অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া aswiki https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AC%E0%A7%87%E0%A6%9F%E0%A7%81%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A4 MediaWiki 1.45.0-wmf.3 first-letter মাধ্যম বিশেষ বাৰ্তা সদস্য সদস্য বাৰ্তা ৱিকিপিডিয়া ৱিকিপিডিয়া বাৰ্তা চিত্ৰ চিত্ৰ বাৰ্তা মিডিয়াৱিকি মিডিয়াৱিকি আলোচনা সাঁচ সাঁচ বাৰ্তা সহায় সহায় বাৰ্তা শ্ৰেণী শ্ৰেণী বাৰ্তা ৱিকিচ'ৰা ৱিকিচ'ৰা আলোচনা MOS MOS talk TimedText TimedText talk Module Module talk 0 1525 514669 510194 2025-06-03T10:15:32Z Kandarpajit Kallol 6257 514669 wikitext text/x-wiki {{for|ব্ৰিটিছ ভাৰতৰ প্ৰদেশখন|অসম প্ৰদেশ}} {{Infobox state <!-- See Template:Infobox settlement for additional fields and descriptions --> | name = অসম | native_name = | native_name_lang = | type =[[ভাৰতৰ ৰাজ্য|ৰাজ্য]] | image_skyline = {{multiple image | border = infobox | total_width = 300 | image_style = | perrow = 1/2/2/2/1 | image1 = Kamakhya Temple - DEV 8829.jpg | caption1 = [[কামাখ্যা মন্দিৰ]] | image2 = Gargaon'r Kareng Ghor.JPG | caption2 = [[গড়গাঁও]]ৰ [[কাৰেংঘৰ]] | image3 = Rangghar Assam.JPG | caption3 = [[ৰংঘৰ]] | image4 = MANAS NATIONAL PARK.jpg | caption4 = [[মানস ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]ত [[হাতী]] | image5 = Majuli Island.jpg | caption5 = [[মাজুলী]] | image6 = Extra Zoomed Snap of Indian Rhino from Assam's Kaziranga National Park.jpg | caption6 = [[কাজিৰঙা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]ৰ [[এশিঙীয়া গঁড়]] | image7 = A tea garden in Dibrugarh.jpg | caption7 = [[অসম চাহ]] বাগিচা }} | image_seal = Seal of Assam.svg | size = | position =center | seal_alt = | image_map = India Assam locator map.svg | map_alt = | map_caption = [[ভাৰত]]ত অসমৰ অৱস্থান | image_map1 = Assam locator map.svg | map_caption1 = অসমৰ মানচিত্ৰ | latd = 26.14 | longd = 91.77 | coor_pinpoint = [[দিছপুৰ]] | coordinates_type = region:IN-AS_type:adm1st | coordinates_display = inline,title | coordinates_footnotes = | coordinates_region = IN-AS | subdivision_type = দেশ | subdivision_name = {{flag|India}} | subdivision_type1 = [[Regions of India|অঞ্চল]] | subdivision_name1 = [[উত্তৰ পূব ভাৰত]] | established_title = স্থাপিত | established_date = [[আহোম ৰাজ্য|অসম ৰাজ্য বা মু'ঙ দ'ন চ'ন খাম (𑜉𑜢𑜤𑜂𑜫 𑜓𑜤𑜃𑜫 𑜏𑜤𑜃𑜫 𑜁𑜪)]] ([[অসম দিৱস]] ৰ দিনা){{Start date and years ago|df=yes|1228|12|2}})<ref name="Kakati">Kakati,Banikanta,Assamese, Its Formation and Development: A Scientific Treatise on the History and Philology of the Assamese Language, Being a Thesis Approved for the Ph.D. Degree of the Calcutta University in 1935, 1995, LBS Publication,https://books.google.co.in/books?id=OTSrmQEACAAJ&dq,https://archive.org/details/AssameseitsFormationAndDevelopment/page/n3}}</ref> <br/>১৯১২ (অসম প্ৰদেশ - ব্ৰিটিশ শাসিত ভাৰত), {{Start date and years ago|df=yes|1947|8|15}} <br/>(অসম- স্বাধীন ভাৰত) | parts_type = [[List of Indian districts|জিলাসমূহ]] | parts_style = para | p1 = ৩৫ | seat_type = ৰাজধানী | seat = [[দিছপুৰ]] | seat1_type = বৃহত্তম চহৰ <br /> বৃহত্তম মেট্ৰ | seat1 = [[গুৱাহাটী]] | government_footnotes = {{ref|leg|[*]}} | governing_body = {{nowrap|[[অসম চৰকাৰ]]}} | leader_title = [[Governors of Assam|ৰাজ্যপাল]] | leader_name = [[লক্ষ্মণ আচাৰ্য]] | leader_title1 = [[Chief Ministers of Assam|মুখ্য&nbsp; মন্ত্ৰী]] | leader_name1 = [[হিমন্ত বিশ্ব শৰ্মা|ড॰ হিমন্ত বিশ্ব শৰ্মা]] ([[ভাৰতীয় জনতা পাৰ্টী]]) | leader_title2 = [[অসম বিধানসভা|বিধান সভা]] | leader_name2 = [[একসদনবাদ|একসদনীয়]] (১২৬খন আসন) | leader_title3 = [[ভাৰতীয় সংসদ|সংসদীয় সমষ্টি]] | leader_name3 = [[ৰাজ্যসভা]] (৭খন আসন)<ref>https://rajyasabha.nic.in/rsnew/member_site/stateaddlist.aspx</ref><br />[[লোকসভা]] (১৪খন আসন)<ref>https://mdoner.gov.in/contentimages/files/Assam_1.pdf</ref> | leader_title4 = [[High Courts of India|উচ্চ ন্যায়ালয়]] | leader_name4 = [[গুৱাহাটী উচ্চ ন্যায়ালয়]] | unit_pref = মেট্ৰিক<!-- or US or UK --> | area_footnotes = | area_total_km2 = ৭৮৪৩৮ | area_note = | area_rank = ১৭^তম | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_footnotes = | population_total = ৩১১৬৯২৭২ | population_as_of = ২০১১ | population_rank = ১৫ | population_density_km2 = auto | population_note = | timezone1 = [[ভাৰতীয় মান সময়|ভা. মা. স.]] | utc_offset1 = +০৫:৩০ | iso_code = [[ISO 3166-2:IN|IN-AS]] | blank_name_sec1 = [[মানব বিকাশ সূচাংক|মা বি সূ]] | blank_info_sec1 = {{increase}} ০.৫৩৪ (মধ্যম) | blank1_name_sec1 = মা বি সূ স্থান | blank1_info_sec1 = ২২^তম (২০০৫) | blank_name_sec2 = [[Literacy in India|সাক্ষৰ]] | blank_info_sec2 = ৭৩.১৮% (২৬^তম)<ref>{{cite web|url=http://www.census2011.co.in/census/state/assam.html |title=Assam Population Sex Ratio in Assam Literacy rate data |publisher=Census2011.co.in |date= |accessdate=2012-09-22}}</ref> | blank1_name_sec2 = আধিকাৰিক ভাষা | blank1_info_sec2 = [[অসমীয়া ভাষা|অসমীয়া]],<br/>[[বঙালী ভাষা|বঙালী]], <br/>[[বড়ো ভাষা|বড়ো]] ''{{nowrap|( [[Bodoland Territorial Area Districts|বড়োভূমি]]ত)}}'' <br/> আৰু [[মেইতেই ভাষা|মেইতেই]] ([[মণিপুৰী ভাষা|মণিপুৰী]])<ref>{{Cite web|date=2024-02-24|title=Assam recognises Manipuri as associate official language in four districts|url=https://www.hindustantimes.com/india-news/assam-recognises-manipuri-as-associate-official-language-in-four-districts-101708770769105.html|access-date=2024-02-24|website=Hindustan Times|language=en}}</ref><ref>{{Cite news|last=PTI|date=2024-02-24|title=Assam Cabinet gives nod to recognise Manipuri as associate official language in four districts|language=en-IN|work=The Hindu|url=https://www.thehindu.com/news/national/other-states/assam-cabinet-gives-nod-to-recognise-manipuri-as-associate-official-language-in-four-districts/article67881260.ece|access-date=2024-02-24|issn=0971-751X}}</ref><ref>{{Cite web|date=2024-02-24|title=Assam Cabinet gives nod to recognise Manipuri as associate official language in four districts|url=https://indianexpress.com/article/north-east-india/assam/assam-cabinet-recognise-manipuri-associate-official-language-four-districts-9178285/|access-date=2024-02-24|website=The Indian Express|language=en}}</ref> ''{{nowrap|([[বৰাক উপত্যকা]]ত)}}'' | website = [http://assam.gov.in/ assam.gov.in] | footnotes = {{note|leg|[*]}} ১৯৩৭ চনৰ পৰা অসমত বিধায়িনী দল আছে  {{note|leg|[*]}} অসম ব্ৰিটিছ ভাৰতৰ অন্যতম আদি প্ৰদেশ }} <!-- | region = Assam | country = India | motto = জয় আই অসম (Hail mother Assam) | language = [[Assamese language|Assamese]] | literary Society = অসম সাহিত্য সভা (Assam Literary Society) | song = অ' মোৰ আপোনাৰ দেশ (O my endearing motherland) (Adopted in 1927) | dance = [[Bihu]] | animal = Gônr [[One-horned rhinoceros]] | bird = Deohaanh[[White-winged Wood Duck]] | drink = Saah [[Assam Tea]] | flower = Kopou Phul [[Foxtail Orchids]] | tree = Hûlûng ''[[Dipterocarpus macrocarpus]]'' | river = [[Brahmaputra]] | dress = Suriya-Panjabi and [[Gamosa]] (for men), [[Mekhela-chador]] (for women) --> '''অসম''' ({{Lang-en|Assam}}) [[উত্তৰ-পূব ভাৰত]]ৰ এখন [[ভাৰতৰ ৰাজ্য আৰু কেন্দ্ৰীয়শাসিত অঞ্চলসমূহ|ৰাজ্য]]। ইংৰাজে অসম দখল কৰাৰ আগতে অসম এখন স্বতন্ত্ৰ ৰাষ্ট্ৰ আছিল।<ref name="১২">{{cite book | title=প্ৰাচীন কামৰূপৰ ইতিহাস | publisher=powershift | author=বৰুৱা, কনকলাল (অনু: অঞ্জন শৰ্মা) | authorlink=পাতনি | year=২০২০ | pages=৩৮ | isbn=978-93-87494-38-1}}</ref> ১৮২৬ চনৰ [[ইয়াণ্ডাবু সন্ধি]] অনুসৰি অসম ইংৰাজৰ হাতলৈ যায়। [[ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলন]]ত আন প্ৰদেশৰ নিচিনাকৈ অসমৰ জনসাধাৰণেও গুৰুত্বপূৰ্ণভাৱে অংশগ্ৰহণ কৰে আৰু ভাৰতবৰ্ষ স্বাধীন হোৱাৰ পিছত অসম স্বাধীন ভাৰতৰ এখন অন্তৰংগ প্ৰদেশ হিচাপে গঠিত হয়। ব্ৰিটিছ-শাসিত ভাৰত আৰু আধুনিক কালতো অসম এখন মুখ্য প্ৰদেশ আছিল, কিন্তু পিছলৈ এই অঞ্চল বিভিন্ন ৰাজ্যত বিভক্ত হয়। অসমৰ ৰাজধানী হৈছে [[দিছপুৰ]]। অসম [[ব্ৰহ্মপুত্ৰ]] আৰু বৰাক উপত্যকাৰ লগতে [[কাৰ্বি আংলং]] আৰু [[উত্তৰ কাছাৰ]] পৰ্বতক সামৰি ৩০,২৮৫ বৰ্গমাইল (৭৮,৪৩৮ বৰ্গ কিলোমিটাৰ<ref>{{cite web|author=Web.com(india) Pvt. Ltd. |url=http://assam.gov.in/glance.asp |title=Assam at a glance |publisher=Assam.gov.in |date=2007-02-18 |accessdate=2012-12-19}}</ref>) জুৰি আছে। অসমক [[সাত ভনী]]ৰ বাকী ছয়খন ৰাজ্য [[অৰুণাচল প্ৰদেশ]], [[নাগালেণ্ড]], [[মণিপুৰ]], [[মিজোৰাম]], [[ত্ৰিপুৰা]], আৰু [[মেঘালয়|মেঘালয়ে]] আৱৰি আছে। আনহাতে অন্য এখন ৰাজ্য [[পশ্চিমবংগ]] অসমৰ লগত সংযোগ হৈ আছে। অসম [[ভূটান]] আৰু [[বাংলাদেশ]]ৰ সৈতে আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমাৰে যুক্ত হৈ দক্ষিণ-পূৱ-এছিয়াৰ বিভিন্ন সাংস্কৃতিক সমল আহৰণ কৰিছে। [[কাজিৰঙা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]ৰ [[এশিঙীয়া গঁড়]], [[চাহ]], [[মুগা (ৰেচম)|মুগা]] আদিৰ বাবে অসম পৃথিৱী বিখ্যাত।<ref name="kipepeo">{{cite web | url=http://www.kipepeo.in/about-assam.php | title=About Assam | publisher=Kipepeo, India | accessdate=April 03, 2012 | archivedate=January 17, 2012 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20120117075359/http://www.kipepeo.in/about-assam.php | deadurl=yes }}</ref><ref name="trip">{{cite web | url=http://www.valuemytrip.com/as_pkg_06_glimpses_of_assam-bhutan-93-details | title=Glimpses of Assam | publisher=Value my trip.com | accessdate=April 03, 2012 }}{{Dead link|date=October 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> এই ৰাজ্যখন এছিয়াৰ ভিতৰত প্ৰথম তেল খননৰ স্থান আছিল।<ref>{{cite web |url=https://www.financialexpress.com/opinion/here-is-indias-oil-story/1153719/ |title=Here is India's oil story |date=3 May 2018 |website=The Financial Express |access-date=21 July 2019 |archive-date=21 July 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190721050940/https://www.financialexpress.com/opinion/here-is-indias-oil-story/1153719/ |url-status=live }}</ref> == অসম নামৰ উৎপত্তি == অসমৰ পূৰ্বতে এই ভূখণ্ড [[কামৰূপ]] আৰু [[প্ৰাগজ্যোতিষপুৰ]] নামে জনা গৈছিল।<ref>"Prior to the thirteenth century the present region was called Kāmarūpa or, alternatively, Prāgjyotiṣapur", Lahiri, Nayanjot., ''Pre-Ahom Assam'' (Delhi 1991) p. 14</ref>ত্ৰয়োদশ শতিকাত [[আহোম]]সকলে এই ভূখণ্ড জয় কৰাৰ পাছত 'অসম' নামটোৰ প্ৰচলন হয়। ===সাহিত্যত উল্লেখ=== পুৰণি সাহিত্যত অসম শব্দটো অসমীয়া, ইংৰাজী আৰু উৰ্দু ভাষাত আহোম ৰাজ্য, জনগোষ্ঠী বা ভাষাক বুজাবলৈ ব্যৱহাৰ কৰিছিল। {| class="wikitable" |- ! নাম || উৎস || অৰ্থ || সময় |- | অসম || শঙ্কৰদেৱৰ ভাগৱত<ref>"The Ahoms are here (Bhagavata II v 474) referred to as 'Asama'" (Neog 1980, p. 75)</ref>|| আহোম জনগোষ্ঠী ||প্ৰাৰম্ভিক ১৬ শতিকা |- | অসম || দৰং ৰাজ বংশাৱলী<ref>"In Darrang Rāj Vaṃśabali, a chronicle of the Koch kings by Sũryya Khari Daibajña composed in the sixteenth century, the word Āsām has all through been employed as a term of reference to the conquering Shans." (Kakati 1941:1–2)</ref>|| আহোম জনগোষ্ঠী || ১৬ শতিকা |- | আছাম || আইন -ই-আকবৰী || আহোম ৰাজ্য |||১৬ শতিকাৰ শেষলৈ |- | আসাম, আসম, অসম || শংকৰ চৰিত<ref>In Sankar Carit, by Daityari Thakur of the seventeenth century, the Shans have been variously designated as Āsām, Āsam, Asam. (Kakati 1941:2)</ref>|| আহোম জনগোষ্ঠী ||১৭ শতিকা |- | আছাম ||জন ভান লিনান || আহোম ৰাজ্য || ১৬৬১ |- | Aſem ||জন বেপ্টিষ্ট ট্ৰেভাৰনিয়াৰ || আহোম ৰাজ্য || ১৬৭৮ |- | আছাম (Acham) ||বংগ উপসাগৰৰ আশে-পাশে থকা দেশসমূহৰ ভৌগোলিক বিৱৰণ {{en |A Geographical Account of Countries around Bay of Bengal}} || আহোম ৰাজ্য || ১৬৭৯ |- | অচমাখৰ (Acamakshara) || CP grant of Rajeswar Singha || আহোম লিপি || ১৭৬৪ |- | অসমাখৰ (Asamkshara) || CP grant of Lakshmi Singha || আহোম লিপি || ১৭৭৩ |- | আছাম (Assam) || A Geographical Sketch of Assam<ref>"The Kingdom of Assam, where it is entered from Bengal, commences on the north of the Berhampooter, at the Khonder Chokey, nearly opposite to the picturesque estate of the late Mr Raush at Goalpara; and at the Nagrabaree Hill on the South", Wade, Dr John Peter, (1805) "A Geographical Sketch of Assam" in Asiatic Annual Register, reprinted (Sharma 1972, p. 341)</ref>|| আহোম ৰাজ্য || ১৮০৫ |- | আছাম (Assam) || ইয়াণ্ডাবু সন্ধি || উত্তৰ পূৰ্বাঞ্চল (ত্ৰিপুৰা আৰু মণিপুৰ এৰি) || ১৮২৬ |} ===গৱেষক সকলৰ মতামত=== অসম শব্দৰ উৎপত্তি হোৱা ভাষা (etymology) অস্পষ্ট যদিও ইয়াৰ সৈতে আহোম জনগোষ্ঠীৰ সম্পৰ্ক আছে বুলি গৱেষকসকলৰ সহমত আছে। বাণীকান্ত কাকতি আৰু [[সত্যেন্দ্ৰনাথ শৰ্মা]] আদি গৱেষক সকলে এই ব্যাখ্যা মানি চলে।<ref name="Kakati">Kakati,Banikanta,Assamese, Its Formation and Development: A Scientific Treatise on the History and Philology of the Assamese Language, Being a Thesis Approved for the Ph.D. Degree of the Calcutta University in 1935, 1995, LBS Publication,https://books.google.co.in/books?id=OTSrmQEACAAJ&dq,https://archive.org/details/AssameseitsFormationAndDevelopment/page/n3}}</ref> <ref>Sarma, Satyendra Nath ''Assamese Literature'', Harrassowitz, Wiesbaden, 1976</ref> {{Notetag|যদিও শানসকলে নিজৰ পৰিচয় টাই বুলি দিছিল, তেওঁলোকক ৰাজ্যখনৰ [[খিলঞ্জীয়া লোক|খিলঞ্জীয়া লোকসকলৰ]] মাজত আসাম, আসম আৰু কেতিয়াবা অচম হিচাপে জনাজাত আছিল। নতুন অসমীয়া শব্দ আহোম, যাৰ দ্বাৰা আজিৰ টাইসকলক জনা যায়, আসাম অথবা আসমৰ পৰা উৎপত্তি হোৱা। কালক্ৰমত শাসকসকলৰ কাৰণে প্ৰয়োগ কৰা নাম ৰাজ্যৰ নামলৈ পৰিবৰ্তিত হ'ল। কামৰূপৰ নাম সলনি হৈ প্ৰথমে আসাম আৰু পিছলৈ সংস্কৃতকৰণৰ ফলত অসম হয় গৈ যাৰ অৰ্থ হ'ল "অসমকক্ষ, অসমান বা অসমান্তৰাল" ― [[সত্যেন্দ্ৰনাথ শৰ্মা]]}}<ref name="Kakati"/> সংখ্যালঘু কিছু গৱেষকে অসম নামৰ উৎপত্তি অসমান <ref name="travelogue">{{cite web | url=http://www.indiatravelogue.com/dest/nest/nest.html | title=Assam Overview | publisher=indiatravelogue.com | accessdate=April 03, 2012}}</ref> [[বড়ো ভাষা|বড়ো শব্দ ৰ]] ''ছো-ছাম'' (অৰ্থ:নিম্নভূমি বা সমভূমি) পৰা আহিছে বুলি মত পোষণ কৰে।<ref>[http://www.archive.org/details/indianvillagecom00bade The Indian village community Baden-Powell, B. H. (Baden Henry), 1841-1901]</ref> === নতুন নামকৰণ === অসম ইংৰাজৰ হাতলৈ যোৱাৰ পাছৰ পৰা ''আছাম'' আৰু ''আসাম'' শব্দ দুটা প্ৰচলিত হৈ পৰে আৰু শেষত এই ভূখণ্ড ''অসম'' আৰু ইয়াত বাস কৰা অধিবাসীসকলক ''অসমীয়া'' বোলা হ'ল। ইংৰাজসকলেই ''অসম'' বা ''আসাম''ক ইংৰাজীলৈ ''Assam'' বুলি লিপ্যন্তৰ কৰে।<ref name="autogenerated1"/> বৰ্তমান অসম বানানটো ইংৰাজীত ''Axom'' বা ''Asom'' বুলি লিখা হয় যদিও ''Assam'' বানানটোও প্ৰচলিত।<ref>{{Cite web |title=Assam to fall off the map, turn Asom The Times of India. 28 February 2006. |url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2006-02-28/india/27810624_1_asom-cabinet-today-state-cabinet |access-date=2011-10-04 |archivedate=2011-08-11 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110811045320/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2006-02-28/india/27810624_1_asom-cabinet-today-state-cabinet |deadurl=yes }}</ref> == ভৌগোলিক তথ্য == {{মূল|অসমৰ ভূগোল}} [[File:Assam Districts.as.jpg|thumb|350px|left|১. তিনিচুকীয়া, ২. ডিব্ৰুগড়, ৩. ধেমাজী, ৪. চৰাইদেও, ৫. শিৱসাগৰ, ৬. লখিমপুৰ, ৭. মাজুলী, ৮. যোৰহাট, ৯. বিশ্বনাথ, ১০. গোলাঘাট, ১১. কাৰ্বি আংলং, ১২. শোণিতপুৰ, ১৩. নগাঁও, ১৪. হোজাই, ১৫. কাৰ্বি আংলং পশ্চিম, ১৬. ডিমা হাচাও, ১৭. কাছাৰ, ১৮. হাইলাকান্দি, ১৯. কৰিমগঞ্জ ২০. মৰিগাঁও, ২১. ওদালগুৰি, ২২. দৰং, ২৩. কামৰূপ মহানগৰ, ২৪. বাক্সা, ২৫. নলবাৰী, ২৬. কামৰূপ, ২৭. বৰপেটা, ২৮. চিৰাং, ২৯. বঙাইগাঁও, ৩০. গোৱালপাৰা, ৩১. কোক্‌ৰাঝাৰ, ৩২. ধুবুৰী, ৩৩. দক্ষিণ শালমাৰা-মানকাচৰ, ৩৪. বজালী, ৩৫. তামোলপুৰ (২০২২ৰ মতে)]] অসমৰ মাটিকালি ৭৮,৪৩৮ বৰ্গ কিল'মিটাৰ।<ref name="১">{{cite web | url=https://forest.assam.gov.in/as/information-services/%E0%A6%85%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A6%A4-%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%AC%E0%A6%BF-%E0%A6%AC%E0%A6%A8%E0%A7%B0-%E0%A6%A7%E0%A7%B0%E0%A6%A3-%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A7%B0%E0%A6%95%E0%A7%B0%E0%A6%A3-0 | title=অসমৰ মাটিকালি | accessdate=7 April 2024 | archivedate=6 April 2024 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20240406183324/https://forest.assam.gov.in/as/information-services/%E0%A6%85%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A6%A4-%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%AC%E0%A6%BF-%E0%A6%AC%E0%A6%A8%E0%A7%B0-%E0%A6%A7%E0%A7%B0%E0%A6%A3-%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A7%B0%E0%A6%95%E0%A7%B0%E0%A6%A3-0 | deadurl=yes }}</ref> ই ভাৰতৰ এখন মজলীয়া আকাৰৰ ৰাজ্য। অসমখনক প্ৰধানকৈ তিনিটা ভৌগোলিক অঞ্চলত ভাগ কৰিব পাৰি। ৰাজ্যখনৰ উত্তৰ অংশ জুৰি আছে ব্ৰহ্মপুত্ৰ সমতল আৰু দক্ষিণ অংশত আছে বৰাক সমতল। এই দুখন সমতলৰ মাজত অৰ্থাৎ মাজভাগত এখন উচ্চভূমি অঞ্চল আছে। গুৱাহাটীৰ উপকণ্ঠ অঞ্চলত অৱস্থিত। অসমৰ ৰাজধানী চহৰ দিছপুৰ। ; [[ব্ৰহ্মপুত্ৰ উপত্যকা]]: পূবে [[তিনিচুকীয়া জিলা]]ৰ শদিয়া মহকুমাৰপৰা পশ্চিমে [[ধুবুৰী জিলা]]ৰ [[ধুবুৰী]] মহকুমালৈ এই সমতলখনত ১৮খন প্ৰশাসনিক জিলা আছে। ইয়াৰ বাহিৰেও সমতলখনত ৪খন [[বড়োলেণ্ড]] জনজাতীয় স্বায়ত্তশাসিত জিলা আছে। সেইকেইখন হৈছে [[কোকৰাঝাৰ জিলা|কোকৰাঝাৰ]], [[ওদালগুৰি জিলা|ওদালগুৰি]], [[বাক্সা]] আৰু [[চিৰাং জিলা|চিৰাং]]। ই এখন বৃহৎ সমতল। পূবৰ পৰা পশ্চিমলৈ ইয়াৰ দৈৰ্ঘ্য প্ৰায় ৭২০ কিলোমিটাৰ আৰু উত্তৰৰপৰা দক্ষিণলৈ ই গড়ে ৮০ কিলোমিটাৰমান বহল। সমতলখনৰ এটা মন কৰিবলগীয়া ভূ-প্ৰকৃতি হৈছে এই যে পূবৰপৰা পশ্চিমলৈ ইয়াৰ ঢাল অতি কম। এই সমতলখনেদি উত্তৰৰ [[হিমালয়]] আৰু দক্ষিণৰ নগাপাহাৰ, [[কাৰ্বি আংলং|কাৰ্বিপাহৰ]], [[উত্তৰ কাছাৰ]] পাহাৰ আৰু মেঘালয়ৰপৰা প্ৰায় ৪০খন ডাঙৰ উপনৈ আহি ব্ৰহ্মপুত্ৰত পৰিছেহি। উত্তৰপাৰৰ প্ৰধান উপনৈ হৈছে- [[সোৱণশিৰি]], [[ৰঙানৈ]], [[ডিক্ৰং]], [[বুৰৈ]], [[বৰগাং]], [[জীয়া ভৰলী]], [[গাভৰু]], [[জীয়া ধনশিৰি]], [[বৰনদী]], [[পাগলাদিয়া]], [[মানস নদী|মানাহ]], বেকী, আই,[[চম্পাৱতী]], [[সৰলভাগা]], [[গদাধৰ নদী|গদাধৰ]], [[সোণকোষ]] আদি। দক্ষিণ পাৰৰ ঘাই উপনৈসমূহ হৈছৈ- [[ডিব্ৰু নদী|ডিব্ৰু]], [[ডিগাৰু নদী|ডিগাৰু]], [[দিহিং নদী|বুঢ়ীদিহিং]], [[দিচাং নদী|দিচাং]], [[দিখৌ নদী|দিখৌ]], [[জাঁজী নদী|জাঁজী]], [[ভোগদৈ নদী|ভোগদৈ]], [[কাকডোঙা নদী|কাকডোঙা]], [[ধনশিৰি নদী|ধনশিৰি]], [[কলং নদী|কলং]], [[কপিলী নদী|কপিলী]], [[কুলসী নদী|কুলসী]], [[দুধনৈ নদী|দুধনৈ]], [[কৃষ্ণাই নদী|কৃষ্ণাই]], [[জিনৰী নদী|জিনৰী]], [[জিঞ্জিৰাম নদী|জিঞ্জিৰাম]] আদি। ; [[বৰাক উপত্যকা]]: ই অসমৰ দক্ষিণ অংশত অৱস্থিত। [[বৰাক নদী]]ৰ পৰাই ইয়াৰ নামটো আহিছে। বৰাক উপত্যকাৰ মূলতঃ তিনিখন জিলা আছে- [[কাছাৰ জিলা|কাছাৰ]], [[কৰিমগঞ্জ জিলা|কৰিমগঞ্জ]] আৰু [[হাইলাকান্দি জিলা|হাইলাকান্দি]]। [[শিলচৰ]] ইয়াৰ মুখ্য নগৰ। বৰাক উপত্যকাত ঘাইকৈ [[বঙালী ভাষা]]ৰ প্ৰচলন আছে। অসমৰ জলবায়ু ঘাইকৈ গৰম আৰু সেমেকা [[মৌচুমী জলবায়ু]]। দাক্ষিণাত্যৰ পশ্চিম উপকূল, [[দক্ষিণ আফ্ৰিকা]] আৰু [[দক্ষিণ আমেৰিকা]]ৰ উপকূল অঞ্চলৰ লগত অসমৰ জলবায়ুৰ মিল আছ। অসমৰ জলবায়ুত জলীয় ভাপৰ মাত্ৰা অধিক। অসমৰ জলবায়ুক (ক) শীত (খ) প্ৰাক মৌচুমী (গ) মৌচুমী আৰু (ঘ) উত্তৰ মৌচুমী এই চাৰিভাগত ভগাব পাৰি। [[নৱেম্বৰ]]-[[জানুৱাৰী]] : শীত, [[ফেব্ৰুৱাৰী]]-[[এপ্ৰিল]] : প্ৰাক মৌচুমী, [[মে']]-[[জুলাই]] : মৌচুমী, [[আগষ্ট]]-[[অক্টোবৰ]] : উত্তৰ মৌচুমী। অসমৰ গৰমৰ মাত্ৰা ভাৰতৰ অন্যান্য স্থানতকৈ তুলনামূলকভাৱে কম। [[বৰষুণ]] আৰু আৰ্দ্ৰতাৰ পৰিমাণ বেছি হ'ব পাৰে।<ref>{{Cite web| last = Purdue University| title = The Köppen Classification of Climates| url = http://www.hort.purdue.edu/newcrop/tropical/lecture_04/lec_04.html| accessdate = 25 May 2007| archivedate = 5 June 2007| archiveurl = https://web.archive.org/web/20070605020325/http://www.hort.purdue.edu/newcrop/tropical/lecture_04/lec_04.html| deadurl = yes}}</ref> শীতকালতো জাৰৰ মাত্ৰা তীব্ৰ নহয়।<ref>জানানে, শান্তনু কৌশিক বৰুৱা, ২০০৬</ref> == ইতিহাস == {{Main|অসমৰ ইতিহাস}} === প্ৰাগঐতিহাসিক অসম === {{মূল|প্ৰাগঐতিহাসিক অসম}} বিভিন্ন আখ্যান, কিংবদন্তি আৰু সিঁচৰতি হৈ থকা প্ৰাচীন স্মৃতিচিহ্নৰ সম্ভেদ মতে মহীৰংগ দানৱ প্ৰাচীন অসমৰ ৰজা আছিল আৰু পিছলৈ তেওঁৰ বংশৰ (দানৱ বংশ) ক্ৰমে [[হটকাসুৰ]], [[সম্বৰাসুৰ]] আৰু [[ৰত্নাসুৰ]] নামেৰে তিনিজন ৰজাই ৰাজত্ব কৰিছিল। দানৱ বংশৰ পাছত [[ঘটকাসুৰ]] সিংহাসনত বহে আৰু এটা নতুন বংশৰ পাতনি মেলে। ঘটকাসুৰক বধ কৰি [[নৰকাসুৰ ৰজা|নৰকাসুৰ]] প্ৰাগজ্যোতিষপুৰৰ ৰজা হৈ আছিল। নৰকাসুৰৰ ৰাজ্যৰ সীমা পূ্ৱে ডিক্ৰঙৰ (বৰ্তমান বিহপুৰীয়া উত্তৰ অসম) পৰা পশ্চিমে কৰতোৱালৈকে বিস্তৃত আছিল। নৰকৰ অত্যাচাৰ আৰু দৌৰাত্ম্য বাঢ়ি অহাত [[শ্ৰীকৃষ্ণ]]ই নৰকাসুৰক বধ কৰে আৰু পুত্ৰ [[ভগদত্ত]]ক প্ৰাগজ্যোতিষপুৰৰ ৰজা পাতে। ভগদত্তৰ মৃত্যুৰ পাছত তেওঁৰ পুত্ৰ [[বজ্ৰদত্ত]] কামৰূপৰ ৰজা হয়। নৰকাসুৰৰ মৃত্যুৰ পিছত তেওঁৰ বংশতেই ১৮ পুৰুষলৈকে প্ৰাগজ্যোতিষত ৰাজত্ব কৰাৰ কথা পোৱা যায়। প্ৰাচীন কালত প্ৰাগজ্যোতিষ ৰাজ্যৰ বাহিৰেও অসমত ডবকা (নগাঁও), কদলি (নগাঁও), [[মণিপুৰ]], [[হিড়িম্বা]] আৰু [[ত্ৰিপুৰা]] নামৰ কেইখনমান ৰাজ্য থকাৰ কথা পোৱা যায়। পুৰণি অসমত ৰাজত্ব কৰা অন্যান্য ৰজাৰ ভিতৰত কুণ্ডিল্য বা বিদৰ্ভ ৰাজ্যৰ ৰজা ভীষ্মক, [[শোণিতপুৰ]]ৰ [[বাণৰজা]], [[নৰশংকৰ]] বা নাগাক্ষ ৰজা, [[দেৱেশ্বৰ ৰজা|দেৱেশ্বৰ]] অন্যতম।<ref name="autogenerated1">সংক্ষিপ্ত অসমীয়া বিশ্বকোষ (প্ৰথম খণ্ড) শান্তনু কৌশিক বৰুৱা। </ref> কিন্তু উজনি খণ্ডৰ সবিশেষ বিৱৰণ পোৱা নাযায়। উজনিৰ সৌমাৰপীঠত আহোম সকল অহাৰ আগত মৰাণ আৰু বৰাহী সকল বাস কৰিছিল বুলি আহোম সকলৰ বুৰঞ্জীৰ যোগেদিয়ে তথ্য পোৱা যায় কিন্তু কামৰূপ ৰাজ্যৰ অংগ হিচাপে কোনোধৰণৰ বিৱৰণ পোৱা নাযায়। অসম আৰু ইয়াৰ কাষৰীয়া অঞ্চলসমূহত প্ৰস্তৰ যুগৰ আৰম্ভণিৰে পৰা মানুহৰ বসতিৰ প্ৰমাণ পোৱা গৈছে। ১৫০০ৰ পৰা ২০০০ ফুট (৪৬০–৬১৫ মিটাৰ) উচ্চতাৰ পাহাৰসমূহ সম্ভৱতঃ মানুহৰ সুবিধাজনক বাসস্থান আছিল, কাৰণ সা-সঁজুলি নিৰ্মাণৰ বাবে উপযোগী উন্মুক্ত ড'লেৰাইট বেছাল্ট এই ভূখণ্ডত পোৱা গৈছিল।<ref name="HKBarpujariCHOA">{{Citation |last=Sircar |first=D C |contribution=Pragjyotisha-Kamarupa |year=1990 |title=The Comprehensive History of Assam| editor-last = Barpujari| editor-first = H K |volume=I |pages=59–78 |place=Guwahati |publisher=Publication Board, Assam}}</ref> গুৱাহাটীৰ আমবাৰী স্থানত ওপৰলৈ উঠি যোৱা খটখটী আৰু পানীৰ টেংকিকে ধৰি শুংগ-কুশান যুগৰ শিল্পকৰ্ম উন্মোচিত হৈছে, যিটো খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ১ম শতিকাৰ আৰু ২০০০ বছৰ পুৰণি হ’ব পাৰে। বিশেষজ্ঞসকলে অনুমান কৰিছে যে, আমবাৰীত আন এটা উল্লেখযোগ্য আৱিষ্কাৰ হৈছে খ্ৰীষ্টপূৰ্ব দ্বিতীয় শতিকাৰ ৰোমান যুগৰ ৰোমান ৰুলেট মৃৎশিল্প।<ref>{{cite web|url=http://www.assamtribune.com/scripts/detailsnew.asp?id=jan2316/at055|title=The Assam Tribune Online|website=www.assamtribune.com|access-date=3 January 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20160127024137/http://www.assamtribune.com/scripts/detailsnew.asp?id=jan2316%2Fat055|archive-date=27 January 2016|url-status=live|archivedate=27 January 2016|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160127024137/http://www.assamtribune.com/scripts/detailsnew.asp?id=jan2316%2Fat055|deadurl=yes}}</ref><ref>{{cite web |url=https://www.telegraphindia.com/north-east/relics-hold-clue-to-missing-history-sunga-kushana-era-terracotta-artefacts-may-say-if-guwahati-existed-before-7th-century-ad/cid/345105 |title=Relics hold clue to missing history – Sunga-Kushana era terracotta artefacts may say if Guwahati existed before 7th century AD |website=www.telegraphindia.com|access-date=3 January 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190104021630/https://www.telegraphindia.com/states/north-east/relics-hold-clue-to-missing-history-sunga-kushana-era-terracotta-artefacts-may-say-if-guwahati-existed-before-7th-century-ad/cid/345105|archive-date=4 January 2019|url-status=live}}</ref> === পুৰণি আৰু মধ্যযুগীয় অসম === {{মূল|পুৰণি আৰু মধ্যযুগীয় অসম}} অসমৰ প্ৰাচীন নাম অসম নাছিল। [[মহাভাৰত]]ত এই ভূখণ্ডৰ নাম [[প্ৰাগজ্যোতিষ]] বুলি উল্লেখ আছে{{cn}}। প্ৰাগজ্যোতিষৰ সীমা পূবে নগাঁৱৰ শিলঘাটৰ পৰা আৰম্ভ কৰি পশ্চিমে কৰতোৱা নদী (বৰ্তমান [[বাংলাদেশ]]ত) আৰু দক্ষিণে [[বংগোপসাগৰ]]লৈ বিস্তৃত থকাৰ কথা পোৱা যায়। কামৰূপত বৰ্মন বংশ প্ৰতিষ্ঠাৰ পৰাই পুৰণি [[কামৰূপ ৰাজ্য]]ৰ প্ৰকৃত ৰাজনৈতিক বুৰঞ্জী আৰম্ভ হয়। প্ৰাচীন কামৰূপ ৰাজ্যৰ যিসকল ৰজাৰ বিষয়ে নিৰ্ভৰযোগ্য ঐতিহাসিক সমল পোৱা গৈছে তেওঁলোকৰ ভিতৰত পুষ্য বৰ্মনেই (৩৫০-৩৮০ খ্ৰী.) প্ৰথম আৰু সেয়ে তেওঁ প্ৰথম ঐতিহাসিক ৰজা বোলা হয়। [[ভাস্কৰ বৰ্মন]] আনুমানিক ৫৯৪-৬৫০ খ্ৰী.ত কামৰূপৰ ৰজা হয়। সিংহাসনত আৰোহণ কৰিয়েই তেওঁ নতুন চন '''ভাস্কৰাব্দ''' বা কামৰূপী চন প্ৰৱৰ্তন কৰে। [[ভাস্কৰ বৰ্মন]] অবিবাহিত হোৱাৰ বাবে তেওঁৰ মৃত্যুৰ পাছতে (আনু. ৬৫০ খ্ৰী.) বৰ্মন বংশৰ ইতি পৰে। বৰ্মন বংশৰ পাছত কামৰূপত [[শালস্তম্ভ]] নামৰ এজন বিষয়াই সিংহাসন অধিকাৰ কৰে আৰু নিজৰ নাম অনুসৰি "শালস্তম্ভ" নামেৰে এটি নতুন ৰাজবংশ প্ৰতিষ্ঠা কৰে। শালস্তম্ভ বংশৰ প্ৰায় কুৰিজন ৰজাই কামৰূপত ৰাজত্ব কৰে। শালস্তম্ভ বংশৰ শেষ ৰজা [[ত্যাগ সিংহ]] (আনু. ৯৭০-৯৯০ খ্ৰী.) অপুত্ৰক হোৱাৰ বাবে শালস্তম্ভ বংশৰে [[ব্ৰহ্মপাল]] (আনু. ৯৯০-১০১০) কামৰূপৰ ৰজা হয় আৰু ''[[পালবংশ]]''ৰ পাতনি মেলে। বৃদ্ধকালত ব্ৰহ্মপালে সন্ন্যাস গ্ৰহণ কৰে আৰু পিতাকৰ ইচ্ছামতে তেওঁৰ পুত্ৰ ৰত্নপাল (আনু. ১০১-১০৪০ খ্ৰী.) কামৰূপৰ ৰজা হয়। ৰত্নপালৰ পাছত ক্ৰমে ইন্দ্ৰপাল (১০৪০-১০৬৫), গোপাল (১০৬৫-১০৮০), হৰ্ষপাল (১০৮০-১০৯৫), ধৰ্মপাল (১০৯৬-১১২০) ৰজা হয়। ধৰ্মপাল ৰজা হৈয়ে কামৰূপৰ ৰাজধানী প্ৰাগজ্যোতিষৰ পৰা 'কামৰূপ নগৰ'লৈ তুলি নিয়ে। ধৰ্মপালৰ পাছত তেওঁৰ পুত্ৰ জয়পাল (১১২০-১১৩৯) কামৰূপৰ ৰজা হয় আৰু জয়পালৰ মৃত্যুৰ পাছতে পালবংশৰ যৱনিকা পৰে। ইয়াৰ পাছত ভিংগদেৱ (১১৩৮-১১৫০), বৈদ্যদেৱ, ৰায়ৰীদেৱ, উদয় কৰ্ণ, বল্লভদেৱ, পৃথু নামৰ কেইবাজনো ৰজাই কামৰূপত ৰাজত্ব কৰে। পৃথুৰ ৰাজত্ব কালতে ১২০৬ আৰু ১২২৬ চনত মুছলমানে কামৰূপ আক্ৰমণ কৰে। ১২২৮ চনত দিল্লীৰ চুলতান ইলতুতমিছৰ হাতত পৃথুৰ মৃত্যু হয় আৰু তেওঁৰ বংশৰ দুজন ৰজাই কামৰূপ ৰাজত্ব কৰে। এই বংশৰ শেষ ৰজা আছিল সন্ধ্যা (১২৫০-১২৭০ খ্ৰী.)। === কমতা ৰাজ্য === ইয়াৰ পিছত পুনৰ মুছলমানে কামৰূপ আক্ৰমণ কৰাত সন্ধ্যাই কামৰূপৰ ৰাজধানী 'কামৰূপ নগৰ'ৰৰ পৰা পশ্চিম কমতাপুৰলৈ তুলি নিয়ে। তেতিয়াৰ পৰাই এই ৰাজ্যৰ নাম কমতা বা কামৰূপ-কমতা হয় আৰু ইয়াৰ অধিপতিসকলক কমতেশ্বৰ বা কামেশ্বৰ বোলা হয়। সন্ধ্যাৰ পিছত তেওঁৰ পুত্ৰ সিন্ধুৰায় (আনু. ১২৭০-১২৮৫), ৰূপনাৰায়ণ (আনু. ১২৮৫-১৩০০), সিংহধ্বজ (১৩০০-১৩০৫), প্ৰতাপধ্বজ (১৩০৫-১৩২৫) কমতাৰ ৰজা হয়। প্ৰতাপধ্বজৰ মৃত্যুৰ পিছত তেওঁৰ পুত্ৰ [[দুৰ্লভনাৰায়ণ]] জীৱিত থকা অৱস্থাত প্ৰতাপধ্বজৰ ভতিজাক ধৰ্মনাৰায়ণ (১৩২৫-১৩৩০) বলেৰে কমতাৰ ৰজা হয়। পাছত তেওঁলোকৰ মাজৰ কমতা ৰাজ্য ভাগ হয়। দুৰ্লভনাৰায়ণৰ (১৩৩০-১৩৫০) মৃত্যুৰ পাছত তেওঁৰ পুত্ৰ ইন্দ্ৰনাৰায়ণ (১৩৫০-১৩৬৫) ৰজা হয়। তেওঁৱেই এই বংশৰ শেষ ৰজা। চতুৰ্দশ শতিকাৰ শেষৰফালে আৰিমত্ত নামৰ এজন ৰজাই গৌড় (পূৰ্বৰ কমতা ৰাজ্যৰ উত্তৰফাল) শাসন কৰিছিল। আৰিমত্তৰ পিছত ৰত্নসিংহ, শৃতৰংগ আৰু মৃগাংগ নামৰ তিনিজন ৰজাই গৌড় শাসন কৰিছিল। মৃগাংগ নিঃসন্তান হৈ মৃত্যু হোৱাত কমতাৰাজৰ অধীনৰ ভূঞাসকলৰ নীলধ্বজ নামৰ এজন ৰজাই গৌড়ৰ সিংহাসন দখল কৰি এক নতুন খান বা সেন বংশৰ পাতনি মেলে। কিন্তু ঘৰুৱা গৃহ কন্দলৰ সুবিধা লৈ মুছলমানে আক্ৰমণ কৰে আৰু পঞ্চদশ শতিকাৰ শেষৰ ফালে মুছলমানৰ আক্ৰমণে কমতা ৰাজ্য ধ্বংস হৈ পৰে। === কছাৰী ৰাজ্য === {{Main|কছাৰী ৰাজ্য}} কছৰী ৰাজ্যৰ আৰম্ভণিৰ ইতিহাস স্পষ্ট নহয়।<ref>{{Harvcol|Bhattacharjee|1992|pp=392–393}}</ref> পৰম্পৰাগত তথ্য অনুসৰি ৰাজনৈতিক অস্থিৰতাৰ বাবে কছাৰী ডিমাচাসকলে [[অসম বুৰঞ্জী#প্ৰাচীন অসম|প্ৰাচীন কালত]] [[কামৰূপ ৰাজ্য]] ত্যাগ কৰিবলগীয়া হৈছিল। কছাৰী ৰাজ্যৰ অৱস্থিতি বৰ্তমানৰ কাছাৰ জিলা আৰু দৈয়াং-ধনশিৰি উপত্যকাৰ গোলাঘাট অঞ্চললৈকে আছিল বুলি ধৰিব পাৰি। বহু লোকে [[ব্ৰহ্মপুত্ৰ]] (ডিমাচাত দিলৌ) পাৰ কৰিব নোৱাৰি উত্তৰ পাৰতে থাকি গৈছিল আৰু তেওঁলোক পাছলৈ ''বড়ো'' বুলি জনাজাত হৈছিল। নদী পাৰ কৰাসকল ''ডিমাচা'' (অৰ্থ- নদীৰ পুত্ৰ) বুলি জনাজাত হ'ল। ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ কছাৰী ঘাট ইয়াৰেই প্ৰমাণ বুলি ভবা হয়।<ref>{{Harvcol|Gogoi|1968|p=268}}</ref> ডিমাচাসকলে [[শদিয়া]]ৰ দেৱী ''কেঁচাই খাইটি''ক পূজা কৰিছিল।<ref>{{Harvcol|Bhattacharjee|1992|p=393}}</ref> কছাৰীসকলে নিজকে [[মহাভাৰত]]ৰ [[ভীম]] আৰু ডিমাচাৰ ৰাজকুমাৰী [[হিড়িম্বা]]ৰ পুত্ৰ [[ঘটোৎকচ]]ৰ বংশধৰ বুলি কয়। পাছলৈ তেওঁলোকে মাইবঙত [[হিন্দু ধৰ্ম]] গ্ৰহণ কৰে। === চুতীয়া ৰাজ্য === {{Main|চুতীয়া ৰাজ্য}} আনুমানিক ১১৮৭ চনত চুতীয়া ৰাজ্যৰ প্ৰথম ৰজা বীৰপাল বা বীৰবৰে প্ৰথমতে সোৱণশিৰি নদীৰ দাঁতিত অৱস্থিত সোণাগিৰি পাহাৰত বসবাস কৰা ৬০ ঘৰ মানুহৰ ওপৰত অধিনায়কত্ব স্থাপন কৰি শাসন কৰিবলৈ লৈছিল। ইয়াৰ পিছত চুবুৰীয়া লোকসলক পৰাস্ত কৰি তেওঁ 'গয়াপাল' নাম লৈছিল। পিছলৈ তেওঁ উত্তৰ-পূব অসম আৰু অৰুণাচলৰ অধিক অঞ্চল লৈ চুতীয়া ৰাজ্য বিস্তাৰ কৰে। শদিয়াক তেওঁ চুতীয়া ৰাজ্যৰ ৰাজধানী পাতিছিল। ত্ৰয়োবিংশ শতিকাৰ আগভাগত [[আহোম]]সকলে অসমত তেওঁলোকৰ ৰাজ্য স্থাপন কৰিবৰ সময়ত উজনি অসমত চুতীয়াসকলেই আটাইতকৈ শক্তিশালী আছিল। এখন আহোম বুৰঞ্জীৰ মতে চুকাফা অহাৰ সময়ত বীৰপালৰ চুতীয়া ৰাজ্যৰ পূবে আছিল ব্ৰহ্মকুণ্ড, পশ্চিমে চিচি নদী (সোৱণশিৰিৰ উপনদী), উত্তৰে পৰ্বতমালা আৰু দক্ষিণে বুঢ়ীদিহিং নদী। পাছলৈ‌ ৰত্নধ্বজপালে ভদ্ৰেশেন আৰু ন্যায়পালৰ ৰাজ্য দখল কৰি বিশ্বনাথৰ দিকাৰাই-ঘিলাধাৰী অঞ্চলৰ লৈকে ৰাজ্য বিস্তাৰ কৰিছিল। চুতীয়া সকলৰ মাজত বুৰঞ্জী লিখাৰ প্ৰথা নথকাৰ বাবে তেওঁলোকৰ আটাইবোৰ ৰজাৰ নাম জনা নাযায়। দেওধাই অসম বুৰঞ্জীৰ মতে বাৰ শতিকাৰ মাজভাগৰ পৰা ষোল্ল শতিকাৰ আগভাগলৈকে মুঠ দহজন চুতীয়া ৰজাই ৰাজত্ব কৰিছিল। নোই ইলিয়াছ চাহাবৰ "হিষ্ট্ৰী অৱ দা শ্বান্‌ছ" গ্ৰন্থৰ মতে আহোম ৰাজ্যৰ প্ৰতিষ্ঠাপক [[চুকাফা]]ৰ সমসাময়িক চুতীয়া ৰজা কোছীৰ আগতে তেওঁৰ বংশৰ চৌত্ৰিশজন ৰজাই ৰাজত্ব কৰিছিল। তালৈ চাই কোনো কোনো পণ্ডিতে চুতীয়াসকলে খ্ৰীষ্টীয় সপ্তম শতিকামানতে ৰাজ্য স্থাপন কৰিছিল বুলি অনুমান কৰে।<ref name="বুৰঞ্জী">{{cite book | title=মাধ্যমিক অসম বুৰঞ্জী | author=ড: স্বৰ্ণলতা বৰা | pages=১৮৪-১৯০ | isbn=81-85905-11-8}}</ref> === আহোম ৰাজ্য === {{Main|আহোম|আহোম সাম্ৰাজ্য|আহোম ৰাজবংশ}} ত্ৰয়োদশ শতিকাৰ আগভাগত [[চীন|চীনৰ]] [[দেহ'ঙ টাই আৰু চিংফৌ স্বায়ত্ত্ব প্ৰান্ত|দেহংৰ]] (মধ্যযুগৰ [[মু'ঙ মাও|মু'ঙ মাওৰ]])ৰাজকোঁৱৰ [[চুকাফা]]ৰ নেতৃত্বত [[টাই জাতি|টাই জাতিৰ]] এটি দল ব্ৰহ্মপুত্ৰ উপত্যকাত উপস্থিত হয়হি। প্ৰায় ১৩ বছৰ কাল প্ৰব্ৰজনৰ পাছত ১২২৮ চনত চুকাফা নগাৰাজ্যৰ সীমাত সোমায়। লাহে লাহে আগুৱাই আহি দিচাং নৈৰ কাষৰ নামৰূপ পায়হি। তাৰপিছত তেওঁ উপযুক্ত ঠাই বিচাৰি [[শিৱসাগৰ]] জিলাৰ চৰাইদেউত ১২৫৩ চনত স্থায়ীকৈ ৰাজধানী পাতে। ইয়াৰ লগে লগে অসমত ছশ বছৰীয়া আৰু ব্ৰহ্মপুত্ৰ উপত্যকাজোৰা [[আহোম সাম্ৰাজ্য]]ৰ ভেটি প্ৰতিষ্ঠা কৰে। ১৮১৬ চনৰ শেষৰ ফালে [[মান দেশ|মানে]] অসম আক্ৰমণ কৰে। এই যুঁজত পূৰ্ণানন্দ বুঢ়াগোহাঁইৰ মৃত্যু হয়। মানে অসম আক্ৰমণ কৰি প্ৰথম বাৰ আঁতৰি যোৱাৰ পাছত পূৰ্ণানন্দ বুঢ়াগোহাঁইৰ পুত্ৰ ৰুচিনাথ বুঢ়াগোহাঁইয়ে [[যোৰহাট]] দখল কৰি চন্দ্ৰকান্ত সিংহক অংগক্ষত কৰি [[পুৰন্দৰ সিংহ]]ক ৰজা পাতে। ইয়াৰ পিছত মানে আৰু দুবাৰ অসম আক্ৰমণ কৰে আৰু ১৮২১ চনত তৃতীয়বাৰ অসম আক্ৰমণ কৰি [[যোগেশ্বৰ সিংহ]]ক আহোমৰ ৰজা পাতে। ক্ৰমে মানে ইংৰাজৰ এলেকাত আক্ৰমণ চলোৱাত ১৮২৪ চনত মানৰ লগত ইংৰাজৰ যুদ্ধ হয়। ইংৰাজে এই যুঁজত জয়লাভ কৰে। অৱশেষত ১৮২৬ চনৰ ২৪ ফেব্ৰুৱাৰীত মানদেশৰ ইয়াণ্ডাবুত ইংৰাজৰ লগত মানৰ সন্ধি হয় আৰু অসম ইংৰাজৰ হাতলৈ যায় তাৰ পাছৰে পৰা অসম স্বাধীন ৰাজ্যৰ পৰা এখন কোনো দেশৰ অংগৰাজ্যত পৰিণত হয়। ইয়াৰ লগে লগে চুকাফাই অসীম সাহস আৰু বীৰত্বৰে প্ৰতিষ্ঠা কৰা আহোম সাম্ৰাজ্যৰো অন্ত পৰে।<ref name="autogenerated1" /> === ইংৰাজৰ অধীনত অসম === {{Main|অসমত ব্ৰিটিছ ৰাজত্ব}} [[চিত্ৰ:Kanaklata Udyan, Tezpur.jpg|thumb|তেজপুৰৰ কনকলতা উদ্যানত থকা এখন বৰ্ণনাত্মক ভাষ্কৰ্য]] ১৮২৬ চনৰ ২৪ ফেব্ৰুৱাৰীত [[ব্ৰহ্মদেশ]]ৰ ইয়াণ্ডাবুত হোৱা সন্ধিৰ ফলত অসম ইংৰাজৰ হাতলৈ যায়। প্ৰথম অৱস্থাত অসমীয়া মানুহে ইংৰাজসকলক আদৰি লৈছিল যদিও পিছলৈ স্বাধীনচিতিয়া অসমীয়া মানুহে ইংৰাজৰ শাসনৰ প্ৰতি মোহভংগ হয় আৰু ইংৰাজী-বিৰোধী মনোভাবে গা কৰি উঠিছিল। এনে পৰিস্থিতিতে ১৮২৮ চনত আহোম আমোলা ধনঞ্জয় বৰগোহাঁই আৰু গমধৰ কোঁৱৰৰ নেতৃত্বত আহোম ৰাজতন্ত্ৰ পুনৰ প্ৰতিষ্ঠাৰ বাবে বিদ্ৰোহ হয়। কিন্তু এই বিদ্ৰোহ সফল নহ'ল। ইয়াৰ পিছত কেইবাজনো আহোম ব্যক্তিয়ে ইংৰাজৰ বিৰুদ্ধে যুদ্ধ ঘোষণা কৰে। ফলত ইংৰাজে ১৮৩৩ চনৰ মাৰ্চ মাহৰ ২ তাৰিখে এখন চুক্তিযোগে [[পুৰন্দৰ সিংহ]]ক [[শদিয়া]] আৰু মটক ৰাজ্যৰ বাহিৰে [[ধনশিৰী নদী]]ৰ পূবে থকা সমস্ত উজনি খণ্ডৰ ৰজা পাতে। চুক্তিমতে পুৰন্দৰ সিংহ ইংৰাজৰ হাতৰ পুতলা হয়। কিন্তু ১৮৩৮ চনত ইংৰাজে পুৰন্দৰ সিংহক ৰাজ্যচ্যুত কৰি সমগ্ৰ অসমকেই তেওঁলোকৰ স্থায়ী দখললৈ আনিলে। ইয়াৰ পিছত ১৮৫৭ চনত সমগ্ৰ ভাৰততে জ্বলি উঠা প্ৰথম স্বাধীনতা যুদ্ধৰ দাবানলে অসমকো স্পৰ্শ কৰে। অসমত ইংৰাজৰ কাৰ্যকলাপত বিতুষ্ট হৈ একাংশ প্ৰজাৰ নেতৃত্বত অসমত [[চিপাহী বিদ্ৰোহ]] আৰম্ভ হয়। সেই সশস্ত্ৰ বিপ্লৱত [[মণিৰাম দেৱান]], [[পিয়লি বৰুৱা]] আদিৰ ফাঁচি হয়। চিপাহী বিদ্ৰোহৰ পাছতে অসমৰ শাসনভাৰ এজন কমিছনাৰ হাতলৈ যায়। চিপাহী বিদ্ৰোহে অসমীয়া মানুহৰ মনত পুনৰ দেশৰ স্বাধীনতা সংগ্ৰামৰ প্ৰতি অনুপ্ৰাণিত কৰিলে। শেষত ১৯১৯-২০ চনত [[মহাত্মা গান্ধী]]ৰ অসহযোগ আন্দোলনত অসমে যোগদান কৰিলে। ইয়াৰ পিছত ক্ৰমে ক্ৰমে [[ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলন]]ত অসমে যোগদান কৰি ইংৰাজৰ বিৰুদ্ধে বিদ্ৰোহ ঘোষণা কৰিলে আৰু ভাৰত স্বাধীন হোৱাৰ লগে লগে অসমৰ পৰাও ইংৰাজী শাসন অন্ত পৰে।<ref name="autogenerated1"/> === স্বাধীনতা-উত্তৰ অসম === <!-- {{মূল|স্বাধীনতা-উত্তৰ অসম}} --> [[চিত্ৰ:Assam in 1950s.png|thumb|<center>১৯৫০ চনলৈকে অসম; ১৯৬০-৭০ চনৰ ভিতৰত নতুন ৰাজ্য [[নগালেণ্ড]], [[মেঘালয়]] আৰু [[মিজোৰাম]] গঠন হয়। ১৯৬২ চনত ভাৰত-চীনৰ যুদ্ধৰ পিছত অসমৰ ৰাজধানী শ্বিলঙৰ পৰা [[গুৱাহাটী]]লৈ স্থানান্তৰ কৰা হয়। লগতে [[অৰুণাচল প্ৰদেশ]] অসমৰ পৰা আঁতৰি যায়। <center>]] ১৯৪৭ চনৰ ১৫ আগষ্টত ভাৰত স্বাধীন হোৱাৰ পিছত অসমত নিজাকৈ চৰকাৰ গঠন হয়। স্বাধীন অসমৰ প্ৰথম গৱৰ্ণৰ আছিল ছাৰ আকবৰ হাইদৰি আৰু মুখ্যমন্ত্ৰী আছিল [[গোপীনাথ বৰদলৈ]]। ১৯৪৭ চনৰ পৰা ১৯৫০ চনলৈকে শাসন কৰা বৰদলৈ মন্ত্ৰীসভাৰ দিনতে [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়]] (১৯৪৮), [[গুৱাহাটী উচ্চ ন্যায়ালয়]] (১৯৪৮), [[গুৱাহাটী অনাতাঁৰ কেন্দ্ৰ]] আদি প্ৰতিষ্ঠা হয়। ১৯৫০ চনত [[গোপীনাথ বৰদলৈ]]ৰ মৃত্যু হোৱাৰ পিছত [[বিষ্ণুৰাম মেধি]] অসমৰ মুখ্যমন্ত্ৰী হয়। বিষ্ণুৰাম মেধিৰ দিনত (১৯৫০-১৯৫৭) প্ৰথম পাঁচবছৰীয়া পৰিকল্পনা, পঞ্চায়ত গঠন আৰু কৃষিখণ্ডৰ উন্নতি হয়। ১৯৫৭ চনত [[বিমলা প্ৰসাদ চলিহা]] (১৯৫৭-১৯৭০) অসমৰ মুখ্যমন্ত্ৰী হয়। এই সময়তে [[শৰাইঘাট দলং|শৰাইঘাটৰ দলং]] নিৰ্মাণ (১৯৬২) আৰু গুৱাহাটীৰ নুনমাটিত তেল শোধনাগাৰ (১৯৬২) স্থাপন হয়। চলিহা মন্ত্ৰীসভাৰ দিনতে ১৯৫৯-৬০ চনত অসমত [[অসমীয়া ভাষা আন্দোলন|ভাষা আন্দোলন]] তীব্ৰৰূপ লয়। ১৯৬১ চনত অসমত [[অসমীয়া ভাষা]] ৰাজ্যিক ভাষা হিচাপে গৃহীত হয়। ১৯৭০ চনত বিমলাপ্ৰসাদ চলিহাৰ শাৰীৰিক অসুস্থতাৰ বাবে [[মহেন্দ্ৰ মোহন চৌধুৰী]] মুখ্যমন্ত্ৰী হয়। চৌধুৰীৰ দিনত [[বঙাইগাঁও|বঙাইগাঁৱ]]ত পেট্ৰোৰাসায়নিক প্ৰকল্প, [[যোগীঘোপা]]ত কাগজ কল আৰু [[নগাঁও]]ত মৰাপাট কলৰ আধাৰশিলা স্থাপন হয়। ১৯৭২ চনত চৌধুৰী মন্ত্ৰীসভাই পদত্যাগ কৰে। ১৯৭২ চনত অসমত অনুষ্ঠিত সাধাৰণ নিৰ্বাচনত কংগ্ৰেছে সংখ্যাগৰিষ্ঠতা লাভ কৰে আৰু [[শৰৎ চন্দ্ৰ সিংহ]] মুখ্যমন্ত্ৰী হয়। সিংহ মন্ত্ৰীসভাৰ সময়ত অসমৰ ৰাজধানী শ্বিলঙৰ পৰা দিছপুৰলৈ স্থানান্তৰ কৰা হয়। ১৯৭৮ চনত অসমত জনতা দলে মন্ত্ৰীসভা গঠন কৰে। জনতা দলৰ নেতা [[গোলাপ বৰবৰা]] অসমৰ মুখ্যমন্ত্ৰী হয়। মাত্ৰ চৈধ্য মাহৰ কাৰ্য্যকালত এই সময়তে [[যোগেন্দ্ৰনাথ হাজৰিকা]], [[চৈয়দা আনোৱাৰা টাইমূৰ]] আৰু [[কেশৱ চন্দ্ৰ গগৈ]] এই চাৰিজন মুখ্যমন্ত্ৰী হয়। ১৯৭৯ চনত প্ৰথমবাৰৰ বাবে অসমত [[ৰাষ্ট্ৰপতি]] শাসন প্ৰৱৰ্তন কৰা হয়।<ref name="autogenerated1"/> === অসম আন্দোলন আৰু অসম চুক্তি === মূল প্ৰবন্ধ: [[অসম আন্দোলন]] [[চিত্ৰ:Assam Movement.png|thumb|<center>অসম আন্দোলনৰ পিছত আছুৰ নেতৃবৃন্দৰ লগত [[ৰাজীৱ গান্ধী]] চৰকাৰৰ হোৱা অসম চুক্তিৰ এটা দৃশ্য<center>]] সমসাময়িক সময়তে অসমৰ পৰা বিদেশী নাগৰিকৰ বহিষ্কাৰৰ দাবীত [[সদৌ অসম ছাত্ৰ সন্থা]]ৰ নেতৃত্বত সমগ্ৰ অসমজুৰি এক অভূতপূৰ্ব গণ আন্দোলন গা কৰি উঠে। এই আন্দোলনৰ সময়তে ১৯৮৩ চনত ৰাইজৰ প্ৰবল বিৰোধিতা আৰু বৰ্জন সত্ত্বেও অসমত ৰক্তক্ষয়ী নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত হয় আৰু [[হিতেশ্বৰ শইকীয়া]] মুখ্যমন্ত্ৰী হয়। শইকীয়া মন্ত্ৰীসভাই দমন নীতিৰে [[অসম আন্দোলন]] নিয়ন্ত্ৰণ কৰিবলৈ চেষ্টা কৰে যদিও সফল নোহোৱাত ১৯৮৫ চনৰ ১৫ আগষ্টত প্ৰধানমন্ত্ৰী [[ৰাজীৱ গান্ধী]]ৰ নেতৃত্বাধীন চৰকাৰৰ লগত এখন চুক্তি ([[অসম চুক্তি]]) স্বাক্ষৰিত কৰে। লগে লগে ছবছৰীয়া বিদেশী বহিষ্কাৰ আন্দোলনৰ পৰিসমাপ্তি ঘটে। অসম চুক্তিৰ চৰ্ত অনুযায়ী [[হিতেশ্বৰ শইকীয়া]] চৰকাৰে পদত্যাগ কৰে। লগে লগে [[প্ৰফুল্ল কুমাৰ মহন্ত]] নেতৃত্বাধীন প্ৰাক্তন ছাত্ৰনেতাসকলে আঞ্চলিক দল [[অসম গণ পৰিষদ]] গঠন কৰে। ১৯৮৫ চনৰ অনুষ্ঠিত সাধাৰণ নিৰ্বাচনত [[অসম গণ পৰিষদ]] আঞ্চলিক দৰে সংখ্যাগৰিষ্ঠতা লাভ কৰে আৰু [[প্ৰফুল্ল কুমাৰ মহন্ত]] মুখ্যমন্ত্ৰী হয়। মহন্ত চৰকাৰৰ সময়তে অসমত [[সংযুক্ত মুক্তি বাহিনী, অসম]] নামৰ এটি বিপ্লৱী সংগঠনৰ জন্ম হয়। এই সংগঠনক নিষিদ্ধ ঘোষণা কৰি কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰে ১৯৯০ চনত মহন্ত চৰকাৰৰ পাঁচবছৰ সম্পূৰ্ণ হ'বলৈ এমাহ বাকী থাকোঁতেই পুনৰ অসমত ৰাষ্ট্ৰপতি শাসন প্ৰৱৰ্তন কৰে। ইয়াৰ পিছত ১৯৯১ চনত অনুষ্ঠিত সাধাৰণ নিৰ্বাচনত কংগ্ৰেছ (ই) দলে জয়লাভ কৰে আৰু [[হিতেশ্বৰ শইকীয়া]] পুনৰ মুখ্যমন্ত্ৰী হয়। ১৯৯৬ চনৰ ২২ এপ্ৰিলত হিতেশ্বৰ শইকীয়াৰ মৃত্যু হোৱাত কেইদিনমানৰ কাৰণে [[ডাঃ ভূমিধৰ বৰ্মন]] অসমৰ অস্থায়ী মুখ্যমন্ত্ৰীৰূপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰে। এই বছৰতে অনুষ্ঠিত হোৱা নিৰ্বাচনত পুনৰ [[অসম গণ পৰিষদ]] দলে জয়লাভ কৰে আৰু ১৯৯৬ চনৰ ১৫ মে'ত [[প্ৰফুল্ল কুমাৰ মহন্ত]] মুখ্যমন্ত্ৰী হয়। ইয়াৰ পিছত ২০০১ চনত অনুষ্ঠিত নিৰ্বাচনত কংগ্ৰেছ (ই) দলে ৰাজ্যখনৰ শাসনভাৰ গ্ৰহণ কৰে। [[তৰুণ গগৈ]] অসমৰ মুখ্যমন্ত্ৰী হয়। একেদৰে ২০০৬ চনৰ এপ্ৰিল মাহত অনুষ্ঠিত বিধানসভা নিৰ্বাচনত [[তৰুণ গগৈ]] নেতৃত্বাধীন কংগ্ৰেছ চৰকাৰে বড়োলেণ্ড পিপলচ প্ৰগ্ৰেছিভ ফ্ৰ'ণ্ট (হাগ্ৰামা) সহযোগত মৰ্চা চৰকাৰ গঠন কৰে। ২০১১ চনত অনুষ্ঠিত নিৰ্বাচনতো কংগ্ৰেছ (ই) দলে চৰকাৰ গঠন কৰে আৰু [[তৰুণ গগৈ]]য়ে তৃতীয়বাৰৰ বাবে মুখ্যমন্ত্ৰী হয়।<ref name="autogenerated1"/> === ২০১১ অনুযাায়ী ভাষাসমূহ === {{Pie chart | thumb = right | caption = অসমৰ ভাষাসমূহ-২০১১ | label1 = [[অসমীয়া ভাষা|'''অসমীয়া''']] | value1 = 48.38 | color1 = Green | label2 = [[বাংলা ভাষা|'''বাংলা''']] | value2 = 28.92 | color2 = Red | label3 = [[বড়ো ভাষা|'''বড়ো''']] | value3 = 4.54 | color3 = Yellow | label4 = [[হিন্দী ভাষা|'''হিন্দী''']] | value4 = 4.31 | color4 = Purple | label5 = [[সাদৰি]] | value5 = 2.29 | color5 = Blue | label6 = [[মিছিং ভাষা|মিছিং]] | value6 = 1.98 | color6 = Brown | label7 = [[নেপালী ভাষা|'''নেপালী''']] | value7 = 1.91 | color7 = Violet | label8 = [[কাৰ্বি ভাষা|কাৰ্বি]] | value8 = 1.64 | color8 = Black | label9 = [[ওড়িয়া ভাষা|'''ওড়িয়া''']] | value9 = 0.70 | color9 = Orange | label10 = [[সাওতালী ভাষা|'''সাওতালী ''']] | value10 = 0.68 | color10 = Maroon | label11 = [[গাৰো ভাষা|গাৰো ]] | value11 = 0.55 | color11 = DarkBlue | label12 = [[মণিপুৰী ভাষা|'''মণিপুৰী ''']] | value12 = 0.54 | color12 = Pink | label13 = [[ডিমাছা ভাষা|ডিমাছা ]] | value13 = 0.42 | color13 = SkyBlue | label14 = ৰাভা | value14 = 0.33 | color14 = LightGreen | label15 = অন্যান্য | value15 = 2.91 | color15 = Grey }} == জনগাঁথনি == {{Details|অসমৰ জনগোষ্ঠীসমূহ}} ২০১১ চনৰ লোকপিয়ল তথ্য অনুসৰি অসমৰ মুঠ জনসংখ্যা ৩,১১,৬৯,২১১জন।<ref name="onlineassam">{{cite web | url=http://online.assam.gov.in/web/population-census/ | title=Provisional Census Results for Assam | publisher=Govt. of Assam | accessdate=April 03, 2012 | archivedate=June 21, 2012 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20120621011519/http://online.assam.gov.in/web/population-census | deadurl=yes }}</ref> ই ভাৰতৰ মুঠ জনসংখ্যাৰ প্ৰায় ২.৫৮%। পুৰুষ আৰু মহিলাৰ হাৰ হৈছে ১০০০:৯৫৪। জনবসতি প্ৰতি বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৩৯৭জন। যোৱা দশকতকৈ অসমৰ জনসংখ্যা বৃদ্ধিৰ হাৰ হৈছে ১৬.৯৩%।<ref name="onlineassam"/> সাক্ষৰতাৰ হাৰ হৈছে ৭৩.১৮%। জনগোষ্ঠীসমূহৰ ভিতৰত [[অসমৰ চীনা-তিব্বতীয় আৰু টাই জনগোষ্ঠী]]<ref name=":0">Terwiel, B.J. (1996). "Recreating the Past: Revivalism in Northeastern India.". ''Bijdragen Tot de Taal-, Land- en Volkenkunde'' খণ্ড '''152''' (2): 275–92. [[Digital object identifier|doi]]:10.1163/22134379-90003014.</ref><ref>Urban, Hugh B. (2011). "The Womb of Tantra: Goddesses, Tribals, and Kings in Assam". ''The Journal of Hindu Studies''. '''4''' (3): 231–247. doi:10.1093/jhs/hir034</ref>: {{div col|3}} *[[আহোম]] *[[খামটি]] *[[খাময়াং]] *[[ফাকে]] *[[আইটন]] *[[টুৰুং]] *[[চিংফৌ]] *[[বড়ো]] *[[চুতীয়া]] *[[দেউৰী]] *[[ডিমাছা]] *[[গাৰো]] *[[হাজং]] *[[হমাৰ]] (চিন-কুকি-মিজো) *[[কাৰ্বি]] *[[কুকি]] (চিন-কুকি-মিজো) *[[কোচ]] *[[মেক]] *[[মিছিং]] *[[মৰাণ]] *[[মটক]] *[[ৰাভা]] *[[শৰণীয়া কছাৰী]] *[[সোণোৱাল কছাৰী]] *[[ঠেঙাল কছাৰী]] *[[তিৱা]] {{div col end}} আৰু [[ভাৰত-আৰ্য ভাষা পৰিয়াল|আৰ্য ভাৰতীয়]] জনগোষ্ঠীসমূহ হৈছে: *[[কলিতা]](কায়স্থ) *[[চাঁওতালি ভাষা|চাঁওতাল]] *[[বঙালী]]আদি প্ৰধান।<ref name="netzone">{{cite web | url=http://www.indianetzone.com/37/tribes_assam.htm | title=Tribes of Assam | publisher=IndiaNetZone | date=June 28, 2011 | accessdate=April 03, 2012}}</ref> অসমৰ চৰকাৰী ভাষা হৈছে [[অসমীয়া ভাষা|অসমীয়া]]। ইয়াৰ লগতে [[হিন্দী ভাষা|হিন্দী]], [[বড়ো ভাষা|বড়ো]], চাদ্ৰী আৰু অন্যান্য জনগোষ্ঠীয় ভাষাৰ প্ৰচলন আছে। == নগৰ-চহৰ == {| class="wikitable" style="text-align:center; width:97%; margin-right:10px; font-size:100%" |+ align=center style="font-weight:bold" | জনসংখ্যা অনুযায়ী অসমৰ বৃহৎ নগৰ-চহৰসমূহ |- ! align=center style="background:#f5f5f5; " | স্থান ! align=center style="background:#f5f5f5; " | নগৰ ! align=center style="background:#f5f5f5; " | জিলা ! align=center style="background:#f5f5f5; " | জনসংখ্য ! rowspan=12 | {{Tnavbar|Largest cities of India|plain=1}} [[চিত্ৰ:Rush Hour at Guwahati Club, Guwahati.jpg|border|135px|Guwahati]]<br />[[গুৱাহাটী]]<br /><br />[[বঙাইগাঁও]]<br />[[চিত্ৰ:Jorhat.jpg|135px|যোৰহাট নগৰ]]<br />[[যোৰহাট]] |- | align=center style="background:#f0f0f0; " | ১ ||align=left | '''[[গুৱাহাটী]]''' || [[কামৰূপ মহানগৰ জিলা|কামৰূপ মহানগৰ]] || ৯,৬৮,৫৯৪ |- | align=center style="background:#f0f0f0; " | ২ ||align=left | '''[[শিলচৰ]]''' || [[কাছাৰ জিলা|কাছাৰ]] || ২,২৮,৯৮৫ |- | align=center style="background:#f0f0f0; " | ৩ ||align=left | '''[[বঙাইগাঁও]]''' || [[বঙাইগাঁও জিলা|বঙাইগাঁও]] || ১,৮৪,৮১০ |- | align=center style="background:#f0f0f0; " | ৪ ||align=left | '''[[ডিব্ৰুগড়]]''' || [[ডিব্ৰুগড় জিলা|ডিব্ৰুগড়]] || ১,৬৪,০৯১ |- | align=center style="background:#f0f0f0; " | ৫ ||align=left | '''[[যোৰহাট]]''' || [[যোৰহাট জিলা|যোৰহাট]] || ১,৫৩,২৪৯ |- | align=center style="background:#f0f0f0; " | ৬ ||align=left | '''[[নগাঁও]]''' || [[নগাঁও জিলা|নগাঁও]] || ১,৪৭,১৩৭ |- | align=center style="background:#f0f0f0; " | ৭ ||align=left | '''[[তিনিচুকীয়া]]''' || [[তিনিচুকীয়া জিলা|তিনিচুকীয়া]] || ১,২৫,৬৩৭ |- | align=centre style="background:#f0f0f0; " | ৮ ||align=left |'''[[মঙলদৈ]]''' || [[দৰং জিলা|দৰং]] || ৪৫,০০০ |- | align=center style="background:#f0f0f0; " | ৯ ||align=left | '''[[তেজপুৰ]]''' || [[শোণিতপুৰ জিলা|শোণিতপুৰ]] || ১,০০,৪১৭ |- | colspan="13" align=center style="background:#f5f5f5; " | ২০১১ চনৰ লোকপ্ৰিয়ল মতে<ref>http://www.censusindia.gov.in/2011-prov-results/paper2/data_files/India2/Table_3_PR_UA_Citiees_1Lakh_and_Above.pdf</ref> |} == ভাষা == {{Main|অসমীয়া ভাষা}} অসমৰ প্ৰধান ভাষা হ'ল [[অসমীয়া ভাষা|অসমীয়া]]। এই ভাষা সংবিধানৰ অষ্টম অনুচ্ছেদ অনুসৰি স্বীকৃত আৰু [[উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চল]]ৰ এক প্ৰধান সংযোগী ভাষা। অসমীয়া ভাষা ভাৰতীয় আৰ্য গোষ্ঠীৰ ভাষা। প্ৰাচীন ভাৰতীয় আৰ্য ভাষাবিশেষেই ক্ৰম পৰিৱৰ্তনৰ মাজেদি আহি খ্ৰীষ্টীয় দশম-একাদশ শতিকামানত অসমীয়া ৰূপ ল'বলৈ আৰম্ভ কৰে। অসমত প্ৰচলিত আন ভাষাবোৰ হ'ল: [[বঙালী ভাষা|বঙালী]], [[মেইতেই ভাষা|মেইতেই]] ([[মণিপুৰী ভাষা|মণিপুৰী]])<ref>{{Cite web|date=2024-02-24|title=Assam recognises Manipuri as associate official language in four districts|url=https://www.hindustantimes.com/india-news/assam-recognises-manipuri-as-associate-official-language-in-four-districts-101708770769105.html|access-date=2024-02-24|website=Hindustan Times|language=en}}</ref><ref>{{Cite news|last=PTI|date=2024-02-24|title=Assam Cabinet gives nod to recognise Manipuri as associate official language in four districts|language=en-IN|work=The Hindu|url=https://www.thehindu.com/news/national/other-states/assam-cabinet-gives-nod-to-recognise-manipuri-as-associate-official-language-in-four-districts/article67881260.ece|access-date=2024-02-24|issn=0971-751X}}</ref><ref>{{Cite web|date=2024-02-24|title=Assam Cabinet gives nod to recognise Manipuri as associate official language in four districts|url=https://indianexpress.com/article/north-east-india/assam/assam-cabinet-recognise-manipuri-associate-official-language-four-districts-9178285/|access-date=2024-02-24|website=The Indian Express|language=en}}</ref> [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী]], [[হিন্দী ভাষা|হিন্দী]], [[বড়ো ভাষা|বড়ো]], আৰু অন্যান্য প্ৰচলিত উপ-ভাষাবোৰ হ'ল: [[মিচিং ভাষা|মিচিং]], [[কছাৰী ভাষা|কছাৰী]], [[চাওঁতালি ভাষা|চাঁওতালি]], [[কাৰ্বি ভাষা|কাৰ্বি]], [[ৰাভা ভাষা|ৰাভা]], [[ডিমাছা ভাষা|ডিমাছা]], [[নেপালী ভাষা|নেপালী]] আদি। আনহাতে বিভিন্ন জনগাষ্ঠীৰ বহুতো দোৱান অসমত প্ৰচলিত আছে। == সাংস্কৃতিক প্ৰতীক == <!-- {{Main|অসমৰ সাংস্কৃতিক প্ৰতীকসমূহ}} --> [[চিত্ৰ:Tamulpanor Xorai Assam.JPG|thumb|<center>তামোল-পাণ আৰু [[গামোছা]]ৰ এখন [[শৰাই]]। ডাঙৰক সন্মানসহকাৰে মান ধৰাৰ সময়ত ইয়াক ব্যৱহাৰ কৰা হয়<center>]] [[চিত্ৰ:Jaapi with Gamosa.jpg|thumb|left|140px|<center>গামোচাৰে সজোৱা অসমীয়া সাংস্কৃতিক প্ৰতীক [[জাপি]]<center>]] [[চিত্ৰ:চাল কোমোৰা.jpg|thumb|<center>চালত কোমোৰা অসমীয়া জাতীয় পৰিচয়ৰ অন্যতম বাহক<center>]] অসমীয়া সমাজ জীৱনত বিভিন্ন বিশ্বাস, অনুভৱ আৰু আদৰ বা সন্মানৰ ক্ষেত্ৰত তামোল-পান, [[গামোছা]] আৰু [[শৰাই]]ৰ বিশেষ ভূমিকা আছে। যিকোনো সামাজিক কামত তামোল-পাণ ব্যৱহাৰ কৰা হয়। কাৰোবাৰ ঘৰলৈ অহা অতিথিক আন নহ'লেও তামোল-পাণ খাবলৈ দিয়া হয়। সামাজিক কাৰণত হোৱা যিকোনো দণ্ড মিমাংসাৰ বাবেও তামোল-পাণ ব্যৱহাৰ কৰা হয়। আনহাতে [[গামোছা]] অসমীয়া সমাজত বিহুৱানৰ ৰূপত ব্যৱহাৰ কৰা হয়। ইয়াৰ লগতে গা ধোৱাৰ পিছত ব্যৱহাৰ কৰা তিয়নী গামোচা, পানী গামোচা আদিও উল্লেখযোগ্য। সৰুৱে ডাঙৰক মান ধৰা আদিৰ ক্ষেত্ৰত গামোচা ব্যৱহাৰ কৰা হয়। [[শৰাই]] ধাতুৰে নিৰ্মিত এবিধ খুৰা থকা পাত্ৰ। সাধাৰণতে তামোল-পাণ আৰু গামোচাৰে কাৰোবাক মান ধৰাৰ ক্ষেত্ৰত ইয়াক ব্যৱহাৰ কৰা হয়। অসমৰ যিকোনো সাংস্কৃতিক কাৰ্যকলাপৰ লগত এই তিনিবিধ বস্তুৰ ব্যৱহাৰ অপৰিহাৰ্য। আনাহাতে [[জাপি]] অসমীয়া সংস্কৃতিৰ আন এবিধ আদৰৰ প্ৰতিক। কাৰোবাক সন্মান জনোৱাৰ লগতে উপহাৰ দিয়াৰ ক্ষেত্ৰত ইয়াক ব্যৱহাৰ কৰা হয়। ই কেইবাপ্ৰকাৰৰ যেনে-ডাং-জাপি, বৰজাপি, পানী বা হালোৱা-জাপি আৰু সৰুদৈয়া জাপি। অসমত আটাইতকৈ প্ৰচলিত জাপি হ'ল '''সৰুদৈয়া জাপি'''। এই জাপি সৰু সৰুকৈ আৰু মিহিকৈ তোলা বুঢ়া জাতি বাঁহৰ কাঠিৰে ফুল অথবা অন্য কিবা চিত্ৰ অংকন কৰি নিৰ্মাণ কৰা হয়। জাপিটোৰ ঘূৰণীয়া চাৰিও কাষ ৰঙা কাপোৰ চিলাই আৰু ওপৰৰ জোঙা কোণটিত এঠোপা ৰঙা সূতা বন্ধা হয়। অসমীয়া সমাজৰ মহিলাসকলে এই জাপি ব্যৱহাৰ কৰে তথা সন্মনীয় ব্যক্তিসকলক সন্মান প্ৰদৰ্শন কৰিবলৈ উপহাৰৰূপে আগবঢ়োৱা হয়। == উৎসৱ == <!-- {{Main|অসমৰ প্ৰধান উৎসৱসমূহ}} [[ঈদ]]:[[ইছলাম]] ধৰ্মৰ জাতীয় উৎসৱ। ঈদ দুটা 1/[[ঈদ-উল-ফিতৰ]] 2/[[ঈদ-উল-আজহা]] --> [[চিত্ৰ:bihu_festival.jpg|thumb|বিহু নৃত্যৰ দৃশ্য]] সকলো জাতিৰ মানুহৰে কিছুমান স্বকীয় উৎসৱ আছে। অসমীয়াসকলৰো তেনে উৎসৱৰ ভিতৰত [[বিহু]] উৎসৱ প্ৰধান। সংস্কৃত 'বিষুবত' শব্দৰ পৰা বিহু শব্দৰ উদ্ভৱ হৈছে। বৈদিক 'বিষুবন' পদৰ অৰ্থৰ পৰিসৰে এবছৰ ব্যাপী অনুষ্ঠিত হোৱা 'সত্ৰ' বা 'যজ্ঞ'ৰ মাজৰ দিনটোক বুজায় অৰ্থাৎ দিন আৰু ৰাতিৰ সমান হোৱা দিনটোৱেই 'বিষুবত'ৰূপে পৰিচিত। এই দিনটেই 'গৰু-ম'হ' আদিৰ সংগ্ৰহৰ অৰ্থে আৰু পোহনীয়া জন্তুৰ মংগল কামনা কৰি সূৰ্য্যদেৱতাক স্তুতি কৰা হৈছিল। অসমীয়া বিহু মূলত তিনিটা, ৰঙালী বিহু বা ব'হাগ বিহু, কঙালী বিহু বা কাতি বিহু, আৰু ভোগালী বিহু বা মাঘ বিহু। চ'ত আৰু ব'হাগ মাহৰ সংক্ৰান্তিৰ দিনটোৰ পৰা আৰম্ভ হৈ সাতদিন থাকে। ৰঙালী বিহু ব'হাগ বিহুৰূপেও পৰিচিত। বিহুৰ আগদিনাখনক উৰুকা বোলে। প্ৰথম বিহুটিৰ নাম গৰু বিহু। এই দিনা গৰুৰ শিঙত তেল দি ধুৱাই-পখলাই লাও-বেঙেনা খুৱায় আৰু তাৰে মালাও পিন্ধায়। আহিন আৰু কাতিৰ সংক্ৰান্তিৰ দিনা কাতি বিহু। এইসময়ত মানুহৰ আহু ধান শেষ হয়, শালি ধানো চপাবৰ নহয়। সেইবাবে তেতিয়া মানুহৰ খোৱাত টান পৰে। গতিকে এই বিহুক কঙালী বিহু বোলে। এই বিহুক ঘৰে ঘৰে তুলসীৰ পুলি ৰুই গধূলি তাৰ গুৰিত চাকি জ্বলাই নাম গাই, ঘৰৰ চোতালৰ চাৰিওফালে আৰু খেতিপথাৰত চাকি জ্বলাই। পুহ-মাঘৰ সংক্ৰান্তিৰ দিনা ভোগালী বিহু বা মাঘ বিহু। এই বিহু তিনিদিন পালন কৰা হয়। পুহত শালি ধান, মাহ, তিল, মগু, আদি শষ্য চপাই মানুহে ভঁৰাল ভৰায়। এই সময়ত ধনী-দুখীয়া সকলোৰে ঘৰত দুমুঠি ধান-চাউল খাবলৈ থাকে। সেই বাবে এই বিহুত খোৱা বোৱাৰ ওপৰত বেছি গুৰুত্ব দিয়া হয়। এই বিহুত সান্দহ, চিৰা, নানা তৰহৰ পিঠা, লাডু, আখৈ, আদি মানুহৰ ঘৰে ঘৰে উপচি পৰে। মাঘ বিহুৰ মূল আকৰ্ষণ হ'ল মেজি পোৰা। মেজিক কামৰূপ জিলাত ভেলাঘৰ বুলিও কোৱা হয়। === সংগীত === {{Main|অসমৰ সংগীত}} [[উত্তৰ-পূব ভাৰত]]ৰ প্ৰদেশ অসমৰ সংগীতসমূহ হ'ল মূলতঃ থলুৱা লোকসংগীত আৰু ভক্তিমূলক গীত। অসমৰ সংগীতসমূহক ইয়াৰ স্বকীয় বৈশিষ্ট্যৰ বাবে ভাৰতৰ বাকী অংশৰ সংগীতসমূহৰ পৰা পৃথক কৰি চিনিব পাৰি। এই সংগীতসমূহত দাঁতি-কাষৰীয়া পাহাৰীয়া ৰাজ্য আৰু চুবুৰীয়া দেশ [[ম্যানমাৰ]], [[থাইলেণ্ড]] আৰু [[চীন]] আদি দেশৰো প্ৰভাৱ দেখা যায়। অসমৰ জনসংখ্যাৰ বিবিধতা অনুসৰি লোকসংগীতৰো ততোধিক ভিন্নতা আছে। প্ৰত্যেক ধৰণৰ লোকসংগীততে প্ৰায়েই অন্যান্য এক বা ততোধিক সংগীতৰ প্ৰাভাৱ দেখা যায়। তলত বিভিন্ন প্ৰকাৰৰ লোকসংগীতসমূহৰ এখন সূচী দিবলৈ প্ৰয়াস কৰা হ'ল। {{Div col }} * [[কামৰূপী লোকগীত]] * [[গোৱালপৰীয়া লোকগীত]] * [[ওজাপালি]] * [[ঝুমুৰ]] * [[বৰগীত]] * [[ঐনিতম]] * [[বিহুগীত]] * [[হুঁচৰি]] * [[বনগীত]] * [[বিয়ানাম]] * [[ভেকুলী বিয়াৰ নাম]] * [[নিচুকনি গীত]] * [[মহোহো গীত]] * [[জিকিৰ]] * [[টোকাৰি গীত]] * [[বৰফুকনৰ গীত]] * [[নাগাৰা নাম]] * [[আইনাম]] * [[অপেচৰী সবাহৰ গীত]] * [[হাইদাং গীত]] * [[জন্মাষ্টমী নাম]] * [[লক্ষ্মীপূজাৰ নাম]] * জুনা গীত {{Div col end}} === অসমৰ সংগীতজ্ঞসকল: === {{Div col}} * [[শংকৰদেৱ|শ্ৰীশ্ৰীশংকৰদেৱ]] * [[পাৰ্বতি প্ৰসাদ বৰুৱা]] * [[ৰূদ্ৰ বৰুৱা]] * [[জ্যোতিপ্ৰসাদ আগৰৱালা]] * [[বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা]] * [[ভূপেন হাজৰিকা]] * [[জয়ন্ত হাজৰিকা]] * [[ৰমেন বৰুৱা]] * [[চাৰু গোঁহাই]] * [[জিতুল সোণোৱাল]] * [[জুবিন গাৰ্গ]] * [[অংগৰাগ মহন্ত]] {{Div col end}} == লোক-সংস্কৃতি == {{Main|অসমীয়া লোক-সংস্কৃতি}} কোনো এটা জাতিৰ বৈশিষ্ট্যসূচক শিল্প-সাহিত্য, বিশ্বাস, সমাজনীতি, ধৰ্মীয় ৰীতি-নীতি, কৃষি, কৰ্ম্ম, শিক্ষা, চৰ্চ্চা, কলা, ৰুচি আদিৰ সমাৱেশক একেলগে সংস্কৃতি বা কৃষ্টি বুলিব পাৰি। বিভিন্ন ভাষা-ভাষী, জাতি-জনজাতিৰে গঠিত অসমীয়া সংস্কৃতিৰ পৰিষৰ অতি বিশাল। তথাপি কিছুমান উমৈহতীয়া বৈশিষ্ট্য ইয়াৰ মাজত দেখা যায়। * [[কাঠ]], [[বাঁহ]], [[বেত|বেতে]]ৰে প্ৰাকৃতিকভাৱে নিৰ্মিত ঘৰ। * প্ৰতীকাত্মক কিছুমান কাপোৰ। যেনে [[গামোচা]], ইত্যাদি। * পৰম্পৰাগত [[পাট-মূগা]], কপাহী কাপোৰ। * সহজ-সৰল ব্যৱহাৰ আৰু অতিথিপৰায়ণতা। * বাঁহ সংস্কৃতি। * ধৰ্মীয় শিথিলতা == পৰ্যটন == {{Main|অসমৰ পৰ্যটনস্থলসমূহ}} অসম হৈছে [[উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চল]]ৰ মুখ্য দুৱাৰ আৰু সাতভনীৰ প্ৰাণকেন্দ্ৰ স্বৰূপ। অসম প্ৰাকৃতিক সম্পদেৰে সমৃদ্ধিশালী এখন ৰাজ্য। [[কাজিৰঙা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]], [[মানাহ ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]] আদি বিভিন্ন উদ্যান আৰু বিভিন্ন মঠ-মন্দিৰ, ঐতিহাসিক সমল আদিয়ে অসমৰ পৰ্য্যটন উদ্যোগ চহকী কৰি তুলিছে। === অসমৰ বিভিন্ন পৰ্যটন স্থানসমূহ === '''[[ব্ৰহ্মপুত্ৰ নদী]]''' : লুইত, বৰলুইত, চিৰিলুইত, লৌহিত্য আদি নামেৰে পৰিচিত নদৰাজ ব্ৰহ্মপুত্ৰ ভাৰত তথা অসমৰ প্ৰধান নদী। প্ৰায় 2900 কিলোমিটাৰ দৈৰ্ঘ্যৰ ব্ৰহ্মপুত্ৰ [[এছিয়া]]ৰ ভিতৰতে অন্যতম দীঘল নদী। অসমৰ সংস্কৃতি আৰু সভ্যতাৰ সৈতে ব্ৰহ্মপুত্ৰ নদী অংগাংগীভাৱে জড়িত। এই নদীৰ প্ৰাকৃতিক দৃশ্য অতি মনোৰম। '''[[গুৱাহাটী]]''' : [[উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চল]]ৰ আটাইতকৈ ডাঙৰ নগৰ। গুৱাহাটী মহানগৰৰ ভিতৰত [[কামাখ্যা মন্দিৰ|কামাখ্যা]], [[অসম ৰাজ্যিক সংগ্ৰহালয়]], [[গুৱাহাটী চিৰিয়াখানা]], [[শংকৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰ]], [[উমানন্দ]] আদি বিভিন্ন পৰ্য্যটন স্থান আছে। '''[[যোৰহাট]]''' : [[গুৱাহাটী]]ৰ পৰা ৩০৫ কিল'মিটাৰ পূৱত উজনি অসমৰ এখন গুৰুত্বপূৰ্ণ চহৰ। [[আহোম]] শাসনৰ শেষ ৰাজধানী যোৰহাটক অসমৰ সাংস্কৃতিক ৰাজধানী বুলি কোৱা হয়। অসমৰ [[চাহ]] উৎপাদনৰ অন্যতম স্থান যোৰহাট প্ৰাকৃতিক সৌন্দৰ্য্যতো চহকী। যোৰহাটত [[টোকোলাই চাহ গৱেষণা কেন্দ্ৰ]], [[হাতীগড় শিৱদ'ল]], [[বুঢ়ীগোসানী দেৱালয়|বুঢ়ীগোসানী থান বা দেৱালয়]], [[গৰখীয়া দ'ল]], [[ঢেঁকীয়াখোৱা বৰ নামঘৰ]], বৰভেটি থান, [[ৰজা মৈদাম]], [[লাচিত বৰফুকন মৈদাম]], স্বৰ্গদেউ চাওলুং ছ্যুকাফা সমন্বয় ক্ষেত্ৰ, [[যোৰহাট বিজ্ঞানকেন্দ্ৰ আৰু তাৰকাগৃহ]] আদি উল্লেখ্যযোগ্য পৰ্য্যটন স্থান আছে। '''[[মাজুলী]]''' : [[ব্ৰহ্মপুত্ৰ নদী]]ৰ মাজত অৱস্থিত আটাইতকৈ ডাঙৰ নদী দ্বীপ। নৱবৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ বিভিন্ন [[সত্ৰ]] ইয়াৰ মূল আকৰ্ষণৰ কেন্দ্ৰ। '''[[জাতিংগা]]''' : ডিমা হাছাও জিলাৰ এখন পাহাৰীয়া গাঁও। চৰাইৰ ৰহস্যজনক আত্মহত্যাৰ স্থান হিচাপে [[জাতিংগা]] বিখ্যাত। '''[[ডিমা হাছাও]]''' : ডিমা হাছাও প্ৰাকৃতিক সৌন্দৰ্য্যৰে ভৰপূৰ অসমৰ এখন পাহাৰীয়া জিলা। সদৰ স্থান হাফলং এখন সুন্দৰ ঠাই তথা অসমৰ একমাত্ৰ পৰ্বতীয়া স্থান। হাফলঙৰ নিকতৱৰ্তী গাঁও [[জাতিংগা]] চৰাইৰ আত্মহত্যাৰ স্থান হিচাপে বিখ্যাত। ডিমা হাছাওৰ উল্লেখনীয় পৰ্য্যটন ক্ষেত্ৰ সমূহ হৈছে [[উমৰাংছু]], পানীমূৰ জলপ্ৰপাত, [[মাইবং]], চেলকাল পীকৰ টুমজাং ট্ৰেক ইত্যাদি। '''[[তেজপুৰ]]''': অসমৰ ঐতিহ্য আৰু সংস্কৃতিৰ এখন অনুপম স্থান হৈছে তেজপুৰ। [[উষা পাহাৰ]], [[অগ্নিগড়]], [[মহাভৈৰৱ মন্দিৰ]], [[চিত্ৰলেখা উদ্যান]] আদি উল্লেখযোগ্য পৰ্য্যটন স্থান। '''[[শিৱসাগৰ]]''' : [[আহোম সাম্ৰাজ্য]]ৰ এখন ঐতিহাসিক স্থান। [[ৰংঘৰ]], [[কাৰেংঘৰ]], [[তলাতল ঘৰ]], [[চৰাইদেউ]], [[শিৱ দ'ল|শিৱদ'ল]] আদি উল্লেখযোগ্য পৰ্য্যটনৰ স্থান। '''[[হাজো]]''': [[হিন্দু ধৰ্ম|হিন্দু]], [[ইছলাম]], [[বৌদ্ধ]] ধৰ্মৰ সংগ্ৰম স্থান হ'ল হাজো। [[হয়গ্ৰীৱ মাধৱ মন্দিৰ]] আৰু [[পোৱামক্কা]] ইয়াৰ মূল পৰ্য্যটনৰ স্থান। '''[[গোৱালপাৰা]]''': গোৱালপাৰা অসমৰ আন এখন উল্লেখযোগ্য পৰ্য্যটন স্থান। [[পঞ্চৰত্ন]], [[টুক্ৰেশ্বৰ পাহাৰ]], [[শ্ৰীসূৰ্য পাহাৰ]], [[চান্দৰডিঙা]] আদি উল্লেখযোগ্য স্থান। <center> <gallery widths="120" heights="120px" perrow="5"> File:Kazi rhino edit.jpg| [[কাজিৰঙা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]ৰ বিখ্যাত এশিঙীয়া গঁড়। File:Rang_Ghar_Sibsagar.jpg| [[শিৱসাগৰ]]ৰ [[ৰংঘৰ]]। File:Kamalabari Satra.jpg| [[মাজুলী]]ৰ [[কমলাবাৰী সত্ৰ]]। File:Ibisbill3.jpg| [[শোণিতপুৰ]] জিলাৰ [[নামেৰী ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]। File:Golden Langur.jpg| [[উমানন্দ]]ৰ [[সোণালী বান্দৰ]]। </gallery> </center> === অসমৰ বিভিন্ন ধৰ্মীয় স্থান=== <!-- {{Main|অসমৰ মঠ মন্দিৰসমূহ}} --> {{Div col}} === দেউশাল=== * [[ৰামখাপীঠ দেওশাল]] ===থান=== * [[দ'দান থান]] * [[মণিপুৰী আই গোসাঁনী থান]] * [[মালিনী থান]] * [[বুঢ়া-বুঢ়ী থান]] ===মন্দিৰ আৰু নামঘৰ=== * [[কামাখ্যা মন্দিৰ|কামাখ্যা]] * [[বশিষ্ঠাশ্ৰম দেৱালয়]] * [[উমানন্দ]] * [[অশ্বক্লান্ত মন্দিৰ]] * [[গৰখীয়া দ'ল]] * [[শ্ৰী শ্ৰী আঠখেলীয়া নামঘৰ, গোলাঘাট]] * [[ঢেঁকীয়াখোৱা বৰ নামঘৰ]] * [[খনিকৰ পুথি নামঘৰ, দেৰগাঁও]] * [[দৌল গোবিন্দ মন্দিৰ]] * [[নৱগ্ৰহ মন্দিৰ, গুৱাহাটী]] * [[বিল্বেশ্বৰ দেৱালয়]] * [[শিৱ দ'ল]], শিৱসাগৰ * [[মহাভৈৰৱ মন্দিৰ]], [[তেজপুৰ]] * [[ভৈৰৱী মন্দিৰ]], [[তেজপুৰ]] * [[কেতেকেশ্বৰ]] দেৱালয়, [[তেজপুৰ]] * [[নেঘেৰিটিং শিৱদৌল]], [[দেৰগাঁও]] * [[মদন কামদেৱ দেৱালয়]], বাইহাটা, কামৰূপ। *[[দীপ্তেশ্বৰী দেৱালয়]], ৰঙিয়া, কামৰূপ। * [[সুন্দৰীদিয়া সত্ৰ]] * [[বৰপেটা সত্ৰ]] * [[পাটবাউসী সত্ৰ]] {{Div col end}} === অসমৰ ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু অভয়াৰণ্য === {{Div col}} * [[কাজিৰঙা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]] * [[মানাহ ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]] * [[ডিব্ৰু-চৈখোৱা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]] * [[ওৰাং ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]] * [[নামেৰি ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]] * [[পবিতৰা অভয়াৰণ্য]] * [[গৰমপানী অভয়াৰণ্য]] * [[লাওখোৱা অভয়াৰণ্য]] * [[বৰনদী অভয়াৰণ্য]] * [[সোণাই-ৰূপাই অভয়াৰণ্য]] * [[পাভৈ অভয়াৰণ্য]] * [[হোলোঙাপাৰ গিবন অভয়াৰণ্য]] * [[দিহিং পাটকাই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]] * [[ভেঁৰজান-বৰাজান-পদুমনি অভয়াৰণ্য]] * [[পানী দিহিং অভয়াৰণ্য]] * [[নামবৰ অভয়াৰণ্য]] * [[নামবৰ-দৈগ্ৰুং অভয়াৰণ্য]] * [[পূব কাৰ্বি আংলং অভয়াৰণ্য]] * [[চক্ৰশিলা অভয়াৰণ্য]] * [[আমচোং অভয়াৰণ্য]] * [[বুঢ়া চাপৰি অভয়াৰণ্য]] * [[মাৰাট লংৰি অভয়াৰণ্য]] * [[বৰাইল অভয়াৰণ্য]] * [[ৰাইমনা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]] {{Div col end}} === অন্যান্য স্থান === {{Div col}} * [[চিত্ৰলেখা উদ্যান]] * [[দ-পৰ্বতীয়া]] * [[বৰদোৱা, নগাঁও]] * [[শৈল দ্বাৰ]] • দেওপাহাৰ, গোলাঘাট {{Div col end}} <!-- == অৰ্থনীতি == === তৈল-উদ্যোগ === === কৃষি === --> === চাহ-উদ্যোগ === [[চিত্ৰ:Assam.jpg|thumb|right|<center>অসমৰ চাহ উৎপাদনৰ বিভিন্ন প্ৰক্ৰিয়াক দেখুওৱাই ১৮৫০ চনত অংকন কৰা চিত্ৰ<center>]] [[চিত্ৰ:Csinensis.jpg|thumb|left|<center>চাহৰ পাত – অসমত বিশ্বৰ চাহ উৎপাদনৰ এক বৃহৎ অংশ প্ৰস্তুত কৰা হয়<center>]] অসম চাহৰ দেশ। পৃথিৱীৰ ভিতৰতে অসম দ্বিতীয় সৰ্ববৃহৎ চাহ উৎপাদনকাৰী অঞ্চল। অসমত মুঠ ৮৫০খনমান [[চাহ]] বাগিছা আছে আৰু প্ৰায় ২লাখ ২৮হাজাৰ হেক্টৰ মাটিত চাহ খেতি কৰা হয়। বৰ্তমান অসমৰ বাগিছাবোৰত হোৱা চাহৰ উৎপাদন পৃথিৱীৰ সৰ্বমুঠ উৎপাদন শতকৰা ১৫ ভাগ আৰু ভাৰতৰ সৰ্বমুঠ উৎপাদনৰ ৫২.৯৪ ভাগ। == অসমৰ সমস্যাসমূহ == {{Main|অসমৰ সমস্যা}} ভাৰতবৰ্ষৰ পূবকোণত অৱস্থিত এসময়ৰ প্ৰাগজ্যোতিষপুৰ আজিৰ অসমত বৰ্তমান বিভিন্ন সমস্যাই গা কৰি উঠিছে। দিনে দিনে বৃদ্ধি পাই অহা নানান সমস্যাই অসমৰ উন্নতিত প্ৰতিবন্ধকতাৰ সৃষ্টি কৰিছে। যাৰ বাবে আজি অসমৰ বুকুত সকলো থকাৰ পিছতো অসম অন্যান্য ৰাজ্যৰ তুলনাত বহু ক্ষেত্ৰতে পিছ পৰি আছে। অসমৰ প্ৰধান সমস্যাসমূহৰ ভিতৰত - (১) ভাষিক সমস্যা (২) নিবনুৱা সমস্যা (৩) বানপানী সমস্যা (৪) অনুপ্ৰবেশকাৰী সমস্যা (৫) উগ্ৰপন্থী সমস্যা (৬)খাদ্য সমস্যা। মূলত এই ছটাই অসমৰ প্ৰধান সমস্যা যদিও ইয়াৰ বাহিৰেও অসমৰ সম্পদৰ উচিত ব্যৱহাৰ নোহোৱা, চৰকাৰৰ বহু ক্ষেত্ৰত উদাসীনতা আৰু যোগ্য ব্যক্তিৰ নিয়োগ নোহোৱায়েও সমস্যাসমূহৰ লগত মিলি অনেক বাধাৰ সৃষ্টি কৰি আহিছে। == লগতে চাওক == {{portal|অসম}} {{Div col}} * [[অসমৰ ৰাজ্যিক প্ৰতীকসমূহ]] * [[অসম বুৰঞ্জী]] * [[অসমীয়া ভাষা]] * [[আহোম]] * [[আহোম সাম্ৰাজ্য]] * [[চৰ্যাপদ]] * [[অসমীয়া খাদ্যাভাস]] * [[অসমৰ অৰ্থনীতি]] * [[অসমৰ সংগীত]] * [[অসমৰ সাহিত্য]] {{Div col end}} == তথ্য সংগ্ৰহ == ===টোকা=== <references group="note"/> ===উৎস=== {{Div col}} {{reflist}} {{Div col end}} == বাহ্যিক সংযোগ == {{Commons category|Assam|অসম}} * {{wikivoyage|Assam|অসম}} * {{wikiquote}} * {{Official website|http://assamgovt.nic.in/}} * {{dmoz|Regional/Asia/India/Assam}} * [http://assamtourism.org/ Assam Tourism] (আনুষ্ঠানিক ৱেবছাইট) * [http://assamgovt.nic.in/glance.asp অসমৰ চৰকাৰী বেৱছাইটত থকা অসমৰ চমু বৰ্ণনা] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130722230957/http://assamgovt.nic.in/glance.asp |date=2013-07-22 }} * [http://www.north-east-india.com/assam/assam-cities.html অসমৰ চহৰসমূহৰ মানচিত্ৰ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160305030802/http://www.north-east-india.com/assam/assam-cities.html |date=2016-03-05 }} * [http://www.assam.org/ অসম ডট অৰ্গ] {{Geographic Location |Centre = অসম |North ={{flag|Bhutan}} |Northeast = [[অৰুণাচল প্ৰদেশ]] |East = [[নাগালেণ্ড]] |Southeast = [[মণিপুৰ]] |South = [[মিজোৰাম]] |Southwest = [[মেঘালয়]]<br>{{flag|Bangladesh}}<br>[[ত্ৰিপুৰা]] |West = [[পশ্চিম বংগ]]<br>{{flag|Bangladesh}} |Northwest = {{flag|Bhutan}} }} {{অসম}} {{ভাৰতৰ ৰাজ্য আৰু কেন্দ্ৰীয়শাসিত অঞ্চলসমূহ}} {{উত্তৰ পূব ভাৰত}} {{অসম বুৰঞ্জী}} {{অসমীয়া লোক-সংস্কৃতি}} [[শ্ৰেণী:অসম| ]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ ৰাজ্য]] [[শ্ৰেণী:উত্তৰ পূব ভাৰত]] [[শ্ৰেণী:সাতভনী ৰাজ্যসমূহ]] q7dkqy5kym2xngrp4px4seezitkk3vo 0 2191 514468 494989 2025-06-03T03:42:15Z Kandarpajit Kallol 6257 514468 wikitext text/x-wiki {{নিৰ্বাচিত প্ৰবন্ধ}} {{about|অসমত প্ৰচলিত মূল ভাষাটো‎|আন ব্যৱহাৰ|অসমীয়া (দ্ব্যৰ্থতা দূৰীকৰণ পৃষ্ঠা)}} {{Infobox language | name = অসমীয়া | image = Oxomiya in Oxomiya Lipi.svg | pronunciation = ɔxɔmija | states = [[ভাৰত]], [[ভূটান]] ইত্যাদি। | region = [[অসম]], [[অৰুণাচল প্ৰদেশ]], [[নগালেণ্ড]], [[উত্তৰ-পূব ভাৰত]]ৰ আন কোনো কোনো ঠাই, [[দিল্লী]], [[বাংগালুৰু]], [[উত্তৰ প্ৰদেশ]], [[পুণে]]-[[মহাৰাষ্ট্ৰ]], [[কলিকতা]] আদিৰ ঠাইবিশেষে<ref>[http://www.lisindia.net/Assamese/Assa_demo.html] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170621210647/http://www.lisindia.net/Assamese/Assa_demo.html |date=2017-06-21 }}Language information service, India; Assamese-Demography; আহৰণ:১৯ ফ্ৰেব্ৰুৱাৰী ২০১২</ref> | latd = | latm = | latNS = <!-- latitude degrees/minutes/direction --> | longd = | longm = | longEW = <!-- longitude degrees/minutes/direction --> | ethnicity = [[অসমীয়া জাতি]] | speakers = ১৩ নিযুত (মুঠ ২০ নিযুত) | iso1 = as | iso2 = asm | iso3 = asm | glotto = assa1263 | glottorefname = Assamese | lingua = 59-AAF-w | familycolor = [[ভাৰত-ইউৰোপীয় ভাষা পৰিয়াল|ভাৰত-ইউৰোপীয়]] | fam2 = [[ইণ্ডো-ইৰানীয় ভাষা|ইণ্ডো-ইৰানীয়]] | fam3 = [[ভাৰত-আৰ্য ভাষা পৰিয়াল|ভাৰতীয়-আৰ্য]] | fam4 = [[প্ৰাচ্য ভাৰতীয়-আৰ্য ভাষা|প্ৰাচ্য]] | fam5 = [[কামৰূপী প্ৰাকৃত]] | fam6 = [[কামৰূপী প্ৰাকৃত|কামৰূপী]] | dia1 = উজনি অসমৰ উপভাষা | dia2 = মধ্য অসমৰ উপভাষা | dia3 = [[কামৰূপী উপভাষা]] | dia4 = [[গোৱালপাৰীয়া উপভাষা]] | dia5 = [[দেৱান উপভাষা]] | script = [[অসমীয়া বৰ্ণমালা|অসমীয়া লিপি]], [[আহোম লিপি]] (দুৰ্লভ) | nation = {{flag|ভাৰত}} ([[অসম]]) | agency = [[অসম সাহিত্য সভা]] | ancestor = মগধী প্ৰাকৃত | ancestor2 = মগধান অপভ্ৰংশ | ancestor3 = কামৰূপী প্ৰাকৃত }} '''<span lang="assamed" dir="ltr">অসমীয়া</span>''' ভাষা ({{Lang-en|Assamese language}}) হৈছে সকলোতকৈ পূৰ্বীয় [[ভাৰত-আৰ্য ভাষা পৰিয়াল|ভাৰতীয়-আৰ্য ভাষা]] তথা [[অসম]]ৰ ৰাজ্যিক ভাষা। এই ভাষা অসমৰ মূল সংযোগী ভাষা (lingua franca)।<ref>{{cite book|last=Jain|first=Dhanesh|last2=Cardona|first2=George|title=The Indo-Aryan Languages|publisher=RoutledgeCurzon|publication-place=London|date=2003|isbn=978-0-7007-1130-7|page=}}</ref> ইয়াক ঘাইকৈ [[উত্তৰ-পূব ভাৰত]]ৰ [[অসম]]ত ব্যৱহাৰ কৰা হয়। [[অৰুণাচল প্ৰদেশ]], [[পশ্চিম বংগ]]ৰ কোনো কোনো ঠাইত আৰু উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলৰ আন আন ৰাজ্যতো অসমীয়াভাষী লোক আছে। অসমীয়া-ভিত্তিক [[নাগামিজ]] নামৰ এটা সংযোগী ভাষা [[নাগালেণ্ড]]ত ব্যাপকভাৱে ব্যৱহাৰ হয়। অৰুণাচলত ব্যৱহাৰ হোৱা সংযোগী ভাষাটোক [[নেফামিজ|অৰুণামিজ]] নামেৰে জনা যায়৷ [[ভূটান]]তো কিছুসংখ্যক অসমীয়াভাষী লোক আছে। অসমত বৰ্তমান অসমীয়া ভাষা কোৱা মানুহৰ সংখ্যা ১.৩০ কোটিৰো বেছি<ref name="assamese-figures">[http://www.censusindia.gov.in/Census_Data_2001/Census_Data_Online/Language/Statement1.htm]ভাৰতীয় লোকপিয়ল তথ্য ২০০১, আহৰণ:১৯ ফ্ৰেব্ৰুৱাৰী ২০১২</ref> আৰু বিশ্বজুৰি এই সংখ্যা প্ৰায় ২ কোটি।<ref name="iit">[http://www.iitg.ernet.in/rcilts/assamese.html]RCILTS (Phase 2); আহৰণ:১৯ ফেব্ৰুৱাৰী ২০১২</ref> অসমীয়াৰ পূৰ্বে এই অঞ্চলত প্ৰাচীন বড়ো-গাৰো ভাষা প্ৰথম মূল সংযোগী ভাষা আছিল।<ref>"...Proto-Bodo-Garo first emerged as a lingua franca used for communication..."{{cite book|last=DeLancey|first=Scott|title=North East Indian Linguistics|chapter=On the Origins of Bodo-Garo|publisher=Foundation Books|date=January 1, 2012|doi=10.1017/upo9789382264521.003|page=3–20|url=https://www.cambridge.org/core/books/abs/north-east-indian-linguistics/on-the-origins-of-bodogaro/2D8C935E731EC6C4CF491569FAF9C4FF}}</ref> অসমীয়া ভাষাৰ গঢ় আৰু ধ্বনি বৈশিষ্ট্যসমূহ [[সংস্কৃত]]ৰ পৰা উদ্ভৱ হৈছে। [[অসমীয়া লিপি]]ৰে এই ভাষা লিখা হয়। লিখাৰ ধৰণ বাঁওফালৰ পৰা সোঁফাললৈ আৰু ওপৰৰ পৰা তললৈ। ২০২৪ চনৰ ৩ অক্টোবৰ তাৰিখে অসমীয়া ভাষাই [[ভাৰতৰ ধ্ৰুপদী ভাষা]]ৰ মৰ্যাদা লাভ কৰে৷<ref>{{cite web | url=https://assam.news18.com/news/assam/assamese-language-gets-recognition-of-classical-language-skd-413530.html | title=নিউজ ১৮ অসম | accessdate=4 October 2024}}</ref> <ref name="bbcclassical">{{Cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/3667032.stm|publisher=BBC|title=India sets up classical languages|access-date=1 May 2007|date=17 September 2004}}</ref> <ref>{{cite web | url=https://www.thehindu.com/news/national/union-cabinet-decisions-marathi-assamese-bengali-pali-prakrit-get-classical-language-status/article68714789.ece | title=Union Cabinet approves classical language status for Marathi, Bengali, Assamese, Pali, and Prakrit | publisher=https://www.thehindu.com | accessdate=4 October 2024}}</ref> ==উদ্ভৱ আৰু বিকাশ== [[Image:Assamese Language.jpg|thumb|right|350px|<center>মাগধী প্ৰাকৃত অনুসৰি অসমীয়া ভাষাৰ উদ্ভৱৰ বিভিন্ন ধাৰা<center>]] প্ৰাচীন কালৰে পৰাই নিজা লিপি আৰু লিখিত সাহিত্যৰে পুষ্ট হৈ অসমীয়া ভাষাই বিৱৰ্তনৰ স্বাক্ষৰ বহন কৰি আহিছে। অসমীয়া ভাষাৰ উদ্ভৱ সম্পৰ্কে বিভিন্ন ভাষাবিদে সময়ে সময়ে বিভিন্ন মত আগবঢ়াই আহিছে। এই বিষয়ে ঘাইকৈ ছয়টা মত পোৱা যায়। তাৰ ভিতৰত উল্লেখযোগ্য মত কেইটা হ'ল- [[কালিৰাম মেধি]]ৰ মতে '''প্ৰাচ্য-পশ্চিমাৰ মিশ্ৰণ''', [[কনকলাল বৰুৱা]]ৰ মতে '''পৈশাচী প্ৰাকৃত''', [[দেবানন্দ ভৰালী]]ৰ মতে '''কামৰূপীয়া, সৌমাৰ প্ৰাকৃত''', ড‍৹ [[বেণীমাধৱ বৰুৱা]], [[ডিম্বেশ্বৰ নেওগ]], [[বিশ্বেশ্বৰ হাজৰিকা]]ৰ মতে '''কামৰূপী প্ৰাকৃত''' আৰু ড° জৰ্জ আব্ৰাহম গ্ৰীয়াৰ্চন, তাৰাপৰোৱালা, ড° [[সুনীতি কুমাৰ চেটাৰ্জী]], ড° [[বাণীকান্ত কাকতি]], ড° [[বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱা]], ড° [[উপেন্দ্ৰনাথ গোস্বামী]], ড° [[গোলোকচন্দ্ৰ গোস্বামী]], ড° [[মহেশ্বৰ নেওগ]], ড° [[নগেন ঠাকুৰ]], ড° [[ভীমকান্ত বৰুৱা]] আদিৰ মতে '''মাগধী প্ৰাকৃত'''।<ref>গ্ৰন্থ-অসমীয়া ভাষাৰ বিভিন্ন দিশ : মত আৰু বিতৰ্কিত মত, ড° ৰমেশ পাঠক, জ্যোতি প্ৰকাশন, ২০০৮, পৃষ্ঠা-১-১৯, টোকা: অসমীয়া ভাষাৰ উদ্ভৱ সম্পৰ্কে কম কথাৰে আলোচনা কৰা সম্ভৱ নহয়। বিভিন্ন মত সম্পৰ্কে একাধিক যুক্তি এই গ্ৰন্থখনত আলোচনা কৰা হৈছে। কিন্তু কোনো এটা মতৰ ক্ষেত্ৰতে সত্যতা নিৰূপণ কৰা হোৱা নাই। </ref><ref>গ্ৰন্থ-অসমীয়া ভাষাৰ অধ্যয়ন, ড° প্ৰফুল্ল কুমাৰ নাথ, জ্যোতিৰেখা হাজৰিকা, বনলতা, ১৯৯৭, পৃষ্ঠা-৪</ref> বৰ্তমানলৈকে কোনো এটা মতৰ ক্ষেত্ৰতে ভাষাবিজ্ঞানীসকল একমত হ'ব পৰা নাই। কিন্তু [[মাগধী প্ৰাকৃত]] সম্পৰ্কে বহু কেইজন ভাষাবিদ সহমতত উপনীত হৈছে। মাগধী প্ৰাকৃতৰ ইতিহাসলৈ লক্ষ্য কৰিলে দেখা যায় যে, অসমীয়া ভাষা প্ৰধানকৈ [[ভাৰত-ইউৰোপীয় ভাষা পৰিয়াল|ভাৰত-ইউৰোপীয়]] বা ভাৰত-ইউৰোপীয় পৰিয়ালৰ শতম শাখাৰ পৰা বিকাশ হৈছে। শতম শাখাৰ এটা প্ৰধান ভাগ আছিল 'আৰ্য' বা '[[:en:Indo-Iranian languages|ভাৰত-ইৰানীয়]]'। এই আৰ্যভাষাৰে এটা প্ৰধান ঠাল ভাৰতীয় আৰ্যৰ পৰা খৃঃ পূঃ ৬ষ্ঠ শতিকাৰ পৰা ১০ম শতিকাৰ ভিতৰত বিকাশ হোৱা মধ্য ভাৰতীয় আৰ্য ভাষাৰ অন্তৰ্গত বিভিন্ন প্ৰাকৃতসমূহৰ ভিতৰৰ মাগধী প্ৰাকৃতৰ অন্ত্য প্ৰাকৃত বা অপভ্ৰংশ স্তৰৰ মাগধী অপভ্ৰংশৰ পৰা অসমীয়া ভাষাৰ জন্ম হয়।<ref name=bhim>গ্ৰন্থ-অসমীয়া ভাষা, ড° ভীমকান্ত বৰুৱা, বনলতা, ১৯৯৭</ref> এইক্ষেত্ৰত ড° [[উপেন্দ্ৰনাথ গোস্বামী]]ৰ মতে, <blockquote>অসমীয়া ভাষাটো মূলতঃ মগধীয় ভাষা। ইয়াৰ প্ৰধান সুঁতিটো আৰ্যভাষাৰ সুঁতি। মগধ-বিদেহ অঞ্চলৰ পৰা আহি উত্তৰ-বঙ্গৰ মাজেদি আৰ্য-ভাষাই প্ৰাচীন কামৰূপত প্ৰৱেশ কৰে আৰু সপ্তম শতিকা মানৰে পৰা পশ্চিম-অসমৰ সুকীয়া ভাষাৰূপে গঢ় ল'বলৈ উপক্ৰম কৰে। অসমীয়া ভাষাৰ প্ৰধান সুঁতিটো আৰ্য-ভাষাৰ সুঁতি বুলি কোৱাৰ এটা কাৰণ এয়ে যে ইয়াত ব্যৱহাৰ হোৱা বেছিভাগ শব্দ প্ৰাচীন ভাৰতীয় আৰ্য-ভাষাৰ পৰা ধ্বনিৰ কিছু সলনি ঘটি নাইবা প্ৰাচীন ভাৰতীয় আৰ্য ভাষাৰ পৰা মধ্য ভাৰতীয় আৰ্য ভাষাৰ মাজেদি বিকশিত হৈ হোৱা অৰ্ধতৎসম আৰু তদ্ভৱ শব্দ। অসমীয়া ভাষাটোৰ ভাৰতীয় আন ভাষাৰ লগত থকা সম্পৰ্কই অসমীয়া ভাষাৰ আৰ্য-সুঁতিটোৰ চিহ্ন আৰু গভীৰ কৰি তোলে।<ref>গ্ৰন্থ-অসমীয়া ভাষা আৰু উপভাষা, ড° উপেন্দ্ৰনাথ গোস্বামী, ১৯৮৬, পৃষ্ঠা ১-২</ref></blockquote> ''অসমীয়া ব্যাকৰণৰ মৌলিক বিচাৰ''<ref>গ্ৰন্থ-অসমীয়া ব্যাকৰণৰ মৌলিক বিচাৰ, ড° গোলোকচন্দ্ৰ গোস্বামী, তৃতীয় সংস্কৰণ, পৃষ্ঠা ২২</ref> গ্ৰন্থত ড° [[গোলোকচন্দ্ৰ গোস্বামী]]য়ে অসমীয়া ভাষাৰ জন্ম-পত্ৰিকা এনেদৰে তৈয়াৰ কৰিছে-<br /> '''ভাষা''' - অসমীয়া<br /> '''গোত্ৰ''' - ভাৰত-ইউৰোপীয়<br /> '''প্ৰৱৰ''' - আৰ্য<br /> '''শাখা''' - বৈদিক<br /> '''বৰ্ণ''' - প্ৰাচ্য (কামৰূপ) প্ৰাকৃত<br /> '''গণ''' - কামৰূপী অপভ্ৰংশ<br /> '''ক্ষণ''' - দ্বাদশ-ত্ৰয়োদশ শতিকা<br /> '''ক্ষেত্ৰ''' - উত্তৰ-পূব ভাৰত খণ্ড<br /> আনহাতে প্ৰাক-[[আহোম]] যুগৰ কামৰূপৰ হিন্দুৰজাসকলৰ তাম্ৰফলিবোৰ সংস্কৃতত লিখা হ'লেও তাৰ মাজত সোমাই থকা অনাৰ্য শব্দসমূহে সেই সময়ৰ জনসাধাৰণৰ কথিত ভাষাটোৰ সুকীয়া অস্তিত্বৰ কথাকে সূচায়। [[বেণীমাধৱ বৰুৱা]]ই এই কথিত ভাষাটোক '''কামৰূপী প্ৰাকৃত''' নাম দিছে। [[ডিম্বেশ্বৰ নেওগ]], [[বিশ্বেশ্বৰ হাজৰিকা]]ই আদিয়েই এই মতকে পোষণ কৰিছে। ড° ডিম্বেশ্বৰ নেওগে {{lang|en|Growth of the Asamiya Language}}-ত অসমীয়া ভাষাৰা জন্ম মাগধী প্ৰাকৃতৰ পৰা হোৱা বুলি চলি অহা ধাৰণাটো ভুল আৰু ই "{{lang|en|it did not stand analysis and proper scrutiny}}" বুলি মন্তব্য কৰিছে।<ref>গ্ৰন্থ-Growth of the Asamiya Language, ড° ডিম্বেশ্বৰ নেওগে, পৃষ্ঠা-৪৪</ref><ref>গ্ৰন্থ-অসমীয়া ভাষাৰ বিভিন্ন দিশ : মত আৰু বিতৰ্কিত মত, ড° ৰমেশ পাঠক, জ্যোতি প্ৰকাশন, ২০০৮, পৃষ্ঠা-১-১৯</ref> অসমীয়া ভাষাৰ বিকাশক ড° [[বাণীকান্ত কাকতি]]য়ে তিনিটা ভাগত ভাগ কৰিছে।<ref name=bani>Assamese, {{Its Formation And Development, By- Dr. Banikanta Kakati, p. 13</ref> # '''প্ৰাচীন অসমীয়া''' - চতুৰ্দশ শতিকাৰ পৰা ষোড়শ শতিকাৰ শেষলৈ। এই কালছোৱাক আকৌ প্ৰাক-বৈষ্ণৱ আৰু বৈষ্ণৱ দুটা ভাগত ভগাব পাৰি। # '''মধ্যযুগীয় অসম''' - সপ্তদশ শতিকাৰ পৰা ঊনবিংশ শতিকাৰ আৰম্ভণিলৈ। [[আহোম]] ৰাজসভাৰ [[বুৰঞ্জী]]ৰ গদ্যলৈকে। # '''আধুনিক অসমীয়া''' - ঊনবিংশ শতিকাৰ পৰা বৰ্তমানলৈ। খৃষ্টীয় পঞ্চম শতিকাৰ পৰা দ্বাদশ শতিকালৈকে প্ৰাচীন [[কামৰূপ ৰাজ্য]]ত ৰাজত্ব কৰা [[হিন্দু ধৰ্ম|হিন্দু]] ৰজাসকলৰ তাম্ৰফলিসমূহতেই প্ৰাচীন অসমীয়া লিখিত সাহিত্যৰ নিদৰ্শন পোৱা যায়। ইয়াৰ পিছত ক্ৰমে ক্ৰমে [[চৰ্যাপদ]], শ্ৰীকৃষ্ণ কীৰ্তন, [[হেম সৰস্বতী]]ৰ ‘প্ৰহ্লাদ চৰিত’, [[মাধৱ কন্দলী]]ৰ ‘ৰামায়ণ’, [[শংকৰদেৱ]]-[[মাধৱদেৱ]]ৰ ‘কীৰ্তন-নামঘোষা’, [[ভট্টদেৱ]]ৰ ‘কথা-গীতা’, [[কথাগুৰুচৰিত]], বুৰঞ্জীসাহিত্য আদিৰ পিছত সৃষ্টি হোৱা [[অৰুণোদই]], [[জোনাকী (অসমীয়া আলোচনী)|জোনাকী]], [[ৰামধেনু (আলোচনী)|ৰামধেনু]] আদি বিভিন্ন সাহিত্যৰ মাজেৰে অসমীয়া ভাষাই এটা পূৰ্ণাঙ্গ অৱস্থা লাভ কৰে। == লিপি == {{Main|অসমীয়া লিপি|অসমীয়া লিপিৰ বুৰঞ্জী‎}} অসমীয়া লিপি অসমীয়া ভাষা লিখিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হয়। পণ্ডিতসকলে এই লিপি ব্ৰাহ্মী লিপিৰপৰা কুটিল বা সিদ্ধিমাতৃকা লিপি হৈ নাইবা ব্ৰাহ্মীৰ পৰা কামৰূপী লিপিৰ মাজেৰে উদ্ভৱ হোৱা বুলি মত পোষণ কৰে। ১৭শ শতিকা মানত অসমীয়া লিপিৰ তিনিটা শৈলী গঢ় লৈ উঠে (কাইথেলী, বামুণীয়া আৰু গড়গঞা লিপি) যি ছপা আখৰৰ সৃষ্টিৰ পিছত আধুনিক লিপিৰ ৰূপ পায়। ৮ম-১২শ শতিকামানত ৰচনা কৰা বৌদ্ধ ধৰ্মসাধনাৰ গীত [[চৰ্যাপদ]]ত অসমীয়া লিপিৰ সকলোতকৈ পুৰণি প্ৰমাণ পোৱা যায়। [[আহোম ৰাজ্য]]তো [[বুৰঞ্জী]] লিখিবৰ বাবে অসমীয়া ভাষা আৰু লিপিৰ ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল। ১৯শ শতিকাৰ প্ৰথম ভাগত [[আত্মাৰাম শৰ্মা]]ই পঞ্চানন কৰ্মকাৰে সাজি উলিওৱা ছপা আখৰ ব্যৱহাৰ কৰি শ্ৰীৰামপুৰত প্ৰকাশ কৰা '[[ধৰ্মপুস্তক]]' (বাইবেলৰ অসমীয়া অনুবাদ)ত ছপা আখৰত প্ৰথম আধুনিক অসমীয়া লিপি দেখা পোৱা যায়। == ৰূপতত্ত্ব আৰু ব্যাকৰণ == [[সংস্কৃত]] ভাষাৰ পৰিৱৰ্তনৰ ধাৰাইদি আহি অসমীয়া ভাষাৰ সৃষ্টি হ'লেও অসমীয়া ভাষাৰ ব্যাকৰণে কিছুমান নিৰ্দিষ্ট বিশেষত্ব প্ৰকাশ কৰিছে। অসমীয়া ভাষাত তলত দিয়াৰ দৰে ৰূপতাত্বিক বৈশিষ্ট্যসমূহ প্ৰকাশ পায়<ref>ব্যাকৰণ আৰু প্ৰাকৃতিক বিজ্ঞান, ড॰ ৰমেশ পাঠক, পৃষ্ঠা-২৬/২৭, ১৯৮৮</ref> * অসমীয়াত লিংগ [[ব্যাকৰণ]]গত বিষয় নহয়। * অসমীয়াত বচন ব্যাকৰণগত নহয়। * সংস্কৃতত পুৰুষ তিনিটা, অসমীয়াত পুৰুষ চাৰিটা। (মধ্যম পুৰুষৰ মান্য আৰু তুচ্ছাৰ্থবাচক ৰূপ আছে)। * সংস্কৃতৰ দৰে অসমীয়া ভাষাত ধাতুৰ কোনো গণৰ শ্ৰেণী-বিভাজন নাই। * সকৰ্মক [[ক্ৰিয়া]] আৰু অকৰ্মক ক্ৰিয়াৰ মাজত ভিন্নতা আছে। * কৰ্তাপদতকৈ কৰ্মপদ সম্পূৰ্ণ পৃথক। * ব্যক্তিগত [[সৰ্বনাম]]সূচক অধিকাৰৰ বাবে সম্বোধনসূচক বিশেষ্যৰ শব্দৰূপ দিয়া হয়। (Kinship nouns are inflected for personal pronominal possession.) * ক্ৰিয়া-বিশেষণ সমূহ ক্ৰিয়াৰ উৎসৰ পৰাই বিশ্লেষণ কৰিব পাৰি। * [[জতুৱা ঠাঁচ]]ত পৰোক্ষ বাক্য গঠন কৰিব পাৰি। == ধ্বনিতত্ত্ব == অসমীয়া ভাষাৰ [[ধ্বনিতত্ত্ব]]ক প্ৰধানত দুটা ভাগত ভগাব পাৰি। ===স্বৰধ্বনি=== যি ধ্বনি উচ্চাৰণ কৰোঁতে নিশ্বাস বায়ুৱে মুখ গহ্বৰৰ কোনো ঠাইত বাধা নাপায় তাক স্বৰধ্বনি বোলে। লিখিতভাৱে স্বৰধ্বনি ১১টা যদিও; বিশিষ্ট স্বৰধ্বনি আঠটাহে পোৱা যায়। উচ্চাৰণৰ স্থান আৰু ৰীতি অনুসৰি অসমীয়া বিশিষ্ট স্বৰধ্বনিবোৰক তলত দিয়াৰ দৰে দেখুৱাব পাৰি।<ref name=bani2>গ্ৰন্থ-অসমীয়া ভাষাৰ গঠন আৰু বিকাশ, ড॰ বাণীকান্ত কাকতি, ২০০২</ref><ref name=bhim/> ধ্বনি অনুসৰি অসমীয়া ভাষাৰ বিশিষ্ট স্বৰধ্বনিসমূহক কেইবাটাও ভাগত ভাগ কৰা হয়। [[জিভা]]ৰ অংশ অনুসৰি সিহঁতক সন্মুখ, কেন্দ্ৰীয় আৰু পশ্চ তিনিভাগত ভাগ কৰা হয়। আকৌ জিভাৰ উচ্চতা অনুসৰি উচ্চ, উচ্চ-মধ্য, উচ্চ-নিম্ন-মধ্য, নিম্ন-মধ্য আৰু নিম্ন এই পাঁচভাগত ভগাব পাৰি। কাষৰ তালিকাত ইয়াক স্পষ্ট ৰূপত দেখুওৱা হৈছে।<ref name=upen>গ্ৰন্থ-অসমীয়া ভাষা আৰু উপভাষা, ড॰ উপেন্দ্ৰনাথ গোস্বামী, ১৯৮৬</ref> <center>{{অসমীয়া স্বৰধ্বনি}}</center> ===ব্যঞ্জনধ্বনি=== যি ধ্বনি উচ্চাৰণ কৰোঁতে নিশ্বাস বায়ুৱে মুখ গহ্বৰৰ কোনো ঠাইত বাধা পায় তাক ব্যঞ্জনধ্বনি বোলে। স্বৰধ্বনিৰ সহায়ত ইয়াক উচ্চাৰণ কৰা হয়। লিখিতভাৱে অসমীয়া ভাষাত ৪০টা ব্যঞ্জনধ্বনি পোৱা যায় যদিও অসমীয়া ভাষাত বিশিষ্ট ব্যঞ্জনধ্বনি ২১ টাহে পোৱা যায়।<ref name=bani2/><ref name=bhim/> ধ্বনি অনুসৰি অসমীয়া ভাষাৰ বিশিষ্ট ব্যঞ্জনধ্বনি কেইটাক স্পৰ্শ, নাসিক্য, পাৰ্শ্বিক, কম্পিত আৰু উষ্ম ভাগত ভাগ কৰা হয়। স্পৰ্শধ্বনিবোৰৰ ভিতৰত ঘোষ আৰু অঘোষ দুই বিধৰ আছে। সেইবোৰ অল্পপ্ৰাণ আৰু মহাপ্ৰাণো হ'ব পাৰে। নাসিক্য, পাৰ্শ্বিক, আৰু কম্পিত ধ্বনিৰ আটাইবোৰ ঘোষ ধ্বনি। উষ্ম ধ্বনিৰ ভিতৰত ঘোষ আৰু অঘোষ দুইবিধ পোৱা যায়। /ঙ/ ৰ বাহিৰে আটাইবোৰ ব্যঞ্জন ধ্বনি শব্দৰ আৰম্ভণি, মাজ আৰু শেষত ব্যৱহাৰ হ'ব পাৰে। কাষৰ তালিকাত ইয়াক স্পষ্ট ৰূপত দেখুওৱা হৈছে। অসমীয়া ভাষাত 'য়' আৰু 'ৱ' এই দুটা অৰ্ধ-স্বৰ বিশিষ্ট-ধ্বনি নহয়। সিহঁত শ্ৰুতি-ধ্বনি ৰূপতহে থাকে। ওচৰা-ওচৰিকৈ থকা দুটা স্বৰ-ধ্বনিৰ আগৰটো 'ই' হ'লে দুয়োটা স্বৰ-ধ্বনিৰ মাজত আপোনা-আপুনি 'য়' উচ্চাৰিত হ'ব আৰু আগৰটো 'উ' বা 'ও' হ'লে আপোনা-আপুনি 'ৱ' উচ্চাৰিত হ'ব।<ref name=upen/> <center>{{অসমীয়া ব্যঞ্জনধ্বনি}}</center> == উপভাষা == [[File:Assamese varieties.svg|thumb|অসমীয়া ভাষাৰ উপভাষা]] ঊনবিংশ শতিকাত খ্ৰীষ্টিয়ান মিছনেৰীসকলে যি ভাষাত [[শিৱসাগৰ জিলা]]ত অৰুণোদই ছপা কৰিছিল সেই ভাষাই সময়ত মান্য ভাষা হৈছিল আৰু সেই ভাষাই বৰ্তমান চৰকাৰী ভাষা। অসমৰ সংবাদ পত্ৰ, স্কুল-কলেজ আদিতো এই ভাষাকে ব্যৱহাৰ কৰা হয়। কিন্তু বৰ্তমান অসমত ইয়াৰ বাহিৰেও কেইবাটাও [[উপভাষা]] প্ৰচলিত আছে। [[বাণীকান্ত কাকতি]]ৰ মতে অসমত দুটা উপভাষাৰ প্ৰচলন আছে (১) পূব আৰু (২) পশ্চিম উপভাষা। কিন্তু বৰ্তমান উপভাষা বিভাজনত পাঁচটা ভাগ কৰা দেখা যায়।<ref name=iit/><ref>{{harv|Sarma|1990}}</ref> # পূবৰ বা উজনি অসমৰ উপভাষা ([[শিৱসাগৰ জিলা|শিৱসাগৰ]], [[যোৰহাট জিলা|যোৰহাট]], [[গোলাঘাট]], [[লখিমপুৰ জিলা|লখিমপুৰ]], [[ধেমাজি জিলা|ধেমাজি]] আদি অন্যান্য জিলাত ব্যৱহাৰ কৰা ভাষা) # মধ্য অসমৰ উপভাষা ([[নগাঁও জিলা|নগাঁও]], [[মৰিগাঁও জিলা|মৰিগাঁও]] আদি আৰু তাৰ দাঁতি কাষৰীয়া অঞ্চল) # [[কামৰূপী উপভাষা]] ([[কামৰূপ জিলা|কামৰূপ]], [[ নলবাৰী জিলা|নলবাৰী]], [[বৰপেটা জিলা|বৰপেটা]], [[দৰং জিলা|দৰং]], [[কোকৰাঝাৰ জিলা|কোকৰাঝাৰ]] আৰু [[বঙাইগাঁও জিলা]]ত) # [[গোৱালপাৰীয়া উপভাষা]] ([[গোৱালপাৰা জিলা|গোৱালপাৰা]], [[ধুবুৰী জিলা|ধুবুৰী]], [[কোকৰাঝাৰ জিলা|কোকৰাঝাৰ]], [[বঙাইগাঁও জিলা]] আৰু [[চিৰাং জিলা]]) # [[দেৱান উপভাষা|কাছাৰৰ উপভাষা]] ([[কাছাৰ জিলা]]) ==লগতে চাওক == * [[অসমীয়া ব্যাকৰণ]] * [[অসমীয়া ভাষাৰ ৰোমানীকৰণ]] * [[চৰ্যাপদ]] * [[ভাৰতীয় ভাষা]] * [[অসমীয়া সাহিত্য]] * [[সন্ধি]] == তথ্য সংগ্ৰহ == {{reflist|2}} == বাহ্যিক সংযোগ == {{commonscat|Assamese language|অসমীয়া ভাষা}} {{InterWiki|code=en}} **[[:q:অসমীয়া ভাষা|অসমীয়া ভাষা]] (ৱিকিউদ্ধৃতি) * [http://www.assam.org/assam/language/assamlang.html অসমীয়া ভাষা আৰু সাহিত্য ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070203122256/http://assam.org/assam/language/assamlang.html |date=2007-02-03 }} * [http://www.language-museum.com/a/assamese.php অসমীয়া ভাষাৰ নমুনা] * [http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=asm অসমীয়াৰ Ethnologue প্ৰতিবেদন] * [http://hctv.humnet.ucla.edu/departments/linguistics/vowelsandconsonants/appendix/languages/assamese/assamese.html অসমীয়া] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080508202737/http://hctv.humnet.ucla.edu/departments/linguistics/vowelsandconsonants/appendix/languages/assamese/assamese.html |date=2008-05-08 }} - [[UCLA]] Phonetics Lab Data * [http://www.nilacharai.com/lipibaddha-axam-axamiya/#.T4Fh5tmoG20 লিপিবদ্ধ অসম অসমীয়া শব্দৰ উদ্ভৱৰ সন্ধানত, ড॰ গকুল গোস্বামী] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170724023525/http://nilacharai.com/lipibaddha-axam-axamiya/#.T4Fh5tmoG20 |date=2017-07-24 }} উৎস - নীলা চৰাই ৱেবছাইট। {{অসমীয়া ভাষা|state=expanded}} {{Indo-Iranian languages}} {{ভাৰতৰ ভাষাসমূহ|state=expanded}} {{অসম}} [[শ্ৰেণী:অসমৰ ভাষা আৰু লিপি]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ ভাষা]] [[শ্ৰেণী:ভাষা]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ ধ্ৰুপদী ভাষা]] 05zifp0b6puu69l2yej16pzvccak0ig 514469 514468 2025-06-03T03:42:26Z Kandarpajit Kallol 6257 514469 wikitext text/x-wiki {{নিৰ্বাচিত প্ৰবন্ধ}} {{about|অসমত প্ৰচলিত মূল ভাষাটো‎|আন ব্যৱহাৰ|অসমীয়া (দ্ব্যৰ্থতা দূৰীকৰণ পৃষ্ঠা)}} {{Infobox language | name = অসমীয়া | image = Oxomiya in Oxomiya Lipi.svg | pronunciation = ɔxɔmija | states = [[ভাৰত]], [[ভূটান]] ইত্যাদি। | region = [[অসম]], [[অৰুণাচল প্ৰদেশ]], [[নগালেণ্ড]], [[উত্তৰ-পূব ভাৰত]]ৰ আন কোনো কোনো ঠাই, [[দিল্লী]], [[বাংগালুৰু]], [[উত্তৰ প্ৰদেশ]], [[পুণে]]-[[মহাৰাষ্ট্ৰ]], [[কলিকতা]] আদিৰ ঠাইবিশেষে<ref>[http://www.lisindia.net/Assamese/Assa_demo.html] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170621210647/http://www.lisindia.net/Assamese/Assa_demo.html |date=2017-06-21 }}Language information service, India; Assamese-Demography; আহৰণ:১৯ ফ্ৰেব্ৰুৱাৰী ২০১২</ref> | latd = | latm = | latNS = <!-- latitude degrees/minutes/direction --> | longd = | longm = | longEW = <!-- longitude degrees/minutes/direction --> | ethnicity = [[অসমীয়া জাতি]] | speakers = ১৩ নিযুত (মুঠ ২০ নিযুত) | iso1 = as | iso2 = asm | iso3 = asm | glotto = assa1263 | glottorefname = Assamese | lingua = 59-AAF-w | familycolor = [[ভাৰত-ইউৰোপীয় ভাষা পৰিয়াল|ভাৰত-ইউৰোপীয়]] | fam2 = [[ইণ্ডো-ইৰানীয় ভাষা|ইণ্ডো-ইৰানীয়]] | fam3 = [[ভাৰত-আৰ্য ভাষা পৰিয়াল|ভাৰতীয়-আৰ্য]] | fam4 = [[প্ৰাচ্য ভাৰতীয়-আৰ্য ভাষা|প্ৰাচ্য]] | fam5 = [[কামৰূপী প্ৰাকৃত]] | fam6 = [[কামৰূপী প্ৰাকৃত|কামৰূপী]] | dia1 = উজনি অসমৰ উপভাষা | dia2 = মধ্য অসমৰ উপভাষা | dia3 = [[কামৰূপী উপভাষা]] | dia4 = [[গোৱালপাৰীয়া উপভাষা]] | dia5 = [[দেৱান উপভাষা]] | script = [[অসমীয়া বৰ্ণমালা|অসমীয়া লিপি]], [[আহোম লিপি]] (দুৰ্লভ) | nation = {{flag|ভাৰত}} ([[অসম]]) | agency = [[অসম সাহিত্য সভা]] | ancestor = মগধী প্ৰাকৃত | ancestor2 = মগধান অপভ্ৰংশ | ancestor3 = কামৰূপী প্ৰাকৃত }} '''<span lang="assamed" dir="ltr">অসমীয়া</span>''' ভাষা ({{Lang-en|Assamese language}}) হৈছে সকলোতকৈ পূৰ্বীয় [[ভাৰত-আৰ্য ভাষা পৰিয়াল|ভাৰতীয়-আৰ্য ভাষা]] তথা [[অসম]]ৰ ৰাজ্যিক ভাষা। এই ভাষা অসমৰ মূল সংযোগী ভাষা (lingua franca)।<ref>{{cite book|last=Jain|first=Dhanesh|last2=Cardona|first2=George|title=The Indo-Aryan Languages|publisher=RoutledgeCurzon|publication-place=London|date=2003|isbn=978-0-7007-1130-7|page=}}</ref> ইয়াক ঘাইকৈ [[উত্তৰ-পূব ভাৰত]]ৰ [[অসম]]ত ব্যৱহাৰ কৰা হয়। [[অৰুণাচল প্ৰদেশ]], [[পশ্চিম বংগ]]ৰ কোনো কোনো ঠাইত আৰু উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলৰ আন আন ৰাজ্যতো অসমীয়াভাষী লোক আছে। অসমীয়া-ভিত্তিক [[নাগামিজ]] নামৰ এটা সংযোগী ভাষা [[নাগালেণ্ড]]ত ব্যাপকভাৱে ব্যৱহাৰ হয়। অৰুণাচলত ব্যৱহাৰ হোৱা সংযোগী ভাষাটোক [[নেফামিজ|অৰুণামিজ]] নামেৰে জনা যায়৷ [[ভূটান]]তো কিছুসংখ্যক অসমীয়াভাষী লোক আছে। অসমত বৰ্তমান অসমীয়া ভাষা কোৱা মানুহৰ সংখ্যা ১.৩০ কোটিৰো বেছি<ref name="assamese-figures">[http://www.censusindia.gov.in/Census_Data_2001/Census_Data_Online/Language/Statement1.htm]ভাৰতীয় লোকপিয়ল তথ্য ২০০১, আহৰণ:১৯ ফ্ৰেব্ৰুৱাৰী ২০১২</ref> আৰু বিশ্বজুৰি এই সংখ্যা প্ৰায় ২ কোটি।<ref name="iit">[http://www.iitg.ernet.in/rcilts/assamese.html]RCILTS (Phase 2); আহৰণ:১৯ ফেব্ৰুৱাৰী ২০১২</ref> অসমীয়াৰ পূৰ্বে এই অঞ্চলত প্ৰাচীন বড়ো-গাৰো ভাষা প্ৰথম মূল সংযোগী ভাষা আছিল।<ref>"...Proto-Bodo-Garo first emerged as a lingua franca used for communication..."{{cite book|last=DeLancey|first=Scott|title=North East Indian Linguistics|chapter=On the Origins of Bodo-Garo|publisher=Foundation Books|date=January 1, 2012|doi=10.1017/upo9789382264521.003|page=3–20|url=https://www.cambridge.org/core/books/abs/north-east-indian-linguistics/on-the-origins-of-bodogaro/2D8C935E731EC6C4CF491569FAF9C4FF}}</ref> অসমীয়া ভাষাৰ গঢ় আৰু ধ্বনি বৈশিষ্ট্যসমূহ [[সংস্কৃত]]ৰ পৰা উদ্ভৱ হৈছে। [[অসমীয়া লিপি]]ৰে এই ভাষা লিখা হয়। লিখাৰ ধৰণ বাঁওফালৰ পৰা সোঁফাললৈ আৰু ওপৰৰ পৰা তললৈ। ২০২৪ চনৰ ৩ অক্টোবৰ তাৰিখে অসমীয়া ভাষাই [[ভাৰতৰ ধ্ৰুপদী ভাষা]]ৰ মৰ্যাদা লাভ কৰে৷<ref>{{cite web | url=https://assam.news18.com/news/assam/assamese-language-gets-recognition-of-classical-language-skd-413530.html | title=নিউজ ১৮ অসম | accessdate=4 October 2024}}</ref> <ref name="bbcclassical">{{Cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/3667032.stm|publisher=BBC|title=India sets up classical languages|access-date=1 May 2007|date=17 September 2004}}</ref> <ref>{{cite web | url=https://www.thehindu.com/news/national/union-cabinet-decisions-marathi-assamese-bengali-pali-prakrit-get-classical-language-status/article68714789.ece | title=Union Cabinet approves classical language status for Marathi, Bengali, Assamese, Pali, and Prakrit | publisher=https://www.thehindu.com | accessdate=4 October 2024}}</ref> ==উদ্ভৱ আৰু বিকাশ== [[Image:Assamese Language.jpg|thumb|right|350px|<center>মাগধী প্ৰাকৃত অনুসৰি অসমীয়া ভাষাৰ উদ্ভৱৰ বিভিন্ন ধাৰা<center>]] প্ৰাচীন কালৰে পৰাই নিজা লিপি আৰু লিখিত সাহিত্যৰে পুষ্ট হৈ অসমীয়া ভাষাই বিৱৰ্তনৰ স্বাক্ষৰ বহন কৰি আহিছে। অসমীয়া ভাষাৰ উদ্ভৱ সম্পৰ্কে বিভিন্ন ভাষাবিদে সময়ে সময়ে বিভিন্ন মত আগবঢ়াই আহিছে। এই বিষয়ে ঘাইকৈ ছয়টা মত পোৱা যায়। তাৰ ভিতৰত উল্লেখযোগ্য মত কেইটা হ'ল- [[কালিৰাম মেধি]]ৰ মতে '''প্ৰাচ্য-পশ্চিমাৰ মিশ্ৰণ''', [[কনকলাল বৰুৱা]]ৰ মতে '''পৈশাচী প্ৰাকৃত''', [[দেবানন্দ ভৰালী]]ৰ মতে '''কামৰূপীয়া, সৌমাৰ প্ৰাকৃত''', ড‍৹ [[বেণীমাধৱ বৰুৱা]], [[ডিম্বেশ্বৰ নেওগ]], [[বিশ্বেশ্বৰ হাজৰিকা]]ৰ মতে '''কামৰূপী প্ৰাকৃত''' আৰু ড° জৰ্জ আব্ৰাহম গ্ৰীয়াৰ্চন, তাৰাপৰোৱালা, ড° [[সুনীতি কুমাৰ চেটাৰ্জী]], ড° [[বাণীকান্ত কাকতি]], ড° [[বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱা]], ড° [[উপেন্দ্ৰনাথ গোস্বামী]], ড° [[গোলোকচন্দ্ৰ গোস্বামী]], ড° [[মহেশ্বৰ নেওগ]], ড° [[নগেন ঠাকুৰ]], ড° [[ভীমকান্ত বৰুৱা]] আদিৰ মতে '''মাগধী প্ৰাকৃত'''।<ref>গ্ৰন্থ-অসমীয়া ভাষাৰ বিভিন্ন দিশ : মত আৰু বিতৰ্কিত মত, ড° ৰমেশ পাঠক, জ্যোতি প্ৰকাশন, ২০০৮, পৃষ্ঠা-১-১৯, টোকা: অসমীয়া ভাষাৰ উদ্ভৱ সম্পৰ্কে কম কথাৰে আলোচনা কৰা সম্ভৱ নহয়। বিভিন্ন মত সম্পৰ্কে একাধিক যুক্তি এই গ্ৰন্থখনত আলোচনা কৰা হৈছে। কিন্তু কোনো এটা মতৰ ক্ষেত্ৰতে সত্যতা নিৰূপণ কৰা হোৱা নাই। </ref><ref>গ্ৰন্থ-অসমীয়া ভাষাৰ অধ্যয়ন, ড° প্ৰফুল্ল কুমাৰ নাথ, জ্যোতিৰেখা হাজৰিকা, বনলতা, ১৯৯৭, পৃষ্ঠা-৪</ref> বৰ্তমানলৈকে কোনো এটা মতৰ ক্ষেত্ৰতে ভাষাবিজ্ঞানীসকল একমত হ'ব পৰা নাই। কিন্তু [[মাগধী প্ৰাকৃত]] সম্পৰ্কে বহু কেইজন ভাষাবিদ সহমতত উপনীত হৈছে। মাগধী প্ৰাকৃতৰ ইতিহাসলৈ লক্ষ্য কৰিলে দেখা যায় যে, অসমীয়া ভাষা প্ৰধানকৈ [[ভাৰত-ইউৰোপীয় ভাষা পৰিয়াল|ভাৰত-ইউৰোপীয়]] বা ভাৰত-ইউৰোপীয় পৰিয়ালৰ শতম শাখাৰ পৰা বিকাশ হৈছে। শতম শাখাৰ এটা প্ৰধান ভাগ আছিল 'আৰ্য' বা '[[:en:Indo-Iranian languages|ভাৰত-ইৰানীয়]]'। এই আৰ্যভাষাৰে এটা প্ৰধান ঠাল ভাৰতীয় আৰ্যৰ পৰা খৃঃ পূঃ ৬ষ্ঠ শতিকাৰ পৰা ১০ম শতিকাৰ ভিতৰত বিকাশ হোৱা মধ্য ভাৰতীয় আৰ্য ভাষাৰ অন্তৰ্গত বিভিন্ন প্ৰাকৃতসমূহৰ ভিতৰৰ মাগধী প্ৰাকৃতৰ অন্ত্য প্ৰাকৃত বা অপভ্ৰংশ স্তৰৰ মাগধী অপভ্ৰংশৰ পৰা অসমীয়া ভাষাৰ জন্ম হয়।<ref name=bhim>গ্ৰন্থ-অসমীয়া ভাষা, ড° ভীমকান্ত বৰুৱা, বনলতা, ১৯৯৭</ref> এইক্ষেত্ৰত ড° [[উপেন্দ্ৰনাথ গোস্বামী]]ৰ মতে, <blockquote>অসমীয়া ভাষাটো মূলতঃ মগধীয় ভাষা। ইয়াৰ প্ৰধান সুঁতিটো আৰ্যভাষাৰ সুঁতি। মগধ-বিদেহ অঞ্চলৰ পৰা আহি উত্তৰ-বঙ্গৰ মাজেদি আৰ্য-ভাষাই প্ৰাচীন কামৰূপত প্ৰৱেশ কৰে আৰু সপ্তম শতিকা মানৰে পৰা পশ্চিম-অসমৰ সুকীয়া ভাষাৰূপে গঢ় ল'বলৈ উপক্ৰম কৰে। অসমীয়া ভাষাৰ প্ৰধান সুঁতিটো আৰ্য-ভাষাৰ সুঁতি বুলি কোৱাৰ এটা কাৰণ এয়ে যে ইয়াত ব্যৱহাৰ হোৱা বেছিভাগ শব্দ প্ৰাচীন ভাৰতীয় আৰ্য-ভাষাৰ পৰা ধ্বনিৰ কিছু সলনি ঘটি নাইবা প্ৰাচীন ভাৰতীয় আৰ্য ভাষাৰ পৰা মধ্য ভাৰতীয় আৰ্য ভাষাৰ মাজেদি বিকশিত হৈ হোৱা অৰ্ধতৎসম আৰু তদ্ভৱ শব্দ। অসমীয়া ভাষাটোৰ ভাৰতীয় আন ভাষাৰ লগত থকা সম্পৰ্কই অসমীয়া ভাষাৰ আৰ্য-সুঁতিটোৰ চিহ্ন আৰু গভীৰ কৰি তোলে।<ref>গ্ৰন্থ-অসমীয়া ভাষা আৰু উপভাষা, ড° উপেন্দ্ৰনাথ গোস্বামী, ১৯৮৬, পৃষ্ঠা ১-২</ref></blockquote> ''অসমীয়া ব্যাকৰণৰ মৌলিক বিচাৰ''<ref>গ্ৰন্থ-অসমীয়া ব্যাকৰণৰ মৌলিক বিচাৰ, ড° গোলোকচন্দ্ৰ গোস্বামী, তৃতীয় সংস্কৰণ, পৃষ্ঠা ২২</ref> গ্ৰন্থত ড° [[গোলোকচন্দ্ৰ গোস্বামী]]য়ে অসমীয়া ভাষাৰ জন্ম-পত্ৰিকা এনেদৰে তৈয়াৰ কৰিছে-<br /> '''ভাষা''' - অসমীয়া<br /> '''গোত্ৰ''' - ভাৰত-ইউৰোপীয়<br /> '''প্ৰৱৰ''' - আৰ্য<br /> '''শাখা''' - বৈদিক<br /> '''বৰ্ণ''' - প্ৰাচ্য (কামৰূপ) প্ৰাকৃত<br /> '''গণ''' - কামৰূপী অপভ্ৰংশ<br /> '''ক্ষণ''' - দ্বাদশ-ত্ৰয়োদশ শতিকা<br /> '''ক্ষেত্ৰ''' - উত্তৰ-পূব ভাৰত খণ্ড<br /> আনহাতে প্ৰাক-[[আহোম]] যুগৰ কামৰূপৰ হিন্দুৰজাসকলৰ তাম্ৰফলিবোৰ সংস্কৃতত লিখা হ'লেও তাৰ মাজত সোমাই থকা অনাৰ্য শব্দসমূহে সেই সময়ৰ জনসাধাৰণৰ কথিত ভাষাটোৰ সুকীয়া অস্তিত্বৰ কথাকে সূচায়। [[বেণীমাধৱ বৰুৱা]]ই এই কথিত ভাষাটোক '''কামৰূপী প্ৰাকৃত''' নাম দিছে। [[ডিম্বেশ্বৰ নেওগ]], [[বিশ্বেশ্বৰ হাজৰিকা]]ই আদিয়েই এই মতকে পোষণ কৰিছে। ড° ডিম্বেশ্বৰ নেওগে {{lang|en|Growth of the Asamiya Language}}-ত অসমীয়া ভাষাৰা জন্ম মাগধী প্ৰাকৃতৰ পৰা হোৱা বুলি চলি অহা ধাৰণাটো ভুল আৰু ই "{{lang|en|it did not stand analysis and proper scrutiny}}" বুলি মন্তব্য কৰিছে।<ref>গ্ৰন্থ-Growth of the Asamiya Language, ড° ডিম্বেশ্বৰ নেওগে, পৃষ্ঠা-৪৪</ref><ref>গ্ৰন্থ-অসমীয়া ভাষাৰ বিভিন্ন দিশ : মত আৰু বিতৰ্কিত মত, ড° ৰমেশ পাঠক, জ্যোতি প্ৰকাশন, ২০০৮, পৃষ্ঠা-১-১৯</ref> অসমীয়া ভাষাৰ বিকাশক ড° [[বাণীকান্ত কাকতি]]য়ে তিনিটা ভাগত ভাগ কৰিছে।<ref name=bani>Assamese, {{Its Formation And Development, By- Dr. Banikanta Kakati, p. 13</ref> # '''প্ৰাচীন অসমীয়া''' - চতুৰ্দশ শতিকাৰ পৰা ষোড়শ শতিকাৰ শেষলৈ। এই কালছোৱাক আকৌ প্ৰাক-বৈষ্ণৱ আৰু বৈষ্ণৱ দুটা ভাগত ভগাব পাৰি। # '''মধ্যযুগীয় অসম''' - সপ্তদশ শতিকাৰ পৰা ঊনবিংশ শতিকাৰ আৰম্ভণিলৈ। [[আহোম]] ৰাজসভাৰ [[বুৰঞ্জী]]ৰ গদ্যলৈকে। # '''আধুনিক অসমীয়া''' - ঊনবিংশ শতিকাৰ পৰা বৰ্তমানলৈ। খৃষ্টীয় পঞ্চম শতিকাৰ পৰা দ্বাদশ শতিকালৈকে প্ৰাচীন [[কামৰূপ ৰাজ্য]]ত ৰাজত্ব কৰা [[হিন্দু ধৰ্ম|হিন্দু]] ৰজাসকলৰ তাম্ৰফলিসমূহতেই প্ৰাচীন অসমীয়া লিখিত সাহিত্যৰ নিদৰ্শন পোৱা যায়। ইয়াৰ পিছত ক্ৰমে ক্ৰমে [[চৰ্যাপদ]], শ্ৰীকৃষ্ণ কীৰ্তন, [[হেম সৰস্বতী]]ৰ ‘প্ৰহ্লাদ চৰিত’, [[মাধৱ কন্দলী]]ৰ ‘ৰামায়ণ’, [[শংকৰদেৱ]]-[[মাধৱদেৱ]]ৰ ‘কীৰ্তন-নামঘোষা’, [[ভট্টদেৱ]]ৰ ‘কথা-গীতা’, [[কথাগুৰুচৰিত]], বুৰঞ্জীসাহিত্য আদিৰ পিছত সৃষ্টি হোৱা [[অৰুণোদই]], [[জোনাকী (অসমীয়া আলোচনী)|জোনাকী]], [[ৰামধেনু (আলোচনী)|ৰামধেনু]] আদি বিভিন্ন সাহিত্যৰ মাজেৰে অসমীয়া ভাষাই এটা পূৰ্ণাঙ্গ অৱস্থা লাভ কৰে। == লিপি == {{Main|অসমীয়া লিপি|অসমীয়া লিপিৰ বুৰঞ্জী‎}} অসমীয়া লিপি অসমীয়া ভাষা লিখিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হয়। পণ্ডিতসকলে এই লিপি ব্ৰাহ্মী লিপিৰপৰা কুটিল বা সিদ্ধিমাতৃকা লিপি হৈ নাইবা ব্ৰাহ্মীৰ পৰা কামৰূপী লিপিৰ মাজেৰে উদ্ভৱ হোৱা বুলি মত পোষণ কৰে। ১৭শ শতিকা মানত অসমীয়া লিপিৰ তিনিটা শৈলী গঢ় লৈ উঠে (কাইথেলী, বামুণীয়া আৰু গড়গঞা লিপি) যি ছপা আখৰৰ সৃষ্টিৰ পিছত আধুনিক লিপিৰ ৰূপ পায়। ৮ম-১২শ শতিকামানত ৰচনা কৰা বৌদ্ধ ধৰ্মসাধনাৰ গীত [[চৰ্যাপদ]]ত অসমীয়া লিপিৰ সকলোতকৈ পুৰণি প্ৰমাণ পোৱা যায়। [[আহোম ৰাজ্য]]তো [[বুৰঞ্জী]] লিখিবৰ বাবে অসমীয়া ভাষা আৰু লিপিৰ ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল। ১৯শ শতিকাৰ প্ৰথম ভাগত [[আত্মাৰাম শৰ্মা]]ই পঞ্চানন কৰ্মকাৰে সাজি উলিওৱা ছপা আখৰ ব্যৱহাৰ কৰি শ্ৰীৰামপুৰত প্ৰকাশ কৰা '[[ধৰ্মপুস্তক]]' (বাইবেলৰ অসমীয়া অনুবাদ)ত ছপা আখৰত প্ৰথম আধুনিক অসমীয়া লিপি দেখা পোৱা যায়। == ৰূপতত্ত্ব আৰু ব্যাকৰণ == [[সংস্কৃত]] ভাষাৰ পৰিৱৰ্তনৰ ধাৰাইদি আহি অসমীয়া ভাষাৰ সৃষ্টি হ'লেও অসমীয়া ভাষাৰ ব্যাকৰণে কিছুমান নিৰ্দিষ্ট বিশেষত্ব প্ৰকাশ কৰিছে। অসমীয়া ভাষাত তলত দিয়াৰ দৰে ৰূপতাত্বিক বৈশিষ্ট্যসমূহ প্ৰকাশ পায়<ref>ব্যাকৰণ আৰু প্ৰাকৃতিক বিজ্ঞান, ড॰ ৰমেশ পাঠক, পৃষ্ঠা-২৬/২৭, ১৯৮৮</ref> * অসমীয়াত লিংগ [[ব্যাকৰণ]]গত বিষয় নহয়। * অসমীয়াত বচন ব্যাকৰণগত নহয়। * সংস্কৃতত পুৰুষ তিনিটা, অসমীয়াত পুৰুষ চাৰিটা। (মধ্যম পুৰুষৰ মান্য আৰু তুচ্ছাৰ্থবাচক ৰূপ আছে)। * সংস্কৃতৰ দৰে অসমীয়া ভাষাত ধাতুৰ কোনো গণৰ শ্ৰেণী-বিভাজন নাই। * সকৰ্মক [[ক্ৰিয়া]] আৰু অকৰ্মক ক্ৰিয়াৰ মাজত ভিন্নতা আছে। * কৰ্তাপদতকৈ কৰ্মপদ সম্পূৰ্ণ পৃথক। * ব্যক্তিগত [[সৰ্বনাম]]সূচক অধিকাৰৰ বাবে সম্বোধনসূচক বিশেষ্যৰ শব্দৰূপ দিয়া হয়। (Kinship nouns are inflected for personal pronominal possession.) * ক্ৰিয়া-বিশেষণ সমূহ ক্ৰিয়াৰ উৎসৰ পৰাই বিশ্লেষণ কৰিব পাৰি। * [[জতুৱা ঠাঁচ]]ত পৰোক্ষ বাক্য গঠন কৰিব পাৰি। == ধ্বনিতত্ত্ব == অসমীয়া ভাষাৰ [[ধ্বনিতত্ত্ব]]ক প্ৰধানত দুটা ভাগত ভগাব পাৰি। ===স্বৰধ্বনি=== যি ধ্বনি উচ্চাৰণ কৰোঁতে নিশ্বাস বায়ুৱে মুখ গহ্বৰৰ কোনো ঠাইত বাধা নাপায় তাক স্বৰধ্বনি বোলে। লিখিতভাৱে স্বৰধ্বনি ১১টা যদিও; বিশিষ্ট স্বৰধ্বনি আঠটাহে পোৱা যায়। উচ্চাৰণৰ স্থান আৰু ৰীতি অনুসৰি অসমীয়া বিশিষ্ট স্বৰধ্বনিবোৰক তলত দিয়াৰ দৰে দেখুৱাব পাৰি।<ref name=bani2>গ্ৰন্থ-অসমীয়া ভাষাৰ গঠন আৰু বিকাশ, ড॰ বাণীকান্ত কাকতি, ২০০২</ref><ref name=bhim/> ধ্বনি অনুসৰি অসমীয়া ভাষাৰ বিশিষ্ট স্বৰধ্বনিসমূহক কেইবাটাও ভাগত ভাগ কৰা হয়। [[জিভা]]ৰ অংশ অনুসৰি সিহঁতক সন্মুখ, কেন্দ্ৰীয় আৰু পশ্চ তিনিভাগত ভাগ কৰা হয়। আকৌ জিভাৰ উচ্চতা অনুসৰি উচ্চ, উচ্চ-মধ্য, উচ্চ-নিম্ন-মধ্য, নিম্ন-মধ্য আৰু নিম্ন এই পাঁচভাগত ভগাব পাৰি। কাষৰ তালিকাত ইয়াক স্পষ্ট ৰূপত দেখুওৱা হৈছে।<ref name=upen>গ্ৰন্থ-অসমীয়া ভাষা আৰু উপভাষা, ড॰ উপেন্দ্ৰনাথ গোস্বামী, ১৯৮৬</ref> <center>{{অসমীয়া স্বৰধ্বনি}}</center> ===ব্যঞ্জনধ্বনি=== যি ধ্বনি উচ্চাৰণ কৰোঁতে নিশ্বাস বায়ুৱে মুখ গহ্বৰৰ কোনো ঠাইত বাধা পায় তাক ব্যঞ্জনধ্বনি বোলে। স্বৰধ্বনিৰ সহায়ত ইয়াক উচ্চাৰণ কৰা হয়। লিখিতভাৱে অসমীয়া ভাষাত ৪০টা ব্যঞ্জনধ্বনি পোৱা যায় যদিও অসমীয়া ভাষাত বিশিষ্ট ব্যঞ্জনধ্বনি ২১ টাহে পোৱা যায়।<ref name=bani2/><ref name=bhim/> ধ্বনি অনুসৰি অসমীয়া ভাষাৰ বিশিষ্ট ব্যঞ্জনধ্বনি কেইটাক স্পৰ্শ, নাসিক্য, পাৰ্শ্বিক, কম্পিত আৰু উষ্ম ভাগত ভাগ কৰা হয়। স্পৰ্শধ্বনিবোৰৰ ভিতৰত ঘোষ আৰু অঘোষ দুই বিধৰ আছে। সেইবোৰ অল্পপ্ৰাণ আৰু মহাপ্ৰাণো হ'ব পাৰে। নাসিক্য, পাৰ্শ্বিক, আৰু কম্পিত ধ্বনিৰ আটাইবোৰ ঘোষ ধ্বনি। উষ্ম ধ্বনিৰ ভিতৰত ঘোষ আৰু অঘোষ দুইবিধ পোৱা যায়। /ঙ/ ৰ বাহিৰে আটাইবোৰ ব্যঞ্জন ধ্বনি শব্দৰ আৰম্ভণি, মাজ আৰু শেষত ব্যৱহাৰ হ'ব পাৰে। কাষৰ তালিকাত ইয়াক স্পষ্ট ৰূপত দেখুওৱা হৈছে। অসমীয়া ভাষাত 'য়' আৰু 'ৱ' এই দুটা অৰ্ধ-স্বৰ বিশিষ্ট-ধ্বনি নহয়। সিহঁত শ্ৰুতি-ধ্বনি ৰূপতহে থাকে। ওচৰা-ওচৰিকৈ থকা দুটা স্বৰ-ধ্বনিৰ আগৰটো 'ই' হ'লে দুয়োটা স্বৰ-ধ্বনিৰ মাজত আপোনা-আপুনি 'য়' উচ্চাৰিত হ'ব আৰু আগৰটো 'উ' বা 'ও' হ'লে আপোনা-আপুনি 'ৱ' উচ্চাৰিত হ'ব।<ref name=upen/> <center>{{অসমীয়া ব্যঞ্জনধ্বনি}}</center> == উপভাষা == [[File:Assamese varieties.svg|thumb|অসমীয়া ভাষাৰ উপভাষা]] ঊনবিংশ শতিকাত খ্ৰীষ্টিয়ান মিছনেৰীসকলে যি ভাষাত [[শিৱসাগৰ জিলা]]ত অৰুণোদই ছপা কৰিছিল সেই ভাষাই সময়ত মান্য ভাষা হৈছিল আৰু সেই ভাষাই বৰ্তমান চৰকাৰী ভাষা। অসমৰ সংবাদ পত্ৰ, স্কুল-কলেজ আদিতো এই ভাষাকে ব্যৱহাৰ কৰা হয়। কিন্তু বৰ্তমান অসমত ইয়াৰ বাহিৰেও কেইবাটাও [[উপভাষা]] প্ৰচলিত আছে। [[বাণীকান্ত কাকতি]]ৰ মতে অসমত দুটা উপভাষাৰ প্ৰচলন আছে (১) পূব আৰু (২) পশ্চিম উপভাষা। কিন্তু বৰ্তমান উপভাষা বিভাজনত পাঁচটা ভাগ কৰা দেখা যায়।<ref name=iit/><ref>{{harv|Sarma|1990}}</ref> # পূবৰ বা উজনি অসমৰ উপভাষা ([[শিৱসাগৰ জিলা|শিৱসাগৰ]], [[যোৰহাট জিলা|যোৰহাট]], [[গোলাঘাট]], [[লখিমপুৰ জিলা|লখিমপুৰ]], [[ধেমাজি জিলা|ধেমাজি]] আদি অন্যান্য জিলাত ব্যৱহাৰ কৰা ভাষা) # মধ্য অসমৰ উপভাষা ([[নগাঁও জিলা|নগাঁও]], [[মৰিগাঁও জিলা|মৰিগাঁও]] আদি আৰু তাৰ দাঁতি কাষৰীয়া অঞ্চল) # [[কামৰূপী উপভাষা]] ([[কামৰূপ জিলা|কামৰূপ]], [[ নলবাৰী জিলা|নলবাৰী]], [[বৰপেটা জিলা|বৰপেটা]], [[দৰং জিলা|দৰং]], [[কোকৰাঝাৰ জিলা|কোকৰাঝাৰ]] আৰু [[বঙাইগাঁও জিলা]]ত) # [[গোৱালপাৰীয়া উপভাষা]] ([[গোৱালপাৰা জিলা|গোৱালপাৰা]], [[ধুবুৰী জিলা|ধুবুৰী]], [[কোকৰাঝাৰ জিলা|কোকৰাঝাৰ]], [[বঙাইগাঁও জিলা]] আৰু [[চিৰাং জিলা]]) # [[দেৱান উপভাষা|কাছাৰৰ উপভাষা]] ([[কাছাৰ জিলা]]) ==লগতে চাওক == * [[অসমীয়া ব্যাকৰণ]] * [[অসমীয়া ভাষাৰ ৰোমানীকৰণ]] * [[চৰ্যাপদ]] * [[ভাৰতীয় ভাষা]] * [[অসমীয়া সাহিত্য]] * [[সন্ধি]] == তথ্য সংগ্ৰহ == {{reflist|2}} == বাহ্যিক সংযোগ == {{commonscat|Assamese language|অসমীয়া ভাষা}} {{InterWiki|code=en}} *[[:q:অসমীয়া ভাষা|অসমীয়া ভাষা]] (ৱিকিউদ্ধৃতি) * [http://www.assam.org/assam/language/assamlang.html অসমীয়া ভাষা আৰু সাহিত্য ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070203122256/http://assam.org/assam/language/assamlang.html |date=2007-02-03 }} * [http://www.language-museum.com/a/assamese.php অসমীয়া ভাষাৰ নমুনা] * [http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=asm অসমীয়াৰ Ethnologue প্ৰতিবেদন] * [http://hctv.humnet.ucla.edu/departments/linguistics/vowelsandconsonants/appendix/languages/assamese/assamese.html অসমীয়া] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080508202737/http://hctv.humnet.ucla.edu/departments/linguistics/vowelsandconsonants/appendix/languages/assamese/assamese.html |date=2008-05-08 }} - [[UCLA]] Phonetics Lab Data * [http://www.nilacharai.com/lipibaddha-axam-axamiya/#.T4Fh5tmoG20 লিপিবদ্ধ অসম অসমীয়া শব্দৰ উদ্ভৱৰ সন্ধানত, ড॰ গকুল গোস্বামী] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170724023525/http://nilacharai.com/lipibaddha-axam-axamiya/#.T4Fh5tmoG20 |date=2017-07-24 }} উৎস - নীলা চৰাই ৱেবছাইট। {{অসমীয়া ভাষা|state=expanded}} {{Indo-Iranian languages}} {{ভাৰতৰ ভাষাসমূহ|state=expanded}} {{অসম}} [[শ্ৰেণী:অসমৰ ভাষা আৰু লিপি]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ ভাষা]] [[শ্ৰেণী:ভাষা]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ ধ্ৰুপদী ভাষা]] tkn0k08pqqyosq7gkwvifng1c2837cd 514485 514469 2025-06-03T03:57:23Z Kandarpajit Kallol 6257 514485 wikitext text/x-wiki {{নিৰ্বাচিত প্ৰবন্ধ}} {{about|অসমত প্ৰচলিত মূল ভাষাটো‎|আন ব্যৱহাৰ|অসমীয়া (দ্ব্যৰ্থতা দূৰীকৰণ পৃষ্ঠা)}} {{Infobox language | name = অসমীয়া | image = Oxomiya in Oxomiya Lipi.svg | pronunciation = ɔxɔmija | states = [[ভাৰত]], [[ভূটান]] ইত্যাদি। | region = [[অসম]], [[অৰুণাচল প্ৰদেশ]], [[নগালেণ্ড]], [[উত্তৰ-পূব ভাৰত]]ৰ আন কোনো কোনো ঠাই, [[দিল্লী]], [[বাংগালুৰু]], [[উত্তৰ প্ৰদেশ]], [[পুণে]]-[[মহাৰাষ্ট্ৰ]], [[কলিকতা]] আদিৰ ঠাইবিশেষে<ref>[http://www.lisindia.net/Assamese/Assa_demo.html] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170621210647/http://www.lisindia.net/Assamese/Assa_demo.html |date=2017-06-21 }}Language information service, India; Assamese-Demography; আহৰণ:১৯ ফ্ৰেব্ৰুৱাৰী ২০১২</ref> | latd = | latm = | latNS = <!-- latitude degrees/minutes/direction --> | longd = | longm = | longEW = <!-- longitude degrees/minutes/direction --> | ethnicity = [[অসমীয়া জাতি]] | speakers = ১৩ নিযুত (মুঠ ২০ নিযুত) | iso1 = as | iso2 = asm | iso3 = asm | glotto = assa1263 | glottorefname = Assamese | lingua = 59-AAF-w | familycolor = [[ভাৰত-ইউৰোপীয় ভাষা পৰিয়াল|ভাৰত-ইউৰোপীয়]] | fam2 = [[ইণ্ডো-ইৰানীয় ভাষা|ইণ্ডো-ইৰানীয়]] | fam3 = [[ভাৰত-আৰ্য ভাষা পৰিয়াল|ভাৰতীয়-আৰ্য]] | fam4 = [[প্ৰাচ্য ভাৰতীয়-আৰ্য ভাষা|প্ৰাচ্য]] | fam5 = [[কামৰূপী প্ৰাকৃত]] | fam6 = [[কামৰূপী প্ৰাকৃত|কামৰূপী]] | dia1 = উজনি অসমৰ উপভাষা | dia2 = মধ্য অসমৰ উপভাষা | dia3 = [[কামৰূপী উপভাষা]] | dia4 = [[গোৱালপাৰীয়া উপভাষা]] | dia5 = [[দেৱান উপভাষা]] | script = [[অসমীয়া বৰ্ণমালা|অসমীয়া লিপি]], [[আহোম লিপি]] (দুৰ্লভ) | nation = {{flag|ভাৰত}} ([[অসম]]) | agency = [[অসম সাহিত্য সভা]] | ancestor = মগধী প্ৰাকৃত | ancestor2 = মগধান অপভ্ৰংশ | ancestor3 = কামৰূপী প্ৰাকৃত }} '''<span lang="assamed" dir="ltr">অসমীয়া</span>''' ভাষা ({{Lang-en|Assamese language}}) হৈছে সকলোতকৈ পূৰ্বীয় [[ভাৰত-আৰ্য ভাষা পৰিয়াল|ভাৰতীয়-আৰ্য ভাষা]] তথা [[অসম]]ৰ ৰাজ্যিক ভাষা। এই ভাষা অসমৰ মূল সংযোগী ভাষা (lingua franca)।<ref>{{cite book|last=Jain|first=Dhanesh|last2=Cardona|first2=George|title=The Indo-Aryan Languages|publisher=RoutledgeCurzon|publication-place=London|date=2003|isbn=978-0-7007-1130-7|page=}}</ref> ইয়াক ঘাইকৈ [[উত্তৰ-পূব ভাৰত]]ৰ [[অসম]]ত ব্যৱহাৰ কৰা হয়। [[অৰুণাচল প্ৰদেশ]], [[পশ্চিম বংগ]]ৰ কোনো কোনো ঠাইত আৰু উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলৰ আন আন ৰাজ্যতো অসমীয়াভাষী লোক আছে। অসমীয়া-ভিত্তিক [[নাগামিজ]] নামৰ এটা সংযোগী ভাষা [[নাগালেণ্ড]]ত ব্যাপকভাৱে ব্যৱহাৰ হয়। অৰুণাচলত ব্যৱহাৰ হোৱা সংযোগী ভাষাটোক [[নেফামিজ|অৰুণামিজ]] নামেৰে জনা যায়৷ [[ভূটান]]তো কিছুসংখ্যক অসমীয়াভাষী লোক আছে। অসমত বৰ্তমান অসমীয়া ভাষা কোৱা মানুহৰ সংখ্যা ১.৩০ কোটিৰো বেছি<ref name="assamese-figures">[http://www.censusindia.gov.in/Census_Data_2001/Census_Data_Online/Language/Statement1.htm]ভাৰতীয় লোকপিয়ল তথ্য ২০০১, আহৰণ:১৯ ফ্ৰেব্ৰুৱাৰী ২০১২</ref> আৰু বিশ্বজুৰি এই সংখ্যা প্ৰায় ২ কোটি।<ref name="iit">[http://www.iitg.ernet.in/rcilts/assamese.html]RCILTS (Phase 2); আহৰণ:১৯ ফেব্ৰুৱাৰী ২০১২</ref> অসমীয়াৰ পূৰ্বে এই অঞ্চলত প্ৰাচীন বড়ো-গাৰো ভাষা প্ৰথম মূল সংযোগী ভাষা আছিল।<ref>"...Proto-Bodo-Garo first emerged as a lingua franca used for communication..."{{cite book|last=DeLancey|first=Scott|title=North East Indian Linguistics|chapter=On the Origins of Bodo-Garo|publisher=Foundation Books|date=January 1, 2012|doi=10.1017/upo9789382264521.003|page=3–20|url=https://www.cambridge.org/core/books/abs/north-east-indian-linguistics/on-the-origins-of-bodogaro/2D8C935E731EC6C4CF491569FAF9C4FF}}</ref> অসমীয়া ভাষাৰ গঢ় আৰু ধ্বনি বৈশিষ্ট্যসমূহ [[সংস্কৃত]]ৰ পৰা উদ্ভৱ হৈছে। [[অসমীয়া লিপি]]ৰে এই ভাষা লিখা হয়। লিখাৰ ধৰণ বাঁওফালৰ পৰা সোঁফাললৈ আৰু ওপৰৰ পৰা তললৈ। ২০২৪ চনৰ ৩ অক্টোবৰ তাৰিখে অসমীয়া ভাষাই [[ভাৰতৰ ধ্ৰুপদী ভাষা]]ৰ মৰ্যাদা লাভ কৰে৷<ref>{{cite web | url=https://assam.news18.com/news/assam/assamese-language-gets-recognition-of-classical-language-skd-413530.html | title=নিউজ ১৮ অসম | accessdate=4 October 2024}}</ref> <ref name="bbcclassical">{{Cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/3667032.stm|publisher=BBC|title=India sets up classical languages|access-date=1 May 2007|date=17 September 2004}}</ref> <ref>{{cite web | url=https://www.thehindu.com/news/national/union-cabinet-decisions-marathi-assamese-bengali-pali-prakrit-get-classical-language-status/article68714789.ece | title=Union Cabinet approves classical language status for Marathi, Bengali, Assamese, Pali, and Prakrit | publisher=https://www.thehindu.com | accessdate=4 October 2024}}</ref> ==উদ্ভৱ আৰু বিকাশ== [[Image:Assamese Language.jpg|thumb|right|350px|<center>মাগধী প্ৰাকৃত অনুসৰি অসমীয়া ভাষাৰ উদ্ভৱৰ বিভিন্ন ধাৰা<center>]] প্ৰাচীন কালৰে পৰাই নিজা লিপি আৰু লিখিত সাহিত্যৰে পুষ্ট হৈ অসমীয়া ভাষাই বিৱৰ্তনৰ স্বাক্ষৰ বহন কৰি আহিছে। অসমীয়া ভাষাৰ উদ্ভৱ সম্পৰ্কে বিভিন্ন ভাষাবিদে সময়ে সময়ে বিভিন্ন মত আগবঢ়াই আহিছে। এই বিষয়ে ঘাইকৈ ছয়টা মত পোৱা যায়। তাৰ ভিতৰত উল্লেখযোগ্য মত কেইটা হ'ল- [[কালিৰাম মেধি]]ৰ মতে '''প্ৰাচ্য-পশ্চিমাৰ মিশ্ৰণ''', [[কনকলাল বৰুৱা]]ৰ মতে '''পৈশাচী প্ৰাকৃত''', [[দেবানন্দ ভৰালী]]ৰ মতে '''কামৰূপীয়া, সৌমাৰ প্ৰাকৃত''', ড‍৹ [[বেণীমাধৱ বৰুৱা]], [[ডিম্বেশ্বৰ নেওগ]], [[বিশ্বেশ্বৰ হাজৰিকা]]ৰ মতে '''কামৰূপী প্ৰাকৃত''' আৰু ড° জৰ্জ আব্ৰাহম গ্ৰীয়াৰ্চন, তাৰাপৰোৱালা, ড° [[সুনীতি কুমাৰ চেটাৰ্জী]], ড° [[বাণীকান্ত কাকতি]], ড° [[বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱা]], ড° [[উপেন্দ্ৰনাথ গোস্বামী]], ড° [[গোলোকচন্দ্ৰ গোস্বামী]], ড° [[মহেশ্বৰ নেওগ]], ড° [[নগেন ঠাকুৰ]], ড° [[ভীমকান্ত বৰুৱা]] আদিৰ মতে '''মাগধী প্ৰাকৃত'''।<ref>গ্ৰন্থ-অসমীয়া ভাষাৰ বিভিন্ন দিশ : মত আৰু বিতৰ্কিত মত, ড° ৰমেশ পাঠক, জ্যোতি প্ৰকাশন, ২০০৮, পৃষ্ঠা-১-১৯, টোকা: অসমীয়া ভাষাৰ উদ্ভৱ সম্পৰ্কে কম কথাৰে আলোচনা কৰা সম্ভৱ নহয়। বিভিন্ন মত সম্পৰ্কে একাধিক যুক্তি এই গ্ৰন্থখনত আলোচনা কৰা হৈছে। কিন্তু কোনো এটা মতৰ ক্ষেত্ৰতে সত্যতা নিৰূপণ কৰা হোৱা নাই। </ref><ref>গ্ৰন্থ-অসমীয়া ভাষাৰ অধ্যয়ন, ড° প্ৰফুল্ল কুমাৰ নাথ, জ্যোতিৰেখা হাজৰিকা, বনলতা, ১৯৯৭, পৃষ্ঠা-৪</ref> বৰ্তমানলৈকে কোনো এটা মতৰ ক্ষেত্ৰতে ভাষাবিজ্ঞানীসকল একমত হ'ব পৰা নাই। কিন্তু [[মাগধী প্ৰাকৃত]] সম্পৰ্কে বহু কেইজন ভাষাবিদ সহমতত উপনীত হৈছে। মাগধী প্ৰাকৃতৰ ইতিহাসলৈ লক্ষ্য কৰিলে দেখা যায় যে, অসমীয়া ভাষা প্ৰধানকৈ [[ভাৰত-ইউৰোপীয় ভাষা পৰিয়াল|ভাৰত-ইউৰোপীয়]] বা ভাৰত-ইউৰোপীয় পৰিয়ালৰ শতম শাখাৰ পৰা বিকাশ হৈছে। শতম শাখাৰ এটা প্ৰধান ভাগ আছিল 'আৰ্য' বা '[[:en:Indo-Iranian languages|ভাৰত-ইৰানীয়]]'। এই আৰ্যভাষাৰে এটা প্ৰধান ঠাল ভাৰতীয় আৰ্যৰ পৰা খৃঃ পূঃ ৬ষ্ঠ শতিকাৰ পৰা ১০ম শতিকাৰ ভিতৰত বিকাশ হোৱা মধ্য ভাৰতীয় আৰ্য ভাষাৰ অন্তৰ্গত বিভিন্ন প্ৰাকৃতসমূহৰ ভিতৰৰ মাগধী প্ৰাকৃতৰ অন্ত্য প্ৰাকৃত বা অপভ্ৰংশ স্তৰৰ মাগধী অপভ্ৰংশৰ পৰা অসমীয়া ভাষাৰ জন্ম হয়।<ref name=bhim>গ্ৰন্থ-অসমীয়া ভাষা, ড° ভীমকান্ত বৰুৱা, বনলতা, ১৯৯৭</ref> এইক্ষেত্ৰত ড° [[উপেন্দ্ৰনাথ গোস্বামী]]ৰ মতে, <blockquote>অসমীয়া ভাষাটো মূলতঃ মগধীয় ভাষা। ইয়াৰ প্ৰধান সুঁতিটো আৰ্যভাষাৰ সুঁতি। মগধ-বিদেহ অঞ্চলৰ পৰা আহি উত্তৰ-বঙ্গৰ মাজেদি আৰ্য-ভাষাই প্ৰাচীন কামৰূপত প্ৰৱেশ কৰে আৰু সপ্তম শতিকা মানৰে পৰা পশ্চিম-অসমৰ সুকীয়া ভাষাৰূপে গঢ় ল'বলৈ উপক্ৰম কৰে। অসমীয়া ভাষাৰ প্ৰধান সুঁতিটো আৰ্য-ভাষাৰ সুঁতি বুলি কোৱাৰ এটা কাৰণ এয়ে যে ইয়াত ব্যৱহাৰ হোৱা বেছিভাগ শব্দ প্ৰাচীন ভাৰতীয় আৰ্য-ভাষাৰ পৰা ধ্বনিৰ কিছু সলনি ঘটি নাইবা প্ৰাচীন ভাৰতীয় আৰ্য ভাষাৰ পৰা মধ্য ভাৰতীয় আৰ্য ভাষাৰ মাজেদি বিকশিত হৈ হোৱা অৰ্ধতৎসম আৰু তদ্ভৱ শব্দ। অসমীয়া ভাষাটোৰ ভাৰতীয় আন ভাষাৰ লগত থকা সম্পৰ্কই অসমীয়া ভাষাৰ আৰ্য-সুঁতিটোৰ চিহ্ন আৰু গভীৰ কৰি তোলে।<ref>গ্ৰন্থ-অসমীয়া ভাষা আৰু উপভাষা, ড° উপেন্দ্ৰনাথ গোস্বামী, ১৯৮৬, পৃষ্ঠা ১-২</ref></blockquote> ''অসমীয়া ব্যাকৰণৰ মৌলিক বিচাৰ''<ref>গ্ৰন্থ-অসমীয়া ব্যাকৰণৰ মৌলিক বিচাৰ, ড° গোলোকচন্দ্ৰ গোস্বামী, তৃতীয় সংস্কৰণ, পৃষ্ঠা ২২</ref> গ্ৰন্থত ড° [[গোলোকচন্দ্ৰ গোস্বামী]]য়ে অসমীয়া ভাষাৰ জন্ম-পত্ৰিকা এনেদৰে তৈয়াৰ কৰিছে-<br /> '''ভাষা''' - অসমীয়া<br /> '''গোত্ৰ''' - ভাৰত-ইউৰোপীয়<br /> '''প্ৰৱৰ''' - আৰ্য<br /> '''শাখা''' - বৈদিক<br /> '''বৰ্ণ''' - প্ৰাচ্য (কামৰূপ) প্ৰাকৃত<br /> '''গণ''' - কামৰূপী অপভ্ৰংশ<br /> '''ক্ষণ''' - দ্বাদশ-ত্ৰয়োদশ শতিকা<br /> '''ক্ষেত্ৰ''' - উত্তৰ-পূব ভাৰত খণ্ড<br /> আনহাতে প্ৰাক-[[আহোম]] যুগৰ কামৰূপৰ হিন্দুৰজাসকলৰ তাম্ৰফলিবোৰ সংস্কৃতত লিখা হ'লেও তাৰ মাজত সোমাই থকা অনাৰ্য শব্দসমূহে সেই সময়ৰ জনসাধাৰণৰ কথিত ভাষাটোৰ সুকীয়া অস্তিত্বৰ কথাকে সূচায়। [[বেণীমাধৱ বৰুৱা]]ই এই কথিত ভাষাটোক '''কামৰূপী প্ৰাকৃত''' নাম দিছে। [[ডিম্বেশ্বৰ নেওগ]], [[বিশ্বেশ্বৰ হাজৰিকা]]ই আদিয়েই এই মতকে পোষণ কৰিছে। ড° ডিম্বেশ্বৰ নেওগে {{lang|en|Growth of the Asamiya Language}}-ত অসমীয়া ভাষাৰা জন্ম মাগধী প্ৰাকৃতৰ পৰা হোৱা বুলি চলি অহা ধাৰণাটো ভুল আৰু ই "{{lang|en|it did not stand analysis and proper scrutiny}}" বুলি মন্তব্য কৰিছে।<ref>গ্ৰন্থ-Growth of the Asamiya Language, ড° ডিম্বেশ্বৰ নেওগে, পৃষ্ঠা-৪৪</ref><ref>গ্ৰন্থ-অসমীয়া ভাষাৰ বিভিন্ন দিশ : মত আৰু বিতৰ্কিত মত, ড° ৰমেশ পাঠক, জ্যোতি প্ৰকাশন, ২০০৮, পৃষ্ঠা-১-১৯</ref> অসমীয়া ভাষাৰ বিকাশক ড° [[বাণীকান্ত কাকতি]]য়ে তিনিটা ভাগত ভাগ কৰিছে।<ref name=bani>Assamese, {{Its Formation And Development, By- Dr. Banikanta Kakati, p. 13</ref> # '''প্ৰাচীন অসমীয়া''' - চতুৰ্দশ শতিকাৰ পৰা ষোড়শ শতিকাৰ শেষলৈ। এই কালছোৱাক আকৌ প্ৰাক-বৈষ্ণৱ আৰু বৈষ্ণৱ দুটা ভাগত ভগাব পাৰি। # '''মধ্যযুগীয় অসম''' - সপ্তদশ শতিকাৰ পৰা ঊনবিংশ শতিকাৰ আৰম্ভণিলৈ। [[আহোম]] ৰাজসভাৰ [[বুৰঞ্জী]]ৰ গদ্যলৈকে। # '''আধুনিক অসমীয়া''' - ঊনবিংশ শতিকাৰ পৰা বৰ্তমানলৈ। খৃষ্টীয় পঞ্চম শতিকাৰ পৰা দ্বাদশ শতিকালৈকে প্ৰাচীন [[কামৰূপ ৰাজ্য]]ত ৰাজত্ব কৰা [[হিন্দু ধৰ্ম|হিন্দু]] ৰজাসকলৰ তাম্ৰফলিসমূহতেই প্ৰাচীন অসমীয়া লিখিত সাহিত্যৰ নিদৰ্শন পোৱা যায়। ইয়াৰ পিছত ক্ৰমে ক্ৰমে [[চৰ্যাপদ]], শ্ৰীকৃষ্ণ কীৰ্তন, [[হেম সৰস্বতী]]ৰ ‘প্ৰহ্লাদ চৰিত’, [[মাধৱ কন্দলী]]ৰ ‘ৰামায়ণ’, [[শংকৰদেৱ]]-[[মাধৱদেৱ]]ৰ ‘কীৰ্তন-নামঘোষা’, [[ভট্টদেৱ]]ৰ ‘কথা-গীতা’, [[কথাগুৰুচৰিত]], বুৰঞ্জীসাহিত্য আদিৰ পিছত সৃষ্টি হোৱা [[অৰুণোদই]], [[জোনাকী (অসমীয়া আলোচনী)|জোনাকী]], [[ৰামধেনু (আলোচনী)|ৰামধেনু]] আদি বিভিন্ন সাহিত্যৰ মাজেৰে অসমীয়া ভাষাই এটা পূৰ্ণাঙ্গ অৱস্থা লাভ কৰে। == লিপি == {{Main|অসমীয়া লিপি|অসমীয়া লিপিৰ বুৰঞ্জী‎}} অসমীয়া লিপি অসমীয়া ভাষা লিখিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হয়। পণ্ডিতসকলে এই লিপি ব্ৰাহ্মী লিপিৰপৰা কুটিল বা সিদ্ধিমাতৃকা লিপি হৈ নাইবা ব্ৰাহ্মীৰ পৰা কামৰূপী লিপিৰ মাজেৰে উদ্ভৱ হোৱা বুলি মত পোষণ কৰে। ১৭শ শতিকা মানত অসমীয়া লিপিৰ তিনিটা শৈলী গঢ় লৈ উঠে (কাইথেলী, বামুণীয়া আৰু গড়গঞা লিপি) যি ছপা আখৰৰ সৃষ্টিৰ পিছত আধুনিক লিপিৰ ৰূপ পায়। ৮ম-১২শ শতিকামানত ৰচনা কৰা বৌদ্ধ ধৰ্মসাধনাৰ গীত [[চৰ্যাপদ]]ত অসমীয়া লিপিৰ সকলোতকৈ পুৰণি প্ৰমাণ পোৱা যায়। [[আহোম ৰাজ্য]]তো [[বুৰঞ্জী]] লিখিবৰ বাবে অসমীয়া ভাষা আৰু লিপিৰ ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল। ১৯শ শতিকাৰ প্ৰথম ভাগত [[আত্মাৰাম শৰ্মা]]ই পঞ্চানন কৰ্মকাৰে সাজি উলিওৱা ছপা আখৰ ব্যৱহাৰ কৰি শ্ৰীৰামপুৰত প্ৰকাশ কৰা '[[ধৰ্মপুস্তক]]' (বাইবেলৰ অসমীয়া অনুবাদ)ত ছপা আখৰত প্ৰথম আধুনিক অসমীয়া লিপি দেখা পোৱা যায়। == ৰূপতত্ত্ব আৰু ব্যাকৰণ == [[সংস্কৃত]] ভাষাৰ পৰিৱৰ্তনৰ ধাৰাইদি আহি অসমীয়া ভাষাৰ সৃষ্টি হ'লেও অসমীয়া ভাষাৰ ব্যাকৰণে কিছুমান নিৰ্দিষ্ট বিশেষত্ব প্ৰকাশ কৰিছে। অসমীয়া ভাষাত তলত দিয়াৰ দৰে ৰূপতাত্বিক বৈশিষ্ট্যসমূহ প্ৰকাশ পায়<ref>ব্যাকৰণ আৰু প্ৰাকৃতিক বিজ্ঞান, ড॰ ৰমেশ পাঠক, পৃষ্ঠা-২৬/২৭, ১৯৮৮</ref> * অসমীয়াত লিংগ [[ব্যাকৰণ]]গত বিষয় নহয়। * অসমীয়াত বচন ব্যাকৰণগত নহয়। * সংস্কৃতত পুৰুষ তিনিটা, অসমীয়াত পুৰুষ চাৰিটা। (মধ্যম পুৰুষৰ মান্য আৰু তুচ্ছাৰ্থবাচক ৰূপ আছে)। * সংস্কৃতৰ দৰে অসমীয়া ভাষাত ধাতুৰ কোনো গণৰ শ্ৰেণী-বিভাজন নাই। * সকৰ্মক [[ক্ৰিয়া]] আৰু অকৰ্মক ক্ৰিয়াৰ মাজত ভিন্নতা আছে। * কৰ্তাপদতকৈ কৰ্মপদ সম্পূৰ্ণ পৃথক। * ব্যক্তিগত [[সৰ্বনাম]]সূচক অধিকাৰৰ বাবে সম্বোধনসূচক বিশেষ্যৰ শব্দৰূপ দিয়া হয়। (Kinship nouns are inflected for personal pronominal possession.) * ক্ৰিয়া-বিশেষণ সমূহ ক্ৰিয়াৰ উৎসৰ পৰাই বিশ্লেষণ কৰিব পাৰি। * [[জতুৱা ঠাঁচ]]ত পৰোক্ষ বাক্য গঠন কৰিব পাৰি। == ধ্বনিতত্ত্ব == অসমীয়া ভাষাৰ [[ধ্বনিতত্ত্ব]]ক প্ৰধানত দুটা ভাগত ভগাব পাৰি। ===স্বৰধ্বনি=== যি ধ্বনি উচ্চাৰণ কৰোঁতে নিশ্বাস বায়ুৱে মুখ গহ্বৰৰ কোনো ঠাইত বাধা নাপায় তাক স্বৰধ্বনি বোলে। লিখিতভাৱে স্বৰধ্বনি ১১টা যদিও; বিশিষ্ট স্বৰধ্বনি আঠটাহে পোৱা যায়। উচ্চাৰণৰ স্থান আৰু ৰীতি অনুসৰি অসমীয়া বিশিষ্ট স্বৰধ্বনিবোৰক তলত দিয়াৰ দৰে দেখুৱাব পাৰি।<ref name=bani2>গ্ৰন্থ-অসমীয়া ভাষাৰ গঠন আৰু বিকাশ, ড॰ বাণীকান্ত কাকতি, ২০০২</ref><ref name=bhim/> ধ্বনি অনুসৰি অসমীয়া ভাষাৰ বিশিষ্ট স্বৰধ্বনিসমূহক কেইবাটাও ভাগত ভাগ কৰা হয়। [[জিভা]]ৰ অংশ অনুসৰি সিহঁতক সন্মুখ, কেন্দ্ৰীয় আৰু পশ্চ তিনিভাগত ভাগ কৰা হয়। আকৌ জিভাৰ উচ্চতা অনুসৰি উচ্চ, উচ্চ-মধ্য, উচ্চ-নিম্ন-মধ্য, নিম্ন-মধ্য আৰু নিম্ন এই পাঁচভাগত ভগাব পাৰি। কাষৰ তালিকাত ইয়াক স্পষ্ট ৰূপত দেখুওৱা হৈছে।<ref name=upen>গ্ৰন্থ-অসমীয়া ভাষা আৰু উপভাষা, ড॰ উপেন্দ্ৰনাথ গোস্বামী, ১৯৮৬</ref> <center>{{অসমীয়া স্বৰধ্বনি}}</center> ===ব্যঞ্জনধ্বনি=== যি ধ্বনি উচ্চাৰণ কৰোঁতে নিশ্বাস বায়ুৱে মুখ গহ্বৰৰ কোনো ঠাইত বাধা পায় তাক ব্যঞ্জনধ্বনি বোলে। স্বৰধ্বনিৰ সহায়ত ইয়াক উচ্চাৰণ কৰা হয়। লিখিতভাৱে অসমীয়া ভাষাত ৪০টা ব্যঞ্জনধ্বনি পোৱা যায় যদিও অসমীয়া ভাষাত বিশিষ্ট ব্যঞ্জনধ্বনি ২১ টাহে পোৱা যায়।<ref name=bani2/><ref name=bhim/> ধ্বনি অনুসৰি অসমীয়া ভাষাৰ বিশিষ্ট ব্যঞ্জনধ্বনি কেইটাক স্পৰ্শ, নাসিক্য, পাৰ্শ্বিক, কম্পিত আৰু উষ্ম ভাগত ভাগ কৰা হয়। স্পৰ্শধ্বনিবোৰৰ ভিতৰত ঘোষ আৰু অঘোষ দুই বিধৰ আছে। সেইবোৰ অল্পপ্ৰাণ আৰু মহাপ্ৰাণো হ'ব পাৰে। নাসিক্য, পাৰ্শ্বিক, আৰু কম্পিত ধ্বনিৰ আটাইবোৰ ঘোষ ধ্বনি। উষ্ম ধ্বনিৰ ভিতৰত ঘোষ আৰু অঘোষ দুইবিধ পোৱা যায়। /ঙ/ ৰ বাহিৰে আটাইবোৰ ব্যঞ্জন ধ্বনি শব্দৰ আৰম্ভণি, মাজ আৰু শেষত ব্যৱহাৰ হ'ব পাৰে। কাষৰ তালিকাত ইয়াক স্পষ্ট ৰূপত দেখুওৱা হৈছে। অসমীয়া ভাষাত 'য়' আৰু 'ৱ' এই দুটা অৰ্ধ-স্বৰ বিশিষ্ট-ধ্বনি নহয়। সিহঁত শ্ৰুতি-ধ্বনি ৰূপতহে থাকে। ওচৰা-ওচৰিকৈ থকা দুটা স্বৰ-ধ্বনিৰ আগৰটো 'ই' হ'লে দুয়োটা স্বৰ-ধ্বনিৰ মাজত আপোনা-আপুনি 'য়' উচ্চাৰিত হ'ব আৰু আগৰটো 'উ' বা 'ও' হ'লে আপোনা-আপুনি 'ৱ' উচ্চাৰিত হ'ব।<ref name=upen/> <center>{{অসমীয়া ব্যঞ্জনধ্বনি}}</center> == উপভাষা == [[File:Assamese varieties.svg|thumb|অসমীয়া ভাষাৰ উপভাষা]] ঊনবিংশ শতিকাত খ্ৰীষ্টিয়ান মিছনেৰীসকলে যি ভাষাত [[শিৱসাগৰ জিলা]]ত অৰুণোদই ছপা কৰিছিল সেই ভাষাই সময়ত মান্য ভাষা হৈছিল আৰু সেই ভাষাই বৰ্তমান চৰকাৰী ভাষা। অসমৰ সংবাদ পত্ৰ, স্কুল-কলেজ আদিতো এই ভাষাকে ব্যৱহাৰ কৰা হয়। কিন্তু বৰ্তমান অসমত ইয়াৰ বাহিৰেও কেইবাটাও [[উপভাষা]] প্ৰচলিত আছে। [[বাণীকান্ত কাকতি]]ৰ মতে অসমত দুটা উপভাষাৰ প্ৰচলন আছে (১) পূব আৰু (২) পশ্চিম উপভাষা। কিন্তু বৰ্তমান উপভাষা বিভাজনত পাঁচটা ভাগ কৰা দেখা যায়।<ref name=iit/><ref>{{harv|Sarma|1990}}</ref> # পূবৰ বা উজনি অসমৰ উপভাষা ([[শিৱসাগৰ জিলা|শিৱসাগৰ]], [[যোৰহাট জিলা|যোৰহাট]], [[গোলাঘাট]], [[লখিমপুৰ জিলা|লখিমপুৰ]], [[ধেমাজি জিলা|ধেমাজি]] আদি অন্যান্য জিলাত ব্যৱহাৰ কৰা ভাষা) # মধ্য অসমৰ উপভাষা ([[নগাঁও জিলা|নগাঁও]], [[মৰিগাঁও জিলা|মৰিগাঁও]] আদি আৰু তাৰ দাঁতি কাষৰীয়া অঞ্চল) # [[কামৰূপী উপভাষা]] ([[কামৰূপ জিলা|কামৰূপ]], [[ নলবাৰী জিলা|নলবাৰী]], [[বৰপেটা জিলা|বৰপেটা]], [[দৰং জিলা|দৰং]], [[কোকৰাঝাৰ জিলা|কোকৰাঝাৰ]] আৰু [[বঙাইগাঁও জিলা]]ত) # [[গোৱালপাৰীয়া উপভাষা]] ([[গোৱালপাৰা জিলা|গোৱালপাৰা]], [[ধুবুৰী জিলা|ধুবুৰী]], [[কোকৰাঝাৰ জিলা|কোকৰাঝাৰ]], [[বঙাইগাঁও জিলা]] আৰু [[চিৰাং জিলা]]) # [[দেৱান উপভাষা|কাছাৰৰ উপভাষা]] ([[কাছাৰ জিলা]]) ==লগতে চাওক == * [[অসমীয়া ব্যাকৰণ]] * [[অসমীয়া ভাষাৰ ৰোমানীকৰণ]] * [[চৰ্যাপদ]] * [[ভাৰতীয় ভাষা]] * [[অসমীয়া সাহিত্য]] * [[সন্ধি]] == তথ্য সংগ্ৰহ == {{reflist|2}} == বাহ্যিক সংযোগ == {{commonscat|Assamese language|অসমীয়া ভাষা}} {{InterWiki|code=en}} {{wikiquote}} * [http://www.assam.org/assam/language/assamlang.html অসমীয়া ভাষা আৰু সাহিত্য ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070203122256/http://assam.org/assam/language/assamlang.html |date=2007-02-03 }} * [http://www.language-museum.com/a/assamese.php অসমীয়া ভাষাৰ নমুনা] * [http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=asm অসমীয়াৰ Ethnologue প্ৰতিবেদন] * [http://hctv.humnet.ucla.edu/departments/linguistics/vowelsandconsonants/appendix/languages/assamese/assamese.html অসমীয়া] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080508202737/http://hctv.humnet.ucla.edu/departments/linguistics/vowelsandconsonants/appendix/languages/assamese/assamese.html |date=2008-05-08 }} - [[UCLA]] Phonetics Lab Data * [http://www.nilacharai.com/lipibaddha-axam-axamiya/#.T4Fh5tmoG20 লিপিবদ্ধ অসম অসমীয়া শব্দৰ উদ্ভৱৰ সন্ধানত, ড॰ গকুল গোস্বামী] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170724023525/http://nilacharai.com/lipibaddha-axam-axamiya/#.T4Fh5tmoG20 |date=2017-07-24 }} উৎস - নীলা চৰাই ৱেবছাইট। {{অসমীয়া ভাষা|state=expanded}} {{Indo-Iranian languages}} {{ভাৰতৰ ভাষাসমূহ|state=expanded}} {{অসম}} [[শ্ৰেণী:অসমৰ ভাষা আৰু লিপি]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ ভাষা]] [[শ্ৰেণী:ভাষা]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ ধ্ৰুপদী ভাষা]] 6p6xbwdjexwn0ysvei7tdi0bhd5zgsx 0 2196 514491 512433 2025-06-03T04:02:30Z Kandarpajit Kallol 6257 /* বাহ্যিক সংযোগ */ 514491 wikitext text/x-wiki {{নিৰ্বাচিত প্ৰবন্ধ}} {{Infobox person | name = ভূপেন হাজৰিকা | honorific prefix = [[ভাৰত ৰত্ন]] | image = Dr. Bhupen Hazarika, Assam, India.jpg | caption = ২০১১ চনত ভূপেন হাজৰিকা | birth_date = {{Birth date|df=yes|1926|9|8}} | birth_place = [[শদিয়া]], [[অসম প্ৰদেশ|অসম]], [[ব্ৰিটিছ ৰাজ|ব্ৰিটিছ ভাৰত]] | death_date = {{Death date and age|df=yes|2011|11|5|1926|09|08}} | death_place = [[মুম্বাই]], [[মহাৰাষ্ট্ৰ]], [[ভাৰত]]<ref name=death>{{cite news|title=Acclaimed singer Bhupen Hazarika dies at 85|url=http://ibnlive.in.com/news/acclaimed-singer-bhupen-hazarika-dies-at-85/199577-8-66.html|date=5 November 1986|newspaper=CNN-IBN|accessdate=5 November 2011|archivedate=6 November 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111106193926/http://ibnlive.in.com/news/acclaimed-singer-bhupen-hazarika-dies-at-85/199577-8-66.html|deadurl=yes}}</ref> | nationality = ভাৰতীয় | other_names = সুধাকণ্ঠ | alma_mater = [[কটন বিশ্ববিদ্যালয়|কটন মহাবিদ্যালয়]], [[কাশী হিন্দু বিশ্ববিদ্যালয়]], [[কলম্বিয়া বিশ্ববিদ্যালয়]] | occupation = সংগীতকাৰ, গায়ক, কবি, চলচ্চিত্ৰ নিৰ্মাতা, গীতিকাৰ | years_active = ১৯৩৯–২০১০ | spouse = {{marriage|প্ৰিয়ম্বদা পেটেল|1950|1963}} | children = তেজ ভূপেন হাজৰিকা (জন্ম ১৯৫২) | parents = {{plainlist| * নীলকান্ত হাজৰিকা * শান্তিপ্ৰিয়া হাজৰিকা }} | relatives = [[জয়ন্ত হাজৰিকা]] (ভাতৃ) | awards = [[ভাৰত ৰত্ন]] (২০১৯, মৰণোত্তৰভাৱে)<br />[[পদ্মবিভূষণ]] (২০১২, মৰণোত্তৰভাৱে)<br />[[পদ্মশ্ৰী]] (১৯৭৭)<br />[[দাদাচাহেব ফাল্কে বঁটা]] (১৯৯২)<br />[[পদ্মভূষণ]] (২০০১)<br />[[সংগীত নাটক একাডেমী বঁটা]] (১৯৮৭)<br />[[অসম ৰত্ন]] (২০০৯) | website = {{url|www.bhupenhazarika.com}} | signature = Bhupen_Hazarika_Signature.png }} '''ড॰ ভূপেন হাজৰিকা''' ({{lang-en|Dr. Bhupen Hazarika}}, ১৯২৬-২০১১) [[অসম]] তথা [[ভাৰত]]ৰ এগৰাকী গায়ক, সুৰকাৰ, গীতিকাৰ আৰু সংগীত পৰিচালক আছিল। তদুপৰি তেখেত আছিল এগৰাকী চিত্ৰকৰ, লেখক, বিশ্ববিদ্যালয়ৰ শিক্ষক, চলচ্চিত্ৰ পৰিচালক আৰু আলোচনীৰ সম্পাদক। কিছু সময়ৰ কাৰণে তেখেতে সংসদীয় ৰাজনীতিতো যোগদান কৰিছিল। '''সুধাকণ্ঠ''' নামেৰে পৰিচিত ভূপেন হাজৰিকাই [[অসম]], [[পশ্চিমবংগ]] তথা ভাৰতৰ অন্যান্য প্ৰদেশৰ বাহিৰেও চুবুৰীয়া দেশ [[বাংলাদেশ|বাংলাদেশতো]] এগৰাকী জনপ্ৰিয় শিল্পীৰূপে খ্যাতি লাভ কৰিছিল।<ref name="hindu">{{cite newsgroup | url=http://www.thehindu.com/news/national/article2604715.ece | title=Bangladesh Foreign Minister pays tributes to Hazarika | date=November 8, 2011 | accessdate=April 24, 2012 | newsgroup=The Hindu}}</ref> ড° হাজৰিকাক এগৰাকী বিশ্ব-নাগৰিক আৰু মানৱতাবাদী শিল্পী বুলি গণ্য কৰা হয়। [[অসমীয়া ভাষা|অসমীয়া]], [[বঙালী ভাষা|বঙালী]], [[হিন্দী ভাষা|হিন্দী]], [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী]] আদি বিভিন্ন ভাষাত তেখেতে সংগীত ৰচনা কৰিছিল আৰু কণ্ঠদান কৰিছিল। তেখেতৰ গীতত সমসাময়িক সমাজ, সংস্কৃতি, ৰাজনীতি, দুৰ্নীতি আদি স্পষ্টভাৱে প্ৰতিফলিত হোৱা দেখা যায়। তেখেতৰ কৰ্মৰাজিয়ে [[অসম|অসমৰ]] কলা-সংস্কৃতি জগতৰ উন্নয়ন সাধনৰ উপৰিও [[অসম]] তথা [[ভাৰত|ভাৰতক]] বিশ্বদৰবাৰত প্ৰতিষ্ঠিত কৰাতো অৱদান আগবঢ়াই আহিছে। হাজৰিকাই [[সংগীত]], [[সাহিত্য]], [[পৰিৱেশ্য কলা]] ({{Lang|en|performing arts}}), [[চলচ্চিত্ৰ]] আদিৰ বিভিন্ন অধ্যয়নচক্ৰ তথা সাংস্কৃতিক উৎসৱত ভাগ লৈ [[বেলজিয়াম]], কংগো, চমৰখন্দ, [[আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ|আমেৰিকা]], [[ইউৰোপ]], [[কানাডা]], [[দক্ষিণ-পূব এছিয়া]], [[জাপান]], [[অষ্ট্ৰেলিয়া]] আদি ভ্ৰমণ কৰিছিল।<ref>{{cite web |url=http://bhupenhazarika.com/bio/index.php |title=Dr. Bhupen Hazarika |publisher=Bhupenhazarika.com |date= |accessdate=2012-12-25 |archivedate=2012-12-31 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20121231105441/http://www.bhupenhazarika.com/bio/index.php |deadurl=yes }}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.dnaindia.com/india/report_assam-rises-in-respect-of-bhupen-hazarika_1609104 |title=Assam rises in respect of Bhupen Hazarika - India - DNA |publisher=Dnaindia.com |date=2011-11-08 |accessdate=2012-12-25}}</ref><ref>{{Cite web |title=আৰ্কাইভ কপি |url=http://www.newsbullet.in/movies/25-more/20820-bhupen-hazarika-the-bard-of-brahmaputra |access-date=2011-11-08 |archivedate=2011-11-07 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20111107013421/http://www.newsbullet.in/movies/25-more/20820-bhupen-hazarika-the-bard-of-brahmaputra |deadurl=yes }}</ref> সাহিত্য আৰু সংস্কৃতি ক্ষেত্ৰত ড॰ হাজৰিকা অসমকে ধৰি দেশ-বিদেশতো বহুলভাৱে সমাদৃত আৰু সন্মানিত হৈছে। অসমৰ সৰ্বোচ্চ অসামৰিক সন্মান [[অসম ৰত্ন]], ভাৰতৰ সাংস্কৃতিক জগতৰ উল্লেখনীয় [[সংগীত নাটক একাডেমী বঁটা|সংগীত নাটক একাডেমী বঁটাৰ]] উপৰিও তেখেতে ১৯৯২ চনত ভাৰতৰ চলচ্চিত্ৰৰ সৰ্বোচ্চ সন্মান [[দাদা চাহেব ফাল্কে বঁটা]] লাভ কৰিছিল। ড॰ হাজৰিকাই ১৯৯৩ চনৰ শিৱসাগৰত অনুষ্ঠিত [[অসম সাহিত্য সভা|অসম সাহিত্য সভাৰ]] ঊনষাঠিতম অধিৱেশনৰ সভাপতিত্ব কৰিছিল। [[সংগীত নাটক একাডেমী|সংগীত নাটক একাডেমীৰ]] ''চেয়াৰমেন'' পদ লাভ কৰোঁতা হাজৰিকা প্ৰথমগৰাকী অসমীয়া ব্যক্তি।<ref>ড॰ ভূপেন হাজৰিকাৰ সংক্ষিপ্ত জীৱনপঞ্জী; পৃষ্ঠা: ২৮৪, ২৮৫; অসম সাহিত্য সভা পত্ৰিকা; ষট্‌ষষ্টিতম বৰ্ষ, তৃতীয় সংখ্যা; ডিচেম্বৰ-জানুৱাৰী-ফেব্ৰুৱাৰী: ২০১১-১২ খ্ৰীষ্টাব্দ, ১৯৩৩ শক, ৫৬৩ শংকৰাব্দ</ref> তেখেতে আগবঢ়োৱা অৱদানৰ বাবে [[ভাৰত চৰকাৰ|ভাৰত চৰকাৰে]] ২০১৯ চনত তেখেতক মৰণোত্তৰভাৱে ভাৰতৰ সৰ্বোচ্চ অসামৰিক সন্মান [[ভাৰত ৰত্ন]] প্ৰদান কৰে। == জন্ম আৰু পৰিয়াল == ড॰ ভূপেন হাজৰিকাৰ জন্ম হৈছিল ১৯২৬ চনৰ ৮ ছেপ্টেম্বৰত [[শদিয়া]]ৰ এখন গাঁৱৰ এটা সম্ভ্ৰান্ত [[কৈৱৰ্ত|কৈৱৰ্ত্ত]] পৰিয়ালত। তেখেতৰ পিতৃৰ নাম আছিল নীলকান্ত হাজৰিকা আৰু মাতৃৰ নাম আছিল শান্তিপ্ৰিয়া হাজৰিকা। [[নাজিৰা]]ৰ আমোলাপট্টিত নীলকান্ত হাজৰিকাৰ আচল ঘৰ আছিল যদিও চাকৰিসূত্ৰে অসমৰ বিভিন্ন ঠাইত ঘূৰি ফুৰিব লগা হৈছিল। ভাই-ভনী সকলো মিলি তেখেতসকলৰৰ মুঠ দহোটা সন্তান আছিল। পৰিয়ালৰ দহোটা সন্তানৰ জ্যেষ্ঠ আছিল ভূপেন হাজৰিকা। বাকী কেইগৰাকী হৈছে [[অমৰ হাজৰিকা]], প্ৰবীণ হাজৰিকা, [[সুদক্ষিণা শৰ্মা]], নৃপেন হাজৰিকা, বলেন হাজৰিকা, কবিতা বৰুৱা, স্তুতি পেটেল, [[জয়ন্ত হাজৰিকা]] আৰু [[সমৰ হাজৰিকা]]। ভূপেন হাজৰিকাৰ অনুজ [[জয়ন্ত হাজৰিকা]], [[সমৰ হাজৰিকা]], [[সুদক্ষিণা শৰ্মা]]ও আগশাৰীৰ সংগীত শিল্পী। ড॰ হাজৰিকাই তেখেতৰ সংগীতপ্ৰাণ মনটো শৈশৱতে ঘৰখনৰ পৰিৱেশৰ পৰা লাভ কৰিছিল। তেখেতৰ পিতাকে প্ৰথমে শিক্ষকতা কৰিছিল, পিছলৈ বিদ্যালয়সমূহৰ উপ-পৰিদৰ্শক আৰু শেষত মাটিৰ হাকিম হয়।<ref>মই এটি যাযাবৰ, পৃষ্ঠা-৬</ref> শদিয়াত থাকোঁতে ভূপেন হাজৰিকাৰ ঘৰৰ লগত আদিবাসী মানুহৰ খুউব মিলা-প্ৰীতি আছিল। তেখেতলোকৰ ঘৰৰপৰা বহু দূৰৈত থকা বনুং গাঁওখনৰ মানুহে আহি কেঁচুৱা ভূপেনক চোৱা-চিতা কৰিছিল। তেওঁলোকে শান্তিপ্ৰিয়াক বৰ মৰম কৰিছিল। একোজনী আদিবাসী ছোৱালীয়ে পঞ্চলিছডাল জুইশলা কাঠী দিলে পঞ্চলিছদিন কাম কৰি দিছিল। বোধহয় তেওঁলোক বিনিময় প্ৰথাত বিশ্বাস কৰিছিল। ভূপেন হাজৰিকা ডাঙৰ হ‘লত ফুৰাবলৈ পেৰামবুলেটৰ (কেঁচুৱা ফুৰোৱা গাড়ী) কিনিবলৈ দেউতাক নীলকান্ত হাজৰিকাৰ ধন নাছিল। তেতিয়া ওচৰৰে চাহাব এজনে দেউতাকক মাতি নি তেওঁৰ ঘৰত থকা গাড়ী এখন উপহাৰস্বৰূপে দিছিল। সেইখন গাড়ীতে আদিবাসী ছোৱালীবিলাকে কেঁচুৱা ভূপেনক ঘূৰাই লৈ ফুৰাইছিল।<ref name="মই এটি যাযাবৰ"/> মাক-দেউতাকে তেওঁৰ নামটো ভূপেন্দ্ৰ কুমাৰ হাজৰিকা বুলি ৰাখিছিল। পিছে ঘৰত সদায়েই ''ডাঙৰমইনা'' বুলি মাতিছিল।<ref name="মই এটি যাযাবৰ"/> ভূপেন হাজৰিকা আছিল এনে এগৰাকী ব্যক্তি, যি সংগীতৰ জৰিয়তে আমাৰ সমাজখন সংস্কাৰ কৰিব বিচাৰিছিলি। ===অনাথবন্ধু দাস আৰু ভূপেন হাজৰিকা=== অনাথবন্ধু দাস আছিল ভূপেন হাজৰিকাৰ মোমায়েক। অনাথবন্ধু দাসে খুব সোনকালেই ১৯২৪ চনত; মাত্ৰ ২৩ বছৰ বয়সত ইহ-সংসাৰ ত্যাগ কৰিছিল। গীতে-মাতে সকলোতে আগৰণুৱা অনাথবন্ধু দাসৰ [[টাইফইড|টাইফইড ৰোগ]] হৈছিল। ৰোগত আক্ৰান্ত হৈ থাকোঁতেই তেওঁ এদিন ভনীয়েক শান্তিপ্ৰিয়াক মাতি আনি তেওঁক ওচৰতে থকা নীলকান্ত হাজৰিকাৰ লগতে বিবাহ-পাশত আৱদ্ধ হ'বলৈ কৈছিল। কথাখিনি কোৱাৰ পিছদিনাই তেওঁৰ মৃত্যু হৈছিল।<ref name="মই এটি যাযাবৰ"/> যেতিয়া ১৯২৬ চনত শদিয়াত শান্তিপ্ৰিয়াৰ গৰ্ভত ভূপেন হাজৰিকাৰ জন্ম হৈছিল, তেতিয়া নীলকান্ত হাজৰিকাই শদিয়াৰ পৰা এখন টেলিগ্ৰাম প্ৰেৰণ কৰিছিল গুৱাহাটীৰ ভৰলুমুখৰ ঘৰলৈ; য’ত লিখা আছিল― "{{lang|en|Blessed with a male Child.}}" দিনটো আছিল ৮ ছেপ্টেম্বৰ। টেলিগ্ৰামখন শান্তিপ্ৰিয়াৰ মাকে অৰ্থাৎ ভূপেন হাজৰিকাৰ আইতাকে ঘৰৰ সকলোকে দেখুৱাইছিল আৰু কৈছিল যে শান্তিৰ গৰ্ভত তেওঁৰ পুত্ৰ অনাথ আকৌ আহিছে। ভূপেন হাজৰিকা জন্ম হোৱাৰ ঠিক তিনি-চাৰিদিনৰ আগত আইতাকে হুলস্থূল লগাই সকলোকে কৈ ফুৰিছিল যে― “অনাথ আহিছিল মোৰ ওচৰলৈ।” আহি হেনো তেওঁক কৈছিল― “মা তই কিয় কান্দি থাক! মই গৈছিলোঁ, কিন্তু আকৌ আহিলোঁ নহয়। মই শান্তিৰ গৰ্ভত আকৌ আহিছোঁ।” <ref name="মই এটি যাযাবৰ">{{cite book | title=মই এটি যাযাবৰ | publisher=এছ.এইছ.শৈক্ষিক ন্যাস | author=হাজৰিকা,সূৰ্য্য | year=২০১৩ | location=গুৱাহাটী | isbn=৯৭৮-৮১-৯০৪৭৭৪-৬-৮}}</ref> ভূপেন হাজৰিকাৰ চাৰি নে পাঁচ বছৰ বয়সত আইতাকে এদিন কৈছিল― “তোক মই অনাথ বুলিহে মাতিম, ভূপেন বুলি নামাতোঁ।” তেওঁ ভাবিছিল যে, ২৩ বছৰ বয়সতে মৃত্যুবৰণ কৰা প্ৰতিভাৱান অনাথবন্ধু দাসেই শান্তিপ্ৰিয়াৰ গৰ্ভত পুনৰ ভূপেন হৈ উপজিছে।<ref name="মই এটি যাযাবৰ"/> == শৈশৱ আৰু শিক্ষা == ড॰ হাজৰিকাই [[ধুবুৰী]], [[গুৱাহাটী]] আৰু [[তেজপুৰ]]ত স্কুলীয়া শিক্ষা গ্ৰহণ কৰিছিল। গুৱাহাটীৰ [[ভৰলুমুখ প্ৰাথমিক বিদ্যালয়]]ৰ পৰা প্ৰাথমিক শিক্ষা গ্ৰহণ কৰে। [[তেজপুৰ চৰকাৰী উচ্চতৰ মাধ্যমিক বিদ্যালয়]]ৰ পৰা ১৯৪০ চনত প্ৰৱেশিকা পৰীক্ষা, ১৯৪২ চনত [[কটন বিশ্ববিদ্যালয় |কটন মহাবিদ্যালয়ৰ]] পৰা ইণ্টাৰমেডিয়েট (কলা বিভাগ), ১৯৪৪ চনত [[কাশী হিন্দু বিশ্ববিদ্যালয়|কাশী হিন্দু বিশ্ববিদ্যালয়ৰ]] পৰা স্নাতক আৰু ১৯৪৬ চনত [[ৰাজনীতি বিজ্ঞান|ৰাজনীতি বিজ্ঞানত]] স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী লাভ কৰে।<ref name="manipurhub1"/> ''ৰ’ল অৱ মাছ কমিউনিকেশ্যন ইন ইণ্ডিয়াছ এডাল্ট এডুকেশ্যন'' ( '{{Lang|en|Role of Mass Communication in India's Adult Education}}' ) বিষয়ত অধ্যয়ন কৰি [[কলম্বিয়া বিশ্ববিদ্যালয়|কলম্বিয়া বিশ্ববিদ্যালয়ৰ]] পৰা ডক্টৰেট উপাধি লাভ কৰে। তেখেতে [[চিকাগো বিশ্ববিদ্যালয়|চিকাগো বিশ্ববিদ্যালয়ৰ]] পৰা শৈক্ষিক প্ৰকল্পত সহায়ৰ কাৰণে [[চলচ্চিত্ৰ|চলচ্চিত্ৰৰ]] ভূমিকা অধ্যয়নৰ বাবে লিছ্‌ল ফেল’শ্বিপ লাভ কৰিছিল।<ref>{{cite web |url=http://www.bhupenhazarika.com/bio/index.php |title=Dr. Bhupen Hazarika |publisher=Bhupenhazarika.com |date= |accessdate=2012-12-25 |archivedate=2011-08-07 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110807212545/http://www.bhupenhazarika.com/bio/index.php |deadurl=yes }}</ref> প্ৰাইমেৰী বিদ্যালয়ৰ এছোৱা সময় ভূপেন হাজৰিকাই ঘৰতে পঢ়িছিল। কাৰণ, ভৰলুমুখৰ আইতাকৰ ঘৰখনত প্ৰায় আটাইবোৰ সদস্যয়েই শিক্ষা-বৃত্তিৰ লগত জড়িত আছিল। দেউতাক আছিল [[কটন কলেজিয়েট চৰকাৰী উচ্চতৰ মাধ্যমিক বিদ্যালয়|কটন কলেজিয়েট হাইস্কুল]]ৰ শিক্ষক, মাহীয়েক ভৱপ্ৰিয়া দাস মাছখোৱা ছোৱালী হাইস্কুলৰ শিক্ষয়িত্ৰী আৰু ককাক ৰতিকান্ত দাসো আছিল এজন শিক্ষক। তেওঁলোক আটায়ে মিলি ভূপেন হাজৰিকাক অ-আ-ক-খ শিকাইছিল। অংক বিষয়ত ভূপেন হাজৰিকাৰ বৰ মন নাছিল। তৃতীয় শ্ৰেণীলৈকে তেওঁ ঘৰতে পঢ়িছিল। তাৰপিছতহে তেওঁক সোণাৰাম হাইস্কুলত নাম লগাই দিয়া হৈছিল। সেই সময়ত তেওঁৰ বয়স আছিল ছবছৰ।<ref name="মই এটি যাযাবৰ"/> ভৰলুমুখৰ ঘৰত থাকোঁতেই মাহীয়েক ভৱপ্ৰিয়া দাসে ভূপেন হাজৰিকাক এখন হাৰমনিয়াম আনি দিছিল। তেওঁলোকৰ ওচৰতে থকা দাসগুপ্ত নে সেনগুপ্ত নামৰ এক্সাইজ ছুপাৰিণ্টেডেণ্ট এজনে অৰ্গেনত ব্ৰাহ্মসংগীত বজাইছিল। ভূপেন হাজৰিকাই সেইবোৰ শুনিছিল। ভূপেন হাজৰিকাৰ মাকে পদ্মধৰ চলিহাৰ গীত, ব্ৰাহ্মসংগীত, বঙালী গীত, ৰবীন্দ্ৰসংগীত গাইছিল। ঘৰত [[বৰগীত]]ৰ চৰ্চাও চলিছিল। এনেকৈয়ে সৰুতেই নিজৰ ঘৰখনত ভূপেন হাজৰিকাৰ সংগীতৰ লগত পৰিচয় হৈছিল।<ref name="মই এটি যাযাবৰ"/> ভূপেন হাজৰিকা সমাধি ক্ষেত্ৰৰ আলোকচিত্ৰ.jpg|জালুকবাৰীত অৱস্থিত ভূপেন হাজৰিকাৰ সমাধিৰ আলোকচিত্ৰ ===লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ লগত সাক্ষাৎ=== দেউতাক নীলকান্ত হাজৰিকা কটন কলেজিয়েট হাইস্কুললৈ অহাৰ কেইদিনমানৰ পিছতেই সাহিত্যৰথী [[লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা]] অসমলৈ আহিছিল। পুনৰ ঘূৰি যোৱাৰ সময়ত তেওঁক কটন কলেজিয়েটৰ ছাত্ৰসকলকৰ বাৰ্ষিক সন্মিলনলৈ নিমন্ত্ৰণ কৰা হৈছিল। তেওঁক সেই সন্মিলনৰ সভাপতি পতা হৈছিল। সেইদিনা আছিল ১৯৩০ চনৰ ৩০ অক্টোবৰ। দেউতাক নীলকান্ত হাজৰিকাই সৰু চুৰিয়া আৰু পাটৰ কুৰ্তা এটা পিন্ধাই শিশু ভূপেনক তালৈ লৈ গৈছিল। ভূপেন হাজৰিকাই তাতেই এটা গীত পৰিৱেশন কৰিছিল। তেওঁ গাইছিল : {{quote|<poem> 'কি সতে হিয়াৰে আমি কওঁ তুমি যোৱাঁগৈ কৰ্ত্তব্যে মাতিছে যদি যোৱাঁ তুমি যোৱাঁগৈ। '<ref name="মই এটি যাযাবৰ"/> </poem>}} গীতটো তেওঁক শিকাইছিল মাহীয়েক ভৱপ্ৰিয়া দাসে। গীতটো শুনাৰ পাছত বেজবৰুৱাদেৱে শিশু ভূপেনক চুমা এটা খাইছিল। চুমাটো খোৱাৰ আগতে বেজবৰুৱাই "মই পাপী মানুহ, ই বৰ পৱিত্ৰ ল'ৰা" বুলি কৈ চৌকিদাৰৰ হতুৱাই পানী এগিলাচ অনাইছিল। কাৰণ সেই সময়ত তেওঁৰ মুখত তামোল আছিল। সেই পানীৰে কুল কুল কৰি উঠিহে বেজবৰৱাই ভূপেন হাজৰিকাৰ কপালত চুমা এটা খাইছিল আৰু কৈছিল― "খুব ডাঙৰ শিল্পী হ'বা তুমি। " উল্লেখযোগ্য যে, তাৰ পিছদিনাই বেজবৰুৱাই হাওড়ালৈ ৰাওনা হৈছিল। পাছদিনা [[সাদিনীয়া অসমীয়া]]ত খবৰ ওলাইছিল― "নীলকান্ত হাজৰিকাৰ ল'ৰা শ্ৰীমান ভূপেন হাজৰিকাই গান গালে।" <ref name="মই এটি যাযাবৰ"/> প্ৰণিধানযোগ্য যে, লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ আত্মজীৱনী [[মোৰ জীৱন সোঁৱৰণ]]তো এই বিশেষ সাক্ষাতটোৰ বিষয়ে উল্লেখ কৰা আছে।<ref name="মই এটি যাযাবৰ"/> ===তেজপুৰত শৈশৱকাল=== [[File:Tezpur Govt Boys H.S. School.jpg|thumb|ভূপেন হাজৰিকাই স্কুলীয়া শিক্ষা গ্ৰহণ কৰা [[তেজপুৰ চৰকাৰী উচ্চতৰ মাধ্যমিক বিদ্যালয়|তেজপুৰ গৱৰ্নমেণ্ট হাইস্কুল]]]] ১৯৩৩ চনত গুৱাহাটীৰ সোণাৰাম স্কুলত তৃতীয় শ্ৰেণীত নামভৰ্তি কৰোৱাৰ পাছত কিছুদিন তেওঁলোক গুৱাহাটীত আছিল। ১৯৩৫ চনত বিদ্যালয়ৰ সহ-পৰিদৰ্শক (ছাব ইনস্পেক্টৰ অৱ স্কুল্‌ছ) হৈ নীলকান্ত হাজৰিকা ধুবুৰীত থাকে। ধুবুৰী প্ৰাইমেৰী স্কুলত ভূপেন হাজৰিকাই এবছৰ পঢ়ে। তাৰপিছত ১৯৩৬ চনত দেউতাক তেজপুৰলৈ বদলি হৈ আহে ছাব-ডেপুটী-কালেক্টৰ হৈ। অৰ্থাৎ নীলকান্ত হাজৰিকা এইবাৰ মাটিৰ হাকিম হ'ল।<ref name="মই এটি যাযাবৰ"/> ১৯৩৬ চনত দেউতাকে ভূপেন হাজৰিকাক [[তেজপুৰ চৰকাৰী উচ্চতৰ মাধ্যমিক বিদ্যালয়|তেজপুৰ গৱৰ্নমেণ্ট হাইস্কুল]]ত নাম লগাই দিছিল ক্লাছ ছিক্সত। তেজপুৰতেই ভূপেন হাজৰিকাই [[বিষ্ণু ৰাভা]] আৰু [[জ্যোতিপ্ৰসাদ আগৰৱালা]]ৰ সাক্ষাৎ লভে। লগতে [[পাৰ্ৱতি প্ৰসাদ বৰুৱা]], [[পদ্মধৰ চলিহা]] আদিৰ নাম শুনে, চিনাকি হয়। তেজপুৰত বঙালী ষ্টেজত এবাৰ ভূপেন হাজৰিকাই ৰবীন্দ্ৰ সংগীত প্ৰতিযোগিতাত যোগদান কৰি প্ৰথম পুৰস্কাৰ লাভ কৰে। লগতে সোণৰ মেডেল এটাও পায়।<ref name="মই এটি যাযাবৰ"/> ১৯৩৭ চনত ১১ বছৰ বয়সত ভূপেন হাজৰিকাই প্ৰথমটো গীত ৰচনা কৰে। গীতটো আছিল : {{quote|<poem> 'কুসুম্বৰ পুত্ৰ শ্ৰীশঙ্কৰ গুৰুৱে ধৰিছিল নামৰে তান, নামৰে সুৰতে আনন্দত নাচিছিল পৱিত্ৰ বৰদোৱা থান...'<ref name="মই এটি যাযাবৰ"/> </poem>}} ===বিষ্ণু-জ্যোতিৰ সান্নিধ্য=== তেজপুৰত অনুষ্ঠিত হোৱা [[অসম সাহিত্য সভা]]ৰ অধিৱেশনৰ আগে-আগে বিষ্ণু ৰাভা, জ্যোতিপ্ৰসাদ আগৰৱালা আৰু [[ফণী শৰ্মা]] এখন বিদেশী গাড়ীত উঠি নীলকান্ত হাজৰিকাৰ ঘৰলৈ আহিছিল। সেইসময়ত বিষ্ণু ৰাভাই জ্যোতিপ্ৰসাদক ককাইদেউ বুলি সম্বোধন কৰিছিল। ভূপেন হাজৰিকা ক্লাছ ছেভেনত। প্ৰাৰম্ভিক চা-চিনাকিৰ পাছত তেওঁলোকে দেউতাকৰ আগত ভূপেনক কলিকতালৈ লৈ যোৱাৰ প্ৰস্তাৱ দিলে। গীত এটাৰ ৰেকৰ্ডিঙৰ বাবে। দেউতাক সন্মত হ’ল। তাৰপিছত কলিকতালৈ যোৱাৰ আগে-আগে জ্যোতি-বিষ্ণুৰ লগত ভূপেন হাজৰিকাৰ গানৰ খুব আখৰা হ'ল। খেয়াল গাবলৈ অসুবিধা পোৱা ভূপেন হাজৰিকাক জ্যোতিপ্ৰসাদে প্ৰকাশভংগী শিকালে আৰু বিষ্ণু প্ৰসাদে কেইটামান সৰু সৰু খেয়াল শিকাই দিলে। যথা সময়ত ৰঙাপাৰাৰ পৰা তেওঁলোকৰ কলিকতা-যাত্ৰা আৰম্ভ হ’ল।<ref name="মই এটি যাযাবৰ"/> কলিকতাত জ্যোতিপ্ৰসাদ আগৰৱালা আৰু বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাই বিদ্যুৎ গতিৰে গীত লিখিলে। দিনে-নিশাই সুৰ সংযোজন কৰিলে। [[শোণিত কুঁৱৰী]] আৰু [[জয়মতী কুঁৱৰী]]ৰ গীত ৰেকৰ্ডিং হ'ল। এছিয়াৰ সৰ্ববৃহৎ ৰেকৰ্ডিং কোম্পানী 'হিজ্ মাষ্টাৰ্ছ ভইচ' তেতিয়া দমদমত আছিল। ভূপেন হাজৰিকাক জয়মতী কুঁৱৰী আৰু শোণিত কুঁৱৰীৰ নাৰী-কণ্ঠৰ গীতবোৰ গাবলৈ দিয়া হৈছিল। কাৰণ ভূপেন হাজৰিকাৰ মাতটো সৰু আছিল।<ref name="মই এটি যাযাবৰ"/> ইয়াৰ পিছত জ্যোতি-বিষ্ণুৱে ভূপেন হাজৰিকাৰ হতুৱাই ‘কাষতে কলচী লৈ’, ‘উলাহেৰে নাচি বাগি হ’লি বিয়াকুল’, ‘বিশ্ববিজয়ী ন-জোৱান’ আদি গীত কেইটামান ৰেকৰ্ড কৰোৱালে। এদিন অৰোৰা ফিল্মত ''{{lang|en|Youngest Artist of his Master's Voice of India Record Sangeet}}'' ৰেকৰ্ডে মুক্তি পালে। ক’ভাৰত দিয়া হৈছিল ভূপেন হাজৰিকাৰ ছবি। নেভী ব্লু ৰঙৰ হাফপেণ্ট, বগা শ্বাৰ্ট, আধা টাই পিন্ধা আৰু সোণৰ মেডেল পিন্ধা ছবি এখন।<ref name="মই এটি যাযাবৰ"/> কলিকতাত গীত ৰেকৰ্ডিং কৰি এদিন ভূপেন হাজৰিকা ঘৰ ওলালহি। তাৰপিছত পৰীক্ষাত বহিল আৰু পাছো কৰিলে। অংকত খুব কম নম্বৰ পাইছিল। সম্ভৱতঃ ৩১।<ref name="মই এটি যাযাবৰ"/> == কৰ্মজীৱন == [[image:Bundesarchiv Bild 183-L0216-0033, Berlin, 3. Festival des politischen Lieds.jpg|thumb|১৯৭২ চন [[:de:Hartmut König|Hartmut König]]-ৰ লগত বাৰ্লিনৰ [[:en:Festival of Political Songs|Festival of Political Songs]]-ত ভূপেন হাজৰিকা]] [[File:Renowned music director, Shri Bhupen Hazarika meets the Prime Minister Shri Atal Bihari Vajpayee in New Delhi on February 27, 2004.jpg|thumb|right|২০০৪ চনত তদানীন্তন ভাৰতৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী [[অটল বিহাৰী বাজপায়ী]]ৰ সৈতে ভূপেন হাজৰিকা]] ড॰ হাজৰিকাই কিছুদিন [[বি বৰুৱা মহাবিদ্যালয়]] আৰু [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়|গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ত]] অধ্যাপনা কৰিছিল। ১৯৪৮ চনত [[গুৱাহাটী অনাতাঁৰ কেন্দ্ৰ]] প্ৰতিষ্ঠা হোৱাত, উক্ত অনুষ্ঠানৰ সৈতে তেখেত জড়িত হৈছিল। ১৯৬৭ চনৰপৰা ১৯৭২ চনলৈ ভূপেন হাজৰিকা [[অসম বিধানসভা]]ৰ সদস্য আছিল।<ref>[http://assamassembly.gov.in/mla-1967-72.html Assam Legislative Assembly - MLA 1967-72], [[অসম বিধানসভা]]ৰ চৰকাৰী ৱেবছাইট, আহৰণ কৰা তাৰিখ: ০৫-০৪-২০১২]</ref> নাওবৈচা সমষ্টিৰপৰা তেখেতে বিধায়ক নিৰ্বাচিত হৈছিল। বিধায়ক হৈ থকাৰ সময়ত তেখেতে এটা ফিল্ম ষ্টুডিঅ', এটা আৰ্ট গেলাৰী আৰু এটা জাতীয় নাট্যশালা গঢ়াৰ বাবে যুঁজ দিছিল।<ref>ভূপেন হাজৰিকা, ''মই বিধান সভাৰ সদস্য কিয় হৈছিলো?'', শিল্পীৰ পৃথিৱীৰ ভূপেন হাজৰিকা (সম্পাদনা: হেমচন্দ্ৰ বৰা), তৃতীয় প্ৰকাশ, নৱেম্বৰ, ২০১১ পৃষ্ঠা: ১৪</ref> তেখেতে কাৰ্যনিবাহ কৰা অন্য পদসমূহ হ'ল:<ref>{{cite web|url=http://www.bhupenhazarika.com/wordpress/?p=5 |title=Blog Archive » Dr. Bhupen Hazarika - Short Bio |publisher=Bhupen Hazarika |date=2004-06-09 |accessdate=2012-12-25}}</ref> * চেয়াৰমেন, এপেলেট বডী অৱ চেণ্ট্ৰেল বৰ্ড অৱ ফিল্ম চেঞ্চৰ্ছ, [[ভাৰত চৰকাৰ]], ১৯৯০ ৰ পৰা আৰম্ভ কৰি ৯ বছৰ * মেম্বাৰ, স্ক্ৰীপ্ট কমিটী অৱ নেশ্যনেল ফিল্ম ডেভেলপমেণ্ট কৰ্প’ৰেশ্যন, ইষ্টাৰ্ণ ইণ্ডিয়া * ডাইৰেক্টৰ, নেশ্যনেল লেভেল অন দ্য বৰ্ড অৱ ডাইৰেক্টৰ্ছ অৱ নেশ্যনেল ফিল্ম ডেভেলপমেণ্ট কৰ্প’ৰেশ্যন, ভাৰত চৰকাৰ * এক্‌জিকিউটীভ কাউনঞ্চিল মেম্বাৰ, চিল্ড্ৰেঞ্চ ফিল্ম ছ'চাইটী * মেম্বাৰ, বৰ্ড অৱ ট্ৰাষ্টীজ, পুৱৰ আৰ্টিষ্ট্‌ছ ৱেলফেয়াৰ ফাণ্ড, ভাৰত চৰকাৰ * চেয়াৰমেন, জুৰী অৱ দ্য নেশ্যনেল ফিল্ম এৱাৰ্ড্‌ছ, ১৯৮৫ * জুৰী মেম্বাৰ, জুৰী অৱ দ্য নেশ্যনেল ফিল্ম এৱাৰ্ড্‌‌ছ, ১৯৫৮-ৰ পৰা ১৯৯০-লৈকে কেইবাবাৰো * মেম্বাৰ, পি চি জোশী কমিটী। এই কমিটী ভাৰত চৰকাৰৰ তথ্য মন্ত্ৰালয়ে টেলিভিছন কাৰ্যক্ৰমৰ সহায়ত একবিংশ শতিকাত ভাৰতত ছফ্টৱেৰ প্ৰ’গ্ৰেমিঙত প্ৰোৎসাহ দিয়াৰ উদ্দেশ্যে অনুসন্ধান কৰিবলৈ নিয়োগ কৰিছিল। * মেম্বাৰ, ফিল্ম এণ্ড টেলিভিছন ইনষ্টিটিউটৰ পলিচী মেকিং বডী, ভাৰত চৰকাৰ ===পল ৰ’বচনক সাক্ষাৎ=== [[আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ]]ত থাকোঁতেই ভূপেন হাজৰিকাই আমেৰিকাৰ গণ-অধিকাৰ আন্দোলনৰ লগত জড়িত আফ্ৰিকান-আমেৰিকান গায়ক আৰু অভিনেতা [[পল ৰ’বচন]]ক লুকাই লুকাই লগ কৰিবলৈ গৈছিল। সেই কাৰণে তেওঁক বহুতেই ‘কমিউনিষ্ট’ বুলি ধৰি লৈছিল। আমেৰিকাত থকা ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰদূত [[বিজয়লক্ষ্মী পণ্ডিত|বিজয়লক্ষ্মী পণ্ডিতে]] ভূপেন হাজৰিকালৈ ফোন কৰি সাৱধানবাণী শুনাইছিল— “তই বৰ দুষ্ট হৈ গৈছ। আমাৰ পইচা লৈ তই ইয়াত সেই ৰঙা-নীলাবিলাকৰ মাজতে ঘূৰি ফুৰিছ।” পল ৰ’বচনে সেই সময়ত গঢ়ি তোলা উগ্ৰ ৰক্ষণশীলতা বিৰোধী আন্দোলনবোৰৰ প্ৰতি ভূপেন হাজৰিকাৰ নৈতিক সমৰ্থন আছিল। আমেৰিকা এৰিবৰ প্ৰাক্-মুহূৰ্তত ভূপেন হাজৰিকা পল ৰ’বচনৰ ওচৰলৈ গৈছিল আৰু লণ্ডনলৈ যাব বুলি কৈছিল। ৰ'বচনে ভূপেন হাজৰিকাক লণ্ডনত থকা ৰজনীপাম দত্তক সাক্ষাৎ কৰিবলৈ কৈছিল।<ref name="মই এটি যাযাবৰ"/> পল ৰ’বচনে ভূপেন হাজৰিকাক বাৰুকৈয়ে প্ৰভাৱান্বিত কৰিছিল। ভূপেন হাজৰিকাই সেয়েহে কৈছিল— “তেওঁৰ গীতে আমাক বিদ্যুৎ প্ৰবাহৰ দৰে ছুই গ'ল‌। বিজুলী সঞ্চাৰেৰে সহস্ৰ ৰাইজ যেন উদ্বুদ্ধ হ'ল বৰ্ণ-বৈষম্যৰ বিৰুদ্ধে যুঁজিবলৈ‌। তেওঁ গোৱা গীতে আমাক এক নতুন সংগীত জগতৰ বতৰা দিলে‌। … তেওঁক দেখি বিষ্ণু ককাইদেউক লগ পোৱা যেন লাগিছিল‌। একলব্যৰ দৰে দূৰৈৰপৰা তেওঁৰ ধুমুহা-সদৃশ ব্যক্তিত্বক সন্মান জনাই লাহে লাহে ওচৰ চাপিছিলোঁ‌।” <ref>{{cite web|author=বৰ্ণালী বৰুৱা দাস |url=http://muktosinta.org/otitor-buronji/ |title=নীল নদীৰ পাৰত ফাল্লাহীন,জন আৰু ৰংমনৰ বিননি |publisher=মুক্তচিন্তা |date=২ মাৰ্চ ২০১৬ |accessdate=২৮ এপ্ৰিল ২০২০}}</ref> উল্লেখযোগ্য যে, পল ৰ’বচনৰ '{{Lang|en|We are in the same boat brother}}' গীতটো ভূপেন হাজৰিকাই ‘আমি একেখন নাৱৰে যাত্ৰী’ৰ ৰূপত বিভিন্ন প্ৰসংগত গাইছে।<ref>{{cite web |author=জয়কান্ত শৰ্মা |url=https://janambhumi.in/VFZSVmVVNTZSVDA9/%E0%A6%A10%20%E0%A6%AD%E0%A7%82%E0%A6%AA%E0%A7%87%E0%A6%A8%20%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%9C%E0%A7%B0%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A7%B0%20%E0%A7%B0%E0%A6%BE%E0%A6%9C%E0%A6%A8%E0%A7%88%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%20%E0%A6%A6%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%B6%E0%A6%A8.html |title=ড॰ ভূপেন হাজৰিকাৰ ৰাজনৈতিক দৰ্শন |publisher=জনমভূমি |date=৪ নৱেম্বৰ ২০১৭ |accessdate=২৮ এপ্ৰিল ২০২০ |archivedate=2020-09-29 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200929125635/https://janambhumi.in/VFZSVmVVNTZSVDA9/%E0%A6%A10%20%E0%A6%AD%E0%A7%82%E0%A6%AA%E0%A7%87%E0%A6%A8%20%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%9C%E0%A7%B0%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A7%B0%20%E0%A7%B0%E0%A6%BE%E0%A6%9C%E0%A6%A8%E0%A7%88%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%20%E0%A6%A6%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%B6%E0%A6%A8.html |deadurl=yes }}</ref> ==ব্যক্তিগত জীৱন== [[File:Bhupen Hazarika, Kalpana Lajmi, Sudhir Mishra at 2nd Apsara Awards Nominations Announcement.jpg|thumb|২০০৬ চনত [[কল্পনা লাজমী]] আৰু সুধীৰ মিশ্ৰাৰ লগত ভূপেন হাজৰিকা]] ১৯৫০ চনত [[নিউয়ৰ্ক মহানগৰ|নিউয়ৰ্কত]] ড॰ হাজৰিকা [[উগাণ্ডা]]ৰ এটা গুজৰাটী পৰিয়ালৰ ছোৱালী [[প্ৰিয়ম্বদা পেটেল]]ৰ লগত বিবাহ পাশত আবদ্ধ হয়।<ref name="manipurhub1">http://manipurhub.com/ne-news/assam-news/dr-bhupen-hazarika-life-of-a-genius/{{Dead link|date=October 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ১৯৫২ চনত তেওঁলোকৰ একমাত্ৰ পুত্ৰ সন্তান তেজ হাজৰিকাৰ জন্ম হয়। ১৯৬৩ চনত তেওঁলোকৰ বিচ্ছেদ হয়।<ref name="manipurhub1"/><ref>{{cite web |author=Posted by: Shekhar |url=http://entertainment.oneindia.in/music/indian/2011/bhupen-hazarika-tribute-remembered-songs-071111.html |title=Bhupen Hazarika always remembered for his songs - Oneindia Entertainment |publisher=Entertainment.oneindia.in |date=2011-11-07 |accessdate=2012-12-25 |archivedate=2012-04-16 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120416083459/http://entertainment.oneindia.in/music/indian/2011/bhupen-hazarika-tribute-remembered-songs-071111.html |deadurl=yes }}</ref> ড॰ হাজৰিকাৰ মৃত্যুৰ সময়ত প্ৰিয়ম্বদা পেটেল [[কানাডা]]ৰ অ’টৱাত আছিল।<ref>{{cite web |author=TI Trade |url=http://www.assamtribune.com/scripts/detailsnew.asp?id=nov0911/at06 |title=The Assam Tribune Online |publisher=Assamtribune.com |date=2011-11-09 |accessdate=2012-12-25 |archivedate=2011-11-14 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20111114011512/http://www.assamtribune.com/scripts/detailsnew.asp?id=nov0911/at06 |deadurl=yes }}</ref> পৰৱৰ্তীকালত ড॰ হাজৰিকাৰ ‘[[ৰু’দালি]]’, ‘[[দমন (চলচ্চিত্ৰ)|দমন]]’, ‘[[এক পল]]’ আদি খ্যাত চলচ্চিত্ৰ পৰিচালিকা [[কল্পনা লাজমী|কল্পনা লাজমীৰ]] লগত মধুৰ সম্পৰ্ক গঢ়ি উঠে।<ref>{{cite web |url=http://www.bhupenhazarika.com/wordpress/?p=22#comment-6582 |title=Blog Archive » I don't need 'wife' tag to prove my love for Bhupen: Kalpana |publisher=Bhupen Hazarika |date=2009-02-20 |accessdate=2012-12-25 |archivedate=2011-06-10 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110610162936/http://www.bhupenhazarika.com/wordpress/?p=22#comment-6582 |deadurl=yes }}</ref> জীৱনৰ শেষ কালচোৱাত তেখেত ঘনিষ্ঠ বান্ধৱী, চলচ্চিত্ৰ পৰিচালিকা [[কল্পনা লাজমী]]ৰ তত্ত্বাবধানত মুম্বাইত আছিল।<ref>{{cite web |url=http://ibnlive.in.com/blogs/rituparnachatterjee/2802/62880/kalpana-lajmibhupen-hazarika-a-40yearold-love-story.html |title=Rituparna Chatterjee's Blog : Kalpana Lajmi-Bhupen Hazarika: A 40-year-old love story |publisher=Ibnlive.in.com |date=2011-11-05 |accessdate=2012-12-25 |archivedate=2011-11-07 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20111107205132/http://ibnlive.in.com/blogs/rituparnachatterjee/2802/62880/kalpana-lajmibhupen-hazarika-a-40yearold-love-story.html |deadurl=yes }}</ref><ref>{{cite web |url=http://movies.ndtv.com/movie_story.aspx?Section=Movies&ID=ENTEN20110187485&subcatg=MOVIESINDIA&keyword=music&nid=147290 |title=Kalpana Lajmi inconsolable after Bhupen Hazarika's death |publisher=Movies.ndtv.com |date=2011-11-06 |accessdate=2012-12-25 |archivedate=2011-12-14 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20111214065413/http://movies.ndtv.com/movie_story.aspx?Section=Movies&ID=ENTEN20110187485&subcatg=MOVIESINDIA&keyword=music&nid=147290 |deadurl=yes }}</ref> ২০১৮ চনৰ ৩০ অক্টোবৰত<ref>http://books.google.co.in/books/about/Bhupen_Hazarika_As_I_Knew_Him.html?id=yGZsDwAAQBAJ&source=kp_book_description&redir_esc=y</ref> কল্পনা লাজমীয়ে সুনন্দা শ্যামল মিত্ৰৰ সহযোগত লিখা আত্মজীৱনী ‘ভূপেন হাজৰিকা: এজ আই নিউ হিম’ ({{Lang|en|Bhupen Hazarika: As I Knew Him}}) প্ৰকাশ পায়। এই আত্মজীৱনীত কল্পনা লাজমীয়ে ভূপেন হাজৰিকাক সোতৰ বছৰ বয়সতে লগ পোৱাৰ কথা উল্লেখ কৰে। সেইসময়ত ভূপেন হাজৰিকাৰ বয়স আছিল পঞ্চলিছ।<ref>http://www.news18.com/news/movies/bhupen-hazarika-always-felt-that-he-and-kalpana-lajmi-should-celebrate-their-love-story-1886315.html</ref> == বংশলতা == {{ভূপেন হাজৰিকা (বংশলতা)}} ==সমালোচকৰ দৃষ্টিত ভূপেন হাজৰিকা== অসমৰ বিশিষ্ট লেখক, প্ৰবন্ধকাৰ আৰু অধ্যাপক [[হীৰেন গোহাঁই|ড° হীৰেন গোঁহায়ে]] ড° ভূপেন হাজৰিকাৰ সন্দৰ্ভত মন্তব্য আগবঢ়াইছে যে-<br /> {{cquote|ভূপেন হাজৰিকাৰ কণ্ঠস্বৰ ইংৰাজীত TENOR বুলি উল্লেখ কৰা প্ৰকাৰৰ ভিতৰত পৰে। কিন্তু ভূপেন হাজৰিকাৰ 'মহাবাহু ব্ৰহ্মপুত্ৰ' শব্দকেইটা যি গাম্ভীৰ্যৰে উচ্চাৰিত হৈছে, 'বুকু হম হম কৰে'ত বেদনা বিধৌত যি গহীন ধ্বনি শুনা গৈছে তাতকৈ ‘কামেং সীমান্ত দেখিলোঁ, শত্ৰুৰ পশুত্ব চিনিলোঁ’ শাৰীটোত তাতকে উচ্চ গ্ৰামৰ বিননি শুনা যায়। আমাৰ টোকাৰী গীত আদিত সচৰাচৰ প্ৰয়োগ হোৱা স্বৰটোও তেওঁ ক'ৰবাত-ক'ৰবাত ব্যৱহাৰ কৰিছে। আকৌ প্ৰয়োজনবোধে অতি অন্তৰংগ, নিৱিড় স্বৰো ফুটাই তুলিছে। এইবোৰ স্বৰসাধনাৰ ফল। .....<ref name="হীৰেন">{{cite book | title=শিল্প-সংস্কৃতিৰ ৰণাঙ্গন | publisher=ঐকান্তিক | author=গোহাঁই. হীৰেন | authorlink=সাম্প্ৰতিক অসমীয়া গান | year=২০২১ | location=গোলাঘাট | pages=৩০৮ | isbn=৯৭৮-৮১-৯৫১৪৪৮-৪-৬}}</ref>}} ভূপেন্দ্ৰ সংগীতৰ পৰ্যালোচনা আগবঢ়াই লেখিকা-সমালোচিকা ড° বৰ্ণালী বৰুৱা দাসে নিজৰ গ্ৰন্থ 'গভীৰ আস্থাৰ গান'ত লিখিছে-<br /> {{cquote| লোক-সংগীতৰ সুৰক আধুনিক গীতত প্ৰয়োগ কৰাৰ ক্ষেত্ৰত ভূপেন হাজৰিকাৰ দক্ষতা অসাধাৰণ। গীতৰ কথাৰ সৈতে স্বতঃস্ফূৰ্তভাৱে বিভিন্ন লোক-সংগীত সুৰ যেন গাঁথ খাই পৰেহি। খাটিখোৱা মানুহৰ কথা ক'বলৈ সেই খাটিখোৱা মানুহৰ প্ৰাণৰ সুৰবোৰকেই তেওঁ বুটলি লৈছিল। আৰু সেই লোক-সুৰ আৰু লোক-কথাক নিজৰ অপৰিসীম সৃষ্টিশীলতাৰে গণ-সংগীতলৈ ৰূপান্তৰিত কৰিছিল।<ref name="বৰ্ণালী">{{cite book | title=গভীৰ আস্থাৰ গান | publisher=ষ্টুডেণ্টচ ষ্ট'ৰছ | author=দাস. ড° বৰ্ণালী বৰুৱা দাস | authorlink=' এন্ধাৰ কাতিৰ নিশাতে': শ্ৰোতাৰ অনুভূতিক জোকাৰি যোৱা এটি গীত | year=২০২১ | location=গুৱাহাটী | pages=৫৪}}</ref>}} == মৃত্যু == [[বৃক্ক]]ৰ সমস্যা আৰু আনুষংগিক জটিলতাত ভুগি থকা ড॰ হাজৰিকাই ২০১১ চনৰ ৫ নৱেম্বৰৰ দিনা [[মুম্বাই]]ৰ কোকিলাবেন ধীৰুভাই আম্বানি চিকিৎসালয়ত ইহলীলা সম্বৰণ কৰে।<ref>{{cite web|title=Music Legend Bhupen Hazarika passes away|url=http://www.bollywoodlife.com/news-gossip/bhupen-hazarika-passes-away|publisher=Bollywood Life|accessdate=5 November 2011}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.indiavision.com/news/article/entertainment/245379/bhupen-hazarika-is-no-more|title=Bhupen Hazarika is no more.|date=5 November 2011|publisher=Indiavision news|access-date=5 November 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20111107192641/http://www.indiavision.com/news/article/entertainment/245379/bhupen-hazarika-is-no-more|archive-date=7 November 2011|url-status=dead|archivedate=7 November 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111107192641/http://www.indiavision.com/news/article/entertainment/245379/bhupen-hazarika-is-no-more|deadurl=yes}}</ref><ref>{{cite news |url=https://www.bbc.co.uk/news/world-asia-15606150 |publisher=BBC News |title=Celebrated Indian singer Bhupen Hazarika dies |date=5 November 2011}}</ref> মৃত্যুৰ সময়ত তেখেতৰ বয়স আছিল ৮৫ বছৰ। মৃত্যুৰ পিছত হাজৰিকাৰ নশ্বৰদেহ [[গুৱাহাটী]]লৈ অনা হয় আৰু ৯ নৱেম্বৰৰ দিনা অন্তিম সংস্কাৰ কৰা হয়, য’ত প্ৰায় ৫ লাখ জনতাই ভাগ লয়।<ref>{{cite web |url=http://www.indiatvnews.com/entertainment/bollywood/Lakhs_Attend_Bhupen_Hazarika_s_Funeral-3175.html |title=Lakhs aend Bhupen Hazarika's funeral |publisher=indiatv |accessdate=13 December 2011}}</ref><ref>{{cite web |author=Smitha |url=http://entertainment.oneindia.in/music/indian/2011/bhupen-hazarika-tribute-bollywood-291211.html |title=Bollywood pays tribute to Bhupen Hazarika&nbsp; — Oneindia Entertainment |publisher=Entertainment.oneindia.in |date=29 December 2011 |accessdate=25 December 2012 |archivedate=6 January 2012 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120106082731/http://entertainment.oneindia.in/music/indian/2011/bhupen-hazarika-tribute-bollywood-291211.html |deadurl=yes }}</ref> তেখেতৰ সমাধিক্ষেত্ৰ জালুকবাৰীত [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়]]ৰ কাষত প্ৰতিষ্ঠা কৰা হয়। সমাধিক্ষেত্ৰখনত ‘সোণোৱালী সোঁৱৰণি’ নামৰ এক তিনি মহলীয়া সংগ্ৰহালয়ো আছে, য’ত ভূপেন হাজৰিকাৰ জীৱনৰ লগত জড়িত সামগ্ৰী আৰু আলোকচিত্ৰ আছে।<ref>{{cite web|url=https://www.sentinelassam.com/news/life-of-bhupen-hazarika-to-come-alive-at-his-samadhi-khetramuseum-to-be-inaugurated/ |title=Life of Bhupen Hazarika to come alive at his Samadhi Khetra,museum to be inaugurated |publisher=দ্য ছেণ্টিনেল |date=৫ নৱেম্বৰ ২০১৮ |accessdate=২৯ এপ্ৰিল ২০২০}}</ref> <gallery> Dr Bhupen Hazarika at Nizarapar.jpg|নিজৰাপাৰৰ ঘৰত, ৭ নৱেম্বৰ ২০১১ Arabinda Rajkhowa's Tribute to Dr. Bhupen Hazarika.jpg|অন্তিম সন্মান প্ৰদৰ্শন, জজফিল্ড, গুৱাহাটী, ৮ নৱেম্বৰ ২০১১ Panorma-720-wiki.jpg|অন্তিম সন্মান প্ৰদৰ্শন, জজফিল্ড, গুৱাহাটী, ৮ নৱেম্বৰ ২০১১ ভূপেন হাজৰিকাৰ সমাধি ক্ষেত্ৰৰ আলোকচিত্ৰ (1).jpg|ভূপেন হাজৰিকাৰ সমাধিক্ষেত্ৰ, জালুকবাৰী </gallery> == শিল্প আৰু সাহিত্য == [[File:The tableau of Assam passes through the Rajpath during the full dress rehearsal for the Republic Day Parade-2014, in New Delhi on January 23, 2014.jpg|thumb|[[নতুন দিল্লী]]ত অনুষ্ঠিত ২০১৪ চনৰ [[গণৰাজ্য দিৱস (ভাৰত)|গণৰাজ্য দিৱস]] উদ্‌যাপনত [[অসম]]ৰ প্ৰতীক পটত ভূপেন হাজৰিকাৰ কৰ্মৰাজিক প্ৰদৰ্শন কৰা হয়]] [[File:Bhupen Hazarika Museum at Kalakhetra by Bishnu Saikia.jpg|thumb|গুৱাহাটীৰ [[শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰ]]ৰ ভিতৰত অৱস্থিত ভূপেন হাজৰিকাৰ সংগ্ৰহালয়]] পাঁচবছৰ বয়সতে [[কটন কলেজিয়েট চৰকাৰী উচ্চতৰ মাধ্যমিক বিদ্যালয়|কটন কলেজিয়েট হাইস্কুলত]] গীত গাই ভূপেন হাজৰিকাই সাহিত্যৰথী [[লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা]]ৰ আশীৰ্বাদ লাভ কৰিছিল।<ref name=kuri>কুৰি শতিকাৰ কুৰিজন বিশিষ্ট অসমীয়া; সম্পাদনা: প্ৰণতি গোস্বামী শৰ্মা, অনিল শৰ্মা; জাৰ্নাল এম্পৰিয়াম, ১৯৯৯</ref> ড॰ হাজৰিকাৰ প্ৰকৃত শিল্পী জীৱনৰ আৰম্ভণি হয় [[তেজপুৰ]]ত। তেজপুৰত থকা সময়ত তেওঁ অসমীয়া সাংস্কৃতিক জগতৰ বাটকটীয়া শিল্পী ৰূপকোঁৱৰ [[জ্যোতিপ্ৰসাদ আগৰৱালা]], কলাগুৰু [[বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা]] আৰু নটসূৰ্য [[ফণী শৰ্মা]]ৰ সান্নিধ্যৰে অনুপ্ৰাণিত হৈছিল। ১৯৩৬ চনত তেওঁলোকেই দহবছৰীয়া ভূপেন হাজৰিকাক [[কলিকতা]]লৈ নি চেনোলা মিউজিকেল প্ৰডাক্ট কোম্পানীত '[[শোণিত কুঁৱৰী]]' আৰু 'জয়মতী' নাটক দুখনৰ গীত বাণীবদ্ধ কৰায়।<ref name=kuri/> একে সময়তে বিষ্ণু ৰাভাই স্বৰচিত 'উলাহতে নাচিবাগি হ'লি বিয়াকুল' আৰু 'কাষতে কলচী লৈ' গীত দুটিও বাণীবদ্ধ কৰোৱায়। ১৯৩৯ চনত জ্যোতিপ্ৰসাদ আগৰৱালাৰ [[ইন্দ্ৰমালতী (চলচ্চিত্ৰ)|ইন্দ্ৰমালতী]] ছবিৰ নেপথ্য গায়ক হিচাপে প্ৰচুৰ জনপ্ৰিয়তা অৰ্জন কৰে। ১৯৫৫ চনত [[দিল্লী]] অনুষ্ঠিত আন্তঃবিশ্ববিদ্যালয় যুৱ মহোৎসৱত ভূপেন হাজৰিকাৰ নেতৃত্বত [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়|গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ে]] শ্ৰেষ্ঠ প্ৰতিযোগীৰ সন্মান অৰ্জন কৰে।<ref name=kuri/> ড॰ ভূপেন হাজৰিকাই নিজে লিখা আৰু কণ্ঠদান কৰা গীতসমূহকে [[ভূপেন্দ্ৰ সংগীত]] বোলা হয়। তেওঁ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় খ্যাতিসম্পন্ন শিল্পী [[পল ৰ'বচন]]ৰ দ্বাৰা যথেষ্ট অনুপ্ৰাণিত হৈছিল। ৰ'বচনৰ '{{Lang|en|Old man river}}'<ref>{{cite web|author=Log nu in om een reactie te plaatsen. |url=http://www.youtube.com/watch?v=eh9WayN7R-s |title=Paul Robeson - Ol' Man River (Showboat - 1936) J.Kern O. Hammerstein II |publisher=YouTube |date= |accessdate=2012-12-25}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.lyricsfreak.com/f/frank+sinatra/ol+man+river_20055702.html |title=Ol' Man River Lyrics - Frank Sinatra |publisher=Lyricsfreak.com |date= |accessdate=2012-12-25}}</ref>-ৰ অৱলম্বনতে তেখেতে তেখেতৰ '[[বিস্তীৰ্ণ পাৰৰে]]' গানটো ৰচনা কৰে। পাছত ইয়াৰ [[বঙালী ভাষা|বঙালী]] আৰু [[হিন্দী ভাষা|হিন্দী]] অনুবাদো প্ৰকাশ কৰা হয়। আন কিছু উল্লেখযোগ্য ভূপেন্দ্ৰ সংগীতসমূহ হৈছে: 'সাগৰ সংগমত কতনা সাঁতুৰিলোঁ', 'জিলিকাব লুইতৰ পাৰ', 'অ' বিদেশী বন্ধু', 'মেঘে গিৰ্‌ গিৰ্‌ কৰে', 'বিমূৰ্ত মোৰ নিশাটি' আদি। সাহিত্যৰ ক্ষেত্ৰলৈও ভূপেন হাজৰিকাৰ যথেষ্ট অৱদান আছে। তেখেতৰ বেছিভাগ গান তেখেতে নিজে ৰচনা কৰা। কলম্বিয়া বিশ্ববিদ্যালয়ত থকা সময়ত তেখেত 'নিউ ইণ্ডিয়া' পত্ৰিকাৰ ১৪৯-১৫০ সংখ্যাৰ সম্পাদক আছিল। ১৯৬৫ চনত তেখেত কলা বিষয়ক 'গতি' আলোচনীৰ চাৰিটা খণ্ড, ১৯৭০ চনত ক্ষুদ্ৰ আলোচনী '[[বিন্দু (আলোচনী)|বিন্দু]]'-ৰ আঠটা খণ্ড, ১৯৬৫ আৰু ১৯৮০ চনৰ ভিতৰত মাহেকীয়া আলোচনী 'আমাৰ প্ৰতিনিধি', আৰু ১৯৮৩ ৰ পৰা ১৯৯০ চনৰ ভিতৰত পষেকীয়া আলোচনী 'প্ৰতিধ্বনি'ৰ সম্পাদক আছিল। শিশুসকলৰৰ বাবেও ভূপেন হাজৰিকাই 'ভূপেন মামাৰ গীতে মাতে অ, আ, ক, খ' নামৰ অসমীয়া আখৰ-চিনাকিৰ এখন জনপ্ৰিয় পুথি লিখিছিল।<ref>[http://bhupenhazarikadigitalarchive.org/songs-with-BHA-lyrics-bhupen%20maamaar%20giite%20maate.htm ভূপেন মামাৰ গীতে মাতে]{{Dead link|date=October 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> [[অসম সাহিত্য সভা]]ই ২০০৮ চনৰ ৮ ফেব্ৰুৱাৰীত হাজৰিকাৰ সাহিত্যকৰ্মৰ বাবে 'সাহিত্যাচাৰ্য' উপাধি প্ৰদান কৰে।<ref>{{cite web|url=http://books.google.co.in/books?id=oP4vH-4oSEcC&pg=PA165&lpg=PA165&dq=amar+pratinidhi&source=bl&ots=PMQqVR2wmd&sig=6rA4PxaWxlFcVU2SgmizGNm3v98&hl=en&ei=bQK-TpjKLMforAf84InsAQ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=6&ved=0CDYQ6AEwBQ#v=onepage&q=amar%20pratinidhi&f=false |title=The Music And Musical Instruments Of North Eastern India - Dilip Ranjan Barthakur - Google Books |publisher=Books.google.co.in |date= |accessdate=2012-12-25}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.vigyanprasar.gov.in/dream/february99/febvpnews.htm |title=Dream 2047: VP News |publisher=Vigyanprasar.gov.in |date= |accessdate=2012-12-25}}</ref><ref>{{cite web|url=http://onlinesivasagar.com/music/bhupen-hazarika.html |title=Dr Bhupen Hazarika - Bhupen Hazarika's songs music films director singer musician assamese bengali hindi |publisher=Onlinesivasagar.com |date= |accessdate=2012-12-25}}</ref><ref name="manipurhub1"/><ref>{{cite web |author=TI Trade |url=http://www.assamtribune.com/scripts/detailsnew.asp?id=nov1211/at08 |title=The Assam Tribune Online |publisher=Assamtribune.com |date=2011-11-12 |accessdate=2012-12-25 }}{{Dead link|date=October 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{cite web|author=prasujya |url=http://bhupenhazarika-news.blogspot.com/2008/07/one-editorial-of-amar-pratinidhi-oct.html |title=Bhupen Hazarika: Editorial of Amar Pratinidhi -Oct,1967 issue by Bhupen Hazarika |publisher=Bhupenhazarika-news.blogspot.com |date=2008-07-10 |accessdate=2012-12-25}}</ref><ref>{{cite web|url=http://ratimohannath.blogspot.com/ |title=Rati Mohan Nath : A man of Pen and Papers |publisher=Ratimohannath.blogspot.com |date= |accessdate=2012-12-25}}</ref> <!-- On top of his contributions to the field of music with his creations- lyrics and musical compositions, the maestro leaves behind 15 compilations of his prose works. He has also a published work for the children — Bhupen Mamar Geete-Mate, A, Aa, Ka, Kha and a transcript autobiography — Moi eti jajabor. The book that derived its title from one of his highly popular songs that starts with the same words dwelling upon his nomadic lifestyle. This song was perhaps responsible for his being described as 'the roving minstrel'. Noted writer, columnist Arup Dutta has a popular book on Bhupen Hazarika with this title. It needs mention here that Bhupen Hazarika travelled widely as a delegate to conferences on mass communication, music, poetry, performing art and cinema. He edited the 149th-50th edition of the New India, which is the annual journal of Columbia University. He was also the editor of the four editions of the art journal Gati in 1965, eight editions of the mini magazine Bindu in 1970, monthly Amar Pratinidhi between 1965 and 1980 and quarterly magazine Pratidhvani between 1983 and 90. The Asam Sahitya Sabha conferred him the Sahityacharyya title on February 8, 2008. The Assam Government also presented him with a lifetime achievement award at a function held at the Ravindra Bhawan in the city in the evening that day. Via Assam Tribune --> ==চলচ্চিত্ৰপঞ্জী== {{main|ভূপেন হাজৰিকাৰ কৰ্মৰাজি}} ভূপেন হাজৰিকাই পৰিচালনা কৰা প্ৰথমখন অসমীয়া ছবি [[এৰা বাটৰ সুৰ]] মুক্তি পায় ১৯৫৬ চনত। তেওঁ ছবিখন পৰিচালনা কৰাৰ লগতে কাহিনী, সংগীত আৰু গীতো ৰচনা কৰিছিল।<ref name="arun">{{cite book | title=১০০ অসমীয়া চলচ্চিত্ৰৰ কাহিনী আৰু গীত (পৃঃ ৬৭) | publisher=শশী শিশু প্ৰকাশন, গুৱাহাটী | author=অৰুণলোচন দাস | year=২০১৩}}</ref><ref name="atul">{{Cite book |title=মঞ্চলেখা, পৃষ্ঠা ৩১৩, অতুলচন্দ্ৰ হাজৰিকা, লয়াৰ্চ বুক ষ্টল, গুৱাহাটী, ১৯৬৭}}</ref> তেওঁ পৰিচালনা কৰা আন উল্লেখযোগ্য ছবিসমূহ হৈছে [[শকুন্তলা (চলচ্চিত্ৰ)|শকুন্তলা]] (১৯৬১), [[প্ৰতিধ্বনি (চলচ্চিত্ৰ)|প্ৰতিধ্বনি]] (১৯৬৪), [[লটিঘটি]] (১৯৬৬), [[চিকমিক বিজুলী]] (১৯৬৯), [[ছিৰাজ (১৯৮৮ চলচ্চিত্ৰ)|ছিৰাজ]] (১৯৮৮) আদি। চলচ্চিত্ৰ পৰিচালনাৰ লগতে ভূপেন হাজৰিকাই অসমীয়া, বঙালী, হিন্দী তথা আন ভাষাৰ অনেক ছবিত সংগীত পৰিচালনা কৰিছে। উল্লেখযোগ্য যে [[আব্দুল মজিদ]] পৰিচালিত ১৯৭৫ চনৰ ছবি [[চামেলি মেমচা'ব]]ত কৰা সংগীত পৰিচালনাৰ বাবে ভূপেন হাজৰিকাই শ্ৰেষ্ঠ সংগীত পৰিচালকৰ [[ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা]] লাভ কৰিবৰ সক্ষম হয়। {| class="wikitable sortable collapsible" |- style="background:#b0c4de; text-align:center; " ! rowspan="2" style="width:33px; "|বৰ্ষ ! rowspan="2"|বোলছবি ! colspan="6"|ভূমিকা |- style="background:#b0c4de; text-align:center; " ! নেপথ্য গায়ক ! সুৰকাৰ ! নিৰ্দেশক ! প্ৰযোজক ! লেখক ! অভিনেতা |- | ১৯৩৯ | ''[[ইন্দ্ৰমালতী]]'' |{{yes}} | | | | | |- | ১৯৪৮ | [[ছিৰাজ (১৯৮৮ চলচ্চিত্ৰ)|ছিৰাজ]] |{{yes}} | | | | | |- | ১৯৫৫ | ''[[পিয়লি ফুকন (চলচ্চিত্ৰ)|পিয়লি ফুকন]]'' |{{yes}} | | | | | |- | ১৯৫৬ | [[এৰা বাটৰ সুৰ]] |{{yes}} | |{{yes}} | | | |- | ১৯৫৮ | ''মাহুত বন্ধু ৰে'' | | |{{yes}} | | | |- | ১৯৬১ | [[শকুন্তলা (চলচ্চিত্ৰ)|শকুন্তলা]] |{{yes}} |{{yes}} |{{yes}} | | | |- | ১৯৬৪ | [[প্ৰতিধ্বনি (চলচ্চিত্ৰ)|প্ৰতিধ্বনি]] | | |{{yes}} | | | |- | ১৯৬৪ | ''কা স্বৰিতী'' | | |{{yes}} | | | |- | ১৯৬৬ | [[লটিঘটি]] | | |{{yes}} | | | |- | ১৯৬৯ | [[চিকমিক বিজুলী]] |{{yes}} |{{yes}} |{{yes}} | | | |- | ১৯৭৪ | [[আৰোপ]] | |{{yes}} | | | | |- | ১৯৭৪ | ''ফৰ হুম দ্য ছান ছাইনচ্'' | | |{{yes}} | | | |- | ১৯৭৫ | [[চামেলি মেমচা'ব]] |{{yes}} |{{yes}} | | | | |- |১৯৭৫ |খোজ |{{yes}} |{{yes}} | | | |- | ১৯৭৬ | ৰূপকোঁৱৰ জ্যোতিপ্ৰসাদ আগৰৱালা আৰু জয়মতী | | |{{yes}} | | | |- | ১৯৭৬ | ''মেৰা ধৰম মেৰি মা'' |{{yes}} | |{{yes}} | | | |- | ১৯৭৭ | ''থ্ৰু মেল'ডী এণ্ড ৰীডম'' | | |{{yes}} | | | |- | ১৯৭৭ | ''সীমানা পেৰয়ে'' | |{{yes}} | | | | |- |১৯৭৮ |চামেলী মেমচা'ব (বাংলা) |{{yes}} | | | | |- | ১৯৭৯ | মন-প্ৰজাপতি | | |{{yes}} | | | |- | ১৯৭৯ | ''[[দেৱদাস (চলচ্চিত্ৰ)|দেৱদাস]]'' |{{yes}} | | | | | |- |১৯৮১ |চামেলী মেমচা'ব (হিন্দী) |{{yes}} | | | | |- | ১৯৮২ | [[অপৰূপা]] | |{{yes}} | | | | |- | ১৯৮৬ | স্বীকাৰোক্তি | | |{{yes}} | | | |- | ১৯৮৬ | ''এক পল'' |{{yes}} |{{yes}} | |{{yes}} | |{{yes}} |- | ১৯৮৮ | চিৰাজ |{{yes}} | |{{yes}} | | | |- | ১৯৯৩ | ''[[ৰুদালি]]'' |{{yes}} |{{yes}} | | | | |- | ১৯৯৩ | প্ৰতিমূৰ্তি | |{{yes}} | | | | |- |১৯৯৫ |পানী |{{yes}} |{{yes}} | | | |- | ১৯৯৭ | ''দো ৰাহে'' | |{{yes}} | | | | |- | ১৯৯৭ | ''দৰমিয়া: ইন বিটোৱিন'' |{{yes}} |{{yes}} | | | | |- | ১৯৯৮ | ''চাজ'' | |{{yes}} | | | | |- | ২০০০ | ''[[গজ গামিনী]]'' |{{yes}} |{{yes}} | | | | |- | ২০০১ | ''ডামন: এ ভিকটিম অৱ মেৰিটেল ভায়'লেঞ্চ'' |{{yes}} |{{yes}} | | | | |- | ২০০৩ | ''কিঁ‌উ?'' | |{{yes}} | | | | |- | ২০০৬ | ''চিংগাৰী'' |{{yes}} | | | |{{yes}} | |- | ২০১১ | ''[[গান্ধী টু হিটলাৰ]]'' |{{yes}} | | | | | |} == জনপ্ৰিয় সংস্কৃতিত == [[চিত্ৰ:Jajabor the legend.png|thumb|right|যাযাবৰ-দ্য লিজেণ্ড ধাৰাবাহিকৰ এটি দৃশ্যত শিশু ভূপেন হাজৰিকা আৰু তেওঁৰ মাতৃ]] হাজৰিকাক কেন্দ্ৰ কৰি ৰেঙনি চেনেলত “যাযাবৰ-দ্য লিজেণ্ড” শীৰ্ষক এখন ধাৰাবাহিক সম্প্ৰচাৰিত হয়। ছবিখনৰ চিত্ৰনাট্য, সংলাপৰ লগতে ইয়াৰ পৰিচালনাৰ দায়িত্বত আছে কণ্ঠশিল্পী ও নিৰ্মাতা সদানন্দ গগৈ। এ.এম টেলিভিছনৰ বেনাৰত নিৰ্মিত এই ছবিখনৰ প্ৰযোজনা কৰিছে সঞ্জীৱ নাৰায়াণে। ভূপেন হাজৰিকাৰ শিক্ষা জীৱনকে আদি কৰি তেওঁৰ সৃষ্টি তথা তেওঁ জীৱন পৰিক্ৰমাৰ আটাইবোৰ বস্তুকেই এই ধাৰাবাহিক খনত উপস্থাপন কৰা হৈছে। এই ধাৰাবাহিকখনত অভিনয় কৰিছে [[চেতনা দাস]], [[আইমী বৰুৱা]], কিশোৰ চৌধুৰী, মনোজ কুমাৰ দাস, এনিশা শৰ্মা, নন্দিনী কাশ্যপ, ৰূপম বৰুৱা, দেৱজিৎ হাজৰিকা, ৰাজশ্ৰী আগৰৱাল, সমীৰণ পোদ্দাৰ, কবিতা দুৱৰা, ৰূপম অনুৰাগ, ৰূপজ্যোতি দাস, জুলী লহকৰ, প্ৰশান্ত দাস, গৌতম পাঠক, অঞ্জন জ্যোতি বওজ, স্পেইনী, শ্ৰেয়াছ মল্ল বুজৰবৰুৱা আৰু ৰাজদ্বীপ বৰায়ে।<ref name=":-/">{{cite web | url=https://rupaliparda.com/archives/11014 | title=সুধাকণ্ঠৰ জীৱন-কাহিনীৰে আহি আছে অসমীয়া ছবি “যাযাবৰ- দা লিজেণ্ড” | publisher=Rupaliparda | date=20 March 2020 | accessdate=27 June 2022}}</ref> == বঁটা আৰু কৃতিত্ব == [[File:Pratibha Devisingh Patil presenting the Sangeet Natak Akademi Fellow Award-08 to Shri Bhupendra Kumar Hazarika for his outstanding contribution to Indian music.jpg|thumb|২০০৯ চনত [[ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰপতি]]য়ে ভূপেন হাজৰিকাক সংগীত নাটক একাডেমী ফেল' বঁটা প্ৰদান কৰিছে]] [[File:Bhupen Hazarika 2016 stamp.jpg|thumb|২০১৬ত প্ৰকাশহোৱা এটা ডাক টিকটত ভূপেন হাজৰিকা। ]] [[File:Bhupen Hazarika 2013 stamp of India.jpg|thumb|২০১৩ চনত প্ৰকাশহোৱা এটা ডাক টিকটত ভূপেন হাজৰিকা। ]] [[File:ভূপেন হাজৰিকা সমাধি ক্ষেত্ৰৰ আলোকচিত্ৰ.jpg|thumb|ভূপেন হাজৰিকা সমাধি ক্ষেত্ৰৰ আলোকচিত্ৰ]] * ১৯৬১ চনত ড॰ হাজৰিকাই নিৰ্মাণ কৰা ‘[[শকুন্তলা (চলচ্চিত্ৰ)|শকুন্তলা]]’ ছবিখনে [[অসমীয়া ভাষাৰ শ্ৰেষ্ঠ ছবিৰ ৰাষ্ট্ৰীয় বঁটা|ৰাষ্ট্ৰপতি পদক]] লাভ কৰে। * ১৯৬৪ চনত ড॰ হাজৰিকাই নিৰ্মাণ কৰা ‘[[প্ৰতিধ্বনি (চলচ্চিত্ৰ)|প্ৰতিধ্বনি]]’ ছবিখনে ৰাষ্ট্ৰপতি পদক লাভ কৰে। এই ছবিখন ফ্ৰাঞ্চৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ মহোৎসৱলৈ আমন্ত্ৰিত হৈছিল। * ১৯৬৬ চনত ড॰ হাজৰিকাই নিৰ্মাণ কৰা ‘[[লটিঘটি]]’ প্ৰথম অসমীয়া ব্যংগ চলচ্চিত্ৰখনৰ বাবে ৰাষ্ট্ৰপতি পদক লাভ কৰে। * ১৯৭৬ চনত [[আব্দুল মজিদ]]ৰ পৰিচালিত ‘[[চামেলি মেমচা'ব]]’ৰ সংগীত পৰিচালনাৰ বাবে বছৰটোৰ সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ সংগীত পৰিচালকৰ সন্মান লাভ কৰে। এই [[সংগীত]]ৰ বাবে তেওঁক ৰাষ্ট্ৰপতিয়ে '[[ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা|ৰজত কমল বঁটা]]' আৰু নগদ দহ হেজাৰ টকাৰে সন্মান যাচে। * ১৯৭৮ চনত দুখন অসমীয়া গানৰ বিশেষ ৰেকৰ্ড প্ৰকাশ কৰাৰ উপৰিও তেওঁ 'আমি এক যাযাবৰ' বুলি আঠোটা বঙালী গীতৰ এল পি ৰেকৰ্ড এইছ এম ভি ৰ পৰা এখন এম্বেচেদৰ আৰু এখন সোণৰ ৰেকৰ্ড লাভ কৰে। * ১৯৭৭ চনত [[পশ্চিমবংগ]]ৰ ‘বঙালী চলচ্চিত্ৰ পুৰস্কাৰ সমিতি’য়ে ‘দম্পতী’ ছবিখনৰ বাবে বছৰটোৰ শ্ৰেষ্ঠ সংগীত পৰিচালকৰ যাচিছিল। * ১৯৭৭ চনত [[পদ্মশ্ৰী]] বঁটা লাভ কৰে। * ১৯৭৮ চনত ‘সীমনা পেৰিয়ে’ৰ সংগীত পৰিচালনাৰ কাৰণে 'বাংলাদেশ ফিল্ম ইণ্ডাষ্টিজ'ৰ তৰফৰ পৰা বছৰৰ শ্ৰেষ্ঠ সংগীত পৰিচালকৰূপে সন্মানিত হৈছিল। * ১৯৭৬ চনৰ ২৬ জানুৱাৰীত অৰুণাচল চৰকাৰে তেওঁক 'মেৰা ধৰম মেৰি মা' নামৰ হিন্দী ছবি নিৰ্মাণ কৰাৰ বাবে সম্বৰ্দ্ধনা জনাই সোণৰ পদক উপহাৰ দিছিল। * মহুৱা সুন্দৰী নাটকৰ শ্ৰেষ্ঠ লোকসংগীত শিল্পী বঁটা (১৯৭৯) * ১৯৮৭ চনত [[অসম চৰকাৰ]]ৰ পৰা [[শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ বঁটা]] লাভ কৰে। * ১৯৮৭ চনত [[সংগীত নাটক একাডেমী বঁটা]] লাভ কৰে। * ১৯৮৭ চনত [[ইন্দিৰা গান্ধী স্মৃতি বঁটা]] লাভ কৰে। * ১৯৯৩ চনৰ [[শিৱসাগৰ]]ত অনুষ্ঠিত হোৱা [[অসম সাহিত্য সভা]]ৰ ঊনষাঠিতম অধিবেশনৰ সভাপতিৰ আসন শুৱনি কৰিছিল। * ১৯৯৩ চনত শ্ৰেষ্ঠ সংগীত পৰিচালকৰ ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা লাভ কৰে। * ১৯৯৩ চনত ড॰ হাজৰিকাক ১৯৯২ চনৰ বাবে ভাৰতৰ চলচ্চিত্ৰ জগতৰ সৰ্বোচ্চ সন্মান ‘[[দাদা চাহেব ফাল্কে বঁটা]]’ সেই সময়ৰ ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰপতি ড॰ শংকৰ দয়াল শৰ্মাই প্ৰদান কৰে। * ২০০১ চনত [[পদ্মভূষণ]] বঁটা লাভ কৰে। * ২০০১ চনত [[মধ্যপ্ৰদেশ]] চৰকাৰৰ পৰা [[লতা মংগেশকাৰ বঁটা]] লাভ কৰে। *২০০৬ চনত তেওঁৰ [[বঙালী ভাষা|বঙালী]] গীত "মানুষ মানুষেৰ জন্য" বিবিচি বঙালীৰ শ্ৰোতা জৰীপত "সৰ্বকালৰ সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ বঙালী গীত"ৰ তালিকাত দ্বিতীয় স্থান লাভ কৰে। <ref name="bbc">{{Cite web|url=https://www.bbc.com/bengali/news/story/2006/05/060502_mbsheragaan|title=সৰ্বকালেৰ সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ বাংলা গান|date=May 2006|website=www.bbc.com/bengali|access-date=23 October 2021}}</ref> * ২০০৮ চনত [[অসম সাহিত্য সভা]]ৰ পৰা সাহিত্যচাৰ্য সন্মান লাভ কৰে। * ২০০৯ [[অসম চৰকাৰ]]ৰ পৰা [[অসম ৰত্ন]] বঁটা লাভ কৰে। * ২০১২ চনত মৰণোত্তৰভাবে ভাৰত চৰকাৰৰ দ্বিতীয় সৰ্বোচ্চ অসামৰিক সন্মান [[পদ্মবিভূষণ]]ৰে সন্মানিত হয়। * ২০১৯ চনত মৰণোত্তৰভাবে ভাৰত চৰকাৰৰ সৰ্বোচ্চ অসামৰিক সন্মান [[ভাৰত ৰত্ন]]ৰে সন্মানিত হয়। ===গুগল ডুডল=== [[চিত্ৰ:Dr-bhupen-hazarikas-96th-birthday-6753651837109494-m.png|thumb]] গুগলে হাজৰিকাৰ ৯৬ সংখ্যক জন্মদিন উদ্‌যাপন কৰি এটা ডুডল উছৰ্গা কৰিছিল। এই ডুডলটো আছিল এটা ক্লে’ ৱৰ্ক। হাৰম’নিয়াম বজাই থকা অৱস্থাত হাজৰিকাৰ এই ডুডলটোৰ সৃষ্টি কৰিছে মুম্বাইৰ অতিথি শিল্পী, গ্ৰাফিক ডিজাইনাৰ, কলা পৰিচালক আৰু চিত্ৰকৰ ৰুতুজা মালিয়ে।<ref name="; )">{{cite web | url=https://timesofindia.indiatimes.com/india/google-celebrates-singer-composer-filmmaker-bhupen-hazarikas-96th-birth-anniversary-with-its-doodle/articleshow/94064986.cms | title=Google celebrates singer-composer-filmmaker Bhupen Hazarika's 96th birth anniversary with its doodle | publisher=The times of India | accessdate=8 September 2022}}</ref><ref name="; =)">{{cite news | url=https://www.thehindu.com/entertainment/music/google-doodle-pays-tribute-to-acclaimed-indian-singer-bhupen-hazarika-on-his-birth-anniversary/article65864981.ece | title=Google Doodle pays tribute to acclaimed Indian singer Bhupen Hazarika on his birth anniversary | agency=The Hindu | accessdate=8 September 2022}}</ref><ref name=":1">{{cite web | url=https://www.ndtv.com/india-news/dr-bhupen-hazarika-google-pays-tribute-to-singer-dr-bhupen-hazarikas-96th-birthday-with-artistic-doodle-3325675 | title=Dr. Bhupen Hazarika's 96th Birth Anniversary: Googles Tribute To Singer | publisher=NDtv | accessdate=8 September 2022}}</ref> ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{reflist|30em}} == বাহ্যিক সংযোগ == {{Commons category|Bhupen Hazarika|ভূপেন হাজৰিকা}} {{wikiquote}} * [https://lyricsofbhupenda.in/ ভূপেন হাজৰিকাৰ গীত সমূহৰ কথা (Lyrics Archive of Bhupen Hazarika)] * {{Official website|http://www.bhupenhazarika.com/}} * {{IMDb name|id=0371913}} * [https://web.archive.org/web/20130910040522/http://drbhupenhazarika.org/Lyrics/ ভূপেন্দ্ৰ সংগীত‎ৰ কথা] * [http://bhupenhazarikadigitalarchive.org/ ভূপেন হাজৰিকা ডিজিটেল আৰ্কাইভ]{{Dead link|date=April 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://issuu.com/sumantabaruah/docs/bindu-pdf ভূপেন হাজৰিকাই সম্পাদনা কৰা ক্ষুদ্ৰ আলোচনী "বিন্দু"ৰ প্ৰথম সংস্কৰণ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160729220509/https://issuu.com/sumantabaruah/docs/bindu-pdf |date=2016-07-29 }} * ''[https://web.archive.org/web/20040504173209/http://timesofindia.indiatimes.com/cms.dll/articleshow?artid=25683842&sType=1 The song of Bhupen Hazarika]'', The Times of India, 19 October 2002 * ''[http://www.bloomberg.com/news/2011-11-08/subcontinent-mourns-an-indian-folk-hero-choudhury.html Subcontinent Mourns an Indian Folk Hero: Choudhury]'', Bloomberg, 9 November 2011 * ''[https://www.thehindu.com/news/the-unsung-genius-of-assams-balladeer-bhupen-hazarika-19262011/article2601009.ece?homepage=true The unsung genius of Assam's balladeer - Bhupen Hazarika (1926-2011)]'', The Hindu, 5 November 2011 * [https://www.assamesegyan.xyz/2023/03/bhupen-hazarika-essay-in-assamese.html Assamesegyan]{{Dead link|date=July 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{ভাৰত ৰত্ন|state=expanded}} {{পদ্ম বঁটা বিজয়ী অসমৰ ব্যক্তি}} {{দাদাচাহেব ফাল্কে বঁটা}} {{NationalFilmAwardBestMusicDirection}} {{Navbox assam biography}} {{Authority control}} [[শ্ৰেণী:ভূপেন হাজৰিকা|*]] [[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি‎]] [[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি‎]] [[শ্ৰেণী:অসমৰ কণ্ঠশিল্পী]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া গীতিকাৰ]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া চলচ্চিত্ৰৰ সংগীত পৰিচালক]] [[শ্ৰেণী:বঙালী চলচ্চিত্ৰৰ সংগীত পৰিচালক]] [[শ্ৰেণী:অসমৰ চলচ্চিত্ৰ পৰিচালক‎‎‎]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া ভাষাৰ চলচ্চিত্ৰ পৰিচালক]] [[শ্ৰেণী:অসমৰ ৰাজনীতিক]] [[শ্ৰেণী:অসম সাহিত্য সভাৰ সভাপতি]]«‘’» [[শ্ৰেণী:পদ্মশ্ৰী বঁটা বিজয়ী]] [[শ্ৰেণী:পদ্মবিভূষণ বঁটা বিজয়ী]] [[শ্ৰেণী:পদ্মভূষণ বঁটা বিজয়ী]] [[শ্ৰেণী:ভাৰত ৰত্ন বঁটা বিজয়ী]] [[শ্ৰেণী:শ্ৰেষ্ঠ সংগীত পৰিচালনাৰ ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা বিজয়ী]] [[শ্ৰেণী:দাদাচাহেব ফাল্কে বঁটা বিজয়ী]] [[শ্ৰেণী:সংগীত নাটক একাডেমী বঁটা বিজয়ী]] [[শ্ৰেণী:শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ বঁটা বিজয়ী]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় চলচ্চিত্ৰ সংগীতকাৰ]] [[শ্ৰেণী:অসম ৰত্ন বঁটা বিজয়ী]] gzb6b05aj5hj4e3ermjqlvvrubiumjd 0 2341 514479 494149 2025-06-03T03:52:05Z Kandarpajit Kallol 6257 514479 wikitext text/x-wiki {{ভাল প্ৰবন্ধ}} {{infobox writer | name = লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা | image = Laksminath Bezbaruah.jpg | imagesize = 200px | alt = | caption = | birth_name = | birth_date = ১৮৬৪, ১৪ অক্টোবৰ | birth_place = আহঁতগুৰি | death_date = ১৯৩৮, ২৬ মাৰ্চ | death_place = ডিব্ৰুগড় | occupation = গল্পকাৰ, নাট্যকাৰ, ঔপন্যাসিক, কবি, হাস্যৰসাত্মক লেখক, সমালোচক | nationality = [[ভাৰত|ভাৰতীয়]] | citizenship = ভাৰতীয় | language = [[অসমীয়া ভাষা|অসমীয়া]] | education = কলা স্নাতক | period = ১৮৬৪-১৯৩৮ | genre = | subject = | movement = | notableworks = মোৰ জীৱন সোঁৱৰণ<br/>শ্ৰীশ্ৰী শঙ্কৰদেৱ আৰু শ্ৰীশ্ৰী মাধৱদেৱ<br/>বুঢ়ী আইৰ সাধু<br/>কৃপাবৰ বৰুৱাৰ কাকতৰ টোপোলা | spouse = [[প্ৰজ্ঞাসুন্দৰী দেৱী]] | partner = | children = | relatives = | awards = [[অসম সাহিত্য সভা]]ৰ সভাপতি (১৯২৪ চন),<br>[[অসম ছাত্ৰ সন্মিলনী]]ৰ সভাপতি (১৯১৬ চন) | signature =Lnb signature.jpg | signature_alt = | website = |parents=পিতৃ - দীননাথ বেজবৰুৱা মাতৃ - ঠানেশ্বৰী দেৱী}}'''ৰসৰাজ লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা''' ({{lang-en|Rasaraj Lakshminath Bezbaroa}}; ১৮৬৪-১৯৩৮) আধুনিক অসমীয়া সাহিত্যৰ এজন পথ-প্ৰদৰ্শক। [[গল্প]], [[উপন্যাস]], [[প্ৰবন্ধ]], [[ৰম্যৰচনা]], [[সমালোচনা]], [[প্ৰহসন]], [[জীৱনী]], [[আত্মজীৱনী]], [[শিশুসাহিত্য]], [[ইতিহাস অধ্যয়ন]]ৰ উপৰি [[কবিতা]], [[নাটক]] আৰু [[সাংবাদিকতা]]তো বেজবৰুৱাৰ অৱদান অমূল্য। মাতৃভাষা প্ৰীতি, ভাষাৰ প্ৰতি কৰ্তব্যবোধ তথা সমাজ সচেতনতা বেজবৰুৱাৰ সাহিত্যত প্ৰকাশ পাইছিল।<ref name="বেজবৰুৱা"/> কৃপাবৰ বৰুৱা ছদ্মনামত বেজবৰুৱাই "কৃপাবৰী ৰচনা" সাহিত্য সৃষ্টি কৰি এজন সমাজ-সংস্কাৰক হিচাপে নিজৰ চিনাকি দিছিল। শংকৰ-মাধৱৰ জীৱনী ৰচনা কৰি বেজবৰুৱাই শংকৰদেৱক কেৱল এজন ধৰ্মগুৰু ৰূপেই নহয়, অসমীয়া সাহিত্য-সংস্কৃতিৰ গুৰি-ধৰোঁতা আৰু সৰ্বভাৰতীয় প্ৰেক্ষাপটত অসমীয়া জাতিৰ প্ৰতিষ্ঠাতা বুলি প্ৰমাণ কৰি থৈ গৈছে।<ref name="ড° প্ৰাণ্‌জিৎ বৰা">{{cite book | title=লক্ষ্মীনাথ | publisher=পাঞ্চজন্য বুক্‌ছ | author=ড° নগেন শইকীয়া | author's article name=বেজবৰুৱাৰ অভ্ৰভেদী ব্যক্তিত্ব | year=ডিচেম্বৰ, ২০১৪ | location=[[গুৱাহাটী]] | pages=৭১ | isbn=৯৭৮-৮১-৯২১৭৭৯-৭-৭}}</ref> ব্ৰিটিচৰএই অসমীয়া জাতিয়ে যেতিয়া আত্ম-বিস্মৃতিত ভুগিছিল, অসমীয়া মানুহৰ মনোবল আৰু স্ব-জ্ঞান ঘূৰাই আনি অসমীয়া জাতিৰ পুনৰ নিৰ্মাণৰ প্ৰক্ৰিয়াত বেজবৰুৱাই অধিনায়কৰ ভূমিকা গ্ৰহণ কৰিছিল।<ref>{{cite book | title=লক্ষ্মীনাথ | publisher=পাঞ্চজন্য বুক্‌ছ | author=সম্পাদনা: ড° প্ৰাণ্‌জিৎ বৰা | author's article name=পাতনি | year=ডিচেম্বৰ, ২০১৪ | location=[[গুৱাহাটী]] | isbn=৯৭৮-৮১-৯২১৭৭৯-৭-৭}}</ref> ১৯০৯ চনত তেওঁ 'বাঁহী' আলোচনী প্ৰকাশ আৰু সম্পাদনা কৰিছিল। [[অসমৰ জাতীয় গীত|অসমৰ জাতীয় সংগীত]] '[[অ' মোৰ আপোনাৰ দেশ]]' লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ দ্বাৰাই ৰচিত। অসমীয়া সাহিত্য আৰু বৌদ্ধিক জগতত 'ৰসৰাজ' আৰু 'সাহিত্যৰথী' ৰূপে খ্যাত বেজবৰুৱাই ১৯২৪ চনত অসম সাহিত্য সভাৰ সভাপতিৰ আসনো অলংকৃত কৰিছিল। <ref name="শান্তনু১">{{cite book | title=অসম ইয়েৰ বুক ২০২২ | publisher=জ্যোতি প্ৰকাশন | author=বৰুৱা, শান্তনু কৌশিক | authorlink=প্ৰসিদ্ধ ব্যক্তি আৰু পৰিচয় | year=২০২১ | location=গুৱাহাটী | pages=৯০৭ | isbn=৯৭৮-৯৩-৮১৪৮৫-৮২-৮}}</ref> প্ৰথমটো অসমীয়া চুটি গল্প লিখা সাহিত্যিক হিচাপেও লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা জনাজাত। বেজবৰুৱাৰ গল্প-সংকলক হৃদয়ানন্দ গগৈৰ মতে, বেজবৰুৱাই চুটি গল্প লিখিবলৈ লোৱা সময়ছোৱাত নিজ দেশৰ লগতে পাশ্চাত্য জগততো চুটিগল্পৰ অৱস্থা অত্যন্ত চালুকীয়া আছিল। ''<ref name="গল্প" /> 'জোনাকী' আলোচনীৰ চতুৰ্থ বছৰৰ চতুৰ্থ সংখ্যাত প্ৰকাশিত বেজবৰুৱাই লিখা 'সেউতি' গল্পটোকেই প্ৰথমটো অসমীয়া চুটি গল্প আখ্যা দিয়া হৈছে।<ref name="বেজবৰুৱা" /><ref name="বেজবৰুৱা-২">{{cite web | url=https://devlibrary.in/lakshminath-bezbaroa-biography-assamese/ | title=লক্ষ | accessdate=27 June 2022}}</ref><ref name="গল্প">{{cite book | title=লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ গল্প সমগ্ৰ | publisher=জ্যোতি প্ৰকাশন | author=গগৈ, হৃদয়ানন্দ | authorlink=ভূমিকা | year=২০১১ | location=গুৱাহাটী | pages=২৫}}</ref> বেজবৰুৱাৰ জীৱনকালত তিনিখন গল্পপুথি প্ৰকাশ কৰিছিল। সেইকেইখনৰ বৰ্ষ অনুযায়ী ক্ৰমটো হৈছে-''সুৰভি'' (১৯০৯, জানুৱাৰী), ''[[wikisource:as:সাধুকথাৰ কুঁকি|সাধুকথাৰ কুঁকি]]'' (১৯১০), ''জোনবিৰি'' (১৯১৩)। আনহাতে তেখেতৰ মৃত্যুৰ পাছত তেখেতৰ এমুঠি অসংকলিত গল্প অতুল চন্দ্ৰ হাজৰিকাই ''কেহোঁকলি'' নামেৰে প্ৰকাশ কৰিব পাৰি বুলি 'বেজবৰুৱা গ্ৰন্থাৱলী'ত (১৯৬৮) মন্তব্য কৰিছে। <ref name="গল্প১">{{cite book | title=লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ গল্প সমগ্ৰ | publisher=জ্যোতি প্ৰকাশন | author=গগৈ, হৃদয়ানন্দ | authorlink=ভূমিকা | year=২০১১ | location=গুৱাহাটী | pages=৩৩}}</ref>সেইখিনি গল্পৰ অধিকাংশই ''বাঁহী'' আলোচনীত প্ৰকাশিত। অসমৰ বিশিষ্ট সাহিত্যিক-সমালোচক ড° হীৰেন গোহাঁয়ে লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ জীৱন আৰু কৰ্মক স্বীকৃতি জনাই মন্তব্য কৰিছে যে-''যি যি ক্ষেত্ৰত তেওঁ অসমীয়া সাহিত্যৰ অভাৱ বা দাৰিদ্ৰ্য অনুভৱ কৰিছিল সেই সেই ক্ষেত্ৰত প্ৰবল আত্মপ্ৰত্যয় আৰু প্ৰতিভাৰে তেওঁৰ সৃষ্টি কাৰ্যত কঁকালত টঙালি বান্ধি নামি গৈছিল। '' <ref name="হীৰেন">{{cite book | title=শিল্প-সংস্কৃতিৰ ৰণাঙ্গন | publisher=ঐকান্তিক | author=গোহাঁই. হীৰেন | authorlink=অদ্বিতীয় বেজবৰুৱা | year=২০২১ | location=গোলাঘাট | pages=৬৭ | isbn=৯৭৮-৮১-৯৫১৪৪৮-৪-৬}}</ref> ==জন্ম== লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ পিতৃ [[দীননাথ বেজবৰুৱাই]] ইংৰাজৰ আমোলত মুঞ্চিফৰ চাকৰি কৰিছিল। এবাৰ ডাঙৰীয়া [[দীননাথ বেজবৰুৱা]] চৰকাৰী কামত [[নগাঁও|নগাঁৱ]]ৰ পৰা [[বৰপেটা]]লৈ বদলি হৈ যাব লগা হৈছিল। সেইসময়ত আজিকালিৰ দৰে যানবাহনৰ ব্যৱস্থা নথকাত [[ব্ৰহ্মপুত্ৰ]]ৰ বুকুয়েদি নাৱেৰেই যাত্ৰা আৰম্ভ কৰিছিল। সেই দিনা আছিল কাতি মাহৰ লক্ষ্মী পূৰ্ণিমা। গধূলি আহঁতগুৰি নামে ঠাইত দীননাথ বেজবৰুৱাই সপৰিয়ালে নাও বান্ধি ৰাতিৰ ভাত খাবৰ কাৰণে ব্যৱস্থা কৰিছিল। দীননাথ বেজবৰুৱাৰ সৰুজনা পত্নী ঠানেশ্বৰী দেৱীয়ে ভাত ৰান্ধিবলৈ লওঁতে গা বেয়া লগাত নাওৰ বুকুলৈ আহি তাতেই এটি সন্তান জন্ম দিয়ে। এই সন্তানটিয়েই সাহিত্যৰথী '''লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা'''। এই জন্ম সম্পৰ্কে দেউতাকে সোঁৱৰণী কৰিছিল যদিও বেজবৰুৱাই সেই সোঁৱৰণী দেখাৰ আগতেই জুয়ে পুৰি নষ্ট কৰাত শেষলৈ তেওঁ নিজৰ 'মোৰ জীৱন সোঁৱৰণ' ত সকলোৱে জানিব পৰকৈ এটি চন উল্লেখ কৰিছিল। তেওঁ উল্লেখ কৰা চনটো হ'ল ১৮৬৮ খৃষ্টাব্দ, নৱেম্বৰ মাহ। আনহাতে তেওঁ নিজকে সেইবাবে "ভূমিষ্ঠ নহৈ নৌকাস্থ হ’লোঁ" বুলিহে উল্লেখ কৰিছে।<ref>মোৰ জীৱন সোঁৱৰণ, লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা, পৃষ্ঠা-৯-১১</ref> বৰ্তমান অসম সাহিত্য সভাই তেওঁৰ জন্ম চন ১৮৬৪ চনৰ ১৪ অক্টোবৰ বুলি নিশ্চিত কৰিছে।<ref>অসমীয়া প্ৰতিদিন, ২৭ অক্টোবৰ, ২০০৭</ref> আনহাতে বেজবৰুৱা গ্ৰন্থাৱলীৰ তৃতীয় খণ্ডত প্ৰকাশিত দিনলিপিত তেওঁ ১৯৩২ চনৰ ১৩ অক্টোবৰ বৃহস্পতিবাৰৰ দিনলিপিত “My birthday, fed Senapatis etc.” বুলি উল্লেখ কৰিছে।<ref>বেজবৰুৱা গ্ৰন্থাৱলী, তৃতীয় খণ্ড, সাহিত্য প্ৰকাশন, পৃষ্ঠা-২৯৩০</ref> এই ফালৰ পৰা বেজবৰুৱাৰ জন্ম তাৰিখ ১৩ অক্টোবৰ বুলিও অনুমান কৰিব পাৰি। ==শিক্ষা== বেজবৰুৱাই দেউতাকৰ চাকৰিৰ বদলিৰ লগে লগে প্ৰথম অৱস্থাত [[তেজপুৰ]], [[লখিমপুৰ]], [[গুৱাহাটী]] আদি বিভিন্ন ঠাইত শিক্ষা গ্ৰহণ কৰিব লগা হৈছিল। শেষত দীননাথ বেজবৰুৱাই চাকৰিৰ পৰা অৱসৰ গ্ৰহণ কৰি [[শিৱসাগৰ]]ত স্থায়ীভাৱে থাকিবলৈ লোৱাত তাৰ পৰাই বেজবৰুৱাই ১৮৮৬ খ্ৰীষ্টাব্দত এণ্ট্ৰেঞ্চ পৰীক্ষাত পাছ কৰে। এণ্ট্ৰেঞ্চ পৰীক্ষাত পাছ কৰাৰ পিছতে বেজবৰুৱাই উচ্চ শিক্ষাৰ বাবে কলিকতালৈ গৈছিল। কলিকতাৰ ৰিপন কলেজত নাম লগালে যদিও বেজবৰুৱাৰ কলেজীয়া শিক্ষা সুখকৰ হোৱা নাছিল। প্ৰথম অৱস্থাতে কলিকতাৰ নতুন পৰিৱেশে তেওঁৰ স্বাস্থ্যৰ বাৰুকৈয়ে অৱনতি ঘটালে। দ্বিতীয়তে কলিকতাত পঢ়িবলৈ যাব নে নেযাব এনে দোধোৰ মোধোৰ অৱস্থাত থকাৰ কাৰণে তেওঁৰ নাম লগোৱাত পলম হয়। ফলত আন ছাত্ৰতকৈ তেওঁ শ্ৰেণীত পিছ পৰি যাব লগা হৈছিল। অধ্যাপকে দিয়া ক্লাছৰ লেক্‌চাৰবোৰ একোকে বুজিব নোৱাৰি তেওঁৰ মন নৈৰাশ্যৰে ভৰি পৰিছিল। এনে পৰিপ্ৰেক্ষিতত তেওঁ কলেজৰ শিক্ষা আধাতে সামৰি ঘৰলৈ ঘূৰি আহিল। কিন্তু শেষত পুনৰ কলিকতালৈ গৈ কলেজ ষ্ট্ৰীটৰ এটা ছাত্ৰাৱাসত থাকি চিটি কলেজত পঢ়া-শুনা কৰে। ১৮৯০ চনত কলিকতাৰ জেনেৰেল এছেম্‌ব্লী কলেজৰ পৰা বেজবৰুৱাই বি-এ পাছ কৰে। এজন ওখ খাপৰ উকিল হোৱাৰ ইচ্ছাৰে তেওঁ পুনৰ ৰিপন কলেজত আইন পঢ়িবলৈ আৰম্ভ কৰিছিল। লগতে প্ৰেছিডেঞ্চী কলেজত এম-এ শ্ৰেণীতো নাম লগাইছিল। কিন্তু শেষত বেজবৰুৱা জীৱনৰ পাকচক্ৰত পৰি আইন পৰীক্ষা (বি.এল) আৰু একে সময়তে চলি থকা এম.এ পৰীক্ষাৰ এটাতো উত্তীৰ্ণ হ’ব পৰা নাছিল। ইয়াতেই বেজবৰুৱাৰ শিক্ষা জীৱনৰ অন্ত পৰে আৰু জীৱনত উকীল নহও বুলি দৃঢ় সংকল্প গ্ৰহণ কৰে।<ref>মোৰ জীৱন সোঁৱৰণ, লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ একমাত্ৰ আত্মজীৱনী</ref> ==কৰ্ম-জীৱন== বেজবৰুৱাই আইন আৰু এম.এ শ্ৰেণীৰ ছাত্ৰ হৈ থকাৰ সময়তে ইংৰাজ চৰকাৰে তেওক মুন্সিফ্ পদ যাচিছিল যদিও তেওঁ‌ প্ৰত্যাখ্যান কৰিছিল। কিছুবছৰ পিছত গুৱাহাটীৰ বিশিষ্ট ব্যৱসায় প্ৰতিষ্ঠান ‘বৰুৱা-ফুকন-ব্ৰাদাৰ্স’ৰ মেনেজাৰ ভোলানাথ বৰুৱাৰ লগত তেওঁ‌ৰ সাক্ষাৎ হয়। সেই সময়ত গুৱাহাটীৰ ব্যৱসায় এৰি ভোলানাথ বৰুৱাই কলিকতালৈ ব্যৱসায়ৰ বাবে আহিছিল। লক্ষ্মীনাথ আৰু ভোলানাথ দুয়োৰে মাজত বন্ধুত্ব হয় আৰু দুয়ো লগলাগি প্ৰথমে কলিকতাত কাঠৰ কাৰবাৰ আৰম্ভ কৰে। পিছলৈ ১৯১৬ চনৰ পৰা ১৯১৭ চনলৈকে এবছৰ কলিকতাৰ ৱাৰ্ড কোম্পানীৰ অফিচত কাম কৰাৰ পিছত ১৯১৭ চনৰ ছেপ্তেম্বৰ মাহৰ পৰা কাঠৰ ব্যৱসায়ৰ বাবে সম্বলপুৰত থাকিবলৈ লয়।<ref>মোৰ জীৱন সোঁৱৰণ, লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা</ref> ===ভোলানাথ বৰুৱাৰ লগত ব্যৱসায়=== [[চিত্ৰ:ভোলানাথ বৰুৱা.jpg |thumb|right|200px|ভোলানাথ বৰুৱা]] {{main article|ভোলানাথ বৰুৱা}} [[ভোলানাথ বৰুৱা]] (২৮ ছেপ্টেম্বৰ,১৮৫০-৩০ মে', ১৯২৩) আছিল এগৰাকী অসমীয়া উদ্যোগী আৰু ব্যৱসায়ী। তেওঁ ব্যৱসায় কৰাৰ মানসেৰে কলিকতালৈ আহি কলিকতীয়া কাঠৰ বেপাৰী কালীকৃষ্ট পৰামাণিকৰ লগত পৰিচিত হৈছিল আৰু তেওঁৰ লগত ব্যৱসায়িক সংযোগ স্থাপন কৰিছিল। শোভাৰাম বসাক ষ্ট্ৰীটৰ ওচৰত তেওঁ এটা ঘৰ সাজিলে।<ref name="ভোলা৩">{{cite book | title=শিক্ষা আৰু বাণিজ্যৰ অগ্ৰদূত সদাগৰ ভোলানাথ বৰুৱা | publisher=নন্দন প্ৰকাশন | author=বৰা, দেবেন্দ্ৰ নাথ | authorlink= | year=২০১৯ | location=গুৱাহাটী | pages=২০-২৩}}</ref> ব্যৱসায়ে উত্তৰণৰ মুখ দেখাৰ সময়তে ভোলানাথ বৰুৱাৰ লগত লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ সাক্ষাৎ হয়। ব্যৱসায়ত কিছু ধন ঘটি বৰুৱাই ১৮৯৪ চনত সিংভূম জিলাৰ এখন জংঘলত তেওঁলোকে কাঠৰ ব্যৱসায় আৰম্ভ কৰিলে। তাতে গুইলকোৰা বুলি ঠাই এডোখৰত তেওঁলোকে ঘৰ এটা ল'লে।<ref name="ভোলা২">{{cite book | title=শিক্ষা আৰু বাণিজ্যৰ অগ্ৰদূত সদাগৰ ভোলানাথ বৰুৱা | publisher=নন্দন প্ৰকাশন | author=বৰুৱা, কেশৱকান্ত | authorlink= | year=২০১৯ | location=গুৱাহাটী | pages=২৪-২৯}}</ref> পৰৱৰ্তী সময়ত কাঠৰ ব্যৱসায়ৰ বাবে ডাঙৰ-ডাঙৰ জংঘল ভোলানাথ বৰুৱাৰ হাতলৈ আহিল। ১৯০০ চনত বৰুৱাই ৰেওৱাৰ মহাৰাজৰ পৰা এখন ডাঙৰ জংঘল পালে। এই জংঘলত কাম কৰিবলৈ তেওঁ মহীনাৰায়ণ বৰাক মাতি আনে। সমান্তৰালভাৱে বৰুৱাই হাওৰাত ঘৰ কিনিলে আৰু তাতো অফিচ খুলিলে। লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা আৰু ফটিক চন্দ্ৰ বৰুৱাৰ দ্বিতীয় পুত্ৰ বিশ্বনাথ বৰুৱাক সেই অফিচ চলোৱাৰ ভাৰ দিলে। <ref name="ভোলা২" /> ১৮৯৩ চনৰ আশে-পাশে কাঠৰ ব্যৱসায় আৰম্ভ কৰাৰ সময়ত কলিকতাত ব্যৱসায়ী মহলৰ বহুতে তেওঁলোক দুয়োজনকে ভাই-ককাই বুলি ভাবিছিল আৰু সেয়ে বেজবৰুৱাই নিজৰ নামটো বহু সময়ত এল.বি. বৰুৱা বুলি লিখিছিল। কবি নৱকান্ত বৰুৱাই লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ কাঠৰ ব্যৱসায় সম্পৰ্কে কৈছে- ‘তেওঁৰ দুটা ব্যৱসায় আছিল, এটা কাঠৰ; আনটো কথাৰ। কাঠে তেওঁক দিছিল সাময়িক ধন-সম্পত্তি আৰু কথাই দিলে চিৰকালৰ ঐশ্বৰ্য। লক্ষ্মীনাথক এজন কৃতকাৰ্য বণিজ-কোঁৱৰ হিচাপে পোৱাতকৈ সাহিত্যৰথী হিচাপে পোৱাটো বেছি সৌভাগ্যৰ কথা। ’ চেগুণ কাঠৰ একচেটিয়া ব্যৱসায় কৰা গিৰিশ চন্দ্ৰ বোসৰ লগতো চিনাকি হৈ ভোলানাথ বৰুৱাই নিজৰ চেগুণ কাঠৰ ব্যৱসায় আগবঢ়াই নিছিল। বেজবৰুৱাৰ সান্নিধ্যত তেওঁ ব্যৱসায় আৰু বহল কৰি নিয়ে। কলিকতাৰ বেংগল টিম্বাৰৰ দৰে বিভিন্ন কাঠৰ কোম্পানীয়ে তেওঁলোকৰ ব্যৱসায়ত বিনিয়োগ কৰিবলৈ ধৰিলে। হাবি ঠিকাত লোৱা, কাঠ কটা আদি কামত বেজবৰুৱা পূৰাদমে ব্যস্ত হ’ল। কিন্তু বিভিন্নজনৰ উচতনিত বেজবৰুৱা আৰু ভোলানাথ বৰুৱাৰ মাজত ভুল বুজাবুজিৰ সৃষ্টি হয়। যাৰ ফলশ্ৰুতিত ১৯০৩ চনত ভোলানাথ বৰুৱাই এই যুটীয়া ব্যৱসায় ত্যাগ কৰিলে। তথাপিও তেওঁলোকৰ মাজৰ বন্ধুত্বপূৰ্ণ সম্পৰ্ক প্ৰায় আগৰ দৰেই থাকে।<ref name="সাৰথি">{{cite web | url=https://www.sarothiasom.in/2021/06/28/lakshminath-bezbarua-life-and-works/ | title=লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা – জীৱন আৰু কৰ্মৰাজি | publisher=সাৰথি | date=২৮ জুন, ২০২১ | accessdate=21 June 2022}}</ref> ভোলানাথ বৰুৱাৰ সংগ ত্যাগ কৰি বেজবৰুৱাই নিজাকৈ ‘অসম বেংগল ষ্টোৰ্চ’ নামৰ এখন দোকান খুলি স্বতন্ত্ৰ ব্যৱসায়ত নামে। অৱশ্যে ১৯১২ চনত ভোলানাথ বৰুৱাই বেজবৰুৱাক মাতি পঠিয়ায় আৰু বেজবৰুৱাই ভোলানাথ বৰুৱাক লগ ধৰে। ১৯১৪ চনত ভোলানাথ বৰুৱা দিল্লীত মটৰ দুৰ্ঘটনাত আঘাতপ্ৰাপ্ত হৈ হস্পিটেলত থকাৰ সময়ছোৱাত লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাই তেওঁক সংগ দিছিল। ইতিমধ্যে দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধ আৰম্ভ হ'ল। লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ দৰে ব্যৱসায়ীসকলৰ অৱস্থা বেয়াৰ ফালে ঢাল খালে। আত্মজীৱনী অনুসৰি অৱস্থা ইমান বেয়া অৱস্থা হৈছিল যে পুৰণি ষ্টেটছমেন কাকত বেচিহে তেওঁ বজাৰৰ খৰচ উলিয়াইছিল। বেজবৰুৱাই ১৯১৬ চনত কলিকতাৰ 'বাৰ্ড্ এণ্ড কোম্পানী'ত যোগদান কৰে। ১৯১৭ চনত কোম্পানীৰ কামত সপৰিয়ালে তেওঁ উৰিষ্যাৰ সম্বলপুৰলৈ উঠি যায়। ইয়াৰ পাছৰ পৰা তেওঁ কোম্পানীৰ কামত কলিকতা, বিহাৰ, উৰিষ্যাৰ বিভিন্ন অঞ্চল ভ্ৰমণ কৰে। উৰিষ্যাত থকাৰ সময়তে অসমৰ সুকবি [[যতীন্দ্ৰনাথ দুৱৰা]]ৰ সৈতে তেওঁৰ ঘনিষ্ঠ সম্পৰ্ক হয়। ১৯২৩ চনত ভোলানাথ বৰুৱাৰ মৃত্যুৰ ক্ষণত বেজবৰুৱাই অন্তিম শয্যাত দেখা কৰে আৰু ১৯২৪ চনত সম্বলপুৰৰ পৰা কলিকতালৈ উভতি আহে। ১৯২৪ চনতে তেওঁ অসম সাহিত্য সভাৰ সভাপতিৰ পদো অলংকৃত কৰে। ১৯২৮ চনত বেজবৰুৱাই বাৰ্ড্ এণ্ড কোম্পানীৰ কাম ইস্তফা দি সম্বলপুৰত নিজা ব্যৱসায়ৰ পাতনি মেলে। অৱশ্যে ১৯৩৮ চনত স্বাস্থ্যৰ অৱনতি ঘটাত তেওঁ সম্বলপুৰ এৰি অসমলৈ ৰাওনা হয়।<ref name="সাৰথি" /> ==সাহিত্যিক জীৱন== ===অসমীয়া ভাষা উন্নতি সাধিনী সভা=== বেজবৰুৱাৰ সাহিত্যিক জীৱন [[কলিকতা]]ত পঢ়ি থকাৰ সময়তে আৰম্ভ হৈছিল। সেই সময়তেই তেওঁ [[চন্দ্ৰকুমাৰ আগৰৱালা]] আৰু [[হেমচন্দ্ৰ গোস্বামী]]ক লগ পায়। সেই সময়ত অসমত অসমীয়া ভাষাক পুনৰ প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ তিনিও মিলি কলিকতাত পঢ়ি থকা অন্যান্য ছাত্ৰ সকলক লগত লৈ "অসমীয়া ভাষা উন্নতি সাধিনী সভা"(অ. ভা. উ. সা. সভা) নামে এখন সভা স্থাপন কৰে। এই সভাৰ মুখপত্ৰ হিচাপে ১৮৮৯ চনত তেওঁলোকে '[[জোনাকী]]' নামে এখন আলোচনী প্ৰকাশ কৰে। এই 'জোনাকী'ৰ পাততেই বেজবৰুৱাই প্ৰথম সাহিত্য সাধনাত মনোনিবেশ কৰে। জোনাকীৰ প্ৰথম বছৰ প্ৰথম সংখ্যাত 'লিতিকাই' নামৰ প্ৰথম [[প্ৰহসন]] প্ৰকাশ কৰে।<ref>মোৰ জীৱন সোঁৱৰণ, লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা, পৃষ্ঠা- ৯০, ৯২, ৯৩</ref> ইয়াৰ পিছত তেওঁ নিৰবচ্ছিন্নভাৱে অসমীয়া সাহিত্যৰ সকলো দিশতে জোনাকীকে ধৰি সেই সময়ত আৰু তাৰ পাছত অসমীয়া ভাষাত প্ৰকাশ পোৱা সকলো আলোচনী, সংবাদপত্ৰত সাহিত্য সাধনা কৰি যায়। 'জোনাকী' আলোচনীৰ সম্পাদনাৰ উপৰি তেওঁ ১৯০৯ চনত 'বাঁহী' অলোচনীৰ প্ৰতিষ্ঠা আৰু সম্পাদনা কৰে। বাঁহীৰ পাততেই সাহিত্যিক বেজবৰুৱা পূৰ্ণ হৈ উঠিল। বাঁহীৰ উপৰি বেজবৰুৱাই সমসাময়িক চেতনা, আলোচনী, জন্মভূমি, মিলন, [[অসম সাহিত্য সভা প্ৰত্ৰিকা]], অৰুণ, আৱাহন, বৰদৈচিলা, ন-জোন, জয়ন্তী, দৈনিক বাতৰি, অসম বন্তি আদি বিভিন্ন কাকত-আলোচনীত নিজৰ সৃষ্টিশীল লেখনি প্ৰকাশ কৰিছিল। সৰুৰে পৰাই সাহিত্য চৰ্চাৰ প্ৰতি লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাদেৱৰ অনুৰাগ আছিল যদিও কলিকতালৈ পঢ়িবলৈ যোৱাৰ পাছৰ পৰাহে তেওঁ সাহিত্য চৰ্চাত অধিক মনোযোগ দিয়ে। সেইসময়ত কলিকতা ভাৰতীয় নৱজাগৰণৰ পীঠস্থান আছিল। আৰু ইয়াতেই বাঙালী সাহিত্যৰ চমকপ্ৰদ উত্থান দেখি অসমীয়া সাহিত্যৰ ভঁৰাল চহকী কৰিবলৈ লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাদেৱে সাহিত্য চৰ্চা কৰিবলৈ অধিক প্ৰেৰণা লাভ কৰে। বেজবৰুৱাদেৱৰ এই স্পৃহাত হাত উজান দিয়ে হেমচন্দ্ৰ গোস্বামী, চন্দ্ৰকুমাৰ আগৰৱালাকে ধৰি সেইসময়ত কলিকতাত পঢ়ি থকা অসমীয়া ছাত্ৰসকলে। তেওঁলোকে নিজৰ গাঁঠিৰ ধন ভাঙি প্ৰকাশ কৰা আলোচনী ‘জোনাকী’তেই লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাদেৱৰ সাহিত্যিক প্ৰতিভাৰ বিকাশ সাধন হয়। ===বেজবৰুৱাৰ গল্প=== লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাক অসমীয়া চুটিগল্পৰ পথ-প্ৰদৰ্শক বা জনক বুলি ক'ব পাৰি। লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাদেৱৰ প্ৰথম চুটিগল্পৰূপে বহুতে ‘কন্যা’ গল্পটোক স্বীকৃতি দিব বিচাৰে যদিও বেজবৰুৱাদেৱৰ প্ৰথমটো প্ৰকাশিত চুটিগল্প হৈছে ‘সেউতী’।<ref name="সাৰথি" /> ‘সেউতী’ গল্পটো [[জোনাকী]] আলোচনীৰ চতুৰ্থ বছৰৰ চতুৰ্থটো সংখ্যাত প্ৰকাশিত হৈছিল। লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাদেৱৰ গল্পৰ পুথি চাৰিখন। তাৰে তিনিখন পুথি যথাক্ৰমে ‘সুৰভি’, ‘সাধুকথাৰ কুকি’ আৰু ‘জোনবিৰি’ তেওঁৰ জীৱিতকালতে প্ৰকাশ পায়। আনহাতে মৰণোত্তৰভাৱে প্ৰকাশিত তেওঁৰ গল্পৰ পুথিখন হৈছে ‘কেহোঁকলি’। ১৯০৯ চনত প্ৰকাশিত হোৱা ‘সুৰভি’ত মুঠ বাৰটি চুটিগল্প অন্তৰ্ভুক্ত হৈছে। ‘সুৰভি’ হৈছে প্ৰথম অসমীয়া চুটিগল্পৰ সংকলন। ১৯১০ চনত প্ৰকাশিত ‘সাধুকথাৰ কুকি’ত মুঠ সাতাইশটি চুটিগল্প সন্নিৱিষ্ট হৈছে। আনহাতে ষোল্লটা গল্পৰ সংকলন ‘জোনবিৰি’ প্ৰকাশ পাইছিল ১৯১৩ চনত। <ref name="সাৰথি" /> চতুৰ্থখন গল্প-সংকলনৰ নাম বেজবৰুৱাই দিয়া নাছিল। প্ৰধানকৈ 'বাঁহী'ত প্ৰকাশিত হোৱা কিছুমান অসংকলিত গল্পক একগোট কৰি ''কেহোঁকলি'' নামেৰে নামাংকিত কৰিব পাৰি বুলি [[অতুল চন্দ্ৰ হাজৰিকা]]ই ''বেজবৰুৱা গ্ৰন্থাৱলী''ত (১৯৬৮) প্ৰস্তাৱ দিছিল। তেওঁৰ যুক্তিমতে, সংকলনকেইখন ''নামকৰণ কৰা হৈছে মূল বিষয়বস্তুৰ লগত সামঞ্জস্য ৰাখি। ''। বেজবৰুৱাৰ গল্প-সমগ্ৰৰ এগৰাকী সংকলক হৃদয়ানন্দ গগৈয়ে লিখিছে, ''বেজবৰুৱাই এই গল্পখিনিৰে কিতাপখন কৰি থৈ যাব পৰা হ'লে পৰম সৌভাগ্যৰ কথাই হ'লহেঁতেন। তথাপি আমি এই গল্পসমূহক বেজবৰুৱাৰ চতুৰ্থ খণ্ডৰ গল্প বুলিয়ে ধৰিব পাৰো....''<ref name="ৰস">{{cite book | title=লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ গল্প-সমগ্ৰ | publisher=জ্যোতি প্ৰকাশন | author=গগৈ, হৃদয়ানন্দ | authorlink=পাতনি | year=২০১১ | location=গুৱাহাটী | pages=৩৩-৩৪ | isbn=৯৭৮-৮১-৯২১৮৮৭-৩-৭}}</ref> এই সংকলনত বেজবৰুৱাৰ মুঠ পোন্ধৰটা গল্প সংকলিত হৈছে। সাহিত্যিক, সমালোচক আৰু অধ্যাপক অমৃতজ্যোতি মহন্তই লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ গল্পৰ প্ৰসংগত মন্তব্য কৰিছে যে- ''বেজবৰুৱাৰ বহুকেইটা গল্পত পাঠকে পায় সেইসময়ৰ অসমীয়া মধ্যবিত্ত সমাজৰ এচামৰ মাজত গা-কৰা ফোঁপোলা ৰুচি আৰু ভণ্ডামিৰ প্ৰতি লেখকৰ তীব্ৰ শ্লেষ। এই ক্ষেত্ৰত ঠাউকতে আঙুলিয়াব পাৰি 'মলক গুইন গুইন' গল্পলৈ। অৱশ্যে 'নাঙলুচন্দ্ৰ দাস', 'ভোকেন্দ্ৰ বৰুৱা', 'আমাৰ কানীয়া সভাৰ এক অধিৱেশন' ইত্যাদি আন গল্পতো এই শ্লেষ আছে। '<ref name="অমৃত">{{cite web | url=https://xahitya.org/bezbarua_suti_golpo_amritjyotimahanta/ | title=বেজবৰুৱাৰ চুটি-গল্প | publisher=সাহিত্য ডট অৰ্গ | date=ছেপ্টেম্বৰ, ২০১৪ | accessdate=22 June 2022 | author=মহন্ত, অমৃতজ্যোতি}}</ref> বেজবৰুৱাৰ গল্প-সমগ্ৰৰ সম্পাদক হৃদয়ানন্দ গগৈয়ে বেজবৰুৱাৰ গল্পৰ বিষয়ে মন্তব্য আগবঢ়াইছে যে-<br />{{cquote|বেজবৰুৱাৰ গল্পত স্থান পোৱা সমাজখনৰ পৰিধি বিশাল। সেয়া সুদূৰ উৰিষ্যা আৰু বংগৰ পৰা অসমলৈকে বিস্তৃত এক বৃহৎ সমাজ। .....বেজবৰুৱা আছিল নিপুণ খনিকৰ। তেওঁৰ চৰিত্ৰবোৰেই তাৰ নিদৰ্শন। ....বেজবৰুৱাৰ গল্পৰ আন এক দিশ হ'ল তেওঁ সাধুকথা আৰু গল্পৰ মাজত পাৰ্থক্যৰ সীমাৰেখাডাল কমাই দিছে। জনগণৰ মুখে মুখে প্ৰচলিত অনেক কিংবদন্তী, সাধুকে তেওঁ গল্পৰ কাহিনীলৈ টানি আনিছে। ...গল্পকাৰ হিচাপে বেজবৰুৱাৰ সমাজ সচেতনতা প্ৰতিফলিত হৈছে বিভিন্ন গল্পৰ মাজত। '''<ref name="ৰসৰা">{{cite book | title=লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ গল্প-সমগ্ৰ | publisher=জ্যোতি প্ৰকাশন | author=গগৈ, হৃদয়ানন্দ | authorlink=পাতনি | year=২০১১ | location=গুৱাহাটী | pages=১০-১৩ | isbn=৯৭৮-৮১-৯২১৮৮৭-৩-৭}}</ref>}} ===বেজবৰুৱাৰ শিশু সাহিত্য=== [[File:চিলনীৰ জীয়েকৰ সাধু.jpg|right|200px|thumb|লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাদেৱৰ "[[বুঢ়ী আইৰ সাধু]]''ৰ এটা অন্যতম জনপ্ৰিয় সাধু "চিলনীৰ জীয়েকৰ সাধু"ৰ ডিজিটেল আৰ্ট শিল্পী ভাৰ্গৱ জ্যোতি বুঢ়া গোহাঁইৰ]] লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাই শিশু-কিশোৰৰ উপযোগী হোৱাকৈও বহুতো সাধু একগোট কৰিছিল। তেওঁৰ দ্বাৰা প্ৰকাশিত সাধুকথাৰ পুথি তিনিখন হৈছে ‘[[বুঢ়ী আইৰ সাধু]]’, ‘ককাদেউতা আৰু নাতিল’ৰা’ আৰু ‘জুনুকা’। বুঢ়ী আইৰ সাধুত একত্ৰিশটা, ককাদেউতা আৰু নাতিল’ৰাত ঊনত্ৰিশটা আৰু জুনুকাত দহটাকৈ সাধু সন্নিৱিষ্ট হৈ আছে। 'বুঢ়ী আইৰ সাধু' আজিৰ তাৰিখতো সমানেই জনপ্ৰিয়। কিতাপখন প্ৰথম প্ৰকাশ পাইছিল ১৯১২ চনৰ অক্টোবৰ অথবা নৱেম্বৰ মাহত। লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাদেৱে বহুজনৰপৰা লিখিত ৰূপত সংগ্ৰহ কৰা এই সাধুকথা বোৰকে "বুঢ়ী আইৰ সাধু" নাম দি সংকলনৰূপে প্ৰকাশ কৰিছিল। বেজবৰুৱাই ১৯১১ চনত “বুঢ়ী আইৰ সাধু”ৰ পাতনি লিখিছিল। বেজবৰুৱাৰ এই পুথিখনৰ কিছুমান সাধুত প্ৰতিফলিত হৈ থকা নাৰীবাদী স্বৰূপটোৰ বিষয়ে উল্লেখ কৰি সমালোচকে মন্তব্য কৰিছে যে-''বেজবৰুৱাৰ “বুঢ়ী আইৰ সাধু”ত কেইবাটাও নাৰী প্ৰধান গল্প আছে। সেইবোৰ হ’ল“মেকুৰীৰ জীয়েকৰ সাধু”, “ঔ-কুঁৱৰী”, “তেজীমলা”, “চিলনীৰ জীয়েকৰ সাধু”, “তুলা আৰু তেজা”, “কটা যোৱা নাক খাৰণি দি ঢাক”, “পানেশৈ”, “লখিমী তিৰোতা”, “কাঞ্চনী” আদি। নাৰী চৰিত্ৰ প্ৰধান এই গল্পসমূহত আমি লগ পাওঁ মাক, মাহীমাক, জীয়েক, সতিনীয়েক, জা-ক, শাহুৱেক আদিৰ চৰিত্ৰ। এই চৰিত্ৰসমূহ অধ্যয়ন কৰিলে তদানীন্তন সমাজ ব্যৱস্থা আৰু সেই সমাজ ব্যৱস্থাত নাৰীৰ স্থান, ভূমিকা সম্পৰ্কে আমি অৱগত হ’ব পাৰোঁ। '' <ref name="মিতালী">{{cite web | url=https://as.vikaspedia.in/education/childrens-corner/9ac9c799c9ac9f09c19f19be9f0-20189ac9c19c0-9869879f0-9b89be9a79c120199a4-9a89be9f09c0 | title=বেজবৰুৱাৰ ‘বুঢ়ী আইৰ সাধু’ত নাৰী | publisher=বিকাশপেডিয়া | accessdate=22 June 2022 | author=বৰ্মন, মিতালী}}</ref> ====জনপ্ৰিয় মাধ্যমত বুঢ়ী আইৰ সাধু==== ২০১৬ চনত মুক্তি লাভ কৰা [[ভাস্কৰ হাজৰিকা]] পৰিচালিত হৰৰ ফেণ্টাচী প্ৰকাৰৰ অসমীয়া চলচ্চিত্ৰ [[কথানদী]] ছবিখনৰ কাহিনীটো লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ বুঢ়ী আইৰ সাধুৰ কেইটিমান জনপ্ৰিয় সাধু আৰু চৰিত্ৰক কেন্দ্ৰ কৰি গঢ়ি উঠিছে। সেইকেইটা সাধু হৈছে- তেজীমলা, চম্পাৱতী, ঔ-কুঁৱৰী আৰু তাৱৈৰ সাধু। <ref>https://www.thehindu.com/features/and-the-river-flows-to-tell-the-tales-kothanodi/article8645138.ece</ref> <ref>{{cite news | url=http://timesofindia.indiatimes.com/city/guwahati/Four-iconic-fables-to-feature-in-film/articleshow/26761372.cms | title=Four iconic fables to feature in film | work=Times of India | date=3 December 2013 | author=Das, Gaurav | location=Guwahati}}</ref> ===কবিৰ ৰূপত বেজবৰুৱা=== লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাই [[জোনাকী]], [[বাঁহী]] আলোচনীত নিয়মীয়াকৈ কবিতা লিখিছিল। কবিতাত দেশপ্ৰেম, আধ্যাত্মিক, খুহুতীয়া আদি বিবিধ শৈলী তথা ভাৱ প্ৰকাশ পাইছিল। অসমীয়া ৰোমাণ্টিক কবিতাৰ ক্ষেত্ৰখনলৈও বেজবৰুৱাৰ অৱদান উল্লেখযোগ্য। তেখেতৰ দ্বাৰা লিখিত কবিতাপুথি [[কদমকলি]] ১৯১৩ চনত প্ৰকাশিত হৈছিল। এই কবিতাপুথিত আঠচল্লিছটা কবিতা সন্নিৱিষ্ট হৈছে। তেখেতৰ কবিতাসমূহক ড° মহেশ্বৰ নেওগদেৱে “সোণ-পানীৰে চপাই-বন্ধাই থ’ব পৰা’’ <ref>যুগসম্ৰাট সাহিত্যৰথী লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা, জীৱন আৰু সাহিত্য, বিপুল চন্দ্ৰ ভট্টাচাৰ্য্য, পৃ:নং; ৫৬, কামধেনু প্ৰকাশন, ২০২১</ref>বুলি অভিহিত কৰিছে। কদমকলিত সন্নিৱিষ্ট হোৱা ‘মোৰ দেশ’ কবিতাটোৱেই অসমৰ জাতীয় সংগীত হিচাপে স্বীকৃত। তেখেতে ‘কদমকলি’ৰ পাতনিত লিখিছিল-{{cquote|কবিতা হয় যদি হওক, নহয় যদি নহওক, বুলি মাজে-সময়ে লিখা পদ্যবোৰ গোটাই একে ঠাই কৰি এই কিতাপখন কৰা হল, কবি হবৰ দুৰাশা কবি নহয়। মোৰ নিজৰ ৰচনাবোৰ মোৰ নিজৰে পঢ়িবলৈ ভাল লাগে; বোধকৰোঁ নিজৰ দেখি। সেইবোৰ সিচ্ ৰতি হৈ থকা বাবে, পঢ়িব খুজিলে আহুকাল পাওঁ; সেইদেখি সেইবোৰ একেলগ কৰি সুচলকৈ ললোঁ। এখন ছপোৱা আৰু হেজাৰখন ছপোৱা প্ৰায় একে খৰচৰে কথা; সেইবাবে সেইদৰেই ছপাই থলোঁ; যাৰ মন যায় পঢ়িব, যাৰ মন নাযায় নপঢ়িব। আৰু যাৰ মন যায় তেওঁ মনত অলপো খুকুঁৰি নাৰাখি তাৰ কাঠ-সংস্কাৰ কৰি সন্তোষ লভিব, ৰাইজৰ আগত এই নিবেদন।<ref name="কদমকলি">{{cite web | url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/80/%E0%A6%95%E0%A6%A6%E0%A6%AE-%E0%A6%95%E0%A6%B2%E0%A6%BF_%E0%A6%AC%E0%A7%87%E0%A6%9C%E0%A6%AC%E0%A7%B0%E0%A7%81%E0%A7%B1%E0%A6%BE.pdf | title=কদমকলি | publisher=আৰ্কাইভ | accessdate=22 June 2022 | author=বেজবৰুৱা, লক্ষ্মীনাথ | pages=৫}}</ref>}} বেজবৰুৱাৰ দ্বিতীয়খন কবিতাপুথি ''পদুমকলি''। এইখন প্ৰকাশিত হয় তেখেতৰ মৃত্যুৰ পাছত, ১৯৬৮ চনত। তেখেতৰ জন্ম শতবৰ্ষ উপলক্ষে মৰণোত্তৰভাৱে এই কবিতাপুথিখন প্ৰকাশ কৰা হৈছিল। পদুমকলিত ২৮টা কবিতা সন্নিৱিষ্ট হৈছে।<ref name="বেজবৰুৱা" /> {{cquote|'''কবিতা'''<br /> ....বিজুলীৰ চকামকা নিমিষ পোহৰ। জোনৰ কোমল কান্তি, পানীৰ লহৰ। বীণৰ আতমা সিটি উৰি “গুণ” গায়। বাঁহীৰ জীৱন সি যে ডালত “কুউৱায়”। ৰমণীৰ কমনীয় মাধুৰী মধুৰ। আধা-ফুটা আধা মাত সৰগ শিশুৰ?... <small>ৰচনাকাল-১৮৩২ শক। কদমকলি, বহাগ, হাওড়া।</small>}} অসমৰ বিশিষ্ট সাহিত্যিক-সমালোচক ড° হীৰেন গোহাঁয়ে লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ 'বীণবৰাগী'ক শ্ৰেষ্ঠ কবিতা হিচাপে স্বীকৃতি দিছে। এই প্ৰসংগত তেখেতে কৈছে যে- {{cquote|... এই কবিতাটোত তেওঁৰ মনত সহাৱস্থান কৰা বিভিন্ন ভাবধাৰা ঐকতানৰূপে সংহত হৈছে। সেয়ে কবিতা হিচাপেও তাৰ গাঁথনি জটিল, সূক্ষ্ম আৰু বিস্ময়কৰভাৱে গাঢ়। .....কবিতাটো ৫টা খণ্ডত সম্পূৰ্ণ হৈছে। প্ৰতিটো খণ্ডতে একোটা নতুন ভাব মূৰ্ত হৈছে। ...<ref>{{cite book | title=নিৰ্বাচিত সমালোচনা | publisher=অসম প্ৰকাশন পৰিষদ | author=গোহাঁই, ড° হীৰেন | authorlink=অসমীয়া কবিতাৰ বিকাশত বেজবৰুৱাৰ স্থান | year=২০০৭, ডিচেম্বৰ | location=গুৱাহাটী | pages=১৬৪-১৬৭}}</ref>}} ===নাট্যকাৰ হিচাপে বেজবৰুৱা=== [[File:Laxminath Bezbarua Museum.jpg|right|thumb|250px||<center>[[শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰ]]ৰ ভিতৰত অৱস্থিত লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা সংগ্ৰহালয়</center>]] জোনাকীৰ জৰিয়তে নাট্যকাৰ হিচাপে আত্মপ্ৰকাশ কৰা আলোচনীখনৰ প্ৰথম বৰ্ষতে ‘লিতিকাই’(১৮৯৪) নামৰ নাটকখন লিখি উলিয়ায়। ১৯১৩ চনত বেজবৰুৱাৰ নোমল, পাচনি আৰু চিকৰপতি-নিকৰপতি প্ৰকাশ পায়। তাৰ ঠিক দুবছৰৰ পাছত অৰ্থাৎ ১৯১৫ চনত প্ৰকাশিত হয় তেখেতৰ তিনিখন নাট যথাক্ৰমে [[জয়মতী]] কুঁৱৰী, [[wikisource:as:চক্ৰধ্বজ সিংহ|চক্ৰধ্বজ সিংহ]] আৰু বেলিমাৰ। লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ নাটকক ধেমেলীয়া(প্ৰহসন) আৰু বুৰঞ্জীমূলক শাখাত দ্বিবিভক্ত কৰিব পাৰি। লিতিকাই, নোমল, পাচনি আৰু চিকৰপতি-নিকৰপতি তেখেতৰ দ্বাৰা লিখিত প্ৰহসন। আনহাতে [[বুৰঞ্জী]]মূলক নাটকেইখন হৈছে জয়মতী কুঁৱৰী, চক্ৰধ্বজ সিংহ আৰু বেলিমাৰ। ইয়াৰ উপৰি বেজবৰুৱাই ''[[wikisource:as:হ য ব ৰ ল|হ য ব ৰ ল]]'' নামৰ আন এখন নাটকো লিখিছিল। ১৮৫৩ শক অৰ্থাৎ ১৯৩১ চনত বাঁহী আলোচনীৰ দ্বিতীয় বছৰৰ একাদশ সংখ্যাত এই নাটকখন প্ৰকাশিত হৈছিল। নাটকখনত মুঠতে চাৰিটা দৰ্শন আছে। এইখন হৈছে চক্ৰান্তমূলক, পৰিস্থিতিভিত্তিক নাটক।<ref name="সাহিত্যৰথী">{{cite book | title=সাহিত্যৰথী | publisher=জ্যোতি প্ৰকাশন | author=বৰুৱা, বিকাশজ্যোতি | year=২০০৬, নৱেম্বৰ}}</ref> ১৯১৫ চনত (১৮৩৭ শক)ত প্ৰকাশিত হোৱা ''চক্ৰধ্বজ সিংহ'' নাটখনৰ বিষয়ে বেজবৰুৱাই পাতনিত লিখিছিল-{{cquote|এই নাটৰ সম্পৰ্কে ইয়াকে কব লগীয়া যে মোৰ আদৰৰ বন্ধু শ্ৰীযুক্ত হেমচন্দ্ৰ গোসাঁঞীৰ “শৰাইঘাটৰ যুদ্ধ”, উষা নামে মাহেকীয়া কাকতত ওলোৱা) প্ৰবন্ধৰপৰা ইয়াৰ ঘাই সঁজুলি লোৱা হৈছে। অনেক ঠাইত সেই প্ৰবন্ধৰপৰা শাৰীয়ে শাৰীয়ে কথা এই কিতাপত ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে। এই কাৰ্য্য়ত গোসাঞী দেৱে অনুমতি দি, এই কিতাপ ৰচনাত মোক সহায় কৰা বাবে মই তেওঁৰ ওচৰত কৃতজ্ঞ আৰু ধৰুৱা। .....এই কিতাপ ৰচনা কৰাৰ মোৰ ঘাই উদ্দেশ্য আসামৰ অতীত গৌৰৱ-কাহিনী নাটৰ আকাৰেৰে আজিকালিৰ অসমীয়াৰ আগত প্ৰচাৰ কৰাটো হে, নাট লেখি যহ আৰ্জিবলৈ যোৱাটো নহয়। কিন্তু লগতে যদি যহ উপাৰ্জ্জন হয় হওক, নহয় নাই।<ref name="চক্ৰধ্বজ">{{cite web | url=https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=File:%E0%A6%9A%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A7%B0%E0%A6%A7%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%9C_%E0%A6%B8%E0%A6%BF%E0%A6%82%E0%A6%B9.djvu&page=2 | title=চক্ৰধ্বজ সিংহ | publisher=আৰ্কাইভ | accessdate=22 June 2022}}</ref>}} সাহিত্যিক-সমালোচক ড° হীৰেন গোহাঁয়ে লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ ''চক্ৰধ্বজ সিংহ'' সন্দৰ্ভত কৈছে- {{cquote|... নাটকৰ দৃশ্যসমূহ পৰিকল্পনা কৰোঁতে বেজবৰুৱাই পৰিপক্ব নিপুণ নাট্যকাৰৰ দৰে যথেষ্ট বৈচিত্ৰ্য সৃষ্টি কৰিছে যাতে দৰ্শকে আমনি নাপায়। মাজে মাজে দূতৰ যোগেদি পঠিওৱা দীঘল চিঠিবোৰ ৰাজসভা বা দৰবাৰত যেতিয়া পঢ়ি শুনোৱা হয়, তেতিয়া এহাতে দৰ্শকে দুই পক্ষৰ অৰিয়াঅৰি, কূটনৈতিক কৌশল, যুদ্ধৰ প্ৰস্তুতি সম্পৰ্কে বহুতো খবৰ পায়, যি নাটকৰ কাহিনীক আগুৱাই লৈ থাকে। ....<ref>{{cite book | title=শিল্প-সংস্কৃতিৰ ৰণাঙ্গন | publisher= ঐকান্তিক প্ৰকাশন | author=গোহাঁই, ড° হীৰেন | authorlink=অদ্বিতীয় বেজবৰুৱা | year=২০২১, ডিচেম্বৰ | location=গুৱাহাটী | pages=৭৫-৭৭}}</ref>}} ===ঔপন্যাসিক হিচাপে লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা=== ১৮ শতিকাৰ শেষৰফালে সংঘটিত হোৱা [[দন্দুৱা দ্ৰোহ]]ৰ পটভূমিত বেজবৰুৱাই ১৮৯১ চনত ''পদুম কুঁৱৰী'' নামৰ উপন্যাসখন লিখিছিল। ১৮ শতিকাৰ শেষৰফালে আহোম ৰাজ্যৰ বৰফুকনে চোৱা-চিতা কৰা অঞ্চল কামৰূপত হোৱা এক বিদ্ৰোহ হৈছে দন্দোৱা দ্ৰোহ। স্বৰ্গদেউ কমলেশ্বৰ সিংহৰ দিনত হৰদত্ত আৰু বীৰদত্ত নামৰ দুজন ভাই-ককাইয়ে এই বিদ্ৰোহৰ গুৰি ধৰিছিল। কোচবিহাৰ আৰু বিজনীৰ ৰজাৰ গোপন সহযোগত তেওঁলোকে কছাৰী, পঞ্জাবী আৰু হিন্দুস্তানী শৰনাৰ্থীৰ এটা দল গঠন কৰে আৰু নিজকে স্বাধীন ঘোষণা কৰি প্ৰায় গোটেই উত্তৰ গুৱাহাটী অধিকাৰ কৰে। জোনাকী আলোচনীৰ তৃতীয়টো বৰ্ষত ধাৰাবাহিকভাৱে প্ৰতিটো খণ্ডতেই এই উপন্যাসখন প্ৰকাশিত হৈছিল। অৱশ্যে উপন্যাসৰ ৰূপত ১৯০৫ চনতহে ''পদুম কুঁৱৰী'' প্ৰকাশিত হয়। নাটকখনত মুঠতে পোন্ধৰটা আধ্যা(অংশ) আছে।<ref name="বেজবৰুৱা" /><ref name="Baruah">{{cite book | title=Last Days of Ahom Monarchy | publisher=Munshiram Manoharlal Publishers Pvt Ltd | author=S. L. Baruah | year=1993 | location=New delhi | pages=151}}</ref> ===অসমীয়া হাস্য-ব্যংগ সাহিত্য আৰু লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা=== অসমীয়া হাস্য-ব্যংগ সাহিত্যলৈ লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাদেৱৰ অৱদান অসামান্য। বিশেষকৈ তেখেতৰ দ্বাৰা সৃষ্ট ''কৃপাবৰ বৰবৰুৱা'' নামৰ কাল্পনিক চৰিত্ৰটি অসমীয়া ব্যংগ সাহিত্যৰ এটি গুৰুত্বপূৰ্ণ অংশ। ''কৃপাবৰ বৰবৰুৱা'' ছদ্মনামেৰে ৰচনা কৰা লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাদেৱৰ হাস্য-বংগৰ সংকলনসমূহক ‘কৃপাবৰী সাহিত্য’ হিচাপে নামকৰণ কৰা হৈছে। কৃপাবৰ বৰুবৰুৱাৰ চৰিত্ৰটিৰ জৰিয়তে সৃষ্টি কৰা হাস্যৰসৰ কৌশলক একাংশ সমালোচকে পৃথিৱীৰ শ্ৰেষ্ঠ হাস্য-ৰসিকসকলৰ লগত তুলনা কৰিছে। অসমৰ সাহিত্যিক-লেখক [[বেণুধৰ শৰ্মা]]ই বেজবৰুৱাৰ 'সমাজিক' ৰচনাক শ্ৰেষ্ঠ খুহুতীয়া ৰচনা বুলি কৈছে। এইসমূহ ৰচনাই ভণ্ডামি, স্ত্ৰী-স্বাধীনতা, বৃদ্ধ-বিবাহ, অন্ধ-বিশ্বাস, অন্ধ-অনুকৰণ, সাংবাদিকতা আদি অনেক ৰাজনৈতিক-সামাজিক-সাংস্কৃতিক সমস্যাক বিষয়বস্তু হিচাপে লৈছে। সমালোচক <ref name="আব্দুজ ছাজিদ">{{cite web | url=https://xahitya.org/%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A7%B0%E0%A6%B8%E0%A6%BF%E0%A6%95-%E0%A6%AC%E0%A7%87%E0%A6%9C%E0%A6%AC%E0%A7%B0%E0%A7%81%E0%A7%B1%E0%A6%BE-%E0%A6%86%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%A6/ | title=হাস্যৰসিক বেজবৰুৱা | publisher=সাহিত্য ডট অৰ্গ | date=২০১৪, ছেপ্টেম্বৰ | accessdate=22 June 2022 | author=ছাজিদ,আব্দুজ}}</ref>ৰ মতে,''বৈজ্ঞানিক আৰু আধুনিক মনৰ অধিকাৰী আছিল লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা। এটা সংস্কাৰমুক্ত মন লৈ তেখেতে পৰিৱৰ্তনৰ অনুকূল পৰিৱেশ সৃষ্টি কৰাৰ প্ৰয়াস কৰিছিল হাস্যৰসৰ মাজেদি। ....'কৃপাবৰ বৰবৰুৱাৰ যোগেদি বেজবৰুৱাই জাতীয় জীৱনৰ দুখ-ত্ৰুটি, অসামঞ্জস্য-বিসংগতি আদি পৰিষ্কাৰকৈ দাঙি ধৰিছে। চৰিত্ৰটিৰ আৰ্ৱিভাৱ সন্দৰ্ভত বেজবৰুৱাই ''কৃপাবৰ বৰুৱা'' নামৰ ৰচনাখনত লিখিছে- {{cquote|কৃপাবৰ বৰবৰুৱা মহা ধনুৰ্দ্ধৰ। বৰ পেট টিকনিৰ মূৰ লৰফৰ॥ সুদৰ্শন হাতে বিষ্ণু, শূল হাতে ভোলা। মহেন্দ্ৰৰ বজ্ৰ, কৃপাৰ কাকতৰ টোপোলা॥ অসম গৈৰৱ-ভানু কৃপা কল্পতৰু। কলেৱৰ শ্যাম যেন ভাত-ৰন্ধা চৰু॥ চৈধ্য ফকীয়া কবি কৃপা তয়াময়া ৰণে। নিজৰ জীৱন কাব্য নিজে নিজে ভণে॥ এডলীয়া কচুৰ জাল মাকে খাইছিল। দুষ্টৰ পিঠিত কৃপা নিত্যে থিয়াকিল॥ অন্যায়লৈ নগা-যাঠি ন্যায়লৈ কলচী। কানি ভাং লাওপানী বহায় দকচি॥ বাহুবলী বৰবৰুৱা চিন্তে পৰৰ ইষ্ট। নোৱাৰি মিলাব পদ কৰে ”হেষ্টনেষ্ট”॥}} ১৯০৪ চনত ''জোনাকী'' আলোচনীত বেজবৰুৱাৰ দ্বাৰা লিখিত এলানি হাস্য-ব্যংগ ৰচনা ''কৃপাবৰ বৰুৱাৰ কাকতৰ টোপোলা'' নামেৰে প্ৰকাশিত হয়। ১৯০৯ চনত 'কৃপাবৰ বৰুৱাৰ ওভতনি'' নামেৰে এখন গ্ৰন্থ প্ৰকাশ কৰোৱায়। এইখন গ্ৰন্থত সন্নিৱিষ্ট ৰচনাসমূহ গুৱাহাটীৰ পৰা প্ৰকাশিত ''জোনাকী'' আৰু ''ঊষা'' আলোচনীত ওলাইছিল। আনহাতে ''বাঁহী'' আলোচনীত বেজবৰুৱাই লিখা হাস্য-ব্যংগাত্মক ৰচনাসমূহ ''বৰবৰুৱাৰ বুলনি'' আৰু ''কৃপাবৰ বৰুৱাৰ ভাৱৰ বুৰবুৰণি'' নামেৰে পৰৱৰ্তী সময়ত গ্ৰন্থ আকাৰে ওলায়। ইয়াৰ লগতে বেজবৰুৱাই ‘বৰবৰুৱাৰ চিন্তাৰ শিলগুটি’, ‘বৰবৰুৱাৰ সাহিত্যিক ৰহস্য ‘আৰু ‘কৃপাবৰ বৰুৱাৰ সামৰণি’ নামেৰে প্ৰবন্ধ সংকলন উলিয়ায়। {{Quote box|quote=কোনো এটা জাতিক ডাঙৰ কৰিব লাগিলে কিছুমান সঁজুলিৰ আৱশ্যক। জাতীয় ”ডাঙৰতালৈ” সেই সঁজুলিবিলাক নহলে নহয়। কোনো বাঢ়ৈয়ে চাছ, হাতুৰি, ৰেন্দা, বটালি প্ৰভৃতি নহলে কোনো বৰপেৰা সাজিব নোৱাৰে। জাতীয় বৰপেৰা সাজিবলৈকো তেজৰ চাছ, বলৰ বটালি, সহিষ্ণুতাৰ ৰেন্দা, একতাৰ গজাল, স্থিৰতাৰ কৰত, গাম্ভীৰ্য্যৰ হাতুৰি, বাহ্যাড়ম্বৰৰ পাক-ভোঁহৰ, ধৰ্মনিষ্ঠাৰ খিলি, সদাচাৰৰ গৰ্ভ-গজাল লাগে। অসমীয়াৰ জাতীয় বৰপেৰা সাজিবলৈ এইবিলাক পূৰাপূৰ আছে। তেন্তে নো অসমীয়া জাতি ডাঙৰ জাতি নহব কিয় হেঁ ককাই কোৱাঁ? অসমীয়া জাতি ডাঙৰীয়া-জাতি! |source =[[wikisource:as:অসমীয়া জাতি ডাঙৰ জাতি|অসমীয়া জাতি ডাঙৰ জাতি,লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা]]|align=right |width=50% |fontsize=100% |quoted=1}} বেজবৰুৱাৰ হাস্য-ব্যংগ সাহিত্যই আধুনিক সময়তো পাঠক আৰু সমালোচক শ্ৰেণীৰ পৰা বিশেষ গুৰুত্ব লাভ কৰি আহিছে। ভাষাৰ ক্ষেত্ৰত বেজবৰুৱাই প্ৰদৰ্শন কৰা বিচক্ষণতা আৰু উপস্থাপনৰ ক্ষেত্ৰত দেখুওৱা অভিনৱত্বক প্ৰশংসা কৰি এগৰাকী আলোচকে ড° লীলাৱতী শইকীয়া বৰাই লিখিছে, {{cquote|বেজবৰুৱাৰ সমগ্ৰ সাহিত্যৰাজিৰ মূল প্ৰকাশিকা শক্তি আছিল তেওঁৰ বিচিত্ৰ শব্দৰাজি। উল্লিখিত শব্দসম্ভাৰৰ উপৰি পুনৰুক্তি, ধ্বন্যাত্মক শব্দ আদিয়েও বেজবৰুৱাৰ অসাধাৰণ ভাষাজ্ঞানৰ পৰিচয় দিয়ে। বেজবৰুৱা শব্দৰো এগৰাকী নিপুণ কাৰিকৰ। তেওঁৰ সমগ্ৰ ৰচনাৱলীৰ মাজত নিজে নতুনকৈ সৃষ্টি কৰি লোৱা শব্দৰাজিয়ে তেওঁৰ ভাষাক এক অনবদ্য ৰূপ দিছে। তেনে শব্দ কিছুমান হৈছে – গৰুৱালি, ছাতৰীয়া, মেকুৰীত্ব, মটৰাৰোহন, নিপনীয়া গাখীৰ, পখিলা ল’ৰা, পিত্তাল মানুহ, ভেকুৰীকটীয়া যুঁজাৰু, বৰটোপীয়া বৰষুণ আদি। ইয়াৰ উপৰি ন ন মিশ্ৰ শব্দ (যেনে- মেছবাসী, হাইকোৰ্টীয়া আদি), সমাসবদ্ধ শব্দ (যেনে- পদূলিশুঙা, অমৰাকটীয়া, পোৱা-পুই আদি) অৰ্থবহ প্ৰয়োগ বেজবৰুৱাৰ সুদক্ষ ভাষাবিদৰ ৰূপটো স্পষ্ট কৰি তোলে। '' <ref name="লীলা">{{cite web | url=https://as.vikaspedia.in/education/9ac9bf9b69bf9b79cd99f-9ac9cd9af9959cd9a49bf9b89959b2/9b29959cd9b79cd9ae9c09a89be9a5-9ac9c799c9ac9f09c19f19be9f0-9b89be9b99bf9a49cd9af9f0-9ad9be9b79be | title=লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ সাহিত্যৰ ভাষা | publisher=বিকাশপেডিয়া | accessdate=22 June 2022 | author=বৰা, ড° লীলাৱতী শইকীয়া}}</ref>}} ===জীৱনীকাৰ হিচাপে লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা=== নিজ পিতৃ দীননাথ বেজবৰুৱাৰ জীৱন সম্পৰ্কে ১৯০৯ চনত লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাই ''ডাঙৰীয়া দীননাথ বেজবৰুৱাৰ জীৱন চৰিত''খন লিখি উলিয়ায়। ১৯১১ চনত মহাপুৰুষ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱৰ জীৱন আৰু সৃষ্টিৰাজিৰ উল্লেখ আৰু বিৱৰণেৰে লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাই ১৯১১ চনত ''শংকৰদেৱ'' নামৰ এখন জীৱনী লিখিছিল। ইয়াৰ পিছত ১৯১৪ চনত তেখেতে ''শ্ৰীশ্ৰী শংকৰদেৱ আৰু শ্ৰীশ্ৰী মাধৱদেৱ'' নামৰ জীৱনীগ্ৰন্থখন প্ৰকাশ কৰে। <ref name="বেজবৰুৱা" /> ==বৈবাহিক জীৱন== বি.এ পাছ কৰাৰ ঠিক পাচতেই ১৮৯১ চনত কলিকতাৰ জোড়াসাঁকোৰ দেৱেন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰ পৰিয়ালৰ জীয়াৰী [[প্ৰজ্ঞাসুন্দৰী দেৱী|প্ৰজ্ঞাসুন্দৰীৰ]] লগত লক্ষ্মীনাথৰ বিবাহপাশত আৱদ্ধ হয়।<ref>মোৰ জীৱন সোঁৱৰণ, লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ একমাত্ৰ আত্মজীৱনী, পৃষ্ঠা-১১৬, ১২৪</ref> প্ৰজ্ঞাসুন্দৰী আছিল মহৰ্ষি দেৱেন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰৰ নাতিনী তথা ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰৰ ভতিজা-জী। বিবাহোত্তৰ জীৱনৰ কেইটামান দিন বেজবৰুৱাই নিজৰ সতীৰ্থ-বন্ধু ব্যৱসায়ী ভোলানাথ বৰুৱাৰ কটাবলগীয়া হৈছিল আৰু প্ৰজ্ঞাসুন্দৰী দেৱী নিজৰ পিতৃ-গৃহতে আছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত বেজবৰুৱা আৰু ভোলানাথ বৰুৱাৰ ব্যৱসায়ে উন্নতিৰ পথ দেখে আৰু বেজবৰুৱাই সপৰিবাৰে নতুন ঘৰ এটা কিনি তাতেই থাকিবলৈ লয়। ১৮৯৫ চনত তেওঁলোকৰ প্ৰথমটি সন্তান 'সুৰভি'ৰ জন্ম হয়। পিছে দুখজনকভাৱে জন্মৰ মাত্ৰ পাঁচ বছৰৰ পাছতেই ডিফথেৰিয়া ৰোগত আক্ৰান্ত হৈ সুৰভিয়ে ১৯০০ চনত মৃত্যুক সাবটি লয়। সুৰভিৰ মৃত্যুৰ ১৮ দিনৰ পাছতে তেওঁলোকৰ দ্বিতীয় কন্যা অৰুণাই জন্মগ্ৰহণ কৰে। ১৯০৩ চনত জন্ম হয় তেওঁলোকৰ তৃতীয়টি সন্তান। নাম ৰখা হয় ৰত্নাৱলী। ১৯০৮ চনত চতুৰ্থটি সন্তান দীপিকাই জন্মলাভ কৰে। পৰৱৰ্তী সময়ত দীপিকা বিলাতলৈ যায় আৰু সন্যাসিনী হয়। বেজবৰুৱাৰ দেহাৱসানৰ পাছতহে তেওঁ অসমলৈ উভতি আহে। <ref name="বেজবৰুৱা">{{cite web | url=https://www.sarothiasom.in/2021/06/28/lakshminath-bezbarua-life-and-works/ | title=লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা – জীৱন আৰু কৰ্মৰাজি | publisher=সাৰথি | date=২৮ জুন ২০২১ | accessdate=21 June 2022 | author=সাৰথি}}</ref> ==বেজবৰুৱাক প্ৰদান কৰা উপাধি সন্দৰ্ভত== অসমৰ সাহিত্যৰসিকসকলে বেজবৰুৱাৰ জীৱনকালতে তেখেতক 'ৰসৰাজ' আৰু 'সাহিত্যৰথী' উপাধি দুটা প্ৰদান কৰিছিল। অৱশ্যে বেজবৰুৱাই নিজে দ্বিতীয়টোহে উপাধি পছন্দ কৰিছিল। বঙালী নাট্যকাৰ [[অমৃতলাল বসু]]কো বঙালী বৌদ্ধিক সমাজে 'ৰসৰাজ' উপাধি আগতে দি থৈছিল। সেইবাবে বেজবৰুৱাই 'ৰসৰাজ' উপাধিটো বৰকৈ পছন্দ কৰা নাছিল। <ref name="হীৰেন১">{{cite book | title=শিল্ল-সংস্কৃতিৰ ৰণাঙ্গন | publisher=ঐকান্তিক | author=গোহাঁই, ড° হীৰেন | authorlink=অদ্বিতীয় বেজবৰুৱা | year=২০২১ | location=গোলাঘাট | pages=৬৮ | isbn=৯৭৮-৮১-৯৫১৪৪৮-৪-৬}}</ref> ==অসমৰ জাতীয় সংগীত== ১৯০৯ চনত লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাই সম্পাদনা কৰি প্ৰকাশ কৰা 'বাঁহী' আলোচনীত 'মোৰ দেশ' নামেৰে গীত এটি প্ৰকাশিত হয়। গীতটিৰ শিৰোনাম আছিল 'অ মোৰ আপোনাৰ দেশ'। ১৯২৮ চনত তেজপুৰত বহা অসম ছাত্ৰ সন্মিলনত এই গীতটিক জাতীয় সংগীত হিচাপে গ্ৰহণ কৰা হয়। গীতটি বেজবৰুৱাৰ 'কদম কলি' নামৰ গ্ৰন্থখনিত সন্নিৱিষ্ট হৈছে। গীতটিৰ সুৰকাৰ হৈছে কমলাপ্ৰসাদ আগৰৱালা। <ref name="শান্তনু">{{cite book | title=অসম ইয়েৰ বুক ২০২২ | publisher=জ্যোতি প্ৰকাশন | author=[[শান্তনু কৌশিক বৰুৱা|বৰুৱা, শান্তনু কৌশিক]] | year=২০২১ | location=গুৱাহাটী | pages=৪৩২ | isbn=৯৭৮-৯৩-৮১৪৮৫-৮২-৮}}</ref> ==সাহিত্যিক কৰ্মৰাজি== বেজবৰুৱাৰ সাহিত্যৰাজিক তলত দিয়াৰ দৰে ভাগ কৰিব পাৰি। ===আত্ম-জীৱনী আৰু জীৱনী=== * [[wikisource:as:মোৰ জীৱন সোঁৱৰণ (প্ৰথম খণ্ড, ১৯৪৫)|মোৰ জীৱন সোঁৱৰণ (প্ৰথম খণ্ড, ১৯৪৫)]]<ref name="Datta1987">{{cite book|author=Amaresh Datta|title=Encyclopaedia of Indian Literature: A-Devo|url=http://books.google.com/books?id=ObFCT5_taSgC&pg=PA273|accessdate=28 November 2012|year=1987|publisher=Sahitya Akademi|isbn=978-81-260-1803-1|pages=273–}}</ref> * মোৰ জীৱন সোঁৱৰণ (দ্বিতীয় খণ্ড, ১৯৬১)<ref name="Datta1987"/> * ডাঙৰীয়া দীননাথ বেজবৰুৱাৰ সংক্ষিপ্ত জীৱন চৰিত * [[wikisource:as:শ্ৰীশ্ৰী শংকৰদেৱ |শ্ৰীশ্ৰী শংকৰদেৱ]] * শ্ৰীশ্ৰী শংকৰদেৱ আৰু শ্ৰীশ্ৰী মাধৱদেৱ ===চিন্তাশীল ৰচনা=== * [[wikisource:as:তত্ত্বকথা|তত্ত্বকথা ]] * শ্ৰীকৃষ্ণকথা * ভগৱৎ কথা ===উপন্যাস=== * [[wikisource:as:পদুম কুঁৱৰী|পদুমকুঁৱৰী]] ===গল্পপুথি=== * [[wikisource:as:সুৰভি |সুৰভি]] ('''১৯০৯)''' * [[wikisource:as:সাধুকথাৰ কুঁকি|সাধুকথাৰ কুঁকি]] ('''১৯১০''') * [[wikisource:as:জোনবিৰি|জোনবিৰি]] ('''১৯১৩''') * [[wikisource:as:কেহোঁকলি|কেহোঁকলি]] ('''মৰণোত্তৰ প্ৰকাশ''') ===সম্পাদকীয় কাৰ্য=== * বাঁহী ===সাধুকথা আৰু শিশু সাহিত্য=== {{মূল|বুঢ়ী আইৰ সাধু}} * [[wikisource:as:বুঢ়ী আইৰ সাধু|বুঢ়ী আইৰ সাধু]]: <br>ইয়াত থকা সাধুকেইটা হ'ল: {{refbegin|3}} # মেকুৰীৰ জীয়েকৰ সাধু # বান্দৰ আৰু শিয়াল # ঔ-কুঁৱৰী # ঢোঁৰাকাউৰী আৰু টিপচীচৰাই # এজনী মালিনী আৰু এজোপাৰ ফুল # বুধিয়ক শিয়াল # বাঘ আৰু কেঁকোৰা # তেজীমলা # বুঢ়া-বুঢ়ী আৰু শিয়াল # দীঘল ঠেঙীয়া # গঙ্গাটোপ # নুমলীয়া পো # সৰবজান # এটা শিঙৰা মাছৰ কথা # এটা বলী মানুহ # চিলনী জীয়েকৰ সাধু # তুলা আৰু তেজা # কটা যোৱা নাক,খাৰণী দি ঢাক # তীখৰ আৰু চুটিবাই # চম্পাৱতী # জৰদগৱ ৰজাৰ উপাখ্যান # পানেশৈ # জোঁৱাইৰ সাধু # কুকুৰীকণা # ভেকুলীৰ সাধু # তাৱৈয়েকৰ সাধু # লটকন # লখিমী তিৰোতা # দুই বুধিয়ক # কাঞ্চনী {{refend}} * [[wikisource:as:ককাদেউতা আৰু নাতিল’ৰা|ককাদেউতা আৰু নাতিল’ৰা]] * [[জুনুকা]] ===বৈষয়িক গদ্য=== * [[wikisource:as:বাখৰ|বাখৰ]] * কামত কৃতিত্ব লভিবৰ সংকেত ===ৰস ৰচনা বা হাস্যৰসাত্মক ৰচনা=== * কৃপাবৰ বৰুৱাৰ কাকতৰ টোপোলা * কৃপাবৰ বৰুৱাৰ ওভতনি * বৰবৰুৱাৰ বুলনি * বৰবৰুৱাৰ ভাৱৰ বুৰবুৰণি (প্ৰথম খণ্ড) * বৰবৰুৱাৰ ভাৱৰ বুৰবুৰণি (দ্বিতীয় খণ্ড) * বৰবৰুৱাৰ চিন্তাৰ শিলগুটি * বৰবৰুৱাৰ সাহিত্যিক ৰহস্য * কৃপাবৰ বৰুৱাৰ সামৰণি ===অনুবাদ=== * ভাৰতবৰ্ষৰ বুৰঞ্জী ===অন্যান্য=== * অসমীয়া ভাষা আৰু সাহিত্য * পত্ৰলেখা * কাঁহুদী আৰু খাৰলি * সম্পাদকৰ চ'ৰা ===নাটক=== '''ধেমেলীয়া নাটক (প্ৰহসন)''' * লিতিকাই * নোমল * পাচনি * চিকৰপতি নিকৰপতি '''নাটৰ কুকি''' * [[wikisource:as:গদাধৰ ৰজা|গদাধৰ ৰজা]] * বাৰেমতৰা * [[wikisource:as:হ য ব ৰ ল|হ-য-ব-ৰ-ল]] * হেমলেত * মঙলা '''বুৰঞ্জীমূলক নাটক''' * [[চক্ৰধ্বজ সিংহ (নাটক) |চক্ৰধ্বজ সিংহ]] * [[বেলিমাৰ (নাটক) |বেলিমাৰ]] * [[জয়মতী কুঁৱৰী (নাটক) |জয়মতী কুঁৱৰী]] [[Image:Dak Tikot.jpg|thumb|right|250px|বেজবৰুৱাৰ নামত থকা [[ডাক টিকট]]]] ==সন্মান== * [[অসম ছাত্ৰ সন্মিলনী]]ৰ সভাপতি (১৯১৬ চন) (গুৱাহাটী) * [[অসম সাহিত্য সভা]]ৰ সভাপতি (১৯২৪ চন) (গুৱাহাটী)<ref>[http://www.asamsahityasabha.com/index.php?option=com_content&view=article&id=46&Itemid=56 ১৯১৭ চনৰ পৰা অসম সাহিত্য সভাৰ সভাপতিসকলৰ তালিকা] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130129233721/http://www.asamsahityasabha.com/index.php?option=com_content&view=article&id=46&Itemid=56 |date=2013-01-29 }} [[অসম সাহিত্য সভা]]ৰ ৱেবছাইট, আহৰণ: ১৮ নৱেম্বৰ, ২০১২।</ref> * ৰসৰাজ উপাধি প্ৰদান (১৯৩১) (১৯৩১ চনত অসম সাহিত্য সভাৰ শিৱসাগৰ অধিৱেশনত নগেন্দ্ৰ নাৰায়ণ চৌধুৰীৰ সভাপতিত্বত লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাক ‘ৰসৰাজ’ উপাধি প্ৰদান কৰা হয়। )<ref>[https://www.sarothiasom.in/2021/06/28/lakshminath-bezbarua-life-and-works/ লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা – জীৱন আৰু কৰ্মৰাজি], আহৰণ: ১৮ জুন, ২০২২। </ref> * ৰত্নকান্ত বৰকাকতিদেৱৰ দ্বাৰা সাহিত্যৰথী অভিধা প্ৰদান<ref>[https://www.sarothiasom.in/2021/06/28/lakshminath-bezbarua-life-and-works/ লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা – জীৱন আৰু কৰ্মৰাজি], আহৰণ: ১৮ জুন, ২০২২। </ref> * বেজবৰুৱাৰ নামত অনূদিত ডাক টিকট উন্মোচন। ==মৃত্যু== বেজবৰুৱাই জীৱনৰ অন্তিম সময়খিনি সম্বলপুৰ, বৰোডা, বোম্বাই, নাগপুৰ আদি বিভিন্ন ঠাইত কটোৱাৰ পিছত ১৯৩৭ চনৰ ১৮ আগষ্টত অসমলৈ ঘূৰি আহে। ১৯৩৮ চনৰ মাৰ্চ মাহৰ ২৬ তাৰিখে ডিব্ৰুগড়<ref>অসমীয়া প্ৰতিদিন, প্ৰবন্ধ: সাহিত্যৰথী : ভাষা সাহিত্যই যাৰ ব্ৰহ্মাস্ত্ৰ, লেখক: লক্ষ্মীনাথ তামোলী, তাৰিখ: ২৬-০৩-১৩ (ইং), পৃষ্ঠা: ৪</ref> চহৰত থকা মাজু জীয়েক ৰত্না বৰুৱাৰ ঘৰত লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ দেহাৱসান ঘটে।<ref>লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা, অসম প্ৰকাশন পৰিষদ, প্ৰবন্ধ: বেজবৰুৱাৰ জীৱন-আলেখ্য, লেখক: নৱকান্ত বৰুৱা, পৃষ্ঠা: ১</ref> অৱশ্যে মাজু জীয়েক ৰত্না বৰুৱাই বেজবৰুৱাৰ মৃত্যু দিনটো ২৭ মাৰ্চ বুলিহে লিখিছে। গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ দ্বাৰা প্ৰকাশিত 'লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা, দি সাহিত্যৰথী অব্ আছাম' (১৯৭২ চনত প্ৰকাশিত) গ্ৰন্থত এই তথ্য তেখেতে উল্লেখ কৰিছিল। আনহাতে বেজবৰুৱাৰ অন্ত্যেষ্টিক্ৰিয়া কোনে আৰু কি প্ৰথাৰে কৰিছিল-সেই সম্পৰ্কেও নিৰ্ভৰযোগ্য তথ্য-পাতিৰ অভাৱ। বেজবৰুৱাৰ জীৱন আৰু কৰ্মৰাজি সন্দৰ্ভে চৰ্চা কৰা ত্ৰৈলোক্য ভট্টাচাৰ্যই ''ছাঁ-পোহৰত লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা'' শীৰ্ষক গ্ৰন্থত এইদৰে মন্তব্য কৰিছে। তেখেতৰ মত অনুসৰি,<br /> {{cquote|বেজবৰুৱাৰ অন্ত্যেষ্টিক্ৰিয়া কৰোঁতা বুৰঞ্জীবিদ কাশীনাথ তামোলী ফুকনৰ প্ৰপৌত্ৰ আৰু সাহিত্যৰথীৰ বায়েকৰ নাতিনীয়েক শ্ৰীপুষ্পনাথ ফুকন আৰু ভায়েক ডা: শ্ৰী গণেশ চন্দ্ৰ ফুকনৰ পৰা পোৱা তথ্য আমি সংগ্ৰহ কৰি থৈছোঁ। (বাণীবদ্ধও)। এওঁলোকে সদৰি কৰিছে যে বেজবৰুৱাৰ অন্ত্যেষ্টিক্ৰিয়া হিন্দুধৰ্মৰ বিধান অনুযায়ী মুখাগ্নিৰ পৰা মৎস্যস্পৰ্শলৈ নিয়াৰিকৈ কৰা হৈছিল। ১৮৯১ চনত ব্ৰাহ্মধৰ্মত দীক্ষিত হৈ প্ৰজ্ঞাসুন্দৰীক বিয়া কৰোৱাৰ পাছত এইয়া হ'ল বেজবৰুৱাৰ হিন্দুধৰ্মলৈ শেষ প্ৰত্যাৱৰ্তন।<ref name="ৰাজ">{{cite book | title=ছাঁ আৰু পোহৰত সাহিত্যৰথী বেজবৰুৱা আৰু অন্যান্য প্ৰসংগ | publisher=বি.বি.এচ পাব্লিকেচন | author=ভট্টাচাৰ্য, ত্ৰৈলোক্য | authorlink=বেজবৰুৱাৰ পূৰ্ণাংগ জীৱনী ৰচনা কৰাৰ প্ৰয়োজন | year=২০১৪ | location=তেজপুৰ | pages=২২-২৩}}</ref>}} == আলোকচিত্ৰ == <gallery> </gallery> ==লগতে চাওক== * [[লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ সাহিত্যিক অৱদান]] * [[অসমৰ জাতীয় সংগীত]] * [[জোনাকী]] ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist|30em}} ==প্ৰসঙ্গ পুথি== * সাহিত্যৰথী, ড॰ প্ৰফুল্ল কটকী, জ্যোতি প্ৰকাশ, ২০০৬ * মোৰ জীৱন সোঁৱৰণ, লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা, বাণী মন্দিৰ, ২০০৬ * লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা, অসম প্ৰকাশন পৰিষদ, ১৯৬৪ * লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ গল্প-সমগ্ৰ, হৃদয়ানন্দ গগৈ, জ্যোতি প্ৰকাশন, ২০১১ {{Wikisource author|লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা}} {{অসমৰ প্ৰসিদ্ধ ব্যক্তি}} == বাহ্যিক সংযোগ == {{wikisource}} * [https://boraxom.org/o-mur-apunar-desh-history-of-state-anthem-of-assam/ BorAxom ত থকা ড° সৰ্বপল্লী ৰাধাকৃষ্ণণৰ সম্পৰ্কে বিশদ বৰ্ণনা] [[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া কবি]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া শিশু সাহিত্যিক]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া ঔপন্যাসিক]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া নাট্যকাৰ]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া প্ৰবন্ধকাৰ]] [[শ্ৰেণী:অসম সাহিত্য সভাৰ সভাপতি]] [[শ্ৰেণী:অসমৰ পাব্লিক ডমেইনৰ অন্তৰ্ভুক্ত লিখক]] d2o9tjgd9ud0ucx1x19dbmwf419ano6 514480 514479 2025-06-03T03:52:37Z Kandarpajit Kallol 6257 514480 wikitext text/x-wiki {{ভাল প্ৰবন্ধ}} {{infobox writer | name = লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা | image = Laksminath Bezbaruah.jpg | imagesize = 200px | alt = | caption = | birth_name = | birth_date = ১৮৬৪, ১৪ অক্টোবৰ | birth_place = আহঁতগুৰি | death_date = ১৯৩৮, ২৬ মাৰ্চ | death_place = ডিব্ৰুগড় | occupation = গল্পকাৰ, নাট্যকাৰ, ঔপন্যাসিক, কবি, হাস্যৰসাত্মক লেখক, সমালোচক | nationality = [[ভাৰত|ভাৰতীয়]] | citizenship = ভাৰতীয় | language = [[অসমীয়া ভাষা|অসমীয়া]] | education = কলা স্নাতক | period = ১৮৬৪-১৯৩৮ | genre = | subject = | movement = | notableworks = মোৰ জীৱন সোঁৱৰণ<br/>শ্ৰীশ্ৰী শঙ্কৰদেৱ আৰু শ্ৰীশ্ৰী মাধৱদেৱ<br/>বুঢ়ী আইৰ সাধু<br/>কৃপাবৰ বৰুৱাৰ কাকতৰ টোপোলা | spouse = [[প্ৰজ্ঞাসুন্দৰী দেৱী]] | partner = | children = | relatives = | awards = [[অসম সাহিত্য সভা]]ৰ সভাপতি (১৯২৪ চন),<br>[[অসম ছাত্ৰ সন্মিলনী]]ৰ সভাপতি (১৯১৬ চন) | signature =Lnb signature.jpg | signature_alt = | website = |parents=পিতৃ - দীননাথ বেজবৰুৱা মাতৃ - ঠানেশ্বৰী দেৱী}}'''ৰসৰাজ লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা''' ({{lang-en|Rasaraj Lakshminath Bezbaroa}}; ১৮৬৪-১৯৩৮) আধুনিক অসমীয়া সাহিত্যৰ এজন পথ-প্ৰদৰ্শক। [[গল্প]], [[উপন্যাস]], [[প্ৰবন্ধ]], [[ৰম্যৰচনা]], [[সমালোচনা]], [[প্ৰহসন]], [[জীৱনী]], [[আত্মজীৱনী]], [[শিশুসাহিত্য]], [[ইতিহাস অধ্যয়ন]]ৰ উপৰি [[কবিতা]], [[নাটক]] আৰু [[সাংবাদিকতা]]তো বেজবৰুৱাৰ অৱদান অমূল্য। মাতৃভাষা প্ৰীতি, ভাষাৰ প্ৰতি কৰ্তব্যবোধ তথা সমাজ সচেতনতা বেজবৰুৱাৰ সাহিত্যত প্ৰকাশ পাইছিল।<ref name="বেজবৰুৱা"/> কৃপাবৰ বৰুৱা ছদ্মনামত বেজবৰুৱাই "কৃপাবৰী ৰচনা" সাহিত্য সৃষ্টি কৰি এজন সমাজ-সংস্কাৰক হিচাপে নিজৰ চিনাকি দিছিল। শংকৰ-মাধৱৰ জীৱনী ৰচনা কৰি বেজবৰুৱাই শংকৰদেৱক কেৱল এজন ধৰ্মগুৰু ৰূপেই নহয়, অসমীয়া সাহিত্য-সংস্কৃতিৰ গুৰি-ধৰোঁতা আৰু সৰ্বভাৰতীয় প্ৰেক্ষাপটত অসমীয়া জাতিৰ প্ৰতিষ্ঠাতা বুলি প্ৰমাণ কৰি থৈ গৈছে।<ref name="ড° প্ৰাণ্‌জিৎ বৰা">{{cite book | title=লক্ষ্মীনাথ | publisher=পাঞ্চজন্য বুক্‌ছ | author=ড° নগেন শইকীয়া | author's article name=বেজবৰুৱাৰ অভ্ৰভেদী ব্যক্তিত্ব | year=ডিচেম্বৰ, ২০১৪ | location=[[গুৱাহাটী]] | pages=৭১ | isbn=৯৭৮-৮১-৯২১৭৭৯-৭-৭}}</ref> ব্ৰিটিচৰএই অসমীয়া জাতিয়ে যেতিয়া আত্ম-বিস্মৃতিত ভুগিছিল, অসমীয়া মানুহৰ মনোবল আৰু স্ব-জ্ঞান ঘূৰাই আনি অসমীয়া জাতিৰ পুনৰ নিৰ্মাণৰ প্ৰক্ৰিয়াত বেজবৰুৱাই অধিনায়কৰ ভূমিকা গ্ৰহণ কৰিছিল।<ref>{{cite book | title=লক্ষ্মীনাথ | publisher=পাঞ্চজন্য বুক্‌ছ | author=সম্পাদনা: ড° প্ৰাণ্‌জিৎ বৰা | author's article name=পাতনি | year=ডিচেম্বৰ, ২০১৪ | location=[[গুৱাহাটী]] | isbn=৯৭৮-৮১-৯২১৭৭৯-৭-৭}}</ref> ১৯০৯ চনত তেওঁ 'বাঁহী' আলোচনী প্ৰকাশ আৰু সম্পাদনা কৰিছিল। [[অসমৰ জাতীয় গীত|অসমৰ জাতীয় সংগীত]] '[[অ' মোৰ আপোনাৰ দেশ]]' লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ দ্বাৰাই ৰচিত। অসমীয়া সাহিত্য আৰু বৌদ্ধিক জগতত 'ৰসৰাজ' আৰু 'সাহিত্যৰথী' ৰূপে খ্যাত বেজবৰুৱাই ১৯২৪ চনত অসম সাহিত্য সভাৰ সভাপতিৰ আসনো অলংকৃত কৰিছিল। <ref name="শান্তনু১">{{cite book | title=অসম ইয়েৰ বুক ২০২২ | publisher=জ্যোতি প্ৰকাশন | author=বৰুৱা, শান্তনু কৌশিক | authorlink=প্ৰসিদ্ধ ব্যক্তি আৰু পৰিচয় | year=২০২১ | location=গুৱাহাটী | pages=৯০৭ | isbn=৯৭৮-৯৩-৮১৪৮৫-৮২-৮}}</ref> প্ৰথমটো অসমীয়া চুটি গল্প লিখা সাহিত্যিক হিচাপেও লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা জনাজাত। বেজবৰুৱাৰ গল্প-সংকলক হৃদয়ানন্দ গগৈৰ মতে, বেজবৰুৱাই চুটি গল্প লিখিবলৈ লোৱা সময়ছোৱাত নিজ দেশৰ লগতে পাশ্চাত্য জগততো চুটিগল্পৰ অৱস্থা অত্যন্ত চালুকীয়া আছিল। ''<ref name="গল্প" /> 'জোনাকী' আলোচনীৰ চতুৰ্থ বছৰৰ চতুৰ্থ সংখ্যাত প্ৰকাশিত বেজবৰুৱাই লিখা 'সেউতি' গল্পটোকেই প্ৰথমটো অসমীয়া চুটি গল্প আখ্যা দিয়া হৈছে।<ref name="বেজবৰুৱা" /><ref name="বেজবৰুৱা-২">{{cite web | url=https://devlibrary.in/lakshminath-bezbaroa-biography-assamese/ | title=লক্ষ | accessdate=27 June 2022}}</ref><ref name="গল্প">{{cite book | title=লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ গল্প সমগ্ৰ | publisher=জ্যোতি প্ৰকাশন | author=গগৈ, হৃদয়ানন্দ | authorlink=ভূমিকা | year=২০১১ | location=গুৱাহাটী | pages=২৫}}</ref> বেজবৰুৱাৰ জীৱনকালত তিনিখন গল্পপুথি প্ৰকাশ কৰিছিল। সেইকেইখনৰ বৰ্ষ অনুযায়ী ক্ৰমটো হৈছে-''সুৰভি'' (১৯০৯, জানুৱাৰী), ''[[wikisource:as:সাধুকথাৰ কুঁকি|সাধুকথাৰ কুঁকি]]'' (১৯১০), ''জোনবিৰি'' (১৯১৩)। আনহাতে তেখেতৰ মৃত্যুৰ পাছত তেখেতৰ এমুঠি অসংকলিত গল্প অতুল চন্দ্ৰ হাজৰিকাই ''কেহোঁকলি'' নামেৰে প্ৰকাশ কৰিব পাৰি বুলি 'বেজবৰুৱা গ্ৰন্থাৱলী'ত (১৯৬৮) মন্তব্য কৰিছে। <ref name="গল্প১">{{cite book | title=লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ গল্প সমগ্ৰ | publisher=জ্যোতি প্ৰকাশন | author=গগৈ, হৃদয়ানন্দ | authorlink=ভূমিকা | year=২০১১ | location=গুৱাহাটী | pages=৩৩}}</ref>সেইখিনি গল্পৰ অধিকাংশই ''বাঁহী'' আলোচনীত প্ৰকাশিত। অসমৰ বিশিষ্ট সাহিত্যিক-সমালোচক ড° হীৰেন গোহাঁয়ে লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ জীৱন আৰু কৰ্মক স্বীকৃতি জনাই মন্তব্য কৰিছে যে-''যি যি ক্ষেত্ৰত তেওঁ অসমীয়া সাহিত্যৰ অভাৱ বা দাৰিদ্ৰ্য অনুভৱ কৰিছিল সেই সেই ক্ষেত্ৰত প্ৰবল আত্মপ্ৰত্যয় আৰু প্ৰতিভাৰে তেওঁৰ সৃষ্টি কাৰ্যত কঁকালত টঙালি বান্ধি নামি গৈছিল। '' <ref name="হীৰেন">{{cite book | title=শিল্প-সংস্কৃতিৰ ৰণাঙ্গন | publisher=ঐকান্তিক | author=গোহাঁই. হীৰেন | authorlink=অদ্বিতীয় বেজবৰুৱা | year=২০২১ | location=গোলাঘাট | pages=৬৭ | isbn=৯৭৮-৮১-৯৫১৪৪৮-৪-৬}}</ref> ==জন্ম== লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ পিতৃ [[দীননাথ বেজবৰুৱাই]] ইংৰাজৰ আমোলত মুঞ্চিফৰ চাকৰি কৰিছিল। এবাৰ ডাঙৰীয়া [[দীননাথ বেজবৰুৱা]] চৰকাৰী কামত [[নগাঁও|নগাঁৱ]]ৰ পৰা [[বৰপেটা]]লৈ বদলি হৈ যাব লগা হৈছিল। সেইসময়ত আজিকালিৰ দৰে যানবাহনৰ ব্যৱস্থা নথকাত [[ব্ৰহ্মপুত্ৰ]]ৰ বুকুয়েদি নাৱেৰেই যাত্ৰা আৰম্ভ কৰিছিল। সেই দিনা আছিল কাতি মাহৰ লক্ষ্মী পূৰ্ণিমা। গধূলি আহঁতগুৰি নামে ঠাইত দীননাথ বেজবৰুৱাই সপৰিয়ালে নাও বান্ধি ৰাতিৰ ভাত খাবৰ কাৰণে ব্যৱস্থা কৰিছিল। দীননাথ বেজবৰুৱাৰ সৰুজনা পত্নী ঠানেশ্বৰী দেৱীয়ে ভাত ৰান্ধিবলৈ লওঁতে গা বেয়া লগাত নাওৰ বুকুলৈ আহি তাতেই এটি সন্তান জন্ম দিয়ে। এই সন্তানটিয়েই সাহিত্যৰথী '''লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা'''। এই জন্ম সম্পৰ্কে দেউতাকে সোঁৱৰণী কৰিছিল যদিও বেজবৰুৱাই সেই সোঁৱৰণী দেখাৰ আগতেই জুয়ে পুৰি নষ্ট কৰাত শেষলৈ তেওঁ নিজৰ 'মোৰ জীৱন সোঁৱৰণ' ত সকলোৱে জানিব পৰকৈ এটি চন উল্লেখ কৰিছিল। তেওঁ উল্লেখ কৰা চনটো হ'ল ১৮৬৮ খৃষ্টাব্দ, নৱেম্বৰ মাহ। আনহাতে তেওঁ নিজকে সেইবাবে "ভূমিষ্ঠ নহৈ নৌকাস্থ হ’লোঁ" বুলিহে উল্লেখ কৰিছে।<ref>মোৰ জীৱন সোঁৱৰণ, লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা, পৃষ্ঠা-৯-১১</ref> বৰ্তমান অসম সাহিত্য সভাই তেওঁৰ জন্ম চন ১৮৬৪ চনৰ ১৪ অক্টোবৰ বুলি নিশ্চিত কৰিছে।<ref>অসমীয়া প্ৰতিদিন, ২৭ অক্টোবৰ, ২০০৭</ref> আনহাতে বেজবৰুৱা গ্ৰন্থাৱলীৰ তৃতীয় খণ্ডত প্ৰকাশিত দিনলিপিত তেওঁ ১৯৩২ চনৰ ১৩ অক্টোবৰ বৃহস্পতিবাৰৰ দিনলিপিত “My birthday, fed Senapatis etc.” বুলি উল্লেখ কৰিছে।<ref>বেজবৰুৱা গ্ৰন্থাৱলী, তৃতীয় খণ্ড, সাহিত্য প্ৰকাশন, পৃষ্ঠা-২৯৩০</ref> এই ফালৰ পৰা বেজবৰুৱাৰ জন্ম তাৰিখ ১৩ অক্টোবৰ বুলিও অনুমান কৰিব পাৰি। ==শিক্ষা== বেজবৰুৱাই দেউতাকৰ চাকৰিৰ বদলিৰ লগে লগে প্ৰথম অৱস্থাত [[তেজপুৰ]], [[লখিমপুৰ]], [[গুৱাহাটী]] আদি বিভিন্ন ঠাইত শিক্ষা গ্ৰহণ কৰিব লগা হৈছিল। শেষত দীননাথ বেজবৰুৱাই চাকৰিৰ পৰা অৱসৰ গ্ৰহণ কৰি [[শিৱসাগৰ]]ত স্থায়ীভাৱে থাকিবলৈ লোৱাত তাৰ পৰাই বেজবৰুৱাই ১৮৮৬ খ্ৰীষ্টাব্দত এণ্ট্ৰেঞ্চ পৰীক্ষাত পাছ কৰে। এণ্ট্ৰেঞ্চ পৰীক্ষাত পাছ কৰাৰ পিছতে বেজবৰুৱাই উচ্চ শিক্ষাৰ বাবে কলিকতালৈ গৈছিল। কলিকতাৰ ৰিপন কলেজত নাম লগালে যদিও বেজবৰুৱাৰ কলেজীয়া শিক্ষা সুখকৰ হোৱা নাছিল। প্ৰথম অৱস্থাতে কলিকতাৰ নতুন পৰিৱেশে তেওঁৰ স্বাস্থ্যৰ বাৰুকৈয়ে অৱনতি ঘটালে। দ্বিতীয়তে কলিকতাত পঢ়িবলৈ যাব নে নেযাব এনে দোধোৰ মোধোৰ অৱস্থাত থকাৰ কাৰণে তেওঁৰ নাম লগোৱাত পলম হয়। ফলত আন ছাত্ৰতকৈ তেওঁ শ্ৰেণীত পিছ পৰি যাব লগা হৈছিল। অধ্যাপকে দিয়া ক্লাছৰ লেক্‌চাৰবোৰ একোকে বুজিব নোৱাৰি তেওঁৰ মন নৈৰাশ্যৰে ভৰি পৰিছিল। এনে পৰিপ্ৰেক্ষিতত তেওঁ কলেজৰ শিক্ষা আধাতে সামৰি ঘৰলৈ ঘূৰি আহিল। কিন্তু শেষত পুনৰ কলিকতালৈ গৈ কলেজ ষ্ট্ৰীটৰ এটা ছাত্ৰাৱাসত থাকি চিটি কলেজত পঢ়া-শুনা কৰে। ১৮৯০ চনত কলিকতাৰ জেনেৰেল এছেম্‌ব্লী কলেজৰ পৰা বেজবৰুৱাই বি-এ পাছ কৰে। এজন ওখ খাপৰ উকিল হোৱাৰ ইচ্ছাৰে তেওঁ পুনৰ ৰিপন কলেজত আইন পঢ়িবলৈ আৰম্ভ কৰিছিল। লগতে প্ৰেছিডেঞ্চী কলেজত এম-এ শ্ৰেণীতো নাম লগাইছিল। কিন্তু শেষত বেজবৰুৱা জীৱনৰ পাকচক্ৰত পৰি আইন পৰীক্ষা (বি.এল) আৰু একে সময়তে চলি থকা এম.এ পৰীক্ষাৰ এটাতো উত্তীৰ্ণ হ’ব পৰা নাছিল। ইয়াতেই বেজবৰুৱাৰ শিক্ষা জীৱনৰ অন্ত পৰে আৰু জীৱনত উকীল নহও বুলি দৃঢ় সংকল্প গ্ৰহণ কৰে।<ref>মোৰ জীৱন সোঁৱৰণ, লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ একমাত্ৰ আত্মজীৱনী</ref> ==কৰ্ম-জীৱন== বেজবৰুৱাই আইন আৰু এম.এ শ্ৰেণীৰ ছাত্ৰ হৈ থকাৰ সময়তে ইংৰাজ চৰকাৰে তেওক মুন্সিফ্ পদ যাচিছিল যদিও তেওঁ‌ প্ৰত্যাখ্যান কৰিছিল। কিছুবছৰ পিছত গুৱাহাটীৰ বিশিষ্ট ব্যৱসায় প্ৰতিষ্ঠান ‘বৰুৱা-ফুকন-ব্ৰাদাৰ্স’ৰ মেনেজাৰ ভোলানাথ বৰুৱাৰ লগত তেওঁ‌ৰ সাক্ষাৎ হয়। সেই সময়ত গুৱাহাটীৰ ব্যৱসায় এৰি ভোলানাথ বৰুৱাই কলিকতালৈ ব্যৱসায়ৰ বাবে আহিছিল। লক্ষ্মীনাথ আৰু ভোলানাথ দুয়োৰে মাজত বন্ধুত্ব হয় আৰু দুয়ো লগলাগি প্ৰথমে কলিকতাত কাঠৰ কাৰবাৰ আৰম্ভ কৰে। পিছলৈ ১৯১৬ চনৰ পৰা ১৯১৭ চনলৈকে এবছৰ কলিকতাৰ ৱাৰ্ড কোম্পানীৰ অফিচত কাম কৰাৰ পিছত ১৯১৭ চনৰ ছেপ্তেম্বৰ মাহৰ পৰা কাঠৰ ব্যৱসায়ৰ বাবে সম্বলপুৰত থাকিবলৈ লয়।<ref>মোৰ জীৱন সোঁৱৰণ, লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা</ref> ===ভোলানাথ বৰুৱাৰ লগত ব্যৱসায়=== [[চিত্ৰ:ভোলানাথ বৰুৱা.jpg |thumb|right|200px|ভোলানাথ বৰুৱা]] {{main article|ভোলানাথ বৰুৱা}} [[ভোলানাথ বৰুৱা]] (২৮ ছেপ্টেম্বৰ,১৮৫০-৩০ মে', ১৯২৩) আছিল এগৰাকী অসমীয়া উদ্যোগী আৰু ব্যৱসায়ী। তেওঁ ব্যৱসায় কৰাৰ মানসেৰে কলিকতালৈ আহি কলিকতীয়া কাঠৰ বেপাৰী কালীকৃষ্ট পৰামাণিকৰ লগত পৰিচিত হৈছিল আৰু তেওঁৰ লগত ব্যৱসায়িক সংযোগ স্থাপন কৰিছিল। শোভাৰাম বসাক ষ্ট্ৰীটৰ ওচৰত তেওঁ এটা ঘৰ সাজিলে।<ref name="ভোলা৩">{{cite book | title=শিক্ষা আৰু বাণিজ্যৰ অগ্ৰদূত সদাগৰ ভোলানাথ বৰুৱা | publisher=নন্দন প্ৰকাশন | author=বৰা, দেবেন্দ্ৰ নাথ | authorlink= | year=২০১৯ | location=গুৱাহাটী | pages=২০-২৩}}</ref> ব্যৱসায়ে উত্তৰণৰ মুখ দেখাৰ সময়তে ভোলানাথ বৰুৱাৰ লগত লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ সাক্ষাৎ হয়। ব্যৱসায়ত কিছু ধন ঘটি বৰুৱাই ১৮৯৪ চনত সিংভূম জিলাৰ এখন জংঘলত তেওঁলোকে কাঠৰ ব্যৱসায় আৰম্ভ কৰিলে। তাতে গুইলকোৰা বুলি ঠাই এডোখৰত তেওঁলোকে ঘৰ এটা ল'লে।<ref name="ভোলা২">{{cite book | title=শিক্ষা আৰু বাণিজ্যৰ অগ্ৰদূত সদাগৰ ভোলানাথ বৰুৱা | publisher=নন্দন প্ৰকাশন | author=বৰুৱা, কেশৱকান্ত | authorlink= | year=২০১৯ | location=গুৱাহাটী | pages=২৪-২৯}}</ref> পৰৱৰ্তী সময়ত কাঠৰ ব্যৱসায়ৰ বাবে ডাঙৰ-ডাঙৰ জংঘল ভোলানাথ বৰুৱাৰ হাতলৈ আহিল। ১৯০০ চনত বৰুৱাই ৰেওৱাৰ মহাৰাজৰ পৰা এখন ডাঙৰ জংঘল পালে। এই জংঘলত কাম কৰিবলৈ তেওঁ মহীনাৰায়ণ বৰাক মাতি আনে। সমান্তৰালভাৱে বৰুৱাই হাওৰাত ঘৰ কিনিলে আৰু তাতো অফিচ খুলিলে। লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা আৰু ফটিক চন্দ্ৰ বৰুৱাৰ দ্বিতীয় পুত্ৰ বিশ্বনাথ বৰুৱাক সেই অফিচ চলোৱাৰ ভাৰ দিলে। <ref name="ভোলা২" /> ১৮৯৩ চনৰ আশে-পাশে কাঠৰ ব্যৱসায় আৰম্ভ কৰাৰ সময়ত কলিকতাত ব্যৱসায়ী মহলৰ বহুতে তেওঁলোক দুয়োজনকে ভাই-ককাই বুলি ভাবিছিল আৰু সেয়ে বেজবৰুৱাই নিজৰ নামটো বহু সময়ত এল.বি. বৰুৱা বুলি লিখিছিল। কবি নৱকান্ত বৰুৱাই লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ কাঠৰ ব্যৱসায় সম্পৰ্কে কৈছে- ‘তেওঁৰ দুটা ব্যৱসায় আছিল, এটা কাঠৰ; আনটো কথাৰ। কাঠে তেওঁক দিছিল সাময়িক ধন-সম্পত্তি আৰু কথাই দিলে চিৰকালৰ ঐশ্বৰ্য। লক্ষ্মীনাথক এজন কৃতকাৰ্য বণিজ-কোঁৱৰ হিচাপে পোৱাতকৈ সাহিত্যৰথী হিচাপে পোৱাটো বেছি সৌভাগ্যৰ কথা। ’ চেগুণ কাঠৰ একচেটিয়া ব্যৱসায় কৰা গিৰিশ চন্দ্ৰ বোসৰ লগতো চিনাকি হৈ ভোলানাথ বৰুৱাই নিজৰ চেগুণ কাঠৰ ব্যৱসায় আগবঢ়াই নিছিল। বেজবৰুৱাৰ সান্নিধ্যত তেওঁ ব্যৱসায় আৰু বহল কৰি নিয়ে। কলিকতাৰ বেংগল টিম্বাৰৰ দৰে বিভিন্ন কাঠৰ কোম্পানীয়ে তেওঁলোকৰ ব্যৱসায়ত বিনিয়োগ কৰিবলৈ ধৰিলে। হাবি ঠিকাত লোৱা, কাঠ কটা আদি কামত বেজবৰুৱা পূৰাদমে ব্যস্ত হ’ল। কিন্তু বিভিন্নজনৰ উচতনিত বেজবৰুৱা আৰু ভোলানাথ বৰুৱাৰ মাজত ভুল বুজাবুজিৰ সৃষ্টি হয়। যাৰ ফলশ্ৰুতিত ১৯০৩ চনত ভোলানাথ বৰুৱাই এই যুটীয়া ব্যৱসায় ত্যাগ কৰিলে। তথাপিও তেওঁলোকৰ মাজৰ বন্ধুত্বপূৰ্ণ সম্পৰ্ক প্ৰায় আগৰ দৰেই থাকে।<ref name="সাৰথি">{{cite web | url=https://www.sarothiasom.in/2021/06/28/lakshminath-bezbarua-life-and-works/ | title=লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা – জীৱন আৰু কৰ্মৰাজি | publisher=সাৰথি | date=২৮ জুন, ২০২১ | accessdate=21 June 2022}}</ref> ভোলানাথ বৰুৱাৰ সংগ ত্যাগ কৰি বেজবৰুৱাই নিজাকৈ ‘অসম বেংগল ষ্টোৰ্চ’ নামৰ এখন দোকান খুলি স্বতন্ত্ৰ ব্যৱসায়ত নামে। অৱশ্যে ১৯১২ চনত ভোলানাথ বৰুৱাই বেজবৰুৱাক মাতি পঠিয়ায় আৰু বেজবৰুৱাই ভোলানাথ বৰুৱাক লগ ধৰে। ১৯১৪ চনত ভোলানাথ বৰুৱা দিল্লীত মটৰ দুৰ্ঘটনাত আঘাতপ্ৰাপ্ত হৈ হস্পিটেলত থকাৰ সময়ছোৱাত লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাই তেওঁক সংগ দিছিল। ইতিমধ্যে দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধ আৰম্ভ হ'ল। লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ দৰে ব্যৱসায়ীসকলৰ অৱস্থা বেয়াৰ ফালে ঢাল খালে। আত্মজীৱনী অনুসৰি অৱস্থা ইমান বেয়া অৱস্থা হৈছিল যে পুৰণি ষ্টেটছমেন কাকত বেচিহে তেওঁ বজাৰৰ খৰচ উলিয়াইছিল। বেজবৰুৱাই ১৯১৬ চনত কলিকতাৰ 'বাৰ্ড্ এণ্ড কোম্পানী'ত যোগদান কৰে। ১৯১৭ চনত কোম্পানীৰ কামত সপৰিয়ালে তেওঁ উৰিষ্যাৰ সম্বলপুৰলৈ উঠি যায়। ইয়াৰ পাছৰ পৰা তেওঁ কোম্পানীৰ কামত কলিকতা, বিহাৰ, উৰিষ্যাৰ বিভিন্ন অঞ্চল ভ্ৰমণ কৰে। উৰিষ্যাত থকাৰ সময়তে অসমৰ সুকবি [[যতীন্দ্ৰনাথ দুৱৰা]]ৰ সৈতে তেওঁৰ ঘনিষ্ঠ সম্পৰ্ক হয়। ১৯২৩ চনত ভোলানাথ বৰুৱাৰ মৃত্যুৰ ক্ষণত বেজবৰুৱাই অন্তিম শয্যাত দেখা কৰে আৰু ১৯২৪ চনত সম্বলপুৰৰ পৰা কলিকতালৈ উভতি আহে। ১৯২৪ চনতে তেওঁ অসম সাহিত্য সভাৰ সভাপতিৰ পদো অলংকৃত কৰে। ১৯২৮ চনত বেজবৰুৱাই বাৰ্ড্ এণ্ড কোম্পানীৰ কাম ইস্তফা দি সম্বলপুৰত নিজা ব্যৱসায়ৰ পাতনি মেলে। অৱশ্যে ১৯৩৮ চনত স্বাস্থ্যৰ অৱনতি ঘটাত তেওঁ সম্বলপুৰ এৰি অসমলৈ ৰাওনা হয়।<ref name="সাৰথি" /> ==সাহিত্যিক জীৱন== ===অসমীয়া ভাষা উন্নতি সাধিনী সভা=== বেজবৰুৱাৰ সাহিত্যিক জীৱন [[কলিকতা]]ত পঢ়ি থকাৰ সময়তে আৰম্ভ হৈছিল। সেই সময়তেই তেওঁ [[চন্দ্ৰকুমাৰ আগৰৱালা]] আৰু [[হেমচন্দ্ৰ গোস্বামী]]ক লগ পায়। সেই সময়ত অসমত অসমীয়া ভাষাক পুনৰ প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ তিনিও মিলি কলিকতাত পঢ়ি থকা অন্যান্য ছাত্ৰ সকলক লগত লৈ "অসমীয়া ভাষা উন্নতি সাধিনী সভা"(অ. ভা. উ. সা. সভা) নামে এখন সভা স্থাপন কৰে। এই সভাৰ মুখপত্ৰ হিচাপে ১৮৮৯ চনত তেওঁলোকে '[[জোনাকী]]' নামে এখন আলোচনী প্ৰকাশ কৰে। এই 'জোনাকী'ৰ পাততেই বেজবৰুৱাই প্ৰথম সাহিত্য সাধনাত মনোনিবেশ কৰে। জোনাকীৰ প্ৰথম বছৰ প্ৰথম সংখ্যাত 'লিতিকাই' নামৰ প্ৰথম [[প্ৰহসন]] প্ৰকাশ কৰে।<ref>মোৰ জীৱন সোঁৱৰণ, লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা, পৃষ্ঠা- ৯০, ৯২, ৯৩</ref> ইয়াৰ পিছত তেওঁ নিৰবচ্ছিন্নভাৱে অসমীয়া সাহিত্যৰ সকলো দিশতে জোনাকীকে ধৰি সেই সময়ত আৰু তাৰ পাছত অসমীয়া ভাষাত প্ৰকাশ পোৱা সকলো আলোচনী, সংবাদপত্ৰত সাহিত্য সাধনা কৰি যায়। 'জোনাকী' আলোচনীৰ সম্পাদনাৰ উপৰি তেওঁ ১৯০৯ চনত 'বাঁহী' অলোচনীৰ প্ৰতিষ্ঠা আৰু সম্পাদনা কৰে। বাঁহীৰ পাততেই সাহিত্যিক বেজবৰুৱা পূৰ্ণ হৈ উঠিল। বাঁহীৰ উপৰি বেজবৰুৱাই সমসাময়িক চেতনা, আলোচনী, জন্মভূমি, মিলন, [[অসম সাহিত্য সভা প্ৰত্ৰিকা]], অৰুণ, আৱাহন, বৰদৈচিলা, ন-জোন, জয়ন্তী, দৈনিক বাতৰি, অসম বন্তি আদি বিভিন্ন কাকত-আলোচনীত নিজৰ সৃষ্টিশীল লেখনি প্ৰকাশ কৰিছিল। সৰুৰে পৰাই সাহিত্য চৰ্চাৰ প্ৰতি লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাদেৱৰ অনুৰাগ আছিল যদিও কলিকতালৈ পঢ়িবলৈ যোৱাৰ পাছৰ পৰাহে তেওঁ সাহিত্য চৰ্চাত অধিক মনোযোগ দিয়ে। সেইসময়ত কলিকতা ভাৰতীয় নৱজাগৰণৰ পীঠস্থান আছিল। আৰু ইয়াতেই বাঙালী সাহিত্যৰ চমকপ্ৰদ উত্থান দেখি অসমীয়া সাহিত্যৰ ভঁৰাল চহকী কৰিবলৈ লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাদেৱে সাহিত্য চৰ্চা কৰিবলৈ অধিক প্ৰেৰণা লাভ কৰে। বেজবৰুৱাদেৱৰ এই স্পৃহাত হাত উজান দিয়ে হেমচন্দ্ৰ গোস্বামী, চন্দ্ৰকুমাৰ আগৰৱালাকে ধৰি সেইসময়ত কলিকতাত পঢ়ি থকা অসমীয়া ছাত্ৰসকলে। তেওঁলোকে নিজৰ গাঁঠিৰ ধন ভাঙি প্ৰকাশ কৰা আলোচনী ‘জোনাকী’তেই লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাদেৱৰ সাহিত্যিক প্ৰতিভাৰ বিকাশ সাধন হয়। ===বেজবৰুৱাৰ গল্প=== লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাক অসমীয়া চুটিগল্পৰ পথ-প্ৰদৰ্শক বা জনক বুলি ক'ব পাৰি। লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাদেৱৰ প্ৰথম চুটিগল্পৰূপে বহুতে ‘কন্যা’ গল্পটোক স্বীকৃতি দিব বিচাৰে যদিও বেজবৰুৱাদেৱৰ প্ৰথমটো প্ৰকাশিত চুটিগল্প হৈছে ‘সেউতী’।<ref name="সাৰথি" /> ‘সেউতী’ গল্পটো [[জোনাকী]] আলোচনীৰ চতুৰ্থ বছৰৰ চতুৰ্থটো সংখ্যাত প্ৰকাশিত হৈছিল। লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাদেৱৰ গল্পৰ পুথি চাৰিখন। তাৰে তিনিখন পুথি যথাক্ৰমে ‘সুৰভি’, ‘সাধুকথাৰ কুকি’ আৰু ‘জোনবিৰি’ তেওঁৰ জীৱিতকালতে প্ৰকাশ পায়। আনহাতে মৰণোত্তৰভাৱে প্ৰকাশিত তেওঁৰ গল্পৰ পুথিখন হৈছে ‘কেহোঁকলি’। ১৯০৯ চনত প্ৰকাশিত হোৱা ‘সুৰভি’ত মুঠ বাৰটি চুটিগল্প অন্তৰ্ভুক্ত হৈছে। ‘সুৰভি’ হৈছে প্ৰথম অসমীয়া চুটিগল্পৰ সংকলন। ১৯১০ চনত প্ৰকাশিত ‘সাধুকথাৰ কুকি’ত মুঠ সাতাইশটি চুটিগল্প সন্নিৱিষ্ট হৈছে। আনহাতে ষোল্লটা গল্পৰ সংকলন ‘জোনবিৰি’ প্ৰকাশ পাইছিল ১৯১৩ চনত। <ref name="সাৰথি" /> চতুৰ্থখন গল্প-সংকলনৰ নাম বেজবৰুৱাই দিয়া নাছিল। প্ৰধানকৈ 'বাঁহী'ত প্ৰকাশিত হোৱা কিছুমান অসংকলিত গল্পক একগোট কৰি ''কেহোঁকলি'' নামেৰে নামাংকিত কৰিব পাৰি বুলি [[অতুল চন্দ্ৰ হাজৰিকা]]ই ''বেজবৰুৱা গ্ৰন্থাৱলী''ত (১৯৬৮) প্ৰস্তাৱ দিছিল। তেওঁৰ যুক্তিমতে, সংকলনকেইখন ''নামকৰণ কৰা হৈছে মূল বিষয়বস্তুৰ লগত সামঞ্জস্য ৰাখি। ''। বেজবৰুৱাৰ গল্প-সমগ্ৰৰ এগৰাকী সংকলক হৃদয়ানন্দ গগৈয়ে লিখিছে, ''বেজবৰুৱাই এই গল্পখিনিৰে কিতাপখন কৰি থৈ যাব পৰা হ'লে পৰম সৌভাগ্যৰ কথাই হ'লহেঁতেন। তথাপি আমি এই গল্পসমূহক বেজবৰুৱাৰ চতুৰ্থ খণ্ডৰ গল্প বুলিয়ে ধৰিব পাৰো....''<ref name="ৰস">{{cite book | title=লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ গল্প-সমগ্ৰ | publisher=জ্যোতি প্ৰকাশন | author=গগৈ, হৃদয়ানন্দ | authorlink=পাতনি | year=২০১১ | location=গুৱাহাটী | pages=৩৩-৩৪ | isbn=৯৭৮-৮১-৯২১৮৮৭-৩-৭}}</ref> এই সংকলনত বেজবৰুৱাৰ মুঠ পোন্ধৰটা গল্প সংকলিত হৈছে। সাহিত্যিক, সমালোচক আৰু অধ্যাপক অমৃতজ্যোতি মহন্তই লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ গল্পৰ প্ৰসংগত মন্তব্য কৰিছে যে- ''বেজবৰুৱাৰ বহুকেইটা গল্পত পাঠকে পায় সেইসময়ৰ অসমীয়া মধ্যবিত্ত সমাজৰ এচামৰ মাজত গা-কৰা ফোঁপোলা ৰুচি আৰু ভণ্ডামিৰ প্ৰতি লেখকৰ তীব্ৰ শ্লেষ। এই ক্ষেত্ৰত ঠাউকতে আঙুলিয়াব পাৰি 'মলক গুইন গুইন' গল্পলৈ। অৱশ্যে 'নাঙলুচন্দ্ৰ দাস', 'ভোকেন্দ্ৰ বৰুৱা', 'আমাৰ কানীয়া সভাৰ এক অধিৱেশন' ইত্যাদি আন গল্পতো এই শ্লেষ আছে। '<ref name="অমৃত">{{cite web | url=https://xahitya.org/bezbarua_suti_golpo_amritjyotimahanta/ | title=বেজবৰুৱাৰ চুটি-গল্প | publisher=সাহিত্য ডট অৰ্গ | date=ছেপ্টেম্বৰ, ২০১৪ | accessdate=22 June 2022 | author=মহন্ত, অমৃতজ্যোতি}}</ref> বেজবৰুৱাৰ গল্প-সমগ্ৰৰ সম্পাদক হৃদয়ানন্দ গগৈয়ে বেজবৰুৱাৰ গল্পৰ বিষয়ে মন্তব্য আগবঢ়াইছে যে-<br />{{cquote|বেজবৰুৱাৰ গল্পত স্থান পোৱা সমাজখনৰ পৰিধি বিশাল। সেয়া সুদূৰ উৰিষ্যা আৰু বংগৰ পৰা অসমলৈকে বিস্তৃত এক বৃহৎ সমাজ। .....বেজবৰুৱা আছিল নিপুণ খনিকৰ। তেওঁৰ চৰিত্ৰবোৰেই তাৰ নিদৰ্শন। ....বেজবৰুৱাৰ গল্পৰ আন এক দিশ হ'ল তেওঁ সাধুকথা আৰু গল্পৰ মাজত পাৰ্থক্যৰ সীমাৰেখাডাল কমাই দিছে। জনগণৰ মুখে মুখে প্ৰচলিত অনেক কিংবদন্তী, সাধুকে তেওঁ গল্পৰ কাহিনীলৈ টানি আনিছে। ...গল্পকাৰ হিচাপে বেজবৰুৱাৰ সমাজ সচেতনতা প্ৰতিফলিত হৈছে বিভিন্ন গল্পৰ মাজত। '''<ref name="ৰসৰা">{{cite book | title=লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ গল্প-সমগ্ৰ | publisher=জ্যোতি প্ৰকাশন | author=গগৈ, হৃদয়ানন্দ | authorlink=পাতনি | year=২০১১ | location=গুৱাহাটী | pages=১০-১৩ | isbn=৯৭৮-৮১-৯২১৮৮৭-৩-৭}}</ref>}} ===বেজবৰুৱাৰ শিশু সাহিত্য=== [[File:চিলনীৰ জীয়েকৰ সাধু.jpg|right|200px|thumb|লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাদেৱৰ "[[বুঢ়ী আইৰ সাধু]]''ৰ এটা অন্যতম জনপ্ৰিয় সাধু "চিলনীৰ জীয়েকৰ সাধু"ৰ ডিজিটেল আৰ্ট শিল্পী ভাৰ্গৱ জ্যোতি বুঢ়া গোহাঁইৰ]] লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাই শিশু-কিশোৰৰ উপযোগী হোৱাকৈও বহুতো সাধু একগোট কৰিছিল। তেওঁৰ দ্বাৰা প্ৰকাশিত সাধুকথাৰ পুথি তিনিখন হৈছে ‘[[বুঢ়ী আইৰ সাধু]]’, ‘ককাদেউতা আৰু নাতিল’ৰা’ আৰু ‘জুনুকা’। বুঢ়ী আইৰ সাধুত একত্ৰিশটা, ককাদেউতা আৰু নাতিল’ৰাত ঊনত্ৰিশটা আৰু জুনুকাত দহটাকৈ সাধু সন্নিৱিষ্ট হৈ আছে। 'বুঢ়ী আইৰ সাধু' আজিৰ তাৰিখতো সমানেই জনপ্ৰিয়। কিতাপখন প্ৰথম প্ৰকাশ পাইছিল ১৯১২ চনৰ অক্টোবৰ অথবা নৱেম্বৰ মাহত। লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাদেৱে বহুজনৰপৰা লিখিত ৰূপত সংগ্ৰহ কৰা এই সাধুকথা বোৰকে "বুঢ়ী আইৰ সাধু" নাম দি সংকলনৰূপে প্ৰকাশ কৰিছিল। বেজবৰুৱাই ১৯১১ চনত “বুঢ়ী আইৰ সাধু”ৰ পাতনি লিখিছিল। বেজবৰুৱাৰ এই পুথিখনৰ কিছুমান সাধুত প্ৰতিফলিত হৈ থকা নাৰীবাদী স্বৰূপটোৰ বিষয়ে উল্লেখ কৰি সমালোচকে মন্তব্য কৰিছে যে-''বেজবৰুৱাৰ “বুঢ়ী আইৰ সাধু”ত কেইবাটাও নাৰী প্ৰধান গল্প আছে। সেইবোৰ হ’ল“মেকুৰীৰ জীয়েকৰ সাধু”, “ঔ-কুঁৱৰী”, “তেজীমলা”, “চিলনীৰ জীয়েকৰ সাধু”, “তুলা আৰু তেজা”, “কটা যোৱা নাক খাৰণি দি ঢাক”, “পানেশৈ”, “লখিমী তিৰোতা”, “কাঞ্চনী” আদি। নাৰী চৰিত্ৰ প্ৰধান এই গল্পসমূহত আমি লগ পাওঁ মাক, মাহীমাক, জীয়েক, সতিনীয়েক, জা-ক, শাহুৱেক আদিৰ চৰিত্ৰ। এই চৰিত্ৰসমূহ অধ্যয়ন কৰিলে তদানীন্তন সমাজ ব্যৱস্থা আৰু সেই সমাজ ব্যৱস্থাত নাৰীৰ স্থান, ভূমিকা সম্পৰ্কে আমি অৱগত হ’ব পাৰোঁ। '' <ref name="মিতালী">{{cite web | url=https://as.vikaspedia.in/education/childrens-corner/9ac9c799c9ac9f09c19f19be9f0-20189ac9c19c0-9869879f0-9b89be9a79c120199a4-9a89be9f09c0 | title=বেজবৰুৱাৰ ‘বুঢ়ী আইৰ সাধু’ত নাৰী | publisher=বিকাশপেডিয়া | accessdate=22 June 2022 | author=বৰ্মন, মিতালী}}</ref> ====জনপ্ৰিয় মাধ্যমত বুঢ়ী আইৰ সাধু==== ২০১৬ চনত মুক্তি লাভ কৰা [[ভাস্কৰ হাজৰিকা]] পৰিচালিত হৰৰ ফেণ্টাচী প্ৰকাৰৰ অসমীয়া চলচ্চিত্ৰ [[কথানদী]] ছবিখনৰ কাহিনীটো লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ বুঢ়ী আইৰ সাধুৰ কেইটিমান জনপ্ৰিয় সাধু আৰু চৰিত্ৰক কেন্দ্ৰ কৰি গঢ়ি উঠিছে। সেইকেইটা সাধু হৈছে- তেজীমলা, চম্পাৱতী, ঔ-কুঁৱৰী আৰু তাৱৈৰ সাধু। <ref>https://www.thehindu.com/features/and-the-river-flows-to-tell-the-tales-kothanodi/article8645138.ece</ref> <ref>{{cite news | url=http://timesofindia.indiatimes.com/city/guwahati/Four-iconic-fables-to-feature-in-film/articleshow/26761372.cms | title=Four iconic fables to feature in film | work=Times of India | date=3 December 2013 | author=Das, Gaurav | location=Guwahati}}</ref> ===কবিৰ ৰূপত বেজবৰুৱা=== লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাই [[জোনাকী]], [[বাঁহী]] আলোচনীত নিয়মীয়াকৈ কবিতা লিখিছিল। কবিতাত দেশপ্ৰেম, আধ্যাত্মিক, খুহুতীয়া আদি বিবিধ শৈলী তথা ভাৱ প্ৰকাশ পাইছিল। অসমীয়া ৰোমাণ্টিক কবিতাৰ ক্ষেত্ৰখনলৈও বেজবৰুৱাৰ অৱদান উল্লেখযোগ্য। তেখেতৰ দ্বাৰা লিখিত কবিতাপুথি [[কদমকলি]] ১৯১৩ চনত প্ৰকাশিত হৈছিল। এই কবিতাপুথিত আঠচল্লিছটা কবিতা সন্নিৱিষ্ট হৈছে। তেখেতৰ কবিতাসমূহক ড° মহেশ্বৰ নেওগদেৱে “সোণ-পানীৰে চপাই-বন্ধাই থ’ব পৰা’’ <ref>যুগসম্ৰাট সাহিত্যৰথী লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা, জীৱন আৰু সাহিত্য, বিপুল চন্দ্ৰ ভট্টাচাৰ্য্য, পৃ:নং; ৫৬, কামধেনু প্ৰকাশন, ২০২১</ref>বুলি অভিহিত কৰিছে। কদমকলিত সন্নিৱিষ্ট হোৱা ‘মোৰ দেশ’ কবিতাটোৱেই অসমৰ জাতীয় সংগীত হিচাপে স্বীকৃত। তেখেতে ‘কদমকলি’ৰ পাতনিত লিখিছিল-{{cquote|কবিতা হয় যদি হওক, নহয় যদি নহওক, বুলি মাজে-সময়ে লিখা পদ্যবোৰ গোটাই একে ঠাই কৰি এই কিতাপখন কৰা হল, কবি হবৰ দুৰাশা কবি নহয়। মোৰ নিজৰ ৰচনাবোৰ মোৰ নিজৰে পঢ়িবলৈ ভাল লাগে; বোধকৰোঁ নিজৰ দেখি। সেইবোৰ সিচ্ ৰতি হৈ থকা বাবে, পঢ়িব খুজিলে আহুকাল পাওঁ; সেইদেখি সেইবোৰ একেলগ কৰি সুচলকৈ ললোঁ। এখন ছপোৱা আৰু হেজাৰখন ছপোৱা প্ৰায় একে খৰচৰে কথা; সেইবাবে সেইদৰেই ছপাই থলোঁ; যাৰ মন যায় পঢ়িব, যাৰ মন নাযায় নপঢ়িব। আৰু যাৰ মন যায় তেওঁ মনত অলপো খুকুঁৰি নাৰাখি তাৰ কাঠ-সংস্কাৰ কৰি সন্তোষ লভিব, ৰাইজৰ আগত এই নিবেদন।<ref name="কদমকলি">{{cite web | url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/80/%E0%A6%95%E0%A6%A6%E0%A6%AE-%E0%A6%95%E0%A6%B2%E0%A6%BF_%E0%A6%AC%E0%A7%87%E0%A6%9C%E0%A6%AC%E0%A7%B0%E0%A7%81%E0%A7%B1%E0%A6%BE.pdf | title=কদমকলি | publisher=আৰ্কাইভ | accessdate=22 June 2022 | author=বেজবৰুৱা, লক্ষ্মীনাথ | pages=৫}}</ref>}} বেজবৰুৱাৰ দ্বিতীয়খন কবিতাপুথি ''পদুমকলি''। এইখন প্ৰকাশিত হয় তেখেতৰ মৃত্যুৰ পাছত, ১৯৬৮ চনত। তেখেতৰ জন্ম শতবৰ্ষ উপলক্ষে মৰণোত্তৰভাৱে এই কবিতাপুথিখন প্ৰকাশ কৰা হৈছিল। পদুমকলিত ২৮টা কবিতা সন্নিৱিষ্ট হৈছে।<ref name="বেজবৰুৱা" /> {{cquote|'''কবিতা'''<br /> ....বিজুলীৰ চকামকা নিমিষ পোহৰ। জোনৰ কোমল কান্তি, পানীৰ লহৰ। বীণৰ আতমা সিটি উৰি “গুণ” গায়। বাঁহীৰ জীৱন সি যে ডালত “কুউৱায়”। ৰমণীৰ কমনীয় মাধুৰী মধুৰ। আধা-ফুটা আধা মাত সৰগ শিশুৰ?... <small>ৰচনাকাল-১৮৩২ শক। কদমকলি, বহাগ, হাওড়া।</small>}} অসমৰ বিশিষ্ট সাহিত্যিক-সমালোচক ড° হীৰেন গোহাঁয়ে লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ 'বীণবৰাগী'ক শ্ৰেষ্ঠ কবিতা হিচাপে স্বীকৃতি দিছে। এই প্ৰসংগত তেখেতে কৈছে যে- {{cquote|... এই কবিতাটোত তেওঁৰ মনত সহাৱস্থান কৰা বিভিন্ন ভাবধাৰা ঐকতানৰূপে সংহত হৈছে। সেয়ে কবিতা হিচাপেও তাৰ গাঁথনি জটিল, সূক্ষ্ম আৰু বিস্ময়কৰভাৱে গাঢ়। .....কবিতাটো ৫টা খণ্ডত সম্পূৰ্ণ হৈছে। প্ৰতিটো খণ্ডতে একোটা নতুন ভাব মূৰ্ত হৈছে। ...<ref>{{cite book | title=নিৰ্বাচিত সমালোচনা | publisher=অসম প্ৰকাশন পৰিষদ | author=গোহাঁই, ড° হীৰেন | authorlink=অসমীয়া কবিতাৰ বিকাশত বেজবৰুৱাৰ স্থান | year=২০০৭, ডিচেম্বৰ | location=গুৱাহাটী | pages=১৬৪-১৬৭}}</ref>}} ===নাট্যকাৰ হিচাপে বেজবৰুৱা=== [[File:Laxminath Bezbarua Museum.jpg|right|thumb|250px||<center>[[শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰ]]ৰ ভিতৰত অৱস্থিত লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা সংগ্ৰহালয়</center>]] জোনাকীৰ জৰিয়তে নাট্যকাৰ হিচাপে আত্মপ্ৰকাশ কৰা আলোচনীখনৰ প্ৰথম বৰ্ষতে ‘লিতিকাই’(১৮৯৪) নামৰ নাটকখন লিখি উলিয়ায়। ১৯১৩ চনত বেজবৰুৱাৰ নোমল, পাচনি আৰু চিকৰপতি-নিকৰপতি প্ৰকাশ পায়। তাৰ ঠিক দুবছৰৰ পাছত অৰ্থাৎ ১৯১৫ চনত প্ৰকাশিত হয় তেখেতৰ তিনিখন নাট যথাক্ৰমে [[জয়মতী]] কুঁৱৰী, [[wikisource:as:চক্ৰধ্বজ সিংহ|চক্ৰধ্বজ সিংহ]] আৰু বেলিমাৰ। লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ নাটকক ধেমেলীয়া(প্ৰহসন) আৰু বুৰঞ্জীমূলক শাখাত দ্বিবিভক্ত কৰিব পাৰি। লিতিকাই, নোমল, পাচনি আৰু চিকৰপতি-নিকৰপতি তেখেতৰ দ্বাৰা লিখিত প্ৰহসন। আনহাতে [[বুৰঞ্জী]]মূলক নাটকেইখন হৈছে জয়মতী কুঁৱৰী, চক্ৰধ্বজ সিংহ আৰু বেলিমাৰ। ইয়াৰ উপৰি বেজবৰুৱাই ''[[wikisource:as:হ য ব ৰ ল|হ য ব ৰ ল]]'' নামৰ আন এখন নাটকো লিখিছিল। ১৮৫৩ শক অৰ্থাৎ ১৯৩১ চনত বাঁহী আলোচনীৰ দ্বিতীয় বছৰৰ একাদশ সংখ্যাত এই নাটকখন প্ৰকাশিত হৈছিল। নাটকখনত মুঠতে চাৰিটা দৰ্শন আছে। এইখন হৈছে চক্ৰান্তমূলক, পৰিস্থিতিভিত্তিক নাটক।<ref name="সাহিত্যৰথী">{{cite book | title=সাহিত্যৰথী | publisher=জ্যোতি প্ৰকাশন | author=বৰুৱা, বিকাশজ্যোতি | year=২০০৬, নৱেম্বৰ}}</ref> ১৯১৫ চনত (১৮৩৭ শক)ত প্ৰকাশিত হোৱা ''চক্ৰধ্বজ সিংহ'' নাটখনৰ বিষয়ে বেজবৰুৱাই পাতনিত লিখিছিল-{{cquote|এই নাটৰ সম্পৰ্কে ইয়াকে কব লগীয়া যে মোৰ আদৰৰ বন্ধু শ্ৰীযুক্ত হেমচন্দ্ৰ গোসাঁঞীৰ “শৰাইঘাটৰ যুদ্ধ”, উষা নামে মাহেকীয়া কাকতত ওলোৱা) প্ৰবন্ধৰপৰা ইয়াৰ ঘাই সঁজুলি লোৱা হৈছে। অনেক ঠাইত সেই প্ৰবন্ধৰপৰা শাৰীয়ে শাৰীয়ে কথা এই কিতাপত ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে। এই কাৰ্য্য়ত গোসাঞী দেৱে অনুমতি দি, এই কিতাপ ৰচনাত মোক সহায় কৰা বাবে মই তেওঁৰ ওচৰত কৃতজ্ঞ আৰু ধৰুৱা। .....এই কিতাপ ৰচনা কৰাৰ মোৰ ঘাই উদ্দেশ্য আসামৰ অতীত গৌৰৱ-কাহিনী নাটৰ আকাৰেৰে আজিকালিৰ অসমীয়াৰ আগত প্ৰচাৰ কৰাটো হে, নাট লেখি যহ আৰ্জিবলৈ যোৱাটো নহয়। কিন্তু লগতে যদি যহ উপাৰ্জ্জন হয় হওক, নহয় নাই।<ref name="চক্ৰধ্বজ">{{cite web | url=https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=File:%E0%A6%9A%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A7%B0%E0%A6%A7%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%9C_%E0%A6%B8%E0%A6%BF%E0%A6%82%E0%A6%B9.djvu&page=2 | title=চক্ৰধ্বজ সিংহ | publisher=আৰ্কাইভ | accessdate=22 June 2022}}</ref>}} সাহিত্যিক-সমালোচক ড° হীৰেন গোহাঁয়ে লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ ''চক্ৰধ্বজ সিংহ'' সন্দৰ্ভত কৈছে- {{cquote|... নাটকৰ দৃশ্যসমূহ পৰিকল্পনা কৰোঁতে বেজবৰুৱাই পৰিপক্ব নিপুণ নাট্যকাৰৰ দৰে যথেষ্ট বৈচিত্ৰ্য সৃষ্টি কৰিছে যাতে দৰ্শকে আমনি নাপায়। মাজে মাজে দূতৰ যোগেদি পঠিওৱা দীঘল চিঠিবোৰ ৰাজসভা বা দৰবাৰত যেতিয়া পঢ়ি শুনোৱা হয়, তেতিয়া এহাতে দৰ্শকে দুই পক্ষৰ অৰিয়াঅৰি, কূটনৈতিক কৌশল, যুদ্ধৰ প্ৰস্তুতি সম্পৰ্কে বহুতো খবৰ পায়, যি নাটকৰ কাহিনীক আগুৱাই লৈ থাকে। ....<ref>{{cite book | title=শিল্প-সংস্কৃতিৰ ৰণাঙ্গন | publisher= ঐকান্তিক প্ৰকাশন | author=গোহাঁই, ড° হীৰেন | authorlink=অদ্বিতীয় বেজবৰুৱা | year=২০২১, ডিচেম্বৰ | location=গুৱাহাটী | pages=৭৫-৭৭}}</ref>}} ===ঔপন্যাসিক হিচাপে লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা=== ১৮ শতিকাৰ শেষৰফালে সংঘটিত হোৱা [[দন্দুৱা দ্ৰোহ]]ৰ পটভূমিত বেজবৰুৱাই ১৮৯১ চনত ''পদুম কুঁৱৰী'' নামৰ উপন্যাসখন লিখিছিল। ১৮ শতিকাৰ শেষৰফালে আহোম ৰাজ্যৰ বৰফুকনে চোৱা-চিতা কৰা অঞ্চল কামৰূপত হোৱা এক বিদ্ৰোহ হৈছে দন্দোৱা দ্ৰোহ। স্বৰ্গদেউ কমলেশ্বৰ সিংহৰ দিনত হৰদত্ত আৰু বীৰদত্ত নামৰ দুজন ভাই-ককাইয়ে এই বিদ্ৰোহৰ গুৰি ধৰিছিল। কোচবিহাৰ আৰু বিজনীৰ ৰজাৰ গোপন সহযোগত তেওঁলোকে কছাৰী, পঞ্জাবী আৰু হিন্দুস্তানী শৰনাৰ্থীৰ এটা দল গঠন কৰে আৰু নিজকে স্বাধীন ঘোষণা কৰি প্ৰায় গোটেই উত্তৰ গুৱাহাটী অধিকাৰ কৰে। জোনাকী আলোচনীৰ তৃতীয়টো বৰ্ষত ধাৰাবাহিকভাৱে প্ৰতিটো খণ্ডতেই এই উপন্যাসখন প্ৰকাশিত হৈছিল। অৱশ্যে উপন্যাসৰ ৰূপত ১৯০৫ চনতহে ''পদুম কুঁৱৰী'' প্ৰকাশিত হয়। নাটকখনত মুঠতে পোন্ধৰটা আধ্যা(অংশ) আছে।<ref name="বেজবৰুৱা" /><ref name="Baruah">{{cite book | title=Last Days of Ahom Monarchy | publisher=Munshiram Manoharlal Publishers Pvt Ltd | author=S. L. Baruah | year=1993 | location=New delhi | pages=151}}</ref> ===অসমীয়া হাস্য-ব্যংগ সাহিত্য আৰু লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা=== অসমীয়া হাস্য-ব্যংগ সাহিত্যলৈ লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাদেৱৰ অৱদান অসামান্য। বিশেষকৈ তেখেতৰ দ্বাৰা সৃষ্ট ''কৃপাবৰ বৰবৰুৱা'' নামৰ কাল্পনিক চৰিত্ৰটি অসমীয়া ব্যংগ সাহিত্যৰ এটি গুৰুত্বপূৰ্ণ অংশ। ''কৃপাবৰ বৰবৰুৱা'' ছদ্মনামেৰে ৰচনা কৰা লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাদেৱৰ হাস্য-বংগৰ সংকলনসমূহক ‘কৃপাবৰী সাহিত্য’ হিচাপে নামকৰণ কৰা হৈছে। কৃপাবৰ বৰুবৰুৱাৰ চৰিত্ৰটিৰ জৰিয়তে সৃষ্টি কৰা হাস্যৰসৰ কৌশলক একাংশ সমালোচকে পৃথিৱীৰ শ্ৰেষ্ঠ হাস্য-ৰসিকসকলৰ লগত তুলনা কৰিছে। অসমৰ সাহিত্যিক-লেখক [[বেণুধৰ শৰ্মা]]ই বেজবৰুৱাৰ 'সমাজিক' ৰচনাক শ্ৰেষ্ঠ খুহুতীয়া ৰচনা বুলি কৈছে। এইসমূহ ৰচনাই ভণ্ডামি, স্ত্ৰী-স্বাধীনতা, বৃদ্ধ-বিবাহ, অন্ধ-বিশ্বাস, অন্ধ-অনুকৰণ, সাংবাদিকতা আদি অনেক ৰাজনৈতিক-সামাজিক-সাংস্কৃতিক সমস্যাক বিষয়বস্তু হিচাপে লৈছে। সমালোচক <ref name="আব্দুজ ছাজিদ">{{cite web | url=https://xahitya.org/%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A7%B0%E0%A6%B8%E0%A6%BF%E0%A6%95-%E0%A6%AC%E0%A7%87%E0%A6%9C%E0%A6%AC%E0%A7%B0%E0%A7%81%E0%A7%B1%E0%A6%BE-%E0%A6%86%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%A6/ | title=হাস্যৰসিক বেজবৰুৱা | publisher=সাহিত্য ডট অৰ্গ | date=২০১৪, ছেপ্টেম্বৰ | accessdate=22 June 2022 | author=ছাজিদ,আব্দুজ}}</ref>ৰ মতে,''বৈজ্ঞানিক আৰু আধুনিক মনৰ অধিকাৰী আছিল লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা। এটা সংস্কাৰমুক্ত মন লৈ তেখেতে পৰিৱৰ্তনৰ অনুকূল পৰিৱেশ সৃষ্টি কৰাৰ প্ৰয়াস কৰিছিল হাস্যৰসৰ মাজেদি। ....'কৃপাবৰ বৰবৰুৱাৰ যোগেদি বেজবৰুৱাই জাতীয় জীৱনৰ দুখ-ত্ৰুটি, অসামঞ্জস্য-বিসংগতি আদি পৰিষ্কাৰকৈ দাঙি ধৰিছে। চৰিত্ৰটিৰ আৰ্ৱিভাৱ সন্দৰ্ভত বেজবৰুৱাই ''কৃপাবৰ বৰুৱা'' নামৰ ৰচনাখনত লিখিছে- {{cquote|কৃপাবৰ বৰবৰুৱা মহা ধনুৰ্দ্ধৰ। বৰ পেট টিকনিৰ মূৰ লৰফৰ॥ সুদৰ্শন হাতে বিষ্ণু, শূল হাতে ভোলা। মহেন্দ্ৰৰ বজ্ৰ, কৃপাৰ কাকতৰ টোপোলা॥ অসম গৈৰৱ-ভানু কৃপা কল্পতৰু। কলেৱৰ শ্যাম যেন ভাত-ৰন্ধা চৰু॥ চৈধ্য ফকীয়া কবি কৃপা তয়াময়া ৰণে। নিজৰ জীৱন কাব্য নিজে নিজে ভণে॥ এডলীয়া কচুৰ জাল মাকে খাইছিল। দুষ্টৰ পিঠিত কৃপা নিত্যে থিয়াকিল॥ অন্যায়লৈ নগা-যাঠি ন্যায়লৈ কলচী। কানি ভাং লাওপানী বহায় দকচি॥ বাহুবলী বৰবৰুৱা চিন্তে পৰৰ ইষ্ট। নোৱাৰি মিলাব পদ কৰে ”হেষ্টনেষ্ট”॥}} ১৯০৪ চনত ''জোনাকী'' আলোচনীত বেজবৰুৱাৰ দ্বাৰা লিখিত এলানি হাস্য-ব্যংগ ৰচনা ''কৃপাবৰ বৰুৱাৰ কাকতৰ টোপোলা'' নামেৰে প্ৰকাশিত হয়। ১৯০৯ চনত 'কৃপাবৰ বৰুৱাৰ ওভতনি'' নামেৰে এখন গ্ৰন্থ প্ৰকাশ কৰোৱায়। এইখন গ্ৰন্থত সন্নিৱিষ্ট ৰচনাসমূহ গুৱাহাটীৰ পৰা প্ৰকাশিত ''জোনাকী'' আৰু ''ঊষা'' আলোচনীত ওলাইছিল। আনহাতে ''বাঁহী'' আলোচনীত বেজবৰুৱাই লিখা হাস্য-ব্যংগাত্মক ৰচনাসমূহ ''বৰবৰুৱাৰ বুলনি'' আৰু ''কৃপাবৰ বৰুৱাৰ ভাৱৰ বুৰবুৰণি'' নামেৰে পৰৱৰ্তী সময়ত গ্ৰন্থ আকাৰে ওলায়। ইয়াৰ লগতে বেজবৰুৱাই ‘বৰবৰুৱাৰ চিন্তাৰ শিলগুটি’, ‘বৰবৰুৱাৰ সাহিত্যিক ৰহস্য ‘আৰু ‘কৃপাবৰ বৰুৱাৰ সামৰণি’ নামেৰে প্ৰবন্ধ সংকলন উলিয়ায়। {{Quote box|quote=কোনো এটা জাতিক ডাঙৰ কৰিব লাগিলে কিছুমান সঁজুলিৰ আৱশ্যক। জাতীয় ”ডাঙৰতালৈ” সেই সঁজুলিবিলাক নহলে নহয়। কোনো বাঢ়ৈয়ে চাছ, হাতুৰি, ৰেন্দা, বটালি প্ৰভৃতি নহলে কোনো বৰপেৰা সাজিব নোৱাৰে। জাতীয় বৰপেৰা সাজিবলৈকো তেজৰ চাছ, বলৰ বটালি, সহিষ্ণুতাৰ ৰেন্দা, একতাৰ গজাল, স্থিৰতাৰ কৰত, গাম্ভীৰ্য্যৰ হাতুৰি, বাহ্যাড়ম্বৰৰ পাক-ভোঁহৰ, ধৰ্মনিষ্ঠাৰ খিলি, সদাচাৰৰ গৰ্ভ-গজাল লাগে। অসমীয়াৰ জাতীয় বৰপেৰা সাজিবলৈ এইবিলাক পূৰাপূৰ আছে। তেন্তে নো অসমীয়া জাতি ডাঙৰ জাতি নহব কিয় হেঁ ককাই কোৱাঁ? অসমীয়া জাতি ডাঙৰীয়া-জাতি! |source =[[wikisource:as:অসমীয়া জাতি ডাঙৰ জাতি|অসমীয়া জাতি ডাঙৰ জাতি,লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা]]|align=right |width=50% |fontsize=100% |quoted=1}} বেজবৰুৱাৰ হাস্য-ব্যংগ সাহিত্যই আধুনিক সময়তো পাঠক আৰু সমালোচক শ্ৰেণীৰ পৰা বিশেষ গুৰুত্ব লাভ কৰি আহিছে। ভাষাৰ ক্ষেত্ৰত বেজবৰুৱাই প্ৰদৰ্শন কৰা বিচক্ষণতা আৰু উপস্থাপনৰ ক্ষেত্ৰত দেখুওৱা অভিনৱত্বক প্ৰশংসা কৰি এগৰাকী আলোচকে ড° লীলাৱতী শইকীয়া বৰাই লিখিছে, {{cquote|বেজবৰুৱাৰ সমগ্ৰ সাহিত্যৰাজিৰ মূল প্ৰকাশিকা শক্তি আছিল তেওঁৰ বিচিত্ৰ শব্দৰাজি। উল্লিখিত শব্দসম্ভাৰৰ উপৰি পুনৰুক্তি, ধ্বন্যাত্মক শব্দ আদিয়েও বেজবৰুৱাৰ অসাধাৰণ ভাষাজ্ঞানৰ পৰিচয় দিয়ে। বেজবৰুৱা শব্দৰো এগৰাকী নিপুণ কাৰিকৰ। তেওঁৰ সমগ্ৰ ৰচনাৱলীৰ মাজত নিজে নতুনকৈ সৃষ্টি কৰি লোৱা শব্দৰাজিয়ে তেওঁৰ ভাষাক এক অনবদ্য ৰূপ দিছে। তেনে শব্দ কিছুমান হৈছে – গৰুৱালি, ছাতৰীয়া, মেকুৰীত্ব, মটৰাৰোহন, নিপনীয়া গাখীৰ, পখিলা ল’ৰা, পিত্তাল মানুহ, ভেকুৰীকটীয়া যুঁজাৰু, বৰটোপীয়া বৰষুণ আদি। ইয়াৰ উপৰি ন ন মিশ্ৰ শব্দ (যেনে- মেছবাসী, হাইকোৰ্টীয়া আদি), সমাসবদ্ধ শব্দ (যেনে- পদূলিশুঙা, অমৰাকটীয়া, পোৱা-পুই আদি) অৰ্থবহ প্ৰয়োগ বেজবৰুৱাৰ সুদক্ষ ভাষাবিদৰ ৰূপটো স্পষ্ট কৰি তোলে। '' <ref name="লীলা">{{cite web | url=https://as.vikaspedia.in/education/9ac9bf9b69bf9b79cd99f-9ac9cd9af9959cd9a49bf9b89959b2/9b29959cd9b79cd9ae9c09a89be9a5-9ac9c799c9ac9f09c19f19be9f0-9b89be9b99bf9a49cd9af9f0-9ad9be9b79be | title=লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ সাহিত্যৰ ভাষা | publisher=বিকাশপেডিয়া | accessdate=22 June 2022 | author=বৰা, ড° লীলাৱতী শইকীয়া}}</ref>}} ===জীৱনীকাৰ হিচাপে লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা=== নিজ পিতৃ দীননাথ বেজবৰুৱাৰ জীৱন সম্পৰ্কে ১৯০৯ চনত লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাই ''ডাঙৰীয়া দীননাথ বেজবৰুৱাৰ জীৱন চৰিত''খন লিখি উলিয়ায়। ১৯১১ চনত মহাপুৰুষ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱৰ জীৱন আৰু সৃষ্টিৰাজিৰ উল্লেখ আৰু বিৱৰণেৰে লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাই ১৯১১ চনত ''শংকৰদেৱ'' নামৰ এখন জীৱনী লিখিছিল। ইয়াৰ পিছত ১৯১৪ চনত তেখেতে ''শ্ৰীশ্ৰী শংকৰদেৱ আৰু শ্ৰীশ্ৰী মাধৱদেৱ'' নামৰ জীৱনীগ্ৰন্থখন প্ৰকাশ কৰে। <ref name="বেজবৰুৱা" /> ==বৈবাহিক জীৱন== বি.এ পাছ কৰাৰ ঠিক পাচতেই ১৮৯১ চনত কলিকতাৰ জোড়াসাঁকোৰ দেৱেন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰ পৰিয়ালৰ জীয়াৰী [[প্ৰজ্ঞাসুন্দৰী দেৱী|প্ৰজ্ঞাসুন্দৰীৰ]] লগত লক্ষ্মীনাথৰ বিবাহপাশত আৱদ্ধ হয়।<ref>মোৰ জীৱন সোঁৱৰণ, লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ একমাত্ৰ আত্মজীৱনী, পৃষ্ঠা-১১৬, ১২৪</ref> প্ৰজ্ঞাসুন্দৰী আছিল মহৰ্ষি দেৱেন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰৰ নাতিনী তথা ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰৰ ভতিজা-জী। বিবাহোত্তৰ জীৱনৰ কেইটামান দিন বেজবৰুৱাই নিজৰ সতীৰ্থ-বন্ধু ব্যৱসায়ী ভোলানাথ বৰুৱাৰ কটাবলগীয়া হৈছিল আৰু প্ৰজ্ঞাসুন্দৰী দেৱী নিজৰ পিতৃ-গৃহতে আছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত বেজবৰুৱা আৰু ভোলানাথ বৰুৱাৰ ব্যৱসায়ে উন্নতিৰ পথ দেখে আৰু বেজবৰুৱাই সপৰিবাৰে নতুন ঘৰ এটা কিনি তাতেই থাকিবলৈ লয়। ১৮৯৫ চনত তেওঁলোকৰ প্ৰথমটি সন্তান 'সুৰভি'ৰ জন্ম হয়। পিছে দুখজনকভাৱে জন্মৰ মাত্ৰ পাঁচ বছৰৰ পাছতেই ডিফথেৰিয়া ৰোগত আক্ৰান্ত হৈ সুৰভিয়ে ১৯০০ চনত মৃত্যুক সাবটি লয়। সুৰভিৰ মৃত্যুৰ ১৮ দিনৰ পাছতে তেওঁলোকৰ দ্বিতীয় কন্যা অৰুণাই জন্মগ্ৰহণ কৰে। ১৯০৩ চনত জন্ম হয় তেওঁলোকৰ তৃতীয়টি সন্তান। নাম ৰখা হয় ৰত্নাৱলী। ১৯০৮ চনত চতুৰ্থটি সন্তান দীপিকাই জন্মলাভ কৰে। পৰৱৰ্তী সময়ত দীপিকা বিলাতলৈ যায় আৰু সন্যাসিনী হয়। বেজবৰুৱাৰ দেহাৱসানৰ পাছতহে তেওঁ অসমলৈ উভতি আহে। <ref name="বেজবৰুৱা">{{cite web | url=https://www.sarothiasom.in/2021/06/28/lakshminath-bezbarua-life-and-works/ | title=লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা – জীৱন আৰু কৰ্মৰাজি | publisher=সাৰথি | date=২৮ জুন ২০২১ | accessdate=21 June 2022 | author=সাৰথি}}</ref> ==বেজবৰুৱাক প্ৰদান কৰা উপাধি সন্দৰ্ভত== অসমৰ সাহিত্যৰসিকসকলে বেজবৰুৱাৰ জীৱনকালতে তেখেতক 'ৰসৰাজ' আৰু 'সাহিত্যৰথী' উপাধি দুটা প্ৰদান কৰিছিল। অৱশ্যে বেজবৰুৱাই নিজে দ্বিতীয়টোহে উপাধি পছন্দ কৰিছিল। বঙালী নাট্যকাৰ [[অমৃতলাল বসু]]কো বঙালী বৌদ্ধিক সমাজে 'ৰসৰাজ' উপাধি আগতে দি থৈছিল। সেইবাবে বেজবৰুৱাই 'ৰসৰাজ' উপাধিটো বৰকৈ পছন্দ কৰা নাছিল। <ref name="হীৰেন১">{{cite book | title=শিল্ল-সংস্কৃতিৰ ৰণাঙ্গন | publisher=ঐকান্তিক | author=গোহাঁই, ড° হীৰেন | authorlink=অদ্বিতীয় বেজবৰুৱা | year=২০২১ | location=গোলাঘাট | pages=৬৮ | isbn=৯৭৮-৮১-৯৫১৪৪৮-৪-৬}}</ref> ==অসমৰ জাতীয় সংগীত== ১৯০৯ চনত লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাই সম্পাদনা কৰি প্ৰকাশ কৰা 'বাঁহী' আলোচনীত 'মোৰ দেশ' নামেৰে গীত এটি প্ৰকাশিত হয়। গীতটিৰ শিৰোনাম আছিল 'অ মোৰ আপোনাৰ দেশ'। ১৯২৮ চনত তেজপুৰত বহা অসম ছাত্ৰ সন্মিলনত এই গীতটিক জাতীয় সংগীত হিচাপে গ্ৰহণ কৰা হয়। গীতটি বেজবৰুৱাৰ 'কদম কলি' নামৰ গ্ৰন্থখনিত সন্নিৱিষ্ট হৈছে। গীতটিৰ সুৰকাৰ হৈছে কমলাপ্ৰসাদ আগৰৱালা। <ref name="শান্তনু">{{cite book | title=অসম ইয়েৰ বুক ২০২২ | publisher=জ্যোতি প্ৰকাশন | author=[[শান্তনু কৌশিক বৰুৱা|বৰুৱা, শান্তনু কৌশিক]] | year=২০২১ | location=গুৱাহাটী | pages=৪৩২ | isbn=৯৭৮-৯৩-৮১৪৮৫-৮২-৮}}</ref> ==সাহিত্যিক কৰ্মৰাজি== বেজবৰুৱাৰ সাহিত্যৰাজিক তলত দিয়াৰ দৰে ভাগ কৰিব পাৰি। ===আত্ম-জীৱনী আৰু জীৱনী=== * [[wikisource:as:মোৰ জীৱন সোঁৱৰণ (প্ৰথম খণ্ড, ১৯৪৫)|মোৰ জীৱন সোঁৱৰণ (প্ৰথম খণ্ড, ১৯৪৫)]]<ref name="Datta1987">{{cite book|author=Amaresh Datta|title=Encyclopaedia of Indian Literature: A-Devo|url=http://books.google.com/books?id=ObFCT5_taSgC&pg=PA273|accessdate=28 November 2012|year=1987|publisher=Sahitya Akademi|isbn=978-81-260-1803-1|pages=273–}}</ref> * মোৰ জীৱন সোঁৱৰণ (দ্বিতীয় খণ্ড, ১৯৬১)<ref name="Datta1987"/> * ডাঙৰীয়া দীননাথ বেজবৰুৱাৰ সংক্ষিপ্ত জীৱন চৰিত * [[wikisource:as:শ্ৰীশ্ৰী শংকৰদেৱ |শ্ৰীশ্ৰী শংকৰদেৱ]] * শ্ৰীশ্ৰী শংকৰদেৱ আৰু শ্ৰীশ্ৰী মাধৱদেৱ ===চিন্তাশীল ৰচনা=== * [[wikisource:as:তত্ত্বকথা|তত্ত্বকথা ]] * শ্ৰীকৃষ্ণকথা * ভগৱৎ কথা ===উপন্যাস=== * [[wikisource:as:পদুম কুঁৱৰী|পদুমকুঁৱৰী]] ===গল্পপুথি=== * [[wikisource:as:সুৰভি |সুৰভি]] ('''১৯০৯)''' * [[wikisource:as:সাধুকথাৰ কুঁকি|সাধুকথাৰ কুঁকি]] ('''১৯১০''') * [[wikisource:as:জোনবিৰি|জোনবিৰি]] ('''১৯১৩''') * [[wikisource:as:কেহোঁকলি|কেহোঁকলি]] ('''মৰণোত্তৰ প্ৰকাশ''') ===সম্পাদকীয় কাৰ্য=== * বাঁহী ===সাধুকথা আৰু শিশু সাহিত্য=== {{মূল|বুঢ়ী আইৰ সাধু}} * [[wikisource:as:বুঢ়ী আইৰ সাধু|বুঢ়ী আইৰ সাধু]]: <br>ইয়াত থকা সাধুকেইটা হ'ল: {{refbegin|3}} # মেকুৰীৰ জীয়েকৰ সাধু # বান্দৰ আৰু শিয়াল # ঔ-কুঁৱৰী # ঢোঁৰাকাউৰী আৰু টিপচীচৰাই # এজনী মালিনী আৰু এজোপাৰ ফুল # বুধিয়ক শিয়াল # বাঘ আৰু কেঁকোৰা # তেজীমলা # বুঢ়া-বুঢ়ী আৰু শিয়াল # দীঘল ঠেঙীয়া # গঙ্গাটোপ # নুমলীয়া পো # সৰবজান # এটা শিঙৰা মাছৰ কথা # এটা বলী মানুহ # চিলনী জীয়েকৰ সাধু # তুলা আৰু তেজা # কটা যোৱা নাক,খাৰণী দি ঢাক # তীখৰ আৰু চুটিবাই # চম্পাৱতী # জৰদগৱ ৰজাৰ উপাখ্যান # পানেশৈ # জোঁৱাইৰ সাধু # কুকুৰীকণা # ভেকুলীৰ সাধু # তাৱৈয়েকৰ সাধু # লটকন # লখিমী তিৰোতা # দুই বুধিয়ক # কাঞ্চনী {{refend}} * [[wikisource:as:ককাদেউতা আৰু নাতিল’ৰা|ককাদেউতা আৰু নাতিল’ৰা]] * [[জুনুকা]] ===বৈষয়িক গদ্য=== * [[wikisource:as:বাখৰ|বাখৰ]] * কামত কৃতিত্ব লভিবৰ সংকেত ===ৰস ৰচনা বা হাস্যৰসাত্মক ৰচনা=== * কৃপাবৰ বৰুৱাৰ কাকতৰ টোপোলা * কৃপাবৰ বৰুৱাৰ ওভতনি * বৰবৰুৱাৰ বুলনি * বৰবৰুৱাৰ ভাৱৰ বুৰবুৰণি (প্ৰথম খণ্ড) * বৰবৰুৱাৰ ভাৱৰ বুৰবুৰণি (দ্বিতীয় খণ্ড) * বৰবৰুৱাৰ চিন্তাৰ শিলগুটি * বৰবৰুৱাৰ সাহিত্যিক ৰহস্য * কৃপাবৰ বৰুৱাৰ সামৰণি ===অনুবাদ=== * ভাৰতবৰ্ষৰ বুৰঞ্জী ===অন্যান্য=== * অসমীয়া ভাষা আৰু সাহিত্য * পত্ৰলেখা * কাঁহুদী আৰু খাৰলি * সম্পাদকৰ চ'ৰা ===নাটক=== '''ধেমেলীয়া নাটক (প্ৰহসন)''' * লিতিকাই * নোমল * পাচনি * চিকৰপতি নিকৰপতি '''নাটৰ কুকি''' * [[wikisource:as:গদাধৰ ৰজা|গদাধৰ ৰজা]] * বাৰেমতৰা * [[wikisource:as:হ য ব ৰ ল|হ-য-ব-ৰ-ল]] * হেমলেত * মঙলা '''বুৰঞ্জীমূলক নাটক''' * [[চক্ৰধ্বজ সিংহ (নাটক) |চক্ৰধ্বজ সিংহ]] * [[বেলিমাৰ (নাটক) |বেলিমাৰ]] * [[জয়মতী কুঁৱৰী (নাটক) |জয়মতী কুঁৱৰী]] [[Image:Dak Tikot.jpg|thumb|right|250px|বেজবৰুৱাৰ নামত থকা [[ডাক টিকট]]]] ==সন্মান== * [[অসম ছাত্ৰ সন্মিলনী]]ৰ সভাপতি (১৯১৬ চন) (গুৱাহাটী) * [[অসম সাহিত্য সভা]]ৰ সভাপতি (১৯২৪ চন) (গুৱাহাটী)<ref>[http://www.asamsahityasabha.com/index.php?option=com_content&view=article&id=46&Itemid=56 ১৯১৭ চনৰ পৰা অসম সাহিত্য সভাৰ সভাপতিসকলৰ তালিকা] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130129233721/http://www.asamsahityasabha.com/index.php?option=com_content&view=article&id=46&Itemid=56 |date=2013-01-29 }} [[অসম সাহিত্য সভা]]ৰ ৱেবছাইট, আহৰণ: ১৮ নৱেম্বৰ, ২০১২।</ref> * ৰসৰাজ উপাধি প্ৰদান (১৯৩১) (১৯৩১ চনত অসম সাহিত্য সভাৰ শিৱসাগৰ অধিৱেশনত নগেন্দ্ৰ নাৰায়ণ চৌধুৰীৰ সভাপতিত্বত লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাক ‘ৰসৰাজ’ উপাধি প্ৰদান কৰা হয়। )<ref>[https://www.sarothiasom.in/2021/06/28/lakshminath-bezbarua-life-and-works/ লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা – জীৱন আৰু কৰ্মৰাজি], আহৰণ: ১৮ জুন, ২০২২। </ref> * ৰত্নকান্ত বৰকাকতিদেৱৰ দ্বাৰা সাহিত্যৰথী অভিধা প্ৰদান<ref>[https://www.sarothiasom.in/2021/06/28/lakshminath-bezbarua-life-and-works/ লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা – জীৱন আৰু কৰ্মৰাজি], আহৰণ: ১৮ জুন, ২০২২। </ref> * বেজবৰুৱাৰ নামত অনূদিত ডাক টিকট উন্মোচন। ==মৃত্যু== বেজবৰুৱাই জীৱনৰ অন্তিম সময়খিনি সম্বলপুৰ, বৰোডা, বোম্বাই, নাগপুৰ আদি বিভিন্ন ঠাইত কটোৱাৰ পিছত ১৯৩৭ চনৰ ১৮ আগষ্টত অসমলৈ ঘূৰি আহে। ১৯৩৮ চনৰ মাৰ্চ মাহৰ ২৬ তাৰিখে ডিব্ৰুগড়<ref>অসমীয়া প্ৰতিদিন, প্ৰবন্ধ: সাহিত্যৰথী : ভাষা সাহিত্যই যাৰ ব্ৰহ্মাস্ত্ৰ, লেখক: লক্ষ্মীনাথ তামোলী, তাৰিখ: ২৬-০৩-১৩ (ইং), পৃষ্ঠা: ৪</ref> চহৰত থকা মাজু জীয়েক ৰত্না বৰুৱাৰ ঘৰত লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ দেহাৱসান ঘটে।<ref>লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা, অসম প্ৰকাশন পৰিষদ, প্ৰবন্ধ: বেজবৰুৱাৰ জীৱন-আলেখ্য, লেখক: নৱকান্ত বৰুৱা, পৃষ্ঠা: ১</ref> অৱশ্যে মাজু জীয়েক ৰত্না বৰুৱাই বেজবৰুৱাৰ মৃত্যু দিনটো ২৭ মাৰ্চ বুলিহে লিখিছে। গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ দ্বাৰা প্ৰকাশিত 'লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা, দি সাহিত্যৰথী অব্ আছাম' (১৯৭২ চনত প্ৰকাশিত) গ্ৰন্থত এই তথ্য তেখেতে উল্লেখ কৰিছিল। আনহাতে বেজবৰুৱাৰ অন্ত্যেষ্টিক্ৰিয়া কোনে আৰু কি প্ৰথাৰে কৰিছিল-সেই সম্পৰ্কেও নিৰ্ভৰযোগ্য তথ্য-পাতিৰ অভাৱ। বেজবৰুৱাৰ জীৱন আৰু কৰ্মৰাজি সন্দৰ্ভে চৰ্চা কৰা ত্ৰৈলোক্য ভট্টাচাৰ্যই ''ছাঁ-পোহৰত লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা'' শীৰ্ষক গ্ৰন্থত এইদৰে মন্তব্য কৰিছে। তেখেতৰ মত অনুসৰি,<br /> {{cquote|বেজবৰুৱাৰ অন্ত্যেষ্টিক্ৰিয়া কৰোঁতা বুৰঞ্জীবিদ কাশীনাথ তামোলী ফুকনৰ প্ৰপৌত্ৰ আৰু সাহিত্যৰথীৰ বায়েকৰ নাতিনীয়েক শ্ৰীপুষ্পনাথ ফুকন আৰু ভায়েক ডা: শ্ৰী গণেশ চন্দ্ৰ ফুকনৰ পৰা পোৱা তথ্য আমি সংগ্ৰহ কৰি থৈছোঁ। (বাণীবদ্ধও)। এওঁলোকে সদৰি কৰিছে যে বেজবৰুৱাৰ অন্ত্যেষ্টিক্ৰিয়া হিন্দুধৰ্মৰ বিধান অনুযায়ী মুখাগ্নিৰ পৰা মৎস্যস্পৰ্শলৈ নিয়াৰিকৈ কৰা হৈছিল। ১৮৯১ চনত ব্ৰাহ্মধৰ্মত দীক্ষিত হৈ প্ৰজ্ঞাসুন্দৰীক বিয়া কৰোৱাৰ পাছত এইয়া হ'ল বেজবৰুৱাৰ হিন্দুধৰ্মলৈ শেষ প্ৰত্যাৱৰ্তন।<ref name="ৰাজ">{{cite book | title=ছাঁ আৰু পোহৰত সাহিত্যৰথী বেজবৰুৱা আৰু অন্যান্য প্ৰসংগ | publisher=বি.বি.এচ পাব্লিকেচন | author=ভট্টাচাৰ্য, ত্ৰৈলোক্য | authorlink=বেজবৰুৱাৰ পূৰ্ণাংগ জীৱনী ৰচনা কৰাৰ প্ৰয়োজন | year=২০১৪ | location=তেজপুৰ | pages=২২-২৩}}</ref>}} == আলোকচিত্ৰ == <gallery> </gallery> ==লগতে চাওক== * [[লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ সাহিত্যিক অৱদান]] * [[অসমৰ জাতীয় সংগীত]] * [[জোনাকী]] ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist|30em}} ==প্ৰসঙ্গ পুথি== * সাহিত্যৰথী, ড॰ প্ৰফুল্ল কটকী, জ্যোতি প্ৰকাশ, ২০০৬ * মোৰ জীৱন সোঁৱৰণ, লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা, বাণী মন্দিৰ, ২০০৬ * লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা, অসম প্ৰকাশন পৰিষদ, ১৯৬৪ * লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ গল্প-সমগ্ৰ, হৃদয়ানন্দ গগৈ, জ্যোতি প্ৰকাশন, ২০১১ {{Wikisource author|লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা}} {{অসমৰ প্ৰসিদ্ধ ব্যক্তি}} == বাহ্যিক সংযোগ == {{wikisource author|লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা}} * [https://boraxom.org/o-mur-apunar-desh-history-of-state-anthem-of-assam/ BorAxom ত থকা ড° সৰ্বপল্লী ৰাধাকৃষ্ণণৰ সম্পৰ্কে বিশদ বৰ্ণনা] [[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া কবি]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া শিশু সাহিত্যিক]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া ঔপন্যাসিক]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া নাট্যকাৰ]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া প্ৰবন্ধকাৰ]] [[শ্ৰেণী:অসম সাহিত্য সভাৰ সভাপতি]] [[শ্ৰেণী:অসমৰ পাব্লিক ডমেইনৰ অন্তৰ্ভুক্ত লিখক]] eyhiviu79py6hwehlik90ab34xlg5id 514481 514480 2025-06-03T03:53:44Z Kandarpajit Kallol 6257 /* বাহ্যিক সংযোগ */ 514481 wikitext text/x-wiki {{ভাল প্ৰবন্ধ}} {{infobox writer | name = লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা | image = Laksminath Bezbaruah.jpg | imagesize = 200px | alt = | caption = | birth_name = | birth_date = ১৮৬৪, ১৪ অক্টোবৰ | birth_place = আহঁতগুৰি | death_date = ১৯৩৮, ২৬ মাৰ্চ | death_place = ডিব্ৰুগড় | occupation = গল্পকাৰ, নাট্যকাৰ, ঔপন্যাসিক, কবি, হাস্যৰসাত্মক লেখক, সমালোচক | nationality = [[ভাৰত|ভাৰতীয়]] | citizenship = ভাৰতীয় | language = [[অসমীয়া ভাষা|অসমীয়া]] | education = কলা স্নাতক | period = ১৮৬৪-১৯৩৮ | genre = | subject = | movement = | notableworks = মোৰ জীৱন সোঁৱৰণ<br/>শ্ৰীশ্ৰী শঙ্কৰদেৱ আৰু শ্ৰীশ্ৰী মাধৱদেৱ<br/>বুঢ়ী আইৰ সাধু<br/>কৃপাবৰ বৰুৱাৰ কাকতৰ টোপোলা | spouse = [[প্ৰজ্ঞাসুন্দৰী দেৱী]] | partner = | children = | relatives = | awards = [[অসম সাহিত্য সভা]]ৰ সভাপতি (১৯২৪ চন),<br>[[অসম ছাত্ৰ সন্মিলনী]]ৰ সভাপতি (১৯১৬ চন) | signature =Lnb signature.jpg | signature_alt = | website = |parents=পিতৃ - দীননাথ বেজবৰুৱা মাতৃ - ঠানেশ্বৰী দেৱী}}'''ৰসৰাজ লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা''' ({{lang-en|Rasaraj Lakshminath Bezbaroa}}; ১৮৬৪-১৯৩৮) আধুনিক অসমীয়া সাহিত্যৰ এজন পথ-প্ৰদৰ্শক। [[গল্প]], [[উপন্যাস]], [[প্ৰবন্ধ]], [[ৰম্যৰচনা]], [[সমালোচনা]], [[প্ৰহসন]], [[জীৱনী]], [[আত্মজীৱনী]], [[শিশুসাহিত্য]], [[ইতিহাস অধ্যয়ন]]ৰ উপৰি [[কবিতা]], [[নাটক]] আৰু [[সাংবাদিকতা]]তো বেজবৰুৱাৰ অৱদান অমূল্য। মাতৃভাষা প্ৰীতি, ভাষাৰ প্ৰতি কৰ্তব্যবোধ তথা সমাজ সচেতনতা বেজবৰুৱাৰ সাহিত্যত প্ৰকাশ পাইছিল।<ref name="বেজবৰুৱা"/> কৃপাবৰ বৰুৱা ছদ্মনামত বেজবৰুৱাই "কৃপাবৰী ৰচনা" সাহিত্য সৃষ্টি কৰি এজন সমাজ-সংস্কাৰক হিচাপে নিজৰ চিনাকি দিছিল। শংকৰ-মাধৱৰ জীৱনী ৰচনা কৰি বেজবৰুৱাই শংকৰদেৱক কেৱল এজন ধৰ্মগুৰু ৰূপেই নহয়, অসমীয়া সাহিত্য-সংস্কৃতিৰ গুৰি-ধৰোঁতা আৰু সৰ্বভাৰতীয় প্ৰেক্ষাপটত অসমীয়া জাতিৰ প্ৰতিষ্ঠাতা বুলি প্ৰমাণ কৰি থৈ গৈছে।<ref name="ড° প্ৰাণ্‌জিৎ বৰা">{{cite book | title=লক্ষ্মীনাথ | publisher=পাঞ্চজন্য বুক্‌ছ | author=ড° নগেন শইকীয়া | author's article name=বেজবৰুৱাৰ অভ্ৰভেদী ব্যক্তিত্ব | year=ডিচেম্বৰ, ২০১৪ | location=[[গুৱাহাটী]] | pages=৭১ | isbn=৯৭৮-৮১-৯২১৭৭৯-৭-৭}}</ref> ব্ৰিটিচৰএই অসমীয়া জাতিয়ে যেতিয়া আত্ম-বিস্মৃতিত ভুগিছিল, অসমীয়া মানুহৰ মনোবল আৰু স্ব-জ্ঞান ঘূৰাই আনি অসমীয়া জাতিৰ পুনৰ নিৰ্মাণৰ প্ৰক্ৰিয়াত বেজবৰুৱাই অধিনায়কৰ ভূমিকা গ্ৰহণ কৰিছিল।<ref>{{cite book | title=লক্ষ্মীনাথ | publisher=পাঞ্চজন্য বুক্‌ছ | author=সম্পাদনা: ড° প্ৰাণ্‌জিৎ বৰা | author's article name=পাতনি | year=ডিচেম্বৰ, ২০১৪ | location=[[গুৱাহাটী]] | isbn=৯৭৮-৮১-৯২১৭৭৯-৭-৭}}</ref> ১৯০৯ চনত তেওঁ 'বাঁহী' আলোচনী প্ৰকাশ আৰু সম্পাদনা কৰিছিল। [[অসমৰ জাতীয় গীত|অসমৰ জাতীয় সংগীত]] '[[অ' মোৰ আপোনাৰ দেশ]]' লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ দ্বাৰাই ৰচিত। অসমীয়া সাহিত্য আৰু বৌদ্ধিক জগতত 'ৰসৰাজ' আৰু 'সাহিত্যৰথী' ৰূপে খ্যাত বেজবৰুৱাই ১৯২৪ চনত অসম সাহিত্য সভাৰ সভাপতিৰ আসনো অলংকৃত কৰিছিল। <ref name="শান্তনু১">{{cite book | title=অসম ইয়েৰ বুক ২০২২ | publisher=জ্যোতি প্ৰকাশন | author=বৰুৱা, শান্তনু কৌশিক | authorlink=প্ৰসিদ্ধ ব্যক্তি আৰু পৰিচয় | year=২০২১ | location=গুৱাহাটী | pages=৯০৭ | isbn=৯৭৮-৯৩-৮১৪৮৫-৮২-৮}}</ref> প্ৰথমটো অসমীয়া চুটি গল্প লিখা সাহিত্যিক হিচাপেও লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা জনাজাত। বেজবৰুৱাৰ গল্প-সংকলক হৃদয়ানন্দ গগৈৰ মতে, বেজবৰুৱাই চুটি গল্প লিখিবলৈ লোৱা সময়ছোৱাত নিজ দেশৰ লগতে পাশ্চাত্য জগততো চুটিগল্পৰ অৱস্থা অত্যন্ত চালুকীয়া আছিল। ''<ref name="গল্প" /> 'জোনাকী' আলোচনীৰ চতুৰ্থ বছৰৰ চতুৰ্থ সংখ্যাত প্ৰকাশিত বেজবৰুৱাই লিখা 'সেউতি' গল্পটোকেই প্ৰথমটো অসমীয়া চুটি গল্প আখ্যা দিয়া হৈছে।<ref name="বেজবৰুৱা" /><ref name="বেজবৰুৱা-২">{{cite web | url=https://devlibrary.in/lakshminath-bezbaroa-biography-assamese/ | title=লক্ষ | accessdate=27 June 2022}}</ref><ref name="গল্প">{{cite book | title=লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ গল্প সমগ্ৰ | publisher=জ্যোতি প্ৰকাশন | author=গগৈ, হৃদয়ানন্দ | authorlink=ভূমিকা | year=২০১১ | location=গুৱাহাটী | pages=২৫}}</ref> বেজবৰুৱাৰ জীৱনকালত তিনিখন গল্পপুথি প্ৰকাশ কৰিছিল। সেইকেইখনৰ বৰ্ষ অনুযায়ী ক্ৰমটো হৈছে-''সুৰভি'' (১৯০৯, জানুৱাৰী), ''[[wikisource:as:সাধুকথাৰ কুঁকি|সাধুকথাৰ কুঁকি]]'' (১৯১০), ''জোনবিৰি'' (১৯১৩)। আনহাতে তেখেতৰ মৃত্যুৰ পাছত তেখেতৰ এমুঠি অসংকলিত গল্প অতুল চন্দ্ৰ হাজৰিকাই ''কেহোঁকলি'' নামেৰে প্ৰকাশ কৰিব পাৰি বুলি 'বেজবৰুৱা গ্ৰন্থাৱলী'ত (১৯৬৮) মন্তব্য কৰিছে। <ref name="গল্প১">{{cite book | title=লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ গল্প সমগ্ৰ | publisher=জ্যোতি প্ৰকাশন | author=গগৈ, হৃদয়ানন্দ | authorlink=ভূমিকা | year=২০১১ | location=গুৱাহাটী | pages=৩৩}}</ref>সেইখিনি গল্পৰ অধিকাংশই ''বাঁহী'' আলোচনীত প্ৰকাশিত। অসমৰ বিশিষ্ট সাহিত্যিক-সমালোচক ড° হীৰেন গোহাঁয়ে লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ জীৱন আৰু কৰ্মক স্বীকৃতি জনাই মন্তব্য কৰিছে যে-''যি যি ক্ষেত্ৰত তেওঁ অসমীয়া সাহিত্যৰ অভাৱ বা দাৰিদ্ৰ্য অনুভৱ কৰিছিল সেই সেই ক্ষেত্ৰত প্ৰবল আত্মপ্ৰত্যয় আৰু প্ৰতিভাৰে তেওঁৰ সৃষ্টি কাৰ্যত কঁকালত টঙালি বান্ধি নামি গৈছিল। '' <ref name="হীৰেন">{{cite book | title=শিল্প-সংস্কৃতিৰ ৰণাঙ্গন | publisher=ঐকান্তিক | author=গোহাঁই. হীৰেন | authorlink=অদ্বিতীয় বেজবৰুৱা | year=২০২১ | location=গোলাঘাট | pages=৬৭ | isbn=৯৭৮-৮১-৯৫১৪৪৮-৪-৬}}</ref> ==জন্ম== লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ পিতৃ [[দীননাথ বেজবৰুৱাই]] ইংৰাজৰ আমোলত মুঞ্চিফৰ চাকৰি কৰিছিল। এবাৰ ডাঙৰীয়া [[দীননাথ বেজবৰুৱা]] চৰকাৰী কামত [[নগাঁও|নগাঁৱ]]ৰ পৰা [[বৰপেটা]]লৈ বদলি হৈ যাব লগা হৈছিল। সেইসময়ত আজিকালিৰ দৰে যানবাহনৰ ব্যৱস্থা নথকাত [[ব্ৰহ্মপুত্ৰ]]ৰ বুকুয়েদি নাৱেৰেই যাত্ৰা আৰম্ভ কৰিছিল। সেই দিনা আছিল কাতি মাহৰ লক্ষ্মী পূৰ্ণিমা। গধূলি আহঁতগুৰি নামে ঠাইত দীননাথ বেজবৰুৱাই সপৰিয়ালে নাও বান্ধি ৰাতিৰ ভাত খাবৰ কাৰণে ব্যৱস্থা কৰিছিল। দীননাথ বেজবৰুৱাৰ সৰুজনা পত্নী ঠানেশ্বৰী দেৱীয়ে ভাত ৰান্ধিবলৈ লওঁতে গা বেয়া লগাত নাওৰ বুকুলৈ আহি তাতেই এটি সন্তান জন্ম দিয়ে। এই সন্তানটিয়েই সাহিত্যৰথী '''লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা'''। এই জন্ম সম্পৰ্কে দেউতাকে সোঁৱৰণী কৰিছিল যদিও বেজবৰুৱাই সেই সোঁৱৰণী দেখাৰ আগতেই জুয়ে পুৰি নষ্ট কৰাত শেষলৈ তেওঁ নিজৰ 'মোৰ জীৱন সোঁৱৰণ' ত সকলোৱে জানিব পৰকৈ এটি চন উল্লেখ কৰিছিল। তেওঁ উল্লেখ কৰা চনটো হ'ল ১৮৬৮ খৃষ্টাব্দ, নৱেম্বৰ মাহ। আনহাতে তেওঁ নিজকে সেইবাবে "ভূমিষ্ঠ নহৈ নৌকাস্থ হ’লোঁ" বুলিহে উল্লেখ কৰিছে।<ref>মোৰ জীৱন সোঁৱৰণ, লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা, পৃষ্ঠা-৯-১১</ref> বৰ্তমান অসম সাহিত্য সভাই তেওঁৰ জন্ম চন ১৮৬৪ চনৰ ১৪ অক্টোবৰ বুলি নিশ্চিত কৰিছে।<ref>অসমীয়া প্ৰতিদিন, ২৭ অক্টোবৰ, ২০০৭</ref> আনহাতে বেজবৰুৱা গ্ৰন্থাৱলীৰ তৃতীয় খণ্ডত প্ৰকাশিত দিনলিপিত তেওঁ ১৯৩২ চনৰ ১৩ অক্টোবৰ বৃহস্পতিবাৰৰ দিনলিপিত “My birthday, fed Senapatis etc.” বুলি উল্লেখ কৰিছে।<ref>বেজবৰুৱা গ্ৰন্থাৱলী, তৃতীয় খণ্ড, সাহিত্য প্ৰকাশন, পৃষ্ঠা-২৯৩০</ref> এই ফালৰ পৰা বেজবৰুৱাৰ জন্ম তাৰিখ ১৩ অক্টোবৰ বুলিও অনুমান কৰিব পাৰি। ==শিক্ষা== বেজবৰুৱাই দেউতাকৰ চাকৰিৰ বদলিৰ লগে লগে প্ৰথম অৱস্থাত [[তেজপুৰ]], [[লখিমপুৰ]], [[গুৱাহাটী]] আদি বিভিন্ন ঠাইত শিক্ষা গ্ৰহণ কৰিব লগা হৈছিল। শেষত দীননাথ বেজবৰুৱাই চাকৰিৰ পৰা অৱসৰ গ্ৰহণ কৰি [[শিৱসাগৰ]]ত স্থায়ীভাৱে থাকিবলৈ লোৱাত তাৰ পৰাই বেজবৰুৱাই ১৮৮৬ খ্ৰীষ্টাব্দত এণ্ট্ৰেঞ্চ পৰীক্ষাত পাছ কৰে। এণ্ট্ৰেঞ্চ পৰীক্ষাত পাছ কৰাৰ পিছতে বেজবৰুৱাই উচ্চ শিক্ষাৰ বাবে কলিকতালৈ গৈছিল। কলিকতাৰ ৰিপন কলেজত নাম লগালে যদিও বেজবৰুৱাৰ কলেজীয়া শিক্ষা সুখকৰ হোৱা নাছিল। প্ৰথম অৱস্থাতে কলিকতাৰ নতুন পৰিৱেশে তেওঁৰ স্বাস্থ্যৰ বাৰুকৈয়ে অৱনতি ঘটালে। দ্বিতীয়তে কলিকতাত পঢ়িবলৈ যাব নে নেযাব এনে দোধোৰ মোধোৰ অৱস্থাত থকাৰ কাৰণে তেওঁৰ নাম লগোৱাত পলম হয়। ফলত আন ছাত্ৰতকৈ তেওঁ শ্ৰেণীত পিছ পৰি যাব লগা হৈছিল। অধ্যাপকে দিয়া ক্লাছৰ লেক্‌চাৰবোৰ একোকে বুজিব নোৱাৰি তেওঁৰ মন নৈৰাশ্যৰে ভৰি পৰিছিল। এনে পৰিপ্ৰেক্ষিতত তেওঁ কলেজৰ শিক্ষা আধাতে সামৰি ঘৰলৈ ঘূৰি আহিল। কিন্তু শেষত পুনৰ কলিকতালৈ গৈ কলেজ ষ্ট্ৰীটৰ এটা ছাত্ৰাৱাসত থাকি চিটি কলেজত পঢ়া-শুনা কৰে। ১৮৯০ চনত কলিকতাৰ জেনেৰেল এছেম্‌ব্লী কলেজৰ পৰা বেজবৰুৱাই বি-এ পাছ কৰে। এজন ওখ খাপৰ উকিল হোৱাৰ ইচ্ছাৰে তেওঁ পুনৰ ৰিপন কলেজত আইন পঢ়িবলৈ আৰম্ভ কৰিছিল। লগতে প্ৰেছিডেঞ্চী কলেজত এম-এ শ্ৰেণীতো নাম লগাইছিল। কিন্তু শেষত বেজবৰুৱা জীৱনৰ পাকচক্ৰত পৰি আইন পৰীক্ষা (বি.এল) আৰু একে সময়তে চলি থকা এম.এ পৰীক্ষাৰ এটাতো উত্তীৰ্ণ হ’ব পৰা নাছিল। ইয়াতেই বেজবৰুৱাৰ শিক্ষা জীৱনৰ অন্ত পৰে আৰু জীৱনত উকীল নহও বুলি দৃঢ় সংকল্প গ্ৰহণ কৰে।<ref>মোৰ জীৱন সোঁৱৰণ, লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ একমাত্ৰ আত্মজীৱনী</ref> ==কৰ্ম-জীৱন== বেজবৰুৱাই আইন আৰু এম.এ শ্ৰেণীৰ ছাত্ৰ হৈ থকাৰ সময়তে ইংৰাজ চৰকাৰে তেওক মুন্সিফ্ পদ যাচিছিল যদিও তেওঁ‌ প্ৰত্যাখ্যান কৰিছিল। কিছুবছৰ পিছত গুৱাহাটীৰ বিশিষ্ট ব্যৱসায় প্ৰতিষ্ঠান ‘বৰুৱা-ফুকন-ব্ৰাদাৰ্স’ৰ মেনেজাৰ ভোলানাথ বৰুৱাৰ লগত তেওঁ‌ৰ সাক্ষাৎ হয়। সেই সময়ত গুৱাহাটীৰ ব্যৱসায় এৰি ভোলানাথ বৰুৱাই কলিকতালৈ ব্যৱসায়ৰ বাবে আহিছিল। লক্ষ্মীনাথ আৰু ভোলানাথ দুয়োৰে মাজত বন্ধুত্ব হয় আৰু দুয়ো লগলাগি প্ৰথমে কলিকতাত কাঠৰ কাৰবাৰ আৰম্ভ কৰে। পিছলৈ ১৯১৬ চনৰ পৰা ১৯১৭ চনলৈকে এবছৰ কলিকতাৰ ৱাৰ্ড কোম্পানীৰ অফিচত কাম কৰাৰ পিছত ১৯১৭ চনৰ ছেপ্তেম্বৰ মাহৰ পৰা কাঠৰ ব্যৱসায়ৰ বাবে সম্বলপুৰত থাকিবলৈ লয়।<ref>মোৰ জীৱন সোঁৱৰণ, লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা</ref> ===ভোলানাথ বৰুৱাৰ লগত ব্যৱসায়=== [[চিত্ৰ:ভোলানাথ বৰুৱা.jpg |thumb|right|200px|ভোলানাথ বৰুৱা]] {{main article|ভোলানাথ বৰুৱা}} [[ভোলানাথ বৰুৱা]] (২৮ ছেপ্টেম্বৰ,১৮৫০-৩০ মে', ১৯২৩) আছিল এগৰাকী অসমীয়া উদ্যোগী আৰু ব্যৱসায়ী। তেওঁ ব্যৱসায় কৰাৰ মানসেৰে কলিকতালৈ আহি কলিকতীয়া কাঠৰ বেপাৰী কালীকৃষ্ট পৰামাণিকৰ লগত পৰিচিত হৈছিল আৰু তেওঁৰ লগত ব্যৱসায়িক সংযোগ স্থাপন কৰিছিল। শোভাৰাম বসাক ষ্ট্ৰীটৰ ওচৰত তেওঁ এটা ঘৰ সাজিলে।<ref name="ভোলা৩">{{cite book | title=শিক্ষা আৰু বাণিজ্যৰ অগ্ৰদূত সদাগৰ ভোলানাথ বৰুৱা | publisher=নন্দন প্ৰকাশন | author=বৰা, দেবেন্দ্ৰ নাথ | authorlink= | year=২০১৯ | location=গুৱাহাটী | pages=২০-২৩}}</ref> ব্যৱসায়ে উত্তৰণৰ মুখ দেখাৰ সময়তে ভোলানাথ বৰুৱাৰ লগত লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ সাক্ষাৎ হয়। ব্যৱসায়ত কিছু ধন ঘটি বৰুৱাই ১৮৯৪ চনত সিংভূম জিলাৰ এখন জংঘলত তেওঁলোকে কাঠৰ ব্যৱসায় আৰম্ভ কৰিলে। তাতে গুইলকোৰা বুলি ঠাই এডোখৰত তেওঁলোকে ঘৰ এটা ল'লে।<ref name="ভোলা২">{{cite book | title=শিক্ষা আৰু বাণিজ্যৰ অগ্ৰদূত সদাগৰ ভোলানাথ বৰুৱা | publisher=নন্দন প্ৰকাশন | author=বৰুৱা, কেশৱকান্ত | authorlink= | year=২০১৯ | location=গুৱাহাটী | pages=২৪-২৯}}</ref> পৰৱৰ্তী সময়ত কাঠৰ ব্যৱসায়ৰ বাবে ডাঙৰ-ডাঙৰ জংঘল ভোলানাথ বৰুৱাৰ হাতলৈ আহিল। ১৯০০ চনত বৰুৱাই ৰেওৱাৰ মহাৰাজৰ পৰা এখন ডাঙৰ জংঘল পালে। এই জংঘলত কাম কৰিবলৈ তেওঁ মহীনাৰায়ণ বৰাক মাতি আনে। সমান্তৰালভাৱে বৰুৱাই হাওৰাত ঘৰ কিনিলে আৰু তাতো অফিচ খুলিলে। লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা আৰু ফটিক চন্দ্ৰ বৰুৱাৰ দ্বিতীয় পুত্ৰ বিশ্বনাথ বৰুৱাক সেই অফিচ চলোৱাৰ ভাৰ দিলে। <ref name="ভোলা২" /> ১৮৯৩ চনৰ আশে-পাশে কাঠৰ ব্যৱসায় আৰম্ভ কৰাৰ সময়ত কলিকতাত ব্যৱসায়ী মহলৰ বহুতে তেওঁলোক দুয়োজনকে ভাই-ককাই বুলি ভাবিছিল আৰু সেয়ে বেজবৰুৱাই নিজৰ নামটো বহু সময়ত এল.বি. বৰুৱা বুলি লিখিছিল। কবি নৱকান্ত বৰুৱাই লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ কাঠৰ ব্যৱসায় সম্পৰ্কে কৈছে- ‘তেওঁৰ দুটা ব্যৱসায় আছিল, এটা কাঠৰ; আনটো কথাৰ। কাঠে তেওঁক দিছিল সাময়িক ধন-সম্পত্তি আৰু কথাই দিলে চিৰকালৰ ঐশ্বৰ্য। লক্ষ্মীনাথক এজন কৃতকাৰ্য বণিজ-কোঁৱৰ হিচাপে পোৱাতকৈ সাহিত্যৰথী হিচাপে পোৱাটো বেছি সৌভাগ্যৰ কথা। ’ চেগুণ কাঠৰ একচেটিয়া ব্যৱসায় কৰা গিৰিশ চন্দ্ৰ বোসৰ লগতো চিনাকি হৈ ভোলানাথ বৰুৱাই নিজৰ চেগুণ কাঠৰ ব্যৱসায় আগবঢ়াই নিছিল। বেজবৰুৱাৰ সান্নিধ্যত তেওঁ ব্যৱসায় আৰু বহল কৰি নিয়ে। কলিকতাৰ বেংগল টিম্বাৰৰ দৰে বিভিন্ন কাঠৰ কোম্পানীয়ে তেওঁলোকৰ ব্যৱসায়ত বিনিয়োগ কৰিবলৈ ধৰিলে। হাবি ঠিকাত লোৱা, কাঠ কটা আদি কামত বেজবৰুৱা পূৰাদমে ব্যস্ত হ’ল। কিন্তু বিভিন্নজনৰ উচতনিত বেজবৰুৱা আৰু ভোলানাথ বৰুৱাৰ মাজত ভুল বুজাবুজিৰ সৃষ্টি হয়। যাৰ ফলশ্ৰুতিত ১৯০৩ চনত ভোলানাথ বৰুৱাই এই যুটীয়া ব্যৱসায় ত্যাগ কৰিলে। তথাপিও তেওঁলোকৰ মাজৰ বন্ধুত্বপূৰ্ণ সম্পৰ্ক প্ৰায় আগৰ দৰেই থাকে।<ref name="সাৰথি">{{cite web | url=https://www.sarothiasom.in/2021/06/28/lakshminath-bezbarua-life-and-works/ | title=লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা – জীৱন আৰু কৰ্মৰাজি | publisher=সাৰথি | date=২৮ জুন, ২০২১ | accessdate=21 June 2022}}</ref> ভোলানাথ বৰুৱাৰ সংগ ত্যাগ কৰি বেজবৰুৱাই নিজাকৈ ‘অসম বেংগল ষ্টোৰ্চ’ নামৰ এখন দোকান খুলি স্বতন্ত্ৰ ব্যৱসায়ত নামে। অৱশ্যে ১৯১২ চনত ভোলানাথ বৰুৱাই বেজবৰুৱাক মাতি পঠিয়ায় আৰু বেজবৰুৱাই ভোলানাথ বৰুৱাক লগ ধৰে। ১৯১৪ চনত ভোলানাথ বৰুৱা দিল্লীত মটৰ দুৰ্ঘটনাত আঘাতপ্ৰাপ্ত হৈ হস্পিটেলত থকাৰ সময়ছোৱাত লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাই তেওঁক সংগ দিছিল। ইতিমধ্যে দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধ আৰম্ভ হ'ল। লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ দৰে ব্যৱসায়ীসকলৰ অৱস্থা বেয়াৰ ফালে ঢাল খালে। আত্মজীৱনী অনুসৰি অৱস্থা ইমান বেয়া অৱস্থা হৈছিল যে পুৰণি ষ্টেটছমেন কাকত বেচিহে তেওঁ বজাৰৰ খৰচ উলিয়াইছিল। বেজবৰুৱাই ১৯১৬ চনত কলিকতাৰ 'বাৰ্ড্ এণ্ড কোম্পানী'ত যোগদান কৰে। ১৯১৭ চনত কোম্পানীৰ কামত সপৰিয়ালে তেওঁ উৰিষ্যাৰ সম্বলপুৰলৈ উঠি যায়। ইয়াৰ পাছৰ পৰা তেওঁ কোম্পানীৰ কামত কলিকতা, বিহাৰ, উৰিষ্যাৰ বিভিন্ন অঞ্চল ভ্ৰমণ কৰে। উৰিষ্যাত থকাৰ সময়তে অসমৰ সুকবি [[যতীন্দ্ৰনাথ দুৱৰা]]ৰ সৈতে তেওঁৰ ঘনিষ্ঠ সম্পৰ্ক হয়। ১৯২৩ চনত ভোলানাথ বৰুৱাৰ মৃত্যুৰ ক্ষণত বেজবৰুৱাই অন্তিম শয্যাত দেখা কৰে আৰু ১৯২৪ চনত সম্বলপুৰৰ পৰা কলিকতালৈ উভতি আহে। ১৯২৪ চনতে তেওঁ অসম সাহিত্য সভাৰ সভাপতিৰ পদো অলংকৃত কৰে। ১৯২৮ চনত বেজবৰুৱাই বাৰ্ড্ এণ্ড কোম্পানীৰ কাম ইস্তফা দি সম্বলপুৰত নিজা ব্যৱসায়ৰ পাতনি মেলে। অৱশ্যে ১৯৩৮ চনত স্বাস্থ্যৰ অৱনতি ঘটাত তেওঁ সম্বলপুৰ এৰি অসমলৈ ৰাওনা হয়।<ref name="সাৰথি" /> ==সাহিত্যিক জীৱন== ===অসমীয়া ভাষা উন্নতি সাধিনী সভা=== বেজবৰুৱাৰ সাহিত্যিক জীৱন [[কলিকতা]]ত পঢ়ি থকাৰ সময়তে আৰম্ভ হৈছিল। সেই সময়তেই তেওঁ [[চন্দ্ৰকুমাৰ আগৰৱালা]] আৰু [[হেমচন্দ্ৰ গোস্বামী]]ক লগ পায়। সেই সময়ত অসমত অসমীয়া ভাষাক পুনৰ প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ তিনিও মিলি কলিকতাত পঢ়ি থকা অন্যান্য ছাত্ৰ সকলক লগত লৈ "অসমীয়া ভাষা উন্নতি সাধিনী সভা"(অ. ভা. উ. সা. সভা) নামে এখন সভা স্থাপন কৰে। এই সভাৰ মুখপত্ৰ হিচাপে ১৮৮৯ চনত তেওঁলোকে '[[জোনাকী]]' নামে এখন আলোচনী প্ৰকাশ কৰে। এই 'জোনাকী'ৰ পাততেই বেজবৰুৱাই প্ৰথম সাহিত্য সাধনাত মনোনিবেশ কৰে। জোনাকীৰ প্ৰথম বছৰ প্ৰথম সংখ্যাত 'লিতিকাই' নামৰ প্ৰথম [[প্ৰহসন]] প্ৰকাশ কৰে।<ref>মোৰ জীৱন সোঁৱৰণ, লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা, পৃষ্ঠা- ৯০, ৯২, ৯৩</ref> ইয়াৰ পিছত তেওঁ নিৰবচ্ছিন্নভাৱে অসমীয়া সাহিত্যৰ সকলো দিশতে জোনাকীকে ধৰি সেই সময়ত আৰু তাৰ পাছত অসমীয়া ভাষাত প্ৰকাশ পোৱা সকলো আলোচনী, সংবাদপত্ৰত সাহিত্য সাধনা কৰি যায়। 'জোনাকী' আলোচনীৰ সম্পাদনাৰ উপৰি তেওঁ ১৯০৯ চনত 'বাঁহী' অলোচনীৰ প্ৰতিষ্ঠা আৰু সম্পাদনা কৰে। বাঁহীৰ পাততেই সাহিত্যিক বেজবৰুৱা পূৰ্ণ হৈ উঠিল। বাঁহীৰ উপৰি বেজবৰুৱাই সমসাময়িক চেতনা, আলোচনী, জন্মভূমি, মিলন, [[অসম সাহিত্য সভা প্ৰত্ৰিকা]], অৰুণ, আৱাহন, বৰদৈচিলা, ন-জোন, জয়ন্তী, দৈনিক বাতৰি, অসম বন্তি আদি বিভিন্ন কাকত-আলোচনীত নিজৰ সৃষ্টিশীল লেখনি প্ৰকাশ কৰিছিল। সৰুৰে পৰাই সাহিত্য চৰ্চাৰ প্ৰতি লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাদেৱৰ অনুৰাগ আছিল যদিও কলিকতালৈ পঢ়িবলৈ যোৱাৰ পাছৰ পৰাহে তেওঁ সাহিত্য চৰ্চাত অধিক মনোযোগ দিয়ে। সেইসময়ত কলিকতা ভাৰতীয় নৱজাগৰণৰ পীঠস্থান আছিল। আৰু ইয়াতেই বাঙালী সাহিত্যৰ চমকপ্ৰদ উত্থান দেখি অসমীয়া সাহিত্যৰ ভঁৰাল চহকী কৰিবলৈ লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাদেৱে সাহিত্য চৰ্চা কৰিবলৈ অধিক প্ৰেৰণা লাভ কৰে। বেজবৰুৱাদেৱৰ এই স্পৃহাত হাত উজান দিয়ে হেমচন্দ্ৰ গোস্বামী, চন্দ্ৰকুমাৰ আগৰৱালাকে ধৰি সেইসময়ত কলিকতাত পঢ়ি থকা অসমীয়া ছাত্ৰসকলে। তেওঁলোকে নিজৰ গাঁঠিৰ ধন ভাঙি প্ৰকাশ কৰা আলোচনী ‘জোনাকী’তেই লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাদেৱৰ সাহিত্যিক প্ৰতিভাৰ বিকাশ সাধন হয়। ===বেজবৰুৱাৰ গল্প=== লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাক অসমীয়া চুটিগল্পৰ পথ-প্ৰদৰ্শক বা জনক বুলি ক'ব পাৰি। লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাদেৱৰ প্ৰথম চুটিগল্পৰূপে বহুতে ‘কন্যা’ গল্পটোক স্বীকৃতি দিব বিচাৰে যদিও বেজবৰুৱাদেৱৰ প্ৰথমটো প্ৰকাশিত চুটিগল্প হৈছে ‘সেউতী’।<ref name="সাৰথি" /> ‘সেউতী’ গল্পটো [[জোনাকী]] আলোচনীৰ চতুৰ্থ বছৰৰ চতুৰ্থটো সংখ্যাত প্ৰকাশিত হৈছিল। লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাদেৱৰ গল্পৰ পুথি চাৰিখন। তাৰে তিনিখন পুথি যথাক্ৰমে ‘সুৰভি’, ‘সাধুকথাৰ কুকি’ আৰু ‘জোনবিৰি’ তেওঁৰ জীৱিতকালতে প্ৰকাশ পায়। আনহাতে মৰণোত্তৰভাৱে প্ৰকাশিত তেওঁৰ গল্পৰ পুথিখন হৈছে ‘কেহোঁকলি’। ১৯০৯ চনত প্ৰকাশিত হোৱা ‘সুৰভি’ত মুঠ বাৰটি চুটিগল্প অন্তৰ্ভুক্ত হৈছে। ‘সুৰভি’ হৈছে প্ৰথম অসমীয়া চুটিগল্পৰ সংকলন। ১৯১০ চনত প্ৰকাশিত ‘সাধুকথাৰ কুকি’ত মুঠ সাতাইশটি চুটিগল্প সন্নিৱিষ্ট হৈছে। আনহাতে ষোল্লটা গল্পৰ সংকলন ‘জোনবিৰি’ প্ৰকাশ পাইছিল ১৯১৩ চনত। <ref name="সাৰথি" /> চতুৰ্থখন গল্প-সংকলনৰ নাম বেজবৰুৱাই দিয়া নাছিল। প্ৰধানকৈ 'বাঁহী'ত প্ৰকাশিত হোৱা কিছুমান অসংকলিত গল্পক একগোট কৰি ''কেহোঁকলি'' নামেৰে নামাংকিত কৰিব পাৰি বুলি [[অতুল চন্দ্ৰ হাজৰিকা]]ই ''বেজবৰুৱা গ্ৰন্থাৱলী''ত (১৯৬৮) প্ৰস্তাৱ দিছিল। তেওঁৰ যুক্তিমতে, সংকলনকেইখন ''নামকৰণ কৰা হৈছে মূল বিষয়বস্তুৰ লগত সামঞ্জস্য ৰাখি। ''। বেজবৰুৱাৰ গল্প-সমগ্ৰৰ এগৰাকী সংকলক হৃদয়ানন্দ গগৈয়ে লিখিছে, ''বেজবৰুৱাই এই গল্পখিনিৰে কিতাপখন কৰি থৈ যাব পৰা হ'লে পৰম সৌভাগ্যৰ কথাই হ'লহেঁতেন। তথাপি আমি এই গল্পসমূহক বেজবৰুৱাৰ চতুৰ্থ খণ্ডৰ গল্প বুলিয়ে ধৰিব পাৰো....''<ref name="ৰস">{{cite book | title=লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ গল্প-সমগ্ৰ | publisher=জ্যোতি প্ৰকাশন | author=গগৈ, হৃদয়ানন্দ | authorlink=পাতনি | year=২০১১ | location=গুৱাহাটী | pages=৩৩-৩৪ | isbn=৯৭৮-৮১-৯২১৮৮৭-৩-৭}}</ref> এই সংকলনত বেজবৰুৱাৰ মুঠ পোন্ধৰটা গল্প সংকলিত হৈছে। সাহিত্যিক, সমালোচক আৰু অধ্যাপক অমৃতজ্যোতি মহন্তই লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ গল্পৰ প্ৰসংগত মন্তব্য কৰিছে যে- ''বেজবৰুৱাৰ বহুকেইটা গল্পত পাঠকে পায় সেইসময়ৰ অসমীয়া মধ্যবিত্ত সমাজৰ এচামৰ মাজত গা-কৰা ফোঁপোলা ৰুচি আৰু ভণ্ডামিৰ প্ৰতি লেখকৰ তীব্ৰ শ্লেষ। এই ক্ষেত্ৰত ঠাউকতে আঙুলিয়াব পাৰি 'মলক গুইন গুইন' গল্পলৈ। অৱশ্যে 'নাঙলুচন্দ্ৰ দাস', 'ভোকেন্দ্ৰ বৰুৱা', 'আমাৰ কানীয়া সভাৰ এক অধিৱেশন' ইত্যাদি আন গল্পতো এই শ্লেষ আছে। '<ref name="অমৃত">{{cite web | url=https://xahitya.org/bezbarua_suti_golpo_amritjyotimahanta/ | title=বেজবৰুৱাৰ চুটি-গল্প | publisher=সাহিত্য ডট অৰ্গ | date=ছেপ্টেম্বৰ, ২০১৪ | accessdate=22 June 2022 | author=মহন্ত, অমৃতজ্যোতি}}</ref> বেজবৰুৱাৰ গল্প-সমগ্ৰৰ সম্পাদক হৃদয়ানন্দ গগৈয়ে বেজবৰুৱাৰ গল্পৰ বিষয়ে মন্তব্য আগবঢ়াইছে যে-<br />{{cquote|বেজবৰুৱাৰ গল্পত স্থান পোৱা সমাজখনৰ পৰিধি বিশাল। সেয়া সুদূৰ উৰিষ্যা আৰু বংগৰ পৰা অসমলৈকে বিস্তৃত এক বৃহৎ সমাজ। .....বেজবৰুৱা আছিল নিপুণ খনিকৰ। তেওঁৰ চৰিত্ৰবোৰেই তাৰ নিদৰ্শন। ....বেজবৰুৱাৰ গল্পৰ আন এক দিশ হ'ল তেওঁ সাধুকথা আৰু গল্পৰ মাজত পাৰ্থক্যৰ সীমাৰেখাডাল কমাই দিছে। জনগণৰ মুখে মুখে প্ৰচলিত অনেক কিংবদন্তী, সাধুকে তেওঁ গল্পৰ কাহিনীলৈ টানি আনিছে। ...গল্পকাৰ হিচাপে বেজবৰুৱাৰ সমাজ সচেতনতা প্ৰতিফলিত হৈছে বিভিন্ন গল্পৰ মাজত। '''<ref name="ৰসৰা">{{cite book | title=লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ গল্প-সমগ্ৰ | publisher=জ্যোতি প্ৰকাশন | author=গগৈ, হৃদয়ানন্দ | authorlink=পাতনি | year=২০১১ | location=গুৱাহাটী | pages=১০-১৩ | isbn=৯৭৮-৮১-৯২১৮৮৭-৩-৭}}</ref>}} ===বেজবৰুৱাৰ শিশু সাহিত্য=== [[File:চিলনীৰ জীয়েকৰ সাধু.jpg|right|200px|thumb|লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাদেৱৰ "[[বুঢ়ী আইৰ সাধু]]''ৰ এটা অন্যতম জনপ্ৰিয় সাধু "চিলনীৰ জীয়েকৰ সাধু"ৰ ডিজিটেল আৰ্ট শিল্পী ভাৰ্গৱ জ্যোতি বুঢ়া গোহাঁইৰ]] লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাই শিশু-কিশোৰৰ উপযোগী হোৱাকৈও বহুতো সাধু একগোট কৰিছিল। তেওঁৰ দ্বাৰা প্ৰকাশিত সাধুকথাৰ পুথি তিনিখন হৈছে ‘[[বুঢ়ী আইৰ সাধু]]’, ‘ককাদেউতা আৰু নাতিল’ৰা’ আৰু ‘জুনুকা’। বুঢ়ী আইৰ সাধুত একত্ৰিশটা, ককাদেউতা আৰু নাতিল’ৰাত ঊনত্ৰিশটা আৰু জুনুকাত দহটাকৈ সাধু সন্নিৱিষ্ট হৈ আছে। 'বুঢ়ী আইৰ সাধু' আজিৰ তাৰিখতো সমানেই জনপ্ৰিয়। কিতাপখন প্ৰথম প্ৰকাশ পাইছিল ১৯১২ চনৰ অক্টোবৰ অথবা নৱেম্বৰ মাহত। লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাদেৱে বহুজনৰপৰা লিখিত ৰূপত সংগ্ৰহ কৰা এই সাধুকথা বোৰকে "বুঢ়ী আইৰ সাধু" নাম দি সংকলনৰূপে প্ৰকাশ কৰিছিল। বেজবৰুৱাই ১৯১১ চনত “বুঢ়ী আইৰ সাধু”ৰ পাতনি লিখিছিল। বেজবৰুৱাৰ এই পুথিখনৰ কিছুমান সাধুত প্ৰতিফলিত হৈ থকা নাৰীবাদী স্বৰূপটোৰ বিষয়ে উল্লেখ কৰি সমালোচকে মন্তব্য কৰিছে যে-''বেজবৰুৱাৰ “বুঢ়ী আইৰ সাধু”ত কেইবাটাও নাৰী প্ৰধান গল্প আছে। সেইবোৰ হ’ল“মেকুৰীৰ জীয়েকৰ সাধু”, “ঔ-কুঁৱৰী”, “তেজীমলা”, “চিলনীৰ জীয়েকৰ সাধু”, “তুলা আৰু তেজা”, “কটা যোৱা নাক খাৰণি দি ঢাক”, “পানেশৈ”, “লখিমী তিৰোতা”, “কাঞ্চনী” আদি। নাৰী চৰিত্ৰ প্ৰধান এই গল্পসমূহত আমি লগ পাওঁ মাক, মাহীমাক, জীয়েক, সতিনীয়েক, জা-ক, শাহুৱেক আদিৰ চৰিত্ৰ। এই চৰিত্ৰসমূহ অধ্যয়ন কৰিলে তদানীন্তন সমাজ ব্যৱস্থা আৰু সেই সমাজ ব্যৱস্থাত নাৰীৰ স্থান, ভূমিকা সম্পৰ্কে আমি অৱগত হ’ব পাৰোঁ। '' <ref name="মিতালী">{{cite web | url=https://as.vikaspedia.in/education/childrens-corner/9ac9c799c9ac9f09c19f19be9f0-20189ac9c19c0-9869879f0-9b89be9a79c120199a4-9a89be9f09c0 | title=বেজবৰুৱাৰ ‘বুঢ়ী আইৰ সাধু’ত নাৰী | publisher=বিকাশপেডিয়া | accessdate=22 June 2022 | author=বৰ্মন, মিতালী}}</ref> ====জনপ্ৰিয় মাধ্যমত বুঢ়ী আইৰ সাধু==== ২০১৬ চনত মুক্তি লাভ কৰা [[ভাস্কৰ হাজৰিকা]] পৰিচালিত হৰৰ ফেণ্টাচী প্ৰকাৰৰ অসমীয়া চলচ্চিত্ৰ [[কথানদী]] ছবিখনৰ কাহিনীটো লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ বুঢ়ী আইৰ সাধুৰ কেইটিমান জনপ্ৰিয় সাধু আৰু চৰিত্ৰক কেন্দ্ৰ কৰি গঢ়ি উঠিছে। সেইকেইটা সাধু হৈছে- তেজীমলা, চম্পাৱতী, ঔ-কুঁৱৰী আৰু তাৱৈৰ সাধু। <ref>https://www.thehindu.com/features/and-the-river-flows-to-tell-the-tales-kothanodi/article8645138.ece</ref> <ref>{{cite news | url=http://timesofindia.indiatimes.com/city/guwahati/Four-iconic-fables-to-feature-in-film/articleshow/26761372.cms | title=Four iconic fables to feature in film | work=Times of India | date=3 December 2013 | author=Das, Gaurav | location=Guwahati}}</ref> ===কবিৰ ৰূপত বেজবৰুৱা=== লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাই [[জোনাকী]], [[বাঁহী]] আলোচনীত নিয়মীয়াকৈ কবিতা লিখিছিল। কবিতাত দেশপ্ৰেম, আধ্যাত্মিক, খুহুতীয়া আদি বিবিধ শৈলী তথা ভাৱ প্ৰকাশ পাইছিল। অসমীয়া ৰোমাণ্টিক কবিতাৰ ক্ষেত্ৰখনলৈও বেজবৰুৱাৰ অৱদান উল্লেখযোগ্য। তেখেতৰ দ্বাৰা লিখিত কবিতাপুথি [[কদমকলি]] ১৯১৩ চনত প্ৰকাশিত হৈছিল। এই কবিতাপুথিত আঠচল্লিছটা কবিতা সন্নিৱিষ্ট হৈছে। তেখেতৰ কবিতাসমূহক ড° মহেশ্বৰ নেওগদেৱে “সোণ-পানীৰে চপাই-বন্ধাই থ’ব পৰা’’ <ref>যুগসম্ৰাট সাহিত্যৰথী লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা, জীৱন আৰু সাহিত্য, বিপুল চন্দ্ৰ ভট্টাচাৰ্য্য, পৃ:নং; ৫৬, কামধেনু প্ৰকাশন, ২০২১</ref>বুলি অভিহিত কৰিছে। কদমকলিত সন্নিৱিষ্ট হোৱা ‘মোৰ দেশ’ কবিতাটোৱেই অসমৰ জাতীয় সংগীত হিচাপে স্বীকৃত। তেখেতে ‘কদমকলি’ৰ পাতনিত লিখিছিল-{{cquote|কবিতা হয় যদি হওক, নহয় যদি নহওক, বুলি মাজে-সময়ে লিখা পদ্যবোৰ গোটাই একে ঠাই কৰি এই কিতাপখন কৰা হল, কবি হবৰ দুৰাশা কবি নহয়। মোৰ নিজৰ ৰচনাবোৰ মোৰ নিজৰে পঢ়িবলৈ ভাল লাগে; বোধকৰোঁ নিজৰ দেখি। সেইবোৰ সিচ্ ৰতি হৈ থকা বাবে, পঢ়িব খুজিলে আহুকাল পাওঁ; সেইদেখি সেইবোৰ একেলগ কৰি সুচলকৈ ললোঁ। এখন ছপোৱা আৰু হেজাৰখন ছপোৱা প্ৰায় একে খৰচৰে কথা; সেইবাবে সেইদৰেই ছপাই থলোঁ; যাৰ মন যায় পঢ়িব, যাৰ মন নাযায় নপঢ়িব। আৰু যাৰ মন যায় তেওঁ মনত অলপো খুকুঁৰি নাৰাখি তাৰ কাঠ-সংস্কাৰ কৰি সন্তোষ লভিব, ৰাইজৰ আগত এই নিবেদন।<ref name="কদমকলি">{{cite web | url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/80/%E0%A6%95%E0%A6%A6%E0%A6%AE-%E0%A6%95%E0%A6%B2%E0%A6%BF_%E0%A6%AC%E0%A7%87%E0%A6%9C%E0%A6%AC%E0%A7%B0%E0%A7%81%E0%A7%B1%E0%A6%BE.pdf | title=কদমকলি | publisher=আৰ্কাইভ | accessdate=22 June 2022 | author=বেজবৰুৱা, লক্ষ্মীনাথ | pages=৫}}</ref>}} বেজবৰুৱাৰ দ্বিতীয়খন কবিতাপুথি ''পদুমকলি''। এইখন প্ৰকাশিত হয় তেখেতৰ মৃত্যুৰ পাছত, ১৯৬৮ চনত। তেখেতৰ জন্ম শতবৰ্ষ উপলক্ষে মৰণোত্তৰভাৱে এই কবিতাপুথিখন প্ৰকাশ কৰা হৈছিল। পদুমকলিত ২৮টা কবিতা সন্নিৱিষ্ট হৈছে।<ref name="বেজবৰুৱা" /> {{cquote|'''কবিতা'''<br /> ....বিজুলীৰ চকামকা নিমিষ পোহৰ। জোনৰ কোমল কান্তি, পানীৰ লহৰ। বীণৰ আতমা সিটি উৰি “গুণ” গায়। বাঁহীৰ জীৱন সি যে ডালত “কুউৱায়”। ৰমণীৰ কমনীয় মাধুৰী মধুৰ। আধা-ফুটা আধা মাত সৰগ শিশুৰ?... <small>ৰচনাকাল-১৮৩২ শক। কদমকলি, বহাগ, হাওড়া।</small>}} অসমৰ বিশিষ্ট সাহিত্যিক-সমালোচক ড° হীৰেন গোহাঁয়ে লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ 'বীণবৰাগী'ক শ্ৰেষ্ঠ কবিতা হিচাপে স্বীকৃতি দিছে। এই প্ৰসংগত তেখেতে কৈছে যে- {{cquote|... এই কবিতাটোত তেওঁৰ মনত সহাৱস্থান কৰা বিভিন্ন ভাবধাৰা ঐকতানৰূপে সংহত হৈছে। সেয়ে কবিতা হিচাপেও তাৰ গাঁথনি জটিল, সূক্ষ্ম আৰু বিস্ময়কৰভাৱে গাঢ়। .....কবিতাটো ৫টা খণ্ডত সম্পূৰ্ণ হৈছে। প্ৰতিটো খণ্ডতে একোটা নতুন ভাব মূৰ্ত হৈছে। ...<ref>{{cite book | title=নিৰ্বাচিত সমালোচনা | publisher=অসম প্ৰকাশন পৰিষদ | author=গোহাঁই, ড° হীৰেন | authorlink=অসমীয়া কবিতাৰ বিকাশত বেজবৰুৱাৰ স্থান | year=২০০৭, ডিচেম্বৰ | location=গুৱাহাটী | pages=১৬৪-১৬৭}}</ref>}} ===নাট্যকাৰ হিচাপে বেজবৰুৱা=== [[File:Laxminath Bezbarua Museum.jpg|right|thumb|250px||<center>[[শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰ]]ৰ ভিতৰত অৱস্থিত লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা সংগ্ৰহালয়</center>]] জোনাকীৰ জৰিয়তে নাট্যকাৰ হিচাপে আত্মপ্ৰকাশ কৰা আলোচনীখনৰ প্ৰথম বৰ্ষতে ‘লিতিকাই’(১৮৯৪) নামৰ নাটকখন লিখি উলিয়ায়। ১৯১৩ চনত বেজবৰুৱাৰ নোমল, পাচনি আৰু চিকৰপতি-নিকৰপতি প্ৰকাশ পায়। তাৰ ঠিক দুবছৰৰ পাছত অৰ্থাৎ ১৯১৫ চনত প্ৰকাশিত হয় তেখেতৰ তিনিখন নাট যথাক্ৰমে [[জয়মতী]] কুঁৱৰী, [[wikisource:as:চক্ৰধ্বজ সিংহ|চক্ৰধ্বজ সিংহ]] আৰু বেলিমাৰ। লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ নাটকক ধেমেলীয়া(প্ৰহসন) আৰু বুৰঞ্জীমূলক শাখাত দ্বিবিভক্ত কৰিব পাৰি। লিতিকাই, নোমল, পাচনি আৰু চিকৰপতি-নিকৰপতি তেখেতৰ দ্বাৰা লিখিত প্ৰহসন। আনহাতে [[বুৰঞ্জী]]মূলক নাটকেইখন হৈছে জয়মতী কুঁৱৰী, চক্ৰধ্বজ সিংহ আৰু বেলিমাৰ। ইয়াৰ উপৰি বেজবৰুৱাই ''[[wikisource:as:হ য ব ৰ ল|হ য ব ৰ ল]]'' নামৰ আন এখন নাটকো লিখিছিল। ১৮৫৩ শক অৰ্থাৎ ১৯৩১ চনত বাঁহী আলোচনীৰ দ্বিতীয় বছৰৰ একাদশ সংখ্যাত এই নাটকখন প্ৰকাশিত হৈছিল। নাটকখনত মুঠতে চাৰিটা দৰ্শন আছে। এইখন হৈছে চক্ৰান্তমূলক, পৰিস্থিতিভিত্তিক নাটক।<ref name="সাহিত্যৰথী">{{cite book | title=সাহিত্যৰথী | publisher=জ্যোতি প্ৰকাশন | author=বৰুৱা, বিকাশজ্যোতি | year=২০০৬, নৱেম্বৰ}}</ref> ১৯১৫ চনত (১৮৩৭ শক)ত প্ৰকাশিত হোৱা ''চক্ৰধ্বজ সিংহ'' নাটখনৰ বিষয়ে বেজবৰুৱাই পাতনিত লিখিছিল-{{cquote|এই নাটৰ সম্পৰ্কে ইয়াকে কব লগীয়া যে মোৰ আদৰৰ বন্ধু শ্ৰীযুক্ত হেমচন্দ্ৰ গোসাঁঞীৰ “শৰাইঘাটৰ যুদ্ধ”, উষা নামে মাহেকীয়া কাকতত ওলোৱা) প্ৰবন্ধৰপৰা ইয়াৰ ঘাই সঁজুলি লোৱা হৈছে। অনেক ঠাইত সেই প্ৰবন্ধৰপৰা শাৰীয়ে শাৰীয়ে কথা এই কিতাপত ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে। এই কাৰ্য্য়ত গোসাঞী দেৱে অনুমতি দি, এই কিতাপ ৰচনাত মোক সহায় কৰা বাবে মই তেওঁৰ ওচৰত কৃতজ্ঞ আৰু ধৰুৱা। .....এই কিতাপ ৰচনা কৰাৰ মোৰ ঘাই উদ্দেশ্য আসামৰ অতীত গৌৰৱ-কাহিনী নাটৰ আকাৰেৰে আজিকালিৰ অসমীয়াৰ আগত প্ৰচাৰ কৰাটো হে, নাট লেখি যহ আৰ্জিবলৈ যোৱাটো নহয়। কিন্তু লগতে যদি যহ উপাৰ্জ্জন হয় হওক, নহয় নাই।<ref name="চক্ৰধ্বজ">{{cite web | url=https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=File:%E0%A6%9A%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A7%B0%E0%A6%A7%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%9C_%E0%A6%B8%E0%A6%BF%E0%A6%82%E0%A6%B9.djvu&page=2 | title=চক্ৰধ্বজ সিংহ | publisher=আৰ্কাইভ | accessdate=22 June 2022}}</ref>}} সাহিত্যিক-সমালোচক ড° হীৰেন গোহাঁয়ে লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ ''চক্ৰধ্বজ সিংহ'' সন্দৰ্ভত কৈছে- {{cquote|... নাটকৰ দৃশ্যসমূহ পৰিকল্পনা কৰোঁতে বেজবৰুৱাই পৰিপক্ব নিপুণ নাট্যকাৰৰ দৰে যথেষ্ট বৈচিত্ৰ্য সৃষ্টি কৰিছে যাতে দৰ্শকে আমনি নাপায়। মাজে মাজে দূতৰ যোগেদি পঠিওৱা দীঘল চিঠিবোৰ ৰাজসভা বা দৰবাৰত যেতিয়া পঢ়ি শুনোৱা হয়, তেতিয়া এহাতে দৰ্শকে দুই পক্ষৰ অৰিয়াঅৰি, কূটনৈতিক কৌশল, যুদ্ধৰ প্ৰস্তুতি সম্পৰ্কে বহুতো খবৰ পায়, যি নাটকৰ কাহিনীক আগুৱাই লৈ থাকে। ....<ref>{{cite book | title=শিল্প-সংস্কৃতিৰ ৰণাঙ্গন | publisher= ঐকান্তিক প্ৰকাশন | author=গোহাঁই, ড° হীৰেন | authorlink=অদ্বিতীয় বেজবৰুৱা | year=২০২১, ডিচেম্বৰ | location=গুৱাহাটী | pages=৭৫-৭৭}}</ref>}} ===ঔপন্যাসিক হিচাপে লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা=== ১৮ শতিকাৰ শেষৰফালে সংঘটিত হোৱা [[দন্দুৱা দ্ৰোহ]]ৰ পটভূমিত বেজবৰুৱাই ১৮৯১ চনত ''পদুম কুঁৱৰী'' নামৰ উপন্যাসখন লিখিছিল। ১৮ শতিকাৰ শেষৰফালে আহোম ৰাজ্যৰ বৰফুকনে চোৱা-চিতা কৰা অঞ্চল কামৰূপত হোৱা এক বিদ্ৰোহ হৈছে দন্দোৱা দ্ৰোহ। স্বৰ্গদেউ কমলেশ্বৰ সিংহৰ দিনত হৰদত্ত আৰু বীৰদত্ত নামৰ দুজন ভাই-ককাইয়ে এই বিদ্ৰোহৰ গুৰি ধৰিছিল। কোচবিহাৰ আৰু বিজনীৰ ৰজাৰ গোপন সহযোগত তেওঁলোকে কছাৰী, পঞ্জাবী আৰু হিন্দুস্তানী শৰনাৰ্থীৰ এটা দল গঠন কৰে আৰু নিজকে স্বাধীন ঘোষণা কৰি প্ৰায় গোটেই উত্তৰ গুৱাহাটী অধিকাৰ কৰে। জোনাকী আলোচনীৰ তৃতীয়টো বৰ্ষত ধাৰাবাহিকভাৱে প্ৰতিটো খণ্ডতেই এই উপন্যাসখন প্ৰকাশিত হৈছিল। অৱশ্যে উপন্যাসৰ ৰূপত ১৯০৫ চনতহে ''পদুম কুঁৱৰী'' প্ৰকাশিত হয়। নাটকখনত মুঠতে পোন্ধৰটা আধ্যা(অংশ) আছে।<ref name="বেজবৰুৱা" /><ref name="Baruah">{{cite book | title=Last Days of Ahom Monarchy | publisher=Munshiram Manoharlal Publishers Pvt Ltd | author=S. L. Baruah | year=1993 | location=New delhi | pages=151}}</ref> ===অসমীয়া হাস্য-ব্যংগ সাহিত্য আৰু লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা=== অসমীয়া হাস্য-ব্যংগ সাহিত্যলৈ লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাদেৱৰ অৱদান অসামান্য। বিশেষকৈ তেখেতৰ দ্বাৰা সৃষ্ট ''কৃপাবৰ বৰবৰুৱা'' নামৰ কাল্পনিক চৰিত্ৰটি অসমীয়া ব্যংগ সাহিত্যৰ এটি গুৰুত্বপূৰ্ণ অংশ। ''কৃপাবৰ বৰবৰুৱা'' ছদ্মনামেৰে ৰচনা কৰা লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাদেৱৰ হাস্য-বংগৰ সংকলনসমূহক ‘কৃপাবৰী সাহিত্য’ হিচাপে নামকৰণ কৰা হৈছে। কৃপাবৰ বৰুবৰুৱাৰ চৰিত্ৰটিৰ জৰিয়তে সৃষ্টি কৰা হাস্যৰসৰ কৌশলক একাংশ সমালোচকে পৃথিৱীৰ শ্ৰেষ্ঠ হাস্য-ৰসিকসকলৰ লগত তুলনা কৰিছে। অসমৰ সাহিত্যিক-লেখক [[বেণুধৰ শৰ্মা]]ই বেজবৰুৱাৰ 'সমাজিক' ৰচনাক শ্ৰেষ্ঠ খুহুতীয়া ৰচনা বুলি কৈছে। এইসমূহ ৰচনাই ভণ্ডামি, স্ত্ৰী-স্বাধীনতা, বৃদ্ধ-বিবাহ, অন্ধ-বিশ্বাস, অন্ধ-অনুকৰণ, সাংবাদিকতা আদি অনেক ৰাজনৈতিক-সামাজিক-সাংস্কৃতিক সমস্যাক বিষয়বস্তু হিচাপে লৈছে। সমালোচক <ref name="আব্দুজ ছাজিদ">{{cite web | url=https://xahitya.org/%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A7%B0%E0%A6%B8%E0%A6%BF%E0%A6%95-%E0%A6%AC%E0%A7%87%E0%A6%9C%E0%A6%AC%E0%A7%B0%E0%A7%81%E0%A7%B1%E0%A6%BE-%E0%A6%86%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%A6/ | title=হাস্যৰসিক বেজবৰুৱা | publisher=সাহিত্য ডট অৰ্গ | date=২০১৪, ছেপ্টেম্বৰ | accessdate=22 June 2022 | author=ছাজিদ,আব্দুজ}}</ref>ৰ মতে,''বৈজ্ঞানিক আৰু আধুনিক মনৰ অধিকাৰী আছিল লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা। এটা সংস্কাৰমুক্ত মন লৈ তেখেতে পৰিৱৰ্তনৰ অনুকূল পৰিৱেশ সৃষ্টি কৰাৰ প্ৰয়াস কৰিছিল হাস্যৰসৰ মাজেদি। ....'কৃপাবৰ বৰবৰুৱাৰ যোগেদি বেজবৰুৱাই জাতীয় জীৱনৰ দুখ-ত্ৰুটি, অসামঞ্জস্য-বিসংগতি আদি পৰিষ্কাৰকৈ দাঙি ধৰিছে। চৰিত্ৰটিৰ আৰ্ৱিভাৱ সন্দৰ্ভত বেজবৰুৱাই ''কৃপাবৰ বৰুৱা'' নামৰ ৰচনাখনত লিখিছে- {{cquote|কৃপাবৰ বৰবৰুৱা মহা ধনুৰ্দ্ধৰ। বৰ পেট টিকনিৰ মূৰ লৰফৰ॥ সুদৰ্শন হাতে বিষ্ণু, শূল হাতে ভোলা। মহেন্দ্ৰৰ বজ্ৰ, কৃপাৰ কাকতৰ টোপোলা॥ অসম গৈৰৱ-ভানু কৃপা কল্পতৰু। কলেৱৰ শ্যাম যেন ভাত-ৰন্ধা চৰু॥ চৈধ্য ফকীয়া কবি কৃপা তয়াময়া ৰণে। নিজৰ জীৱন কাব্য নিজে নিজে ভণে॥ এডলীয়া কচুৰ জাল মাকে খাইছিল। দুষ্টৰ পিঠিত কৃপা নিত্যে থিয়াকিল॥ অন্যায়লৈ নগা-যাঠি ন্যায়লৈ কলচী। কানি ভাং লাওপানী বহায় দকচি॥ বাহুবলী বৰবৰুৱা চিন্তে পৰৰ ইষ্ট। নোৱাৰি মিলাব পদ কৰে ”হেষ্টনেষ্ট”॥}} ১৯০৪ চনত ''জোনাকী'' আলোচনীত বেজবৰুৱাৰ দ্বাৰা লিখিত এলানি হাস্য-ব্যংগ ৰচনা ''কৃপাবৰ বৰুৱাৰ কাকতৰ টোপোলা'' নামেৰে প্ৰকাশিত হয়। ১৯০৯ চনত 'কৃপাবৰ বৰুৱাৰ ওভতনি'' নামেৰে এখন গ্ৰন্থ প্ৰকাশ কৰোৱায়। এইখন গ্ৰন্থত সন্নিৱিষ্ট ৰচনাসমূহ গুৱাহাটীৰ পৰা প্ৰকাশিত ''জোনাকী'' আৰু ''ঊষা'' আলোচনীত ওলাইছিল। আনহাতে ''বাঁহী'' আলোচনীত বেজবৰুৱাই লিখা হাস্য-ব্যংগাত্মক ৰচনাসমূহ ''বৰবৰুৱাৰ বুলনি'' আৰু ''কৃপাবৰ বৰুৱাৰ ভাৱৰ বুৰবুৰণি'' নামেৰে পৰৱৰ্তী সময়ত গ্ৰন্থ আকাৰে ওলায়। ইয়াৰ লগতে বেজবৰুৱাই ‘বৰবৰুৱাৰ চিন্তাৰ শিলগুটি’, ‘বৰবৰুৱাৰ সাহিত্যিক ৰহস্য ‘আৰু ‘কৃপাবৰ বৰুৱাৰ সামৰণি’ নামেৰে প্ৰবন্ধ সংকলন উলিয়ায়। {{Quote box|quote=কোনো এটা জাতিক ডাঙৰ কৰিব লাগিলে কিছুমান সঁজুলিৰ আৱশ্যক। জাতীয় ”ডাঙৰতালৈ” সেই সঁজুলিবিলাক নহলে নহয়। কোনো বাঢ়ৈয়ে চাছ, হাতুৰি, ৰেন্দা, বটালি প্ৰভৃতি নহলে কোনো বৰপেৰা সাজিব নোৱাৰে। জাতীয় বৰপেৰা সাজিবলৈকো তেজৰ চাছ, বলৰ বটালি, সহিষ্ণুতাৰ ৰেন্দা, একতাৰ গজাল, স্থিৰতাৰ কৰত, গাম্ভীৰ্য্যৰ হাতুৰি, বাহ্যাড়ম্বৰৰ পাক-ভোঁহৰ, ধৰ্মনিষ্ঠাৰ খিলি, সদাচাৰৰ গৰ্ভ-গজাল লাগে। অসমীয়াৰ জাতীয় বৰপেৰা সাজিবলৈ এইবিলাক পূৰাপূৰ আছে। তেন্তে নো অসমীয়া জাতি ডাঙৰ জাতি নহব কিয় হেঁ ককাই কোৱাঁ? অসমীয়া জাতি ডাঙৰীয়া-জাতি! |source =[[wikisource:as:অসমীয়া জাতি ডাঙৰ জাতি|অসমীয়া জাতি ডাঙৰ জাতি,লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা]]|align=right |width=50% |fontsize=100% |quoted=1}} বেজবৰুৱাৰ হাস্য-ব্যংগ সাহিত্যই আধুনিক সময়তো পাঠক আৰু সমালোচক শ্ৰেণীৰ পৰা বিশেষ গুৰুত্ব লাভ কৰি আহিছে। ভাষাৰ ক্ষেত্ৰত বেজবৰুৱাই প্ৰদৰ্শন কৰা বিচক্ষণতা আৰু উপস্থাপনৰ ক্ষেত্ৰত দেখুওৱা অভিনৱত্বক প্ৰশংসা কৰি এগৰাকী আলোচকে ড° লীলাৱতী শইকীয়া বৰাই লিখিছে, {{cquote|বেজবৰুৱাৰ সমগ্ৰ সাহিত্যৰাজিৰ মূল প্ৰকাশিকা শক্তি আছিল তেওঁৰ বিচিত্ৰ শব্দৰাজি। উল্লিখিত শব্দসম্ভাৰৰ উপৰি পুনৰুক্তি, ধ্বন্যাত্মক শব্দ আদিয়েও বেজবৰুৱাৰ অসাধাৰণ ভাষাজ্ঞানৰ পৰিচয় দিয়ে। বেজবৰুৱা শব্দৰো এগৰাকী নিপুণ কাৰিকৰ। তেওঁৰ সমগ্ৰ ৰচনাৱলীৰ মাজত নিজে নতুনকৈ সৃষ্টি কৰি লোৱা শব্দৰাজিয়ে তেওঁৰ ভাষাক এক অনবদ্য ৰূপ দিছে। তেনে শব্দ কিছুমান হৈছে – গৰুৱালি, ছাতৰীয়া, মেকুৰীত্ব, মটৰাৰোহন, নিপনীয়া গাখীৰ, পখিলা ল’ৰা, পিত্তাল মানুহ, ভেকুৰীকটীয়া যুঁজাৰু, বৰটোপীয়া বৰষুণ আদি। ইয়াৰ উপৰি ন ন মিশ্ৰ শব্দ (যেনে- মেছবাসী, হাইকোৰ্টীয়া আদি), সমাসবদ্ধ শব্দ (যেনে- পদূলিশুঙা, অমৰাকটীয়া, পোৱা-পুই আদি) অৰ্থবহ প্ৰয়োগ বেজবৰুৱাৰ সুদক্ষ ভাষাবিদৰ ৰূপটো স্পষ্ট কৰি তোলে। '' <ref name="লীলা">{{cite web | url=https://as.vikaspedia.in/education/9ac9bf9b69bf9b79cd99f-9ac9cd9af9959cd9a49bf9b89959b2/9b29959cd9b79cd9ae9c09a89be9a5-9ac9c799c9ac9f09c19f19be9f0-9b89be9b99bf9a49cd9af9f0-9ad9be9b79be | title=লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ সাহিত্যৰ ভাষা | publisher=বিকাশপেডিয়া | accessdate=22 June 2022 | author=বৰা, ড° লীলাৱতী শইকীয়া}}</ref>}} ===জীৱনীকাৰ হিচাপে লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা=== নিজ পিতৃ দীননাথ বেজবৰুৱাৰ জীৱন সম্পৰ্কে ১৯০৯ চনত লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাই ''ডাঙৰীয়া দীননাথ বেজবৰুৱাৰ জীৱন চৰিত''খন লিখি উলিয়ায়। ১৯১১ চনত মহাপুৰুষ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱৰ জীৱন আৰু সৃষ্টিৰাজিৰ উল্লেখ আৰু বিৱৰণেৰে লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাই ১৯১১ চনত ''শংকৰদেৱ'' নামৰ এখন জীৱনী লিখিছিল। ইয়াৰ পিছত ১৯১৪ চনত তেখেতে ''শ্ৰীশ্ৰী শংকৰদেৱ আৰু শ্ৰীশ্ৰী মাধৱদেৱ'' নামৰ জীৱনীগ্ৰন্থখন প্ৰকাশ কৰে। <ref name="বেজবৰুৱা" /> ==বৈবাহিক জীৱন== বি.এ পাছ কৰাৰ ঠিক পাচতেই ১৮৯১ চনত কলিকতাৰ জোড়াসাঁকোৰ দেৱেন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰ পৰিয়ালৰ জীয়াৰী [[প্ৰজ্ঞাসুন্দৰী দেৱী|প্ৰজ্ঞাসুন্দৰীৰ]] লগত লক্ষ্মীনাথৰ বিবাহপাশত আৱদ্ধ হয়।<ref>মোৰ জীৱন সোঁৱৰণ, লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ একমাত্ৰ আত্মজীৱনী, পৃষ্ঠা-১১৬, ১২৪</ref> প্ৰজ্ঞাসুন্দৰী আছিল মহৰ্ষি দেৱেন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰৰ নাতিনী তথা ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰৰ ভতিজা-জী। বিবাহোত্তৰ জীৱনৰ কেইটামান দিন বেজবৰুৱাই নিজৰ সতীৰ্থ-বন্ধু ব্যৱসায়ী ভোলানাথ বৰুৱাৰ কটাবলগীয়া হৈছিল আৰু প্ৰজ্ঞাসুন্দৰী দেৱী নিজৰ পিতৃ-গৃহতে আছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত বেজবৰুৱা আৰু ভোলানাথ বৰুৱাৰ ব্যৱসায়ে উন্নতিৰ পথ দেখে আৰু বেজবৰুৱাই সপৰিবাৰে নতুন ঘৰ এটা কিনি তাতেই থাকিবলৈ লয়। ১৮৯৫ চনত তেওঁলোকৰ প্ৰথমটি সন্তান 'সুৰভি'ৰ জন্ম হয়। পিছে দুখজনকভাৱে জন্মৰ মাত্ৰ পাঁচ বছৰৰ পাছতেই ডিফথেৰিয়া ৰোগত আক্ৰান্ত হৈ সুৰভিয়ে ১৯০০ চনত মৃত্যুক সাবটি লয়। সুৰভিৰ মৃত্যুৰ ১৮ দিনৰ পাছতে তেওঁলোকৰ দ্বিতীয় কন্যা অৰুণাই জন্মগ্ৰহণ কৰে। ১৯০৩ চনত জন্ম হয় তেওঁলোকৰ তৃতীয়টি সন্তান। নাম ৰখা হয় ৰত্নাৱলী। ১৯০৮ চনত চতুৰ্থটি সন্তান দীপিকাই জন্মলাভ কৰে। পৰৱৰ্তী সময়ত দীপিকা বিলাতলৈ যায় আৰু সন্যাসিনী হয়। বেজবৰুৱাৰ দেহাৱসানৰ পাছতহে তেওঁ অসমলৈ উভতি আহে। <ref name="বেজবৰুৱা">{{cite web | url=https://www.sarothiasom.in/2021/06/28/lakshminath-bezbarua-life-and-works/ | title=লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা – জীৱন আৰু কৰ্মৰাজি | publisher=সাৰথি | date=২৮ জুন ২০২১ | accessdate=21 June 2022 | author=সাৰথি}}</ref> ==বেজবৰুৱাক প্ৰদান কৰা উপাধি সন্দৰ্ভত== অসমৰ সাহিত্যৰসিকসকলে বেজবৰুৱাৰ জীৱনকালতে তেখেতক 'ৰসৰাজ' আৰু 'সাহিত্যৰথী' উপাধি দুটা প্ৰদান কৰিছিল। অৱশ্যে বেজবৰুৱাই নিজে দ্বিতীয়টোহে উপাধি পছন্দ কৰিছিল। বঙালী নাট্যকাৰ [[অমৃতলাল বসু]]কো বঙালী বৌদ্ধিক সমাজে 'ৰসৰাজ' উপাধি আগতে দি থৈছিল। সেইবাবে বেজবৰুৱাই 'ৰসৰাজ' উপাধিটো বৰকৈ পছন্দ কৰা নাছিল। <ref name="হীৰেন১">{{cite book | title=শিল্ল-সংস্কৃতিৰ ৰণাঙ্গন | publisher=ঐকান্তিক | author=গোহাঁই, ড° হীৰেন | authorlink=অদ্বিতীয় বেজবৰুৱা | year=২০২১ | location=গোলাঘাট | pages=৬৮ | isbn=৯৭৮-৮১-৯৫১৪৪৮-৪-৬}}</ref> ==অসমৰ জাতীয় সংগীত== ১৯০৯ চনত লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাই সম্পাদনা কৰি প্ৰকাশ কৰা 'বাঁহী' আলোচনীত 'মোৰ দেশ' নামেৰে গীত এটি প্ৰকাশিত হয়। গীতটিৰ শিৰোনাম আছিল 'অ মোৰ আপোনাৰ দেশ'। ১৯২৮ চনত তেজপুৰত বহা অসম ছাত্ৰ সন্মিলনত এই গীতটিক জাতীয় সংগীত হিচাপে গ্ৰহণ কৰা হয়। গীতটি বেজবৰুৱাৰ 'কদম কলি' নামৰ গ্ৰন্থখনিত সন্নিৱিষ্ট হৈছে। গীতটিৰ সুৰকাৰ হৈছে কমলাপ্ৰসাদ আগৰৱালা। <ref name="শান্তনু">{{cite book | title=অসম ইয়েৰ বুক ২০২২ | publisher=জ্যোতি প্ৰকাশন | author=[[শান্তনু কৌশিক বৰুৱা|বৰুৱা, শান্তনু কৌশিক]] | year=২০২১ | location=গুৱাহাটী | pages=৪৩২ | isbn=৯৭৮-৯৩-৮১৪৮৫-৮২-৮}}</ref> ==সাহিত্যিক কৰ্মৰাজি== বেজবৰুৱাৰ সাহিত্যৰাজিক তলত দিয়াৰ দৰে ভাগ কৰিব পাৰি। ===আত্ম-জীৱনী আৰু জীৱনী=== * [[wikisource:as:মোৰ জীৱন সোঁৱৰণ (প্ৰথম খণ্ড, ১৯৪৫)|মোৰ জীৱন সোঁৱৰণ (প্ৰথম খণ্ড, ১৯৪৫)]]<ref name="Datta1987">{{cite book|author=Amaresh Datta|title=Encyclopaedia of Indian Literature: A-Devo|url=http://books.google.com/books?id=ObFCT5_taSgC&pg=PA273|accessdate=28 November 2012|year=1987|publisher=Sahitya Akademi|isbn=978-81-260-1803-1|pages=273–}}</ref> * মোৰ জীৱন সোঁৱৰণ (দ্বিতীয় খণ্ড, ১৯৬১)<ref name="Datta1987"/> * ডাঙৰীয়া দীননাথ বেজবৰুৱাৰ সংক্ষিপ্ত জীৱন চৰিত * [[wikisource:as:শ্ৰীশ্ৰী শংকৰদেৱ |শ্ৰীশ্ৰী শংকৰদেৱ]] * শ্ৰীশ্ৰী শংকৰদেৱ আৰু শ্ৰীশ্ৰী মাধৱদেৱ ===চিন্তাশীল ৰচনা=== * [[wikisource:as:তত্ত্বকথা|তত্ত্বকথা ]] * শ্ৰীকৃষ্ণকথা * ভগৱৎ কথা ===উপন্যাস=== * [[wikisource:as:পদুম কুঁৱৰী|পদুমকুঁৱৰী]] ===গল্পপুথি=== * [[wikisource:as:সুৰভি |সুৰভি]] ('''১৯০৯)''' * [[wikisource:as:সাধুকথাৰ কুঁকি|সাধুকথাৰ কুঁকি]] ('''১৯১০''') * [[wikisource:as:জোনবিৰি|জোনবিৰি]] ('''১৯১৩''') * [[wikisource:as:কেহোঁকলি|কেহোঁকলি]] ('''মৰণোত্তৰ প্ৰকাশ''') ===সম্পাদকীয় কাৰ্য=== * বাঁহী ===সাধুকথা আৰু শিশু সাহিত্য=== {{মূল|বুঢ়ী আইৰ সাধু}} * [[wikisource:as:বুঢ়ী আইৰ সাধু|বুঢ়ী আইৰ সাধু]]: <br>ইয়াত থকা সাধুকেইটা হ'ল: {{refbegin|3}} # মেকুৰীৰ জীয়েকৰ সাধু # বান্দৰ আৰু শিয়াল # ঔ-কুঁৱৰী # ঢোঁৰাকাউৰী আৰু টিপচীচৰাই # এজনী মালিনী আৰু এজোপাৰ ফুল # বুধিয়ক শিয়াল # বাঘ আৰু কেঁকোৰা # তেজীমলা # বুঢ়া-বুঢ়ী আৰু শিয়াল # দীঘল ঠেঙীয়া # গঙ্গাটোপ # নুমলীয়া পো # সৰবজান # এটা শিঙৰা মাছৰ কথা # এটা বলী মানুহ # চিলনী জীয়েকৰ সাধু # তুলা আৰু তেজা # কটা যোৱা নাক,খাৰণী দি ঢাক # তীখৰ আৰু চুটিবাই # চম্পাৱতী # জৰদগৱ ৰজাৰ উপাখ্যান # পানেশৈ # জোঁৱাইৰ সাধু # কুকুৰীকণা # ভেকুলীৰ সাধু # তাৱৈয়েকৰ সাধু # লটকন # লখিমী তিৰোতা # দুই বুধিয়ক # কাঞ্চনী {{refend}} * [[wikisource:as:ককাদেউতা আৰু নাতিল’ৰা|ককাদেউতা আৰু নাতিল’ৰা]] * [[জুনুকা]] ===বৈষয়িক গদ্য=== * [[wikisource:as:বাখৰ|বাখৰ]] * কামত কৃতিত্ব লভিবৰ সংকেত ===ৰস ৰচনা বা হাস্যৰসাত্মক ৰচনা=== * কৃপাবৰ বৰুৱাৰ কাকতৰ টোপোলা * কৃপাবৰ বৰুৱাৰ ওভতনি * বৰবৰুৱাৰ বুলনি * বৰবৰুৱাৰ ভাৱৰ বুৰবুৰণি (প্ৰথম খণ্ড) * বৰবৰুৱাৰ ভাৱৰ বুৰবুৰণি (দ্বিতীয় খণ্ড) * বৰবৰুৱাৰ চিন্তাৰ শিলগুটি * বৰবৰুৱাৰ সাহিত্যিক ৰহস্য * কৃপাবৰ বৰুৱাৰ সামৰণি ===অনুবাদ=== * ভাৰতবৰ্ষৰ বুৰঞ্জী ===অন্যান্য=== * অসমীয়া ভাষা আৰু সাহিত্য * পত্ৰলেখা * কাঁহুদী আৰু খাৰলি * সম্পাদকৰ চ'ৰা ===নাটক=== '''ধেমেলীয়া নাটক (প্ৰহসন)''' * লিতিকাই * নোমল * পাচনি * চিকৰপতি নিকৰপতি '''নাটৰ কুকি''' * [[wikisource:as:গদাধৰ ৰজা|গদাধৰ ৰজা]] * বাৰেমতৰা * [[wikisource:as:হ য ব ৰ ল|হ-য-ব-ৰ-ল]] * হেমলেত * মঙলা '''বুৰঞ্জীমূলক নাটক''' * [[চক্ৰধ্বজ সিংহ (নাটক) |চক্ৰধ্বজ সিংহ]] * [[বেলিমাৰ (নাটক) |বেলিমাৰ]] * [[জয়মতী কুঁৱৰী (নাটক) |জয়মতী কুঁৱৰী]] [[Image:Dak Tikot.jpg|thumb|right|250px|বেজবৰুৱাৰ নামত থকা [[ডাক টিকট]]]] ==সন্মান== * [[অসম ছাত্ৰ সন্মিলনী]]ৰ সভাপতি (১৯১৬ চন) (গুৱাহাটী) * [[অসম সাহিত্য সভা]]ৰ সভাপতি (১৯২৪ চন) (গুৱাহাটী)<ref>[http://www.asamsahityasabha.com/index.php?option=com_content&view=article&id=46&Itemid=56 ১৯১৭ চনৰ পৰা অসম সাহিত্য সভাৰ সভাপতিসকলৰ তালিকা] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130129233721/http://www.asamsahityasabha.com/index.php?option=com_content&view=article&id=46&Itemid=56 |date=2013-01-29 }} [[অসম সাহিত্য সভা]]ৰ ৱেবছাইট, আহৰণ: ১৮ নৱেম্বৰ, ২০১২।</ref> * ৰসৰাজ উপাধি প্ৰদান (১৯৩১) (১৯৩১ চনত অসম সাহিত্য সভাৰ শিৱসাগৰ অধিৱেশনত নগেন্দ্ৰ নাৰায়ণ চৌধুৰীৰ সভাপতিত্বত লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাক ‘ৰসৰাজ’ উপাধি প্ৰদান কৰা হয়। )<ref>[https://www.sarothiasom.in/2021/06/28/lakshminath-bezbarua-life-and-works/ লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা – জীৱন আৰু কৰ্মৰাজি], আহৰণ: ১৮ জুন, ২০২২। </ref> * ৰত্নকান্ত বৰকাকতিদেৱৰ দ্বাৰা সাহিত্যৰথী অভিধা প্ৰদান<ref>[https://www.sarothiasom.in/2021/06/28/lakshminath-bezbarua-life-and-works/ লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা – জীৱন আৰু কৰ্মৰাজি], আহৰণ: ১৮ জুন, ২০২২। </ref> * বেজবৰুৱাৰ নামত অনূদিত ডাক টিকট উন্মোচন। ==মৃত্যু== বেজবৰুৱাই জীৱনৰ অন্তিম সময়খিনি সম্বলপুৰ, বৰোডা, বোম্বাই, নাগপুৰ আদি বিভিন্ন ঠাইত কটোৱাৰ পিছত ১৯৩৭ চনৰ ১৮ আগষ্টত অসমলৈ ঘূৰি আহে। ১৯৩৮ চনৰ মাৰ্চ মাহৰ ২৬ তাৰিখে ডিব্ৰুগড়<ref>অসমীয়া প্ৰতিদিন, প্ৰবন্ধ: সাহিত্যৰথী : ভাষা সাহিত্যই যাৰ ব্ৰহ্মাস্ত্ৰ, লেখক: লক্ষ্মীনাথ তামোলী, তাৰিখ: ২৬-০৩-১৩ (ইং), পৃষ্ঠা: ৪</ref> চহৰত থকা মাজু জীয়েক ৰত্না বৰুৱাৰ ঘৰত লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ দেহাৱসান ঘটে।<ref>লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা, অসম প্ৰকাশন পৰিষদ, প্ৰবন্ধ: বেজবৰুৱাৰ জীৱন-আলেখ্য, লেখক: নৱকান্ত বৰুৱা, পৃষ্ঠা: ১</ref> অৱশ্যে মাজু জীয়েক ৰত্না বৰুৱাই বেজবৰুৱাৰ মৃত্যু দিনটো ২৭ মাৰ্চ বুলিহে লিখিছে। গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ দ্বাৰা প্ৰকাশিত 'লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা, দি সাহিত্যৰথী অব্ আছাম' (১৯৭২ চনত প্ৰকাশিত) গ্ৰন্থত এই তথ্য তেখেতে উল্লেখ কৰিছিল। আনহাতে বেজবৰুৱাৰ অন্ত্যেষ্টিক্ৰিয়া কোনে আৰু কি প্ৰথাৰে কৰিছিল-সেই সম্পৰ্কেও নিৰ্ভৰযোগ্য তথ্য-পাতিৰ অভাৱ। বেজবৰুৱাৰ জীৱন আৰু কৰ্মৰাজি সন্দৰ্ভে চৰ্চা কৰা ত্ৰৈলোক্য ভট্টাচাৰ্যই ''ছাঁ-পোহৰত লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা'' শীৰ্ষক গ্ৰন্থত এইদৰে মন্তব্য কৰিছে। তেখেতৰ মত অনুসৰি,<br /> {{cquote|বেজবৰুৱাৰ অন্ত্যেষ্টিক্ৰিয়া কৰোঁতা বুৰঞ্জীবিদ কাশীনাথ তামোলী ফুকনৰ প্ৰপৌত্ৰ আৰু সাহিত্যৰথীৰ বায়েকৰ নাতিনীয়েক শ্ৰীপুষ্পনাথ ফুকন আৰু ভায়েক ডা: শ্ৰী গণেশ চন্দ্ৰ ফুকনৰ পৰা পোৱা তথ্য আমি সংগ্ৰহ কৰি থৈছোঁ। (বাণীবদ্ধও)। এওঁলোকে সদৰি কৰিছে যে বেজবৰুৱাৰ অন্ত্যেষ্টিক্ৰিয়া হিন্দুধৰ্মৰ বিধান অনুযায়ী মুখাগ্নিৰ পৰা মৎস্যস্পৰ্শলৈ নিয়াৰিকৈ কৰা হৈছিল। ১৮৯১ চনত ব্ৰাহ্মধৰ্মত দীক্ষিত হৈ প্ৰজ্ঞাসুন্দৰীক বিয়া কৰোৱাৰ পাছত এইয়া হ'ল বেজবৰুৱাৰ হিন্দুধৰ্মলৈ শেষ প্ৰত্যাৱৰ্তন।<ref name="ৰাজ">{{cite book | title=ছাঁ আৰু পোহৰত সাহিত্যৰথী বেজবৰুৱা আৰু অন্যান্য প্ৰসংগ | publisher=বি.বি.এচ পাব্লিকেচন | author=ভট্টাচাৰ্য, ত্ৰৈলোক্য | authorlink=বেজবৰুৱাৰ পূৰ্ণাংগ জীৱনী ৰচনা কৰাৰ প্ৰয়োজন | year=২০১৪ | location=তেজপুৰ | pages=২২-২৩}}</ref>}} == আলোকচিত্ৰ == <gallery> </gallery> ==লগতে চাওক== * [[লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ সাহিত্যিক অৱদান]] * [[অসমৰ জাতীয় সংগীত]] * [[জোনাকী]] ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist|30em}} ==প্ৰসঙ্গ পুথি== * সাহিত্যৰথী, ড॰ প্ৰফুল্ল কটকী, জ্যোতি প্ৰকাশ, ২০০৬ * মোৰ জীৱন সোঁৱৰণ, লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা, বাণী মন্দিৰ, ২০০৬ * লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা, অসম প্ৰকাশন পৰিষদ, ১৯৬৪ * লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ গল্প-সমগ্ৰ, হৃদয়ানন্দ গগৈ, জ্যোতি প্ৰকাশন, ২০১১ {{Wikisource author|লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা}} {{অসমৰ প্ৰসিদ্ধ ব্যক্তি}} == বাহ্যিক সংযোগ == {{wikisource author|লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা}} {{wikiquote}} * [https://boraxom.org/o-mur-apunar-desh-history-of-state-anthem-of-assam/ BorAxom ত থকা ড° সৰ্বপল্লী ৰাধাকৃষ্ণণৰ সম্পৰ্কে বিশদ বৰ্ণনা] [[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া কবি]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া শিশু সাহিত্যিক]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া ঔপন্যাসিক]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া নাট্যকাৰ]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া প্ৰবন্ধকাৰ]] [[শ্ৰেণী:অসম সাহিত্য সভাৰ সভাপতি]] [[শ্ৰেণী:অসমৰ পাব্লিক ডমেইনৰ অন্তৰ্ভুক্ত লিখক]] oerpv4s8dlyhlykg21a0fj5qwcy4d9g 0 2802 514607 512358 2025-06-03T08:27:28Z Kandarpajit Kallol 6257 514607 wikitext text/x-wiki '''ফকৰা-যোজনা''' ([[ইংৰাজী]]: Assamese Proverb)<!-- Please Do Not delete the English Words, it is given for Search Engines, so that if someone searches for Assamese Proverb, this page is shown in results --> হৈছে [[অসমীয়া ভাষা]]ত প্ৰবাদৰূপে ব্যৱহৃত চিৰন্তন সাধাৰণ জ্ঞানৰ শিক্ষা, যাক সাধাৰণতে সাধাৰণ অসমীয়া গঞা ৰাইজে বুজি পাবৰ কাৰণে সৰল ভাষা, প্ৰতীক আৰু ছন্দ ব্যৱহাৰ কৰি আকৰ্ষণীয় ৰূপত প্ৰকাশ কৰা হয়।<ref name="xobdo">{{cite web | url=http://www.xobdo.org/asm/%E0%A6%AB%E0%A6%95%E0%A7%B0%E0%A6%BE%20%E0%A6%AF%E0%A7%8B%E0%A6%9C%E0%A6%A8%E0%A6%BE | title=ফকৰা-যোজনা | publisher=xobdo.org | work=xobdo.org | accessdate=February 05, 2013 | archivedate=March 5, 2016 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305021643/http://www.xobdo.org/asm/%E0%A6%AB%E0%A6%95%E0%A7%B0%E0%A6%BE%20%E0%A6%AF%E0%A7%8B%E0%A6%9C%E0%A6%A8%E0%A6%BE | deadurl=yes }}</ref> ফকৰা- যোজনাবোৰ দৈনন্দিন কথা-বতৰাত প্ৰায়ে ব্যৱহাৰ কৰা হয়। ইয়াক ইংৰাজী ভাষাৰ [[:en:Proverb|Proverb]]-অৰ লগত তুলনা কৰিব পাৰি। কিছুমান ফকৰা-যোজনাক "ডাকৰ বচন" বুলি জনপ্ৰিয় নামেৰে জনা যায়। আক্ষৰিক অৰ্থত ই "প্ৰবাদ" বুজালেও অসমীয়া গঞাই এইবোৰ "ডাক পুৰুষ" বুলি এক কাল্পনিক ঐতিহাসিক চৰিত্ৰই কোৱা কথা বুলি কল্পনা কৰে। ডাকৰ বচনবোৰ সাধাৰণতে গ্ৰামীণ জীৱনৰ বৈষয়ীক দিশত সাধাৰণ জ্ঞান বা উপদেশ দিয়ে। অসমীয়া ভাষাৰ ফকৰা-যোজনাৰ ভাণ্ডাৰটো যথেষ্ট ডাঙৰ। সৰল অথচ বুদ্ধিদীপ্ত এই প্ৰবাদবোৰ সাধাৰণ অসমীয়া মানুহৰ জীৱনৰ প্ৰতি থকা গভীৰ আস্থা, দৃষ্টিভংগী আৰু বোধৰ গম্ভীৰ প্ৰকাশ। ইহঁত অসমীয়া জাতিৰ বিশ্বাস, জাতিসত্তা, সমাজ ব্যৱস্থা আৰু বুৰঞ্জীৰ উৎকৃষ্ট সমল। পুৰণি হ’লেও যথেষ্ট সংখ্যক ফকৰা-যোজনাৰ প্ৰাসংগিকতা আজিও অটুত আছে। কথা কওঁতে বা লিখাৰ মাজত উপযুক্ত ফকৰা- যোজনাৰ অলংকাৰ ব্যৱহাৰ কৰি লিখিব পাৰিলে বক্তাৰ ভাষাজ্ঞান উন্নত বুলি গণ্য কৰা হয়। তলত দিয়া ফকৰা-যোজনাৰ সংকলনটো সম্পূৰ্ণ নহ'লেও যথেষ্ট প্ৰতিনিধিমূলক আৰু বিষয়টোৰ বিষয়ে ভালদৰে আভাস দিয়ে। ==ফকৰা যোজনাৰ সংগ্ৰহ== {{ফকৰা যোজনা সূচী}} __NOTOC__<!-- Please Do Not remove this, No TOC is used to give the layout of the article a better look --> == অ == # '''অধিক মাছত বগলী কণা''': বহুত বেছি বিকল্প থাকিলে তাৰ মাজৰ পৰা এটা বাছনি কৰা অসুবিধা হয়। <br>বগলীয়ে মাছ খাই ভাল পায়। ই মাছ ধৰাৰ ক্ষেত্ৰতো অত্যন্ত পাৰ্গত। কিন্তু চৌদিশে মাছৰ উভৈনদী হ'লে কোনটো ধৰোঁ কোনটো নধৰোঁ হৈ বগলীয়ে মাছ ধৰিব নোৱাৰা হয়। সেয়েহে অত্যধিক বিকল্পৰ ক্ষেত্ৰত বাছ-বিচাৰ কৰি থাকোঁতে বাছনিত ভুল হোৱাৰ বা বাছনি কৰিব নোৱাৰা নহ'বলৈ এই যোজনাৰদ্বাৰা সঁকিয়াই দিয়া হৈছে। # '''অভ্যাসৰ নৰ, কৰ্ণপথে কৰে শৰ''': নিয়মিত [[অভ্যাস]] কৰিলে যিকোনো কামেই সহজে কৰিব পাৰি। কাণৰ কেৰু বা থুৰীয়া পিন্ধা ফুটাটো সৰু। ইয়াৰ মাজেৰে কাঁড় মৰাৰ অভ্যাস কৰিবলৈ কাঁড়ীজন অত্যন্ত পাৰ্গত নহ’লে লক্ষ্য হোৱা ব্যক্তিজনৰ প্ৰাণ যোৱাৰো আশংকা থাকে। কিন্তু অভ্যাস কৰিলে মানুহ ইয়াতো পাৰ্গত হয়। সেয়ে অভ্যাস কৰিলে টান কামো কৰিব পৰা যায় বুলি এই যোজনাৰদ্বাৰা অনুপ্ৰাণিত কৰা হৈছে। # '''অধিক ভোজন পেটলৈ বেয়া''':যিকোনো বস্তুৰে প্ৰয়োজনতকৈ বেছি হোৱাতো বেয়া। ভোজন বা খাদ্য মানুহৰ বাবে অত্যন্ত প্ৰয়োজনীয়। কিন্তু অত্যধিক ভোজনৰ ফলত শৰীৰৰ অনিষ্ট হোৱাৰহে সম্ভাৱনা। তেনেদৰে যিকোনো কামৰ ক্ষেত্ৰতে এই কথা প্ৰযোজ্য। প্ৰয়োজনাধিক উপভোগ/ ব্যৱহাৰৰ ফলত উপকাৰী বস্তুৰ পৰাও অপকাৰ হ’ব পাৰে। #'''অতি ভক্তি চোৰৰ লক্ষণ''' #'''অতিপাত শলাগনি ফুচুলনিৰ চিন, আপুনি আঁতৰি যাবা কৰি তাক ঘিণ''': প্ৰয়োজনাধিক বা অহৈতুক তোষামোদৰ অন্তৰালত সাধাৰণতে ন্যস্তস্বাৰ্থ জড়িত থাকে। গতিকে এনে তোষামোদত ভোল গৈ কামত প্ৰবৃত্ত হ'লে ভালতকৈ বেয়া হোৱাৰহে সম্ভাৱনা অধিক। গতিকে ইয়াক চিনি পাই এনে উচটনিত ভোল যোৱাৰপৰা বিৰত থকাই ভাল। #'''অভাৱত স্বভাৱ নষ্ট''': অতি প্ৰয়োজন পৰিলে সৎ‍ মানুহ এজনেও অসৎ‍ কাম কৰিব পাৰে। মানুহ সাধাৰণতে পৰিস্থিতিৰ দাস। গতিকে কোনো কাৰ্য্যৰ ভাল-বেয়া বিচাৰ কৰোঁতে কৰ্তাই কি পৰিস্থিতিত পৰি এনে কাৰ্য্য কৰিছে সেয়াও বিবেচনা কৰি চোৱা উচিত। #'''অচিন কাঠৰ থোৰা নলগাবা''': [[ঢেঁকী]]ৰ থোৰাটো মজবুত হ’ব লাগে, অন্যথা ভাগি গৈ অনিষ্ট কৰিব পাৰে। ঢেঁকীথোৰাৰ কামটো অত্যন্ত গুৰুত্বপূৰ্ণ - ইয়াক আগৰ দিনত চাউল খুন্দাৰপৰা আৰম্ভ কৰি [[বাৰুদ]] খুন্দালৈকে বিভিন্ন গুৰুত্বপূৰ্ণ কাৰ্য্যত ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল। সেয়ে উপযুক্ত পৰীক্ষা-নিৰীক্ষা নকৰাকৈ এনে কামৰ বাবে যিকোনো কাঠ বাছনি কৰিলে ভাগি গৈ কামত বাধা বা অথন্তৰ কৰিব পাৰে। তেনেদৰে গুৰুত্বপূৰ্ণ কামত অচিনাকি মানুহ বা উপাদান বা আহিলা ব্যৱহাৰ কৰা অনুচিত। #'''অল্প বিদ্যা ভয়ঙ্কৰী''': আধৰুৱা জ্ঞান যিকোনো ক্ষেত্ৰত বিপদজনক হ’ব পাৰে। #'''অবুজনক বুজোৱা, ঢেৰুৱা ঠাৰি সিজোৱা''': ঢেৰুৱা ঠাৰি যিমান সিজালেও নিসিজে, ঠিক তেনেদৰে যি বুজিব নোখোজে তাক যিমান বুজাব চেষ্টা কৰিলেও লাভ নাই। #'''অবাবত তৰ্ক কৰা মূৰ্খৰ চিন''': মূৰ্খইহে যেতিয়াই তেতিয়াই তৰ্ক কৰি থাকে, জ্ঞানী মানুহে পৰিস্থিতি চাইহে তৰ্ক কৰে। #'''অকলশৰীয়া পহু, গায়ে মূৰে খহু''': অকলশৰীয়া মানুহৰ বেমাৰ-আজাৰ হ’লেও চোৱা-চিতা কৰা মনুহৰ অভাৱ। #'''অথাই সাগৰত কাঠীজাল বোৱা''': অপ্ৰয়োজনীয় কাম কৰা। #'''অনভ্যাসে হত বিদ্যা''': বহুদিন অভ্যাস নকৰিলে জনা বিদ্যাও নজনা হৈ যায় #'''অহঙ্কাৰেই পতনৰ মূল''' (নীতি-বচন) <center><nowiki>[</nowiki>[[File:Nuvola apps download manager3.png|15px|link=#ফকৰা যোজনাৰ সংগ্ৰহ]] [[#ফকৰা যোজনাৰ সংগ্ৰহ|ওপৰলৈ যাওক]]<nowiki>]</nowiki></center> == আ == #'''আগফালে তেঁতেলী পিছফালে ঔ, সেই ঘৰ মানুহৰ উঠিবৰ হ’ল নে নৌ?''': যি ঘৰৰ চাৰিওফালে ডাঙৰ ডাঙৰ গছে আগুৰি থাকে, সেই ঘৰত ৰাতিপুৱা সূৰ্য্যৰ পোহৰ ভালদৰে নপৰে, সেয়েহে সেই ঘৰৰ মানুহে ৰাতিপুৱা পলমকৈ উঠে। #'''আইৰ সমান হ'ব কোন, নৈৰ সমান ব'ব কোন''': মাকৰ সমান মৰম কোনেও কৰিব নোৱাৰে, যেনেকৈ নৈৰ সমান পানী কোনেও ব'ব নোৱাৰে। #'''আইয়ে চায় মুখলৈ, ঘৈণীয়ে চায় হাতলৈ''': পুৰুষ এজন ঘৰলৈ আহিলে মাকে মুখলৈ চায়, তেওঁ খোৱা লোৱা ভালদৰে কৰিছে নে নাই চাবলৈ; আনহাতে ঘৈণীয়েকে হাতলৈ চায় তেওঁলৈ কি আনিছে চাবলৈ। #'''আছে গৰু নাবাই হাল, থকাতকৈ নথকাই ভাল''': থকা সম্পদ এটা যদি ব্যৱহাৰ কৰা নহয়, তেনেহ’লে সেয়া নথকাই ভাল। #'''আঁঠুৱা চাই ঠেং মেলিবা''' #'''অল্প আৰ্জন বিস্তৰ ভোজন, সেই পুৰুষৰ দৰিদ্ৰ লক্ষণ''': যিমান সামৰ্থ্য সিমানহে খৰচ কৰিব লাগে, নহ’লে বিপদত পৰিব লাগে। #'''আদাক দেখি উঠিল গা, কেঁতুৰিয়ে বোলে মোকো খা''': সামৰ্থ্য নাথাকিলেও আনক দেখি কোনো কাম কৰিবলৈ যোৱা। <br> আদা আৰু কেঁতুৰি দেখিবলৈ একে, কিন্তু আদা হে খোৱাত ব্যৱহাৰ হয়, কেঁতুৰি কোনো কামত ব্যৱহাৰ নহয়। #'''আনলৈ হুল পুতি নিজে মৰে ফুটি''': আনৰ অনিষ্ট কৰাৰ চেষ্টা কৰিলে নিজৰে অনিষ্ট হয়। #'''আপোন ভালেই জগত ভাল''': যি নিজে ঠিক থাকে, তেওঁৰ বাবে বাকী সকলো ঠিকেই থাকে। #'''আহক বাৰিষা কাটক পাত, ৰৈ যা ভিনিহি খাই যা ভাত''': ভবিষ্যতত কোনো কাম হ’ব বুলি আশা কৰি বহি থাকি লাভ নাই। #'''আছে হেংদাং, লোৱা নাই; ল'লে হেংদাং চাৰণ নাই''' বা '''আছে বেক্ৰা দা, লোৱা নাই; ল'লে বেক্ৰা দা চাৰণ নাই''': যুঁজিবলৈ আগবাঢ়ি নাহিলে কাৰোবাক দুৰ্বলী বা ভয়াতুৰ বুলি ভাবিব নালাগে। খং উঠিলে সকলোৱেই ভয়ংকৰ হৈ উঠিব পাৰে। #'''আপোনাৰ নাক কাটি সতিনীৰ যাত্ৰা ভংগ''': নিজৰ অনিষ্ট কৰি হ’লেও শতৰুৰ অনিষ্ট কৰা - অৰ্থত ব্যংগ কৰি এই যোজনা ব্যৱহাৰ কৰা হয়। <br >সাধাৰণতে এগৰাকী সতিনীয়ে অন্য সতিনীক ভাল নাপায় আৰু শত্ৰুতা আচৰণ কৰে বুলি ভবা হয়। কেতিয়াবা এনে আচৰণ এনে পৰ্যায়লৈ যাব পাৰে (হাস্যাৰ্থত) যে এগৰাকীয়ে আনগৰাকীক ক'ৰবালৈ ওলাোৱাৰ আগতে অমংগল জাতীয় কাম কৰি দেখুৱায়। <br >কেতিয়াবা শত্ৰুতা এনে অবিবেচনাপূৰ্ণ পৰ্যায়লৈ গতি কৰে যে এজনে কেৱল শত্ৰুৰ অনিষ্ট কৰাৰ খাতিৰতে এনে আচৰণ কৰিবলৈ পাছ নোহোঁহকে। হিতাহিত জ্ঞানশূন্য হৈ কৰা এনে আচৰণে ব্যক্তি বা সমাজৰ অনিষ্ট কৰে। সেয়ে এনে নকৰিবৰ কাৰণে এই যোজনাৰ জৰিয়তে ব্যংগ আৰোপ কৰি এনে অবিবেচক কাৰ্য্যৰপৰা মানুহক দূৰত ৰাখিবলৈ প্ৰয়াস কৰা হৈছে। #'''আৰ ছিগা চুলি, তাৰ ছিগা চুলি, বান্ধি যাওঁ নেঘেৰী খোপা''': লোকৰ বস্তু সংগ্ৰহ কৰি ব্যৱহাৰ কৰা। #'''আৰৈতকৈ উখুৱাৰ খচখচনি বেছি''' #'''আলিবাটত চুৰিয়াৰ ফেৰ, ঘৰত ঢকুৱাৰ বেৰ''': ঘৰত যিমান আছে বাহিৰত তাতকৈ বেছি দেখুওৱা। #'''আগ তপা লনী, মাজ তপা ধনী, পিছ তপা শনি''' (ডাকৰ বচন): যি মানুহৰ মাজ মূৰটো তপা, তেওঁ ধনী হ’ব বুলি ভবা হয়। <br>যি মানুহৰ পিছ মূৰটো তপা, তেওঁৰ দিন ভাল নহ’ব বুলি ভবা হয়। #'''আগফালে দুৱাৰ দাং, পাছফালে ধোবাং-বাং''': আগফালৰ দুৱাৰ ভালদৰে মাৰি পিছফালৰ দুৱাৰ খোলা ৰখা। অৰ্থাৎ অনৰ্থকভাৱে কোনো কাৰ্য্য কৰা। #'''আগৰ হাল যিফালে যায়, পাছৰ হালো সিফালে যায়''': নেতৃবৃন্দ যিফালে যায় অনুসৰণকাৰী সকলো সেইফালে যায়। #'''আপোন হাত জগন্নাথ, পৰত আশ, বনত বাস''': নিজৰ কাম আনে কৰি দিব বুলি ৰৈ থকিলে বিপদত পৰিব লাগে, সেয়েহে নিজে কৰিব লাগে। #'''আহু চাবা গধূলি, শালি চাবা পুৱা, জাকৈ বাওঁতে ছোৱালী চাবা কোন কেনেকুৱা''' (ডাকৰ বচন): আহু ধান গধূলি চাব লাগে, আনহাতে শালি ধান ৰাতিপুৱা চাব লাগে। ঠিক তেনেদৰে ছোৱালী চাবলৈ হ'লে জাকৈ বাই থকা অৱস্থাত চাব লাগে। #'''আদা বেপাৰীক জাহাজৰ খবৰ''': অপ্ৰয়োজনীয় খবৰ বিচৰা। #'''আৰ্জিলে নন্দ গোৱালে, খালে বোন্দা শিয়ালে''': কোনোবাই কষ্ট কৰিলে, কিন্তু আন কোনোবাইহে ফল ভোগ কৰিলে #'''আগ নুগুণি গুণে পাছ, লোভত মৰে বৰশীৰ মাছ''': ভালদৰে চিন্তা-চৰ্চা নকৰি লোভত কিবা কাম কৰিলে বিপদত পৰিবলগীয়া হ’ব পাৰে। <center><nowiki>[</nowiki>[[File:Nuvola apps download manager3.png|15px|link=#ফকৰা যোজনাৰ সংগ্ৰহ]] [[#ফকৰা যোজনাৰ সংগ্ৰহ|ওপৰলৈ যাওক]]<nowiki>]</nowiki></center> == ই == #'''ইয়াত মাৰিলোঁ টিপা, গড়গাঁও পালেগৈ শিপা''': সাধাৰণতে উৰা-বাতৰি যি দ্ৰুত বেগে বিয়পে তাক বুজাবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হয়। <br/> উল্লেখনীয় যে, কেতিয়াবা ইয়াক [[সাঁথৰ]] হিচাপেও ব্যৱহাৰ কৰা হয়। উত্তৰটো হৈছে "ভূমিকম্প।" কোনটো আগতে সৃষ্টি কৰা জনা নগ’লেও ভূমিকম্প আৰু উৰাবাতৰিৰ বিস্তাৰৰ বেগৰ তুলনা কৰা হৈছে বুলি অনুমান কৰিব পৰা যায়। <center><nowiki>[</nowiki>[[File:Nuvola apps download manager3.png|15px|link=#ফকৰা যোজনাৰ সংগ্ৰহ]] [[#ফকৰা যোজনাৰ সংগ্ৰহ|ওপৰলৈ যাওক]]<nowiki>]</nowiki></center> == উ == #'''উত্তৰে গাজিলে জানিবা খৰ, দক্ষিণে গাজিলে মাৰিবা লৰ''' (ডাকৰ বচন): উত্তৰ ফালে মেঘে গাজিলে বৰষুণ নহয়, কিন্তু দক্ষিণ ফালে গাজিলে যথেষ্ট বৰষুণ হয়। #'''উপকাৰীক অজগৰে খায়''': অজগৰ সাপক উপকাৰ কৰিলেও সুবিধা পালে উপকাৰি জনক খায়, অৰ্থাৎ যাকে তাকে উপকাৰ কৰিব নালাগে। #'''উপদেশতকৈ আৰ্হি ভাল''': কিবা এটা কাম কৰাৰ উপদেশ দিয়াতকৈ নিজে কৰি দেখুওৱা ভাল। #'''উৰহৰ খং ভঙা ঢাৰীত জৰা''': সাধাৰণতে বিছনা লেতেৰা হ'লে তাত উৰহ নামৰ পোক বিধ হয় আৰু ৰাতি সি শুই থকা মানুহক কামোৰে। আনহাতে বিছনাৰ তলত থকা ভগা ঢাৰীতে সেই উৰহ থাকে বুলি জানি উৰহক বিচাৰি নাপাই ঢাৰীকে মৰিয়াই হাৰাশাস্তি কৰে। অৰ্থাৎ কাৰোবাৰ খং কাৰোবাৰ ওপৰত সৰা বিষয়ত ইয়াক ব্যৱহাৰ কৰা হয়। #'''উমৈহতীয়া শ বাহী শ হয়''': ৰাজহুৱা সম্পত্তি চোৱা চিতা কৰা মানুহৰ অভাৱ। #'''উদঙীয়া গৰু, ঢাকনি নাইকিয়া চৰু''': নিয়ন্ত্ৰণহীন। #'''উদক ভেটা ৰখীয়া পতা''': সাধাৰণতে সকলোৱে জানে যে উদে মাছ খায়। কিন্তু সেই উদকে যদি মাছ ধৰিবৰ কাৰণে মৰা ভেটা ৰাখিবলৈ দিয়া হয় তেন্তে তাৰ ফল ওলোটাহে হ'ব। অৰ্থাৎ যি মানুহৰ যি বস্তুৰ প্ৰতি অধিক আসক্ত বা দুৰ্বলতা আছে তাক সেই বস্তুৰে ৰখিয়া পতা। #'''উদৰ সম্মুখৰ শালপোণা''': উদৰ সম্মুখত শাল মাছ বা পোনা মাছৰ কোনো বাচ বিচাৰ নোহোৱাৰ দৰে চিকাৰীৰ সন্মুখত কোনো চিকাৰৰ বাচ বিচাৰ নহয়। #'''উদৰ সাতপুৰুষ গ'ল কেঁচা মাছ খাওঁতেই''': উদ মাছ খোৱা জীৱ, সি সাধাৰণতে মাছ কেঁচাই খাই আৰু তেনেদৰেই চলি আছে। অৰ্থাৎ আগৰ প্ৰচলিত ৰীতি সহজতে এৰিব নোৱাৰা। #'''উলুৰ লগত বগৰী পোৰা যোৱা''': সাধাৰণতে উলুৱনিত বগৰি গছ থাকে, কিন্তু উলুৱনিত জুই দিয়াৰ সময়ত সেই বগৰি গছো পোৰা যায়। অৰ্থাৎ অসৎ মানুহৰ সঙ্গত ভাল মানুহ থাকিলেও তেওঁৰো বিপদ হ'ব পাৰে। <center><nowiki>[</nowiki>[[File:Nuvola apps download manager3.png|15px|link=#ফকৰা যোজনাৰ সংগ্ৰহ]] [[#ফকৰা যোজনাৰ সংগ্ৰহ|ওপৰলৈ যাওক]]<nowiki>]</nowiki></center> == এ == #'''এদেও, দুদেও, লোটা নিয়াৰ চেওঁ''': সুবিধা পালে চুৰি কৰা। #'''এন্দুৰক সেন্দূৰ পিন্ধোৱা''': কুৰূপ ব্যক্তিক কৃত্ৰিম উপায়েৰে অধিক সুন্দৰ কৰিবলৈ যত্ন কৰা। #'''এনেয়ে উৰ্বশী দুৱাৰে বাট দিয়া''': সুযোগ বিচাৰি ফুৰা মানুহক অধিক দুষ্টালি কৰিবলৈ চল দিয়া। #'''এবাৰ সাপে খালে কেঁচুলৈকো ভয়''': এবাৰ বিপদত পৰিলে পিছ্ত বেছি সাৱধান হোৱা। #'''একে গছৰ পাণ, সি নো হ'ব কি আন''': একে বংশৰ মানুহৰ স্বভাৱ-চৰিত্ৰ একে হয়। #'''এশ গৰু মাৰিলে বাঘৰো মৰণ''': বনৰ বাঘ মাজে মাজে গাঁৱত আহি পোহনীয়া গৰু মহ আদি মাৰি খায়, কিন্তু কোনো এটা বাঘে যদি নিয়মিয়াকৈ আহি পোহনীয়া জন্তু আক্ৰমণ কৰে তেনেহলে গাঁৱৰ ৰাইজে মিলি বাঘটো মাৰি পেলায়। অৰ্থাৎ বহু বেছি বেয়া কাম কৰিলে শেষত নিজে বিপদত পৰিব লাগে। #'''এশ এজুপি ৰোবা কল'''<br>'''মাহেকে পষেকে চিকুনাবা তল'''<br>'''পাত-পচলা লাভত খাবা'''<br>'''লংকাৰ বাণিজ্য ঘৰত পাবা''' (ডাকৰ বচন) #'''এখন হাতেৰে চাপৰি নাবাজে''': কাঁজিয়া লাগিবলৈ কমেও দুটা পক্ষ্য লাগে। যেনেদৰে এখন হাতেৰে চাপৰি বজাব নোৱাৰি তেনেদৰে এটা পক্ষ্যই অকলে কাঁজিয়া কৰিব নোৱাৰে। #'''এগুণ চাউল দুগুণ পানী, জল দিবা টানি টানি''' (ডাকৰ বচন): ভাত বনাওতে যিমান চাউল দিয়া হয়, তাৰ দুগুণ পানী দিব লাগে। #'''এঘৰৰ পাটনাদ, এঘৰৰ জৰী, এঘৰে পানী তুলে হুৰূস হুৰূস কৰি''': লোকৰ বস্তুৰে নিজৰ কাম কৰা। #'''এদিন বামুণৰ, এদিন বহুৱাৰ''': সকলোৰে এদিন নহয় এদিন ভাল দিন আহে। #'''এনেই বুঢ়ী নাচনী, তাতে নাতিনীয়েকৰ বিয়া''': বুঢ়ী এগৰাকীয়ে যদি নাচি ভাল পায়, তেনেহলে নাতিনিয়েকৰ বিয়া হ'''<nowiki/>''''লেতো কথাই নাই, মন প্ৰাণ ঢালি নাচিব॥ অৰ্থাৎ যি কাম কৰিব ভাল পায়, সেই কামকে কৰিবলৈ সুবিধা পোৱা। #'''এনেই মৰিছোঁ ঋষিৰ শাপত, তাতে দিছে ধানৰ ভাপত''': বিপদত পৰি থকোতে অন্য এটা বিপদ হোৱা। #'''এৰি দিয়া শৰ ঘূৰাই আনিব নোৱাৰি''': কোৱা কথা ঘূৰাই আনিব নোৱাৰি। #'''এৰিলে মন ঘোঁৰাৰ চুটি, বান্ধিলে মন শিলৰ খুঁ‌টি''': নিজৰ মনক নিজে নিয়ন্ত্ৰণ কৰিব পাৰি। মনটো এৰি দিলে ঘোঁৰাৰ দৰে দৌৰি ফুৰিব, আনহাতে বান্ধি ৰাখিলে শিলৰ খুঁ‌টিৰ দৰে স্থিৰ হৈ থাকিব। #'''এহাত এমুঠন দিবা পোত, তেতিয়াহে চাবা কলৰ গোট''' (ডাকৰ বচন): কলপুলি ৰুলে মাতিৰ এহাত এমুঠি তলত ৰুব লাগে। #'''এবাৰ হাগি দহ বাৰ উলটি চোৱা''': খুব বেছি কৃপণ, ইমানেই কৃপণ যে শৌচ কৰি উঠি বাৰে বাৰে উলটি চায় বেছিকৈ শৌচ কৰিলে নেকি। ব্যঙ্গত্মক ভাৱত ব্যৱহাৰ হয়। #'''এলেকৰ পেলেক কুকুৰাচোৱাৰ ভাগিনীয়েক''': ইমান বেছি দুৰ সম্পৰ্কৰ মানুহ যে সম্পৰ্কীয় বুলি ক'''<nowiki/>''''ব নোৱাৰি। <center><nowiki>[</nowiki>[[File:Nuvola apps download manager3.png|15px|link=#ফকৰা যোজনাৰ সংগ্ৰহ]] [[#ফকৰা যোজনাৰ সংগ্ৰহ|ওপৰলৈ যাওক]]<nowiki>]</nowiki></center> == ও == #'''ওচৰৰ আলহী নকৰে কাণ, নৰিয়াত পৰিলে আহে কাম''': ওচৰ-চুবুৰিয়াক কেতিয়াও অৱজ্ঞা কৰিব নালাগে, কাৰণ বিপদত ওচৰ-চুবুৰিয়াই সহায় কৰে। #'''ওস্তাদৰ খেল শেষ ৰাতি''': পাৰ্গত লোকে প্ৰথমতে হাৰিলেও শেষত জিকিবই। #'''ওপৰলৈ পানী চতিয়ালে নিজৰ গাতে পৰে''' বা ''ওপৰলৈ থুৱালে নিজৰ গাতে পৰে'': নভবা নিচিন্তাকৈ কাম কৰিলে নিজলৈকে বিপদ আহে। #'''ওঁঠ চেপিলে গাখীৰ ওলোৱা''': সৰু হৈ ডাঙৰৰ দৰে কথা ক'''<nowiki/>''''লে অপমান সুচক ভাৱত ব্যৱহাৰ কৰা হয়। #'''ওলায়েই দেখিবা যাক, শতৰু নুবুলিবা তাক''': ওচৰ-চুবুৰিয়াৰ লগত শত্ৰুতা কৰিব নালাগে। <center><nowiki>[</nowiki>[[File:Nuvola apps download manager3.png|15px|link=#ফকৰা যোজনাৰ সংগ্ৰহ]] [[#ফকৰা যোজনাৰ সংগ্ৰহ|ওপৰলৈ যাওক]]<nowiki>]</nowiki></center> == ক == #'''ক বুলিব নাজানে ৰত্নাৱলী পঢ়ে''': ৰত্নাৱলী এখন সংস্কৃতত লিখা ধৰ্মশাস্ত্ৰ, আৰু ইয়াক সহজে বুজা নাযায়। সেয়েহে যি একেবাৰে লিখা-পঢ়া নাজানে সি ৰত্নাৱলী পঢ়া অসম্ভৱ। অৰ্থাৎ কৰিব নোৱাৰা কাম এটা কৰিব যোৱা। #''' কণা হাঁহক পতান দিয়া''': হোজা মানুহক ঠগোৱা। #'''কলাৰ আগত বেঙাই কয়, কলাই বোলে হয় হয়''': বেঙা মানুহে কথা ক'''<nowiki/>''''ব নোৱাৰে, আনহাতে কলা মানুহে কাণেৰে নুশুনে। অৰ্থাৎ কথা ভালদৰে নুশুনি এনেই হয়ভৰ দিয়া। #'''কুকুৰ চিকুণ গৃহস্থৰ যশ''': কোনো এঘৰ মানুহৰ পোহনীয়া কুকুৰ যদি চাফ-চিকুন হয়, তেনেহলে সেই ঘৰৰ মানুহো চাফ-চিকুন বুলি ধৰিব পাৰি। #'''কুকুৰৰ নেজ দীঘল হ'লে নিজে পাৰি বহিব''': কুকুৰৰ নেজ দীঘল হ'''<nowiki/>''''লেও তাত আনক বহিব নিদিয়ে, সাধাৰণতে কৃপণ মানুহক বুজাবলৈ এইশাৰী কথা ব্যৱহাৰ কৰা হয়। #'''কুকুৰে একেদিনাই স্বৰ্গ পাবগৈ পাৰে, কেৱল জ্ঞাতিৰ কাৰণে নোৱাৰে ''': নিজৰ অসফলতাৰ কাৰণে আনক দোষ দিয়া। #'''কুকুৰৰ নেজ কেতিয়াও পোন নহয়''': কিছুমান মানুহৰ স্বভাৱ যিমান চেষ্টা কৰিলেও সলনি নহয়। #'''কাকনো বুলিবা ককা, সকলোৰে দাঢ়ি-চুলি পকা''': যেতিয়া সৰু বৰ সকলোৱে অপকৰ্মত লিপ্ত হয়, তেতিয়া কাকো দোষ দিবলৈ কোনো উপায় নেথাকে। #'''কালৰো কাল বিপৰীত কাল, হৰিণাই চেলেকে বাঘৰ গাল''': বাঘে হৰিণা চিকাৰ কৰি খায়, তেনেক্ষেত্ৰত যদি হৰিণাই বাঘৰ গাল চেলেকা দেখা যায় তেনেহলে নিশ্চয় ডাঙৰ অঘটন ঘটিছে। #'''কিনা হাঁহৰ ঠোটলৈকে মঙহ''': সাধৰণতে হাঁহ খালে ঠোট, ঠেং আদি পেলাই দিয়া হয়। কিন্তু হাঁহটো যদি কিনি অনা হয় তেনেহলে যিমান বেছি পাৰি সিমান মাংস কাটি উলিয়াব যত্ন কৰা হয়। অৰ্থাৎ কিনি অনা বস্তুৰ যিমান পাৰি সিমান বেছি ব্যৱহাৰ কৰিব চেষ্টা কৰা হয়। #'''কুমলীয়া আদা পায়, ভৰিৰে মোহাৰি খায়''': আদাৰ বাকলী কটাৰীৰে গুচোৱা হয়, কিন্তু কুমলীয়া আদা হলে ভৰিৰে মোহাৰিলেই বাকলী গুচি যায়। ঠিক তেনেদৰে দুৰ্বল মানুহক সহজে বশ কৰা যায়। #'''কেঁচা বৰলক জোকাই ল'লে গা সৰা টান''': বৰলৰ বাহক জোকাই ল'''<nowiki/>''''লে বৰলবোৰে আক্ৰমণ কৰিবলৈ খেদি ফুৰে, তেনে বৰলৰ পৰা হাত সৰা টান। ঠিক তেনেদৰে কাজিয়া প্ৰবণ মনোভাৱৰ মানুহক জোকাই নোলোৱাই ভাল। #'''কেচু খান্দোতে সাপ ওলোৱা''': কিছুমান অন্য কথা আলোচনা কৰোঁতে, মনে বিচাৰি থকা তথ্যৰ সম্ভেদ পোৱা। #'''কাঠৰ মালা ফুটে ফাটে, মনৰ মালা কাহে চুটে''': শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ প্ৰচাৰিত বৈষ্ণৱ ধৰ্মত ভক্তসকলে মালা ধাৰণ কৰাৰ প্ৰথা আছে। কাঠৰ মালাডাল এটা সময়ত ক্ষয় যাব, কিন্তু যিজনে একান্ত মনেৰে ঈশ্বৰত শৰণ লৈছে তেওঁ কেতিয়াও পথভ্ৰষ্ট নহয়। গতিকে বাহিৰে হৈ চৈ দেখুওৱাতকৈ একান্ত মনেৰে নিজ লক্ষ্যত মনোনিবেশ কৰিব লাগে। #'''কথাত কথা বাঢ়ে, খৰিকাত বাঢ়ে কাণ, মাকৰ ঘৰত জীয়েক বাঢ়ে, পথাৰত বাঢ়ে ধান''' #'''কেৰেলাতকৈ গুটি দীঘল''' #'''কোন কালতে পৈয়েক মৰিল, ঢেঁকী দিওঁতে মনত পৰিল''' #'''কটাৰী ধৰাবা শিলে, তিৰোতা বলাবা কিলে''': কটাৰীৰ ধাৰ গুচি গলে শিলত ধৰাব লাগে, ঠিক তেনেদৰে ঘৈণীয়েকে কথা নুশুনিলে বল প্ৰয়োগ কৰি মনাব লাগে। (এই ডাকৰ বচন শাৰী সেই সময়ৰ সমাজৰ মহিলাৰ প্ৰতি থকা মনোভাৱৰ প্ৰতিফলন। ) #'''কথা ক'ত বোলে ভেকুৰিৰ তলত, চিঙিব নোৱাৰি কাঁইটৰ বলত''' #'''কথাত কটা যায়, কথাত বটা পায়''': ভুল সময়ত ভুল ঠাইত ভুল কথা ক'''<nowiki/>'<nowiki/>'''লে বিপদত পৰিব লাগে, আনহতে ঠিক সময়ত ঠিক ঠাইত ঠিক কথা ক'''<nowiki/>''''লে লাভজনক হয়। #'''ক'ৰ পৰা আহিলা ক'ত দিলা ভৰি, চোতালখন ফাটি গল চেৰেক চেৰেক কৰি''': বহুদিন নহা মানুহ আহিলে ব্যৱহাৰ কৰা হয়। <br>উল্লেখযোগ্য যে এই যোজনাটো [[লীলা গগৈ]]ৰ "[[বিহুগীত আৰু বনঘোষা]]" নামৰ অসমীয়া [[লোকগীত]]ৰ সংকলনত বিহুনাম হিচাবে সন্নিবিষ্ট কৰা হৈছে। #'''ক'লেও আয়ে কিল খায়, নক'লেও বোপায়ে ছুৱা খায়''': দেউতাকৰ বাবে ভাত বাঢ়ি থোৱা ভাত মেকুৰীয়ে খোৱাটো পুতেকে দেখিছে, এতিয়া দেউতাক অহাৰ পাছত যদি কথাতো কৈ দিয়া হয় তেনেহলে দেউতাকে মাকক কিলাব, আনহাতে নকলে দেউতাকে জুঠা খাব লাগিব। <br>কোনো কথা ক'লেও বিপদ আৰু নকলেও বিপদ অৰ্থাৎ ই দোধোৰ মোধোৰ অৱস্থাত পৰা বুজাইছে। #'''কৃষ্ণই কৰিলে লীলা, আমি কৰিলে ধৰি বান্ধি কিলা''': সমাজৰ গণ্য-মান্য মানুহে কিছুমান কাম কৰিলে প্ৰশংসা পায়, কিন্তু সাধাৰণ মানুহে কৰিলে ঠাট্টা মস্কৰাহে কৰা হয়। #'''কালিলৈ ৰাম ৰজা হ'ব আজি অধিবাস<ref>'''অধিবাস''' হৈছে কোনো পৱিত্ৰ বৈদিক অনুষ্ঠানৰ আগৰ দিন। এইদিনা কৰ্তা আৰু সংশ্লিষ্ট ব্যক্তিসকলে নীতি-নিয়মৰ পালনেৰে অতিবাহিত কৰিব লাগে। <br> '''ৰাজ্যাভিষেক''' হৈছে নতুন ৰজাৰ সিংহাসন আৰোহণ অনুষ্ঠান। ''' </ref>, কোনেনো জানিছিল ৰাম যাব বনবাস''': ভৱিষ্যত অনিশ্চিত। <br>[[ৰামায়ণ]]ৰ [[ৰাম]] আছিল জনপ্ৰিয় যুৱৰাজ। কিন্তু ৰাজনৈতিক চক্ৰান্তৰ বলি হৈ তেওঁৰ পিতৃ দশৰথে ([[দশৰথ]]) তেওঁৰ ৰাজ্যাভিষেকৰ দিনাই লোকপ্ৰত্যাশাৰ বিপৰীতে সিংহাসনৰ পৰা বঞ্চিত কৰি চৌধ্য বছৰৰ কাৰণে বনবাসলৈ পঠাবলৈ বাধ্য হৈছিল। #'''কি ক আছিলা, কি ক হ'লা, খাবলে নাপাই শুকাই খীণাই গ'লা'''<ref>এই সম্পৰ্কীয় এটা জনপ্ৰীয় খুহুতীয়া [[সাধুকথা]]/[[লোককথা]] আছে। চপাশালৰ প্ৰৱৰ্তন হোৱাৰ পাছত অসমীয়া গ্ৰাম্য সমাজতো মানুহে ল'ৰা ছোৱালীক লাহে লাহে স্কুললৈ পঠাবলৈ আৰম্ভ কৰিলে। সাধাৰণতে যি হয়, বেছিভাগ গাঁৱলীয়া ছাত্ৰ-ছাত্ৰীয়ে বিভিন্ন ঘৰুৱা কাৰণত আধৰুৱাকৈ পঢ়া-শুনা এৰিছিল। <br> এখন গাঁৱৰ [[নামঘৰ]]ত এখন চপা [[কীৰ্তন]] কিনি অনা হ'ল। কিন্তু পঢ়া মানুহ নাই, পঢ়িবলৈ জানিলেহে পঢ়িব! কোনোবাই পৰামৰ্শ দিলে গাওঁবুঢ়াৰ ন-বোৱাৰীয়েকক পাঠক পাতিবলৈ। কাৰণ, গাওঁবুঢ়াৰ ন-বোৱাৰী বিয়াৰ আগতে অলপ পঢ়া-শুনা কৰা, গাঁওবুঢ়াৰ লগতে গাঁৱৰো গৰ্বৰ পাত্ৰ! গতিকে সৰ্বসন্মতিসাপেক্ষেই হওক বা চকুচৰহাৰ দুষ্টামীতেই হওক, ন-বোৱাৰীক আগত ঠগী, ওপৰত কীৰ্তন দি লাইখুটাৰ আগত বহুৱাই দিয়া হ'ল, পাছত ৰাইজ নাম ধৰিবলৈ সাজু। <br>বোৱাৰীয়ে পাৰিলেহে পঢ়িব। মনত থকাৰ ভিতৰত অকল "ক"-টো আছে, তাকো মাষ্টৰে ব্লেকবৰ্ডত বগা চকেৰে অঁকা ডাঙৰ "ক।" এতিয়া ৰাইজৰ আগত শহুৰৰ সন্মানৰ প্ৰশ্ন। গতিকে পাকৈত নামতী বুদ্ধিমতী বোৱাৰীয়ে চপা কীৰ্তনৰ চেৰেলা "ক"-ক লৈ মৰণত শৰণ লৈ নাম জুৰিলে - "''কি ক আছিলা, কি ক হ'লা, খাবলে নাপাই শুকাই খীণাই গ'লা''!! <br>পাছৰ গল্প বিতৰ্কপূৰ্ণ, এটা ভাষ্যও আমাৰ ৱিকিপিডীয়াত প্ৰকাশ কৰা নাযায়। </ref>: বহুদিন ভাল অবস্থাত থকাৰ পিছত বেয়া অৱস্থা হোৱা বুজাবলৈ ব্যৱহাৰ হয়। <center><nowiki>[</nowiki>[[File:Nuvola apps download manager3.png|15px|link=#ফকৰা যোজনাৰ সংগ্ৰহ]] [[#ফকৰা যোজনাৰ সংগ্ৰহ|ওপৰলৈ যাওক]]<nowiki>]</nowiki></center> ==খ== #'''খকুৱাই পাত কাতে, নিখকুৱাই মাটিতে খায়''': খঁকুৱা মানুহে ভোকত থাকিও ভাত খাবৰ কাৰণে কলপাত কটাৰ দৰে বিভিন্ন আয়োজন কৰোঁতেই সময় পাৰ কৰে, কিন্তু নখঁকুৱা মানুহে যেনেদৰে পায় তেনেদৰেই খাই পেট ভৰায়। ইয়াৰ পৰোক্ষ অৰ্থ হৈছে- "কোনোবাই কোনো এটা কাম কৰিবলৈ মনতে পৰিকল্পনা কৰি থাকোঁতেই আনে কোনো পৰিকল্পনা নকৰাকৈয়ে কামটো শেষ কৰা। " #'''খাই কৰ্শলা ডালত উঠিল, কাঠি চেলেকাৰ মৰণ মিলিল''': বেয়া কাম কৰাজন সুবিধা বুজি আঁতৰি য়ায় আৰু অনাহকত পিছত অহাজনে তাৰ শাস্তি ভোগ কৰিব লগা হয়। #'''খাবলে জীৱলে যাৰ মন, হাগোতেও আজোৰে বন''': যাৰ খাই লৈ জীয়াই থকাৰ হাবিয়াস আছে, সি সকলো সময়তে কামত ব্যস্ত থাকে। #'''খেনো খেনো পাকত ঢেকি থোৰাও সোমায় নাকত''' #'''খেনোক দেখি ৰান্ধে-বাঢ়ে, খেনোক দেখি দুৱাৰ বান্ধে''': কোনোবা ঘৰলৈ অহা দেখিলে খোৱা-বোৱাৰ আয়োজন কৰা হয়, আনহাতে অন্য কোনোবা আহিলে দুৱাৰ বন্ধ কৰি ঘৰত কোনো নাই বুলি বুজাব খোজা হয়। অৰ্থাৎ বেলেগ বেলেগ মানুহক বেলেগ ব্যৱহাৰ কৰা হয়। #'''খৰ ৰান্ধনী খৰ বাঢ়নী পৈয়েক লঘোনে যায়, উদা ৰান্ধনী উদা বাঢ়নী পৈয়েক তিনি সাজ খায়''' #'''খং নামে চণ্ডাল''': খং বৰ বেয়া বস্তু, ইয়াক পৰিহাৰ কৰি চলাই ভাল। #'''খঙত পেট কাটি ছমাহলৈ শুকনি খোৱা''': খঙতে নিজৰ অনিষ্ট কৰি পিছত বহুদিনলৈ নিজে শাস্তি ভোগ কৰা। <center><nowiki>[</nowiki>[[File:Nuvola apps download manager3.png|15px|link=#ফকৰা যোজনাৰ সংগ্ৰহ]] [[#ফকৰা যোজনাৰ সংগ্ৰহ|ওপৰলৈ যাওক]]<nowiki>]</nowiki></center> ==গ== # '''গাই আনিবা ৰিংটো বাটৰ, ছোৱালী আনিবা দিনটো বাটৰ''' # '''গাখীৰতে মহৰ খুটি সান্দহতে হাত ''': কোনো সৌভাগ্যৰ ওপৰতে আন সৌভাগ্যই দেখা দিয়া। # '''গাখীৰ খুৱাই সাপ পোহা''': কোনো দুষ্ট লোকক আসৈ দি নিজৰ অপকাৰ মাতি অনা। # '''গাত নাই চাল বাকলি, মদ খাই তিনি টেকেলি''': হাতত পইচা-পাতি নাই, তথাপিও যিকণ ঘটে তাক মদ খোৱাৰ দৰে কু অভ্যাসত খৰচ কৰা। # '''গাধৰ আগত বীণ বজাই লাভ নাই''' # '''গৰুৰ আগত টোকাৰী বায়, কাণ জোকাৰি ঘাঁহ খায়''': গৰুৰ আগত টোকাৰী বজালেও যিদৰে সঙ্গীতৰ মোল একো বুজিব নোৱাৰি শিং জোকাৰি ঘাঁহ খোৱাতহে মগ্ন হয়, সেইদৰেই অজ্ঞানী লোকক যিমানেই ভাল কথা কোৱা নহওক কিয় তাক উলাই কৰি নিজৰ ইচ্ছামতে কাম কৰিয়েই যায়। <br>এই ফকৰা ফাঁকি 'অবুজনক বুজোৱা আৰু ঢেৰুৱা ঠাৰী সিজোৱা' ফকৰা ফাঁকিৰ সমাৰ্থক। # '''গায়নৰ ঘৰৰ বোন্দাইও ৰাগ দিয়ে''': কোনো বিদ্যা বা কলাত পাৰদৰ্শী লোকৰ ঘৰত আনেও সেই বিষয়ে জনা। # '''গেলা বৰালী মনত গোন্ধ''': নিজৰ দোষ দুৰ্বলতাৰ কথা জানি আনে কিবা নকলেও নিজৰ মনতে সন্দেহ সৃষ্টি হোৱা। # '''গোসাই ঘৰত কোন? মই কল খোৱা নাই''': বেয়া কাম কৰি লুকুৱাব খোঁজোতে নিজৰ কথাতে পাক খাই ধৰা পৰি যোৱা। # '''গছ কাটিলেই মুঢ়া, ছোৱালী আনিলেই বুঢ়া''' # '''গছত কঠাল. ওঁঠত তেল, নৌ পকোতেই চেল বেল''': কোনো কাৰ্য্য হৈ নোথোতেই তাৰ বিষয়ে গাই-বাই থকা। # '''গুণীয়েহে যানে গুণীৰ মান, কাঠ থোৰাই কি জানে, নিতৌ খুন্দি মৰে ধান''' # '''গছত উঠাই গুৰি কটা''': আনক কোনো কামলৈ আগবঢ়াই দি পিছ মুৰ্হুত্বত মূৰপোলোকা মৰা। # '''গছত গৰু উঠা হোলোঙাৰে কান বিন্ধোৱা কথা''': একেবাৰে অসম্ভব কথা। # '''গৰম ভাতৰ ধোঁৱাই খালে''': অত্যধিক সুখ-সুবিধাই অপকাৰ সাধন কৰে। # '''গালো বালো খোলাকতি তাল''': কৈ মেলি একো লাভ নোহোৱা। # '''গুৰুতকৈ শিষ্য হয় শিয়ান, খুচৰি খুচৰি লয় গিয়ান''' #'''গধুলীৰ অতিথী সাক্ষাৎ দামোদৰ''': গধুলীৰ সময়ত ঘৰলৈ আলহী আহিলে ভালদৰে সৎকাৰ কৰিব লাগে, যেনেকৈ [[শ্ৰীকৃষ্ণ]]ই বাল্যবন্ধু বিপ্ৰ দামোদৰৰ কৰিছিল। <center><nowiki>[</nowiki>[[File:Nuvola apps download manager3.png|15px|link=#ফকৰা যোজনাৰ সংগ্ৰহ]] [[#ফকৰা যোজনাৰ সংগ্ৰহ|ওপৰলৈ যাওক]]<nowiki>]</nowiki></center> ==ঘ== #'''ঘঁহোতে ঘঁহোতে শিলো ক্ষয় যায়''' #'''ঘন ঘনকৈ দিবা আলি, তেহে খাবা নানান শালি''' #'''ঘৰলৈ আহিলে ঢকুৱা বেৰ, আলিবাটলৈ গলে বৰ চুৰিয়াৰ ফেৰ''' #'''ঘ্ৰাণেন অৰ্দ্ধ ভোজনং''': ভাল খাদ্যৰ গোন্ধ পালেই আধা খোৱা বুলি ধৰিব পাৰি। #'''ঘেং কৰি উঠ''': কথা ক'লেই ভেকাহি মাৰি উঠ। #'''ঘোঁৰা ঘাঁহ কাট''': অবাবত সময় নষ্ট কৰ। #'''ঘোঁৰা শিঙৰ কঁৰিয়া''': ঘোঁৰাৰ শিং নগজে, গতিকে দুষ্প্ৰাপ্য বস্তু। #'''ঘনচিৰিকাই ৰাজহাঁহৰ খোজ ল''' #'''ঘৰ গুচি বাঁহ তল হ''': বিশৃংখল হ। <center><nowiki>[</nowiki>[[File:Nuvola apps download manager3.png|15px|link=#ফকৰা যোজনাৰ সংগ্ৰহ]] [[#ফকৰা যোজনাৰ সংগ্ৰহ|ওপৰলৈ যাওক]]<nowiki>]</nowiki></center> ==চ== #'''চকুৰ আঁতৰ হলে মনৰো আঁতৰ''' #''' চৰুক সুধি ভাত ৰন্ধা''' #''' চাউল দিবা জেতেক-পেতেক, পানী দিবা তিনি তেতেক, যেবে দেখিবা নিসিজে চাউল, তেবে বুলিবা ডাকক বাউল''' (ডাকৰ বচন): ভাত বনোৱাৰ বিধি। #'''চল চাই কঠীয়া পৰা''': সঠিক সময়ত কৰিবলগা কাম কৰা। #'''চাপৰিলে মেঘ নেৰায়''': আওকাণ কৰিব খুজিলে বিপদ বা সমস্যা আঁতৰি নাযায়। #'''চাপৰি যোৱাকে কুঁজা বোলে, লাখুটি লোৱাকে বুঢ়া বোলে''': কোনো অপ্ৰিয় কথা পোনে পোনে স্বীকাৰ নকৰিলেও আচাৰ-ব্যৱহাৰৰ পৰাই ধৰা পৰে। #'''চাল-বেৰৰো কাণ থাকে''' #'''চোৰ গলে বুদ্ধি, বৰষুণ গলে জাপী''': কোনো বিপদ বা অঘটন হৈ যোৱাৰ পিছত তাৰ কাৰণে কৰা যিকোনো প্ৰতিৰোধমূলক প্ৰচেষ্টাৰ কোনো অৰ্থ নাথাকে। #'''চোৰক মোৰে পায়''' #'''চোৰক ঘৰ ৰখীয়া পতা''' #'''চোৰে নিয়া গৰুৰ বাটে বাটে ঘাঁহ''' #'''চোৰে নেৰে চোৰৰ স্বভাৱ, কুকুৰে নেৰে চাঁই, জাৰ যি স্বভাৱ মৰিলে লগত যায়''' #'''চোৰেহে চোৰৰ ঠেং দেখে''': বেয়া চৰিত্ৰৰ মানুহে সদায় আনৰ বেয়াটোকে দেখে। #'''চৰণেহে জানে মৰনৰ ঠাই, চুচুৰি বাগৰি তালৈকে যায়''' #'''চল পালে কুকুৰে ডিঙিলৈকে জঁপিয়াই''' #'''চকু লাল, বুকু খাল, সেই পুৰুষৰ লক্ষণ ভাল''' #'''চিকুটি লাও বুঢ়া কৰা''': অনাগত বিপদৰ আগজাননী দিয়া। #'''চুকট খাই বুকুত কামোৰ মৰা''': নিকট আত্মীয় মানুহেই অনিষ্ট কৰা। #''' চুঙা চাই সোঁপা''' <center><nowiki>[</nowiki>[[File:Nuvola apps download manager3.png|15px|link=#ফকৰা যোজনাৰ সংগ্ৰহ]] [[#ফকৰা যোজনাৰ সংগ্ৰহ|ওপৰলৈ যাওক]]<nowiki>]</nowiki></center> == ছ == #'''ছোৱালী আনিবা মাক ভাল, মাটি কিনিবা মাজ খাল''': মাকৰ যদি স্বভাৱ-চৰিত্ৰ ভাল হালে জীয়েকৰো স্বভাৱ-চৰিত্ৰ ভাল হব বুলি ধৰিব পাৰি, সেয়েহে বিয়া পাতিবলৈ তেনেকুৱা ছোৱালী আনিব লাগে। #'''ছোৱালী বোলে কুৰিতে বুঢ়ী''': আগৰ দিনত ছোৱালীক খুব কম বয়সতে বিয়া দিয়াৰ প্ৰথা আছিল, আৰু বয়স ২০ বছৰৰ বেছি হলে বুঢ়ী হোৱা অৰ্থাৎ বিবাহৰ অযোগ্যা হোৱা বুলি ধৰি লোৱা হৈছিল। #'''ছোৱালী হল বৰশীৰ টোপ, ল’ৰাই দেখিলে মাৰিব খোঁট''' #'''ছয় পো বাৰ নাতি, তেহে কৰিবা কুঁহিয়াৰ খেতি''' (ডাকৰ বচন): কুঁহিয়াৰ খেতি কৰিবলৈ বহু সংখ্যক খেতিয়কৰ প্ৰয়োজন, সেয়েহে যথেষ্ট সংখ্যক মানুহ থাকিলেহে এই খেতি কৰিবলৈ আগবাঢ়িব লাগে। <center><nowiki>[</nowiki>[[File:Nuvola apps download manager3.png|15px|link=#ফকৰা যোজনাৰ সংগ্ৰহ]] [[#ফকৰা যোজনাৰ সংগ্ৰহ|ওপৰলৈ যাওক]]<nowiki>]</nowiki></center> == জ == #'''জী ভালেই জোৱাই ভাল, আপোন ভালেই জগত ভাল''': নিজৰ জী যদি ভাল হয় তেন্তে জোৱাই বেয়া হ'লেও ভাল কৰি ল'ব পাৰিব। সেই দৰে নিজেই যদি ভাল হয় তেন্তে আন কোনেও নিজক বেয়া কৰিব নোৱাৰে। #'''জোৰ যাৰ মুলুক তাৰ''': যাৰ শক্তি বেছি সেই ব্যক্তিহে সমাজত জীয়াই থাকিব পাৰে। #'''জোকৰ মুখত চূন''': জোকৰ মুখত চূন দিলে আহি থকা জোকডাল যেনেদৰে কোচ খায় যায় তেনেদৰে বেছিকৈ আত্মপ্ৰশংসা বা আনৰ কথা কৈ থকা ব্যক্তিৰ মুখৰ আগতে তাৰ সম্পূৰ্ণ বিপৰীত কথা কৈ তেওঁৰ মুখ বন্ধ কৰা। #'''জোৰ পুৰি হাত পোৱা''': কোনো এটা বিপদ একেবাৰে কাষত আহি পোৱা। #'''জোৱাঁয়ে নিলেও নিয়া, যমে নিলেও নিয়া''' #'''জ্বলা জুইত ঘিঁউ ঢলা''': জুইত ঘিঁউ ঢালিলে সি বেছিকৈ জ্বলি উঠে অৰ্থাৎ কাৰোবাৰ খঙত অধিক খং উঠিব পৰা কথা কোৱা। #'''জ্বৰে এৰিলেও কৰ্পাটিয়ে নেৰা''': নেৰা-নেপেৰা বিপদ। <center><nowiki>[</nowiki>[[File:Nuvola apps download manager3.png|15px|link=#ফকৰা যোজনাৰ সংগ্ৰহ]] [[#ফকৰা যোজনাৰ সংগ্ৰহ|ওপৰলৈ যাওক]]<nowiki>]</nowiki></center> ==ট== #'''টেঙা আম এবাৰহে বেছিব পাৰি''': বজাৰত যদি টেঙা আম মিঠা বুলি বিক্ৰী কৰা হয়, তেনেহলে প্ৰথমতে বিক্ৰী হব, কিন্তু পাছলৈ গ্ৰাহকে ঠগা বুলি গম পাব আৰু সেই দোকানীৰ পৰা আম নিকিনা হব, অৰ্থাৎ মানুহক এবাৰহে ঠগিব পাৰি, ঠগ খোৱাৰ পাছত মানুহ সাবধান হয়। #'''টোপনিৰ চিকুন পুৱা, মাছৰ চিকুন মোৱা''': ৰাতিপুৱাৰ টোপনি বৰ আকৰ্ষণীয়, তেনেকৈ মোৱা মাছো আকৰ্ষণীয়। #'''টেঙৰতকৈ টেঙৰ আছে ভুল নাই তাত, সোমোৱাৰ আগতে জানিবা ওলোৱাৰ বাট''' <center><nowiki>[</nowiki>[[File:Nuvola apps download manager3.png|15px|link=#ফকৰা যোজনাৰ সংগ্ৰহ]] [[#ফকৰা যোজনাৰ সংগ্ৰহ|ওপৰলৈ যাওক]]<nowiki>]</nowiki></center> ==ঠ== #'''ঠন ঠন মদন গোপাল, একেটা বৰলাৰ নখন চোতাল''' #'''ঠাই দি টপটপনি শুনা''': আনক আশ্ৰয় দি শলাগৰ পৰিব্ৰতে খোজেপ্ৰতি খুঁট ধৰি থকা দেখিবলৈ পোৱা। #'''ঠেং তলে যোৱা''': অতি অধম। #'''ঠেং দাঙি থাক''': যাওঁ যাওঁ বুলি উদ্গীৱ হৈ থাক। #'''ঠেং ভৰি এচাৰ''': উদ্ভণ্ডালি কৰ। #'''ঠেঙৰ ওপৰত ঠেং তোল''': আৰামেৰে থাক। #'''ঠোঁটকটা কাউৰী''': অনৰ্থক বলকি থকা লোক। #'''ঠৰঙা পচলা''': কাম-বন নকৰি সময় কটোৱা লোক। <center><nowiki>[</nowiki>[[File:Nuvola apps download manager3.png|15px|link=#ফকৰা যোজনাৰ সংগ্ৰহ]] [[#ফকৰা যোজনাৰ সংগ্ৰহ|ওপৰলৈ যাওক]]<nowiki>]</nowiki></center> ==ড== #'''ডাল জোৰা দে''': মূল কথাৰ লগত বাৰেবাংকৰা কথা যোগ কৰি বঢ়াই ক। #'''ডিঙিত ধৰি কান্দ''': বিপদত সহানুভূতি প্ৰকাশ কৰ। #'''ডিঙিৰ হাৰমাল''': আপদীয়া লোক। #'''ডেকা কাঢ়ে যোৱা''': ডেকাকালতে মৰ বুলি শাওঁ দিয়া অৰ্থত। #'''ডেকা কাঢ়ে যাঁতী''': ডেকাকালতে মৰ বুলি শাওঁ দিয়া অৰ্থত (স্ত্ৰী লিংগক বুজাবলৈ)। #'''ডেকা ধনি লাগ''': যৌৱনৰ প্ৰাক ক্ষণত চঞ্চল হৈ পৰ। #'''ডবনি পিটি খা''': অতি ভোজন কৰ। #'''ডঁৰিত বান্দৰ নচা''': শাস্তিৰ ভয় দেখুৱাই অবাধ্য লোকৰ দ্ৰা টান কাম কৰোৱা। <center><nowiki>[</nowiki>[[File:Nuvola apps download manager3.png|15px|link=#ফকৰা যোজনাৰ সংগ্ৰহ]] [[#ফকৰা যোজনাৰ সংগ্ৰহ|ওপৰলৈ যাওক]]<nowiki>]</nowiki></center> ==ঢ== #'''[[ঢেঁকী]] স্বৰ্গলৈ গলেও ধানহে বানে''' <center><nowiki>[</nowiki>[[File:Nuvola apps download manager3.png|15px|link=#ফকৰা যোজনাৰ সংগ্ৰহ]] [[#ফকৰা যোজনাৰ সংগ্ৰহ|ওপৰলৈ যাওক]]<nowiki>]</nowiki></center> == ত == #'''তাতো নাহিলো খাই, ইয়াতো পাবলৈ নাই''' #'''তিৰিৰ কপালে ধন, পুৰুষৰ কপালে জন''' #'''তিৰিৰ চুটি বাঢ়নীৰ বুতি''' #'''তেজ ধুলে উটে, মঙহ ধুলে নুটে''' #'''তেলিয়াই কান্দে তেল পেলাই, কপহুৱাই কান্দে লেত পেলাই''' #'''তিলকে তালতো কৰা''': সৰু কথা এটাকে ডাঙৰ কৰা। #'''তেলিৰ মুৰত তেল''' #'''তেজ ধুলে উটে, মঙহ ধুলে নুটে''' #'''তোমাৰ বাৰিৰ বাঁহগাজ কাটি তাৰে কৰিছো খৰিচা, তোমাকে দি ধান দোন ললো, কথাটো মন কৰিছা''': আনৰ বস্তুৰে আনকে বেছি নিজে উপাৰ্জন কৰা স্বভাৱ। #'''তুলসীৰ লগত কলপতুৱাৰো মুক্তি''': তুলসীক প্ৰবিত্ৰ বস্তু বুলি ভবা হয় আৰু কোনো মাঙ্গলিক কামত কলপাতত তুলসী দিয়া হয়। ফলত তাৰ লগত দিয়া কলপাত খিলাও পবিত্ৰ হৈ পৰে। সেইদৰে কোনো সৎ বন্ধুৰ সঙ্গত থাকিলে অসৎ বন্ধু জনো ভাল পথে যাব পাৰে। #'''তৰিলে দেশ, মৰিলে স্বৰ্গ''': দেশৰ হকে যুঁজি বাচি থকিলে দেশৰ স্বাধীনতা উপভোগ কৰিব পাৰিবা, আনহাতে সেই যুদ্ধত মৃত্যু হলেও স্বৰ্গলৈ যাবা। #'''তোপোলা দেখিলে তোপোলা যাচে, ৰ ৰ তোলৈও তোপোলা আছে''': কাৰোবাক কিবা এটা দিলে তেওঁ ও ঘূৰাই কিবা এটা দিব। #'''তুমি যদি ডালে ডালে, মই পাতে পাতে''': তুমি যদি টেঙৰ, তেনেহলে মই নোম-টেঙৰ। <center><nowiki>[</nowiki>[[File:Nuvola apps download manager3.png|15px|link=#ফকৰা যোজনাৰ সংগ্ৰহ]] [[#ফকৰা যোজনাৰ সংগ্ৰহ|ওপৰলৈ যাওক]]<nowiki>]</nowiki></center> == দ == #'''দুই মহৰ যুঁজত বিৰিণাৰ মৰণ''': আনৰ কাজিয়া, বেমেজালি বা ঝামেলাৰ মাজত নিৰীহজনৰ হাৰাশাস্তি হোৱা। #'''দুই নাওত দুই ভৰি''': বিকল্পবোৰৰ পৰা সঠিক বিকল্পটো বাছনি কৰিব নোৱাৰা। #'''দিনৰ পাহাৰ ৰাতিৰ জুই তাক নেখেদি থাকিবা শুই''' #'''দাঁত নাইকিয়া সাপৰ ফোচফোচনি বেছি''' #'''দাতাই দিলেও বিধাতাই নিদিয়ে''' #'''দা ধাৰেৰে মাৰিলও গাত পৰে, গদীৰে মাৰিলও গাত পৰে''' #'''দেহা থাকিলেহে বেহা, নহলে তিতা কেহা''' #'''দৰিদ্ৰ লঙ্কালৈ যায়, সাগৰো শুকায়, মাণিকো লুকায়''' #'''দুৰৰ পাহাৰ শুৱণী''' #'''দুৰৰ ৰৌ বৰালী, ওচৰৰ পুঠি খলিহনা''' #'''দুষ্টৰ দুদিন, সন্তৰ শ দিন''': অসাধু লোকে কেইদিনমান ৰাজত্ব কৰিব পাৰে, কিন্তু সাধু লোকেই বেছিভাগ সময় ৰাজত্ব কৰে। #'''দহো আঙুলিৰে খায়, বুঢ়াই হেচুকিলেহে যায়''' #'''দেখাতেই কঠাল, পিঠিত কাইট''': জল জল পট পট, কোনো প্ৰমাণৰ প্ৰয়োজন নাই। #'''দেখাক দেখি কুকুৰে পাতে একাদশী''': সামৰ্থ্য নাথাকিলেও আনক দেখি কোনো কাম কৰিবলৈ যোৱা। #'''দেখাত হে বুটী, কঠীয়া জেঠতে পৰা''': দেখিবলৈ সিমান ভাল নহব পাৰে, কিন্তু থকিবলগিয়া আটাইখিনি গুণ আছে। #'''দুহাল গোনা বাই, ছয়মাহ খাবলৈ নাই''': থকা সম্পদৰ অপচয়। <center><nowiki>[</nowiki>[[File:Nuvola apps download manager3.png|15px|link=#ফকৰা যোজনাৰ সংগ্ৰহ]] [[#ফকৰা যোজনাৰ সংগ্ৰহ|ওপৰলৈ যাওক]]<nowiki>]</nowiki></center> == ধ == #'''ধান পকে মানে টুনিৰ মৰণ''' #'''ধানটোৱে প্ৰতি কণটো, মানুহ্টোৱে প্ৰতি মনটো''' #'''ধন দিলে ধোবাই মেখেলাও কোবায়''' #'''ধন লবা লেখি, বাট বুলিবা দেখি''' #'''ধাৰত পৰিলে শিলো উটে, সপোন দেখিলে বুঢ়ায়ো মূতে''' #'''ধনীৰ ঘৰত যাবা চাবলৈ, দুখীয়াৰ ঘৰত যাবা খাবলৈ''': ধনী মানুহে নিজৰ সম্পত্তি দেখুৱাই ভাল পায়, আনহাতে দুখীয়া মানুহে আনক খুৱাই-বুৱাই ভাল পায়। #'''ধেই-টাক বুলিলেই তিনি পাক ঘুৰা''' <center><nowiki>[</nowiki>[[File:Nuvola apps download manager3.png|15px|link=#ফকৰা যোজনাৰ সংগ্ৰহ]] [[#ফকৰা যোজনাৰ সংগ্ৰহ|ওপৰলৈ যাওক]]<nowiki>]</nowiki></center> == ন == #'''নলগা জেঙত লগা''' #'''নকৈ নোৱৰো ফটা মুখ, কলেও লাগে ভকতৰ দোষ''' #'''নাই পো লনী, নাই পো ধনী''' #'''নাই মোমাইতকৈ কণা মোমাই ভাল''' #'''নাই হে নাখাও, লঘোনেও নাযাও, গাতো নিদিও দুখ''': খাদ্য নথকা বাবে নাখাও, লঘোনো নপৰো, নিজক দুখ দিব নোৱাৰো। #'''নাও উঠোঁতে বুৰে, নাও নামোতে বুৰে''' #'''নাও বুৰিলেও টিঙৰ পৰা ননমা''' #'''নাকত লাগিল পাক, মহা ভকতৰ চিন্তা লাগিল, মেধি পাতিম কাক''' #'''নগাৰ চাং তলে বাট''' #'''নাচিব নাজানে চোতালখন বেঁকা''': নিজে কিবা এটা কৰিব নোৱাৰিলে আনক দোষ দিযা। #'''নি থাকিলে পাণ খিলাও গধুৰ''' #'''নিজ বুদ্ধি শিলৰ খুটি''' #'''নিজ হাত জগন্নাথ''' #'''নিজৰ পোকৰত গু, আনক কয় ধো ধো ধো''': নিজে অসৎ হৈ আনক সৎ হবলৈ উপদেশ দিয়া। #'''নিজৰ নঙলা মুখত সকলো কুকুৰেই বাঘ''' বা '''নিজ দেশত ঠাকুৰ পৰৰ দেশত কুকুৰ''': অৰ্থাৎ সকলো ব্যক্তিয়েই নিজৰ চিনাকি ঠাইত নিজৰ দাম্ভিকতাৰে নিজক ডাঙৰ হিচাপে প্ৰকাশ কৰে, কিন্তু আনৰ ঠাইত গৈ সেই ভাৱ প্ৰকাশ কৰিব নোৱাৰে আৰু সৰু হৈ থাকিব লাগে। #'''নিজৰ পোকৰ টেকটেকিয়া, লোকৰ পোকৰত পানী চতিয়া''': নিজৰ দোষ নেদেখি লোকৰ দোষ দেখা। #'''নেখাও তাইৰ হাতেৰে ভাত, ঘূৰি ঘূৰি তাইতেহে হাত''': কাৰোবাৰ হাতে ভাত নাখাও বুলি ঠেহ পাতি থাকিলেও শেষত পেটৰ ভোকত খাবলৈ বাধ্য হয়। অৰ্থাৎ কোনোবা ব্যক্তিৰ হাতে কোনো কাৰ্য্য নকৰাও বুলি ভাবিও উপায় নাপায় কৰিবলৈ বাধ্য হোৱা অৱস্থা। #'''নোধোও গা ধুৱালি, নাখাও ভাত খুৱালি, নিগিলো কি কৰ কৰ''': কোনোবাই গা ধুব ইচ্ছা নকৰিলেযোৰ কৰি গা ধুৱাব পৰি, ভাত খাব ইচ্ছা নকৰিলেযোৰ কৰি মুখত ভাত সুমুৱাই দিব পাৰি, কিন্তু সুমোৱাই দিয়াৰ পাছতো যদি তেওঁ নিগিলো বুলি ভাৱে তেন্তে তেওঁক কেতিয়াও তাৰ বাবে বাধ্য কৰিব নোৱাৰি। অৰ্থাৎ কোনো এজন মানুহক বাহ্যিকভাৱে কিছুমান কাম কৰিবলৈ বাধ্য কৰাব পাৰি যদিও মনৰ ইচ্ছাৰে কোনো কাম কৰিবলৈ নিবিচাৰিলে, কামটো কেতিয়াও সফল হৈ নুঠে। #'''নমঞ্চিব কইনা, ওঠৰতা মূৰ্তি''' #'''নিবোকা চামোন, গু খোৱা যম''': বেছি কথা বতৰা নকয়, কিন্তু মানসিক ভাবে খুব শক্তিশালি। #'''নেহাঁহিবি মোক, সুঁচৰিব তোক''': মোৰ অৱস্থা দেখি নেহাঁহিবি, কাৰণ কাইলৈ তোমাৰো তেনে অৱস্থা হব পাৰে। <center><nowiki>[</nowiki>[[File:Nuvola apps download manager3.png|15px|link=#ফকৰা যোজনাৰ সংগ্ৰহ]] [[#ফকৰা যোজনাৰ সংগ্ৰহ|ওপৰলৈ যাওক]]<nowiki>]</nowiki></center> == প == #'''পাপীৰ লগত যমদুতৰ শাস্তি''': অপৰাধীৰ লগত আৰক্ষীৰ লোকেও শাস্তি খাব লাগে। # '''পাগলে নকয় কি, ছাগলে নাখাই কি''' #'''পানীত হাঁহ নচৰা অৱস্থা''' #'''পাপীৰ পিঠাত মন''' #'''পৰ্বতত কাছৰ কনী বিচৰা''' #'''পৰৰ পালে জ্বৰৰ গাৰে খোৱা''' #'''পৰৰ মূৰত কঁঠাল ভঙা''' # '''পোৱতিয়েহে জানে প্ৰসৱ বেদনা কি''' # '''পথাৰৰ মাজৰ মুঢ়া, যৰে পৰা চোৱা তৰে পৰাই পোন''' # '''পুহত কল, মাঘত জল, তেহে পাবা গাত বল''' # '''পঢ়ে পঢ়াই ৰোৱে পাণ, এই তিনিয়ে নিচিন্তে আন''': ছাত্ৰই পঢ়াৰ বাহিৰে বেলেগ একো নকৰে, শিক্ষকে পঢ়োৱাত নিমগ্ন থাকে, খেতিয়কে খেতিৰ বাহিৰে বেলেগ চিন্তা নকৰে, অৰ্থাৎ যাৰ যি কাম তাতে ব্যস্ত থকা। # '''পঢ়িবা শুনিবা পাইবা দুখে, মৎস্য মাৰিবা খাইবা সুখে''' # '''পৰুৱাৰ পাখী গজে মৰিবলৈ''': নিজৰ ক্ষমতাতকৈ বেছি কাম কৰিব গলে বিপদত পৰিব পাৰে। <center><nowiki>[</nowiki>[[File:Nuvola apps download manager3.png|15px|link=#ফকৰা যোজনাৰ সংগ্ৰহ]] [[#ফকৰা যোজনাৰ সংগ্ৰহ|ওপৰলৈ যাওক]]<nowiki>]</nowiki></center> == ফ == #'''ফটা বাঁহ জোৰা নালাগে''' #'''ফটা কঁথা তিতে মানে গালৈহে গধুৰ''' #'''ফিৰিঙতিত খাণ্ডব দাহ ''' #'''ফুটা কলহৰ মাত সাৰ''' #'''ফেউৰাৰ মাতত সিংহই উভতি নাচাই''' #'''ফোপজহি ৰঙাই, এদোন ধানৰ পিঠা খুন্দি গোটেই গাওখনকে জনাই''' #'''ফটা হওক চিতা হওক পাটৰ তঙালী, কণা হওক কুজা হওক ভূঞাৰ পোৱালি''' #'''ফল খাই পানী, যমে নিয়ে টানি''' #'''ফাল চাছোটেই মাঁহৰ বতৰ যোৱা''' <center><nowiki>[</nowiki>[[File:Nuvola apps download manager3.png|15px|link=#ফকৰা যোজনাৰ সংগ্ৰহ]] [[#ফকৰা যোজনাৰ সংগ্ৰহ|ওপৰলৈ যাওক]]<nowiki>]</nowiki></center> == ব == #'''বাজিব লাগে টেমী কটাৰী, বাজিছে হাঁচটি''': হাঁচটিত থকা টেমি-কটাৰী আদি নাবাজি হাচটিখন বজা অৰ্থাৎ কথা ক'ব লাগে ব্যক্তিজনে নকৈ তেওঁৰ সমৰ্থনত অন্য ব্যক্তিয়ে অনৰ্থকভাৱে কথা কৈ থকা। #'''বন্ধু চিনিবা বিপদৰ বেলা''': বিপদত পৰিলেহে কোন প্ৰকৃত বন্ধু তাক চিনিব পাৰি, কিয়নো ভাল সময়ত সকলোৱে ভালদৰেই বন্ধুত্ব দেখুৱাই। #'''বান্দৰে কি বুজে নাৰিকলৰ মোল''': নাৰিকলটো বাহিৰৰ পৰা দেখিবলৈ ভাল নহয়, কিন্তু ভিতৰতহে সুস্বাদু নাৰিকল থাকে, বান্দৰবোৰে কথাটো নাজানি নাৰিকল পালেও পেলাই দিয়ে। অৰ্থাৎ সকলোৱে মূল্যবান বস্তুৰ মূল্য নুবুজে। #'''বান্দৰৰ তিনিটা কণী, নিতৌ উলিয়াই নিতৌ সুমুৱাই ডালৰ ফেৰেঙনিত বহি''' #'''বাপৰ ধনে নাটে আৰু পাপৰ ধনে নাটে''' #'''বাছৰ আগত, ঘোৰাৰ পাছত''': বিপদজনক ঠাই। #'''বাঘৰ নেজেৰে কাণ খজুৱা ''' #'''বাঘৰ আগতেল খোৱা''' #'''বাঘৰ আগত ছাগৰ অগা দেৱা''' #'''বাৰ হাত জালৰ তেৰ হাত ফটা, ভাল মাৰিলি বাপৰ বেটা, ৰৌ-বৰালি সৰকি গ’ল, পুঠি-খলিহনা পাহে পাহে ৰ’ল''' #'''বালীলৈ যি পাত, সুগ্ৰীৱলৈও সেই একে পাত''' #'''বনৰ বাঘে নখায়, মনৰ বাঘেহে খায়''': ভয়ৰ কাৰণেহে বিপদ হয়। #'''বাওনা হৈ চন্দ্ৰলৈ হাত মেলা''': চুটি-চাপৰ মানুহে ওখত থকা বস্তু হাতেৰে ঢুকি নেপায়। এই যোজনাটোৰে অসম্ভৱ কামৰ হাবিয়াস কৰাৰ কথা বুজোৱা হয়। #'''বুঢ়া শালিকাই মাত লোৱা''' #'''বিনা মেঘে বজ্ৰপাত''' #'''বাটৰ কচু গাত ঘঁহি লোৱা''' #'''বাৰীৰ ঘাঁহ গোহালীৰ গৰুৰ ৰাহি যোৰা নাহে''' #'''বাহিৰে ৰং-চং ভিতৰি কোৱা-ভাতুৰি''': কোৱাভাতুৰী এবিধ লতাৰ ফল, সি পকিলে তাৰ বাহিৰ ভাগ দেখাত সুন্দৰ হয়, কিন্তু ভিতৰৰ ফাল কাউৰীৰ পাখিৰ দৰে ক'লা হয়। ইয়াৰ দ্বাৰা বুজাব খোজা হৈছে যে, কোনো বস্তু বা ব্যক্তিৰ বাহ্যিকতা দেখি তেওঁৰ গুণাগুণ নিৰূপণ কৰিব নোৱাৰি। #'''বাহৰ পৰা উৰিল কাউৰী, পাৰিলহি কুলিয়ে কণী তিনি''' #'''বিপদত কুকুৰেও মৈ টানে''' #'''বেঁকাকৈ পদূলি, চিকুনকৈ নঙলা, কেতিয়াও সেই ঘৰ নহয় বৰলা''' #'''বেছি মেঘে গাজিলে বৰষুণ নিদিযে''' #'''বেজিৰ জলঙা মনে, কুঠাৰৰ জলঙা নমনে''' #''' বেজৰ নাকত খৰ''' #'''বেটিয়ে ভাঙিলে কটৰা, গড়গাঁও পালেহি বতৰা, ঘৈণীয়ে ভাঙিলে কাহী, ঠলে মিচিকাই হাঁহি''': বেটি মানে কাম কৰা ছোৱালিয়ে কটৰা ভাঙিলেও সকলোকে কৈ ফুৰা, কিন্তু ঘৈণীয়েকে কাঁহী ভাঙিলেও মনে মনে থকা। অৰ্থাৎ নিজৰ আপোন মানুহৰ ডাঙৰ দোষকো লুকুৱাই ৰাখি আনৰ সৰু দোষকে কৈ ফুৰা। #'''বেতনিত ঔ পৰিল, গোবিন্দায় নমঃ''': সাধাৰণতে বেতঁনিৰ কাষত [[ঔ টেঙা]]ৰ গছ থকা দেখা যায় আৰু ঔ-টেঙা পাৰোঁতে সি যদি বেতঁনিত পৰে তেন্তে তাক তাতে বিসৰ্জন দিয়াৰ বাদে অন্য উপায় নাথাকে (যেনেদৰে যজ্ঞত আহুতি দিয়াৰ সময়ত 'গোবিন্দাই নমঃ' বুলি একেবাৰে বিসৰ্জন দিয়া হয়)। ইয়াৰ অৰ্থ হ'ল কোনো এটা কাম বা বস্তু পুনৰ আৰম্ভ বা প্ৰাপ্ত কৰিব নোৱাৰাকৈ শেষ হোৱা। #'''বোকাতহে পদুম ফুল ফুলে''' #'''বোৱাৰী আনিবা দিনটোৰ বাটত, গৰু আনিবা ৰিংটোৰ বাটত''': ওচৰৰ ঘৰৰ পৰা ছোৱালী বিয়া কৰাই আনিলে ঘনে ঘনে মাকৰ ঘৰলৈ গৈ থাকিব, সেয়েহে দুৰৈৰ ঘৰৰ পৰা (যলৈ এদিনৰ বাট) বিয়া কৰাব লাগে। আনহাতে গৰু কিনিলে ওচৰৰ ঘৰৰ পৰা কিনিব লাগে, যাতে বাট ভুল কৰি আগৰ ঘৰলৈ গলেও সহজে বিচাৰি আনিব পাৰি। #'''বলে নোৱাৰা শিলক পৰি নমস্কাৰ''' #'''বহিব জানিলে মাটিয়েই পিৰা, খাব জানিলে চাউলেই চিৰা''' #'''বুঢ়াৰ কথা নুশুন ডেকা, টানত পৰি কিয় কেকা?''' #'''বুজাক বুজাবা আকাৰে ঈঙ্গিতে, নুবুজাক বুজাবা হালোৱা এছাৰিৰে''' #'''বৰাৰ ঘৰত তৰাৰ গাঁঠি বৰানো থাকিব কেই ৰাতি''': তৰাৰ গাঁঠিৰেই মানুহ থাকিব পৰাকৈ কেইদিনমানলৈ এটা ঘৰৰ প্ৰয়োজনীয় গাঁঠিসমূহ দিব পাৰি আৰু সেই কথা অস্থায়িভাৱে থকা মানুহজনে ধৰিব নোৱাৰে। কিন্তু সি চিৰস্থায়ী নহয়। অৰ্থাৎ ক্ষন্তেকিয়া আলহীৰ নিমিত্তে চকুত ভাল লগাকৈ কোনো কাৰ্য্য কৰি মনত সন্তোষ দিয়া ব্যৱস্থা। #'''বামত বাম ৰজা, পোটা পুখুৰিত বাকেই ৰজা''': নিজৰ নিজৰ ঠাইত সকলোৱে ৰজা। #'''বাতি খালে আটি যায়, লুকাই খালে ঢুকাই যায়''': সকলোৰে লগত মিলিজুলি উপভোগ কৰিলে সকলোৱে ভাগ পায়, আনহাতে অকলে উপভোগ কৰিব চেষ্টা কৰিলে নিজলৈকো নাটে। #'''বাৰিৰ পুখুৰি সিচোতেও দুই চাৰিজনক শিঙিয়ে বিন্ধে''': একবাৰে সাধাৰণ কামতো অলপ হলেও বিপদ থাকিব পাৰে। <center><nowiki>[</nowiki>[[File:Nuvola apps download manager3.png|15px|link=#ফকৰা যোজনাৰ সংগ্ৰহ]] [[#ফকৰা যোজনাৰ সংগ্ৰহ|ওপৰলৈ যাওক]]<nowiki>]</nowiki></center> == ভ == #'''ভৰালত নাই কণটো, বৰসবাহলৈ মনটো''': সীমিত সম্পদৰ গৰাকী হোৱা সত্ত্বেও মনত ডাঙৰ আকাংক্ষা পুহি ৰখা। #'''ভুকুতে কলটো নপকে''': সকলো কাৰ্য্য সম্পূৰ্ণ হোৱাৰ এটা সময় থাকে, তাকে নামানি অসময়ত ফলাফল বিচৰা অফলপ্ৰসূ হয়। #'''ভুৰুকাত হাতী ভৰোৱা''': বিশালাকাৰ একোটা বিষয় অতি সংক্ষেপে প্ৰকাশ কৰা, যেন চূণৰ সৰু টেমি এটাত হাতী এটাহে ভৰোৱা হৈছে। #'''ভুতৰ মুখত ৰাম নাম''': কাৰোবাৰ চৰিত্ৰ বা ব্যক্তিত্বৰ লগত খাপ নোখোৱা ধৰণৰ কথা কাণ্ড। #'''ভাতত নাখাই লোণ, পিটিকাত যায় তিনিগুণ''' #'''ভয়ত ভগৱন্ত পলায়, কিললৈ বাসুদেউ ডৰায়''' #'''ভাতৰ তিতা খাব পাৰি, মাতৰ তিতা খাব নোৱাৰি''' #'''ভাল ভাল ঘোৰাই নাপাই ঘাঁহ, বটুৱা ঘোৰাই বিচাৰে মাহ''' #'''ভালুকৰ ওলোটা খোজ''': অসম্ভৱ ঘটনা। #'''ভালে পায় ভাল, জাবৰে পায় খাল''' #'''ভবা কথা নহয় সিদ্ধি, বাটত আছে কনা বিধি''' <center><nowiki>[</nowiki>[[File:Nuvola apps download manager3.png|15px|link=#ফকৰা যোজনাৰ সংগ্ৰহ]] [[#ফকৰা যোজনাৰ সংগ্ৰহ|ওপৰলৈ যাওক]]<nowiki>]</nowiki> </center> == ম == # '''মৰে উৰুলিপুঙা, মৰে পদূলিশুঙা,মৰে নদী কুলৰ গাছ, মৰে অলপ পানীৰ মাছ''' #'''মাউখে উতিলে গুৰি পৰুৱাৰ মৰণ নাই''': একতা থাকিলে কোনো জনসমূহ বিপদত নপৰে। #'''মাকতকৈ জীয়েক কাজী, ঢেঁকীথোৰা লৈ বাতে পাজী''': মাকক সাধাৰণতে জীয়েকতকৈ সকলো বিষয়তে বেছি অভিজ্ঞ বুলি ধৰা হয়, কিন্তু জীয়েকে জনা দেখুৱাই পটাৰ সলনি মছলা বটিবলৈ ঢেঁকীথোৰা ব্যৱহাৰ কৰা অৰ্থাৎ অলপ জ্ঞান থকা বিষয় বস্তুৰ ওপৰত বেচি জনা দেখুওৱা। #'''মাছত বতিয়া আৰু মানুহত কটিয়া, ইহতৰ পৰা অলপ বাছি থাকিবা''' #'''মাজ মুৰত নাই চুলি, গিৰিয়েকে মাতে ৰূপহী বুলি''' #'''মাতিলে ৰণলৈও যাবা, নামাতিলে ভোজলৈও নাযাবা''': আমন্ত্ৰণ জনালে ৰণলৈও যাবলৈ সংকোচ কৰিব নালাগে, কিয়নো এনে কৰিলে সন্মান পোৱা যায়। কিন্তু নামাতিলে ভোজ-ভাত খবলৈও যাব নালাগে, ইয়াত আত্ম-সন্মান হানি হ’ব পাৰে। #'''মাছে বোলে মাতে পানীয়ে দুই কোৱাৰি ভেটে''': কোনো কথা ক'ব পৰাৰ উপযুক্ত যুক্তি থকাৰ পিছতো পাৰিপাৰ্শ্বিক পৰিৱেশৰ বাবে ক'ব নোৱৰা অৱস্থা। #'''মাছ বুলি নাখাই জীজী বুলি খায়''': কোনো এটা বস্তু পোনপটীয়া ভাবে নলৈ আন অজুহাতত লোৱা। যেনে পোনপটীয়াভাৱে ভেটি নোলোৱা, কিন্তু আন প্ৰকাৰে লোৱা। #'''মাছৰ কেঁচা, চাহৰ চেঁচা''': অখাদ্য। #'''মামা বাৰীৰ কলি গাই, এক পিয়ন দি মৰি যায়''' #'''মানুহটোৱে প্ৰতি মনটো, ধানটোৱে প্ৰতি কণটো''': প্ৰতিটো ধানৰ ভিতৰত একোটাকৈ কণ থকাৰ দৰে প্ৰতিজন মানুহৰ নিজস্ব মন একোটা থাকে। অৰ্থাৎ এজনৰ ভাৱধাৰা আন এজনৰ লগত নিমিলিবও পাৰে। # ... মানুহ মৰে কৈ, চৰাই মৰে ৰৈ... #'''মোল্লাৰ দৌৰ মছজিদলৈ''' #'''মন থাকিলে চন, বাকৰি মাটিতো ধন''': কষ্ট কৰিলে যিদৰে ছন পৰা মাটিত শস্য উৎপাদন কৰিব পাৰি, সেইদৰে মনৰ দৃহতা থাকিলে যিকোনো কঠিন কামেই সমাধান কৰিব পাৰি। #'''ম’হতকৈ শিং চৰা''' #'''মাছৰ তেলেৰে মাছ ভজা''': কাৰোবাৰ পৰা লোৱা সামগ্ৰীৰে তেওঁকে তোষামোদ কৰি ঠগী খোৱা #'''মাখিৰ মূৰৰ ঘী কাঢ়ি খোৱা''': কৃপণ। #'''মেকুৰিৰ ডিঙিত টিলিঙা অৰা''': অসাধ্য কাম। #'''মৰে উৰুলি পুঙা, মৰে পদূলি শুঙা''' #'''মুৰত থলে ওকনিয়ে খায়, মাটিত থলে পৰুৱাই খায়''':অতি আদৰৰ। #'''মহন্তৰ চিন মাহনিত, বুঢ়া গৰুৰ চিন ঘাহঁনিত''': এজন মহন্ত আচলতে কিমান মহৎ, তেওঁ মাহনী এখনৰ মাজেৰে নিঃসংগে লোভনীয় মাহ চিঙি নোখোৱাকৈ পাৰ হৈ যাব পাৰেনে তাতেই ধৰা পৰে। এতেকে এজন মানুহ কিমান মহৎ, তেওঁ সুবিধা থকা সত্তেও লোভ সংযম কৰিব পাৰিলেহে ধৰা পাৰে। #'''ম'হৰ আগত বজাও টোকাৰি, ম'হে ঘাহ খায় মুৰ জোকাৰি''' #'''মুৰ্খ বন্ধুতকৈ জ্ঞানী শত্ৰুৱেই ভাল''' #'''মুৰ্খই ঠেকি শিকে,জ্ঞানীয়ে দেখি শিকে''': মুৰ্খ মানুহে নিজৰ ভুলৰ পৰা শিকে, আনহাতে জ্ঞানী মানুহে আনৰ ভুল দেখি শিকে। #'''মাহৰ মাৰ দেখি তিলে বেট মেলা''': আনক সোধ-পোছ কৰা দেখি ভয়তে নিজে নিজে দোষ স্বীকাৰ কৰা। #'''মিছা কথাৰ ঠেং চুটি''': মিছা কথা বেছিদিন নিতিকে। <center><nowiki>[</nowiki>[[File:Nuvola apps download manager3.png|15px|link=#ফকৰা যোজনাৰ সংগ্ৰহ]] [[#ফকৰা যোজনাৰ সংগ্ৰহ|ওপৰলৈ যাওক]]<nowiki>]</nowiki></center> == য == #'''যতে বাঘৰ ভয়, ততে ৰাতি হয়''': যেতিয়া কিবা এটাৰ ভয় হয়, তেতিয়াই তাৰ সম্মুখিন হব লগা হয়। #'''যতে ৰাতি ততে কাটি''' #'''যদিহে নোপোৱা মছলা ভাল, তলত দিবা বেছিকৈ জাল''' #'''যশ চাই যশিনী, কৃষ্ণ চাই ৰুক্মিণী''': আপুনি যেনে মানুহ তেনে সঙ্গই পাব। #'''যাৰ জহত শাখা সেন্দূৰ, তাকে পাতে ভোকোৰা এন্দুৰ''' #'''যাৰ যি ইচ্ছা, হাত দাঙি দাঙি নাছা''' #'''যাৰ নাই গৰু, সি সবাতোকৈ সৰু''' #'''যাৰ নাই ধন, তাৰ নাই মান''' #'''যাৰ নাই বাহ, তাৰ নাই সাহ''' #'''যি যিমান নামে, সি সিমান তিতে''' #'''যি মূলা বাঢ়ে তাৰ দুপাততে চিন''' #'''যি পহু মাৰিলা বনত, সেই কথা ৰাখিবা মনত''' #'''যিয়ে লঙ্কালৈ যায়, সিয়ে ৰাৱণ হয়''' #'''যাচি দিয়া সোণৰো মূল্য নাই। ''' #'''যাৰ ঘৰত নুগুছে কন্দল, তাৰ ঘৰত নুফুলে কমল''' #'''যিমানে বিলাই দিবা সিমানে মহান হবা''': দান-বৰঙণী কৰিলে মহান বুলি স্বীকৃতি পায়। #'''যিয়েই ৰজা তাৰেই প্ৰজা''': সাধাৰণ মানুহৰে বাবে কোনে ৰাজত্ব কৰিছে সেয়া ডাঙৰ কথা নহয়, কাৰণ যিয়েই ৰাজত্ব নকৰক, সাধাৰণ প্ৰজাৰ অৱস্থা একেই থাকে। #'''যেনে কুকুৰ, তেনে টাঙোন''' #'''যোগ্যে ভোগ্যে বসুন্ধৰা''' (সংস্কৃত): যাৰ যোগ্যতা আছে সিহে উপভোগ কৰে <center><nowiki>[</nowiki>[[File:Nuvola apps download manager3.png|15px|link=#ফকৰা যোজনাৰ সংগ্ৰহ]] [[#ফকৰা যোজনাৰ সংগ্ৰহ|ওপৰলৈ যাওক]]<nowiki>]</nowiki></center> == ৰ == #'''ৰজাই ভাল দেখে যাক, শতৰু নুবুলিবা তাক''': যি মানুহৰ প্ৰভাৱশালী মানুহৰ লগত ভাল সম্পৰ্ক, সেই মানুহৰ লগত শত্ৰুতা নকৰাই ভাল। #'''ৰজাই ভাল দেখে যাক, ভাৰ-ভেটিও নালাগে তাক''': যি মানুহৰ প্ৰভাৱশালী মানুহৰ লগত ভাল সম্পৰ্ক, সেই মানুহে অনায়াশে নিজৰ কাম কৰাব পাৰে, যি কামৰ বাবে সাধাৰণ মানুহে ভেটি দিব লাগে। #'''ৰাইজে নখ জোকাৰিলে নৈ বয়:''' #'''ৰাক্ষসৰ আগত ধোৱা চাউল"''' #'''ৰাতি হ'লে সাত হাল, দিনত হ'লে এহালো নাই"''' #'''ৰান্ধনীশালত কাঁহী-বাতিৰ শব্দ হ'বই! :''' #'''ৰাখে হৰি মাৰে কোনে, মাৰে হৰি ৰাখে কোনে:''' #'''ৰৌ বৰালী সৰকি যায়, পুঠি খলিহনা ৰৈ যায়:''' #'''ৰছকিয়ে পাতে গাওঁ, নিবুকিয়ে ভাঙে গাওঁ:''' #'''ৰূপ টকাৰ কানি, একে হোপাই শেষ:''' #'''ৰূপেনো কি কৰে, গুণেহে সংসাৰ তৰে:''' #'''ৰোৱা চাবা পুৱা বেলিত, গাভৰু চাবা মাছৰ তলিত:''' <center><nowiki>[</nowiki>[[File:Nuvola apps download manager3.png|15px|link=#ফকৰা যোজনাৰ সংগ্ৰহ]] [[#ফকৰা যোজনাৰ সংগ্ৰহ|ওপৰলৈ যাওক]]<nowiki>]</nowiki></center> == ল == #'''[[ব্ৰহ্মপুত্ৰ নদী|লুইতেহে]] জানে বঠা কিমানলৈ বহে''' #'''লুকাই খালে ধুকাই যায়, বাটি খালে আটি যায়''' #'''লোকলৈ বুলি হুল পুতি নিজে মৰে ফুটি''' #'''লোভে পাপ, পাপে মৃত্যু''' #'''লোহাৰেহে লোহা কাটিব পাৰি''': কাৰোবাক পৰাস্ত্ৰ কৰিব হলে তাৰ সমানেই শক্তি থাকিব লাগে। #'''লাগি থাকিলে মাগি নাখায়''': যি অনৰহ কাম কৰি থাকে, সি আনৰ ওচৰত কেতিয়াও হাত পাতিব নালাগে। <center><nowiki>[</nowiki>[[File:Nuvola apps download manager3.png|15px|link=#ফকৰা যোজনাৰ সংগ্ৰহ]] [[#ফকৰা যোজনাৰ সংগ্ৰহ|ওপৰলৈ যাওক]]<nowiki>]</nowiki></center> == স == #'''সময়ৰ টিকণি আগফালে উৰে:আমি যদি এটা কিমান কৰো তেতিয়া সময়লৈ ৰৈ থাকিলে নহ'ব যদি সময়লৈ ৰৈ থাকো তেতিয়া পিছ পৰি যাম। সেইবাবে সময়ৰ কাম সময়ত কৰিব লাগে। পিছলৈ থৈ দিব নালাগে। ''' #'''সময়ৰ শৰ সময়ত মাৰিবা''': যি সময়ত যি কাম কৰিব লগা আছে, সেই সময়তেই সেই কাম কৰিব লাগে, সময়ত নকৰি পিছলৈ পেলাই থলে বিপদত পৰিবলগা হব পাৰে। #'''সৰুৱে পানী পেলাই, ডাঙৰে পিছল খাই''': সৰু লৰা-ছোৱালীৱে কৰা দোষৰ শাস্তি সিহঁতৰ অভিভাৱকে পায়। #'''সান্দহ খোৱা বালি তল যোৱা''' #'''সাপ মাৰি নেগুৰত বিষ এৰা''' #'''সৰিয়ঁহৰ ডুলিত ভুত''' #'''সন্ধিৰ বাহ বুদ্ধিৰে কটা''' #'''সকলো চৰাইয়ে মাছ খায়, মাছৰোকাৰ নাম ৰয়''': মাছৰোকা এবিধ বিশেষ মাছখোৱা চৰাই। কিন্তু দেখা যায় যে অন্য চৰায়ে মাছ খালেও কেৱল মাছৰোকাৰ নামহে কোৱা হয়। অৰ্থাৎ সকলো মানুহে দোষ কৰে কিন্তু বিশেষ কোনো ব্যক্তিকহে তাৰ বাবে জগৰ ধৰে। #'''সকলো জিলিকা বস্তু সোণ নহয়''' #'''সাগৰেদি উটি যায় শংখ, নেগুৰিয়া শামুকে কয় ময়ো তাৰে বংশ''' #'''সাত পুৰুষত নহ'ল গাই, কঁৰীয়া লৈ খীৰাবলৈ যায়''': সাধাৰণতে ফুটনি মৰা মানুহৰ ক্ষেত্ৰত ব্যৱহাৰ কৰা হয়। কোনো মানুহৰ সামান্য কাম এটা কৰাৰোঁ সক্ষমতা নাথাকে কিন্তু আনক দেখুৱাই ডাঙৰ ডাঙত কাম কৰাৰ কথা কয়। অৰ্থাৎ ঘৰত গাই-গৰু নথকাকৈয়ে গাখীৰ খিৰাবলৈ যোৱাৰ দৰে কথা। #'''সাতে পাতল, পাছে ঘন, ছয়ে তামোল, নদন বদন''' #'''সাত পো বাৰ নাতি, তেহে কৰিবা কুহিয়াৰ খেতি''' #''' সু জল বৰিষণা, সু মত্স্য দৰিকণা''' #'''সু তিৰী ফেদেলী, সু ফল কদলী''' #'''সাতোৰ সাতোৰ নিজ বাহু বলে, সাতুৰিব নোৱাৰিলে যা ৰসাতলে''': পানীত পৰি সাতোৰিব নোৱাৰিলে মৃত্যু নিশ্চিত। অৰ্থাৎ নিজৰ বাহু বলে কোনো কাম কৰিব নোৱাৰি আনৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি থাকিলে একো ফল লাভ কৰিব নোৱাৰি। #'''সাপে নাপাহৰে কঁকালৰ কোব, মাকে নাপাহৰে পুত্ৰৰ শোক''': সাধাৰণতে সাপৰ স্মৃতি শক্তি অতি প্ৰখৰ। কোনোবা ব্যক্তিয়ে সাপক অনিষ্ট কৰিলে সেই ব্যক্তি জনক কেতিয়াও নাপাহৰে আৰু আক্ৰমণ কৰিবৰ কাৰণে প্ৰস্তুত হৈ থাকে। একেদৰে মাকৰ বাবে পুত্ৰত মৃত্যু কেতিয়াও পাহৰিব নোৱাৰা শোক। অৰ্থাৎ কোনোবা ব্যক্তিক আমি এবাৰ অপকাৰ কৰিলে সেই ব্যক্তিজনে যিমান ভাল হ'লেও সদায় মনৰ মাজত এটা ক্ষোভ ৰাখি থয় আৰু সুবিধা পালে অন্যায় কৰিবলৈ নাপাহৰে। #'''সাপৰ লেখা, বাঘৰ দেখা''' #'''সাপ হৈ খোটা, বেজ হৈ জৰা''': নিজেই অন্যায় কৰি শেষত ভালৰি লগাবলৈ বা আনক দেখুৱাবলৈ তাৰ প্ৰতিকাৰৰ ব্যৱস্থা কৰা। #'''সেই ৰামো নাই, সেই অযোধ্যাও নাই''': এজন ভাল ব্যক্তিয়ে এটা ভাল পৰিবেশো সৃষ্টি কৰে। কিন্তু তেওঁৰ মৃত্যুৰ লগে লগে চাৰিওফালৰ পৰিবেশটোও এলাগি হৈ পৰে। অৰ্থাৎ কোনো ভাল বস্তুৰ লগতে তাৰ চাৰিওফালৰ আনুষাঙ্গিক বিষয়বস্তু বিলাকো শেষ হৈ যায়। #'''সীতা থাকিবলৈ ৰামো থাকিব লাগিব''' #'''সোণ বেছি দৰিদ্ৰ হোৱা''': এসময়ত ধণ সম্পত্তি আছিল, কিন্তু কালক্ৰমত দুখীয়া হৈ যোৱা। #'''সোণত সুৱগা চৰা''' #'''সমানে সমানে কৰিবা কাজ, হাৰিলে জিকিলে নাই লাজ''': সাধাৰণতে ৰণত হৰা জিকা থাকেই, কিন্তু নিজতকৈ শ্ৰেষ্ঠজনৰ লগত বা দুৰ্বলজনৰ লগত হৰা জিকা হ'লে কোনেও আত্মসন্তুষ্টি লাভ কৰিব নোৱাৰে। অৰ্থাৎ নিজৰ সমকক্ষ ব্যক্তিজনৰ লগত কাম কৰি, নিজৰ যোগ্যতা প্ৰতিপন্ন কৰি হৰা জিকা হ'লে কোনেও কাকো দোষ দিব নোৱাৰে বা আনৰ ওচৰতো লাজ পাব নোৱাৰে। # '''সময়ৰ টিকনি সদায় আগফালে''': সাধাৰণতে মানুহৰ টিকনি পাছফালে থাকে আৰু তাত সহজতে ধৰি মানুহক ৰখাব পাৰি। কিন্তু আগফালে থকা হ'লে কোনেও সেই কাম কৰিব নোৱাৰিলেহেঁতেন। একেদৰে সময়ৰ টিকনিডাল আগফালে থকা বাবে সময়ৰ গতিক কোনেও ধৰি ৰাখিব নোৱাৰে। অৰ্থাৎ আমি সময় থাকোঁতেই সকলোঁ কাম কৰা উচিত। ইয়াত টিকনি-ক কেৱল ধৰি ৰখাৰ সুবিধাজনক আহিলাৰ ক্ষেত্ৰত ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে। #'''সিয়নীত শুৱা, ভটিয়নি পানীত যোৱা''': পানীৰ সোঁতৰ লগত সাধাৰণতে মিলি যাবলৈ সহজ। তাৰ বাবে বেছি কষ্ট কৰিব নালাগে। অৰ্থাৎ বুদ্ধিৰে সহজ ব্যৱস্থা গ্ৰহণ কৰি চলি থকা। <br>আনহাতে সিয়নীত শুৱা কথাষাৰৰ লগতো এটা [[সাধুকথা]] জড়িত হৈ আছে। এবাৰ তিনিজন ককাই-ভাইৰ মাজত সম্পত্তিৰ ভাগ কৰিব লগা হ'ল। সম্পত্তিৰ নামত এখন কম্বল আৰু এযোৰ বেজি-সূঁতা। কোনে কি ল'ব ভাবি থাকোঁতে আটাইতকৈ বুদ্ধিয়ক জনে গুলি-সূঁতা ল'লে আৰু বাকি দুজনক কম্বলখন ফালি ল'ব ক'লে। সেই মতে কাম হ'ল। কিন্তু ৰাতি ফটা কম্বল দুখন লৈ দুজনে টানি-টানি শুই থাকিল। কিন্তু বুদ্ধিয়কজনে দুয়োজনৰ মাজত শুবলৈ সোমাই বেজি-সূঁতাৰে দুয়োখন চিলাই আৰামত শুই থাকিল। #'''স্থান এৰিলে মান যায়''': নিজৰ থকা ঠাই এৰিলে সেই ঠাইত ইমান দিনে আৰ্জন কৰা মান ও এৰিব লাগে, কাৰণ নতুন ঠাইৰ মানুহে আপোনাৰ বিষয়ে নাজানে। <center><nowiki>[</nowiki>[[File:Nuvola apps download manager3.png|15px|link=#ফকৰা যোজনাৰ সংগ্ৰহ]] [[#ফকৰা যোজনাৰ সংগ্ৰহ|ওপৰলৈ যাওক]]<nowiki>]</nowiki></center> == শ == #'''শ পাপে জ্বৰ, হাজাৰ পাপে খৰ''': ভগবানে আপোনাৰ পাপৰ হিচাপ সৰু সৰু ৰোগৰ দ্বাৰা দিয়ে। #'''শালৰ মাজত শিঙি ওলোৱা''' #'''শাল শিঙৰি কহিৰৰ এফাল, ইকৰাই বোলে নিতিতিলে নুশুকালে ময়ো যাও কত কাল''': নিৰ্মাণ সামগ্ৰী হিচাবে ইকৰা একেবাৰে দুৰ্বল, কিন্তু ঠিকভাবে ৰ’দ-বৰষুণৰ পৰা বছালে ইও বহুদিন যায়। #'''শেনতো হৈ গৈ ফেঁচাতো হৈ ঘূৰি অহা''': দম্ভালি মাৰি কিবা কাম এটা কৰিম বুলি গৈ বিফল হৈ ঘূৰি অহা। #'''শুই থকা শিয়ালে হাঁহ ধৰিব নোৱাৰে''': কিবা এটা পাবলে হলে কাম কৰিব লাগিব। #'''শগুনৰ শাওত বুঢ়া গৰু নমৰে''' #'''শাকত নাখাই লোণ, পিটিকাত যায় তিনিগুণ''': সৰু সৰু খৰচ এৰাব চেষ্টা কৰা, কিন্তু ডাঙৰ খৰচ কৰা। <br>আগৰ দিনত লোণ বহুমূল্য সামগ্ৰী আছিল, যিহেতু ইয়াক অসমত পোৱা নগৈছিল সেই বাবে বাহিৰৰ পৰা আমদানী কৰা হৈছিল। সেয়েহে লোণ কমকৈ ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ শাকত লোণ নিদিয়াকে বনোৱা হল, কিন্তু পিটিকা লোণ নোহোৱাকে খাব নোৱাৰা কাৰণে তাত লোণ দিব লগা হল, এতিয়া শাকত যিমান লোণ লাগিলহৈ পিটিকাত তাতকৈ বেছি লোণ লাগিব। #'''শাহু-বোৱাৰীৰ ঘৰ, কোনে খালে দৈ-সৰ''': শাহু বোৱাৰীৰ মাজত দ্বন্দ্ব যিকোনো সৰু সৰু কাৰণতে হয়। ঘৰখনত কোনো এটা বস্তু ইফাল সিফাল হ'লেও সাধাৰণতে শাহু-বোৱাৰীয়ে পৰস্পৰক সন্দেহৰ দৃষ্টিৰে চায়।<ref>উক্ত ফকৰাটোৰ মাজতো সোমাই থকা এটা কাহিনী হৈছে: এদিন এঘৰ মানুহৰ পৰিয়ালত হাহাকাৰ লাগিল। এটা বাটিত বোৱাৰীয়েকে গাখীৰৰ সৰ কাঢ়ি থৈ গৈছিল। শাহুয়েকেও গাখীৰ কিনি আনি ঘৰতে দৈ কৰিছিল। হঠাৎ আবেলি সময়ত দেখা গ'ল দৈখিনি নাই। ঘৰখনত মাথোঁ দুটা প্ৰাণী। শাহুৱেক আৰু বোৱাৰীয়েক। মেকুৰীকো দোষ দিব নোৱাৰি, মেকুৰীয়ে গাখীৰ খায় কিন্তু দৈ মুখতে নিদিয়ে। বোৱাৰীয়েকে ক'লে - বান্দৰ আহিছিল নেকি? চহৰৰ মাজমজিয়াত বান্দৰ কেতিয়া দেখিছিলা? শাহুয়েকে উত্তৰ দিলে। <br>ইয়াৰ পিছতে শাহু-বোৱাৰীৰ মনত পৰস্পৰৰ প্ৰতি সন্দেহ হ'ল। বোৱাৰীয়েকে ক'লে আপুনিহে ক'ৰবাত থৈ পাহৰিলে। তাকে শুনি শাহু গৰগৰাই উঠিল। এনেতে কাষৰ ঘৰৰ মহিলাগৰাকী আহি ক'লে যে, তেওঁৱেই অলপ দৈ বিচাৰি আহি মাত লগাই কাকো নাপাই লৈ গৈছিল। এতিয়া দিবলৈ আহিছে। ইয়াৰ পিছত শাহু-বোৱাৰীয়ে পৰস্পৰৰ মুখলৈ চাই মুখ টিপি হাঁহিলে। </ref> #'''শিয়ালৰ জাক জাক, সিংহৰ এটাই যথেষ্ট''': সিংহ যথেষ্ট শক্তিশালী চিকাৰী প্ৰাণী, ইয়াক বনৰ সকলো জন্তুৱেই ভয় কৰে, আনহাতে শিয়ালে নিজে চিকাৰ নকৰে, আনে চিকাৰ কৰি খাই এৰি থৈ যোৱা মাংস খায়। বহুকেইটা শিয়াল একেলগে থাকিলেও অকলশৰীয়া সিংহ এটাকে ভয় কৰে। অৰ্থাৎ বহুকেইজন সাধাৰণ মানুহ থকাতকৈ এজন শক্তিশালী মানুহেই যথেষ্ট। #'''শত্ৰু জ্ঞান কৰি বান্ধিবা, মিত্ৰ জ্ঞান কৰি নিবা''' #'''শুনা কথাত নিদিবা কাণ, দেখিলেও ল'বা তিনিটা প্ৰমাণ''' #'''শুকান জেওৰা খৰিৰ ৰস চেপি উলিওৱা''' #'''শূন্যত গডা ঘূৰোৱা বীৰ''': দূৰৰ পৰা হুঙ্কাৰ কৰি আচল যুদ্ধলৈ যাব ভয় কৰা লোক। <center><nowiki>[</nowiki>[[File:Nuvola apps download manager3.png|15px|link=#ফকৰা যোজনাৰ সংগ্ৰহ]] [[#ফকৰা যোজনাৰ সংগ্ৰহ|ওপৰলৈ যাওক]]<nowiki>]</nowiki></center> == হ == #'''হাতীয়ে খায় যিমান লাডেও সিমান''': প্ৰত্যেকেই নিজৰ সামৰ্থ আৰু যোগ্যতা অনুসৰি খৰচ কৰিব লাগে। #'''হাতত নাই কণটো, বৰ সবাহলৈ মনটো''': হাতত ফুটাকড়ি এটাও নোহোৱাকে ডাঙৰ কামলৈ মন মেলা স্বভাৱ। মনৰ অলীক কল্পনা। #'''হাতৰ কুঠাৰ ভৰিত মাৰ''': নিজেই নিজৰ অপকাৰ কৰা। #'''হাতী চোৰ আগে আগে যায় বেঙেনা চোৰক ধৰি কিলায়''': হাতী চোৰেই হওক বা বেঙেনা চোৰেই হওক সকলোৱেই অপৰাধী। কিন্তু ডাঙৰ অপৰাধী কিবা প্ৰকাৰে সাৰি যায় আৰু ধৰা নপৰে, কিন্তু সৰু-সুৰা অপৰাধীবোৰ হে ধৰা পৰে। #'''হাবিৰ জুই দেখি, মনৰ জুই নেদেখি''': হাবিত জুই লাগিলে সকলোৱে দেখা পায়, কিন্তু মানুহৰ অন্তৰত থকা দুখঃ কষ্ট বাহিৰৰ পৰা কোনেও উমান পাব নোৱাৰে। #'''হাড় নাইকিয়া জিভা, কয় কিবা কিবা''': নক’বলগিয়া কঠা এটা কৈ পিছত জিভা পিছলা বুলি কোৱা। #'''হাড়ত বন গজা''': বহু পুৰণি হোৱা। #'''হাঁহ চোৰৰ মূৰত পাখি, কঁঠাল চোৰৰ আঠায়ে সাক্ষী''': হাঁহ চোৰ কৰিবলৈ যাওঁতে ক'ব নোৱাৰাকৈয়ে ক'ৰবাত পাখি লাগি থাকে আৰু কঁঠাল খাওঁতে মুখত কিবা প্ৰকাৰে আঠা লাগিবই। অৰ্থাৎ কিবা অপকৰ্ম কৰাৰ পিছত ক'ৰবাত নহয় ক'ৰবাত চিন থাকি যায়। #'''হাঁহৰ ওপৰত শিয়াল ৰজা''': প্ৰতিজন দুৰ্বল ব্যক্তিৰ ওপৰত সেই জনতকৈ অলপ সবল ব্যক্তিজনে নিজৰ ক্ষমতা প্ৰতিপন্ন কৰা। #'''হ’ব চলি, বুলিব বাপ, তেহে গুচিব মনৰ তাপ''' #'''হৰিণাৰ মাংসই বৈৰী''': হৰিণাৰ মাংস অতি উত্তম মাংস। সেই মাংসৰ কাৰণেই হৰিণা সহজতে চিকাৰীৰ চিকাৰত পৰে। এতেকে কেতিয়াবা কোনো মানুহৰ নিজস্ব ধন-সম্পত্তিয়েই নিজৰ বিপদ নমায় আনে। #'''হলা গছ দেখিলে সকলোৱে বাগি কুঠাৰ মাৰে''': গছ হালি থকিলে কাটি তাক বগৰাবলৈ সহজ হয়। আনহাতে তাৰ বাবে বেছি কষ্ট কৰিবও নালাগে। সেই দৰে কোনো দুৰ্বলি লোকক তাৰ দুৰ্বলতাৰ সুযোগ গ্ৰহণ কৰি সকলোৱে অপকাৰ কৰিবলৈ আগবাঢ়ে। #'''হস্তিৰো পিছলে পাৱ, সজ্জনৰো বুৰে নাৱ''': ডাঙৰ বা মহৎ লোকৰো কেতিয়াবা কোনো কথাত ভুল হ'ব পাৰে। #'''হস্তিৰো লাড দেখি শহাই ফাৰে মাৰ্গ''': আনৰ উন্নতি, সুখ, আনন্দ দেখি নিজৰ সক্ষমতালৈ নাচাই তাক জোৰ কৰি পাব বিচাৰি নিজে কষ্ট পোৱা। #'''হয় পো মুখে, নহয় পো গুফে, হয় পো ধনী, নহয় পো লনি''': ইয়াত এজন পুৰুষৰ চাৰিটা গুণ থাকিলে কেতিয়াও বিপদত নপৰাৰ কথা প্ৰকাশ কৰিছে। যদি এজন মানুহে সুন্দৰ কথা ক'ব পাৰে, নাইবা গুফযুক্ত অৰ্থাৎ পৌৰষত্ব থাকে, যদি ধনী হয় নাইবা দেখিবলৈ সুন্দৰ হয় তেনেহ'লে তেওঁ যিকোনো এটা গুণ কাৰ্যত খটোৱাই নিজৰ বংশ ৰক্ষা কৰিব পাৰিব। #'''হাঁহেৰেও ৰাজী, মাঁহেৰেও ৰাজী''': যিকোনো কথাতে সন্তুষ্ট হোৱা। #'''হুলেৰেহে হুল কাঢ়িব পাৰি''': কাৰোবাক পৰাস্ত্ৰ কৰিব হ'লে তাৰ সমানেই শক্তি থাকিব লাগে। <center><nowiki>[</nowiki>[[File:Nuvola apps download manager3.png|15px|link=#ফকৰা যোজনাৰ সংগ্ৰহ]] [[#ফকৰা যোজনাৰ সংগ্ৰহ|ওপৰলৈ যাওক]]<nowiki>]</nowiki></center> ==তথ্যসূত্ৰ== {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগ == * {{wikiquote}} *[http://ia700301.us.archive.org/22/items/someassameseprov00gurdrich/someassameseprov00gurdrich.pdf কেপ্টেইন পি আৰ গৰ্ডনৰ সংকলিত ১৮৯৬ চনত প্ৰকাশিত ফঁকৰা যোজনাৰ কিতাপ "Some Assamese Proverbs"] *[http://www.xahitya.org/2011/10/17/%E0%A6%95%E0%A6%BF%E0%A6%9B%E0%A7%81%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8-%E0%A6%85%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE-%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A7%B0%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%A6-%E0%A6%AC/ Some Assamese proverbs কিতাপখনৰ ইউনিক’ড ৰূপান্তৰ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111101053330/http://www.xahitya.org/2011/10/17/%E0%A6%95%E0%A6%BF%E0%A6%9B%E0%A7%81%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8-%E0%A6%85%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE-%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A7%B0%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%A6-%E0%A6%AC/ |date=2011-11-01 }} {{অসমীয়া ভাষা}} [[শ্ৰেণী:অসমৰ ভাষা আৰু লিপি]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া লোকসাহিত্য]] 2z1twmxoy5ay07nix3rigqsu4clr8oz 0 2854 514608 512026 2025-06-03T08:28:57Z Kandarpajit Kallol 6257 /* তথ্য সংগ্ৰহ */ 514608 wikitext text/x-wiki '''সাঁথৰ''' ({{Lang-en|Riddle}}) হৈছে দ্বৈত অৰ্থ বা অস্পষ্ট অৰ্থ থকা এক বাক্য, প্ৰশ্ন বা খণ্ড-বাক্য, যাক প্ৰহেলিকাৰ ৰূপত সমাধান কৰিবৰ বাবে আগবঢ়োৱা হয়। সাঁথৰত বক্তব্য লুপ্ত থাকে অৰ্থাৎ ই গুপ্ত বা গোপনীয় অৰ্থযুক্ত কথাহে।<ref name="লোকসাহিত্য">{{cite book | title=অসমৰ লোকসাহিত্য | publisher=ষ্টুডেণ্টছ ষ্টোৰচ্ | author=শৰ্মা, শশী | authorlink=অসমৰ লোক সমাজ আৰু লোকসাহিত্য | year=১৯৯৩ | pages=৩২১ | isbn=81-85905-23-1}}</ref> কোনো এটা প্ৰশ্নৰ উত্তৰ পোনপটীয়াভাৱে নিবিচাৰি ইয়াত আওপকীয়াকৈ উত্তৰ বিচৰা মানুহজনক প্ৰশ্ন কৰা হয়। সাধাৰণতে প্ৰশ্নটোৰ মাজতে ইয়াৰ উত্তৰ সোমাই থাকে যদিও সেই কথা অলপ চিন্তা কৰিলেহে বিচাৰি পোৱা যায়। সাঁথৰ হৈছে মানুহৰ খেয়ালি মনৰ পৰিচায়ক। সাঁথৰসমূহ মানুহৰ মুখেমুখে প্ৰচলিত হৈ থাকে আৰু সাধাৰণতে শিশুৰ মনোৰঞ্জনৰ কাৰণে ব্যৱহাৰ কৰা হয়। সাঁথৰৰ গুপ্ত অৰ্থ ভেদ কৰিব নোৱাৰিলে সাঁথৰৰ পৰা আনন্দ লাভ কৰাটো টান হৈ পৰে। সাঁথৰৰ উত্তৰ দিবলৈ চিন্তন আৰু মননৰ আৱশ্যক।<ref name="লোকসাহিত্য"/> সাঁথৰ শব্দৰ প্ৰতিশব্দৰূপে “দৃষ্টান্ত’’ বা “দিষ্টান’’ ব্যৱহাৰ কৰা হয়। সাঁথৰ প্ৰহেলিকাময় প্ৰশ্ন, সোধোঁতাই উত্তৰ নজনাসকলক বিভ্ৰান্ত কৰিবলৈ আৰু তেওঁলোকৰ উদ্ভাৱনী শক্তি পৰীক্ষা কৰিবলৈ চাতুৰীৰে প্ৰশ্ন নিক্ষেপ কৰে। সাঁথৰত পৰস্পৰ বিৰোধী বৰ্ণনা বাক্যৰ স্থিতি লক্ষ্য কৰা যায়।<ref name="মৌখিক">{{cite book | title=জনকৃষ্টিৰ ৰূপৰেখা | publisher=জ্যোতি প্ৰকাশন | author=শৰ্মা, নবীনচন্দ্ৰ | authorlink=মৌখিক সাহিত্য:দৰং জিলাৰ বিশেষ উল্লিখনৰ সৈতে | year=২০০১}}</ref> ==সাঁথৰৰ বৈশিষ্ট্য== মানুহৰ দৈনন্দিন অভিজ্ঞতালব্ধ জ্ঞানৰ পৰা সৃষ্ট এক সাহিত্য। আন আন সাহিত্যৰ দৰে সাঁথৰৰো কিছুমান বৈশিষ্ট্য লক্ষ্য কৰা যায়। (১) সাঁথৰত ৰূপক বা প্ৰতীকৰ মাজত বৈপৰীত্য বা বিৰোধ থাকে। (২) সাঁথৰত প্ৰতীক বা ৰূপক অসম্পূৰ্ণ। (৩) বৰ্ণনাৰ আধিক্যৰ জৰিয়তে পৰিস্ফুট বিৰোধ আৰু (৪) মিথ্যা ৰূপক বা প্ৰতীকৰ জৰিয়তে পৰিস্ফুট বিৰোধ।<ref name="মৌখিক"/> ==সাঁথৰৰ প্ৰকাৰ== সাঁথৰৰ উপস্থাপন বা বাক্যৰীতিলৈ চাই ইয়াৰ কেইবাটাও প্ৰকাৰ নিৰ্ণয় কৰিব পাৰি। যেনে: বৰ্ণনাত্মক সাঁথৰ, টেটকুটিমূলক সাঁথৰ, জ্ঞানমূলক প্ৰশ্ন বা সাঁথৰ, সমস্যাপ্ৰধান সাঁথৰ আৰু ছল-সাঁথৰ। বৰ্ণনাত্মক সাঁথৰত প্ৰশ্ন প্ৰহেলিকাময় ভাষা আৰু বৰ্ণনাৰ সহায়ত উপস্থাপন কৰা হয়। যেনে: গল আছেই ঠেং নাই</br>কাণ আছেই চকু নাই</br>পেট আছেই হাত নাই</br>মুখ আছেই জিভা নাই</br>এইটো কি বস্তু ভাই। উত্তৰ: কলহ বা ঘটি। টেঁটকুটিমূলক প্ৰশ্ন বা সাঁথৰত সাঁথৰৰ শেষৰ বাক্যটোৱেই প্ৰকাৰ্য সাধন কৰে। যেনে: কি হাতীৰ শুঁৰ নাই? উত্তৰ: গুৱাহাটীৰ। আকৌ জ্ঞানমূলক সাঁথৰ বা প্ৰশ্নত উত্তৰটো সম্বন্ধে আগতেই জ্ঞান থকা হ’ব লাগিব। যেনে: বায়ুতকৈ বেগী কি? উত্তৰ: মন। তেনেদৰে সমস্যাপ্ৰধান সাঁথৰত একোটা সমস্যা ডাঙি ধৰা হয়। যেনে: ইঘৰৰো মাক-জীয়েক, সিঘৰৰো মাক-জীয়েক; পকা কল তিনিটা, গাই পতি কেইটা? উত্তৰ: এটাকৈ। ছল-সাঁথৰত ছল কৰি প্ৰশ্ন সোধা হয়। এই সাঁথৰক ব্যংগপ্ৰধান সাঁথৰো বোলে। যেনে: মাক লতা পতা, জীয়েক ফুলবাৰী, পুতেকৰ ভোচ্ ভোচ্ কৰে গাড়ী।</br>সেইটোনো কি অদ্ভুত প্ৰাণী কোৱাচোন ভাবি-গুণি। উত্তৰ: কোমোৰা<ref name="মৌখিক"/> ==দেশ আছে মাটি নাই। নদী আৰু পানি নাই। == কেইটিমান অসমীয়া ভাষাত প্ৰচলিত সাঁথৰ উত্তৰেৰে সৈতে তলত দিয়া হ’ল: #চুই চা চুই চা, চুই দিলে পইছা (কেৰেলুৱা) #ৰঙাকৈ বামুণটি খোজ কাঢ়ে খৰ, পিছফালে দেখি আহিছোঁ বাঁহৰ তলত ঘৰ (আমৰলি পৰুৱা) #টিঁ টিঁ কৈ টিঞা, কঁকালটি চিঞা; হনুমন্ত ভাই, মানুহ খেদি যায় (বৰল) #মাকে বৰশী বায়, পুতেকে সৰগ চায় (বাঁহ গছ আৰু বাঁহ গাজ) #মাক জুটুলী পুতুলী, পুতেক চোকা টেকেলা? (জলকীয়া গছ (মাক) আৰু জলকীয়া (পুতেক)) #টুপ টুপ টুপলি, সময় গ'ল উকলি"/"টুপ টুপ টুপলি পানী পালে মুকলি (জাল) #বগা বগা চাহাবে ৰঙা-ক’লা টুপি পিন্ধে,এক ঘোচা মাৰি দিলে জ্বলি-পকি উঠে (দিয়াচলাই (জুইশলা)) #কাণত ধৰি নাকত বহে? (বিতচকু, চশমা) #এজনী কলী গাই ঘাটে ঘাটে পানী খায়? (বৰশী) #ওপৰৰ পৰা পৰিল বাঘিণী, চাৰি ঠেং মেলি হ'ল গাভিনী (আঁঠুৱা) #কি বস্তু টানিলে চুটি হয় নাটানিলে দীঘল হয়? (বিড়ি) #কি বস্তু কাটিলে দীঘল হয়? (নলা (drain)) #চিত পখিলা..চিত পখিলা..তিনি মূৰ দহ ঠেঙ ক’ত দেখিলা (হাল বাওঁতে, হালোৱা, আৰু দুটা গৰু) #এডাল মাৰলি দুখন চাল, নবন্ধাকৈ থাকে সৰ্বতিকাল (কলাপাত) #হাবিত কাঁহে ওলাই নাহে (কুঠাৰ) #ৰজাৰ লাঠী ঘন ঘন গাঁঠি (কুঁহিয়াৰ) #এঠেঙীয়া বগলী,নিতৌ নাচে গধূলি (বিচনী) #এডাল খেৰে ঘৰটো বেৰে (চাকি নাইবা মমবাতি) #ৰজাৰ বাৰীলৈ গলো, ফুল দেখি চমক খালোঁ, ফুললৈকে মেলিলো হাত, ফুল গ’ল ১৮ হাত (জোনাকী পৰুৱা) #আগ তিতা গুৰি মৌ, কি কৰিছা ভাবুলী বৌ (কুহিঁয়াৰ) #ওপজিয়ে লৰ মাৰে কোন ('জেঠী পোৱালি) #ওপজিয়ে জপিয়ায় কোনে? (আখৈ) #এনু এনু এনু, ধৈইৰবান্নাই ঠেনু (ডিমা/কণী ([[নলবাৰী জিলা|নলবাৰী অঞ্চলত]] প্ৰচলিত)) #মাত আছে মানুহ নাই, ঘৰ আছে দুৱাৰ নাই/ঘৰ আছে দুৱাৰ নাই,মাত আছে মানুহ নাই (ৰেডিঅ') #উপৰোৰ পাই পৰিল টেকলী, টেকলীৰ ভিতৰোত সাতগাণ্ডা ভেকুলী (কঁঠাল ([[নলবাৰী জিলা|নলবাৰী অঞ্চলত]] প্ৰচলিত)) #কনকৰ নকৰ কাটি পাঠাৰ কাটি পা, লবংগৰ বংগ কাটি নাচি নাচি খা/লবংগৰ বংগ কাটি মজা মাৰি খা (কঁঠাল) #জলত জন্ম স্থলত বাস, মাকে চুলে হয় সৰ্বনাশ? (নিমখ) #পেট আছে পেটু নাই, মুখ আছে জিভা নাই (কলহ) #তিনিফালে তিনিজন, মাজতে নিৰঞ্জন, নিৰঞ্জনে কণী পাৰে কোনে কিমান খাব পাৰে? (চৌকা) #ওপজিয়েই বুঢ়া হয় কোন, নিকিনিলেও কিনা হয় কোন (বুঢ়া আঙুলি, কিনা (কেঞা) আঙুলি) #এক জোপা হন্যা,তাতেই আছে বন্যা,হন্যাই কণী পাৰে কোনে কিমান গণিব পাৰে? (ওকণি) #গুণ গুণ কৰে কিন্তু ভোমোৰা নহয়, লগুণ আছে কিন্তু বামুণ নহয়? (যঁতৰ) #আমাৰ ঘৰত এজনী বুঢ়ী আছে, যাওঁতে এগোৰ, আহোঁতে এগোৰ? (দুৱাৰডলি) #ৰজাৰ আলিবাট, তিয়াব পাৰি শুকুৱাব নোৱাৰি (জিভা) #দুই গছৰ গছৰ দুই ঠাল কজিয়া কৰি হয় লাল? এই সাঁথৰটোৰ উত্তৰ কি? (তামোল-পান) #ইয়াতে মাৰিলো টিপা, গড়গাঁও পালেগে শিপা (ভূঁইকপ/ অনাতাঁৰ) #কৈ মৰিল কোন, নকৈ মৰিল কোন, দি মৰিল কোন, নিদি মৰিল কোন (কৈ মৰিল জটায়ু (সীতাৰ বাৰ্তা ৰামক), নকৈ মৰিল জয়মতী (গদাপাণিৰ কথা ল'ৰা ৰজাক), দি মৰিল দধিচী (বৃত্ৰাসুৰ বধৰ বাবে নিজৰ হাড়), নিদি মৰিল দুৰ্যোধন (ৰাজ্য পাণ্ডৱক) #উপি উপি বাটত আছে চুপি (জোক) #ৰজাৰ আলিবাট মেলিব পাৰি জপাব নোৱাৰি ([[চোতাল]]) #পেট আছে পেটু নাই, মুখ আছে জিভা নাই (কলহ/টেকেলী ) #কাৰাক-কুৰুক কৰে, হেণ্ডচেক কইল্লি বমি কৰে (দমকল/টিউবেল ([[নলবাৰী জিলা|নলবাৰী অঞ্চলত]] প্ৰচলিত)) #খাল বিল শুকাই গ'ল, গছৰ আগত পানী ৰ'ল (নাৰিকল) #য'লৈ যোৱা মোক লগত লৈ যোৱা (ছাঁ/ছাঁয়া) #নদী আছে পানী নাই, চহৰ আছে মানুহ নাই (মানচিত্ৰ) #ঘৰৰ ভিতৰত ঘৰ, তাতে পৰি মৰ (আঁঠুৱা) #ক'লৈ যোৱা মোক মাৰি থৈ যোৱা (দুৱাৰ) #লিকি লিকি ডিমৰু চিকি চিকি পাত, পালেং বাবৰি ওঠৰ হাত (তামোল গছ) # লিকি লিকি ডিমৰু চিকি চিকি পাত, সূৰুযমুখে যাব লাগে ছয় মাহৰ বাট। (তামোল গছ)<ref>{{cite web | url=https://janambhumi.in/VFZSSk1VMVVUVDA9/%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A6%AE%E0%A7%8B%E0%A6%B2-%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A3-%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%A6.html | title=তামোল-পাণ সংবাদ | publisher=janambhumi.in | date=৩ আগষ্ট ২০১৭ | accessdate=৮ জুন ২০২২ | archivedate=2023-01-04 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20230104132003/https://janambhumi.in/VFZSSk1VMVVUVDA9/%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A6%AE%E0%A7%8B%E0%A6%B2-%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A3-%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%A6.html | deadurl=yes }}</ref> #গছৰ ওপৰত গছ,সেই গছৰ ওপৰত ও আকৌ গছ,সেই গছৰ ওপৰত আকৌ এডাল লাঠি,তাৰ ওপৰত হে লাগে গুটি,এইটি নো বাৰু কি গুটি (গছৰ ওপৰত গছ,সেই গছৰ ওপৰত ও আকৌ গছ,সেই গছৰ ওপৰত আকৌ এডাল লাঠি,তাৰ ওপৰত হে লাগে গুটি,এইটি নো বাৰু কি গুটি) #আহিছ আহ,যাৱ কেলেই, গৈছ যা, আহ কেলেই (কেচুঁৱাৰ দাঁত) #ইলিলিৎ চৰাইটোৱে বিলিলিৎ কৰে,সাগৰ দেখিলে পাংখা মেলে (জাল) #জন্ম অৱতাৰে মূৰত টুপী, কৃষ্ণ অৱতাৰে ভুলাই গোপী, ৰাম অৱতাৰে ৰাৱণ বধে,সেই তৰকাৰি ঘৰে ঘৰে (বাঁহ গছ ) #এটা নিগনি এশ ধান কুটে, নেগুৰত ধৰিলে জাপমাৰি উঠে। ([[ঢেঁকী]]) #এটা মাছৰ দুখন ফিচা, বুৰ মাৰিলেই সকলো মিছা। (নাও) #এক মাতৃৰ গৰ্ভত বহু পুত্ৰৰ সন্তান, মাতৃৰ গালত আঘাত কৰি পুত্ৰই এৰে প্ৰাণ। (জুইশলা) #কেঁচাতে লুথুপথুপ পকিলে টান, দিকচৌ দূৰলৈ তোক লৈ যাম। (পকী বাট) #পাও,পিঠি, চকু,কান,নাক,নাই ইতো আকো কি,কোৱা চোন ভাই (মানুহ) ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগ == * {{wikiquote}} [[শ্ৰেণী:সাহিত্য]] 7exvd71r6chytra5ym5ouuf90ygef0z 514609 514608 2025-06-03T08:29:10Z Kandarpajit Kallol 6257 514609 wikitext text/x-wiki '''সাঁথৰ''' ({{Lang-en|Riddle}}) হৈছে দ্বৈত অৰ্থ বা অস্পষ্ট অৰ্থ থকা এক বাক্য, প্ৰশ্ন বা খণ্ড-বাক্য, যাক প্ৰহেলিকাৰ ৰূপত সমাধান কৰিবৰ বাবে আগবঢ়োৱা হয়। সাঁথৰত বক্তব্য লুপ্ত থাকে অৰ্থাৎ ই গুপ্ত বা গোপনীয় অৰ্থযুক্ত কথাহে।<ref name="লোকসাহিত্য">{{cite book | title=অসমৰ লোকসাহিত্য | publisher=ষ্টুডেণ্টছ ষ্টোৰচ্ | author=শৰ্মা, শশী | authorlink=অসমৰ লোক সমাজ আৰু লোকসাহিত্য | year=১৯৯৩ | pages=৩২১ | isbn=81-85905-23-1}}</ref> কোনো এটা প্ৰশ্নৰ উত্তৰ পোনপটীয়াভাৱে নিবিচাৰি ইয়াত আওপকীয়াকৈ উত্তৰ বিচৰা মানুহজনক প্ৰশ্ন কৰা হয়। সাধাৰণতে প্ৰশ্নটোৰ মাজতে ইয়াৰ উত্তৰ সোমাই থাকে যদিও সেই কথা অলপ চিন্তা কৰিলেহে বিচাৰি পোৱা যায়। সাঁথৰ হৈছে মানুহৰ খেয়ালি মনৰ পৰিচায়ক। সাঁথৰসমূহ মানুহৰ মুখেমুখে প্ৰচলিত হৈ থাকে আৰু সাধাৰণতে শিশুৰ মনোৰঞ্জনৰ কাৰণে ব্যৱহাৰ কৰা হয়। সাঁথৰৰ গুপ্ত অৰ্থ ভেদ কৰিব নোৱাৰিলে সাঁথৰৰ পৰা আনন্দ লাভ কৰাটো টান হৈ পৰে। সাঁথৰৰ উত্তৰ দিবলৈ চিন্তন আৰু মননৰ আৱশ্যক।<ref name="লোকসাহিত্য"/> সাঁথৰ শব্দৰ প্ৰতিশব্দৰূপে “দৃষ্টান্ত’’ বা “দিষ্টান’’ ব্যৱহাৰ কৰা হয়। সাঁথৰ প্ৰহেলিকাময় প্ৰশ্ন, সোধোঁতাই উত্তৰ নজনাসকলক বিভ্ৰান্ত কৰিবলৈ আৰু তেওঁলোকৰ উদ্ভাৱনী শক্তি পৰীক্ষা কৰিবলৈ চাতুৰীৰে প্ৰশ্ন নিক্ষেপ কৰে। সাঁথৰত পৰস্পৰ বিৰোধী বৰ্ণনা বাক্যৰ স্থিতি লক্ষ্য কৰা যায়।<ref name="মৌখিক">{{cite book | title=জনকৃষ্টিৰ ৰূপৰেখা | publisher=জ্যোতি প্ৰকাশন | author=শৰ্মা, নবীনচন্দ্ৰ | authorlink=মৌখিক সাহিত্য:দৰং জিলাৰ বিশেষ উল্লিখনৰ সৈতে | year=২০০১}}</ref> ==সাঁথৰৰ বৈশিষ্ট্য== মানুহৰ দৈনন্দিন অভিজ্ঞতালব্ধ জ্ঞানৰ পৰা সৃষ্ট এক সাহিত্য। আন আন সাহিত্যৰ দৰে সাঁথৰৰো কিছুমান বৈশিষ্ট্য লক্ষ্য কৰা যায়। (১) সাঁথৰত ৰূপক বা প্ৰতীকৰ মাজত বৈপৰীত্য বা বিৰোধ থাকে। (২) সাঁথৰত প্ৰতীক বা ৰূপক অসম্পূৰ্ণ। (৩) বৰ্ণনাৰ আধিক্যৰ জৰিয়তে পৰিস্ফুট বিৰোধ আৰু (৪) মিথ্যা ৰূপক বা প্ৰতীকৰ জৰিয়তে পৰিস্ফুট বিৰোধ।<ref name="মৌখিক"/> ==সাঁথৰৰ প্ৰকাৰ== সাঁথৰৰ উপস্থাপন বা বাক্যৰীতিলৈ চাই ইয়াৰ কেইবাটাও প্ৰকাৰ নিৰ্ণয় কৰিব পাৰি। যেনে: বৰ্ণনাত্মক সাঁথৰ, টেটকুটিমূলক সাঁথৰ, জ্ঞানমূলক প্ৰশ্ন বা সাঁথৰ, সমস্যাপ্ৰধান সাঁথৰ আৰু ছল-সাঁথৰ। বৰ্ণনাত্মক সাঁথৰত প্ৰশ্ন প্ৰহেলিকাময় ভাষা আৰু বৰ্ণনাৰ সহায়ত উপস্থাপন কৰা হয়। যেনে: গল আছেই ঠেং নাই</br>কাণ আছেই চকু নাই</br>পেট আছেই হাত নাই</br>মুখ আছেই জিভা নাই</br>এইটো কি বস্তু ভাই। উত্তৰ: কলহ বা ঘটি। টেঁটকুটিমূলক প্ৰশ্ন বা সাঁথৰত সাঁথৰৰ শেষৰ বাক্যটোৱেই প্ৰকাৰ্য সাধন কৰে। যেনে: কি হাতীৰ শুঁৰ নাই? উত্তৰ: গুৱাহাটীৰ। আকৌ জ্ঞানমূলক সাঁথৰ বা প্ৰশ্নত উত্তৰটো সম্বন্ধে আগতেই জ্ঞান থকা হ’ব লাগিব। যেনে: বায়ুতকৈ বেগী কি? উত্তৰ: মন। তেনেদৰে সমস্যাপ্ৰধান সাঁথৰত একোটা সমস্যা ডাঙি ধৰা হয়। যেনে: ইঘৰৰো মাক-জীয়েক, সিঘৰৰো মাক-জীয়েক; পকা কল তিনিটা, গাই পতি কেইটা? উত্তৰ: এটাকৈ। ছল-সাঁথৰত ছল কৰি প্ৰশ্ন সোধা হয়। এই সাঁথৰক ব্যংগপ্ৰধান সাঁথৰো বোলে। যেনে: মাক লতা পতা, জীয়েক ফুলবাৰী, পুতেকৰ ভোচ্ ভোচ্ কৰে গাড়ী।</br>সেইটোনো কি অদ্ভুত প্ৰাণী কোৱাচোন ভাবি-গুণি। উত্তৰ: কোমোৰা<ref name="মৌখিক"/> ==দেশ আছে মাটি নাই। নদী আৰু পানি নাই। == কেইটিমান অসমীয়া ভাষাত প্ৰচলিত সাঁথৰ উত্তৰেৰে সৈতে তলত দিয়া হ’ল: #চুই চা চুই চা, চুই দিলে পইছা (কেৰেলুৱা) #ৰঙাকৈ বামুণটি খোজ কাঢ়ে খৰ, পিছফালে দেখি আহিছোঁ বাঁহৰ তলত ঘৰ (আমৰলি পৰুৱা) #টিঁ টিঁ কৈ টিঞা, কঁকালটি চিঞা; হনুমন্ত ভাই, মানুহ খেদি যায় (বৰল) #মাকে বৰশী বায়, পুতেকে সৰগ চায় (বাঁহ গছ আৰু বাঁহ গাজ) #মাক জুটুলী পুতুলী, পুতেক চোকা টেকেলা? (জলকীয়া গছ (মাক) আৰু জলকীয়া (পুতেক)) #টুপ টুপ টুপলি, সময় গ'ল উকলি"/"টুপ টুপ টুপলি পানী পালে মুকলি (জাল) #বগা বগা চাহাবে ৰঙা-ক’লা টুপি পিন্ধে,এক ঘোচা মাৰি দিলে জ্বলি-পকি উঠে (দিয়াচলাই (জুইশলা)) #কাণত ধৰি নাকত বহে? (বিতচকু, চশমা) #এজনী কলী গাই ঘাটে ঘাটে পানী খায়? (বৰশী) #ওপৰৰ পৰা পৰিল বাঘিণী, চাৰি ঠেং মেলি হ'ল গাভিনী (আঁঠুৱা) #কি বস্তু টানিলে চুটি হয় নাটানিলে দীঘল হয়? (বিড়ি) #কি বস্তু কাটিলে দীঘল হয়? (নলা (drain)) #চিত পখিলা..চিত পখিলা..তিনি মূৰ দহ ঠেঙ ক’ত দেখিলা (হাল বাওঁতে, হালোৱা, আৰু দুটা গৰু) #এডাল মাৰলি দুখন চাল, নবন্ধাকৈ থাকে সৰ্বতিকাল (কলাপাত) #হাবিত কাঁহে ওলাই নাহে (কুঠাৰ) #ৰজাৰ লাঠী ঘন ঘন গাঁঠি (কুঁহিয়াৰ) #এঠেঙীয়া বগলী,নিতৌ নাচে গধূলি (বিচনী) #এডাল খেৰে ঘৰটো বেৰে (চাকি নাইবা মমবাতি) #ৰজাৰ বাৰীলৈ গলো, ফুল দেখি চমক খালোঁ, ফুললৈকে মেলিলো হাত, ফুল গ’ল ১৮ হাত (জোনাকী পৰুৱা) #আগ তিতা গুৰি মৌ, কি কৰিছা ভাবুলী বৌ (কুহিঁয়াৰ) #ওপজিয়ে লৰ মাৰে কোন ('জেঠী পোৱালি) #ওপজিয়ে জপিয়ায় কোনে? (আখৈ) #এনু এনু এনু, ধৈইৰবান্নাই ঠেনু (ডিমা/কণী ([[নলবাৰী জিলা|নলবাৰী অঞ্চলত]] প্ৰচলিত)) #মাত আছে মানুহ নাই, ঘৰ আছে দুৱাৰ নাই/ঘৰ আছে দুৱাৰ নাই,মাত আছে মানুহ নাই (ৰেডিঅ') #উপৰোৰ পাই পৰিল টেকলী, টেকলীৰ ভিতৰোত সাতগাণ্ডা ভেকুলী (কঁঠাল ([[নলবাৰী জিলা|নলবাৰী অঞ্চলত]] প্ৰচলিত)) #কনকৰ নকৰ কাটি পাঠাৰ কাটি পা, লবংগৰ বংগ কাটি নাচি নাচি খা/লবংগৰ বংগ কাটি মজা মাৰি খা (কঁঠাল) #জলত জন্ম স্থলত বাস, মাকে চুলে হয় সৰ্বনাশ? (নিমখ) #পেট আছে পেটু নাই, মুখ আছে জিভা নাই (কলহ) #তিনিফালে তিনিজন, মাজতে নিৰঞ্জন, নিৰঞ্জনে কণী পাৰে কোনে কিমান খাব পাৰে? (চৌকা) #ওপজিয়েই বুঢ়া হয় কোন, নিকিনিলেও কিনা হয় কোন (বুঢ়া আঙুলি, কিনা (কেঞা) আঙুলি) #এক জোপা হন্যা,তাতেই আছে বন্যা,হন্যাই কণী পাৰে কোনে কিমান গণিব পাৰে? (ওকণি) #গুণ গুণ কৰে কিন্তু ভোমোৰা নহয়, লগুণ আছে কিন্তু বামুণ নহয়? (যঁতৰ) #আমাৰ ঘৰত এজনী বুঢ়ী আছে, যাওঁতে এগোৰ, আহোঁতে এগোৰ? (দুৱাৰডলি) #ৰজাৰ আলিবাট, তিয়াব পাৰি শুকুৱাব নোৱাৰি (জিভা) #দুই গছৰ গছৰ দুই ঠাল কজিয়া কৰি হয় লাল? এই সাঁথৰটোৰ উত্তৰ কি? (তামোল-পান) #ইয়াতে মাৰিলো টিপা, গড়গাঁও পালেগে শিপা (ভূঁইকপ/ অনাতাঁৰ) #কৈ মৰিল কোন, নকৈ মৰিল কোন, দি মৰিল কোন, নিদি মৰিল কোন (কৈ মৰিল জটায়ু (সীতাৰ বাৰ্তা ৰামক), নকৈ মৰিল জয়মতী (গদাপাণিৰ কথা ল'ৰা ৰজাক), দি মৰিল দধিচী (বৃত্ৰাসুৰ বধৰ বাবে নিজৰ হাড়), নিদি মৰিল দুৰ্যোধন (ৰাজ্য পাণ্ডৱক) #উপি উপি বাটত আছে চুপি (জোক) #ৰজাৰ আলিবাট মেলিব পাৰি জপাব নোৱাৰি ([[চোতাল]]) #পেট আছে পেটু নাই, মুখ আছে জিভা নাই (কলহ/টেকেলী ) #কাৰাক-কুৰুক কৰে, হেণ্ডচেক কইল্লি বমি কৰে (দমকল/টিউবেল ([[নলবাৰী জিলা|নলবাৰী অঞ্চলত]] প্ৰচলিত)) #খাল বিল শুকাই গ'ল, গছৰ আগত পানী ৰ'ল (নাৰিকল) #য'লৈ যোৱা মোক লগত লৈ যোৱা (ছাঁ/ছাঁয়া) #নদী আছে পানী নাই, চহৰ আছে মানুহ নাই (মানচিত্ৰ) #ঘৰৰ ভিতৰত ঘৰ, তাতে পৰি মৰ (আঁঠুৱা) #ক'লৈ যোৱা মোক মাৰি থৈ যোৱা (দুৱাৰ) #লিকি লিকি ডিমৰু চিকি চিকি পাত, পালেং বাবৰি ওঠৰ হাত (তামোল গছ) # লিকি লিকি ডিমৰু চিকি চিকি পাত, সূৰুযমুখে যাব লাগে ছয় মাহৰ বাট। (তামোল গছ)<ref>{{cite web | url=https://janambhumi.in/VFZSSk1VMVVUVDA9/%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A6%AE%E0%A7%8B%E0%A6%B2-%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A3-%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%A6.html | title=তামোল-পাণ সংবাদ | publisher=janambhumi.in | date=৩ আগষ্ট ২০১৭ | accessdate=৮ জুন ২০২২ | archivedate=2023-01-04 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20230104132003/https://janambhumi.in/VFZSSk1VMVVUVDA9/%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A6%AE%E0%A7%8B%E0%A6%B2-%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A3-%E0%A6%B8%E0%A6%82%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%A6.html | deadurl=yes }}</ref> #গছৰ ওপৰত গছ,সেই গছৰ ওপৰত ও আকৌ গছ,সেই গছৰ ওপৰত আকৌ এডাল লাঠি,তাৰ ওপৰত হে লাগে গুটি,এইটি নো বাৰু কি গুটি (গছৰ ওপৰত গছ,সেই গছৰ ওপৰত ও আকৌ গছ,সেই গছৰ ওপৰত আকৌ এডাল লাঠি,তাৰ ওপৰত হে লাগে গুটি,এইটি নো বাৰু কি গুটি) #আহিছ আহ,যাৱ কেলেই, গৈছ যা, আহ কেলেই (কেচুঁৱাৰ দাঁত) #ইলিলিৎ চৰাইটোৱে বিলিলিৎ কৰে,সাগৰ দেখিলে পাংখা মেলে (জাল) #জন্ম অৱতাৰে মূৰত টুপী, কৃষ্ণ অৱতাৰে ভুলাই গোপী, ৰাম অৱতাৰে ৰাৱণ বধে,সেই তৰকাৰি ঘৰে ঘৰে (বাঁহ গছ ) #এটা নিগনি এশ ধান কুটে, নেগুৰত ধৰিলে জাপমাৰি উঠে। ([[ঢেঁকী]]) #এটা মাছৰ দুখন ফিচা, বুৰ মাৰিলেই সকলো মিছা। (নাও) #এক মাতৃৰ গৰ্ভত বহু পুত্ৰৰ সন্তান, মাতৃৰ গালত আঘাত কৰি পুত্ৰই এৰে প্ৰাণ। (জুইশলা) #কেঁচাতে লুথুপথুপ পকিলে টান, দিকচৌ দূৰলৈ তোক লৈ যাম। (পকী বাট) #পাও,পিঠি, চকু,কান,নাক,নাই ইতো আকো কি,কোৱা চোন ভাই (মানুহ) ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগ == {{wikiquote}} [[শ্ৰেণী:সাহিত্য]] nt4s4zws8kp4mj8fy9a6ptl69nmw7pv 0 4102 514646 409121 2025-06-03T09:29:14Z Kandarpajit Kallol 6257 /* বাহ্যিক  সংযোগ */ 514646 wikitext text/x-wiki {{Infobox writer | name = নিৰুপমা বৰগোহাঞি | image = nirupama.jpg | birth_date = {{birth date and age|1932|3|17}} | birth_place = গুৱাহাটী, অসম | birth_name = নিৰুপমা তামুলী | death_date = | spouse = {{বিবাহ|[[হোমেন বৰগোহাঞি]]|12 March 1958|1977|end=div}} | nationality = ভাৰতীয় | occupation = সাংবাদিক, ঔপন্যাসিক | alma_mater = [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়]], [[কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়]] }} '''নিৰুপমা বৰগোহাঞি''' ({{lang-en|Nirupama Borgohain}}) একাধাৰে গল্পকাৰ, ঔপন্যাসিক আৰু ফ্ৰীলান্স সাংবাদিকৰূপে প্ৰসিদ্ধ। নিৰুপমা তামুলীয়ে (বিবাহ পূৰ্ব উপাধি) ছাত্ৰী অৱস্থাৰ পৰাই সাহিত্য চৰ্চ্চা কৰিবলৈ লয় যদিও "[[ৰামধেনু (আলোচনী)|ৰামধেনু]]"ত প্ৰকাশিত "এনথ্ৰ’প’ল’জিৰ সপোন" নামৰ গল্পটোৰেই পাঠকৰ দৃষ্টি আকৰ্ষণ কৰিবলৈ সক্ষম হয়। ১৯৯৬ চনত প্ৰকাশিত "[[অভিযাত্ৰী]]" গ্ৰন্থৰ বাবে তেখেতক [[সাহিত্য অকাডেমি বঁটা]] আৰু ২০০৩ চনত [[অসম উপত্যকা সাহিত্য বঁটা]] প্ৰদান কৰা হৈছিল। == জীৱনী== ===জন্ম=== নিৰুপমা বৰগোহাঞিৰ জন্ম হয় ১৯৩২ চনত [[গুৱাহাটী]]ৰ অৱস্থিত উজান বজাৰৰ জোৰপুখুৰীপাৰত।<ref name="vedantinirupama">{{cite web | url=http://www.vedanti.com/Legends/nirupama_bargohain.htm | title=Nirupama Bargohain | publisher=vedanti.com | date=22nd Aug 2011 | accessdate=February 24, 2013 | archivedate=March 4, 2016 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304032422/http://www.vedanti.com/Legends/nirupama_bargohain.htm | deadurl=yes }}</ref> তেখেতৰ পিতৃৰ নাম যাদৱ তামূলী আৰু মাতৃৰ নাম কাশীশ্বৰী তামূলী়। পিতৃ যাদৱ তামূলী অসম চৰকাৰৰ অধীনস্থ আয়কৰ বিভাগৰ এজন কৰ্মচাৰী আছিল আৰু মাতৃ এগৰাকী গৃহিনী আছিল।<ref name="vedantinirupama"/> ===শিক্ষা জীৱন=== গুৱাহাটীৰ [[উজান বজাৰ]]ত অৱস্থিত "উজানবজাৰ বালিকা বিদ্যালয়"ত তেখেতৰ শিক্ষাৰ্থী জীৱন আৰম্ভ হয়।<ref name="bipuljyotinirupama">{{cite web | url=http://www.bipuljyoti.in/authors/nirupama.html | title=FAIR AND FEARLESS - An profile of Nirupama Borgohain | publisher=bipuljyoti.in | accessdate=February 24, 2013 | author=Ditimoni Gogoi | archivedate=February 4, 2016 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160204025156/http://www.bipuljyoti.in/authors/nirupama.html | deadurl=yes }}</ref> পৰৱৰ্তীকালত তেখেতে "পানবজাৰ কন্যা উচ্চ মাধ্যমিক বিদ্যালয়"ত ৩ বছৰ কাল পঢ়ি পুনৰ উজান বজাৰৰ তাৰিণীচৰণ বিদ্যালয়ত নাম ভৰ্ত্তি কৰে।<ref name="bipuljyotinirupama"/> নিৰুপমা তামুলীয়ে [[কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়]]ৰ পৰা ইংৰাজী বিষয়ত স্নাতকোত্তৰ আৰু [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়]]ৰ পৰা অসমীয়াত বিষয়ত স্নাতকোত্তৰ উপাধি লাভ কৰে।<ref name="bipuljyotinirupama"/> ===কৰ্ম জীৱন=== নিৰুপমা বৰগোহাঞিৰ কৰ্মজীৱনৰ আৰম্ভণি হয় এগৰাকী শিক্ষয়ত্ৰীৰূপে। তেখেতে ১৯৫৬ -৫৭ চনত [[পাণ্ডু]]ত অৱস্থিত "নেতাজী বিদ্যাপীঠ"ত যোগদান কৰে।<ref name="bipuljyotinirupama"/> পৰৱৰ্তীকালত সেইসময়ৰ [[নলবাৰী মহাবিদ্যালয়]]ৰ অধ্যক্ষ প্ৰসিদ্ধ সাহিত্যিক [[ত্ৰৈলোক্যনাথ গোস্বামী]]ৰ নিমন্ত্ৰণক্ৰমে তেখেতে নলবাৰী মহাবিদ্যালয়ত অধ্যাপক পদত যোগদান কৰে।<ref name="bipuljyotinirupama"/> এবছৰ কাল তাত অধ্যাপনা কৰা পাছত [[মাজুলী]]লৈ যাব লগা হোৱাত চাকৰি ত্যাগ কৰে আৰু তিনিবছৰ তেনেদৰেই কটায়<ref name="bipuljyotinirupama"/>। তেখেতে কিছুবছৰ [[নৰ্থ লখিমপুৰ কলেজ|লখিমপুৰ মহাবিদ্যালয়]] আৰু [[যোৰহাট মহাবিদ্যালয়]]ত অধ্যাপক হিচাপে কাম কৰিছিল। ===বৈবাহিক জীৱন=== ১৯৫৮ চনৰ ১২ মাৰ্চত নিৰুপমা তামুলীৰ [[বিবাহ]] দীৰ্ঘদিনীয়া প্ৰেমসূত্ৰে [[হোমেন বৰগোহাঞি]]ৰ লগত নলবাৰীত সম্পন্ন হয়। তেওঁলোকৰ দুজন পুত্ৰ জন্ম পোৱাৰ কিছুবছৰ পাছত ১৯৭৭ চনত তেওঁলোকৰ মাজত বিবাহ বিচ্ছেদ ঘটে<ref name="bipuljyotinirupama"/>। ==সাহিত্যিক কৰ্মাৱলী== ১৯৬৮ চনৰপৰা "নীলাচল" কাকতৰ সহকাৰী সম্পাদিকা আৰু পৰৱৰ্তী কালত সাপ্তাহিক "জনজীৱন" আৰু "সাঁচিপাত" কাকতৰ সম্পাদকৰ দায়িত্ব বহন কৰে<ref>নতুন জানানে, শান্তনু কৌশিক বৰুৱা, পৃ-৮১ </ref>। * পুৱাৰ পূৰবী সন্ধ্যাৰ বিভাস (হোমেন বৰগোহাঞিৰ সৈতে যুটীয়াভাৱে লিখিত)<ref name="vedantinirupama"/>। * সেই নদী নীৰৱধি (১৯৬৭)<ref name="vedantinirupama"/> * এজন বুঢ়া মানুহ (১৯৬৬) * দিনৰ পাছত দিন (১৯৬৮) * হৃদয় এটা নিৰ্জন দ্বীপ (১৯৭০) * সামান্য অসামান্য (১৯৭১) * পুৱাৰ পূৰবী সন্ধ্যাৰ বিভাস, কেকটাছৰ ফুল (১৯৭১) * চিনাকি অচিনাকি, অন্য জীৱন (১৯৮৭) * গোসাঁই ঐ গোসাঁই ঐ (১৯৮৭) * চম্পাৱতী (১৯৯০) * এখন শ্ৰাদ্ধত আনন্দাশ্ৰু (১৯৯১) * পখী ঘূৰি যায় (১৯৯১) * [[অভিযাত্ৰী]] (১৯৯৩) * তিনিকন্যা (১৯৯৪) * একেই জোন, একেই বেলি (১৯৯৪) * নিজৰ পৰা নিলগত (১৯৯৬) * এলবামত হেৰোৱা ছবি (১৯৯৯) * ইপাৰৰ ঘৰ,সিপাৰৰ ঘৰ (২০০১) * পল্লৱীৰ পৃথিৱী (২০০২) * সৌগন্ধ (২০০৬) * অগ্ৰগামিনী (২০০৯) * অনন্যা (২০১০) * বিশ্বাস আৰু সংশয়ৰ মাজেদি (আত্মজীৱনী) <!--Abhijatri, Tini Kanya, Ekei Jon Ekei Beli, Nijor Pora Nilagat, Albamot Heroa Chobi, Sonali din Sonali Rati, Pakhi Ghuri Jai, Upanyas Sambhar 1 (1999), Upanyas Sambhar 2 (2000), Songandha, Anya Dwip, Anya Dhon, Galpa aru Naika.--> ==বঁটা আৰু সন্মান== * [[সাহিত্য অকাডেমি বঁটা]] লাভ (১৯৯৬) (গ্ৰন্থ- অভিযাত্ৰী)<ref>{{cite web | url=http://sahitya-akademi.gov.in/sahitya-akademi/showSearchAwardsResult.jsp?year=&author=&awards=AA&language=ASSAMESE| title=সাহিত্য অকাডেমি বঁটা বিজয়ী অসমীয়াসকলৰ তথ্য |publisher=সাহিত্য অকাডেমি | accessdate=নৱেম্বৰ ১৬, ২০১২}}</ref> * [[অসম উপত্যকা সাহিত্য বঁটা]] (২০০৩) * [[প্ৰবীণা শ‍ইকীয়া বঁটা]] (২০০০)<ref name="সাহিত্য">{{cite book | title=সাহিত্যৰ জ্ঞানকোষ | publisher=ৰেখা প্ৰকাশন | author=শান্তনু কৌশিক বৰুৱা | authorlink=শান্তনু কৌশিক বৰুৱা | year=২০১২ | location=গুৱাহাটী | pages=২৮৮, ৪২১ | isbn=978-81-923142-9-7}}</ref> * [[শাস্বতী বঁটা]] (১৯৮৭) * [[বাসন্তী দেৱী বৰদলৈ বঁটা]] * [[হেম বৰুৱা বঁটা]] (১৯৯৪) ==তথ্য&nbsp; সংগ্ৰহ== {{Reflist}} ==বাহ্যিক&nbsp; সংযোগ== {{wikiquote}} * [http://www.bipuljyoti.in/story/nirupama.html The Address] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110322152617/http://bipuljyoti.in/story/nirupama.html |date=2011-03-22 }} নিৰুপমা বৰগোহাঞি ৰচিত এটা চুটি গল্প (ইংৰাজীত) * [http://enajori.com/death-of-an-elephant-nirupama-borgohain/ Death of an Elephant] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130101190342/http://enajori.com/death-of-an-elephant-nirupama-borgohain/ |date=2013-01-01 }} নিৰুপমা বৰগোহাঞি ৰচিত এটা চুটি গল্প (ইংৰাজীত) * [https://www.youtube.com/watch?v=qn3vkj3JLYw নিৰুপমা বৰগোহাঞিৰ সৈতে এটা সাক্ষাৎকাৰ] {{অসমৰ প্ৰসিদ্ধ ব্যক্তি}} {{অসমীয়া ভাষাত সাহিত্য অকাডেমি বঁটা লাভ কৰা সাহিত্যিকসকল|state=collapsed}} {{অসম উপত্যকা সাহিত্য বঁটা}} [[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:জীৱিত ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া ঔপন্যাসিক]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া ভাষাৰ সাহিত্য অকাডেমি বঁটা বিজয়ী]] [[শ্ৰেণী:অসম উপত্যকা সাহিত্য বঁটা বিজয়ী]] 4rg6lvemozd0ynq9u46o0agnm8edgg2 0 4111 514658 491714 2025-06-03T09:37:33Z Kandarpajit Kallol 6257 514658 wikitext text/x-wiki {{Infobox writer <!-- for more information see [[:Template:Infobox writer/doc]] --> |image = Mamoni Raisom Goswami (cropped).JPG |imagesize = | name = মামণি ৰয়ছম গোস্বামী | caption = জানুৱাৰী ২০০৭ত গোস্বামী | pseudonym = | birth_name = ইন্দিৰা গোস্বামী | birth_date = {{birth date|df=yes|1942|11|14}} | birth_place = [[গুৱাহাটী]], [[অসম]] | death_date ={{death date and age|df=yes|2011|11|29|1942|11|14}}<ref name="toi">{{cite web | url=http://timesofindia.indiatimes.com/india/Jnanpith-award-winning-Assamese-litterateur-Indira-Goswami-dies/articleshow/10914222.cms | title=Jnanpith award winning Assamese litterateur Indira Goswami dies | publisher=Times of India | accessdate=November 29, 2011}}</ref> | death_place =[[গুৱাহাটী চিকিৎসা মহাবিদ্যালয়]], [[গুৱাহাটী]], [[অসম]], [[ভাৰত]]<ref name="toa">{{cite web | url=http://www.timesofassam.com/headlines/mamoni-roisom-goswami-passes-away/ | title=Mamoni Raisom Goswami passes away | publisher=Times of Assam | accessdate=November 29, 2011}}</ref> | occupation = লেখক, সম্পাদক, কবি, অধ্যাপিকা আৰু সমাজকৰ্মী | nationality = [[ভাৰত|ভাৰতীয়]] | period = ১৯৪২-২০১১ | genre = [[অসমীয়া সাহিত্য]] | subject = <!--Plight of the dispossessed (needs link. this editor couldn't quite find one easily at december 21, 2009 in [[India]] and abroad--> | movement = |notableworks = -''[[দঁতাল হাতীৰ উঁয়ে খোৱা হাওদা]]''<br/> -''[[চিন্নমস্তাৰ মানুহটো]]''<br/>-[[তেজ আৰু ধূলিৰে ধূসৰিত পৃষ্ঠা]]'' | influences = | influenced = [[মণিকুন্তলা ভট্টাচাৰ্য]], [[অৰূপ কুমাৰ নাথ]], [[জয়ন্ত শইকীয়া]], [[সঞ্জীৱ পল ডেকা]] আদি{{citation needed}} |spouse = মাধবেন ৰয়ছম আয়েংগাৰ (প্ৰয়াত) | signature = | website = }} '''মামণি ৰয়ছম গোস্বামী''' ({{lang-en|Mamoni Raisom Goswami}}, জন্ম:১৯৪২ – মৃত্যু:২০১১) হৈছে [[অসম]]ৰ এগৰাকী [[জ্ঞানপীঠ বঁটা]] বিজয়ী সাহিত্যিক। তেখেতৰ প্ৰকৃত নাম আছিল '''ইন্দিৰা গোস্বামী'''। সততে '''মামণি বাইদেউ''' হিচাবে তেখেতক জনা যায়।<ref>[http://indiragoswami.blogspot.com/2006/11/intimate-mornings-with-mamoni-baideo.html The Intimate Mornings with Mamoni Baideo;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120227195106/http://indiragoswami.blogspot.com/2006/11/intimate-mornings-with-mamoni-baideo.html |date=2012-02-27 }} Manjeet Barua, 6/11/2006; Retrieved 1/12/2011</ref> তেখেতে মাতৃভাষা [[অসমীয়া]]ৰ উপৰিও [[ইংৰাজী]] ভাষাতো সাহিত্যকৃতি সৃষ্টি কৰিছিল। ৰামায়ণী সাহিত্যৰ গৱেষক হিচাপে [[মাধৱ কন্দলী]]ৰ ৰামায়ণৰ গৱেষণাত ডক্টৰেট ডিগ্ৰী লাভ কৰা ড॰ গোস্বামীয়ে [[দিল্লী বিশ্ববিদ্যালয়]]ৰ আধুনিক ভাৰতীয় ভাষা বিভাগৰ অধ্যাপিকা স্বৰূপে অৱসৰ গ্ৰহণ কৰিছিল। গল্পকাৰ হিচাবে আত্মপ্ৰকাশ কৰা ড॰ গোস্বামীৰ ৰচনাৰ ভিতৰত উল্লেখযোগ্য উপন্যাস হৈছে [[অহিৰণ]], [[চেনাবৰ স্ৰোত]], [[নীলকণ্ঠী ব্ৰজ]], [[মামৰে ধৰা তৰোৱাল]], [[তেজ আৰু ধূলিৰে ধূসৰিত পৃষ্ঠা]], [[দঁতাল হাতীৰ উঁয়ে খোৱা হাওদা]], [[আধা লেখা দস্তাবেজ]], [[সংস্কাৰ]], [[উদয়ভানুৰ চৰিত্ৰ]] ইত্যাদি। তেখেতে ১৯৮২ চনত [[সাহিত্য অকাডেমি বঁটা]]<ref name="google books">{{cite web | url=http://books.google.co.in/books?id=sHklK65TKQ0C&pg=PA373&lpg=PA373&dq=Indira+Goswami,+Sahitya+Akademi&source=bl&ots=sPDV1j1sTc&sig=DXyp8QEuEWlcqTsRAJoJAFQbSk0&hl=en&ei=kQztSrbeD4OWkAXV29mZDw&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=7&ved=0CB0Q6AEwBg#v=onepage&q=Indira%20Goswami%2C%20Sahitya%20Akademi&f=false | title=A history of Indian literature: 1800-1910 Western impact: Indian responce | publisher=Google Books | accessdate=December 01, 2011 | author=Sisir Kumar Das, Sahitya Akademi}}</ref> আৰু ২০০০ চনত ভাৰতীয় [[জ্ঞানপীঠ বঁটা]]<ref>[http://www.hindu.com/thehindu/2002/02/25/stories/2002022501991300.htm Jnanpith award presented;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121107160219/http://www.hindu.com/thehindu/2002/02/25/stories/2002022501991300.htm |date=2012-11-07 }} The Hindu 25/02/2002; Retrieved 1/12/2011</ref> লাভ কৰিছিল। তেখেত ভাৰতৰ প্ৰথম Principal Prince Claus Laureate (২০০৮) আছিল।<ref>{{Cite web |title=Principal Prince Claus Award for Indira Goswami In a rare honour, |url=http://www.assamtimes.org/hot-news/2432.html |access-date=2011-11-29 |archivedate=2011-07-27 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110727022448/http://www.assamtimes.org/hot-news/2432.html |deadurl=yes }}</ref> অসমত জনপ্ৰিয় লেখিকাগৰাকীয়ে অসমৰ বিদ্ৰোহী সংগঠন [[সংযুক্ত মুক্তি বাহিনী, অসম]]ক অস্ত্ৰ-সম্বৰণ আৰু জনজীৱনলৈ প্ৰত্যাবৰ্তনৰ বাবে আহ্বান জনাই চৰকাৰ আৰু সংগঠনটোৰ আলোচনাৰ জৰিয়তে শান্তি স্থাপনৰ প্ৰচেষ্টাতো জড়িত আছিল। == জীৱন == ===শৈশৱ=== ১৯৪২ চনত মামণি ৰয়ছম গোস্বামীৰ [[গুৱাহাটী]]ত জন্ম হৈছিল। জন্মতে তেখেতৰ নাম আছিল ইন্দিৰা গোস্বামী। পিতৃৰ নাম আছিল [[উমাকান্ত গোস্বামী]] আৰু মাতৃৰ নাম অম্বিকা দেৱী। উমাকান্ত গোস্বামী এসময়ত [[কটন কলেজ]]ৰ অধ্যক্ষ থকাৰ উপৰিও পিছলৈ অসমৰ প্ৰথম শিক্ষাধিকাৰ হৈছিল।<ref name="xoixob">''মামণি ৰয়ছম গোস্বামীৰ ৰচনা সমগ্ৰ''- সম্পাদনা [[হেমন্ত কুমাৰ ভৰালী]]। ISBN : 978-81-7339-457-7। ''শৈশৱৰ আত্মকথা'' - মামণি ৰয়ছম গোস্বামী। পৃ.৪৬, ৫৫</ref> মামণি ৰয়ছমৰ সৰুকালচোৱা আমৰঙা সত্ৰত অতিবাহিত হৈছিল। তেখেতৰ খুৰাক চন্দ্ৰকান্ত গোস্বামী সত্ৰৰ সত্ৰাধিকাৰ আছিল। === শিক্ষা=== গুৱাহাটীৰ লতাশিল প্ৰাথমিক বিদ্যালয়, তৎকালীন অসমৰ ৰাজধানী [[শ্বিলং|শ্বিলঙৰ]] "পাইন মাউণ্ট স্কুল" আৰু পিছলৈ [[গুৱাহাটী]]ৰ তাৰিণীচৰণ বালিকা বিদ্যালয়ত মামণি ৰয়ছমে শিক্ষা গ্ৰহণ কৰিছিল। তেখেতে গুৱাহাটীৰ [[সন্দিকৈ বালিকা মহাবিদ্যালয়]]ৰ পৰা আই এ পাচ কৰে।<ref name="xoixob"/> ১৯৬০ চনত [[অসমীয়া ভাষা]] 'মেজৰ' হিচাবে [[কটন কলেজ]]ৰ পৰা স্নাতক ডিগ্ৰী লাভ কৰে। তাৰ পিছত ১৯৬৩ চনত তেওঁ [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়]]ৰ পৰা স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী অৰ্জন কৰে। === বৈবাহিক আৰু বৃন্দাবনী জীৱন === ১৯৬২ চনত হিন্দুস্তান কন্‌ষ্ট্ৰাক্‌শ্যন কোম্পানীৰ অভিযন্তা হিচাপে [[ব্ৰহ্মপুত্ৰ]]ৰ [[শৰাইঘাট দলং]] নিৰ্মাণ কৰিবলৈ মাধৱেন ৰয়ছম আয়েংগাৰ অসমলৈ আহিছিল। ১৯৬৩ চনৰ চ’ত মাহত মাধৱেনে মামণি ৰয়ছম গোস্বামীক বিয়াৰ প্ৰস্তাৱ দিছিল।<ref name="যুগ্মজীৱন">{{cite journal | title=মামণি ৰয়ছমৰ যুগ্মজীৱন | journal=দৈনিক জনমভূমি| year=২০১১ | month=৩০ নৱেম্বৰ | pages=১০ পৃষ্ঠা}}</ref> ১৯৬৫ চনৰ অক্টোবৰ মাহত জগলীয়াৰ পাৰৰ সত্ৰত মামণি ৰয়ছম গোস্বামী আৰু মাধৱেন আয়েংগাৰৰ হিন্দু ৰীতি-নীতি মতে বিবাহ সম্পন্ন হয়। তাৰ পিছত স্বামীৰ লগত তেওঁৰ কৰ্মক্ষেত্ৰ কাশ্মীৰলৈ গুচি যায়। পিচে বিবাহৰ ১৮ মাহৰ পাচতে ১৯৬৭ চনৰ ১৫ এপ্ৰিলৰ পুৱতি নিশা এক পথ দুৰ্ঘটনাত মাধৱেনৰ অকাল মৃত্যু হয়।<ref name="যুগ্মজীৱন" /><ref name=blog>[http://indiragoswami.blogspot.com/2008/10/indira-goswami-and-womens-empowerment.html Indira Goswami and Women’s Empowerment;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120227195048/http://indiragoswami.blogspot.com/2008/10/indira-goswami-and-womens-empowerment.html |date=2012-02-27 }} Malashri Lal, 3 Oct 2008; Retrieved 1/12/2011</ref> এই ঘটনাই মামণি ৰয়ছমৰ জীৱন আৰু সাহিত্যত সুদূৰপ্ৰসাৰী প্ৰভাব পেলায়। বিপৰ্য্যস্ত মামণি ৰয়ছম মানসিকভাবে বিষাদগ্ৰস্ত হৈ পৰিছিল। ১৯৮৮ চনত প্ৰকাশ পোৱা আত্মজীৱনী [[আধা লেখা দস্তাবেজ]]ত তেওঁ লিখিছে যে হতাশাত তেওঁ কেতিয়াবা আনকি আত্মহত্যাৰ কথাও ভাবিছিল।<ref name=blog></ref> তেওঁক সান্তনা দিবলৈ শৈশৱৰ স্মৃতি আৰু দেউতাকৰ চিঠিৰ বাহিৰে অন্য কোনো সমল নাছিল।<ref>[http://www.newslivetv.com/topnews/index.php?aID=24348&s=6304039a3ac605e6b09d46998e7950d4&cat=3 Mamoni Raisom Goswami passes away,] By Syed Zarir Hussain; Retrieved 1/12/2011</ref> ১৯৬৮ চনত মামণি ৰয়ছমে গোৱালপাৰাৰ সৈনিক স্কুলত শিক্ষকতা কৰিবলৈ লয়। কিছুদিন পাছত তেখেতৰ শিক্ষক [[উপেন্দ্ৰ চন্দ্ৰ লেখাৰু]]ৰ পৰামৰ্শক্ৰমে বৃন্দাবনত থাকিবলৈ গুচি গৈছিল।<ref>{{cite web |url=http://www.primenewstv.com/news/news.php?aID=1184&cat=4 |title=Prime News Tv |publisher=Prime News Tv |date= |accessdate=2013-01-30 |archivedate=2012-01-19 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120119111806/http://www.primenewstv.com/news/news.php?aID=1184&cat=4 |deadurl=yes }}</ref><ref>[http://indiragoswami.blogspot.com/2008/10/indira-goswami-and-womens-empowerment.html Loss of a veteran writer;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120227195048/http://indiragoswami.blogspot.com/2008/10/indira-goswami-and-womens-empowerment.html |date=2012-02-27 }} Prime News; Retrieved 1/12/2011</ref> তাতে থকা সময়তে ১৯৬৯ চনত বৃন্দাবন ইন্‌ষ্টিটিউট অৱ অ'ৰিয়েণ্টেল ফিল'ছফীত উপেন্দ্ৰ চন্দ্ৰ লেখাৰুৰ অধীনত গৱেষণা আৰম্ভ কৰিছিল। বৃন্দাবনৰ বিচিত্ৰ অভিজ্ঞতাৰ ভিত্তিতে মামণি ৰয়ছমে পৰবৰ্তীকালত তেখেতৰ ‌এখন অন্যতম শক্তিশালী উপন্যাস "[[নীলকণ্ঠী ব্ৰজ]]" ৰচনা কৰে। তেখেতৰ অন্য এখন বিখ্যাত উপন্যাস [[গংগাৰ পৰা ব্ৰহ্মপুত্ৰ]] উপন্যাসৰ ভেটিটোও ইয়াতেই গঢ় লৈছিল।<ref>[http://old.princeclausfund.org/nl/what_we_do/awards/PrinceClasuAwardIndiraGoswami.shtml Principal Prince Claus Award 2008]{{Dead link|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}, Principal Prince Claus Award 2008, Indira Goswami, Retrieved 1/12/2011</ref> ১৯৭১ চনত তেখেতে [[দিল্লী বিশ্ববিদ্যালয়]]ৰ আধুনিক ভাৰতীয় ভাষা-সাহিত্য অধ্যয়ন বিভাগত অসমীয়া বিষয়ৰ অধ্যাপিকা হিচাপে যোগদান কৰে আৰু ইয়াৰেপৰাই তেওঁ সেই বিভাগৰ মুৰব্বীৰূপে অৱসৰ গ্ৰহণ কৰিছিল। তুলসীদাসৰ ৰামচৰিতমানস আৰু [[মাধৱ কন্দলী]]ৰ অসমীয়া [[ৰামায়ণ]]ৰ তুলনামূলক অধ্যয়নৰ বাবে তেখেতে ১৯৭২ চনত বৃন্দাবনৰ 'ইনষ্টিটিউট অৱ অৰিয়েন্টেল ফিল'ছফী'ৰপৰা ডক্টৰেট ডিগ্ৰী লাভ কৰিছিল।<ref>[http://www.mombu.com/culture/pakistan/t-dr-indira-goswami-assams-fiery-pen-5450308.html Dr Indira Goswami-Assam's fiery pen] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160305064751/http://www.mombu.com/culture/pakistan/t-dr-indira-goswami-assams-fiery-pen-5450308.html |date=2016-03-05 }}, By Shehar Bano Khan, Retrieved 1/12/2011</ref> === অন্তিম সময় === মামণি ৰয়ছম গোস্বামী "হাওঁফাওঁৰ সংক্ৰমণ" আৰু বিভিন্ন ৰোগত আক্ৰান্ত হৈ প্ৰায় আঠটা মাহ সংকটজনক অৱস্থাত আছিল।<ref name="assamjournal">{{cite web | url=http://www.assamjournal.com/2011/11/mamoni-raisom-goswami-profile-biography.html | title=Mamoni Raisom Goswami - Profile, Biography, Photos of Famous Assamese litterateur | 3=Assam Journal | publisher=Assam Journal | accessdate=January 22, 2013 | archivedate=May 2, 2012 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20120502173116/http://www.assamjournal.com/2011/11/mamoni-raisom-goswami-profile-biography.html | deadurl=yes }}</ref> সেয়ে তেওঁক গুৰগাঁৱৰ এখন চিকিৎসালয়ত চিকিৎসা কৰি থকা হৈছিল। অৱশেষত তেওঁক [[গুৱাহাটী চিকিৎসা মহাবিদ্যালয়]]লৈ স্থানান্তৰ কৰা হয়।<ref name="assamjournal" /> ২০১১ চনৰ ২৯ নবেম্বৰ তাৰিখে পুৱা ৭ বাজি ৪৬ মিনিটত [[অসম]]ৰ [[গুৱাহাটী চিকিৎসা মহাবিদ্যালয়]]ত মামণি ৰয়ছম গোস্বামীয়ে শেষ নিশ্বাস ত্যাগ কৰে।<ref>[http://www.indiatvnews.com/news/India/Asomiya_Writer_Indira_Goswami_Dead-12440.html Asomiya Writer Indira Goswami Dead,Three-Day State Mourning In Assam] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20191231093232/https://www.indiatvnews.com/news/India/Asomiya_Writer_Indira_Goswami_Dead-12440.html |date=2019-12-31 }}; 29 Nov 2011; Retrieved 1/12/2011</ref><ref name="toa"/> == শান্তিদূত == [[File:The Union Home Minister, Shri Shivraj Patil in a meeting with the Peoples Consultative Group from Assam led by Dr. Indira Goswami, in New Delhi on June 22, 2006.jpg|thumb|২২ জুন ২০০৬ তাৰিখে ভাৰত চৰকাৰ আৰু PCG-ৰ সদস্যসকলৰ সৈতে এখন বৈঠকত মামণি ৰয়চম গোস্বামী]] ২০০৪ চনত মামনি ৰয়ছমে অসমৰ স্বাধীনতাকামী সংগঠন [[সংযুক্ত মুক্তি বাহিনী, অসম]]ক (ULFA) হিংসা পৰিত্যাগ কৰিবলৈ আহ্বান জনাই সংগঠনটোৰ নেতৃবৃন্দ আৰু চৰকাৰৰ মাজত আলোচনা অনুষ্ঠিত হোৱাত সহায় কৰাৰ প্ৰয়াস কৰিছিল।<ref name="hindu.com" /> সেই প্ৰয়াসলৈ সঁহাৰি জনাই সংগঠনটোৱে অসমৰ বিশিষ্ট নাগৰিক আৰু প্ৰচাৰ মাধ্যমৰ প্ৰতিনিধিক লৈ People's Consultive Group (PCG) গঠন কৰে। PCG -ৰ মাধ্যমেৰে সংগঠনটোৰ চৰকাৰৰ লগত তিনিলানী আলোচনা অনুষ্ঠিত হৈছিল।<ref name="assamtribune">{{cite news | url=http://www.assamtribune.com/scripts/detailsnew.asp?id=nov3011/at09 | title=Mamoni tried to start ULFA peace talks | work=the assam tribune | date=November 30, 2011 | agency=the assam tribune | accessdate=January 22, 2013 | location=Guwahati, }}{{Dead link|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ইয়াৰে এবাৰত ভাৰতৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী [[মনমোহন সিং|ড॰ মনমোহন সিঙে]]ও ভাগ লৈছিল। প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে ড॰ গোস্বামীৰ জৰিয়তে সংগঠনটোৰ সকলো মুখ্য দাবীৰ বিষয়ে আলোচনাৰ বাবে ইচ্ছা প্ৰকাশ কৰি সংগঠনটোলৈ চিঠি লিখিছিল।<ref name="hindu.com">{{cite web | url=http://www.hindu.com/mp/2005/08/11/stories/2005081100630100.htm | title=Scripting a recipe for peace | publisher=The Hindu | work=hindu.com | date=Aug 11, 2005 | accessdate=January 22, 2013 | author=SANGEETA BAROOAH PISHAROTY | archivedate=March 5, 2013 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20130305210417/http://www.hindu.com/mp/2005/08/11/stories/2005081100630100.htm | deadurl=yes }}</ref> অৱশ্যে ইয়াত সংগঠনটোৰ মুখ্য দাবী "সাৰ্বভৌম অসম"ৰ বিষয়ে উল্লেখ নাছিল।<ref>{{cite web |url=http://www.thesundayindian.com/en/story/mamoni-roisom-goswami-passes-away/14/26452/ |title=Jnanpith awardee Indira Goswami passes away - Hemanta Phukan |publisher=The Sunday Indian |date=2011-11-29 |accessdate=2013-01-30 }}{{Dead link|date=October 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> == জীৱনৰ অভিজ্ঞতা আৰু সাহিত্য == মামণি ৰয়চম গোস্বামীৰ সাহিত্যত তেখেতৰ জীৱনৰ প্ৰভাব স্পষ্ট। এই কথা তেখেতে নিজৰ আত্মজীৱনী "আধালেখা দস্তাবেজ" আৰু অন্যান্য প্ৰসংগতো একাধিকবাৰ উল্লেখ কৰিছে। {{cquote|“I try to write from the direct experiences of my life. I only mould these experiences with my imagination.”| মামণি ৰয়ছম}} মুখ্যতঃ ঔপন্যাসিকা হিচাপেহে বেছিকৈ জনপ্ৰিয় এইগৰাকী প্ৰতিভাবান লেখিকাই মাতৃভাষা অসমীয়াৰ উপৰিও ইংৰাজী ভাষাতো অনেক নান্দনিক আৰু গৱেষণামূলক সৃষ্টিৰে সাহিত্যৰ লগতে শৈক্ষিক আৰু সামাজিক ক্ষেত্ৰতো অৰিহণা আগবঢ়াই গৈছে। তেখেতৰ সাহিত্যকৰ্মসমূহে সাধাৰণ মানুহৰ বাস্তৱ জীৱনৰ কঠোৰ সত্য প্ৰতীয়মান কৰিলেও তেখেতৰ প্ৰকাশভংগী অত্যন্ত সংবেদনশীল। ২০০৮ চনত প্ৰিন্সিপাল প্ৰিন্স ক্ল'ছ সন্মান গ্ৰহণ কৰিবলৈ যাওঁতে আমষ্টাৰডামৰ "দা পাৱাৰ অব আৰ্ট" পত্ৰিকাত দিয়া এক সাক্ষাৎকাৰত মামণি ৰয়ছমে কৈছিল, "যিহেতু বিষয়বস্তু ৰূক্ষ, কাব্যিক ভাষা প্ৰয়োগ কৰিবই লাগিব। মাকে সন্তানক দিয়াৰ দৰেই ইয়াক ৰক্ষণাবেক্ষণ দিব লাগিব। মোৰ গল্প হৈছে কঠোৰ বাস্তৱক লৈ লিখা, কিন্তু মই ইয়াক সাহিত্যলৈ ৰূপান্তৰিত কৰি পেলাওঁ, অন্যথা ই এখন প্ৰচাৰ পত্ৰিকাহে হ'বগৈ। তাৰবাবে নিজে শিল্পী হ'ব লাগিব, এজন মহান শিল্পী, অন্যথা জনতাই ইয়াক নপঢ়িব।"<ref name=claus>[http://www.krachtvancultuur.nl/en/current/2008/december/goswami Indira Goswami catches hard life in poetry;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111007162114/http://www.krachtvancultuur.nl/en/current/2008/december/goswami |date=2011-10-07 }} By Marjan Terpstra, December 2008, Retrieved 1/12/2011</ref> {{Quote box |quote = "সৰ্বসাধাৰণ মানুহৰ অভিজ্ঞতা জীৱন্তভাৱে সাহিত্যত ফুটাই উঠাব পৰা মামণি ৰয়ছম এগৰাকী অসাধাৰণ প্ৰতিভাসম্পন্ন লিখিকা। চিত্ৰকল্প বৰ্ণনাৰে তেখেতে মানুহৰ কাৰ্য্যকলাপত নস্বৰতাৰ প্ৰাধান্য, কেনেকৈ ৰাজনৈতিক, ধাৰ্মিক আৰু সাংস্কৃতিক প্ৰথাসমূহত নস্বৰতা প্ৰতিফলিত হয় আৰু কেনেকৈ জীৱনধাৰা, শাৰীৰিক অস্তিত্ব (gender), বয়ষ, দাৰিদ্ৰ্য, আৰু সংঘাতত ই প্ৰভাৱ বিস্তাৰ কৰে তাক স্পষ্টভাবে পৰিস্ফুট কৰে।" |source = [[প্ৰিন্সিপাল প্ৰিন্স ক্ল'ছ সন্মান]]ৰ সময়ত জুৰী, ২০০৮<ref>[http://www.princeclausfund.org/files/docs/30r364%20boek%20DEF.pdf Prince Claus Fund] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120504042346/http://www.princeclausfund.org/files/docs/30r364%20boek%20DEF.pdf |date=2012-05-04 }}, accessdate: 2013-01-30</ref><ref>{{cite web |url=http://www.northeasttoday.in/national-news/assam-famous-writer-dr-mamoni-raisom-goswami-dead/ |title=Assam Famous Writer Dr. Mamoni Raisom Goswami Dead &#124; Northeast Today |publisher=Webcache.googleusercontent.com |date=2011-11-29 |accessdate=2013-01-30 |archivedate=2012-12-01 |archiveurl=https://archive.ph/20121201100606/http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:QZZdEE0u5wkJ:www.northeasttoday.in/national-news/assam-famous-writer-dr-mamoni-raisom-goswami-dead/+mamoni+raisom+goswami+jury+Principal+Prince+Claus+Laureate&cd=9&hl=en&ct=clnk&gl=in |deadurl=unfit }}</ref> |width = 350px |align = right }} ২০০৮ চনত "প্ৰিন্সিপাল প্ৰিন্স ক্ল'ছ সন্মান"ৰ বাবে মামণি ৰয়ছমক নিৰ্বাচিত কৰা জুৰীসকলৰ মতে, "সৰ্বসাধাৰণ মানুহৰ অভিজ্ঞতা জীবন্ত ভাবে সাহিত্যত ফুটাই উঠাব পৰা মামণি ৰয়ছম এগৰাকী অসাধৰণ প্ৰতিভাসম্পন্ন লিখিকা। চিত্ৰকল্প বৰ্ণনাৰে তেখেতে মানুহৰ কাৰ্য্যকলাপত নস্বৰতাৰ প্ৰাধান্য, কেনেকৈ ৰাজনৈতীক, ধাৰ্মিক আৰু সাংস্কৃতিক প্ৰথাসমূহত নস্বৰতা প্ৰতিফলিত হয় আৰু কেনেকৈ জীৱনধাৰা, শাৰীৰিক অস্তিত্ব (gender), বয়স, দাৰিদ্ৰ্য, আৰু সংঘাতত ই প্ৰভাৱ বিস্তাৰ কৰে তাক স্পষ্টভাবে পৰিস্ফুট কৰে।" মামণি ৰয়ছমক সামাজিক সংস্কৃতিত শাৰীৰিক অস্তিত্বৰ প্ৰভাব অনুধাবন, প্ৰকাশ আৰু অনন্য সাহিত্যৰ জৰিয়তে তেখেতৰ প্ৰভাবশালী সামাজিক তথা সাংস্কৃতিক কৰ্মৰ বাবে উক্ত সন্মান প্ৰদান কৰা হৈছে।<ref name=claus></ref> ===উপন্যাস=== {{Main|মামণি ৰয়ছম গোস্বামীৰ উপন্যাস}} বিভিন্ন সামাজিক স্থিতি, বিভিন্ন পেছা, ধৰ্ম, সম্প্ৰদায়ৰ ব্যক্তিৰ সমদল সৃষ্টি হৈছে তেওঁৰ উপন্যাসসমূহত। উচ্চ শিক্ষিত সমাজৰ তাত্ত্বিক চিন্তাকো উপন্যাসৰ বিষয়বস্তু কৰি তোলা হৈছে। প্ৰতিখন উপন্যাসেই জীয়া ঘটনাৰ ওপৰত আধাৰিত।<ref name="উপন্যাস">{{cite journal | title=কদৰ্য জীৱনৰ মাজত মানৱতাৰ সন্ধান - মামণি ৰয়ছম গোস্বামীৰ উপন্যাস | author=অৰবিন্দ ৰাজখোৱা | journal=দৈনিক জনমভূমি | year=২০১১ | month=৩০ নৱেম্বৰ | pages=৭ পৃষ্ঠা}}</ref> মামণি ৰয়ছম গোস্বামী একমাত্ৰ অসমীয়া ঔপন্যাসিকা যাৰ উপন্যাসত ভাৰতবৰ্ষ তথা পৃথিৱীৰ বহু প্ৰান্তৰ প্ৰেক্ষাপট হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছে। কাশ্মীৰ, দিল্লী, মধ্য প্ৰদেশ, উত্তৰ প্ৰদেশ, নেপাল, মৰিছাছ, মালয়েছিয়া, চিংগাপুৰ, কুঁৱালামপুৰ, হংকং, ফ্ৰান্স, পেৰিচ আদি ঠাইৰ পটভূমিত তেওঁ উপন্যাস ৰচনা কৰিছে। গল্পকাৰ হিচাবে আত্মপ্ৰকাশ কৰা ড॰ গোস্বামীৰ ৰচনাৰ ভিতৰত অহিৰণ, চেনাবৰ স্ৰোত, নীলকণ্ঠী ব্ৰজ, মামৰে ধৰা তৰোৱাল, তেজ আৰু ধূলিৰে ধূসৰিত পৃষ্ঠা, দঁতাল হাতীৰ উঁয়ে খোৱা হাওদা, আধা লেখা দস্তাবেজ, সংস্কাৰ, উদয়ভানুৰ চৰিত্ৰ আদি উল্লেখযোগ্য উপন্যাস। ভিন্ন ভিন্ন পটভূমি লৈ লিখা এই উপন্যাস সমূহত মামণি ৰয়ছমে মুখ্যতঃ নাৰীৰ ক্ষেত্ৰত সামাজিক সংস্কাৰৰ অসাৰতা আৰু বৈষম্য{{citation needed}} চিত্ৰায়িত কৰা দেখা যায়। [[নীলকণ্ঠী ব্ৰজ]], [[সংস্কাৰ]] আদি উপন্যাস তেখেতে নাৰীক মুখ্য কৰি লিখিছে। মামণি ৰয়ছমৰ সাহিত্য কৰ্মৰাজীৰ বিষয়ে লেখক মহৰ্ষি লালে এইদৰে কয়, "ইন্দিৰা গোস্বামীৰ বিচিত্ৰ আৰু পৰিপুষ্ট সকলো ৰচনাকে এডাল সূতাই বান্ধি ৰাখিছে - ই হ'ল নাৰীৰ প্ৰতি তেখেতৰ সংবেদনশীলতা... কাহিনীৰ জটিলতা তথা সূক্ষ্ম বৰ্ণনাৰ মাজতো প্ৰতিভাবান লেখিকাই ভাৰতীয় নাৰীৰ স্বাধীনতাৰ পথত প্ৰত্যাহ্বানসমূহ দ্যৰ্থতাৰ অৱকাশ নৰখাকৈ ফুটাই তুলিছে।" ;[[দঁতাল হাতীৰ উঁয়ে খোৱা হাওদা]] দঁতাল হাতীৰ উঁয়ে খোৱা হাওদা উপন্যাসখনৰ প্ৰেক্ষাপট হ’ল দক্ষিণ কামৰূপৰ আমৰঙা সত্ৰ আৰু সত্ৰক কেন্দ্ৰ কৰি গঢ় লৈ উঠা সমাজখন।<ref name="উপন্যাস" /> মামণি ৰয়ছম গোস্বামীয়ে কামৰূপীয়া ঠাচৰ অসমীয়া ভাষাৰে ৰচনা কৰিছে। সত্ৰৰ অধিকাৰ গোসাঁইৰ ঘৰখনক কেন্দ্ৰ কৰিয়েই উপন্যাসখনৰ কাহিনী নিৰ্মাণ কৰা হৈছে। ইয়াত [[দ্বিতীয় মহাযুদ্ধ]]ৰ শেষৰ ফালৰ সময়ৰ পৰিবেশত আধুনিকতাৰ প্ৰৱেশত ভাগি পৰিবলৈ আৰম্ভ কৰা সামাজিক গোড়ামিৰ এখন চিত্ৰ চিত্ৰায়িত কৰা হৈছে। এই উপন্যাসখন তেখেতে নিজেই ইংৰাজীলৈও অনুবাদো কৰিছিল। কিতাপখনৰ পাতনিত তেখেতে লিখিছে -"....লিখকে নিজে অনুবাদ নকৰি অন্য ব্যক্তিয়ে কৰিবলৈ কঠিন হ'লহেতেন। অসমীয়া ভাষাৰ কামৰূপী ঠাচ বুজি পোৱা মানুহ খুব কমেইহে ওলাব। তদুপৰি ভাষাটোৰ কিছুমান শব্দৰ প্ৰচলনো আজি কালি নাইকিয়া হ'ল।"<ref>[http://www.hindu.com/lr/2004/11/07/stories/2004110700310500.htm A masterpiece re-launched; By A.J. Thomas;] 7 Nov 2004; Retrieved 1/12/2011</ref> উপন্যাসখনৰ বাবে লাভ কৰা [[জ্ঞানপীঠ বঁটা]] স্বীকাৰ কৰা সময়ত লেখিকাৰ ভাষণত উপন্যাসখনৰ মূল চৰিত্ৰ "দুৰ্গা" নামৰ বাল্য বিধবা গৰাকীয়ে ভোগ কৰা যাতনাৰ প্ৰসংগত তেখেতে সেই সময়ৰ উচ্চবংশীয় বিধবাৰ হতাশাৰ কথা বৰ্ণনা কৰি কৈছিল যে, লিখাৰ শক্তি নথকা হ'লে হয়তো তেওঁ আত্মহত্যাই কৰিলেহেঁতেন। ;[[নীলকণ্ঠী ব্ৰজ]] নীলকণ্ঠী ব্ৰজ উপন্যাসখন ড॰ মামণি ৰয়ছম গোস্বামীয়ে বৃন্দাবনক পটভূমি হিচাপে লৈ ৰচনা কৰিছে। উপন্যাসখনৰ কেন্দ্ৰীয় চৰিত্ৰ হৈছে সৌদামিনী, এগৰাকী কম বয়সীয়া উচ্চবংশীয় বিধবা। উচ্চ হিন্দু পৰিয়ালৰ বিধবাৰ গন্তব্যস্থল বৃন্দাবনত তেওঁলোকে সন্যাসিনীৰ জীৱন নিৰ্বাহ কৰে, শৰীৰ আৰু মনৰ পৰিশুদ্ধিৰ কাৰণে। ''এগৰাকী কমবয়সীয়া বিধবাৰ শৰীৰ আৰু মনৰ কেনেধৰণৰ পৰিবৰ্তন ঘটে আৰু ই কেনেকৈ তেওঁৰ পাছৰ জীৱন ইয়াৰ দ্বাৰা প্ৰভাবিত হয় মই তাকেই দেখুৱাব খুজিছোঁ।" - ১৯৮৬ চনত "নীলকণ্ঠী ব্ৰজ"ৰ ইংৰাজী সংস্কৰণ "Shadow of Dark God" (অনুবাদক প্ৰফুল্ল কাকতি) -অৰ উদ্‌ঘাটন সমাৰোহত মামণি ৰয়ছমে কৈছিল। বিধবা হোৱাৰ পাছত ঘৰত তেওঁক চোৱাচিতা কৰিবলৈ ভাই-ককাই, পিতাক আদি থকা সত্ত্বেও বৃন্দাবনত সন্যাসিনীৰ জীৱন যাপন কৰিবলৈ অহা উচ্চশিক্ষিতা সৌদামিনীয়ে বৈধব্যৰ অৰ্থ অনুধাবন কৰিবলৈ চেষ্টা কৰিছে, বিশ্লেষণ কৰিছে, আৰু শেষত ইয়াক প্ৰত্যাখ্যান কৰিছে।<ref>[https://web.archive.org/web/20101017201712/http://indiragoswami.blogspot.com/2006/10/mamoni-roisom-goswamis-novels.html Mamoni Roisom Goswami’s novels- Folkloric perspective;] by Ms. Dhanakshi Buragohain, Retrieved 1/12/2011</ref> কম বয়সতে স্বামীহাৰা হোৱা কুলীন বংশৰ উচ্চশিক্ষিতা মামণি ৰয়ছম নিজ ঘৰৰ গোড়া, বঞ্চনামূলক জীৱন যাপনৰ অৱসান ঘটাই অন্য সাধন থকা অন্যান্য সমসাময়িক উচ্চশিক্ষিতা ভাৰতীয় নাৰীৰ দৰে লণ্ডনলৈ গুচি যাব পাৰিলেহেঁতেন, কিন্তু তেখেতে "হিন্দু সংস্কৃতিৰ কেন্দ্ৰ" বৃন্দাবনহে গ্ৰহণ কৰিলে। বৃন্দাবনত গৈ তেখেতে বৈধব্যৰ "পাপ" মূৰ পাতি লোৱা বিধৱাসকলৰ গ্লানিপূৰ্ণ জীৱন প্ৰণালী ওচৰৰ পৰা প্ৰত্যক্ষ কৰিছে। লাহে লাহে মামণি ৰয়ছমৰ মনৰ আঘাত শুকাবলৈ আৰম্ভ কৰিলে।<ref>[http://www.telegraphindia.com/1111130/jsp/frontpage/story_14818053.jsp Creativity that outshone scholarship], Amarjyoti Choudhury, The Telegraph, Wednesday, November 30 ,2011; Retrieved 1/12/2011 </ref> তেওঁৰ মন ৰামায়ণ গৱেষণাৰ প্ৰতি আকৃষ্ট হয় আৰু বৃন্দাবন এৰি ৰামায়ণৰ বিষয়ে গৱেষণা কৰিবলৈ গুচি যায়। ;[[আধা লেখা দস্তাবেজ]] আধা লেখা দস্তাবেজ মামণি ৰয়ছম গোস্বামীৰ আত্মজীৱনী। ইয়াত তেখেতে কোনো ধৰণৰ লুক-ধাক নকৰাকৈ নিজৰ জীৱন পাঠকৰ আগত উপস্থাপন কৰিছে। সৰুতে সত্ৰৰ পৰিবেশত ডাঙৰ দীঘল হোৱা কুলীন গোড়া বংশৰ ছোৱালী মামণি ৰয়ছমে সৰুকালৰ জীৱনৰ চিত্ৰ বৰ্ণনাৰ লগতে সত্ৰৰ ধাৰ্মিক আচাৰপূৰ্ণ পৰিবেশো বৰ্ণনা কৰিছে। সেই পৰিবেশত এগৰাকী কম বয়সীয়া বিধবাৰূপে জীৱনৰ সন্মুখীন হৈ কিদৰে তেওঁ হতাশাত ভাগি পৰিছিল তাৰ বৰ্ণনা দিছে। মামণি ৰয়ছম গোস্বামীয়ে ৰচনা কৰা উপন্যাস সমূহৰ মূল ধাৰা আছিল কঠোৰ বাস্তৱৰ ধাৰাত [[দলিত]]-নিস্পেষিত মানুহৰ বিশেষকৈ নাৰীৰ জীৱনৰ বঞ্ছনা আৰু গ্লানি। এই উপন্যাসখনতো ইয়াৰ চিত্ৰ অংকন প্ৰতিফলিত হৈছে। == সাহিত্য পঞ্জী == {{multicol}} '''উপন্যাস''' * চেনাবৰ স্ৰোত (১৯৭২) * নীলকণ্ঠী ব্ৰজ (১৯৭৬) * অহিৰণ (১৯৮০) * মামৰে ধৰা তৰোৱাল আৰু দুখন উপন্যাস (১৯৮০) * দঁতাল হাতীৰ উঁয়ে খোৱা হাওদা (১৯৮৮) * সংস্কাৰ, উদয়ভানুৰ চৰিত্ৰ ইত্যাদি (১৯৮৯) * ঈশ্বৰী জখমী যাত্ৰী ইত্যাদি (১৯৯১) * তেজ আৰু ধূলিৰে ধূসৰিত পৃষ্ঠা (১৯৯৪) * মামনি ৰয়ছম গোস্বামীৰ উপন্যাস সমগ্ৰ (১৯৯৮) * দাশৰথীৰ খোজ (১৯৯৯) * ছিন্নমস্তাৰ মানুহটো (২০০১) * থেংফাখ্ৰী তহচিলদাৰৰ তামৰ তৰোৱাল (২০০৬) {{Multicol-break}} '''চুটিগল্প''' * চিনাকি মৰম (১৯৬২) * কইনা (১৯৬৬) * হৃদয় এক নদীৰ নাম (১৯৯০) * মামনি ৰয়ছমৰ স্বনিৰ্বাচিত গল্প (১৯৯৮) * মামনি ৰয়ছম গোস্বামীৰ প্ৰিয় গল্প (১৯৯৮) '''আত্মজীৱনী''' * আধা লিখা দস্তাবেজ (১৯৮৮) * দস্তাবেজৰ নতুন পৃষ্ঠা (২০০৭) '''জীৱনী''' * মহিয়সী কমলা (১৯৯৫) * মা (২০০৮) {{Multicol-break}} '''অনুবাদ''' * প্ৰেমচন্দৰ চুটিগল্প (১৯৭৫) * আধা ঘণ্টা সময় (১৯৭৮) * জাতক কথা (১৯৯৬) * কলম (১৯৯৬) * আহ্নিক (২০০০) '''ইংৰাজী''' * Ramayana from Ganga to Brahmaputra (১৯৯৬) '''সম্পাদনা''' * এৰি অহা দিনবোৰ (ড॰ মলয়া খাউন্দৰ সৈতে, ১৯৯৩) * Indian folklore {{Multicol-end}} ==বঁটা আৰু সন্মান== {{multicol}} * ১৯৮২- [[সাহিত্য অকাডেমি বঁটা]] ("মামৰে ধৰা তৰোৱাল"ৰ বাবে)<ref>{{cite web | url=http://sahitya-akademi.gov.in/sahitya-akademi/showSearchAwardsResult.jsp?year=&author=&awards=AA&language=ASSAMESE| title=সাহিত্য অকাডেমি বঁটা বিজয়ী অসমীয়াসকলৰ তথ্য |publisher=সাহিত্য অকাডেমি | accessdate=নৱেম্বৰ ১৬, ২০১২}}</ref> * ১৯৮৮- [[অসম সাহিত্য সভা বঁটা]] * ১৯৮৯- [[ভাৰত নিৰ্মাণ বঁটা]] * ১৯৯২- উত্তৰ প্ৰদেশ হিন্দী সংস্থানৰ সৌহাদ্য বঁটা * ১৯৯৩- [[কথা]] ৰাষ্ট্ৰীয় সাহিত্যিক বঁটা * ১৯৯৬- [[কমল কুমাৰী ৰাষ্ট্ৰীয় বঁটা]] * ২০০০- [[জ্ঞানপীঠ বঁটা]] * ২০০২- [[পশ্চিম বঙ্গ]]ৰ ৰবীন্দ্ৰ ভাৰতী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ডি. লিট. সন্মান * ২০০২- মহিয়সী জয়মতী বঁটা * ২০০২- [[পদ্মশ্ৰী|পদ্মশ্ৰী বঁটা]] (ল'বলৈ অস্বীকাৰ কৰে) {{Multicol-break}} * ২০০৭- ৰাজীৱ গান্ধী বিশ্ববিদ্যালয়, অৰুণাচল প্ৰদেশৰ দ্বাৰা ডি. লিট সন্মান * ২০০৮- ইন্দিৰা গান্ধী ৰাষ্ট্ৰীয় মুক্ত বিশ্ববিদ্যালয়ৰ দ্বাৰা ডি. লিট সন্মান * ২০০৮- এছিয়াটিক চ'চাইটিৰ ঈশ্বৰ চন্দ্ৰ বিদ্যাসাগৰ বঁটা * ২০০৮- প্ৰিন্স ক্ল'ছ বঁটা * ২০০৯- [[অসম সাহিত্য সভা]]ৰ কৃষ্ণকান্ত সন্দিকৈ বঁটা * ২০০৯- দিল্লী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ Professor Emeritus সন্মান * Inter Religious and International Federation for World Peaceৰ শান্তি দূত বঁটা * ''Ramayana From Ganga To Brahmaputra'' গ্ৰন্থৰ বাবে Florida International Universityৰ "আন্তৰ্জাতিক তুলসী বঁটা" * ২০১৩- মৰণোত্তৰভাৱে '[[অসম ৰত্ন]]' বঁটা<ref name="AT">{{cite web | url=http://www.assamtimes.org/node/8315 | title=Prez confers Assam Ratna, Sankardev award | publisher=Assamtimes.org | accessdate=2013-05-14 | author=2013-05-13}}</ref> {{Multicol-end}} == অন্যান্য == * "দঁতাল হাতীৰ উঁয়ে খোৱা হাওদা"ৰ ভিত্তিত ১৯৯৬ চনত দূৰদৰ্শনৰ ৰাষ্ট্ৰীয় চেনেলৰ বাবে দুলাল ৰয়ে ৰুমা ঘোষৰ পৰিচালনাৰে "কামৰূপ কী কাহানীয়া" শীৰ্ষক হিন্দী ধাৰাবাহিক নিৰ্মাণ কৰে।<ref name="tele">{{cite web | url=http://www.telegraphindia.com/1040324/asp/northeast/story_3041589.asp | title=Role model in the act of life | publisher=The Telegraph | date=2004-03-24 | accessdate=2013-05-14 | author=Daulat Rahman}}</ref> * "দঁতাল হাতীৰ উঁয়ে খোৱা হাওদা"ৰ ভিত্তিত ১৯৯৬ চনত ড॰ [[সান্ত্বনা বৰদলৈ]]য়ে "[[অদাহ্য]]" নামৰ বোলছবি নিৰ্মাণ কৰে।<ref>[http://www.imdb.com/title/tt0142066/ Adajya (1998) in The Internet Movie Database], Retrieved 1/12/2011</ref> * একে নামৰ উপন্যাসৰ আধাৰত ৰঞ্জিত দাসে "সংস্কাৰ" শীৰ্ষক বোলছবি নিৰ্মাণ কৰে। ছবিখন কলকাতা ছবি মহোৎসৱ আৰু দূৰদৰ্শনত প্ৰদৰ্শিত হয়। * "Words from the Mist" মামণি ৰয়ছম গোস্বামীৰ জীৱনৰ বিষয়ে [[জাহ্নু বৰুৱা]]ই নিৰ্মাণ কৰা এখন তথ্যচিত্ৰ।<ref>[http://www.pratilipi.in/indira-goswami/ Pratilip - Indira Goswami] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110917151613/http://pratilipi.in/indira-goswami/ |date=2011-09-17 }}; Retrieved 1/12/2011</ref> ==অনুষ্ঠান-প্ৰতিষ্ঠানৰ লগত জড়িত== মামণি ৰয়ছম গোস্বামী কেইবাটাও অনুষ্ঠান-প্ৰতিষ্ঠানৰ লগত জড়িত হৈ আছিল।<ref name="সদস্যা">{{cite journal | title=ড॰ গোস্বামী যিসমূহ অনুষ্ঠান-প্ৰতিষ্ঠানৰ সদস্যা হৈ আছিল | journal=দৈনিক জনমভূমি| year=২০১১ | month=৩০ নৱেম্বৰ | pages=১০ পৃষ্ঠা}}</ref> {| class="wikitable" |- ! কাৰ্যকাল!! অনুষ্ঠান |- | ১৯৮৮ - ১৯৯২ || সাহিত্য অকাডেমিৰ উপদেষ্টা কমিটিৰ সদস্য |- | ২০০৩-২০০৫ || সাহিত্য অকাডেমিৰ সাধাৰণ পৰিষদৰ সদস্য |- | || দিল্লী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ একাডেমিক কাউঞ্চিলৰ সদস্য |- | ১৯৮২- ১৯৯২ || দিল্লী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ৰিছাৰ্চ কমিটীৰ সদস্য |- | ১৯৪৯ – ১৯৯২ || দিল্লী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ আৰ্টছ ফেকাল্টি |- | || দিল্লী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ কমপেৰেটিভ ইণ্ডিয়ান এছ’চিয়েশ্যনৰ সদস্য |- | || দিল্লী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ গান্ধী ভৱনৰ মেনেজিং কমিটীৰ সদস্য |- | ২০০৪|| ভাৰত চৰকাৰৰ পৰিকল্পনা আয়োগৰ পৰামৰ্শদাতা |- | || অসমৰ শংকৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰ সদস্য |- | || ভাৰত চৰকাৰৰ ৰাজা ৰামমোহন লাইব্ৰেৰিৰ সদস্য |- | || বেনাৰস হিন্দু বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা ব’ৰ্ড অব্‌ ষ্টাডিজত সদস্যভূক্ত |- | || পঞ্জাব বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ব’ৰ্ড অব্‌ ষ্টাডিজৰ কনভেনৰ |- | ১৯৯০-১৯৯৫ || নতুন দিল্লীৰ ভাৰতীয় লেখক সন্থাৰ সদস্য |- | || নেশ্যনেল পীপ্‌ল লিবাৰেশ্যনৰ এছেম্বলিৰ সদস্য |- | ২০০৬ || বিশ্ব শান্তিৰ বাবে মংগোলীয়ান পীপ্‌লছ ফেডাৰেশ্যনৰ সদস্য |- | || নতুন দিল্লীৰ নেশ্যনেল বুক ট্ৰাষ্ট অব্‌ ইণ্ডিয়াৰ অসমীয়া উপদেষ্টা মণ্ডলীৰ সদস্যভুক্তি |- | ১৯৯০-১৯৯৫|| দিল্লী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ মিৰিণ্ডা হাউছৰ গভৰ্নিং বডীৰ সদস্য |- | || দিল্লী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ কলেজ অব্‌ আৰ্টছৰ গভৰ্নিং বডীৰ সদস্য |- | || নতুন দিল্লীৰ কে কে বিৰলা ফাউণ্ডেশ্যনৰ অসমীয়া ভাষা সমিতিৰ সদস্য |- | || দিল্লীৰ নেশ্যনেল লাইব্ৰেৰিৰ ইন্‌ষ্টিটিউশ্যনৰ সদস্য |- | || ৱাৰ্ধাৰ ইণ্টাৰনেশ্যনেল মহাত্মা গান্ধী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ সদস্য |- | ১৯৯০-২০০০|| ৰে’লৱে হিন্দী ভাষা চালাহকাৰ সমিতিৰ সদস্য |- | ২০০২ পৰ্যন্ত || অসম সাহিত্য সভাৰ দিল্লী শাখাৰ সভাপতি |- | ২০০২|| আগ্ৰাৰ কেন্দ্ৰীয় হিন্দী শিক্ষণ মণ্ডলৰ সদস্য <br/> (কেন্দ্ৰীয় মানৱ সম্পদ মন্ত্ৰালয়ৰ অধীনস্থ) |} {{সদস্য:Psneog/mamoni}} ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist|2}} ==বাহ্যিক সংযোগ== {{wikiquote}} * [https://www.loc.gov/acq/ovop/delhi/salrp/indiragoswami.html Library of Congress The South Asian Literary Recording Project] * [http://amitavghosh.com/blog/?p=1923 Amitav Ghosh on Indira Goswami] * [http://www.thehindu.com/news/states/other-states/article2672271.ece Obituary in The Hindu : A beloved daughter of Assam, writer, peacemaker] * [http://www.princeclausfund.org/nl/what_we_do/awards/PrinceClasuAwardIndiraGoswami.shtml Principal Prince Claus Award 2008 Citation] * [http://www.hindu.com/2002/02/25/stories/2002022501991300.htm Indira Goswami receiving Jnanpith Award from V S Naipaul] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121105124332/http://www.hindu.com/2002/02/25/stories/2002022501991300.htm |date=2012-11-05 }} * [http://www.tribuneindia.com/2002/20020210/spectrum/book6.htm Chronicles of Courage] * [http://www.hinduonnet.com/holnus/002200801131040.htm Ramayana research institute to come up in Guwahati]{{Dead link|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://laffaireliterary.blogspot.com/2011/11/why-is-indira-goswami-great-aruni.html Why is Indira Goswami 'great'?]{{Dead link|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://www.reocities.com/bipuljyoti/authors/mamoni.html An Interview with Puravee Kalita] * [http://www.assamjournal.com/2011/11/mamoni-raisom-goswami-profile-biography.html Mamoni Raisom Goswami - Profile & Biography] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120502173116/http://www.assamjournal.com/2011/11/mamoni-raisom-goswami-profile-biography.html |date=2012-05-02 }} * [https://www.loc.gov/acq/ovop/delhi/salrp/indiragoswami.html Library of Congress The South Asian Literary Recording Project] {{জ্ঞানপীঠ বঁটা}} {{অসমীয়া ভাষাত সাহিত্য অকাডেমি বঁটা লাভ কৰা সাহিত্যিকসকল}} {{Navbox assam biography}} {{Authority control}} [[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া ঔপন্যাসিক]] [[শ্ৰেণী:পদ্মশ্ৰী বঁটা বিজয়ী]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া ভাষাৰ সাহিত্য অকাডেমি বঁটা বিজয়ী]] [[শ্ৰেণী:জ্ঞানপীঠ বঁটা বিজয়ী]] [[শ্ৰেণী:কমল কুমাৰী ৰাষ্ট্ৰীয় বঁটা বিজয়ী]] [[শ্ৰেণী:অসম ৰত্ন বঁটা বিজয়ী]] t7c2hq8br53rhwxan8l00pqy7mycetk 0 4112 514470 494081 2025-06-03T03:43:27Z Kandarpajit Kallol 6257 514470 wikitext text/x-wiki {{Infobox writer | name = কালিৰাম মেধি | image = | caption = | birth_date = {{Birth date and age|1880|10|18|df=yes}} | birth_place = ৰামদিয়া গাঁও, [[কামৰূপ]], [[অসম]] | death_date = {{Death date and age|1954|1|24|1880|10|18|df=yes}} | death_place = | citizenship = {{flag|ভাৰত}} | language = [[অসমীয়া ভাষা|অসমীয়া]] | spouse = স্বৰ্ণলতা ভূঞা | partner = | children = [[সৌৰভ কুমাৰ চলিহা]] | education = স্নাতকোত্তৰ | occupation = সাহিত্যিক, ব্যাকৰণিক | nationality = ভাৰতীয় | awards = [[বিষ্ণুপ্ৰিয়া দেৱী পুৰস্কাৰ]] (১৯০২)<br> [[ৰায়বাহাদুৰ অব আছাম]] (১৯৪৬) | period = |imagesize=200px}} '''কালিৰাম মেধি''' ({{lang-en| Kaliram Medhi}}; ১৮৮০-১৯৫৪)<ref name="assamtribune1">{{cite web |author=Dr. G. C. Sharma Thakur |url=http://www.assamtribune.com/scripts/details.asp?id=jan2409/edit3 |title=Remembering Pundit Kaliram Medhi |publisher=Assamtribune.com |date= |accessdate=2013-05-05 |archivedate=2014-01-04 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140104204340/http://www.assamtribune.com/scripts/details.asp?id=jan2409%2Fedit3 |deadurl=yes }}</ref> এজন প্ৰসিদ্ধ [[অসমীয়া]] সাহিত্যিক আৰু ব্যাকৰণিক আছিল। পৌৰাণিক [[অসমীয়া সাহিত্য]]ৰ বিজ্ঞানসন্মত পুথি সমালোচনাৰ ক্ষেত্ৰত তেখেত পথপ্ৰদৰ্শক আছিল। কালিৰাম মেধিয়ে ১৯০২ চনত ‘বিষ্ণুপ্ৰিয়া দেৱী পুৰস্কাৰ’ আৰু ১৯৪৬ চনত ‘ৰায়বাহাদুৰ অব আছাম’ খিতাপ লাভ কৰিছিল।১৯২৩ চনত হেম সৰস্বতীৰ 'প্ৰহ্লাদ চৰিত' কাব্য খন সম্পাদনা কৰি প্ৰকাশ কৰে গবেষণা আৰু পাণ্ডিত্যৰ বাবে ১৯৪৩ চন ‘তত্ত্বনিধি’ উপাধি লাভ কৰিছিল।<ref name="কালিৰাম মেধি">{{cite book | title=পদ্মনাথ গোহাঞি বৰুৱাৰ পৰা ৰংবং তেৰাঙলৈ | publisher=অনন্ত হাজৰিকা, বনলতা প্ৰকাশন| author=ত্ৰিদিপ গোস্বামী | pages=২২, ২৩}}</ref> ==জন্ম আৰু শিক্ষা== ১৮৮০ চনৰ ১৮ অক্টোবৰত [[কামৰূপ]] জিলাৰ ৰামদিয়া গাঁৱত কালিৰাম মেধিৰ জন্ম হয়। তেওঁৰ পিতৃৰ নাম ভূকলি মেধি আৰু মাতৃৰ নাম সোণতৰা মেধি আছিল। মেধি ডাঙৰীয়াই বৰপেটাৰ মোক্ষদা দাসৰ লগত বিবাহ পাশত আবদ্ধ হয়। মেধি ডাঙৰীয়াৰ প্ৰথমখন বিয়া কইনা নেদেখা ভেঁকোভাওনাহে আছিল। তেওঁ সেয়ে দ্বিতীয় বিবাহ কৰাইছিল। দ্বিতীয় গৰাকী পত্নীৰ পাঁচটা সন্তান আছিল। কিন্তু দ্বিতীয় গৰাকী পত্নীও অকাল মৃত্যু মুখত পৰাত পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হৈ নগাঁৱৰ জিয়াৰী স্বৰ্ণলতা ভূঞাক বিয়া পাতিছিল। কালিৰাম মেধিয়ে প্ৰাথমিক শিক্ষা গাঁৱৰে এখন উচ্চ প্ৰাইমাৰী বিদ্যালয়ত গ্ৰহণ কৰিছিল। সেই সময়ত এই বিদ্যালয়খনক ছাত্ৰঘৰ বুলি জনা গৈছিল। ১৮৯১ চনত [[গুৱাহাটী]]ৰ চৰকাৰী উচ্চ মাধ্যমিক বিদ্যালয়ত নাম ভৰ্তি কৰে। ১৮৯৭ চনত তেওঁ সংস্কৃত বিষয়ত সৰ্বোচ্চ নম্বৰ সহ প্ৰথম বিভাগত এণ্ট্ৰেস পৰীক্ষাত উৰ্ত্তীণ হয়। ইয়াৰ পাছত তেওঁ [[কলিকতা]] চিটি মহাবিদ্যালয়ৰ এফ এ শ্ৰেণীত ভৰ্তি হয়। ১৮৯৯ চনত এই মহাবিদ্যালয়ৰ পৰাই প্ৰথম বিভাগত এফ এ উৰ্ত্তীণ হয় আৰু তাতেই স্নাতক শিক্ষা গ্ৰহণ কৰে। ১৯০২ চনত তেখেতে [[কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়]]ৰ পৰা সোণৰ পদকসহ [[পদাৰ্থ বিজ্ঞান]]ত স্নাতকোত্তৰ উপাধি লাভ কৰে। সেই সময়ত স্নাতকোত্তৰ উপাধি লাভ কৰা মেধি আছিল তৃতীয়গৰাকী [[অসমীয়া]] ব্যক্তি।<ref name="assamtribune1"/> ==কৰ্মজীৱন== ১৯০৪ চনত কালিৰাম মেধিয়ে [[গুৱাহাটী]]ৰ ছেটলমেণ্ট কেম্পত মাটি হাকিম হিচাপে কৰ্মজীৱনৰ পাতনি মেলে। ১৯০৫ চনত কালিৰাম মেধিয়ে [[অসম প্ৰশাসনিক সেৱা]]ত যোগদান কৰে। তেওঁ গোৱালপাৰাত থকা সময়ত চৰকাৰী কামতকৈও কলা-কৃষ্টি-সাহিত্যৰ কামতহে নিজকে বেছিকৈ নিয়োগ কৰিছিল আৰু ১৯৩৫ চনত [[উপায়ুক্ত]] হিচাপে অৱসৰ গ্ৰহণ কৰে যদিও পাছৰ দুবছৰ কালত (১৯৩৬-১৯৩৮ চন) বিশেষ ভাবে তেওঁ নিযুক্তি পাইছিল। ১৯১৯ চনৰ ২৬ ডিচেম্বৰত বৰপেটাত বহা অসম সাহিত্য সভাৰ তৃতীয় অধিবেশনত কালিৰাম মেধিয়ে সভাপতিত্ব কৰিছিল।<ref>[http://www.asamsahityasabha.com/index.php?option=com_content&view=article&id=46&Itemid=56 ১৯১৭ চনৰ পৰা অসম সাহিত্য সভাৰ সভাপতিসকলৰ তালিকা] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130129233721/http://www.asamsahityasabha.com/index.php?option=com_content&view=article&id=46&Itemid=56 |date=2013-01-29 }} [[অসম সাহিত্য সভা]]ৰ ৱেবছাইট, আহৰণ: ১৮ নৱেম্বৰ, ২০১২</ref> ১৯১৮ চনৰ দ্বিতীয় সভাৰ অভ্যৰ্থনা সমিতিৰ উপদেষ্টা আছিল মেধি ডাঙৰীয়া। তদুপৰি ১৯৩৪ চনত মঙ্গলদৈত [[আনন্দচন্দ্ৰ আগৰৱালা]]ৰ সভাপতিত্বত হোৱা অধিবেশনৰো প্ৰধান উদ্যোগী পুৰুষ আছিল মেধিদেৱ। অনুসন্ধান সমিতি আৰু সংগ্ৰহালয় সমিতিৰো তেওঁ বিশেষ দায়িত্ব বহন কৰিছিল।<ref name="কালিৰাম মেধি"/> ==মৃত্যু== ১৯৫৪ চনৰ ২৪ জানুৱাৰীৰ নিশা ১০ বজাত পাণবজাৰৰ নাথান পথত থকা নিজা বাসভৱনত কালিৰাম মেধিৰ মৃত্যু হয়।<ref name="কালিৰাম মেধি"/> ==সাহিত্যপঞ্জী== [[ধৰ্ম]], [[শিক্ষা]], [[অৰ্থনৈতিক সমস্যা]], [[সমাজ সংস্কাৰ]] আদিৰ ক্ষেত্ৰত কালিৰাম মেধিৰ এক মুক্ত দৃষ্টিভংগী আছিল। ‘অসম বান্ধৱ’ আৰু ‘আলোচনী’ পত্ৰিকাত এইবোৰ বিষয়ত তেখেতৰ কেতবোৰ প্ৰবন্ধও প্ৰকাশ পাইছিল। প্ৰবন্ধসমূহত তেখেতৰ ভাষাৰ গঠন আৰু প্ৰকাশভংগী আছিল মন কৰিবলগীয়া। কিন্তু সাহিত্যৰ ক্ষেত্ৰখনত তেখেতৰ প্ৰথম উল্লেখযোগ্য অৱদান আছিল কবি [[হেম সৰস্বতী]]ৰ কাব্য সমালোচনা। পৌৰাণিক [[অসমীয়া সাহিত্য]] সমালোচনাৰ দিশত এয়া আছিল প্ৰথম পদক্ষেপ। কালিৰাম মেধিৰ ইয়াৰ পিছৰ গ্ৰন্থ ‘অসমীয়া ব্যাকৰণ আৰু ভাষাতত্ত্ব’ (১৯৩৬) তেখেতৰ [[সাহিত্য]]-[[ব্যাকৰণ]]ৰ জ্ঞানৰ গভীৰতা আৰু কঠোৰ পৰিশ্ৰমৰ নিদৰ্শন। ইয়াৰ পিছত তেখেতে মহাপুৰুষ [[শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ]]ৰ সিঁচৰতি হৈ থকা বাণীসমূহ গোটাই ‘মহাপুৰুষ শংকৰদেৱৰ বাণী’ নামৰ গ্ৰন্থ প্ৰকাশ কৰে। তেখেতৰ আন এখন উল্লেখযোগ্য গ্ৰন্থ আছিল ‘ষ্টাডিজ ইন দা বৈষ্ণৱ লিটাৰেচাৰ এণ্ড কালচাৰ অব আছাম’ (Studies in the Vaishnav Literature and Culture of Assam)। সম্পাদিত গ্ৰন্থ: অংকাৱলী।<ref>{{cite web | url=http://booksofassam.com/author_detail.php?recordID=%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A7%B0%E0%A6%BE%E0%A6%AE%20%E0%A6%AE%E0%A7%87%E0%A6%A7%E0%A6%BF | title=অসমৰ গ্ৰন্থসম্ভাৰ - কালিৰাম মেধিৰ গ্ৰন্থসম্ভাৰ | accessdate=November 12, 2011 }}{{Dead link|date=October 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> কালিৰাম মেধি ‘অসম অনুসন্ধান সমিতি’ আৰু ‘অসম ৰাজ্যিক সংগ্ৰহালয়’ৰ লগত ওতপ্ৰোতভাৱে জড়িত আছিল। ১৯১৯ চনত তেখেত [[অসম সাহিত্য সভা]]ৰ তৃতীয় অধিবেশনৰ সভাপতি নিৰ্বাচিত হয়। ;ৰচনা সংকলন #অসমীয়া ভাষাৰ মূল (১৯১৮), #অসমীয়া ব্যকৰণ আৰু ভাষাতত্ত্ব (১৯৩৬), #অঙ্কাৱলী ১ম ভাগ, #প্ৰহ্লাদ চৰিত্ৰ (সম্পাঃ)(১৯১৩), #মহাপুৰুষ শঙ্কৰদেৱৰ বাণী, #অসমীয়া প্ৰাথমিক প্ৰাকৃতিক বিজ্ঞান, #বীজগণিত, #অসমীয়া নাট, #হেলীৰ নেজাল তৰা, #গৌৰৱ, #লিখাৰ সঁজুলি, #তপ, #পৃথিৱী, #সূৰ্য, ;ৰচনা সংকলন (ইংৰাজী) #The Kalitas, #Brajavali Literature of Assam, #Philosophic Aspects of the Assamese Brajavali Literature, #Origin of Assamese Drama, #Studies in the Vaishnav Literature and Culture of Assam # Assamese Grammar and Origin of the Assamese Language. {{Wikisource author|কালিৰাম মেধি}} ==বাহ্যিক সংযোগ== *[[:q:কালিৰাম মেধি|কালিৰাম মেধি]] (ৱিকিউদ্ধৃতি) ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{reflist}} {{অসমৰ প্ৰসিদ্ধ ব্যক্তি}} [[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:অসম সাহিত্য সভাৰ সভাপতি]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া প্ৰবন্ধকাৰ]] jdpthczj13jo1pszkynuwhas5260pgh 514484 514470 2025-06-03T03:56:24Z Kandarpajit Kallol 6257 514484 wikitext text/x-wiki {{Infobox writer | name = কালিৰাম মেধি | image = | caption = | birth_date = {{Birth date and age|1880|10|18|df=yes}} | birth_place = ৰামদিয়া গাঁও, [[কামৰূপ]], [[অসম]] | death_date = {{Death date and age|1954|1|24|1880|10|18|df=yes}} | death_place = | citizenship = {{flag|ভাৰত}} | language = [[অসমীয়া ভাষা|অসমীয়া]] | spouse = স্বৰ্ণলতা ভূঞা | partner = | children = [[সৌৰভ কুমাৰ চলিহা]] | education = স্নাতকোত্তৰ | occupation = সাহিত্যিক, ব্যাকৰণিক | nationality = ভাৰতীয় | awards = [[বিষ্ণুপ্ৰিয়া দেৱী পুৰস্কাৰ]] (১৯০২)<br> [[ৰায়বাহাদুৰ অব আছাম]] (১৯৪৬) | period = |imagesize=200px}} '''কালিৰাম মেধি''' ({{lang-en| Kaliram Medhi}}; ১৮৮০-১৯৫৪)<ref name="assamtribune1">{{cite web |author=Dr. G. C. Sharma Thakur |url=http://www.assamtribune.com/scripts/details.asp?id=jan2409/edit3 |title=Remembering Pundit Kaliram Medhi |publisher=Assamtribune.com |date= |accessdate=2013-05-05 |archivedate=2014-01-04 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140104204340/http://www.assamtribune.com/scripts/details.asp?id=jan2409%2Fedit3 |deadurl=yes }}</ref> এজন প্ৰসিদ্ধ [[অসমীয়া]] সাহিত্যিক আৰু ব্যাকৰণিক আছিল। পৌৰাণিক [[অসমীয়া সাহিত্য]]ৰ বিজ্ঞানসন্মত পুথি সমালোচনাৰ ক্ষেত্ৰত তেখেত পথপ্ৰদৰ্শক আছিল। কালিৰাম মেধিয়ে ১৯০২ চনত ‘বিষ্ণুপ্ৰিয়া দেৱী পুৰস্কাৰ’ আৰু ১৯৪৬ চনত ‘ৰায়বাহাদুৰ অব আছাম’ খিতাপ লাভ কৰিছিল।১৯২৩ চনত হেম সৰস্বতীৰ 'প্ৰহ্লাদ চৰিত' কাব্য খন সম্পাদনা কৰি প্ৰকাশ কৰে গবেষণা আৰু পাণ্ডিত্যৰ বাবে ১৯৪৩ চন ‘তত্ত্বনিধি’ উপাধি লাভ কৰিছিল।<ref name="কালিৰাম মেধি">{{cite book | title=পদ্মনাথ গোহাঞি বৰুৱাৰ পৰা ৰংবং তেৰাঙলৈ | publisher=অনন্ত হাজৰিকা, বনলতা প্ৰকাশন| author=ত্ৰিদিপ গোস্বামী | pages=২২, ২৩}}</ref> ==জন্ম আৰু শিক্ষা== ১৮৮০ চনৰ ১৮ অক্টোবৰত [[কামৰূপ]] জিলাৰ ৰামদিয়া গাঁৱত কালিৰাম মেধিৰ জন্ম হয়। তেওঁৰ পিতৃৰ নাম ভূকলি মেধি আৰু মাতৃৰ নাম সোণতৰা মেধি আছিল। মেধি ডাঙৰীয়াই বৰপেটাৰ মোক্ষদা দাসৰ লগত বিবাহ পাশত আবদ্ধ হয়। মেধি ডাঙৰীয়াৰ প্ৰথমখন বিয়া কইনা নেদেখা ভেঁকোভাওনাহে আছিল। তেওঁ সেয়ে দ্বিতীয় বিবাহ কৰাইছিল। দ্বিতীয় গৰাকী পত্নীৰ পাঁচটা সন্তান আছিল। কিন্তু দ্বিতীয় গৰাকী পত্নীও অকাল মৃত্যু মুখত পৰাত পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হৈ নগাঁৱৰ জিয়াৰী স্বৰ্ণলতা ভূঞাক বিয়া পাতিছিল। কালিৰাম মেধিয়ে প্ৰাথমিক শিক্ষা গাঁৱৰে এখন উচ্চ প্ৰাইমাৰী বিদ্যালয়ত গ্ৰহণ কৰিছিল। সেই সময়ত এই বিদ্যালয়খনক ছাত্ৰঘৰ বুলি জনা গৈছিল। ১৮৯১ চনত [[গুৱাহাটী]]ৰ চৰকাৰী উচ্চ মাধ্যমিক বিদ্যালয়ত নাম ভৰ্তি কৰে। ১৮৯৭ চনত তেওঁ সংস্কৃত বিষয়ত সৰ্বোচ্চ নম্বৰ সহ প্ৰথম বিভাগত এণ্ট্ৰেস পৰীক্ষাত উৰ্ত্তীণ হয়। ইয়াৰ পাছত তেওঁ [[কলিকতা]] চিটি মহাবিদ্যালয়ৰ এফ এ শ্ৰেণীত ভৰ্তি হয়। ১৮৯৯ চনত এই মহাবিদ্যালয়ৰ পৰাই প্ৰথম বিভাগত এফ এ উৰ্ত্তীণ হয় আৰু তাতেই স্নাতক শিক্ষা গ্ৰহণ কৰে। ১৯০২ চনত তেখেতে [[কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়]]ৰ পৰা সোণৰ পদকসহ [[পদাৰ্থ বিজ্ঞান]]ত স্নাতকোত্তৰ উপাধি লাভ কৰে। সেই সময়ত স্নাতকোত্তৰ উপাধি লাভ কৰা মেধি আছিল তৃতীয়গৰাকী [[অসমীয়া]] ব্যক্তি।<ref name="assamtribune1"/> ==কৰ্মজীৱন== ১৯০৪ চনত কালিৰাম মেধিয়ে [[গুৱাহাটী]]ৰ ছেটলমেণ্ট কেম্পত মাটি হাকিম হিচাপে কৰ্মজীৱনৰ পাতনি মেলে। ১৯০৫ চনত কালিৰাম মেধিয়ে [[অসম প্ৰশাসনিক সেৱা]]ত যোগদান কৰে। তেওঁ গোৱালপাৰাত থকা সময়ত চৰকাৰী কামতকৈও কলা-কৃষ্টি-সাহিত্যৰ কামতহে নিজকে বেছিকৈ নিয়োগ কৰিছিল আৰু ১৯৩৫ চনত [[উপায়ুক্ত]] হিচাপে অৱসৰ গ্ৰহণ কৰে যদিও পাছৰ দুবছৰ কালত (১৯৩৬-১৯৩৮ চন) বিশেষ ভাবে তেওঁ নিযুক্তি পাইছিল। ১৯১৯ চনৰ ২৬ ডিচেম্বৰত বৰপেটাত বহা অসম সাহিত্য সভাৰ তৃতীয় অধিবেশনত কালিৰাম মেধিয়ে সভাপতিত্ব কৰিছিল।<ref>[http://www.asamsahityasabha.com/index.php?option=com_content&view=article&id=46&Itemid=56 ১৯১৭ চনৰ পৰা অসম সাহিত্য সভাৰ সভাপতিসকলৰ তালিকা] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130129233721/http://www.asamsahityasabha.com/index.php?option=com_content&view=article&id=46&Itemid=56 |date=2013-01-29 }} [[অসম সাহিত্য সভা]]ৰ ৱেবছাইট, আহৰণ: ১৮ নৱেম্বৰ, ২০১২</ref> ১৯১৮ চনৰ দ্বিতীয় সভাৰ অভ্যৰ্থনা সমিতিৰ উপদেষ্টা আছিল মেধি ডাঙৰীয়া। তদুপৰি ১৯৩৪ চনত মঙ্গলদৈত [[আনন্দচন্দ্ৰ আগৰৱালা]]ৰ সভাপতিত্বত হোৱা অধিবেশনৰো প্ৰধান উদ্যোগী পুৰুষ আছিল মেধিদেৱ। অনুসন্ধান সমিতি আৰু সংগ্ৰহালয় সমিতিৰো তেওঁ বিশেষ দায়িত্ব বহন কৰিছিল।<ref name="কালিৰাম মেধি"/> ==মৃত্যু== ১৯৫৪ চনৰ ২৪ জানুৱাৰীৰ নিশা ১০ বজাত পাণবজাৰৰ নাথান পথত থকা নিজা বাসভৱনত কালিৰাম মেধিৰ মৃত্যু হয়।<ref name="কালিৰাম মেধি"/> ==সাহিত্যপঞ্জী== [[ধৰ্ম]], [[শিক্ষা]], [[অৰ্থনৈতিক সমস্যা]], [[সমাজ সংস্কাৰ]] আদিৰ ক্ষেত্ৰত কালিৰাম মেধিৰ এক মুক্ত দৃষ্টিভংগী আছিল। ‘অসম বান্ধৱ’ আৰু ‘আলোচনী’ পত্ৰিকাত এইবোৰ বিষয়ত তেখেতৰ কেতবোৰ প্ৰবন্ধও প্ৰকাশ পাইছিল। প্ৰবন্ধসমূহত তেখেতৰ ভাষাৰ গঠন আৰু প্ৰকাশভংগী আছিল মন কৰিবলগীয়া। কিন্তু সাহিত্যৰ ক্ষেত্ৰখনত তেখেতৰ প্ৰথম উল্লেখযোগ্য অৱদান আছিল কবি [[হেম সৰস্বতী]]ৰ কাব্য সমালোচনা। পৌৰাণিক [[অসমীয়া সাহিত্য]] সমালোচনাৰ দিশত এয়া আছিল প্ৰথম পদক্ষেপ। কালিৰাম মেধিৰ ইয়াৰ পিছৰ গ্ৰন্থ ‘অসমীয়া ব্যাকৰণ আৰু ভাষাতত্ত্ব’ (১৯৩৬) তেখেতৰ [[সাহিত্য]]-[[ব্যাকৰণ]]ৰ জ্ঞানৰ গভীৰতা আৰু কঠোৰ পৰিশ্ৰমৰ নিদৰ্শন। ইয়াৰ পিছত তেখেতে মহাপুৰুষ [[শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ]]ৰ সিঁচৰতি হৈ থকা বাণীসমূহ গোটাই ‘মহাপুৰুষ শংকৰদেৱৰ বাণী’ নামৰ গ্ৰন্থ প্ৰকাশ কৰে। তেখেতৰ আন এখন উল্লেখযোগ্য গ্ৰন্থ আছিল ‘ষ্টাডিজ ইন দা বৈষ্ণৱ লিটাৰেচাৰ এণ্ড কালচাৰ অব আছাম’ (Studies in the Vaishnav Literature and Culture of Assam)। সম্পাদিত গ্ৰন্থ: অংকাৱলী।<ref>{{cite web | url=http://booksofassam.com/author_detail.php?recordID=%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A7%B0%E0%A6%BE%E0%A6%AE%20%E0%A6%AE%E0%A7%87%E0%A6%A7%E0%A6%BF | title=অসমৰ গ্ৰন্থসম্ভাৰ - কালিৰাম মেধিৰ গ্ৰন্থসম্ভাৰ | accessdate=November 12, 2011 }}{{Dead link|date=October 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> কালিৰাম মেধি ‘অসম অনুসন্ধান সমিতি’ আৰু ‘অসম ৰাজ্যিক সংগ্ৰহালয়’ৰ লগত ওতপ্ৰোতভাৱে জড়িত আছিল। ১৯১৯ চনত তেখেত [[অসম সাহিত্য সভা]]ৰ তৃতীয় অধিবেশনৰ সভাপতি নিৰ্বাচিত হয়। ;ৰচনা সংকলন #অসমীয়া ভাষাৰ মূল (১৯১৮), #অসমীয়া ব্যকৰণ আৰু ভাষাতত্ত্ব (১৯৩৬), #অঙ্কাৱলী ১ম ভাগ, #প্ৰহ্লাদ চৰিত্ৰ (সম্পাঃ)(১৯১৩), #মহাপুৰুষ শঙ্কৰদেৱৰ বাণী, #অসমীয়া প্ৰাথমিক প্ৰাকৃতিক বিজ্ঞান, #বীজগণিত, #অসমীয়া নাট, #হেলীৰ নেজাল তৰা, #গৌৰৱ, #লিখাৰ সঁজুলি, #তপ, #পৃথিৱী, #সূৰ্য, ;ৰচনা সংকলন (ইংৰাজী) #The Kalitas, #Brajavali Literature of Assam, #Philosophic Aspects of the Assamese Brajavali Literature, #Origin of Assamese Drama, #Studies in the Vaishnav Literature and Culture of Assam # Assamese Grammar and Origin of the Assamese Language. {{Wikisource author|কালিৰাম মেধি}} ==বাহ্যিক সংযোগ== {{wikiquote}} ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{reflist}} {{অসমৰ প্ৰসিদ্ধ ব্যক্তি}} [[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:অসম সাহিত্য সভাৰ সভাপতি]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া প্ৰবন্ধকাৰ]] erlqwh0psy44scrxy1ou9omtagaq3o0 0 4196 514639 444444 2025-06-03T09:25:28Z Kandarpajit Kallol 6257 514639 wikitext text/x-wiki {{Infobox writer | bgcolour = lightgray | name = অনুৰাধা শৰ্মা পূজাৰী | image = অনুৰাধা শৰ্মা পূজাৰী.jpg|200 px | caption = | Parents = | birth_date = ১৯৬৪ চন | death_date = | birth_place = [[যোৰহাট]], [[অসম]] | death_place = | spouse = | partner = | children = | occupation = শিক্ষাবিদ, সাহিত্যিক, সম্পাদক, সাংবাদিক | nationality = ভাৰতীয় | period = | influenced = | signature = অনুৰাধা শৰ্মাপূজাৰীৰ চহী.jpg | awards = [[সাহিত্য অকাডেমি বঁটা]], ২০২১<br>[[ৰেনেছাঁ অসম বঁটা]]<br> অসম সাহিত্য সভাৰ কুমাৰ কিশোৰ স্মৃতি সাহিত্য বঁটা | website = }} '''অনুৰাধা শৰ্মা পূজাৰী''' ({{lang-en|Anuradha Sharma Pujari}}, জন্ম: ১৯৬৪ চন) [[অসম]]ৰ এগৰাকী লেখিকা আৰু সাংবাদিক। ১৯৮৭ চনত তেখেতে [[ডিব্ৰুগড় বিশ্ববিদ্যালয়]]ৰ পৰা সমাজশাস্ত্ৰ বিষয়ত স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী লাভ কৰে। ১৯৯৩ চনত [[কলিকতা]]ৰ পৰা [[সাংবাদিকতা]]ৰ পাঠ্যক্ৰম গ্ৰহণ কৰে। তাৰ পিছত [[পশ্চিমবংগ]] বোলছবি কেন্দ্ৰ, তথ্য আৰু সাংস্কৃতিক দপ্তৰৰ অধীনত আৰ্ট এণ্ড ফিল্ম -এপ্ৰিছিয়েচন পাঠ্যক্ৰমৰ শিক্ষা গ্ৰহণ কৰে। তেখেতে কমাৰ্চিয়েল আৰ্ট এণ্ড কম্পিউটাৰ গ্ৰাফিক্সৰ শিক্ষা গ্ৰহণ কৰি [[কলিকতা]]ৰ একাডেমী অফ ফাইন আৰ্টচৰ অধীনৰ প্ৰতিষ্ঠানত কিছুদিন শিক্ষকতা কৰে। ইয়াৰ পিছত [[গুৱাহাটী]]ৰ পৰা প্ৰকাশিত [[আমাৰ অসম]] কাকতত কিছুদিন সাংবাদিকতা কৰি উঠি বৰ্তমান [[সাদিন]]<ref>"Anuradha Sharma Pujari, editor of the popular assamese weekly, 'Sadin', which carried the controversial story, stood by the report."[http://timesofindia.indiatimes.com/news/india/Jounalist-accused-of-blackmail-in-Assam/articleshow/641841943.cms Jounalist &#91; sic&#93; accused of blackmail in Assam] SHANKHADEEP CHOUDHURY, TNN 23 January 2002 Times of India</ref> কাকত আৰু [[সাতসৰী]] নামৰ অসমীয়া মাহেকীয়া আলোচনীখনৰ সম্পাদক হিচাপে কাৰ্যৰত হৈ আছে।<ref name="sivasagar">{{cite web | url=http://onlinesivasagar.com/literature/anuradha-sharma-pujari.html | title=Anuradha Sharma Pujari | publisher=onlinesivasagar.com | work=onlinesivasagar.com | accessdate=February 03, 2013}}</ref> [[চাহেবপুৰাৰ বৰষুণ]] নামৰ উপন্যাসখনৰ বাবে ২০০৩ চনত তেখেতে [[অসম সাহিত্য সভা]]ৰ কুমাৰ কিশোৰ সোঁৱৰণি বঁটা লাভ কৰে। তেওঁ ২০২১ চনত 'ইয়াত এখন অৰণ্য আছিল' শীৰ্ষক উপন্যাসৰ বাবে অসমীয়া ভাষাৰ [[সাহিত্য অকাডেমি বঁটা]] লাভ কৰে।<ref name "news18">{{Cite web|title= ভালখবৰ! অনুৰাধা শৰ্মা পূজাৰীলৈ সাহিত্য অকাডেমী বঁটা|publisher=News18 Assam-NorthEast |url=https://assam.news18.com/news/assam/2021-sahitya-akademy-award-to-anuradha-sarma-pujari-hb-183267.html ||url-status=live}}</ref> ==প্ৰাৰম্ভিক জীৱন== [[যোৰহাট]]ত জন্মগ্ৰহণ কৰা পূজাৰীয়ে [[দেৱীচৰণ বৰুৱা ছাত্ৰী মহাবিদ্যালয়|দেৱীচৰণ বৰুৱা ছোৱালী মহাবিদ্যালয়]]ত স্নাতক মহলাত অধ্যয়ন কৰিছিল। [[ডিব্ৰুগড় বিশ্ববিদ্যালয়]]ত তেওঁ সমাজশাস্ত্ৰ বিষয়ত অধ্যয়ন কৰে। পাছলৈ কলিকতাৰ বিৰলা ইনষ্টিটিউট অফ লিবাৰেল আৰ্টছ এণ্ড মেনেজমেণ্ট ছাইন্সত সাংবাদিকতাৰ পাঠ্যক্ৰম গ্ৰহণ কৰে। পিছলৈ তেওঁ পশ্চিমবংগ বোলছবি কেন্দ্ৰ, তথ্য আৰু সাংস্কৃতিক দপ্তৰৰ অধীনত আৰ্ট এণ্ড ফিল্ম এপ্ৰিছিয়েছন পাঠ্যক্ৰমৰ শিক্ষা গ্ৰহণ কৰে।<ref name="ketherina">[[কেথেৰিণাৰ সৈতে এটা নিৰ্জন দুপৰীয়া]], অনুৰাধা শৰ্মা পূজাৰী। বেটুপাতৰ দ্বিতীয় পৃষ্ঠা। isbn :81-7339-460-1</ref> [[অসম বাণী]] কাকতত প্ৰকাশিত তেওঁৰ সাপ্তাহিক স্তম্ভলেখা 'কলিকতাৰ চিঠি' আৰু প্ৰথমখন উপন্যাস [[হৃদয় এক বিজ্ঞাপন]]ৰ যোগেদি তেওঁ ক্ৰমাত্‍ জনপ্ৰিয়তা লাভ কৰে।<ref>{{Cite web |title=Article in Assam Tribune |url=http://www.assamtribune.com/aug2809/mosaic2.html |access-date=2013-01-06 |archivedate=2012-02-19 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120219170130/http://www.assamtribune.com/aug2809/mosaic2.html |deadurl=yes }}</ref> ১৯৯৮ চনত প্ৰথম প্ৰকাশ হোৱা এই উপন্যাসখন সাহিত্যিক সমালোচক [[হোমেন বৰগোহাঞি]]য়ে সেই সময়ৰ মহত্‍ উপন্যাস আখ্যা দিয়ে। তেখেতে সমালোচনাত কয়, “এই উপন্যাসখনে আধুনিক অসমীয়া সমাজখনৰ বিষয়ে এনে কেতবোৰ প্ৰশ্ন উত্থাপন কৰিছে যিবোৰ ইয়াৰ আগেয়ে কোনো লেখকে কৰা নাছিল।”<ref>[http://myxofura.blogspot.com/2008/07/anuradha-sharma-pujari-is-significant.html An Interview With Anuradha Sharma Pujari]</ref> ক্ৰমাগতভাৱে উপন্যাসখনৰ ১৪টা সংস্কৰণ প্ৰকাশ পায় আৰু পূজাৰীলৈ যথেষ্ট সমালোচনাত্মক তথা বাণিজ্যিক সফলতা কঢ়িয়াই আনে।<ref>See bio of [http://myxofura.blogspot.com/2006/11/that-disgusting-photograph-anuradha.html That Disgusting Photograph]</ref> ==পেচাদাৰী জীৱন== প্ৰথমাৱাস্থাত শৰ্মা পূজাৰীয়ে কমাৰ্চিয়েল আৰ্ট এণ্ড কম্পিউটাৰ গ্ৰাফিক্সৰ পাঠ্যক্ৰক গ্ৰহণ কৰি [[কলিকতা]]ৰ একাডেমী অফ ফাইন আৰ্টছৰ অধীনস্থ চিটেক ইনষ্টিটিউটত কিছুদিন শিক্ষকতা কৰিছিল। ইয়াৰ পিছত তেওঁ [[আমাৰ অসম]] কাকতত কিছুদিন সাংবাদিকতা কৰে। পিছলৈ তেওঁ সাদিন গোষ্ঠীত যোগদান কৰে আৰু বৰ্তমান তেওঁ [[সাদিন]] কাকতৰ সম্পাদক হিচেপে কৰ্মৰত।<ref name="ketherina"/> 'হৃদয় এক বিজ্ঞাপন'ৰ পিছতেই তিনিখন উপন্যাসৰ সংকলন 'এজন ঈশ্বৰৰ সন্ধানত' প্ৰকাশ পায় (১৯৯৮)। পৰৱৰ্তী বছৰবোৰত 'কাঞ্চন', 'চাহেবপুৰাৰ বৰষুণ' ইত্যাদি উপন্যাসসমূহ প্ৰকাশিত হয়। ২০০৪ চনত 'হৃদয় এক বিজ্ঞাপন'ৰ আভা ভট্টাচাৰ্যই কৰা ইংৰাজী অনুবাদ 'হাৰ্টছ এ শ্ব'বিজ' নতুন দিল্লীৰ স্পেকট্ৰাম পাব্লিকেচন যোগে প্ৰকাশ পায়।<ref name="ketherina"/> এই উপন্যাসখন ইতিমধ্যে [[বঙালী ভাষা]]লৈও অনূদিত হৈছে। [[সাহিত্য অকাডেমি]]ৰ পত্ৰিকা 'কণ্টেমপৰেৰি ইণ্ডিয়ান লিটাৰেচাৰ' আৰু জয়ন্ত মহাপাত্ৰ সম্পাদিত ওড়িয়া আলোচনী 'চন্দ্ৰভাগা'ত শৰ্মা পূজাৰীৰ গল্পৰ অনুবাদ প্ৰকাশিত হৈছে।<ref name="ketherina"/> ভাৰতীয় শিশু কল্যাণ সমিতিয়ে মহিলা আৰু শিশু পুনঃনিৰ্মাণ কেন্দ্ৰ তথা কামৰূপ জিলা শিশু কল্যাণ সমিতিৰ সহযোগত গুৱাহাটীৰ হেম শিশু সদনত আয়োজন কৰা ৰাষ্ট্ৰীয় সাহসিকতাৰ বঁটা প্ৰদান অনুষ্ঠানত লেখিকাগৰাকী সন্মানীয় অতিথি আছিল।<ref>[http://www.telegraphindia.com/1060114/asp/guwahati/story_5715390.asp Young Bravehearts] January 14, 2006 The Telegraph (Calcutta, India)</ref> ==সাহিত্য কৰ্মৰাজি== '''উপন্যাস''' * ''[[হৃদয় এক বিজ্ঞাপন]]'', ১৯৯৮ * ''[[এজন ঈশ্বৰৰ সন্ধানত]]'', ১৯৯৮ * ''[[কাঞ্চন (উপন্যাস)]]'', ২০০১, উপন্যাসখনত কাঞ্চন নামৰ এগৰাকী ছোৱালীৰ জীৱন কাহিনী চিত্ৰিত কৰা হৈছে। কাঞ্চনক কিছুমান সংকীৰ্ণ মনৰ পুৰুষে অবিৰতভাৱে প্ৰতাৰণা আৰু যৌন নিৰ্যাতন চলায়। * [[চাহেবপুৰাৰ বৰষুণ]], ২০০৩, চাহেবপুৰা নামৰ এখন গাঁৱৰ সমাজকৰ্মীসকলৰ এক দুঃসাহসিক যাত্ৰা এই উপন্যাসখনে পোহৰলৈ আনিছে। * ''[[ব'ৰাগী নদীৰ ঘাট]]'', ২০০৪ * ''[[নাহৰৰ নিৰিবিলি ছাঁ]]'' ২০০৫, ইয়াক লেখিকাৰ ডিব্ৰুগড় বিশ্ববিদ্যালয়ত পঢ়ি থকা সময়ৰ ডায়েৰী বুলি অভিহিত কৰিব পাৰি। সেই সময়ত তেওঁ লগ পোৱা চৰিত্ৰবোৰ আৰু তাত থকা দুবছৰত সংঘটিত হোৱা সকলো পৰিঘটনাৰ কথা কিতাপখনত স্পষ্টকৈ উল্লেখ কৰা হৈছে। * ''[[ৰাগ অনুৰাগ]]'',২০০৭ * ''[[মেৰেং]]'', ২০১০, মেৰেং বা [[ইন্দিৰা মিৰি]] নামৰ এগৰাকী শক্তিশালী মহিলাৰ কাহিনী। * ''[[সোণ হৰিণৰ চেঁকুৰ]],২০১২,এই গ্ৰন্থখন এনে যুৱক-যুৱতীসকলৰ বাবে উৎসৰ্গিত কৰা হৈছে যিসকলে নিজৰ কেৰিয়াৰক লৈ অতি সচেতন আৰু উত্তেজিত হৈ পৰে আৰু বিফল হ’লে প্ৰায়ে আত্মহত্যাৰ দৰে পথ বাচি লয়। জীৱনটো এক অতি আকৰ্ষণীয় যাত্ৰা। ই অতি মূল্যৱান আৰু ইয়াক অচল কৰি পেলাব নোৱাৰি। গ্ৰন্থখনত এই বাৰ্তা দিয়া হৈছে যে যুৱক-যুৱতীসকলে নিজৰ ভাল লগা কামত নিজকে উৎসৰ্গিত কৰিব লাগে। * ''[[নীল প্ৰজাপতি]]'', ২০১৩, এই গ্ৰন্থখন দম্পতীৰ মাজত থকা সৰু সৰু সমস্যা আৰু প্ৰেমেৰে ভৰপূৰ। * ''[[জলছবি]]'', (২০১৪), এলঝেইমাৰৰ সমস্যাই বুঢ়া পিতৃ-মাতৃ আৰু তেওঁলোকৰ সন্তানৰ মাজত কেনেকৈ ব্যৱধানৰ সৃষ্টি কৰে, সেই কথা এই গ্ৰন্থখনত চিত্ৰিত কৰা হৈছে। *''ইয়াত এখন অৰণ্য আছিল''২০১৮ * "সুখৰ ৰামধেনু,২০২৩ '''গল্প সংকলন''' * ''[[বসন্তৰ গান]]'', ১৯৯৯ * ''[[এজন অসামাজিক কবিৰ বায়'গ্ৰাফী]]'', ২০০১ * ''[[কেথেৰিণাৰ সৈতে এটা নিৰ্জন দুপৰীয়া]]'' , ২০০৫ * ''[[ন' মেনছ লেণ্ড (চুটিগল্পৰ সংকলন)]]'' '''আত্মজীৱনীমূলক ৰচনা''' * ''[[কলিকতাৰ চিঠি]]'' , ১৯৯৯ * ''[[ডায়েৰী (আত্মজীৱনী)|ডায়েৰী]]'', ২০০১ * ''[[অট’গ্ৰাফ]]'', ২০০৪ * ''[[আমেৰিকান চৰাইখানাত সংবাদ, বসন্ত আৰু বন্ধু]]''(ৰচনা) * ''অলপ চিন্তা অলপ গদ্য'' (সম্পাদকীয় সংগ্ৰহ) * ''প্ৰিয় মানুহ , প্ৰিয় কথা'', ২০১৩ ==বঁটা== * [[সাহিত্য অকাডেমি বঁটা]], ২০২১ * [[ৰেনেছাঁ অসম বঁটা]] ২০১৩<ref name="amarasom">{{cite web | title=জুবিন গাৰ্গলৈ ৰেনেছাঁ অসম বঁটা | publisher=[[আমাৰ অসম]] | date=১৩ মাৰ্চ ২০১৫ | accessdate=১৪ মাৰ্চ২০১৫}}</ref> * ২০০৩ চনত [[অসম সাহিত্য সভা]]ৰ পৰা Kumar Kishore Memorial Literary Award লাভ কৰে। * ২০০৩ চনত [[চাহেবপুৰাৰ বৰষুণ]] উপন্যাসখনৰ বাবে অসম সাহিত্য সভাই তেওঁ শ্ৰেষ্ঠ ঔপন্যাসিকৰ বঁটা প্ৰদান কৰিছিল।<ref name="sivasagar" /> ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist}} {{Wikiquote}} ==বাহ্যিক সংযোগ== {{wikiquote}} * [https://docs.google.com/document/d/1-FczQD2cIfMsqYC7XiMPJ5zrx10S_R6rZoox8qpNoQk/edit?hl=en_US&pli=1# Op-Ed : Bharat Ratna and Sachin Tendulkar] {{Navbox assam biography}} [[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া ঔপন্যাসিক]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া গল্পকাৰ]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া প্ৰবন্ধকাৰ]] [[শ্ৰেণী:অসমৰ সাংবাদিক]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া ভাষাৰ সাহিত্য অকাডেমি বঁটা বিজয়ী]] 0s6odi8q1mv070v0svtz9iu0c7deiuh 0 4302 514668 498774 2025-06-03T10:13:51Z Kandarpajit Kallol 6257 514668 wikitext text/x-wiki {{Infobox writer | bgcolour = lightgray | name = কৃষ্ণকান্ত সন্দিকৈ | image = krishna-kanta-handique.jpg | birth_date = জুলাই ২০, ১৮৯৮ | birth_place = যোৰহাট, অসম | death_date = জুন ৭, ১৯৮২ | occupation = অধ্যাপক, উপাচাৰ্য | nationality = ভাৰতীয় }} '''কৃষ্ণকান্ত সন্দিকৈ''' ({{lang-en|Krishna Kanta Handique}}; ১৮৯৮-১৯৮২) [[অসম]]ৰ এজন লেখক, সংস্কৃত ভাষা পণ্ডিত আৰু শিক্ষাবিদ আছিল। [[সংস্কৃত]] আৰু ভাষাতত্ত্বৰ ক্ষেত্ৰত তেখেতে বিৰল পাণ্ডিত্যৰ পৰিচয় দিছিল। শ্ৰীহৰ্ষৰ 'নৈষধ চৰিত', সোমদেৱৰ 'যশস্তিলক' আদি গ্ৰন্থৰ অনুবাদৰ জৰিয়তে তেখেতে ৰাষ্ট্ৰীয়-আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় স্তৰত চিনাকি লাভ কৰে। ন বছৰ ধৰি [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়]]ৰ উপাচাৰ্যৰ ভূমিকা পালন কৰা সন্দিকৈ মাত্ৰ ৩৯ বছৰ বয়সত ১৯৩৭ চনৰ [[অসম সাহিত্য সভা]]ৰ গুৱাহাটী অধিবেশনৰ সভাপতিও নিৰ্বাচিত হৈছিল। ==জন্ম== কৃষ্ণকান্ত সন্দিকৈৰ জন্ম ২০ জুলাই, ১৮৯৮ চনত [[অসম]]ৰ [[যোৰহাট জিলা]]ৰ সাতঘৰীয়া আহোম পৰিয়ালত হৈছিল। তেখেতৰ পিতৃ চাহ খেতিয়ক ৰায় বাহাদুৰ [[ৰাধাকান্ত সন্দিকৈ]] আৰু মাতৃ নাৰায়ণী সন্দিকৈ। অসমৰ কেইবাটাও ৰাজহুৱা অনুষ্ঠানৰ উন্নতিকল্পে মুক্তহস্তে দান-বৰঙণি আগবঢ়োৱা হেতুকে জনসাধাৰণে কৃতজ্ঞতাৰ চিনস্বৰূপে ৰাধাকান্ত সন্দিকৈ ডাঙৰীয়াক "দানবীৰ" উপাধিৰে বিভূষিত কৰিছিল। দানবীৰ ৰাধাকান্ত সন্দিকৈৰ চাৰিজন পুতেকৰ ভিতৰত কৃষ্ণকান্ত সন্দিকৈ আছিল আটাইতকৈ ডাঙৰ।<ref>{{Cite web |title=আৰ্কাইভ কপি |url=http://kkhsou.in/web_new/handiqui.php |access-date=2022-06-26 |archivedate=2023-08-25 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230825081741/http://kkhsou.in/web_new/handiqui.php |deadurl=yes }}</ref><ref>জিলিকালে লুইতৰে পাৰ, এম. আব্দুল মজিদ খান, পৃ:নং; ১১, প্ৰকাশক: প্ৰদ্যুত হাজৰিকা, বনলতা, ২০০২</ref> তেওঁৰ মাক নাৰায়ণী আইদেউ অসমৰ আন এগৰাকী পণ্ডিত লোক পদ্মনাথ গোহাঞি বৰুৱাৰ ভগ্নী আছিল৷<ref>{{Cite web |title=আৰ্কাইভ কপি |url=http://kkhsou.in/web_new/handiqui.php |access-date=2022-06-26 |archivedate=2023-08-25 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230825081741/http://kkhsou.in/web_new/handiqui.php |deadurl=yes }}</ref> ==শিক্ষা== কৃষ্ণকান্ত সন্দিকৈয়ে প্ৰাথমিক শিক্ষা নিজা গৃহতে গ্ৰহণ কৰিছিল। তাৰ পিছত দেউতাকে যোৰহাটৰ চৰকাৰী হাইস্কুলত নাম লগাই দিয়ে। ইংৰাজী ১৯১৩ চনত পোন্ধৰ বছৰ বয়সত কৃষ্ণকান্তই যোৰহাট চৰকাৰী হাইস্কুলৰ পৰা প্ৰৱেশিকা পৰীক্ষাত প্ৰথম বিভাগত উত্তীৰ্ণ হয়। সন্দিকৈয়ে [[কটন মহাবিদ্যালয়]]ৰ ১৯১৫ চনত আই এ পৰীক্ষাতো সুখ্যাতিৰে প্ৰথম বিভাগত উত্তীৰ্ণ হৈ [[কলিকতা]] বিশ্ববিদ্যালয়ত উচ্চ শিক্ষাৰ বাবে নাম ভৰ্তি কৰে। [[কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়]]ৰ পৰা ১৯১৭ চনত তেওঁ সংস্কৃতত প্ৰথম শ্ৰেণীৰ অনাৰ্চসহ বি এ পাছ কৰে আৰু “প্ৰসন্ন কুমাৰ সৰ্বাধিকাৰী স্বৰ্ণ পদক’’ লাভ কৰে৷ তেতিয়া তেওঁৰ বয়স আছিল মাত্ৰ ১৯ বছৰ৷<ref>{{Cite web |title=আৰ্কাইভ কপি |url=http://kkhsou.in/web_new/handiqui.php |access-date=2022-06-26 |archivedate=2023-08-25 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230825081741/http://kkhsou.in/web_new/handiqui.php |deadurl=yes }}</ref> ১৯১৯ চনত সংস্কৃতৰ 'বেদ শাখা'ত প্ৰথম শ্ৰেণীৰ প্ৰথম স্থান অধিকাৰ কৰি স্নাতকোত্তৰ সন্মান লাভ কৰে।<ref name="কৃষ্ণকান্ত সন্দিকৈ"/> উল্লেখযোগ্য যে, স্নাতকোত্তৰ শ্ৰেণী ’বেদ শাখা’ত তেঁৱেই সেইবৰ্ষৰ একমাত্ৰ শিক্ষাৰ্থী আছিল আৰু তেওঁৰ গুৰু আছিল, মহামহোপাধ্যায় সীতাৰাম শাস্ত্ৰী৷<ref>{{Cite web |title=আৰ্কাইভ কপি |url=http://kkhsou.in/web_new/handiqui.php |access-date=2022-06-26 |archivedate=2023-08-25 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230825081741/http://kkhsou.in/web_new/handiqui.php |deadurl=yes }}</ref> তদুপৰি সন্দিকৈয়ে ১৯২০ চনত অক্সফৰ্ড বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা আধুনিক বুৰঞ্জীত স্নাতকোত্তৰ সন্মান লাভ কৰাৰ উপৰিও [[পেৰিছ]] আৰু [[বাৰ্লিন]] বিশ্ববিদ্যালয়ৰ অধীনত [[জাৰ্মান ভাষা|জাৰ্মান]], [[ফৰাচী ভাষা|ফৰাচী]], [[ৰুছ ভাষা|ৰুছ]] , [[গ্ৰীক ভাষা|গ্ৰীক]], [[লেটিন ভাষা|লেটিন]], [[ইটালিয়ান ভাষা|ইটালিয়ান]], [[স্পেনিছ ভাষা|স্পেনিছ]] আদি কেইবাটাও ভাষা শিকি আয়ত্ত কৰিবলৈ সমৰ্থ হৈছিল।<ref>{{Cite web |title=আৰ্কাইভ কপি |url=http://kkhsou.in/web_new/handiqui.php |access-date=2022-06-26 |archivedate=2023-08-25 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230825081741/http://kkhsou.in/web_new/handiqui.php |deadurl=yes }}</ref> তেওঁ মুঠ ১৩টা ভাষা আয়ত্ত কৰিছিল, তাৰে ৮টা ইউৰোপীয়ান ভাষা আৰু ৫টা ভাৰতীয় ভাষা।<ref name="কৃষ্ণকান্ত সন্দিকৈ"/> ১৯২৩ চনৰপৰা ১৯২৭ চনলৈকে তেখেতে ইউৰোপৰ নানা ভাষা-সাহিত্য অধ্যয়ন কৰে। ==ব্যক্তিগত জীৱন== ১৯২৭ চনত বিদেশৰ পৰা তেওঁ অধ্যয়নৰ বাবে নিজা ধনেৰে ক্ৰয় কৰা বিপুল সংখ্যক কিতাপেৰে সৈতে স্বদেশলৈ উভতি আহে৷ স্বদেশলৈ আহি তেওঁ নগাঁৱৰ ইউ এন বুঢ়াগোহাঞিৰ জ্যেষ্ঠ কন্যা হেমলতা আইদেউক বিয়া কৰায়৷ তেওঁলোকৰ এটি ল’ৰা (বিজয়কৃষ্ণ সন্দিকৈ) আৰু দুজনী ছোৱালী (প্ৰমিলা আৰু অহল্যা) আছিল৷<ref>{{Cite web |title=আৰ্কাইভ কপি |url=http://kkhsou.in/web_new/handiqui.php |access-date=2022-06-26 |archivedate=2023-08-25 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230825081741/http://kkhsou.in/web_new/handiqui.php |deadurl=yes }}</ref> ব্যক্তিগত জীৱনত তেওঁ সদায় সময়ানুৱৰ্তী আছিল৷ সময়ক তেওঁ অমূল্য ধন হিচাপে জুখি জুখি খৰচ কৰিছিল৷ কেতিয়াবা সময় অবাবতে যাব পাৰে বুলি তেখেতে নিজৰ ঘড়ীটোৰ কাঁটা দুঘণ্টা আগবঢ়াই ৰাখিছিল৷ অতি সাধাৰণ অনাড়ম্বৰ জীৱন কটোৱা সন্দিকৈয়ে সামৰ্থ্য থকা স্বত্বেও তেওঁ নিজৰ সন্তানক আন বিখ্যাত শিক্ষানুষ্ঠানলৈ নপঠিয়াই নিজে শিক্ষকতা কৰা জগন্নাথ বৰুৱা কলেজতে পঢ়ুৱাইছিল৷<ref>জিলিকালে লুইতৰে পাৰ, এম. আব্দুল মজিদ খান, পৃ:নং; ১১, প্ৰকাশক: প্ৰদ্যুত হাজৰিকা, বনলতা, ২০০২</ref> ==বৃত্তি আৰু সমাজ সেৱা== কৃষ্ণকান্ত সন্দিকৈয়ে নিজে [[জগন্নাথ বৰুৱা মহাবিদ্যালয়]] স্থাপন কৰি ১৯৩০ চনত সেই মহাবিদ্যালয়ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক অধ্যক্ষ ৰূপে দায়িত্ব ভাৰ গ্ৰহণ কৰি কৰ্ম জীৱনৰ পাতনি মেলে। ১৯৩০ ৰ পৰা ১৯৪৮ চনলৈ তেখেতে অবৈতনিক ভাবে নিয়োজিত হৈ আছিল। "হেমলতা সন্দিকৈ মেমৰিয়েল ইনষ্টিটিউট" সেই সময়তেই প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। সম্পূৰ্ণ ১৮ বছৰ অধ্যক্ষৰ পদত কাৰ্যনিবাহ কৰাৰ পাছত সন্দিকৈয়ে গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ প্ৰথম গৰাকী উপাচাৰ্য হিচাপে ১৯৪৮ চনত নিযুক্তি লাভ কৰে। তেখেত [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়]]ৰ ৯ বছৰৰ বাবে (১৯৪৮-৫৭) উপাচাৰ্যৰ আসনত আছিল। ১৯৩৭ চনত মাত্ৰ ৩৯ বছৰ বয়সত [[অসম সাহিত্য সভা]]ৰ গুৱাহাটী অধিবেশনত সন্দিকৈয়ে সভাপতিত্ব কৰিছিল। তেখেত ১৯৫১ চনত লক্ষ্ণৌত অনুষ্ঠিত নিখিল ভাৰত প্ৰাচ্য সন্মিলনৰ প্ৰাচীন সংস্কৃত শাখাৰ সভাপতি আছিল। ১৯৫২ চনত [[মাদ্ৰাজ]]ত অনুষ্ঠিত উপাচাৰ্য সন্মিলন আৰু [[ৱাল্টাৰ]]ত অনুষ্ঠিত বিশ্ববিদ্যালয় সন্মিলনৰো সভাপতি হৈছিল। তেখেতে ১৯৬৭ চনত নিজৰ ব্যক্তিগত পুথিভঁৰালটো গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যলয়ক দান দিয়ে য’ত ১০ হেজাৰ অমূ্ল্য গ্ৰন্থ আছিল।<ref name="কৃষ্ণকান্ত সন্দিকৈ"/> আন্তৰ্জাতিক খ্যাতিসম্পন্ন পণ্ডিত কৃষ্ণকান্ত সন্দিকৈয়ে জ্ঞান আৰু শিক্ষা বিস্তাৰৰ বাবে অহৰহ চেষ্টা চলাইছিল। তেখেতে জগন্নাথ বৰুৱা কলেজৰ বিজ্ঞান শাখাৰ বাবে নগদ ধনৰ টোপোলা আগবঢ়াইছিল, '[[চন্দ্ৰকান্ত অভিধান]]'ৰ ২য় সংস্কৰণ প্ৰকাশ কৰাৰ যাৱতীয় খৰচ নিজে বহন কৰিছিল আৰু নিজৰ সহ-ধৰ্মিনী হেমলতা সন্দিকৈৰ স্মৃতি ৰক্ষাৰ্থে আঢ়ৈ লাখ টকা খৰচ কৰি ''হেমলতা সন্দিকৈ মেম'ৰিয়েল ইন্‌ষ্টিটিউট'' স্থাপন কৰিছিল।<ref name="জিলিকালে লুইতৰ পাৰ">{{cite book | author= এম. আব্দুল মজিদ খান | title = জিলিকালে লুইতৰ পাৰ | publisher = বনলতা প্ৰকাশন, নতুন বজাৰ, ডিব্ৰুগড়-১ |pages=১১–১৮| isbn = নাই }}</ref> ১৯৪০ চনত অসম ছাত্ৰ সন্মিলনে প্ৰকাশ কৰা নিজৰ মুখপত্ৰ ''মিলন''ৰ বাবে কাগজৰ সম্পূৰ্ণ দাম সন্দিকৈয়ে স্বেচ্ছাই দিবলৈ গাত লৈছিল। সাহিত্যচাৰ্য্য [[অতুলচন্দ্ৰ হাজৰিকা]]ৰ 'গগণাৰ সুৰ' আৰু 'স্মৃতিৰ পাপৰি' নামৰ দুখন কিতাপ প্ৰকাশৰ বাবে নগদ এহেজাৰ টকা আৰু তেওঁৰ জীৱনী লেখক [[আব্দুছ ছাত্তাৰ]]ৰ 'প্ৰসংগ কোষ'ৰ তৃতীয় সংস্কৰণৰ প্ৰকাশৰ বাবেও নগদ এহেজাৰ টকা তেওঁ দান হিচাপে আগবঢ়াইছিল। অসম সাহিত্য সভাৰ কেন্দ্ৰীয় কাৰ্যালয় (যোৰহাটত থকা চন্দ্ৰকান্ত সন্দিকৈ ভৱন) সন্দিকৈ পৰিয়ালৰে দান। চন্দ্ৰকান্ত ভৱনৰ সকলো ধৰণৰ মেৰামতিৰ দায়িত্ব কৃষ্ণকান্ত সন্দিকৈয়ে নিজেই বহন কৰিছিল। ==বঁটা আৰু সন্মান== [[File:Krishna Kanta Handique 1983 stamp of India.jpg|thumb|upright|কৃষ্ণকান্ত সন্দিকৈৰ নামৰ ভাৰত চৰকাৰে ১৯৮৩ চনত প্ৰবৰ্তন কৰা এটি [[ডাক টিকট]]]] ইংৰাজী ১৯৩৭ চনত ডিচেম্বৰ মাহত গুৱাহাটীত [[অসম সাহিত্য সভা]]ৰ সপ্তদশ অধিবেশন অনুষ্ঠিত হয়। এই অধিবেশনত সভাপতিত্ব কৰিবলৈ কৃষ্ণকান্ত সন্দিকৈক নিৰ্বাচিত কৰা হয়।<ref>[http://www.asamsahityasabha.com/index.php?option=com_content&view=article&id=46&Itemid=56 ১৯১৭ চনৰ পৰা অসম সাহিত্য সভাৰ সভাপতিসকলৰ তালিকা] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130129233721/http://www.asamsahityasabha.com/index.php?option=com_content&view=article&id=46&Itemid=56 |date=2013-01-29 }} [[অসম সাহিত্য সভা]]ৰ ৱেবছাইট, আহৰণ: ১৮ নৱেম্বৰ, ২০১২।</ref> গুৱাহাটীত অনুষ্ঠিত হোৱা অসম সাহিত্য সভাৰ এই অধিৱেশনত অসমীয়া জাতিক উদ্দেশ্যি তেওঁ কৈছিল, “ব্যক্তিগত প্ৰতিভা আৰু ক্ষমতাৰ বাহিৰেও পাৰিপাৰ্শ্বিক অৱস্থাৰ ওপৰত সাহিত্যৰ বিকাশ অনেক পৰিমানে নিৰ্ভৰ কৰে৷ জীৱনৰ বিচিত্ৰ অভিজ্ঞতাৰ লগত সাহিত্যৰ অতি ঘনিষ্ঠ সম্বন্ধ৷ অভিজ্ঞতাৰ গাম্ভীৰ্য আৰু বৈচিত্ৰ্য নহ’লে সাহিত্যৰ সৃষ্টি হ’ব নোৱাৰে৷ বাস্তৱতে সাহিত্য এটা বিৰাট অভিজ্ঞতা৷ ব্যক্তিগত আৰু সামাজিক সকলো প্ৰকাৰৰ অভিজ্ঞতাৰ প্ৰকাশৰ থল হৈছে সাহিত্য’’৷<ref>কৃষ্ণকান্ত সন্দিকৈ, বৰেণ্য অসমীয়া, পৰেশ বৈশ্য, পৃ:নং; ৬৫, চন্দ্ৰ প্ৰকাশ, ২০১৪</ref> ইংৰাজী ১৯৪৯ চনত মাদ্ৰাছত উপাচাৰ্য সন্মিলন আৰু ওৱালটায়াৰত আন্তঃবিশ্ববিদ্যালয় সমিতিৰ বছৰেকীয়া অধিবেশন অনুষ্ঠিত হয়। সন্দিকৈয়ে এই দুয়োখন অধিবেশনৰ সভাপতিৰ আসন অলংকৃত কৰে। ইংৰাজী ১৯২১ চনত [[অসম ছাত্ৰ সন্মিলন]]ৰ অধিবেশনতো সন্দিকৈদেৱে সভাপতিত্ব কৰিছিল। সন্দিকৈক [[ভাৰত চৰকাৰ|ভাৰত চৰকাৰে]] ১৯৫৫ চনত [[পদ্মশ্ৰী]] আৰু ১৯৬৭ চনত [[পদ্মভূষণ]] সন্মানেৰে বিভূষিত কৰে। [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়]] আৰু [[ডিব্ৰুগড় বিশ্ববিদ্যালয়|ডিব্ৰুগড় বিশ্ববিদ্যালয়ে]] তেখেতক ডি লিট সন্মান যাচিছিল<ref name="জিলিকালে লুইতৰ পাৰ"/>। ১৯৭৮ চনত [[অসম সাহিত্য সভা]]ই সদস্য মহীয়ান সন্মানেৰে বিভূষিত কৰা সন্দিকৈক তেখেতৰ ৰচনাসম্ভাৰ (১৯৮৪)ৰ বাবে মৰণোত্তৰভাৱে ১৯৮৫ চনত [[সাহিত্য অকাডেমি বঁটা]]<ref>{{cite web | url=http://sahitya-akademi.gov.in/sahitya-akademi/showSearchAwardsResult.jsp?year=&author=&awards=AA&language=ASSAMESE| title=সাহিত্য অকাডেমি বঁটা বিজয়ী অসমীয়াসকলৰ তথ্য |publisher=সাহিত্য অকাডেমি | accessdate=নৱেম্বৰ ১৬, ২০১২}}</ref> লাভ কৰিছিল।<ref name="কৃষ্ণকান্ত সন্দিকৈ">{{cite book | title=পদ্মনাথ গোহাঞি বৰুৱাৰ পৰা ৰংবং তেৰাঙলৈ | publisher=অনন্ত হাজৰিকা, বনলতা প্ৰকাশন| author=ত্ৰিদিপ গোস্বামী | pages=৬০, ৬১}}</ref> [[অসম সাহিত্য সভা]]ই তেখেতক 'সদস্য মহীয়ান' ৰূপে অভিহিত কৰিছে আৰু অসমৰ গুৱাহাটী তথা [[ডিব্ৰুগড় বিশ্ববিদ্যালয়|ডিব্ৰুগড় বিশ্ববিদ্যালয়ে]] তেখেতক সন্মানীয় [[ডি-লিট]] উপাধিৰে বিভূষিত কৰিছে<ref name="জিলিকালে লুইতৰ পাৰ"/>। ==সাহিত্য কৰ্ম== ;গ্ৰন্থ সংকলন<ref name="জিলিকালে লুইতৰ পাৰ"/> # শ্ৰীহৰ্ষৰ 'নৈষধ চৰিত'ৰ ইংৰাজী অনুবাদ 'Noishadh-Charit'(১৯৩৪) # যশস্তিলক এণ্ড ইণ্ডিয়ান কালচাৰ (১৯৪৯) # সেতু বন্ধ (১৯৭৬) # কৃষ্ণকান্ত সন্দিকৈ ৰচনা সম্ভাৰ ;প্ৰবন্ধ সংকলন<ref name="জিলিকালে লুইতৰ পাৰ"/> {{div col}} #প্ৰাচীন বেবিলনৰ বেদ, #ভাৰতীয় চিন্তা, #সাংখ্য দৰ্শন, #গ্ৰীক ভাষা, #গ্ৰীক নাটকৰ গান, #অনুবাদৰ কথা, #ৰুছ অভিনয়, #সৰস্বতীৰ বৰ #মোগল ৰাজকণ্যাৰ কবিত্ব প্ৰতিভা #ইউৰোপৰ ভাষা আৰু সাহিত্য, #জাপানীৰ বীৰ নোগী #স্পেনীয় সাহিত্যত ৰোমিঅ জুলিয়েট, #জাৰ্মান সাহিত্যৰ সপোন নাটক #আত্মবিচাৰ #অমৰ প্ৰকাশ, #জাৰ্মানীৰ জ্ঞান সাধনা #সাগৰৰ মাজৰ দুৰ্গ #প্ৰাচীন মিচৰৰ উপাখ্যান #চক্ৰেটিছৰ মতে কবিৰ প্ৰকৃতি {{div col end}} ==মৃত্যু== ১৯৮২ চনৰ ৭ জুন তাৰিখে ১০:১০ বজাত ; ৮৪ বছৰ বয়সত [[ডিব্ৰুগড়]]ৰ জি. এম. চিকিৎসালয়ত কৃষ্ণকান্ত সন্দিকৈৰ মৃত্যু হয়[[ডিব্ৰুগড়|।]] <ref name="কৃষ্ণকান্ত সন্দিকৈ"/> পাৰ্থিৱ খ্যাতি তেওঁ নিবিচাৰিছিল৷ সেয়ে, সন্দিকৈৰ জীৱনকালতে আব্দুল চাত্তাৰে লিখা “কৃষ্ণকান্ত সন্দিকৈ’’ নামৰ তেখেতৰ জীৱনীখনত ’পণ্ডিতপ্ৰৱৰ’ বিশেষণটো যোগ কৰিবলৈ নিদিলে৷ সন্দিকৈৰ জীৱনত প্ৰভাৱিত কৰা এটি বাক্য হ’ল, ইবচেনৰ নাটকৰ “Innocence is the source of all joy and happiness’’৷<ref>জীৱন আৰু সাহিত্য, বিপুল চন্দ্ৰ ভট্টাচাৰ্য্য, পৃ:নং;৩৭, কামধেনু প্ৰকাশন, ২০২১</ref> ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist}} {{পদ্ম বঁটা বিজয়ী অসমৰ ব্যক্তি}} {{অসমীয়া ভাষাত সাহিত্য অকাডেমি বঁটা লাভ কৰা সাহিত্যিকসকল}} {{অসমৰ প্ৰসিদ্ধ ব্যক্তি}} ==বাহ্যিক সংযোগ== {{wikiquote}} [[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া শিক্ষাবিদ]] [[শ্ৰেণী:অসম সাহিত্য সভাৰ সভাপতি]] [[শ্ৰেণী:পদ্মশ্ৰী বঁটা বিজয়ী]] [[শ্ৰেণী:পদ্মভূষণ বঁটা বিজয়ী]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া ভাষাৰ সাহিত্য অকাডেমি বঁটা বিজয়ী]] af0fjddbopk8bbrq6tki167fyoychqj 0 4677 514466 470366 2025-06-03T03:40:00Z Kandarpajit Kallol 6257 /* অধিক পঢ়ক */ 514466 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = মোহনদাস কৰমচান্দ গান্ধী | image = Portrait Gandhi.jpg | caption = ১৯৪০ চনৰ মহাত্মা গান্ধী | other_names = মহাত্মা গান্ধী, জাতিৰ পিতা, বাপু | birth_date = {{Birth date|df=yes|1869|10|2}} | birth_place = পোৰবন্দৰ, [[গুজৰাট]] | death_date = {{Death date and age|df=yes|1948|1|30|1869|10|2}} | death_place = [[নতুন দিল্লী]], [[ভাৰত]] | death_cause = [[মহাত্মা গান্ধীৰ হত্যাকাণ্ড|হত্যা]] | nationality = [[ভাৰত|ভাৰতীয়]] | known_for = [[ভাৰতীয় স্বাধীনতা আন্দোলন]] | education = [[ইউনিভাৰ্চিটি কলেজ, লণ্ডন]] | party = [[ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছ]] | religion = [[হিন্দু ধৰ্ম]] | spouse = [[কস্তুৰবা গান্ধী]] | relatives = [[গান্ধী পৰিয়াল]] | children = [[হৰিলাল গান্ধী|হৰিলাল]], [[মণিলাল গান্ধী|মণিলাল]], [[ৰামদাস গান্ধী|ৰামদাস]], [[দেৱদাস গান্ধী|দেৱদাস]] | signature =Gandhi_signature.svg }} '''মোহনদাস কৰমচান্দ গান্ধী''' ({{lang-gu|મોહનદાસ કરમચંદ ગાંધી}}; {{lang-en|Mohandas Karamchand Gandhi}}; ২ অক্টোবৰ, ১৮৬৯ – ৩০ জানুৱাৰী, ১৯৪৮) [[ব্ৰিটিছ ভাৰত]]ৰ স্বাধীনতা আন্দোলনৰ গুৰি ধৰোঁতা এজন মুখ্য পথপ্ৰদৰ্শক নেতা আছিল। অহিংস নীতিৰে পৰিচালিত [[সত্যাগ্ৰহ]]ৰ পথ প্ৰদৰ্শক গান্ধীৰ নেতৃত্বত পৰিচালিত হৈ ভাৰতে স্বাধীনতা লাভ কৰে। তেখেতৰ অহিংস নীতিৰ এই পন্থাৰ আধাৰত পৰৱৰ্তীকালত পৃথিবীৰ বিভিন্ন স্থানত বিভিন্ন গণ-অধিকাৰ আন্দোলনৰ জন্ম হয়।<ref>Gandhi, "The Momentous Issue", Young India, 10 November 1921, in Collected Works of Mahatma Gandhi, electronic edition,[http://www.gandhiserve.org/cwmg/VOL025.PDF vol. 25] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120312001658/http://www.gandhiserve.org/cwmg/VOL025.PDF |date=2012-03-12 }}, pp. 76–8; and letter to P. Kodanda Rao, 10 September 1935, in Collected Works of Mahatma Gandhi, electronic edition,[http://www.gandhiserve.org/cwmg/VOL067.PDF vol. 67], p. 400, where he stated: "... I found that even civil disobedience failed to convey the full meaning of the struggle. I therefore adopted the phrase civil resistance."</ref> তেখেতক সাধাৰণতে '''মহাত্মা''' ([[ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰ|ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰে]] প্ৰদান কৰা সন্মানসূচক 'মহান আত্মা')<ref>an honorific first applied to him by[[Rabindranath Tagore]]). {{Cite document|title=The Mahatma and the Poet|last=Bhattacharya|first=Sabyasachi|publisher=National Book Trust, India|place=New Delhi|year=1997|page=1|ref=harv}}</ref> নামেৰেও জনা যায়। ভাৰতীয়সকলে তেখেতক '''জাতিৰ পিতা'''ৰ মৰ্যাদা দিয়ে আৰু সেয়ে '''বাপু''' বুলি সম্বোধন কৰে। তেখেতৰ জন্মদিন ২ অক্টোবৰ দিনটো ভাৰতত [[গান্ধী জয়ন্তী]] আৰু বিশ্বজুৰি [[আন্তৰ্জাতিক অহিংসা দিৱস]] হিচাপে পালন কৰা হয়। গান্ধীয়ে [[দক্ষিণ আফ্ৰিকা]]ত উকিল হৈ থকাৰ সময়তে তাত থকা প্ৰবাসী ভাৰতীয়সকলৰ বাবে সম অধিকাৰ বিচাৰি প্ৰথম অহিংস অসহযোগৰ প্ৰয়োগ কৰে। ১৯১৫ চনত ভাৰতলৈ ঘূৰি আহি তেখেতে চৰকাৰৰ উচ্চ খাজনাৰ দৰ আৰু বৈষম্যবাদী নীতিৰ প্ৰতিবাদ কৰিবলৈ খেতিয়ক আৰু বনুৱাসকলক সংগঠিত কৰা আৰম্ভ কৰে। ১৯২১ চনত [[ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছ]]ৰ নেতা হিচাবে তেখেতে দৰিদ্ৰতা নিবাৰণ, নাৰীৰ সম অধিকাৰ, অস্পৃশ্যতা বৰ্জন, আৰ্থিক স্বাৱলম্বিতা গঢ়ি তোলা আদিৰ দাবীত, বিশেষকৈ [[স্বৰাজ]] অৰ্থাৎ ভাৰতৰ বিদেশী শাসনৰ পৰা মুক্ত কৰা ইত্যাদি দাবীৰে দেশজোৰা গণ আন্দোলনৰ সূচনা কৰে। ১৯৩০ চনত ব্ৰিটিছ শাসকে ভাৰতীয়সকলৰ ওপৰত জাপি দিয়া নিমখ কৰৰ প্ৰতিবাদত তেখেতে ৪০০ কিলোমিটাৰ পদযাত্ৰা কৰি গৈ দাণ্ডি নামে স্থানত [[দাণ্ডী যাত্ৰা]] নিমখ তৈয়াৰ কৰি ব্ৰিটিছ আইন উলংঘা কৰা কাৰ্য বিশেষভাৱে উল্লেখযোগ্য। ১৯৪২ চনত ইংৰাজক ভাৰত ত্যাগ কৰি গুচি যাবলৈ দাবী কৰি তেখেতে [[ভাৰত ত্যাগ আন্দোলন]] আৰম্ভ কৰে। আন্দোলনৰ বাবে তেখেতে ভাৰত আৰু [[দক্ষিণ আফ্ৰিকা]]তো কেইবাবাৰো কাৰাবন্দী হ'ব লগা হৈছিল। গান্ধীয়ে সকলো ক্ষেত্ৰতে সত্য আৰু অহিংসাৰ ব্যৱহাৰত গুৰুত্ব দিছিল আৰু আনকো তেনে কৰিবলৈ উদ্গণি দিছিল। [[সাবৰমতী আশ্ৰম]]ত অত্যন্ত সাধাৰণভাৱে থকা গান্ধীয়ে হাতেকটা সূতাৰে তৈয়াৰী আঁঠুৰ ওপৰলৈকে পৰা এখন [[ধুতি|চুৰিয়া]] পিন্ধিছিল আৰু শৰীৰ ঢাকিবলৈ এখন [[খাদী|খদ্দৰৰ]] কাপোৰ ব্যৱহাৰ কৰিছিল। নিজেও তেখেতে প্ৰতিদিনেই যঁতৰত সূতা কাটিছিল। নিৰামিষাহাৰী গান্ধীয়ে প্ৰায়েই শৰীৰ আৰু আত্মাৰ শুদ্ধিৰ বাবে আৰু কেতিয়াবা প্ৰতিবাদৰ বাবে [[মহাত্মা গান্ধীয়ে কৰা অনশনৰ তালিকা|অনশন]] কৰিছিল। == জীৱনৰ প্ৰথমছোৱা == [[File:Birth place of Mahatma Gandhi.jpg|thumb|পোৰবন্দৰৰ কীৰ্তি মন্দিৰ, গান্ধীৰ জন্মস্থান]] [[File:Mohandas K Gandhi, age 7.jpg|thumb|মহাত্মা গান্ধীৰ বিষয়ে এতিয়ালৈ আৱিষ্কৃত প্ৰথম আলোকচিত্ৰ, ৭ বছৰ বয়সত, চন: ১৮৭৬]] মোহনদাস কৰমচান্দ গান্ধীৰ<ref>Gandhi means "grocer" in Gujarati (L. R. Gala, Popular Combined Dictionary, English-English-Gujarati & Gujarati-Gujarati-English, Navneet), or "perfumer" in Hindi (Bhargava's Standard Illustrated Dictionary Hindi-English).</ref> জন্ম হৈছিল ১৮৬৯ চনৰ অক্টোবৰ মাহৰ ২ তাৰিখে, [[গুজৰাট]]ৰ [[পোৰবন্দৰ]] (বৰ্তমান [[কীৰ্তি মন্দিৰ]]) নামে স্থানত। [[হিন্দু ধৰ্ম|হিন্দু ধৰ্মাৱলম্বী]] [[মোধ]] সম্প্ৰদায়ৰ, পিতাক [[কৰমচান্দ উত্তমচান্দ গান্ধী|কৰমচান্দ গান্ধীয়ে]] (১৮২২ - ১৮৮৫) পোৰবন্দৰ ৰাজ্যৰ এজন [[দেৱান]] হিচাবে কাথিৱাৰ এজেন্সি নামে ব্ৰিটিছ প্ৰশাসনীয় বিভাগত কাম কৰিছিল।<ref name=fischer1954>{{Cite document|title=Gandhi:His life and message for the world|last= Fischer|first= Louis|year= 1954|publisher=Mentor|ref= harv}}</ref> বৈষ্ণব ধৰ্মাৱলম্বী মাতৃ পুতলীবাই আছিল কৰমচান্দ গান্ধীৰ চতুৰ্থা স্ত্ৰী, এখেতৰ আগৰ কেইগৰাকীৰ সন্তান জন্মৰ সময়ত মৃত্যু ঘটিছিল। [[জৈন ধৰ্ম]]ৰ পৰিবেশত এগৰাকী ধাৰ্মিক মাতৃৰ সান্নিধ্যত ডাঙৰ-দীঘল হোৱা গান্ধীৰ জীৱনত ভবিষ্যতলৈ গভীৰ প্ৰভাব পেলায়। সহজ-সৰল জীৱন যাপন, নিৰামিষ আহাৰ, ব্ৰত আৰু অনশন, পাৰস্পৰিক সহনশীলতা আদি পাছলৈ তেখেতৰ জীৱনৰ অভিন্ন অংগ হৈ পৰে।<ref>{{cite web |last = Sannuti |first = Arun |title = Vegetarianism: The Road to Satyagraha |publisher=International Vegetarian Union (IVU) |url = http://www.ivu.org/history/gandhi/road.html}}</ref> [[চিত্ৰ:Gandhi and Kasturbhai 1902.jpg|thumb|গান্ধী আৰু তেওঁৰ স্ত্ৰী [[কস্তুৰবা গান্ধী|কস্তুৰবা]] (১৯০২)]] ১৮৮৩ চনত ১৩ বছৰ বয়সত মহাত্মা গান্ধীয়ে পিতৃ-মাতৃৰ পছন্দ অনুসৰি [[কস্তুৰবা গান্ধী|কস্তুৰবা মাখাঞ্জীৰ]] (কস্তুৰবাই নামেও পৰিচিত আছিল) লগত বিবাহ-পাশত আবদ্ধ হয়। তেওঁলোকৰ চাৰি গৰাকী পুত্ৰ সন্তান ক্ৰমে: [[হৰিলাল গান্ধী]] (জন্ম ১৮৮৮), [[মণিলাল গান্ধী]] (জন্ম ১৮৯২), [[ৰামদাস গান্ধী]] (জন্ম ১৮৯৭) আৰু [[দেৱদাস গান্ধী]] (জন্ম ১৯০০)। মহাত্মা গান্ধীয়ে শৈশৱত পোৰবন্দৰ আৰু ৰাজকোটত পঢ়া-শুনা কৰিছিল। ছাত্ৰ হিচাপে তেওঁ মধ্যমীয়া আছিল। গুজৰাটৰ ভৱনগৰৰ ছামালদাস কলেজৰ পৰা মহাত্মা গান্ধীয়ে সাধাৰণভাৱে মেট্ৰিক পৰীক্ষাত উত্তীৰ্ণ হয়। কলেজত অধ্যয়নকালত তেওঁৰ পৰিবাৰৰ ইচ্ছা আছিল তেখেতে বেৰিষ্টাৰীৰ বাবে পঢ়ক। ১৮ বছৰ বয়সত ১৮৮৮ চনৰ ৪ ছেপ্টেম্বৰ তাৰিখে বেৰিষ্টাৰি পঢ়াৰ বাবে মহাত্মা গান্ধী [[লণ্ডন]]ৰ ইউনিভাৰ্ছিটি কলেজলৈ যায়। লণ্ডনত পঢ়াৰ সময়ছোৱাত গান্ধীৰ জীৱন যাপন আছিল ছাত্ৰকালতে মাকক দিয়া শপত বাক্যৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত। এগৰাকী জৈন সন্ন্যাসী বেচাৰ্জীৰ সম্মুখত তেওঁ মাকৰ আগত শপত লৈছিল যে তেওঁ মাংস, মদ আৰু উচ্ছৃঙ্খলতা ত্যাগ কৰাৰ লগতে হিন্দু নৈতিক উপদেশ পালন কৰি জীৱন যাপন কৰিব। অৱশ্যে তেওঁ ইংৰাজৰ কিছুমান আদৱ-কায়দা পৰীক্ষামূলকভাৱে গ্ৰহণ কৰিছিল, যেনে নাচৰ শিক্ষা। কিন্তু তেওঁৰ ভাৰাঘৰৰ মালিকনীয়ে দিয়া ভেড়াৰ মাংস আৰু বন্ধাকবি তেওঁ খোৱা নাছিল। লণ্ডনত অৱস্থিত অতি কম সংখ্যক নিৰামিষ ভোজনালয়তে তেওঁ দৈনিক আহাৰ গ্ৰহণ কৰিছিল। মাকক দিয়া শপত বাক্যৰ উপৰিও নিৰামিষ ভোজনৰ উপকাৰিতা সম্বন্ধে তেওঁ পঢ়া-শুনাও কৰে আৰু একান্ত আগ্ৰহী হৈয়েই নিৰামিষাহাৰী হয়। তেখেতে নিৰামিষভোজী সংঘত যোগ দিয়ে আৰু কাৰ্যকৰী কমিটিৰ সদস্যও নিৰ্বাচিত হয়, লগতে এই সংস্থাৰ এটা স্থানীয় শাখাও প্ৰচলন কৰে। তেখেতৰ এই অভিজ্ঞতা পৰৱৰ্তী জীৱনৰ সাংগঠনিক কাম-কাজৰ সহায়ক হয়। নিৰামিষভোজী বহুতো সদস্য থিওছ'ফিকেল ছ'ছাইটি (Theosophical Society)-ৰো সদস্য আছিল। এই ছ'ছাইটি গঠিত হৈছিল ১৮৭৫ চনত; সৰ্বজনীন ভ্ৰাতৃত্বৰ উদ্দেশ্যে ইয়াক গঠন কৰা হৈছিল। ইয়াত ধৰ্ম শিক্ষা হিচাপে বৌদ্ধ আৰু হিন্দু ব্ৰাহ্মণ্য দসাহিত্য পঢ়ুওৱা হৈছিল। ইয়াতেই গান্ধীয়ে [[ভাগৱত গীতা]] অধ্যয়ন কৰিবলৈ অনুপ্ৰেৰণা পাইছিল। ইয়াৰ আগলৈকে ধৰ্মৰ কাৰণে গান্ধীয়ে বিশেষ উৎসাহ অনুভৱ কৰা নাছিল যদিও এই সময়তে তেওঁ হিন্দু, খ্ৰীষ্টান, বৌদ্ধ, ইছলামসহ অন্যান্য ধৰ্ম সম্পৰ্কে আৰু বিভিন্ন ৰীতি-নীতি সম্পৰ্কে অধ্যয়ন কৰে। ১৮৯১ চনৰ জুন মাহত গান্ধীয়ে ওকালতি কৰাৰ অনুমতি পায় আৰু ভাৰতলৈ উভতি আহে। স্বগৃহলৈ উভতি আহি তেখেতে জানিব পাৰে যে ইতিমধ্যে মাকৰ মৃত্যু হৈছে আৰু বিদেশত থকা কালত তেখেতক এই কথা জানিবলৈ দিয়া হোৱা নাছিল।<ref name="Brown1991">Brown, (1991).</ref> [[মুম্বাই|বোম্বাইত]] তেখেতে ওকালতি আৰম্ভ কৰে। কিন্তু তেখেতৰ ওকালতি পেছা ভালকৈ আগবঢ়া নাছিল, কাৰণ আদালতত কথা ক'বলৈ তেখেতে অসুবিধা পাইছিল। সেয়ে তেওঁ ৰাজকোটলৈ উভতি আহে আৰু 'আৰ্জি লেখক' হিচাপে কাম কৰিবলৈ লয়। কিন্তু এক ইংৰাজ বিষয়াৰ লগত হোৱা মতানৈক্যৰ ফলস্বৰূপে এই কামো তেখেতে বন্ধ কৰিবলগীয়াত পৰে।<ref name="Tendulkar1951">Tendulkar (1951).</ref><ref name="Brown1991"/> ১৮৯৩ চনত তেখেতে 'দাদা আব্দুল্লা এণ্ড কো.' নামৰ দক্ষিণ আফ্ৰিকাৰ ব্ৰিটিছ উপনিবেশ নাটালত অৱস্থিত এক ভাৰতীয় কোম্পানীৰ লগত এবছৰীয়া চুক্তিত স্বাক্ষৰ কৰে আৰু আৰু দক্ষিণ আফ্ৰিকালৈ যায়।<ref name="Tendulkar1951"/> <!-- [[File:Young Gandhi.jpg|upright|thumb|A young Gandhi, [[circa|c.]] 1876]] Mohandas Karamchand Gandhi<ref>Gandhi means "grocer" in Gujarati (L. R. Gala, Popular Combined Dictionary, English-English-Gujarati & Gujarati-Gujarati-English, Navneet), or "perfumer" in Hindi (Bhargava's Standard Illustrated Dictionary Hindi-English).</ref> was born on 2 October 1869 in[[Porbandar]], a coastal town which was then part of the [[Bombay Presidency]], [[British Raj|British India]]. He was born in his ancestral home, now known as [[Kirti Mandir, Porbandar|Kirti Mandir]], Porbandar. His father, Karamchand Gandhi (1822–1885), who belonged to the [[Hindu]] [[Modh]]community, served as the [[Diwan (title)|diwan]] (a high official) of [[Porbandar|Porbander state]], a small [[princely state]] in the [[Kathiawar Agency]] of [[British Raj|British India]].<ref name=fischer1954>{{Cite document|title=Gandhi:His life and message for the world|last= Fischer|first= Louis|year= 1954|publisher=Mentor|ref= harv}}</ref> His grandfather was Uttamchand Gandhi, fondly called Utta Gandhi. His mother, Putlibai, who came from the Hindu [[Pranami]] [[Vaishnava]]community, was Karamchand's fourth wife, the first three wives having apparently died in childbirth.<ref name=tendulkar/> Growing up with a devout mother and the [[Jainism|Jain]] traditions of the region, the young Mohandas absorbed early the influences that would play an important role in his adult life; these included compassion for sentient beings, vegetarianism, fasting for self-purification, and mutual tolerance among individuals of different creeds.<ref>{{cite web |last = Sannuti |first = Arun |title = Vegetarianism: The Road to Satyagraha |publisher=International Vegetarian Union (IVU) |url = http://www.ivu.org/history/gandhi/road.html}}</ref> --> == দক্ষিণ আফ্ৰিকাৰ গণঅধিকাৰ আন্দোলন (১৮৯৩-১৯১৪) == [[চিত্ৰ:Gandhi South-Africa.jpg|thumb|১৮৯৫ চনত [[দক্ষিণ আফ্ৰিকা|দক্ষিণ আফ্ৰিকাত]] গান্ধী]] দক্ষিণ আফ্ৰিকাত গান্ধীৰ জীৱনৰ নাটকীয় পৰিৱৰ্তন হয়। ইয়াতেই তেওঁ ভাৰতীয় তথা কৃষ্ণাঙ্গসকলৰ প্ৰতি [[বৰ্ণবৈষম্য নীতি|সাধাৰণভাৱে প্ৰচলিত বৈষম্যৰ]] চিকাৰ হয়। এদিনাখন [[ডাৰবান]]ৰ আদালতৰ মেজিষ্ট্ৰেটে তেখেতক পাগুৰি খুলিবলৈ আদেশ দিয়ে। গান্ধীয়ে সেই আদেশ অমান্য কৰি আদালত কক্ষৰপৰা বাহিৰ হৈ আহে। পিটাৰ মেৰিজবাৰ্গ ভ্ৰমণকালত প্ৰথম শ্ৰেণীৰ টিকট থকা সত্বেও তেখেতক ৰেলৰ প্ৰথম শ্ৰেণীৰ দবা এটাৰ পৰা তৃতীয় শ্ৰেণীলৈ স্থানান্তৰ কৰা হয়। ষ্টেজকোচত ভ্ৰমণৰ সময়ত এগৰাকী পৰিচালকে গান্ধীক প্ৰহাৰ কৰে, কাৰণ তেখেতে এজন ইউৰোপীয় যাত্ৰীক সুবিধা কৰি দিবলৈ ফুটবোৰ্ডত থিয় হৈ যাবলৈ অমান্তি হৈছিল। যাত্ৰাপথত কেবাবাৰো এনে বৈষম্যৰ মুখামুখি হোৱাৰ উপৰিও কেইবাখনো হোটেলতো গান্ধীক থাকিবলৈ দিয়া হোৱা নাছিল। এই ঘটনাৱলীয়ে গান্ধীৰ পাছৰ পৰ্যায়ৰ সামাজিক কাৰ্যকলাপৰ দিশ নিৰ্ণয় কৰে। ভাৰতীয়সকলে সততে সন্মুখীন হোৱা বৰ্ণভেদ, কুসংস্কাৰ আৰু অবিচাৰ দেখি গান্ধীয়ে জনগণৰ মৰ্য্যদা আৰু সামাজিক অৱস্থান সম্পৰ্কে সচেতন হয়। দক্ষিণ আফ্ৰিকাত ভাৰতীয়সকলৰ ভোটাধিকাৰ নাছিল। এই অধিকাৰ আদায়ৰ বিল উত্থাপনৰ বাবে জনজাগৰণ সংগঠিত কৰি তেওঁ আৰু কিছুদিন দক্ষিণ আফ্ৰিকাতে থাকে। বিলখনৰ উদ্দেশ্য সিদ্ধি নহ'লেও এই আন্দোলনে সেই দেশৰ ভাৰতীয়সকলক নিজৰ অধিকাৰ সম্বন্ধে সচেতন কৰি তুলিছিল। ১৮৯৪ চনত গান্ধীয়ে [[নাটাল ইণ্ডিয়ান কংগ্ৰেছ]] প্ৰতিষ্ঠা কৰে। এই সংগঠনে সেই স্থানৰ ভাৰতীয়সকলক ৰাজনৈতিকভাৱে সংঘবদ্ধ কৰে। ১৮৯৭ চনৰ জানুৱাৰী মাহত এক সংক্ষিপ্ত ভ্ৰমণ সম্পন্ন কৰি ভাৰতলৈ উভতি অহাৰ পথত শ্বেতাঙ্গসকলৰ এটা গোটে গান্ধীক প্ৰাণে মৰাৰ চেষ্টা কৰে। গান্ধীয়ে এই গোটৰ বিৰুদ্ধে কোনো অভিযোগ দিয়া নাছিল। কাৰণ, এজনৰ ব্যক্তিগত ভুলৰ বাবে সমগ্ৰ দলৰ বিৰুদ্ধে প্ৰতিশোধ লোৱাটোক তেওঁ সমৰ্থন নকৰিছিল। ১৯০৬ চনত ট্ৰান্সভাল চৰকাৰে উপনিবেশখনৰ ভাৰতীয়সকলক প্ৰবন্ধনত বাধ্য কৰাবৰ বাবে এখন আইন পাছ কৰে। ১১ ছেপ্টেম্বৰত [[জোহান্সবাৰ্গ]]ত সংঘটিত এক গণ প্ৰতিৰোধত গান্ধীয়ে সকলোকে এই আইন বৰ্জন কৰাৰ বাবে আহ্বান কৰে। তেওঁ কৈছিল, আইন নমনাৰ কাৰণে তেওঁলোকৰ ওপৰত যি অত্যাচাৰ হ'ব সেইখিনি সহ্য কৰা যাব, কিন্তু আইন মানি চলা নহ'ব। এই পৰিকল্পনাই সাফল্য লাভ কৰে আৰু ৭ বছৰ বিয়পা আন্দোলনৰ সূত্ৰপাত হয়। এই সময়ত আইন অম্যান্য কৰা, প্ৰবন্ধন কাৰ্ড পুৰি পেলোৱা আদি বিভিন্ন 'দোষ'ত বহুতো ভাৰতীয়ক বন্দী কৰা হয়। কেবাসংখ্যক লোক আহত বা নিহত হয়। চৰকাৰ সফলতাৰ দিশত আগুৱাই যাবলৈ আৰম্ভ কৰে। কিন্তু শান্তিকামী এই প্ৰতিবাদৰ প্ৰতি গ্ৰহণ কৰা দমনমূলক নীতিৰ বিৰোধিতা কৰি দক্ষিণ আফ্ৰিকাৰ সাধাৰণ মানুহৰ মাজৰপৰাই প্ৰতিবাদ আৰম্ভ হয়। অগত্যা, দক্ষিণ আফ্ৰিকাৰ জেনেৰেল ইয়ান ক্ৰিশ্চিয়ান স্মুট-এ গান্ধীৰ সৈতে আপোচ কৰিবলৈ বাধ্য হয়। ইয়াৰ মাজেৰেই গান্ধীৰ আদৰ্শই প্ৰতিষ্ঠা পায়, সত্যাগ্ৰহ আন্দোলনে নিজৰ স্বৰূপ লাভ কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে। ===গান্ধী আৰু আফ্ৰিকাবাসী=== [[File:Gandhi Boer War 1899.jpg|thumb|upright|[[দ্বিতীয় বোয়েৰ যুদ্ধ]]ত ([[:en:Second Boer War|Second Boer War]], ১৮৯৯) এম্বুলেন্স সেৱা বিভাগত কৰ্মৰত গান্ধী]] দক্ষিণ আফ্ৰিকাত থকা সময়ছোৱাত গান্ধীৰ কৰ্মক্ষেত্ৰ ঘাইকৈ ভাৰতীয়সকলৰ লগতে সীমাবদ্ধ আছিল, আৰু থলুৱা আফ্ৰিকানসকলৰ লগত একে শাৰীতে ভাৰতীয়সকলকো ৰখাৰ তেওঁ বিৰোধিতা কৰিছিল।<ref>The Collected Works of Mahatma Gandhi, Government of India (CWMG), Vol I, p. 150</ref><ref>The Collected Works of Mahatma Gandhi, Government of India (CWMG), Vol I, p. 74</ref><ref>The Collected Works of Mahatma Gandhi, Government of India (CWMG), Vol I, pp. 244–245</ref> শ্বেতাংগসকলৰ শাসনকালত বিভিন্ন জাতিৰ মাজত বৈষম্যমূলক নীতি আৰোপ কৰি তেওঁলোকৰ মাজত মতানৈক্য সৃষ্টি কৰা হৈছিল। ইতিহাসবিদ ভানা (Bhana) আৰু ৱাহেদ (Vahed)-ৰ মতে প্ৰথমে গান্ধীয়েও এই বৈষম্য ৰখাটো সমৰ্থন কৰিছিল যদিও কাৰাবাসত থকা সময়ছোৱাত তেখেত কৃষ্ণবৰ্ণৰ লোকসকলৰ প্ৰতি কৰা অবিচাৰৰ প্ৰতি সজাগ হয়। ১৯০৬ চনত ব্ৰিটিছ চৰকাৰে নাটালৰ [[জুলু]] সম্প্ৰদায়ৰ ৰাজ্যৰ বিৰূদ্ধে যুদ্ধ ঘোষণা কৰে। এই যুদ্ধত গান্ধীয়ে ভাৰতীয়সকলক যোগদান দিয়াতো সমৰ্থন কৰিছিল।{{cn}} তেখেতে বিচাৰিছিল এই যুদ্ধত ভাৰতীয়সকলৰ যোগদানে তেওঁলোকৰ পূৰ্ণ নাগৰিকত্বৰ দাবীৰ প্ৰতি আস্থা আনিব পাৰিব।{{cn}} ইংৰাজ চৰকাৰে গান্ধীৰ মনোবাঞ্ছা মানি লৈ ২০ গৰাকী ভাৰতীয় স্বেচ্ছাসেৱকৰ দ্বাৰা গঠিত এম্বুলেন্স সেৱাৰ সহযোগী গোট গঠন কৰে। গান্ধীয়ে এই গোটৰ নেতৃত্ব দিছিল আৰু প্ৰায় দুমাহ এই গোটত কৰ্মৰত আছিল।<ref name="Herman2010">Herman, (2010). p. 137.</ref> এই সময়ত লাভ কৰা অভিজ্ঞতাৰপৰা তেওঁ বুজিছিল যে সুগঠিত ইংৰাজ সেনাৰ লগত যুদ্ধত নিয়োজিত হৈ বিজয়লাভ অসম্ভৱ, ইংৰাজক সেও মনাবলৈ বিশুদ্ধ অন্তঃকৰণেৰে অহিংস আন্দোলন আঁকোৱালি লোৱাৰ গত্যন্তৰ নাই।<ref name="Gandhi2006b">Gandhi, Rajmohan (2006), [http://books.google.co.in/books?id=FauJL7LKXmkC&pg=PA108&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false pp. 108–109].</ref> দক্ষিণ আফ্ৰিকাত কৃষ্ণাংগ শাসন আৰম্ভ হোৱাৰ পাছত, মহাত্মা গান্ধীক জাতীয় বীৰ হিচাপে স্বীকৃতি দিয়া হয়।<ref name="Mbeki2006">Smith, (2006).</ref> == ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলন (১৯১৫-১৯৪৭) == {{মূল|ভাৰতীয় স্বাধীনতা আন্দোলন}} ১৯১৫ চনত মোহনদাস গান্ধী স্থায়ীভাৱে ভাৰতলৈ উভতি আহে। এগৰাকী আন্তৰ্জাতিক পৰ্যায়ৰ ভাৰতীয় জাতীয়তাবাদী, সংগঠক আৰু সূত্ৰকাৰ (theorist) হিচাপে বিপুল সন্মানেৰে তেখেতক আদৰণি জনোৱা হয়। তেখেতে আহি [[ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছ]]ত যোগদান কৰে আৰু ভাৰতৰ সমস্যাসমূহ আৰু প্ৰচলিত ৰাজনীতিৰ বিষয়ে জানিবলৈ পায়। সেইসময়ত কংগ্ৰেছ দলৰ নেতা [[গোপাল কৃষ্ণ গোখলে]] আদিয়ে নৰম পন্থাৰ সমৰ্থন কৰিছিল আৰু ব্যৱস্থাৰ ভিতৰত থাকিয়েই ভাৰতীয়সকলৰ সমস্যাৰ সমাধান আশা কৰিছিল। গান্ধীয়ে গোখলেৰ উদাৰনীতিৰ পোষকতা কৰে আৰু ইয়াৰ ভিত্তিতে নতুন আৰু সম্পূৰ্ণ ভাৰতীয় স্বৰূপৰ আন্দোলনৰ ভেঁটি গঢ়ি তোলে।<ref name="Whiggism">Prashad, (1966).</ref> ১৯২০ চনত গান্ধী কংগ্ৰেছ দলৰ নেতা নিৰ্বাচিত হয় আৰু ১৯৩০ চনলৈ বিভিন্ন দাবীৰে স্বাধীনতা আন্দোলন আগবঢ়াই নিয়ে। এই সময়ছোৱাত গান্ধীয়ে দাবী সমৰ্থনৰ লগতে কেতিয়াবা আপোচকামী আৰু কেতিয়াবা নীৰৱতাৰ পন্থাও মানি চলিছিল। ১৯৩০ চনৰ ২৬ জানুৱাৰী তাৰিখে ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছে পূৰ্ণ স্বাধীনতাৰ দাবী তোলে। বিভিন্ন দাবীৰ সন্মতিৰে ভাৰতৰ কেবাখনো ৰাজ্যত ইতিমধ্যে কংগ্ৰেছে চৰকাৰ গঠনত ভাগ লৈছিল। ভাৰতীয়সকলৰ সন্মতি নোলোৱাকৈ ভাৰতৰ ভাইচৰয়ে জাৰ্মানীৰ লগত যুদ্ধ ঘোষণা (১৯৩৯) কৰাত গান্ধী আৰু অন্যান্য কংগ্ৰেছ নেতাই সমৰ্থন প্ৰত্যহাৰ কৰে। ১৯৪২ চনত গান্ধীয়ে স্বাধীনতাৰ দাবী তোলাৰ লগে লগে ৰাজনৈতিক প্ৰেক্ষাপটত সংকটৰ সূচনা হয় আৰু গান্ধী প্ৰমুখ্যে বহুতো নেতাক কাৰাবাস দিয়া হয়। আনহাতে [[মুছলীম লীগ|মুছলিম লীগে]] ইংৰাজ চৰকাৰক সহযোগিতাৰ আশ্বাস দিয়ে আৰু বিনিময়ত পৃথক মুছলিম ৰাষ্ট্ৰৰ দাবী জনায়। মহাত্মা গান্ধীয়ে এই দাবীৰ তুমূল বিৰোধিতা কৰিছিল। অৱশেষত ১৯৪৭ চনৰ আগষ্ট মাহত ভাৰতৰ ভূ-খণ্ডক দ্বিখণ্ডিত কৰি ভাৰত আৰু [[পাকিস্তান]] নামেৰে দুখন পৃথক স্বাধীন ৰাষ্ট্ৰৰ গঠন হয়। দ্বিখণ্ডিত এই ব্যৱস্থাৰ প্ৰতি গান্ধীৰ সন্মতি নাছিল।<ref>{{cite book|author=Claude Markovits|title=A History of Modern India, 1480-1950|url=http://books.google.com/books?id=uzOmy2y0Zh4C|year=2004|publisher=Anthem Press|pages=367–86}}</ref> ===প্ৰথম বিশ্বযুদ্ধত ভূমিকা=== [[প্ৰথম বিশ্বযুদ্ধ]]ৰ দ্বিতীয় ভাগত ভাৰতৰ ভাইচৰয় ফ্ৰেডেৰিক থেছীগাৰে দিল্লীত অনুষ্ঠিত যুদ্ধৰ এক বৈঠকলৈ গান্ধীক নিমন্ত্ৰণ কৰে<ref> [[:en:s:Chronology of Mahatma Gandhi's life/India 1918|Chronology of Mahatma Gandhi's Life:India 1918]] in WikiSource based on the [[:en:s:The Collected Works of Mahatma Gandhi|Collected Works of Mahatma Gandhi]]. Based on public domain volumes.</ref> যুদ্ধৰ প্ৰতি গান্ধীৰ সমৰ্থন আদায় আৰু ভাৰতৰ স্বাধীনতা সম্বন্ধে আলোচনা কৰিবলৈ।<ref name="Recruiting">Gandhi,(1940). [http://wikilivres.ca/wiki/The_Story_of_My_Experiments_with_Truth/Part_V/Recruiting_Campaign Chapter "Recruiting Campaign"].</ref> এই যুদ্ধত গান্ধীয়ে ভাৰতীয়সকলক নিয়োজন কৰাত সন্মতি আগবঢ়ায়। গান্ধীয়ে ১৯০৬ চনত জুলুসকলৰ লগত যুদ্ধ আৰু প্ৰথম বিশ্বযুদ্ধৰ আৰম্ভণিতে (১৯১৪) যুদ্ধত সৈনিকৰ পৰিৱৰ্তে সেৱা বিভাগত যোগ দিয়াৰহে পোষকতা কৰিছিল। ১৯১৮ চনৰ আলোচনাত গান্ধীয়ে সৈনিক হিচাপে ভাৰতীয় লোকক যোগ দিয়াৰ কথাটোত মান্তি হৈছিল।<ref name="wikilivres.ca">Desai, (1930).</ref> ১৯১৮ চনৰ জুন মাহত প্ৰকাশিত 'যুদ্ধত যোগদানৰ বাবে আবেদন' শীৰ্ষক এক প্ৰচাৰপুস্তিকাত গান্ধীয়ে লিখিছিল, "এনে এটা অৱস্থা পাবলৈ আমি নিজকে প্ৰতিৰক্ষা দিয়াৰ ক্ষমতা লাভ কৰিব লাগিব। এই ক্ষমতাৰ বাবে অস্ত্ৰ তুলি লোৱাৰ আৰু ব্যৱহাৰ কৰাৰ সামৰ্থ প্ৰয়োজনীয়… অস্ত্ৰ ব্যৱহাৰৰ পূৰ্ণ সামৰ্থ্য পাবলৈ সৈনিক হিচাপে যোগদান কৰাৰ গত্যন্তৰ নাই।" ({{Lang|en|"To bring about such a state of things we should have the ability to defend ourselves, that is, the ability to bear arms and to use them… If we want to learn the use of arms with the greatest possible despatch, it is our duty to enlist ourselves in the army."}})<ref name="CollectedWorks17b">Gandhi, (1965) Collected Works, [http://www.gandhiserve.org/cwmg/VOL017.PDF Vol 17.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091015235028/http://www.gandhiserve.org/cwmg/VOL017.PDF |date=2009-10-15 }} Chapter "67. Appeal for enlistment", Nadiad, 22 June 1918</ref> অৱশ্যে ভাইচৰয়ৰ ব্যক্তিগত সচিবলৈ লিখা এক পত্ৰত অৱশ্যে গান্ধীয়ে নিশ্চিত কৰি দিছিল যে "ব্যক্তিগত পৰ্যায়ত তেওঁ বন্ধু বা শত্ৰু কাকোৱেই হত্যা বা আঘাত কৰিব নোৱাৰে।" ({{Lang|en|"personally will not kill or injure anybody, friend or foe."}})<ref name="CollectedWorks17c">Gandhi, (1965) Collected Works, [http://www.gandhiserve.org/cwmg/VOL017.PDF Vol 17.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091015235028/http://www.gandhiserve.org/cwmg/VOL017.PDF |date=2009-10-15 }} "Chapter 8. Letter to J. L. Maffey", Nadiad, 30 April 1918.</ref> যুদ্ধত যোগদানৰ বাবে গান্ধীয়ে জনোৱা সঁহাৰি দেখি তেখেতৰ অহিংস নীতিৰ প্ৰতি কিছু প্ৰশ্ন উঠিছিল। গান্ধীৰ বন্ধু 'চাৰ্লছ এণ্ড্ৰুজ'-এ লিখিছে, "ব্যক্তিগতভাৱে গান্ধীৰ এই সিদ্ধান্ত আৰু সাধাৰণভাৱে তেখেতৰ নীতিৰ মাজৰ বিৰোধিতা মই কেতিয়াও মানি ল'ব নোৱাৰিলোঁ। এই একেটা কথাকে মই তেখেতৰ লগত মান্তি হ'ব পৰা নাই।" ({{Lang|en|"Personally I have never been able to reconcile this with his own conduct in other respects, and it is one of the points where I have found myself in painful disagreement."}})<ref name="Andrews2008">Andrews (1930).</ref> মহাত্মা গান্ধীৰ ব্যক্তিগত সচিব [[মহাদেৱ দেশাই|মহাদেৱ দেশায়ে]] লিখিছে, "গান্ধীজীৰ অহিংস নীতি আৰু যুদ্ধৰ যোগদানৰ আহবান এই দুটাৰ মাজত থকা পাৰ্থক্যৰ প্ৰশ্ন অকল সমসাময়িক সময়তে নহয়, আজিও আলোচিত হৈ আছে।" ({{Lang|en|"The question of the consistency between his creed of 'Ahimsa' (non-violence) and his recruiting campaign was raised not only then but has been discussed ever since."}})<ref name="wikilivres.ca"/> ===চম্পাৰন আৰু খেড়া=== [[File:Gandhi Kheda 1918.jpg|thumb|চম্পাৰন আৰু খেড়াৰ সত্যাগ্ৰহৰ সময়ত গান্ধী (চন ১৯১৮)]] ক্ৰমে [[বিহাৰ]] আৰু [[গুজৰাট]]ৰ অন্তৰ্গত চম্পাৰন আৰু খেড়াত হোৱা সত্যাগ্ৰহ আন্দোলনতে গান্ধীয়ে প্ৰথম উল্লেখনীয় সফলতা লাভ কৰিছিল। চম্পাৰনত স্থানীয় কৃষকে সেই ঠাইৰ ঘাইকৈ ইংৰাজ জমিদাৰ আৰু প্ৰশাসনৰ বিৰূদ্ধে আন্দোলন গঢ়ি তুলিছিল। কৃষকসকলক [[নীল]]ৰ খেতি কৰিবলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। প্ৰথম অৱস্থাত খেতিয়কসকলে লাভৰ মুখ দেখিছিল যদিও দুটা দশকৰ পাছতো কৃষকসকলে একেটা মূল্যতে নীলৰ ফচল জামিদাৰক বিক্ৰী কৰিব লাগিছিল। চম্পাৰনৰ খেতিয়কসকলে মহাত্মা গান্ধীক এই বিষয়ে অৱগত কৰে। অহিংসাৰ ভিত্তিত গান্ধীয়ে এই আন্দোলন আগবঢ়ায় নিয়ে আৰু প্ৰশাসকৰ ফালক আগৰ অৱস্থা সলনি কৰিবলৈ বাধ্য কৰে।<ref name="Hardiman2001">Hardiman, (2001).</ref> ১৯১৮ চনত গুজৰাটৰ খেড়াত হোৱা বানপানীয়ে খেতিয়কসকলক জুৰুলা কৰিছিল আৰু তেওঁলোকে কৰৰ বোজা কম কৰিবলৈ আবেদন কৰিছিল। গান্ধীয়ে এই আন্দোলনৰ নেতৃত্ব দিবলৈ 'নদিয়াদ' নামে ঠাইত বাহৰ পাতে।<ref name="Laboratory">{{cite web |url=http://www.aicc.org.in/satyagraha_laboratories_of_mahatma_gandhi.htm |title=Satyagraha Laboratories Of Mahatma Gandhi |author=Unattributed |year=2004 |work=[[Indian National Congress]] website |publisher=[[All India Congress Committee]] |accessdate=25 February 2012 |archivedate=6 December 2006 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20061206050856/http://www.aicc.org.in/satyagraha_laboratories_of_mahatma_gandhi.htm |deadurl=unfit }}</ref> গান্ধীয়ে আন্দোলনৰ বাবে সমৰ্থক আৰু স্বেচ্ছাসেৱক সংগঠিত কৰিছিল। [[বল্লভভাই পেটেল|চৰ্দাৰ বল্লভভাই পেটেল]] ইয়াতেই গান্ধীৰ সংস্পৰ্শলৈ আহিছিল।<ref name="Gandhi Patel">Gandhi, Rajmohan (2006),[http://books.google.co.in/books?id=FauJL7LKXmkC&pg=196#v=onepage&q&f=false pp. 196–197].</ref> অসহযোগকে মুখ্য অস্ত্ৰ হিচাপে লৈ গান্ধীয়ে কৃষকসকলৰপৰা স্বাক্ষৰ সংগ্ৰহ অভিযানত নামে, য'ত খেতিয়কসকলে ভূমি কাঢ়ি লোৱাৰ ভয় দেখুৱালেই কৰ দিয়া নহ'ব বুলি স্বাক্ষৰ কৰিছিল। লগতে স্থানীয় ৰাজহ বিষয়া 'মমলতদাৰ' আৰু 'তলতদাৰ'সকলকো সামাজিকভাৱে এঘৰীয়া কৰাৰ নীতি গ্ৰহণ কৰা হৈছিল। এই আন্দোলনৰ প্ৰতি সমগ্ৰ দেশৰ নাগৰিকৰ সমৰ্থন আদায়ৰ প্ৰতিও গান্ধীয়ে লক্ষ্য ৰাখিছিল। পাঁচ মাহ জুৰি আন্দোলন চলাৰ পাছত ১৯১৮ চনৰ মে' মাহৰ শেষৰ ফালে চৰকাৰে কৰদানৰ ক্ষেত্ৰত ভালেমান সংস্কাৰ সাধন কৰে। খেড়া আন্দোলনৰ চৰকাৰৰ সৈতে হোৱা বৈঠকত বল্লভ ভাই পেটেলে অংশ লৈছিল। ইংৰাজ চৰকাৰে কৰ সংগ্ৰহত শিথিলতা দিয়াৰ উপৰিও সকলো বন্দীকে মুক্ত কৰি দিছিল।<ref name="Brown1974">Brown, (1974). [http://books.google.co.in/books?id=HUo4AAAAIAAJ&lpg=PP1&pg=PA94#v=onepage&q&f=false pp. 94–102]</ref> ===খিলাফত আন্দোলন=== ১৯১৯ চনত গান্ধীয়ে নিজৰ স্থিতি সৱল কৰিবলৈ ইছলাম ধৰ্মী লোকসকলৰ খিলাফত আন্দোলনত যোগ দিয়ে। [[প্ৰথম বিশ্বযুদ্ধ]]ত অট্টোমান সাম্ৰাজ্যৰ পতনৰ পিছত ইছলাম ধৰ্মৰ নেতা 'খালিফ' (Caliph)-ৰ স্থিতি দুৰ্বল হৈ আহে আৰু ইয়াৰ লগতে গোটেই পৃথিৱীৰ মুছলমানসকলে নিজৰ পৱিত্ৰ স্থানসমূহৰ নিৰাপত্তা আশা কৰি [[খিলাফত আন্দোলন]] গঢ়ি তুলিছিল।<ref>Gail Minault, The Khilafat Movement Religious Symbolism and Political Mobilization in India (1982)</ref> ভাৰতত এই আন্দোলনৰ নেতৃত্ব বহন কৰিছিল 'সদৌ ভাৰত মুছলিম সমাৱৰ্তনে' (All-India Muslim Conference)। মোহনদাস গান্ধী এই সমাৱৰ্তনৰ স্থাপনৰ লগত জড়িত নাছিল<ref>{{cite journal | last1 = Kham | first1 = Aqeeluzzafar | year = 1990 | title = The All-India Muslim Conference and the Origin of the Khilafat Movement in India | url = | journal = Journal of the Pakistan Historical Society | volume = 38 | issue = 2| pages = 155–162 }}</ref> যদিও তেওঁ সোনকালেই ইয়াৰ উল্লেখযোগ্য মুখপাত্ৰ ৰূপে স্বীকৃতি লাভ কৰে আৰু সমগ্ৰ দেশৰে মুছলমান লোকৰ সমৰ্থন লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হয়।<ref>{{cite journal | last1 = Roberts | first1 = W. H. | year = 1923 | title = A Review of the Gandhi Movement in India | journal = Political Science Quarterly | volume = 38 | issue = 2| pages = 227–248 | jstor=2142634}}</ref> এই সফলতাৰ বাবেই গান্ধীয়ে ভিন্ন ধৰ্ম আৰু স্থানৰ লোকৰ সমৰ্থন লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হয়। ভিন্ন সংস্কৃতিৰ লোকৰ মাজত জনপ্ৰিয় হোৱা মোহনদাস গান্ধীয়েই আছিল প্ৰথম গৰাকী ভাৰতীয় নেতা। ইয়াৰ লগতে কংগ্ৰেছেও ইছলাম ধৰ্মী লোকৰ সমৰ্থন লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হয়। ১৯২০ চনত মহাত্মা গান্ধী কংগ্ৰেছৰ নেতা মনোনীত হয়।<ref>{{cite book|author1=Sugata Bose|author2=Ayesha Jalal|title=Modern South Asia: History, Culture, Political Economy|url=http://books.google.com/books?id=qMJIuHL9ksAC&pg=PA112|year=2004|publisher=Psychology Press|pages=112–14}}</ref><ref>{{cite book|author=Judith Margaret Brown|title=Gandhi: Prisoner of Hope|url=http://books.google.com/books?id=boDAE8MLAJMC&pg=PA141|year=1991|publisher=Yale University Press|pages=140–47}}</ref> ১৯২২ চনলৈ খিলাফত আন্দোলনৰ অন্ত পৰে।<ref>{{cite book|author=Wilhelm von Pochhammer|title=India's Road to Nationhood: A Political History of the Subcontinent|url=http://books.google.com/books?id=mHLB4m75pisC&pg=PA437|year=2005|publisher=Allied Publishers|page=440}}</ref> মহাত্মা গান্ধীয়ে [[সাম্প্ৰদায়িকতা]]ৰ বিৰোধিতা কৰিছিল। ভাৰতৰ ৰাজনীতিত হিন্দু আৰু মুছলমানৰ মাজত সংঘাত এটা মুখ্য কাৰক আছিল। অৱশ্য ১৯২২ চনৰপৰা ক্ৰমান্বয়ে বাঢ়ি অহা সাম্প্ৰদায়িকতাক ৰোধ কৰিবলৈ মোহনদাস গান্ধী সক্ষম হোৱা নাছিল। এই সময়ত কেবাখনো ঠাইত সাম্প্ৰদায়িক সংঘৰ্ষই গা কৰি উঠিছিল। অকল উত্তৰ প্ৰদেশতে ৯১টা সংঘৰ্ষ হৈছিল।<ref>{{cite book|author=Sumit Sarkar|title=Modern India: 1885-1947|url=https://www.google.com/search?tbo=p&tbm=bks&q=%22155+killed%22+intitle:modern+intitle:india+inauthor:sarkar&num=10|year=1983|publisher=Macmillan|page=233}}</ref><ref>{{cite book|author=Claude Markovits, ed.|title=A History of Modern India, 1480-1950|url=http://books.google.com/books?id=uzOmy2y0Zh4C&pg=PA372|year= 2004|publisher=Anthem Press|page=372}}</ref> এই সময়ছোৱাতে কংগ্ৰেছৰ ভিতৰত থকা মুছলমান নেতাৰ সংখ্যা কমি আহিবলৈ ধৰে। ১৯২১ চনত ১১% মুছলমান নেতাৰ ভিতৰত ১৯২৩ চনত ৪%তকৈও কম ৰৈছিল।<ref>{{cite book|author=Judith Margaret Brown|title=Modern India: the origins of an Asian democracy|url=http://books.google.com/books?id=Eq7tAAAAMAAJ|year=1994|publisher=Oxford U. Press|page=228}}</ref> ===অসহযোগ আন্দোলন=== {{Main|অসহযোগ আন্দোলন}} [[File:Gandhi spinning.jpg|thumb|যঁতৰত সূতা কাটি থকা মহাত্মা গান্ধী, ১৯২০ৰ শেষ ভাগত]] ১৯২০ চনত কংগ্ৰেছৰ সভাপতি নিৰ্বাচিত হোৱাৰ পাছত গান্ধীয়ে [[ব্ৰিটিছ ৰাজ]]ৰ বিৰূদ্ধে সংগ্ৰাম আৰম্ভ কৰে। এই সংগ্ৰামত তেখেতে 'অস্ত্ৰ' হিচাপে লৈছিল [[অসহযোগ আন্দোলন|অসহযোগ]], [[অহিংসা]] আৰু শান্তিপূৰ্ণ প্ৰতিবাদক। হিন্দু আৰু মুছলমান উভয় সম্প্ৰদায়তে থকা তেখেতৰ জনপ্ৰিয়তাই তেখেতৰ নেতৃত্বক ফলপ্ৰসূ কৰি তুলিছিল। তেখেতে আনকি অতি সাম্প্ৰদায়িক মুছলমানসকলকো তেখেতৰ শান্তিপূৰ্ণ অসহযোগত যোগ দিবলৈ উদ্বুদ্ধ কৰিব পাৰিছিল।<ref>Roberts, "A Review of the Gandhi Movement in India," Political Science Quarterly, (1923) p. 229</ref> এনে সময়তে ব্ৰিটিছ সেনাৰ দ্বাৰা পঞ্জাবৰ [[জালিয়ানৱালাবাগৰ হত্যাকাণ্ড|জালিয়ানৱালাবাগত হোৱা গণহত্যাৰ]] দেশজুৰি তীব্ৰ প্ৰতিবাদ হয়। বহু ব্ৰিটিছ বিষয়াই এই কাণ্ডক [[চিপাহী বিদ্ৰোহ ১৮৫৭|১৮৫৭]]-ৰ দৰে আন এটা বিদ্ৰোহ দমন কৰিবলৈ উত্তম পন্থা বুলি সমৰ্থন দিছিল। কিন্তু ব্ৰিটিছৰ এই কাৰ্যই ভাৰতীয় নেতাসকলক ব্ৰিটিছ ৰাজ ভাৰতৰ শত্ৰু বুলি ভাবিবলৈ বাধ্য কৰাইছিল। মহাত্মা গান্ধীয়ে ব্ৰিটিছসকলৰ এই কাৰ্যৰ বিৰোধ কৰাৰ উপৰিও জালিয়ানৱালাবাগৰ ফলশ্ৰুতিত ভাৰতীয়সকলে হাতত লোৱা উগ্ৰ পন্থাৰো বিৰোধিতা কৰিছিল। গান্ধীয়ে সংঘৰ্ষত নিহত ইংৰাজ অসামৰিক লোকসকলৰ প্ৰতিও শোকবাৰ্তা প্ৰকাশ কৰিছিল। তেখেতৰ এই কাৰ্যত প্ৰথমে দলে আপত্তি কৰিছিল। কিন্তু গান্ধীয়ে এই শোকবাৰ্তাৰ সমৰ্থনত আগবঢ়োৱা বক্তৃতাৰ দ্বাৰা অনুপ্ৰাণিত কংগ্ৰেছ দলে এই শোকবাণী প্ৰকাশ কৰিবলৈ মান্তি হৈছিল। বক্তৃতাত গান্ধীয়ে কৈছিল যে যিকোনো হিংসাই ক্ষতিকাৰক আৰু কোনো পৰিস্থিতিতে হিংসাক সমৰ্থন কৰা উচিত নহয়।{{sfn|Gandhi|1990|p=82}} জালিয়ানৱালাবাগ আৰু ইয়াৰ প্ৰতিক্ৰিয়াত হোৱা সংঘৰ্যলৈ চাই গান্ধীয়ে গান্ধীয়ে পূৰ্ণ স্বায়ত্ত্ব-শাসন আৰু সকলো চৰকাৰী প্ৰতিষ্ঠানৰ পূৰ্ণ নিয়ন্ত্ৰণৰ প্ৰতি মনোনিবেশ কৰে। কালক্ৰমত ইয়েই '[[স্বৰাজ]]'ৰ দাবীত পৰিণত হয়। স্বৰাজৰ দ্বাৰা গান্ধীয়ে 'সম্পূৰ্ণ ব্যক্তিগত, আধ্যত্মিক আৰু ৰাজনৈতিক স্বাধীনতা'ৰ (complete individual, spiritual, political independence) দাবী তুলিছিল।<ref name="Chakrabarty2008">{{cite book|last=Chakrabarty|first=Bidyut|title=Indian politics and society since independence: events, processes and ideology|url=http://books.google.com/books?id=QzQHZ178C24C&pg=PA154|accessdate=4 April 2012|year=2008|publisher=Routledge|isbn=978-0-415-40868-4|page=154}}</ref> এই সময়তে গান্ধীয়ে নিজকে 'গোঁড়া পন্থী হিন্দু' বুলি উল্লেখ কৰিছিল আৰু ১৯২১ চনত বৰতালৰ স্বামীনাৰায়ণ মন্দিৰত দিয়া এক ভাষণত কৈছিল হিন্দু ধৰ্মত অসহযোগিতা এক প্ৰাসংগিক ধাৰণা বুলি উল্লেখ কৰিছিল। তেখেতে কৈছিল: "এই পৱিত্ৰ স্থানত মই কওঁ যে যদি আপুনি 'হিন্দু ধৰ্ম'ক ৰক্ষা কৰিব বিচাৰিছে, তেন্তে অসহযোগেই হৈছে আপুনি আয়ত্ত কৰিবলগীয়া প্ৰথম আৰু অন্তিম পন্থা।" ({{Lang|en|"At this holy place, I declare, if you want to protect your 'Hindu Dharma', non-cooperation is first as well as the last lesson you must learn up."}})<ref name=dh03>Hardiman, (2003). [http://books.google.co.in/books?id=UWYV5qYZ3-oC&lpg=PP1&pg=PA163#v=onepage&q&f=false p. 163]</ref> [[File:Gandhi home.jpg|thumb|[[সাবৰমতী আশ্ৰম]], [[গুজৰাট]]ত গান্ধীৰ বাসস্থান]] ১৯২১ চনত মোহনদাস গান্ধী [[ভাৰতীয় কংগ্ৰেছ দল]]ৰ কাৰ্যবাহী সম্পাদক নিযুক্ত হয় আৰু তেখেতৰ নেতৃত্বত কংগ্ৰেছৰ সংবিধান সলনি কৰি 'স্বৰাজ' দলৰ লক্ষ্য নিৰ্ধাৰণ কৰা হয়। এক প্ৰতিকী মূল্যৰ বিনিময়ত দলৰ সদস্যপদ সকলোৰে বাবে মুক্ত কৰা হয়। লগতে দলৰ শৃঙ্খলা বজাই ৰখাৰ বাবে নতুন শাখা প্ৰৱৰ্তন কৰাৰ উপৰিও এই দলক এই বিশেষ শ্ৰেণীৰ লোকৰ সলনি সৰ্বসাধাৰণৰ দল হিচাপে গঠিত কৰাৰ প্ৰয়াস কৰা হয়। [[স্বদেশী আন্দোলন]]ৰ বাবে গান্ধীয়ে অহিংস নীতিৰ পোষকতা কৰে আৰু বিদেশত নিৰ্মিত বস্তু বৰ্জনৰ সিদ্ধান্ত লোৱা হয়। বিদেশী বস্তু বৰ্জন কৰাৰ লগতে গান্ধীয়ে ব্ৰিটেইনত নিৰ্মিত কাপোৰৰ সলনি ঘৰুৱাভাৱে নৰ্মিত '[[খাদী]]' বা 'খদ্দৰ'ৰ প্ৰচলনৰ বাবে ওকালতি কৰে। ধনী-দুখীয়া নিৰ্বিশেষে সকলোকে দিনটোৰ কিছু সময় যঁতৰত সূতা কাটি খাদী কাপোৰ তৈয়াৰ কৰি স্বাধীনতা আন্দোলনত ভাগ ল'বলৈ গান্ধীয়ে আহ্বান কৰিছিল।{{sfn|Gandhi|1990|p=89}} মোহনদাস গান্ধীয়ে কঢ়িয়াই লৈ ফুৰিব পৰা এটা সৰু যঁতৰ উদ্ভাৱন কৰিছিল।<ref name="PopularScience1931">{{cite journal|author=Unattributed|title=Gandhi Invents Spinning Wheel|journal=Popular Science|url=http://books.google.com/books?id=ESgDAAAAMBAJ&pg=PA60|accessdate=14 January 2012|date=December 1931|publisher=Bonnier Corporation|page=60}}</ref> সকলোৰে মাজত শৃঙ্খলাবোধ জগাই তোলা, অতি উচ্চাকাংখাক নিয়ন্ত্ৰণ কৰা আৰু মহিলাসকলকো এই আন্দোলনৰ প্ৰতি উদ্বুদ্ধ কৰা ইয়াৰ ইয়াৰ মূল উদ্দেশ্য আছিল। বিদেশী বস্তু বৰ্জন কৰাৰ উপৰিও গান্ধীয়ে ইংৰাজ শিক্ষানুষ্ঠান, আদালত বৰ্জন কৰাৰ বাবেও আহ্বান কৰিছিল। চৰকাৰী চাকৰী ত্যাগ কৰাৰ লগতে ব্ৰিটিছে দিয়া সন্মান আদিও ঘূৰাই দিবলৈ গান্ধীয়ে কৈছিল।<ref name="Shashi1996">Shashi, (19960. p. 9.</ref> অসহযোগ আন্দোলনে জনসাধাৰণক আকৰ্ষণ কৰিছিল আৰু সফল হৈছিল। কিন্তু ১৯২২ চনত উত্তৰ প্ৰদেশৰ চৌৰী চোৰাত সংঘটিত [[চৌৰী চোৰা ঘটনা|এক হিংসাত্মক কাণ্ডৰ]] পাছত অসহযোগ আন্দোলন বন্ধ কৰি দিয়া হয়। গান্ধীয়ে বিশ্বাস কৰিছিল আন্দোলন লোৱা এই হিংসাত্মক মোৰে গান্ধীয়ে আৰম্ভ কৰা অহিংস কাৰ্যাৱলীক দুৰ্বল কৰি তুলিব।{{sfn|Gandhi|1990|p=105}} এনেদৰে গান্ধীয়ে তৃত্বীয় বাৰৰ বাবে হাতত লোৱা কাৰ্যসূচী বন্ধ কৰি দিছিল।<ref name="GreatSoulReview">Roberts, (2011).</ref> এনেতে ১৯২২ চনৰ ১০ মাৰ্চ তাৰিখে ৰাজদ্ৰোহৰ অপৰাধত মহাত্মা গান্ধীক গ্ৰেপ্তাৰ কৰা হয় আৰু ৬ বছৰৰ বাবে কাৰদণ্ড দিয়া হয়। ১৮ মাৰ্চ তাৰিখে তেখেতৰ কাৰাবাসৰ আৰম্ভ হৈছিল। কিন্তু ২ বছৰ পাছত ১৯২৪ চনত 'এপেণ্ডিচাইটিছ' অপাৰেছনৰ বাবে গান্ধীক কাৰাবাসৰপৰা ৰেহাই দিয়া হয়।<ref name="Datta2006">{{cite book|last=Datta|first=Amaresh|title=The Encyclopaedia Of Indian Literature (Volume Two) (Devraj To Jyoti)|url=http://books.google.com/books?id=zB4n3MVozbUC&pg=PA1345|accessdate=4 April 2012|date=1 January 2006|publisher=Sahitya Akademi|isbn=978-81-260-1194-0|page=1345}}</ref> মহাত্মা গান্ধী কাৰাগাৰত থকা সময়চোৱাত ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছৰ ভেঁটি দুৰ্বল হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে আৰু দুটা ভাগত বিভক্ত হৈ পৰে। [[চিত্তৰঞ্জন দাস]] আৰু [[মতিলাল নেহৰু]]ৰ নেতৃত্বাধীন এটা অংশই বিধায়িনী দলত অংশ লোৱাৰ পোষকতা কৰিছিল, আনহাতে [[চক্ৰৱৰ্তী ৰাজাগোপালাচাৰী]] আৰু [[বল্লভভাই পেটেল|চৰ্দাৰ বল্লভভাই পেটেলৰ]] নেতৃত্বাধীন আনটো গোটে ইয়াৰ বিৰোধিতা কৰিছিল। এই আচিলাতে কংগ্ৰেছ দল দুটা ভাগত বিভক্ত হৈ পৰে। আনহাতে অহিংস আন্দোলনৰ আৰম্ভণিতে গঢ়ি উঠা হিন্দু-মুছলমানৰ সম্প্ৰীতিৰ মাজতো ফাঁত মেলিবলৈ আৰম্ভ কৰে। মহাত্মা গান্ধীয়ে এই বিভাজন ৰোধ কৰিবলৈ ১৯২৪ চনত তিনি সপ্তাহ জোৰা অনশন কৰে, কিন্তু তেওঁ সম্পূৰ্ণ সফল হোৱা নাছিল।{{sfn|Gandhi|1990|p=131}} ১৯২৪ চনতে গান্ধীয়ে বেলগাঁৱত হোৱা কংগ্ৰেছ মহাসভাৰ সভাপতি হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰে। কিন্তু গান্ধীয়ে চৰ্ত আৰোপ কৰিছিল যে তেখেতৰ সভাপতিত্বত হোৱা মহাসভাত সকলো কংগ্ৰেছ পন্থীয়ে খাদী পৰিধান কৰিব লাগিব। মহাত্মা গান্ধীৰ দীৰ্ঘ ৰাজনৈতিক কালত এই এবাৰেই কংগ্ৰেছৰ সভাৰ সভাপতি হৈছিল।<ref name="Gandhi, the forgotten Mahatma Belgaum Congress">{{cite book|last=Jain|first=Jagdishchandra|title=Gandhi, the forgotten Mahatma|year=1987|publisher=Mittal Publications|location=Delhi|isbn=81-7099-037-8|page=17|url=http://books.google.co.in/books?id=NurqxSttqjoC&pg=PA17}}</ref> ===লোণ সত্যাগ্ৰহ (দাণ্ডী যাত্ৰা)=== {{Main|দাণ্ডী যাত্ৰা}} [[File:Salt March.ogv|thumb|লোণ সত্যাগ্ৰহৰ বাবে গান্ধী আৰু অনুগামীসকলে কৰা দাণ্ডী যাত্ৰা মূল ভিডিঅ']] ১৯২০-ৰ দশকৰ বেছিভাগ সময়েই মোহনদাস গান্ধী সক্ৰিয় ৰাজনীতিৰপৰা আঁতৰত আছিল। লোকচক্ষুৰপৰা আঁতৰি তেখেতে স্বৰাজ পাৰ্টি আৰু ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছৰ মাজত থকা বিভেদ আঁতৰ কৰি একলগ কৰাৰ প্ৰয়াস কৰি আছিল। ইয়াৰ লগতে তেওঁ [[অস্পৃশ্যতা]], মাদক দ্ৰব্যৰ নিবাৰণ, অজ্ঞানতা আৰু দাৰিদ্ৰ দূৰ কৰাৰ বাবে চেষ্টা কৰিছিল। ১৯২৮ চনত তেখেত আকৌ সন্মুখ পটলৈ আহে। ইয়াৰ আগৰ বৰ্ষটোত ব্ৰিটিছে [[ছাৰজন ছাইমন]]ৰ নেতৃত্বত এখন সংবিধান সংশোধনী সমিতি গঠন কৰে। এই সমিতিত কোন ভাৰতীয়ক সদস্য লোৱা হোৱা নাছিল। এই কাৰণতে ভাৰতৰ ৰাজনৈতিক দলসমূহে এই সমিতিক অস্বীকাৰ কৰিছিল। ১৯২৮ চনত হোৱা কংগ্ৰেছৰ কলিকতা অধিবেশনত মহাত্মা গান্ধীৰ চেষ্টাত ব্ৰিটিছ শাসনে ভাৰতক [[অংগৰাজ্য]]ৰ (dominion) মৰ্যাদা দিয়াৰ দাবী তোলে, ইয়াৰ অন্যথা অন্য এক অসহযোগ আন্দোলন গঢ়ি তোলাৰ কথা ঘোষণা কৰে যাৰ লক্ষ্য হ'ব ভাৰতৰ পূৰ্ণ স্বাধীনতা। কংগ্ৰেছৰ ডেকা নেতা [[সুভাষ চন্দ্ৰ বসু]] আৰু [[জৱাহৰলাল নেহৰু]]ৱে পূৰ্ণ স্বাধীনতাৰ বাবে আন্দোলন কৰাৰ পক্ষপাতী আছিল। কিন্তু গান্ধীয়ে তেওঁলোকক সৈমান কৰাবলৈ সক্ষম হয়, কিন্তু আন্দোলনৰ বাবে তেখেতে নিজে বিচৰা অপেক্ষাৰ দুবছৰৰ পৰিৱৰ্তে এবছৰ কৰে।{{sfn|Gandhi|1990|p=172}} ব্ৰিটিছ চৰকাৰে এই দাবীৰ প্ৰতি কোনো মন্তব্য কৰা নাছিল। ১৯২৯ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহৰ ১৩ তাৰিখে [[লাহোৰ]]ত [[ভাৰতৰ জাতীয় পতাকা|ভাৰতৰ পতাকা]] উন্মোচন কৰা হয়। ১৯৩০ চনৰ ২৬ জানুৱাৰী তাৰিখে লাহোৰত ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছে [[ভাৰতৰ স্বাধীনতা দিৱস]] পালন কৰে। প্ৰায় প্ৰতিটো ভাৰতীয় দলেই এই দিনটোক বিভিন্ন ধৰণে উদ্‌যাপন কৰে। ইয়াৰ পাছতে গান্ধীয়ে নিমখৰ (লোণ) ওপৰত আৰোপ কৰা কৰৰ বিৰূদ্ধে এক নতুন সত্যাগ্ৰহ গঢ়ি তোলে। এই সত্যাগ্ৰহৰ অংশ হিচাপে গান্ধীয়ে ১২ মাৰ্চৰপৰা ৬ এপ্ৰিললৈ [[দাণ্ডী যাত্ৰা]] কৰে। এই যাত্ৰাত গান্ধীয়ে পদব্ৰজে ৩৮৮ কি.মি. ({{convert|388|km|mi}}) ভ্ৰমণ কৰি [[আহমেদাবাদ]]ৰপৰা [[দাণ্ডী]]ৰ সাগৰতীৰত উপস্থিত হয়, আৰু নিজহাতে নিমখ তৈয়াৰ কৰি যাত্ৰাৰ সমাপ্তি কৰে। কেবাহাজাৰ ভাৰতীয়ই গান্ধীৰ এই যাত্ৰাত অংশ লৈছিল। ভাৰতত ব্ৰিটিছৰ খোপনি দুৰ্বল কৰি জনসাধাৰণক উদ্বুদ্ধ কৰাত এই যাত্ৰাই বিশেষ ভূমিকা লৈছিল। চৰকাৰে ৬০,০০০-ৰো অধিক ব্যক্তিক এই যাত্ৰাৰ বাবে গ্ৰেপ্তাৰ কৰে।<ref name="Hatt2002">Hatt, (2002). [http://books.google.com/books?id=f6vvy-J7vhcC&pg=PA33 p. 33].</ref> ====নাৰীৰ অংশগ্ৰহণ==== ঘৰুৱা ব্যৱহাৰত নিমখৰ দৈনন্দিন প্ৰয়োজনীয়তাৰ বাবে স্ত্ৰীসকলো এই সত্যাগ্ৰহৰ প্ৰতি আকৰ্ষিত হৈছিল। গান্ধীয়ে নাৰীসকলৰ অংশগ্ৰহণ পোষকতা কৰিছিল; তেখেতে কৈছিল: "মহিলাসকলে মোকো তেওঁলোকৰ মাজৰে এজন বুলি ভাবিব পাৰিছে" ({{Lang|en|"the women have come to look upon me as one of themselves."}})। গান্ধীয়ে নাৰীৰ বিৰূদ্ধে প্ৰচলিত সংস্কাৰ [[পৰ্দা প্ৰথা]], [[বাল্য বিবাহ]], [[অস্পৃশ্যতা]] আৰু [[সতীদাহ প্ৰথা|সতীদাহ]]ৰ বিৰোধ কৰিছিল। লোণ সত্যাগ্ৰহ আৰু বিদেশী দ্ৰৱ্য বৰ্জন আন্দোলনৰ বাবে তেওঁ মহিলা কৰ্মী নিয়োগ কৰিছিল।<ref name="Norvell1997">Norvell, 1997.</ref> মহাত্মা গান্ধীৰ এই মতবাদে ভাৰতীয় নাৰীসকলৰ মনত আত্মসন্মানবোধ জগাই তোলাৰ লগতে ভাৰতীয় সমাজৰ মুখ্য ধাৰাত নাৰীক সন্মানীয় স্থান দিছিল।<ref name="Sarma1994">Sarma, (1994).</ref> ====লোকবীৰ ৰূপত গান্ধী==== ১৯২০ৰ দশকত কংগ্ৰেছে গান্ধীয়ে এগৰাকী ত্ৰাণকৰ্তা অৱতাৰৰৰ (messiah) ৰূপত তুলি ধৰিছিল। এই নীতিয়ে সাধাৰণ ভাৰতীয় কৃষকসকলক অহিংসা আন্দোলৰ প্ৰতি আগ্ৰহান্বিত কৰাত সহায় কৰিছিল। ভাৰতৰ বহুতো গাঁৱত প্ৰদৰ্শিত নাট-ভাওনাত গান্ধীক অতীজৰ ভাৰতীয় বীৰসকলৰ নৱজন্মৰ ৰূপ হিচাপে প্ৰদৰ্শন কৰাৰ লগতে কেতিয়াবা দেৱতাৰ ৰূপতো তুলি ধৰিছিল। ভাৰতৰ অশিক্ষিতসকলৰ মাজত এনে নাটবোৰে ব্যাপক প্ৰভাৱ পেলাইছিল। এনে নাটৰ বাহিৰেও ৰচিত গীত-মাত, কংগ্ৰেছে অনুষ্ঠিত কৰা ধৰ্মীয় সভা আদিত মোহনদাস গান্ধীক এনে অৱতাৰী ৰূপত আলোচনা কৰা হৈছিল। ইয়াৰ আধৰতে গান্ধী সাধাৰণ লোকৰ মানত এক লোকবীৰত পৰিণত হৈছিল, লগতে কংগ্ৰেছ দল গান্ধীৰ পৱিত্ৰ অস্ত্ৰ হিচাপে পৰিগণিত হৈছিল।<ref name="Murali1985">Murali, (1985).</ref> ====আলোচনা==== [[File:Mahadev Desai and Gandhi 2 1939.jpg|thumb|ভাইচৰয়ে দিয়া চিঠি [[মহাদেৱ দেশাই|মহাদেৱ দেশায়ে]] গান্ধীক পঢ়ি শুনাইছে। বিৰলা হাউছ, বোম্বে, ৭ এপ্ৰিল ১৯৩৯]] অৱশেষত ব্ৰিটিছ চৰকাৰে মহাত্মা গান্ধীৰ লগত আলোচনাত মিলিত হ'বলৈ মান্তি হয়। এই আলোচনাৰ মৰ্মে [[লৰ্ড এডৱাৰ্ড আৰউইন]] আৰু মহাত্মা গান্ধীৰ মাজত মাৰ্চ, ১৯৩১-ত [[গান্ধী–আৰউইন চুক্তি]] সম্পাদিত হয়। এই চুক্তি মৰ্মে ব্ৰিটিছ চৰকাৰে আইন অমান্য আন্দোলন বন্ধ কৰাৰ বিনিময়ৰ সকলো ৰাজনৈতিক বন্দীকে মুকলি কৰি দিবলৈ সন্মত হয়। এই চুক্তিৰ আধাৰতে মহাত্মা গান্ধীক লণ্ডনত অনুষ্ঠিত [[ঘূৰণীয়া মেজমেল]]লৈ আমন্ত্ৰণ কৰা হয়। এই মেলত মহাত্মা গান্ধী ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছৰ একমাত্ৰ প্ৰতিনিধি আছিল। অৱশ্যে এই ঘূৰণীয়া মেজমেলৰপৰা গান্ধী আৰু জাতীয়তাবাদী নেতাসকলে হতাশ হৈ উভতিব লগীয়া হয়। এই মেলত ক্ষমতাৰ সালসনিৰ কোনো আলোচনা হোৱাৰ সলনি ভাৰতত থকা ৰাজ্যসমূহৰ ৰাজপুত্ৰ আৰু সংখ্যালঘুসকলৰ বিষয়েহে আলোচনা কৰা হৈছিল। [[লৰ্ড ৱেলিংটন|লৰ্ড ৱেলিংটনে]] ভাৰতৰ জাতীয়তাবাদী নেতাসকলৰ প্ৰতি উগ্ৰ মোনোভাৱ প্ৰদৰ্শন কৰে আৰু জাতীয়তাবাদী আন্দোলন মষিমূৰ কৰাৰ বাবে নতুন পন্থা গ্ৰহণ কৰে। মহাত্মা গান্ধীক আকৌ গ্ৰেপ্তাৰ কৰি অনুগামীসকলৰপৰা আঁতৰত ৰখাৰ প্ৰয়াস কৰে। কিন্তু চৰকাৰৰ এই চেষ্টা সফল নহ'ল।<ref name="Herman2008">Herman (20080. [http://books.google.com/books?id=tquxD6dk914C&pg=PA375 pp. 375–377].</ref> ===অস্পৃশ্যতাৰ বিৰুদ্ধে=== {{Main|হৰিজন সেৱক সংঘ}} [[দলিত|দলিত সম্প্ৰদায়ৰ]] নেতা [[ভীমৰাও ৰামজী আম্বেদকাৰ|বি. আৰ. আম্বেদকাৰৰ]] প্ৰচাৰাভিযানৰ ফলশ্ৰুতিত ১৯৩২ চনত চৰকাৰে 'অস্পৃশ্য'সকলৰ বাবে পৃথক নিৰ্বাচন মণ্ডলী গঠন কৰি দিয়ে। মহাত্মা গান্ধীয়ে ইয়াৰ প্ৰতিবাদত ছেপ্টেম্বৰ মাহত ছয় দিনীয়া অনশন পালন কৰে। পৰিণতিত গঠিত হোৱা জনমতলৈ লক্ষ্য ৰাখি চৰকাৰে আপোচলৈ আহিবলৈ বাধ্য হয়। [[পালৱাওকাৰ বালু]]য়ে এই আপোচ আলোচনাত মুখ্য ভূমিকা লৈছিল। এই কাৰ্যৰে গান্ধীয়ে সমাজৰ অস্পৃশ্য বুলি পৰিচিত সম্প্ৰদায়সমূহৰ লোকৰ জীৱন যাপনৰ মান উন্নত কৰিবলৈ এক অভিযানৰ আৰম্ভণি কৰে। গান্ধীয়ে সমাজৰ অস্পৃশ্য বুলি পৰিচিতসকলক 'হৰিজন' (হৰিৰ পুত্ৰ) বুলি আখ্যা দিছিল।<ref name="Coward2003">Coward, (2003). [http://books.google.com/books?id=GGGudMuE4PIC&pg=PA53 pp. 52–53].</ref> ১৯৩৩ চনৰ ৮ মে তাৰিখে গান্ধীয়ে আত্মাশুদ্ধিৰ বাবে ২১ দিনীয়া অনশন কৰে, আৰু এবছৰ জোৰা হৰিজন আন্দোলনৰ আৰম্ভণি কৰে।{{sfn|Gandhi|1990|pp=230–232}} অৱশ্য [[দলিত]] সমাজৰ সকলোৱে এই আন্দোলন সমৰ্থন কৰা নাছিল। আম্বেদকাৰে গান্ধীয়ে আখ্যা দিয়া 'হৰিজন' শব্দৰ বিৰোধিতা কৰিছিল আৰু কৈছিল যে দলিতসকল সামাজিকভাৱে পৈণত হোৱা নাই আৰু উন্নত জাতিৰ লোকসকলে দলিতসকলৰ ওপৰত 'সদাশয় স্বৈৰাচাৰ'ৰ (paternalistic) ভূমিকা লৈ আহিছে। আম্বদেকাৰ আৰু তেখেতৰ সমৰ্থকসকলে বিশ্বাস কৰিছিল যে গান্ধীয়ে দলিতসকলৰ ৰাজনৈতিক অধিকাৰক অৱজ্ঞা কৰি আহিছে। ১৯২৪-২৫ চনত দলিতসকলে মন্দিৰত পূজা-অৰ্চনা কৰাৰ অনুমতি বিচাৰি কৰা আন্দোলনত গান্ধীয়ে সমৰ্থন কৰা নাছিল। আম্বেদকাৰে গান্ধীক 'শঠ আৰু বিশ্বাসৰ অযোগ্য' (devious and untrustworthy) বুলি অভিহিত কৰিছিল।<ref name="GreatSoulReview"/> জন্মসূত্ৰে গান্ধী বৈশ্য সম্প্ৰদায়ৰ আছিল যদিও তেওঁ নিজকে দলিতসকলৰ প্ৰতিনিধি হিচাপে যোগ্য বুলি বিবেচনা কৰিছিল।<ref>[http://books.google.com/books?id=WcLJ3aK-ZSkC&pg=PT354 100 Most Influential People of All Times] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130608030343/http://books.google.com/books?id=WcLJ3aK-ZSkC&pg=PT354 |date=2013-06-08 }}. p. 354.</ref> গান্ধী আৰু আম্বেদকাৰৰ মাজত মতবিৰোধ প্ৰায়েই হৈ থাকিছিল, কাৰণ আম্বেদকাৰে দলিতসকলক হিন্দু সম্প্ৰদায়ৰ বাহিৰলৈ নিব বিচাৰিছিল। আনহাৰে গান্ধীয়ে অস্পৃশ্যতাকে দূৰ কৰি হিন্দুত্বক শক্তিশালী কৰিবলৈ বিচাৰিছিল। আম্বেদকাৰে গান্ধীৰ আন্দোলন অত্যন্ত ধীৰ গতিৰ বুলি অভিযোগ কৰিছিল, আনহাতে হিন্দু ৰক্ষণশীলসকলে গান্ধীয়ে শাস্ত্ৰৰ বাণী অৱজ্ঞা কৰি হিন্দু ধৰ্মৰ বিপথে যোৱা বুলি অভিযোগ কৰিছিল। ৰামচন্দ্ৰ গুহই ২০১২ চনত মন্তব্য দিয়ে যে "আদৰ্শবাদীসকলে এই পুৰণি শত্ৰুতাক এতিয়াও কঢ়িয়াই লৈ ফুৰিছে আৰু ইয়াৰ বাবেই বৰ্তমানৰ আম্বেদকাৰৰ অনুগামী ৰাজনৈতিক নেতাসকলে গান্ধীক খলনায়কলৈ ৰূপান্তৰ কৰিছে" ({{Lang|en|"Ideologues have carried these old rivalries into the present, with the demonization of Gandhi now common among politicians who presume to speak in Ambedkar’s name."}})।<ref>Ramachandra Guha, "The Other Liberal Light" [http://www.tnr.com/article/books-and-arts/magazine/104203/the-other-liberal-light The New Republic June 22, 2012]</ref> ৰামচন্দ্ৰ গুহৰ মতে গান্ধী আৰু আম্বেদকাৰৰ কৰ্মই পৰিপূৰকৰ কাম কৰিছিল। গান্ধীয়ে প্ৰায়েই আম্বেদকাৰৰ প্ৰশংসা কৰিছিল। ১৯৩৪ চনৰ গ্ৰীষ্মকালত গান্ধীৰ জীৱনৰ ওপৰত তিনিটাকৈ আক্ৰমণ হৈছিল।<ref name="Pyarelal1956">Pyarelal, (1956).</ref><ref name="JonesRyan2007">Jones & Ryan (2007). [http://books.google.com/books?id=hZET2sSUVsgC&pg=PA160 p. 160].</ref> ===কংগ্ৰেছ ৰাজনীতি=== ১৯৩৪ চনত গান্ধীয়ে কংগ্ৰেছৰ সদস্যপদ ইস্তাফা দিয়ে। মোহনদাস গান্ধী কংগ্ৰেছৰ দলীয় নীতিৰ বিৰোধী হৈ এই ইস্তাফা দিয়া নাছিল। তেওঁ বিশ্বাস কৰিছিল যে তেখেতে অৱসৰ ল'লে কংগ্ৰেছৰ সদস্যৰ সংখ্যা বাঢ়িব, কাৰণ তেখেতৰ নীতিয়ে বহুতকে কংগ্ৰেছৰপৰা আঁতৰত ৰাখিছিল। এইসকলৰ ভিতৰত কমিউনিষ্ট, সমাজবাদী (socialist), ট্ৰেড-ইউনিয়ন, ধৰ্মীয় গোড়া সংস্থান, আৰু ব্যৱসায়ীসকল আছিল। তেখেতে এইসকল আহি নিজৰ বক্তব্য কংগ্ৰেছৰ মঞ্চতে দাঙি ধৰাটো বিচাৰিছিল। 'ৰাজ' ব্যৱস্থাত অংশ লোৱাৰ বাবে সাময়িক অনুমোদন জনোৱা কংগ্ৰেছ দলে 'ৰাজ'ৰ অনুমোদনৰ বাবে তেখেতকো হেঁচা দিয়াটো গান্ধীয়ে বিচৰা নাছিল।{{sfn|Gandhi|1990|p=246}} জৱাহৰলাল নেহৰুৰ সভাপতিত্বত ১৯৩৬ চনত লক্ষ্ণৌত অনুষ্ঠিত কংগ্ৰেছ অধিবেশনত গান্ধীয়ে আকৌ সক্ৰিয় ৰাজনীতিত অংশ গ্ৰহণ কৰে। ভাৰতৰ ৰাজনৈতিক ভৱিষ্যতৰ বাবে গুণা-গঁথা কৰি থকাৰ সলনি গান্ধীয়ে পূৰ্ণ স্বাধীনতাৰ বাবে কাৰ্য্যসূচী লোৱাৰ পোষকতা কৰিছিল, কিন্তু তেখেতে কংগ্ৰেছে সমাজবাদক নিজৰ লক্ষ্য হিচাপে গ্ৰহণ কৰাত আপত্তি কৰা নাছিল। ১৯৩৮ চনত কংগ্ৰেছৰ সভাপতিৰ পদত অধিষ্ঠিত হোৱা [[সুভাষ চন্দ্ৰ বসু]]ৰ লগত গান্ধীৰ মতানৈক্য ঘটিছিল। সুভাষ বসুৱে অহিংস প্ৰতিবাদৰ নীতিত বিশ্বাস ৰখা নাছিল।<ref>Ghose, Sankar (1992). Jawaharlal Nehru, A Biography, [http://books.google.com/books?id=MUeyUhVGIDMC&pg=PA137&dq&hl=en#v=onepage&q=&f=false p. 137]. Allied Publishers Limited.</ref> মহাত্মা গান্ধীয়ে সমৰ্থন নকৰিলেও সুভাষ চন্দ্ৰ বসু দ্বিতীয় বাৰৰ বাবেও কংগ্ৰেছৰ সভাপতি নিৰ্বাচিত হয়। মহাত্মা গান্ধীৰ সমৰ্থিত প্ৰাৰ্থী [[পট্টভি সীতাৰামায়া]] সুভাষ বসুৰ হাতত পৰাজিত হয়। কিন্তু গান্ধীৰ নীতি অমান্য কৰাৰ বাবে কংগ্ৰেছ দলৰ নেতাসকলে সুভাষ বসুৰ বিৰোধিতা কৰি সদস্য পদৰপৰা ইস্তাফা দিয়ে। এই প্ৰতিবাদৰ ফলস্বৰূপে সুভাষ চন্দ্ৰ বসুৱে পদত্যাগ কৰে।{{sfn|Gandhi|1990|pp=277–281}}<ref name="Sarkar2006">Sarkar, (2006).</ref> পট্টভি সীতাৰামায়াৰ পৰাজয় গান্ধীয়ে নিজৰ পৰাজয় বুলি উল্লেখ কৰে।<ref>{{cite web|last=Dash|first=Siddhartha|title=Orissa Review|url=http://orissa.gov.in/e-magazine/Orissareview/jan2005/englishPdf/Gandhi_subhas.pdf|accessdate=12 April 2012}}</ref> ===দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধ আৰু ভাৰত ত্যাগ আন্দোলন=== {{Main|ভাৰত ত্যাগ আন্দোলন}} [[File:Gandhi and Nehru in 1946.jpg|thumb|গান্ধী আৰু নেহৰু, ১৯৪২ চনত]] ১৯৩৯ চনত আৰম্ভ হোৱা [[দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধ]]ত মহাত্মা গান্ধীয়ে ব্ৰিটিছৰ প্ৰতি প্ৰথমে "অহিংস নৈতিক সমৰ্থন" আগবঢ়াইছিল। কিন্তু কংগ্ৰেছৰ অন্যান্য নেতাসকলে ব্ৰিটিছসকলে নিজাববীয়াকৈ ভাৰতকো বিশ্বযুদ্ধৰ অংশীদাৰ কৰাত আপত্তি কৰিছিল। কাৰণ ব্ৰিটিছে ভাৰতৰ প্ৰতিনিধিৰ মতামত অবিহনেই ভাৰতক বিশ্বযুদ্ধৰ অংশীদাৰ কৰিছিল। ইয়াৰ প্ৰতিবাদত সকলো কংগ্ৰেছ নেতাই বিধায়িনী সদস্য পদৰপৰা ইস্তাফা দিয়ে।{{sfn|Gandhi|1990|pp=283–286}} দীঘলীয়া মন্থনৰ পাছত গান্ধীয়ে ঘোষণা কৰে যে ভাৰত এই যুদ্ধৰ অংশীদাৰ হ'ব নোৱাৰে, কাৰণ জাতীয় স্বাধীনতা অক্ষুণ্ণ ৰখাৰ বাবে হোৱা এই বিশ্বযুদ্ধত লিপ্ত ইংলেণ্ডে ভাৰতৰ স্বাধীনতাৰ দাবী মানি লোৱা নাই। যুদ্ধ আগবঢ়াৰ লগে লগে গান্ধীয়ে স্বাধীনতাৰ দাবীও প্ৰবল কৰি তোলে আৰু ব্ৰিটিছে "ভাৰত ত্যাগ" কৰিব লাগিব বুলি গোৱালিয়া পুখুৰী মৈদানত অনুষ্ঠিত এখন সভাত ঘোষণা কৰে। [[ভাৰত ত্যাগ আন্দোলন]] কংগ্ৰেছ দল আৰু মহাত্মা গান্ধীৰ চূড়ান্ত আন্দোলন আছিল য'ত ভাৰতৰপৰা ব্ৰিটিছক সম্পূৰ্ণৰূপে খেদি পঠিওৱাৰ আহ্বান জনোৱা হৈছিল।{{sfn|Gandhi|1990|p=309}} কংগ্ৰেছ দলৰ বাহিৰত আৰু ভিতৰতো গান্ধীয়ে যুদ্ধৰ প্ৰতি লোৱা স্থিতিক বহুতে সমালোচনা কৰিছিল। কিছু সংখ্যকে বিশ্বাস কৰিছিল যে [[নাজী জাৰ্মানী]]ৰ বিৰূদ্ধে ব্ৰিটিছক সমৰ্থন নিদিয়াটো নৈতিকভাৱে উচিত নাছিল। আন কিছুমানে আকৌ বিশ্বযুদ্ধত ব্ৰিটিছক সমৰ্থন নিদিয়াৰ ক্ষেত্ৰত গান্ধীয়ে শক্তিশালী আৰু নিৰ্দিষ্ট মনোভাৱ প্ৰকাশ কৰা নাছিল বুলি আপত্তি কৰিছিল। আনফালে ইংলেণ্ডে এই নাজীবাদৰ বিৰুদ্ধে যুদ্ধত অৱতীৰ্ণ হোৱাৰ সময়তে ভাৰতৰ স্বাধীনতাৰ দাবী প্ৰত্যাখান কৰিছিল। এনে অৱস্থাতে ভাৰত ত্যাগ আন্দোলন তীব্ৰ হৈ উঠে, বহুতো লোকক গ্ৰপ্তাৰ কৰা হয় আৰু ঠায়ে ঠায়ে হিংসাত্মক কাৰ্যকলাপ সংঘটিত হয়।{{sfn|Gandhi|1990|p=318}} ১৯৪২ চনত গান্ধীয়ে অহিংস আন্দোলনৰ পোষকতা কৰিও মন্তব্য দিয়ে যে টুকুৰা-টুকুৰভাৱে সংঘটিত হিংসাত্মক কাৰ্যকলাপে আন্দোলনটোক স্থবিৰ কৰি নোতোলে, প্ৰকৃত অৰাজকতাতকৈ ব্ৰিটিছ প্ৰশাসনে সৃষ্টি কৰা 'নিয়মাধীন অৰাজকতা' ({{Lang|en|ordered anarchy}}) বেছি ভয়াবহ। ({{Lang|en|"ordered anarchy" of "the present system of administration" was "worse than real anarchy."}})<ref>{{cite book |title=The Mahatma and mother India: essays on Gandhiʼs non-violence and nationalism |last=Brock |first=Peter |year=1983 |publisher=[[Navajivan Publishing House]] |page=34 |url=http://books.google.com/books?id=vRduAAAAMAAJ&q=%22anarchy+to+the+present+system+of+administration+because+this+ordered+anarchy+is+worse+than+real+anarchy%22&dq=%22anarchy+to+the+present+system+of+administration+because+this+ordered+anarchy+is+worse+than+real+anarchy%22&hl=en&sa=X&ei=tZTsT_u2KMLdqgGVoKDqBQ&ved=0CEAQ6AEwAw}}</ref><ref>{{cite book |title=Mahatma Gandhi and Jawaharlal Nehru: a historic partnership |last=Limaye |first=Madhu |authorlink1=Madhu Limaye |isbn=8170185475 |publisher=B. R. Publishing Corporation |year=1990 |page=11 |url=http://books.google.com/books?id=WVIwAQAAIAAJ&q=%22anarchy+to+the+present+system+of+administration+because+this+ordered+anarchy+is+worse+than+real+anarchy%22&dq=%22anarchy+to+the+present+system+of+administration+because+this+ordered+anarchy+is+worse+than+real+anarchy%22&hl=en&sa=X&ei=tZTsT_u2KMLdqgGVoKDqBQ&ved=0CEUQ6AEwBA}}</ref> ইয়াৰ পাছতেই গান্ধীয়ে সকলো কংগ্ৰছকৰ্মী আৰু ভাৰতীয়ক পূৰ্ণ স্বাধীনতাৰ দাবীত অহিংস পন্থা অৱলম্বন কৰি 'কৰো য়া মৰো' নীতিৰে আগবাঢ়িবলৈ আহ্বান জনায়।<ref>{{cite book|author=Wilhelm von Pochhammer|title=India's Road to Nationhood: A Political History of the Subcontinent|url=http://books.google.com/books?id=mHLB4m75pisC&pg=PA469|year=2005|publisher=Allied Publishers|page=469}}</ref> [[File:Gandhi Jinnah 1944.jpg|thumb|মহাত্মা গান্ধী আৰু [[মহম্মদ আলি জিন্না]], বোম্বে, ১৯৪৪]] ১৯৪২ চনৰ ৯ আগষ্টত গান্ধী সমন্বিতে কংগ্ৰছৰ কৰ্মী সংস্থাৰ ({{lang|en|Congress Working Committee}}) সকলো সদস্যকে গ্ৰেপ্তাৰ কৰা হয়। [[পুনে|পুনা]]ৰ [[আগা খান মহল]] গান্ধীক ২ বছৰৰ বাবে বন্দী কৰি ৰখা হয়। এই বন্দীকালতেই গান্ধীৰ ৫০ বছৰৰ সচিব [[মহাদেৱ দেশাই]]ৰ মৃত্যু হয়। বন্দী দশাৰ ১৮ মাহ পাছত ১৯৪৪ চনৰ ২২ ফেব্ৰুৱাৰীত মহাত্মা গান্ধীৰ পত্নী [[কস্তুৰবা গান্ধী]]ৰো মৃত্যু হয়। ইয়াৰ ছমাহ পাছত গান্ধীয়ে [[মেলেৰিয়া]] জ্বৰত ভোগে। বিশ্বযুদ্ধ শেষ হোৱাৰ আগেয়েই ১৯৪৪ চনৰ ৬ মেত স্বাস্থ্যজনিত কাৰণত তেখেতক মুক্ত কৰি দিয়া হয়। ব্ৰিটিছ ৰাজে কাৰাবন্দী হৈ থকা কালতে গান্ধীৰ মৃত্যু হোৱাটো বিচৰা নাছিল। জেলৰপৰা ওলাই গান্ধীয়ে ভাৰতৰ ৰাজনীতিত এক ডাঙৰ পৰিৱৰ্তন দেখিবলৈ পায়। কিছু বছৰৰ আগলৈ প্ৰভাৱহীন হৈ থকা [[সদৌ ভাৰত মুছলীম লীগ]] এক শক্তিশালী ৰাজনৈতিক হিচাপে পৰিগণিত হয়<ref name="Lapping1989">Lapping, (1989).</ref>; লগতে মুছলীয় লীগৰ নেতা [[মহম্মদ আলি জিন্না]]ই তোলা '[[পাকিস্তান]]ৰ দাবী' ভাৰতৰ ৰাজনীতিৰ এক কেন্দ্ৰবিন্দু হৈ পৰে। ১৯৪৪ চনত মুম্বাইত গান্ধীয়ে জিন্নাৰ সৈতে আলোচনা কৰে, কিন্তু জিন্নাই গান্ধীয়ে জনোৱা আহ্বান আওকাণ কৰে কাৰণ আলোচনাত স্বাধীন পাকিস্তানৰ দাবী আলোচনা কৰা হোৱা নাছিল। মুছলিম সংখ্যাগৰিষ্ঠ প্ৰদেশ সমূহে গঠিত হ'বলৈ যোৱা ভাৰতৰ অংশ হোৱাৰ পৰা আঁতৰি থকাৰ অধিকাৰ পোৱাটো জিন্নাই বিচাৰিছিল।<ref>{{cite news|title=Gandhi, Jinnah Meet First Time Since '44; Disagree on Pakistan, but Will Push Peace|url=http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=F30A1EFA3F58147B93C5A9178ED85F438485F9|accessdate=25 March 2012|newspaper=[[The New York Times]]|date=7 May 1947}}{{subscription needed}}</ref><ref>{{cite news|last=Jalil|first=Azizul|title=When Gandhi met Jinnah|url=http://www.thedailystar.net/magazine/2006/11/04/history.htm|accessdate=25 March 2012|newspaper=[[The Daily Star (Bangladesh){{!}}The Daily Star]]|year=1944|archiveurl=http://archive.is/Wnw51|archivedate=22 February 2013}}</ref> কংগ্ৰেছৰ নেতাসকল জেলত বন্দী হৈ থকাৰ সময়ত অন্যান্য দলসমূহে বিশ্বযুদ্ধৰ প্ৰতি সমৰ্থন আগবঢ়ায় আৰু অধিক সংগঠিত হয়। ক্ষুদ্ৰ ৰাজনৈতিক নেতাসকলে কংগ্ৰেছ নেতাসকলৰ অনুপস্থিতিত মুখ্য ভূমিকা লৈছিল যদিও সমগ্ৰ পৰিস্থিতৰ নিয়ন্ত্ৰণ কৰাৰ ক্ষমতা তেওঁলোকৰ নাছিল।<ref name="BhattacharyaStudies2001">{{cite book|last1=Bhattacharya|first1=Sanjoy|title=Propaganda and information in Eastern India, 1939-45: a necessary weapon of war|url=http://books.google.com/books?id=M2GI26jditsC&pg=PA33|year=2001|publisher=Psychology Press|isbn=978-0-7007-1406-3|page=33}}</ref> বিশ্বযুদ্ধৰ পাছতেই ইংৰাজে চৰকাৰে ভাৰতৰ শাসনভাৰ ভাৰতীয়লৈ হস্তান্তৰিত কৰাৰ সপক্ষে মত দিয়ে। ইয়াৰ ভিত্তিত গান্ধীয়ে সংগ্ৰাম সমাপ্ত হোৱাৰ কথা ঘোষণা কৰে। কংগ্ৰেছৰ নেতা সমন্বিতে প্ৰায় ১,০০,০০০ ৰাজনৈতিক বন্দীক মুকলি কৰি দিয়া হয়।<ref name=autogenerated2>{{cite book|author=S. S. Shashi|title=Encyclopaedia Indica: India, Pakistan, Bangladesh|url=http://books.google.com/books?id=Wv0vAQAAIAAJ|accessdate=28 February 2012|year=1996|publisher=Anmol Publications|isbn=978-81-7041-859-7|page=13}}</ref> ===দেশ বিভাজন আৰু স্বাধীনতা, ১৯৪৭=== {{See also|ভাৰত বিভাজন}} দেশ বিভাজনৰ নীতিৰ প্ৰতি মহাত্মা গান্ধীয়ে বিৰোধিতা কৰিছিল কাৰণ ই তেখেতে বিচৰা ধৰ্মীয় অখণ্ডতাৰ দৰ্শনৰ বিপৰীত আছিল।<ref>Reprinted in The Essential Gandhi: An Anthology of His Writings on His Life, Work, and Ideas, Louis Fischer, ed., 2002 (reprint edition) pp. 106–108.</ref> মহাত্মা গান্ধী আৰু ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছে ব্ৰিটিছৰ ভাৰত ত্যাগৰ বাবে দাবী তুলি আন্দোলন কৰা কালতে মুছলীম লীগে ১৯৪৩ চনত ভাৰতবৰ্ষক দ্বিখণ্ডিত কৰি ভাৰত ত্যাগ কৰাৰ বাবে দাবী তোলে।<ref>{{cite web |last = Keen |first = Shirin |title = The Partition of India |publisher = Emory University |date = Spring, 1998 |url = http://www.english.emory.edu/Bahri/Part.html |access-date = 2012-10-02 |archivedate = 2011-09-02 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20110902112115/http://www.english.emory.edu/Bahri/Part.html |deadurl = yes }}</ref> মহাত্মা গান্ধীয়ে মধ্যৱৰ্তী পথ এটা সৃষ্টি কৰি কংগ্ৰেছ আৰু মুছলীম লীগক সংঘবদ্ধ হৈ এখন সাময়িক চৰকাৰ গঠন কৰাৰ বাবে প্ৰস্তাৱ দিয়ে। চৰকাৰখনে পাছত মুছলীম সংখ্যাগৰিষ্ঠ জিলাসমূহত গণভোটৰ দ্বাৰা বিভাজন সম্পৰ্কে চূড়ান্ত সিদ্ধান্ত ল'ব।<ref name="(Mahatma)Jack1994">{{cite book|last=Gandhi|first=Mohandas Karamchand|editor=Jack, Homer A.|title=The Gandhi reader: a source book of his life and writings|accessdate=16 January 2012|date=5 January 1994|publisher=Grove Press|isbn=978-0-8021-3161-4|page=418}}</ref> জিন্নাই ১৬ আগষ্ট ১৯৪৬ চনত 'প্ৰত্যক্ষ সংগ্ৰাম দিৱস' ({{Direct Action Day}}) আহ্বান কৰি সৃষ্টি কৰা সাম্পৰ্দায়িক সংঘৰ্ষ দেখি গান্ধী বিমৰ্ষ হৈ পৰে আৰু সংঘৰ্ষ ৰোধ কৰিবলৈ ব্যক্তিগতভাৱে সংঘৰ্ষপীড়িত অঞ্চলসমূ্হ ভ্ৰমণ কৰে।<ref>{{Cite book |last = Wolpert |first = Stanley |title = Gandhi's Passion&nbsp; – The Life and Legacy of Mahatma Gandhi |publisher=Oxford University Press |url = http://www.nytimes.com/books/first/w/wolpert-gandhi.html |isbn = 0-19-513060-X}}</ref> ভাৰতীয় হিন্দু, মুছলমান আৰু খ্ৰীষ্টিয়ানসকলৰ মাজত সম্প্ৰীতি অনাৰ বাবে লগতে অস্পৃশ্যসকলক হিন্দু সমাজৰ অন্তৰ্গত কৰিবলৈ গান্ধীয়ে অহোপুৰুষাৰ্থ কৰিছিল।<ref name="Tønnesson">{{cite web |last = Tønnesson |first = Øyvind |title = Mahatma Gandhi, the Missing Laureate |publisher=Nobelprize.org |date = 1 December 1999 |url = http://nobelprize.org/nobel_prizes/peace/articles/gandhi/ |accessdate=16 January 2012}}</ref> ১৯৪৭ চনৰ ১৪ আৰু ১৫ আগষ্টত 'ভাৰতীয় স্বাধীনতা আইন' প্ৰনয়ন কৰা হয়। ইয়াৰ লগে লগে সীমান্ত অঞ্চলৰ ১-১.২ কোটি জনসাধাৰণ এফালৰপৰা আনফাললৈ প্ৰব্ৰজন কৰে। ইয়াৰ লগতে সংঘটিত হোৱা হিন্দু, মুছলমান আৰু শিখ ধৰ্মাৱলম্বী মানুহৰ মাজত হোৱা সাম্প্ৰদায়িক সংঘৰ্ষত প্ৰায় আধা নিযুত লোকৰ প্ৰাণহানি হয়।<ref name="MetcalfMetcalf2006">{{cite book|last1=Metcalf|first1=Barbara Daly|last2=Metcalf|first2=Thomas R.|title=A concise history of modern India|url=http://books.google.com/books?id=iuESgYNYPl0C|2006|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-86362-9|pages=221–222}}</ref> নৰৱেৰ খ্যাতনামা বুৰঞ্জীবিদ [[জেন্স এৰূপ ছিপ]]ৰ ([[:en:Jens Arup Seip|Jens Arup Seip]]) মতে মহাত্মা গান্ধীৰ বুজনি, তেখেতৰ অনুগামীসকলৰ অহোপুৰুষাৰ্থ আৰু তেখেতৰ উপস্থিতি অবিহনে দেশ বিভাজনৰ পাছত হোৱা সংঘৰ্ষত মৃতকৰ সংখ্যা আৰু বৃদ্ধি পোৱাৰ সম্ভাৱনা আছিল।<ref>{{Cite news |last = Saikia |first = Bijoy Sankar |title = Why Mahatma Gandhi didn't get a Nobel Prize |newspaper = CNN IBN-Live |date = 2 October 2006 |url = http://ibnlive.in.com/news/why-mahatma-gandhi-didnt-get-a-nobel-prize/22985-3-single.html |access-date = 2 December 2012 |archivedate = 27 March 2014 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20140327102007/http://ibnlive.in.com/news/why-mahatma-gandhi-didnt-get-a-nobel-prize/22985-3-single.html |deadurl = yes }}</ref> [[ষ্টেন্‌লী ৱলপৰ্ট]]ৰ ([[:en:Stanley Wolport|Stanley Wolport]]) মতে, "মহাত্মা গান্ধীয়ে কেতিয়াও ব্ৰিটিছ শাসিত ভাৰতবৰ্ষৰ বিভাজন সমৰ্থন বা গ্ৰহণ কৰা নাছিল… কিন্তু তেওঁ বেছ পলমকৈহে ধৰিব পাৰিছিল যে তেওঁৰ নিকটতম সহকৰ্মী আৰু অনুগামীসকল আদৰ্শতকৈ ক্ষমতাৰ প্ৰতিহে বেছি লালায়িত আছিল, আৰু তেখেতৰ নিজস্ব দৰ্শনো এই ধাৰণাৰ দ্বাৰা ভ্ৰমিত আছিল যে তেখেতে নেতৃত্ব দিয়া ভাৰতৰ স্বাধীনতা সংগ্ৰাম অহিংস আছিল।" ({{Lang|en|…plan to carve up British India was never approved of or accepted by Gandhi… who realised too late that his closest comrades and disciples were more interested in power than principle, and that his own vision had long been clouded by the illusion that the struggle he led for India's freedom was a nonviolent one."}})<ref>Stanley Wolpert, Gandhi's Passion p. 7</ref> == হত্যাকাণ্ড == {{Main|মহাত্মা গান্ধীৰ হত্যাকাণ্ড}} [[চিত্ৰ:Gandhi Memorial.jpg|thumb|[[ৰাজঘাট সমাধি পৰিসৰ|ৰাজঘাট]]: মহাত্মা গান্ধীৰ সমাধি]] ১৯৪৮ চনৰ ৩০ জানুৱাৰী তাৰিখে গান্ধীক গুলিয়াই হত্যা কৰা হয়। সেই সময়ত তেওঁ [[নতুন দিল্লী]]ৰ [[বিৰলা ভৱন]]ৰ সমীপত নৈশকালীন পথসভাত অংশ লৈ আছিল। তেওঁৰ হত্যাকাৰী [[নাথুৰাম গডছে]] এজন হিন্দু মৌলবাদী আছিল আৰু তেওঁৰ চৰমপন্থী হিন্দু মহাসভাৰ সৈতে যোগাযোগ আছিল। পাকিস্তানক অৰ্থ সাহায্য দিয়াৰ প্ৰস্তাৱ দি ভাৰতক দুৰ্বল কৰাৰ কাৰণে হিন্দু মহাসভাই গান্ধীক দোষাৰোপ কৰে।<ref>R. Gandhi, Patel: A Life, p. 472.</ref> গডছে আৰু তেওঁৰ সহায়কাৰী [[নাৰায়ণ আপ্তে]]ক গান্ধীৰ হত্যাৰ কাৰণে দোষী সাব্যস্ত কৰা হয় আৰু ১৯৪৯ চনত দুয়োকে ফাঁচী দিয়া হয়। বিশ্বাস কৰা হয় যে গান্ধীৰ মুখেৰে উচ্চাৰিত শেষ উক্তিটো আছিল "হে ৰাম", আৰু সেয়ে নতুন দিল্লীৰ [[ৰাজঘাট সমাধি পৰিসৰ|ৰাজঘাটস্থিত]] গান্ধীৰ স্মৃতিসৌধত এই উক্তিটো খোদিত কৰা আছে।<ref>Vinay Lal. [http://www.sscnet.ucla.edu/southasia/History/Gandhi/HeRam_gandhi.html ‘Hey Ram’: The Politics of Gandhi’s Last Words]. Humanscape 8, no. 1 (January 2001): pp. 34–38.</ref> জৱাহৰলাল নেহৰুৱে ৰেডিঅ'যোগে জাতিক উদ্দেশ্যি দিয়া ভাষণত কৈছিল:{{cquote| "বন্ধু আৰু সহযোদ্ধাসকল, আমাৰ জীৱনৰপৰা পোহৰ হেৰাই গৈছে, আৰু এতিয়া সকলোতে অন্ধকাৰ, আৰু মই প্ৰকৃততে নাজানো আপোনালোকক কি কওঁ আৰু কেনেকৈ কওঁ। আমাৰ মৰমৰ নেতা যাক আমি বাপু বুলি মাতোঁ, আমাৰ জাতিৰ পিতা এতিয়া আৰু নাই। হয়তো মই এনেদৰে কোৱা অনুচিত, কিন্তু আমি তেখেতক আগতে যেনেদৰে দেখিছিলোঁ তেনেদৰে আৰু দেখা নাপাম, কিবা উপদেশ বা সান্ত্বনা বিচাৰি আমি আৰু তেখেতৰ ওচৰলৈ দৌৰি নাযাম, আৰু ই এক মোক্ষম আঘাত, অকল মোৰ কাৰণেই নহয় এই দেশৰ লাখ লাখ মানুহৰ কাৰণে।"<ref>[http://en.wikisource.org/wiki/The_Light_Has_Gone_Out Nehru's address on Gandhi's death]. Retrieved on [[March 15]] [[2007]].</ref> }} গান্ধীৰ ইচ্ছানুসৰি তেওঁৰ দেহভষ্মৰ কিছু অংশ [[নীল নদী]], [[ভল্গা নদী]], [[টেম্‌ছ নদী]] আদি পৃথিৱীৰ বহুকেইখন নদীত বিসৰ্জন দিয়া হয়। ==সৎ মূলনীতি == === সত্য === সত্য অনুসন্ধানৰ বৃহৎ উদ্দেশ্যত গান্ধীয়ে নিজৰ জীৱন উৎসৰ্গা কৰিছিল। তেওঁ নিজে কৰা ভুলৰপৰা শিক্ষা লৈ আৰু নিজৰ ওপৰতে পৰীক্ষা-নিৰীক্ষা চলাই সত্য অনুসন্ধানৰ প্ৰয়াস কৰিছিল। তেওঁৰ আত্মজীৱনীখনৰ নাম ''{{Lang|en|The Story of My Experiments with Truth}}'' ([[মোৰ সত্য অন্বেষণৰ কাহিনী]])।<ref name="Johnson2006">{{cite book|last=Johnson|first=Richard L.|title=Gandhi's Experiments With Truth: Essential Writings By And About Mahatma Gandhi|url=http://books.google.com/books?id=dRQcKsx-YgQC&pg=PR11|accessdate=9 May 2012|year=2006|publisher=Lexington Books|isbn=978-0-7391-1143-7|page=11}}</ref> ব্ৰুছ ৱাটছনৰ মতে গান্ধীৰ [[সত্যাগ্ৰহ]]ৰ ধাৰণাটোৰ মূল ভেঁটি আছিল বৈদিক ধাৰণাত থকা আত্মবিশ্লেষণ। জৈন আৰু বৌদ্ধ ধৰ্মৰ অহিংসা, নিৰামিষাহাৰ, জীৱহত্যা নকৰা আৰু বিশ্বশান্তিৰ ধাৰণাৰ লগতে খ্ৰীষ্টিয়ান আৰু ইছলামসকলৰ সমতা, ভ্ৰাতৃত্ব আদি ধাৰণায়ো গান্ধীৰ সত্যাগ্ৰহত স্থান পাইছিল।<ref name="Watson">{{cite journal |last1=Watson |first1=I. Bruce |year=1977 |title=Satyagraha: The Gandhian Synthesis |journal=Journal of Indian History |publisher= |volume=55|issue=1/2 |pages=325–335 |url= |doi= |ref=harv}}</ref> গান্ধীয়ে কৈছিল যে তেওঁৰ জীৱনৰ সবাতোকৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ যুদ্ধখন আছিল নিজৰ মনৰ অন্ধকাৰ, ভয় আৰু নিৰাপত্তাহীনতাক জয় কৰা। তেওঁ বিশ্বাস কৰিছিল যে ঈশ্বৰেই সত্য আৰু সত্যই ঈশ্বৰ।<ref name="Parel2006">{{cite book|author=Parel, Anthony |title=Gandhi's philosophy and the quest for harmony|url=http://books.google.com/books?id=MQhz0fW0HZUC&pg=PA195|accessdate=13 January 2012|date=10 August 2006|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-86715-3|page=195}}</ref> === অহিংসা === অহিংসাৰ ধাৰণা হিন্দু ধৰ্মীয় চিন্তাধাৰাত পুৰণি কালৰপৰা আছে আৰু বৌদ্ধ, জৈন, ইহুদি আৰু খ্ৰীষ্টিয়ান ধৰ্মীয় চিন্তাধাৰাতো ইয়াৰ নিদৰ্শন পোৱা যায়। গান্ধীয়ে তেওঁৰ জীৱনীত কৈছে: "যেতিয়া মই হতাশ হওঁ, তেতিয়া মই স্মৰণ কৰোঁ যে সমগ্ৰ ইতিহাসত সত্য আৰু ভালৰ জয় হৈ আহিছে। দুঃশাসক আৰু হত্যাকাৰীসকল কোনো সময়ত অপৰাজেয় হ'লেও অৱশেষত তেওঁলোকৰ পতন ঘটে আৰু এই কথা সদায় মনত ৰখা উচিত।" === নিৰামিষভোজন === সৰুকালত গান্ধীয়ে পৰীক্ষামূলকভাৱে মাংস খায়। ইয়াৰ কাৰণ হয়তো তেওঁৰ বংশগত কৌতূহল বা তেওঁৰ বন্ধু শেখ মেহতা। নিৰামিষভোজনৰ ধাৰণাটো হিন্দু আৰু জৈন ধৰ্মত গভীৰভাৱে বিদ্যমান আৰু সেই সময়ত [[গুজৰাট]]ৰ বেছিভাগ হিন্দু লোকেই আছিল নিৰামিষাহাৰী। গান্ধীৰ পৰিয়ালো ইয়াৰ ব্যতিক্ৰম নাছিল। [[লণ্ডন]]লৈ পঢ়িবলৈ যোৱাৰ আগত গান্ধীয়ে তেওঁৰ মাক পুতলি বাই আৰু খুড়াক বেচাৰ্জীৰ সন্মুখত প্ৰতিজ্ঞাবদ্ধ হয় যে, তেওঁ মাংস, মদ আৰু নাৰীসংগৰপৰা আঁতৰত থাকিব। তেওঁ এই প্ৰতিজ্ঞা আখৰে আখৰে পালন কৰিছিল আৰু খাদ্যাভ্যাসসম্পৰ্কে এক দৰ্শন লাভ কৰিছিল। গান্ধী পিছৰ জীৱনকালত এজন সম্পূৰ্ণ নিৰামিষাহাৰী হৈ উঠে। তেওঁ London vegetarian Societyৰ সভ্য হয় আৰু ছোছাইটিৰ পত্ৰিকা The Vegetarianত নিৰামিষভোজনৰ সম্পৰ্কে বহুকেইটা প্ৰবন্ধ লিখে। ইয়াৰ উপৰিও তেওঁ The Moral Basis of Vegetarianism নামৰ এখন গ্ৰন্থ লিখি উলিয়ায়। গান্ধীয়ে মাজে মাজে নিৰামিষভোজনৰ পক্ষে আন্দোলনতো যোগদান কৰে। লণ্ডনৰপৰা অহাৰ পাছতো গান্ধীয়ে নিৰামিষ খাবলৈ মানুহক উৎসাহিত কৰে। গান্ধীৰ মতে, নিৰামিষ আহাৰে শৰীৰৰ চাহিদা পূৰণ কৰাৰ লগতে মাছ-মাংস কিনোতে হোৱা খৰচো ৰেহাই হয়। সেই সময়ত বহুতো ভাৰতীয় নিম্নবিত্তীয় হোৱাৰ কাৰণে নিৰামিষভোজনৰ আন্দোলন তেওঁলোকৰ কাৰণে কেৱল আদৰ্শগত আন্দোলনেই নাছিল, ইয়াৰ বাস্তৱ প্ৰয়োজনো আছিল। তেওঁ অধিক ভোজনৰ বিৰোধিতা কৰিছিল আৰু অনশনক ৰাজনৈতিক প্ৰতিবাদৰ এক আহিলা হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰিছিল। তেওঁ নিজৰ দাবী পূৰণৰ কাৰণে বহু সময়ত আমৰণ অনশনৰো পণ কৰিছিল। তেওঁৰ জীৱনীত লিখা আছে যে, নিৰামিষভোজনেই আছিল তেওঁৰ ব্ৰহ্মচৰ্চাত গভীৰ মনোযোগৰ সূচনা। মুখৰ ওপৰত নিয়ন্ত্ৰণ ৰাখিব নোৱাৰিলে ব্ৰহ্মচৰ্য ব্যৰ্থ হ'ব পাৰে। === ব্ৰহ্মচৰ্য === গান্ধীৰ ১৬ বছৰ বয়সত তেওঁৰ দেউতাক ভীষণ অসুস্থ হৈ পৰে, আৰু অসুস্থ হোৱাৰ এই সময়ছোৱা গান্ধীয়ে দেউতাকৰ কাষত কটায়। এনিশা গান্ধীৰ খুড়াকে দেউতাকৰ ওচৰত থাকি গান্ধীক বিশ্ৰামৰ সুযোগ প্ৰদান কৰে। তেওঁ তেওঁৰ শোৱনিকোঠাত গৈ পত্নীৰ সৈতে প্ৰণয়ত লিপ্ত হয়। অলপ পাছতে এজন কৰ্মচাৰীয়ে গান্ধীক তেওঁৰ দেউতাকৰ মৃত্যুৰ সংবাদ জনায়। তেওঁ এই ঘটনাটোত দুগুণ লজ্জা পায় আৰু ইয়ে তেওঁক ১৬ বছৰ বয়সতে বিবাহিত হোৱা সত্ত্বেও ব্ৰহ্মচাৰী হ'বলৈ বাধ্য কৰে।<ref>{{Cite web |title=Time magazine people of the century |url=http://www.time.com/time/time100/poc/magazine/mohandas_gandhi12b.html |access-date=2012-10-26 |archivedate=2000-06-21 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20000621103733/http://www.time.com/time/time100/poc/magazine/mohandas_gandhi12b.html |deadurl=yes }}</ref> গান্ধীয়ে ব্ৰহ্মচৰ্যক ঈশ্বৰৰ সান্নিধ্য লাভ আৰু আত্মোপলব্ধিৰ পন্থা হিচাপে গ্ৰহণ কৰিছিল। গান্ধীৰ মতে ব্ৰহ্মচৰ্যৰ অৰ্থ "চিন্তা, বাক্য আৰু কৰ্মৰ নিয়ন্ত্ৰণ।" === বিশ্বাস === গান্ধী হিন্দু পৰিয়ালত জন্মগ্ৰহণ কৰিছিল আৰু তেওঁ গোটেই জীৱন হিন্দু ধৰ্ম পালন কৰে আৰু হিন্দু ধৰ্মৰ অধিকাংশ আদৰ্শই গ্ৰহণ কৰে। এজন সাধাৰণ হিন্দু হিচাপে তেওঁ সকলো ধৰ্মৰে প্ৰতি সমভাৱ ৰাখিছিল আৰু প্ৰায় সকলো ধৰ্মৰে ধৰ্মগ্ৰন্থসমূহ অধ্যয়ন কৰিছিল। তেওঁ ব্ৰহ্মত্ব সম্পৰ্কে আগ্ৰহী আছিল। হিন্দুত্ব সম্পৰ্কে তেওঁ কৈছিল: {{quote|হিন্দুত্বই মোক পূৰ্ণৰূপে তৃপ্তিদান কৰে, মোৰ সত্তাক পৰিপূৰ্ণ কৰে…। যেতিয়া মনত সংশয় জন্মে, যেতিয়া হতাশাই মোক আগুৰি ধৰে, আৰু যেতিয়া মই দিগন্তত এক বিন্দু পোহৰো দেখা নাপাওঁঁ, তেতিয়াই মই [[ভাগৱত গীতা]]ৰ ফালে চাওঁ, আৰু নিজকে শান্ত কৰাৰ কাৰণে একোটা পংক্তি বিচাৰোঁ, আৰু মই অনতিপলমে অত্যধিক কষ্টৰ মাজতো সুখ অনুভৱ কৰোঁ। মই ভাগৱত গীতাৰ শিক্ষাৰ ওচৰত কৃতজ্ঞ।}} [[চিত্ৰ:Gandhi Smriti.jpg|thumb|[[নতুন দিল্লী]]ত অৱস্থিত মহাত্মা গান্ধীৰ বাসভৱন ([[গান্ধী স্মৃতি]])]]<!--attribution required: see image description page at http://en.wikipedia.org/wiki/image:Gandhi Smriti.jpg--> গান্ধীয়ে [[গুজৰাটী ভাষা]]ত ভাগৱত গীতাৰ সম্পৰ্কে এটি ধাৰাভাষ্য লিখিছিল। গুজৰাটী পাণ্ডুলিপিটো ইংৰাজী ভাষালৈ অনুবাদ কৰে মহাদেৱ দেশায়ে। দেশায়ে ইয়াতে এটা অতিৰিক্ত পাতনি আৰু ধাৰাভাষ্য যোগ কৰে, আৰু ই গান্ধীৰ এটি ভূমিকাসহ ১৯৪৬ চনত প্ৰকাশ পায়।<ref>Desai, Mahadev. The Gospel of Selfless Action, or, The Gita According To Gandhi. (Navajivan Publishing House: Ahmedabad: First Edition 1946). Other editions: 1948, 1951, 1956.</ref><ref>A shorter edition, omitting the bulk of Desai's additional commentary, has been published as: Anasaktiyoga: The Gospel of Selfless Action. Jim Rankin, editor. The author is listed as M.K. Gandhi; Mahadev Desai, translator. (Dry Bones Press, San Francisco, 1998) ISBN 1-883938-47-3.</ref> গান্ধীয়ে বিশ্বাস কৰিছিল যে, সকলো ধৰ্মৰে মূলতে আছে সত্য আৰু প্ৰেম (কৰুণা, অহিংসা আৰু সোণালী শাসন)। তেওঁ এজন ক্লান্তিহীন সমাজ সংস্কাৰক আছিল আৰু সকলো ধৰ্মৰে ভণ্ডামি, অপকৰ্ম আৰু অন্ধবিশ্বাসৰ বিপক্ষে মাত মাতিছিল। ধৰ্ম সম্পৰ্কে মন্তব্য কৰি তেওঁ কৈছিল: {{quote|যদি খ্ৰীষ্টান ধৰ্মক নিখুঁত আৰু সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ বুলি মানি ল'ব নোৱাৰি, তেন্তে হিন্দু ধৰ্মকো নিখুঁত আৰু সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ বুলি ক'ব নোৱাৰি। হিন্দু ধৰ্মৰ ত্ৰুটিবিলাক মোৰ দৃষ্টিগোচৰ হৈছে। যদি অস্পৃশ্যতা হিন্দু ধৰ্মৰে অংশ হয়, ই এই ধৰ্মৰ এটি বেয়া অংশ। বেদবাক্যবিলাক ঈশ্বৰৰ অনুপ্ৰাণিত উক্তি বোলাৰ কাৰণ কি? যদি এইবিলাক ঈশ্বৰ অনুপ্ৰাণিত হয়, তেন্তে [[বাইবেল]] বা [[কোৰান]] কিয় নহয়? খ্ৰীষ্টান বন্ধুৱে যেনেদৰে মোক ধৰ্মান্তৰিত কৰাৰ প্ৰবল চেষ্টা কৰিছিল, ঠিক তেনেদৰে মুছলিম বন্ধুৱেও কৰিছিল। আব্দুল্লা শেঠে ইছলাম ধৰ্ম চৰ্চা কৰিবলৈ মোক প্ৰৰোচিত কৰিছিল আৰু সকলো সময়তে এই ধৰ্মৰ সৌন্দৰ্য বৰ্ণনা কৰি থাকে।<br/>যেতিয়া আমাৰ নৈতিক ভিত্তি হেৰাই যায়, তেতিয়া ধাৰ্মিক হৈ একো লাভ নাই। উদাহৰণস্বৰূপে মিছলীয়া, নিৰ্দয় আৰু আত্মসংযমহীন লোকে ঈশ্বৰ তেওঁৰ সৈতে আছে বুলি দাবী কৰিব নোৱাৰে।}} পৰৱৰ্তী সময়ত যেতিয়া গান্ধীক তেওঁ হিন্দু হয় নে নহয় বুলি সোধা গৈছিল, তেওঁ কৈছিল: {{quote|হয়, মই হিন্দু। ইয়াৰ উপৰিও মই এজন খ্ৰীষ্টান, এজন মুছলমান, এজন বৌদ্ধ আৰু এজন ইহুদী।}} == গান্ধীৰ বিভিন্ন ৰচনা == গান্ধী আছিল এজন বহুমুখী লেখক আৰু সম্পাদক। বহুবছৰ ধৰি তেওঁ গুজৰাটী, হিন্দী আৰু ইংৰাজী ভাষাত প্ৰকাশিত পত্ৰিকা হৰিজন সম্পাদনা কৰিছিল। ইয়াৰ উপৰিও তেওঁ দক্ষিণ আফ্ৰিকাত থকা সময়ত [[ইণ্ডিয়ান অপিনিয়ন]] আৰু স্বদেশত থকাকালত [[ইয়ং ইণ্ডিয়া]] নামৰ দুখন ইংৰাজী কাকত সম্পাদনা কৰিছিল। গুজৰাটী ভাষাৰ মাহেকীয়া আলোচনী নৱজীৱনৰো সম্পাদনা তেওঁ কৰিছিল। নৱজীৱন আলোচনীখন পাছলৈ হিন্দী ভাষাতো প্ৰকাশিত হ'বলৈ লয় আৰু পিছলৈ ই [[নৱজীৱন ট্ৰাষ্ট]] হয়।<ref>[http://www.lifepositive.com/Spirit/masters/mahatma-gandhi/journalist.asp Peerless Communicator] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070804022748/http://www.lifepositive.com/Spirit/masters/mahatma-gandhi/journalist.asp |date=2007-08-04 }} by V.N. Narayanan. Life Positive Plus, Oct–Dec 2002</ref> গান্ধীয়ে কাকত-আলোচনীলৈ বহুতো চিঠি-পত্ৰ লিখিছিল। প্ৰায় প্ৰতিদিনেই কোনো নহয় কোনো এখন কাকতত তেওঁৰ চিঠি প্ৰকাশ হৈছিল। গান্ধীৰ বহুকেইখন কিতাপ প্ৰকাশিত হৈছে। ইয়াৰ ভিতৰত 'The Story of My Experiments With Truth' (আত্মজীৱনী; অসমীয়া ৰূপান্তৰ: [[মোৰ সত্য অন্বেষণৰ কাহিনী]]), 'Satyagraha in South Africa', [[হিন্দ স্বৰাজ]], আৰু গুজৰাটীলৈ অনুবাদ কৰাজন ৰাস্কিনৰ "Unto This Last" উল্লেখযোগ্য।<ref name="Unto this last">{{cite book |last= Gandhi |first= M. K. |authorlink= |title= Unto this Last: A paraphrase |url= http://www.forget-me.net/en/Gandhi/untothislast.pdf |year= |publisher= Navajivan Publishing House |location= Ahmedabad |language= English; trans. from Gujarati |isbn= 81-7229-076-4 |access-date= 2012-11-08 |archivedate= 2008-05-27 |archiveurl= https://web.archive.org/web/20080527222215/http://www.forget-me.net/en/Gandhi/untothislast.pdf }}</ref> ইয়াৰ উপৰিও নিৰামিষভোজন, আহাৰ আৰু স্বাস্থ্য, ধৰ্ম, সমাজ সংস্কাৰ আদিৰ বিষয়ে তেওঁ প্ৰচুৰ লিখা-মেলা কৰিছিল। ১৯৬০ৰ দশকত ভাৰত চৰকাৰে গান্ধীৰ ৰচনাৱলী (The Collected Works of Mahatma Gandhi) প্ৰকাশ কৰে। শতাধিক খণ্ডত প্ৰকাশিত এই গ্ৰন্থখনত ৫০,০০০-তকৈ অধিক পৃষ্ঠা আছে। == গান্ধীৰ প্ৰভাৱ == গান্ধীয়ে বহুতো গুৰুত্বপূৰ্ণ নেতা আৰু ৰাজনৈতিক আন্দোলনক প্ৰভাৱিত কৰিছিল। [[মাৰ্টিন লুথাৰ কিং, অনুজ]], জেমস লছন আৰু জেমস বেভেলকে ধৰি [[আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ]]ৰ নাগৰিক অধিকাৰ আন্দোলনৰ নেতাসকলে অহিংসাৰ বিষয়ে তেওঁলোকৰ নিজৰ তত্বৰ বিকাশত গান্ধীৰ লিখনিৰ পৰা অনুপ্ৰেৰণা লয়।<ref>{{cite web|url=http://mlk-kpp01.stanford.edu/index.php/kingpapers/article/kings_trip_to_india/ |title=King's Trip to India |publisher=Mlk-kpp01.stanford.edu |access-date=24 January 2012 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090321002316/http://mlk-kpp01.stanford.edu/index.php/kingpapers/article/kings_trip_to_india/|archivedate=21 March 2009}}</ref><ref>{{cite news |author=Sidner, Sara |url=http://edition.cnn.com/2009/WORLD/asiapcf/02/17/king.anniversaryvisit/index.html |title=King moved, as father was, on trip to Gandhi's memorial |work=cnn.com Asia-Pacific |publisher=CNN |date=17 February 2009 |access-date=24 January 2012 |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120414101902/http://edition.cnn.com/2009/WORLD/asiapcf/02/17/king.anniversaryvisit/index.html |archivedate=14 April 2012 }}</ref><ref>{{cite news|author=D'Souza, Placido P. |url=http://www.sfgate.com/opinion/openforum/article/COMMEMORATING-MARTIN-LUTHER-KING-JR-Gandhi-s-2640319.php |title=Commemorating Martin Luther King Jr.: Gandhi's influence on King |work=San Francisco Chronicle |date=20 January 2003 |access-date=24 January 2012 |archivedate=18 January 2013 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130118040508/http://www.sfgate.com/opinion/openforum/article/COMMEMORATING-MARTIN-LUTHER-KING-JR-Gandhi-s-2640319.php |url-status=live }}</ref> মাৰ্টিন লুথাৰে কৈছিল "[[যীশু|যীশু খ্ৰীষ্টই]] আমাক লক্ষ্য দিছিল আৰু মহাত্মা গান্ধীয়ে কৌশল দিছিল"<ref name="Tougas2011">{{cite book|last=Tougas|first=Shelley|title=Birmingham 1963: How a Photograph Rallied Civil Rights Support|url=https://books.google.com/books?id=zzWQKHKcrOMC&pg=PT12|access-date=24 January 2012|year= 2011|publisher=Capstone Press|isbn=978-0-7565-4398-3|page=12}}</ref> আৰু তেওঁ গান্ধীক মাজে মাজে "সৰু মুগাবৰণীয়া শন্ত" ("the little brown saint") বুলি অভিহিত কৰিছিল।<ref>{{cite book|last=Cone|first=James|title=Martin & Malcolm & America: A Dream Or a Nightmare|year=1992|publisher=Orbis Books|isbn=0-88344-824-6|url-access=registration|url=https://archive.org/details/martinmalcolmame00jame}}</ref> [[বৰ্ণবৈষম্য নীতি]] বিৰোধী কৰ্মী আৰু দক্ষিণ আফ্ৰিকাৰ পূৰ্বৰ ৰাষ্ট্ৰপতি [[নেলছন মেণ্ডেলা]] গান্ধীৰ দ্বাৰা অনুপ্ৰাণিত হৈছিল।<ref name="Mandela-2000">[[Nelson Mandela]], [http://content.time.com/time/magazine/article/0,9171,993025,00.html "The Sacred Warrior: The liberator of South Africa looks at the seminal work of the liberator of India"] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131005014909/http://content.time.com/time/magazine/article/0%2C9171%2C993025%2C00.html |date=5 October 2013 }}, ''Time'', 3 January 2000</ref> আনলোকৰ ভিতৰত আছে [[খান আব্দুল গফ্ফৰ খান]],<ref>{{cite news|url=http://progressive.org/mag_amitpalabdul |title=A pacifist uncovered- Abdul Ghaffar Khan, Pakistani pacifist |author=Pal, Amitabh |work=The Progressive |date=February 2002 |access-date=24 January 2012 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120107183114/http://progressive.org/mag_amitpalabdul |archivedate=7 January 2012 }}</ref> ষ্টিভ বিকো, আৰু অং চান চ্যু কি।<ref>{{cite web |url=http://www.tribuneindia.com/2004/20040222/spectrum/book1.htm |title=An alternative Gandhi |work=The Tribune |location=India |date=22 February 2004 |access-date=12 March 2009 |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090514084050/http://www.tribuneindia.com/2004/20040222/spectrum/book1.htm |archivedate=14 May 2009 }}</ref> === গান্ধীৰ বিষয়ে কিতাপ === বহুকেইজন জীৱনীকাৰে গান্ধীৰ জীৱনী ৰচনা কৰিছে। ইয়াৰ ভিতৰত ডি. জি. টেণ্ডুলকাৰৰ ৮ খণ্ডৰ "Mahatma. Life of Mohandas Karamchand Gandhi" আৰু পিয়াৰীলাল আৰু সুশীলা নায়াৰৰ ১০ খণ্ডৰ "Mahatma Gandhi" উল্লেখযোগ্য। শুনা যায় যে বলদেৱ সিঙে তেওঁৰ গৱেষণা গ্ৰন্থ "Gandhi Behind the Mask of Divinity" লিখিবলৈ ২০ বছৰ ধৰি গান্ধীৰ মূল বক্তৃতা আৰু ৰচনাসমূহ সংগ্ৰহ কৰিছিল।<ref name="ReviewBaldevSingh">{{cite web | title=Gandhi Behind the Mask of Divinity | url=http://www.sikhspectrum.com/082004/gandhi_mask.htm | accessdate=2007-12-17 | archivedate=2007-12-28 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20071228114504/http://www.sikhspectrum.com/082004/gandhi_mask.htm | deadurl=yes }}</ref> গান্ধী সম্পৰ্কে লিখা আনসমূহ গ্ৰন্থ হ'ল- [[বাপু (গ্ৰন্থ)]], [[গান্ধী দ্য মেন]], [[গান্ধী, ফাইটাৰ ৱিদাউট আ চৰ্ড]], [[দ্য ডেথ এণ্ড আফটাৰ লাইফ অৱ মহাত্মা গান্ধী]] আদি। === গান্ধীৰ জীৱনৰ আধাৰত নিৰ্মিত চলচ্চিত্ৰ === গান্ধীৰ জীৱনৰ আধাৰত বহুতো চলচ্চিত্ৰ নিৰ্মান হৈছে। তাৰ ভিতৰত ৰিচাৰ্ড এটেনবৰ' পৰিচালিত ১৯৮২ চনৰ '[[গান্ধী (চলচ্চিত্ৰ)|গান্ধী]]' উল্লেখযোগ্য। গান্ধীৰ প্ৰাৰম্ভিক জীৱনৰ ওপৰত আধাৰিত '[[দ্য মেকিং অৱ দ্য মহাত্মা]]' (১৯৯৬) আন এখন চলচ্চিত্ৰ। ২০০৬ চনত মুক্তি লাভ কৰা হিন্দী ছবি 'লাগে ৰহো মুন্না ভাই'ত গান্ধীবাদৰ মতবাদ বা [[গান্ধীগিৰি]]ৰ ব্যৱহাৰ জনপ্ৰিয় হৈ পৰিছিল।<ref>Ghosh, Arunabha (December 23–29, 2006). "[http://www.epw.org.in/uploads/articles/10078.pdf Lage Raho Munna Bhai: Unravelling Brand Gandhigiri: Gandhi, the man, was once the message. In post-liberalisation India, 'Gandhigiri' is the message] {{webarchive |url=https://web.archive.org/web/20070701045732/http://www.epw.org.in/uploads/articles/10078.pdf |date=July 1, 2007 }}." ''Economic and Political Weekly'' '''41''' (51)</ref><ref>Sharma, Swati Gauri. "[http://www.boston.com/news/globe/editorial_opinion/oped/articles/2006/10/13/how_gandhi_got_his_mojo_back How Gandhi got his mojo back]." ''Boston Globe,'' October 13, 2006</ref><ref name="Ramachandaran">{{cite news | first=Shastri | last=Ramachandaran| url=http://www.tribuneindia.com/2006/20060923/edit.htm#4| title=Jollygood Bollywood:Munnabhai rescues Mahatma| work=tribuneindia.com|publisher=The Tribune Trust| date=23 September 2006| accessdate=2007-04-28}}</ref> ==অধিক পঢ়ক== *[[মহাত্মা গান্ধী ৰাষ্ট্ৰীয় নিয়োগ নিশ্চিত আইন, ২০০৫]] *[[মহাত্মা গান্ধীৰ অনুশীলন আৰু বিশ্বাস]] *[[মহাত্মা গান্ধীৰ প্ৰতিমূৰ্তি, ভাৰতীয় সংসদ ভৱন]] *[[মহাত্মা গান্ধীৰ হত্যাকাণ্ড]] *[[মহাত্মা গান্ধীয়ে কৰা অনশনৰ তালিকা]] *[[মহাত্মা গান্ধীৰ প্ৰতিমূৰ্তি, গান্ধী ময়দান]] *[[মহাত্মা গান্ধীৰ প্ৰতিমূৰ্তি (হিউষ্টন)]] *[[মহাত্মা গান্ধীৰ প্ৰতিমূৰ্তি (ছান ফ্ৰান্সিস্কো)]] *[[মহাত্মা গান্ধী স্মৃতি কেন্দ্ৰ, মাটালে]] *[[মহাত্মা গান্ধী (দ্ব্যৰ্থতা দূৰীকৰণ পৃষ্ঠা)]] *[[:q:মহাত্মা ‌গান্ধী|মহাত্মা ‌গান্ধী]] (ৱিকিউদ্ধৃতি) == তথ্য সংগ্ৰহ == {{reflist|30em}} ==প্ৰসংগ সমল== ===গ্ৰন্থৰাজী=== {{Col-begin|width=100%}} {{Col-1-of-2}} *{{cite book|last1=Bhana|first1=Surendra|last2=Vahed|first2=Goolam H.|title=The making of a political reformer: Gandhi in South Africa, 1893–1914|url=|year=2005|publisher=Manohar|isbn=978-81-7304-612-4}}<!--used--> *{{cite book|last=Bondurant|first=Joan Valérie|title=Conquest of violence: the Gandhian philosophy of conflict|url=http://books.google.com/books?id=4hcf8jPrSKYC|accessdate=7 February 2012|year=1971|publisher=University of California Press|id=GGKEY:NDWFBERN9B5}} * Brown, Judith M. "Gandhi, Mohandas Karamchand [Mahatma Gandhi] (1869–1948)", Oxford Dictionary of National Biography, Oxford University Press, 2004; online edn, Jan 2011 [http://www.oxforddnb.com/view/article/33318, accessed 25 February 2012] *{{cite book|last=Brown|first=Judith M.|title=Gandhi's Rise to Power: Indian Politics 1915-1922|url=http://books.google.com/books?id=HUo4AAAAIAAJ|accessdate=25 February 2012|date=25 October 1974|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-09873-1}}<!--used--> *{{cite book|last=Brown|first=Judith Margaret|title=Gandhi: Prisoner of Hope|url=http://books.google.com/books?id=boDAE8MLAJMC|accessdate=13 January 2012|date=23 October 1991|publisher=Yale University Press|isbn=978-0-300-05125-4}}<!--used--> *{{cite book|last1=Brown|first1=Judith M.|authorlink1=Judith M. Brown|last2=Parel|first2=Anthony|authorlink2=Anthony Parel|title=The Cambridge Companion to Gandhi|url=http://books.google.com/books?id=KLM8kMZZu-IC|accessdate=7 February 2012|date=21 February 2011|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-13345-6}} *{{cite book|last=Chadha|first=Yogesh|title=Gandhi: a life|url=http://books.google.com/books?id=vSduAAAAMAAJ|accessdate=8 February 2012|year=1997|edition=Illustrated, reprint|publisher=John Wiley|isbn=978-0-471-24378-6}}<!--used--> *{{cite book|author=Harold G. Coward|title=Indian critiques of Gandhi|url=http://books.google.com/books?id=GGGudMuE4PIC|accessdate=11 February 2012|year=2003|publisher=SUNY Press|isbn=978-0-7914-5910-2}}<!--used--> <!--*{{cite book|author=Chakrabarty, Bidyut |title=Social and political thought of Mahatma Gandhi|url=http://books.google.com/books?id=4x34We-mY40C|accessdate=13 January 2012|year=2006|publisher=Routledge|isbn=978-0-415-36096-8}}--> *{{cite book|author=Desai, Mahadev Haribhai |title=Day-to-day with Gandhi: secretary's diary|url=http://books.google.com/books?id=iDQKAQAAIAAJ|accessdate=16 January 2012|publisher=Sarva Seva Sangh Prakashan|chapter=Preface|chapterurl=http://www.wikilivres.ca/wiki/Day_to_Day_with_Gandhi/Volume_1/Preface|archiveurl=http://www.wikilivres.ca/wiki/Day_to_Day_with_Gandhi|archivedate=3 June 2007|others=Hemantkumar Nilkanth (translation)|year=1930}}<!--used--> *{{cite book|last=Easwaran|first=Eknath|authorlink=Eknath Easwaran|title=Gandhi, the man: the story of his transformation|url=http://books.google.com/books?id=v_hpUlMRjWsC|accessdate=8 February 2012|date=1 August 1997|publisher=Nilgiri Press|isbn=978-0-915132-96-6}} *{{cite book|last=Fischer|first=Louis|authorlink=Louis Fischer|title=The life of Mahatma Gandhi|url=|date=4 August 1997|publisher=HarperCollins|isbn=978-0-00-638887-6}} *{{cite book|last=Gandhi|first= Rajmohan |authorlink=Rajmohan Gandhi|title=Gandhi: the man, his people, and the empire|url=http://books.google.co.in/books?id=FauJL7LKXmkC|accessdate=7 February 2012|year=2006|publisher=University of California Press|isbn=978-0-520-25570-8}}<!--used--> *{{cite book|last=Gangrade|first=K.D.|title=Moral Lessons From Gandhi S Autobiography And Other Essays|url=http://books.google.com/books?id=UODB6R_LmWsC|accessdate=11 January 2012|date=1 January 2004|publisher=Concept Publishing Company|isbn=978-81-8069-084-6|chapter=Role of Shanti Sainiks in the Global Race for Armaments}}<!--used--> *{{cite book|last=Hardiman|first=David|title=Gandhi in his time and ours: the global legacy of his ideas|url=http://books.google.com/books?id=UWYV5qYZ3-oC|accessdate=8 February 2012|year=2003|publisher=C. Hurst & Co.|isbn=978-1-85065-711-8}}<!--used--> *{{cite book|last=Hatt|first=Christine|title=Mahatma Gandhi|url=http://books.google.com/books?id=f6vvy-J7vhcC|accessdate=26 February 2012|date=12 April 2002|publisher=Evans Brothers|isbn=978-0-237-52308-4}}<!--used--> *{{cite book|author=Herman, Arthur|title=Gandhi and Churchill: the epic rivalry that destroyed an empire and forged our age|url=http://books.google.com/books?id=tquxD6dk914C|accessdate=11 February 2012|year=2008|publisher=Random House Digital, Inc.|isbn=978-0-553-80463-8}}<!--used--> *{{cite book|last=Jai|first=Janak Raj|title=Commissions and Omissions by Indian Prime Ministers: 1947-1980|url=http://books.google.com/books?id=5Wrc1K0uJTgC|accessdate=26 February 2012|year=1996|publisher=Regency Publications|isbn=978-81-86030-23-3}}<!--used--> *{{cite book|author1=Jones, Constance |author2=Ryan, James D. |title=Encyclopedia of Hinduism|url=http://books.google.com/books?id=hZET2sSUVsgC|accessdate=13 January 2012|date=28 February 2007|publisher=Infobase Publishing|isbn=978-0-8160-5458-9|pages=160}}<!--used--> *{{cite book|last=Kumar|first=Shanti|title=Gandhi meets primetime: globalization and nationalism in Indian television|url=http://books.google.com/books?id=abPsWgqrmMMC&pg=PA170|accessdate=14 January 2012|year=2006|publisher=University of Illinois Press|isbn=978-0-252-07244-4|page=170}}<!--used--> {{Col-2-of-2}} *{{cite book|author=Lapping, Brian |title=End of empire|url=http://books.google.com/books?id=xBsiAQAAIAAJ|accessdate=16 January 2012|date=1 January 1989|publisher=Paladin|isbn=978-0-586-08870-8}}<!--used--> *{{cite book|last=Lelyveld|first=Joseph|authorlink=Joseph Lelyveld|title=Great soul: Mahatma Gandhi and his struggle with India|url=|date=29 March 2011|publisher=Random House Digital, Inc.|isbn=978-0-307-26958-4}} *{{cite book|last=Majmudar|first=Uma|title=Gandhi's pilgrimage of faith: from darkness to light|url=http://books.google.com/books?id=xM4paHEq5oQC|accessdate=12 January 2012|year=2005|publisher=SUNY Press|isbn=978-0-7914-6405-2}}<!--used--> *{{cite book|last=Miller|first=Jake C.|title=Prophets of a just society|url=http://books.google.com/books?id=uiBNJWqtiVcC|accessdate=12 January 2012|year=2002|publisher=Nova Publishers|isbn=978-1-59033-068-5}}<!--used--> *{{cite book|last=Nayyar|first=Pyarelal|title=Mahatma Gandhi—the last phase, Vol 1|url=http://books.google.com/books?id=E8wBAAAAMAAJ|authorlink=Pyarelal Nayyar|accessdate=16 January 2012|year=1956|publisher=Navajivan Publishing House|isbn=0-85283-112-9}}<!--used--> *{{cite book|last=Pāṇḍeya|first=Viśva Mohana|title=Historiography of India's partition: an analysis of imperialist writings|url=http://books.google.co.in/books?id=Vu2lu-ZI-vQC|accessdate=8 February 2012|date=1 January 2003|publisher=Atlantic Publishers & Dist|isbn=978-81-269-0314-6}} *{{cite book|last=Parekh|first=Bhikhu C.|title=Gandhi: a very short introduction|accessdate=17 January 2012|publisher=Oxford University Press|url= http://books.google.co.in/books?id=0chB4q7XeHcC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false |isbn=978-0-19-285457-5|pages=6–9|year=2001}}<!--used--> *{{cite book|last1=Pilisuk|first1=Marc|last2=Nagler|first2=Michael N.|title=Peace Movements Worldwide: Players and practices in resistance to war|url=http://books.google.co.in/books?id=GTJV2UcZVHcC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false|accessdate=21 January 2012|year=2011|publisher=ABC-CLIO|isbn=978-0-313-36482-2}}<!--used--> *{{cite book|last1=Rudolph|first1=Susanne Hoeber|last2=Rudolph|first2=Lloyd I.|title=Gandhi, the traditional roots of charisma|url=http://books.google.com/books?id=JsPYNLAU9KYC&pg=PA48|accessdate=12 January 2012|date=15 April 1983|publisher=University of Chicago Press|isbn=978-0-226-73136-0|page=48}}<!--used--> *{{cite book|last=Rühe|first=Peter|title=Gandhi|url=|date=5 October 2004|publisher=Phaidon|isbn=978-0-7148-4459-6}} *{{cite book|last=Schouten|first=Jan Peter|title=Jesus as guru: the image of Christ among Hindus and Christians in India|url=http://books.google.com/books?id=pIoKdTH7KPsC|accessdate=18 February 2012|date=30 September 2008|publisher=Rodopi|isbn=978-90-420-2443-4}}<!--used--> *{{cite book|last=Sharp|first=Gene|title=Gandhi as a political strategist: with essays on ethics and politics|url=|year=1979|publisher=P. Sargent Publishers|isbn=978-0-87558-090-6}} *{{cite book|last=Shashi|first=S. S.|title=Encyclopaedia Indica: India, Pakistan, Bangladesh|year=1996|publisher=Anmol Publications|isbn=978-81-7041-859-7}}<!--used--> *{{cite book|last=Sofri|first=Gianni|title=Gandhi and India: a century in focus|url=|year=1999|publisher=Windrush Press|isbn=978-1-900624-12-1}} *{{cite book|last=Sorokin|first=Pitirim Aleksandrovich|title=The ways and power of love: types, factors, and techniques of moral transformation|url=http://books.google.com/books?id=DGCleCxTkbIC|accessdate=12 January 2012|date=March 2002|publisher=Templeton Foundation Press|isbn=978-1-890151-86-7|page=169}}<!--used--> *{{cite book|last=Tendulkar|first=D. G.|title=Mahatma; life of Mohandas Karamchand Gandhi|url=http://books.google.com/books?id=LHJuAAAAMAAJ|year=1951|publisher=Ministry of Information and Broadcasting, Government of India|location=Delhi|ref=harv}}<!--used--> *{{cite book|last=Thacker|first=Dhirubhai|editor=Amaresh Datta|title=The Encyclopaedia Of Indian Literature (Volume Two) (Devraj To Jyoti)|url=http://books.google.com/books?id=zB4n3MVozbUC&pg=PA1345|accessdate=14 January 2012|date=1 January 2006|publisher=Sahitya Akademi|isbn=978-81-260-1194-0|pages=1345|chapter="Gandhi, Mohandas Karamchand" (entry)}}<!--used--> *{{cite book|last=Elst|first=Koenraad|title=Gandhi and Godse - A review and a critique|url=|year=2001|publisher=Les Belles Lettres|location=Delhi|ref=harv|isbn=81-85990-71-9}} *{{cite book|author1=Todd, Anne M. |title=Mohandas Gandhi |url=http://books.google.com/books?id=svxDMQZ7fakC|year=2004|publisher=Infobase Publishing|isbn=978-0-7910-7864-8}}; short biography for children {{Col-end}} ===প্ৰাথমিক উৎস=== *{{cite book|last=Andrews|first=C. F.|title=Mahatma Gandhi's Ideas Including Selections from His Writings|url=http://books.google.com/books?id=3EAV6JhQmgkC|year=2008|publisher=Pierides Press|isbn=978-1-4437-3309-0|chapter=VII – The Teaching of Ahimsa|origyear=1930}} *{{cite book|last=|first=|editor=Dalton, Dennis |title=Mahatma Gandhi: selected political writings|url=http://books.google.com/books?id=afqmUWX5yeoC|year=1996|publisher=Hackett Publishing|isbn=978-0-87220-330-3}} * {{cite book|last=|first=|editor=Duncan, Ronald|title=Selected Writings of Mahatma Gandhi|url=http://www.questia.com/PM.qst?a=o&d=54615149|date=May 2011|publisher=Literary Licensing, LLC|isbn=978-1-258-00907-6|access-date=2012-10-02|archivedate=2009-03-17|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090317012750/http://www.questia.com/PM.qst?a=o&d=54615149}} *{{cite book|last1=Gandhi|first1=M. K.|last2=Fischer|first2=Louis|editor=Louis Fischer|title=The essential Gandhi: an anthology of his writings on his life, work and ideas|year=2002|publisher=Vintage Books|isbn=978-1-4000-3050-7}} *{{cite book|last=Gandhi|first=Mohandas Karamchand|title=Satyagraha in South Africa|year=1928|publisher=Navajivan Publishing House|location=Ahmedabad|format=paperback|edition=1|language=Gujarati|quote=Translated by Valji G. Desai}} Free online access at [http://wikilivres.ca/wiki/Satyagraha_in_South_Africa Wikilivres.ca (1/e)]. Pdfs from [http://www.gandhiserve.org/cwmg/VOL034.PDF Gandhiserve (3/e)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130121014232/http://www.gandhiserve.org/cwmg/VOL034.PDF |date=2013-01-21 }} & [http://arvindguptatoys.com/arvindgupta/gandhisouthafrica.pdf Yann Forget (hosted by Arvind Gupta) (1/e)]. *{{cite book|last=Gandhi |first=Mohandas Karamchand|title=The collected works of Mahatma Gandhi|year=1994|publisher=Publications Division, Ministry of Information and Broadcasting, Govt. of India|isbn=978-81-230-0239-2}} (100 volumes). Free [http://www.gandhiserve.org/cwmg/cwmg.html online access] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080509143405/http://www.gandhiserve.org/cwmg/cwmg.html |date=2008-05-09 }} from Gandhiserve. *{{cite book|last = Gandhi|first = Mohandas Karamchand |title = [[The Story of My Experiments with Truth|An Autobiography or The Story of My Experiments With Truth]]|publisher=Navajivan Publishing House|location=Ahmedabad|edition=2|pages= | year = 1940|isbn = 0-8070-5909-9}} Also available at [[wikisource:An Autobiography or The Story of my Experiments with Truth|Wikisource]]. *{{cite journal |last1=Gandhi |first1=Mohandas Karamchand|year=1928 |title=[http://www.saadigitalarchive.org/item/20111212-545 Drain Inspector's Report] |journal=The United States of India |volume=5 |issue=6,7,8 |pages=3–4}} *{{cite book|editor=Jack, Homer A.|title=The Gandhi reader: a source book of his life and writings|url=http://books.google.com/books?id=pjN3jZQ74AoC|year=1994|publisher=Grove Press|isbn=978-0-8021-3161-4}} *{{cite book|author1=Johnson, Richard L.|author2=Gandhi, M. K.|title=Gandhi's experiments with truth: essential writings by and about Mahatma Gandhi|url=http://books.google.com/books?id=dRQcKsx-YgQC|year=2006|publisher=Lexington Books|isbn=978-0-7391-1143-7}}<!--used--> *{{cite book|editor=Parel, Anthony J. |title=Gandhi: 'Hind Swaraj' and Other Writings Centenary Edition|url=http://books.google.com/books?id=oc47gUOPZfcC|year=2009|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-14602-9}} ===ৱেবছাইট=== *{{cite web |last = Keen |first = Shirin |title = The Partition of India |publisher = Emory University |date = Spring, 1998 |url = http://www.english.emory.edu/Bahri/Part.html |accessdate = 16 January 2012 |archivedate = 2 September 2011 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20110902112115/http://www.english.emory.edu/Bahri/Part.html |deadurl = yes }} *{{cite web |last = Sannuti |first = Arun |title = Mohandas K. Gandhi (1869–1948) – Vegetarianism: The Road to Satyagraha |publisher=International Vegetarian Union (IVU) |url = http://www.ivu.org/history/gandhi/road.html|date=6 April 2010 |accessdate=12 January 2012}} *{{cite web |url=http://www.polity.org.za/article/mbeki-mahatma-gandhi-satyagraha-100th-anniversary-01102006-2006-10-01|title=Mbeki: Mahatma Gandhi Satyagraha 100th Anniversary (01/10/2006) |last=Smith|first=Colleen|date=1 October 2006 |work=Speeches|publisher=http://www.polity.org.za |accessdate=20 January 2012}} *{{cite web |url=http://www.bapu.sughosh.in/ |title=Bapu: Complete Life of Bapu |last=Sughosh |first=India |date=2 October 2010 |work=Life History |publisher=http://www.bapu.sughosh.in |accessdate=15 August 2012 |archivedate=3 September 2012 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120903233946/http://bapu.sughosh.in/ |deadurl=yes }} ===গৱেষণাপত্ৰৰ প্ৰবন্ধ=== *{{cite journal |last1=Cribb |first1=R. B. |year=1985|month=August |title=The Early Political Philosophy of M. K. Gandhi, 1869-1893 |journal=Asian Profile |publisher= |volume=13 |issue=4 |pages=353–360}} *{{cite journal|title=Champaran and Gandhi: Planters, Peasants and Gandhian Politics by Jacques Pouchepadass (Review)|first=David|last=Hardiman|journal=Journal of the Royal Asiatic Society|volume=11|issue=1|date=April 2001|pages=99–101|jstor=25188108}} *{{cite journal |last1=Khan |first1=Yasmin |year=2011 |month=January |title=Performing Peace: Gandhi's assassination as a critical moment in the consolidation of the Nehruvian state |journal=Modern Asian Studies |volume=45 |issue=1 |pages=57–80 |url=http://journals.cambridge.org/abstract_S0026749X10000223 |doi=10.1017/S0026749X10000223 |format=abstract |accessdate=21 January 2012 |issn=0026-749X }}{{Dead link|date=July 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} *{{cite journal |last1=Mohanty |first1=Rekha |year=2011 |title=From Satya to Sadbhavna |journal=Orissa Review |issue=January 2011 |pages=45–49 |url=http://orissa.gov.in/e-magazine/Orissareview/2011/Jan/engpdf/january.pdf#page=58 |accessdate=23 February 2012}} *{{cite journal |last1=Murali |first1=Atlury |year=January 1985 |title=Non-Cooperation in Andhra in 1920–22: Nationalist Intelligentsia and the Mobilization of Peasantry |journal=Indian Historical Review |publisher=|volume=12 |issue=1/2 |pages=188–217 |issn= 0376-9836 |ref=harv }} *{{cite journal |last1=Norvell |first1=Lyn |year=1997 |title=Gandhi and the Indian Women's Movement |journal=British Library Journal |volume=23 |issue=1 |pages=12–27 |issn=0305-5167}} *{{cite journal |last1=Prashad |first1=Ganesh |year=1966|month=September |title=Whiggism in India|journal=[[Political Science Quarterly]] |volume=81 |issue=3|pages= 412–431 |jstor=2147642}} *{{Cite journal|title=Power, Hegemony and Politics: Leadership Struggle in Congress in the 1930s|last=Sarkar|first=Jayabrata|journal=Modern Asian Studies|date=18 April 2006|volume=40|issue=2|pages=333–370|doi=10.1017/S0026749X0600179X|ref=harv}} *{{cite journal |last1=Sarma |first1=Bina Kumari |year=January 1994 |title=Gandhian Movement and Women's Awakening in Orissa |journal=Indian Historical Review |volume=21 |issue=1/2 |pages=78–79|issn= 0376-9836}} *{{Cite journal|title=On the Origins of Gandhi's Political Methodology: The Heritage of Kathiawad and Gujarat|last=Spodek|first=Howard|journal=The Journal of Asian Studies|volume=30|issue=2|date=February 1971|pages=361–372|jstor=2942919}} ===বাতৰি=== *{{Cite news|last =Ferrell|first =David|title =A Little Serenity in a City of Madness|newspaper =Los Angeles Times|pages =B 2|date =27 September 2001|url =http://pqasb.pqarchiver.com/latimes/access/82514621.html?FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Sep+27%2C+2001&author=DAVID+FERRELL&pub=Los+Angeles+Times&edition=&startpage=B.2&desc=Surroundings%3A+Lake+Shrine%3B+%27A+Little+Serenity+in+a+City+of+Madness%27%3B+Meditation+Gardens+in+Pacific+Palisades+Are+a+Place+to+Walk%2C+Think+and+Pray|format =Abstract|accessdate =14 January 2012|archivedate =24 July 2012|archiveurl =https://web.archive.org/web/20120724125815/http://pqasb.pqarchiver.com/latimes/access/82514621.html?FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Sep+27%2C+2001&author=DAVID+FERRELL&pub=Los+Angeles+Times&edition=&startpage=B.2&desc=Surroundings%3A+Lake+Shrine%3B+%27A+Little+Serenity+in+a+City+of+Madness%27%3B+Meditation+Gardens+in+Pacific+Palisades+Are+a+Place+to+Walk%2C+Think+and+Pray|deadurl =yes}} *{{cite news |title=Gandhi's ashes to rest at sea, not in a museum |author=Ramesh, Randeep|url=http://www.guardian.co.uk/world/2008/jan/16/india.international |newspaper=[[The Guardian]] |date=16 January 2008 |accessdate=14 January 2012 |location=London}} *{{cite news |url=http://online.wsj.com/article/SB10001424052748703529004576160371482469358.html |title=Among the Hagiographers (A book review of "[[Great Soul: Mahatma Gandhi and His Struggle With India]]" by [[Joseph Lelyveld]]) |author=Roberts, Andrew|authorlink=Andrew Roberts (historian) |date=26 March 2011 |work=BookShelf |publisher=Wall Street Journal |accessdate=14 January 2012}} *{{cite news|author=Unattributed|title=Of all faiths and races, together they shed their silent tears|url=http://news.google.com/newspapers?id=4cU-AAAAIBAJ&sjid=nkwMAAAAIBAJ&pg=2964%2C2759742|accessdate=19 January 2012|newspaper=[[The Indian Express]]|date=31 January 1948|page=5 (top centre)}} *{{cite news|author=Unattributed|title=Over a million get last darshan|url=http://news.google.com/newspapers?id=4cU-AAAAIBAJ&sjid=nkwMAAAAIBAJ&pg=2273%2C2717510|page=1 (bottom left)|accessdate=19 January 2012|newspaper=[[The Indian Express]]|date=1 February 1948}} ==বাহ্যিক সংযোগ== {{commonscat|Mohandas K. Gandhi|মোহনদাস কৰমচান্দ গান্ধী}} * {{Britannica|225216}} * {{DMOZ|Society/History/By_Region/Asia/South_Asia/Personalities/Gandhi%2C_Mohandas_Karamchand%2C_Mahatma/}} * [https://web.archive.org/web/20160701151650/http://www.dli.ernet.in/handle/2015/502501%3Bjsessionid%3DD74A55AB7FEF2464BAE33254D74FFA03 Gandhi's correspondence with the Indian government 1942–1944]<!-- site is undergoing upgrades, hence the downtime for the official link --> * [https://www.gandhiheritageportal.org/ About Mahatma Gandhi] * [http://www.gandhiashramsabarmati.org/ Gandhi Ashram at Sabarmati] * [http://www.gandhi-manibhavan.org/ Mani Bhavan Gandhi Sangrahalaya Gandhi Museum & Library] * {{Gutenberg author |id=Gandhi,+Mahatma | name=Mahatma Gandhi}}<!--See also a single book at {{Gutenberg author |id=Gandhi,+M.+K.}}--> * {{Internet Archive author |sname=Gandhi}} * {{Librivox author |id=622}} {{মহাত্মা গান্ধী}} {{ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলন}} {{Authority control}} [[শ্ৰেণী:মহাত্মা গান্ধী|*]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ স্বাধীনতা সংগ্ৰামী]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় ৰাজনীতিবিদ]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় সাহিত্যিক]] [[শ্ৰেণী:দাৰ্শনিক]] [[শ্ৰেণী:গুজৰাটৰ ব্যক্তি]] 8mpf5cqd1yu7qrepmaynhwljmgfx81e 514467 514466 2025-06-03T03:40:55Z Kandarpajit Kallol 6257 514467 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = মোহনদাস কৰমচান্দ গান্ধী | image = Portrait Gandhi.jpg | caption = ১৯৪০ চনৰ মহাত্মা গান্ধী | other_names = মহাত্মা গান্ধী, জাতিৰ পিতা, বাপু | birth_date = {{Birth date|df=yes|1869|10|2}} | birth_place = পোৰবন্দৰ, [[গুজৰাট]] | death_date = {{Death date and age|df=yes|1948|1|30|1869|10|2}} | death_place = [[নতুন দিল্লী]], [[ভাৰত]] | death_cause = [[মহাত্মা গান্ধীৰ হত্যাকাণ্ড|হত্যা]] | nationality = [[ভাৰত|ভাৰতীয়]] | known_for = [[ভাৰতীয় স্বাধীনতা আন্দোলন]] | education = [[ইউনিভাৰ্চিটি কলেজ, লণ্ডন]] | party = [[ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছ]] | religion = [[হিন্দু ধৰ্ম]] | spouse = [[কস্তুৰবা গান্ধী]] | relatives = [[গান্ধী পৰিয়াল]] | children = [[হৰিলাল গান্ধী|হৰিলাল]], [[মণিলাল গান্ধী|মণিলাল]], [[ৰামদাস গান্ধী|ৰামদাস]], [[দেৱদাস গান্ধী|দেৱদাস]] | signature =Gandhi_signature.svg }} '''মোহনদাস কৰমচান্দ গান্ধী''' ({{lang-gu|મોહનદાસ કરમચંદ ગાંધી}}; {{lang-en|Mohandas Karamchand Gandhi}}; ২ অক্টোবৰ, ১৮৬৯ – ৩০ জানুৱাৰী, ১৯৪৮) [[ব্ৰিটিছ ভাৰত]]ৰ স্বাধীনতা আন্দোলনৰ গুৰি ধৰোঁতা এজন মুখ্য পথপ্ৰদৰ্শক নেতা আছিল। অহিংস নীতিৰে পৰিচালিত [[সত্যাগ্ৰহ]]ৰ পথ প্ৰদৰ্শক গান্ধীৰ নেতৃত্বত পৰিচালিত হৈ ভাৰতে স্বাধীনতা লাভ কৰে। তেখেতৰ অহিংস নীতিৰ এই পন্থাৰ আধাৰত পৰৱৰ্তীকালত পৃথিবীৰ বিভিন্ন স্থানত বিভিন্ন গণ-অধিকাৰ আন্দোলনৰ জন্ম হয়।<ref>Gandhi, "The Momentous Issue", Young India, 10 November 1921, in Collected Works of Mahatma Gandhi, electronic edition,[http://www.gandhiserve.org/cwmg/VOL025.PDF vol. 25] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120312001658/http://www.gandhiserve.org/cwmg/VOL025.PDF |date=2012-03-12 }}, pp. 76–8; and letter to P. Kodanda Rao, 10 September 1935, in Collected Works of Mahatma Gandhi, electronic edition,[http://www.gandhiserve.org/cwmg/VOL067.PDF vol. 67], p. 400, where he stated: "... I found that even civil disobedience failed to convey the full meaning of the struggle. I therefore adopted the phrase civil resistance."</ref> তেখেতক সাধাৰণতে '''মহাত্মা''' ([[ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰ|ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰে]] প্ৰদান কৰা সন্মানসূচক 'মহান আত্মা')<ref>an honorific first applied to him by[[Rabindranath Tagore]]). {{Cite document|title=The Mahatma and the Poet|last=Bhattacharya|first=Sabyasachi|publisher=National Book Trust, India|place=New Delhi|year=1997|page=1|ref=harv}}</ref> নামেৰেও জনা যায়। ভাৰতীয়সকলে তেখেতক '''জাতিৰ পিতা'''ৰ মৰ্যাদা দিয়ে আৰু সেয়ে '''বাপু''' বুলি সম্বোধন কৰে। তেখেতৰ জন্মদিন ২ অক্টোবৰ দিনটো ভাৰতত [[গান্ধী জয়ন্তী]] আৰু বিশ্বজুৰি [[আন্তৰ্জাতিক অহিংসা দিৱস]] হিচাপে পালন কৰা হয়। গান্ধীয়ে [[দক্ষিণ আফ্ৰিকা]]ত উকিল হৈ থকাৰ সময়তে তাত থকা প্ৰবাসী ভাৰতীয়সকলৰ বাবে সম অধিকাৰ বিচাৰি প্ৰথম অহিংস অসহযোগৰ প্ৰয়োগ কৰে। ১৯১৫ চনত ভাৰতলৈ ঘূৰি আহি তেখেতে চৰকাৰৰ উচ্চ খাজনাৰ দৰ আৰু বৈষম্যবাদী নীতিৰ প্ৰতিবাদ কৰিবলৈ খেতিয়ক আৰু বনুৱাসকলক সংগঠিত কৰা আৰম্ভ কৰে। ১৯২১ চনত [[ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছ]]ৰ নেতা হিচাবে তেখেতে দৰিদ্ৰতা নিবাৰণ, নাৰীৰ সম অধিকাৰ, অস্পৃশ্যতা বৰ্জন, আৰ্থিক স্বাৱলম্বিতা গঢ়ি তোলা আদিৰ দাবীত, বিশেষকৈ [[স্বৰাজ]] অৰ্থাৎ ভাৰতৰ বিদেশী শাসনৰ পৰা মুক্ত কৰা ইত্যাদি দাবীৰে দেশজোৰা গণ আন্দোলনৰ সূচনা কৰে। ১৯৩০ চনত ব্ৰিটিছ শাসকে ভাৰতীয়সকলৰ ওপৰত জাপি দিয়া নিমখ কৰৰ প্ৰতিবাদত তেখেতে ৪০০ কিলোমিটাৰ পদযাত্ৰা কৰি গৈ দাণ্ডি নামে স্থানত [[দাণ্ডী যাত্ৰা]] নিমখ তৈয়াৰ কৰি ব্ৰিটিছ আইন উলংঘা কৰা কাৰ্য বিশেষভাৱে উল্লেখযোগ্য। ১৯৪২ চনত ইংৰাজক ভাৰত ত্যাগ কৰি গুচি যাবলৈ দাবী কৰি তেখেতে [[ভাৰত ত্যাগ আন্দোলন]] আৰম্ভ কৰে। আন্দোলনৰ বাবে তেখেতে ভাৰত আৰু [[দক্ষিণ আফ্ৰিকা]]তো কেইবাবাৰো কাৰাবন্দী হ'ব লগা হৈছিল। গান্ধীয়ে সকলো ক্ষেত্ৰতে সত্য আৰু অহিংসাৰ ব্যৱহাৰত গুৰুত্ব দিছিল আৰু আনকো তেনে কৰিবলৈ উদ্গণি দিছিল। [[সাবৰমতী আশ্ৰম]]ত অত্যন্ত সাধাৰণভাৱে থকা গান্ধীয়ে হাতেকটা সূতাৰে তৈয়াৰী আঁঠুৰ ওপৰলৈকে পৰা এখন [[ধুতি|চুৰিয়া]] পিন্ধিছিল আৰু শৰীৰ ঢাকিবলৈ এখন [[খাদী|খদ্দৰৰ]] কাপোৰ ব্যৱহাৰ কৰিছিল। নিজেও তেখেতে প্ৰতিদিনেই যঁতৰত সূতা কাটিছিল। নিৰামিষাহাৰী গান্ধীয়ে প্ৰায়েই শৰীৰ আৰু আত্মাৰ শুদ্ধিৰ বাবে আৰু কেতিয়াবা প্ৰতিবাদৰ বাবে [[মহাত্মা গান্ধীয়ে কৰা অনশনৰ তালিকা|অনশন]] কৰিছিল। == জীৱনৰ প্ৰথমছোৱা == [[File:Birth place of Mahatma Gandhi.jpg|thumb|পোৰবন্দৰৰ কীৰ্তি মন্দিৰ, গান্ধীৰ জন্মস্থান]] [[File:Mohandas K Gandhi, age 7.jpg|thumb|মহাত্মা গান্ধীৰ বিষয়ে এতিয়ালৈ আৱিষ্কৃত প্ৰথম আলোকচিত্ৰ, ৭ বছৰ বয়সত, চন: ১৮৭৬]] মোহনদাস কৰমচান্দ গান্ধীৰ<ref>Gandhi means "grocer" in Gujarati (L. R. Gala, Popular Combined Dictionary, English-English-Gujarati & Gujarati-Gujarati-English, Navneet), or "perfumer" in Hindi (Bhargava's Standard Illustrated Dictionary Hindi-English).</ref> জন্ম হৈছিল ১৮৬৯ চনৰ অক্টোবৰ মাহৰ ২ তাৰিখে, [[গুজৰাট]]ৰ [[পোৰবন্দৰ]] (বৰ্তমান [[কীৰ্তি মন্দিৰ]]) নামে স্থানত। [[হিন্দু ধৰ্ম|হিন্দু ধৰ্মাৱলম্বী]] [[মোধ]] সম্প্ৰদায়ৰ, পিতাক [[কৰমচান্দ উত্তমচান্দ গান্ধী|কৰমচান্দ গান্ধীয়ে]] (১৮২২ - ১৮৮৫) পোৰবন্দৰ ৰাজ্যৰ এজন [[দেৱান]] হিচাবে কাথিৱাৰ এজেন্সি নামে ব্ৰিটিছ প্ৰশাসনীয় বিভাগত কাম কৰিছিল।<ref name=fischer1954>{{Cite document|title=Gandhi:His life and message for the world|last= Fischer|first= Louis|year= 1954|publisher=Mentor|ref= harv}}</ref> বৈষ্ণব ধৰ্মাৱলম্বী মাতৃ পুতলীবাই আছিল কৰমচান্দ গান্ধীৰ চতুৰ্থা স্ত্ৰী, এখেতৰ আগৰ কেইগৰাকীৰ সন্তান জন্মৰ সময়ত মৃত্যু ঘটিছিল। [[জৈন ধৰ্ম]]ৰ পৰিবেশত এগৰাকী ধাৰ্মিক মাতৃৰ সান্নিধ্যত ডাঙৰ-দীঘল হোৱা গান্ধীৰ জীৱনত ভবিষ্যতলৈ গভীৰ প্ৰভাব পেলায়। সহজ-সৰল জীৱন যাপন, নিৰামিষ আহাৰ, ব্ৰত আৰু অনশন, পাৰস্পৰিক সহনশীলতা আদি পাছলৈ তেখেতৰ জীৱনৰ অভিন্ন অংগ হৈ পৰে।<ref>{{cite web |last = Sannuti |first = Arun |title = Vegetarianism: The Road to Satyagraha |publisher=International Vegetarian Union (IVU) |url = http://www.ivu.org/history/gandhi/road.html}}</ref> [[চিত্ৰ:Gandhi and Kasturbhai 1902.jpg|thumb|গান্ধী আৰু তেওঁৰ স্ত্ৰী [[কস্তুৰবা গান্ধী|কস্তুৰবা]] (১৯০২)]] ১৮৮৩ চনত ১৩ বছৰ বয়সত মহাত্মা গান্ধীয়ে পিতৃ-মাতৃৰ পছন্দ অনুসৰি [[কস্তুৰবা গান্ধী|কস্তুৰবা মাখাঞ্জীৰ]] (কস্তুৰবাই নামেও পৰিচিত আছিল) লগত বিবাহ-পাশত আবদ্ধ হয়। তেওঁলোকৰ চাৰি গৰাকী পুত্ৰ সন্তান ক্ৰমে: [[হৰিলাল গান্ধী]] (জন্ম ১৮৮৮), [[মণিলাল গান্ধী]] (জন্ম ১৮৯২), [[ৰামদাস গান্ধী]] (জন্ম ১৮৯৭) আৰু [[দেৱদাস গান্ধী]] (জন্ম ১৯০০)। মহাত্মা গান্ধীয়ে শৈশৱত পোৰবন্দৰ আৰু ৰাজকোটত পঢ়া-শুনা কৰিছিল। ছাত্ৰ হিচাপে তেওঁ মধ্যমীয়া আছিল। গুজৰাটৰ ভৱনগৰৰ ছামালদাস কলেজৰ পৰা মহাত্মা গান্ধীয়ে সাধাৰণভাৱে মেট্ৰিক পৰীক্ষাত উত্তীৰ্ণ হয়। কলেজত অধ্যয়নকালত তেওঁৰ পৰিবাৰৰ ইচ্ছা আছিল তেখেতে বেৰিষ্টাৰীৰ বাবে পঢ়ক। ১৮ বছৰ বয়সত ১৮৮৮ চনৰ ৪ ছেপ্টেম্বৰ তাৰিখে বেৰিষ্টাৰি পঢ়াৰ বাবে মহাত্মা গান্ধী [[লণ্ডন]]ৰ ইউনিভাৰ্ছিটি কলেজলৈ যায়। লণ্ডনত পঢ়াৰ সময়ছোৱাত গান্ধীৰ জীৱন যাপন আছিল ছাত্ৰকালতে মাকক দিয়া শপত বাক্যৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত। এগৰাকী জৈন সন্ন্যাসী বেচাৰ্জীৰ সম্মুখত তেওঁ মাকৰ আগত শপত লৈছিল যে তেওঁ মাংস, মদ আৰু উচ্ছৃঙ্খলতা ত্যাগ কৰাৰ লগতে হিন্দু নৈতিক উপদেশ পালন কৰি জীৱন যাপন কৰিব। অৱশ্যে তেওঁ ইংৰাজৰ কিছুমান আদৱ-কায়দা পৰীক্ষামূলকভাৱে গ্ৰহণ কৰিছিল, যেনে নাচৰ শিক্ষা। কিন্তু তেওঁৰ ভাৰাঘৰৰ মালিকনীয়ে দিয়া ভেড়াৰ মাংস আৰু বন্ধাকবি তেওঁ খোৱা নাছিল। লণ্ডনত অৱস্থিত অতি কম সংখ্যক নিৰামিষ ভোজনালয়তে তেওঁ দৈনিক আহাৰ গ্ৰহণ কৰিছিল। মাকক দিয়া শপত বাক্যৰ উপৰিও নিৰামিষ ভোজনৰ উপকাৰিতা সম্বন্ধে তেওঁ পঢ়া-শুনাও কৰে আৰু একান্ত আগ্ৰহী হৈয়েই নিৰামিষাহাৰী হয়। তেখেতে নিৰামিষভোজী সংঘত যোগ দিয়ে আৰু কাৰ্যকৰী কমিটিৰ সদস্যও নিৰ্বাচিত হয়, লগতে এই সংস্থাৰ এটা স্থানীয় শাখাও প্ৰচলন কৰে। তেখেতৰ এই অভিজ্ঞতা পৰৱৰ্তী জীৱনৰ সাংগঠনিক কাম-কাজৰ সহায়ক হয়। নিৰামিষভোজী বহুতো সদস্য থিওছ'ফিকেল ছ'ছাইটি (Theosophical Society)-ৰো সদস্য আছিল। এই ছ'ছাইটি গঠিত হৈছিল ১৮৭৫ চনত; সৰ্বজনীন ভ্ৰাতৃত্বৰ উদ্দেশ্যে ইয়াক গঠন কৰা হৈছিল। ইয়াত ধৰ্ম শিক্ষা হিচাপে বৌদ্ধ আৰু হিন্দু ব্ৰাহ্মণ্য দসাহিত্য পঢ়ুওৱা হৈছিল। ইয়াতেই গান্ধীয়ে [[ভাগৱত গীতা]] অধ্যয়ন কৰিবলৈ অনুপ্ৰেৰণা পাইছিল। ইয়াৰ আগলৈকে ধৰ্মৰ কাৰণে গান্ধীয়ে বিশেষ উৎসাহ অনুভৱ কৰা নাছিল যদিও এই সময়তে তেওঁ হিন্দু, খ্ৰীষ্টান, বৌদ্ধ, ইছলামসহ অন্যান্য ধৰ্ম সম্পৰ্কে আৰু বিভিন্ন ৰীতি-নীতি সম্পৰ্কে অধ্যয়ন কৰে। ১৮৯১ চনৰ জুন মাহত গান্ধীয়ে ওকালতি কৰাৰ অনুমতি পায় আৰু ভাৰতলৈ উভতি আহে। স্বগৃহলৈ উভতি আহি তেখেতে জানিব পাৰে যে ইতিমধ্যে মাকৰ মৃত্যু হৈছে আৰু বিদেশত থকা কালত তেখেতক এই কথা জানিবলৈ দিয়া হোৱা নাছিল।<ref name="Brown1991">Brown, (1991).</ref> [[মুম্বাই|বোম্বাইত]] তেখেতে ওকালতি আৰম্ভ কৰে। কিন্তু তেখেতৰ ওকালতি পেছা ভালকৈ আগবঢ়া নাছিল, কাৰণ আদালতত কথা ক'বলৈ তেখেতে অসুবিধা পাইছিল। সেয়ে তেওঁ ৰাজকোটলৈ উভতি আহে আৰু 'আৰ্জি লেখক' হিচাপে কাম কৰিবলৈ লয়। কিন্তু এক ইংৰাজ বিষয়াৰ লগত হোৱা মতানৈক্যৰ ফলস্বৰূপে এই কামো তেখেতে বন্ধ কৰিবলগীয়াত পৰে।<ref name="Tendulkar1951">Tendulkar (1951).</ref><ref name="Brown1991"/> ১৮৯৩ চনত তেখেতে 'দাদা আব্দুল্লা এণ্ড কো.' নামৰ দক্ষিণ আফ্ৰিকাৰ ব্ৰিটিছ উপনিবেশ নাটালত অৱস্থিত এক ভাৰতীয় কোম্পানীৰ লগত এবছৰীয়া চুক্তিত স্বাক্ষৰ কৰে আৰু আৰু দক্ষিণ আফ্ৰিকালৈ যায়।<ref name="Tendulkar1951"/> <!-- [[File:Young Gandhi.jpg|upright|thumb|A young Gandhi, [[circa|c.]] 1876]] Mohandas Karamchand Gandhi<ref>Gandhi means "grocer" in Gujarati (L. R. Gala, Popular Combined Dictionary, English-English-Gujarati & Gujarati-Gujarati-English, Navneet), or "perfumer" in Hindi (Bhargava's Standard Illustrated Dictionary Hindi-English).</ref> was born on 2 October 1869 in[[Porbandar]], a coastal town which was then part of the [[Bombay Presidency]], [[British Raj|British India]]. He was born in his ancestral home, now known as [[Kirti Mandir, Porbandar|Kirti Mandir]], Porbandar. His father, Karamchand Gandhi (1822–1885), who belonged to the [[Hindu]] [[Modh]]community, served as the [[Diwan (title)|diwan]] (a high official) of [[Porbandar|Porbander state]], a small [[princely state]] in the [[Kathiawar Agency]] of [[British Raj|British India]].<ref name=fischer1954>{{Cite document|title=Gandhi:His life and message for the world|last= Fischer|first= Louis|year= 1954|publisher=Mentor|ref= harv}}</ref> His grandfather was Uttamchand Gandhi, fondly called Utta Gandhi. His mother, Putlibai, who came from the Hindu [[Pranami]] [[Vaishnava]]community, was Karamchand's fourth wife, the first three wives having apparently died in childbirth.<ref name=tendulkar/> Growing up with a devout mother and the [[Jainism|Jain]] traditions of the region, the young Mohandas absorbed early the influences that would play an important role in his adult life; these included compassion for sentient beings, vegetarianism, fasting for self-purification, and mutual tolerance among individuals of different creeds.<ref>{{cite web |last = Sannuti |first = Arun |title = Vegetarianism: The Road to Satyagraha |publisher=International Vegetarian Union (IVU) |url = http://www.ivu.org/history/gandhi/road.html}}</ref> --> == দক্ষিণ আফ্ৰিকাৰ গণঅধিকাৰ আন্দোলন (১৮৯৩-১৯১৪) == [[চিত্ৰ:Gandhi South-Africa.jpg|thumb|১৮৯৫ চনত [[দক্ষিণ আফ্ৰিকা|দক্ষিণ আফ্ৰিকাত]] গান্ধী]] দক্ষিণ আফ্ৰিকাত গান্ধীৰ জীৱনৰ নাটকীয় পৰিৱৰ্তন হয়। ইয়াতেই তেওঁ ভাৰতীয় তথা কৃষ্ণাঙ্গসকলৰ প্ৰতি [[বৰ্ণবৈষম্য নীতি|সাধাৰণভাৱে প্ৰচলিত বৈষম্যৰ]] চিকাৰ হয়। এদিনাখন [[ডাৰবান]]ৰ আদালতৰ মেজিষ্ট্ৰেটে তেখেতক পাগুৰি খুলিবলৈ আদেশ দিয়ে। গান্ধীয়ে সেই আদেশ অমান্য কৰি আদালত কক্ষৰপৰা বাহিৰ হৈ আহে। পিটাৰ মেৰিজবাৰ্গ ভ্ৰমণকালত প্ৰথম শ্ৰেণীৰ টিকট থকা সত্বেও তেখেতক ৰেলৰ প্ৰথম শ্ৰেণীৰ দবা এটাৰ পৰা তৃতীয় শ্ৰেণীলৈ স্থানান্তৰ কৰা হয়। ষ্টেজকোচত ভ্ৰমণৰ সময়ত এগৰাকী পৰিচালকে গান্ধীক প্ৰহাৰ কৰে, কাৰণ তেখেতে এজন ইউৰোপীয় যাত্ৰীক সুবিধা কৰি দিবলৈ ফুটবোৰ্ডত থিয় হৈ যাবলৈ অমান্তি হৈছিল। যাত্ৰাপথত কেবাবাৰো এনে বৈষম্যৰ মুখামুখি হোৱাৰ উপৰিও কেইবাখনো হোটেলতো গান্ধীক থাকিবলৈ দিয়া হোৱা নাছিল। এই ঘটনাৱলীয়ে গান্ধীৰ পাছৰ পৰ্যায়ৰ সামাজিক কাৰ্যকলাপৰ দিশ নিৰ্ণয় কৰে। ভাৰতীয়সকলে সততে সন্মুখীন হোৱা বৰ্ণভেদ, কুসংস্কাৰ আৰু অবিচাৰ দেখি গান্ধীয়ে জনগণৰ মৰ্য্যদা আৰু সামাজিক অৱস্থান সম্পৰ্কে সচেতন হয়। দক্ষিণ আফ্ৰিকাত ভাৰতীয়সকলৰ ভোটাধিকাৰ নাছিল। এই অধিকাৰ আদায়ৰ বিল উত্থাপনৰ বাবে জনজাগৰণ সংগঠিত কৰি তেওঁ আৰু কিছুদিন দক্ষিণ আফ্ৰিকাতে থাকে। বিলখনৰ উদ্দেশ্য সিদ্ধি নহ'লেও এই আন্দোলনে সেই দেশৰ ভাৰতীয়সকলক নিজৰ অধিকাৰ সম্বন্ধে সচেতন কৰি তুলিছিল। ১৮৯৪ চনত গান্ধীয়ে [[নাটাল ইণ্ডিয়ান কংগ্ৰেছ]] প্ৰতিষ্ঠা কৰে। এই সংগঠনে সেই স্থানৰ ভাৰতীয়সকলক ৰাজনৈতিকভাৱে সংঘবদ্ধ কৰে। ১৮৯৭ চনৰ জানুৱাৰী মাহত এক সংক্ষিপ্ত ভ্ৰমণ সম্পন্ন কৰি ভাৰতলৈ উভতি অহাৰ পথত শ্বেতাঙ্গসকলৰ এটা গোটে গান্ধীক প্ৰাণে মৰাৰ চেষ্টা কৰে। গান্ধীয়ে এই গোটৰ বিৰুদ্ধে কোনো অভিযোগ দিয়া নাছিল। কাৰণ, এজনৰ ব্যক্তিগত ভুলৰ বাবে সমগ্ৰ দলৰ বিৰুদ্ধে প্ৰতিশোধ লোৱাটোক তেওঁ সমৰ্থন নকৰিছিল। ১৯০৬ চনত ট্ৰান্সভাল চৰকাৰে উপনিবেশখনৰ ভাৰতীয়সকলক প্ৰবন্ধনত বাধ্য কৰাবৰ বাবে এখন আইন পাছ কৰে। ১১ ছেপ্টেম্বৰত [[জোহান্সবাৰ্গ]]ত সংঘটিত এক গণ প্ৰতিৰোধত গান্ধীয়ে সকলোকে এই আইন বৰ্জন কৰাৰ বাবে আহ্বান কৰে। তেওঁ কৈছিল, আইন নমনাৰ কাৰণে তেওঁলোকৰ ওপৰত যি অত্যাচাৰ হ'ব সেইখিনি সহ্য কৰা যাব, কিন্তু আইন মানি চলা নহ'ব। এই পৰিকল্পনাই সাফল্য লাভ কৰে আৰু ৭ বছৰ বিয়পা আন্দোলনৰ সূত্ৰপাত হয়। এই সময়ত আইন অম্যান্য কৰা, প্ৰবন্ধন কাৰ্ড পুৰি পেলোৱা আদি বিভিন্ন 'দোষ'ত বহুতো ভাৰতীয়ক বন্দী কৰা হয়। কেবাসংখ্যক লোক আহত বা নিহত হয়। চৰকাৰ সফলতাৰ দিশত আগুৱাই যাবলৈ আৰম্ভ কৰে। কিন্তু শান্তিকামী এই প্ৰতিবাদৰ প্ৰতি গ্ৰহণ কৰা দমনমূলক নীতিৰ বিৰোধিতা কৰি দক্ষিণ আফ্ৰিকাৰ সাধাৰণ মানুহৰ মাজৰপৰাই প্ৰতিবাদ আৰম্ভ হয়। অগত্যা, দক্ষিণ আফ্ৰিকাৰ জেনেৰেল ইয়ান ক্ৰিশ্চিয়ান স্মুট-এ গান্ধীৰ সৈতে আপোচ কৰিবলৈ বাধ্য হয়। ইয়াৰ মাজেৰেই গান্ধীৰ আদৰ্শই প্ৰতিষ্ঠা পায়, সত্যাগ্ৰহ আন্দোলনে নিজৰ স্বৰূপ লাভ কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে। ===গান্ধী আৰু আফ্ৰিকাবাসী=== [[File:Gandhi Boer War 1899.jpg|thumb|upright|[[দ্বিতীয় বোয়েৰ যুদ্ধ]]ত ([[:en:Second Boer War|Second Boer War]], ১৮৯৯) এম্বুলেন্স সেৱা বিভাগত কৰ্মৰত গান্ধী]] দক্ষিণ আফ্ৰিকাত থকা সময়ছোৱাত গান্ধীৰ কৰ্মক্ষেত্ৰ ঘাইকৈ ভাৰতীয়সকলৰ লগতে সীমাবদ্ধ আছিল, আৰু থলুৱা আফ্ৰিকানসকলৰ লগত একে শাৰীতে ভাৰতীয়সকলকো ৰখাৰ তেওঁ বিৰোধিতা কৰিছিল।<ref>The Collected Works of Mahatma Gandhi, Government of India (CWMG), Vol I, p. 150</ref><ref>The Collected Works of Mahatma Gandhi, Government of India (CWMG), Vol I, p. 74</ref><ref>The Collected Works of Mahatma Gandhi, Government of India (CWMG), Vol I, pp. 244–245</ref> শ্বেতাংগসকলৰ শাসনকালত বিভিন্ন জাতিৰ মাজত বৈষম্যমূলক নীতি আৰোপ কৰি তেওঁলোকৰ মাজত মতানৈক্য সৃষ্টি কৰা হৈছিল। ইতিহাসবিদ ভানা (Bhana) আৰু ৱাহেদ (Vahed)-ৰ মতে প্ৰথমে গান্ধীয়েও এই বৈষম্য ৰখাটো সমৰ্থন কৰিছিল যদিও কাৰাবাসত থকা সময়ছোৱাত তেখেত কৃষ্ণবৰ্ণৰ লোকসকলৰ প্ৰতি কৰা অবিচাৰৰ প্ৰতি সজাগ হয়। ১৯০৬ চনত ব্ৰিটিছ চৰকাৰে নাটালৰ [[জুলু]] সম্প্ৰদায়ৰ ৰাজ্যৰ বিৰূদ্ধে যুদ্ধ ঘোষণা কৰে। এই যুদ্ধত গান্ধীয়ে ভাৰতীয়সকলক যোগদান দিয়াতো সমৰ্থন কৰিছিল।{{cn}} তেখেতে বিচাৰিছিল এই যুদ্ধত ভাৰতীয়সকলৰ যোগদানে তেওঁলোকৰ পূৰ্ণ নাগৰিকত্বৰ দাবীৰ প্ৰতি আস্থা আনিব পাৰিব।{{cn}} ইংৰাজ চৰকাৰে গান্ধীৰ মনোবাঞ্ছা মানি লৈ ২০ গৰাকী ভাৰতীয় স্বেচ্ছাসেৱকৰ দ্বাৰা গঠিত এম্বুলেন্স সেৱাৰ সহযোগী গোট গঠন কৰে। গান্ধীয়ে এই গোটৰ নেতৃত্ব দিছিল আৰু প্ৰায় দুমাহ এই গোটত কৰ্মৰত আছিল।<ref name="Herman2010">Herman, (2010). p. 137.</ref> এই সময়ত লাভ কৰা অভিজ্ঞতাৰপৰা তেওঁ বুজিছিল যে সুগঠিত ইংৰাজ সেনাৰ লগত যুদ্ধত নিয়োজিত হৈ বিজয়লাভ অসম্ভৱ, ইংৰাজক সেও মনাবলৈ বিশুদ্ধ অন্তঃকৰণেৰে অহিংস আন্দোলন আঁকোৱালি লোৱাৰ গত্যন্তৰ নাই।<ref name="Gandhi2006b">Gandhi, Rajmohan (2006), [http://books.google.co.in/books?id=FauJL7LKXmkC&pg=PA108&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false pp. 108–109].</ref> দক্ষিণ আফ্ৰিকাত কৃষ্ণাংগ শাসন আৰম্ভ হোৱাৰ পাছত, মহাত্মা গান্ধীক জাতীয় বীৰ হিচাপে স্বীকৃতি দিয়া হয়।<ref name="Mbeki2006">Smith, (2006).</ref> == ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলন (১৯১৫-১৯৪৭) == {{মূল|ভাৰতীয় স্বাধীনতা আন্দোলন}} ১৯১৫ চনত মোহনদাস গান্ধী স্থায়ীভাৱে ভাৰতলৈ উভতি আহে। এগৰাকী আন্তৰ্জাতিক পৰ্যায়ৰ ভাৰতীয় জাতীয়তাবাদী, সংগঠক আৰু সূত্ৰকাৰ (theorist) হিচাপে বিপুল সন্মানেৰে তেখেতক আদৰণি জনোৱা হয়। তেখেতে আহি [[ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছ]]ত যোগদান কৰে আৰু ভাৰতৰ সমস্যাসমূহ আৰু প্ৰচলিত ৰাজনীতিৰ বিষয়ে জানিবলৈ পায়। সেইসময়ত কংগ্ৰেছ দলৰ নেতা [[গোপাল কৃষ্ণ গোখলে]] আদিয়ে নৰম পন্থাৰ সমৰ্থন কৰিছিল আৰু ব্যৱস্থাৰ ভিতৰত থাকিয়েই ভাৰতীয়সকলৰ সমস্যাৰ সমাধান আশা কৰিছিল। গান্ধীয়ে গোখলেৰ উদাৰনীতিৰ পোষকতা কৰে আৰু ইয়াৰ ভিত্তিতে নতুন আৰু সম্পূৰ্ণ ভাৰতীয় স্বৰূপৰ আন্দোলনৰ ভেঁটি গঢ়ি তোলে।<ref name="Whiggism">Prashad, (1966).</ref> ১৯২০ চনত গান্ধী কংগ্ৰেছ দলৰ নেতা নিৰ্বাচিত হয় আৰু ১৯৩০ চনলৈ বিভিন্ন দাবীৰে স্বাধীনতা আন্দোলন আগবঢ়াই নিয়ে। এই সময়ছোৱাত গান্ধীয়ে দাবী সমৰ্থনৰ লগতে কেতিয়াবা আপোচকামী আৰু কেতিয়াবা নীৰৱতাৰ পন্থাও মানি চলিছিল। ১৯৩০ চনৰ ২৬ জানুৱাৰী তাৰিখে ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছে পূৰ্ণ স্বাধীনতাৰ দাবী তোলে। বিভিন্ন দাবীৰ সন্মতিৰে ভাৰতৰ কেবাখনো ৰাজ্যত ইতিমধ্যে কংগ্ৰেছে চৰকাৰ গঠনত ভাগ লৈছিল। ভাৰতীয়সকলৰ সন্মতি নোলোৱাকৈ ভাৰতৰ ভাইচৰয়ে জাৰ্মানীৰ লগত যুদ্ধ ঘোষণা (১৯৩৯) কৰাত গান্ধী আৰু অন্যান্য কংগ্ৰেছ নেতাই সমৰ্থন প্ৰত্যহাৰ কৰে। ১৯৪২ চনত গান্ধীয়ে স্বাধীনতাৰ দাবী তোলাৰ লগে লগে ৰাজনৈতিক প্ৰেক্ষাপটত সংকটৰ সূচনা হয় আৰু গান্ধী প্ৰমুখ্যে বহুতো নেতাক কাৰাবাস দিয়া হয়। আনহাতে [[মুছলীম লীগ|মুছলিম লীগে]] ইংৰাজ চৰকাৰক সহযোগিতাৰ আশ্বাস দিয়ে আৰু বিনিময়ত পৃথক মুছলিম ৰাষ্ট্ৰৰ দাবী জনায়। মহাত্মা গান্ধীয়ে এই দাবীৰ তুমূল বিৰোধিতা কৰিছিল। অৱশেষত ১৯৪৭ চনৰ আগষ্ট মাহত ভাৰতৰ ভূ-খণ্ডক দ্বিখণ্ডিত কৰি ভাৰত আৰু [[পাকিস্তান]] নামেৰে দুখন পৃথক স্বাধীন ৰাষ্ট্ৰৰ গঠন হয়। দ্বিখণ্ডিত এই ব্যৱস্থাৰ প্ৰতি গান্ধীৰ সন্মতি নাছিল।<ref>{{cite book|author=Claude Markovits|title=A History of Modern India, 1480-1950|url=http://books.google.com/books?id=uzOmy2y0Zh4C|year=2004|publisher=Anthem Press|pages=367–86}}</ref> ===প্ৰথম বিশ্বযুদ্ধত ভূমিকা=== [[প্ৰথম বিশ্বযুদ্ধ]]ৰ দ্বিতীয় ভাগত ভাৰতৰ ভাইচৰয় ফ্ৰেডেৰিক থেছীগাৰে দিল্লীত অনুষ্ঠিত যুদ্ধৰ এক বৈঠকলৈ গান্ধীক নিমন্ত্ৰণ কৰে<ref> [[:en:s:Chronology of Mahatma Gandhi's life/India 1918|Chronology of Mahatma Gandhi's Life:India 1918]] in WikiSource based on the [[:en:s:The Collected Works of Mahatma Gandhi|Collected Works of Mahatma Gandhi]]. Based on public domain volumes.</ref> যুদ্ধৰ প্ৰতি গান্ধীৰ সমৰ্থন আদায় আৰু ভাৰতৰ স্বাধীনতা সম্বন্ধে আলোচনা কৰিবলৈ।<ref name="Recruiting">Gandhi,(1940). [http://wikilivres.ca/wiki/The_Story_of_My_Experiments_with_Truth/Part_V/Recruiting_Campaign Chapter "Recruiting Campaign"].</ref> এই যুদ্ধত গান্ধীয়ে ভাৰতীয়সকলক নিয়োজন কৰাত সন্মতি আগবঢ়ায়। গান্ধীয়ে ১৯০৬ চনত জুলুসকলৰ লগত যুদ্ধ আৰু প্ৰথম বিশ্বযুদ্ধৰ আৰম্ভণিতে (১৯১৪) যুদ্ধত সৈনিকৰ পৰিৱৰ্তে সেৱা বিভাগত যোগ দিয়াৰহে পোষকতা কৰিছিল। ১৯১৮ চনৰ আলোচনাত গান্ধীয়ে সৈনিক হিচাপে ভাৰতীয় লোকক যোগ দিয়াৰ কথাটোত মান্তি হৈছিল।<ref name="wikilivres.ca">Desai, (1930).</ref> ১৯১৮ চনৰ জুন মাহত প্ৰকাশিত 'যুদ্ধত যোগদানৰ বাবে আবেদন' শীৰ্ষক এক প্ৰচাৰপুস্তিকাত গান্ধীয়ে লিখিছিল, "এনে এটা অৱস্থা পাবলৈ আমি নিজকে প্ৰতিৰক্ষা দিয়াৰ ক্ষমতা লাভ কৰিব লাগিব। এই ক্ষমতাৰ বাবে অস্ত্ৰ তুলি লোৱাৰ আৰু ব্যৱহাৰ কৰাৰ সামৰ্থ প্ৰয়োজনীয়… অস্ত্ৰ ব্যৱহাৰৰ পূৰ্ণ সামৰ্থ্য পাবলৈ সৈনিক হিচাপে যোগদান কৰাৰ গত্যন্তৰ নাই।" ({{Lang|en|"To bring about such a state of things we should have the ability to defend ourselves, that is, the ability to bear arms and to use them… If we want to learn the use of arms with the greatest possible despatch, it is our duty to enlist ourselves in the army."}})<ref name="CollectedWorks17b">Gandhi, (1965) Collected Works, [http://www.gandhiserve.org/cwmg/VOL017.PDF Vol 17.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091015235028/http://www.gandhiserve.org/cwmg/VOL017.PDF |date=2009-10-15 }} Chapter "67. Appeal for enlistment", Nadiad, 22 June 1918</ref> অৱশ্যে ভাইচৰয়ৰ ব্যক্তিগত সচিবলৈ লিখা এক পত্ৰত অৱশ্যে গান্ধীয়ে নিশ্চিত কৰি দিছিল যে "ব্যক্তিগত পৰ্যায়ত তেওঁ বন্ধু বা শত্ৰু কাকোৱেই হত্যা বা আঘাত কৰিব নোৱাৰে।" ({{Lang|en|"personally will not kill or injure anybody, friend or foe."}})<ref name="CollectedWorks17c">Gandhi, (1965) Collected Works, [http://www.gandhiserve.org/cwmg/VOL017.PDF Vol 17.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091015235028/http://www.gandhiserve.org/cwmg/VOL017.PDF |date=2009-10-15 }} "Chapter 8. Letter to J. L. Maffey", Nadiad, 30 April 1918.</ref> যুদ্ধত যোগদানৰ বাবে গান্ধীয়ে জনোৱা সঁহাৰি দেখি তেখেতৰ অহিংস নীতিৰ প্ৰতি কিছু প্ৰশ্ন উঠিছিল। গান্ধীৰ বন্ধু 'চাৰ্লছ এণ্ড্ৰুজ'-এ লিখিছে, "ব্যক্তিগতভাৱে গান্ধীৰ এই সিদ্ধান্ত আৰু সাধাৰণভাৱে তেখেতৰ নীতিৰ মাজৰ বিৰোধিতা মই কেতিয়াও মানি ল'ব নোৱাৰিলোঁ। এই একেটা কথাকে মই তেখেতৰ লগত মান্তি হ'ব পৰা নাই।" ({{Lang|en|"Personally I have never been able to reconcile this with his own conduct in other respects, and it is one of the points where I have found myself in painful disagreement."}})<ref name="Andrews2008">Andrews (1930).</ref> মহাত্মা গান্ধীৰ ব্যক্তিগত সচিব [[মহাদেৱ দেশাই|মহাদেৱ দেশায়ে]] লিখিছে, "গান্ধীজীৰ অহিংস নীতি আৰু যুদ্ধৰ যোগদানৰ আহবান এই দুটাৰ মাজত থকা পাৰ্থক্যৰ প্ৰশ্ন অকল সমসাময়িক সময়তে নহয়, আজিও আলোচিত হৈ আছে।" ({{Lang|en|"The question of the consistency between his creed of 'Ahimsa' (non-violence) and his recruiting campaign was raised not only then but has been discussed ever since."}})<ref name="wikilivres.ca"/> ===চম্পাৰন আৰু খেড়া=== [[File:Gandhi Kheda 1918.jpg|thumb|চম্পাৰন আৰু খেড়াৰ সত্যাগ্ৰহৰ সময়ত গান্ধী (চন ১৯১৮)]] ক্ৰমে [[বিহাৰ]] আৰু [[গুজৰাট]]ৰ অন্তৰ্গত চম্পাৰন আৰু খেড়াত হোৱা সত্যাগ্ৰহ আন্দোলনতে গান্ধীয়ে প্ৰথম উল্লেখনীয় সফলতা লাভ কৰিছিল। চম্পাৰনত স্থানীয় কৃষকে সেই ঠাইৰ ঘাইকৈ ইংৰাজ জমিদাৰ আৰু প্ৰশাসনৰ বিৰূদ্ধে আন্দোলন গঢ়ি তুলিছিল। কৃষকসকলক [[নীল]]ৰ খেতি কৰিবলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। প্ৰথম অৱস্থাত খেতিয়কসকলে লাভৰ মুখ দেখিছিল যদিও দুটা দশকৰ পাছতো কৃষকসকলে একেটা মূল্যতে নীলৰ ফচল জামিদাৰক বিক্ৰী কৰিব লাগিছিল। চম্পাৰনৰ খেতিয়কসকলে মহাত্মা গান্ধীক এই বিষয়ে অৱগত কৰে। অহিংসাৰ ভিত্তিত গান্ধীয়ে এই আন্দোলন আগবঢ়ায় নিয়ে আৰু প্ৰশাসকৰ ফালক আগৰ অৱস্থা সলনি কৰিবলৈ বাধ্য কৰে।<ref name="Hardiman2001">Hardiman, (2001).</ref> ১৯১৮ চনত গুজৰাটৰ খেড়াত হোৱা বানপানীয়ে খেতিয়কসকলক জুৰুলা কৰিছিল আৰু তেওঁলোকে কৰৰ বোজা কম কৰিবলৈ আবেদন কৰিছিল। গান্ধীয়ে এই আন্দোলনৰ নেতৃত্ব দিবলৈ 'নদিয়াদ' নামে ঠাইত বাহৰ পাতে।<ref name="Laboratory">{{cite web |url=http://www.aicc.org.in/satyagraha_laboratories_of_mahatma_gandhi.htm |title=Satyagraha Laboratories Of Mahatma Gandhi |author=Unattributed |year=2004 |work=[[Indian National Congress]] website |publisher=[[All India Congress Committee]] |accessdate=25 February 2012 |archivedate=6 December 2006 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20061206050856/http://www.aicc.org.in/satyagraha_laboratories_of_mahatma_gandhi.htm |deadurl=unfit }}</ref> গান্ধীয়ে আন্দোলনৰ বাবে সমৰ্থক আৰু স্বেচ্ছাসেৱক সংগঠিত কৰিছিল। [[বল্লভভাই পেটেল|চৰ্দাৰ বল্লভভাই পেটেল]] ইয়াতেই গান্ধীৰ সংস্পৰ্শলৈ আহিছিল।<ref name="Gandhi Patel">Gandhi, Rajmohan (2006),[http://books.google.co.in/books?id=FauJL7LKXmkC&pg=196#v=onepage&q&f=false pp. 196–197].</ref> অসহযোগকে মুখ্য অস্ত্ৰ হিচাপে লৈ গান্ধীয়ে কৃষকসকলৰপৰা স্বাক্ষৰ সংগ্ৰহ অভিযানত নামে, য'ত খেতিয়কসকলে ভূমি কাঢ়ি লোৱাৰ ভয় দেখুৱালেই কৰ দিয়া নহ'ব বুলি স্বাক্ষৰ কৰিছিল। লগতে স্থানীয় ৰাজহ বিষয়া 'মমলতদাৰ' আৰু 'তলতদাৰ'সকলকো সামাজিকভাৱে এঘৰীয়া কৰাৰ নীতি গ্ৰহণ কৰা হৈছিল। এই আন্দোলনৰ প্ৰতি সমগ্ৰ দেশৰ নাগৰিকৰ সমৰ্থন আদায়ৰ প্ৰতিও গান্ধীয়ে লক্ষ্য ৰাখিছিল। পাঁচ মাহ জুৰি আন্দোলন চলাৰ পাছত ১৯১৮ চনৰ মে' মাহৰ শেষৰ ফালে চৰকাৰে কৰদানৰ ক্ষেত্ৰত ভালেমান সংস্কাৰ সাধন কৰে। খেড়া আন্দোলনৰ চৰকাৰৰ সৈতে হোৱা বৈঠকত বল্লভ ভাই পেটেলে অংশ লৈছিল। ইংৰাজ চৰকাৰে কৰ সংগ্ৰহত শিথিলতা দিয়াৰ উপৰিও সকলো বন্দীকে মুক্ত কৰি দিছিল।<ref name="Brown1974">Brown, (1974). [http://books.google.co.in/books?id=HUo4AAAAIAAJ&lpg=PP1&pg=PA94#v=onepage&q&f=false pp. 94–102]</ref> ===খিলাফত আন্দোলন=== ১৯১৯ চনত গান্ধীয়ে নিজৰ স্থিতি সৱল কৰিবলৈ ইছলাম ধৰ্মী লোকসকলৰ খিলাফত আন্দোলনত যোগ দিয়ে। [[প্ৰথম বিশ্বযুদ্ধ]]ত অট্টোমান সাম্ৰাজ্যৰ পতনৰ পিছত ইছলাম ধৰ্মৰ নেতা 'খালিফ' (Caliph)-ৰ স্থিতি দুৰ্বল হৈ আহে আৰু ইয়াৰ লগতে গোটেই পৃথিৱীৰ মুছলমানসকলে নিজৰ পৱিত্ৰ স্থানসমূহৰ নিৰাপত্তা আশা কৰি [[খিলাফত আন্দোলন]] গঢ়ি তুলিছিল।<ref>Gail Minault, The Khilafat Movement Religious Symbolism and Political Mobilization in India (1982)</ref> ভাৰতত এই আন্দোলনৰ নেতৃত্ব বহন কৰিছিল 'সদৌ ভাৰত মুছলিম সমাৱৰ্তনে' (All-India Muslim Conference)। মোহনদাস গান্ধী এই সমাৱৰ্তনৰ স্থাপনৰ লগত জড়িত নাছিল<ref>{{cite journal | last1 = Kham | first1 = Aqeeluzzafar | year = 1990 | title = The All-India Muslim Conference and the Origin of the Khilafat Movement in India | url = | journal = Journal of the Pakistan Historical Society | volume = 38 | issue = 2| pages = 155–162 }}</ref> যদিও তেওঁ সোনকালেই ইয়াৰ উল্লেখযোগ্য মুখপাত্ৰ ৰূপে স্বীকৃতি লাভ কৰে আৰু সমগ্ৰ দেশৰে মুছলমান লোকৰ সমৰ্থন লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হয়।<ref>{{cite journal | last1 = Roberts | first1 = W. H. | year = 1923 | title = A Review of the Gandhi Movement in India | journal = Political Science Quarterly | volume = 38 | issue = 2| pages = 227–248 | jstor=2142634}}</ref> এই সফলতাৰ বাবেই গান্ধীয়ে ভিন্ন ধৰ্ম আৰু স্থানৰ লোকৰ সমৰ্থন লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হয়। ভিন্ন সংস্কৃতিৰ লোকৰ মাজত জনপ্ৰিয় হোৱা মোহনদাস গান্ধীয়েই আছিল প্ৰথম গৰাকী ভাৰতীয় নেতা। ইয়াৰ লগতে কংগ্ৰেছেও ইছলাম ধৰ্মী লোকৰ সমৰ্থন লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হয়। ১৯২০ চনত মহাত্মা গান্ধী কংগ্ৰেছৰ নেতা মনোনীত হয়।<ref>{{cite book|author1=Sugata Bose|author2=Ayesha Jalal|title=Modern South Asia: History, Culture, Political Economy|url=http://books.google.com/books?id=qMJIuHL9ksAC&pg=PA112|year=2004|publisher=Psychology Press|pages=112–14}}</ref><ref>{{cite book|author=Judith Margaret Brown|title=Gandhi: Prisoner of Hope|url=http://books.google.com/books?id=boDAE8MLAJMC&pg=PA141|year=1991|publisher=Yale University Press|pages=140–47}}</ref> ১৯২২ চনলৈ খিলাফত আন্দোলনৰ অন্ত পৰে।<ref>{{cite book|author=Wilhelm von Pochhammer|title=India's Road to Nationhood: A Political History of the Subcontinent|url=http://books.google.com/books?id=mHLB4m75pisC&pg=PA437|year=2005|publisher=Allied Publishers|page=440}}</ref> মহাত্মা গান্ধীয়ে [[সাম্প্ৰদায়িকতা]]ৰ বিৰোধিতা কৰিছিল। ভাৰতৰ ৰাজনীতিত হিন্দু আৰু মুছলমানৰ মাজত সংঘাত এটা মুখ্য কাৰক আছিল। অৱশ্য ১৯২২ চনৰপৰা ক্ৰমান্বয়ে বাঢ়ি অহা সাম্প্ৰদায়িকতাক ৰোধ কৰিবলৈ মোহনদাস গান্ধী সক্ষম হোৱা নাছিল। এই সময়ত কেবাখনো ঠাইত সাম্প্ৰদায়িক সংঘৰ্ষই গা কৰি উঠিছিল। অকল উত্তৰ প্ৰদেশতে ৯১টা সংঘৰ্ষ হৈছিল।<ref>{{cite book|author=Sumit Sarkar|title=Modern India: 1885-1947|url=https://www.google.com/search?tbo=p&tbm=bks&q=%22155+killed%22+intitle:modern+intitle:india+inauthor:sarkar&num=10|year=1983|publisher=Macmillan|page=233}}</ref><ref>{{cite book|author=Claude Markovits, ed.|title=A History of Modern India, 1480-1950|url=http://books.google.com/books?id=uzOmy2y0Zh4C&pg=PA372|year= 2004|publisher=Anthem Press|page=372}}</ref> এই সময়ছোৱাতে কংগ্ৰেছৰ ভিতৰত থকা মুছলমান নেতাৰ সংখ্যা কমি আহিবলৈ ধৰে। ১৯২১ চনত ১১% মুছলমান নেতাৰ ভিতৰত ১৯২৩ চনত ৪%তকৈও কম ৰৈছিল।<ref>{{cite book|author=Judith Margaret Brown|title=Modern India: the origins of an Asian democracy|url=http://books.google.com/books?id=Eq7tAAAAMAAJ|year=1994|publisher=Oxford U. Press|page=228}}</ref> ===অসহযোগ আন্দোলন=== {{Main|অসহযোগ আন্দোলন}} [[File:Gandhi spinning.jpg|thumb|যঁতৰত সূতা কাটি থকা মহাত্মা গান্ধী, ১৯২০ৰ শেষ ভাগত]] ১৯২০ চনত কংগ্ৰেছৰ সভাপতি নিৰ্বাচিত হোৱাৰ পাছত গান্ধীয়ে [[ব্ৰিটিছ ৰাজ]]ৰ বিৰূদ্ধে সংগ্ৰাম আৰম্ভ কৰে। এই সংগ্ৰামত তেখেতে 'অস্ত্ৰ' হিচাপে লৈছিল [[অসহযোগ আন্দোলন|অসহযোগ]], [[অহিংসা]] আৰু শান্তিপূৰ্ণ প্ৰতিবাদক। হিন্দু আৰু মুছলমান উভয় সম্প্ৰদায়তে থকা তেখেতৰ জনপ্ৰিয়তাই তেখেতৰ নেতৃত্বক ফলপ্ৰসূ কৰি তুলিছিল। তেখেতে আনকি অতি সাম্প্ৰদায়িক মুছলমানসকলকো তেখেতৰ শান্তিপূৰ্ণ অসহযোগত যোগ দিবলৈ উদ্বুদ্ধ কৰিব পাৰিছিল।<ref>Roberts, "A Review of the Gandhi Movement in India," Political Science Quarterly, (1923) p. 229</ref> এনে সময়তে ব্ৰিটিছ সেনাৰ দ্বাৰা পঞ্জাবৰ [[জালিয়ানৱালাবাগৰ হত্যাকাণ্ড|জালিয়ানৱালাবাগত হোৱা গণহত্যাৰ]] দেশজুৰি তীব্ৰ প্ৰতিবাদ হয়। বহু ব্ৰিটিছ বিষয়াই এই কাণ্ডক [[চিপাহী বিদ্ৰোহ ১৮৫৭|১৮৫৭]]-ৰ দৰে আন এটা বিদ্ৰোহ দমন কৰিবলৈ উত্তম পন্থা বুলি সমৰ্থন দিছিল। কিন্তু ব্ৰিটিছৰ এই কাৰ্যই ভাৰতীয় নেতাসকলক ব্ৰিটিছ ৰাজ ভাৰতৰ শত্ৰু বুলি ভাবিবলৈ বাধ্য কৰাইছিল। মহাত্মা গান্ধীয়ে ব্ৰিটিছসকলৰ এই কাৰ্যৰ বিৰোধ কৰাৰ উপৰিও জালিয়ানৱালাবাগৰ ফলশ্ৰুতিত ভাৰতীয়সকলে হাতত লোৱা উগ্ৰ পন্থাৰো বিৰোধিতা কৰিছিল। গান্ধীয়ে সংঘৰ্ষত নিহত ইংৰাজ অসামৰিক লোকসকলৰ প্ৰতিও শোকবাৰ্তা প্ৰকাশ কৰিছিল। তেখেতৰ এই কাৰ্যত প্ৰথমে দলে আপত্তি কৰিছিল। কিন্তু গান্ধীয়ে এই শোকবাৰ্তাৰ সমৰ্থনত আগবঢ়োৱা বক্তৃতাৰ দ্বাৰা অনুপ্ৰাণিত কংগ্ৰেছ দলে এই শোকবাণী প্ৰকাশ কৰিবলৈ মান্তি হৈছিল। বক্তৃতাত গান্ধীয়ে কৈছিল যে যিকোনো হিংসাই ক্ষতিকাৰক আৰু কোনো পৰিস্থিতিতে হিংসাক সমৰ্থন কৰা উচিত নহয়।{{sfn|Gandhi|1990|p=82}} জালিয়ানৱালাবাগ আৰু ইয়াৰ প্ৰতিক্ৰিয়াত হোৱা সংঘৰ্যলৈ চাই গান্ধীয়ে গান্ধীয়ে পূৰ্ণ স্বায়ত্ত্ব-শাসন আৰু সকলো চৰকাৰী প্ৰতিষ্ঠানৰ পূৰ্ণ নিয়ন্ত্ৰণৰ প্ৰতি মনোনিবেশ কৰে। কালক্ৰমত ইয়েই '[[স্বৰাজ]]'ৰ দাবীত পৰিণত হয়। স্বৰাজৰ দ্বাৰা গান্ধীয়ে 'সম্পূৰ্ণ ব্যক্তিগত, আধ্যত্মিক আৰু ৰাজনৈতিক স্বাধীনতা'ৰ (complete individual, spiritual, political independence) দাবী তুলিছিল।<ref name="Chakrabarty2008">{{cite book|last=Chakrabarty|first=Bidyut|title=Indian politics and society since independence: events, processes and ideology|url=http://books.google.com/books?id=QzQHZ178C24C&pg=PA154|accessdate=4 April 2012|year=2008|publisher=Routledge|isbn=978-0-415-40868-4|page=154}}</ref> এই সময়তে গান্ধীয়ে নিজকে 'গোঁড়া পন্থী হিন্দু' বুলি উল্লেখ কৰিছিল আৰু ১৯২১ চনত বৰতালৰ স্বামীনাৰায়ণ মন্দিৰত দিয়া এক ভাষণত কৈছিল হিন্দু ধৰ্মত অসহযোগিতা এক প্ৰাসংগিক ধাৰণা বুলি উল্লেখ কৰিছিল। তেখেতে কৈছিল: "এই পৱিত্ৰ স্থানত মই কওঁ যে যদি আপুনি 'হিন্দু ধৰ্ম'ক ৰক্ষা কৰিব বিচাৰিছে, তেন্তে অসহযোগেই হৈছে আপুনি আয়ত্ত কৰিবলগীয়া প্ৰথম আৰু অন্তিম পন্থা।" ({{Lang|en|"At this holy place, I declare, if you want to protect your 'Hindu Dharma', non-cooperation is first as well as the last lesson you must learn up."}})<ref name=dh03>Hardiman, (2003). [http://books.google.co.in/books?id=UWYV5qYZ3-oC&lpg=PP1&pg=PA163#v=onepage&q&f=false p. 163]</ref> [[File:Gandhi home.jpg|thumb|[[সাবৰমতী আশ্ৰম]], [[গুজৰাট]]ত গান্ধীৰ বাসস্থান]] ১৯২১ চনত মোহনদাস গান্ধী [[ভাৰতীয় কংগ্ৰেছ দল]]ৰ কাৰ্যবাহী সম্পাদক নিযুক্ত হয় আৰু তেখেতৰ নেতৃত্বত কংগ্ৰেছৰ সংবিধান সলনি কৰি 'স্বৰাজ' দলৰ লক্ষ্য নিৰ্ধাৰণ কৰা হয়। এক প্ৰতিকী মূল্যৰ বিনিময়ত দলৰ সদস্যপদ সকলোৰে বাবে মুক্ত কৰা হয়। লগতে দলৰ শৃঙ্খলা বজাই ৰখাৰ বাবে নতুন শাখা প্ৰৱৰ্তন কৰাৰ উপৰিও এই দলক এই বিশেষ শ্ৰেণীৰ লোকৰ সলনি সৰ্বসাধাৰণৰ দল হিচাপে গঠিত কৰাৰ প্ৰয়াস কৰা হয়। [[স্বদেশী আন্দোলন]]ৰ বাবে গান্ধীয়ে অহিংস নীতিৰ পোষকতা কৰে আৰু বিদেশত নিৰ্মিত বস্তু বৰ্জনৰ সিদ্ধান্ত লোৱা হয়। বিদেশী বস্তু বৰ্জন কৰাৰ লগতে গান্ধীয়ে ব্ৰিটেইনত নিৰ্মিত কাপোৰৰ সলনি ঘৰুৱাভাৱে নৰ্মিত '[[খাদী]]' বা 'খদ্দৰ'ৰ প্ৰচলনৰ বাবে ওকালতি কৰে। ধনী-দুখীয়া নিৰ্বিশেষে সকলোকে দিনটোৰ কিছু সময় যঁতৰত সূতা কাটি খাদী কাপোৰ তৈয়াৰ কৰি স্বাধীনতা আন্দোলনত ভাগ ল'বলৈ গান্ধীয়ে আহ্বান কৰিছিল।{{sfn|Gandhi|1990|p=89}} মোহনদাস গান্ধীয়ে কঢ়িয়াই লৈ ফুৰিব পৰা এটা সৰু যঁতৰ উদ্ভাৱন কৰিছিল।<ref name="PopularScience1931">{{cite journal|author=Unattributed|title=Gandhi Invents Spinning Wheel|journal=Popular Science|url=http://books.google.com/books?id=ESgDAAAAMBAJ&pg=PA60|accessdate=14 January 2012|date=December 1931|publisher=Bonnier Corporation|page=60}}</ref> সকলোৰে মাজত শৃঙ্খলাবোধ জগাই তোলা, অতি উচ্চাকাংখাক নিয়ন্ত্ৰণ কৰা আৰু মহিলাসকলকো এই আন্দোলনৰ প্ৰতি উদ্বুদ্ধ কৰা ইয়াৰ ইয়াৰ মূল উদ্দেশ্য আছিল। বিদেশী বস্তু বৰ্জন কৰাৰ উপৰিও গান্ধীয়ে ইংৰাজ শিক্ষানুষ্ঠান, আদালত বৰ্জন কৰাৰ বাবেও আহ্বান কৰিছিল। চৰকাৰী চাকৰী ত্যাগ কৰাৰ লগতে ব্ৰিটিছে দিয়া সন্মান আদিও ঘূৰাই দিবলৈ গান্ধীয়ে কৈছিল।<ref name="Shashi1996">Shashi, (19960. p. 9.</ref> অসহযোগ আন্দোলনে জনসাধাৰণক আকৰ্ষণ কৰিছিল আৰু সফল হৈছিল। কিন্তু ১৯২২ চনত উত্তৰ প্ৰদেশৰ চৌৰী চোৰাত সংঘটিত [[চৌৰী চোৰা ঘটনা|এক হিংসাত্মক কাণ্ডৰ]] পাছত অসহযোগ আন্দোলন বন্ধ কৰি দিয়া হয়। গান্ধীয়ে বিশ্বাস কৰিছিল আন্দোলন লোৱা এই হিংসাত্মক মোৰে গান্ধীয়ে আৰম্ভ কৰা অহিংস কাৰ্যাৱলীক দুৰ্বল কৰি তুলিব।{{sfn|Gandhi|1990|p=105}} এনেদৰে গান্ধীয়ে তৃত্বীয় বাৰৰ বাবে হাতত লোৱা কাৰ্যসূচী বন্ধ কৰি দিছিল।<ref name="GreatSoulReview">Roberts, (2011).</ref> এনেতে ১৯২২ চনৰ ১০ মাৰ্চ তাৰিখে ৰাজদ্ৰোহৰ অপৰাধত মহাত্মা গান্ধীক গ্ৰেপ্তাৰ কৰা হয় আৰু ৬ বছৰৰ বাবে কাৰদণ্ড দিয়া হয়। ১৮ মাৰ্চ তাৰিখে তেখেতৰ কাৰাবাসৰ আৰম্ভ হৈছিল। কিন্তু ২ বছৰ পাছত ১৯২৪ চনত 'এপেণ্ডিচাইটিছ' অপাৰেছনৰ বাবে গান্ধীক কাৰাবাসৰপৰা ৰেহাই দিয়া হয়।<ref name="Datta2006">{{cite book|last=Datta|first=Amaresh|title=The Encyclopaedia Of Indian Literature (Volume Two) (Devraj To Jyoti)|url=http://books.google.com/books?id=zB4n3MVozbUC&pg=PA1345|accessdate=4 April 2012|date=1 January 2006|publisher=Sahitya Akademi|isbn=978-81-260-1194-0|page=1345}}</ref> মহাত্মা গান্ধী কাৰাগাৰত থকা সময়চোৱাত ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছৰ ভেঁটি দুৰ্বল হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে আৰু দুটা ভাগত বিভক্ত হৈ পৰে। [[চিত্তৰঞ্জন দাস]] আৰু [[মতিলাল নেহৰু]]ৰ নেতৃত্বাধীন এটা অংশই বিধায়িনী দলত অংশ লোৱাৰ পোষকতা কৰিছিল, আনহাতে [[চক্ৰৱৰ্তী ৰাজাগোপালাচাৰী]] আৰু [[বল্লভভাই পেটেল|চৰ্দাৰ বল্লভভাই পেটেলৰ]] নেতৃত্বাধীন আনটো গোটে ইয়াৰ বিৰোধিতা কৰিছিল। এই আচিলাতে কংগ্ৰেছ দল দুটা ভাগত বিভক্ত হৈ পৰে। আনহাতে অহিংস আন্দোলনৰ আৰম্ভণিতে গঢ়ি উঠা হিন্দু-মুছলমানৰ সম্প্ৰীতিৰ মাজতো ফাঁত মেলিবলৈ আৰম্ভ কৰে। মহাত্মা গান্ধীয়ে এই বিভাজন ৰোধ কৰিবলৈ ১৯২৪ চনত তিনি সপ্তাহ জোৰা অনশন কৰে, কিন্তু তেওঁ সম্পূৰ্ণ সফল হোৱা নাছিল।{{sfn|Gandhi|1990|p=131}} ১৯২৪ চনতে গান্ধীয়ে বেলগাঁৱত হোৱা কংগ্ৰেছ মহাসভাৰ সভাপতি হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰে। কিন্তু গান্ধীয়ে চৰ্ত আৰোপ কৰিছিল যে তেখেতৰ সভাপতিত্বত হোৱা মহাসভাত সকলো কংগ্ৰেছ পন্থীয়ে খাদী পৰিধান কৰিব লাগিব। মহাত্মা গান্ধীৰ দীৰ্ঘ ৰাজনৈতিক কালত এই এবাৰেই কংগ্ৰেছৰ সভাৰ সভাপতি হৈছিল।<ref name="Gandhi, the forgotten Mahatma Belgaum Congress">{{cite book|last=Jain|first=Jagdishchandra|title=Gandhi, the forgotten Mahatma|year=1987|publisher=Mittal Publications|location=Delhi|isbn=81-7099-037-8|page=17|url=http://books.google.co.in/books?id=NurqxSttqjoC&pg=PA17}}</ref> ===লোণ সত্যাগ্ৰহ (দাণ্ডী যাত্ৰা)=== {{Main|দাণ্ডী যাত্ৰা}} [[File:Salt March.ogv|thumb|লোণ সত্যাগ্ৰহৰ বাবে গান্ধী আৰু অনুগামীসকলে কৰা দাণ্ডী যাত্ৰা মূল ভিডিঅ']] ১৯২০-ৰ দশকৰ বেছিভাগ সময়েই মোহনদাস গান্ধী সক্ৰিয় ৰাজনীতিৰপৰা আঁতৰত আছিল। লোকচক্ষুৰপৰা আঁতৰি তেখেতে স্বৰাজ পাৰ্টি আৰু ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছৰ মাজত থকা বিভেদ আঁতৰ কৰি একলগ কৰাৰ প্ৰয়াস কৰি আছিল। ইয়াৰ লগতে তেওঁ [[অস্পৃশ্যতা]], মাদক দ্ৰব্যৰ নিবাৰণ, অজ্ঞানতা আৰু দাৰিদ্ৰ দূৰ কৰাৰ বাবে চেষ্টা কৰিছিল। ১৯২৮ চনত তেখেত আকৌ সন্মুখ পটলৈ আহে। ইয়াৰ আগৰ বৰ্ষটোত ব্ৰিটিছে [[ছাৰজন ছাইমন]]ৰ নেতৃত্বত এখন সংবিধান সংশোধনী সমিতি গঠন কৰে। এই সমিতিত কোন ভাৰতীয়ক সদস্য লোৱা হোৱা নাছিল। এই কাৰণতে ভাৰতৰ ৰাজনৈতিক দলসমূহে এই সমিতিক অস্বীকাৰ কৰিছিল। ১৯২৮ চনত হোৱা কংগ্ৰেছৰ কলিকতা অধিবেশনত মহাত্মা গান্ধীৰ চেষ্টাত ব্ৰিটিছ শাসনে ভাৰতক [[অংগৰাজ্য]]ৰ (dominion) মৰ্যাদা দিয়াৰ দাবী তোলে, ইয়াৰ অন্যথা অন্য এক অসহযোগ আন্দোলন গঢ়ি তোলাৰ কথা ঘোষণা কৰে যাৰ লক্ষ্য হ'ব ভাৰতৰ পূৰ্ণ স্বাধীনতা। কংগ্ৰেছৰ ডেকা নেতা [[সুভাষ চন্দ্ৰ বসু]] আৰু [[জৱাহৰলাল নেহৰু]]ৱে পূৰ্ণ স্বাধীনতাৰ বাবে আন্দোলন কৰাৰ পক্ষপাতী আছিল। কিন্তু গান্ধীয়ে তেওঁলোকক সৈমান কৰাবলৈ সক্ষম হয়, কিন্তু আন্দোলনৰ বাবে তেখেতে নিজে বিচৰা অপেক্ষাৰ দুবছৰৰ পৰিৱৰ্তে এবছৰ কৰে।{{sfn|Gandhi|1990|p=172}} ব্ৰিটিছ চৰকাৰে এই দাবীৰ প্ৰতি কোনো মন্তব্য কৰা নাছিল। ১৯২৯ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহৰ ১৩ তাৰিখে [[লাহোৰ]]ত [[ভাৰতৰ জাতীয় পতাকা|ভাৰতৰ পতাকা]] উন্মোচন কৰা হয়। ১৯৩০ চনৰ ২৬ জানুৱাৰী তাৰিখে লাহোৰত ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছে [[ভাৰতৰ স্বাধীনতা দিৱস]] পালন কৰে। প্ৰায় প্ৰতিটো ভাৰতীয় দলেই এই দিনটোক বিভিন্ন ধৰণে উদ্‌যাপন কৰে। ইয়াৰ পাছতে গান্ধীয়ে নিমখৰ (লোণ) ওপৰত আৰোপ কৰা কৰৰ বিৰূদ্ধে এক নতুন সত্যাগ্ৰহ গঢ়ি তোলে। এই সত্যাগ্ৰহৰ অংশ হিচাপে গান্ধীয়ে ১২ মাৰ্চৰপৰা ৬ এপ্ৰিললৈ [[দাণ্ডী যাত্ৰা]] কৰে। এই যাত্ৰাত গান্ধীয়ে পদব্ৰজে ৩৮৮ কি.মি. ({{convert|388|km|mi}}) ভ্ৰমণ কৰি [[আহমেদাবাদ]]ৰপৰা [[দাণ্ডী]]ৰ সাগৰতীৰত উপস্থিত হয়, আৰু নিজহাতে নিমখ তৈয়াৰ কৰি যাত্ৰাৰ সমাপ্তি কৰে। কেবাহাজাৰ ভাৰতীয়ই গান্ধীৰ এই যাত্ৰাত অংশ লৈছিল। ভাৰতত ব্ৰিটিছৰ খোপনি দুৰ্বল কৰি জনসাধাৰণক উদ্বুদ্ধ কৰাত এই যাত্ৰাই বিশেষ ভূমিকা লৈছিল। চৰকাৰে ৬০,০০০-ৰো অধিক ব্যক্তিক এই যাত্ৰাৰ বাবে গ্ৰেপ্তাৰ কৰে।<ref name="Hatt2002">Hatt, (2002). [http://books.google.com/books?id=f6vvy-J7vhcC&pg=PA33 p. 33].</ref> ====নাৰীৰ অংশগ্ৰহণ==== ঘৰুৱা ব্যৱহাৰত নিমখৰ দৈনন্দিন প্ৰয়োজনীয়তাৰ বাবে স্ত্ৰীসকলো এই সত্যাগ্ৰহৰ প্ৰতি আকৰ্ষিত হৈছিল। গান্ধীয়ে নাৰীসকলৰ অংশগ্ৰহণ পোষকতা কৰিছিল; তেখেতে কৈছিল: "মহিলাসকলে মোকো তেওঁলোকৰ মাজৰে এজন বুলি ভাবিব পাৰিছে" ({{Lang|en|"the women have come to look upon me as one of themselves."}})। গান্ধীয়ে নাৰীৰ বিৰূদ্ধে প্ৰচলিত সংস্কাৰ [[পৰ্দা প্ৰথা]], [[বাল্য বিবাহ]], [[অস্পৃশ্যতা]] আৰু [[সতীদাহ প্ৰথা|সতীদাহ]]ৰ বিৰোধ কৰিছিল। লোণ সত্যাগ্ৰহ আৰু বিদেশী দ্ৰৱ্য বৰ্জন আন্দোলনৰ বাবে তেওঁ মহিলা কৰ্মী নিয়োগ কৰিছিল।<ref name="Norvell1997">Norvell, 1997.</ref> মহাত্মা গান্ধীৰ এই মতবাদে ভাৰতীয় নাৰীসকলৰ মনত আত্মসন্মানবোধ জগাই তোলাৰ লগতে ভাৰতীয় সমাজৰ মুখ্য ধাৰাত নাৰীক সন্মানীয় স্থান দিছিল।<ref name="Sarma1994">Sarma, (1994).</ref> ====লোকবীৰ ৰূপত গান্ধী==== ১৯২০ৰ দশকত কংগ্ৰেছে গান্ধীয়ে এগৰাকী ত্ৰাণকৰ্তা অৱতাৰৰৰ (messiah) ৰূপত তুলি ধৰিছিল। এই নীতিয়ে সাধাৰণ ভাৰতীয় কৃষকসকলক অহিংসা আন্দোলৰ প্ৰতি আগ্ৰহান্বিত কৰাত সহায় কৰিছিল। ভাৰতৰ বহুতো গাঁৱত প্ৰদৰ্শিত নাট-ভাওনাত গান্ধীক অতীজৰ ভাৰতীয় বীৰসকলৰ নৱজন্মৰ ৰূপ হিচাপে প্ৰদৰ্শন কৰাৰ লগতে কেতিয়াবা দেৱতাৰ ৰূপতো তুলি ধৰিছিল। ভাৰতৰ অশিক্ষিতসকলৰ মাজত এনে নাটবোৰে ব্যাপক প্ৰভাৱ পেলাইছিল। এনে নাটৰ বাহিৰেও ৰচিত গীত-মাত, কংগ্ৰেছে অনুষ্ঠিত কৰা ধৰ্মীয় সভা আদিত মোহনদাস গান্ধীক এনে অৱতাৰী ৰূপত আলোচনা কৰা হৈছিল। ইয়াৰ আধৰতে গান্ধী সাধাৰণ লোকৰ মানত এক লোকবীৰত পৰিণত হৈছিল, লগতে কংগ্ৰেছ দল গান্ধীৰ পৱিত্ৰ অস্ত্ৰ হিচাপে পৰিগণিত হৈছিল।<ref name="Murali1985">Murali, (1985).</ref> ====আলোচনা==== [[File:Mahadev Desai and Gandhi 2 1939.jpg|thumb|ভাইচৰয়ে দিয়া চিঠি [[মহাদেৱ দেশাই|মহাদেৱ দেশায়ে]] গান্ধীক পঢ়ি শুনাইছে। বিৰলা হাউছ, বোম্বে, ৭ এপ্ৰিল ১৯৩৯]] অৱশেষত ব্ৰিটিছ চৰকাৰে মহাত্মা গান্ধীৰ লগত আলোচনাত মিলিত হ'বলৈ মান্তি হয়। এই আলোচনাৰ মৰ্মে [[লৰ্ড এডৱাৰ্ড আৰউইন]] আৰু মহাত্মা গান্ধীৰ মাজত মাৰ্চ, ১৯৩১-ত [[গান্ধী–আৰউইন চুক্তি]] সম্পাদিত হয়। এই চুক্তি মৰ্মে ব্ৰিটিছ চৰকাৰে আইন অমান্য আন্দোলন বন্ধ কৰাৰ বিনিময়ৰ সকলো ৰাজনৈতিক বন্দীকে মুকলি কৰি দিবলৈ সন্মত হয়। এই চুক্তিৰ আধাৰতে মহাত্মা গান্ধীক লণ্ডনত অনুষ্ঠিত [[ঘূৰণীয়া মেজমেল]]লৈ আমন্ত্ৰণ কৰা হয়। এই মেলত মহাত্মা গান্ধী ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছৰ একমাত্ৰ প্ৰতিনিধি আছিল। অৱশ্যে এই ঘূৰণীয়া মেজমেলৰপৰা গান্ধী আৰু জাতীয়তাবাদী নেতাসকলে হতাশ হৈ উভতিব লগীয়া হয়। এই মেলত ক্ষমতাৰ সালসনিৰ কোনো আলোচনা হোৱাৰ সলনি ভাৰতত থকা ৰাজ্যসমূহৰ ৰাজপুত্ৰ আৰু সংখ্যালঘুসকলৰ বিষয়েহে আলোচনা কৰা হৈছিল। [[লৰ্ড ৱেলিংটন|লৰ্ড ৱেলিংটনে]] ভাৰতৰ জাতীয়তাবাদী নেতাসকলৰ প্ৰতি উগ্ৰ মোনোভাৱ প্ৰদৰ্শন কৰে আৰু জাতীয়তাবাদী আন্দোলন মষিমূৰ কৰাৰ বাবে নতুন পন্থা গ্ৰহণ কৰে। মহাত্মা গান্ধীক আকৌ গ্ৰেপ্তাৰ কৰি অনুগামীসকলৰপৰা আঁতৰত ৰখাৰ প্ৰয়াস কৰে। কিন্তু চৰকাৰৰ এই চেষ্টা সফল নহ'ল।<ref name="Herman2008">Herman (20080. [http://books.google.com/books?id=tquxD6dk914C&pg=PA375 pp. 375–377].</ref> ===অস্পৃশ্যতাৰ বিৰুদ্ধে=== {{Main|হৰিজন সেৱক সংঘ}} [[দলিত|দলিত সম্প্ৰদায়ৰ]] নেতা [[ভীমৰাও ৰামজী আম্বেদকাৰ|বি. আৰ. আম্বেদকাৰৰ]] প্ৰচাৰাভিযানৰ ফলশ্ৰুতিত ১৯৩২ চনত চৰকাৰে 'অস্পৃশ্য'সকলৰ বাবে পৃথক নিৰ্বাচন মণ্ডলী গঠন কৰি দিয়ে। মহাত্মা গান্ধীয়ে ইয়াৰ প্ৰতিবাদত ছেপ্টেম্বৰ মাহত ছয় দিনীয়া অনশন পালন কৰে। পৰিণতিত গঠিত হোৱা জনমতলৈ লক্ষ্য ৰাখি চৰকাৰে আপোচলৈ আহিবলৈ বাধ্য হয়। [[পালৱাওকাৰ বালু]]য়ে এই আপোচ আলোচনাত মুখ্য ভূমিকা লৈছিল। এই কাৰ্যৰে গান্ধীয়ে সমাজৰ অস্পৃশ্য বুলি পৰিচিত সম্প্ৰদায়সমূহৰ লোকৰ জীৱন যাপনৰ মান উন্নত কৰিবলৈ এক অভিযানৰ আৰম্ভণি কৰে। গান্ধীয়ে সমাজৰ অস্পৃশ্য বুলি পৰিচিতসকলক 'হৰিজন' (হৰিৰ পুত্ৰ) বুলি আখ্যা দিছিল।<ref name="Coward2003">Coward, (2003). [http://books.google.com/books?id=GGGudMuE4PIC&pg=PA53 pp. 52–53].</ref> ১৯৩৩ চনৰ ৮ মে তাৰিখে গান্ধীয়ে আত্মাশুদ্ধিৰ বাবে ২১ দিনীয়া অনশন কৰে, আৰু এবছৰ জোৰা হৰিজন আন্দোলনৰ আৰম্ভণি কৰে।{{sfn|Gandhi|1990|pp=230–232}} অৱশ্য [[দলিত]] সমাজৰ সকলোৱে এই আন্দোলন সমৰ্থন কৰা নাছিল। আম্বেদকাৰে গান্ধীয়ে আখ্যা দিয়া 'হৰিজন' শব্দৰ বিৰোধিতা কৰিছিল আৰু কৈছিল যে দলিতসকল সামাজিকভাৱে পৈণত হোৱা নাই আৰু উন্নত জাতিৰ লোকসকলে দলিতসকলৰ ওপৰত 'সদাশয় স্বৈৰাচাৰ'ৰ (paternalistic) ভূমিকা লৈ আহিছে। আম্বদেকাৰ আৰু তেখেতৰ সমৰ্থকসকলে বিশ্বাস কৰিছিল যে গান্ধীয়ে দলিতসকলৰ ৰাজনৈতিক অধিকাৰক অৱজ্ঞা কৰি আহিছে। ১৯২৪-২৫ চনত দলিতসকলে মন্দিৰত পূজা-অৰ্চনা কৰাৰ অনুমতি বিচাৰি কৰা আন্দোলনত গান্ধীয়ে সমৰ্থন কৰা নাছিল। আম্বেদকাৰে গান্ধীক 'শঠ আৰু বিশ্বাসৰ অযোগ্য' (devious and untrustworthy) বুলি অভিহিত কৰিছিল।<ref name="GreatSoulReview"/> জন্মসূত্ৰে গান্ধী বৈশ্য সম্প্ৰদায়ৰ আছিল যদিও তেওঁ নিজকে দলিতসকলৰ প্ৰতিনিধি হিচাপে যোগ্য বুলি বিবেচনা কৰিছিল।<ref>[http://books.google.com/books?id=WcLJ3aK-ZSkC&pg=PT354 100 Most Influential People of All Times] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130608030343/http://books.google.com/books?id=WcLJ3aK-ZSkC&pg=PT354 |date=2013-06-08 }}. p. 354.</ref> গান্ধী আৰু আম্বেদকাৰৰ মাজত মতবিৰোধ প্ৰায়েই হৈ থাকিছিল, কাৰণ আম্বেদকাৰে দলিতসকলক হিন্দু সম্প্ৰদায়ৰ বাহিৰলৈ নিব বিচাৰিছিল। আনহাৰে গান্ধীয়ে অস্পৃশ্যতাকে দূৰ কৰি হিন্দুত্বক শক্তিশালী কৰিবলৈ বিচাৰিছিল। আম্বেদকাৰে গান্ধীৰ আন্দোলন অত্যন্ত ধীৰ গতিৰ বুলি অভিযোগ কৰিছিল, আনহাতে হিন্দু ৰক্ষণশীলসকলে গান্ধীয়ে শাস্ত্ৰৰ বাণী অৱজ্ঞা কৰি হিন্দু ধৰ্মৰ বিপথে যোৱা বুলি অভিযোগ কৰিছিল। ৰামচন্দ্ৰ গুহই ২০১২ চনত মন্তব্য দিয়ে যে "আদৰ্শবাদীসকলে এই পুৰণি শত্ৰুতাক এতিয়াও কঢ়িয়াই লৈ ফুৰিছে আৰু ইয়াৰ বাবেই বৰ্তমানৰ আম্বেদকাৰৰ অনুগামী ৰাজনৈতিক নেতাসকলে গান্ধীক খলনায়কলৈ ৰূপান্তৰ কৰিছে" ({{Lang|en|"Ideologues have carried these old rivalries into the present, with the demonization of Gandhi now common among politicians who presume to speak in Ambedkar’s name."}})।<ref>Ramachandra Guha, "The Other Liberal Light" [http://www.tnr.com/article/books-and-arts/magazine/104203/the-other-liberal-light The New Republic June 22, 2012]</ref> ৰামচন্দ্ৰ গুহৰ মতে গান্ধী আৰু আম্বেদকাৰৰ কৰ্মই পৰিপূৰকৰ কাম কৰিছিল। গান্ধীয়ে প্ৰায়েই আম্বেদকাৰৰ প্ৰশংসা কৰিছিল। ১৯৩৪ চনৰ গ্ৰীষ্মকালত গান্ধীৰ জীৱনৰ ওপৰত তিনিটাকৈ আক্ৰমণ হৈছিল।<ref name="Pyarelal1956">Pyarelal, (1956).</ref><ref name="JonesRyan2007">Jones & Ryan (2007). [http://books.google.com/books?id=hZET2sSUVsgC&pg=PA160 p. 160].</ref> ===কংগ্ৰেছ ৰাজনীতি=== ১৯৩৪ চনত গান্ধীয়ে কংগ্ৰেছৰ সদস্যপদ ইস্তাফা দিয়ে। মোহনদাস গান্ধী কংগ্ৰেছৰ দলীয় নীতিৰ বিৰোধী হৈ এই ইস্তাফা দিয়া নাছিল। তেওঁ বিশ্বাস কৰিছিল যে তেখেতে অৱসৰ ল'লে কংগ্ৰেছৰ সদস্যৰ সংখ্যা বাঢ়িব, কাৰণ তেখেতৰ নীতিয়ে বহুতকে কংগ্ৰেছৰপৰা আঁতৰত ৰাখিছিল। এইসকলৰ ভিতৰত কমিউনিষ্ট, সমাজবাদী (socialist), ট্ৰেড-ইউনিয়ন, ধৰ্মীয় গোড়া সংস্থান, আৰু ব্যৱসায়ীসকল আছিল। তেখেতে এইসকল আহি নিজৰ বক্তব্য কংগ্ৰেছৰ মঞ্চতে দাঙি ধৰাটো বিচাৰিছিল। 'ৰাজ' ব্যৱস্থাত অংশ লোৱাৰ বাবে সাময়িক অনুমোদন জনোৱা কংগ্ৰেছ দলে 'ৰাজ'ৰ অনুমোদনৰ বাবে তেখেতকো হেঁচা দিয়াটো গান্ধীয়ে বিচৰা নাছিল।{{sfn|Gandhi|1990|p=246}} জৱাহৰলাল নেহৰুৰ সভাপতিত্বত ১৯৩৬ চনত লক্ষ্ণৌত অনুষ্ঠিত কংগ্ৰেছ অধিবেশনত গান্ধীয়ে আকৌ সক্ৰিয় ৰাজনীতিত অংশ গ্ৰহণ কৰে। ভাৰতৰ ৰাজনৈতিক ভৱিষ্যতৰ বাবে গুণা-গঁথা কৰি থকাৰ সলনি গান্ধীয়ে পূৰ্ণ স্বাধীনতাৰ বাবে কাৰ্য্যসূচী লোৱাৰ পোষকতা কৰিছিল, কিন্তু তেখেতে কংগ্ৰেছে সমাজবাদক নিজৰ লক্ষ্য হিচাপে গ্ৰহণ কৰাত আপত্তি কৰা নাছিল। ১৯৩৮ চনত কংগ্ৰেছৰ সভাপতিৰ পদত অধিষ্ঠিত হোৱা [[সুভাষ চন্দ্ৰ বসু]]ৰ লগত গান্ধীৰ মতানৈক্য ঘটিছিল। সুভাষ বসুৱে অহিংস প্ৰতিবাদৰ নীতিত বিশ্বাস ৰখা নাছিল।<ref>Ghose, Sankar (1992). Jawaharlal Nehru, A Biography, [http://books.google.com/books?id=MUeyUhVGIDMC&pg=PA137&dq&hl=en#v=onepage&q=&f=false p. 137]. Allied Publishers Limited.</ref> মহাত্মা গান্ধীয়ে সমৰ্থন নকৰিলেও সুভাষ চন্দ্ৰ বসু দ্বিতীয় বাৰৰ বাবেও কংগ্ৰেছৰ সভাপতি নিৰ্বাচিত হয়। মহাত্মা গান্ধীৰ সমৰ্থিত প্ৰাৰ্থী [[পট্টভি সীতাৰামায়া]] সুভাষ বসুৰ হাতত পৰাজিত হয়। কিন্তু গান্ধীৰ নীতি অমান্য কৰাৰ বাবে কংগ্ৰেছ দলৰ নেতাসকলে সুভাষ বসুৰ বিৰোধিতা কৰি সদস্য পদৰপৰা ইস্তাফা দিয়ে। এই প্ৰতিবাদৰ ফলস্বৰূপে সুভাষ চন্দ্ৰ বসুৱে পদত্যাগ কৰে।{{sfn|Gandhi|1990|pp=277–281}}<ref name="Sarkar2006">Sarkar, (2006).</ref> পট্টভি সীতাৰামায়াৰ পৰাজয় গান্ধীয়ে নিজৰ পৰাজয় বুলি উল্লেখ কৰে।<ref>{{cite web|last=Dash|first=Siddhartha|title=Orissa Review|url=http://orissa.gov.in/e-magazine/Orissareview/jan2005/englishPdf/Gandhi_subhas.pdf|accessdate=12 April 2012}}</ref> ===দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধ আৰু ভাৰত ত্যাগ আন্দোলন=== {{Main|ভাৰত ত্যাগ আন্দোলন}} [[File:Gandhi and Nehru in 1946.jpg|thumb|গান্ধী আৰু নেহৰু, ১৯৪২ চনত]] ১৯৩৯ চনত আৰম্ভ হোৱা [[দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধ]]ত মহাত্মা গান্ধীয়ে ব্ৰিটিছৰ প্ৰতি প্ৰথমে "অহিংস নৈতিক সমৰ্থন" আগবঢ়াইছিল। কিন্তু কংগ্ৰেছৰ অন্যান্য নেতাসকলে ব্ৰিটিছসকলে নিজাববীয়াকৈ ভাৰতকো বিশ্বযুদ্ধৰ অংশীদাৰ কৰাত আপত্তি কৰিছিল। কাৰণ ব্ৰিটিছে ভাৰতৰ প্ৰতিনিধিৰ মতামত অবিহনেই ভাৰতক বিশ্বযুদ্ধৰ অংশীদাৰ কৰিছিল। ইয়াৰ প্ৰতিবাদত সকলো কংগ্ৰেছ নেতাই বিধায়িনী সদস্য পদৰপৰা ইস্তাফা দিয়ে।{{sfn|Gandhi|1990|pp=283–286}} দীঘলীয়া মন্থনৰ পাছত গান্ধীয়ে ঘোষণা কৰে যে ভাৰত এই যুদ্ধৰ অংশীদাৰ হ'ব নোৱাৰে, কাৰণ জাতীয় স্বাধীনতা অক্ষুণ্ণ ৰখাৰ বাবে হোৱা এই বিশ্বযুদ্ধত লিপ্ত ইংলেণ্ডে ভাৰতৰ স্বাধীনতাৰ দাবী মানি লোৱা নাই। যুদ্ধ আগবঢ়াৰ লগে লগে গান্ধীয়ে স্বাধীনতাৰ দাবীও প্ৰবল কৰি তোলে আৰু ব্ৰিটিছে "ভাৰত ত্যাগ" কৰিব লাগিব বুলি গোৱালিয়া পুখুৰী মৈদানত অনুষ্ঠিত এখন সভাত ঘোষণা কৰে। [[ভাৰত ত্যাগ আন্দোলন]] কংগ্ৰেছ দল আৰু মহাত্মা গান্ধীৰ চূড়ান্ত আন্দোলন আছিল য'ত ভাৰতৰপৰা ব্ৰিটিছক সম্পূৰ্ণৰূপে খেদি পঠিওৱাৰ আহ্বান জনোৱা হৈছিল।{{sfn|Gandhi|1990|p=309}} কংগ্ৰেছ দলৰ বাহিৰত আৰু ভিতৰতো গান্ধীয়ে যুদ্ধৰ প্ৰতি লোৱা স্থিতিক বহুতে সমালোচনা কৰিছিল। কিছু সংখ্যকে বিশ্বাস কৰিছিল যে [[নাজী জাৰ্মানী]]ৰ বিৰূদ্ধে ব্ৰিটিছক সমৰ্থন নিদিয়াটো নৈতিকভাৱে উচিত নাছিল। আন কিছুমানে আকৌ বিশ্বযুদ্ধত ব্ৰিটিছক সমৰ্থন নিদিয়াৰ ক্ষেত্ৰত গান্ধীয়ে শক্তিশালী আৰু নিৰ্দিষ্ট মনোভাৱ প্ৰকাশ কৰা নাছিল বুলি আপত্তি কৰিছিল। আনফালে ইংলেণ্ডে এই নাজীবাদৰ বিৰুদ্ধে যুদ্ধত অৱতীৰ্ণ হোৱাৰ সময়তে ভাৰতৰ স্বাধীনতাৰ দাবী প্ৰত্যাখান কৰিছিল। এনে অৱস্থাতে ভাৰত ত্যাগ আন্দোলন তীব্ৰ হৈ উঠে, বহুতো লোকক গ্ৰপ্তাৰ কৰা হয় আৰু ঠায়ে ঠায়ে হিংসাত্মক কাৰ্যকলাপ সংঘটিত হয়।{{sfn|Gandhi|1990|p=318}} ১৯৪২ চনত গান্ধীয়ে অহিংস আন্দোলনৰ পোষকতা কৰিও মন্তব্য দিয়ে যে টুকুৰা-টুকুৰভাৱে সংঘটিত হিংসাত্মক কাৰ্যকলাপে আন্দোলনটোক স্থবিৰ কৰি নোতোলে, প্ৰকৃত অৰাজকতাতকৈ ব্ৰিটিছ প্ৰশাসনে সৃষ্টি কৰা 'নিয়মাধীন অৰাজকতা' ({{Lang|en|ordered anarchy}}) বেছি ভয়াবহ। ({{Lang|en|"ordered anarchy" of "the present system of administration" was "worse than real anarchy."}})<ref>{{cite book |title=The Mahatma and mother India: essays on Gandhiʼs non-violence and nationalism |last=Brock |first=Peter |year=1983 |publisher=[[Navajivan Publishing House]] |page=34 |url=http://books.google.com/books?id=vRduAAAAMAAJ&q=%22anarchy+to+the+present+system+of+administration+because+this+ordered+anarchy+is+worse+than+real+anarchy%22&dq=%22anarchy+to+the+present+system+of+administration+because+this+ordered+anarchy+is+worse+than+real+anarchy%22&hl=en&sa=X&ei=tZTsT_u2KMLdqgGVoKDqBQ&ved=0CEAQ6AEwAw}}</ref><ref>{{cite book |title=Mahatma Gandhi and Jawaharlal Nehru: a historic partnership |last=Limaye |first=Madhu |authorlink1=Madhu Limaye |isbn=8170185475 |publisher=B. R. Publishing Corporation |year=1990 |page=11 |url=http://books.google.com/books?id=WVIwAQAAIAAJ&q=%22anarchy+to+the+present+system+of+administration+because+this+ordered+anarchy+is+worse+than+real+anarchy%22&dq=%22anarchy+to+the+present+system+of+administration+because+this+ordered+anarchy+is+worse+than+real+anarchy%22&hl=en&sa=X&ei=tZTsT_u2KMLdqgGVoKDqBQ&ved=0CEUQ6AEwBA}}</ref> ইয়াৰ পাছতেই গান্ধীয়ে সকলো কংগ্ৰছকৰ্মী আৰু ভাৰতীয়ক পূৰ্ণ স্বাধীনতাৰ দাবীত অহিংস পন্থা অৱলম্বন কৰি 'কৰো য়া মৰো' নীতিৰে আগবাঢ়িবলৈ আহ্বান জনায়।<ref>{{cite book|author=Wilhelm von Pochhammer|title=India's Road to Nationhood: A Political History of the Subcontinent|url=http://books.google.com/books?id=mHLB4m75pisC&pg=PA469|year=2005|publisher=Allied Publishers|page=469}}</ref> [[File:Gandhi Jinnah 1944.jpg|thumb|মহাত্মা গান্ধী আৰু [[মহম্মদ আলি জিন্না]], বোম্বে, ১৯৪৪]] ১৯৪২ চনৰ ৯ আগষ্টত গান্ধী সমন্বিতে কংগ্ৰছৰ কৰ্মী সংস্থাৰ ({{lang|en|Congress Working Committee}}) সকলো সদস্যকে গ্ৰেপ্তাৰ কৰা হয়। [[পুনে|পুনা]]ৰ [[আগা খান মহল]] গান্ধীক ২ বছৰৰ বাবে বন্দী কৰি ৰখা হয়। এই বন্দীকালতেই গান্ধীৰ ৫০ বছৰৰ সচিব [[মহাদেৱ দেশাই]]ৰ মৃত্যু হয়। বন্দী দশাৰ ১৮ মাহ পাছত ১৯৪৪ চনৰ ২২ ফেব্ৰুৱাৰীত মহাত্মা গান্ধীৰ পত্নী [[কস্তুৰবা গান্ধী]]ৰো মৃত্যু হয়। ইয়াৰ ছমাহ পাছত গান্ধীয়ে [[মেলেৰিয়া]] জ্বৰত ভোগে। বিশ্বযুদ্ধ শেষ হোৱাৰ আগেয়েই ১৯৪৪ চনৰ ৬ মেত স্বাস্থ্যজনিত কাৰণত তেখেতক মুক্ত কৰি দিয়া হয়। ব্ৰিটিছ ৰাজে কাৰাবন্দী হৈ থকা কালতে গান্ধীৰ মৃত্যু হোৱাটো বিচৰা নাছিল। জেলৰপৰা ওলাই গান্ধীয়ে ভাৰতৰ ৰাজনীতিত এক ডাঙৰ পৰিৱৰ্তন দেখিবলৈ পায়। কিছু বছৰৰ আগলৈ প্ৰভাৱহীন হৈ থকা [[সদৌ ভাৰত মুছলীম লীগ]] এক শক্তিশালী ৰাজনৈতিক হিচাপে পৰিগণিত হয়<ref name="Lapping1989">Lapping, (1989).</ref>; লগতে মুছলীয় লীগৰ নেতা [[মহম্মদ আলি জিন্না]]ই তোলা '[[পাকিস্তান]]ৰ দাবী' ভাৰতৰ ৰাজনীতিৰ এক কেন্দ্ৰবিন্দু হৈ পৰে। ১৯৪৪ চনত মুম্বাইত গান্ধীয়ে জিন্নাৰ সৈতে আলোচনা কৰে, কিন্তু জিন্নাই গান্ধীয়ে জনোৱা আহ্বান আওকাণ কৰে কাৰণ আলোচনাত স্বাধীন পাকিস্তানৰ দাবী আলোচনা কৰা হোৱা নাছিল। মুছলিম সংখ্যাগৰিষ্ঠ প্ৰদেশ সমূহে গঠিত হ'বলৈ যোৱা ভাৰতৰ অংশ হোৱাৰ পৰা আঁতৰি থকাৰ অধিকাৰ পোৱাটো জিন্নাই বিচাৰিছিল।<ref>{{cite news|title=Gandhi, Jinnah Meet First Time Since '44; Disagree on Pakistan, but Will Push Peace|url=http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=F30A1EFA3F58147B93C5A9178ED85F438485F9|accessdate=25 March 2012|newspaper=[[The New York Times]]|date=7 May 1947}}{{subscription needed}}</ref><ref>{{cite news|last=Jalil|first=Azizul|title=When Gandhi met Jinnah|url=http://www.thedailystar.net/magazine/2006/11/04/history.htm|accessdate=25 March 2012|newspaper=[[The Daily Star (Bangladesh){{!}}The Daily Star]]|year=1944|archiveurl=http://archive.is/Wnw51|archivedate=22 February 2013}}</ref> কংগ্ৰেছৰ নেতাসকল জেলত বন্দী হৈ থকাৰ সময়ত অন্যান্য দলসমূহে বিশ্বযুদ্ধৰ প্ৰতি সমৰ্থন আগবঢ়ায় আৰু অধিক সংগঠিত হয়। ক্ষুদ্ৰ ৰাজনৈতিক নেতাসকলে কংগ্ৰেছ নেতাসকলৰ অনুপস্থিতিত মুখ্য ভূমিকা লৈছিল যদিও সমগ্ৰ পৰিস্থিতৰ নিয়ন্ত্ৰণ কৰাৰ ক্ষমতা তেওঁলোকৰ নাছিল।<ref name="BhattacharyaStudies2001">{{cite book|last1=Bhattacharya|first1=Sanjoy|title=Propaganda and information in Eastern India, 1939-45: a necessary weapon of war|url=http://books.google.com/books?id=M2GI26jditsC&pg=PA33|year=2001|publisher=Psychology Press|isbn=978-0-7007-1406-3|page=33}}</ref> বিশ্বযুদ্ধৰ পাছতেই ইংৰাজে চৰকাৰে ভাৰতৰ শাসনভাৰ ভাৰতীয়লৈ হস্তান্তৰিত কৰাৰ সপক্ষে মত দিয়ে। ইয়াৰ ভিত্তিত গান্ধীয়ে সংগ্ৰাম সমাপ্ত হোৱাৰ কথা ঘোষণা কৰে। কংগ্ৰেছৰ নেতা সমন্বিতে প্ৰায় ১,০০,০০০ ৰাজনৈতিক বন্দীক মুকলি কৰি দিয়া হয়।<ref name=autogenerated2>{{cite book|author=S. S. Shashi|title=Encyclopaedia Indica: India, Pakistan, Bangladesh|url=http://books.google.com/books?id=Wv0vAQAAIAAJ|accessdate=28 February 2012|year=1996|publisher=Anmol Publications|isbn=978-81-7041-859-7|page=13}}</ref> ===দেশ বিভাজন আৰু স্বাধীনতা, ১৯৪৭=== {{See also|ভাৰত বিভাজন}} দেশ বিভাজনৰ নীতিৰ প্ৰতি মহাত্মা গান্ধীয়ে বিৰোধিতা কৰিছিল কাৰণ ই তেখেতে বিচৰা ধৰ্মীয় অখণ্ডতাৰ দৰ্শনৰ বিপৰীত আছিল।<ref>Reprinted in The Essential Gandhi: An Anthology of His Writings on His Life, Work, and Ideas, Louis Fischer, ed., 2002 (reprint edition) pp. 106–108.</ref> মহাত্মা গান্ধী আৰু ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছে ব্ৰিটিছৰ ভাৰত ত্যাগৰ বাবে দাবী তুলি আন্দোলন কৰা কালতে মুছলীম লীগে ১৯৪৩ চনত ভাৰতবৰ্ষক দ্বিখণ্ডিত কৰি ভাৰত ত্যাগ কৰাৰ বাবে দাবী তোলে।<ref>{{cite web |last = Keen |first = Shirin |title = The Partition of India |publisher = Emory University |date = Spring, 1998 |url = http://www.english.emory.edu/Bahri/Part.html |access-date = 2012-10-02 |archivedate = 2011-09-02 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20110902112115/http://www.english.emory.edu/Bahri/Part.html |deadurl = yes }}</ref> মহাত্মা গান্ধীয়ে মধ্যৱৰ্তী পথ এটা সৃষ্টি কৰি কংগ্ৰেছ আৰু মুছলীম লীগক সংঘবদ্ধ হৈ এখন সাময়িক চৰকাৰ গঠন কৰাৰ বাবে প্ৰস্তাৱ দিয়ে। চৰকাৰখনে পাছত মুছলীম সংখ্যাগৰিষ্ঠ জিলাসমূহত গণভোটৰ দ্বাৰা বিভাজন সম্পৰ্কে চূড়ান্ত সিদ্ধান্ত ল'ব।<ref name="(Mahatma)Jack1994">{{cite book|last=Gandhi|first=Mohandas Karamchand|editor=Jack, Homer A.|title=The Gandhi reader: a source book of his life and writings|accessdate=16 January 2012|date=5 January 1994|publisher=Grove Press|isbn=978-0-8021-3161-4|page=418}}</ref> জিন্নাই ১৬ আগষ্ট ১৯৪৬ চনত 'প্ৰত্যক্ষ সংগ্ৰাম দিৱস' ({{Direct Action Day}}) আহ্বান কৰি সৃষ্টি কৰা সাম্পৰ্দায়িক সংঘৰ্ষ দেখি গান্ধী বিমৰ্ষ হৈ পৰে আৰু সংঘৰ্ষ ৰোধ কৰিবলৈ ব্যক্তিগতভাৱে সংঘৰ্ষপীড়িত অঞ্চলসমূ্হ ভ্ৰমণ কৰে।<ref>{{Cite book |last = Wolpert |first = Stanley |title = Gandhi's Passion&nbsp; – The Life and Legacy of Mahatma Gandhi |publisher=Oxford University Press |url = http://www.nytimes.com/books/first/w/wolpert-gandhi.html |isbn = 0-19-513060-X}}</ref> ভাৰতীয় হিন্দু, মুছলমান আৰু খ্ৰীষ্টিয়ানসকলৰ মাজত সম্প্ৰীতি অনাৰ বাবে লগতে অস্পৃশ্যসকলক হিন্দু সমাজৰ অন্তৰ্গত কৰিবলৈ গান্ধীয়ে অহোপুৰুষাৰ্থ কৰিছিল।<ref name="Tønnesson">{{cite web |last = Tønnesson |first = Øyvind |title = Mahatma Gandhi, the Missing Laureate |publisher=Nobelprize.org |date = 1 December 1999 |url = http://nobelprize.org/nobel_prizes/peace/articles/gandhi/ |accessdate=16 January 2012}}</ref> ১৯৪৭ চনৰ ১৪ আৰু ১৫ আগষ্টত 'ভাৰতীয় স্বাধীনতা আইন' প্ৰনয়ন কৰা হয়। ইয়াৰ লগে লগে সীমান্ত অঞ্চলৰ ১-১.২ কোটি জনসাধাৰণ এফালৰপৰা আনফাললৈ প্ৰব্ৰজন কৰে। ইয়াৰ লগতে সংঘটিত হোৱা হিন্দু, মুছলমান আৰু শিখ ধৰ্মাৱলম্বী মানুহৰ মাজত হোৱা সাম্প্ৰদায়িক সংঘৰ্ষত প্ৰায় আধা নিযুত লোকৰ প্ৰাণহানি হয়।<ref name="MetcalfMetcalf2006">{{cite book|last1=Metcalf|first1=Barbara Daly|last2=Metcalf|first2=Thomas R.|title=A concise history of modern India|url=http://books.google.com/books?id=iuESgYNYPl0C|2006|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-86362-9|pages=221–222}}</ref> নৰৱেৰ খ্যাতনামা বুৰঞ্জীবিদ [[জেন্স এৰূপ ছিপ]]ৰ ([[:en:Jens Arup Seip|Jens Arup Seip]]) মতে মহাত্মা গান্ধীৰ বুজনি, তেখেতৰ অনুগামীসকলৰ অহোপুৰুষাৰ্থ আৰু তেখেতৰ উপস্থিতি অবিহনে দেশ বিভাজনৰ পাছত হোৱা সংঘৰ্ষত মৃতকৰ সংখ্যা আৰু বৃদ্ধি পোৱাৰ সম্ভাৱনা আছিল।<ref>{{Cite news |last = Saikia |first = Bijoy Sankar |title = Why Mahatma Gandhi didn't get a Nobel Prize |newspaper = CNN IBN-Live |date = 2 October 2006 |url = http://ibnlive.in.com/news/why-mahatma-gandhi-didnt-get-a-nobel-prize/22985-3-single.html |access-date = 2 December 2012 |archivedate = 27 March 2014 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20140327102007/http://ibnlive.in.com/news/why-mahatma-gandhi-didnt-get-a-nobel-prize/22985-3-single.html |deadurl = yes }}</ref> [[ষ্টেন্‌লী ৱলপৰ্ট]]ৰ ([[:en:Stanley Wolport|Stanley Wolport]]) মতে, "মহাত্মা গান্ধীয়ে কেতিয়াও ব্ৰিটিছ শাসিত ভাৰতবৰ্ষৰ বিভাজন সমৰ্থন বা গ্ৰহণ কৰা নাছিল… কিন্তু তেওঁ বেছ পলমকৈহে ধৰিব পাৰিছিল যে তেওঁৰ নিকটতম সহকৰ্মী আৰু অনুগামীসকল আদৰ্শতকৈ ক্ষমতাৰ প্ৰতিহে বেছি লালায়িত আছিল, আৰু তেখেতৰ নিজস্ব দৰ্শনো এই ধাৰণাৰ দ্বাৰা ভ্ৰমিত আছিল যে তেখেতে নেতৃত্ব দিয়া ভাৰতৰ স্বাধীনতা সংগ্ৰাম অহিংস আছিল।" ({{Lang|en|…plan to carve up British India was never approved of or accepted by Gandhi… who realised too late that his closest comrades and disciples were more interested in power than principle, and that his own vision had long been clouded by the illusion that the struggle he led for India's freedom was a nonviolent one."}})<ref>Stanley Wolpert, Gandhi's Passion p. 7</ref> == হত্যাকাণ্ড == {{Main|মহাত্মা গান্ধীৰ হত্যাকাণ্ড}} [[চিত্ৰ:Gandhi Memorial.jpg|thumb|[[ৰাজঘাট সমাধি পৰিসৰ|ৰাজঘাট]]: মহাত্মা গান্ধীৰ সমাধি]] ১৯৪৮ চনৰ ৩০ জানুৱাৰী তাৰিখে গান্ধীক গুলিয়াই হত্যা কৰা হয়। সেই সময়ত তেওঁ [[নতুন দিল্লী]]ৰ [[বিৰলা ভৱন]]ৰ সমীপত নৈশকালীন পথসভাত অংশ লৈ আছিল। তেওঁৰ হত্যাকাৰী [[নাথুৰাম গডছে]] এজন হিন্দু মৌলবাদী আছিল আৰু তেওঁৰ চৰমপন্থী হিন্দু মহাসভাৰ সৈতে যোগাযোগ আছিল। পাকিস্তানক অৰ্থ সাহায্য দিয়াৰ প্ৰস্তাৱ দি ভাৰতক দুৰ্বল কৰাৰ কাৰণে হিন্দু মহাসভাই গান্ধীক দোষাৰোপ কৰে।<ref>R. Gandhi, Patel: A Life, p. 472.</ref> গডছে আৰু তেওঁৰ সহায়কাৰী [[নাৰায়ণ আপ্তে]]ক গান্ধীৰ হত্যাৰ কাৰণে দোষী সাব্যস্ত কৰা হয় আৰু ১৯৪৯ চনত দুয়োকে ফাঁচী দিয়া হয়। বিশ্বাস কৰা হয় যে গান্ধীৰ মুখেৰে উচ্চাৰিত শেষ উক্তিটো আছিল "হে ৰাম", আৰু সেয়ে নতুন দিল্লীৰ [[ৰাজঘাট সমাধি পৰিসৰ|ৰাজঘাটস্থিত]] গান্ধীৰ স্মৃতিসৌধত এই উক্তিটো খোদিত কৰা আছে।<ref>Vinay Lal. [http://www.sscnet.ucla.edu/southasia/History/Gandhi/HeRam_gandhi.html ‘Hey Ram’: The Politics of Gandhi’s Last Words]. Humanscape 8, no. 1 (January 2001): pp. 34–38.</ref> জৱাহৰলাল নেহৰুৱে ৰেডিঅ'যোগে জাতিক উদ্দেশ্যি দিয়া ভাষণত কৈছিল:{{cquote| "বন্ধু আৰু সহযোদ্ধাসকল, আমাৰ জীৱনৰপৰা পোহৰ হেৰাই গৈছে, আৰু এতিয়া সকলোতে অন্ধকাৰ, আৰু মই প্ৰকৃততে নাজানো আপোনালোকক কি কওঁ আৰু কেনেকৈ কওঁ। আমাৰ মৰমৰ নেতা যাক আমি বাপু বুলি মাতোঁ, আমাৰ জাতিৰ পিতা এতিয়া আৰু নাই। হয়তো মই এনেদৰে কোৱা অনুচিত, কিন্তু আমি তেখেতক আগতে যেনেদৰে দেখিছিলোঁ তেনেদৰে আৰু দেখা নাপাম, কিবা উপদেশ বা সান্ত্বনা বিচাৰি আমি আৰু তেখেতৰ ওচৰলৈ দৌৰি নাযাম, আৰু ই এক মোক্ষম আঘাত, অকল মোৰ কাৰণেই নহয় এই দেশৰ লাখ লাখ মানুহৰ কাৰণে।"<ref>[http://en.wikisource.org/wiki/The_Light_Has_Gone_Out Nehru's address on Gandhi's death]. Retrieved on [[March 15]] [[2007]].</ref> }} গান্ধীৰ ইচ্ছানুসৰি তেওঁৰ দেহভষ্মৰ কিছু অংশ [[নীল নদী]], [[ভল্গা নদী]], [[টেম্‌ছ নদী]] আদি পৃথিৱীৰ বহুকেইখন নদীত বিসৰ্জন দিয়া হয়। ==সৎ মূলনীতি == === সত্য === সত্য অনুসন্ধানৰ বৃহৎ উদ্দেশ্যত গান্ধীয়ে নিজৰ জীৱন উৎসৰ্গা কৰিছিল। তেওঁ নিজে কৰা ভুলৰপৰা শিক্ষা লৈ আৰু নিজৰ ওপৰতে পৰীক্ষা-নিৰীক্ষা চলাই সত্য অনুসন্ধানৰ প্ৰয়াস কৰিছিল। তেওঁৰ আত্মজীৱনীখনৰ নাম ''{{Lang|en|The Story of My Experiments with Truth}}'' ([[মোৰ সত্য অন্বেষণৰ কাহিনী]])।<ref name="Johnson2006">{{cite book|last=Johnson|first=Richard L.|title=Gandhi's Experiments With Truth: Essential Writings By And About Mahatma Gandhi|url=http://books.google.com/books?id=dRQcKsx-YgQC&pg=PR11|accessdate=9 May 2012|year=2006|publisher=Lexington Books|isbn=978-0-7391-1143-7|page=11}}</ref> ব্ৰুছ ৱাটছনৰ মতে গান্ধীৰ [[সত্যাগ্ৰহ]]ৰ ধাৰণাটোৰ মূল ভেঁটি আছিল বৈদিক ধাৰণাত থকা আত্মবিশ্লেষণ। জৈন আৰু বৌদ্ধ ধৰ্মৰ অহিংসা, নিৰামিষাহাৰ, জীৱহত্যা নকৰা আৰু বিশ্বশান্তিৰ ধাৰণাৰ লগতে খ্ৰীষ্টিয়ান আৰু ইছলামসকলৰ সমতা, ভ্ৰাতৃত্ব আদি ধাৰণায়ো গান্ধীৰ সত্যাগ্ৰহত স্থান পাইছিল।<ref name="Watson">{{cite journal |last1=Watson |first1=I. Bruce |year=1977 |title=Satyagraha: The Gandhian Synthesis |journal=Journal of Indian History |publisher= |volume=55|issue=1/2 |pages=325–335 |url= |doi= |ref=harv}}</ref> গান্ধীয়ে কৈছিল যে তেওঁৰ জীৱনৰ সবাতোকৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ যুদ্ধখন আছিল নিজৰ মনৰ অন্ধকাৰ, ভয় আৰু নিৰাপত্তাহীনতাক জয় কৰা। তেওঁ বিশ্বাস কৰিছিল যে ঈশ্বৰেই সত্য আৰু সত্যই ঈশ্বৰ।<ref name="Parel2006">{{cite book|author=Parel, Anthony |title=Gandhi's philosophy and the quest for harmony|url=http://books.google.com/books?id=MQhz0fW0HZUC&pg=PA195|accessdate=13 January 2012|date=10 August 2006|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-86715-3|page=195}}</ref> === অহিংসা === অহিংসাৰ ধাৰণা হিন্দু ধৰ্মীয় চিন্তাধাৰাত পুৰণি কালৰপৰা আছে আৰু বৌদ্ধ, জৈন, ইহুদি আৰু খ্ৰীষ্টিয়ান ধৰ্মীয় চিন্তাধাৰাতো ইয়াৰ নিদৰ্শন পোৱা যায়। গান্ধীয়ে তেওঁৰ জীৱনীত কৈছে: "যেতিয়া মই হতাশ হওঁ, তেতিয়া মই স্মৰণ কৰোঁ যে সমগ্ৰ ইতিহাসত সত্য আৰু ভালৰ জয় হৈ আহিছে। দুঃশাসক আৰু হত্যাকাৰীসকল কোনো সময়ত অপৰাজেয় হ'লেও অৱশেষত তেওঁলোকৰ পতন ঘটে আৰু এই কথা সদায় মনত ৰখা উচিত।" === নিৰামিষভোজন === সৰুকালত গান্ধীয়ে পৰীক্ষামূলকভাৱে মাংস খায়। ইয়াৰ কাৰণ হয়তো তেওঁৰ বংশগত কৌতূহল বা তেওঁৰ বন্ধু শেখ মেহতা। নিৰামিষভোজনৰ ধাৰণাটো হিন্দু আৰু জৈন ধৰ্মত গভীৰভাৱে বিদ্যমান আৰু সেই সময়ত [[গুজৰাট]]ৰ বেছিভাগ হিন্দু লোকেই আছিল নিৰামিষাহাৰী। গান্ধীৰ পৰিয়ালো ইয়াৰ ব্যতিক্ৰম নাছিল। [[লণ্ডন]]লৈ পঢ়িবলৈ যোৱাৰ আগত গান্ধীয়ে তেওঁৰ মাক পুতলি বাই আৰু খুড়াক বেচাৰ্জীৰ সন্মুখত প্ৰতিজ্ঞাবদ্ধ হয় যে, তেওঁ মাংস, মদ আৰু নাৰীসংগৰপৰা আঁতৰত থাকিব। তেওঁ এই প্ৰতিজ্ঞা আখৰে আখৰে পালন কৰিছিল আৰু খাদ্যাভ্যাসসম্পৰ্কে এক দৰ্শন লাভ কৰিছিল। গান্ধী পিছৰ জীৱনকালত এজন সম্পূৰ্ণ নিৰামিষাহাৰী হৈ উঠে। তেওঁ London vegetarian Societyৰ সভ্য হয় আৰু ছোছাইটিৰ পত্ৰিকা The Vegetarianত নিৰামিষভোজনৰ সম্পৰ্কে বহুকেইটা প্ৰবন্ধ লিখে। ইয়াৰ উপৰিও তেওঁ The Moral Basis of Vegetarianism নামৰ এখন গ্ৰন্থ লিখি উলিয়ায়। গান্ধীয়ে মাজে মাজে নিৰামিষভোজনৰ পক্ষে আন্দোলনতো যোগদান কৰে। লণ্ডনৰপৰা অহাৰ পাছতো গান্ধীয়ে নিৰামিষ খাবলৈ মানুহক উৎসাহিত কৰে। গান্ধীৰ মতে, নিৰামিষ আহাৰে শৰীৰৰ চাহিদা পূৰণ কৰাৰ লগতে মাছ-মাংস কিনোতে হোৱা খৰচো ৰেহাই হয়। সেই সময়ত বহুতো ভাৰতীয় নিম্নবিত্তীয় হোৱাৰ কাৰণে নিৰামিষভোজনৰ আন্দোলন তেওঁলোকৰ কাৰণে কেৱল আদৰ্শগত আন্দোলনেই নাছিল, ইয়াৰ বাস্তৱ প্ৰয়োজনো আছিল। তেওঁ অধিক ভোজনৰ বিৰোধিতা কৰিছিল আৰু অনশনক ৰাজনৈতিক প্ৰতিবাদৰ এক আহিলা হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰিছিল। তেওঁ নিজৰ দাবী পূৰণৰ কাৰণে বহু সময়ত আমৰণ অনশনৰো পণ কৰিছিল। তেওঁৰ জীৱনীত লিখা আছে যে, নিৰামিষভোজনেই আছিল তেওঁৰ ব্ৰহ্মচৰ্চাত গভীৰ মনোযোগৰ সূচনা। মুখৰ ওপৰত নিয়ন্ত্ৰণ ৰাখিব নোৱাৰিলে ব্ৰহ্মচৰ্য ব্যৰ্থ হ'ব পাৰে। === ব্ৰহ্মচৰ্য === গান্ধীৰ ১৬ বছৰ বয়সত তেওঁৰ দেউতাক ভীষণ অসুস্থ হৈ পৰে, আৰু অসুস্থ হোৱাৰ এই সময়ছোৱা গান্ধীয়ে দেউতাকৰ কাষত কটায়। এনিশা গান্ধীৰ খুড়াকে দেউতাকৰ ওচৰত থাকি গান্ধীক বিশ্ৰামৰ সুযোগ প্ৰদান কৰে। তেওঁ তেওঁৰ শোৱনিকোঠাত গৈ পত্নীৰ সৈতে প্ৰণয়ত লিপ্ত হয়। অলপ পাছতে এজন কৰ্মচাৰীয়ে গান্ধীক তেওঁৰ দেউতাকৰ মৃত্যুৰ সংবাদ জনায়। তেওঁ এই ঘটনাটোত দুগুণ লজ্জা পায় আৰু ইয়ে তেওঁক ১৬ বছৰ বয়সতে বিবাহিত হোৱা সত্ত্বেও ব্ৰহ্মচাৰী হ'বলৈ বাধ্য কৰে।<ref>{{Cite web |title=Time magazine people of the century |url=http://www.time.com/time/time100/poc/magazine/mohandas_gandhi12b.html |access-date=2012-10-26 |archivedate=2000-06-21 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20000621103733/http://www.time.com/time/time100/poc/magazine/mohandas_gandhi12b.html |deadurl=yes }}</ref> গান্ধীয়ে ব্ৰহ্মচৰ্যক ঈশ্বৰৰ সান্নিধ্য লাভ আৰু আত্মোপলব্ধিৰ পন্থা হিচাপে গ্ৰহণ কৰিছিল। গান্ধীৰ মতে ব্ৰহ্মচৰ্যৰ অৰ্থ "চিন্তা, বাক্য আৰু কৰ্মৰ নিয়ন্ত্ৰণ।" === বিশ্বাস === গান্ধী হিন্দু পৰিয়ালত জন্মগ্ৰহণ কৰিছিল আৰু তেওঁ গোটেই জীৱন হিন্দু ধৰ্ম পালন কৰে আৰু হিন্দু ধৰ্মৰ অধিকাংশ আদৰ্শই গ্ৰহণ কৰে। এজন সাধাৰণ হিন্দু হিচাপে তেওঁ সকলো ধৰ্মৰে প্ৰতি সমভাৱ ৰাখিছিল আৰু প্ৰায় সকলো ধৰ্মৰে ধৰ্মগ্ৰন্থসমূহ অধ্যয়ন কৰিছিল। তেওঁ ব্ৰহ্মত্ব সম্পৰ্কে আগ্ৰহী আছিল। হিন্দুত্ব সম্পৰ্কে তেওঁ কৈছিল: {{quote|হিন্দুত্বই মোক পূৰ্ণৰূপে তৃপ্তিদান কৰে, মোৰ সত্তাক পৰিপূৰ্ণ কৰে…। যেতিয়া মনত সংশয় জন্মে, যেতিয়া হতাশাই মোক আগুৰি ধৰে, আৰু যেতিয়া মই দিগন্তত এক বিন্দু পোহৰো দেখা নাপাওঁঁ, তেতিয়াই মই [[ভাগৱত গীতা]]ৰ ফালে চাওঁ, আৰু নিজকে শান্ত কৰাৰ কাৰণে একোটা পংক্তি বিচাৰোঁ, আৰু মই অনতিপলমে অত্যধিক কষ্টৰ মাজতো সুখ অনুভৱ কৰোঁ। মই ভাগৱত গীতাৰ শিক্ষাৰ ওচৰত কৃতজ্ঞ।}} [[চিত্ৰ:Gandhi Smriti.jpg|thumb|[[নতুন দিল্লী]]ত অৱস্থিত মহাত্মা গান্ধীৰ বাসভৱন ([[গান্ধী স্মৃতি]])]]<!--attribution required: see image description page at http://en.wikipedia.org/wiki/image:Gandhi Smriti.jpg--> গান্ধীয়ে [[গুজৰাটী ভাষা]]ত ভাগৱত গীতাৰ সম্পৰ্কে এটি ধাৰাভাষ্য লিখিছিল। গুজৰাটী পাণ্ডুলিপিটো ইংৰাজী ভাষালৈ অনুবাদ কৰে মহাদেৱ দেশায়ে। দেশায়ে ইয়াতে এটা অতিৰিক্ত পাতনি আৰু ধাৰাভাষ্য যোগ কৰে, আৰু ই গান্ধীৰ এটি ভূমিকাসহ ১৯৪৬ চনত প্ৰকাশ পায়।<ref>Desai, Mahadev. The Gospel of Selfless Action, or, The Gita According To Gandhi. (Navajivan Publishing House: Ahmedabad: First Edition 1946). Other editions: 1948, 1951, 1956.</ref><ref>A shorter edition, omitting the bulk of Desai's additional commentary, has been published as: Anasaktiyoga: The Gospel of Selfless Action. Jim Rankin, editor. The author is listed as M.K. Gandhi; Mahadev Desai, translator. (Dry Bones Press, San Francisco, 1998) ISBN 1-883938-47-3.</ref> গান্ধীয়ে বিশ্বাস কৰিছিল যে, সকলো ধৰ্মৰে মূলতে আছে সত্য আৰু প্ৰেম (কৰুণা, অহিংসা আৰু সোণালী শাসন)। তেওঁ এজন ক্লান্তিহীন সমাজ সংস্কাৰক আছিল আৰু সকলো ধৰ্মৰে ভণ্ডামি, অপকৰ্ম আৰু অন্ধবিশ্বাসৰ বিপক্ষে মাত মাতিছিল। ধৰ্ম সম্পৰ্কে মন্তব্য কৰি তেওঁ কৈছিল: {{quote|যদি খ্ৰীষ্টান ধৰ্মক নিখুঁত আৰু সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ বুলি মানি ল'ব নোৱাৰি, তেন্তে হিন্দু ধৰ্মকো নিখুঁত আৰু সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ বুলি ক'ব নোৱাৰি। হিন্দু ধৰ্মৰ ত্ৰুটিবিলাক মোৰ দৃষ্টিগোচৰ হৈছে। যদি অস্পৃশ্যতা হিন্দু ধৰ্মৰে অংশ হয়, ই এই ধৰ্মৰ এটি বেয়া অংশ। বেদবাক্যবিলাক ঈশ্বৰৰ অনুপ্ৰাণিত উক্তি বোলাৰ কাৰণ কি? যদি এইবিলাক ঈশ্বৰ অনুপ্ৰাণিত হয়, তেন্তে [[বাইবেল]] বা [[কোৰান]] কিয় নহয়? খ্ৰীষ্টান বন্ধুৱে যেনেদৰে মোক ধৰ্মান্তৰিত কৰাৰ প্ৰবল চেষ্টা কৰিছিল, ঠিক তেনেদৰে মুছলিম বন্ধুৱেও কৰিছিল। আব্দুল্লা শেঠে ইছলাম ধৰ্ম চৰ্চা কৰিবলৈ মোক প্ৰৰোচিত কৰিছিল আৰু সকলো সময়তে এই ধৰ্মৰ সৌন্দৰ্য বৰ্ণনা কৰি থাকে।<br/>যেতিয়া আমাৰ নৈতিক ভিত্তি হেৰাই যায়, তেতিয়া ধাৰ্মিক হৈ একো লাভ নাই। উদাহৰণস্বৰূপে মিছলীয়া, নিৰ্দয় আৰু আত্মসংযমহীন লোকে ঈশ্বৰ তেওঁৰ সৈতে আছে বুলি দাবী কৰিব নোৱাৰে।}} পৰৱৰ্তী সময়ত যেতিয়া গান্ধীক তেওঁ হিন্দু হয় নে নহয় বুলি সোধা গৈছিল, তেওঁ কৈছিল: {{quote|হয়, মই হিন্দু। ইয়াৰ উপৰিও মই এজন খ্ৰীষ্টান, এজন মুছলমান, এজন বৌদ্ধ আৰু এজন ইহুদী।}} == গান্ধীৰ বিভিন্ন ৰচনা == গান্ধী আছিল এজন বহুমুখী লেখক আৰু সম্পাদক। বহুবছৰ ধৰি তেওঁ গুজৰাটী, হিন্দী আৰু ইংৰাজী ভাষাত প্ৰকাশিত পত্ৰিকা হৰিজন সম্পাদনা কৰিছিল। ইয়াৰ উপৰিও তেওঁ দক্ষিণ আফ্ৰিকাত থকা সময়ত [[ইণ্ডিয়ান অপিনিয়ন]] আৰু স্বদেশত থকাকালত [[ইয়ং ইণ্ডিয়া]] নামৰ দুখন ইংৰাজী কাকত সম্পাদনা কৰিছিল। গুজৰাটী ভাষাৰ মাহেকীয়া আলোচনী নৱজীৱনৰো সম্পাদনা তেওঁ কৰিছিল। নৱজীৱন আলোচনীখন পাছলৈ হিন্দী ভাষাতো প্ৰকাশিত হ'বলৈ লয় আৰু পিছলৈ ই [[নৱজীৱন ট্ৰাষ্ট]] হয়।<ref>[http://www.lifepositive.com/Spirit/masters/mahatma-gandhi/journalist.asp Peerless Communicator] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070804022748/http://www.lifepositive.com/Spirit/masters/mahatma-gandhi/journalist.asp |date=2007-08-04 }} by V.N. Narayanan. Life Positive Plus, Oct–Dec 2002</ref> গান্ধীয়ে কাকত-আলোচনীলৈ বহুতো চিঠি-পত্ৰ লিখিছিল। প্ৰায় প্ৰতিদিনেই কোনো নহয় কোনো এখন কাকতত তেওঁৰ চিঠি প্ৰকাশ হৈছিল। গান্ধীৰ বহুকেইখন কিতাপ প্ৰকাশিত হৈছে। ইয়াৰ ভিতৰত 'The Story of My Experiments With Truth' (আত্মজীৱনী; অসমীয়া ৰূপান্তৰ: [[মোৰ সত্য অন্বেষণৰ কাহিনী]]), 'Satyagraha in South Africa', [[হিন্দ স্বৰাজ]], আৰু গুজৰাটীলৈ অনুবাদ কৰাজন ৰাস্কিনৰ "Unto This Last" উল্লেখযোগ্য।<ref name="Unto this last">{{cite book |last= Gandhi |first= M. K. |authorlink= |title= Unto this Last: A paraphrase |url= http://www.forget-me.net/en/Gandhi/untothislast.pdf |year= |publisher= Navajivan Publishing House |location= Ahmedabad |language= English; trans. from Gujarati |isbn= 81-7229-076-4 |access-date= 2012-11-08 |archivedate= 2008-05-27 |archiveurl= https://web.archive.org/web/20080527222215/http://www.forget-me.net/en/Gandhi/untothislast.pdf }}</ref> ইয়াৰ উপৰিও নিৰামিষভোজন, আহাৰ আৰু স্বাস্থ্য, ধৰ্ম, সমাজ সংস্কাৰ আদিৰ বিষয়ে তেওঁ প্ৰচুৰ লিখা-মেলা কৰিছিল। ১৯৬০ৰ দশকত ভাৰত চৰকাৰে গান্ধীৰ ৰচনাৱলী (The Collected Works of Mahatma Gandhi) প্ৰকাশ কৰে। শতাধিক খণ্ডত প্ৰকাশিত এই গ্ৰন্থখনত ৫০,০০০-তকৈ অধিক পৃষ্ঠা আছে। == গান্ধীৰ প্ৰভাৱ == গান্ধীয়ে বহুতো গুৰুত্বপূৰ্ণ নেতা আৰু ৰাজনৈতিক আন্দোলনক প্ৰভাৱিত কৰিছিল। [[মাৰ্টিন লুথাৰ কিং, অনুজ]], জেমস লছন আৰু জেমস বেভেলকে ধৰি [[আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ]]ৰ নাগৰিক অধিকাৰ আন্দোলনৰ নেতাসকলে অহিংসাৰ বিষয়ে তেওঁলোকৰ নিজৰ তত্বৰ বিকাশত গান্ধীৰ লিখনিৰ পৰা অনুপ্ৰেৰণা লয়।<ref>{{cite web|url=http://mlk-kpp01.stanford.edu/index.php/kingpapers/article/kings_trip_to_india/ |title=King's Trip to India |publisher=Mlk-kpp01.stanford.edu |access-date=24 January 2012 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090321002316/http://mlk-kpp01.stanford.edu/index.php/kingpapers/article/kings_trip_to_india/|archivedate=21 March 2009}}</ref><ref>{{cite news |author=Sidner, Sara |url=http://edition.cnn.com/2009/WORLD/asiapcf/02/17/king.anniversaryvisit/index.html |title=King moved, as father was, on trip to Gandhi's memorial |work=cnn.com Asia-Pacific |publisher=CNN |date=17 February 2009 |access-date=24 January 2012 |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120414101902/http://edition.cnn.com/2009/WORLD/asiapcf/02/17/king.anniversaryvisit/index.html |archivedate=14 April 2012 }}</ref><ref>{{cite news|author=D'Souza, Placido P. |url=http://www.sfgate.com/opinion/openforum/article/COMMEMORATING-MARTIN-LUTHER-KING-JR-Gandhi-s-2640319.php |title=Commemorating Martin Luther King Jr.: Gandhi's influence on King |work=San Francisco Chronicle |date=20 January 2003 |access-date=24 January 2012 |archivedate=18 January 2013 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130118040508/http://www.sfgate.com/opinion/openforum/article/COMMEMORATING-MARTIN-LUTHER-KING-JR-Gandhi-s-2640319.php |url-status=live }}</ref> মাৰ্টিন লুথাৰে কৈছিল "[[যীশু|যীশু খ্ৰীষ্টই]] আমাক লক্ষ্য দিছিল আৰু মহাত্মা গান্ধীয়ে কৌশল দিছিল"<ref name="Tougas2011">{{cite book|last=Tougas|first=Shelley|title=Birmingham 1963: How a Photograph Rallied Civil Rights Support|url=https://books.google.com/books?id=zzWQKHKcrOMC&pg=PT12|access-date=24 January 2012|year= 2011|publisher=Capstone Press|isbn=978-0-7565-4398-3|page=12}}</ref> আৰু তেওঁ গান্ধীক মাজে মাজে "সৰু মুগাবৰণীয়া শন্ত" ("the little brown saint") বুলি অভিহিত কৰিছিল।<ref>{{cite book|last=Cone|first=James|title=Martin & Malcolm & America: A Dream Or a Nightmare|year=1992|publisher=Orbis Books|isbn=0-88344-824-6|url-access=registration|url=https://archive.org/details/martinmalcolmame00jame}}</ref> [[বৰ্ণবৈষম্য নীতি]] বিৰোধী কৰ্মী আৰু দক্ষিণ আফ্ৰিকাৰ পূৰ্বৰ ৰাষ্ট্ৰপতি [[নেলছন মেণ্ডেলা]] গান্ধীৰ দ্বাৰা অনুপ্ৰাণিত হৈছিল।<ref name="Mandela-2000">[[Nelson Mandela]], [http://content.time.com/time/magazine/article/0,9171,993025,00.html "The Sacred Warrior: The liberator of South Africa looks at the seminal work of the liberator of India"] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131005014909/http://content.time.com/time/magazine/article/0%2C9171%2C993025%2C00.html |date=5 October 2013 }}, ''Time'', 3 January 2000</ref> আনলোকৰ ভিতৰত আছে [[খান আব্দুল গফ্ফৰ খান]],<ref>{{cite news|url=http://progressive.org/mag_amitpalabdul |title=A pacifist uncovered- Abdul Ghaffar Khan, Pakistani pacifist |author=Pal, Amitabh |work=The Progressive |date=February 2002 |access-date=24 January 2012 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120107183114/http://progressive.org/mag_amitpalabdul |archivedate=7 January 2012 }}</ref> ষ্টিভ বিকো, আৰু অং চান চ্যু কি।<ref>{{cite web |url=http://www.tribuneindia.com/2004/20040222/spectrum/book1.htm |title=An alternative Gandhi |work=The Tribune |location=India |date=22 February 2004 |access-date=12 March 2009 |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090514084050/http://www.tribuneindia.com/2004/20040222/spectrum/book1.htm |archivedate=14 May 2009 }}</ref> === গান্ধীৰ বিষয়ে কিতাপ === বহুকেইজন জীৱনীকাৰে গান্ধীৰ জীৱনী ৰচনা কৰিছে। ইয়াৰ ভিতৰত ডি. জি. টেণ্ডুলকাৰৰ ৮ খণ্ডৰ "Mahatma. Life of Mohandas Karamchand Gandhi" আৰু পিয়াৰীলাল আৰু সুশীলা নায়াৰৰ ১০ খণ্ডৰ "Mahatma Gandhi" উল্লেখযোগ্য। শুনা যায় যে বলদেৱ সিঙে তেওঁৰ গৱেষণা গ্ৰন্থ "Gandhi Behind the Mask of Divinity" লিখিবলৈ ২০ বছৰ ধৰি গান্ধীৰ মূল বক্তৃতা আৰু ৰচনাসমূহ সংগ্ৰহ কৰিছিল।<ref name="ReviewBaldevSingh">{{cite web | title=Gandhi Behind the Mask of Divinity | url=http://www.sikhspectrum.com/082004/gandhi_mask.htm | accessdate=2007-12-17 | archivedate=2007-12-28 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20071228114504/http://www.sikhspectrum.com/082004/gandhi_mask.htm | deadurl=yes }}</ref> গান্ধী সম্পৰ্কে লিখা আনসমূহ গ্ৰন্থ হ'ল- [[বাপু (গ্ৰন্থ)]], [[গান্ধী দ্য মেন]], [[গান্ধী, ফাইটাৰ ৱিদাউট আ চৰ্ড]], [[দ্য ডেথ এণ্ড আফটাৰ লাইফ অৱ মহাত্মা গান্ধী]] আদি। === গান্ধীৰ জীৱনৰ আধাৰত নিৰ্মিত চলচ্চিত্ৰ === গান্ধীৰ জীৱনৰ আধাৰত বহুতো চলচ্চিত্ৰ নিৰ্মান হৈছে। তাৰ ভিতৰত ৰিচাৰ্ড এটেনবৰ' পৰিচালিত ১৯৮২ চনৰ '[[গান্ধী (চলচ্চিত্ৰ)|গান্ধী]]' উল্লেখযোগ্য। গান্ধীৰ প্ৰাৰম্ভিক জীৱনৰ ওপৰত আধাৰিত '[[দ্য মেকিং অৱ দ্য মহাত্মা]]' (১৯৯৬) আন এখন চলচ্চিত্ৰ। ২০০৬ চনত মুক্তি লাভ কৰা হিন্দী ছবি 'লাগে ৰহো মুন্না ভাই'ত গান্ধীবাদৰ মতবাদ বা [[গান্ধীগিৰি]]ৰ ব্যৱহাৰ জনপ্ৰিয় হৈ পৰিছিল।<ref>Ghosh, Arunabha (December 23–29, 2006). "[http://www.epw.org.in/uploads/articles/10078.pdf Lage Raho Munna Bhai: Unravelling Brand Gandhigiri: Gandhi, the man, was once the message. In post-liberalisation India, 'Gandhigiri' is the message] {{webarchive |url=https://web.archive.org/web/20070701045732/http://www.epw.org.in/uploads/articles/10078.pdf |date=July 1, 2007 }}." ''Economic and Political Weekly'' '''41''' (51)</ref><ref>Sharma, Swati Gauri. "[http://www.boston.com/news/globe/editorial_opinion/oped/articles/2006/10/13/how_gandhi_got_his_mojo_back How Gandhi got his mojo back]." ''Boston Globe,'' October 13, 2006</ref><ref name="Ramachandaran">{{cite news | first=Shastri | last=Ramachandaran| url=http://www.tribuneindia.com/2006/20060923/edit.htm#4| title=Jollygood Bollywood:Munnabhai rescues Mahatma| work=tribuneindia.com|publisher=The Tribune Trust| date=23 September 2006| accessdate=2007-04-28}}</ref> ==অধিক পঢ়ক== *[[মহাত্মা গান্ধী ৰাষ্ট্ৰীয় নিয়োগ নিশ্চিত আইন, ২০০৫]] *[[মহাত্মা গান্ধীৰ অনুশীলন আৰু বিশ্বাস]] *[[মহাত্মা গান্ধীৰ প্ৰতিমূৰ্তি, ভাৰতীয় সংসদ ভৱন]] *[[মহাত্মা গান্ধীৰ হত্যাকাণ্ড]] *[[মহাত্মা গান্ধীয়ে কৰা অনশনৰ তালিকা]] *[[মহাত্মা গান্ধীৰ প্ৰতিমূৰ্তি, গান্ধী ময়দান]] *[[মহাত্মা গান্ধীৰ প্ৰতিমূৰ্তি (হিউষ্টন)]] *[[মহাত্মা গান্ধীৰ প্ৰতিমূৰ্তি (ছান ফ্ৰান্সিস্কো)]] *[[মহাত্মা গান্ধী স্মৃতি কেন্দ্ৰ, মাটালে]] *[[মহাত্মা গান্ধী (দ্ব্যৰ্থতা দূৰীকৰণ পৃষ্ঠা)]] *[[:q:মহাত্মা গান্ধী|মহাত্মা গান্ধী]] (ৱিকিউদ্ধৃতি) == তথ্য সংগ্ৰহ == {{reflist|30em}} ==প্ৰসংগ সমল== ===গ্ৰন্থৰাজী=== {{Col-begin|width=100%}} {{Col-1-of-2}} *{{cite book|last1=Bhana|first1=Surendra|last2=Vahed|first2=Goolam H.|title=The making of a political reformer: Gandhi in South Africa, 1893–1914|url=|year=2005|publisher=Manohar|isbn=978-81-7304-612-4}}<!--used--> *{{cite book|last=Bondurant|first=Joan Valérie|title=Conquest of violence: the Gandhian philosophy of conflict|url=http://books.google.com/books?id=4hcf8jPrSKYC|accessdate=7 February 2012|year=1971|publisher=University of California Press|id=GGKEY:NDWFBERN9B5}} * Brown, Judith M. "Gandhi, Mohandas Karamchand [Mahatma Gandhi] (1869–1948)", Oxford Dictionary of National Biography, Oxford University Press, 2004; online edn, Jan 2011 [http://www.oxforddnb.com/view/article/33318, accessed 25 February 2012] *{{cite book|last=Brown|first=Judith M.|title=Gandhi's Rise to Power: Indian Politics 1915-1922|url=http://books.google.com/books?id=HUo4AAAAIAAJ|accessdate=25 February 2012|date=25 October 1974|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-09873-1}}<!--used--> *{{cite book|last=Brown|first=Judith Margaret|title=Gandhi: Prisoner of Hope|url=http://books.google.com/books?id=boDAE8MLAJMC|accessdate=13 January 2012|date=23 October 1991|publisher=Yale University Press|isbn=978-0-300-05125-4}}<!--used--> *{{cite book|last1=Brown|first1=Judith M.|authorlink1=Judith M. Brown|last2=Parel|first2=Anthony|authorlink2=Anthony Parel|title=The Cambridge Companion to Gandhi|url=http://books.google.com/books?id=KLM8kMZZu-IC|accessdate=7 February 2012|date=21 February 2011|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-13345-6}} *{{cite book|last=Chadha|first=Yogesh|title=Gandhi: a life|url=http://books.google.com/books?id=vSduAAAAMAAJ|accessdate=8 February 2012|year=1997|edition=Illustrated, reprint|publisher=John Wiley|isbn=978-0-471-24378-6}}<!--used--> *{{cite book|author=Harold G. Coward|title=Indian critiques of Gandhi|url=http://books.google.com/books?id=GGGudMuE4PIC|accessdate=11 February 2012|year=2003|publisher=SUNY Press|isbn=978-0-7914-5910-2}}<!--used--> <!--*{{cite book|author=Chakrabarty, Bidyut |title=Social and political thought of Mahatma Gandhi|url=http://books.google.com/books?id=4x34We-mY40C|accessdate=13 January 2012|year=2006|publisher=Routledge|isbn=978-0-415-36096-8}}--> *{{cite book|author=Desai, Mahadev Haribhai |title=Day-to-day with Gandhi: secretary's diary|url=http://books.google.com/books?id=iDQKAQAAIAAJ|accessdate=16 January 2012|publisher=Sarva Seva Sangh Prakashan|chapter=Preface|chapterurl=http://www.wikilivres.ca/wiki/Day_to_Day_with_Gandhi/Volume_1/Preface|archiveurl=http://www.wikilivres.ca/wiki/Day_to_Day_with_Gandhi|archivedate=3 June 2007|others=Hemantkumar Nilkanth (translation)|year=1930}}<!--used--> *{{cite book|last=Easwaran|first=Eknath|authorlink=Eknath Easwaran|title=Gandhi, the man: the story of his transformation|url=http://books.google.com/books?id=v_hpUlMRjWsC|accessdate=8 February 2012|date=1 August 1997|publisher=Nilgiri Press|isbn=978-0-915132-96-6}} *{{cite book|last=Fischer|first=Louis|authorlink=Louis Fischer|title=The life of Mahatma Gandhi|url=|date=4 August 1997|publisher=HarperCollins|isbn=978-0-00-638887-6}} *{{cite book|last=Gandhi|first= Rajmohan |authorlink=Rajmohan Gandhi|title=Gandhi: the man, his people, and the empire|url=http://books.google.co.in/books?id=FauJL7LKXmkC|accessdate=7 February 2012|year=2006|publisher=University of California Press|isbn=978-0-520-25570-8}}<!--used--> *{{cite book|last=Gangrade|first=K.D.|title=Moral Lessons From Gandhi S Autobiography And Other Essays|url=http://books.google.com/books?id=UODB6R_LmWsC|accessdate=11 January 2012|date=1 January 2004|publisher=Concept Publishing Company|isbn=978-81-8069-084-6|chapter=Role of Shanti Sainiks in the Global Race for Armaments}}<!--used--> *{{cite book|last=Hardiman|first=David|title=Gandhi in his time and ours: the global legacy of his ideas|url=http://books.google.com/books?id=UWYV5qYZ3-oC|accessdate=8 February 2012|year=2003|publisher=C. Hurst & Co.|isbn=978-1-85065-711-8}}<!--used--> *{{cite book|last=Hatt|first=Christine|title=Mahatma Gandhi|url=http://books.google.com/books?id=f6vvy-J7vhcC|accessdate=26 February 2012|date=12 April 2002|publisher=Evans Brothers|isbn=978-0-237-52308-4}}<!--used--> *{{cite book|author=Herman, Arthur|title=Gandhi and Churchill: the epic rivalry that destroyed an empire and forged our age|url=http://books.google.com/books?id=tquxD6dk914C|accessdate=11 February 2012|year=2008|publisher=Random House Digital, Inc.|isbn=978-0-553-80463-8}}<!--used--> *{{cite book|last=Jai|first=Janak Raj|title=Commissions and Omissions by Indian Prime Ministers: 1947-1980|url=http://books.google.com/books?id=5Wrc1K0uJTgC|accessdate=26 February 2012|year=1996|publisher=Regency Publications|isbn=978-81-86030-23-3}}<!--used--> *{{cite book|author1=Jones, Constance |author2=Ryan, James D. |title=Encyclopedia of Hinduism|url=http://books.google.com/books?id=hZET2sSUVsgC|accessdate=13 January 2012|date=28 February 2007|publisher=Infobase Publishing|isbn=978-0-8160-5458-9|pages=160}}<!--used--> *{{cite book|last=Kumar|first=Shanti|title=Gandhi meets primetime: globalization and nationalism in Indian television|url=http://books.google.com/books?id=abPsWgqrmMMC&pg=PA170|accessdate=14 January 2012|year=2006|publisher=University of Illinois Press|isbn=978-0-252-07244-4|page=170}}<!--used--> {{Col-2-of-2}} *{{cite book|author=Lapping, Brian |title=End of empire|url=http://books.google.com/books?id=xBsiAQAAIAAJ|accessdate=16 January 2012|date=1 January 1989|publisher=Paladin|isbn=978-0-586-08870-8}}<!--used--> *{{cite book|last=Lelyveld|first=Joseph|authorlink=Joseph Lelyveld|title=Great soul: Mahatma Gandhi and his struggle with India|url=|date=29 March 2011|publisher=Random House Digital, Inc.|isbn=978-0-307-26958-4}} *{{cite book|last=Majmudar|first=Uma|title=Gandhi's pilgrimage of faith: from darkness to light|url=http://books.google.com/books?id=xM4paHEq5oQC|accessdate=12 January 2012|year=2005|publisher=SUNY Press|isbn=978-0-7914-6405-2}}<!--used--> *{{cite book|last=Miller|first=Jake C.|title=Prophets of a just society|url=http://books.google.com/books?id=uiBNJWqtiVcC|accessdate=12 January 2012|year=2002|publisher=Nova Publishers|isbn=978-1-59033-068-5}}<!--used--> *{{cite book|last=Nayyar|first=Pyarelal|title=Mahatma Gandhi—the last phase, Vol 1|url=http://books.google.com/books?id=E8wBAAAAMAAJ|authorlink=Pyarelal Nayyar|accessdate=16 January 2012|year=1956|publisher=Navajivan Publishing House|isbn=0-85283-112-9}}<!--used--> *{{cite book|last=Pāṇḍeya|first=Viśva Mohana|title=Historiography of India's partition: an analysis of imperialist writings|url=http://books.google.co.in/books?id=Vu2lu-ZI-vQC|accessdate=8 February 2012|date=1 January 2003|publisher=Atlantic Publishers & Dist|isbn=978-81-269-0314-6}} *{{cite book|last=Parekh|first=Bhikhu C.|title=Gandhi: a very short introduction|accessdate=17 January 2012|publisher=Oxford University Press|url= http://books.google.co.in/books?id=0chB4q7XeHcC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false |isbn=978-0-19-285457-5|pages=6–9|year=2001}}<!--used--> *{{cite book|last1=Pilisuk|first1=Marc|last2=Nagler|first2=Michael N.|title=Peace Movements Worldwide: Players and practices in resistance to war|url=http://books.google.co.in/books?id=GTJV2UcZVHcC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false|accessdate=21 January 2012|year=2011|publisher=ABC-CLIO|isbn=978-0-313-36482-2}}<!--used--> *{{cite book|last1=Rudolph|first1=Susanne Hoeber|last2=Rudolph|first2=Lloyd I.|title=Gandhi, the traditional roots of charisma|url=http://books.google.com/books?id=JsPYNLAU9KYC&pg=PA48|accessdate=12 January 2012|date=15 April 1983|publisher=University of Chicago Press|isbn=978-0-226-73136-0|page=48}}<!--used--> *{{cite book|last=Rühe|first=Peter|title=Gandhi|url=|date=5 October 2004|publisher=Phaidon|isbn=978-0-7148-4459-6}} *{{cite book|last=Schouten|first=Jan Peter|title=Jesus as guru: the image of Christ among Hindus and Christians in India|url=http://books.google.com/books?id=pIoKdTH7KPsC|accessdate=18 February 2012|date=30 September 2008|publisher=Rodopi|isbn=978-90-420-2443-4}}<!--used--> *{{cite book|last=Sharp|first=Gene|title=Gandhi as a political strategist: with essays on ethics and politics|url=|year=1979|publisher=P. Sargent Publishers|isbn=978-0-87558-090-6}} *{{cite book|last=Shashi|first=S. S.|title=Encyclopaedia Indica: India, Pakistan, Bangladesh|year=1996|publisher=Anmol Publications|isbn=978-81-7041-859-7}}<!--used--> *{{cite book|last=Sofri|first=Gianni|title=Gandhi and India: a century in focus|url=|year=1999|publisher=Windrush Press|isbn=978-1-900624-12-1}} *{{cite book|last=Sorokin|first=Pitirim Aleksandrovich|title=The ways and power of love: types, factors, and techniques of moral transformation|url=http://books.google.com/books?id=DGCleCxTkbIC|accessdate=12 January 2012|date=March 2002|publisher=Templeton Foundation Press|isbn=978-1-890151-86-7|page=169}}<!--used--> *{{cite book|last=Tendulkar|first=D. G.|title=Mahatma; life of Mohandas Karamchand Gandhi|url=http://books.google.com/books?id=LHJuAAAAMAAJ|year=1951|publisher=Ministry of Information and Broadcasting, Government of India|location=Delhi|ref=harv}}<!--used--> *{{cite book|last=Thacker|first=Dhirubhai|editor=Amaresh Datta|title=The Encyclopaedia Of Indian Literature (Volume Two) (Devraj To Jyoti)|url=http://books.google.com/books?id=zB4n3MVozbUC&pg=PA1345|accessdate=14 January 2012|date=1 January 2006|publisher=Sahitya Akademi|isbn=978-81-260-1194-0|pages=1345|chapter="Gandhi, Mohandas Karamchand" (entry)}}<!--used--> *{{cite book|last=Elst|first=Koenraad|title=Gandhi and Godse - A review and a critique|url=|year=2001|publisher=Les Belles Lettres|location=Delhi|ref=harv|isbn=81-85990-71-9}} *{{cite book|author1=Todd, Anne M. |title=Mohandas Gandhi |url=http://books.google.com/books?id=svxDMQZ7fakC|year=2004|publisher=Infobase Publishing|isbn=978-0-7910-7864-8}}; short biography for children {{Col-end}} ===প্ৰাথমিক উৎস=== *{{cite book|last=Andrews|first=C. F.|title=Mahatma Gandhi's Ideas Including Selections from His Writings|url=http://books.google.com/books?id=3EAV6JhQmgkC|year=2008|publisher=Pierides Press|isbn=978-1-4437-3309-0|chapter=VII – The Teaching of Ahimsa|origyear=1930}} *{{cite book|last=|first=|editor=Dalton, Dennis |title=Mahatma Gandhi: selected political writings|url=http://books.google.com/books?id=afqmUWX5yeoC|year=1996|publisher=Hackett Publishing|isbn=978-0-87220-330-3}} * {{cite book|last=|first=|editor=Duncan, Ronald|title=Selected Writings of Mahatma Gandhi|url=http://www.questia.com/PM.qst?a=o&d=54615149|date=May 2011|publisher=Literary Licensing, LLC|isbn=978-1-258-00907-6|access-date=2012-10-02|archivedate=2009-03-17|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090317012750/http://www.questia.com/PM.qst?a=o&d=54615149}} *{{cite book|last1=Gandhi|first1=M. K.|last2=Fischer|first2=Louis|editor=Louis Fischer|title=The essential Gandhi: an anthology of his writings on his life, work and ideas|year=2002|publisher=Vintage Books|isbn=978-1-4000-3050-7}} *{{cite book|last=Gandhi|first=Mohandas Karamchand|title=Satyagraha in South Africa|year=1928|publisher=Navajivan Publishing House|location=Ahmedabad|format=paperback|edition=1|language=Gujarati|quote=Translated by Valji G. Desai}} Free online access at [http://wikilivres.ca/wiki/Satyagraha_in_South_Africa Wikilivres.ca (1/e)]. Pdfs from [http://www.gandhiserve.org/cwmg/VOL034.PDF Gandhiserve (3/e)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130121014232/http://www.gandhiserve.org/cwmg/VOL034.PDF |date=2013-01-21 }} & [http://arvindguptatoys.com/arvindgupta/gandhisouthafrica.pdf Yann Forget (hosted by Arvind Gupta) (1/e)]. *{{cite book|last=Gandhi |first=Mohandas Karamchand|title=The collected works of Mahatma Gandhi|year=1994|publisher=Publications Division, Ministry of Information and Broadcasting, Govt. of India|isbn=978-81-230-0239-2}} (100 volumes). Free [http://www.gandhiserve.org/cwmg/cwmg.html online access] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080509143405/http://www.gandhiserve.org/cwmg/cwmg.html |date=2008-05-09 }} from Gandhiserve. *{{cite book|last = Gandhi|first = Mohandas Karamchand |title = [[The Story of My Experiments with Truth|An Autobiography or The Story of My Experiments With Truth]]|publisher=Navajivan Publishing House|location=Ahmedabad|edition=2|pages= | year = 1940|isbn = 0-8070-5909-9}} Also available at [[wikisource:An Autobiography or The Story of my Experiments with Truth|Wikisource]]. *{{cite journal |last1=Gandhi |first1=Mohandas Karamchand|year=1928 |title=[http://www.saadigitalarchive.org/item/20111212-545 Drain Inspector's Report] |journal=The United States of India |volume=5 |issue=6,7,8 |pages=3–4}} *{{cite book|editor=Jack, Homer A.|title=The Gandhi reader: a source book of his life and writings|url=http://books.google.com/books?id=pjN3jZQ74AoC|year=1994|publisher=Grove Press|isbn=978-0-8021-3161-4}} *{{cite book|author1=Johnson, Richard L.|author2=Gandhi, M. K.|title=Gandhi's experiments with truth: essential writings by and about Mahatma Gandhi|url=http://books.google.com/books?id=dRQcKsx-YgQC|year=2006|publisher=Lexington Books|isbn=978-0-7391-1143-7}}<!--used--> *{{cite book|editor=Parel, Anthony J. |title=Gandhi: 'Hind Swaraj' and Other Writings Centenary Edition|url=http://books.google.com/books?id=oc47gUOPZfcC|year=2009|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-14602-9}} ===ৱেবছাইট=== *{{cite web |last = Keen |first = Shirin |title = The Partition of India |publisher = Emory University |date = Spring, 1998 |url = http://www.english.emory.edu/Bahri/Part.html |accessdate = 16 January 2012 |archivedate = 2 September 2011 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20110902112115/http://www.english.emory.edu/Bahri/Part.html |deadurl = yes }} *{{cite web |last = Sannuti |first = Arun |title = Mohandas K. Gandhi (1869–1948) – Vegetarianism: The Road to Satyagraha |publisher=International Vegetarian Union (IVU) |url = http://www.ivu.org/history/gandhi/road.html|date=6 April 2010 |accessdate=12 January 2012}} *{{cite web |url=http://www.polity.org.za/article/mbeki-mahatma-gandhi-satyagraha-100th-anniversary-01102006-2006-10-01|title=Mbeki: Mahatma Gandhi Satyagraha 100th Anniversary (01/10/2006) |last=Smith|first=Colleen|date=1 October 2006 |work=Speeches|publisher=http://www.polity.org.za |accessdate=20 January 2012}} *{{cite web |url=http://www.bapu.sughosh.in/ |title=Bapu: Complete Life of Bapu |last=Sughosh |first=India |date=2 October 2010 |work=Life History |publisher=http://www.bapu.sughosh.in |accessdate=15 August 2012 |archivedate=3 September 2012 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120903233946/http://bapu.sughosh.in/ |deadurl=yes }} ===গৱেষণাপত্ৰৰ প্ৰবন্ধ=== *{{cite journal |last1=Cribb |first1=R. B. |year=1985|month=August |title=The Early Political Philosophy of M. K. Gandhi, 1869-1893 |journal=Asian Profile |publisher= |volume=13 |issue=4 |pages=353–360}} *{{cite journal|title=Champaran and Gandhi: Planters, Peasants and Gandhian Politics by Jacques Pouchepadass (Review)|first=David|last=Hardiman|journal=Journal of the Royal Asiatic Society|volume=11|issue=1|date=April 2001|pages=99–101|jstor=25188108}} *{{cite journal |last1=Khan |first1=Yasmin |year=2011 |month=January |title=Performing Peace: Gandhi's assassination as a critical moment in the consolidation of the Nehruvian state |journal=Modern Asian Studies |volume=45 |issue=1 |pages=57–80 |url=http://journals.cambridge.org/abstract_S0026749X10000223 |doi=10.1017/S0026749X10000223 |format=abstract |accessdate=21 January 2012 |issn=0026-749X }}{{Dead link|date=July 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} *{{cite journal |last1=Mohanty |first1=Rekha |year=2011 |title=From Satya to Sadbhavna |journal=Orissa Review |issue=January 2011 |pages=45–49 |url=http://orissa.gov.in/e-magazine/Orissareview/2011/Jan/engpdf/january.pdf#page=58 |accessdate=23 February 2012}} *{{cite journal |last1=Murali |first1=Atlury |year=January 1985 |title=Non-Cooperation in Andhra in 1920–22: Nationalist Intelligentsia and the Mobilization of Peasantry |journal=Indian Historical Review |publisher=|volume=12 |issue=1/2 |pages=188–217 |issn= 0376-9836 |ref=harv }} *{{cite journal |last1=Norvell |first1=Lyn |year=1997 |title=Gandhi and the Indian Women's Movement |journal=British Library Journal |volume=23 |issue=1 |pages=12–27 |issn=0305-5167}} *{{cite journal |last1=Prashad |first1=Ganesh |year=1966|month=September |title=Whiggism in India|journal=[[Political Science Quarterly]] |volume=81 |issue=3|pages= 412–431 |jstor=2147642}} *{{Cite journal|title=Power, Hegemony and Politics: Leadership Struggle in Congress in the 1930s|last=Sarkar|first=Jayabrata|journal=Modern Asian Studies|date=18 April 2006|volume=40|issue=2|pages=333–370|doi=10.1017/S0026749X0600179X|ref=harv}} *{{cite journal |last1=Sarma |first1=Bina Kumari |year=January 1994 |title=Gandhian Movement and Women's Awakening in Orissa |journal=Indian Historical Review |volume=21 |issue=1/2 |pages=78–79|issn= 0376-9836}} *{{Cite journal|title=On the Origins of Gandhi's Political Methodology: The Heritage of Kathiawad and Gujarat|last=Spodek|first=Howard|journal=The Journal of Asian Studies|volume=30|issue=2|date=February 1971|pages=361–372|jstor=2942919}} ===বাতৰি=== *{{Cite news|last =Ferrell|first =David|title =A Little Serenity in a City of Madness|newspaper =Los Angeles Times|pages =B 2|date =27 September 2001|url =http://pqasb.pqarchiver.com/latimes/access/82514621.html?FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Sep+27%2C+2001&author=DAVID+FERRELL&pub=Los+Angeles+Times&edition=&startpage=B.2&desc=Surroundings%3A+Lake+Shrine%3B+%27A+Little+Serenity+in+a+City+of+Madness%27%3B+Meditation+Gardens+in+Pacific+Palisades+Are+a+Place+to+Walk%2C+Think+and+Pray|format =Abstract|accessdate =14 January 2012|archivedate =24 July 2012|archiveurl =https://web.archive.org/web/20120724125815/http://pqasb.pqarchiver.com/latimes/access/82514621.html?FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Sep+27%2C+2001&author=DAVID+FERRELL&pub=Los+Angeles+Times&edition=&startpage=B.2&desc=Surroundings%3A+Lake+Shrine%3B+%27A+Little+Serenity+in+a+City+of+Madness%27%3B+Meditation+Gardens+in+Pacific+Palisades+Are+a+Place+to+Walk%2C+Think+and+Pray|deadurl =yes}} *{{cite news |title=Gandhi's ashes to rest at sea, not in a museum |author=Ramesh, Randeep|url=http://www.guardian.co.uk/world/2008/jan/16/india.international |newspaper=[[The Guardian]] |date=16 January 2008 |accessdate=14 January 2012 |location=London}} *{{cite news |url=http://online.wsj.com/article/SB10001424052748703529004576160371482469358.html |title=Among the Hagiographers (A book review of "[[Great Soul: Mahatma Gandhi and His Struggle With India]]" by [[Joseph Lelyveld]]) |author=Roberts, Andrew|authorlink=Andrew Roberts (historian) |date=26 March 2011 |work=BookShelf |publisher=Wall Street Journal |accessdate=14 January 2012}} *{{cite news|author=Unattributed|title=Of all faiths and races, together they shed their silent tears|url=http://news.google.com/newspapers?id=4cU-AAAAIBAJ&sjid=nkwMAAAAIBAJ&pg=2964%2C2759742|accessdate=19 January 2012|newspaper=[[The Indian Express]]|date=31 January 1948|page=5 (top centre)}} *{{cite news|author=Unattributed|title=Over a million get last darshan|url=http://news.google.com/newspapers?id=4cU-AAAAIBAJ&sjid=nkwMAAAAIBAJ&pg=2273%2C2717510|page=1 (bottom left)|accessdate=19 January 2012|newspaper=[[The Indian Express]]|date=1 February 1948}} ==বাহ্যিক সংযোগ== {{commonscat|Mohandas K. Gandhi|মোহনদাস কৰমচান্দ গান্ধী}} * {{Britannica|225216}} * {{DMOZ|Society/History/By_Region/Asia/South_Asia/Personalities/Gandhi%2C_Mohandas_Karamchand%2C_Mahatma/}} * [https://web.archive.org/web/20160701151650/http://www.dli.ernet.in/handle/2015/502501%3Bjsessionid%3DD74A55AB7FEF2464BAE33254D74FFA03 Gandhi's correspondence with the Indian government 1942–1944]<!-- site is undergoing upgrades, hence the downtime for the official link --> * [https://www.gandhiheritageportal.org/ About Mahatma Gandhi] * [http://www.gandhiashramsabarmati.org/ Gandhi Ashram at Sabarmati] * [http://www.gandhi-manibhavan.org/ Mani Bhavan Gandhi Sangrahalaya Gandhi Museum & Library] * {{Gutenberg author |id=Gandhi,+Mahatma | name=Mahatma Gandhi}}<!--See also a single book at {{Gutenberg author |id=Gandhi,+M.+K.}}--> * {{Internet Archive author |sname=Gandhi}} * {{Librivox author |id=622}} {{মহাত্মা গান্ধী}} {{ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলন}} {{Authority control}} [[শ্ৰেণী:মহাত্মা গান্ধী|*]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ স্বাধীনতা সংগ্ৰামী]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় ৰাজনীতিবিদ]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় সাহিত্যিক]] [[শ্ৰেণী:দাৰ্শনিক]] [[শ্ৰেণী:গুজৰাটৰ ব্যক্তি]] 2jqavsfz4tsabtw0sdef7yuwu37u7af 514486 514467 2025-06-03T03:58:20Z Kandarpajit Kallol 6257 /* বাহ্যিক সংযোগ */ 514486 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = মোহনদাস কৰমচান্দ গান্ধী | image = Portrait Gandhi.jpg | caption = ১৯৪০ চনৰ মহাত্মা গান্ধী | other_names = মহাত্মা গান্ধী, জাতিৰ পিতা, বাপু | birth_date = {{Birth date|df=yes|1869|10|2}} | birth_place = পোৰবন্দৰ, [[গুজৰাট]] | death_date = {{Death date and age|df=yes|1948|1|30|1869|10|2}} | death_place = [[নতুন দিল্লী]], [[ভাৰত]] | death_cause = [[মহাত্মা গান্ধীৰ হত্যাকাণ্ড|হত্যা]] | nationality = [[ভাৰত|ভাৰতীয়]] | known_for = [[ভাৰতীয় স্বাধীনতা আন্দোলন]] | education = [[ইউনিভাৰ্চিটি কলেজ, লণ্ডন]] | party = [[ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছ]] | religion = [[হিন্দু ধৰ্ম]] | spouse = [[কস্তুৰবা গান্ধী]] | relatives = [[গান্ধী পৰিয়াল]] | children = [[হৰিলাল গান্ধী|হৰিলাল]], [[মণিলাল গান্ধী|মণিলাল]], [[ৰামদাস গান্ধী|ৰামদাস]], [[দেৱদাস গান্ধী|দেৱদাস]] | signature =Gandhi_signature.svg }} '''মোহনদাস কৰমচান্দ গান্ধী''' ({{lang-gu|મોહનદાસ કરમચંદ ગાંધી}}; {{lang-en|Mohandas Karamchand Gandhi}}; ২ অক্টোবৰ, ১৮৬৯ – ৩০ জানুৱাৰী, ১৯৪৮) [[ব্ৰিটিছ ভাৰত]]ৰ স্বাধীনতা আন্দোলনৰ গুৰি ধৰোঁতা এজন মুখ্য পথপ্ৰদৰ্শক নেতা আছিল। অহিংস নীতিৰে পৰিচালিত [[সত্যাগ্ৰহ]]ৰ পথ প্ৰদৰ্শক গান্ধীৰ নেতৃত্বত পৰিচালিত হৈ ভাৰতে স্বাধীনতা লাভ কৰে। তেখেতৰ অহিংস নীতিৰ এই পন্থাৰ আধাৰত পৰৱৰ্তীকালত পৃথিবীৰ বিভিন্ন স্থানত বিভিন্ন গণ-অধিকাৰ আন্দোলনৰ জন্ম হয়।<ref>Gandhi, "The Momentous Issue", Young India, 10 November 1921, in Collected Works of Mahatma Gandhi, electronic edition,[http://www.gandhiserve.org/cwmg/VOL025.PDF vol. 25] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120312001658/http://www.gandhiserve.org/cwmg/VOL025.PDF |date=2012-03-12 }}, pp. 76–8; and letter to P. Kodanda Rao, 10 September 1935, in Collected Works of Mahatma Gandhi, electronic edition,[http://www.gandhiserve.org/cwmg/VOL067.PDF vol. 67], p. 400, where he stated: "... I found that even civil disobedience failed to convey the full meaning of the struggle. I therefore adopted the phrase civil resistance."</ref> তেখেতক সাধাৰণতে '''মহাত্মা''' ([[ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰ|ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰে]] প্ৰদান কৰা সন্মানসূচক 'মহান আত্মা')<ref>an honorific first applied to him by[[Rabindranath Tagore]]). {{Cite document|title=The Mahatma and the Poet|last=Bhattacharya|first=Sabyasachi|publisher=National Book Trust, India|place=New Delhi|year=1997|page=1|ref=harv}}</ref> নামেৰেও জনা যায়। ভাৰতীয়সকলে তেখেতক '''জাতিৰ পিতা'''ৰ মৰ্যাদা দিয়ে আৰু সেয়ে '''বাপু''' বুলি সম্বোধন কৰে। তেখেতৰ জন্মদিন ২ অক্টোবৰ দিনটো ভাৰতত [[গান্ধী জয়ন্তী]] আৰু বিশ্বজুৰি [[আন্তৰ্জাতিক অহিংসা দিৱস]] হিচাপে পালন কৰা হয়। গান্ধীয়ে [[দক্ষিণ আফ্ৰিকা]]ত উকিল হৈ থকাৰ সময়তে তাত থকা প্ৰবাসী ভাৰতীয়সকলৰ বাবে সম অধিকাৰ বিচাৰি প্ৰথম অহিংস অসহযোগৰ প্ৰয়োগ কৰে। ১৯১৫ চনত ভাৰতলৈ ঘূৰি আহি তেখেতে চৰকাৰৰ উচ্চ খাজনাৰ দৰ আৰু বৈষম্যবাদী নীতিৰ প্ৰতিবাদ কৰিবলৈ খেতিয়ক আৰু বনুৱাসকলক সংগঠিত কৰা আৰম্ভ কৰে। ১৯২১ চনত [[ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছ]]ৰ নেতা হিচাবে তেখেতে দৰিদ্ৰতা নিবাৰণ, নাৰীৰ সম অধিকাৰ, অস্পৃশ্যতা বৰ্জন, আৰ্থিক স্বাৱলম্বিতা গঢ়ি তোলা আদিৰ দাবীত, বিশেষকৈ [[স্বৰাজ]] অৰ্থাৎ ভাৰতৰ বিদেশী শাসনৰ পৰা মুক্ত কৰা ইত্যাদি দাবীৰে দেশজোৰা গণ আন্দোলনৰ সূচনা কৰে। ১৯৩০ চনত ব্ৰিটিছ শাসকে ভাৰতীয়সকলৰ ওপৰত জাপি দিয়া নিমখ কৰৰ প্ৰতিবাদত তেখেতে ৪০০ কিলোমিটাৰ পদযাত্ৰা কৰি গৈ দাণ্ডি নামে স্থানত [[দাণ্ডী যাত্ৰা]] নিমখ তৈয়াৰ কৰি ব্ৰিটিছ আইন উলংঘা কৰা কাৰ্য বিশেষভাৱে উল্লেখযোগ্য। ১৯৪২ চনত ইংৰাজক ভাৰত ত্যাগ কৰি গুচি যাবলৈ দাবী কৰি তেখেতে [[ভাৰত ত্যাগ আন্দোলন]] আৰম্ভ কৰে। আন্দোলনৰ বাবে তেখেতে ভাৰত আৰু [[দক্ষিণ আফ্ৰিকা]]তো কেইবাবাৰো কাৰাবন্দী হ'ব লগা হৈছিল। গান্ধীয়ে সকলো ক্ষেত্ৰতে সত্য আৰু অহিংসাৰ ব্যৱহাৰত গুৰুত্ব দিছিল আৰু আনকো তেনে কৰিবলৈ উদ্গণি দিছিল। [[সাবৰমতী আশ্ৰম]]ত অত্যন্ত সাধাৰণভাৱে থকা গান্ধীয়ে হাতেকটা সূতাৰে তৈয়াৰী আঁঠুৰ ওপৰলৈকে পৰা এখন [[ধুতি|চুৰিয়া]] পিন্ধিছিল আৰু শৰীৰ ঢাকিবলৈ এখন [[খাদী|খদ্দৰৰ]] কাপোৰ ব্যৱহাৰ কৰিছিল। নিজেও তেখেতে প্ৰতিদিনেই যঁতৰত সূতা কাটিছিল। নিৰামিষাহাৰী গান্ধীয়ে প্ৰায়েই শৰীৰ আৰু আত্মাৰ শুদ্ধিৰ বাবে আৰু কেতিয়াবা প্ৰতিবাদৰ বাবে [[মহাত্মা গান্ধীয়ে কৰা অনশনৰ তালিকা|অনশন]] কৰিছিল। == জীৱনৰ প্ৰথমছোৱা == [[File:Birth place of Mahatma Gandhi.jpg|thumb|পোৰবন্দৰৰ কীৰ্তি মন্দিৰ, গান্ধীৰ জন্মস্থান]] [[File:Mohandas K Gandhi, age 7.jpg|thumb|মহাত্মা গান্ধীৰ বিষয়ে এতিয়ালৈ আৱিষ্কৃত প্ৰথম আলোকচিত্ৰ, ৭ বছৰ বয়সত, চন: ১৮৭৬]] মোহনদাস কৰমচান্দ গান্ধীৰ<ref>Gandhi means "grocer" in Gujarati (L. R. Gala, Popular Combined Dictionary, English-English-Gujarati & Gujarati-Gujarati-English, Navneet), or "perfumer" in Hindi (Bhargava's Standard Illustrated Dictionary Hindi-English).</ref> জন্ম হৈছিল ১৮৬৯ চনৰ অক্টোবৰ মাহৰ ২ তাৰিখে, [[গুজৰাট]]ৰ [[পোৰবন্দৰ]] (বৰ্তমান [[কীৰ্তি মন্দিৰ]]) নামে স্থানত। [[হিন্দু ধৰ্ম|হিন্দু ধৰ্মাৱলম্বী]] [[মোধ]] সম্প্ৰদায়ৰ, পিতাক [[কৰমচান্দ উত্তমচান্দ গান্ধী|কৰমচান্দ গান্ধীয়ে]] (১৮২২ - ১৮৮৫) পোৰবন্দৰ ৰাজ্যৰ এজন [[দেৱান]] হিচাবে কাথিৱাৰ এজেন্সি নামে ব্ৰিটিছ প্ৰশাসনীয় বিভাগত কাম কৰিছিল।<ref name=fischer1954>{{Cite document|title=Gandhi:His life and message for the world|last= Fischer|first= Louis|year= 1954|publisher=Mentor|ref= harv}}</ref> বৈষ্ণব ধৰ্মাৱলম্বী মাতৃ পুতলীবাই আছিল কৰমচান্দ গান্ধীৰ চতুৰ্থা স্ত্ৰী, এখেতৰ আগৰ কেইগৰাকীৰ সন্তান জন্মৰ সময়ত মৃত্যু ঘটিছিল। [[জৈন ধৰ্ম]]ৰ পৰিবেশত এগৰাকী ধাৰ্মিক মাতৃৰ সান্নিধ্যত ডাঙৰ-দীঘল হোৱা গান্ধীৰ জীৱনত ভবিষ্যতলৈ গভীৰ প্ৰভাব পেলায়। সহজ-সৰল জীৱন যাপন, নিৰামিষ আহাৰ, ব্ৰত আৰু অনশন, পাৰস্পৰিক সহনশীলতা আদি পাছলৈ তেখেতৰ জীৱনৰ অভিন্ন অংগ হৈ পৰে।<ref>{{cite web |last = Sannuti |first = Arun |title = Vegetarianism: The Road to Satyagraha |publisher=International Vegetarian Union (IVU) |url = http://www.ivu.org/history/gandhi/road.html}}</ref> [[চিত্ৰ:Gandhi and Kasturbhai 1902.jpg|thumb|গান্ধী আৰু তেওঁৰ স্ত্ৰী [[কস্তুৰবা গান্ধী|কস্তুৰবা]] (১৯০২)]] ১৮৮৩ চনত ১৩ বছৰ বয়সত মহাত্মা গান্ধীয়ে পিতৃ-মাতৃৰ পছন্দ অনুসৰি [[কস্তুৰবা গান্ধী|কস্তুৰবা মাখাঞ্জীৰ]] (কস্তুৰবাই নামেও পৰিচিত আছিল) লগত বিবাহ-পাশত আবদ্ধ হয়। তেওঁলোকৰ চাৰি গৰাকী পুত্ৰ সন্তান ক্ৰমে: [[হৰিলাল গান্ধী]] (জন্ম ১৮৮৮), [[মণিলাল গান্ধী]] (জন্ম ১৮৯২), [[ৰামদাস গান্ধী]] (জন্ম ১৮৯৭) আৰু [[দেৱদাস গান্ধী]] (জন্ম ১৯০০)। মহাত্মা গান্ধীয়ে শৈশৱত পোৰবন্দৰ আৰু ৰাজকোটত পঢ়া-শুনা কৰিছিল। ছাত্ৰ হিচাপে তেওঁ মধ্যমীয়া আছিল। গুজৰাটৰ ভৱনগৰৰ ছামালদাস কলেজৰ পৰা মহাত্মা গান্ধীয়ে সাধাৰণভাৱে মেট্ৰিক পৰীক্ষাত উত্তীৰ্ণ হয়। কলেজত অধ্যয়নকালত তেওঁৰ পৰিবাৰৰ ইচ্ছা আছিল তেখেতে বেৰিষ্টাৰীৰ বাবে পঢ়ক। ১৮ বছৰ বয়সত ১৮৮৮ চনৰ ৪ ছেপ্টেম্বৰ তাৰিখে বেৰিষ্টাৰি পঢ়াৰ বাবে মহাত্মা গান্ধী [[লণ্ডন]]ৰ ইউনিভাৰ্ছিটি কলেজলৈ যায়। লণ্ডনত পঢ়াৰ সময়ছোৱাত গান্ধীৰ জীৱন যাপন আছিল ছাত্ৰকালতে মাকক দিয়া শপত বাক্যৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত। এগৰাকী জৈন সন্ন্যাসী বেচাৰ্জীৰ সম্মুখত তেওঁ মাকৰ আগত শপত লৈছিল যে তেওঁ মাংস, মদ আৰু উচ্ছৃঙ্খলতা ত্যাগ কৰাৰ লগতে হিন্দু নৈতিক উপদেশ পালন কৰি জীৱন যাপন কৰিব। অৱশ্যে তেওঁ ইংৰাজৰ কিছুমান আদৱ-কায়দা পৰীক্ষামূলকভাৱে গ্ৰহণ কৰিছিল, যেনে নাচৰ শিক্ষা। কিন্তু তেওঁৰ ভাৰাঘৰৰ মালিকনীয়ে দিয়া ভেড়াৰ মাংস আৰু বন্ধাকবি তেওঁ খোৱা নাছিল। লণ্ডনত অৱস্থিত অতি কম সংখ্যক নিৰামিষ ভোজনালয়তে তেওঁ দৈনিক আহাৰ গ্ৰহণ কৰিছিল। মাকক দিয়া শপত বাক্যৰ উপৰিও নিৰামিষ ভোজনৰ উপকাৰিতা সম্বন্ধে তেওঁ পঢ়া-শুনাও কৰে আৰু একান্ত আগ্ৰহী হৈয়েই নিৰামিষাহাৰী হয়। তেখেতে নিৰামিষভোজী সংঘত যোগ দিয়ে আৰু কাৰ্যকৰী কমিটিৰ সদস্যও নিৰ্বাচিত হয়, লগতে এই সংস্থাৰ এটা স্থানীয় শাখাও প্ৰচলন কৰে। তেখেতৰ এই অভিজ্ঞতা পৰৱৰ্তী জীৱনৰ সাংগঠনিক কাম-কাজৰ সহায়ক হয়। নিৰামিষভোজী বহুতো সদস্য থিওছ'ফিকেল ছ'ছাইটি (Theosophical Society)-ৰো সদস্য আছিল। এই ছ'ছাইটি গঠিত হৈছিল ১৮৭৫ চনত; সৰ্বজনীন ভ্ৰাতৃত্বৰ উদ্দেশ্যে ইয়াক গঠন কৰা হৈছিল। ইয়াত ধৰ্ম শিক্ষা হিচাপে বৌদ্ধ আৰু হিন্দু ব্ৰাহ্মণ্য দসাহিত্য পঢ়ুওৱা হৈছিল। ইয়াতেই গান্ধীয়ে [[ভাগৱত গীতা]] অধ্যয়ন কৰিবলৈ অনুপ্ৰেৰণা পাইছিল। ইয়াৰ আগলৈকে ধৰ্মৰ কাৰণে গান্ধীয়ে বিশেষ উৎসাহ অনুভৱ কৰা নাছিল যদিও এই সময়তে তেওঁ হিন্দু, খ্ৰীষ্টান, বৌদ্ধ, ইছলামসহ অন্যান্য ধৰ্ম সম্পৰ্কে আৰু বিভিন্ন ৰীতি-নীতি সম্পৰ্কে অধ্যয়ন কৰে। ১৮৯১ চনৰ জুন মাহত গান্ধীয়ে ওকালতি কৰাৰ অনুমতি পায় আৰু ভাৰতলৈ উভতি আহে। স্বগৃহলৈ উভতি আহি তেখেতে জানিব পাৰে যে ইতিমধ্যে মাকৰ মৃত্যু হৈছে আৰু বিদেশত থকা কালত তেখেতক এই কথা জানিবলৈ দিয়া হোৱা নাছিল।<ref name="Brown1991">Brown, (1991).</ref> [[মুম্বাই|বোম্বাইত]] তেখেতে ওকালতি আৰম্ভ কৰে। কিন্তু তেখেতৰ ওকালতি পেছা ভালকৈ আগবঢ়া নাছিল, কাৰণ আদালতত কথা ক'বলৈ তেখেতে অসুবিধা পাইছিল। সেয়ে তেওঁ ৰাজকোটলৈ উভতি আহে আৰু 'আৰ্জি লেখক' হিচাপে কাম কৰিবলৈ লয়। কিন্তু এক ইংৰাজ বিষয়াৰ লগত হোৱা মতানৈক্যৰ ফলস্বৰূপে এই কামো তেখেতে বন্ধ কৰিবলগীয়াত পৰে।<ref name="Tendulkar1951">Tendulkar (1951).</ref><ref name="Brown1991"/> ১৮৯৩ চনত তেখেতে 'দাদা আব্দুল্লা এণ্ড কো.' নামৰ দক্ষিণ আফ্ৰিকাৰ ব্ৰিটিছ উপনিবেশ নাটালত অৱস্থিত এক ভাৰতীয় কোম্পানীৰ লগত এবছৰীয়া চুক্তিত স্বাক্ষৰ কৰে আৰু আৰু দক্ষিণ আফ্ৰিকালৈ যায়।<ref name="Tendulkar1951"/> <!-- [[File:Young Gandhi.jpg|upright|thumb|A young Gandhi, [[circa|c.]] 1876]] Mohandas Karamchand Gandhi<ref>Gandhi means "grocer" in Gujarati (L. R. Gala, Popular Combined Dictionary, English-English-Gujarati & Gujarati-Gujarati-English, Navneet), or "perfumer" in Hindi (Bhargava's Standard Illustrated Dictionary Hindi-English).</ref> was born on 2 October 1869 in[[Porbandar]], a coastal town which was then part of the [[Bombay Presidency]], [[British Raj|British India]]. He was born in his ancestral home, now known as [[Kirti Mandir, Porbandar|Kirti Mandir]], Porbandar. His father, Karamchand Gandhi (1822–1885), who belonged to the [[Hindu]] [[Modh]]community, served as the [[Diwan (title)|diwan]] (a high official) of [[Porbandar|Porbander state]], a small [[princely state]] in the [[Kathiawar Agency]] of [[British Raj|British India]].<ref name=fischer1954>{{Cite document|title=Gandhi:His life and message for the world|last= Fischer|first= Louis|year= 1954|publisher=Mentor|ref= harv}}</ref> His grandfather was Uttamchand Gandhi, fondly called Utta Gandhi. His mother, Putlibai, who came from the Hindu [[Pranami]] [[Vaishnava]]community, was Karamchand's fourth wife, the first three wives having apparently died in childbirth.<ref name=tendulkar/> Growing up with a devout mother and the [[Jainism|Jain]] traditions of the region, the young Mohandas absorbed early the influences that would play an important role in his adult life; these included compassion for sentient beings, vegetarianism, fasting for self-purification, and mutual tolerance among individuals of different creeds.<ref>{{cite web |last = Sannuti |first = Arun |title = Vegetarianism: The Road to Satyagraha |publisher=International Vegetarian Union (IVU) |url = http://www.ivu.org/history/gandhi/road.html}}</ref> --> == দক্ষিণ আফ্ৰিকাৰ গণঅধিকাৰ আন্দোলন (১৮৯৩-১৯১৪) == [[চিত্ৰ:Gandhi South-Africa.jpg|thumb|১৮৯৫ চনত [[দক্ষিণ আফ্ৰিকা|দক্ষিণ আফ্ৰিকাত]] গান্ধী]] দক্ষিণ আফ্ৰিকাত গান্ধীৰ জীৱনৰ নাটকীয় পৰিৱৰ্তন হয়। ইয়াতেই তেওঁ ভাৰতীয় তথা কৃষ্ণাঙ্গসকলৰ প্ৰতি [[বৰ্ণবৈষম্য নীতি|সাধাৰণভাৱে প্ৰচলিত বৈষম্যৰ]] চিকাৰ হয়। এদিনাখন [[ডাৰবান]]ৰ আদালতৰ মেজিষ্ট্ৰেটে তেখেতক পাগুৰি খুলিবলৈ আদেশ দিয়ে। গান্ধীয়ে সেই আদেশ অমান্য কৰি আদালত কক্ষৰপৰা বাহিৰ হৈ আহে। পিটাৰ মেৰিজবাৰ্গ ভ্ৰমণকালত প্ৰথম শ্ৰেণীৰ টিকট থকা সত্বেও তেখেতক ৰেলৰ প্ৰথম শ্ৰেণীৰ দবা এটাৰ পৰা তৃতীয় শ্ৰেণীলৈ স্থানান্তৰ কৰা হয়। ষ্টেজকোচত ভ্ৰমণৰ সময়ত এগৰাকী পৰিচালকে গান্ধীক প্ৰহাৰ কৰে, কাৰণ তেখেতে এজন ইউৰোপীয় যাত্ৰীক সুবিধা কৰি দিবলৈ ফুটবোৰ্ডত থিয় হৈ যাবলৈ অমান্তি হৈছিল। যাত্ৰাপথত কেবাবাৰো এনে বৈষম্যৰ মুখামুখি হোৱাৰ উপৰিও কেইবাখনো হোটেলতো গান্ধীক থাকিবলৈ দিয়া হোৱা নাছিল। এই ঘটনাৱলীয়ে গান্ধীৰ পাছৰ পৰ্যায়ৰ সামাজিক কাৰ্যকলাপৰ দিশ নিৰ্ণয় কৰে। ভাৰতীয়সকলে সততে সন্মুখীন হোৱা বৰ্ণভেদ, কুসংস্কাৰ আৰু অবিচাৰ দেখি গান্ধীয়ে জনগণৰ মৰ্য্যদা আৰু সামাজিক অৱস্থান সম্পৰ্কে সচেতন হয়। দক্ষিণ আফ্ৰিকাত ভাৰতীয়সকলৰ ভোটাধিকাৰ নাছিল। এই অধিকাৰ আদায়ৰ বিল উত্থাপনৰ বাবে জনজাগৰণ সংগঠিত কৰি তেওঁ আৰু কিছুদিন দক্ষিণ আফ্ৰিকাতে থাকে। বিলখনৰ উদ্দেশ্য সিদ্ধি নহ'লেও এই আন্দোলনে সেই দেশৰ ভাৰতীয়সকলক নিজৰ অধিকাৰ সম্বন্ধে সচেতন কৰি তুলিছিল। ১৮৯৪ চনত গান্ধীয়ে [[নাটাল ইণ্ডিয়ান কংগ্ৰেছ]] প্ৰতিষ্ঠা কৰে। এই সংগঠনে সেই স্থানৰ ভাৰতীয়সকলক ৰাজনৈতিকভাৱে সংঘবদ্ধ কৰে। ১৮৯৭ চনৰ জানুৱাৰী মাহত এক সংক্ষিপ্ত ভ্ৰমণ সম্পন্ন কৰি ভাৰতলৈ উভতি অহাৰ পথত শ্বেতাঙ্গসকলৰ এটা গোটে গান্ধীক প্ৰাণে মৰাৰ চেষ্টা কৰে। গান্ধীয়ে এই গোটৰ বিৰুদ্ধে কোনো অভিযোগ দিয়া নাছিল। কাৰণ, এজনৰ ব্যক্তিগত ভুলৰ বাবে সমগ্ৰ দলৰ বিৰুদ্ধে প্ৰতিশোধ লোৱাটোক তেওঁ সমৰ্থন নকৰিছিল। ১৯০৬ চনত ট্ৰান্সভাল চৰকাৰে উপনিবেশখনৰ ভাৰতীয়সকলক প্ৰবন্ধনত বাধ্য কৰাবৰ বাবে এখন আইন পাছ কৰে। ১১ ছেপ্টেম্বৰত [[জোহান্সবাৰ্গ]]ত সংঘটিত এক গণ প্ৰতিৰোধত গান্ধীয়ে সকলোকে এই আইন বৰ্জন কৰাৰ বাবে আহ্বান কৰে। তেওঁ কৈছিল, আইন নমনাৰ কাৰণে তেওঁলোকৰ ওপৰত যি অত্যাচাৰ হ'ব সেইখিনি সহ্য কৰা যাব, কিন্তু আইন মানি চলা নহ'ব। এই পৰিকল্পনাই সাফল্য লাভ কৰে আৰু ৭ বছৰ বিয়পা আন্দোলনৰ সূত্ৰপাত হয়। এই সময়ত আইন অম্যান্য কৰা, প্ৰবন্ধন কাৰ্ড পুৰি পেলোৱা আদি বিভিন্ন 'দোষ'ত বহুতো ভাৰতীয়ক বন্দী কৰা হয়। কেবাসংখ্যক লোক আহত বা নিহত হয়। চৰকাৰ সফলতাৰ দিশত আগুৱাই যাবলৈ আৰম্ভ কৰে। কিন্তু শান্তিকামী এই প্ৰতিবাদৰ প্ৰতি গ্ৰহণ কৰা দমনমূলক নীতিৰ বিৰোধিতা কৰি দক্ষিণ আফ্ৰিকাৰ সাধাৰণ মানুহৰ মাজৰপৰাই প্ৰতিবাদ আৰম্ভ হয়। অগত্যা, দক্ষিণ আফ্ৰিকাৰ জেনেৰেল ইয়ান ক্ৰিশ্চিয়ান স্মুট-এ গান্ধীৰ সৈতে আপোচ কৰিবলৈ বাধ্য হয়। ইয়াৰ মাজেৰেই গান্ধীৰ আদৰ্শই প্ৰতিষ্ঠা পায়, সত্যাগ্ৰহ আন্দোলনে নিজৰ স্বৰূপ লাভ কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে। ===গান্ধী আৰু আফ্ৰিকাবাসী=== [[File:Gandhi Boer War 1899.jpg|thumb|upright|[[দ্বিতীয় বোয়েৰ যুদ্ধ]]ত ([[:en:Second Boer War|Second Boer War]], ১৮৯৯) এম্বুলেন্স সেৱা বিভাগত কৰ্মৰত গান্ধী]] দক্ষিণ আফ্ৰিকাত থকা সময়ছোৱাত গান্ধীৰ কৰ্মক্ষেত্ৰ ঘাইকৈ ভাৰতীয়সকলৰ লগতে সীমাবদ্ধ আছিল, আৰু থলুৱা আফ্ৰিকানসকলৰ লগত একে শাৰীতে ভাৰতীয়সকলকো ৰখাৰ তেওঁ বিৰোধিতা কৰিছিল।<ref>The Collected Works of Mahatma Gandhi, Government of India (CWMG), Vol I, p. 150</ref><ref>The Collected Works of Mahatma Gandhi, Government of India (CWMG), Vol I, p. 74</ref><ref>The Collected Works of Mahatma Gandhi, Government of India (CWMG), Vol I, pp. 244–245</ref> শ্বেতাংগসকলৰ শাসনকালত বিভিন্ন জাতিৰ মাজত বৈষম্যমূলক নীতি আৰোপ কৰি তেওঁলোকৰ মাজত মতানৈক্য সৃষ্টি কৰা হৈছিল। ইতিহাসবিদ ভানা (Bhana) আৰু ৱাহেদ (Vahed)-ৰ মতে প্ৰথমে গান্ধীয়েও এই বৈষম্য ৰখাটো সমৰ্থন কৰিছিল যদিও কাৰাবাসত থকা সময়ছোৱাত তেখেত কৃষ্ণবৰ্ণৰ লোকসকলৰ প্ৰতি কৰা অবিচাৰৰ প্ৰতি সজাগ হয়। ১৯০৬ চনত ব্ৰিটিছ চৰকাৰে নাটালৰ [[জুলু]] সম্প্ৰদায়ৰ ৰাজ্যৰ বিৰূদ্ধে যুদ্ধ ঘোষণা কৰে। এই যুদ্ধত গান্ধীয়ে ভাৰতীয়সকলক যোগদান দিয়াতো সমৰ্থন কৰিছিল।{{cn}} তেখেতে বিচাৰিছিল এই যুদ্ধত ভাৰতীয়সকলৰ যোগদানে তেওঁলোকৰ পূৰ্ণ নাগৰিকত্বৰ দাবীৰ প্ৰতি আস্থা আনিব পাৰিব।{{cn}} ইংৰাজ চৰকাৰে গান্ধীৰ মনোবাঞ্ছা মানি লৈ ২০ গৰাকী ভাৰতীয় স্বেচ্ছাসেৱকৰ দ্বাৰা গঠিত এম্বুলেন্স সেৱাৰ সহযোগী গোট গঠন কৰে। গান্ধীয়ে এই গোটৰ নেতৃত্ব দিছিল আৰু প্ৰায় দুমাহ এই গোটত কৰ্মৰত আছিল।<ref name="Herman2010">Herman, (2010). p. 137.</ref> এই সময়ত লাভ কৰা অভিজ্ঞতাৰপৰা তেওঁ বুজিছিল যে সুগঠিত ইংৰাজ সেনাৰ লগত যুদ্ধত নিয়োজিত হৈ বিজয়লাভ অসম্ভৱ, ইংৰাজক সেও মনাবলৈ বিশুদ্ধ অন্তঃকৰণেৰে অহিংস আন্দোলন আঁকোৱালি লোৱাৰ গত্যন্তৰ নাই।<ref name="Gandhi2006b">Gandhi, Rajmohan (2006), [http://books.google.co.in/books?id=FauJL7LKXmkC&pg=PA108&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false pp. 108–109].</ref> দক্ষিণ আফ্ৰিকাত কৃষ্ণাংগ শাসন আৰম্ভ হোৱাৰ পাছত, মহাত্মা গান্ধীক জাতীয় বীৰ হিচাপে স্বীকৃতি দিয়া হয়।<ref name="Mbeki2006">Smith, (2006).</ref> == ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলন (১৯১৫-১৯৪৭) == {{মূল|ভাৰতীয় স্বাধীনতা আন্দোলন}} ১৯১৫ চনত মোহনদাস গান্ধী স্থায়ীভাৱে ভাৰতলৈ উভতি আহে। এগৰাকী আন্তৰ্জাতিক পৰ্যায়ৰ ভাৰতীয় জাতীয়তাবাদী, সংগঠক আৰু সূত্ৰকাৰ (theorist) হিচাপে বিপুল সন্মানেৰে তেখেতক আদৰণি জনোৱা হয়। তেখেতে আহি [[ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছ]]ত যোগদান কৰে আৰু ভাৰতৰ সমস্যাসমূহ আৰু প্ৰচলিত ৰাজনীতিৰ বিষয়ে জানিবলৈ পায়। সেইসময়ত কংগ্ৰেছ দলৰ নেতা [[গোপাল কৃষ্ণ গোখলে]] আদিয়ে নৰম পন্থাৰ সমৰ্থন কৰিছিল আৰু ব্যৱস্থাৰ ভিতৰত থাকিয়েই ভাৰতীয়সকলৰ সমস্যাৰ সমাধান আশা কৰিছিল। গান্ধীয়ে গোখলেৰ উদাৰনীতিৰ পোষকতা কৰে আৰু ইয়াৰ ভিত্তিতে নতুন আৰু সম্পূৰ্ণ ভাৰতীয় স্বৰূপৰ আন্দোলনৰ ভেঁটি গঢ়ি তোলে।<ref name="Whiggism">Prashad, (1966).</ref> ১৯২০ চনত গান্ধী কংগ্ৰেছ দলৰ নেতা নিৰ্বাচিত হয় আৰু ১৯৩০ চনলৈ বিভিন্ন দাবীৰে স্বাধীনতা আন্দোলন আগবঢ়াই নিয়ে। এই সময়ছোৱাত গান্ধীয়ে দাবী সমৰ্থনৰ লগতে কেতিয়াবা আপোচকামী আৰু কেতিয়াবা নীৰৱতাৰ পন্থাও মানি চলিছিল। ১৯৩০ চনৰ ২৬ জানুৱাৰী তাৰিখে ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছে পূৰ্ণ স্বাধীনতাৰ দাবী তোলে। বিভিন্ন দাবীৰ সন্মতিৰে ভাৰতৰ কেবাখনো ৰাজ্যত ইতিমধ্যে কংগ্ৰেছে চৰকাৰ গঠনত ভাগ লৈছিল। ভাৰতীয়সকলৰ সন্মতি নোলোৱাকৈ ভাৰতৰ ভাইচৰয়ে জাৰ্মানীৰ লগত যুদ্ধ ঘোষণা (১৯৩৯) কৰাত গান্ধী আৰু অন্যান্য কংগ্ৰেছ নেতাই সমৰ্থন প্ৰত্যহাৰ কৰে। ১৯৪২ চনত গান্ধীয়ে স্বাধীনতাৰ দাবী তোলাৰ লগে লগে ৰাজনৈতিক প্ৰেক্ষাপটত সংকটৰ সূচনা হয় আৰু গান্ধী প্ৰমুখ্যে বহুতো নেতাক কাৰাবাস দিয়া হয়। আনহাতে [[মুছলীম লীগ|মুছলিম লীগে]] ইংৰাজ চৰকাৰক সহযোগিতাৰ আশ্বাস দিয়ে আৰু বিনিময়ত পৃথক মুছলিম ৰাষ্ট্ৰৰ দাবী জনায়। মহাত্মা গান্ধীয়ে এই দাবীৰ তুমূল বিৰোধিতা কৰিছিল। অৱশেষত ১৯৪৭ চনৰ আগষ্ট মাহত ভাৰতৰ ভূ-খণ্ডক দ্বিখণ্ডিত কৰি ভাৰত আৰু [[পাকিস্তান]] নামেৰে দুখন পৃথক স্বাধীন ৰাষ্ট্ৰৰ গঠন হয়। দ্বিখণ্ডিত এই ব্যৱস্থাৰ প্ৰতি গান্ধীৰ সন্মতি নাছিল।<ref>{{cite book|author=Claude Markovits|title=A History of Modern India, 1480-1950|url=http://books.google.com/books?id=uzOmy2y0Zh4C|year=2004|publisher=Anthem Press|pages=367–86}}</ref> ===প্ৰথম বিশ্বযুদ্ধত ভূমিকা=== [[প্ৰথম বিশ্বযুদ্ধ]]ৰ দ্বিতীয় ভাগত ভাৰতৰ ভাইচৰয় ফ্ৰেডেৰিক থেছীগাৰে দিল্লীত অনুষ্ঠিত যুদ্ধৰ এক বৈঠকলৈ গান্ধীক নিমন্ত্ৰণ কৰে<ref> [[:en:s:Chronology of Mahatma Gandhi's life/India 1918|Chronology of Mahatma Gandhi's Life:India 1918]] in WikiSource based on the [[:en:s:The Collected Works of Mahatma Gandhi|Collected Works of Mahatma Gandhi]]. Based on public domain volumes.</ref> যুদ্ধৰ প্ৰতি গান্ধীৰ সমৰ্থন আদায় আৰু ভাৰতৰ স্বাধীনতা সম্বন্ধে আলোচনা কৰিবলৈ।<ref name="Recruiting">Gandhi,(1940). [http://wikilivres.ca/wiki/The_Story_of_My_Experiments_with_Truth/Part_V/Recruiting_Campaign Chapter "Recruiting Campaign"].</ref> এই যুদ্ধত গান্ধীয়ে ভাৰতীয়সকলক নিয়োজন কৰাত সন্মতি আগবঢ়ায়। গান্ধীয়ে ১৯০৬ চনত জুলুসকলৰ লগত যুদ্ধ আৰু প্ৰথম বিশ্বযুদ্ধৰ আৰম্ভণিতে (১৯১৪) যুদ্ধত সৈনিকৰ পৰিৱৰ্তে সেৱা বিভাগত যোগ দিয়াৰহে পোষকতা কৰিছিল। ১৯১৮ চনৰ আলোচনাত গান্ধীয়ে সৈনিক হিচাপে ভাৰতীয় লোকক যোগ দিয়াৰ কথাটোত মান্তি হৈছিল।<ref name="wikilivres.ca">Desai, (1930).</ref> ১৯১৮ চনৰ জুন মাহত প্ৰকাশিত 'যুদ্ধত যোগদানৰ বাবে আবেদন' শীৰ্ষক এক প্ৰচাৰপুস্তিকাত গান্ধীয়ে লিখিছিল, "এনে এটা অৱস্থা পাবলৈ আমি নিজকে প্ৰতিৰক্ষা দিয়াৰ ক্ষমতা লাভ কৰিব লাগিব। এই ক্ষমতাৰ বাবে অস্ত্ৰ তুলি লোৱাৰ আৰু ব্যৱহাৰ কৰাৰ সামৰ্থ প্ৰয়োজনীয়… অস্ত্ৰ ব্যৱহাৰৰ পূৰ্ণ সামৰ্থ্য পাবলৈ সৈনিক হিচাপে যোগদান কৰাৰ গত্যন্তৰ নাই।" ({{Lang|en|"To bring about such a state of things we should have the ability to defend ourselves, that is, the ability to bear arms and to use them… If we want to learn the use of arms with the greatest possible despatch, it is our duty to enlist ourselves in the army."}})<ref name="CollectedWorks17b">Gandhi, (1965) Collected Works, [http://www.gandhiserve.org/cwmg/VOL017.PDF Vol 17.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091015235028/http://www.gandhiserve.org/cwmg/VOL017.PDF |date=2009-10-15 }} Chapter "67. Appeal for enlistment", Nadiad, 22 June 1918</ref> অৱশ্যে ভাইচৰয়ৰ ব্যক্তিগত সচিবলৈ লিখা এক পত্ৰত অৱশ্যে গান্ধীয়ে নিশ্চিত কৰি দিছিল যে "ব্যক্তিগত পৰ্যায়ত তেওঁ বন্ধু বা শত্ৰু কাকোৱেই হত্যা বা আঘাত কৰিব নোৱাৰে।" ({{Lang|en|"personally will not kill or injure anybody, friend or foe."}})<ref name="CollectedWorks17c">Gandhi, (1965) Collected Works, [http://www.gandhiserve.org/cwmg/VOL017.PDF Vol 17.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091015235028/http://www.gandhiserve.org/cwmg/VOL017.PDF |date=2009-10-15 }} "Chapter 8. Letter to J. L. Maffey", Nadiad, 30 April 1918.</ref> যুদ্ধত যোগদানৰ বাবে গান্ধীয়ে জনোৱা সঁহাৰি দেখি তেখেতৰ অহিংস নীতিৰ প্ৰতি কিছু প্ৰশ্ন উঠিছিল। গান্ধীৰ বন্ধু 'চাৰ্লছ এণ্ড্ৰুজ'-এ লিখিছে, "ব্যক্তিগতভাৱে গান্ধীৰ এই সিদ্ধান্ত আৰু সাধাৰণভাৱে তেখেতৰ নীতিৰ মাজৰ বিৰোধিতা মই কেতিয়াও মানি ল'ব নোৱাৰিলোঁ। এই একেটা কথাকে মই তেখেতৰ লগত মান্তি হ'ব পৰা নাই।" ({{Lang|en|"Personally I have never been able to reconcile this with his own conduct in other respects, and it is one of the points where I have found myself in painful disagreement."}})<ref name="Andrews2008">Andrews (1930).</ref> মহাত্মা গান্ধীৰ ব্যক্তিগত সচিব [[মহাদেৱ দেশাই|মহাদেৱ দেশায়ে]] লিখিছে, "গান্ধীজীৰ অহিংস নীতি আৰু যুদ্ধৰ যোগদানৰ আহবান এই দুটাৰ মাজত থকা পাৰ্থক্যৰ প্ৰশ্ন অকল সমসাময়িক সময়তে নহয়, আজিও আলোচিত হৈ আছে।" ({{Lang|en|"The question of the consistency between his creed of 'Ahimsa' (non-violence) and his recruiting campaign was raised not only then but has been discussed ever since."}})<ref name="wikilivres.ca"/> ===চম্পাৰন আৰু খেড়া=== [[File:Gandhi Kheda 1918.jpg|thumb|চম্পাৰন আৰু খেড়াৰ সত্যাগ্ৰহৰ সময়ত গান্ধী (চন ১৯১৮)]] ক্ৰমে [[বিহাৰ]] আৰু [[গুজৰাট]]ৰ অন্তৰ্গত চম্পাৰন আৰু খেড়াত হোৱা সত্যাগ্ৰহ আন্দোলনতে গান্ধীয়ে প্ৰথম উল্লেখনীয় সফলতা লাভ কৰিছিল। চম্পাৰনত স্থানীয় কৃষকে সেই ঠাইৰ ঘাইকৈ ইংৰাজ জমিদাৰ আৰু প্ৰশাসনৰ বিৰূদ্ধে আন্দোলন গঢ়ি তুলিছিল। কৃষকসকলক [[নীল]]ৰ খেতি কৰিবলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। প্ৰথম অৱস্থাত খেতিয়কসকলে লাভৰ মুখ দেখিছিল যদিও দুটা দশকৰ পাছতো কৃষকসকলে একেটা মূল্যতে নীলৰ ফচল জামিদাৰক বিক্ৰী কৰিব লাগিছিল। চম্পাৰনৰ খেতিয়কসকলে মহাত্মা গান্ধীক এই বিষয়ে অৱগত কৰে। অহিংসাৰ ভিত্তিত গান্ধীয়ে এই আন্দোলন আগবঢ়ায় নিয়ে আৰু প্ৰশাসকৰ ফালক আগৰ অৱস্থা সলনি কৰিবলৈ বাধ্য কৰে।<ref name="Hardiman2001">Hardiman, (2001).</ref> ১৯১৮ চনত গুজৰাটৰ খেড়াত হোৱা বানপানীয়ে খেতিয়কসকলক জুৰুলা কৰিছিল আৰু তেওঁলোকে কৰৰ বোজা কম কৰিবলৈ আবেদন কৰিছিল। গান্ধীয়ে এই আন্দোলনৰ নেতৃত্ব দিবলৈ 'নদিয়াদ' নামে ঠাইত বাহৰ পাতে।<ref name="Laboratory">{{cite web |url=http://www.aicc.org.in/satyagraha_laboratories_of_mahatma_gandhi.htm |title=Satyagraha Laboratories Of Mahatma Gandhi |author=Unattributed |year=2004 |work=[[Indian National Congress]] website |publisher=[[All India Congress Committee]] |accessdate=25 February 2012 |archivedate=6 December 2006 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20061206050856/http://www.aicc.org.in/satyagraha_laboratories_of_mahatma_gandhi.htm |deadurl=unfit }}</ref> গান্ধীয়ে আন্দোলনৰ বাবে সমৰ্থক আৰু স্বেচ্ছাসেৱক সংগঠিত কৰিছিল। [[বল্লভভাই পেটেল|চৰ্দাৰ বল্লভভাই পেটেল]] ইয়াতেই গান্ধীৰ সংস্পৰ্শলৈ আহিছিল।<ref name="Gandhi Patel">Gandhi, Rajmohan (2006),[http://books.google.co.in/books?id=FauJL7LKXmkC&pg=196#v=onepage&q&f=false pp. 196–197].</ref> অসহযোগকে মুখ্য অস্ত্ৰ হিচাপে লৈ গান্ধীয়ে কৃষকসকলৰপৰা স্বাক্ষৰ সংগ্ৰহ অভিযানত নামে, য'ত খেতিয়কসকলে ভূমি কাঢ়ি লোৱাৰ ভয় দেখুৱালেই কৰ দিয়া নহ'ব বুলি স্বাক্ষৰ কৰিছিল। লগতে স্থানীয় ৰাজহ বিষয়া 'মমলতদাৰ' আৰু 'তলতদাৰ'সকলকো সামাজিকভাৱে এঘৰীয়া কৰাৰ নীতি গ্ৰহণ কৰা হৈছিল। এই আন্দোলনৰ প্ৰতি সমগ্ৰ দেশৰ নাগৰিকৰ সমৰ্থন আদায়ৰ প্ৰতিও গান্ধীয়ে লক্ষ্য ৰাখিছিল। পাঁচ মাহ জুৰি আন্দোলন চলাৰ পাছত ১৯১৮ চনৰ মে' মাহৰ শেষৰ ফালে চৰকাৰে কৰদানৰ ক্ষেত্ৰত ভালেমান সংস্কাৰ সাধন কৰে। খেড়া আন্দোলনৰ চৰকাৰৰ সৈতে হোৱা বৈঠকত বল্লভ ভাই পেটেলে অংশ লৈছিল। ইংৰাজ চৰকাৰে কৰ সংগ্ৰহত শিথিলতা দিয়াৰ উপৰিও সকলো বন্দীকে মুক্ত কৰি দিছিল।<ref name="Brown1974">Brown, (1974). [http://books.google.co.in/books?id=HUo4AAAAIAAJ&lpg=PP1&pg=PA94#v=onepage&q&f=false pp. 94–102]</ref> ===খিলাফত আন্দোলন=== ১৯১৯ চনত গান্ধীয়ে নিজৰ স্থিতি সৱল কৰিবলৈ ইছলাম ধৰ্মী লোকসকলৰ খিলাফত আন্দোলনত যোগ দিয়ে। [[প্ৰথম বিশ্বযুদ্ধ]]ত অট্টোমান সাম্ৰাজ্যৰ পতনৰ পিছত ইছলাম ধৰ্মৰ নেতা 'খালিফ' (Caliph)-ৰ স্থিতি দুৰ্বল হৈ আহে আৰু ইয়াৰ লগতে গোটেই পৃথিৱীৰ মুছলমানসকলে নিজৰ পৱিত্ৰ স্থানসমূহৰ নিৰাপত্তা আশা কৰি [[খিলাফত আন্দোলন]] গঢ়ি তুলিছিল।<ref>Gail Minault, The Khilafat Movement Religious Symbolism and Political Mobilization in India (1982)</ref> ভাৰতত এই আন্দোলনৰ নেতৃত্ব বহন কৰিছিল 'সদৌ ভাৰত মুছলিম সমাৱৰ্তনে' (All-India Muslim Conference)। মোহনদাস গান্ধী এই সমাৱৰ্তনৰ স্থাপনৰ লগত জড়িত নাছিল<ref>{{cite journal | last1 = Kham | first1 = Aqeeluzzafar | year = 1990 | title = The All-India Muslim Conference and the Origin of the Khilafat Movement in India | url = | journal = Journal of the Pakistan Historical Society | volume = 38 | issue = 2| pages = 155–162 }}</ref> যদিও তেওঁ সোনকালেই ইয়াৰ উল্লেখযোগ্য মুখপাত্ৰ ৰূপে স্বীকৃতি লাভ কৰে আৰু সমগ্ৰ দেশৰে মুছলমান লোকৰ সমৰ্থন লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হয়।<ref>{{cite journal | last1 = Roberts | first1 = W. H. | year = 1923 | title = A Review of the Gandhi Movement in India | journal = Political Science Quarterly | volume = 38 | issue = 2| pages = 227–248 | jstor=2142634}}</ref> এই সফলতাৰ বাবেই গান্ধীয়ে ভিন্ন ধৰ্ম আৰু স্থানৰ লোকৰ সমৰ্থন লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হয়। ভিন্ন সংস্কৃতিৰ লোকৰ মাজত জনপ্ৰিয় হোৱা মোহনদাস গান্ধীয়েই আছিল প্ৰথম গৰাকী ভাৰতীয় নেতা। ইয়াৰ লগতে কংগ্ৰেছেও ইছলাম ধৰ্মী লোকৰ সমৰ্থন লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হয়। ১৯২০ চনত মহাত্মা গান্ধী কংগ্ৰেছৰ নেতা মনোনীত হয়।<ref>{{cite book|author1=Sugata Bose|author2=Ayesha Jalal|title=Modern South Asia: History, Culture, Political Economy|url=http://books.google.com/books?id=qMJIuHL9ksAC&pg=PA112|year=2004|publisher=Psychology Press|pages=112–14}}</ref><ref>{{cite book|author=Judith Margaret Brown|title=Gandhi: Prisoner of Hope|url=http://books.google.com/books?id=boDAE8MLAJMC&pg=PA141|year=1991|publisher=Yale University Press|pages=140–47}}</ref> ১৯২২ চনলৈ খিলাফত আন্দোলনৰ অন্ত পৰে।<ref>{{cite book|author=Wilhelm von Pochhammer|title=India's Road to Nationhood: A Political History of the Subcontinent|url=http://books.google.com/books?id=mHLB4m75pisC&pg=PA437|year=2005|publisher=Allied Publishers|page=440}}</ref> মহাত্মা গান্ধীয়ে [[সাম্প্ৰদায়িকতা]]ৰ বিৰোধিতা কৰিছিল। ভাৰতৰ ৰাজনীতিত হিন্দু আৰু মুছলমানৰ মাজত সংঘাত এটা মুখ্য কাৰক আছিল। অৱশ্য ১৯২২ চনৰপৰা ক্ৰমান্বয়ে বাঢ়ি অহা সাম্প্ৰদায়িকতাক ৰোধ কৰিবলৈ মোহনদাস গান্ধী সক্ষম হোৱা নাছিল। এই সময়ত কেবাখনো ঠাইত সাম্প্ৰদায়িক সংঘৰ্ষই গা কৰি উঠিছিল। অকল উত্তৰ প্ৰদেশতে ৯১টা সংঘৰ্ষ হৈছিল।<ref>{{cite book|author=Sumit Sarkar|title=Modern India: 1885-1947|url=https://www.google.com/search?tbo=p&tbm=bks&q=%22155+killed%22+intitle:modern+intitle:india+inauthor:sarkar&num=10|year=1983|publisher=Macmillan|page=233}}</ref><ref>{{cite book|author=Claude Markovits, ed.|title=A History of Modern India, 1480-1950|url=http://books.google.com/books?id=uzOmy2y0Zh4C&pg=PA372|year= 2004|publisher=Anthem Press|page=372}}</ref> এই সময়ছোৱাতে কংগ্ৰেছৰ ভিতৰত থকা মুছলমান নেতাৰ সংখ্যা কমি আহিবলৈ ধৰে। ১৯২১ চনত ১১% মুছলমান নেতাৰ ভিতৰত ১৯২৩ চনত ৪%তকৈও কম ৰৈছিল।<ref>{{cite book|author=Judith Margaret Brown|title=Modern India: the origins of an Asian democracy|url=http://books.google.com/books?id=Eq7tAAAAMAAJ|year=1994|publisher=Oxford U. Press|page=228}}</ref> ===অসহযোগ আন্দোলন=== {{Main|অসহযোগ আন্দোলন}} [[File:Gandhi spinning.jpg|thumb|যঁতৰত সূতা কাটি থকা মহাত্মা গান্ধী, ১৯২০ৰ শেষ ভাগত]] ১৯২০ চনত কংগ্ৰেছৰ সভাপতি নিৰ্বাচিত হোৱাৰ পাছত গান্ধীয়ে [[ব্ৰিটিছ ৰাজ]]ৰ বিৰূদ্ধে সংগ্ৰাম আৰম্ভ কৰে। এই সংগ্ৰামত তেখেতে 'অস্ত্ৰ' হিচাপে লৈছিল [[অসহযোগ আন্দোলন|অসহযোগ]], [[অহিংসা]] আৰু শান্তিপূৰ্ণ প্ৰতিবাদক। হিন্দু আৰু মুছলমান উভয় সম্প্ৰদায়তে থকা তেখেতৰ জনপ্ৰিয়তাই তেখেতৰ নেতৃত্বক ফলপ্ৰসূ কৰি তুলিছিল। তেখেতে আনকি অতি সাম্প্ৰদায়িক মুছলমানসকলকো তেখেতৰ শান্তিপূৰ্ণ অসহযোগত যোগ দিবলৈ উদ্বুদ্ধ কৰিব পাৰিছিল।<ref>Roberts, "A Review of the Gandhi Movement in India," Political Science Quarterly, (1923) p. 229</ref> এনে সময়তে ব্ৰিটিছ সেনাৰ দ্বাৰা পঞ্জাবৰ [[জালিয়ানৱালাবাগৰ হত্যাকাণ্ড|জালিয়ানৱালাবাগত হোৱা গণহত্যাৰ]] দেশজুৰি তীব্ৰ প্ৰতিবাদ হয়। বহু ব্ৰিটিছ বিষয়াই এই কাণ্ডক [[চিপাহী বিদ্ৰোহ ১৮৫৭|১৮৫৭]]-ৰ দৰে আন এটা বিদ্ৰোহ দমন কৰিবলৈ উত্তম পন্থা বুলি সমৰ্থন দিছিল। কিন্তু ব্ৰিটিছৰ এই কাৰ্যই ভাৰতীয় নেতাসকলক ব্ৰিটিছ ৰাজ ভাৰতৰ শত্ৰু বুলি ভাবিবলৈ বাধ্য কৰাইছিল। মহাত্মা গান্ধীয়ে ব্ৰিটিছসকলৰ এই কাৰ্যৰ বিৰোধ কৰাৰ উপৰিও জালিয়ানৱালাবাগৰ ফলশ্ৰুতিত ভাৰতীয়সকলে হাতত লোৱা উগ্ৰ পন্থাৰো বিৰোধিতা কৰিছিল। গান্ধীয়ে সংঘৰ্ষত নিহত ইংৰাজ অসামৰিক লোকসকলৰ প্ৰতিও শোকবাৰ্তা প্ৰকাশ কৰিছিল। তেখেতৰ এই কাৰ্যত প্ৰথমে দলে আপত্তি কৰিছিল। কিন্তু গান্ধীয়ে এই শোকবাৰ্তাৰ সমৰ্থনত আগবঢ়োৱা বক্তৃতাৰ দ্বাৰা অনুপ্ৰাণিত কংগ্ৰেছ দলে এই শোকবাণী প্ৰকাশ কৰিবলৈ মান্তি হৈছিল। বক্তৃতাত গান্ধীয়ে কৈছিল যে যিকোনো হিংসাই ক্ষতিকাৰক আৰু কোনো পৰিস্থিতিতে হিংসাক সমৰ্থন কৰা উচিত নহয়।{{sfn|Gandhi|1990|p=82}} জালিয়ানৱালাবাগ আৰু ইয়াৰ প্ৰতিক্ৰিয়াত হোৱা সংঘৰ্যলৈ চাই গান্ধীয়ে গান্ধীয়ে পূৰ্ণ স্বায়ত্ত্ব-শাসন আৰু সকলো চৰকাৰী প্ৰতিষ্ঠানৰ পূৰ্ণ নিয়ন্ত্ৰণৰ প্ৰতি মনোনিবেশ কৰে। কালক্ৰমত ইয়েই '[[স্বৰাজ]]'ৰ দাবীত পৰিণত হয়। স্বৰাজৰ দ্বাৰা গান্ধীয়ে 'সম্পূৰ্ণ ব্যক্তিগত, আধ্যত্মিক আৰু ৰাজনৈতিক স্বাধীনতা'ৰ (complete individual, spiritual, political independence) দাবী তুলিছিল।<ref name="Chakrabarty2008">{{cite book|last=Chakrabarty|first=Bidyut|title=Indian politics and society since independence: events, processes and ideology|url=http://books.google.com/books?id=QzQHZ178C24C&pg=PA154|accessdate=4 April 2012|year=2008|publisher=Routledge|isbn=978-0-415-40868-4|page=154}}</ref> এই সময়তে গান্ধীয়ে নিজকে 'গোঁড়া পন্থী হিন্দু' বুলি উল্লেখ কৰিছিল আৰু ১৯২১ চনত বৰতালৰ স্বামীনাৰায়ণ মন্দিৰত দিয়া এক ভাষণত কৈছিল হিন্দু ধৰ্মত অসহযোগিতা এক প্ৰাসংগিক ধাৰণা বুলি উল্লেখ কৰিছিল। তেখেতে কৈছিল: "এই পৱিত্ৰ স্থানত মই কওঁ যে যদি আপুনি 'হিন্দু ধৰ্ম'ক ৰক্ষা কৰিব বিচাৰিছে, তেন্তে অসহযোগেই হৈছে আপুনি আয়ত্ত কৰিবলগীয়া প্ৰথম আৰু অন্তিম পন্থা।" ({{Lang|en|"At this holy place, I declare, if you want to protect your 'Hindu Dharma', non-cooperation is first as well as the last lesson you must learn up."}})<ref name=dh03>Hardiman, (2003). [http://books.google.co.in/books?id=UWYV5qYZ3-oC&lpg=PP1&pg=PA163#v=onepage&q&f=false p. 163]</ref> [[File:Gandhi home.jpg|thumb|[[সাবৰমতী আশ্ৰম]], [[গুজৰাট]]ত গান্ধীৰ বাসস্থান]] ১৯২১ চনত মোহনদাস গান্ধী [[ভাৰতীয় কংগ্ৰেছ দল]]ৰ কাৰ্যবাহী সম্পাদক নিযুক্ত হয় আৰু তেখেতৰ নেতৃত্বত কংগ্ৰেছৰ সংবিধান সলনি কৰি 'স্বৰাজ' দলৰ লক্ষ্য নিৰ্ধাৰণ কৰা হয়। এক প্ৰতিকী মূল্যৰ বিনিময়ত দলৰ সদস্যপদ সকলোৰে বাবে মুক্ত কৰা হয়। লগতে দলৰ শৃঙ্খলা বজাই ৰখাৰ বাবে নতুন শাখা প্ৰৱৰ্তন কৰাৰ উপৰিও এই দলক এই বিশেষ শ্ৰেণীৰ লোকৰ সলনি সৰ্বসাধাৰণৰ দল হিচাপে গঠিত কৰাৰ প্ৰয়াস কৰা হয়। [[স্বদেশী আন্দোলন]]ৰ বাবে গান্ধীয়ে অহিংস নীতিৰ পোষকতা কৰে আৰু বিদেশত নিৰ্মিত বস্তু বৰ্জনৰ সিদ্ধান্ত লোৱা হয়। বিদেশী বস্তু বৰ্জন কৰাৰ লগতে গান্ধীয়ে ব্ৰিটেইনত নিৰ্মিত কাপোৰৰ সলনি ঘৰুৱাভাৱে নৰ্মিত '[[খাদী]]' বা 'খদ্দৰ'ৰ প্ৰচলনৰ বাবে ওকালতি কৰে। ধনী-দুখীয়া নিৰ্বিশেষে সকলোকে দিনটোৰ কিছু সময় যঁতৰত সূতা কাটি খাদী কাপোৰ তৈয়াৰ কৰি স্বাধীনতা আন্দোলনত ভাগ ল'বলৈ গান্ধীয়ে আহ্বান কৰিছিল।{{sfn|Gandhi|1990|p=89}} মোহনদাস গান্ধীয়ে কঢ়িয়াই লৈ ফুৰিব পৰা এটা সৰু যঁতৰ উদ্ভাৱন কৰিছিল।<ref name="PopularScience1931">{{cite journal|author=Unattributed|title=Gandhi Invents Spinning Wheel|journal=Popular Science|url=http://books.google.com/books?id=ESgDAAAAMBAJ&pg=PA60|accessdate=14 January 2012|date=December 1931|publisher=Bonnier Corporation|page=60}}</ref> সকলোৰে মাজত শৃঙ্খলাবোধ জগাই তোলা, অতি উচ্চাকাংখাক নিয়ন্ত্ৰণ কৰা আৰু মহিলাসকলকো এই আন্দোলনৰ প্ৰতি উদ্বুদ্ধ কৰা ইয়াৰ ইয়াৰ মূল উদ্দেশ্য আছিল। বিদেশী বস্তু বৰ্জন কৰাৰ উপৰিও গান্ধীয়ে ইংৰাজ শিক্ষানুষ্ঠান, আদালত বৰ্জন কৰাৰ বাবেও আহ্বান কৰিছিল। চৰকাৰী চাকৰী ত্যাগ কৰাৰ লগতে ব্ৰিটিছে দিয়া সন্মান আদিও ঘূৰাই দিবলৈ গান্ধীয়ে কৈছিল।<ref name="Shashi1996">Shashi, (19960. p. 9.</ref> অসহযোগ আন্দোলনে জনসাধাৰণক আকৰ্ষণ কৰিছিল আৰু সফল হৈছিল। কিন্তু ১৯২২ চনত উত্তৰ প্ৰদেশৰ চৌৰী চোৰাত সংঘটিত [[চৌৰী চোৰা ঘটনা|এক হিংসাত্মক কাণ্ডৰ]] পাছত অসহযোগ আন্দোলন বন্ধ কৰি দিয়া হয়। গান্ধীয়ে বিশ্বাস কৰিছিল আন্দোলন লোৱা এই হিংসাত্মক মোৰে গান্ধীয়ে আৰম্ভ কৰা অহিংস কাৰ্যাৱলীক দুৰ্বল কৰি তুলিব।{{sfn|Gandhi|1990|p=105}} এনেদৰে গান্ধীয়ে তৃত্বীয় বাৰৰ বাবে হাতত লোৱা কাৰ্যসূচী বন্ধ কৰি দিছিল।<ref name="GreatSoulReview">Roberts, (2011).</ref> এনেতে ১৯২২ চনৰ ১০ মাৰ্চ তাৰিখে ৰাজদ্ৰোহৰ অপৰাধত মহাত্মা গান্ধীক গ্ৰেপ্তাৰ কৰা হয় আৰু ৬ বছৰৰ বাবে কাৰদণ্ড দিয়া হয়। ১৮ মাৰ্চ তাৰিখে তেখেতৰ কাৰাবাসৰ আৰম্ভ হৈছিল। কিন্তু ২ বছৰ পাছত ১৯২৪ চনত 'এপেণ্ডিচাইটিছ' অপাৰেছনৰ বাবে গান্ধীক কাৰাবাসৰপৰা ৰেহাই দিয়া হয়।<ref name="Datta2006">{{cite book|last=Datta|first=Amaresh|title=The Encyclopaedia Of Indian Literature (Volume Two) (Devraj To Jyoti)|url=http://books.google.com/books?id=zB4n3MVozbUC&pg=PA1345|accessdate=4 April 2012|date=1 January 2006|publisher=Sahitya Akademi|isbn=978-81-260-1194-0|page=1345}}</ref> মহাত্মা গান্ধী কাৰাগাৰত থকা সময়চোৱাত ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছৰ ভেঁটি দুৰ্বল হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে আৰু দুটা ভাগত বিভক্ত হৈ পৰে। [[চিত্তৰঞ্জন দাস]] আৰু [[মতিলাল নেহৰু]]ৰ নেতৃত্বাধীন এটা অংশই বিধায়িনী দলত অংশ লোৱাৰ পোষকতা কৰিছিল, আনহাতে [[চক্ৰৱৰ্তী ৰাজাগোপালাচাৰী]] আৰু [[বল্লভভাই পেটেল|চৰ্দাৰ বল্লভভাই পেটেলৰ]] নেতৃত্বাধীন আনটো গোটে ইয়াৰ বিৰোধিতা কৰিছিল। এই আচিলাতে কংগ্ৰেছ দল দুটা ভাগত বিভক্ত হৈ পৰে। আনহাতে অহিংস আন্দোলনৰ আৰম্ভণিতে গঢ়ি উঠা হিন্দু-মুছলমানৰ সম্প্ৰীতিৰ মাজতো ফাঁত মেলিবলৈ আৰম্ভ কৰে। মহাত্মা গান্ধীয়ে এই বিভাজন ৰোধ কৰিবলৈ ১৯২৪ চনত তিনি সপ্তাহ জোৰা অনশন কৰে, কিন্তু তেওঁ সম্পূৰ্ণ সফল হোৱা নাছিল।{{sfn|Gandhi|1990|p=131}} ১৯২৪ চনতে গান্ধীয়ে বেলগাঁৱত হোৱা কংগ্ৰেছ মহাসভাৰ সভাপতি হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰে। কিন্তু গান্ধীয়ে চৰ্ত আৰোপ কৰিছিল যে তেখেতৰ সভাপতিত্বত হোৱা মহাসভাত সকলো কংগ্ৰেছ পন্থীয়ে খাদী পৰিধান কৰিব লাগিব। মহাত্মা গান্ধীৰ দীৰ্ঘ ৰাজনৈতিক কালত এই এবাৰেই কংগ্ৰেছৰ সভাৰ সভাপতি হৈছিল।<ref name="Gandhi, the forgotten Mahatma Belgaum Congress">{{cite book|last=Jain|first=Jagdishchandra|title=Gandhi, the forgotten Mahatma|year=1987|publisher=Mittal Publications|location=Delhi|isbn=81-7099-037-8|page=17|url=http://books.google.co.in/books?id=NurqxSttqjoC&pg=PA17}}</ref> ===লোণ সত্যাগ্ৰহ (দাণ্ডী যাত্ৰা)=== {{Main|দাণ্ডী যাত্ৰা}} [[File:Salt March.ogv|thumb|লোণ সত্যাগ্ৰহৰ বাবে গান্ধী আৰু অনুগামীসকলে কৰা দাণ্ডী যাত্ৰা মূল ভিডিঅ']] ১৯২০-ৰ দশকৰ বেছিভাগ সময়েই মোহনদাস গান্ধী সক্ৰিয় ৰাজনীতিৰপৰা আঁতৰত আছিল। লোকচক্ষুৰপৰা আঁতৰি তেখেতে স্বৰাজ পাৰ্টি আৰু ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছৰ মাজত থকা বিভেদ আঁতৰ কৰি একলগ কৰাৰ প্ৰয়াস কৰি আছিল। ইয়াৰ লগতে তেওঁ [[অস্পৃশ্যতা]], মাদক দ্ৰব্যৰ নিবাৰণ, অজ্ঞানতা আৰু দাৰিদ্ৰ দূৰ কৰাৰ বাবে চেষ্টা কৰিছিল। ১৯২৮ চনত তেখেত আকৌ সন্মুখ পটলৈ আহে। ইয়াৰ আগৰ বৰ্ষটোত ব্ৰিটিছে [[ছাৰজন ছাইমন]]ৰ নেতৃত্বত এখন সংবিধান সংশোধনী সমিতি গঠন কৰে। এই সমিতিত কোন ভাৰতীয়ক সদস্য লোৱা হোৱা নাছিল। এই কাৰণতে ভাৰতৰ ৰাজনৈতিক দলসমূহে এই সমিতিক অস্বীকাৰ কৰিছিল। ১৯২৮ চনত হোৱা কংগ্ৰেছৰ কলিকতা অধিবেশনত মহাত্মা গান্ধীৰ চেষ্টাত ব্ৰিটিছ শাসনে ভাৰতক [[অংগৰাজ্য]]ৰ (dominion) মৰ্যাদা দিয়াৰ দাবী তোলে, ইয়াৰ অন্যথা অন্য এক অসহযোগ আন্দোলন গঢ়ি তোলাৰ কথা ঘোষণা কৰে যাৰ লক্ষ্য হ'ব ভাৰতৰ পূৰ্ণ স্বাধীনতা। কংগ্ৰেছৰ ডেকা নেতা [[সুভাষ চন্দ্ৰ বসু]] আৰু [[জৱাহৰলাল নেহৰু]]ৱে পূৰ্ণ স্বাধীনতাৰ বাবে আন্দোলন কৰাৰ পক্ষপাতী আছিল। কিন্তু গান্ধীয়ে তেওঁলোকক সৈমান কৰাবলৈ সক্ষম হয়, কিন্তু আন্দোলনৰ বাবে তেখেতে নিজে বিচৰা অপেক্ষাৰ দুবছৰৰ পৰিৱৰ্তে এবছৰ কৰে।{{sfn|Gandhi|1990|p=172}} ব্ৰিটিছ চৰকাৰে এই দাবীৰ প্ৰতি কোনো মন্তব্য কৰা নাছিল। ১৯২৯ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহৰ ১৩ তাৰিখে [[লাহোৰ]]ত [[ভাৰতৰ জাতীয় পতাকা|ভাৰতৰ পতাকা]] উন্মোচন কৰা হয়। ১৯৩০ চনৰ ২৬ জানুৱাৰী তাৰিখে লাহোৰত ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছে [[ভাৰতৰ স্বাধীনতা দিৱস]] পালন কৰে। প্ৰায় প্ৰতিটো ভাৰতীয় দলেই এই দিনটোক বিভিন্ন ধৰণে উদ্‌যাপন কৰে। ইয়াৰ পাছতে গান্ধীয়ে নিমখৰ (লোণ) ওপৰত আৰোপ কৰা কৰৰ বিৰূদ্ধে এক নতুন সত্যাগ্ৰহ গঢ়ি তোলে। এই সত্যাগ্ৰহৰ অংশ হিচাপে গান্ধীয়ে ১২ মাৰ্চৰপৰা ৬ এপ্ৰিললৈ [[দাণ্ডী যাত্ৰা]] কৰে। এই যাত্ৰাত গান্ধীয়ে পদব্ৰজে ৩৮৮ কি.মি. ({{convert|388|km|mi}}) ভ্ৰমণ কৰি [[আহমেদাবাদ]]ৰপৰা [[দাণ্ডী]]ৰ সাগৰতীৰত উপস্থিত হয়, আৰু নিজহাতে নিমখ তৈয়াৰ কৰি যাত্ৰাৰ সমাপ্তি কৰে। কেবাহাজাৰ ভাৰতীয়ই গান্ধীৰ এই যাত্ৰাত অংশ লৈছিল। ভাৰতত ব্ৰিটিছৰ খোপনি দুৰ্বল কৰি জনসাধাৰণক উদ্বুদ্ধ কৰাত এই যাত্ৰাই বিশেষ ভূমিকা লৈছিল। চৰকাৰে ৬০,০০০-ৰো অধিক ব্যক্তিক এই যাত্ৰাৰ বাবে গ্ৰেপ্তাৰ কৰে।<ref name="Hatt2002">Hatt, (2002). [http://books.google.com/books?id=f6vvy-J7vhcC&pg=PA33 p. 33].</ref> ====নাৰীৰ অংশগ্ৰহণ==== ঘৰুৱা ব্যৱহাৰত নিমখৰ দৈনন্দিন প্ৰয়োজনীয়তাৰ বাবে স্ত্ৰীসকলো এই সত্যাগ্ৰহৰ প্ৰতি আকৰ্ষিত হৈছিল। গান্ধীয়ে নাৰীসকলৰ অংশগ্ৰহণ পোষকতা কৰিছিল; তেখেতে কৈছিল: "মহিলাসকলে মোকো তেওঁলোকৰ মাজৰে এজন বুলি ভাবিব পাৰিছে" ({{Lang|en|"the women have come to look upon me as one of themselves."}})। গান্ধীয়ে নাৰীৰ বিৰূদ্ধে প্ৰচলিত সংস্কাৰ [[পৰ্দা প্ৰথা]], [[বাল্য বিবাহ]], [[অস্পৃশ্যতা]] আৰু [[সতীদাহ প্ৰথা|সতীদাহ]]ৰ বিৰোধ কৰিছিল। লোণ সত্যাগ্ৰহ আৰু বিদেশী দ্ৰৱ্য বৰ্জন আন্দোলনৰ বাবে তেওঁ মহিলা কৰ্মী নিয়োগ কৰিছিল।<ref name="Norvell1997">Norvell, 1997.</ref> মহাত্মা গান্ধীৰ এই মতবাদে ভাৰতীয় নাৰীসকলৰ মনত আত্মসন্মানবোধ জগাই তোলাৰ লগতে ভাৰতীয় সমাজৰ মুখ্য ধাৰাত নাৰীক সন্মানীয় স্থান দিছিল।<ref name="Sarma1994">Sarma, (1994).</ref> ====লোকবীৰ ৰূপত গান্ধী==== ১৯২০ৰ দশকত কংগ্ৰেছে গান্ধীয়ে এগৰাকী ত্ৰাণকৰ্তা অৱতাৰৰৰ (messiah) ৰূপত তুলি ধৰিছিল। এই নীতিয়ে সাধাৰণ ভাৰতীয় কৃষকসকলক অহিংসা আন্দোলৰ প্ৰতি আগ্ৰহান্বিত কৰাত সহায় কৰিছিল। ভাৰতৰ বহুতো গাঁৱত প্ৰদৰ্শিত নাট-ভাওনাত গান্ধীক অতীজৰ ভাৰতীয় বীৰসকলৰ নৱজন্মৰ ৰূপ হিচাপে প্ৰদৰ্শন কৰাৰ লগতে কেতিয়াবা দেৱতাৰ ৰূপতো তুলি ধৰিছিল। ভাৰতৰ অশিক্ষিতসকলৰ মাজত এনে নাটবোৰে ব্যাপক প্ৰভাৱ পেলাইছিল। এনে নাটৰ বাহিৰেও ৰচিত গীত-মাত, কংগ্ৰেছে অনুষ্ঠিত কৰা ধৰ্মীয় সভা আদিত মোহনদাস গান্ধীক এনে অৱতাৰী ৰূপত আলোচনা কৰা হৈছিল। ইয়াৰ আধৰতে গান্ধী সাধাৰণ লোকৰ মানত এক লোকবীৰত পৰিণত হৈছিল, লগতে কংগ্ৰেছ দল গান্ধীৰ পৱিত্ৰ অস্ত্ৰ হিচাপে পৰিগণিত হৈছিল।<ref name="Murali1985">Murali, (1985).</ref> ====আলোচনা==== [[File:Mahadev Desai and Gandhi 2 1939.jpg|thumb|ভাইচৰয়ে দিয়া চিঠি [[মহাদেৱ দেশাই|মহাদেৱ দেশায়ে]] গান্ধীক পঢ়ি শুনাইছে। বিৰলা হাউছ, বোম্বে, ৭ এপ্ৰিল ১৯৩৯]] অৱশেষত ব্ৰিটিছ চৰকাৰে মহাত্মা গান্ধীৰ লগত আলোচনাত মিলিত হ'বলৈ মান্তি হয়। এই আলোচনাৰ মৰ্মে [[লৰ্ড এডৱাৰ্ড আৰউইন]] আৰু মহাত্মা গান্ধীৰ মাজত মাৰ্চ, ১৯৩১-ত [[গান্ধী–আৰউইন চুক্তি]] সম্পাদিত হয়। এই চুক্তি মৰ্মে ব্ৰিটিছ চৰকাৰে আইন অমান্য আন্দোলন বন্ধ কৰাৰ বিনিময়ৰ সকলো ৰাজনৈতিক বন্দীকে মুকলি কৰি দিবলৈ সন্মত হয়। এই চুক্তিৰ আধাৰতে মহাত্মা গান্ধীক লণ্ডনত অনুষ্ঠিত [[ঘূৰণীয়া মেজমেল]]লৈ আমন্ত্ৰণ কৰা হয়। এই মেলত মহাত্মা গান্ধী ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছৰ একমাত্ৰ প্ৰতিনিধি আছিল। অৱশ্যে এই ঘূৰণীয়া মেজমেলৰপৰা গান্ধী আৰু জাতীয়তাবাদী নেতাসকলে হতাশ হৈ উভতিব লগীয়া হয়। এই মেলত ক্ষমতাৰ সালসনিৰ কোনো আলোচনা হোৱাৰ সলনি ভাৰতত থকা ৰাজ্যসমূহৰ ৰাজপুত্ৰ আৰু সংখ্যালঘুসকলৰ বিষয়েহে আলোচনা কৰা হৈছিল। [[লৰ্ড ৱেলিংটন|লৰ্ড ৱেলিংটনে]] ভাৰতৰ জাতীয়তাবাদী নেতাসকলৰ প্ৰতি উগ্ৰ মোনোভাৱ প্ৰদৰ্শন কৰে আৰু জাতীয়তাবাদী আন্দোলন মষিমূৰ কৰাৰ বাবে নতুন পন্থা গ্ৰহণ কৰে। মহাত্মা গান্ধীক আকৌ গ্ৰেপ্তাৰ কৰি অনুগামীসকলৰপৰা আঁতৰত ৰখাৰ প্ৰয়াস কৰে। কিন্তু চৰকাৰৰ এই চেষ্টা সফল নহ'ল।<ref name="Herman2008">Herman (20080. [http://books.google.com/books?id=tquxD6dk914C&pg=PA375 pp. 375–377].</ref> ===অস্পৃশ্যতাৰ বিৰুদ্ধে=== {{Main|হৰিজন সেৱক সংঘ}} [[দলিত|দলিত সম্প্ৰদায়ৰ]] নেতা [[ভীমৰাও ৰামজী আম্বেদকাৰ|বি. আৰ. আম্বেদকাৰৰ]] প্ৰচাৰাভিযানৰ ফলশ্ৰুতিত ১৯৩২ চনত চৰকাৰে 'অস্পৃশ্য'সকলৰ বাবে পৃথক নিৰ্বাচন মণ্ডলী গঠন কৰি দিয়ে। মহাত্মা গান্ধীয়ে ইয়াৰ প্ৰতিবাদত ছেপ্টেম্বৰ মাহত ছয় দিনীয়া অনশন পালন কৰে। পৰিণতিত গঠিত হোৱা জনমতলৈ লক্ষ্য ৰাখি চৰকাৰে আপোচলৈ আহিবলৈ বাধ্য হয়। [[পালৱাওকাৰ বালু]]য়ে এই আপোচ আলোচনাত মুখ্য ভূমিকা লৈছিল। এই কাৰ্যৰে গান্ধীয়ে সমাজৰ অস্পৃশ্য বুলি পৰিচিত সম্প্ৰদায়সমূহৰ লোকৰ জীৱন যাপনৰ মান উন্নত কৰিবলৈ এক অভিযানৰ আৰম্ভণি কৰে। গান্ধীয়ে সমাজৰ অস্পৃশ্য বুলি পৰিচিতসকলক 'হৰিজন' (হৰিৰ পুত্ৰ) বুলি আখ্যা দিছিল।<ref name="Coward2003">Coward, (2003). [http://books.google.com/books?id=GGGudMuE4PIC&pg=PA53 pp. 52–53].</ref> ১৯৩৩ চনৰ ৮ মে তাৰিখে গান্ধীয়ে আত্মাশুদ্ধিৰ বাবে ২১ দিনীয়া অনশন কৰে, আৰু এবছৰ জোৰা হৰিজন আন্দোলনৰ আৰম্ভণি কৰে।{{sfn|Gandhi|1990|pp=230–232}} অৱশ্য [[দলিত]] সমাজৰ সকলোৱে এই আন্দোলন সমৰ্থন কৰা নাছিল। আম্বেদকাৰে গান্ধীয়ে আখ্যা দিয়া 'হৰিজন' শব্দৰ বিৰোধিতা কৰিছিল আৰু কৈছিল যে দলিতসকল সামাজিকভাৱে পৈণত হোৱা নাই আৰু উন্নত জাতিৰ লোকসকলে দলিতসকলৰ ওপৰত 'সদাশয় স্বৈৰাচাৰ'ৰ (paternalistic) ভূমিকা লৈ আহিছে। আম্বদেকাৰ আৰু তেখেতৰ সমৰ্থকসকলে বিশ্বাস কৰিছিল যে গান্ধীয়ে দলিতসকলৰ ৰাজনৈতিক অধিকাৰক অৱজ্ঞা কৰি আহিছে। ১৯২৪-২৫ চনত দলিতসকলে মন্দিৰত পূজা-অৰ্চনা কৰাৰ অনুমতি বিচাৰি কৰা আন্দোলনত গান্ধীয়ে সমৰ্থন কৰা নাছিল। আম্বেদকাৰে গান্ধীক 'শঠ আৰু বিশ্বাসৰ অযোগ্য' (devious and untrustworthy) বুলি অভিহিত কৰিছিল।<ref name="GreatSoulReview"/> জন্মসূত্ৰে গান্ধী বৈশ্য সম্প্ৰদায়ৰ আছিল যদিও তেওঁ নিজকে দলিতসকলৰ প্ৰতিনিধি হিচাপে যোগ্য বুলি বিবেচনা কৰিছিল।<ref>[http://books.google.com/books?id=WcLJ3aK-ZSkC&pg=PT354 100 Most Influential People of All Times] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130608030343/http://books.google.com/books?id=WcLJ3aK-ZSkC&pg=PT354 |date=2013-06-08 }}. p. 354.</ref> গান্ধী আৰু আম্বেদকাৰৰ মাজত মতবিৰোধ প্ৰায়েই হৈ থাকিছিল, কাৰণ আম্বেদকাৰে দলিতসকলক হিন্দু সম্প্ৰদায়ৰ বাহিৰলৈ নিব বিচাৰিছিল। আনহাৰে গান্ধীয়ে অস্পৃশ্যতাকে দূৰ কৰি হিন্দুত্বক শক্তিশালী কৰিবলৈ বিচাৰিছিল। আম্বেদকাৰে গান্ধীৰ আন্দোলন অত্যন্ত ধীৰ গতিৰ বুলি অভিযোগ কৰিছিল, আনহাতে হিন্দু ৰক্ষণশীলসকলে গান্ধীয়ে শাস্ত্ৰৰ বাণী অৱজ্ঞা কৰি হিন্দু ধৰ্মৰ বিপথে যোৱা বুলি অভিযোগ কৰিছিল। ৰামচন্দ্ৰ গুহই ২০১২ চনত মন্তব্য দিয়ে যে "আদৰ্শবাদীসকলে এই পুৰণি শত্ৰুতাক এতিয়াও কঢ়িয়াই লৈ ফুৰিছে আৰু ইয়াৰ বাবেই বৰ্তমানৰ আম্বেদকাৰৰ অনুগামী ৰাজনৈতিক নেতাসকলে গান্ধীক খলনায়কলৈ ৰূপান্তৰ কৰিছে" ({{Lang|en|"Ideologues have carried these old rivalries into the present, with the demonization of Gandhi now common among politicians who presume to speak in Ambedkar’s name."}})।<ref>Ramachandra Guha, "The Other Liberal Light" [http://www.tnr.com/article/books-and-arts/magazine/104203/the-other-liberal-light The New Republic June 22, 2012]</ref> ৰামচন্দ্ৰ গুহৰ মতে গান্ধী আৰু আম্বেদকাৰৰ কৰ্মই পৰিপূৰকৰ কাম কৰিছিল। গান্ধীয়ে প্ৰায়েই আম্বেদকাৰৰ প্ৰশংসা কৰিছিল। ১৯৩৪ চনৰ গ্ৰীষ্মকালত গান্ধীৰ জীৱনৰ ওপৰত তিনিটাকৈ আক্ৰমণ হৈছিল।<ref name="Pyarelal1956">Pyarelal, (1956).</ref><ref name="JonesRyan2007">Jones & Ryan (2007). [http://books.google.com/books?id=hZET2sSUVsgC&pg=PA160 p. 160].</ref> ===কংগ্ৰেছ ৰাজনীতি=== ১৯৩৪ চনত গান্ধীয়ে কংগ্ৰেছৰ সদস্যপদ ইস্তাফা দিয়ে। মোহনদাস গান্ধী কংগ্ৰেছৰ দলীয় নীতিৰ বিৰোধী হৈ এই ইস্তাফা দিয়া নাছিল। তেওঁ বিশ্বাস কৰিছিল যে তেখেতে অৱসৰ ল'লে কংগ্ৰেছৰ সদস্যৰ সংখ্যা বাঢ়িব, কাৰণ তেখেতৰ নীতিয়ে বহুতকে কংগ্ৰেছৰপৰা আঁতৰত ৰাখিছিল। এইসকলৰ ভিতৰত কমিউনিষ্ট, সমাজবাদী (socialist), ট্ৰেড-ইউনিয়ন, ধৰ্মীয় গোড়া সংস্থান, আৰু ব্যৱসায়ীসকল আছিল। তেখেতে এইসকল আহি নিজৰ বক্তব্য কংগ্ৰেছৰ মঞ্চতে দাঙি ধৰাটো বিচাৰিছিল। 'ৰাজ' ব্যৱস্থাত অংশ লোৱাৰ বাবে সাময়িক অনুমোদন জনোৱা কংগ্ৰেছ দলে 'ৰাজ'ৰ অনুমোদনৰ বাবে তেখেতকো হেঁচা দিয়াটো গান্ধীয়ে বিচৰা নাছিল।{{sfn|Gandhi|1990|p=246}} জৱাহৰলাল নেহৰুৰ সভাপতিত্বত ১৯৩৬ চনত লক্ষ্ণৌত অনুষ্ঠিত কংগ্ৰেছ অধিবেশনত গান্ধীয়ে আকৌ সক্ৰিয় ৰাজনীতিত অংশ গ্ৰহণ কৰে। ভাৰতৰ ৰাজনৈতিক ভৱিষ্যতৰ বাবে গুণা-গঁথা কৰি থকাৰ সলনি গান্ধীয়ে পূৰ্ণ স্বাধীনতাৰ বাবে কাৰ্য্যসূচী লোৱাৰ পোষকতা কৰিছিল, কিন্তু তেখেতে কংগ্ৰেছে সমাজবাদক নিজৰ লক্ষ্য হিচাপে গ্ৰহণ কৰাত আপত্তি কৰা নাছিল। ১৯৩৮ চনত কংগ্ৰেছৰ সভাপতিৰ পদত অধিষ্ঠিত হোৱা [[সুভাষ চন্দ্ৰ বসু]]ৰ লগত গান্ধীৰ মতানৈক্য ঘটিছিল। সুভাষ বসুৱে অহিংস প্ৰতিবাদৰ নীতিত বিশ্বাস ৰখা নাছিল।<ref>Ghose, Sankar (1992). Jawaharlal Nehru, A Biography, [http://books.google.com/books?id=MUeyUhVGIDMC&pg=PA137&dq&hl=en#v=onepage&q=&f=false p. 137]. Allied Publishers Limited.</ref> মহাত্মা গান্ধীয়ে সমৰ্থন নকৰিলেও সুভাষ চন্দ্ৰ বসু দ্বিতীয় বাৰৰ বাবেও কংগ্ৰেছৰ সভাপতি নিৰ্বাচিত হয়। মহাত্মা গান্ধীৰ সমৰ্থিত প্ৰাৰ্থী [[পট্টভি সীতাৰামায়া]] সুভাষ বসুৰ হাতত পৰাজিত হয়। কিন্তু গান্ধীৰ নীতি অমান্য কৰাৰ বাবে কংগ্ৰেছ দলৰ নেতাসকলে সুভাষ বসুৰ বিৰোধিতা কৰি সদস্য পদৰপৰা ইস্তাফা দিয়ে। এই প্ৰতিবাদৰ ফলস্বৰূপে সুভাষ চন্দ্ৰ বসুৱে পদত্যাগ কৰে।{{sfn|Gandhi|1990|pp=277–281}}<ref name="Sarkar2006">Sarkar, (2006).</ref> পট্টভি সীতাৰামায়াৰ পৰাজয় গান্ধীয়ে নিজৰ পৰাজয় বুলি উল্লেখ কৰে।<ref>{{cite web|last=Dash|first=Siddhartha|title=Orissa Review|url=http://orissa.gov.in/e-magazine/Orissareview/jan2005/englishPdf/Gandhi_subhas.pdf|accessdate=12 April 2012}}</ref> ===দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধ আৰু ভাৰত ত্যাগ আন্দোলন=== {{Main|ভাৰত ত্যাগ আন্দোলন}} [[File:Gandhi and Nehru in 1946.jpg|thumb|গান্ধী আৰু নেহৰু, ১৯৪২ চনত]] ১৯৩৯ চনত আৰম্ভ হোৱা [[দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধ]]ত মহাত্মা গান্ধীয়ে ব্ৰিটিছৰ প্ৰতি প্ৰথমে "অহিংস নৈতিক সমৰ্থন" আগবঢ়াইছিল। কিন্তু কংগ্ৰেছৰ অন্যান্য নেতাসকলে ব্ৰিটিছসকলে নিজাববীয়াকৈ ভাৰতকো বিশ্বযুদ্ধৰ অংশীদাৰ কৰাত আপত্তি কৰিছিল। কাৰণ ব্ৰিটিছে ভাৰতৰ প্ৰতিনিধিৰ মতামত অবিহনেই ভাৰতক বিশ্বযুদ্ধৰ অংশীদাৰ কৰিছিল। ইয়াৰ প্ৰতিবাদত সকলো কংগ্ৰেছ নেতাই বিধায়িনী সদস্য পদৰপৰা ইস্তাফা দিয়ে।{{sfn|Gandhi|1990|pp=283–286}} দীঘলীয়া মন্থনৰ পাছত গান্ধীয়ে ঘোষণা কৰে যে ভাৰত এই যুদ্ধৰ অংশীদাৰ হ'ব নোৱাৰে, কাৰণ জাতীয় স্বাধীনতা অক্ষুণ্ণ ৰখাৰ বাবে হোৱা এই বিশ্বযুদ্ধত লিপ্ত ইংলেণ্ডে ভাৰতৰ স্বাধীনতাৰ দাবী মানি লোৱা নাই। যুদ্ধ আগবঢ়াৰ লগে লগে গান্ধীয়ে স্বাধীনতাৰ দাবীও প্ৰবল কৰি তোলে আৰু ব্ৰিটিছে "ভাৰত ত্যাগ" কৰিব লাগিব বুলি গোৱালিয়া পুখুৰী মৈদানত অনুষ্ঠিত এখন সভাত ঘোষণা কৰে। [[ভাৰত ত্যাগ আন্দোলন]] কংগ্ৰেছ দল আৰু মহাত্মা গান্ধীৰ চূড়ান্ত আন্দোলন আছিল য'ত ভাৰতৰপৰা ব্ৰিটিছক সম্পূৰ্ণৰূপে খেদি পঠিওৱাৰ আহ্বান জনোৱা হৈছিল।{{sfn|Gandhi|1990|p=309}} কংগ্ৰেছ দলৰ বাহিৰত আৰু ভিতৰতো গান্ধীয়ে যুদ্ধৰ প্ৰতি লোৱা স্থিতিক বহুতে সমালোচনা কৰিছিল। কিছু সংখ্যকে বিশ্বাস কৰিছিল যে [[নাজী জাৰ্মানী]]ৰ বিৰূদ্ধে ব্ৰিটিছক সমৰ্থন নিদিয়াটো নৈতিকভাৱে উচিত নাছিল। আন কিছুমানে আকৌ বিশ্বযুদ্ধত ব্ৰিটিছক সমৰ্থন নিদিয়াৰ ক্ষেত্ৰত গান্ধীয়ে শক্তিশালী আৰু নিৰ্দিষ্ট মনোভাৱ প্ৰকাশ কৰা নাছিল বুলি আপত্তি কৰিছিল। আনফালে ইংলেণ্ডে এই নাজীবাদৰ বিৰুদ্ধে যুদ্ধত অৱতীৰ্ণ হোৱাৰ সময়তে ভাৰতৰ স্বাধীনতাৰ দাবী প্ৰত্যাখান কৰিছিল। এনে অৱস্থাতে ভাৰত ত্যাগ আন্দোলন তীব্ৰ হৈ উঠে, বহুতো লোকক গ্ৰপ্তাৰ কৰা হয় আৰু ঠায়ে ঠায়ে হিংসাত্মক কাৰ্যকলাপ সংঘটিত হয়।{{sfn|Gandhi|1990|p=318}} ১৯৪২ চনত গান্ধীয়ে অহিংস আন্দোলনৰ পোষকতা কৰিও মন্তব্য দিয়ে যে টুকুৰা-টুকুৰভাৱে সংঘটিত হিংসাত্মক কাৰ্যকলাপে আন্দোলনটোক স্থবিৰ কৰি নোতোলে, প্ৰকৃত অৰাজকতাতকৈ ব্ৰিটিছ প্ৰশাসনে সৃষ্টি কৰা 'নিয়মাধীন অৰাজকতা' ({{Lang|en|ordered anarchy}}) বেছি ভয়াবহ। ({{Lang|en|"ordered anarchy" of "the present system of administration" was "worse than real anarchy."}})<ref>{{cite book |title=The Mahatma and mother India: essays on Gandhiʼs non-violence and nationalism |last=Brock |first=Peter |year=1983 |publisher=[[Navajivan Publishing House]] |page=34 |url=http://books.google.com/books?id=vRduAAAAMAAJ&q=%22anarchy+to+the+present+system+of+administration+because+this+ordered+anarchy+is+worse+than+real+anarchy%22&dq=%22anarchy+to+the+present+system+of+administration+because+this+ordered+anarchy+is+worse+than+real+anarchy%22&hl=en&sa=X&ei=tZTsT_u2KMLdqgGVoKDqBQ&ved=0CEAQ6AEwAw}}</ref><ref>{{cite book |title=Mahatma Gandhi and Jawaharlal Nehru: a historic partnership |last=Limaye |first=Madhu |authorlink1=Madhu Limaye |isbn=8170185475 |publisher=B. R. Publishing Corporation |year=1990 |page=11 |url=http://books.google.com/books?id=WVIwAQAAIAAJ&q=%22anarchy+to+the+present+system+of+administration+because+this+ordered+anarchy+is+worse+than+real+anarchy%22&dq=%22anarchy+to+the+present+system+of+administration+because+this+ordered+anarchy+is+worse+than+real+anarchy%22&hl=en&sa=X&ei=tZTsT_u2KMLdqgGVoKDqBQ&ved=0CEUQ6AEwBA}}</ref> ইয়াৰ পাছতেই গান্ধীয়ে সকলো কংগ্ৰছকৰ্মী আৰু ভাৰতীয়ক পূৰ্ণ স্বাধীনতাৰ দাবীত অহিংস পন্থা অৱলম্বন কৰি 'কৰো য়া মৰো' নীতিৰে আগবাঢ়িবলৈ আহ্বান জনায়।<ref>{{cite book|author=Wilhelm von Pochhammer|title=India's Road to Nationhood: A Political History of the Subcontinent|url=http://books.google.com/books?id=mHLB4m75pisC&pg=PA469|year=2005|publisher=Allied Publishers|page=469}}</ref> [[File:Gandhi Jinnah 1944.jpg|thumb|মহাত্মা গান্ধী আৰু [[মহম্মদ আলি জিন্না]], বোম্বে, ১৯৪৪]] ১৯৪২ চনৰ ৯ আগষ্টত গান্ধী সমন্বিতে কংগ্ৰছৰ কৰ্মী সংস্থাৰ ({{lang|en|Congress Working Committee}}) সকলো সদস্যকে গ্ৰেপ্তাৰ কৰা হয়। [[পুনে|পুনা]]ৰ [[আগা খান মহল]] গান্ধীক ২ বছৰৰ বাবে বন্দী কৰি ৰখা হয়। এই বন্দীকালতেই গান্ধীৰ ৫০ বছৰৰ সচিব [[মহাদেৱ দেশাই]]ৰ মৃত্যু হয়। বন্দী দশাৰ ১৮ মাহ পাছত ১৯৪৪ চনৰ ২২ ফেব্ৰুৱাৰীত মহাত্মা গান্ধীৰ পত্নী [[কস্তুৰবা গান্ধী]]ৰো মৃত্যু হয়। ইয়াৰ ছমাহ পাছত গান্ধীয়ে [[মেলেৰিয়া]] জ্বৰত ভোগে। বিশ্বযুদ্ধ শেষ হোৱাৰ আগেয়েই ১৯৪৪ চনৰ ৬ মেত স্বাস্থ্যজনিত কাৰণত তেখেতক মুক্ত কৰি দিয়া হয়। ব্ৰিটিছ ৰাজে কাৰাবন্দী হৈ থকা কালতে গান্ধীৰ মৃত্যু হোৱাটো বিচৰা নাছিল। জেলৰপৰা ওলাই গান্ধীয়ে ভাৰতৰ ৰাজনীতিত এক ডাঙৰ পৰিৱৰ্তন দেখিবলৈ পায়। কিছু বছৰৰ আগলৈ প্ৰভাৱহীন হৈ থকা [[সদৌ ভাৰত মুছলীম লীগ]] এক শক্তিশালী ৰাজনৈতিক হিচাপে পৰিগণিত হয়<ref name="Lapping1989">Lapping, (1989).</ref>; লগতে মুছলীয় লীগৰ নেতা [[মহম্মদ আলি জিন্না]]ই তোলা '[[পাকিস্তান]]ৰ দাবী' ভাৰতৰ ৰাজনীতিৰ এক কেন্দ্ৰবিন্দু হৈ পৰে। ১৯৪৪ চনত মুম্বাইত গান্ধীয়ে জিন্নাৰ সৈতে আলোচনা কৰে, কিন্তু জিন্নাই গান্ধীয়ে জনোৱা আহ্বান আওকাণ কৰে কাৰণ আলোচনাত স্বাধীন পাকিস্তানৰ দাবী আলোচনা কৰা হোৱা নাছিল। মুছলিম সংখ্যাগৰিষ্ঠ প্ৰদেশ সমূহে গঠিত হ'বলৈ যোৱা ভাৰতৰ অংশ হোৱাৰ পৰা আঁতৰি থকাৰ অধিকাৰ পোৱাটো জিন্নাই বিচাৰিছিল।<ref>{{cite news|title=Gandhi, Jinnah Meet First Time Since '44; Disagree on Pakistan, but Will Push Peace|url=http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=F30A1EFA3F58147B93C5A9178ED85F438485F9|accessdate=25 March 2012|newspaper=[[The New York Times]]|date=7 May 1947}}{{subscription needed}}</ref><ref>{{cite news|last=Jalil|first=Azizul|title=When Gandhi met Jinnah|url=http://www.thedailystar.net/magazine/2006/11/04/history.htm|accessdate=25 March 2012|newspaper=[[The Daily Star (Bangladesh){{!}}The Daily Star]]|year=1944|archiveurl=http://archive.is/Wnw51|archivedate=22 February 2013}}</ref> কংগ্ৰেছৰ নেতাসকল জেলত বন্দী হৈ থকাৰ সময়ত অন্যান্য দলসমূহে বিশ্বযুদ্ধৰ প্ৰতি সমৰ্থন আগবঢ়ায় আৰু অধিক সংগঠিত হয়। ক্ষুদ্ৰ ৰাজনৈতিক নেতাসকলে কংগ্ৰেছ নেতাসকলৰ অনুপস্থিতিত মুখ্য ভূমিকা লৈছিল যদিও সমগ্ৰ পৰিস্থিতৰ নিয়ন্ত্ৰণ কৰাৰ ক্ষমতা তেওঁলোকৰ নাছিল।<ref name="BhattacharyaStudies2001">{{cite book|last1=Bhattacharya|first1=Sanjoy|title=Propaganda and information in Eastern India, 1939-45: a necessary weapon of war|url=http://books.google.com/books?id=M2GI26jditsC&pg=PA33|year=2001|publisher=Psychology Press|isbn=978-0-7007-1406-3|page=33}}</ref> বিশ্বযুদ্ধৰ পাছতেই ইংৰাজে চৰকাৰে ভাৰতৰ শাসনভাৰ ভাৰতীয়লৈ হস্তান্তৰিত কৰাৰ সপক্ষে মত দিয়ে। ইয়াৰ ভিত্তিত গান্ধীয়ে সংগ্ৰাম সমাপ্ত হোৱাৰ কথা ঘোষণা কৰে। কংগ্ৰেছৰ নেতা সমন্বিতে প্ৰায় ১,০০,০০০ ৰাজনৈতিক বন্দীক মুকলি কৰি দিয়া হয়।<ref name=autogenerated2>{{cite book|author=S. S. Shashi|title=Encyclopaedia Indica: India, Pakistan, Bangladesh|url=http://books.google.com/books?id=Wv0vAQAAIAAJ|accessdate=28 February 2012|year=1996|publisher=Anmol Publications|isbn=978-81-7041-859-7|page=13}}</ref> ===দেশ বিভাজন আৰু স্বাধীনতা, ১৯৪৭=== {{See also|ভাৰত বিভাজন}} দেশ বিভাজনৰ নীতিৰ প্ৰতি মহাত্মা গান্ধীয়ে বিৰোধিতা কৰিছিল কাৰণ ই তেখেতে বিচৰা ধৰ্মীয় অখণ্ডতাৰ দৰ্শনৰ বিপৰীত আছিল।<ref>Reprinted in The Essential Gandhi: An Anthology of His Writings on His Life, Work, and Ideas, Louis Fischer, ed., 2002 (reprint edition) pp. 106–108.</ref> মহাত্মা গান্ধী আৰু ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছে ব্ৰিটিছৰ ভাৰত ত্যাগৰ বাবে দাবী তুলি আন্দোলন কৰা কালতে মুছলীম লীগে ১৯৪৩ চনত ভাৰতবৰ্ষক দ্বিখণ্ডিত কৰি ভাৰত ত্যাগ কৰাৰ বাবে দাবী তোলে।<ref>{{cite web |last = Keen |first = Shirin |title = The Partition of India |publisher = Emory University |date = Spring, 1998 |url = http://www.english.emory.edu/Bahri/Part.html |access-date = 2012-10-02 |archivedate = 2011-09-02 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20110902112115/http://www.english.emory.edu/Bahri/Part.html |deadurl = yes }}</ref> মহাত্মা গান্ধীয়ে মধ্যৱৰ্তী পথ এটা সৃষ্টি কৰি কংগ্ৰেছ আৰু মুছলীম লীগক সংঘবদ্ধ হৈ এখন সাময়িক চৰকাৰ গঠন কৰাৰ বাবে প্ৰস্তাৱ দিয়ে। চৰকাৰখনে পাছত মুছলীম সংখ্যাগৰিষ্ঠ জিলাসমূহত গণভোটৰ দ্বাৰা বিভাজন সম্পৰ্কে চূড়ান্ত সিদ্ধান্ত ল'ব।<ref name="(Mahatma)Jack1994">{{cite book|last=Gandhi|first=Mohandas Karamchand|editor=Jack, Homer A.|title=The Gandhi reader: a source book of his life and writings|accessdate=16 January 2012|date=5 January 1994|publisher=Grove Press|isbn=978-0-8021-3161-4|page=418}}</ref> জিন্নাই ১৬ আগষ্ট ১৯৪৬ চনত 'প্ৰত্যক্ষ সংগ্ৰাম দিৱস' ({{Direct Action Day}}) আহ্বান কৰি সৃষ্টি কৰা সাম্পৰ্দায়িক সংঘৰ্ষ দেখি গান্ধী বিমৰ্ষ হৈ পৰে আৰু সংঘৰ্ষ ৰোধ কৰিবলৈ ব্যক্তিগতভাৱে সংঘৰ্ষপীড়িত অঞ্চলসমূ্হ ভ্ৰমণ কৰে।<ref>{{Cite book |last = Wolpert |first = Stanley |title = Gandhi's Passion&nbsp; – The Life and Legacy of Mahatma Gandhi |publisher=Oxford University Press |url = http://www.nytimes.com/books/first/w/wolpert-gandhi.html |isbn = 0-19-513060-X}}</ref> ভাৰতীয় হিন্দু, মুছলমান আৰু খ্ৰীষ্টিয়ানসকলৰ মাজত সম্প্ৰীতি অনাৰ বাবে লগতে অস্পৃশ্যসকলক হিন্দু সমাজৰ অন্তৰ্গত কৰিবলৈ গান্ধীয়ে অহোপুৰুষাৰ্থ কৰিছিল।<ref name="Tønnesson">{{cite web |last = Tønnesson |first = Øyvind |title = Mahatma Gandhi, the Missing Laureate |publisher=Nobelprize.org |date = 1 December 1999 |url = http://nobelprize.org/nobel_prizes/peace/articles/gandhi/ |accessdate=16 January 2012}}</ref> ১৯৪৭ চনৰ ১৪ আৰু ১৫ আগষ্টত 'ভাৰতীয় স্বাধীনতা আইন' প্ৰনয়ন কৰা হয়। ইয়াৰ লগে লগে সীমান্ত অঞ্চলৰ ১-১.২ কোটি জনসাধাৰণ এফালৰপৰা আনফাললৈ প্ৰব্ৰজন কৰে। ইয়াৰ লগতে সংঘটিত হোৱা হিন্দু, মুছলমান আৰু শিখ ধৰ্মাৱলম্বী মানুহৰ মাজত হোৱা সাম্প্ৰদায়িক সংঘৰ্ষত প্ৰায় আধা নিযুত লোকৰ প্ৰাণহানি হয়।<ref name="MetcalfMetcalf2006">{{cite book|last1=Metcalf|first1=Barbara Daly|last2=Metcalf|first2=Thomas R.|title=A concise history of modern India|url=http://books.google.com/books?id=iuESgYNYPl0C|2006|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-86362-9|pages=221–222}}</ref> নৰৱেৰ খ্যাতনামা বুৰঞ্জীবিদ [[জেন্স এৰূপ ছিপ]]ৰ ([[:en:Jens Arup Seip|Jens Arup Seip]]) মতে মহাত্মা গান্ধীৰ বুজনি, তেখেতৰ অনুগামীসকলৰ অহোপুৰুষাৰ্থ আৰু তেখেতৰ উপস্থিতি অবিহনে দেশ বিভাজনৰ পাছত হোৱা সংঘৰ্ষত মৃতকৰ সংখ্যা আৰু বৃদ্ধি পোৱাৰ সম্ভাৱনা আছিল।<ref>{{Cite news |last = Saikia |first = Bijoy Sankar |title = Why Mahatma Gandhi didn't get a Nobel Prize |newspaper = CNN IBN-Live |date = 2 October 2006 |url = http://ibnlive.in.com/news/why-mahatma-gandhi-didnt-get-a-nobel-prize/22985-3-single.html |access-date = 2 December 2012 |archivedate = 27 March 2014 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20140327102007/http://ibnlive.in.com/news/why-mahatma-gandhi-didnt-get-a-nobel-prize/22985-3-single.html |deadurl = yes }}</ref> [[ষ্টেন্‌লী ৱলপৰ্ট]]ৰ ([[:en:Stanley Wolport|Stanley Wolport]]) মতে, "মহাত্মা গান্ধীয়ে কেতিয়াও ব্ৰিটিছ শাসিত ভাৰতবৰ্ষৰ বিভাজন সমৰ্থন বা গ্ৰহণ কৰা নাছিল… কিন্তু তেওঁ বেছ পলমকৈহে ধৰিব পাৰিছিল যে তেওঁৰ নিকটতম সহকৰ্মী আৰু অনুগামীসকল আদৰ্শতকৈ ক্ষমতাৰ প্ৰতিহে বেছি লালায়িত আছিল, আৰু তেখেতৰ নিজস্ব দৰ্শনো এই ধাৰণাৰ দ্বাৰা ভ্ৰমিত আছিল যে তেখেতে নেতৃত্ব দিয়া ভাৰতৰ স্বাধীনতা সংগ্ৰাম অহিংস আছিল।" ({{Lang|en|…plan to carve up British India was never approved of or accepted by Gandhi… who realised too late that his closest comrades and disciples were more interested in power than principle, and that his own vision had long been clouded by the illusion that the struggle he led for India's freedom was a nonviolent one."}})<ref>Stanley Wolpert, Gandhi's Passion p. 7</ref> == হত্যাকাণ্ড == {{Main|মহাত্মা গান্ধীৰ হত্যাকাণ্ড}} [[চিত্ৰ:Gandhi Memorial.jpg|thumb|[[ৰাজঘাট সমাধি পৰিসৰ|ৰাজঘাট]]: মহাত্মা গান্ধীৰ সমাধি]] ১৯৪৮ চনৰ ৩০ জানুৱাৰী তাৰিখে গান্ধীক গুলিয়াই হত্যা কৰা হয়। সেই সময়ত তেওঁ [[নতুন দিল্লী]]ৰ [[বিৰলা ভৱন]]ৰ সমীপত নৈশকালীন পথসভাত অংশ লৈ আছিল। তেওঁৰ হত্যাকাৰী [[নাথুৰাম গডছে]] এজন হিন্দু মৌলবাদী আছিল আৰু তেওঁৰ চৰমপন্থী হিন্দু মহাসভাৰ সৈতে যোগাযোগ আছিল। পাকিস্তানক অৰ্থ সাহায্য দিয়াৰ প্ৰস্তাৱ দি ভাৰতক দুৰ্বল কৰাৰ কাৰণে হিন্দু মহাসভাই গান্ধীক দোষাৰোপ কৰে।<ref>R. Gandhi, Patel: A Life, p. 472.</ref> গডছে আৰু তেওঁৰ সহায়কাৰী [[নাৰায়ণ আপ্তে]]ক গান্ধীৰ হত্যাৰ কাৰণে দোষী সাব্যস্ত কৰা হয় আৰু ১৯৪৯ চনত দুয়োকে ফাঁচী দিয়া হয়। বিশ্বাস কৰা হয় যে গান্ধীৰ মুখেৰে উচ্চাৰিত শেষ উক্তিটো আছিল "হে ৰাম", আৰু সেয়ে নতুন দিল্লীৰ [[ৰাজঘাট সমাধি পৰিসৰ|ৰাজঘাটস্থিত]] গান্ধীৰ স্মৃতিসৌধত এই উক্তিটো খোদিত কৰা আছে।<ref>Vinay Lal. [http://www.sscnet.ucla.edu/southasia/History/Gandhi/HeRam_gandhi.html ‘Hey Ram’: The Politics of Gandhi’s Last Words]. Humanscape 8, no. 1 (January 2001): pp. 34–38.</ref> জৱাহৰলাল নেহৰুৱে ৰেডিঅ'যোগে জাতিক উদ্দেশ্যি দিয়া ভাষণত কৈছিল:{{cquote| "বন্ধু আৰু সহযোদ্ধাসকল, আমাৰ জীৱনৰপৰা পোহৰ হেৰাই গৈছে, আৰু এতিয়া সকলোতে অন্ধকাৰ, আৰু মই প্ৰকৃততে নাজানো আপোনালোকক কি কওঁ আৰু কেনেকৈ কওঁ। আমাৰ মৰমৰ নেতা যাক আমি বাপু বুলি মাতোঁ, আমাৰ জাতিৰ পিতা এতিয়া আৰু নাই। হয়তো মই এনেদৰে কোৱা অনুচিত, কিন্তু আমি তেখেতক আগতে যেনেদৰে দেখিছিলোঁ তেনেদৰে আৰু দেখা নাপাম, কিবা উপদেশ বা সান্ত্বনা বিচাৰি আমি আৰু তেখেতৰ ওচৰলৈ দৌৰি নাযাম, আৰু ই এক মোক্ষম আঘাত, অকল মোৰ কাৰণেই নহয় এই দেশৰ লাখ লাখ মানুহৰ কাৰণে।"<ref>[http://en.wikisource.org/wiki/The_Light_Has_Gone_Out Nehru's address on Gandhi's death]. Retrieved on [[March 15]] [[2007]].</ref> }} গান্ধীৰ ইচ্ছানুসৰি তেওঁৰ দেহভষ্মৰ কিছু অংশ [[নীল নদী]], [[ভল্গা নদী]], [[টেম্‌ছ নদী]] আদি পৃথিৱীৰ বহুকেইখন নদীত বিসৰ্জন দিয়া হয়। ==সৎ মূলনীতি == === সত্য === সত্য অনুসন্ধানৰ বৃহৎ উদ্দেশ্যত গান্ধীয়ে নিজৰ জীৱন উৎসৰ্গা কৰিছিল। তেওঁ নিজে কৰা ভুলৰপৰা শিক্ষা লৈ আৰু নিজৰ ওপৰতে পৰীক্ষা-নিৰীক্ষা চলাই সত্য অনুসন্ধানৰ প্ৰয়াস কৰিছিল। তেওঁৰ আত্মজীৱনীখনৰ নাম ''{{Lang|en|The Story of My Experiments with Truth}}'' ([[মোৰ সত্য অন্বেষণৰ কাহিনী]])।<ref name="Johnson2006">{{cite book|last=Johnson|first=Richard L.|title=Gandhi's Experiments With Truth: Essential Writings By And About Mahatma Gandhi|url=http://books.google.com/books?id=dRQcKsx-YgQC&pg=PR11|accessdate=9 May 2012|year=2006|publisher=Lexington Books|isbn=978-0-7391-1143-7|page=11}}</ref> ব্ৰুছ ৱাটছনৰ মতে গান্ধীৰ [[সত্যাগ্ৰহ]]ৰ ধাৰণাটোৰ মূল ভেঁটি আছিল বৈদিক ধাৰণাত থকা আত্মবিশ্লেষণ। জৈন আৰু বৌদ্ধ ধৰ্মৰ অহিংসা, নিৰামিষাহাৰ, জীৱহত্যা নকৰা আৰু বিশ্বশান্তিৰ ধাৰণাৰ লগতে খ্ৰীষ্টিয়ান আৰু ইছলামসকলৰ সমতা, ভ্ৰাতৃত্ব আদি ধাৰণায়ো গান্ধীৰ সত্যাগ্ৰহত স্থান পাইছিল।<ref name="Watson">{{cite journal |last1=Watson |first1=I. Bruce |year=1977 |title=Satyagraha: The Gandhian Synthesis |journal=Journal of Indian History |publisher= |volume=55|issue=1/2 |pages=325–335 |url= |doi= |ref=harv}}</ref> গান্ধীয়ে কৈছিল যে তেওঁৰ জীৱনৰ সবাতোকৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ যুদ্ধখন আছিল নিজৰ মনৰ অন্ধকাৰ, ভয় আৰু নিৰাপত্তাহীনতাক জয় কৰা। তেওঁ বিশ্বাস কৰিছিল যে ঈশ্বৰেই সত্য আৰু সত্যই ঈশ্বৰ।<ref name="Parel2006">{{cite book|author=Parel, Anthony |title=Gandhi's philosophy and the quest for harmony|url=http://books.google.com/books?id=MQhz0fW0HZUC&pg=PA195|accessdate=13 January 2012|date=10 August 2006|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-86715-3|page=195}}</ref> === অহিংসা === অহিংসাৰ ধাৰণা হিন্দু ধৰ্মীয় চিন্তাধাৰাত পুৰণি কালৰপৰা আছে আৰু বৌদ্ধ, জৈন, ইহুদি আৰু খ্ৰীষ্টিয়ান ধৰ্মীয় চিন্তাধাৰাতো ইয়াৰ নিদৰ্শন পোৱা যায়। গান্ধীয়ে তেওঁৰ জীৱনীত কৈছে: "যেতিয়া মই হতাশ হওঁ, তেতিয়া মই স্মৰণ কৰোঁ যে সমগ্ৰ ইতিহাসত সত্য আৰু ভালৰ জয় হৈ আহিছে। দুঃশাসক আৰু হত্যাকাৰীসকল কোনো সময়ত অপৰাজেয় হ'লেও অৱশেষত তেওঁলোকৰ পতন ঘটে আৰু এই কথা সদায় মনত ৰখা উচিত।" === নিৰামিষভোজন === সৰুকালত গান্ধীয়ে পৰীক্ষামূলকভাৱে মাংস খায়। ইয়াৰ কাৰণ হয়তো তেওঁৰ বংশগত কৌতূহল বা তেওঁৰ বন্ধু শেখ মেহতা। নিৰামিষভোজনৰ ধাৰণাটো হিন্দু আৰু জৈন ধৰ্মত গভীৰভাৱে বিদ্যমান আৰু সেই সময়ত [[গুজৰাট]]ৰ বেছিভাগ হিন্দু লোকেই আছিল নিৰামিষাহাৰী। গান্ধীৰ পৰিয়ালো ইয়াৰ ব্যতিক্ৰম নাছিল। [[লণ্ডন]]লৈ পঢ়িবলৈ যোৱাৰ আগত গান্ধীয়ে তেওঁৰ মাক পুতলি বাই আৰু খুড়াক বেচাৰ্জীৰ সন্মুখত প্ৰতিজ্ঞাবদ্ধ হয় যে, তেওঁ মাংস, মদ আৰু নাৰীসংগৰপৰা আঁতৰত থাকিব। তেওঁ এই প্ৰতিজ্ঞা আখৰে আখৰে পালন কৰিছিল আৰু খাদ্যাভ্যাসসম্পৰ্কে এক দৰ্শন লাভ কৰিছিল। গান্ধী পিছৰ জীৱনকালত এজন সম্পূৰ্ণ নিৰামিষাহাৰী হৈ উঠে। তেওঁ London vegetarian Societyৰ সভ্য হয় আৰু ছোছাইটিৰ পত্ৰিকা The Vegetarianত নিৰামিষভোজনৰ সম্পৰ্কে বহুকেইটা প্ৰবন্ধ লিখে। ইয়াৰ উপৰিও তেওঁ The Moral Basis of Vegetarianism নামৰ এখন গ্ৰন্থ লিখি উলিয়ায়। গান্ধীয়ে মাজে মাজে নিৰামিষভোজনৰ পক্ষে আন্দোলনতো যোগদান কৰে। লণ্ডনৰপৰা অহাৰ পাছতো গান্ধীয়ে নিৰামিষ খাবলৈ মানুহক উৎসাহিত কৰে। গান্ধীৰ মতে, নিৰামিষ আহাৰে শৰীৰৰ চাহিদা পূৰণ কৰাৰ লগতে মাছ-মাংস কিনোতে হোৱা খৰচো ৰেহাই হয়। সেই সময়ত বহুতো ভাৰতীয় নিম্নবিত্তীয় হোৱাৰ কাৰণে নিৰামিষভোজনৰ আন্দোলন তেওঁলোকৰ কাৰণে কেৱল আদৰ্শগত আন্দোলনেই নাছিল, ইয়াৰ বাস্তৱ প্ৰয়োজনো আছিল। তেওঁ অধিক ভোজনৰ বিৰোধিতা কৰিছিল আৰু অনশনক ৰাজনৈতিক প্ৰতিবাদৰ এক আহিলা হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰিছিল। তেওঁ নিজৰ দাবী পূৰণৰ কাৰণে বহু সময়ত আমৰণ অনশনৰো পণ কৰিছিল। তেওঁৰ জীৱনীত লিখা আছে যে, নিৰামিষভোজনেই আছিল তেওঁৰ ব্ৰহ্মচৰ্চাত গভীৰ মনোযোগৰ সূচনা। মুখৰ ওপৰত নিয়ন্ত্ৰণ ৰাখিব নোৱাৰিলে ব্ৰহ্মচৰ্য ব্যৰ্থ হ'ব পাৰে। === ব্ৰহ্মচৰ্য === গান্ধীৰ ১৬ বছৰ বয়সত তেওঁৰ দেউতাক ভীষণ অসুস্থ হৈ পৰে, আৰু অসুস্থ হোৱাৰ এই সময়ছোৱা গান্ধীয়ে দেউতাকৰ কাষত কটায়। এনিশা গান্ধীৰ খুড়াকে দেউতাকৰ ওচৰত থাকি গান্ধীক বিশ্ৰামৰ সুযোগ প্ৰদান কৰে। তেওঁ তেওঁৰ শোৱনিকোঠাত গৈ পত্নীৰ সৈতে প্ৰণয়ত লিপ্ত হয়। অলপ পাছতে এজন কৰ্মচাৰীয়ে গান্ধীক তেওঁৰ দেউতাকৰ মৃত্যুৰ সংবাদ জনায়। তেওঁ এই ঘটনাটোত দুগুণ লজ্জা পায় আৰু ইয়ে তেওঁক ১৬ বছৰ বয়সতে বিবাহিত হোৱা সত্ত্বেও ব্ৰহ্মচাৰী হ'বলৈ বাধ্য কৰে।<ref>{{Cite web |title=Time magazine people of the century |url=http://www.time.com/time/time100/poc/magazine/mohandas_gandhi12b.html |access-date=2012-10-26 |archivedate=2000-06-21 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20000621103733/http://www.time.com/time/time100/poc/magazine/mohandas_gandhi12b.html |deadurl=yes }}</ref> গান্ধীয়ে ব্ৰহ্মচৰ্যক ঈশ্বৰৰ সান্নিধ্য লাভ আৰু আত্মোপলব্ধিৰ পন্থা হিচাপে গ্ৰহণ কৰিছিল। গান্ধীৰ মতে ব্ৰহ্মচৰ্যৰ অৰ্থ "চিন্তা, বাক্য আৰু কৰ্মৰ নিয়ন্ত্ৰণ।" === বিশ্বাস === গান্ধী হিন্দু পৰিয়ালত জন্মগ্ৰহণ কৰিছিল আৰু তেওঁ গোটেই জীৱন হিন্দু ধৰ্ম পালন কৰে আৰু হিন্দু ধৰ্মৰ অধিকাংশ আদৰ্শই গ্ৰহণ কৰে। এজন সাধাৰণ হিন্দু হিচাপে তেওঁ সকলো ধৰ্মৰে প্ৰতি সমভাৱ ৰাখিছিল আৰু প্ৰায় সকলো ধৰ্মৰে ধৰ্মগ্ৰন্থসমূহ অধ্যয়ন কৰিছিল। তেওঁ ব্ৰহ্মত্ব সম্পৰ্কে আগ্ৰহী আছিল। হিন্দুত্ব সম্পৰ্কে তেওঁ কৈছিল: {{quote|হিন্দুত্বই মোক পূৰ্ণৰূপে তৃপ্তিদান কৰে, মোৰ সত্তাক পৰিপূৰ্ণ কৰে…। যেতিয়া মনত সংশয় জন্মে, যেতিয়া হতাশাই মোক আগুৰি ধৰে, আৰু যেতিয়া মই দিগন্তত এক বিন্দু পোহৰো দেখা নাপাওঁঁ, তেতিয়াই মই [[ভাগৱত গীতা]]ৰ ফালে চাওঁ, আৰু নিজকে শান্ত কৰাৰ কাৰণে একোটা পংক্তি বিচাৰোঁ, আৰু মই অনতিপলমে অত্যধিক কষ্টৰ মাজতো সুখ অনুভৱ কৰোঁ। মই ভাগৱত গীতাৰ শিক্ষাৰ ওচৰত কৃতজ্ঞ।}} [[চিত্ৰ:Gandhi Smriti.jpg|thumb|[[নতুন দিল্লী]]ত অৱস্থিত মহাত্মা গান্ধীৰ বাসভৱন ([[গান্ধী স্মৃতি]])]]<!--attribution required: see image description page at http://en.wikipedia.org/wiki/image:Gandhi Smriti.jpg--> গান্ধীয়ে [[গুজৰাটী ভাষা]]ত ভাগৱত গীতাৰ সম্পৰ্কে এটি ধাৰাভাষ্য লিখিছিল। গুজৰাটী পাণ্ডুলিপিটো ইংৰাজী ভাষালৈ অনুবাদ কৰে মহাদেৱ দেশায়ে। দেশায়ে ইয়াতে এটা অতিৰিক্ত পাতনি আৰু ধাৰাভাষ্য যোগ কৰে, আৰু ই গান্ধীৰ এটি ভূমিকাসহ ১৯৪৬ চনত প্ৰকাশ পায়।<ref>Desai, Mahadev. The Gospel of Selfless Action, or, The Gita According To Gandhi. (Navajivan Publishing House: Ahmedabad: First Edition 1946). Other editions: 1948, 1951, 1956.</ref><ref>A shorter edition, omitting the bulk of Desai's additional commentary, has been published as: Anasaktiyoga: The Gospel of Selfless Action. Jim Rankin, editor. The author is listed as M.K. Gandhi; Mahadev Desai, translator. (Dry Bones Press, San Francisco, 1998) ISBN 1-883938-47-3.</ref> গান্ধীয়ে বিশ্বাস কৰিছিল যে, সকলো ধৰ্মৰে মূলতে আছে সত্য আৰু প্ৰেম (কৰুণা, অহিংসা আৰু সোণালী শাসন)। তেওঁ এজন ক্লান্তিহীন সমাজ সংস্কাৰক আছিল আৰু সকলো ধৰ্মৰে ভণ্ডামি, অপকৰ্ম আৰু অন্ধবিশ্বাসৰ বিপক্ষে মাত মাতিছিল। ধৰ্ম সম্পৰ্কে মন্তব্য কৰি তেওঁ কৈছিল: {{quote|যদি খ্ৰীষ্টান ধৰ্মক নিখুঁত আৰু সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ বুলি মানি ল'ব নোৱাৰি, তেন্তে হিন্দু ধৰ্মকো নিখুঁত আৰু সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ বুলি ক'ব নোৱাৰি। হিন্দু ধৰ্মৰ ত্ৰুটিবিলাক মোৰ দৃষ্টিগোচৰ হৈছে। যদি অস্পৃশ্যতা হিন্দু ধৰ্মৰে অংশ হয়, ই এই ধৰ্মৰ এটি বেয়া অংশ। বেদবাক্যবিলাক ঈশ্বৰৰ অনুপ্ৰাণিত উক্তি বোলাৰ কাৰণ কি? যদি এইবিলাক ঈশ্বৰ অনুপ্ৰাণিত হয়, তেন্তে [[বাইবেল]] বা [[কোৰান]] কিয় নহয়? খ্ৰীষ্টান বন্ধুৱে যেনেদৰে মোক ধৰ্মান্তৰিত কৰাৰ প্ৰবল চেষ্টা কৰিছিল, ঠিক তেনেদৰে মুছলিম বন্ধুৱেও কৰিছিল। আব্দুল্লা শেঠে ইছলাম ধৰ্ম চৰ্চা কৰিবলৈ মোক প্ৰৰোচিত কৰিছিল আৰু সকলো সময়তে এই ধৰ্মৰ সৌন্দৰ্য বৰ্ণনা কৰি থাকে।<br/>যেতিয়া আমাৰ নৈতিক ভিত্তি হেৰাই যায়, তেতিয়া ধাৰ্মিক হৈ একো লাভ নাই। উদাহৰণস্বৰূপে মিছলীয়া, নিৰ্দয় আৰু আত্মসংযমহীন লোকে ঈশ্বৰ তেওঁৰ সৈতে আছে বুলি দাবী কৰিব নোৱাৰে।}} পৰৱৰ্তী সময়ত যেতিয়া গান্ধীক তেওঁ হিন্দু হয় নে নহয় বুলি সোধা গৈছিল, তেওঁ কৈছিল: {{quote|হয়, মই হিন্দু। ইয়াৰ উপৰিও মই এজন খ্ৰীষ্টান, এজন মুছলমান, এজন বৌদ্ধ আৰু এজন ইহুদী।}} == গান্ধীৰ বিভিন্ন ৰচনা == গান্ধী আছিল এজন বহুমুখী লেখক আৰু সম্পাদক। বহুবছৰ ধৰি তেওঁ গুজৰাটী, হিন্দী আৰু ইংৰাজী ভাষাত প্ৰকাশিত পত্ৰিকা হৰিজন সম্পাদনা কৰিছিল। ইয়াৰ উপৰিও তেওঁ দক্ষিণ আফ্ৰিকাত থকা সময়ত [[ইণ্ডিয়ান অপিনিয়ন]] আৰু স্বদেশত থকাকালত [[ইয়ং ইণ্ডিয়া]] নামৰ দুখন ইংৰাজী কাকত সম্পাদনা কৰিছিল। গুজৰাটী ভাষাৰ মাহেকীয়া আলোচনী নৱজীৱনৰো সম্পাদনা তেওঁ কৰিছিল। নৱজীৱন আলোচনীখন পাছলৈ হিন্দী ভাষাতো প্ৰকাশিত হ'বলৈ লয় আৰু পিছলৈ ই [[নৱজীৱন ট্ৰাষ্ট]] হয়।<ref>[http://www.lifepositive.com/Spirit/masters/mahatma-gandhi/journalist.asp Peerless Communicator] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070804022748/http://www.lifepositive.com/Spirit/masters/mahatma-gandhi/journalist.asp |date=2007-08-04 }} by V.N. Narayanan. Life Positive Plus, Oct–Dec 2002</ref> গান্ধীয়ে কাকত-আলোচনীলৈ বহুতো চিঠি-পত্ৰ লিখিছিল। প্ৰায় প্ৰতিদিনেই কোনো নহয় কোনো এখন কাকতত তেওঁৰ চিঠি প্ৰকাশ হৈছিল। গান্ধীৰ বহুকেইখন কিতাপ প্ৰকাশিত হৈছে। ইয়াৰ ভিতৰত 'The Story of My Experiments With Truth' (আত্মজীৱনী; অসমীয়া ৰূপান্তৰ: [[মোৰ সত্য অন্বেষণৰ কাহিনী]]), 'Satyagraha in South Africa', [[হিন্দ স্বৰাজ]], আৰু গুজৰাটীলৈ অনুবাদ কৰাজন ৰাস্কিনৰ "Unto This Last" উল্লেখযোগ্য।<ref name="Unto this last">{{cite book |last= Gandhi |first= M. K. |authorlink= |title= Unto this Last: A paraphrase |url= http://www.forget-me.net/en/Gandhi/untothislast.pdf |year= |publisher= Navajivan Publishing House |location= Ahmedabad |language= English; trans. from Gujarati |isbn= 81-7229-076-4 |access-date= 2012-11-08 |archivedate= 2008-05-27 |archiveurl= https://web.archive.org/web/20080527222215/http://www.forget-me.net/en/Gandhi/untothislast.pdf }}</ref> ইয়াৰ উপৰিও নিৰামিষভোজন, আহাৰ আৰু স্বাস্থ্য, ধৰ্ম, সমাজ সংস্কাৰ আদিৰ বিষয়ে তেওঁ প্ৰচুৰ লিখা-মেলা কৰিছিল। ১৯৬০ৰ দশকত ভাৰত চৰকাৰে গান্ধীৰ ৰচনাৱলী (The Collected Works of Mahatma Gandhi) প্ৰকাশ কৰে। শতাধিক খণ্ডত প্ৰকাশিত এই গ্ৰন্থখনত ৫০,০০০-তকৈ অধিক পৃষ্ঠা আছে। == গান্ধীৰ প্ৰভাৱ == গান্ধীয়ে বহুতো গুৰুত্বপূৰ্ণ নেতা আৰু ৰাজনৈতিক আন্দোলনক প্ৰভাৱিত কৰিছিল। [[মাৰ্টিন লুথাৰ কিং, অনুজ]], জেমস লছন আৰু জেমস বেভেলকে ধৰি [[আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ]]ৰ নাগৰিক অধিকাৰ আন্দোলনৰ নেতাসকলে অহিংসাৰ বিষয়ে তেওঁলোকৰ নিজৰ তত্বৰ বিকাশত গান্ধীৰ লিখনিৰ পৰা অনুপ্ৰেৰণা লয়।<ref>{{cite web|url=http://mlk-kpp01.stanford.edu/index.php/kingpapers/article/kings_trip_to_india/ |title=King's Trip to India |publisher=Mlk-kpp01.stanford.edu |access-date=24 January 2012 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090321002316/http://mlk-kpp01.stanford.edu/index.php/kingpapers/article/kings_trip_to_india/|archivedate=21 March 2009}}</ref><ref>{{cite news |author=Sidner, Sara |url=http://edition.cnn.com/2009/WORLD/asiapcf/02/17/king.anniversaryvisit/index.html |title=King moved, as father was, on trip to Gandhi's memorial |work=cnn.com Asia-Pacific |publisher=CNN |date=17 February 2009 |access-date=24 January 2012 |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120414101902/http://edition.cnn.com/2009/WORLD/asiapcf/02/17/king.anniversaryvisit/index.html |archivedate=14 April 2012 }}</ref><ref>{{cite news|author=D'Souza, Placido P. |url=http://www.sfgate.com/opinion/openforum/article/COMMEMORATING-MARTIN-LUTHER-KING-JR-Gandhi-s-2640319.php |title=Commemorating Martin Luther King Jr.: Gandhi's influence on King |work=San Francisco Chronicle |date=20 January 2003 |access-date=24 January 2012 |archivedate=18 January 2013 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130118040508/http://www.sfgate.com/opinion/openforum/article/COMMEMORATING-MARTIN-LUTHER-KING-JR-Gandhi-s-2640319.php |url-status=live }}</ref> মাৰ্টিন লুথাৰে কৈছিল "[[যীশু|যীশু খ্ৰীষ্টই]] আমাক লক্ষ্য দিছিল আৰু মহাত্মা গান্ধীয়ে কৌশল দিছিল"<ref name="Tougas2011">{{cite book|last=Tougas|first=Shelley|title=Birmingham 1963: How a Photograph Rallied Civil Rights Support|url=https://books.google.com/books?id=zzWQKHKcrOMC&pg=PT12|access-date=24 January 2012|year= 2011|publisher=Capstone Press|isbn=978-0-7565-4398-3|page=12}}</ref> আৰু তেওঁ গান্ধীক মাজে মাজে "সৰু মুগাবৰণীয়া শন্ত" ("the little brown saint") বুলি অভিহিত কৰিছিল।<ref>{{cite book|last=Cone|first=James|title=Martin & Malcolm & America: A Dream Or a Nightmare|year=1992|publisher=Orbis Books|isbn=0-88344-824-6|url-access=registration|url=https://archive.org/details/martinmalcolmame00jame}}</ref> [[বৰ্ণবৈষম্য নীতি]] বিৰোধী কৰ্মী আৰু দক্ষিণ আফ্ৰিকাৰ পূৰ্বৰ ৰাষ্ট্ৰপতি [[নেলছন মেণ্ডেলা]] গান্ধীৰ দ্বাৰা অনুপ্ৰাণিত হৈছিল।<ref name="Mandela-2000">[[Nelson Mandela]], [http://content.time.com/time/magazine/article/0,9171,993025,00.html "The Sacred Warrior: The liberator of South Africa looks at the seminal work of the liberator of India"] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131005014909/http://content.time.com/time/magazine/article/0%2C9171%2C993025%2C00.html |date=5 October 2013 }}, ''Time'', 3 January 2000</ref> আনলোকৰ ভিতৰত আছে [[খান আব্দুল গফ্ফৰ খান]],<ref>{{cite news|url=http://progressive.org/mag_amitpalabdul |title=A pacifist uncovered- Abdul Ghaffar Khan, Pakistani pacifist |author=Pal, Amitabh |work=The Progressive |date=February 2002 |access-date=24 January 2012 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120107183114/http://progressive.org/mag_amitpalabdul |archivedate=7 January 2012 }}</ref> ষ্টিভ বিকো, আৰু অং চান চ্যু কি।<ref>{{cite web |url=http://www.tribuneindia.com/2004/20040222/spectrum/book1.htm |title=An alternative Gandhi |work=The Tribune |location=India |date=22 February 2004 |access-date=12 March 2009 |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090514084050/http://www.tribuneindia.com/2004/20040222/spectrum/book1.htm |archivedate=14 May 2009 }}</ref> === গান্ধীৰ বিষয়ে কিতাপ === বহুকেইজন জীৱনীকাৰে গান্ধীৰ জীৱনী ৰচনা কৰিছে। ইয়াৰ ভিতৰত ডি. জি. টেণ্ডুলকাৰৰ ৮ খণ্ডৰ "Mahatma. Life of Mohandas Karamchand Gandhi" আৰু পিয়াৰীলাল আৰু সুশীলা নায়াৰৰ ১০ খণ্ডৰ "Mahatma Gandhi" উল্লেখযোগ্য। শুনা যায় যে বলদেৱ সিঙে তেওঁৰ গৱেষণা গ্ৰন্থ "Gandhi Behind the Mask of Divinity" লিখিবলৈ ২০ বছৰ ধৰি গান্ধীৰ মূল বক্তৃতা আৰু ৰচনাসমূহ সংগ্ৰহ কৰিছিল।<ref name="ReviewBaldevSingh">{{cite web | title=Gandhi Behind the Mask of Divinity | url=http://www.sikhspectrum.com/082004/gandhi_mask.htm | accessdate=2007-12-17 | archivedate=2007-12-28 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20071228114504/http://www.sikhspectrum.com/082004/gandhi_mask.htm | deadurl=yes }}</ref> গান্ধী সম্পৰ্কে লিখা আনসমূহ গ্ৰন্থ হ'ল- [[বাপু (গ্ৰন্থ)]], [[গান্ধী দ্য মেন]], [[গান্ধী, ফাইটাৰ ৱিদাউট আ চৰ্ড]], [[দ্য ডেথ এণ্ড আফটাৰ লাইফ অৱ মহাত্মা গান্ধী]] আদি। === গান্ধীৰ জীৱনৰ আধাৰত নিৰ্মিত চলচ্চিত্ৰ === গান্ধীৰ জীৱনৰ আধাৰত বহুতো চলচ্চিত্ৰ নিৰ্মান হৈছে। তাৰ ভিতৰত ৰিচাৰ্ড এটেনবৰ' পৰিচালিত ১৯৮২ চনৰ '[[গান্ধী (চলচ্চিত্ৰ)|গান্ধী]]' উল্লেখযোগ্য। গান্ধীৰ প্ৰাৰম্ভিক জীৱনৰ ওপৰত আধাৰিত '[[দ্য মেকিং অৱ দ্য মহাত্মা]]' (১৯৯৬) আন এখন চলচ্চিত্ৰ। ২০০৬ চনত মুক্তি লাভ কৰা হিন্দী ছবি 'লাগে ৰহো মুন্না ভাই'ত গান্ধীবাদৰ মতবাদ বা [[গান্ধীগিৰি]]ৰ ব্যৱহাৰ জনপ্ৰিয় হৈ পৰিছিল।<ref>Ghosh, Arunabha (December 23–29, 2006). "[http://www.epw.org.in/uploads/articles/10078.pdf Lage Raho Munna Bhai: Unravelling Brand Gandhigiri: Gandhi, the man, was once the message. In post-liberalisation India, 'Gandhigiri' is the message] {{webarchive |url=https://web.archive.org/web/20070701045732/http://www.epw.org.in/uploads/articles/10078.pdf |date=July 1, 2007 }}." ''Economic and Political Weekly'' '''41''' (51)</ref><ref>Sharma, Swati Gauri. "[http://www.boston.com/news/globe/editorial_opinion/oped/articles/2006/10/13/how_gandhi_got_his_mojo_back How Gandhi got his mojo back]." ''Boston Globe,'' October 13, 2006</ref><ref name="Ramachandaran">{{cite news | first=Shastri | last=Ramachandaran| url=http://www.tribuneindia.com/2006/20060923/edit.htm#4| title=Jollygood Bollywood:Munnabhai rescues Mahatma| work=tribuneindia.com|publisher=The Tribune Trust| date=23 September 2006| accessdate=2007-04-28}}</ref> ==অধিক পঢ়ক== *[[মহাত্মা গান্ধী ৰাষ্ট্ৰীয় নিয়োগ নিশ্চিত আইন, ২০০৫]] *[[মহাত্মা গান্ধীৰ অনুশীলন আৰু বিশ্বাস]] *[[মহাত্মা গান্ধীৰ প্ৰতিমূৰ্তি, ভাৰতীয় সংসদ ভৱন]] *[[মহাত্মা গান্ধীৰ হত্যাকাণ্ড]] *[[মহাত্মা গান্ধীয়ে কৰা অনশনৰ তালিকা]] *[[মহাত্মা গান্ধীৰ প্ৰতিমূৰ্তি, গান্ধী ময়দান]] *[[মহাত্মা গান্ধীৰ প্ৰতিমূৰ্তি (হিউষ্টন)]] *[[মহাত্মা গান্ধীৰ প্ৰতিমূৰ্তি (ছান ফ্ৰান্সিস্কো)]] *[[মহাত্মা গান্ধী স্মৃতি কেন্দ্ৰ, মাটালে]] *[[মহাত্মা গান্ধী (দ্ব্যৰ্থতা দূৰীকৰণ পৃষ্ঠা)]] *[[:q:মহাত্মা গান্ধী|মহাত্মা গান্ধী]] (ৱিকিউদ্ধৃতি) == তথ্য সংগ্ৰহ == {{reflist|30em}} ==প্ৰসংগ সমল== ===গ্ৰন্থৰাজী=== {{Col-begin|width=100%}} {{Col-1-of-2}} *{{cite book|last1=Bhana|first1=Surendra|last2=Vahed|first2=Goolam H.|title=The making of a political reformer: Gandhi in South Africa, 1893–1914|url=|year=2005|publisher=Manohar|isbn=978-81-7304-612-4}}<!--used--> *{{cite book|last=Bondurant|first=Joan Valérie|title=Conquest of violence: the Gandhian philosophy of conflict|url=http://books.google.com/books?id=4hcf8jPrSKYC|accessdate=7 February 2012|year=1971|publisher=University of California Press|id=GGKEY:NDWFBERN9B5}} * Brown, Judith M. "Gandhi, Mohandas Karamchand [Mahatma Gandhi] (1869–1948)", Oxford Dictionary of National Biography, Oxford University Press, 2004; online edn, Jan 2011 [http://www.oxforddnb.com/view/article/33318, accessed 25 February 2012] *{{cite book|last=Brown|first=Judith M.|title=Gandhi's Rise to Power: Indian Politics 1915-1922|url=http://books.google.com/books?id=HUo4AAAAIAAJ|accessdate=25 February 2012|date=25 October 1974|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-09873-1}}<!--used--> *{{cite book|last=Brown|first=Judith Margaret|title=Gandhi: Prisoner of Hope|url=http://books.google.com/books?id=boDAE8MLAJMC|accessdate=13 January 2012|date=23 October 1991|publisher=Yale University Press|isbn=978-0-300-05125-4}}<!--used--> *{{cite book|last1=Brown|first1=Judith M.|authorlink1=Judith M. Brown|last2=Parel|first2=Anthony|authorlink2=Anthony Parel|title=The Cambridge Companion to Gandhi|url=http://books.google.com/books?id=KLM8kMZZu-IC|accessdate=7 February 2012|date=21 February 2011|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-13345-6}} *{{cite book|last=Chadha|first=Yogesh|title=Gandhi: a life|url=http://books.google.com/books?id=vSduAAAAMAAJ|accessdate=8 February 2012|year=1997|edition=Illustrated, reprint|publisher=John Wiley|isbn=978-0-471-24378-6}}<!--used--> *{{cite book|author=Harold G. Coward|title=Indian critiques of Gandhi|url=http://books.google.com/books?id=GGGudMuE4PIC|accessdate=11 February 2012|year=2003|publisher=SUNY Press|isbn=978-0-7914-5910-2}}<!--used--> <!--*{{cite book|author=Chakrabarty, Bidyut |title=Social and political thought of Mahatma Gandhi|url=http://books.google.com/books?id=4x34We-mY40C|accessdate=13 January 2012|year=2006|publisher=Routledge|isbn=978-0-415-36096-8}}--> *{{cite book|author=Desai, Mahadev Haribhai |title=Day-to-day with Gandhi: secretary's diary|url=http://books.google.com/books?id=iDQKAQAAIAAJ|accessdate=16 January 2012|publisher=Sarva Seva Sangh Prakashan|chapter=Preface|chapterurl=http://www.wikilivres.ca/wiki/Day_to_Day_with_Gandhi/Volume_1/Preface|archiveurl=http://www.wikilivres.ca/wiki/Day_to_Day_with_Gandhi|archivedate=3 June 2007|others=Hemantkumar Nilkanth (translation)|year=1930}}<!--used--> *{{cite book|last=Easwaran|first=Eknath|authorlink=Eknath Easwaran|title=Gandhi, the man: the story of his transformation|url=http://books.google.com/books?id=v_hpUlMRjWsC|accessdate=8 February 2012|date=1 August 1997|publisher=Nilgiri Press|isbn=978-0-915132-96-6}} *{{cite book|last=Fischer|first=Louis|authorlink=Louis Fischer|title=The life of Mahatma Gandhi|url=|date=4 August 1997|publisher=HarperCollins|isbn=978-0-00-638887-6}} *{{cite book|last=Gandhi|first= Rajmohan |authorlink=Rajmohan Gandhi|title=Gandhi: the man, his people, and the empire|url=http://books.google.co.in/books?id=FauJL7LKXmkC|accessdate=7 February 2012|year=2006|publisher=University of California Press|isbn=978-0-520-25570-8}}<!--used--> *{{cite book|last=Gangrade|first=K.D.|title=Moral Lessons From Gandhi S Autobiography And Other Essays|url=http://books.google.com/books?id=UODB6R_LmWsC|accessdate=11 January 2012|date=1 January 2004|publisher=Concept Publishing Company|isbn=978-81-8069-084-6|chapter=Role of Shanti Sainiks in the Global Race for Armaments}}<!--used--> *{{cite book|last=Hardiman|first=David|title=Gandhi in his time and ours: the global legacy of his ideas|url=http://books.google.com/books?id=UWYV5qYZ3-oC|accessdate=8 February 2012|year=2003|publisher=C. Hurst & Co.|isbn=978-1-85065-711-8}}<!--used--> *{{cite book|last=Hatt|first=Christine|title=Mahatma Gandhi|url=http://books.google.com/books?id=f6vvy-J7vhcC|accessdate=26 February 2012|date=12 April 2002|publisher=Evans Brothers|isbn=978-0-237-52308-4}}<!--used--> *{{cite book|author=Herman, Arthur|title=Gandhi and Churchill: the epic rivalry that destroyed an empire and forged our age|url=http://books.google.com/books?id=tquxD6dk914C|accessdate=11 February 2012|year=2008|publisher=Random House Digital, Inc.|isbn=978-0-553-80463-8}}<!--used--> *{{cite book|last=Jai|first=Janak Raj|title=Commissions and Omissions by Indian Prime Ministers: 1947-1980|url=http://books.google.com/books?id=5Wrc1K0uJTgC|accessdate=26 February 2012|year=1996|publisher=Regency Publications|isbn=978-81-86030-23-3}}<!--used--> *{{cite book|author1=Jones, Constance |author2=Ryan, James D. |title=Encyclopedia of Hinduism|url=http://books.google.com/books?id=hZET2sSUVsgC|accessdate=13 January 2012|date=28 February 2007|publisher=Infobase Publishing|isbn=978-0-8160-5458-9|pages=160}}<!--used--> *{{cite book|last=Kumar|first=Shanti|title=Gandhi meets primetime: globalization and nationalism in Indian television|url=http://books.google.com/books?id=abPsWgqrmMMC&pg=PA170|accessdate=14 January 2012|year=2006|publisher=University of Illinois Press|isbn=978-0-252-07244-4|page=170}}<!--used--> {{Col-2-of-2}} *{{cite book|author=Lapping, Brian |title=End of empire|url=http://books.google.com/books?id=xBsiAQAAIAAJ|accessdate=16 January 2012|date=1 January 1989|publisher=Paladin|isbn=978-0-586-08870-8}}<!--used--> *{{cite book|last=Lelyveld|first=Joseph|authorlink=Joseph Lelyveld|title=Great soul: Mahatma Gandhi and his struggle with India|url=|date=29 March 2011|publisher=Random House Digital, Inc.|isbn=978-0-307-26958-4}} *{{cite book|last=Majmudar|first=Uma|title=Gandhi's pilgrimage of faith: from darkness to light|url=http://books.google.com/books?id=xM4paHEq5oQC|accessdate=12 January 2012|year=2005|publisher=SUNY Press|isbn=978-0-7914-6405-2}}<!--used--> *{{cite book|last=Miller|first=Jake C.|title=Prophets of a just society|url=http://books.google.com/books?id=uiBNJWqtiVcC|accessdate=12 January 2012|year=2002|publisher=Nova Publishers|isbn=978-1-59033-068-5}}<!--used--> *{{cite book|last=Nayyar|first=Pyarelal|title=Mahatma Gandhi—the last phase, Vol 1|url=http://books.google.com/books?id=E8wBAAAAMAAJ|authorlink=Pyarelal Nayyar|accessdate=16 January 2012|year=1956|publisher=Navajivan Publishing House|isbn=0-85283-112-9}}<!--used--> *{{cite book|last=Pāṇḍeya|first=Viśva Mohana|title=Historiography of India's partition: an analysis of imperialist writings|url=http://books.google.co.in/books?id=Vu2lu-ZI-vQC|accessdate=8 February 2012|date=1 January 2003|publisher=Atlantic Publishers & Dist|isbn=978-81-269-0314-6}} *{{cite book|last=Parekh|first=Bhikhu C.|title=Gandhi: a very short introduction|accessdate=17 January 2012|publisher=Oxford University Press|url= http://books.google.co.in/books?id=0chB4q7XeHcC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false |isbn=978-0-19-285457-5|pages=6–9|year=2001}}<!--used--> *{{cite book|last1=Pilisuk|first1=Marc|last2=Nagler|first2=Michael N.|title=Peace Movements Worldwide: Players and practices in resistance to war|url=http://books.google.co.in/books?id=GTJV2UcZVHcC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false|accessdate=21 January 2012|year=2011|publisher=ABC-CLIO|isbn=978-0-313-36482-2}}<!--used--> *{{cite book|last1=Rudolph|first1=Susanne Hoeber|last2=Rudolph|first2=Lloyd I.|title=Gandhi, the traditional roots of charisma|url=http://books.google.com/books?id=JsPYNLAU9KYC&pg=PA48|accessdate=12 January 2012|date=15 April 1983|publisher=University of Chicago Press|isbn=978-0-226-73136-0|page=48}}<!--used--> *{{cite book|last=Rühe|first=Peter|title=Gandhi|url=|date=5 October 2004|publisher=Phaidon|isbn=978-0-7148-4459-6}} *{{cite book|last=Schouten|first=Jan Peter|title=Jesus as guru: the image of Christ among Hindus and Christians in India|url=http://books.google.com/books?id=pIoKdTH7KPsC|accessdate=18 February 2012|date=30 September 2008|publisher=Rodopi|isbn=978-90-420-2443-4}}<!--used--> *{{cite book|last=Sharp|first=Gene|title=Gandhi as a political strategist: with essays on ethics and politics|url=|year=1979|publisher=P. Sargent Publishers|isbn=978-0-87558-090-6}} *{{cite book|last=Shashi|first=S. S.|title=Encyclopaedia Indica: India, Pakistan, Bangladesh|year=1996|publisher=Anmol Publications|isbn=978-81-7041-859-7}}<!--used--> *{{cite book|last=Sofri|first=Gianni|title=Gandhi and India: a century in focus|url=|year=1999|publisher=Windrush Press|isbn=978-1-900624-12-1}} *{{cite book|last=Sorokin|first=Pitirim Aleksandrovich|title=The ways and power of love: types, factors, and techniques of moral transformation|url=http://books.google.com/books?id=DGCleCxTkbIC|accessdate=12 January 2012|date=March 2002|publisher=Templeton Foundation Press|isbn=978-1-890151-86-7|page=169}}<!--used--> *{{cite book|last=Tendulkar|first=D. G.|title=Mahatma; life of Mohandas Karamchand Gandhi|url=http://books.google.com/books?id=LHJuAAAAMAAJ|year=1951|publisher=Ministry of Information and Broadcasting, Government of India|location=Delhi|ref=harv}}<!--used--> *{{cite book|last=Thacker|first=Dhirubhai|editor=Amaresh Datta|title=The Encyclopaedia Of Indian Literature (Volume Two) (Devraj To Jyoti)|url=http://books.google.com/books?id=zB4n3MVozbUC&pg=PA1345|accessdate=14 January 2012|date=1 January 2006|publisher=Sahitya Akademi|isbn=978-81-260-1194-0|pages=1345|chapter="Gandhi, Mohandas Karamchand" (entry)}}<!--used--> *{{cite book|last=Elst|first=Koenraad|title=Gandhi and Godse - A review and a critique|url=|year=2001|publisher=Les Belles Lettres|location=Delhi|ref=harv|isbn=81-85990-71-9}} *{{cite book|author1=Todd, Anne M. |title=Mohandas Gandhi |url=http://books.google.com/books?id=svxDMQZ7fakC|year=2004|publisher=Infobase Publishing|isbn=978-0-7910-7864-8}}; short biography for children {{Col-end}} ===প্ৰাথমিক উৎস=== *{{cite book|last=Andrews|first=C. F.|title=Mahatma Gandhi's Ideas Including Selections from His Writings|url=http://books.google.com/books?id=3EAV6JhQmgkC|year=2008|publisher=Pierides Press|isbn=978-1-4437-3309-0|chapter=VII – The Teaching of Ahimsa|origyear=1930}} *{{cite book|last=|first=|editor=Dalton, Dennis |title=Mahatma Gandhi: selected political writings|url=http://books.google.com/books?id=afqmUWX5yeoC|year=1996|publisher=Hackett Publishing|isbn=978-0-87220-330-3}} * {{cite book|last=|first=|editor=Duncan, Ronald|title=Selected Writings of Mahatma Gandhi|url=http://www.questia.com/PM.qst?a=o&d=54615149|date=May 2011|publisher=Literary Licensing, LLC|isbn=978-1-258-00907-6|access-date=2012-10-02|archivedate=2009-03-17|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090317012750/http://www.questia.com/PM.qst?a=o&d=54615149}} *{{cite book|last1=Gandhi|first1=M. K.|last2=Fischer|first2=Louis|editor=Louis Fischer|title=The essential Gandhi: an anthology of his writings on his life, work and ideas|year=2002|publisher=Vintage Books|isbn=978-1-4000-3050-7}} *{{cite book|last=Gandhi|first=Mohandas Karamchand|title=Satyagraha in South Africa|year=1928|publisher=Navajivan Publishing House|location=Ahmedabad|format=paperback|edition=1|language=Gujarati|quote=Translated by Valji G. Desai}} Free online access at [http://wikilivres.ca/wiki/Satyagraha_in_South_Africa Wikilivres.ca (1/e)]. Pdfs from [http://www.gandhiserve.org/cwmg/VOL034.PDF Gandhiserve (3/e)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130121014232/http://www.gandhiserve.org/cwmg/VOL034.PDF |date=2013-01-21 }} & [http://arvindguptatoys.com/arvindgupta/gandhisouthafrica.pdf Yann Forget (hosted by Arvind Gupta) (1/e)]. *{{cite book|last=Gandhi |first=Mohandas Karamchand|title=The collected works of Mahatma Gandhi|year=1994|publisher=Publications Division, Ministry of Information and Broadcasting, Govt. of India|isbn=978-81-230-0239-2}} (100 volumes). Free [http://www.gandhiserve.org/cwmg/cwmg.html online access] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080509143405/http://www.gandhiserve.org/cwmg/cwmg.html |date=2008-05-09 }} from Gandhiserve. *{{cite book|last = Gandhi|first = Mohandas Karamchand |title = [[The Story of My Experiments with Truth|An Autobiography or The Story of My Experiments With Truth]]|publisher=Navajivan Publishing House|location=Ahmedabad|edition=2|pages= | year = 1940|isbn = 0-8070-5909-9}} Also available at [[wikisource:An Autobiography or The Story of my Experiments with Truth|Wikisource]]. *{{cite journal |last1=Gandhi |first1=Mohandas Karamchand|year=1928 |title=[http://www.saadigitalarchive.org/item/20111212-545 Drain Inspector's Report] |journal=The United States of India |volume=5 |issue=6,7,8 |pages=3–4}} *{{cite book|editor=Jack, Homer A.|title=The Gandhi reader: a source book of his life and writings|url=http://books.google.com/books?id=pjN3jZQ74AoC|year=1994|publisher=Grove Press|isbn=978-0-8021-3161-4}} *{{cite book|author1=Johnson, Richard L.|author2=Gandhi, M. K.|title=Gandhi's experiments with truth: essential writings by and about Mahatma Gandhi|url=http://books.google.com/books?id=dRQcKsx-YgQC|year=2006|publisher=Lexington Books|isbn=978-0-7391-1143-7}}<!--used--> *{{cite book|editor=Parel, Anthony J. |title=Gandhi: 'Hind Swaraj' and Other Writings Centenary Edition|url=http://books.google.com/books?id=oc47gUOPZfcC|year=2009|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-14602-9}} ===ৱেবছাইট=== *{{cite web |last = Keen |first = Shirin |title = The Partition of India |publisher = Emory University |date = Spring, 1998 |url = http://www.english.emory.edu/Bahri/Part.html |accessdate = 16 January 2012 |archivedate = 2 September 2011 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20110902112115/http://www.english.emory.edu/Bahri/Part.html |deadurl = yes }} *{{cite web |last = Sannuti |first = Arun |title = Mohandas K. Gandhi (1869–1948) – Vegetarianism: The Road to Satyagraha |publisher=International Vegetarian Union (IVU) |url = http://www.ivu.org/history/gandhi/road.html|date=6 April 2010 |accessdate=12 January 2012}} *{{cite web |url=http://www.polity.org.za/article/mbeki-mahatma-gandhi-satyagraha-100th-anniversary-01102006-2006-10-01|title=Mbeki: Mahatma Gandhi Satyagraha 100th Anniversary (01/10/2006) |last=Smith|first=Colleen|date=1 October 2006 |work=Speeches|publisher=http://www.polity.org.za |accessdate=20 January 2012}} *{{cite web |url=http://www.bapu.sughosh.in/ |title=Bapu: Complete Life of Bapu |last=Sughosh |first=India |date=2 October 2010 |work=Life History |publisher=http://www.bapu.sughosh.in |accessdate=15 August 2012 |archivedate=3 September 2012 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120903233946/http://bapu.sughosh.in/ |deadurl=yes }} ===গৱেষণাপত্ৰৰ প্ৰবন্ধ=== *{{cite journal |last1=Cribb |first1=R. B. |year=1985|month=August |title=The Early Political Philosophy of M. K. Gandhi, 1869-1893 |journal=Asian Profile |publisher= |volume=13 |issue=4 |pages=353–360}} *{{cite journal|title=Champaran and Gandhi: Planters, Peasants and Gandhian Politics by Jacques Pouchepadass (Review)|first=David|last=Hardiman|journal=Journal of the Royal Asiatic Society|volume=11|issue=1|date=April 2001|pages=99–101|jstor=25188108}} *{{cite journal |last1=Khan |first1=Yasmin |year=2011 |month=January |title=Performing Peace: Gandhi's assassination as a critical moment in the consolidation of the Nehruvian state |journal=Modern Asian Studies |volume=45 |issue=1 |pages=57–80 |url=http://journals.cambridge.org/abstract_S0026749X10000223 |doi=10.1017/S0026749X10000223 |format=abstract |accessdate=21 January 2012 |issn=0026-749X }}{{Dead link|date=July 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} *{{cite journal |last1=Mohanty |first1=Rekha |year=2011 |title=From Satya to Sadbhavna |journal=Orissa Review |issue=January 2011 |pages=45–49 |url=http://orissa.gov.in/e-magazine/Orissareview/2011/Jan/engpdf/january.pdf#page=58 |accessdate=23 February 2012}} *{{cite journal |last1=Murali |first1=Atlury |year=January 1985 |title=Non-Cooperation in Andhra in 1920–22: Nationalist Intelligentsia and the Mobilization of Peasantry |journal=Indian Historical Review |publisher=|volume=12 |issue=1/2 |pages=188–217 |issn= 0376-9836 |ref=harv }} *{{cite journal |last1=Norvell |first1=Lyn |year=1997 |title=Gandhi and the Indian Women's Movement |journal=British Library Journal |volume=23 |issue=1 |pages=12–27 |issn=0305-5167}} *{{cite journal |last1=Prashad |first1=Ganesh |year=1966|month=September |title=Whiggism in India|journal=[[Political Science Quarterly]] |volume=81 |issue=3|pages= 412–431 |jstor=2147642}} *{{Cite journal|title=Power, Hegemony and Politics: Leadership Struggle in Congress in the 1930s|last=Sarkar|first=Jayabrata|journal=Modern Asian Studies|date=18 April 2006|volume=40|issue=2|pages=333–370|doi=10.1017/S0026749X0600179X|ref=harv}} *{{cite journal |last1=Sarma |first1=Bina Kumari |year=January 1994 |title=Gandhian Movement and Women's Awakening in Orissa |journal=Indian Historical Review |volume=21 |issue=1/2 |pages=78–79|issn= 0376-9836}} *{{Cite journal|title=On the Origins of Gandhi's Political Methodology: The Heritage of Kathiawad and Gujarat|last=Spodek|first=Howard|journal=The Journal of Asian Studies|volume=30|issue=2|date=February 1971|pages=361–372|jstor=2942919}} ===বাতৰি=== *{{Cite news|last =Ferrell|first =David|title =A Little Serenity in a City of Madness|newspaper =Los Angeles Times|pages =B 2|date =27 September 2001|url =http://pqasb.pqarchiver.com/latimes/access/82514621.html?FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Sep+27%2C+2001&author=DAVID+FERRELL&pub=Los+Angeles+Times&edition=&startpage=B.2&desc=Surroundings%3A+Lake+Shrine%3B+%27A+Little+Serenity+in+a+City+of+Madness%27%3B+Meditation+Gardens+in+Pacific+Palisades+Are+a+Place+to+Walk%2C+Think+and+Pray|format =Abstract|accessdate =14 January 2012|archivedate =24 July 2012|archiveurl =https://web.archive.org/web/20120724125815/http://pqasb.pqarchiver.com/latimes/access/82514621.html?FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Sep+27%2C+2001&author=DAVID+FERRELL&pub=Los+Angeles+Times&edition=&startpage=B.2&desc=Surroundings%3A+Lake+Shrine%3B+%27A+Little+Serenity+in+a+City+of+Madness%27%3B+Meditation+Gardens+in+Pacific+Palisades+Are+a+Place+to+Walk%2C+Think+and+Pray|deadurl =yes}} *{{cite news |title=Gandhi's ashes to rest at sea, not in a museum |author=Ramesh, Randeep|url=http://www.guardian.co.uk/world/2008/jan/16/india.international |newspaper=[[The Guardian]] |date=16 January 2008 |accessdate=14 January 2012 |location=London}} *{{cite news |url=http://online.wsj.com/article/SB10001424052748703529004576160371482469358.html |title=Among the Hagiographers (A book review of "[[Great Soul: Mahatma Gandhi and His Struggle With India]]" by [[Joseph Lelyveld]]) |author=Roberts, Andrew|authorlink=Andrew Roberts (historian) |date=26 March 2011 |work=BookShelf |publisher=Wall Street Journal |accessdate=14 January 2012}} *{{cite news|author=Unattributed|title=Of all faiths and races, together they shed their silent tears|url=http://news.google.com/newspapers?id=4cU-AAAAIBAJ&sjid=nkwMAAAAIBAJ&pg=2964%2C2759742|accessdate=19 January 2012|newspaper=[[The Indian Express]]|date=31 January 1948|page=5 (top centre)}} *{{cite news|author=Unattributed|title=Over a million get last darshan|url=http://news.google.com/newspapers?id=4cU-AAAAIBAJ&sjid=nkwMAAAAIBAJ&pg=2273%2C2717510|page=1 (bottom left)|accessdate=19 January 2012|newspaper=[[The Indian Express]]|date=1 February 1948}} ==বাহ্যিক সংযোগ== {{commonscat|Mohandas K. Gandhi|মোহনদাস কৰমচান্দ গান্ধী}} {{wikiquote}} * {{Britannica|225216}} * {{DMOZ|Society/History/By_Region/Asia/South_Asia/Personalities/Gandhi%2C_Mohandas_Karamchand%2C_Mahatma/}} * [https://web.archive.org/web/20160701151650/http://www.dli.ernet.in/handle/2015/502501%3Bjsessionid%3DD74A55AB7FEF2464BAE33254D74FFA03 Gandhi's correspondence with the Indian government 1942–1944]<!-- site is undergoing upgrades, hence the downtime for the official link --> * [https://www.gandhiheritageportal.org/ About Mahatma Gandhi] * [http://www.gandhiashramsabarmati.org/ Gandhi Ashram at Sabarmati] * [http://www.gandhi-manibhavan.org/ Mani Bhavan Gandhi Sangrahalaya Gandhi Museum & Library] * {{Gutenberg author |id=Gandhi,+Mahatma | name=Mahatma Gandhi}}<!--See also a single book at {{Gutenberg author |id=Gandhi,+M.+K.}}--> * {{Internet Archive author |sname=Gandhi}} * {{Librivox author |id=622}} {{মহাত্মা গান্ধী}} {{ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলন}} {{Authority control}} [[শ্ৰেণী:মহাত্মা গান্ধী|*]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ স্বাধীনতা সংগ্ৰামী]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় ৰাজনীতিবিদ]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় সাহিত্যিক]] [[শ্ৰেণী:দাৰ্শনিক]] [[শ্ৰেণী:গুজৰাটৰ ব্যক্তি]] sbavrfbz4s3bkjbbs4alpihnbabznqk 514487 514486 2025-06-03T03:58:48Z Kandarpajit Kallol 6257 514487 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = মোহনদাস কৰমচান্দ গান্ধী | image = Portrait Gandhi.jpg | caption = ১৯৪০ চনৰ মহাত্মা গান্ধী | other_names = মহাত্মা গান্ধী, জাতিৰ পিতা, বাপু | birth_date = {{Birth date|df=yes|1869|10|2}} | birth_place = পোৰবন্দৰ, [[গুজৰাট]] | death_date = {{Death date and age|df=yes|1948|1|30|1869|10|2}} | death_place = [[নতুন দিল্লী]], [[ভাৰত]] | death_cause = [[মহাত্মা গান্ধীৰ হত্যাকাণ্ড|হত্যা]] | nationality = [[ভাৰত|ভাৰতীয়]] | known_for = [[ভাৰতীয় স্বাধীনতা আন্দোলন]] | education = [[ইউনিভাৰ্চিটি কলেজ, লণ্ডন]] | party = [[ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছ]] | religion = [[হিন্দু ধৰ্ম]] | spouse = [[কস্তুৰবা গান্ধী]] | relatives = [[গান্ধী পৰিয়াল]] | children = [[হৰিলাল গান্ধী|হৰিলাল]], [[মণিলাল গান্ধী|মণিলাল]], [[ৰামদাস গান্ধী|ৰামদাস]], [[দেৱদাস গান্ধী|দেৱদাস]] | signature =Gandhi_signature.svg }} '''মোহনদাস কৰমচান্দ গান্ধী''' ({{lang-gu|મોહનદાસ કરમચંદ ગાંધી}}; {{lang-en|Mohandas Karamchand Gandhi}}; ২ অক্টোবৰ, ১৮৬৯ – ৩০ জানুৱাৰী, ১৯৪৮) [[ব্ৰিটিছ ভাৰত]]ৰ স্বাধীনতা আন্দোলনৰ গুৰি ধৰোঁতা এজন মুখ্য পথপ্ৰদৰ্শক নেতা আছিল। অহিংস নীতিৰে পৰিচালিত [[সত্যাগ্ৰহ]]ৰ পথ প্ৰদৰ্শক গান্ধীৰ নেতৃত্বত পৰিচালিত হৈ ভাৰতে স্বাধীনতা লাভ কৰে। তেখেতৰ অহিংস নীতিৰ এই পন্থাৰ আধাৰত পৰৱৰ্তীকালত পৃথিবীৰ বিভিন্ন স্থানত বিভিন্ন গণ-অধিকাৰ আন্দোলনৰ জন্ম হয়।<ref>Gandhi, "The Momentous Issue", Young India, 10 November 1921, in Collected Works of Mahatma Gandhi, electronic edition,[http://www.gandhiserve.org/cwmg/VOL025.PDF vol. 25] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120312001658/http://www.gandhiserve.org/cwmg/VOL025.PDF |date=2012-03-12 }}, pp. 76–8; and letter to P. Kodanda Rao, 10 September 1935, in Collected Works of Mahatma Gandhi, electronic edition,[http://www.gandhiserve.org/cwmg/VOL067.PDF vol. 67], p. 400, where he stated: "... I found that even civil disobedience failed to convey the full meaning of the struggle. I therefore adopted the phrase civil resistance."</ref> তেখেতক সাধাৰণতে '''মহাত্মা''' ([[ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰ|ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰে]] প্ৰদান কৰা সন্মানসূচক 'মহান আত্মা')<ref>an honorific first applied to him by[[Rabindranath Tagore]]). {{Cite document|title=The Mahatma and the Poet|last=Bhattacharya|first=Sabyasachi|publisher=National Book Trust, India|place=New Delhi|year=1997|page=1|ref=harv}}</ref> নামেৰেও জনা যায়। ভাৰতীয়সকলে তেখেতক '''জাতিৰ পিতা'''ৰ মৰ্যাদা দিয়ে আৰু সেয়ে '''বাপু''' বুলি সম্বোধন কৰে। তেখেতৰ জন্মদিন ২ অক্টোবৰ দিনটো ভাৰতত [[গান্ধী জয়ন্তী]] আৰু বিশ্বজুৰি [[আন্তৰ্জাতিক অহিংসা দিৱস]] হিচাপে পালন কৰা হয়। গান্ধীয়ে [[দক্ষিণ আফ্ৰিকা]]ত উকিল হৈ থকাৰ সময়তে তাত থকা প্ৰবাসী ভাৰতীয়সকলৰ বাবে সম অধিকাৰ বিচাৰি প্ৰথম অহিংস অসহযোগৰ প্ৰয়োগ কৰে। ১৯১৫ চনত ভাৰতলৈ ঘূৰি আহি তেখেতে চৰকাৰৰ উচ্চ খাজনাৰ দৰ আৰু বৈষম্যবাদী নীতিৰ প্ৰতিবাদ কৰিবলৈ খেতিয়ক আৰু বনুৱাসকলক সংগঠিত কৰা আৰম্ভ কৰে। ১৯২১ চনত [[ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছ]]ৰ নেতা হিচাবে তেখেতে দৰিদ্ৰতা নিবাৰণ, নাৰীৰ সম অধিকাৰ, অস্পৃশ্যতা বৰ্জন, আৰ্থিক স্বাৱলম্বিতা গঢ়ি তোলা আদিৰ দাবীত, বিশেষকৈ [[স্বৰাজ]] অৰ্থাৎ ভাৰতৰ বিদেশী শাসনৰ পৰা মুক্ত কৰা ইত্যাদি দাবীৰে দেশজোৰা গণ আন্দোলনৰ সূচনা কৰে। ১৯৩০ চনত ব্ৰিটিছ শাসকে ভাৰতীয়সকলৰ ওপৰত জাপি দিয়া নিমখ কৰৰ প্ৰতিবাদত তেখেতে ৪০০ কিলোমিটাৰ পদযাত্ৰা কৰি গৈ দাণ্ডি নামে স্থানত [[দাণ্ডী যাত্ৰা]] নিমখ তৈয়াৰ কৰি ব্ৰিটিছ আইন উলংঘা কৰা কাৰ্য বিশেষভাৱে উল্লেখযোগ্য। ১৯৪২ চনত ইংৰাজক ভাৰত ত্যাগ কৰি গুচি যাবলৈ দাবী কৰি তেখেতে [[ভাৰত ত্যাগ আন্দোলন]] আৰম্ভ কৰে। আন্দোলনৰ বাবে তেখেতে ভাৰত আৰু [[দক্ষিণ আফ্ৰিকা]]তো কেইবাবাৰো কাৰাবন্দী হ'ব লগা হৈছিল। গান্ধীয়ে সকলো ক্ষেত্ৰতে সত্য আৰু অহিংসাৰ ব্যৱহাৰত গুৰুত্ব দিছিল আৰু আনকো তেনে কৰিবলৈ উদ্গণি দিছিল। [[সাবৰমতী আশ্ৰম]]ত অত্যন্ত সাধাৰণভাৱে থকা গান্ধীয়ে হাতেকটা সূতাৰে তৈয়াৰী আঁঠুৰ ওপৰলৈকে পৰা এখন [[ধুতি|চুৰিয়া]] পিন্ধিছিল আৰু শৰীৰ ঢাকিবলৈ এখন [[খাদী|খদ্দৰৰ]] কাপোৰ ব্যৱহাৰ কৰিছিল। নিজেও তেখেতে প্ৰতিদিনেই যঁতৰত সূতা কাটিছিল। নিৰামিষাহাৰী গান্ধীয়ে প্ৰায়েই শৰীৰ আৰু আত্মাৰ শুদ্ধিৰ বাবে আৰু কেতিয়াবা প্ৰতিবাদৰ বাবে [[মহাত্মা গান্ধীয়ে কৰা অনশনৰ তালিকা|অনশন]] কৰিছিল। == জীৱনৰ প্ৰথমছোৱা == [[File:Birth place of Mahatma Gandhi.jpg|thumb|পোৰবন্দৰৰ কীৰ্তি মন্দিৰ, গান্ধীৰ জন্মস্থান]] [[File:Mohandas K Gandhi, age 7.jpg|thumb|মহাত্মা গান্ধীৰ বিষয়ে এতিয়ালৈ আৱিষ্কৃত প্ৰথম আলোকচিত্ৰ, ৭ বছৰ বয়সত, চন: ১৮৭৬]] মোহনদাস কৰমচান্দ গান্ধীৰ<ref>Gandhi means "grocer" in Gujarati (L. R. Gala, Popular Combined Dictionary, English-English-Gujarati & Gujarati-Gujarati-English, Navneet), or "perfumer" in Hindi (Bhargava's Standard Illustrated Dictionary Hindi-English).</ref> জন্ম হৈছিল ১৮৬৯ চনৰ অক্টোবৰ মাহৰ ২ তাৰিখে, [[গুজৰাট]]ৰ [[পোৰবন্দৰ]] (বৰ্তমান [[কীৰ্তি মন্দিৰ]]) নামে স্থানত। [[হিন্দু ধৰ্ম|হিন্দু ধৰ্মাৱলম্বী]] [[মোধ]] সম্প্ৰদায়ৰ, পিতাক [[কৰমচান্দ উত্তমচান্দ গান্ধী|কৰমচান্দ গান্ধীয়ে]] (১৮২২ - ১৮৮৫) পোৰবন্দৰ ৰাজ্যৰ এজন [[দেৱান]] হিচাবে কাথিৱাৰ এজেন্সি নামে ব্ৰিটিছ প্ৰশাসনীয় বিভাগত কাম কৰিছিল।<ref name=fischer1954>{{Cite document|title=Gandhi:His life and message for the world|last= Fischer|first= Louis|year= 1954|publisher=Mentor|ref= harv}}</ref> বৈষ্ণব ধৰ্মাৱলম্বী মাতৃ পুতলীবাই আছিল কৰমচান্দ গান্ধীৰ চতুৰ্থা স্ত্ৰী, এখেতৰ আগৰ কেইগৰাকীৰ সন্তান জন্মৰ সময়ত মৃত্যু ঘটিছিল। [[জৈন ধৰ্ম]]ৰ পৰিবেশত এগৰাকী ধাৰ্মিক মাতৃৰ সান্নিধ্যত ডাঙৰ-দীঘল হোৱা গান্ধীৰ জীৱনত ভবিষ্যতলৈ গভীৰ প্ৰভাব পেলায়। সহজ-সৰল জীৱন যাপন, নিৰামিষ আহাৰ, ব্ৰত আৰু অনশন, পাৰস্পৰিক সহনশীলতা আদি পাছলৈ তেখেতৰ জীৱনৰ অভিন্ন অংগ হৈ পৰে।<ref>{{cite web |last = Sannuti |first = Arun |title = Vegetarianism: The Road to Satyagraha |publisher=International Vegetarian Union (IVU) |url = http://www.ivu.org/history/gandhi/road.html}}</ref> [[চিত্ৰ:Gandhi and Kasturbhai 1902.jpg|thumb|গান্ধী আৰু তেওঁৰ স্ত্ৰী [[কস্তুৰবা গান্ধী|কস্তুৰবা]] (১৯০২)]] ১৮৮৩ চনত ১৩ বছৰ বয়সত মহাত্মা গান্ধীয়ে পিতৃ-মাতৃৰ পছন্দ অনুসৰি [[কস্তুৰবা গান্ধী|কস্তুৰবা মাখাঞ্জীৰ]] (কস্তুৰবাই নামেও পৰিচিত আছিল) লগত বিবাহ-পাশত আবদ্ধ হয়। তেওঁলোকৰ চাৰি গৰাকী পুত্ৰ সন্তান ক্ৰমে: [[হৰিলাল গান্ধী]] (জন্ম ১৮৮৮), [[মণিলাল গান্ধী]] (জন্ম ১৮৯২), [[ৰামদাস গান্ধী]] (জন্ম ১৮৯৭) আৰু [[দেৱদাস গান্ধী]] (জন্ম ১৯০০)। মহাত্মা গান্ধীয়ে শৈশৱত পোৰবন্দৰ আৰু ৰাজকোটত পঢ়া-শুনা কৰিছিল। ছাত্ৰ হিচাপে তেওঁ মধ্যমীয়া আছিল। গুজৰাটৰ ভৱনগৰৰ ছামালদাস কলেজৰ পৰা মহাত্মা গান্ধীয়ে সাধাৰণভাৱে মেট্ৰিক পৰীক্ষাত উত্তীৰ্ণ হয়। কলেজত অধ্যয়নকালত তেওঁৰ পৰিবাৰৰ ইচ্ছা আছিল তেখেতে বেৰিষ্টাৰীৰ বাবে পঢ়ক। ১৮ বছৰ বয়সত ১৮৮৮ চনৰ ৪ ছেপ্টেম্বৰ তাৰিখে বেৰিষ্টাৰি পঢ়াৰ বাবে মহাত্মা গান্ধী [[লণ্ডন]]ৰ ইউনিভাৰ্ছিটি কলেজলৈ যায়। লণ্ডনত পঢ়াৰ সময়ছোৱাত গান্ধীৰ জীৱন যাপন আছিল ছাত্ৰকালতে মাকক দিয়া শপত বাক্যৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত। এগৰাকী জৈন সন্ন্যাসী বেচাৰ্জীৰ সম্মুখত তেওঁ মাকৰ আগত শপত লৈছিল যে তেওঁ মাংস, মদ আৰু উচ্ছৃঙ্খলতা ত্যাগ কৰাৰ লগতে হিন্দু নৈতিক উপদেশ পালন কৰি জীৱন যাপন কৰিব। অৱশ্যে তেওঁ ইংৰাজৰ কিছুমান আদৱ-কায়দা পৰীক্ষামূলকভাৱে গ্ৰহণ কৰিছিল, যেনে নাচৰ শিক্ষা। কিন্তু তেওঁৰ ভাৰাঘৰৰ মালিকনীয়ে দিয়া ভেড়াৰ মাংস আৰু বন্ধাকবি তেওঁ খোৱা নাছিল। লণ্ডনত অৱস্থিত অতি কম সংখ্যক নিৰামিষ ভোজনালয়তে তেওঁ দৈনিক আহাৰ গ্ৰহণ কৰিছিল। মাকক দিয়া শপত বাক্যৰ উপৰিও নিৰামিষ ভোজনৰ উপকাৰিতা সম্বন্ধে তেওঁ পঢ়া-শুনাও কৰে আৰু একান্ত আগ্ৰহী হৈয়েই নিৰামিষাহাৰী হয়। তেখেতে নিৰামিষভোজী সংঘত যোগ দিয়ে আৰু কাৰ্যকৰী কমিটিৰ সদস্যও নিৰ্বাচিত হয়, লগতে এই সংস্থাৰ এটা স্থানীয় শাখাও প্ৰচলন কৰে। তেখেতৰ এই অভিজ্ঞতা পৰৱৰ্তী জীৱনৰ সাংগঠনিক কাম-কাজৰ সহায়ক হয়। নিৰামিষভোজী বহুতো সদস্য থিওছ'ফিকেল ছ'ছাইটি (Theosophical Society)-ৰো সদস্য আছিল। এই ছ'ছাইটি গঠিত হৈছিল ১৮৭৫ চনত; সৰ্বজনীন ভ্ৰাতৃত্বৰ উদ্দেশ্যে ইয়াক গঠন কৰা হৈছিল। ইয়াত ধৰ্ম শিক্ষা হিচাপে বৌদ্ধ আৰু হিন্দু ব্ৰাহ্মণ্য দসাহিত্য পঢ়ুওৱা হৈছিল। ইয়াতেই গান্ধীয়ে [[ভাগৱত গীতা]] অধ্যয়ন কৰিবলৈ অনুপ্ৰেৰণা পাইছিল। ইয়াৰ আগলৈকে ধৰ্মৰ কাৰণে গান্ধীয়ে বিশেষ উৎসাহ অনুভৱ কৰা নাছিল যদিও এই সময়তে তেওঁ হিন্দু, খ্ৰীষ্টান, বৌদ্ধ, ইছলামসহ অন্যান্য ধৰ্ম সম্পৰ্কে আৰু বিভিন্ন ৰীতি-নীতি সম্পৰ্কে অধ্যয়ন কৰে। ১৮৯১ চনৰ জুন মাহত গান্ধীয়ে ওকালতি কৰাৰ অনুমতি পায় আৰু ভাৰতলৈ উভতি আহে। স্বগৃহলৈ উভতি আহি তেখেতে জানিব পাৰে যে ইতিমধ্যে মাকৰ মৃত্যু হৈছে আৰু বিদেশত থকা কালত তেখেতক এই কথা জানিবলৈ দিয়া হোৱা নাছিল।<ref name="Brown1991">Brown, (1991).</ref> [[মুম্বাই|বোম্বাইত]] তেখেতে ওকালতি আৰম্ভ কৰে। কিন্তু তেখেতৰ ওকালতি পেছা ভালকৈ আগবঢ়া নাছিল, কাৰণ আদালতত কথা ক'বলৈ তেখেতে অসুবিধা পাইছিল। সেয়ে তেওঁ ৰাজকোটলৈ উভতি আহে আৰু 'আৰ্জি লেখক' হিচাপে কাম কৰিবলৈ লয়। কিন্তু এক ইংৰাজ বিষয়াৰ লগত হোৱা মতানৈক্যৰ ফলস্বৰূপে এই কামো তেখেতে বন্ধ কৰিবলগীয়াত পৰে।<ref name="Tendulkar1951">Tendulkar (1951).</ref><ref name="Brown1991"/> ১৮৯৩ চনত তেখেতে 'দাদা আব্দুল্লা এণ্ড কো.' নামৰ দক্ষিণ আফ্ৰিকাৰ ব্ৰিটিছ উপনিবেশ নাটালত অৱস্থিত এক ভাৰতীয় কোম্পানীৰ লগত এবছৰীয়া চুক্তিত স্বাক্ষৰ কৰে আৰু আৰু দক্ষিণ আফ্ৰিকালৈ যায়।<ref name="Tendulkar1951"/> <!-- [[File:Young Gandhi.jpg|upright|thumb|A young Gandhi, [[circa|c.]] 1876]] Mohandas Karamchand Gandhi<ref>Gandhi means "grocer" in Gujarati (L. R. Gala, Popular Combined Dictionary, English-English-Gujarati & Gujarati-Gujarati-English, Navneet), or "perfumer" in Hindi (Bhargava's Standard Illustrated Dictionary Hindi-English).</ref> was born on 2 October 1869 in[[Porbandar]], a coastal town which was then part of the [[Bombay Presidency]], [[British Raj|British India]]. He was born in his ancestral home, now known as [[Kirti Mandir, Porbandar|Kirti Mandir]], Porbandar. His father, Karamchand Gandhi (1822–1885), who belonged to the [[Hindu]] [[Modh]]community, served as the [[Diwan (title)|diwan]] (a high official) of [[Porbandar|Porbander state]], a small [[princely state]] in the [[Kathiawar Agency]] of [[British Raj|British India]].<ref name=fischer1954>{{Cite document|title=Gandhi:His life and message for the world|last= Fischer|first= Louis|year= 1954|publisher=Mentor|ref= harv}}</ref> His grandfather was Uttamchand Gandhi, fondly called Utta Gandhi. His mother, Putlibai, who came from the Hindu [[Pranami]] [[Vaishnava]]community, was Karamchand's fourth wife, the first three wives having apparently died in childbirth.<ref name=tendulkar/> Growing up with a devout mother and the [[Jainism|Jain]] traditions of the region, the young Mohandas absorbed early the influences that would play an important role in his adult life; these included compassion for sentient beings, vegetarianism, fasting for self-purification, and mutual tolerance among individuals of different creeds.<ref>{{cite web |last = Sannuti |first = Arun |title = Vegetarianism: The Road to Satyagraha |publisher=International Vegetarian Union (IVU) |url = http://www.ivu.org/history/gandhi/road.html}}</ref> --> == দক্ষিণ আফ্ৰিকাৰ গণঅধিকাৰ আন্দোলন (১৮৯৩-১৯১৪) == [[চিত্ৰ:Gandhi South-Africa.jpg|thumb|১৮৯৫ চনত [[দক্ষিণ আফ্ৰিকা|দক্ষিণ আফ্ৰিকাত]] গান্ধী]] দক্ষিণ আফ্ৰিকাত গান্ধীৰ জীৱনৰ নাটকীয় পৰিৱৰ্তন হয়। ইয়াতেই তেওঁ ভাৰতীয় তথা কৃষ্ণাঙ্গসকলৰ প্ৰতি [[বৰ্ণবৈষম্য নীতি|সাধাৰণভাৱে প্ৰচলিত বৈষম্যৰ]] চিকাৰ হয়। এদিনাখন [[ডাৰবান]]ৰ আদালতৰ মেজিষ্ট্ৰেটে তেখেতক পাগুৰি খুলিবলৈ আদেশ দিয়ে। গান্ধীয়ে সেই আদেশ অমান্য কৰি আদালত কক্ষৰপৰা বাহিৰ হৈ আহে। পিটাৰ মেৰিজবাৰ্গ ভ্ৰমণকালত প্ৰথম শ্ৰেণীৰ টিকট থকা সত্বেও তেখেতক ৰেলৰ প্ৰথম শ্ৰেণীৰ দবা এটাৰ পৰা তৃতীয় শ্ৰেণীলৈ স্থানান্তৰ কৰা হয়। ষ্টেজকোচত ভ্ৰমণৰ সময়ত এগৰাকী পৰিচালকে গান্ধীক প্ৰহাৰ কৰে, কাৰণ তেখেতে এজন ইউৰোপীয় যাত্ৰীক সুবিধা কৰি দিবলৈ ফুটবোৰ্ডত থিয় হৈ যাবলৈ অমান্তি হৈছিল। যাত্ৰাপথত কেবাবাৰো এনে বৈষম্যৰ মুখামুখি হোৱাৰ উপৰিও কেইবাখনো হোটেলতো গান্ধীক থাকিবলৈ দিয়া হোৱা নাছিল। এই ঘটনাৱলীয়ে গান্ধীৰ পাছৰ পৰ্যায়ৰ সামাজিক কাৰ্যকলাপৰ দিশ নিৰ্ণয় কৰে। ভাৰতীয়সকলে সততে সন্মুখীন হোৱা বৰ্ণভেদ, কুসংস্কাৰ আৰু অবিচাৰ দেখি গান্ধীয়ে জনগণৰ মৰ্য্যদা আৰু সামাজিক অৱস্থান সম্পৰ্কে সচেতন হয়। দক্ষিণ আফ্ৰিকাত ভাৰতীয়সকলৰ ভোটাধিকাৰ নাছিল। এই অধিকাৰ আদায়ৰ বিল উত্থাপনৰ বাবে জনজাগৰণ সংগঠিত কৰি তেওঁ আৰু কিছুদিন দক্ষিণ আফ্ৰিকাতে থাকে। বিলখনৰ উদ্দেশ্য সিদ্ধি নহ'লেও এই আন্দোলনে সেই দেশৰ ভাৰতীয়সকলক নিজৰ অধিকাৰ সম্বন্ধে সচেতন কৰি তুলিছিল। ১৮৯৪ চনত গান্ধীয়ে [[নাটাল ইণ্ডিয়ান কংগ্ৰেছ]] প্ৰতিষ্ঠা কৰে। এই সংগঠনে সেই স্থানৰ ভাৰতীয়সকলক ৰাজনৈতিকভাৱে সংঘবদ্ধ কৰে। ১৮৯৭ চনৰ জানুৱাৰী মাহত এক সংক্ষিপ্ত ভ্ৰমণ সম্পন্ন কৰি ভাৰতলৈ উভতি অহাৰ পথত শ্বেতাঙ্গসকলৰ এটা গোটে গান্ধীক প্ৰাণে মৰাৰ চেষ্টা কৰে। গান্ধীয়ে এই গোটৰ বিৰুদ্ধে কোনো অভিযোগ দিয়া নাছিল। কাৰণ, এজনৰ ব্যক্তিগত ভুলৰ বাবে সমগ্ৰ দলৰ বিৰুদ্ধে প্ৰতিশোধ লোৱাটোক তেওঁ সমৰ্থন নকৰিছিল। ১৯০৬ চনত ট্ৰান্সভাল চৰকাৰে উপনিবেশখনৰ ভাৰতীয়সকলক প্ৰবন্ধনত বাধ্য কৰাবৰ বাবে এখন আইন পাছ কৰে। ১১ ছেপ্টেম্বৰত [[জোহান্সবাৰ্গ]]ত সংঘটিত এক গণ প্ৰতিৰোধত গান্ধীয়ে সকলোকে এই আইন বৰ্জন কৰাৰ বাবে আহ্বান কৰে। তেওঁ কৈছিল, আইন নমনাৰ কাৰণে তেওঁলোকৰ ওপৰত যি অত্যাচাৰ হ'ব সেইখিনি সহ্য কৰা যাব, কিন্তু আইন মানি চলা নহ'ব। এই পৰিকল্পনাই সাফল্য লাভ কৰে আৰু ৭ বছৰ বিয়পা আন্দোলনৰ সূত্ৰপাত হয়। এই সময়ত আইন অম্যান্য কৰা, প্ৰবন্ধন কাৰ্ড পুৰি পেলোৱা আদি বিভিন্ন 'দোষ'ত বহুতো ভাৰতীয়ক বন্দী কৰা হয়। কেবাসংখ্যক লোক আহত বা নিহত হয়। চৰকাৰ সফলতাৰ দিশত আগুৱাই যাবলৈ আৰম্ভ কৰে। কিন্তু শান্তিকামী এই প্ৰতিবাদৰ প্ৰতি গ্ৰহণ কৰা দমনমূলক নীতিৰ বিৰোধিতা কৰি দক্ষিণ আফ্ৰিকাৰ সাধাৰণ মানুহৰ মাজৰপৰাই প্ৰতিবাদ আৰম্ভ হয়। অগত্যা, দক্ষিণ আফ্ৰিকাৰ জেনেৰেল ইয়ান ক্ৰিশ্চিয়ান স্মুট-এ গান্ধীৰ সৈতে আপোচ কৰিবলৈ বাধ্য হয়। ইয়াৰ মাজেৰেই গান্ধীৰ আদৰ্শই প্ৰতিষ্ঠা পায়, সত্যাগ্ৰহ আন্দোলনে নিজৰ স্বৰূপ লাভ কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে। ===গান্ধী আৰু আফ্ৰিকাবাসী=== [[File:Gandhi Boer War 1899.jpg|thumb|upright|[[দ্বিতীয় বোয়েৰ যুদ্ধ]]ত ([[:en:Second Boer War|Second Boer War]], ১৮৯৯) এম্বুলেন্স সেৱা বিভাগত কৰ্মৰত গান্ধী]] দক্ষিণ আফ্ৰিকাত থকা সময়ছোৱাত গান্ধীৰ কৰ্মক্ষেত্ৰ ঘাইকৈ ভাৰতীয়সকলৰ লগতে সীমাবদ্ধ আছিল, আৰু থলুৱা আফ্ৰিকানসকলৰ লগত একে শাৰীতে ভাৰতীয়সকলকো ৰখাৰ তেওঁ বিৰোধিতা কৰিছিল।<ref>The Collected Works of Mahatma Gandhi, Government of India (CWMG), Vol I, p. 150</ref><ref>The Collected Works of Mahatma Gandhi, Government of India (CWMG), Vol I, p. 74</ref><ref>The Collected Works of Mahatma Gandhi, Government of India (CWMG), Vol I, pp. 244–245</ref> শ্বেতাংগসকলৰ শাসনকালত বিভিন্ন জাতিৰ মাজত বৈষম্যমূলক নীতি আৰোপ কৰি তেওঁলোকৰ মাজত মতানৈক্য সৃষ্টি কৰা হৈছিল। ইতিহাসবিদ ভানা (Bhana) আৰু ৱাহেদ (Vahed)-ৰ মতে প্ৰথমে গান্ধীয়েও এই বৈষম্য ৰখাটো সমৰ্থন কৰিছিল যদিও কাৰাবাসত থকা সময়ছোৱাত তেখেত কৃষ্ণবৰ্ণৰ লোকসকলৰ প্ৰতি কৰা অবিচাৰৰ প্ৰতি সজাগ হয়। ১৯০৬ চনত ব্ৰিটিছ চৰকাৰে নাটালৰ [[জুলু]] সম্প্ৰদায়ৰ ৰাজ্যৰ বিৰূদ্ধে যুদ্ধ ঘোষণা কৰে। এই যুদ্ধত গান্ধীয়ে ভাৰতীয়সকলক যোগদান দিয়াতো সমৰ্থন কৰিছিল।{{cn}} তেখেতে বিচাৰিছিল এই যুদ্ধত ভাৰতীয়সকলৰ যোগদানে তেওঁলোকৰ পূৰ্ণ নাগৰিকত্বৰ দাবীৰ প্ৰতি আস্থা আনিব পাৰিব।{{cn}} ইংৰাজ চৰকাৰে গান্ধীৰ মনোবাঞ্ছা মানি লৈ ২০ গৰাকী ভাৰতীয় স্বেচ্ছাসেৱকৰ দ্বাৰা গঠিত এম্বুলেন্স সেৱাৰ সহযোগী গোট গঠন কৰে। গান্ধীয়ে এই গোটৰ নেতৃত্ব দিছিল আৰু প্ৰায় দুমাহ এই গোটত কৰ্মৰত আছিল।<ref name="Herman2010">Herman, (2010). p. 137.</ref> এই সময়ত লাভ কৰা অভিজ্ঞতাৰপৰা তেওঁ বুজিছিল যে সুগঠিত ইংৰাজ সেনাৰ লগত যুদ্ধত নিয়োজিত হৈ বিজয়লাভ অসম্ভৱ, ইংৰাজক সেও মনাবলৈ বিশুদ্ধ অন্তঃকৰণেৰে অহিংস আন্দোলন আঁকোৱালি লোৱাৰ গত্যন্তৰ নাই।<ref name="Gandhi2006b">Gandhi, Rajmohan (2006), [http://books.google.co.in/books?id=FauJL7LKXmkC&pg=PA108&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false pp. 108–109].</ref> দক্ষিণ আফ্ৰিকাত কৃষ্ণাংগ শাসন আৰম্ভ হোৱাৰ পাছত, মহাত্মা গান্ধীক জাতীয় বীৰ হিচাপে স্বীকৃতি দিয়া হয়।<ref name="Mbeki2006">Smith, (2006).</ref> == ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলন (১৯১৫-১৯৪৭) == {{মূল|ভাৰতীয় স্বাধীনতা আন্দোলন}} ১৯১৫ চনত মোহনদাস গান্ধী স্থায়ীভাৱে ভাৰতলৈ উভতি আহে। এগৰাকী আন্তৰ্জাতিক পৰ্যায়ৰ ভাৰতীয় জাতীয়তাবাদী, সংগঠক আৰু সূত্ৰকাৰ (theorist) হিচাপে বিপুল সন্মানেৰে তেখেতক আদৰণি জনোৱা হয়। তেখেতে আহি [[ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছ]]ত যোগদান কৰে আৰু ভাৰতৰ সমস্যাসমূহ আৰু প্ৰচলিত ৰাজনীতিৰ বিষয়ে জানিবলৈ পায়। সেইসময়ত কংগ্ৰেছ দলৰ নেতা [[গোপাল কৃষ্ণ গোখলে]] আদিয়ে নৰম পন্থাৰ সমৰ্থন কৰিছিল আৰু ব্যৱস্থাৰ ভিতৰত থাকিয়েই ভাৰতীয়সকলৰ সমস্যাৰ সমাধান আশা কৰিছিল। গান্ধীয়ে গোখলেৰ উদাৰনীতিৰ পোষকতা কৰে আৰু ইয়াৰ ভিত্তিতে নতুন আৰু সম্পূৰ্ণ ভাৰতীয় স্বৰূপৰ আন্দোলনৰ ভেঁটি গঢ়ি তোলে।<ref name="Whiggism">Prashad, (1966).</ref> ১৯২০ চনত গান্ধী কংগ্ৰেছ দলৰ নেতা নিৰ্বাচিত হয় আৰু ১৯৩০ চনলৈ বিভিন্ন দাবীৰে স্বাধীনতা আন্দোলন আগবঢ়াই নিয়ে। এই সময়ছোৱাত গান্ধীয়ে দাবী সমৰ্থনৰ লগতে কেতিয়াবা আপোচকামী আৰু কেতিয়াবা নীৰৱতাৰ পন্থাও মানি চলিছিল। ১৯৩০ চনৰ ২৬ জানুৱাৰী তাৰিখে ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছে পূৰ্ণ স্বাধীনতাৰ দাবী তোলে। বিভিন্ন দাবীৰ সন্মতিৰে ভাৰতৰ কেবাখনো ৰাজ্যত ইতিমধ্যে কংগ্ৰেছে চৰকাৰ গঠনত ভাগ লৈছিল। ভাৰতীয়সকলৰ সন্মতি নোলোৱাকৈ ভাৰতৰ ভাইচৰয়ে জাৰ্মানীৰ লগত যুদ্ধ ঘোষণা (১৯৩৯) কৰাত গান্ধী আৰু অন্যান্য কংগ্ৰেছ নেতাই সমৰ্থন প্ৰত্যহাৰ কৰে। ১৯৪২ চনত গান্ধীয়ে স্বাধীনতাৰ দাবী তোলাৰ লগে লগে ৰাজনৈতিক প্ৰেক্ষাপটত সংকটৰ সূচনা হয় আৰু গান্ধী প্ৰমুখ্যে বহুতো নেতাক কাৰাবাস দিয়া হয়। আনহাতে [[মুছলীম লীগ|মুছলিম লীগে]] ইংৰাজ চৰকাৰক সহযোগিতাৰ আশ্বাস দিয়ে আৰু বিনিময়ত পৃথক মুছলিম ৰাষ্ট্ৰৰ দাবী জনায়। মহাত্মা গান্ধীয়ে এই দাবীৰ তুমূল বিৰোধিতা কৰিছিল। অৱশেষত ১৯৪৭ চনৰ আগষ্ট মাহত ভাৰতৰ ভূ-খণ্ডক দ্বিখণ্ডিত কৰি ভাৰত আৰু [[পাকিস্তান]] নামেৰে দুখন পৃথক স্বাধীন ৰাষ্ট্ৰৰ গঠন হয়। দ্বিখণ্ডিত এই ব্যৱস্থাৰ প্ৰতি গান্ধীৰ সন্মতি নাছিল।<ref>{{cite book|author=Claude Markovits|title=A History of Modern India, 1480-1950|url=http://books.google.com/books?id=uzOmy2y0Zh4C|year=2004|publisher=Anthem Press|pages=367–86}}</ref> ===প্ৰথম বিশ্বযুদ্ধত ভূমিকা=== [[প্ৰথম বিশ্বযুদ্ধ]]ৰ দ্বিতীয় ভাগত ভাৰতৰ ভাইচৰয় ফ্ৰেডেৰিক থেছীগাৰে দিল্লীত অনুষ্ঠিত যুদ্ধৰ এক বৈঠকলৈ গান্ধীক নিমন্ত্ৰণ কৰে<ref> [[:en:s:Chronology of Mahatma Gandhi's life/India 1918|Chronology of Mahatma Gandhi's Life:India 1918]] in WikiSource based on the [[:en:s:The Collected Works of Mahatma Gandhi|Collected Works of Mahatma Gandhi]]. Based on public domain volumes.</ref> যুদ্ধৰ প্ৰতি গান্ধীৰ সমৰ্থন আদায় আৰু ভাৰতৰ স্বাধীনতা সম্বন্ধে আলোচনা কৰিবলৈ।<ref name="Recruiting">Gandhi,(1940). [http://wikilivres.ca/wiki/The_Story_of_My_Experiments_with_Truth/Part_V/Recruiting_Campaign Chapter "Recruiting Campaign"].</ref> এই যুদ্ধত গান্ধীয়ে ভাৰতীয়সকলক নিয়োজন কৰাত সন্মতি আগবঢ়ায়। গান্ধীয়ে ১৯০৬ চনত জুলুসকলৰ লগত যুদ্ধ আৰু প্ৰথম বিশ্বযুদ্ধৰ আৰম্ভণিতে (১৯১৪) যুদ্ধত সৈনিকৰ পৰিৱৰ্তে সেৱা বিভাগত যোগ দিয়াৰহে পোষকতা কৰিছিল। ১৯১৮ চনৰ আলোচনাত গান্ধীয়ে সৈনিক হিচাপে ভাৰতীয় লোকক যোগ দিয়াৰ কথাটোত মান্তি হৈছিল।<ref name="wikilivres.ca">Desai, (1930).</ref> ১৯১৮ চনৰ জুন মাহত প্ৰকাশিত 'যুদ্ধত যোগদানৰ বাবে আবেদন' শীৰ্ষক এক প্ৰচাৰপুস্তিকাত গান্ধীয়ে লিখিছিল, "এনে এটা অৱস্থা পাবলৈ আমি নিজকে প্ৰতিৰক্ষা দিয়াৰ ক্ষমতা লাভ কৰিব লাগিব। এই ক্ষমতাৰ বাবে অস্ত্ৰ তুলি লোৱাৰ আৰু ব্যৱহাৰ কৰাৰ সামৰ্থ প্ৰয়োজনীয়… অস্ত্ৰ ব্যৱহাৰৰ পূৰ্ণ সামৰ্থ্য পাবলৈ সৈনিক হিচাপে যোগদান কৰাৰ গত্যন্তৰ নাই।" ({{Lang|en|"To bring about such a state of things we should have the ability to defend ourselves, that is, the ability to bear arms and to use them… If we want to learn the use of arms with the greatest possible despatch, it is our duty to enlist ourselves in the army."}})<ref name="CollectedWorks17b">Gandhi, (1965) Collected Works, [http://www.gandhiserve.org/cwmg/VOL017.PDF Vol 17.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091015235028/http://www.gandhiserve.org/cwmg/VOL017.PDF |date=2009-10-15 }} Chapter "67. Appeal for enlistment", Nadiad, 22 June 1918</ref> অৱশ্যে ভাইচৰয়ৰ ব্যক্তিগত সচিবলৈ লিখা এক পত্ৰত অৱশ্যে গান্ধীয়ে নিশ্চিত কৰি দিছিল যে "ব্যক্তিগত পৰ্যায়ত তেওঁ বন্ধু বা শত্ৰু কাকোৱেই হত্যা বা আঘাত কৰিব নোৱাৰে।" ({{Lang|en|"personally will not kill or injure anybody, friend or foe."}})<ref name="CollectedWorks17c">Gandhi, (1965) Collected Works, [http://www.gandhiserve.org/cwmg/VOL017.PDF Vol 17.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091015235028/http://www.gandhiserve.org/cwmg/VOL017.PDF |date=2009-10-15 }} "Chapter 8. Letter to J. L. Maffey", Nadiad, 30 April 1918.</ref> যুদ্ধত যোগদানৰ বাবে গান্ধীয়ে জনোৱা সঁহাৰি দেখি তেখেতৰ অহিংস নীতিৰ প্ৰতি কিছু প্ৰশ্ন উঠিছিল। গান্ধীৰ বন্ধু 'চাৰ্লছ এণ্ড্ৰুজ'-এ লিখিছে, "ব্যক্তিগতভাৱে গান্ধীৰ এই সিদ্ধান্ত আৰু সাধাৰণভাৱে তেখেতৰ নীতিৰ মাজৰ বিৰোধিতা মই কেতিয়াও মানি ল'ব নোৱাৰিলোঁ। এই একেটা কথাকে মই তেখেতৰ লগত মান্তি হ'ব পৰা নাই।" ({{Lang|en|"Personally I have never been able to reconcile this with his own conduct in other respects, and it is one of the points where I have found myself in painful disagreement."}})<ref name="Andrews2008">Andrews (1930).</ref> মহাত্মা গান্ধীৰ ব্যক্তিগত সচিব [[মহাদেৱ দেশাই|মহাদেৱ দেশায়ে]] লিখিছে, "গান্ধীজীৰ অহিংস নীতি আৰু যুদ্ধৰ যোগদানৰ আহবান এই দুটাৰ মাজত থকা পাৰ্থক্যৰ প্ৰশ্ন অকল সমসাময়িক সময়তে নহয়, আজিও আলোচিত হৈ আছে।" ({{Lang|en|"The question of the consistency between his creed of 'Ahimsa' (non-violence) and his recruiting campaign was raised not only then but has been discussed ever since."}})<ref name="wikilivres.ca"/> ===চম্পাৰন আৰু খেড়া=== [[File:Gandhi Kheda 1918.jpg|thumb|চম্পাৰন আৰু খেড়াৰ সত্যাগ্ৰহৰ সময়ত গান্ধী (চন ১৯১৮)]] ক্ৰমে [[বিহাৰ]] আৰু [[গুজৰাট]]ৰ অন্তৰ্গত চম্পাৰন আৰু খেড়াত হোৱা সত্যাগ্ৰহ আন্দোলনতে গান্ধীয়ে প্ৰথম উল্লেখনীয় সফলতা লাভ কৰিছিল। চম্পাৰনত স্থানীয় কৃষকে সেই ঠাইৰ ঘাইকৈ ইংৰাজ জমিদাৰ আৰু প্ৰশাসনৰ বিৰূদ্ধে আন্দোলন গঢ়ি তুলিছিল। কৃষকসকলক [[নীল]]ৰ খেতি কৰিবলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। প্ৰথম অৱস্থাত খেতিয়কসকলে লাভৰ মুখ দেখিছিল যদিও দুটা দশকৰ পাছতো কৃষকসকলে একেটা মূল্যতে নীলৰ ফচল জামিদাৰক বিক্ৰী কৰিব লাগিছিল। চম্পাৰনৰ খেতিয়কসকলে মহাত্মা গান্ধীক এই বিষয়ে অৱগত কৰে। অহিংসাৰ ভিত্তিত গান্ধীয়ে এই আন্দোলন আগবঢ়ায় নিয়ে আৰু প্ৰশাসকৰ ফালক আগৰ অৱস্থা সলনি কৰিবলৈ বাধ্য কৰে।<ref name="Hardiman2001">Hardiman, (2001).</ref> ১৯১৮ চনত গুজৰাটৰ খেড়াত হোৱা বানপানীয়ে খেতিয়কসকলক জুৰুলা কৰিছিল আৰু তেওঁলোকে কৰৰ বোজা কম কৰিবলৈ আবেদন কৰিছিল। গান্ধীয়ে এই আন্দোলনৰ নেতৃত্ব দিবলৈ 'নদিয়াদ' নামে ঠাইত বাহৰ পাতে।<ref name="Laboratory">{{cite web |url=http://www.aicc.org.in/satyagraha_laboratories_of_mahatma_gandhi.htm |title=Satyagraha Laboratories Of Mahatma Gandhi |author=Unattributed |year=2004 |work=[[Indian National Congress]] website |publisher=[[All India Congress Committee]] |accessdate=25 February 2012 |archivedate=6 December 2006 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20061206050856/http://www.aicc.org.in/satyagraha_laboratories_of_mahatma_gandhi.htm |deadurl=unfit }}</ref> গান্ধীয়ে আন্দোলনৰ বাবে সমৰ্থক আৰু স্বেচ্ছাসেৱক সংগঠিত কৰিছিল। [[বল্লভভাই পেটেল|চৰ্দাৰ বল্লভভাই পেটেল]] ইয়াতেই গান্ধীৰ সংস্পৰ্শলৈ আহিছিল।<ref name="Gandhi Patel">Gandhi, Rajmohan (2006),[http://books.google.co.in/books?id=FauJL7LKXmkC&pg=196#v=onepage&q&f=false pp. 196–197].</ref> অসহযোগকে মুখ্য অস্ত্ৰ হিচাপে লৈ গান্ধীয়ে কৃষকসকলৰপৰা স্বাক্ষৰ সংগ্ৰহ অভিযানত নামে, য'ত খেতিয়কসকলে ভূমি কাঢ়ি লোৱাৰ ভয় দেখুৱালেই কৰ দিয়া নহ'ব বুলি স্বাক্ষৰ কৰিছিল। লগতে স্থানীয় ৰাজহ বিষয়া 'মমলতদাৰ' আৰু 'তলতদাৰ'সকলকো সামাজিকভাৱে এঘৰীয়া কৰাৰ নীতি গ্ৰহণ কৰা হৈছিল। এই আন্দোলনৰ প্ৰতি সমগ্ৰ দেশৰ নাগৰিকৰ সমৰ্থন আদায়ৰ প্ৰতিও গান্ধীয়ে লক্ষ্য ৰাখিছিল। পাঁচ মাহ জুৰি আন্দোলন চলাৰ পাছত ১৯১৮ চনৰ মে' মাহৰ শেষৰ ফালে চৰকাৰে কৰদানৰ ক্ষেত্ৰত ভালেমান সংস্কাৰ সাধন কৰে। খেড়া আন্দোলনৰ চৰকাৰৰ সৈতে হোৱা বৈঠকত বল্লভ ভাই পেটেলে অংশ লৈছিল। ইংৰাজ চৰকাৰে কৰ সংগ্ৰহত শিথিলতা দিয়াৰ উপৰিও সকলো বন্দীকে মুক্ত কৰি দিছিল।<ref name="Brown1974">Brown, (1974). [http://books.google.co.in/books?id=HUo4AAAAIAAJ&lpg=PP1&pg=PA94#v=onepage&q&f=false pp. 94–102]</ref> ===খিলাফত আন্দোলন=== ১৯১৯ চনত গান্ধীয়ে নিজৰ স্থিতি সৱল কৰিবলৈ ইছলাম ধৰ্মী লোকসকলৰ খিলাফত আন্দোলনত যোগ দিয়ে। [[প্ৰথম বিশ্বযুদ্ধ]]ত অট্টোমান সাম্ৰাজ্যৰ পতনৰ পিছত ইছলাম ধৰ্মৰ নেতা 'খালিফ' (Caliph)-ৰ স্থিতি দুৰ্বল হৈ আহে আৰু ইয়াৰ লগতে গোটেই পৃথিৱীৰ মুছলমানসকলে নিজৰ পৱিত্ৰ স্থানসমূহৰ নিৰাপত্তা আশা কৰি [[খিলাফত আন্দোলন]] গঢ়ি তুলিছিল।<ref>Gail Minault, The Khilafat Movement Religious Symbolism and Political Mobilization in India (1982)</ref> ভাৰতত এই আন্দোলনৰ নেতৃত্ব বহন কৰিছিল 'সদৌ ভাৰত মুছলিম সমাৱৰ্তনে' (All-India Muslim Conference)। মোহনদাস গান্ধী এই সমাৱৰ্তনৰ স্থাপনৰ লগত জড়িত নাছিল<ref>{{cite journal | last1 = Kham | first1 = Aqeeluzzafar | year = 1990 | title = The All-India Muslim Conference and the Origin of the Khilafat Movement in India | url = | journal = Journal of the Pakistan Historical Society | volume = 38 | issue = 2| pages = 155–162 }}</ref> যদিও তেওঁ সোনকালেই ইয়াৰ উল্লেখযোগ্য মুখপাত্ৰ ৰূপে স্বীকৃতি লাভ কৰে আৰু সমগ্ৰ দেশৰে মুছলমান লোকৰ সমৰ্থন লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হয়।<ref>{{cite journal | last1 = Roberts | first1 = W. H. | year = 1923 | title = A Review of the Gandhi Movement in India | journal = Political Science Quarterly | volume = 38 | issue = 2| pages = 227–248 | jstor=2142634}}</ref> এই সফলতাৰ বাবেই গান্ধীয়ে ভিন্ন ধৰ্ম আৰু স্থানৰ লোকৰ সমৰ্থন লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হয়। ভিন্ন সংস্কৃতিৰ লোকৰ মাজত জনপ্ৰিয় হোৱা মোহনদাস গান্ধীয়েই আছিল প্ৰথম গৰাকী ভাৰতীয় নেতা। ইয়াৰ লগতে কংগ্ৰেছেও ইছলাম ধৰ্মী লোকৰ সমৰ্থন লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হয়। ১৯২০ চনত মহাত্মা গান্ধী কংগ্ৰেছৰ নেতা মনোনীত হয়।<ref>{{cite book|author1=Sugata Bose|author2=Ayesha Jalal|title=Modern South Asia: History, Culture, Political Economy|url=http://books.google.com/books?id=qMJIuHL9ksAC&pg=PA112|year=2004|publisher=Psychology Press|pages=112–14}}</ref><ref>{{cite book|author=Judith Margaret Brown|title=Gandhi: Prisoner of Hope|url=http://books.google.com/books?id=boDAE8MLAJMC&pg=PA141|year=1991|publisher=Yale University Press|pages=140–47}}</ref> ১৯২২ চনলৈ খিলাফত আন্দোলনৰ অন্ত পৰে।<ref>{{cite book|author=Wilhelm von Pochhammer|title=India's Road to Nationhood: A Political History of the Subcontinent|url=http://books.google.com/books?id=mHLB4m75pisC&pg=PA437|year=2005|publisher=Allied Publishers|page=440}}</ref> মহাত্মা গান্ধীয়ে [[সাম্প্ৰদায়িকতা]]ৰ বিৰোধিতা কৰিছিল। ভাৰতৰ ৰাজনীতিত হিন্দু আৰু মুছলমানৰ মাজত সংঘাত এটা মুখ্য কাৰক আছিল। অৱশ্য ১৯২২ চনৰপৰা ক্ৰমান্বয়ে বাঢ়ি অহা সাম্প্ৰদায়িকতাক ৰোধ কৰিবলৈ মোহনদাস গান্ধী সক্ষম হোৱা নাছিল। এই সময়ত কেবাখনো ঠাইত সাম্প্ৰদায়িক সংঘৰ্ষই গা কৰি উঠিছিল। অকল উত্তৰ প্ৰদেশতে ৯১টা সংঘৰ্ষ হৈছিল।<ref>{{cite book|author=Sumit Sarkar|title=Modern India: 1885-1947|url=https://www.google.com/search?tbo=p&tbm=bks&q=%22155+killed%22+intitle:modern+intitle:india+inauthor:sarkar&num=10|year=1983|publisher=Macmillan|page=233}}</ref><ref>{{cite book|author=Claude Markovits, ed.|title=A History of Modern India, 1480-1950|url=http://books.google.com/books?id=uzOmy2y0Zh4C&pg=PA372|year= 2004|publisher=Anthem Press|page=372}}</ref> এই সময়ছোৱাতে কংগ্ৰেছৰ ভিতৰত থকা মুছলমান নেতাৰ সংখ্যা কমি আহিবলৈ ধৰে। ১৯২১ চনত ১১% মুছলমান নেতাৰ ভিতৰত ১৯২৩ চনত ৪%তকৈও কম ৰৈছিল।<ref>{{cite book|author=Judith Margaret Brown|title=Modern India: the origins of an Asian democracy|url=http://books.google.com/books?id=Eq7tAAAAMAAJ|year=1994|publisher=Oxford U. Press|page=228}}</ref> ===অসহযোগ আন্দোলন=== {{Main|অসহযোগ আন্দোলন}} [[File:Gandhi spinning.jpg|thumb|যঁতৰত সূতা কাটি থকা মহাত্মা গান্ধী, ১৯২০ৰ শেষ ভাগত]] ১৯২০ চনত কংগ্ৰেছৰ সভাপতি নিৰ্বাচিত হোৱাৰ পাছত গান্ধীয়ে [[ব্ৰিটিছ ৰাজ]]ৰ বিৰূদ্ধে সংগ্ৰাম আৰম্ভ কৰে। এই সংগ্ৰামত তেখেতে 'অস্ত্ৰ' হিচাপে লৈছিল [[অসহযোগ আন্দোলন|অসহযোগ]], [[অহিংসা]] আৰু শান্তিপূৰ্ণ প্ৰতিবাদক। হিন্দু আৰু মুছলমান উভয় সম্প্ৰদায়তে থকা তেখেতৰ জনপ্ৰিয়তাই তেখেতৰ নেতৃত্বক ফলপ্ৰসূ কৰি তুলিছিল। তেখেতে আনকি অতি সাম্প্ৰদায়িক মুছলমানসকলকো তেখেতৰ শান্তিপূৰ্ণ অসহযোগত যোগ দিবলৈ উদ্বুদ্ধ কৰিব পাৰিছিল।<ref>Roberts, "A Review of the Gandhi Movement in India," Political Science Quarterly, (1923) p. 229</ref> এনে সময়তে ব্ৰিটিছ সেনাৰ দ্বাৰা পঞ্জাবৰ [[জালিয়ানৱালাবাগৰ হত্যাকাণ্ড|জালিয়ানৱালাবাগত হোৱা গণহত্যাৰ]] দেশজুৰি তীব্ৰ প্ৰতিবাদ হয়। বহু ব্ৰিটিছ বিষয়াই এই কাণ্ডক [[চিপাহী বিদ্ৰোহ ১৮৫৭|১৮৫৭]]-ৰ দৰে আন এটা বিদ্ৰোহ দমন কৰিবলৈ উত্তম পন্থা বুলি সমৰ্থন দিছিল। কিন্তু ব্ৰিটিছৰ এই কাৰ্যই ভাৰতীয় নেতাসকলক ব্ৰিটিছ ৰাজ ভাৰতৰ শত্ৰু বুলি ভাবিবলৈ বাধ্য কৰাইছিল। মহাত্মা গান্ধীয়ে ব্ৰিটিছসকলৰ এই কাৰ্যৰ বিৰোধ কৰাৰ উপৰিও জালিয়ানৱালাবাগৰ ফলশ্ৰুতিত ভাৰতীয়সকলে হাতত লোৱা উগ্ৰ পন্থাৰো বিৰোধিতা কৰিছিল। গান্ধীয়ে সংঘৰ্ষত নিহত ইংৰাজ অসামৰিক লোকসকলৰ প্ৰতিও শোকবাৰ্তা প্ৰকাশ কৰিছিল। তেখেতৰ এই কাৰ্যত প্ৰথমে দলে আপত্তি কৰিছিল। কিন্তু গান্ধীয়ে এই শোকবাৰ্তাৰ সমৰ্থনত আগবঢ়োৱা বক্তৃতাৰ দ্বাৰা অনুপ্ৰাণিত কংগ্ৰেছ দলে এই শোকবাণী প্ৰকাশ কৰিবলৈ মান্তি হৈছিল। বক্তৃতাত গান্ধীয়ে কৈছিল যে যিকোনো হিংসাই ক্ষতিকাৰক আৰু কোনো পৰিস্থিতিতে হিংসাক সমৰ্থন কৰা উচিত নহয়।{{sfn|Gandhi|1990|p=82}} জালিয়ানৱালাবাগ আৰু ইয়াৰ প্ৰতিক্ৰিয়াত হোৱা সংঘৰ্যলৈ চাই গান্ধীয়ে গান্ধীয়ে পূৰ্ণ স্বায়ত্ত্ব-শাসন আৰু সকলো চৰকাৰী প্ৰতিষ্ঠানৰ পূৰ্ণ নিয়ন্ত্ৰণৰ প্ৰতি মনোনিবেশ কৰে। কালক্ৰমত ইয়েই '[[স্বৰাজ]]'ৰ দাবীত পৰিণত হয়। স্বৰাজৰ দ্বাৰা গান্ধীয়ে 'সম্পূৰ্ণ ব্যক্তিগত, আধ্যত্মিক আৰু ৰাজনৈতিক স্বাধীনতা'ৰ (complete individual, spiritual, political independence) দাবী তুলিছিল।<ref name="Chakrabarty2008">{{cite book|last=Chakrabarty|first=Bidyut|title=Indian politics and society since independence: events, processes and ideology|url=http://books.google.com/books?id=QzQHZ178C24C&pg=PA154|accessdate=4 April 2012|year=2008|publisher=Routledge|isbn=978-0-415-40868-4|page=154}}</ref> এই সময়তে গান্ধীয়ে নিজকে 'গোঁড়া পন্থী হিন্দু' বুলি উল্লেখ কৰিছিল আৰু ১৯২১ চনত বৰতালৰ স্বামীনাৰায়ণ মন্দিৰত দিয়া এক ভাষণত কৈছিল হিন্দু ধৰ্মত অসহযোগিতা এক প্ৰাসংগিক ধাৰণা বুলি উল্লেখ কৰিছিল। তেখেতে কৈছিল: "এই পৱিত্ৰ স্থানত মই কওঁ যে যদি আপুনি 'হিন্দু ধৰ্ম'ক ৰক্ষা কৰিব বিচাৰিছে, তেন্তে অসহযোগেই হৈছে আপুনি আয়ত্ত কৰিবলগীয়া প্ৰথম আৰু অন্তিম পন্থা।" ({{Lang|en|"At this holy place, I declare, if you want to protect your 'Hindu Dharma', non-cooperation is first as well as the last lesson you must learn up."}})<ref name=dh03>Hardiman, (2003). [http://books.google.co.in/books?id=UWYV5qYZ3-oC&lpg=PP1&pg=PA163#v=onepage&q&f=false p. 163]</ref> [[File:Gandhi home.jpg|thumb|[[সাবৰমতী আশ্ৰম]], [[গুজৰাট]]ত গান্ধীৰ বাসস্থান]] ১৯২১ চনত মোহনদাস গান্ধী [[ভাৰতীয় কংগ্ৰেছ দল]]ৰ কাৰ্যবাহী সম্পাদক নিযুক্ত হয় আৰু তেখেতৰ নেতৃত্বত কংগ্ৰেছৰ সংবিধান সলনি কৰি 'স্বৰাজ' দলৰ লক্ষ্য নিৰ্ধাৰণ কৰা হয়। এক প্ৰতিকী মূল্যৰ বিনিময়ত দলৰ সদস্যপদ সকলোৰে বাবে মুক্ত কৰা হয়। লগতে দলৰ শৃঙ্খলা বজাই ৰখাৰ বাবে নতুন শাখা প্ৰৱৰ্তন কৰাৰ উপৰিও এই দলক এই বিশেষ শ্ৰেণীৰ লোকৰ সলনি সৰ্বসাধাৰণৰ দল হিচাপে গঠিত কৰাৰ প্ৰয়াস কৰা হয়। [[স্বদেশী আন্দোলন]]ৰ বাবে গান্ধীয়ে অহিংস নীতিৰ পোষকতা কৰে আৰু বিদেশত নিৰ্মিত বস্তু বৰ্জনৰ সিদ্ধান্ত লোৱা হয়। বিদেশী বস্তু বৰ্জন কৰাৰ লগতে গান্ধীয়ে ব্ৰিটেইনত নিৰ্মিত কাপোৰৰ সলনি ঘৰুৱাভাৱে নৰ্মিত '[[খাদী]]' বা 'খদ্দৰ'ৰ প্ৰচলনৰ বাবে ওকালতি কৰে। ধনী-দুখীয়া নিৰ্বিশেষে সকলোকে দিনটোৰ কিছু সময় যঁতৰত সূতা কাটি খাদী কাপোৰ তৈয়াৰ কৰি স্বাধীনতা আন্দোলনত ভাগ ল'বলৈ গান্ধীয়ে আহ্বান কৰিছিল।{{sfn|Gandhi|1990|p=89}} মোহনদাস গান্ধীয়ে কঢ়িয়াই লৈ ফুৰিব পৰা এটা সৰু যঁতৰ উদ্ভাৱন কৰিছিল।<ref name="PopularScience1931">{{cite journal|author=Unattributed|title=Gandhi Invents Spinning Wheel|journal=Popular Science|url=http://books.google.com/books?id=ESgDAAAAMBAJ&pg=PA60|accessdate=14 January 2012|date=December 1931|publisher=Bonnier Corporation|page=60}}</ref> সকলোৰে মাজত শৃঙ্খলাবোধ জগাই তোলা, অতি উচ্চাকাংখাক নিয়ন্ত্ৰণ কৰা আৰু মহিলাসকলকো এই আন্দোলনৰ প্ৰতি উদ্বুদ্ধ কৰা ইয়াৰ ইয়াৰ মূল উদ্দেশ্য আছিল। বিদেশী বস্তু বৰ্জন কৰাৰ উপৰিও গান্ধীয়ে ইংৰাজ শিক্ষানুষ্ঠান, আদালত বৰ্জন কৰাৰ বাবেও আহ্বান কৰিছিল। চৰকাৰী চাকৰী ত্যাগ কৰাৰ লগতে ব্ৰিটিছে দিয়া সন্মান আদিও ঘূৰাই দিবলৈ গান্ধীয়ে কৈছিল।<ref name="Shashi1996">Shashi, (19960. p. 9.</ref> অসহযোগ আন্দোলনে জনসাধাৰণক আকৰ্ষণ কৰিছিল আৰু সফল হৈছিল। কিন্তু ১৯২২ চনত উত্তৰ প্ৰদেশৰ চৌৰী চোৰাত সংঘটিত [[চৌৰী চোৰা ঘটনা|এক হিংসাত্মক কাণ্ডৰ]] পাছত অসহযোগ আন্দোলন বন্ধ কৰি দিয়া হয়। গান্ধীয়ে বিশ্বাস কৰিছিল আন্দোলন লোৱা এই হিংসাত্মক মোৰে গান্ধীয়ে আৰম্ভ কৰা অহিংস কাৰ্যাৱলীক দুৰ্বল কৰি তুলিব।{{sfn|Gandhi|1990|p=105}} এনেদৰে গান্ধীয়ে তৃত্বীয় বাৰৰ বাবে হাতত লোৱা কাৰ্যসূচী বন্ধ কৰি দিছিল।<ref name="GreatSoulReview">Roberts, (2011).</ref> এনেতে ১৯২২ চনৰ ১০ মাৰ্চ তাৰিখে ৰাজদ্ৰোহৰ অপৰাধত মহাত্মা গান্ধীক গ্ৰেপ্তাৰ কৰা হয় আৰু ৬ বছৰৰ বাবে কাৰদণ্ড দিয়া হয়। ১৮ মাৰ্চ তাৰিখে তেখেতৰ কাৰাবাসৰ আৰম্ভ হৈছিল। কিন্তু ২ বছৰ পাছত ১৯২৪ চনত 'এপেণ্ডিচাইটিছ' অপাৰেছনৰ বাবে গান্ধীক কাৰাবাসৰপৰা ৰেহাই দিয়া হয়।<ref name="Datta2006">{{cite book|last=Datta|first=Amaresh|title=The Encyclopaedia Of Indian Literature (Volume Two) (Devraj To Jyoti)|url=http://books.google.com/books?id=zB4n3MVozbUC&pg=PA1345|accessdate=4 April 2012|date=1 January 2006|publisher=Sahitya Akademi|isbn=978-81-260-1194-0|page=1345}}</ref> মহাত্মা গান্ধী কাৰাগাৰত থকা সময়চোৱাত ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছৰ ভেঁটি দুৰ্বল হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে আৰু দুটা ভাগত বিভক্ত হৈ পৰে। [[চিত্তৰঞ্জন দাস]] আৰু [[মতিলাল নেহৰু]]ৰ নেতৃত্বাধীন এটা অংশই বিধায়িনী দলত অংশ লোৱাৰ পোষকতা কৰিছিল, আনহাতে [[চক্ৰৱৰ্তী ৰাজাগোপালাচাৰী]] আৰু [[বল্লভভাই পেটেল|চৰ্দাৰ বল্লভভাই পেটেলৰ]] নেতৃত্বাধীন আনটো গোটে ইয়াৰ বিৰোধিতা কৰিছিল। এই আচিলাতে কংগ্ৰেছ দল দুটা ভাগত বিভক্ত হৈ পৰে। আনহাতে অহিংস আন্দোলনৰ আৰম্ভণিতে গঢ়ি উঠা হিন্দু-মুছলমানৰ সম্প্ৰীতিৰ মাজতো ফাঁত মেলিবলৈ আৰম্ভ কৰে। মহাত্মা গান্ধীয়ে এই বিভাজন ৰোধ কৰিবলৈ ১৯২৪ চনত তিনি সপ্তাহ জোৰা অনশন কৰে, কিন্তু তেওঁ সম্পূৰ্ণ সফল হোৱা নাছিল।{{sfn|Gandhi|1990|p=131}} ১৯২৪ চনতে গান্ধীয়ে বেলগাঁৱত হোৱা কংগ্ৰেছ মহাসভাৰ সভাপতি হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰে। কিন্তু গান্ধীয়ে চৰ্ত আৰোপ কৰিছিল যে তেখেতৰ সভাপতিত্বত হোৱা মহাসভাত সকলো কংগ্ৰেছ পন্থীয়ে খাদী পৰিধান কৰিব লাগিব। মহাত্মা গান্ধীৰ দীৰ্ঘ ৰাজনৈতিক কালত এই এবাৰেই কংগ্ৰেছৰ সভাৰ সভাপতি হৈছিল।<ref name="Gandhi, the forgotten Mahatma Belgaum Congress">{{cite book|last=Jain|first=Jagdishchandra|title=Gandhi, the forgotten Mahatma|year=1987|publisher=Mittal Publications|location=Delhi|isbn=81-7099-037-8|page=17|url=http://books.google.co.in/books?id=NurqxSttqjoC&pg=PA17}}</ref> ===লোণ সত্যাগ্ৰহ (দাণ্ডী যাত্ৰা)=== {{Main|দাণ্ডী যাত্ৰা}} [[File:Salt March.ogv|thumb|লোণ সত্যাগ্ৰহৰ বাবে গান্ধী আৰু অনুগামীসকলে কৰা দাণ্ডী যাত্ৰা মূল ভিডিঅ']] ১৯২০-ৰ দশকৰ বেছিভাগ সময়েই মোহনদাস গান্ধী সক্ৰিয় ৰাজনীতিৰপৰা আঁতৰত আছিল। লোকচক্ষুৰপৰা আঁতৰি তেখেতে স্বৰাজ পাৰ্টি আৰু ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছৰ মাজত থকা বিভেদ আঁতৰ কৰি একলগ কৰাৰ প্ৰয়াস কৰি আছিল। ইয়াৰ লগতে তেওঁ [[অস্পৃশ্যতা]], মাদক দ্ৰব্যৰ নিবাৰণ, অজ্ঞানতা আৰু দাৰিদ্ৰ দূৰ কৰাৰ বাবে চেষ্টা কৰিছিল। ১৯২৮ চনত তেখেত আকৌ সন্মুখ পটলৈ আহে। ইয়াৰ আগৰ বৰ্ষটোত ব্ৰিটিছে [[ছাৰজন ছাইমন]]ৰ নেতৃত্বত এখন সংবিধান সংশোধনী সমিতি গঠন কৰে। এই সমিতিত কোন ভাৰতীয়ক সদস্য লোৱা হোৱা নাছিল। এই কাৰণতে ভাৰতৰ ৰাজনৈতিক দলসমূহে এই সমিতিক অস্বীকাৰ কৰিছিল। ১৯২৮ চনত হোৱা কংগ্ৰেছৰ কলিকতা অধিবেশনত মহাত্মা গান্ধীৰ চেষ্টাত ব্ৰিটিছ শাসনে ভাৰতক [[অংগৰাজ্য]]ৰ (dominion) মৰ্যাদা দিয়াৰ দাবী তোলে, ইয়াৰ অন্যথা অন্য এক অসহযোগ আন্দোলন গঢ়ি তোলাৰ কথা ঘোষণা কৰে যাৰ লক্ষ্য হ'ব ভাৰতৰ পূৰ্ণ স্বাধীনতা। কংগ্ৰেছৰ ডেকা নেতা [[সুভাষ চন্দ্ৰ বসু]] আৰু [[জৱাহৰলাল নেহৰু]]ৱে পূৰ্ণ স্বাধীনতাৰ বাবে আন্দোলন কৰাৰ পক্ষপাতী আছিল। কিন্তু গান্ধীয়ে তেওঁলোকক সৈমান কৰাবলৈ সক্ষম হয়, কিন্তু আন্দোলনৰ বাবে তেখেতে নিজে বিচৰা অপেক্ষাৰ দুবছৰৰ পৰিৱৰ্তে এবছৰ কৰে।{{sfn|Gandhi|1990|p=172}} ব্ৰিটিছ চৰকাৰে এই দাবীৰ প্ৰতি কোনো মন্তব্য কৰা নাছিল। ১৯২৯ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহৰ ১৩ তাৰিখে [[লাহোৰ]]ত [[ভাৰতৰ জাতীয় পতাকা|ভাৰতৰ পতাকা]] উন্মোচন কৰা হয়। ১৯৩০ চনৰ ২৬ জানুৱাৰী তাৰিখে লাহোৰত ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছে [[ভাৰতৰ স্বাধীনতা দিৱস]] পালন কৰে। প্ৰায় প্ৰতিটো ভাৰতীয় দলেই এই দিনটোক বিভিন্ন ধৰণে উদ্‌যাপন কৰে। ইয়াৰ পাছতে গান্ধীয়ে নিমখৰ (লোণ) ওপৰত আৰোপ কৰা কৰৰ বিৰূদ্ধে এক নতুন সত্যাগ্ৰহ গঢ়ি তোলে। এই সত্যাগ্ৰহৰ অংশ হিচাপে গান্ধীয়ে ১২ মাৰ্চৰপৰা ৬ এপ্ৰিললৈ [[দাণ্ডী যাত্ৰা]] কৰে। এই যাত্ৰাত গান্ধীয়ে পদব্ৰজে ৩৮৮ কি.মি. ({{convert|388|km|mi}}) ভ্ৰমণ কৰি [[আহমেদাবাদ]]ৰপৰা [[দাণ্ডী]]ৰ সাগৰতীৰত উপস্থিত হয়, আৰু নিজহাতে নিমখ তৈয়াৰ কৰি যাত্ৰাৰ সমাপ্তি কৰে। কেবাহাজাৰ ভাৰতীয়ই গান্ধীৰ এই যাত্ৰাত অংশ লৈছিল। ভাৰতত ব্ৰিটিছৰ খোপনি দুৰ্বল কৰি জনসাধাৰণক উদ্বুদ্ধ কৰাত এই যাত্ৰাই বিশেষ ভূমিকা লৈছিল। চৰকাৰে ৬০,০০০-ৰো অধিক ব্যক্তিক এই যাত্ৰাৰ বাবে গ্ৰেপ্তাৰ কৰে।<ref name="Hatt2002">Hatt, (2002). [http://books.google.com/books?id=f6vvy-J7vhcC&pg=PA33 p. 33].</ref> ====নাৰীৰ অংশগ্ৰহণ==== ঘৰুৱা ব্যৱহাৰত নিমখৰ দৈনন্দিন প্ৰয়োজনীয়তাৰ বাবে স্ত্ৰীসকলো এই সত্যাগ্ৰহৰ প্ৰতি আকৰ্ষিত হৈছিল। গান্ধীয়ে নাৰীসকলৰ অংশগ্ৰহণ পোষকতা কৰিছিল; তেখেতে কৈছিল: "মহিলাসকলে মোকো তেওঁলোকৰ মাজৰে এজন বুলি ভাবিব পাৰিছে" ({{Lang|en|"the women have come to look upon me as one of themselves."}})। গান্ধীয়ে নাৰীৰ বিৰূদ্ধে প্ৰচলিত সংস্কাৰ [[পৰ্দা প্ৰথা]], [[বাল্য বিবাহ]], [[অস্পৃশ্যতা]] আৰু [[সতীদাহ প্ৰথা|সতীদাহ]]ৰ বিৰোধ কৰিছিল। লোণ সত্যাগ্ৰহ আৰু বিদেশী দ্ৰৱ্য বৰ্জন আন্দোলনৰ বাবে তেওঁ মহিলা কৰ্মী নিয়োগ কৰিছিল।<ref name="Norvell1997">Norvell, 1997.</ref> মহাত্মা গান্ধীৰ এই মতবাদে ভাৰতীয় নাৰীসকলৰ মনত আত্মসন্মানবোধ জগাই তোলাৰ লগতে ভাৰতীয় সমাজৰ মুখ্য ধাৰাত নাৰীক সন্মানীয় স্থান দিছিল।<ref name="Sarma1994">Sarma, (1994).</ref> ====লোকবীৰ ৰূপত গান্ধী==== ১৯২০ৰ দশকত কংগ্ৰেছে গান্ধীয়ে এগৰাকী ত্ৰাণকৰ্তা অৱতাৰৰৰ (messiah) ৰূপত তুলি ধৰিছিল। এই নীতিয়ে সাধাৰণ ভাৰতীয় কৃষকসকলক অহিংসা আন্দোলৰ প্ৰতি আগ্ৰহান্বিত কৰাত সহায় কৰিছিল। ভাৰতৰ বহুতো গাঁৱত প্ৰদৰ্শিত নাট-ভাওনাত গান্ধীক অতীজৰ ভাৰতীয় বীৰসকলৰ নৱজন্মৰ ৰূপ হিচাপে প্ৰদৰ্শন কৰাৰ লগতে কেতিয়াবা দেৱতাৰ ৰূপতো তুলি ধৰিছিল। ভাৰতৰ অশিক্ষিতসকলৰ মাজত এনে নাটবোৰে ব্যাপক প্ৰভাৱ পেলাইছিল। এনে নাটৰ বাহিৰেও ৰচিত গীত-মাত, কংগ্ৰেছে অনুষ্ঠিত কৰা ধৰ্মীয় সভা আদিত মোহনদাস গান্ধীক এনে অৱতাৰী ৰূপত আলোচনা কৰা হৈছিল। ইয়াৰ আধৰতে গান্ধী সাধাৰণ লোকৰ মানত এক লোকবীৰত পৰিণত হৈছিল, লগতে কংগ্ৰেছ দল গান্ধীৰ পৱিত্ৰ অস্ত্ৰ হিচাপে পৰিগণিত হৈছিল।<ref name="Murali1985">Murali, (1985).</ref> ====আলোচনা==== [[File:Mahadev Desai and Gandhi 2 1939.jpg|thumb|ভাইচৰয়ে দিয়া চিঠি [[মহাদেৱ দেশাই|মহাদেৱ দেশায়ে]] গান্ধীক পঢ়ি শুনাইছে। বিৰলা হাউছ, বোম্বে, ৭ এপ্ৰিল ১৯৩৯]] অৱশেষত ব্ৰিটিছ চৰকাৰে মহাত্মা গান্ধীৰ লগত আলোচনাত মিলিত হ'বলৈ মান্তি হয়। এই আলোচনাৰ মৰ্মে [[লৰ্ড এডৱাৰ্ড আৰউইন]] আৰু মহাত্মা গান্ধীৰ মাজত মাৰ্চ, ১৯৩১-ত [[গান্ধী–আৰউইন চুক্তি]] সম্পাদিত হয়। এই চুক্তি মৰ্মে ব্ৰিটিছ চৰকাৰে আইন অমান্য আন্দোলন বন্ধ কৰাৰ বিনিময়ৰ সকলো ৰাজনৈতিক বন্দীকে মুকলি কৰি দিবলৈ সন্মত হয়। এই চুক্তিৰ আধাৰতে মহাত্মা গান্ধীক লণ্ডনত অনুষ্ঠিত [[ঘূৰণীয়া মেজমেল]]লৈ আমন্ত্ৰণ কৰা হয়। এই মেলত মহাত্মা গান্ধী ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছৰ একমাত্ৰ প্ৰতিনিধি আছিল। অৱশ্যে এই ঘূৰণীয়া মেজমেলৰপৰা গান্ধী আৰু জাতীয়তাবাদী নেতাসকলে হতাশ হৈ উভতিব লগীয়া হয়। এই মেলত ক্ষমতাৰ সালসনিৰ কোনো আলোচনা হোৱাৰ সলনি ভাৰতত থকা ৰাজ্যসমূহৰ ৰাজপুত্ৰ আৰু সংখ্যালঘুসকলৰ বিষয়েহে আলোচনা কৰা হৈছিল। [[লৰ্ড ৱেলিংটন|লৰ্ড ৱেলিংটনে]] ভাৰতৰ জাতীয়তাবাদী নেতাসকলৰ প্ৰতি উগ্ৰ মোনোভাৱ প্ৰদৰ্শন কৰে আৰু জাতীয়তাবাদী আন্দোলন মষিমূৰ কৰাৰ বাবে নতুন পন্থা গ্ৰহণ কৰে। মহাত্মা গান্ধীক আকৌ গ্ৰেপ্তাৰ কৰি অনুগামীসকলৰপৰা আঁতৰত ৰখাৰ প্ৰয়াস কৰে। কিন্তু চৰকাৰৰ এই চেষ্টা সফল নহ'ল।<ref name="Herman2008">Herman (20080. [http://books.google.com/books?id=tquxD6dk914C&pg=PA375 pp. 375–377].</ref> ===অস্পৃশ্যতাৰ বিৰুদ্ধে=== {{Main|হৰিজন সেৱক সংঘ}} [[দলিত|দলিত সম্প্ৰদায়ৰ]] নেতা [[ভীমৰাও ৰামজী আম্বেদকাৰ|বি. আৰ. আম্বেদকাৰৰ]] প্ৰচাৰাভিযানৰ ফলশ্ৰুতিত ১৯৩২ চনত চৰকাৰে 'অস্পৃশ্য'সকলৰ বাবে পৃথক নিৰ্বাচন মণ্ডলী গঠন কৰি দিয়ে। মহাত্মা গান্ধীয়ে ইয়াৰ প্ৰতিবাদত ছেপ্টেম্বৰ মাহত ছয় দিনীয়া অনশন পালন কৰে। পৰিণতিত গঠিত হোৱা জনমতলৈ লক্ষ্য ৰাখি চৰকাৰে আপোচলৈ আহিবলৈ বাধ্য হয়। [[পালৱাওকাৰ বালু]]য়ে এই আপোচ আলোচনাত মুখ্য ভূমিকা লৈছিল। এই কাৰ্যৰে গান্ধীয়ে সমাজৰ অস্পৃশ্য বুলি পৰিচিত সম্প্ৰদায়সমূহৰ লোকৰ জীৱন যাপনৰ মান উন্নত কৰিবলৈ এক অভিযানৰ আৰম্ভণি কৰে। গান্ধীয়ে সমাজৰ অস্পৃশ্য বুলি পৰিচিতসকলক 'হৰিজন' (হৰিৰ পুত্ৰ) বুলি আখ্যা দিছিল।<ref name="Coward2003">Coward, (2003). [http://books.google.com/books?id=GGGudMuE4PIC&pg=PA53 pp. 52–53].</ref> ১৯৩৩ চনৰ ৮ মে তাৰিখে গান্ধীয়ে আত্মাশুদ্ধিৰ বাবে ২১ দিনীয়া অনশন কৰে, আৰু এবছৰ জোৰা হৰিজন আন্দোলনৰ আৰম্ভণি কৰে।{{sfn|Gandhi|1990|pp=230–232}} অৱশ্য [[দলিত]] সমাজৰ সকলোৱে এই আন্দোলন সমৰ্থন কৰা নাছিল। আম্বেদকাৰে গান্ধীয়ে আখ্যা দিয়া 'হৰিজন' শব্দৰ বিৰোধিতা কৰিছিল আৰু কৈছিল যে দলিতসকল সামাজিকভাৱে পৈণত হোৱা নাই আৰু উন্নত জাতিৰ লোকসকলে দলিতসকলৰ ওপৰত 'সদাশয় স্বৈৰাচাৰ'ৰ (paternalistic) ভূমিকা লৈ আহিছে। আম্বদেকাৰ আৰু তেখেতৰ সমৰ্থকসকলে বিশ্বাস কৰিছিল যে গান্ধীয়ে দলিতসকলৰ ৰাজনৈতিক অধিকাৰক অৱজ্ঞা কৰি আহিছে। ১৯২৪-২৫ চনত দলিতসকলে মন্দিৰত পূজা-অৰ্চনা কৰাৰ অনুমতি বিচাৰি কৰা আন্দোলনত গান্ধীয়ে সমৰ্থন কৰা নাছিল। আম্বেদকাৰে গান্ধীক 'শঠ আৰু বিশ্বাসৰ অযোগ্য' (devious and untrustworthy) বুলি অভিহিত কৰিছিল।<ref name="GreatSoulReview"/> জন্মসূত্ৰে গান্ধী বৈশ্য সম্প্ৰদায়ৰ আছিল যদিও তেওঁ নিজকে দলিতসকলৰ প্ৰতিনিধি হিচাপে যোগ্য বুলি বিবেচনা কৰিছিল।<ref>[http://books.google.com/books?id=WcLJ3aK-ZSkC&pg=PT354 100 Most Influential People of All Times] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130608030343/http://books.google.com/books?id=WcLJ3aK-ZSkC&pg=PT354 |date=2013-06-08 }}. p. 354.</ref> গান্ধী আৰু আম্বেদকাৰৰ মাজত মতবিৰোধ প্ৰায়েই হৈ থাকিছিল, কাৰণ আম্বেদকাৰে দলিতসকলক হিন্দু সম্প্ৰদায়ৰ বাহিৰলৈ নিব বিচাৰিছিল। আনহাৰে গান্ধীয়ে অস্পৃশ্যতাকে দূৰ কৰি হিন্দুত্বক শক্তিশালী কৰিবলৈ বিচাৰিছিল। আম্বেদকাৰে গান্ধীৰ আন্দোলন অত্যন্ত ধীৰ গতিৰ বুলি অভিযোগ কৰিছিল, আনহাতে হিন্দু ৰক্ষণশীলসকলে গান্ধীয়ে শাস্ত্ৰৰ বাণী অৱজ্ঞা কৰি হিন্দু ধৰ্মৰ বিপথে যোৱা বুলি অভিযোগ কৰিছিল। ৰামচন্দ্ৰ গুহই ২০১২ চনত মন্তব্য দিয়ে যে "আদৰ্শবাদীসকলে এই পুৰণি শত্ৰুতাক এতিয়াও কঢ়িয়াই লৈ ফুৰিছে আৰু ইয়াৰ বাবেই বৰ্তমানৰ আম্বেদকাৰৰ অনুগামী ৰাজনৈতিক নেতাসকলে গান্ধীক খলনায়কলৈ ৰূপান্তৰ কৰিছে" ({{Lang|en|"Ideologues have carried these old rivalries into the present, with the demonization of Gandhi now common among politicians who presume to speak in Ambedkar’s name."}})।<ref>Ramachandra Guha, "The Other Liberal Light" [http://www.tnr.com/article/books-and-arts/magazine/104203/the-other-liberal-light The New Republic June 22, 2012]</ref> ৰামচন্দ্ৰ গুহৰ মতে গান্ধী আৰু আম্বেদকাৰৰ কৰ্মই পৰিপূৰকৰ কাম কৰিছিল। গান্ধীয়ে প্ৰায়েই আম্বেদকাৰৰ প্ৰশংসা কৰিছিল। ১৯৩৪ চনৰ গ্ৰীষ্মকালত গান্ধীৰ জীৱনৰ ওপৰত তিনিটাকৈ আক্ৰমণ হৈছিল।<ref name="Pyarelal1956">Pyarelal, (1956).</ref><ref name="JonesRyan2007">Jones & Ryan (2007). [http://books.google.com/books?id=hZET2sSUVsgC&pg=PA160 p. 160].</ref> ===কংগ্ৰেছ ৰাজনীতি=== ১৯৩৪ চনত গান্ধীয়ে কংগ্ৰেছৰ সদস্যপদ ইস্তাফা দিয়ে। মোহনদাস গান্ধী কংগ্ৰেছৰ দলীয় নীতিৰ বিৰোধী হৈ এই ইস্তাফা দিয়া নাছিল। তেওঁ বিশ্বাস কৰিছিল যে তেখেতে অৱসৰ ল'লে কংগ্ৰেছৰ সদস্যৰ সংখ্যা বাঢ়িব, কাৰণ তেখেতৰ নীতিয়ে বহুতকে কংগ্ৰেছৰপৰা আঁতৰত ৰাখিছিল। এইসকলৰ ভিতৰত কমিউনিষ্ট, সমাজবাদী (socialist), ট্ৰেড-ইউনিয়ন, ধৰ্মীয় গোড়া সংস্থান, আৰু ব্যৱসায়ীসকল আছিল। তেখেতে এইসকল আহি নিজৰ বক্তব্য কংগ্ৰেছৰ মঞ্চতে দাঙি ধৰাটো বিচাৰিছিল। 'ৰাজ' ব্যৱস্থাত অংশ লোৱাৰ বাবে সাময়িক অনুমোদন জনোৱা কংগ্ৰেছ দলে 'ৰাজ'ৰ অনুমোদনৰ বাবে তেখেতকো হেঁচা দিয়াটো গান্ধীয়ে বিচৰা নাছিল।{{sfn|Gandhi|1990|p=246}} জৱাহৰলাল নেহৰুৰ সভাপতিত্বত ১৯৩৬ চনত লক্ষ্ণৌত অনুষ্ঠিত কংগ্ৰেছ অধিবেশনত গান্ধীয়ে আকৌ সক্ৰিয় ৰাজনীতিত অংশ গ্ৰহণ কৰে। ভাৰতৰ ৰাজনৈতিক ভৱিষ্যতৰ বাবে গুণা-গঁথা কৰি থকাৰ সলনি গান্ধীয়ে পূৰ্ণ স্বাধীনতাৰ বাবে কাৰ্য্যসূচী লোৱাৰ পোষকতা কৰিছিল, কিন্তু তেখেতে কংগ্ৰেছে সমাজবাদক নিজৰ লক্ষ্য হিচাপে গ্ৰহণ কৰাত আপত্তি কৰা নাছিল। ১৯৩৮ চনত কংগ্ৰেছৰ সভাপতিৰ পদত অধিষ্ঠিত হোৱা [[সুভাষ চন্দ্ৰ বসু]]ৰ লগত গান্ধীৰ মতানৈক্য ঘটিছিল। সুভাষ বসুৱে অহিংস প্ৰতিবাদৰ নীতিত বিশ্বাস ৰখা নাছিল।<ref>Ghose, Sankar (1992). Jawaharlal Nehru, A Biography, [http://books.google.com/books?id=MUeyUhVGIDMC&pg=PA137&dq&hl=en#v=onepage&q=&f=false p. 137]. Allied Publishers Limited.</ref> মহাত্মা গান্ধীয়ে সমৰ্থন নকৰিলেও সুভাষ চন্দ্ৰ বসু দ্বিতীয় বাৰৰ বাবেও কংগ্ৰেছৰ সভাপতি নিৰ্বাচিত হয়। মহাত্মা গান্ধীৰ সমৰ্থিত প্ৰাৰ্থী [[পট্টভি সীতাৰামায়া]] সুভাষ বসুৰ হাতত পৰাজিত হয়। কিন্তু গান্ধীৰ নীতি অমান্য কৰাৰ বাবে কংগ্ৰেছ দলৰ নেতাসকলে সুভাষ বসুৰ বিৰোধিতা কৰি সদস্য পদৰপৰা ইস্তাফা দিয়ে। এই প্ৰতিবাদৰ ফলস্বৰূপে সুভাষ চন্দ্ৰ বসুৱে পদত্যাগ কৰে।{{sfn|Gandhi|1990|pp=277–281}}<ref name="Sarkar2006">Sarkar, (2006).</ref> পট্টভি সীতাৰামায়াৰ পৰাজয় গান্ধীয়ে নিজৰ পৰাজয় বুলি উল্লেখ কৰে।<ref>{{cite web|last=Dash|first=Siddhartha|title=Orissa Review|url=http://orissa.gov.in/e-magazine/Orissareview/jan2005/englishPdf/Gandhi_subhas.pdf|accessdate=12 April 2012}}</ref> ===দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধ আৰু ভাৰত ত্যাগ আন্দোলন=== {{Main|ভাৰত ত্যাগ আন্দোলন}} [[File:Gandhi and Nehru in 1946.jpg|thumb|গান্ধী আৰু নেহৰু, ১৯৪২ চনত]] ১৯৩৯ চনত আৰম্ভ হোৱা [[দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধ]]ত মহাত্মা গান্ধীয়ে ব্ৰিটিছৰ প্ৰতি প্ৰথমে "অহিংস নৈতিক সমৰ্থন" আগবঢ়াইছিল। কিন্তু কংগ্ৰেছৰ অন্যান্য নেতাসকলে ব্ৰিটিছসকলে নিজাববীয়াকৈ ভাৰতকো বিশ্বযুদ্ধৰ অংশীদাৰ কৰাত আপত্তি কৰিছিল। কাৰণ ব্ৰিটিছে ভাৰতৰ প্ৰতিনিধিৰ মতামত অবিহনেই ভাৰতক বিশ্বযুদ্ধৰ অংশীদাৰ কৰিছিল। ইয়াৰ প্ৰতিবাদত সকলো কংগ্ৰেছ নেতাই বিধায়িনী সদস্য পদৰপৰা ইস্তাফা দিয়ে।{{sfn|Gandhi|1990|pp=283–286}} দীঘলীয়া মন্থনৰ পাছত গান্ধীয়ে ঘোষণা কৰে যে ভাৰত এই যুদ্ধৰ অংশীদাৰ হ'ব নোৱাৰে, কাৰণ জাতীয় স্বাধীনতা অক্ষুণ্ণ ৰখাৰ বাবে হোৱা এই বিশ্বযুদ্ধত লিপ্ত ইংলেণ্ডে ভাৰতৰ স্বাধীনতাৰ দাবী মানি লোৱা নাই। যুদ্ধ আগবঢ়াৰ লগে লগে গান্ধীয়ে স্বাধীনতাৰ দাবীও প্ৰবল কৰি তোলে আৰু ব্ৰিটিছে "ভাৰত ত্যাগ" কৰিব লাগিব বুলি গোৱালিয়া পুখুৰী মৈদানত অনুষ্ঠিত এখন সভাত ঘোষণা কৰে। [[ভাৰত ত্যাগ আন্দোলন]] কংগ্ৰেছ দল আৰু মহাত্মা গান্ধীৰ চূড়ান্ত আন্দোলন আছিল য'ত ভাৰতৰপৰা ব্ৰিটিছক সম্পূৰ্ণৰূপে খেদি পঠিওৱাৰ আহ্বান জনোৱা হৈছিল।{{sfn|Gandhi|1990|p=309}} কংগ্ৰেছ দলৰ বাহিৰত আৰু ভিতৰতো গান্ধীয়ে যুদ্ধৰ প্ৰতি লোৱা স্থিতিক বহুতে সমালোচনা কৰিছিল। কিছু সংখ্যকে বিশ্বাস কৰিছিল যে [[নাজী জাৰ্মানী]]ৰ বিৰূদ্ধে ব্ৰিটিছক সমৰ্থন নিদিয়াটো নৈতিকভাৱে উচিত নাছিল। আন কিছুমানে আকৌ বিশ্বযুদ্ধত ব্ৰিটিছক সমৰ্থন নিদিয়াৰ ক্ষেত্ৰত গান্ধীয়ে শক্তিশালী আৰু নিৰ্দিষ্ট মনোভাৱ প্ৰকাশ কৰা নাছিল বুলি আপত্তি কৰিছিল। আনফালে ইংলেণ্ডে এই নাজীবাদৰ বিৰুদ্ধে যুদ্ধত অৱতীৰ্ণ হোৱাৰ সময়তে ভাৰতৰ স্বাধীনতাৰ দাবী প্ৰত্যাখান কৰিছিল। এনে অৱস্থাতে ভাৰত ত্যাগ আন্দোলন তীব্ৰ হৈ উঠে, বহুতো লোকক গ্ৰপ্তাৰ কৰা হয় আৰু ঠায়ে ঠায়ে হিংসাত্মক কাৰ্যকলাপ সংঘটিত হয়।{{sfn|Gandhi|1990|p=318}} ১৯৪২ চনত গান্ধীয়ে অহিংস আন্দোলনৰ পোষকতা কৰিও মন্তব্য দিয়ে যে টুকুৰা-টুকুৰভাৱে সংঘটিত হিংসাত্মক কাৰ্যকলাপে আন্দোলনটোক স্থবিৰ কৰি নোতোলে, প্ৰকৃত অৰাজকতাতকৈ ব্ৰিটিছ প্ৰশাসনে সৃষ্টি কৰা 'নিয়মাধীন অৰাজকতা' ({{Lang|en|ordered anarchy}}) বেছি ভয়াবহ। ({{Lang|en|"ordered anarchy" of "the present system of administration" was "worse than real anarchy."}})<ref>{{cite book |title=The Mahatma and mother India: essays on Gandhiʼs non-violence and nationalism |last=Brock |first=Peter |year=1983 |publisher=[[Navajivan Publishing House]] |page=34 |url=http://books.google.com/books?id=vRduAAAAMAAJ&q=%22anarchy+to+the+present+system+of+administration+because+this+ordered+anarchy+is+worse+than+real+anarchy%22&dq=%22anarchy+to+the+present+system+of+administration+because+this+ordered+anarchy+is+worse+than+real+anarchy%22&hl=en&sa=X&ei=tZTsT_u2KMLdqgGVoKDqBQ&ved=0CEAQ6AEwAw}}</ref><ref>{{cite book |title=Mahatma Gandhi and Jawaharlal Nehru: a historic partnership |last=Limaye |first=Madhu |authorlink1=Madhu Limaye |isbn=8170185475 |publisher=B. R. Publishing Corporation |year=1990 |page=11 |url=http://books.google.com/books?id=WVIwAQAAIAAJ&q=%22anarchy+to+the+present+system+of+administration+because+this+ordered+anarchy+is+worse+than+real+anarchy%22&dq=%22anarchy+to+the+present+system+of+administration+because+this+ordered+anarchy+is+worse+than+real+anarchy%22&hl=en&sa=X&ei=tZTsT_u2KMLdqgGVoKDqBQ&ved=0CEUQ6AEwBA}}</ref> ইয়াৰ পাছতেই গান্ধীয়ে সকলো কংগ্ৰছকৰ্মী আৰু ভাৰতীয়ক পূৰ্ণ স্বাধীনতাৰ দাবীত অহিংস পন্থা অৱলম্বন কৰি 'কৰো য়া মৰো' নীতিৰে আগবাঢ়িবলৈ আহ্বান জনায়।<ref>{{cite book|author=Wilhelm von Pochhammer|title=India's Road to Nationhood: A Political History of the Subcontinent|url=http://books.google.com/books?id=mHLB4m75pisC&pg=PA469|year=2005|publisher=Allied Publishers|page=469}}</ref> [[File:Gandhi Jinnah 1944.jpg|thumb|মহাত্মা গান্ধী আৰু [[মহম্মদ আলি জিন্না]], বোম্বে, ১৯৪৪]] ১৯৪২ চনৰ ৯ আগষ্টত গান্ধী সমন্বিতে কংগ্ৰছৰ কৰ্মী সংস্থাৰ ({{lang|en|Congress Working Committee}}) সকলো সদস্যকে গ্ৰেপ্তাৰ কৰা হয়। [[পুনে|পুনা]]ৰ [[আগা খান মহল]] গান্ধীক ২ বছৰৰ বাবে বন্দী কৰি ৰখা হয়। এই বন্দীকালতেই গান্ধীৰ ৫০ বছৰৰ সচিব [[মহাদেৱ দেশাই]]ৰ মৃত্যু হয়। বন্দী দশাৰ ১৮ মাহ পাছত ১৯৪৪ চনৰ ২২ ফেব্ৰুৱাৰীত মহাত্মা গান্ধীৰ পত্নী [[কস্তুৰবা গান্ধী]]ৰো মৃত্যু হয়। ইয়াৰ ছমাহ পাছত গান্ধীয়ে [[মেলেৰিয়া]] জ্বৰত ভোগে। বিশ্বযুদ্ধ শেষ হোৱাৰ আগেয়েই ১৯৪৪ চনৰ ৬ মেত স্বাস্থ্যজনিত কাৰণত তেখেতক মুক্ত কৰি দিয়া হয়। ব্ৰিটিছ ৰাজে কাৰাবন্দী হৈ থকা কালতে গান্ধীৰ মৃত্যু হোৱাটো বিচৰা নাছিল। জেলৰপৰা ওলাই গান্ধীয়ে ভাৰতৰ ৰাজনীতিত এক ডাঙৰ পৰিৱৰ্তন দেখিবলৈ পায়। কিছু বছৰৰ আগলৈ প্ৰভাৱহীন হৈ থকা [[সদৌ ভাৰত মুছলীম লীগ]] এক শক্তিশালী ৰাজনৈতিক হিচাপে পৰিগণিত হয়<ref name="Lapping1989">Lapping, (1989).</ref>; লগতে মুছলীয় লীগৰ নেতা [[মহম্মদ আলি জিন্না]]ই তোলা '[[পাকিস্তান]]ৰ দাবী' ভাৰতৰ ৰাজনীতিৰ এক কেন্দ্ৰবিন্দু হৈ পৰে। ১৯৪৪ চনত মুম্বাইত গান্ধীয়ে জিন্নাৰ সৈতে আলোচনা কৰে, কিন্তু জিন্নাই গান্ধীয়ে জনোৱা আহ্বান আওকাণ কৰে কাৰণ আলোচনাত স্বাধীন পাকিস্তানৰ দাবী আলোচনা কৰা হোৱা নাছিল। মুছলিম সংখ্যাগৰিষ্ঠ প্ৰদেশ সমূহে গঠিত হ'বলৈ যোৱা ভাৰতৰ অংশ হোৱাৰ পৰা আঁতৰি থকাৰ অধিকাৰ পোৱাটো জিন্নাই বিচাৰিছিল।<ref>{{cite news|title=Gandhi, Jinnah Meet First Time Since '44; Disagree on Pakistan, but Will Push Peace|url=http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=F30A1EFA3F58147B93C5A9178ED85F438485F9|accessdate=25 March 2012|newspaper=[[The New York Times]]|date=7 May 1947}}{{subscription needed}}</ref><ref>{{cite news|last=Jalil|first=Azizul|title=When Gandhi met Jinnah|url=http://www.thedailystar.net/magazine/2006/11/04/history.htm|accessdate=25 March 2012|newspaper=[[The Daily Star (Bangladesh){{!}}The Daily Star]]|year=1944|archiveurl=http://archive.is/Wnw51|archivedate=22 February 2013}}</ref> কংগ্ৰেছৰ নেতাসকল জেলত বন্দী হৈ থকাৰ সময়ত অন্যান্য দলসমূহে বিশ্বযুদ্ধৰ প্ৰতি সমৰ্থন আগবঢ়ায় আৰু অধিক সংগঠিত হয়। ক্ষুদ্ৰ ৰাজনৈতিক নেতাসকলে কংগ্ৰেছ নেতাসকলৰ অনুপস্থিতিত মুখ্য ভূমিকা লৈছিল যদিও সমগ্ৰ পৰিস্থিতৰ নিয়ন্ত্ৰণ কৰাৰ ক্ষমতা তেওঁলোকৰ নাছিল।<ref name="BhattacharyaStudies2001">{{cite book|last1=Bhattacharya|first1=Sanjoy|title=Propaganda and information in Eastern India, 1939-45: a necessary weapon of war|url=http://books.google.com/books?id=M2GI26jditsC&pg=PA33|year=2001|publisher=Psychology Press|isbn=978-0-7007-1406-3|page=33}}</ref> বিশ্বযুদ্ধৰ পাছতেই ইংৰাজে চৰকাৰে ভাৰতৰ শাসনভাৰ ভাৰতীয়লৈ হস্তান্তৰিত কৰাৰ সপক্ষে মত দিয়ে। ইয়াৰ ভিত্তিত গান্ধীয়ে সংগ্ৰাম সমাপ্ত হোৱাৰ কথা ঘোষণা কৰে। কংগ্ৰেছৰ নেতা সমন্বিতে প্ৰায় ১,০০,০০০ ৰাজনৈতিক বন্দীক মুকলি কৰি দিয়া হয়।<ref name=autogenerated2>{{cite book|author=S. S. Shashi|title=Encyclopaedia Indica: India, Pakistan, Bangladesh|url=http://books.google.com/books?id=Wv0vAQAAIAAJ|accessdate=28 February 2012|year=1996|publisher=Anmol Publications|isbn=978-81-7041-859-7|page=13}}</ref> ===দেশ বিভাজন আৰু স্বাধীনতা, ১৯৪৭=== {{See also|ভাৰত বিভাজন}} দেশ বিভাজনৰ নীতিৰ প্ৰতি মহাত্মা গান্ধীয়ে বিৰোধিতা কৰিছিল কাৰণ ই তেখেতে বিচৰা ধৰ্মীয় অখণ্ডতাৰ দৰ্শনৰ বিপৰীত আছিল।<ref>Reprinted in The Essential Gandhi: An Anthology of His Writings on His Life, Work, and Ideas, Louis Fischer, ed., 2002 (reprint edition) pp. 106–108.</ref> মহাত্মা গান্ধী আৰু ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছে ব্ৰিটিছৰ ভাৰত ত্যাগৰ বাবে দাবী তুলি আন্দোলন কৰা কালতে মুছলীম লীগে ১৯৪৩ চনত ভাৰতবৰ্ষক দ্বিখণ্ডিত কৰি ভাৰত ত্যাগ কৰাৰ বাবে দাবী তোলে।<ref>{{cite web |last = Keen |first = Shirin |title = The Partition of India |publisher = Emory University |date = Spring, 1998 |url = http://www.english.emory.edu/Bahri/Part.html |access-date = 2012-10-02 |archivedate = 2011-09-02 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20110902112115/http://www.english.emory.edu/Bahri/Part.html |deadurl = yes }}</ref> মহাত্মা গান্ধীয়ে মধ্যৱৰ্তী পথ এটা সৃষ্টি কৰি কংগ্ৰেছ আৰু মুছলীম লীগক সংঘবদ্ধ হৈ এখন সাময়িক চৰকাৰ গঠন কৰাৰ বাবে প্ৰস্তাৱ দিয়ে। চৰকাৰখনে পাছত মুছলীম সংখ্যাগৰিষ্ঠ জিলাসমূহত গণভোটৰ দ্বাৰা বিভাজন সম্পৰ্কে চূড়ান্ত সিদ্ধান্ত ল'ব।<ref name="(Mahatma)Jack1994">{{cite book|last=Gandhi|first=Mohandas Karamchand|editor=Jack, Homer A.|title=The Gandhi reader: a source book of his life and writings|accessdate=16 January 2012|date=5 January 1994|publisher=Grove Press|isbn=978-0-8021-3161-4|page=418}}</ref> জিন্নাই ১৬ আগষ্ট ১৯৪৬ চনত 'প্ৰত্যক্ষ সংগ্ৰাম দিৱস' ({{Direct Action Day}}) আহ্বান কৰি সৃষ্টি কৰা সাম্পৰ্দায়িক সংঘৰ্ষ দেখি গান্ধী বিমৰ্ষ হৈ পৰে আৰু সংঘৰ্ষ ৰোধ কৰিবলৈ ব্যক্তিগতভাৱে সংঘৰ্ষপীড়িত অঞ্চলসমূ্হ ভ্ৰমণ কৰে।<ref>{{Cite book |last = Wolpert |first = Stanley |title = Gandhi's Passion&nbsp; – The Life and Legacy of Mahatma Gandhi |publisher=Oxford University Press |url = http://www.nytimes.com/books/first/w/wolpert-gandhi.html |isbn = 0-19-513060-X}}</ref> ভাৰতীয় হিন্দু, মুছলমান আৰু খ্ৰীষ্টিয়ানসকলৰ মাজত সম্প্ৰীতি অনাৰ বাবে লগতে অস্পৃশ্যসকলক হিন্দু সমাজৰ অন্তৰ্গত কৰিবলৈ গান্ধীয়ে অহোপুৰুষাৰ্থ কৰিছিল।<ref name="Tønnesson">{{cite web |last = Tønnesson |first = Øyvind |title = Mahatma Gandhi, the Missing Laureate |publisher=Nobelprize.org |date = 1 December 1999 |url = http://nobelprize.org/nobel_prizes/peace/articles/gandhi/ |accessdate=16 January 2012}}</ref> ১৯৪৭ চনৰ ১৪ আৰু ১৫ আগষ্টত 'ভাৰতীয় স্বাধীনতা আইন' প্ৰনয়ন কৰা হয়। ইয়াৰ লগে লগে সীমান্ত অঞ্চলৰ ১-১.২ কোটি জনসাধাৰণ এফালৰপৰা আনফাললৈ প্ৰব্ৰজন কৰে। ইয়াৰ লগতে সংঘটিত হোৱা হিন্দু, মুছলমান আৰু শিখ ধৰ্মাৱলম্বী মানুহৰ মাজত হোৱা সাম্প্ৰদায়িক সংঘৰ্ষত প্ৰায় আধা নিযুত লোকৰ প্ৰাণহানি হয়।<ref name="MetcalfMetcalf2006">{{cite book|last1=Metcalf|first1=Barbara Daly|last2=Metcalf|first2=Thomas R.|title=A concise history of modern India|url=http://books.google.com/books?id=iuESgYNYPl0C|2006|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-86362-9|pages=221–222}}</ref> নৰৱেৰ খ্যাতনামা বুৰঞ্জীবিদ [[জেন্স এৰূপ ছিপ]]ৰ ([[:en:Jens Arup Seip|Jens Arup Seip]]) মতে মহাত্মা গান্ধীৰ বুজনি, তেখেতৰ অনুগামীসকলৰ অহোপুৰুষাৰ্থ আৰু তেখেতৰ উপস্থিতি অবিহনে দেশ বিভাজনৰ পাছত হোৱা সংঘৰ্ষত মৃতকৰ সংখ্যা আৰু বৃদ্ধি পোৱাৰ সম্ভাৱনা আছিল।<ref>{{Cite news |last = Saikia |first = Bijoy Sankar |title = Why Mahatma Gandhi didn't get a Nobel Prize |newspaper = CNN IBN-Live |date = 2 October 2006 |url = http://ibnlive.in.com/news/why-mahatma-gandhi-didnt-get-a-nobel-prize/22985-3-single.html |access-date = 2 December 2012 |archivedate = 27 March 2014 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20140327102007/http://ibnlive.in.com/news/why-mahatma-gandhi-didnt-get-a-nobel-prize/22985-3-single.html |deadurl = yes }}</ref> [[ষ্টেন্‌লী ৱলপৰ্ট]]ৰ ([[:en:Stanley Wolport|Stanley Wolport]]) মতে, "মহাত্মা গান্ধীয়ে কেতিয়াও ব্ৰিটিছ শাসিত ভাৰতবৰ্ষৰ বিভাজন সমৰ্থন বা গ্ৰহণ কৰা নাছিল… কিন্তু তেওঁ বেছ পলমকৈহে ধৰিব পাৰিছিল যে তেওঁৰ নিকটতম সহকৰ্মী আৰু অনুগামীসকল আদৰ্শতকৈ ক্ষমতাৰ প্ৰতিহে বেছি লালায়িত আছিল, আৰু তেখেতৰ নিজস্ব দৰ্শনো এই ধাৰণাৰ দ্বাৰা ভ্ৰমিত আছিল যে তেখেতে নেতৃত্ব দিয়া ভাৰতৰ স্বাধীনতা সংগ্ৰাম অহিংস আছিল।" ({{Lang|en|…plan to carve up British India was never approved of or accepted by Gandhi… who realised too late that his closest comrades and disciples were more interested in power than principle, and that his own vision had long been clouded by the illusion that the struggle he led for India's freedom was a nonviolent one."}})<ref>Stanley Wolpert, Gandhi's Passion p. 7</ref> == হত্যাকাণ্ড == {{Main|মহাত্মা গান্ধীৰ হত্যাকাণ্ড}} [[চিত্ৰ:Gandhi Memorial.jpg|thumb|[[ৰাজঘাট সমাধি পৰিসৰ|ৰাজঘাট]]: মহাত্মা গান্ধীৰ সমাধি]] ১৯৪৮ চনৰ ৩০ জানুৱাৰী তাৰিখে গান্ধীক গুলিয়াই হত্যা কৰা হয়। সেই সময়ত তেওঁ [[নতুন দিল্লী]]ৰ [[বিৰলা ভৱন]]ৰ সমীপত নৈশকালীন পথসভাত অংশ লৈ আছিল। তেওঁৰ হত্যাকাৰী [[নাথুৰাম গডছে]] এজন হিন্দু মৌলবাদী আছিল আৰু তেওঁৰ চৰমপন্থী হিন্দু মহাসভাৰ সৈতে যোগাযোগ আছিল। পাকিস্তানক অৰ্থ সাহায্য দিয়াৰ প্ৰস্তাৱ দি ভাৰতক দুৰ্বল কৰাৰ কাৰণে হিন্দু মহাসভাই গান্ধীক দোষাৰোপ কৰে।<ref>R. Gandhi, Patel: A Life, p. 472.</ref> গডছে আৰু তেওঁৰ সহায়কাৰী [[নাৰায়ণ আপ্তে]]ক গান্ধীৰ হত্যাৰ কাৰণে দোষী সাব্যস্ত কৰা হয় আৰু ১৯৪৯ চনত দুয়োকে ফাঁচী দিয়া হয়। বিশ্বাস কৰা হয় যে গান্ধীৰ মুখেৰে উচ্চাৰিত শেষ উক্তিটো আছিল "হে ৰাম", আৰু সেয়ে নতুন দিল্লীৰ [[ৰাজঘাট সমাধি পৰিসৰ|ৰাজঘাটস্থিত]] গান্ধীৰ স্মৃতিসৌধত এই উক্তিটো খোদিত কৰা আছে।<ref>Vinay Lal. [http://www.sscnet.ucla.edu/southasia/History/Gandhi/HeRam_gandhi.html ‘Hey Ram’: The Politics of Gandhi’s Last Words]. Humanscape 8, no. 1 (January 2001): pp. 34–38.</ref> জৱাহৰলাল নেহৰুৱে ৰেডিঅ'যোগে জাতিক উদ্দেশ্যি দিয়া ভাষণত কৈছিল:{{cquote| "বন্ধু আৰু সহযোদ্ধাসকল, আমাৰ জীৱনৰপৰা পোহৰ হেৰাই গৈছে, আৰু এতিয়া সকলোতে অন্ধকাৰ, আৰু মই প্ৰকৃততে নাজানো আপোনালোকক কি কওঁ আৰু কেনেকৈ কওঁ। আমাৰ মৰমৰ নেতা যাক আমি বাপু বুলি মাতোঁ, আমাৰ জাতিৰ পিতা এতিয়া আৰু নাই। হয়তো মই এনেদৰে কোৱা অনুচিত, কিন্তু আমি তেখেতক আগতে যেনেদৰে দেখিছিলোঁ তেনেদৰে আৰু দেখা নাপাম, কিবা উপদেশ বা সান্ত্বনা বিচাৰি আমি আৰু তেখেতৰ ওচৰলৈ দৌৰি নাযাম, আৰু ই এক মোক্ষম আঘাত, অকল মোৰ কাৰণেই নহয় এই দেশৰ লাখ লাখ মানুহৰ কাৰণে।"<ref>[http://en.wikisource.org/wiki/The_Light_Has_Gone_Out Nehru's address on Gandhi's death]. Retrieved on [[March 15]] [[2007]].</ref> }} গান্ধীৰ ইচ্ছানুসৰি তেওঁৰ দেহভষ্মৰ কিছু অংশ [[নীল নদী]], [[ভল্গা নদী]], [[টেম্‌ছ নদী]] আদি পৃথিৱীৰ বহুকেইখন নদীত বিসৰ্জন দিয়া হয়। ==সৎ মূলনীতি == === সত্য === সত্য অনুসন্ধানৰ বৃহৎ উদ্দেশ্যত গান্ধীয়ে নিজৰ জীৱন উৎসৰ্গা কৰিছিল। তেওঁ নিজে কৰা ভুলৰপৰা শিক্ষা লৈ আৰু নিজৰ ওপৰতে পৰীক্ষা-নিৰীক্ষা চলাই সত্য অনুসন্ধানৰ প্ৰয়াস কৰিছিল। তেওঁৰ আত্মজীৱনীখনৰ নাম ''{{Lang|en|The Story of My Experiments with Truth}}'' ([[মোৰ সত্য অন্বেষণৰ কাহিনী]])।<ref name="Johnson2006">{{cite book|last=Johnson|first=Richard L.|title=Gandhi's Experiments With Truth: Essential Writings By And About Mahatma Gandhi|url=http://books.google.com/books?id=dRQcKsx-YgQC&pg=PR11|accessdate=9 May 2012|year=2006|publisher=Lexington Books|isbn=978-0-7391-1143-7|page=11}}</ref> ব্ৰুছ ৱাটছনৰ মতে গান্ধীৰ [[সত্যাগ্ৰহ]]ৰ ধাৰণাটোৰ মূল ভেঁটি আছিল বৈদিক ধাৰণাত থকা আত্মবিশ্লেষণ। জৈন আৰু বৌদ্ধ ধৰ্মৰ অহিংসা, নিৰামিষাহাৰ, জীৱহত্যা নকৰা আৰু বিশ্বশান্তিৰ ধাৰণাৰ লগতে খ্ৰীষ্টিয়ান আৰু ইছলামসকলৰ সমতা, ভ্ৰাতৃত্ব আদি ধাৰণায়ো গান্ধীৰ সত্যাগ্ৰহত স্থান পাইছিল।<ref name="Watson">{{cite journal |last1=Watson |first1=I. Bruce |year=1977 |title=Satyagraha: The Gandhian Synthesis |journal=Journal of Indian History |publisher= |volume=55|issue=1/2 |pages=325–335 |url= |doi= |ref=harv}}</ref> গান্ধীয়ে কৈছিল যে তেওঁৰ জীৱনৰ সবাতোকৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ যুদ্ধখন আছিল নিজৰ মনৰ অন্ধকাৰ, ভয় আৰু নিৰাপত্তাহীনতাক জয় কৰা। তেওঁ বিশ্বাস কৰিছিল যে ঈশ্বৰেই সত্য আৰু সত্যই ঈশ্বৰ।<ref name="Parel2006">{{cite book|author=Parel, Anthony |title=Gandhi's philosophy and the quest for harmony|url=http://books.google.com/books?id=MQhz0fW0HZUC&pg=PA195|accessdate=13 January 2012|date=10 August 2006|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-86715-3|page=195}}</ref> === অহিংসা === অহিংসাৰ ধাৰণা হিন্দু ধৰ্মীয় চিন্তাধাৰাত পুৰণি কালৰপৰা আছে আৰু বৌদ্ধ, জৈন, ইহুদি আৰু খ্ৰীষ্টিয়ান ধৰ্মীয় চিন্তাধাৰাতো ইয়াৰ নিদৰ্শন পোৱা যায়। গান্ধীয়ে তেওঁৰ জীৱনীত কৈছে: "যেতিয়া মই হতাশ হওঁ, তেতিয়া মই স্মৰণ কৰোঁ যে সমগ্ৰ ইতিহাসত সত্য আৰু ভালৰ জয় হৈ আহিছে। দুঃশাসক আৰু হত্যাকাৰীসকল কোনো সময়ত অপৰাজেয় হ'লেও অৱশেষত তেওঁলোকৰ পতন ঘটে আৰু এই কথা সদায় মনত ৰখা উচিত।" === নিৰামিষভোজন === সৰুকালত গান্ধীয়ে পৰীক্ষামূলকভাৱে মাংস খায়। ইয়াৰ কাৰণ হয়তো তেওঁৰ বংশগত কৌতূহল বা তেওঁৰ বন্ধু শেখ মেহতা। নিৰামিষভোজনৰ ধাৰণাটো হিন্দু আৰু জৈন ধৰ্মত গভীৰভাৱে বিদ্যমান আৰু সেই সময়ত [[গুজৰাট]]ৰ বেছিভাগ হিন্দু লোকেই আছিল নিৰামিষাহাৰী। গান্ধীৰ পৰিয়ালো ইয়াৰ ব্যতিক্ৰম নাছিল। [[লণ্ডন]]লৈ পঢ়িবলৈ যোৱাৰ আগত গান্ধীয়ে তেওঁৰ মাক পুতলি বাই আৰু খুড়াক বেচাৰ্জীৰ সন্মুখত প্ৰতিজ্ঞাবদ্ধ হয় যে, তেওঁ মাংস, মদ আৰু নাৰীসংগৰপৰা আঁতৰত থাকিব। তেওঁ এই প্ৰতিজ্ঞা আখৰে আখৰে পালন কৰিছিল আৰু খাদ্যাভ্যাসসম্পৰ্কে এক দৰ্শন লাভ কৰিছিল। গান্ধী পিছৰ জীৱনকালত এজন সম্পূৰ্ণ নিৰামিষাহাৰী হৈ উঠে। তেওঁ London vegetarian Societyৰ সভ্য হয় আৰু ছোছাইটিৰ পত্ৰিকা The Vegetarianত নিৰামিষভোজনৰ সম্পৰ্কে বহুকেইটা প্ৰবন্ধ লিখে। ইয়াৰ উপৰিও তেওঁ The Moral Basis of Vegetarianism নামৰ এখন গ্ৰন্থ লিখি উলিয়ায়। গান্ধীয়ে মাজে মাজে নিৰামিষভোজনৰ পক্ষে আন্দোলনতো যোগদান কৰে। লণ্ডনৰপৰা অহাৰ পাছতো গান্ধীয়ে নিৰামিষ খাবলৈ মানুহক উৎসাহিত কৰে। গান্ধীৰ মতে, নিৰামিষ আহাৰে শৰীৰৰ চাহিদা পূৰণ কৰাৰ লগতে মাছ-মাংস কিনোতে হোৱা খৰচো ৰেহাই হয়। সেই সময়ত বহুতো ভাৰতীয় নিম্নবিত্তীয় হোৱাৰ কাৰণে নিৰামিষভোজনৰ আন্দোলন তেওঁলোকৰ কাৰণে কেৱল আদৰ্শগত আন্দোলনেই নাছিল, ইয়াৰ বাস্তৱ প্ৰয়োজনো আছিল। তেওঁ অধিক ভোজনৰ বিৰোধিতা কৰিছিল আৰু অনশনক ৰাজনৈতিক প্ৰতিবাদৰ এক আহিলা হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰিছিল। তেওঁ নিজৰ দাবী পূৰণৰ কাৰণে বহু সময়ত আমৰণ অনশনৰো পণ কৰিছিল। তেওঁৰ জীৱনীত লিখা আছে যে, নিৰামিষভোজনেই আছিল তেওঁৰ ব্ৰহ্মচৰ্চাত গভীৰ মনোযোগৰ সূচনা। মুখৰ ওপৰত নিয়ন্ত্ৰণ ৰাখিব নোৱাৰিলে ব্ৰহ্মচৰ্য ব্যৰ্থ হ'ব পাৰে। === ব্ৰহ্মচৰ্য === গান্ধীৰ ১৬ বছৰ বয়সত তেওঁৰ দেউতাক ভীষণ অসুস্থ হৈ পৰে, আৰু অসুস্থ হোৱাৰ এই সময়ছোৱা গান্ধীয়ে দেউতাকৰ কাষত কটায়। এনিশা গান্ধীৰ খুড়াকে দেউতাকৰ ওচৰত থাকি গান্ধীক বিশ্ৰামৰ সুযোগ প্ৰদান কৰে। তেওঁ তেওঁৰ শোৱনিকোঠাত গৈ পত্নীৰ সৈতে প্ৰণয়ত লিপ্ত হয়। অলপ পাছতে এজন কৰ্মচাৰীয়ে গান্ধীক তেওঁৰ দেউতাকৰ মৃত্যুৰ সংবাদ জনায়। তেওঁ এই ঘটনাটোত দুগুণ লজ্জা পায় আৰু ইয়ে তেওঁক ১৬ বছৰ বয়সতে বিবাহিত হোৱা সত্ত্বেও ব্ৰহ্মচাৰী হ'বলৈ বাধ্য কৰে।<ref>{{Cite web |title=Time magazine people of the century |url=http://www.time.com/time/time100/poc/magazine/mohandas_gandhi12b.html |access-date=2012-10-26 |archivedate=2000-06-21 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20000621103733/http://www.time.com/time/time100/poc/magazine/mohandas_gandhi12b.html |deadurl=yes }}</ref> গান্ধীয়ে ব্ৰহ্মচৰ্যক ঈশ্বৰৰ সান্নিধ্য লাভ আৰু আত্মোপলব্ধিৰ পন্থা হিচাপে গ্ৰহণ কৰিছিল। গান্ধীৰ মতে ব্ৰহ্মচৰ্যৰ অৰ্থ "চিন্তা, বাক্য আৰু কৰ্মৰ নিয়ন্ত্ৰণ।" === বিশ্বাস === গান্ধী হিন্দু পৰিয়ালত জন্মগ্ৰহণ কৰিছিল আৰু তেওঁ গোটেই জীৱন হিন্দু ধৰ্ম পালন কৰে আৰু হিন্দু ধৰ্মৰ অধিকাংশ আদৰ্শই গ্ৰহণ কৰে। এজন সাধাৰণ হিন্দু হিচাপে তেওঁ সকলো ধৰ্মৰে প্ৰতি সমভাৱ ৰাখিছিল আৰু প্ৰায় সকলো ধৰ্মৰে ধৰ্মগ্ৰন্থসমূহ অধ্যয়ন কৰিছিল। তেওঁ ব্ৰহ্মত্ব সম্পৰ্কে আগ্ৰহী আছিল। হিন্দুত্ব সম্পৰ্কে তেওঁ কৈছিল: {{quote|হিন্দুত্বই মোক পূৰ্ণৰূপে তৃপ্তিদান কৰে, মোৰ সত্তাক পৰিপূৰ্ণ কৰে…। যেতিয়া মনত সংশয় জন্মে, যেতিয়া হতাশাই মোক আগুৰি ধৰে, আৰু যেতিয়া মই দিগন্তত এক বিন্দু পোহৰো দেখা নাপাওঁঁ, তেতিয়াই মই [[ভাগৱত গীতা]]ৰ ফালে চাওঁ, আৰু নিজকে শান্ত কৰাৰ কাৰণে একোটা পংক্তি বিচাৰোঁ, আৰু মই অনতিপলমে অত্যধিক কষ্টৰ মাজতো সুখ অনুভৱ কৰোঁ। মই ভাগৱত গীতাৰ শিক্ষাৰ ওচৰত কৃতজ্ঞ।}} [[চিত্ৰ:Gandhi Smriti.jpg|thumb|[[নতুন দিল্লী]]ত অৱস্থিত মহাত্মা গান্ধীৰ বাসভৱন ([[গান্ধী স্মৃতি]])]]<!--attribution required: see image description page at http://en.wikipedia.org/wiki/image:Gandhi Smriti.jpg--> গান্ধীয়ে [[গুজৰাটী ভাষা]]ত ভাগৱত গীতাৰ সম্পৰ্কে এটি ধাৰাভাষ্য লিখিছিল। গুজৰাটী পাণ্ডুলিপিটো ইংৰাজী ভাষালৈ অনুবাদ কৰে মহাদেৱ দেশায়ে। দেশায়ে ইয়াতে এটা অতিৰিক্ত পাতনি আৰু ধাৰাভাষ্য যোগ কৰে, আৰু ই গান্ধীৰ এটি ভূমিকাসহ ১৯৪৬ চনত প্ৰকাশ পায়।<ref>Desai, Mahadev. The Gospel of Selfless Action, or, The Gita According To Gandhi. (Navajivan Publishing House: Ahmedabad: First Edition 1946). Other editions: 1948, 1951, 1956.</ref><ref>A shorter edition, omitting the bulk of Desai's additional commentary, has been published as: Anasaktiyoga: The Gospel of Selfless Action. Jim Rankin, editor. The author is listed as M.K. Gandhi; Mahadev Desai, translator. (Dry Bones Press, San Francisco, 1998) ISBN 1-883938-47-3.</ref> গান্ধীয়ে বিশ্বাস কৰিছিল যে, সকলো ধৰ্মৰে মূলতে আছে সত্য আৰু প্ৰেম (কৰুণা, অহিংসা আৰু সোণালী শাসন)। তেওঁ এজন ক্লান্তিহীন সমাজ সংস্কাৰক আছিল আৰু সকলো ধৰ্মৰে ভণ্ডামি, অপকৰ্ম আৰু অন্ধবিশ্বাসৰ বিপক্ষে মাত মাতিছিল। ধৰ্ম সম্পৰ্কে মন্তব্য কৰি তেওঁ কৈছিল: {{quote|যদি খ্ৰীষ্টান ধৰ্মক নিখুঁত আৰু সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ বুলি মানি ল'ব নোৱাৰি, তেন্তে হিন্দু ধৰ্মকো নিখুঁত আৰু সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ বুলি ক'ব নোৱাৰি। হিন্দু ধৰ্মৰ ত্ৰুটিবিলাক মোৰ দৃষ্টিগোচৰ হৈছে। যদি অস্পৃশ্যতা হিন্দু ধৰ্মৰে অংশ হয়, ই এই ধৰ্মৰ এটি বেয়া অংশ। বেদবাক্যবিলাক ঈশ্বৰৰ অনুপ্ৰাণিত উক্তি বোলাৰ কাৰণ কি? যদি এইবিলাক ঈশ্বৰ অনুপ্ৰাণিত হয়, তেন্তে [[বাইবেল]] বা [[কোৰান]] কিয় নহয়? খ্ৰীষ্টান বন্ধুৱে যেনেদৰে মোক ধৰ্মান্তৰিত কৰাৰ প্ৰবল চেষ্টা কৰিছিল, ঠিক তেনেদৰে মুছলিম বন্ধুৱেও কৰিছিল। আব্দুল্লা শেঠে ইছলাম ধৰ্ম চৰ্চা কৰিবলৈ মোক প্ৰৰোচিত কৰিছিল আৰু সকলো সময়তে এই ধৰ্মৰ সৌন্দৰ্য বৰ্ণনা কৰি থাকে।<br/>যেতিয়া আমাৰ নৈতিক ভিত্তি হেৰাই যায়, তেতিয়া ধাৰ্মিক হৈ একো লাভ নাই। উদাহৰণস্বৰূপে মিছলীয়া, নিৰ্দয় আৰু আত্মসংযমহীন লোকে ঈশ্বৰ তেওঁৰ সৈতে আছে বুলি দাবী কৰিব নোৱাৰে।}} পৰৱৰ্তী সময়ত যেতিয়া গান্ধীক তেওঁ হিন্দু হয় নে নহয় বুলি সোধা গৈছিল, তেওঁ কৈছিল: {{quote|হয়, মই হিন্দু। ইয়াৰ উপৰিও মই এজন খ্ৰীষ্টান, এজন মুছলমান, এজন বৌদ্ধ আৰু এজন ইহুদী।}} == গান্ধীৰ বিভিন্ন ৰচনা == গান্ধী আছিল এজন বহুমুখী লেখক আৰু সম্পাদক। বহুবছৰ ধৰি তেওঁ গুজৰাটী, হিন্দী আৰু ইংৰাজী ভাষাত প্ৰকাশিত পত্ৰিকা হৰিজন সম্পাদনা কৰিছিল। ইয়াৰ উপৰিও তেওঁ দক্ষিণ আফ্ৰিকাত থকা সময়ত [[ইণ্ডিয়ান অপিনিয়ন]] আৰু স্বদেশত থকাকালত [[ইয়ং ইণ্ডিয়া]] নামৰ দুখন ইংৰাজী কাকত সম্পাদনা কৰিছিল। গুজৰাটী ভাষাৰ মাহেকীয়া আলোচনী নৱজীৱনৰো সম্পাদনা তেওঁ কৰিছিল। নৱজীৱন আলোচনীখন পাছলৈ হিন্দী ভাষাতো প্ৰকাশিত হ'বলৈ লয় আৰু পিছলৈ ই [[নৱজীৱন ট্ৰাষ্ট]] হয়।<ref>[http://www.lifepositive.com/Spirit/masters/mahatma-gandhi/journalist.asp Peerless Communicator] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070804022748/http://www.lifepositive.com/Spirit/masters/mahatma-gandhi/journalist.asp |date=2007-08-04 }} by V.N. Narayanan. Life Positive Plus, Oct–Dec 2002</ref> গান্ধীয়ে কাকত-আলোচনীলৈ বহুতো চিঠি-পত্ৰ লিখিছিল। প্ৰায় প্ৰতিদিনেই কোনো নহয় কোনো এখন কাকতত তেওঁৰ চিঠি প্ৰকাশ হৈছিল। গান্ধীৰ বহুকেইখন কিতাপ প্ৰকাশিত হৈছে। ইয়াৰ ভিতৰত 'The Story of My Experiments With Truth' (আত্মজীৱনী; অসমীয়া ৰূপান্তৰ: [[মোৰ সত্য অন্বেষণৰ কাহিনী]]), 'Satyagraha in South Africa', [[হিন্দ স্বৰাজ]], আৰু গুজৰাটীলৈ অনুবাদ কৰাজন ৰাস্কিনৰ "Unto This Last" উল্লেখযোগ্য।<ref name="Unto this last">{{cite book |last= Gandhi |first= M. K. |authorlink= |title= Unto this Last: A paraphrase |url= http://www.forget-me.net/en/Gandhi/untothislast.pdf |year= |publisher= Navajivan Publishing House |location= Ahmedabad |language= English; trans. from Gujarati |isbn= 81-7229-076-4 |access-date= 2012-11-08 |archivedate= 2008-05-27 |archiveurl= https://web.archive.org/web/20080527222215/http://www.forget-me.net/en/Gandhi/untothislast.pdf }}</ref> ইয়াৰ উপৰিও নিৰামিষভোজন, আহাৰ আৰু স্বাস্থ্য, ধৰ্ম, সমাজ সংস্কাৰ আদিৰ বিষয়ে তেওঁ প্ৰচুৰ লিখা-মেলা কৰিছিল। ১৯৬০ৰ দশকত ভাৰত চৰকাৰে গান্ধীৰ ৰচনাৱলী (The Collected Works of Mahatma Gandhi) প্ৰকাশ কৰে। শতাধিক খণ্ডত প্ৰকাশিত এই গ্ৰন্থখনত ৫০,০০০-তকৈ অধিক পৃষ্ঠা আছে। == গান্ধীৰ প্ৰভাৱ == গান্ধীয়ে বহুতো গুৰুত্বপূৰ্ণ নেতা আৰু ৰাজনৈতিক আন্দোলনক প্ৰভাৱিত কৰিছিল। [[মাৰ্টিন লুথাৰ কিং, অনুজ]], জেমস লছন আৰু জেমস বেভেলকে ধৰি [[আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ]]ৰ নাগৰিক অধিকাৰ আন্দোলনৰ নেতাসকলে অহিংসাৰ বিষয়ে তেওঁলোকৰ নিজৰ তত্বৰ বিকাশত গান্ধীৰ লিখনিৰ পৰা অনুপ্ৰেৰণা লয়।<ref>{{cite web|url=http://mlk-kpp01.stanford.edu/index.php/kingpapers/article/kings_trip_to_india/ |title=King's Trip to India |publisher=Mlk-kpp01.stanford.edu |access-date=24 January 2012 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090321002316/http://mlk-kpp01.stanford.edu/index.php/kingpapers/article/kings_trip_to_india/|archivedate=21 March 2009}}</ref><ref>{{cite news |author=Sidner, Sara |url=http://edition.cnn.com/2009/WORLD/asiapcf/02/17/king.anniversaryvisit/index.html |title=King moved, as father was, on trip to Gandhi's memorial |work=cnn.com Asia-Pacific |publisher=CNN |date=17 February 2009 |access-date=24 January 2012 |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120414101902/http://edition.cnn.com/2009/WORLD/asiapcf/02/17/king.anniversaryvisit/index.html |archivedate=14 April 2012 }}</ref><ref>{{cite news|author=D'Souza, Placido P. |url=http://www.sfgate.com/opinion/openforum/article/COMMEMORATING-MARTIN-LUTHER-KING-JR-Gandhi-s-2640319.php |title=Commemorating Martin Luther King Jr.: Gandhi's influence on King |work=San Francisco Chronicle |date=20 January 2003 |access-date=24 January 2012 |archivedate=18 January 2013 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130118040508/http://www.sfgate.com/opinion/openforum/article/COMMEMORATING-MARTIN-LUTHER-KING-JR-Gandhi-s-2640319.php |url-status=live }}</ref> মাৰ্টিন লুথাৰে কৈছিল "[[যীশু|যীশু খ্ৰীষ্টই]] আমাক লক্ষ্য দিছিল আৰু মহাত্মা গান্ধীয়ে কৌশল দিছিল"<ref name="Tougas2011">{{cite book|last=Tougas|first=Shelley|title=Birmingham 1963: How a Photograph Rallied Civil Rights Support|url=https://books.google.com/books?id=zzWQKHKcrOMC&pg=PT12|access-date=24 January 2012|year= 2011|publisher=Capstone Press|isbn=978-0-7565-4398-3|page=12}}</ref> আৰু তেওঁ গান্ধীক মাজে মাজে "সৰু মুগাবৰণীয়া শন্ত" ("the little brown saint") বুলি অভিহিত কৰিছিল।<ref>{{cite book|last=Cone|first=James|title=Martin & Malcolm & America: A Dream Or a Nightmare|year=1992|publisher=Orbis Books|isbn=0-88344-824-6|url-access=registration|url=https://archive.org/details/martinmalcolmame00jame}}</ref> [[বৰ্ণবৈষম্য নীতি]] বিৰোধী কৰ্মী আৰু দক্ষিণ আফ্ৰিকাৰ পূৰ্বৰ ৰাষ্ট্ৰপতি [[নেলছন মেণ্ডেলা]] গান্ধীৰ দ্বাৰা অনুপ্ৰাণিত হৈছিল।<ref name="Mandela-2000">[[Nelson Mandela]], [http://content.time.com/time/magazine/article/0,9171,993025,00.html "The Sacred Warrior: The liberator of South Africa looks at the seminal work of the liberator of India"] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131005014909/http://content.time.com/time/magazine/article/0%2C9171%2C993025%2C00.html |date=5 October 2013 }}, ''Time'', 3 January 2000</ref> আনলোকৰ ভিতৰত আছে [[খান আব্দুল গফ্ফৰ খান]],<ref>{{cite news|url=http://progressive.org/mag_amitpalabdul |title=A pacifist uncovered- Abdul Ghaffar Khan, Pakistani pacifist |author=Pal, Amitabh |work=The Progressive |date=February 2002 |access-date=24 January 2012 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120107183114/http://progressive.org/mag_amitpalabdul |archivedate=7 January 2012 }}</ref> ষ্টিভ বিকো, আৰু অং চান চ্যু কি।<ref>{{cite web |url=http://www.tribuneindia.com/2004/20040222/spectrum/book1.htm |title=An alternative Gandhi |work=The Tribune |location=India |date=22 February 2004 |access-date=12 March 2009 |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090514084050/http://www.tribuneindia.com/2004/20040222/spectrum/book1.htm |archivedate=14 May 2009 }}</ref> === গান্ধীৰ বিষয়ে কিতাপ === বহুকেইজন জীৱনীকাৰে গান্ধীৰ জীৱনী ৰচনা কৰিছে। ইয়াৰ ভিতৰত ডি. জি. টেণ্ডুলকাৰৰ ৮ খণ্ডৰ "Mahatma. Life of Mohandas Karamchand Gandhi" আৰু পিয়াৰীলাল আৰু সুশীলা নায়াৰৰ ১০ খণ্ডৰ "Mahatma Gandhi" উল্লেখযোগ্য। শুনা যায় যে বলদেৱ সিঙে তেওঁৰ গৱেষণা গ্ৰন্থ "Gandhi Behind the Mask of Divinity" লিখিবলৈ ২০ বছৰ ধৰি গান্ধীৰ মূল বক্তৃতা আৰু ৰচনাসমূহ সংগ্ৰহ কৰিছিল।<ref name="ReviewBaldevSingh">{{cite web | title=Gandhi Behind the Mask of Divinity | url=http://www.sikhspectrum.com/082004/gandhi_mask.htm | accessdate=2007-12-17 | archivedate=2007-12-28 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20071228114504/http://www.sikhspectrum.com/082004/gandhi_mask.htm | deadurl=yes }}</ref> গান্ধী সম্পৰ্কে লিখা আনসমূহ গ্ৰন্থ হ'ল- [[বাপু (গ্ৰন্থ)]], [[গান্ধী দ্য মেন]], [[গান্ধী, ফাইটাৰ ৱিদাউট আ চৰ্ড]], [[দ্য ডেথ এণ্ড আফটাৰ লাইফ অৱ মহাত্মা গান্ধী]] আদি। === গান্ধীৰ জীৱনৰ আধাৰত নিৰ্মিত চলচ্চিত্ৰ === গান্ধীৰ জীৱনৰ আধাৰত বহুতো চলচ্চিত্ৰ নিৰ্মান হৈছে। তাৰ ভিতৰত ৰিচাৰ্ড এটেনবৰ' পৰিচালিত ১৯৮২ চনৰ '[[গান্ধী (চলচ্চিত্ৰ)|গান্ধী]]' উল্লেখযোগ্য। গান্ধীৰ প্ৰাৰম্ভিক জীৱনৰ ওপৰত আধাৰিত '[[দ্য মেকিং অৱ দ্য মহাত্মা]]' (১৯৯৬) আন এখন চলচ্চিত্ৰ। ২০০৬ চনত মুক্তি লাভ কৰা হিন্দী ছবি 'লাগে ৰহো মুন্না ভাই'ত গান্ধীবাদৰ মতবাদ বা [[গান্ধীগিৰি]]ৰ ব্যৱহাৰ জনপ্ৰিয় হৈ পৰিছিল।<ref>Ghosh, Arunabha (December 23–29, 2006). "[http://www.epw.org.in/uploads/articles/10078.pdf Lage Raho Munna Bhai: Unravelling Brand Gandhigiri: Gandhi, the man, was once the message. In post-liberalisation India, 'Gandhigiri' is the message] {{webarchive |url=https://web.archive.org/web/20070701045732/http://www.epw.org.in/uploads/articles/10078.pdf |date=July 1, 2007 }}." ''Economic and Political Weekly'' '''41''' (51)</ref><ref>Sharma, Swati Gauri. "[http://www.boston.com/news/globe/editorial_opinion/oped/articles/2006/10/13/how_gandhi_got_his_mojo_back How Gandhi got his mojo back]." ''Boston Globe,'' October 13, 2006</ref><ref name="Ramachandaran">{{cite news | first=Shastri | last=Ramachandaran| url=http://www.tribuneindia.com/2006/20060923/edit.htm#4| title=Jollygood Bollywood:Munnabhai rescues Mahatma| work=tribuneindia.com|publisher=The Tribune Trust| date=23 September 2006| accessdate=2007-04-28}}</ref> ==অধিক পঢ়ক== *[[মহাত্মা গান্ধী ৰাষ্ট্ৰীয় নিয়োগ নিশ্চিত আইন, ২০০৫]] *[[মহাত্মা গান্ধীৰ অনুশীলন আৰু বিশ্বাস]] *[[মহাত্মা গান্ধীৰ প্ৰতিমূৰ্তি, ভাৰতীয় সংসদ ভৱন]] *[[মহাত্মা গান্ধীৰ হত্যাকাণ্ড]] *[[মহাত্মা গান্ধীয়ে কৰা অনশনৰ তালিকা]] *[[মহাত্মা গান্ধীৰ প্ৰতিমূৰ্তি, গান্ধী ময়দান]] *[[মহাত্মা গান্ধীৰ প্ৰতিমূৰ্তি (হিউষ্টন)]] *[[মহাত্মা গান্ধীৰ প্ৰতিমূৰ্তি (ছান ফ্ৰান্সিস্কো)]] *[[মহাত্মা গান্ধী স্মৃতি কেন্দ্ৰ, মাটালে]] *[[মহাত্মা গান্ধী (দ্ব্যৰ্থতা দূৰীকৰণ পৃষ্ঠা)]] == তথ্য সংগ্ৰহ == {{reflist|30em}} ==প্ৰসংগ সমল== ===গ্ৰন্থৰাজী=== {{Col-begin|width=100%}} {{Col-1-of-2}} *{{cite book|last1=Bhana|first1=Surendra|last2=Vahed|first2=Goolam H.|title=The making of a political reformer: Gandhi in South Africa, 1893–1914|url=|year=2005|publisher=Manohar|isbn=978-81-7304-612-4}}<!--used--> *{{cite book|last=Bondurant|first=Joan Valérie|title=Conquest of violence: the Gandhian philosophy of conflict|url=http://books.google.com/books?id=4hcf8jPrSKYC|accessdate=7 February 2012|year=1971|publisher=University of California Press|id=GGKEY:NDWFBERN9B5}} * Brown, Judith M. "Gandhi, Mohandas Karamchand [Mahatma Gandhi] (1869–1948)", Oxford Dictionary of National Biography, Oxford University Press, 2004; online edn, Jan 2011 [http://www.oxforddnb.com/view/article/33318, accessed 25 February 2012] *{{cite book|last=Brown|first=Judith M.|title=Gandhi's Rise to Power: Indian Politics 1915-1922|url=http://books.google.com/books?id=HUo4AAAAIAAJ|accessdate=25 February 2012|date=25 October 1974|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-09873-1}}<!--used--> *{{cite book|last=Brown|first=Judith Margaret|title=Gandhi: Prisoner of Hope|url=http://books.google.com/books?id=boDAE8MLAJMC|accessdate=13 January 2012|date=23 October 1991|publisher=Yale University Press|isbn=978-0-300-05125-4}}<!--used--> *{{cite book|last1=Brown|first1=Judith M.|authorlink1=Judith M. Brown|last2=Parel|first2=Anthony|authorlink2=Anthony Parel|title=The Cambridge Companion to Gandhi|url=http://books.google.com/books?id=KLM8kMZZu-IC|accessdate=7 February 2012|date=21 February 2011|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-13345-6}} *{{cite book|last=Chadha|first=Yogesh|title=Gandhi: a life|url=http://books.google.com/books?id=vSduAAAAMAAJ|accessdate=8 February 2012|year=1997|edition=Illustrated, reprint|publisher=John Wiley|isbn=978-0-471-24378-6}}<!--used--> *{{cite book|author=Harold G. Coward|title=Indian critiques of Gandhi|url=http://books.google.com/books?id=GGGudMuE4PIC|accessdate=11 February 2012|year=2003|publisher=SUNY Press|isbn=978-0-7914-5910-2}}<!--used--> <!--*{{cite book|author=Chakrabarty, Bidyut |title=Social and political thought of Mahatma Gandhi|url=http://books.google.com/books?id=4x34We-mY40C|accessdate=13 January 2012|year=2006|publisher=Routledge|isbn=978-0-415-36096-8}}--> *{{cite book|author=Desai, Mahadev Haribhai |title=Day-to-day with Gandhi: secretary's diary|url=http://books.google.com/books?id=iDQKAQAAIAAJ|accessdate=16 January 2012|publisher=Sarva Seva Sangh Prakashan|chapter=Preface|chapterurl=http://www.wikilivres.ca/wiki/Day_to_Day_with_Gandhi/Volume_1/Preface|archiveurl=http://www.wikilivres.ca/wiki/Day_to_Day_with_Gandhi|archivedate=3 June 2007|others=Hemantkumar Nilkanth (translation)|year=1930}}<!--used--> *{{cite book|last=Easwaran|first=Eknath|authorlink=Eknath Easwaran|title=Gandhi, the man: the story of his transformation|url=http://books.google.com/books?id=v_hpUlMRjWsC|accessdate=8 February 2012|date=1 August 1997|publisher=Nilgiri Press|isbn=978-0-915132-96-6}} *{{cite book|last=Fischer|first=Louis|authorlink=Louis Fischer|title=The life of Mahatma Gandhi|url=|date=4 August 1997|publisher=HarperCollins|isbn=978-0-00-638887-6}} *{{cite book|last=Gandhi|first= Rajmohan |authorlink=Rajmohan Gandhi|title=Gandhi: the man, his people, and the empire|url=http://books.google.co.in/books?id=FauJL7LKXmkC|accessdate=7 February 2012|year=2006|publisher=University of California Press|isbn=978-0-520-25570-8}}<!--used--> *{{cite book|last=Gangrade|first=K.D.|title=Moral Lessons From Gandhi S Autobiography And Other Essays|url=http://books.google.com/books?id=UODB6R_LmWsC|accessdate=11 January 2012|date=1 January 2004|publisher=Concept Publishing Company|isbn=978-81-8069-084-6|chapter=Role of Shanti Sainiks in the Global Race for Armaments}}<!--used--> *{{cite book|last=Hardiman|first=David|title=Gandhi in his time and ours: the global legacy of his ideas|url=http://books.google.com/books?id=UWYV5qYZ3-oC|accessdate=8 February 2012|year=2003|publisher=C. Hurst & Co.|isbn=978-1-85065-711-8}}<!--used--> *{{cite book|last=Hatt|first=Christine|title=Mahatma Gandhi|url=http://books.google.com/books?id=f6vvy-J7vhcC|accessdate=26 February 2012|date=12 April 2002|publisher=Evans Brothers|isbn=978-0-237-52308-4}}<!--used--> *{{cite book|author=Herman, Arthur|title=Gandhi and Churchill: the epic rivalry that destroyed an empire and forged our age|url=http://books.google.com/books?id=tquxD6dk914C|accessdate=11 February 2012|year=2008|publisher=Random House Digital, Inc.|isbn=978-0-553-80463-8}}<!--used--> *{{cite book|last=Jai|first=Janak Raj|title=Commissions and Omissions by Indian Prime Ministers: 1947-1980|url=http://books.google.com/books?id=5Wrc1K0uJTgC|accessdate=26 February 2012|year=1996|publisher=Regency Publications|isbn=978-81-86030-23-3}}<!--used--> *{{cite book|author1=Jones, Constance |author2=Ryan, James D. |title=Encyclopedia of Hinduism|url=http://books.google.com/books?id=hZET2sSUVsgC|accessdate=13 January 2012|date=28 February 2007|publisher=Infobase Publishing|isbn=978-0-8160-5458-9|pages=160}}<!--used--> *{{cite book|last=Kumar|first=Shanti|title=Gandhi meets primetime: globalization and nationalism in Indian television|url=http://books.google.com/books?id=abPsWgqrmMMC&pg=PA170|accessdate=14 January 2012|year=2006|publisher=University of Illinois Press|isbn=978-0-252-07244-4|page=170}}<!--used--> {{Col-2-of-2}} *{{cite book|author=Lapping, Brian |title=End of empire|url=http://books.google.com/books?id=xBsiAQAAIAAJ|accessdate=16 January 2012|date=1 January 1989|publisher=Paladin|isbn=978-0-586-08870-8}}<!--used--> *{{cite book|last=Lelyveld|first=Joseph|authorlink=Joseph Lelyveld|title=Great soul: Mahatma Gandhi and his struggle with India|url=|date=29 March 2011|publisher=Random House Digital, Inc.|isbn=978-0-307-26958-4}} *{{cite book|last=Majmudar|first=Uma|title=Gandhi's pilgrimage of faith: from darkness to light|url=http://books.google.com/books?id=xM4paHEq5oQC|accessdate=12 January 2012|year=2005|publisher=SUNY Press|isbn=978-0-7914-6405-2}}<!--used--> *{{cite book|last=Miller|first=Jake C.|title=Prophets of a just society|url=http://books.google.com/books?id=uiBNJWqtiVcC|accessdate=12 January 2012|year=2002|publisher=Nova Publishers|isbn=978-1-59033-068-5}}<!--used--> *{{cite book|last=Nayyar|first=Pyarelal|title=Mahatma Gandhi—the last phase, Vol 1|url=http://books.google.com/books?id=E8wBAAAAMAAJ|authorlink=Pyarelal Nayyar|accessdate=16 January 2012|year=1956|publisher=Navajivan Publishing House|isbn=0-85283-112-9}}<!--used--> *{{cite book|last=Pāṇḍeya|first=Viśva Mohana|title=Historiography of India's partition: an analysis of imperialist writings|url=http://books.google.co.in/books?id=Vu2lu-ZI-vQC|accessdate=8 February 2012|date=1 January 2003|publisher=Atlantic Publishers & Dist|isbn=978-81-269-0314-6}} *{{cite book|last=Parekh|first=Bhikhu C.|title=Gandhi: a very short introduction|accessdate=17 January 2012|publisher=Oxford University Press|url= http://books.google.co.in/books?id=0chB4q7XeHcC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false |isbn=978-0-19-285457-5|pages=6–9|year=2001}}<!--used--> *{{cite book|last1=Pilisuk|first1=Marc|last2=Nagler|first2=Michael N.|title=Peace Movements Worldwide: Players and practices in resistance to war|url=http://books.google.co.in/books?id=GTJV2UcZVHcC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false|accessdate=21 January 2012|year=2011|publisher=ABC-CLIO|isbn=978-0-313-36482-2}}<!--used--> *{{cite book|last1=Rudolph|first1=Susanne Hoeber|last2=Rudolph|first2=Lloyd I.|title=Gandhi, the traditional roots of charisma|url=http://books.google.com/books?id=JsPYNLAU9KYC&pg=PA48|accessdate=12 January 2012|date=15 April 1983|publisher=University of Chicago Press|isbn=978-0-226-73136-0|page=48}}<!--used--> *{{cite book|last=Rühe|first=Peter|title=Gandhi|url=|date=5 October 2004|publisher=Phaidon|isbn=978-0-7148-4459-6}} *{{cite book|last=Schouten|first=Jan Peter|title=Jesus as guru: the image of Christ among Hindus and Christians in India|url=http://books.google.com/books?id=pIoKdTH7KPsC|accessdate=18 February 2012|date=30 September 2008|publisher=Rodopi|isbn=978-90-420-2443-4}}<!--used--> *{{cite book|last=Sharp|first=Gene|title=Gandhi as a political strategist: with essays on ethics and politics|url=|year=1979|publisher=P. Sargent Publishers|isbn=978-0-87558-090-6}} *{{cite book|last=Shashi|first=S. S.|title=Encyclopaedia Indica: India, Pakistan, Bangladesh|year=1996|publisher=Anmol Publications|isbn=978-81-7041-859-7}}<!--used--> *{{cite book|last=Sofri|first=Gianni|title=Gandhi and India: a century in focus|url=|year=1999|publisher=Windrush Press|isbn=978-1-900624-12-1}} *{{cite book|last=Sorokin|first=Pitirim Aleksandrovich|title=The ways and power of love: types, factors, and techniques of moral transformation|url=http://books.google.com/books?id=DGCleCxTkbIC|accessdate=12 January 2012|date=March 2002|publisher=Templeton Foundation Press|isbn=978-1-890151-86-7|page=169}}<!--used--> *{{cite book|last=Tendulkar|first=D. G.|title=Mahatma; life of Mohandas Karamchand Gandhi|url=http://books.google.com/books?id=LHJuAAAAMAAJ|year=1951|publisher=Ministry of Information and Broadcasting, Government of India|location=Delhi|ref=harv}}<!--used--> *{{cite book|last=Thacker|first=Dhirubhai|editor=Amaresh Datta|title=The Encyclopaedia Of Indian Literature (Volume Two) (Devraj To Jyoti)|url=http://books.google.com/books?id=zB4n3MVozbUC&pg=PA1345|accessdate=14 January 2012|date=1 January 2006|publisher=Sahitya Akademi|isbn=978-81-260-1194-0|pages=1345|chapter="Gandhi, Mohandas Karamchand" (entry)}}<!--used--> *{{cite book|last=Elst|first=Koenraad|title=Gandhi and Godse - A review and a critique|url=|year=2001|publisher=Les Belles Lettres|location=Delhi|ref=harv|isbn=81-85990-71-9}} *{{cite book|author1=Todd, Anne M. |title=Mohandas Gandhi |url=http://books.google.com/books?id=svxDMQZ7fakC|year=2004|publisher=Infobase Publishing|isbn=978-0-7910-7864-8}}; short biography for children {{Col-end}} ===প্ৰাথমিক উৎস=== *{{cite book|last=Andrews|first=C. F.|title=Mahatma Gandhi's Ideas Including Selections from His Writings|url=http://books.google.com/books?id=3EAV6JhQmgkC|year=2008|publisher=Pierides Press|isbn=978-1-4437-3309-0|chapter=VII – The Teaching of Ahimsa|origyear=1930}} *{{cite book|last=|first=|editor=Dalton, Dennis |title=Mahatma Gandhi: selected political writings|url=http://books.google.com/books?id=afqmUWX5yeoC|year=1996|publisher=Hackett Publishing|isbn=978-0-87220-330-3}} * {{cite book|last=|first=|editor=Duncan, Ronald|title=Selected Writings of Mahatma Gandhi|url=http://www.questia.com/PM.qst?a=o&d=54615149|date=May 2011|publisher=Literary Licensing, LLC|isbn=978-1-258-00907-6|access-date=2012-10-02|archivedate=2009-03-17|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090317012750/http://www.questia.com/PM.qst?a=o&d=54615149}} *{{cite book|last1=Gandhi|first1=M. K.|last2=Fischer|first2=Louis|editor=Louis Fischer|title=The essential Gandhi: an anthology of his writings on his life, work and ideas|year=2002|publisher=Vintage Books|isbn=978-1-4000-3050-7}} *{{cite book|last=Gandhi|first=Mohandas Karamchand|title=Satyagraha in South Africa|year=1928|publisher=Navajivan Publishing House|location=Ahmedabad|format=paperback|edition=1|language=Gujarati|quote=Translated by Valji G. Desai}} Free online access at [http://wikilivres.ca/wiki/Satyagraha_in_South_Africa Wikilivres.ca (1/e)]. Pdfs from [http://www.gandhiserve.org/cwmg/VOL034.PDF Gandhiserve (3/e)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130121014232/http://www.gandhiserve.org/cwmg/VOL034.PDF |date=2013-01-21 }} & [http://arvindguptatoys.com/arvindgupta/gandhisouthafrica.pdf Yann Forget (hosted by Arvind Gupta) (1/e)]. *{{cite book|last=Gandhi |first=Mohandas Karamchand|title=The collected works of Mahatma Gandhi|year=1994|publisher=Publications Division, Ministry of Information and Broadcasting, Govt. of India|isbn=978-81-230-0239-2}} (100 volumes). Free [http://www.gandhiserve.org/cwmg/cwmg.html online access] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080509143405/http://www.gandhiserve.org/cwmg/cwmg.html |date=2008-05-09 }} from Gandhiserve. *{{cite book|last = Gandhi|first = Mohandas Karamchand |title = [[The Story of My Experiments with Truth|An Autobiography or The Story of My Experiments With Truth]]|publisher=Navajivan Publishing House|location=Ahmedabad|edition=2|pages= | year = 1940|isbn = 0-8070-5909-9}} Also available at [[wikisource:An Autobiography or The Story of my Experiments with Truth|Wikisource]]. *{{cite journal |last1=Gandhi |first1=Mohandas Karamchand|year=1928 |title=[http://www.saadigitalarchive.org/item/20111212-545 Drain Inspector's Report] |journal=The United States of India |volume=5 |issue=6,7,8 |pages=3–4}} *{{cite book|editor=Jack, Homer A.|title=The Gandhi reader: a source book of his life and writings|url=http://books.google.com/books?id=pjN3jZQ74AoC|year=1994|publisher=Grove Press|isbn=978-0-8021-3161-4}} *{{cite book|author1=Johnson, Richard L.|author2=Gandhi, M. K.|title=Gandhi's experiments with truth: essential writings by and about Mahatma Gandhi|url=http://books.google.com/books?id=dRQcKsx-YgQC|year=2006|publisher=Lexington Books|isbn=978-0-7391-1143-7}}<!--used--> *{{cite book|editor=Parel, Anthony J. |title=Gandhi: 'Hind Swaraj' and Other Writings Centenary Edition|url=http://books.google.com/books?id=oc47gUOPZfcC|year=2009|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-14602-9}} ===ৱেবছাইট=== *{{cite web |last = Keen |first = Shirin |title = The Partition of India |publisher = Emory University |date = Spring, 1998 |url = http://www.english.emory.edu/Bahri/Part.html |accessdate = 16 January 2012 |archivedate = 2 September 2011 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20110902112115/http://www.english.emory.edu/Bahri/Part.html |deadurl = yes }} *{{cite web |last = Sannuti |first = Arun |title = Mohandas K. Gandhi (1869–1948) – Vegetarianism: The Road to Satyagraha |publisher=International Vegetarian Union (IVU) |url = http://www.ivu.org/history/gandhi/road.html|date=6 April 2010 |accessdate=12 January 2012}} *{{cite web |url=http://www.polity.org.za/article/mbeki-mahatma-gandhi-satyagraha-100th-anniversary-01102006-2006-10-01|title=Mbeki: Mahatma Gandhi Satyagraha 100th Anniversary (01/10/2006) |last=Smith|first=Colleen|date=1 October 2006 |work=Speeches|publisher=http://www.polity.org.za |accessdate=20 January 2012}} *{{cite web |url=http://www.bapu.sughosh.in/ |title=Bapu: Complete Life of Bapu |last=Sughosh |first=India |date=2 October 2010 |work=Life History |publisher=http://www.bapu.sughosh.in |accessdate=15 August 2012 |archivedate=3 September 2012 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120903233946/http://bapu.sughosh.in/ |deadurl=yes }} ===গৱেষণাপত্ৰৰ প্ৰবন্ধ=== *{{cite journal |last1=Cribb |first1=R. B. |year=1985|month=August |title=The Early Political Philosophy of M. K. Gandhi, 1869-1893 |journal=Asian Profile |publisher= |volume=13 |issue=4 |pages=353–360}} *{{cite journal|title=Champaran and Gandhi: Planters, Peasants and Gandhian Politics by Jacques Pouchepadass (Review)|first=David|last=Hardiman|journal=Journal of the Royal Asiatic Society|volume=11|issue=1|date=April 2001|pages=99–101|jstor=25188108}} *{{cite journal |last1=Khan |first1=Yasmin |year=2011 |month=January |title=Performing Peace: Gandhi's assassination as a critical moment in the consolidation of the Nehruvian state |journal=Modern Asian Studies |volume=45 |issue=1 |pages=57–80 |url=http://journals.cambridge.org/abstract_S0026749X10000223 |doi=10.1017/S0026749X10000223 |format=abstract |accessdate=21 January 2012 |issn=0026-749X }}{{Dead link|date=July 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} *{{cite journal |last1=Mohanty |first1=Rekha |year=2011 |title=From Satya to Sadbhavna |journal=Orissa Review |issue=January 2011 |pages=45–49 |url=http://orissa.gov.in/e-magazine/Orissareview/2011/Jan/engpdf/january.pdf#page=58 |accessdate=23 February 2012}} *{{cite journal |last1=Murali |first1=Atlury |year=January 1985 |title=Non-Cooperation in Andhra in 1920–22: Nationalist Intelligentsia and the Mobilization of Peasantry |journal=Indian Historical Review |publisher=|volume=12 |issue=1/2 |pages=188–217 |issn= 0376-9836 |ref=harv }} *{{cite journal |last1=Norvell |first1=Lyn |year=1997 |title=Gandhi and the Indian Women's Movement |journal=British Library Journal |volume=23 |issue=1 |pages=12–27 |issn=0305-5167}} *{{cite journal |last1=Prashad |first1=Ganesh |year=1966|month=September |title=Whiggism in India|journal=[[Political Science Quarterly]] |volume=81 |issue=3|pages= 412–431 |jstor=2147642}} *{{Cite journal|title=Power, Hegemony and Politics: Leadership Struggle in Congress in the 1930s|last=Sarkar|first=Jayabrata|journal=Modern Asian Studies|date=18 April 2006|volume=40|issue=2|pages=333–370|doi=10.1017/S0026749X0600179X|ref=harv}} *{{cite journal |last1=Sarma |first1=Bina Kumari |year=January 1994 |title=Gandhian Movement and Women's Awakening in Orissa |journal=Indian Historical Review |volume=21 |issue=1/2 |pages=78–79|issn= 0376-9836}} *{{Cite journal|title=On the Origins of Gandhi's Political Methodology: The Heritage of Kathiawad and Gujarat|last=Spodek|first=Howard|journal=The Journal of Asian Studies|volume=30|issue=2|date=February 1971|pages=361–372|jstor=2942919}} ===বাতৰি=== *{{Cite news|last =Ferrell|first =David|title =A Little Serenity in a City of Madness|newspaper =Los Angeles Times|pages =B 2|date =27 September 2001|url =http://pqasb.pqarchiver.com/latimes/access/82514621.html?FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Sep+27%2C+2001&author=DAVID+FERRELL&pub=Los+Angeles+Times&edition=&startpage=B.2&desc=Surroundings%3A+Lake+Shrine%3B+%27A+Little+Serenity+in+a+City+of+Madness%27%3B+Meditation+Gardens+in+Pacific+Palisades+Are+a+Place+to+Walk%2C+Think+and+Pray|format =Abstract|accessdate =14 January 2012|archivedate =24 July 2012|archiveurl =https://web.archive.org/web/20120724125815/http://pqasb.pqarchiver.com/latimes/access/82514621.html?FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Sep+27%2C+2001&author=DAVID+FERRELL&pub=Los+Angeles+Times&edition=&startpage=B.2&desc=Surroundings%3A+Lake+Shrine%3B+%27A+Little+Serenity+in+a+City+of+Madness%27%3B+Meditation+Gardens+in+Pacific+Palisades+Are+a+Place+to+Walk%2C+Think+and+Pray|deadurl =yes}} *{{cite news |title=Gandhi's ashes to rest at sea, not in a museum |author=Ramesh, Randeep|url=http://www.guardian.co.uk/world/2008/jan/16/india.international |newspaper=[[The Guardian]] |date=16 January 2008 |accessdate=14 January 2012 |location=London}} *{{cite news |url=http://online.wsj.com/article/SB10001424052748703529004576160371482469358.html |title=Among the Hagiographers (A book review of "[[Great Soul: Mahatma Gandhi and His Struggle With India]]" by [[Joseph Lelyveld]]) |author=Roberts, Andrew|authorlink=Andrew Roberts (historian) |date=26 March 2011 |work=BookShelf |publisher=Wall Street Journal |accessdate=14 January 2012}} *{{cite news|author=Unattributed|title=Of all faiths and races, together they shed their silent tears|url=http://news.google.com/newspapers?id=4cU-AAAAIBAJ&sjid=nkwMAAAAIBAJ&pg=2964%2C2759742|accessdate=19 January 2012|newspaper=[[The Indian Express]]|date=31 January 1948|page=5 (top centre)}} *{{cite news|author=Unattributed|title=Over a million get last darshan|url=http://news.google.com/newspapers?id=4cU-AAAAIBAJ&sjid=nkwMAAAAIBAJ&pg=2273%2C2717510|page=1 (bottom left)|accessdate=19 January 2012|newspaper=[[The Indian Express]]|date=1 February 1948}} ==বাহ্যিক সংযোগ== {{commonscat|Mohandas K. Gandhi|মোহনদাস কৰমচান্দ গান্ধী}} {{wikiquote}} * {{Britannica|225216}} * {{DMOZ|Society/History/By_Region/Asia/South_Asia/Personalities/Gandhi%2C_Mohandas_Karamchand%2C_Mahatma/}} * [https://web.archive.org/web/20160701151650/http://www.dli.ernet.in/handle/2015/502501%3Bjsessionid%3DD74A55AB7FEF2464BAE33254D74FFA03 Gandhi's correspondence with the Indian government 1942–1944]<!-- site is undergoing upgrades, hence the downtime for the official link --> * [https://www.gandhiheritageportal.org/ About Mahatma Gandhi] * [http://www.gandhiashramsabarmati.org/ Gandhi Ashram at Sabarmati] * [http://www.gandhi-manibhavan.org/ Mani Bhavan Gandhi Sangrahalaya Gandhi Museum & Library] * {{Gutenberg author |id=Gandhi,+Mahatma | name=Mahatma Gandhi}}<!--See also a single book at {{Gutenberg author |id=Gandhi,+M.+K.}}--> * {{Internet Archive author |sname=Gandhi}} * {{Librivox author |id=622}} {{মহাত্মা গান্ধী}} {{ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলন}} {{Authority control}} [[শ্ৰেণী:মহাত্মা গান্ধী|*]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ স্বাধীনতা সংগ্ৰামী]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় ৰাজনীতিবিদ]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় সাহিত্যিক]] [[শ্ৰেণী:দাৰ্শনিক]] [[শ্ৰেণী:গুজৰাটৰ ব্যক্তি]] cods7qi2lle04fmszh0lcvdd5kbcjhd 514488 514487 2025-06-03T03:59:17Z Kandarpajit Kallol 6257 514488 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = মোহনদাস কৰমচান্দ গান্ধী | image = Portrait Gandhi.jpg | caption = ১৯৪০ চনৰ মহাত্মা গান্ধী | other_names = মহাত্মা গান্ধী, জাতিৰ পিতা, বাপু | birth_date = {{Birth date|df=yes|1869|10|2}} | birth_place = পোৰবন্দৰ, [[গুজৰাট]] | death_date = {{Death date and age|df=yes|1948|1|30|1869|10|2}} | death_place = [[নতুন দিল্লী]], [[ভাৰত]] | death_cause = [[মহাত্মা গান্ধীৰ হত্যাকাণ্ড|হত্যা]] | nationality = [[ভাৰত|ভাৰতীয়]] | known_for = [[ভাৰতীয় স্বাধীনতা আন্দোলন]] | education = [[ইউনিভাৰ্চিটি কলেজ, লণ্ডন]] | party = [[ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছ]] | religion = [[হিন্দু ধৰ্ম]] | spouse = [[কস্তুৰবা গান্ধী]] | relatives = [[গান্ধী পৰিয়াল]] | children = [[হৰিলাল গান্ধী|হৰিলাল]], [[মণিলাল গান্ধী|মণিলাল]], [[ৰামদাস গান্ধী|ৰামদাস]], [[দেৱদাস গান্ধী|দেৱদাস]] | signature =Gandhi_signature.svg }} '''মোহনদাস কৰমচান্দ গান্ধী''' ({{lang-gu|મોહનદાસ કરમચંદ ગાંધી}}; {{lang-en|Mohandas Karamchand Gandhi}}; ২ অক্টোবৰ, ১৮৬৯ – ৩০ জানুৱাৰী, ১৯৪৮) [[ব্ৰিটিছ ভাৰত]]ৰ স্বাধীনতা আন্দোলনৰ গুৰি ধৰোঁতা এজন মুখ্য পথপ্ৰদৰ্শক নেতা আছিল। অহিংস নীতিৰে পৰিচালিত [[সত্যাগ্ৰহ]]ৰ পথ প্ৰদৰ্শক গান্ধীৰ নেতৃত্বত পৰিচালিত হৈ ভাৰতে স্বাধীনতা লাভ কৰে। তেখেতৰ অহিংস নীতিৰ এই পন্থাৰ আধাৰত পৰৱৰ্তীকালত পৃথিবীৰ বিভিন্ন স্থানত বিভিন্ন গণ-অধিকাৰ আন্দোলনৰ জন্ম হয়।<ref>Gandhi, "The Momentous Issue", Young India, 10 November 1921, in Collected Works of Mahatma Gandhi, electronic edition,[http://www.gandhiserve.org/cwmg/VOL025.PDF vol. 25] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120312001658/http://www.gandhiserve.org/cwmg/VOL025.PDF |date=2012-03-12 }}, pp. 76–8; and letter to P. Kodanda Rao, 10 September 1935, in Collected Works of Mahatma Gandhi, electronic edition,[http://www.gandhiserve.org/cwmg/VOL067.PDF vol. 67], p. 400, where he stated: "... I found that even civil disobedience failed to convey the full meaning of the struggle. I therefore adopted the phrase civil resistance."</ref> তেখেতক সাধাৰণতে '''মহাত্মা''' ([[ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰ|ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰে]] প্ৰদান কৰা সন্মানসূচক 'মহান আত্মা')<ref>an honorific first applied to him by[[Rabindranath Tagore]]). {{Cite document|title=The Mahatma and the Poet|last=Bhattacharya|first=Sabyasachi|publisher=National Book Trust, India|place=New Delhi|year=1997|page=1|ref=harv}}</ref> নামেৰেও জনা যায়। ভাৰতীয়সকলে তেখেতক '''জাতিৰ পিতা'''ৰ মৰ্যাদা দিয়ে আৰু সেয়ে '''বাপু''' বুলি সম্বোধন কৰে। তেখেতৰ জন্মদিন ২ অক্টোবৰ দিনটো ভাৰতত [[গান্ধী জয়ন্তী]] আৰু বিশ্বজুৰি [[আন্তৰ্জাতিক অহিংসা দিৱস]] হিচাপে পালন কৰা হয়। গান্ধীয়ে [[দক্ষিণ আফ্ৰিকা]]ত উকিল হৈ থকাৰ সময়তে তাত থকা প্ৰবাসী ভাৰতীয়সকলৰ বাবে সম অধিকাৰ বিচাৰি প্ৰথম অহিংস অসহযোগৰ প্ৰয়োগ কৰে। ১৯১৫ চনত ভাৰতলৈ ঘূৰি আহি তেখেতে চৰকাৰৰ উচ্চ খাজনাৰ দৰ আৰু বৈষম্যবাদী নীতিৰ প্ৰতিবাদ কৰিবলৈ খেতিয়ক আৰু বনুৱাসকলক সংগঠিত কৰা আৰম্ভ কৰে। ১৯২১ চনত [[ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছ]]ৰ নেতা হিচাবে তেখেতে দৰিদ্ৰতা নিবাৰণ, নাৰীৰ সম অধিকাৰ, অস্পৃশ্যতা বৰ্জন, আৰ্থিক স্বাৱলম্বিতা গঢ়ি তোলা আদিৰ দাবীত, বিশেষকৈ [[স্বৰাজ]] অৰ্থাৎ ভাৰতৰ বিদেশী শাসনৰ পৰা মুক্ত কৰা ইত্যাদি দাবীৰে দেশজোৰা গণ আন্দোলনৰ সূচনা কৰে। ১৯৩০ চনত ব্ৰিটিছ শাসকে ভাৰতীয়সকলৰ ওপৰত জাপি দিয়া নিমখ কৰৰ প্ৰতিবাদত তেখেতে ৪০০ কিলোমিটাৰ পদযাত্ৰা কৰি গৈ দাণ্ডি নামে স্থানত [[দাণ্ডী যাত্ৰা]] নিমখ তৈয়াৰ কৰি ব্ৰিটিছ আইন উলংঘা কৰা কাৰ্য বিশেষভাৱে উল্লেখযোগ্য। ১৯৪২ চনত ইংৰাজক ভাৰত ত্যাগ কৰি গুচি যাবলৈ দাবী কৰি তেখেতে [[ভাৰত ত্যাগ আন্দোলন]] আৰম্ভ কৰে। আন্দোলনৰ বাবে তেখেতে ভাৰত আৰু [[দক্ষিণ আফ্ৰিকা]]তো কেইবাবাৰো কাৰাবন্দী হ'ব লগা হৈছিল। গান্ধীয়ে সকলো ক্ষেত্ৰতে সত্য আৰু অহিংসাৰ ব্যৱহাৰত গুৰুত্ব দিছিল আৰু আনকো তেনে কৰিবলৈ উদ্গণি দিছিল। [[সাবৰমতী আশ্ৰম]]ত অত্যন্ত সাধাৰণভাৱে থকা গান্ধীয়ে হাতেকটা সূতাৰে তৈয়াৰী আঁঠুৰ ওপৰলৈকে পৰা এখন [[ধুতি|চুৰিয়া]] পিন্ধিছিল আৰু শৰীৰ ঢাকিবলৈ এখন [[খাদী|খদ্দৰৰ]] কাপোৰ ব্যৱহাৰ কৰিছিল। নিজেও তেখেতে প্ৰতিদিনেই যঁতৰত সূতা কাটিছিল। নিৰামিষাহাৰী গান্ধীয়ে প্ৰায়েই শৰীৰ আৰু আত্মাৰ শুদ্ধিৰ বাবে আৰু কেতিয়াবা প্ৰতিবাদৰ বাবে [[মহাত্মা গান্ধীয়ে কৰা অনশনৰ তালিকা|অনশন]] কৰিছিল। == জীৱনৰ প্ৰথমছোৱা == [[File:Birth place of Mahatma Gandhi.jpg|thumb|পোৰবন্দৰৰ কীৰ্তি মন্দিৰ, গান্ধীৰ জন্মস্থান]] [[File:Mohandas K Gandhi, age 7.jpg|thumb|মহাত্মা গান্ধীৰ বিষয়ে এতিয়ালৈ আৱিষ্কৃত প্ৰথম আলোকচিত্ৰ, ৭ বছৰ বয়সত, চন: ১৮৭৬]] মোহনদাস কৰমচান্দ গান্ধীৰ<ref>Gandhi means "grocer" in Gujarati (L. R. Gala, Popular Combined Dictionary, English-English-Gujarati & Gujarati-Gujarati-English, Navneet), or "perfumer" in Hindi (Bhargava's Standard Illustrated Dictionary Hindi-English).</ref> জন্ম হৈছিল ১৮৬৯ চনৰ অক্টোবৰ মাহৰ ২ তাৰিখে, [[গুজৰাট]]ৰ [[পোৰবন্দৰ]] (বৰ্তমান [[কীৰ্তি মন্দিৰ]]) নামে স্থানত। [[হিন্দু ধৰ্ম|হিন্দু ধৰ্মাৱলম্বী]] [[মোধ]] সম্প্ৰদায়ৰ, পিতাক [[কৰমচান্দ উত্তমচান্দ গান্ধী|কৰমচান্দ গান্ধীয়ে]] (১৮২২ - ১৮৮৫) পোৰবন্দৰ ৰাজ্যৰ এজন [[দেৱান]] হিচাবে কাথিৱাৰ এজেন্সি নামে ব্ৰিটিছ প্ৰশাসনীয় বিভাগত কাম কৰিছিল।<ref name=fischer1954>{{Cite document|title=Gandhi:His life and message for the world|last= Fischer|first= Louis|year= 1954|publisher=Mentor|ref= harv}}</ref> বৈষ্ণব ধৰ্মাৱলম্বী মাতৃ পুতলীবাই আছিল কৰমচান্দ গান্ধীৰ চতুৰ্থা স্ত্ৰী, এখেতৰ আগৰ কেইগৰাকীৰ সন্তান জন্মৰ সময়ত মৃত্যু ঘটিছিল। [[জৈন ধৰ্ম]]ৰ পৰিবেশত এগৰাকী ধাৰ্মিক মাতৃৰ সান্নিধ্যত ডাঙৰ-দীঘল হোৱা গান্ধীৰ জীৱনত ভবিষ্যতলৈ গভীৰ প্ৰভাব পেলায়। সহজ-সৰল জীৱন যাপন, নিৰামিষ আহাৰ, ব্ৰত আৰু অনশন, পাৰস্পৰিক সহনশীলতা আদি পাছলৈ তেখেতৰ জীৱনৰ অভিন্ন অংগ হৈ পৰে।<ref>{{cite web |last = Sannuti |first = Arun |title = Vegetarianism: The Road to Satyagraha |publisher=International Vegetarian Union (IVU) |url = http://www.ivu.org/history/gandhi/road.html}}</ref> [[চিত্ৰ:Gandhi and Kasturbhai 1902.jpg|thumb|গান্ধী আৰু তেওঁৰ স্ত্ৰী [[কস্তুৰবা গান্ধী|কস্তুৰবা]] (১৯০২)]] ১৮৮৩ চনত ১৩ বছৰ বয়সত মহাত্মা গান্ধীয়ে পিতৃ-মাতৃৰ পছন্দ অনুসৰি [[কস্তুৰবা গান্ধী|কস্তুৰবা মাখাঞ্জীৰ]] (কস্তুৰবাই নামেও পৰিচিত আছিল) লগত বিবাহ-পাশত আবদ্ধ হয়। তেওঁলোকৰ চাৰি গৰাকী পুত্ৰ সন্তান ক্ৰমে: [[হৰিলাল গান্ধী]] (জন্ম ১৮৮৮), [[মণিলাল গান্ধী]] (জন্ম ১৮৯২), [[ৰামদাস গান্ধী]] (জন্ম ১৮৯৭) আৰু [[দেৱদাস গান্ধী]] (জন্ম ১৯০০)। মহাত্মা গান্ধীয়ে শৈশৱত পোৰবন্দৰ আৰু ৰাজকোটত পঢ়া-শুনা কৰিছিল। ছাত্ৰ হিচাপে তেওঁ মধ্যমীয়া আছিল। গুজৰাটৰ ভৱনগৰৰ ছামালদাস কলেজৰ পৰা মহাত্মা গান্ধীয়ে সাধাৰণভাৱে মেট্ৰিক পৰীক্ষাত উত্তীৰ্ণ হয়। কলেজত অধ্যয়নকালত তেওঁৰ পৰিবাৰৰ ইচ্ছা আছিল তেখেতে বেৰিষ্টাৰীৰ বাবে পঢ়ক। ১৮ বছৰ বয়সত ১৮৮৮ চনৰ ৪ ছেপ্টেম্বৰ তাৰিখে বেৰিষ্টাৰি পঢ়াৰ বাবে মহাত্মা গান্ধী [[লণ্ডন]]ৰ ইউনিভাৰ্ছিটি কলেজলৈ যায়। লণ্ডনত পঢ়াৰ সময়ছোৱাত গান্ধীৰ জীৱন যাপন আছিল ছাত্ৰকালতে মাকক দিয়া শপত বাক্যৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত। এগৰাকী জৈন সন্ন্যাসী বেচাৰ্জীৰ সম্মুখত তেওঁ মাকৰ আগত শপত লৈছিল যে তেওঁ মাংস, মদ আৰু উচ্ছৃঙ্খলতা ত্যাগ কৰাৰ লগতে হিন্দু নৈতিক উপদেশ পালন কৰি জীৱন যাপন কৰিব। অৱশ্যে তেওঁ ইংৰাজৰ কিছুমান আদৱ-কায়দা পৰীক্ষামূলকভাৱে গ্ৰহণ কৰিছিল, যেনে নাচৰ শিক্ষা। কিন্তু তেওঁৰ ভাৰাঘৰৰ মালিকনীয়ে দিয়া ভেড়াৰ মাংস আৰু বন্ধাকবি তেওঁ খোৱা নাছিল। লণ্ডনত অৱস্থিত অতি কম সংখ্যক নিৰামিষ ভোজনালয়তে তেওঁ দৈনিক আহাৰ গ্ৰহণ কৰিছিল। মাকক দিয়া শপত বাক্যৰ উপৰিও নিৰামিষ ভোজনৰ উপকাৰিতা সম্বন্ধে তেওঁ পঢ়া-শুনাও কৰে আৰু একান্ত আগ্ৰহী হৈয়েই নিৰামিষাহাৰী হয়। তেখেতে নিৰামিষভোজী সংঘত যোগ দিয়ে আৰু কাৰ্যকৰী কমিটিৰ সদস্যও নিৰ্বাচিত হয়, লগতে এই সংস্থাৰ এটা স্থানীয় শাখাও প্ৰচলন কৰে। তেখেতৰ এই অভিজ্ঞতা পৰৱৰ্তী জীৱনৰ সাংগঠনিক কাম-কাজৰ সহায়ক হয়। নিৰামিষভোজী বহুতো সদস্য থিওছ'ফিকেল ছ'ছাইটি (Theosophical Society)-ৰো সদস্য আছিল। এই ছ'ছাইটি গঠিত হৈছিল ১৮৭৫ চনত; সৰ্বজনীন ভ্ৰাতৃত্বৰ উদ্দেশ্যে ইয়াক গঠন কৰা হৈছিল। ইয়াত ধৰ্ম শিক্ষা হিচাপে বৌদ্ধ আৰু হিন্দু ব্ৰাহ্মণ্য দসাহিত্য পঢ়ুওৱা হৈছিল। ইয়াতেই গান্ধীয়ে [[ভাগৱত গীতা]] অধ্যয়ন কৰিবলৈ অনুপ্ৰেৰণা পাইছিল। ইয়াৰ আগলৈকে ধৰ্মৰ কাৰণে গান্ধীয়ে বিশেষ উৎসাহ অনুভৱ কৰা নাছিল যদিও এই সময়তে তেওঁ হিন্দু, খ্ৰীষ্টান, বৌদ্ধ, ইছলামসহ অন্যান্য ধৰ্ম সম্পৰ্কে আৰু বিভিন্ন ৰীতি-নীতি সম্পৰ্কে অধ্যয়ন কৰে। ১৮৯১ চনৰ জুন মাহত গান্ধীয়ে ওকালতি কৰাৰ অনুমতি পায় আৰু ভাৰতলৈ উভতি আহে। স্বগৃহলৈ উভতি আহি তেখেতে জানিব পাৰে যে ইতিমধ্যে মাকৰ মৃত্যু হৈছে আৰু বিদেশত থকা কালত তেখেতক এই কথা জানিবলৈ দিয়া হোৱা নাছিল।<ref name="Brown1991">Brown, (1991).</ref> [[মুম্বাই|বোম্বাইত]] তেখেতে ওকালতি আৰম্ভ কৰে। কিন্তু তেখেতৰ ওকালতি পেছা ভালকৈ আগবঢ়া নাছিল, কাৰণ আদালতত কথা ক'বলৈ তেখেতে অসুবিধা পাইছিল। সেয়ে তেওঁ ৰাজকোটলৈ উভতি আহে আৰু 'আৰ্জি লেখক' হিচাপে কাম কৰিবলৈ লয়। কিন্তু এক ইংৰাজ বিষয়াৰ লগত হোৱা মতানৈক্যৰ ফলস্বৰূপে এই কামো তেখেতে বন্ধ কৰিবলগীয়াত পৰে।<ref name="Tendulkar1951">Tendulkar (1951).</ref><ref name="Brown1991"/> ১৮৯৩ চনত তেখেতে 'দাদা আব্দুল্লা এণ্ড কো.' নামৰ দক্ষিণ আফ্ৰিকাৰ ব্ৰিটিছ উপনিবেশ নাটালত অৱস্থিত এক ভাৰতীয় কোম্পানীৰ লগত এবছৰীয়া চুক্তিত স্বাক্ষৰ কৰে আৰু আৰু দক্ষিণ আফ্ৰিকালৈ যায়।<ref name="Tendulkar1951"/> <!-- [[File:Young Gandhi.jpg|upright|thumb|A young Gandhi, [[circa|c.]] 1876]] Mohandas Karamchand Gandhi<ref>Gandhi means "grocer" in Gujarati (L. R. Gala, Popular Combined Dictionary, English-English-Gujarati & Gujarati-Gujarati-English, Navneet), or "perfumer" in Hindi (Bhargava's Standard Illustrated Dictionary Hindi-English).</ref> was born on 2 October 1869 in[[Porbandar]], a coastal town which was then part of the [[Bombay Presidency]], [[British Raj|British India]]. He was born in his ancestral home, now known as [[Kirti Mandir, Porbandar|Kirti Mandir]], Porbandar. His father, Karamchand Gandhi (1822–1885), who belonged to the [[Hindu]] [[Modh]]community, served as the [[Diwan (title)|diwan]] (a high official) of [[Porbandar|Porbander state]], a small [[princely state]] in the [[Kathiawar Agency]] of [[British Raj|British India]].<ref name=fischer1954>{{Cite document|title=Gandhi:His life and message for the world|last= Fischer|first= Louis|year= 1954|publisher=Mentor|ref= harv}}</ref> His grandfather was Uttamchand Gandhi, fondly called Utta Gandhi. His mother, Putlibai, who came from the Hindu [[Pranami]] [[Vaishnava]]community, was Karamchand's fourth wife, the first three wives having apparently died in childbirth.<ref name=tendulkar/> Growing up with a devout mother and the [[Jainism|Jain]] traditions of the region, the young Mohandas absorbed early the influences that would play an important role in his adult life; these included compassion for sentient beings, vegetarianism, fasting for self-purification, and mutual tolerance among individuals of different creeds.<ref>{{cite web |last = Sannuti |first = Arun |title = Vegetarianism: The Road to Satyagraha |publisher=International Vegetarian Union (IVU) |url = http://www.ivu.org/history/gandhi/road.html}}</ref> --> == দক্ষিণ আফ্ৰিকাৰ গণঅধিকাৰ আন্দোলন (১৮৯৩-১৯১৪) == [[চিত্ৰ:Gandhi South-Africa.jpg|thumb|১৮৯৫ চনত [[দক্ষিণ আফ্ৰিকা|দক্ষিণ আফ্ৰিকাত]] গান্ধী]] দক্ষিণ আফ্ৰিকাত গান্ধীৰ জীৱনৰ নাটকীয় পৰিৱৰ্তন হয়। ইয়াতেই তেওঁ ভাৰতীয় তথা কৃষ্ণাঙ্গসকলৰ প্ৰতি [[বৰ্ণবৈষম্য নীতি|সাধাৰণভাৱে প্ৰচলিত বৈষম্যৰ]] চিকাৰ হয়। এদিনাখন [[ডাৰবান]]ৰ আদালতৰ মেজিষ্ট্ৰেটে তেখেতক পাগুৰি খুলিবলৈ আদেশ দিয়ে। গান্ধীয়ে সেই আদেশ অমান্য কৰি আদালত কক্ষৰপৰা বাহিৰ হৈ আহে। পিটাৰ মেৰিজবাৰ্গ ভ্ৰমণকালত প্ৰথম শ্ৰেণীৰ টিকট থকা সত্বেও তেখেতক ৰেলৰ প্ৰথম শ্ৰেণীৰ দবা এটাৰ পৰা তৃতীয় শ্ৰেণীলৈ স্থানান্তৰ কৰা হয়। ষ্টেজকোচত ভ্ৰমণৰ সময়ত এগৰাকী পৰিচালকে গান্ধীক প্ৰহাৰ কৰে, কাৰণ তেখেতে এজন ইউৰোপীয় যাত্ৰীক সুবিধা কৰি দিবলৈ ফুটবোৰ্ডত থিয় হৈ যাবলৈ অমান্তি হৈছিল। যাত্ৰাপথত কেবাবাৰো এনে বৈষম্যৰ মুখামুখি হোৱাৰ উপৰিও কেইবাখনো হোটেলতো গান্ধীক থাকিবলৈ দিয়া হোৱা নাছিল। এই ঘটনাৱলীয়ে গান্ধীৰ পাছৰ পৰ্যায়ৰ সামাজিক কাৰ্যকলাপৰ দিশ নিৰ্ণয় কৰে। ভাৰতীয়সকলে সততে সন্মুখীন হোৱা বৰ্ণভেদ, কুসংস্কাৰ আৰু অবিচাৰ দেখি গান্ধীয়ে জনগণৰ মৰ্য্যদা আৰু সামাজিক অৱস্থান সম্পৰ্কে সচেতন হয়। দক্ষিণ আফ্ৰিকাত ভাৰতীয়সকলৰ ভোটাধিকাৰ নাছিল। এই অধিকাৰ আদায়ৰ বিল উত্থাপনৰ বাবে জনজাগৰণ সংগঠিত কৰি তেওঁ আৰু কিছুদিন দক্ষিণ আফ্ৰিকাতে থাকে। বিলখনৰ উদ্দেশ্য সিদ্ধি নহ'লেও এই আন্দোলনে সেই দেশৰ ভাৰতীয়সকলক নিজৰ অধিকাৰ সম্বন্ধে সচেতন কৰি তুলিছিল। ১৮৯৪ চনত গান্ধীয়ে [[নাটাল ইণ্ডিয়ান কংগ্ৰেছ]] প্ৰতিষ্ঠা কৰে। এই সংগঠনে সেই স্থানৰ ভাৰতীয়সকলক ৰাজনৈতিকভাৱে সংঘবদ্ধ কৰে। ১৮৯৭ চনৰ জানুৱাৰী মাহত এক সংক্ষিপ্ত ভ্ৰমণ সম্পন্ন কৰি ভাৰতলৈ উভতি অহাৰ পথত শ্বেতাঙ্গসকলৰ এটা গোটে গান্ধীক প্ৰাণে মৰাৰ চেষ্টা কৰে। গান্ধীয়ে এই গোটৰ বিৰুদ্ধে কোনো অভিযোগ দিয়া নাছিল। কাৰণ, এজনৰ ব্যক্তিগত ভুলৰ বাবে সমগ্ৰ দলৰ বিৰুদ্ধে প্ৰতিশোধ লোৱাটোক তেওঁ সমৰ্থন নকৰিছিল। ১৯০৬ চনত ট্ৰান্সভাল চৰকাৰে উপনিবেশখনৰ ভাৰতীয়সকলক প্ৰবন্ধনত বাধ্য কৰাবৰ বাবে এখন আইন পাছ কৰে। ১১ ছেপ্টেম্বৰত [[জোহান্সবাৰ্গ]]ত সংঘটিত এক গণ প্ৰতিৰোধত গান্ধীয়ে সকলোকে এই আইন বৰ্জন কৰাৰ বাবে আহ্বান কৰে। তেওঁ কৈছিল, আইন নমনাৰ কাৰণে তেওঁলোকৰ ওপৰত যি অত্যাচাৰ হ'ব সেইখিনি সহ্য কৰা যাব, কিন্তু আইন মানি চলা নহ'ব। এই পৰিকল্পনাই সাফল্য লাভ কৰে আৰু ৭ বছৰ বিয়পা আন্দোলনৰ সূত্ৰপাত হয়। এই সময়ত আইন অম্যান্য কৰা, প্ৰবন্ধন কাৰ্ড পুৰি পেলোৱা আদি বিভিন্ন 'দোষ'ত বহুতো ভাৰতীয়ক বন্দী কৰা হয়। কেবাসংখ্যক লোক আহত বা নিহত হয়। চৰকাৰ সফলতাৰ দিশত আগুৱাই যাবলৈ আৰম্ভ কৰে। কিন্তু শান্তিকামী এই প্ৰতিবাদৰ প্ৰতি গ্ৰহণ কৰা দমনমূলক নীতিৰ বিৰোধিতা কৰি দক্ষিণ আফ্ৰিকাৰ সাধাৰণ মানুহৰ মাজৰপৰাই প্ৰতিবাদ আৰম্ভ হয়। অগত্যা, দক্ষিণ আফ্ৰিকাৰ জেনেৰেল ইয়ান ক্ৰিশ্চিয়ান স্মুট-এ গান্ধীৰ সৈতে আপোচ কৰিবলৈ বাধ্য হয়। ইয়াৰ মাজেৰেই গান্ধীৰ আদৰ্শই প্ৰতিষ্ঠা পায়, সত্যাগ্ৰহ আন্দোলনে নিজৰ স্বৰূপ লাভ কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে। ===গান্ধী আৰু আফ্ৰিকাবাসী=== [[File:Gandhi Boer War 1899.jpg|thumb|upright|[[দ্বিতীয় বোয়েৰ যুদ্ধ]]ত ([[:en:Second Boer War|Second Boer War]], ১৮৯৯) এম্বুলেন্স সেৱা বিভাগত কৰ্মৰত গান্ধী]] দক্ষিণ আফ্ৰিকাত থকা সময়ছোৱাত গান্ধীৰ কৰ্মক্ষেত্ৰ ঘাইকৈ ভাৰতীয়সকলৰ লগতে সীমাবদ্ধ আছিল, আৰু থলুৱা আফ্ৰিকানসকলৰ লগত একে শাৰীতে ভাৰতীয়সকলকো ৰখাৰ তেওঁ বিৰোধিতা কৰিছিল।<ref>The Collected Works of Mahatma Gandhi, Government of India (CWMG), Vol I, p. 150</ref><ref>The Collected Works of Mahatma Gandhi, Government of India (CWMG), Vol I, p. 74</ref><ref>The Collected Works of Mahatma Gandhi, Government of India (CWMG), Vol I, pp. 244–245</ref> শ্বেতাংগসকলৰ শাসনকালত বিভিন্ন জাতিৰ মাজত বৈষম্যমূলক নীতি আৰোপ কৰি তেওঁলোকৰ মাজত মতানৈক্য সৃষ্টি কৰা হৈছিল। ইতিহাসবিদ ভানা (Bhana) আৰু ৱাহেদ (Vahed)-ৰ মতে প্ৰথমে গান্ধীয়েও এই বৈষম্য ৰখাটো সমৰ্থন কৰিছিল যদিও কাৰাবাসত থকা সময়ছোৱাত তেখেত কৃষ্ণবৰ্ণৰ লোকসকলৰ প্ৰতি কৰা অবিচাৰৰ প্ৰতি সজাগ হয়। ১৯০৬ চনত ব্ৰিটিছ চৰকাৰে নাটালৰ [[জুলু]] সম্প্ৰদায়ৰ ৰাজ্যৰ বিৰূদ্ধে যুদ্ধ ঘোষণা কৰে। এই যুদ্ধত গান্ধীয়ে ভাৰতীয়সকলক যোগদান দিয়াতো সমৰ্থন কৰিছিল।{{cn}} তেখেতে বিচাৰিছিল এই যুদ্ধত ভাৰতীয়সকলৰ যোগদানে তেওঁলোকৰ পূৰ্ণ নাগৰিকত্বৰ দাবীৰ প্ৰতি আস্থা আনিব পাৰিব।{{cn}} ইংৰাজ চৰকাৰে গান্ধীৰ মনোবাঞ্ছা মানি লৈ ২০ গৰাকী ভাৰতীয় স্বেচ্ছাসেৱকৰ দ্বাৰা গঠিত এম্বুলেন্স সেৱাৰ সহযোগী গোট গঠন কৰে। গান্ধীয়ে এই গোটৰ নেতৃত্ব দিছিল আৰু প্ৰায় দুমাহ এই গোটত কৰ্মৰত আছিল।<ref name="Herman2010">Herman, (2010). p. 137.</ref> এই সময়ত লাভ কৰা অভিজ্ঞতাৰপৰা তেওঁ বুজিছিল যে সুগঠিত ইংৰাজ সেনাৰ লগত যুদ্ধত নিয়োজিত হৈ বিজয়লাভ অসম্ভৱ, ইংৰাজক সেও মনাবলৈ বিশুদ্ধ অন্তঃকৰণেৰে অহিংস আন্দোলন আঁকোৱালি লোৱাৰ গত্যন্তৰ নাই।<ref name="Gandhi2006b">Gandhi, Rajmohan (2006), [http://books.google.co.in/books?id=FauJL7LKXmkC&pg=PA108&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false pp. 108–109].</ref> দক্ষিণ আফ্ৰিকাত কৃষ্ণাংগ শাসন আৰম্ভ হোৱাৰ পাছত, মহাত্মা গান্ধীক জাতীয় বীৰ হিচাপে স্বীকৃতি দিয়া হয়।<ref name="Mbeki2006">Smith, (2006).</ref> == ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলন (১৯১৫-১৯৪৭) == {{মূল|ভাৰতীয় স্বাধীনতা আন্দোলন}} ১৯১৫ চনত মোহনদাস গান্ধী স্থায়ীভাৱে ভাৰতলৈ উভতি আহে। এগৰাকী আন্তৰ্জাতিক পৰ্যায়ৰ ভাৰতীয় জাতীয়তাবাদী, সংগঠক আৰু সূত্ৰকাৰ (theorist) হিচাপে বিপুল সন্মানেৰে তেখেতক আদৰণি জনোৱা হয়। তেখেতে আহি [[ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছ]]ত যোগদান কৰে আৰু ভাৰতৰ সমস্যাসমূহ আৰু প্ৰচলিত ৰাজনীতিৰ বিষয়ে জানিবলৈ পায়। সেইসময়ত কংগ্ৰেছ দলৰ নেতা [[গোপাল কৃষ্ণ গোখলে]] আদিয়ে নৰম পন্থাৰ সমৰ্থন কৰিছিল আৰু ব্যৱস্থাৰ ভিতৰত থাকিয়েই ভাৰতীয়সকলৰ সমস্যাৰ সমাধান আশা কৰিছিল। গান্ধীয়ে গোখলেৰ উদাৰনীতিৰ পোষকতা কৰে আৰু ইয়াৰ ভিত্তিতে নতুন আৰু সম্পূৰ্ণ ভাৰতীয় স্বৰূপৰ আন্দোলনৰ ভেঁটি গঢ়ি তোলে।<ref name="Whiggism">Prashad, (1966).</ref> ১৯২০ চনত গান্ধী কংগ্ৰেছ দলৰ নেতা নিৰ্বাচিত হয় আৰু ১৯৩০ চনলৈ বিভিন্ন দাবীৰে স্বাধীনতা আন্দোলন আগবঢ়াই নিয়ে। এই সময়ছোৱাত গান্ধীয়ে দাবী সমৰ্থনৰ লগতে কেতিয়াবা আপোচকামী আৰু কেতিয়াবা নীৰৱতাৰ পন্থাও মানি চলিছিল। ১৯৩০ চনৰ ২৬ জানুৱাৰী তাৰিখে ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছে পূৰ্ণ স্বাধীনতাৰ দাবী তোলে। বিভিন্ন দাবীৰ সন্মতিৰে ভাৰতৰ কেবাখনো ৰাজ্যত ইতিমধ্যে কংগ্ৰেছে চৰকাৰ গঠনত ভাগ লৈছিল। ভাৰতীয়সকলৰ সন্মতি নোলোৱাকৈ ভাৰতৰ ভাইচৰয়ে জাৰ্মানীৰ লগত যুদ্ধ ঘোষণা (১৯৩৯) কৰাত গান্ধী আৰু অন্যান্য কংগ্ৰেছ নেতাই সমৰ্থন প্ৰত্যহাৰ কৰে। ১৯৪২ চনত গান্ধীয়ে স্বাধীনতাৰ দাবী তোলাৰ লগে লগে ৰাজনৈতিক প্ৰেক্ষাপটত সংকটৰ সূচনা হয় আৰু গান্ধী প্ৰমুখ্যে বহুতো নেতাক কাৰাবাস দিয়া হয়। আনহাতে [[মুছলীম লীগ|মুছলিম লীগে]] ইংৰাজ চৰকাৰক সহযোগিতাৰ আশ্বাস দিয়ে আৰু বিনিময়ত পৃথক মুছলিম ৰাষ্ট্ৰৰ দাবী জনায়। মহাত্মা গান্ধীয়ে এই দাবীৰ তুমূল বিৰোধিতা কৰিছিল। অৱশেষত ১৯৪৭ চনৰ আগষ্ট মাহত ভাৰতৰ ভূ-খণ্ডক দ্বিখণ্ডিত কৰি ভাৰত আৰু [[পাকিস্তান]] নামেৰে দুখন পৃথক স্বাধীন ৰাষ্ট্ৰৰ গঠন হয়। দ্বিখণ্ডিত এই ব্যৱস্থাৰ প্ৰতি গান্ধীৰ সন্মতি নাছিল।<ref>{{cite book|author=Claude Markovits|title=A History of Modern India, 1480-1950|url=http://books.google.com/books?id=uzOmy2y0Zh4C|year=2004|publisher=Anthem Press|pages=367–86}}</ref> ===প্ৰথম বিশ্বযুদ্ধত ভূমিকা=== [[প্ৰথম বিশ্বযুদ্ধ]]ৰ দ্বিতীয় ভাগত ভাৰতৰ ভাইচৰয় ফ্ৰেডেৰিক থেছীগাৰে দিল্লীত অনুষ্ঠিত যুদ্ধৰ এক বৈঠকলৈ গান্ধীক নিমন্ত্ৰণ কৰে<ref> [[:en:s:Chronology of Mahatma Gandhi's life/India 1918|Chronology of Mahatma Gandhi's Life:India 1918]] in WikiSource based on the [[:en:s:The Collected Works of Mahatma Gandhi|Collected Works of Mahatma Gandhi]]. Based on public domain volumes.</ref> যুদ্ধৰ প্ৰতি গান্ধীৰ সমৰ্থন আদায় আৰু ভাৰতৰ স্বাধীনতা সম্বন্ধে আলোচনা কৰিবলৈ।<ref name="Recruiting">Gandhi,(1940). [http://wikilivres.ca/wiki/The_Story_of_My_Experiments_with_Truth/Part_V/Recruiting_Campaign Chapter "Recruiting Campaign"].</ref> এই যুদ্ধত গান্ধীয়ে ভাৰতীয়সকলক নিয়োজন কৰাত সন্মতি আগবঢ়ায়। গান্ধীয়ে ১৯০৬ চনত জুলুসকলৰ লগত যুদ্ধ আৰু প্ৰথম বিশ্বযুদ্ধৰ আৰম্ভণিতে (১৯১৪) যুদ্ধত সৈনিকৰ পৰিৱৰ্তে সেৱা বিভাগত যোগ দিয়াৰহে পোষকতা কৰিছিল। ১৯১৮ চনৰ আলোচনাত গান্ধীয়ে সৈনিক হিচাপে ভাৰতীয় লোকক যোগ দিয়াৰ কথাটোত মান্তি হৈছিল।<ref name="wikilivres.ca">Desai, (1930).</ref> ১৯১৮ চনৰ জুন মাহত প্ৰকাশিত 'যুদ্ধত যোগদানৰ বাবে আবেদন' শীৰ্ষক এক প্ৰচাৰপুস্তিকাত গান্ধীয়ে লিখিছিল, "এনে এটা অৱস্থা পাবলৈ আমি নিজকে প্ৰতিৰক্ষা দিয়াৰ ক্ষমতা লাভ কৰিব লাগিব। এই ক্ষমতাৰ বাবে অস্ত্ৰ তুলি লোৱাৰ আৰু ব্যৱহাৰ কৰাৰ সামৰ্থ প্ৰয়োজনীয়… অস্ত্ৰ ব্যৱহাৰৰ পূৰ্ণ সামৰ্থ্য পাবলৈ সৈনিক হিচাপে যোগদান কৰাৰ গত্যন্তৰ নাই।" ({{Lang|en|"To bring about such a state of things we should have the ability to defend ourselves, that is, the ability to bear arms and to use them… If we want to learn the use of arms with the greatest possible despatch, it is our duty to enlist ourselves in the army."}})<ref name="CollectedWorks17b">Gandhi, (1965) Collected Works, [http://www.gandhiserve.org/cwmg/VOL017.PDF Vol 17.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091015235028/http://www.gandhiserve.org/cwmg/VOL017.PDF |date=2009-10-15 }} Chapter "67. Appeal for enlistment", Nadiad, 22 June 1918</ref> অৱশ্যে ভাইচৰয়ৰ ব্যক্তিগত সচিবলৈ লিখা এক পত্ৰত অৱশ্যে গান্ধীয়ে নিশ্চিত কৰি দিছিল যে "ব্যক্তিগত পৰ্যায়ত তেওঁ বন্ধু বা শত্ৰু কাকোৱেই হত্যা বা আঘাত কৰিব নোৱাৰে।" ({{Lang|en|"personally will not kill or injure anybody, friend or foe."}})<ref name="CollectedWorks17c">Gandhi, (1965) Collected Works, [http://www.gandhiserve.org/cwmg/VOL017.PDF Vol 17.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091015235028/http://www.gandhiserve.org/cwmg/VOL017.PDF |date=2009-10-15 }} "Chapter 8. Letter to J. L. Maffey", Nadiad, 30 April 1918.</ref> যুদ্ধত যোগদানৰ বাবে গান্ধীয়ে জনোৱা সঁহাৰি দেখি তেখেতৰ অহিংস নীতিৰ প্ৰতি কিছু প্ৰশ্ন উঠিছিল। গান্ধীৰ বন্ধু 'চাৰ্লছ এণ্ড্ৰুজ'-এ লিখিছে, "ব্যক্তিগতভাৱে গান্ধীৰ এই সিদ্ধান্ত আৰু সাধাৰণভাৱে তেখেতৰ নীতিৰ মাজৰ বিৰোধিতা মই কেতিয়াও মানি ল'ব নোৱাৰিলোঁ। এই একেটা কথাকে মই তেখেতৰ লগত মান্তি হ'ব পৰা নাই।" ({{Lang|en|"Personally I have never been able to reconcile this with his own conduct in other respects, and it is one of the points where I have found myself in painful disagreement."}})<ref name="Andrews2008">Andrews (1930).</ref> মহাত্মা গান্ধীৰ ব্যক্তিগত সচিব [[মহাদেৱ দেশাই|মহাদেৱ দেশায়ে]] লিখিছে, "গান্ধীজীৰ অহিংস নীতি আৰু যুদ্ধৰ যোগদানৰ আহবান এই দুটাৰ মাজত থকা পাৰ্থক্যৰ প্ৰশ্ন অকল সমসাময়িক সময়তে নহয়, আজিও আলোচিত হৈ আছে।" ({{Lang|en|"The question of the consistency between his creed of 'Ahimsa' (non-violence) and his recruiting campaign was raised not only then but has been discussed ever since."}})<ref name="wikilivres.ca"/> ===চম্পাৰন আৰু খেড়া=== [[File:Gandhi Kheda 1918.jpg|thumb|চম্পাৰন আৰু খেড়াৰ সত্যাগ্ৰহৰ সময়ত গান্ধী (চন ১৯১৮)]] ক্ৰমে [[বিহাৰ]] আৰু [[গুজৰাট]]ৰ অন্তৰ্গত চম্পাৰন আৰু খেড়াত হোৱা সত্যাগ্ৰহ আন্দোলনতে গান্ধীয়ে প্ৰথম উল্লেখনীয় সফলতা লাভ কৰিছিল। চম্পাৰনত স্থানীয় কৃষকে সেই ঠাইৰ ঘাইকৈ ইংৰাজ জমিদাৰ আৰু প্ৰশাসনৰ বিৰূদ্ধে আন্দোলন গঢ়ি তুলিছিল। কৃষকসকলক [[নীল]]ৰ খেতি কৰিবলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। প্ৰথম অৱস্থাত খেতিয়কসকলে লাভৰ মুখ দেখিছিল যদিও দুটা দশকৰ পাছতো কৃষকসকলে একেটা মূল্যতে নীলৰ ফচল জামিদাৰক বিক্ৰী কৰিব লাগিছিল। চম্পাৰনৰ খেতিয়কসকলে মহাত্মা গান্ধীক এই বিষয়ে অৱগত কৰে। অহিংসাৰ ভিত্তিত গান্ধীয়ে এই আন্দোলন আগবঢ়ায় নিয়ে আৰু প্ৰশাসকৰ ফালক আগৰ অৱস্থা সলনি কৰিবলৈ বাধ্য কৰে।<ref name="Hardiman2001">Hardiman, (2001).</ref> ১৯১৮ চনত গুজৰাটৰ খেড়াত হোৱা বানপানীয়ে খেতিয়কসকলক জুৰুলা কৰিছিল আৰু তেওঁলোকে কৰৰ বোজা কম কৰিবলৈ আবেদন কৰিছিল। গান্ধীয়ে এই আন্দোলনৰ নেতৃত্ব দিবলৈ 'নদিয়াদ' নামে ঠাইত বাহৰ পাতে।<ref name="Laboratory">{{cite web |url=http://www.aicc.org.in/satyagraha_laboratories_of_mahatma_gandhi.htm |title=Satyagraha Laboratories Of Mahatma Gandhi |author=Unattributed |year=2004 |work=[[Indian National Congress]] website |publisher=[[All India Congress Committee]] |accessdate=25 February 2012 |archivedate=6 December 2006 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20061206050856/http://www.aicc.org.in/satyagraha_laboratories_of_mahatma_gandhi.htm |deadurl=unfit }}</ref> গান্ধীয়ে আন্দোলনৰ বাবে সমৰ্থক আৰু স্বেচ্ছাসেৱক সংগঠিত কৰিছিল। [[বল্লভভাই পেটেল|চৰ্দাৰ বল্লভভাই পেটেল]] ইয়াতেই গান্ধীৰ সংস্পৰ্শলৈ আহিছিল।<ref name="Gandhi Patel">Gandhi, Rajmohan (2006),[http://books.google.co.in/books?id=FauJL7LKXmkC&pg=196#v=onepage&q&f=false pp. 196–197].</ref> অসহযোগকে মুখ্য অস্ত্ৰ হিচাপে লৈ গান্ধীয়ে কৃষকসকলৰপৰা স্বাক্ষৰ সংগ্ৰহ অভিযানত নামে, য'ত খেতিয়কসকলে ভূমি কাঢ়ি লোৱাৰ ভয় দেখুৱালেই কৰ দিয়া নহ'ব বুলি স্বাক্ষৰ কৰিছিল। লগতে স্থানীয় ৰাজহ বিষয়া 'মমলতদাৰ' আৰু 'তলতদাৰ'সকলকো সামাজিকভাৱে এঘৰীয়া কৰাৰ নীতি গ্ৰহণ কৰা হৈছিল। এই আন্দোলনৰ প্ৰতি সমগ্ৰ দেশৰ নাগৰিকৰ সমৰ্থন আদায়ৰ প্ৰতিও গান্ধীয়ে লক্ষ্য ৰাখিছিল। পাঁচ মাহ জুৰি আন্দোলন চলাৰ পাছত ১৯১৮ চনৰ মে' মাহৰ শেষৰ ফালে চৰকাৰে কৰদানৰ ক্ষেত্ৰত ভালেমান সংস্কাৰ সাধন কৰে। খেড়া আন্দোলনৰ চৰকাৰৰ সৈতে হোৱা বৈঠকত বল্লভ ভাই পেটেলে অংশ লৈছিল। ইংৰাজ চৰকাৰে কৰ সংগ্ৰহত শিথিলতা দিয়াৰ উপৰিও সকলো বন্দীকে মুক্ত কৰি দিছিল।<ref name="Brown1974">Brown, (1974). [http://books.google.co.in/books?id=HUo4AAAAIAAJ&lpg=PP1&pg=PA94#v=onepage&q&f=false pp. 94–102]</ref> ===খিলাফত আন্দোলন=== ১৯১৯ চনত গান্ধীয়ে নিজৰ স্থিতি সৱল কৰিবলৈ ইছলাম ধৰ্মী লোকসকলৰ খিলাফত আন্দোলনত যোগ দিয়ে। [[প্ৰথম বিশ্বযুদ্ধ]]ত অট্টোমান সাম্ৰাজ্যৰ পতনৰ পিছত ইছলাম ধৰ্মৰ নেতা 'খালিফ' (Caliph)-ৰ স্থিতি দুৰ্বল হৈ আহে আৰু ইয়াৰ লগতে গোটেই পৃথিৱীৰ মুছলমানসকলে নিজৰ পৱিত্ৰ স্থানসমূহৰ নিৰাপত্তা আশা কৰি [[খিলাফত আন্দোলন]] গঢ়ি তুলিছিল।<ref>Gail Minault, The Khilafat Movement Religious Symbolism and Political Mobilization in India (1982)</ref> ভাৰতত এই আন্দোলনৰ নেতৃত্ব বহন কৰিছিল 'সদৌ ভাৰত মুছলিম সমাৱৰ্তনে' (All-India Muslim Conference)। মোহনদাস গান্ধী এই সমাৱৰ্তনৰ স্থাপনৰ লগত জড়িত নাছিল<ref>{{cite journal | last1 = Kham | first1 = Aqeeluzzafar | year = 1990 | title = The All-India Muslim Conference and the Origin of the Khilafat Movement in India | url = | journal = Journal of the Pakistan Historical Society | volume = 38 | issue = 2| pages = 155–162 }}</ref> যদিও তেওঁ সোনকালেই ইয়াৰ উল্লেখযোগ্য মুখপাত্ৰ ৰূপে স্বীকৃতি লাভ কৰে আৰু সমগ্ৰ দেশৰে মুছলমান লোকৰ সমৰ্থন লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হয়।<ref>{{cite journal | last1 = Roberts | first1 = W. H. | year = 1923 | title = A Review of the Gandhi Movement in India | journal = Political Science Quarterly | volume = 38 | issue = 2| pages = 227–248 | jstor=2142634}}</ref> এই সফলতাৰ বাবেই গান্ধীয়ে ভিন্ন ধৰ্ম আৰু স্থানৰ লোকৰ সমৰ্থন লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হয়। ভিন্ন সংস্কৃতিৰ লোকৰ মাজত জনপ্ৰিয় হোৱা মোহনদাস গান্ধীয়েই আছিল প্ৰথম গৰাকী ভাৰতীয় নেতা। ইয়াৰ লগতে কংগ্ৰেছেও ইছলাম ধৰ্মী লোকৰ সমৰ্থন লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হয়। ১৯২০ চনত মহাত্মা গান্ধী কংগ্ৰেছৰ নেতা মনোনীত হয়।<ref>{{cite book|author1=Sugata Bose|author2=Ayesha Jalal|title=Modern South Asia: History, Culture, Political Economy|url=http://books.google.com/books?id=qMJIuHL9ksAC&pg=PA112|year=2004|publisher=Psychology Press|pages=112–14}}</ref><ref>{{cite book|author=Judith Margaret Brown|title=Gandhi: Prisoner of Hope|url=http://books.google.com/books?id=boDAE8MLAJMC&pg=PA141|year=1991|publisher=Yale University Press|pages=140–47}}</ref> ১৯২২ চনলৈ খিলাফত আন্দোলনৰ অন্ত পৰে।<ref>{{cite book|author=Wilhelm von Pochhammer|title=India's Road to Nationhood: A Political History of the Subcontinent|url=http://books.google.com/books?id=mHLB4m75pisC&pg=PA437|year=2005|publisher=Allied Publishers|page=440}}</ref> মহাত্মা গান্ধীয়ে [[সাম্প্ৰদায়িকতা]]ৰ বিৰোধিতা কৰিছিল। ভাৰতৰ ৰাজনীতিত হিন্দু আৰু মুছলমানৰ মাজত সংঘাত এটা মুখ্য কাৰক আছিল। অৱশ্য ১৯২২ চনৰপৰা ক্ৰমান্বয়ে বাঢ়ি অহা সাম্প্ৰদায়িকতাক ৰোধ কৰিবলৈ মোহনদাস গান্ধী সক্ষম হোৱা নাছিল। এই সময়ত কেবাখনো ঠাইত সাম্প্ৰদায়িক সংঘৰ্ষই গা কৰি উঠিছিল। অকল উত্তৰ প্ৰদেশতে ৯১টা সংঘৰ্ষ হৈছিল।<ref>{{cite book|author=Sumit Sarkar|title=Modern India: 1885-1947|url=https://www.google.com/search?tbo=p&tbm=bks&q=%22155+killed%22+intitle:modern+intitle:india+inauthor:sarkar&num=10|year=1983|publisher=Macmillan|page=233}}</ref><ref>{{cite book|author=Claude Markovits, ed.|title=A History of Modern India, 1480-1950|url=http://books.google.com/books?id=uzOmy2y0Zh4C&pg=PA372|year= 2004|publisher=Anthem Press|page=372}}</ref> এই সময়ছোৱাতে কংগ্ৰেছৰ ভিতৰত থকা মুছলমান নেতাৰ সংখ্যা কমি আহিবলৈ ধৰে। ১৯২১ চনত ১১% মুছলমান নেতাৰ ভিতৰত ১৯২৩ চনত ৪%তকৈও কম ৰৈছিল।<ref>{{cite book|author=Judith Margaret Brown|title=Modern India: the origins of an Asian democracy|url=http://books.google.com/books?id=Eq7tAAAAMAAJ|year=1994|publisher=Oxford U. Press|page=228}}</ref> ===অসহযোগ আন্দোলন=== {{Main|অসহযোগ আন্দোলন}} [[File:Gandhi spinning.jpg|thumb|যঁতৰত সূতা কাটি থকা মহাত্মা গান্ধী, ১৯২০ৰ শেষ ভাগত]] ১৯২০ চনত কংগ্ৰেছৰ সভাপতি নিৰ্বাচিত হোৱাৰ পাছত গান্ধীয়ে [[ব্ৰিটিছ ৰাজ]]ৰ বিৰূদ্ধে সংগ্ৰাম আৰম্ভ কৰে। এই সংগ্ৰামত তেখেতে 'অস্ত্ৰ' হিচাপে লৈছিল [[অসহযোগ আন্দোলন|অসহযোগ]], [[অহিংসা]] আৰু শান্তিপূৰ্ণ প্ৰতিবাদক। হিন্দু আৰু মুছলমান উভয় সম্প্ৰদায়তে থকা তেখেতৰ জনপ্ৰিয়তাই তেখেতৰ নেতৃত্বক ফলপ্ৰসূ কৰি তুলিছিল। তেখেতে আনকি অতি সাম্প্ৰদায়িক মুছলমানসকলকো তেখেতৰ শান্তিপূৰ্ণ অসহযোগত যোগ দিবলৈ উদ্বুদ্ধ কৰিব পাৰিছিল।<ref>Roberts, "A Review of the Gandhi Movement in India," Political Science Quarterly, (1923) p. 229</ref> এনে সময়তে ব্ৰিটিছ সেনাৰ দ্বাৰা পঞ্জাবৰ [[জালিয়ানৱালাবাগৰ হত্যাকাণ্ড|জালিয়ানৱালাবাগত হোৱা গণহত্যাৰ]] দেশজুৰি তীব্ৰ প্ৰতিবাদ হয়। বহু ব্ৰিটিছ বিষয়াই এই কাণ্ডক [[চিপাহী বিদ্ৰোহ ১৮৫৭|১৮৫৭]]-ৰ দৰে আন এটা বিদ্ৰোহ দমন কৰিবলৈ উত্তম পন্থা বুলি সমৰ্থন দিছিল। কিন্তু ব্ৰিটিছৰ এই কাৰ্যই ভাৰতীয় নেতাসকলক ব্ৰিটিছ ৰাজ ভাৰতৰ শত্ৰু বুলি ভাবিবলৈ বাধ্য কৰাইছিল। মহাত্মা গান্ধীয়ে ব্ৰিটিছসকলৰ এই কাৰ্যৰ বিৰোধ কৰাৰ উপৰিও জালিয়ানৱালাবাগৰ ফলশ্ৰুতিত ভাৰতীয়সকলে হাতত লোৱা উগ্ৰ পন্থাৰো বিৰোধিতা কৰিছিল। গান্ধীয়ে সংঘৰ্ষত নিহত ইংৰাজ অসামৰিক লোকসকলৰ প্ৰতিও শোকবাৰ্তা প্ৰকাশ কৰিছিল। তেখেতৰ এই কাৰ্যত প্ৰথমে দলে আপত্তি কৰিছিল। কিন্তু গান্ধীয়ে এই শোকবাৰ্তাৰ সমৰ্থনত আগবঢ়োৱা বক্তৃতাৰ দ্বাৰা অনুপ্ৰাণিত কংগ্ৰেছ দলে এই শোকবাণী প্ৰকাশ কৰিবলৈ মান্তি হৈছিল। বক্তৃতাত গান্ধীয়ে কৈছিল যে যিকোনো হিংসাই ক্ষতিকাৰক আৰু কোনো পৰিস্থিতিতে হিংসাক সমৰ্থন কৰা উচিত নহয়।{{sfn|Gandhi|1990|p=82}} জালিয়ানৱালাবাগ আৰু ইয়াৰ প্ৰতিক্ৰিয়াত হোৱা সংঘৰ্যলৈ চাই গান্ধীয়ে গান্ধীয়ে পূৰ্ণ স্বায়ত্ত্ব-শাসন আৰু সকলো চৰকাৰী প্ৰতিষ্ঠানৰ পূৰ্ণ নিয়ন্ত্ৰণৰ প্ৰতি মনোনিবেশ কৰে। কালক্ৰমত ইয়েই '[[স্বৰাজ]]'ৰ দাবীত পৰিণত হয়। স্বৰাজৰ দ্বাৰা গান্ধীয়ে 'সম্পূৰ্ণ ব্যক্তিগত, আধ্যত্মিক আৰু ৰাজনৈতিক স্বাধীনতা'ৰ (complete individual, spiritual, political independence) দাবী তুলিছিল।<ref name="Chakrabarty2008">{{cite book|last=Chakrabarty|first=Bidyut|title=Indian politics and society since independence: events, processes and ideology|url=http://books.google.com/books?id=QzQHZ178C24C&pg=PA154|accessdate=4 April 2012|year=2008|publisher=Routledge|isbn=978-0-415-40868-4|page=154}}</ref> এই সময়তে গান্ধীয়ে নিজকে 'গোঁড়া পন্থী হিন্দু' বুলি উল্লেখ কৰিছিল আৰু ১৯২১ চনত বৰতালৰ স্বামীনাৰায়ণ মন্দিৰত দিয়া এক ভাষণত কৈছিল হিন্দু ধৰ্মত অসহযোগিতা এক প্ৰাসংগিক ধাৰণা বুলি উল্লেখ কৰিছিল। তেখেতে কৈছিল: "এই পৱিত্ৰ স্থানত মই কওঁ যে যদি আপুনি 'হিন্দু ধৰ্ম'ক ৰক্ষা কৰিব বিচাৰিছে, তেন্তে অসহযোগেই হৈছে আপুনি আয়ত্ত কৰিবলগীয়া প্ৰথম আৰু অন্তিম পন্থা।" ({{Lang|en|"At this holy place, I declare, if you want to protect your 'Hindu Dharma', non-cooperation is first as well as the last lesson you must learn up."}})<ref name=dh03>Hardiman, (2003). [http://books.google.co.in/books?id=UWYV5qYZ3-oC&lpg=PP1&pg=PA163#v=onepage&q&f=false p. 163]</ref> [[File:Gandhi home.jpg|thumb|[[সাবৰমতী আশ্ৰম]], [[গুজৰাট]]ত গান্ধীৰ বাসস্থান]] ১৯২১ চনত মোহনদাস গান্ধী [[ভাৰতীয় কংগ্ৰেছ দল]]ৰ কাৰ্যবাহী সম্পাদক নিযুক্ত হয় আৰু তেখেতৰ নেতৃত্বত কংগ্ৰেছৰ সংবিধান সলনি কৰি 'স্বৰাজ' দলৰ লক্ষ্য নিৰ্ধাৰণ কৰা হয়। এক প্ৰতিকী মূল্যৰ বিনিময়ত দলৰ সদস্যপদ সকলোৰে বাবে মুক্ত কৰা হয়। লগতে দলৰ শৃঙ্খলা বজাই ৰখাৰ বাবে নতুন শাখা প্ৰৱৰ্তন কৰাৰ উপৰিও এই দলক এই বিশেষ শ্ৰেণীৰ লোকৰ সলনি সৰ্বসাধাৰণৰ দল হিচাপে গঠিত কৰাৰ প্ৰয়াস কৰা হয়। [[স্বদেশী আন্দোলন]]ৰ বাবে গান্ধীয়ে অহিংস নীতিৰ পোষকতা কৰে আৰু বিদেশত নিৰ্মিত বস্তু বৰ্জনৰ সিদ্ধান্ত লোৱা হয়। বিদেশী বস্তু বৰ্জন কৰাৰ লগতে গান্ধীয়ে ব্ৰিটেইনত নিৰ্মিত কাপোৰৰ সলনি ঘৰুৱাভাৱে নৰ্মিত '[[খাদী]]' বা 'খদ্দৰ'ৰ প্ৰচলনৰ বাবে ওকালতি কৰে। ধনী-দুখীয়া নিৰ্বিশেষে সকলোকে দিনটোৰ কিছু সময় যঁতৰত সূতা কাটি খাদী কাপোৰ তৈয়াৰ কৰি স্বাধীনতা আন্দোলনত ভাগ ল'বলৈ গান্ধীয়ে আহ্বান কৰিছিল।{{sfn|Gandhi|1990|p=89}} মোহনদাস গান্ধীয়ে কঢ়িয়াই লৈ ফুৰিব পৰা এটা সৰু যঁতৰ উদ্ভাৱন কৰিছিল।<ref name="PopularScience1931">{{cite journal|author=Unattributed|title=Gandhi Invents Spinning Wheel|journal=Popular Science|url=http://books.google.com/books?id=ESgDAAAAMBAJ&pg=PA60|accessdate=14 January 2012|date=December 1931|publisher=Bonnier Corporation|page=60}}</ref> সকলোৰে মাজত শৃঙ্খলাবোধ জগাই তোলা, অতি উচ্চাকাংখাক নিয়ন্ত্ৰণ কৰা আৰু মহিলাসকলকো এই আন্দোলনৰ প্ৰতি উদ্বুদ্ধ কৰা ইয়াৰ ইয়াৰ মূল উদ্দেশ্য আছিল। বিদেশী বস্তু বৰ্জন কৰাৰ উপৰিও গান্ধীয়ে ইংৰাজ শিক্ষানুষ্ঠান, আদালত বৰ্জন কৰাৰ বাবেও আহ্বান কৰিছিল। চৰকাৰী চাকৰী ত্যাগ কৰাৰ লগতে ব্ৰিটিছে দিয়া সন্মান আদিও ঘূৰাই দিবলৈ গান্ধীয়ে কৈছিল।<ref name="Shashi1996">Shashi, (19960. p. 9.</ref> অসহযোগ আন্দোলনে জনসাধাৰণক আকৰ্ষণ কৰিছিল আৰু সফল হৈছিল। কিন্তু ১৯২২ চনত উত্তৰ প্ৰদেশৰ চৌৰী চোৰাত সংঘটিত [[চৌৰী চোৰা ঘটনা|এক হিংসাত্মক কাণ্ডৰ]] পাছত অসহযোগ আন্দোলন বন্ধ কৰি দিয়া হয়। গান্ধীয়ে বিশ্বাস কৰিছিল আন্দোলন লোৱা এই হিংসাত্মক মোৰে গান্ধীয়ে আৰম্ভ কৰা অহিংস কাৰ্যাৱলীক দুৰ্বল কৰি তুলিব।{{sfn|Gandhi|1990|p=105}} এনেদৰে গান্ধীয়ে তৃত্বীয় বাৰৰ বাবে হাতত লোৱা কাৰ্যসূচী বন্ধ কৰি দিছিল।<ref name="GreatSoulReview">Roberts, (2011).</ref> এনেতে ১৯২২ চনৰ ১০ মাৰ্চ তাৰিখে ৰাজদ্ৰোহৰ অপৰাধত মহাত্মা গান্ধীক গ্ৰেপ্তাৰ কৰা হয় আৰু ৬ বছৰৰ বাবে কাৰদণ্ড দিয়া হয়। ১৮ মাৰ্চ তাৰিখে তেখেতৰ কাৰাবাসৰ আৰম্ভ হৈছিল। কিন্তু ২ বছৰ পাছত ১৯২৪ চনত 'এপেণ্ডিচাইটিছ' অপাৰেছনৰ বাবে গান্ধীক কাৰাবাসৰপৰা ৰেহাই দিয়া হয়।<ref name="Datta2006">{{cite book|last=Datta|first=Amaresh|title=The Encyclopaedia Of Indian Literature (Volume Two) (Devraj To Jyoti)|url=http://books.google.com/books?id=zB4n3MVozbUC&pg=PA1345|accessdate=4 April 2012|date=1 January 2006|publisher=Sahitya Akademi|isbn=978-81-260-1194-0|page=1345}}</ref> মহাত্মা গান্ধী কাৰাগাৰত থকা সময়চোৱাত ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছৰ ভেঁটি দুৰ্বল হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে আৰু দুটা ভাগত বিভক্ত হৈ পৰে। [[চিত্তৰঞ্জন দাস]] আৰু [[মতিলাল নেহৰু]]ৰ নেতৃত্বাধীন এটা অংশই বিধায়িনী দলত অংশ লোৱাৰ পোষকতা কৰিছিল, আনহাতে [[চক্ৰৱৰ্তী ৰাজাগোপালাচাৰী]] আৰু [[বল্লভভাই পেটেল|চৰ্দাৰ বল্লভভাই পেটেলৰ]] নেতৃত্বাধীন আনটো গোটে ইয়াৰ বিৰোধিতা কৰিছিল। এই আচিলাতে কংগ্ৰেছ দল দুটা ভাগত বিভক্ত হৈ পৰে। আনহাতে অহিংস আন্দোলনৰ আৰম্ভণিতে গঢ়ি উঠা হিন্দু-মুছলমানৰ সম্প্ৰীতিৰ মাজতো ফাঁত মেলিবলৈ আৰম্ভ কৰে। মহাত্মা গান্ধীয়ে এই বিভাজন ৰোধ কৰিবলৈ ১৯২৪ চনত তিনি সপ্তাহ জোৰা অনশন কৰে, কিন্তু তেওঁ সম্পূৰ্ণ সফল হোৱা নাছিল।{{sfn|Gandhi|1990|p=131}} ১৯২৪ চনতে গান্ধীয়ে বেলগাঁৱত হোৱা কংগ্ৰেছ মহাসভাৰ সভাপতি হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰে। কিন্তু গান্ধীয়ে চৰ্ত আৰোপ কৰিছিল যে তেখেতৰ সভাপতিত্বত হোৱা মহাসভাত সকলো কংগ্ৰেছ পন্থীয়ে খাদী পৰিধান কৰিব লাগিব। মহাত্মা গান্ধীৰ দীৰ্ঘ ৰাজনৈতিক কালত এই এবাৰেই কংগ্ৰেছৰ সভাৰ সভাপতি হৈছিল।<ref name="Gandhi, the forgotten Mahatma Belgaum Congress">{{cite book|last=Jain|first=Jagdishchandra|title=Gandhi, the forgotten Mahatma|year=1987|publisher=Mittal Publications|location=Delhi|isbn=81-7099-037-8|page=17|url=http://books.google.co.in/books?id=NurqxSttqjoC&pg=PA17}}</ref> ===লোণ সত্যাগ্ৰহ (দাণ্ডী যাত্ৰা)=== {{Main|দাণ্ডী যাত্ৰা}} [[File:Salt March.ogv|thumb|লোণ সত্যাগ্ৰহৰ বাবে গান্ধী আৰু অনুগামীসকলে কৰা দাণ্ডী যাত্ৰা মূল ভিডিঅ']] ১৯২০-ৰ দশকৰ বেছিভাগ সময়েই মোহনদাস গান্ধী সক্ৰিয় ৰাজনীতিৰপৰা আঁতৰত আছিল। লোকচক্ষুৰপৰা আঁতৰি তেখেতে স্বৰাজ পাৰ্টি আৰু ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছৰ মাজত থকা বিভেদ আঁতৰ কৰি একলগ কৰাৰ প্ৰয়াস কৰি আছিল। ইয়াৰ লগতে তেওঁ [[অস্পৃশ্যতা]], মাদক দ্ৰব্যৰ নিবাৰণ, অজ্ঞানতা আৰু দাৰিদ্ৰ দূৰ কৰাৰ বাবে চেষ্টা কৰিছিল। ১৯২৮ চনত তেখেত আকৌ সন্মুখ পটলৈ আহে। ইয়াৰ আগৰ বৰ্ষটোত ব্ৰিটিছে [[ছাৰজন ছাইমন]]ৰ নেতৃত্বত এখন সংবিধান সংশোধনী সমিতি গঠন কৰে। এই সমিতিত কোন ভাৰতীয়ক সদস্য লোৱা হোৱা নাছিল। এই কাৰণতে ভাৰতৰ ৰাজনৈতিক দলসমূহে এই সমিতিক অস্বীকাৰ কৰিছিল। ১৯২৮ চনত হোৱা কংগ্ৰেছৰ কলিকতা অধিবেশনত মহাত্মা গান্ধীৰ চেষ্টাত ব্ৰিটিছ শাসনে ভাৰতক [[অংগৰাজ্য]]ৰ (dominion) মৰ্যাদা দিয়াৰ দাবী তোলে, ইয়াৰ অন্যথা অন্য এক অসহযোগ আন্দোলন গঢ়ি তোলাৰ কথা ঘোষণা কৰে যাৰ লক্ষ্য হ'ব ভাৰতৰ পূৰ্ণ স্বাধীনতা। কংগ্ৰেছৰ ডেকা নেতা [[সুভাষ চন্দ্ৰ বসু]] আৰু [[জৱাহৰলাল নেহৰু]]ৱে পূৰ্ণ স্বাধীনতাৰ বাবে আন্দোলন কৰাৰ পক্ষপাতী আছিল। কিন্তু গান্ধীয়ে তেওঁলোকক সৈমান কৰাবলৈ সক্ষম হয়, কিন্তু আন্দোলনৰ বাবে তেখেতে নিজে বিচৰা অপেক্ষাৰ দুবছৰৰ পৰিৱৰ্তে এবছৰ কৰে।{{sfn|Gandhi|1990|p=172}} ব্ৰিটিছ চৰকাৰে এই দাবীৰ প্ৰতি কোনো মন্তব্য কৰা নাছিল। ১৯২৯ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহৰ ১৩ তাৰিখে [[লাহোৰ]]ত [[ভাৰতৰ জাতীয় পতাকা|ভাৰতৰ পতাকা]] উন্মোচন কৰা হয়। ১৯৩০ চনৰ ২৬ জানুৱাৰী তাৰিখে লাহোৰত ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছে [[ভাৰতৰ স্বাধীনতা দিৱস]] পালন কৰে। প্ৰায় প্ৰতিটো ভাৰতীয় দলেই এই দিনটোক বিভিন্ন ধৰণে উদ্‌যাপন কৰে। ইয়াৰ পাছতে গান্ধীয়ে নিমখৰ (লোণ) ওপৰত আৰোপ কৰা কৰৰ বিৰূদ্ধে এক নতুন সত্যাগ্ৰহ গঢ়ি তোলে। এই সত্যাগ্ৰহৰ অংশ হিচাপে গান্ধীয়ে ১২ মাৰ্চৰপৰা ৬ এপ্ৰিললৈ [[দাণ্ডী যাত্ৰা]] কৰে। এই যাত্ৰাত গান্ধীয়ে পদব্ৰজে ৩৮৮ কি.মি. ({{convert|388|km|mi}}) ভ্ৰমণ কৰি [[আহমেদাবাদ]]ৰপৰা [[দাণ্ডী]]ৰ সাগৰতীৰত উপস্থিত হয়, আৰু নিজহাতে নিমখ তৈয়াৰ কৰি যাত্ৰাৰ সমাপ্তি কৰে। কেবাহাজাৰ ভাৰতীয়ই গান্ধীৰ এই যাত্ৰাত অংশ লৈছিল। ভাৰতত ব্ৰিটিছৰ খোপনি দুৰ্বল কৰি জনসাধাৰণক উদ্বুদ্ধ কৰাত এই যাত্ৰাই বিশেষ ভূমিকা লৈছিল। চৰকাৰে ৬০,০০০-ৰো অধিক ব্যক্তিক এই যাত্ৰাৰ বাবে গ্ৰেপ্তাৰ কৰে।<ref name="Hatt2002">Hatt, (2002). [http://books.google.com/books?id=f6vvy-J7vhcC&pg=PA33 p. 33].</ref> ====নাৰীৰ অংশগ্ৰহণ==== ঘৰুৱা ব্যৱহাৰত নিমখৰ দৈনন্দিন প্ৰয়োজনীয়তাৰ বাবে স্ত্ৰীসকলো এই সত্যাগ্ৰহৰ প্ৰতি আকৰ্ষিত হৈছিল। গান্ধীয়ে নাৰীসকলৰ অংশগ্ৰহণ পোষকতা কৰিছিল; তেখেতে কৈছিল: "মহিলাসকলে মোকো তেওঁলোকৰ মাজৰে এজন বুলি ভাবিব পাৰিছে" ({{Lang|en|"the women have come to look upon me as one of themselves."}})। গান্ধীয়ে নাৰীৰ বিৰূদ্ধে প্ৰচলিত সংস্কাৰ [[পৰ্দা প্ৰথা]], [[বাল্য বিবাহ]], [[অস্পৃশ্যতা]] আৰু [[সতীদাহ প্ৰথা|সতীদাহ]]ৰ বিৰোধ কৰিছিল। লোণ সত্যাগ্ৰহ আৰু বিদেশী দ্ৰৱ্য বৰ্জন আন্দোলনৰ বাবে তেওঁ মহিলা কৰ্মী নিয়োগ কৰিছিল।<ref name="Norvell1997">Norvell, 1997.</ref> মহাত্মা গান্ধীৰ এই মতবাদে ভাৰতীয় নাৰীসকলৰ মনত আত্মসন্মানবোধ জগাই তোলাৰ লগতে ভাৰতীয় সমাজৰ মুখ্য ধাৰাত নাৰীক সন্মানীয় স্থান দিছিল।<ref name="Sarma1994">Sarma, (1994).</ref> ====লোকবীৰ ৰূপত গান্ধী==== ১৯২০ৰ দশকত কংগ্ৰেছে গান্ধীয়ে এগৰাকী ত্ৰাণকৰ্তা অৱতাৰৰৰ (messiah) ৰূপত তুলি ধৰিছিল। এই নীতিয়ে সাধাৰণ ভাৰতীয় কৃষকসকলক অহিংসা আন্দোলৰ প্ৰতি আগ্ৰহান্বিত কৰাত সহায় কৰিছিল। ভাৰতৰ বহুতো গাঁৱত প্ৰদৰ্শিত নাট-ভাওনাত গান্ধীক অতীজৰ ভাৰতীয় বীৰসকলৰ নৱজন্মৰ ৰূপ হিচাপে প্ৰদৰ্শন কৰাৰ লগতে কেতিয়াবা দেৱতাৰ ৰূপতো তুলি ধৰিছিল। ভাৰতৰ অশিক্ষিতসকলৰ মাজত এনে নাটবোৰে ব্যাপক প্ৰভাৱ পেলাইছিল। এনে নাটৰ বাহিৰেও ৰচিত গীত-মাত, কংগ্ৰেছে অনুষ্ঠিত কৰা ধৰ্মীয় সভা আদিত মোহনদাস গান্ধীক এনে অৱতাৰী ৰূপত আলোচনা কৰা হৈছিল। ইয়াৰ আধৰতে গান্ধী সাধাৰণ লোকৰ মানত এক লোকবীৰত পৰিণত হৈছিল, লগতে কংগ্ৰেছ দল গান্ধীৰ পৱিত্ৰ অস্ত্ৰ হিচাপে পৰিগণিত হৈছিল।<ref name="Murali1985">Murali, (1985).</ref> ====আলোচনা==== [[File:Mahadev Desai and Gandhi 2 1939.jpg|thumb|ভাইচৰয়ে দিয়া চিঠি [[মহাদেৱ দেশাই|মহাদেৱ দেশায়ে]] গান্ধীক পঢ়ি শুনাইছে। বিৰলা হাউছ, বোম্বে, ৭ এপ্ৰিল ১৯৩৯]] অৱশেষত ব্ৰিটিছ চৰকাৰে মহাত্মা গান্ধীৰ লগত আলোচনাত মিলিত হ'বলৈ মান্তি হয়। এই আলোচনাৰ মৰ্মে [[লৰ্ড এডৱাৰ্ড আৰউইন]] আৰু মহাত্মা গান্ধীৰ মাজত মাৰ্চ, ১৯৩১-ত [[গান্ধী–আৰউইন চুক্তি]] সম্পাদিত হয়। এই চুক্তি মৰ্মে ব্ৰিটিছ চৰকাৰে আইন অমান্য আন্দোলন বন্ধ কৰাৰ বিনিময়ৰ সকলো ৰাজনৈতিক বন্দীকে মুকলি কৰি দিবলৈ সন্মত হয়। এই চুক্তিৰ আধাৰতে মহাত্মা গান্ধীক লণ্ডনত অনুষ্ঠিত [[ঘূৰণীয়া মেজমেল]]লৈ আমন্ত্ৰণ কৰা হয়। এই মেলত মহাত্মা গান্ধী ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছৰ একমাত্ৰ প্ৰতিনিধি আছিল। অৱশ্যে এই ঘূৰণীয়া মেজমেলৰপৰা গান্ধী আৰু জাতীয়তাবাদী নেতাসকলে হতাশ হৈ উভতিব লগীয়া হয়। এই মেলত ক্ষমতাৰ সালসনিৰ কোনো আলোচনা হোৱাৰ সলনি ভাৰতত থকা ৰাজ্যসমূহৰ ৰাজপুত্ৰ আৰু সংখ্যালঘুসকলৰ বিষয়েহে আলোচনা কৰা হৈছিল। [[লৰ্ড ৱেলিংটন|লৰ্ড ৱেলিংটনে]] ভাৰতৰ জাতীয়তাবাদী নেতাসকলৰ প্ৰতি উগ্ৰ মোনোভাৱ প্ৰদৰ্শন কৰে আৰু জাতীয়তাবাদী আন্দোলন মষিমূৰ কৰাৰ বাবে নতুন পন্থা গ্ৰহণ কৰে। মহাত্মা গান্ধীক আকৌ গ্ৰেপ্তাৰ কৰি অনুগামীসকলৰপৰা আঁতৰত ৰখাৰ প্ৰয়াস কৰে। কিন্তু চৰকাৰৰ এই চেষ্টা সফল নহ'ল।<ref name="Herman2008">Herman (20080. [http://books.google.com/books?id=tquxD6dk914C&pg=PA375 pp. 375–377].</ref> ===অস্পৃশ্যতাৰ বিৰুদ্ধে=== {{Main|হৰিজন সেৱক সংঘ}} [[দলিত|দলিত সম্প্ৰদায়ৰ]] নেতা [[ভীমৰাও ৰামজী আম্বেদকাৰ|বি. আৰ. আম্বেদকাৰৰ]] প্ৰচাৰাভিযানৰ ফলশ্ৰুতিত ১৯৩২ চনত চৰকাৰে 'অস্পৃশ্য'সকলৰ বাবে পৃথক নিৰ্বাচন মণ্ডলী গঠন কৰি দিয়ে। মহাত্মা গান্ধীয়ে ইয়াৰ প্ৰতিবাদত ছেপ্টেম্বৰ মাহত ছয় দিনীয়া অনশন পালন কৰে। পৰিণতিত গঠিত হোৱা জনমতলৈ লক্ষ্য ৰাখি চৰকাৰে আপোচলৈ আহিবলৈ বাধ্য হয়। [[পালৱাওকাৰ বালু]]য়ে এই আপোচ আলোচনাত মুখ্য ভূমিকা লৈছিল। এই কাৰ্যৰে গান্ধীয়ে সমাজৰ অস্পৃশ্য বুলি পৰিচিত সম্প্ৰদায়সমূহৰ লোকৰ জীৱন যাপনৰ মান উন্নত কৰিবলৈ এক অভিযানৰ আৰম্ভণি কৰে। গান্ধীয়ে সমাজৰ অস্পৃশ্য বুলি পৰিচিতসকলক 'হৰিজন' (হৰিৰ পুত্ৰ) বুলি আখ্যা দিছিল।<ref name="Coward2003">Coward, (2003). [http://books.google.com/books?id=GGGudMuE4PIC&pg=PA53 pp. 52–53].</ref> ১৯৩৩ চনৰ ৮ মে তাৰিখে গান্ধীয়ে আত্মাশুদ্ধিৰ বাবে ২১ দিনীয়া অনশন কৰে, আৰু এবছৰ জোৰা হৰিজন আন্দোলনৰ আৰম্ভণি কৰে।{{sfn|Gandhi|1990|pp=230–232}} অৱশ্য [[দলিত]] সমাজৰ সকলোৱে এই আন্দোলন সমৰ্থন কৰা নাছিল। আম্বেদকাৰে গান্ধীয়ে আখ্যা দিয়া 'হৰিজন' শব্দৰ বিৰোধিতা কৰিছিল আৰু কৈছিল যে দলিতসকল সামাজিকভাৱে পৈণত হোৱা নাই আৰু উন্নত জাতিৰ লোকসকলে দলিতসকলৰ ওপৰত 'সদাশয় স্বৈৰাচাৰ'ৰ (paternalistic) ভূমিকা লৈ আহিছে। আম্বদেকাৰ আৰু তেখেতৰ সমৰ্থকসকলে বিশ্বাস কৰিছিল যে গান্ধীয়ে দলিতসকলৰ ৰাজনৈতিক অধিকাৰক অৱজ্ঞা কৰি আহিছে। ১৯২৪-২৫ চনত দলিতসকলে মন্দিৰত পূজা-অৰ্চনা কৰাৰ অনুমতি বিচাৰি কৰা আন্দোলনত গান্ধীয়ে সমৰ্থন কৰা নাছিল। আম্বেদকাৰে গান্ধীক 'শঠ আৰু বিশ্বাসৰ অযোগ্য' (devious and untrustworthy) বুলি অভিহিত কৰিছিল।<ref name="GreatSoulReview"/> জন্মসূত্ৰে গান্ধী বৈশ্য সম্প্ৰদায়ৰ আছিল যদিও তেওঁ নিজকে দলিতসকলৰ প্ৰতিনিধি হিচাপে যোগ্য বুলি বিবেচনা কৰিছিল।<ref>[http://books.google.com/books?id=WcLJ3aK-ZSkC&pg=PT354 100 Most Influential People of All Times] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130608030343/http://books.google.com/books?id=WcLJ3aK-ZSkC&pg=PT354 |date=2013-06-08 }}. p. 354.</ref> গান্ধী আৰু আম্বেদকাৰৰ মাজত মতবিৰোধ প্ৰায়েই হৈ থাকিছিল, কাৰণ আম্বেদকাৰে দলিতসকলক হিন্দু সম্প্ৰদায়ৰ বাহিৰলৈ নিব বিচাৰিছিল। আনহাৰে গান্ধীয়ে অস্পৃশ্যতাকে দূৰ কৰি হিন্দুত্বক শক্তিশালী কৰিবলৈ বিচাৰিছিল। আম্বেদকাৰে গান্ধীৰ আন্দোলন অত্যন্ত ধীৰ গতিৰ বুলি অভিযোগ কৰিছিল, আনহাতে হিন্দু ৰক্ষণশীলসকলে গান্ধীয়ে শাস্ত্ৰৰ বাণী অৱজ্ঞা কৰি হিন্দু ধৰ্মৰ বিপথে যোৱা বুলি অভিযোগ কৰিছিল। ৰামচন্দ্ৰ গুহই ২০১২ চনত মন্তব্য দিয়ে যে "আদৰ্শবাদীসকলে এই পুৰণি শত্ৰুতাক এতিয়াও কঢ়িয়াই লৈ ফুৰিছে আৰু ইয়াৰ বাবেই বৰ্তমানৰ আম্বেদকাৰৰ অনুগামী ৰাজনৈতিক নেতাসকলে গান্ধীক খলনায়কলৈ ৰূপান্তৰ কৰিছে" ({{Lang|en|"Ideologues have carried these old rivalries into the present, with the demonization of Gandhi now common among politicians who presume to speak in Ambedkar’s name."}})।<ref>Ramachandra Guha, "The Other Liberal Light" [http://www.tnr.com/article/books-and-arts/magazine/104203/the-other-liberal-light The New Republic June 22, 2012]</ref> ৰামচন্দ্ৰ গুহৰ মতে গান্ধী আৰু আম্বেদকাৰৰ কৰ্মই পৰিপূৰকৰ কাম কৰিছিল। গান্ধীয়ে প্ৰায়েই আম্বেদকাৰৰ প্ৰশংসা কৰিছিল। ১৯৩৪ চনৰ গ্ৰীষ্মকালত গান্ধীৰ জীৱনৰ ওপৰত তিনিটাকৈ আক্ৰমণ হৈছিল।<ref name="Pyarelal1956">Pyarelal, (1956).</ref><ref name="JonesRyan2007">Jones & Ryan (2007). [http://books.google.com/books?id=hZET2sSUVsgC&pg=PA160 p. 160].</ref> ===কংগ্ৰেছ ৰাজনীতি=== ১৯৩৪ চনত গান্ধীয়ে কংগ্ৰেছৰ সদস্যপদ ইস্তাফা দিয়ে। মোহনদাস গান্ধী কংগ্ৰেছৰ দলীয় নীতিৰ বিৰোধী হৈ এই ইস্তাফা দিয়া নাছিল। তেওঁ বিশ্বাস কৰিছিল যে তেখেতে অৱসৰ ল'লে কংগ্ৰেছৰ সদস্যৰ সংখ্যা বাঢ়িব, কাৰণ তেখেতৰ নীতিয়ে বহুতকে কংগ্ৰেছৰপৰা আঁতৰত ৰাখিছিল। এইসকলৰ ভিতৰত কমিউনিষ্ট, সমাজবাদী (socialist), ট্ৰেড-ইউনিয়ন, ধৰ্মীয় গোড়া সংস্থান, আৰু ব্যৱসায়ীসকল আছিল। তেখেতে এইসকল আহি নিজৰ বক্তব্য কংগ্ৰেছৰ মঞ্চতে দাঙি ধৰাটো বিচাৰিছিল। 'ৰাজ' ব্যৱস্থাত অংশ লোৱাৰ বাবে সাময়িক অনুমোদন জনোৱা কংগ্ৰেছ দলে 'ৰাজ'ৰ অনুমোদনৰ বাবে তেখেতকো হেঁচা দিয়াটো গান্ধীয়ে বিচৰা নাছিল।{{sfn|Gandhi|1990|p=246}} জৱাহৰলাল নেহৰুৰ সভাপতিত্বত ১৯৩৬ চনত লক্ষ্ণৌত অনুষ্ঠিত কংগ্ৰেছ অধিবেশনত গান্ধীয়ে আকৌ সক্ৰিয় ৰাজনীতিত অংশ গ্ৰহণ কৰে। ভাৰতৰ ৰাজনৈতিক ভৱিষ্যতৰ বাবে গুণা-গঁথা কৰি থকাৰ সলনি গান্ধীয়ে পূৰ্ণ স্বাধীনতাৰ বাবে কাৰ্য্যসূচী লোৱাৰ পোষকতা কৰিছিল, কিন্তু তেখেতে কংগ্ৰেছে সমাজবাদক নিজৰ লক্ষ্য হিচাপে গ্ৰহণ কৰাত আপত্তি কৰা নাছিল। ১৯৩৮ চনত কংগ্ৰেছৰ সভাপতিৰ পদত অধিষ্ঠিত হোৱা [[সুভাষ চন্দ্ৰ বসু]]ৰ লগত গান্ধীৰ মতানৈক্য ঘটিছিল। সুভাষ বসুৱে অহিংস প্ৰতিবাদৰ নীতিত বিশ্বাস ৰখা নাছিল।<ref>Ghose, Sankar (1992). Jawaharlal Nehru, A Biography, [http://books.google.com/books?id=MUeyUhVGIDMC&pg=PA137&dq&hl=en#v=onepage&q=&f=false p. 137]. Allied Publishers Limited.</ref> মহাত্মা গান্ধীয়ে সমৰ্থন নকৰিলেও সুভাষ চন্দ্ৰ বসু দ্বিতীয় বাৰৰ বাবেও কংগ্ৰেছৰ সভাপতি নিৰ্বাচিত হয়। মহাত্মা গান্ধীৰ সমৰ্থিত প্ৰাৰ্থী [[পট্টভি সীতাৰামায়া]] সুভাষ বসুৰ হাতত পৰাজিত হয়। কিন্তু গান্ধীৰ নীতি অমান্য কৰাৰ বাবে কংগ্ৰেছ দলৰ নেতাসকলে সুভাষ বসুৰ বিৰোধিতা কৰি সদস্য পদৰপৰা ইস্তাফা দিয়ে। এই প্ৰতিবাদৰ ফলস্বৰূপে সুভাষ চন্দ্ৰ বসুৱে পদত্যাগ কৰে।{{sfn|Gandhi|1990|pp=277–281}}<ref name="Sarkar2006">Sarkar, (2006).</ref> পট্টভি সীতাৰামায়াৰ পৰাজয় গান্ধীয়ে নিজৰ পৰাজয় বুলি উল্লেখ কৰে।<ref>{{cite web|last=Dash|first=Siddhartha|title=Orissa Review|url=http://orissa.gov.in/e-magazine/Orissareview/jan2005/englishPdf/Gandhi_subhas.pdf|accessdate=12 April 2012}}</ref> ===দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধ আৰু ভাৰত ত্যাগ আন্দোলন=== {{Main|ভাৰত ত্যাগ আন্দোলন}} [[File:Gandhi and Nehru in 1946.jpg|thumb|গান্ধী আৰু নেহৰু, ১৯৪২ চনত]] ১৯৩৯ চনত আৰম্ভ হোৱা [[দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধ]]ত মহাত্মা গান্ধীয়ে ব্ৰিটিছৰ প্ৰতি প্ৰথমে "অহিংস নৈতিক সমৰ্থন" আগবঢ়াইছিল। কিন্তু কংগ্ৰেছৰ অন্যান্য নেতাসকলে ব্ৰিটিছসকলে নিজাববীয়াকৈ ভাৰতকো বিশ্বযুদ্ধৰ অংশীদাৰ কৰাত আপত্তি কৰিছিল। কাৰণ ব্ৰিটিছে ভাৰতৰ প্ৰতিনিধিৰ মতামত অবিহনেই ভাৰতক বিশ্বযুদ্ধৰ অংশীদাৰ কৰিছিল। ইয়াৰ প্ৰতিবাদত সকলো কংগ্ৰেছ নেতাই বিধায়িনী সদস্য পদৰপৰা ইস্তাফা দিয়ে।{{sfn|Gandhi|1990|pp=283–286}} দীঘলীয়া মন্থনৰ পাছত গান্ধীয়ে ঘোষণা কৰে যে ভাৰত এই যুদ্ধৰ অংশীদাৰ হ'ব নোৱাৰে, কাৰণ জাতীয় স্বাধীনতা অক্ষুণ্ণ ৰখাৰ বাবে হোৱা এই বিশ্বযুদ্ধত লিপ্ত ইংলেণ্ডে ভাৰতৰ স্বাধীনতাৰ দাবী মানি লোৱা নাই। যুদ্ধ আগবঢ়াৰ লগে লগে গান্ধীয়ে স্বাধীনতাৰ দাবীও প্ৰবল কৰি তোলে আৰু ব্ৰিটিছে "ভাৰত ত্যাগ" কৰিব লাগিব বুলি গোৱালিয়া পুখুৰী মৈদানত অনুষ্ঠিত এখন সভাত ঘোষণা কৰে। [[ভাৰত ত্যাগ আন্দোলন]] কংগ্ৰেছ দল আৰু মহাত্মা গান্ধীৰ চূড়ান্ত আন্দোলন আছিল য'ত ভাৰতৰপৰা ব্ৰিটিছক সম্পূৰ্ণৰূপে খেদি পঠিওৱাৰ আহ্বান জনোৱা হৈছিল।{{sfn|Gandhi|1990|p=309}} কংগ্ৰেছ দলৰ বাহিৰত আৰু ভিতৰতো গান্ধীয়ে যুদ্ধৰ প্ৰতি লোৱা স্থিতিক বহুতে সমালোচনা কৰিছিল। কিছু সংখ্যকে বিশ্বাস কৰিছিল যে [[নাজী জাৰ্মানী]]ৰ বিৰূদ্ধে ব্ৰিটিছক সমৰ্থন নিদিয়াটো নৈতিকভাৱে উচিত নাছিল। আন কিছুমানে আকৌ বিশ্বযুদ্ধত ব্ৰিটিছক সমৰ্থন নিদিয়াৰ ক্ষেত্ৰত গান্ধীয়ে শক্তিশালী আৰু নিৰ্দিষ্ট মনোভাৱ প্ৰকাশ কৰা নাছিল বুলি আপত্তি কৰিছিল। আনফালে ইংলেণ্ডে এই নাজীবাদৰ বিৰুদ্ধে যুদ্ধত অৱতীৰ্ণ হোৱাৰ সময়তে ভাৰতৰ স্বাধীনতাৰ দাবী প্ৰত্যাখান কৰিছিল। এনে অৱস্থাতে ভাৰত ত্যাগ আন্দোলন তীব্ৰ হৈ উঠে, বহুতো লোকক গ্ৰপ্তাৰ কৰা হয় আৰু ঠায়ে ঠায়ে হিংসাত্মক কাৰ্যকলাপ সংঘটিত হয়।{{sfn|Gandhi|1990|p=318}} ১৯৪২ চনত গান্ধীয়ে অহিংস আন্দোলনৰ পোষকতা কৰিও মন্তব্য দিয়ে যে টুকুৰা-টুকুৰভাৱে সংঘটিত হিংসাত্মক কাৰ্যকলাপে আন্দোলনটোক স্থবিৰ কৰি নোতোলে, প্ৰকৃত অৰাজকতাতকৈ ব্ৰিটিছ প্ৰশাসনে সৃষ্টি কৰা 'নিয়মাধীন অৰাজকতা' ({{Lang|en|ordered anarchy}}) বেছি ভয়াবহ। ({{Lang|en|"ordered anarchy" of "the present system of administration" was "worse than real anarchy."}})<ref>{{cite book |title=The Mahatma and mother India: essays on Gandhiʼs non-violence and nationalism |last=Brock |first=Peter |year=1983 |publisher=[[Navajivan Publishing House]] |page=34 |url=http://books.google.com/books?id=vRduAAAAMAAJ&q=%22anarchy+to+the+present+system+of+administration+because+this+ordered+anarchy+is+worse+than+real+anarchy%22&dq=%22anarchy+to+the+present+system+of+administration+because+this+ordered+anarchy+is+worse+than+real+anarchy%22&hl=en&sa=X&ei=tZTsT_u2KMLdqgGVoKDqBQ&ved=0CEAQ6AEwAw}}</ref><ref>{{cite book |title=Mahatma Gandhi and Jawaharlal Nehru: a historic partnership |last=Limaye |first=Madhu |authorlink1=Madhu Limaye |isbn=8170185475 |publisher=B. R. Publishing Corporation |year=1990 |page=11 |url=http://books.google.com/books?id=WVIwAQAAIAAJ&q=%22anarchy+to+the+present+system+of+administration+because+this+ordered+anarchy+is+worse+than+real+anarchy%22&dq=%22anarchy+to+the+present+system+of+administration+because+this+ordered+anarchy+is+worse+than+real+anarchy%22&hl=en&sa=X&ei=tZTsT_u2KMLdqgGVoKDqBQ&ved=0CEUQ6AEwBA}}</ref> ইয়াৰ পাছতেই গান্ধীয়ে সকলো কংগ্ৰছকৰ্মী আৰু ভাৰতীয়ক পূৰ্ণ স্বাধীনতাৰ দাবীত অহিংস পন্থা অৱলম্বন কৰি 'কৰো য়া মৰো' নীতিৰে আগবাঢ়িবলৈ আহ্বান জনায়।<ref>{{cite book|author=Wilhelm von Pochhammer|title=India's Road to Nationhood: A Political History of the Subcontinent|url=http://books.google.com/books?id=mHLB4m75pisC&pg=PA469|year=2005|publisher=Allied Publishers|page=469}}</ref> [[File:Gandhi Jinnah 1944.jpg|thumb|মহাত্মা গান্ধী আৰু [[মহম্মদ আলি জিন্না]], বোম্বে, ১৯৪৪]] ১৯৪২ চনৰ ৯ আগষ্টত গান্ধী সমন্বিতে কংগ্ৰছৰ কৰ্মী সংস্থাৰ ({{lang|en|Congress Working Committee}}) সকলো সদস্যকে গ্ৰেপ্তাৰ কৰা হয়। [[পুনে|পুনা]]ৰ [[আগা খান মহল]] গান্ধীক ২ বছৰৰ বাবে বন্দী কৰি ৰখা হয়। এই বন্দীকালতেই গান্ধীৰ ৫০ বছৰৰ সচিব [[মহাদেৱ দেশাই]]ৰ মৃত্যু হয়। বন্দী দশাৰ ১৮ মাহ পাছত ১৯৪৪ চনৰ ২২ ফেব্ৰুৱাৰীত মহাত্মা গান্ধীৰ পত্নী [[কস্তুৰবা গান্ধী]]ৰো মৃত্যু হয়। ইয়াৰ ছমাহ পাছত গান্ধীয়ে [[মেলেৰিয়া]] জ্বৰত ভোগে। বিশ্বযুদ্ধ শেষ হোৱাৰ আগেয়েই ১৯৪৪ চনৰ ৬ মেত স্বাস্থ্যজনিত কাৰণত তেখেতক মুক্ত কৰি দিয়া হয়। ব্ৰিটিছ ৰাজে কাৰাবন্দী হৈ থকা কালতে গান্ধীৰ মৃত্যু হোৱাটো বিচৰা নাছিল। জেলৰপৰা ওলাই গান্ধীয়ে ভাৰতৰ ৰাজনীতিত এক ডাঙৰ পৰিৱৰ্তন দেখিবলৈ পায়। কিছু বছৰৰ আগলৈ প্ৰভাৱহীন হৈ থকা [[সদৌ ভাৰত মুছলীম লীগ]] এক শক্তিশালী ৰাজনৈতিক হিচাপে পৰিগণিত হয়<ref name="Lapping1989">Lapping, (1989).</ref>; লগতে মুছলীয় লীগৰ নেতা [[মহম্মদ আলি জিন্না]]ই তোলা '[[পাকিস্তান]]ৰ দাবী' ভাৰতৰ ৰাজনীতিৰ এক কেন্দ্ৰবিন্দু হৈ পৰে। ১৯৪৪ চনত মুম্বাইত গান্ধীয়ে জিন্নাৰ সৈতে আলোচনা কৰে, কিন্তু জিন্নাই গান্ধীয়ে জনোৱা আহ্বান আওকাণ কৰে কাৰণ আলোচনাত স্বাধীন পাকিস্তানৰ দাবী আলোচনা কৰা হোৱা নাছিল। মুছলিম সংখ্যাগৰিষ্ঠ প্ৰদেশ সমূহে গঠিত হ'বলৈ যোৱা ভাৰতৰ অংশ হোৱাৰ পৰা আঁতৰি থকাৰ অধিকাৰ পোৱাটো জিন্নাই বিচাৰিছিল।<ref>{{cite news|title=Gandhi, Jinnah Meet First Time Since '44; Disagree on Pakistan, but Will Push Peace|url=http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=F30A1EFA3F58147B93C5A9178ED85F438485F9|accessdate=25 March 2012|newspaper=[[The New York Times]]|date=7 May 1947}}{{subscription needed}}</ref><ref>{{cite news|last=Jalil|first=Azizul|title=When Gandhi met Jinnah|url=http://www.thedailystar.net/magazine/2006/11/04/history.htm|accessdate=25 March 2012|newspaper=[[The Daily Star (Bangladesh){{!}}The Daily Star]]|year=1944|archiveurl=http://archive.is/Wnw51|archivedate=22 February 2013}}</ref> কংগ্ৰেছৰ নেতাসকল জেলত বন্দী হৈ থকাৰ সময়ত অন্যান্য দলসমূহে বিশ্বযুদ্ধৰ প্ৰতি সমৰ্থন আগবঢ়ায় আৰু অধিক সংগঠিত হয়। ক্ষুদ্ৰ ৰাজনৈতিক নেতাসকলে কংগ্ৰেছ নেতাসকলৰ অনুপস্থিতিত মুখ্য ভূমিকা লৈছিল যদিও সমগ্ৰ পৰিস্থিতৰ নিয়ন্ত্ৰণ কৰাৰ ক্ষমতা তেওঁলোকৰ নাছিল।<ref name="BhattacharyaStudies2001">{{cite book|last1=Bhattacharya|first1=Sanjoy|title=Propaganda and information in Eastern India, 1939-45: a necessary weapon of war|url=http://books.google.com/books?id=M2GI26jditsC&pg=PA33|year=2001|publisher=Psychology Press|isbn=978-0-7007-1406-3|page=33}}</ref> বিশ্বযুদ্ধৰ পাছতেই ইংৰাজে চৰকাৰে ভাৰতৰ শাসনভাৰ ভাৰতীয়লৈ হস্তান্তৰিত কৰাৰ সপক্ষে মত দিয়ে। ইয়াৰ ভিত্তিত গান্ধীয়ে সংগ্ৰাম সমাপ্ত হোৱাৰ কথা ঘোষণা কৰে। কংগ্ৰেছৰ নেতা সমন্বিতে প্ৰায় ১,০০,০০০ ৰাজনৈতিক বন্দীক মুকলি কৰি দিয়া হয়।<ref name=autogenerated2>{{cite book|author=S. S. Shashi|title=Encyclopaedia Indica: India, Pakistan, Bangladesh|url=http://books.google.com/books?id=Wv0vAQAAIAAJ|accessdate=28 February 2012|year=1996|publisher=Anmol Publications|isbn=978-81-7041-859-7|page=13}}</ref> ===দেশ বিভাজন আৰু স্বাধীনতা, ১৯৪৭=== {{See also|ভাৰত বিভাজন}} দেশ বিভাজনৰ নীতিৰ প্ৰতি মহাত্মা গান্ধীয়ে বিৰোধিতা কৰিছিল কাৰণ ই তেখেতে বিচৰা ধৰ্মীয় অখণ্ডতাৰ দৰ্শনৰ বিপৰীত আছিল।<ref>Reprinted in The Essential Gandhi: An Anthology of His Writings on His Life, Work, and Ideas, Louis Fischer, ed., 2002 (reprint edition) pp. 106–108.</ref> মহাত্মা গান্ধী আৰু ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছে ব্ৰিটিছৰ ভাৰত ত্যাগৰ বাবে দাবী তুলি আন্দোলন কৰা কালতে মুছলীম লীগে ১৯৪৩ চনত ভাৰতবৰ্ষক দ্বিখণ্ডিত কৰি ভাৰত ত্যাগ কৰাৰ বাবে দাবী তোলে।<ref>{{cite web |last = Keen |first = Shirin |title = The Partition of India |publisher = Emory University |date = Spring, 1998 |url = http://www.english.emory.edu/Bahri/Part.html |access-date = 2012-10-02 |archivedate = 2011-09-02 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20110902112115/http://www.english.emory.edu/Bahri/Part.html |deadurl = yes }}</ref> মহাত্মা গান্ধীয়ে মধ্যৱৰ্তী পথ এটা সৃষ্টি কৰি কংগ্ৰেছ আৰু মুছলীম লীগক সংঘবদ্ধ হৈ এখন সাময়িক চৰকাৰ গঠন কৰাৰ বাবে প্ৰস্তাৱ দিয়ে। চৰকাৰখনে পাছত মুছলীম সংখ্যাগৰিষ্ঠ জিলাসমূহত গণভোটৰ দ্বাৰা বিভাজন সম্পৰ্কে চূড়ান্ত সিদ্ধান্ত ল'ব।<ref name="(Mahatma)Jack1994">{{cite book|last=Gandhi|first=Mohandas Karamchand|editor=Jack, Homer A.|title=The Gandhi reader: a source book of his life and writings|accessdate=16 January 2012|date=5 January 1994|publisher=Grove Press|isbn=978-0-8021-3161-4|page=418}}</ref> জিন্নাই ১৬ আগষ্ট ১৯৪৬ চনত 'প্ৰত্যক্ষ সংগ্ৰাম দিৱস' ({{Direct Action Day}}) আহ্বান কৰি সৃষ্টি কৰা সাম্পৰ্দায়িক সংঘৰ্ষ দেখি গান্ধী বিমৰ্ষ হৈ পৰে আৰু সংঘৰ্ষ ৰোধ কৰিবলৈ ব্যক্তিগতভাৱে সংঘৰ্ষপীড়িত অঞ্চলসমূ্হ ভ্ৰমণ কৰে।<ref>{{Cite book |last = Wolpert |first = Stanley |title = Gandhi's Passion&nbsp; – The Life and Legacy of Mahatma Gandhi |publisher=Oxford University Press |url = http://www.nytimes.com/books/first/w/wolpert-gandhi.html |isbn = 0-19-513060-X}}</ref> ভাৰতীয় হিন্দু, মুছলমান আৰু খ্ৰীষ্টিয়ানসকলৰ মাজত সম্প্ৰীতি অনাৰ বাবে লগতে অস্পৃশ্যসকলক হিন্দু সমাজৰ অন্তৰ্গত কৰিবলৈ গান্ধীয়ে অহোপুৰুষাৰ্থ কৰিছিল।<ref name="Tønnesson">{{cite web |last = Tønnesson |first = Øyvind |title = Mahatma Gandhi, the Missing Laureate |publisher=Nobelprize.org |date = 1 December 1999 |url = http://nobelprize.org/nobel_prizes/peace/articles/gandhi/ |accessdate=16 January 2012}}</ref> ১৯৪৭ চনৰ ১৪ আৰু ১৫ আগষ্টত 'ভাৰতীয় স্বাধীনতা আইন' প্ৰনয়ন কৰা হয়। ইয়াৰ লগে লগে সীমান্ত অঞ্চলৰ ১-১.২ কোটি জনসাধাৰণ এফালৰপৰা আনফাললৈ প্ৰব্ৰজন কৰে। ইয়াৰ লগতে সংঘটিত হোৱা হিন্দু, মুছলমান আৰু শিখ ধৰ্মাৱলম্বী মানুহৰ মাজত হোৱা সাম্প্ৰদায়িক সংঘৰ্ষত প্ৰায় আধা নিযুত লোকৰ প্ৰাণহানি হয়।<ref name="MetcalfMetcalf2006">{{cite book|last1=Metcalf|first1=Barbara Daly|last2=Metcalf|first2=Thomas R.|title=A concise history of modern India|url=http://books.google.com/books?id=iuESgYNYPl0C|2006|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-86362-9|pages=221–222}}</ref> নৰৱেৰ খ্যাতনামা বুৰঞ্জীবিদ [[জেন্স এৰূপ ছিপ]]ৰ ([[:en:Jens Arup Seip|Jens Arup Seip]]) মতে মহাত্মা গান্ধীৰ বুজনি, তেখেতৰ অনুগামীসকলৰ অহোপুৰুষাৰ্থ আৰু তেখেতৰ উপস্থিতি অবিহনে দেশ বিভাজনৰ পাছত হোৱা সংঘৰ্ষত মৃতকৰ সংখ্যা আৰু বৃদ্ধি পোৱাৰ সম্ভাৱনা আছিল।<ref>{{Cite news |last = Saikia |first = Bijoy Sankar |title = Why Mahatma Gandhi didn't get a Nobel Prize |newspaper = CNN IBN-Live |date = 2 October 2006 |url = http://ibnlive.in.com/news/why-mahatma-gandhi-didnt-get-a-nobel-prize/22985-3-single.html |access-date = 2 December 2012 |archivedate = 27 March 2014 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20140327102007/http://ibnlive.in.com/news/why-mahatma-gandhi-didnt-get-a-nobel-prize/22985-3-single.html |deadurl = yes }}</ref> [[ষ্টেন্‌লী ৱলপৰ্ট]]ৰ ([[:en:Stanley Wolport|Stanley Wolport]]) মতে, "মহাত্মা গান্ধীয়ে কেতিয়াও ব্ৰিটিছ শাসিত ভাৰতবৰ্ষৰ বিভাজন সমৰ্থন বা গ্ৰহণ কৰা নাছিল… কিন্তু তেওঁ বেছ পলমকৈহে ধৰিব পাৰিছিল যে তেওঁৰ নিকটতম সহকৰ্মী আৰু অনুগামীসকল আদৰ্শতকৈ ক্ষমতাৰ প্ৰতিহে বেছি লালায়িত আছিল, আৰু তেখেতৰ নিজস্ব দৰ্শনো এই ধাৰণাৰ দ্বাৰা ভ্ৰমিত আছিল যে তেখেতে নেতৃত্ব দিয়া ভাৰতৰ স্বাধীনতা সংগ্ৰাম অহিংস আছিল।" ({{Lang|en|…plan to carve up British India was never approved of or accepted by Gandhi… who realised too late that his closest comrades and disciples were more interested in power than principle, and that his own vision had long been clouded by the illusion that the struggle he led for India's freedom was a nonviolent one."}})<ref>Stanley Wolpert, Gandhi's Passion p. 7</ref> == হত্যাকাণ্ড == {{Main|মহাত্মা গান্ধীৰ হত্যাকাণ্ড}} [[চিত্ৰ:Gandhi Memorial.jpg|thumb|[[ৰাজঘাট সমাধি পৰিসৰ|ৰাজঘাট]]: মহাত্মা গান্ধীৰ সমাধি]] ১৯৪৮ চনৰ ৩০ জানুৱাৰী তাৰিখে গান্ধীক গুলিয়াই হত্যা কৰা হয়। সেই সময়ত তেওঁ [[নতুন দিল্লী]]ৰ [[বিৰলা ভৱন]]ৰ সমীপত নৈশকালীন পথসভাত অংশ লৈ আছিল। তেওঁৰ হত্যাকাৰী [[নাথুৰাম গডছে]] এজন হিন্দু মৌলবাদী আছিল আৰু তেওঁৰ চৰমপন্থী হিন্দু মহাসভাৰ সৈতে যোগাযোগ আছিল। পাকিস্তানক অৰ্থ সাহায্য দিয়াৰ প্ৰস্তাৱ দি ভাৰতক দুৰ্বল কৰাৰ কাৰণে হিন্দু মহাসভাই গান্ধীক দোষাৰোপ কৰে।<ref>R. Gandhi, Patel: A Life, p. 472.</ref> গডছে আৰু তেওঁৰ সহায়কাৰী [[নাৰায়ণ আপ্তে]]ক গান্ধীৰ হত্যাৰ কাৰণে দোষী সাব্যস্ত কৰা হয় আৰু ১৯৪৯ চনত দুয়োকে ফাঁচী দিয়া হয়। বিশ্বাস কৰা হয় যে গান্ধীৰ মুখেৰে উচ্চাৰিত শেষ উক্তিটো আছিল "হে ৰাম", আৰু সেয়ে নতুন দিল্লীৰ [[ৰাজঘাট সমাধি পৰিসৰ|ৰাজঘাটস্থিত]] গান্ধীৰ স্মৃতিসৌধত এই উক্তিটো খোদিত কৰা আছে।<ref>Vinay Lal. [http://www.sscnet.ucla.edu/southasia/History/Gandhi/HeRam_gandhi.html ‘Hey Ram’: The Politics of Gandhi’s Last Words]. Humanscape 8, no. 1 (January 2001): pp. 34–38.</ref> জৱাহৰলাল নেহৰুৱে ৰেডিঅ'যোগে জাতিক উদ্দেশ্যি দিয়া ভাষণত কৈছিল:{{cquote| "বন্ধু আৰু সহযোদ্ধাসকল, আমাৰ জীৱনৰপৰা পোহৰ হেৰাই গৈছে, আৰু এতিয়া সকলোতে অন্ধকাৰ, আৰু মই প্ৰকৃততে নাজানো আপোনালোকক কি কওঁ আৰু কেনেকৈ কওঁ। আমাৰ মৰমৰ নেতা যাক আমি বাপু বুলি মাতোঁ, আমাৰ জাতিৰ পিতা এতিয়া আৰু নাই। হয়তো মই এনেদৰে কোৱা অনুচিত, কিন্তু আমি তেখেতক আগতে যেনেদৰে দেখিছিলোঁ তেনেদৰে আৰু দেখা নাপাম, কিবা উপদেশ বা সান্ত্বনা বিচাৰি আমি আৰু তেখেতৰ ওচৰলৈ দৌৰি নাযাম, আৰু ই এক মোক্ষম আঘাত, অকল মোৰ কাৰণেই নহয় এই দেশৰ লাখ লাখ মানুহৰ কাৰণে।"<ref>[http://en.wikisource.org/wiki/The_Light_Has_Gone_Out Nehru's address on Gandhi's death]. Retrieved on [[March 15]] [[2007]].</ref> }} গান্ধীৰ ইচ্ছানুসৰি তেওঁৰ দেহভষ্মৰ কিছু অংশ [[নীল নদী]], [[ভল্গা নদী]], [[টেম্‌ছ নদী]] আদি পৃথিৱীৰ বহুকেইখন নদীত বিসৰ্জন দিয়া হয়। ==সৎ মূলনীতি == === সত্য === সত্য অনুসন্ধানৰ বৃহৎ উদ্দেশ্যত গান্ধীয়ে নিজৰ জীৱন উৎসৰ্গা কৰিছিল। তেওঁ নিজে কৰা ভুলৰপৰা শিক্ষা লৈ আৰু নিজৰ ওপৰতে পৰীক্ষা-নিৰীক্ষা চলাই সত্য অনুসন্ধানৰ প্ৰয়াস কৰিছিল। তেওঁৰ আত্মজীৱনীখনৰ নাম ''{{Lang|en|The Story of My Experiments with Truth}}'' ([[মোৰ সত্য অন্বেষণৰ কাহিনী]])।<ref name="Johnson2006">{{cite book|last=Johnson|first=Richard L.|title=Gandhi's Experiments With Truth: Essential Writings By And About Mahatma Gandhi|url=http://books.google.com/books?id=dRQcKsx-YgQC&pg=PR11|accessdate=9 May 2012|year=2006|publisher=Lexington Books|isbn=978-0-7391-1143-7|page=11}}</ref> ব্ৰুছ ৱাটছনৰ মতে গান্ধীৰ [[সত্যাগ্ৰহ]]ৰ ধাৰণাটোৰ মূল ভেঁটি আছিল বৈদিক ধাৰণাত থকা আত্মবিশ্লেষণ। জৈন আৰু বৌদ্ধ ধৰ্মৰ অহিংসা, নিৰামিষাহাৰ, জীৱহত্যা নকৰা আৰু বিশ্বশান্তিৰ ধাৰণাৰ লগতে খ্ৰীষ্টিয়ান আৰু ইছলামসকলৰ সমতা, ভ্ৰাতৃত্ব আদি ধাৰণায়ো গান্ধীৰ সত্যাগ্ৰহত স্থান পাইছিল।<ref name="Watson">{{cite journal |last1=Watson |first1=I. Bruce |year=1977 |title=Satyagraha: The Gandhian Synthesis |journal=Journal of Indian History |publisher= |volume=55|issue=1/2 |pages=325–335 |url= |doi= |ref=harv}}</ref> গান্ধীয়ে কৈছিল যে তেওঁৰ জীৱনৰ সবাতোকৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ যুদ্ধখন আছিল নিজৰ মনৰ অন্ধকাৰ, ভয় আৰু নিৰাপত্তাহীনতাক জয় কৰা। তেওঁ বিশ্বাস কৰিছিল যে ঈশ্বৰেই সত্য আৰু সত্যই ঈশ্বৰ।<ref name="Parel2006">{{cite book|author=Parel, Anthony |title=Gandhi's philosophy and the quest for harmony|url=http://books.google.com/books?id=MQhz0fW0HZUC&pg=PA195|accessdate=13 January 2012|date=10 August 2006|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-86715-3|page=195}}</ref> === অহিংসা === অহিংসাৰ ধাৰণা হিন্দু ধৰ্মীয় চিন্তাধাৰাত পুৰণি কালৰপৰা আছে আৰু বৌদ্ধ, জৈন, ইহুদি আৰু খ্ৰীষ্টিয়ান ধৰ্মীয় চিন্তাধাৰাতো ইয়াৰ নিদৰ্শন পোৱা যায়। গান্ধীয়ে তেওঁৰ জীৱনীত কৈছে: "যেতিয়া মই হতাশ হওঁ, তেতিয়া মই স্মৰণ কৰোঁ যে সমগ্ৰ ইতিহাসত সত্য আৰু ভালৰ জয় হৈ আহিছে। দুঃশাসক আৰু হত্যাকাৰীসকল কোনো সময়ত অপৰাজেয় হ'লেও অৱশেষত তেওঁলোকৰ পতন ঘটে আৰু এই কথা সদায় মনত ৰখা উচিত।" === নিৰামিষভোজন === সৰুকালত গান্ধীয়ে পৰীক্ষামূলকভাৱে মাংস খায়। ইয়াৰ কাৰণ হয়তো তেওঁৰ বংশগত কৌতূহল বা তেওঁৰ বন্ধু শেখ মেহতা। নিৰামিষভোজনৰ ধাৰণাটো হিন্দু আৰু জৈন ধৰ্মত গভীৰভাৱে বিদ্যমান আৰু সেই সময়ত [[গুজৰাট]]ৰ বেছিভাগ হিন্দু লোকেই আছিল নিৰামিষাহাৰী। গান্ধীৰ পৰিয়ালো ইয়াৰ ব্যতিক্ৰম নাছিল। [[লণ্ডন]]লৈ পঢ়িবলৈ যোৱাৰ আগত গান্ধীয়ে তেওঁৰ মাক পুতলি বাই আৰু খুড়াক বেচাৰ্জীৰ সন্মুখত প্ৰতিজ্ঞাবদ্ধ হয় যে, তেওঁ মাংস, মদ আৰু নাৰীসংগৰপৰা আঁতৰত থাকিব। তেওঁ এই প্ৰতিজ্ঞা আখৰে আখৰে পালন কৰিছিল আৰু খাদ্যাভ্যাসসম্পৰ্কে এক দৰ্শন লাভ কৰিছিল। গান্ধী পিছৰ জীৱনকালত এজন সম্পূৰ্ণ নিৰামিষাহাৰী হৈ উঠে। তেওঁ London vegetarian Societyৰ সভ্য হয় আৰু ছোছাইটিৰ পত্ৰিকা The Vegetarianত নিৰামিষভোজনৰ সম্পৰ্কে বহুকেইটা প্ৰবন্ধ লিখে। ইয়াৰ উপৰিও তেওঁ The Moral Basis of Vegetarianism নামৰ এখন গ্ৰন্থ লিখি উলিয়ায়। গান্ধীয়ে মাজে মাজে নিৰামিষভোজনৰ পক্ষে আন্দোলনতো যোগদান কৰে। লণ্ডনৰপৰা অহাৰ পাছতো গান্ধীয়ে নিৰামিষ খাবলৈ মানুহক উৎসাহিত কৰে। গান্ধীৰ মতে, নিৰামিষ আহাৰে শৰীৰৰ চাহিদা পূৰণ কৰাৰ লগতে মাছ-মাংস কিনোতে হোৱা খৰচো ৰেহাই হয়। সেই সময়ত বহুতো ভাৰতীয় নিম্নবিত্তীয় হোৱাৰ কাৰণে নিৰামিষভোজনৰ আন্দোলন তেওঁলোকৰ কাৰণে কেৱল আদৰ্শগত আন্দোলনেই নাছিল, ইয়াৰ বাস্তৱ প্ৰয়োজনো আছিল। তেওঁ অধিক ভোজনৰ বিৰোধিতা কৰিছিল আৰু অনশনক ৰাজনৈতিক প্ৰতিবাদৰ এক আহিলা হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰিছিল। তেওঁ নিজৰ দাবী পূৰণৰ কাৰণে বহু সময়ত আমৰণ অনশনৰো পণ কৰিছিল। তেওঁৰ জীৱনীত লিখা আছে যে, নিৰামিষভোজনেই আছিল তেওঁৰ ব্ৰহ্মচৰ্চাত গভীৰ মনোযোগৰ সূচনা। মুখৰ ওপৰত নিয়ন্ত্ৰণ ৰাখিব নোৱাৰিলে ব্ৰহ্মচৰ্য ব্যৰ্থ হ'ব পাৰে। === ব্ৰহ্মচৰ্য === গান্ধীৰ ১৬ বছৰ বয়সত তেওঁৰ দেউতাক ভীষণ অসুস্থ হৈ পৰে, আৰু অসুস্থ হোৱাৰ এই সময়ছোৱা গান্ধীয়ে দেউতাকৰ কাষত কটায়। এনিশা গান্ধীৰ খুড়াকে দেউতাকৰ ওচৰত থাকি গান্ধীক বিশ্ৰামৰ সুযোগ প্ৰদান কৰে। তেওঁ তেওঁৰ শোৱনিকোঠাত গৈ পত্নীৰ সৈতে প্ৰণয়ত লিপ্ত হয়। অলপ পাছতে এজন কৰ্মচাৰীয়ে গান্ধীক তেওঁৰ দেউতাকৰ মৃত্যুৰ সংবাদ জনায়। তেওঁ এই ঘটনাটোত দুগুণ লজ্জা পায় আৰু ইয়ে তেওঁক ১৬ বছৰ বয়সতে বিবাহিত হোৱা সত্ত্বেও ব্ৰহ্মচাৰী হ'বলৈ বাধ্য কৰে।<ref>{{Cite web |title=Time magazine people of the century |url=http://www.time.com/time/time100/poc/magazine/mohandas_gandhi12b.html |access-date=2012-10-26 |archivedate=2000-06-21 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20000621103733/http://www.time.com/time/time100/poc/magazine/mohandas_gandhi12b.html |deadurl=yes }}</ref> গান্ধীয়ে ব্ৰহ্মচৰ্যক ঈশ্বৰৰ সান্নিধ্য লাভ আৰু আত্মোপলব্ধিৰ পন্থা হিচাপে গ্ৰহণ কৰিছিল। গান্ধীৰ মতে ব্ৰহ্মচৰ্যৰ অৰ্থ "চিন্তা, বাক্য আৰু কৰ্মৰ নিয়ন্ত্ৰণ।" === বিশ্বাস === গান্ধী হিন্দু পৰিয়ালত জন্মগ্ৰহণ কৰিছিল আৰু তেওঁ গোটেই জীৱন হিন্দু ধৰ্ম পালন কৰে আৰু হিন্দু ধৰ্মৰ অধিকাংশ আদৰ্শই গ্ৰহণ কৰে। এজন সাধাৰণ হিন্দু হিচাপে তেওঁ সকলো ধৰ্মৰে প্ৰতি সমভাৱ ৰাখিছিল আৰু প্ৰায় সকলো ধৰ্মৰে ধৰ্মগ্ৰন্থসমূহ অধ্যয়ন কৰিছিল। তেওঁ ব্ৰহ্মত্ব সম্পৰ্কে আগ্ৰহী আছিল। হিন্দুত্ব সম্পৰ্কে তেওঁ কৈছিল: {{quote|হিন্দুত্বই মোক পূৰ্ণৰূপে তৃপ্তিদান কৰে, মোৰ সত্তাক পৰিপূৰ্ণ কৰে…। যেতিয়া মনত সংশয় জন্মে, যেতিয়া হতাশাই মোক আগুৰি ধৰে, আৰু যেতিয়া মই দিগন্তত এক বিন্দু পোহৰো দেখা নাপাওঁঁ, তেতিয়াই মই [[ভাগৱত গীতা]]ৰ ফালে চাওঁ, আৰু নিজকে শান্ত কৰাৰ কাৰণে একোটা পংক্তি বিচাৰোঁ, আৰু মই অনতিপলমে অত্যধিক কষ্টৰ মাজতো সুখ অনুভৱ কৰোঁ। মই ভাগৱত গীতাৰ শিক্ষাৰ ওচৰত কৃতজ্ঞ।}} [[চিত্ৰ:Gandhi Smriti.jpg|thumb|[[নতুন দিল্লী]]ত অৱস্থিত মহাত্মা গান্ধীৰ বাসভৱন ([[গান্ধী স্মৃতি]])]]<!--attribution required: see image description page at http://en.wikipedia.org/wiki/image:Gandhi Smriti.jpg--> গান্ধীয়ে [[গুজৰাটী ভাষা]]ত ভাগৱত গীতাৰ সম্পৰ্কে এটি ধাৰাভাষ্য লিখিছিল। গুজৰাটী পাণ্ডুলিপিটো ইংৰাজী ভাষালৈ অনুবাদ কৰে মহাদেৱ দেশায়ে। দেশায়ে ইয়াতে এটা অতিৰিক্ত পাতনি আৰু ধাৰাভাষ্য যোগ কৰে, আৰু ই গান্ধীৰ এটি ভূমিকাসহ ১৯৪৬ চনত প্ৰকাশ পায়।<ref>Desai, Mahadev. The Gospel of Selfless Action, or, The Gita According To Gandhi. (Navajivan Publishing House: Ahmedabad: First Edition 1946). Other editions: 1948, 1951, 1956.</ref><ref>A shorter edition, omitting the bulk of Desai's additional commentary, has been published as: Anasaktiyoga: The Gospel of Selfless Action. Jim Rankin, editor. The author is listed as M.K. Gandhi; Mahadev Desai, translator. (Dry Bones Press, San Francisco, 1998) ISBN 1-883938-47-3.</ref> গান্ধীয়ে বিশ্বাস কৰিছিল যে, সকলো ধৰ্মৰে মূলতে আছে সত্য আৰু প্ৰেম (কৰুণা, অহিংসা আৰু সোণালী শাসন)। তেওঁ এজন ক্লান্তিহীন সমাজ সংস্কাৰক আছিল আৰু সকলো ধৰ্মৰে ভণ্ডামি, অপকৰ্ম আৰু অন্ধবিশ্বাসৰ বিপক্ষে মাত মাতিছিল। ধৰ্ম সম্পৰ্কে মন্তব্য কৰি তেওঁ কৈছিল: {{quote|যদি খ্ৰীষ্টান ধৰ্মক নিখুঁত আৰু সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ বুলি মানি ল'ব নোৱাৰি, তেন্তে হিন্দু ধৰ্মকো নিখুঁত আৰু সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ বুলি ক'ব নোৱাৰি। হিন্দু ধৰ্মৰ ত্ৰুটিবিলাক মোৰ দৃষ্টিগোচৰ হৈছে। যদি অস্পৃশ্যতা হিন্দু ধৰ্মৰে অংশ হয়, ই এই ধৰ্মৰ এটি বেয়া অংশ। বেদবাক্যবিলাক ঈশ্বৰৰ অনুপ্ৰাণিত উক্তি বোলাৰ কাৰণ কি? যদি এইবিলাক ঈশ্বৰ অনুপ্ৰাণিত হয়, তেন্তে [[বাইবেল]] বা [[কোৰান]] কিয় নহয়? খ্ৰীষ্টান বন্ধুৱে যেনেদৰে মোক ধৰ্মান্তৰিত কৰাৰ প্ৰবল চেষ্টা কৰিছিল, ঠিক তেনেদৰে মুছলিম বন্ধুৱেও কৰিছিল। আব্দুল্লা শেঠে ইছলাম ধৰ্ম চৰ্চা কৰিবলৈ মোক প্ৰৰোচিত কৰিছিল আৰু সকলো সময়তে এই ধৰ্মৰ সৌন্দৰ্য বৰ্ণনা কৰি থাকে।<br/>যেতিয়া আমাৰ নৈতিক ভিত্তি হেৰাই যায়, তেতিয়া ধাৰ্মিক হৈ একো লাভ নাই। উদাহৰণস্বৰূপে মিছলীয়া, নিৰ্দয় আৰু আত্মসংযমহীন লোকে ঈশ্বৰ তেওঁৰ সৈতে আছে বুলি দাবী কৰিব নোৱাৰে।}} পৰৱৰ্তী সময়ত যেতিয়া গান্ধীক তেওঁ হিন্দু হয় নে নহয় বুলি সোধা গৈছিল, তেওঁ কৈছিল: {{quote|হয়, মই হিন্দু। ইয়াৰ উপৰিও মই এজন খ্ৰীষ্টান, এজন মুছলমান, এজন বৌদ্ধ আৰু এজন ইহুদী।}} == গান্ধীৰ বিভিন্ন ৰচনা == গান্ধী আছিল এজন বহুমুখী লেখক আৰু সম্পাদক। বহুবছৰ ধৰি তেওঁ গুজৰাটী, হিন্দী আৰু ইংৰাজী ভাষাত প্ৰকাশিত পত্ৰিকা হৰিজন সম্পাদনা কৰিছিল। ইয়াৰ উপৰিও তেওঁ দক্ষিণ আফ্ৰিকাত থকা সময়ত [[ইণ্ডিয়ান অপিনিয়ন]] আৰু স্বদেশত থকাকালত [[ইয়ং ইণ্ডিয়া]] নামৰ দুখন ইংৰাজী কাকত সম্পাদনা কৰিছিল। গুজৰাটী ভাষাৰ মাহেকীয়া আলোচনী নৱজীৱনৰো সম্পাদনা তেওঁ কৰিছিল। নৱজীৱন আলোচনীখন পাছলৈ হিন্দী ভাষাতো প্ৰকাশিত হ'বলৈ লয় আৰু পিছলৈ ই [[নৱজীৱন ট্ৰাষ্ট]] হয়।<ref>[http://www.lifepositive.com/Spirit/masters/mahatma-gandhi/journalist.asp Peerless Communicator] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070804022748/http://www.lifepositive.com/Spirit/masters/mahatma-gandhi/journalist.asp |date=2007-08-04 }} by V.N. Narayanan. Life Positive Plus, Oct–Dec 2002</ref> গান্ধীয়ে কাকত-আলোচনীলৈ বহুতো চিঠি-পত্ৰ লিখিছিল। প্ৰায় প্ৰতিদিনেই কোনো নহয় কোনো এখন কাকতত তেওঁৰ চিঠি প্ৰকাশ হৈছিল। গান্ধীৰ বহুকেইখন কিতাপ প্ৰকাশিত হৈছে। ইয়াৰ ভিতৰত 'The Story of My Experiments With Truth' (আত্মজীৱনী; অসমীয়া ৰূপান্তৰ: [[মোৰ সত্য অন্বেষণৰ কাহিনী]]), 'Satyagraha in South Africa', [[হিন্দ স্বৰাজ]], আৰু গুজৰাটীলৈ অনুবাদ কৰাজন ৰাস্কিনৰ "Unto This Last" উল্লেখযোগ্য।<ref name="Unto this last">{{cite book |last= Gandhi |first= M. K. |authorlink= |title= Unto this Last: A paraphrase |url= http://www.forget-me.net/en/Gandhi/untothislast.pdf |year= |publisher= Navajivan Publishing House |location= Ahmedabad |language= English; trans. from Gujarati |isbn= 81-7229-076-4 |access-date= 2012-11-08 |archivedate= 2008-05-27 |archiveurl= https://web.archive.org/web/20080527222215/http://www.forget-me.net/en/Gandhi/untothislast.pdf }}</ref> ইয়াৰ উপৰিও নিৰামিষভোজন, আহাৰ আৰু স্বাস্থ্য, ধৰ্ম, সমাজ সংস্কাৰ আদিৰ বিষয়ে তেওঁ প্ৰচুৰ লিখা-মেলা কৰিছিল। ১৯৬০ৰ দশকত ভাৰত চৰকাৰে গান্ধীৰ ৰচনাৱলী (The Collected Works of Mahatma Gandhi) প্ৰকাশ কৰে। শতাধিক খণ্ডত প্ৰকাশিত এই গ্ৰন্থখনত ৫০,০০০-তকৈ অধিক পৃষ্ঠা আছে। == গান্ধীৰ প্ৰভাৱ == গান্ধীয়ে বহুতো গুৰুত্বপূৰ্ণ নেতা আৰু ৰাজনৈতিক আন্দোলনক প্ৰভাৱিত কৰিছিল। [[মাৰ্টিন লুথাৰ কিং, অনুজ]], জেমস লছন আৰু জেমস বেভেলকে ধৰি [[আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ]]ৰ নাগৰিক অধিকাৰ আন্দোলনৰ নেতাসকলে অহিংসাৰ বিষয়ে তেওঁলোকৰ নিজৰ তত্বৰ বিকাশত গান্ধীৰ লিখনিৰ পৰা অনুপ্ৰেৰণা লয়।<ref>{{cite web|url=http://mlk-kpp01.stanford.edu/index.php/kingpapers/article/kings_trip_to_india/ |title=King's Trip to India |publisher=Mlk-kpp01.stanford.edu |access-date=24 January 2012 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090321002316/http://mlk-kpp01.stanford.edu/index.php/kingpapers/article/kings_trip_to_india/|archivedate=21 March 2009}}</ref><ref>{{cite news |author=Sidner, Sara |url=http://edition.cnn.com/2009/WORLD/asiapcf/02/17/king.anniversaryvisit/index.html |title=King moved, as father was, on trip to Gandhi's memorial |work=cnn.com Asia-Pacific |publisher=CNN |date=17 February 2009 |access-date=24 January 2012 |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120414101902/http://edition.cnn.com/2009/WORLD/asiapcf/02/17/king.anniversaryvisit/index.html |archivedate=14 April 2012 }}</ref><ref>{{cite news|author=D'Souza, Placido P. |url=http://www.sfgate.com/opinion/openforum/article/COMMEMORATING-MARTIN-LUTHER-KING-JR-Gandhi-s-2640319.php |title=Commemorating Martin Luther King Jr.: Gandhi's influence on King |work=San Francisco Chronicle |date=20 January 2003 |access-date=24 January 2012 |archivedate=18 January 2013 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130118040508/http://www.sfgate.com/opinion/openforum/article/COMMEMORATING-MARTIN-LUTHER-KING-JR-Gandhi-s-2640319.php |url-status=live }}</ref> মাৰ্টিন লুথাৰে কৈছিল "[[যীশু|যীশু খ্ৰীষ্টই]] আমাক লক্ষ্য দিছিল আৰু মহাত্মা গান্ধীয়ে কৌশল দিছিল"<ref name="Tougas2011">{{cite book|last=Tougas|first=Shelley|title=Birmingham 1963: How a Photograph Rallied Civil Rights Support|url=https://books.google.com/books?id=zzWQKHKcrOMC&pg=PT12|access-date=24 January 2012|year= 2011|publisher=Capstone Press|isbn=978-0-7565-4398-3|page=12}}</ref> আৰু তেওঁ গান্ধীক মাজে মাজে "সৰু মুগাবৰণীয়া শন্ত" ("the little brown saint") বুলি অভিহিত কৰিছিল।<ref>{{cite book|last=Cone|first=James|title=Martin & Malcolm & America: A Dream Or a Nightmare|year=1992|publisher=Orbis Books|isbn=0-88344-824-6|url-access=registration|url=https://archive.org/details/martinmalcolmame00jame}}</ref> [[বৰ্ণবৈষম্য নীতি]] বিৰোধী কৰ্মী আৰু দক্ষিণ আফ্ৰিকাৰ পূৰ্বৰ ৰাষ্ট্ৰপতি [[নেলছন মেণ্ডেলা]] গান্ধীৰ দ্বাৰা অনুপ্ৰাণিত হৈছিল।<ref name="Mandela-2000">[[Nelson Mandela]], [http://content.time.com/time/magazine/article/0,9171,993025,00.html "The Sacred Warrior: The liberator of South Africa looks at the seminal work of the liberator of India"] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131005014909/http://content.time.com/time/magazine/article/0%2C9171%2C993025%2C00.html |date=5 October 2013 }}, ''Time'', 3 January 2000</ref> আনলোকৰ ভিতৰত আছে [[খান আব্দুল গফ্ফৰ খান]],<ref>{{cite news|url=http://progressive.org/mag_amitpalabdul |title=A pacifist uncovered- Abdul Ghaffar Khan, Pakistani pacifist |author=Pal, Amitabh |work=The Progressive |date=February 2002 |access-date=24 January 2012 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120107183114/http://progressive.org/mag_amitpalabdul |archivedate=7 January 2012 }}</ref> ষ্টিভ বিকো, আৰু অং চান চ্যু কি।<ref>{{cite web |url=http://www.tribuneindia.com/2004/20040222/spectrum/book1.htm |title=An alternative Gandhi |work=The Tribune |location=India |date=22 February 2004 |access-date=12 March 2009 |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090514084050/http://www.tribuneindia.com/2004/20040222/spectrum/book1.htm |archivedate=14 May 2009 }}</ref> === গান্ধীৰ বিষয়ে কিতাপ === বহুকেইজন জীৱনীকাৰে গান্ধীৰ জীৱনী ৰচনা কৰিছে। ইয়াৰ ভিতৰত ডি. জি. টেণ্ডুলকাৰৰ ৮ খণ্ডৰ "Mahatma. Life of Mohandas Karamchand Gandhi" আৰু পিয়াৰীলাল আৰু সুশীলা নায়াৰৰ ১০ খণ্ডৰ "Mahatma Gandhi" উল্লেখযোগ্য। শুনা যায় যে বলদেৱ সিঙে তেওঁৰ গৱেষণা গ্ৰন্থ "Gandhi Behind the Mask of Divinity" লিখিবলৈ ২০ বছৰ ধৰি গান্ধীৰ মূল বক্তৃতা আৰু ৰচনাসমূহ সংগ্ৰহ কৰিছিল।<ref name="ReviewBaldevSingh">{{cite web | title=Gandhi Behind the Mask of Divinity | url=http://www.sikhspectrum.com/082004/gandhi_mask.htm | accessdate=2007-12-17 | archivedate=2007-12-28 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20071228114504/http://www.sikhspectrum.com/082004/gandhi_mask.htm | deadurl=yes }}</ref> গান্ধী সম্পৰ্কে লিখা আনসমূহ গ্ৰন্থ হ'ল- [[বাপু (গ্ৰন্থ)]], [[গান্ধী দ্য মেন]], [[গান্ধী, ফাইটাৰ ৱিদাউট আ চৰ্ড]], [[দ্য ডেথ এণ্ড আফটাৰ লাইফ অৱ মহাত্মা গান্ধী]] আদি। === গান্ধীৰ জীৱনৰ আধাৰত নিৰ্মিত চলচ্চিত্ৰ === গান্ধীৰ জীৱনৰ আধাৰত বহুতো চলচ্চিত্ৰ নিৰ্মান হৈছে। তাৰ ভিতৰত ৰিচাৰ্ড এটেনবৰ' পৰিচালিত ১৯৮২ চনৰ '[[গান্ধী (চলচ্চিত্ৰ)|গান্ধী]]' উল্লেখযোগ্য। গান্ধীৰ প্ৰাৰম্ভিক জীৱনৰ ওপৰত আধাৰিত '[[দ্য মেকিং অৱ দ্য মহাত্মা]]' (১৯৯৬) আন এখন চলচ্চিত্ৰ। ২০০৬ চনত মুক্তি লাভ কৰা হিন্দী ছবি 'লাগে ৰহো মুন্না ভাই'ত গান্ধীবাদৰ মতবাদ বা [[গান্ধীগিৰি]]ৰ ব্যৱহাৰ জনপ্ৰিয় হৈ পৰিছিল।<ref>Ghosh, Arunabha (December 23–29, 2006). "[http://www.epw.org.in/uploads/articles/10078.pdf Lage Raho Munna Bhai: Unravelling Brand Gandhigiri: Gandhi, the man, was once the message. In post-liberalisation India, 'Gandhigiri' is the message] {{webarchive |url=https://web.archive.org/web/20070701045732/http://www.epw.org.in/uploads/articles/10078.pdf |date=July 1, 2007 }}." ''Economic and Political Weekly'' '''41''' (51)</ref><ref>Sharma, Swati Gauri. "[http://www.boston.com/news/globe/editorial_opinion/oped/articles/2006/10/13/how_gandhi_got_his_mojo_back How Gandhi got his mojo back]." ''Boston Globe,'' October 13, 2006</ref><ref name="Ramachandaran">{{cite news | first=Shastri | last=Ramachandaran| url=http://www.tribuneindia.com/2006/20060923/edit.htm#4| title=Jollygood Bollywood:Munnabhai rescues Mahatma| work=tribuneindia.com|publisher=The Tribune Trust| date=23 September 2006| accessdate=2007-04-28}}</ref> == তথ্য সংগ্ৰহ == {{reflist|30em}} ==প্ৰসংগ সমল== ===গ্ৰন্থৰাজী=== {{Col-begin|width=100%}} {{Col-1-of-2}} *{{cite book|last1=Bhana|first1=Surendra|last2=Vahed|first2=Goolam H.|title=The making of a political reformer: Gandhi in South Africa, 1893–1914|url=|year=2005|publisher=Manohar|isbn=978-81-7304-612-4}}<!--used--> *{{cite book|last=Bondurant|first=Joan Valérie|title=Conquest of violence: the Gandhian philosophy of conflict|url=http://books.google.com/books?id=4hcf8jPrSKYC|accessdate=7 February 2012|year=1971|publisher=University of California Press|id=GGKEY:NDWFBERN9B5}} * Brown, Judith M. "Gandhi, Mohandas Karamchand [Mahatma Gandhi] (1869–1948)", Oxford Dictionary of National Biography, Oxford University Press, 2004; online edn, Jan 2011 [http://www.oxforddnb.com/view/article/33318, accessed 25 February 2012] *{{cite book|last=Brown|first=Judith M.|title=Gandhi's Rise to Power: Indian Politics 1915-1922|url=http://books.google.com/books?id=HUo4AAAAIAAJ|accessdate=25 February 2012|date=25 October 1974|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-09873-1}}<!--used--> *{{cite book|last=Brown|first=Judith Margaret|title=Gandhi: Prisoner of Hope|url=http://books.google.com/books?id=boDAE8MLAJMC|accessdate=13 January 2012|date=23 October 1991|publisher=Yale University Press|isbn=978-0-300-05125-4}}<!--used--> *{{cite book|last1=Brown|first1=Judith M.|authorlink1=Judith M. Brown|last2=Parel|first2=Anthony|authorlink2=Anthony Parel|title=The Cambridge Companion to Gandhi|url=http://books.google.com/books?id=KLM8kMZZu-IC|accessdate=7 February 2012|date=21 February 2011|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-13345-6}} *{{cite book|last=Chadha|first=Yogesh|title=Gandhi: a life|url=http://books.google.com/books?id=vSduAAAAMAAJ|accessdate=8 February 2012|year=1997|edition=Illustrated, reprint|publisher=John Wiley|isbn=978-0-471-24378-6}}<!--used--> *{{cite book|author=Harold G. Coward|title=Indian critiques of Gandhi|url=http://books.google.com/books?id=GGGudMuE4PIC|accessdate=11 February 2012|year=2003|publisher=SUNY Press|isbn=978-0-7914-5910-2}}<!--used--> <!--*{{cite book|author=Chakrabarty, Bidyut |title=Social and political thought of Mahatma Gandhi|url=http://books.google.com/books?id=4x34We-mY40C|accessdate=13 January 2012|year=2006|publisher=Routledge|isbn=978-0-415-36096-8}}--> *{{cite book|author=Desai, Mahadev Haribhai |title=Day-to-day with Gandhi: secretary's diary|url=http://books.google.com/books?id=iDQKAQAAIAAJ|accessdate=16 January 2012|publisher=Sarva Seva Sangh Prakashan|chapter=Preface|chapterurl=http://www.wikilivres.ca/wiki/Day_to_Day_with_Gandhi/Volume_1/Preface|archiveurl=http://www.wikilivres.ca/wiki/Day_to_Day_with_Gandhi|archivedate=3 June 2007|others=Hemantkumar Nilkanth (translation)|year=1930}}<!--used--> *{{cite book|last=Easwaran|first=Eknath|authorlink=Eknath Easwaran|title=Gandhi, the man: the story of his transformation|url=http://books.google.com/books?id=v_hpUlMRjWsC|accessdate=8 February 2012|date=1 August 1997|publisher=Nilgiri Press|isbn=978-0-915132-96-6}} *{{cite book|last=Fischer|first=Louis|authorlink=Louis Fischer|title=The life of Mahatma Gandhi|url=|date=4 August 1997|publisher=HarperCollins|isbn=978-0-00-638887-6}} *{{cite book|last=Gandhi|first= Rajmohan |authorlink=Rajmohan Gandhi|title=Gandhi: the man, his people, and the empire|url=http://books.google.co.in/books?id=FauJL7LKXmkC|accessdate=7 February 2012|year=2006|publisher=University of California Press|isbn=978-0-520-25570-8}}<!--used--> *{{cite book|last=Gangrade|first=K.D.|title=Moral Lessons From Gandhi S Autobiography And Other Essays|url=http://books.google.com/books?id=UODB6R_LmWsC|accessdate=11 January 2012|date=1 January 2004|publisher=Concept Publishing Company|isbn=978-81-8069-084-6|chapter=Role of Shanti Sainiks in the Global Race for Armaments}}<!--used--> *{{cite book|last=Hardiman|first=David|title=Gandhi in his time and ours: the global legacy of his ideas|url=http://books.google.com/books?id=UWYV5qYZ3-oC|accessdate=8 February 2012|year=2003|publisher=C. Hurst & Co.|isbn=978-1-85065-711-8}}<!--used--> *{{cite book|last=Hatt|first=Christine|title=Mahatma Gandhi|url=http://books.google.com/books?id=f6vvy-J7vhcC|accessdate=26 February 2012|date=12 April 2002|publisher=Evans Brothers|isbn=978-0-237-52308-4}}<!--used--> *{{cite book|author=Herman, Arthur|title=Gandhi and Churchill: the epic rivalry that destroyed an empire and forged our age|url=http://books.google.com/books?id=tquxD6dk914C|accessdate=11 February 2012|year=2008|publisher=Random House Digital, Inc.|isbn=978-0-553-80463-8}}<!--used--> *{{cite book|last=Jai|first=Janak Raj|title=Commissions and Omissions by Indian Prime Ministers: 1947-1980|url=http://books.google.com/books?id=5Wrc1K0uJTgC|accessdate=26 February 2012|year=1996|publisher=Regency Publications|isbn=978-81-86030-23-3}}<!--used--> *{{cite book|author1=Jones, Constance |author2=Ryan, James D. |title=Encyclopedia of Hinduism|url=http://books.google.com/books?id=hZET2sSUVsgC|accessdate=13 January 2012|date=28 February 2007|publisher=Infobase Publishing|isbn=978-0-8160-5458-9|pages=160}}<!--used--> *{{cite book|last=Kumar|first=Shanti|title=Gandhi meets primetime: globalization and nationalism in Indian television|url=http://books.google.com/books?id=abPsWgqrmMMC&pg=PA170|accessdate=14 January 2012|year=2006|publisher=University of Illinois Press|isbn=978-0-252-07244-4|page=170}}<!--used--> {{Col-2-of-2}} *{{cite book|author=Lapping, Brian |title=End of empire|url=http://books.google.com/books?id=xBsiAQAAIAAJ|accessdate=16 January 2012|date=1 January 1989|publisher=Paladin|isbn=978-0-586-08870-8}}<!--used--> *{{cite book|last=Lelyveld|first=Joseph|authorlink=Joseph Lelyveld|title=Great soul: Mahatma Gandhi and his struggle with India|url=|date=29 March 2011|publisher=Random House Digital, Inc.|isbn=978-0-307-26958-4}} *{{cite book|last=Majmudar|first=Uma|title=Gandhi's pilgrimage of faith: from darkness to light|url=http://books.google.com/books?id=xM4paHEq5oQC|accessdate=12 January 2012|year=2005|publisher=SUNY Press|isbn=978-0-7914-6405-2}}<!--used--> *{{cite book|last=Miller|first=Jake C.|title=Prophets of a just society|url=http://books.google.com/books?id=uiBNJWqtiVcC|accessdate=12 January 2012|year=2002|publisher=Nova Publishers|isbn=978-1-59033-068-5}}<!--used--> *{{cite book|last=Nayyar|first=Pyarelal|title=Mahatma Gandhi—the last phase, Vol 1|url=http://books.google.com/books?id=E8wBAAAAMAAJ|authorlink=Pyarelal Nayyar|accessdate=16 January 2012|year=1956|publisher=Navajivan Publishing House|isbn=0-85283-112-9}}<!--used--> *{{cite book|last=Pāṇḍeya|first=Viśva Mohana|title=Historiography of India's partition: an analysis of imperialist writings|url=http://books.google.co.in/books?id=Vu2lu-ZI-vQC|accessdate=8 February 2012|date=1 January 2003|publisher=Atlantic Publishers & Dist|isbn=978-81-269-0314-6}} *{{cite book|last=Parekh|first=Bhikhu C.|title=Gandhi: a very short introduction|accessdate=17 January 2012|publisher=Oxford University Press|url= http://books.google.co.in/books?id=0chB4q7XeHcC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false |isbn=978-0-19-285457-5|pages=6–9|year=2001}}<!--used--> *{{cite book|last1=Pilisuk|first1=Marc|last2=Nagler|first2=Michael N.|title=Peace Movements Worldwide: Players and practices in resistance to war|url=http://books.google.co.in/books?id=GTJV2UcZVHcC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false|accessdate=21 January 2012|year=2011|publisher=ABC-CLIO|isbn=978-0-313-36482-2}}<!--used--> *{{cite book|last1=Rudolph|first1=Susanne Hoeber|last2=Rudolph|first2=Lloyd I.|title=Gandhi, the traditional roots of charisma|url=http://books.google.com/books?id=JsPYNLAU9KYC&pg=PA48|accessdate=12 January 2012|date=15 April 1983|publisher=University of Chicago Press|isbn=978-0-226-73136-0|page=48}}<!--used--> *{{cite book|last=Rühe|first=Peter|title=Gandhi|url=|date=5 October 2004|publisher=Phaidon|isbn=978-0-7148-4459-6}} *{{cite book|last=Schouten|first=Jan Peter|title=Jesus as guru: the image of Christ among Hindus and Christians in India|url=http://books.google.com/books?id=pIoKdTH7KPsC|accessdate=18 February 2012|date=30 September 2008|publisher=Rodopi|isbn=978-90-420-2443-4}}<!--used--> *{{cite book|last=Sharp|first=Gene|title=Gandhi as a political strategist: with essays on ethics and politics|url=|year=1979|publisher=P. Sargent Publishers|isbn=978-0-87558-090-6}} *{{cite book|last=Shashi|first=S. S.|title=Encyclopaedia Indica: India, Pakistan, Bangladesh|year=1996|publisher=Anmol Publications|isbn=978-81-7041-859-7}}<!--used--> *{{cite book|last=Sofri|first=Gianni|title=Gandhi and India: a century in focus|url=|year=1999|publisher=Windrush Press|isbn=978-1-900624-12-1}} *{{cite book|last=Sorokin|first=Pitirim Aleksandrovich|title=The ways and power of love: types, factors, and techniques of moral transformation|url=http://books.google.com/books?id=DGCleCxTkbIC|accessdate=12 January 2012|date=March 2002|publisher=Templeton Foundation Press|isbn=978-1-890151-86-7|page=169}}<!--used--> *{{cite book|last=Tendulkar|first=D. G.|title=Mahatma; life of Mohandas Karamchand Gandhi|url=http://books.google.com/books?id=LHJuAAAAMAAJ|year=1951|publisher=Ministry of Information and Broadcasting, Government of India|location=Delhi|ref=harv}}<!--used--> *{{cite book|last=Thacker|first=Dhirubhai|editor=Amaresh Datta|title=The Encyclopaedia Of Indian Literature (Volume Two) (Devraj To Jyoti)|url=http://books.google.com/books?id=zB4n3MVozbUC&pg=PA1345|accessdate=14 January 2012|date=1 January 2006|publisher=Sahitya Akademi|isbn=978-81-260-1194-0|pages=1345|chapter="Gandhi, Mohandas Karamchand" (entry)}}<!--used--> *{{cite book|last=Elst|first=Koenraad|title=Gandhi and Godse - A review and a critique|url=|year=2001|publisher=Les Belles Lettres|location=Delhi|ref=harv|isbn=81-85990-71-9}} *{{cite book|author1=Todd, Anne M. |title=Mohandas Gandhi |url=http://books.google.com/books?id=svxDMQZ7fakC|year=2004|publisher=Infobase Publishing|isbn=978-0-7910-7864-8}}; short biography for children {{Col-end}} ===প্ৰাথমিক উৎস=== *{{cite book|last=Andrews|first=C. F.|title=Mahatma Gandhi's Ideas Including Selections from His Writings|url=http://books.google.com/books?id=3EAV6JhQmgkC|year=2008|publisher=Pierides Press|isbn=978-1-4437-3309-0|chapter=VII – The Teaching of Ahimsa|origyear=1930}} *{{cite book|last=|first=|editor=Dalton, Dennis |title=Mahatma Gandhi: selected political writings|url=http://books.google.com/books?id=afqmUWX5yeoC|year=1996|publisher=Hackett Publishing|isbn=978-0-87220-330-3}} * {{cite book|last=|first=|editor=Duncan, Ronald|title=Selected Writings of Mahatma Gandhi|url=http://www.questia.com/PM.qst?a=o&d=54615149|date=May 2011|publisher=Literary Licensing, LLC|isbn=978-1-258-00907-6|access-date=2012-10-02|archivedate=2009-03-17|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090317012750/http://www.questia.com/PM.qst?a=o&d=54615149}} *{{cite book|last1=Gandhi|first1=M. K.|last2=Fischer|first2=Louis|editor=Louis Fischer|title=The essential Gandhi: an anthology of his writings on his life, work and ideas|year=2002|publisher=Vintage Books|isbn=978-1-4000-3050-7}} *{{cite book|last=Gandhi|first=Mohandas Karamchand|title=Satyagraha in South Africa|year=1928|publisher=Navajivan Publishing House|location=Ahmedabad|format=paperback|edition=1|language=Gujarati|quote=Translated by Valji G. Desai}} Free online access at [http://wikilivres.ca/wiki/Satyagraha_in_South_Africa Wikilivres.ca (1/e)]. Pdfs from [http://www.gandhiserve.org/cwmg/VOL034.PDF Gandhiserve (3/e)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130121014232/http://www.gandhiserve.org/cwmg/VOL034.PDF |date=2013-01-21 }} & [http://arvindguptatoys.com/arvindgupta/gandhisouthafrica.pdf Yann Forget (hosted by Arvind Gupta) (1/e)]. *{{cite book|last=Gandhi |first=Mohandas Karamchand|title=The collected works of Mahatma Gandhi|year=1994|publisher=Publications Division, Ministry of Information and Broadcasting, Govt. of India|isbn=978-81-230-0239-2}} (100 volumes). Free [http://www.gandhiserve.org/cwmg/cwmg.html online access] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080509143405/http://www.gandhiserve.org/cwmg/cwmg.html |date=2008-05-09 }} from Gandhiserve. *{{cite book|last = Gandhi|first = Mohandas Karamchand |title = [[The Story of My Experiments with Truth|An Autobiography or The Story of My Experiments With Truth]]|publisher=Navajivan Publishing House|location=Ahmedabad|edition=2|pages= | year = 1940|isbn = 0-8070-5909-9}} Also available at [[wikisource:An Autobiography or The Story of my Experiments with Truth|Wikisource]]. *{{cite journal |last1=Gandhi |first1=Mohandas Karamchand|year=1928 |title=[http://www.saadigitalarchive.org/item/20111212-545 Drain Inspector's Report] |journal=The United States of India |volume=5 |issue=6,7,8 |pages=3–4}} *{{cite book|editor=Jack, Homer A.|title=The Gandhi reader: a source book of his life and writings|url=http://books.google.com/books?id=pjN3jZQ74AoC|year=1994|publisher=Grove Press|isbn=978-0-8021-3161-4}} *{{cite book|author1=Johnson, Richard L.|author2=Gandhi, M. K.|title=Gandhi's experiments with truth: essential writings by and about Mahatma Gandhi|url=http://books.google.com/books?id=dRQcKsx-YgQC|year=2006|publisher=Lexington Books|isbn=978-0-7391-1143-7}}<!--used--> *{{cite book|editor=Parel, Anthony J. |title=Gandhi: 'Hind Swaraj' and Other Writings Centenary Edition|url=http://books.google.com/books?id=oc47gUOPZfcC|year=2009|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-14602-9}} ===ৱেবছাইট=== *{{cite web |last = Keen |first = Shirin |title = The Partition of India |publisher = Emory University |date = Spring, 1998 |url = http://www.english.emory.edu/Bahri/Part.html |accessdate = 16 January 2012 |archivedate = 2 September 2011 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20110902112115/http://www.english.emory.edu/Bahri/Part.html |deadurl = yes }} *{{cite web |last = Sannuti |first = Arun |title = Mohandas K. Gandhi (1869–1948) – Vegetarianism: The Road to Satyagraha |publisher=International Vegetarian Union (IVU) |url = http://www.ivu.org/history/gandhi/road.html|date=6 April 2010 |accessdate=12 January 2012}} *{{cite web |url=http://www.polity.org.za/article/mbeki-mahatma-gandhi-satyagraha-100th-anniversary-01102006-2006-10-01|title=Mbeki: Mahatma Gandhi Satyagraha 100th Anniversary (01/10/2006) |last=Smith|first=Colleen|date=1 October 2006 |work=Speeches|publisher=http://www.polity.org.za |accessdate=20 January 2012}} *{{cite web |url=http://www.bapu.sughosh.in/ |title=Bapu: Complete Life of Bapu |last=Sughosh |first=India |date=2 October 2010 |work=Life History |publisher=http://www.bapu.sughosh.in |accessdate=15 August 2012 |archivedate=3 September 2012 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120903233946/http://bapu.sughosh.in/ |deadurl=yes }} ===গৱেষণাপত্ৰৰ প্ৰবন্ধ=== *{{cite journal |last1=Cribb |first1=R. B. |year=1985|month=August |title=The Early Political Philosophy of M. K. Gandhi, 1869-1893 |journal=Asian Profile |publisher= |volume=13 |issue=4 |pages=353–360}} *{{cite journal|title=Champaran and Gandhi: Planters, Peasants and Gandhian Politics by Jacques Pouchepadass (Review)|first=David|last=Hardiman|journal=Journal of the Royal Asiatic Society|volume=11|issue=1|date=April 2001|pages=99–101|jstor=25188108}} *{{cite journal |last1=Khan |first1=Yasmin |year=2011 |month=January |title=Performing Peace: Gandhi's assassination as a critical moment in the consolidation of the Nehruvian state |journal=Modern Asian Studies |volume=45 |issue=1 |pages=57–80 |url=http://journals.cambridge.org/abstract_S0026749X10000223 |doi=10.1017/S0026749X10000223 |format=abstract |accessdate=21 January 2012 |issn=0026-749X }}{{Dead link|date=July 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} *{{cite journal |last1=Mohanty |first1=Rekha |year=2011 |title=From Satya to Sadbhavna |journal=Orissa Review |issue=January 2011 |pages=45–49 |url=http://orissa.gov.in/e-magazine/Orissareview/2011/Jan/engpdf/january.pdf#page=58 |accessdate=23 February 2012}} *{{cite journal |last1=Murali |first1=Atlury |year=January 1985 |title=Non-Cooperation in Andhra in 1920–22: Nationalist Intelligentsia and the Mobilization of Peasantry |journal=Indian Historical Review |publisher=|volume=12 |issue=1/2 |pages=188–217 |issn= 0376-9836 |ref=harv }} *{{cite journal |last1=Norvell |first1=Lyn |year=1997 |title=Gandhi and the Indian Women's Movement |journal=British Library Journal |volume=23 |issue=1 |pages=12–27 |issn=0305-5167}} *{{cite journal |last1=Prashad |first1=Ganesh |year=1966|month=September |title=Whiggism in India|journal=[[Political Science Quarterly]] |volume=81 |issue=3|pages= 412–431 |jstor=2147642}} *{{Cite journal|title=Power, Hegemony and Politics: Leadership Struggle in Congress in the 1930s|last=Sarkar|first=Jayabrata|journal=Modern Asian Studies|date=18 April 2006|volume=40|issue=2|pages=333–370|doi=10.1017/S0026749X0600179X|ref=harv}} *{{cite journal |last1=Sarma |first1=Bina Kumari |year=January 1994 |title=Gandhian Movement and Women's Awakening in Orissa |journal=Indian Historical Review |volume=21 |issue=1/2 |pages=78–79|issn= 0376-9836}} *{{Cite journal|title=On the Origins of Gandhi's Political Methodology: The Heritage of Kathiawad and Gujarat|last=Spodek|first=Howard|journal=The Journal of Asian Studies|volume=30|issue=2|date=February 1971|pages=361–372|jstor=2942919}} ===বাতৰি=== *{{Cite news|last =Ferrell|first =David|title =A Little Serenity in a City of Madness|newspaper =Los Angeles Times|pages =B 2|date =27 September 2001|url =http://pqasb.pqarchiver.com/latimes/access/82514621.html?FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Sep+27%2C+2001&author=DAVID+FERRELL&pub=Los+Angeles+Times&edition=&startpage=B.2&desc=Surroundings%3A+Lake+Shrine%3B+%27A+Little+Serenity+in+a+City+of+Madness%27%3B+Meditation+Gardens+in+Pacific+Palisades+Are+a+Place+to+Walk%2C+Think+and+Pray|format =Abstract|accessdate =14 January 2012|archivedate =24 July 2012|archiveurl =https://web.archive.org/web/20120724125815/http://pqasb.pqarchiver.com/latimes/access/82514621.html?FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Sep+27%2C+2001&author=DAVID+FERRELL&pub=Los+Angeles+Times&edition=&startpage=B.2&desc=Surroundings%3A+Lake+Shrine%3B+%27A+Little+Serenity+in+a+City+of+Madness%27%3B+Meditation+Gardens+in+Pacific+Palisades+Are+a+Place+to+Walk%2C+Think+and+Pray|deadurl =yes}} *{{cite news |title=Gandhi's ashes to rest at sea, not in a museum |author=Ramesh, Randeep|url=http://www.guardian.co.uk/world/2008/jan/16/india.international |newspaper=[[The Guardian]] |date=16 January 2008 |accessdate=14 January 2012 |location=London}} *{{cite news |url=http://online.wsj.com/article/SB10001424052748703529004576160371482469358.html |title=Among the Hagiographers (A book review of "[[Great Soul: Mahatma Gandhi and His Struggle With India]]" by [[Joseph Lelyveld]]) |author=Roberts, Andrew|authorlink=Andrew Roberts (historian) |date=26 March 2011 |work=BookShelf |publisher=Wall Street Journal |accessdate=14 January 2012}} *{{cite news|author=Unattributed|title=Of all faiths and races, together they shed their silent tears|url=http://news.google.com/newspapers?id=4cU-AAAAIBAJ&sjid=nkwMAAAAIBAJ&pg=2964%2C2759742|accessdate=19 January 2012|newspaper=[[The Indian Express]]|date=31 January 1948|page=5 (top centre)}} *{{cite news|author=Unattributed|title=Over a million get last darshan|url=http://news.google.com/newspapers?id=4cU-AAAAIBAJ&sjid=nkwMAAAAIBAJ&pg=2273%2C2717510|page=1 (bottom left)|accessdate=19 January 2012|newspaper=[[The Indian Express]]|date=1 February 1948}} ==বাহ্যিক সংযোগ== {{commonscat|Mohandas K. Gandhi|মোহনদাস কৰমচান্দ গান্ধী}} {{wikiquote}} * {{Britannica|225216}} * {{DMOZ|Society/History/By_Region/Asia/South_Asia/Personalities/Gandhi%2C_Mohandas_Karamchand%2C_Mahatma/}} * [https://web.archive.org/web/20160701151650/http://www.dli.ernet.in/handle/2015/502501%3Bjsessionid%3DD74A55AB7FEF2464BAE33254D74FFA03 Gandhi's correspondence with the Indian government 1942–1944]<!-- site is undergoing upgrades, hence the downtime for the official link --> * [https://www.gandhiheritageportal.org/ About Mahatma Gandhi] * [http://www.gandhiashramsabarmati.org/ Gandhi Ashram at Sabarmati] * [http://www.gandhi-manibhavan.org/ Mani Bhavan Gandhi Sangrahalaya Gandhi Museum & Library] * {{Gutenberg author |id=Gandhi,+Mahatma | name=Mahatma Gandhi}}<!--See also a single book at {{Gutenberg author |id=Gandhi,+M.+K.}}--> * {{Internet Archive author |sname=Gandhi}} * {{Librivox author |id=622}} {{মহাত্মা গান্ধী}} {{ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলন}} {{Authority control}} [[শ্ৰেণী:মহাত্মা গান্ধী|*]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ স্বাধীনতা সংগ্ৰামী]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় ৰাজনীতিবিদ]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় সাহিত্যিক]] [[শ্ৰেণী:দাৰ্শনিক]] [[শ্ৰেণী:গুজৰাটৰ ব্যক্তি]] lxdmq9a7pradr7c0cbws6dhlfklyonz 514489 514488 2025-06-03T03:59:49Z Kandarpajit Kallol 6257 /* বাহ্যিক সংযোগ */ 514489 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = মোহনদাস কৰমচান্দ গান্ধী | image = Portrait Gandhi.jpg | caption = ১৯৪০ চনৰ মহাত্মা গান্ধী | other_names = মহাত্মা গান্ধী, জাতিৰ পিতা, বাপু | birth_date = {{Birth date|df=yes|1869|10|2}} | birth_place = পোৰবন্দৰ, [[গুজৰাট]] | death_date = {{Death date and age|df=yes|1948|1|30|1869|10|2}} | death_place = [[নতুন দিল্লী]], [[ভাৰত]] | death_cause = [[মহাত্মা গান্ধীৰ হত্যাকাণ্ড|হত্যা]] | nationality = [[ভাৰত|ভাৰতীয়]] | known_for = [[ভাৰতীয় স্বাধীনতা আন্দোলন]] | education = [[ইউনিভাৰ্চিটি কলেজ, লণ্ডন]] | party = [[ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছ]] | religion = [[হিন্দু ধৰ্ম]] | spouse = [[কস্তুৰবা গান্ধী]] | relatives = [[গান্ধী পৰিয়াল]] | children = [[হৰিলাল গান্ধী|হৰিলাল]], [[মণিলাল গান্ধী|মণিলাল]], [[ৰামদাস গান্ধী|ৰামদাস]], [[দেৱদাস গান্ধী|দেৱদাস]] | signature =Gandhi_signature.svg }} '''মোহনদাস কৰমচান্দ গান্ধী''' ({{lang-gu|મોહનદાસ કરમચંદ ગાંધી}}; {{lang-en|Mohandas Karamchand Gandhi}}; ২ অক্টোবৰ, ১৮৬৯ – ৩০ জানুৱাৰী, ১৯৪৮) [[ব্ৰিটিছ ভাৰত]]ৰ স্বাধীনতা আন্দোলনৰ গুৰি ধৰোঁতা এজন মুখ্য পথপ্ৰদৰ্শক নেতা আছিল। অহিংস নীতিৰে পৰিচালিত [[সত্যাগ্ৰহ]]ৰ পথ প্ৰদৰ্শক গান্ধীৰ নেতৃত্বত পৰিচালিত হৈ ভাৰতে স্বাধীনতা লাভ কৰে। তেখেতৰ অহিংস নীতিৰ এই পন্থাৰ আধাৰত পৰৱৰ্তীকালত পৃথিবীৰ বিভিন্ন স্থানত বিভিন্ন গণ-অধিকাৰ আন্দোলনৰ জন্ম হয়।<ref>Gandhi, "The Momentous Issue", Young India, 10 November 1921, in Collected Works of Mahatma Gandhi, electronic edition,[http://www.gandhiserve.org/cwmg/VOL025.PDF vol. 25] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120312001658/http://www.gandhiserve.org/cwmg/VOL025.PDF |date=2012-03-12 }}, pp. 76–8; and letter to P. Kodanda Rao, 10 September 1935, in Collected Works of Mahatma Gandhi, electronic edition,[http://www.gandhiserve.org/cwmg/VOL067.PDF vol. 67], p. 400, where he stated: "... I found that even civil disobedience failed to convey the full meaning of the struggle. I therefore adopted the phrase civil resistance."</ref> তেখেতক সাধাৰণতে '''মহাত্মা''' ([[ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰ|ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰে]] প্ৰদান কৰা সন্মানসূচক 'মহান আত্মা')<ref>an honorific first applied to him by[[Rabindranath Tagore]]). {{Cite document|title=The Mahatma and the Poet|last=Bhattacharya|first=Sabyasachi|publisher=National Book Trust, India|place=New Delhi|year=1997|page=1|ref=harv}}</ref> নামেৰেও জনা যায়। ভাৰতীয়সকলে তেখেতক '''জাতিৰ পিতা'''ৰ মৰ্যাদা দিয়ে আৰু সেয়ে '''বাপু''' বুলি সম্বোধন কৰে। তেখেতৰ জন্মদিন ২ অক্টোবৰ দিনটো ভাৰতত [[গান্ধী জয়ন্তী]] আৰু বিশ্বজুৰি [[আন্তৰ্জাতিক অহিংসা দিৱস]] হিচাপে পালন কৰা হয়। গান্ধীয়ে [[দক্ষিণ আফ্ৰিকা]]ত উকিল হৈ থকাৰ সময়তে তাত থকা প্ৰবাসী ভাৰতীয়সকলৰ বাবে সম অধিকাৰ বিচাৰি প্ৰথম অহিংস অসহযোগৰ প্ৰয়োগ কৰে। ১৯১৫ চনত ভাৰতলৈ ঘূৰি আহি তেখেতে চৰকাৰৰ উচ্চ খাজনাৰ দৰ আৰু বৈষম্যবাদী নীতিৰ প্ৰতিবাদ কৰিবলৈ খেতিয়ক আৰু বনুৱাসকলক সংগঠিত কৰা আৰম্ভ কৰে। ১৯২১ চনত [[ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছ]]ৰ নেতা হিচাবে তেখেতে দৰিদ্ৰতা নিবাৰণ, নাৰীৰ সম অধিকাৰ, অস্পৃশ্যতা বৰ্জন, আৰ্থিক স্বাৱলম্বিতা গঢ়ি তোলা আদিৰ দাবীত, বিশেষকৈ [[স্বৰাজ]] অৰ্থাৎ ভাৰতৰ বিদেশী শাসনৰ পৰা মুক্ত কৰা ইত্যাদি দাবীৰে দেশজোৰা গণ আন্দোলনৰ সূচনা কৰে। ১৯৩০ চনত ব্ৰিটিছ শাসকে ভাৰতীয়সকলৰ ওপৰত জাপি দিয়া নিমখ কৰৰ প্ৰতিবাদত তেখেতে ৪০০ কিলোমিটাৰ পদযাত্ৰা কৰি গৈ দাণ্ডি নামে স্থানত [[দাণ্ডী যাত্ৰা]] নিমখ তৈয়াৰ কৰি ব্ৰিটিছ আইন উলংঘা কৰা কাৰ্য বিশেষভাৱে উল্লেখযোগ্য। ১৯৪২ চনত ইংৰাজক ভাৰত ত্যাগ কৰি গুচি যাবলৈ দাবী কৰি তেখেতে [[ভাৰত ত্যাগ আন্দোলন]] আৰম্ভ কৰে। আন্দোলনৰ বাবে তেখেতে ভাৰত আৰু [[দক্ষিণ আফ্ৰিকা]]তো কেইবাবাৰো কাৰাবন্দী হ'ব লগা হৈছিল। গান্ধীয়ে সকলো ক্ষেত্ৰতে সত্য আৰু অহিংসাৰ ব্যৱহাৰত গুৰুত্ব দিছিল আৰু আনকো তেনে কৰিবলৈ উদ্গণি দিছিল। [[সাবৰমতী আশ্ৰম]]ত অত্যন্ত সাধাৰণভাৱে থকা গান্ধীয়ে হাতেকটা সূতাৰে তৈয়াৰী আঁঠুৰ ওপৰলৈকে পৰা এখন [[ধুতি|চুৰিয়া]] পিন্ধিছিল আৰু শৰীৰ ঢাকিবলৈ এখন [[খাদী|খদ্দৰৰ]] কাপোৰ ব্যৱহাৰ কৰিছিল। নিজেও তেখেতে প্ৰতিদিনেই যঁতৰত সূতা কাটিছিল। নিৰামিষাহাৰী গান্ধীয়ে প্ৰায়েই শৰীৰ আৰু আত্মাৰ শুদ্ধিৰ বাবে আৰু কেতিয়াবা প্ৰতিবাদৰ বাবে [[মহাত্মা গান্ধীয়ে কৰা অনশনৰ তালিকা|অনশন]] কৰিছিল। == জীৱনৰ প্ৰথমছোৱা == [[File:Birth place of Mahatma Gandhi.jpg|thumb|পোৰবন্দৰৰ কীৰ্তি মন্দিৰ, গান্ধীৰ জন্মস্থান]] [[File:Mohandas K Gandhi, age 7.jpg|thumb|মহাত্মা গান্ধীৰ বিষয়ে এতিয়ালৈ আৱিষ্কৃত প্ৰথম আলোকচিত্ৰ, ৭ বছৰ বয়সত, চন: ১৮৭৬]] মোহনদাস কৰমচান্দ গান্ধীৰ<ref>Gandhi means "grocer" in Gujarati (L. R. Gala, Popular Combined Dictionary, English-English-Gujarati & Gujarati-Gujarati-English, Navneet), or "perfumer" in Hindi (Bhargava's Standard Illustrated Dictionary Hindi-English).</ref> জন্ম হৈছিল ১৮৬৯ চনৰ অক্টোবৰ মাহৰ ২ তাৰিখে, [[গুজৰাট]]ৰ [[পোৰবন্দৰ]] (বৰ্তমান [[কীৰ্তি মন্দিৰ]]) নামে স্থানত। [[হিন্দু ধৰ্ম|হিন্দু ধৰ্মাৱলম্বী]] [[মোধ]] সম্প্ৰদায়ৰ, পিতাক [[কৰমচান্দ উত্তমচান্দ গান্ধী|কৰমচান্দ গান্ধীয়ে]] (১৮২২ - ১৮৮৫) পোৰবন্দৰ ৰাজ্যৰ এজন [[দেৱান]] হিচাবে কাথিৱাৰ এজেন্সি নামে ব্ৰিটিছ প্ৰশাসনীয় বিভাগত কাম কৰিছিল।<ref name=fischer1954>{{Cite document|title=Gandhi:His life and message for the world|last= Fischer|first= Louis|year= 1954|publisher=Mentor|ref= harv}}</ref> বৈষ্ণব ধৰ্মাৱলম্বী মাতৃ পুতলীবাই আছিল কৰমচান্দ গান্ধীৰ চতুৰ্থা স্ত্ৰী, এখেতৰ আগৰ কেইগৰাকীৰ সন্তান জন্মৰ সময়ত মৃত্যু ঘটিছিল। [[জৈন ধৰ্ম]]ৰ পৰিবেশত এগৰাকী ধাৰ্মিক মাতৃৰ সান্নিধ্যত ডাঙৰ-দীঘল হোৱা গান্ধীৰ জীৱনত ভবিষ্যতলৈ গভীৰ প্ৰভাব পেলায়। সহজ-সৰল জীৱন যাপন, নিৰামিষ আহাৰ, ব্ৰত আৰু অনশন, পাৰস্পৰিক সহনশীলতা আদি পাছলৈ তেখেতৰ জীৱনৰ অভিন্ন অংগ হৈ পৰে।<ref>{{cite web |last = Sannuti |first = Arun |title = Vegetarianism: The Road to Satyagraha |publisher=International Vegetarian Union (IVU) |url = http://www.ivu.org/history/gandhi/road.html}}</ref> [[চিত্ৰ:Gandhi and Kasturbhai 1902.jpg|thumb|গান্ধী আৰু তেওঁৰ স্ত্ৰী [[কস্তুৰবা গান্ধী|কস্তুৰবা]] (১৯০২)]] ১৮৮৩ চনত ১৩ বছৰ বয়সত মহাত্মা গান্ধীয়ে পিতৃ-মাতৃৰ পছন্দ অনুসৰি [[কস্তুৰবা গান্ধী|কস্তুৰবা মাখাঞ্জীৰ]] (কস্তুৰবাই নামেও পৰিচিত আছিল) লগত বিবাহ-পাশত আবদ্ধ হয়। তেওঁলোকৰ চাৰি গৰাকী পুত্ৰ সন্তান ক্ৰমে: [[হৰিলাল গান্ধী]] (জন্ম ১৮৮৮), [[মণিলাল গান্ধী]] (জন্ম ১৮৯২), [[ৰামদাস গান্ধী]] (জন্ম ১৮৯৭) আৰু [[দেৱদাস গান্ধী]] (জন্ম ১৯০০)। মহাত্মা গান্ধীয়ে শৈশৱত পোৰবন্দৰ আৰু ৰাজকোটত পঢ়া-শুনা কৰিছিল। ছাত্ৰ হিচাপে তেওঁ মধ্যমীয়া আছিল। গুজৰাটৰ ভৱনগৰৰ ছামালদাস কলেজৰ পৰা মহাত্মা গান্ধীয়ে সাধাৰণভাৱে মেট্ৰিক পৰীক্ষাত উত্তীৰ্ণ হয়। কলেজত অধ্যয়নকালত তেওঁৰ পৰিবাৰৰ ইচ্ছা আছিল তেখেতে বেৰিষ্টাৰীৰ বাবে পঢ়ক। ১৮ বছৰ বয়সত ১৮৮৮ চনৰ ৪ ছেপ্টেম্বৰ তাৰিখে বেৰিষ্টাৰি পঢ়াৰ বাবে মহাত্মা গান্ধী [[লণ্ডন]]ৰ ইউনিভাৰ্ছিটি কলেজলৈ যায়। লণ্ডনত পঢ়াৰ সময়ছোৱাত গান্ধীৰ জীৱন যাপন আছিল ছাত্ৰকালতে মাকক দিয়া শপত বাক্যৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত। এগৰাকী জৈন সন্ন্যাসী বেচাৰ্জীৰ সম্মুখত তেওঁ মাকৰ আগত শপত লৈছিল যে তেওঁ মাংস, মদ আৰু উচ্ছৃঙ্খলতা ত্যাগ কৰাৰ লগতে হিন্দু নৈতিক উপদেশ পালন কৰি জীৱন যাপন কৰিব। অৱশ্যে তেওঁ ইংৰাজৰ কিছুমান আদৱ-কায়দা পৰীক্ষামূলকভাৱে গ্ৰহণ কৰিছিল, যেনে নাচৰ শিক্ষা। কিন্তু তেওঁৰ ভাৰাঘৰৰ মালিকনীয়ে দিয়া ভেড়াৰ মাংস আৰু বন্ধাকবি তেওঁ খোৱা নাছিল। লণ্ডনত অৱস্থিত অতি কম সংখ্যক নিৰামিষ ভোজনালয়তে তেওঁ দৈনিক আহাৰ গ্ৰহণ কৰিছিল। মাকক দিয়া শপত বাক্যৰ উপৰিও নিৰামিষ ভোজনৰ উপকাৰিতা সম্বন্ধে তেওঁ পঢ়া-শুনাও কৰে আৰু একান্ত আগ্ৰহী হৈয়েই নিৰামিষাহাৰী হয়। তেখেতে নিৰামিষভোজী সংঘত যোগ দিয়ে আৰু কাৰ্যকৰী কমিটিৰ সদস্যও নিৰ্বাচিত হয়, লগতে এই সংস্থাৰ এটা স্থানীয় শাখাও প্ৰচলন কৰে। তেখেতৰ এই অভিজ্ঞতা পৰৱৰ্তী জীৱনৰ সাংগঠনিক কাম-কাজৰ সহায়ক হয়। নিৰামিষভোজী বহুতো সদস্য থিওছ'ফিকেল ছ'ছাইটি (Theosophical Society)-ৰো সদস্য আছিল। এই ছ'ছাইটি গঠিত হৈছিল ১৮৭৫ চনত; সৰ্বজনীন ভ্ৰাতৃত্বৰ উদ্দেশ্যে ইয়াক গঠন কৰা হৈছিল। ইয়াত ধৰ্ম শিক্ষা হিচাপে বৌদ্ধ আৰু হিন্দু ব্ৰাহ্মণ্য দসাহিত্য পঢ়ুওৱা হৈছিল। ইয়াতেই গান্ধীয়ে [[ভাগৱত গীতা]] অধ্যয়ন কৰিবলৈ অনুপ্ৰেৰণা পাইছিল। ইয়াৰ আগলৈকে ধৰ্মৰ কাৰণে গান্ধীয়ে বিশেষ উৎসাহ অনুভৱ কৰা নাছিল যদিও এই সময়তে তেওঁ হিন্দু, খ্ৰীষ্টান, বৌদ্ধ, ইছলামসহ অন্যান্য ধৰ্ম সম্পৰ্কে আৰু বিভিন্ন ৰীতি-নীতি সম্পৰ্কে অধ্যয়ন কৰে। ১৮৯১ চনৰ জুন মাহত গান্ধীয়ে ওকালতি কৰাৰ অনুমতি পায় আৰু ভাৰতলৈ উভতি আহে। স্বগৃহলৈ উভতি আহি তেখেতে জানিব পাৰে যে ইতিমধ্যে মাকৰ মৃত্যু হৈছে আৰু বিদেশত থকা কালত তেখেতক এই কথা জানিবলৈ দিয়া হোৱা নাছিল।<ref name="Brown1991">Brown, (1991).</ref> [[মুম্বাই|বোম্বাইত]] তেখেতে ওকালতি আৰম্ভ কৰে। কিন্তু তেখেতৰ ওকালতি পেছা ভালকৈ আগবঢ়া নাছিল, কাৰণ আদালতত কথা ক'বলৈ তেখেতে অসুবিধা পাইছিল। সেয়ে তেওঁ ৰাজকোটলৈ উভতি আহে আৰু 'আৰ্জি লেখক' হিচাপে কাম কৰিবলৈ লয়। কিন্তু এক ইংৰাজ বিষয়াৰ লগত হোৱা মতানৈক্যৰ ফলস্বৰূপে এই কামো তেখেতে বন্ধ কৰিবলগীয়াত পৰে।<ref name="Tendulkar1951">Tendulkar (1951).</ref><ref name="Brown1991"/> ১৮৯৩ চনত তেখেতে 'দাদা আব্দুল্লা এণ্ড কো.' নামৰ দক্ষিণ আফ্ৰিকাৰ ব্ৰিটিছ উপনিবেশ নাটালত অৱস্থিত এক ভাৰতীয় কোম্পানীৰ লগত এবছৰীয়া চুক্তিত স্বাক্ষৰ কৰে আৰু আৰু দক্ষিণ আফ্ৰিকালৈ যায়।<ref name="Tendulkar1951"/> <!-- [[File:Young Gandhi.jpg|upright|thumb|A young Gandhi, [[circa|c.]] 1876]] Mohandas Karamchand Gandhi<ref>Gandhi means "grocer" in Gujarati (L. R. Gala, Popular Combined Dictionary, English-English-Gujarati & Gujarati-Gujarati-English, Navneet), or "perfumer" in Hindi (Bhargava's Standard Illustrated Dictionary Hindi-English).</ref> was born on 2 October 1869 in[[Porbandar]], a coastal town which was then part of the [[Bombay Presidency]], [[British Raj|British India]]. He was born in his ancestral home, now known as [[Kirti Mandir, Porbandar|Kirti Mandir]], Porbandar. His father, Karamchand Gandhi (1822–1885), who belonged to the [[Hindu]] [[Modh]]community, served as the [[Diwan (title)|diwan]] (a high official) of [[Porbandar|Porbander state]], a small [[princely state]] in the [[Kathiawar Agency]] of [[British Raj|British India]].<ref name=fischer1954>{{Cite document|title=Gandhi:His life and message for the world|last= Fischer|first= Louis|year= 1954|publisher=Mentor|ref= harv}}</ref> His grandfather was Uttamchand Gandhi, fondly called Utta Gandhi. His mother, Putlibai, who came from the Hindu [[Pranami]] [[Vaishnava]]community, was Karamchand's fourth wife, the first three wives having apparently died in childbirth.<ref name=tendulkar/> Growing up with a devout mother and the [[Jainism|Jain]] traditions of the region, the young Mohandas absorbed early the influences that would play an important role in his adult life; these included compassion for sentient beings, vegetarianism, fasting for self-purification, and mutual tolerance among individuals of different creeds.<ref>{{cite web |last = Sannuti |first = Arun |title = Vegetarianism: The Road to Satyagraha |publisher=International Vegetarian Union (IVU) |url = http://www.ivu.org/history/gandhi/road.html}}</ref> --> == দক্ষিণ আফ্ৰিকাৰ গণঅধিকাৰ আন্দোলন (১৮৯৩-১৯১৪) == [[চিত্ৰ:Gandhi South-Africa.jpg|thumb|১৮৯৫ চনত [[দক্ষিণ আফ্ৰিকা|দক্ষিণ আফ্ৰিকাত]] গান্ধী]] দক্ষিণ আফ্ৰিকাত গান্ধীৰ জীৱনৰ নাটকীয় পৰিৱৰ্তন হয়। ইয়াতেই তেওঁ ভাৰতীয় তথা কৃষ্ণাঙ্গসকলৰ প্ৰতি [[বৰ্ণবৈষম্য নীতি|সাধাৰণভাৱে প্ৰচলিত বৈষম্যৰ]] চিকাৰ হয়। এদিনাখন [[ডাৰবান]]ৰ আদালতৰ মেজিষ্ট্ৰেটে তেখেতক পাগুৰি খুলিবলৈ আদেশ দিয়ে। গান্ধীয়ে সেই আদেশ অমান্য কৰি আদালত কক্ষৰপৰা বাহিৰ হৈ আহে। পিটাৰ মেৰিজবাৰ্গ ভ্ৰমণকালত প্ৰথম শ্ৰেণীৰ টিকট থকা সত্বেও তেখেতক ৰেলৰ প্ৰথম শ্ৰেণীৰ দবা এটাৰ পৰা তৃতীয় শ্ৰেণীলৈ স্থানান্তৰ কৰা হয়। ষ্টেজকোচত ভ্ৰমণৰ সময়ত এগৰাকী পৰিচালকে গান্ধীক প্ৰহাৰ কৰে, কাৰণ তেখেতে এজন ইউৰোপীয় যাত্ৰীক সুবিধা কৰি দিবলৈ ফুটবোৰ্ডত থিয় হৈ যাবলৈ অমান্তি হৈছিল। যাত্ৰাপথত কেবাবাৰো এনে বৈষম্যৰ মুখামুখি হোৱাৰ উপৰিও কেইবাখনো হোটেলতো গান্ধীক থাকিবলৈ দিয়া হোৱা নাছিল। এই ঘটনাৱলীয়ে গান্ধীৰ পাছৰ পৰ্যায়ৰ সামাজিক কাৰ্যকলাপৰ দিশ নিৰ্ণয় কৰে। ভাৰতীয়সকলে সততে সন্মুখীন হোৱা বৰ্ণভেদ, কুসংস্কাৰ আৰু অবিচাৰ দেখি গান্ধীয়ে জনগণৰ মৰ্য্যদা আৰু সামাজিক অৱস্থান সম্পৰ্কে সচেতন হয়। দক্ষিণ আফ্ৰিকাত ভাৰতীয়সকলৰ ভোটাধিকাৰ নাছিল। এই অধিকাৰ আদায়ৰ বিল উত্থাপনৰ বাবে জনজাগৰণ সংগঠিত কৰি তেওঁ আৰু কিছুদিন দক্ষিণ আফ্ৰিকাতে থাকে। বিলখনৰ উদ্দেশ্য সিদ্ধি নহ'লেও এই আন্দোলনে সেই দেশৰ ভাৰতীয়সকলক নিজৰ অধিকাৰ সম্বন্ধে সচেতন কৰি তুলিছিল। ১৮৯৪ চনত গান্ধীয়ে [[নাটাল ইণ্ডিয়ান কংগ্ৰেছ]] প্ৰতিষ্ঠা কৰে। এই সংগঠনে সেই স্থানৰ ভাৰতীয়সকলক ৰাজনৈতিকভাৱে সংঘবদ্ধ কৰে। ১৮৯৭ চনৰ জানুৱাৰী মাহত এক সংক্ষিপ্ত ভ্ৰমণ সম্পন্ন কৰি ভাৰতলৈ উভতি অহাৰ পথত শ্বেতাঙ্গসকলৰ এটা গোটে গান্ধীক প্ৰাণে মৰাৰ চেষ্টা কৰে। গান্ধীয়ে এই গোটৰ বিৰুদ্ধে কোনো অভিযোগ দিয়া নাছিল। কাৰণ, এজনৰ ব্যক্তিগত ভুলৰ বাবে সমগ্ৰ দলৰ বিৰুদ্ধে প্ৰতিশোধ লোৱাটোক তেওঁ সমৰ্থন নকৰিছিল। ১৯০৬ চনত ট্ৰান্সভাল চৰকাৰে উপনিবেশখনৰ ভাৰতীয়সকলক প্ৰবন্ধনত বাধ্য কৰাবৰ বাবে এখন আইন পাছ কৰে। ১১ ছেপ্টেম্বৰত [[জোহান্সবাৰ্গ]]ত সংঘটিত এক গণ প্ৰতিৰোধত গান্ধীয়ে সকলোকে এই আইন বৰ্জন কৰাৰ বাবে আহ্বান কৰে। তেওঁ কৈছিল, আইন নমনাৰ কাৰণে তেওঁলোকৰ ওপৰত যি অত্যাচাৰ হ'ব সেইখিনি সহ্য কৰা যাব, কিন্তু আইন মানি চলা নহ'ব। এই পৰিকল্পনাই সাফল্য লাভ কৰে আৰু ৭ বছৰ বিয়পা আন্দোলনৰ সূত্ৰপাত হয়। এই সময়ত আইন অম্যান্য কৰা, প্ৰবন্ধন কাৰ্ড পুৰি পেলোৱা আদি বিভিন্ন 'দোষ'ত বহুতো ভাৰতীয়ক বন্দী কৰা হয়। কেবাসংখ্যক লোক আহত বা নিহত হয়। চৰকাৰ সফলতাৰ দিশত আগুৱাই যাবলৈ আৰম্ভ কৰে। কিন্তু শান্তিকামী এই প্ৰতিবাদৰ প্ৰতি গ্ৰহণ কৰা দমনমূলক নীতিৰ বিৰোধিতা কৰি দক্ষিণ আফ্ৰিকাৰ সাধাৰণ মানুহৰ মাজৰপৰাই প্ৰতিবাদ আৰম্ভ হয়। অগত্যা, দক্ষিণ আফ্ৰিকাৰ জেনেৰেল ইয়ান ক্ৰিশ্চিয়ান স্মুট-এ গান্ধীৰ সৈতে আপোচ কৰিবলৈ বাধ্য হয়। ইয়াৰ মাজেৰেই গান্ধীৰ আদৰ্শই প্ৰতিষ্ঠা পায়, সত্যাগ্ৰহ আন্দোলনে নিজৰ স্বৰূপ লাভ কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে। ===গান্ধী আৰু আফ্ৰিকাবাসী=== [[File:Gandhi Boer War 1899.jpg|thumb|upright|[[দ্বিতীয় বোয়েৰ যুদ্ধ]]ত ([[:en:Second Boer War|Second Boer War]], ১৮৯৯) এম্বুলেন্স সেৱা বিভাগত কৰ্মৰত গান্ধী]] দক্ষিণ আফ্ৰিকাত থকা সময়ছোৱাত গান্ধীৰ কৰ্মক্ষেত্ৰ ঘাইকৈ ভাৰতীয়সকলৰ লগতে সীমাবদ্ধ আছিল, আৰু থলুৱা আফ্ৰিকানসকলৰ লগত একে শাৰীতে ভাৰতীয়সকলকো ৰখাৰ তেওঁ বিৰোধিতা কৰিছিল।<ref>The Collected Works of Mahatma Gandhi, Government of India (CWMG), Vol I, p. 150</ref><ref>The Collected Works of Mahatma Gandhi, Government of India (CWMG), Vol I, p. 74</ref><ref>The Collected Works of Mahatma Gandhi, Government of India (CWMG), Vol I, pp. 244–245</ref> শ্বেতাংগসকলৰ শাসনকালত বিভিন্ন জাতিৰ মাজত বৈষম্যমূলক নীতি আৰোপ কৰি তেওঁলোকৰ মাজত মতানৈক্য সৃষ্টি কৰা হৈছিল। ইতিহাসবিদ ভানা (Bhana) আৰু ৱাহেদ (Vahed)-ৰ মতে প্ৰথমে গান্ধীয়েও এই বৈষম্য ৰখাটো সমৰ্থন কৰিছিল যদিও কাৰাবাসত থকা সময়ছোৱাত তেখেত কৃষ্ণবৰ্ণৰ লোকসকলৰ প্ৰতি কৰা অবিচাৰৰ প্ৰতি সজাগ হয়। ১৯০৬ চনত ব্ৰিটিছ চৰকাৰে নাটালৰ [[জুলু]] সম্প্ৰদায়ৰ ৰাজ্যৰ বিৰূদ্ধে যুদ্ধ ঘোষণা কৰে। এই যুদ্ধত গান্ধীয়ে ভাৰতীয়সকলক যোগদান দিয়াতো সমৰ্থন কৰিছিল।{{cn}} তেখেতে বিচাৰিছিল এই যুদ্ধত ভাৰতীয়সকলৰ যোগদানে তেওঁলোকৰ পূৰ্ণ নাগৰিকত্বৰ দাবীৰ প্ৰতি আস্থা আনিব পাৰিব।{{cn}} ইংৰাজ চৰকাৰে গান্ধীৰ মনোবাঞ্ছা মানি লৈ ২০ গৰাকী ভাৰতীয় স্বেচ্ছাসেৱকৰ দ্বাৰা গঠিত এম্বুলেন্স সেৱাৰ সহযোগী গোট গঠন কৰে। গান্ধীয়ে এই গোটৰ নেতৃত্ব দিছিল আৰু প্ৰায় দুমাহ এই গোটত কৰ্মৰত আছিল।<ref name="Herman2010">Herman, (2010). p. 137.</ref> এই সময়ত লাভ কৰা অভিজ্ঞতাৰপৰা তেওঁ বুজিছিল যে সুগঠিত ইংৰাজ সেনাৰ লগত যুদ্ধত নিয়োজিত হৈ বিজয়লাভ অসম্ভৱ, ইংৰাজক সেও মনাবলৈ বিশুদ্ধ অন্তঃকৰণেৰে অহিংস আন্দোলন আঁকোৱালি লোৱাৰ গত্যন্তৰ নাই।<ref name="Gandhi2006b">Gandhi, Rajmohan (2006), [http://books.google.co.in/books?id=FauJL7LKXmkC&pg=PA108&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false pp. 108–109].</ref> দক্ষিণ আফ্ৰিকাত কৃষ্ণাংগ শাসন আৰম্ভ হোৱাৰ পাছত, মহাত্মা গান্ধীক জাতীয় বীৰ হিচাপে স্বীকৃতি দিয়া হয়।<ref name="Mbeki2006">Smith, (2006).</ref> == ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলন (১৯১৫-১৯৪৭) == {{মূল|ভাৰতীয় স্বাধীনতা আন্দোলন}} ১৯১৫ চনত মোহনদাস গান্ধী স্থায়ীভাৱে ভাৰতলৈ উভতি আহে। এগৰাকী আন্তৰ্জাতিক পৰ্যায়ৰ ভাৰতীয় জাতীয়তাবাদী, সংগঠক আৰু সূত্ৰকাৰ (theorist) হিচাপে বিপুল সন্মানেৰে তেখেতক আদৰণি জনোৱা হয়। তেখেতে আহি [[ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছ]]ত যোগদান কৰে আৰু ভাৰতৰ সমস্যাসমূহ আৰু প্ৰচলিত ৰাজনীতিৰ বিষয়ে জানিবলৈ পায়। সেইসময়ত কংগ্ৰেছ দলৰ নেতা [[গোপাল কৃষ্ণ গোখলে]] আদিয়ে নৰম পন্থাৰ সমৰ্থন কৰিছিল আৰু ব্যৱস্থাৰ ভিতৰত থাকিয়েই ভাৰতীয়সকলৰ সমস্যাৰ সমাধান আশা কৰিছিল। গান্ধীয়ে গোখলেৰ উদাৰনীতিৰ পোষকতা কৰে আৰু ইয়াৰ ভিত্তিতে নতুন আৰু সম্পূৰ্ণ ভাৰতীয় স্বৰূপৰ আন্দোলনৰ ভেঁটি গঢ়ি তোলে।<ref name="Whiggism">Prashad, (1966).</ref> ১৯২০ চনত গান্ধী কংগ্ৰেছ দলৰ নেতা নিৰ্বাচিত হয় আৰু ১৯৩০ চনলৈ বিভিন্ন দাবীৰে স্বাধীনতা আন্দোলন আগবঢ়াই নিয়ে। এই সময়ছোৱাত গান্ধীয়ে দাবী সমৰ্থনৰ লগতে কেতিয়াবা আপোচকামী আৰু কেতিয়াবা নীৰৱতাৰ পন্থাও মানি চলিছিল। ১৯৩০ চনৰ ২৬ জানুৱাৰী তাৰিখে ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছে পূৰ্ণ স্বাধীনতাৰ দাবী তোলে। বিভিন্ন দাবীৰ সন্মতিৰে ভাৰতৰ কেবাখনো ৰাজ্যত ইতিমধ্যে কংগ্ৰেছে চৰকাৰ গঠনত ভাগ লৈছিল। ভাৰতীয়সকলৰ সন্মতি নোলোৱাকৈ ভাৰতৰ ভাইচৰয়ে জাৰ্মানীৰ লগত যুদ্ধ ঘোষণা (১৯৩৯) কৰাত গান্ধী আৰু অন্যান্য কংগ্ৰেছ নেতাই সমৰ্থন প্ৰত্যহাৰ কৰে। ১৯৪২ চনত গান্ধীয়ে স্বাধীনতাৰ দাবী তোলাৰ লগে লগে ৰাজনৈতিক প্ৰেক্ষাপটত সংকটৰ সূচনা হয় আৰু গান্ধী প্ৰমুখ্যে বহুতো নেতাক কাৰাবাস দিয়া হয়। আনহাতে [[মুছলীম লীগ|মুছলিম লীগে]] ইংৰাজ চৰকাৰক সহযোগিতাৰ আশ্বাস দিয়ে আৰু বিনিময়ত পৃথক মুছলিম ৰাষ্ট্ৰৰ দাবী জনায়। মহাত্মা গান্ধীয়ে এই দাবীৰ তুমূল বিৰোধিতা কৰিছিল। অৱশেষত ১৯৪৭ চনৰ আগষ্ট মাহত ভাৰতৰ ভূ-খণ্ডক দ্বিখণ্ডিত কৰি ভাৰত আৰু [[পাকিস্তান]] নামেৰে দুখন পৃথক স্বাধীন ৰাষ্ট্ৰৰ গঠন হয়। দ্বিখণ্ডিত এই ব্যৱস্থাৰ প্ৰতি গান্ধীৰ সন্মতি নাছিল।<ref>{{cite book|author=Claude Markovits|title=A History of Modern India, 1480-1950|url=http://books.google.com/books?id=uzOmy2y0Zh4C|year=2004|publisher=Anthem Press|pages=367–86}}</ref> ===প্ৰথম বিশ্বযুদ্ধত ভূমিকা=== [[প্ৰথম বিশ্বযুদ্ধ]]ৰ দ্বিতীয় ভাগত ভাৰতৰ ভাইচৰয় ফ্ৰেডেৰিক থেছীগাৰে দিল্লীত অনুষ্ঠিত যুদ্ধৰ এক বৈঠকলৈ গান্ধীক নিমন্ত্ৰণ কৰে<ref> [[:en:s:Chronology of Mahatma Gandhi's life/India 1918|Chronology of Mahatma Gandhi's Life:India 1918]] in WikiSource based on the [[:en:s:The Collected Works of Mahatma Gandhi|Collected Works of Mahatma Gandhi]]. Based on public domain volumes.</ref> যুদ্ধৰ প্ৰতি গান্ধীৰ সমৰ্থন আদায় আৰু ভাৰতৰ স্বাধীনতা সম্বন্ধে আলোচনা কৰিবলৈ।<ref name="Recruiting">Gandhi,(1940). [http://wikilivres.ca/wiki/The_Story_of_My_Experiments_with_Truth/Part_V/Recruiting_Campaign Chapter "Recruiting Campaign"].</ref> এই যুদ্ধত গান্ধীয়ে ভাৰতীয়সকলক নিয়োজন কৰাত সন্মতি আগবঢ়ায়। গান্ধীয়ে ১৯০৬ চনত জুলুসকলৰ লগত যুদ্ধ আৰু প্ৰথম বিশ্বযুদ্ধৰ আৰম্ভণিতে (১৯১৪) যুদ্ধত সৈনিকৰ পৰিৱৰ্তে সেৱা বিভাগত যোগ দিয়াৰহে পোষকতা কৰিছিল। ১৯১৮ চনৰ আলোচনাত গান্ধীয়ে সৈনিক হিচাপে ভাৰতীয় লোকক যোগ দিয়াৰ কথাটোত মান্তি হৈছিল।<ref name="wikilivres.ca">Desai, (1930).</ref> ১৯১৮ চনৰ জুন মাহত প্ৰকাশিত 'যুদ্ধত যোগদানৰ বাবে আবেদন' শীৰ্ষক এক প্ৰচাৰপুস্তিকাত গান্ধীয়ে লিখিছিল, "এনে এটা অৱস্থা পাবলৈ আমি নিজকে প্ৰতিৰক্ষা দিয়াৰ ক্ষমতা লাভ কৰিব লাগিব। এই ক্ষমতাৰ বাবে অস্ত্ৰ তুলি লোৱাৰ আৰু ব্যৱহাৰ কৰাৰ সামৰ্থ প্ৰয়োজনীয়… অস্ত্ৰ ব্যৱহাৰৰ পূৰ্ণ সামৰ্থ্য পাবলৈ সৈনিক হিচাপে যোগদান কৰাৰ গত্যন্তৰ নাই।" ({{Lang|en|"To bring about such a state of things we should have the ability to defend ourselves, that is, the ability to bear arms and to use them… If we want to learn the use of arms with the greatest possible despatch, it is our duty to enlist ourselves in the army."}})<ref name="CollectedWorks17b">Gandhi, (1965) Collected Works, [http://www.gandhiserve.org/cwmg/VOL017.PDF Vol 17.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091015235028/http://www.gandhiserve.org/cwmg/VOL017.PDF |date=2009-10-15 }} Chapter "67. Appeal for enlistment", Nadiad, 22 June 1918</ref> অৱশ্যে ভাইচৰয়ৰ ব্যক্তিগত সচিবলৈ লিখা এক পত্ৰত অৱশ্যে গান্ধীয়ে নিশ্চিত কৰি দিছিল যে "ব্যক্তিগত পৰ্যায়ত তেওঁ বন্ধু বা শত্ৰু কাকোৱেই হত্যা বা আঘাত কৰিব নোৱাৰে।" ({{Lang|en|"personally will not kill or injure anybody, friend or foe."}})<ref name="CollectedWorks17c">Gandhi, (1965) Collected Works, [http://www.gandhiserve.org/cwmg/VOL017.PDF Vol 17.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091015235028/http://www.gandhiserve.org/cwmg/VOL017.PDF |date=2009-10-15 }} "Chapter 8. Letter to J. L. Maffey", Nadiad, 30 April 1918.</ref> যুদ্ধত যোগদানৰ বাবে গান্ধীয়ে জনোৱা সঁহাৰি দেখি তেখেতৰ অহিংস নীতিৰ প্ৰতি কিছু প্ৰশ্ন উঠিছিল। গান্ধীৰ বন্ধু 'চাৰ্লছ এণ্ড্ৰুজ'-এ লিখিছে, "ব্যক্তিগতভাৱে গান্ধীৰ এই সিদ্ধান্ত আৰু সাধাৰণভাৱে তেখেতৰ নীতিৰ মাজৰ বিৰোধিতা মই কেতিয়াও মানি ল'ব নোৱাৰিলোঁ। এই একেটা কথাকে মই তেখেতৰ লগত মান্তি হ'ব পৰা নাই।" ({{Lang|en|"Personally I have never been able to reconcile this with his own conduct in other respects, and it is one of the points where I have found myself in painful disagreement."}})<ref name="Andrews2008">Andrews (1930).</ref> মহাত্মা গান্ধীৰ ব্যক্তিগত সচিব [[মহাদেৱ দেশাই|মহাদেৱ দেশায়ে]] লিখিছে, "গান্ধীজীৰ অহিংস নীতি আৰু যুদ্ধৰ যোগদানৰ আহবান এই দুটাৰ মাজত থকা পাৰ্থক্যৰ প্ৰশ্ন অকল সমসাময়িক সময়তে নহয়, আজিও আলোচিত হৈ আছে।" ({{Lang|en|"The question of the consistency between his creed of 'Ahimsa' (non-violence) and his recruiting campaign was raised not only then but has been discussed ever since."}})<ref name="wikilivres.ca"/> ===চম্পাৰন আৰু খেড়া=== [[File:Gandhi Kheda 1918.jpg|thumb|চম্পাৰন আৰু খেড়াৰ সত্যাগ্ৰহৰ সময়ত গান্ধী (চন ১৯১৮)]] ক্ৰমে [[বিহাৰ]] আৰু [[গুজৰাট]]ৰ অন্তৰ্গত চম্পাৰন আৰু খেড়াত হোৱা সত্যাগ্ৰহ আন্দোলনতে গান্ধীয়ে প্ৰথম উল্লেখনীয় সফলতা লাভ কৰিছিল। চম্পাৰনত স্থানীয় কৃষকে সেই ঠাইৰ ঘাইকৈ ইংৰাজ জমিদাৰ আৰু প্ৰশাসনৰ বিৰূদ্ধে আন্দোলন গঢ়ি তুলিছিল। কৃষকসকলক [[নীল]]ৰ খেতি কৰিবলৈ বাধ্য কৰোৱা হৈছিল। প্ৰথম অৱস্থাত খেতিয়কসকলে লাভৰ মুখ দেখিছিল যদিও দুটা দশকৰ পাছতো কৃষকসকলে একেটা মূল্যতে নীলৰ ফচল জামিদাৰক বিক্ৰী কৰিব লাগিছিল। চম্পাৰনৰ খেতিয়কসকলে মহাত্মা গান্ধীক এই বিষয়ে অৱগত কৰে। অহিংসাৰ ভিত্তিত গান্ধীয়ে এই আন্দোলন আগবঢ়ায় নিয়ে আৰু প্ৰশাসকৰ ফালক আগৰ অৱস্থা সলনি কৰিবলৈ বাধ্য কৰে।<ref name="Hardiman2001">Hardiman, (2001).</ref> ১৯১৮ চনত গুজৰাটৰ খেড়াত হোৱা বানপানীয়ে খেতিয়কসকলক জুৰুলা কৰিছিল আৰু তেওঁলোকে কৰৰ বোজা কম কৰিবলৈ আবেদন কৰিছিল। গান্ধীয়ে এই আন্দোলনৰ নেতৃত্ব দিবলৈ 'নদিয়াদ' নামে ঠাইত বাহৰ পাতে।<ref name="Laboratory">{{cite web |url=http://www.aicc.org.in/satyagraha_laboratories_of_mahatma_gandhi.htm |title=Satyagraha Laboratories Of Mahatma Gandhi |author=Unattributed |year=2004 |work=[[Indian National Congress]] website |publisher=[[All India Congress Committee]] |accessdate=25 February 2012 |archivedate=6 December 2006 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20061206050856/http://www.aicc.org.in/satyagraha_laboratories_of_mahatma_gandhi.htm |deadurl=unfit }}</ref> গান্ধীয়ে আন্দোলনৰ বাবে সমৰ্থক আৰু স্বেচ্ছাসেৱক সংগঠিত কৰিছিল। [[বল্লভভাই পেটেল|চৰ্দাৰ বল্লভভাই পেটেল]] ইয়াতেই গান্ধীৰ সংস্পৰ্শলৈ আহিছিল।<ref name="Gandhi Patel">Gandhi, Rajmohan (2006),[http://books.google.co.in/books?id=FauJL7LKXmkC&pg=196#v=onepage&q&f=false pp. 196–197].</ref> অসহযোগকে মুখ্য অস্ত্ৰ হিচাপে লৈ গান্ধীয়ে কৃষকসকলৰপৰা স্বাক্ষৰ সংগ্ৰহ অভিযানত নামে, য'ত খেতিয়কসকলে ভূমি কাঢ়ি লোৱাৰ ভয় দেখুৱালেই কৰ দিয়া নহ'ব বুলি স্বাক্ষৰ কৰিছিল। লগতে স্থানীয় ৰাজহ বিষয়া 'মমলতদাৰ' আৰু 'তলতদাৰ'সকলকো সামাজিকভাৱে এঘৰীয়া কৰাৰ নীতি গ্ৰহণ কৰা হৈছিল। এই আন্দোলনৰ প্ৰতি সমগ্ৰ দেশৰ নাগৰিকৰ সমৰ্থন আদায়ৰ প্ৰতিও গান্ধীয়ে লক্ষ্য ৰাখিছিল। পাঁচ মাহ জুৰি আন্দোলন চলাৰ পাছত ১৯১৮ চনৰ মে' মাহৰ শেষৰ ফালে চৰকাৰে কৰদানৰ ক্ষেত্ৰত ভালেমান সংস্কাৰ সাধন কৰে। খেড়া আন্দোলনৰ চৰকাৰৰ সৈতে হোৱা বৈঠকত বল্লভ ভাই পেটেলে অংশ লৈছিল। ইংৰাজ চৰকাৰে কৰ সংগ্ৰহত শিথিলতা দিয়াৰ উপৰিও সকলো বন্দীকে মুক্ত কৰি দিছিল।<ref name="Brown1974">Brown, (1974). [http://books.google.co.in/books?id=HUo4AAAAIAAJ&lpg=PP1&pg=PA94#v=onepage&q&f=false pp. 94–102]</ref> ===খিলাফত আন্দোলন=== ১৯১৯ চনত গান্ধীয়ে নিজৰ স্থিতি সৱল কৰিবলৈ ইছলাম ধৰ্মী লোকসকলৰ খিলাফত আন্দোলনত যোগ দিয়ে। [[প্ৰথম বিশ্বযুদ্ধ]]ত অট্টোমান সাম্ৰাজ্যৰ পতনৰ পিছত ইছলাম ধৰ্মৰ নেতা 'খালিফ' (Caliph)-ৰ স্থিতি দুৰ্বল হৈ আহে আৰু ইয়াৰ লগতে গোটেই পৃথিৱীৰ মুছলমানসকলে নিজৰ পৱিত্ৰ স্থানসমূহৰ নিৰাপত্তা আশা কৰি [[খিলাফত আন্দোলন]] গঢ়ি তুলিছিল।<ref>Gail Minault, The Khilafat Movement Religious Symbolism and Political Mobilization in India (1982)</ref> ভাৰতত এই আন্দোলনৰ নেতৃত্ব বহন কৰিছিল 'সদৌ ভাৰত মুছলিম সমাৱৰ্তনে' (All-India Muslim Conference)। মোহনদাস গান্ধী এই সমাৱৰ্তনৰ স্থাপনৰ লগত জড়িত নাছিল<ref>{{cite journal | last1 = Kham | first1 = Aqeeluzzafar | year = 1990 | title = The All-India Muslim Conference and the Origin of the Khilafat Movement in India | url = | journal = Journal of the Pakistan Historical Society | volume = 38 | issue = 2| pages = 155–162 }}</ref> যদিও তেওঁ সোনকালেই ইয়াৰ উল্লেখযোগ্য মুখপাত্ৰ ৰূপে স্বীকৃতি লাভ কৰে আৰু সমগ্ৰ দেশৰে মুছলমান লোকৰ সমৰ্থন লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হয়।<ref>{{cite journal | last1 = Roberts | first1 = W. H. | year = 1923 | title = A Review of the Gandhi Movement in India | journal = Political Science Quarterly | volume = 38 | issue = 2| pages = 227–248 | jstor=2142634}}</ref> এই সফলতাৰ বাবেই গান্ধীয়ে ভিন্ন ধৰ্ম আৰু স্থানৰ লোকৰ সমৰ্থন লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হয়। ভিন্ন সংস্কৃতিৰ লোকৰ মাজত জনপ্ৰিয় হোৱা মোহনদাস গান্ধীয়েই আছিল প্ৰথম গৰাকী ভাৰতীয় নেতা। ইয়াৰ লগতে কংগ্ৰেছেও ইছলাম ধৰ্মী লোকৰ সমৰ্থন লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হয়। ১৯২০ চনত মহাত্মা গান্ধী কংগ্ৰেছৰ নেতা মনোনীত হয়।<ref>{{cite book|author1=Sugata Bose|author2=Ayesha Jalal|title=Modern South Asia: History, Culture, Political Economy|url=http://books.google.com/books?id=qMJIuHL9ksAC&pg=PA112|year=2004|publisher=Psychology Press|pages=112–14}}</ref><ref>{{cite book|author=Judith Margaret Brown|title=Gandhi: Prisoner of Hope|url=http://books.google.com/books?id=boDAE8MLAJMC&pg=PA141|year=1991|publisher=Yale University Press|pages=140–47}}</ref> ১৯২২ চনলৈ খিলাফত আন্দোলনৰ অন্ত পৰে।<ref>{{cite book|author=Wilhelm von Pochhammer|title=India's Road to Nationhood: A Political History of the Subcontinent|url=http://books.google.com/books?id=mHLB4m75pisC&pg=PA437|year=2005|publisher=Allied Publishers|page=440}}</ref> মহাত্মা গান্ধীয়ে [[সাম্প্ৰদায়িকতা]]ৰ বিৰোধিতা কৰিছিল। ভাৰতৰ ৰাজনীতিত হিন্দু আৰু মুছলমানৰ মাজত সংঘাত এটা মুখ্য কাৰক আছিল। অৱশ্য ১৯২২ চনৰপৰা ক্ৰমান্বয়ে বাঢ়ি অহা সাম্প্ৰদায়িকতাক ৰোধ কৰিবলৈ মোহনদাস গান্ধী সক্ষম হোৱা নাছিল। এই সময়ত কেবাখনো ঠাইত সাম্প্ৰদায়িক সংঘৰ্ষই গা কৰি উঠিছিল। অকল উত্তৰ প্ৰদেশতে ৯১টা সংঘৰ্ষ হৈছিল।<ref>{{cite book|author=Sumit Sarkar|title=Modern India: 1885-1947|url=https://www.google.com/search?tbo=p&tbm=bks&q=%22155+killed%22+intitle:modern+intitle:india+inauthor:sarkar&num=10|year=1983|publisher=Macmillan|page=233}}</ref><ref>{{cite book|author=Claude Markovits, ed.|title=A History of Modern India, 1480-1950|url=http://books.google.com/books?id=uzOmy2y0Zh4C&pg=PA372|year= 2004|publisher=Anthem Press|page=372}}</ref> এই সময়ছোৱাতে কংগ্ৰেছৰ ভিতৰত থকা মুছলমান নেতাৰ সংখ্যা কমি আহিবলৈ ধৰে। ১৯২১ চনত ১১% মুছলমান নেতাৰ ভিতৰত ১৯২৩ চনত ৪%তকৈও কম ৰৈছিল।<ref>{{cite book|author=Judith Margaret Brown|title=Modern India: the origins of an Asian democracy|url=http://books.google.com/books?id=Eq7tAAAAMAAJ|year=1994|publisher=Oxford U. Press|page=228}}</ref> ===অসহযোগ আন্দোলন=== {{Main|অসহযোগ আন্দোলন}} [[File:Gandhi spinning.jpg|thumb|যঁতৰত সূতা কাটি থকা মহাত্মা গান্ধী, ১৯২০ৰ শেষ ভাগত]] ১৯২০ চনত কংগ্ৰেছৰ সভাপতি নিৰ্বাচিত হোৱাৰ পাছত গান্ধীয়ে [[ব্ৰিটিছ ৰাজ]]ৰ বিৰূদ্ধে সংগ্ৰাম আৰম্ভ কৰে। এই সংগ্ৰামত তেখেতে 'অস্ত্ৰ' হিচাপে লৈছিল [[অসহযোগ আন্দোলন|অসহযোগ]], [[অহিংসা]] আৰু শান্তিপূৰ্ণ প্ৰতিবাদক। হিন্দু আৰু মুছলমান উভয় সম্প্ৰদায়তে থকা তেখেতৰ জনপ্ৰিয়তাই তেখেতৰ নেতৃত্বক ফলপ্ৰসূ কৰি তুলিছিল। তেখেতে আনকি অতি সাম্প্ৰদায়িক মুছলমানসকলকো তেখেতৰ শান্তিপূৰ্ণ অসহযোগত যোগ দিবলৈ উদ্বুদ্ধ কৰিব পাৰিছিল।<ref>Roberts, "A Review of the Gandhi Movement in India," Political Science Quarterly, (1923) p. 229</ref> এনে সময়তে ব্ৰিটিছ সেনাৰ দ্বাৰা পঞ্জাবৰ [[জালিয়ানৱালাবাগৰ হত্যাকাণ্ড|জালিয়ানৱালাবাগত হোৱা গণহত্যাৰ]] দেশজুৰি তীব্ৰ প্ৰতিবাদ হয়। বহু ব্ৰিটিছ বিষয়াই এই কাণ্ডক [[চিপাহী বিদ্ৰোহ ১৮৫৭|১৮৫৭]]-ৰ দৰে আন এটা বিদ্ৰোহ দমন কৰিবলৈ উত্তম পন্থা বুলি সমৰ্থন দিছিল। কিন্তু ব্ৰিটিছৰ এই কাৰ্যই ভাৰতীয় নেতাসকলক ব্ৰিটিছ ৰাজ ভাৰতৰ শত্ৰু বুলি ভাবিবলৈ বাধ্য কৰাইছিল। মহাত্মা গান্ধীয়ে ব্ৰিটিছসকলৰ এই কাৰ্যৰ বিৰোধ কৰাৰ উপৰিও জালিয়ানৱালাবাগৰ ফলশ্ৰুতিত ভাৰতীয়সকলে হাতত লোৱা উগ্ৰ পন্থাৰো বিৰোধিতা কৰিছিল। গান্ধীয়ে সংঘৰ্ষত নিহত ইংৰাজ অসামৰিক লোকসকলৰ প্ৰতিও শোকবাৰ্তা প্ৰকাশ কৰিছিল। তেখেতৰ এই কাৰ্যত প্ৰথমে দলে আপত্তি কৰিছিল। কিন্তু গান্ধীয়ে এই শোকবাৰ্তাৰ সমৰ্থনত আগবঢ়োৱা বক্তৃতাৰ দ্বাৰা অনুপ্ৰাণিত কংগ্ৰেছ দলে এই শোকবাণী প্ৰকাশ কৰিবলৈ মান্তি হৈছিল। বক্তৃতাত গান্ধীয়ে কৈছিল যে যিকোনো হিংসাই ক্ষতিকাৰক আৰু কোনো পৰিস্থিতিতে হিংসাক সমৰ্থন কৰা উচিত নহয়।{{sfn|Gandhi|1990|p=82}} জালিয়ানৱালাবাগ আৰু ইয়াৰ প্ৰতিক্ৰিয়াত হোৱা সংঘৰ্যলৈ চাই গান্ধীয়ে গান্ধীয়ে পূৰ্ণ স্বায়ত্ত্ব-শাসন আৰু সকলো চৰকাৰী প্ৰতিষ্ঠানৰ পূৰ্ণ নিয়ন্ত্ৰণৰ প্ৰতি মনোনিবেশ কৰে। কালক্ৰমত ইয়েই '[[স্বৰাজ]]'ৰ দাবীত পৰিণত হয়। স্বৰাজৰ দ্বাৰা গান্ধীয়ে 'সম্পূৰ্ণ ব্যক্তিগত, আধ্যত্মিক আৰু ৰাজনৈতিক স্বাধীনতা'ৰ (complete individual, spiritual, political independence) দাবী তুলিছিল।<ref name="Chakrabarty2008">{{cite book|last=Chakrabarty|first=Bidyut|title=Indian politics and society since independence: events, processes and ideology|url=http://books.google.com/books?id=QzQHZ178C24C&pg=PA154|accessdate=4 April 2012|year=2008|publisher=Routledge|isbn=978-0-415-40868-4|page=154}}</ref> এই সময়তে গান্ধীয়ে নিজকে 'গোঁড়া পন্থী হিন্দু' বুলি উল্লেখ কৰিছিল আৰু ১৯২১ চনত বৰতালৰ স্বামীনাৰায়ণ মন্দিৰত দিয়া এক ভাষণত কৈছিল হিন্দু ধৰ্মত অসহযোগিতা এক প্ৰাসংগিক ধাৰণা বুলি উল্লেখ কৰিছিল। তেখেতে কৈছিল: "এই পৱিত্ৰ স্থানত মই কওঁ যে যদি আপুনি 'হিন্দু ধৰ্ম'ক ৰক্ষা কৰিব বিচাৰিছে, তেন্তে অসহযোগেই হৈছে আপুনি আয়ত্ত কৰিবলগীয়া প্ৰথম আৰু অন্তিম পন্থা।" ({{Lang|en|"At this holy place, I declare, if you want to protect your 'Hindu Dharma', non-cooperation is first as well as the last lesson you must learn up."}})<ref name=dh03>Hardiman, (2003). [http://books.google.co.in/books?id=UWYV5qYZ3-oC&lpg=PP1&pg=PA163#v=onepage&q&f=false p. 163]</ref> [[File:Gandhi home.jpg|thumb|[[সাবৰমতী আশ্ৰম]], [[গুজৰাট]]ত গান্ধীৰ বাসস্থান]] ১৯২১ চনত মোহনদাস গান্ধী [[ভাৰতীয় কংগ্ৰেছ দল]]ৰ কাৰ্যবাহী সম্পাদক নিযুক্ত হয় আৰু তেখেতৰ নেতৃত্বত কংগ্ৰেছৰ সংবিধান সলনি কৰি 'স্বৰাজ' দলৰ লক্ষ্য নিৰ্ধাৰণ কৰা হয়। এক প্ৰতিকী মূল্যৰ বিনিময়ত দলৰ সদস্যপদ সকলোৰে বাবে মুক্ত কৰা হয়। লগতে দলৰ শৃঙ্খলা বজাই ৰখাৰ বাবে নতুন শাখা প্ৰৱৰ্তন কৰাৰ উপৰিও এই দলক এই বিশেষ শ্ৰেণীৰ লোকৰ সলনি সৰ্বসাধাৰণৰ দল হিচাপে গঠিত কৰাৰ প্ৰয়াস কৰা হয়। [[স্বদেশী আন্দোলন]]ৰ বাবে গান্ধীয়ে অহিংস নীতিৰ পোষকতা কৰে আৰু বিদেশত নিৰ্মিত বস্তু বৰ্জনৰ সিদ্ধান্ত লোৱা হয়। বিদেশী বস্তু বৰ্জন কৰাৰ লগতে গান্ধীয়ে ব্ৰিটেইনত নিৰ্মিত কাপোৰৰ সলনি ঘৰুৱাভাৱে নৰ্মিত '[[খাদী]]' বা 'খদ্দৰ'ৰ প্ৰচলনৰ বাবে ওকালতি কৰে। ধনী-দুখীয়া নিৰ্বিশেষে সকলোকে দিনটোৰ কিছু সময় যঁতৰত সূতা কাটি খাদী কাপোৰ তৈয়াৰ কৰি স্বাধীনতা আন্দোলনত ভাগ ল'বলৈ গান্ধীয়ে আহ্বান কৰিছিল।{{sfn|Gandhi|1990|p=89}} মোহনদাস গান্ধীয়ে কঢ়িয়াই লৈ ফুৰিব পৰা এটা সৰু যঁতৰ উদ্ভাৱন কৰিছিল।<ref name="PopularScience1931">{{cite journal|author=Unattributed|title=Gandhi Invents Spinning Wheel|journal=Popular Science|url=http://books.google.com/books?id=ESgDAAAAMBAJ&pg=PA60|accessdate=14 January 2012|date=December 1931|publisher=Bonnier Corporation|page=60}}</ref> সকলোৰে মাজত শৃঙ্খলাবোধ জগাই তোলা, অতি উচ্চাকাংখাক নিয়ন্ত্ৰণ কৰা আৰু মহিলাসকলকো এই আন্দোলনৰ প্ৰতি উদ্বুদ্ধ কৰা ইয়াৰ ইয়াৰ মূল উদ্দেশ্য আছিল। বিদেশী বস্তু বৰ্জন কৰাৰ উপৰিও গান্ধীয়ে ইংৰাজ শিক্ষানুষ্ঠান, আদালত বৰ্জন কৰাৰ বাবেও আহ্বান কৰিছিল। চৰকাৰী চাকৰী ত্যাগ কৰাৰ লগতে ব্ৰিটিছে দিয়া সন্মান আদিও ঘূৰাই দিবলৈ গান্ধীয়ে কৈছিল।<ref name="Shashi1996">Shashi, (19960. p. 9.</ref> অসহযোগ আন্দোলনে জনসাধাৰণক আকৰ্ষণ কৰিছিল আৰু সফল হৈছিল। কিন্তু ১৯২২ চনত উত্তৰ প্ৰদেশৰ চৌৰী চোৰাত সংঘটিত [[চৌৰী চোৰা ঘটনা|এক হিংসাত্মক কাণ্ডৰ]] পাছত অসহযোগ আন্দোলন বন্ধ কৰি দিয়া হয়। গান্ধীয়ে বিশ্বাস কৰিছিল আন্দোলন লোৱা এই হিংসাত্মক মোৰে গান্ধীয়ে আৰম্ভ কৰা অহিংস কাৰ্যাৱলীক দুৰ্বল কৰি তুলিব।{{sfn|Gandhi|1990|p=105}} এনেদৰে গান্ধীয়ে তৃত্বীয় বাৰৰ বাবে হাতত লোৱা কাৰ্যসূচী বন্ধ কৰি দিছিল।<ref name="GreatSoulReview">Roberts, (2011).</ref> এনেতে ১৯২২ চনৰ ১০ মাৰ্চ তাৰিখে ৰাজদ্ৰোহৰ অপৰাধত মহাত্মা গান্ধীক গ্ৰেপ্তাৰ কৰা হয় আৰু ৬ বছৰৰ বাবে কাৰদণ্ড দিয়া হয়। ১৮ মাৰ্চ তাৰিখে তেখেতৰ কাৰাবাসৰ আৰম্ভ হৈছিল। কিন্তু ২ বছৰ পাছত ১৯২৪ চনত 'এপেণ্ডিচাইটিছ' অপাৰেছনৰ বাবে গান্ধীক কাৰাবাসৰপৰা ৰেহাই দিয়া হয়।<ref name="Datta2006">{{cite book|last=Datta|first=Amaresh|title=The Encyclopaedia Of Indian Literature (Volume Two) (Devraj To Jyoti)|url=http://books.google.com/books?id=zB4n3MVozbUC&pg=PA1345|accessdate=4 April 2012|date=1 January 2006|publisher=Sahitya Akademi|isbn=978-81-260-1194-0|page=1345}}</ref> মহাত্মা গান্ধী কাৰাগাৰত থকা সময়চোৱাত ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছৰ ভেঁটি দুৰ্বল হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে আৰু দুটা ভাগত বিভক্ত হৈ পৰে। [[চিত্তৰঞ্জন দাস]] আৰু [[মতিলাল নেহৰু]]ৰ নেতৃত্বাধীন এটা অংশই বিধায়িনী দলত অংশ লোৱাৰ পোষকতা কৰিছিল, আনহাতে [[চক্ৰৱৰ্তী ৰাজাগোপালাচাৰী]] আৰু [[বল্লভভাই পেটেল|চৰ্দাৰ বল্লভভাই পেটেলৰ]] নেতৃত্বাধীন আনটো গোটে ইয়াৰ বিৰোধিতা কৰিছিল। এই আচিলাতে কংগ্ৰেছ দল দুটা ভাগত বিভক্ত হৈ পৰে। আনহাতে অহিংস আন্দোলনৰ আৰম্ভণিতে গঢ়ি উঠা হিন্দু-মুছলমানৰ সম্প্ৰীতিৰ মাজতো ফাঁত মেলিবলৈ আৰম্ভ কৰে। মহাত্মা গান্ধীয়ে এই বিভাজন ৰোধ কৰিবলৈ ১৯২৪ চনত তিনি সপ্তাহ জোৰা অনশন কৰে, কিন্তু তেওঁ সম্পূৰ্ণ সফল হোৱা নাছিল।{{sfn|Gandhi|1990|p=131}} ১৯২৪ চনতে গান্ধীয়ে বেলগাঁৱত হোৱা কংগ্ৰেছ মহাসভাৰ সভাপতি হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰে। কিন্তু গান্ধীয়ে চৰ্ত আৰোপ কৰিছিল যে তেখেতৰ সভাপতিত্বত হোৱা মহাসভাত সকলো কংগ্ৰেছ পন্থীয়ে খাদী পৰিধান কৰিব লাগিব। মহাত্মা গান্ধীৰ দীৰ্ঘ ৰাজনৈতিক কালত এই এবাৰেই কংগ্ৰেছৰ সভাৰ সভাপতি হৈছিল।<ref name="Gandhi, the forgotten Mahatma Belgaum Congress">{{cite book|last=Jain|first=Jagdishchandra|title=Gandhi, the forgotten Mahatma|year=1987|publisher=Mittal Publications|location=Delhi|isbn=81-7099-037-8|page=17|url=http://books.google.co.in/books?id=NurqxSttqjoC&pg=PA17}}</ref> ===লোণ সত্যাগ্ৰহ (দাণ্ডী যাত্ৰা)=== {{Main|দাণ্ডী যাত্ৰা}} [[File:Salt March.ogv|thumb|লোণ সত্যাগ্ৰহৰ বাবে গান্ধী আৰু অনুগামীসকলে কৰা দাণ্ডী যাত্ৰা মূল ভিডিঅ']] ১৯২০-ৰ দশকৰ বেছিভাগ সময়েই মোহনদাস গান্ধী সক্ৰিয় ৰাজনীতিৰপৰা আঁতৰত আছিল। লোকচক্ষুৰপৰা আঁতৰি তেখেতে স্বৰাজ পাৰ্টি আৰু ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছৰ মাজত থকা বিভেদ আঁতৰ কৰি একলগ কৰাৰ প্ৰয়াস কৰি আছিল। ইয়াৰ লগতে তেওঁ [[অস্পৃশ্যতা]], মাদক দ্ৰব্যৰ নিবাৰণ, অজ্ঞানতা আৰু দাৰিদ্ৰ দূৰ কৰাৰ বাবে চেষ্টা কৰিছিল। ১৯২৮ চনত তেখেত আকৌ সন্মুখ পটলৈ আহে। ইয়াৰ আগৰ বৰ্ষটোত ব্ৰিটিছে [[ছাৰজন ছাইমন]]ৰ নেতৃত্বত এখন সংবিধান সংশোধনী সমিতি গঠন কৰে। এই সমিতিত কোন ভাৰতীয়ক সদস্য লোৱা হোৱা নাছিল। এই কাৰণতে ভাৰতৰ ৰাজনৈতিক দলসমূহে এই সমিতিক অস্বীকাৰ কৰিছিল। ১৯২৮ চনত হোৱা কংগ্ৰেছৰ কলিকতা অধিবেশনত মহাত্মা গান্ধীৰ চেষ্টাত ব্ৰিটিছ শাসনে ভাৰতক [[অংগৰাজ্য]]ৰ (dominion) মৰ্যাদা দিয়াৰ দাবী তোলে, ইয়াৰ অন্যথা অন্য এক অসহযোগ আন্দোলন গঢ়ি তোলাৰ কথা ঘোষণা কৰে যাৰ লক্ষ্য হ'ব ভাৰতৰ পূৰ্ণ স্বাধীনতা। কংগ্ৰেছৰ ডেকা নেতা [[সুভাষ চন্দ্ৰ বসু]] আৰু [[জৱাহৰলাল নেহৰু]]ৱে পূৰ্ণ স্বাধীনতাৰ বাবে আন্দোলন কৰাৰ পক্ষপাতী আছিল। কিন্তু গান্ধীয়ে তেওঁলোকক সৈমান কৰাবলৈ সক্ষম হয়, কিন্তু আন্দোলনৰ বাবে তেখেতে নিজে বিচৰা অপেক্ষাৰ দুবছৰৰ পৰিৱৰ্তে এবছৰ কৰে।{{sfn|Gandhi|1990|p=172}} ব্ৰিটিছ চৰকাৰে এই দাবীৰ প্ৰতি কোনো মন্তব্য কৰা নাছিল। ১৯২৯ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহৰ ১৩ তাৰিখে [[লাহোৰ]]ত [[ভাৰতৰ জাতীয় পতাকা|ভাৰতৰ পতাকা]] উন্মোচন কৰা হয়। ১৯৩০ চনৰ ২৬ জানুৱাৰী তাৰিখে লাহোৰত ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছে [[ভাৰতৰ স্বাধীনতা দিৱস]] পালন কৰে। প্ৰায় প্ৰতিটো ভাৰতীয় দলেই এই দিনটোক বিভিন্ন ধৰণে উদ্‌যাপন কৰে। ইয়াৰ পাছতে গান্ধীয়ে নিমখৰ (লোণ) ওপৰত আৰোপ কৰা কৰৰ বিৰূদ্ধে এক নতুন সত্যাগ্ৰহ গঢ়ি তোলে। এই সত্যাগ্ৰহৰ অংশ হিচাপে গান্ধীয়ে ১২ মাৰ্চৰপৰা ৬ এপ্ৰিললৈ [[দাণ্ডী যাত্ৰা]] কৰে। এই যাত্ৰাত গান্ধীয়ে পদব্ৰজে ৩৮৮ কি.মি. ({{convert|388|km|mi}}) ভ্ৰমণ কৰি [[আহমেদাবাদ]]ৰপৰা [[দাণ্ডী]]ৰ সাগৰতীৰত উপস্থিত হয়, আৰু নিজহাতে নিমখ তৈয়াৰ কৰি যাত্ৰাৰ সমাপ্তি কৰে। কেবাহাজাৰ ভাৰতীয়ই গান্ধীৰ এই যাত্ৰাত অংশ লৈছিল। ভাৰতত ব্ৰিটিছৰ খোপনি দুৰ্বল কৰি জনসাধাৰণক উদ্বুদ্ধ কৰাত এই যাত্ৰাই বিশেষ ভূমিকা লৈছিল। চৰকাৰে ৬০,০০০-ৰো অধিক ব্যক্তিক এই যাত্ৰাৰ বাবে গ্ৰেপ্তাৰ কৰে।<ref name="Hatt2002">Hatt, (2002). [http://books.google.com/books?id=f6vvy-J7vhcC&pg=PA33 p. 33].</ref> ====নাৰীৰ অংশগ্ৰহণ==== ঘৰুৱা ব্যৱহাৰত নিমখৰ দৈনন্দিন প্ৰয়োজনীয়তাৰ বাবে স্ত্ৰীসকলো এই সত্যাগ্ৰহৰ প্ৰতি আকৰ্ষিত হৈছিল। গান্ধীয়ে নাৰীসকলৰ অংশগ্ৰহণ পোষকতা কৰিছিল; তেখেতে কৈছিল: "মহিলাসকলে মোকো তেওঁলোকৰ মাজৰে এজন বুলি ভাবিব পাৰিছে" ({{Lang|en|"the women have come to look upon me as one of themselves."}})। গান্ধীয়ে নাৰীৰ বিৰূদ্ধে প্ৰচলিত সংস্কাৰ [[পৰ্দা প্ৰথা]], [[বাল্য বিবাহ]], [[অস্পৃশ্যতা]] আৰু [[সতীদাহ প্ৰথা|সতীদাহ]]ৰ বিৰোধ কৰিছিল। লোণ সত্যাগ্ৰহ আৰু বিদেশী দ্ৰৱ্য বৰ্জন আন্দোলনৰ বাবে তেওঁ মহিলা কৰ্মী নিয়োগ কৰিছিল।<ref name="Norvell1997">Norvell, 1997.</ref> মহাত্মা গান্ধীৰ এই মতবাদে ভাৰতীয় নাৰীসকলৰ মনত আত্মসন্মানবোধ জগাই তোলাৰ লগতে ভাৰতীয় সমাজৰ মুখ্য ধাৰাত নাৰীক সন্মানীয় স্থান দিছিল।<ref name="Sarma1994">Sarma, (1994).</ref> ====লোকবীৰ ৰূপত গান্ধী==== ১৯২০ৰ দশকত কংগ্ৰেছে গান্ধীয়ে এগৰাকী ত্ৰাণকৰ্তা অৱতাৰৰৰ (messiah) ৰূপত তুলি ধৰিছিল। এই নীতিয়ে সাধাৰণ ভাৰতীয় কৃষকসকলক অহিংসা আন্দোলৰ প্ৰতি আগ্ৰহান্বিত কৰাত সহায় কৰিছিল। ভাৰতৰ বহুতো গাঁৱত প্ৰদৰ্শিত নাট-ভাওনাত গান্ধীক অতীজৰ ভাৰতীয় বীৰসকলৰ নৱজন্মৰ ৰূপ হিচাপে প্ৰদৰ্শন কৰাৰ লগতে কেতিয়াবা দেৱতাৰ ৰূপতো তুলি ধৰিছিল। ভাৰতৰ অশিক্ষিতসকলৰ মাজত এনে নাটবোৰে ব্যাপক প্ৰভাৱ পেলাইছিল। এনে নাটৰ বাহিৰেও ৰচিত গীত-মাত, কংগ্ৰেছে অনুষ্ঠিত কৰা ধৰ্মীয় সভা আদিত মোহনদাস গান্ধীক এনে অৱতাৰী ৰূপত আলোচনা কৰা হৈছিল। ইয়াৰ আধৰতে গান্ধী সাধাৰণ লোকৰ মানত এক লোকবীৰত পৰিণত হৈছিল, লগতে কংগ্ৰেছ দল গান্ধীৰ পৱিত্ৰ অস্ত্ৰ হিচাপে পৰিগণিত হৈছিল।<ref name="Murali1985">Murali, (1985).</ref> ====আলোচনা==== [[File:Mahadev Desai and Gandhi 2 1939.jpg|thumb|ভাইচৰয়ে দিয়া চিঠি [[মহাদেৱ দেশাই|মহাদেৱ দেশায়ে]] গান্ধীক পঢ়ি শুনাইছে। বিৰলা হাউছ, বোম্বে, ৭ এপ্ৰিল ১৯৩৯]] অৱশেষত ব্ৰিটিছ চৰকাৰে মহাত্মা গান্ধীৰ লগত আলোচনাত মিলিত হ'বলৈ মান্তি হয়। এই আলোচনাৰ মৰ্মে [[লৰ্ড এডৱাৰ্ড আৰউইন]] আৰু মহাত্মা গান্ধীৰ মাজত মাৰ্চ, ১৯৩১-ত [[গান্ধী–আৰউইন চুক্তি]] সম্পাদিত হয়। এই চুক্তি মৰ্মে ব্ৰিটিছ চৰকাৰে আইন অমান্য আন্দোলন বন্ধ কৰাৰ বিনিময়ৰ সকলো ৰাজনৈতিক বন্দীকে মুকলি কৰি দিবলৈ সন্মত হয়। এই চুক্তিৰ আধাৰতে মহাত্মা গান্ধীক লণ্ডনত অনুষ্ঠিত [[ঘূৰণীয়া মেজমেল]]লৈ আমন্ত্ৰণ কৰা হয়। এই মেলত মহাত্মা গান্ধী ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছৰ একমাত্ৰ প্ৰতিনিধি আছিল। অৱশ্যে এই ঘূৰণীয়া মেজমেলৰপৰা গান্ধী আৰু জাতীয়তাবাদী নেতাসকলে হতাশ হৈ উভতিব লগীয়া হয়। এই মেলত ক্ষমতাৰ সালসনিৰ কোনো আলোচনা হোৱাৰ সলনি ভাৰতত থকা ৰাজ্যসমূহৰ ৰাজপুত্ৰ আৰু সংখ্যালঘুসকলৰ বিষয়েহে আলোচনা কৰা হৈছিল। [[লৰ্ড ৱেলিংটন|লৰ্ড ৱেলিংটনে]] ভাৰতৰ জাতীয়তাবাদী নেতাসকলৰ প্ৰতি উগ্ৰ মোনোভাৱ প্ৰদৰ্শন কৰে আৰু জাতীয়তাবাদী আন্দোলন মষিমূৰ কৰাৰ বাবে নতুন পন্থা গ্ৰহণ কৰে। মহাত্মা গান্ধীক আকৌ গ্ৰেপ্তাৰ কৰি অনুগামীসকলৰপৰা আঁতৰত ৰখাৰ প্ৰয়াস কৰে। কিন্তু চৰকাৰৰ এই চেষ্টা সফল নহ'ল।<ref name="Herman2008">Herman (20080. [http://books.google.com/books?id=tquxD6dk914C&pg=PA375 pp. 375–377].</ref> ===অস্পৃশ্যতাৰ বিৰুদ্ধে=== {{Main|হৰিজন সেৱক সংঘ}} [[দলিত|দলিত সম্প্ৰদায়ৰ]] নেতা [[ভীমৰাও ৰামজী আম্বেদকাৰ|বি. আৰ. আম্বেদকাৰৰ]] প্ৰচাৰাভিযানৰ ফলশ্ৰুতিত ১৯৩২ চনত চৰকাৰে 'অস্পৃশ্য'সকলৰ বাবে পৃথক নিৰ্বাচন মণ্ডলী গঠন কৰি দিয়ে। মহাত্মা গান্ধীয়ে ইয়াৰ প্ৰতিবাদত ছেপ্টেম্বৰ মাহত ছয় দিনীয়া অনশন পালন কৰে। পৰিণতিত গঠিত হোৱা জনমতলৈ লক্ষ্য ৰাখি চৰকাৰে আপোচলৈ আহিবলৈ বাধ্য হয়। [[পালৱাওকাৰ বালু]]য়ে এই আপোচ আলোচনাত মুখ্য ভূমিকা লৈছিল। এই কাৰ্যৰে গান্ধীয়ে সমাজৰ অস্পৃশ্য বুলি পৰিচিত সম্প্ৰদায়সমূহৰ লোকৰ জীৱন যাপনৰ মান উন্নত কৰিবলৈ এক অভিযানৰ আৰম্ভণি কৰে। গান্ধীয়ে সমাজৰ অস্পৃশ্য বুলি পৰিচিতসকলক 'হৰিজন' (হৰিৰ পুত্ৰ) বুলি আখ্যা দিছিল।<ref name="Coward2003">Coward, (2003). [http://books.google.com/books?id=GGGudMuE4PIC&pg=PA53 pp. 52–53].</ref> ১৯৩৩ চনৰ ৮ মে তাৰিখে গান্ধীয়ে আত্মাশুদ্ধিৰ বাবে ২১ দিনীয়া অনশন কৰে, আৰু এবছৰ জোৰা হৰিজন আন্দোলনৰ আৰম্ভণি কৰে।{{sfn|Gandhi|1990|pp=230–232}} অৱশ্য [[দলিত]] সমাজৰ সকলোৱে এই আন্দোলন সমৰ্থন কৰা নাছিল। আম্বেদকাৰে গান্ধীয়ে আখ্যা দিয়া 'হৰিজন' শব্দৰ বিৰোধিতা কৰিছিল আৰু কৈছিল যে দলিতসকল সামাজিকভাৱে পৈণত হোৱা নাই আৰু উন্নত জাতিৰ লোকসকলে দলিতসকলৰ ওপৰত 'সদাশয় স্বৈৰাচাৰ'ৰ (paternalistic) ভূমিকা লৈ আহিছে। আম্বদেকাৰ আৰু তেখেতৰ সমৰ্থকসকলে বিশ্বাস কৰিছিল যে গান্ধীয়ে দলিতসকলৰ ৰাজনৈতিক অধিকাৰক অৱজ্ঞা কৰি আহিছে। ১৯২৪-২৫ চনত দলিতসকলে মন্দিৰত পূজা-অৰ্চনা কৰাৰ অনুমতি বিচাৰি কৰা আন্দোলনত গান্ধীয়ে সমৰ্থন কৰা নাছিল। আম্বেদকাৰে গান্ধীক 'শঠ আৰু বিশ্বাসৰ অযোগ্য' (devious and untrustworthy) বুলি অভিহিত কৰিছিল।<ref name="GreatSoulReview"/> জন্মসূত্ৰে গান্ধী বৈশ্য সম্প্ৰদায়ৰ আছিল যদিও তেওঁ নিজকে দলিতসকলৰ প্ৰতিনিধি হিচাপে যোগ্য বুলি বিবেচনা কৰিছিল।<ref>[http://books.google.com/books?id=WcLJ3aK-ZSkC&pg=PT354 100 Most Influential People of All Times] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130608030343/http://books.google.com/books?id=WcLJ3aK-ZSkC&pg=PT354 |date=2013-06-08 }}. p. 354.</ref> গান্ধী আৰু আম্বেদকাৰৰ মাজত মতবিৰোধ প্ৰায়েই হৈ থাকিছিল, কাৰণ আম্বেদকাৰে দলিতসকলক হিন্দু সম্প্ৰদায়ৰ বাহিৰলৈ নিব বিচাৰিছিল। আনহাৰে গান্ধীয়ে অস্পৃশ্যতাকে দূৰ কৰি হিন্দুত্বক শক্তিশালী কৰিবলৈ বিচাৰিছিল। আম্বেদকাৰে গান্ধীৰ আন্দোলন অত্যন্ত ধীৰ গতিৰ বুলি অভিযোগ কৰিছিল, আনহাতে হিন্দু ৰক্ষণশীলসকলে গান্ধীয়ে শাস্ত্ৰৰ বাণী অৱজ্ঞা কৰি হিন্দু ধৰ্মৰ বিপথে যোৱা বুলি অভিযোগ কৰিছিল। ৰামচন্দ্ৰ গুহই ২০১২ চনত মন্তব্য দিয়ে যে "আদৰ্শবাদীসকলে এই পুৰণি শত্ৰুতাক এতিয়াও কঢ়িয়াই লৈ ফুৰিছে আৰু ইয়াৰ বাবেই বৰ্তমানৰ আম্বেদকাৰৰ অনুগামী ৰাজনৈতিক নেতাসকলে গান্ধীক খলনায়কলৈ ৰূপান্তৰ কৰিছে" ({{Lang|en|"Ideologues have carried these old rivalries into the present, with the demonization of Gandhi now common among politicians who presume to speak in Ambedkar’s name."}})।<ref>Ramachandra Guha, "The Other Liberal Light" [http://www.tnr.com/article/books-and-arts/magazine/104203/the-other-liberal-light The New Republic June 22, 2012]</ref> ৰামচন্দ্ৰ গুহৰ মতে গান্ধী আৰু আম্বেদকাৰৰ কৰ্মই পৰিপূৰকৰ কাম কৰিছিল। গান্ধীয়ে প্ৰায়েই আম্বেদকাৰৰ প্ৰশংসা কৰিছিল। ১৯৩৪ চনৰ গ্ৰীষ্মকালত গান্ধীৰ জীৱনৰ ওপৰত তিনিটাকৈ আক্ৰমণ হৈছিল।<ref name="Pyarelal1956">Pyarelal, (1956).</ref><ref name="JonesRyan2007">Jones & Ryan (2007). [http://books.google.com/books?id=hZET2sSUVsgC&pg=PA160 p. 160].</ref> ===কংগ্ৰেছ ৰাজনীতি=== ১৯৩৪ চনত গান্ধীয়ে কংগ্ৰেছৰ সদস্যপদ ইস্তাফা দিয়ে। মোহনদাস গান্ধী কংগ্ৰেছৰ দলীয় নীতিৰ বিৰোধী হৈ এই ইস্তাফা দিয়া নাছিল। তেওঁ বিশ্বাস কৰিছিল যে তেখেতে অৱসৰ ল'লে কংগ্ৰেছৰ সদস্যৰ সংখ্যা বাঢ়িব, কাৰণ তেখেতৰ নীতিয়ে বহুতকে কংগ্ৰেছৰপৰা আঁতৰত ৰাখিছিল। এইসকলৰ ভিতৰত কমিউনিষ্ট, সমাজবাদী (socialist), ট্ৰেড-ইউনিয়ন, ধৰ্মীয় গোড়া সংস্থান, আৰু ব্যৱসায়ীসকল আছিল। তেখেতে এইসকল আহি নিজৰ বক্তব্য কংগ্ৰেছৰ মঞ্চতে দাঙি ধৰাটো বিচাৰিছিল। 'ৰাজ' ব্যৱস্থাত অংশ লোৱাৰ বাবে সাময়িক অনুমোদন জনোৱা কংগ্ৰেছ দলে 'ৰাজ'ৰ অনুমোদনৰ বাবে তেখেতকো হেঁচা দিয়াটো গান্ধীয়ে বিচৰা নাছিল।{{sfn|Gandhi|1990|p=246}} জৱাহৰলাল নেহৰুৰ সভাপতিত্বত ১৯৩৬ চনত লক্ষ্ণৌত অনুষ্ঠিত কংগ্ৰেছ অধিবেশনত গান্ধীয়ে আকৌ সক্ৰিয় ৰাজনীতিত অংশ গ্ৰহণ কৰে। ভাৰতৰ ৰাজনৈতিক ভৱিষ্যতৰ বাবে গুণা-গঁথা কৰি থকাৰ সলনি গান্ধীয়ে পূৰ্ণ স্বাধীনতাৰ বাবে কাৰ্য্যসূচী লোৱাৰ পোষকতা কৰিছিল, কিন্তু তেখেতে কংগ্ৰেছে সমাজবাদক নিজৰ লক্ষ্য হিচাপে গ্ৰহণ কৰাত আপত্তি কৰা নাছিল। ১৯৩৮ চনত কংগ্ৰেছৰ সভাপতিৰ পদত অধিষ্ঠিত হোৱা [[সুভাষ চন্দ্ৰ বসু]]ৰ লগত গান্ধীৰ মতানৈক্য ঘটিছিল। সুভাষ বসুৱে অহিংস প্ৰতিবাদৰ নীতিত বিশ্বাস ৰখা নাছিল।<ref>Ghose, Sankar (1992). Jawaharlal Nehru, A Biography, [http://books.google.com/books?id=MUeyUhVGIDMC&pg=PA137&dq&hl=en#v=onepage&q=&f=false p. 137]. Allied Publishers Limited.</ref> মহাত্মা গান্ধীয়ে সমৰ্থন নকৰিলেও সুভাষ চন্দ্ৰ বসু দ্বিতীয় বাৰৰ বাবেও কংগ্ৰেছৰ সভাপতি নিৰ্বাচিত হয়। মহাত্মা গান্ধীৰ সমৰ্থিত প্ৰাৰ্থী [[পট্টভি সীতাৰামায়া]] সুভাষ বসুৰ হাতত পৰাজিত হয়। কিন্তু গান্ধীৰ নীতি অমান্য কৰাৰ বাবে কংগ্ৰেছ দলৰ নেতাসকলে সুভাষ বসুৰ বিৰোধিতা কৰি সদস্য পদৰপৰা ইস্তাফা দিয়ে। এই প্ৰতিবাদৰ ফলস্বৰূপে সুভাষ চন্দ্ৰ বসুৱে পদত্যাগ কৰে।{{sfn|Gandhi|1990|pp=277–281}}<ref name="Sarkar2006">Sarkar, (2006).</ref> পট্টভি সীতাৰামায়াৰ পৰাজয় গান্ধীয়ে নিজৰ পৰাজয় বুলি উল্লেখ কৰে।<ref>{{cite web|last=Dash|first=Siddhartha|title=Orissa Review|url=http://orissa.gov.in/e-magazine/Orissareview/jan2005/englishPdf/Gandhi_subhas.pdf|accessdate=12 April 2012}}</ref> ===দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধ আৰু ভাৰত ত্যাগ আন্দোলন=== {{Main|ভাৰত ত্যাগ আন্দোলন}} [[File:Gandhi and Nehru in 1946.jpg|thumb|গান্ধী আৰু নেহৰু, ১৯৪২ চনত]] ১৯৩৯ চনত আৰম্ভ হোৱা [[দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধ]]ত মহাত্মা গান্ধীয়ে ব্ৰিটিছৰ প্ৰতি প্ৰথমে "অহিংস নৈতিক সমৰ্থন" আগবঢ়াইছিল। কিন্তু কংগ্ৰেছৰ অন্যান্য নেতাসকলে ব্ৰিটিছসকলে নিজাববীয়াকৈ ভাৰতকো বিশ্বযুদ্ধৰ অংশীদাৰ কৰাত আপত্তি কৰিছিল। কাৰণ ব্ৰিটিছে ভাৰতৰ প্ৰতিনিধিৰ মতামত অবিহনেই ভাৰতক বিশ্বযুদ্ধৰ অংশীদাৰ কৰিছিল। ইয়াৰ প্ৰতিবাদত সকলো কংগ্ৰেছ নেতাই বিধায়িনী সদস্য পদৰপৰা ইস্তাফা দিয়ে।{{sfn|Gandhi|1990|pp=283–286}} দীঘলীয়া মন্থনৰ পাছত গান্ধীয়ে ঘোষণা কৰে যে ভাৰত এই যুদ্ধৰ অংশীদাৰ হ'ব নোৱাৰে, কাৰণ জাতীয় স্বাধীনতা অক্ষুণ্ণ ৰখাৰ বাবে হোৱা এই বিশ্বযুদ্ধত লিপ্ত ইংলেণ্ডে ভাৰতৰ স্বাধীনতাৰ দাবী মানি লোৱা নাই। যুদ্ধ আগবঢ়াৰ লগে লগে গান্ধীয়ে স্বাধীনতাৰ দাবীও প্ৰবল কৰি তোলে আৰু ব্ৰিটিছে "ভাৰত ত্যাগ" কৰিব লাগিব বুলি গোৱালিয়া পুখুৰী মৈদানত অনুষ্ঠিত এখন সভাত ঘোষণা কৰে। [[ভাৰত ত্যাগ আন্দোলন]] কংগ্ৰেছ দল আৰু মহাত্মা গান্ধীৰ চূড়ান্ত আন্দোলন আছিল য'ত ভাৰতৰপৰা ব্ৰিটিছক সম্পূৰ্ণৰূপে খেদি পঠিওৱাৰ আহ্বান জনোৱা হৈছিল।{{sfn|Gandhi|1990|p=309}} কংগ্ৰেছ দলৰ বাহিৰত আৰু ভিতৰতো গান্ধীয়ে যুদ্ধৰ প্ৰতি লোৱা স্থিতিক বহুতে সমালোচনা কৰিছিল। কিছু সংখ্যকে বিশ্বাস কৰিছিল যে [[নাজী জাৰ্মানী]]ৰ বিৰূদ্ধে ব্ৰিটিছক সমৰ্থন নিদিয়াটো নৈতিকভাৱে উচিত নাছিল। আন কিছুমানে আকৌ বিশ্বযুদ্ধত ব্ৰিটিছক সমৰ্থন নিদিয়াৰ ক্ষেত্ৰত গান্ধীয়ে শক্তিশালী আৰু নিৰ্দিষ্ট মনোভাৱ প্ৰকাশ কৰা নাছিল বুলি আপত্তি কৰিছিল। আনফালে ইংলেণ্ডে এই নাজীবাদৰ বিৰুদ্ধে যুদ্ধত অৱতীৰ্ণ হোৱাৰ সময়তে ভাৰতৰ স্বাধীনতাৰ দাবী প্ৰত্যাখান কৰিছিল। এনে অৱস্থাতে ভাৰত ত্যাগ আন্দোলন তীব্ৰ হৈ উঠে, বহুতো লোকক গ্ৰপ্তাৰ কৰা হয় আৰু ঠায়ে ঠায়ে হিংসাত্মক কাৰ্যকলাপ সংঘটিত হয়।{{sfn|Gandhi|1990|p=318}} ১৯৪২ চনত গান্ধীয়ে অহিংস আন্দোলনৰ পোষকতা কৰিও মন্তব্য দিয়ে যে টুকুৰা-টুকুৰভাৱে সংঘটিত হিংসাত্মক কাৰ্যকলাপে আন্দোলনটোক স্থবিৰ কৰি নোতোলে, প্ৰকৃত অৰাজকতাতকৈ ব্ৰিটিছ প্ৰশাসনে সৃষ্টি কৰা 'নিয়মাধীন অৰাজকতা' ({{Lang|en|ordered anarchy}}) বেছি ভয়াবহ। ({{Lang|en|"ordered anarchy" of "the present system of administration" was "worse than real anarchy."}})<ref>{{cite book |title=The Mahatma and mother India: essays on Gandhiʼs non-violence and nationalism |last=Brock |first=Peter |year=1983 |publisher=[[Navajivan Publishing House]] |page=34 |url=http://books.google.com/books?id=vRduAAAAMAAJ&q=%22anarchy+to+the+present+system+of+administration+because+this+ordered+anarchy+is+worse+than+real+anarchy%22&dq=%22anarchy+to+the+present+system+of+administration+because+this+ordered+anarchy+is+worse+than+real+anarchy%22&hl=en&sa=X&ei=tZTsT_u2KMLdqgGVoKDqBQ&ved=0CEAQ6AEwAw}}</ref><ref>{{cite book |title=Mahatma Gandhi and Jawaharlal Nehru: a historic partnership |last=Limaye |first=Madhu |authorlink1=Madhu Limaye |isbn=8170185475 |publisher=B. R. Publishing Corporation |year=1990 |page=11 |url=http://books.google.com/books?id=WVIwAQAAIAAJ&q=%22anarchy+to+the+present+system+of+administration+because+this+ordered+anarchy+is+worse+than+real+anarchy%22&dq=%22anarchy+to+the+present+system+of+administration+because+this+ordered+anarchy+is+worse+than+real+anarchy%22&hl=en&sa=X&ei=tZTsT_u2KMLdqgGVoKDqBQ&ved=0CEUQ6AEwBA}}</ref> ইয়াৰ পাছতেই গান্ধীয়ে সকলো কংগ্ৰছকৰ্মী আৰু ভাৰতীয়ক পূৰ্ণ স্বাধীনতাৰ দাবীত অহিংস পন্থা অৱলম্বন কৰি 'কৰো য়া মৰো' নীতিৰে আগবাঢ়িবলৈ আহ্বান জনায়।<ref>{{cite book|author=Wilhelm von Pochhammer|title=India's Road to Nationhood: A Political History of the Subcontinent|url=http://books.google.com/books?id=mHLB4m75pisC&pg=PA469|year=2005|publisher=Allied Publishers|page=469}}</ref> [[File:Gandhi Jinnah 1944.jpg|thumb|মহাত্মা গান্ধী আৰু [[মহম্মদ আলি জিন্না]], বোম্বে, ১৯৪৪]] ১৯৪২ চনৰ ৯ আগষ্টত গান্ধী সমন্বিতে কংগ্ৰছৰ কৰ্মী সংস্থাৰ ({{lang|en|Congress Working Committee}}) সকলো সদস্যকে গ্ৰেপ্তাৰ কৰা হয়। [[পুনে|পুনা]]ৰ [[আগা খান মহল]] গান্ধীক ২ বছৰৰ বাবে বন্দী কৰি ৰখা হয়। এই বন্দীকালতেই গান্ধীৰ ৫০ বছৰৰ সচিব [[মহাদেৱ দেশাই]]ৰ মৃত্যু হয়। বন্দী দশাৰ ১৮ মাহ পাছত ১৯৪৪ চনৰ ২২ ফেব্ৰুৱাৰীত মহাত্মা গান্ধীৰ পত্নী [[কস্তুৰবা গান্ধী]]ৰো মৃত্যু হয়। ইয়াৰ ছমাহ পাছত গান্ধীয়ে [[মেলেৰিয়া]] জ্বৰত ভোগে। বিশ্বযুদ্ধ শেষ হোৱাৰ আগেয়েই ১৯৪৪ চনৰ ৬ মেত স্বাস্থ্যজনিত কাৰণত তেখেতক মুক্ত কৰি দিয়া হয়। ব্ৰিটিছ ৰাজে কাৰাবন্দী হৈ থকা কালতে গান্ধীৰ মৃত্যু হোৱাটো বিচৰা নাছিল। জেলৰপৰা ওলাই গান্ধীয়ে ভাৰতৰ ৰাজনীতিত এক ডাঙৰ পৰিৱৰ্তন দেখিবলৈ পায়। কিছু বছৰৰ আগলৈ প্ৰভাৱহীন হৈ থকা [[সদৌ ভাৰত মুছলীম লীগ]] এক শক্তিশালী ৰাজনৈতিক হিচাপে পৰিগণিত হয়<ref name="Lapping1989">Lapping, (1989).</ref>; লগতে মুছলীয় লীগৰ নেতা [[মহম্মদ আলি জিন্না]]ই তোলা '[[পাকিস্তান]]ৰ দাবী' ভাৰতৰ ৰাজনীতিৰ এক কেন্দ্ৰবিন্দু হৈ পৰে। ১৯৪৪ চনত মুম্বাইত গান্ধীয়ে জিন্নাৰ সৈতে আলোচনা কৰে, কিন্তু জিন্নাই গান্ধীয়ে জনোৱা আহ্বান আওকাণ কৰে কাৰণ আলোচনাত স্বাধীন পাকিস্তানৰ দাবী আলোচনা কৰা হোৱা নাছিল। মুছলিম সংখ্যাগৰিষ্ঠ প্ৰদেশ সমূহে গঠিত হ'বলৈ যোৱা ভাৰতৰ অংশ হোৱাৰ পৰা আঁতৰি থকাৰ অধিকাৰ পোৱাটো জিন্নাই বিচাৰিছিল।<ref>{{cite news|title=Gandhi, Jinnah Meet First Time Since '44; Disagree on Pakistan, but Will Push Peace|url=http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=F30A1EFA3F58147B93C5A9178ED85F438485F9|accessdate=25 March 2012|newspaper=[[The New York Times]]|date=7 May 1947}}{{subscription needed}}</ref><ref>{{cite news|last=Jalil|first=Azizul|title=When Gandhi met Jinnah|url=http://www.thedailystar.net/magazine/2006/11/04/history.htm|accessdate=25 March 2012|newspaper=[[The Daily Star (Bangladesh){{!}}The Daily Star]]|year=1944|archiveurl=http://archive.is/Wnw51|archivedate=22 February 2013}}</ref> কংগ্ৰেছৰ নেতাসকল জেলত বন্দী হৈ থকাৰ সময়ত অন্যান্য দলসমূহে বিশ্বযুদ্ধৰ প্ৰতি সমৰ্থন আগবঢ়ায় আৰু অধিক সংগঠিত হয়। ক্ষুদ্ৰ ৰাজনৈতিক নেতাসকলে কংগ্ৰেছ নেতাসকলৰ অনুপস্থিতিত মুখ্য ভূমিকা লৈছিল যদিও সমগ্ৰ পৰিস্থিতৰ নিয়ন্ত্ৰণ কৰাৰ ক্ষমতা তেওঁলোকৰ নাছিল।<ref name="BhattacharyaStudies2001">{{cite book|last1=Bhattacharya|first1=Sanjoy|title=Propaganda and information in Eastern India, 1939-45: a necessary weapon of war|url=http://books.google.com/books?id=M2GI26jditsC&pg=PA33|year=2001|publisher=Psychology Press|isbn=978-0-7007-1406-3|page=33}}</ref> বিশ্বযুদ্ধৰ পাছতেই ইংৰাজে চৰকাৰে ভাৰতৰ শাসনভাৰ ভাৰতীয়লৈ হস্তান্তৰিত কৰাৰ সপক্ষে মত দিয়ে। ইয়াৰ ভিত্তিত গান্ধীয়ে সংগ্ৰাম সমাপ্ত হোৱাৰ কথা ঘোষণা কৰে। কংগ্ৰেছৰ নেতা সমন্বিতে প্ৰায় ১,০০,০০০ ৰাজনৈতিক বন্দীক মুকলি কৰি দিয়া হয়।<ref name=autogenerated2>{{cite book|author=S. S. Shashi|title=Encyclopaedia Indica: India, Pakistan, Bangladesh|url=http://books.google.com/books?id=Wv0vAQAAIAAJ|accessdate=28 February 2012|year=1996|publisher=Anmol Publications|isbn=978-81-7041-859-7|page=13}}</ref> ===দেশ বিভাজন আৰু স্বাধীনতা, ১৯৪৭=== {{See also|ভাৰত বিভাজন}} দেশ বিভাজনৰ নীতিৰ প্ৰতি মহাত্মা গান্ধীয়ে বিৰোধিতা কৰিছিল কাৰণ ই তেখেতে বিচৰা ধৰ্মীয় অখণ্ডতাৰ দৰ্শনৰ বিপৰীত আছিল।<ref>Reprinted in The Essential Gandhi: An Anthology of His Writings on His Life, Work, and Ideas, Louis Fischer, ed., 2002 (reprint edition) pp. 106–108.</ref> মহাত্মা গান্ধী আৰু ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছে ব্ৰিটিছৰ ভাৰত ত্যাগৰ বাবে দাবী তুলি আন্দোলন কৰা কালতে মুছলীম লীগে ১৯৪৩ চনত ভাৰতবৰ্ষক দ্বিখণ্ডিত কৰি ভাৰত ত্যাগ কৰাৰ বাবে দাবী তোলে।<ref>{{cite web |last = Keen |first = Shirin |title = The Partition of India |publisher = Emory University |date = Spring, 1998 |url = http://www.english.emory.edu/Bahri/Part.html |access-date = 2012-10-02 |archivedate = 2011-09-02 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20110902112115/http://www.english.emory.edu/Bahri/Part.html |deadurl = yes }}</ref> মহাত্মা গান্ধীয়ে মধ্যৱৰ্তী পথ এটা সৃষ্টি কৰি কংগ্ৰেছ আৰু মুছলীম লীগক সংঘবদ্ধ হৈ এখন সাময়িক চৰকাৰ গঠন কৰাৰ বাবে প্ৰস্তাৱ দিয়ে। চৰকাৰখনে পাছত মুছলীম সংখ্যাগৰিষ্ঠ জিলাসমূহত গণভোটৰ দ্বাৰা বিভাজন সম্পৰ্কে চূড়ান্ত সিদ্ধান্ত ল'ব।<ref name="(Mahatma)Jack1994">{{cite book|last=Gandhi|first=Mohandas Karamchand|editor=Jack, Homer A.|title=The Gandhi reader: a source book of his life and writings|accessdate=16 January 2012|date=5 January 1994|publisher=Grove Press|isbn=978-0-8021-3161-4|page=418}}</ref> জিন্নাই ১৬ আগষ্ট ১৯৪৬ চনত 'প্ৰত্যক্ষ সংগ্ৰাম দিৱস' ({{Direct Action Day}}) আহ্বান কৰি সৃষ্টি কৰা সাম্পৰ্দায়িক সংঘৰ্ষ দেখি গান্ধী বিমৰ্ষ হৈ পৰে আৰু সংঘৰ্ষ ৰোধ কৰিবলৈ ব্যক্তিগতভাৱে সংঘৰ্ষপীড়িত অঞ্চলসমূ্হ ভ্ৰমণ কৰে।<ref>{{Cite book |last = Wolpert |first = Stanley |title = Gandhi's Passion&nbsp; – The Life and Legacy of Mahatma Gandhi |publisher=Oxford University Press |url = http://www.nytimes.com/books/first/w/wolpert-gandhi.html |isbn = 0-19-513060-X}}</ref> ভাৰতীয় হিন্দু, মুছলমান আৰু খ্ৰীষ্টিয়ানসকলৰ মাজত সম্প্ৰীতি অনাৰ বাবে লগতে অস্পৃশ্যসকলক হিন্দু সমাজৰ অন্তৰ্গত কৰিবলৈ গান্ধীয়ে অহোপুৰুষাৰ্থ কৰিছিল।<ref name="Tønnesson">{{cite web |last = Tønnesson |first = Øyvind |title = Mahatma Gandhi, the Missing Laureate |publisher=Nobelprize.org |date = 1 December 1999 |url = http://nobelprize.org/nobel_prizes/peace/articles/gandhi/ |accessdate=16 January 2012}}</ref> ১৯৪৭ চনৰ ১৪ আৰু ১৫ আগষ্টত 'ভাৰতীয় স্বাধীনতা আইন' প্ৰনয়ন কৰা হয়। ইয়াৰ লগে লগে সীমান্ত অঞ্চলৰ ১-১.২ কোটি জনসাধাৰণ এফালৰপৰা আনফাললৈ প্ৰব্ৰজন কৰে। ইয়াৰ লগতে সংঘটিত হোৱা হিন্দু, মুছলমান আৰু শিখ ধৰ্মাৱলম্বী মানুহৰ মাজত হোৱা সাম্প্ৰদায়িক সংঘৰ্ষত প্ৰায় আধা নিযুত লোকৰ প্ৰাণহানি হয়।<ref name="MetcalfMetcalf2006">{{cite book|last1=Metcalf|first1=Barbara Daly|last2=Metcalf|first2=Thomas R.|title=A concise history of modern India|url=http://books.google.com/books?id=iuESgYNYPl0C|2006|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-86362-9|pages=221–222}}</ref> নৰৱেৰ খ্যাতনামা বুৰঞ্জীবিদ [[জেন্স এৰূপ ছিপ]]ৰ ([[:en:Jens Arup Seip|Jens Arup Seip]]) মতে মহাত্মা গান্ধীৰ বুজনি, তেখেতৰ অনুগামীসকলৰ অহোপুৰুষাৰ্থ আৰু তেখেতৰ উপস্থিতি অবিহনে দেশ বিভাজনৰ পাছত হোৱা সংঘৰ্ষত মৃতকৰ সংখ্যা আৰু বৃদ্ধি পোৱাৰ সম্ভাৱনা আছিল।<ref>{{Cite news |last = Saikia |first = Bijoy Sankar |title = Why Mahatma Gandhi didn't get a Nobel Prize |newspaper = CNN IBN-Live |date = 2 October 2006 |url = http://ibnlive.in.com/news/why-mahatma-gandhi-didnt-get-a-nobel-prize/22985-3-single.html |access-date = 2 December 2012 |archivedate = 27 March 2014 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20140327102007/http://ibnlive.in.com/news/why-mahatma-gandhi-didnt-get-a-nobel-prize/22985-3-single.html |deadurl = yes }}</ref> [[ষ্টেন্‌লী ৱলপৰ্ট]]ৰ ([[:en:Stanley Wolport|Stanley Wolport]]) মতে, "মহাত্মা গান্ধীয়ে কেতিয়াও ব্ৰিটিছ শাসিত ভাৰতবৰ্ষৰ বিভাজন সমৰ্থন বা গ্ৰহণ কৰা নাছিল… কিন্তু তেওঁ বেছ পলমকৈহে ধৰিব পাৰিছিল যে তেওঁৰ নিকটতম সহকৰ্মী আৰু অনুগামীসকল আদৰ্শতকৈ ক্ষমতাৰ প্ৰতিহে বেছি লালায়িত আছিল, আৰু তেখেতৰ নিজস্ব দৰ্শনো এই ধাৰণাৰ দ্বাৰা ভ্ৰমিত আছিল যে তেখেতে নেতৃত্ব দিয়া ভাৰতৰ স্বাধীনতা সংগ্ৰাম অহিংস আছিল।" ({{Lang|en|…plan to carve up British India was never approved of or accepted by Gandhi… who realised too late that his closest comrades and disciples were more interested in power than principle, and that his own vision had long been clouded by the illusion that the struggle he led for India's freedom was a nonviolent one."}})<ref>Stanley Wolpert, Gandhi's Passion p. 7</ref> == হত্যাকাণ্ড == {{Main|মহাত্মা গান্ধীৰ হত্যাকাণ্ড}} [[চিত্ৰ:Gandhi Memorial.jpg|thumb|[[ৰাজঘাট সমাধি পৰিসৰ|ৰাজঘাট]]: মহাত্মা গান্ধীৰ সমাধি]] ১৯৪৮ চনৰ ৩০ জানুৱাৰী তাৰিখে গান্ধীক গুলিয়াই হত্যা কৰা হয়। সেই সময়ত তেওঁ [[নতুন দিল্লী]]ৰ [[বিৰলা ভৱন]]ৰ সমীপত নৈশকালীন পথসভাত অংশ লৈ আছিল। তেওঁৰ হত্যাকাৰী [[নাথুৰাম গডছে]] এজন হিন্দু মৌলবাদী আছিল আৰু তেওঁৰ চৰমপন্থী হিন্দু মহাসভাৰ সৈতে যোগাযোগ আছিল। পাকিস্তানক অৰ্থ সাহায্য দিয়াৰ প্ৰস্তাৱ দি ভাৰতক দুৰ্বল কৰাৰ কাৰণে হিন্দু মহাসভাই গান্ধীক দোষাৰোপ কৰে।<ref>R. Gandhi, Patel: A Life, p. 472.</ref> গডছে আৰু তেওঁৰ সহায়কাৰী [[নাৰায়ণ আপ্তে]]ক গান্ধীৰ হত্যাৰ কাৰণে দোষী সাব্যস্ত কৰা হয় আৰু ১৯৪৯ চনত দুয়োকে ফাঁচী দিয়া হয়। বিশ্বাস কৰা হয় যে গান্ধীৰ মুখেৰে উচ্চাৰিত শেষ উক্তিটো আছিল "হে ৰাম", আৰু সেয়ে নতুন দিল্লীৰ [[ৰাজঘাট সমাধি পৰিসৰ|ৰাজঘাটস্থিত]] গান্ধীৰ স্মৃতিসৌধত এই উক্তিটো খোদিত কৰা আছে।<ref>Vinay Lal. [http://www.sscnet.ucla.edu/southasia/History/Gandhi/HeRam_gandhi.html ‘Hey Ram’: The Politics of Gandhi’s Last Words]. Humanscape 8, no. 1 (January 2001): pp. 34–38.</ref> জৱাহৰলাল নেহৰুৱে ৰেডিঅ'যোগে জাতিক উদ্দেশ্যি দিয়া ভাষণত কৈছিল:{{cquote| "বন্ধু আৰু সহযোদ্ধাসকল, আমাৰ জীৱনৰপৰা পোহৰ হেৰাই গৈছে, আৰু এতিয়া সকলোতে অন্ধকাৰ, আৰু মই প্ৰকৃততে নাজানো আপোনালোকক কি কওঁ আৰু কেনেকৈ কওঁ। আমাৰ মৰমৰ নেতা যাক আমি বাপু বুলি মাতোঁ, আমাৰ জাতিৰ পিতা এতিয়া আৰু নাই। হয়তো মই এনেদৰে কোৱা অনুচিত, কিন্তু আমি তেখেতক আগতে যেনেদৰে দেখিছিলোঁ তেনেদৰে আৰু দেখা নাপাম, কিবা উপদেশ বা সান্ত্বনা বিচাৰি আমি আৰু তেখেতৰ ওচৰলৈ দৌৰি নাযাম, আৰু ই এক মোক্ষম আঘাত, অকল মোৰ কাৰণেই নহয় এই দেশৰ লাখ লাখ মানুহৰ কাৰণে।"<ref>[http://en.wikisource.org/wiki/The_Light_Has_Gone_Out Nehru's address on Gandhi's death]. Retrieved on [[March 15]] [[2007]].</ref> }} গান্ধীৰ ইচ্ছানুসৰি তেওঁৰ দেহভষ্মৰ কিছু অংশ [[নীল নদী]], [[ভল্গা নদী]], [[টেম্‌ছ নদী]] আদি পৃথিৱীৰ বহুকেইখন নদীত বিসৰ্জন দিয়া হয়। ==সৎ মূলনীতি == === সত্য === সত্য অনুসন্ধানৰ বৃহৎ উদ্দেশ্যত গান্ধীয়ে নিজৰ জীৱন উৎসৰ্গা কৰিছিল। তেওঁ নিজে কৰা ভুলৰপৰা শিক্ষা লৈ আৰু নিজৰ ওপৰতে পৰীক্ষা-নিৰীক্ষা চলাই সত্য অনুসন্ধানৰ প্ৰয়াস কৰিছিল। তেওঁৰ আত্মজীৱনীখনৰ নাম ''{{Lang|en|The Story of My Experiments with Truth}}'' ([[মোৰ সত্য অন্বেষণৰ কাহিনী]])।<ref name="Johnson2006">{{cite book|last=Johnson|first=Richard L.|title=Gandhi's Experiments With Truth: Essential Writings By And About Mahatma Gandhi|url=http://books.google.com/books?id=dRQcKsx-YgQC&pg=PR11|accessdate=9 May 2012|year=2006|publisher=Lexington Books|isbn=978-0-7391-1143-7|page=11}}</ref> ব্ৰুছ ৱাটছনৰ মতে গান্ধীৰ [[সত্যাগ্ৰহ]]ৰ ধাৰণাটোৰ মূল ভেঁটি আছিল বৈদিক ধাৰণাত থকা আত্মবিশ্লেষণ। জৈন আৰু বৌদ্ধ ধৰ্মৰ অহিংসা, নিৰামিষাহাৰ, জীৱহত্যা নকৰা আৰু বিশ্বশান্তিৰ ধাৰণাৰ লগতে খ্ৰীষ্টিয়ান আৰু ইছলামসকলৰ সমতা, ভ্ৰাতৃত্ব আদি ধাৰণায়ো গান্ধীৰ সত্যাগ্ৰহত স্থান পাইছিল।<ref name="Watson">{{cite journal |last1=Watson |first1=I. Bruce |year=1977 |title=Satyagraha: The Gandhian Synthesis |journal=Journal of Indian History |publisher= |volume=55|issue=1/2 |pages=325–335 |url= |doi= |ref=harv}}</ref> গান্ধীয়ে কৈছিল যে তেওঁৰ জীৱনৰ সবাতোকৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ যুদ্ধখন আছিল নিজৰ মনৰ অন্ধকাৰ, ভয় আৰু নিৰাপত্তাহীনতাক জয় কৰা। তেওঁ বিশ্বাস কৰিছিল যে ঈশ্বৰেই সত্য আৰু সত্যই ঈশ্বৰ।<ref name="Parel2006">{{cite book|author=Parel, Anthony |title=Gandhi's philosophy and the quest for harmony|url=http://books.google.com/books?id=MQhz0fW0HZUC&pg=PA195|accessdate=13 January 2012|date=10 August 2006|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-86715-3|page=195}}</ref> === অহিংসা === অহিংসাৰ ধাৰণা হিন্দু ধৰ্মীয় চিন্তাধাৰাত পুৰণি কালৰপৰা আছে আৰু বৌদ্ধ, জৈন, ইহুদি আৰু খ্ৰীষ্টিয়ান ধৰ্মীয় চিন্তাধাৰাতো ইয়াৰ নিদৰ্শন পোৱা যায়। গান্ধীয়ে তেওঁৰ জীৱনীত কৈছে: "যেতিয়া মই হতাশ হওঁ, তেতিয়া মই স্মৰণ কৰোঁ যে সমগ্ৰ ইতিহাসত সত্য আৰু ভালৰ জয় হৈ আহিছে। দুঃশাসক আৰু হত্যাকাৰীসকল কোনো সময়ত অপৰাজেয় হ'লেও অৱশেষত তেওঁলোকৰ পতন ঘটে আৰু এই কথা সদায় মনত ৰখা উচিত।" === নিৰামিষভোজন === সৰুকালত গান্ধীয়ে পৰীক্ষামূলকভাৱে মাংস খায়। ইয়াৰ কাৰণ হয়তো তেওঁৰ বংশগত কৌতূহল বা তেওঁৰ বন্ধু শেখ মেহতা। নিৰামিষভোজনৰ ধাৰণাটো হিন্দু আৰু জৈন ধৰ্মত গভীৰভাৱে বিদ্যমান আৰু সেই সময়ত [[গুজৰাট]]ৰ বেছিভাগ হিন্দু লোকেই আছিল নিৰামিষাহাৰী। গান্ধীৰ পৰিয়ালো ইয়াৰ ব্যতিক্ৰম নাছিল। [[লণ্ডন]]লৈ পঢ়িবলৈ যোৱাৰ আগত গান্ধীয়ে তেওঁৰ মাক পুতলি বাই আৰু খুড়াক বেচাৰ্জীৰ সন্মুখত প্ৰতিজ্ঞাবদ্ধ হয় যে, তেওঁ মাংস, মদ আৰু নাৰীসংগৰপৰা আঁতৰত থাকিব। তেওঁ এই প্ৰতিজ্ঞা আখৰে আখৰে পালন কৰিছিল আৰু খাদ্যাভ্যাসসম্পৰ্কে এক দৰ্শন লাভ কৰিছিল। গান্ধী পিছৰ জীৱনকালত এজন সম্পূৰ্ণ নিৰামিষাহাৰী হৈ উঠে। তেওঁ London vegetarian Societyৰ সভ্য হয় আৰু ছোছাইটিৰ পত্ৰিকা The Vegetarianত নিৰামিষভোজনৰ সম্পৰ্কে বহুকেইটা প্ৰবন্ধ লিখে। ইয়াৰ উপৰিও তেওঁ The Moral Basis of Vegetarianism নামৰ এখন গ্ৰন্থ লিখি উলিয়ায়। গান্ধীয়ে মাজে মাজে নিৰামিষভোজনৰ পক্ষে আন্দোলনতো যোগদান কৰে। লণ্ডনৰপৰা অহাৰ পাছতো গান্ধীয়ে নিৰামিষ খাবলৈ মানুহক উৎসাহিত কৰে। গান্ধীৰ মতে, নিৰামিষ আহাৰে শৰীৰৰ চাহিদা পূৰণ কৰাৰ লগতে মাছ-মাংস কিনোতে হোৱা খৰচো ৰেহাই হয়। সেই সময়ত বহুতো ভাৰতীয় নিম্নবিত্তীয় হোৱাৰ কাৰণে নিৰামিষভোজনৰ আন্দোলন তেওঁলোকৰ কাৰণে কেৱল আদৰ্শগত আন্দোলনেই নাছিল, ইয়াৰ বাস্তৱ প্ৰয়োজনো আছিল। তেওঁ অধিক ভোজনৰ বিৰোধিতা কৰিছিল আৰু অনশনক ৰাজনৈতিক প্ৰতিবাদৰ এক আহিলা হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰিছিল। তেওঁ নিজৰ দাবী পূৰণৰ কাৰণে বহু সময়ত আমৰণ অনশনৰো পণ কৰিছিল। তেওঁৰ জীৱনীত লিখা আছে যে, নিৰামিষভোজনেই আছিল তেওঁৰ ব্ৰহ্মচৰ্চাত গভীৰ মনোযোগৰ সূচনা। মুখৰ ওপৰত নিয়ন্ত্ৰণ ৰাখিব নোৱাৰিলে ব্ৰহ্মচৰ্য ব্যৰ্থ হ'ব পাৰে। === ব্ৰহ্মচৰ্য === গান্ধীৰ ১৬ বছৰ বয়সত তেওঁৰ দেউতাক ভীষণ অসুস্থ হৈ পৰে, আৰু অসুস্থ হোৱাৰ এই সময়ছোৱা গান্ধীয়ে দেউতাকৰ কাষত কটায়। এনিশা গান্ধীৰ খুড়াকে দেউতাকৰ ওচৰত থাকি গান্ধীক বিশ্ৰামৰ সুযোগ প্ৰদান কৰে। তেওঁ তেওঁৰ শোৱনিকোঠাত গৈ পত্নীৰ সৈতে প্ৰণয়ত লিপ্ত হয়। অলপ পাছতে এজন কৰ্মচাৰীয়ে গান্ধীক তেওঁৰ দেউতাকৰ মৃত্যুৰ সংবাদ জনায়। তেওঁ এই ঘটনাটোত দুগুণ লজ্জা পায় আৰু ইয়ে তেওঁক ১৬ বছৰ বয়সতে বিবাহিত হোৱা সত্ত্বেও ব্ৰহ্মচাৰী হ'বলৈ বাধ্য কৰে।<ref>{{Cite web |title=Time magazine people of the century |url=http://www.time.com/time/time100/poc/magazine/mohandas_gandhi12b.html |access-date=2012-10-26 |archivedate=2000-06-21 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20000621103733/http://www.time.com/time/time100/poc/magazine/mohandas_gandhi12b.html |deadurl=yes }}</ref> গান্ধীয়ে ব্ৰহ্মচৰ্যক ঈশ্বৰৰ সান্নিধ্য লাভ আৰু আত্মোপলব্ধিৰ পন্থা হিচাপে গ্ৰহণ কৰিছিল। গান্ধীৰ মতে ব্ৰহ্মচৰ্যৰ অৰ্থ "চিন্তা, বাক্য আৰু কৰ্মৰ নিয়ন্ত্ৰণ।" === বিশ্বাস === গান্ধী হিন্দু পৰিয়ালত জন্মগ্ৰহণ কৰিছিল আৰু তেওঁ গোটেই জীৱন হিন্দু ধৰ্ম পালন কৰে আৰু হিন্দু ধৰ্মৰ অধিকাংশ আদৰ্শই গ্ৰহণ কৰে। এজন সাধাৰণ হিন্দু হিচাপে তেওঁ সকলো ধৰ্মৰে প্ৰতি সমভাৱ ৰাখিছিল আৰু প্ৰায় সকলো ধৰ্মৰে ধৰ্মগ্ৰন্থসমূহ অধ্যয়ন কৰিছিল। তেওঁ ব্ৰহ্মত্ব সম্পৰ্কে আগ্ৰহী আছিল। হিন্দুত্ব সম্পৰ্কে তেওঁ কৈছিল: {{quote|হিন্দুত্বই মোক পূৰ্ণৰূপে তৃপ্তিদান কৰে, মোৰ সত্তাক পৰিপূৰ্ণ কৰে…। যেতিয়া মনত সংশয় জন্মে, যেতিয়া হতাশাই মোক আগুৰি ধৰে, আৰু যেতিয়া মই দিগন্তত এক বিন্দু পোহৰো দেখা নাপাওঁঁ, তেতিয়াই মই [[ভাগৱত গীতা]]ৰ ফালে চাওঁ, আৰু নিজকে শান্ত কৰাৰ কাৰণে একোটা পংক্তি বিচাৰোঁ, আৰু মই অনতিপলমে অত্যধিক কষ্টৰ মাজতো সুখ অনুভৱ কৰোঁ। মই ভাগৱত গীতাৰ শিক্ষাৰ ওচৰত কৃতজ্ঞ।}} [[চিত্ৰ:Gandhi Smriti.jpg|thumb|[[নতুন দিল্লী]]ত অৱস্থিত মহাত্মা গান্ধীৰ বাসভৱন ([[গান্ধী স্মৃতি]])]]<!--attribution required: see image description page at http://en.wikipedia.org/wiki/image:Gandhi Smriti.jpg--> গান্ধীয়ে [[গুজৰাটী ভাষা]]ত ভাগৱত গীতাৰ সম্পৰ্কে এটি ধাৰাভাষ্য লিখিছিল। গুজৰাটী পাণ্ডুলিপিটো ইংৰাজী ভাষালৈ অনুবাদ কৰে মহাদেৱ দেশায়ে। দেশায়ে ইয়াতে এটা অতিৰিক্ত পাতনি আৰু ধাৰাভাষ্য যোগ কৰে, আৰু ই গান্ধীৰ এটি ভূমিকাসহ ১৯৪৬ চনত প্ৰকাশ পায়।<ref>Desai, Mahadev. The Gospel of Selfless Action, or, The Gita According To Gandhi. (Navajivan Publishing House: Ahmedabad: First Edition 1946). Other editions: 1948, 1951, 1956.</ref><ref>A shorter edition, omitting the bulk of Desai's additional commentary, has been published as: Anasaktiyoga: The Gospel of Selfless Action. Jim Rankin, editor. The author is listed as M.K. Gandhi; Mahadev Desai, translator. (Dry Bones Press, San Francisco, 1998) ISBN 1-883938-47-3.</ref> গান্ধীয়ে বিশ্বাস কৰিছিল যে, সকলো ধৰ্মৰে মূলতে আছে সত্য আৰু প্ৰেম (কৰুণা, অহিংসা আৰু সোণালী শাসন)। তেওঁ এজন ক্লান্তিহীন সমাজ সংস্কাৰক আছিল আৰু সকলো ধৰ্মৰে ভণ্ডামি, অপকৰ্ম আৰু অন্ধবিশ্বাসৰ বিপক্ষে মাত মাতিছিল। ধৰ্ম সম্পৰ্কে মন্তব্য কৰি তেওঁ কৈছিল: {{quote|যদি খ্ৰীষ্টান ধৰ্মক নিখুঁত আৰু সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ বুলি মানি ল'ব নোৱাৰি, তেন্তে হিন্দু ধৰ্মকো নিখুঁত আৰু সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ বুলি ক'ব নোৱাৰি। হিন্দু ধৰ্মৰ ত্ৰুটিবিলাক মোৰ দৃষ্টিগোচৰ হৈছে। যদি অস্পৃশ্যতা হিন্দু ধৰ্মৰে অংশ হয়, ই এই ধৰ্মৰ এটি বেয়া অংশ। বেদবাক্যবিলাক ঈশ্বৰৰ অনুপ্ৰাণিত উক্তি বোলাৰ কাৰণ কি? যদি এইবিলাক ঈশ্বৰ অনুপ্ৰাণিত হয়, তেন্তে [[বাইবেল]] বা [[কোৰান]] কিয় নহয়? খ্ৰীষ্টান বন্ধুৱে যেনেদৰে মোক ধৰ্মান্তৰিত কৰাৰ প্ৰবল চেষ্টা কৰিছিল, ঠিক তেনেদৰে মুছলিম বন্ধুৱেও কৰিছিল। আব্দুল্লা শেঠে ইছলাম ধৰ্ম চৰ্চা কৰিবলৈ মোক প্ৰৰোচিত কৰিছিল আৰু সকলো সময়তে এই ধৰ্মৰ সৌন্দৰ্য বৰ্ণনা কৰি থাকে।<br/>যেতিয়া আমাৰ নৈতিক ভিত্তি হেৰাই যায়, তেতিয়া ধাৰ্মিক হৈ একো লাভ নাই। উদাহৰণস্বৰূপে মিছলীয়া, নিৰ্দয় আৰু আত্মসংযমহীন লোকে ঈশ্বৰ তেওঁৰ সৈতে আছে বুলি দাবী কৰিব নোৱাৰে।}} পৰৱৰ্তী সময়ত যেতিয়া গান্ধীক তেওঁ হিন্দু হয় নে নহয় বুলি সোধা গৈছিল, তেওঁ কৈছিল: {{quote|হয়, মই হিন্দু। ইয়াৰ উপৰিও মই এজন খ্ৰীষ্টান, এজন মুছলমান, এজন বৌদ্ধ আৰু এজন ইহুদী।}} == গান্ধীৰ বিভিন্ন ৰচনা == গান্ধী আছিল এজন বহুমুখী লেখক আৰু সম্পাদক। বহুবছৰ ধৰি তেওঁ গুজৰাটী, হিন্দী আৰু ইংৰাজী ভাষাত প্ৰকাশিত পত্ৰিকা হৰিজন সম্পাদনা কৰিছিল। ইয়াৰ উপৰিও তেওঁ দক্ষিণ আফ্ৰিকাত থকা সময়ত [[ইণ্ডিয়ান অপিনিয়ন]] আৰু স্বদেশত থকাকালত [[ইয়ং ইণ্ডিয়া]] নামৰ দুখন ইংৰাজী কাকত সম্পাদনা কৰিছিল। গুজৰাটী ভাষাৰ মাহেকীয়া আলোচনী নৱজীৱনৰো সম্পাদনা তেওঁ কৰিছিল। নৱজীৱন আলোচনীখন পাছলৈ হিন্দী ভাষাতো প্ৰকাশিত হ'বলৈ লয় আৰু পিছলৈ ই [[নৱজীৱন ট্ৰাষ্ট]] হয়।<ref>[http://www.lifepositive.com/Spirit/masters/mahatma-gandhi/journalist.asp Peerless Communicator] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070804022748/http://www.lifepositive.com/Spirit/masters/mahatma-gandhi/journalist.asp |date=2007-08-04 }} by V.N. Narayanan. Life Positive Plus, Oct–Dec 2002</ref> গান্ধীয়ে কাকত-আলোচনীলৈ বহুতো চিঠি-পত্ৰ লিখিছিল। প্ৰায় প্ৰতিদিনেই কোনো নহয় কোনো এখন কাকতত তেওঁৰ চিঠি প্ৰকাশ হৈছিল। গান্ধীৰ বহুকেইখন কিতাপ প্ৰকাশিত হৈছে। ইয়াৰ ভিতৰত 'The Story of My Experiments With Truth' (আত্মজীৱনী; অসমীয়া ৰূপান্তৰ: [[মোৰ সত্য অন্বেষণৰ কাহিনী]]), 'Satyagraha in South Africa', [[হিন্দ স্বৰাজ]], আৰু গুজৰাটীলৈ অনুবাদ কৰাজন ৰাস্কিনৰ "Unto This Last" উল্লেখযোগ্য।<ref name="Unto this last">{{cite book |last= Gandhi |first= M. K. |authorlink= |title= Unto this Last: A paraphrase |url= http://www.forget-me.net/en/Gandhi/untothislast.pdf |year= |publisher= Navajivan Publishing House |location= Ahmedabad |language= English; trans. from Gujarati |isbn= 81-7229-076-4 |access-date= 2012-11-08 |archivedate= 2008-05-27 |archiveurl= https://web.archive.org/web/20080527222215/http://www.forget-me.net/en/Gandhi/untothislast.pdf }}</ref> ইয়াৰ উপৰিও নিৰামিষভোজন, আহাৰ আৰু স্বাস্থ্য, ধৰ্ম, সমাজ সংস্কাৰ আদিৰ বিষয়ে তেওঁ প্ৰচুৰ লিখা-মেলা কৰিছিল। ১৯৬০ৰ দশকত ভাৰত চৰকাৰে গান্ধীৰ ৰচনাৱলী (The Collected Works of Mahatma Gandhi) প্ৰকাশ কৰে। শতাধিক খণ্ডত প্ৰকাশিত এই গ্ৰন্থখনত ৫০,০০০-তকৈ অধিক পৃষ্ঠা আছে। == গান্ধীৰ প্ৰভাৱ == গান্ধীয়ে বহুতো গুৰুত্বপূৰ্ণ নেতা আৰু ৰাজনৈতিক আন্দোলনক প্ৰভাৱিত কৰিছিল। [[মাৰ্টিন লুথাৰ কিং, অনুজ]], জেমস লছন আৰু জেমস বেভেলকে ধৰি [[আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ]]ৰ নাগৰিক অধিকাৰ আন্দোলনৰ নেতাসকলে অহিংসাৰ বিষয়ে তেওঁলোকৰ নিজৰ তত্বৰ বিকাশত গান্ধীৰ লিখনিৰ পৰা অনুপ্ৰেৰণা লয়।<ref>{{cite web|url=http://mlk-kpp01.stanford.edu/index.php/kingpapers/article/kings_trip_to_india/ |title=King's Trip to India |publisher=Mlk-kpp01.stanford.edu |access-date=24 January 2012 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090321002316/http://mlk-kpp01.stanford.edu/index.php/kingpapers/article/kings_trip_to_india/|archivedate=21 March 2009}}</ref><ref>{{cite news |author=Sidner, Sara |url=http://edition.cnn.com/2009/WORLD/asiapcf/02/17/king.anniversaryvisit/index.html |title=King moved, as father was, on trip to Gandhi's memorial |work=cnn.com Asia-Pacific |publisher=CNN |date=17 February 2009 |access-date=24 January 2012 |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120414101902/http://edition.cnn.com/2009/WORLD/asiapcf/02/17/king.anniversaryvisit/index.html |archivedate=14 April 2012 }}</ref><ref>{{cite news|author=D'Souza, Placido P. |url=http://www.sfgate.com/opinion/openforum/article/COMMEMORATING-MARTIN-LUTHER-KING-JR-Gandhi-s-2640319.php |title=Commemorating Martin Luther King Jr.: Gandhi's influence on King |work=San Francisco Chronicle |date=20 January 2003 |access-date=24 January 2012 |archivedate=18 January 2013 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130118040508/http://www.sfgate.com/opinion/openforum/article/COMMEMORATING-MARTIN-LUTHER-KING-JR-Gandhi-s-2640319.php |url-status=live }}</ref> মাৰ্টিন লুথাৰে কৈছিল "[[যীশু|যীশু খ্ৰীষ্টই]] আমাক লক্ষ্য দিছিল আৰু মহাত্মা গান্ধীয়ে কৌশল দিছিল"<ref name="Tougas2011">{{cite book|last=Tougas|first=Shelley|title=Birmingham 1963: How a Photograph Rallied Civil Rights Support|url=https://books.google.com/books?id=zzWQKHKcrOMC&pg=PT12|access-date=24 January 2012|year= 2011|publisher=Capstone Press|isbn=978-0-7565-4398-3|page=12}}</ref> আৰু তেওঁ গান্ধীক মাজে মাজে "সৰু মুগাবৰণীয়া শন্ত" ("the little brown saint") বুলি অভিহিত কৰিছিল।<ref>{{cite book|last=Cone|first=James|title=Martin & Malcolm & America: A Dream Or a Nightmare|year=1992|publisher=Orbis Books|isbn=0-88344-824-6|url-access=registration|url=https://archive.org/details/martinmalcolmame00jame}}</ref> [[বৰ্ণবৈষম্য নীতি]] বিৰোধী কৰ্মী আৰু দক্ষিণ আফ্ৰিকাৰ পূৰ্বৰ ৰাষ্ট্ৰপতি [[নেলছন মেণ্ডেলা]] গান্ধীৰ দ্বাৰা অনুপ্ৰাণিত হৈছিল।<ref name="Mandela-2000">[[Nelson Mandela]], [http://content.time.com/time/magazine/article/0,9171,993025,00.html "The Sacred Warrior: The liberator of South Africa looks at the seminal work of the liberator of India"] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131005014909/http://content.time.com/time/magazine/article/0%2C9171%2C993025%2C00.html |date=5 October 2013 }}, ''Time'', 3 January 2000</ref> আনলোকৰ ভিতৰত আছে [[খান আব্দুল গফ্ফৰ খান]],<ref>{{cite news|url=http://progressive.org/mag_amitpalabdul |title=A pacifist uncovered- Abdul Ghaffar Khan, Pakistani pacifist |author=Pal, Amitabh |work=The Progressive |date=February 2002 |access-date=24 January 2012 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120107183114/http://progressive.org/mag_amitpalabdul |archivedate=7 January 2012 }}</ref> ষ্টিভ বিকো, আৰু অং চান চ্যু কি।<ref>{{cite web |url=http://www.tribuneindia.com/2004/20040222/spectrum/book1.htm |title=An alternative Gandhi |work=The Tribune |location=India |date=22 February 2004 |access-date=12 March 2009 |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090514084050/http://www.tribuneindia.com/2004/20040222/spectrum/book1.htm |archivedate=14 May 2009 }}</ref> === গান্ধীৰ বিষয়ে কিতাপ === বহুকেইজন জীৱনীকাৰে গান্ধীৰ জীৱনী ৰচনা কৰিছে। ইয়াৰ ভিতৰত ডি. জি. টেণ্ডুলকাৰৰ ৮ খণ্ডৰ "Mahatma. Life of Mohandas Karamchand Gandhi" আৰু পিয়াৰীলাল আৰু সুশীলা নায়াৰৰ ১০ খণ্ডৰ "Mahatma Gandhi" উল্লেখযোগ্য। শুনা যায় যে বলদেৱ সিঙে তেওঁৰ গৱেষণা গ্ৰন্থ "Gandhi Behind the Mask of Divinity" লিখিবলৈ ২০ বছৰ ধৰি গান্ধীৰ মূল বক্তৃতা আৰু ৰচনাসমূহ সংগ্ৰহ কৰিছিল।<ref name="ReviewBaldevSingh">{{cite web | title=Gandhi Behind the Mask of Divinity | url=http://www.sikhspectrum.com/082004/gandhi_mask.htm | accessdate=2007-12-17 | archivedate=2007-12-28 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20071228114504/http://www.sikhspectrum.com/082004/gandhi_mask.htm | deadurl=yes }}</ref> গান্ধী সম্পৰ্কে লিখা আনসমূহ গ্ৰন্থ হ'ল- [[বাপু (গ্ৰন্থ)]], [[গান্ধী দ্য মেন]], [[গান্ধী, ফাইটাৰ ৱিদাউট আ চৰ্ড]], [[দ্য ডেথ এণ্ড আফটাৰ লাইফ অৱ মহাত্মা গান্ধী]] আদি। === গান্ধীৰ জীৱনৰ আধাৰত নিৰ্মিত চলচ্চিত্ৰ === গান্ধীৰ জীৱনৰ আধাৰত বহুতো চলচ্চিত্ৰ নিৰ্মান হৈছে। তাৰ ভিতৰত ৰিচাৰ্ড এটেনবৰ' পৰিচালিত ১৯৮২ চনৰ '[[গান্ধী (চলচ্চিত্ৰ)|গান্ধী]]' উল্লেখযোগ্য। গান্ধীৰ প্ৰাৰম্ভিক জীৱনৰ ওপৰত আধাৰিত '[[দ্য মেকিং অৱ দ্য মহাত্মা]]' (১৯৯৬) আন এখন চলচ্চিত্ৰ। ২০০৬ চনত মুক্তি লাভ কৰা হিন্দী ছবি 'লাগে ৰহো মুন্না ভাই'ত গান্ধীবাদৰ মতবাদ বা [[গান্ধীগিৰি]]ৰ ব্যৱহাৰ জনপ্ৰিয় হৈ পৰিছিল।<ref>Ghosh, Arunabha (December 23–29, 2006). "[http://www.epw.org.in/uploads/articles/10078.pdf Lage Raho Munna Bhai: Unravelling Brand Gandhigiri: Gandhi, the man, was once the message. In post-liberalisation India, 'Gandhigiri' is the message] {{webarchive |url=https://web.archive.org/web/20070701045732/http://www.epw.org.in/uploads/articles/10078.pdf |date=July 1, 2007 }}." ''Economic and Political Weekly'' '''41''' (51)</ref><ref>Sharma, Swati Gauri. "[http://www.boston.com/news/globe/editorial_opinion/oped/articles/2006/10/13/how_gandhi_got_his_mojo_back How Gandhi got his mojo back]." ''Boston Globe,'' October 13, 2006</ref><ref name="Ramachandaran">{{cite news | first=Shastri | last=Ramachandaran| url=http://www.tribuneindia.com/2006/20060923/edit.htm#4| title=Jollygood Bollywood:Munnabhai rescues Mahatma| work=tribuneindia.com|publisher=The Tribune Trust| date=23 September 2006| accessdate=2007-04-28}}</ref> == তথ্য সংগ্ৰহ == {{reflist|30em}} ==প্ৰসংগ সমল== ===গ্ৰন্থৰাজী=== {{Col-begin|width=100%}} {{Col-1-of-2}} *{{cite book|last1=Bhana|first1=Surendra|last2=Vahed|first2=Goolam H.|title=The making of a political reformer: Gandhi in South Africa, 1893–1914|url=|year=2005|publisher=Manohar|isbn=978-81-7304-612-4}}<!--used--> *{{cite book|last=Bondurant|first=Joan Valérie|title=Conquest of violence: the Gandhian philosophy of conflict|url=http://books.google.com/books?id=4hcf8jPrSKYC|accessdate=7 February 2012|year=1971|publisher=University of California Press|id=GGKEY:NDWFBERN9B5}} * Brown, Judith M. "Gandhi, Mohandas Karamchand [Mahatma Gandhi] (1869–1948)", Oxford Dictionary of National Biography, Oxford University Press, 2004; online edn, Jan 2011 [http://www.oxforddnb.com/view/article/33318, accessed 25 February 2012] *{{cite book|last=Brown|first=Judith M.|title=Gandhi's Rise to Power: Indian Politics 1915-1922|url=http://books.google.com/books?id=HUo4AAAAIAAJ|accessdate=25 February 2012|date=25 October 1974|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-09873-1}}<!--used--> *{{cite book|last=Brown|first=Judith Margaret|title=Gandhi: Prisoner of Hope|url=http://books.google.com/books?id=boDAE8MLAJMC|accessdate=13 January 2012|date=23 October 1991|publisher=Yale University Press|isbn=978-0-300-05125-4}}<!--used--> *{{cite book|last1=Brown|first1=Judith M.|authorlink1=Judith M. Brown|last2=Parel|first2=Anthony|authorlink2=Anthony Parel|title=The Cambridge Companion to Gandhi|url=http://books.google.com/books?id=KLM8kMZZu-IC|accessdate=7 February 2012|date=21 February 2011|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-13345-6}} *{{cite book|last=Chadha|first=Yogesh|title=Gandhi: a life|url=http://books.google.com/books?id=vSduAAAAMAAJ|accessdate=8 February 2012|year=1997|edition=Illustrated, reprint|publisher=John Wiley|isbn=978-0-471-24378-6}}<!--used--> *{{cite book|author=Harold G. Coward|title=Indian critiques of Gandhi|url=http://books.google.com/books?id=GGGudMuE4PIC|accessdate=11 February 2012|year=2003|publisher=SUNY Press|isbn=978-0-7914-5910-2}}<!--used--> <!--*{{cite book|author=Chakrabarty, Bidyut |title=Social and political thought of Mahatma Gandhi|url=http://books.google.com/books?id=4x34We-mY40C|accessdate=13 January 2012|year=2006|publisher=Routledge|isbn=978-0-415-36096-8}}--> *{{cite book|author=Desai, Mahadev Haribhai |title=Day-to-day with Gandhi: secretary's diary|url=http://books.google.com/books?id=iDQKAQAAIAAJ|accessdate=16 January 2012|publisher=Sarva Seva Sangh Prakashan|chapter=Preface|chapterurl=http://www.wikilivres.ca/wiki/Day_to_Day_with_Gandhi/Volume_1/Preface|archiveurl=http://www.wikilivres.ca/wiki/Day_to_Day_with_Gandhi|archivedate=3 June 2007|others=Hemantkumar Nilkanth (translation)|year=1930}}<!--used--> *{{cite book|last=Easwaran|first=Eknath|authorlink=Eknath Easwaran|title=Gandhi, the man: the story of his transformation|url=http://books.google.com/books?id=v_hpUlMRjWsC|accessdate=8 February 2012|date=1 August 1997|publisher=Nilgiri Press|isbn=978-0-915132-96-6}} *{{cite book|last=Fischer|first=Louis|authorlink=Louis Fischer|title=The life of Mahatma Gandhi|url=|date=4 August 1997|publisher=HarperCollins|isbn=978-0-00-638887-6}} *{{cite book|last=Gandhi|first= Rajmohan |authorlink=Rajmohan Gandhi|title=Gandhi: the man, his people, and the empire|url=http://books.google.co.in/books?id=FauJL7LKXmkC|accessdate=7 February 2012|year=2006|publisher=University of California Press|isbn=978-0-520-25570-8}}<!--used--> *{{cite book|last=Gangrade|first=K.D.|title=Moral Lessons From Gandhi S Autobiography And Other Essays|url=http://books.google.com/books?id=UODB6R_LmWsC|accessdate=11 January 2012|date=1 January 2004|publisher=Concept Publishing Company|isbn=978-81-8069-084-6|chapter=Role of Shanti Sainiks in the Global Race for Armaments}}<!--used--> *{{cite book|last=Hardiman|first=David|title=Gandhi in his time and ours: the global legacy of his ideas|url=http://books.google.com/books?id=UWYV5qYZ3-oC|accessdate=8 February 2012|year=2003|publisher=C. Hurst & Co.|isbn=978-1-85065-711-8}}<!--used--> *{{cite book|last=Hatt|first=Christine|title=Mahatma Gandhi|url=http://books.google.com/books?id=f6vvy-J7vhcC|accessdate=26 February 2012|date=12 April 2002|publisher=Evans Brothers|isbn=978-0-237-52308-4}}<!--used--> *{{cite book|author=Herman, Arthur|title=Gandhi and Churchill: the epic rivalry that destroyed an empire and forged our age|url=http://books.google.com/books?id=tquxD6dk914C|accessdate=11 February 2012|year=2008|publisher=Random House Digital, Inc.|isbn=978-0-553-80463-8}}<!--used--> *{{cite book|last=Jai|first=Janak Raj|title=Commissions and Omissions by Indian Prime Ministers: 1947-1980|url=http://books.google.com/books?id=5Wrc1K0uJTgC|accessdate=26 February 2012|year=1996|publisher=Regency Publications|isbn=978-81-86030-23-3}}<!--used--> *{{cite book|author1=Jones, Constance |author2=Ryan, James D. |title=Encyclopedia of Hinduism|url=http://books.google.com/books?id=hZET2sSUVsgC|accessdate=13 January 2012|date=28 February 2007|publisher=Infobase Publishing|isbn=978-0-8160-5458-9|pages=160}}<!--used--> *{{cite book|last=Kumar|first=Shanti|title=Gandhi meets primetime: globalization and nationalism in Indian television|url=http://books.google.com/books?id=abPsWgqrmMMC&pg=PA170|accessdate=14 January 2012|year=2006|publisher=University of Illinois Press|isbn=978-0-252-07244-4|page=170}}<!--used--> {{Col-2-of-2}} *{{cite book|author=Lapping, Brian |title=End of empire|url=http://books.google.com/books?id=xBsiAQAAIAAJ|accessdate=16 January 2012|date=1 January 1989|publisher=Paladin|isbn=978-0-586-08870-8}}<!--used--> *{{cite book|last=Lelyveld|first=Joseph|authorlink=Joseph Lelyveld|title=Great soul: Mahatma Gandhi and his struggle with India|url=|date=29 March 2011|publisher=Random House Digital, Inc.|isbn=978-0-307-26958-4}} *{{cite book|last=Majmudar|first=Uma|title=Gandhi's pilgrimage of faith: from darkness to light|url=http://books.google.com/books?id=xM4paHEq5oQC|accessdate=12 January 2012|year=2005|publisher=SUNY Press|isbn=978-0-7914-6405-2}}<!--used--> *{{cite book|last=Miller|first=Jake C.|title=Prophets of a just society|url=http://books.google.com/books?id=uiBNJWqtiVcC|accessdate=12 January 2012|year=2002|publisher=Nova Publishers|isbn=978-1-59033-068-5}}<!--used--> *{{cite book|last=Nayyar|first=Pyarelal|title=Mahatma Gandhi—the last phase, Vol 1|url=http://books.google.com/books?id=E8wBAAAAMAAJ|authorlink=Pyarelal Nayyar|accessdate=16 January 2012|year=1956|publisher=Navajivan Publishing House|isbn=0-85283-112-9}}<!--used--> *{{cite book|last=Pāṇḍeya|first=Viśva Mohana|title=Historiography of India's partition: an analysis of imperialist writings|url=http://books.google.co.in/books?id=Vu2lu-ZI-vQC|accessdate=8 February 2012|date=1 January 2003|publisher=Atlantic Publishers & Dist|isbn=978-81-269-0314-6}} *{{cite book|last=Parekh|first=Bhikhu C.|title=Gandhi: a very short introduction|accessdate=17 January 2012|publisher=Oxford University Press|url= http://books.google.co.in/books?id=0chB4q7XeHcC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false |isbn=978-0-19-285457-5|pages=6–9|year=2001}}<!--used--> *{{cite book|last1=Pilisuk|first1=Marc|last2=Nagler|first2=Michael N.|title=Peace Movements Worldwide: Players and practices in resistance to war|url=http://books.google.co.in/books?id=GTJV2UcZVHcC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false|accessdate=21 January 2012|year=2011|publisher=ABC-CLIO|isbn=978-0-313-36482-2}}<!--used--> *{{cite book|last1=Rudolph|first1=Susanne Hoeber|last2=Rudolph|first2=Lloyd I.|title=Gandhi, the traditional roots of charisma|url=http://books.google.com/books?id=JsPYNLAU9KYC&pg=PA48|accessdate=12 January 2012|date=15 April 1983|publisher=University of Chicago Press|isbn=978-0-226-73136-0|page=48}}<!--used--> *{{cite book|last=Rühe|first=Peter|title=Gandhi|url=|date=5 October 2004|publisher=Phaidon|isbn=978-0-7148-4459-6}} *{{cite book|last=Schouten|first=Jan Peter|title=Jesus as guru: the image of Christ among Hindus and Christians in India|url=http://books.google.com/books?id=pIoKdTH7KPsC|accessdate=18 February 2012|date=30 September 2008|publisher=Rodopi|isbn=978-90-420-2443-4}}<!--used--> *{{cite book|last=Sharp|first=Gene|title=Gandhi as a political strategist: with essays on ethics and politics|url=|year=1979|publisher=P. Sargent Publishers|isbn=978-0-87558-090-6}} *{{cite book|last=Shashi|first=S. S.|title=Encyclopaedia Indica: India, Pakistan, Bangladesh|year=1996|publisher=Anmol Publications|isbn=978-81-7041-859-7}}<!--used--> *{{cite book|last=Sofri|first=Gianni|title=Gandhi and India: a century in focus|url=|year=1999|publisher=Windrush Press|isbn=978-1-900624-12-1}} *{{cite book|last=Sorokin|first=Pitirim Aleksandrovich|title=The ways and power of love: types, factors, and techniques of moral transformation|url=http://books.google.com/books?id=DGCleCxTkbIC|accessdate=12 January 2012|date=March 2002|publisher=Templeton Foundation Press|isbn=978-1-890151-86-7|page=169}}<!--used--> *{{cite book|last=Tendulkar|first=D. G.|title=Mahatma; life of Mohandas Karamchand Gandhi|url=http://books.google.com/books?id=LHJuAAAAMAAJ|year=1951|publisher=Ministry of Information and Broadcasting, Government of India|location=Delhi|ref=harv}}<!--used--> *{{cite book|last=Thacker|first=Dhirubhai|editor=Amaresh Datta|title=The Encyclopaedia Of Indian Literature (Volume Two) (Devraj To Jyoti)|url=http://books.google.com/books?id=zB4n3MVozbUC&pg=PA1345|accessdate=14 January 2012|date=1 January 2006|publisher=Sahitya Akademi|isbn=978-81-260-1194-0|pages=1345|chapter="Gandhi, Mohandas Karamchand" (entry)}}<!--used--> *{{cite book|last=Elst|first=Koenraad|title=Gandhi and Godse - A review and a critique|url=|year=2001|publisher=Les Belles Lettres|location=Delhi|ref=harv|isbn=81-85990-71-9}} *{{cite book|author1=Todd, Anne M. |title=Mohandas Gandhi |url=http://books.google.com/books?id=svxDMQZ7fakC|year=2004|publisher=Infobase Publishing|isbn=978-0-7910-7864-8}}; short biography for children {{Col-end}} ===প্ৰাথমিক উৎস=== *{{cite book|last=Andrews|first=C. F.|title=Mahatma Gandhi's Ideas Including Selections from His Writings|url=http://books.google.com/books?id=3EAV6JhQmgkC|year=2008|publisher=Pierides Press|isbn=978-1-4437-3309-0|chapter=VII – The Teaching of Ahimsa|origyear=1930}} *{{cite book|last=|first=|editor=Dalton, Dennis |title=Mahatma Gandhi: selected political writings|url=http://books.google.com/books?id=afqmUWX5yeoC|year=1996|publisher=Hackett Publishing|isbn=978-0-87220-330-3}} * {{cite book|last=|first=|editor=Duncan, Ronald|title=Selected Writings of Mahatma Gandhi|url=http://www.questia.com/PM.qst?a=o&d=54615149|date=May 2011|publisher=Literary Licensing, LLC|isbn=978-1-258-00907-6|access-date=2012-10-02|archivedate=2009-03-17|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090317012750/http://www.questia.com/PM.qst?a=o&d=54615149}} *{{cite book|last1=Gandhi|first1=M. K.|last2=Fischer|first2=Louis|editor=Louis Fischer|title=The essential Gandhi: an anthology of his writings on his life, work and ideas|year=2002|publisher=Vintage Books|isbn=978-1-4000-3050-7}} *{{cite book|last=Gandhi|first=Mohandas Karamchand|title=Satyagraha in South Africa|year=1928|publisher=Navajivan Publishing House|location=Ahmedabad|format=paperback|edition=1|language=Gujarati|quote=Translated by Valji G. Desai}} Free online access at [http://wikilivres.ca/wiki/Satyagraha_in_South_Africa Wikilivres.ca (1/e)]. Pdfs from [http://www.gandhiserve.org/cwmg/VOL034.PDF Gandhiserve (3/e)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130121014232/http://www.gandhiserve.org/cwmg/VOL034.PDF |date=2013-01-21 }} & [http://arvindguptatoys.com/arvindgupta/gandhisouthafrica.pdf Yann Forget (hosted by Arvind Gupta) (1/e)]. *{{cite book|last=Gandhi |first=Mohandas Karamchand|title=The collected works of Mahatma Gandhi|year=1994|publisher=Publications Division, Ministry of Information and Broadcasting, Govt. of India|isbn=978-81-230-0239-2}} (100 volumes). Free [http://www.gandhiserve.org/cwmg/cwmg.html online access] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080509143405/http://www.gandhiserve.org/cwmg/cwmg.html |date=2008-05-09 }} from Gandhiserve. *{{cite book|last = Gandhi|first = Mohandas Karamchand |title = [[The Story of My Experiments with Truth|An Autobiography or The Story of My Experiments With Truth]]|publisher=Navajivan Publishing House|location=Ahmedabad|edition=2|pages= | year = 1940|isbn = 0-8070-5909-9}} Also available at [[wikisource:An Autobiography or The Story of my Experiments with Truth|Wikisource]]. *{{cite journal |last1=Gandhi |first1=Mohandas Karamchand|year=1928 |title=[http://www.saadigitalarchive.org/item/20111212-545 Drain Inspector's Report] |journal=The United States of India |volume=5 |issue=6,7,8 |pages=3–4}} *{{cite book|editor=Jack, Homer A.|title=The Gandhi reader: a source book of his life and writings|url=http://books.google.com/books?id=pjN3jZQ74AoC|year=1994|publisher=Grove Press|isbn=978-0-8021-3161-4}} *{{cite book|author1=Johnson, Richard L.|author2=Gandhi, M. K.|title=Gandhi's experiments with truth: essential writings by and about Mahatma Gandhi|url=http://books.google.com/books?id=dRQcKsx-YgQC|year=2006|publisher=Lexington Books|isbn=978-0-7391-1143-7}}<!--used--> *{{cite book|editor=Parel, Anthony J. |title=Gandhi: 'Hind Swaraj' and Other Writings Centenary Edition|url=http://books.google.com/books?id=oc47gUOPZfcC|year=2009|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-14602-9}} ===ৱেবছাইট=== *{{cite web |last = Keen |first = Shirin |title = The Partition of India |publisher = Emory University |date = Spring, 1998 |url = http://www.english.emory.edu/Bahri/Part.html |accessdate = 16 January 2012 |archivedate = 2 September 2011 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20110902112115/http://www.english.emory.edu/Bahri/Part.html |deadurl = yes }} *{{cite web |last = Sannuti |first = Arun |title = Mohandas K. Gandhi (1869–1948) – Vegetarianism: The Road to Satyagraha |publisher=International Vegetarian Union (IVU) |url = http://www.ivu.org/history/gandhi/road.html|date=6 April 2010 |accessdate=12 January 2012}} *{{cite web |url=http://www.polity.org.za/article/mbeki-mahatma-gandhi-satyagraha-100th-anniversary-01102006-2006-10-01|title=Mbeki: Mahatma Gandhi Satyagraha 100th Anniversary (01/10/2006) |last=Smith|first=Colleen|date=1 October 2006 |work=Speeches|publisher=http://www.polity.org.za |accessdate=20 January 2012}} *{{cite web |url=http://www.bapu.sughosh.in/ |title=Bapu: Complete Life of Bapu |last=Sughosh |first=India |date=2 October 2010 |work=Life History |publisher=http://www.bapu.sughosh.in |accessdate=15 August 2012 |archivedate=3 September 2012 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120903233946/http://bapu.sughosh.in/ |deadurl=yes }} ===গৱেষণাপত্ৰৰ প্ৰবন্ধ=== *{{cite journal |last1=Cribb |first1=R. B. |year=1985|month=August |title=The Early Political Philosophy of M. K. Gandhi, 1869-1893 |journal=Asian Profile |publisher= |volume=13 |issue=4 |pages=353–360}} *{{cite journal|title=Champaran and Gandhi: Planters, Peasants and Gandhian Politics by Jacques Pouchepadass (Review)|first=David|last=Hardiman|journal=Journal of the Royal Asiatic Society|volume=11|issue=1|date=April 2001|pages=99–101|jstor=25188108}} *{{cite journal |last1=Khan |first1=Yasmin |year=2011 |month=January |title=Performing Peace: Gandhi's assassination as a critical moment in the consolidation of the Nehruvian state |journal=Modern Asian Studies |volume=45 |issue=1 |pages=57–80 |url=http://journals.cambridge.org/abstract_S0026749X10000223 |doi=10.1017/S0026749X10000223 |format=abstract |accessdate=21 January 2012 |issn=0026-749X }}{{Dead link|date=July 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} *{{cite journal |last1=Mohanty |first1=Rekha |year=2011 |title=From Satya to Sadbhavna |journal=Orissa Review |issue=January 2011 |pages=45–49 |url=http://orissa.gov.in/e-magazine/Orissareview/2011/Jan/engpdf/january.pdf#page=58 |accessdate=23 February 2012}} *{{cite journal |last1=Murali |first1=Atlury |year=January 1985 |title=Non-Cooperation in Andhra in 1920–22: Nationalist Intelligentsia and the Mobilization of Peasantry |journal=Indian Historical Review |publisher=|volume=12 |issue=1/2 |pages=188–217 |issn= 0376-9836 |ref=harv }} *{{cite journal |last1=Norvell |first1=Lyn |year=1997 |title=Gandhi and the Indian Women's Movement |journal=British Library Journal |volume=23 |issue=1 |pages=12–27 |issn=0305-5167}} *{{cite journal |last1=Prashad |first1=Ganesh |year=1966|month=September |title=Whiggism in India|journal=[[Political Science Quarterly]] |volume=81 |issue=3|pages= 412–431 |jstor=2147642}} *{{Cite journal|title=Power, Hegemony and Politics: Leadership Struggle in Congress in the 1930s|last=Sarkar|first=Jayabrata|journal=Modern Asian Studies|date=18 April 2006|volume=40|issue=2|pages=333–370|doi=10.1017/S0026749X0600179X|ref=harv}} *{{cite journal |last1=Sarma |first1=Bina Kumari |year=January 1994 |title=Gandhian Movement and Women's Awakening in Orissa |journal=Indian Historical Review |volume=21 |issue=1/2 |pages=78–79|issn= 0376-9836}} *{{Cite journal|title=On the Origins of Gandhi's Political Methodology: The Heritage of Kathiawad and Gujarat|last=Spodek|first=Howard|journal=The Journal of Asian Studies|volume=30|issue=2|date=February 1971|pages=361–372|jstor=2942919}} ===বাতৰি=== *{{Cite news|last =Ferrell|first =David|title =A Little Serenity in a City of Madness|newspaper =Los Angeles Times|pages =B 2|date =27 September 2001|url =http://pqasb.pqarchiver.com/latimes/access/82514621.html?FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Sep+27%2C+2001&author=DAVID+FERRELL&pub=Los+Angeles+Times&edition=&startpage=B.2&desc=Surroundings%3A+Lake+Shrine%3B+%27A+Little+Serenity+in+a+City+of+Madness%27%3B+Meditation+Gardens+in+Pacific+Palisades+Are+a+Place+to+Walk%2C+Think+and+Pray|format =Abstract|accessdate =14 January 2012|archivedate =24 July 2012|archiveurl =https://web.archive.org/web/20120724125815/http://pqasb.pqarchiver.com/latimes/access/82514621.html?FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Sep+27%2C+2001&author=DAVID+FERRELL&pub=Los+Angeles+Times&edition=&startpage=B.2&desc=Surroundings%3A+Lake+Shrine%3B+%27A+Little+Serenity+in+a+City+of+Madness%27%3B+Meditation+Gardens+in+Pacific+Palisades+Are+a+Place+to+Walk%2C+Think+and+Pray|deadurl =yes}} *{{cite news |title=Gandhi's ashes to rest at sea, not in a museum |author=Ramesh, Randeep|url=http://www.guardian.co.uk/world/2008/jan/16/india.international |newspaper=[[The Guardian]] |date=16 January 2008 |accessdate=14 January 2012 |location=London}} *{{cite news |url=http://online.wsj.com/article/SB10001424052748703529004576160371482469358.html |title=Among the Hagiographers (A book review of "[[Great Soul: Mahatma Gandhi and His Struggle With India]]" by [[Joseph Lelyveld]]) |author=Roberts, Andrew|authorlink=Andrew Roberts (historian) |date=26 March 2011 |work=BookShelf |publisher=Wall Street Journal |accessdate=14 January 2012}} *{{cite news|author=Unattributed|title=Of all faiths and races, together they shed their silent tears|url=http://news.google.com/newspapers?id=4cU-AAAAIBAJ&sjid=nkwMAAAAIBAJ&pg=2964%2C2759742|accessdate=19 January 2012|newspaper=[[The Indian Express]]|date=31 January 1948|page=5 (top centre)}} *{{cite news|author=Unattributed|title=Over a million get last darshan|url=http://news.google.com/newspapers?id=4cU-AAAAIBAJ&sjid=nkwMAAAAIBAJ&pg=2273%2C2717510|page=1 (bottom left)|accessdate=19 January 2012|newspaper=[[The Indian Express]]|date=1 February 1948}} ==বাহ্যিক সংযোগ== {{commonscat|Mohandas K. Gandhi|মোহনদাস কৰমচান্দ গান্ধী}} {{wikiquote}} *[[মহাত্মা গান্ধী ৰাষ্ট্ৰীয় নিয়োগ নিশ্চিত আইন, ২০০৫]] *[[মহাত্মা গান্ধীৰ অনুশীলন আৰু বিশ্বাস]] *[[মহাত্মা গান্ধীৰ প্ৰতিমূৰ্তি, ভাৰতীয় সংসদ ভৱন]] *[[মহাত্মা গান্ধীৰ হত্যাকাণ্ড]] *[[মহাত্মা গান্ধীয়ে কৰা অনশনৰ তালিকা]] *[[মহাত্মা গান্ধীৰ প্ৰতিমূৰ্তি, গান্ধী ময়দান]] *[[মহাত্মা গান্ধীৰ প্ৰতিমূৰ্তি (হিউষ্টন)]] *[[মহাত্মা গান্ধীৰ প্ৰতিমূৰ্তি (ছান ফ্ৰান্সিস্কো)]] *[[মহাত্মা গান্ধী স্মৃতি কেন্দ্ৰ, মাটালে]] *[[মহাত্মা গান্ধী (দ্ব্যৰ্থতা দূৰীকৰণ পৃষ্ঠা)]] * {{Britannica|225216}} * {{DMOZ|Society/History/By_Region/Asia/South_Asia/Personalities/Gandhi%2C_Mohandas_Karamchand%2C_Mahatma/}} * [https://web.archive.org/web/20160701151650/http://www.dli.ernet.in/handle/2015/502501%3Bjsessionid%3DD74A55AB7FEF2464BAE33254D74FFA03 Gandhi's correspondence with the Indian government 1942–1944]<!-- site is undergoing upgrades, hence the downtime for the official link --> * [https://www.gandhiheritageportal.org/ About Mahatma Gandhi] * [http://www.gandhiashramsabarmati.org/ Gandhi Ashram at Sabarmati] * [http://www.gandhi-manibhavan.org/ Mani Bhavan Gandhi Sangrahalaya Gandhi Museum & Library] * {{Gutenberg author |id=Gandhi,+Mahatma | name=Mahatma Gandhi}}<!--See also a single book at {{Gutenberg author |id=Gandhi,+M.+K.}}--> * {{Internet Archive author |sname=Gandhi}} * {{Librivox author |id=622}} {{মহাত্মা গান্ধী}} {{ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলন}} {{Authority control}} [[শ্ৰেণী:মহাত্মা গান্ধী|*]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ স্বাধীনতা সংগ্ৰামী]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় ৰাজনীতিবিদ]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় সাহিত্যিক]] [[শ্ৰেণী:দাৰ্শনিক]] [[শ্ৰেণী:গুজৰাটৰ ব্যক্তি]] 1vl1es1q9orjve1ifc52u33idvmywdb 0 4700 514499 389636 2025-06-03T04:15:27Z Kandarpajit Kallol 6257 514499 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = নবীনচন্দ্ৰ বৰদলৈ | image = নবীনচন্দ্ৰ বৰদলৈ.jpg | caption = | birth_date = ১৮৭৫ চন | birth_place = উত্তৰ গুৱাহাটী, [[অসম]] | death_date = ১৯৩৬ চন | death_place = | death_cause = | nationality = {{flag|India}} | other_names = কৰ্মবীৰ | known_for = [[ভাৰতীয় স্বাধীনতা আন্দোলন]] | education = [[কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়]], <br>প্ৰেছিডেন্সী কলেজ | party = | religion = [[হিন্দু ধৰ্ম]] | spouse = হেমন্ত কুমাৰী দেৱী | children = [[নলিনীবালা দেৱী]], উমেশ্চন্দ্ৰ বৰদলৈ, মৃণালিনী দেৱী, অপূৰ্বচন্দ্ৰ বৰদলৈ | signature = }} '''নবীনচন্দ্ৰ বৰদলৈ''' (জন্ম:১৮৭৫ – মৃত্যু:১৯৩৬) হৈছে ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলনৰ নেতা, সমাজসেৱক আৰু এগৰাকী দক্ষ অধিবক্তা। অসমৰ প্ৰতি তেখেতৰ কৰ্ম আৰু অৱদানৰ চিনস্বৰূপে তেখেতক '''কৰ্মবীৰ''' উপাধিৰে সন্মানিত কৰা হৈছিল। 'গৃহলক্ষ্মী' আৰু 'কৃষ্ণলীলা' তেওঁৰ মৌলিক নাট্য ৰচনা। ==জন্ম আৰু শিক্ষা== ১৮৭৫ চনৰ ৩ নৱেম্বৰ তাৰিখে উত্তৰ গুৱাহাটীত নবীনচন্দ্ৰ বৰদলৈৰ জন্ম হৈছিল। ঘৰুৱা নাম আছিল নানু।<ref name="বংশ">{{cite book | title=কৰ্মবীৰ নবীনচন্দ্ৰ বৰদলৈ | publisher=চন্দ্ৰপ্ৰসাদ শইকীয়া, সচিব, অসম প্ৰকাশন পৰিষদ | author=নলিনীবালা দেৱী | chapter=নবীনচন্দ্ৰ বৰদলৈ বংশ-পৰিচয় আৰু বাল্য-জীৱন | year=৩ নৱেম্বৰ, ১৯৭৫}}</ref> পিতৃ সূৰ্য বিপ্ৰ কুলৰ ৰুদ্ৰখড়ি বৰদলৈৰ বংশৰ মাধৱচন্দ্ৰ বৰদলৈ আৰু মাতৃ সোমেশ্বৰী দেৱী। পিতৃ ৰায়বাহাদুৰ মাধৱচন্দ্ৰ বৰদলৈ ১৮৯৭ চনত বৰপেটাৰ মহকুমাধিপতি আছিল।<ref name="নন্দ তালুকদাৰ">{{cite book | title=নবীনচন্দ্ৰ বৰদলৈৰ ৰচনাৱলী | publisher=[[অসম প্ৰকাশন পৰিষদ]] | author=[[নন্দ তালুকদাৰ]] (সংকলন আৰু সম্পাদনা) | author's article name=পৰিশিষ্ট, উল্লেখযোগ্য ঘটনাসমূহ | year=প্ৰথম প্ৰকাশ: জানুৱাৰী, ১৯৭৫ | location=[[গুৱাহাটী]] | pages=৩৮৪-৩৮৫}}</ref> ১৮৯২ চনত [[তেজপুৰ চৰকাৰী উচ্চতৰ মাধ্যমিক বিদ্যালয়|তেজপুৰ উচ্চ মাধ্যমিক বিদ্যালয়ৰপৰা]] [[কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়]]ৰ বাছনি পৰীক্ষাত বৃত্তি সহকাৰে উত্তীৰ্ণ হয়। ১৮৯৪ চনত [[কলিকতা|কলিকতাৰ]] ছেইণ্ট জেভিয়াৰ্ছ কলেজৰপৰা এফ.এ পৰীক্ষাত উত্তীৰ্ণ হয়; আৰু ১৮৯৬ চনত প্ৰেচিডেন্সী কলেজৰপৰা বি.এ. ডিগ্ৰী লাভ কৰে। ১৮৯৯ চনত ৰিপন কলেজৰপৰা আইনৰ বি.এল. ডিগ্ৰী লাভ কৰে।<ref name="বংশ"/> কলিকতাত থকা কালত বৰদলৈয়ে মুষ্টিযুদ্ধ শিকিছিল আৰু ভাল 'বক্সাৰ' ৰূপে জনাজাত হৈছিল। তেখেত এজন ভাল [[ফুটবল]] খেলুৱৈও আছিল।<ref name="বংশ"/> ==কৰ্মজীৱন== শিক্ষা সাং কৰি তেওঁ [[গুৱাহাটী]]লৈ উভতি আহে। চৰকাৰে তেওঁক হাকিমৰ পদ যাঁচে যদিও তেখেতে স্বাধীন ভাৱে কাম কৰাৰ ইচ্ছাৰ বাবে চাকৰিত যোগদান নকৰি ওকালতি আৰম্ভ কৰে। ১৯০৮ চনত তেখেত [[কলিকতা]]লৈ গৈ কলিকতা উচ্চ ন্যায়ালয়ত ওকালতি কৰিবলৈ লয়। ১৯১৮ চনত তেখেতে আকৌ গুৱাহাটীলৈ উভতি আহে। ==ৰাজনৈতিক জীৱন== দুটা দশকৰ ওকালতিৰ পাছত তেখেতে ৰাজনৈতিক ক্ষেত্ৰত যোগ দিয়ে।<ref name="বংশ"/> ১৯১৫ চনত তেখেত অসম এছোচিয়েচনৰ ডিব্ৰুগড় অধিবেশনৰ সভাপতি নিৰ্বাচিত হৈছিল। ১৯১৭ চনত [[অসম সভা]]ৰ (Assam Association) অধিবেশনত সম্পাদকৰ গুৰুদায়িত্ব লয়। ব্ৰিটিছৰ সাম্ৰাজ্যবাদী নীতিৰ বিৰূদ্ধে প্ৰতিবাদী সংস্থা হিচাপে ১৯০৩ চনত অসম সভা গঠন কৰা হৈছিল। নবীনচন্দ্ৰ বৰদলৈৰ নেতৃত্বত 'অসম সভা'ৰ কামকাজ ঠন ধৰি উঠে। সেই বছৰতে অসমৰ বাবে স্বকীয় শাসনৰ দাবী লৈ ভাৰতৰ উপ-সচিব মণ্টেগুৰ (Montague, Secretary of State for India) ওচৰলৈ যোৱা অসমৰ প্ৰতিনিধি দলটোৰ তেখেত আছিল অন্যতম সদস্য। ১৯১৮ চনত 'সংস্কাৰ আঁচনি'ৰ (Reforms Scheme) নীতি নিৰ্ধাৰণৰ বাবে 'সংসদীয় সমিতি'ৰ (Parliamentary Committee) আগত ওকালতি কৰিবলৈ তেখেতক 'অসম সভা'ই মনোনীত কৰে। অসমক ১৯১৯ চনৰ শাসন সংস্কাৰৰ অন্তৰ্ভুক্ত কৰাটোৱেই অকংগ্ৰেছী বৰদলৈ ডাঙৰীয়াৰ সৰ্বপ্ৰধান দেশহিতকৰ কাম।<ref name="কনব">{{cite book | title=মুক্তি যুঁজৰ সেনাপতি বৰদলৈ | publisher=চন্দ্ৰপ্ৰসাদ শইকীয়া, সচিব, অসম প্ৰকাশন পৰিষদ | author=হৰেন্দ্ৰনাথ বৰুৱা | chapter=মুক্তি যুঁজৰ সেনাপতি বৰদলৈ | year=৩ নৱেম্বৰ, ১৯৭৫}}</ref> 'সংস্কাৰ আঁচনি'ৰ অধীনত অসমক 'গভৰ্নৰ শাসিত ৰাজ্য'ৰ (Governor's Provice) মৰ্য্যাদা দিবলৈ 'অসম সভা'ই প্ৰস্তাৱ দিয়ে। এই প্ৰস্তাৱৰ হকে [[ইংলেণ্ড]]ৰ [[হাউছ অৱ লৰ্ড্‌ছ্‌]]ৰ (House of Lords) 'লৰ্ড ছেলবোৰ্ণ সমিতি'ৰ (Lord Selbourne Committee) আগত বক্তব্য ৰাখিবলৈ নবীনচন্দ্ৰ বৰদলৈক মনোনীত কৰা হয়। নবীনচন্দ্ৰ বৰদলৈয়ে সাফল্য সহকাৰে এই কাম সম্পন্ন কৰে।<ref name="বংশ"/> 'অসম সভা'ৰ সম্পাদক হিচাপে নবীন চন্দ্ৰ বৰদলৈয়ে [[পঞ্জাব, ভাৰত|পঞ্জাব]]ৰ [[জালিয়ানৱালাবাগ হত্যাকাণ্ড]]ক কঠোৰ ভাষাৰে গৰিহণা দিয়ে। তেখেতে ১৯২০ চনত [[নাগপুৰ]]ত হোৱা '[[ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছ]]'ৰ সভাত অসমক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে আৰু তাতেই [[মহাত্মা গান্ধী]]ৰ [[অসহযোগ আন্দোলন]]ৰ প্ৰতি সমৰ্থন আগবঢ়ায়। অসমক সুকীয়া প্ৰদেশ কংগ্ৰেছ কমিটি দিয়াৰ প্ৰস্তাৱ গ্ৰহণ কৰাটোৱেই কংগ্ৰেছী ৰূপে বৰদলৈ ডাঙৰীয়াৰ উল্লেখযোগ্য কাম। ১৯২১ চনত তেখেত প্ৰদেশ কংগ্ৰেছ সমিতিৰ সম্পাদক নিযুক্ত হয়। প্ৰদেশ কমিটিয়ে তেওঁকে ধৰি আন কেইবাজনক নিখিল ভাৰত কংগ্ৰেছ কমিটিৰ সদস্য মনোনীত কৰে। এই সময়তে ১৯২১ চনৰ ১৮ আগষ্ট তাৰিখে মহাত্মা গান্ধীয়ে অন্য কেইবাজনো নেতা সহিতে অসম ভ্ৰমণ কৰে। ইয়াৰ পিছতে ৩০ নৱেম্বৰৰ দিনা ৰাজনৈতিক ক্ৰিয়াকলাপৰ বাবে চৰকাৰে তেখেতক গ্ৰেপ্তাৰ কৰে।<ref name="কনব"/> নবীনচন্দ্ৰ বৰদলৈৰ নেতৃত্বত অসমতো অসহযোগ আন্দোলনে ৰাইজৰ পূৰ্ণ সঁহাৰি লাভ কৰে। ১৯২২ চনত তেখেতক দ্বিতীয় বাৰৰ বাবে গ্ৰেপ্তাৰ কৰা হয়, আৰু তেখেতে দুটা বছৰ কাৰাবাস বৰণ কৰে।<ref name="বংশ"/> ১৯২৬ চনত অসমত প্ৰথম বাৰৰ বাবে ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছৰ মহাসভা অনুষ্ঠিত হয়। অসমৰ কংগ্ৰেছী সকলৰ দলপতি আছিল নবীনচন্দ্ৰ বৰদলৈ। ১৯৩১ চনত ঘূৰণীয়া মেজমেলৰপৰা শূন্যহাতে উভতি অহা [[মহাত্মা গান্ধী]]য়ে ১৯৩২ চনত [[আইন অমান্য আন্দোলন]] আৰম্ভ কৰে। অসমৰ নেতাসকলেও এই আন্দোলনত যোগ দিয়ে, আৰু নবীন চন্দ্ৰ বৰদলৈ তৃতীয় বাৰৰ বাবে বন্দী হ'বলগীয়া হয়। ১৯৩২ চনত [[মদন মোহন মালৱীয়|মদন মোহন মালৱ্যই]] স্থাপন কৰা [[কংগ্ৰেছ নেচনেলিষ্ট পাৰ্টি]]ত অসমৰ কেইজনমান নেতাই যোগ দিয়ে। নবীনচন্দ্ৰ বৰদলৈয়ে ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছৰ পক্ষত থাকে। ১৯৩৪ চনত তেখেতে বিপক্ষৰ তৰুণৰাম ফুকনক নিৰ্বাচনত হৰুৱাই '[[কেন্দ্ৰীয় সভা]]'লৈ (Central Legislature) নিৰ্বাচিত হয়। কেন্দ্ৰীয় সভাৰ সদস্য হিচাপে নবীন চন্দ্ৰ বৰদলৈয়ে নিজৰ বাগ্মীতা আৰু যুক্তিনিষ্ঠতাৰে দূৰদৰ্শী নেতা হিচাপে চিনাকি দিবলৈ সক্ষম হৈছিল। তেখেতে কেইবাবছৰ ধৰি গুৱাহাটী লোকেল বোৰ্ডৰ অধ্যক্ষৰ পদভাৰ বহন কৰিছিল। ইয়াৰোপৰি তেখেত ১৯২৪ চনত অসম ছাত্ৰ সন্মিলনৰ নৱম অধিৱেশনৰ সভাপতি, অসম কাউন্সিলৰ সদস্য আৰু স্বৰাজ দলৰ দলপতি (১৯২৫), নিখিল ভাৰত জাতীয় কংগ্ৰেছৰ পাণ্ডুত বহা ৪১তম অধিৱেশনৰ অভ্যৰ্থনা সভাৰ সম্পাদক, যোৰহাটত বহা কৃষক সন্মিলনৰ প্ৰথম অধিৱেশনৰ সভাপতি (১৯৩৩) আৰু ভাৰত ব্যৱস্থা পৰিষদৰ সদস্য (১৯৩৪) আছিল।<ref name="নন্দ তালুকদাৰ"/> ==মৃত্যু== ১৯৩৬ চনৰ ১৬ ফেব্ৰুৱাৰীৰ দিনা [[গুৱাহাটী|গুৱাহাটীৰ]] উজানবজাৰৰ যোৰপুখুৰীৰ পাৰত অৱস্থিত শান্তি ভৱনত<ref name="নন্দ তালুকদাৰ"/> নবীনচন্দ্ৰ বৰদলৈৰ পৰলোকপ্ৰাপ্তি ঘটে।<ref name="এৰি অহা দিনবোৰ">{{cite book | title=এৰি অহা দিনবোৰ | publisher=লয়াৰ্ছ বুক ষ্টল | author=নলিনীবালা দেৱী | year=দ্বিতীয় প্ৰকাশ, ১৯৯৪ | isbn=৮১-৭৩৮১-০৯৫-৫}}</ref> ==অন্যান্য অৱদান== ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলনত অসমক নেতৃত্ব দিয়াৰ উপৰিও নবীনচন্দ্ৰ বৰদলৈয়ে গুৱাহাটীৰ মংগলৰ বাবে কেবাটাও প্ৰকল্পত সক্ৰিয় ভাৱে হাত উজান দিছিল। ১৯০১ চনত [[কটন কলেজ]] আৰু ১৯১৪ চনত [[আৰ্ল ল কলেজ]] প্ৰতিষ্ঠাৰ বাবে তেওঁ মাত মাতিছিল আৰু বহু বছৰ জুৰি কটন কলেজৰ পৰিচালনা সমিতিৰ সদস্য আছিল।<ref name="নন্দ তালুকদাৰ"/> গুৱাহাটীৰ কুমাৰ ভাস্কৰ নাট্য মন্দিৰৰ আধাৰশিলা তেখেতেই স্থাপন কৰিছিল। তেখেতে উত্তৰ গুৱাহাটীৰ আনন্দ লাইব্ৰেৰী আৰু কমলদেৱ প্ৰতিষ্ঠানৰ প্ৰতিষ্ঠাৰ গুৰি ধৰিছিল। প্ৰচলিত আলোচনী [[জোনাকী (আলোচনী)|জোনাকী]], [[বিজুলী (আলোচনী)|বিজুলী]] আদিত নিয়মীয়াকৈ প্ৰবন্ধ লিখিছিল। ১৯১৮ চনত তেখেতে অসমত সুকীয়া বিশ্ববিদ্যালয়ৰ আৱশ্যকতা সম্পৰ্কে চেদলাৰ কমিছনৰ আগত সাক্ষ্য দান কৰিছিল।<ref name="নন্দ তালুকদাৰ"/> গুৱাহাটীৰ যোৰপুখুৰীৰ পাৰত অৱস্থিত বৰদলৈৰ বাসগৃহ শান্তি ভৱনতে অসম প্ৰদেশ কংগ্ৰেছৰ প্ৰথমটো কাৰ্যালয় স্থাপন কৰা হৈছিল। ড° ৰাজেন্দ্ৰ প্ৰসাদ, যমুনালাল বাজাজ, মদনমোহন মালব্য, সুভাষ চন্দ্ৰ বসুৰ দৰে সৰ্বভাৰতীয় নেতাৰ শান্তি ভৱনলৈ আগমন ঘটিছিল আৰু তেওঁলোকে বৰদলৈৰ আতিথ্য গ্ৰহণ কৰিছিল।<ref name="নন্দ তালুকদাৰ"/> কৰ্মব্যস্ত নবীন চন্দ্ৰ বৰদলৈক 'কৰ্মবীৰ' বুলি কোৱা হয়। [[ভুলাভাই দেসাই|ভুলাভাই দেসায়ে]] তেখেতক অসমৰ মুকুট-বিহীন ৰজা বুলি অভিহিত কৰিছিল। ==সাহিত্য কৃতি== * তীৰ্থযাত্ৰী (১৯৬০, কবিতা আৰু গীতৰ সংকলন) * শিশুৰ হাঁহি (১৩১৬ চন, আসাম বান্ধৱ, ১ম বছৰ, ৩য় সংখ্যা) * গীত * প্ৰেমকাকত (১৩১৭ চন, আসাম বান্ধৱ, ২য় বছৰ, ৭ম-৮ম সংখ্যা) * দিব্য-স্বপ্ন (গদ্য-কবিতা, ১৯৩০ চন, আৱাহন, ২য় বছৰ, ষষ্ঠ সংখ্যা) * গৃহলক্ষ্মী (নাটক, ১৯১১ চন) * কৃষ্ণ লীলা (১৯৩২-৩৩ চন) * দন্দুৰী দমন (নাটক, ১৯৩২ চন, শিলচৰ কাৰাবসত লিখা) * তৰুণ কাঞ্চন * অনীতি গেৰিবল্ডি * শেৱালি * ভাই * হাতেম তাই * অমাতৰ মাত * বিলাতযাত্ৰীৰ দিনলেখা * স্বৰাজ আশ্ৰমৰ চিঠি * কবি শ্ৰী শংকৰদেৱ * বৈষ্ণৱ কবি মাধৱদেৱ * পুৰণি অসমীয়া ভাষা আৰু সাহিত্য * গণতন্ত্ৰৰ কবি * বিহু * মিছেছ গান্ধী * অসমত বঙাল খেদা আন্দোলন * চাহ-বাগিচাৰ কুলী * শোক-শান্তি * বিপিনচন্দ্ৰ পালৰ চিঠি * বিদ্যানন্দ দুৱৰাৰ চিঠি ==তথ্যসূত্ৰ== {{wikiquote}} {{Wikisource author|নবীন চন্দ্ৰ বৰদলৈ}} {{reflist|<ref>Acharya, (Dr.) N.N., Glories of Assam, Bina Library, Guwahati</ref>}} [[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া সাহিত্যিক]] [[শ্ৰেণী:অসমৰ স্বাধীনতা সংগ্ৰামী]] [[শ্ৰেণী:অসমৰ সমাজকৰ্মী]] [[শ্ৰেণী:অসমৰ ৰাজনীতিক]] [[শ্ৰেণী:অসমৰ পাব্লিক ডমেইনৰ অন্তৰ্ভুক্ত লিখক]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ স্বাধীনতা সংগ্ৰামী]] 9wqik44c4h28at3crohvgk8usk1iy9y 0 4770 514465 510826 2025-06-03T03:37:29Z Kandarpajit Kallol 6257 /* বাহ্যিক সংযোগ */ 514465 wikitext text/x-wiki {{stub literature}}{{অসমীয়া সাহিত্য}} '''কবিতা''' সাহিত্যৰ এটা প্ৰধান শাখা; আনটো প্ৰধান শাখা হ’ল [[গদ্য]]। কবিতা সম্ভৱত সাহিত্যৰ আদিমতম শাখা। কবি হৃদয়-নিহিত ভাৱৰ ছন্দোবদ্ধ আৰু শিল্পিত প্ৰকাশকে কবিতা বুলি নামকৰণ কৰা হৈছে। কবিতা হ’ল ধ্বনি সুষমাৰ লগত ভাৱৰ সমন্বিত প্ৰকাশ। কবিতা হ'ল জীৱনৰ বৈচিত্ৰ্যময় আৰু জটিল সৃষ্টি। কবি হৃদয়ৰ ভাবানুভূতিৰ কল্পনাৰে মণ্ডিত, ভাষাৰ ছন্দ লহৰত অভিব্যক্ত কলাত্মক সৃষ্টি। == কবিতাৰ জন্ম আৰু সংজ্ঞা == এইটো অনুমান কৰা হৈছে যে, আদি কবি বাল্মীকিৰ হাততেই অৰ্থাৎ পুণ্যভূমি ভাৰতবৰ্ষতেই পোন প্ৰথমে কবিতাৰ জন্ম হৈছে। ক্ৰৌঞ্চ বিয়োগ-জনিত শোকেই আপোনা-আপুনি বাল্মিকীৰ মুখৰপৰা শ্লোকৰূপে উচ্চাৰিত হৈছিল। সহচাৰী-বিয়োগকাতৰ ক্ৰৌঞ্চৰ বেদনাত [[কবি]] চিত্তত বেদনাৰ সঞ্চাৰ হয়। এই বেদনাৰ পৰাই সহসা 'পৰিপূৰ্ণ বাণীৰ সঙ্গীত' জন্মগ্ৰহণ কৰি অপূৰ্ব ছন্দত কবি-কণ্ঠত উচ্চাৰিত হ’ল<ref name = "L">'''সাহিত্য-সন্দৰ্শন''', শ্ৰীশচন্দ্ৰ দাশ, বৰ্ণ বিচিত্ৰ, ঢাকা, ৬ষ্ঠ সংস্কৰণ, ১৯৯৫, পৃষ্ঠা-৩০</ref> - {{cquote|মা নিষাদ প্ৰতিষ্ঠাং ত্বমগমঃ শাশ্বতী সমাঃ।<br /> যৎক্ৰৌঞ্চমিথুনাদেকমবধীঃ কামমোহিতম্॥}} === কবিতাৰ সংজ্ঞা === প্ৰাচ্যৰ পণ্ডিতসকলে আগবঢ়োৱা সংজ্ঞাঃ প্ৰাচ্যৰ পণ্ডিতসকলৰ সৰহভাগেই কবিতাৰ আত্মা বিচাৰি বহু সিদ্ধান্তত উপনীত হৈ বস্তুধৰ্মী সংক্ষিপ্ত সংজ্ঞা নিৰ্দেশৰ কথা পাহৰিয়েই গৈছে। প্ৰাচ্যৰ কেৱল দুজন আলংকৰিকৰ লেখাতহে কবিতাৰ সংজ্ঞাক সূত্ৰৰ আকাৰত পোৱা যায়। সেই দুজন হ'ল- ভামহ আৰু বিশ্বনাথ কবিৰাজ। কাব্যলংকাৰ প্ৰণেতা ভামহৰ মতে,"শব্দাৰ্থৌ সহিতৌ কাব্যম"- অৰ্থাত্‍ শব্দ আৰু অৰ্থৰ যুগল বসতিয়েই কবিতা। বিশ্বনাথ কবিৰাজে তেওঁৰ "সাহিত্য দৰ্পণ" নামৰ গ্ৰন্থত কবিতাৰ সংজ্ঞা এইদৰে আগবঢ়াইছে-"বাক্যং ৰসাত্মকং কাব্যম"-অৰ্থাত্‍ ৰসময় বাক্যই কবিতা। পাশ্চাত্যৰ পণ্ডিতসকলে আগবঢ়োৱা সংজ্ঞাঃ জনচনৰ মতে, "কবিতা হ'ল ছন্দোবদ্ধ ৰচনা। " ৱৰ্ডচৱৰ্থৰ মতে, "নিৰলাত সোঁৱৰা হিয়াৰ আৱেগেই কবিতা। " অন্য এটা সংজ্ঞাত তেওঁ আকৌ কৈছে, "উপচি উঠি আপোনা-আপুনি পাৰ বাগৰি যোৱা আৱেগৰ ঢলেই কবিতা। " মেথিউ আৰ্নল্ডৰ মতে, "কবিতা হ'ল জীৱন-বীক্ষা। " ক'লেৰিজৰ মতে, "উত্‍কৃষ্টতম শব্দপুঞ্জৰ উত্‍কৃষ্টতম বিন্যাসেই কবিতা। অডেনৰ মতে, " কবিতা হ'ল স্মৰণীয় বাক্য। " কাৰ্লাইলৰ মতে, "কবিতা হ'ল সংগীতময় চিন্তা। " থিয়োডৰ ৱাট্ছ-ডাণ্টনৰ মতে, কবিতা হ'ল আৱেগময় আৰু ছন্দোস্পন্দিত ভাষাৰ মাধ্যমত মানৱীয় মনৰ মূৰ্তিমান আৰু শিল্পিত অভিব্যক্তি। " <!-- == বৈশিষ্ট্য == ছন্দবদ্ধ ৰচনাই কবিতা কবিতাৰ প্ৰধান ভাগ দুটা --> === কবিতাৰ প্ৰকাৰ === ====ৰুবায়েট ==== ই হ'ল আৰৱৰ চাৰি শাৰীৰ কবিতা। [[ওমৰ খৈয়াম]] তেওঁৰ [[ৰুবায়েট]]ৰ বাবে বিখ্যাত। ====চিজো ==== ই সীমিত দৈৰ্ঘ্যৰ কোৰিয়ান কবিতা। সাধাৰণতে ৪ শাৰীত লিখা হয়। ====ক্কাচিদা ==== ক্কাচিদা-কবিতা ইংৰাজে নিষিদ্ধ কৰা এখন কবিতা পুথি। ইচলাম ধৰ্মত বিশ্বাসীসকলে‍ ইয়াক ক্কাচিদা শ্বৰীফ বুলি কয়। এই ক্কাচিদা মুছলমান জাতিৰ বিভিন্ন দুৰ্যোগৰ সময়ত পাঠ কৰা হয় যাতে মুছলমানসকলে পুনৰ শক্তি লাভ কৰে। মুছলমানসকলৰ ওপৰত ক্কাচিদাৰ প্ৰভাৱ লক্ষ্য কৰি‍য়েই ব্ৰিটিছ বৰলাট লৰ্ড কাৰ্জন (১৮৯৯-১৯০৫)ৰ ৰাজত্বকালত ভাৰতত ইয়াক নিষিদ্ধ কৰা হৈছিল। দীঘলীয়া কবিতাক আৰৱী আৰু পাৰ্চী ভাষাত ক্কাচিদা বুলি কোৱা হয়। ====লাবেৰী কবিতা==== লাবেৰী কবিতা (Laberi poem) হ'ল এক বিশেষ ধৰণৰ কবিতা, যিবোৰ চুটি চুটি স্তৱকত ৰচনা কৰা হয়। এই কবিতাত কম শব্দৰে ভাব প্ৰকাশ কৰিব লগা হয়। এই কবিতা ৰচনা কৰা সকলক লাবেৰী কবি বুলি কোৱা হয়। এই কবিতাত কিছুমান অনন্য বৈশিষ্ট্য আছে যিয়ে ইয়াক বিশেষ কৰি তুলিছে। কেইবাটাও স্তৱক থাকে। স্তৱকবোৰ তিনিটা শাৰী বা চৰণবিশিষ্ট হয়। তৃতীয় শাৰীটো প্ৰথম আৰু দ্বিতীয় শাৰীতকৈ দীঘল। আধুনিক সাহিত্যত ই এক অতি জনপ্ৰিয় কবিতাৰ ৰূপ। বাংলা আৰু ইংৰাজী সাহিত‍্যত সৰ্বাধিক লাবেৰী কবিতা ৰচনা কৰা হৈছে। এই কবিতাৰ অন্ত্যমিলৰ বিন্যাস দুই ধৰণৰ। ====চতুৰ্দশপদী==== চতুৰ্দশপদী (Sonnet) হ'ল এক ধৰণৰ কবিতা যাৰ উদ্ভৱ হৈছিল ইউৰোপত। ইয়াৰ বৈশিষ্ট্য হ’ল এনে কবিতা ১৪টা স্তৱকত সংগঠিত আৰু প্ৰতিটো স্তৱকত মুঠ ১৪টা আখৰ থাকে। ১৬ শতিকাত ইংৰাজী চতুৰ্দশপদীয়ে‍ প্ৰথম পৰিচিতি লাভ কৰিছিল 'টমাচ ৱাট'ৰ প্ৰয়োগৰ মাধ্যমেৰে। কিন্তু ছাৰ ফিলিপ চিডনীৰ এষ্ট্ৰফেল এণ্ড ষ্টেলা (Astrophel and Stella) (১৫৯১) প্ৰকাশৰ পাছত ইয়াৰ জনপ্ৰিয়তা বাঢ়ি যায়। পৰৱৰ্তী দুটা শতিকাত উইলিয়াম শ্বেক্সপীয়েৰ, এডমাণ্ড স্পেন্সৰ, মাইকেল ড্ৰেটনৰ দৰে ব্যক্তিয়ে চতুৰ্দশপদী কবিতাক নতুন উচ্চতালৈ লৈ যায়। এনে কবিতাৰ মূল বিষয়বস্তু আছিল নাৰীৰ প্ৰতি থকা প্ৰেম। মাইকেল মধুসুদন দত্তক বাংলা ভাষাত প্ৰথম ছনেট বা চতুৰ্দশপদী কবিতা লিখাৰ কৃতিত্ব দিয়া হয়, আৰু তেওঁৱেই এই ছনেটক বাংলা ভাষাত "চতুৰ্দশপদী" নাম দিছিল। ১৮৬৫ চনত ইটালীত থকাৰ সময়তে তেওঁ ইটালীৰ কবি পেট্ৰাৰ্কৰ দ্বাৰা অনুপ্ৰাণিত হৈ বাংলা ভাষাত চতুৰ্দশপদী কবিতা ৰচনা কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে। ====হাইকু==== হাইকু (একবচন "হাইকি") হৈছে এক প্ৰকাৰৰ চুটি জাপানী কবিতা। তিনটা পংক্তিত যথাক্ৰমে ৫, ৭ এবং ৫ জাপানি শ্বাস-প্ৰশ্বাসৰ মোৰাছ মিলি মুঠ ১৭টা মোৰাছৰ সংক্ষিপ্ত পৰিসৰত এটি‍ মুহূৰ্তত সংঘটিত মনৰ ভাব প্ৰকাশ কৰা হয়। জাপানীজ হাইকু এটা শাৰীত লিখা হয়। সেই বাক্যটোত ১৭টা মোৰাছ থাকে। হাইকু সাধাৰণতে ছবি এখনৰ বৰ্ণনাৰ বাবে লিখা হয়। মোৰাছ আৰু মাত্ৰা একে কথা নহয়। ইউৰোপীয়সকলে ১৭টা মোৰাছক ১৭টা গোট বুলি গণ্য কৰি হাইকু লিখিবলৈ আৰম্ভ কৰে। তেওঁলোকক দেখি বাংলা ভাষাত ১৭ মাত্ৰাত হাইকু লিখাৰ প্ৰথা জনপ্ৰিয় হৈ উঠিল। মোৰাছ, গোট আৰু মাত্ৰাই প্ৰতিটো ভাষাৰ নিজস্ব ছন্দ অনুসৰণ কৰে। সেই অনুসৰি ১২টা মোৰাছত ১৭টা চিলেবল হয়। ইউৰোপত ইমাজিষ্ট আন্দোলনৰ পাছত হাইকু ১৭টা চিলেবলৰ পৰিৱৰ্তে অধিক চিলেবলেৰে লিখা আৰম্ভ হয়। জেক কেৰুৱাকৰ দৰে আমেৰিকান কবিয়ে স্বীকাৰ কৰিছে যে আমেৰিকান উচ্চাৰণ জাপানী উচ্চাৰণৰ পৰা সম্পূৰ্ণ পৃথক। তেওেঁলাকে‍ ১৭টা গোট আৰু তিনিটা বাক্যবন্ধন অস্বীকাৰ কৰি‍ হাইকু ৰচনা কৰিছে‍। ====অণুকথন (মাত্ৰাবিন্যাস: ৫-৭-৫-৭)==== অণুকথন হ'ল ৫-৭-৫-৭ মাত্ৰাবিন্যাসত ৰচিত ৪ শাৰীবিশিষ্ট এক বিশেষ ধৰণৰ ক্ষুদ্ৰতম বাংলা কবিতা। হাইকুৰ উৎপত্তি জাপানী সাহিত্যৰ পৰা হ’লেও অণুকথন একান্তভাৱে বাংলা শৈলী বা চিন্তাশৈলী আৰু বাংলা ভাষাৰ ছন্দত সৃষ্ট। বাংলা সাহিত্যত এই ক্ষুদ্ৰতম কাব্যধাৰাৰ জনক কবি নাজমুল আহসান মুছলিমী। ====লিমাৰিক==== [[লিমাৰিক]] (Limerick) এটি‍ ইংৰাজী শব্দ। লিমাৰিক হৈছে চুটি কবিতাৰ এক অনন্য ৰচনা শৈলী। লিমাৰিক ক-ক-খ-খ-ক ছন্দৰে লিখা হয় অৰ্থাত প্ৰথম, দ্বিতীয়, পঞ্চম শাৰীৰ মাজত আৰু তৃতীয় আৰু চতুৰ্থ শাৰীৰ মাজত ছন্দৰ মিল থাকে। ইংৰাজী নাৰ্চাৰী ৰাইম (Nursery rhyme)ৰ পৰা ইয়াৰ উৎপত্তি। ==বাহ্যিক সংযোগ== *[[:q:কবিতা|কবিতা]] (ৱিকিউদ্ধৃতি) == তথ্যসূত্ৰ == {{reflist}} <!-- ২ সাহিত্য উপক্ৰমণিকা, মহেন্দ্ৰ বৰা,বনলতা,গুৱাহাটী, ৬ষ্ঠ সংস্কৰণ,২০১২, পৃষ্ঠা-১২ --> [[শ্ৰেণী:সাহিত্য]] [[শ্ৰেণী:কবিতা]] q12vtiwn4mtxujmgdvj1303d14939jm 514490 514465 2025-06-03T04:01:20Z Kandarpajit Kallol 6257 /* বাহ্যিক সংযোগ */ 514490 wikitext text/x-wiki {{stub literature}}{{অসমীয়া সাহিত্য}} '''কবিতা''' সাহিত্যৰ এটা প্ৰধান শাখা; আনটো প্ৰধান শাখা হ’ল [[গদ্য]]। কবিতা সম্ভৱত সাহিত্যৰ আদিমতম শাখা। কবি হৃদয়-নিহিত ভাৱৰ ছন্দোবদ্ধ আৰু শিল্পিত প্ৰকাশকে কবিতা বুলি নামকৰণ কৰা হৈছে। কবিতা হ’ল ধ্বনি সুষমাৰ লগত ভাৱৰ সমন্বিত প্ৰকাশ। কবিতা হ'ল জীৱনৰ বৈচিত্ৰ্যময় আৰু জটিল সৃষ্টি। কবি হৃদয়ৰ ভাবানুভূতিৰ কল্পনাৰে মণ্ডিত, ভাষাৰ ছন্দ লহৰত অভিব্যক্ত কলাত্মক সৃষ্টি। == কবিতাৰ জন্ম আৰু সংজ্ঞা == এইটো অনুমান কৰা হৈছে যে, আদি কবি বাল্মীকিৰ হাততেই অৰ্থাৎ পুণ্যভূমি ভাৰতবৰ্ষতেই পোন প্ৰথমে কবিতাৰ জন্ম হৈছে। ক্ৰৌঞ্চ বিয়োগ-জনিত শোকেই আপোনা-আপুনি বাল্মিকীৰ মুখৰপৰা শ্লোকৰূপে উচ্চাৰিত হৈছিল। সহচাৰী-বিয়োগকাতৰ ক্ৰৌঞ্চৰ বেদনাত [[কবি]] চিত্তত বেদনাৰ সঞ্চাৰ হয়। এই বেদনাৰ পৰাই সহসা 'পৰিপূৰ্ণ বাণীৰ সঙ্গীত' জন্মগ্ৰহণ কৰি অপূৰ্ব ছন্দত কবি-কণ্ঠত উচ্চাৰিত হ’ল<ref name = "L">'''সাহিত্য-সন্দৰ্শন''', শ্ৰীশচন্দ্ৰ দাশ, বৰ্ণ বিচিত্ৰ, ঢাকা, ৬ষ্ঠ সংস্কৰণ, ১৯৯৫, পৃষ্ঠা-৩০</ref> - {{cquote|মা নিষাদ প্ৰতিষ্ঠাং ত্বমগমঃ শাশ্বতী সমাঃ।<br /> যৎক্ৰৌঞ্চমিথুনাদেকমবধীঃ কামমোহিতম্॥}} === কবিতাৰ সংজ্ঞা === প্ৰাচ্যৰ পণ্ডিতসকলে আগবঢ়োৱা সংজ্ঞাঃ প্ৰাচ্যৰ পণ্ডিতসকলৰ সৰহভাগেই কবিতাৰ আত্মা বিচাৰি বহু সিদ্ধান্তত উপনীত হৈ বস্তুধৰ্মী সংক্ষিপ্ত সংজ্ঞা নিৰ্দেশৰ কথা পাহৰিয়েই গৈছে। প্ৰাচ্যৰ কেৱল দুজন আলংকৰিকৰ লেখাতহে কবিতাৰ সংজ্ঞাক সূত্ৰৰ আকাৰত পোৱা যায়। সেই দুজন হ'ল- ভামহ আৰু বিশ্বনাথ কবিৰাজ। কাব্যলংকাৰ প্ৰণেতা ভামহৰ মতে,"শব্দাৰ্থৌ সহিতৌ কাব্যম"- অৰ্থাত্‍ শব্দ আৰু অৰ্থৰ যুগল বসতিয়েই কবিতা। বিশ্বনাথ কবিৰাজে তেওঁৰ "সাহিত্য দৰ্পণ" নামৰ গ্ৰন্থত কবিতাৰ সংজ্ঞা এইদৰে আগবঢ়াইছে-"বাক্যং ৰসাত্মকং কাব্যম"-অৰ্থাত্‍ ৰসময় বাক্যই কবিতা। পাশ্চাত্যৰ পণ্ডিতসকলে আগবঢ়োৱা সংজ্ঞাঃ জনচনৰ মতে, "কবিতা হ'ল ছন্দোবদ্ধ ৰচনা। " ৱৰ্ডচৱৰ্থৰ মতে, "নিৰলাত সোঁৱৰা হিয়াৰ আৱেগেই কবিতা। " অন্য এটা সংজ্ঞাত তেওঁ আকৌ কৈছে, "উপচি উঠি আপোনা-আপুনি পাৰ বাগৰি যোৱা আৱেগৰ ঢলেই কবিতা। " মেথিউ আৰ্নল্ডৰ মতে, "কবিতা হ'ল জীৱন-বীক্ষা। " ক'লেৰিজৰ মতে, "উত্‍কৃষ্টতম শব্দপুঞ্জৰ উত্‍কৃষ্টতম বিন্যাসেই কবিতা। অডেনৰ মতে, " কবিতা হ'ল স্মৰণীয় বাক্য। " কাৰ্লাইলৰ মতে, "কবিতা হ'ল সংগীতময় চিন্তা। " থিয়োডৰ ৱাট্ছ-ডাণ্টনৰ মতে, কবিতা হ'ল আৱেগময় আৰু ছন্দোস্পন্দিত ভাষাৰ মাধ্যমত মানৱীয় মনৰ মূৰ্তিমান আৰু শিল্পিত অভিব্যক্তি। " <!-- == বৈশিষ্ট্য == ছন্দবদ্ধ ৰচনাই কবিতা কবিতাৰ প্ৰধান ভাগ দুটা --> === কবিতাৰ প্ৰকাৰ === ====ৰুবায়েট ==== ই হ'ল আৰৱৰ চাৰি শাৰীৰ কবিতা। [[ওমৰ খৈয়াম]] তেওঁৰ [[ৰুবায়েট]]ৰ বাবে বিখ্যাত। ====চিজো ==== ই সীমিত দৈৰ্ঘ্যৰ কোৰিয়ান কবিতা। সাধাৰণতে ৪ শাৰীত লিখা হয়। ====ক্কাচিদা ==== ক্কাচিদা-কবিতা ইংৰাজে নিষিদ্ধ কৰা এখন কবিতা পুথি। ইচলাম ধৰ্মত বিশ্বাসীসকলে‍ ইয়াক ক্কাচিদা শ্বৰীফ বুলি কয়। এই ক্কাচিদা মুছলমান জাতিৰ বিভিন্ন দুৰ্যোগৰ সময়ত পাঠ কৰা হয় যাতে মুছলমানসকলে পুনৰ শক্তি লাভ কৰে। মুছলমানসকলৰ ওপৰত ক্কাচিদাৰ প্ৰভাৱ লক্ষ্য কৰি‍য়েই ব্ৰিটিছ বৰলাট লৰ্ড কাৰ্জন (১৮৯৯-১৯০৫)ৰ ৰাজত্বকালত ভাৰতত ইয়াক নিষিদ্ধ কৰা হৈছিল। দীঘলীয়া কবিতাক আৰৱী আৰু পাৰ্চী ভাষাত ক্কাচিদা বুলি কোৱা হয়। ====লাবেৰী কবিতা==== লাবেৰী কবিতা (Laberi poem) হ'ল এক বিশেষ ধৰণৰ কবিতা, যিবোৰ চুটি চুটি স্তৱকত ৰচনা কৰা হয়। এই কবিতাত কম শব্দৰে ভাব প্ৰকাশ কৰিব লগা হয়। এই কবিতা ৰচনা কৰা সকলক লাবেৰী কবি বুলি কোৱা হয়। এই কবিতাত কিছুমান অনন্য বৈশিষ্ট্য আছে যিয়ে ইয়াক বিশেষ কৰি তুলিছে। কেইবাটাও স্তৱক থাকে। স্তৱকবোৰ তিনিটা শাৰী বা চৰণবিশিষ্ট হয়। তৃতীয় শাৰীটো প্ৰথম আৰু দ্বিতীয় শাৰীতকৈ দীঘল। আধুনিক সাহিত্যত ই এক অতি জনপ্ৰিয় কবিতাৰ ৰূপ। বাংলা আৰু ইংৰাজী সাহিত‍্যত সৰ্বাধিক লাবেৰী কবিতা ৰচনা কৰা হৈছে। এই কবিতাৰ অন্ত্যমিলৰ বিন্যাস দুই ধৰণৰ। ====চতুৰ্দশপদী==== চতুৰ্দশপদী (Sonnet) হ'ল এক ধৰণৰ কবিতা যাৰ উদ্ভৱ হৈছিল ইউৰোপত। ইয়াৰ বৈশিষ্ট্য হ’ল এনে কবিতা ১৪টা স্তৱকত সংগঠিত আৰু প্ৰতিটো স্তৱকত মুঠ ১৪টা আখৰ থাকে। ১৬ শতিকাত ইংৰাজী চতুৰ্দশপদীয়ে‍ প্ৰথম পৰিচিতি লাভ কৰিছিল 'টমাচ ৱাট'ৰ প্ৰয়োগৰ মাধ্যমেৰে। কিন্তু ছাৰ ফিলিপ চিডনীৰ এষ্ট্ৰফেল এণ্ড ষ্টেলা (Astrophel and Stella) (১৫৯১) প্ৰকাশৰ পাছত ইয়াৰ জনপ্ৰিয়তা বাঢ়ি যায়। পৰৱৰ্তী দুটা শতিকাত উইলিয়াম শ্বেক্সপীয়েৰ, এডমাণ্ড স্পেন্সৰ, মাইকেল ড্ৰেটনৰ দৰে ব্যক্তিয়ে চতুৰ্দশপদী কবিতাক নতুন উচ্চতালৈ লৈ যায়। এনে কবিতাৰ মূল বিষয়বস্তু আছিল নাৰীৰ প্ৰতি থকা প্ৰেম। মাইকেল মধুসুদন দত্তক বাংলা ভাষাত প্ৰথম ছনেট বা চতুৰ্দশপদী কবিতা লিখাৰ কৃতিত্ব দিয়া হয়, আৰু তেওঁৱেই এই ছনেটক বাংলা ভাষাত "চতুৰ্দশপদী" নাম দিছিল। ১৮৬৫ চনত ইটালীত থকাৰ সময়তে তেওঁ ইটালীৰ কবি পেট্ৰাৰ্কৰ দ্বাৰা অনুপ্ৰাণিত হৈ বাংলা ভাষাত চতুৰ্দশপদী কবিতা ৰচনা কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে। ====হাইকু==== হাইকু (একবচন "হাইকি") হৈছে এক প্ৰকাৰৰ চুটি জাপানী কবিতা। তিনটা পংক্তিত যথাক্ৰমে ৫, ৭ এবং ৫ জাপানি শ্বাস-প্ৰশ্বাসৰ মোৰাছ মিলি মুঠ ১৭টা মোৰাছৰ সংক্ষিপ্ত পৰিসৰত এটি‍ মুহূৰ্তত সংঘটিত মনৰ ভাব প্ৰকাশ কৰা হয়। জাপানীজ হাইকু এটা শাৰীত লিখা হয়। সেই বাক্যটোত ১৭টা মোৰাছ থাকে। হাইকু সাধাৰণতে ছবি এখনৰ বৰ্ণনাৰ বাবে লিখা হয়। মোৰাছ আৰু মাত্ৰা একে কথা নহয়। ইউৰোপীয়সকলে ১৭টা মোৰাছক ১৭টা গোট বুলি গণ্য কৰি হাইকু লিখিবলৈ আৰম্ভ কৰে। তেওঁলোকক দেখি বাংলা ভাষাত ১৭ মাত্ৰাত হাইকু লিখাৰ প্ৰথা জনপ্ৰিয় হৈ উঠিল। মোৰাছ, গোট আৰু মাত্ৰাই প্ৰতিটো ভাষাৰ নিজস্ব ছন্দ অনুসৰণ কৰে। সেই অনুসৰি ১২টা মোৰাছত ১৭টা চিলেবল হয়। ইউৰোপত ইমাজিষ্ট আন্দোলনৰ পাছত হাইকু ১৭টা চিলেবলৰ পৰিৱৰ্তে অধিক চিলেবলেৰে লিখা আৰম্ভ হয়। জেক কেৰুৱাকৰ দৰে আমেৰিকান কবিয়ে স্বীকাৰ কৰিছে যে আমেৰিকান উচ্চাৰণ জাপানী উচ্চাৰণৰ পৰা সম্পূৰ্ণ পৃথক। তেওেঁলাকে‍ ১৭টা গোট আৰু তিনিটা বাক্যবন্ধন অস্বীকাৰ কৰি‍ হাইকু ৰচনা কৰিছে‍। ====অণুকথন (মাত্ৰাবিন্যাস: ৫-৭-৫-৭)==== অণুকথন হ'ল ৫-৭-৫-৭ মাত্ৰাবিন্যাসত ৰচিত ৪ শাৰীবিশিষ্ট এক বিশেষ ধৰণৰ ক্ষুদ্ৰতম বাংলা কবিতা। হাইকুৰ উৎপত্তি জাপানী সাহিত্যৰ পৰা হ’লেও অণুকথন একান্তভাৱে বাংলা শৈলী বা চিন্তাশৈলী আৰু বাংলা ভাষাৰ ছন্দত সৃষ্ট। বাংলা সাহিত্যত এই ক্ষুদ্ৰতম কাব্যধাৰাৰ জনক কবি নাজমুল আহসান মুছলিমী। ====লিমাৰিক==== [[লিমাৰিক]] (Limerick) এটি‍ ইংৰাজী শব্দ। লিমাৰিক হৈছে চুটি কবিতাৰ এক অনন্য ৰচনা শৈলী। লিমাৰিক ক-ক-খ-খ-ক ছন্দৰে লিখা হয় অৰ্থাত প্ৰথম, দ্বিতীয়, পঞ্চম শাৰীৰ মাজত আৰু তৃতীয় আৰু চতুৰ্থ শাৰীৰ মাজত ছন্দৰ মিল থাকে। ইংৰাজী নাৰ্চাৰী ৰাইম (Nursery rhyme)ৰ পৰা ইয়াৰ উৎপত্তি। ==বাহ্যিক সংযোগ== {{wikiquote}} == তথ্যসূত্ৰ == {{reflist}} <!-- ২ সাহিত্য উপক্ৰমণিকা, মহেন্দ্ৰ বৰা,বনলতা,গুৱাহাটী, ৬ষ্ঠ সংস্কৰণ,২০১২, পৃষ্ঠা-১২ --> [[শ্ৰেণী:সাহিত্য]] [[শ্ৰেণী:কবিতা]] etxu86w1l7a98ac5ptlqw2lqfpgotfn 0 5133 514471 431313 2025-06-03T03:47:12Z Kandarpajit Kallol 6257 /* বাহ্যিক সংযোগ */ 514471 wikitext text/x-wiki {{infobox writer | name = বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱা | image = birinchi.jpg | imagesize = 200px | alt = | caption = | pseudonym = ৰাস্না বৰুৱা <br/> বীণা বৰুৱা | birth_name = | birth_date = {{birth date|1908|11|10}} | birth_place = [[পুৰণিগুদাম]], [[নগাঁও জিলা|নগাঁও]], [[অসম]] | death_date = {{death date and age|1964|3|30|1908|11|10}} | death_place = গুৱাহাটী | occupation = শিক্ষাবিদ, ইতিহাসবিদ, ভাষাবিদ আৰু লোক-সাংস্কৃতিক গৱেষক | nationality = [[ভাৰত|ভাৰতীয়]] | ethnicity = | citizenship = ভাৰতীয় | language = [[অসমীয়া ভাষা|অসমীয়া]] | education = এম.এ, পি.এইচ.ডি. | alma_mater = | period = | genre = | subject = | movement = | notableworks = [[জীৱনৰ বাটত]]<br/>[[অসমৰ লোক-সংস্কৃতি (গ্ৰন্থ)|অসমৰ লোক-সংস্কৃতি]] | spouse = | partner = | children = | relatives = | influences = | influenced = | awards = [[সাহিত্য অকাডেমি বঁটা]] | signature = | signature_alt = | website = }} '''বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱা''' ({{lang-en|Birinchi Kumar Barua}}; ১০ নৱেম্বৰ, ১৯০৮ – ৩০ মাৰ্চ, ১৯৬৪), [[অসম]]ৰ এজন শিক্ষাবিদ, লেখক, ইতিহাসবিদ, ভাষাবিদ আৰু লোক-সংস্কৃতিৰ গৱেষক।<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> [[অসমীয়া লোক-সংস্কৃতি|অসমৰ লোক-সংস্কৃতি]]ৰ অমূল্য সম্পদসমূহ উদ্ধাৰৰ কাৰণে তেওঁ গোটেই জীৱন অহোপুৰুষাৰ্থ কৰিছিল। বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱাই [[গুৱাহাটী]] জালুকবাৰীৰ [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়]]ৰ চৌপাশতে জীৱনৰ অধিক সময় পাৰ কৰিছিল। সেয়ে পিছলৈ তেওঁৰ নামেৰে [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়]]ত 'বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱা প্ৰেক্ষাগৃহ'ৰ নিৰ্মাণ কৰা হয়। তেওঁ "Indian Film Censor Board"-ৰ সদস্য আছিল। ইয়াৰ লগতে তেওঁ "Indian Language Commission"-ৰো প্ৰতিষ্ঠাপক সদস্য আছিল। তেওঁ সামাজিক-সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠান "Assam Academy for Cultural Relations"-ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক আছিল,যাৰ মূল উদ্দেশ্য আছিল উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলৰ বিভিন্ন ভাষা, জাতিৰ মাজত সমন্বয় প্ৰতিষ্ঠা কৰা। ‘আৱাহন’, জয়ন্তী, সুৰভি, সাহিত্য সভা পত্ৰিকা, Journal of the Assam Research Society আদি আলোচনী আৰু গৱেষণামূলক পত্ৰিকাত প্ৰৱন্ধ-পাতি লিখাৰ উপৰিও বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱা ৰংঘৰ(১৯৪৮) আৰু দৈনিক নতুন অসমীয়াৰ প্ৰতিষ্ঠাপক সম্পাদক আছিল। তেওঁ ‘অকণ’ আৰু ‘সুৰভি’ নামৰ দুখন শিশু আলোচনীৰ সম্পাদক আছিল।<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> কামৰূপ অনুসন্ধান সমিতিৰ মুখপত্ৰখনো তেওঁ কিছু বছৰ সম্পাদনা কৰিছিল। ==জন্ম== ১৮৩০ শকৰ ২৫ কাতি, মঙ্গলবাৰে অৰ্থাৎ ইংৰাজী ১৯০৮ চনৰ ১০ নৱেম্বৰ তাৰিখে [[নগাঁও]] জিলাৰ [[পুৰণিগুদাম]]ৰ খৰঙীচুক অঞ্চলত বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱাৰ জন্ম হয়। তেওঁৰ দেউতাকৰ নাম আছিল বিজয়ৰাম বৰুৱা।<ref name="বিৰিঞ্চিকুমাৰ বৰুৱা জীৱন আৰু কৰ্ম"/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan">{{cite web | url=url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.451337/page/n187/mode/2up | title=অসমীয়া জীৱনী অভিধান | publisher=চ'ফিয়া প্ৰেছ এণ্ড পাব্লিচাৰ্ছ প্ৰাঃ লিঃ | date=১৯৯২ | accessdate=19 June 2022 | author=[[শিৱনাথ বৰ্মন]]}}</ref> বিজয়ৰাম বৰুৱা আছিল আহোমৰ দিনত বিষয় বাব শুৱনি কৰা বিখ্যাত খৰঙ্গী বৰুৱা পৰিয়ালৰ উত্তৰসুৰী। তেওঁ পুৰণিগুদামৰে আন এক নামজ্বলা বংশ কঢ়াল বৰুৱাৰ জীয়ৰী লীলাৱতীক বিয়া কৰাইছিল আৰু তেওঁলোকৰ সাতজন ল'ৰা-ছোৱালী আছিল। পাঁচজন পুত্ৰ আৰু দুগৰাকী কন্যাৰ মাজৰ চতুৰ্থজন আছিল বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱা। আনসকল হ'ল ক্ৰমে, ডাঃ ললিত কুমাৰ বৰুৱা, লেখক-সমাজসেৱী, শ্ৰীমন্ত শংকৰ মিছনৰ প্ৰতিষ্ঠাতা প্ৰিয়বালা হাজৰিকা (ত্ৰৈলোক্যনাথ হাজৰিকাৰ পত্নী), সুশীল কুমাৰ বৰুৱা, অসম চৰকাৰৰ খনি আৰু ভূতত্ব বিভাগৰ অৱসৰপ্ৰাপ্ত সঞ্চালক ক্ষীৰোদ কুমাৰ বৰুৱা, প্ৰকাশক তথা মুদ্ৰক লাৱণ্যপ্ৰভা দত্ত ( শিৱসাগৰৰ হেমচন্দ্ৰ দত্তৰ পত্নী) আৰু ডিগবৈৰ অসম তেল কোম্পানীৰ অৱসৰপ্ৰাপ্ত শ্ৰম অধীক্ষক ড° প্ৰহ্লাদ কুমাৰ বৰুৱা।<ref name="বিৰিঞ্চিকুমাৰ বৰুৱা জীৱন আৰু কৰ্ম">{{cite book | title=বিৰিঞ্চিকুমাৰ বৰুৱা জীৱন আৰু কৰ্ম | publisher=ক্ৰান্তিকাল প্ৰকাশন | author=সম্পাদক: সোমনাথ বৰা | authorlink=ড° বিৰিঞ্চিকুমাৰ বৰুৱা : জীৱন আৰু কৰ্ম | year=নৱেম্বৰ, ২০০৮ | pages=৩৯-৪০ | isbn=৯৭৮-৯৩-৮৪৬৭৯-৩৮-৫}}</ref> ==শিক্ষা== বিৰিঞ্চিকুমাৰৰ প্ৰাথমিক শিক্ষা আৰম্ভ হৈছিল নগাওঁ সদৰ মধ্য অসমীয়া বিদ্যালয়ত। নগাঁও চৰকাৰী উচ্চ ইংৰাজী বিদ্যালয়ৰ পৰা, ১৯২৮ চনত তেওঁ কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ে অনুষ্ঠিত কৰা মেট্ৰিক পৰীক্ষাত প্ৰথম বিভাগত উত্তীৰ্ণ হয়<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> আৰু উচ্চ শিক্ষাৰ বাবে [[কলিকতা]]লৈ ৰাওনা হয়। বৰুৱাই ইডেন হোষ্টেলত থাকি কলিকতাৰ প্ৰেচিডেন্সি কলেজত অধ্যয়ন কৰিছিল। প্ৰেচিডেন্সি কলেজৰ পৰাই তেওঁ ১৯৩০চনত, প্ৰথম বিভাগত আই এ পাছ কৰে আৰু ১৯৩২ চনত, পালি ভাষাত অনাৰ্ছ সহ বি এ পাছ<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> কৰাৰ লগতে Ishan শিক্ষাবৃত্তি লাভ কৰে। Ishan শিক্ষাবৃত্তি লাভ কৰা তেওঁ প্ৰথমগৰাকী অসমীয়া ছাত্ৰ আছিল। ''পালি ভাষা''ত প্ৰথম শ্ৰেণীৰ প্ৰথম হৈ ১৯৩৪ চনত, তেওঁ স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী লয়।<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> ১৯৩৬ চনত, বিৰিঞ্চিকুমাৰ বৰুৱাই কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা বি এল ডিগ্ৰীও লাভ কৰে।<ref name="বিৰিঞ্চিকুমাৰ বৰুৱা জীৱন আৰু কৰ্ম"/> ১৯৪৫ চনত তেওঁ উচ্চ শিক্ষাৰ বাবে লণ্ডনলৈ যায় আৰু তেওঁ ১৯৪৭ চনত অসমৰ সাংস্কৃতিক ইতিহাস বিষয়ত গৱেষণা কৰি ''লণ্ডন বিশ্ববিদ্যালয়''ৰ পৰা ডক্টৰেট ডিগ্ৰী লাভ কৰে। পিছলৈ তেওঁৰ গৱেষণা গ্ৰন্থখনক "A Cultural History of Assam" নামেৰে প্ৰকাশ কৰা হয়।<ref name="বিৰিঞ্চিকুমাৰ বৰুৱা জীৱন আৰু কৰ্ম"/> ==কৰ্ম-জীৱন== ১৯৩৮ চনত বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱাই [[কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়]]ত কিছুকাল অসমীয়া ভাষাৰ শিক্ষকতা কৰে আৰু সেই সময়তে বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পাঠ্যপুথিৰ বাবে কেইবাখনো কিতাপ ৰচনা কৰে। ইয়াৰ পিছতে তেওঁ [[অসম]]লৈ আহে আৰু [[কটন বিশ্ববিদ্যালয়|কটন কলেজ]]ত অসমীয়া ভাষাৰ অধ্যাপক হিচাপে যোগদান কৰে। ১৯৪৮ চনৰ আশে-পাশে অসমত এখন বিশ্ববিদ্যালয় প্ৰতিষ্ঠা কৰাৰ কাৰণে প্ৰস্তুতি চলোৱা হয়। সেই প্ৰস্তুতিক পূৰ্ণতা দিবলৈ [[গোপীনাথ বৰদলৈ]]ক সম্পাদক আৰু বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱাক সহ-সম্পাদক হিচাপে এখন কমিটি গঠন কৰা হৈছিল। ১৯৪৮ চনত [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়]] প্ৰতিষ্ঠা হয় আৰু নতুনকৈ প্ৰতিষ্ঠা হোৱা অসমীয়া বিভাগৰ ৰিডাৰ হিচাপে তেওঁ যোগদান কৰে। ইয়াৰ পিচত ১৯৫০ চনৰ ১ ফেব্ৰুৱাৰীত 'বিশ্ববিদ্যালয় শ্ৰেণীসমূহৰ সচিব' হিচাপে যোগদান কৰে। তেওঁৰ প্ৰচেষ্টাতে গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয় জাকত-জিলিকা হৈ উঠে আৰু শেষলৈ তেওঁ অসমীয়া বিভাগৰ মুৰব্বী অধ্যাপক আৰু শেষত কলাগুৰু হিচাপে অৱসৰ গ্ৰহণ কৰে।<ref>{{Cite web |title=আৰ্কাইভ কপি |url=http://www.bipuljyoti.in/authors/birinchi.html |access-date=2011-09-16 |archivedate=2014-07-02 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140702043435/http://bipuljyoti.in/authors/birinchi.html |deadurl=yes }}</ref> ==বিদেশ ভ্ৰমণ== ১৯৬১ চনত ভাৰত চৰকাৰে পঠোৱা সাংস্কৃতিক দলৰ সদস্য ৰূপে ৰাছিয়ালৈ যায়। ১৯৬৩ চনত ইণ্ডিয়ানা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ আমন্ত্ৰণ ক্ৰমে মাৰ্কিন যুক্তৰাষ্ট্ৰ ভ্ৰমণ কৰে।<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> ==মৃত্যু== ৩০ মাৰ্চ ১৯৬৪ চন, গুৱাহাটীত তেখেতৰ মৃত্যু হয়। ==সাহিত্যকৃতি== * [[জীৱনৰ বাটত]] (বীণা বৰুৱা ছদ্ম নামত) (১৯৪৪)<ref name=bkb16>''পুৰণিগুদামৰ সংক্ষিপ্ত বুৰঞ্জী'',ধৰণীধৰ মজিন্দাৰ,প্ৰথম প্ৰকাশ, ১ মাৰ্চ ২০০০</ref><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * সেউজী পাতৰ কাহিনী (ৰাস্না বৰুৱা ছদ্ম নামত) (১৯৫১)<ref name=bkb16/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * জাতকমালা (১৯৩৮)<ref name=bkb16/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * অসমৰ লোক-সংস্কৃতি (১৯৬১)<ref name=bkb16/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * পুৰণি অসমীয়া কথা সাহিত্য<ref name=bkb16/> * চুইজাৰলেণ্ড ভ্ৰমণ (১৯৪০)<ref name=bkb16/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * এবেলাৰ নাট (১৯৫৫)<ref name=bkb16/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * বৈষ্ণৱ গুৰু শংকৰদেৱ<ref name=bkb16/> * প্ৰফেচৰ বৰুৱাৰ চিঠি<ref name=bkb16/> * ভাৰত বুৰঞ্জী<ref name=bkb16/> * পট পৰিৱৰ্ত্তন (১৯৪৮)<ref name=bkb16/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * আঘোনী বাই (১৯৫০)<ref name=bkb16/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * বৌদ্ধ ধৰ্ম আৰু সাহিত্য (১৯৫১)<ref name=bkb16/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * দেশ বিদেশৰ সাধু<ref name=bkb16/> * অসমৰ সংস্কৃতিৰ ইতিহাস<ref name=bkb16/> * অসমীয়া কথা সাহিত্য (১৯৫০)<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * A Cultural History of Assam (১৯৫১)<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * অসমীয়া ভাষা আৰু সাহিত্য (১৯৫৭)<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> ==বঁটা== * ''অসমৰ লোক সংস্কৃতি'' নামৰ গ্ৰন্থৰ বাবে [[সাহিত্য অকাডেমি বঁটা]] (১৯৬৪)<ref>{{cite web | url=http://sahitya-akademi.gov.in/sahitya-akademi/showSearchAwardsResult.jsp?year=&author=&awards=AA&language=ASSAMESE| title=সাহিত্য অকাডেমি বঁটা বিজয়ী অসমীয়াসকলৰ তথ্য |publisher=সাহিত্য অকাডেমি | accessdate=নৱেম্বৰ ১৬, ২০১২}}</ref><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> ==সংক্ষিপ্ত জীৱনপঞ্জী== *১৯০৮, ১০ নৱেম্বৰ(মঙ্গলবাৰ) : বিৰিঞ্চিকুমাৰ বৰুৱাৰ জন্ম। পিতৃ-বিজয়ৰাম বৰুৱা। মাতৃ-লীলাৱতী বৰুৱা। *১৯১৩ : [[নগাঁও]] মিচন স্কুলৰ কিণ্ডাৰগাৰ্টেন শ্ৰেণীত নাম ভৰ্তি, পিচলৈ নগাঁও সদৰ মধ্য অসমীয়া বিদ্যালয়ত নামভৰ্তি *১৯২০ : নগাঁও চৰকাৰী হাইস্কুলৰ তৃতীয় শ্ৰেণীত নামভৰ্তি *১৯২১ : পৰিয়ালৰ সৈতে চিতাগঞ্জ ভ্ৰমণ আৰু বৌদ্ধ বিহাৰ দৰ্শনৰ সুবিধা লাভ। *১৯২৩-২৪: বাল্য পুস্তকালয় স্থাপন। *১৯২৪ : পিতৃ বিজয়ৰাম বৰুৱাৰ মৃত্যু। *১৯২৮ : নগাঁও চৰকাৰী স্কুলৰ পৰা প্ৰথম বিভাগত প্ৰৱেশিকা পৰীক্ষা উৰ্ত্তীণ আৰু [[কলিকতা|কলিকতাৰ]] প্ৰেচিডেন্সি কলেজত নামভৰ্তি। *১৯৩০ : উক্ত কলেজৰ পৰা প্ৰথম বিভাগত আই এ পৰীক্ষাত উৰ্ত্তীণ। *১৯৩২ : প্ৰেচিডেন্সি কলেজৰ পৰা পালি ভাষাত সন্মান সহ প্ৰথম শ্ৰেণীৰ প্ৰথম স্থান লাভ কৰি স্নাতক পৰীক্ষাত উৰ্ত্তীণ আৰু ‘ঈশান’ বৃত্তি লাভ। মাধৱচন্দ্ৰ বেজবৰুৱা, ৰোহিণীকুমাৰ বৰুৱা আদিৰ লগ লাগি কলিকতাত ''আছামিজ ষ্টুডেণ্টছ্‌ ৱেলফেয়াৰ লীগ'' গঠন। *১৯৩৪ : [[কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়|কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ]] পৰা প্ৰথম শ্ৰেণীৰ প্ৰথম স্থান অধিকাৰ কৰি স্নাতকোত্তৰ পৰীক্ষাত উৰ্ত্তীণ। *১৯৩৫ : শিশু আলোচনী ‘অকণ’ৰ সম্পাদনা আৰু প্ৰকাশ। *১৯৩৬ : [[কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়|কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ]] পৰা বি এল ডিগ্ৰী লাভ। *১৯৩৭ : [[কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়|কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ত]] পালি ভাষাৰ অংশকালীন প্ৰবক্তা ৰূপে মকৰল। *১৯৩৮ : [[কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়|কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ]] মডাৰ্ণ লেংগুৱেজ বিষয়ৰ প্ৰবক্তা হিচাপে নিযুক্ত। এই বছৰৰে ১৩ ছেপ্টেম্বৰ তাৰিখে [[কটন বিশ্ববিদ্যালয়|কটন কলেজত]] যোগদান। *১৯৪৫ : গৱেষণাৰ বাবে লণ্ডনলৈ যাত্ৰা। *১৯৪৭ : লণ্ডন বিশ্ববিদ্যালয়ৰ অধীনস্থ ‘''লণ্ডন স্কুল অৱ অৰিয়েণ্টেল এণ্ড আফ্ৰিকান ষ্টাডিজ''’ত কে ডি বি কড্ৰিংটনৰ নিৰ্দেশনাত ''এ কালচাৰেল হিষ্ট্ৰী অৱ আসাম'' শীৰ্ষক বিষয়ৰ গৱেষণাৰ কাম সমাপ্ত। কটন কলেজত পুনৰ যোগদান। প্ৰথমে বুৰঞ্জী আৰু পুৰাতত্ত্ব বিভাগৰ অবৈনতিক সহকাৰী সঞ্চালক আৰু পাছত উপ-সঞ্চালক ৰূপে কাৰ্যনিৰ্বাহ। *১৯৪৮ : শিশু আলোচনী ‘ৰংঘৰ’ৰ সম্পাদনা আৰু প্ৰকাশ। একে বছৰৰে ৪ ডিচেম্বৰ তাৰিখে গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ অসমীয়া বিভাগৰ ৰীডাৰ ৰূপে যোগদান। *১৯৪৯, ১৫ জুন: শান্তিছায়া বৰুৱাৰ সৈতে বিবাহ। *১৯৫০, ১ ফেব্ৰুৱাৰি: [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়|গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ]] শ্ৰেণীসমূহৰ সচিব ৰূপে নিযুক্তি। *১৯৫৩ : [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়|গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ]] অসমীয়া বিভাগৰ মুৰব্বী অধ্যাপক নিযুক্ত। কলাগুৰু হিচাপে মনোনীত। অস্থায়ীভাৱে বাংলা বিভাগৰো মুৰব্বী ৰূপে কাৰ্যনিৰ্বাহ। *১৯৫৫ : [[অসম সাহিত্য সভা|অসম সাহিত্য সভাৰ]] গুৱাহাটী অধিৱেশনৰ বুৰঞ্জী সন্মিলনত সভাপতিত্ব। [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়|গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ত]] ''ফ’কল’ৰ আৰ্কাইভ''(Folklore Archive) প্ৰকল্প আৰম্ভ। *১৯৫৭ : ভাৰতীয় প্ৰাচ্যতত্ত্ববিদৰ এজন প্ৰতিনিধি ৰূপে কলম্বো ভ্ৰমণ। *১৯৬০ : ''আসাম একাডেমি ফ’ৰ কালচাৰেল ৰিলেচনচ্‌'' স্থাপনত মুখ্য ভূমিকা পালন। *১৯৬১ : ভাৰতীয় সাংস্কৃতিক আঁচনিৰ প্ৰতিনিধি স্বৰূপে [[ছ'ভিয়েট সংঘ|ছোভিয়েট ৰাছিয়া]] ভ্ৰমণ। *১৯৬৩, ২৮ জানুৱাৰি: মাৰ্কিন যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ ইণ্ডিয়ানা বিশ্ববিদ্যালয়ত অতিথি অধ্যাপক হিচাপে যোগদান। তাৰপৰা চিঠি লিখি দৈনিক অসম কাকতলৈ প্ৰেৰণ। পিছত এই চিঠিসমূহ ''প্ৰফেছাৰ বৰুৱাৰ চিঠি'' নামেৰে গ্ৰন্থৰূপ পায়। *১৯৬৪, ৪-১০ জানুৱাৰী : [[দিল্লী|দিল্লীত]] অনুষ্ঠিত ২৬ তম আন্তৰ্জাতিক প্ৰাচ্যতত্ত্ববিদ সন্মিলনত যোগদান। *১৯৬৪, ১৭ ফেব্ৰুৱাৰী: [[গুৱাহাটী|গুৱাহাটীত]] হ’ব লগা ৪২তম আন্তৰ্জাতিক প্ৰাচ্যবিদ্যা সন্মিলনৰ প্ৰকাশন সমিতি গঠন আৰু আহ্বায়কৰ দায়িত্ব গ্ৰহণ। *১৯৬৪, ৩০ মাৰ্চ, সোমবাৰ: পুৱা মৃত্যু। ==বাহ্যিক সংযোগ== {{wikisource}} ==তথ্য-সংগ্ৰহ== {{reflist}} {{অসমীয়া ভাষাত সাহিত্য অকাডেমি বঁটা লাভ কৰা সাহিত্যিকসকল}} {{অসমৰ প্ৰসিদ্ধ ব্যক্তি}} [[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া ঔপন্যাসিক]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া শিক্ষাবিদ]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া ভাষাৰ সাহিত্য অকাডেমি বঁটা বিজয়ী]] kdwv58szf4sm7s0fmxmuamtty0drcyh 514472 514471 2025-06-03T03:47:36Z Kandarpajit Kallol 6257 514472 wikitext text/x-wiki {{infobox writer | name = বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱা | image = birinchi.jpg | imagesize = 200px | alt = | caption = | pseudonym = ৰাস্না বৰুৱা <br/> বীণা বৰুৱা | birth_name = | birth_date = {{birth date|1908|11|10}} | birth_place = [[পুৰণিগুদাম]], [[নগাঁও জিলা|নগাঁও]], [[অসম]] | death_date = {{death date and age|1964|3|30|1908|11|10}} | death_place = গুৱাহাটী | occupation = শিক্ষাবিদ, ইতিহাসবিদ, ভাষাবিদ আৰু লোক-সাংস্কৃতিক গৱেষক | nationality = [[ভাৰত|ভাৰতীয়]] | ethnicity = | citizenship = ভাৰতীয় | language = [[অসমীয়া ভাষা|অসমীয়া]] | education = এম.এ, পি.এইচ.ডি. | alma_mater = | period = | genre = | subject = | movement = | notableworks = [[জীৱনৰ বাটত]]<br/>[[অসমৰ লোক-সংস্কৃতি (গ্ৰন্থ)|অসমৰ লোক-সংস্কৃতি]] | spouse = | partner = | children = | relatives = | influences = | influenced = | awards = [[সাহিত্য অকাডেমি বঁটা]] | signature = | signature_alt = | website = }} '''বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱা''' ({{lang-en|Birinchi Kumar Barua}}; ১০ নৱেম্বৰ, ১৯০৮ – ৩০ মাৰ্চ, ১৯৬৪), [[অসম]]ৰ এজন শিক্ষাবিদ, লেখক, ইতিহাসবিদ, ভাষাবিদ আৰু লোক-সংস্কৃতিৰ গৱেষক।<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> [[অসমীয়া লোক-সংস্কৃতি|অসমৰ লোক-সংস্কৃতি]]ৰ অমূল্য সম্পদসমূহ উদ্ধাৰৰ কাৰণে তেওঁ গোটেই জীৱন অহোপুৰুষাৰ্থ কৰিছিল। বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱাই [[গুৱাহাটী]] জালুকবাৰীৰ [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়]]ৰ চৌপাশতে জীৱনৰ অধিক সময় পাৰ কৰিছিল। সেয়ে পিছলৈ তেওঁৰ নামেৰে [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়]]ত 'বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱা প্ৰেক্ষাগৃহ'ৰ নিৰ্মাণ কৰা হয়। তেওঁ "Indian Film Censor Board"-ৰ সদস্য আছিল। ইয়াৰ লগতে তেওঁ "Indian Language Commission"-ৰো প্ৰতিষ্ঠাপক সদস্য আছিল। তেওঁ সামাজিক-সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠান "Assam Academy for Cultural Relations"-ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক আছিল,যাৰ মূল উদ্দেশ্য আছিল উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলৰ বিভিন্ন ভাষা, জাতিৰ মাজত সমন্বয় প্ৰতিষ্ঠা কৰা। ‘আৱাহন’, জয়ন্তী, সুৰভি, সাহিত্য সভা পত্ৰিকা, Journal of the Assam Research Society আদি আলোচনী আৰু গৱেষণামূলক পত্ৰিকাত প্ৰৱন্ধ-পাতি লিখাৰ উপৰিও বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱা ৰংঘৰ(১৯৪৮) আৰু দৈনিক নতুন অসমীয়াৰ প্ৰতিষ্ঠাপক সম্পাদক আছিল। তেওঁ ‘অকণ’ আৰু ‘সুৰভি’ নামৰ দুখন শিশু আলোচনীৰ সম্পাদক আছিল।<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> কামৰূপ অনুসন্ধান সমিতিৰ মুখপত্ৰখনো তেওঁ কিছু বছৰ সম্পাদনা কৰিছিল। ==জন্ম== ১৮৩০ শকৰ ২৫ কাতি, মঙ্গলবাৰে অৰ্থাৎ ইংৰাজী ১৯০৮ চনৰ ১০ নৱেম্বৰ তাৰিখে [[নগাঁও]] জিলাৰ [[পুৰণিগুদাম]]ৰ খৰঙীচুক অঞ্চলত বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱাৰ জন্ম হয়। তেওঁৰ দেউতাকৰ নাম আছিল বিজয়ৰাম বৰুৱা।<ref name="বিৰিঞ্চিকুমাৰ বৰুৱা জীৱন আৰু কৰ্ম"/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan">{{cite web | url=url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.451337/page/n187/mode/2up | title=অসমীয়া জীৱনী অভিধান | publisher=চ'ফিয়া প্ৰেছ এণ্ড পাব্লিচাৰ্ছ প্ৰাঃ লিঃ | date=১৯৯২ | accessdate=19 June 2022 | author=[[শিৱনাথ বৰ্মন]]}}</ref> বিজয়ৰাম বৰুৱা আছিল আহোমৰ দিনত বিষয় বাব শুৱনি কৰা বিখ্যাত খৰঙ্গী বৰুৱা পৰিয়ালৰ উত্তৰসুৰী। তেওঁ পুৰণিগুদামৰে আন এক নামজ্বলা বংশ কঢ়াল বৰুৱাৰ জীয়ৰী লীলাৱতীক বিয়া কৰাইছিল আৰু তেওঁলোকৰ সাতজন ল'ৰা-ছোৱালী আছিল। পাঁচজন পুত্ৰ আৰু দুগৰাকী কন্যাৰ মাজৰ চতুৰ্থজন আছিল বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱা। আনসকল হ'ল ক্ৰমে, ডাঃ ললিত কুমাৰ বৰুৱা, লেখক-সমাজসেৱী, শ্ৰীমন্ত শংকৰ মিছনৰ প্ৰতিষ্ঠাতা প্ৰিয়বালা হাজৰিকা (ত্ৰৈলোক্যনাথ হাজৰিকাৰ পত্নী), সুশীল কুমাৰ বৰুৱা, অসম চৰকাৰৰ খনি আৰু ভূতত্ব বিভাগৰ অৱসৰপ্ৰাপ্ত সঞ্চালক ক্ষীৰোদ কুমাৰ বৰুৱা, প্ৰকাশক তথা মুদ্ৰক লাৱণ্যপ্ৰভা দত্ত ( শিৱসাগৰৰ হেমচন্দ্ৰ দত্তৰ পত্নী) আৰু ডিগবৈৰ অসম তেল কোম্পানীৰ অৱসৰপ্ৰাপ্ত শ্ৰম অধীক্ষক ড° প্ৰহ্লাদ কুমাৰ বৰুৱা।<ref name="বিৰিঞ্চিকুমাৰ বৰুৱা জীৱন আৰু কৰ্ম">{{cite book | title=বিৰিঞ্চিকুমাৰ বৰুৱা জীৱন আৰু কৰ্ম | publisher=ক্ৰান্তিকাল প্ৰকাশন | author=সম্পাদক: সোমনাথ বৰা | authorlink=ড° বিৰিঞ্চিকুমাৰ বৰুৱা : জীৱন আৰু কৰ্ম | year=নৱেম্বৰ, ২০০৮ | pages=৩৯-৪০ | isbn=৯৭৮-৯৩-৮৪৬৭৯-৩৮-৫}}</ref> ==শিক্ষা== বিৰিঞ্চিকুমাৰৰ প্ৰাথমিক শিক্ষা আৰম্ভ হৈছিল নগাওঁ সদৰ মধ্য অসমীয়া বিদ্যালয়ত। নগাঁও চৰকাৰী উচ্চ ইংৰাজী বিদ্যালয়ৰ পৰা, ১৯২৮ চনত তেওঁ কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ে অনুষ্ঠিত কৰা মেট্ৰিক পৰীক্ষাত প্ৰথম বিভাগত উত্তীৰ্ণ হয়<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> আৰু উচ্চ শিক্ষাৰ বাবে [[কলিকতা]]লৈ ৰাওনা হয়। বৰুৱাই ইডেন হোষ্টেলত থাকি কলিকতাৰ প্ৰেচিডেন্সি কলেজত অধ্যয়ন কৰিছিল। প্ৰেচিডেন্সি কলেজৰ পৰাই তেওঁ ১৯৩০চনত, প্ৰথম বিভাগত আই এ পাছ কৰে আৰু ১৯৩২ চনত, পালি ভাষাত অনাৰ্ছ সহ বি এ পাছ<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> কৰাৰ লগতে Ishan শিক্ষাবৃত্তি লাভ কৰে। Ishan শিক্ষাবৃত্তি লাভ কৰা তেওঁ প্ৰথমগৰাকী অসমীয়া ছাত্ৰ আছিল। ''পালি ভাষা''ত প্ৰথম শ্ৰেণীৰ প্ৰথম হৈ ১৯৩৪ চনত, তেওঁ স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী লয়।<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> ১৯৩৬ চনত, বিৰিঞ্চিকুমাৰ বৰুৱাই কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা বি এল ডিগ্ৰীও লাভ কৰে।<ref name="বিৰিঞ্চিকুমাৰ বৰুৱা জীৱন আৰু কৰ্ম"/> ১৯৪৫ চনত তেওঁ উচ্চ শিক্ষাৰ বাবে লণ্ডনলৈ যায় আৰু তেওঁ ১৯৪৭ চনত অসমৰ সাংস্কৃতিক ইতিহাস বিষয়ত গৱেষণা কৰি ''লণ্ডন বিশ্ববিদ্যালয়''ৰ পৰা ডক্টৰেট ডিগ্ৰী লাভ কৰে। পিছলৈ তেওঁৰ গৱেষণা গ্ৰন্থখনক "A Cultural History of Assam" নামেৰে প্ৰকাশ কৰা হয়।<ref name="বিৰিঞ্চিকুমাৰ বৰুৱা জীৱন আৰু কৰ্ম"/> ==কৰ্ম-জীৱন== ১৯৩৮ চনত বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱাই [[কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়]]ত কিছুকাল অসমীয়া ভাষাৰ শিক্ষকতা কৰে আৰু সেই সময়তে বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পাঠ্যপুথিৰ বাবে কেইবাখনো কিতাপ ৰচনা কৰে। ইয়াৰ পিছতে তেওঁ [[অসম]]লৈ আহে আৰু [[কটন বিশ্ববিদ্যালয়|কটন কলেজ]]ত অসমীয়া ভাষাৰ অধ্যাপক হিচাপে যোগদান কৰে। ১৯৪৮ চনৰ আশে-পাশে অসমত এখন বিশ্ববিদ্যালয় প্ৰতিষ্ঠা কৰাৰ কাৰণে প্ৰস্তুতি চলোৱা হয়। সেই প্ৰস্তুতিক পূৰ্ণতা দিবলৈ [[গোপীনাথ বৰদলৈ]]ক সম্পাদক আৰু বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱাক সহ-সম্পাদক হিচাপে এখন কমিটি গঠন কৰা হৈছিল। ১৯৪৮ চনত [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়]] প্ৰতিষ্ঠা হয় আৰু নতুনকৈ প্ৰতিষ্ঠা হোৱা অসমীয়া বিভাগৰ ৰিডাৰ হিচাপে তেওঁ যোগদান কৰে। ইয়াৰ পিচত ১৯৫০ চনৰ ১ ফেব্ৰুৱাৰীত 'বিশ্ববিদ্যালয় শ্ৰেণীসমূহৰ সচিব' হিচাপে যোগদান কৰে। তেওঁৰ প্ৰচেষ্টাতে গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয় জাকত-জিলিকা হৈ উঠে আৰু শেষলৈ তেওঁ অসমীয়া বিভাগৰ মুৰব্বী অধ্যাপক আৰু শেষত কলাগুৰু হিচাপে অৱসৰ গ্ৰহণ কৰে।<ref>{{Cite web |title=আৰ্কাইভ কপি |url=http://www.bipuljyoti.in/authors/birinchi.html |access-date=2011-09-16 |archivedate=2014-07-02 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140702043435/http://bipuljyoti.in/authors/birinchi.html |deadurl=yes }}</ref> ==বিদেশ ভ্ৰমণ== ১৯৬১ চনত ভাৰত চৰকাৰে পঠোৱা সাংস্কৃতিক দলৰ সদস্য ৰূপে ৰাছিয়ালৈ যায়। ১৯৬৩ চনত ইণ্ডিয়ানা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ আমন্ত্ৰণ ক্ৰমে মাৰ্কিন যুক্তৰাষ্ট্ৰ ভ্ৰমণ কৰে।<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> ==মৃত্যু== ৩০ মাৰ্চ ১৯৬৪ চন, গুৱাহাটীত তেখেতৰ মৃত্যু হয়। ==সাহিত্যকৃতি== * [[জীৱনৰ বাটত]] (বীণা বৰুৱা ছদ্ম নামত) (১৯৪৪)<ref name=bkb16>''পুৰণিগুদামৰ সংক্ষিপ্ত বুৰঞ্জী'',ধৰণীধৰ মজিন্দাৰ,প্ৰথম প্ৰকাশ, ১ মাৰ্চ ২০০০</ref><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * সেউজী পাতৰ কাহিনী (ৰাস্না বৰুৱা ছদ্ম নামত) (১৯৫১)<ref name=bkb16/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * জাতকমালা (১৯৩৮)<ref name=bkb16/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * অসমৰ লোক-সংস্কৃতি (১৯৬১)<ref name=bkb16/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * পুৰণি অসমীয়া কথা সাহিত্য<ref name=bkb16/> * চুইজাৰলেণ্ড ভ্ৰমণ (১৯৪০)<ref name=bkb16/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * এবেলাৰ নাট (১৯৫৫)<ref name=bkb16/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * বৈষ্ণৱ গুৰু শংকৰদেৱ<ref name=bkb16/> * প্ৰফেচৰ বৰুৱাৰ চিঠি<ref name=bkb16/> * ভাৰত বুৰঞ্জী<ref name=bkb16/> * পট পৰিৱৰ্ত্তন (১৯৪৮)<ref name=bkb16/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * আঘোনী বাই (১৯৫০)<ref name=bkb16/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * বৌদ্ধ ধৰ্ম আৰু সাহিত্য (১৯৫১)<ref name=bkb16/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * দেশ বিদেশৰ সাধু<ref name=bkb16/> * অসমৰ সংস্কৃতিৰ ইতিহাস<ref name=bkb16/> * অসমীয়া কথা সাহিত্য (১৯৫০)<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * A Cultural History of Assam (১৯৫১)<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * অসমীয়া ভাষা আৰু সাহিত্য (১৯৫৭)<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> ==বঁটা== * ''অসমৰ লোক সংস্কৃতি'' নামৰ গ্ৰন্থৰ বাবে [[সাহিত্য অকাডেমি বঁটা]] (১৯৬৪)<ref>{{cite web | url=http://sahitya-akademi.gov.in/sahitya-akademi/showSearchAwardsResult.jsp?year=&author=&awards=AA&language=ASSAMESE| title=সাহিত্য অকাডেমি বঁটা বিজয়ী অসমীয়াসকলৰ তথ্য |publisher=সাহিত্য অকাডেমি | accessdate=নৱেম্বৰ ১৬, ২০১২}}</ref><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> ==সংক্ষিপ্ত জীৱনপঞ্জী== *১৯০৮, ১০ নৱেম্বৰ(মঙ্গলবাৰ) : বিৰিঞ্চিকুমাৰ বৰুৱাৰ জন্ম। পিতৃ-বিজয়ৰাম বৰুৱা। মাতৃ-লীলাৱতী বৰুৱা। *১৯১৩ : [[নগাঁও]] মিচন স্কুলৰ কিণ্ডাৰগাৰ্টেন শ্ৰেণীত নাম ভৰ্তি, পিচলৈ নগাঁও সদৰ মধ্য অসমীয়া বিদ্যালয়ত নামভৰ্তি *১৯২০ : নগাঁও চৰকাৰী হাইস্কুলৰ তৃতীয় শ্ৰেণীত নামভৰ্তি *১৯২১ : পৰিয়ালৰ সৈতে চিতাগঞ্জ ভ্ৰমণ আৰু বৌদ্ধ বিহাৰ দৰ্শনৰ সুবিধা লাভ। *১৯২৩-২৪: বাল্য পুস্তকালয় স্থাপন। *১৯২৪ : পিতৃ বিজয়ৰাম বৰুৱাৰ মৃত্যু। *১৯২৮ : নগাঁও চৰকাৰী স্কুলৰ পৰা প্ৰথম বিভাগত প্ৰৱেশিকা পৰীক্ষা উৰ্ত্তীণ আৰু [[কলিকতা|কলিকতাৰ]] প্ৰেচিডেন্সি কলেজত নামভৰ্তি। *১৯৩০ : উক্ত কলেজৰ পৰা প্ৰথম বিভাগত আই এ পৰীক্ষাত উৰ্ত্তীণ। *১৯৩২ : প্ৰেচিডেন্সি কলেজৰ পৰা পালি ভাষাত সন্মান সহ প্ৰথম শ্ৰেণীৰ প্ৰথম স্থান লাভ কৰি স্নাতক পৰীক্ষাত উৰ্ত্তীণ আৰু ‘ঈশান’ বৃত্তি লাভ। মাধৱচন্দ্ৰ বেজবৰুৱা, ৰোহিণীকুমাৰ বৰুৱা আদিৰ লগ লাগি কলিকতাত ''আছামিজ ষ্টুডেণ্টছ্‌ ৱেলফেয়াৰ লীগ'' গঠন। *১৯৩৪ : [[কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়|কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ]] পৰা প্ৰথম শ্ৰেণীৰ প্ৰথম স্থান অধিকাৰ কৰি স্নাতকোত্তৰ পৰীক্ষাত উৰ্ত্তীণ। *১৯৩৫ : শিশু আলোচনী ‘অকণ’ৰ সম্পাদনা আৰু প্ৰকাশ। *১৯৩৬ : [[কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়|কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ]] পৰা বি এল ডিগ্ৰী লাভ। *১৯৩৭ : [[কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়|কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ত]] পালি ভাষাৰ অংশকালীন প্ৰবক্তা ৰূপে মকৰল। *১৯৩৮ : [[কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়|কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ]] মডাৰ্ণ লেংগুৱেজ বিষয়ৰ প্ৰবক্তা হিচাপে নিযুক্ত। এই বছৰৰে ১৩ ছেপ্টেম্বৰ তাৰিখে [[কটন বিশ্ববিদ্যালয়|কটন কলেজত]] যোগদান। *১৯৪৫ : গৱেষণাৰ বাবে লণ্ডনলৈ যাত্ৰা। *১৯৪৭ : লণ্ডন বিশ্ববিদ্যালয়ৰ অধীনস্থ ‘''লণ্ডন স্কুল অৱ অৰিয়েণ্টেল এণ্ড আফ্ৰিকান ষ্টাডিজ''’ত কে ডি বি কড্ৰিংটনৰ নিৰ্দেশনাত ''এ কালচাৰেল হিষ্ট্ৰী অৱ আসাম'' শীৰ্ষক বিষয়ৰ গৱেষণাৰ কাম সমাপ্ত। কটন কলেজত পুনৰ যোগদান। প্ৰথমে বুৰঞ্জী আৰু পুৰাতত্ত্ব বিভাগৰ অবৈনতিক সহকাৰী সঞ্চালক আৰু পাছত উপ-সঞ্চালক ৰূপে কাৰ্যনিৰ্বাহ। *১৯৪৮ : শিশু আলোচনী ‘ৰংঘৰ’ৰ সম্পাদনা আৰু প্ৰকাশ। একে বছৰৰে ৪ ডিচেম্বৰ তাৰিখে গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ অসমীয়া বিভাগৰ ৰীডাৰ ৰূপে যোগদান। *১৯৪৯, ১৫ জুন: শান্তিছায়া বৰুৱাৰ সৈতে বিবাহ। *১৯৫০, ১ ফেব্ৰুৱাৰি: [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়|গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ]] শ্ৰেণীসমূহৰ সচিব ৰূপে নিযুক্তি। *১৯৫৩ : [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়|গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ]] অসমীয়া বিভাগৰ মুৰব্বী অধ্যাপক নিযুক্ত। কলাগুৰু হিচাপে মনোনীত। অস্থায়ীভাৱে বাংলা বিভাগৰো মুৰব্বী ৰূপে কাৰ্যনিৰ্বাহ। *১৯৫৫ : [[অসম সাহিত্য সভা|অসম সাহিত্য সভাৰ]] গুৱাহাটী অধিৱেশনৰ বুৰঞ্জী সন্মিলনত সভাপতিত্ব। [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়|গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ত]] ''ফ’কল’ৰ আৰ্কাইভ''(Folklore Archive) প্ৰকল্প আৰম্ভ। *১৯৫৭ : ভাৰতীয় প্ৰাচ্যতত্ত্ববিদৰ এজন প্ৰতিনিধি ৰূপে কলম্বো ভ্ৰমণ। *১৯৬০ : ''আসাম একাডেমি ফ’ৰ কালচাৰেল ৰিলেচনচ্‌'' স্থাপনত মুখ্য ভূমিকা পালন। *১৯৬১ : ভাৰতীয় সাংস্কৃতিক আঁচনিৰ প্ৰতিনিধি স্বৰূপে [[ছ'ভিয়েট সংঘ|ছোভিয়েট ৰাছিয়া]] ভ্ৰমণ। *১৯৬৩, ২৮ জানুৱাৰি: মাৰ্কিন যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ ইণ্ডিয়ানা বিশ্ববিদ্যালয়ত অতিথি অধ্যাপক হিচাপে যোগদান। তাৰপৰা চিঠি লিখি দৈনিক অসম কাকতলৈ প্ৰেৰণ। পিছত এই চিঠিসমূহ ''প্ৰফেছাৰ বৰুৱাৰ চিঠি'' নামেৰে গ্ৰন্থৰূপ পায়। *১৯৬৪, ৪-১০ জানুৱাৰী : [[দিল্লী|দিল্লীত]] অনুষ্ঠিত ২৬ তম আন্তৰ্জাতিক প্ৰাচ্যতত্ত্ববিদ সন্মিলনত যোগদান। *১৯৬৪, ১৭ ফেব্ৰুৱাৰী: [[গুৱাহাটী|গুৱাহাটীত]] হ’ব লগা ৪২তম আন্তৰ্জাতিক প্ৰাচ্যবিদ্যা সন্মিলনৰ প্ৰকাশন সমিতি গঠন আৰু আহ্বায়কৰ দায়িত্ব গ্ৰহণ। *১৯৬৪, ৩০ মাৰ্চ, সোমবাৰ: পুৱা মৃত্যু। ==বাহ্যিক সংযোগ== {{wikisource author}} ==তথ্য-সংগ্ৰহ== {{reflist}} {{অসমীয়া ভাষাত সাহিত্য অকাডেমি বঁটা লাভ কৰা সাহিত্যিকসকল}} {{অসমৰ প্ৰসিদ্ধ ব্যক্তি}} [[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া ঔপন্যাসিক]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া শিক্ষাবিদ]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া ভাষাৰ সাহিত্য অকাডেমি বঁটা বিজয়ী]] bvbu1kx50e6h7udc1pgjvdptwsis2b8 514473 514472 2025-06-03T03:48:00Z Kandarpajit Kallol 6257 514473 wikitext text/x-wiki {{infobox writer | name = বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱা | image = birinchi.jpg | imagesize = 200px | alt = | caption = | pseudonym = ৰাস্না বৰুৱা <br/> বীণা বৰুৱা | birth_name = | birth_date = {{birth date|1908|11|10}} | birth_place = [[পুৰণিগুদাম]], [[নগাঁও জিলা|নগাঁও]], [[অসম]] | death_date = {{death date and age|1964|3|30|1908|11|10}} | death_place = গুৱাহাটী | occupation = শিক্ষাবিদ, ইতিহাসবিদ, ভাষাবিদ আৰু লোক-সাংস্কৃতিক গৱেষক | nationality = [[ভাৰত|ভাৰতীয়]] | ethnicity = | citizenship = ভাৰতীয় | language = [[অসমীয়া ভাষা|অসমীয়া]] | education = এম.এ, পি.এইচ.ডি. | alma_mater = | period = | genre = | subject = | movement = | notableworks = [[জীৱনৰ বাটত]]<br/>[[অসমৰ লোক-সংস্কৃতি (গ্ৰন্থ)|অসমৰ লোক-সংস্কৃতি]] | spouse = | partner = | children = | relatives = | influences = | influenced = | awards = [[সাহিত্য অকাডেমি বঁটা]] | signature = | signature_alt = | website = }} '''বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱা''' ({{lang-en|Birinchi Kumar Barua}}; ১০ নৱেম্বৰ, ১৯০৮ – ৩০ মাৰ্চ, ১৯৬৪), [[অসম]]ৰ এজন শিক্ষাবিদ, লেখক, ইতিহাসবিদ, ভাষাবিদ আৰু লোক-সংস্কৃতিৰ গৱেষক।<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> [[অসমীয়া লোক-সংস্কৃতি|অসমৰ লোক-সংস্কৃতি]]ৰ অমূল্য সম্পদসমূহ উদ্ধাৰৰ কাৰণে তেওঁ গোটেই জীৱন অহোপুৰুষাৰ্থ কৰিছিল। বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱাই [[গুৱাহাটী]] জালুকবাৰীৰ [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়]]ৰ চৌপাশতে জীৱনৰ অধিক সময় পাৰ কৰিছিল। সেয়ে পিছলৈ তেওঁৰ নামেৰে [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়]]ত 'বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱা প্ৰেক্ষাগৃহ'ৰ নিৰ্মাণ কৰা হয়। তেওঁ "Indian Film Censor Board"-ৰ সদস্য আছিল। ইয়াৰ লগতে তেওঁ "Indian Language Commission"-ৰো প্ৰতিষ্ঠাপক সদস্য আছিল। তেওঁ সামাজিক-সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠান "Assam Academy for Cultural Relations"-ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক আছিল,যাৰ মূল উদ্দেশ্য আছিল উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলৰ বিভিন্ন ভাষা, জাতিৰ মাজত সমন্বয় প্ৰতিষ্ঠা কৰা। ‘আৱাহন’, জয়ন্তী, সুৰভি, সাহিত্য সভা পত্ৰিকা, Journal of the Assam Research Society আদি আলোচনী আৰু গৱেষণামূলক পত্ৰিকাত প্ৰৱন্ধ-পাতি লিখাৰ উপৰিও বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱা ৰংঘৰ(১৯৪৮) আৰু দৈনিক নতুন অসমীয়াৰ প্ৰতিষ্ঠাপক সম্পাদক আছিল। তেওঁ ‘অকণ’ আৰু ‘সুৰভি’ নামৰ দুখন শিশু আলোচনীৰ সম্পাদক আছিল।<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> কামৰূপ অনুসন্ধান সমিতিৰ মুখপত্ৰখনো তেওঁ কিছু বছৰ সম্পাদনা কৰিছিল। ==জন্ম== ১৮৩০ শকৰ ২৫ কাতি, মঙ্গলবাৰে অৰ্থাৎ ইংৰাজী ১৯০৮ চনৰ ১০ নৱেম্বৰ তাৰিখে [[নগাঁও]] জিলাৰ [[পুৰণিগুদাম]]ৰ খৰঙীচুক অঞ্চলত বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱাৰ জন্ম হয়। তেওঁৰ দেউতাকৰ নাম আছিল বিজয়ৰাম বৰুৱা।<ref name="বিৰিঞ্চিকুমাৰ বৰুৱা জীৱন আৰু কৰ্ম"/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan">{{cite web | url=url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.451337/page/n187/mode/2up | title=অসমীয়া জীৱনী অভিধান | publisher=চ'ফিয়া প্ৰেছ এণ্ড পাব্লিচাৰ্ছ প্ৰাঃ লিঃ | date=১৯৯২ | accessdate=19 June 2022 | author=[[শিৱনাথ বৰ্মন]]}}</ref> বিজয়ৰাম বৰুৱা আছিল আহোমৰ দিনত বিষয় বাব শুৱনি কৰা বিখ্যাত খৰঙ্গী বৰুৱা পৰিয়ালৰ উত্তৰসুৰী। তেওঁ পুৰণিগুদামৰে আন এক নামজ্বলা বংশ কঢ়াল বৰুৱাৰ জীয়ৰী লীলাৱতীক বিয়া কৰাইছিল আৰু তেওঁলোকৰ সাতজন ল'ৰা-ছোৱালী আছিল। পাঁচজন পুত্ৰ আৰু দুগৰাকী কন্যাৰ মাজৰ চতুৰ্থজন আছিল বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱা। আনসকল হ'ল ক্ৰমে, ডাঃ ললিত কুমাৰ বৰুৱা, লেখক-সমাজসেৱী, শ্ৰীমন্ত শংকৰ মিছনৰ প্ৰতিষ্ঠাতা প্ৰিয়বালা হাজৰিকা (ত্ৰৈলোক্যনাথ হাজৰিকাৰ পত্নী), সুশীল কুমাৰ বৰুৱা, অসম চৰকাৰৰ খনি আৰু ভূতত্ব বিভাগৰ অৱসৰপ্ৰাপ্ত সঞ্চালক ক্ষীৰোদ কুমাৰ বৰুৱা, প্ৰকাশক তথা মুদ্ৰক লাৱণ্যপ্ৰভা দত্ত ( শিৱসাগৰৰ হেমচন্দ্ৰ দত্তৰ পত্নী) আৰু ডিগবৈৰ অসম তেল কোম্পানীৰ অৱসৰপ্ৰাপ্ত শ্ৰম অধীক্ষক ড° প্ৰহ্লাদ কুমাৰ বৰুৱা।<ref name="বিৰিঞ্চিকুমাৰ বৰুৱা জীৱন আৰু কৰ্ম">{{cite book | title=বিৰিঞ্চিকুমাৰ বৰুৱা জীৱন আৰু কৰ্ম | publisher=ক্ৰান্তিকাল প্ৰকাশন | author=সম্পাদক: সোমনাথ বৰা | authorlink=ড° বিৰিঞ্চিকুমাৰ বৰুৱা : জীৱন আৰু কৰ্ম | year=নৱেম্বৰ, ২০০৮ | pages=৩৯-৪০ | isbn=৯৭৮-৯৩-৮৪৬৭৯-৩৮-৫}}</ref> ==শিক্ষা== বিৰিঞ্চিকুমাৰৰ প্ৰাথমিক শিক্ষা আৰম্ভ হৈছিল নগাওঁ সদৰ মধ্য অসমীয়া বিদ্যালয়ত। নগাঁও চৰকাৰী উচ্চ ইংৰাজী বিদ্যালয়ৰ পৰা, ১৯২৮ চনত তেওঁ কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ে অনুষ্ঠিত কৰা মেট্ৰিক পৰীক্ষাত প্ৰথম বিভাগত উত্তীৰ্ণ হয়<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> আৰু উচ্চ শিক্ষাৰ বাবে [[কলিকতা]]লৈ ৰাওনা হয়। বৰুৱাই ইডেন হোষ্টেলত থাকি কলিকতাৰ প্ৰেচিডেন্সি কলেজত অধ্যয়ন কৰিছিল। প্ৰেচিডেন্সি কলেজৰ পৰাই তেওঁ ১৯৩০চনত, প্ৰথম বিভাগত আই এ পাছ কৰে আৰু ১৯৩২ চনত, পালি ভাষাত অনাৰ্ছ সহ বি এ পাছ<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> কৰাৰ লগতে Ishan শিক্ষাবৃত্তি লাভ কৰে। Ishan শিক্ষাবৃত্তি লাভ কৰা তেওঁ প্ৰথমগৰাকী অসমীয়া ছাত্ৰ আছিল। ''পালি ভাষা''ত প্ৰথম শ্ৰেণীৰ প্ৰথম হৈ ১৯৩৪ চনত, তেওঁ স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী লয়।<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> ১৯৩৬ চনত, বিৰিঞ্চিকুমাৰ বৰুৱাই কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা বি এল ডিগ্ৰীও লাভ কৰে।<ref name="বিৰিঞ্চিকুমাৰ বৰুৱা জীৱন আৰু কৰ্ম"/> ১৯৪৫ চনত তেওঁ উচ্চ শিক্ষাৰ বাবে লণ্ডনলৈ যায় আৰু তেওঁ ১৯৪৭ চনত অসমৰ সাংস্কৃতিক ইতিহাস বিষয়ত গৱেষণা কৰি ''লণ্ডন বিশ্ববিদ্যালয়''ৰ পৰা ডক্টৰেট ডিগ্ৰী লাভ কৰে। পিছলৈ তেওঁৰ গৱেষণা গ্ৰন্থখনক "A Cultural History of Assam" নামেৰে প্ৰকাশ কৰা হয়।<ref name="বিৰিঞ্চিকুমাৰ বৰুৱা জীৱন আৰু কৰ্ম"/> ==কৰ্ম-জীৱন== ১৯৩৮ চনত বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱাই [[কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়]]ত কিছুকাল অসমীয়া ভাষাৰ শিক্ষকতা কৰে আৰু সেই সময়তে বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পাঠ্যপুথিৰ বাবে কেইবাখনো কিতাপ ৰচনা কৰে। ইয়াৰ পিছতে তেওঁ [[অসম]]লৈ আহে আৰু [[কটন বিশ্ববিদ্যালয়|কটন কলেজ]]ত অসমীয়া ভাষাৰ অধ্যাপক হিচাপে যোগদান কৰে। ১৯৪৮ চনৰ আশে-পাশে অসমত এখন বিশ্ববিদ্যালয় প্ৰতিষ্ঠা কৰাৰ কাৰণে প্ৰস্তুতি চলোৱা হয়। সেই প্ৰস্তুতিক পূৰ্ণতা দিবলৈ [[গোপীনাথ বৰদলৈ]]ক সম্পাদক আৰু বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱাক সহ-সম্পাদক হিচাপে এখন কমিটি গঠন কৰা হৈছিল। ১৯৪৮ চনত [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়]] প্ৰতিষ্ঠা হয় আৰু নতুনকৈ প্ৰতিষ্ঠা হোৱা অসমীয়া বিভাগৰ ৰিডাৰ হিচাপে তেওঁ যোগদান কৰে। ইয়াৰ পিচত ১৯৫০ চনৰ ১ ফেব্ৰুৱাৰীত 'বিশ্ববিদ্যালয় শ্ৰেণীসমূহৰ সচিব' হিচাপে যোগদান কৰে। তেওঁৰ প্ৰচেষ্টাতে গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয় জাকত-জিলিকা হৈ উঠে আৰু শেষলৈ তেওঁ অসমীয়া বিভাগৰ মুৰব্বী অধ্যাপক আৰু শেষত কলাগুৰু হিচাপে অৱসৰ গ্ৰহণ কৰে।<ref>{{Cite web |title=আৰ্কাইভ কপি |url=http://www.bipuljyoti.in/authors/birinchi.html |access-date=2011-09-16 |archivedate=2014-07-02 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140702043435/http://bipuljyoti.in/authors/birinchi.html |deadurl=yes }}</ref> ==বিদেশ ভ্ৰমণ== ১৯৬১ চনত ভাৰত চৰকাৰে পঠোৱা সাংস্কৃতিক দলৰ সদস্য ৰূপে ৰাছিয়ালৈ যায়। ১৯৬৩ চনত ইণ্ডিয়ানা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ আমন্ত্ৰণ ক্ৰমে মাৰ্কিন যুক্তৰাষ্ট্ৰ ভ্ৰমণ কৰে।<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> ==মৃত্যু== ৩০ মাৰ্চ ১৯৬৪ চন, গুৱাহাটীত তেখেতৰ মৃত্যু হয়। ==সাহিত্যকৃতি== * [[জীৱনৰ বাটত]] (বীণা বৰুৱা ছদ্ম নামত) (১৯৪৪)<ref name=bkb16>''পুৰণিগুদামৰ সংক্ষিপ্ত বুৰঞ্জী'',ধৰণীধৰ মজিন্দাৰ,প্ৰথম প্ৰকাশ, ১ মাৰ্চ ২০০০</ref><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * সেউজী পাতৰ কাহিনী (ৰাস্না বৰুৱা ছদ্ম নামত) (১৯৫১)<ref name=bkb16/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * জাতকমালা (১৯৩৮)<ref name=bkb16/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * অসমৰ লোক-সংস্কৃতি (১৯৬১)<ref name=bkb16/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * পুৰণি অসমীয়া কথা সাহিত্য<ref name=bkb16/> * চুইজাৰলেণ্ড ভ্ৰমণ (১৯৪০)<ref name=bkb16/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * এবেলাৰ নাট (১৯৫৫)<ref name=bkb16/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * বৈষ্ণৱ গুৰু শংকৰদেৱ<ref name=bkb16/> * প্ৰফেচৰ বৰুৱাৰ চিঠি<ref name=bkb16/> * ভাৰত বুৰঞ্জী<ref name=bkb16/> * পট পৰিৱৰ্ত্তন (১৯৪৮)<ref name=bkb16/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * আঘোনী বাই (১৯৫০)<ref name=bkb16/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * বৌদ্ধ ধৰ্ম আৰু সাহিত্য (১৯৫১)<ref name=bkb16/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * দেশ বিদেশৰ সাধু<ref name=bkb16/> * অসমৰ সংস্কৃতিৰ ইতিহাস<ref name=bkb16/> * অসমীয়া কথা সাহিত্য (১৯৫০)<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * A Cultural History of Assam (১৯৫১)<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * অসমীয়া ভাষা আৰু সাহিত্য (১৯৫৭)<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> ==বঁটা== * ''অসমৰ লোক সংস্কৃতি'' নামৰ গ্ৰন্থৰ বাবে [[সাহিত্য অকাডেমি বঁটা]] (১৯৬৪)<ref>{{cite web | url=http://sahitya-akademi.gov.in/sahitya-akademi/showSearchAwardsResult.jsp?year=&author=&awards=AA&language=ASSAMESE| title=সাহিত্য অকাডেমি বঁটা বিজয়ী অসমীয়াসকলৰ তথ্য |publisher=সাহিত্য অকাডেমি | accessdate=নৱেম্বৰ ১৬, ২০১২}}</ref><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> ==সংক্ষিপ্ত জীৱনপঞ্জী== *১৯০৮, ১০ নৱেম্বৰ(মঙ্গলবাৰ) : বিৰিঞ্চিকুমাৰ বৰুৱাৰ জন্ম। পিতৃ-বিজয়ৰাম বৰুৱা। মাতৃ-লীলাৱতী বৰুৱা। *১৯১৩ : [[নগাঁও]] মিচন স্কুলৰ কিণ্ডাৰগাৰ্টেন শ্ৰেণীত নাম ভৰ্তি, পিচলৈ নগাঁও সদৰ মধ্য অসমীয়া বিদ্যালয়ত নামভৰ্তি *১৯২০ : নগাঁও চৰকাৰী হাইস্কুলৰ তৃতীয় শ্ৰেণীত নামভৰ্তি *১৯২১ : পৰিয়ালৰ সৈতে চিতাগঞ্জ ভ্ৰমণ আৰু বৌদ্ধ বিহাৰ দৰ্শনৰ সুবিধা লাভ। *১৯২৩-২৪: বাল্য পুস্তকালয় স্থাপন। *১৯২৪ : পিতৃ বিজয়ৰাম বৰুৱাৰ মৃত্যু। *১৯২৮ : নগাঁও চৰকাৰী স্কুলৰ পৰা প্ৰথম বিভাগত প্ৰৱেশিকা পৰীক্ষা উৰ্ত্তীণ আৰু [[কলিকতা|কলিকতাৰ]] প্ৰেচিডেন্সি কলেজত নামভৰ্তি। *১৯৩০ : উক্ত কলেজৰ পৰা প্ৰথম বিভাগত আই এ পৰীক্ষাত উৰ্ত্তীণ। *১৯৩২ : প্ৰেচিডেন্সি কলেজৰ পৰা পালি ভাষাত সন্মান সহ প্ৰথম শ্ৰেণীৰ প্ৰথম স্থান লাভ কৰি স্নাতক পৰীক্ষাত উৰ্ত্তীণ আৰু ‘ঈশান’ বৃত্তি লাভ। মাধৱচন্দ্ৰ বেজবৰুৱা, ৰোহিণীকুমাৰ বৰুৱা আদিৰ লগ লাগি কলিকতাত ''আছামিজ ষ্টুডেণ্টছ্‌ ৱেলফেয়াৰ লীগ'' গঠন। *১৯৩৪ : [[কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়|কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ]] পৰা প্ৰথম শ্ৰেণীৰ প্ৰথম স্থান অধিকাৰ কৰি স্নাতকোত্তৰ পৰীক্ষাত উৰ্ত্তীণ। *১৯৩৫ : শিশু আলোচনী ‘অকণ’ৰ সম্পাদনা আৰু প্ৰকাশ। *১৯৩৬ : [[কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়|কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ]] পৰা বি এল ডিগ্ৰী লাভ। *১৯৩৭ : [[কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়|কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ত]] পালি ভাষাৰ অংশকালীন প্ৰবক্তা ৰূপে মকৰল। *১৯৩৮ : [[কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়|কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ]] মডাৰ্ণ লেংগুৱেজ বিষয়ৰ প্ৰবক্তা হিচাপে নিযুক্ত। এই বছৰৰে ১৩ ছেপ্টেম্বৰ তাৰিখে [[কটন বিশ্ববিদ্যালয়|কটন কলেজত]] যোগদান। *১৯৪৫ : গৱেষণাৰ বাবে লণ্ডনলৈ যাত্ৰা। *১৯৪৭ : লণ্ডন বিশ্ববিদ্যালয়ৰ অধীনস্থ ‘''লণ্ডন স্কুল অৱ অৰিয়েণ্টেল এণ্ড আফ্ৰিকান ষ্টাডিজ''’ত কে ডি বি কড্ৰিংটনৰ নিৰ্দেশনাত ''এ কালচাৰেল হিষ্ট্ৰী অৱ আসাম'' শীৰ্ষক বিষয়ৰ গৱেষণাৰ কাম সমাপ্ত। কটন কলেজত পুনৰ যোগদান। প্ৰথমে বুৰঞ্জী আৰু পুৰাতত্ত্ব বিভাগৰ অবৈনতিক সহকাৰী সঞ্চালক আৰু পাছত উপ-সঞ্চালক ৰূপে কাৰ্যনিৰ্বাহ। *১৯৪৮ : শিশু আলোচনী ‘ৰংঘৰ’ৰ সম্পাদনা আৰু প্ৰকাশ। একে বছৰৰে ৪ ডিচেম্বৰ তাৰিখে গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ অসমীয়া বিভাগৰ ৰীডাৰ ৰূপে যোগদান। *১৯৪৯, ১৫ জুন: শান্তিছায়া বৰুৱাৰ সৈতে বিবাহ। *১৯৫০, ১ ফেব্ৰুৱাৰি: [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়|গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ]] শ্ৰেণীসমূহৰ সচিব ৰূপে নিযুক্তি। *১৯৫৩ : [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়|গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ]] অসমীয়া বিভাগৰ মুৰব্বী অধ্যাপক নিযুক্ত। কলাগুৰু হিচাপে মনোনীত। অস্থায়ীভাৱে বাংলা বিভাগৰো মুৰব্বী ৰূপে কাৰ্যনিৰ্বাহ। *১৯৫৫ : [[অসম সাহিত্য সভা|অসম সাহিত্য সভাৰ]] গুৱাহাটী অধিৱেশনৰ বুৰঞ্জী সন্মিলনত সভাপতিত্ব। [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়|গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ত]] ''ফ’কল’ৰ আৰ্কাইভ''(Folklore Archive) প্ৰকল্প আৰম্ভ। *১৯৫৭ : ভাৰতীয় প্ৰাচ্যতত্ত্ববিদৰ এজন প্ৰতিনিধি ৰূপে কলম্বো ভ্ৰমণ। *১৯৬০ : ''আসাম একাডেমি ফ’ৰ কালচাৰেল ৰিলেচনচ্‌'' স্থাপনত মুখ্য ভূমিকা পালন। *১৯৬১ : ভাৰতীয় সাংস্কৃতিক আঁচনিৰ প্ৰতিনিধি স্বৰূপে [[ছ'ভিয়েট সংঘ|ছোভিয়েট ৰাছিয়া]] ভ্ৰমণ। *১৯৬৩, ২৮ জানুৱাৰি: মাৰ্কিন যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ ইণ্ডিয়ানা বিশ্ববিদ্যালয়ত অতিথি অধ্যাপক হিচাপে যোগদান। তাৰপৰা চিঠি লিখি দৈনিক অসম কাকতলৈ প্ৰেৰণ। পিছত এই চিঠিসমূহ ''প্ৰফেছাৰ বৰুৱাৰ চিঠি'' নামেৰে গ্ৰন্থৰূপ পায়। *১৯৬৪, ৪-১০ জানুৱাৰী : [[দিল্লী|দিল্লীত]] অনুষ্ঠিত ২৬ তম আন্তৰ্জাতিক প্ৰাচ্যতত্ত্ববিদ সন্মিলনত যোগদান। *১৯৬৪, ১৭ ফেব্ৰুৱাৰী: [[গুৱাহাটী|গুৱাহাটীত]] হ’ব লগা ৪২তম আন্তৰ্জাতিক প্ৰাচ্যবিদ্যা সন্মিলনৰ প্ৰকাশন সমিতি গঠন আৰু আহ্বায়কৰ দায়িত্ব গ্ৰহণ। *১৯৬৪, ৩০ মাৰ্চ, সোমবাৰ: পুৱা মৃত্যু। ==বাহ্যিক সংযোগ== {{wikisource author|বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱা}} ==তথ্য-সংগ্ৰহ== {{reflist}} {{অসমীয়া ভাষাত সাহিত্য অকাডেমি বঁটা লাভ কৰা সাহিত্যিকসকল}} {{অসমৰ প্ৰসিদ্ধ ব্যক্তি}} [[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া ঔপন্যাসিক]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া শিক্ষাবিদ]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া ভাষাৰ সাহিত্য অকাডেমি বঁটা বিজয়ী]] r5g3ncke96jcr8lz6h28kd6p3osq4tg 514474 514473 2025-06-03T03:49:37Z Kandarpajit Kallol 6257 /* বাহ্যিক সংযোগ */ 514474 wikitext text/x-wiki {{infobox writer | name = বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱা | image = birinchi.jpg | imagesize = 200px | alt = | caption = | pseudonym = ৰাস্না বৰুৱা <br/> বীণা বৰুৱা | birth_name = | birth_date = {{birth date|1908|11|10}} | birth_place = [[পুৰণিগুদাম]], [[নগাঁও জিলা|নগাঁও]], [[অসম]] | death_date = {{death date and age|1964|3|30|1908|11|10}} | death_place = গুৱাহাটী | occupation = শিক্ষাবিদ, ইতিহাসবিদ, ভাষাবিদ আৰু লোক-সাংস্কৃতিক গৱেষক | nationality = [[ভাৰত|ভাৰতীয়]] | ethnicity = | citizenship = ভাৰতীয় | language = [[অসমীয়া ভাষা|অসমীয়া]] | education = এম.এ, পি.এইচ.ডি. | alma_mater = | period = | genre = | subject = | movement = | notableworks = [[জীৱনৰ বাটত]]<br/>[[অসমৰ লোক-সংস্কৃতি (গ্ৰন্থ)|অসমৰ লোক-সংস্কৃতি]] | spouse = | partner = | children = | relatives = | influences = | influenced = | awards = [[সাহিত্য অকাডেমি বঁটা]] | signature = | signature_alt = | website = }} '''বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱা''' ({{lang-en|Birinchi Kumar Barua}}; ১০ নৱেম্বৰ, ১৯০৮ – ৩০ মাৰ্চ, ১৯৬৪), [[অসম]]ৰ এজন শিক্ষাবিদ, লেখক, ইতিহাসবিদ, ভাষাবিদ আৰু লোক-সংস্কৃতিৰ গৱেষক।<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> [[অসমীয়া লোক-সংস্কৃতি|অসমৰ লোক-সংস্কৃতি]]ৰ অমূল্য সম্পদসমূহ উদ্ধাৰৰ কাৰণে তেওঁ গোটেই জীৱন অহোপুৰুষাৰ্থ কৰিছিল। বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱাই [[গুৱাহাটী]] জালুকবাৰীৰ [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়]]ৰ চৌপাশতে জীৱনৰ অধিক সময় পাৰ কৰিছিল। সেয়ে পিছলৈ তেওঁৰ নামেৰে [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়]]ত 'বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱা প্ৰেক্ষাগৃহ'ৰ নিৰ্মাণ কৰা হয়। তেওঁ "Indian Film Censor Board"-ৰ সদস্য আছিল। ইয়াৰ লগতে তেওঁ "Indian Language Commission"-ৰো প্ৰতিষ্ঠাপক সদস্য আছিল। তেওঁ সামাজিক-সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠান "Assam Academy for Cultural Relations"-ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক আছিল,যাৰ মূল উদ্দেশ্য আছিল উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলৰ বিভিন্ন ভাষা, জাতিৰ মাজত সমন্বয় প্ৰতিষ্ঠা কৰা। ‘আৱাহন’, জয়ন্তী, সুৰভি, সাহিত্য সভা পত্ৰিকা, Journal of the Assam Research Society আদি আলোচনী আৰু গৱেষণামূলক পত্ৰিকাত প্ৰৱন্ধ-পাতি লিখাৰ উপৰিও বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱা ৰংঘৰ(১৯৪৮) আৰু দৈনিক নতুন অসমীয়াৰ প্ৰতিষ্ঠাপক সম্পাদক আছিল। তেওঁ ‘অকণ’ আৰু ‘সুৰভি’ নামৰ দুখন শিশু আলোচনীৰ সম্পাদক আছিল।<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> কামৰূপ অনুসন্ধান সমিতিৰ মুখপত্ৰখনো তেওঁ কিছু বছৰ সম্পাদনা কৰিছিল। ==জন্ম== ১৮৩০ শকৰ ২৫ কাতি, মঙ্গলবাৰে অৰ্থাৎ ইংৰাজী ১৯০৮ চনৰ ১০ নৱেম্বৰ তাৰিখে [[নগাঁও]] জিলাৰ [[পুৰণিগুদাম]]ৰ খৰঙীচুক অঞ্চলত বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱাৰ জন্ম হয়। তেওঁৰ দেউতাকৰ নাম আছিল বিজয়ৰাম বৰুৱা।<ref name="বিৰিঞ্চিকুমাৰ বৰুৱা জীৱন আৰু কৰ্ম"/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan">{{cite web | url=url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.451337/page/n187/mode/2up | title=অসমীয়া জীৱনী অভিধান | publisher=চ'ফিয়া প্ৰেছ এণ্ড পাব্লিচাৰ্ছ প্ৰাঃ লিঃ | date=১৯৯২ | accessdate=19 June 2022 | author=[[শিৱনাথ বৰ্মন]]}}</ref> বিজয়ৰাম বৰুৱা আছিল আহোমৰ দিনত বিষয় বাব শুৱনি কৰা বিখ্যাত খৰঙ্গী বৰুৱা পৰিয়ালৰ উত্তৰসুৰী। তেওঁ পুৰণিগুদামৰে আন এক নামজ্বলা বংশ কঢ়াল বৰুৱাৰ জীয়ৰী লীলাৱতীক বিয়া কৰাইছিল আৰু তেওঁলোকৰ সাতজন ল'ৰা-ছোৱালী আছিল। পাঁচজন পুত্ৰ আৰু দুগৰাকী কন্যাৰ মাজৰ চতুৰ্থজন আছিল বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱা। আনসকল হ'ল ক্ৰমে, ডাঃ ললিত কুমাৰ বৰুৱা, লেখক-সমাজসেৱী, শ্ৰীমন্ত শংকৰ মিছনৰ প্ৰতিষ্ঠাতা প্ৰিয়বালা হাজৰিকা (ত্ৰৈলোক্যনাথ হাজৰিকাৰ পত্নী), সুশীল কুমাৰ বৰুৱা, অসম চৰকাৰৰ খনি আৰু ভূতত্ব বিভাগৰ অৱসৰপ্ৰাপ্ত সঞ্চালক ক্ষীৰোদ কুমাৰ বৰুৱা, প্ৰকাশক তথা মুদ্ৰক লাৱণ্যপ্ৰভা দত্ত ( শিৱসাগৰৰ হেমচন্দ্ৰ দত্তৰ পত্নী) আৰু ডিগবৈৰ অসম তেল কোম্পানীৰ অৱসৰপ্ৰাপ্ত শ্ৰম অধীক্ষক ড° প্ৰহ্লাদ কুমাৰ বৰুৱা।<ref name="বিৰিঞ্চিকুমাৰ বৰুৱা জীৱন আৰু কৰ্ম">{{cite book | title=বিৰিঞ্চিকুমাৰ বৰুৱা জীৱন আৰু কৰ্ম | publisher=ক্ৰান্তিকাল প্ৰকাশন | author=সম্পাদক: সোমনাথ বৰা | authorlink=ড° বিৰিঞ্চিকুমাৰ বৰুৱা : জীৱন আৰু কৰ্ম | year=নৱেম্বৰ, ২০০৮ | pages=৩৯-৪০ | isbn=৯৭৮-৯৩-৮৪৬৭৯-৩৮-৫}}</ref> ==শিক্ষা== বিৰিঞ্চিকুমাৰৰ প্ৰাথমিক শিক্ষা আৰম্ভ হৈছিল নগাওঁ সদৰ মধ্য অসমীয়া বিদ্যালয়ত। নগাঁও চৰকাৰী উচ্চ ইংৰাজী বিদ্যালয়ৰ পৰা, ১৯২৮ চনত তেওঁ কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ে অনুষ্ঠিত কৰা মেট্ৰিক পৰীক্ষাত প্ৰথম বিভাগত উত্তীৰ্ণ হয়<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> আৰু উচ্চ শিক্ষাৰ বাবে [[কলিকতা]]লৈ ৰাওনা হয়। বৰুৱাই ইডেন হোষ্টেলত থাকি কলিকতাৰ প্ৰেচিডেন্সি কলেজত অধ্যয়ন কৰিছিল। প্ৰেচিডেন্সি কলেজৰ পৰাই তেওঁ ১৯৩০চনত, প্ৰথম বিভাগত আই এ পাছ কৰে আৰু ১৯৩২ চনত, পালি ভাষাত অনাৰ্ছ সহ বি এ পাছ<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> কৰাৰ লগতে Ishan শিক্ষাবৃত্তি লাভ কৰে। Ishan শিক্ষাবৃত্তি লাভ কৰা তেওঁ প্ৰথমগৰাকী অসমীয়া ছাত্ৰ আছিল। ''পালি ভাষা''ত প্ৰথম শ্ৰেণীৰ প্ৰথম হৈ ১৯৩৪ চনত, তেওঁ স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী লয়।<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> ১৯৩৬ চনত, বিৰিঞ্চিকুমাৰ বৰুৱাই কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা বি এল ডিগ্ৰীও লাভ কৰে।<ref name="বিৰিঞ্চিকুমাৰ বৰুৱা জীৱন আৰু কৰ্ম"/> ১৯৪৫ চনত তেওঁ উচ্চ শিক্ষাৰ বাবে লণ্ডনলৈ যায় আৰু তেওঁ ১৯৪৭ চনত অসমৰ সাংস্কৃতিক ইতিহাস বিষয়ত গৱেষণা কৰি ''লণ্ডন বিশ্ববিদ্যালয়''ৰ পৰা ডক্টৰেট ডিগ্ৰী লাভ কৰে। পিছলৈ তেওঁৰ গৱেষণা গ্ৰন্থখনক "A Cultural History of Assam" নামেৰে প্ৰকাশ কৰা হয়।<ref name="বিৰিঞ্চিকুমাৰ বৰুৱা জীৱন আৰু কৰ্ম"/> ==কৰ্ম-জীৱন== ১৯৩৮ চনত বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱাই [[কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়]]ত কিছুকাল অসমীয়া ভাষাৰ শিক্ষকতা কৰে আৰু সেই সময়তে বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পাঠ্যপুথিৰ বাবে কেইবাখনো কিতাপ ৰচনা কৰে। ইয়াৰ পিছতে তেওঁ [[অসম]]লৈ আহে আৰু [[কটন বিশ্ববিদ্যালয়|কটন কলেজ]]ত অসমীয়া ভাষাৰ অধ্যাপক হিচাপে যোগদান কৰে। ১৯৪৮ চনৰ আশে-পাশে অসমত এখন বিশ্ববিদ্যালয় প্ৰতিষ্ঠা কৰাৰ কাৰণে প্ৰস্তুতি চলোৱা হয়। সেই প্ৰস্তুতিক পূৰ্ণতা দিবলৈ [[গোপীনাথ বৰদলৈ]]ক সম্পাদক আৰু বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱাক সহ-সম্পাদক হিচাপে এখন কমিটি গঠন কৰা হৈছিল। ১৯৪৮ চনত [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়]] প্ৰতিষ্ঠা হয় আৰু নতুনকৈ প্ৰতিষ্ঠা হোৱা অসমীয়া বিভাগৰ ৰিডাৰ হিচাপে তেওঁ যোগদান কৰে। ইয়াৰ পিচত ১৯৫০ চনৰ ১ ফেব্ৰুৱাৰীত 'বিশ্ববিদ্যালয় শ্ৰেণীসমূহৰ সচিব' হিচাপে যোগদান কৰে। তেওঁৰ প্ৰচেষ্টাতে গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয় জাকত-জিলিকা হৈ উঠে আৰু শেষলৈ তেওঁ অসমীয়া বিভাগৰ মুৰব্বী অধ্যাপক আৰু শেষত কলাগুৰু হিচাপে অৱসৰ গ্ৰহণ কৰে।<ref>{{Cite web |title=আৰ্কাইভ কপি |url=http://www.bipuljyoti.in/authors/birinchi.html |access-date=2011-09-16 |archivedate=2014-07-02 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140702043435/http://bipuljyoti.in/authors/birinchi.html |deadurl=yes }}</ref> ==বিদেশ ভ্ৰমণ== ১৯৬১ চনত ভাৰত চৰকাৰে পঠোৱা সাংস্কৃতিক দলৰ সদস্য ৰূপে ৰাছিয়ালৈ যায়। ১৯৬৩ চনত ইণ্ডিয়ানা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ আমন্ত্ৰণ ক্ৰমে মাৰ্কিন যুক্তৰাষ্ট্ৰ ভ্ৰমণ কৰে।<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> ==মৃত্যু== ৩০ মাৰ্চ ১৯৬৪ চন, গুৱাহাটীত তেখেতৰ মৃত্যু হয়। ==সাহিত্যকৃতি== * [[জীৱনৰ বাটত]] (বীণা বৰুৱা ছদ্ম নামত) (১৯৪৪)<ref name=bkb16>''পুৰণিগুদামৰ সংক্ষিপ্ত বুৰঞ্জী'',ধৰণীধৰ মজিন্দাৰ,প্ৰথম প্ৰকাশ, ১ মাৰ্চ ২০০০</ref><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * সেউজী পাতৰ কাহিনী (ৰাস্না বৰুৱা ছদ্ম নামত) (১৯৫১)<ref name=bkb16/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * জাতকমালা (১৯৩৮)<ref name=bkb16/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * অসমৰ লোক-সংস্কৃতি (১৯৬১)<ref name=bkb16/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * পুৰণি অসমীয়া কথা সাহিত্য<ref name=bkb16/> * চুইজাৰলেণ্ড ভ্ৰমণ (১৯৪০)<ref name=bkb16/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * এবেলাৰ নাট (১৯৫৫)<ref name=bkb16/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * বৈষ্ণৱ গুৰু শংকৰদেৱ<ref name=bkb16/> * প্ৰফেচৰ বৰুৱাৰ চিঠি<ref name=bkb16/> * ভাৰত বুৰঞ্জী<ref name=bkb16/> * পট পৰিৱৰ্ত্তন (১৯৪৮)<ref name=bkb16/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * আঘোনী বাই (১৯৫০)<ref name=bkb16/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * বৌদ্ধ ধৰ্ম আৰু সাহিত্য (১৯৫১)<ref name=bkb16/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * দেশ বিদেশৰ সাধু<ref name=bkb16/> * অসমৰ সংস্কৃতিৰ ইতিহাস<ref name=bkb16/> * অসমীয়া কথা সাহিত্য (১৯৫০)<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * A Cultural History of Assam (১৯৫১)<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * অসমীয়া ভাষা আৰু সাহিত্য (১৯৫৭)<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> ==বঁটা== * ''অসমৰ লোক সংস্কৃতি'' নামৰ গ্ৰন্থৰ বাবে [[সাহিত্য অকাডেমি বঁটা]] (১৯৬৪)<ref>{{cite web | url=http://sahitya-akademi.gov.in/sahitya-akademi/showSearchAwardsResult.jsp?year=&author=&awards=AA&language=ASSAMESE| title=সাহিত্য অকাডেমি বঁটা বিজয়ী অসমীয়াসকলৰ তথ্য |publisher=সাহিত্য অকাডেমি | accessdate=নৱেম্বৰ ১৬, ২০১২}}</ref><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> ==সংক্ষিপ্ত জীৱনপঞ্জী== *১৯০৮, ১০ নৱেম্বৰ(মঙ্গলবাৰ) : বিৰিঞ্চিকুমাৰ বৰুৱাৰ জন্ম। পিতৃ-বিজয়ৰাম বৰুৱা। মাতৃ-লীলাৱতী বৰুৱা। *১৯১৩ : [[নগাঁও]] মিচন স্কুলৰ কিণ্ডাৰগাৰ্টেন শ্ৰেণীত নাম ভৰ্তি, পিচলৈ নগাঁও সদৰ মধ্য অসমীয়া বিদ্যালয়ত নামভৰ্তি *১৯২০ : নগাঁও চৰকাৰী হাইস্কুলৰ তৃতীয় শ্ৰেণীত নামভৰ্তি *১৯২১ : পৰিয়ালৰ সৈতে চিতাগঞ্জ ভ্ৰমণ আৰু বৌদ্ধ বিহাৰ দৰ্শনৰ সুবিধা লাভ। *১৯২৩-২৪: বাল্য পুস্তকালয় স্থাপন। *১৯২৪ : পিতৃ বিজয়ৰাম বৰুৱাৰ মৃত্যু। *১৯২৮ : নগাঁও চৰকাৰী স্কুলৰ পৰা প্ৰথম বিভাগত প্ৰৱেশিকা পৰীক্ষা উৰ্ত্তীণ আৰু [[কলিকতা|কলিকতাৰ]] প্ৰেচিডেন্সি কলেজত নামভৰ্তি। *১৯৩০ : উক্ত কলেজৰ পৰা প্ৰথম বিভাগত আই এ পৰীক্ষাত উৰ্ত্তীণ। *১৯৩২ : প্ৰেচিডেন্সি কলেজৰ পৰা পালি ভাষাত সন্মান সহ প্ৰথম শ্ৰেণীৰ প্ৰথম স্থান লাভ কৰি স্নাতক পৰীক্ষাত উৰ্ত্তীণ আৰু ‘ঈশান’ বৃত্তি লাভ। মাধৱচন্দ্ৰ বেজবৰুৱা, ৰোহিণীকুমাৰ বৰুৱা আদিৰ লগ লাগি কলিকতাত ''আছামিজ ষ্টুডেণ্টছ্‌ ৱেলফেয়াৰ লীগ'' গঠন। *১৯৩৪ : [[কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়|কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ]] পৰা প্ৰথম শ্ৰেণীৰ প্ৰথম স্থান অধিকাৰ কৰি স্নাতকোত্তৰ পৰীক্ষাত উৰ্ত্তীণ। *১৯৩৫ : শিশু আলোচনী ‘অকণ’ৰ সম্পাদনা আৰু প্ৰকাশ। *১৯৩৬ : [[কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়|কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ]] পৰা বি এল ডিগ্ৰী লাভ। *১৯৩৭ : [[কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়|কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ত]] পালি ভাষাৰ অংশকালীন প্ৰবক্তা ৰূপে মকৰল। *১৯৩৮ : [[কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়|কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ]] মডাৰ্ণ লেংগুৱেজ বিষয়ৰ প্ৰবক্তা হিচাপে নিযুক্ত। এই বছৰৰে ১৩ ছেপ্টেম্বৰ তাৰিখে [[কটন বিশ্ববিদ্যালয়|কটন কলেজত]] যোগদান। *১৯৪৫ : গৱেষণাৰ বাবে লণ্ডনলৈ যাত্ৰা। *১৯৪৭ : লণ্ডন বিশ্ববিদ্যালয়ৰ অধীনস্থ ‘''লণ্ডন স্কুল অৱ অৰিয়েণ্টেল এণ্ড আফ্ৰিকান ষ্টাডিজ''’ত কে ডি বি কড্ৰিংটনৰ নিৰ্দেশনাত ''এ কালচাৰেল হিষ্ট্ৰী অৱ আসাম'' শীৰ্ষক বিষয়ৰ গৱেষণাৰ কাম সমাপ্ত। কটন কলেজত পুনৰ যোগদান। প্ৰথমে বুৰঞ্জী আৰু পুৰাতত্ত্ব বিভাগৰ অবৈনতিক সহকাৰী সঞ্চালক আৰু পাছত উপ-সঞ্চালক ৰূপে কাৰ্যনিৰ্বাহ। *১৯৪৮ : শিশু আলোচনী ‘ৰংঘৰ’ৰ সম্পাদনা আৰু প্ৰকাশ। একে বছৰৰে ৪ ডিচেম্বৰ তাৰিখে গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ অসমীয়া বিভাগৰ ৰীডাৰ ৰূপে যোগদান। *১৯৪৯, ১৫ জুন: শান্তিছায়া বৰুৱাৰ সৈতে বিবাহ। *১৯৫০, ১ ফেব্ৰুৱাৰি: [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়|গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ]] শ্ৰেণীসমূহৰ সচিব ৰূপে নিযুক্তি। *১৯৫৩ : [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়|গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ]] অসমীয়া বিভাগৰ মুৰব্বী অধ্যাপক নিযুক্ত। কলাগুৰু হিচাপে মনোনীত। অস্থায়ীভাৱে বাংলা বিভাগৰো মুৰব্বী ৰূপে কাৰ্যনিৰ্বাহ। *১৯৫৫ : [[অসম সাহিত্য সভা|অসম সাহিত্য সভাৰ]] গুৱাহাটী অধিৱেশনৰ বুৰঞ্জী সন্মিলনত সভাপতিত্ব। [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়|গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ত]] ''ফ’কল’ৰ আৰ্কাইভ''(Folklore Archive) প্ৰকল্প আৰম্ভ। *১৯৫৭ : ভাৰতীয় প্ৰাচ্যতত্ত্ববিদৰ এজন প্ৰতিনিধি ৰূপে কলম্বো ভ্ৰমণ। *১৯৬০ : ''আসাম একাডেমি ফ’ৰ কালচাৰেল ৰিলেচনচ্‌'' স্থাপনত মুখ্য ভূমিকা পালন। *১৯৬১ : ভাৰতীয় সাংস্কৃতিক আঁচনিৰ প্ৰতিনিধি স্বৰূপে [[ছ'ভিয়েট সংঘ|ছোভিয়েট ৰাছিয়া]] ভ্ৰমণ। *১৯৬৩, ২৮ জানুৱাৰি: মাৰ্কিন যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ ইণ্ডিয়ানা বিশ্ববিদ্যালয়ত অতিথি অধ্যাপক হিচাপে যোগদান। তাৰপৰা চিঠি লিখি দৈনিক অসম কাকতলৈ প্ৰেৰণ। পিছত এই চিঠিসমূহ ''প্ৰফেছাৰ বৰুৱাৰ চিঠি'' নামেৰে গ্ৰন্থৰূপ পায়। *১৯৬৪, ৪-১০ জানুৱাৰী : [[দিল্লী|দিল্লীত]] অনুষ্ঠিত ২৬ তম আন্তৰ্জাতিক প্ৰাচ্যতত্ত্ববিদ সন্মিলনত যোগদান। *১৯৬৪, ১৭ ফেব্ৰুৱাৰী: [[গুৱাহাটী|গুৱাহাটীত]] হ’ব লগা ৪২তম আন্তৰ্জাতিক প্ৰাচ্যবিদ্যা সন্মিলনৰ প্ৰকাশন সমিতি গঠন আৰু আহ্বায়কৰ দায়িত্ব গ্ৰহণ। *১৯৬৪, ৩০ মাৰ্চ, সোমবাৰ: পুৱা মৃত্যু। ==বাহ্যিক সংযোগ== {{wikisource|বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱা}} ==তথ্য-সংগ্ৰহ== {{reflist}} {{অসমীয়া ভাষাত সাহিত্য অকাডেমি বঁটা লাভ কৰা সাহিত্যিকসকল}} {{অসমৰ প্ৰসিদ্ধ ব্যক্তি}} [[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া ঔপন্যাসিক]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া শিক্ষাবিদ]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া ভাষাৰ সাহিত্য অকাডেমি বঁটা বিজয়ী]] 4ocjcczrfl3ybnk4txxhfoa9f2rdscm 514475 514474 2025-06-03T03:50:29Z Kandarpajit Kallol 6257 /* বাহ্যিক সংযোগ */ 514475 wikitext text/x-wiki {{infobox writer | name = বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱা | image = birinchi.jpg | imagesize = 200px | alt = | caption = | pseudonym = ৰাস্না বৰুৱা <br/> বীণা বৰুৱা | birth_name = | birth_date = {{birth date|1908|11|10}} | birth_place = [[পুৰণিগুদাম]], [[নগাঁও জিলা|নগাঁও]], [[অসম]] | death_date = {{death date and age|1964|3|30|1908|11|10}} | death_place = গুৱাহাটী | occupation = শিক্ষাবিদ, ইতিহাসবিদ, ভাষাবিদ আৰু লোক-সাংস্কৃতিক গৱেষক | nationality = [[ভাৰত|ভাৰতীয়]] | ethnicity = | citizenship = ভাৰতীয় | language = [[অসমীয়া ভাষা|অসমীয়া]] | education = এম.এ, পি.এইচ.ডি. | alma_mater = | period = | genre = | subject = | movement = | notableworks = [[জীৱনৰ বাটত]]<br/>[[অসমৰ লোক-সংস্কৃতি (গ্ৰন্থ)|অসমৰ লোক-সংস্কৃতি]] | spouse = | partner = | children = | relatives = | influences = | influenced = | awards = [[সাহিত্য অকাডেমি বঁটা]] | signature = | signature_alt = | website = }} '''বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱা''' ({{lang-en|Birinchi Kumar Barua}}; ১০ নৱেম্বৰ, ১৯০৮ – ৩০ মাৰ্চ, ১৯৬৪), [[অসম]]ৰ এজন শিক্ষাবিদ, লেখক, ইতিহাসবিদ, ভাষাবিদ আৰু লোক-সংস্কৃতিৰ গৱেষক।<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> [[অসমীয়া লোক-সংস্কৃতি|অসমৰ লোক-সংস্কৃতি]]ৰ অমূল্য সম্পদসমূহ উদ্ধাৰৰ কাৰণে তেওঁ গোটেই জীৱন অহোপুৰুষাৰ্থ কৰিছিল। বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱাই [[গুৱাহাটী]] জালুকবাৰীৰ [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়]]ৰ চৌপাশতে জীৱনৰ অধিক সময় পাৰ কৰিছিল। সেয়ে পিছলৈ তেওঁৰ নামেৰে [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়]]ত 'বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱা প্ৰেক্ষাগৃহ'ৰ নিৰ্মাণ কৰা হয়। তেওঁ "Indian Film Censor Board"-ৰ সদস্য আছিল। ইয়াৰ লগতে তেওঁ "Indian Language Commission"-ৰো প্ৰতিষ্ঠাপক সদস্য আছিল। তেওঁ সামাজিক-সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠান "Assam Academy for Cultural Relations"-ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক আছিল,যাৰ মূল উদ্দেশ্য আছিল উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলৰ বিভিন্ন ভাষা, জাতিৰ মাজত সমন্বয় প্ৰতিষ্ঠা কৰা। ‘আৱাহন’, জয়ন্তী, সুৰভি, সাহিত্য সভা পত্ৰিকা, Journal of the Assam Research Society আদি আলোচনী আৰু গৱেষণামূলক পত্ৰিকাত প্ৰৱন্ধ-পাতি লিখাৰ উপৰিও বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱা ৰংঘৰ(১৯৪৮) আৰু দৈনিক নতুন অসমীয়াৰ প্ৰতিষ্ঠাপক সম্পাদক আছিল। তেওঁ ‘অকণ’ আৰু ‘সুৰভি’ নামৰ দুখন শিশু আলোচনীৰ সম্পাদক আছিল।<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> কামৰূপ অনুসন্ধান সমিতিৰ মুখপত্ৰখনো তেওঁ কিছু বছৰ সম্পাদনা কৰিছিল। ==জন্ম== ১৮৩০ শকৰ ২৫ কাতি, মঙ্গলবাৰে অৰ্থাৎ ইংৰাজী ১৯০৮ চনৰ ১০ নৱেম্বৰ তাৰিখে [[নগাঁও]] জিলাৰ [[পুৰণিগুদাম]]ৰ খৰঙীচুক অঞ্চলত বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱাৰ জন্ম হয়। তেওঁৰ দেউতাকৰ নাম আছিল বিজয়ৰাম বৰুৱা।<ref name="বিৰিঞ্চিকুমাৰ বৰুৱা জীৱন আৰু কৰ্ম"/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan">{{cite web | url=url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.451337/page/n187/mode/2up | title=অসমীয়া জীৱনী অভিধান | publisher=চ'ফিয়া প্ৰেছ এণ্ড পাব্লিচাৰ্ছ প্ৰাঃ লিঃ | date=১৯৯২ | accessdate=19 June 2022 | author=[[শিৱনাথ বৰ্মন]]}}</ref> বিজয়ৰাম বৰুৱা আছিল আহোমৰ দিনত বিষয় বাব শুৱনি কৰা বিখ্যাত খৰঙ্গী বৰুৱা পৰিয়ালৰ উত্তৰসুৰী। তেওঁ পুৰণিগুদামৰে আন এক নামজ্বলা বংশ কঢ়াল বৰুৱাৰ জীয়ৰী লীলাৱতীক বিয়া কৰাইছিল আৰু তেওঁলোকৰ সাতজন ল'ৰা-ছোৱালী আছিল। পাঁচজন পুত্ৰ আৰু দুগৰাকী কন্যাৰ মাজৰ চতুৰ্থজন আছিল বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱা। আনসকল হ'ল ক্ৰমে, ডাঃ ললিত কুমাৰ বৰুৱা, লেখক-সমাজসেৱী, শ্ৰীমন্ত শংকৰ মিছনৰ প্ৰতিষ্ঠাতা প্ৰিয়বালা হাজৰিকা (ত্ৰৈলোক্যনাথ হাজৰিকাৰ পত্নী), সুশীল কুমাৰ বৰুৱা, অসম চৰকাৰৰ খনি আৰু ভূতত্ব বিভাগৰ অৱসৰপ্ৰাপ্ত সঞ্চালক ক্ষীৰোদ কুমাৰ বৰুৱা, প্ৰকাশক তথা মুদ্ৰক লাৱণ্যপ্ৰভা দত্ত ( শিৱসাগৰৰ হেমচন্দ্ৰ দত্তৰ পত্নী) আৰু ডিগবৈৰ অসম তেল কোম্পানীৰ অৱসৰপ্ৰাপ্ত শ্ৰম অধীক্ষক ড° প্ৰহ্লাদ কুমাৰ বৰুৱা।<ref name="বিৰিঞ্চিকুমাৰ বৰুৱা জীৱন আৰু কৰ্ম">{{cite book | title=বিৰিঞ্চিকুমাৰ বৰুৱা জীৱন আৰু কৰ্ম | publisher=ক্ৰান্তিকাল প্ৰকাশন | author=সম্পাদক: সোমনাথ বৰা | authorlink=ড° বিৰিঞ্চিকুমাৰ বৰুৱা : জীৱন আৰু কৰ্ম | year=নৱেম্বৰ, ২০০৮ | pages=৩৯-৪০ | isbn=৯৭৮-৯৩-৮৪৬৭৯-৩৮-৫}}</ref> ==শিক্ষা== বিৰিঞ্চিকুমাৰৰ প্ৰাথমিক শিক্ষা আৰম্ভ হৈছিল নগাওঁ সদৰ মধ্য অসমীয়া বিদ্যালয়ত। নগাঁও চৰকাৰী উচ্চ ইংৰাজী বিদ্যালয়ৰ পৰা, ১৯২৮ চনত তেওঁ কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ে অনুষ্ঠিত কৰা মেট্ৰিক পৰীক্ষাত প্ৰথম বিভাগত উত্তীৰ্ণ হয়<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> আৰু উচ্চ শিক্ষাৰ বাবে [[কলিকতা]]লৈ ৰাওনা হয়। বৰুৱাই ইডেন হোষ্টেলত থাকি কলিকতাৰ প্ৰেচিডেন্সি কলেজত অধ্যয়ন কৰিছিল। প্ৰেচিডেন্সি কলেজৰ পৰাই তেওঁ ১৯৩০চনত, প্ৰথম বিভাগত আই এ পাছ কৰে আৰু ১৯৩২ চনত, পালি ভাষাত অনাৰ্ছ সহ বি এ পাছ<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> কৰাৰ লগতে Ishan শিক্ষাবৃত্তি লাভ কৰে। Ishan শিক্ষাবৃত্তি লাভ কৰা তেওঁ প্ৰথমগৰাকী অসমীয়া ছাত্ৰ আছিল। ''পালি ভাষা''ত প্ৰথম শ্ৰেণীৰ প্ৰথম হৈ ১৯৩৪ চনত, তেওঁ স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী লয়।<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> ১৯৩৬ চনত, বিৰিঞ্চিকুমাৰ বৰুৱাই কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা বি এল ডিগ্ৰীও লাভ কৰে।<ref name="বিৰিঞ্চিকুমাৰ বৰুৱা জীৱন আৰু কৰ্ম"/> ১৯৪৫ চনত তেওঁ উচ্চ শিক্ষাৰ বাবে লণ্ডনলৈ যায় আৰু তেওঁ ১৯৪৭ চনত অসমৰ সাংস্কৃতিক ইতিহাস বিষয়ত গৱেষণা কৰি ''লণ্ডন বিশ্ববিদ্যালয়''ৰ পৰা ডক্টৰেট ডিগ্ৰী লাভ কৰে। পিছলৈ তেওঁৰ গৱেষণা গ্ৰন্থখনক "A Cultural History of Assam" নামেৰে প্ৰকাশ কৰা হয়।<ref name="বিৰিঞ্চিকুমাৰ বৰুৱা জীৱন আৰু কৰ্ম"/> ==কৰ্ম-জীৱন== ১৯৩৮ চনত বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱাই [[কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়]]ত কিছুকাল অসমীয়া ভাষাৰ শিক্ষকতা কৰে আৰু সেই সময়তে বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পাঠ্যপুথিৰ বাবে কেইবাখনো কিতাপ ৰচনা কৰে। ইয়াৰ পিছতে তেওঁ [[অসম]]লৈ আহে আৰু [[কটন বিশ্ববিদ্যালয়|কটন কলেজ]]ত অসমীয়া ভাষাৰ অধ্যাপক হিচাপে যোগদান কৰে। ১৯৪৮ চনৰ আশে-পাশে অসমত এখন বিশ্ববিদ্যালয় প্ৰতিষ্ঠা কৰাৰ কাৰণে প্ৰস্তুতি চলোৱা হয়। সেই প্ৰস্তুতিক পূৰ্ণতা দিবলৈ [[গোপীনাথ বৰদলৈ]]ক সম্পাদক আৰু বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱাক সহ-সম্পাদক হিচাপে এখন কমিটি গঠন কৰা হৈছিল। ১৯৪৮ চনত [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়]] প্ৰতিষ্ঠা হয় আৰু নতুনকৈ প্ৰতিষ্ঠা হোৱা অসমীয়া বিভাগৰ ৰিডাৰ হিচাপে তেওঁ যোগদান কৰে। ইয়াৰ পিচত ১৯৫০ চনৰ ১ ফেব্ৰুৱাৰীত 'বিশ্ববিদ্যালয় শ্ৰেণীসমূহৰ সচিব' হিচাপে যোগদান কৰে। তেওঁৰ প্ৰচেষ্টাতে গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয় জাকত-জিলিকা হৈ উঠে আৰু শেষলৈ তেওঁ অসমীয়া বিভাগৰ মুৰব্বী অধ্যাপক আৰু শেষত কলাগুৰু হিচাপে অৱসৰ গ্ৰহণ কৰে।<ref>{{Cite web |title=আৰ্কাইভ কপি |url=http://www.bipuljyoti.in/authors/birinchi.html |access-date=2011-09-16 |archivedate=2014-07-02 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140702043435/http://bipuljyoti.in/authors/birinchi.html |deadurl=yes }}</ref> ==বিদেশ ভ্ৰমণ== ১৯৬১ চনত ভাৰত চৰকাৰে পঠোৱা সাংস্কৃতিক দলৰ সদস্য ৰূপে ৰাছিয়ালৈ যায়। ১৯৬৩ চনত ইণ্ডিয়ানা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ আমন্ত্ৰণ ক্ৰমে মাৰ্কিন যুক্তৰাষ্ট্ৰ ভ্ৰমণ কৰে।<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> ==মৃত্যু== ৩০ মাৰ্চ ১৯৬৪ চন, গুৱাহাটীত তেখেতৰ মৃত্যু হয়। ==সাহিত্যকৃতি== * [[জীৱনৰ বাটত]] (বীণা বৰুৱা ছদ্ম নামত) (১৯৪৪)<ref name=bkb16>''পুৰণিগুদামৰ সংক্ষিপ্ত বুৰঞ্জী'',ধৰণীধৰ মজিন্দাৰ,প্ৰথম প্ৰকাশ, ১ মাৰ্চ ২০০০</ref><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * সেউজী পাতৰ কাহিনী (ৰাস্না বৰুৱা ছদ্ম নামত) (১৯৫১)<ref name=bkb16/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * জাতকমালা (১৯৩৮)<ref name=bkb16/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * অসমৰ লোক-সংস্কৃতি (১৯৬১)<ref name=bkb16/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * পুৰণি অসমীয়া কথা সাহিত্য<ref name=bkb16/> * চুইজাৰলেণ্ড ভ্ৰমণ (১৯৪০)<ref name=bkb16/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * এবেলাৰ নাট (১৯৫৫)<ref name=bkb16/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * বৈষ্ণৱ গুৰু শংকৰদেৱ<ref name=bkb16/> * প্ৰফেচৰ বৰুৱাৰ চিঠি<ref name=bkb16/> * ভাৰত বুৰঞ্জী<ref name=bkb16/> * পট পৰিৱৰ্ত্তন (১৯৪৮)<ref name=bkb16/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * আঘোনী বাই (১৯৫০)<ref name=bkb16/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * বৌদ্ধ ধৰ্ম আৰু সাহিত্য (১৯৫১)<ref name=bkb16/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * দেশ বিদেশৰ সাধু<ref name=bkb16/> * অসমৰ সংস্কৃতিৰ ইতিহাস<ref name=bkb16/> * অসমীয়া কথা সাহিত্য (১৯৫০)<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * A Cultural History of Assam (১৯৫১)<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * অসমীয়া ভাষা আৰু সাহিত্য (১৯৫৭)<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> ==বঁটা== * ''অসমৰ লোক সংস্কৃতি'' নামৰ গ্ৰন্থৰ বাবে [[সাহিত্য অকাডেমি বঁটা]] (১৯৬৪)<ref>{{cite web | url=http://sahitya-akademi.gov.in/sahitya-akademi/showSearchAwardsResult.jsp?year=&author=&awards=AA&language=ASSAMESE| title=সাহিত্য অকাডেমি বঁটা বিজয়ী অসমীয়াসকলৰ তথ্য |publisher=সাহিত্য অকাডেমি | accessdate=নৱেম্বৰ ১৬, ২০১২}}</ref><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> ==সংক্ষিপ্ত জীৱনপঞ্জী== *১৯০৮, ১০ নৱেম্বৰ(মঙ্গলবাৰ) : বিৰিঞ্চিকুমাৰ বৰুৱাৰ জন্ম। পিতৃ-বিজয়ৰাম বৰুৱা। মাতৃ-লীলাৱতী বৰুৱা। *১৯১৩ : [[নগাঁও]] মিচন স্কুলৰ কিণ্ডাৰগাৰ্টেন শ্ৰেণীত নাম ভৰ্তি, পিচলৈ নগাঁও সদৰ মধ্য অসমীয়া বিদ্যালয়ত নামভৰ্তি *১৯২০ : নগাঁও চৰকাৰী হাইস্কুলৰ তৃতীয় শ্ৰেণীত নামভৰ্তি *১৯২১ : পৰিয়ালৰ সৈতে চিতাগঞ্জ ভ্ৰমণ আৰু বৌদ্ধ বিহাৰ দৰ্শনৰ সুবিধা লাভ। *১৯২৩-২৪: বাল্য পুস্তকালয় স্থাপন। *১৯২৪ : পিতৃ বিজয়ৰাম বৰুৱাৰ মৃত্যু। *১৯২৮ : নগাঁও চৰকাৰী স্কুলৰ পৰা প্ৰথম বিভাগত প্ৰৱেশিকা পৰীক্ষা উৰ্ত্তীণ আৰু [[কলিকতা|কলিকতাৰ]] প্ৰেচিডেন্সি কলেজত নামভৰ্তি। *১৯৩০ : উক্ত কলেজৰ পৰা প্ৰথম বিভাগত আই এ পৰীক্ষাত উৰ্ত্তীণ। *১৯৩২ : প্ৰেচিডেন্সি কলেজৰ পৰা পালি ভাষাত সন্মান সহ প্ৰথম শ্ৰেণীৰ প্ৰথম স্থান লাভ কৰি স্নাতক পৰীক্ষাত উৰ্ত্তীণ আৰু ‘ঈশান’ বৃত্তি লাভ। মাধৱচন্দ্ৰ বেজবৰুৱা, ৰোহিণীকুমাৰ বৰুৱা আদিৰ লগ লাগি কলিকতাত ''আছামিজ ষ্টুডেণ্টছ্‌ ৱেলফেয়াৰ লীগ'' গঠন। *১৯৩৪ : [[কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়|কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ]] পৰা প্ৰথম শ্ৰেণীৰ প্ৰথম স্থান অধিকাৰ কৰি স্নাতকোত্তৰ পৰীক্ষাত উৰ্ত্তীণ। *১৯৩৫ : শিশু আলোচনী ‘অকণ’ৰ সম্পাদনা আৰু প্ৰকাশ। *১৯৩৬ : [[কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়|কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ]] পৰা বি এল ডিগ্ৰী লাভ। *১৯৩৭ : [[কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়|কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ত]] পালি ভাষাৰ অংশকালীন প্ৰবক্তা ৰূপে মকৰল। *১৯৩৮ : [[কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়|কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ]] মডাৰ্ণ লেংগুৱেজ বিষয়ৰ প্ৰবক্তা হিচাপে নিযুক্ত। এই বছৰৰে ১৩ ছেপ্টেম্বৰ তাৰিখে [[কটন বিশ্ববিদ্যালয়|কটন কলেজত]] যোগদান। *১৯৪৫ : গৱেষণাৰ বাবে লণ্ডনলৈ যাত্ৰা। *১৯৪৭ : লণ্ডন বিশ্ববিদ্যালয়ৰ অধীনস্থ ‘''লণ্ডন স্কুল অৱ অৰিয়েণ্টেল এণ্ড আফ্ৰিকান ষ্টাডিজ''’ত কে ডি বি কড্ৰিংটনৰ নিৰ্দেশনাত ''এ কালচাৰেল হিষ্ট্ৰী অৱ আসাম'' শীৰ্ষক বিষয়ৰ গৱেষণাৰ কাম সমাপ্ত। কটন কলেজত পুনৰ যোগদান। প্ৰথমে বুৰঞ্জী আৰু পুৰাতত্ত্ব বিভাগৰ অবৈনতিক সহকাৰী সঞ্চালক আৰু পাছত উপ-সঞ্চালক ৰূপে কাৰ্যনিৰ্বাহ। *১৯৪৮ : শিশু আলোচনী ‘ৰংঘৰ’ৰ সম্পাদনা আৰু প্ৰকাশ। একে বছৰৰে ৪ ডিচেম্বৰ তাৰিখে গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ অসমীয়া বিভাগৰ ৰীডাৰ ৰূপে যোগদান। *১৯৪৯, ১৫ জুন: শান্তিছায়া বৰুৱাৰ সৈতে বিবাহ। *১৯৫০, ১ ফেব্ৰুৱাৰি: [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়|গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ]] শ্ৰেণীসমূহৰ সচিব ৰূপে নিযুক্তি। *১৯৫৩ : [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়|গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ]] অসমীয়া বিভাগৰ মুৰব্বী অধ্যাপক নিযুক্ত। কলাগুৰু হিচাপে মনোনীত। অস্থায়ীভাৱে বাংলা বিভাগৰো মুৰব্বী ৰূপে কাৰ্যনিৰ্বাহ। *১৯৫৫ : [[অসম সাহিত্য সভা|অসম সাহিত্য সভাৰ]] গুৱাহাটী অধিৱেশনৰ বুৰঞ্জী সন্মিলনত সভাপতিত্ব। [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়|গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ত]] ''ফ’কল’ৰ আৰ্কাইভ''(Folklore Archive) প্ৰকল্প আৰম্ভ। *১৯৫৭ : ভাৰতীয় প্ৰাচ্যতত্ত্ববিদৰ এজন প্ৰতিনিধি ৰূপে কলম্বো ভ্ৰমণ। *১৯৬০ : ''আসাম একাডেমি ফ’ৰ কালচাৰেল ৰিলেচনচ্‌'' স্থাপনত মুখ্য ভূমিকা পালন। *১৯৬১ : ভাৰতীয় সাংস্কৃতিক আঁচনিৰ প্ৰতিনিধি স্বৰূপে [[ছ'ভিয়েট সংঘ|ছোভিয়েট ৰাছিয়া]] ভ্ৰমণ। *১৯৬৩, ২৮ জানুৱাৰি: মাৰ্কিন যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ ইণ্ডিয়ানা বিশ্ববিদ্যালয়ত অতিথি অধ্যাপক হিচাপে যোগদান। তাৰপৰা চিঠি লিখি দৈনিক অসম কাকতলৈ প্ৰেৰণ। পিছত এই চিঠিসমূহ ''প্ৰফেছাৰ বৰুৱাৰ চিঠি'' নামেৰে গ্ৰন্থৰূপ পায়। *১৯৬৪, ৪-১০ জানুৱাৰী : [[দিল্লী|দিল্লীত]] অনুষ্ঠিত ২৬ তম আন্তৰ্জাতিক প্ৰাচ্যতত্ত্ববিদ সন্মিলনত যোগদান। *১৯৬৪, ১৭ ফেব্ৰুৱাৰী: [[গুৱাহাটী|গুৱাহাটীত]] হ’ব লগা ৪২তম আন্তৰ্জাতিক প্ৰাচ্যবিদ্যা সন্মিলনৰ প্ৰকাশন সমিতি গঠন আৰু আহ্বায়কৰ দায়িত্ব গ্ৰহণ। *১৯৬৪, ৩০ মাৰ্চ, সোমবাৰ: পুৱা মৃত্যু। ==বাহ্যিক সংযোগ== *[[:q:বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱা|বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱা]] ==তথ্য-সংগ্ৰহ== {{reflist}} {{অসমীয়া ভাষাত সাহিত্য অকাডেমি বঁটা লাভ কৰা সাহিত্যিকসকল}} {{অসমৰ প্ৰসিদ্ধ ব্যক্তি}} [[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া ঔপন্যাসিক]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া শিক্ষাবিদ]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া ভাষাৰ সাহিত্য অকাডেমি বঁটা বিজয়ী]] b3onkf55m63jb7y2z2fsgu161tvtb85 514477 514475 2025-06-03T03:50:56Z Kandarpajit Kallol 6257 514477 wikitext text/x-wiki {{infobox writer | name = বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱা | image = birinchi.jpg | imagesize = 200px | alt = | caption = | pseudonym = ৰাস্না বৰুৱা <br/> বীণা বৰুৱা | birth_name = | birth_date = {{birth date|1908|11|10}} | birth_place = [[পুৰণিগুদাম]], [[নগাঁও জিলা|নগাঁও]], [[অসম]] | death_date = {{death date and age|1964|3|30|1908|11|10}} | death_place = গুৱাহাটী | occupation = শিক্ষাবিদ, ইতিহাসবিদ, ভাষাবিদ আৰু লোক-সাংস্কৃতিক গৱেষক | nationality = [[ভাৰত|ভাৰতীয়]] | ethnicity = | citizenship = ভাৰতীয় | language = [[অসমীয়া ভাষা|অসমীয়া]] | education = এম.এ, পি.এইচ.ডি. | alma_mater = | period = | genre = | subject = | movement = | notableworks = [[জীৱনৰ বাটত]]<br/>[[অসমৰ লোক-সংস্কৃতি (গ্ৰন্থ)|অসমৰ লোক-সংস্কৃতি]] | spouse = | partner = | children = | relatives = | influences = | influenced = | awards = [[সাহিত্য অকাডেমি বঁটা]] | signature = | signature_alt = | website = }} '''বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱা''' ({{lang-en|Birinchi Kumar Barua}}; ১০ নৱেম্বৰ, ১৯০৮ – ৩০ মাৰ্চ, ১৯৬৪), [[অসম]]ৰ এজন শিক্ষাবিদ, লেখক, ইতিহাসবিদ, ভাষাবিদ আৰু লোক-সংস্কৃতিৰ গৱেষক।<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> [[অসমীয়া লোক-সংস্কৃতি|অসমৰ লোক-সংস্কৃতি]]ৰ অমূল্য সম্পদসমূহ উদ্ধাৰৰ কাৰণে তেওঁ গোটেই জীৱন অহোপুৰুষাৰ্থ কৰিছিল। বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱাই [[গুৱাহাটী]] জালুকবাৰীৰ [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়]]ৰ চৌপাশতে জীৱনৰ অধিক সময় পাৰ কৰিছিল। সেয়ে পিছলৈ তেওঁৰ নামেৰে [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়]]ত 'বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱা প্ৰেক্ষাগৃহ'ৰ নিৰ্মাণ কৰা হয়। তেওঁ "Indian Film Censor Board"-ৰ সদস্য আছিল। ইয়াৰ লগতে তেওঁ "Indian Language Commission"-ৰো প্ৰতিষ্ঠাপক সদস্য আছিল। তেওঁ সামাজিক-সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠান "Assam Academy for Cultural Relations"-ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক আছিল,যাৰ মূল উদ্দেশ্য আছিল উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলৰ বিভিন্ন ভাষা, জাতিৰ মাজত সমন্বয় প্ৰতিষ্ঠা কৰা। ‘আৱাহন’, জয়ন্তী, সুৰভি, সাহিত্য সভা পত্ৰিকা, Journal of the Assam Research Society আদি আলোচনী আৰু গৱেষণামূলক পত্ৰিকাত প্ৰৱন্ধ-পাতি লিখাৰ উপৰিও বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱা ৰংঘৰ(১৯৪৮) আৰু দৈনিক নতুন অসমীয়াৰ প্ৰতিষ্ঠাপক সম্পাদক আছিল। তেওঁ ‘অকণ’ আৰু ‘সুৰভি’ নামৰ দুখন শিশু আলোচনীৰ সম্পাদক আছিল।<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> কামৰূপ অনুসন্ধান সমিতিৰ মুখপত্ৰখনো তেওঁ কিছু বছৰ সম্পাদনা কৰিছিল। ==জন্ম== ১৮৩০ শকৰ ২৫ কাতি, মঙ্গলবাৰে অৰ্থাৎ ইংৰাজী ১৯০৮ চনৰ ১০ নৱেম্বৰ তাৰিখে [[নগাঁও]] জিলাৰ [[পুৰণিগুদাম]]ৰ খৰঙীচুক অঞ্চলত বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱাৰ জন্ম হয়। তেওঁৰ দেউতাকৰ নাম আছিল বিজয়ৰাম বৰুৱা।<ref name="বিৰিঞ্চিকুমাৰ বৰুৱা জীৱন আৰু কৰ্ম"/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan">{{cite web | url=url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.451337/page/n187/mode/2up | title=অসমীয়া জীৱনী অভিধান | publisher=চ'ফিয়া প্ৰেছ এণ্ড পাব্লিচাৰ্ছ প্ৰাঃ লিঃ | date=১৯৯২ | accessdate=19 June 2022 | author=[[শিৱনাথ বৰ্মন]]}}</ref> বিজয়ৰাম বৰুৱা আছিল আহোমৰ দিনত বিষয় বাব শুৱনি কৰা বিখ্যাত খৰঙ্গী বৰুৱা পৰিয়ালৰ উত্তৰসুৰী। তেওঁ পুৰণিগুদামৰে আন এক নামজ্বলা বংশ কঢ়াল বৰুৱাৰ জীয়ৰী লীলাৱতীক বিয়া কৰাইছিল আৰু তেওঁলোকৰ সাতজন ল'ৰা-ছোৱালী আছিল। পাঁচজন পুত্ৰ আৰু দুগৰাকী কন্যাৰ মাজৰ চতুৰ্থজন আছিল বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱা। আনসকল হ'ল ক্ৰমে, ডাঃ ললিত কুমাৰ বৰুৱা, লেখক-সমাজসেৱী, শ্ৰীমন্ত শংকৰ মিছনৰ প্ৰতিষ্ঠাতা প্ৰিয়বালা হাজৰিকা (ত্ৰৈলোক্যনাথ হাজৰিকাৰ পত্নী), সুশীল কুমাৰ বৰুৱা, অসম চৰকাৰৰ খনি আৰু ভূতত্ব বিভাগৰ অৱসৰপ্ৰাপ্ত সঞ্চালক ক্ষীৰোদ কুমাৰ বৰুৱা, প্ৰকাশক তথা মুদ্ৰক লাৱণ্যপ্ৰভা দত্ত ( শিৱসাগৰৰ হেমচন্দ্ৰ দত্তৰ পত্নী) আৰু ডিগবৈৰ অসম তেল কোম্পানীৰ অৱসৰপ্ৰাপ্ত শ্ৰম অধীক্ষক ড° প্ৰহ্লাদ কুমাৰ বৰুৱা।<ref name="বিৰিঞ্চিকুমাৰ বৰুৱা জীৱন আৰু কৰ্ম">{{cite book | title=বিৰিঞ্চিকুমাৰ বৰুৱা জীৱন আৰু কৰ্ম | publisher=ক্ৰান্তিকাল প্ৰকাশন | author=সম্পাদক: সোমনাথ বৰা | authorlink=ড° বিৰিঞ্চিকুমাৰ বৰুৱা : জীৱন আৰু কৰ্ম | year=নৱেম্বৰ, ২০০৮ | pages=৩৯-৪০ | isbn=৯৭৮-৯৩-৮৪৬৭৯-৩৮-৫}}</ref> ==শিক্ষা== বিৰিঞ্চিকুমাৰৰ প্ৰাথমিক শিক্ষা আৰম্ভ হৈছিল নগাওঁ সদৰ মধ্য অসমীয়া বিদ্যালয়ত। নগাঁও চৰকাৰী উচ্চ ইংৰাজী বিদ্যালয়ৰ পৰা, ১৯২৮ চনত তেওঁ কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ে অনুষ্ঠিত কৰা মেট্ৰিক পৰীক্ষাত প্ৰথম বিভাগত উত্তীৰ্ণ হয়<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> আৰু উচ্চ শিক্ষাৰ বাবে [[কলিকতা]]লৈ ৰাওনা হয়। বৰুৱাই ইডেন হোষ্টেলত থাকি কলিকতাৰ প্ৰেচিডেন্সি কলেজত অধ্যয়ন কৰিছিল। প্ৰেচিডেন্সি কলেজৰ পৰাই তেওঁ ১৯৩০চনত, প্ৰথম বিভাগত আই এ পাছ কৰে আৰু ১৯৩২ চনত, পালি ভাষাত অনাৰ্ছ সহ বি এ পাছ<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> কৰাৰ লগতে Ishan শিক্ষাবৃত্তি লাভ কৰে। Ishan শিক্ষাবৃত্তি লাভ কৰা তেওঁ প্ৰথমগৰাকী অসমীয়া ছাত্ৰ আছিল। ''পালি ভাষা''ত প্ৰথম শ্ৰেণীৰ প্ৰথম হৈ ১৯৩৪ চনত, তেওঁ স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী লয়।<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> ১৯৩৬ চনত, বিৰিঞ্চিকুমাৰ বৰুৱাই কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা বি এল ডিগ্ৰীও লাভ কৰে।<ref name="বিৰিঞ্চিকুমাৰ বৰুৱা জীৱন আৰু কৰ্ম"/> ১৯৪৫ চনত তেওঁ উচ্চ শিক্ষাৰ বাবে লণ্ডনলৈ যায় আৰু তেওঁ ১৯৪৭ চনত অসমৰ সাংস্কৃতিক ইতিহাস বিষয়ত গৱেষণা কৰি ''লণ্ডন বিশ্ববিদ্যালয়''ৰ পৰা ডক্টৰেট ডিগ্ৰী লাভ কৰে। পিছলৈ তেওঁৰ গৱেষণা গ্ৰন্থখনক "A Cultural History of Assam" নামেৰে প্ৰকাশ কৰা হয়।<ref name="বিৰিঞ্চিকুমাৰ বৰুৱা জীৱন আৰু কৰ্ম"/> ==কৰ্ম-জীৱন== ১৯৩৮ চনত বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱাই [[কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়]]ত কিছুকাল অসমীয়া ভাষাৰ শিক্ষকতা কৰে আৰু সেই সময়তে বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পাঠ্যপুথিৰ বাবে কেইবাখনো কিতাপ ৰচনা কৰে। ইয়াৰ পিছতে তেওঁ [[অসম]]লৈ আহে আৰু [[কটন বিশ্ববিদ্যালয়|কটন কলেজ]]ত অসমীয়া ভাষাৰ অধ্যাপক হিচাপে যোগদান কৰে। ১৯৪৮ চনৰ আশে-পাশে অসমত এখন বিশ্ববিদ্যালয় প্ৰতিষ্ঠা কৰাৰ কাৰণে প্ৰস্তুতি চলোৱা হয়। সেই প্ৰস্তুতিক পূৰ্ণতা দিবলৈ [[গোপীনাথ বৰদলৈ]]ক সম্পাদক আৰু বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱাক সহ-সম্পাদক হিচাপে এখন কমিটি গঠন কৰা হৈছিল। ১৯৪৮ চনত [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়]] প্ৰতিষ্ঠা হয় আৰু নতুনকৈ প্ৰতিষ্ঠা হোৱা অসমীয়া বিভাগৰ ৰিডাৰ হিচাপে তেওঁ যোগদান কৰে। ইয়াৰ পিচত ১৯৫০ চনৰ ১ ফেব্ৰুৱাৰীত 'বিশ্ববিদ্যালয় শ্ৰেণীসমূহৰ সচিব' হিচাপে যোগদান কৰে। তেওঁৰ প্ৰচেষ্টাতে গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয় জাকত-জিলিকা হৈ উঠে আৰু শেষলৈ তেওঁ অসমীয়া বিভাগৰ মুৰব্বী অধ্যাপক আৰু শেষত কলাগুৰু হিচাপে অৱসৰ গ্ৰহণ কৰে।<ref>{{Cite web |title=আৰ্কাইভ কপি |url=http://www.bipuljyoti.in/authors/birinchi.html |access-date=2011-09-16 |archivedate=2014-07-02 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140702043435/http://bipuljyoti.in/authors/birinchi.html |deadurl=yes }}</ref> ==বিদেশ ভ্ৰমণ== ১৯৬১ চনত ভাৰত চৰকাৰে পঠোৱা সাংস্কৃতিক দলৰ সদস্য ৰূপে ৰাছিয়ালৈ যায়। ১৯৬৩ চনত ইণ্ডিয়ানা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ আমন্ত্ৰণ ক্ৰমে মাৰ্কিন যুক্তৰাষ্ট্ৰ ভ্ৰমণ কৰে।<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> ==মৃত্যু== ৩০ মাৰ্চ ১৯৬৪ চন, গুৱাহাটীত তেখেতৰ মৃত্যু হয়। ==সাহিত্যকৃতি== * [[জীৱনৰ বাটত]] (বীণা বৰুৱা ছদ্ম নামত) (১৯৪৪)<ref name=bkb16>''পুৰণিগুদামৰ সংক্ষিপ্ত বুৰঞ্জী'',ধৰণীধৰ মজিন্দাৰ,প্ৰথম প্ৰকাশ, ১ মাৰ্চ ২০০০</ref><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * সেউজী পাতৰ কাহিনী (ৰাস্না বৰুৱা ছদ্ম নামত) (১৯৫১)<ref name=bkb16/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * জাতকমালা (১৯৩৮)<ref name=bkb16/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * অসমৰ লোক-সংস্কৃতি (১৯৬১)<ref name=bkb16/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * পুৰণি অসমীয়া কথা সাহিত্য<ref name=bkb16/> * চুইজাৰলেণ্ড ভ্ৰমণ (১৯৪০)<ref name=bkb16/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * এবেলাৰ নাট (১৯৫৫)<ref name=bkb16/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * বৈষ্ণৱ গুৰু শংকৰদেৱ<ref name=bkb16/> * প্ৰফেচৰ বৰুৱাৰ চিঠি<ref name=bkb16/> * ভাৰত বুৰঞ্জী<ref name=bkb16/> * পট পৰিৱৰ্ত্তন (১৯৪৮)<ref name=bkb16/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * আঘোনী বাই (১৯৫০)<ref name=bkb16/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * বৌদ্ধ ধৰ্ম আৰু সাহিত্য (১৯৫১)<ref name=bkb16/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * দেশ বিদেশৰ সাধু<ref name=bkb16/> * অসমৰ সংস্কৃতিৰ ইতিহাস<ref name=bkb16/> * অসমীয়া কথা সাহিত্য (১৯৫০)<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * A Cultural History of Assam (১৯৫১)<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * অসমীয়া ভাষা আৰু সাহিত্য (১৯৫৭)<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> ==বঁটা== * ''অসমৰ লোক সংস্কৃতি'' নামৰ গ্ৰন্থৰ বাবে [[সাহিত্য অকাডেমি বঁটা]] (১৯৬৪)<ref>{{cite web | url=http://sahitya-akademi.gov.in/sahitya-akademi/showSearchAwardsResult.jsp?year=&author=&awards=AA&language=ASSAMESE| title=সাহিত্য অকাডেমি বঁটা বিজয়ী অসমীয়াসকলৰ তথ্য |publisher=সাহিত্য অকাডেমি | accessdate=নৱেম্বৰ ১৬, ২০১২}}</ref><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> ==সংক্ষিপ্ত জীৱনপঞ্জী== *১৯০৮, ১০ নৱেম্বৰ(মঙ্গলবাৰ) : বিৰিঞ্চিকুমাৰ বৰুৱাৰ জন্ম। পিতৃ-বিজয়ৰাম বৰুৱা। মাতৃ-লীলাৱতী বৰুৱা। *১৯১৩ : [[নগাঁও]] মিচন স্কুলৰ কিণ্ডাৰগাৰ্টেন শ্ৰেণীত নাম ভৰ্তি, পিচলৈ নগাঁও সদৰ মধ্য অসমীয়া বিদ্যালয়ত নামভৰ্তি *১৯২০ : নগাঁও চৰকাৰী হাইস্কুলৰ তৃতীয় শ্ৰেণীত নামভৰ্তি *১৯২১ : পৰিয়ালৰ সৈতে চিতাগঞ্জ ভ্ৰমণ আৰু বৌদ্ধ বিহাৰ দৰ্শনৰ সুবিধা লাভ। *১৯২৩-২৪: বাল্য পুস্তকালয় স্থাপন। *১৯২৪ : পিতৃ বিজয়ৰাম বৰুৱাৰ মৃত্যু। *১৯২৮ : নগাঁও চৰকাৰী স্কুলৰ পৰা প্ৰথম বিভাগত প্ৰৱেশিকা পৰীক্ষা উৰ্ত্তীণ আৰু [[কলিকতা|কলিকতাৰ]] প্ৰেচিডেন্সি কলেজত নামভৰ্তি। *১৯৩০ : উক্ত কলেজৰ পৰা প্ৰথম বিভাগত আই এ পৰীক্ষাত উৰ্ত্তীণ। *১৯৩২ : প্ৰেচিডেন্সি কলেজৰ পৰা পালি ভাষাত সন্মান সহ প্ৰথম শ্ৰেণীৰ প্ৰথম স্থান লাভ কৰি স্নাতক পৰীক্ষাত উৰ্ত্তীণ আৰু ‘ঈশান’ বৃত্তি লাভ। মাধৱচন্দ্ৰ বেজবৰুৱা, ৰোহিণীকুমাৰ বৰুৱা আদিৰ লগ লাগি কলিকতাত ''আছামিজ ষ্টুডেণ্টছ্‌ ৱেলফেয়াৰ লীগ'' গঠন। *১৯৩৪ : [[কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়|কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ]] পৰা প্ৰথম শ্ৰেণীৰ প্ৰথম স্থান অধিকাৰ কৰি স্নাতকোত্তৰ পৰীক্ষাত উৰ্ত্তীণ। *১৯৩৫ : শিশু আলোচনী ‘অকণ’ৰ সম্পাদনা আৰু প্ৰকাশ। *১৯৩৬ : [[কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়|কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ]] পৰা বি এল ডিগ্ৰী লাভ। *১৯৩৭ : [[কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়|কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ত]] পালি ভাষাৰ অংশকালীন প্ৰবক্তা ৰূপে মকৰল। *১৯৩৮ : [[কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়|কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ]] মডাৰ্ণ লেংগুৱেজ বিষয়ৰ প্ৰবক্তা হিচাপে নিযুক্ত। এই বছৰৰে ১৩ ছেপ্টেম্বৰ তাৰিখে [[কটন বিশ্ববিদ্যালয়|কটন কলেজত]] যোগদান। *১৯৪৫ : গৱেষণাৰ বাবে লণ্ডনলৈ যাত্ৰা। *১৯৪৭ : লণ্ডন বিশ্ববিদ্যালয়ৰ অধীনস্থ ‘''লণ্ডন স্কুল অৱ অৰিয়েণ্টেল এণ্ড আফ্ৰিকান ষ্টাডিজ''’ত কে ডি বি কড্ৰিংটনৰ নিৰ্দেশনাত ''এ কালচাৰেল হিষ্ট্ৰী অৱ আসাম'' শীৰ্ষক বিষয়ৰ গৱেষণাৰ কাম সমাপ্ত। কটন কলেজত পুনৰ যোগদান। প্ৰথমে বুৰঞ্জী আৰু পুৰাতত্ত্ব বিভাগৰ অবৈনতিক সহকাৰী সঞ্চালক আৰু পাছত উপ-সঞ্চালক ৰূপে কাৰ্যনিৰ্বাহ। *১৯৪৮ : শিশু আলোচনী ‘ৰংঘৰ’ৰ সম্পাদনা আৰু প্ৰকাশ। একে বছৰৰে ৪ ডিচেম্বৰ তাৰিখে গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ অসমীয়া বিভাগৰ ৰীডাৰ ৰূপে যোগদান। *১৯৪৯, ১৫ জুন: শান্তিছায়া বৰুৱাৰ সৈতে বিবাহ। *১৯৫০, ১ ফেব্ৰুৱাৰি: [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়|গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ]] শ্ৰেণীসমূহৰ সচিব ৰূপে নিযুক্তি। *১৯৫৩ : [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়|গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ]] অসমীয়া বিভাগৰ মুৰব্বী অধ্যাপক নিযুক্ত। কলাগুৰু হিচাপে মনোনীত। অস্থায়ীভাৱে বাংলা বিভাগৰো মুৰব্বী ৰূপে কাৰ্যনিৰ্বাহ। *১৯৫৫ : [[অসম সাহিত্য সভা|অসম সাহিত্য সভাৰ]] গুৱাহাটী অধিৱেশনৰ বুৰঞ্জী সন্মিলনত সভাপতিত্ব। [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়|গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ত]] ''ফ’কল’ৰ আৰ্কাইভ''(Folklore Archive) প্ৰকল্প আৰম্ভ। *১৯৫৭ : ভাৰতীয় প্ৰাচ্যতত্ত্ববিদৰ এজন প্ৰতিনিধি ৰূপে কলম্বো ভ্ৰমণ। *১৯৬০ : ''আসাম একাডেমি ফ’ৰ কালচাৰেল ৰিলেচনচ্‌'' স্থাপনত মুখ্য ভূমিকা পালন। *১৯৬১ : ভাৰতীয় সাংস্কৃতিক আঁচনিৰ প্ৰতিনিধি স্বৰূপে [[ছ'ভিয়েট সংঘ|ছোভিয়েট ৰাছিয়া]] ভ্ৰমণ। *১৯৬৩, ২৮ জানুৱাৰি: মাৰ্কিন যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ ইণ্ডিয়ানা বিশ্ববিদ্যালয়ত অতিথি অধ্যাপক হিচাপে যোগদান। তাৰপৰা চিঠি লিখি দৈনিক অসম কাকতলৈ প্ৰেৰণ। পিছত এই চিঠিসমূহ ''প্ৰফেছাৰ বৰুৱাৰ চিঠি'' নামেৰে গ্ৰন্থৰূপ পায়। *১৯৬৪, ৪-১০ জানুৱাৰী : [[দিল্লী|দিল্লীত]] অনুষ্ঠিত ২৬ তম আন্তৰ্জাতিক প্ৰাচ্যতত্ত্ববিদ সন্মিলনত যোগদান। *১৯৬৪, ১৭ ফেব্ৰুৱাৰী: [[গুৱাহাটী|গুৱাহাটীত]] হ’ব লগা ৪২তম আন্তৰ্জাতিক প্ৰাচ্যবিদ্যা সন্মিলনৰ প্ৰকাশন সমিতি গঠন আৰু আহ্বায়কৰ দায়িত্ব গ্ৰহণ। *১৯৬৪, ৩০ মাৰ্চ, সোমবাৰ: পুৱা মৃত্যু। ==বাহ্যিক সংযোগ== *[[:q:বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱা|বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱা]] (ৱিকিউদ্ধৃতি) ==তথ্য-সংগ্ৰহ== {{reflist}} {{অসমীয়া ভাষাত সাহিত্য অকাডেমি বঁটা লাভ কৰা সাহিত্যিকসকল}} {{অসমৰ প্ৰসিদ্ধ ব্যক্তি}} [[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া ঔপন্যাসিক]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া শিক্ষাবিদ]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া ভাষাৰ সাহিত্য অকাডেমি বঁটা বিজয়ী]] g2gg3ctlp70210fvubu6jlccejs23mw 514482 514477 2025-06-03T03:55:11Z Kandarpajit Kallol 6257 /* বাহ্যিক সংযোগ */ 514482 wikitext text/x-wiki {{infobox writer | name = বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱা | image = birinchi.jpg | imagesize = 200px | alt = | caption = | pseudonym = ৰাস্না বৰুৱা <br/> বীণা বৰুৱা | birth_name = | birth_date = {{birth date|1908|11|10}} | birth_place = [[পুৰণিগুদাম]], [[নগাঁও জিলা|নগাঁও]], [[অসম]] | death_date = {{death date and age|1964|3|30|1908|11|10}} | death_place = গুৱাহাটী | occupation = শিক্ষাবিদ, ইতিহাসবিদ, ভাষাবিদ আৰু লোক-সাংস্কৃতিক গৱেষক | nationality = [[ভাৰত|ভাৰতীয়]] | ethnicity = | citizenship = ভাৰতীয় | language = [[অসমীয়া ভাষা|অসমীয়া]] | education = এম.এ, পি.এইচ.ডি. | alma_mater = | period = | genre = | subject = | movement = | notableworks = [[জীৱনৰ বাটত]]<br/>[[অসমৰ লোক-সংস্কৃতি (গ্ৰন্থ)|অসমৰ লোক-সংস্কৃতি]] | spouse = | partner = | children = | relatives = | influences = | influenced = | awards = [[সাহিত্য অকাডেমি বঁটা]] | signature = | signature_alt = | website = }} '''বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱা''' ({{lang-en|Birinchi Kumar Barua}}; ১০ নৱেম্বৰ, ১৯০৮ – ৩০ মাৰ্চ, ১৯৬৪), [[অসম]]ৰ এজন শিক্ষাবিদ, লেখক, ইতিহাসবিদ, ভাষাবিদ আৰু লোক-সংস্কৃতিৰ গৱেষক।<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> [[অসমীয়া লোক-সংস্কৃতি|অসমৰ লোক-সংস্কৃতি]]ৰ অমূল্য সম্পদসমূহ উদ্ধাৰৰ কাৰণে তেওঁ গোটেই জীৱন অহোপুৰুষাৰ্থ কৰিছিল। বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱাই [[গুৱাহাটী]] জালুকবাৰীৰ [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়]]ৰ চৌপাশতে জীৱনৰ অধিক সময় পাৰ কৰিছিল। সেয়ে পিছলৈ তেওঁৰ নামেৰে [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়]]ত 'বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱা প্ৰেক্ষাগৃহ'ৰ নিৰ্মাণ কৰা হয়। তেওঁ "Indian Film Censor Board"-ৰ সদস্য আছিল। ইয়াৰ লগতে তেওঁ "Indian Language Commission"-ৰো প্ৰতিষ্ঠাপক সদস্য আছিল। তেওঁ সামাজিক-সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠান "Assam Academy for Cultural Relations"-ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক আছিল,যাৰ মূল উদ্দেশ্য আছিল উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলৰ বিভিন্ন ভাষা, জাতিৰ মাজত সমন্বয় প্ৰতিষ্ঠা কৰা। ‘আৱাহন’, জয়ন্তী, সুৰভি, সাহিত্য সভা পত্ৰিকা, Journal of the Assam Research Society আদি আলোচনী আৰু গৱেষণামূলক পত্ৰিকাত প্ৰৱন্ধ-পাতি লিখাৰ উপৰিও বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱা ৰংঘৰ(১৯৪৮) আৰু দৈনিক নতুন অসমীয়াৰ প্ৰতিষ্ঠাপক সম্পাদক আছিল। তেওঁ ‘অকণ’ আৰু ‘সুৰভি’ নামৰ দুখন শিশু আলোচনীৰ সম্পাদক আছিল।<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> কামৰূপ অনুসন্ধান সমিতিৰ মুখপত্ৰখনো তেওঁ কিছু বছৰ সম্পাদনা কৰিছিল। ==জন্ম== ১৮৩০ শকৰ ২৫ কাতি, মঙ্গলবাৰে অৰ্থাৎ ইংৰাজী ১৯০৮ চনৰ ১০ নৱেম্বৰ তাৰিখে [[নগাঁও]] জিলাৰ [[পুৰণিগুদাম]]ৰ খৰঙীচুক অঞ্চলত বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱাৰ জন্ম হয়। তেওঁৰ দেউতাকৰ নাম আছিল বিজয়ৰাম বৰুৱা।<ref name="বিৰিঞ্চিকুমাৰ বৰুৱা জীৱন আৰু কৰ্ম"/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan">{{cite web | url=url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.451337/page/n187/mode/2up | title=অসমীয়া জীৱনী অভিধান | publisher=চ'ফিয়া প্ৰেছ এণ্ড পাব্লিচাৰ্ছ প্ৰাঃ লিঃ | date=১৯৯২ | accessdate=19 June 2022 | author=[[শিৱনাথ বৰ্মন]]}}</ref> বিজয়ৰাম বৰুৱা আছিল আহোমৰ দিনত বিষয় বাব শুৱনি কৰা বিখ্যাত খৰঙ্গী বৰুৱা পৰিয়ালৰ উত্তৰসুৰী। তেওঁ পুৰণিগুদামৰে আন এক নামজ্বলা বংশ কঢ়াল বৰুৱাৰ জীয়ৰী লীলাৱতীক বিয়া কৰাইছিল আৰু তেওঁলোকৰ সাতজন ল'ৰা-ছোৱালী আছিল। পাঁচজন পুত্ৰ আৰু দুগৰাকী কন্যাৰ মাজৰ চতুৰ্থজন আছিল বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱা। আনসকল হ'ল ক্ৰমে, ডাঃ ললিত কুমাৰ বৰুৱা, লেখক-সমাজসেৱী, শ্ৰীমন্ত শংকৰ মিছনৰ প্ৰতিষ্ঠাতা প্ৰিয়বালা হাজৰিকা (ত্ৰৈলোক্যনাথ হাজৰিকাৰ পত্নী), সুশীল কুমাৰ বৰুৱা, অসম চৰকাৰৰ খনি আৰু ভূতত্ব বিভাগৰ অৱসৰপ্ৰাপ্ত সঞ্চালক ক্ষীৰোদ কুমাৰ বৰুৱা, প্ৰকাশক তথা মুদ্ৰক লাৱণ্যপ্ৰভা দত্ত ( শিৱসাগৰৰ হেমচন্দ্ৰ দত্তৰ পত্নী) আৰু ডিগবৈৰ অসম তেল কোম্পানীৰ অৱসৰপ্ৰাপ্ত শ্ৰম অধীক্ষক ড° প্ৰহ্লাদ কুমাৰ বৰুৱা।<ref name="বিৰিঞ্চিকুমাৰ বৰুৱা জীৱন আৰু কৰ্ম">{{cite book | title=বিৰিঞ্চিকুমাৰ বৰুৱা জীৱন আৰু কৰ্ম | publisher=ক্ৰান্তিকাল প্ৰকাশন | author=সম্পাদক: সোমনাথ বৰা | authorlink=ড° বিৰিঞ্চিকুমাৰ বৰুৱা : জীৱন আৰু কৰ্ম | year=নৱেম্বৰ, ২০০৮ | pages=৩৯-৪০ | isbn=৯৭৮-৯৩-৮৪৬৭৯-৩৮-৫}}</ref> ==শিক্ষা== বিৰিঞ্চিকুমাৰৰ প্ৰাথমিক শিক্ষা আৰম্ভ হৈছিল নগাওঁ সদৰ মধ্য অসমীয়া বিদ্যালয়ত। নগাঁও চৰকাৰী উচ্চ ইংৰাজী বিদ্যালয়ৰ পৰা, ১৯২৮ চনত তেওঁ কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ে অনুষ্ঠিত কৰা মেট্ৰিক পৰীক্ষাত প্ৰথম বিভাগত উত্তীৰ্ণ হয়<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> আৰু উচ্চ শিক্ষাৰ বাবে [[কলিকতা]]লৈ ৰাওনা হয়। বৰুৱাই ইডেন হোষ্টেলত থাকি কলিকতাৰ প্ৰেচিডেন্সি কলেজত অধ্যয়ন কৰিছিল। প্ৰেচিডেন্সি কলেজৰ পৰাই তেওঁ ১৯৩০চনত, প্ৰথম বিভাগত আই এ পাছ কৰে আৰু ১৯৩২ চনত, পালি ভাষাত অনাৰ্ছ সহ বি এ পাছ<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> কৰাৰ লগতে Ishan শিক্ষাবৃত্তি লাভ কৰে। Ishan শিক্ষাবৃত্তি লাভ কৰা তেওঁ প্ৰথমগৰাকী অসমীয়া ছাত্ৰ আছিল। ''পালি ভাষা''ত প্ৰথম শ্ৰেণীৰ প্ৰথম হৈ ১৯৩৪ চনত, তেওঁ স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী লয়।<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> ১৯৩৬ চনত, বিৰিঞ্চিকুমাৰ বৰুৱাই কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা বি এল ডিগ্ৰীও লাভ কৰে।<ref name="বিৰিঞ্চিকুমাৰ বৰুৱা জীৱন আৰু কৰ্ম"/> ১৯৪৫ চনত তেওঁ উচ্চ শিক্ষাৰ বাবে লণ্ডনলৈ যায় আৰু তেওঁ ১৯৪৭ চনত অসমৰ সাংস্কৃতিক ইতিহাস বিষয়ত গৱেষণা কৰি ''লণ্ডন বিশ্ববিদ্যালয়''ৰ পৰা ডক্টৰেট ডিগ্ৰী লাভ কৰে। পিছলৈ তেওঁৰ গৱেষণা গ্ৰন্থখনক "A Cultural History of Assam" নামেৰে প্ৰকাশ কৰা হয়।<ref name="বিৰিঞ্চিকুমাৰ বৰুৱা জীৱন আৰু কৰ্ম"/> ==কৰ্ম-জীৱন== ১৯৩৮ চনত বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱাই [[কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়]]ত কিছুকাল অসমীয়া ভাষাৰ শিক্ষকতা কৰে আৰু সেই সময়তে বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পাঠ্যপুথিৰ বাবে কেইবাখনো কিতাপ ৰচনা কৰে। ইয়াৰ পিছতে তেওঁ [[অসম]]লৈ আহে আৰু [[কটন বিশ্ববিদ্যালয়|কটন কলেজ]]ত অসমীয়া ভাষাৰ অধ্যাপক হিচাপে যোগদান কৰে। ১৯৪৮ চনৰ আশে-পাশে অসমত এখন বিশ্ববিদ্যালয় প্ৰতিষ্ঠা কৰাৰ কাৰণে প্ৰস্তুতি চলোৱা হয়। সেই প্ৰস্তুতিক পূৰ্ণতা দিবলৈ [[গোপীনাথ বৰদলৈ]]ক সম্পাদক আৰু বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱাক সহ-সম্পাদক হিচাপে এখন কমিটি গঠন কৰা হৈছিল। ১৯৪৮ চনত [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়]] প্ৰতিষ্ঠা হয় আৰু নতুনকৈ প্ৰতিষ্ঠা হোৱা অসমীয়া বিভাগৰ ৰিডাৰ হিচাপে তেওঁ যোগদান কৰে। ইয়াৰ পিচত ১৯৫০ চনৰ ১ ফেব্ৰুৱাৰীত 'বিশ্ববিদ্যালয় শ্ৰেণীসমূহৰ সচিব' হিচাপে যোগদান কৰে। তেওঁৰ প্ৰচেষ্টাতে গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয় জাকত-জিলিকা হৈ উঠে আৰু শেষলৈ তেওঁ অসমীয়া বিভাগৰ মুৰব্বী অধ্যাপক আৰু শেষত কলাগুৰু হিচাপে অৱসৰ গ্ৰহণ কৰে।<ref>{{Cite web |title=আৰ্কাইভ কপি |url=http://www.bipuljyoti.in/authors/birinchi.html |access-date=2011-09-16 |archivedate=2014-07-02 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140702043435/http://bipuljyoti.in/authors/birinchi.html |deadurl=yes }}</ref> ==বিদেশ ভ্ৰমণ== ১৯৬১ চনত ভাৰত চৰকাৰে পঠোৱা সাংস্কৃতিক দলৰ সদস্য ৰূপে ৰাছিয়ালৈ যায়। ১৯৬৩ চনত ইণ্ডিয়ানা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ আমন্ত্ৰণ ক্ৰমে মাৰ্কিন যুক্তৰাষ্ট্ৰ ভ্ৰমণ কৰে।<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> ==মৃত্যু== ৩০ মাৰ্চ ১৯৬৪ চন, গুৱাহাটীত তেখেতৰ মৃত্যু হয়। ==সাহিত্যকৃতি== * [[জীৱনৰ বাটত]] (বীণা বৰুৱা ছদ্ম নামত) (১৯৪৪)<ref name=bkb16>''পুৰণিগুদামৰ সংক্ষিপ্ত বুৰঞ্জী'',ধৰণীধৰ মজিন্দাৰ,প্ৰথম প্ৰকাশ, ১ মাৰ্চ ২০০০</ref><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * সেউজী পাতৰ কাহিনী (ৰাস্না বৰুৱা ছদ্ম নামত) (১৯৫১)<ref name=bkb16/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * জাতকমালা (১৯৩৮)<ref name=bkb16/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * অসমৰ লোক-সংস্কৃতি (১৯৬১)<ref name=bkb16/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * পুৰণি অসমীয়া কথা সাহিত্য<ref name=bkb16/> * চুইজাৰলেণ্ড ভ্ৰমণ (১৯৪০)<ref name=bkb16/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * এবেলাৰ নাট (১৯৫৫)<ref name=bkb16/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * বৈষ্ণৱ গুৰু শংকৰদেৱ<ref name=bkb16/> * প্ৰফেচৰ বৰুৱাৰ চিঠি<ref name=bkb16/> * ভাৰত বুৰঞ্জী<ref name=bkb16/> * পট পৰিৱৰ্ত্তন (১৯৪৮)<ref name=bkb16/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * আঘোনী বাই (১৯৫০)<ref name=bkb16/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * বৌদ্ধ ধৰ্ম আৰু সাহিত্য (১৯৫১)<ref name=bkb16/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * দেশ বিদেশৰ সাধু<ref name=bkb16/> * অসমৰ সংস্কৃতিৰ ইতিহাস<ref name=bkb16/> * অসমীয়া কথা সাহিত্য (১৯৫০)<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * A Cultural History of Assam (১৯৫১)<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * অসমীয়া ভাষা আৰু সাহিত্য (১৯৫৭)<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> ==বঁটা== * ''অসমৰ লোক সংস্কৃতি'' নামৰ গ্ৰন্থৰ বাবে [[সাহিত্য অকাডেমি বঁটা]] (১৯৬৪)<ref>{{cite web | url=http://sahitya-akademi.gov.in/sahitya-akademi/showSearchAwardsResult.jsp?year=&author=&awards=AA&language=ASSAMESE| title=সাহিত্য অকাডেমি বঁটা বিজয়ী অসমীয়াসকলৰ তথ্য |publisher=সাহিত্য অকাডেমি | accessdate=নৱেম্বৰ ১৬, ২০১২}}</ref><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> ==সংক্ষিপ্ত জীৱনপঞ্জী== *১৯০৮, ১০ নৱেম্বৰ(মঙ্গলবাৰ) : বিৰিঞ্চিকুমাৰ বৰুৱাৰ জন্ম। পিতৃ-বিজয়ৰাম বৰুৱা। মাতৃ-লীলাৱতী বৰুৱা। *১৯১৩ : [[নগাঁও]] মিচন স্কুলৰ কিণ্ডাৰগাৰ্টেন শ্ৰেণীত নাম ভৰ্তি, পিচলৈ নগাঁও সদৰ মধ্য অসমীয়া বিদ্যালয়ত নামভৰ্তি *১৯২০ : নগাঁও চৰকাৰী হাইস্কুলৰ তৃতীয় শ্ৰেণীত নামভৰ্তি *১৯২১ : পৰিয়ালৰ সৈতে চিতাগঞ্জ ভ্ৰমণ আৰু বৌদ্ধ বিহাৰ দৰ্শনৰ সুবিধা লাভ। *১৯২৩-২৪: বাল্য পুস্তকালয় স্থাপন। *১৯২৪ : পিতৃ বিজয়ৰাম বৰুৱাৰ মৃত্যু। *১৯২৮ : নগাঁও চৰকাৰী স্কুলৰ পৰা প্ৰথম বিভাগত প্ৰৱেশিকা পৰীক্ষা উৰ্ত্তীণ আৰু [[কলিকতা|কলিকতাৰ]] প্ৰেচিডেন্সি কলেজত নামভৰ্তি। *১৯৩০ : উক্ত কলেজৰ পৰা প্ৰথম বিভাগত আই এ পৰীক্ষাত উৰ্ত্তীণ। *১৯৩২ : প্ৰেচিডেন্সি কলেজৰ পৰা পালি ভাষাত সন্মান সহ প্ৰথম শ্ৰেণীৰ প্ৰথম স্থান লাভ কৰি স্নাতক পৰীক্ষাত উৰ্ত্তীণ আৰু ‘ঈশান’ বৃত্তি লাভ। মাধৱচন্দ্ৰ বেজবৰুৱা, ৰোহিণীকুমাৰ বৰুৱা আদিৰ লগ লাগি কলিকতাত ''আছামিজ ষ্টুডেণ্টছ্‌ ৱেলফেয়াৰ লীগ'' গঠন। *১৯৩৪ : [[কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়|কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ]] পৰা প্ৰথম শ্ৰেণীৰ প্ৰথম স্থান অধিকাৰ কৰি স্নাতকোত্তৰ পৰীক্ষাত উৰ্ত্তীণ। *১৯৩৫ : শিশু আলোচনী ‘অকণ’ৰ সম্পাদনা আৰু প্ৰকাশ। *১৯৩৬ : [[কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়|কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ]] পৰা বি এল ডিগ্ৰী লাভ। *১৯৩৭ : [[কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়|কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ত]] পালি ভাষাৰ অংশকালীন প্ৰবক্তা ৰূপে মকৰল। *১৯৩৮ : [[কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়|কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ]] মডাৰ্ণ লেংগুৱেজ বিষয়ৰ প্ৰবক্তা হিচাপে নিযুক্ত। এই বছৰৰে ১৩ ছেপ্টেম্বৰ তাৰিখে [[কটন বিশ্ববিদ্যালয়|কটন কলেজত]] যোগদান। *১৯৪৫ : গৱেষণাৰ বাবে লণ্ডনলৈ যাত্ৰা। *১৯৪৭ : লণ্ডন বিশ্ববিদ্যালয়ৰ অধীনস্থ ‘''লণ্ডন স্কুল অৱ অৰিয়েণ্টেল এণ্ড আফ্ৰিকান ষ্টাডিজ''’ত কে ডি বি কড্ৰিংটনৰ নিৰ্দেশনাত ''এ কালচাৰেল হিষ্ট্ৰী অৱ আসাম'' শীৰ্ষক বিষয়ৰ গৱেষণাৰ কাম সমাপ্ত। কটন কলেজত পুনৰ যোগদান। প্ৰথমে বুৰঞ্জী আৰু পুৰাতত্ত্ব বিভাগৰ অবৈনতিক সহকাৰী সঞ্চালক আৰু পাছত উপ-সঞ্চালক ৰূপে কাৰ্যনিৰ্বাহ। *১৯৪৮ : শিশু আলোচনী ‘ৰংঘৰ’ৰ সম্পাদনা আৰু প্ৰকাশ। একে বছৰৰে ৪ ডিচেম্বৰ তাৰিখে গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ অসমীয়া বিভাগৰ ৰীডাৰ ৰূপে যোগদান। *১৯৪৯, ১৫ জুন: শান্তিছায়া বৰুৱাৰ সৈতে বিবাহ। *১৯৫০, ১ ফেব্ৰুৱাৰি: [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়|গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ]] শ্ৰেণীসমূহৰ সচিব ৰূপে নিযুক্তি। *১৯৫৩ : [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়|গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ]] অসমীয়া বিভাগৰ মুৰব্বী অধ্যাপক নিযুক্ত। কলাগুৰু হিচাপে মনোনীত। অস্থায়ীভাৱে বাংলা বিভাগৰো মুৰব্বী ৰূপে কাৰ্যনিৰ্বাহ। *১৯৫৫ : [[অসম সাহিত্য সভা|অসম সাহিত্য সভাৰ]] গুৱাহাটী অধিৱেশনৰ বুৰঞ্জী সন্মিলনত সভাপতিত্ব। [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়|গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ত]] ''ফ’কল’ৰ আৰ্কাইভ''(Folklore Archive) প্ৰকল্প আৰম্ভ। *১৯৫৭ : ভাৰতীয় প্ৰাচ্যতত্ত্ববিদৰ এজন প্ৰতিনিধি ৰূপে কলম্বো ভ্ৰমণ। *১৯৬০ : ''আসাম একাডেমি ফ’ৰ কালচাৰেল ৰিলেচনচ্‌'' স্থাপনত মুখ্য ভূমিকা পালন। *১৯৬১ : ভাৰতীয় সাংস্কৃতিক আঁচনিৰ প্ৰতিনিধি স্বৰূপে [[ছ'ভিয়েট সংঘ|ছোভিয়েট ৰাছিয়া]] ভ্ৰমণ। *১৯৬৩, ২৮ জানুৱাৰি: মাৰ্কিন যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ ইণ্ডিয়ানা বিশ্ববিদ্যালয়ত অতিথি অধ্যাপক হিচাপে যোগদান। তাৰপৰা চিঠি লিখি দৈনিক অসম কাকতলৈ প্ৰেৰণ। পিছত এই চিঠিসমূহ ''প্ৰফেছাৰ বৰুৱাৰ চিঠি'' নামেৰে গ্ৰন্থৰূপ পায়। *১৯৬৪, ৪-১০ জানুৱাৰী : [[দিল্লী|দিল্লীত]] অনুষ্ঠিত ২৬ তম আন্তৰ্জাতিক প্ৰাচ্যতত্ত্ববিদ সন্মিলনত যোগদান। *১৯৬৪, ১৭ ফেব্ৰুৱাৰী: [[গুৱাহাটী|গুৱাহাটীত]] হ’ব লগা ৪২তম আন্তৰ্জাতিক প্ৰাচ্যবিদ্যা সন্মিলনৰ প্ৰকাশন সমিতি গঠন আৰু আহ্বায়কৰ দায়িত্ব গ্ৰহণ। *১৯৬৪, ৩০ মাৰ্চ, সোমবাৰ: পুৱা মৃত্যু। ==বাহ্যিক সংযোগ== {{wikiquote}} {{wikisource}} ==তথ্য-সংগ্ৰহ== {{reflist}} {{অসমীয়া ভাষাত সাহিত্য অকাডেমি বঁটা লাভ কৰা সাহিত্যিকসকল}} {{অসমৰ প্ৰসিদ্ধ ব্যক্তি}} [[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া ঔপন্যাসিক]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া শিক্ষাবিদ]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া ভাষাৰ সাহিত্য অকাডেমি বঁটা বিজয়ী]] fwj9p3f1l90vpla3wvmatjxqpd7v681 514483 514482 2025-06-03T03:55:38Z Kandarpajit Kallol 6257 514483 wikitext text/x-wiki {{infobox writer | name = বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱা | image = birinchi.jpg | imagesize = 200px | alt = | caption = | pseudonym = ৰাস্না বৰুৱা <br/> বীণা বৰুৱা | birth_name = | birth_date = {{birth date|1908|11|10}} | birth_place = [[পুৰণিগুদাম]], [[নগাঁও জিলা|নগাঁও]], [[অসম]] | death_date = {{death date and age|1964|3|30|1908|11|10}} | death_place = গুৱাহাটী | occupation = শিক্ষাবিদ, ইতিহাসবিদ, ভাষাবিদ আৰু লোক-সাংস্কৃতিক গৱেষক | nationality = [[ভাৰত|ভাৰতীয়]] | ethnicity = | citizenship = ভাৰতীয় | language = [[অসমীয়া ভাষা|অসমীয়া]] | education = এম.এ, পি.এইচ.ডি. | alma_mater = | period = | genre = | subject = | movement = | notableworks = [[জীৱনৰ বাটত]]<br/>[[অসমৰ লোক-সংস্কৃতি (গ্ৰন্থ)|অসমৰ লোক-সংস্কৃতি]] | spouse = | partner = | children = | relatives = | influences = | influenced = | awards = [[সাহিত্য অকাডেমি বঁটা]] | signature = | signature_alt = | website = }} '''বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱা''' ({{lang-en|Birinchi Kumar Barua}}; ১০ নৱেম্বৰ, ১৯০৮ – ৩০ মাৰ্চ, ১৯৬৪), [[অসম]]ৰ এজন শিক্ষাবিদ, লেখক, ইতিহাসবিদ, ভাষাবিদ আৰু লোক-সংস্কৃতিৰ গৱেষক।<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> [[অসমীয়া লোক-সংস্কৃতি|অসমৰ লোক-সংস্কৃতি]]ৰ অমূল্য সম্পদসমূহ উদ্ধাৰৰ কাৰণে তেওঁ গোটেই জীৱন অহোপুৰুষাৰ্থ কৰিছিল। বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱাই [[গুৱাহাটী]] জালুকবাৰীৰ [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়]]ৰ চৌপাশতে জীৱনৰ অধিক সময় পাৰ কৰিছিল। সেয়ে পিছলৈ তেওঁৰ নামেৰে [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়]]ত 'বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱা প্ৰেক্ষাগৃহ'ৰ নিৰ্মাণ কৰা হয়। তেওঁ "Indian Film Censor Board"-ৰ সদস্য আছিল। ইয়াৰ লগতে তেওঁ "Indian Language Commission"-ৰো প্ৰতিষ্ঠাপক সদস্য আছিল। তেওঁ সামাজিক-সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠান "Assam Academy for Cultural Relations"-ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক আছিল,যাৰ মূল উদ্দেশ্য আছিল উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলৰ বিভিন্ন ভাষা, জাতিৰ মাজত সমন্বয় প্ৰতিষ্ঠা কৰা। ‘আৱাহন’, জয়ন্তী, সুৰভি, সাহিত্য সভা পত্ৰিকা, Journal of the Assam Research Society আদি আলোচনী আৰু গৱেষণামূলক পত্ৰিকাত প্ৰৱন্ধ-পাতি লিখাৰ উপৰিও বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱা ৰংঘৰ(১৯৪৮) আৰু দৈনিক নতুন অসমীয়াৰ প্ৰতিষ্ঠাপক সম্পাদক আছিল। তেওঁ ‘অকণ’ আৰু ‘সুৰভি’ নামৰ দুখন শিশু আলোচনীৰ সম্পাদক আছিল।<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> কামৰূপ অনুসন্ধান সমিতিৰ মুখপত্ৰখনো তেওঁ কিছু বছৰ সম্পাদনা কৰিছিল। ==জন্ম== ১৮৩০ শকৰ ২৫ কাতি, মঙ্গলবাৰে অৰ্থাৎ ইংৰাজী ১৯০৮ চনৰ ১০ নৱেম্বৰ তাৰিখে [[নগাঁও]] জিলাৰ [[পুৰণিগুদাম]]ৰ খৰঙীচুক অঞ্চলত বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱাৰ জন্ম হয়। তেওঁৰ দেউতাকৰ নাম আছিল বিজয়ৰাম বৰুৱা।<ref name="বিৰিঞ্চিকুমাৰ বৰুৱা জীৱন আৰু কৰ্ম"/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan">{{cite web | url=url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.451337/page/n187/mode/2up | title=অসমীয়া জীৱনী অভিধান | publisher=চ'ফিয়া প্ৰেছ এণ্ড পাব্লিচাৰ্ছ প্ৰাঃ লিঃ | date=১৯৯২ | accessdate=19 June 2022 | author=[[শিৱনাথ বৰ্মন]]}}</ref> বিজয়ৰাম বৰুৱা আছিল আহোমৰ দিনত বিষয় বাব শুৱনি কৰা বিখ্যাত খৰঙ্গী বৰুৱা পৰিয়ালৰ উত্তৰসুৰী। তেওঁ পুৰণিগুদামৰে আন এক নামজ্বলা বংশ কঢ়াল বৰুৱাৰ জীয়ৰী লীলাৱতীক বিয়া কৰাইছিল আৰু তেওঁলোকৰ সাতজন ল'ৰা-ছোৱালী আছিল। পাঁচজন পুত্ৰ আৰু দুগৰাকী কন্যাৰ মাজৰ চতুৰ্থজন আছিল বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱা। আনসকল হ'ল ক্ৰমে, ডাঃ ললিত কুমাৰ বৰুৱা, লেখক-সমাজসেৱী, শ্ৰীমন্ত শংকৰ মিছনৰ প্ৰতিষ্ঠাতা প্ৰিয়বালা হাজৰিকা (ত্ৰৈলোক্যনাথ হাজৰিকাৰ পত্নী), সুশীল কুমাৰ বৰুৱা, অসম চৰকাৰৰ খনি আৰু ভূতত্ব বিভাগৰ অৱসৰপ্ৰাপ্ত সঞ্চালক ক্ষীৰোদ কুমাৰ বৰুৱা, প্ৰকাশক তথা মুদ্ৰক লাৱণ্যপ্ৰভা দত্ত ( শিৱসাগৰৰ হেমচন্দ্ৰ দত্তৰ পত্নী) আৰু ডিগবৈৰ অসম তেল কোম্পানীৰ অৱসৰপ্ৰাপ্ত শ্ৰম অধীক্ষক ড° প্ৰহ্লাদ কুমাৰ বৰুৱা।<ref name="বিৰিঞ্চিকুমাৰ বৰুৱা জীৱন আৰু কৰ্ম">{{cite book | title=বিৰিঞ্চিকুমাৰ বৰুৱা জীৱন আৰু কৰ্ম | publisher=ক্ৰান্তিকাল প্ৰকাশন | author=সম্পাদক: সোমনাথ বৰা | authorlink=ড° বিৰিঞ্চিকুমাৰ বৰুৱা : জীৱন আৰু কৰ্ম | year=নৱেম্বৰ, ২০০৮ | pages=৩৯-৪০ | isbn=৯৭৮-৯৩-৮৪৬৭৯-৩৮-৫}}</ref> ==শিক্ষা== বিৰিঞ্চিকুমাৰৰ প্ৰাথমিক শিক্ষা আৰম্ভ হৈছিল নগাওঁ সদৰ মধ্য অসমীয়া বিদ্যালয়ত। নগাঁও চৰকাৰী উচ্চ ইংৰাজী বিদ্যালয়ৰ পৰা, ১৯২৮ চনত তেওঁ কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ে অনুষ্ঠিত কৰা মেট্ৰিক পৰীক্ষাত প্ৰথম বিভাগত উত্তীৰ্ণ হয়<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> আৰু উচ্চ শিক্ষাৰ বাবে [[কলিকতা]]লৈ ৰাওনা হয়। বৰুৱাই ইডেন হোষ্টেলত থাকি কলিকতাৰ প্ৰেচিডেন্সি কলেজত অধ্যয়ন কৰিছিল। প্ৰেচিডেন্সি কলেজৰ পৰাই তেওঁ ১৯৩০চনত, প্ৰথম বিভাগত আই এ পাছ কৰে আৰু ১৯৩২ চনত, পালি ভাষাত অনাৰ্ছ সহ বি এ পাছ<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> কৰাৰ লগতে Ishan শিক্ষাবৃত্তি লাভ কৰে। Ishan শিক্ষাবৃত্তি লাভ কৰা তেওঁ প্ৰথমগৰাকী অসমীয়া ছাত্ৰ আছিল। ''পালি ভাষা''ত প্ৰথম শ্ৰেণীৰ প্ৰথম হৈ ১৯৩৪ চনত, তেওঁ স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী লয়।<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> ১৯৩৬ চনত, বিৰিঞ্চিকুমাৰ বৰুৱাই কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা বি এল ডিগ্ৰীও লাভ কৰে।<ref name="বিৰিঞ্চিকুমাৰ বৰুৱা জীৱন আৰু কৰ্ম"/> ১৯৪৫ চনত তেওঁ উচ্চ শিক্ষাৰ বাবে লণ্ডনলৈ যায় আৰু তেওঁ ১৯৪৭ চনত অসমৰ সাংস্কৃতিক ইতিহাস বিষয়ত গৱেষণা কৰি ''লণ্ডন বিশ্ববিদ্যালয়''ৰ পৰা ডক্টৰেট ডিগ্ৰী লাভ কৰে। পিছলৈ তেওঁৰ গৱেষণা গ্ৰন্থখনক "A Cultural History of Assam" নামেৰে প্ৰকাশ কৰা হয়।<ref name="বিৰিঞ্চিকুমাৰ বৰুৱা জীৱন আৰু কৰ্ম"/> ==কৰ্ম-জীৱন== ১৯৩৮ চনত বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱাই [[কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়]]ত কিছুকাল অসমীয়া ভাষাৰ শিক্ষকতা কৰে আৰু সেই সময়তে বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পাঠ্যপুথিৰ বাবে কেইবাখনো কিতাপ ৰচনা কৰে। ইয়াৰ পিছতে তেওঁ [[অসম]]লৈ আহে আৰু [[কটন বিশ্ববিদ্যালয়|কটন কলেজ]]ত অসমীয়া ভাষাৰ অধ্যাপক হিচাপে যোগদান কৰে। ১৯৪৮ চনৰ আশে-পাশে অসমত এখন বিশ্ববিদ্যালয় প্ৰতিষ্ঠা কৰাৰ কাৰণে প্ৰস্তুতি চলোৱা হয়। সেই প্ৰস্তুতিক পূৰ্ণতা দিবলৈ [[গোপীনাথ বৰদলৈ]]ক সম্পাদক আৰু বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱাক সহ-সম্পাদক হিচাপে এখন কমিটি গঠন কৰা হৈছিল। ১৯৪৮ চনত [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়]] প্ৰতিষ্ঠা হয় আৰু নতুনকৈ প্ৰতিষ্ঠা হোৱা অসমীয়া বিভাগৰ ৰিডাৰ হিচাপে তেওঁ যোগদান কৰে। ইয়াৰ পিচত ১৯৫০ চনৰ ১ ফেব্ৰুৱাৰীত 'বিশ্ববিদ্যালয় শ্ৰেণীসমূহৰ সচিব' হিচাপে যোগদান কৰে। তেওঁৰ প্ৰচেষ্টাতে গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয় জাকত-জিলিকা হৈ উঠে আৰু শেষলৈ তেওঁ অসমীয়া বিভাগৰ মুৰব্বী অধ্যাপক আৰু শেষত কলাগুৰু হিচাপে অৱসৰ গ্ৰহণ কৰে।<ref>{{Cite web |title=আৰ্কাইভ কপি |url=http://www.bipuljyoti.in/authors/birinchi.html |access-date=2011-09-16 |archivedate=2014-07-02 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140702043435/http://bipuljyoti.in/authors/birinchi.html |deadurl=yes }}</ref> ==বিদেশ ভ্ৰমণ== ১৯৬১ চনত ভাৰত চৰকাৰে পঠোৱা সাংস্কৃতিক দলৰ সদস্য ৰূপে ৰাছিয়ালৈ যায়। ১৯৬৩ চনত ইণ্ডিয়ানা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ আমন্ত্ৰণ ক্ৰমে মাৰ্কিন যুক্তৰাষ্ট্ৰ ভ্ৰমণ কৰে।<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> ==মৃত্যু== ৩০ মাৰ্চ ১৯৬৪ চন, গুৱাহাটীত তেখেতৰ মৃত্যু হয়। ==সাহিত্যকৃতি== * [[জীৱনৰ বাটত]] (বীণা বৰুৱা ছদ্ম নামত) (১৯৪৪)<ref name=bkb16>''পুৰণিগুদামৰ সংক্ষিপ্ত বুৰঞ্জী'',ধৰণীধৰ মজিন্দাৰ,প্ৰথম প্ৰকাশ, ১ মাৰ্চ ২০০০</ref><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * সেউজী পাতৰ কাহিনী (ৰাস্না বৰুৱা ছদ্ম নামত) (১৯৫১)<ref name=bkb16/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * জাতকমালা (১৯৩৮)<ref name=bkb16/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * অসমৰ লোক-সংস্কৃতি (১৯৬১)<ref name=bkb16/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * পুৰণি অসমীয়া কথা সাহিত্য<ref name=bkb16/> * চুইজাৰলেণ্ড ভ্ৰমণ (১৯৪০)<ref name=bkb16/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * এবেলাৰ নাট (১৯৫৫)<ref name=bkb16/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * বৈষ্ণৱ গুৰু শংকৰদেৱ<ref name=bkb16/> * প্ৰফেচৰ বৰুৱাৰ চিঠি<ref name=bkb16/> * ভাৰত বুৰঞ্জী<ref name=bkb16/> * পট পৰিৱৰ্ত্তন (১৯৪৮)<ref name=bkb16/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * আঘোনী বাই (১৯৫০)<ref name=bkb16/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * বৌদ্ধ ধৰ্ম আৰু সাহিত্য (১৯৫১)<ref name=bkb16/><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * দেশ বিদেশৰ সাধু<ref name=bkb16/> * অসমৰ সংস্কৃতিৰ ইতিহাস<ref name=bkb16/> * অসমীয়া কথা সাহিত্য (১৯৫০)<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * A Cultural History of Assam (১৯৫১)<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> * অসমীয়া ভাষা আৰু সাহিত্য (১৯৫৭)<ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> ==বঁটা== * ''অসমৰ লোক সংস্কৃতি'' নামৰ গ্ৰন্থৰ বাবে [[সাহিত্য অকাডেমি বঁটা]] (১৯৬৪)<ref>{{cite web | url=http://sahitya-akademi.gov.in/sahitya-akademi/showSearchAwardsResult.jsp?year=&author=&awards=AA&language=ASSAMESE| title=সাহিত্য অকাডেমি বঁটা বিজয়ী অসমীয়াসকলৰ তথ্য |publisher=সাহিত্য অকাডেমি | accessdate=নৱেম্বৰ ১৬, ২০১২}}</ref><ref name="Asamiya Jivani Abhidhan"/> ==সংক্ষিপ্ত জীৱনপঞ্জী== *১৯০৮, ১০ নৱেম্বৰ(মঙ্গলবাৰ) : বিৰিঞ্চিকুমাৰ বৰুৱাৰ জন্ম। পিতৃ-বিজয়ৰাম বৰুৱা। মাতৃ-লীলাৱতী বৰুৱা। *১৯১৩ : [[নগাঁও]] মিচন স্কুলৰ কিণ্ডাৰগাৰ্টেন শ্ৰেণীত নাম ভৰ্তি, পিচলৈ নগাঁও সদৰ মধ্য অসমীয়া বিদ্যালয়ত নামভৰ্তি *১৯২০ : নগাঁও চৰকাৰী হাইস্কুলৰ তৃতীয় শ্ৰেণীত নামভৰ্তি *১৯২১ : পৰিয়ালৰ সৈতে চিতাগঞ্জ ভ্ৰমণ আৰু বৌদ্ধ বিহাৰ দৰ্শনৰ সুবিধা লাভ। *১৯২৩-২৪: বাল্য পুস্তকালয় স্থাপন। *১৯২৪ : পিতৃ বিজয়ৰাম বৰুৱাৰ মৃত্যু। *১৯২৮ : নগাঁও চৰকাৰী স্কুলৰ পৰা প্ৰথম বিভাগত প্ৰৱেশিকা পৰীক্ষা উৰ্ত্তীণ আৰু [[কলিকতা|কলিকতাৰ]] প্ৰেচিডেন্সি কলেজত নামভৰ্তি। *১৯৩০ : উক্ত কলেজৰ পৰা প্ৰথম বিভাগত আই এ পৰীক্ষাত উৰ্ত্তীণ। *১৯৩২ : প্ৰেচিডেন্সি কলেজৰ পৰা পালি ভাষাত সন্মান সহ প্ৰথম শ্ৰেণীৰ প্ৰথম স্থান লাভ কৰি স্নাতক পৰীক্ষাত উৰ্ত্তীণ আৰু ‘ঈশান’ বৃত্তি লাভ। মাধৱচন্দ্ৰ বেজবৰুৱা, ৰোহিণীকুমাৰ বৰুৱা আদিৰ লগ লাগি কলিকতাত ''আছামিজ ষ্টুডেণ্টছ্‌ ৱেলফেয়াৰ লীগ'' গঠন। *১৯৩৪ : [[কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়|কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ]] পৰা প্ৰথম শ্ৰেণীৰ প্ৰথম স্থান অধিকাৰ কৰি স্নাতকোত্তৰ পৰীক্ষাত উৰ্ত্তীণ। *১৯৩৫ : শিশু আলোচনী ‘অকণ’ৰ সম্পাদনা আৰু প্ৰকাশ। *১৯৩৬ : [[কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়|কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ]] পৰা বি এল ডিগ্ৰী লাভ। *১৯৩৭ : [[কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়|কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ত]] পালি ভাষাৰ অংশকালীন প্ৰবক্তা ৰূপে মকৰল। *১৯৩৮ : [[কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়|কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ]] মডাৰ্ণ লেংগুৱেজ বিষয়ৰ প্ৰবক্তা হিচাপে নিযুক্ত। এই বছৰৰে ১৩ ছেপ্টেম্বৰ তাৰিখে [[কটন বিশ্ববিদ্যালয়|কটন কলেজত]] যোগদান। *১৯৪৫ : গৱেষণাৰ বাবে লণ্ডনলৈ যাত্ৰা। *১৯৪৭ : লণ্ডন বিশ্ববিদ্যালয়ৰ অধীনস্থ ‘''লণ্ডন স্কুল অৱ অৰিয়েণ্টেল এণ্ড আফ্ৰিকান ষ্টাডিজ''’ত কে ডি বি কড্ৰিংটনৰ নিৰ্দেশনাত ''এ কালচাৰেল হিষ্ট্ৰী অৱ আসাম'' শীৰ্ষক বিষয়ৰ গৱেষণাৰ কাম সমাপ্ত। কটন কলেজত পুনৰ যোগদান। প্ৰথমে বুৰঞ্জী আৰু পুৰাতত্ত্ব বিভাগৰ অবৈনতিক সহকাৰী সঞ্চালক আৰু পাছত উপ-সঞ্চালক ৰূপে কাৰ্যনিৰ্বাহ। *১৯৪৮ : শিশু আলোচনী ‘ৰংঘৰ’ৰ সম্পাদনা আৰু প্ৰকাশ। একে বছৰৰে ৪ ডিচেম্বৰ তাৰিখে গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ অসমীয়া বিভাগৰ ৰীডাৰ ৰূপে যোগদান। *১৯৪৯, ১৫ জুন: শান্তিছায়া বৰুৱাৰ সৈতে বিবাহ। *১৯৫০, ১ ফেব্ৰুৱাৰি: [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়|গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ]] শ্ৰেণীসমূহৰ সচিব ৰূপে নিযুক্তি। *১৯৫৩ : [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়|গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ]] অসমীয়া বিভাগৰ মুৰব্বী অধ্যাপক নিযুক্ত। কলাগুৰু হিচাপে মনোনীত। অস্থায়ীভাৱে বাংলা বিভাগৰো মুৰব্বী ৰূপে কাৰ্যনিৰ্বাহ। *১৯৫৫ : [[অসম সাহিত্য সভা|অসম সাহিত্য সভাৰ]] গুৱাহাটী অধিৱেশনৰ বুৰঞ্জী সন্মিলনত সভাপতিত্ব। [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়|গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ত]] ''ফ’কল’ৰ আৰ্কাইভ''(Folklore Archive) প্ৰকল্প আৰম্ভ। *১৯৫৭ : ভাৰতীয় প্ৰাচ্যতত্ত্ববিদৰ এজন প্ৰতিনিধি ৰূপে কলম্বো ভ্ৰমণ। *১৯৬০ : ''আসাম একাডেমি ফ’ৰ কালচাৰেল ৰিলেচনচ্‌'' স্থাপনত মুখ্য ভূমিকা পালন। *১৯৬১ : ভাৰতীয় সাংস্কৃতিক আঁচনিৰ প্ৰতিনিধি স্বৰূপে [[ছ'ভিয়েট সংঘ|ছোভিয়েট ৰাছিয়া]] ভ্ৰমণ। *১৯৬৩, ২৮ জানুৱাৰি: মাৰ্কিন যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ ইণ্ডিয়ানা বিশ্ববিদ্যালয়ত অতিথি অধ্যাপক হিচাপে যোগদান। তাৰপৰা চিঠি লিখি দৈনিক অসম কাকতলৈ প্ৰেৰণ। পিছত এই চিঠিসমূহ ''প্ৰফেছাৰ বৰুৱাৰ চিঠি'' নামেৰে গ্ৰন্থৰূপ পায়। *১৯৬৪, ৪-১০ জানুৱাৰী : [[দিল্লী|দিল্লীত]] অনুষ্ঠিত ২৬ তম আন্তৰ্জাতিক প্ৰাচ্যতত্ত্ববিদ সন্মিলনত যোগদান। *১৯৬৪, ১৭ ফেব্ৰুৱাৰী: [[গুৱাহাটী|গুৱাহাটীত]] হ’ব লগা ৪২তম আন্তৰ্জাতিক প্ৰাচ্যবিদ্যা সন্মিলনৰ প্ৰকাশন সমিতি গঠন আৰু আহ্বায়কৰ দায়িত্ব গ্ৰহণ। *১৯৬৪, ৩০ মাৰ্চ, সোমবাৰ: পুৱা মৃত্যু। ==বাহ্যিক সংযোগ== {{wikiquote}} ==তথ্য-সংগ্ৰহ== {{reflist}} {{অসমীয়া ভাষাত সাহিত্য অকাডেমি বঁটা লাভ কৰা সাহিত্যিকসকল}} {{অসমৰ প্ৰসিদ্ধ ব্যক্তি}} [[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া ঔপন্যাসিক]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া শিক্ষাবিদ]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া ভাষাৰ সাহিত্য অকাডেমি বঁটা বিজয়ী]] iyu0ues8u5fx3l480tkgfhwzaxiujhr 0 5408 514626 384642 2025-06-03T09:15:21Z Kandarpajit Kallol 6257 514626 wikitext text/x-wiki {{Infobox person |bgcolour = silver |name = অচ্যুত লহকৰ |image = অচ্যুত লহকৰ.jpg |caption = |birth_date = {{birth date|1931|7|9}} |birth_place = [[পাঠশালা]], [[অসম]], [[ভাৰত]] |death_date = {{death date and age|2016|6|12|1931|7|9}} |death_place = |occupation = ভ্ৰাম্যমাণ থিয়েটাৰৰ জন্মদাতা, নাট্যকাৰ, চলচ্চিত্ৰ নিৰ্মাতা, আলোচনী সম্পাদনা |years_active = |spouse = |awards = অতুল চন্দ্ৰ হাজৰিকা বঁটা }} '''অচ্যুত লহকৰ''' (৯ জুলাই, ১৯৩১ - ১২ জুন, ২০১৬)-ক অসমৰ [[ভ্ৰাম্যমাণ থিয়েটাৰ]]ৰ জনক বুলি কোৱা হয়।<ref name="sulekha">{{cite web | url=http://creative.sulekha.com/eminent-personalities-of-assam_467977_blog | title=Eminent Personalities of Assam | publisher=creative.sulekha.com | accessdate=February 18, 2013}}</ref> পৰিভ্ৰমী নাট্যদল যেনে, যাত্ৰা, অপেৰা আদিৰপৰা পৃথক এই ভ্ৰাম্যমাণ থিয়েটাৰৰ জন্মদিয়াৰ উপৰিও তেখেতে দীপাৱলী নামে এখন আলোচনী সম্পাদনা আৰু প্ৰকাশ কৰি উলিয়াইছিল। এখন চলচ্চিত্ৰ নিৰ্মাণ কৰাৰ উপৰিও তেখেতে নাটক ৰচনা কৰিছিল আৰু ভ্ৰাম্যমাণৰ বাবে বিভিন্ন কলা-কৌশল আৱিষ্কাৰ কৰিছিল। '[[অতুল চন্দ্ৰ হাজৰিকা বঁটা]]'ৰে সন্মানিত এখেতক '[[মঞ্চ প্ৰভাকৰ]]' বুলিও জনা যায়।<ref>{{cite book| last =কিশোৰ কুমাৰ কলিতা (লেখক-সংকলক) | first = | title =ভ্ৰাম্যমাণ থিয়েটাৰৰ ইতিহাস (প্ৰথম খণ্ড)| publisher = সদৌ অসম ভ্ৰাম্যমাণ থিয়েটাৰ প্ৰযোজক সন্থা | year = ২০১১| location = পাঠশালা | isbn = }}</ref> ২০১৬ৰ ১২ জুনত বাৰ্ধক্যজনিত ৰোগত [[পাঠশালা]]ত তেখেতৰ মৃত্যু হয়।<ref name="Pratidin">{{cite web | url=http://www.asomiyapratidin.in/article.php?date=13-06-2016&page=1&article=26.jpg&cid=256931#.V2C40CF306y | title=মহাপ্ৰয়াণত ভ্ৰাম্যমাণৰ পিতামহ | publisher=Asomiya Pratidin | date=13 June 2016 | accessdate=15 June 2016 | pages=1, 8 }}{{Dead link|date=October 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ==শিক্ষা আৰু শৈশৱ== অচ্যুত লহকৰৰ জন্ম হয় ১৯৩১ চনৰ জুলাই মাহৰ ৯ তাৰিখে পাঠশালাৰ সমীপৰ [[বাগনা]] গাঁৱত। তেওঁৰ পিতৃ আছিল গৌৰীকান্ত লহকৰ আৰু মাতৃ আছিল কান্তিপ্ৰিয়া লহকৰ। তেওঁ পাঠশালা মজলীয়া বিদ্যালয়ৰ পৰা প্ৰাথমিক শিক্ষা গ্ৰহণ কৰে আৰু ১৯৪৯ চনত বজালী হাইস্কুলৰ (এতিয়া [[বজালী উচ্চতৰ মাধ্যমিক বিদ্যালয়]]) পৰা প্ৰৱেশিকা পৰীক্ষাত উত্তীৰ্ণ হয়। কিন্তু সেই সময়তে তেওঁ পিতৃক হেৰুৱাই আৰু ঘৰৰ সমগ্ৰ দায়িত্ব তেওঁৰ ওপৰত আহি পৰে। তাৰ পিছত তেওঁ কলিকতালৈ যায় আৰু তাৰ ছেইণ্ট পল কলেজত বাণিজ্য শাখাত নামভৰ্তি কৰে। কিন্তু তেওঁ পঢ়া সমাপ্ত নকৰি পাঠশালালৈ ঘূৰি আহে আৰু বজালী মহাবিদ্যালয়ৰ পৰা প্ৰাইভেটকৈ আই. এ. পাছ কৰে। পুনৰ তেওঁ কলিকতালৈ বি.এ.পঢ়িবলৈ যায়। বি.এ. পঢ়ি থকাৰ সময়তে তেওঁ অনুবাদকৰো কাম পাৰিশ্ৰামিক ভিত্তিত কৰিছিল। আমেৰিকান এম্বেছীৰ লগত হোৱা বন্দৱস্ত অনুসৰি তেওঁ “আব্ৰাহাম লিংকন”, “গনতন্ত্ৰ” আদি কেবাখনো গ্ৰন্থ অনুবাদ কৰি দিছিল। বি.এ. পাঠ্যক্ৰম সম্পূৰ্ণ নকৰাকৈ তেওঁ পুনৰ ঘৰলৈ ঘূৰি আহে আৰু ইতিমধ্যে তেওঁৰ ভাতৃ সদা লহকৰৰ দ্বাৰা প্ৰতিষ্ঠিত “নটৰাজ অপেৰা”ক এক নতুন ৰূপ দিবলৈ প্ৰয়াস কৰে। এই পৰীক্ষামূলক প্ৰয়াসৰ সফল প্ৰতিফলন হিচাপে ১৯৬৩ চনত ভ্ৰাম্যমাণ নটৰাজ থিয়েটাৰৰ জন্ম হয়।<ref>{{cite book| last = | first = | title = মঞ্চপ্ৰভাকৰ | publisher = সদৌ অসম ভ্ৰাম্যমাণ থিয়েটাৰ প্ৰযোজক সন্থা | year = ২০০৬| location = পাঠশালা | isbn = }}</ref> ==''দীপাৱলী'' আলোচনী সম্পাদনা== কলিকতাত পঢ়ি থকা কালতে অচ্যুত লহকৰে সচিত্ৰ মাহেকীয়া আলোচনী 'দীপাৱলী' সম্পাদনা আৰু প্ৰকাশ কৰিছিল। মূলতঃ '[[আৱাহন]]'ৰদ্বাৰা অনুপ্ৰাণিত এই আলোচনীখন প্ৰথম প্ৰকাশ পাইছিল ১৯৫২ চনত। আলোচনীত কামত সহায়ৰ বাবে লহকৰে পাঠশালাৰ বামুণকুচি গাঁৱৰ তাৰক শৰ্মাক কলিকতালৈ লৈ গৈছিল। দীপাৱলীৰ আয়ুস দীঘলীয়া নাছিল। চেগাচোৰোকাকৈ কিছুবছৰ চলি আলোচনীখন বন্ধ হৈ গৈছিল। আলোচনীখনৰ প্ৰথম সংখ্যাটো কলিকতাৰ লক্ষ্মীবিলাস প্ৰেছত ছপা কৰা হৈছিল।<ref name=alex>''মহানায়ক অচ্যুত লহকৰৰ আত্মজীৱনী ভ্ৰাম্যমাণ থিয়েটাৰ'', অনুলেখন: এলক্স ফিগো, বুক ৱৰ্ল্ড পাব্লিকেচন, পাঠশালা, প্ৰথম প্ৰকাশ ২০১০</ref> ==নটৰাজ থিয়েটাৰৰ জন্ম== {{details|নটৰাজ থিয়েটাৰ}} '''নটৰাজ থিয়েটাৰ''' হৈছে প্ৰথম অসমীয়া [[ভ্ৰাম্যমাণ থিয়েটাৰ]]। [[বৰপেটা জিলা]]ৰ [[পাঠশালা]] নগৰত ১৯৬৩ চনত এই ভ্ৰাম্যমাণ নাট্যদলটো গঢ় লৈ উঠিছিল।<ref name="sulekha"/> ১৯৫৯ চনত পাঠশালাত সদানন্দ লহকৰে গঠন কৰা 'নটৰাজ অপেৰা' নামৰ [[যাত্ৰাদল]]টোক আদিপৰ্ব হিচাপে লৈয়ে অচ্যুত লহকৰে নটৰাজ থিয়েটাৰ গঢ় দিছিল।<ref name=hist>কিশোৰ কুমাৰ কলিতা (লেখক), কিশোৰ কুমাৰ কলিতা আৰু ড॰ ৰনজিৎ ডেকা (সম্পাদক), ''পাঠশালা'', আনন্দৰাম বৰুৱা একাডেমী প্ৰকাশন, পাঠশালা, পৃষ্ঠা ১৫৯ -ৰ পৰা উল্লিখিত, ডিচেম্বৰ, ২০১১ </ref> ১৯৫৯ চনত পাঠশালাত সদানন্দ লহকৰে এক আধুনিক আৰু ব্যতিক্ৰমী যাত্ৰাপাৰ্টী নটৰাজ অপেৰা গঠন কৰে। এই দলটিয়ে ৰাজ্যৰ বিভিন্ন ঠাইত নাট প্ৰদৰ্শন কৰিছিল। ১৯৬০ চনত ই সম্পূৰ্ণ ভ্ৰাম্যমাণ পৰ্যায়লৈ ৰূপান্তৰিত হয় আৰু এই ভ্ৰাম্যমাণ যাত্ৰা ১৯৬২ চনলৈ বাহাল থাকে। পৰিৱৰ্তিত সমাজে 'নটৰাজ অপেৰা'ৰ এই ভ্ৰাম্যমাণ যাত্ৰাক আকোঁৱালি লৈছিল। 'নটৰাজ অপেৰা'ৰ এই কাম-কাজ দেখি অচ্যুত লহকৰে যাত্ৰাপাৰ্টীৰ এই ভ্ৰাম্যমাণ ৰূপটো আৰু কলিকতা, বোম্বাই আদি চহৰৰ থিয়েটাৰৰ ৰূপটো মিহলাই ভ্ৰাম্যমাণ থিয়েটাৰৰ ৰূপ দিয়াৰ বাবে চিন্তা কৰিলে। সেয়েহে চুইচ টিপিয়েই ষ্টেজত মাইক, ৰঙা-নীলা লাইট আদি জ্বলাই তেওঁ চমক দিয়াৰ চেষ্টা কৰিব ধৰিলে। লগতে শিল্পীসকলক আৰ্থিক সুৰক্ষা দিয়া আৰু নাট্য শিল্পক আধূলিকতা প্ৰদান কৰাৰ বাবে অচ্যুত লহকৰে ১৯৬৩ চনত 'নটৰাজ অপেৰা'ক নতুনত্ব প্ৰদান কৰি 'নটৰাজ থিয়েটাৰ'ৰ জন্ম দিয়ে।<ref name=hist/> ==থিয়েটাৰলৈ অৱদান== অচ্যুত লহকৰে নিজৰ অনুলিখিত আত্মজীৱনীত উল্লেখ কৰিছে যে অপেৰাৰ কিছুমান ধাৰা তেখেতে ভাল নাপাইছিল আৰু সেইকেইটা সলনি কৰিবলৈ যাওঁতেই এটা নতুন অনুষ্ঠানৰ জন্ম হ'ল। তেখেতে ভাল নোপোৱা বিষয় কেইটা আছিল: পুৰুষৰ দ্বাৰা নাৰী চৰিত্ৰৰ অভিনয়, ভাষাৰ ভুল উচ্চাৰণ, সুৰত গঁথা সংলাপ আৰু অনূদিত নাটকৰ পয়োভৰ, য'ত অসমৰ পটভূমি ব্যৱহাৰ কৰা নহৈছিল। তেখেতে বিচাৰিছিল আধুনিক গদ্য সাহিত্যৰ ৰীতিত নাটকৰ বচন হওক আৰু নাটক হওক মৌলিক লগতে হওক অসমৰ পটভূমিৰ।<ref>এলেক্স ফিগো (অনুলেখক), মহানায়ক অচ্যুত লহকৰৰ আত্মজীৱনী ভ্ৰাম্যমাণ থিয়েটাৰ, বুক ৱৰ্ল্ড পাব্লিকেশ্বন, পাঠশালা (২০১০)</ref> তাৰ বাহিৰেও এই অনুষ্ঠানটোৰ যোগেদি তেখেতে শিল্পীৰ পেছাদাৰী দিশটো টনকিয়াল কৰি ৰখাত গুৰুত্ব দিছিল। সেই বাবেই ভ্ৰাম্যমাণ থিয়েটাৰে প্ৰথমৰ পৰাই বাণিজ্যিক ভিত্তিত নাট্য-প্ৰদৰ্শন কৰাত গুৰুত্ব দিছিল বুলি তেখেতে আত্মজীৱনীত উল্লেখ কৰিছে। সেয়ে তেখেতে পোহৰ নিক্ষেপনৰ কাৰচাজী, শব্দযন্ত্ৰত ব্যৱহাৰত নতুনত্ব আৰু অন্যান্য চমকদাৰী কলা-কৌশল ব্যৱহাৰ কৰি ভ্ৰাম্যমাণক যাত্ৰা-অপেৰাতকৈ পৃথক কৰি দেখুওৱাত গুৰুত্ব দিছিল। সমগ্ৰ অসম পৰিভ্ৰমণ কৰি নাটক দেখুৱাবলৈ যাওঁতে আহিব পৰা অসুবিধালৈ চাই তেখেতে অস্থায়ী আৰু কঢ়িয়াই লৈ ফুৰিব পৰা মঞ্চ, প্ৰেক্ষাগৃহ, দৰ্শক বহাৰ আসন আদিও লৈ ফুৰোৱাৰ ব্যৱস্থা কৰিছিল, যাৰ বাবেই ভ্ৰাম্যমাণ থিয়েটাৰ এটা অনন্য অনুষ্ঠান হিচাপে গঢ় লৈ উঠিল। ==সাহিত্য কৰ্ম== ===ৰচিত নাটক=== {{multicol}} *এৰিনা *অজেয় ভিয়েটনাম *আমেৰিকাৰ পুতলা *ঊষা *ব্লেকমানী {{col-break}} *ডাক্তৰবাবু *আদৰ্শৱতী নাৰী *আমি হেনো মানুহ নহয় *হামিদা *এখন পৃথিৱী {{col-break}} *শংকৰদেৱ *বন্ধু হত্যাকাৰী বন্ধু *দুলীয়াজান *আল্লা ঈশ্বৰ<ref>{{cite book| last = | first = | title = মঞ্চপ্ৰভাকৰ | publisher = সদৌ অসম ভ্ৰাম্যমাণ থিয়েটাৰ প্ৰযোজক সন্থা | year = ২০০৬| location = পাঠশালা | isbn = }}</ref> {{col-end}} ===অনুবাদ গ্ৰন্থ=== * আনা কাৰেনিনা == বাহ্যিক সংযোগ == {{wikiquote}} ==চলচ্চিত্ৰ নিৰ্মাণ== ১৯৭৩-৭৪ চনত অচ্যুৎ লহকৰে তেখেতৰ এখন মঞ্চনাট ব্লেকমাণিৰ কাহিনীৰ আধাৰত একে নামতে এখন চিনেমা নিৰ্মাণৰ প্ৰচেষ্টা হাতত লয়। তেখেতে 'ব্লেকমাণি' প্ৰযোজনা কৰাৰ উপৰিও পৰিচালনাও কৰিছিল।<ref name="Pratidin" /> চিনেমাখনৰ বহু অংশৰ দৃশ্যগ্ৰহণ হৈছিল যদিও ই মুক্তি নাপালে। ==বঁটা== * [[কমল কুমাৰী ৰাষ্ট্ৰীয় বঁটা]] (১৯৯৭)<ref>http://www.kkfindia.org/list_award.html আহৰণ কৰা তাৰিখঃ ০৫-০৩-২০১২</ref> * অতুল চন্দ্ৰ হাজৰিকা বঁটা ==মৃত্যু== ২০১৬ চনৰ ১২ জুনত বাৰ্ধক্যজনিত ৰোগত তেখেতৰ মৃত্যু হয়। বিভিন্ন ৰোগত ভুগি থকা লহকৰক জীৱনৰ শেষ নমাহ পাঠশালাৰ জ্যোতিনগৰত বাস কৰা জী-জোৱাইৰ ঘৰত বাস কৰিছিল। প্ৰয়োজনীয় সেৱা-শুশ্ৰূষা দিয়াৰ বাবেই জী-জোয়ায়ে তেখেতক নিজৰ ঘৰলৈ লৈ আহিছিল আৰু এইখন ঘৰতে তেখেতে শেষ নিশ্বাস ত্যাগ কৰে।<ref name="Pratidin" /> ==তথ্য সংগ্ৰহ== <references/> ==বাহ্যিক সংযোগ== # [http://www.amiasomiya.org/interview/interview আমি অসমীয়া ৱেবছাইটত অচ্যুত লহকৰৰ বিষয়ে অধিক তথ্য আছে]{{Dead link|date=October 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} # [http://www.thesundayindian.com/as/story/%E0%A6%85%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A7%B0-%E0%A6%AD%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A3-%E0%A6%A5%E0%A6%BF%E0%A7%9F%E0%A7%87%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A7%B0/25/1277/ দ্য চান্‌ডে ইণ্ডিয়ান ৱেবছাইটত ভ্ৰাম্যমাণ থিয়েটাৰৰ বিষয়ে থকা তথ্য]{{Dead link|date=October 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} <!-- http://www.asomiyapratidin.in/article.php?date=13-06-2016&page=1&article=26.jpg&cid=256931#.V2BC9dJ97IV --> {{অসমৰ প্ৰসিদ্ধ ব্যক্তি}} [[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:কমল কুমাৰী ৰাষ্ট্ৰীয় বঁটা বিজয়ী]] g3vsplvvt2mjviln5ns163373gm68re 0 5424 514497 505576 2025-06-03T04:12:02Z Kandarpajit Kallol 6257 514497 wikitext text/x-wiki {{Infobox person |bgcolour = silver |honorific_prefix = |name = নীলিম কুমাৰ |image = Nilim Kumar, poet.jpg |image_size = 220px |caption = |birth_date = ১৯৬১ |birth_place = [[পাঠশালা]], [[বৰপেটা জিলা]], [[অসম]] |death_date = |death_place = |occupation = চৰকাৰী চিকিৎসক, কবি আৰু ঔপন্যাসিক |years_active = |parents = |spouse = পুষ্পাঞ্জলী (ৰিজু) |children = ফুটুকী, মিচিকি |website = }} '''নীলিম কুমাৰ''' [[অসম]]ৰ এগৰাকী প্ৰসিদ্ধ কবি আৰু ঔপন্যাসিক। আধুনিক অসমীয়া কবিতাৰ জগতত তেওঁ অন্যতম জনপ্ৰিয় কবি।<ref>http://pratilipi.in/nilim-kumar/ {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110820011255/http://pratilipi.in/nilim-kumar/ |date=2011-08-20 }}, আহৰণ ৬.১০.২০১১</ref> তেওঁৰ প্ৰকৃত নাম "হেমেন কুমাৰ শৰ্মা"।{{Citation needed}} ১৯৬১ চনৰ ৯ মাৰ্চ তাৰিখে [[বৰপেটা]] জিলাৰ [[পাঠশালা]]ত তেওঁৰ জন্ম হয়। পাঠশালাতেই তেওঁৰ শৈশৱকাল অতিবাহিত হয়। তেওঁ কৰ্মসূত্ৰে এজন চৰকাৰী চিকিৎসক। ১৯৮৪ চনৰ পৰা তেওঁৰ কবি জীৱন আৰম্ভ হয়। ১৯৯১ চনত পুষ্পাঞ্জলি গোস্বামী (ৰিজু)ৰ সৈতে বিবাহ পাশত আবদ্ধ হয়। তেওঁৰ দুই কন্যা সন্তান, ফুটুকী আৰু মিচিকি। ==সাহিত্য কৰ্ম== নীলিম কুমাৰৰ প্ৰথম কবিতা পুথি প্ৰকাশ হয় ১৯৮৫ চনত। ১৯৯৪ চনত প্ৰকাশিত “অপ্ৰজনন” নামৰ এটি কবিতাৰ বাবে তেওঁ চৰ্চালৈ আহে<ref name=poet></ref>। এতিয়ালৈ তেখেতে কুৰিৰো অধিক কাব্যগ্ৰন্থ ৰচনা কৰিছে। ইয়াৰ উপৰিও তেখেতে তিনিখন উপন্যাসো লিখিছে। তেওঁৰ এই সৃষ্টিৰ যোগেদি অসম তথা ভাৰতত সুনাম অৰ্জন কৰাৰ লগতে "উদয় ভাৰতী ৰাষ্ট্ৰীয় বঁটা"কে ধৰি কেইবাটাও পুৰস্কাৰো লাভ কৰিছে।<ref name=poet>[http://www.telegraphindia.com/1061014/asp/northeast/story_6866955.asp Maitreyee Boruah, ''Poet mulls nursery for bards'', Telegraph India, Saturday, October 14, 2006], আহৰণ ৬.১০.২০১১</ref> [[ফৰাচী ভাষা|ফৰাচী]], [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী]], [[হিন্দী]], [[নেপালী ভাষা|নেপালী]], [[বঙালী ভাষা|বঙালী]], [[উড়িয়া ভাষা|উড়িয়া]], [[মাৰাঠী ভাষা|মাৰাঠী]], [[গুজৰাটী ভাষা|গুজৰাটী]], [[তামিল ভাষা|তামিল]], [[কন্নড় ভাষা|কন্নড়]], [[পঞ্জাবী ভাষা|পঞ্জাবী]] আদি বিভিন্ন ভাষালৈ তেওঁৰ কবিতা অনুবাদ কৰা হৈছে। ২০০২ চনত অকবিতাৰ বিৰুদ্ধে জেহাদ ঘোষণা কৰি তেওঁ বিতৰ্কত সোমাই পৰিছিল।{{Citation needed}} ২০০৫ চনত তেখেতে [[ব্ৰহ্মপুত্ৰ]]ৰ পাৰত "কবি সন্মিলন" অনুষ্ঠিত কৰি আশীজন নতুন কবিক কবিতাৰ শিক্ষা দিয়ে। ২০০৬ চনত তেখেতে অসমত এখন "কবিতাৰ বিদ্যালয়" স্থাপন কৰাৰ প্ৰস্তাৱ দিয়ে।<ref name=poet></ref> নীলিম কুমাৰৰ জনপ্ৰিয় কবিতা "ধুনীয়া তিৰোতাবোৰ"ৰ আধাৰত ২০১১ চনত একে নামৰ এখন [[চলচ্চিত্ৰ]] নিৰ্মাণ কৰা হয়।<ref>http://www.rupaliparda.com/english/dhunia%20_tiruta.htm, আহৰণ ৬.১০.২০১১</ref> ===প্ৰকাশিত কাব্যগ্ৰন্থ=== * আচিনাৰ অসুখ * বাৰী কোঁৱৰ * পানীত ঢৌ ঢৌবোৰ মাছ * স্বপ্নৰ ৰেলগাড়ী * শেলুৱৈ গধূলি * ম‍ই তোমালোকৰ কবি * কবিতা সমগ্ৰ (১) * কবিতা সমগ্ৰ (২) * ধুনীয়া তিৰোতাবোৰ আৰু অন্য কবিতা * কাইলৈৰ পৰা আপোনাক ভাল পাম, আজি যে এৰাব নোৱাৰা ব্যস্ততা * নীলিম কুমাৰৰ প্ৰেমৰ কবিতা * জোনাক ভালপোৱা তিৰোতাজনী * আমাৰ আকাশত চাৰিজনী জোন * নৰকাসুৰ * এদিন তোমাৰ ঘৰলৈ যাম, তোমাৰ য'ত জন্ম হৈছিল সেই দুখৰ ঘৰটো চাই আহিম কোনে কাক কৈছিল * নীলিম কুমাৰৰ প্ৰিয় কবিতা * টোপনিৰ বাগিচা * কণ কণ কালিকালগা ঢৌ * আৰু আত্মগাথা * নীলিম কুমাৰৰ অকবিতা সমগ্ৰ * Prostitute Moon and other poems * সকলো বিচ্ছেদেই প্ৰেমৰ পাঠ (২০২০) * সেই জন্তুটোৰ নাম কি (ডিচেম্বৰ,২০২৩) * ৰিডাক্‌শ্বন চেল আৰু অন্য কবিতা (ডিচেম্বৰ ২০২৪) ===প্ৰকাশিত উপন্যাস=== * মাখিত উৰি ফুৰা চিত্ৰকৰ * আকাশ এপাৰ্টমেণ্ট * খাৰালাম ফাৰাগো * এটা বনৰীয়া সপোনৰ অন্ধযাত্ৰা ==অন্যান্য কৃতিত্ব == * ১৯৯০ চনৰ পৰাই বিভিন্ন সৰ্বভাৰতীয় পৰ্য্যায়ৰ কবিতাৰ উৎসৱ, অনুষ্ঠান, কৰ্মশালা আদিত অংশগ্ৰহণ কৰি আহিছে। * ১৯৯৬ চনত ভাৰতীয় লেখকৰ প্ৰতিনিধি হিচাপে [[বাংলাদেশ]] ভ্ৰমণ কৰি আহে। * “ইণ্ডিয়ান পোয়েট্ৰি ফৰ দা ইয়ং অন কালচাৰেল ভ্যেলুজ অন দা ৱেব”ৰ নিৰ্বাচক মণ্ডলীৰ সদস্য। * ২০০১ চনত ফ্ৰান্স-ভাৰত সাংস্কৃতিক বিনিময়ৰ কাৰ্যসূচী লৈ “[[সাহিত্য অকাডেমি]]”ৰ উদ্যোগত ফ্ৰান্স ভ্ৰমণ কৰিব যায়। * সাহিত্য, সমাজ আৰু সংস্কৃতিমূলক সংস্থা “কল অফ দা ব্ৰহ্মপুত্ৰ”ৰ সভাপতি হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰি আছে। == পুৰস্কাৰ == * মানৱ সম্পদ উন্নয়ন মন্ত্ৰণালয়ৰ ফেল’শ্বিপ * “উদয় ভাৰতী” ৰাষ্ট্ৰীয় কবিতা বঁটা * কুসুমাগ্ৰজ ৰাষ্ট্ৰীয় বঁটা ২০২৫ * ড° চি নাৰায়ণ ৰেড্ডী ৰাষ্ট্ৰীয় বঁটা ২০২৫ ==তথ্যসূত্ৰ== {{reflist}} ==বাহ্যিক সংযোগ== {{wikiquote}} [[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া কবি]] [[শ্ৰেণী:চিকিৎসাবিদ]] 5mq23ysydo3728byptref6hkmfouczy 0 5677 514655 473701 2025-06-03T09:36:10Z Kandarpajit Kallol 6257 514655 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder | name=অৰবিন্দ কেজৰিৱাল | image = Arvind Kejriwal June 15, 2015 crop.jpg | alt = | caption = | birth_date={{Birth date and age|df=yes|1968|8|16}} | birth_place=শিৱানি, [[হাৰিয়ানা]] <!--The district of birth has been contested. Do not add without providing a reliably published source--> | office = দিল্লীৰ ৭ম মূখ্য মন্ত্ৰী | term_start = ২৮ ডিচেম্বৰ ২০১৩ | predecessor = [[শীলা দিক্ষিত]] | term_end = | office1 = বিধায়ক, দিল্লী বিধানসভা | term_start1 = | term_end1 = | constituency1 = নতুন দিল্লী | succeeding1 = [[শীলা দিক্ষিত]] | party = [[আম আদমি পাৰ্টী]] | movement = ২০১২ৰ দুৰ্নীতি-বিৰোধী আন্দোলন,<br />২০১১ৰ দুৰ্নীতি-বিৰোধী আন্দোলন <br /> তথ্যজনা অধিকাৰ আইন আন্দোলন <br />জন লোকপাল বিধেয়ক | organization = Parivartan<br />[[Public Cause Research Foundation]] | education = যান্ত্ৰিক অভিযন্ত্ৰিক বিদ্যাৰ বি.টেক | alma_mater = আই. আই. টি. খড়গপুৰ | spouse = সুনীতা কেজৰিৱাল | children = দুজন <!-- please do not put the children's names here: they are not notable and they are minors - WP:BLP--> | website = }} '''অৰবিন্দ কেজৰিৱাল'''([[হিন্দী]]:अरविंद केजरीवाल) এগৰাকী ভাৰতীয় ৰাজনীতিবিদ, সমাজ সংস্কাৰক তথা দিল্লীৰ সপ্তমগৰাকী মুখ্যমন্ত্ৰী। তেওঁ মুখ্যমন্ত্ৰী হিচাপে ২০১৩-২০১৪ আৰু ২০১৫-২০২৪ চন পৰ্য্যন্ত কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰে। == প্ৰাৰম্ভিক জীৱন == ১৯৬৮ চনৰ ১৬ জুনত ভাৰতবৰ্ষৰ [[হাৰিয়ানা]]ৰ [[হিচাৰ]]ত অৰবিন্দ কেজৰিৱালৰ জন্ম হয়। তেখেতৰ পিতৃ এজন অভিযন্তা আছিল। গোটেই শৈশৱকালটো তখেতে উত্তৰ ভাৰতৰ সৰু নগৰ যেনে [[সোনেপত]], [[মথুৰা]], হিচাৰ আদিতেই অতিবাহিত কৰে। ১৯৮৯ চনত কেজৰিৱালে ইন্ডিয়ান ইনষ্টিটিউট অফ টেকনল'জি, খড়গপুৰ (IIT Kharagpur)ৰ পৰা মেকানিকেল ইঞ্জিনিয়াৰিং বিভাগত বি.টেক ডিগ্ৰী লাভ কৰে।<ref>{{cite web |author=<!-- not stated --> |date= |title=Kejriwal got 563 rank JEE |url=https://www.deccanherald.com/india/kejriwal-got-563-rank-jee-2074382 |website=Deccan Herald |location=India |publisher=Deccan Herald |access-date=}}</ref> == জীৱিকা == [[টাটা ষ্টীল]](TATA Steel)ৰ এগৰাকী কৰ্মচাৰী হিচাপে কেজৰিৱালে তেখেতৰ চাকৰি জীৱন আৰম্ভ কৰে। ১৯৯২ চনত কেজৰিৱালে চাকৰীত ইস্তফা দি, কলিকতাত থকা [[মাদাৰ টেৰেছা]]ৰ মিশ্যনেৰীজ অফ চ্যাৰিটি, উত্তৰ-পূৱ ভাৰতৰ [[ৰামকৃষ্ণ মিচন]], [[নেহৰু যোগ কেন্দ্ৰ]] আদিৰ সৈতে ভালেখিনি সময় জড়িত থাকে। ১৯৯৫ চনত এখেতে ভাৰতৰ [[ৰাজহ সেৱা]] (Indian Revenue Service (IRS)) বিভাগত [[আয়কৰ]] শাখাৰ অতিৰিক্ত আয়ুক্ত হিচাপে কাৰ্য্যভাৰ গ্ৰহন কৰে। ২০০০চনত এখেতে চাকৰীৰ পৰা সাময়িক বিৰতি লৈ [[দিল্লী]]ত '''পৰিৱৰ্তন''' নামেৰে এটা সংস্থাৰ জন্ম দিয়ে। ২০০৬ চনৰ ফেব্ৰুৱাৰী মাহত কেজৰিৱালে চাকৰীৰ পৰা অব্যাহতি গ্ৰহন কৰে। ২০০৬ চনৰ ডিচেম্বৰত কেজৰিৱালে [[মনিষ শিষোদিয়া]] আৰু অভিনন্দন শেখ্ৰীৰ সৈতে লগ হৈ '''পাব্লিক ক'জ ৰিচাৰ্ছ ফান্ডেচন''' নামেৰে আন এটি সংস্থা প্ৰতিস্থা কৰে। '''তথ্যৰ অধিকাৰ''' '''[[জন লোকপাল বিল]]''' ==ৰাজনৈতিক নিৰ্বাচন== {| class="sortable wikitable" |+নিৰ্বাচনৰ খতিয়ান |- ! |নিৰ্বাচন ! |বৰ্ষ ! colspan = "2" |দল ! |সমষ্টি ! colspan = "3" |বিৰোধী প্ৰাৰ্থী ! |ফলাফল ! |ব্যৱধান |- |[[Lok Sabha|লোকসভা]] |২০১৪ |{{Party name with color|Aam Aadmi Party}} |[[বাৰাণসী]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[নৰেন্দ্ৰ মোদী]] |{{no2|পৰাস্ত}} |{{no2|৩৭১,৭৮৪}} |- |rowspan = "4"|[[Delhi Legislative Assembly|বিধানসভা ]] |[[2013 Delhi Legislative Assembly election|২০১৩]] |{{Party name with color|Aam Aadmi Party}} |rowspan = "4"|[[নতুন দিল্লী]] |{{party name with color|Indian National Congress}} | [[শীলা দিক্ষিত]] |{{yes2|বিজয়ী}} |{{yes2|২৫,৮৬৪}} |- |[[2015 Delhi Legislative Assembly election|২০১৫]] |{{Party name with color|Aam Aadmi Party}} |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[নুপুৰ শৰ্মা]] |{{yes2|বিজয়ী}} |{{yes2|৩১,৫৮৩}} |- |[[2020 Delhi Legislative Assembly election|২০২০]] |{{Party name with color|Aam Aadmi Party}} |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} |সুনীল কুমাৰ যাদৱ |{{yes2|বিজয়ী}} |{{yes2|২১,৬৯৭}} |- |[[2025 Delhi Legislative Assembly election|২০২৫]] |{{Party name with color|Aam Aadmi Party}} |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[প্ৰৱেশ শৰ্মা]] |{{no2|পৰাস্ত}} |{{no2|৪,০৮৯}} |} == সন্মান আৰু পুৰষ্কাৰ == * ২০০৪ চন - অশোক ফেল', অশোক ইনোভেটৰচ ফৰ পাব্লিক <ref>Ashoka Innovators for the Public[http://www.ashoka.org/fellow/arvind-kejriwal]</ref> * ২০০৫ চন - সত্যেন্দ্ৰ দুবে স্মাৰক বটাঁ (Satyendra Dubey Memorial Award, IIT Kanpur) <ref>[http://www.iitkalumni.org/sda/sdaProfile2.asp?id=1]</ref> * ২০০৬ চন - ৰামন মেগচেচে পুৰস্কাৰ <ref>The 2006 Ramon Magsaysay Award for Emergent Leadership; CITATION for Arvind Kejriwal [http://www.rmaf.org.ph/Awardees/Citation/CitationKejriwalArv.htm] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110312214152/http://www.rmaf.org.ph/Awardees/Citation/CitationKejriwalArv.htm |date=2011-03-12 }}</ref> * ২০০৬ চন - চি এন এন-আই বি এন, ইন্ডিয়ান অফ দা ইয়েৰ <ref>CNN IBN - INDIAN OF THE YEAR[http://www.indianoftheyear.com/2007/winner_2006.html] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111014042310/http://www.indianoftheyear.com/2007/winner_2006.html |date=2011-10-14 }}</ref> * ২০০৯ চন - বিশিষ্ট প্ৰাক্তন ছাত্ৰ বটাঁ, ইন্ডিয়ান ইনষ্টিটিউট অফ টেকনল'জি, খড়গপুৰ <ref>Distinguished Alumnus of IIT Kharagpur[http://www.iitkgp.ac.in/top-awardees/daa1.php?Sl=61]</ref> * ২০১০ চন - দা ইক'ন'মিক টাইমচ এৱাৰ্ড <ref>Policy Change Agent of the Year, The Economic Times Awards for Corporate Excellence along with Aruna Roy [http://economictimes.indiatimes.com/features/et-awards-the-top-10-of-2010/articleshow/6703195.cms?curpg=2]</ref> == সমালোচনাত কেজৰিৱাল == জন লোকপাল বিল সম্বন্ধে চৰকাৰৰ সৈতে হোৱা আলোচনাত নমনীয় নহোৱা বুলি কোনো কোনোৱে সমালোচনা কৰে। <ref>"The negotiators, their role". Indian Express. Retrieved 30 August 2011[http://www.indianexpress.com/news/the-negotiators-their-role/838153/2]</ref> == তথ্যসূত্ৰ == <references/> == বহিঃ সংযোগ == *{{wikiquite}} * পৰিৱৰ্তন [http://www.pcrf.in/] * অৰবিন্দ কেজৰিৱাল[http://www.arvindkejriwal.net/] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110924065554/http://www.arvindkejriwal.net/ |date=2011-09-24 }} * পাব্লিক ক'জ ৰিচাৰ্ছ ফান্ডেচন [http://www.pcrf.in/] * Arvind Kejriwal Interview BBC Hindi[http://www.bbc.co.uk/hindi/regionalnews/story/2006/08/060806_information_talkingpoint.shtml] * দুৰ্নীতিৰ বিৰুদ্ধে ভাৰত[http://www.indiaagainstcorruption.org/] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121201083550/http://www.indiaagainstcorruption.org/ |date=2012-12-01 }} * [http://timesofindia.indiatimes.com/india/Kejriwal-asks-attackers-employer-to-reinstate-him/articleshow/10434445.cms] [[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় ৰাজনীতিবিদ]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ ৰাজ্যসমূহৰ মুখ্যমন্ত্ৰী]] [[শ্ৰেণী:ৰমন মেগছেছে বঁটা বিজয়ী]] 28cmpyf5fl70jxc6l1bc2ab0c83ojc1 514657 514655 2025-06-03T09:36:30Z Kandarpajit Kallol 6257 514657 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder | name=অৰবিন্দ কেজৰিৱাল | image = Arvind Kejriwal June 15, 2015 crop.jpg | alt = | caption = | birth_date={{Birth date and age|df=yes|1968|8|16}} | birth_place=শিৱানি, [[হাৰিয়ানা]] <!--The district of birth has been contested. Do not add without providing a reliably published source--> | office = দিল্লীৰ ৭ম মূখ্য মন্ত্ৰী | term_start = ২৮ ডিচেম্বৰ ২০১৩ | predecessor = [[শীলা দিক্ষিত]] | term_end = | office1 = বিধায়ক, দিল্লী বিধানসভা | term_start1 = | term_end1 = | constituency1 = নতুন দিল্লী | succeeding1 = [[শীলা দিক্ষিত]] | party = [[আম আদমি পাৰ্টী]] | movement = ২০১২ৰ দুৰ্নীতি-বিৰোধী আন্দোলন,<br />২০১১ৰ দুৰ্নীতি-বিৰোধী আন্দোলন <br /> তথ্যজনা অধিকাৰ আইন আন্দোলন <br />জন লোকপাল বিধেয়ক | organization = Parivartan<br />[[Public Cause Research Foundation]] | education = যান্ত্ৰিক অভিযন্ত্ৰিক বিদ্যাৰ বি.টেক | alma_mater = আই. আই. টি. খড়গপুৰ | spouse = সুনীতা কেজৰিৱাল | children = দুজন <!-- please do not put the children's names here: they are not notable and they are minors - WP:BLP--> | website = }} '''অৰবিন্দ কেজৰিৱাল'''([[হিন্দী]]:अरविंद केजरीवाल) এগৰাকী ভাৰতীয় ৰাজনীতিবিদ, সমাজ সংস্কাৰক তথা দিল্লীৰ সপ্তমগৰাকী মুখ্যমন্ত্ৰী। তেওঁ মুখ্যমন্ত্ৰী হিচাপে ২০১৩-২০১৪ আৰু ২০১৫-২০২৪ চন পৰ্য্যন্ত কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰে। == প্ৰাৰম্ভিক জীৱন == ১৯৬৮ চনৰ ১৬ জুনত ভাৰতবৰ্ষৰ [[হাৰিয়ানা]]ৰ [[হিচাৰ]]ত অৰবিন্দ কেজৰিৱালৰ জন্ম হয়। তেখেতৰ পিতৃ এজন অভিযন্তা আছিল। গোটেই শৈশৱকালটো তখেতে উত্তৰ ভাৰতৰ সৰু নগৰ যেনে [[সোনেপত]], [[মথুৰা]], হিচাৰ আদিতেই অতিবাহিত কৰে। ১৯৮৯ চনত কেজৰিৱালে ইন্ডিয়ান ইনষ্টিটিউট অফ টেকনল'জি, খড়গপুৰ (IIT Kharagpur)ৰ পৰা মেকানিকেল ইঞ্জিনিয়াৰিং বিভাগত বি.টেক ডিগ্ৰী লাভ কৰে।<ref>{{cite web |author=<!-- not stated --> |date= |title=Kejriwal got 563 rank JEE |url=https://www.deccanherald.com/india/kejriwal-got-563-rank-jee-2074382 |website=Deccan Herald |location=India |publisher=Deccan Herald |access-date=}}</ref> == জীৱিকা == [[টাটা ষ্টীল]](TATA Steel)ৰ এগৰাকী কৰ্মচাৰী হিচাপে কেজৰিৱালে তেখেতৰ চাকৰি জীৱন আৰম্ভ কৰে। ১৯৯২ চনত কেজৰিৱালে চাকৰীত ইস্তফা দি, কলিকতাত থকা [[মাদাৰ টেৰেছা]]ৰ মিশ্যনেৰীজ অফ চ্যাৰিটি, উত্তৰ-পূৱ ভাৰতৰ [[ৰামকৃষ্ণ মিচন]], [[নেহৰু যোগ কেন্দ্ৰ]] আদিৰ সৈতে ভালেখিনি সময় জড়িত থাকে। ১৯৯৫ চনত এখেতে ভাৰতৰ [[ৰাজহ সেৱা]] (Indian Revenue Service (IRS)) বিভাগত [[আয়কৰ]] শাখাৰ অতিৰিক্ত আয়ুক্ত হিচাপে কাৰ্য্যভাৰ গ্ৰহন কৰে। ২০০০চনত এখেতে চাকৰীৰ পৰা সাময়িক বিৰতি লৈ [[দিল্লী]]ত '''পৰিৱৰ্তন''' নামেৰে এটা সংস্থাৰ জন্ম দিয়ে। ২০০৬ চনৰ ফেব্ৰুৱাৰী মাহত কেজৰিৱালে চাকৰীৰ পৰা অব্যাহতি গ্ৰহন কৰে। ২০০৬ চনৰ ডিচেম্বৰত কেজৰিৱালে [[মনিষ শিষোদিয়া]] আৰু অভিনন্দন শেখ্ৰীৰ সৈতে লগ হৈ '''পাব্লিক ক'জ ৰিচাৰ্ছ ফান্ডেচন''' নামেৰে আন এটি সংস্থা প্ৰতিস্থা কৰে। '''তথ্যৰ অধিকাৰ''' '''[[জন লোকপাল বিল]]''' ==ৰাজনৈতিক নিৰ্বাচন== {| class="sortable wikitable" |+নিৰ্বাচনৰ খতিয়ান |- ! |নিৰ্বাচন ! |বৰ্ষ ! colspan = "2" |দল ! |সমষ্টি ! colspan = "3" |বিৰোধী প্ৰাৰ্থী ! |ফলাফল ! |ব্যৱধান |- |[[Lok Sabha|লোকসভা]] |২০১৪ |{{Party name with color|Aam Aadmi Party}} |[[বাৰাণসী]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[নৰেন্দ্ৰ মোদী]] |{{no2|পৰাস্ত}} |{{no2|৩৭১,৭৮৪}} |- |rowspan = "4"|[[Delhi Legislative Assembly|বিধানসভা ]] |[[2013 Delhi Legislative Assembly election|২০১৩]] |{{Party name with color|Aam Aadmi Party}} |rowspan = "4"|[[নতুন দিল্লী]] |{{party name with color|Indian National Congress}} | [[শীলা দিক্ষিত]] |{{yes2|বিজয়ী}} |{{yes2|২৫,৮৬৪}} |- |[[2015 Delhi Legislative Assembly election|২০১৫]] |{{Party name with color|Aam Aadmi Party}} |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[নুপুৰ শৰ্মা]] |{{yes2|বিজয়ী}} |{{yes2|৩১,৫৮৩}} |- |[[2020 Delhi Legislative Assembly election|২০২০]] |{{Party name with color|Aam Aadmi Party}} |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} |সুনীল কুমাৰ যাদৱ |{{yes2|বিজয়ী}} |{{yes2|২১,৬৯৭}} |- |[[2025 Delhi Legislative Assembly election|২০২৫]] |{{Party name with color|Aam Aadmi Party}} |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} |[[প্ৰৱেশ শৰ্মা]] |{{no2|পৰাস্ত}} |{{no2|৪,০৮৯}} |} == সন্মান আৰু পুৰষ্কাৰ == * ২০০৪ চন - অশোক ফেল', অশোক ইনোভেটৰচ ফৰ পাব্লিক <ref>Ashoka Innovators for the Public[http://www.ashoka.org/fellow/arvind-kejriwal]</ref> * ২০০৫ চন - সত্যেন্দ্ৰ দুবে স্মাৰক বটাঁ (Satyendra Dubey Memorial Award, IIT Kanpur) <ref>[http://www.iitkalumni.org/sda/sdaProfile2.asp?id=1]</ref> * ২০০৬ চন - ৰামন মেগচেচে পুৰস্কাৰ <ref>The 2006 Ramon Magsaysay Award for Emergent Leadership; CITATION for Arvind Kejriwal [http://www.rmaf.org.ph/Awardees/Citation/CitationKejriwalArv.htm] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110312214152/http://www.rmaf.org.ph/Awardees/Citation/CitationKejriwalArv.htm |date=2011-03-12 }}</ref> * ২০০৬ চন - চি এন এন-আই বি এন, ইন্ডিয়ান অফ দা ইয়েৰ <ref>CNN IBN - INDIAN OF THE YEAR[http://www.indianoftheyear.com/2007/winner_2006.html] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111014042310/http://www.indianoftheyear.com/2007/winner_2006.html |date=2011-10-14 }}</ref> * ২০০৯ চন - বিশিষ্ট প্ৰাক্তন ছাত্ৰ বটাঁ, ইন্ডিয়ান ইনষ্টিটিউট অফ টেকনল'জি, খড়গপুৰ <ref>Distinguished Alumnus of IIT Kharagpur[http://www.iitkgp.ac.in/top-awardees/daa1.php?Sl=61]</ref> * ২০১০ চন - দা ইক'ন'মিক টাইমচ এৱাৰ্ড <ref>Policy Change Agent of the Year, The Economic Times Awards for Corporate Excellence along with Aruna Roy [http://economictimes.indiatimes.com/features/et-awards-the-top-10-of-2010/articleshow/6703195.cms?curpg=2]</ref> == সমালোচনাত কেজৰিৱাল == জন লোকপাল বিল সম্বন্ধে চৰকাৰৰ সৈতে হোৱা আলোচনাত নমনীয় নহোৱা বুলি কোনো কোনোৱে সমালোচনা কৰে। <ref>"The negotiators, their role". Indian Express. Retrieved 30 August 2011[http://www.indianexpress.com/news/the-negotiators-their-role/838153/2]</ref> == তথ্যসূত্ৰ == <references/> == বহিঃ সংযোগ == {{wikiquote}} * পৰিৱৰ্তন [http://www.pcrf.in/] * অৰবিন্দ কেজৰিৱাল[http://www.arvindkejriwal.net/] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110924065554/http://www.arvindkejriwal.net/ |date=2011-09-24 }} * পাব্লিক ক'জ ৰিচাৰ্ছ ফান্ডেচন [http://www.pcrf.in/] * Arvind Kejriwal Interview BBC Hindi[http://www.bbc.co.uk/hindi/regionalnews/story/2006/08/060806_information_talkingpoint.shtml] * দুৰ্নীতিৰ বিৰুদ্ধে ভাৰত[http://www.indiaagainstcorruption.org/] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121201083550/http://www.indiaagainstcorruption.org/ |date=2012-12-01 }} * [http://timesofindia.indiatimes.com/india/Kejriwal-asks-attackers-employer-to-reinstate-him/articleshow/10434445.cms] [[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় ৰাজনীতিবিদ]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ ৰাজ্যসমূহৰ মুখ্যমন্ত্ৰী]] [[শ্ৰেণী:ৰমন মেগছেছে বঁটা বিজয়ী]] s0odp70y1wh1xa4leuygoq30bsa0k1i 0 6650 514606 464773 2025-06-03T08:26:21Z Kandarpajit Kallol 6257 /* ডাকৰ বচনৰ সংগ্ৰহ */ 514606 wikitext text/x-wiki {{ref improve}} [[অসম|অসমৰ]] প্ৰচলিত '''ডাকৰ বচন''' [[অসমীয়া]] জনজীৱনৰ লগত সংলগ্ন মৌখিক [[সাহিত্য]]ৰ এলানি উল্লেখযোগ্য প্ৰৱচন বা নীতিবাক্য। সাধাৰণ মানুহেও বুজিপোৱাকৈ বৰ্ণোৱা এই যোজনাবোৰে অসমীয়া জনজীৱনৰ লগত খাপ খোৱাকৈ বিভিন্ন বিষয়ত গভীৰ উপদেশ প্ৰদান কৰে। অসমীয়া মানুহে, বিশেষকৈ অতীতত এই বহুচৰ্চিত বাস্তৱিক উপদেশৰ ভাণ্ডাৰৰ ৰচোতাৰ ওপৰত দাৰ্শনিক ব্যক্তিত্ব আৰোপ কৰি তেওঁক '''ডাকপুৰুষ''' বোলে। অসমীয়া সাহিত্যত ডাক পুৰুষৰ নামত চলিত বা জড়িত ‘ডাকৰ বচন’ৰূপে প্ৰসিদ্ধ প্ৰৱচনসমূহক আটাইতকৈ প্ৰাচীন এনেধৰণৰ মৌখিক সাহিত্যৰূপে আখ্যা দিয়া হয়। বৰ্তমান যুগ, ভাষা আৰু জীৱন প্ৰসংগ সলনি হোৱাৰ বাবে অনেক ডাকৰ বচনৰ প্ৰয়োগ কমি গৈছে যদিয়ো কিছুসংখ্যক ডাকৰ বচন এতিয়াও প্ৰচলিত আৰু জনপ্ৰিয়। এই বচনবোৰ যুগ যুগ ধৰি মানুহৰ মুখে মুখে প্ৰচলিত হৈ আহিছে। ডাকৰ বচনবোৰত মানুহৰ সামাজিক আৰু ব্যৱহাৰিক জীৱনত পালন কৰিব পৰা কিছুমান পৰামৰ্শমূলক উক্তি, য'ত ৰাজনীতি, সমাজনীতি, ধৰ্মনীতি, অৰ্থনীতি, কৃষিনীতি, ৰন্ধন প্ৰক্ৰিয়া, যাত্ৰাৰ ফল, ৰোগৰ বিৱৰণ আদিৰ উল্লেখ আছে। ==নামৰ উৎপত্তি== ডাকপুৰুষ এজন সাধাৰণ গাঁৱলীয়া অথচ জীৱনৰ বিষয়ে গভীৰ অনুভৱ থকা ব্যক্তি হিচাপে উত্থাপন কৰা হয়। তেখেত বোলে জন্ম হোৱাৰ সময়ৰে পৰা বাস্তব জ্ঞানৰ অনুভৱশীল ব্যক্তি আছিল। প্ৰচলিত আছে, কেঁচুৱা অৱস্থাতে তেওঁক সেক দিবলৈ মাকে জুই জ্বলাবলৈ লৈ চুঙাৰে ফুৱাই ফুৱাইও নোৱাৰা দেখি মাকক কৈছিল "দীঘলকৈ মাৰিবাঁ ফু, তেতিয়াহে পাবা জুইৰ ভূ।" ডাকবচন বা ডাক প্ৰবচনবোৰৰ সৈতে ডাক, খনা, ডঙ্ক, ভড্ডৰ, ঘাঘ, ভড্ডৰি আদি ব্যক্তিৰ নাম জড়িত। কোনো কোনোৱে আকৌ ডাকাৰ্ণৱ গ্ৰন্থৰ সৈতেও ডাক-প্ৰবচনবোৰৰ সম্পৰ্ক স্থাপন কৰিব খোজে। কিন্তু ডাকাৰ্ণৱৰ বিষয়বস্তু আৰু প্ৰসঙ্গৰ সৈতে ডাকৰ বচনৰ মিল দেখা নাযায়।<ref name="; -)">{{cite book | title=অসমীয়া সাহিত্যৰ বুৰঞ্জী (আদিৰ পৰা মধ্য যুগলৈ) | publisher=কৃষ্ণকান্ত সন্দিকৈ ৰাজ্যিক মুক্ত বিশ্ববিদ্যালয় | author=ড° দীপাঞ্জলি দাস গোস্বামী | authorlink=প্ৰাচীন অসমীয়া সাহিত্যৰ ৰূপ | year=আগষ্ট, ২০২৩ | location=গুৱাহাটী | pages=৩১}}</ref> ==জনপ্ৰৱাদত ডাকৰ বচন== ডাকক চতুৰ্থ-ষষ্ঠ শতিকাৰ বৰাহ-মিহিৰৰ সমসাময়িক বুলি ভৱা হয় আৰু বৰপেটা অঞ্চলৰ লোহি বা লোহিডঙৰা তেওঁৰ জন্ম হয় বুলি অনুমান কৰা হয়। জনপ্ৰৱাদ অনুসৰি এক কুমাৰণীৰ ঘৰত ডাকৰ জন্ম হৈছিল। উপজিয়েই মাত(ডাক) দিয়া বাবে তেওঁৰ নাম ডাক হয়। ল’ৰাকালতে ভেঁট ফুল তুলিবলৈ যাওঁতে লগৰ লগৰীয়াই পানীত পেলাই মাৰে। আন এক প্ৰৱাদমতে ডাকে হেনো মাত্ৰ ‘এদিন-এনিশা’লৈ জন্ম গ্ৰহণ কৰিছিল। এনে সামঞ্জস্যহীন প্ৰৱাদৰ পৰা ডাকক ঐতিহাসিক ব্যক্তি বুলি মানিবলৈ টান। সেয়েহে বহু পণ্ডিতে ডাকক এটা কাল্পনিক নাম বুলিয়ে গ্ৰহণ কৰিছে।<ref> অসম অভিধান, শান্তনু কৌশিক বৰুৱা, বনলতা,২০০১,পৃষ্ঠা-১০৪ (১)</ref> ==ডাকৰ বচন সম্বন্ধে বিভিন্ন মতসমূহ== ডাক শব্দৰ অৰ্থ হ’ল উচ্চাৰণ কৰা, সম্বোধন কৰা বা আহ্বান কৰা; গতিকে যিবোৰ উপদেশে সমাজত কেনেকৈ চলিব লাগে, সকীয়াই দিয়ে, সিয়ে হয়তো ডাকৰ বচন ৰূপে প্ৰসিদ্ধি লাভ কৰে। আন এক মত অনুসৰি আগৰে পৰা যিবোৰ ৰীতি-নীতিৰ কথা বা জ্ঞানীৰ উপদেশ জনসাধাৰণৰ মাজত ছন্দৰ মাজেদি চলি আহিছিল, সিবোৰকে হয়তো ডাক নামে কাল্পনিক পুৰুষ এজনৰ নামত প্ৰচাৰ কৰা হ’ল। হয়তো চহা জীৱনৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ আৰু ব্যৱহাৰিক জ্ঞানৰ কথাবোৰেই ডাকৰ নামত সমাজত প্ৰচলিত হৈছিল। সম্ভৱতঃ এনেও হ’ব পাৰে যে অসমীয়া প্ৰৱচনৱলীৰ বাছকবনীয়া ভাগ ডাকৰ বচনৰূপে খ্যাত হৈছে।<ref> অসম অভিধান, শান্তনু কৌশিক বৰুৱা, বনলতা,২০০১,পৃষ্ঠা-১০৪ (২)</ref> বংগদেশৰ বাঙালীসকলে দাবী কৰিছিল যে ডাক আৰু তেওঁৰ প্ৰবচন সমূহ তেওঁলোকৰহে সম্পত্তি। সাহিত্যৰথী [[লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা]]ই এই কথা মানি ল'ব নোৱাৰি "বাঁহী"(২য় বৰ্ষ,প্ৰথম সংখ্যা,১৯১০)ত এটা "ডাকৰ পুথি" নামৰ এটি প্ৰবন্ধৰে সেই দাবী নাকচ কৰিছিল।<ref> বাঁহী,ডাকৰ পুথি,লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা ১৯১০, </ref> ==বৈশিষ্ট্য== ডাকৰ বচনবোৰত কৃষি, বতৰ, ভেষজ বিদ্যা, ৰাজনীতি আদি জীৱনৰ সকলো ধৰণৰ অভিজ্ঞতা, বৰ্হিজগতৰ আৰু মানৱ জীৱনৰ ঘনিষ্ঠ জ্ঞানকে ধৰি সকলো ধৰণৰ বিষয়েই ঠাই পাইছে। পয়াৰ ছন্দত ৰচিত ডাকৰ বচনবোৰৰ ভাষাৰ মনোগ্ৰাহিতা আৰু প্ৰকাশিকা শক্তি চমকপ্ৰদ। কি মাটিত খেতি কৰিব লাগে, কেনে গৰু কিনিব লাগে, কেনে মাকৰ ছোৱালী অনা যুগুত, সু-নাৰী, কু-নাৰীৰ লক্ষণ, কেনেকৈ ৰন্ধা-বঢ়া কৰিব লাগে, কেতিয়া কোনফালে যাত্ৰা কৰিব লাগে-নালাগে, শৰীৰ ভালে ৰখাৰ নানা উপায়; এনেধৰণৰ দিহা ডাকৰ বচনবোৰত পোৱা যায়। নাগৰিক জীৱন বা সভ্যতাৰ আঁচোৰ ডাকৰ বচনত নাই। ৰজাৰ উল্লেখ আৰু ৰাজধৰ্মৰ সামান্য আঁচোৰ কোনো কোনো বচনত চকুত পৰে যদিও ৰজাৰ ওপৰত কোনো গুৰুত্ব ডাকৰ বচনত দিয়া হোৱা নাই। 'ডাক' কথাটি তিব্বতী ভাষাতো প্ৰচলিত; অৰ্থ জ্ঞানী। গতিকে ডাকৰ বচন মানে জ্ঞানীৰ বচন বুলিয়ে ঠাৱৰ কৰিব পাৰি। বংগদেশৰ খনাৰ বচনৰ লগতো ডাকৰ কেতবোৰ বচনৰ সাদৃশ্য দেখা যায়। জনসাধাৰণৰ মাজত চলা এই বচনবিলাক বিশ্লেষণ কৰিলে অনাখৰি চহা লোকৰো যে সৎ-অসৎ জ্ঞান আছে, ধনী-দুখীয়া নাইবা বলী-নিৰ্বলীৰ মাজত থকা পাৰ্থক্যৰ বোধ আছে তাক আছে তাক উপলব্ধি কৰিব পাৰি।<ref> অসম অভিধান, শান্তনু কৌশিক বৰুৱা, বনলতা,২০০১,পৃষ্ঠা-১০৪ (৩)</ref> ==ডাকৰ বচনৰ সংগ্ৰহ== {{multicol}} '''ডাকৰ জন্ম সম্পৰ্কীয়''' # লেহী ডঙৰা ডাকৰ গাওঁ।<br />সাতশ সাতোটা পুখুৰীৰ নাও॥ # লেহীৰ তিৰি পঞ্চৰাগ বুজে।<br />ভৈদাৰ দমৰাই বিনা শিঙে যুঁজে॥ '''কৃষি বিষয়ৰ''' # পুহত আহু জেঠত শালি<br />তেহে জানিবা গৃহস্থালী॥ # ষোল্ল চাষে মূলা<br />তাৰ অৰ্দ্ধেকে তুলা<br />তাৰ অৰ্দ্ধেকে ধান<br />বিনা চাষে পাণ॥ # আঠীয়াত গোবৰ মনোহৰত জাবৰ<br />মালভোগত ছাই পুৰাত সাঁই॥ # তিনিশ ষাঠী জোপা ৰুবা কল<br/>মাহেকে পষেকে চিকুনাবা তল। <br/>পচলা লাভত খাবা<br/>লঙ্কাৰ বনিজ ঘৰতে পাবা॥ # এহাত এমুঠন কলৰ পোত। <br/>তেহে চাবা কলৰ গোট॥ # বোলন্ত ডাকে ঢিল মাটি পাই। <br/>কান্ধে নাঙ্গাল ধৰিয়া যাই॥<br/>মেঘক দেখি হালক বাই। <br/>জানা শস্যৰ লাভাক পাই॥ # নিছিঙাৰ পাণ<br />নিদিয়াৰ ধান॥ {{col-break}} '''বিভিন্ন বিষয়ৰ''' # যদি বৰিসে জল ধাৰে। <br/>কি কৰিব তাক গণিতি কাৰে॥ # তথাপিতো তিথি বাৰক চাই। <br/>ডাকে বোলে কিচো বোলা জাই॥ # আসাঢ়ৰ নৱমি শুক্ল পক্ষত। <br/>যদি বৰিষে ভূমি তলত॥ # হাল ফাল বেচি চিন্তিয়ো দেৱ। <br/>ৰাজ গৃহত কৰিয়ো সেৱ॥ # যদি বৰষে জলৰ কণা। <br/>ৰঙ্গ কৰি নাচে কৃষক জনা॥ # ডাকে বোলে কেনে ধৰণি চহ। <br/>কঠীয়া নাঙ্গল নষ্ট নকৰহ॥ # পৌষ মাসে যদি মেঘ গৰ্জন। <br/>মাঘ মাহতে মেঘ সোসন॥ # চৈত্ৰত কেন্দু ফল নিৰন্তৰ। <br/>বৈসাগ মাহত পৰে পাথৰ॥ # ৰিনি ৰিনি জল পৰে জৈষ্ঠত। <br/>চাৰি মাহ বৃষ্টি হোৱে লোকত॥ # চৈত্ৰৰ চতুৰ্দ্দশি যদি সমতুল। <br/>ডাকে বোলে বৰ্ষা হোৱে বহুল॥ #তিথি বৃদ্ধিয়ে শয্যক নাশে। <br/>ঋক্ষ বৃদ্ধিয়ে তিল বিনাশে॥ # শ্ৰাৱন মাসত ৰোহিনি ঋক্ষত। <br/>যদি নবৰষে দেৱ। # হাল ফাল বেচি কৰ সব লোক। <br/>দেৱি মহাদেৱ সেৱ॥ # বাৰিষা কালত বেঙ্গৰ ৰাৱ। <br/>হাল গৰু লৈ পথাৰক যাৱ॥ # মাঘত ৰ’দ বহাগত শীত। <br/>চাৰি মাহে অল্প বৃষ্টি ভূমিত॥ {{col-break}} '''ৰন্ধন প্ৰকৰণ সম্বন্ধীয়''' # চিত জেৰোৱা চলি কাতি। <br/>বতা হেঙ্গেৰা খাগৰা মুঠি॥ # স্বাস দীৰ্ঘ কৰি দিবা ফু। <br/>তেহে দেখিবা জুইৰ মু॥ # সোকোতাৰ পাত বেসুয়াৰৰ ঝোল। <br/>তৈলৰ ওপৰে দিয়া তোল॥ # পোৰোলা শাক ৰোহিত মাছ। <br/>ডাকে বোলে সেই ব্যঞ্জন সাচ॥ # মাগুৰ মাছক কচি কুটিয়া। <br/>হালধি মৰিচ হিঙ্গক দিয়া॥<br/>তৈল লোণ দি কৰিবা পাক। <br/>এই ব্যঞ্জন সাৰ বোলে ডাক॥ # কায়ৈ মাছক কচি কুটিয়া। <br/>হালধি মৰিচ হিঙ্গক দিয়া॥<br/>ওলোট পালট কৰিবা পিঠি। <br/>খাই পাইবা তেবে দৄষ্টি॥<br/>( উলট পালট কৰিয়া পিঠ,<br/>খায়া পাবা ভোজন মিষ্ঠ ) # চেঙ্গা চেঙ্গলী জামিৰৰ ৰসে। <br/>কাহুদি দিয়া জেবে পৰিসে॥<br/>মুখৰ অৰুচি দূৰক যায়। <br/>আচোক নৰ দেবো মোহ পাই॥ # ইলিহ মাছক কচি কুটিয়া। <br/>ত্ৰিকুট দিয়া তৈল ভাজিয়া॥<br/>এই বেঞ্জন যি জনে খাই। <br/>আম্ৰৰ সদৄশ মুখ গন্ধাই॥ # কচ বচ চিতলৰ আদ খান। <br/>নেমু লোণ দি বুঝি পৰিমাণ॥ # আকে খাই পাই সন্তোষ প্ৰচুৰ। <br/>আন বেঞ্জঁনক ক ৰিব দূৰ॥ # চাউল দিবা যেতেক তেতেক। <br/>পানী দিবা তিনি তেতেক॥ # পাগ আহিলে দিবা কাঠি। <br/>তেবে কৰিবা জুই ভাঠি॥ # জেবে নিসিজে চাউল। <br/>তেবে বুলিবা ডাকক বাউল॥ # পকা তেতেলী বুঢ়া বৰালী। <br/>বিস্তৰ কৰি দিবাহা জালি॥ # বাঢ়ি দিবা টেঙাৰ ঝোল। <br/>খাবৰ বেলা মুণ্ড নোতোল॥<ref>[http://www.xahitya.org/2011/10/16/ডাকৰ-বচন ডাকৰ-বচন publisher=xahitya.org | accessdate=16 October,2011 | author=বৰ্ণালি দেউৰী-বৰা]{{Dead link|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> {{col-end}} ==বাহ্যিক সংযোগ== {{wikiquote}} ==তথ্যসূত্ৰ== {{reflist}} ==তথ্যসূত্ৰ== {{reflist}} {{অসমীয়া ভাষা}} [[শ্ৰেণী:অসমীয়া লোকসাহিত্য]] tivjre7is9ehoegpz8i6iehi8f1b471 0 7546 514630 494057 2025-06-03T09:19:11Z Kandarpajit Kallol 6257 514630 wikitext text/x-wiki {{Infobox person |bgcolour = silver |name = অজিৎ বৰুৱা |image = |caption = অজিৎ বৰুৱা, ২০১‍১ চন |birth_date = ১৯ আগষ্ট, ১৯২৬ |birth_place = [[গুৱাহাটী]], [[অসম]] |death_date = ৩ এপ্ৰিল, ২০১৫ (বয়স ৮৮) |death_place = যোৰপুখুৰী, [[গুৱাহাটী]] |occupation = সাহিত্যিক, প্ৰশাসনিক বিষয়া | nationality = {{flag|ভাৰত}} | ethnicity =[[অসমীয়া]] | citizenship = ভাৰতীয় | language = [[অসমীয়া ভাষা|অসমীয়া]],[[ইংৰাজী]], [[হিন্দী]],[[ফৰাচী]] | education =স্নাতকোত্তৰ | alma_mater = | genre =[[কবিতা]],[[উপন্যাস]],[[প্ৰবন্ধ]],[[অনুবাদ সাহিত্য]],[[সম্পাদক]] | subject = | movement = | notableworks = [[ব্ৰহ্মপুত্ৰ ইত্যাদি পদ্য]] <br> [[কিছুমান পদ্য আৰু গান]] | spouse =কৃষ্ণা দাস (১৯৫৬-৭৬) | children =পৰ্জন্য বৰুৱা (জন্ম: ১৯৫৭ মৃত্যু: ২০‍০৯) <br> পাৰমিতা বৰুৱা মোহনচন্দ্ৰ (জন্ম: ১৯৫৮) | relatives = [[হলীৰাম ডেকা]] (ভিনিহিয়েক), [[প্ৰণৱজ্যোতি ডেকা]] (ভাগিনিয়েক) | influences = | influenced =[[আধুনিকতাবাদ]] | awards = ভাৰতীয় ভাষা পৰিষদ বঁটা (১৯৮৮) <br> [[সাহিত্য অকাডেমি বঁটা]] (১৯৯১)<br> অম্বিকাগিৰী ৰায়চৌধুৰী বঁটা (১৯‍৯৩) <br>[[অসম উপত্যকা সাহিত্য বঁটা]] (১৯‍৯‍৯) <br> অমূল্য কুমাৰ চক্ৰৱৰ্তী সোঁৱৰণী বঁটা (২০‍০২) <br> নিজৰা কবি শৈলধৰ ৰাজখোৱা স্মৃতি বঁটা (২০‍০৭-০৯) <br> গণেশ গ‍গৈ বঁটা (২০১০) <br> পদ্মনাথ বিদ্যাবিনোদ স্মৃতি সাহিত্য পুৰস্কাৰ (২০১০) | signature =<!-- অজিৎ বৰুৱাৰ হস্তাক্ষৰ.jpg --> | signature_alt = | website = |years active=১৯৩৯-২০১০|alma mater=[[কটন কলেজিয়েট হাইস্কুল]] <br> [[কটন কলেজ]] <br> [[কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়]] <br> [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়]] <br> আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় লোক প্ৰশাসন বিদ্যালয়, পেৰিছ }} '''অজিৎ বৰুৱা''' ({{lang-en|Ajit Barua}}; ১৯ আগষ্ট ১৯২৬—৩ এপ্ৰিল ২০১৫) এজন [[অসমীয়া ভাষা|অসমীয়া]] সাহিত্যিক, প্ৰশাসনিক বিষয়া আৰু স্বাধীনতা সংগ্ৰামী। প্ৰধানকৈ সাহিত্যিক হিচাপেই তেওঁ জনাজাত আছিল। একাধাৰে কবি, গীতিকাৰ, ঔপন্যাসিক, সমালোচক, অনুবাদক, ৰম্য ৰচনাকাৰ আদি হিচাপে তেওঁ অসমীয়া সাহিত্যলৈ অৰিহণা যোগাইছিল। তেওঁক ‘জেংৰাই কবি’ অভিধাৰে জনা যায়। সামগ্ৰিকভাৱে অজিৎ বৰুৱাক আধুনিক অসমীয়া সাহিত্যৰ প্ৰথমগৰাকী যথাৰ্থ আধুনিকতাবাদী কবি হিচাপে অভিহিত কৰা হয়।<ref>{{Cite web|last=|first=|authorlink=|year=২০১৬|title=Litterateurs describe Ajit Barua as first modern Assamese poet : The Hindu|url=https://www.thehindu.com/news/national/other-states/litterateurs-describe-ajit-barua-as-first-modern-assamese-poet/article8434457.ece|accessdate=১৮ মে, ২০২০|publication-date=এপ্ৰিল ৫, ২০১৬}}</ref> কবি কুশল দত্তৰ মতে “অধ্যয়নৰ ব্যাপ্তি, বোধৰ সামুদায়িক দৃষ্টি, জগত আৰু জীৱনক বুজি উঠা আৰু তাক অতি ওখ খাপৰ শিল্পৰূপে স্থাপত্যসিদ্ধ কৰি তোলাৰ সাধনাই অজিৎ বৰুৱাৰ সৃষ্টিক একক আৰু অনন্যৰূপে অসমীয়া তথা ভাৰতীয় সাহিত্যত সুদৃঢ়ভাৱে প্ৰতিষ্ঠা কৰিছে।”<ref name=":3">{{Cite web|last=|first=|authorlink=কুশল দত্ত|year=2020|title=AJI PUWA : All India Radio Guwahati|url=https://www.youtube.com/watch?v=O74AZPgXtgc&feature=youtu.be|accessdate=১৮ মে, ২০২০|date=৩ এপ্ৰিল, ২০২০|author=Kushal Dutta}}</ref> == জন্ম আৰু বংশ পৰিচয় == অজিৎ বৰুৱাৰ জন্ম ১৯২৬ চনৰ ১৯ আগষ্টত [[অসম|অসমৰ]] [[গুৱাহাটী|গুৱাহাটীত]]। তেওঁৰ পিতৃ চান্দকুছিৰ মল্ল বুজৰবৰুৱা বংশৰ প্ৰয়াত চিত্ৰমল্ল বৰুৱা। এই বংশৰ এটা ঠালৰপৰাই ১৭৯৫ চনৰ [[দন্দুৱা দ্ৰোহ]]ৰ নায়ক হৰদত্ত আৰু বীৰদত্তৰ জন্ম হৈছিল। তেওঁলোক বৰুৱাৰ অষ্টম পূৰ্বপুৰুষ কল্যাণমল্ল বৰুৱাৰ ভায়েক ছত্ৰপতি বৰুৱাৰ নাতি। চিত্ৰমল্ল বৰুৱা বিদ্যালয়সমূহৰ উপ-পৰিদৰ্শক আছিল। মাতৃ আছিল উত্তৰ গুৱাহাটীৰ মজিন্দাৰ বৰুৱাৰ বংশৰ (পাছলৈ [[ডিব্ৰুগড়]]ৰ) পদ্মলতা বৰুৱা। তেখেত মহাপণ্ডিত [[আনন্দৰাম বৰুৱা|আনন্দৰাম বৰুৱাৰ]] ভতিজা জীয়ৰী আছিল<ref name=":0">সাহিত্য অকাডেমি বঁটা বিজয়ী অসমীয়া, লিখক: সমীন কলিতা (পৃষ্ঠা নং- ১৪৫)</ref>। == শৈক্ষিক জীৱন == স্কুল পৰিদৰ্শক দেউতাকৰ চাকৰিৰ হেতু অজিৎ বৰুৱাৰ কৈশোৰকাল অবিভক্ত অসমৰ বিভিন্ন ঠাইত অতিবাহিত হৈছিল। ১৯৩‍৩ চনত চান্দকুছি মজলীয়া বিদ্যালয়ত তেওঁ শৈক্ষিক জীৱনৰ পাতনি মেলে। ইয়াৰ পাছত নলবাৰী প্ৰাথমিক বিদ্যালয়, যোৰহাট গৱৰ্নমেণ্ট হাইস্কুল, বৰপেটা গৱৰ্নমেণ্ট হাইস্কুল, গোৱালপাৰা গৱৰ্নমেণ্ট হাইস্কুল, শ্বিলং গৱৰ্নমেণ্ট হাইস্কুল আৰু নলবাৰী গৰ্ডন হাইস্কুলত প্ৰাথমিক, মজলীয়া আৰু হাইস্কুলীয়া শিক্ষা গ্ৰহণ কৰি ১৯৪৩ চনত কটন কলেজিয়েট হাইস্কুলৰপৰা  ষ্টাৰ মাৰ্কসহ অসমৰ ভিতৰত তৃতীয় স্থানেৰে মেট্ৰিকুলেচন পৰীক্ষাত উত্তীৰ্ণ হয়। সেই বছৰ‍তে তেতিয়াৰ কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ অধীনস্থ কটন কলেজত আই.এছ-চি.ত নামভৰ্তি কৰি ১৯৪৫ চনত কটন কলেজৰপৰাই আই.এছ-চি. পৰীক্ষাত দ্বিতীয় বিভাগত উত্তীৰ্ণ হয়। ইয়াৰ পাছত কটন কলেজতে স্নাতক মহলাত ইংৰাজী বিষয়ত নামভৰ্তি কৰি ১৯৪৭ চনত অনাৰ্ছসহ বি.এ. পাছ কৰে আৰু কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ৰপৰা ইংৰাজী সাহিত্যত সুখ্যাতিৰে দ্বিতীয় শ্ৰেণীৰ তৃতীয় বিভাগ লৈ স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী লাভ কৰে। পাছলৈ তেওঁ কৰ্মজীৱনৰ মাজতো ১৯৭২ চনত [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়]]ৰপৰা আইন বিষয়ত স্নাতক ডিগ্ৰী লাভ কৰে। ১৯৭৩ চনত ফ্ৰান্স চৰকাৰৰ জলপানি লাভ কৰি দুবছৰৰ বাব পেৰিছৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় লোক প্ৰশাসন [https://uia.org/s/or/en/1100037106 বিদ্যালয়ত] (I.I.A.P) অধ্যয়নৰ সুবিধা লাভ কৰি ১৯৭৫ চনত লোক প্ৰশাসন বিষয়ত ডিগ্ৰী লাভ কৰে। কলিকতাত অসম চৰকাৰ‍ৰ বাণিজ্য উপদেষ্টাৰূপে কৰ্মৰত হৈ থাকোঁতে (১৯৬৮-৭১ চন) তেওঁ কলিকতাৰে আলিয়াঁচ ফঁচেজত ফৰাচী ভাষা অধ্য‍য়নো কৰিছিল।<ref name="কলিতা">{{cite book|title=শতাধিক অসমীয়া সাহিত্যিক|publisher=ষ্টুডেণ্টচ্‌ ষ্ট'ৰচ্‌|author=সমীন কলিতা|year=২০০১|location=গুৱাহাটী|pages=৩৭৭-৩৮১}}</ref> <!-- [[চিত্ৰ:যৌৱন_কালত_অজিৎ_বৰুৱা.jpg|thumb|১৯৫৬ চনত অজিৎ বৰুৱা]] --> == চাকৰি কাল == ১৯৫০ চনত [[নগাঁও মহাবিদ্যালয়]]ত অধ্যাপক হিচাপে অজিৎ বৰুৱাই কৰ্মজীৱনৰ পাতনি মেলে। ইয়াৰ পাছতে গোলাঘাটৰ [[দেৱৰাজ ৰয় মহাবিদ্যালয়]] আৰু [[কটন মহাবিদ্যালয়]]ত অধ্যাপক হিচাপে নিযুক্তি লাভ কৰে যদিও ১৯৫২ চনত অসম প্ৰশাসনিক সেৱাৰ পৰীক্ষাত উত্তীৰ্ণ হোৱাত কলেজৰ অধ্যাপকৰ চাকৰি ত্যাগ কৰে আৰু সেই বছৰতে এ.চি.এছ.(প্ৰথম শ্ৰেণী) বিষয়াৰূপে নিৰ্বাচিত আৰু নিযুক্ত হয়। একে বছৰতে ভাৰতীয় প্ৰশাসনিক সেৱাৰ পৰীক্ষাতো উত্তীৰ্ণ হৈ তেওঁ ভাৰতীয় ৰাজস্ব সেৱা (আই.আৰ.এছ)ত প্ৰথম অসমীয়া হিচাপে নিযুক্তি লাভ কৰে। ১৯৫৮ চনত অজিৎ বৰুৱাই ভাৰতীয় ৰাজস্ব সেৱাৰ পদ ত্যাগ কৰি পুনৰ অসম প্ৰশাসনীয় সেৱাৰ প্ৰথম শ্ৰেণীৰ বিষয়াৰূপে যোগদান কৰে। এ.চি.এছ. বিষয়াৰূপেই তেওঁ ১৯৬৩ চনত উদ্যোগ বিভাগৰ উপ-সচিব আৰু ১৯৬৮ চনত অসম চৰকাৰৰ কলিকতাৰ কাৰ্যালয়ত বাণিজ্য উপদেষ্টাৰূপে নিয়োজিত হয়। ১৯৭১ চনত অজিৎ বৰুৱাক ভাৰতীয় প্ৰশাসনীয় সেৱা (আই.এ.এছ.)লৈ পদোন্নতি দিয়া হয়। তাৰ পাছত তেওঁ ক্ৰমে অসম চৰকাৰৰ উদ্যোগ বিভাগৰ নিৰ্দেশক, উদ্যোগ বিভাগৰ সচিব, ৰাজস্ব বিভাগৰ সচিবৰূপে নিযুক্ত হৈ ১৯৮৪ চনত ৰাজস্ব বিভাগৰ আয়ুক্ত-সচিব হিচাপে দায়িত্ব‍ভাৰ গ্ৰহণ কৰে।<ref name="কলিতা" />     ১৯৮৪ চনত সাময়িকভাৱে অসম ৰাজস্ব ব'ৰ্ডৰ অধ্যক্ষ হিচাপেও তেওঁক দায়িত্বভাৰ দিয়া হৈছিল। সমান্তৰালভাৱে ১৯৮৩ চনত নামনি অসমৰ আয়ুক্ত হিচাপে তেওঁ যোগদান কৰে আৰু এই পদতে থাকি ১৯৮৬ চনৰ ৩০ নৱেম্বৰত চৰকাৰী চাকৰি জীৱনৰপৰা অৱসৰ গ্ৰহণ কৰে।<ref name="প্ৰতিদিন">{{cite news|title=জেংৰাইক অমৰ কৰি গুচি গ'ল কবি অজিৎ বৰুৱা|date=৪ এপ্ৰিল ২০১৫|agency=অসমীয়া প্ৰতিদিন|accessdate=২০ মে, ২০২০|pages=১, ১৪}}</ref> == পাৰিবাৰিক জীৱন == ১৯৫৬  চনত [[ডিব্ৰুগড়]]ৰ মদন মোহন দাসৰ জীয়ৰী কৃষ্ণা দাসৰ স'তে অজিৎ বৰুৱা বিবাহপাশত আবদ্ধ হয়। তেওঁলোকৰ দুটি সন্তান - পুত্ৰ পৰ্জন্যৰ জন্ম ১৯৫৭ চনত আৰু কন্যা পাৰমিতাৰ জন্ম ১৯৫৮ চনত হয়। পুত্ৰ পৰ্জন্য বৰুৱা [[কটন কলেজ]]ৰ ইংৰাজী বিভাগৰ জ্যেষ্ঠ অধ্যাপক পদত অধিষ্ঠিত আছিল যদিও ২০‍০৯ চনত আকস্মিকভাৱে দেহাৱসান ঘটে। ১৯৭৬ চনত কৃষ্ণা দাসৰে আনুষ্ঠানিকভাৱে বিবাহ বিচ্ছেদ ঘটে অজিৎ বৰুৱাৰ। == সাহিত্যিক অৱদান == চল্লিশৰ দশকত প্ৰায় তেৰ বছৰ বয়সতে লিখা ‘মন মোৰ নাথাকে ইয়াত’ কবিতাৰে অজিৎ বৰুৱাই সাহিত্যিক জীৱনৰ পাতনি মেলিছিল।<ref name=":1">{{Cite web|authorlink=|year=২০১৫|title=অজিৎ বৰুৱা কবিতা সমগ্ৰ|url=http://bhabanibooks.com/product/ajit-baruah-kabita-samagra/|accessdate=৩ মে', ২০২০|editor=কুশল দত্ত|isbn=978-93-81139-86-8|author=অজিৎ বৰুৱা|archivedate=2019-10-29|archiveurl=https://web.archive.org/web/20191029125720/http://bhabanibooks.com/product/ajit-baruah-kabita-samagra/|deadurl=yes}}</ref> তাৰ পাছত ১৯৪২ চনত ধীৰেন্দ্ৰ নাথ দত্ত সম্পাদিত ‘অভিযান’ আলোচনীত তেওঁৰ কবিতা ‘তাজমহল’ প্ৰকাশ পায়। সংখ্যাত কবিতা তাকৰ আছিল যদিও বহু চৰ্চিত আৰু পঠিত ‘ব্ৰহ্মপুত্ৰ’, 'জেংৰাই ১৯৬৩', 'চেনৰ পাৰত' আদি কবিতাই তেওঁক অসমীয়া সাহিত্যৰ জগতত প্ৰতিষ্ঠা কৰে। ১৯৬০ চনৰপৰা ১৯৮৯ চনলৈকে সুদীৰ্ঘ ২৯ বছৰ কাল সাধনা কৰি তেওঁ তেওঁৰ প্ৰখ্যাত 'ব্ৰহ্মপুত্ৰ' কবিতাটো সম্পূৰ্ণ কৰিছিল। কবিতাটোত তেওঁ ব্ৰহ্মপুত্ৰকেন্দ্ৰিক অসমীয়া জাতীয় জীৱনৰ ইতিহাস ৰূপায়ণ কৰিছে। তেওঁৰ সাহিত্যিক অৱদানসমূহ তলত উল্লেখ কৰা হ'ল:<ref name="কলিতা" /><ref name=":0" /><ref name=":1" /> === কবিতা === # কিছুমান পদ্য আৰু গান (প্ৰথম প্ৰকাশ : ১৯৮২ চন, প্ৰকাশক: অজিৎ বৰুৱা; দ্বিতীয় প্ৰকাশ : ১৯৯২ চন, বনলতা। ) # ব্ৰহ্মপুত্ৰ ইত্যাদি পদ্য (প্ৰথম প্ৰকাশ : আগষ্ট ১৯৮৯ চন, অজিৎ বৰুৱা; দ্বিতীয় প্ৰকাশ: জানুৱাৰী ১৯৯২ চন, বনলতা। ) # গছ প্ৰেমৰ পদ্য (ৰাজ কুমাৰ মজিন্দাৰৰ চিত্ৰ সম্বলিত) (প্ৰথম প্ৰকাশ : ২০০০ চন, অজিৎ বৰুৱা। ) # আৰু কিছুমান পদ্য আৰু গান (প্ৰথম প্ৰকাশ : ২০০১ চন, ষ্টুডেণ্ট ষ্ট'ৰ্‌ছ। ) # অজিৎ বৰুৱা কবিতা সমগ্ৰ (প্ৰথম প্ৰকাশ: ২০১৫, সম্পাদনা : কুশল দত্ত, ভৱানী বুকছ। ) === উপন্যাস === # এখন প্ৰেমৰ উপন্যাস (প্ৰথম প্ৰকাশ :১৯৯২, কথা পাব্লিশ্বাৰ্জ; দ্বিতীয়: ১৯৯৭, বনলতা। ) === প্ৰবন্ধ-সাহিত্য আৰু সমালোচনামূলক লেখা === # সাহিত্যৰ বিষয়ে  (প্ৰথম প্ৰকাশ : ১৯৯১ চন, হীৰেন ভট্টাচাৰ্য। ) # কাব্য আৰু অন্যান্য (প্ৰথম প্ৰকাশ: ১৯৯৩ চন, কথা পাব্লিশ্বাৰ্জ। ) # পদ্যৰ পাছৰ কাব্য (প্ৰথম প্ৰকাশ: ডিচেম্বৰ ১৯৯৪ চন, ষ্টুডেণ্ট ষ্ট'ৰ্‌ছ। ) # বিভিন্ন প্ৰবন্ধ (প্ৰথম প্ৰকাশ: ১৯৯৯ চন, শৰাইঘাট প্ৰকাশন। ) # Essays on T.S. Eliot (প্ৰথম প্ৰকাশ : ২০০২ চন, আৰ্কাইভ। ) === অনুবাদ সাহিত্য === # From The Assamese : Translation of Ajit Barua's Assamese Verse (কবিৰ কবিতাৰ স্ব-কৃত ইংৰাজী অনুবাদ সংকলন) [প্ৰথম প্ৰকাশ : ছেপ্টেম্বৰ ১৯৯০ চন, অজিৎ বৰুৱা] # ব্ৰহ্মপুত্ৰ, স্কিৎজোফ্ৰেনিয়া ইত্যাদি (কবিৰ কবিতাৰ স্ব-কৃত বঙালী অনুবাদ সংকলন) [প্ৰথম প্ৰকাশ: জানুৱাৰী ১৯৯১ চন, অজিৎ বৰুৱা] # ন্যায়-নিষ্ঠা (আলবে'ৰ ক্যেমুৰ Les Justes নাটৰ ফৰাচী মূলৰপৰা অনুবাদ) [প্ৰথম প্ৰকাশ: ১৯৯২ চন, অজিৎ বৰুৱা, পৰিৱেশক: বনলতা] # গঁড় (প্ৰথম প্ৰকাশ : ১৯৯৩ চন, বাণী প্ৰকাশ। ) # প্লেগ (প্ৰথম প্ৰকাশ : গুৱাহাটী গ্ৰন্থমেলা, ১৯৯৪ চন; দ্বিতীয় প্ৰকাশ: ছেপ্টেম্বৰ ২০০৮ চন, ষ্টুডেণ্ট ষ্ট'ৰ্ছ। ) # মানুহৰ স্থিতি ( প্ৰথম প্ৰকাশ : ১৯৯৮ চন, জাৰ্ণাল এম্প'ৰিয়াম। ) # ছন মাটি (টি.এছ. এলিয়টৰ 'দ্য ৱেইষ্ট ল্যাণ্ড'ৰ অনুবাদ) [প্ৰথম প্ৰকাশ : অক্টোবৰ ১৯৯৮ চন, জাৰ্ণাল এম্প'ৰিয়াম] # নিৰ্বাচিত ফৰাচী কবিতা (দ্বাদশ শতিকাৰপৰা বিংশ শতিকালৈ নিৰ্বাচিত ফৰাচী কবিতাৰ ফৰাচী মূলৰপৰা অনুবাদ) [প্ৰথম প্ৰকাশ: জানুৱাৰী ১৯৯৯ চন, শৰাইঘাট প্ৰকাশন] # মপাছাঁৰ গল্প (গ্যী দু মপাছাঁৰ নিৰ্বাচিত চুটিগল্পৰ ফৰাচী মূলৰপৰা অনুবাদ) [প্ৰথম প্ৰকাশ : ডিচেম্বৰ ১৯৯৯ চন, শৰাইঘাট প্ৰকাশন] # নিৰ্বাচিত আধুনিকতাবাদী আমেৰিকান কবিতা (প্ৰথম প্ৰকাশ : ফেব্ৰুৱাৰী ২০০২, ষ্টুডেণ্টছ ষ্ট'ৰ্ছ। ) # Poems of Nirmal Prabha Bardoloi (ড॰ নিৰ্মলপ্ৰভা বৰদলৈৰ অসমীয়া কবিতাৰ ইংৰাজী অনুবাদ সংকলন), [প্ৰথম প্ৰকাশ : ২০০৬ চন, সাহিত্য অকাডেমি] === আত্মজৈৱনিক ৰচনা === # স্মৃতিকথা (প্ৰথম প্ৰকাশ: ২০০৮ চন, বৃষ্টি প্ৰকাশন) === সম্পাদনা === # চান্দকুছীয়া বুজৰবৰুৱা বংশাৱলী, (প্ৰথম প্ৰকাশ: ২০০২ চন, অজিৎ বৰুৱা) === গীত-আবৃত্তিৰ কেছেট === # স্মৃতি বীণাৰ তাঁৰ (সুৰ : [[ব্ৰজেন বৰুৱা]] আৰু অজিৎ বৰুৱা, সংগীত : ৰমেন বৰুৱা; কণ্ঠ: [[পুলক বেনাৰ্জী]], [[দ্বীপেন বৰুৱা]], বনজ্যোৎস্না মহন্ত বৰুৱা, মনজ্যোৎস্না মহন্ত গোস্বামী আৰু বীণাপাণি ভূঞা), পল্লৱী এণ্টাৰপ্ৰাইজ; ১৯৮৯ চন। # স্ব-কণ্ঠ, পাঠ আৰু সংগীত পৰিকল্পনা : অজিৎ বৰুৱা, প্ৰযোজনা : [[হীৰেন ভট্টাচাৰ্য]], সংগীত : তৰুণ কলিতা, ১৯৯৫ চন। === অপ্ৰকাশিত === # হ্যাম্‌লেট (শ্বেইক্সপিয়েৰৰ নাটক 'হ্যাম্‌লেট'ৰ অনুবাদ। '[[গৰীয়সী]]'ত ধাৰাবাহিকভাৱে প্ৰকাশিত) == বঁটা/সন্মান == অজিৎ বৰুৱাৰ কৰ্মৰাজিৰ স্বীকৃতি স্বৰূপে বিভিন্ন অনুষ্ঠানে বিভিন্ন সময়ত তেখেতক সন্মান যাচি আহিছে। তাৰে ভিতৰত উল্লেখযোগ্য কেইটিমান হ'ল:<ref name=":1" /> * ১৯৮৮ চনত 'কিছুমান পদ্য আৰু গান'ৰ বাবে ভাৰতীয় ভাষা পৰিষদ প্ৰদত্ত [[ভাৰতীয় ভাষা পৰিষদ পুৰস্কাৰ]] * ১৯৯১ চনত 'ব্ৰহ্মপুত্ৰ ইত্যাদি পদ্য'ৰ বাবে  সাহিত্য অকাডেমি প্ৰদত্ত অসমীয়া ভাষাত [[সাহিত্য অকাডেমি পুৰস্কাৰ]]<ref name=":0" /> * ১৯৯৩ চনত সাহিত্যৰ বিষয়ৰ বাবে [[অসম সাহিত্য সভা]] প্ৰদত্ত [[অম্বিকাগিৰী ৰায়চৌধুৰী বঁটা]], * ১৯৯৯ চনত জীৱনজোৰা সাহিত্য সাধনাৰ বাবে উইলিয়ামছন মেগৰ শৈক্ষিক ন্যাস প্ৰদত্ত [[অসম উপত্যকা সাহিত্য বঁটা]]<ref name="কলিতা" /> * ২০০৭-০৯ চনত জীৱনজোৰা সাহিত্য সাধনাৰ বাবে অসম সাহিত্য সভা প্ৰদত্ত নিজৰা কবি শৈলধৰ ৰাজখোৱা স্মৃতি বঁটা<ref name="প্ৰতিদিন" /> * ২০০২ চনত অনুবাদ সাহিত্যৰ বাবে অমূল্য কুমাৰ চক্ৰৱৰ্তী সোঁৱৰণী ন্যাস প্ৰদত্ত অমূল্য কুমাৰ চক্ৰৱৰ্তী সোঁৱৰণী বঁটা * ২০১০ চনত জীৱনজোৰা কাব্য সাধনাৰ বাবে অসম চৰকাৰ প্ৰদত্ত [[গণেশ গগৈ বঁটা]] * ২০১০ চনত জীৱনজোৰা সাহিত্য সাধনাৰ বাবে ৰমানাথ ভট্টাচাৰ্য ফাউণ্ডেচন, মুম্বাই প্ৰদত্ত পদ্মনাথ বিদ্যাবিনোদ স্মৃতি সাহিত্য পুৰস্কাৰ == মৃত্যু == ২০১৫ চনৰ ১২ মাৰ্চত [[নিউম'নিয়া]] ৰোগৰ বাবে অজিৎ বৰুৱাক চিকিৎসালয়ত ভৰ্তি কৰোৱা হৈছিল। এসপ্তাহৰ পিছত স্বাস্থ্যৰ কিছু উন্নতি হোৱাত তেওঁ ঘৰলৈ যায়। কিন্তু ২ এপ্ৰিলৰপৰা পুনৰ তেওঁৰ স্বাস্থ্যৰ অৱনতি ঘটে আৰু ৩ এপ্ৰিল<ref name="নজানানে">{{cite book | title=নতুন জানানে ২০১৮ | publisher=জ্যোতি প্ৰকাশন | author=শান্তনু কৌশিক বৰুৱা, প্ৰীতিমা কৌশিক বৰুৱা | authorlink=শান্তনু কৌশিক বৰুৱা | year=২০১৭ | pages=৫২৫ | isbn=81-86827-11-0}}</ref>ৰ নিশা গুৱাহাটীৰ যোৰপুখুৰীৰ নিজা বাসভৱনত তেওঁ দেহাৱসান ঘটে।<ref name="মৃত্যু">{{cite web|url=http://www.business-standard.com/article/pti-stories/sahitya-akademi-award-winning-assamese-poet-ajit-barua-dead-115040300858_1.html|title=Sahitya Akademi award winning Assamese poet Ajit Barua dead|publisher=Business Standard|date=3 এপ্ৰিল 2015|accessdate=4 এপ্ৰিল 2015}}</ref> == অজিৎ বৰুৱাৰ জীৱন দৰ্শন আৰু অসমীয়া সাহিত্যত প্ৰভাৱ == {{POV-section}} <!-- [[চিত্ৰ:অজিৎ_বৰুৱাৰ_হাতৰ_আখৰ‍ৰ_নমুনা_(জেংৰাই_কবিতা).jpg|thumb|অজিৎ বৰুৱাৰ হাতৰ আখৰ‍ৰ নমুনা (জেংৰাই কবিতা)]] --> অজিৎ বৰুৱাৰ জীৱন দৰ্শন অত্যন্ত সৰল আছিল। তেওঁ নিজেই উল্লেখ কৰি গৈছে— ‘যি আইনসিদ্ধ, সি নৈতিকতাসিদ্ধও। '<ref name=":2">{{Cite book|year=২০১৫|title=অজিৎ বৰুৱা কবিতা সমগ্ৰ|url=http://bhabanibooks.com/product/ajit-baruah-kabita-samagra/|accessdate=২‍২ মে, ২০২০|editor=কুশল দত্ত|pages=৫২৯-৫৫৩|isbn=978-93-81139-86-8|archivedate=2019-10-29|archiveurl=https://web.archive.org/web/20191029125720/http://bhabanibooks.com/product/ajit-baruah-kabita-samagra/}}</ref> সদাবিজ্ঞানমনস্ক লেখকজনাৰ ব্ৰহ্মাণ্ডৰ কোনো সৰ্বোচ্চ ঐশ্বৰিক শক্তিত বিশ্বাস আছিল নে নাছিল সেয়া স্পষ্টকৈ জনা নাযায়; কিন্তু জন্মান্তৰবাদত তেওঁৰ বিশ্বাস নাছিল।<ref name=":2" /> অজিৎ বৰুৱাই কৈছিল— ‘‘সকলো লেখাই আত্মজীৱনীৰ অংশ। সাহিত্যৰ নৈৰ্ব্যক্তিকতা এটা বাগাড়ম্বৰ। ভাষাৰ বিষয়ে ভাষিক অৱধাৰণ। “<ref>{{Cite book|last=বৰুৱা|first=অজিৎ|year=১৯‍৯২|title=এখন প্ৰেমৰ উপন্যাস|url=|accessdate=২ জুন ২০২০|publisher=কথা পাব্লিশ্বাৰ্জ|page=পাতনি}}</ref> নিজৰ সৃষ্টি সম্বন্ধে তেওঁৰ আছিল ‘চিৰ-অসন্তুষ্টি! ’ ব’দলেৰৰ ভাষাৰে তেওঁ কৈছিল— ‘Sad Non Satiata’।<ref name=":2" /> জীৱনৰ কীৰ্তিস্তম্ভ ‘ব্ৰহ্মপুত্ৰ’ কবিতাটো সম্পূৰ্ণ কৰিবলৈ তেওঁ ২৯টাকৈ বছৰ সাধনা কৰিছিল।  সৃষ্টিৰ স্থাপত্যসিদ্ধ শিল্পৰূপৰ বাবে সাধনাৰ বিকল্প নাই বুলিয়ে তেওঁ বিশ্বাস কৰিছিল। তেওঁৰ সাহিত্য-দশৰ্নত সেই সাধনাৰ অন্যতম মাৰ্গ আছিল অধ্যয়ন। অনুবাদ সম্বন্ধে স্বকীয় ধাৰণা পোষণ কৰিছিল অজিৎ বৰুৱাই। তেওঁৰ মতে লক্ষ্যভাষালৈ অনুবাদ হ’ব লাগিব সদায় মূল ভাষাৰপৰা— দ্বিতীয় বা তৃতীয় ভাষাৰ জৰিয়তে নহয়।<ref name=":2" /> অভিধান, হাঁহিৰ গল্প, এলিয়টৰ কবিতা, ফৰাচী ভাষা আৰু সাহিত্যৰ অধ্য‍য়ন<ref>{{Cite book|last=দত্ত|first=কুশল|authorlink=কুশল দত্ত|year=২০‍০১|title=কথোপকথন (অজিৎ বৰুৱাৰে কুশল দত্তৰ সাক্ষাৎকাৰ)|url=|accessdate=৬ জুন ২০২০|page=৫|publisher=জিজ্ঞাস প্ৰকাশন}}</ref> সৰ্বাধুনিক মননৰ এই লেখকগৰাকীৰ সাহিত্য-দৰ্শনৰ বিশিষ্ট অংগ আছিল। অজিৎ বৰুৱাৰ অধ্যয়নৰ ব্যাপ্তি, বোধৰ সামুদায়িক দৃষ্টি, জগত আৰু জীৱনক বুজি উঠা আৰু তাক অতি ওখ খাপৰ শিল্পৰূপে স্থাপত্যসিদ্ধ কৰি তোলাৰ সাধনা অসমীয়া তথা ভাৰতীয় সাহিত্যত একক আৰু অনন্য।<ref name=":3" /> <!-- অজিৎ বৰুৱা অসমীয়া ভাষা আৰু সাহিত্যৰ অন্যতম প্ৰভাৱশালী প্ৰধান লেখক। অনন্য প্ৰতিভাধৰ অজিৎ বৰুৱাই নিজৰ সৃষ্টিশীল প্ৰতিভাৰে অসমীয়া সাহিত্যৰ ভঁৰাল বৌদ্ধিকভাৱে অতিকে চহকী কৰি থৈ গৈছে। কেৱল বিংশ বা একবিংশ শতিকাৰে নহয়, এগৰাকী অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ লেখক হিচাপে অসম তথা ভাৰতীয় সাহিত্যত সৰ্বকালে অবিস্মৰণীয় হৈ থাকিব অজিৎ বৰুৱা।<ref name=":0" /><ref name="প্ৰতিদিন" /> --> == তথ্য সংগ্ৰহ == {{reflist}} == বাহ্যিক সংযোগ == {{wikiquote}} * [http://www.xophura.org/tag/ajit-boruah অজিৎ বৰুৱাৰ কেইটামান কবিতা] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120311135957/http://www.xophura.org/tag/ajit-boruah |date=2012-03-11 }} * [http://www.poemhunter.com/ajit-barua/biography/ অজিৎ বৰুৱাৰ চমু জীৱনী] {{অসমৰ প্ৰসিদ্ধ ব্যক্তি}} {{অসম উপত্যকা সাহিত্য বঁটা}} {{অসমীয়া ভাষাত সাহিত্য অকাডেমি বঁটা লাভ কৰা সাহিত্যিকসকল}} [[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া কবি]] [[শ্ৰেণী:চৰকাৰী বিষয়া]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া ভাষাৰ সাহিত্য অকাডেমি বঁটা বিজয়ী ]] [[শ্ৰেণী:অসম উপত্যকা সাহিত্য বঁটা বিজয়ী]] hooqcim77vgpwlcz9rl17y9pqdvyq81 0 9900 514492 461777 2025-06-03T04:03:33Z Kandarpajit Kallol 6257 514492 wikitext text/x-wiki {{Assam stub}} {{অসমৰ বিবাহ পৰম্পৰা}} '''বিয়ানাম''' অসমীয়া বিবাহ অনুষ্ঠানত বিভিন্ন সময়ত আয়তী সকলে গোৱা মাংগলিক গীত। এই বিয়া নামবোৰ অসমীয়া লোক সাহিত্যৰ এক অমূল্য সম্পদ। এই বিয়া নামবোৰ বিবাহ অনুষ্ঠানৰ বিভিন্ন সময়ত গোৱা হয়। যেনে- কইনা উলিয়াই দিয়া সময়ত, সুৱাগ তোলা সময়ত, পানী তোলাৰ সময়ত<ref name="amiasomiya">{{cite web | url=http://www.amiasomiya.org/component/content/article/44-%E0%A7%A8%E0%A7%A6%E0%A7%A7%E0%A7%A8-03-22-18-19-19/%E0%A7%A8%E0%A7%A6%E0%A7%A7%E0%A7%A8-03-22-18-34-55/446-oct12-wedding-songs | title=অসমীয়া সমাজত বিয়ানামৰ প্ৰভাৱ | publisher=[[আমি অসমীয়া ডট কম]] | accessdate=ফেব্ৰুৱাৰী ০২, ২০১৩ | author=অঞ্জনা তামুলী দাস }}{{Dead link|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>, দৰা আদৰোতে, হোমৰ গুৰিত বহোঁতে বিধে বিধে এই গীতবোৰ গোৱা হয়। ==প্ৰকাৰ আৰু বিশেষত্ব== বিয়ানামবোৰৰ বিষয়বস্তু, বৰ্ণনা আদিলৈ চাই বিয়া নামবোৰ দুটা ৰূপত পোৱা যায়। প্ৰথম বিধ গহীন গম্ভীৰ আৰু ৰুচিপূৰ্ণ। এই ধৰণৰ গীতত ৰাম-সীতা, [[ৰাধা]]-[[কৃষ্ণ]], [[ঊষা]]-[[অনিৰুদ্ধ]] আদি পৌৰাণিক চৰিত্ৰ সমূহৰ বিবাহৰ বৰ্ণনা দি দৰা-কইনাক আবেগিক কৰা দেখা যায়। এই ধৰণৰ গীতত বিচ্ছেদৰ কাৰুণ্য, মিলনৰ আনন্দ আদি আয়তীসকলে সুন্দৰকৈ প্ৰকাশ কৰে। এই ধৰণৰ গীতবোৰত ৰচনাৰ সৰলতা, কল্পনাৰ কমনীয়তা, উপমাৰ মনোহাৰিতা, ঘৰুৱা জীৱনৰ প্ৰাঞ্জল চিত্ৰ আদি সুন্দৰ ভাবে পৰিস্ফুত হোৱা দেখা যায়। এইবোৰৰ উপৰিও বিয়ানামৰ অন্য এটা ৰূপ দেখা পোৱা যায়। ইয়াত দৰা ঘৰীয়াই কইনা ঘৰীয়াক আৰু কইনা ঘৰীয়াই দৰা ঘৰীয়াক ঠাট্টা মস্কৰা কৰা দেখা যায়। এই ধৰণৰ গীতক সাধাৰণতে যোৰা নাম বুলি কোৱা হয়। নামনী অসমত এই ধৰণৰ গীতক খিচা গীত বুলিও কয়। এই গীতবোৰ দৰা আদৰোঁতে আনন্দ উপভোগ কৰিবলৈ আৰু কইনা হোমৰ গুৰিত বহোঁতে কাৰুণ্য আঁতৰাবলৈ হাঁহি-তামচাৰে গোৱা হয়। যেনে-<br /> ৰভাৰ খুটা সেলেকা<br /> ৰভাৰ খুটা সেলেকা<br /> কইনাঘৰৰ ছোৱালীবোৰৰ <br /> নাক কেইটা চেপেতা<br /> দৰাঘৰীয়াই কইনাঘৰীয়া বা কইনাঘৰীয়াই দৰাঘৰীয়াক মৰা এই চকা বাণৰ উপৰিও পৰিবেশটো বেছি উপভোগ্য হৈ উঠে যেতিয়া এই শৰ গৈ পুৰোহিত বাপুৰ গাতো পৰেগৈ। এই গীতবোৰ অসমীয়া চহা জীৱনৰ অমল স্বাক্ষৰ। অসমীয়াৰ লোক জীৱনত বিয়া নামৰ গুৰুত্ব গুৰুত্ব অপৰিসীম । <ref>{{cite book | title=বিয়ানাম | publisher=শ্ৰীসামন্ত ভট্ৰাচাৰ্য্য | author=অনিমা নাথ প্ৰীতি নাথ}}</ref>বিয়া নামবোৰ হ'ল অনাখৰী লোকৰ বিখ্যাত ৰচনা ।<ref>{{cite web | url=https://anjanatamuli.wordpress.com/2012/10/29/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%AE/ | accessdate=29 December 2024}}</ref>বিয়া নামসমূহে অসমীয়া বিয়া সংগীতমুখৰ কৰি তুলে ।আজি তাৰিখতো ঠাইতে সৃষ্টি কৰি সুৰ দি গাব পৰা অনেক শিল্পী গাঁৱলীয়া সমাজত আছে আৰু এইবোৰ গাওঁত মুখে মুখে চলি থাকে । সাধাৰণ অৰ্থত সামাজিক নিয়মেৰে পতা বিয়াত যি গীত গোৱা হয়, সেয়াই বিয়া নাম । বিয়া নামৰ বিষয় বস্তু মূলত পৌৰাণিক আখ্যান । যেনে উষা -অনিৰুদ্ধ, ৰাম-সীতা, শ্ৰীকৃষ্ণ-ৰুক্মিণী,হৰ-গৌৰী আদিৰ মিলন ।ইয়াৰোপৰি বিয়া নামবোৰত দাম্পত্য জীৱনৰ আদৰ্শ,দৰা-কন্যাৰ ৰূপ-যৌৱন,নাৰী জীৱনৰ আশা-আকাঙ্খা,ঘৰুৱা জীৱনৰ বিভিন্ন দিশ প্ৰতিফলিত হ'য় । বিয়া নামত দেখিবলৈ পোৱা যায় অসমীয়া নাৰী সমাজৰ সৰলতা,ভক্তি আৰু প্ৰেমৰ নিবিড়তা,প্ৰিয়জনৰ মিলন আৰু আসন্ন বিচ্ছেদৰ কৰুণ যন্ত্ৰণা । নাম আৰু উৰুলি বিয়াৰ অবিচ্ছেদ্য অঙ্গ আৰু মাঙ্গলিক কাৰ্য । আয়তী সকলৰ কল্পনা আৰু মধুৰ উপমা প্ৰয়োগেৰে বিয়া নামবোৰ অন্তৰস্পৰ্শী আৰু সঙ্গীত মুখৰ কৰি তোলে । বিয়া এখনত অন্যান্য বহুতো সৰু-সৰা অনুষ্ঠান সংপৃক্ত হৈ থাকে আৰু এই প্ৰতিটো অনুষ্ঠানত বিয়া নাম অপৰিহাৰ্য । এই অনুষ্ঠানবোৰ হ'ল-জোৰোণ দিয়া,পানী-তোলা,সৱাগুৰি তোলা,শ্ৰাদ্ধ কৰা,দৰা-কইনা ধুওৱা,গোঁহাই পূজা,দৈয়ন দিয়া,গাঁথিয়ন খুন্দা, সম্পাদন দিয়া আদি । জোৰোণ দিয়া পৰ্বৰ পৰা বিয়া এখনৰ আৰম্ভণি হয় ।পদূলি মুখত তোৰণ আৰু জোৰণৰ মৰল সজা হয় ।কইনা ঘৰ মানুহৰ প্ৰথম কাম হ'ল তামোল-পানৰ শৰাই দি জোৰণ জোৰোণ আদৰা ।জোৰণৰ সময়ত গোৱা এটা বিয়া নাম এনেধৰনৰ- "ওলাই আহা আইদেউ তুমি মূৰত কাপোৰ লৈ মাৰাৰ হাতত ছাবি দিয়া চিৰদিনলৈ । ওলাই আহা আইদেউ তুমি নকৰিবা লাজে, তোমাৰ বাবে ৰৈ আছো সমাজৰে মাজে । ওলাই আহা আইদেউ তুমি মা-দেউতাক সেৱালৈ, তোমাৰ শাহু ৰৈ আছে জোৰোণ দিবলৈ । ওলাই আহা আইদেউ তুমি সখীক লগত লৈ, তোমাৰ শাহু ৰৈ আছে সেন্দুৰ দিবলৈ ।" জোৰণৰ দিনা গোৱা আন এফাঁকি বিয়া নাম- মাৰাৰ অলঙ্কাৰ থোৱা কাটি কৰি ঐ ৰাম দেউতাৰাৰ অলঙ্কাৰ থোৱাহে, ৰামে দি পঠাইছে সুৱৰ্ণৰ অলঙ্কাৰ এ ৰাম হাতে জোৰে কৰি লোৱা হে ।<ref>{{cite book | title=আয়তীৰ উৰুলি | publisher=নৱ কলিতা কিৰণ প্ৰকাশন | author=মীনা ফুকন হাজৰিকা}}</ref> কইনাক সেন্দুৰ দিয়া উপৰিও আ-অলংকাৰ,কাপোৰ-কানিৰে উপহাৰ দিয়া হয় ।দৰা ঘৰৰ সকলোকে মান সহ সেৱা লৈ জোৰোণ দিয়া পৰ্ব সামৰা হয় ।ৰাতিলৈ দৰা-কইনা উভয় ঘৰতে পানী তোলা হয় । পানী তুলিবলৈ যাওঁতে গোৱা এফাঁকি বিয়া নাম হ'ল- ৰাম-কৃষ্ণ পানী তুলিবলৈ ৰাম-কৃষ্ণ,ওলাইছে দৈৱকী, হৰি মোৰ ঐ, ৰূপতে ধূপে লগাই, ৰাম-কৃষ্ণ, আগে পাছে ভৰি ৰাম-কৃষ্ণ,গায়ন-বায়ন কৰি হৰি মোৰ ঐ,ঢুলিয়াই ঢাক-ঢোল বজাই ।। ৰাম-কৃষ্ণ, দুৰেকৈ পুখূৰী ৰাম-কৃষ্ণ খনালে দেলতাই হৰি মোৰ ঐ,বন্ধালে সেন্দুৰী আলি । ৰাম-কৃষ্ণ, তাৰে চৌপাশে ৰাম-কৃষ্ণ,কদম ৰুয়ে গ'লে হৰি মোৰ ঐ,মাজে বকুলৰে শাৰী ।। বিয়াৰ আন এটা পৰ্ব হৈছে দৈয়ন দিয়া ।বিয়াৰ দিনা বেলি ওলোৱা আগতেই কৰা হয় ।দৈয়ন দিয়া "বিয়া নাম এফাঁকি - দৈয়ন লোৱা দুটি বাটিত পান যোৰে লই । আইদেউ মাকে দৈয়ন দিছে, আইদেউক দুৱাৰ মুখত থৈ ।-" এনেদৰে বিয়াৰ বিভিন্ন উপলক্ষত বিভিন্ন বিয়া নাম আয়তী সকলে পৰিবেশন কৰে । তাৰে দুটা উদাহৰণ দাঙি ধৰা হ'ল- "মূৰত চাউল দিয়া বিয়া নাম- দোৱাত কলম চিয়াঁহি আমাৰ কাৰ্য্য সিদ্ধি হ'ল বাইদেউ দাঙি দিয়াহি । বাঁহৰে আগতে-দোৱাত কলম চিয়াঁহি কিহে চিকেমিকাই-দোৱাত কলম চিয়াঁহি মই বোলো কিবা ফুল ফুলে হে- দোৱাত কলম চিয়াঁহি আমাৰ কাৰ্য্য সিদ্ধি হ'ল বাইদেউ ডাঙি দিয়াহি ।" "যোৰানাম কইনাঘৰীয়া- এখুটি দুখুটি নাঙলৰ খুটি বাইদেউতকৈ ভিনদেউ এহাতমান চুটি, এইজন ভিনিদেৱে কিনো হাল বাব, দমৰা গৰুৱে চোচোৰাই নিব ।" "যোৰানাম দৰাঘৰীয়া- বাৰীৰ ঢাপৰ শিলিখা ব'দেউ তুমি টিলিকা, আমাৰ দাদা ওখ ডাঙৰ সমাজতে জিলিকা ।" বিয়া নাম সমূহ অসমীয়া লোক সাহিত্যৰ অমূল্য সম্পদ । সাম্প্ৰতিক সময়ত ইয়াৰ জনপ্ৰিয়তা কিছু কমিছে যদিও অসমৰ উজনি-নামনি সকলোতে বিদ্যমান । ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist}} ==বাহ্যিক সংযোগ== {{wikiquote}} {{Wikisource}} * [http://www.nilacharai.com/ujani-aaru-pacchim-axomor-biyanaam/#.T4mR8tmoG20 উজনি আৰু পশ্চিম অসমৰ বিয়ানাম: এক আলোকপাত, হেমলতা কাকতি] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120428115112/http://www.nilacharai.com/ujani-aaru-pacchim-axomor-biyanaam/#.T4mR8tmoG20 |date=2012-04-28 }} ৱেবছাইট: নীলা চৰাই {{অসমৰ লোক-সংস্কৃতি}} [[শ্ৰেণী:অসমৰ সংগীত]] [[শ্ৰেণী:বিবাহ]] 7gg2qot9gweqty07rldojij8xk67h4l 0 10533 514634 471466 2025-06-03T09:22:12Z Kandarpajit Kallol 6257 514634 wikitext text/x-wiki {{Infobox writer | name = অনন্ত কন্দলি | image = | image_size = | alt = | caption = | Parents = ৰত্ন পাঠক (পিতৃ) | pseudonym = | birth_name = হৰিচৰণ | birth_date = আনুমানিক ১৫২০ খ্ৰীষ্টাব্দ | birth_place = [[হাজো]],[[কামৰূপ]], [[অসম]] | death_date = আনুমানিক ১৬২০ খ্ৰীষ্টাব্দ | death_place = | occupation = কবি, বৈয়াকৰণ | language = [[অসমীয়া ভাষা|অসমীয়া]] | nationality = | ethnicity = | citizenship = | education = | genre = | movement = | notableworks = [[ৰামায়ণ]], কুমাৰ হৰণ | spouse = | influences = | influenced = }} '''অনন্ত কন্দলি''' ষোড়শ শতিকাৰ এগৰাকী [[অসমীয়া]] বৈষ্ণৱ কবি। তেওঁ [[শ্ৰীমন্ত শঙ্কৰদেৱ]]ৰ শিষ্য আছিল। অনন্ত কন্দলিয়ে নিজে ভাগৱতৰ ষষ্ঠ স্কন্ধ আৰু দশম স্কন্ধৰ অনুবাদ প্ৰসঙ্গত নিজৰ আত্মপৰিচয় দিছে। সেই বিৱৰণ অনুসৰি তেওঁৰ ঘৰ [[হাজো]]ত। দেউতাকৰ নাম ৰত্ন পাঠক। জন্মসূত্ৰে ব্ৰাহ্মণ অনন্ত কন্দলিৰ প্ৰকৃত নাম আছিল '''হৰিচৰণ'''।<ref name="encyclo">{{cite web | url=http://books.google.co.in/books?id=WjDcd0cTFxQC&pg=PA428&lpg=PA428&dq=ananta+kandali&source=bl&ots=YoFLYoJEPq&sig=KFHlKmhHC32iQJ7bneIow9Muk8g&hl=en&sa=X&ei=JU-MT8HuDYGjiAfoxbTdCQ&ved=0CDAQ6AEwAzgK#v=onepage&q=ananta%20kandali&f=false | title=Encyclopaedia of the Hindu World | publisher=Concept Publishing Company | date=1992 | accessdate=April 16, 2012 | author=Ganga Ram Garg | pages=428-429}}</ref><ref name="aslit">{{cite web | url=http://books.google.co.in/books?id=bMsGmbALl5sC&pg=PA61&lpg=PA61&dq=ananta+kandali&source=bl&ots=WaCQ_34SXu&sig=A1Z9yD0UBJl7KC740zuaaD3lG_A&hl=en&sa=X&ei=oEqMT-fzG4yfiAfj0pHZCQ&ved=0CEoQ6AEwBw#v=onepage&q=ananta%20kandali&f=false | title=Assamese literature | publisher=Otto Harrassowitz, Wiesbaden | date=1976 | accessdate=April 16, 2012 | author=Satyendranath Sarma | pages=61}}</ref> পিছলৈ তৰ্ক শাস্ত্ৰত ব্যুৎপত্তি লাভ কৰি '''অনন্ত কন্দলি''' নাম লাভ কৰে। পিছলৈ চন্দ্ৰভাৰতী, ভাগৱতাচাৰ্য, ভাগৱত ভট্টাচাৰ্য আদি বিভূষণেৰে বিভূষিত হয়।<ref name=sarma>অসমীয়া সাহিত্যৰ সমীক্ষাত্মক ইতিবৃত্ত, লেখক - ড॰ [[সত্যেন্দ্ৰনাথ শৰ্মা]], প্ৰকাশক - প্ৰতিমা দেৱী। ১৯৯৬, গুৱাহাটী, পৃষ্ঠা ৫৫-৫৬</ref> অনন্ত কন্দলি খ্ৰীষ্টীয় ষোড়শ শতাব্দীৰ তৃতীয় আৰু চতুৰ্থ দশকৰ ভিতৰত অৰ্থাৎ ১৫২০-১৫৩০ খ্ৰীষ্টাব্দৰ ভিতৰত সম্ভৱতঃ জন্ম গ্ৰহণ কৰি ষোড়শ শতাব্দীৰ শেষ ভাগলৈকে জীৱিত আছিল।<ref name=sarma/><ref name="অসমীয়া জীৱনী অভিধান">{{cite book | title=চন্দ্ৰপ্ৰভা শইকীয়ানী | publisher=বনলতা | author=শিৱনাথ বৰ্মন | year=২০০৯ | location=ডিব্ৰুগড় | pages=৩}}</ref> == আত্ম পৰিচয় == কন্দলিয়ে দশমত তেওঁৰ আত্মপৰিচয় এনেদৰে লিখিছে: {{Quote|<poem>ৰতন পাঠক নামে পণ্ডিত পৰম। ভাগৱত শাস্ত্ৰে যাৰ আছিল বিক্ৰম॥ শ্ৰীহৰিচৰণ নামে তাহান সন্ততি। ব্যাকৰণ পঢ়ি নাম শ্ৰীচন্দ্ৰভাৰতী॥ তৰ্কত লভিলা নাম অনন্ত কন্দলি। ভাগৱতে আচাৰ্য পদবী ভৈলা আৰ্যজন॥ ভাগৱত ভট্টাচাৰ্য বোলে আৰ্যজনে। তেহো বিৰচিলা পদ কৃষ্ণৰ চৰণে॥<ref name=sarma/></poem>}} == সাহিত্যকৃতি == অনন্ত কন্দলিয়ে মহিলা আৰু শূদ্ৰকে ধৰি সমাজৰ সকলোৰে মাজত ধৰ্মবিশ্বাস জগাবলৈ শাস্ত্ৰ ৰচনা কৰিছিল।<ref name="aslit"/> গুৰু [[শ্ৰীমন্ত শঙ্কৰদেৱ]]ৰ অনুৰোধত তেওঁ ভাগৱত-পুৰাণৰ দশম কাণ্ড অনুবাদ কৰি উলিয়াইছিল। এই ৰচনাত শঙ্কৰদেৱৰ প্ৰভাৱ দেখিবলৈ পোৱা যায়। তেওঁ [[মাধৱ কন্দলি]]ৰ মূল পুথিখনৰ সহায়ত [[ৰামায়ণ]]ৰ পাঁচটা কাণ্ড লিখিছিল। সেইখিনিক মাধৱ কন্দলিৰ ৰামায়ণৰ বৈষ্ণৱ সংস্কৰণ বুলি অভিহিত কৰা হয়।<ref name="aslit"/> তেওঁ [[ভাগৱত]]ৰ পঞ্চম আৰু ষষ্ঠ কাণ্ড অনুবাদ কৰিছিল বুলিও কোৱা হয়।<ref name="aslit"/> অনন্ত কন্দলিৰ আন আন কাব্য হ'ল:<ref name=sarma/> * কুমাৰ হৰণ * কাব্য ভাগৱত * ষষ্ঠ স্কন্ধৰ বৃত্ৰাসুৰ-বধ * মধ্য আৰু শেষ দশম * মহীৰাৱণ বধ * সীতাৰ পাতাল প্ৰৱেশ * হৰি-হৰ যুদ্ধ * সহস্ৰ নাম বৃত্তান্ত <!-- '''কাব্য:''' *কুমাৰ-হৰণ কাব্য *বৃত্ৰাসুৰ বধ '''ধৰ্মতত্ত্ব সম্পৰ্কীয়:''' *জীৱতুতি *বৈষ্ণৱামৃত '''ভাগৱত-পুৰাণৰ অনুবাদ:''' *দশম(মধ্য আৰু অন্ত্য) '''ৰামায়ণৰ অনুবাদ:''' *অযোধ্যাকাণ্ড *অৰণ্যকাণ্ড *কিষ্কিন্ধ্যাকাণ্ড '''স্মৃতি-শাস্ত্ৰ সম্পাদনা:''' *নীতিৰত্ন *কল্পদ্ৰুম এইখিনিৰ তথ্যসূত্ৰ লাগিব --> == সন্মান == ব্যাকৰণ শাস্ত্ৰত লাভ কৰা ব্যুৎপত্তিৰ বাবে তেওঁক শ্ৰীচন্দ্ৰভাৰতী উপাধি প্ৰদান কৰা হয়। তৰ্ক আৰু ন্যায়ত থকা পণ্ডিত্যৰ বাবে অনন্ত কন্দলি বিভূষণ আৰু ভাগৱত-শাস্ত্ৰত থকা পাণ্ডিত্যৰ বাবে ভাগৱতাচাৰ্য আৰু ভাগৱত-ভট্টাচাৰ্য সন্মান প্ৰদান কৰা হয়। == তথ্যসূত্ৰ == <references /> {{Wikisource author|অনন্ত কন্দলী}} == বাহ্যিক সংযোগ == {{wikiquote}} [[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া কবি]] [[শ্ৰেণী:অসমৰ পাব্লিক ডমেইনৰ অন্তৰ্ভুক্ত লিখক]] [[শ্ৰেণী:মহাপুৰুষীয়া ধৰ্মৰ অনুগামী]] 1enpleqygu8jtozq2xv78r9nxy6vttw 0 22500 514670 501467 2025-06-03T10:17:58Z Kandarpajit Kallol 6257 514670 wikitext text/x-wiki {{infobox writer | name = য়েছে দৰজে ঠংচি | image = য়েছে দৰজে ঠংছি.jpg | imagesize = 220px | alt = | caption = | pseudonym = | birth_name = | birth_date = ১৯৫২ চন | birth_place = [[পশ্চিম কামেং জিলা]], [[অৰুণাচল প্ৰদেশ]], [[ভাৰত]] | death_date = | death_place = | occupation = সাহিত্যিক, ঔপন্যাসিক, গল্পকাৰ | nationality = [[ভাৰত|ভাৰতীয়]] | ethnicity = | citizenship = ভাৰতীয় | language = | education = | alma_mater = | period = | genre = | subject = | movement = | notableworks = [[মৌন ওঁঠ মুখৰ হৃদয়]] | spouse = | partner = | children = | relatives = | influences = | influenced = | awards = [[সাহিত্য অকাডেমি বঁটা]], ২০০৫<ref>{{cite web | url=http://sahitya-akademi.gov.in/sahitya-akademi/showSearchAwardsResult.jsp?year=&author=&awards=AA&language=ASSAMESE| title=সাহিত্য অকাডেমি বঁটা বিজয়ী অসমীয়াসকলৰ তথ্য |publisher=সাহিত্য অকাডেমি | accessdate=নৱেম্বৰ ১৬, ২০১২}}</ref><br/>[[পদ্মশ্ৰী]], ২০২০<br/>[[অসম প্ৰকাশন পৰিষদ বঁটা]], ২০২৪ | signature = | signature_alt = | website = }} '''য়েছে দৰজে ঠংচি''' ({{lang-en|Yese Dorjee Thongchi}}) এগৰাকী বিশিষ্ট ঔপন্যাসিক আৰু গল্পকাৰ। ‘জোনবাই’ নামৰ কবিতা লিখি সাহিত্যিক জীৱন আৰম্ভ কৰা ঠংচিয়ে স্কুলীয়া দিনৰে পৰা সাহিত্য-চৰ্চাত মনোনিবেশ কৰিছিল। প্ৰথমাৱস্থাত কবিতা আৰু নাটক ৰচনাতে নিজৰ সৃষ্টিক আবদ্ধ কৰি ৰাখিছিল যদিও পিছলৈ গল্প আৰু উপন্যাসলৈ তেওঁ সাহিত্য কৰ্মৰ প্ৰসাৰণ ঘটায়। তেওঁৰ ভালেমান গল্প ‘সংগম’, ‘মনোৰঞ্জন’, ‘[[প্ৰান্তিক]]’, ‘[[গৰীয়সী]]’ আদি আলোচনীৰ পাতত সিঁচৰতি হৈ আছে। তেওঁ [[মৌন ওঁঠ মুখৰ হৃদয়]] নামৰ উপন্যাসৰ বাবে [[সাহিত্য অকাডেমি বঁটা]] আৰু [[ভাষা ভাৰতী সাহিত্য পুৰস্কাৰ]] লাভ কৰে আৰু ‘পাপৰ পুখুৰী’ নামৰ গল্প সংকলনৰ বাবে [[অসম সাহিত্য সভা]]ৰ [[বিষ্ণু ৰাভা বঁটা]] লাভ কৰে। ২০২০ চনত [[ভাৰত চৰকাৰ|ভাৰত চৰকাৰে]] সাহিত্য আৰু শিক্ষাক্ষেত্ৰত তেওঁৰ অৱদানৰ স্বীকৃতি স্বৰূপে ভাৰতৰ চতুৰ্থ অসামৰিক সন্মান [[পদ্মশ্ৰী]] প্ৰদান কৰে।<ref>{{cite web|url=https://nenow.in/north-east-news/padma-vibhushan-for-mary-kom-pama-bhushan-for-sc-jamir-padma-shri-for-13-others-from-northeast.html |title=Padma Vibhushan for Mary Kom, Padma Bhushan for SC Jamir, Padma Shri for 13 others from Northeast |website=NENOW|date=25 January 2020|access-date=26 January 2020}}</ref> ২০২৪ চনত ''ধাৰ আৰু অন্যান্য গল্প'' শীৰ্ষক গল্প গ্ৰন্থৰ বাবে তেখেতক [[অসম]] চৰকাৰে [[অসম প্ৰকাশন পৰিষদ বঁটা]]ৰে সন্মানিত কৰে। ==জন্ম আৰু শিক্ষা== ১৯৫২ চনত [[নেফা]]ৰ কামেং সীমান্ত বিভাগৰ (বৰ্তমান [[অৰুণাচল প্ৰদেশ]]ৰ [[পশ্চিম কামেং জিলা]]) জগং (জী) নাম গাঁৱৰ এটি চেৰদুকপেন সম্প্ৰদায়ৰ পৰিয়ালত ঠংচিদেৱৰ জন্ম।<ref>“[[মৌন ওঁঠ মুখৰ হৃদয়]]” গ্ৰন্থত সন্নিবিষ্ট পৰিচয়ৰ পৰা। </ref> তেখেতে জীগাঁও প্ৰাথমিক বিদ্যালয়, বোমডিলা চৰকাৰী উচ্চতৰ মাধ্যমিক বিদ্যালয়ত শিক্ষা গ্ৰহণ কৰি কটন কলেজত পঢ়িবলৈ লয় আৰু কটন কলেজৰ পৰা অসমীয়াত অনাৰ্ছসহ স্নাতক ডিগ্ৰী লাভ কৰে। তাৰ পিছত গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা অসমীয়া ভাষাত স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী অৰ্জন কৰে। তেওঁ ১৯৭৭ চনত অৰুণাচল প্ৰদেশ অসামৰিক সেৱাত যোগদান কৰে। ১৯৯২ চনত তেওঁ ভাৰতীয় প্ৰশাসনীয় সেৱালৈ পদোন্নতি লাভ কৰে। ==কৰ্মজীৱন== ১৯৭৭ চনত অৰুণাচল প্ৰদেশ প্ৰশাসনিক সেৱাত যোগদান কৰে। ১৯৯২ চনত তেওঁ [[ভাৰতীয় প্ৰশাসনিক সেৱা]]লৈ পদোন্নতি লাভ কৰে। ১৯৯৩ চনৰ পৰা [[টাৱাং জিলা|টাৱাং]], [[নামনি সোৱণশিৰি জিলা|নামনি সোৱণশিৰি]], [[চাংলাং জিলা|চাংলাং]], [[লোহিত জিলা|লোহিত]] আৰু [[পূব কামেং জিলা]]ৰ উপায়ুক্ত হিচাপে সেৱা আগবঢ়াই বৰ্তমান তেওঁ অৰুণাচল প্ৰদেশ চৰকাৰৰ পৰ্যটন আৰু সাংস্কৃতিক পৰিক্ৰমা, নগৰ উন্নয়ন, গৃহ নিৰ্মাণ আৰু পৰিকল্পনা আদি বিভাগৰ সচিব পদত কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰি আছে। ==উল্লেখযোগ্য বঁটা== * [[সাহিত্য অকাডেমি বঁটা]], ২০০৫ * [[ভাষা-ভাৰতী সাহিত্য পুৰস্কাৰ]]<ref>{{Cite web |title=kitap.co.in |url=http://books.jamini.co.in/%E0%A6%AE%E0%A7%8C%E0%A6%A8-%E0%A6%93%E0%A6%81%E0%A6%A0-%E0%A6%AE%E0%A7%81%E0%A6%96%E0%A7%B0-%E0%A6%B9%E0%A7%83%E0%A6%A6%E0%A7%9F/ |access-date=2012-03-22 |archivedate=2012-03-25 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120325063657/http://books.jamini.co.in/%E0%A6%AE%E0%A7%8C%E0%A6%A8-%E0%A6%93%E0%A6%81%E0%A6%A0-%E0%A6%AE%E0%A7%81%E0%A6%96%E0%A7%B0-%E0%A6%B9%E0%A7%83%E0%A6%A6%E0%A7%9F/ |deadurl=yes }}</ref> * [[অসম সাহিত্য সভা]]ৰ [[বিষ্ণু ৰাভা বঁটা]] * [[অসম উপত্যকা সাহিত্য বঁটা]], ২০১৭<ref>{{Cite web |title=আৰ্কাইভ কপি |url=https://janambhumi.in/VFZSak5FMVVSVDA9/%E0%A6%B8%E0%A6%A8%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4-%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A6%81%E0%A6%A4%E0%A7%80%2C-%E0%A7%B0%E0%A7%80%E0%A6%A4%E0%A6%BE-%E0%A6%9A%E0%A7%8C%E0%A6%A7%E0%A7%81%E0%A7%B0%E0%A7%80-%E0%A6%86%E0%A7%B0%E0%A7%81-%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%9B%E0%A7%87-%E0%A6%A6%E0%A7%B0%E0%A6%9C%E0%A7%87-%E0%A6%A0%E0%A6%82%E0%A6%9A%E0%A6%BF%E0%A6%B2%E0%A7%88-%E0%A6%85%E0%A6%B8%E0%A6%AE-%E0%A6%89%E0%A6%AA%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%95%E0%A6%BE-%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%B9%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%AF-%E0%A6%AC%E0%A6%81%E0%A6%9F%E0%A6%BE.html |access-date=2018-11-25 |archivedate=2021-03-04 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210304121107/https://janambhumi.in/VFZSak5FMVVSVDA9/%E0%A6%B8%E0%A6%A8%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4-%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A6%81%E0%A6%A4%E0%A7%80,-%E0%A7%B0%E0%A7%80%E0%A6%A4%E0%A6%BE-%E0%A6%9A%E0%A7%8C%E0%A6%A7%E0%A7%81%E0%A7%B0%E0%A7%80-%E0%A6%86%E0%A7%B0%E0%A7%81-%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%9B%E0%A7%87-%E0%A6%A6%E0%A7%B0%E0%A6%9C%E0%A7%87-%E0%A6%A0%E0%A6%82%E0%A6%9A%E0%A6%BF%E0%A6%B2%E0%A7%88-%E0%A6%85%E0%A6%B8%E0%A6%AE-%E0%A6%89%E0%A6%AA%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%95%E0%A6%BE-%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%B9%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%AF-%E0%A6%AC%E0%A6%81%E0%A6%9F%E0%A6%BE.html |deadurl=yes }}</ref> * ভূপেন হাজৰিকা ৰাষ্ট্ৰীয় বঁটা, ২০১৭<ref name="arun">{{cite web | url=https://arunachal24.in/yeshe-dorjee-thongchi-chosen-for-bhupen-hazarika-award/ | title=Yeshe Dorjee Thongchi Chosen for Bhupen Hazarika Award | publisher=Arunachal24.in | date=15 June 2017 | accessdate=25 January 2020}}</ref> * [[পদ্মশ্ৰী]], ২০২০ * [[অসম প্ৰকাশন পৰিষদ বঁটা]], ২০২৪ ("ধাৰ আৰু অন্যান্য গল্প"ৰ বাবে) ==সাহিত্যিক অৱদান== ===গ্ৰন্থ=== * [[কামেং সীমান্তৰ সাধু]] ([[অসম সাহিত্য সভা]]ৰ দ্বাৰা প্ৰথম প্ৰকাশিত) ===উপন্যাস=== * [[চনম আৰু লিংঝিক]] * [[মই পুনৰ জনম লম]] * [[মৌন ওঁঠ মুখৰ হৃদয়]] (২০০১) * [[শৱ কটা মানুহ]] (২০০৪) * [[মিছিং (উপন্যাস)|মিছিং]] ===গল্প সংকলন=== * [[পাপৰ পুখুৰী]] * [[বাঁহৰ ফুলৰ গোন্ধ]] * [[অন্য এখন প্ৰতিযোগিতা]] * ধাৰ আৰু অন্যান্য গল্প === আত্মজীৱনী=== * [[হাঁহি আৰু চকুলোঁৰ শৈশৱ]] * [[সৈনিকৰ প্ৰিয় সেনাপতি এক আত্মজীৱনী]] ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{reflist}} ==বাহ্যিক সংযোগ== *{{wikiquote}} {{অসমীয়া ভাষাত সাহিত্য অকাডেমি বঁটা লাভ কৰা সাহিত্যিকসকল}} {{অসম উপত্যকা সাহিত্য বঁটা}} [[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া গল্পকাৰ]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া ঔপন্যাসিক]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় প্ৰশাসনিক সেৱাৰ বিষয়া]] [[শ্ৰেণী:অসম উপত্যকা সাহিত্য বঁটা বিজয়ী]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া ভাষাৰ সাহিত্য অকাডেমি বঁটা বিজয়ী]] [[শ্ৰেণী:পদ্মশ্ৰী বঁটা বিজয়ী]] jksyxzguq0v7fjiml7fw3eag44p7gd4 0 22505 514643 446554 2025-06-03T09:27:45Z Kandarpajit Kallol 6257 514643 wikitext text/x-wiki {{Stub}} {{infobox writer | name = অপূৰ্ব শৰ্মা | image = Apurba-Sarma.jpg | imagesize = 200px | alt = | caption = | birth_date ={{birth date and age|1943|5|3|df=y}} | birth_place = [[অসম]] | death_date = | death_place = | occupation = সাহিত্যিক, সাংবাদিক, চলচ্চিত্ৰ সমালোচক, গল্পকাৰ | nationality = [[ভাৰত|ভাৰতীয়]] | citizenship = ভাৰতীয় | language = [[অসমীয়া ভাষা|অসমীয়া]] | notableworks = [[বাঘে টাপুৰ ৰাতি (গল্প সংকলন)|বাঘে টাপুৰ ৰাতি]],<br>[[অসমীয়া চলচ্চিত্ৰৰ ছাঁ-পোহৰ]] | awards = [[সাহিত্য অকাডেমি বঁটা]] (২০০০)<ref>{{cite web | url=http://sahitya-akademi.gov.in/sahitya-akademi/showSearchAwardsResult.jsp?year=&author=&awards=AA&language=ASSAMESE| title=সাহিত্য অকাডেমি বঁটা বিজয়ী অসমীয়াসকলৰ তথ্য |publisher=সাহিত্য অকাডেমি | accessdate=নৱেম্বৰ ১৬, ২০১২}}</ref> | website = }} '''অপূৰ্ব শৰ্মা''' ({{lang-en|Apurba Sharma}}) অসমৰ এগৰাকী প্ৰসিদ্ধ গল্পকাৰ, চলচ্চিত্ৰ সমালোচক, সাংবাদিক, সম্পাদক, আৰু শিক্ষাবিদ। তেওঁ হৈছে [[সৌৰভ কুমাৰ চলিহা]]ই প্ৰৱৰ্তন কৰা অসমীয়া গল্প-সাহিত্যৰ আধুনিকতাবাদী ধাৰাটোৰ অন্যতম গল্পকাৰ।<ref>বিশ্বকোষ, অসম সাহিত্য সভা, চতুৰ্থ খণ্ড, ১ম প্ৰকাশ, ২০০৩</ref> শৰ্মা ২০০০ চনত তেওঁৰ গল্প সংকলন '[[বাঘে টাপুৰ ৰাতি (গল্প সংকলন)|বাঘে টাপুৰ ৰাতি]]'ৰ বাবে [[অসমীয়া ভাষাত সাহিত্য অকাডেমি বঁটা লাভ কৰা সাহিত্যিকসকল|অসমীয়া ভাষা]]ৰ [[সাহিত্য অকাডেমি বঁটা]] আৰু ২০১৫ চনত [[অসম উপত্যকা সাহিত্য বঁটা]]ৰে সন্মানিত হৈছে। তেখেত এগৰাকী বিশিষ্ট চলচ্চিত্ৰ-সমালোচকো। তেখেতৰ [[অসমীয়া চলচ্চিত্ৰৰ ছাঁ-পোহৰ]] নামৰ গ্ৰন্থখনে ২০০২ চনত [[ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা]] প্ৰতিযোগিতাত ''চলচ্চিত্ৰ বিষয়ক শ্ৰেষ্ঠ গ্ৰন্থ''ৰ স্বৰ্ণকমল সন্মান লাভ কৰিছিল।<ref name="অপূৰ্ব১">{{cite book | title=অসম ইয়াৰ বুক ২০২১ | publisher=জ্যোতি প্ৰকাশন | author= শান্তনু কৌশিক বৰুৱা | authorlink=শান্তনু কৌশিক বৰুৱা | chapter=প্ৰসিদ্ধ ব্যক্তি আৰু পৰিচয় | pages=৮৫৩}}</ref><ref name="অপূৰ্ব২">{{cite web | url=https://www.scientiabooks.in/product/axomiya-chalacchitrar-san-pohar/ | title=AXOMIYA CHALACCHITRAR SAN-POHAR | accessdate=20 October 2020}}</ref> ==কৰ্মজীৱন== [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়]]ৰ পৰা [[অৰ্থনীতি]]ৰ স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী লৈ সাংবাদিক হিচাপে কৰ্মজীৱন আৰম্ভ কৰে। পাছত [[নগাঁও ছোৱালী মহাবিদ্যালয়]]ত অধ্যাপক হিচাপে যোগদান কৰি সেই মহাবিদ্যালয়ৰে অধ্যক্ষ হৈ অৱসৰ লয়। [[দ্য আছাম ট্ৰিবিউন]]ত এগৰাকী ষ্টাফ ৰিপ'ৰ্টাৰ হিচাপে সাংবাদিকতাৰ জগতত প্ৰৱেশ । নগাঁও ছোৱালী মহাবিদ্যালয়ৰ পৰা অধ্যক্ষ হিচাপে অৱসৰ গ্ৰহণৰ পিছত পুনৰ সাংবাদিকতাৰ আৰম্ভণি । এইবাৰ দ্য ছেণ্টিনেল কাকত গোষ্ঠীৰ পৰা প্ৰকাশিত দৈনিক অসমীয়া বাতৰি কাকত 'আজিৰ অসম'ত সম্পাদক হিচাপে যোগদান । প্ৰায় দহ বছৰ কাল এই দায়িত্ব পালন কৰে । ==সাহিত্যিক অৱদান== === '''গল্প সংকলন''' === * বন্ধুৰ পথৰ কেইজনমান ডেকামানুহ (১৯৭৭) * শুভ-বাৰ্তা (১৯৮৫) * [[বাঘে টাপুৰ ৰাতি (গল্প সংকলন)|বাঘে টাপুৰ ৰাতি]] (১৯৯৬) * বিপুলৰ যুদ্ধ-সজ্জা আৰু কিছুমান কাহিনীৰ কাহিনী (২০০২) * নাগৰিক (২০০৯) * এজন কবিৰ মৃত্যু আৰু এজোপা বাৰমহীয়া আম (২০১৪) * [[শীতৰ বতাহ আৰু বৰষুণ]] (অক্টোবৰ, ২০২১) === '''অন্যান্য''' === * [[অসমীয়া চলচ্চিত্ৰৰ ছাঁ-পোহৰ]] (২০০১) * Jyotiprasad as a Film Maker (২০০৫)<ref>{{Cite web |title=Gauhati Cine Club |url=http://gauhaticineclub.org/publications.html |access-date=2012-03-22 |archivedate=2010-07-24 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100724193019/http://gauhaticineclub.org/publications.html |deadurl=yes }}</ref> * [[শব্দ প্ৰতিমা সাহিত্য চলচ্চিত্ৰ]] ==উল্লেখযোগ্য বঁটা== * [[সাহিত্য অকাডেমি বঁটা]] (২০০০, '[[বাঘে টাপুৰ ৰাতি (গল্প সংকলন)|বাঘে টাপুৰ ৰাতি]]' গল্প-সংকলনৰ বাবে) * চলচ্চিত্ৰ বিষয়ক শ্ৰেষ্ঠ গ্ৰন্থৰ [[ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা]] (২০০২, [[অসমীয়া চলচ্চিত্ৰৰ ছাঁ-পোহৰ]]ৰ বাবে) * [[অসম উপত্যকা সাহিত্য বঁটা]] (২০১৫) ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{reflist}} {{অসমীয়া ভাষাত সাহিত্য অকাডেমি বঁটা লাভ কৰা সাহিত্যিকসকল}} {{অসম উপত্যকা সাহিত্য বঁটা}} {{অসমৰ প্ৰসিদ্ধ ব্যক্তি}} == বাহ্যিক সংযোগ == {{wikiquote}} [[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া গল্পকাৰ]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া প্ৰবন্ধকাৰ]] [[শ্ৰেণী:চলচ্চিত্ৰ সমালোচক]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া ভাষাৰ সাহিত্য অকাডেমি বঁটা বিজয়ী ]] [[শ্ৰেণী:অসম উপত্যকা সাহিত্য বঁটা বিজয়ী]] [[শ্ৰেণী:অ-কাহিনীমূলক গ্ৰন্থৰ লেখক]] 4ge5egesjs90k7uqrtxlwgexk9naolf 0 22973 514476 427138 2025-06-03T03:50:43Z Babulbaishya 2558 514476 wikitext text/x-wiki {{ভাল প্ৰবন্ধ}} {{Infobox officeholder | honorific-prefix = | name = ফুলন দেৱী | image = Devi phoolan.jpg | imagesize = 200px | caption = | office = সাংসদ ([[একাদশ লোকসভা]]) | term_start = ১৯৯৬ | term_end = ১৯৯৮ | predecessor = | successor = | constituency = [[মিৰ্জাপুৰ]] | office2 = সাংসদ ([[ত্ৰয়োদশ লোকসভা]]) | term_start2 = ১৯৯৯ | term_end2 = ২০০১ | predecessor2 = | successor2 = | constituency2 = [[মিৰ্জাপুৰ]] | birth_name = | birth_date = {{birth date|df=yes|1963|8|10}} | birth_place = | death_date = {{death date and age|df=yes|2001|7|25|1963|8|10}} | death_place = [[নতুন দিল্লী]], [[ভাৰত]] | death_cause = | resting_place = | resting_place_coordinates = <!-- {{Coord|LAT|LONG|type:landmark|display=inline}} --> | nationality = ভাৰতীয় | other_names = দস্যুৰাণী | occupation = ডকাইত, ৰাজনৈতিক নেতা | style = | influences = | influenced = [[সীমা পৰিহাৰ]] | party = [[সমাজবাদী পাৰ্টি]] | criminal_charge = ৪৮টা গুৰু অপৰাধ | criminal_penalty = | criminal_status = | spouse = পুট্টি লাল, বিক্ৰম মাল্লাহ, উমেদ সিং | partner = | footnotes = }} '''ফুলন দেৱী''' ({{lang-en|Phoolan Devi}}, {{lang-hi|फूलन देवी}}) প্ৰথমে ডকাইত আৰু পৰৱৰ্তী পৰ্যায়ত [[ভাৰতীয় লোকসভা]]ৰ এগৰাকী সাংসদ আছিল; যাৰ জনপ্ৰিয় নাম আছিল '''দস্যু ৰাণী ফুলন দেৱী'''। তেওঁ একাধিকবাৰ পুৰুষৰ নিষ্ঠুৰতাৰ বলি হৈছিল। আৰক্ষীৰ ওচৰলৈ গৈয়ো তেওঁ ন্যায় পোৱা নাছিল; যাৰ বাবে তেওঁ ডকাইতৰ জীৱন আঁকোৱালি লৈছিল। [[উত্তৰ প্ৰদেশ]]ৰ বেহমাই গাঁৱৰ কেইজনমান ঠাকুৰে ফুলনক তেইশদিন ধৰি ধৰ্ষণ কৰিছিল। ১৯৮১ চনত সেই গাঁৱৰ ২২ জন ঠাকুৰক হত্যা কৰা হৈছিল আৰু এই হত্যাকাণ্ডৰ বাবে ফুলন দেৱীক অভিযুক্ত কৰা হৈছিল। বেছি ভাগ অপৰাধ তেওঁ নিপীড়িত মহিলাসকলক, বিশেষকৈ নিম্ন বৰ্গৰ মহিলাসকলক ন্যায় প্ৰদান কৰিবলৈ সংঘটিত কৰিছিল। কুৰি বছৰো নোহোৱা এগৰাকী নিম্নবৰ্গৰ, প্ৰায় নিৰক্ষৰ কিশোৰীয়ে সমগ্ৰ ভাৰতত আলোড়নৰ সৃষ্টি কৰিছিল। পাছলৈ তেওঁ আত্ম-সমৰ্পণ কৰিছিল আৰু ভাৰতৰ ৰাজনীতিত যোগদান কৰিছিল।<ref name="দস্যুৰাণী নিহত">{{cite web | url=http://www.guardian.co.uk/g2/story/0,3604,527406,00.html | title=দস্যুৰাণী নিহত | accessdate=April 01, 2012}}</ref> ==প্ৰাৰম্ভিক জীৱন== উত্তৰ প্ৰদেশৰ জালৌন জিলাৰ অন্তৰ্গত 'ঘোৰা কা পুৰৱা' গাঁৱত মাল্লা সম্প্ৰদায়ত ফুলন দেৱীৰ জন্ম হৈছিল।<ref name="BQ">{{cite web | url=http://www.goodbyemag.com/jul01/devi.html | title=Phoolan Devi, India's Bandit Queen | accessdate=11 August 2019 | archivedate=28 December 2005 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20051228081825/http://www.goodbyemag.com/jul01/devi.html | deadurl=yes }}</ref> মাল্লা সম্প্ৰদায়ক নিম্ন বৰ্ণৰ বুলি গণ্য কৰা হয়। ফুলন আছিল দেৱীদিন আৰু মুলাৰ দ্বিতীয় সন্তান। ফুলনৰ দেউতাকৰ এক একৰৰ এখন নিমৰ বাগিছা আছিল। দেউতাকৰ আশা আছিল, এই মূল্যবান গছবোৰ বেছি জীয়েকহঁতৰ বাবে যৌতুকৰ ধন গোটাব।<ref name="JanS_2011">{{cite book | title = Good Girls Don’t Make History | author = Jan Stradling | publisher = Pier | year = 2011 | isbn = 978-1-74266-623-5 | chapter = 12: Phoolan Devi - 'Bandit Queen', freedom fighter, politcian }}</ref> ফুলনৰ এঘাৰ বছৰ বয়স হওঁতে ককাদেউতাক ঢুকাই থাকিল আৰু তেওঁৰ বৰদেউতাকে নিজকে ঘৰখনৰ মুৰব্বী বুলি ঘোষণা কৰিলে আৰু প্ৰৱঞ্চনাৰে পৈতৃক সম্পত্তিৰ উত্তৰাধিকাৰী হ'ল। বৰদেউতাকৰ মায়াদিন নামৰ এজন পুত্ৰ আছিল। সি বাগিছাৰ গছবোৰ কাটি বিক্ৰী কৰিবলৈ ধৰিলে।<ref name="John_Insurgents_2011">{{cite book | title = Insurgents, Raiders, and Bandits | author = John Arquilla | publisher = Rowman & Littlefield | year = 2011 | publisher = 9781566638326 | pages = 245–251 }}</ref> ফুলনে ইয়াৰ ঘোৰ বিৰোধ কৰিলে। ৰাজহুৱাকৈ মায়াদিনক চোৰ বুলি নিন্দা কৰিলে আৰু বায়েকৰ সৈতে ফুলনে সেই মাটিত বহি থাকি প্ৰতিবাদ সাব্যস্ত কৰিলে। হিংসাৰ আশ্ৰয় লৈয়ো মায়াদিনে ফুলনক সেও মনাব নোৱাৰিলে। অৱশেষত সম্পৰ্কীয় ভায়েকজনে পুট্টিলাল নামৰ এজন ত্ৰিশ বছৰীয়া ব্যক্তিৰ সৈতে ফুলনৰ বিয়াৰ আয়োজন কৰিলে। সেই সময়ত তেওঁৰ বয়স আছিল মাত্ৰ এঘাৰ বছৰ।<ref name="bbc_champion">{{cite news | url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/1456441.stm | title=Phoolan Devi: Champion of the poor | date=2001-07-25 | accessdate=2006-12-11 | work=BBC News}}</ref> ফুলনে আত্মজীৱনীত লিখিছে যে পুট্টিলাল এজন দুঃচৰিত্ৰৰ লোক আছিল। ফুলনৰ সৈতে তেওঁৰ স্বামীয়ে বলপূৰ্বক ভাৱে যৌন-সম্পৰ্ক স্থাপন কৰিছিল আৰু শাৰীৰিক অত্যাচাৰ চলাইছিল। যন্ত্ৰণা সহিব নোৱাৰি বহুবাৰ তেওঁ নিজৰ গাঁৱলৈ ঘূৰি গৈছিল আৰু ঘৰৰ মানুহে পুনৰ স্বামীৰ ঘৰলৈ ওভতাই পঠাইছিল। অৱশেষত তেওঁ স্বামীৰ কাৰ্য-কলাপৰ প্ৰতিবাদ কৰি স্থায়ীভাৱে মাক-দেউতাকৰ ঘৰলৈ ঘূৰি আহিল। ভাৰতীয় গ্ৰাম্য সমাজত স্বামীৰ ঘৰ এৰি গুচি অহা নাৰীক বেয়া চকুৰে চোৱা হয়। ফুলনো সমাজৰ দৃষ্টিত এজনী দুঃচৰিত্ৰা নাৰীলৈ পৰিণত হ'ল। এইবাৰ ফুলনে আদালতত নায়াদিনৰ বিৰুদ্ধে দেউতাকৰ মাটি অবৈধভাৱে দখল কৰাৰ অভিযোগ দিলে। কিন্তু তেওঁ আইনী যুদ্ধত জিকিব নোৱাৰিলে।<ref name="John_Insurgents_2011"/> ১৯৭৯ চনত মায়াদিনে চুৰিৰ অভিযোগত ফুলনক গ্ৰেপ্তাৰ কৰোৱালে। ফুলনৰ তিনিদিনৰ কাৰাদণ্ড হ'ল। কাৰাগাৰত তেওঁ আইনৰক্ষকৰ হাতত ধৰ্ষণৰ বলি হ'ল।<ref name="John_Insurgents_2011"/> কাৰাগাৰৰ পৰা মুক্তি পোৱাৰ পাছত পৰিয়াল আৰু গাঁওবাসীয়ে ফুলনক বৰ্জন কৰিলে। ==ডকাইতৰ ৰূপত ফুলন== ১৯৭৯ চনত ফুলন দেৱীক এটা ডকাইতৰ দলে অপহৰণ কৰে; অৱশ্যে কিছুমানৰ মতে তেওঁ স্ব-ইচ্ছাই ডকাইতৰ দললৈ গুচি যায়।<ref name="John_Insurgents_2011"/> ডকাইতৰ দলনেতা আছিল এজন গুজ্জৰ সম্প্ৰদায়ৰ লোক- নাম বাবু গুজ্জৰ। এইজন বাবু গুজ্জৰৰ কামুক দৃষ্টি পৰিল ফুলনৰ দেহটোত। কিন্তু দলৰ দ্বিতীয় নেতা বিক্ৰম মাল্লাৰ বাবে ফুলন বাবু গুজ্জৰৰ কামনাৰ চিকাৰ হোৱাৰ পৰা বাচি থাকিল। বিক্ৰম মাল্লা ফুলনৰ সৈতে একে সম্প্ৰদায়ৰ আছিল। এনিশা বাবু গুজ্জৰে ফুলনক বলাৎকাৰৰ প্ৰচেষ্টা চলালে। বিক্ৰমে বাবুক হত্যা কৰি নিজে দলৰ নেতা হ'ল। ফুলনে তেওঁক সকলো সময়তে সুৰক্ষিত কৰি ৰখা এই পুৰুষজনৰ প্ৰেমত পৰিল। অৱশেষত বিক্ৰমে তেওঁক বিয়া কৰাই দ্বিতীয় পত্নীৰ মৰ্যাদা দিলে। ডকাইতৰ দলটোৱে ফুলনৰ প্ৰথম স্বামী পুট্টিলালে বাস কৰা গাঁৱত লুটপাত চলালে। ফুলনে পুট্টিলালক গাঁওবাসীৰ সন্মুখতে চোঁচৰাই আনি শাস্তি দিলে আৰু প্ৰায় মৃতপ্ৰায় অৱস্থাত ৰাস্তাত পেলাই থৈ গ'ল। যাওঁতে ফুলকুমলীয়া ছোৱালী বিয়া কৰোৱা পুৰুষসকলক সাৱধানবাণী শুনাই এটা টোকা লিখি থৈ গ'ল। ফুলনে বিক্ৰম মাল্লাৰ পৰা ৰাইফল চালনা শিকিছিল আৰু [[উত্তৰ প্ৰদেশ]] আৰু [[মধ্য প্ৰদেশ]]ত উচ্চ বৰ্ণৰ লোক বাস কৰা গাঁৱত লুটপাট, উচ্চ বৰ্ণৰ ভূস্বামীসকলক অপহৰণ, ৰেল ডকাইতি আদি বিভিন্ন অভিযান চলাইছিল। প্ৰতিটো অপৰাধৰ পিছতে ফুলনে দুৰ্গাদেৱীৰ মন্দিৰ দৰ্শন কৰিছিল আৰু তেওঁক ৰক্ষা কৰাৰ বাবে দেৱীক ধন্যবাদ জ্ঞাপন কৰিছিল। চম্বল উপত্যাকাত এই ডকাইতৰ দলে আত্মগোপন কৰিছিল।<ref name="BQ" /> ==বেহমাই কাণ্ড== [[চিত্ৰ:Phoolan after-attack.jpg|thumb|500px|right|ফুলন দেৱী: তিনি সপ্তাহ ধৰি চলোৱা নিৰ্যাতনৰ পাছত]] শ্ৰী ৰাম নামৰ এজন ঠাকুৰ সম্প্ৰদায়ৰ ডকাইত আছিল বিক্ৰম মাল্লাৰ অপৰাধ জগতৰ গুৰু। শ্ৰী ৰাম আৰু তেওঁৰ ভাতৃ লালা ৰাম কাৰাৰুদ্ধ হৈ থাকোঁতে বিক্ৰমে তেওঁলোকৰ জামিনৰ বাবে ৮০,০০০ টকা গোটাইছিল। শ্ৰী ৰামে মুক্তি পোৱাৰ পিছত বিক্ৰমে তেওঁক দলৰ নেতৃত্ব লবলৈ আহ্বান জনাইছিল। কিন্তু এই কথাত দলৰ মাল্লা সম্প্ৰদায়ৰ সদস্যসকলে ভাল পোৱা নাছিল। ফলস্বৰূপে দলৰ সদস্যসকল দুভাগত বিভক্ত হৈছিল। ঠাকুৰ সম্প্ৰদায়ৰ সদস্যসকল শ্ৰী ৰাম আৰু মাল্লা সম্প্ৰদায়ৰ সদস্যসকল বিক্ৰমৰ প্ৰতি অনুগত আছিল। শ্ৰী ৰাম আছিল এজন নিষ্ঠুৰ প্ৰকৃতিৰ ব্যক্তি। শ্ৰী ৰামে বিক্ৰমক হত্যা কৰিবলৈ সুযোগ বিচাৰি ফুৰিছিল। এবাৰ এখন বিয়ালৈ নিমন্ত্ৰণ ৰক্ষা কৰিবলৈ যাওঁতে বিক্ৰমক অচিনাক্ত দুৰ্বৃত্তই গুলিয়ালে। বিক্ৰম আহত হ'ল যদিও সেইবাৰলৈ বাচি গ'ল। বিক্ৰমে ৰবৰ ষ্টাম্প এটা তৈয়াৰ কৰি তাত লিখিলে, 'ফুলন আৰু বিক্ৰম স্বৰ্গৰ পৰা উভতি আহিল। ' কিন্তু এনিশা শ্ৰী ৰামে বিক্ৰমক হত্যা কৰি ফুলনক অপহৰণ কৰি লৈ গ'ল। শ্ৰী ৰামে ফুলনক উলঙ্গ প্ৰায় অৱস্থাত এখন গাঁৱলৈ লৈ গ'ল আৰু ৰাজহুৱা ভাৱে ঘোষণা কৰিলে যে ফুলনে বিক্ৰমক হত্যা কৰিছে আৰু ইয়াৰ বাবে তেওঁক শাস্তি দিবলৈ ৰাইজক উচতনি দিলে। প্ৰথমে শ্ৰী ৰামে ফুলনক ধৰ্ষণ কৰিলে। তাৰ পাছত এজন এজনলৈ বহু ঠাকুৰে তেওঁৰ ওপৰত শাৰীৰিক আৰু যৌন নিৰ্যাতন চলালে। তেওঁক গাওঁবাসীৰ সন্মুখেৰে খোজ কঢ়াই লৈ যোৱা হ'ল। শ্ৰী ৰামে বাৰে বাৰে তেওঁক মাল্লা বেশ্যা বুলি গালি পাৰিলে। তিনি সপ্তাহতকৈয়ো অধিক কাল তেওঁৰ ওপৰত অমানুষিক অত্যাচাৰ চলিল। তেইশ দিনৰ মূৰত ফুলনে ঠাকুৰ সম্প্ৰদায়ৰ গাঁও বেহমাইত নিজকে আবিষ্কাৰ কৰিলে। অৱশেষত এজন ব্ৰাহ্মণ লোকৰ সহায়ত ফুলনে এখন গৰুগাড়ীত উঠি বেহমাইৰ পৰা পলায়ন কৰিলে। ফুলনৰ দুৰ্যোগৰ কাহিনী শুনি বাবা মুস্তাকিন নামৰ এজন ডকাইত নেতাই তেওঁক নিজাকৈ এটা দল গঠন কৰাত সাহায্য কৰিলে। মান সিং হ'ল তেওঁৰ দলৰ দ্বিতীয় নেতা। প্ৰতিশোধ লবলৈ ফুলনে আৰম্ভ কৰিলে ৰাম ভাতৃদ্বয়ৰ সন্ধান। অৱশেষত খবৰ পালে যে শ্ৰী ৰামে দল-বল লৈ বেহমাই গাঁৱত অৱস্থান কৰিছে। ফুলনক নিৰ্যাতন কৰাৰ সোতৰ মাহৰ মূৰত, ১৪ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৮১ তাৰিখে তেওঁৰ দলে ৰাম ভাতৃদ্বয়ক কৰায়ত্ব কৰিবলৈ বেহমাই গাঁও আগুৰি ধৰিলে। সেই সময়ত বেহমাইবাসী এখন বিয়াত ব্যস্ত হৈ আছিল। ফুলনৰ দলে পাত-পাতকৈ ৰাম ভাতৃদ্বয়ক বিচাৰিলে। কিন্তু বিচাৰি নাপালে। ফুলনে গাঁওবাসীক ভাতৃদ্বয়ক উলিয়াই দিবলৈ আদেশ দিলে। তেওঁৰ মতে গাঁওবাসীয়ে ভাতৃদ্বয়ক লুকুৱাই ৰাখিছে। কিন্থু গাঁওবাসীয়ে এই কথা অস্বীকাৰ কৰিলে। ডকাইতৰ দলে এইবাৰ গাঁৱৰ ডেকা মানুহ কিছুমানক শাৰী পতাই লৈ নিৰ্বিচাৰে গুলি চালনা কৰিলে। ঠিতাতে ২২জন<ref>{{cite book | title=India's Bandit Queen | author=Mala Sen}}</ref> গাঁওবাসী নিহত হ'ল। ইয়াৰে বেছিভাগে ফুলনৰ বলৎকাৰত জড়িত নাছিল। পিছলৈ ফুলনে দাবী কৰিছিল যে তেওঁ নিজহাতে এজন গাঁওবাসীকো গুলিওৱা নাছিল।<ref name="BQ"/> বেহমাই কাণ্ডৰ বাবেই সেইসময়ৰ উত্তৰ প্ৰদেশৰ মুখ্যমন্ত্ৰী [[ভি পি সিং|ভি পি সিঙে]] পদত্যাগ কৰিবলৈ বাধ্য হৈছিল। ফুলন দেৱী জনাজাত হৈছিল দস্যুৰাণী নামেৰে। উত্তৰ প্ৰদেশৰ চহৰবোৰত দুৰ্গাদেৱীৰ বেশত ফুলনৰ মূৰ্তি বিক্ৰী হবলৈ ধৰিছিল। ভাৰতীয় প্ৰচাৰ মাধ্যমে তেওঁক গৌৰৱমণ্ডিত কৰিছিল। ==আত্মসমৰ্পণ আৰু বন্দী জীৱন== [[চিত্ৰ:Surrender of Phoolan.jpg|thumb|500px|right|আত্মসমৰ্পণৰ মুহূৰ্তত ফুলন দেৱী]] বেহমাইৰ হত্যাকাণ্ডই সমগ্ৰ ভাৰতবৰ্ষক জোকাৰি গৈছিল। আৰক্ষীয়ে ফুলনক কৰায়ত্ব কৰিবলৈ সক্ষম হোৱা নাছিল যদিও তেওঁৰ ওপৰত মানসিক চাপ দিবলৈ আৰম্ভ কৰিছিল। ফুলনৰ মাক-দেউতাকক পুলিচে গ্ৰেপ্তাৰ কৰিছিল। ইতিমধ্যে তেওঁৰ দলৰ বহু সদস্যৰ মৃত্যু হৈছিল। ফুলনে আত্মসমৰ্পণ কৰিবলৈ সিদ্ধান্ত ললে। তেওঁ চৰ্ত আগবঢ়ালে যে<ref>{{cite web | url=http://www.trutv.com/library/crime/gangsters_outlaws/cops_others/phoolan_devi/2.html | title=www.trutv.com | accessdate=April 05, 2012}}</ref> *ফুলন আৰু তেওঁৰ সঙ্গীসকলে মধ্য প্ৰদেশতহে আত্মসমৰ্পণ কৰিব আৰু কেতিয়াও তেওঁলোকক বিচাৰৰ বাবে উত্তৰ প্ৰদেশলৈ নিব নোৱাৰিব; *ফাঁচী দিব নোৱাৰিব আৰু আঠ বছৰতলৈ বেছিকাল কাৰাৰুদ্ধ কৰি ৰাখিব নোৱাৰিব; *সম্পৰ্কীয় ভাতৃ মায়াদিনে অবৈধ ভাৱে দখল কৰা মাটি ফুলনৰ পিতৃক ওভতাই দিব লাগিব; *ফুলনৰ পিতৃ-মাতৃক মধ্য প্ৰদেশত সংস্থাপিত কৰিব লাগিব; *চৰকাৰে ভায়েকক এটা চৰকাৰী চাকৰি দিয়াৰ নিশ্চয়তা দিব লাগিব। চৰকাৰ আটাইবোৰ চৰ্ততে সন্মত হ'ল। [[ভাৰত চৰকাৰ|চৰকাৰে]] আটাইবোৰ চৰ্ততে সন্মত হ'ল। বেহমাই কাণ্ডৰ প্ৰায় দুবছৰ পিছত ১৯৮৩ চনৰ ফেব্ৰুৱাৰী মাহত ৮০০০ দৰ্শকৰ হৰ্ষোল্লাসৰ মাজত ফুলন দেৱীয়ে আত্মসমৰ্পণ কৰে। ফুলনে পৰিধান কৰিছিল এজোৰ খাকী সাজ। গাত লৈছিল এখন ৰঙা স্কাৰ্ফ। মূৰত মাৰিছিল এখন ৰঙা কাপোৰ, যিখন কাপোৰ বেহমাই গাঁৱত ফুলনক কৰা যৌন আৰু শাৰীৰিক নিৰ্যাতনৰ পাছত প্ৰতিশোধৰ প্ৰতীকৰূপে মূৰত মাৰি লৈছিল। কান্ধত আছিল এটা ম'জাৰ ৰাইফল। দুই হাতযোৰ কৰি তেওঁ ৰাইজক নমস্কাৰ জনাইছিল। দেৱী দুৰ্গা আৰু মহাত্মা গান্ধীৰ দুখন ফটোৰ সন্মুখত ফুলনে ৰাইফলটো সমৰ্পণ কৰিছিল।<ref>{{cite web | url=http://www.trutv.com/library/crime/gangsters_outlaws/cops_others/phoolan_devi/2.html | title=www.trutv.com | accessdate=April 05, 2012}}</ref><ref>{{cite web | url=http://www.goodbyemag.com/jul01/devi.html | title=web.archive.org | accessdate=April 05, 2012 | archivedate=December 28, 2005 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20051228081825/http://www.goodbyemag.com/jul01/devi.html | deadurl=yes }}</ref> চৰকাৰে কিন্তু ফুলনৰ সৈতে কৰা চুক্তি ভংগ কৰিছিল। বিনা বিচাৰে ফুলন এঘাৰ বছৰ কাৰাৰুদ্ধ হৈ থাকিল। অৱশেষত ১৯৯৪ চনত ফুলনে পেৰ'লত মুক্তি পালে। ==চলচ্চিত্ৰ, নাটক আৰু গ্ৰন্থ== [[চিত্ৰ:Bandit Queen.jpg|thumb|200px|right|বেণ্ডিত কুইন বোলছবিত ফুলনৰূপী [[সীমা বিশ্বাস]] ]] ১৯৯৪ চনত ফুলন দেৱীৰ জীৱনৰ আধাৰত [[বেণ্ডিত কুইন]] নামৰ [[চলচ্চিত্ৰ]] এখনে মুক্তি পায়। ছবিখনৰ পৰিচালক আছিল [[শেখৰ কাপুৰ]] আৰু প্ৰযোজক আছিল চেনেল-৪। মালা সেনৰ 'ইণ্ডিয়াজ বেণ্ডিত কুইন' নামৰ জীৱনী গ্ৰন্থৰ আধাৰত চিত্ৰনাট্য ৰচনা কৰা হৈছিল।<ref name="Telegraph_Mala_201105">{{cite web | url = http://www.telegraph.co.uk/news/obituaries/culture-obituaries/books-obituaries/8546445/Mala-Sen.html | title = Obituaries: Mala Sen | publisher = The Telegraph | date = 2011-05-30 | accessdate = 2011-11-28 }}</ref> ফুলন দেৱীয়ে ছবিখনত তেওঁক ভুল ৰূপত উপস্থাপন কৰা বুলি অভিযোগ তুলি ভাৰতত ইয়াক নিষিদ্ধ কৰাৰ দাবী তুলিছিল। ছবিখন নিষিদ্ধ নকৰিলে তেওঁ আনকি ছবিগৃহৰ বাহিৰত আত্মজাহ যোৱাৰো ভাবুকি দিছিল। অৱশেষত প্ৰযোজক গোষ্ঠীটোৱে ৪০,০০০ পাউণ্ড ফুলনক প্ৰদান কৰাত তেওঁ অভিযোগ তুলি লৈছিল।<ref name="Telegraph_Mala_201105"/> ছবিখনে ফুলনৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পৰিচিতি আনি দিছিল। লেখিকা [[অৰুন্ধতী ৰয়|অৰুন্ধতী ৰয়ে]] ‘দা গ্ৰেট ইণ্ডিয়ান ৰেপ ট্ৰিক’ নামৰ লেখা এটাত কি অধিকাৰত এগৰাকী জীৱিত নাৰীৰ বলাৎকাৰৰ দৃশ্যৰাজি তেওঁৰ কোনো অনুমতি নোহোৱাকৈ পুনৰ মঞ্চায়ন কৰিছে বুলি প্ৰশ্ন উত্থাপন কৰিছিল আৰু পৰিচালক শেখৰ কাপুৰক ফুলন দেৱীৰ জীৱন আৰু ইয়াৰ অৰ্থক ভুলকৈ উপস্থাপন কৰা বুলি দায়ী কৰিছিল।<ref>[http://www.sawnet.org/books/writing/roy_bq1.html The Great Indian Rape-Trick] @ SAWNET -The South Asian Women's NETwork , Retrieved 25 November 2011</ref> অসমৰ ভ্ৰাম্যমাণ নাট্যগোষ্ঠী [[অপসৰা থিয়েটাৰ|অপসৰা থিয়েটাৰে]] ফুলনৰ আত্মসমৰ্পণৰ পাছতে ‘দস্যুৰাণী ফুলন দেৱী’ নামৰ নাটক এখন মঞ্চস্থ কৰিছিল। কোনো তাৰকা অভিনেতা-অভিনেত্ৰী নথকা সত্ত্বেও নাটকখন যথেষ্ট জনপ্ৰিয় হৈছিল। সাম্প্ৰতিক বিষয়-বস্তুক লৈ ৰচিত সেইখনেই [[ভ্ৰাম্যমাণ থিয়েটাৰ]]ৰ প্ৰথম "চুপাৰ ডুপাৰ হিট" নাটক আছিল। ফুলনে অতি সামান্যহে লিখা-পঢ়া জানিছিল<ref>{{cite web | url=http://www.amazon.co.uk/Phoolan-Devi-Autobiography-Indias-Bandit/dp/0751519642#reader_0751519642 | title=Phoolan Devi Autobiography | accessdate=April 04, 2012}}</ref> যদিও আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ৰ লেখক মেৰী থেৰেচ কানী (Marie-Therese Cuny ) আৰু পল ৰামবালিৰ (Paul Rambali) সহযোগত 'আই, ফুলন দেৱী: দ্যা অটোবায়োগ্ৰাফী অৱ ইণ্ডিয়াজ বেণ্ডিত কুইন' শীৰ্ষক আত্মজীৱনী এখন প্ৰণয়ন কৰে। এই গ্ৰন্থখন ইংলেণ্ডৰ লিটিল, ব্ৰাউন এণ্ড কোম্পানীয়ে ১৯৯৬ চনত প্ৰথমপ্ৰকাশ কৰে। এই লেখক দুজনৰ সহযোগত ফুলনে প্ৰণয়ন কৰা আন এখন আত্মজীৱনীমূলক গ্ৰন্থ হ'ল 'দ্যা বেণ্ডিত কুইন অৱ ইণ্ডিয়া এন ইণ্ডিয়ান অ'মেনচ্ এমাজিং জাৰ্ণি ফ্ৰম পিজেণ্ট টু ইণ্টাৰনেচনেল লিজেণ্ড'। মালা সেনে লিখিছিল 'ইণ্ডিয়াজ বেণ্ডিত কুইন' এখন জীৱনী গ্ৰন্থ।<ref>{{cite web | url=http://www.friendsofbooks.com/book/india-bandit-queen-mala-sen/4761 | title=India's Bandit Queen by Mala Sen | accessdate=April 04, 2012 | archivedate=March 5, 2016 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305010339/http://www.friendsofbooks.com/book/india-bandit-queen-mala-sen/4761 | deadurl=yes }}</ref> ==ৰাজনৈতিক জীৱন== ফুলন দেৱীৰ ৰাজনৈতিক গুৰু আছিল সমাজবাদী পাৰ্টিৰ নেতা মুলায়ম সিং যাদৱ। উত্তৰ প্ৰদেশৰ মিৰ্জাপুৰ সংসদীয় সমষ্টিত বৃহৎ সংখ্যক ঠাকুৰ সম্প্ৰদায়ৰ ভোটাৰ আছিল যদিও পিছপৰা মাল্লা আৰু জুলাহা (শিপিনী) সম্প্ৰদায়ৰ ভোটাৰৰ সন্মিলিত সংখ্যাৰ বিপৰীতে ঠাকুৰ ভোটাৰ কম আছিল। স্বাভাৱিকতে এই আসনখন দখল কৰিবলৈ ১৯৯৬ চনৰ নিৰ্বাচনত সমাজবাদী পাৰ্টিয়ে ফুলন দেৱীক মিৰ্জাপুৰ আসনৰ বাবে টিকট দিয়ে। ভাৰতীয় জনতা পাৰ্টি আৰু বেহমাইৰ হত্যাকাণ্ডৰ বলি হোৱা ঠাকুৰৰ বিধৱা পত্নীসকলে ফুলনৰ বিৰুদ্ধে তীব্ৰ প্ৰচাৰ অভিযান চলোৱা সত্ত্বেও তেওঁ এই আসনখনৰ পৰা বিজয়ী হয়।<ref>{{cite web | url=http://www.frontlineonnet.com/fl1816/18161180.htm | title=www.frontlineonnet.com | accessdate=April 05, 2012}}</ref> ১৯৯৮ চনত হোৱা মধ্যৱৰ্তী নিৰ্বাচনত ফুলন পৰাজয় হয় যদিও পুনৰ ১৯৯৯ চনৰ নিৰ্বাচনত মিৰ্জাপুৰ লোকসভাৰ আসনখন দখল কৰিবলৈ সক্ষম হয়।<ref>{{cite web | url=http://www.goodbyemag.com/jul01/devi.html | title=web.archive.org/ | accessdate=April 05, 2012 | archivedate=December 28, 2005 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20051228081825/http://www.goodbyemag.com/jul01/devi.html | deadurl=yes }}</ref> ==হত্যা== ২০০১ চনৰ ২৫ জুলাইত [[নতুন দিল্লী]]ৰ বাসভৱনৰ জপনামুখত ফুলন দেৱীক তিনিজন দুৰ্বৃত্তই হত্যা কৰে। তেওঁৰ দেহৰক্ষীজনো আহত হয়। সেইসময়ত তেওঁ সংসদৰ পৰা উভতি আহিছিল। ফুলনক গুলিয়াই দুৰ্বৃত্তই এখন অটোৰিস্কাত উঠি পলাই যায়। দুৰ্বৃত্তকেইজন আছিল শ্বেৰ সিং ৰাণা, ধীৰাজ ৰাণা আৰু ৰাজবীৰ।<ref>{{cite web | url=http://www.guardian.co.uk/g2/story/0,3604,527406,00.html | title=www.guardian.co.uk | accessdate=April 05, 2012}}</ref> শ্বেৰ সিং ৰাণাই ডেৰাদুনত আত্মসমৰ্পণ কৰে। হত্যাকাৰীজনে প্ৰকাশ কৰে যে বেহমাইৰ হত্যাকাণ্ডৰ প্ৰতিশোধ লবলৈকে এই হত্যা কৰা হৈছিল। ২০০৪ চনত শ্বেৰ সিঙে [[তিহাৰ কাৰাগাৰ|তিহাৰ জেলৰ]] পৰা পলায়ন কৰে; কিন্তু ২০০৬ চনত পুনৰ [[কলকাতা]]ত আৰক্ষীৰ হাতত কৰায়ত্ব হয়। সেই বছৰে ক্ষত্ৰিয় স্বাভিমান আন্দোলন কমিটি (KSASC) নামৰ সংগঠন এটাই ‘ক্ষত্ৰিয়ৰ মৰ্যাদা অক্ষুণ্ণ ৰখা আৰু বেহমাইৰ বিধবাসকলৰ চকুলো শুকোওৱাৰ বাবে শ্বেৰ সিঙক সন্মানিত কৰাৰ সিদ্ধান্ত লয়।<ref>{{cite web | url=http://www.tribuneindia.com/2006/20060501/nation.htm#5 | title=Kshatriya Samaj to honour Phoolan’s killer | accessdate=April 05, 2012}}</ref> ২০০৭ চনৰ ১৯ জানুৱাৰীত ফুলনৰ দেহৰক্ষী বলেন্দৰ সিঙে হত্যাকাৰী ধীৰাজ আৰু শ্বেৰ সিঙক চিনাক্ত কৰে। ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist}} ==গ্ৰন্থ সংযোগ== '''ফুলন দেৱীৰ ৱিষয়ে গ্ৰন্থসমূহ''' * ''Devi: The Bandit Queen'', by Richard Shears, Isobelle Gidley. Published by Allen & Unwin, 1984. ISBN 0-04-920097-6. * ''India's Bandit Queen: The True Story of Phoolan Devi'', by Mala Sen. Published by HarperCollins Publishers, 1993. ISBN 0-04-440888-9. * ''I, Phoolan Devi: The Autobiography of India's Bandit Queen'', by Phoolan Devi, Marie-Thérèse Cuny, Paul Rambali. Published by Little, Brown and Co., 1996. ISBN 0-316-87960-6. * {{cite book | date = 3 June 2010 | title = Outlaw: India's Bandit Queen and Me | last = Moxham | first = Roy | publisher = [[Rider]] | isbn = 978-1-84604-182-2 }} * Phoolan Devi, with Marie-Therese Cuny, and Paul Rambali, "The Bandit Queen of India: An Indian Woman's Amazing Journey from Peasant to International Legend" Guilford, Connecticut: The Lyons Press, 2006 ISBN 978-1-59228-641-6 * Phoolan Devi - by N.Pugazhendhi, Coimbatore in TAMIL translated from Malayalam. '''অন্যান্য উৎস''' * Gabriel, Karen (2009). "[http://du-in.academia.edu/KarenGabriel/Papers/922265/Reading_Rape_Sexual_Difference_Representational_Excess_and_Narrative_Containment Reading Rape: Sexual Difference, Representational Excess and Narrative Containment]''. pp. 9-16. * ''[http://www.theatlantic.com/doc/199611/bandit-queen India's Bandit Queen]'' by Mary Anne Weaver * Peacock, J. Sunita ''[http://books.google.com/books?id=A786X6Zyz3cC Phoolan Devi: The Primordial Tradition of the Bandit Queen].'' in: ''Transnationalism and the Asian American Heroine: Essays on Literature, Film, Myth and Media.'' pp.&nbsp;187–195. ==বাহ্যিক সংযোগ== {{Commons category|Phoolan Devi|ফুলন দেৱী}} * [http://www.people.virginia.edu/~pm9k/gifs/ZoForth/Pholan/phoolan.html A collection of links related to Phoolan Devi] (the page is quite old, and many of the links are broken). * [http://www.goodbyemag.com/jul01/devi.html Biography in short] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20051228081825/http://www.goodbyemag.com/jul01/devi.html |date=2005-12-28 }} * [http://rediff.com/news/phoolan.htm The Phoolan Devi Murder] * [http://www.crimelibrary.com/gangsters_outlaws/cops_others/phoolan_devi/index.html Crime Library article on Phoolan Devi] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070602015649/http://www.crimelibrary.com/gangsters_outlaws/cops_others/phoolan_devi/index.html |date=2007-06-02 }} [[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় ৰাজনীতিবিদ]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় ডকাইত]] qxvpm025r42kf1qk5xjbix76m91hc5m 4 23650 514415 108792 2025-06-02T13:40:05Z দিব্য দত্ত 9244 added [[Category:আলোকচিত্ৰ প্ৰতিযোগিতা]] using [[WP:HC|HotCat]] 514415 wikitext text/x-wiki <br /> [[চিত্ৰ:Photography and Article Competition of Assamese Wikipedia.jpg|900px|center]] <br /> {{Notice2|{{Green|এই নীতি নিয়মসমূহ ৱিকিপিডিয়ানসকলৰ সৰ্বসন্মত আলোচনাযোগে ঠিৰাং কৰা হৈছে।}} {{Red|অনুগ্ৰহ কৰি ইয়াত একো সালসলনি নকৰিব।}} {{Green|যদি আপুনি নিয়মসমূহৰ ক্ষেত্ৰত কিবা প্ৰয়োজনীয় সংশোধন কৰিব বিচাৰিছে তেন্তে প্ৰথমেই [[{{TALKPAGENAME}}|আলোচনা পৃষ্ঠাত]] আপোনাৰ মতামত ব্যক্ত কৰিব পাৰে। ধন্যবাদ।}}}} <!--{{ৱিকিপ্ৰকল্পৰ বিষয়ে জাননী}} এইখন ইয়াত খাপ খোৱা নাই বাবে বৰ্তমান আতৰাই থৈছো দেই --> {{TOC right}} If you are unable to read the following text please click on the [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপ্ৰকল্প আলোকচিত্ৰ আৰু প্ৰবন্ধ প্ৰতিযোগিতা/ইংৰাজী|Photography and Article Competition]] ==আলোকচিত্ৰ প্ৰতিযোগিতা== ;উদ্দেশ্য অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াত অসম বিষয়ক উন্নত মানৰ আলোকচিত্ৰৰ সংখ্যা বৃদ্ধি কৰাৰ লগতে উন্নত মানৰ আলোকচিত্ৰক উদগনি দি তথ্যসমৃদ্ধ আলোকচিত্ৰ বিষয়ক জাগৰণ সৃষ্টি কৰা। গোলকীয়ভাৱে অসমৰ যিকোনো বিষয়ৰে চিত্ৰসমূহ যিহেতু এতিয়াও সহজলভ্য নহয়, সেই অভাৱ দূৰ কৰি অসমৰ বিভিন্ন দিশ সম্পৰ্কে বিশ্ববাসীক অৱগত কৰোৱাতো এই প্ৰতিযোগিতাৰ ঘাই লক্ষ্য। ==আলোকচিত্ৰ প্ৰতিযোগিতাৰ বাবে চুড়ান্ত নিয়মসমূহ== [[File:প্ৰতিযোগিতাৰ_প্ৰচাৰ_পত্ৰিকা.pdf|280px|thumb|<center> '''প্ৰচাৰ-পত্ৰিকা পিডিএফ সংস্কৰণ ডাউনল’দ কৰিবৰ বাবে এই ছবিখনত ক্লিক কৰক'''<center>]] # আলোকচিত্ৰসমূহ '''অসম সংক্ৰান্তীয়''' তথ্য প্ৰকাশ কৰা বিধৰ হ'ব লাগিব। অসমৰ লগত জড়িত যিকোনো বিষয়ৰ অলোকচিত্ৰ হ'ব পাৰে। (মুগা-পলুৰপৰা আৰম্ভ কৰি বিভিন্ন পৰ্যটন স্থলসমূহলৈ, দীপ বাহন ৰিক্সাৰপৰা আৰম্ভ কৰি সত্ৰীয়া নৃত্যৰ মুদ্ৰালৈ, বাহ্‌কা তিতাৰ পাতৰপৰা আৰম্ভ কৰি পৰশুৰাম কুণ্ডলৈ, চাং-গোহালিৰপৰা আৰম্ভ কৰি তলাতল ঘৰলৈ - মুঠতে অসম বিষয়ক তথ্য থকা যিকোনো ছবি।) # আলোকচিত্ৰসমূহ '''নিজে তোলা''' হ'ব লাগিব। ছবিখন প্ৰতিযোগিতাৰ বাবে আগবঢ়োৱা মানেই ছবিখন প্ৰতিযোগীয়ে নিজে তোলা বুলি ধৰি লোৱা হ'ব। নকল কৰা ছবি বা আনৰ ছবি নিজৰ বুলি উল্লেখ কৰাটো দৃষ্টিগোচৰ হ'লে ছবিখনক প্ৰতিযোগিতাৰপৰা আঁতৰাই দিয়া হ'ব। # ছবিত সম্বলিত বিষয়টোৰ ওপৰত '''চমু টোকা বা সাৰাংশ''' দিলে কিছুমান ক্ষেত্ৰত তথ্যৰ গুৰুত্ব বুজাত সহায়ক হয়। কিন্তু এইটো বাধ্যতামূলক নহয়। # মূল উদ্দেশ্য (তথ্য প্ৰকাশ) অক্ষুণ্ণ ৰাখি প্ৰতিযোগীসকলে নিজৰ সৃজনীশীলতা আৰোপ কৰাত কোনো বাধা নাই। প্ৰতিযোগিতাৰ বিচাৰত ঘাইকৈ কলাত্মক দিশটোৰহে বিচাৰ কৰা হ'ব। # একোজন প্ৰতিযোগীয়ে '''ইচ্ছানুসাৰে আলোকচিত্ৰ দিব পাৰিব'''। লগতে ছবিসমূহক একোটা ছিৰিজত ভাগ কৰা, এটা বিষয়ক পূৰ্ণ ভাৱে ছবিৰে প্ৰকাশ কৰা বা আন যিকোনো নিজস্ব উদ্ভাৱনী কৌশল প্ৰয়োগ কৰি প্ৰতিযোগীয়ে ভাগ ল'ব পাৰে। # ছবিসমূহত '''শিৰোনাম''' (Caption) নিদিলেও অসুবিধা নাই। থাকিলেও সেইটো বিমূৰ্ত নাম হোৱাতকৈ ছবিখনে দাঙি ধৰা তথ্যৰ ওপৰত হোৱা উচিত। '''ছবিসমূহৰ নাম ইংৰাজী লিপিত''' দিলে গোলকীয় ব্যৱহাৰ কৰিবৰ বাবে সুবিধা হয়| # ইতিকিং কৰা বিধৰ, যৌনতা সম্বলিত, গ্লেমাৰ ছবি, বিষয়ৰ ওপৰত পক্ষপাতী মত বহন কৰা ছবি বা '''সামাজিক ভাৱে অগ্ৰহণযোগ্য বিষয়ৰ ছবি দিব নোৱাৰিব'''। এনে ক্ষেত্ৰত মতান্তৰ হ'লে বিচাৰকৰ সিদ্ধান্তই চূড়ান্ত বুলি গ্ৰহন কৰা হ'ব। # '''চিত্ৰসমূহৰ আকাৰ কমেও ৬৪০ পিক্সেল''' (দীঘ বা প্ৰস্থ) হ'ব লাগিব। ৰিজ'লিউছনৰ বাবে বিশেষ বাধ্য-বাধকতা নাই যদিও '''কমেও ৭২ পিক্সেল/ইঞ্চি''' হ'ব লাগিব। প্ৰয়োজনতকৈ ডাঙৰ আকাৰৰ ফাইল আপলোড নকৰিব। ভাল ৰিজ'লিউছনৰ ছবি বিচাৰৰ বাবে সুবিধা হয় হেতুকে প্ৰতিযোগীয়ে যিমানে ভাল ৰিজ'লিউছনৰ ছবি আপলোড কৰে, সিমানে ভাল। # চিত্ৰৰ আপলোডৰ বাবে png, gif, jpg, jpeg, xcf, pdf, svg, djvu, tiff, tif এইকেইটাৰ ভিতৰত যিকোনো এটা '''এক্সটেনছনৰ ফাইল''' ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰিব। # ছবি '''ৰঙীন অথবা ক'লা-বগা''' হ'ব লাগিব। # চকুত পৰা ধৰণে '''ডিজিটেল এফেক্ট ব্যৱহাৰ কৰিব নোৱাৰিব'''। # ছবিসমূহৰ দৃশ্যমান অংশত কোনো '''ৱাটাৰমাৰ্ক, কপিৰাইট মাৰ্ক, শিল্পীৰ নাম বা আন যিকোনো পোষ্ট-প্ৰডাকছ্‌নৰ সময়ত যোগ দিয়া অংশ থাকিব নোৱাৰিব'''। ছবিত থকা তাৰিখ আৰু সময়টোও আতৰাই দিব লাগিব। চিত্ৰখন কম্প্ৰেছ কৰাৰ সময়ত সাৱধানতা অৱলম্বন কৰিব, যাতে প্ৰয়োজনীয় ডিটেইল্‌ছ কমি নাযায়। # ছবিসমূহ ডিজিটেল কেমেৰাৰে তুলি আপলোড কৰিব পাৰে বা তোলা ফটোৰ স্কেন কৰিও দিব পাৰে। স্কেন কৰি দিলে প্ৰতিযোগীয়ে উল্লেখ কৰিলে ভাল হয়। স্কেনিঙৰ সময়ত হোৱা কিছুমান অসুবিধা তেতিয়া বিচাৰৰ সময়ত গ্ৰাহ্য কৰিব পৰা যায়। # প্ৰতিযোগীয়ে ভাগ ল'বলৈ আগবঢ়োৱা সকলো ছবি ('''creative commons attribution share alike''') অনুজ্ঞাৰ অন্তৰ্ভুক্ত হ'ব। আৰু এবাৰ আপলোড কৰাৰ পাছত প্ৰতিযোগীয়ে এই অনুজ্ঞা উঠাই ল'ব নোৱাৰিব। চিত্ৰসমূহ ৱিকিপিডিয়াৰ চিত্ৰ ভঁৰালত থাকিব আৰু প্ৰয়োজন বোধে অসমীয়াৰ লগতে যিকোনো ভাষাৰ ৱিকিপিডিয়াত ব্যৱহাৰ হ'ব পাৰিব। (Creative Commons Share alike অনুজ্ঞাৰ অন্তৰ্গত কৰ্ম অইন ব্যক্তিয়ে বিতৰণ আৰু ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰে। কিন্তু মূল স্ৰষ্টাৰ (অৰ্থাৎ আপোনাৰ) কথা বা কোন উৎসৰপৰা লোৱা হৈছে সেইটো উল্লেখ কৰাটো বাধ্যতামূলক। লগতে আপোনাৰ কৰ্মক অইন কাৰ্যত ব্যৱহাৰ কৰিলেও তাক একে অনুজ্ঞাৰ (Creative Commons Attribution Share Alike) আধাৰত বিতৰণ কৰিব লাগিব। অৰ্থাৎ অইন ব্যক্তিয়ে আপোনাৰ কৰ্মক নিজৰ বুলি বা অৰ্থ লাভৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰিব নোৱাৰে। অৱশ্যে স্ৰষ্টাই নিজৰ ইচ্ছা মতে তৃতীয় ব্যৱহাৰকাৰীক অইন স্বত্ব দিব পাৰে।) ===আলোকচিত্ৰ দাখিল=== # আলোকচিত্ৰসমূহ অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াৰ ৱেবছাইটত [http://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%AC%E0%A7%8B%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%87 দাখিল] কৰাটো (বাঞ্ছনীয়)| # তলৰ ই-মেইল ঠিকনালৈ ই-মেইল কৰি পঠিয়াব পাৰিব। মেইলৰ subject অংশত '''Assamese Wikipedia Photo Contest''' বুলি উল্লেখ কৰিব। আলোকচিত্ৰ দাখিলৰ বাবে ই-মেইল ঠিকনা: (assamesewikipedia@yahoo.com) # আলোকচিত্ৰ দাখিলৰ শেষ সময় ৩১-মে', ২০১২। ====আলোকচিত্ৰ দাখিলৰ সহায়==== * অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াত ছবি আপোলোড কৰিবৰ বাবে সদস্যভুক্ত হোৱা বাধ্যতামূলক| একাউণ্ট নোখোলাকৈ আপুনি চিত্ৰ আপলোড কৰিবলৈ কোনোমতেই সমৰ্থ নহ'ব| সেয়ে প্ৰথমেই [http://as.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%B8%E0%A6%A6%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A7%B0_%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A7%B0%E0%A6%AC%E0%A7%87%E0%A6%B6&type=signup&returnto=%E0%A7%B1%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%BF%E0%A6%AA%E0%A6%BF%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE:%E0%A6%B8%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%BE/%E0%A6%AA%E0%A6%9E%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%A8 পঞ্জীয়ন কৰক], যদি কিবা অসুবিধা পায় তেন্তে সহায়ৰ বাবে [[ৱিকিপিডিয়া:সহায়িকা/পঞ্জীয়ন|ইয়াত]] ক্লিক কৰক| * প্ৰৱেশ (Log in) কৰাৰ পাছত অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াৰ [[বেটুপাত|বেটুপাত পৃষ্ঠাত]] বাওঁফালে '[http://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%AC%E0%A7%8B%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%87 ফাইল আপলোড]' বুলি এটা ক্লিক কৰিব পৰা লিংক পাব। * ফাইল আপলোডত ক্লিক কৰিলে ছবি আপলোড কৰা পৃষ্ঠাটো দেখুৱাব। তাৰে 'choose file' বুটামত ক্লিক কৰি ওলোৱা ফাইল-বক্সত আপুনি নিজৰ কম্পিউটাৰৰপৰা ছবিখন বাচি লওঁক, লক্ষ্য ফাইলৰ নামটো ছবিখনৰ বিষয়ৰ লগত মিলি যোৱা কিন্তু চুটি নাম এটা দিয়ক (ইংৰাজীত দিব, তেতিয়াহ'লে আন ভাষাৰ ৱিকিপিডিয়াত ব্যৱহাৰৰ সুবিধা হ'ব), সাৰাংশ অংশত ছবিখনৰ বিষয়, আৰু কি তথ্য বুজোৱাৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে উল্লেখ কৰক। * সৰ্বশেষত ঠিক তলৰ ফালে '''অনুজ্ঞাপত্ৰ''': বাচনি এটা দেখা পাব| তাত আপুনি "'''অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াৰ আলোকচিত্ৰ প্ৰতিযোগিতা'''" নামৰ বাচনিটোত ক্লিক কৰি চিত্ৰখন সাঁচি থওক| * ৱিকিপিডিয়াত আপলোড কৰাত অসুবিধা পালে, [[ৱিকিপিডিয়া:চিত্ৰ আপলোড|সহায়িকা]] চাওক বা নাইবা [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপ্ৰকল্প আলোকচিত্ৰ আৰু প্ৰবন্ধ প্ৰতিযোগিতা#কাৰ্যনিৰ্বাহক সমিতি|প্ৰকল্প নিৰ্মানকাৰীসকলৰ সৈতে দূৰভাষযোগে যোগাযোগ]] নতুবা ফেচবুকটো আপুনি আমাৰ {{like|[https://www.facebook.com/groups/assamwikigroup/ অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া সমাজ]}} গোটত পোনপটীয়াভাৱে সহায় বিচাৰিব পাৰে| <u>'''বি:দ্ৰ'''</u>: - অনুজ্ঞাপত্ৰৰ সঠিক নিৰ্বাচন কৰিব নাইবা সাৰাংশ অংশৰ একেবাৰে আৰম্ভণিতে বন্ধনীৰ মাজত 'অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াৰ আলোকচিত্ৰ প্ৰতিযোগিতাৰ বাবে' বুলি লিখি দিব। অন্যথা আপোনাৰ ছবিখন প্ৰতিযোগিতাৰ বাবে অন্তৰ্ভুক্ত কৰা নহ'বও পাৰে। ====ই-মেইলত চিত্ৰ আপলোডৰ বাবে সহায়==== ৱিকিপিডিয়াত আপলোড কৰাটোৱেই প্ৰথম পছন্দ যদিও অসুবিধা পালে আপুনি (assamesewikipedia@yahoo.com) এই মেইলৰ ঠিকনালৈ ছবিসমূহ সংযুক্ত কৰি পঠিয়াব পাৰে। ছবি পঠিয়ালে মেইলৰ subject অংশত '''Assamese Wikipedia Photography competition''' বুলি উল্লেখ কৰি দিব। মেইলৰ ভিতৰত ছবিখনৰ বিষয় আৰু আপোনাৰ নাম, ঠিকনা আৰু ফোন নম্বৰ উল্লেখ কৰিব। কেবাখনে ছবি পঠিয়ালে প্ৰতিখনৰ ফাইল নামৰ বিপৰীতে বিষয় বেলেগে বেলেগে উল্লেখ কৰিবলৈ নাপাহৰিব। ===পুৰস্কাৰ প্ৰদান=== শ্ৰেষ্ঠ ছবিৰ প্ৰথম, দ্বিতীয় আৰু তৃতীয় বঁটা আৰু মানপত্ৰ আগবঢ়োৱা হ'ব। ইয়াৰ বাহিৰেও বিভিন্ন শিতান সাপেক্ষে শ্ৰেষ্ঠ ছবি নিৰ্বাচন কৰা হ'ব। সৰ্ব্বোচ্চ সংখ্যক তথ্যসমৃদ্ধ আৰু মান বিশিষ্ট ছবি জমা দিওঁতাৰ প্ৰতিও বিশেষ উপহাৰ থাকিব। দুষ্প্ৰাপ্য বিষয়ৰ ছবি, দুৰ্গম স্থানৰ ছবি আদিৰ বাবে প্ৰতিযোগীক বেলেগে সন্মানিত কৰা হ'ব। ===বিচাৰ ব্যৱস্থা=== আলোকচিত্ৰ প্ৰতিযোগিতা সম্বন্ধীয় সকলো ক্ষেত্ৰত বিচাৰকৰ সিদ্ধান্তই চূড়ান্ত বুলি বিবেচিত হ'ব। ==প্ৰবন্ধ প্ৰতিযোগিতা== ;উদ্দেশ্য অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াত নতুন সদস্যৰদ্বাৰা প্ৰবন্ধ লিখাৰ উৎসাহ বৃদ্ধি কৰা আৰু প্ৰতিযোগিতাৰ নামতে অন্ততঃ কেইটামান ভাল প্ৰবন্ধ যোগ দিয়া। লগতে নিৰপেক্ষ আৰু যুক্তিশীল তথ্যসাহিত্য ৰচনাৰ প্ৰতি ৰাইজৰ আগ্ৰহ বৃদ্ধি কৰা। ===ভাগ লোৱাৰ নিয়ম=== অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াৰ সাধাৰণ নিয়মমতেই নতুন প্ৰবন্ধ এটা আৰম্ভ কৰি প্ৰবন্ধ প্ৰতিযোগিতাত যোগ দিব পাৰে। ৱিকিপিডিয়াত প্ৰবন্ধ লিখাৰ বাবে প্ৰথমে http://as.wikipedia.org ৱেবছাইটলৈ গৈ [http://as.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%B8%E0%A6%A6%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A7%B0_%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A7%B0%E0%A6%AC%E0%A7%87%E0%A6%B6&type=signup&returnto=%E0%A7%B1%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%BF%E0%A6%AA%E0%A6%BF%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE:%E0%A6%B8%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%BE/%E0%A6%AA%E0%A6%9E%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%A8 সদস্যভুক্ত হওক] আৰু আপুনি লিখিব বিচৰা প্ৰবন্ধটো লিখিবলৈ আৰম্ভ কৰক। নতুন প্ৰবন্ধ আৰম্ভ কিদৰে কৰিব সেই বিষয়ে সবিশেষ জানিবৰ বাবে আপুনি [[ৱিকিপিডিয়া:প্ৰবন্ধ এটা কেনেকৈ আৰম্ভ কৰিব|ইয়াত ক্লিক কৰক]]। কিবা অসুবিধা পালে ৱিকিৰ ভিতৰতে [[ৱিকিপিডিয়া:সাহায্য কেন্দ্ৰ|সহায় বিচাৰিব পাৰে]] নাইবা ফেচবুকটো আমাৰ {{like|[https://www.facebook.com/groups/assamwikigroup/ অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া সমাজ]}} গোটত আপুনি আমাৰ সৈতে পোনপটীয়াভাৱে সহায় বিচাৰিব পাৰে। ৱিকিপিডিয়াৰ ভিতৰতে লিখা প্ৰবন্ধ মাজে মাজে সম্পাদনা কৰি যাব পাৰি। সেয়ে এবাৰতে প্ৰবন্ধ এটা শেষ নকৰিলেও কোনো কথা নাই। কিন্তু ৩১ মে' তাৰিখৰ পাছত আৰু সম্পাদনা কৰিব নোৱাৰিব। প্ৰবন্ধৰ শিৰোনামাত <!-- নে আলোচনা পৃষ্ঠাত দিয়া ভাল?--> প্ৰবন্ধৰ নামটোৰ লগতে বন্ধনীৰ ভিতৰত "প্ৰতিযোগিতাৰ প্ৰবন্ধ" বুলি উল্লেখ কৰক, উদাহৰণ: "প্ৰবন্ধৰ নাম (প্ৰতিযোগিতাৰ বাবে)"। ৱিকিপিডিয়াৰ ভিতৰতে লিখাটো প্ৰথম পছন্দ। কিন্তু ৱিকিপিডিয়াত লিখিবলৈ অসুবিধা পালে, প্ৰবন্ধটো অসমীয়া ইউনিকোডত লিখি doc, odt, rtf বা txt যিকোনো এটা ফৰ্মেটত তলৰ ই-মেইল ঠিকনালৈ পঠিয়াই দিব পাৰে। মেইল পঠিওৱাৰ '''অন্তিম তাৰিখ: ৩১-মে', ২০১২'''. মেইলত পঠিয়ালে subject হিচাপে, 'Article for Assamese Wikipedia competition' বুলি উল্লেখ কৰিব। নিজৰ নাম আৰু ঠিকনা আৰু যোগাযোগৰ নম্বৰ জনাবলৈ নাপাহৰিব। ই-মেইল ঠিকনা (assamesewikipedia@yahoo.com) অসমীয়া ইউনিকোডত লিখিবলৈ অসুবিধা পালে টাইপ কৰা বা হাতে লিখা প্ৰবন্ধ তলৰ ঠিকনালৈ ডাক-যোগে পঠিয়াব পাৰিব। ডাকযোগে পঠিওৱা প্ৰবন্ধ ৩১-মে', ২০১২-ৰ আগতেই আহি পোৱাকৈ পঠিয়াব। নিজৰ নাম আৰু ঠিকনা আৰু যোগাযোগৰ নম্বৰ জনাবলৈ নাপাহৰিব। ডাক-যোগে প্ৰবন্ধ পঠিওৱাৰ ঠিকনা: (Jyoti Prakash Nath, Simmtronics Semiconductors Ltd. / H.No: 1 / K.C. Das Path / P.P. Road / Rehabari/ Guwahati-8/ Phone:9864917706) ==প্ৰবন্ধ প্ৰতিযোগিতাৰ বাবে চুড়ান্ত নিয়মসমূহ== # প্ৰবন্ধসমূহ '''বিশ্বকোষীয় ধাৰণাৰ''' হ'ব লাগিব। বিশ্বকোষীয় ধাৰণাৰ প্ৰতিটো আলোচিত বিষয়ৰ সম্যক আৰু সম্পূৰ্ণ ধাৰণা দিয়াৰ প্ৰয়াস কৰা হয়। লিখিব খোজা বিষয়টোৰ ওপৰত বস্তনিষ্ঠ তথ্যৰ উল্লেখেৰে নিৰপেক্ষ ভাৱে দিশসমূহ আলোচনা কৰা হয়। এনে প্ৰবন্ধত লিখকে ভাল বা বেয়া কোনো ধৰণে নিজৰ মন্তব্য নিদিয়ে। লগতে নিজা মতবাদ আদিও আগ নবঢ়ায়। অইন তথ্যৰ আধাৰতো লেখকে নিজৰ ফালৰপৰা এইটোৱেই শুদ্ধ জাতীয় মন্তব্যও আগবঢ়াব নালাগে। প্ৰবন্ধত উল্লেখিত তথ্যসমূহ মূল কোন উৎসৰপৰা লোৱা হৈছে তাৰ উল্লেখ থকাটো বাধ্যতামূলক। কোনো ক্ষেত্ৰত নিজে জনা কিন্তু অইন উৎসত নোপোৱা কথা (উদ্ধৃতি লাগিব) বুলি উল্লেখ কৰি থ'ব পাৰে। কিন্তু এই উৎসবিহীন তথ্য যিমান পাৰি সিমান কম হোৱা উচিত। এই বিষয়ে লগত সন্নিবিষ্ট 'আৰ্হি প্ৰবন্ধ' চাওক। # ৱিকিপিডিয়াৰ প্ৰবন্ধবোৰৰ এটা নিজস্ব চানেকী আছে। সেইটো 'প্ৰবন্ধ আৰ্হি'ত দেখুওৱা হৈছে। অৱশ্যে বিষয়ভেদে প্ৰবন্ধ আৰ্হি সলনি হ'ব পাৰে। এই বিষয়ে বিতংকৈ জানিবলৈ ইংৰাজী ৱিকিপিডিয়াৰ প্ৰবন্ধসমূহ এবাৰ চাই ল'ব পাৰে। # প্ৰবন্ধ প্ৰতিযোগিতা ৱিকিপিডিয়া লিখিত প্ৰবন্ধ বা প্ৰতিযোগিতাৰ বাবে বেলেগে পঠিওৱা প্ৰবন্ধক একেলগ কৰি অনুষ্ঠিত হ'ব। এই প্ৰতিযোগিতাত ৱিকিপিডিয়াৰ অভিজ্ঞ সদস্যসকলে (এবছৰতকৈ পুৰণি!!!) যোগ দিব নোৱাৰিব। '''প্ৰবন্ধৰ ভাষা অসমীয়া হ'ব লাগিব'''। প্ৰয়োজন বোধে ইংৰাজী সংজ্ঞাবাচক শব্দ ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰিব, কিন্তু তেনে শব্দবোৰ অসমীয়া আখেৰেৰে লিখিব লাগিব আৰু বন্ধনীৰ ভিতৰত ইংৰাজী বানানটো যোগ কৰি দিব লাগিব। সচৰাচৰ ব্যৱহাৰ নোহোৱা অসমীয়া সংজ্ঞাবাচক শব্দৰ বাবে মূল ইংৰাজী শব্দটো বন্ধনীৰ ভিতৰত উল্লেখ কৰি দিলে ভাল। # প্ৰতিযোগিতাৰ বাবে জমা দিয়া যিকোনো হাতে-লিখা প্ৰবন্ধও ৱিকিপিডিয়াৰ অংশ বুলি বিবেচিত হ'ব আৰু তাক সম্পাদনা কৰি ৱিকিপিডিয়াত যোগ দিয়া হ'ব। # একোটা প্ৰবন্ধ লিখাত এজনতকৈ বেছি প্ৰতিযোগী মিলি এটা গোট হিচাপে যোগদান কৰিব পাৰিব। ৱিকিপিডিয়াত লিখা প্ৰবন্ধৰ বাবে আটাইকেইজন প্ৰতিযোগীৰ নাম প্ৰবন্ধটো আৰম্ভ কৰাৰ সময়তে উল্লেখ কৰিব লাগিব। এবাৰ প্ৰবন্ধ লিখিবলৈ আৰম্ভ কৰাৰ পাছত নতুন সদস্য প্ৰতিযোগী গোটত যোগ দিব নোৱাৰিব। # প্ৰবন্ধৰ বিষয়বস্তু নিৰ্দিষ্ট নহয়। মাত্ৰ লিখাৰ আগতে সেই বিষয়ক প্ৰবন্ধ ৱিকিপিডিয়াত ইতিমধ্যে আছে নেকি নিশ্চিত কৰি ল'ব, অসুবিধা পালে কৰ্মকৰ্তাৰ লগত যোগাযোগ কৰি নিশ্চিত হওঁক। আগতে থকা দীঘল প্ৰবন্ধ আকৌ লিখিব নোৱাৰিব। কিন্তু 'পোখালি' বুলি উল্লেখ কৰি থোৱা প্ৰবন্ধ হাতত ল'ব পাৰে। প্ৰবন্ধবোৰ সম্পূৰ্ণৰূপে বিশ্বকোষীয় ধাৰণাৰ হ'ব লাগিব। অৰ্থাৎ নিৰপেক্ষ, সম্যক ধাৰণা দিব পৰা, আৰু তথ্য-উৎসৰ উল্লেখ (reference) থাকিব লাগিব। ৱিকিপিডিয়াৰ সম্পাদনাৰ কাৰিকৰী খুঁতিনাটি ঠিক কৰিবলৈ প্ৰতিযোগীয়ে অভিজ্ঞ সদস্যৰ সহায় ল'ব পাৰিব। কিন্তু তেনে সদস্যই মাত্ৰ টেবুল সজাই দিয়া, ৰেফাৰেন্স সঠিক স্থানত বহুওৱা, তথ্য-পেৰা কেনেকৈ যোগ দিব লাগে দেখুৱাই দিয়া, ছবি কেনেকৈ যোগ দিব লাগে দেখুৱাই দিয়া আদিৰ দৰে কাৰিকৰী কামত সহায়হে কৰিব পাৰিব। অভিজ্ঞ সদস্যই মূল লিখিত অংশত কোনো ধৰণৰ সালসলনি কৰিব নোৱাৰিব। # হাতে-লিখা প্ৰবন্ধসমূহ ৱিকিপিডিয়াৰ সদস্যই ৱিকিপিডিয়াত সংযোগ কৰি দিব। হাতে লিখা/কাগজত লিখা প্ৰবন্ধত ৰেফাৰেন্স দিয়া অংশত নম্বৰ দি ৰেফাৰেন্সটো তলত উল্লেখ কৰিব লাগিব। উদাহৰণৰ বাবে সংযোগী 'আৰ্হি' (sample) চাওক। (sample খন বেলেগে সন্নিবিষ্ট কৰিব লাগিব।) # প্ৰবন্ধ লিখোঁতাসকলে ইতিপূৰ্বে থকা যিকোনো ছবি ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰিব। প্ৰয়োজন বোধে নিজে তোলা ছবি বা অঁকা ৰেখা-চিত্ৰ আদি আপলোড কৰি ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰিব। নিজে তুলি দিয়া তেনে ছবি ছবি প্ৰতিযোগিতাৰ বাবেও মান্য হ'ব। অইন উৎসৰপৰা অনা ছবি যেনে বাতৰি-কাকত, আলোচনী আদিৰপৰা কটা ছবি ব্যৱহাৰ কৰিব নোৱাৰিব। # ৩১-মে' ২০১২ তাৰিখৰ পাছত আৰু বিচাৰকে চাই নিজৰ মন্তব্য নিদিয়া পৰ্যন্ত প্ৰবন্ধটো সম্পাদনা কৰিব নোৱাৰিব। অৱশ্যে তাৰ পাছত প্ৰবন্ধটো ৱিকিপিডিয়াৰ অইন প্ৰবন্ধৰ দৰে একেই বুলি বিবেচিত হ'ব আৰু সম্পাদনা আদি আন প্ৰবন্ধৰ দৰেই চলি থাকিব। # প্ৰতিযোগিতাৰ বাবে লিখা একোটা প্ৰবন্ধত প্ৰসঙ্গ পুথিৰ নাম আৰু বিৱৰণ বাদ দি মূল লেখাৰ শব্দৰ সংখ্যা '''সৰ্বনিম্ন ৫০০ শব্দৰপৰা সৰ্বাধিক ৩০০০ শব্দৰ ভিতৰত''' হ'ব লাগিব৷ # সকলো প্ৰবন্ধ ৱিকিপিডিয়াৰ নিয়ম অনুসৰি Creative Commons Attribution-Share Alike অনুজ্ঞাপত্ৰৰ অধীন হ'ব আৰু প্ৰতিযোগিতাৰ পাছতো ৱিকিপিডিয়াত জমা কৰি ৰখা হ'ব। # প্ৰবন্ধ এটা সম্পূৰ্ণ ৰূপে বা একোটা অংশ অইন উৎসৰপৰা নকল কৰা বা মুকলি অনুবাদ কৰা বুলি প্ৰমাণিত হ'লে প্ৰবন্ধটো প্ৰতিযোগিতাৰপৰা বাহিৰ কৰাৰ উপৰিও ৱিকিপিডিয়াৰপৰা গুচাই দিয়া হ'ব। ===পুৰস্কাৰ প্ৰদান=== শ্ৰেষ্ঠ ছবিৰ প্ৰথম, দ্বিতীয় আৰু তৃতীয় বঁটা আৰু মানপত্ৰ আগবঢ়োৱা হ'ব। ইয়াৰ বাহিৰেও বিভিন্ন শিতান সাপেক্ষে শ্ৰেষ্ঠ প্ৰবন্ধ নিৰ্বাচন কৰা হ'ব। পুৰস্কাৰ প্ৰদান অনুষ্ঠানটো অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াৰ দশম বৰ্ষপূৰ্তি অনুষ্ঠানৰ লগত সংগতি ৰাখি নিম্নোক্ত স্থান আৰু সময়ৰ পৰা আৰম্ভ হ’ব। {{Center|<u>স্থান:-</u> কটন কলেজ, ছুডমাৰ্চন হ;ল, গুৱাহাটী, অসম।<br/><u>সময়:-</u> দিনৰ ১.০০ বজাৰ পৰা ৪.০০ বজালৈ।}} ===বিচাৰ ব্যৱস্থা=== সকলো সিদ্ধান্তৰ ক্ষেত্ৰত বিচাৰকৰ সিদ্ধান্তই চূড়ান্ত বুলি গ্ৰাহ্য হ'ব। ==সমিতি সংৰচনা== ===কাৰ্যনিৰ্বাহক সমিতি=== # [[User:উদ্দীপতালুকদাৰ|উদ্দীপ তালুকদাৰ]], ([[সদস্য বাৰ্তা:উদ্দীপতালুকদাৰ|বাৰ্তা প্ৰেৰণ কৰক]]) দূৰভাষ :- # [[User:Bishnu Saikia|বিষ্ণু শ‍ইকীয়া]], ([[সদস্য বাৰ্তা:Bishnu Saikia|বাৰ্তা প্ৰেৰণ কৰক]]) দূৰভাষ :- ৯৮৬৪১ ৯৮২২৮ # [[User:Anjal Borah|অঞ্জল বৰা]], ([[সদস্য বাৰ্তা:Anjal Borah|বাৰ্তা প্ৰেৰণ কৰক]]) দূৰভাষ :- ০৯৪৭৯৪২০০৯৪ # [[User:‎Jpnath008|জ্যোতিপ্ৰকাশ নাথ]], ([[সদস্য বাৰ্তা:Jpnath008|বাৰ্তা প্ৰেৰণ কৰক]]) দূৰভাষ :- ৯৮৬৪৯১৭৭০৬ # [[User:Gitartha.bordoloi|গীতাৰ্থ বৰদলৈ]], ([[সদস্য বাৰ্তা:Gitartha.bordoloi|বাৰ্তা প্ৰেৰণ কৰক]]) দূৰভাষ :- ৮৮২২৮৪২৭২৬ ===সহযোগী কৰ্মকৰ্তা=== # [[সদস্য:ARNAB MUKUT|অৰ্ণৱ মুকুট বৰুৱা]] দুৰভাষ ৯৮৬৪১২৩৫৬৪ ===উপদেষ্টা মণ্ডলী=== # [[User:Tridipbaruah|ত্ৰিদিপ বৰুৱা]] # [[User:Donvikro|বিক্ৰমজিত কাকতি]] # [[User:‎Babulbaishya|বাবুল বৈশ্য]] # [[User:‎Atamuli|অঞ্জনা তামূলী]] # [[User:Pratim|প্ৰতীম প্ৰতাপ বৰুৱা]] ;অংশগ্ৰহনকাৰীসকল ====আলোকচিত্ৰ প্ৰতিযোগিতা==== # [[সদস্য:Dwijenmahanta|দ্বীজেন মহন্ত]] # [[সদস্য:মিণ্টু বৰগোঁহাই|মিণ্টু বৰগোঁহাই]] # [[সদস্য:Nayan|নয়ন জ্যোতি কলিতা]] # [[সদস্য:Abhi kal|অভিজিত কলিতা]] # [[সদস্য:Pathak brajen|ব্ৰজেন পাঠক]] # [[User:নিতুল বৰা|নিতুল বৰা]] # [[User:জ্যোতিৰ্ময় শৰ্মা|জ্যোতিৰ্ময় শৰ্মা]] # [[User:নেকিব আহমেদ|নেকিব আহমেদ]] # [[User:Pranabnlp|প্ৰণৱ জ্যোতি ভূঞা]] # [[User:কৌশিক|কৌশিক বৰা]] # [[User:Madhabsaikia|মাধৱ শ‍ইকীয়া]] # [[User:Hiranmoy.boruah|হিৰণ্ময় বৰুৱা]] # [[User:বিতোপন গগৈ|বিতোপন গগৈ]] # [[User:মাধুৰীমা|মাধুৰীমা ঘৰফলীয়া]] # ৰিহান আলি ====প্ৰবন্ধ প্ৰতিযোগিতা==== [[শ্ৰেণী:ৱিকিপ্ৰকল্পসমূহ]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াৰ দশম বৰ্ষপূৰ্তী সন্মিলন]] [[শ্ৰেণী:আলোকচিত্ৰ প্ৰতিযোগিতা]] nm3lit8c6vhcjwrtf3ythv8b6yteoao 0 25033 514686 490888 2025-06-03T11:37:15Z Kandarpajit Kallol 6257 514686 wikitext text/x-wiki {{unreferenced}} {{Infobox writer | bgcolour = lightgray | name = জীবনানন্দ দাস | image =Jibanananda Das (1899–1954).jpg | caption = জীবনানন্দ দাসৰ সুবিখ্যাত প্ৰতিকৃতি | alternate name= মিলু | pseudonym = 'শ্ৰী', 'কালপুৰুষ' | birthdate = ১৮ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৮৯৯ | birthplace = [[বৰিশাল]], [[ব্ৰিটিছ ভাৰত]] | deathdate = ১৪ অক্টোবৰ, ১৯৫৪ (৫৫ বছৰ) | deathplace = [[কলকাতা]], [[ভাৰত]] | parent = সৰ্বানন্দ দাসগুপ্ত <br/> কুসুমকুমাৰী দাস | spouse = লাবণ্য দেৱী | children = মঞ্জুশ্ৰী, সমৰানন্দ | occupation = কবি, ঔপন্যাসিক, গল্পকাৰ, প্ৰবন্ধকাৰ, দাৰ্শনিক, গীতিকাৰ, | nationality = ভাৰতীয় | period = [[বাংলাৰ নৱজাগৰণ|বঙ্গীয় নবজাগৰণ]] | notableworks = ঝৰা পালক, ৰূপসী বাংলা, ধূসৰ পাণ্ডুলিপি, মহাপৃথিৱী, [[বনলতা সেন (কবিতা)|বনলতা সেন]] |influences = [[কাজী নজৰুল ইছলাম]], [[মোহিতলাল মজুমদাৰ]], [[সত্যেন্দ্ৰনাথ দত্ত]], [[কুসুমকুমাৰী দাস]] | influenced = বিংশ শতাব্দীৰ দ্বিতীয়াৰ্দ্ধৰ বঙালী কাব্যধাৰা | signature = | awards = ৰবীন্দ্ৰ-স্মৃতি বঁটা <br/> [[সাহিত্য অকডেমি বঁটা]] }} '''জীবনানন্দ দাস''' ([[বাংলা]]: জীবনানন্দ দাশ, জন্ম: ১৭ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৮৯৯, বৰিশাল - মৃত্যু: ২২ অক্টোবৰ, ১৯৫৮)<ref name="s">{{Cite book |title=Saṃsada Bāṅālī caritābhidhāna |publisher=Sāhitya Saṃsada |year=2010 |editor-last=Sengupta |editor-first=Subodh Chandra |edition=5th |volume=Volume 1 |location=Kolkata |language=bn |script-title=bn:সংসদ বাঙালি চৰিতাভিধান |trans-title=Parliamentary character of Bengal |oclc=18245961 |orig-year=First published 1976 |editor-last2=Basu |editor-first2=Anjali}}</ref> বিংশ শতাব্দীৰ অন্যতম প্ৰধান আধুনিক বঙালী কবি।<ref>https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%9C%E0%A7%80%E0%A6%AC%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6_%E0%A6%A6%E0%A6%BE%E0%A6%B6</ref> তেওঁ বঙালী কাব্যজগতত আধুনিকতাৰ পথ প্ৰদৰ্শকসকলৰ মাজত অগ্ৰগণ্য। মৃত্যুৰ পাছৰ পৰা আৰম্ভ কৰি বিংশ শতাব্দীৰ শেষ ধাপত তেওঁ জনপ্ৰিয়তা অৰ্জন কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে আৰু ১৯৯৯ চনত যেতিয়া তেওঁৰ জন্ম শতবাৰ্ষিকী পালন কৰা হৈছিল তেতিয়ালৈ তেওঁ বঙালী সাহিত্যৰ জনপ্ৰিয়তম কবিত পৰিণত হৈছিল। তেওঁ প্ৰধানত: কবি হ’লেও বহুসংখ্যক প্ৰবন্ধ-নিবন্ধও ৰচনা আৰু প্ৰকাশ কৰিছিল। ১৯৫৮ চনত অকাল মৃত্যুৰ আগলৈকে গোপনে তেওঁ ১৪খন উপন্যাস আৰু ১০৮টা চুটিগল্প ৰচনা কৰে যিবোৰৰ এটাও জীৱিত অৱস্থাত প্ৰকাশ হোৱা নাছিল। চৰম দৰিদ্ৰতাৰ মাজেৰে তেওঁ জীৱন পাৰ কৰিছিল। বিংশ শতাব্দীৰ শেষৰফালে অতুলনীয়ভাৱে বঙালী কবিতাত তেওঁ প্ৰভাৱ পৰিলক্ষিত হৈছে। ৰবীন্দ্ৰৰ পাছতেই তেওঁ বঙালী ভাষাৰ প্ৰধান কবি হিচাবে সৰ্বসাধাৰণৰ মাজত স্বীকৃত।<ref>{{Cite news|url=http://www.prothomalo.com/entertainment/article/703870|title=Barishale Jibanananda Mela|date=6 December 2015|work=Prothom Alo|access-date=7 June 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180607123213/http://www.prothomalo.com/entertainment/article/703870|archive-date=7 June 2018|publisher=Transcom Group|location=Dhaka|language=bn|script-title=bn:বৰিশালে জীবনানন্দ মেলা|trans-title=Jibanananda Fair in Barishal|quote=বাংলা সাহিত্যে ৰবীন্দ্ৰনাথ ও নজৰুল ইসলামেৰ পৰ শ্ৰেষ্ঠ কবি জীবনানন্দ দাশ। নতুন প্ৰজন্ম জীবনানন্দ দাশকে ভুলতে বসেছে। জীবনানন্দেৰ প্ৰকৃতি প্ৰেম ও দৰ্শন নতুন প্ৰজন্মেৰ মধ্যে ছড়িয়ে দিতে হবে। ... বলেন ৰবীন্দ্ৰ ভাৰতী বিশ্ববিদ্যালয়েৰ সাবেক উপাচাৰ্য পবিত্ৰ সৰকাৰ। Jibanananda Das is the greatest poet after Rabindranath and Nazrul Islam. The young generation is forgetful of Jibanananda. We should promulgate his love and view of nature among the new generations. ... said Pabitra Sarkar, the ex-VC of Rabindra Bharati University.}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.alokitobangladesh.com/online/details/14964|script-title=bn:জীবনানন্দ দাশেৰ কবিতাৰ সংখ্যা কত?|website=Alokita Bangladesh|language=bn|access-date=7 June 2018}}</ref><ref name=":3">{{Cite book|title=[[Banglapedia: the National Encyclopedia of Bangladesh]]|publisher=[[Asiatic Society of Bangladesh]]|year=2012|editor-last=Islam|editor-first=Sirajul|editor-link=Sirajul Islam|edition=2nd|location=Dhaka|chapter=Das, Jibanananda|chapter-url=http://en.banglapedia.org/index.php?title=Das,_Jibanananda}}</ref> ==জীৱন বৃত্তান্ত== ===শৈশৱ=== জীবনানন্দ দাসৰ জন্ম হয় ১৮৯৯ চনত বাংলাদেশৰ দক্ষিণ প্ৰান্তৰ জিলা চহৰ বৰিশালত। তেওঁৰ পূৰ্বপুৰুষসকল ঢাকা জিলাৰ বিক্ৰমপুৰ পৰগণাৰ নিবাসী আছিল। তেওঁৰ পিতামহ সৰ্বানন্দ দাসগুপ্তই (১৯৩৮-৮৫) বিক্ৰমপুৰৰ পৰা আহি বৰিশালত থিতাপি লয়হি।<ref name="Das,_P._2003_1">{{harvnb|Das, P.|2003|p=1}}</ref> সৰ্বানন্দ দাসগুপ্ত জন্মসূত্ৰে হিন্দু আছিল; পাছত ব্ৰাহ্ম ধৰ্মত দীক্ষা লয়। তেওঁ বৰিশালৰ ব্ৰাহ্মসমাজ আন্দোলনৰ প্ৰাথমিক পৰ্য্যায়ত অংশগ্ৰহণ কৰিছিল আৰু তেওঁ মানৱহিতৈষী কামকাজবোৰৰ কাৰণে সমাদৃত হৈছিল।<ref name="Das,_P._2003_6">{{harvnb|Das, P.|2003|p=6}}</ref> জীবনানন্দৰ দেউতাক সত্যানন্দ দাসগুপ্ত সৰ্বানন্দৰ দ্বিতীয় পুত্ৰ আছিল। সত্যানন্দ দাসগুপ্ত (১৮৬৩-১৯৪২) আছিল বৰিশাল ব্ৰজমোহন স্কুলৰ শিক্ষক, প্ৰবন্ধক, বৰিশাল ব্ৰাহ্ম সমাজৰ সম্পাদক আৰু ব্ৰাহ্মসমাজৰ মুখপত্ৰ"ব্ৰাহ্মবাদী"ৰ প্ৰতিষ্ঠাতা সম্পাদক। জীবনানন্দৰ মাতৃ কুসুমকুমাৰী দাস আছিল কবি। তেওঁৰ সুপৰিচিত কবিতা"আদৰ্শ ল’ৰা" ( আমাৰ দেশৰ সেই ল’ৰা কেতিয়া ওলাব/ যাৰ বাবে কথা নহয় কৰ্মহে ডাঙৰ হ’ব) আজিও বংগৰ শিশুশ্ৰেণীৰ পাঠ্য। জীবনানন্দ পিতৃ-মাতৃৰ জ্যেষ্ঠ সন্তান আছিল। তেওঁ ঘৰত মতা নাম আছিল মিলু। তেওঁৰ ভায়েক আশোকানন্দ দাসে ১৯০৮ত আৰু ভনীয়েক সুচৰিতা দাসে ১৯১৫ চনত জন্মগ্ৰহণ কৰে। দেউতাক কম বয়সতেই স্কুলত ভৰ্তি হোৱাৰ বিৰোধী আছিল কাৰণে মাকৰ ওচৰতেই বাল্যশিক্ষাৰ আৰম্ভণি হয়। ৰাতিপুৱা শুই উঠিয়েই পিতৃৰ কণ্ঠত উপনিষদৰ আবৃত্তি আৰু মাতৃৰ গান শুনিছিল। লাজুকীয়া স্বভাৱৰ আছিল যদিও তেওঁৰ খেলা ধূলা, ভ্ৰমণ আৰু সাঁতোৰৰ অভ্যাস আছিল। তেওঁ সৰু কালতে এবাৰ কঠিন অসুখত ভোগে। স্বাস্থ্য উদ্ধাৰৰ বাবে মাতৃ আৰু মাতামহ ধেমেলীয়া গীতৰ ৰচক চন্দ্ৰনাথৰ লগত লক্ষ্ণৌ, আগ্ৰা, দিল্লী আদি ঠাই ভ্ৰমণ কৰে। ১৯০৮ চনৰ জানুৱাৰীত আঠ বছৰ বয়সত মিলুক ব্ৰজমোহন স্কুলৰ পঞ্চম শ্ৰেণীত ভৰ্তি কৰোৱা হয়। স্কুলত থকা সময়তেই তেওঁ বঙালী আৰু ইংৰাজীত ৰচনা কৰিবলৈ শিকে। তদুপৰি ছবি অঁকাতো তেওঁৰ ৰাপ আছিল। ১৯১৫ চনত তেওঁ ব্ৰজমোহন বিদ্যালয়ৰ পৰাই প্ৰথম বিভাগত মেট্ৰিকুলেচন পৰীক্ষা পাচ কৰে। দুবছৰ পাছত ব্ৰজমোহন কলেজৰ পৰাই ইণ্টাৰমিডিয়েট পৰীক্ষাত পূৰ্বৰ ফলাফলৰ পুনৰাবৃত্তি ঘটায়। ইয়াৰ পাছত তেওঁ কলকাতা বিশ্ববিদ্যালয়ত ভৰ্তি হ’বৰ বাবে বৰিশাল এৰে। ===কলকাতা জীৱন: প্ৰথম পৰ্ব=== জীবনানন্দই কলকাতাৰ নামকৰা প্ৰেচিডেন্সি কলেজত নামভৰ্তি কৰে। ১৯১৯ চনত তেওঁ এই কলেজৰ পৰাই ইংৰাজীত অনাৰ্চ সহ বি.এ পাচ কৰে। সেই বছৰেই ব্ৰাহ্মবাদী আলোচনীৰ বহাগ সংখ্যাত তেওঁৰ প্ৰথম কবিতা ছপা হয়। কবিতাটোৰ নাম আছিল 'বৰ্ষ আবাহন'। কবিতাটোত কবিৰ নাম ওলোৱা নাছিল। কেবল সন্মানসূচক শ্ৰী শব্দটো লিখা আছিল। কিন্তু আলোচনীৰ বৰ্ষপূৰ্তিৰ সম্পূৰ্ণ সূচীত তেওঁৰ পূৰা নাম ছপা হয়: শ্ৰী জীবনানন্দ দাসগুপ্ত, বি.এ। ১৯২১ চনত কলকাতা বিশ্ববিদ্যালয়ত দ্বিতীয় বিভাগত মাষ্টাৰ ডিগ্ৰী অৰ্জন কৰে। তেওঁ কিছুদিন আইনশাস্ত্ৰও অধ্যয়ন কৰিছিল। সেই সময়ত তেওঁ হেৰিচন ৰ’ডৰ প্ৰেচিডেন্সি কলেজৰ হোষ্টেলত বাস কৰিছিল। কিন্তু পৰীক্ষাৰ ঠিক আগে আগে তেওঁ বেচিলাৰী ডায়েৰীয়াত আক্ৰান্ত হয় যাৰ ফলত তেওঁ প্ৰস্তুতি বাধাগ্ৰস্ত হয়। ১৯২২ চনত জীবনানন্দই কলকাতা চিটি কলেজত অধ্যাপনা আৰম্ভ কৰে আৰু আইনশাস্ত্ৰৰ অধ্যয়ন এৰি দিয়ে। ===সাহিত্যচৰ্চা আৰু জীৱনসংগ্ৰাম=== জীবনানন্দৰ সাহিত্যিক জীৱন বিকশিত হ’বলৈ আৰম্ভ কৰে। ১৯২৫ চনৰ জুনত দেশবন্ধু চিত্তৰঞ্জন দাসৰ মৃত্যু হোৱাত জীবনানন্দই তেখেতৰ স্মৃতিত 'দেশবন্ধুৰ প্ৰয়াণত' নামৰ এটা কবিতা ৰচনা কৰে যিটো বঙ্গবাণী আলোচনীত প্ৰকাশ হয়। কবিতাটোৱে পাচত তেওঁৰ প্ৰথম কাব্য সংকলন 'ঝৰা পালক'ত স্থান পায়। কবিতাটো পঢ়ি কবি কালিদাস ৰায়ে মন্তব্য কৰিছিল যে ' এই কবিতাটো নিশ্চয় কোনো প্ৰতিষ্ঠিত কবিৰ ছদ্মনামৰ ৰচনা'। ১৯২৫ চনত তেওঁৰ প্ৰথম প্ৰবন্ধ 'স্বৰ্গীয় কালিমোহন দাসৰ শ্ৰাদ্ধবাহৰত' নামৰ প্ৰবন্ধটো ব্ৰাহ্মবাদী আলোচনীত একেলেঠাৰিয়ে তিনিটি সংখ্যাত ধাৰাবাহিক হিচাবে প্ৰকাশিত হয়। সেই বছৰেই 'কল্লোল' আলোচনীত 'নীলিমা' নামৰ কবিতাটো প্ৰকাশ হয় আৰু অনেক তৰুণ কাব্যৰসিকৰ দৃষ্টি আকৰ্ষণ কৰে। লাহে লাহে কলকাতা, ঢাকা আৰু অন্যান্য ঠাইৰ বিভিন্ন সাহিত্য আলোচনীসমূহত তেওঁ লেখা প্ৰকাশ পাবলৈ ধৰিলে। যিবোৰৰ মাজত সেই সময়ৰ সুবিখ্যাত আলোচনী কল্লোল, কালি ও কলম, প্ৰগতি আদিও আছে। ১৯২৭ চনত কবিৰ প্ৰথম কাব্যগ্ৰন্থ 'ঝৰা পালক' প্ৰকাশিত হয়। সেই সময়ৰ পৰাই তেওঁ তেওঁৰ উপাধি দাসগুপ্তৰ সলনি দাস লিখিবলৈ লয়। প্ৰথম কাব্যগ্ৰন্থ প্ৰকাশৰ কেইমাহমানৰ পাছতেই তেওঁ চিটি কলেজৰ চাকৰিটো হেৰুৱায়। ধৰ্মীয় উত্সৱক কেন্দ্ৰ কৰি কলেজখনত ছাত্ৰ অসন্তোষে দেখা দিয়ে। ফলস্বৰূপে কলেজত ছাত্ৰৰ নাম ভৰ্তিৰ হাৰ আশংকাজনকভাৱে কমি যায়। জীবনানন্দ আছিল কলেজৰ শিক্ষকসকলৰ মাজত কনিষ্ঠতম। সেয়ে আৰ্থিক অসুবিধাত পৰি কলেজ কৰ্তৃপক্ষই তেওঁকেই চাকৰিৰ পৰা বিদায় দিয়ে। কলকাতাৰ সাহিত্য চক্ৰতো সেই সময়ত তেওঁ কবিতাই কঠোৰ সমালোচনাৰ মুখামুখি হয়। সেই সময়ৰ প্ৰখ্যাত সাহিত্য সমালোচক কবি সাহিত্যিক সজনীকান্ত দাসে 'শনিবাৰেৰ চিঠি' আলোচনীত তেখেতৰ ৰচনাৰ নিৰ্দয় সমালোচনা কৰে। কলকাতাত কৰিবৰ জোখাৰে কোনো কাম নাপায় কবিয়ে সৰু চহৰ বাগেৰহাটৰ প্ৰফুল্ল চন্দ্ৰ কলেজত শিক্ষক হিচাবে যোগদান কৰে। কিন্তু তিনিমাহ পাছতেই তেওঁ কলকাতালৈ প্ৰত্যাবৰ্তন কৰে। এই সময়ত তেওঁ চৰম অৰ্থনৈতিক দুদৰ্শাত ভুগিছিল। জীৱনধাৰণৰ কাৰণে তেওঁ টিউচন কৰিছিল আৰু লগতে বিভিন্ন শিক্ষা প্ৰতিষ্ঠানত চাকৰিৰ সন্ধান কৰিছিল। ১৯২৯ চনৰ ডিচেম্বৰত তেওঁ দিল্লীৰ ৰামযশ কলেজত অধ্যাপক হিচাবে যোগদান কৰে। ইফালে বৰিশালত পৰিয়ালৰফালৰ পৰা বিয়াৰ যো-জা কৰিছিল আৰু ১৯৩০ চনৰ ৯ মে তাৰিখে তেওঁ লাবণ্য দেৱীৰ লগত বৈবাহিক বান্ধোনত বান্ধ খায়। বিয়া হৈছিল ঢাকাত, ব্ৰাহ্ম সমাজৰ ৰামমোহন লাইব্ৰেৰীত। বিয়াৰ পাছত তেওঁ আৰু দিল্লীলৈ ঘৄৰি নগ’ল। ফলস্বৰূপে তেওঁ তাৰ চাকৰিটো হেৰুৱায়। ইয়াৰ পাছত প্ৰায় পাঁচ বছৰ কাল কৰ্মহীন অৱস্থাত কটায়। মাজতে কিছুদিন ইঞ্চিউৰেঞ্চ কোম্পানীৰ এজেণ্ট হিচাবে কাম কৰে। সৰু ভায়েকৰ পৰা টকা ধাৰলৈ লৈ ব্যৱসায় কৰাৰো চেষ্টা কৰে কিন্তু কোনোটো স্থায়ী নহ’ল। ১৯৩১ চনত কবিৰ প্ৰথম সন্তান মঞ্জুশ্ৰীৰ জন্ম হয়। প্ৰায় সেই সময়ত তেওঁৰ 'কেম্প' কবিতাটো সুধীন্দ্ৰনাথ দত্তৰ সম্পাদিত 'পৰিচয়' আলোচনীত প্ৰকাশিত হয় আৰু লগে লগেই কলকাতাৰ সাহিত্য সমাজৰ ব্যাপক সমালোচনাৰ চিকাৰ হয়। কবিতাটোৰ বিষয়বস্তু আছিল জোনাক নিশাত হৰিণাৰ চিকাৰ। অনেকেই কবিতাটো পাঠ কৰি অশ্লীল বুলি চিহ্নিত কৰে। তেওঁ তেওঁৰ বেকাৰত্ব, সংগ্ৰাম আৰু হতাশাৰ এই সময়ত যথেষ্ট সংখ্যক ছুটি গল্প আৰু উপন্যাস ৰচনা কৰিছিল। কিন্তু তেওঁৰ জীৱিত কালত সেইবোৰৰ প্ৰকাশ নহ’ল। ১৯৩৪ চনত তেওঁ এলানি গীতিকবিতা ৰচনা কৰে আৰু যিবোৰ পৰৱৰ্তীকালত তেওঁৰ ৰূপসী বাংলা কাব্যৰ প্ৰধান অংশ আছিল। তেওঁ মৃত্যুৰ পাছত সকলোবোৰ সামৰি ১৯৫৭ চনত 'ৰূপসী বাংলা' কাব্যগ্ৰন্থখন প্ৰকাশিত কৰা হয়। ===বৰিশাললৈ প্ৰত্যাৱৰ্তন=== ১৯৩৫ চনত জীবনানন্দে তেওঁৰ পুৰণা শিক্ষা প্ৰতিষ্ঠান ব্ৰজমোহন কলেজলৈ ঘূৰি যায় যিখন তেতিয়া কলকাতা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ অধীনত আছিল। তেওঁ তাত ইংৰাজী বিভাগৰ প্ৰভাষক হিচাবে যো্গ দিয়ে। সেই সময়ত কলকাতাত বুদ্ধদেৱ বসু, প্ৰেমেন্দ মিত্ৰ আৰু সমৰ সেনে এখন নতুন কবিতালোচনী উলিওৱাৰ যো-জা কৰিছিল যাৰ নাম দিছিল 'কবিতা'। আলোচনীখনৰ প্ৰথম সংখ্যাতেই জীবনানন্দৰ 'মৃত্যুৰ আগে' নামৰ কবিতাটোৱে ঠাই পায়। কবিতাটো পাঠ কৰি ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰে বুদ্ধদেৱলৈ লিখা এখন চিঠিত মন্তব্য কৰিছিল যে কবিতাটো 'চিত্ৰৰূপময়'। কবিতা আলোচনীৰ দ্বিতীয় সংখ্যাত (পুহ ১৩৪২ সংখ্যা, ডিচে. ১৯৩৪/ জানু. ১৯৩৫) তেওঁৰ কিংবদন্তিতুল্য [[বনলতা সেন (কবিতা)|বনলতা সেন]] নামৰ কবিতাটো প্ৰকাশ পায়। এই ১৮ শাৰীৰ কবিতাটো বৰ্তমান বঙালী ভাষাৰ আটাইতকৈ জনপ্ৰিয় কবিতাৰ অন্যতম হিচাবে পৰিগণিত। তাৰ পাছৰ বছৰত জীবনানন্দৰ দ্বিতীয় কাব্যগন্থ 'ধূসৰ পাণ্ডুলিপি' প্ৰকাশ পায়। ইয়াৰ মাজতে জীবনানন্দই বৰিশালতেই সকলোবোৰ থানথিত লগাই লৈছিল। ১৯৩৬ চনৰ নবেম্বৰত তেওঁ পুত্ৰ সমৰানন্দৰ জন্ম হয়। ১৯৩৮ চনত ৰবীন্দ্ৰনাথে 'বঙালী কাব্য পৰিচয়' নামৰ এখন কবিতা সংকলন সম্পাদন কৰে আৰু ইয়াত জীবনানন্দৰ 'মৃত্যুৰ আগে' কবিতাটোৱে স্থান পায়। ১৯৩৯ চনত আবু চৈয়দ আয়ুব আৰু হীৰেন্দ্ৰনাথ মুখোপাধ্যায়ৰ সম্পাদনাত আৰু এখন গুৰুত্বপূৰ্ণ কবিতা সংকলন প্ৰকাশ পায়। ইয়াত জীবনানন্দৰ চাৰিটা কবিতা-'পাখিৰা', 'শকুন', 'বনলতা সেন' আৰু 'নগ্ন নিৰ্জন হাত' অন্তৰ্ভুক্ত হয়। ১৯৪২ চনত কবিৰ পিতৃবিয়োগ হয় আৰু সেইবছৰেই তেওঁৰ তৃতীয় কাব্যগ্ৰন্থ 'বনলতা সেন' প্ৰকাশিত হয়। কিতাপখন বুদ্ধদেৱ বসুৰ কবিতা ভৱনত 'এক পইচাৰ এটা চিৰিজ'ৰ অংশ হিচাবে প্ৰকাশিত হয়। ইয়াৰ পৃষ্ঠাসংখ্যা আছিল ষোল্ল। বুদ্ধদেৱ বসু আছিল জীবনানন্দৰ অন্যতম পৃষ্ঠপোষক আৰু তেওঁৰ সম্পাদিত কবিতা আলোচনীতেই জীবনানন্দৰ বহুসংখ্যক কবিতা ছপা হয়। ১৯৪৪ চনত তেওঁৰ চতুৰ্থ কাব্যগ্ৰন্থ 'মহাপৃথিৱী' প্ৰকাশ পায়। ইয়াৰ আগৰ তিনিখন কাব্যগ্ৰন্থ তেওঁ নিজৰ পইচাৰে প্ৰকাশ কৰিছিল কিন্তু 'মহাপৃথিৱী'ৰ কাৰণে তেওঁ প্ৰকাশক পায়। দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধকালীন সময়ত প্ৰকাশিত এই কবিতাসমূহত যুদ্ধৰ ছাপ সু-স্পষ্ট। ===কলকাতা জীৱন: চূড়ান্ত পৰ্ব=== দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধৰ সময়ত ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলন প্ৰবল হৈ উঠে। জিন্নাৰ নেতৃত্বত মুছলিম নেতৃবৃন্দই মুছলমানসকলৰ বাবে পৃথক ৰাষ্ট্ৰ গঠনৰ দাবী তোলে। ইয়াৰ ফলত বঙালী দ্বিখণ্ডিত হোৱাটো অৱশ্যম্ভাবী হৈ পৰে। কাৰণ ইয়াৰ পূব অংশত মুছলমানসকলৰ সংখ্যাগৰিষ্ঠতা আছিল আৰু পশ্চিমাংশত হিন্দুসকল আছিল সংখ্যাগৰিষ্ঠ। ১৯৪৭ ত দেশ বিভাজনত বঙালীৰ পূব অংশত সেইসময়ত বিভত্স সংঘৰ্ষই দেখা দিয়ে। জীবনানন্দই সকলো সময়তে সাম্প্ৰদায়িক সম্প্ৰীতিৰ সপক্ষে মাত মাতিছিল। ১৯৪৬ চনত কলকাতাত আকৌ যেতিয়া হিন্দু-মুছলমানৰ সংঘৰ্ষ হয় তেতিয়া তেওঁ '১৯৪৬-৪৭' কবিতাটো লিখে। দেশবিভাজনৰ কিছু আগেয়ে তেওঁ বি.এম কলেজৰ পৰা ছুটি লৈ কলকাতালৈ যায়। পাছলৈ তেওঁ আৰু পূৰ্ববঙ্গলৈ উভতি নগ’ল। কলকাতাত তেওঁ কেইবামাহো স্বৰাজ কাকতৰ দেওবৰীয়া সাহিত্য বিভাগৰ সম্পাদনা কৰিছিল। ১৯৪৮ চনত তেওঁ দুখন উপন্যাস লিখে-'মাল্যবান' আৰু 'সুতীৰ্থ'। কিন্তু আগৰবোৰৰ দৰেই এই দুখনো প্ৰকাশ নকৰিলে। এই বছৰেই ডিচেম্বৰত তেওঁ পঞ্চম কাব্যগ্ৰন্থ ' সাতটি তাৰাৰ তিমিৰ' প্ৰকাশিত হয়। একেই মাহতে তেওঁৰ মাতৃ কুসুমকুমাৰী দাসৰ মৃত্যু ঘটে। ইতিমধ্যে জীবনানন্দই কলকাতাৰ সাহিত্য সমাজত নিজৰ এখন সুকীয়া আসন দখল কৰি লৈছিল। তেওঁ 'সমকালীন সাহিত্য কেন্দ্ৰ' নামৰ এটা সংস্থাৰ উপ-সভাপতি নিৰ্বাচিত হয় আৰু এই সংস্থাৰ মুখপত্ৰ 'দ্বন্দ্ব' আলোচনীৰ অন্যতম সম্পাদক নিযুক্ত হয়। মাজতে তেওঁ কিছুকাল খড়গপুৰ কলেজতো অধ্যাপনা কৰে। ১৯৫২ চনত তেওঁৰ জনপ্ৰিয় কবিতাৰ পুথি 'বনলতা সেন' চিগনেট প্ৰেছত পৰিবৰ্ধিত আকাৰে প্ৰকাশিত হয়। পুথিখনে পাঠকৰ সহাঁৰি লাভ কৰে আৰু নিখিল বঙ্গ ৰবীন্দ্ৰ সাহিত্য সন্মিলনত ঘোষিত 'ৰবীন্দ্ৰ স্মৃতি বঁটা'ও লাভ কৰে। ১৯৫৪ চনৰ মে মাহত প্ৰকাশিত হয় 'জীবনানন্দ দাসৰ শ্ৰেষ্ঠ কবিতা'। কিতাপখনে ১৯৫৫ চনত ভৰত চৰকাৰ [[সাহিত্য অকাডেমি বঁটা]] লাভ কৰে। ==কৰ্মজীৱন== অধ্যাপনাৰ কামতেই তেওঁৰ কৰ্মজীৱনৰ সূচনা আৰু সমাপ্তি। এম.এ পাচ কৰাৰ পাছত কলকাতাত কলেজৰ হোষ্টেলৰ থকাৰ প্ৰয়োজনতেই তেওঁ আইন পঢ়িবলৈ আৰম্ভ কৰিছিল। এই সময়ত তেওঁ ১৯২২ চনত কলকাতাৰ ব্ৰাহ্মসমাজৰ দ্বাৰা পৰিচালিত চিটি কলেজত টিউটৰ হিচাবে শিক্ষকতা আৰম্ভ কৰিছিল। ১৯২৮ ত সৰস্বতী পূজাক লৈ গোলমাল হোৱাত অন্যান্য কেইজনমান শিক্ষকৰ লগতে তেওঁকো কলেজ কৰ্তৃপক্ষই চাকৰিৰ পৰা বিদায় দিয়ে। জীৱনৰ শেষ ভাগত কিছুদিনৰ কাৰণে কলকাতাৰ এখন দৈনিক কাকত স্বৰাজৰ সাহিত্য বিভাগৰ সম্পাদনাত নিযুক্ত হৈছিল। তেওঁ বৰ্তমান বাংলাদেশ আৰু ভাৰতৰ বহুকেইখন শিক্ষাপ্ৰতিষ্ঠানত অধ্যাপনা কৰিছিল। তাৰ ভিতৰত আছে- চিটি কলেজ, কলকাতা (১৯২২-১৯২৮), বাগেৰহাট কলেজ, খুলনা (১৯২৯), ৰামযশ কলেজ, দিল্লী (১৯৩০-৩১), ব্ৰজমোহন কলেজ, বৰিশাল (১৯৩৫-১৯৪৮), খড়গপুৰ কলেজ, (১৯৫১-১৯৫২), বড়িশা কলেজ (অধুনা,’বিবেকানন্দ কলেজ’, কলকাতা)(১৯৫৩), আৰু হাওৰা গাৰ্লচ কলেজ, কলকাতা (১৯৫৩-১৯৫৪)। তেওঁৰ কৰ্মজীৱন খু্ব এটা মসৃণ নাছিল। চাকৰি তথা জীৱিকাৰ অভাৱে তেওঁ আমৃত্যু কষ্ট দিলে। এটা চাকৰিৰ বাবে তেওঁ দুৱাৰে দুৱাৰে ঘূৰিছিল। স্ত্ৰী লাবণ্য দাসে স্কুলত শিক্ষকতা কৰি জীৱিকাৰ অভাৱ কিছু লাঘৱ কৰিছিল। ১৯৫৮ চনত অকাল মৃত্যুৰ সময়ত তেওঁ হাওৰা গাৰ্লচ কলেজত শিক্ষকতা কৰি আছিল। দুবাৰ দীঘলীয়া বেকাৰ অৱস্থাত তেওঁ ইঞ্চিউৰেঞ্চ কোম্পানীৰ এজেণ্ট হিচাবে কাম কৰিছিল আৰু মূলতঃ গৃহ শিক্ষকতা কৰি ঘৰ চলায়। ইয়াৰ উপৰি দুবছৰমান ব্যৱসায় কৰাৰ চেষ্টাও কৰিছিল। দৰিদ্ৰতা আৰু অভাৱ তেওঁৰ কৰ্মজীৱনৰ ছাঁৰ দৰে আছিল। ==সাহিত্যিক জীৱন== সম্ভৱত: মাক কুসুমকুমাৰী দেৱীৰ প্ৰভাৱত ল’ৰা কালৰ পৰাই তেওঁ পদ্য লিখিবলৈ আৰম্ভ কৰে। ১৯১৯ চনত তেওঁ লিখা কবিতা এটা প্ৰকাশ হয়। এইটোৱে তেওঁৰ প্ৰথম প্ৰকাশিত কবিতা। কবিতাটোৰ নাম 'বৰ্ষা আবাহন'। এইটো ব্ৰাক্ষ্মবাদী আলোচনীৰ ১৩২৫ চনৰ বহাগ সংখ্যাত প্ৰকাশিত হৈছিল। তেতিয়া তেওঁ জীবনানন্দ দাসগুপ্ত নামেৰে লিখিছিল। ১৯২৭ চনৰ পৰা তেওঁ জীবনানন্দ দাস বুলি লিখাৰ আৰম্ভ কৰে। ১৯২৫ চন ১৬ জুনত দেশবন্ধু চিত্তৰঞ্জন দাসৰ মৃত্যু হোৱাত তেওঁ 'দেশবন্ধুৰ প্ৰয়াণত' শিৰোনামৰে এটা কবিতা লিখিছিল যিটো বংগবাণী আলোচনীৰ ১৩৩২ চনৰ শাওন সংখ্যাত প্ৰকাশিত হৈছিল। কিন্তু দীনেশৰঞ্জন দাসৰ সম্পাদিত 'কল্লোল' আলোচনীৰ ১৩৩২ (১৯২৬ চন) ফাগুণ সংখ্যাত তেওঁৰ 'নীলিমা' শীৰ্ষক কবিতাটো প্ৰকাশিত হয় যেন আধুনিক বঙালী কবিতাৰ জগতত তেওঁ অন্নপ্ৰাশনহে হয়! জীৱিতকালত তেওঁৰ ৭খন কাব্যগ্ৰন্থ প্ৰকাশিত হয়। প্ৰথম প্ৰকাশিত 'ঝৰা পালক' নামৰ কাব্যগ্ৰন্থত তেওঁৰ প্ৰকৃত কবিত্বশক্তি ফুটি উঠা নাছিল; বৰং ইয়াত কবি নজৰুল ইছলাম, মোহিতলাল মজুমদাৰ আৰু সত্যেন্দ্ৰনাথ দত্তৰ প্ৰত্যক্ষ প্ৰভাৱ পৰিলক্ষিত হয়। কিন্তু খুব সোনকালে তেওঁ স্বকীয়তা অৰ্জন কৰিছিল। দীঘলীয়া ব্যৱধানত প্ৰকাশিত দ্বিতীয় কাব্য সংকলন 'ধূসৰ পাণ্ডুলিপি'ত তেওঁৰ স্বকীয় কাব্য কৌশল পৰিস্ফুট হৈ উঠে। বঙালী সাহিত্য জগতত তেওঁৰ বৈশিষ্ট্যবোৰ আলোচনাৰ বিষয় হৈ উঠে। শেষৰ ফালৰ কবিতাত অৰ্থনিৰ্মলতাৰ অভাৱ আছিল। 'সাতটি তাৰাৰ তিমিৰ'ৰ প্ৰকাশ হোৱাৰ পাছতেই তেওঁৰ বিৰুদ্ধে দুৰ্বোধ্যতাৰ অভিযোগ উঠে। নিজৰ কবিতাৰ অপমূল্যায়নক লৈ জীবনানন্দ খুব চিন্তিত হৈছিল। তেওঁ নিজেই স্ব-ৰচনাৰ অৰ্থ-নিৰূপন কৰাৰ অভিপ্ৰায় ব্যক্ত কৰিছিল যদিও শেষাৱধি সেয়া সম্ভৱ হৈ নুঠিল। কিন্তু কবি নিজেই নিজৰ ৰচনাৰ কাঢ়া সমালোচক আছিল। গতিকে চাৰে আঠ শতাধিক কবিতা লিখিলেও তেওঁ জীৱিতকালত মাত্ৰ ২৬২টা কবিতাহে বিভিন্ন কাকত-আলোচনী আৰু কাব্যসংকলনত প্ৰকাশ কৰিবৰ বাবে দিছিল। এনেকি 'ৰূপসী বাংলা'ৰ সম্পূৰ্ণ পাণ্ডুলিপি প্ৰস্তুত থকা সত্ত্বেও জীবনানন্দ দাসে প্ৰকাশ কৰা সিদ্ধান্ত ল’ব পৰা নাছিল। তেওঁ এই কাব্যগন্থৰ নাম দিছিল 'বাংলা ত্ৰস্ত নীলিমা' যিখন তেওঁৰ মৃত্যুৰ পাছত আৱিষ্কৃত হয় আৰু 'ৰূপসী বাংলা' নামেৰে প্ৰকাশিত হয়। মৃত্যুৰ পাছত আৰু কেইবাটাও পাণ্ডুলিপি আৱিষ্কৃত হয় যিবোৰ 'বেলা অবেলা কালবেলা' নামেৰে প্ৰকাশিত হয়। জীৱিতকালত তেওঁৰ একমাত্ৰ পৰিচয় আছিল কবি। অৰ্থৰ প্ৰয়োজনত তেওঁ কিছুসংখ্যক প্ৰবন্ধ লিখিছিল আৰু প্ৰকাশো কৰিছিল। কিন্তু গোপনে প্ৰচুৰ গল্প আৰু উপন্যাস লিখিছিল, যিবোৰৰ এটাৰো প্ৰকাশৰ ব্যৱস্থা কৰা নাছিল। এইবোৰৰ বাহিৰেও ষাঠি-পয়ষষ্ঠিটাৰ বেচি 'লিটাৰেৰী নোটচ্‌' লিখিছিল যাৰ অধিকাংশ এতিয়াও (২০০৯) প্ৰকাশ হোৱা নাই। ==স্বীকৃতি আৰু সমালোচনা== জীৱিতকালত অসাধাৰণ কবি হিচাবে পৰিচিত হ’লেও তেওঁ খ্যাতি অৰ্জন কৰিব পৰা নাছিল। ইয়াৰ কাৰণে তেওঁৰ প্ৰচাৰবিমুখতাও দায়ী। তেওঁ আপোনভোলা মানুহ আছিল। কিন্তু মৃত্যুৰ পাছতেই তেওঁ বঙালী ভাষাৰ অধুনিক কবিতাৰ পথপ্ৰদৰ্শকসকলৰ এজন হিচাবে স্বীকৃতি পায়। জীবনানন্দ দাসৰ জীৱনক লৈ বঙালী ভাষাত প্ৰচুৰ গ্ৰন্থ ৰচনা কৰা হৈছে, এতিয়াও হৈয়ে আছে। ইয়াৰ বাহিৰেও ইংৰাজীত তেওঁৰ জীৱনৰ ভিত্তিত ক্লিনটন বি চিলিয়ে 'এ পোয়েট এপাৰ্ট' নামৰ গ্ৰন্থ ৰচনা কৰিছে। ইংৰাজীৰ বাহিৰেও ফৰাচীসহ কেইবাটাও ইউৰোপীয় ভাষালৈ তেওঁৰ কবিতা অনূদিত হৈছে। যদিও তেওঁ সৰ্বাধিক কবি হিচাবে পৰিচিত কিন্তু মৃত্যুৰ পাছৰ পৰা ২০০৯ চনলৈকে তেওঁৰ যি বিপুল পাণ্ডুলিপি উদ্ঘাটিত হৈছে তাৰ মাজত উপন্যাস সংখ্যা ১৪ আৰু গল্পৰ সংখ্যা শতাধিক। ==বঁটা== নিখিলবঙ্গ ৰবীন্দ্ৰ সাহিত্য সন্মিলনত ১৯৫২ চনত পৰিবৰ্তিত চিগনেট সংস্কৰণ বনলতা সেন কাব্য গ্ৰন্থই বঙালী ১৩৫৯ৰ শ্ৰেষ্ঠ কাব্যগ্ৰন্থ হিচাবে পুৰস্কৃত হয়। কবিৰ মৃত্যুৰ পাছত ১৯৫৫ চনত ফেব্ৰুৱাৰী মাহত জীবনানন্দ দাসৰ শ্ৰেষ্ঠ কবিতা (১৯৫৪)ই [[সাহিত্য অকাডেমি বঁটা]] লাভ কৰে। ==মৃত্যু== ১৪ অক্তোবৰ ১৯৫৪ তাৰিখে কলকাতাৰ বালিগঞ্জত এক ট্ৰাম দুৰ্ঘটনাত তেওঁ আহত হয়। ট্ৰামৰ চেপাত তেওঁৰ শৰীৰ পিষ্ট হৈ গৈছিল। ভাঙি গৈছিল ডিঙি, উৰু আৰু বুকুৰ কামি হাড়। গুৰুতৰভাৱে আহত জীবনানন্দৰ চিঞৰ শুনি ওচৰৰ চাহ দোকানৰ মালিক চুনীলাল আৰু অন্যান্যসকলে তেওঁক উদ্ধাৰ কৰে। শম্ভূনাথ পণ্ডিত হাস্পতালত তেওঁ ভৰ্তি কৰোৱা হয়। এই সময়ত ড: ভূমেন্দ্ৰ গুহ সহ অনেক তৰুণ কবিয়ে জীবনানন্দৰ সুচিকিত্সাৰ কাৰণে প্ৰাণে পণে চেষ্টা কৰিছিল। কবি সাহিত্যিক সজনীকান্ত দাসে এই বিষয়ত বিশেষ উদ্যোগ গ্ৰহণ কৰিছিল। তেওঁ অনুৰোধক্ৰমেই তদানীন্তন মুখ্যমন্ত্ৰী ডা: বিধানচন্দ্ৰ ৰায়ে কবিক দেখা কৰিবলৈ আহিছিল আৰু আহত কবিৰ সুচিকিত্সাৰ নিৰ্দেশ দিছিল। তত্সত্ত্বেও চিকিৎসাৰ বিশেষ কোনো উন্নতি হোৱা নাছিল। এই সময়ত পত্নী লাবণ্য দাসক তেওঁৰ কাষত বেচি দেখা পোৱা নগৈছিল। তেওঁ টালিগঞ্জত চিনেমাৰ কামত ব্যস্ত আছিল। জীবনানন্দৰ অৱস্থা ক্ৰমাৎ জটিলতাৰ পিনে ঢাল খায়। শেষত কবি [[নিউম'নিয়া]]ত আক্ৰান্ত হয়। চিকিত্সকসকলৰ সকলো প্ৰচেষ্টা বিফল কৰি ২২ অক্তোবৰ ১৯৫৪ তাৰিখে নিশা ১১বাজি ৩৫ মিনিটত কলকাতাৰ শম্ভূনাথ পণ্ডিত হাস্পতালত তেওঁ মৃত্যু হয়। আব্দুল মান্নান চৈয়দ-সহ কোনো কোনোৱে ধাৰণা কৰে যে আত্মহত্যাৰ প্ৰবণতাই আছিল এই দুৰ্ঘটনাৰ মূল কাৰণ। জীবনানন্দৰ গৱেষক ডা: ভূমেন্দ্ৰ গুহই ভাবিছিল জাগতিক নি:সহায়তাই কবিক মানসিকভাৱে দুৰ্বল কৰি তুলিছিল আৰু তেওঁৰ জীৱনস্পৃহা শূন্য কৰি পেলাইছিল। মৃত্যুচিন্তাই কবিৰ মনত বাস কৰিছিল। তেওঁ প্ৰায়ে ট্ৰাম দুৰ্ঘটনাত মৃত্যুৰ কথা ভাবিছিল। কলকাতাত যোৱা এশবছৰত ট্ৰাম দুৰ্ঘটনাত মৃত্যুৰ সংখ্যা আছিল মাত্ৰ এটা আৰু সেয়া আন কাৰো নহয় কবি জীবনানন্দ দাসৰ। কিন্ত প্ৰত্যক্ষদৰ্শীৰ মতে সেই সময়ত দুই হাতে দুই থোক ডাব লৈ ট্ৰাম লাইন পাৰ কৰিছিল কবিয়ে। আত্মহত্যাৰ সিদ্ধান্ত লৈ দুই হাতে দুই থোক ডাব লৈ ঘৰলৈ ঘূৰি অহা ৰাস্তাত ট্ৰাম লাইনত পৰি দিয়াতো খুব এটা গ্ৰহণযোগ্য যুক্তি নহয়। ==গ্ৰন্থ তালিকা== ===কাব্যগ্ৰন্থ=== জীবনানন্দৰ কাব্যগ্ৰন্থসমূহৰ প্ৰকাশকাল সম্পৰ্কে প্ৰণিধানযোগ্য যে কেইবাখনো কাব্যগ্ৰন্থৰ একাধিক পৰিবৰ্ধিত সংস্কৰণ প্ৰকাশিত হৈছিল। তলত কেবল প্ৰথম প্ৰকাশনৰ বছৰ উল্লেখ কৰা হৈছে। তৰা চিন থকা সমূহ মৃত্যুৰ পাছত প্ৰকাশিত গ্ৰন্থ। * ঝৰা পালক (১৯২৭) * [[ধূসৰ পাণ্ডুলিপি]] (১৯৩৬) * [[বনলতা সেন (কবিতা)|বনলতা সেন]] (১৯৪২, কবিতাভবন সংস্কৰণ) * মহাপৃথিবী (১৯৪৪) * সাতটি তাৰাৰ তিমিৰ (১৯৪৮) * বনলতা সেন (১৯৫২, চিগনেট প্ৰেছ সংস্কৰণ) * জীবনানন্দ দাশেৰ শ্ৰেষ্ঠ কবিতা (১৯৫৪) * ৰূপসী বাংলা (১৯৫৭)* * বেলা অবেলা কালবেলা (১৯৬১)* * সুদৰ্শনা (১৯৭৪)* * আলো পৃথিবী (১৯৮১) * * মনোবিহঙ্গম* * অপ্ৰকাশিত একান্ন (১৯৯৯) * === প্ৰবন্ধগ্ৰন্থ === * কবিতাৰ কথা (১৯৫৫) * জীবনানন্দ দাসৰ প্ৰবন্ধ সমগ্ৰ (১৯৯০, সম্পাদক: ফয়জুল লতিফ চৌধুৰী])* === উপন্যাস === * মাল্যবান (১৯৭৩) * সুতীৰ্থ (১৯৭৭) * চাৰজন (২০০৪: সম্পাদক: ভূমেন্দ্ৰ গুহ আৰু ফয়সাল শাহৰিয়াৰ)* === গল্পগ্ৰন্থ === * জীবনানন্দ দাসৰ গল্প (১৯৭২, সম্পাদনা: সুকুমাৰ ঘোষ আৰু সুবিনয় মুস্তাফী) * জীবনানন্দ দাসৰ শ্ৰেষ্ঠ গল্প (১৯৮৯, সম্পাদনা: আব্দুল মান্নান চৈয়দ) === পত্ৰসংকলন === * জীবনানন্দ দাসৰ পত্ৰাবলী (বঙালী ১৩৮৫, সম্পাদক: দীপেনকুমাৰ ৰায়) * জীবনানন্দ দাসৰ পত্ৰাবলী (১৯৮৬, সম্পাদক: আব্দুল মান্নান চৈয়দ) == তথ্য সংগ্ৰহ== <references/> ==বাহ্যিক সংযোগ== * [https://web.archive.org/web/20090728185157/http://www.geocities.com/poetjibananandadas/ জীবনানন্দ দাস সংক্ৰান্তিয় ৱেবছাইট] * [http://www.youtube.com/watch?v=2j59asLgbG4 শম্ভু মিত্ৰৰ কণ্ঠত ''বোধ'' কবিতাটিৰ আবৃত্তি] * [http://banglapedia.search.com.bd/HT/D_0041.htm Search.com.bd] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120324053644/http://banglapedia.search.com.bd/HT/D_0041.htm |date=2012-03-24 }} * [http://www.sciy.org/2010/02/16/jibanananda-das-post-rabindrian-bengali-poet/ জীবনানন্দ দাস: ৰবীন্দ্ৰোত্তৰ বাঙালি কবি; ৰচয়িতা - দেবাশীষ বন্দ্যোপাধ্যায়] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120401111630/http://www.sciy.org/2010/02/16/jibanananda-das-post-rabindrian-bengali-poet/ |date=2012-04-01 }} * [http://www.britannica.com/eb/topic-152027/Jibanananda-Das Britannica.com] * [http://www.tribuneindia.com/2007/20070318/spectrum/book3.htm TribuneIndia.com] * [https://www.vedamsbooks.com/no34143.htm Vadamsbooks.com] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20061022143111/https://www.vedamsbooks.com/no34143.htm |date=2006-10-22 }} * [http://bangladesh.wetpaint.com/page/Jibanananda+Das?t=anon Wetpaint.com]{{Dead link|date=October 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} [[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:বঙালী সাহিত্যিক]] [[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:বঙালী ভাষাৰ সাহিত্য অকাডেমি বঁটা বিজয়ী]] qyjnt9hrv2wyqz1jn34wcv86gnswhic 514687 514686 2025-06-03T11:37:51Z Kandarpajit Kallol 6257 514687 wikitext text/x-wiki {{unreferenced}} {{Infobox writer | bgcolour = lightgray | name = জীবনানন্দ দাস | image =Jibanananda Das (1899–1954).jpg | caption = জীবনানন্দ দাসৰ সুবিখ্যাত প্ৰতিকৃতি | alternate name= মিলু | pseudonym = 'শ্ৰী', 'কালপুৰুষ' | birthdate = ১৮ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৮৯৯ | birthplace = [[বৰিশাল]], [[ব্ৰিটিছ ভাৰত]] | deathdate = ১৪ অক্টোবৰ, ১৯৫৪ (৫৫ বছৰ) | deathplace = [[কলকাতা]], [[ভাৰত]] | parent = সৰ্বানন্দ দাসগুপ্ত <br/> কুসুমকুমাৰী দাস | spouse = লাবণ্য দেৱী | children = মঞ্জুশ্ৰী, সমৰানন্দ | occupation = কবি, ঔপন্যাসিক, গল্পকাৰ, প্ৰবন্ধকাৰ, দাৰ্শনিক, গীতিকাৰ, | nationality = ভাৰতীয় | period = [[বাংলাৰ নৱজাগৰণ|বঙ্গীয় নবজাগৰণ]] | notableworks = ঝৰা পালক, ৰূপসী বাংলা, ধূসৰ পাণ্ডুলিপি, মহাপৃথিৱী, [[বনলতা সেন (কবিতা)|বনলতা সেন]] |influences = [[কাজী নজৰুল ইছলাম]], [[মোহিতলাল মজুমদাৰ]], [[সত্যেন্দ্ৰনাথ দত্ত]], [[কুসুমকুমাৰী দাস]] | influenced = বিংশ শতাব্দীৰ দ্বিতীয়াৰ্দ্ধৰ বঙালী কাব্যধাৰা | signature = | awards = ৰবীন্দ্ৰ-স্মৃতি বঁটা <br/> [[সাহিত্য অকডেমি বঁটা]] }} '''জীবনানন্দ দাস''' ([[বাংলা]]: '''জীবনানন্দ দাশ''', জন্ম: ১৭ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৮৯৯, বৰিশাল - মৃত্যু: ২২ অক্টোবৰ, ১৯৫৮)<ref name="s">{{Cite book |title=Saṃsada Bāṅālī caritābhidhāna |publisher=Sāhitya Saṃsada |year=2010 |editor-last=Sengupta |editor-first=Subodh Chandra |edition=5th |volume=Volume 1 |location=Kolkata |language=bn |script-title=bn:সংসদ বাঙালি চৰিতাভিধান |trans-title=Parliamentary character of Bengal |oclc=18245961 |orig-year=First published 1976 |editor-last2=Basu |editor-first2=Anjali}}</ref> বিংশ শতাব্দীৰ অন্যতম প্ৰধান আধুনিক বঙালী কবি।<ref>https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%9C%E0%A7%80%E0%A6%AC%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6_%E0%A6%A6%E0%A6%BE%E0%A6%B6</ref> তেওঁ বঙালী কাব্যজগতত আধুনিকতাৰ পথ প্ৰদৰ্শকসকলৰ মাজত অগ্ৰগণ্য। মৃত্যুৰ পাছৰ পৰা আৰম্ভ কৰি বিংশ শতাব্দীৰ শেষ ধাপত তেওঁ জনপ্ৰিয়তা অৰ্জন কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে আৰু ১৯৯৯ চনত যেতিয়া তেওঁৰ জন্ম শতবাৰ্ষিকী পালন কৰা হৈছিল তেতিয়ালৈ তেওঁ বঙালী সাহিত্যৰ জনপ্ৰিয়তম কবিত পৰিণত হৈছিল। তেওঁ প্ৰধানত: কবি হ’লেও বহুসংখ্যক প্ৰবন্ধ-নিবন্ধও ৰচনা আৰু প্ৰকাশ কৰিছিল। ১৯৫৮ চনত অকাল মৃত্যুৰ আগলৈকে গোপনে তেওঁ ১৪খন উপন্যাস আৰু ১০৮টা চুটিগল্প ৰচনা কৰে যিবোৰৰ এটাও জীৱিত অৱস্থাত প্ৰকাশ হোৱা নাছিল। চৰম দৰিদ্ৰতাৰ মাজেৰে তেওঁ জীৱন পাৰ কৰিছিল। বিংশ শতাব্দীৰ শেষৰফালে অতুলনীয়ভাৱে বঙালী কবিতাত তেওঁ প্ৰভাৱ পৰিলক্ষিত হৈছে। ৰবীন্দ্ৰৰ পাছতেই তেওঁ বঙালী ভাষাৰ প্ৰধান কবি হিচাবে সৰ্বসাধাৰণৰ মাজত স্বীকৃত।<ref>{{Cite news|url=http://www.prothomalo.com/entertainment/article/703870|title=Barishale Jibanananda Mela|date=6 December 2015|work=Prothom Alo|access-date=7 June 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180607123213/http://www.prothomalo.com/entertainment/article/703870|archive-date=7 June 2018|publisher=Transcom Group|location=Dhaka|language=bn|script-title=bn:বৰিশালে জীবনানন্দ মেলা|trans-title=Jibanananda Fair in Barishal|quote=বাংলা সাহিত্যে ৰবীন্দ্ৰনাথ ও নজৰুল ইসলামেৰ পৰ শ্ৰেষ্ঠ কবি জীবনানন্দ দাশ। নতুন প্ৰজন্ম জীবনানন্দ দাশকে ভুলতে বসেছে। জীবনানন্দেৰ প্ৰকৃতি প্ৰেম ও দৰ্শন নতুন প্ৰজন্মেৰ মধ্যে ছড়িয়ে দিতে হবে। ... বলেন ৰবীন্দ্ৰ ভাৰতী বিশ্ববিদ্যালয়েৰ সাবেক উপাচাৰ্য পবিত্ৰ সৰকাৰ। Jibanananda Das is the greatest poet after Rabindranath and Nazrul Islam. The young generation is forgetful of Jibanananda. We should promulgate his love and view of nature among the new generations. ... said Pabitra Sarkar, the ex-VC of Rabindra Bharati University.}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.alokitobangladesh.com/online/details/14964|script-title=bn:জীবনানন্দ দাশেৰ কবিতাৰ সংখ্যা কত?|website=Alokita Bangladesh|language=bn|access-date=7 June 2018}}</ref><ref name=":3">{{Cite book|title=[[Banglapedia: the National Encyclopedia of Bangladesh]]|publisher=[[Asiatic Society of Bangladesh]]|year=2012|editor-last=Islam|editor-first=Sirajul|editor-link=Sirajul Islam|edition=2nd|location=Dhaka|chapter=Das, Jibanananda|chapter-url=http://en.banglapedia.org/index.php?title=Das,_Jibanananda}}</ref> ==জীৱন বৃত্তান্ত== ===শৈশৱ=== জীবনানন্দ দাসৰ জন্ম হয় ১৮৯৯ চনত বাংলাদেশৰ দক্ষিণ প্ৰান্তৰ জিলা চহৰ বৰিশালত। তেওঁৰ পূৰ্বপুৰুষসকল ঢাকা জিলাৰ বিক্ৰমপুৰ পৰগণাৰ নিবাসী আছিল। তেওঁৰ পিতামহ সৰ্বানন্দ দাসগুপ্তই (১৯৩৮-৮৫) বিক্ৰমপুৰৰ পৰা আহি বৰিশালত থিতাপি লয়হি।<ref name="Das,_P._2003_1">{{harvnb|Das, P.|2003|p=1}}</ref> সৰ্বানন্দ দাসগুপ্ত জন্মসূত্ৰে হিন্দু আছিল; পাছত ব্ৰাহ্ম ধৰ্মত দীক্ষা লয়। তেওঁ বৰিশালৰ ব্ৰাহ্মসমাজ আন্দোলনৰ প্ৰাথমিক পৰ্য্যায়ত অংশগ্ৰহণ কৰিছিল আৰু তেওঁ মানৱহিতৈষী কামকাজবোৰৰ কাৰণে সমাদৃত হৈছিল।<ref name="Das,_P._2003_6">{{harvnb|Das, P.|2003|p=6}}</ref> জীবনানন্দৰ দেউতাক সত্যানন্দ দাসগুপ্ত সৰ্বানন্দৰ দ্বিতীয় পুত্ৰ আছিল। সত্যানন্দ দাসগুপ্ত (১৮৬৩-১৯৪২) আছিল বৰিশাল ব্ৰজমোহন স্কুলৰ শিক্ষক, প্ৰবন্ধক, বৰিশাল ব্ৰাহ্ম সমাজৰ সম্পাদক আৰু ব্ৰাহ্মসমাজৰ মুখপত্ৰ"ব্ৰাহ্মবাদী"ৰ প্ৰতিষ্ঠাতা সম্পাদক। জীবনানন্দৰ মাতৃ কুসুমকুমাৰী দাস আছিল কবি। তেওঁৰ সুপৰিচিত কবিতা"আদৰ্শ ল’ৰা" ( আমাৰ দেশৰ সেই ল’ৰা কেতিয়া ওলাব/ যাৰ বাবে কথা নহয় কৰ্মহে ডাঙৰ হ’ব) আজিও বংগৰ শিশুশ্ৰেণীৰ পাঠ্য। জীবনানন্দ পিতৃ-মাতৃৰ জ্যেষ্ঠ সন্তান আছিল। তেওঁ ঘৰত মতা নাম আছিল মিলু। তেওঁৰ ভায়েক আশোকানন্দ দাসে ১৯০৮ত আৰু ভনীয়েক সুচৰিতা দাসে ১৯১৫ চনত জন্মগ্ৰহণ কৰে। দেউতাক কম বয়সতেই স্কুলত ভৰ্তি হোৱাৰ বিৰোধী আছিল কাৰণে মাকৰ ওচৰতেই বাল্যশিক্ষাৰ আৰম্ভণি হয়। ৰাতিপুৱা শুই উঠিয়েই পিতৃৰ কণ্ঠত উপনিষদৰ আবৃত্তি আৰু মাতৃৰ গান শুনিছিল। লাজুকীয়া স্বভাৱৰ আছিল যদিও তেওঁৰ খেলা ধূলা, ভ্ৰমণ আৰু সাঁতোৰৰ অভ্যাস আছিল। তেওঁ সৰু কালতে এবাৰ কঠিন অসুখত ভোগে। স্বাস্থ্য উদ্ধাৰৰ বাবে মাতৃ আৰু মাতামহ ধেমেলীয়া গীতৰ ৰচক চন্দ্ৰনাথৰ লগত লক্ষ্ণৌ, আগ্ৰা, দিল্লী আদি ঠাই ভ্ৰমণ কৰে। ১৯০৮ চনৰ জানুৱাৰীত আঠ বছৰ বয়সত মিলুক ব্ৰজমোহন স্কুলৰ পঞ্চম শ্ৰেণীত ভৰ্তি কৰোৱা হয়। স্কুলত থকা সময়তেই তেওঁ বঙালী আৰু ইংৰাজীত ৰচনা কৰিবলৈ শিকে। তদুপৰি ছবি অঁকাতো তেওঁৰ ৰাপ আছিল। ১৯১৫ চনত তেওঁ ব্ৰজমোহন বিদ্যালয়ৰ পৰাই প্ৰথম বিভাগত মেট্ৰিকুলেচন পৰীক্ষা পাচ কৰে। দুবছৰ পাছত ব্ৰজমোহন কলেজৰ পৰাই ইণ্টাৰমিডিয়েট পৰীক্ষাত পূৰ্বৰ ফলাফলৰ পুনৰাবৃত্তি ঘটায়। ইয়াৰ পাছত তেওঁ কলকাতা বিশ্ববিদ্যালয়ত ভৰ্তি হ’বৰ বাবে বৰিশাল এৰে। ===কলকাতা জীৱন: প্ৰথম পৰ্ব=== জীবনানন্দই কলকাতাৰ নামকৰা প্ৰেচিডেন্সি কলেজত নামভৰ্তি কৰে। ১৯১৯ চনত তেওঁ এই কলেজৰ পৰাই ইংৰাজীত অনাৰ্চ সহ বি.এ পাচ কৰে। সেই বছৰেই ব্ৰাহ্মবাদী আলোচনীৰ বহাগ সংখ্যাত তেওঁৰ প্ৰথম কবিতা ছপা হয়। কবিতাটোৰ নাম আছিল 'বৰ্ষ আবাহন'। কবিতাটোত কবিৰ নাম ওলোৱা নাছিল। কেবল সন্মানসূচক শ্ৰী শব্দটো লিখা আছিল। কিন্তু আলোচনীৰ বৰ্ষপূৰ্তিৰ সম্পূৰ্ণ সূচীত তেওঁৰ পূৰা নাম ছপা হয়: শ্ৰী জীবনানন্দ দাসগুপ্ত, বি.এ। ১৯২১ চনত কলকাতা বিশ্ববিদ্যালয়ত দ্বিতীয় বিভাগত মাষ্টাৰ ডিগ্ৰী অৰ্জন কৰে। তেওঁ কিছুদিন আইনশাস্ত্ৰও অধ্যয়ন কৰিছিল। সেই সময়ত তেওঁ হেৰিচন ৰ’ডৰ প্ৰেচিডেন্সি কলেজৰ হোষ্টেলত বাস কৰিছিল। কিন্তু পৰীক্ষাৰ ঠিক আগে আগে তেওঁ বেচিলাৰী ডায়েৰীয়াত আক্ৰান্ত হয় যাৰ ফলত তেওঁ প্ৰস্তুতি বাধাগ্ৰস্ত হয়। ১৯২২ চনত জীবনানন্দই কলকাতা চিটি কলেজত অধ্যাপনা আৰম্ভ কৰে আৰু আইনশাস্ত্ৰৰ অধ্যয়ন এৰি দিয়ে। ===সাহিত্যচৰ্চা আৰু জীৱনসংগ্ৰাম=== জীবনানন্দৰ সাহিত্যিক জীৱন বিকশিত হ’বলৈ আৰম্ভ কৰে। ১৯২৫ চনৰ জুনত দেশবন্ধু চিত্তৰঞ্জন দাসৰ মৃত্যু হোৱাত জীবনানন্দই তেখেতৰ স্মৃতিত 'দেশবন্ধুৰ প্ৰয়াণত' নামৰ এটা কবিতা ৰচনা কৰে যিটো বঙ্গবাণী আলোচনীত প্ৰকাশ হয়। কবিতাটোৱে পাচত তেওঁৰ প্ৰথম কাব্য সংকলন 'ঝৰা পালক'ত স্থান পায়। কবিতাটো পঢ়ি কবি কালিদাস ৰায়ে মন্তব্য কৰিছিল যে ' এই কবিতাটো নিশ্চয় কোনো প্ৰতিষ্ঠিত কবিৰ ছদ্মনামৰ ৰচনা'। ১৯২৫ চনত তেওঁৰ প্ৰথম প্ৰবন্ধ 'স্বৰ্গীয় কালিমোহন দাসৰ শ্ৰাদ্ধবাহৰত' নামৰ প্ৰবন্ধটো ব্ৰাহ্মবাদী আলোচনীত একেলেঠাৰিয়ে তিনিটি সংখ্যাত ধাৰাবাহিক হিচাবে প্ৰকাশিত হয়। সেই বছৰেই 'কল্লোল' আলোচনীত 'নীলিমা' নামৰ কবিতাটো প্ৰকাশ হয় আৰু অনেক তৰুণ কাব্যৰসিকৰ দৃষ্টি আকৰ্ষণ কৰে। লাহে লাহে কলকাতা, ঢাকা আৰু অন্যান্য ঠাইৰ বিভিন্ন সাহিত্য আলোচনীসমূহত তেওঁ লেখা প্ৰকাশ পাবলৈ ধৰিলে। যিবোৰৰ মাজত সেই সময়ৰ সুবিখ্যাত আলোচনী কল্লোল, কালি ও কলম, প্ৰগতি আদিও আছে। ১৯২৭ চনত কবিৰ প্ৰথম কাব্যগ্ৰন্থ 'ঝৰা পালক' প্ৰকাশিত হয়। সেই সময়ৰ পৰাই তেওঁ তেওঁৰ উপাধি দাসগুপ্তৰ সলনি দাস লিখিবলৈ লয়। প্ৰথম কাব্যগ্ৰন্থ প্ৰকাশৰ কেইমাহমানৰ পাছতেই তেওঁ চিটি কলেজৰ চাকৰিটো হেৰুৱায়। ধৰ্মীয় উত্সৱক কেন্দ্ৰ কৰি কলেজখনত ছাত্ৰ অসন্তোষে দেখা দিয়ে। ফলস্বৰূপে কলেজত ছাত্ৰৰ নাম ভৰ্তিৰ হাৰ আশংকাজনকভাৱে কমি যায়। জীবনানন্দ আছিল কলেজৰ শিক্ষকসকলৰ মাজত কনিষ্ঠতম। সেয়ে আৰ্থিক অসুবিধাত পৰি কলেজ কৰ্তৃপক্ষই তেওঁকেই চাকৰিৰ পৰা বিদায় দিয়ে। কলকাতাৰ সাহিত্য চক্ৰতো সেই সময়ত তেওঁ কবিতাই কঠোৰ সমালোচনাৰ মুখামুখি হয়। সেই সময়ৰ প্ৰখ্যাত সাহিত্য সমালোচক কবি সাহিত্যিক সজনীকান্ত দাসে 'শনিবাৰেৰ চিঠি' আলোচনীত তেখেতৰ ৰচনাৰ নিৰ্দয় সমালোচনা কৰে। কলকাতাত কৰিবৰ জোখাৰে কোনো কাম নাপায় কবিয়ে সৰু চহৰ বাগেৰহাটৰ প্ৰফুল্ল চন্দ্ৰ কলেজত শিক্ষক হিচাবে যোগদান কৰে। কিন্তু তিনিমাহ পাছতেই তেওঁ কলকাতালৈ প্ৰত্যাবৰ্তন কৰে। এই সময়ত তেওঁ চৰম অৰ্থনৈতিক দুদৰ্শাত ভুগিছিল। জীৱনধাৰণৰ কাৰণে তেওঁ টিউচন কৰিছিল আৰু লগতে বিভিন্ন শিক্ষা প্ৰতিষ্ঠানত চাকৰিৰ সন্ধান কৰিছিল। ১৯২৯ চনৰ ডিচেম্বৰত তেওঁ দিল্লীৰ ৰামযশ কলেজত অধ্যাপক হিচাবে যোগদান কৰে। ইফালে বৰিশালত পৰিয়ালৰফালৰ পৰা বিয়াৰ যো-জা কৰিছিল আৰু ১৯৩০ চনৰ ৯ মে তাৰিখে তেওঁ লাবণ্য দেৱীৰ লগত বৈবাহিক বান্ধোনত বান্ধ খায়। বিয়া হৈছিল ঢাকাত, ব্ৰাহ্ম সমাজৰ ৰামমোহন লাইব্ৰেৰীত। বিয়াৰ পাছত তেওঁ আৰু দিল্লীলৈ ঘৄৰি নগ’ল। ফলস্বৰূপে তেওঁ তাৰ চাকৰিটো হেৰুৱায়। ইয়াৰ পাছত প্ৰায় পাঁচ বছৰ কাল কৰ্মহীন অৱস্থাত কটায়। মাজতে কিছুদিন ইঞ্চিউৰেঞ্চ কোম্পানীৰ এজেণ্ট হিচাবে কাম কৰে। সৰু ভায়েকৰ পৰা টকা ধাৰলৈ লৈ ব্যৱসায় কৰাৰো চেষ্টা কৰে কিন্তু কোনোটো স্থায়ী নহ’ল। ১৯৩১ চনত কবিৰ প্ৰথম সন্তান মঞ্জুশ্ৰীৰ জন্ম হয়। প্ৰায় সেই সময়ত তেওঁৰ 'কেম্প' কবিতাটো সুধীন্দ্ৰনাথ দত্তৰ সম্পাদিত 'পৰিচয়' আলোচনীত প্ৰকাশিত হয় আৰু লগে লগেই কলকাতাৰ সাহিত্য সমাজৰ ব্যাপক সমালোচনাৰ চিকাৰ হয়। কবিতাটোৰ বিষয়বস্তু আছিল জোনাক নিশাত হৰিণাৰ চিকাৰ। অনেকেই কবিতাটো পাঠ কৰি অশ্লীল বুলি চিহ্নিত কৰে। তেওঁ তেওঁৰ বেকাৰত্ব, সংগ্ৰাম আৰু হতাশাৰ এই সময়ত যথেষ্ট সংখ্যক ছুটি গল্প আৰু উপন্যাস ৰচনা কৰিছিল। কিন্তু তেওঁৰ জীৱিত কালত সেইবোৰৰ প্ৰকাশ নহ’ল। ১৯৩৪ চনত তেওঁ এলানি গীতিকবিতা ৰচনা কৰে আৰু যিবোৰ পৰৱৰ্তীকালত তেওঁৰ ৰূপসী বাংলা কাব্যৰ প্ৰধান অংশ আছিল। তেওঁ মৃত্যুৰ পাছত সকলোবোৰ সামৰি ১৯৫৭ চনত 'ৰূপসী বাংলা' কাব্যগ্ৰন্থখন প্ৰকাশিত কৰা হয়। ===বৰিশাললৈ প্ৰত্যাৱৰ্তন=== ১৯৩৫ চনত জীবনানন্দে তেওঁৰ পুৰণা শিক্ষা প্ৰতিষ্ঠান ব্ৰজমোহন কলেজলৈ ঘূৰি যায় যিখন তেতিয়া কলকাতা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ অধীনত আছিল। তেওঁ তাত ইংৰাজী বিভাগৰ প্ৰভাষক হিচাবে যো্গ দিয়ে। সেই সময়ত কলকাতাত বুদ্ধদেৱ বসু, প্ৰেমেন্দ মিত্ৰ আৰু সমৰ সেনে এখন নতুন কবিতালোচনী উলিওৱাৰ যো-জা কৰিছিল যাৰ নাম দিছিল 'কবিতা'। আলোচনীখনৰ প্ৰথম সংখ্যাতেই জীবনানন্দৰ 'মৃত্যুৰ আগে' নামৰ কবিতাটোৱে ঠাই পায়। কবিতাটো পাঠ কৰি ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰে বুদ্ধদেৱলৈ লিখা এখন চিঠিত মন্তব্য কৰিছিল যে কবিতাটো 'চিত্ৰৰূপময়'। কবিতা আলোচনীৰ দ্বিতীয় সংখ্যাত (পুহ ১৩৪২ সংখ্যা, ডিচে. ১৯৩৪/ জানু. ১৯৩৫) তেওঁৰ কিংবদন্তিতুল্য [[বনলতা সেন (কবিতা)|বনলতা সেন]] নামৰ কবিতাটো প্ৰকাশ পায়। এই ১৮ শাৰীৰ কবিতাটো বৰ্তমান বঙালী ভাষাৰ আটাইতকৈ জনপ্ৰিয় কবিতাৰ অন্যতম হিচাবে পৰিগণিত। তাৰ পাছৰ বছৰত জীবনানন্দৰ দ্বিতীয় কাব্যগন্থ 'ধূসৰ পাণ্ডুলিপি' প্ৰকাশ পায়। ইয়াৰ মাজতে জীবনানন্দই বৰিশালতেই সকলোবোৰ থানথিত লগাই লৈছিল। ১৯৩৬ চনৰ নবেম্বৰত তেওঁ পুত্ৰ সমৰানন্দৰ জন্ম হয়। ১৯৩৮ চনত ৰবীন্দ্ৰনাথে 'বঙালী কাব্য পৰিচয়' নামৰ এখন কবিতা সংকলন সম্পাদন কৰে আৰু ইয়াত জীবনানন্দৰ 'মৃত্যুৰ আগে' কবিতাটোৱে স্থান পায়। ১৯৩৯ চনত আবু চৈয়দ আয়ুব আৰু হীৰেন্দ্ৰনাথ মুখোপাধ্যায়ৰ সম্পাদনাত আৰু এখন গুৰুত্বপূৰ্ণ কবিতা সংকলন প্ৰকাশ পায়। ইয়াত জীবনানন্দৰ চাৰিটা কবিতা-'পাখিৰা', 'শকুন', 'বনলতা সেন' আৰু 'নগ্ন নিৰ্জন হাত' অন্তৰ্ভুক্ত হয়। ১৯৪২ চনত কবিৰ পিতৃবিয়োগ হয় আৰু সেইবছৰেই তেওঁৰ তৃতীয় কাব্যগ্ৰন্থ 'বনলতা সেন' প্ৰকাশিত হয়। কিতাপখন বুদ্ধদেৱ বসুৰ কবিতা ভৱনত 'এক পইচাৰ এটা চিৰিজ'ৰ অংশ হিচাবে প্ৰকাশিত হয়। ইয়াৰ পৃষ্ঠাসংখ্যা আছিল ষোল্ল। বুদ্ধদেৱ বসু আছিল জীবনানন্দৰ অন্যতম পৃষ্ঠপোষক আৰু তেওঁৰ সম্পাদিত কবিতা আলোচনীতেই জীবনানন্দৰ বহুসংখ্যক কবিতা ছপা হয়। ১৯৪৪ চনত তেওঁৰ চতুৰ্থ কাব্যগ্ৰন্থ 'মহাপৃথিৱী' প্ৰকাশ পায়। ইয়াৰ আগৰ তিনিখন কাব্যগ্ৰন্থ তেওঁ নিজৰ পইচাৰে প্ৰকাশ কৰিছিল কিন্তু 'মহাপৃথিৱী'ৰ কাৰণে তেওঁ প্ৰকাশক পায়। দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধকালীন সময়ত প্ৰকাশিত এই কবিতাসমূহত যুদ্ধৰ ছাপ সু-স্পষ্ট। ===কলকাতা জীৱন: চূড়ান্ত পৰ্ব=== দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধৰ সময়ত ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলন প্ৰবল হৈ উঠে। জিন্নাৰ নেতৃত্বত মুছলিম নেতৃবৃন্দই মুছলমানসকলৰ বাবে পৃথক ৰাষ্ট্ৰ গঠনৰ দাবী তোলে। ইয়াৰ ফলত বঙালী দ্বিখণ্ডিত হোৱাটো অৱশ্যম্ভাবী হৈ পৰে। কাৰণ ইয়াৰ পূব অংশত মুছলমানসকলৰ সংখ্যাগৰিষ্ঠতা আছিল আৰু পশ্চিমাংশত হিন্দুসকল আছিল সংখ্যাগৰিষ্ঠ। ১৯৪৭ ত দেশ বিভাজনত বঙালীৰ পূব অংশত সেইসময়ত বিভত্স সংঘৰ্ষই দেখা দিয়ে। জীবনানন্দই সকলো সময়তে সাম্প্ৰদায়িক সম্প্ৰীতিৰ সপক্ষে মাত মাতিছিল। ১৯৪৬ চনত কলকাতাত আকৌ যেতিয়া হিন্দু-মুছলমানৰ সংঘৰ্ষ হয় তেতিয়া তেওঁ '১৯৪৬-৪৭' কবিতাটো লিখে। দেশবিভাজনৰ কিছু আগেয়ে তেওঁ বি.এম কলেজৰ পৰা ছুটি লৈ কলকাতালৈ যায়। পাছলৈ তেওঁ আৰু পূৰ্ববঙ্গলৈ উভতি নগ’ল। কলকাতাত তেওঁ কেইবামাহো স্বৰাজ কাকতৰ দেওবৰীয়া সাহিত্য বিভাগৰ সম্পাদনা কৰিছিল। ১৯৪৮ চনত তেওঁ দুখন উপন্যাস লিখে-'মাল্যবান' আৰু 'সুতীৰ্থ'। কিন্তু আগৰবোৰৰ দৰেই এই দুখনো প্ৰকাশ নকৰিলে। এই বছৰেই ডিচেম্বৰত তেওঁ পঞ্চম কাব্যগ্ৰন্থ ' সাতটি তাৰাৰ তিমিৰ' প্ৰকাশিত হয়। একেই মাহতে তেওঁৰ মাতৃ কুসুমকুমাৰী দাসৰ মৃত্যু ঘটে। ইতিমধ্যে জীবনানন্দই কলকাতাৰ সাহিত্য সমাজত নিজৰ এখন সুকীয়া আসন দখল কৰি লৈছিল। তেওঁ 'সমকালীন সাহিত্য কেন্দ্ৰ' নামৰ এটা সংস্থাৰ উপ-সভাপতি নিৰ্বাচিত হয় আৰু এই সংস্থাৰ মুখপত্ৰ 'দ্বন্দ্ব' আলোচনীৰ অন্যতম সম্পাদক নিযুক্ত হয়। মাজতে তেওঁ কিছুকাল খড়গপুৰ কলেজতো অধ্যাপনা কৰে। ১৯৫২ চনত তেওঁৰ জনপ্ৰিয় কবিতাৰ পুথি 'বনলতা সেন' চিগনেট প্ৰেছত পৰিবৰ্ধিত আকাৰে প্ৰকাশিত হয়। পুথিখনে পাঠকৰ সহাঁৰি লাভ কৰে আৰু নিখিল বঙ্গ ৰবীন্দ্ৰ সাহিত্য সন্মিলনত ঘোষিত 'ৰবীন্দ্ৰ স্মৃতি বঁটা'ও লাভ কৰে। ১৯৫৪ চনৰ মে মাহত প্ৰকাশিত হয় 'জীবনানন্দ দাসৰ শ্ৰেষ্ঠ কবিতা'। কিতাপখনে ১৯৫৫ চনত ভৰত চৰকাৰ [[সাহিত্য অকাডেমি বঁটা]] লাভ কৰে। ==কৰ্মজীৱন== অধ্যাপনাৰ কামতেই তেওঁৰ কৰ্মজীৱনৰ সূচনা আৰু সমাপ্তি। এম.এ পাচ কৰাৰ পাছত কলকাতাত কলেজৰ হোষ্টেলৰ থকাৰ প্ৰয়োজনতেই তেওঁ আইন পঢ়িবলৈ আৰম্ভ কৰিছিল। এই সময়ত তেওঁ ১৯২২ চনত কলকাতাৰ ব্ৰাহ্মসমাজৰ দ্বাৰা পৰিচালিত চিটি কলেজত টিউটৰ হিচাবে শিক্ষকতা আৰম্ভ কৰিছিল। ১৯২৮ ত সৰস্বতী পূজাক লৈ গোলমাল হোৱাত অন্যান্য কেইজনমান শিক্ষকৰ লগতে তেওঁকো কলেজ কৰ্তৃপক্ষই চাকৰিৰ পৰা বিদায় দিয়ে। জীৱনৰ শেষ ভাগত কিছুদিনৰ কাৰণে কলকাতাৰ এখন দৈনিক কাকত স্বৰাজৰ সাহিত্য বিভাগৰ সম্পাদনাত নিযুক্ত হৈছিল। তেওঁ বৰ্তমান বাংলাদেশ আৰু ভাৰতৰ বহুকেইখন শিক্ষাপ্ৰতিষ্ঠানত অধ্যাপনা কৰিছিল। তাৰ ভিতৰত আছে- চিটি কলেজ, কলকাতা (১৯২২-১৯২৮), বাগেৰহাট কলেজ, খুলনা (১৯২৯), ৰামযশ কলেজ, দিল্লী (১৯৩০-৩১), ব্ৰজমোহন কলেজ, বৰিশাল (১৯৩৫-১৯৪৮), খড়গপুৰ কলেজ, (১৯৫১-১৯৫২), বড়িশা কলেজ (অধুনা,’বিবেকানন্দ কলেজ’, কলকাতা)(১৯৫৩), আৰু হাওৰা গাৰ্লচ কলেজ, কলকাতা (১৯৫৩-১৯৫৪)। তেওঁৰ কৰ্মজীৱন খু্ব এটা মসৃণ নাছিল। চাকৰি তথা জীৱিকাৰ অভাৱে তেওঁ আমৃত্যু কষ্ট দিলে। এটা চাকৰিৰ বাবে তেওঁ দুৱাৰে দুৱাৰে ঘূৰিছিল। স্ত্ৰী লাবণ্য দাসে স্কুলত শিক্ষকতা কৰি জীৱিকাৰ অভাৱ কিছু লাঘৱ কৰিছিল। ১৯৫৮ চনত অকাল মৃত্যুৰ সময়ত তেওঁ হাওৰা গাৰ্লচ কলেজত শিক্ষকতা কৰি আছিল। দুবাৰ দীঘলীয়া বেকাৰ অৱস্থাত তেওঁ ইঞ্চিউৰেঞ্চ কোম্পানীৰ এজেণ্ট হিচাবে কাম কৰিছিল আৰু মূলতঃ গৃহ শিক্ষকতা কৰি ঘৰ চলায়। ইয়াৰ উপৰি দুবছৰমান ব্যৱসায় কৰাৰ চেষ্টাও কৰিছিল। দৰিদ্ৰতা আৰু অভাৱ তেওঁৰ কৰ্মজীৱনৰ ছাঁৰ দৰে আছিল। ==সাহিত্যিক জীৱন== সম্ভৱত: মাক কুসুমকুমাৰী দেৱীৰ প্ৰভাৱত ল’ৰা কালৰ পৰাই তেওঁ পদ্য লিখিবলৈ আৰম্ভ কৰে। ১৯১৯ চনত তেওঁ লিখা কবিতা এটা প্ৰকাশ হয়। এইটোৱে তেওঁৰ প্ৰথম প্ৰকাশিত কবিতা। কবিতাটোৰ নাম 'বৰ্ষা আবাহন'। এইটো ব্ৰাক্ষ্মবাদী আলোচনীৰ ১৩২৫ চনৰ বহাগ সংখ্যাত প্ৰকাশিত হৈছিল। তেতিয়া তেওঁ জীবনানন্দ দাসগুপ্ত নামেৰে লিখিছিল। ১৯২৭ চনৰ পৰা তেওঁ জীবনানন্দ দাস বুলি লিখাৰ আৰম্ভ কৰে। ১৯২৫ চন ১৬ জুনত দেশবন্ধু চিত্তৰঞ্জন দাসৰ মৃত্যু হোৱাত তেওঁ 'দেশবন্ধুৰ প্ৰয়াণত' শিৰোনামৰে এটা কবিতা লিখিছিল যিটো বংগবাণী আলোচনীৰ ১৩৩২ চনৰ শাওন সংখ্যাত প্ৰকাশিত হৈছিল। কিন্তু দীনেশৰঞ্জন দাসৰ সম্পাদিত 'কল্লোল' আলোচনীৰ ১৩৩২ (১৯২৬ চন) ফাগুণ সংখ্যাত তেওঁৰ 'নীলিমা' শীৰ্ষক কবিতাটো প্ৰকাশিত হয় যেন আধুনিক বঙালী কবিতাৰ জগতত তেওঁ অন্নপ্ৰাশনহে হয়! জীৱিতকালত তেওঁৰ ৭খন কাব্যগ্ৰন্থ প্ৰকাশিত হয়। প্ৰথম প্ৰকাশিত 'ঝৰা পালক' নামৰ কাব্যগ্ৰন্থত তেওঁৰ প্ৰকৃত কবিত্বশক্তি ফুটি উঠা নাছিল; বৰং ইয়াত কবি নজৰুল ইছলাম, মোহিতলাল মজুমদাৰ আৰু সত্যেন্দ্ৰনাথ দত্তৰ প্ৰত্যক্ষ প্ৰভাৱ পৰিলক্ষিত হয়। কিন্তু খুব সোনকালে তেওঁ স্বকীয়তা অৰ্জন কৰিছিল। দীঘলীয়া ব্যৱধানত প্ৰকাশিত দ্বিতীয় কাব্য সংকলন 'ধূসৰ পাণ্ডুলিপি'ত তেওঁৰ স্বকীয় কাব্য কৌশল পৰিস্ফুট হৈ উঠে। বঙালী সাহিত্য জগতত তেওঁৰ বৈশিষ্ট্যবোৰ আলোচনাৰ বিষয় হৈ উঠে। শেষৰ ফালৰ কবিতাত অৰ্থনিৰ্মলতাৰ অভাৱ আছিল। 'সাতটি তাৰাৰ তিমিৰ'ৰ প্ৰকাশ হোৱাৰ পাছতেই তেওঁৰ বিৰুদ্ধে দুৰ্বোধ্যতাৰ অভিযোগ উঠে। নিজৰ কবিতাৰ অপমূল্যায়নক লৈ জীবনানন্দ খুব চিন্তিত হৈছিল। তেওঁ নিজেই স্ব-ৰচনাৰ অৰ্থ-নিৰূপন কৰাৰ অভিপ্ৰায় ব্যক্ত কৰিছিল যদিও শেষাৱধি সেয়া সম্ভৱ হৈ নুঠিল। কিন্তু কবি নিজেই নিজৰ ৰচনাৰ কাঢ়া সমালোচক আছিল। গতিকে চাৰে আঠ শতাধিক কবিতা লিখিলেও তেওঁ জীৱিতকালত মাত্ৰ ২৬২টা কবিতাহে বিভিন্ন কাকত-আলোচনী আৰু কাব্যসংকলনত প্ৰকাশ কৰিবৰ বাবে দিছিল। এনেকি 'ৰূপসী বাংলা'ৰ সম্পূৰ্ণ পাণ্ডুলিপি প্ৰস্তুত থকা সত্ত্বেও জীবনানন্দ দাসে প্ৰকাশ কৰা সিদ্ধান্ত ল’ব পৰা নাছিল। তেওঁ এই কাব্যগন্থৰ নাম দিছিল 'বাংলা ত্ৰস্ত নীলিমা' যিখন তেওঁৰ মৃত্যুৰ পাছত আৱিষ্কৃত হয় আৰু 'ৰূপসী বাংলা' নামেৰে প্ৰকাশিত হয়। মৃত্যুৰ পাছত আৰু কেইবাটাও পাণ্ডুলিপি আৱিষ্কৃত হয় যিবোৰ 'বেলা অবেলা কালবেলা' নামেৰে প্ৰকাশিত হয়। জীৱিতকালত তেওঁৰ একমাত্ৰ পৰিচয় আছিল কবি। অৰ্থৰ প্ৰয়োজনত তেওঁ কিছুসংখ্যক প্ৰবন্ধ লিখিছিল আৰু প্ৰকাশো কৰিছিল। কিন্তু গোপনে প্ৰচুৰ গল্প আৰু উপন্যাস লিখিছিল, যিবোৰৰ এটাৰো প্ৰকাশৰ ব্যৱস্থা কৰা নাছিল। এইবোৰৰ বাহিৰেও ষাঠি-পয়ষষ্ঠিটাৰ বেচি 'লিটাৰেৰী নোটচ্‌' লিখিছিল যাৰ অধিকাংশ এতিয়াও (২০০৯) প্ৰকাশ হোৱা নাই। ==স্বীকৃতি আৰু সমালোচনা== জীৱিতকালত অসাধাৰণ কবি হিচাবে পৰিচিত হ’লেও তেওঁ খ্যাতি অৰ্জন কৰিব পৰা নাছিল। ইয়াৰ কাৰণে তেওঁৰ প্ৰচাৰবিমুখতাও দায়ী। তেওঁ আপোনভোলা মানুহ আছিল। কিন্তু মৃত্যুৰ পাছতেই তেওঁ বঙালী ভাষাৰ অধুনিক কবিতাৰ পথপ্ৰদৰ্শকসকলৰ এজন হিচাবে স্বীকৃতি পায়। জীবনানন্দ দাসৰ জীৱনক লৈ বঙালী ভাষাত প্ৰচুৰ গ্ৰন্থ ৰচনা কৰা হৈছে, এতিয়াও হৈয়ে আছে। ইয়াৰ বাহিৰেও ইংৰাজীত তেওঁৰ জীৱনৰ ভিত্তিত ক্লিনটন বি চিলিয়ে 'এ পোয়েট এপাৰ্ট' নামৰ গ্ৰন্থ ৰচনা কৰিছে। ইংৰাজীৰ বাহিৰেও ফৰাচীসহ কেইবাটাও ইউৰোপীয় ভাষালৈ তেওঁৰ কবিতা অনূদিত হৈছে। যদিও তেওঁ সৰ্বাধিক কবি হিচাবে পৰিচিত কিন্তু মৃত্যুৰ পাছৰ পৰা ২০০৯ চনলৈকে তেওঁৰ যি বিপুল পাণ্ডুলিপি উদ্ঘাটিত হৈছে তাৰ মাজত উপন্যাস সংখ্যা ১৪ আৰু গল্পৰ সংখ্যা শতাধিক। ==বঁটা== নিখিলবঙ্গ ৰবীন্দ্ৰ সাহিত্য সন্মিলনত ১৯৫২ চনত পৰিবৰ্তিত চিগনেট সংস্কৰণ বনলতা সেন কাব্য গ্ৰন্থই বঙালী ১৩৫৯ৰ শ্ৰেষ্ঠ কাব্যগ্ৰন্থ হিচাবে পুৰস্কৃত হয়। কবিৰ মৃত্যুৰ পাছত ১৯৫৫ চনত ফেব্ৰুৱাৰী মাহত জীবনানন্দ দাসৰ শ্ৰেষ্ঠ কবিতা (১৯৫৪)ই [[সাহিত্য অকাডেমি বঁটা]] লাভ কৰে। ==মৃত্যু== ১৪ অক্তোবৰ ১৯৫৪ তাৰিখে কলকাতাৰ বালিগঞ্জত এক ট্ৰাম দুৰ্ঘটনাত তেওঁ আহত হয়। ট্ৰামৰ চেপাত তেওঁৰ শৰীৰ পিষ্ট হৈ গৈছিল। ভাঙি গৈছিল ডিঙি, উৰু আৰু বুকুৰ কামি হাড়। গুৰুতৰভাৱে আহত জীবনানন্দৰ চিঞৰ শুনি ওচৰৰ চাহ দোকানৰ মালিক চুনীলাল আৰু অন্যান্যসকলে তেওঁক উদ্ধাৰ কৰে। শম্ভূনাথ পণ্ডিত হাস্পতালত তেওঁ ভৰ্তি কৰোৱা হয়। এই সময়ত ড: ভূমেন্দ্ৰ গুহ সহ অনেক তৰুণ কবিয়ে জীবনানন্দৰ সুচিকিত্সাৰ কাৰণে প্ৰাণে পণে চেষ্টা কৰিছিল। কবি সাহিত্যিক সজনীকান্ত দাসে এই বিষয়ত বিশেষ উদ্যোগ গ্ৰহণ কৰিছিল। তেওঁ অনুৰোধক্ৰমেই তদানীন্তন মুখ্যমন্ত্ৰী ডা: বিধানচন্দ্ৰ ৰায়ে কবিক দেখা কৰিবলৈ আহিছিল আৰু আহত কবিৰ সুচিকিত্সাৰ নিৰ্দেশ দিছিল। তত্সত্ত্বেও চিকিৎসাৰ বিশেষ কোনো উন্নতি হোৱা নাছিল। এই সময়ত পত্নী লাবণ্য দাসক তেওঁৰ কাষত বেচি দেখা পোৱা নগৈছিল। তেওঁ টালিগঞ্জত চিনেমাৰ কামত ব্যস্ত আছিল। জীবনানন্দৰ অৱস্থা ক্ৰমাৎ জটিলতাৰ পিনে ঢাল খায়। শেষত কবি [[নিউম'নিয়া]]ত আক্ৰান্ত হয়। চিকিত্সকসকলৰ সকলো প্ৰচেষ্টা বিফল কৰি ২২ অক্তোবৰ ১৯৫৪ তাৰিখে নিশা ১১বাজি ৩৫ মিনিটত কলকাতাৰ শম্ভূনাথ পণ্ডিত হাস্পতালত তেওঁ মৃত্যু হয়। আব্দুল মান্নান চৈয়দ-সহ কোনো কোনোৱে ধাৰণা কৰে যে আত্মহত্যাৰ প্ৰবণতাই আছিল এই দুৰ্ঘটনাৰ মূল কাৰণ। জীবনানন্দৰ গৱেষক ডা: ভূমেন্দ্ৰ গুহই ভাবিছিল জাগতিক নি:সহায়তাই কবিক মানসিকভাৱে দুৰ্বল কৰি তুলিছিল আৰু তেওঁৰ জীৱনস্পৃহা শূন্য কৰি পেলাইছিল। মৃত্যুচিন্তাই কবিৰ মনত বাস কৰিছিল। তেওঁ প্ৰায়ে ট্ৰাম দুৰ্ঘটনাত মৃত্যুৰ কথা ভাবিছিল। কলকাতাত যোৱা এশবছৰত ট্ৰাম দুৰ্ঘটনাত মৃত্যুৰ সংখ্যা আছিল মাত্ৰ এটা আৰু সেয়া আন কাৰো নহয় কবি জীবনানন্দ দাসৰ। কিন্ত প্ৰত্যক্ষদৰ্শীৰ মতে সেই সময়ত দুই হাতে দুই থোক ডাব লৈ ট্ৰাম লাইন পাৰ কৰিছিল কবিয়ে। আত্মহত্যাৰ সিদ্ধান্ত লৈ দুই হাতে দুই থোক ডাব লৈ ঘৰলৈ ঘূৰি অহা ৰাস্তাত ট্ৰাম লাইনত পৰি দিয়াতো খুব এটা গ্ৰহণযোগ্য যুক্তি নহয়। ==গ্ৰন্থ তালিকা== ===কাব্যগ্ৰন্থ=== জীবনানন্দৰ কাব্যগ্ৰন্থসমূহৰ প্ৰকাশকাল সম্পৰ্কে প্ৰণিধানযোগ্য যে কেইবাখনো কাব্যগ্ৰন্থৰ একাধিক পৰিবৰ্ধিত সংস্কৰণ প্ৰকাশিত হৈছিল। তলত কেবল প্ৰথম প্ৰকাশনৰ বছৰ উল্লেখ কৰা হৈছে। তৰা চিন থকা সমূহ মৃত্যুৰ পাছত প্ৰকাশিত গ্ৰন্থ। * ঝৰা পালক (১৯২৭) * [[ধূসৰ পাণ্ডুলিপি]] (১৯৩৬) * [[বনলতা সেন (কবিতা)|বনলতা সেন]] (১৯৪২, কবিতাভবন সংস্কৰণ) * মহাপৃথিবী (১৯৪৪) * সাতটি তাৰাৰ তিমিৰ (১৯৪৮) * বনলতা সেন (১৯৫২, চিগনেট প্ৰেছ সংস্কৰণ) * জীবনানন্দ দাশেৰ শ্ৰেষ্ঠ কবিতা (১৯৫৪) * ৰূপসী বাংলা (১৯৫৭)* * বেলা অবেলা কালবেলা (১৯৬১)* * সুদৰ্শনা (১৯৭৪)* * আলো পৃথিবী (১৯৮১) * * মনোবিহঙ্গম* * অপ্ৰকাশিত একান্ন (১৯৯৯) * === প্ৰবন্ধগ্ৰন্থ === * কবিতাৰ কথা (১৯৫৫) * জীবনানন্দ দাসৰ প্ৰবন্ধ সমগ্ৰ (১৯৯০, সম্পাদক: ফয়জুল লতিফ চৌধুৰী])* === উপন্যাস === * মাল্যবান (১৯৭৩) * সুতীৰ্থ (১৯৭৭) * চাৰজন (২০০৪: সম্পাদক: ভূমেন্দ্ৰ গুহ আৰু ফয়সাল শাহৰিয়াৰ)* === গল্পগ্ৰন্থ === * জীবনানন্দ দাসৰ গল্প (১৯৭২, সম্পাদনা: সুকুমাৰ ঘোষ আৰু সুবিনয় মুস্তাফী) * জীবনানন্দ দাসৰ শ্ৰেষ্ঠ গল্প (১৯৮৯, সম্পাদনা: আব্দুল মান্নান চৈয়দ) === পত্ৰসংকলন === * জীবনানন্দ দাসৰ পত্ৰাবলী (বঙালী ১৩৮৫, সম্পাদক: দীপেনকুমাৰ ৰায়) * জীবনানন্দ দাসৰ পত্ৰাবলী (১৯৮৬, সম্পাদক: আব্দুল মান্নান চৈয়দ) == তথ্য সংগ্ৰহ== <references/> ==বাহ্যিক সংযোগ== * [https://web.archive.org/web/20090728185157/http://www.geocities.com/poetjibananandadas/ জীবনানন্দ দাস সংক্ৰান্তিয় ৱেবছাইট] * [http://www.youtube.com/watch?v=2j59asLgbG4 শম্ভু মিত্ৰৰ কণ্ঠত ''বোধ'' কবিতাটিৰ আবৃত্তি] * [http://banglapedia.search.com.bd/HT/D_0041.htm Search.com.bd] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120324053644/http://banglapedia.search.com.bd/HT/D_0041.htm |date=2012-03-24 }} * [http://www.sciy.org/2010/02/16/jibanananda-das-post-rabindrian-bengali-poet/ জীবনানন্দ দাস: ৰবীন্দ্ৰোত্তৰ বাঙালি কবি; ৰচয়িতা - দেবাশীষ বন্দ্যোপাধ্যায়] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120401111630/http://www.sciy.org/2010/02/16/jibanananda-das-post-rabindrian-bengali-poet/ |date=2012-04-01 }} * [http://www.britannica.com/eb/topic-152027/Jibanananda-Das Britannica.com] * [http://www.tribuneindia.com/2007/20070318/spectrum/book3.htm TribuneIndia.com] * [https://www.vedamsbooks.com/no34143.htm Vadamsbooks.com] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20061022143111/https://www.vedamsbooks.com/no34143.htm |date=2006-10-22 }} * [http://bangladesh.wetpaint.com/page/Jibanananda+Das?t=anon Wetpaint.com]{{Dead link|date=October 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} [[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:বঙালী সাহিত্যিক]] [[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:বঙালী ভাষাৰ সাহিত্য অকাডেমি বঁটা বিজয়ী]] jzkze76bt6cc58pzhonfujdufyys2eb 514688 514687 2025-06-03T11:38:19Z Kandarpajit Kallol 6257 514688 wikitext text/x-wiki {{unreferenced}} {{Infobox writer | bgcolour = lightgray | name = জীবনানন্দ দাস | image =Jibanananda Das (1899–1954).jpg | caption = জীবনানন্দ দাসৰ সুবিখ্যাত প্ৰতিকৃতি | alternate name= মিলু | pseudonym = 'শ্ৰী', 'কালপুৰুষ' | birthdate = ১৮ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৮৯৯ | birthplace = [[বৰিশাল]], [[ব্ৰিটিছ ভাৰত]] | deathdate = ১৪ অক্টোবৰ, ১৯৫৪ (৫৫ বছৰ) | deathplace = [[কলকাতা]], [[ভাৰত]] | parent = সৰ্বানন্দ দাসগুপ্ত <br/> কুসুমকুমাৰী দাস | spouse = লাবণ্য দেৱী | children = মঞ্জুশ্ৰী, সমৰানন্দ | occupation = কবি, ঔপন্যাসিক, গল্পকাৰ, প্ৰবন্ধকাৰ, দাৰ্শনিক, গীতিকাৰ, | nationality = ভাৰতীয় | period = [[বাংলাৰ নৱজাগৰণ|বঙ্গীয় নবজাগৰণ]] | notableworks = ঝৰা পালক, ৰূপসী বাংলা, ধূসৰ পাণ্ডুলিপি, মহাপৃথিৱী, [[বনলতা সেন (কবিতা)|বনলতা সেন]] |influences = [[কাজী নজৰুল ইছলাম]], [[মোহিতলাল মজুমদাৰ]], [[সত্যেন্দ্ৰনাথ দত্ত]], [[কুসুমকুমাৰী দাস]] | influenced = বিংশ শতাব্দীৰ দ্বিতীয়াৰ্দ্ধৰ বঙালী কাব্যধাৰা | signature = | awards = ৰবীন্দ্ৰ-স্মৃতি বঁটা <br/> [[সাহিত্য অকডেমি বঁটা]] }} '''জীবনানন্দ দাস''' ([[বাংলা]]: '''জীবনানন্দ দাশ''', জন্ম: ১৭ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৮৯৯, বৰিশাল - মৃত্যু: ২২ অক্টোবৰ, ১৯৫৮)<ref name="s">{{Cite book |title=Saṃsada Bāṅālī caritābhidhāna |publisher=Sāhitya Saṃsada |year=2010 |editor-last=Sengupta |editor-first=Subodh Chandra |edition=5th |volume=Volume 1 |location=Kolkata |language=bn |script-title=bn:সংসদ বাঙালি চৰিতাভিধান |trans-title=Parliamentary character of Bengal |oclc=18245961 |orig-year=First published 1976 |editor-last2=Basu |editor-first2=Anjali}}</ref> বিংশ শতাব্দীৰ অন্যতম প্ৰধান আধুনিক বঙালী কবি।<ref>https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%9C%E0%A7%80%E0%A6%AC%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6_%E0%A6%A6%E0%A6%BE%E0%A6%B6</ref> তেওঁ বঙালী কাব্যজগতত আধুনিকতাৰ পথ প্ৰদৰ্শকসকলৰ মাজত অগ্ৰগণ্য। মৃত্যুৰ পাছৰ পৰা আৰম্ভ কৰি বিংশ শতাব্দীৰ শেষ ধাপত তেওঁ জনপ্ৰিয়তা অৰ্জন কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে আৰু ১৯৯৯ চনত যেতিয়া তেওঁৰ জন্ম শতবাৰ্ষিকী পালন কৰা হৈছিল তেতিয়ালৈ তেওঁ বঙালী সাহিত্যৰ জনপ্ৰিয়তম কবিত পৰিণত হৈছিল। তেওঁ প্ৰধানত: কবি হ’লেও বহুসংখ্যক প্ৰবন্ধ-নিবন্ধও ৰচনা আৰু প্ৰকাশ কৰিছিল। ১৯৫৮ চনত অকাল মৃত্যুৰ আগলৈকে গোপনে তেওঁ ১৪খন উপন্যাস আৰু ১০৮টা চুটিগল্প ৰচনা কৰে যিবোৰৰ এটাও জীৱিত অৱস্থাত প্ৰকাশ হোৱা নাছিল। চৰম দৰিদ্ৰতাৰ মাজেৰে তেওঁ জীৱন পাৰ কৰিছিল। বিংশ শতাব্দীৰ শেষৰফালে অতুলনীয়ভাৱে বঙালী কবিতাত তেওঁ প্ৰভাৱ পৰিলক্ষিত হৈছে। ৰবীন্দ্ৰৰ পাছতেই তেওঁ বঙালী ভাষাৰ প্ৰধান কবি হিচাবে সৰ্বসাধাৰণৰ মাজত স্বীকৃত।<ref>{{Cite news|url=http://www.prothomalo.com/entertainment/article/703870|title=Barishale Jibanananda Mela|date=6 December 2015|work=Prothom Alo|access-date=7 June 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180607123213/http://www.prothomalo.com/entertainment/article/703870|archive-date=7 June 2018|publisher=Transcom Group|location=Dhaka|language=bn|script-title=bn:বৰিশালে জীবনানন্দ মেলা|trans-title=Jibanananda Fair in Barishal|quote=বাংলা সাহিত্যে ৰবীন্দ্ৰনাথ ও নজৰুল ইসলামেৰ পৰ শ্ৰেষ্ঠ কবি জীবনানন্দ দাশ। নতুন প্ৰজন্ম জীবনানন্দ দাশকে ভুলতে বসেছে। জীবনানন্দেৰ প্ৰকৃতি প্ৰেম ও দৰ্শন নতুন প্ৰজন্মেৰ মধ্যে ছড়িয়ে দিতে হবে। ... বলেন ৰবীন্দ্ৰ ভাৰতী বিশ্ববিদ্যালয়েৰ সাবেক উপাচাৰ্য পবিত্ৰ সৰকাৰ। Jibanananda Das is the greatest poet after Rabindranath and Nazrul Islam. The young generation is forgetful of Jibanananda. We should promulgate his love and view of nature among the new generations. ... said Pabitra Sarkar, the ex-VC of Rabindra Bharati University.}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.alokitobangladesh.com/online/details/14964|script-title=bn:জীবনানন্দ দাশেৰ কবিতাৰ সংখ্যা কত?|website=Alokita Bangladesh|language=bn|access-date=7 June 2018}}</ref><ref name=":3">{{Cite book|title=[[Banglapedia: the National Encyclopedia of Bangladesh]]|publisher=[[Asiatic Society of Bangladesh]]|year=2012|editor-last=Islam|editor-first=Sirajul|editor-link=Sirajul Islam|edition=2nd|location=Dhaka|chapter=Das, Jibanananda|chapter-url=http://en.banglapedia.org/index.php?title=Das,_Jibanananda}}</ref> ==জীৱন বৃত্তান্ত== ===শৈশৱ=== জীবনানন্দ দাসৰ জন্ম হয় ১৮৯৯ চনত বাংলাদেশৰ দক্ষিণ প্ৰান্তৰ জিলা চহৰ বৰিশালত। তেওঁৰ পূৰ্বপুৰুষসকল ঢাকা জিলাৰ বিক্ৰমপুৰ পৰগণাৰ নিবাসী আছিল। তেওঁৰ পিতামহ সৰ্বানন্দ দাসগুপ্তই (১৯৩৮-৮৫) বিক্ৰমপুৰৰ পৰা আহি বৰিশালত থিতাপি লয়হি।<ref name="Das,_P._2003_1">{{harvnb|Das, P.|2003|p=1}}</ref> সৰ্বানন্দ দাসগুপ্ত জন্মসূত্ৰে হিন্দু আছিল; পাছত ব্ৰাহ্ম ধৰ্মত দীক্ষা লয়। তেওঁ বৰিশালৰ ব্ৰাহ্মসমাজ আন্দোলনৰ প্ৰাথমিক পৰ্য্যায়ত অংশগ্ৰহণ কৰিছিল আৰু তেওঁ মানৱহিতৈষী কামকাজবোৰৰ কাৰণে সমাদৃত হৈছিল।<ref name="Das,_P._2003_6">{{harvnb|Das, P.|2003|p=6}}</ref> জীবনানন্দৰ দেউতাক সত্যানন্দ দাসগুপ্ত সৰ্বানন্দৰ দ্বিতীয় পুত্ৰ আছিল। সত্যানন্দ দাসগুপ্ত (১৮৬৩-১৯৪২) আছিল বৰিশাল ব্ৰজমোহন স্কুলৰ শিক্ষক, প্ৰবন্ধক, বৰিশাল ব্ৰাহ্ম সমাজৰ সম্পাদক আৰু ব্ৰাহ্মসমাজৰ মুখপত্ৰ"ব্ৰাহ্মবাদী"ৰ প্ৰতিষ্ঠাতা সম্পাদক। জীবনানন্দৰ মাতৃ কুসুমকুমাৰী দাস আছিল কবি। তেওঁৰ সুপৰিচিত কবিতা"আদৰ্শ ল’ৰা" ( আমাৰ দেশৰ সেই ল’ৰা কেতিয়া ওলাব/ যাৰ বাবে কথা নহয় কৰ্মহে ডাঙৰ হ’ব) আজিও বংগৰ শিশুশ্ৰেণীৰ পাঠ্য। জীবনানন্দ পিতৃ-মাতৃৰ জ্যেষ্ঠ সন্তান আছিল। তেওঁ ঘৰত মতা নাম আছিল মিলু। তেওঁৰ ভায়েক আশোকানন্দ দাসে ১৯০৮ত আৰু ভনীয়েক সুচৰিতা দাসে ১৯১৫ চনত জন্মগ্ৰহণ কৰে। দেউতাক কম বয়সতেই স্কুলত ভৰ্তি হোৱাৰ বিৰোধী আছিল কাৰণে মাকৰ ওচৰতেই বাল্যশিক্ষাৰ আৰম্ভণি হয়। ৰাতিপুৱা শুই উঠিয়েই পিতৃৰ কণ্ঠত উপনিষদৰ আবৃত্তি আৰু মাতৃৰ গান শুনিছিল। লাজুকীয়া স্বভাৱৰ আছিল যদিও তেওঁৰ খেলা ধূলা, ভ্ৰমণ আৰু সাঁতোৰৰ অভ্যাস আছিল। তেওঁ সৰু কালতে এবাৰ কঠিন অসুখত ভোগে। স্বাস্থ্য উদ্ধাৰৰ বাবে মাতৃ আৰু মাতামহ ধেমেলীয়া গীতৰ ৰচক চন্দ্ৰনাথৰ লগত লক্ষ্ণৌ, আগ্ৰা, দিল্লী আদি ঠাই ভ্ৰমণ কৰে। ১৯০৮ চনৰ জানুৱাৰীত আঠ বছৰ বয়সত মিলুক ব্ৰজমোহন স্কুলৰ পঞ্চম শ্ৰেণীত ভৰ্তি কৰোৱা হয়। স্কুলত থকা সময়তেই তেওঁ বঙালী আৰু ইংৰাজীত ৰচনা কৰিবলৈ শিকে। তদুপৰি ছবি অঁকাতো তেওঁৰ ৰাপ আছিল। ১৯১৫ চনত তেওঁ ব্ৰজমোহন বিদ্যালয়ৰ পৰাই প্ৰথম বিভাগত মেট্ৰিকুলেচন পৰীক্ষা পাচ কৰে। দুবছৰ পাছত ব্ৰজমোহন কলেজৰ পৰাই ইণ্টাৰমিডিয়েট পৰীক্ষাত পূৰ্বৰ ফলাফলৰ পুনৰাবৃত্তি ঘটায়। ইয়াৰ পাছত তেওঁ কলকাতা বিশ্ববিদ্যালয়ত ভৰ্তি হ’বৰ বাবে বৰিশাল এৰে। ===কলকাতা জীৱন: প্ৰথম পৰ্ব=== জীবনানন্দই কলকাতাৰ নামকৰা প্ৰেচিডেন্সি কলেজত নামভৰ্তি কৰে। ১৯১৯ চনত তেওঁ এই কলেজৰ পৰাই ইংৰাজীত অনাৰ্চ সহ বি.এ পাচ কৰে। সেই বছৰেই ব্ৰাহ্মবাদী আলোচনীৰ বহাগ সংখ্যাত তেওঁৰ প্ৰথম কবিতা ছপা হয়। কবিতাটোৰ নাম আছিল 'বৰ্ষ আবাহন'। কবিতাটোত কবিৰ নাম ওলোৱা নাছিল। কেবল সন্মানসূচক শ্ৰী শব্দটো লিখা আছিল। কিন্তু আলোচনীৰ বৰ্ষপূৰ্তিৰ সম্পূৰ্ণ সূচীত তেওঁৰ পূৰা নাম ছপা হয়: শ্ৰী জীবনানন্দ দাসগুপ্ত, বি.এ। ১৯২১ চনত কলকাতা বিশ্ববিদ্যালয়ত দ্বিতীয় বিভাগত মাষ্টাৰ ডিগ্ৰী অৰ্জন কৰে। তেওঁ কিছুদিন আইনশাস্ত্ৰও অধ্যয়ন কৰিছিল। সেই সময়ত তেওঁ হেৰিচন ৰ’ডৰ প্ৰেচিডেন্সি কলেজৰ হোষ্টেলত বাস কৰিছিল। কিন্তু পৰীক্ষাৰ ঠিক আগে আগে তেওঁ বেচিলাৰী ডায়েৰীয়াত আক্ৰান্ত হয় যাৰ ফলত তেওঁ প্ৰস্তুতি বাধাগ্ৰস্ত হয়। ১৯২২ চনত জীবনানন্দই কলকাতা চিটি কলেজত অধ্যাপনা আৰম্ভ কৰে আৰু আইনশাস্ত্ৰৰ অধ্যয়ন এৰি দিয়ে। ===সাহিত্যচৰ্চা আৰু জীৱনসংগ্ৰাম=== জীবনানন্দৰ সাহিত্যিক জীৱন বিকশিত হ’বলৈ আৰম্ভ কৰে। ১৯২৫ চনৰ জুনত দেশবন্ধু চিত্তৰঞ্জন দাসৰ মৃত্যু হোৱাত জীবনানন্দই তেখেতৰ স্মৃতিত 'দেশবন্ধুৰ প্ৰয়াণত' নামৰ এটা কবিতা ৰচনা কৰে যিটো বঙ্গবাণী আলোচনীত প্ৰকাশ হয়। কবিতাটোৱে পাচত তেওঁৰ প্ৰথম কাব্য সংকলন 'ঝৰা পালক'ত স্থান পায়। কবিতাটো পঢ়ি কবি কালিদাস ৰায়ে মন্তব্য কৰিছিল যে ' এই কবিতাটো নিশ্চয় কোনো প্ৰতিষ্ঠিত কবিৰ ছদ্মনামৰ ৰচনা'। ১৯২৫ চনত তেওঁৰ প্ৰথম প্ৰবন্ধ 'স্বৰ্গীয় কালিমোহন দাসৰ শ্ৰাদ্ধবাহৰত' নামৰ প্ৰবন্ধটো ব্ৰাহ্মবাদী আলোচনীত একেলেঠাৰিয়ে তিনিটি সংখ্যাত ধাৰাবাহিক হিচাবে প্ৰকাশিত হয়। সেই বছৰেই 'কল্লোল' আলোচনীত 'নীলিমা' নামৰ কবিতাটো প্ৰকাশ হয় আৰু অনেক তৰুণ কাব্যৰসিকৰ দৃষ্টি আকৰ্ষণ কৰে। লাহে লাহে কলকাতা, ঢাকা আৰু অন্যান্য ঠাইৰ বিভিন্ন সাহিত্য আলোচনীসমূহত তেওঁ লেখা প্ৰকাশ পাবলৈ ধৰিলে। যিবোৰৰ মাজত সেই সময়ৰ সুবিখ্যাত আলোচনী কল্লোল, কালি ও কলম, প্ৰগতি আদিও আছে। ১৯২৭ চনত কবিৰ প্ৰথম কাব্যগ্ৰন্থ 'ঝৰা পালক' প্ৰকাশিত হয়। সেই সময়ৰ পৰাই তেওঁ তেওঁৰ উপাধি দাসগুপ্তৰ সলনি দাস লিখিবলৈ লয়। প্ৰথম কাব্যগ্ৰন্থ প্ৰকাশৰ কেইমাহমানৰ পাছতেই তেওঁ চিটি কলেজৰ চাকৰিটো হেৰুৱায়। ধৰ্মীয় উত্সৱক কেন্দ্ৰ কৰি কলেজখনত ছাত্ৰ অসন্তোষে দেখা দিয়ে। ফলস্বৰূপে কলেজত ছাত্ৰৰ নাম ভৰ্তিৰ হাৰ আশংকাজনকভাৱে কমি যায়। জীবনানন্দ আছিল কলেজৰ শিক্ষকসকলৰ মাজত কনিষ্ঠতম। সেয়ে আৰ্থিক অসুবিধাত পৰি কলেজ কৰ্তৃপক্ষই তেওঁকেই চাকৰিৰ পৰা বিদায় দিয়ে। কলকাতাৰ সাহিত্য চক্ৰতো সেই সময়ত তেওঁ কবিতাই কঠোৰ সমালোচনাৰ মুখামুখি হয়। সেই সময়ৰ প্ৰখ্যাত সাহিত্য সমালোচক কবি সাহিত্যিক সজনীকান্ত দাসে 'শনিবাৰেৰ চিঠি' আলোচনীত তেখেতৰ ৰচনাৰ নিৰ্দয় সমালোচনা কৰে। কলকাতাত কৰিবৰ জোখাৰে কোনো কাম নাপায় কবিয়ে সৰু চহৰ বাগেৰহাটৰ প্ৰফুল্ল চন্দ্ৰ কলেজত শিক্ষক হিচাবে যোগদান কৰে। কিন্তু তিনিমাহ পাছতেই তেওঁ কলকাতালৈ প্ৰত্যাবৰ্তন কৰে। এই সময়ত তেওঁ চৰম অৰ্থনৈতিক দুদৰ্শাত ভুগিছিল। জীৱনধাৰণৰ কাৰণে তেওঁ টিউচন কৰিছিল আৰু লগতে বিভিন্ন শিক্ষা প্ৰতিষ্ঠানত চাকৰিৰ সন্ধান কৰিছিল। ১৯২৯ চনৰ ডিচেম্বৰত তেওঁ দিল্লীৰ ৰামযশ কলেজত অধ্যাপক হিচাবে যোগদান কৰে। ইফালে বৰিশালত পৰিয়ালৰফালৰ পৰা বিয়াৰ যো-জা কৰিছিল আৰু ১৯৩০ চনৰ ৯ মে তাৰিখে তেওঁ লাবণ্য দেৱীৰ লগত বৈবাহিক বান্ধোনত বান্ধ খায়। বিয়া হৈছিল ঢাকাত, ব্ৰাহ্ম সমাজৰ ৰামমোহন লাইব্ৰেৰীত। বিয়াৰ পাছত তেওঁ আৰু দিল্লীলৈ ঘৄৰি নগ’ল। ফলস্বৰূপে তেওঁ তাৰ চাকৰিটো হেৰুৱায়। ইয়াৰ পাছত প্ৰায় পাঁচ বছৰ কাল কৰ্মহীন অৱস্থাত কটায়। মাজতে কিছুদিন ইঞ্চিউৰেঞ্চ কোম্পানীৰ এজেণ্ট হিচাবে কাম কৰে। সৰু ভায়েকৰ পৰা টকা ধাৰলৈ লৈ ব্যৱসায় কৰাৰো চেষ্টা কৰে কিন্তু কোনোটো স্থায়ী নহ’ল। ১৯৩১ চনত কবিৰ প্ৰথম সন্তান মঞ্জুশ্ৰীৰ জন্ম হয়। প্ৰায় সেই সময়ত তেওঁৰ 'কেম্প' কবিতাটো সুধীন্দ্ৰনাথ দত্তৰ সম্পাদিত 'পৰিচয়' আলোচনীত প্ৰকাশিত হয় আৰু লগে লগেই কলকাতাৰ সাহিত্য সমাজৰ ব্যাপক সমালোচনাৰ চিকাৰ হয়। কবিতাটোৰ বিষয়বস্তু আছিল জোনাক নিশাত হৰিণাৰ চিকাৰ। অনেকেই কবিতাটো পাঠ কৰি অশ্লীল বুলি চিহ্নিত কৰে। তেওঁ তেওঁৰ বেকাৰত্ব, সংগ্ৰাম আৰু হতাশাৰ এই সময়ত যথেষ্ট সংখ্যক ছুটি গল্প আৰু উপন্যাস ৰচনা কৰিছিল। কিন্তু তেওঁৰ জীৱিত কালত সেইবোৰৰ প্ৰকাশ নহ’ল। ১৯৩৪ চনত তেওঁ এলানি গীতিকবিতা ৰচনা কৰে আৰু যিবোৰ পৰৱৰ্তীকালত তেওঁৰ ৰূপসী বাংলা কাব্যৰ প্ৰধান অংশ আছিল। তেওঁ মৃত্যুৰ পাছত সকলোবোৰ সামৰি ১৯৫৭ চনত 'ৰূপসী বাংলা' কাব্যগ্ৰন্থখন প্ৰকাশিত কৰা হয়। ===বৰিশাললৈ প্ৰত্যাৱৰ্তন=== ১৯৩৫ চনত জীবনানন্দে তেওঁৰ পুৰণা শিক্ষা প্ৰতিষ্ঠান ব্ৰজমোহন কলেজলৈ ঘূৰি যায় যিখন তেতিয়া কলকাতা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ অধীনত আছিল। তেওঁ তাত ইংৰাজী বিভাগৰ প্ৰভাষক হিচাবে যো্গ দিয়ে। সেই সময়ত কলকাতাত বুদ্ধদেৱ বসু, প্ৰেমেন্দ মিত্ৰ আৰু সমৰ সেনে এখন নতুন কবিতালোচনী উলিওৱাৰ যো-জা কৰিছিল যাৰ নাম দিছিল 'কবিতা'। আলোচনীখনৰ প্ৰথম সংখ্যাতেই জীবনানন্দৰ 'মৃত্যুৰ আগে' নামৰ কবিতাটোৱে ঠাই পায়। কবিতাটো পাঠ কৰি ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰে বুদ্ধদেৱলৈ লিখা এখন চিঠিত মন্তব্য কৰিছিল যে কবিতাটো 'চিত্ৰৰূপময়'। কবিতা আলোচনীৰ দ্বিতীয় সংখ্যাত (পুহ ১৩৪২ সংখ্যা, ডিচে. ১৯৩৪/ জানু. ১৯৩৫) তেওঁৰ কিংবদন্তিতুল্য [[বনলতা সেন (কবিতা)|বনলতা সেন]] নামৰ কবিতাটো প্ৰকাশ পায়। এই ১৮ শাৰীৰ কবিতাটো বৰ্তমান বঙালী ভাষাৰ আটাইতকৈ জনপ্ৰিয় কবিতাৰ অন্যতম হিচাবে পৰিগণিত। তাৰ পাছৰ বছৰত জীবনানন্দৰ দ্বিতীয় কাব্যগন্থ 'ধূসৰ পাণ্ডুলিপি' প্ৰকাশ পায়। ইয়াৰ মাজতে জীবনানন্দই বৰিশালতেই সকলোবোৰ থানথিত লগাই লৈছিল। ১৯৩৬ চনৰ নবেম্বৰত তেওঁ পুত্ৰ সমৰানন্দৰ জন্ম হয়। ১৯৩৮ চনত ৰবীন্দ্ৰনাথে 'বঙালী কাব্য পৰিচয়' নামৰ এখন কবিতা সংকলন সম্পাদন কৰে আৰু ইয়াত জীবনানন্দৰ 'মৃত্যুৰ আগে' কবিতাটোৱে স্থান পায়। ১৯৩৯ চনত আবু চৈয়দ আয়ুব আৰু হীৰেন্দ্ৰনাথ মুখোপাধ্যায়ৰ সম্পাদনাত আৰু এখন গুৰুত্বপূৰ্ণ কবিতা সংকলন প্ৰকাশ পায়। ইয়াত জীবনানন্দৰ চাৰিটা কবিতা-'পাখিৰা', 'শকুন', 'বনলতা সেন' আৰু 'নগ্ন নিৰ্জন হাত' অন্তৰ্ভুক্ত হয়। ১৯৪২ চনত কবিৰ পিতৃবিয়োগ হয় আৰু সেইবছৰেই তেওঁৰ তৃতীয় কাব্যগ্ৰন্থ 'বনলতা সেন' প্ৰকাশিত হয়। কিতাপখন বুদ্ধদেৱ বসুৰ কবিতা ভৱনত 'এক পইচাৰ এটা চিৰিজ'ৰ অংশ হিচাবে প্ৰকাশিত হয়। ইয়াৰ পৃষ্ঠাসংখ্যা আছিল ষোল্ল। বুদ্ধদেৱ বসু আছিল জীবনানন্দৰ অন্যতম পৃষ্ঠপোষক আৰু তেওঁৰ সম্পাদিত কবিতা আলোচনীতেই জীবনানন্দৰ বহুসংখ্যক কবিতা ছপা হয়। ১৯৪৪ চনত তেওঁৰ চতুৰ্থ কাব্যগ্ৰন্থ 'মহাপৃথিৱী' প্ৰকাশ পায়। ইয়াৰ আগৰ তিনিখন কাব্যগ্ৰন্থ তেওঁ নিজৰ পইচাৰে প্ৰকাশ কৰিছিল কিন্তু 'মহাপৃথিৱী'ৰ কাৰণে তেওঁ প্ৰকাশক পায়। দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধকালীন সময়ত প্ৰকাশিত এই কবিতাসমূহত যুদ্ধৰ ছাপ সু-স্পষ্ট। ===কলকাতা জীৱন: চূড়ান্ত পৰ্ব=== দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধৰ সময়ত ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলন প্ৰবল হৈ উঠে। জিন্নাৰ নেতৃত্বত মুছলিম নেতৃবৃন্দই মুছলমানসকলৰ বাবে পৃথক ৰাষ্ট্ৰ গঠনৰ দাবী তোলে। ইয়াৰ ফলত বঙালী দ্বিখণ্ডিত হোৱাটো অৱশ্যম্ভাবী হৈ পৰে। কাৰণ ইয়াৰ পূব অংশত মুছলমানসকলৰ সংখ্যাগৰিষ্ঠতা আছিল আৰু পশ্চিমাংশত হিন্দুসকল আছিল সংখ্যাগৰিষ্ঠ। ১৯৪৭ ত দেশ বিভাজনত বঙালীৰ পূব অংশত সেইসময়ত বিভত্স সংঘৰ্ষই দেখা দিয়ে। জীবনানন্দই সকলো সময়তে সাম্প্ৰদায়িক সম্প্ৰীতিৰ সপক্ষে মাত মাতিছিল। ১৯৪৬ চনত কলকাতাত আকৌ যেতিয়া হিন্দু-মুছলমানৰ সংঘৰ্ষ হয় তেতিয়া তেওঁ '১৯৪৬-৪৭' কবিতাটো লিখে। দেশবিভাজনৰ কিছু আগেয়ে তেওঁ বি.এম কলেজৰ পৰা ছুটি লৈ কলকাতালৈ যায়। পাছলৈ তেওঁ আৰু পূৰ্ববঙ্গলৈ উভতি নগ’ল। কলকাতাত তেওঁ কেইবামাহো স্বৰাজ কাকতৰ দেওবৰীয়া সাহিত্য বিভাগৰ সম্পাদনা কৰিছিল। ১৯৪৮ চনত তেওঁ দুখন উপন্যাস লিখে-'মাল্যবান' আৰু 'সুতীৰ্থ'। কিন্তু আগৰবোৰৰ দৰেই এই দুখনো প্ৰকাশ নকৰিলে। এই বছৰেই ডিচেম্বৰত তেওঁ পঞ্চম কাব্যগ্ৰন্থ ' সাতটি তাৰাৰ তিমিৰ' প্ৰকাশিত হয়। একেই মাহতে তেওঁৰ মাতৃ কুসুমকুমাৰী দাসৰ মৃত্যু ঘটে। ইতিমধ্যে জীবনানন্দই কলকাতাৰ সাহিত্য সমাজত নিজৰ এখন সুকীয়া আসন দখল কৰি লৈছিল। তেওঁ 'সমকালীন সাহিত্য কেন্দ্ৰ' নামৰ এটা সংস্থাৰ উপ-সভাপতি নিৰ্বাচিত হয় আৰু এই সংস্থাৰ মুখপত্ৰ 'দ্বন্দ্ব' আলোচনীৰ অন্যতম সম্পাদক নিযুক্ত হয়। মাজতে তেওঁ কিছুকাল খড়গপুৰ কলেজতো অধ্যাপনা কৰে। ১৯৫২ চনত তেওঁৰ জনপ্ৰিয় কবিতাৰ পুথি 'বনলতা সেন' চিগনেট প্ৰেছত পৰিবৰ্ধিত আকাৰে প্ৰকাশিত হয়। পুথিখনে পাঠকৰ সহাঁৰি লাভ কৰে আৰু নিখিল বঙ্গ ৰবীন্দ্ৰ সাহিত্য সন্মিলনত ঘোষিত 'ৰবীন্দ্ৰ স্মৃতি বঁটা'ও লাভ কৰে। ১৯৫৪ চনৰ মে মাহত প্ৰকাশিত হয় 'জীবনানন্দ দাসৰ শ্ৰেষ্ঠ কবিতা'। কিতাপখনে ১৯৫৫ চনত ভৰত চৰকাৰ [[সাহিত্য অকাডেমি বঁটা]] লাভ কৰে। ==কৰ্মজীৱন== অধ্যাপনাৰ কামতেই তেওঁৰ কৰ্মজীৱনৰ সূচনা আৰু সমাপ্তি। এম.এ পাচ কৰাৰ পাছত কলকাতাত কলেজৰ হোষ্টেলৰ থকাৰ প্ৰয়োজনতেই তেওঁ আইন পঢ়িবলৈ আৰম্ভ কৰিছিল। এই সময়ত তেওঁ ১৯২২ চনত কলকাতাৰ ব্ৰাহ্মসমাজৰ দ্বাৰা পৰিচালিত চিটি কলেজত টিউটৰ হিচাবে শিক্ষকতা আৰম্ভ কৰিছিল। ১৯২৮ ত সৰস্বতী পূজাক লৈ গোলমাল হোৱাত অন্যান্য কেইজনমান শিক্ষকৰ লগতে তেওঁকো কলেজ কৰ্তৃপক্ষই চাকৰিৰ পৰা বিদায় দিয়ে। জীৱনৰ শেষ ভাগত কিছুদিনৰ কাৰণে কলকাতাৰ এখন দৈনিক কাকত স্বৰাজৰ সাহিত্য বিভাগৰ সম্পাদনাত নিযুক্ত হৈছিল। তেওঁ বৰ্তমান বাংলাদেশ আৰু ভাৰতৰ বহুকেইখন শিক্ষাপ্ৰতিষ্ঠানত অধ্যাপনা কৰিছিল। তাৰ ভিতৰত আছে- চিটি কলেজ, কলকাতা (১৯২২-১৯২৮), বাগেৰহাট কলেজ, খুলনা (১৯২৯), ৰামযশ কলেজ, দিল্লী (১৯৩০-৩১), ব্ৰজমোহন কলেজ, বৰিশাল (১৯৩৫-১৯৪৮), খড়গপুৰ কলেজ, (১৯৫১-১৯৫২), বড়িশা কলেজ (অধুনা,’বিবেকানন্দ কলেজ’, কলকাতা)(১৯৫৩), আৰু হাওৰা গাৰ্লচ কলেজ, কলকাতা (১৯৫৩-১৯৫৪)। তেওঁৰ কৰ্মজীৱন খু্ব এটা মসৃণ নাছিল। চাকৰি তথা জীৱিকাৰ অভাৱে তেওঁ আমৃত্যু কষ্ট দিলে। এটা চাকৰিৰ বাবে তেওঁ দুৱাৰে দুৱাৰে ঘূৰিছিল। স্ত্ৰী লাবণ্য দাসে স্কুলত শিক্ষকতা কৰি জীৱিকাৰ অভাৱ কিছু লাঘৱ কৰিছিল। ১৯৫৮ চনত অকাল মৃত্যুৰ সময়ত তেওঁ হাওৰা গাৰ্লচ কলেজত শিক্ষকতা কৰি আছিল। দুবাৰ দীঘলীয়া বেকাৰ অৱস্থাত তেওঁ ইঞ্চিউৰেঞ্চ কোম্পানীৰ এজেণ্ট হিচাবে কাম কৰিছিল আৰু মূলতঃ গৃহ শিক্ষকতা কৰি ঘৰ চলায়। ইয়াৰ উপৰি দুবছৰমান ব্যৱসায় কৰাৰ চেষ্টাও কৰিছিল। দৰিদ্ৰতা আৰু অভাৱ তেওঁৰ কৰ্মজীৱনৰ ছাঁৰ দৰে আছিল। ==সাহিত্যিক জীৱন== সম্ভৱত: মাক কুসুমকুমাৰী দেৱীৰ প্ৰভাৱত ল’ৰা কালৰ পৰাই তেওঁ পদ্য লিখিবলৈ আৰম্ভ কৰে। ১৯১৯ চনত তেওঁ লিখা কবিতা এটা প্ৰকাশ হয়। এইটোৱে তেওঁৰ প্ৰথম প্ৰকাশিত কবিতা। কবিতাটোৰ নাম 'বৰ্ষা আবাহন'। এইটো ব্ৰাক্ষ্মবাদী আলোচনীৰ ১৩২৫ চনৰ বহাগ সংখ্যাত প্ৰকাশিত হৈছিল। তেতিয়া তেওঁ জীবনানন্দ দাসগুপ্ত নামেৰে লিখিছিল। ১৯২৭ চনৰ পৰা তেওঁ জীবনানন্দ দাস বুলি লিখাৰ আৰম্ভ কৰে। ১৯২৫ চন ১৬ জুনত দেশবন্ধু চিত্তৰঞ্জন দাসৰ মৃত্যু হোৱাত তেওঁ 'দেশবন্ধুৰ প্ৰয়াণত' শিৰোনামৰে এটা কবিতা লিখিছিল যিটো বংগবাণী আলোচনীৰ ১৩৩২ চনৰ শাওন সংখ্যাত প্ৰকাশিত হৈছিল। কিন্তু দীনেশৰঞ্জন দাসৰ সম্পাদিত 'কল্লোল' আলোচনীৰ ১৩৩২ (১৯২৬ চন) ফাগুণ সংখ্যাত তেওঁৰ 'নীলিমা' শীৰ্ষক কবিতাটো প্ৰকাশিত হয় যেন আধুনিক বঙালী কবিতাৰ জগতত তেওঁ অন্নপ্ৰাশনহে হয়! জীৱিতকালত তেওঁৰ ৭খন কাব্যগ্ৰন্থ প্ৰকাশিত হয়। প্ৰথম প্ৰকাশিত 'ঝৰা পালক' নামৰ কাব্যগ্ৰন্থত তেওঁৰ প্ৰকৃত কবিত্বশক্তি ফুটি উঠা নাছিল; বৰং ইয়াত কবি নজৰুল ইছলাম, মোহিতলাল মজুমদাৰ আৰু সত্যেন্দ্ৰনাথ দত্তৰ প্ৰত্যক্ষ প্ৰভাৱ পৰিলক্ষিত হয়। কিন্তু খুব সোনকালে তেওঁ স্বকীয়তা অৰ্জন কৰিছিল। দীঘলীয়া ব্যৱধানত প্ৰকাশিত দ্বিতীয় কাব্য সংকলন 'ধূসৰ পাণ্ডুলিপি'ত তেওঁৰ স্বকীয় কাব্য কৌশল পৰিস্ফুট হৈ উঠে। বঙালী সাহিত্য জগতত তেওঁৰ বৈশিষ্ট্যবোৰ আলোচনাৰ বিষয় হৈ উঠে। শেষৰ ফালৰ কবিতাত অৰ্থনিৰ্মলতাৰ অভাৱ আছিল। 'সাতটি তাৰাৰ তিমিৰ'ৰ প্ৰকাশ হোৱাৰ পাছতেই তেওঁৰ বিৰুদ্ধে দুৰ্বোধ্যতাৰ অভিযোগ উঠে। নিজৰ কবিতাৰ অপমূল্যায়নক লৈ জীবনানন্দ খুব চিন্তিত হৈছিল। তেওঁ নিজেই স্ব-ৰচনাৰ অৰ্থ-নিৰূপন কৰাৰ অভিপ্ৰায় ব্যক্ত কৰিছিল যদিও শেষাৱধি সেয়া সম্ভৱ হৈ নুঠিল। কিন্তু কবি নিজেই নিজৰ ৰচনাৰ কাঢ়া সমালোচক আছিল। গতিকে চাৰে আঠ শতাধিক কবিতা লিখিলেও তেওঁ জীৱিতকালত মাত্ৰ ২৬২টা কবিতাহে বিভিন্ন কাকত-আলোচনী আৰু কাব্যসংকলনত প্ৰকাশ কৰিবৰ বাবে দিছিল। এনেকি 'ৰূপসী বাংলা'ৰ সম্পূৰ্ণ পাণ্ডুলিপি প্ৰস্তুত থকা সত্ত্বেও জীবনানন্দ দাসে প্ৰকাশ কৰা সিদ্ধান্ত ল’ব পৰা নাছিল। তেওঁ এই কাব্যগন্থৰ নাম দিছিল 'বাংলা ত্ৰস্ত নীলিমা' যিখন তেওঁৰ মৃত্যুৰ পাছত আৱিষ্কৃত হয় আৰু 'ৰূপসী বাংলা' নামেৰে প্ৰকাশিত হয়। মৃত্যুৰ পাছত আৰু কেইবাটাও পাণ্ডুলিপি আৱিষ্কৃত হয় যিবোৰ 'বেলা অবেলা কালবেলা' নামেৰে প্ৰকাশিত হয়। জীৱিতকালত তেওঁৰ একমাত্ৰ পৰিচয় আছিল কবি। অৰ্থৰ প্ৰয়োজনত তেওঁ কিছুসংখ্যক প্ৰবন্ধ লিখিছিল আৰু প্ৰকাশো কৰিছিল। কিন্তু গোপনে প্ৰচুৰ গল্প আৰু উপন্যাস লিখিছিল, যিবোৰৰ এটাৰো প্ৰকাশৰ ব্যৱস্থা কৰা নাছিল। এইবোৰৰ বাহিৰেও ষাঠি-পয়ষষ্ঠিটাৰ বেচি 'লিটাৰেৰী নোটচ্‌' লিখিছিল যাৰ অধিকাংশ এতিয়াও (২০০৯) প্ৰকাশ হোৱা নাই। ==স্বীকৃতি আৰু সমালোচনা== জীৱিতকালত অসাধাৰণ কবি হিচাবে পৰিচিত হ’লেও তেওঁ খ্যাতি অৰ্জন কৰিব পৰা নাছিল। ইয়াৰ কাৰণে তেওঁৰ প্ৰচাৰবিমুখতাও দায়ী। তেওঁ আপোনভোলা মানুহ আছিল। কিন্তু মৃত্যুৰ পাছতেই তেওঁ বঙালী ভাষাৰ অধুনিক কবিতাৰ পথপ্ৰদৰ্শকসকলৰ এজন হিচাবে স্বীকৃতি পায়। জীবনানন্দ দাসৰ জীৱনক লৈ বঙালী ভাষাত প্ৰচুৰ গ্ৰন্থ ৰচনা কৰা হৈছে, এতিয়াও হৈয়ে আছে। ইয়াৰ বাহিৰেও ইংৰাজীত তেওঁৰ জীৱনৰ ভিত্তিত ক্লিনটন বি চিলিয়ে 'এ পোয়েট এপাৰ্ট' নামৰ গ্ৰন্থ ৰচনা কৰিছে। ইংৰাজীৰ বাহিৰেও ফৰাচীসহ কেইবাটাও ইউৰোপীয় ভাষালৈ তেওঁৰ কবিতা অনূদিত হৈছে। যদিও তেওঁ সৰ্বাধিক কবি হিচাবে পৰিচিত কিন্তু মৃত্যুৰ পাছৰ পৰা ২০০৯ চনলৈকে তেওঁৰ যি বিপুল পাণ্ডুলিপি উদ্ঘাটিত হৈছে তাৰ মাজত উপন্যাস সংখ্যা ১৪ আৰু গল্পৰ সংখ্যা শতাধিক। ==বঁটা== নিখিলবঙ্গ ৰবীন্দ্ৰ সাহিত্য সন্মিলনত ১৯৫২ চনত পৰিবৰ্তিত চিগনেট সংস্কৰণ বনলতা সেন কাব্য গ্ৰন্থই বঙালী ১৩৫৯ৰ শ্ৰেষ্ঠ কাব্যগ্ৰন্থ হিচাবে পুৰস্কৃত হয়। কবিৰ মৃত্যুৰ পাছত ১৯৫৫ চনত ফেব্ৰুৱাৰী মাহত জীবনানন্দ দাসৰ শ্ৰেষ্ঠ কবিতা (১৯৫৪)ই [[সাহিত্য অকাডেমি বঁটা]] লাভ কৰে। ==মৃত্যু== ১৪ অক্তোবৰ ১৯৫৪ তাৰিখে কলকাতাৰ বালিগঞ্জত এক ট্ৰাম দুৰ্ঘটনাত তেওঁ আহত হয়। ট্ৰামৰ চেপাত তেওঁৰ শৰীৰ পিষ্ট হৈ গৈছিল। ভাঙি গৈছিল ডিঙি, উৰু আৰু বুকুৰ কামি হাড়। গুৰুতৰভাৱে আহত জীবনানন্দৰ চিঞৰ শুনি ওচৰৰ চাহ দোকানৰ মালিক চুনীলাল আৰু অন্যান্যসকলে তেওঁক উদ্ধাৰ কৰে। শম্ভূনাথ পণ্ডিত হাস্পতালত তেওঁ ভৰ্তি কৰোৱা হয়। এই সময়ত ড: ভূমেন্দ্ৰ গুহ সহ অনেক তৰুণ কবিয়ে জীবনানন্দৰ সুচিকিত্সাৰ কাৰণে প্ৰাণে পণে চেষ্টা কৰিছিল। কবি সাহিত্যিক সজনীকান্ত দাসে এই বিষয়ত বিশেষ উদ্যোগ গ্ৰহণ কৰিছিল। তেওঁ অনুৰোধক্ৰমেই তদানীন্তন মুখ্যমন্ত্ৰী ডা: বিধানচন্দ্ৰ ৰায়ে কবিক দেখা কৰিবলৈ আহিছিল আৰু আহত কবিৰ সুচিকিত্সাৰ নিৰ্দেশ দিছিল। তত্সত্ত্বেও চিকিৎসাৰ বিশেষ কোনো উন্নতি হোৱা নাছিল। এই সময়ত পত্নী লাবণ্য দাসক তেওঁৰ কাষত বেচি দেখা পোৱা নগৈছিল। তেওঁ টালিগঞ্জত চিনেমাৰ কামত ব্যস্ত আছিল। জীবনানন্দৰ অৱস্থা ক্ৰমাৎ জটিলতাৰ পিনে ঢাল খায়। শেষত কবি [[নিউম'নিয়া]]ত আক্ৰান্ত হয়। চিকিত্সকসকলৰ সকলো প্ৰচেষ্টা বিফল কৰি ২২ অক্তোবৰ ১৯৫৪ তাৰিখে নিশা ১১বাজি ৩৫ মিনিটত কলকাতাৰ শম্ভূনাথ পণ্ডিত হাস্পতালত তেওঁ মৃত্যু হয়। আব্দুল মান্নান চৈয়দ-সহ কোনো কোনোৱে ধাৰণা কৰে যে আত্মহত্যাৰ প্ৰবণতাই আছিল এই দুৰ্ঘটনাৰ মূল কাৰণ। জীবনানন্দৰ গৱেষক ডা: ভূমেন্দ্ৰ গুহই ভাবিছিল জাগতিক নি:সহায়তাই কবিক মানসিকভাৱে দুৰ্বল কৰি তুলিছিল আৰু তেওঁৰ জীৱনস্পৃহা শূন্য কৰি পেলাইছিল। মৃত্যুচিন্তাই কবিৰ মনত বাস কৰিছিল। তেওঁ প্ৰায়ে ট্ৰাম দুৰ্ঘটনাত মৃত্যুৰ কথা ভাবিছিল। কলকাতাত যোৱা এশবছৰত ট্ৰাম দুৰ্ঘটনাত মৃত্যুৰ সংখ্যা আছিল মাত্ৰ এটা আৰু সেয়া আন কাৰো নহয় কবি জীবনানন্দ দাসৰ। কিন্ত প্ৰত্যক্ষদৰ্শীৰ মতে সেই সময়ত দুই হাতে দুই থোক ডাব লৈ ট্ৰাম লাইন পাৰ কৰিছিল কবিয়ে। আত্মহত্যাৰ সিদ্ধান্ত লৈ দুই হাতে দুই থোক ডাব লৈ ঘৰলৈ ঘূৰি অহা ৰাস্তাত ট্ৰাম লাইনত পৰি দিয়াতো খুব এটা গ্ৰহণযোগ্য যুক্তি নহয়। ==গ্ৰন্থ তালিকা== ===কাব্যগ্ৰন্থ=== জীবনানন্দৰ কাব্যগ্ৰন্থসমূহৰ প্ৰকাশকাল সম্পৰ্কে প্ৰণিধানযোগ্য যে কেইবাখনো কাব্যগ্ৰন্থৰ একাধিক পৰিবৰ্ধিত সংস্কৰণ প্ৰকাশিত হৈছিল। তলত কেবল প্ৰথম প্ৰকাশনৰ বছৰ উল্লেখ কৰা হৈছে। তৰা চিন থকা সমূহ মৃত্যুৰ পাছত প্ৰকাশিত গ্ৰন্থ। * ঝৰা পালক (১৯২৭) * [[ধূসৰ পাণ্ডুলিপি]] (১৯৩৬) * [[বনলতা সেন (কবিতা)|বনলতা সেন]] (১৯৪২, কবিতাভবন সংস্কৰণ) * মহাপৃথিবী (১৯৪৪) * সাতটি তাৰাৰ তিমিৰ (১৯৪৮) * বনলতা সেন (১৯৫২, চিগনেট প্ৰেছ সংস্কৰণ) * জীবনানন্দ দাশেৰ শ্ৰেষ্ঠ কবিতা (১৯৫৪) * ৰূপসী বাংলা (১৯৫৭)* * বেলা অবেলা কালবেলা (১৯৬১)* * সুদৰ্শনা (১৯৭৪)* * আলো পৃথিবী (১৯৮১) * * মনোবিহঙ্গম* * অপ্ৰকাশিত একান্ন (১৯৯৯) * === প্ৰবন্ধগ্ৰন্থ === * কবিতাৰ কথা (১৯৫৫) * জীবনানন্দ দাসৰ প্ৰবন্ধ সমগ্ৰ (১৯৯০, সম্পাদক: ফয়জুল লতিফ চৌধুৰী])* === উপন্যাস === * মাল্যবান (১৯৭৩) * সুতীৰ্থ (১৯৭৭) * চাৰজন (২০০৪: সম্পাদক: ভূমেন্দ্ৰ গুহ আৰু ফয়সাল শাহৰিয়াৰ)* === গল্পগ্ৰন্থ === * জীবনানন্দ দাসৰ গল্প (১৯৭২, সম্পাদনা: সুকুমাৰ ঘোষ আৰু সুবিনয় মুস্তাফী) * জীবনানন্দ দাসৰ শ্ৰেষ্ঠ গল্প (১৯৮৯, সম্পাদনা: আব্দুল মান্নান চৈয়দ) === পত্ৰসংকলন === * জীবনানন্দ দাসৰ পত্ৰাবলী (বঙালী ১৩৮৫, সম্পাদক: দীপেনকুমাৰ ৰায়) * জীবনানন্দ দাসৰ পত্ৰাবলী (১৯৮৬, সম্পাদক: আব্দুল মান্নান চৈয়দ) == তথ্য সংগ্ৰহ== <references/> ==বাহ্যিক সংযোগ== {{wikiquote}} * [https://web.archive.org/web/20090728185157/http://www.geocities.com/poetjibananandadas/ জীবনানন্দ দাস সংক্ৰান্তিয় ৱেবছাইট] * [http://www.youtube.com/watch?v=2j59asLgbG4 শম্ভু মিত্ৰৰ কণ্ঠত ''বোধ'' কবিতাটিৰ আবৃত্তি] * [http://banglapedia.search.com.bd/HT/D_0041.htm Search.com.bd] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120324053644/http://banglapedia.search.com.bd/HT/D_0041.htm |date=2012-03-24 }} * [http://www.sciy.org/2010/02/16/jibanananda-das-post-rabindrian-bengali-poet/ জীবনানন্দ দাস: ৰবীন্দ্ৰোত্তৰ বাঙালি কবি; ৰচয়িতা - দেবাশীষ বন্দ্যোপাধ্যায়] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120401111630/http://www.sciy.org/2010/02/16/jibanananda-das-post-rabindrian-bengali-poet/ |date=2012-04-01 }} * [http://www.britannica.com/eb/topic-152027/Jibanananda-Das Britannica.com] * [http://www.tribuneindia.com/2007/20070318/spectrum/book3.htm TribuneIndia.com] * [https://www.vedamsbooks.com/no34143.htm Vadamsbooks.com] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20061022143111/https://www.vedamsbooks.com/no34143.htm |date=2006-10-22 }} * [http://bangladesh.wetpaint.com/page/Jibanananda+Das?t=anon Wetpaint.com]{{Dead link|date=October 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} [[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:বঙালী সাহিত্যিক]] [[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:বঙালী ভাষাৰ সাহিত্য অকাডেমি বঁটা বিজয়ী]] oufg833k2cyjueg0fuyze3xmzabs8rv 4 29980 514406 513977 2025-06-02T12:35:36Z Kandarpajit Kallol 6257 514406 wikitext text/x-wiki {{ৱিকিপিডিয়া:অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকা/Level/Nav bar}} {{Shortcut|WP:VA|WP:VITAL}} <span style="font-size: 115%; font-weight: bold"><span style="color: red">বিশেষ দ্ৰষ্টব্য:</span> এই তালিকাখন মেটা-ৱিকিৰ [[:meta:List of articles every Wikipedia should have|গোলকীয় তালিকাৰ]] প্ৰতিলিপি। অনুগ্ৰহ কৰি এই তালিকাখন পোনপটিয়াকৈ সলনি নকৰে যেন। আপুনি যদি কোনো বিষয় ইয়াত সংযোগ কৰিব বিচাৰে, প্ৰথমে মেটা-ৱিকিৰ [[:meta:Talk:List of articles every Wikipedia should have|আলোচনা পৃষ্ঠাত]] আলোচনা কৰক। কোনো বিষয় সংযোগ বা বিলোপ কৰিবৰ বাবে উপযুক্ত যুক্তি দৰ্শোৱা প্ৰয়োজন। </span> এই তালিকাখনত অন্তৰ্ভুক্ত কৰা প্ৰবন্ধসমূহ প্ৰতিখন ৱিকিপিডিয়াতে থকাতো অত্যাৱশ্যকীয় হিচাপে বিবেচনা কৰা হয়। এই প্ৰবন্ধসমূহ উচ্চ মানদণ্ডৰ তথা নিৰ্বাচিত প্ৰবন্ধ হোৱাটো বাঞ্ছনীয়। অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াতো এই প্ৰবন্ধসমূহ থকাটো প্ৰয়োজনীয়। আপুনিও এই প্ৰবন্ধসমূহ সৃষ্টি বা বিস্তাৰ কৰাত সহায় কৰিব পাৰে। অধিক সহায়ৰ বাবে [[সহায়:সমল|ইয়াত]] ক্লিক কৰক। এই পৃষ্ঠাত '''ৱিকিপিডিয়াৰ ১,০০০ অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধ'''ক তালিকাভুক্ত কৰা হৈছে। এই তালিকা হৈছে ৱিকিপিডিয়াৰ অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকাৰ তৃতীয় স্তৰ। ১০,০০০ প্ৰবন্ধ সমৃদ্ধ বিস্তাৰিত তালিকা চতুৰ্থ স্তৰৰ এখনো [[ৱিকিপিডিয়া:অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকা/বিস্তাৰিত|ইয়াত]] উপলব্ধ আছে। আন দুখন চমু তালিকা ক্ৰমে দ্বিতীয় স্তৰৰ [[ৱিকিপিডিয়া:অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকা/স্তৰ/২|১০০টা প্ৰবন্ধ]] আৰু প্ৰথম স্তৰৰ [[ৱিকিপিডিয়া:অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকা/স্তৰ/১|শীৰ্ষ ১০টা প্ৰবন্ধও]] আছে। এই তালিকাখনৰ নবীনতম সংস্কৰণটোৰ বাবে [[:meta:List of articles every Wikipedia should have|এই লিঙ্কটো]] চাব পাৰে। [[ৱিকিপিডিয়া:অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকা/ভাৰতীয় ভাষাৰ ৱিকিপিডিয়া|পঞ্চম স্তৰৰ]] আন এখন তালিকা আছে, যিখনত ভাৰতীয় ভাষাৰ ৱিকিপিডিয়াবোৰত থাকিব লগা অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকা দিয়া হৈছে। {{Progress bar|{{#expr:(100-((199/1000)*100))}} |text = প্ৰবন্ধ সৃষ্টি কৰা হ'ল}} {{TOCright}} {| class="wikitable" width="40%" |+ বিষয়বস্তু অনুসৰি প্ৰবন্ধৰ সংখ্যা |- ! বিষয়!! প্ৰবন্ধৰ সংখ্যা!! প্ৰবন্ধ আছে!! প্ৰবন্ধ নাই |- | জীৱনী || ২০৪ || ১২৩ || ৮০ |- | দৰ্শন আৰু মনোবিজ্ঞান || ১৮ || ১৮ || ০ |- | বিশ্ববীক্ষা আৰু ধৰ্ম || ২৫ || ২৫ || ০ |- | সমাজ বিজ্ঞান || ৭০ || ৫০ || ২০ |- | ভাষা আৰু সাহিত্য || ৪৬ || ৪৬ || ০ |- | প্ৰমিতি || ১২ || ১২ || ০ |- | বিজ্ঞান || ২৫৭ || ২৫৭ || ০ |- | খাদ্য আৰু কৃষি || ৩৪ || ৩৪ || ০ |- | প্ৰযুক্তি || ৬৭ || ৩৬ || ৩০ |- | কলা আৰু বিনোদন || ৭৫ || ৪৫ || ৩০ |- | ইতিহাস || ৪৬ || ২৬ || ২০ |- | ভূগোল || ১৪৬ || ১২৭ || ১৯ |- | '''মুঠ''' || '''১০০০''' || '''৮০১''' || '''১৯৯''' |} <small>* এই তালিকাখন অন্তিমবাৰৰ বাবে ২ জুন ২০২৫-ত সংশোধন কৰা হৈছে। </small> == জীৱনী == === শিল্পী আৰু স্থপতিবিদ === {{div col|2}} # [[লী ক'ৰবাজিয়ে]] ([[:en:Le Corbusier]]) # [[চালভাড' ডালি]] ([[:en:Salvador Dalí]]) # [[এলব্ৰেখট ড্যুৰাৰ]] ([[:en:Albrecht Dürer]]) # '''[[ভিনচেণ্ট ভেন গঘ]] ([[:en:Vincent van Gogh]])''' # [[ফ্ৰান্সিছক' গয়া]] ([[:en:Francisco Goya]]) # [[কাটুশ্বিকা হ'কচাই]] ([[:en:Hokusai]]) # [[ফ্ৰিদা কাল']] ([[:en:Frida Kahlo]]) # '''[[লিঅ'নাৰ্ড' দা ভিন্সি]] ([[:en:Leonardo da Vinci]])''' # [[হেনৰি মেটিশ্ব]] ([[:en:Henri Matisse]]) # '''[[মাইকেলেঞ্জেল']] ([[:en:Michelangelo]])''' # '''[[পাব্‌ল' পিকাছ']] ([[:en:Pablo Picasso]])''' # [[ৰাফায়েল]] ([[:en:Raphael]]) # '''[[ৰে'ম্ব্ৰেণ্ট]] ([[:en:Rembrandt]])''' # [[পিটাৰ পল ৰুবেন্স]] ([[:en:Peter Paul Rubens]]) # [[মিমাৰ চিনান]] ([[:en:Mimar Sinan]]) # [[ডিয়েগো ৱেলাজকেজ]] ([[:en:Diego Velázquez]]) # [[এণ্ডি ৱাৰহ'ল]] ([[:en:Andy Warhol]]) # [[ফ্ৰেঙ্ক লইড ৰাইট]] ([[:en:Frank Lloyd Wright]]) {{div col end}} === লেখক, নাট্যকাৰ আৰু কবি === {{div col|2}} # [[চাৰ্লছ ডিকেন্স]] ([[:en:Charles Dickens]]) # [[ফিওদোৰ দস্তয়েভস্কি]] ([[:en:Fyodor Dostoevsky]]) # [[নাগিব মাহফুজ]] ([[:en:Naguib Mahfouz]]) # [[গাব্ৰিয়েল গাৰ্ছিয়া মাৰ্কেছ]] ([[:en:Gabriel García Márquez]]) # [[হোমাৰ]] ([[:en:Homer]]) # [[ফ্ৰান্‌জ কাফ্‌কা]] ([[:en:Franz Kafka]]) # [[কালিদাস]] ([[:en:Kālidāsa]]) # [[মাৰ্চেল প্ৰুষ্ট]] ([[:en:Marcel Proust]]) # [[উইলিয়াম শ্বেইকছপীয়েৰ]] ([[:en:William Shakespeare]]) # [[ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰ]] ([[:en:Rabindranath Tagore]]) # [[লীঅ' টলষ্টয়]] ([[:en:Leo Tolstoy]]) # [[মাৰ্ক টোৱেইন]] ([[:en:Mark Twain]]) # [[দান্তে আলিগিয়েৰি]] ([[:en:Dante Alighieri]]) # [[আবু নুৱাচ]] ([[:en:Abu Nuwas]]) # [[হান্স খ্ৰীষ্টিয়ান এণ্ডাৰচন]] ([[:en:Hans Christian Andersen]]) # [[মাৎসু বাসো]] ([[:en:Matsuo Bashō]]) # [[হাফিজ শ্বিৰাজী]] ([[:en:Hafez]]) # [[হোৰ্হে লুইচ বৰ্হেচ]] ([[:en:Jorge Luis Borges]]) # [[লৰ্ড বায়ৰন]] ([[:en:Lord Byron]]) # [[মিগেল দে চেৰ্ভানটেচ]] ([[:en:Miguel de Cervantes]]) # [[জেফ্ৰি চ'ছাৰ]] ([[:en:Geoffrey Chaucer]]) # [[এণ্টন চেকভ]] ([[:en:Anton Chekhov]]) # [[জোহান ভোল্ফগেং ফন গ্যোটে]] ([[:en:Johann Wolfgang von Goethe]]) # [[ভিক্টৰ হিউগ']] ([[:en:Victor Hugo]]) # [[জেমছ জয়ছ]] ([[:en:James Joyce]]) # [[লি বাই]] ([[:en:Li Bai]]) # [[মলিয়েৰ]] ([[:en:Molière]]) # [[অ'ভিদ]] ([[:en:Ovid]]) # [[আলেকজেণ্ডাৰ পুস্কিন]] ([[:en:Alexander Pushkin]]) # [[সোফোক্লেচ]] ([[:en:Sophocles]]) # [[ভাৰ্জিল]] ([[:en:Virgil]]) {{div col end}} === সুৰকাৰ আৰু সঙ্গীতশিল্পী === {{div col|2}} # [[দ্য বিটল্‌চ]] ([[:en:The Beatles]]) # '''[[লুটৱিস ফান বিটহ'ফন]] ([[:en:Ludwig van Beethoven]])''' # [[লুইচ আৰ্মষ্ট্ৰং]] ([[:en:Louis Armstrong]]) # '''[[জোহান চেবাষ্টিয়ান বাক]] ([[:en:Johann Sebastian Bach]])''' # [[জোহানেচ ব্ৰাম্স]] ([[:en:Johannes Brahms]]) # [[ফ্ৰেডেৰিক চোপাঁ]] ([[:en:Frédéric Chopin]]) # [[এণ্টনিন দ্ভাৰাক]] ([[:en:Antonín Dvořák]]) # [[জৰ্জ ফেড্ৰিক হাণ্ডেল]] ([[:en:Georg Frideric Handel]]) # [[জোছেফ হেইডেন]] ([[:en:Joseph Haydn]]) # [[গুস্তৱ মাহলাৰ]] ([[:en:Gustav Mahler]]) # '''[[মোৎজাৰ্ট]] ([[:en:Wolfgang Amadeus Mozart]])''' # [[জিয়'ভানি পিয়েৰলুইগি দা পেলেষ্ট্ৰিনা]] ([[:en:Giovanni Pierluigi da Palestrina]]) # [[এদিত পিয়াফ]] ([[:en:Édith Piaf]]) # [[এলভিচ প্ৰেচলি]] ([[:en:Elvis Presley]]) # [[জ্যাক'ম' পুচ্চিনি]] ([[:en:Giacomo Puccini]]) # [[ফ্ৰান্‌জ সুবৰ্ট]] ([[:en:Franz Schubert]]) # '''[[আইগৰ ষ্ট্ৰাভিন্সকি]] ([[:en:Igor Stravinsky]])''' # [[পিওটাৰ ইলিচ চালইকভস্কি]] ([[:en:Pyotr Ilyich Tchaikovsky]]) # [[জিছেপ্পে ভেৰ্দি]] ([[:en:Giuseppe Verdi]]) # [[এণ্টোনিয়' ভিভাল্ডি]] ([[:en:Antonio Vivaldi]]) # '''[[ৰিচাৰ্ড ৱেগনাৰ]] ([[:en:Richard Wagner]])''' {{div col end}} === অভিযাত্ৰী আৰু ভ্ৰমণকাৰী === {{div col|2}} # [[নীল আৰ্মষ্ট্ৰং]] ([[:en:Neil Armstrong]]) # '''[[ক্ৰিষ্টোফাৰ কলম্বাছ]] ([[:en:Christopher Columbus]])''' # [[জেমছ কুক]] ([[:en:James Cook]]) # '''[[য়ুৰি গেগেৰিন]] ([[:en:Yuri Gagarin]])''' # [[ভাস্কো দা গামা]] ([[:en:Vasco da Gama]]) # [[ইবন বটুতা]] ([[:en:Ibn Battuta]]) # '''[[ফাৰ্ডিনেণ্ড মেগালান]] ([[:en:Ferdinand Magellan]])''' # [[মাৰ্ক’ প’ল’]] ([[:en:Marco Polo]]) # [[ৰুৱাল আমুন্সেন]] ([[:en:Roald Amundsen]]) # [[জ্যেক কাৰ্টিয়ে]] ([[:en:Jacques Cartier]]) # [[এৰ্ণান কৰ্টেছ]] ([[:en:Hernán Cortés]]) # [[চেং হো]] ([[:en:Zheng He]]) {{div col end}} === চলচ্চিত্ৰ পৰিচালক, চিত্ৰনাট্যকাৰ আৰু অভিনয় শিল্পী === {{div col|2}} # [[ইংমাৰ বাৰ্গমেন]] ([[:en:Ingmar Bergman]]) # [[ছাৰা বাৰ্নহাৰ্ট]] ([[:en:Sarah Bernhardt]]) # [[চাৰ্লি চেপলিন]] ([[:en:Charlie Chaplin]]) # [[মাৰ্লিন ডিট্ৰিস]] ([[:en:Marlene Dietrich]]) # [[ৱাল্ট ডিজনী]] ([[:en:Walt Disney]]) # [[ছেৰ্গেই আইজেনষ্টাইন]] ([[:en:Sergei Eisenstein]]) # [[আলফ্ৰেড হিচকক]] ([[:en:Alfred Hitchcock]]) # [[ষ্টেনলি কুবৰিক]] ([[:en:Stanley Kubrick]]) # [[আকিৰা কুৰোছাৱা]] ([[:en:Akira Kurosawa]]) # [[মেৰিলিন মন্‌ৰ']] ([[:en:Marilyn Monroe]]) # [[সত্যজিৎ ৰায়]] ([[:en:Satyajit Ray]]) # [[ষ্টিভেন স্পিলবাৰ্গ]] ([[:en:Steven Spielberg]]) # [[ফেডেৰিক' ফেল্লিনি]] ([[:en:Federico Fellini]]) {{div col end}} === উদ্ভাৱক, বিজ্ঞানী আৰু গণিতজ্ঞ === {{div col|3}} # '''[[আৰ্কিমিডিছ]] ([[:en:Archimedes]])''' # [[টিম বাৰ্নাৰ্ছ লী]] ([[:en:Tim Berners-Lee]]) # [[ব্ৰহ্মগুপ্ত]] ([[:en:Brahmagupta]]) # '''[[নিক'লাচ ক'পাৰ্নিকাচ]] ([[:en:Nicolaus Copernicus]])''' # '''[[মেৰী কুৰী]] ([[:en:Marie Curie]])''' # '''[[চাৰ্লছ ডাৰউইন]] ([[:en:Charles Darwin]])''' # '''[[টমাছ আলভা এডিচন]] ([[:en:Thomas Edison]])''' # '''[[এলবাৰ্ট আইনষ্টাইন]] ([[:en:Albert Einstein]])''' # '''[[ইউক্লিড]] ([[:en:Euclid]])''' # [[লিঅ'নাৰ্ড অইলাৰ]] ([[:en:Leonhard Euler]]) # [[মাইকেল ফেৰাডে]] ([[:en:Michael Faraday]]) # '''[[হেনৰী ফৰ্ড]] ([[:en:Henry Ford]])''' # '''[[গেলিলিঅ’ গেলিলি]] ([[:en:Galileo Galilei]])''' # [[কাৰ্ল ফ্ৰিডৰিখ গাউছ]] ([[:en:Carl Friedrich Gauss]]) # '''[[জ'হানেছ গুটন্‌বাৰ্গ]] ([[:en:Johannes Gutenberg]])''' # [[জহান্স কেপলাৰ]] ([[:en:Johannes Kepler]]) # [[কাৰ্ল লিনিয়াছ]] ([[:en:Carl Linnaeus]]) # '''[[আইজাক নিউটন]] ([[:en:Isaac Newton]])''' # '''[[লুই পেষ্ট'ৰ]] ([[:en:Louis Pasteur]])''' # '''[[মেক্স প্লেংক]] ([[:en:Max Planck]])''' # [[আৰ্নেষ্ট ৰাডাৰফ'ৰ্ড]] ([[:en:Ernest Rutherford]]) # '''[[নিক'লা টেছলা]] ([[:en:Nikola Tesla]])''' # '''[[এলান ট্যুৰিং]] ([[:en:Alan Turing]])''' # [[ইবন চিনা]] ([[:en:Avicenna]]) # [[এনৰিক' ফাৰ্মী]] ([[:en:Enrico Fermi]]) # [[গালেন]] ([[:en:Galen]]) # '''[[ডেভিদ হিলবাৰ্ট]] ([[:en:David Hilbert]])''' # [[জেমছ প্ৰেস্কট জুল]] ([[:en:James Prescott Joule]]) # [[আল খোৱাৰিজমি]] ([[:en:Muhammad ibn Musa al-Khwarizmi]]) # [[গট‌ফ্ৰিড লাইব‌নিৎস]] ([[:en:Gottfried Wilhelm Leibniz]]) # [[জেমছ ক্লাৰ্ক মেক্সৱেল]] ([[:en:James Clerk Maxwell]]) # [[ডিমিট্ৰী মেণ্ডেলিভ]] ([[:en:Dmitri Mendeleev]]) # '''[[আৰৱিন শ্ৰুডিঙগাৰ]] ([[:en:Erwin Schrödinger]])''' # '''[[জেমছ ৱাট]] ([[:en:James Watt]])''' {{div col end}} === দাৰ্শনিক আৰু সমাজ বিজ্ঞানী === {{div col|2}} # '''[[এৰিষ্ট'টল]] ([[:en:Aristotle]])''' # [[চাণক্য]] ([[:en:Chanakya]]) # '''[[কনফুচিয়াছ]] ([[:en:Confucius]])''' # '''[[চিগ্‌মণ্ড ফ্ৰয়েড]] ([[:en:Sigmund Freud]])''' # '''[[কাৰ্ল মাৰ্ক্স]] ([[:en:Karl Marx]])''' # [[এডাম স্মিথ]] ([[:en:Adam Smith]]) # '''[[ছক্ৰেটিছ]] ([[:en:Socrates]])''' # [[জঁ-জাক ৰুছ’]] ([[:en:Jean-Jacques Rousseau]]) # '''[[ৰেনে ডেকাৰ্ট]] ([[:en:René Descartes]])''' # [[চিমন দে ব্যাভুৱাৰ]] ([[:en:Simone de Beauvoir]]) # [[ন'ম চম্‌স্কি]] ([[:en:Noam Chomsky]]) # [[হেগেল]] ([[:en:Georg Wilhelm Friedrich Hegel]]) # [[ইবন খালদুন]] ([[:en:Ibn Khaldun]]) # '''[[ইমানুৱেল কাণ্ট]] ([[:en:Immanuel Kant]])''' # [[জন মেনাৰ্ড কেইনছ]] ([[:en:John Maynard Keynes]]) # '''[[লাউযি]] ([[:en:Laozi]])''' # '''[[জন লক]] ([[:en:John Locke]])''' # [[নিক্কোলো মাকিয়াভেল্লি]] ([[:en:Niccolò Machiavelli]]) # '''[[ফ্ৰেডৰিখ নিৎসে]] ([[:en:Friedrich Nietzsche]])''' # '''[[প্লেটো]] ([[:en:Plato]])''' # [[জ্যা পল ছাট্টে]] ([[:en:Jean-Paul Sartre]]) # [[সিমা কিয়ান]] ([[:en:Sima Qian]]) # '''[[ভলতেয়ৰ]] ([[:en:Voltaire]])''' # [[মেক্স ৱেবাৰ]] ([[:en:Max Weber]]) # [[লুডৱিগ ৱিটগেনষ্টাইন]] ([[:en:Ludwig Wittgenstein]]) # [[চ্যু জি]] ([[:en:Zhu Xi]]) {{div col end}} === ৰাজনীতিবিদ === {{div col|3}} # [[সম্ৰাট অশোক]] ([[:en:Ashoka]]) <!-- Greatest Indian monarch of antiquity; spread Buddhism --> # '''[[নেপোলিয়ন বোনাপাৰ্ট]] ([[:en:Napoleon]])''' # [[জুলিয়াছ চিজাৰ]] ([[:en:Julius Caesar]]) # [[মোহনদাস কৰমচান্দ গান্ধী]] ([[:en:Mohandas Karamchand Gandhi]]) # '''[[চেংগিজ খান]] ([[:en:Genghis Khan]])''' # [[চে গোৱেৰা]] ([[:en:Che Guevara]]) # '''[[এডল্ফ হিটলাৰ]] ([[:en:Adolf Hitler]])''' # [[জোন অফ আৰ্ক]] ([[:en:Joan of Arc]]) # [[মাৰ্টিন লুথাৰ কিং, অনুজ]] ([[:en:Martin Luther King, Jr.]]) # '''[[ভ্লেডিমিৰ লেনিন]] ([[:en:Vladimir Lenin]])''' # [[নেলছন মেণ্ডেলা]] ([[:en:Nelson Mandela]]) # [[মাও জেদং]] ([[:en:Mao Zedong]]) # [[জৱাহৰলাল নেহৰু‎‎]] ([[:en:Jawaharlal Nehru]]) # '''[[ক্যিন ছি হোৱং]] ([[:en:Qin Shi Huang]])'''<!-- Created first Chinese state and dynasty --> # [[আকবৰ]] ([[:en:Akbar]]) # '''[[আলেকজেণ্ডাৰ]] ([[:en:Alexander the Great]])''' # [[মোস্তাফা কামাল আতাতুৰ্ক]] ([[:en:Mustafa Kemal Atatürk]]) # '''[[আগষ্টাচ]] ([[:en:Augustus]])''' # [[অটো ৱন বিজমাৰ্ক]] ([[:en:Otto von Bismarck]]) # [[সিমন বলিভাৰ]] ([[:en:Simón Bolívar]]) # [[শাৰ্লেমেন]] ([[:en:Charlemagne]]) # [[ৱিনষ্টন চাৰ্চিল]] ([[:en:Winston Churchill]]) # [[মহান কনষ্টেনটাইন]] ([[:en:Constantine the Great]]) # '''[[মহান চাইৰাচ]] ([[:en:Cyrus the Great]])''' # [[চাৰ্লচ দ্য গ'ল]] ([[:en:Charles de Gaulle]]) # [[এলিজাবেথ প্ৰথম]] ([[:en:Elizabeth I of England]]) # [[আব্ৰাহাম লিংকন]] ([[:en:Abraham Lincoln]]) # [[লুই চতুৰ্থ]] ([[:en:Louis XIV of France]]) # [[ৰোজা লাক্সেমবাৰ্গ]] ([[:en:Rosa Luxemburg]]) # [[কোৱামে নক্ৰুমা]] ([[:en:Kwame Nkrumah]]) # [[মহান পিটাৰ]] ([[:en:Peter the Great]]) # [[ফ্ৰেংকলিন ডি ৰুজভেল্ট]] ([[:en:Franklin D. Roosevelt]]) # [[ছালাহুদ্দিন আয়ুবী]] ([[:en:Saladin]]) # [[যোছেফ ষ্টালিন]] ([[:en:Joseph Stalin]]) # [[ছুলেইমান প্ৰথম]] ([[:en:Suleiman the Magnificent]]) <!-- Greatest Ottoman sultan --> # [[চান য়াট-চেন]] ([[:en:Sun Yat-sen]]) # [[তৈমুৰ লং]] ([[:en:Timur]]) # [[ওমৰ]] ([[:en:Umar]]) <!-- Conquered Persia, Syria, Palestine, and Egypt for Islam --> # '''[[জৰ্জ ৱাশ্বিংটন]] ([[:en:George Washington]])''' {{div col end}} === ধৰ্মীয় গুৰু আৰু ধৰ্মতত্ত্ববিদ === {{div col|2}} # [[ইব্ৰাহিম]] ([[:en:Abraham]]) # [[গৌতম বুদ্ধ]] ([[:en:Buddha]]) # [[মুহাম্মাদ]] ([[:en:Muhammad]]) # [[যীশু]] ([[:en:Jesus]]) # [[টমাচ আকুইনাচ]] ([[:en:Thomas Aquinas]]) # [[হিপ্পোৰ আগষ্টিন]] ([[:en:Augustine of Hippo]]) # [[আল-গজ্জালি]] ([[:en:Al-Ghazali]]) # [[মাৰ্টিন লুথাৰ]] ([[:en:Martin Luther]]) # [[মোজেচ]] ([[:en:Moses]]) # [[নাগাৰ্জুন]] ([[:en:Nagarjuna]]) {{div col end}} == দৰ্শন আৰু মনোবিজ্ঞান == === দৰ্শন === {{div col|2}} # [[সৌন্দৰ্য]] ([[:en:Beauty]]) # [[দ্বন্দ্ববাদ]] ([[:en:Dialectic]]) # [[নৈতিকতা]] ([[:en:Ethics]]) # [[জ্ঞানতত্ত্ব]] ([[:en:Epistemology]]) # [[নাৰীবাদ]] ([[:en:Feminism]]) # [[স্বইচ্ছা]] ([[:en:Free will]]) # '''[[জ্ঞান]] ([[:en:Knowledge]])''' # [[তৰ্কশাস্ত্ৰ]] ([[:en:Logic]]) # [[মন]] ([[:en:Mind]]) # '''[[দৰ্শন]] ([[:en:Philosophy]])''' # [[সম্ভাৱিতা]] ([[:en:Probability]]) # [[বাস্তৱতা]] ([[:en:Reality]]) # [[সত্য]] ([[:en:Truth]]) {{div col end}} === মনোবিজ্ঞান === {{div col|2}} # '''[[আচৰণ]] ([[:en:Behavior]])''' # '''[[আবেগ]] ([[:en:Emotion]])''' # [[প্ৰেম]] ([[:en:Love]]) # [[মনোবিজ্ঞান]] ([[:en:Psychology]]) # '''[[চিন্তা]] ([[:en:Thought]])''' {{div col end}} == বিশ্ববীক্ষা আৰু ধৰ্ম == # '''[[ভগৱান]] ([[:en:God]])''' # '''[[শ্ৰুতিকথা]] ([[:en:Mythology]])''' # বিশ্ববীক্ষা দৰ্শন ## [[নাস্তিকতা]] ([[:en:Atheism]]) ## [[মৌলবাদ]] ([[:en:Fundamentalism]]) ## [[বস্তুবাদ]] ([[:en:Materialism]]) ## [[একেশ্বৰবাদ]] ([[:en:Monotheism]]) ## [[বহু-ঈশ্বৰবাদ]] ([[:en:Polytheism]]) # '''[[আত্মা]] ([[:en:Soul]])''' # '''[[ধৰ্ম]] ([[:en:Religion]])''' # উল্লৰখযোগ্য ধৰ্ম ## '''[[বৌদ্ধ ধৰ্ম]] ([[:en:Buddhism]])''' ## '''[[খ্ৰীষ্টান ধৰ্ম]] ([[:en:Christianity]])''' ### [[কেথলিক গিৰ্জা]] ([[:en:Catholic Church]]) ## [[কনফুচিয়াছ ধৰ্ম]] ([[:en:Confucianism]]) ## '''[[হিন্দু ধৰ্ম]] ([[:en:Hinduism]])''' ### [[ত্ৰিমূৰ্তি]] ([[:en:Trimurti]]) ## '''[[ইছলাম]] ([[:en:Islam]])''' ### [[ছিয়া ইছলাম]] ([[:en:Shia Islam]]) ## [[জৈন ধৰ্ম]] ([[:en:Jainism]]) ## '''[[ইহুদী ধৰ্ম]] ([[:en:Judaism]])''' ## [[শিখ ধৰ্ম]] ([[:en:Sikhism]]) ## [[তাওবাদ]] ([[:en:Taoism]]) ## [[জৰথুষ্ট্ৰবাদ]] ([[:en:Zoroastrianism]]) # আধ্যাত্মিক অভ্যসন ## [[চুফীবাদ]] ([[:en:Sufism]]) ## [[যোগাসন]] ([[:en:Yoga]]) ## [[জেন]] ([[:en:Zen]]) == সমাজ বিজ্ঞান == {{div col|2}} # '''[[সমাজ]] ([[:en:Society]])''' # [[সভ্যতা]] ([[:en:Civilization]]) # '''[[শিক্ষা]] ([[:en:Education]])''' {{div col end}} === পৰিয়াল আৰু সম্বন্ধ === {{div col|2}} # '''[[পৰিয়াল]] ([[:en:Family]])''' # '''[[শিশু]] ([[:en:Child]])''' # [[পুৰুষ]] ([[:en:Man]]) # '''[[বিবাহ]] ([[:en:Marriage]])''' # [[মহিলা]] ([[:en:Woman]]) {{div col end}} === ৰাজনীতি === {{div col|2}} # '''[[ৰাজনীতি]] ([[:en:Politics]])''' # [[নৈৰাজ্যবাদ]] ([[:en:Anarchism]]) # [[ঔপনিৱেশিকতাবাদ]] ([[:en:Colonialism]]) # [[সাম্যবাদ]] ([[:en:Communism]]) # [[ৰক্ষণশীলতাবাদ]] ([[:en:Conservatism]]) # [[গণতন্ত্ৰ]] ([[:en:Democracy]]) # [[একনায়কত্ববাদ]] ([[:en:Dictatorship]]) # [[কূটনীতি]] ([[:en:Diplomacy]]) # [[ফেছিবাদ]] ([[:en:Fascism]]) # [[গোলকীকৰণ]] ([[:en:Globalization]]) # '''[[চৰকাৰ]] ([[:en:Government]])''' # [[মতাদৰ্শ]] ([[:en:Ideology]]) # [[সাম্ৰাজ্যবাদ]] ([[:en:Imperialism]]) # [[উদাৰনৈতিকতাবাদ]] ([[:en:Liberalism]]) # [[মাৰ্ক্সবাদ]] ([[:en:Marxism]]) # [[ৰাজতন্ত্ৰ]] ([[:en:Monarchy]]) # [[জাতীয়তাবাদ]] ([[:en:Nationalism]]) # [[গণৰাজ্য]] ([[:en:Republic]]) # [[সমাজবাদ]] ([[:en:Socialism]]) # '''[[ৰাষ্ট্ৰ]] ([[:en:State (polity)]])''' # [[ৰাজনৈতিক দল]] ([[:en:Political party]]) # [[প্ৰপাগাণ্ডা]] ([[:en:Propaganda]]) # [[সন্ত্ৰাসবাদ]] ([[:en:Terrorism]]) {{div col end}} === বাণিজ্য আৰু অৰ্থনীতি === {{div col|2}} # '''[[অৰ্থনীতি]] ([[:en:Economics]])''' # [[মূলধন (অৰ্থনীতি)]] ([[:en:Capital (economics)]]) # [[পুঁজিবাদ]] ([[:en:Capitalism]]) # [[প্ৰচলিত মুদ্ৰা (চলাৰ্থ)]] ([[:en:Currency]]) ## [[ইউৰো]] ([[:en:Euro]]) ## [[জাপানীজ য়েন]] ([[:en:Japanese yen]]) ## [[আমেৰিকান ডলাৰ]] ([[:en:United States dollar]]) # [[উদ্যোগ]] ([[:en:Industry]]) # '''[[মুদ্ৰা]] ([[:en:Money]])''' # [[কৰ]] ([[:en:Tax]]) {{div col end}} === আইন === {{div col|2}} # '''[[আইন]] ([[:en:Law]])''' # [[সংবিধান]] ([[:en:Constitution]]) {{div col end}} === আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সংস্থা === {{div col|2}} # [[আফ্ৰিকান ইউনিয়ন]] ([[:en:African Union]]) # [[আৰব লীগ]] ([[:en:Arab League]]) # [[দক্ষিণ-পূব এচিয় ৰাষ্ট্ৰসমূহৰ সংগঠন]] ([[:en:ASEAN]]) # [[জাতিসমূহৰ সংঘ]] ([[:en:Commonwealth of Nations]]) <!-- [[কমনৱেলথ ৰাষ্ট্ৰ]] --> # [[ইউৰোপিয়ান ইউনিয়ন]] ([[:en:European Union]]) # '''[[ৰেডক্ৰছ]] ([[:en:International Red Cross and Red Crescent Movement]])''' # [[নাটো]] ([[:en:NATO]]) # [[ন'বেল বঁটা]] ([[:en:Nobel Prize]]) # [[অ'পেক]] ([[:en:OPEC]]) # '''[[ৰাষ্ট্ৰসংঘ]] ([[:en:United Nations]])''' ## [[আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় ন্যায়ালয়]] ([[:en:International Court of Justice]]) ## [[আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় মুদ্ৰা নিধি]] ([[:en:International Monetary Fund]]) ## [[ৰাষ্ট্ৰসংঘ শিক্ষা, বিজ্ঞান আৰু সংস্কৃতি সংস্থা]] ([[:en:UNESCO]]) ## [[মানৱ অধিকাৰৰ সাৰ্বভৌম ঘোষণাপত্ৰ]] ([[:en:Universal Declaration of Human Rights]]) ## [[বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থা]] ([[:en:World Health Organization]]) # [[বিশ্ব বেংক]] ([[:en:World Bank]]) # [[বিশ্ব বাণিজ্য সংস্থা]] ([[:en:World Trade Organization]]) {{div col end}} === যুদ্ধ আৰু সৈন্যবাহিনী === {{div col|2}} # '''[[সৈন্যবাহিনী]] ([[:en:Military]])''' # '''[[শান্তি]] ([[:en:Peace]])''' # '''[[যুদ্ধ]] ([[:en:War]])''' ## [[গৃহযুদ্ধ]] ([[:en:Civil war]]) {{div col end}} === সামাজিক সমস্যা === {{div col|2}} # [[গৰ্ভপাত]] ([[:en:Abortion]]) # '''[[মৃত্যুদণ্ড]] ([[:en:Capital punishment]])''' # '''[[মানৱ অধিকাৰ]] ([[:en:Human rights]])''' # [[দৰিদ্ৰতা]] ([[:en:Poverty]]) # [[বৰ্ণবৈষম্য]] ([[:en:Racism]]) # '''[[দাসত্ব]] ([[:en:Slavery]])''' {{div col end}} == ভাষা আৰু সাহিত্য == # '''[[ভাষা]] ([[:en:Language]])''' # গুৰুত্বপূৰ্ণ ভাষাসমূহ ## [[আৰবী ভাষা]] ([[:en:Arabic language]]) ## [[বঙালী ভাষা]] ([[:en:Bengali language]]) ## [[চীনা ভাষা]] ([[:en:Chinese language]]) <!--With the clarification that it is, linguistically speaking, not a single language.--> ## [[ইংৰাজী ভাষা]] ([[:en:English language]]) ## [[ফৰাচী ভাষা]] ([[:en:French language]]) ## [[জাৰ্মান ভাষা]] ([[:en:German language]]) ## [[গ্ৰীক ভাষা]] ([[:en:Greek language]]) ## [[হিব্ৰু ভাষা]] ([[:en:Hebrew language]]) ## [[হিন্দুস্তানী ভাষা]] ([[:en:Hindi-Urdu language]]) ## [[জাপানী ভাষা]] ([[:en:Japanese language]]) ## [[লেটিন ভাষা]] ([[:en:Latin language]]) ## [[ফাৰ্চী ভাষা]] ([[:en:Persian language]]) ## [[পৰ্তুগীজ ভাষা]] ([[:en:Portuguese language]]) ## [[ৰুছ ভাষা]] ([[:en:Russian language]]) ## [[সংস্কৃত]] ([[:en:Sanskrit]]) ## [[স্পেনীছ ভাষা]] ([[:en:Spanish language]]) ## [[স্বাহিলী ভাষা]] ([[:en:Swahili language]]) ## [[তুৰ্কী ভাষা]] ([[:en:Turkish language]]) # [[ভাষাবিজ্ঞান]] ([[:en:Linguistics]]) # [[ব্যাকৰণ‎]] ([[:en:Grammar]]) # '''[[শব্দ (ব্যাকৰণ‎)]] ([[:en:Word]])''' ## [[ধ্বনি]] ([[:en:Phoneme]]) ## [[আখৰ]] ([[:en:Syllable]]) # '''[[লিখন পদ্ধতি]] ([[:en:Writing system]])''' ## [[আৰবী বৰ্ণমালা]] ([[:en:Arabic alphabet]]) ## [[চীনা ভাৱচিত্ৰ]] ([[:en:Chinese characters]]) ## [[চিৰিলিক লিপি]] ([[:en:Cyrillic script]]) ## [[গ্ৰীক বৰ্ণমালা]] ([[:en:Greek alphabet]]) ## [[হানগুল লিপি]] ([[:en:Hangul]]) ## [[ৰোমান লিপি]] ([[:en:Latin alphabet]]) # [[সাক্ষৰতা]] ([[:en:Literacy]]) # '''[[অনুবাদ]] ([[:en:Translation]])''' # '''[[সাহিত্য]] ([[:en:Literature]])''' ## [[গদ্য]] ([[:en:Prose]]) ## [[দ্য আৰ্ট অফ ৱাৰ]] ([[:en:The Art of War]]) ## [[কল্প-সাহিত্য]] ([[:en:Fiction]]) ### [[আলিফ লেইলা]] ([[:en:One Thousand and One Nights]]) ## [[উপন্যাস]] ([[:en:Novel]]) ### [[ড্ৰিম অফ দা ৰেড চেম্বাৰ]] ([[:en:Dream of the Red Chamber]]) ### [[দ্য টেল অফ গেঞ্জি]] ([[:en:The Tale of Genji]]) ## '''[[কবিতা]] ([[:en:Poetry]])''' ### [[গিলগামেশৰ মহাকাব্য]] ([[:en:Epic of Gilgamesh]]) ### [[ইলিয়াদ]] ([[:en:Iliad]]) ### [[মহাভাৰত]] ([[:en:Mahābhārata]]) ### [[শাহনামা]] ([[:en:Shāhnāma]]) == প্ৰমিতি == # '''[[প্ৰমিতি]] ([[:en:Measurement]])''' # [[আন্তৰ্জাতিক একক পদ্ধতি]] ([[:en:International System of Units]]) === ভৰ, আয়তন আৰু দূৰত্ব === # [[কিলোগ্ৰাম]] ([[:en:Kilogram]]) # [[লিটাৰ]] ([[:en:Litre]]) # [[মিটাৰ]] ([[:en:Metre]]) === সময় === {{div col|2}} # '''[[দিনপঞ্জী]] ([[:en:Calendar]])''' ## [[গ্ৰেগৰিয়ান বৰ্ষপঞ্জী]] ([[:en:Gregorian calendar]]) # [[ঘড়ী]] ([[:en:Clock]]) # [[ছেকেণ্ড]] ([[:en:Second]]) # '''[[দিন]] ([[:en:Day]])''' # '''[[বছৰ]] ([[:en:Year]])''' # [[সময় অঞ্চল]] ([[:en:Time zone]]) {{div col end}} == বিজ্ঞান == # '''[[বিজ্ঞান]] ([[:en:Science]])''' # '''[[প্ৰকৃতি]] ([[:en:Nature]])''' === জ্যোতিৰ্বিজ্ঞান === {{div col|2}} # '''[[জ্যোতিৰ্বিজ্ঞান]] ([[:en:Astronomy]])''' # [[গ্ৰহাণু]] ([[:en:Asteroid]]) # '''[[মহানাদ]] ([[:en:Big Bang]])''' # '''[[কৃষ্ণগহ্বৰ]] ([[:en:Black hole]])''' # [[ধূমকেতু]] ([[:en:Comet]]) # '''[[তাৰকাৰাজ্য]] ([[:en:Galaxy]])''' ## [[হাতীপটি]] ([[:en:Milky Way]]) # '''[[চন্দ্ৰ]] ([[:en:Moon]])''' # '''[[গ্ৰহ]] ([[:en:Planet]])''' ## '''[[পৃথিৱী]] ([[:en:Earth]])''' ## [[বৃহস্পতি গ্ৰহ]] ([[:en:Jupiter]]) ## [[মঙ্গল গ্ৰহ]] ([[:en:Mars]]) ## [[বুধ গ্ৰহ]] ([[:en:Mercury]]) ## [[নেপচুন]] ([[:en:Neptune]]) ## [[শনি গ্ৰহ]] ([[:en:Saturn]]) ## [[ইউৰেনাচ]] ([[:en:Uranus]]) ## [[শুক্ৰ গ্ৰহ]] ([[:en:Venus]]) # [[সৌৰজগত]] ([[:en:Solar System]]) # [[মহাকাশ যাত্ৰা]] ([[:en:Spaceflight]]) # '''[[নক্ষত্ৰ]] ([[:en:Star]])''' ## '''[[সূৰ্য]] ([[:en:Sun]])''' # [[বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ড]] ([[:en:Universe]]) {{div col end}} === জীৱবিজ্ঞান === {{div col|2}} # '''[[জীৱবিজ্ঞান]] ([[:en:Biology]])''' # জৈৱ উপাদান ## '''[[ডি এন এ]] ([[:en:DNA]])''' ## [[উৎসেচক]] ([[:en:Enzyme]]) ## [[মাংসসাৰ]] ([[:en:Protein]]) # [[উদ্ভিদবিজ্ঞান]] ([[:en:Botany]]) # '''[[মৃত্যু]] ([[:en:Death]])''' ## [[আত্মহত্যা]] ([[:en:Suicide]]) # [[পৰিস্থিতি বিজ্ঞান]] ([[:en:Ecology]]) ## [[বিপন্ন প্ৰজাতি]] ([[:en:Endangered species]]) # [[ঘৰুৱাকৰণ]] ([[:en:Domestication]]) # '''[[জীৱন]] ([[:en:Life]])''' # [[জীৱবৈজ্ঞানিক শ্ৰেণীবিভাজন]] ([[:en:Biological classification]]) ## [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)]] ([[:en:Species]]) {{div col end}} ==== জৈবিক প্ৰক্ৰিয়া ==== # '''[[বিপাক ক্ৰিয়া]] ([[:en:Metabolism]])''' ## [[পাচন]] ([[:en:Digestion]]) ## [[সালোক সংশ্লেষণ]] ([[:en:Photosynthesis]]) ## [[শ্বাসক্ৰিয়া]] ([[:en:Breathing]]) # '''[[ক্ৰমবিকাশ]] ([[:en:Evolution]])''' # '''[[প্ৰজনন]] ([[:en:Reproduction]])''' ## [[গৰ্ভধাৰণ]] ([[:en:Pregnancy]]) ## [[লিংগ]] ([[:en:Sex]]) ==== জীৱ ==== # '''[[জীৱ]] ([[:en:Organism]])''' # '''[[প্ৰাণী]] ([[:en:Animal]])''' ## [[ঘূৰণীয়া কৃমি]] ([[:en:Nematode]]) ## [[কোমলদেহী প্ৰাণী]] ([[:en:Mollusca]]) ## [[সন্ধিপদী প্ৰাণী]] ([[:en:Arthropod]]) ### '''[[পতংগ]] ([[:en:Insect]])''' #### [[পৰুৱা]] ([[:en:Ant]]) #### [[মৌ-মাখি]] ([[:en:Bee]]) #### [[মহ]] ([[:en:Mosquito]]) ### [[মকৰা]] ([[:en:Spider]]) ## ক'ৰডাটা ### '''[[উভচৰ প্ৰাণী]] ([[:en:Amphibian]])''' ### '''[[চৰাই]] ([[:en:Bird]])''' #### [[কুকুৰা]] ([[:en:Chicken]]) #### [[পাৰ চৰাই]] ([[:en:Pigeons and doves]]) ### '''[[মাছ]] ([[:en:Fish]])''' #### [[হাংগৰ]] ([[:en:Shark]]) ### '''[[স্তন্যপায়ী প্ৰাণী]] ([[:en:Mammal]])''' #### [[উট]] ([[:en:Camel]]) #### [[মেকুৰী]] ([[:en:Cat]]) #### [[গৰু]] ([[:en:Cattle]]) #### [[কুকুৰ]] ([[:en:Dog]]) #### [[ঘোঁৰা]] ([[:en:Horse]]) #### [[ভেড়া]] ([[:en:Sheep]]) #### [[তীক্ষ্ণদন্তী প্ৰাণী]] ([[:en:Rodent]]) #### [[গাহৰি]] ([[:en:Domestic pig]]) #### [[প্ৰাইমেট]] ([[:en:Primate]]) ##### '''[[মানুহ]] ([[:en:Human]])''' #### [[সামুদ্ৰিক স্তন্যপায়ী প্ৰাণী]] ([[:en:Marine mammal]]) ##### [[তিমি]] ([[:en:Cetacea]]) ### '''[[সৰীসৃপ]] ([[:en:Reptile]])''' #### [[ডাইন’চৰ]] ([[:en:Dinosaur]]) #### [[সাপ]] ([[:en:Snake]]) # [[আৰ্কিয়া]] ([[:en:Archaea]]) # '''[[বেক্টেৰিয়া]] ([[:en:Bacteria]])''' # '''[[ভেঁকুৰ]] ([[:en:Fungus]])''' # '''[[উদ্ভিদ]] ([[:en:Plant]])''' ## [[ফুল]] ([[:en:Flower]]) ## [[বৃক্ষ]] ([[:en:Tree]]) # [[প্ৰটিষ্টা]] ([[:en:Protist]]) ==== শৰীৰস্থান ==== # '''[[শৰীৰস্থান]] ([[:en:Anatomy]])''' # [[স্তন]] ([[:en:Breast]]) # '''[[কোষ (জীৱবিজ্ঞান)]] ([[:en:Cell (biology)]])''' # [[সংবহন তন্ত্ৰ]] ([[:en:Circulatory system]]) ## [[তেজ]] ([[:en:Blood]]) ## [[হৃদযন্ত্ৰ]] ([[:en:Heart]]) # [[অন্তঃস্ৰাৱী তন্ত্ৰ]] ([[:en:Endocrine system]]) # [[পাচন নলী]] ([[:en:Human gastrointestinal tract]]) ## [[বৃহদান্ত্ৰ]] ([[:en:Large intestine]]) ## [[ক্ষুদ্ৰান্ত্ৰ]] ([[:en:Small intestine]]) ## [[যকৃৎ]] ([[:en:Liver]]) # [[পেশী]] ([[:en:Muscle]]) # [[স্নায়ু তন্ত্ৰ]] ([[:en:Nervous system]]) ## [[মস্তিষ্ক]] ([[:en:Brain]]) ## [[স্নায়ু]] ([[:en:Nerve]]) ## [[সংবেদন তন্ত্ৰ]] ([[:en:Sensory system]]) ### [[কৰ্ণ (অংগ)]] ([[:en:Ear]]) ### [[নাক]] ([[:en:Nose]]) ### [[চকু]] ([[:en:Eye]]) # [[প্ৰজনন তন্ত্ৰ]] ([[:en:Reproductive system]]) # [[শ্বাস তন্ত্ৰ]] ([[:en:Respiratory system]]) # [[কংকাল]] ([[:en:Skeleton]]) # [[চৰ্ম]] ([[:en:Skin]]) === স্বাস্থ্য আৰু চিকিৎসা বিজ্ঞান === {{div col|2}} # '''[[চিকিৎসা বিজ্ঞান]] ([[:en:Medicine]])''' # [[আসক্তি]] ([[:en:Addiction]]) ## [[ইথান'ল]] ([[:en:Ethanol]]) ## [[ধঁপাত]] ([[:en:Tobacco]]) # [[আলজেমাৰ ৰোগ]] ([[:en:Alzheimer's disease]]) # '''[[কৰ্কট ৰোগ]] ([[:en:Cancer]])''' # [[ক্ৰনিক অবষ্ট্ৰাক্টিভ পালমোনাৰী ডিজিজ]] ([[:en:COPD]]) # [[পানীলগা জ্বৰ]] ([[:en:Common cold]]) # [[দন্ত চিকিৎসা]] ([[:en:Dentistry]]) # [[প্ৰতিবন্ধকতা]] ([[:en:Disability]]) ## [[অন্ধত্ব]] ([[:en:Blindness]]) ## [[বধিৰতা]] ([[:en:Deafness]]) # [[মানসিক বিসংগতি]] ([[:en:Mental disorder]]) # '''[[ৰোগ]] ([[:en:Disease]])''' # [[মৃগীৰোগ]] ([[:en:Epilepsy]]) # [[ঔষধ]] ([[:en:Pharmaceutical drug]]) ## [[প্ৰতিজৈৱিক]] ([[:en:Antibiotic]]) # '''[[স্বাস্থ্য]] ([[:en:Health]])''' # [[গেষ্ট্ৰ’এণ্টেৰাইটিছ]] ([[:en:Gastroenteritis]]) # [[মূৰৰ বিষ]] ([[:en:Headache]]) # [[মাইঅ'কাৰ্দিয়েল ইনফাৰ্কচন]] ([[:en:Heart attack]]) # [[প্ৰতিৰোধ তন্ত্ৰ]] ([[:en:Immune system]]) # '''[[মেলেৰিয়া]] ([[:en:Malaria]])''' # [[অপুষ্টি]] ([[:en:Malnutrition]]) # [[ঋতুস্ৰাৱ]] ([[:en:Menstruation]]) # [[মেদবহুলতা]] ([[:en:Obesity]]) # [[বৈশ্বিক মহামাৰী]] ([[:en:Pandemic]]) # [[নিউম'নিয়া]] ([[:en:Pneumonia]]) # [[প'লিঅ'মায়েলাইটিছ]] ([[:en:Poliomyelitis]]) # [[যৌন সংক্ৰামক ৰোগ]] ([[:en:Sexually transmitted disease]]) ## '''[[এইড্‌ছ]] ([[:en:AIDS]])''' # [[ষ্ট্ৰ'ক]] ([[:en:Stroke]]) # [[যক্ষ্মা]] ([[:en:Tuberculosis]]) # [[বহুমূত্ৰ ৰোগ]] ([[:en:Diabetes mellitus]]) # '''[[ছিটা]] ([[:en:Vaccine]])''' # [[ভাইৰাছ]] ([[:en:Virus]]) ## [[ইনফ্লুৱেঞ্জা]] ([[:en:Influenza]]) ## [[বৰআই]] ([[:en:Smallpox]]) {{div col end}} === ৰসায়ন বিজ্ঞান === {{div col|2}} # '''[[ৰসায়ন বিজ্ঞান]] ([[:en:Chemistry]])''' # [[অজৈৱ ৰসায়ন]] ([[:en:Inorganic chemistry]]) # [[জৈৱ ৰসায়ন]] ([[:en:Biochemistry]]) ## [[হৰম'ন]] ([[:en:Hormone]]) # [[ৰাসায়নিক যৌগ]] ([[:en:Chemical compound]]) ## [[অম্ল]] ([[:en:Acid]]) ## [[ক্ষাৰ]] ([[:en:Base (chemistry)]]) ## [[লৱণ]] ([[:en:Salt]]) # '''[[ৰাসায়নিক মৌল]] ([[:en:Chemical element]])''' ## '''[[পৰ্যাবৃত্ত তালিকা]] ([[:en:Periodic table]])''' ## [[এলুমিনিয়াম]] ([[:en:Aluminium]]) ## [[কাৰ্বন]] ([[:en:Carbon]]) ## [[তাম]] ([[:en:Copper]]) ## '''[[সোণ]] ([[:en:Gold]])''' ## '''[[উদজান]] ([[:en:Hydrogen]])''' ## '''[[লো]] ([[:en:Iron]])''' ## [[নাইট্ৰ'জেন]] ([[:en:Nitrogen]]) ## '''[[অম্লজান]] ([[:en:Oxygen]])''' ## [[ৰূপ]] ([[:en:Silver]]) ## [[টিন]] ([[:en:Tin]]) # [[জৈৱিক ৰসায়ন]] ([[:en:Organic chemistry]]) ## [[এলক'হল]] ([[:en:Alcohol]]) ## [[শৰ্কৰা]] ([[:en:Carbohydrate]]) ## [[লিপিড]] ([[:en:Lipid]]) # '''[[অণু]] ([[:en:Molecule]])''' # [[বিশ্লেষণাত্মক ৰসায়ন]] ([[:en:Analytical chemistry]]) # [[ভৌত ৰসায়ন]] ([[:en:Physical chemistry]]) {{div col end}} === পৃথিৱী বিজ্ঞান === # [[হিমস্খলন]] ([[:en:Avalanche]]) # '''[[জলবায়ু]] ([[:en:Climate]])''' ## [[এল নিনয়'–দক্ষিণ দোলন]] ([[:en:El Niño–Southern Oscillation]]) ## [[গোলকীয় উষ্ণতা বৃদ্ধি]] ([[:en:Global warming]]) # [[ভূমিকম্প]] ([[:en:Earthquake]]) # '''[[ভূ-বিজ্ঞান]] ([[:en:Geology]])''' ## '''[[খনিজ পদাৰ্থ]] ([[:en:Mineral]])''' ### [[হীৰা]] ([[:en:Diamond]]) ## [[ফলক বিৱৰ্তন]] ([[:en:Plate tectonics]]) ## [[শিল]] ([[:en:Rock]]) # [[প্ৰাকৃতিক দুৰ্যোগ]] ([[:en:Natural disaster]]) ## [[বানপানী]] ([[:en:Flood]]) ## [[ছুনামি]] ([[:en:Tsunami]]) # [[আগ্নেয়গিৰি]] ([[:en:Volcano]]) # '''[[বতৰ]] ([[:en:Weather]])''' ## [[ডাৱৰ]] ([[:en:Cloud]]) ## [[বৰষুণ]] ([[:en:Rain]]) ## [[তুষাৰ]] ([[:en:Snow]]) ## [[ঘূৰ্ণীবতাহ]] ([[:en:Tornado]]) ## [[ক্ৰান্তীয় ঘূৰ্ণীবতাহ]] ([[:en:Tropical cyclone]]) ## [[বতাহ]] ([[:en:Wind]]) === পদাৰ্থ বিজ্ঞান === # '''[[পদাৰ্থ বিজ্ঞান]] ([[:en:Physics]])''' # [[ত্বৰণ]] ([[:en:Acceleration]]) # '''[[পৰমাণু]] ([[:en:Atom]])''' # '''[[শক্তি]] ([[:en:Energy]])''' ## [[শক্তিৰ সংৰক্ষণশীলতা]] ([[:en:Conservation of energy]]) # '''[[বিদ্যুৎ চুম্বকীয় বিকিৰণ]] ([[:en:Electromagnetic radiation]])''' ## [[অৱলোহিত ৰশ্মি]] ([[:en:Infrared]]) ## [[অতিবেঙুনীয়া ৰশ্মি]] ([[:en:Ultraviolet]]) ## [[পোহৰ]] ([[:en:Light]]) ### '''[[ৰং]] ([[:en:Color]])''' # [[ধ্ৰুপদী বলবিজ্ঞান]] ([[:en:Classical mechanics]]) # '''[[বল]] ([[:en:Force]])''' ## [[বিদ্যুত চুম্বকত্ব]] ([[:en:Electromagnetism]]) ### [[চুম্বকীয় ক্ষেত্ৰ]] ([[:en:Magnetic field]]) ## [[মহাকৰ্ষণ]] ([[:en:Gravitation]]) ## [[প্ৰবল আন্তঃক্ৰিয়া]] ([[:en:Strong interaction]]) ## [[দুৰ্বল আন্তঃক্ৰিয়া]] ([[:en:Weak interaction]]) # [[চুম্বক]] ([[:en:Magnet]]) # '''[[ভৰ]] ([[:en:Mass]])''' # '''[[ধাতু]] ([[:en:Metal]])''' ## [[তীখা]] ([[:en:Steel]]) # [[নিউক্লীয় বিভাজন]] ([[:en:Nuclear fission]]) # '''[[পদাৰ্থৰ অৱস্থা]] ([[:en:State of matter]])''' ## [[গেছ|গেছীয়]] ([[:en:Gas]]) ## [[জুলীয়া]] ([[:en:Liquid]]) ## [[প্লাজমা]] ([[:en:Plasma]]) ## [[কঠিন]] ([[:en:Solid]]) # [[কোৱাণ্টাম বলবিজ্ঞান]] ([[:en:Quantum mechanics]]) # [[তেজস্ক্ৰিয়তা]] ([[:en:Radioactive decay]]) # '''[[সাধাৰণ আপেক্ষিকতাবাদ]] ([[:en:General relativity]])''' # [[বিশেষ আপেক্ষিকতাবাদ তত্ত্ব]] ([[:en:Special relativity]]) # [[অৰ্ধপৰিবাহী]] ([[:en:Semiconductor]]) # '''[[শব্দ]] ([[:en:Sound]])''' # '''[[বেগ]] ([[:en:Velocity]])''' ## [[পোহৰৰ বেগ]] ([[:en:Speed of light]]) # [[উষ্ণতা]] ([[:en:Temperature]]) # '''[[সময়]] ([[:en:Time]])''' # [[তাপগতি বিজ্ঞান]] ([[:en:Thermodynamics]]) # [[ভেকুৱাম]] ([[:en:Vacuum]]) === গণিত === {{div col|2}} # '''[[গণিত]] ([[:en:Mathematics]])''' # '''[[পাটীগণিত]] ([[:en:Arithmetic]])''' ## [[ঘাতাংক]] ([[:en:Logarithm]]) ## '''[[সংখ্যা]] ([[:en:Number]])''' ## [[সংখ্যাতত্ত্ব]] ([[:en:Number theory]]) # '''[[বীজগণিত]] ([[:en:Algebra]])''' ## [[জটিল সংখ্যা]] ([[:en:Complex number]]) ## [[সমীকৰণ]] ([[:en:Equation]]) ## [[ৰৈখিক বীজগণিত]] ([[:en:Linear algebra]]) # '''[[জ্যামিতি]] ([[:en:Geometry]])''' ## [[কোণ]] ([[:en:Angle]]) ## [[ক্ষেত্ৰফল]] ([[:en:Area]]) ## [[স্থানাংক প্ৰণালী]] ([[:en:Coordinate system]]) ## [[পাই]] ([[:en:Pi]]) ## [[পাইথেগাৰাছৰ উপপাদ্য]] ([[:en:Pythagorean theorem]]) ## [[সমমিতি]] ([[:en:Symmetry]]) ## [[ত্ৰিকোণমিতি]] ([[:en:Trigonometry]]) # [[গাণিতিক বিশ্লেষণ]] ([[:en:Mathematical analysis]]) ## [[অৱকলনীয় সমীকৰণ]] ([[:en:Differential equation]]) ## [[সাংখ্যিক বিশ্লেষণ]] ([[:en:Numerical analysis]]) # সম্ভাৱিতা আৰু পৰিসংখ্যা ## [[পৰিসংখ্যা]] ([[:en:Statistics]]) # যুক্তিতত্ত্ব আৰু আধাৰ ## [[ফলন]] ([[:en:Function (mathematics)]]) ## [[অসীম]] ([[:en:Infinity]]) ## [[গাণিতিক প্ৰমাণ]] ([[:en:Mathematical proof]]) ## [[সংহতি তত্ত্ব]] ([[:en:Set theory]]) {{div col end}} == খাদ্য আৰু কৃষি == === কৃষি === # '''[[কৃষি]] ([[:en:Agriculture]])''' ## [[জলসিঞ্চন]] ([[:en:Irrigation]]) ## [[নাঙল]] ([[:en:Plough]]) ===খাদ্য=== {{div col|2}} # '''[[খাদ্য]] ([[:en:Food]])''' # [[পাউৰুটী]] ([[:en:Bread]]) # [[খাদ্যশস্য]] ([[:en:Cereal]]) ## [[যৱ]] ([[:en:Barley]]) ## [[মাকৈ]] ([[:en:Maize]]) ## [[অ'ট]] ([[:en:Oat]]) ## [[চাউল]] ([[:en:Rice]]) ## [[ৰাই]] ([[:en:Rye]]) ## [[জোৱাৰ]] ([[:en:Sorghum]]) ## [[ঘেঁহু]] ([[:en:Wheat]]) # [[পনীৰ]] ([[:en:Cheese]]) # [[চকলেট]] ([[:en:Chocolate]]) # [[মৌ]] ([[:en:Honey]]) # [[ফল]] ([[:en:Fruit]]) ## [[আপেল]] ([[:en:Apple]]) ## [[কল]] ([[:en:Banana]]) ## [[আঙুৰ]] ([[:en:Grape]]) ## [[চয়াবিন]] ([[:en:Soybean]]) ## [[নেমু]] ([[:en:Lemon]]) ## [[বাদাম]] ([[:en:Nut (fruit)]]) # [[মাংস]] ([[:en:Meat]]) # [[চেনি]] ([[:en:Sugar]]) # [[শাক-পাচলি]] ([[:en:Vegetable]]) ## [[আলু (পাচলি)|আলু]] ([[:en:Potato]]) {{div col end}} === পানীয় === {{div col|2}} # [[বিয়েৰ]] ([[:en:Beer]]) # [[কফি]] ([[:en:Coffee]]) # [[ফলৰ ৰস]] ([[:en:Juice]]) # '''[[গাখীৰ]] ([[:en:Milk]])''' # [[চাহ]] ([[:en:Tea]]) # '''[[পানী]] ([[:en:Water]])''' # [[সুৰা]] ([[:en:Wine]]) {{div col end}} == প্ৰযুক্তি == {{div col|2}} # '''[[প্ৰযুক্তি]] ([[:en:Technology]])''' # [[জৈৱ প্ৰযুক্তি]] ([[:en:Biotechnology]]) # [[কাপোৰ]] ([[:en:Clothing]]) ## [[কপাহ]] ([[:en:Cotton]]) # [[অভিযান্ত্ৰিক বিদ্যা]] ([[:en:Engineering]]) ## [[যন্ত্ৰ]] ([[:en:Machine]]) ## [[ৰবট]] ([[:en:Robot]]) ## [[স্ক্ৰু]] ([[:en:Screw]]) ## [[চকা]] ([[:en:Wheel]]) # [[ধাতুবিজ্ঞান]] ([[:en:Metallurgy]]) # [[নেন'প্ৰযুক্তি]] ([[:en:Nanotechnology]]) {{div col end}} === যোগাযোগ === {{div col|2}} # '''[[যোগাযোগ]] ([[:en:Communication]])''' # [[কিতাপ]] ([[:en:Book]]) # '''[[তথ্য]] ([[:en:Information]])''' ## [[বিশ্বকোষ]] ([[:en:Encyclopedia]]) # [[সাংবাদিকতা]] ([[:en:Journalism]]) ## [[বাতৰিকাকত]] ([[:en:Newspaper]]) ## [[গণমাধ্যম]] ([[:en:Mass media]]) # [[মুদ্ৰণ]] ([[:en:Printing]]) # [[টেলিফোন]] ([[:en:Telephone]]) {{div col end}} === অণুবিদ্যুৎ বা ইলেক্ট্ৰনিক্স === {{div col|2}} # [[অণুবিদ্যুৎ]] ([[:en:Electronics]]) ## [[বৈদ্যুতিক প্ৰবাহ]] ([[:en:Electric current]]) ## [[কম্পনাংক]] ([[:en:Frequency]]) # উপাদান ## [[ধাৰক]] ([[:en:Capacitor]]) ## [[আৱেশক]] ([[:en:Inductor]]) ## [[ট্ৰানজিষ্টৰ]] ([[:en:Transistor]]) ## [[ডায়ড]] ([[:en:Diode]]) ## [[ৰোধক]] ([[:en:Resistor]]) ## [[ৰূপান্তৰক]] ([[:en:Transformer]]) {{div col end}} ==== কম্পিউটাৰ আৰু ইণ্টাৰনেট ==== {{div col|2}} # '''[[কম্পিউটাৰ]] ([[:en:Computer]])''' ## [[হাৰ্ড ডিস্ক ড্ৰাইভ]] ([[:en:Hard disk drive]]) ## [[চেণ্ট্ৰেল প্ৰচেছিং ইউনিট]] ([[:en:Central processing unit]]) # [[কৃত্ৰিম বুদ্ধিমত্তা]] ([[:en:Artificial intelligence]]) # [[তথ্য প্ৰযুক্তি]] ([[:en:Information technology]]) ## [[এলগৰিথম আৰু ডেইটা ষ্ট্ৰাকচাৰ]] ([[:en:Algorithm]]) # [[ইণ্টাৰনেট]] ([[:en:Internet]]) ## [[ইমেইল]] ([[:en:Email]]) ## [[ৱৰ্ল্ড ৱাইড ৱেব]] ([[:en:World Wide Web]]) # [[অপাৰেটিং চিষ্টেম]] ([[:en:Operating system]]) # [[প্ৰগ্ৰামিং ভাষা]] ([[:en:Programming language]]) # [[ছফ্টৱেৰ]] ([[:en:Software]]) {{div col end}} === শক্তি আৰু ইন্ধন === {{div col|2}} # [[নবীকৰণীয় শক্তি]] ([[:en:Renewable energy]]) # [[বিদ্যুৎ]] ([[:en:Electricity]]) ## [[পাৰমাণবিক শক্তি]] ([[:en:Nuclear power]]) # [[জীৱাশ্ম ইন্ধন]] ([[:en:Fossil fuel]]) # [[অন্তৰ্দাহী ইঞ্জিন]] ([[:en:Internal combustion engine]]) # [[ভাপ ইঞ্জিন]] ([[:en:Steam engine]]) # [[জুই]] ([[:en:Fire]]) {{div col end}} === সামগ্ৰী === {{div col|2}} # [[কাঁচ]] ([[:en:Glass]]) # [[কাগজ]] ([[:en:Paper]]) # [[প্লাষ্টিক]] ([[:en:Plastic]]) # [[কাঠ]] ([[:en:Wood]]) {{div col end}} === যাতায়াত === {{div col|2}} # [[পৰিবহণ]] ([[:en:Transport]]) # [[বিমান]] ([[:en:Aircraft]]) # [[গাড়ী]] ([[:en:Automobile]]) # [[চাইকেল]] ([[:en:Bicycle]]) # [[ডুব-জাহাজ]] ([[:en:Submarine]]) # [[জাহাজ]] ([[:en:Ship]]) # [[ৰেলগাড়ী]] ([[:en:Train]]) {{div col end}} === অস্ত্ৰশস্ত্ৰ === {{div col|2}} # [[অস্ত্ৰ]] ([[:en:Weapon]]) ## [[তৰোৱাল]] ([[:en:Sword]]) # [[আগ্নেয়াস্ত্ৰ]] ([[:en:Firearm]]) ## [[মেছিন গান]] ([[:en:Machine gun]]) # [[পাৰমাণবিক অস্ত্ৰ]] ([[:en:Nuclear weapon]]) ## [[টেঙ্ক]] ([[:en:Tank]]) # [[বিস্ফোৰক সামগ্ৰী]] ([[:en:Explosive material]]) ## [[বাৰুদ]] ([[:en:Gunpowder]]) {{div col end}} == কলা আৰু বিনোদন == {{div col|2}} # '''[[সংস্কৃতি]] ([[:en:Culture]])''' # '''[[কলা]] ([[:en:Art]])''' ## [[কমিক্‌ছ]] ([[:en:Comics]]) ## [[চিত্ৰকলা]] ([[:en:Painting]]) ## [[ফটোগ্ৰাফী]] ([[:en:Photography]]) ## [[ভাস্কৰ্য]] ([[:en:Sculpture]]) ## [[মৃৎশিল্প]] ([[:en:Pottery]]) # [[নৃত্য]] ([[:en:Dance]]) # [[ফেশ্বন]] ([[:en:Fashion]]) # [[থিয়েটাৰ]] ([[:en:Theatre]]) # [[কেলিগ্ৰাফী]] ([[:en:Calligraphy]]) {{div col end}} === স্থাপত্যবিদ্যা আৰু অসামৰিক অভিযান্ত্ৰিকী === {{div col|2}} # '''[[স্থাপত্য]] ([[:en:Architecture]])''' # [[খিলান]] ([[:en:Arch]]) # [[দলং]] ([[:en:Bridge]]) # [[খাল]] ([[:en:Canal]]) # [[বান্ধ]] ([[:en:Dam]]) # [[গম্বুজ]] ([[:en:Dome]]) # '''[[ঘৰ]] ([[:en:House]])''' # উল্লেখযোগ্য স্থাপত্য ## [[এংকৰ ৱাট]] ([[:en:Angkor Wat]]) ## [[ক'ল'ছিয়াম]] ([[:en:Colosseum]]) ## [[চীনৰ মহাপ্ৰাচীৰ]] ([[:en:Great Wall of China]]) ## [[আইফেল টাৱাৰ]] ([[:en:Eiffel Tower]]) ## [[এম্পায়াৰ ষ্টেট বিল্ডিং]] ([[:en:Empire State Building]]) ## [[হাজিয়া চ'ফিয়া]] ([[:en:Hagia Sophia]]) ## [[পাৰ্থেনন মন্দিৰ]] ([[:en:Parthenon]]) ## [[গিজাৰ পিৰামিড পৰিসৰ]] ([[:en:Giza pyramid complex]]) ## [[ছেইণ্ট পিটাৰ্ছ বেছিলিকা]] ([[:en:St. Peter's Basilica]]) ## [[ষ্টেচু অফ লিবাৰ্টি]] ([[:en:Statue of Liberty]]) ## [[তাজমহল]] ([[:en:Taj Mahal]]) ## [[তিনি গিৰিসংকটৰ বান্ধ]] ([[:en:Three Gorges Dam]]) # [[পিৰামিড]] ([[:en:Pyramid]]) # [[টাৱাৰ]] ([[:en:Tower]]) {{div col end}} === চলচ্চিত্ৰ, ৰেডিঅ' আৰু দূৰদৰ্শন === {{div col|2}} # '''[[চলচ্চিত্ৰ]] ([[:en:Film]])''' ## [[এনিমেছন]] ([[:en:Animation]]) # '''[[অনাতাঁৰ প্ৰযুক্তি]] ([[:en:Radio]])''' # '''[[দূৰদৰ্শন]] ([[:en:Television]])''' {{div col end}} ===সংগীত=== # '''[[সংগীত]] ([[:en:Music]])''' # [[গীত]] ([[:en:Song]]) # উল্লেখযোগ্য সংগীতৰ প্ৰকাৰ ## [[ব্লুজ]] ([[:en:Blues]]) ## [[শাস্ত্ৰীয় সংগীত]] ([[:en:Classical music]]) ### [[অপেৰা]] ([[:en:Opera]]) ### [[চিম্ফ'নি]] ([[:en:Symphony]]) ## [[ইলেকট্ৰনিক সংগীত]] ([[:en:Electronic music]]) ## [[ফ্লামেঙ্কো]] ([[:en:Flamenco]]) ## [[হিপ হ'প]] ([[:en:Hip hop]]) ## [[জ্যাজ সংগীত]] ([[:en:Jazz]]) ## [[ৰেগে]] ([[:en:Reggae]]) ## [[ৰক সংগীত]] ([[:en:Rock music]]) ## [[চাম্বা]] ([[:en:Samba]]) # উল্লেখযোগ্য বাদ্যযন্ত্ৰ ## [[ঢোল]] ([[:en:Drum]]) ## [[বাঁহী]] ([[:en:Flute]]) ## [[গীটাৰ]] ([[:en:Guitar]]) ## [[পিয়ান']] ([[:en:Piano]]) ## [[ট্ৰাম্পেট]] ([[:en:Trumpet]]) ## [[ভায়'লিন]] ([[:en:Violin]]) === বিনোদন === {{div col|2}} # '''[[খেল]] ([[:en:Game]])''' ## [[বেকগেমন]] ([[:en:Backgammon]]) ## [[দবা খেল]] ([[:en:Chess]]) ## [[গ' খেল]] ([[:en:Go (game)]]) ## [[ভিডিঅ' গেম]] ([[:en:Video game]]) # [[জুৱা খেল]] ([[:en:Gambling]]) # [[সমৰ কলা]] ([[:en:Martial arts]]) ## [[কাৰাটে]] ([[:en:Karate]]) ## [[জুদো]] ([[:en:Judo]]) # [[অলিম্পিক]] ([[:en:Olympic Games]]) # '''[[ক্ৰীড়া]] ([[:en:Sport]])''' ## [[এথলেটিকছ]] ([[:en:Sport of athletics]]) ## [[বেছবল]] ([[:en:Baseball]]) ## [[বাস্কেটবল]] ([[:en:Basketball]]) ## [[ক্ৰিকেট]] ([[:en:Cricket]]) ## [[ফুটবল]] ([[:en:Association football]]) ## [[গল্ফ]] ([[:en:Golf]]) ## [[ৰাগবী]] ([[:en:Rugby football]]) ## [[টেনিছ]] ([[:en:Tennis]]) # '''[[খেলনা]] ([[:en:Toy]])''' {{div col end}} == ইতিহাস == # '''[[ইতিহাস]] ([[:en:History]])''' ==== প্ৰাক-ইতিহাস আৰু প্ৰাচীন বিশ্ব‎ ==== {{div col|2}} # [[প্ৰাক-ইতিহাস]] ([[:en:Prehistory]]) # [[প্ৰস্তৰ যুগ]] ([[:en:Stone Age]]) # [[ব্ৰঞ্জ যুগ]] ([[:en:Bronze Age]]) # [[লৌহ যুগ]] ([[:en:Iron Age]]) # [[মেচ'পটেমিয়া]] ([[:en:Mesopotamia]]) # [[সুমেৰ]] ([[:en:Sumer]]) # [[প্ৰাচীন ইজিপ্ট]] ([[:en:Ancient Egypt]]) # [[প্ৰাচীন গ্ৰীচ]] ([[:en:Ancient Greece]]) # [[ৰোমান সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Roman Empire]]) # [[হান ৰাজবংশ]] ([[:en:Han Dynasty]]) # [[গুপ্ত সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Gupta Empire]]) {{div col end}} ==== মধ্যযুগ আৰু প্ৰাৰম্ভিক আধুনিক যুগ ==== {{div col|2}} # [[আব্বাচীয় খিলাফত]] ([[:en:Abbasid Caliphate]]) # [[ইউৰোপীয় জ্ঞানোদয়]] ([[:en:Age of Enlightenment]]) # [[এজটেক]] ([[:en:Aztecs]]) # [[বাইজেণ্টাইন সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Byzantine Empire]]) # [[ক্ৰুচেদ]] ([[:en:Crusades]]) # [[পবিত্ৰ ৰোমান সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Holy Roman Empire]]) # [[ইনকা সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Inca Empire]]) # [[মালি সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Mali Empire]]) # [[মায়া সভ্যতা]] ([[:en:Mayan Civilization]]) # [[মধ্যযুগ]] ([[:en:Middle Ages]]) # [[মংগোল সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Mongol Empire]]) # [[মিং ৰাজবংশ]] ([[:en:Ming Dynasty]]) # [[অটোমান সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Ottoman Empire]]) # [[খ্ৰীষ্টান ধৰ্মসংস্কাৰ আন্দোলন]] ([[:en:Protestant Reformation]]) # [[নৱ-জাগৰণ]] ([[:en:Renaissance]]) # [[টাং সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Tang Dynasty]]) # [[ভাইকিংছ]] ([[:en:Vikings]]) {{div col end}} ==== আধুনিক যুগ ==== {{div col|2}} # [[আৰব-ইজৰাইল বিবাদ]] ([[:en:Arab-Israeli conflict]]) # [[আমেৰিকান গৃহ যুদ্ধ]] ([[:en:American Civil War]]) # [[বৰ্ণবৈষম্য নীতি]] ([[:en:Apartheid]]) # '''[[ব্ৰিটিছ সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:British Empire]])''' # '''[[শীতল যুদ্ধ]] ([[:en:Cold War]])''' # [[সাংস্কৃতিক বিপ্লৱ]] ([[:en:Cultural Revolution]]) # '''[[ফৰাচী বিপ্লৱ]] ([[:en:French Revolution]])''' # [[মহামন্দা]] ([[:en:Great Depression]]) # [[ইহুদী গণহত্যা]] ([[:en:The Holocaust]]) # '''[[শিল্প বিপ্লৱ]] ([[:en:Industrial Revolution]])''' # [[নাজী জাৰ্মানী]] ([[:en:Nazi Germany]]) # [[মেইজি পুনৰ্গঠন]] ([[:en:Meiji Restoration]]) <!-- most significant event in Japanese history --> # [[ৰুছ বিপ্লৱ]] ([[:en:Russian Revolution]]) # [[চিং ৰাজবংশ]] ([[:en:Qing Dynasty]]) # [[ভিয়েটনাম যুদ্ধ]] ([[:en:Vietnam War]]) # '''[[প্ৰথম বিশ্বযুদ্ধ]] ([[:en:World War I]])''' # '''[[দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধ]] ([[:en:World War II]])''' {{div col end}} == ভূগোল == {{div col|2}} এই অংশত ভূগোলৰ কিছুমান সাধাৰণ ধাৰণা আৰু পৃথিৱীৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ ভৌগোলিক অঞ্চলসমূহ তালিকাভূক্ত কৰা হৈছে। # '''[[ভূগোল]] ([[:en:Geography]])''' # '''[[চহৰ]] ([[:en:City]])''' # '''[[মহাদেশ]] ([[:en:Continent]])''' # [[অৰণ্য]] ([[:en:Forest]]) # [[পৰ্বত]] ([[:en:Mountain]]) # [[মৰুভূমি]] ([[:en:Desert]]) # [[সুমেৰু]] ([[:en:North Pole]]) # '''[[মহাসাগৰ]] ([[:en:Ocean]])''' # [[নদী]] ([[:en:River]]) # '''[[সাগৰ]] ([[:en:Sea]])''' # [[কুমেৰু]] ([[:en:South Pole]]) === মহাদেশ আৰু প্ৰমুখ অঞ্চল === # '''[[আফ্ৰিকা]] ([[:en:Africa]])''' # '''[[এণ্টাৰ্কটিকা]] ([[:en:Antarctica]])''' # '''[[এছিয়া]] ([[:en:Asia]])''' # '''[[ইউৰোপ]] ([[:en:Europe]])''' # [[মধ্যপ্ৰাচ্য]] ([[:en:Middle East]]) # '''[[উত্তৰ আমেৰিকা]] ([[:en:North America]])''' # '''[[ওচেনিয়া]] ([[:en:Oceania]])''' # '''[[দক্ষিণ আমেৰিকা]] ([[:en:South America]])''' {{div col end}} === দেশ === {{div col|3}} [[সাৰ্বভৌম ৰাষ্ট্ৰসমূহৰ তালিকা]]ত থকা আটাইবোৰ দেশৰে প্ৰবন্ধ ৱিকিপিডিয়াত থকাটো বাঞ্ছনীয়। পিছে সৰু ৱিকিপিডিয়াবোৰৰ বাবে ইয়াত কিছুমান দেশক অধিক প্ৰাধন্য দিয়া হৈছে। # [[আফগানিস্তান]] ([[:en:Afghanistan]]) # [[আলজেৰিয়া]] ([[:en:Algeria]]) # [[আৰ্জেণ্টিনা]] ([[:en:Argentina]]) # [[অষ্ট্ৰেলিয়া]] ([[:en:Australia]]) # [[অষ্ট্ৰিয়া]] ([[:en:Austria]]) # [[বাংলাদেশ]] ([[:en:Bangladesh]]) # '''[[ব্ৰাজিল]] ([[:en:Brazil]])''' # [[কানাডা]] ([[:en:Canada]]) # '''[[চীন]] ([[:en:China]])''' # [[কংগো গণৰাজ্য]] ([[:en:Democratic Republic of the Congo]]) # [[কিউবা]] ([[:en:Cuba]]) # [[ইজিপ্ত]] ([[:en:Egypt]]) # [[ইথিঅ'পিয়া]] ([[:en:Ethiopia]]) # '''[[ফ্ৰান্স]] ([[:en:France]])''' # '''[[জাৰ্মানী]] ([[:en:Germany]])''' # '''[[ভাৰত]] ([[:en:India]])''' # [[ইণ্ডোনেছিয়া]] ([[:en:Indonesia]]) # '''[[ইৰান]] [[:en:Iran]])''' # [[ইৰাক]] ([[:en:Iraq]]) # [[ইজৰাইল]] ([[:en:Israel]]) # '''[[ইটালী]] ([[:en:Italy]])''' # '''[[জাপান]] ([[:en:Japan]])''' # [[মেক্সিকো]] ([[:en:Mexico]]) # [[নেদাৰলেণ্ড]] ([[:en:Netherlands]]) # [[নিউজিলেণ্ড]] ([[:en:New Zealand]]) # [[নাইজেৰিয়া]] ([[:en:Nigeria]]) # [[পাকিস্তান]] ([[:en:Pakistan]]) # [[পোলেণ্ড]] ([[:en:Poland]]) # [[পৰ্তুগাল]] ([[:en:Portugal]]) # '''[[ৰাছিয়া]] ([[:en:Russia]])''' # [[চৌদি আৰৱ]] ([[:en:Saudi Arabia]]) # [[ছিংগাপুৰ]] ([[:en:Singapore]]) # [[দক্ষিণ আফ্ৰিকা]] ([[:en:South Africa]]) # [[দক্ষিণ কোৰিয়া]] ([[:en:South Korea]]) # '''[[স্পেইন]] ([[:en:Spain]])''' # [[চুদান]] ([[:en:Sudan]]) # [[ছুইজাৰলেণ্ড]] ([[:en:Switzerland]]) # [[তাঞ্জানিয়া]] ([[:en:Tanzania]]) # [[থাইলেণ্ড]] ([[:en:Thailand]]) # [[তুৰস্ক]] ([[:en:Turkey]]) # [[ইউক্ৰেইন]] ([[:en:Ukraine]]) # '''[[যুক্তৰাজ্য]] ([[:en:United Kingdom]])''' # '''[[আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ]] ([[:en:United States]])''' # [[ভেটিকান চিটি]] ([[:en:Vatican City]]) # [[ভেনিজুৱেলা]] ([[:en:Venezuela]]) # [[ভিয়েটনাম]] ([[:en:Vietnam]]) {{div col end}} === নগৰ === {{div col|3}} # [[আমষ্টাৰডাম]] ([[:en:Amsterdam]]) # [[এথেন্স]] ([[:en:Athens]]) # [[বাগদাদ]] ([[:en:Baghdad]]) # [[বেংকক]] ([[:en:Bangkok]]) # '''[[বেইজিং]] ([[:en:Beijing]])''' # '''[[বাৰ্লিন]] ([[:en:Berlin]])''' # [[বগোটা]] ([[:en:Bogotá]]) # [[ব্ৰুচেলছ]] ([[:en:Brussels]]) # [[ব্যুনেচ আইৰিচ]] ([[:en:Buenos Aires]]) # [[কাইৰো]] ([[:en:Cairo]]) # [[কেপ টাউন]] ([[:en:Cape Town]]) # [[ডামাস্কাছ]] ([[:en:Damascus]]) # [[দিল্লী]] ([[:en:Delhi]]) # [[ঢাকা]] ([[:en:Dhaka]]) # [[ডুবাই]] ([[:en:Dubai]]) # [[হংকং]] ([[:en:Hong Kong]]) # [[ইষ্টানবুল]] ([[:en:Istanbul]]) # [[জাকাৰ্টা]] ([[:en:Jakarta]]) # '''[[জেৰুজালেম]] ([[:en:Jerusalem]])''' # [[কৰাচী]] ([[:en:Karachi]]) # [[কিনাশাচা]] ([[:en:Kinshasa]]) # [[কলকাতা]] ([[:en:Kolkata]]) # [[লাগ'চ]] ([[:en:Lagos]]) # '''[[লণ্ডন]] ([[:en:London]])''' # [[লচ এঞ্জেলচ]] ([[:en:Los Angeles]]) # [[মাদ্ৰিদ]] ([[:en:Madrid]]) # [[মক্কা]] ([[:en:Mecca]]) # [[মেক্সিকো চিটি]] ([[:en:Mexico City]]) # '''[[মস্কো]] ([[:en:Moscow]])''' # [[মুম্বাই]] ([[:en:Mumbai]]) # [[নাইৰোবি]] ([[:en:Nairobi]]) # '''[[নিউয়ৰ্ক মহানগৰ]] ([[:en:New York City]])''' # '''[[পেৰিছ]] ([[:en:Paris]])''' # [[ৰিঅ' ডি জেনেৰ']] ([[:en:Rio de Janeiro]]) # '''[[ৰোম]] ([[:en:Rome]])''' # '''[[চেণ্ট পিটাৰছবাৰ্গ]] ([[:en:Saint Petersburg]])''' # [[চাও পাওল']] ([[:en:São Paulo]]) # [[ছিউল]] ([[:en:Seoul]]) # [[ছাংহাই]] ([[:en:Shanghai]]) # [[ছিডনী]] ([[:en:Sydney]]) # [[তেহৰাণ]] ([[:en:Tehran]]) # '''[[টকিঅ']] ([[:en:Tokyo]])''' # [[ভিয়েনা]] ([[:en:Vienna]]) # [[ৱাশ্বিংটন ডি.চি.]] ([[:en:Washington, D.C.]]) {{div col end}} === জলাঞ্চল === {{div col|3}} # '''[[আমাজান নদী]] ([[:en:Amazon River]])''' # [[উত্তৰ মহাসাগৰ]] ([[:en:Arctic Ocean]]) # '''[[আটলাণ্টিক মহাসাগৰ]] ([[:en:Atlantic Ocean]])''' # [[বাল্টিক সাগৰ]] ([[:en:Baltic Sea]]) # [[কৃষ্ণ সাগৰ]] ([[:en:Black Sea]]) # [[কেৰিবিয়ান সাগৰ]] ([[:en:Caribbean Sea]]) # [[কাস্পিয়ান সাগৰ]] ([[:en:Caspian Sea]]) # [[কংগো নদী]] ([[:en:Congo River]]) # [[ডানয়ুব নদী]] ([[:en:Danube]]) # [[গঙ্গা নদী]] ([[:en:Ganges]]) # [[বৃহৎ প্ৰবাল প্ৰাচীৰ]] ([[:en:Great Barrier Reef]]) # [[বৃহৎ হ্ৰদসমূহ]] ([[:en:Great Lakes]]) # '''[[ভাৰত মহাসাগৰ]] ([[:en:Indian Ocean]])''' # [[সিন্ধু নদী]] ([[:en:Indus River]]) # [[বৈকাল হ্ৰদ]] ([[:en:Lake Baikal]]) # [[টাংগান্যিকা হ্ৰদ]] ([[:en:Lake Tanganyika]]) # [[ভিক্টোৰিয়া হ্ৰদ]] ([[:en:Lake Victoria]]) # [[ভূমধ্য সাগৰ]] ([[:en:Mediterranean Sea]]) # [[মিছিছিপি নদী]] ([[:en:Mississippi River]]) # [[নাইজাৰ নদী]] ([[:en:Niger River]]) # '''[[নীল নদী]] ([[:en:Nile]])''' # [[উত্তৰ সাগৰ]] ([[:en:North Sea]]) # '''[[প্ৰশান্ত মহাসাগৰ]] ([[:en:Pacific Ocean]])''' # [[পানামা খাল]] ([[:en:Panama Canal]]) # [[ৰাইন]] ([[:en:Rhine]]) # [[ছুৱেজ খাল]] ([[:en:Suez Canal]]) # [[দক্ষিণ মহাসাগৰ]] ([[:en:Southern Ocean]]) # [[ভল্গা নদী]] ([[:en:Volga River]]) # [[য়াংজে নদী]] ([[:en:Yangtze River]]) # [[হোৱাংহো নদী]] ([[:en:Yellow River]]) {{div col end}} === পৰ্বত আৰু মৰুভূমি === # [[এল্পছ]] ([[:en:Alps]]) # [[এণ্ডিছ]] ([[:en:Andes]]) # '''[[হিমালয়]] ([[:en:Himalayas]])''' ## [[মাউণ্ট এভাৰেষ্ট]] ([[:en:Mount Everest]]) # [[মাউণ্ট কিলিমাঞ্জাৰ']] ([[:en:Mount Kilimanjaro]]) # [[ৰকি পৰ্বতমালা]] ([[:en:Rocky Mountains]]) # '''[[চাহাৰা মৰুভূমি]] ([[:en:Sahara]])''' {{Core topics}} [[শ্ৰেণী:ৱিকিপিডিয়াৰ অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধ|*]] bm7uaviztdq63nel0c5gtgaci82q72v 0 32856 514637 499705 2025-06-03T09:23:31Z Kandarpajit Kallol 6257 514637 wikitext text/x-wiki {{Infobox musical artist | bgcolour = silver | name = অনিমা চৌধুৰী | image = অনিমা চৌধুৰী.jpg | image_size = 220px | birth_year = ১৯৫৩ | background = | birth_name = | alias = | birth_place = [[নলবাৰী]], [[অসম]], [[ভাৰত]] | genre = | occupation = গায়িকা, অধ্যাপিকা, | instrument = | nationality = {{flagicon|IND}} ভাৰতীয় | label = বিভিন্ন |awards = শিল্পী বঁটা (২০২৫) |years_active = |spouse = |website = }} '''অনিমা চৌধুৰী''' (জন্ম- ২৮ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৫৩-) ([[ইংৰাজী]]: Anima Choudhury) [[অসমীয়া সংগীত]] জগতৰ এগৰাকী জনপ্ৰিয় গায়িকা। তেখেতে বৰ্তমানলৈ বহুকেইখন [[অসমীয়া চলচ্চিত্ৰ]] আৰু এলবামত কেইবাটাও জনপ্ৰিয় গীত গাইছে। তেওঁ [[আধুনিক গীত]], [[কামৰূপী লোকগীত]], [[গোৱালপৰীয়া লোকগীত]], [[বিহুগীত]], [[টোকাৰী গীত]], [[বিয়ানাম]], [[নামঘোষা]], [[ৰাজস্থানী গীত]], [[জ্যোতি সংগীত]], [[বিষ্ণুৰাভা সংগীত]] আদি বিভিন্ন ধৰণৰ গীতত কণ্ঠদান কৰিছে৷<ref name="rupaliparda">{{cite web | url=http://www.rupaliparda.com/english/who%27s-who/anima.htm | title=Anima Choudhury | publisher=Rupali Parda | accessdate=৬ ফেব্ৰুৱাৰী ২০১৫}}</ref>২০২৫ বৰ্ষত অনিমা চৌধুৰী অসম চৰকাৰৰ 'শিল্পী বঁটা'ৰ বাবে মনোনীত হয়৷<ref name="অনিমা-শিল্পী">{{cite news | url=https://www.glpublications.in/AmarAsom/Guwahati/06-Jan-2025/Page-8 | title=ড০ অনিমা চৌধুৰী, মুকুল ৰাভালৈ শিল্পী বঁটা | work=আমাৰ অসম | date=৬ জানুৱাৰী ২০২৫ | agency=আমাৰ অসম | accessdate=7 January 2025 | location=১,৮}}</ref><ref name="Gplus">{{cite news | url=https://guwahatiplus.com/assam/assam-silpi-award-2025-anima-choudhury-mukul-rabha-among-recipients#:~:text=Anima%20Choudhury%2C%20a%20playback%20singer,in%20Assamese%20cinema%20and%20theatre. | title=assam-silpi-award-2025-anima-choudhury-mukul-rabha-among-recipients | work=Gplus | date=6th Jan 2025 | agency=Guwahati Plus | accessdate=7 January 2025}}</ref> ==বংশ পৰিচয়== তেখেতৰ পিতৃৰ নাম দণ্ডীৰাম চৌধুৰী আৰু মাতৃৰ নাম হেমলতা চৌধুৰী৷ তেখেতসকল কায়স্থ বংশৰ আছিল। তেওঁৰ এজন ককায়েক সত্যেন্দ্ৰ কুমাৰ চৌধুৰী এগৰাকী ভায়োলিন বাদক, ভাতৃ প্ৰবীণ চৌধুৰী তবলা বাদক, মৃণাল কুমাৰ চৌধুৰী কণ্ঠশিল্পী,ডা° দিলীপ কুমাৰ চৌধুৰী এগৰাকী বিজ্ঞানী হিচাপে সু-পৰিচিত৷ ১৯৭৬ চনত গুৱাহাটীৰ ভৰলুমুখৰ নগেন্দ্ৰ নাৰায়ণ চৌধুৰীৰ পুত্ৰ কমল নাৰায়ণ চৌধুৰীৰ লগত তেওঁৰ বিবাহ হয়৷ তেওঁলোকৰ দুটি সন্তান আছে৷<ref name="সু"/> ==শিক্ষা আৰু কৰ্মজীৱন== অণিমা চৌধুৰীৰ জন্ম হয় [[নলবাৰী]]ৰ নিজ পকোৱা গাঁৱত ৷ কিন্তু [[নগাঁও]]তহে তেওঁৰ প্ৰাথমিক শিক্ষা আৰম্ভ হয়। পঞ্চম শ্ৰেণী পোৱাৰ পাছত তেওঁ মাক-দেউতাকৰ লগত [[গুৱাহাটী]]ত থাকিবলৈ লয় আৰু তাতে পঢ়িবলৈ লয়। মেট্ৰিক পৰীক্ষা পাছ কৰে গুৱাহাটী পাণবজাৰ ছোৱালী হাইস্কুলৰ পৰা৷ স্কুলীয়া শিক্ষা সাং কৰি তেওঁ [[কটন কলেজ]]ত নাম লগায় আৰু [[বুৰঞ্জী]] বিভাগত স্নাতক ডিগ্ৰী লাভ কৰে। ১৯৬৯-৭০ চনত তেওঁ কটন কলেজৰ শ্ৰেষ্ঠা গায়িকা নিৰ্বাচিত হৈছিল আৰু আৰু বিচাৰক হিচাপে যোৱা সংগীত পৰিচালক ৰমেন বৰুৱাৰ দৃষ্টি পৰিছিল৷<ref name="ম"/> ১৯৭৪ চনত তেওঁ [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়]]ৰপৰা স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী লাভ কৰে। ১৯৯৯ চনত তেওঁ [[বীৰেন্দ্ৰ নাথ দত্ত]]ৰ অধীনত কৰা<ref name="সু"/> Temples and Shrines in and around Guwahati: a Sociological and Folkloristic Exploration শীৰ্ষক গৱেষণাৰ বাবে [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়]]ৰপৰা Ph.D. ডিগ্ৰী লাভ কৰে।<ref name="rupaliparda" /><ref name="ম"/> তেওঁ [[ছয়গাঁও মহাবিদ্যালয়]]ৰ বুৰঞ্জী বিভাগত শিক্ষকতা কৰে আৰু পিছত ২০১৩ চনত সেই বিভাগৰে বিভাগীয় মুৰব্বী হিচাপে অৱসৰ গ্ৰহণ কৰে।<ref name="ম"/> ==সংগীত জীৱন== অণিমা চৌধুৰীয়ে সুশীল বেনাৰ্জীৰ ওচৰত ভাৰতীয় শাস্ত্ৰীয় সংগীতৰ প্ৰাৰম্ভিক শিক্ষা গ্ৰহণ কৰে৷ তেওঁৰ প্ৰথম নগাওঁৰ এক দুৰ্গা পূজাৰ সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠানৰ মঞ্চ পৰিৱেশনত এটা ভজন গাইছিল ৷ তেতিয়া তেওঁ তৃতীয় শ্ৰেণীত পঢ়ে৷<ref name="ম">{{cite journal | title=Revitalising Cultural Traditions | journal=The Sentinel, Saturday Fare Edition | year=2023 | month=12 August | pages=1}}</ref> চতুৰ্থ শ্ৰেণীত পঢ়ি থাকোঁতেই তেওঁ নগাঁৱত অনুষ্ঠিত অসম সংগীত প্ৰতিযোগিতাত বিজয়ী হয়। গুৱাহাটীলৈ অহাৰ পাছত তেওঁ সংগীত শিক্ষক হীৰেণ শৰ্মাৰ ওচৰত [[শাস্ত্ৰীয় সংগীত]] শিকিবলৈ লয়।<ref name="ম"/> [[গুৱাহাটী অনাতাঁৰ কেন্দ্ৰ]]যোগে প্ৰচাৰিত ''অকণিৰ মেল'' অনুষ্ঠানত গীত গাবলৈ তেওঁ অডিচন দিয়ে আৰু ''এইমাহৰ গীত'' অনুষ্ঠানতো নিয়মীয়াকৈ গাবলৈ লয়। এক-দুই বছৰৰ পাছত তেওঁ ''চেমনীয়াৰ চ'ৰা'' অনুষ্ঠানত একক কণ্ঠৰ গীত গাবলৈ লয়। কটন কলেজত তেওঁৰ প্ৰথম বৰ্ষত এক সংগীত প্ৰতিযোগিতাত তেওঁ [[কটন কলেজ]]ৰ শ্ৰেষ্ঠা গায়িকা হোৱাৰ সন্মান লাভ কৰে। ইয়াৰ ফলত তেওঁ সংগীত পৰিচালক [[ৰমেন বৰুৱা]]ৰ দৃষ্টিত পৰে। সেই সূত্ৰে তেওঁ [[মুকুতা (চলচ্চিত্ৰ)|মুকুতা]] চলচ্চিত্ৰত গান গোৱাৰ সুবিধা পায় আৰু ''অ' প্ৰাণ গোপাল পাতিলা মায়াৰে খেলা'' শীৰ্ষক এই গীতটি<ref name="সু">{{cite journal | title=ড° অনিমা চৌধুৰী | author=তালুকদাৰ, কুমুদ | journal=সুকন্যা, নিয়মীয়া বাৰ্তা | year=২০২৩ | month=অক্টোবৰ, ২৯}}</ref> জনপ্ৰিয় হয়। ১৯৭৩ চনত তেওঁ গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ শ্ৰেষ্ঠা গায়িকা হয় আৰু একেসময়তে তেওঁ [[পুতলা ঘৰ]] নামেৰে আন এখন চলচ্চিত্ৰত কণ্ঠদান কৰে। বৰ্তমানলৈ তেওঁ বহুকেইখন চলচ্চিত্ৰ আৰু এলবামত গান গাইছে।<ref name="rupaliparda" /> ==কৃতিত্ব== তেওঁ [[আকাশবাণী]] আৰু [[দূৰদৰ্শন]]ৰো A-গ্ৰেড শিল্পী।<ref name="সু"/> কটন আৰু গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ শ্ৰেষ্ট গায়িকা আছিল৷ ১৯৮৯ চনত [[কটক]]ত অনুষ্ঠিত উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ সংস্কৃতি সম্বন্ধীয় দূৰদৰ্শনৰ এক অনুষ্ঠানত তেওঁ অসমক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। তেওঁ ঊৰিয়া দূৰদৰ্শন কেন্দ্ৰত ঊৰিয়া গান গোৱাৰো সুবিধা পায়। তেওঁ শাস্ত্ৰীয় সংগীতৰ বিশাৰদ আৰু গুৱাহাটী অনাতাঁৰ কেন্দ্ৰত নিয়মীয়াকৈ তেওঁৰ [[ভজন]] আৰু [[গজল]] সম্প্ৰচাৰিত হয়। তেওঁ অসমৰ উপৰিও [[ভাৰত]]ৰ বিভিন্ন ঠাই যেনে [[কলকাতা]], [[দিল্লী]], [[পাটনা]], কটক, [[টাৱাং]] আদি ঠাইৰ মঞ্চত গীত পৰিৱেশন কৰিছে। ১৯৯১ চনত তেওঁ [[আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ]]ৰ [[ফিলাডেলফিয়া]]ত অনুষ্ঠিত অসমীয়া-আমেৰিকান অভিৱৰ্তনত (Assamese-American Conference) অংশগ্ৰহণ কৰিবৰ বাবে যায় আৰু ফিলাডেলফিয়াৰ উপৰিও আমেৰিকাৰ চিকাগো, বষ্টন, চান ফ্ৰান্সিস্কো, নিউইয়ৰ্ক, নিউ জাৰ্চি আদি ঠাইত মুঠ ছয়বাৰকৈ নিমন্ত্ৰিত হৈ গীত পৰিৱেশন কৰে।<ref name="সু"/> তেওঁ চিকাগো টিভিৰ এটা অনুষ্ঠানতো অংশ লয়।<ref name="rupaliparda" /> ==কণ্ঠদান কৰা চলচ্চিত্ৰ== *[[মুকুতা (চলচ্চিত্ৰ)|মুকুতা]] *[[পুতলা ঘৰ|পুতলা ঘৰ]] *[[প্ৰেম জনমে জনমে (চলচ্চিত্ৰ)|প্ৰেম জনমে জনমে]]<ref name="rupaliparda" /> ==কণ্ঠদান কৰা এলবাম== {{div col|3}} *প্ৰীতিৰ স্মৃতি (vol-১ আৰু vol-২) *আঁচলৰ বা *স্মৃতি অনুপম *আইৰ পূজাৰ বেদী *তেজীমলা সাৰে আছে *চুপহি *এই ব'হাগতে *জান *মাজনী *চেনেহী *লাজুকী মেঘালী *ৰামধেনু *সুবাস *মাণিকী মধুৰি *সুৰৰ জিঞ্জিৰি *আমোলমোল *অ' বন্ধু ৰে' *মধুৰ মূৰুতি *জীয়ৰী *পুৱা গধূলি *পাট গাভৰু ৯৩ *বিয়ানাম *সুকইনা *প্ৰভাতী কন্যা *জ্যোতিৰ গান *ফুল কুঁৱৰী *ন কিনা *কাঁচলি *হিয়াজুই *মাধৈ মালতী<ref name="rupaliparda" /> {{div col end}} ==বঁটা-সন্মান== অনিমা চৌধুৰীয়ে উপেন কাকতি সোঁৱৰণি বঁটা, লুইত কুঁৱৰী সন্মান, জান দি মালী বঁটা, আইদেউ সন্দিকৈ বঁটা<ref name="ম"/> তুনু বৰুৱা সোঁৱৰণি শিল্পী বঁটা, ভবেন বৰুৱা আৰু মহানন্দ শৰ্মা সোঁৱৰণি বঁটা, সুৰধ্বনি শিল্পী বঁটা, সংগীত মুকুতা সন্মান, লুইতপৰীয়া বঁটা, ৰামধেনু বঁটা, অসম সূৰ্য বঁটা, সংগীত সূৰ্য বঁটা, মহিয়সী বঁটা, অসম গৌৰৱ বঁটা আদিৰে সন্মানিত হয়৷ আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ প্ৰবাসী অসমীয়াসকলে আয়োজন কৰা ’অসম দিৱস’লৈ তেওঁক পাঁচবাৰকৈ আমন্ত্ৰণ কৰিছে৷ ২০০৭ চনত অসম চৰকাৰে ৰাজ্যিক চলচ্চিত্ৰ মহোৎসৱত তেওঁক ’বিশেষ বঁটা’ প্ৰদান কৰে৷ উত্ত লক্ষীমপুুৰৰ ’সংস্কাৰ’ আৰু গুৱাহাটীৰ ’ডেউকা’ নামৰ অনুষ্ঠান দুটিয়ে বিগত কেইবছৰমানৰ পৰা অনিমা চৌধুৰীৰ গীতৰ প্ৰতিযোগিতা অনুষ্ঠিত কৰি আছে৷<ref>দৈনিক অসম, দেওবৰীয়া চ’ৰা, ৬ জুন, ২০২১</ref> অসম চৰাকৰে প্ৰদান কৰা ২০২৫ বৰ্ষৰ শিল্পী বঁটা লাভ কৰে।<ref name="০;">{{cite journal | title=লগ দিয়াৰ কথা আছিল নৈৰে ঘাটত | author=কলিতা, কমল | journal=দৈনিক অসম (জোনাকী বাট) | year=২০২৫ | month=১২ ফেব্ৰুৱাৰী | pages=গ}}</ref> == বাহ্যিক সংযোগ == {{wikiquote}} ==তথ্য সংগ্ৰহ== <references/> {{অসমীয়া চলচ্চিত্ৰ}} {{অসমৰ প্ৰসিদ্ধ ব্যক্তি}} [[শ্ৰেণী:অসমৰ কণ্ঠশিল্পী]] tdzmkc30jlosi1yggzgb88nb1cha3wu 0 33170 514439 502956 2025-06-02T15:40:43Z Babulbaishya 2558 514439 wikitext text/x-wiki {{For|একে নামৰ অন্য ব্যক্তি|দীনেশ গোস্বামী}} {{Infobox person |bgcolour = silver |name = দীনেশ চন্দ্ৰ গোস্বামী |image = Dr. Dinesh Chandra Goswami.jpg |thumb =বিজ্ঞানী |caption = |birth_date = {{birth date and age|1949|3|1}} |birth_place = উলুবাৰী সত্ৰ, [[নলবাৰী জিলা]], অসম |death_date = |death_place = |occupation = অধ্যাপক, ঔপন্যাসিক, গল্পকাৰ, নাট্যকাৰ, বিজ্ঞান লেখক |years_active = |spouse = |children = |parents = অনন্তনাথ গোস্বামী, গিৰিবালা গোস্বামী |awards = {{unbulleted list|শিশু সাহিত্যৰ ৰাষ্ট্ৰীয় বঁটা|অসম সাহিত্য সভা বঁটা|বিজ্ঞান জনপ্ৰিয়কৰণৰ ৰাষ্ট্ৰীয় পুৰস্কাৰ|অসম প্ৰকাশন পৰিষদৰ 'জীৱনজোৰা সাধনা বঁটা'}} |nationality = ভাৰতীয় |website = }} '''ড॰ দীনেশ চন্দ্ৰ গোস্বামী''' ({{lang-en|Dinesh Chandra Goswami}}) [[অসম]]ৰ এগৰাকী বিজ্ঞানী, সাহিত্যিক, নাট্যকাৰ, ব্যংগ সাহিত্যক, আৰু ঘাইকৈ জনপ্ৰিয় বিজ্ঞান আৰু কল্পবিজ্ঞান গল্প-উপন্যাস-অনাতাঁৰ নাটক আদিৰ লিখক। ড॰ গোস্বামীয়ে [[উত্তৰ-পূব বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তি প্ৰতিষ্ঠান|যোৰহাটৰ আঞ্চলিক গৱেষণাগাৰ]]ৰ বিজ্ঞানী আৰু সঞ্চালকৰ উপদেষ্টা হিচাবে অৱসৰ গ্ৰহণ কৰিছে।<ref>{{cite book | title=মহাকাশচাৰী | author=অনুবাদ-দীনেশ চন্দ্ৰ গোস্বামী | year=১৯৯৯}}</ref> গোস্বামী ‘শৰাইঘাট অভিধান’ৰ সম্পাদক। তেখেতৰ ছদ্মনাম হৈছে দিগন্ত গোস্বামী। <ref name="বিনয় মোহন শইকীয়া">{{cite book | title=দীনেশ চন্দ্ৰ গোস্বামী | publisher=বান্ধৱ | author=বিনয় মোহন শইকীয়া | year=২০১৮ | location=গুৱাহাটী | pages=৪}}</ref> ==শিক্ষা== *১৯৬৩: গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ প্ৰৱেশিকা পৰীক্ষাত দুটা বিষয়ত লেটাৰসহ প্ৰথম বিভাগত উত্তীৰ্ণ।<ref>http://www.xahitya.org/2014/02/15/বিশিষ্ট-কল্পবিজ্ঞান-লেখক/{{Dead link|date=October 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> *১৯৬৪: গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ প্ৰাক-বিশ্ববিদ্যালয় বিজ্ঞান পৰীক্ষাত সপ্তম স্থান লাভ। *১৯৬৭: কটন কলেজৰপৰা পদাৰ্থবিজ্ঞানত সন্মানসহ প্ৰথম শ্ৰেণীৰ দ্বিতীয় স্থান লাভ *১৯৬৯: গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰপৰা পদাৰ্থবিজ্ঞানত প্ৰথম শ্ৰেণীৰ দ্বিতীয় স্থান লাভ *১৯৭০: কলিকতাৰ সাহা ইন্সটিটিউট অব নিউক্লিয়াৰ ফিজিক্সৰপৰা নিউক্লীয় পদাৰ্থবিজ্ঞানত কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ স্নাতকোত্তৰ ডিপ্ল’মা লাভ *১৯৭২: গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰপৰা ফৰাছী ভাষাত পাৰদৰ্শিতাৰ মানপত্ৰ লাভ *১৯৭৬: গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰপৰা মহাজাগতিক ৰশ্মি বিষয়ত পি.এইচ.ডি. ডিগ্ৰি লাভ (তত্ত্বাৱধায়ক - ড॰ কিশোৰী মোহন পাঠক)<ref>http://www.xahitya.org/2014/02/15/বিশিষ্ট-কল্পবিজ্ঞান-লেখক/{{Dead link|date=October 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ==কৰ্মজীৱন== *১৯৭০-৭২: গুৱাহাটীৰ বি. বৰুৱা কলেজত পদাৰ্থবিজ্ঞানৰ প্ৰবক্তা<ref name="skc2"/> *১৯৭২-৭৬: কটন কলেজত পদাৰ্থবিজ্ঞানৰ প্ৰবক্তা, স্নাতক আৰু স্নাতকোত্তৰ পৰ্য্যায়ৰ শিক্ষাদান *১৯৭৬: বিজ্ঞানী ‘বি’ (সহকাৰী সম্পাদক), পি.আই.ডি. (বৰ্তমান নিছকেয়াৰ), ছি.এছ.আই.আৰ., নতুন দিল্লী *১৯৭৯: বিজ্ঞানী ‘ছি’ (পৰিকল্পনা), ছি.এছ.আই.আৰ.ৰ মুখ্য কাৰ্য্যালয়, নতুন দিল্লী *১৯৮২: বিজ্ঞানী ই-১, পৰিকল্পনা বিভাগৰ মুৰব্বী, আঞ্চলিক গৱেষণাগাৰ, যোৰহাট *১৯৮৮: বিজ্ঞানী ই-২, আঞ্চলিক গৱেষণাগাৰ, যোৰহাট *১৯৯৩: বিজ্ঞানী এফ, আঞ্চলিক গৱেষণাগাৰ, যোৰহাট (ব্যৱস্থাপনা এলেকাৰ সমন্বয়ক) *২০০০: বিজ্ঞানী জি. আৰু সঞ্চালকৰ উপদেষ্টা, আঞ্চলিক গৱেষণাগাৰ, যোৰহাট (এছোৱা সময় ভাৰপ্ৰাপ্ত সঞ্চালক), ২০০৪ চনৰপৰা সঞ্চালকৰ উপদেষ্টা। *২০০৯: বিজ্ঞানী জি. আৰু সঞ্চালকৰ উপদেষ্টা হিচাবে অৱসৰ লাভ। <ref name="বিনয় মোহন শইকীয়া3">{{cite book | title=দীনেশ চন্দ্ৰ গোস্বামী | publisher=বান্ধৱ, গুৱাহাটী | author=বিনয় মোহন শইকীয়া | year=২০১৮ | location=গুৱাহাটী | pages=৪}}</ref> ==বিদেশ ভ্ৰমণ== থাইলেণ্ড, আমেৰিকা, জাৰ্মানি, ইউ.এ.ই. (ডুবাই) আৰু মালদ্বীপ, আৰু কানাডা ভ্ৰমণ ==ৰাজ্যিক আৰু ৰাষ্ট্ৰীয় পুৰস্কাৰ আৰু সন্মান== *১৯৬৮-৮০: শিশু সাহিত্য বিষয়ত তিনিবাৰ অসম সাহিত্য সভাৰ বঁটা লাভ৷<ref name="skc2"/> (গোপালচন্দ্ৰ গোস্বামী বঁটা) আৰু (প্ৰেমধৰ দত্ত সোঁৱৰণী বঁটা) *১৯৯২: ‘ট্ৰাইটনৰ অভিযান’ শিশু গ্ৰন্থৰ বাবে নেছনেল বুক ট্ৰাষ্টৰ বঁটা লাভ৷ *১৯৯৭: গণমাধ্যমৰ যোগেদি বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তিবিদ্যাৰ জনপ্ৰিয়কৰণত উল্লেখনীয় অৱদানৰ বাবে ৰাষ্ট্ৰীয় বঁটা লাভ৷ *২০০৭: শিশু সাহিত্যৰ ক্ষেত্ৰত অৱদানৰ বাবে গণৰাজ্য দিৱসৰ দিনা ৰাষ্ট্ৰপতি ভৱনত প্ৰাক্তন ৰাষ্ট্ৰপতি ড॰ এ.পি.জে. আব্দুল কালামৰদ্বাৰা সন্মানিত৷ *২০১২: অসম প্ৰকাশন পৰিষদ বঁটা লাভ৷ *২০১৩: বিছনলাল আগৰৱালা পৰিৱেশ বঁটা লাভ৷ *২০১৪: সাহিত্য একাডেমিৰ শিশু সাহিত্য বঁটা লাভ৷ *২০১৬: অসম প্ৰকাশন পৰিষদৰ ‘জীৱনজোৰা সাধনা বঁটা’৷ *২০২২: অসম চৰকাৰৰ ‘পৰিৱেশ মিত্ৰ’ সন্মান৷ *২০২৩: 'গোলাঘাট জাতীয় বিদ্যালয় বঁটা'৷ *২০২৪: 'অন্যযুগ' জীৱনজোৰা সাধনা বঁটা ইয়াৰোপৰি অসম সাহিত্য সভাৰ মৰিগাঁও (১৯৯৪), বোকাখাত (১৯৯৬) আৰু ডিব্ৰুগড় (২০০১) অধিৱেশনৰ বিজ্ঞান সন্মিলনৰ বক্তা, আৰু ধেমাজি (২০০৯) অধিৱেশনৰ বিজ্ঞান সন্মিলনৰ সঞ্চালক হিচাপে তেখেত কৰ্ম সম্পাদন কৰিছিল৷ ==কৰ্মশালা সঞ্চালনা== *ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ বাবে বিজ্ঞান অনুধাৱন কাৰ্য্যসূচী (১৯৮২-২০০৯)- ৫৬ টা *দুৰ্য্যোগ–বিপদ আশংকা লঘূকৰণ আৰু সজাগতা বৰ্ধন কৰ্মশালা - ১৪ খন *বিজ্ঞান শিক্ষণৰ কম-খৰচী যতন বিষয়ৰ কৰ্মশালা - ৫ খন *পুতলা নাচৰ কৰ্মশালা - ১ খন *বিজ্ঞান লেখকৰ কৰ্মশালা - ৬ খন *বিজ্ঞান অনুবাদকৰ কৰ্মশালা - ৩ খন *ভাৰত-আন্তৰ্জাতিক বিজ্ঞান মহোৎসৱ (লক্ষ্ণৌ, অক্টোবৰ ২০১৮; কলিকতা, অক্টোবৰ ২০১৯)–আলোচনা-চক্ৰৰ অধ্যক্ষ, গুৱাহাটী, নৱেম্বৰ ২০২৪- প্ৰধান বক্তৃতা) *সাহিত্য একাডেমি (দিল্লী, ২০১৬, ২০১৭)–আলোচনা-চক্ৰৰ অধ্যক্ষ ==বৃক্ষৰোপণ== *আঞ্চলিক গৱেষণাগাৰ চৌহদ আৰু অন্যান্য স্থানত–৩০,০০০ জোপাৰো অধিক ==সামাজিক কাম== নলবাৰী জিলাৰ দাহুদী গাঁৱৰ উলুবাৰী সত্ৰত ‘অনন্তগিৰি পুথিভঁৰাল আৰু বিকাশ কেন্দ্ৰ' স্থাপন (২০১০) আৰু ইয়াৰ যোগেদি অঞ্চলটোত অধ্যয়ন সংস্কৃতি আৰু কম্পিউটাৰ সাক্ষৰতা গঢ়ি তোলাত বাহিৰেও অস্বচ্চল ছাত্ৰছাত্ৰী আৰু ৰুগীয়া লোকক সাহায্য প্ৰদান৷<ref name="skc2">{{cite book | title=[[অসমীয়া বিজ্ঞান সাহিত্য]] | publisher=নৰ্থ লখিমপুৰ কলেজ প্ৰকাশন| editor= [[অৰবিন্দ ৰাজখোৱা]] | authorlink=237 |page=237| ISBN=978-81-925881-0-0}}</ref> ==সদস্য/পদবী== *সভাপতি, অসম বিজ্ঞান সমিতি (২০০৫-০৭) *প্ৰতিষ্ঠাপক সভাপতি, অসম বিজ্ঞান লেখক সংস্থা (১৯৯৯-২০০২) *সদস্য, আন্তৰ্জাতিক বিজ্ঞান লেখক সংস্থা, আমেৰিকা *আজীৱন সদস্য, ভাৰতীয় বিজ্ঞান লেখক সংস্থা *হিতৈষী সভ্য, অসম সাহিত্য সভা *আজীৱন সভ্য, অসম বিজ্ঞান সমিতি *প্ৰাক্তন সদস্য, গৱেষণা-উন্নয়ন পৰিকল্পনা আৰু ব্যৱস্থাপনাৰ ভাৰতীয় সমিতি *জুৰিৰ প্ৰাক্তন সদস্য, ৰাষ্ট্ৰীয় জনপ্ৰিয় বিজ্ঞান বঁটা, এন.ছি.এছ.টি.ছি., ভাৰত চৰকাৰ *প্ৰাক্তন সদস্য, অসমীয়া উপদেষ্টা পৰিষদ, সাহিত্য একাডেমি *প্ৰাক্তন সদস্য, পৰিচালনা সমিতি, দেৰগাঁও কমল দুৱৰা কলেজ *প্ৰাক্তন সদস্য, গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ক'ৰ্ট *প্ৰাক্তন সদস্য, গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ কাৰ্য্যৱাহী পৰিষদ *প্ৰতিষ্ঠাপক সভাপতি, যোৰহাট বাল্যভৱন প্ৰকাশন উপ-সমিতি (২০০১-০৯) *সদস্য, ৰাজ্যিক উদ্ভাৱন পৰিষদ, অসম *সদস্য, অসমীয়া উপদেষ্টা পৰিষদ, ৰাষ্ট্ৰীয় অনুবাদ মিছন *প্ৰাক্তন সদস্য, ভাৰতীয় কল্পবিজ্ঞান লেখক সংস্থা *প্ৰাক্তন অতিথি সম্পাদক, প্ৰপাগেছন (গৱেষণা আলোচনী), ৰাষ্ট্ৰীয় বিজ্ঞান সংগ্ৰহালয় সংস্থা *প্ৰাক্তন সদস্য, অসমীয়া উপদেষ্টা পৰিষদ, এন.বি.টি., নতুন দিল্লী *প্ৰাক্তন প্ৰতিষ্ঠাপক সদস্য, অসম শিশু সাহিত্য ন্যাস ==সাহিত্যৰাজি== ===উপন্যাস=== *জোনাকীৰ জিলিকনি (চন্দ্ৰ প্ৰকাশ, ১৯৯২; ২০০৯) <ref name="skc">{{cite book | title=[[দীনেশ চন্দ্ৰ গোস্বামীৰ স্বনিৰ্বাচিত গল্প]] | publisher=নেশ্যনেল বুক ট্ৰাষ্ট, ইণ্ডিয়া | author=[[সৌৰভ কুমাৰ চলিহা]] | chapter=আগকথা | isbn=978-81-237-4382-0|page=viii-xiii}}</ref> *শব্দ, নিৰন্তৰ শব্দ (লয়াৰ্ছ বুক ষ্টল, ১৯৯২; ৪টা সংস্কৰণ) *উষ্ম প্ৰৱাহ (পূৰ্বাঞ্চল প্ৰকাশ, ১৯৯৩) *অতি-বিশিষ্ট সমাজ (ষ্টুডেণ্টছ ষ্ট’ৰ্ছ, ২০০৪) *আত্মজীৱনীৰ প্ৰয়াস (লয়াৰ্ছ বুক ষ্টল, ২০০৭; ২০১৩) *দিব্য উপবন (কিৰণ প্ৰকাশন, ২০০৯) *আত্মজীৱনীৰ দ্বিতীয় প্ৰয়াস (লয়াৰ্ছ বুক ষ্টল, ২০১৪) *দীনেশ চন্দ্ৰ গোস্বামী : সাহিত্য সমগ্ৰ (খণ্ড-২ : উপন্যাস সমগ্ৰ) (ভৱানী বুক্ছ, ২০১৪) ===শিশু উপন্যাস=== *সোণালী সুৰুযৰ পুৱা (অসম বুক হাইভ, ২০২২) *মন্টুৰ পৰিৱেশ (অসম বিজ্ঞান লেখক সংস্থা, ২০২০) ===শিশু নাটিকা=== *ট্ৰাইটনৰ অভিযান (প্ৰকাশিকা, ১৯৯১; অসম বুক ট্ৰাষ্ট, ২০১৮) ===গল্প-সংকলন=== *ভদ্ৰতামাপক যন্ত্ৰ (চাৰু প্ৰকাশ, ডুমডুমা, ১৯৮৫) *পোৰ্টেবল স্মেল এব্জৰ্বাৰ (অনন্ত প্ৰকাশ, ১৯৮৬) *এক তৰংগৰ দৰে (চাৰু প্ৰকাশ, ১৯৯৫) *অভিন্ন হৃদয় (বাণী মন্দিৰ, ২০০৪) *কল্পজগত (ষ্টুডেণ্টছ ষ্ট’ৰ্ছ, ২০০৪) *দীনেশ চন্দ্ৰ গোস্বামীৰ স্বনিৰ্বাচিত গল্প (এন.বি.টি. ২০০৫; ২০১০) (এই পুথিৰ ইংৰাজী সংস্কৰণ : ‘The Hair Timer’, NBT, ২০১১) *অন্তৰ্ৱাহী (জ্যোতি প্ৰকাশন, ২০১১) *দীনেশ চন্দ্ৰ গোস্বামী : সাহিত্য সমগ্ৰ (খণ্ড-১ : গল্প সমগ্ৰ) (ভৱানী বুক্ছ, ২০১৪) *নতুন শতিকাৰ কল্পবাস্তৱ (অসম বুক ট্ৰাষ্ট, ২০১৬) <ref name="skc"/> *শ্যামল অনুভৱ (অসম বুক হাইভ, ২০২১) *মায়াবী বান্ধোন (অসম বুক হাইভ, ২০২৪) ===নাটক সংকলন=== *ড° দীনেশ চন্দ্ৰ গোস্বামীৰ কেইখনমান অনাতাঁৰ নাটক (অসম বুক হাইভ, ২০২২) ===জনপ্ৰিয় বিজ্ঞান=== *অভিনৱ আৱিষ্কাৰ (বাণী প্ৰকাশ, ১৯৭৫) *ন শিকাৰুৰ বাবে লেখ (অৰিয়েণ্ট লংমেন, ১৯৭৫) *মানুহ আৰু মহাকাশ (অসম বিজ্ঞান সমিতি, ১৯৭৬, ২০১৮) *বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ড (অসম প্ৰকাশন পৰিষদ, ১৯৭৭) *সংযোগ (সাহিত্য প্ৰকাশ, ১৯৭৯) *বতৰ (এল.বি.এছ. প্ৰকাশন, ১৯৭৭; অসম বুক ট্ৰাষ্ট, ২০১৮) *শব্দ (অসম বিজ্ঞান সমিতি, ১৯৭৭) *আমাৰ বেলিটো (অসম বিজ্ঞান সমিতি, ১৯৭৭) *দেৱতা পৃথিৱীলৈ আহিছিল নেকি? (চন্দ্ৰ প্ৰকাশ, ১৯৭৭) *Our Wonderful Universe (NBT, ১৯৯৩) *কম্পিউটাৰ (অসম শিশু সাহিত্য ন্যাস, ১৯৯৫) *বিজ্ঞানীৰ লগত কাল্পনিক সাক্ষাৎকাৰ (স্বস্তিকা প্ৰকাশন, ১৯৯৫) *বিজ্ঞানীৰ লগত কাল্পনিক সাক্ষাৎকাৰ (ষ্টুডেণ্টছ ষ্ট’ৰ্ছ, ২০০৪) *বিজ্ঞানৰ সৰু সৰু কথা-১ (জ্ঞান বিজ্ঞান সমিতি, অসম, ১৯৯৫) *বিজ্ঞানৰ সৰু সৰু কথা-২ (জ্ঞান বিজ্ঞান সমিতি, অসম, ১৯৯৬) *বিজ্ঞানৰ সৰু সৰু কথা-৩ (জ্ঞান বিজ্ঞান সমিতি, অসম, ২০০৪) *বিজ্ঞানৰ সৰু সৰু কথা-৪ (জ্ঞান বিজ্ঞান সমিতি, অসম, ২০০৪) *বিজ্ঞানৰ সৰু সৰু কথা-৫ (জ্ঞান বিজ্ঞান সমিতি, অসম, ২০০৪) *বিজ্ঞানৰ সৰু সৰু কথা-৬ (জ্ঞান বিজ্ঞান সমিতি, অসম, ২০০৪) *বিজ্ঞানৰ সৰু সৰু কথা-৭ (জ্ঞান বিজ্ঞান সমিতি, অসম, ২০০৪) *বিজ্ঞানৰ সৰু সৰু কথা-৮ (জ্ঞান বিজ্ঞান সমিতি, অসম, ২০০৪) *বিজ্ঞানৰ সৰু সৰু কথা-৯ (জ্ঞান বিজ্ঞান সমিতি, অসম, ২০০৪) *বিজ্ঞানৰ সৰু সৰু কথা-১০ (জ্ঞান বিজ্ঞান সমিতি, অসম, ২০০৪) *মহাকাশ অভিযান (জ্ঞান বিজ্ঞান সমিতি, অসম, ১৯৯৬) *পদাৰ্থবিজ্ঞানৰ মনোৰম জগতখন (জিজ্ঞাস প্ৰকাশন, ১৯৯৬; অসম বুক ট্ৰাষ্ট, ২০১৮) *জোন-বেলি-তৰা (জিজ্ঞাস প্ৰকাশন, ১৯৯৭; অসম বুক ট্ৰাষ্ট, ২০১৮) *বিজ্ঞানৰ বিচিত্ৰ জগত (১) (লয়াৰ্ছ বুক ষ্টল, ১৯৯২; ১৯৯৯; ২০০১; ২০১১) *বিজ্ঞানৰ বিচিত্ৰ জগত (২) (লয়াৰ্ছ বুক ষ্টল, ২০০৪; ২০১১) *শতাধিক মহান বিজ্ঞানী, (ষ্টুডেণ্ট্ছ ষ্ট’ৰ্ছ, ১৯৯৯; ২০০৫) *কুৰি শতিকাৰ কুৰিজন মহান বিজ্ঞানী আৰু আৱিষ্কাৰক (ষ্টুডেণ্ট্ছ ষ্ট’ৰ্ছ, ২০০১) *বিজুলীৰ সঁচা সাধু (কে.এম. পাবলিছিং কোম্পানি, ২০০২; অসম বুক ট্ৰাষ্ট, ২০১৮) *মনোৰম বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ড (অসম সাহিত্য সভা, ২০০৩) *দক্ষিণ মেৰু অভিযান (ষ্টুডেণ্টছ ষ্ট’ৰ্ছ, ২০০৬) *বিজ্ঞানৰ বিতোপন জগত (১) (সাৰস্বত, ২০০৬; ২০১৩) *মানুহৰ জগত (অসম প্ৰকাশন পৰিষদ, ২০০৭) *বিজ্ঞানেৰে জীৱনৰ বোধ (কিৰণ প্ৰকাশন, ২০১০) *বিজ্ঞানৰ বিচিত্ৰ জগত (৩) (লয়াৰ্ছ বুক ষ্টল, ২০১১) *বিজ্ঞানৰ বিচিত্ৰ জগত (৪) (লয়াৰ্ছ বুক ষ্টল, ২০১১) *বিজ্ঞানৰ বিনন্দীয়া জগত (বনলতা, ২০১১) *উৰন্ত চাকিত উঠি ‘তেওঁলোক’ আহে নেকি? (সাৰস্বত, ২০১১) *বিজ্ঞানৰ অনুপম জগত (বনলতা, ২০১২) *বিজ্ঞানীৰ জীৱনৰ অন্য দিশ অন্য কথা (সাৰস্বত, ২০১২) *বিজ্ঞানৰ বিতোপন জগত (২) (সাৰস্বত, ২০১৩) *প্ৰশ্নৰ সন্ধানত বিজ্ঞানৰ কেতবোৰ উত্তৰ (বিশাল প্ৰকাশন, ২০১৪) *পুতুল খুৰাৰ আজব কাণ্ড (বাণী প্ৰকাশ মন্দিৰ, ২০১৪) *গেলিলিঅ’ গেলিলি (ডিব্ৰুগড় বিশ্ববিদ্যালয়, ২০১৪) *পৰিৱেশৰ বাবে সামান্য কাম (অসম বুক ষ্ট্ৰাষ্ট, ২০১৭) *বিজ্ঞানৰ বৰ্ণময় জগত (অসম বুক ষ্ট্ৰাষ্ট, ২০১৮) *গেলিলিঅ’ৰ জীয়েক (অসম বুক ষ্ট্ৰাষ্ট, ২০১৮) *বিজ্ঞানৰ অভিনৱ জগত (অসম সাহিত্য সভা, ২০২১) *বিজ্ঞান জগতৰ অনন্য জীৱন (অসম বুক হাইভ, ২০২১) *বিজ্ঞান জগতৰ মোহনীয় কাহিনী (অসম বুক হাইভ, ২০২২) *বিজ্ঞানৰ ৰমণীয় জগত (বনলতা, ২০২৪) *বিজ্ঞানৰ নিৰুপম জগত (বনলতা, ২০২৪) ===প্ৰবন্ধ/আলোচনা=== *বৈজ্ঞানিক মন, বৈজ্ঞানিক চিন্তা (ষ্টুডেণ্ট্ছ ষ্ট’ৰ্ছ, ১৯৯৯) *কিতাপৰ বিচিত্ৰ জগত (অসম বুক ট্ৰাষ্ট, ২০১৬) ===সাক্ষৰতা অভিযান=== *লিখা-পঢ়া শিকোঁ–৩ খণ্ড *‘লিখা-পঢ়া শিকোঁ’ৰ প্ৰশিক্ষকৰ হাতপুথি–৩ খণ্ড ===পাঠ্যপুথি=== *আধুনিক পদাৰ্থবিজ্ঞান (স্নাতক মহলাৰ) (গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয় পাঠ্যপুথি প্ৰস্তুতি সমন্বয় সমিতি, ১৯৭৫)<ref name="skc2"/> *উচ্চ বিজ্ঞান (নৱম শ্ৰেণী) *উচ্চ বিজ্ঞান (দশম শ্ৰেণী) মাধ্যমিক শিক্ষা পৰিষদ, অসম, ১৯৭৫ ===অন্যান্য=== *অন্য এক দৃষ্টিকোণৰপৰা (যুটীয়াভাৱে, বীণা লাইব্ৰেৰী; ১৯৭৮, কিৰণ প্ৰকাশন, ২০১০)<ref name="skc"/> *মোৰ দিঠকৰ সপোন (ইলোৰা প্ৰকাশন, ২০১৩) *মোৰ সপোনৰ দিঠক (অসম বুক ষ্ট্ৰাষ্ট, ২০১৭) *সময়ৰ সাঁচিপাত (অসম বুক ষ্ট্ৰাষ্ট, ২০১৭) *আশা আৰু আকাংক্ষাৰ কুসুম বুটলি (অসম বুক হাইভ, ২০২০) *সোণালী সপোন মোৰ (অসম বুক হাইভ, ২০২১) *সৌৰভ কুমাৰ চলিহা--ব্যক্তি আৰু কৃতি (ড° ৰূপশ্ৰী গোস্বামীৰ লগত যুটীয়াভাৱে) (অসম বুক হাইভ, ২০২৩) *সপোন-দিঠকৰ ছবি (অসম বুক হাইভ, ২০২৩) ===অনুবাদ=== *পৰমাণুৰ কথা (নেছনেল বুক ট্ৰাষ্ট, ইণ্ডিয়া, ১৯৭৪) *দানাপানী (নেছনেল বুক ট্ৰাষ্ট, ইণ্ডিয়া, ১৯৭৯) *শিক্ষকৰ হাতপুথি ১ম খণ্ড (এন.ছি.ই.আৰ.টি. ১৯৭৪) *শিক্ষকৰ হাতপুথি ২য় খণ্ড (এন.ছি.ই.আৰ.টি. ১৯৭৪) *সাগৰৰ তলিয়েদি কুৰি হাজাৰ লিগ (অসম প্ৰকাশন পৰিষদ, ১৯৮২; শৰাইঘাট প্ৰকাশন) *ছি.ভি. ৰামণ (নেছনেল বুক ট্ৰাষ্ট, ইণ্ডিয়া, ১৯৮৪) *মহাজাগতিক উপহাৰ (নেছনেল বুক ট্ৰাষ্ট, ইণ্ডিয়া, ১৯৮৫) *গৰুগাড়ীৰপৰা উপগ্ৰহলৈ (নেছনেল বুক ট্ৰাষ্ট, ইণ্ডিয়া, ১৯৮৫) *পানী (নেছনেল বুক ট্ৰাষ্ট, ইণ্ডিয়া, ১৯৮৮) *টেলিভিছন (অসম শিশু সাহিত্য ন্যাস, ১৯৮৯) *টেলিফোন (অসম শিশু সাহিত্য ন্যাস, ১৯৯২) *কাইলৈ এনে ঘটিছিল (নেছনেল বুক ট্ৰাষ্ট, ইণ্ডিয়া, ১৯৯৬) *২০০১- এখন মহাকাশ অ’ডিছি (লয়াৰ্ছ বুক ষ্টল, ১৯৯৬) *মহাকাশচাৰী (শৰাইঘাট প্ৰকাশন, ১৯৯৯) *পৃথিৱীৰ কেন্দ্ৰলৈ অভিযান (শৰাইঘাট প্ৰকাশন, ২০০০) *কেপ্টেইন গ্ৰেণ্টৰ সন্তান (শৰাইঘাট প্ৰকাশন, ২০০৫) *শ্বাৰলক হ’ম্ছৰ ৰহস্য কাহিনী [৩] (যুটীয়াভাৱে, শৰাইঘাট প্ৰকাশন, ২০০৪) *নোমৰ দেশ (শৰাইঘাট, ২০১২) *দেৱদূত, চয়তান আৰু বিজ্ঞান (এন.বি.টি. ২০১২) *এজন বিপ্লৱী বিজ্ঞানী–আইনষ্টাইন আৰু তেওঁৰ ধাৰণাসমূহ (এন.বি.টি., যন্ত্ৰস্থ) *মঙলৰ ৰাজকুমাৰী (শৰাইঘাট প্ৰকাশন, ২০২১) *২৮৮৯ চনত (শৰাইঘাট প্ৰকাশন, ২০২১) *জুল ভাৰ্নৰ সাহিত্য সম্ভাৰ ১ (অসম বুক হাইভ, ২০২৪) ===সম্পাদনা=== *বিশ্বকোষ (বিজ্ঞানৰ তিনি খণ্ড, ২৪০০ পৃষ্ঠা, অসম সাহিত্য সভা, ২০০২–মুখ্য সম্পাদক) *বিজ্ঞান অভিধান ১ম খণ্ড (অসম বিজ্ঞান সমিতি, ১৯৭৭–মুখ্য সম্পাদক) *অসমীয়া বৈজ্ঞানিক পৰিভাষা (গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয় পাঠ্যপুথি প্ৰস্তুতি সমন্বয় সমিতি, ১৯৭৩– সংকলক) *অসমীয়া বিশ্বকোষ (অসম প্ৰকাশন পৰিষদ, ১৯৮০–সহযোগী সম্পাদক, বিজ্ঞান) *‘দৃষ্টি’ (বিজ্ঞানৰ একো একোটা বিষয়ৰ একক দুমহীয়া আলোচনী, অসম চৰকাৰৰ অনুদানেৰে৷ –সম্পাদক, (১৯৮৪-৯৫, ৫৮ টা সংখ্যা প্ৰকাশিত) *হেমলিন নিউ জুনিয়ৰ এনছাইক্ল’পেডিয়া (পীতাম্বৰ, নতুন দিল্লী, ১৯৯৮–সম্পাদক) *Science and Human Values (Assam Science Society, ১৯৮২–Editor) *[[বিজ্ঞান লেখকৰ হাতপুথি]] (অসম বিজ্ঞান সমিতি] যোৰহাট শাখা আৰু নবীন পুস্তকালয়, যোৰহাট, ২০০৩; অসম বুক হাইভ, গুৱাহাটী, ২০০৯, ২০১৭–সম্পাদক) *আমাৰ সৰুকালিৰ দিনবোৰ (বাল্য ভৱন প্ৰকাশন, ২০০৩–সম্পাদক) *‘কালজয়ী সাহিত্য’ ছিৰিজত পৃথিৱীৰ বিখ্যাত পুথিসমূহৰ (১২৪ খন পুথি) অনুবাদ (শৰাইঘাট প্ৰকাশন, ১৯৯৯-২০১২; ২০২০-২০২১–সম্পাদক) *জ্ঞান বিজ্ঞান সমিতি, অসমৰ কুৰিখনতকৈ অধিক পুথিৰ সম্পাদক *গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয় পাঠ্যপুথি প্ৰস্তুতি সমন্বয় সমিতিৰ ডেৰকুৰি পাঠ্যপুথিৰ ভাষা-সম্পাদক *Physics at Home (NCSTC-Network, New Delhi, ২০০৭–Editor) *ৰঙা গোলাপৰ পাহি (মেৰি কৰেলি, অনু : দীপ্তি গোস্বামী, শৰাইঘাট প্ৰকাশন, ২০০৪–সম্পাদক) *গাঁৱৰ সমাজ (শৰৎ চন্দ্ৰ চট্টোপাধ্যায়,অনু) প্ৰকাশন, ২০০৬–সম্পাদক) *এনেকুৱাও ঘটে (টিভি ছিৰিয়েল, ৩০টা খণ্ড, এন.ছি.এছ.টি.ছি. নেটৱাৰ্ক, ২০০৯–সম্পাদক) *কুশলে থাকক ইত্যাদি (টিভি ছিৰিয়েল, ৫২ টা খণ্ড, বিজ্ঞান প্ৰসাৰ, ২০১০–সম্পাদক) *কিয়, কেনেকৈ (টিভি ছিৰিয়েল, ২৬ টা খণ্ড, বিজ্ঞান প্ৰসাৰ, ২০১২–সম্পাদক) *বিজ্ঞানৰ এটা প্ৰশ্ন (টিভি ছিৰিয়েল, ২৬ টা খণ্ড, বিজ্ঞান প্ৰসাৰ, ২০১৪–সম্পাদক) *গণিতৰ জগত (টিভি ছিৰিয়েল, ২৬ টা খণ্ড, বিজ্ঞান প্ৰসাৰ, ২০১৫–সম্পাদক) *প্ৰবুদ্ধ মছলা (টিভি ছিৰিয়েল, ২৬ টা খণ্ড, বিজ্ঞান প্ৰসাৰ, ২০১৬–সম্পাদক) *অসম বিজ্ঞান প্ৰযুক্তিবিদ্যা আৰু পৰিৱেশ পৰিষদ, আৰু অসম প্ৰদূষণ নিয়ন্ত্ৰণ পৰিষদৰ বাবে কেইবাখনো ভিদিঅ’ চলচ্ছিত্ৰৰ সম্পাদনা *অসম বিজ্ঞান সমিতিৰ এলানি জনপ্ৰিয় বিজ্ঞানৰ পুথিৰ সম্পাদনা *শৰাইঘাট অভিধান (১২৪২ পৃষ্ঠা, শৰাইঘাট প্ৰকাশন, ২০১১–মুখ্য সম্পাদক) *অনন্ত নাথ গোস্বামী : নিজকে গঢ়া মানুহজন (প্ৰকাশক নিজে, ২০১৩–সম্পাদক) *বিজ্ঞানৰ সাধু (ৰোহিণী কান্ত বৰুৱা, অসম প্ৰকাশন পৰিষদ, ২০১৫–সম্পাদক) *অশোক বিজ্ঞান অভিধান (১০৭২ পৃষ্ঠা, অশোক বুক ষ্টল, ২০১৬–মুখ্য সম্পাদক) *আমি কেনেকৈ বিশ্বকোষ কৰিলোঁ (আকাশ প্ৰকাশন, ২০১৬–যুটীয়াভাৱে সম্পাদক) *বিজ্ঞানৰ প্ৰগতি (প্ৰায় ৮০০ পৃষ্ঠা, অসম প্ৰকাশন পৰিষদ, ২০১৭–মুখ্য সম্পাদক) *সজাগ কণমানিহঁত (অসম আৰক্ষী, ২০২১)–সম্পাদক ==অন্যান্য== ===ৰেডিঅ’যোগে প্ৰচাৰ=== *দুকুৰিখনমান কল্পবিজ্ঞান নাটক *আকাশবাণীৰ সকলো কেন্দ্ৰৰ পৰা নিজ নিজ ভাষাত ‘পৰিব্ৰাজক’ নামৰ কল্পবিজ্ঞান নাটক এখন (‘অতি-বিশিষ্ট সমাজ’) ১৩টা খণ্ডৰ ধাৰাৱাহিক কল্পবিজ্ঞান নাটক *এখন ১৫টা খণ্ডৰ ধাৰাৱাহিক কল্পবিজ্ঞান উপন্যাস (এজাক জোনাকীৰ জিলিকনি) *এখন ধাৰাৱাহিক শিশু-নাটিকা *পাঁচশৰো অধিক কথিকা *এশৰো অধিক ৰূপক *চাৰিকুৰিৰো অধিক আলোচনা,ফোন-ইন অনুষ্ঠান সাক্ষাৎকাৰ, মন্তব্য আদি *জীৱনৰ দীঘ-বাণি (আঠটা খণ্ডত জীৱন পৰিক্ৰমা, ২০১৫) *কেইবাখনো ‘মুকলি চ’ৰা’ত অংশগ্ৰহণ ===জনিপ্ৰয় বক্তৃতা=== *পাঁচশৰো অধিক জনিপ্ৰয় বিজ্ঞান, বিজ্ঞান শিক্ষা, অন্ধবিশ্বাস, বৈজ্ঞানিক মানসিকতা, অসমীয়া ভাষা-সাহিত্য আদি বিষয়ক বক্তৃতা৷ <ref name="বিনয় মোহন শইকীয়া3"/> ==দীনেশ চন্দ্ৰ গোস্বামী–জীৱন আৰু কৃতি বিষয়ক গ্ৰন্থ== *‘বিশিষ্ট বিজ্ঞান লেখক আৰু বিজ্ঞান প্ৰচাৰক ড॰ দীনেশ চন্দ্ৰ গোস্বামী’, প্ৰতিভা দেৱী, (চন্দ্ৰ প্ৰকাশ, গুৱাহাটী, ২০০৭) *‘ড॰ দীনেশ চন্দ্ৰ গোস্বামী–ভৱিষ্যতৰ মানুহ’, ড॰ প্ৰমোদ চন্দ্ৰ নেওগৰ (মুখ্য সম্পাদনা) আৰু ড॰ মণ্টু ভূঞা (সম্পাদক), বেদকণ্ঠ, যোৰহাট, ২০১৩) *‘ড॰ দীনেশ চন্দ্ৰ গোস্বামী–বিজ্ঞান, জীৱন আৰু সাহিত্য’, বিনয় মোহন শইকীয়া (বান্ধৱ, গুৱাহাটী, ২০১৮) *‘ড॰ দীনেশ চন্দ্ৰ গোস্বামী জ্ঞ জীৱন পৰিক্ৰমা’ নিকুমণি হুছেইন (পুথিতীৰ্থ, গুৱাহাটী, ২০২৩) ==মতামত== সৌৰভ কুমাৰ চলিহাৰ মতে দীনেশ চন্দ্ৰ গোস্বামীৰ লিখনিয়ে জনপ্ৰিয়তা লাভ কৰাৰ কাৰণ কেইবাটাও আছে। প্ৰথমতে, গল্পবোৰত যৌনতা বা ছেক্সৰ প্ৰাচূৰ্য্য, দ্বিতীয়তে, গল্পসমূহত হাস্যৰসৰ ফল্গুপ্ৰৱাহ, তৃতীয়তে, লিখনিত প্ৰয়োগ কৰা কিছুমান সুতীক্ষ্ণ মনস্তাত্ত্বিক আলোকপাত, চতুৰ্থতে, গল্পবোৰত বৈজ্ঞানিক শব্দাৱলীৰ পয়োভৰ, পঞ্চমতে, গল্পবোৰৰ বিস্ময়কৰ বিষয় বৈচিত্ৰ্য।<ref name="skc"/> [[সাদিন|সাদিনে]] লিখিছে, “বিজ্ঞানৰ প্ৰামাণ্য সত্য এটাক প্ৰাণৱন্ত কাহিনীৰে জগাই তোলাৰ বিৰল দক্ষতা গোস্বামীয়ে প্ৰদৰ্শন কৰি আহিছে। বিজ্ঞান সংবাদকো তেওঁ একে আধাৰতে জীৱন সংবাদ আৰু মানৱ সংবাদ কৰিছে। তেওঁৰ ৰচনা ব্যতিক্ৰম।” [[উৎপল দত্ত]]ই কৈছে, “তেওঁৰ আটাইবোৰ কাহিনীৰ কেন্দ্ৰবিন্দুত বিজ্ঞান থাকিলেও মানৱ মনৰ অনুভূতিৰ জগতখনৰ বিভিন্ন স্তৰৰ ছবিও সূক্ষভাৱেই অংকিত হৈছে। মানুহ আৰু বিজ্ঞান দুয়োটাৰে সাৰ্থক উপস্থিতিয়ে তেওঁৰ কাহিনীবোৰক মগজু আৰু হৃদয় দুয়োটাৰে ওচৰ কৰি তুলিছে।”<ref name="skc"/> ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{reflist}} == বাহ্যিক সংযোগ == * [http://www.xahitya.org/2014/02/15/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A6%BF%E0%A6%B7%E0%A7%8D%E0%A6%9F-%E0%A6%95%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%AA%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%9C%E0%A7%8D%E0%A6%9E%E0%A6%BE%E0%A6%A8-%E0%A6%B2%E0%A7%87%E0%A6%96%E0%A6%95/ ড॰ দীনেশ চন্দ্ৰ গোস্বামীৰ সৈতে এটি সাক্ষাৎকাৰ]{{dead link}} {{অসমৰ প্ৰসিদ্ধ ব্যক্তি}} [[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:জীৱিত ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া গল্পকাৰ]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া ঔপন্যাসিক]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া নাট্যকাৰ]] [[শ্ৰেণী:সাহিত্য অকাডেমি শিশু সাহিত্য বঁটা বিজয়ী]] 8j4yyvtxyok57rdyxc3j3dk1urxh84a 0 33831 514640 275563 2025-06-03T09:26:15Z Kandarpajit Kallol 6257 514640 wikitext text/x-wiki {{Infobox book | name = অনুৰাধাৰ দেশ | title_orig = | translator = | image = [[চিত্ৰ: অনুৰাধাৰ দেশ.jpg|250px]] | author = [[ফণীন্দ্ৰ কুমাৰ দেৱচৌধুৰী]] | cover_artist = দিগন্ত শৰ্মা | country = [[ভাৰত]]{{flagicon|IND}} | language = [[অসমীয়া ভাষা|অসমীয়া]] | series = | subject = সামাজিক | genre = | publisher = বাণী প্ৰকাশ প্ৰাইভেট লিমিটেড | release_date = ১৯৮৯ | media_type = ছপা (পকাবন্ধা) | pages = ২৭৫ | isbn = 81-7643-064-1 | dewey= | congress= | oclc= | preceded_by = | followed_by = }} '''''অনুৰাধাৰ দেশ''''' উৰিষ্যাৰ [[বংগোপসাগৰ]]ৰ তৈল অনুসন্ধান ক্ষেত্ৰৰ পটভূমিত ৰচিত এখন ভিন্নধৰ্মী অসমীয়া উপন্যাস। উপন্যাসখনৰ লেখক [[ফণীন্দ্ৰ কুমাৰ দেৱচৌধুৰী]]। ই দেৱচৌধুৰীৰ প্ৰথমখন উপন্যাস। ''অনুৰাধাৰ দেশ''ৰ বাবে লেখকে ১৯৯৩ চনৰ [[বিষ্ণুৰাভা বঁটা]] লাভ কৰে।<ref name="betupat">''অনুৰাধাৰ দেশ'', বেটুপাত।</ref> প্ৰথমাৱস্থাত উপন্যাসখন [[প্ৰান্তিক]] আলোচনীত ধাৰাবাহিকভাৱে প্ৰকাশ পাইছিল।<ref >''অনুৰাধাৰ দেশ'', পৃষ্ঠা [৮]</ref> লেখকে প্ৰথম খণ্ডটো ভ্ৰমণ কাহিনী হিচাপেহে প্ৰান্তিকলৈ লিখি পঠিয়াইছিল। প্ৰান্তিকৰ মুখ্য সম্পাদক [[ভবেন্দ্ৰনাথ শইকীয়া|ড° ভবেন্দ্ৰনাথ শইকীয়া]] আৰু ''প্ৰদীপ নাথ''ৰ সৈতে হোৱা আলোচনামৰ্মে তেওঁ নিজৰ চাকৰি জীৱনৰ অভিজ্ঞতা উপন্যাস হিচাপে লিপিৱদ্ধ কৰাৰ সিদ্ধান্ত লয়।<ref>''অনুৰাধাৰ দেশ'', পৃষ্ঠা [১২], [১৫]</ref> ''অনুৰাধাৰ দেশ'' উড়িয়া আৰু হিন্দী ভাষালৈয়ো অনুবাদ কৰাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছে।<ref>''অনুৰাধাৰ দেশ'', পৃষ্ঠা [৯], [১০]</ref> == লেখকৰ পৰিচয় == {{main article|ফণীন্দ্ৰ কুমাৰ দেৱচৌধুৰী}} ফণীন্দ্ৰ কুমাৰ দেৱচৌধুৰীয়ে ১৯৭১ চনত পাটাছাৰকুছি বিদ্যাপীঠৰপৰা সুখ্যাতিৰে উচ্চতৰ মাধ্যমিক পৰীক্ষাত উত্তীৰ্ণ হয়। ১৯৭৬ চনত তেওঁ বেনাৰছ হিন্দু বিশ্ববিদ্যালয়ৰপৰা প্ৰথম বিভাগত ইঞ্জিনিয়াৰিং ডিগ্ৰী লাভ কৰে আৰু ১৯৭৭ চনত দুলীয়াজানৰ [[অইল ইণ্ডিয়া লিমিটেড]]ৰ চাকৰিত যোগদান কৰে। চাকৰিৰ তাগিদাত তেওঁ পাঁচ বছৰ কাল উৰিষ্যাৰ ভুবনেশ্বৰ আৰু বংগোপসাগৰৰ পাৰৰ পাৰাদ্বীপ বন্দৰত কটায়। ''অনুৰাধাৰ দেশ'' এই পাঁচ বছৰৰ অভিজ্ঞতাৰে ফচল। বৰ্তমান তেওঁ অইল ইণ্ডিয়া লিমিটেডৰ এজন উচ্চপদস্থ বিষয়া। তেওঁৰ অন্যান্য ৰচনাৰ ভিতৰত 'গল্প লিখাৰ গল্প' নামৰ দহটা গল্প আৰু ছখন ৰচনাৰ ভিন্নমুখী সংকলন উল্লেখযোগ্য।<ref name="betupat"/> == কাহিনী সাৰাংশ == উপন্যাসখনৰ মুখ্য পটভূমি উৰিষ্যাৰ ভুৱনেশ্বৰ আৰু পাৰাদ্বীপ বন্দৰ। অৰুণাভ এজন অসমীয়া যুৱক, তৈল কোম্পানীৰ চাকৰিয়াল। কোম্পানীয়ে উৰিষ্যাৰ বংগোপসাগৰত আৰম্ভ কৰিবলৈ লোৱা নতুন এক প্ৰকল্পলৈ তেওঁ বদলি হয়। কৰ্মস্থলীতে তেওঁ প্ৰকল্প মেনেজাৰ মিষ্টাৰ মেহৰা, জাহাজ পৰিবহণ বিশেষজ্ঞ ডেনিছ ছিলভিয়া আৰু সহকৰ্মী নীৰেন দত্ত আৰু মিছেছ ডালভিক লগ পায়। নীৰেনে অৰুণাভক ভাবী পত্নী ৰূপালী চলিহাৰ কথা কয় যাৰ সৈতে প্ৰকৃততে অৰুণাভৰ একধৰণৰ সম্পৰ্ক আছিল। আনহাতে অৰুণাভে ভুৱনেশ্বৰ নিবাসী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ সহপাঠী অনুৰাধা সাহাকো বিচাৰি উলিয়ায়। আটাইৰে ভিন্ন সান্নিধ্যত উৰিষ্যাত অৰুণাভৰ দিনবোৰ পাৰ হয়। পিছলৈ অৰুণাভ আৰু নীৰেন দুয়ো একেটা ফ্লেটতে থাকিবলৈ লয়। কিছুদিনৰ পিছত ৰূপালীৰ সৈতে নীৰেনৰ বিয়া হৈ যায় আৰু পাৰাদ্বীপৰ ফ্লেটলৈ আহে। কিন্তু নীৰেনৰ অস্বাভাৱিক শীতলতাৰ বাবে দুয়োৰে মাজত কোনো নিভৃত সম্পৰ্ক স্থাপন নহয় আৰু ইয়াৰ বাবে ৰূপালীয়ে চৰম মানসিক অস্থিৰতাত ভোগে। ইয়াৰ মাজতে ডেনিছ আৰু মিছেছ ডালভিৰ মাজত প্ৰেমজনিত সম্পৰ্কই গঢ় লয়। অৰুণাভ আৰু অনুৰাধায়ো ইটোৱে-সিটোৰ প্ৰতি এক ভিন্ন ভাৱে গঢ় লোৱাৰ কথা অনুভৱ কৰিবলৈ লয়। তেনেতে এদিন এক অনিয়ন্ত্ৰিত মুহূৰ্ত্তত অৰুণাভ আৰু ৰূপালীৰ মাজত শাৰীৰিক সম্পৰ্ক হৈ যায়। ফলস্বৰূপে ৰূপালী সন্তানসম্ভৱা হয়। নীৰেনে তেওঁ যে এই সন্তানৰ পিতৃ নহয় সেই কথা জানি ৰুক্ষ আৰু ক্ষুব্ধ হৈ পৰে। অস্থিৰতাৰ মাজতে ৰুপালীয়ে এটা পুত্ৰ সন্তান জন্ম দিয়াৰ পিছত আভ্যন্তৰীণ ৰক্তক্ষৰণ হৈ মৃত্যুক সাৱটি লয়। ইতিমধ্যে একেলগে থাকিবলৈ লোৱা ডেনিছ আৰু ডালভিয়ে সন্তানটো তুলি লোৱাৰ প্ৰস্তাৱ দিয়ে। কিন্তু শেষত নীৰেনে শিশুটিক নিজ হাতেৰে ডাঙৰ কৰাৰ প্ৰতিশ্ৰুতিৰে আঁকোৱালি লয়। অৰুণাভে নিজকে এই সকলোবোৰ কথাৰে দায়ী বুলি ভাবি প্ৰচণ্ড দোষবোধেৰে অনুৰাধাৰ কাষৰপৰা আঁতৰি যাবলৈ সিদ্ধান্ত লয় আৰু সমস্ত কথা অনুৰাধাক কয়। কিন্তু অনুৰাধাই এই মানৱীয় দোষ-গুণ, ভুল-ত্ৰুটিৰ সমাহাৰ অৰুণাভক আদৰি লয়। শেষত অৰুণাভ আৰু অনুৰাধা দুয়ো একেলগে দিল্লী অভিমুখী বিমানত উঠাৰ বৰ্ণনাৰে উপন্যাসখনৰ সমাপ্তি ঘটে। == চৰিত্ৰ == * '''অৰুণাভ''': উপন্যাসৰ প্ৰধান চৰিত্ৰ, তৈল কোম্পানীৰ চাকৰিয়াল। চাকৰিৰ তাগিদাত গৃহৰাজ্য অসম এৰি উৰিষ্যাত আছেহি। * '''অনুৰাধা''': উপন্যাসৰ নায়িকা, এক উড়িয়া যুৱতী। তেওঁ অৰুণাভৰ বিশ্ববিদ্যালয়ৰ সহপাঠী। তথ্যচিত্ৰৰ নিৰ্মাণ কাৰ্যত কৰ্মৰত। * '''নীৰেন''': অৰুণাভৰ সহকৰ্মী। * '''ৰূপালী''': নীৰেনৰ পত্নী। এক অবাঞ্চিত মুহূৰ্ত্তত তেওঁ অৰুণাভৰ পৰা পতিৰ পৰা নোপোৱা শৰীৰি সান্নিধ্য বিচাৰিছে। * '''মিষ্টাৰ মেহৰা''': ভুৱনেশ্বৰৰ অফিচৰ প্ৰকল্প মেনেজাৰ। পত্নী এলিনাৰ সৈতে তেওঁৰ বিচ্ছেদ ঘটিছে। * '''ডেনিছ''': এক বিদেশী যুৱক, জাহাজ পৰিবহণ বিশেষজ্ঞ। * '''মিছেছ ডালভি''': অৰুণাভৰ অফিচৰ এগৰাকী ছেক্ৰেটেৰি। পিছত ডেনিছৰ সৈতে তেওঁৰ প্ৰেমৰ সম্পৰ্ক গঢ়ি উঠে আৰু দুয়ো একেলগে থাকিবলৈ লয়। == সমালোচনা == উপন্যাসখন সন্দৰ্ভত [[আৱাহন]]ৰ পাতত [[নলিনীধৰ ভট্টাচাৰ্য]]ই মন্তব্য কৰে<ref name="review">''অনুৰাধাৰ দেশ সমালোচক আৰু পঢ়ুৱৈ'', অনুৰাধাৰ দেশ। পৃষ্ঠা [২০], [২১], [২২]</ref>, {{cquote|পদুম কুঁৱৰী'ৰ দিনৰে পৰা প্ৰেমৰ পৰীক্ষা অসমীয়া উপন্যাসত হৈছে যদিও, সেইবোৰৰ বেছিভাগেই প্ৰাচীন নৈতিকতাৰ দিশটোতে আৱদ্ধ। ইয়াৰ ব্যতিক্ৰম নিশ্চয় আছে। যিবোৰ আচৰণক সাধাৰণতে ভ্ৰষ্টতা বুলি আখ্যা দিয়া যায়, তেনে ভ্ৰষ্টতাৰ জটিল আৱৰ্ত্ততে মানৱীয় তাৎপৰ্যপূৰ্ণ প্ৰেমৰ ছবি আঁকিবলৈ বহুতেই যত্ন কৰিছে। ফণীন্দ্ৰকুমাৰৰ 'অনুৰাধাৰ দেশ' এই ধাৰাৰ এক সাৰ্থক প্ৰচেষ্টা।}} গোবিন্দ প্ৰসাদ শৰ্মাৰ মতে, "আদিৰ পৰা অন্তলৈকে সমানে মনোগ্ৰাহীকৈ বৰ্ণনা কৰা কাহিনীটি এই উপন্যাসৰ প্ৰধান বৈশিষ্ট্য। কাহিনীৰ অগতানুগতিকতা, অপৰিচিত পটভূমিৰ ইংগিতধৰ্মী কুশলীচিত্ৰণ, চৰিত্ৰসমূহৰ আমোদজনক কথোপকথন, লেখকৰ হৃদয়স্পৰ্শী ভাষা--- এইবোৰেই কাহিনীৰ মনোগ্ৰাহিতাৰ কাৰণ।" (সূত্ৰধাৰ, মাৰ্চ '৯২ আৰু জুন '৯১)<ref name="review"/> [[যোগেশ দাস|যোগেশ দাসে]] অসম সাহিত্য সভাৰ গোৰেশ্বৰ অধিবেশনৰ স্মৃতিগ্ৰন্থ 'সোণজুৰি'ত লিখিছে, "আধুনিক নগৰীয়া জীৱনৰ (আন) এক জটিল দিশ দাঙি ধৰিছে ফণীন্দ্ৰ দেৱচৌধুৰীয়ে তেওঁৰ 'অনুৰাধাৰ দেশ' উপন্যাসত।.......সুখপাঠ্য ঘটনাৰাজি সৃষ্টি কৰি দেৱচৌধুৰীয়ে আধুনিক জীৱনৰ এটা জটিল অধ্যায় তেনে এটা উপযুক্ত পৰিৱেশত দাঙি ধৰিবলৈ সক্ষম হৈছে।"<ref name="review"/> == তথ্য সংগ্ৰহ == {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগ == {{wikiquote}} [[শ্ৰেণী:অসমীয়া গ্ৰন্থ]] [[শ্ৰেণী:বিষ্ণু ৰাভা বঁটা প্ৰাপ্ত অসমীয়া গ্ৰন্থ]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া উপন্যাস]] bsa2r5gf72fvqahv3rbzwz0kx0fapgy 0 34071 514671 471374 2025-06-03T10:31:35Z Kandarpajit Kallol 6257 /* বাহ্যিক সংযোগ */ 514671 wikitext text/x-wiki {{Infobox writer | name = উইলিয়াম শ্বেক্সপীয়াৰ | image = Shakespeare.jpg<!--Please see the talk page before making any changes to the portrait--> | image_size = 250px | caption = নেশ্বনাল প’ৰ্ট্ৰেট গেলাৰি, লণ্ডনৰ চাণ্ডচ প’ৰ্ট্ৰেট | birth_date = ২৬ এপ্ৰিল, ১৫৬৪ত খ্ৰীষ্টধৰ্মত দীক্ষিতকৰণ (জন্ম তাৰিখ অজ্ঞাত)<!-- Please don't change it to 23 April. See the section below on Early Life. --> | birth_place =ষ্ট্ৰেটফ’ৰ্ড-আপন-এভন, ৱাৰৱিকশ্বায়াৰ, [[ইংলেণ্ড]] | death_date = ২৩ এপ্ৰিল, ১৬১৬(৫২ বছৰ)<!--His monument states that he was in his 53rd year at death, i.e. 52--> | death_place = ষ্ট্ৰেটফ’ৰ্ড-আপন-এভন, ৱাৰৱিকশ্বায়াৰ, [[ইংলেণ্ড]] | nationality = ইংৰাজ | spouse = {{marriage|এন হাথাৱে|1582|1616}} | children = {{unbulleted list|ছুজানা হল|হেমনেট শ্বেক্সপীয়াৰ|জুডিথ কুইনী}} | relations = {{unbulleted list|জন শ্বেক্সপীয়াৰ (পিতৃ)|মেৰী শ্বেক্সপীয়াৰ (মাতৃ)}} | occupation = নাট্যকাৰ, কবি, অভিনেতা | signature = William Shakespeare Signature.svg | period = [[ইংৰাজী নৱজাগৰণ]] }} '''উইলিয়াম শ্বেক্সপীয়াৰ''' ({{lang-en|William Shakespeare}}; (<!-- Please don't write that Shakespeare was born on 23 April; this is a tradition, not a fact (see the section on Shakespeare's life below) -->২৬ এপ্ৰিল ১৫৬৪ – ২৩ এপ্ৰিল ১৬১৬)<ref name=dates group=nb/> আছিল এজন ইংৰাজ কবি আৰু নাট্যকাৰ যাক [[ইংৰাজী ভাষা]]ৰ সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ লেখক আৰু বিশ্বৰ এজন শ্ৰেষ্ঠ নাট্যকাৰ হিচাপে আখ্যা দিয়া হয়।<ref>{{Harvnb|Greenblatt|2005|loc=11}}; {{Harvnb|Bevington|2002|loc=1–3}}; {{Harvnb|Wells|1997|loc=399}}.</ref> তেওঁক প্ৰায়ে ইংলেণ্ডৰ জাতীয় কবি আৰু "এভনৰ চাৰণকবি" বুলি উল্লেখ কৰা হয়।<ref>{{Harvnb|Dobson|1992|loc=185–186}}</ref><ref name=national-cult group=nb/> তেওঁৰ সাহিত্য সম্ভাৰে ৩৮খন নাটক,<ref name=exact-figures group=nb/> ১৫৪টা চনেট, দুটা আখ্যানমূলক কবিতা, জন কম্ব আৰু এলিয়াছ জেমছ নামৰ মানুহ দুজনৰ কবৰৰ সমাধিবাণী (এপিটাফ) আৰু আন বহুতো কবিতাৰ এক বহুল পৰিসৰ সামৰি লয়। তেওঁৰ নাটক সমূহ পৃথিৱীৰ প্ৰায় প্ৰতিটো সভ্য জীৱিত ভাষালৈ অনূদিত হৈছে আৰু আন কোনো নাট্যকাৰতকৈ অধিকবাৰ মঞ্চস্থ হৈছে।<ref>{{Harvnb|Craig|2003|loc=3}}.</ref> ষ্ট্ৰেটফ’ৰ্ড-আপন-এভনত জন্ম লাভ কৰা শ্বেক্সপিয়াৰে ওঠৰ বছৰ বয়সত এন হাথাৱেক বিয়া কৰায় আৰু ছুজানা, হেমনেট আৰু জুদিথ নামৰ তিনিটি সন্তানৰ পিতৃ হয়। ১৫৮৫ৰ পৰা ১৫৯২ লৈ তেওঁ লণ্ডনত এগৰাকী অভিনেতা, লেখক হিচাপে বিখ্যাত হৈ পৰে আৰু পিচলৈ কিংছ মেন হিচাপে জনাজাত হোৱা লৰ্ড চেম্বাৰ্লেইনছ মেন নামৰ নাট্য প্ৰতিষ্ঠানটিৰ অংশীদাৰ হয়। খুব সম্ভৱ ৪৯ বছৰ বয়সত ১৬১৩ চনত তেওঁ অৱসৰ লৈ ষ্ট্ৰেটফ’ৰ্ডত থাকিবলৈ লয় আৰু তাতেই কিছু বছৰ পিছত মৃত্যুবৰণ কৰে। শ্বেক্সপীয়াৰৰ ব্যক্তিগত জীৱনৰ বিষয়ে অতি সীমিত তথ্য উপলব্ধ হোৱাৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত তেওঁৰ শাৰীৰিক অবয়ৱ, যৌনত্ত্ব, ধৰ্মীয় বিশ্বাস আৰু তেওঁৰ নাম থকা ৰচনাসমূহ সঁচাকৈয়ে তেওঁ লিখা হয় নে নহয় তাক লৈ বিতৰ্কৰ অন্ত নাই।<ref>{{Harvnb|Shapiro|2005|loc=xvii–xviii}}; {{Harvnb|Schoenbaum|1991|loc=41, 66, 397–98, 402, 409}}; {{Harvnb|Taylor|1990|loc=145, 210–23, 261–5}}</ref> শ্বেক্সপীয়াৰে তেওঁৰ বেছিভাগ লিখনি ১৫৮৯ আৰু ১৬১৩ৰ মাজত ৰচনা কৰে।<ref>{{Harvnb|Chambers|1930|loc=Vol. 1: 270–71}}; {{Harvnb|Taylor|1987|loc=109–134}}.</ref><ref name=play-dates group=nb/> প্ৰথমাৱস্থাত তেওঁ মূলতঃ মিলনান্তক আৰু ইতিহাসমূলক নাট লিখি ষোল্ল শতিকাৰ শেষলৈ সেই ক্ষেত্ৰত শীৰ্ষস্থান দখল কৰে। তাৰ পিছত তেওঁ ''হেমলেট'', ''কিং লীয়াৰ'', ''অ’থেলো'', ''মেকবেথ'' আদি বিয়োগান্তক নাট লিখে যাক [[ইংৰাজী ভাষা]]ৰ উত্কৃষ্ট সাহিত্য কৰ্মৰ নিদৰ্শন হিচাপে গণ্য কৰা হয়। শেষৰ ফালে তেওঁ নিজাকৈ ৰোমাঞ্চ বা ট্ৰেজিকমেডী শ্ৰেণীৰ নাট লিখাৰ উপৰিও আন আন লিখকৰ লগত যুক্ত হৈয়ো বহুতো নাটক ৰচনা কৰে। তেওঁৰ জীৱনকালতে শ্বেক্সপীয়াৰৰ ভালেকেইখন নাটক গুন তথা শুদ্ধতাৰ কোনো মানদণ্ড নোহোৱাকৈ প্ৰকাশ পায়। ১৬২৩ চনত “ফাৰ্ষ্ট ফলিঅ’” নামৰ এক সংস্কৰণত দুখনত বাদে তেওঁৰ প্ৰায় আটাইকেইখন নাট প্ৰকাশ পায়। বেন জনছনে ইয়াৰ পাতনিত এটা কবিতা লিখে আৰু শ্বেক্সপীয়াৰক “কোনো এটা যুগৰ নহয়, বৰং সৰ্বকালৰ” বুলি অভিহিত কৰে।<ref>The Norton Anthology of English Literature: Sixteenth/Early Seventeenth Century, Volume B, 2012, pg. 1168</ref> নিজৰ দিনতো শ্বেক্সপীয়াৰ এজন নামজ্বলা কবি আৰু নাট্যকাৰ আছিল যদিও ১৯ শতিকালৈ তেওঁৰ নামে বৰ্তমানৰ খ্যাতি পোৱা<ref>{{Harvnb|Bertolini|1993|loc=119}}</ref> ২০ শতাব্দীত শিক্ষা আৰু অভিনয়ৰ ক্ষেত্ৰত হোৱা বিপ্লৱে শ্বেক্সপীয়াৰৰ কৰ্মৰাজিৰ পুনৰাৱিস্কাৰ আৰু নৱ অভিযোজনৰ বাট মুকলি কৰে। আজি বিশ্বৰ চাৰিওদিশে তেওঁৰ নাট সমূহৰ জনপ্ৰিয়তা আকাশলঙ্ঘী আৰু সাংস্কৃতিক বা ৰাজনৈতিক ক্ষেত্ৰত ইয়াৰ পৌনঃপৌনিক অধ্যয়ন, ৰূপায়ণ আৰু পুনৰনুবাদ হৈয়েই আছে। ==জীৱন== ===প্ৰাৰম্ভিক জীৱন=== উইলিয়াম শ্বেইকছপীয়েৰ আছিল নগৰ সমিতিৰ সদস্য তথা এজন গ্লোভাৰ জন শ্বেইকছপীয়েৰ আৰু এক ধনী খেতিয়কৰ জীয়াৰি মেৰী শ্বেইকছপীয়েৰৰ সন্তান। .<ref>{{Harvnb|Schoenbaum|1987|loc=14–22}}.</ref> ষ্ট্ৰেটফ’ৰ্ড-আপন-এভনত তেওঁৰ জন্ম হয় আৰু তাত ২৬ এপ্ৰিল ১৫৬৪ তাৰিখে তেওঁক খ্ৰীষ্টধৰ্মত দীক্ষিত কৰা হয়। তেওঁৰ জন্মৰ প্ৰকৃত তাৰিখ অজ্ঞাত যদিও ইয়াক ২৩ এপ্ৰিল তাৰিখে ছেইণ্ট জৰ্জ ডে হিচাপে পালন কৰা হয়।<ref>{{Harvnb|Schoenbaum|1987|loc=24–6}}.</ref> ঘৰৰ আঠজন সন্তানৰ ভিতৰত উইলিয়াম আছিল তৃতীয় কিন্তু জ্যেষ্ঠ জীৱিত সন্তান।<ref>{{Harvnb|Schoenbaum|1987|loc=23–24}}</ref> কোনো নথিগত তথ্য নাথাকিলেও বেছিভাগ জীৱনীকাৰে বিশ্বাস কৰে যে তেওঁ ষ্ট্ৰেটফ’ৰ্ডৰ ঘৰৰ পৰা এমাইল দূৰত থকা কিংছ নিউ স্কুল নামৰ এখন বিনামূলীয়া শিক্ষানুষ্ঠানত শিক্ষালাভ কৰিছিল।<ref>{{Harvnb|Schoenbaum|1987|loc=62–63}}; {{Harvnb|Ackroyd|2006|loc=53}}; {{Harvnb|Wells|Taylor|Jowett|Montgomery|2005|loc=xv–xvi}}</ref><ref>{{Harvnb|Baldwin|1944|loc=464}}.</ref> [[File:William Shakespeares birthplace, Stratford-upon-Avon 26l2007.jpg|thumb|left|ট্ৰেটফ’ৰ্ড-আপন-এভনত থকা জন শ্বেইকছপীয়েৰৰ গৃহ যাক উইলিয়াম শ্বেইকছপীয়েৰৰ জন্মস্থান বুলি বিশ্বাস কৰা।]] ওঠৰ বছৰ বয়সত শ্বেইকছপীয়েৰে ছাব্বিশ বছৰীয়া এন হাথাৱেক বিয়া কৰায়। ইয়াৰে ছমাহ পিছত হাথাৱেই কন্যা সন্তান ছুজানাক জন্ম দিয়ে।<ref>{{Harvnb|Schoenbaum|1987|loc=93}}.</ref> ইয়াৰ দুবছৰ পিছত তেওঁ হেমনেট আৰু জুদিথ নামৰ এহাল যঁমজ ভাই-ভনীৰ মাতৃ হয়।<ref>{{Harvnb|Schoenbaum|1987|loc=94}}.</ref> কোনো অজ্ঞাত কাৰণত হেমনেটৰ এঘাৰ বছৰত মৃত্যু হয় আৰু ১১আগষ্ট, ১৫৯৬ তাৰিখে সমাধিস্থ কৰা হয়।<ref>{{Harvnb|Schoenbaum|1987|loc=224}}.</ref> ===লণ্ডন আৰু মঞ্চ জীৱন=== {{Quote box|align=right|quote=<poem> "All the world's a stage, and all the men and women merely players: they have their exits and their entrances; and one man in his time plays many parts..." “এই ধৰাখন এক মঞ্চ, নৰ-নাৰী তাৰেই কলাকাৰ: কোনোৱে কৰে প্ৰৱেশ কোনোৱে প্ৰস্থান; আকৌ কোনোৱে অংশীদাৰ হয় একাধিক ভূমিকাৰ...” </poem> |source=—'' এজ য়ু লাইক ইট'', দ্বিতীয় খণ্ড, দৃশ্য ৭, ১৩৯–৪২<ref>{{Harvnb|Wells|Taylor|Jowett|Montgomery|2005|loc=666}}</ref> }} ঠিক কেতিয়াৰ পৰা শ্বেইকছপীয়েৰে লিখিবলৈ আৰম্ভ কৰিছিল সেয়া স্পষ্ট নহয় যদিও কিছুমান তথ্যই কয় যে তেওঁৰ অধিকাংশ নাটকে ১৫৯২ চনত [[লণ্ডণ]]ৰ মঞ্চত স্থান পাইছিল।<ref>{{Harvnb|Chambers|1930|loc=Vol. 1: 287, 292}}</ref> ১৫৯৪ চনৰ পৰা শ্বেইকছপীয়েৰৰ নাটক সমূহ কেৱল শ্বেইকছপীয়েৰকে ধৰি কেইজনমান শিল্পীৰ মালিকানাধীন “লৰ্ড চেম্বাৰলেইনছ মেন” নামৰ দলটিয়ে মঞ্চস্থ কৰিবলৈ লয় আৰু শীঘ্ৰেই ই [[লণ্ডন]]ৰ শীৰ্ষ নাট্যদল হৈ পৰে।<ref>{{Harvnb|Schoenbaum|1987|loc=184}}.</ref> ১৬০৩ চনত ৰাণী এলিজাবেথৰ মৃত্যুৰ পিছত নতুন ৰজা জেমচ১ম এ ইয়াক ৰাজকীয় মৰ্যাদা দি দলটিৰ নাম “কিংছ মেন”লৈ সলনি কৰে।<ref>{{Harvnb|Chambers|1923|loc=208–209}}.</ref> ১৫৯৪ৰ কোৱাৰ্টো সংস্কৰণত শ্বেইকছপীয়েৰৰ কিছুমান নাটক প্ৰকাশিত হয়। ১৫৯৮ মানলৈ তেওঁৰ নামটো বিক্ৰীৰ এক আকৰ্ষণ হৈ পৰে আৰু তেওঁৰ নাম প্ৰথম পৃষ্ঠাত প্ৰকাশিত হ’বলৈ ধৰে।<ref>{{Harvnb|Schoenbaum|1987|loc=188}}; {{Harvnb|Kastan|1999|loc=37}}; {{Harvnb|Knutson|2001|loc=17}}</ref> এজন নাট্যকাৰ হিচাপে খ্যাতি লাভ কৰাৰ পিছত শ্বেইকছপীয়েৰে নিজৰ তথা আনৰ নাটকত অভিনয় কৰিবলৈ লয়। ===জীৱনৰ পাছচোৱা আৰু মৃত্যু=== [[File:ShakespeareMonument cropped.jpg|thumb|upright|left|ষ্ট্ৰেটফ’ৰ্ড-আপন-এভনত থকা শ্বেইকছপীয়েৰৰ প্ৰতিকৃতি।]] ১৬০৬–১৬০৭ৰ পিছত শ্বেইকছপীয়েৰে অতি কম নাটক লিখিবলৈ লয় আৰু ১৬১৩ৰ পিছত এখনো নিলিখে।<ref>{{Harvnb|Schoenbaum|1987|loc=279}}.</ref> তেওঁৰ শেষৰ নাট তিনিখন হয়তো জন ফ্লেট্চাৰৰ লগত লগ হৈ লিখা আছিল<ref>{{Harvnb|Honan|1998|loc=375–78}}.</ref> যিয়ে শ্বেইকছপীয়েৰৰ পিছত কিংছ মেন দলৰ নাট্যকাৰৰ বাব লাভ কৰিছিল।<ref>{{Harvnb|Schoenbaum|1987|loc=276}}.</ref> নিজ পত্নী আৰু দুই জীয়ৰীক এৰি শ্বেইকছপীয়েৰে ২৩ এপ্ৰিল, ১৬১৬ত মৃত্যুবৰণ কৰে।<ref>{{Harvnb|Schoenbaum|1987|loc=25, 296}}.</ref> ১৬০৭ চনত চুজানাই জন হল নামৰ এক চিকিত্সকক বিয়া কৰায়<ref>{{Harvnb|Schoenbaum|1987|loc=287}}.</ref> আৰু শ্বেইকছপীয়েৰৰ মৃত্যুৰ দুমাহ পূৰ্ব্বে যুদিথে থমাছ কুইনীক বিয়া কৰায়।<ref>{{Harvnb|Schoenbaum|1987|loc=292, 294}}.</ref> মৃত্যুৰ দুদিন পিছত শ্বেইকছপীয়েৰক হ’লী ট্ৰিনিটি চাৰ্চৰ চেনচেলত সমাধিস্থ কৰা হয়।<ref>{{Harvnb|Schoenbaum|1987|loc=306–07}}; {{Harvnb|Wells|Taylor|Jowett|Montgomery|2005|loc=xviii}}</ref> তেওঁৰ সমাধিত থকা শিলালিপিখনত এটা শাপ খোদিত কৰা আছে যাক সেই গীৰ্জাঘৰৰ ২০০৮ চনৰ স্থানান্তৰণৰ সময়ত সাৱধানে এৰাই চলা হয়:<ref>{{harvnb|BBC News|2008}}.</ref> [[File:Shakespeare grave -Stratford-upon-Avon -3June2007.jpg|right|thumb|শ্বেইকছপীয়েৰৰ কবৰস্থান।]] <poem>''Good frend for Iesvs sake forbeare, '' ''To digg the dvst encloased heare.'' ''Bleste be ye man yt spares thes stones, '' ''And cvrst be he yt moves my bones.''<ref>{{Harvnb|Schoenbaum|1987|loc=306}}.</ref> </poem> (অসমীয়া অৰ্থ: ''হে বন্ধু, যীশুৰ শপত নিজক সম্বৰণ কৰা,। ইয়াত আবদ্ধ হৈ থকা মাটি নাখান্দিবা‌‌॥ যিয়ে ইয়াক স্পৰ্শ নকৰে তেওঁ আশীৰ্ব্বাদ পাঁওক,। আৰু যিয়ে মোৰ হাড়ত হাত লগাই তাৰ গাত শাঁওপাত লাগক। '') ১৬২৩ কিছু বছৰ আগতে নৰ্থ ৱালত শ্বেইকছপীয়েৰৰ লিখি থকা অৱস্থাৰ আৱক্ষ মূৰ্তি এটা উন্মোচন কৰা হয়। আৰু ইয়াত তেওঁক নেষ্টৰ, [[ছক্ৰেটিছ]] আৰু ভাৰ্জিলৰ লগত তুলনা কৰা হৈছে।<ref>{{Harvnb|Schoenbaum|1987|loc=308–10}}.</ref> ইয়াৰোপৰি সমগ্ৰ বিশ্বতে ভালেমান মূৰ্তি আৰু স্মৃতিচিহ্নত শ্বেইকছপীয়েৰ ৰ নাম উল্লেখ আছে। ==সমালোচকৰ মতামত== {{Quote box|align=right|quote="তেওঁ কোনো এক যুগৰ নহয়, বৰং সৰ্বকালৰ। "|source=—বেন জনছন<ref>{{Harvnb|Jonson|1996|loc=10}}.</ref>}} জীৱিতকালক শ্বেইকছপীয়েৰে পূজ্য কবিৰ সন্মান লাভ নকৰিলেও যথেষ্ট প্ৰশংসা লাভ কৰে। .<ref>{{Harvnb|Dominik|1988|loc=9}}; {{Harvnb|Grady|2001b|loc=267}}.</ref> ১৫৯৮ চনত সাহিত্যিক ফ্ৰান্সিছ মেৰেছে তেওঁক ইংৰাজ সাহিত্যিকৰ এটা দলৰ ভিতৰত মিলনান্তক আৰু বিয়োগাত্মক উভয় দিশতে "সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ" আখ্যা দিয়ে। .<ref>{{Harvnb|Grady|2001b|loc=265}}; {{Harvnb|Greer|1986|loc=9}}.</ref> আৰু কেমব্ৰিজৰ ছেইণ্ট জৰ্জ কলেজৰ পাৰনাছাছ নাটসমূহৰ লেখকসকলে তেওঁক চ'চাৰ, গ'ৱাৰ, স্পেঞ্চাৰ আদিৰ লগত স্থান দিয়ে।<ref>{{Harvnb|Grady|2001b|loc=266}}.</ref> ফাৰ্ষ্ট ফলিঅ'ত বেন জনচনে তেওঁক "যুগপ্ৰাণ, আমাৰ মঞ্চৰ প্ৰশংসা, আনন্দ আশ্চৰ্য্য" বুলি অভিহিত কৰে যদিও আন এক ঠাইত "শ্বেইকছপীয়েৰে কলা বিচাৰে" বুলিও কয়। [[File:William Shakespeare Statue in Lincoln Park.JPG|thumb|right|200px|লিংকন পাৰ্ক, চিকাগোত থকা উইলিয়াম শ্বেইকছপীয়েৰৰ মূৰ্তি।]] ১৭ শতিকাৰ শেষৰফালে ধ্ৰুপদী সাহিত্যৰ ধাৰণা অস্পষ্ট হৈ পৰে। ফলত সেই সময়ৰ সমালোচক সকলে শ্বেইকছপীয়েৰক জন ফ্লেট্চাৰ আৰু বেন জনচনতকৈ তলতহে স্থান দিয়ে।<ref>{{Harvnb|Grady|2001b|loc=269}}.</ref> উদাহৰণস্বৰূপে থমাছ ৰায়মাৰে কমিক আৰু ট্ৰেজেডী মিহলি কৰি পেলোৱা বাবে শ্বেইকছপীয়েৰক ভৰ্ত্‍সনা কৰে। সি যি কি নহওক কবি, সমালোচক জন ড্যাইডেনে কয় যে "মই তেওঁক(বেন জনছন) শ্ৰদ্ধা কৰো, কিন্তু শ্বেইকছপীয়েৰক ভাল পাঁও। "<ref>{{Harvnb|Dryden|1889|loc=71}}.</ref> ৰাইমাৰৰ মতামত বহুদশকলৈ চলি থাকে কিন্তু ওঠৰ শতিকাত সমালোচকসকলে শ্বেইকছপীয়েৰৰ প্ৰাকৃতিক প্ৰতিভাক স্বীকাৰ কৰে। ১৮০০ চনলৈ তেওঁ ইংলেণ্ডৰ জাতীয় কবি হিচাপে প্ৰতিপত্তি লাভ কৰে।<ref>{{Harvnb|Dobson|1992|loc=}} Cited by {{Harvnb|Grady|2001b|loc=270}}.</ref> ১৮ আৰু ১৯ শতিকাত গোটেই বিশ্বতেই শ্বেইকছপীয়েৰৰ সাহিত্যকৰ্মই বিশেষ খ্যাতি লাভ কৰে। ৰোমাণ্টিক যুগত কবি তথা সাহাত্যিক দাৰ্শনিক ছেমুৱেল টেইলৰ কলেৰিজে তেওঁক প্ৰশংসা কৰে আৰু আগষ্ট ৱিলহেল্ম শ্বেলগেলে জাৰ্মান ৰমন্যাসবাদৰ ধাৰাত তেওঁৰ নাটকসমূহ অনুবাদ কৰে।<ref>{{Harvnb|Levin|1986|loc=223}}.</ref> ১৯শতিকাত শ্বেইকছপীয়েৰৰ প্ৰতিভাৰ প্ৰশংসাই সীমা চেৰাই যায়। .<ref>{{Harvnb|Sawyer|2003|loc=113}}.</ref> নাট্যকাৰ, সমালোচক জৰ্জ বাৰ্ণাড শ্ব'ই শ্বেইকছপীয়েৰৰ এই পূজনক "বাৰ্ডোলেট্ৰী" আখ্যা দিয়ে। তেওঁ কয় যে ইবছেনৰ প্ৰকৃতিবাদে শ্বেইকছপীয়েৰৰ ৰচনাক মূল্যহীন কৰি তুলিছে।<ref>{{Harvnb|Grady|2001b|loc=276}}.</ref> কিন্তু বিংশ শতাব্দীৰ কলাৰ ক্ষেত্ৰত হোৱা আধুনিক বিপ্লৱে শ্বেইকছপীয়েৰৰ লিখনিক দলিয়াই পেলোৱাৰ সলনি দুয়োহাতে আঁকোৱালি লয়। টি এচ ইলিয়টে বাৰ্ণাড শ্ব'ৰ বিৰূদ্ধে থিয় দি কয় যে শ্বেইকছপীয়েৰৰ "পৌৰাণিকতা"ই তেওঁক আধুনিক হে কৰিহে তুলিছে।<ref>{{Harvnb|Grady|2001a|loc=22–6}}.</ref> ১৯৫০ৰ দশকত সাহিত্য সমালোচনাৰ এক নৱতম ঢৌৱে আধুনিকতাবাদক পিছ পেলাই প্ৰতি-আধুনিকতাবাদৰ আলোকত শ্বেইকছপীয়েৰৰ লিখনি অধ্যয়নৰ নতুন বাট মুকলি কৰি দিয়ে। .<ref>{{Harvnb|Grady|2001a|loc=24}}.</ref> ১৯৮০ৰ দশকত শ্বেইকছপীয়েৰৰ লিখনি গঠনবাদ, [[নাৰীবাদ]], নতুন ইতিহাসবাদ, আফ্ৰিকান আমেৰিকান সাহিত্য আদি বিভিন্ন ধাৰাৰ সৈতে সানমিহলি হৈ পৰে।<ref>{{Harvnb|Grady|2001a|loc=29}}.</ref><ref>{{Harvnb|Drakakis|1985|loc=16–17, 23–25}}</ref> ==শ্বেইকছপীয়েৰ সম্বন্ধীয় বিতৰ্ক== ===লিখনি=== শ্বেইকছপীয়েৰৰ মৃত্যুৰ প্ৰায় ২৩০ বছৰ পিছত তেওঁৰ নামত থকা লিখনি সমূহ দৰাচলতে তেওঁ লিখিছিল নে নাই তাক লৈ বিতৰ্ক আৰম্ভ হয়।<ref>{{Harvnb|Shapiro|2010|loc=77-8}}.</ref> কিছুমানে ইয়াক হয়তো ফ্ৰান্সিছ বেকন বা খ্ৰিষ্টোফাৰ মাৰ্লো অথবা এডৱাৰ্ড দে ভেৰেৰ লিখনি বুলি সন্দেহ কৰে।<ref>{{Harvnb|Gibson|2005|loc=48, 72, 124}}.</ref> অৱশ্যে অতি কম সংখ্যক পণ্ডিতে এই বিষয়ত সন্দেহৰ থল থকা বুলি ভাবিলেও<ref>[http://www.nytimes.com/2007/04/22/education/edlife/22shakespeare-survey.html?_r=1 Did He or Didn’t He? That Is the Question], ''[[The New York Times]]'', 22 April 2007</ref> এই বিষয়ৰ প্ৰতি একৈশ শতিকাতো আকৰ্ষণৰ অভাৱ নাই।<ref>{{Harvnb|Kathman|2003|loc=620, 625–626}}; {{Harvnb|Love|2002|loc=194–209}}; {{Harvnb|Schoenbaum|1991|loc=430–40}}.</ref> ===ধৰ্ম=== কিছুমান পণ্ডিতৰ মতে শ্বেইকছপীয়েৰৰ পৰিয়ালৰ সদস্য সকল কেথলিক আছিল, যি সময়ত কেথলিক ধৰ্ম আইনবিৰূদ্ধ আছিল।<ref>{{Harvnb|Pritchard|1979|loc=3}}.</ref> পণ্ডিতসকলে শ্বেইকছপীয়েৰৰ নাটকত কেথলিকিজমৰসপক্ষ আৰু বিপক্ষ উভয় দিশৰে সাক্ষ্য বিচাৰি পায় কিন্তু সত্য উদ্ধাৰৰ পথ এতিয়াও অসম্ভৱ হৈ আছে।<ref>{{Harvnb|Wilson|2004|loc=34}}; {{Harvnb|Shapiro|2005|loc=167}}.</ref> ===যৌনতা=== শ্বেইকছপীয়েৰৰ যৌনতাৰ কিছুমান দিশ এতিয়াও অন্ধকাৰত আছে। ওঠৰ বছৰ বয়সত তেওঁ ছাব্বিশ বছৰীয়া এন হাথাৱেক বিয়া কৰায়, যি সেই সময়ত গৰ্ভৱতী আছিল। বহুতে মতপোষণ কৰে যে শ্বেইকছপীয়েৰৰ চনেট সমূহ আত্মজীৱনীমূলক<ref>{{Harvnb|Lee|1900|loc=55}}</ref> আৰু ডেকা ল’ৰাৰ প্ৰতি থকা শ্বেইকছপীয়েৰৰ আকৰ্ষণৰ প্ৰতীক। কিন্তু কিছুমানে ইয়াক শাৰীৰিক প্ৰেমৰ সলনি অন্তৰংগ বন্ধুত্বৰ প্ৰকাশ বুলিহে অভিহিত কৰে।<ref>{{Harvnb|Casey}}; {{Harvnb|Pequigney|1985}}; {{Harvnb|Evans|1996|loc=132}}.</ref> আকৌ এক বিবাহিত মহিলাক উদ্দ্যেশ্যি তেওঁ লিখা ২৬টা ডাৰ্ক লেডী চনেট তেওঁৰ উভগামিতাৰ প্ৰতীক বুলি ধৰা হয়।<ref>{{Harvnb|Fort|1927|loc=406–414}}.</ref> ===শাৰীৰিক অৱয়ব=== শ্বেইকছপীয়েৰৰ শাৰীৰিক অৱয়বৰ কোনো লিখিত বিৱৰণ পোৱা নাযায় আৰু তেওঁ নিজা প্ৰতিকৃতি অংকন কৰাৰো কোনো তথ্য নাই।<ref>{{Harvnb|Cooper|2006|loc=48, 57}}.</ref> গতিকে ষ্ট্ৰেটফ’ৰ্ডৰ শ্বেইকছপীয়েৰৰ প্ৰতিমূৰ্ত্তিয়েই তেওঁৰ অৱয়বৰ উত্তম সাক্ষী। ওঠৰ শতিকাৰ শ্বেইকছপীয়েৰৰ প্ৰকৃত চিত্ৰৰ চাহিদাই শ্বেইকছপীয়েৰৰ সঁচা প্ৰতিকৃতি বৰ্তি থকা বুলি জনৰৱ তোলে। ইয়াৰ ফলত বহুতো নকল চিত্ৰৰ নিৰ্মাণ, বেলেগ লোকৰ চিত্ৰৰ পুনৰনামকৰণ আদি ঘটনা ঘটে।<ref>{{Harvnb|Schoenbaum|1981|loc=190}}.</ref> ==কৰ্মৰাজি== ===নাটকৰ শ্ৰেণীবিভাজন=== [[File:Gilbert WShakespeares Plays.jpg|thumb|right|ছাৰ জন গিলবাৰ্টৰ ''দ্য প্লেজ অৱ উইলিয়াম শ্বেইকছপীয়েৰ'', ১৮৪৯।]] ১৬২৩ চনত “ফাৰ্ষ্ট ফ’লিও”ত শ্বেইকছপীয়েৰৰ নাটক সমূহক মিলনান্তক(কমেডী), ইতিহাসমূলক(হিষ্ট্ৰী) আৰু বিয়োগান্তক(ট্ৰেজেডী) এই তিনিটা ভাগত ভাগ কৰা হয়।<ref>{{Harvnb|Boyce|1996|loc=91, 193, 513.}}.</ref> ইয়াত দ্য টু নোবল কিন্সমেন আৰু পেৰিক্লিছ, প্ৰিন্স অৱ টায়ৰা এই নাটক দুখন ধৰা হোৱা নাই। কিন্তু বিশেষজ্ঞ সকলৰ মতে যিহেতু ইয়াৰ অধিকাংশই শ্বেইকছপীয়েৰৰ দ্বাৰাৰচিত, ইয়াকো তেওঁৰ ৰচনাৱলীৰ অন্তৰ্ভুক্ত কৰিব পাৰি।<ref>{{Harvnb|Kathman|2003|loc=629}}; {{Harvnb|Boyce|1996|loc=91}}.</ref> ফাৰ্ষ্ট ফ’লিওত শ্বেইকছপীয়েৰৰ কোনো কবিতাৰ কথা উল্লেখ কৰা হোৱা নাছিল। ১৯ শতিকাৰ শেষভাগত এডৱাৰ্ড ড’ডেনে শ্বেইকছপীয়েৰৰ শেহতীয়া চাৰিখন কমেডীক “ৰোমাঞ্চ” আখ্যা দিয়ে আৰু বহুতো পণ্ডিতে ইয়াক “ট্ৰেজিকমেডী” আখ্যা দিলেও ৰোমাঞ্চ নামটিহে অধিক জনপ্ৰিয়।<ref>{{Harvnb|Edwards|1958|loc=1–10}}; {{Harvnb|Snyder|Curren-Aquino|2007}}.</ref> এইনাটক সমূহ আৰু যৌথভাৱে লিখা “টু নোবল কিংছন” নাটকখন তৰা চিহ্ন (*)ৰে সূচিত কৰা হৈছে। ১৮৯৬ চনত ফ্ৰেডেৰিক এছ বোৱাছে ''অল ইজ ৱেল ডেট এণ্ডছ ৱেল'', ''মীজাৰ ফৰ মীজাৰ'', ''ট্ৰইলাছ এণ্ড ক্ৰেছিডা'' আৰু ''হেমলেট'' এই কেইখন নাটকক ‘‘দুবিধাজনক নাট’’ বা ‘‘প্ৰব্লেম প্লেজ’’ আখ্যা দিয়ে কাৰণ ইয়াক একেষাৰে কমেডী বা ট্ৰেজেডী আখ্যা দিব নোৱাৰি।<ref>{{Harvnb|Schanzer|1963|loc=1–10}}.</ref><ref>{{Harvnb|Boas|1896|loc=345}}.</ref> অৱশ্যে ইয়াৰে হেমলেটক সকলোৱে ট্ৰেজেডী বুলি মানি লৈছে।<ref>{{Harvnb|Schanzer|1963|loc=1}}; {{Harvnb|Bloom|1999|loc=325–380}}; {{Harvnb|Berry|2005|loc=37}}.</ref> বাকী দুবিধাজনক নাটসমূহ “‡” চিহ্নৰে সূচিত কৰা হৈছে। যিবোৰ নাট শ্বেইকছপীয়েৰৰ দ্বাৰা আংশিক ভাৱে ৰচিত বুলি বিশ্বাস কৰা হয় তাক “†” চিহ্নৰেচিহ্নিতকৰা হৈছে। তেওঁৰ বাকী লিখনি সমূহ “অপ্ৰামাণিক ৰচনা” হিচাপে তালিকাভুক্ত কৰা হৈছে। {{-}} ===কৰ্মৰাজি=== {{Col-begin}} {{Col-3}} ; কমেডী * ''অল ইজ ৱেল ডেট এণ্ডছ ৱেল'' ‡ * ''এজ য়ু লাইক ইট'' * ''[[দ্য কমেডী অৱ এৰৰ্ছ]]'' * ''লাভ্ছ লেবাৰ্ছ লষ্ট'' * ''মীজাৰ ফৰ মীজাৰ'' ‡ * ''দ্য মাৰ্ছেণ্ট অৱ ভেনিছ'' * ''দ্য মেৰী ৱাইভছ অৱ ৱিণ্ডছ’ৰ'' * ''এ মিডছামাৰ নাইট্স ড্ৰীম'' * ''মাচ্চ এডো এবাউট নাথিং'' * ''পেৰিক্লিছ, প্ৰিন্স অৱ টায়াৰ'' *† * ''দ্য টেমিং অৱ দ্য শ্ৰিউ'' * ''দ্য টেম্পেষ্ট'' * * ''টুৱেলফ্থ নাইট'' * ''দ্য টু জেণ্টলমেন অৱ ভেৰ’ণা'' * ''দ্য টু নোবল কিন্সমেন'' *† * ''দ্য ৱিণ্টাৰ্ছ টেল'' * {{Col-3}} ; ইতিহাসমূলক * ''কিং জন'' * ''ৰিচাৰ্ড দ্বিতীয়'' * ''হেনৰী চতুৰ্থ, প্ৰথম খণ্ড'' * ''হেনৰী চতুৰ্থ, দ্বিতীয় খণ্ড'' * ''হেনৰী পঞ্চম'' * ''হেনৰী ষষ্ঠ, প্ৰথম খণ্ড'' † * ''হেনৰী ষষ্ঠ, দ্বিতীয় খণ্ড'' * ''হেনৰী ষষ্ঠ, তৃতীয় খণ্ড'' * ''ৰিচাৰ্ড তৃতীয়'' * ''হেনৰী অষ্টম'' † {{Col-3}} ; ট্ৰেজেডী * ''ৰোমিও এণ্ড জুলিয়েট'' * ''কোৰিঅ’লেনাছ'' * ''টাইটাছ এণ্ড্ৰোনিকাচ'' † * ''টিমন অৱ এথেন্স'' † * ''জুলিয়াছ ছিজাৰ'' * ''মেকবেথ'' † * ''হেমলেট'' * ''ট্ৰলিয়াছ এন্দ ক্ৰেছিডা'' ‡ * ''কিং লীয়েৰ'' * ''অ’থেলো'' * ''এণ্টনী এণ্ড ক্লিওপেট্ৰা'' * ''ছিম্বেলিন'' * {{Col-end}} {{Col-begin}} {{Col-3}} ; কবিতা * শ্বেইকছপীয়েৰৰ চনেট' * ''ভেনাছ এণ্ড এডোনিছ'' * ''দ্য ৰেপ অৱ লুক্ৰীছ'' * ''দ্য পেশ্যনেট পিলগ্ৰিম'' * ''দ্য ফিনিক্স এণ্ড দ্য টাৰ্টল'' * ''এ লাভাৰ্ছ কমপ্লেইণ্ট'' {{Col-3}} ; হেৰাই যোৱা নাটক * ''লাভছ লেবাৰ্ছ ৱোন'' * ''দ্য হিষ্ট্ৰী অৱ কাৰ্ডেনিও'' † {{Col-3}} ; অপ্ৰামাণিক ৰচনা * ''আৰ্ডেন অৱ ফেভাৰ্শ্বেম'' * ''দ্য বাৰ্থ অৱ মাৰ্লিন'' * ''এডৱাৰ্ড তৃতীয়'' * ''লোক্ৰিন'' * ''দ্য লণ্ডন প্ৰোডিগেল'' * ''দ্য প্যুৰিটান'' * ''দ্য চেকেণ্ড মেইডেন্স ট্ৰেজেডী'' * ''চাৰ জন ওল্ডকেছল'' * ''থমাছ লৰ্ড ক্ৰমৱেল'' * ''এ য়ৰ্কশ্বায়াৰ ট্ৰেজেডী'' * ''ছৰ থমাছ ম’ৰে'' {{Col-end}} ==টোকা== ===পাদটীকা=== {{Reflist|colwidth=20em|group=nb|refs= <ref name=dates>Dates follow the [[Julian calendar]], used in England throughout Shakespeare's lifespan, but with the start of year adjusted to 1 January (see [[Old Style and New Style dates]]). Under the [[Gregorian calendar]], adopted in Catholic countries in 1582, Shakespeare died on 3 May {{Harv|Schoenbaum|1987|loc=xv}}.</ref> <ref name=national-cult>The "national cult" of Shakespeare, and the "bard" identification, dates from September 1769, when the actor [[David Garrick]] organised a week-long carnival at Stratford to mark the town council awarding him the [[Freedom of the City|freedom]] of the town. In addition to presenting the town with a statue of Shakespeare, Garrick composed a doggerel verse, lampooned in the London newspapers, naming the banks of the Avon as the birthplace of the "matchless Bard" {{Harv|McIntyre|1999|loc=412–432}}.</ref> <ref name=exact-figures>The exact figures are unknown. See [[Shakespeare's collaborations]] and [[Shakespeare Apocrypha]] for further details.</ref> <ref name=play-dates>Individual play dates and precise writing span are unknown. See [[Chronology of William Shakespeare's plays|Chronology of Shakespeare's plays]] for further details.</ref> <!--<ref name=Passionate-Pilgrim>''The Passionate Pilgrim'', published under Shakespeare's name in 1599 without his permission, includes early versions of two of his sonnets, three extracts from ''Love's Labour's Lost'', several poems known to be by other poets, and eleven poems of unknown authorship for which the attribution to Shakespeare has not been disproved {{Harv|Wells|Taylor|Jowett|Montgomery|2005|loc=805}}</ref>--> }} ===ঊদ্ধৃতি=== <!-- READ ME!! PLEASE DO ''not'' JUST ADD NEW NOTES AT THE BOTTOM. Use ref tags in the text. --> {{Reflist|colwidth=20em}} ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Refbegin|colwidth=30em}} * {{citation | last = Ackroyd | first = Peter | author-link = Peter Ackroyd | year = 2006 | title = Shakespeare: The Biography | place = London | publisher = Vintage | isbn = 978-0-7493-8655-9 }}. * {{citation | last = Adams | first = Joseph Quincy | author-link = Joseph Quincy Adams | year = 1923 | title = A Life of William Shakespeare | place = Boston | publisher = Houghton Mifflin | oclc = 1935264 }}. * {{citation | last = Baer | first = Daniel | year = 2007 | title = The Unquenchable Fire | publisher = Xulon Press | isbn = 978-1-60477-327-9 }}. * {{citation | last = Baldwin | first = T. W. | year = 1944 | title = William Shakspere's Small Latine & Lesse Greek | volume = 1 | place = Urbana, Ill | publisher = University of Illinois Press | url = http://durer.press.illinois.edu/baldwin/vol.1/html/index.html | oclc = 359037 | access-date = 2013-04-28 | archivedate = 2013-07-27 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20130727214220/http://durer.press.illinois.edu/baldwin/vol.1/html/index.html }}. * {{citation | last = Barber | first = C. L. | year = 1964 | title = Shakespearian Comedy in the Comedy of Errors | place = England | publisher = College English 25.7 }}. * {{citation | last = Bate | first = Jonathan | author-link = Jonathan Bate | year = 2008 | title = The Soul of the Age | place = London | publisher = Penguin | isbn = 978-0-670-91482-1 }}. *{{cite news |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/england/coventry_warwickshire/7422986.stm |title=Bard's 'cursed' tomb is revamped |last=[[BBC News]] |date=28 May 2008 |publisher=[[BBC|British Broadcasting Corporation]] |accessdate=23 April 2010 |ref=harv }} * {{citation | last = Bentley | first = G. E. | author-link = | year = 1961 | title = Shakespeare: A Biographical Handbook | place = New Haven | publisher = Yale University Press | oclc = 356416 | isbn = 0-313-25042-1 }}. * {{citation | last = Berry | first = Ralph | year = 2005 | title = Changing Styles in Shakespeare | place = London | publisher = Routledge | isbn = 0-415-35316-5 }}. * {{citation | last = Bertolini | first = John Anthony | year = 1993 | title = Shaw and Other Playwrights | place = Pennsylvania | publisher = Pennsylvania State University Press | isbn = 0-271-00908-X }}. * {{citation | last = Bevington | first = David | author-link = David Bevington | year = 2002 | title = Shakespeare | place = Oxford | publisher = Blackwell | isbn = 0-631-22719-9 }}. * {{citation | last = Bloom | first = Harold | author-link = Harold Bloom | year = 1999 | title = Shakespeare: The Invention of the Human | place = New York | publisher = Riverhead Books | isbn = 1-57322-751-X }}. * {{citation | last = Boas | first = F. S. | author-link = Frederick S. Boas | year = 1896 | title = Shakspere and His Predecessors | place = New York | publisher = Charles Scribner's Sons }}. * {{citation | last = Bowers | first = Fredson | year = 1955 | title = On Editing Shakespeare and the Elizabethan Dramatists | place = Philadelphia | publisher = University of Pennsylvania Press | oclc = 2993883 }}. * {{citation | last = Boyce | first = Charles | year = 1996 | title = Dictionary of Shakespeare | place = Ware, Herts, UK | publisher = Wordsworth | isbn = 1-85326-372-9 }}. *{{Citation |chapter = Shakespeare's Recollection of Marlowe |title = Shakespeare's Styles: Essays in Honour of Kenneth Muir | editor1-last = Edwards | editor1-first = Philip | editor2-last = Ewbank | editor2-first = Inga-Stina | editor3-last = Hunter | editor3-first = G. K. |last = Bradbrook |first = M. C. |publisher = Cambridge University Press |year = 2004 |pages = 191–204 |isbn = 0-521-61694-8 |ref = harv }} * {{citation | last = Bradford | first = Gamaliel Jr. | date = February 1910 | journal = Modern Language Notes | title = The History of Cardenio by Mr. Fletcher and Shakespeare | volume = 25 | issue = 2 }}. * {{citation | last = Bradley | first = A. C. | author-link = A. C. Bradley | year = 1991 | title = Shakespearean Tragedy: Lectures on Hamlet, Othello, King Lear and Macbeth | place = London | publisher = Penguin | isbn = 0-14-053019-3 }}. * {{citation | last = Brooke | first = Nicholas | year = 1998 | chapter = Introduction | title = The Tragedy of Macbeth | editor1-last = Shakespeare | editor1-first = William | editor2-last = Brooke | editor2-first = Nicholas (ed.) | place = Oxford | publisher = Oxford University Press | isbn = 0-19-283417-7 }}. *{{Citation |chapter = Language and Speaker in Macbeth |title = Shakespeare's Styles: Essays in Honour of Kenneth Muir | editor1-last = Edwards | editor1-first = Philip | editor2-last = Ewbank | editor2-first = Inga-Stina | editor3-last = Hunter | editor3-first = G. K. |last = Brooke |first = Nicholas |publisher = Cambridge University Press |year = 2004 |pages = 67–78 |isbn = 0-521-61694-8 |ref = harv }} * {{citation | last = Bryant | first = John | year = 1998 | chapter = ''Moby Dick'' as Revolution | title = The Cambridge Companion to Herman Melville | editor-last = Levine | editor-first = Robert Steven | place = Cambridge | publisher = Cambridge University Press | isbn = 0-521-55571-X }}. * {{citation | last = Bryson | first = Bill | author-link = Bill Bryson | year = 2007 | title = Shakespeare: The World as a Stage | publisher = Harper Collins | isbn = 0-06-074022-1 }}. * {{citation | last = Burns | first = Edward | year = 2000 | chapter = Introduction | title = King Henry VI, Part 1 | editor1-last = Shakespeare | editor1-first = William | editor2-last = Burns | editor2-first = Edward (ed.) | place = London | publisher = Arden Shakespeare, Thomson | isbn = 1-903436-43-5 }}. * {{citation | last = Carlyle | first = Thomas | author-link = Thomas Carlyle | year = 1907 | title = On Heroes, Hero-worship, and the Heroic in History | editor-last = Adams | editor-first = John Chester | place = Boston | publisher = Houghton, Mifflin and Company | oclc = 643782 | isbn = 1-4069-4419-X }}. * {{citation | last = Casey | first = Charles | date = Fall 1998 | title = Was Shakespeare gay? Sonnet 20 and the politics of pedagogy | journal = College Literature | volume = 25 | url = http://www.findarticles.com/p/articles/mi_qa3709/is_199810/ai_n8827074 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20070516062509/http://findarticles.com/p/articles/mi_qa3709/is_199810/ai_n8827074 | archivedate = 16 May 2007 | accessdate = 2 May 2007 | issue = 3 }}. * {{citation | author-link = Fausto Cercignani | last = Cercignani | first = Fausto | title = Shakespeare's Works and Elizabethan Pronunciation | place = Oxford | publisher = University Press (Clarendon Press) | year = 1981 }}. * {{citation | last = Chambers | first = E. K. | author-link = E. K. Chambers | year = 1923 | title = The Elizabethan Stage |volume=2 | place = Oxford | publisher = Clarendon Press | oclc = 336379 | isbn = 0-19-811511-3 }}. * {{citation | last = Chambers | first = E. K. | year = 1944 | title = Shakespearean Gleanings | place = Oxford | publisher = Oxford University Press | oclc = 2364570 | isbn = 0-8492-0506-9 }}. * {{citation | last = Chambers | first = E. K. | year = 1930 | title = William Shakespeare: A Study of Facts and Problems |series=2 vols. | place = Oxford | publisher = Clarendon Press | oclc = 353406 | isbn = 0-19-811774-4 }}. * {{citation | last = Cheney | first = Patrick Gerard | author-link = | year = 2004 | title = The Cambridge Companion to Christopher Marlowe | place = Cambridge | publisher = Cambridge University Press | isbn = 0-521-52734-1 }}. * {{citation | last = Clemen | first = Wolfgang | year = 2005a | title = Shakespeare's Dramatic Art: Collected Essays | place = New York | publisher = Routledge | isbn = 0-415-35278-9 }}. * {{citation | last = Clemen | first = Wolfgang | year = 2005b | title = Shakespeare's Imagery | place = London | publisher = Routledge | isbn = 0-415-35280-0 }}. * {{citation | last = Clemen | first = Wolfgang | year = 1987 | title = Shakespeare's Soliloquies | place = London | publisher = Routledge | isbn = 0-415-35277-0 }}. * {{citation | last = Cooper | first = Tarnya | year = 2006 | title = Searching for Shakespeare | place = National Portrait Gallery and Yale Center for British Art | publisher = Yale University Press | isbn = 978-0-300-11611-3 }}. * {{citation | last = Craig | first = Leon Harold | year = 2003 | title = Of Philosophers and Kings: Political Philosophy in Shakespeare's "Macbeth" and "King Lear" | place = Toronto | publisher = University of Toronto Press | isbn = 0-8020-8605-5 }}. * {{citation | last = Cressy | first = David | year = 1975 | title = Education in Tudor and Stuart England | place = New York | publisher = St Martin's Press | oclc = 2148260 | isbn = 0-7131-5817-4 }}. * {{citation | last = Crystal | first = David | author-link = David Crystal | year = 2001 | title = The Cambridge Encyclopedia of the English Language | place = Cambridge | publisher = Cambridge University Press | isbn = 0-521-40179-8 }}. * {{citation | last = Dillon | first = Janette | year = 2007 | title = The Cambridge Introduction to Shakespeare's Tragedies | place = Cambridge | publisher = Cambridge University Press | isbn = 0-521-85817-8 }}. * {{citation | last = Dobson | first = Michael | year = 1992 | title = The making of the national poet | place = Oxford, England | publisher = Oxford University Press | isbn = 978-0-19-818323-5 }}. * {{citation | last = Dominik | first = Mark | year = 1988 | title = Shakespeare–Middleton Collaborations | place = Beaverton, OR | publisher = Alioth Press | isbn = 0-945088-01-9 }}. * {{citation | last = Dowden | first = Edward | author-link = Edward Dowden | year = 1881 | title = Shakspere | place = New York | publisher = Appleton & Co. | oclc = 8164385 }}. * {{citation | last = Drakakis | first = John | year = 1985 | title = Alternative Shakespeares | editor-last = Drakakis | editor-first = John | place = New York | publisher = Meuthen | isbn = 0-416-36860-3 }}. * {{citation | last = Dryden | first = John | author-link = John Dryden | year = 1889 | title = An Essay of Dramatic Poesy | editor-last = Arnold | editor-first = Thomas | place = Oxford | publisher = Clarendon Press | oclc = 7847292 | isbn = 81-7156-323-6 }}. * {{citation | last1 = Dutton | first1 = Richard | last2 = Howard | first2 = Jean | year = 2003 | title = A Companion to Shakespeare's Works: The Histories | place = Oxford | publisher = Blackwell | isbn = 0-631-22633-8 }}. * {{citation | last = Edwards | first = Phillip | year = 1958 | chapter = Shakespeare's Romances: 1900–1957 | title = Shakespeare Survey | volume = 11 | editor-last = Nicoll | editor-first = Allardyce | place = Cambridge | publisher = Cambridge University Press | oclc = 15880120 | isbn = 0-521-21500-5 }}. * {{citation | year = 2004 | title = Shakespeare's Styles: Essays in Honour of Kenneth Muir | editor1-last = Edwards | editor1-first = Philip | editor2-last = Ewbank | editor2-first = Inga-Stina | editor3-last = Hunter | editor3-first = G. K. | place = Cambridge | publisher = Cambridge University Press | isbn = 0-521-61694-8 }}. * {{citation | last = Eliot | first = T. S. | author-link = T. S. Eliot | year = 1934 | title = Elizabethan Essays | place = London | publisher = Faber & Faber | oclc = 9738219 | isbn = 0-15-629051-0 }}. * {{citation | last = Evans | first = G. Blakemore | year = 1996 | chapter = Commentary | title = The Sonnets | editor1-last = Shakespeare | editor1-first = William | editor2-last = Evans | editor2-first = G. Blakemore (ed.) | place = Cambridge | publisher = Cambridge University Press | isbn = 0-521-22225-7 }}. * {{citation | last = Farley-Hills | first = David | year = 1990 | title = Shakespeare and the Rival Playwrights, 1600–06 | place = London | publisher = Routledge | isbn = 0-415-04050-7 }}. * {{citation | last = Foakes | first = R. A. | author-link = R. A. Foakes | year = 1990 | chapter = Playhouses and Players | title = The Cambridge Companion to English Renaissance Drama | editor1-last = Braunmuller | editor1-first = A. | editor2-last = Hattaway | editor2-first = Michael | place = Cambridge | publisher = Cambridge University Press | isbn = 0-521-38662-4 }}. * {{citation | last = Fort | first = J. A. | date = October 1927 | title = The Story Contained in the Second Series of Shakespeare's Sonnets | journal = The Review of English Studies | volume = 3 | issue = 12 }}. * {{citation | last = Freehafer | first = John | date = May 1969 | title = 'Cardenio', by Shakespeare and Fletcher | journal = PMLA | volume = 84 | issue = 3 }}. * {{citation | last = Friedman | first = Michael D. | year = 2006 | chapter = 'I'm not a feminist director but...': Recent Feminist Productions of The Taming of the Shrew | title = Acts of Criticism: Performance Matters in Shakespeare and his Contemporaries: Essays in Honor of James P. Lusardi | editor1-last = Nelsen | editor1-first = Paul | editor2-last = Schlueter | editor2-first = June | place = New Jersey | publisher = Fairleigh Dickinson University Press | isbn = 0-8386-4059-1 }}. * {{citation | last = Frye | first = Roland Mushat | author-link = Roland Frye | year = 2005 | title = The Art of the Dramatist | place = London; New York | publisher = Routledge | isbn = 0-415-35289-4 }}. * {{citation | last = Gager | first = Valerie L. | year = 1996 | title = Shakespeare and Dickens: The Dynamics of Influence | place = Cambridge | publisher = Cambridge University Press | isbn = 0-521-45526-X }}. * {{citation | last = Gibbons | first = Brian | year = 1980 | title = Romeo and Juliet. The Arden Shakespeare Second Series | place = London | publisher = Thomson Learning | isbn = 978-1-903436-41-7 }}. * {{citation | last = Gibbons | first = Brian | year = 1993 | title = Shakespeare and Multiplicity | place = Cambridge | publisher = Cambridge University Press | isbn = 0-521-44406-3 }}. * {{citation | last = Gibson | first = H. N. | year = 2005 | title = The Shakespeare Claimants: A Critical Survey of the Four Principal Theories Concerning the Authorship of the Shakespearean Plays | place = London | publisher = Routledge | isbn = 0-415-35290-8 }}. * {{citation | last = Grady | first = Hugh | year = 2001a | chapter = Modernity, Modernism and Postmodernism in the Twentieth Century's Shakespeare | title = Shakespeare and Modern Theatre: The Performance of Modernity | editor1-last = Bristol | editor1-first = Michael | editor2-last = McLuskie | editor2-first = Kathleen | place = New York | publisher = Routledge | isbn = 0-415-21984-1 }}. * {{citation | last = Grady | first = Hugh | year = 2001b | chapter = Shakespeare Criticism 1600–1900 | title = The Cambridge Companion to Shakespeare | editor1-last = deGrazia | editor-first = Margreta | editor2-last = Wells | editor2-first = Stanley | place = Cambridge | publisher = Cambridge University Press | isbn = 0-521-65094-1 }}. * {{citation | last = Gray | first = Arthur | year = 1926 | title = A Chapter in the Early Life of Shakespeare | place = Cambridge | publisher = Cambridge University Press. Reissued by [[Cambridge University Press]], 2009; | isbn = 978-1-108-00557-9 }}. * {{citation | last = Greenblatt | first = Stephen | author-link = Stephen Greenblatt | year = 2005 | title = Will in the World: How Shakespeare Became Shakespeare | place = London | publisher = Pimlico | isbn = 0-7126-0098-1 }}. * {{citation | last = Greer | first = Germaine | year = 1986 | title = William Shakespeare | place = Oxford | publisher = Oxford University Press | isbn = 0-19-287538-8 }}. * {{citation | last = Halio | first = Jay | year = 1998 | title = Romeo and Juliet: A Guide to the Play | place = Westport | publisher = Greenwood Press | isbn = 0-313-30089-5}} * {{citation | last = Hansen | first = William | year = 1983 | title = Saxo Grammaticus & the Life of Hamlet | place = Lincoln | publisher = University of Nebraska Press | isbn = 0-8032-2318-8 }}. * {{citation | last = Hattaway | first = Michael | year = 1990 | chapter = Introduction | title = The First Part of King Henry VI | editor1-last = Shakespeare | editor1-first = William | editor2-last = Hattaway | editor2-first = Michael (ed.) | place = Cambridge | publisher = Cambridge University Press | isbn = 0-521-29634-X }}. * {{citation | last = Hoeniger | first = F. D. | year = 1963 | chapter = Introduction | title = Pericles | editor1-last = Shakespeare | editor1-first = William | editor2-last = Hoeniger | editor2-first = F. D. (ed.) | place = London | publisher = Arden Shakespeare | isbn = 0-17-443588-6l }}. * {{citation | last = Holland | first = Peter | chapter = Introduction | editor1-last = Shakespeare | editor1-first = William | editor2-last = Holland | editor2-first = Peter (ed.) | year = 2000 | title = [[Cymbeline]] | place = London | publisher = Penguin | isbn = 0-14-071472-3 }}. * {{citation | last = Honan | first = Park | year = 1998 | title = Shakespeare: A Life | place = Oxford | publisher = Oxford University Press | isbn = 0-19-811792-2 }}. * {{citation | last = Honigmann | first = E. A. J. | author-link = E. A. J. Honigmann | year = 1999 | title = Shakespeare: The Lost Years | edition = Revised | place = Manchester | publisher = Manchester University Press | isbn = 0-7190-5425-7 }}. * {{citation | last = Hunter | first = Robert E. | year = 1864 | title = Shakespeare and Stratford-upon-Avon: A ‘Chronicle of the Time’ | publisher = Whittaker. Reissued by [[Cambridge University Press]], 2009; | isbn = 978-1-108-00162-5 }}. * {{citation | last = Jackson | first = MacDonald P. | year = 2004 | chapter = A Lover's Complaint Revisited | title = Shakespeare Studies | editor-last = Zimmerman | editor-first = Susan | place = Cranbury, NJ | publisher = Associated University Press | isbn = 0-8386-4120-2 }}. * {{citation | last = Jackson | first = MacDonald P. | year = 2003 | title = Defining Shakespeare: Pericles as Test Case | place = Oxford | publisher = Oxford University Press | isbn = 0-19-926050-8 }}. * {{citation | last = Johnson | first = Samuel | year = 2002 | title = Samuel Johnson's Dictionary: Selections from the 1755 Work that Defined the English Language | editor-last = Lynch | editor-first = Jack | place = Delray Beach, FL | publisher = Levenger Press | isbn = 1-84354-296-X }}. * {{citation | last = Jonson | first = Ben | author-link = Ben Jonson | year = 1996 | chapter = To the memory of my beloued, The AVTHOR MR. WILLIAM SHAKESPEARE: AND what he hath left vs | title = The First Folio of Shakespeare | editor1-last = Shakespeare | editor1-first = William | editor2-last = Hinman | editor2-first = Charlton (ed.) | editor3-last = Blayney | place = New York | publisher = W. W. Norton & Company | edition = 2nd | isbn = 0-393-03985-4 }}. * {{citation | last = Kastan | first = David Scott | year = 1999 | title = Shakespeare After Theory | place = London | publisher = Routledge | isbn = 0-415-90112-X }}. *{{Citation |chapter = The Question of Authorship |title = Shakespeare: an Oxford Guide |series = Oxford Guides |editor1-last = Wells |editor1-first = Stanley |editor2-last = Orlin |editor2-first = Lena Cowen |last = Kathman |first = David |publisher = Oxford University Press |year = 2003 |pages = 620–32 |isbn = 978-0-19-924522-2 |ref = harv }} * {{citation | last = Keeble | first = N.H. | year = 1980 | title = Romeo and Juliet: Study Notes | place = Longman | publisher = York Notes | isbn = 0-582-78101-9 }}. * {{citation | last = Kermode | first = Frank | author-link = Frank Kermode | year = 2004 | title = The Age of Shakespeare | place = London | publisher = Weidenfeld & Nicholson | isbn = 0-297-84881-X }}. * {{citation | last = Kolin | first = Philip C. | year = 1985 | title = Shakespeare and Southern Writers: A Study in Influence | place = Jackson | publisher = University Press of Mississippi | isbn = 0-87805-255-0 }}. * {{citation | last = Knutson | first = Roslyn | year = 2001 | title = Playing Companies and Commerce in Shakespeare's Time | place = Cambridge | publisher = Cambridge University Press | isbn = 0-521-77242-7 }}. * {{citation | last = Lambourne | first = Lionel | year = 1999 | title = Victorian Painting | place = London | publisher = Phaidon | isbn = 0-7148-3776-8 }}. * {{citation | last = Lee | first = Sidney | author-link = Sidney Lee | year = 1900 | title = Shakespeare's Life and Work | place = London | publisher = Smith Elder & Co. | isbn = }}. * {{citation | last = Levenson | first = Jill L. | year = 2000 | chapter = Introduction | title = Romeo and Juliet | editor1-last = Shakespeare | editor1-first = William | editor2-last = Levenson | editor2-first = Jill L. (ed.) | place = Oxford | publisher = Oxford University Press | isbn = 0-19-281496-6 }}. * {{citation | last = Levin | first = Harry | year = 1986 | chapter = Critical Approaches to Shakespeare from 1660 to 1904 | title = The Cambridge Companion to Shakespeare Studies | editor-last = Wells | editor-first = Stanley | place = Cambridge | publisher = Cambridge University Press | isbn = 0-521-31841-6 }}. * {{citation | last = Love | first = Harold | year = 2002 | title = Attributing Authorship: An Introduction | place = Cambridge | publisher = Cambridge University Press | isbn = 0-521-78948-6 }}. * {{citation | last = Maguire | first = Laurie E. | year = 1996 | title = Shakespearean Suspect Texts: The "Bad" Quartos and Their Contexts | place = Cambridge | publisher = Cambridge University Press | isbn = 0-521-47364-0 }}. * {{citation | last = McAfee | first = Cleland Boyd | year = 1912 | title = The Greatest English Classic: A Study of the King James Version of the Bible and Its Influence on Life and Literature | place = New York | isbn = }}. * {{citation | last = McDonald | first = Russ | year = 2006 | title = Shakespeare's Late Style | place = Cambridge | publisher = Cambridge University Press | isbn = 0-521-82068-5 }}. * {{citation|last = McIntyre | first = Ian | year = 1999 | title = Garrick | place = Harmondsworth, England | publisher = Allen Lane| isbn = 0-7139-9328-6 }}. * {{citation | last1 = McMichael | first1 = George | last2 = Glenn | first2 = Edgar M. | year = 1962 | title = Shakespeare and his Rivals: A Casebook on the Authorship Controversy | place = New York | publisher = Odyssey Press | oclc = 2113359 }}. * {{citation | last = McMullan | first = Gordon | year = 2000 | chapter = Introduction | title = King Henry VIII | editor1-last = Shakespeare | editor1-first = William | editor2-last = McMullan | editor2-first = Gordon (ed.) | place = London | publisher = Arden Shakespeare, Thomson | isbn = 1-903436-25-7 }}. * {{citation | last = Meagher | first = John C. | year = 2003 | title = Pursuing Shakespeare's Dramaturgy: Some Contexts, Resources, and Strategies in his Playmaking | place = New Jersey | publisher = Fairleigh Dickinson University Press | isbn = 0-8386-3993-3 }}. * {{citation | last = Milward | first = Peter | year = 1973 | title = Shakespeare's Religious Background | place = Chicago | publisher = Loyola University Press | isbn = 0-8294-0508-9 }}. * {{citation | last = Morris | first = Brian Robert | year = 1968 | title = Christopher Marlowe | place = New York | publisher = Hill and Wang | isbn = 0-8090-6780-3 }}. * {{citation | last = Muir | first = Kenneth | author-link = Kenneth Muir (scholar) | year = 2005 | title = Shakespeare's Tragic Sequence | place = London | publisher = Routledge | isbn = 0-415-35325-4 }}. * {{citation | last = Nagler | first = A. M. | year = 1958 | title = Shakespeare's Stage | place = New Haven, CT | publisher = Yale University Press | isbn = 0-300-02689-7 }}. * {{citation | last = Nolen | first = Stephanie | year = 2002 | title = Shakespeare's Face | place = Canada | publisher = Vintage Canada | isbn = 978-0-676-97484-3 }}. * {{citation | last = Nuttall | first = Anthony | author-link = Anthony Nuttall | year = 2007 | title = Shakespeare the Thinker | publisher = Yale University Press | isbn = 978-0-300-11928-2 }}. * {{citation | last = Paraisz | first = Júlia | year = 2006 | chapter = The Nature of a Romantic Edition | title = Shakespeare Survey | volume = 59 | editor-last = Holland | editor-first = Peter | place = Cambridge | publisher = Cambridge University Press | isbn = 0-521-86838-6 }}. * {{citation | last = Pequigney | first = Joseph | year = 1985 | title = Such Is My Love: A Study of Shakespeare's Sonnets | place = Chicago | publisher = University of Chicago Press | isbn = 0-226-65563-6 }}. * {{citation | last = Pollard | first = Alfred W. | author-link = Alfred W. Pollard | year = 1909 | title = Shakespeare Quartos and Folios: A Study in the Bibliography of Shakespeare's Plays, 1594–1685 | place = London | publisher = Methuen | oclc = 46308204 }}. * {{citation |last1=Porter |first1=Roy |last2=Teich |first2=Mikuláš | year = 1988 | title = Romanticism in National Context | place = Cambridge | publisher = Cambridge University Press | isbn = 0-521-33913-8 }}. * {{citation | last = Potter | first = Lois | year = 1997 | chapter = Introduction | title = The Two Noble Kinsmen | editor1-last = Shakespeare | editor1-first = William | editor2-last = Potter | editor2-first = Lois (ed.) | place = London | publisher = Arden Shakespeare, Thomson | isbn = 1-904271-18-9 }}. * {{citation | last = Pritchard | first = Arnold | year = 1979 | title = Catholic Loyalism in Elizabethan England | place = Chapel Hill | publisher = University of North Carolina Press | isbn = 0-8078-1345-1 }}. * {{citation | last = Ramos | first = Péricles Eugênio da Silva | year = 1976 | title = Hamlet (translate to portuguese) | place = São Paulo | publisher = Editora Abril | isbn = }}. * {{citation | last = Ribner | first = Irving | year = 2005 | title = The English History Play in the Age of Shakespeare | place = London | publisher = Routledge | isbn = 0-415-35314-9 }}. * {{citation | last = Ringler | first = William, Jr. | year = 1997 | chapter = Shakespeare and His Actors: Some Remarks on King Lear | title = In Lear from Study to Stage: Essays in Criticism | editor1-last = Ogden | editor1-first = James | editor2-last = Scouten | place = New Jersey | publisher = Fairleigh Dickinson University Press | isbn = 0-8386-3690-X }}. * {{citation | last = Rowe | first = John | editor1-last = Shakespeare | editor1-first = William | editor2-last = Rowe | editor2-first = John (ed.) | year = 2006 | chapter = Introduction | title = The Poems: Venus and Adonis, The Rape of Lucrece, The Phoenix and the Turtle, The Passionate Pilgrim, A Lover's Complaint, by William Shakespeare | place = Cambridge | publisher = Cambridge University Press | edition = 2nd revised | isbn = 0-521-85551-9 }}. * {{citation | last = Rowe | first = Nicholas | author-link = Nicholas Rowe (writer) | year = 1709 | publication-date = 1997 | title = Some Acount<!--SIC--> of the Life &c. of Mr. William Shakespear | url = http://shakespeare.palomar.edu/rowe.htm | editor-last = Gray | editor-first = Terry A. | place = Online at [http://shakespeare.palomar.edu/default.htm Mr. William Shakespeare and the Internet] | accessdate = 30 July 2007 }}. * {{citation | last = Royle | first = Nicholas | year = 2000 | chapter = To Be Announced | title = The Limits of Death: Between Philosophy and Psychoanalysis | editor1-last = Morra | editor1-first = Joanne | editor2-last = Robson | editor2-first = Mark | editor3-last = Smith | editor3-first = Marquard | place = Manchester | publisher = Manchester University Press | isbn = 0-7190-5751-5 }}. * {{citation | last = Sawyer | first = Robert | year = 2003 | title = Victorian Appropriations of Shakespeare | place = New Jersey | publisher = Fairleigh Dickinson University Press | isbn = 0-8386-3970-4 }}. * {{citation | last = Schanzer | first = Ernest | year = 1963 | title = The Problem Plays of Shakespeare | place = London | publisher = Routledge and Kegan Paul | oclc = 2378165 | isbn = 0-415-35305-X }}. * {{citation | last = Schoch | first = Richard | year = 2002 | chapter = Pictorial Shakespeare | title = The Cambridge Companion to Shakespeare on Stage | editor1-last = Wells | editor1-first = Stanley | editor2-last = Stanton | editor2-first = Sarah | place = Cambridge | publisher = Cambridge University Press | isbn = 0-521-79711-X }}. * {{Citation |title = William Shakespeare: Records and Images |last = Schoenbaum |first = S. |authorlink = Samuel Schoenbaum |publisher = Oxford University Press |year = 1981 |isbn = 978-0-19-520234-2 |ref = harv }} * {{citation | last = Schoenbaum | first = Samuel | author-link = Samuel Schoenbaum | year = 1991 | title = Shakespeare's Lives | place = Oxford | publisher = Oxford University Press | isbn = 0-19-818618-5 }}. * {{citation | last = Schoenbaum | first = Samuel | year = 1987 | title = William Shakespeare: A Compact Documentary Life | edition = Revised | place = Oxford | publisher = Oxford University Press | isbn = 0-19-505161-0 }}. * {{citation | last = Schopenhauer | first = Arthur | author-link = Arthur Schopenhauer | year = 1958 | title = The World as Will and Representation | edition = Volume I. E.F.J. | place = Payne | publisher = Falcon Wing's Press | isbn = }}. * {{citation | last = Shakespeare | first = William | year = 1914 | editor-last = Craig | editor-first = W. J. | chapter = Sonnet 18 | title = [http://www.bartleby.com/70/ The Oxford Shakespeare: the Complete Works of William Shakespeare] | edition = Bartleby.com (2000) | place = Oxford | publisher = Oxford University Press | url = http://www.bartleby.com/70/50018.html | accessdate = 22 June 2007 }}. * {{citation | last = Shapiro | first = James | author-link = James S. Shapiro | year = 2005 | title = 1599: A Year in the Life of William Shakespeare | place = London | publisher = Faber and Faber | isbn = 0-571-21480-0 }}. * {{citation | last = Shapiro | first = James | author-link = James S. Shapiro | year = 2010 | title = Contested Will: Who Wrote Shakespeare? | place = New York | publisher = Simon & Schuster | isbn = 9781416541622 }}. * {{citation | last1 = Snyder | first1 = Susan | last2 = Curren-Aquino | first2 = Deborah | year = 2007 | chapter = Introduction | title = The Winter's Tale | editor1-last = Shakespeare | editor1-first = William | editor2-last = Snyder | editor2-first = Susan (ed.) | editor3-last = Curren-Aquino | editor3-first = Deborah (ed.) | place = Cambridge | publisher = Cambridge University Press | isbn = 0-521-22158-7 }}. * {{citation | last = Steiner | first = George | author-link = George Steiner | year = 1996 | title = The Death of Tragedy | place = New Haven | publisher = Yale University Press | isbn = 0-300-06916-2 }}. * {{citation | last = Taylor | first = Dennis | year = 2006 | chapter = Hardy and ''Hamlet'' | title = Thomas Hardy Reappraised: Essays in Honour of Michael Millgate | editor-last = Wilson | editor-first = Keith | place = Toronto | publisher = University of Toronto Press | isbn = 0-8020-3955-3 }}. * {{citation | last = Taylor | first = Gary | year = 1990 | title = Reinventing Shakespeare: A Cultural History from the Restoration to the Present | place = London | publisher = Hogarth Press | isbn = 0-7012-0888-0 }}. * {{citation | last = Taylor | first = Gary | year = 1987 | title = William Shakespeare: A Textual Companion | place = Oxford | publisher = Oxford University Press | isbn = 0-19-812914-9 }}. * {{citation | last = Vickers | first = Brian | year = 2002 | title = Shakespeare, Co-Author: A Historical Study of Five Collaborative Plays | place = Oxford | publisher = Oxford University Press | isbn = 0-19-925653-5 }}. * {{citation | last = Wain | first = John | author-link = John Wain | year = 1975 | title = Samuel Johnson | place = New York | publisher = Viking | isbn = 0-670-61671-0 }}. * {{citation | editor1-last = Wells | editor1-first = Stanley | editor1-link=Stanley Wells | editor2-last = Taylor | editor2-first = Gary | editor3-last = Jowett | editor3-first = John | editor4-last = Montgomery | editor4-first = William | year = 2005 | title = The Oxford Shakespeare: The Complete Works | edition = 2nd | place = Oxford | publisher = Oxford University Press | isbn = 0-19-926717-0 }}. * {{citation | last = Wells | first = Stanley | year = 1997 | title = Shakespeare: A Life in Drama | place = New York | publisher = W. W. Norton | isbn = 0-393-31562-2 }}. * {{citation | last = Wells | first = Stanley | year = 2006 | title = Shakespeare & Co | place = New York | publisher = Pantheon | isbn = 0-375-42494-6 }}. * {{citation | editor1-last = Wells | editor1-first = Stanley | editor2-last = Orlin | editor2-first = Lena Cowen | year = 2003 | title = Shakespeare: An Oxford Guide | place = Oxford | publisher = Oxford University Press | isbn = 0-19-924522-3 }}. * {{citation | last = Werner | first = Sarah | author-link = | year = 2001 | title = Shakespeare and Feminist Performance | place = London | publisher = Routledge | isbn = 0-415-22729-1 }}. * {{citation | last = Wilson | first = Richard | year = 2004 | title = Secret Shakespeare: Studies in Theatre, Religion and Resistance | place = Manchester | publisher = Manchester University Press | isbn = 0-7190-7024-4 }}. * {{citation | last = Wood | first = Michael | author-link = Michael Wood (historian) | year = 2003 | title = Shakespeare | place = New York | publisher = Basic Books | isbn = 0-465-09264-0 }}. * {{citation | last = Wright | first = George T. | year = 2004 | chapter = The Play of Phrase and Line | title = Shakespeare: An Anthology of Criticism and Theory, 1945–2000 | editor-last = McDonald | editor-first = Russ | place = Oxford | publisher = Blackwell | isbn = 0-631-23488-8 }}. {{Refend}} ==আৰু চাওক== *[[তৰুণ চন্দ্ৰ পামেগাম]] ==বাহ্যিক সংযোগ== <!--Note: all links should comply with Wikipedia's external links guideline at [[Wikipedia:External links]]. To keep this section from ballooning, please only include links of general interest --> *{{wikiquote}} {{Spoken Wikipedia|William Shakespeare (Spoken Article).ogg|2008-04-11}} {{Commonscat|Shakespeare}} * [http://internetshakespeare.uvic.ca/ Internet Shakespeare Editions] * [http://www.folgerdigitaltexts.org/ Folger Digital Texts] * [http://www.opensourceshakespeare.org/ Open Source Shakespeare] complete works, with search engine and concordance * [http://digital.lib.muohio.edu/shakespeare/ First Four Folios] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091215041518/http://digital.lib.muohio.edu/shakespeare/ |date=2009-12-15 }} at [[Miami University]] Library, digital collection * [http://www.quartos.org/ The Shakespeare Quartos Archive] * [http://www.shakespeareswords.com/ Shakespeare's Words] the online version of the best-selling glossary and language companion * [http://www.nationalarchives.gov.uk/dol/images/examples/pdfs/shakespeare.pdf Shakespeare's Will] from [[:en:The National Archives (United Kingdom)|The National Archives]] * {{worldcat id|id=lccn-n78-95332}} * {{dmoz|Arts/Literature/World_Literature/British/Shakespeare}} * {{IMDb name|636}} * [http://www.gutenberg.org/ebooks/search/?query=shakespeare William Shakespeare] at [[Project Gutenberg]] * [http://short-biography.com/writer/william-shakespeare.htm William Shakespeare] at SB {{-}} [[শ্ৰেণী:যুক্তৰাজ্যৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:দাৰ্শনিক]] [[শ্ৰেণী:নাট্যকাৰ]] [[শ্ৰেণী:অভিনয় শিল্পী]] [[শ্ৰেণী:সাহিত্যিক]] 3n0e63587z6dr7iotzo56t0sziyoz7f 0 34323 514494 393056 2025-06-03T04:10:38Z Kandarpajit Kallol 6257 514494 wikitext text/x-wiki {{unreferenced}} '''ফণীন্দ্ৰ কুমাৰ দেৱচৌধুৰী''' (১ জুলাই ১৯৫৪-) এজন [[অসমীয়া]] ঔপন্যাসিক, গল্পকাৰ আৰু প্ৰবন্ধকাৰ। '[[প্ৰান্তিক]]'ৰ পাতত প্ৰকাশ পোৱা '[[অনুৰাধাৰ দেশ]]' উপন্যাসৰ যোগেদি তেখেতে পাঠকৰ সমাদৰ লাভ কৰে। ==চমু জীৱনী== ফণীন্দ্ৰ কুমাৰ দেৱচৌধুৰীৰ জন্ম হৈছিল পাটাছাৰকুছিত, ১৯৫৪ চনৰ ১ জুলাই তাৰিখে। ১৯৭১ চনত তেখেত বৰপেটাৰ পাটাছাৰকুছি বিদ্যাপীঠৰ পৰা [[গণিত]] আৰু [[পদাৰ্থ বিজ্ঞান]]ত লেটাৰসহ উচ্চতৰ মাধ্যমিক পৰীক্ষাত উত্তীৰ্ণ হয়। বেনাৰস হিন্দু বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা এখেতে ১৯৭৬ চনত অভিযান্ত্ৰিকৰ স্নাতক ডিগ্ৰী লাভ কৰে। ১৯৭৭ চনত তেখেতে অভিযান্ত্ৰিকৰ স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰীৰ অন্তিম পৰীক্ষা নিদিয়াকৈ [[অইল ইণ্ডিয়া লিমিটেড]]ত যোগদান কৰে। মাত্ৰ ডেৰ বছৰকাল অসমত কটোৱাৰ পিছত ১৯৭৯ চনত পাৰাদ্বীপ বন্দৰত চাকৰিৰ তাগিদাত যোগদান কৰে। সেই সময়চোৱাৰ অভিজ্ঞতাৰ ভিত্তিতে তেখেতে 'অনুৰাধাৰ দেশ' ৰচনা কৰে। বৰ্তমান তেখেত [[দুলীয়াজান]]ৰ অইল ইণ্ডিয়া লিমিটেডৰ পৰা অৱসৰ গ্ৰহণ কৰিছে। ==সাহিত্যিক জীৱন== [[প্ৰান্তিক]]ৰ পাতত ধাৰাবাহিকভাৱে প্ৰকাশ পোৱা 'অনুৰাধাৰ দেশ' নামৰ উপন্যাসখনেৰে এখেতৰ সাহিত্যক জীৱন আৰম্ভ হয়। উপন্যাসখনে আশাতীত জনপ্ৰিয়তা লাভ কৰে। ইয়াৰ পিচত তেখেতৰ কেইবাখনো উপন্যাস, গল্প সংকলন আৰু প্ৰবন্ধ সংকলন প্ৰকাশ হয়। সেইবোৰৰ ভিতৰত গৰখীয়াৰ দেশ,সত্যানুসন্ধান, মোক পবিত্ৰ কৰা, গল্প লিখাৰ গল্প আদি উল্লেথযোগ্য। ==তথ্যসূত্ৰ== {{reflist}} ==বাহ্যিক সংযোগ== {{wikipedia}} [[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া ঔপন্যাসিক]] hh9z8memi185lsluu1xin5rk5akc48v 514495 514494 2025-06-03T04:10:57Z Kandarpajit Kallol 6257 514495 wikitext text/x-wiki {{unreferenced}} '''ফণীন্দ্ৰ কুমাৰ দেৱচৌধুৰী''' (১ জুলাই ১৯৫৪-) এজন [[অসমীয়া]] ঔপন্যাসিক, গল্পকাৰ আৰু প্ৰবন্ধকাৰ। '[[প্ৰান্তিক]]'ৰ পাতত প্ৰকাশ পোৱা '[[অনুৰাধাৰ দেশ]]' উপন্যাসৰ যোগেদি তেখেতে পাঠকৰ সমাদৰ লাভ কৰে। ==চমু জীৱনী== ফণীন্দ্ৰ কুমাৰ দেৱচৌধুৰীৰ জন্ম হৈছিল পাটাছাৰকুছিত, ১৯৫৪ চনৰ ১ জুলাই তাৰিখে। ১৯৭১ চনত তেখেত বৰপেটাৰ পাটাছাৰকুছি বিদ্যাপীঠৰ পৰা [[গণিত]] আৰু [[পদাৰ্থ বিজ্ঞান]]ত লেটাৰসহ উচ্চতৰ মাধ্যমিক পৰীক্ষাত উত্তীৰ্ণ হয়। বেনাৰস হিন্দু বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা এখেতে ১৯৭৬ চনত অভিযান্ত্ৰিকৰ স্নাতক ডিগ্ৰী লাভ কৰে। ১৯৭৭ চনত তেখেতে অভিযান্ত্ৰিকৰ স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰীৰ অন্তিম পৰীক্ষা নিদিয়াকৈ [[অইল ইণ্ডিয়া লিমিটেড]]ত যোগদান কৰে। মাত্ৰ ডেৰ বছৰকাল অসমত কটোৱাৰ পিছত ১৯৭৯ চনত পাৰাদ্বীপ বন্দৰত চাকৰিৰ তাগিদাত যোগদান কৰে। সেই সময়চোৱাৰ অভিজ্ঞতাৰ ভিত্তিতে তেখেতে 'অনুৰাধাৰ দেশ' ৰচনা কৰে। বৰ্তমান তেখেত [[দুলীয়াজান]]ৰ অইল ইণ্ডিয়া লিমিটেডৰ পৰা অৱসৰ গ্ৰহণ কৰিছে। ==সাহিত্যিক জীৱন== [[প্ৰান্তিক]]ৰ পাতত ধাৰাবাহিকভাৱে প্ৰকাশ পোৱা 'অনুৰাধাৰ দেশ' নামৰ উপন্যাসখনেৰে এখেতৰ সাহিত্যক জীৱন আৰম্ভ হয়। উপন্যাসখনে আশাতীত জনপ্ৰিয়তা লাভ কৰে। ইয়াৰ পিচত তেখেতৰ কেইবাখনো উপন্যাস, গল্প সংকলন আৰু প্ৰবন্ধ সংকলন প্ৰকাশ হয়। সেইবোৰৰ ভিতৰত গৰখীয়াৰ দেশ,সত্যানুসন্ধান, মোক পবিত্ৰ কৰা, গল্প লিখাৰ গল্প আদি উল্লেথযোগ্য। ==তথ্যসূত্ৰ== {{reflist}} ==বাহ্যিক সংযোগ== {{wikipedia}} [[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া ঔপন্যাসিক]] nbnbjw06l3zk4lgv9zce3byr09ma2ps 514496 514495 2025-06-03T04:11:11Z Kandarpajit Kallol 6257 514496 wikitext text/x-wiki {{unreferenced}} '''ফণীন্দ্ৰ কুমাৰ দেৱচৌধুৰী''' (১ জুলাই ১৯৫৪-) এজন [[অসমীয়া]] ঔপন্যাসিক, গল্পকাৰ আৰু প্ৰবন্ধকাৰ। '[[প্ৰান্তিক]]'ৰ পাতত প্ৰকাশ পোৱা '[[অনুৰাধাৰ দেশ]]' উপন্যাসৰ যোগেদি তেখেতে পাঠকৰ সমাদৰ লাভ কৰে। ==চমু জীৱনী== ফণীন্দ্ৰ কুমাৰ দেৱচৌধুৰীৰ জন্ম হৈছিল পাটাছাৰকুছিত, ১৯৫৪ চনৰ ১ জুলাই তাৰিখে। ১৯৭১ চনত তেখেত বৰপেটাৰ পাটাছাৰকুছি বিদ্যাপীঠৰ পৰা [[গণিত]] আৰু [[পদাৰ্থ বিজ্ঞান]]ত লেটাৰসহ উচ্চতৰ মাধ্যমিক পৰীক্ষাত উত্তীৰ্ণ হয়। বেনাৰস হিন্দু বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা এখেতে ১৯৭৬ চনত অভিযান্ত্ৰিকৰ স্নাতক ডিগ্ৰী লাভ কৰে। ১৯৭৭ চনত তেখেতে অভিযান্ত্ৰিকৰ স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰীৰ অন্তিম পৰীক্ষা নিদিয়াকৈ [[অইল ইণ্ডিয়া লিমিটেড]]ত যোগদান কৰে। মাত্ৰ ডেৰ বছৰকাল অসমত কটোৱাৰ পিছত ১৯৭৯ চনত পাৰাদ্বীপ বন্দৰত চাকৰিৰ তাগিদাত যোগদান কৰে। সেই সময়চোৱাৰ অভিজ্ঞতাৰ ভিত্তিতে তেখেতে 'অনুৰাধাৰ দেশ' ৰচনা কৰে। বৰ্তমান তেখেত [[দুলীয়াজান]]ৰ অইল ইণ্ডিয়া লিমিটেডৰ পৰা অৱসৰ গ্ৰহণ কৰিছে। ==সাহিত্যিক জীৱন== [[প্ৰান্তিক]]ৰ পাতত ধাৰাবাহিকভাৱে প্ৰকাশ পোৱা 'অনুৰাধাৰ দেশ' নামৰ উপন্যাসখনেৰে এখেতৰ সাহিত্যক জীৱন আৰম্ভ হয়। উপন্যাসখনে আশাতীত জনপ্ৰিয়তা লাভ কৰে। ইয়াৰ পিচত তেখেতৰ কেইবাখনো উপন্যাস, গল্প সংকলন আৰু প্ৰবন্ধ সংকলন প্ৰকাশ হয়। সেইবোৰৰ ভিতৰত গৰখীয়াৰ দেশ,সত্যানুসন্ধান, মোক পবিত্ৰ কৰা, গল্প লিখাৰ গল্প আদি উল্লেথযোগ্য। ==তথ্যসূত্ৰ== {{reflist}} ==বাহ্যিক সংযোগ== {{wikiquote}} [[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া ঔপন্যাসিক]] ikrccbd0fet7exjig5so3kwe5h4mkxb 0 34850 514631 386356 2025-06-03T09:20:06Z Kandarpajit Kallol 6257 514631 wikitext text/x-wiki {{bio-stub}} {{Infobox officeholder | name = অটল বিহাৰী বাজপায়ী | image = Atal Bihari Vajpayee (crop 2).jpg | order = ১০ম | office = ভাৰতৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী | term_start = {{start date|1998|3|19|df=yes}} | term_end = {{end date|2004|5|22|df=yes}} | president = {{ublist|[[কে আৰ নাৰায়ণন]]|[[এ পি জে আব্দুল কালাম]]}} | predecessor = [[ইন্দৰ কুমাৰ গুজৰাল]] | successor = [[মনমোহন সিং]] | term_start2 = {{start date|1996|5|16|df=yes}} | term_end2 = {{end date|1996|6|1|df=yes}} | president2 = [[শঙ্কৰ দয়াল শৰ্মা]] | predecessor2 = [[পি ভি নৰসিংহ ৰাও]] | successor2 = [[এইচ ডি দেব গৌড়া]] | office3 = বিদেশ মন্ত্ৰী | term_start3 = {{start date|1977|3|26|df=yes}} | term_end3 = {{end date|1979|7|28|df=yes}} | primeminister3 = [[মোৰাৰজী দেশাই]] | predecessor3 = য়শৱন্তৰাৱ চৱন | successor3 = শ্যাম নন্দন প্ৰসাদ মিশ্ৰ | office4 = [[লোকসভাৰ সদস্য]] | term_start4 = ১৯৯১ চন | term_end4 = ২০০৯ চন | constituency4 = [[Lucknow (Lok Sabha constituency)|লক্ষ্ণৌ]] | predecessor4 = [[মান্ধাতা সিং]] | successor4 = [[লালজী টাণ্ডন]] | term_start5 = ১৯৭৭ চন | term_end5 = ১৯৮৪ চন | constituency5 = [[New Delhi (Lok Sabha constituency)|নতুন দিল্লী]] | predecessor5 = [[মুকুল বেনাৰ্জী]] | successor5 = [[কে চি পন্ট]] | term_start6 = ১৯৭১ | term_end6 = ১৯৭৭ | constituency6 = [[Gwalior (Lok Sabha constituency)|গোৱালিয়ৰ]] | predecessor6 = [[ৰাম অৱতাৰ শৰ্মা]] | successor6 = [[এন কে শ্বেজৱালকাৰ]] | term_start7 = ১৯৬৭ | term_end7 = ১৯৭১ | constituency7 = [[Balrampur (Lok Sabha constituency)|বলৰামপুৰ]] | predecessor7 = [[সুভদ্ৰা যোশী]] | successor7 = চন্দ্ৰ ভালমণি তিৱাৰী | term_start8 = ১৯৫৭ | term_end8 = ১৯৬২ | constituency8 = বলৰামপুৰ | successor8 = সুভদ্ৰা যোশি | office9 = [[ৰাজ্যসভাৰ সদস্য]] | term_start9 = ১৯৮৬ | term_end9 = ১৯৯১ | constituency9 = [[মধ্যপ্ৰদেশ]] | term_start10 = ১৯৬২ | term_end10 = ১৯৬৭ | constituency10 = [[উত্তৰ প্ৰদেশ]] | office11 = [[List of presidents of the Bharatiya Janata Party|ভাৰতীয় জনতা পাৰ্টিৰ প্ৰতিষ্ঠাপক – সভাপতি]] | term_start11 = ১৯৮০ চন | term_end11 = ১৯৮৬ | predecessor11 = ''কাৰ্য্যালয় প্ৰতিষ্ঠা'' | successor11 = এল কে আদৱানী | order12 = ১১ম | office12 = অখিল ভাৰত জনসংঘৰ সভাপতি | term_start12 = ১৯৬৮ | term_end12 = ১৯৭২ | predecessor12 = [[দীনদয়াল উপাধ্যায়]] | successor12 = এল কে আদৱানি | birth_date = {{Birth date|df=yes|1924|12|25}} | birth_place = [[গোৱালিয়ৰ]], গোৱালিয়ৰ ৰাজ্য, ব্ৰিটিছ ভাৰত (বৰ্তমানৰ [[মধ্য প্ৰদেশ]], ভাৰত) | death_date = {{death date and age|2018|8|16|1924|12|25|df=y}} | death_place = [[নতুন দিল্লী]], ভাৰত | party = [[ভাৰতীয় জনতা পাৰ্টি]] {{nowrap|(১৯৮০–২০১৮)}} | otherparty = [[জনতা পাৰ্টি]] {{nowrap|(১৯৭৭–১৯৮০)}}<br />[[ভাৰতীয় জন সংঘ]] {{nowrap|(১৯৭৭ৰ পূৰ্বে)}} | alma_mater = ডি এ ভি কলেজ, কানপুৰ | profession = ৰাজনীতিবিদ, লেখক, কবি | awards = {{awd|[[ভাৰত ৰত্ন]]|২০১৫}}{{awd|[[পদ্মবিভূষণ]]|১৯৯২}} | signature = Atal Bihari Vajpayee's Autograph in Hindi.jpg }} '''অটল বিহাৰী বাজপেয়ী''' ({{lang-hi|अटल बिहारी वाजपायी}}; {{lang-en|Atal Bihari Vajpayee}}; জন্ম ২৫ ডিচেম্বৰ ১৯২৪) স্বাধীন ভাৰতৰ [[ভাৰতৰ প্ৰধান মন্ত্ৰীসকলৰ তালিকা|১০ম]] [[ভাৰতৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী|প্ৰধানমন্ত্ৰী]]। তেখেত মুঠ তিনিবাৰৰ বাবে, পোনপ্ৰথমবাৰ ১৯৯৬ চনত মাত্ৰ ১৩ দিনৰ বাবে (১৬ মে' ১৯৯৬-১ জুন ১৯৯৬), তাৰপাছত ১৯৯৮ - ১৯৯৯ চনত ১৩ মাহৰ বাবে (১৯ মাৰ্চ ১৯৯৮ , দ্বাদশ লোকসভা) আৰু চুড়ান্তভাৱে ১৯৯৯ চনৰ পৰা ২০০৪ (ত্ৰয়োদশ লোকসভা-২২ মে' ২০০৪) চনলৈ মুঠ ৫ বছৰকাল প্ৰধানমন্ত্ৰী হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছিল। ১৬ আগষ্ট ২০১৮ তাৰিখে সন্ধিয়া ৫-০৫ বজাত দিল্লীৰ [[:en:All India Institutes of Medical Sciences|এইমছত]] (অখিল ভাৰতীয় আয়ুৰ্বি়জ্ঞান সংস্থান, নতুন দিল্লী) তেখেতৰ মৃত্যু হয়। == সন্মান আৰু পুৰস্কাৰ == * ২০১৫, ভাৰত ৰত্ন * ১৯৯২, পদ্মবিভূষণ<ref name="pmindia.nic.in">http://pmindia.nic.in/pm_atal.htm</ref> * ১৯৯৩, কানপুৰ বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা ডি. লিট্.<ref name="parliamentofindia.nic.in">{{cite web|url=http://parliamentofindia.nic.in/ls/lok13/biodata/13UP20.htm |title=Prime Minister of India Bio-Data |publisher=Parliamentofindia.nic.in |accessdate=2012-11-24}}</ref> * ১৯৯৪, লোকমান্য তিলক বঁটা<ref name="parliamentofindia.nic.in"/> * ১৯৯৪, শ্ৰেষ্ঠ সাংসদৰ বঁটা * ১৯৯৪, ভাৰত ৰত্ন পণ্ডিত গোৱিন্দ বল্লভ পন্ত বঁটা<ref name="pmindia.nic.in"/> == কৰ্মাৱলী == === সামাজিক আৰু ৰাজনৈতিক === * ''National integration''. (1961). * ''Dynamics of an open society''. (1977). * ''New Dimensions of India's Foreign Policy''. (1979). * ''Heal the wounds: Vajpayee's appeal on Assam tragedy to the parliament''. (1983). * ''When will atrocities on Harijans stop?: A.B. Vajpayee's speech in Rajya Sabha''. (1988). * ''Kucha lekha, kucha bhashana''. (1996). * ''Sekyularavada: Bharatiya parikalpana (Da. Rajendra Prasada Smaraka vyakhyanamala)''. (1996). * ''Bindu-bindu vicara''. (1997). * ''Rajaniti ki rapatili rahem''. (1997). * ''Na dainyam na palayanam (Hindi Edition)''. (1998). * ''Back to square one''. (1998). * ''Decisive days''. (1999). * ''Sakti se santi''. (1999). * ''Vicara-bindu (Hindi Edition)''. (2000). ISBN 978-81-7016-475-3. * ''Nayi chunauti, naya avasara (Hindi Edition)''. (2002). ISBN 978-81-7016-501-8. * ''India's Perspectives on ASEAN and the Asia-Pacific Region''. (2003). ISBN 978-981-230-172-7. === জীৱনীমূলক === * ''Atal Bihari Vaj mem tina dasaka''. (1992). * ''Pradhanamantri Atala Bihari Vajapeyi, chune hue bhashana''. (2000). * ''Values, vision & verses of Vajpayee: India's man of destiny''. (2001). * ''India's foreign policy: New dimensions''. (1977). * ''Assam problem: Repression no solution''. (1981). === কবিতা === * ''Twenty-One Poems''. (2003). ISBN 978-0-670-04917-2. * ''Kya khoya kya paya: Atal Bihari Vajapeyi, vyaktitva aura kavitaem (Hindi Edition)''. (1999). ISBN 978-81-7028-335-5. * ''Meri ikyavana kavitaem''. (1995). * ''Meri ikyavana kavitaem (Hindi Edition)''. (1995). * ''Sreshtha kabita''. (1997). * ''Nayi Disha'' – an album with [[Jagjit Singh (singer)|Jagjit Singh]] (1999) * ''Samvedna'' – an album with [[Jagjit Singh (singer)|Jagjit Singh]] (2002) === বক্তৃতা=== * ''Prime Minister Atal Bihari Vajpayee, selected speeches''. (2000). ISBN 978-81-230-0834-9. * ''President's addresses, 1980–1986''. (2000). * ''Presidential address''. (1986). * ''Presidential address: Bharatiya Pratinidhi Sabha session, Bhagalpur (Bihar), 5 6 & 7 May 1972''. (1972). * ''Atal Bihari Vajpayee and Pokhran ==মৃত্যু== বাজপায়ীৰ ২০০১ চনত মুম্বাইৰ ব্ৰিচকেণ্ডী হাস্পাতালত আঠুৰ অস্ত্ৰোপচাৰ হৈছিল। ২০০৯ চনত হোৱা ষ্ট্ৰোকৰ ফলত তেখেতৰ মাত বহি গৈছিল।<ref name=":3">{{Cite news|url=http://timesofindia.indiatimes.com/india/A-peek-into-the-life-Atal-Bihari-Vajpayee-now-leads/articleshow/32683790.cms|title=A peek into the life Atal Bihari Vajpayee now leads – Times of India|work=The Times of India|access-date=2017-07-27}}</ref> বাজপায়ীয়ে বিভিন্ন স্বাস্থ্যজনিত সমস্যা, স্মৃতিভ্ৰংশ, বৃক্কৰ ৰোগ, মধুমেহ আদিত দীৰ্ঘদিন ধৰি ভূগি আছিল। শেহতীয়া বছৰকেইটাত তেখেতে কোনো ৰাজহুৱা অনুষ্ঠানত অংশ লোৱা নাছিল আৰু চিকিৎসা সংক্ৰান্তীয় কামতহে ঘৰৰ বাহিৰ ওলাইছিল। স্মৃতিভ্ৰংশ ৰোগৰ ফলত তেখেতে অতি ঘনিষ্ঠ মানুহখিনিৰো চিন পাহৰি গৈছিল।<ref name=":3" /><ref>{{Cite news|url=http://zeenews.india.com/news/nation/vajpayee-turns-88-amid-health-concerns_748305.html|title=Vajpayee turns 88 amid health concerns|date=23 December 2011|work=Zee News|access-date=2017-07-27|language=en}}</ref> ২০১৮ৰ ১১ জুনৰ দিনা অতি সংকটজনক অৱস্থাত হাস্পাতালত ভৰ্তি হৈছিল।<ref>{{cite web|url=https://www.thehindu.com/news/national/vajpayee-on-injectable-antibiotics-in-stable-condition/article24142834.ece|title=Atal Bihari Vajpayee stable; treatment continues|first=Bindu Shajan|last=Perappadan|date=12 June 2018|publisher=|via=www.thehindu.com}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.news18.com/news/india/atal-bihari-vajpayees-condition-stable-but-will-remain-in-hospital-for-now-says-aiims-1776437.html|title=Atal Bihari Vajpayee's Condition Stable But Will Remain in Hospital For Now, Says AIIMS|publisher=}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.hindustantimes.com/india-news/doctors-say-atal-bihari-vajpayee-s-condition-stable-manmohan-singh-visits-aiims-delhi/story-yN5ABkfB0DPpdt6IlslgMM.html|title=Atal Bihari Vajpayee’s condition ‘stable’, Manmohan Singh pays a visit|date=12 June 2018|publisher=}}</ref> ১৬ আগষ্ট ২০১৮ তাৰিখে সন্ধিয়া ৫-০৫ বজাত তেখেতৰ নতুন দিল্লীৰ [[:en:All India Institute of Medical Sciences, Delhi|এইমচ]] হাস্পাতালত বয়সজনিত ৰোগত মৃত্যু হয়।<ref name="TheHinduDeath">{{cite web|url=https://www.thehindu.com/news/national/former-prime-minister-atal-bihari-vajpayee-passes-away-at-93/article24704802.ece|title=Atal Bihari Vajpayee, former Prime Minister, passes away at 93|first=The Hindu Net|last=Desk|date=16 August 2018|publisher=|via=www.thehindu.com}}</ref> ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist|2}} == অধিক পঢ়ক == * L.K. Advani. ''[[My Country My Life]]''. (2008). ISBN 978-81-291-1363-4. * M.P. Kamal. ''Bateshwar to Prime Minister House – An Interesting Description of Different Aspects of Atalji's ''. (2003). ISBN 978-81-7604-600-8. * G.N.S. Raghavan. ''New Era in the Indian Polity, A Study of Atal Bihari Vajpayee and the BJP''. (1996). ISBN 978-81-212-0539-9. * P. R Trivedi. ''Atal Bihari Vajpayee: The man India needs : the most appropriate leader for the twentyfirst century''. (2000). ISBN 978-81-7696-001-4. * Sujata K. Dass. " prem k jain ". (2004). ISBN 978-81-7835-277-0. * Chandrika Prasad Sharma. ''Poet politician Atal Bihari Vajpayee: A biography''. (1998). ASIN: B0006FD11E. * Sheila Vazirani. ''Atal Bihari Vajpayee; profile & personal views (Know thy leaders)''. (1967). ASIN: B0006FFBV2. * Dr. C.P. Thakur. ''India Under Atal Behari Vajpayee: The BJP Era''.(1999). ISBN 978-81-7476-250-4 * Sita Ram Sharma. ''Prime Minister Atal Behari Vajpayee: Commitment to power''. (1998). ISBN 978-81-85809-24-3. * Bhagwat S. Goyal ''Values, Vision & Verses of Vajpayee: India's Man of Destiny'' 2001 Srijan Prakashan R-6/233 Rajnagar [[Ghaziabad, Uttar Pradesh|Ghaziabad]] 201002 ISBN 81-87996-00-5. * Darshan Singh. ''Atal Behari Vajpayee: The arch of India''. (2001). ISBN 978-81-86405-25-3. * Yogesh Atal. ''Mandate for political transition: Reemergence of Vaypayee''. (2000). ASIN: B0006FEIHA. * Sujata K. Das. ''Atal Bihari Vajpayee''. (2004). ISBN 978-81-7835-2 ==বাহ্যিক সংযোগ== {{commons category|Atal Bihari Vajpayee|অটল বিহাৰী বাজপায়ী}} {{wikiquote}} * [http://pib.nic.in/profile/bajpayee.html Profile] Govt. of India * [http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/463000.stm Profile] at ''[[BBC News]]'' * [http://alsos.wlu.edu/qsearch.aspx?browse=people/Vajpayee,+Atal+Behari Annotated Bibliography for Atal Bihari Vajpayee from the Alsos Digital Library for Nuclear Issues] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160805043440/http://alsos.wlu.edu/qsearch.aspx?browse=people%2FVajpayee%2C+Atal+Behari |date=2016-08-05 }} * {{NYTtopic|people/v/atal_bihari_vajpayee}} * [http://timesofindia.indiatimes.com/topic/Atal-Bihari-Vajpayee Atal Bihari Vajpayee] collected news and commentary at ''[[The Times of India]]'' * [http://www.hindisahitya.org/category/%e0%a4%85%e0%a4%9f%e0%a4%b2-%e0%a4%ac%e0%a4%bf%e0%a4%b9%e0%a4%be%e0%a4%b0%e0%a5%80-%e0%a4%b5%e0%a4%be%e0%a4%9c%e0%a4%aa%e0%a5%87%e0%a4%af%e0%a5%80/ Complete List of Poems by Atala Bihari Bajpai] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120719194352/http://www.hindisahitya.org/category/%E0%A4%85%E0%A4%9F%E0%A4%B2-%E0%A4%AC%E0%A4%BF%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%80-%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A4%AA%E0%A5%87%E0%A4%AF%E0%A5%80/ |date=2012-07-19 }} * [http://atalji.webs.com अटलजी की रचनाएँ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140929144528/http://atalji.webs.com/ |date=2014-09-29 }} * [http://wikisource.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A5%87%E0%A4%B0%E0%A5%80_%E0%A4%87%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%B5%E0%A4%A8_%E0%A4%95%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%8F%E0%A4%81_:_%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B5%E0%A5%8D%E0%A4%AF-%E0%A4%AE%E0%A5%80%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%B8%E0%A4%BE मेरी इक्यावन कविताएँ : काव्य-मीमांसा] * [http://bjp.org/leader/atalji.htm BJP website] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20061205042048/http://bjp.org/leader/atalji.htm |date=2006-12-05 }} * [http://www.bjpindia.in/index.php/about-bjp/leadership/37-leaders/64-sh-atal-bihari-vajpayee.html A. B. Vajpayee] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111006211107/http://www.bjpindia.in/index.php/about-bjp/leadership/37-leaders/64-sh-atal-bihari-vajpayee.html |date=2011-10-06 }} at BJP leaders, India * [http://atalji.webs.com Atalji's life journey poems and songs collection] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140929144528/http://atalji.webs.com/ |date=2014-09-29 }} * [http://geeta-kavita.com/article.asp?article=list_poems#atal Read few poems of Atal Bihari Vajpayee in Hindi Script] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070220232610/http://geeta-kavita.com/article.asp?article=list_poems#atal |date=2007-02-20 }} * [http://www.nytimes.com/2004/05/22/world/in-india-s-spotlight-he-was-both-director-and-audience.html?ref=atal_bihari_vajpayee In India's Spotlight, He Was Both Director and Audience – NYTimes] * {{IMDb name|1528651}} * {{Worldcat id|id=lccn-n88-602104}} * {{OL author|id=OL101142A}} * {{Nndb|448/000044316}} {{ভাৰত ৰত্ন}} {{Prime Ministers of India}} {{Bharatiya Janata Party}} {{Authority control}} [[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:পদ্মবিভূষণ বঁটা বিজয়ী]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় কবি]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় ৰাজনীতিবিদ]] [[শ্ৰেণী:ভাৰত ৰত্ন বঁটা বিজয়ী]] [[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] 52x88jx2mmy8yfvq63ayv69txgrnn46 0 35542 514621 444236 2025-06-03T09:09:47Z Kandarpajit Kallol 6257 /* বাহ্যিক সংযোগ */ 514621 wikitext text/x-wiki {{Infobox person |name = অখিল গগৈ |image = Akhil Gogoi by Vikramjit Kakati.jpg |birth_name = অখিল গগৈ |birth_date = {{Birth date and age|1976|3|1|df=y}} |birth_place = লুখুৰাখন গাঁও, চেলেঙহাট, [[যোৰহাট]], [[অসম]] |hometown = |nationality = ভাৰতীয় |known_for = [[2012 Indian anti-corruption movement|Indian anti-corruption movement - 2012]], <br /> [[2011 Indian anti-corruption movement|Indian anti-corruption movement - 2011]], <br /> [[Freedom of information|Right to Information]] |movement = ২০১১ চনৰ ইণ্ডিয়া এগেইনষ্ট ক'ৰাপছন-ৰ দুৰ্নীতিবিৰোধী সংগ্ৰাম |organisation = [[কৃষক মুক্তি সংগ্ৰাম সমিতি]] <br /> [[ইণ্ডিয়া এগেইনষ্ট ক'ৰাপছন]] |other_names = |spouse = গীতাশ্ৰী তামূলী |children = নচিকেতা |parents =পিতৃ : বলোৰাম গগৈ মাতৃ : প্ৰিয়দা গগৈ |religion = [[মানৱ ধৰ্ম]] |awards = |website = |Education=...}} '''অখিল গগৈ''' ({{lang-en|Akhil Gogoi}}) [[অসম]]ৰ এগৰাকী কৃষক নেতা আৰু আৰ টি আই কৰ্মী ({{Lang|en|RTI activist}})। বিগত কেইবাটাও বছৰত তেওঁ ৰাজ্যখনত দুৰ্নীতি বিৰোধী আন্দোলনৰ নেতৃত্ব বহন কৰি আহিছে। দুৰ্নীতিৰ বিৰুদ্ধে আৰু চৰকাৰৰ কাৰ্য্যপ্ৰণালীত স্বচ্ছতা অনাৰ বাবে কৰি অহা সংগ্ৰামৰ বাবে তেওঁক প্ৰদান কৰা ২০০৮ বৰ্ষৰ 'Shanmugam Manjunath Integrity Award' ৰ পিছৰে পৰা তেওঁ ৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্য্যায়ত স্বীকৃতি লাভ কৰে।<ref>{{cite news |url=http://www.assamtimes.org/hot-news/1272.html |title=Akhil Gogoi receives award from Kiron Bedi |publisher=Assam Times |date= |accessdate=2012-08-06 |archivedate=2012-03-23 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120323021327/http://www.assamtimes.org/hot-news/1272.html |deadurl=yes }}</ref> সম্পূৰ্ণ গ্ৰাম ৰোজগাৰ আঁচনি'ৰ ১.২৫ কোটি টকীয়া কেলেংকাৰী আৰু 'ইন্দিৰা আবাস যোজনা'ৰ ৬০ লাখ টকীয়া কেলেংকাৰী [[তথ্য জনাৰ অধিকাৰ আইন, ২০০৫|তথ্য জনাৰ অধিকাৰ আইনৰ]] সুপ্ৰয়োগেৰে ধৰা পেলোৱাৰ বাবে ২০১০ বৰ্ষত '{{Lang|en|Public Cause Research Foundation (PCRF)}}'-য়ে তেওঁক '{{Lang|en|National Right to Information (RTI)}}' বটাঁ প্ৰদান কৰে।<ref>{{cite news |author=TI Trade |url=http://www.assamtribune.com/scripts/details.asp?id=nov2909/at09 |title=The Assam Tribune Online |publisher=Assamtribune.com |date=2009-11-29 |accessdate=2012-08-06 |archivedate=2012-03-04 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120304010606/http://www.assamtribune.com/scripts/details.asp?id=nov2909%2Fat09 |deadurl=yes }}</ref> এই বটাঁৰ সম্পূৰ্ণ মূল্য ২১ লাখ টকা তেওঁ [[কৃষক মুক্তি সংগ্ৰাম]]লৈ দান দিয়ে।<ref>{{Cite web |title=আৰ্কাইভ কপি |url=http://www.rtiawards.org/news/2009/12/08/rti-awards-winner-donates-prize-money |access-date=2013-12-28 |archivedate=2016-03-08 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160308123657/http://rtiawards.org/news/2009/12/08/rti-awards-winner-donates-prize-money |deadurl=yes }}</ref> ২০২১ চনৰ [[অসম বিধানসভা নিৰ্বাচন, ২০২১|অসম বিধানসভা নিৰ্বাচন]]ত তেওঁ [[ৰাইজৰ দল]]ৰ হৈ শিৱসাগৰ বিধানসভা সমষ্টিৰ পৰা বিধায়ক হিচাপে নিৰ্বাচিত হয়।<ref name="election2021">{{cite news|author=ECI|url=https://results.eci.gov.in/Result2021/ConstituencywiseS03108.htm?ac=108|title=GENERAL ELECTION TO VIDHAN SABHA TRENDS & RESULT MAY-2021}}</ref> ==প্ৰাৰম্ভিক জীৱন== অখিল গগৈৰ জন্ম হৈছিল ১৯৭৬ চনৰ ১ মাৰ্চ তাৰিখে [[যোৰহাট জিলা]]ৰ চেলেঙহাটৰ লুখুৰাখন গাঁৱত। ১৯৯১ চনত হেমলাই হাইস্কুলৰ পৰা হাইস্কুল শিক্ষান্ত পৰীক্ষাত উত্তীৰ্ণ হয়। ১৯৯৩ চনত যোৰহাট [[জে বি কলেজ]]ত কলা শাখাত উচ্চতৰ মাধ্যমিক সাং কৰে। ১৯৯৩ চনৰ পৰা ১৯৯৬ চনৰ সময়ছোৱাত তেওঁ [[গুৱাহাটী]]ৰ [[কটন মহাবিদ্যালয়]]ত ইংৰাজী সাহিত্যৰ ছাত্ৰ আছিল। ইয়াৰ পিছত স্নাতকোত্তৰ শিক্ষা গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ত আৰম্ভ কৰিছিল যদিও অসম্পূৰ্ণ হৈ ৰ'ল।<ref>{{cite interview |last= |first= |subject-link= |interviewer= journalists of NKTV|title= যি ক'ম সঁচা ক'ম|work= |date= 11th November, 2024|publisher= NKTV|location= গুৱাহাটী|url=|access-date=}}</ref> তেওঁ কটন মহাবিদ্যালয়খনৰ ছাত্ৰ একতা সভাৰ সাধাৰণ সম্পাদক হিচাপে একেৰাহে দুবাৰ নিৰ্বাচিত হৈছিল। ইয়াৰ পিছতেই গগৈয়ে [[নক্সাল|নক্সালবাদী]] নেতা সন্তোষ ৰাণা নেতৃত্বাধীন 'চিপিআই-এমএল-পিচিচি' ({{Lang|en|CPI-ML-PCC}})-ৰ গণ-সংগঠন ({{Lang|en|mass organisation}}) 'ইউনাইটেড ৰিভ'লুছ'নেৰী মুভমেণ্ট কাউন্সিল অৱ আসাম' ({{Lang|en|United Revolutionary Movement Council of Assam}})-ত যোগ দিছিল। অৱশ্যে, নব্বৈ দশকৰ শেষলৈ তেওঁ ৰাণাৰ পৰা আতঁৰি আহে আৰু [[নতুন পদাতিক]] নামৰ আলোচনীখনৰ সম্পাদক হিচাপে আত্মনিয়োগ কৰে। [[হীৰেন গোহাঁই|ড॰ হীৰেন গোহাঁই]]ৰ তত্ত্বাৱধানত প্ৰকাশিত নতুন পদাতিক অসমীয়া ভাষাৰ স্বাধীন [[মাৰ্ক্সবাদ|মাৰ্ক্সবাদী]] ধ্যান-ধাৰণাৰ আলোচনী। অখিল গগৈ সম্প্ৰতি গুৱাহাটী নিবাসী আৰু তেওঁৰ পত্নী আৰু এগৰাকী পুত্ৰ আছে। ==সাহিত্য কৰ্ম== সাহিত্যিক হিচাপে অখিল গগৈৰ বৰ্তমানলৈকে কেইবাখনো গ্ৰন্থ প্ৰকাশ পাইছে। তাৰ ভিতৰত— # উৰিব পৰা হ'লে আকৌ যুঁজিলোহেতেন(পত্নী গীতাশ্ৰী তামুলীৰ সৈতে যুটীয়াভাৱে) # অসমীয়া জাতীয়তাবাদ। # মৰুভূমি আহে লাহে লাহে। # পৰিৱৰ্তনৰ আখৰা। # গণ সংগ্ৰামৰ দিনলিপি।{{Cn}} # বিদেশী সমস্যা আৰু জাতীয় আন্দোলনৰ পথ ==নদীবান্ধ বিৰোধী সংগ্ৰাম== ২০০৯ চনৰ মাজভাগৰে পৰা অখিল গগৈয়ে অসম আৰু [[অৰুণাচল প্ৰদেশ]]ৰ পৰিস্থিতিতান্ত্ৰিক ({{Lang|en|ecologically}}) আৰু পাৰিপাৰ্শ্বিক ভাৱে সংবেদনশীল বিভিন্ন স্থানত নিৰ্মীয়মান আৰু প্ৰস্তাৱিত বৃহৎ নদীবান্ধসমূহৰ বিৰুদ্ধে ৰাজ্যজোৰা জনজাগৰণ আৰু আন্দোলনৰ নেতৃত্ব বহন কৰি আহিছে। বিশেষকৈ, তেওঁৰ নেতৃত্বৰ সংগঠন [[কৃষক মুক্তি সংগ্ৰাম সমিতি]] ({{Lang|en|KMSS}})-য়ে নিৰ্মীয়মান [[নামণি সোৱনশিৰ প্ৰকল্প]]ৰ নিৰ্মাণকাৰ্য বন্ধ কৰিবৰ বাবে দাবী জনাই আহিছে। [[সোৱণশিৰি নদী]]ৰ নামণি অংশত ২০০০ মেগাৱাট ক্ষমতাৰ এই বৃহৎ জলবিদ্যুৎ প্ৰকল্পটো ৰাষ্ট্ৰীয় জল শক্তি নিগম ({{Lang|en|NHPC}}) দ্বাৰা নিৰ্মীয়মান অৱস্থাত আছে।<ref>{{cite web|url=http://indiatoday.intoday.in/story/rti-activist-akhil-gogoi-kmss-team-anna-menber/1/204170.html |title=Who is Akhil Gogoi? : North, News - India Today |publisher=Indiatoday.intoday.in |date=2012-07-07 |accessdate=2012-12-31}}</ref> ==দুৰ্নীতিৰ বিৰুদ্ধে সংগ্ৰাম== কিছু সময়ৰ বাবে অখিল গগৈ [[আন্না হাজাৰে]]ৰ নেতৃত্বত দেশব্যাপী চলা দুৰ্নীতিবিৰোধী আন্দোলন ইণ্ডিয়া এগেইনষ্ট ক'ৰাপছন ({{Lang|en|India against Corruption, IAC}})-ৰ সৈতেও জড়িত আছিল। কিন্তু, {{Lang|en|IAC}}-ৰ কেইজনমান সদস্যই ৰাজনৈতিক দল আৰম্ভ কৰিবৰ বাবে প্ৰচেষ্টা আৰম্ভ কৰাৰ পিছত গগৈ {{Lang|en|IAC}}-ৰ পৰা আতঁৰি আহে। {{Lang|en|IAC}}-ৰ পৰা আতঁৰি অহাৰ কাৰণ সম্পৰ্কে গগৈয়ে এইদৰে কয় যে, জনসাধাৰণে {{Lang|en|IAC}}-লৈ আগবঢ়োৱা বিপুল সমৰ্থন এটা শক্তিশালী গণ-আন্দোলন আগবঢ়াই নিবৰ বাবেহে আছিল, নিৰ্বাচন কেন্দ্ৰিক এটা ৰাজনৈতিক দল গঠনৰ বাবে নাছিল।<ref>{{cite web|author=Sushanta Talukdar |url=http://www.thehindu.com/news/national/akhil-gogoi-opposes-team-annas-decision/article3728321.ece |title=News / National : Akhil Gogoi opposes Team Anna’s decision |publisher=The Hindu |date=2012-08-05 |accessdate=2012-12-31}}</ref> ==বিতৰ্ক== ২০১০ চনৰ এপ্ৰিল মাহত, [[অসম চৰকাৰ]]ৰ এটা গোপন প্ৰতিবেদনত এইবুলি অভিযোগ প্ৰকাশ হৈছিল যে, অখিল গগৈৰ চিপিআই-মাওবাদী ({{Lang|en|CPI-Maoist}})-ৰ সৈতে ওচৰ সম্পৰ্ক আছে।<ref>{{cite news|url=http://www.indianexpress.com/news/anticorruptionactivistamaoistinassamreport/590798/0 |title=Anti-corruption activist a ‘Maoist’ in Assam report |publisher=Indian Express |date= |accessdate=2012-08-06}}</ref> গগৈয়ে এই প্ৰতিবেদনক প্ৰত্যাহ্বান জনাই অসম চৰকাৰক এই অভিযোগ প্ৰতিপন্ন কৰিবলৈ কৈছিল।<ref>{{cite news |url=http://ibnlive.in.com/news/assam-govt-brands-rti-activist-as-maoist/112754-3.html |title=Assam govt brands RTI activist as Maoist - India News - IBNLive |publisher=Ibnlive.in.com |date=2010-04-06 |accessdate=2012-08-06 |archivedate=2010-04-11 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100411041813/http://ibnlive.in.com/news/assam-govt-brands-rti-activist-as-maoist/112754-3.html |deadurl=yes }}</ref> [[ৰমন মেগছেছে বঁটা]] বিজয়ী সন্দীপ পাণ্ডে আৰু [[মেধা পাটকৰ]]কে ধৰি দেশৰ বিভিন্ন প্ৰান্তৰ বুদ্ধিজীৱীয়ে গগৈয়ে মিছায়ে অভিযুক্ত সজাবলৈ চৰকাৰে চলোৱা প্ৰচেষ্টাক গৰিহণা দিয়ে।<ref>{{cite news |url=http://www.tehelka.com/story_main44.asp?filename=Ne100410shooting_the.asp |title=India's Independent Weekly News Magazine |publisher=Tehelka |date= |accessdate=2012-08-06 |archivedate=2012-04-05 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120405075941/http://www.tehelka.com/story_main44.asp?filename=Ne100410shooting_the.asp |deadurl=yes }}</ref> এন ডি টি ভি-ৰ সৈতে এটা সাক্ষাৎকাৰত গগৈয়ে এইদৰে কৈছিল, “{{Lang|en|I am a Marxist and I do believe in social transformation. But I am not a Maoist. They don't believe in mass activities. We at KMSS are trying to organise the masses for radical change. But the attempt of the government to implicate me as a Maoists shows their frustration because they have been unable to contain the growing popularity of KMSS.}}”<ref>{{cite news|url=http://www.ndtv.com/news/videos/video_player.php?id=1209296 |title=News » Videos |publisher=NDTV |date= |accessdate=2012-08-06}}</ref><ref>{{cite web|author=ndtv |url=http://www.youtube.com/watch?v=TAni3rMWF9I |title=Akhil Gogoi under scanner |publisher=YouTube |date=2011-03-31 |accessdate=2012-08-06}}</ref> এই বিষয়টোৱে অসম চৰকাৰৰ বাবে এটা লজ্জাজনক পৰিস্থিতিৰ উদ্ভৱ কৰিলে আৰু ইয়াৰ পিছত চৰকাৰে বিষয়টো এৰা দিবলৈ বাধ্য হয়। ==সমাজহিতৈষী কাৰ্য্যকলাপ== <!-- শেহতীয়াকৈ -->অখিল গগৈ আৰু তেওঁৰ সহকৰ্মী (কমৰে'ড)-সকলে গুৱাহাটী মহানগৰীৰ বিভিন্ন স্থানত কেইবাখনো অস্থায়ী খুচুৰা বিক্ৰী কেন্দ্ৰ মুকলি কৰে। ইয়াৰ মুখ্য উদ্দেশ্য আছিল গ্ৰাম্য কৃষকৰ ফচল মধ্যভোগীৰ হাতত নপৰাকৈ নগৰীয়া বজাৰলৈ উলিয়াই অনা। এই ব্যৱস্থাক খুচুৰা বিক্ৰী ক্ষেত্ৰত প্ৰত্যক্ষ বিদেশী বিনিয়োগ আৰু মাফিয়াৰ দ্বাৰা চালিত ছিণ্ডিকেটৰ এটা বিকল্প ব্যৱস্থা হিচাপে দাবী কৰি অখিল গগৈ আৰু তেওঁৰ সংগঠনে গুৱাহাটীৰ বিভিন্ন স্থানত আৰু অধিক বিক্ৰী কেন্দ্ৰ স্থায়ী ৰূপত খোলাৰ পৰিকল্পনাৰ বিষয়ে অৱগত কৰে। মধ্যভোগী আতঁৰাই এই কেন্দ্ৰসমূহ কৃষকসকলে নিজেই পৰিচালিত কৰিব আৰু ফলস্বৰূপে বিক্ৰেয় কৃষি সামগ্ৰীসমূহ অতি কম মূল্যত গ্ৰাহকে ক্ৰয় কৰিব পাৰিব। এই কেন্দ্ৰসমূহ মুকলি কৰাৰ প্ৰথম দিনটোতেই মাত্ৰ কেইঘণ্টামানৰ ভিতৰতে এশ কুইণ্টলতকৈ অধিক পৰিমাণৰ শাক-পাচলি গ্ৰাহকে ক্ৰয় কৰিছিল।<ref>{{cite news|url=http://www.assamtimes.org/node/7980 |title=Akhil gives ray of hope to Assam farmers|publisher=Assam News |date= |accessdate=2012-02-26}}</ref> অখিল গগৈয়ে পৃথানীয়াৰ দৰে মাটি মাফিয়াৰ বিৰূদ্ধে সংগ্ৰাম আৰম্ভ কৰিছে। পৃথানীয়াই গ্ৰাম্য কামৰূপ জিলাৰ অন্তৰ্গত বহুহাজাৰ বিঘা কৃষি ভূমি নিম্ন মূল্যতে ক্ৰয় কৰে। সম্প্ৰতি চৰকাৰে অখিল গগৈৰ দ্বাৰা পৰিচালিত কৃষক মুক্তি সংগ্ৰাম সমিতৰ অভিযোগৰ ভিত্তিত এই বিষয়টো সম্পৰ্কে তদন্ত চলাই আছে। ==নাগৰিকত্ব (সংশোধনী) আইন, ২০১৯ৰ বিৰোধিতা আৰু কাৰাবন্দী জীৱন== [[নাগৰিকত্ব (সংশোধনী) আইন, ২০১৯]] গৃহীত হোৱাৰ পিছত এই আইনৰ বিৰুদ্ধে দেশজুৰি হোৱা আন্দোলনত অখিল গগৈয়ে ভাগ লয়। আৰু তাৰ পিছতেই ২০১৯ চনৰ ১২ ডিচেম্বৰত যোৰহাটত তেওঁক গ্ৰেপ্তাৰ কৰা হয়।<ref>{{cite news | url=https://www.indiatoday.in/india/story/peasant-leader-akhil-gogoi-arrested-in-assam-s-jorhat-1627843-2019-12-12 | title=Peasant leader Akhil Gogoi arrested in Assam's Jorhat | date=December 12, 2019 | agency=INDIA TODAY | accessdate=31 January 2021}}</ref> তাৰপিছত তেওঁক ১৭ ডিচেম্বৰত দহদিনৰ বাবে [[ৰাষ্ট্ৰীয় অনুসন্ধান সংস্থা]] ({{Lang|en|NIA}})-ৰ হাতত পঠিওৱা হয়। লগতে সেইদিনাখনেই [[দিল্লী]]লৈ সোধাপোছাৰ বাবে নিয়া হয়। আৰু ২৫ ডিচেম্বৰত পুনৰ গুৱাহাটীলৈ ওভটাই আনি ন্যায়িক জিম্মালৈ প্ৰেৰণ কৰা হয়।<ref>{{cite news | url=https://www.hindustantimes.com/india-news/gauhati-high-court-rejects-anti-caa-activist-akhil-gogoi-s-bail-plea/story-uqoAPsMeTncAaahy7CF1wK.html | title=Gauhati High Court rejects anti-CAA activist Akhil Gogoi’s bail plea | date=JAN 07, 2021 | agency=Hindustan Times | accessdate=31 January 2021}}</ref> ==২০২১ চনৰ অসম বিধানসভা নিৰ্বাচন== ২০২১ চনৰ [[অসম বিধানসভা নিৰ্বাচন, ২০২১|অসম বিধানসভা নিৰ্বাচন]]ত অখিল গগৈ [[ৰাইজৰ দল]]ৰ হৈ শিৱসাগৰ বিধানসভা সমষ্টিৰ পৰা বিধায়ক হিচাপে নিৰ্বাচিত হয়। তেওঁ সমষ্টিটোৰ মুঠ ১,২৪,২১৯টা ভোটৰ ৫৭,২১৯টা ভোট লাভ কৰে।<ref>{{Cite web |title=Assam election results: Anti-CAA activist Akhil Gogoi first in state to win polls from jail |url=https://www.newindianexpress.com/nation/2021/may/03/assam-election-results-anti-caa-activist-akhil-gogoi-first-in-state-to-win-polls-from-jail-2297925.html |access-date=2022-07-11 |website=The New Indian Express |archivedate=2022-07-11 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220711090930/https://www.newindianexpress.com/nation/2021/may/03/assam-election-results-anti-caa-activist-akhil-gogoi-first-in-state-to-win-polls-from-jail-2297925.html |deadurl=yes }}</ref> ==তথ্যসূত্ৰ== {{Reflist|colwidth=30em}} ==বাহ্যিক সংযোগ== {{wikiquote}} * [http://www.assamtimes.org/hot-news/4735.html Akhil"s Movement in Assam] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120323021735/http://www.assamtimes.org/hot-news/4735.html |date=2012-03-23 }} [[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:অসমৰ সমাজকৰ্মী]] [[শ্ৰেণী:অসমৰ ৰাজনীতিক]] [[শ্ৰেণী:জীৱিত ব্যক্তি]] q2bn2o2rnrwstg1t5d92bkkk6f0z8nx 0 36946 514652 408182 2025-06-03T09:34:33Z Kandarpajit Kallol 6257 /* বাহ্যিক সংযোগ */ 514652 wikitext text/x-wiki {{Infobox book | name = অসীমত যাৰ হেৰাল সীমা | title_orig = | translator = | image = | author = [[ভুৱন মোহন বৰুৱা]] | illustrator = | cover_artist = | country = [[ভাৰত]]{{flagicon|IND}} | language = [[অসমীয়া]] | series = | genre = সামাজিক উপন্যাস,কল্পকাহিনী | publisher = | release_date = | media_type = মুদ্ৰণ | pages = | isbn = | congress = | oclc = | preceded_by = | followed_by = }} '''অসীমত যাৰ হেৰাল সীমা''' প্ৰয়াত [[ভুৱন মোহন বৰুৱা]]ই কাঞ্চন বৰুৱা ছদ্মনামেৰে ৰচনা কৰা এখন জনপ্ৰিয় [[অসমীয়া উপন্যাস]]৷<ref name="অসীম">{{cite web | url=http://www.xobdo.org/asm/%E0%A6%85%E0%A6%B8%E0%A7%80%E0%A6%AE%E0%A6%A4%20%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A7%B0%20%E0%A6%B9%E0%A7%87%E0%A7%B0%E0%A6%BE%E0%A6%B2%20%E0%A6%B8%E0%A7%80%E0%A6%AE%E0%A6%BE | title=অসীমত যাৰ হেৰাল সীমা | publisher=[[শব্দ ডট‍ অৰ্গ]] | accessdate=৩০ জুন ২০১৪ | archivedate=2016-03-05 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305021658/http://www.xobdo.org/asm/%E0%A6%85%E0%A6%B8%E0%A7%80%E0%A6%AE%E0%A6%A4%20%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A7%B0%20%E0%A6%B9%E0%A7%87%E0%A7%B0%E0%A6%BE%E0%A6%B2%20%E0%A6%B8%E0%A7%80%E0%A6%AE%E0%A6%BE | deadurl=yes }}</ref><ref>{{cite web |author=Poll of the Month |url=http://enajori.com/literature/authors/ |title=Authors |publisher=enajori.com |date= |accessdate=2013-05-23 |archivedate=2013-07-03 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130703062421/http://enajori.com/literature/authors/ |deadurl=yes }}</ref> এই উপন্যাসৰ কাহিনী কল্পনা আৰু বাস্তৱৰ সংমিশ্ৰণ তথা জন্মান্তৰবাদৰ আলমত লিখা হৈছে। এই গ্ৰন্থখনৰ প্ৰথম প্ৰকাশ হৈছিল ১৯৪৫ চনৰ ১৫ জুলাইত। [[অসম]]ৰ আগশাৰীৰ থিয়েটাৰ গোষ্ঠী [[কহিনুৰ থিয়েটাৰ|কহিনুৰ থিয়েটাৰে]], এই উপন্যাসখন প্ৰথমতে ১৯৮৩ চনত (নাট্যৰূপ নাট্যসম্ৰাট প্ৰফুল্ল বৰা) আৰু ২০০৮ চনত(নাট্যৰূপ হেমন্ত দত্ত) মঞ্চস্থ কৰিছিল৷<ref>{{cite web|author=P. Anima |url=http://www.thehindu.com/features/friday-review/theatre/drama-at-the-doorstep/article416955.ece |title=Drama at the doorstep |publisher=The Hindu |date=2010-04-29 |accessdate=2013-05-23}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.indianexpress.com/news/route-cause/609482/ |title=Route Cause |publisher=Indian Express |date=2010-04-22 |accessdate=2013-05-23}}</ref> ==লেখকৰ পৰিচয়== {{Main|ভূৱন মোহন বৰুৱা}} ১৯১৪ চনত ব্ৰিটিছ ভাৰতৰ প্ৰদেশ [[অসম]]ৰ ৰাজধানী [[শ্বিলং|শ্বিলঙত]] ভুৱন মোহন বৰুৱাৰ জন্ম হৈছিল। তেখেতৰ পিতৃৰ নাম আছিল ভৈৰৱ চন্দ্ৰ বৰুৱা। তেখেতৰ মাক আছিল প্ৰখ্যাত সংগীতাচাৰ্য লক্ষীৰাম বৰুৱাৰ কন্যা। যোৰহাটৰ প্ৰিঞ্চ অৱ ৱেলচ অভিযান্ত্ৰিক প্ৰতিষ্ঠানৰ পৰা ডিপ্লোমা পাঠ্যক্ৰম সমাপ্ত কৰি ডিগবৈত তেল কোম্পানীৰ চাকৰিত যোগদান কৰে। এঘাৰ বছৰ চাকৰি কৰাৰ অন্তত তেখেতে পুনৰ শ্বিলঙলৈ উভতি যায়।<ref name="prantik">{{cite journal | title=সাহিত্যিক কাঞ্চন বৰুৱাক কেনেদৰে পাইছিলো | author=Biswajit Baruah | journal=Prantik | year=2017 | month=16-30 September | pages=35, 36}}</ref> বৰুৱাই অসম চৰকাৰৰ অধীন চলচ্চিত্ৰ বিত্তীয় ব্যৱস্থাপক সমিতি (Film Finance Board)ৰ এজন সদস্য হিচাপে কাম কৰিছিল। ইয়াৰ উপৰিও তেখেত এজন শিল্পী ৰূপেও জনাজাত আছিল। তেখেতে বহুতো নাটক পৰিচালনা কৰিছিল।<ref name="AT">ASSAMESE WRITER KANCHAN BARUA DEAD, [[The Assam Tribune]], 11 May 1998, Retrieved 2013-05-23.</ref> তেখেত অবিবাহিত আছিল, পৰিয়ালত দুজন ভাই ককাই আৰু দুগৰাকী ভগ্নী আছিল।<ref name="AT"/> [[অসম চৰকাৰ|অসম চৰকাৰে]] তেখেতৰ কৰ্মৰ প্ৰতি সন্মান জনাই শিল্পী পেঞ্চন আগবঢ়াইছিল।<ref name="AT"/> ১৯৯৮ চনৰ ১০ মে’ত তেখেতে [[শ্বিলং|শ্বিলঙত]] দেহত্যাগ কৰে।<ref name="AT"/> ==কাহিনীৰ সাৰাংশ== এটা সপোনক আধাৰ কৰি “অসীমত যাৰ হেৰাল সীমা” উপন্যাসখনৰ কাহিনীয়ে গতি কৰিছে। উপন্যাসখনৰ আৰম্ভণিতে কাহিনীকাৰৰ নিজাকৈ এটা সৰু সপোন। আধৰুৱা সপোনটোৱে পূৰ্ণতা পোৱাৰ আগতেই তাত কাহিনীকাৰৰ বাস্তৱ জীৱনৰ চাৰি বন্ধুৱে দখল দিয়ে।( বন্ধুবৰ্গৰ এজন প্ৰফেছৰ, এজন কবি, এজন ডাক্তৰ আৰু আনজন কাহিনীকাৰৰ দৰেই কেৰাণী)। উদ্দেশ্য পাঁচ বন্ধুৱে লগ হৈ এক অভিনৱ অৱসৰ বিনোদন উপভোগ কৰা। জনসমাগম এৰি দিহিঙৰ বুকুৱেদি নাৱেৰে উজাই গৈ কোনোবা অজান মুলুকলৈ ঢাপলি মেলাৰ প্ৰয়াস। প্ৰায় এমাহজোৰা এই আয়োজন। নাৱেৰে উজাই গৈ পোন্ধৰ দিন পাৰ হোৱাৰ পাছত তেওঁলোকে জনপ্ৰাণীহীন অটব্য অৰণ্যৰ মাজত হঠাৎ অভাৱনীয়ভাৱে সাক্ষাৎ পায় সভ্য সমাজৰ ছাঁটো নপৰা কিছু আদিম আদিবাসীৰ। কৌতূহলৰ বশৱৰ্তী হৈ তেওঁলোকে নাও এৰি পাৰলৈ নামি পৰিল। সেই আদিম মানুহখিনিৰ আটাইতকৈ বয়সস্থজনে তেওঁলোকৰে এজন নাৱৰীয়াৰ সৈতে দুই চাৰিটা কথা বিনিময় কৰাত সক্ষম হ’ল। তেওঁলোকক পাই মানুহজাক সুখী হ’ল। গোটেইবোৰে লগ হৈ ভোজ-ভাত খালে। নিশাটো তাতে কটালে। পুৱা পুনৰ যাত্ৰা আৰম্ভ কৰিব খোজাতহে লেঠাটো লাগিল। নাৱৰীয়াকেইজনে বিদ্ৰোহ কৰিছে। তেওঁলোক আৰু আগলৈ নাযায়। তাৰপৰা আগলৈ আৰু উজাই গ’লে হেনো ভয়ংকৰ বিপদত পৰিব লগা হ’ব। তাৰপৰা কোনো কেতিয়াও উজাই যোৱা নাই। মৰসাহেৰে কোনো গ’লেও সি আৰু ঘূৰি অহা নাই। কালিকা লগা ঠাই-গোসাঁনী আছে। গ’লেই নিশ্চিত মৰণ। প্ৰায় জেদ কৰিয়েই পাঁচ বন্ধুৱে নাও মেলি দিলে। প্ৰকৃতিৰ অপৰূপ শোভা চাই চাই আগবাঢ়োঁতেই নিশাৰ আন্ধাৰত কোবাল বতাহ-বৰষুণ-ধুমুহাই তেওঁলোকক উটুৱাই নি ক’ৰবাত পেলায়গৈ। দিনৰ পোহৰত নিশাৰ ভয়াৱহতাৰ কথা পাহৰি অলপ সুস্থিৰ হ’ব খোজোঁতেই বন্ধুবৰ প্ৰফেছৰে আন এক চমক দিয়ে। ধুমুহাৰ তাণ্ডৱে তেওঁক ওভতাই লৈ যায় তেৰশ বছৰ পুৰণি তেওঁৰ জন্মভূমিলৈ, অতীত জীৱনলৈ। মূল কাহিনী আৰম্ভ হয় তাৰ পৰা। তেৰশ বছৰ পুৰণি প্ৰফেছৰৰ জন্মভূমিৰ নাম আছিল “কমলনগৰ” আৰু তাৰ মাজেৰে বৈ যোৱা নৈখনৰ নাম আছিল “কাঞ্চনমতী”। প্ৰায় পঁচিছ হাজাৰ মানুহৰ বাসভূমি এই কমলনগৰৰ আয়তন দীঘলে দহ মাইল আৰু বহলে আঠ মাইলতকৈ বেছি নহয়। কমল-নগৰক পূবৰপৰা পশ্চিমলৈ এডাল সৰলৰেখাৰ দৰে বৈ যোৱা কাঞ্চনমতীয়ে সমানে দুভাগ কৰিছে। কিন্তু দুয়োটা ভাগ প্ৰায় সমান হ’লেও, উত্তৰপাৰৰ তুলনাত দক্ষিণপাৰত মানুহৰ দুগুণ বসতি আছিল। কাঞ্চনমতীৰ ওপৰত ইটাৰে গঢ়া বিৰাট পকীদলংখনৰ নাম আছিল “বগা-দলং”। কমলনগৰৰ লগত ৰাজধানী বা ৰজাৰ সম্পৰ্ক ৰক্ষা কৰিছিল কেৱল মাত্ৰ এজন ৰাজবিষয়াই। বছৰেকত মাথোঁ এবাৰ ৰাজ-দৰবাৰলৈ গৈ কৰ আৰু কমলনগৰৰ ভাল-বেয়া, আয়-ব্যয় আদি সকলো বছৰটোৰ কাৰণে জনাই আহিব লগাত পৰিছিল। গোটেই নগৰৰ শান্তি, সমৃদ্ধি একান্তভাৱে নিৰ্ভৰ কৰিছিল এই প্ৰধান ৰাজবিষয়াৰ ওপৰত। প্ৰকৃততে তেৱেঁই আছিল কমল নগৰৰ একছত্ৰী অধিপতি। ”ৰঙাটিলা”ৰ বাসিন্দা লক্ষ্মীনাৰায়ণ প্ৰধান আৰু প্ৰথম ৰাজবিষয়া। অশোক দ্বিতীয় ৰাজবিষয়া। অশোকৰ আবাসস্থলৰ নাম “ৰূপালীপাম”। অশোকৰ পত্নী উমা আৰু দুই কন্যা মণি-আৰতি। লক্ষ্মীনাৰায়ণৰ একমাত্ৰ কন্যা গৌৰী। মাতৃহীনা গৌৰী উমাৰ বৰ আদৰৰ। আটায়ে লগ হৈ মাঘবিহু উপলক্ষে খেলমাটিত হোৱা ম’হযুঁজ চাবলৈ যায়। ইপিনে কৈশোৰৰ অভিন্ন লগ চন্দনক লগত লৈ অশোকেও বকুলপুৰৰ পৰা বাহিৰে বাহিৰে খেলমাটিত ভৰি দিয়েগৈ। তাতেই প্ৰথম গৌৰীৰ সৈতে মুখামুখি হয় চন্দনৰ। সেই প্ৰথম দৰ্শনৰ পৰাই চন্দন আৰু গৌৰীৰ মাজত অহি-নকুল সম্পৰ্ক। কিন্তু দিন বাগৰাৰ লগে লগে চন্দন-গৌৰীৰ হৃদয়ত মৰমৰ বা বলে। ভালপোৱাৰ সুবাসে দুয়োকো আবৰি আনে। তেনেতে তাত বিধি-পঠালি দিয়ে শুকুলাই। শুকুলা চন্দনৰ মৰমৰ ঘোঁৰাজনীৰ নাম। ইফালে আত্মগৌৰৱতেই হওক বা অহংকাৰতেই হওক গৌৰীয়ে কাকো সুধিব নোৱাৰে শুকুলাৰ কথা। অভিমানত গৌৰীৰ মনত ঈৰ্ষাৰ সৃষ্টি হয়। আনহাতে আকৌ চন্দনৰ প্ৰেমৰ জুইকুৰাত ইন্ধন যোগায় চম্পাই। চন্দনৰ আজন্ম লগৰী চম্পা। কমলনগৰৰ আটাইতকৈ ৰূপৱতী-গুণৱতী ছোৱালীজনী হ’ল চম্পা। চন্দনৰ আশৈশৱ লগৰী চম্পা। চন্দনৰ প্ৰতি চম্পাৰ বুকুত বৈ থাকে নেদেখা কাঞ্চনমতী এখন। কোনেও তাৰ ভূ-কে নাপায়। দিনবোৰ সুকলমে সুখ-শান্তিৰে গৈ থাকে। উমাই চন্দন-গৌৰীৰ কাজিয়াখনৰ নিষ্পত্তি ঘটাওঁ বুলি লওঁতেই কমলনগৰক দুৰ্য্যোগে বেঢ়ি ধৰে। ৰাজধানীৰপৰা বাতৰি আহে দেশখন মহা-পৰাক্ৰমী শত্ৰুৰ কবলত পৰাৰ। ৰাজধানীৰ উত্তৰ, পশ্চিম, পূব সকলোফালে শত্ৰুৱে প্ৰতিখন নগৰকে আক্ৰমণ কৰিছে। তাতোকৈ মৰ্মান্তিক খৰবটো হ’ল এটা শক্তিশালী দল আগবাঢ়িছে কমলনগৰৰ ফালে। ৰাজধানীৰপৰা ন্যূনতমো সাহায্য পোৱাৰ আশা নাই। ল’ৰা-বুঢ়া-ডেকা-গাভৰু সকলোৱে মিলি শক্তিয়ে আঁটেমানে শত্ৰুৰ স’তে যুঁজ দিয়ে। যুঁজত লক্ষ্মীনাৰায়ণৰ মৃত্যু হয়। যুঁজৰ নিষ্ঠুৰতাই ন বছৰীয়া শ্যামকো ৰেহাই নিদিলে। ল’ৰা-বুঢ়া-ডেকা-ডেকেৰী কোনো বাদ নগ’ল। হাজাৰ হাজাৰ মানুহ মৰি ভূত হ’ল। তথাপি ৰণত শত্ৰুৰ পৰাজয় হ’ল। কিন্তু এই ৰণে কমলনগৰৰ প্ৰাণ কাঢ়ি নিলে। চন্দন চিৰজীৱনলৈ ঘুণীয়া হ’ল। কমলনগৰ মৰিশালিত পৰিণত হ’ল। শত্ৰুৰ বাণে বুকু বিন্ধি যোৱা চম্পাই মৃত্যুৰ ওচৰত হাৰ মানিলে। কিন্তু মৃত্যুৰ আগে আগে চন্দনে উপলব্ধি কৰে চম্পাৰ আপুৰুগীয়া প্ৰেম। জীয়াই থাকোঁতে এদিনলৈ চম্পাক বুজি নোপোৱা চন্দনে মৃত্যুৰ পাছত বুজি উঠে চম্পাৰ হাঁহিৰ আৱৰণৰ অৰ্থ। কালৰ কুটিল গতিয়ে নিঃশেষ কৰি পেলায় কমলনগৰৰ অস্তিত্ব। ==চৰিত্ৰসমূহ== লক্ষ্মীনাৰায়ণ, অশোক, চন্দন, পাৰ্বতী, উমা, গৌৰী, চম্পা, ৰমা, ৰাধা, ৰূপহী, জয়া, মতি, তিলক, কেতেকী, মুকুতা, যদু খুৰা, নবীন আতৈ, আৰতি, মণি, যশোদা, আইদেউতা, বকুলীবাই, বৃন্দা, মনোহৰ বুঢ়া, আনন্দ, দেবযানী, ৰাম, শ্যাম, ডাক্তৰ, প্ৰফেচৰ, ফুকন, কবি লগতে লেখক। ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{reflist}} ==বাহ্যিক সংযোগ== {{wikiquote|অসীমত যাৰ হেৰাল সীমা (গ্ৰন্থ)}} * [https://youtube.com/playlist?list=PLyLGCc-qiV12UFFuZwOXxVZCS8d3KW9oT আকাশবাণী গুৱাহাটীৰ ধাৰাবাহিক উপন্যাস পাঠ অনুষ্ঠানত "অসীমত যাৰ হেৰাল সীমা"] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া গ্ৰন্থ]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া উপন্যাস]] hkfrqk5j2k746xq3m03v9418y1rh29s 3 40580 514459 512824 2025-06-02T23:55:41Z MediaWiki message delivery 8079 /* Tech News: 2025-23 */ নতুন অনুচ্ছেদ 514459 wikitext text/x-wiki == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2015/37|Tech News: 2015-37]] == <section begin="technews-2015-W37"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2015/37|Translations]] are available. '''Recent changes''' * You can now mention up to 50 users in a post and they will get a notification. Previously you could notify up to 20 users. [https://phabricator.wikimedia.org/T110306] * A new version of the [[:m:mw:Wikidata Toolkit|Wikidata Toolkit]] has been released. It now has Wikibase API support. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2015-September/006999.html] * You can now use Wikidata to find all good or featured articles in a Wikipedia version. [https://phabricator.wikimedia.org/T72209] '''Problems''' * There was a problem with [http://tools.wmflabs.org/ Tool Labs] due to [[:w:en:Kernel (operating system)|kernel]] issues. This has been fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T110827] * The Content Translation tool published some pages with the same reference repeated several times. This has been fixed. [https://cxupdate.wordpress.com/2015/09/03/september-3-update-fixed-duplicated-references-issues-with-norwegian-and-publishing-errors/][https://phabricator.wikimedia.org/T110007] '''Changes this week''' * The [[mw:MediaWiki 1.26/wmf22|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from September 8. It will be on non-Wikipedia wikis from September 9. It will be on all Wikipedias from September 10 ([[mw:MediaWiki 1.26/Roadmap|calendar]]). * The maximum character length when you search for something on the Wikimedia wikis is now 300 characters. [https://phabricator.wikimedia.org/T107947] * The notifications list has been split into two lists. As a first step, notifications about messages on your user talk page will be placed in the second list. Feedback is requested at [[mw:Topic:Sobaaiky57zs7py7|the Echo talk page]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T108190][https://phabricator.wikimedia.org/T108760] '''Meetings''' * You can join the next meeting with the VisualEditor team. During the meeting, you can tell developers which bugs are the most important. The meeting will be on [http://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?hour=19&min=00&sec=0&day=08&month=09&year=2015 September 8 at 19:00 (UTC)]. See [[mw:VisualEditor/Weekly triage meetings|how to join]]. * You can join the Wikitech ambassadors mailing list. The list is for Wikimedians interested in spreading information about Wikimedia technology news. [https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikitech-ambassadors See how to join]. '''Future changes''' * The Wikimedia mailing lists will be moved to a new server and the software will be upgraded. This will happen on [http://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?hour=14&min=00&sec=0&day=09&month=09&year=2015 September 9 at 14:00 (UTC)]. The mailing lists will not be working during the move. It can take up to four hours. [https://phabricator.wikimedia.org/T110133] * Wikidata will soon be able to store measurements, such as a mountain's height or the distance between two places. [https://phabricator.wikimedia.org/T77977][https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2015-August/006982.html] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/Ambassadors|tech ambassadors]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2015/37|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2015-W37"/> 17:29, 7 September 2015 (UTC) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=13509330 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2015/38|Tech News: 2015-38]] == <section begin="technews-2015-W38"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2015/38|Translations]] are available. '''Recent changes''' *You can now use the [[mw:Wikidata query service|Wikidata query service]]. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2015-September/007042.html] *Belarusian-Taraškievica Wikipedia was moved from be-x-old.wikipedia.org to be-tarask.wikipedia.org. This caused some issues, but most of them were resolved. [https://phabricator.wikimedia.org/T11823] *Language preferences might not be changed immediately when you adjust them. Language selection might work slower. Please [[:mw:How to report a bug|report any problems]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T92357][https://phabricator.wikimedia.org/T46649] '''Problems''' *There was a problem when editing [[:w:en:International Standard Book Number|International Standard Book Numbers]] in Visual Editor. This has now been fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T63558] *The Wikimedia mailing lists should have been upgraded on September 9. It didn't work as planned and will now happen later. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikitech-l/2015-September/083162.html] '''Changes this week''' * The [[mw:MediaWiki 1.26/wmf23|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from September 15. It will be on non-Wikipedia wikis from September 16. It will be on all Wikipedias from September 17 ([[mw:MediaWiki 1.26/Roadmap|calendar]]). '''Meetings''' * You can join the next meeting with the VisualEditor team. During the meeting, you can tell developers which bugs are the most important. The meeting will be on [http://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?hour=19&min=00&sec=0&day=15&month=09&year=2015 September 15 at 19:00 (UTC)]. See [[mw:VisualEditor/Weekly triage meetings|how to join]]. '''Future changes''' *ContentTranslation will show more data on the Special:ContentTranslationStats page. For example, it will show translation trends and information about deleted translations. [https://cxupdate.wordpress.com/2015/09/11/september-11-cx-update-fixes-in-broken-publishing-in-some-languages/] *The first version of the translation suggestions feature will be deployed soon. [https://cxupdate.wordpress.com/2015/09/11/september-11-cx-update-fixes-in-broken-publishing-in-some-languages/] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/Ambassadors|tech ambassadors]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2015/38|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2015-W38"/> 16:17, 14 September 2015 (UTC) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=13595243 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2015/39|Tech News: 2015-39]] == <section begin="technews-2015-W39"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2015/39|Translations]] are available. '''Recent changes''' * There is now an experimental Wikimedia [https://maps.wikimedia.org maps service]. You can [[:mw:Talk:Maps|give feedback here]]. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikitech-l/2015-September/083277.html][https://www.mediawiki.org/wiki/Maps] * Last week a few issues with UploadWizard were fixed. Before this was done, UploadWizard would stop you from uploading your files if something went wrong. [https://phabricator.wikimedia.org/T42921][https://phabricator.wikimedia.org/T48741][https://phabricator.wikimedia.org/T61646][https://phabricator.wikimedia.org/T106968] * More Wikipedias can now use information from any Wikidata item in any Wikipedia article. Previously they could only use the Wikidata item that matched the subject of the article. [https://phabricator.wikimedia.org/T100788] * The VisualEditor welcome dialogue has been changed. The intention is to make it more helpful for new users. [https://phabricator.wikimedia.org/T112354] '''Problems''' * Wikimedia Labs' [[:w:en:HTTPS|HTTPS certificate]] expired for most of Tuesday 15 September. To reach Wikimedia Labs and Tool Labs securely you had to ignore your browser's security error message. There was no risk to data security during this time. [https://phabricator.wikimedia.org/T112608] * Last week the notification system was split into two parts. This was temporarily undone because of a bug and performance concerns. It will return to two parts this week. [https://phabricator.wikimedia.org/T112552][https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikitech-ambassadors/2015-September/001260.html] * UploadWizard couldn't upload files larger than 5 MB when using [[:m:commons:Commons:Chunked uploads|chunked uploads]]. This has now been fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T111908] '''Changes this week''' * The [[mw:MediaWiki 1.26/wmf24|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from September 22. It will be on non-Wikipedia wikis from September 23. It will be on all Wikipedias from September 24 ([[mw:MediaWiki 1.26/Roadmap|calendar]]). * The page move tool has been switched over to the new standard look for forms. [https://phabricator.wikimedia.org/T86865] * You can now choose whether to extend a link or not when editing one in VisualEditor. This means it is easier to choose how much of what you type before and after the link is part of it. [https://phabricator.wikimedia.org/T91285] * Wikibooks can now use data from Wikidata. [https://phabricator.wikimedia.org/T107999] '''Meetings''' * You can join the next meeting with the VisualEditor team. During the meeting, you can tell developers which bugs are the most important. The meeting will be on [http://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?hour=19&min=00&sec=0&day=22&month=09&year=2015 22 September at 19:00 (UTC)]. See [[mw:VisualEditor/Weekly triage meetings|how to join]]. * You can join a meeting with the Wikidata team. It will be on [http://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?hour=17&min=00&sec=0&day=23&month=09&year=2015 September 23 at 17:00 (UTC)]. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2015-September/007052.html See how to join]. * You can register to the [[mw:Wikimedia Developer Summit 2016|Wikimedia Developer Summit 2016]] in San Francisco 4–6 January 2016. Gadget, template, bot, and tool developers are welcome as well. [[mw:Wikimedia Developer Summit 2016#Call for participation|Call for participation]] and travel sponsorship requests are open until 2 October. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/Ambassadors|tech ambassadors]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2015/39|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2015-W39"/> 18:29, 21 September 2015 (UTC) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=13726015 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2015/40|Tech News: 2015-40]] == <section begin="technews-2015-W40"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2015/40|Translations]] are available. '''Recent changes''' *In UploadWizard, the dialog to see an image preview has been removed. You already see the images in the thumbnails when you upload them. [https://phabricator.wikimedia.org/T112907] *UploadWizard dialogs look a bit different now. They have been updated to the new [[:mw:OOjs UI|OOUI]] look. [https://phabricator.wikimedia.org/T112117] *You can now edit music scores in VisualEditor. You can add new sheet music scores and get live updates when you edit one. [https://phabricator.wikimedia.org/T112925] *When you send an e-mail to another editor using [[:mw:Extension:EmailUsers|Special:EmailUser]], that user will now get a notification on the wiki as well. [https://phabricator.wikimedia.org/T56130] *You can now see 500 images when you upload images from Flickr with UploadWizard. Before this change the limit was 50. [https://phabricator.wikimedia.org/T44979] *The Wikimedia mailing lists have been upgraded. [https://phabricator.wikimedia.org/T110140] *MediaWiki developers spent a day looking at proposed code changes in [[:mw:Gerrit|Gerrit]]. The goal was to clean up the backlog and give feedback to volunteer developers. [https://phabricator.wikimedia.org/T88531] '''Problems''' *Some visitors had problems reaching the Wikimedia sites for an hour on September 24. [http://status.wikimedia.org/8777/156486/Static-assets-(CSS/JS)][http://status.wikimedia.org/8777/163388/Wiki-platform-%5B%5Bw%3Afi%3AMain-Page%5D%5D-(s2)] '''Changes this week''' *The [[mw:MediaWiki 1.27/wmf1|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from September 29. It will be on non-Wikipedia wikis from September 30. It will be on all Wikipedias from October 1 ([[mw:MediaWiki 1.26/Roadmap|calendar]]). * There will be a new beta feature that allows editors to use Flow on their user talkpage if they want to. Each wiki [[mw:Flow/Request Flow on a page|can decide]] if they want to enable it. [https://phabricator.wikimedia.org/T98270] * The Content Translation tool can give translation suggestions. This feature will now be available in more languages: English, French, Spanish, Russian, Chinese, Turkish, Japanese, Italian, and Catalan. [https://cxupdate.wordpress.com/2015/09/25/september-24-cx-update-suggestions-in-new-languages-fixes-in-statistics-and-link-adaptation-and-more/] '''Meetings''' *You can join the [[mw:Reading/Strategy/Strategy Process|strategy process]] of the [[mw:Reading|Reading department]] of Wikimedia Engineering. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikitech-l/2015-September/083316.html] *You can join the next meeting with the VisualEditor team. During the meeting, you can tell developers which bugs are the most important. The meeting will be on [http://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?hour=19&min=00&sec=0&day=29&month=09&year=2015 29 September at 19:00 (UTC)]. See [[mw:VisualEditor/Weekly triage meetings|how to join]]. '''Future changes''' * The Wikimedia Foundation developers want the community to decide who can use [[:mw:Help:OAuth|OAuth]] in the future. You [[:m:Requests for comment/OAuth handover|can discuss it]] on Meta. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/Ambassadors|tech ambassadors]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2015/40|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2015-W40"/> 15:15, 28 September 2015 (UTC) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=13829249 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2015/41|Tech News: 2015-41]] == <section begin="technews-2015-W41"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2015/41|Translations]] are available. '''Recent changes''' *The link editor in the visual editor now shows results below the search box. This improves the usability on desktop and mobile. [https://phabricator.wikimedia.org/T101169] *The description at [[Special:ChangeEmail]] now clearly explains that the page can also be used to remove your email. [https://phabricator.wikimedia.org/T98799] '''Changes this week''' *The [[mw:MediaWiki 1.27/wmf.2|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from October 6. It will be on non-Wikipedia wikis from October 7. It will be on all Wikipedias from October 8 ([[mw:MediaWiki 1.27/Roadmap|calendar]]). *UploadWizard will remind users to add a category. [https://phabricator.wikimedia.org/T51710] *UploadWizard's category selectors will be easier to use. [https://phabricator.wikimedia.org/T112764] *A new [[mw:Help:Extension:Cite|Cite]] error will be shown if a named reference is defined more than once in the same article. [https://phabricator.wikimedia.org/T85386] '''Meetings''' *You can join the next meeting with the VisualEditor team. During the meeting, you can tell developers which bugs are the most important. The meeting will be on [http://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?hour=19&min=00&sec=0&day=6&month=10&year=2015 6 October at 19:00 (UTC)]. See [[mw:VisualEditor/Weekly triage meetings|how to join]]. '''Future changes''' *Wikidata requests your input on [[d:Wikidata:Client editing input|how to improve the editing of Wikidata's data in other locations]], such as Wikipedias. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/Ambassadors|tech ambassadors]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2015/41|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2015-W41"/> 18:32, 5 October 2015 (UTC) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=13953365 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2015/42|Tech News: 2015-42]] == <section begin="technews-2015-W42"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2015/42|Translations]] are available. '''Recent changes''' *The database size lists have been updated. These control special page update frequency and which wikis use global abuse filters. [https://phabricator.wikimedia.org/T114613] '''Changes this week''' *The [[mw:MediaWiki 1.27/wmf.3|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from October 13. It will be on non-Wikipedia wikis from October 14. It will be on all Wikipedias from October 15 ([[mw:MediaWiki 1.27/Roadmap|calendar]]). *You will be able to upload images to Wikimedia Commons using the visual editor. When the image is uploaded it will be added to the article you're editing. [https://phabricator.wikimedia.org/T40030] *Pages that show citation error messages will automatically be placed in a hidden category. [https://phabricator.wikimedia.org/T104792] '''Meetings''' *You can join the next meeting with the VisualEditor team. During the meeting, you can tell developers which bugs you think are the most important. The meeting will be on [http://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?hour=19&min=00&sec=0&day=13&month=10&year=2015 13 October at 19:00 (UTC)]. See [[mw:VisualEditor/Weekly triage meetings|how to join]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/Ambassadors|tech ambassadors]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2015/42|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2015-W42"/> 16:28, 12 October 2015 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=14074906 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/23|Tech News: 2018-23]] == <section begin="technews-2018-W23"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/23|Translations]] are available. '''Recent changes''' * The [[mw:Special:MyLanguage/Skin:MonoBook|MonoBook skin]] has been optimised for mobile devices. It now looks different. [https://phabricator.wikimedia.org/T195625] * [[m:Planet Wikimedia|Planet Wikimedia]] collects blogs about Wikimedia. It will now use the [https://directory.fsf.org/wiki/Rawdog Rawdog] [[w:en:News aggregator|feed aggregator]] to do this instead of [[w:en:Planet (software)|Planet]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T180498][https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikitech-l/2018-May/090036.html] * Redirect links in [[Special:WhatLinksHere|Special:WhatLinksHere]] now link to the original page and not the target page. This was done earlier and changed the used messages on some pages. This was a problem for wikis that customized the message. A new change fixed this by using the old messages with one more parameter for customization. Wikis that already changed their customized messages will have to move the customization back again. [https://phabricator.wikimedia.org/T189860] '''Problems''' * You will not be able to edit some wikis between 06:00 and 06:30 UTC on 13 June. You can see if [[phab:T195487|your wiki is one of them]]. * [[m:Special:MyLanguage/MassMessage|MassMessage]] did not work 24–28 May. This is also why last week's Tech News was late. [https://phabricator.wikimedia.org/T195500] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.32/wmf.7|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 5 June. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 6 June. It will be on all wikis from 7 June ([[mw:MediaWiki 1.32/Roadmap|calendar]]). '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] You can join the next meeting with the Editing team. During the meeting, you can tell developers which bugs you think are the most important. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20180605T1830 5 June at 18:30 (UTC)]. See [[mw:Editing team/Weekly triage meetings|how to join]]. * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20180606T15 6 June at 15:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''Future changes''' * The [[mw:Special:MyLanguage/Edit Review Improvements/New filters for edit review|new filters for edit review]] tools and interface for watchlists will leave [[mw:Special:MyLanguage/Beta|beta]]. This is planned to happen in June or early July. [https://phabricator.wikimedia.org/T181193][https://phabricator.wikimedia.org/T195993] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/23|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2018-W23"/> 21:54, 4 June 2018 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=18103288 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/24|Tech News: 2018-24]] == <section begin="technews-2018-W24"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/24|Translations]] are available. '''Recent changes''' * In [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Apps|the Wikipedia app]] for Android or iOS users can create [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Apps/Synced Reading Lists|reading lists]]. The reading lists can be seen on different devices if you are logged in to your account. There is now a browser extension so you can add pages to your reading list from a web browser. At the moment it works with Firefox and Chrome. [https://www.mediawiki.org/wiki/Wikimedia_Apps/Reading_list_browser_extension] *[[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] There is a new version of [[mw:Special:MyLanguage/Manual:Pywikibot|Pywikibot]]. Pywikibot is a tool to automate tasks on MediaWiki wikis. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/pywikibot/2018-June/009842.html] '''Problems''' * The [[mw:Special:MyLanguage/Skin:MonoBook|MonoBook skin]] was changed to make it work better for mobile users. This caused some problems. The change was rolled back to fix them. The new version is now back on the wikis. MonoBook users can opt out from the new responsive design. [https://phabricator.wikimedia.org/T195625] '''Changes later this week''' * The [[mw:Special:MyLanguage/Edit Review Improvements/New filters for edit review|new filters for edit review]] tools and interface for watchlists will leave [[mw:Special:MyLanguage/Beta|beta]]. For most wikis this will happen on 18 June. For the rest it will happen on 25 June. [https://phabricator.wikimedia.org/T181193][https://phabricator.wikimedia.org/T195993] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.32/wmf.8|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 12 June. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 13 June. It will be on all wikis from 14 June ([[mw:MediaWiki 1.32/Roadmap|calendar]]). '''Meetings''' * You can join the [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Team|Readers Web team]] IRC office hour. There you can discuss tools to contribute on the mobile web for the existing MediaWiki skins. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20180618T16 18 June at 16:00 (UTC)]. See [[m:Special:MyLanguage/IRC office hours|how to join]]. * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] You can join the next meeting with the Editing team. During the meeting, you can tell developers which bugs you think are the most important. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20180612T1830 12 June at 18:30 (UTC)]. See [[mw:Editing team/Weekly triage meetings|how to join]]. * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20180613T15 13 June at 15:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''Future changes''' * You will be able to [[m:Special:MyLanguage/WMDE_Technical Wishes/Move files to Commons|move local wiki files to Commons]] and keep their original data intact. This is [[phab:T190716|planned to come]] to the first wikis in June. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/24|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2018-W24"/> 21:55, 11 June 2018 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=18115892 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/25|Tech News: 2018-25]] == <section begin="technews-2018-W25"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/25|Translations]] are available. '''Recent changes''' * [[w:en:Syntax highlighting|Syntax highlighting]] has been a beta feature on Wikimedia wikis with text written from left to right. It is now a normal feature. It is based on [[mw:Special:MyLanguage/Extension:CodeMirror|CodeMirror]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T185030] '''Changes later this week''' * There is no new MediaWiki version this week. '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] You can join the next meeting with the Editing team. During the meeting, you can tell developers which bugs you think are the most important. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20180619T1830 19 June at 18:30 (UTC)]. See [[mw:Editing team/Weekly triage meetings|how to join]]. * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20180620T15 20 June at 15:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''Future changes''' * Some old web browsers will not be able to read the Wikimedia wikis. This is because they use an insecure way to connect to them. This means that we get less security for everyone else too. This affects about 0.08% of all traffic to the Wikimedia wikis. This affects for example those who read Wikipedia on a [[w:en:PlayStation 3|PlayStation 3]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T147202][https://phabricator.wikimedia.org/T196371] * The [[mw:Special:MyLanguage/Edit Review Improvements/New filters for edit review|new filters for edit review]] tools and interface for watchlists will leave [[mw:Special:MyLanguage/Beta|beta]]. Because there is no new MediaWiki version this week it will happen on 25 June for most wikis. For the rest it will happen in early July. [https://phabricator.wikimedia.org/T181193][https://phabricator.wikimedia.org/T195993] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] All wikis that have not already done so will switch to use the [[mw:Special:MyLanguage/RemexHtml|Remex parsing library]] on 5 July. This is [[mw:Parsing/Replacing Tidy|to replace Tidy]]. You [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikitech-ambassadors/2018-June/001867.html can help] fix remaining errors. [https://www.mediawiki.org/wiki/Parsing/Replacing_Tidy/FAQ#What_will_editors_need_to_do.3F] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/25|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2018-W25"/> 21:47, 18 June 2018 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=18136222 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/27|Tech News: 2018-27]] == <section begin="technews-2018-W27"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/27|Translations]] are available. '''Recent changes''' * The database for [[mw:Special:MyLanguage/Manual:Tags|tags]] will be changed. This will happen on 2 July on French Wikipedia and 9 July on all other wikis. Please [[phab:T185355|report]] if recent changes get slower or you can't save edits. This could especially affect editors who use the database on ToolForge. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata-tech/2018-June/001283.html] '''Problems''' * Last week's MediaWiki update was rolled back. This was because of a database problem. [https://phabricator.wikimedia.org/T198350] '''Changes later this week''' * There is no new MediaWiki version this week. '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] You can join the next meeting with the Editing team. During the meeting, you can tell developers which bugs you think are the most important. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20180703T1830 3 July at 18:30 (UTC)]. See [[mw:Editing team/Weekly triage meetings|how to join]]. * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20180704T15 4 July at 15:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/27|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2018-W27"/> 00:46, 3 July 2018 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=18169586 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/28|Tech News: 2018-28]] == <section begin="technews-2018-W28"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/28|Translations]] are available. '''Recent changes''' * [[w:en:WebM|WebM video files]] have smaller file size but still be of the same quality. Creating WebM files will take longer time. [https://www.mediawiki.org/wiki/Extension:TimedMediaHandler/VP9_transition] * The [[mw:Special:MyLanguage/Edit Review Improvements/New filters for edit review|new filters for edit review]] tools and interface for watchlists will leave [[mw:Special:MyLanguage/Beta Features|beta]]. This was supposed to already have happened but was delayed. For most wikis this will happen on 9 July. For the rest it will happen on 16 July. [https://phabricator.wikimedia.org/T195993] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] All wikis now use the [[mw:Special:MyLanguage/RemexHtml|Remex parsing library]] instead of [[mw:Parsing/Replacing Tidy|Tidy]]. This could cause errors. You [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikitech-ambassadors/2018-June/001867.html can help] fix the errors. [https://www.mediawiki.org/wiki/Parsing/Replacing_Tidy/FAQ#What_will_editors_need_to_do.3F] '''Problems''' * When you rolled back an edit it could get both the <code>Rollback</code> and <code>Undo</code> tags. This has been fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T190374] * Rollbacks from autopatrolled users were not marked as patrolled. This has been fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T198449] '''Changes later this week''' * When you edit a link in the visual editor there will be two separate buttons to change which page the link goes to (target) or its text (label). [https://phabricator.wikimedia.org/T55973][https://phabricator.wikimedia.org/T124305] * On the mobile version you can find a link to an editor's contributions from their user page. Now this will work even if they haven't created a user page. [https://phabricator.wikimedia.org/T197581] * When you edit a discussion on the mobile version you sometimes get your signature automatically added. This will now not happen if you have already added a signature manually. This is to avoid double signatures. [https://phabricator.wikimedia.org/T192725] * [[mw:Special:MyLanguage/Structured Discussions|Structured discussions]] toolbars will have more style options. [https://phabricator.wikimedia.org/T109123#4400917] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] When you look at Wikimedia code in [[w:en:Gerrit (software)|Gerrit]] there will be a new interface. It is on by default for new users. This is also true for developers. This is to make it easier to understand what is happening. [https://phabricator.wikimedia.org/T196812] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.32/wmf.12|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 10 July. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 11 July. It will be on all wikis from 12 July ([[mw:MediaWiki 1.32/Roadmap|calendar]]). '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] You can join the next meeting with the Editing team. During the meeting, you can tell developers which bugs you think are the most important. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20180710T1830 10 July at 18:30 (UTC)]. See [[mw:Editing team/Weekly triage meetings|how to join]]. * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20180711T15 11 July at 15:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''Future changes''' * Today all administrators can edit [[w:en:CSS|CSS]] and [[w:en:JavaScript|JavaScript]] for the entire wiki. There will be a new user group for editing CSS and JavaScript. Administrators will no longer automatically be able to do this. This is because it is a security risk when all administrator accounts can edit JavaScript even if they never plan to or do not know how it works. You can [[m:Special:MyLanguage/Creation of separate user group for editing sitewide CSS/JS|read more]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T190015] * [[mw:Special:MyLanguage/Page Previews|Page previews]] will be on by default for new accounts. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikitech-l/2018-July/090297.html] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/28|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2018-W28"/> 23:10, 9 July 2018 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=18194890 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/29|Tech News: 2018-29]] == <section begin="technews-2018-W29"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/29|Translations]] are available. '''Recent changes''' * You can now use [[mw:Help:Extension:GlobalPreferences|global preferences]] on Wikimedia wikis. You can set them on the [[Special:GlobalPreferences|global preferences page]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T16950] * You can now see a new log of pages being created at [[Special:Log/create|Special:Log/create]]. It includes pages which are later deleted. It is now available on all Wikimedia wikis except Commons and Wikidata. [https://phabricator.wikimedia.org/T12331] * You can see how many pageviews a wiki had from specific countries. The [https://stats.wikimedia.org/v2/#/en.wikipedia.org/reading/page-views-by-country/normal{{!}}map{{!}}2-Year~2016060100~2018071100{{!}}~total Wikistats2 maps] have now been updated. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikitech-l/2018-July/090327.html] '''Changes later this week''' * Your watchlist will show changes from the last seven days instead of three. If you have already set a length preference it will not change. [https://phabricator.wikimedia.org/T194414] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.32/wmf.13|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from July 17. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from July 18. It will be on all wikis from July 19 ([[mw:MediaWiki 1.32/Roadmap|calendar]]). '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] You can join the next meeting with the Editing team. During the meeting, you can tell developers which bugs you think are the most important. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20180717T1830 July 17 at 18:30 (UTC)]. See [[mw:Editing team/Weekly triage meetings|how to join]]. * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20180718T15 July 18 at 15:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''Future changes''' * Some articles have messages to readers about problems with the article. For example that it does not cite sources or might not be neutral. Readers do not see these messages on the mobile version. The developers now want to show them. You can [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Projects/Mobile Page Issues|read more and leave feedback]]. * You can use <code><nowiki><inputbox></nowiki></code> to create search boxes for specific pages. For example to search the archives of a community discussion page. Instead of <code><nowiki>prefix:Page name</nowiki></code> you will see a text that explains which pages are being searched. You can [[phab:T198318|read more and leave feedback]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/29|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2018-W29"/> 16:01, 16 July 2018 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Trizek (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=18215334 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/30|Tech News: 2018-30]] == <section begin="technews-2018-W30"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/30|Translations]] are available. '''Recent changes''' * When you log in to your account you can choose to keep being logged in. This checkbox now works better than before on the mobile version for users without JavaScript. [https://phabricator.wikimedia.org/T196947] * Wikis that use [[mw:Citoid|Citoid]] can automatically generate citations for Swedish news sites. This only works in the visual editor. This now works for [[w:en:Sveriges radio|Swedish public service radio]]. More will come. Others could use this to add news sites in other languages in the future. [https://phabricator.wikimedia.org/T187023] * Editors can do max 90 edits per minute. This is new since last month. This does not affect bots or administrators. [https://phabricator.wikimedia.org/T56515] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.32/wmf.14|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2018-07-24|{{PAGELANGUAGE}}}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2018-07-25|{{PAGELANGUAGE}}}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2018-07-26|{{PAGELANGUAGE}}}} ([[mw:MediaWiki 1.32/Roadmap|calendar]]). '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20180725T15 {{#time:j xg|2018-07-25|{{PAGELANGUAGE}}}} at 15:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/30|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2018-W30"/> 09:44, 24 July 2018 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Trizek (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=18233172 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/31|Tech News: 2018-31]] == <section begin="technews-2018-W31"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/31|Translations]] are available. '''Recent changes''' * The design on [[Special:Log]] has changed. It will change again soon. Developers are working on fixing problems. [https://phabricator.wikimedia.org/T117737] '''Problems''' * Deployment of 1.32.0-wmf.13 has been partially delayed. All deployments have been resumed and successfully done after bug fixes. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/engineering/2018-July/000577.html][https://lists.wikimedia.org/pipermail/engineering/2018-July/000585.html] * Deployment of 1.32.0-wmf.14 has been partially delayed. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/engineering/2018-July/000587.html][https://lists.wikimedia.org/pipermail/engineering/2018-July/000589.html] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.32/wmf.15|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2018-07-31|{{PAGELANGUAGE}}}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2018-08-01|{{PAGELANGUAGE}}}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2018-08-02|{{PAGELANGUAGE}}}} ([[mw:MediaWiki 1.32/Roadmap|calendar]]). '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] You can join the next meeting with the Editing team. During the meeting, you can tell developers which bugs you think are the most important. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20180731T1830 {{#time:j xg|2018-07-31|{{PAGELANGUAGE}}}} at 18:30 (UTC)]. See [[mw:Editing team/Weekly triage meetings|how to join]]. * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20180801T15 {{#time:j xg|2018-08-01|{{PAGELANGUAGE}}}} at 15:00 (UTC)] as well as at [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20180801T23 23:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''Future changes''' * After [[:m:special:MyLanguage/Creation of separate user group for editing sitewide CSS/JS|a community discussion]], a new group for users will be created. "[[:m:Special:MyLanguage/Interface administrators|Interface administrators]]" will be the only users allowed to edit interface pages like [[MediaWiki:Common.css]] or [[MediaWiki:Common.js]]. This is done to avoid technical issues and improve security. That change will be effective by the end of August 2018. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/31|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2018-W31"/> 14:05, 30 July 2018 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Trizek (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=18237696 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/32|Tech News: 2018-32]] == <section begin="technews-2018-W32"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/32|Translations]] are available. '''Recent changes''' * [[Special:NewPages|Special:NewPages]] now has the [[mw:UX standardization|OOUI look]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T117739] '''Problems''' * The MediaWiki version that was released two weeks ago was late to some Wikimedia wikis. This was because of bugs. It was on all wikis 30 July. [https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Incident_documentation/20180724-Train][https://lists.wikimedia.org/pipermail/engineering/2018-July/000591.html] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.32/wmf.16|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 7 August. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 8 August. It will be on all wikis from 9 August. '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] You can join the next meeting with the Editing team. During the meeting, you can tell developers which bugs you think are the most important. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20180807T1830 7 August at 18:30 (UTC)]. See [[mw:Editing team/Weekly triage meetings|how to join]]. * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20180808T15 8 August at 15:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/32|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2018-W32"/> 19:39, 6 August 2018 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=18277179 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/33|Tech News: 2018-33]] == <section begin="technews-2018-W33"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/33|Translations]] are available. '''Recent changes''' *<span title="Advanced item">[[File:Octicons-tools.svg|15px|link=]]</span> [[w:en:Cascading Style Sheets|CSS]] in templates can now be stored in a separate page on all wikis. This is called [[mw:Extension:TemplateStyles|TemplateStyles]]. This is to make it easier to edit how templates look. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikitech-l/2018-August/090481.html] '''Changes later this week''' * There is no new MediaWiki version this week. '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] You can join the next meeting with the Editing team. During the meeting, you can tell developers which bugs you think are the most important. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20180814T1830 14 August at 18:30 (UTC)]. See [[mw:Editing team/Weekly triage meetings|how to join]]. * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20180815T15 15 August at 15:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''Future changes''' * The developers are planning more ways to block users. This could be blocking someone from just a page or a namespace. You can [[m:Special:MyLanguage/Community health initiative/Per-user page, namespace, and upload blocking|read more]]. You can leave feedback on the [[m:Talk:Community health initiative/Per-user page, namespace, and upload blocking|talk page]]. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikimedia-l/2018-August/090842.html] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/33|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2018-W33"/> 17:53, 13 August 2018 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=18292380 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/34|Tech News: 2018-34]] == <section begin="technews-2018-W34"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/34|Translations]] are available. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.32/wmf.18|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 21 August. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 22 August. It will be on all wikis from 23 August ([[mw:MediaWiki 1.32/Roadmap|calendar]]). '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20180822T15 22 August at 15:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''Future changes''' *The [[m:Special:MyLanguage/2018 Community Wishlist Survey|2018 Community Wishlist Survey]] begins on 29 October. The survey decides what the [[m:Community Tech|Community Tech team]] will work on. You can post proposals from 29 October to 11 November. You can vote on proposals from 16 November to 30 November. *[[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] [[mw:Manual:$wgLegacyJavaScriptGlobals|Legacy JavaScript global variables]] have been deprecated for seven years. They will soon be removed from all wikis. Gadgets and scripts that use them will stop working. You can test your community's gadgets on "group0" wikis. For example [[testwiki:Main Page|Test Wikipedia]] or [[mw:MediaWiki|mediawiki.org]]. The legacy JavaScript global variables are already disabled there. You can [[mw:ResourceLoader/Migration guide (users)#Global wg variables|read the migration guide]] to fix old scripts. [https://phabricator.wikimedia.org/T72470] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/34|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2018-W34"/> 16:46, 20 August 2018 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=18310555 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/35|Tech News: 2018-35]] == <section begin="technews-2018-W35"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/35|Translations]] are available. '''Recent changes''' * You can now see moved paragraphs in diffs in the mobile view. It also works on all languages in the desktop view. [https://phabricator.wikimedia.org/T199800] * Bureaucrats on all Wikimedia wikis can now remove the [[m:Special:MyLanguage/Interface administrators|interface admin]] user right. [https://phabricator.wikimedia.org/T202298] '''Problems''' * Some diffs show lines in the wrong order. The developers are working on fixing it. [https://phabricator.wikimedia.org/T197157] '''Changes later this week''' * The message you see when you thank a user will change. This is to make it easier to understand. [https://phabricator.wikimedia.org/T159302] * [[w:en:Wikipedia:AutoWikiBrowser|AWB]] will stop adding <code>using AWB</code> in the edit summary. Instead it will add a [[Special:Tags|tag]] that says <code>AWB</code>. [https://phabricator.wikimedia.org/T111663] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] Some [[mw:Special:MyLanguage/Extension:AbuseFilter|abuse filter]] variables have changed. They are now easier to understand for non-experts. The old variables will still work but filter editors are encouraged to replace them with the new ones. You can find the list of changed variables [[mw:Extension:AbuseFilter/Rules format#Variables|on mediawiki.org]]. They have a note which says <code>Deprecated. Use ... instead</code>. An example is <code>article_text</code> which is now <code>page_title</code>. [https://phabricator.wikimedia.org/T173889] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] Abuse filters can now use how old a page is. The variable is <code>page_age</code>. [https://phabricator.wikimedia.org/T30844] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.32/wmf.19|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 28 August. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 29 August. It will be on all wikis from 30 August ([[mw:MediaWiki 1.32/Roadmap|calendar]]). '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] You can join the next meeting with the Editing team. During the meeting, you can tell developers which bugs you think are the most important. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20180828T1830 28 August at 18:30 (UTC)]. See [[mw:Editing team/Weekly triage meetings|how to join]]. * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20180829T15 29 August at 15:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''Future changes''' * Because of a data centre test you will be able to read but not edit the wikis for up to an hour on 12 September and 10 October. This will start at [http://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?hour=14&min=00&sec=0&day=12&month=09&year=2018 14:00 (UTC)]. You might lose edits if you try to save during this time. The time when you can't edit might be shorter than an hour. [[m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch 2018|You can read more about this]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/35|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2018-W35"/> 16:16, 27 August 2018 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=18330273 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/36|Tech News: 2018-36]] == <section begin="technews-2018-W36"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/36|Translations]] are available. '''Recent changes''' * There is a new user right for users who can edit [[w:en:CSS|CSS]] and [[w:en:JavaScript|JavaScript]] for the entire wiki. Before this all admins could edit CSS and JavaScript. This was a security risk. This group is called [[m:Special:MyLanguage/Interface administrators|interface administrators]]. Administrators can delete user CSS and JavaScript pages. [https://phabricator.wikimedia.org/T190015][https://phabricator.wikimedia.org/T200176] * There will be an [[w:en:A/B testing|A/B test]] on the Wikipedia mobile website. It starts this week. It tests how we show templates that show information about an article. The test will last two weeks. [https://phabricator.wikimedia.org/T200792][https://www.mediawiki.org/wiki/Reading/Web/Projects/Mobile_Page_Issues] * You can now use different CSS rules for different skins when you edit templates. This is because of [[mw:Special:MyLanguage/Extension:TemplateStyles|TemplateStyles]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T197617] * <code>wp10</code> in [[mw:Special:MyLanguage/ORES|ORES]] is now called <code>articlequality</code>. [https://phabricator.wikimedia.org/T196240] * When you get a new message on your talk page you get a yellow message in the toolbar. The preference to show or not show this has been removed. [https://phabricator.wikimedia.org/T58845] '''Problems''' * [[c:Commons:Upload Wizard|UploadWizard]] had problems with [[mw:Extension:UploadWizard/Campaigns|campaigns]]. Users could not upload files. This has now been fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T202760] * You can get a [[mw:Special:MyLanguage/Help:Notifications|notification]] when a link is made to a page you created. This has not worked since June. It was fixed last week. [https://phabricator.wikimedia.org/T200119] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.32/wmf.20|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 4 September. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 5 September. It will be on all wikis from 6 September ([[mw:MediaWiki 1.32/Roadmap|calendar]]). '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20180905T15 5 September at 15:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''Future changes''' * The Wikimedia Foundation [[mw:Special:MyLanguage/Readers|Readers department]] will work on advanced mobile editing. You can [[c:File:Wikimedia Foundation Readers Roadmap Review - 2018-08-27.pdf|read more]] about this and other things they plan to work on over the next year. You can also [[c:File:Wikimedia Foundation Readers Roadmap Review - 27 August 2018.webm|see the presentation]]. * [[m:Special:MyLanguage/User:Keegan (WMF)/RelatedSites2|The RelatedSites extension]] will be removed from Wikivoyage. * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] Unused projects on the [[wikitech:Portal:Cloud VPS|Wikimedia Cloud virtual private server]] will [[wikitech:Cloud VPS 2018 Purge|be removed]]. This will happen in October. Projects can be marked if they are being used. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikitech-l/2018-August/090735.html] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/36|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2018-W36"/> 16:48, 3 September 2018 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=18344596 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/37|Tech News: 2018-37]] == <section begin="technews-2018-W37"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/37|Translations]] are available. '''Recent changes''' * When you added or edited a template with the visual editor the input boxes were very big. This has been fixed. The input boxes will now be smaller until you click on them. Then they will change size to fit the text. [https://phabricator.wikimedia.org/T200834] '''Problems''' * Some diffs showed lines in the wrong order. This was fixed last week. [https://phabricator.wikimedia.org/T197157] * Marking a cross-wiki notification as read didn't work every time. The other wiki was not updated. This has now been fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T121930] * <code><nowiki><maplink></nowiki></code> did not work for a few days. This was because of a bug. This has now been fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T203427] * <code><nowiki>{{subst:REVISIONUSER}}</nowiki></code> is used by some templates. For a period edits saved with <code><nowiki>{{subst:REVISIONUSER}}</nowiki></code> would save the previous user's name and not your username. This is now fixed. Edits made before the bug was fixed will still be wrong and need to be corrected. [https://phabricator.wikimedia.org/T203583] * When you move a page the title still shows the old page name. The developers are working on fixing this. [https://phabricator.wikimedia.org/T203661] '''Changes later this week''' * Because of a data centre test you will be able to read but not edit the wikis for up to an hour on 12 September and 10 October. This will start at [http://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?hour=14&min=00&sec=0&day=12&month=09&year=2018 14:00 (UTC)]. You might lose edits if you try to save during this time. The time when you can't edit might be shorter than an hour. [[m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch 2018|You can read more about this]]. * Because of [[m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch 2018|the data centre test]] there will be no new version of MediaWiki this week. Changes for this week will come next week instead. '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] You can join the next meeting with the Editing team. During the meeting, you can tell developers which bugs you think are the most important. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20180911T1830 11 Septmber at 18:30 (UTC)]. See [[mw:Editing team/Weekly triage meetings|how to join]]. * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20180912T15 12 September at 15:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''Future changes''' * [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Team|The developers]] work on making the wikis work better on mobile phones. There is a list [[mw:Special:MyLanguage/Recommendations for mobile friendly articles|of common problems when making content easier to read in the mobile view]]. You can add things to the page and ask others to help. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/37|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2018-W37"/> 22:36, 10 September 2018 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=18369657 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/38|Tech News: 2018-38]] == <section begin="technews-2018-W38"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/38|Translations]] are available. '''Recent changes''' * The [[c:Special:MyLanguage/Commons:Mobile app|Wikimedia Commons mobile app]] has a new version. Images uploaded using Nearby are now automatically added to the associated Wikidata item. You can browse other images on Commons. You can see your achievements and your upload statistics. It has also fixed some bugs. [https://cookiesandcodeblog.wordpress.com/2018/08/10/commons-app-version-2-8-beta/] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] MediaWiki web requests now have a time limit of 60 seconds for GET requests and 200 seconds for POST requests. [https://phabricator.wikimedia.org/T97192] '''Problems''' * You could not see the menu on the notifications page on the mobile version. This has now been fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T192475] '''Changes later this week''' *[[Special:AncientPages|Special:AncientPages]] can hide disambiguation pages. [https://phabricator.wikimedia.org/T76287] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.32/wmf.18|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 18 September. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 19 September. It will be on all wikis from 20 September ([[mw:MediaWiki 1.32/Roadmap|calendar]]). '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20180919T15 19 September at 15:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''Future changes''' * [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Team|The developers]] are testing new mobile web navigation. You can [[mw:Reading/Web/Advanced_mobile contributions/Navigation prototype feedback|use it and give feedback]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/38|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2018-W38"/> 21:58, 17 September 2018 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=18389264 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/39|Tech News: 2018-39]] == <section begin="technews-2018-W39"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/39|Translations]] are available. '''Changes later this week''' * The [[Special:Preferences|preferences form]] will change to use the standard look. If you see any problems please [https://phabricator.wikimedia.org/maniphest/task/edit/form/3/?projects=ui-standardization,mediawiki-special-pages report them on Phabricator]. [https://phabricator.wikimedia.org/T117781] *[[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.32/wmf.23|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 25 September. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 26 September. It will be on all wikis from 27 September ([[mw:MediaWiki 1.32/Roadmap|calendar]]). '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20180926T15 26 September at 15:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/39|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2018-W39"/> 15:23, 24 September 2018 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=18408633 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/40|Tech News: 2018-40]] == <section begin="technews-2018-W40"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/40|Translations]] are available. '''Recent changes''' * Ordinary pages can no longer be loaded as [[w:en:JavaScript|javascript]]. You could do this using <code dir=ltr>?action=raw&ctype=text/javascript</code> in the [[w:en:URL|URL]]. Only fully protected pages in the MediaWiki: namespace or user javascript subpages can be loaded as javascript now. This is for better security. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikitech-ambassadors/2018-September/001955.html][https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikitech-l/2018-September/090882.html] '''Problems''' * New and updated translations from [[en:w:translatewiki.net|translatewiki.net]] will not reach the wikis for a while. You can still translate messages on translatewiki.net. The Wikimedia wikis will be updated with the new translations later. This is because of work on the translation system. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikitech-ambassadors/2018-September/001951.html][https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikitech-l/2018-September/090882.html] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.32/wmf.24|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 2 October. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 3 October. It will be on all wikis from 4 October ([[mw:MediaWiki 1.32/Roadmap|calendar]]). '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20181003T15 3 October at 15:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. * You can join the meeting with the Wikimedia Foundation Search Platform team. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20181003T15 3 October at 15:00 UTC]. See [[m:IRC office hours#Upcoming office hours|how to join]] if you want to know how the search function works or have questions. '''Future changes''' * Because of a data centre test you will be able to read but not edit the wikis for up to an hour on 10 October. This will start at [http://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?hour=14&min=00&sec=0&day=10&month=10&year=2018 14:00 (UTC)]. You might lose edits if you try to save during this time. The time when you can't edit might be shorter than an hour. [[m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch 2018 2|You can read more about this]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/40|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2018-W40"/> 17:35, 1 October 2018 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=18433392 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/41|Tech News: 2018-41]] == <section begin="technews-2018-W41"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/41|Translations]] are available. '''Recent changes''' * The [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Education Program|Education Program extension]] was removed from all Wikimedia projects. You can use the [https://outreachdashboard.wmflabs.org/ Programs and Events Dashboard] or the [https://tools.wmflabs.org/fountain/editathons/ Fountain] instead. [https://phabricator.wikimedia.org/T125618] '''Problems''' * There was a problem when you copied and pasted from a table with the visual editor. It could add <code>href</code> where it shouldn't be. This has now been fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T108506] '''Changes later this week''' * Because of a data centre test you will be able to read but not edit the wikis for up to an hour on 10 October. This will start at [http://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?hour=14&min=00&sec=0&day=10&month=10&year=2018 14:00 (UTC)]. You might lose edits if you try to save during this time. The time when you can't edit might be shorter than an hour. [[m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch 2018|You can read more about this]]. * Because of [[m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch 2018|the data centre test]] there will be no new version of MediaWiki this week. Changes for this week will come next week instead. '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20181010T15 10 October at 15:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/41|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2018-W41"/> 23:38, 8 October 2018 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=18453674 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/42|Tech News: 2018-42]] == <section begin="technews-2018-W42"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/42|Translations]] are available. '''Problems''' * Some pages, edits and users disappeared for a short while after the [[m:Tech/Server switch 2018|server switch]]. Missing content and users was fixed within a day. Some preferences and other things might take a few more days to fix. [https://phabricator.wikimedia.org/T206743] * Wikis are updated with new and updated translations from [[m:translatewiki.net|translatewiki.net]] again. This will happen once a week. The developers are working on fixing the problem so we can have translation updates more often again. [https://phabricator.wikimedia.org/phame/post/view/121/translationwiki.net_security_incident/] '''Changes later this week''' * When you create an abuse filter that prevents edits you can now write a specific error message for it. Before this all abuse filters that prevented edits had the same error message. [https://phabricator.wikimedia.org/T27086] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.32/wmf.26|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 16 October. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 17 October. It will be on all wikis from 18 October ([[mw:MediaWiki 1.32/Roadmap|calendar]]). '''Meetings''' * There will be no more meetings with the Editing team. This is because not enough Wikimedians were interested. To tell developers which bugs you think are the most important you can use [https://phabricator.wikimedia.org/ Phabricator] as normal. [https://www.mediawiki.org/wiki/Editing_team/Weekly_triage_meetings] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20181017T15 17 October at 15:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/42|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2018-W42"/> 22:41, 15 October 2018 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=18470532 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/43|Tech News: 2018-43]] == <section begin="technews-2018-W43"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/43|Translations]] are available. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.33/wmf.1|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 23 October. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 24 October. It will be on all wikis from 25 October ([[mw:MediaWiki 1.33/Roadmap|calendar]]). '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20181024T15 24 October at 15:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''Future changes''' * The [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2019|Community Wishlist Survey]] begins on 29 October. The survey decides what the [[m:Community Tech|Community Tech team]] will work on. You can post proposals from 29 October to 11 November. You can vote on proposals from 16 November to 30 November. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/43|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2018-W43"/> 23:12, 22 October 2018 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=18491932 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/44|Tech News: 2018-44]] == <section begin="technews-2018-W44"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/44|Translations]] are available. '''Recent changes''' * You can post proposals for the [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2019|Community Wishlist Survey]]. The survey decides what the [[m:Community Tech|Community Tech team]] will work on. You can post proposals until 11 November. You can vote on proposals from 16 November to 30 November. * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] The wikis now have a [[:w:en:Content Security Policy|content security policy report]]. This means that you might get a warning in your javascript console when you load external resources in your user scripts. For security reasons it is recommended that you don't do this. It might not be possible to load external resources in your scripts in the future. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikitech-ambassadors/2018-October/001994.html] '''Problems''' * Your watchlist can show which changes you have already seen. This did not work for a few days. It has been fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T207472] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.33/wmf.2|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 30 October. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 31 October. It will be on all wikis from 1 November ([[mw:MediaWiki 1.33/Roadmap|calendar]]). * The 2006 wikitext editor is no longer available. It will be removed from [[Special:Preferences#mw-prefsection-editing|Special:Preferences]]. It has not been the standard editor for a long time. It was replaced by the [[mw:Extension:WikiEditor|2010 wikitext editor]]. [https://www.mediawiki.org/wiki/Contributors/Projects/Removal_of_the_2006_wikitext_editor][https://phabricator.wikimedia.org/T30856] '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20181031T15 31 October at 15:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/44|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2018-W44"/> 20:09, 29 October 2018 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=18519160 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/45|Tech News: 2018-45]] == <section begin="technews-2018-W45"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/45|Translations]] are available. '''Recent changes''' * You can now use [[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:TemplateWizard|TemplateWizard]] to edit templates. This works only with the [[mw:Special:MyLanguage/Extension:WikiEditor|2010 wikitext editor]] and not in the visual editor or the [[mw:Special:MyLanguage/2017 wikitext editor|2017 wikitext editor]]. If you click on [[File:OOjs UI icon puzzle-ltr.svg|17px|link=|Puzzle icon]] you can enter the information in a pop-up. You can turn on TemplateWizard in your beta feature preferences. [https://phabricator.wikimedia.org/T202545] '''Changes later this week''' * You can choose to see edit conflicts in a two-column view. This is a beta feature. You can find it in your preferences. The interface for the two-column edit conflict will change. You can [[:m:WMDE Technical Wishes/Edit Conflicts#Solution: Solving edit conflicts line by line (new beta feature)|read more]]. * When you edit with the visual editor you can use the "Automatic" citation tab. This helps you generate citations. You will now be able to write plain text citations or the title of a journal article or a book in this tab. This will search the [[:w:en:Crossref|Crossref]] and [[:w:en:WorldCat|WorldCat]] databases and add the top result. [https://phabricator.wikimedia.org/T198567] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.33/wmf.3|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 6 November. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 7 November. It will be on all wikis from 8 November ([[mw:MediaWiki 1.33/Roadmap|calendar]]). '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20181107T15 7 November at 16:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/45|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2018-W45"/> 17:29, 5 November 2018 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=18540415 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/46|Tech News: 2018-46]] == <section begin="technews-2018-W46"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/46|Translations]] are available. '''Recent changes''' * Some old mobile browsers can use the watchlist again. This has not worked for a while. These browsers are called [[mw:Special:MyLanguage/Compatibility#Basic (Grade_C)|grade C browsers]]. This helps for example Windows Phone 8.1 with Internet Explorer and Lumia 535 with Windows 10. [https://phabricator.wikimedia.org/T196893] '''Problems''' * You can choose to see edit conflicts in a two-column view. This is a beta feature. You can find it in your preferences. Users who use this view saw the edit conflict resolution page when they wanted to see a preview. This has been fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T208840][https://phabricator.wikimedia.org/T209012][https://phabricator.wikimedia.org/T209036] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.33/wmf.4|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 13 November. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 14 November. It will be on all wikis from 15 November ([[mw:MediaWiki 1.33/Roadmap|calendar]]). '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20181114T15 14 November at 15:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''Future changes''' * You can use the [[mw:Special:MyLanguage/Content translation|content translation]] tool to translate articles. The developers are working on [[mw:Content translation/V2|a new version]]. One of the changes will be a maintenance category. Articles where users add a lot of text from machine translation without changing it will be in that category. This is so the community can review it. The users will also have been warned before they publish the article that it has a lot of unchanged text from machine translations. [https://phabricator.wikimedia.org/T190798] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/46|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2018-W46"/> 19:22, 12 November 2018 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=18568837 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/47|Tech News: 2018-47]] == <section begin="technews-2018-W47"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/47|Translations]] are available. '''Recent changes''' * You can vote on proposals in the [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2019|Community Wishlist Survey]]. The survey decides what the [[m:Community Tech|Community Tech team]] will work on. You can vote until 30 November. * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] There is an [[:w:en:A/B testing|A/B test]] for <code>sameAs</code> data. This is to make it easier to find the right information with a search engine. This changes the [[:w:en:Metadata|metadata]] for a wiki page. It doesn't change how the page looks. [https://phabricator.wikimedia.org/T209306] '''Changes later this week''' * There is no new MediaWiki version this week. '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20181121T15 21 November at 15:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''Future changes''' * The Wikimedia wikis use templates to show readers there are problems with the content on some pages. For example if there are no sources or the page needs to be rewritten. The mobile website will soon show more information when you use these templates. Some templates may need to be updated. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikitech-l/2018-November/091113.html] * The [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Education Program|Education Program extension]] was removed from all Wikimedia projects. The [[:w:en:Table (database)|database tables]] used by the extension will be archived. This will happen in a month. If you want the information on your wiki you should move it to a normal wiki page. [https://phabricator.wikimedia.org/T174802] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/47|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2018-W47"/> 23:29, 19 November 2018 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=18611020 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/48|Tech News: 2018-48]] == <section begin="technews-2018-W48"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/48|Translations]] are available. '''Recent changes''' * On wikis with [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Translate|translatable pages]] you could create a mess when you moved a page that had translatable subpages. A subpage is when you use <code>/</code> to create a new page: <code>/wiki/Page/Subpage</code>. The subpages would be moved but not the translations. The subpages are no longer automatically be moved. This is to make it safer to move pages. [https://phabricator.wikimedia.org/T114592] '''Changes later this week''' * The [[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:AdvancedSearch|advanced search interface]] will be available by default on all Wikimedia wikis. It makes it easier to use some of the special search functions that most editors don't know exist. It's already active on German, Farsi, Arabic and Hungarian Wikipedia. [https://phabricator.wikimedia.org/T193182] * [[Special:UnusedCategories|Special:UnusedCategories]] show empty categories with no files or other categories. You can soon choose to not show soft redirect categories or some maintenance categories there. You can do this with the [[mw:Special:MyLanguage/Help:Magic words|magic word]] <code><nowiki>__EXPECTUNUSEDCATEGORY__</nowiki></code>. [https://phabricator.wikimedia.org/T96041] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.33/wmf.6|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 27 November. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 28 November. It will be on all wikis from 29 November ([[mw:MediaWiki 1.33/Roadmap|calendar]]). '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20181128T16 28 November at 16:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''Future changes''' * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] The <code>mw.util.jsMessage()</code> function was deprecated in 2012. It will be removed next week. [[:w:en:Wikipedia:Reporting JavaScript errors|Look for the warning]] <code>Use of "mw.util.jsMessage" is deprecated</code> in the JavaScript console to know if you use an affected script or gadget. If you are a gadget maintainer you should check if your JavaScript code contains <code>mw.util.jsMessage</code>. There is a [[mw:ResourceLoader/Migration guide (users)#mw.util.jsMessage|migration guide]]. It explains how to use <code>mw.notify</code> instead. [https://phabricator.wikimedia.org/T193901] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/48|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2018-W48"/> 22:22, 26 November 2018 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=18638702 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/49|Tech News: 2018-49]] == <section begin="technews-2018-W49"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/49|Translations]] are available. '''Recent changes''' * Admins will not be able to unblock themselves if they are blocked by someone other than themselves. This is because it can cause damage if someone else takes over an admin account and other admins can't block them. If this is a problem for your community you can [[phab:T150826|report it on Phabricator]]. You can also ask questions [[m:Tech|on Meta]]. There is a discussion [[phab:T150826|on Phabricator]] about how to solve this if two admins fight with each other on a small wiki. [https://phabricator.wikimedia.org/T150826] * Small [[:w:en:Scalable Vector Graphics|SVG images]] are now bigger when you see them in [[mw:Special:MyLanguage/Extension:MediaViewer|MediaViewer]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T71237] * You can go to a section from the edit summary by clicking on the section name. Before this you had to click on the arrow. [https://phabricator.wikimedia.org/T165189] * When you jumped to a footnote that was referenced several times in an article it could be difficult to see where you were in the text. Now there are jump marks and highlights to help you find your way back. [https://meta.wikimedia.org/wiki/WMDE_Technical_Wishes/Footnote_highlighting][https://phabricator.wikimedia.org/T194511] '''Changes later this week''' * There is no new MediaWiki version this week. '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20181205T23 5 December at 16:00 (UTC)] and [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20181205T23 at 23:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/49|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2018-W49"/> 16:13, 3 December 2018 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=18671340 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/50|Tech News: 2018-50]] == <section begin="technews-2018-W50"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/50|Translations]] are available. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.33/wmf.8|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 11 December. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 12 December. It will be on all wikis from 13 December ([[mw:MediaWiki 1.33/Roadmap|calendar]]). '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20181212T16 12 December at 16:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''Future changes''' * New accounts will need passwords that are at least 8 characters long. Admins, interface admins, bureaucrats, oversighters, CentralNotice admins, global renamers, check users, stewards and some other user groups will need passwords that are at least 10 characters long. This is because an attacker could cause damage to the wikis if they took over these accounts. [https://www.mediawiki.org/wiki/Wikimedia_Security_Team/Password_strengthening_2019][https://meta.wikimedia.org/wiki/Password_policy] * When you hover over a footnote it will show you the reference as a pop-up. This is so you don't have to jump down to the bottom of the page to see a reference. This will happen in 2019. Some wikis already have gadgets that do this. You will be able to turn it off. [https://meta.wikimedia.org/wiki/WMDE_Technical_Wishes/ReferencePreviews] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/50|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2018-W50"/> 17:34, 10 December 2018 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=18699559 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/51|Tech News: 2018-51]] == <section begin="technews-2018-W51"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/51|Translations]] are available. '''Tech News''' * Because of the [[w:en:Christmas and holiday season|holidays]] the next issue of Tech News will be sent out on 7 January 2019. '''Recent changes''' * Some templates that show notices about the content of the page will now be shown on the mobile website. In many cases they were hidden before. [https://www.mediawiki.org/wiki/Reading/Web/Projects/Mobile_Page_Issues][https://phabricator.wikimedia.org/T210553] * Admins can no longer unblock themselves, except for self-blocks. A blocked admin can block the user who blocked them but no one else. This is so no one can block all admins on a wiki without being stopped. [https://phabricator.wikimedia.org/T150826] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] The [[mw:Special:MyLanguage/Extension:ParserMigration|ParserMigration extension]] has been removed. It compared the result of two versions of the MediaWiki wikitext parsing pipeline. It was used when we moved to the [[mw:Special:MyLanguage/RemexHtml|Remex parsing library]] instead of [[mw:Parsing/Replacing Tidy|Tidy]]. '''Problems''' * <code><nowiki><ref></nowiki></code> tags can use parameters such as "name" or "group". For example <code><nowiki><ref name="adams" group="books"></nowiki></code>. If a <code><nowiki><ref></nowiki></code> tag has more than two parameters all parameters are ignored. You don't get a warning that they don't work. This will soon be fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T211576] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.33/wmf.9|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 18 December. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 19 December. It will be on all wikis from 20 December ([[mw:MediaWiki 1.33/Roadmap|calendar]]). '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20181219T16 19 December at 16:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''Future changes''' * The Wikimedia Foundation [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Apps|Android app team]] are working on making it easier to edit on mobile phones. You can [[mw:Android editing features|read more]] about these plans. If you have an Android phone and speak at least two languages you can help testing in English. Tell [[:m:User:Dchen (WMF)|Dchen (WMF)]] you want to be part of the testing by writing on her talk page or email her. * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] <code>tiles.wmflabs.org</code> and <code>wma.wmflabs.org</code> will stop working. They have no maintainers and run an old operating system. Tools which use it could stop working. This includes [[:w:en:Mapnik|the mapnik gadget]], hill shading, and hike and bike layers. New maintainers could help out and keep it going. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikitech-l/2018-December/091216.html] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2018/51|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2018-W51"/> 20:35, 17 December 2018 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=18718987 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/02|Tech News: 2019-02]] == <section begin="technews-2019-W02"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/02|Translations]] are available. ''Tech News writers, editors and translators wish you a pleasant 2019 year.'' '''Recent changes''' * RelatedSites extension has been undeployed. It was used to create interwiki links on Wikivoyage, now handled by Wikidata. [https://phabricator.wikimedia.org/T128326] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] MediaWiki logstash logging is moving to a new infrastructure. This is an ongoing deployment. [https://wikitech.wikimedia.org/wiki/File:Logging_infrastructure_design_document.pdf] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] [https://codesearch.wmflabs.org codesearch.wmflabs.org] has been updated, with new and updated repositories and a new search options for code. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikitech-ambassadors/2019-January/002045.html] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] On several wikis, an account named "{{int:abusefilter-blocker}}" has been created on December 17 to perform some technical maintenance on AbuseFilter. This account has sysop rights but it's a system user and no human can use it. The account already existed on wikis where AbuseFilter can perform blocks, which are issued using this account. See [[:phabricator:T212268|T212268]] for more information and future plans. '''Problems''' * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] In [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:AbuseFilter|AbuseFilter]], the "{{int:abusefilter-action-throttle}}" action takes three parameters: count, period and groups. They must now strictly respect the requirements listed [[:mw:Extension:AbuseFilter/Actions#Throttling|on mediawiki.org]]. A list of broken filters is [[:phabricator:P7956|on Phabricator]]. If you're familiar with AbuseFilter, please take a look and fix them. [https://phabricator.wikimedia.org/T209565] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.33/wmf.12|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from January 8. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from January 9. It will be on all wikis from January 10 ([[mw:MediaWiki 1.33/Roadmap|calendar]]). '''Meetings''' * Search Platform Office Hours is rescheduled to January 9. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikitech-l/2019-January/091280.html Check the details] for time and date. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/02|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2019-W02"/> 18:30, 7 January 2019 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Trizek (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=18759682 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/03|Tech News: 2019-03]] == <section begin="technews-2019-W03"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/03|Translations]] are available. '''Recent changes''' * You can now use [[:w:en:Google Translate|Google Translate]] in the [[mw:Special:MyLanguage/Content translation|content translation tool]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T90208][https://wikimediafoundation.org/2019/01/09/you-can-now-use-google-translate-to-translate-articles-on-wikipedia/] * You can now add [[mw:Special:MyLanguage/Help:File captions|captions]] to files on Commons. Captions are short descriptions of the file. They can be translated to all languages we use. They can't use wikitext markup. * Earlier a [[:w:en:Attribute (computing)|quoted HTML attribute]] had to be followed by a space. Now it doesn't. This means that some pages could look different when you save them even if you didn't edit that part of the text. [https://www.mediawiki.org/wiki/Topic:Uqhg1it7nojfnjfg][https://github.com/wikimedia/mediawiki/commit/59bb8864a23f3df120789c7619ef07acefa27b9c] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] Templates with [[mw:Special:MyLanguage/Help:TemplateStyles|<nowiki><templatestyles></nowiki>]] could not show the difference between the live template and the [[w:en:Sandbox (software development)|sandbox]] version when they were tested. This has now been fixed. <nowiki><templatestyles></nowiki> has a new <code>wrapper</code> parameter now. You can use it for selectors like <code dir="ltr">.mw-parser-output <nowiki><wrapper parameter value> <selector from CSS page></nowiki></code>. [https://phabricator.wikimedia.org/T200441] '''Problems''' * When you see an edit in the recent changes feed or in the history of a page some of them have [[mw:Special:MyLanguage/Help:Tags|tags]]. Some tags are added automatically. You can also add tags manually. Tags for edits that have been added manually can be edited. This didn't work for a little while. This has now been fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T212703] '''Changes later this week''' *You can move files from your wiki to Wikimedia Commons and keep the file history with the new [[m:WMDE Technical Wishes/Move files to Commons|FileExporter]]. It will be a [[mw:Special:MyLanguage/Beta Features|beta feature]] on all wikis from 16 January. If you want to test it you [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|activate it]] and check [[m:WMDE Technical Wishes/Move files to Commons/Configuration file documentation|your wiki's configuration file]]. * Users who could cause more damage to the wikis if someone took over their account have to have more secure passwords. This includes administrators and other user groups. They can't use passwords that are in a list of common passwords. Accounts with common passwords are easy to take over. The list of common passwords was made longer a few weeks ago and has a different error message. Some user groups have been added to those who can't use common passwords. This is to protect all accounts with user rights that could cause damage. [https://gerrit.wikimedia.org/r/#/c/operations/mediawiki-config/+/481115/] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] The [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:AbuseFilter|AbuseFilter]] variable <code>minor_edit</code> has been removed. It was deprecated in 2016. Now you can't use it. You can fix the filters using it. You can find them if you use the search bar on [[Special:AbuseFilter|Special:AbuseFilter]]. * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.33/wmf.13|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from January 15 <section end="technews-2019-W03"/> 17:55, 14 January 2019 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Trizek (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=18781471 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/04|Tech News: 2019-04]] == <section begin="technews-2019-W04"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/04|Translations]] are available. '''Tech News''' * Some people did not get last week's issue of Tech News. This was because of a problem with [[m:Special:MyLanguage/MassMessage|MassMessage]]. If you did not get last week's issue, you can [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/03|read it on Meta]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T213942] '''Recent changes''' * The [[mw:Special:MyLanguage/Content translation|content translation tool]] can now use [[mw:Special:MyLanguage/Content translation/V2|version 2]] as the default version for users who turned on the [[mw:Special:MyLanguage/Beta Features|beta feature]]. For example it adds the tracking category <code>{{int:cx-unreviewed-translation-category}}</code> to translations that might have used machine translations without fixing the problems. This is so others can find them. You can find this category in <code>Special:TrackingCategories</code> on Wikipedias. * [https://mediawiki2latex-large.wmflabs.org https://mediawiki2latex-large.wmflabs.org] can now convert collects of up to 800 pages to [[:w:en:PDF|PDF]], [[:w:en:EPUB|EPUB]] or [[:w:en:OpenDocument|ODT]]. Previously this was 200 pages. '''Problems''' * When a template was edited with the visual editor, it would sometimes put all information on one line. This makes it difficult to read for editors who use the wikitext editor. It also makes it more difficult to see what happened in a diff. This problem affected edits made between 8 and 17 January and is now fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T213922] * [[m:Special:MyLanguage/MassMessage|MassMessage]] is used to post a message to many pages. It has not been working reliably. Some messages have not been posted to everyone. [https://phabricator.wikimedia.org/T213942][https://phabricator.wikimedia.org/T139380] * Because of a database problem that had to be fixed immediately you could not edit most wikis for a couple of minutes on 17 January (UTC). This has now been fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T213858] '''Changes later this week''' * You will be able to use [[mw:Special:MyLanguage/Help:TemplateStyles|template styles]] in the <code>Module</code> namespace. [https://phabricator.wikimedia.org/T200914] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.33/wmf.14|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 22 January. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 23 January. It will be on all wikis from 24 January ([[mw:MediaWiki 1.33/Roadmap|calendar]]). '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20190123T16 23 January at 16:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/04|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2019-W04"/> 20:37, 21 January 2019 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Tech_News_targets/8&oldid=18802332 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/05|Tech News: 2019-05]] == <section begin="technews-2019-W05"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/05|Translations]] are available. '''Recent changes''' * The Wikimedia servers use [[:w:en:HHVM|HHVM]] to run the [[:w:en:PHP|PHP]] code. They are [[mw:Wikimedia Technology/Annual Plans/FY2019/TEC4: PHP7 Migration/Goals|going to use PHP7]] and stop using HHVM. You can test PHP7 with a [[mw:Special:MyLanguage/Beta Features/PHP7|new beta feature]]. That way you can [[mw:Talk:Beta Features/PHP7|help find and report]] problems. '''Problems''' * When someone moves a page to a name that already exists that page that had the name the article is moved to is deleted. For a couple of months this didn't always work. Some users saw an error message instead. This has now been fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T210739] '''Changes later this week''' * There is no new MediaWiki version this week. '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20190130T16 30 January at 16:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/05|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2019-W05"/> 18:16, 28 January 2019 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=18821217 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/06|Tech News: 2019-06]] == <section begin="technews-2019-W06"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/06|Translations]] are available. '''Changes later this week''' * It was easy to untick a box by accident in [[Special:Preferences|Special:Preferences]]. This will now be fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T213517] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.33/wmf.16|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 5 February. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 6 February. It will be on all wikis from 7 February ([[mw:MediaWiki 1.33/Roadmap|calendar]]). '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20190206T16 6 February at 16:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/06|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2019-W06"/> 17:12, 4 February 2019 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=18846213 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/07|Tech News: 2019-07]] == <section begin="technews-2019-W07"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/07|Translations]] are available. '''Recent changes''' * You can use the <code>[[mw:Special:MyLanguage/Recommendations for mobile friendly articles on Wikimedia wikis#Making page issues (ambox templates) mobile friendly|ambox]]</code> [[:w:en:Cascading Style Sheets|CSS]] class to show page issues to mobile readers. When you use <code>ambox</code> there are [[mw:Special:MyLanguage/Recommendations for mobile friendly articles on Wikimedia wikis#Making page issues (ambox templates) mobile friendly|classes]] you can use. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.33/wmf.17|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 12 February. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 13 February. It will be on all wikis from 14 February ([[mw:MediaWiki 1.33/Roadmap|calendar]]). '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20190213T16 13 February at 16:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/07|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2019-W07"/> 18:46, 11 February 2019 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=18862544 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/08|Tech News: 2019-08]] == <section begin="technews-2019-W08"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/08|Translations]] are available. '''Recent changes''' * When you [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Thanks|thank]] someone on the mobile web you will now have two seconds to cancel the thank. This is in case you clicked on the thank button by accident. [https://phabricator.wikimedia.org/T63737] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.33/wmf.18|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 19 February. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 20 February. It will be on all wikis from 21 February ([[mw:MediaWiki 1.33/Roadmap|calendar]]). '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20190220T16 20 February at 16:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''Future changes''' * There is a proposal to add a red link to mobile search results if there is no page with that name. This is how it works on desktop. You can [[mw:Talk:Readers/Web/Advanced mobile contributions|leave feedback]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T211006] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/08|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2019-W08"/> 23:14, 18 February 2019 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=18883065 --> == Talk to us about talking == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:OOjs_UI_icon_speechBubbles-rtl.svg|alt="icon depicting two speech Bubbles"|frameless|right|120px]] The Wikimedia Foundation is planning a [[mw:Talk pages consultation 2019|global consultation about communication]]. The goal is to bring Wikimedians and wiki-minded people together to improve tools for communication. We want all contributors to be able to talk to each other on the wikis, whatever their experience, their skills or their devices. We are looking for input from as many different parts of the Wikimedia community as possible. It will come from multiple projects, in multiple languages, and with multiple perspectives. We are currently planning the consultation. We need your help. '''We need volunteers to help talk to their communities or user groups.''' You can help by hosting a discussion at your wiki. Here's what to do: # First, [[mw:Talk pages consultation 2019/Participant group sign-up|sign up your group here.]] # Next, create a page (or a section on a Village pump, or an e-mail thread – whatever is natural for your group) to collect information from other people in your group. This is not a vote or decision-making discussion: we are just collecting feedback. # Then ask people what they think about communication processes. We want to hear stories and other information about how people communicate with each other on and off wiki. Please consider asking these five questions: ## When you want to discuss a topic with your community, what tools work for you, and what problems block you? ## What about talk pages works for newcomers, and what blocks them? ## What do others struggle with in your community about talk pages? ## What do you wish you could do on talk pages, but can't due to the technical limitations? ## What are the important aspects of a "wiki discussion"? # Finally, please go to [[mw:Talk:Talk pages consultation 2019|Talk pages consultation 2019 on Mediawiki.org]] and report what you learned from your group. Please include links if the discussion is available to the public. '''You can also help build the list of the many different ways people talk to each other.''' Not all groups active on wikis or around wikis use the same way to discuss things: it can happen on wiki, on social networks, through external tools... Tell us [[mw:Talk pages consultation 2019/Tools in use|how your group communicates]]. You can read more about [[mw:Talk pages consultation 2019|the overall process]] on mediawiki.org. If you have questions or ideas, you can [[mw:Talk:Talk pages consultation 2019|leave feedback about the consultation process]] in the language you prefer. Thank you! We're looking forward to talking with you. </div> [[user:Trizek (WMF)|Trizek (WMF)]] 15:09, 21 February 2019 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Trizek (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Trizek_(WMF)/Sandbox&oldid=18890731 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/09|Tech News: 2019-09]] == <section begin="technews-2019-W09"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/09|Translations]] are available. '''Recent changes''' * There is a [https://itunes.apple.com/WebObjects/MZStore.woa/wa/viewSoftware?id=324715238&mt=8 new version] of the [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Apps/iOS FAQ|iOS Wikipedia app]]. It has for example [[:w:en:Syntax highlighting|syntax highlighting]] and new toolbars to make it easier to write wikitext. It also has night mode, a find-on-page function and other things. You can [[mw:Talk:Wikimedia Apps|give feedback and suggestions]]. [https://www.mediawiki.org/wiki/Wikimedia_Apps/Team/iOS/Editing_program] '''Changes later this week''' * When you look at your watchlist or the recent changes page you can use the [[mw:Special:MyLanguage/Edit Review Improvements/New filters for edit review|new filters for edit review]]. There you can choose tags to filter different edits. Empty tags will no longer be shown. [https://phabricator.wikimedia.org/T182219] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.33/wmf.19|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 26 February. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 27 February. It will be on all wikis from 28 February ([[mw:MediaWiki 1.33/Roadmap|calendar]]). '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20190227T16 27 February at 16:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''Future changes''' * The [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Apps|Wikipedia app]] for Android will invite users to add Wikidata descriptions to Wikidata objects that have Wikipedia articles but no Wikidata descriptions. It will only invite users who have added a number of Wikidata descriptions in the app without being reverted. This is to avoid spam and bad edits. You can [[mw: Wikimedia Apps/Team/Android/AppEditorTasks|read more]] and [[mw:Talk:Wikimedia_Apps/Team/Android/AppEditorTasks|leave feedback]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/09|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2019-W09"/> 21:17, 25 February 2019 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=18898106 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/10|Tech News: 2019-10]] == <section begin="technews-2019-W10"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/10|Translations]] are available. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.33/wmf.20|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 5 March. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 6 March. It will be on all wikis from 7 March ([[mw:MediaWiki 1.33/Roadmap|calendar]]). '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20190306T16 6 March at 16:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''Future changes''' * You can [[mw:Talk pages consultation 2019/Participant group sign-up|give feedback]] on the future of talk pages. * The mobile website will use the standard [[:w:en:Font|fonts]] on your computer or phone instead of a generic font. This will make it easier to read text in many scripts. [https://www.mediawiki.org/wiki/Design/Projects/Improve_mobile_reading_experience][https://phabricator.wikimedia.org/T175877] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/10|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2019-W10"/> 16:38, 4 March 2019 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=18912959 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/11|Tech News: 2019-11]] == <section begin="technews-2019-W11"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/11|Translations]] are available. '''Recent changes''' * Pages can use [[:wikidata:Property:P625|geocoordinates]] from Wikidata with the <code>mw.wikibase.entity:formatStatements</code> [[w:Lua (programming language)|Lua]] function or the <code>#statements</code> [[mw:Special:MyLanguage/Manual:Parser functions|parser function]]. If they do, they will now be shown using [[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:Kartographer#<maplink>|a Kartographer <code><maplink></code>]] if the wiki can use Kartographer. You can report bugs or ask questions [[phab:T210926|on Phabricator]]. * There is now an [[:wikitech:EventStreams|EventStream]] to see when [https://stream.wikimedia.org/?doc#!/Streams/get_v2_stream_page_links_change links are added or removed] on Wikimedia wikis. You can read the [[phab:T115119|discussions and plans]]. '''Problems''' * Some wikis will not be able to edit for a short period of time on 19 March ([[:w:en:Coordinated Universal Time|UTC]]). This will start at [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20190319T15 15:00 UTC]. It will last up to 15 minutes but probably shorter. You can [[phab:T217441|see the list of affected wikis]]. This is because of network maintenance. You can still read the wikis. * Editors who use Firefox to edit with the visual editor had a problem with copying text. When they tried to select text that included footnotes, templates or block images in the middle they would often only get part of the text. This has now been fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T214976] * Some maps didn't work for a while on 8 March. This has been fixed. [https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Incident_documentation/20190308-wdqs][https://phabricator.wikimedia.org/T217898] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.33/wmf.21|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 12 March. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 13 March. It will be on all wikis from 14 March ([[mw:MediaWiki 1.33/Roadmap|calendar]]). '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20190313T16 13 March at 16:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/11|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2019-W11"/> 19:30, 11 March 2019 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=18925338 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/12|Tech News: 2019-12]] == <section begin="technews-2019-W12"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/12|Translations]] are available. '''Changes later this week''' * When you use [[:m:Help:Reverting#Advanced features|rollback]] you will be able to get a confirmation prompt on most wikis. It asks you if you wanted to do the rollback. This is to avoid misclicks. You will have to [[Special:Preferences#mw-prefsection-rendering|opt in]] to get it. On German Wikipedia it will be an opt-out feature from 28 March. [https://phabricator.wikimedia.org/T199534][https://meta.wikimedia.org/wiki/WMDE_Technical_Wishes/Rollback] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.33/wmf.22|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 19 March. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 20 March. It will be on all wikis from 21 March ([[mw:MediaWiki 1.33/Roadmap|calendar]]). '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20190320T16 20 March at 16:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''Future changes''' * Admins will be able to block someone from editing a page or a namespace. This already works on a few Wikimedia wikis. You can [[m:Special:MyLanguage/Community health initiative/Partial blocks|read more]]. If your wiki wants to be an early tester of this, you can [[m:Talk:Community health initiative/Partial blocks|tell the developers]]. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikimedia-l/2018-August/090842.html] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] [[:wikitech:Help:Toolforge|Toolforge]] will [[:wikitech:News/Toolforge Trusty deprecation|shut down the Ubuntu Trusty job grid]]. This will happen the week of 25 March. Tools that use this grid needs to be moved to the new Debian Stretch job grid. If they haven't, they will be taken offline. Maintainers can restart the tools later. Users may not be able to use them in the meanwhile. You can see a [[:toolforge:trusty-tools/|list of affected tools]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/12|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2019-W12"/> 19:44, 18 March 2019 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=18939566 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/13|Tech News: 2019-13]] == <section begin="technews-2019-W13"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/13|Translations]] are available. '''Recent changes''' * The [[mw:Special:MyLanguage/Content translation/V2|new version of the content translation tool]] will be used for all new translations. The older version will still be used for translations that were started with it. Most users won’t see any change. More than 80% of the published translations are already using the new version. [https://phabricator.wikimedia.org/T212646] '''Problems''' * There was a problem with editing with [[:w:en:Safari (web browser)|Safari]] on [[:w:en:IOS|iOS]]. When you wrote an edit summary you couldn't save the edit. This has now been fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T218352] * The editing toolbar sometimes disappears when you scroll on [[:w:en:IOS|iOS]] devices. This will be fixed soon. [https://phabricator.wikimedia.org/T218414] * Wikis can [[mw:Special:MyLanguage/Help:System message|over-ride interface messages]] on-wiki. A problem meant that sometimes an old versions of any changed messages were shown instead. This included the sitenotice and other important parts of the interface. This was fixed at around 2019-03-22 16:00 (UTC). Logged-out users may still get the wrong message. Purging the page should fix it for them. [https://phabricator.wikimedia.org/T218918] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.33/wmf.23|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 26 March. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 27 March. It will be on all wikis from 28 March ([[mw:MediaWiki 1.33/Roadmap|calendar]]). '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20190327T16 27 March at 16:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/13|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2019-W13"/> 18:05, 25 March 2019 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=18947493 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/14|Tech News: 2019-14]] == <section begin="technews-2019-W14"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/14|Translations]] are available. '''Changes later this week''' * [[mw:Special:MyLanguage/Help:Notifications|Notifications]] tell you about things that happen on the wiki. You can turn on notifications about [[mw:Special:MyLanguage/Help:Notifications/Notifications_types#echo-category-title-article-linked|new links to pages you created]]. For performance reasons you can no longer get e-mails about this. [https://phabricator.wikimedia.org/T219444] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.33/wmf.24|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 2 April. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 3 April. It will be on all wikis from 4 April ([[mw:MediaWiki 1.33/Roadmap|calendar]]). '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20190403T16 3 April at 15:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/14|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2019-W14"/> 16:29, 1 april 2019 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=18980992 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/15|Tech News: 2019-15]] == <section begin="technews-2019-W15"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/15|Translations]] are available. '''Recent changes''' * More wikis are now testing visual editor section editing for mobile users. You can [[mw:Special:MyLanguage/VisualEditor on mobile/Section editing|read more]]. * Admins on French and Polish Wikipedia can [[m:Community health initiative/Partial blocks|block someone from editing a page or a namespace]]. If your wiki wants to get these blocks before they are available to all wikis, you can [[m:Talk:Community health initiative/Partial blocks|tell the developers]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T219327][https://phabricator.wikimedia.org/T219218] '''Problems''' * You will be able read but not edit most wikis for 30 minutes on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20190411T05 11 April at 05:00 (UTC)]. This is because of a hardware problem. You can [[phab:T220080|see a list of the affected wikis]]. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikitech-l/2019-April/091900.html] * A map update caused some problems on 29 March and 30 March. It was rolled back. [https://phabricator.wikimedia.org/T217087] * Pages on some Wikivoyages had problems with the top headline. This has been fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T97891#5079408] '''Changes later this week''' * When you add an edit summary the VisualEditor will search your recent edit summaries in case you want to re-use one. This works in both the [[mw:Special:MyLanguage/Help:VisualEditor/User guide|visual]] and [[mw:Special:MyLanguage/2017 wikitext editor|wikitext]] modes on desktop. It also works [[mw:VisualEditor on mobile|on the mobile site]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T50274] * The Wikimedia wikis will get a [[:w:en:URL shortening|URL shortener]]. This will work from 11 April. You can [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia URL Shortener|read more]]. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2019-April/012893.html] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] The <code><nowiki>{{REVISIONID}}</nowiki></code> magic word will no longer work. This is for performance reasons. When you preview a page it will return <code>""</code> (empty string). When you read a page it will return <code>"-"</code> (dash). For now this will only affect content namespaces. [https://phabricator.wikimedia.org/T137900] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.33/wmf.25|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 9 April. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 10 April. It will be on all wikis from 11 April ([[mw:MediaWiki 1.33/Roadmap|calendar]]). '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20190410T15 10 April at 15:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''Future changes''' * You will be able to preview references. This means that when you hover over the link you will get a popup that shows you a preview of the reference. It will work much like [[mw:Special:MyLanguage/Page Previews|page previews]]. This is so you don't have to go to the bottom of the page to see a reference. This will now be available as a beta feature on German and Arabic Wikipedia. [https://meta.wikimedia.org/wiki/WMDE_Technical_Wishes/ReferencePreviews][https://phabricator.wikimedia.org/T67114] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] The Wikidata [[:w:en:JSON|JSON]] output will change. Empty containers will be serialised as empty objects. This is a breaking change that will affect tools that use JSON outputs and APIs. It will happen on 30 April. You can [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2019-April/012891.html read more and see how to test your code]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/15|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2019-W15"/> 18:25, 8 april 2019 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=18988936 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/16|Tech News: 2019-16]] == <section begin="technews-2019-W16"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/16|Translations]] are available. '''Recent changes''' *All wikis now have the [[:mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:TemplateWizard|TemplateWizard]] for the wikitext editor. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.34/wmf.1|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 16 April. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 17 April. It will be on all wikis from 18 April ([[mw:MediaWiki 1.34/Roadmap|calendar]]). '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20190417T15 17 April at 15:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''Future changes''' * Wikidata will get a new [[:wikidata:Help:Property constraints portal#Constraint statements on properties|constraint status]] called <code> suggestion</code>. This [[mailarchive:wikidata/2019-April/012911.html|will change]] how the <code>WikibaseQualityConstraints</code> constraint checking API works. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2019-April/012910.html][https://phabricator.wikimedia.org/T204439] * You can test the [[c:Commons:Structured data/Get involved/Feedback requests/Depicts testing|<code>depicts</code> property]] for structured data on Commons. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/16|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2019-W16"/> 23:00, 15 april 2019 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=19011282 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/17|Tech News: 2019-17]] == <section begin="technews-2019-W17"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/17|Translations]] are available. '''Recent changes''' * The [[m:Special:MyLanguage/WMDE Technical Wishes/AdvancedSearch|advanced search]] function [[:w:en:URL|URL]] now shows which namespaces you search in. The namespace field is collapsed by default on the search page. You can also [[gerrit:plugins/gitiles/mediawiki/extensions/AdvancedSearch/+/refs/heads/master/docs/adding_fields.md|add new fields]] to the search interface through a [[:w:en:Hooking|hook]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T217445][https://phabricator.wikimedia.org/T217443][https://phabricator.wikimedia.org/T217446] * The wikis now look slightly different in the mobile web version. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikitech-l/2019-April/091978.html] '''Changes later this week''' * There is no new MediaWiki version this week. '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20190423T15 23 April at 15:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''Future changes''' * Wikipedia articles will have the <code>[https://schema.org/sameAs sameAs]</code> [https://schema.org/Property meta property]. It adds structured data. This makes it easier for search engines to find Wikipedia articles. It also makes it easier to reuse content. There will an [[:w:en:A/B testing|A/B test]]. [https://www.mediawiki.org/wiki/Reading/Seach_Engine_Optimization/sameAs_test][https://phabricator.wikimedia.org/T209306] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/17|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2019-W17"/> 19:08, 23 april 2019 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=19030007 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/18|Tech News: 2019-18]] == <section begin="technews-2019-W18"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/18|Translations]] are available. '''Recent changes''' * The [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Apps|Wikipedia app]] for Android now invites users to add Wikidata descriptions to Wikidata objects that have Wikipedia articles but no Wikidata descriptions. It will only invite users who have added a number of Wikidata descriptions in the app without being reverted. This is to avoid spam and bad edits. [https://www.mediawiki.org/wiki/Wikimedia_Apps/Team/Android/AppEditorTasks][https://phabricator.wikimedia.org/T205125] '''Problems''' * Tech News was late last week because of a [[mw:Special:MyLanguage/Extension:MassMessage|MassMessage]] bug. Other newsletters had the same problem. [https://phabricator.wikimedia.org/T221570] '''Changes later this week''' * You will see when you last refreshed the recent changes page. This is so you can see how recent the changes are. [https://phabricator.wikimedia.org/T200353] * When you write a comment in [[mw:Special:MyLanguage/Structured Discussions|Structured Discussions]] but have not posted it yet your [[:w:en:Web browser|web browser]] will save it in <code>[[:w:en:Web storage#Local and session storage|local storage]]</code> instead of <code>[[:w:en:Web storage#Local and session storage|session storage]]</code>. This means you do not lose them even if you close your web browser. Structured Discussions used to be called Flow. [https://phabricator.wikimedia.org/T93612] * You will be able to turn off [[mw:Special:MyLanguage/Help:Notifications/Notifications types#Milestone|milestone notifications]]. Milestone notifications congratulate you when you have made certain numbers of edits. [https://phabricator.wikimedia.org/T169924] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.33/wmf.3|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 30 April. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 1 May. It will be on all wikis from 2 May ([[mw:MediaWiki 1.33/Roadmap|calendar]]). '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20190501T15 1 May at 15:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''Future changes''' * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] The Wikidata <code>wb_terms</code> table will be dropped. This will affect some Wikidata tools. They need to be updated. The table has become too big which is causing problems. This will happen on 29 May. You can [[mailarchive:wikidata/2019-April/012987.html|read more]]. You can ask for help if you need it. * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] Wikimedia wikis will soon use a token when you log out. This changes how the API works. Some tools might need to be updated. [https://phabricator.wikimedia.org/T25227] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/18|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2019-W18"/> 22:28, 29 april 2019 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=19046269 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/19|Tech News: 2019-19]] == <section begin="technews-2019-W19"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/19|Translations]] are available. '''Problems''' * [[Special:Watchlist|Special:Watchlist]] can show the wrong information. It does not always show which edits are read and which are unread. The developers are working on solving the problem. [https://phabricator.wikimedia.org/T218511] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.34/wmf.5|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 7 May. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 8 May. It will be on all wikis from 9 May ([[mw:MediaWiki 1.33/Roadmap|calendar]]). '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20190507T15 8 May at 15:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/19|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2019-W19"/> 16:28, 6 মে' 2019 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=19073915 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/20|Tech News: 2019-20]] == <section begin="technews-2019-W20"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/20|Translations]] are available. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.34/wmf.5|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 14 May. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 15 May. It will be on all wikis from 16 May ([[mw:MediaWiki 1.34/Roadmap|calendar]]). '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20190514T15 15 May at 15:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/20|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2019-W20"/> 00:49, 14 মে' 2019 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=19091659 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/21|Tech News: 2019-21]] == <section begin="technews-2019-W21"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/21|Translations]] are available. '''Recent changes''' * The report for phase 1 of the talk pages consultation 2019 [[mw:special:MyLanguage/Talk pages consultation_2019/Phase 1 report|has been published]]. Communities are invited to [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages consultation 2019/Participant group sign-up#Phase2|start phase 2 of the consultation]] on their wikis. '''Problems''' * File descriptions for files from Commons were not shown properly on other Wikimedia wikis for a few days. For example the image descriptions and license information were missing. This has now been fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T222935][https://phabricator.wikimedia.org/T222954] * Some diffs show an error message when you try to see them. The developers are working on fixing it. It could be because of some edit comments. [https://phabricator.wikimedia.org/T222857][https://phabricator.wikimedia.org/T222628] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.34/wmf.6|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2019-05-21|{{PAGELANGUAGE}}}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2019-05-22|{{PAGELANGUAGE}}}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2019-05-23|{{PAGELANGUAGE}}}} ([[mw:MediaWiki 1.34/Roadmap|calendar]]). '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20190521T15 {{#time:j xg|2019-05-22|{{PAGELANGUAGE}}}} at 15:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''Future changes''' * The [[mw:Content translation/V2|content translation tool]] on Wikipedia can use machine translations. There is a system to stop translations where the editors do not fix machine translation mistakes. This warns or stops them if they seem to just copy what the machine translation gives them. If this system is too strict or not strict enough you can [[mw:Talk:Content translation|tell the language team]]. [https://www.mediawiki.org/wiki/Help:Content_translation/Translating/Translation_quality] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] The Wikidata <code>wbeditentity</code> [[:w:en:Application programming interface|API]] endpoint will remove all aliases if the request includes an empty alias. This is how it supposed to work. It has not been working this way because of a bug. This will start on 12 June. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2019-May/013051.html] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/21|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2019-W21"/> 13:04, 20 মে' 2019 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Trizek (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=19108030 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/22|Tech News: 2019-22]] == <section begin="technews-2019-W22"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/22|Translations]] are available. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] Big changes to the [[w:en:Replication (computing)|replica database]] will happen on 3 June. Some tools on [[:wikitech:Help:Cloud Services Introduction|Cloud Services]] will stop working if the maintainers do not update them to use the new schema. This probably affects tools that query for revisions or log entries made by a user. [https://phabricator.wikimedia.org/T223406][https://lists.wikimedia.org/pipermail/cloud-announce/2019-May/000172.html] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.34/wmf.7|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 28 May. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 29 May. It will be on all wikis from 30 May ([[mw:MediaWiki 1.34/Roadmap|calendar]]). '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20190529T15 29 May at 15:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/22|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2019-W22"/> 15:34, 27 May 2019 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=19120221 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/23|Tech News: 2019-23]] == <section begin="technews-2019-W23"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/23|Translations]] are available. '''Recent changes''' * You can now write all special letters in all African Wikipedia languages. This works in the desktop version. [https://aharoni.wordpress.com/2019/05/25/happy-africa-day-keyboards-for-all-african-wikipedia-languages/] * There is now a field called <code>[[:c:Commons:Depicts|depicts]]</code> on Commons. This is a way to show what is in a picture with the help of Wikidata. It is still in development. [https://commons.wikimedia.org/wiki/Commons:Village_pump#Adding_qualifiers_to_Depicts] * Some tools on Toolforge may break on or after 3 June because of database changes. Maintainers should update their tools to use the new schema. [https://phabricator.wikimedia.org/T223406][https://lists.wikimedia.org/pipermail/cloud-announce/2019-May/000172.html] '''Problems''' * You will be able to read but not to edit Wikimedia Commons for 30 minutes on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20190619T05 19 June at 05:00 (UTC)]. This is to fix a hardware problem. [https://phabricator.wikimedia.org/T224516] '''Changes later this week''' * Some wikis have one tab for the visual editor and one tab for a wikitext editor. Others wikis just have one tab. If your wiki has two tabs, clicking a link to create a new page has always opened a wikitext editor. It will now open the editor you used the last time you edited. [https://phabricator.wikimedia.org/T223793] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.34/wmf.8|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 4 May. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 5 May. It will be on all wikis from 6 May ([[mw:MediaWiki 1.34/Roadmap|calendar]]). '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20190605T15 5 May at 15:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/23|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2019-W23"/> 15:25, 3 June 2019 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=19133752 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/24|Tech News: 2019-24]] == <section begin="technews-2019-W24"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/24|Translations]] are available. '''Recent changes''' * When you create a PDF from a page on the wiki this is now done by [[mw:Proton|Proton]]. Before this we used [[mw:Electron|Electron]]. It should look the same but work better. Both use Chromium. This is a different system from when you collect several articles into a book and make a PDF from them. [https://phabricator.wikimedia.org/T210651][https://phabricator.wikimedia.org/T186748] * The Flagged Revisions extension now uses the standard OOUI icons. There will be additional minor fixes for positioning in the next deployment. [https://phabricator.wikimedia.org/T155878] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] Bots and other scripts that do not set an identifiable [[m:Special:MyLanguage/User-Agent policy|User-Agent]] may find their requests strictly rate-limited until they identify themselves properly. [https://phabricator.wikimedia.org/T224891] '''Problems''' * Please check if the Flagged Revisions configuration on your wiki is as you expect (or as it was a few weeks ago). If not, please [https://phabricator.wikimedia.org/maniphest/task/edit/form/1/?projects=Wikimedia-Site-Requests%2CMediaWiki-extensions-FlaggedRevs report it]. [https://phabricator.wikimedia.org/T225144] '''Changes later this week''' * There is no new MediaWiki version this week. '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20190612T15 12 June at 15:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/24|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2019-W24"/> 17:07, 10 June 2019 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=19143311 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/25|Tech News: 2019-25]] == <section begin="technews-2019-W25"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/25|Translations]] are available. '''Problems''' * You will be able to read but not to edit Wikimedia Commons for 30 minutes on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20190619T05 19 June at 05:00 (UTC)]. This is to fix a hardware problem. [https://phabricator.wikimedia.org/T224516] '''Changes later this week''' * [[:w:en:MIDI|MIDI]] files can soon be played without the [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Score|Score extension]]. You can then add them with <code><nowiki>[[File:Filename.midi]]</nowiki></code>. Later <code>override_midi</code> and <code>override_audio</code> will stop working. Instead you will need to add the MIDI file below the music score. [https://phabricator.wikimedia.org/T135597] * A new video player will soon replace the old one. You will be able to enable it as a beta feature in [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|your preferences]]. It will later be enabled for everyone if there are no big problems. [https://phabricator.wikimedia.org/T148103] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.34/wmf.10|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 18 June. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 19 June. It will be on all wikis from 20 June ([[mw:MediaWiki 1.34/Roadmap|calendar]]). '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20190619T15 19 June at 15:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''Future changes''' * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] Some gadgets and user scripts still use the old <code>wgEnableAPI</code> and <code>wgEnableWriteAPI</code> values. These values are always true. They will soon be removed. This might break the gadgets and scripts. You should fix your gadgets to not use these values. [https://gerrit.wikimedia.org/r/c/mediawiki/core/+/504076] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/25|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2019-W25"/> 20:38, 17 June 2019 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=19152213 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/26|Tech News: 2019-26]] == <section begin="technews-2019-W26"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/26|Translations]] are available. '''Problems''' * The [[mw:MediaWiki 1.34/wmf.10|new version]] of MediaWiki for last week was not fully released due to issues. It was removed from most wikis on Tuesday and from test wikis on Thursday. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikitech-l/2019-June/092212.html] * Most wikis were slow and then briefly read-only last week due to one of the database servers having a problem. It is now replaced. [https://phabricator.wikimedia.org/T225981] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.34/wmf.11|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 25 June. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 26 June. It will be on all wikis from 27 June ([[mw:MediaWiki 1.34/Roadmap|calendar]]). '''Meetings''' * You can watch or join the next [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikitech-l/2019-June/092210.html Wikimedia Language showcase]. It will be about the usage of Machine Translation in Wikimedia projects. The showcase will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20190626T13 26 June at 13:00 (UTC)]. A recording will be kept for later viewing * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20190626T15 26 June at 15:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/26|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2019-W26"/> 17:30, 24 June 2019 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=19168431 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/27|Tech News: 2019-27]] == <section begin="technews-2019-W27"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/27|Translations]] are available. '''Recent changes''' * The development of [[mw:Special:MyLanguage/Wikidata Bridge|Wikidata Bridge]] has started. The goal is to allow Wikidata edits from Wikipedia. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2019-June/013216.html] '''Problems''' * Sometimes pages load slowly for users routed to the Amsterdam data center. Investigation is in progress. [https://phabricator.wikimedia.org/T226048] * Wikidata query service was overloaded between 11:50 UTC until 13:15 UTC on June 24. It has been fixed. [https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Incident_documentation/20190624-wdqs] '''Changes later this week''' * You will be able to read but not to edit all wikis for a short amount of time, on 3 July at 06:00 (UTC). This is to move a database. [https://phabricator.wikimedia.org/T226358] * There is no deployment of a new version of MediaWiki on the wikis this week ([[mw:MediaWiki 1.34/Roadmap|calendar]]). '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20190703T15 3 July at 15:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/27|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2019-W27"/> 21:23, 1 July 2019 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=19175317 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/28|Tech News: 2019-28]] == <section begin="technews-2019-W28"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/28|Translations]] are available. '''Recent changes''' * For event organizers, if you [[m:Special:MyLanguage/Mass_account_creation#Requesting_temporary_lift_of_IP_cap|request a temporary lift of the IP cap]] for mass account creation, this will now also raise the edit rate limit for those new accounts at the event, which will prevent another bottleneck. [https://phabricator.wikimedia.org/T204583] * Administrators at all Wiktionary, Wikivoyage, and Wikisource wikis are now able to use the new [[m:Special:MyLanguage/Community_health_initiative/Partial_blocks|partial blocks]] feature. [https://phabricator.wikimedia.org/T218626] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.34/wmf.13|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 9 July. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 10 July. It will be on all wikis from 11 July ([[mw:MediaWiki 1.34/Roadmap|calendar]]). * The design of MediaWiki's software windows will change for desktop users. Layout will be simpler, buttons will be bolder and clearer, and close buttons will be just icons. This is like the mobile design. This will affect ContentTranslation, VisualEditor, TemplateWizard, and other tools. [https://phabricator.wikimedia.org/T226045] '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20190710T15 10 July at 15:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''Future changes''' * Wikidata will be in read-only mode on 30 July from 05:00 to 05:30 UTC because of a server switch. [https://phabricator.wikimedia.org/T227063] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] There will be a change in the name format of new Wikidata RDF dumps starting on 15 July. [https://phabricator.wikimedia.org/T226153] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/28|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2019-W28"/> 20:13, 8 July 2019 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=19192465 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/29|Tech News: 2019-29]] == <section begin="technews-2019-W29"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/29|Translations]] are available. '''Recent changes''' * The mobile web will get more advanced editing tools. Seven more Wikipedias can use them now. This works for Arabic, Indonesian, Italian, Persian, Japanese, Spanish and Thai Wikipedia. You can try the tools on the mobile web and give feedback. [https://meta.wikimedia.org/wiki/User:CKoerner_(WMF)/Advanced_mobile_contribution_options_second_update] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] The abuse filter system user will soon do maintenance edits on broken abuse filters. This user is called <code>{{int:abusefilter-blocker}}</code> and has administrator rights. This is meant to fix technical problems. It will not do any other changes. You [[phab:T209565|can read more]]. * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.34/wmf.14|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 16 July. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 17 July. It will be on all wikis from 18 July ([[mw:MediaWiki 1.34/Roadmap|calendar]]). '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20190717T15 17 July at 15:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''Future changes''' * The [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Apps|Wikipedia app]] for Android will invite users to add image captions to images on Commons. It will only invite users who have added a number of edits in the app without being reverted. This is to avoid spam and bad edits. You can [[mw:Wikimedia Apps/Team/Android/AppEditorTasks|read more]] and [[mw:Talk:Wikimedia_Apps/Team/Android/AppEditorTasks|leave feedback]]. [https://commons.wikimedia.org/wiki/Commons:Village_pump/Archive/2019/03#Edit_action_feed_(Android_Wikipedia_app)] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/29|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2019-W29"/> 15:30, 15 July 2019 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=19199404 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/30|Tech News: 2019-30]] == <section begin="technews-2019-W30"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/30|Translations]] are available. '''Recent changes''' * Communities interested by easing newcomers' first steps can now benefit from the Growth team experiments on their wikis. Check [[mw:Growth/Communities/How to get the Growth experiments on your wiki|the conditions and the request process]]. * The [[m:Coolest_Tool_Award|Coolest Tool Award 2019]] is looking for nominations. You can recommend tools by July 29. The awarded tools will be presented at Wikimania. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikitech-l/2019-July/092301.html] '''Problems''' * The release of the last version of MediaWiki (1.34.0-wmf.14) has been blocked for groups 1 and 2. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikitech-ambassadors/2019-July/002184.html] '''Changes later this week''' * Phabricator database will be moved to a different server. Writes will be blocked on Thursday 25 July, between 05:30 and 06:00 AM UTC. Reads will remain unaffected. [https://phabricator.wikimedia.org/T228243] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.34/wmf.15|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 23 July. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 24 July. It will be on all wikis from 25 July ([[mw:MediaWiki 1.34/Roadmap|calendar]]). '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20190723T15 24 July at 15:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''Future changes''' * [[mw:VisualEditor on mobile/Edit cards|Some items in the visual editor]] will change later this week. This will make it easier to edit links, citations, and templates on both desktop and mobile. [https://phabricator.wikimedia.org/T225834][https://phabricator.wikimedia.org/T221247] * With [[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:AdvancedSearch|advanced search]] turned on you will be able to choose the sorting order of the search results when you do a search. [https://phabricator.wikimedia.org/T225479][https://phabricator.wikimedia.org/T197525] * Users who edit from IP addresses whitelisted on a [[:m:Special:MyLanguage/Mass_account_creation#Requesting temporary lift of_IP cap|request for temporary lift of the IP cap for mass account creation]] will bypass CAPTCHAs. This will happen in August. If you think this should not happen for some reason, please [[:phab:T227487|let us know]]. * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] The variable <code>user_wpzero</code> will be removed from AbuseFilter. [[phab:T227843#5344413|A list of filters needing a fix is provided]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/30|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2019-W30"/> 13:08, 22 July 2019 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Trizek (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=19224936 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/31|Tech News: 2019-31]] == <section begin="technews-2019-W31"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/31|Translations]] are available. '''Problems''' * Wikidata will be in read-only mode on 30 July from 05:00 to 05:30 UTC because of a server switch. [https://phabricator.wikimedia.org/T227063] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.34/wmf.16|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 30 July. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 31 July. It will be on all wikis from 1 August ([[mw:MediaWiki 1.34/Roadmap|calendar]]). '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20190731T15 31 July at 15:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/31|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2019-W31"/> 21:42, 29 July 2019 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=19235136 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/32|Tech News: 2019-32]] == <section begin="technews-2019-W32"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/32|Translations]] are available. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.34/wmf.17|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 6 August. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 7 August. It will be on all wikis from 8 August ([[mw:MediaWiki 1.34/Roadmap|calendar]]). '''Problems''' *A change in [[mw:Extension:RelatedArticles|RelatedArticles extension]] accidentally enabled it for everyone, not just for mobile users. This has been fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T181242][https://phabricator.wikimedia.org/T229644] '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20190807T15 7 August at 15:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''Future changes''' * Today everyone can see [[:w:en:IP addresses|IP addresses]] if someone edits without an account. In the future this could be more hidden. This is to protect unregistered editors so fewer can see their IP address. This would only happen after we make sure the tools for vandal fighting can still be effective. You can [[m:Special:MyLanguage/IP_Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation|read more]] and [[m:Talk:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation|comment]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/32|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2019-W32"/> 13:25, 5 August 2019 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Trizek (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=19263690 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/33|Tech News: 2019-33]] == <section begin="technews-2019-W33"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/33|Translations]] are available. '''Recent changes''' * Editors using the mobile website on Wikipedia can opt-in to new [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Advanced_mobile_contributions|advanced features]] via your settings page. This will give access to more interface links, special pages, and tools. Feedback on the discussion page is appreciated. [https://phabricator.wikimedia.org/T228916] * Due to the absence of volunteer maintenance of Cologne Blue skin, the link to activate it will be hidden. The skin will still work, but editors using it are encouraged to switch to another skin. [https://phabricator.wikimedia.org/T223824] '''Changes later this week''' * Due to Wikimania, there is no deployment this week. [https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments#Week_of_August_12th] '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20190813T15 13 August at 15:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''Future changes''' * The "Wikidata item" link will be moved from "Tools" to "In other projects" section on all Wikimedia projects, starting on August 21. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2019-August/013316.html Full announcement], [[phab:T66315|Phabricator task]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/33|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2019-W33"/> 18:20, 12 August 2019 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=19280448 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/34|Tech News: 2019-34]] == <section begin="technews-2019-W34"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/34|Translations]] are available. '''Tech News''' * There will be no Tech News issue next week. The next issue of Tech News will be sent out on 2 September 2019. '''Problems''' * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] Some abuse filters stopped working because of a code change. Only variables for the current action will work. Variables defined inside a branch may not work outside of that branch. You can [[phab:T230256|read more]] to see how to fix the filters. * Only six accounts can be created from one [[:w:en:IP address|IP address]] per day. Between 12 August and August 15 this was two accounts per day. This was because of a security issue. It is now six accounts per day again. [https://phabricator.wikimedia.org/T230521] '''Changes later this week''' * Only a limited number of accounts can be created from one [[:w:en:IP address|IP address]]. An IP address can be [[:w:en:Whitelisting |whitelisted]] so that it can create as many accounts as needed. This is useful at events where many new persons learn to edit. IP addresses that are whitelisted for this reason will also not show [[w:en:CAPTCHA|CAPTCHAs]] when you create accounts. This will happen on Wednesday. [https://phabricator.wikimedia.org/T227487] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.34/wmf.19|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 20 August. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 21 August. It will be on all wikis from 22 August ([[mw:MediaWiki 1.34/Roadmap|calendar]]). '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20190821T15 21 August at 15:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''Future changes''' * There is an [[:w:en: Request for Comments|RFC]] about creating a new global user group with the right to edit [[:mw:Extension:AbuseFilter|abuse filters]]. This will be used to fix broken filters and make sure all filters will still work when software changes happen. You can [[:m:Requests for comment/Creating abusefilter-manager global group|read more and comment]]. * <code>Special:Contributions/newbies</code> will no longer be working. This is because of performance reasons. It showed edits by new accounts. You can see this in the recent changes feed instead. [https://phabricator.wikimedia.org/T220447] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/34|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2019-W34"/> 15:21, 19 August 2019 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=19310286 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/36|Tech News: 2019-36]] == <section begin="technews-2019-W36"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/36|Translations]] are available. '''Recent changes''' * You can use the new [[wikidata:Wikidata:Development/Termbox|termbox]] interface if you edit Wikidata on a mobile device. This is to edit labels, descriptions and aliases easier on the mobile pages. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2019-August/013355.html] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.34/wmf.20|new version]] of MediaWiki has been deployed during the last week. * The previously announced change of positions of the "Wikidata item" link on all wikis has been rollbacked due to unexpected cache issues. [https://phabricator.wikimedia.org/T66315#5431632] * The limit for rollbacks has been increased from 10 to 100 rollbacks per minute. [https://phabricator.wikimedia.org/T228708] * The advanced version of the edit review pages (Recent Changes, Watchlist, and Related Changes) now include two new filters. These filters are for "All contents" and "All discussions". They will filter the view to just those namespaces. However the "All discussions" filter does not include pseudo talk pages, like discussions that are in the ''Project:'' or ''Wikipedia:'' namespaces. But it will include changes happening on ''Project talk:'' or the ''Wikipedia talk:''. [https://phabricator.wikimedia.org/T201520] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.34/wmf.21|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2019-09-03|{{PAGELANGUAGE}}}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2019-09-04|{{PAGELANGUAGE}}}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2019-09-05|{{PAGELANGUAGE}}}} ([[mw:MediaWiki 1.34/Roadmap|calendar]]). * When you log in, the software checks your password to see if it follows the [[Special:MyLanguage/Password policy|Password policy]]. From this week, it will also complain if your password is one of the most common passwords in the world. If your password is not strong enough, please consider to [[Special:PasswordReset|change your password]] for a [[w:en:Password strength|stronger password]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T151425] '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20190904T15 {{#time:j xg|2019-09-04|{{PAGELANGUAGE}}}} at 15:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''Future changes''' * You will be able to read but not to edit Wikidata for up to 30 minutes on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20190910T05 September 10 at 05:00 (UTC)]. [https://phabricator.wikimedia.org/T230788] * You will be able to read but not to edit some mid-sized wikis for up to 30 minutes [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20190917T05 September 17 at 05:00 (UTC)]. You can [https://raw.githubusercontent.com/wikimedia/operations-mediawiki-config/master/dblists/s2.dblist see which wikis]. [https://phabricator.wikimedia.org/T230788] * You will be able to read but not to edit some mid-sized wikis for up to 30 minutes [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20190924T05 September 24 at 05:00 (UTC)]. You can [https://raw.githubusercontent.com/wikimedia/operations-mediawiki-config/master/dblists/s3.dblist see which wikis]. [https://phabricator.wikimedia.org/T230788] * You will be able to read but not to edit Wikimedia Commons for up to 30 minutes on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20190926T05 September 26 at 05:00 (UTC)]. [https://phabricator.wikimedia.org/T230788] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/36|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2019-W36"/> 09:08, 4 September 2019 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Trizek (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=19350205 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/40|Tech News: 2019-40]] == <section begin="technews-2019-W40"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/40|Translations]] are available. '''Problems''' * Last week's Tech News had delivery problems. Some did not get the newsletter. Some got it more than one time. The problem where some pages got it three times should now be fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T232379] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.34/wmf.25|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2019-10-01|{{PAGELANGUAGE}}}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2019-10-02|{{PAGELANGUAGE}}}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2019-10-03|{{PAGELANGUAGE}}}} ([[mw:MediaWiki 1.34/Roadmap|calendar]]). '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20191002T15 {{#time:j xg|2019-10-02|{{PAGELANGUAGE}}}} at 15:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''Future changes''' * The Wikimedia Foundation [[m:Community Tech|Community Tech team]] is working on a [[:m:Community Tech/Watchlist Expiry|watchlist expiry feature]]. This means you can put things on your watchlist for a period of time instead of forever. They are looking for [[:m:Community Tech/Watchlist Expiry#Open Questions|feedback on the questions they have]]. * [[Special:Contributions|Special:Contributions]] will get the standard [[mw:UX standardization|OOUI look]]. This makes it easier to use on mobile and makes it look like other <code>Special:</code> pages. There is a [https://en.wikipedia.beta.wmflabs.org/wiki/User:Jdlrobson/compactspecialcontributions.css script] you can use to make the form smaller if you want to. [https://phabricator.wikimedia.org/T117736] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/40|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2019-W40"/> 16:51, 30 September 2019 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Tech_News_target_list_8&oldid=19425409 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/41|Tech News: 2019-41]] == <section begin="technews-2019-W41"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/41|Translations]] are available. '''Recent changes''' * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] The [[mw:Extension:AbuseFilter|abuse filter function]] now has a faster [[w:en:Parsing|parser]]. This is to shorten the waiting time when you save an edit. [https://phabricator.wikimedia.org/T156095] '''Problems''' * There is a problem in the visual editor when you copy or delete text with footnotes. It will be fixed soon. [https://phabricator.wikimedia.org/T234489] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.35/wmf.1|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 8 October. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 9 October. It will be on all wikis from 10 October ([[mw:MediaWiki 1.35/Roadmap|calendar]]). '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20191009T15 9 October at 15:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''Future changes''' * The [[m:Community Wishlist Survey 2020|Community Wishlist Survey]] has a new format. It will focus on wikis that typically get less support. It will probably go back to the normal format next year. It is not decided exactly how it will work this year. You can [[m:Talk:Community Wishlist Survey 2020|leave feedback]]. * The [[:w:en:URL|URL]] of the Wikimedia wiki main pages could be changed. This is because the current URLs cause several problems. For example <code>https://www.wikidata.org/wiki/Wikidata:Main_Page</code> would be <code>https://www.wikidata.org/</code> instead. You can [[phab:T120085|tell the developers]] if this would cause problems for your wiki. * There is a new [[mw:Technical Community Newsletter/2019/October|technical community newsletter]]. You can read more about the work of Wikimedia's technical community. [[mw:Technical Community Newsletter/Subscribe|Subscribe]] to get the information in the future. * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] [[w:en:Outreachy|Outreachy]] is an internship program for groups who are underrepresented in free and open-source software. There are seven Wikimedia projects about coding, documentation and quality assurance in the next round. Persons who fit the criteria [https://www.outreachy.org/apply/project-selection/#wikimedia can apply]. The last day to apply is 5 November. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/41|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2019-W41"/> 15:36, 7 October 2019 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Tech_News_target_list_8&oldid=19425409 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/42|Tech News: 2019-42]] == <section begin="technews-2019-W42"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/42|Translations]] are available. '''Recent changes''' * You can now use [[:mw: Reading/Web/Advanced mobile contributions |more advanced editing tools]] on the mobile web. You can turn them on and off in your preferences in the mobile version. [https://phabricator.wikimedia.org/T233612] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.35/wmf.2|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 15 October. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 16 October. It will be on all wikis from 17 October ([[mw:MediaWiki 1.34/Roadmap|calendar]]). '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20191016T15 16 October at 15:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''Future changes''' * [[w:en:Internet Explorer|Internet Explorer]] 6 and 7 are no longer [[:mw:Compatibility|supported]]. This means the browsers might start looking a bit weird. They will not get security support. You [[:wikitech:HTTPS/Browser Recommendations|can't read]] Wikimedia wikis in Internet Explorer on Windows XP or Windows versions that are older than Windows XP. This is because almost no one uses the browsers anymore. Supporting them made the wikis less secure for everyone else. [https://phabricator.wikimedia.org/T232563] * In the future section headings might have a share link. This is to make it easier to link to the section. You can [[phab:T18691|read more and discuss]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/42|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2019-W42"/> 23:55, 14 October 2019 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Tech_News_target_list_8&oldid=19459969 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/43|Tech News: 2019-43]] == <section begin="technews-2019-W43"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/43|Translations]] are available. '''Recent changes''' * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|'''''[[$technews|Tech news]]''' prepared by [[$ambassadors|Tech News writers]] and posted by [[$bot|bot]] • [[$contribute|Contribute]] • [[$translate|Translate]] • [[$tech|Get help]] • [[$talk|Give feedback]] • [[$list|Subscribe or unsubscribe]].'']] The [[w:en:Application programming interface|API]] sandbox and help pages now show more clearly when API modules are marked as <code>internal</code>. API modules marked as internal were probably internal before. It was easier to miss. You should look for non-internal alternatives. [https://phabricator.wikimedia.org/T185508] '''Problems''' * There is a [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Translate|translation tool]] we use on wikis with more than one language. For a few days it did not create pages for new languages when someone translated a page. The languages did not show in the language bar. This has been fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T235027] * The history and diffs can show wrong content. This is because of a cache problem. It will soon be fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T235188] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.35/wmf.3|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 22 October. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 23 October. It will be on all wikis from 24 October ([[mw:MediaWiki 1.34/Roadmap|calendar]]). * [[m:WMDE_Technical_Wishes/ReferencePreviews|Reference Previews]] will be a beta feature on [[phab:T235083|all Wikipedias and some Wikivoyages]]. It shows you a preview of the footnote when you hover over or click on the number. It has been a beta feature on German and Arabic Wikipedia since April. '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20191023T15 23 October]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/43|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2019-W43"/> 14:44, 21 October 2019 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Trizek (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Trizek_(WMF)/sandbox/temp_MassMessage_list&oldid=19479668 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/44|Tech News: 2019-44]] == <section begin="technews-2019-W44"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/44|Translations]] are available. '''Recent changes''' * You can post proposals for the [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2020|Community Wishlist Survey]]. The survey decides what the [[m:Community Tech|Community Tech team]] will work on. You can post proposals until 11 November. You can vote on proposals from 20 November to 2 December. This year the wishlist will focus on Wikibooks, Wiktionary, Wikiquote, Wikisource, Wikiversity, Wikispecies, Wikivoyage and Wikinews. You can [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2020#newformat|read more]] about the format for this year. * Mobile users now have a specific design for their Watchlist. [https://phabricator.wikimedia.org/T225127][https://phabricator.wikimedia.org/T235414] * You can share feedback and ideas on the [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements|Desktop Improvements]] project. The goal is to make the interface easier to use for readers and editors without removing any functionality. The Foundation's Readers Web team will work on this over the next two years. * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] [[mw:Special:MyLanguage/OOUI|OOUI]] now allows using <code>px</code> (pixels) instead of <code>em</code> ([[:w:en:Em (typography)|em]]) for some specific cases. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/design/2019-October/002646.html][https://phabricator.wikimedia.org/T220671] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.35/wmf.4|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2019-10-29|{{PAGELANGUAGE}}}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2019-10-30|{{PAGELANGUAGE}}}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2019-10-31|{{PAGELANGUAGE}}}} ([[mw:MediaWiki 1.35/Roadmap|calendar]]). '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20191030T15 {{#time:j xg|2019-10-30|{{PAGELANGUAGE}}}} at 15:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''Future changes''' * There will be no software changes from 19 December to 2 January. The first MediaWiki version next year will come the week of 6 January. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikitech-l/2019-October/092682.html] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] Gadgets and user scripts can access variables about the current page in JavaScript. In 2015, this information was moved from global variables named <code dir=ltr>wg*</code> to <code style="white-space:nowrap;">mw.config</code>. The old global variables will be removed later this year. You can [[Phab:T72470|know more about it and tell the developers]] if you want to try this out on your wiki first. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/44|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2019-W44"/> 16:26, 28 October 2019 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Trizek (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Tech_News_target_list_8&oldid=19459969 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/45|Tech News: 2019-45]] == <section begin="technews-2019-W45"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/45|Translations]] are available. '''Recent changes''' * At [[Special:Contributions|Special:Contributions]] you could see up to 5000 edits at the same time if you edited the [[:w:en:URL|URL]]. This has been lowered to 500. This is to stop requests which break the sites. [https://phabricator.wikimedia.org/T234450] '''Changes later this week''' * <code>MediaWiki:ipb-default-expiry</code> can set the default length to block a user for your wiki. You will be able to use <code>MediaWiki:ipb-default-expiry-ip</code> to set a different default block length for IP editors. [https://phabricator.wikimedia.org/T219126] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.35/wmf.5|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 5 November. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 6 November. It will be on all wikis from 7 November ([[mw:MediaWiki 1.35/Roadmap|calendar]]). '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20191106T15 6 November at 15:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/45|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2019-W45"/> 16:48, 4 November 2019 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Tech_News_target_list_8&oldid=19523133 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/46|Tech News: 2019-46]] == <section begin="technews-2019-W46"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/46|Translations]] are available. '''Recent changes''' * [https://mediawiki2latex-large.wmflabs.org MediaWiki2LaTeX] can put different pages from a Wikimedia wiki into a [[:w:en:PDF|PDF]]. It can now make a PDF with around 5000 pages. Previously this was 800 pages. '''Changes later this week''' * There is no new MediaWiki version this week. '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20191113T16 13 November at 16:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''Future changes''' * Wikimedia will take part in [[:w:en:Google Code-in|Google Code-in]]. This is for young students who want to help with open source software. You can [[:mw:Google Code-in/2019|read more]]. Experienced technical Wikimedians can mentor students. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/46|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2019-W46"/> 22:04, 11 November 2019 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Tech_News_target_list_8&oldid=19523133 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/47|Tech News: 2019-47]] == <section begin="technews-2019-W47"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/47|Translations]] are available. '''Problems''' * You will be able to read but not to edit some wikis for up to 30 minutes [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20191126T06 on 26 November at 06:00 (UTC)]. You can [[phab:T238046|see which wikis]]. It will probably last much shorter than 30 minutes. This will also affect the <code>[[mw:Special:MyLanguage/Extension:CentralAuth|centralauth]]</code> database. This could for example affect changing passwords, logging in to new wikis, changing emails or [[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:CentralAuth/Global rename|global renames]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T238046] '''Changes later this week''' * You can soon vote on proposals for the [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2020|Community Wishlist Survey]]. The survey decides what the [[m:Community Tech|Community Tech team]] will work on. You can vote on proposals from 20 November to 2 December. This year the wishlist will focus on Wikibooks, Wiktionary, Wikiquote, Wikisource, Wikiversity, Wikispecies, Wikivoyage and Wikinews. You can [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2020#newformat|read more]] about the format for this year. * There is no new MediaWiki version this week. '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20191120T16 20 November at 16:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/47|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2019-W47"/> 20:17, 18 November 2019 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Tech_News_target_list_8&oldid=19523133 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/48|Tech News: 2019-48]] == <section begin="technews-2019-W48"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/48|Translations]] are available. '''Changes later this week''' * The mobile beta mode will be disabled to have less maintenance. The developers will focus on the [[mw:Reading/Web/Desktop Improvements|desktop improvements]] project. You can turn on [[mw:Reading/Web/Advanced mobile contributions|advanced mobile contributions mode]] if you want to see the categories. You could also jump back to the top. This can instead be done with a [[w:en:User:Jdlrobson/scripts/backtotop.js|gadget or user script]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T237290] * [[:mw:Parsoid|Parsoid]] is software we use for the visual editor, content translation, Flow and the Android app. This has been rewritten. It will come to the wikis gradually over the next two weeks. It has been tested, but there could be some diffs or previews that don't look right. If you see any you can [[phab:T229015|report them]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T229015] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.35/wmf.8|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 26 November. It will be on the other wikis next week ([[mw:MediaWiki 1.35/Roadmap|calendar]]). This is because of holidays. '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20191127T16 27 November at 16:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''Future changes''' * You will switch between the article and the talk page in a new way in the mobile view in the future. It will use tabs. This is more like in the desktop view. [https://phabricator.wikimedia.org/T230695] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/48|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2019-W48"/> 16:52, 25 November 2019 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Tech_News_target_list_8&oldid=19523133 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/49|Tech News: 2019-49]] == <section begin="technews-2019-W49"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/49|Translations]] are available. '''Recent changes''' * [[:m:Special:MyLanguage/Mix'n'match|Mix'n'match]] is a tool to connect Wikidata items to information in other databases. It can be used to find subjects that are missing in a Wikipedia. It now has more than 3000 datasets. Before it was closer to 2000. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.35/wmf.8|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 3 December. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 4 December. It will be on all wikis from 5 December ([[mw:MediaWiki 1.35/Roadmap|calendar]]). '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20191204T16 4 December at 16:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''Future changes''' * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] There will be a new schema for [https://dumps.wikimedia.org/ XML dumps]. Scripts and apps that use them will need to be updated. If they are not updated they will no longer work. [https://phabricator.wikimedia.org/T238972] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] The <code><nowiki>{{REVISIONID}}</nowiki></code> magic word will no longer work in the content namespaces. This is for performance reasons. When you preview a page it returns <code>""</code> (empty string). When you read a page it returns <code>"-"</code> (dash). In the future this will also affect other namespaces. The next ones are file and category namespaces. [https://phabricator.wikimedia.org/T235957] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/49|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2019-W49"/> 16:59, 2 December 2019 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Tech_News_target_list_8&oldid=19605481 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/50|Tech News: 2019-50]] == <section begin="technews-2019-W50"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/50|Translations]] are available. '''Recent changes''' * Wikimedia projects use [https://translatewiki.net/ Translatewiki] to translate the wiki interface. You can now use [https://tools.wmflabs.org/watch-translations/ WatchTranslations] to watch projects there. You would get an email if there are missing translations to your language. [https://phabricator.wikimedia.org/T238216] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] There is a new dataset you can use. It shows the number of editors per country per month for a number of countries. You can [[:wikitech:Analytics/Data Lake/Edits/Geoeditors/Public|read the documentation]] and [https://dumps.wikimedia.org/other/geoeditors/readme.html download the dataset]. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.35/wmf.10|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 10 December. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 11 December. It will be on all wikis from 12 December ([[mw:MediaWiki 1.35/Roadmap|calendar]]). '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20191211T16 11 December at 16:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''Future changes''' * You can test a new [[m:WMDE Technical Wishes/Book referencing|reference tool]]. It makes it possible to reference different parts of a source without repeating all information. You can test it on the [[mw:Special:MyLanguage/Beta Cluster|beta cluster]]. You can see [https://en.wikipedia.beta.wmflabs.org/wiki/Draft:Cut_the_Crap#cite_ref-3 an example article]. [https://www.mediawiki.org/wiki/Topic:Vc9k7gf9kvqxkkva] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/50|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2019-W50"/> 16:39, 9 December 2019 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Tech_News_target_list_8&oldid=19605481 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/51|Tech News: 2019-51]] == <section begin="technews-2019-W51"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/51|Translations]] are available. '''Problems''' * The [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Linter|Linter extension]] helps you find technical errors in articles. It did not show new changes last week. This was because of an [[:w:en:Application programming interface|API]] problem. It is now working again. [https://phabricator.wikimedia.org/T240057] * [[Special:Watchlist|Special:Watchlist]] can show the wrong information again. It does not always show which edits are read and which are unread. This is because of a database problem. The developers are working on solving the problem. [https://phabricator.wikimedia.org/T218511] '''Changes later this week''' * You can get email notifications. You can get them immediately, a summary every day or a summary once every week. If you choose a summary you can soon choose not to get notifications you have already marked as read on the wiki. [https://phabricator.wikimedia.org/T169386] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.35/wmf.11|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 17 December. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 18 December. It will be on all wikis from 19 December ([[mw:MediaWiki 1.35/Roadmap|calendar]]). '''Meetings''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can join the technical advice meeting on IRC. During the meeting, volunteer developers can ask for advice. The meeting will be on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20191218T16 18 December at 16:00 (UTC)]. See [[mw:Technical Advice IRC Meeting|how to join]]. '''Future changes''' * The [[m:Special:MyLanguage/Community health initiative/Partial blocks|partial blocks]] feature is now stable. It will come to most wikis on 6 January. Your wiki can ask to wait. Contact [[User talk:NKohli (WMF)|NKohli (WMF)]] if you don't want it now. [https://phabricator.wikimedia.org/T218626] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/51|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2019-W51"/> 00:18, 17 December 2019 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Tech_News_target_list_8&oldid=19643564 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/52|Tech News: 2019-52]] == <section begin="technews-2019-W52"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/52|Translations]] are available. '''Tech News''' * Because of the [[w:en:Christmas and holiday season|holidays]] the next issue of Tech News will be sent out on 6 January 2020. '''Recent changes''' * All mobile site users now have new features. Features include: tabs for page/discussion; an expanded user-menu; direct access to history pages. These features were initially part of the "[[mw:special:MyLanguage/Reading/Web/Advanced mobile contributions|advanced mode]]". '''Changes later this week''' * There is no new MediaWiki version this week or next week. '''Future changes''' * You can use <code>setlang</code> in the [[:w:en:URL|URL]] to change the [[mw:Special:MyLanguage/Extension:UniversalLanguageSelector|user interface language]]. This will no longer happen automatically. When you open the link you will be asked to confirm the language change. This will not happen if [[:w:en:Javascript|Javascript]] is not working in your browser. [https://phabricator.wikimedia.org/T63115] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2019/52|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2019-W52"/> 20:08, 23 December 2019 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Tech_News_target_list_8&oldid=19658611 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/02|Tech News: 2020-02]] == <section begin="technews-2020-W02"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/02|Translations]] are available. '''Changes later this week''' * When trying to move a page, if the target title already exists then a warning message is shown. The warning message will now include a link to the target title. [https://phabricator.wikimedia.org/T184357] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.35/wmf.14|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 7 January. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 8 January. It will be on all wikis from 9 January ([[mw:MediaWiki 1.35/Roadmap|calendar]]). '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/02|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2020-W02"/> 21:23, 6 January 2020 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Tech_News_target_list_8&oldid=19686133 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/03|Tech News: 2020-03]] == <section begin="technews-2020-W03"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/03|Translations]] are available. '''Recent changes''' * You can no longer read Wikimedia wikis if your browser use very old [[:w:en:Transport Layer Security|TLS]]. This is because it is a security problem for everyone. It can lead to [[:w:en:Downgrade attack|downgrade attacks]]. Since 9 December you just see a warning. Soon the browser will not connect to the wikis at all. Most are users on Android systems older than 4.4. You can read the [[:wikitech:HTTPS/Browser Recommendations|browser recommendations]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T238038] * [[Special:LinkSearch|Special:LinkSearch]] has been moved from the "{{int:specialpages-group-redirects}}" section on [[Special:SpecialPages|Special:SpecialPages]] to the "{{int:specialpages-group-pages}}" section. [https://phabricator.wikimedia.org/T242146] '''Changes later this week''' *[[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] Wikis can protect pages so that only some users can edit them. The standard protection levels are {{int:protect-level-autoconfirmed}} and {{int:Protect-level-sysop}}. If your wiki use more protection levels the technical name might be renamed for standardisation. This doesn't affect what users see. [https://phabricator.wikimedia.org/T230103] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.35/wmf.15|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 14 January. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 15 January. It will be on all wikis from 16 January ([[mw:MediaWiki 1.35/Roadmap|calendar]]). '''Future changes''' * [[:wikitech:Nova Resource:Catgraph/Deepcat|Deepcat]] and [[:wikitech:Nova Resource:Catgraph|Catgraph]] will stop working. This will happen at the end of January. This is because you can now use the normal search function instead. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikitech-l/2020-January/092936.html] * You can use <code><nowiki><ref follow="…"></nowiki></code> to merge footnotes that follow each other. It is meant to be used for digitised books on Wikisource. If the order of the footnotes is wrong no error was shown but the bad <nowiki><ref></nowiki> was shown outside the <nowiki><references /></nowiki> list. This will change and you will see an error message instead. [https://phabricator.wikimedia.org/T240858] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/03|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2020-W03"/> [[সদস্য:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[সদস্য বাৰ্তা:MediaWiki message delivery|talk]]) 18:41, 13 January 2020 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Tech_News_target_list_8&oldid=19686133 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/04|Tech News: 2020-04]] == <section begin="technews-2020-W04"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/04|Translations]] are available. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.35/wmf.16|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 21 January. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 22 January. It will be on all wikis from 23 January ([[mw:MediaWiki 1.35/Roadmap|calendar]]). '''Future changes''' * There is a [[:m:Special:MyLanguage/IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation/Improving tools|new suggestion]] for what to show when someone edits without registering an account. This is to give unregistered editors better privacy and make some anti-vandalism work go faster. You can [[:m:Talk:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation/Improving tools|give feedback]]. * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] [[:mw:Special:MyLanguage/Manual:Pywikibot|Pywikibot]] is a Python [[:w:en:Library (computing)|library]] to automate work on wikis. It will no longer support [[:w:en:Python (programming language)|Python 2]]. Use the <code>python2</code> tag if you need to continue running Python 2 scripts. The Pywikibot team strongly recommends to migrate to Python 3. You can [[:phab:T242120|get help]] to do so. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/pywikibot/2020-January/009976.html] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] The weekly MediaWiki branch cut will soon become automated. The timing for this cut may change. You can discuss [[phab:T242446|in Phabricator]] if this affects you. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikitech-l/2020-January/092939.html] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can [[mw:Special:MyLanguage/Technical Community Newsletter/2020/January|read about]] coming technical events and mentoring interns. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/04|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2020-W04"/> 19:42, 20 January 2020 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Tech_News_target_list_8&oldid=19732098 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/05|Tech News: 2020-05]] == <section begin="technews-2020-W05"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/05|Translations]] are available. '''Problems''' * Some mobile diffs have problems. A couple of buttons are not shown. Structured data diffs on Commons are confusing. The developers are working on fixing it. [https://phabricator.wikimedia.org/T242310][https://phabricator.wikimedia.org/T243235] * Administrators on wikis that use [[mw:Special:MyLanguage/Structured Discussions|Structured Discussions]] can't move discussion pages. This is a bug. The developers are working on fixing it. [https://phabricator.wikimedia.org/T231783] '''Changes later this week''' * There is no new MediaWiki version this week. '''Future changes''' * There is JavaScript code on Special:Undelete for administrators that makes it possible to automatically select multiple checkboxes by holding the "Shift" key and clicking. This code is also loaded by accident on other special pages and on articles. This makes pages slower to load. This will be fixed. If you know of other special pages where this is useful please tell the developers at [[phab:T232688]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/05|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2020-W05"/> 18:53, 27 January 2020 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Tech_News_target_list_8&oldid=19751689 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/06|Tech News: 2020-06]] == <section begin="technews-2020-W06"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/06|Translations]] are available. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.35/wmf.18|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 4 February. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 5 February. It will be on all wikis from 6 February ([[mw:MediaWiki 1.35/Roadmap|calendar]]). '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/06|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2020-W06"/> 20:05, 3 February 2020 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Tech_News_target_list_8&oldid=19771613 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/07|Tech News: 2020-07]] == <section begin="technews-2020-W07"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/07|Translations]] are available. '''Recent changes''' * There is a new version of the [[:c:Special:MyLanguage/Commons:Mobile app|Wikimedia Commons app]] for Android. It should fix the failed uploads problem. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikitech-l/2020-February/093042.html] '''Problems''' * There was a problem with the new MediaWiki version last week. It deleted some messages by accident. The new version was late because it was stopped to fix things. [https://phabricator.wikimedia.org/T233866] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] The [[mw:Special:MyLanguage/API:Main page|MediaWiki action API]] is used by various tools like bots and gadgets. Some error codes will change. Some parameter values that do not follow the standard will no longer work. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikitech-l/2020-February/093048.html] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.35/wmf.19|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 11 February. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 12 February. It will be on all wikis from 13 February ([[mw:MediaWiki 1.35/Roadmap|calendar]]). '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/07|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2020-W07"/> 19:12, 10 February 2020 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Tech_News_target_list_8&oldid=19795497 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/08|Tech News: 2020-08]] == <section begin="technews-2020-W08"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/08|Translations]] are available. '''Recent changes''' * Pages on Wikidata and Commons now load faster. You can read more about [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Performance Team/Page load performance|page load performance]]. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2020-February/013827.html][https://www.mediawiki.org/wiki/ResourceLoader/Developing_with_ResourceLoader] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.35/wmf.20|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 18 February. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 19 February. It will be on all wikis from 20 February ([[mw:MediaWiki 1.35/Roadmap|calendar]]). '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/08|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2020-W08"/> 16:18, 17 February 2020 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Tech_News_target_list_8&oldid=19816101 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/09|Tech News: 2020-09]] == <section begin="technews-2020-W09"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/09|Translations]] are available. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.35/wmf.21|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 25 February. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 26 February. It will be on all wikis from 27 February ([[mw:MediaWiki 1.35/Roadmap|calendar]]). '''Future changes''' * There will be a [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/replying|reply button]] after each post on a talk page if you want one. This will soon be a beta feature on the Arabic, French, Dutch and Hungarian Wikipedias. You will have to turn it on if you want to use it. It will come to more wikis later. You can [https://en.wikipedia.beta.wmflabs.org/wiki/Talk:Cats test the reply button]. It was briefly shown earlier than planned by mistake on the four first wikis last week. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/09|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2020-W09"/> 21:00, 24 February 2020 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Tech_News_target_list_8&oldid=19816101 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/10|Tech News: 2020-10]] == <section begin="technews-2020-W10"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/10|Translations]] are available. '''Problems''' * Readers who were not logged in briefly saw the interface in a language decided by their browser. It should normally be in the language of the wiki. This happened for a short period of time last week. This was because of a bug. [https://phabricator.wikimedia.org/T246071] '''Changes later this week''' * If you forget your password you can ask for a new one to be sent to your email address. You need to know your email address or your username. You will now be able to choose that you need to enter both your email address and your username. This will be a preference. This is to get fewer password reset emails someone else asked for. [https://meta.wikimedia.org/wiki/Community_Tech/Password_Reset_Update] * When you asked for a new password you could see if the username didn't exist on [[Special:PasswordReset|Special:PasswordReset]]. Now the page will show the username you entered and tell you an email has been sent if the username exists. This is for better security. [https://meta.wikimedia.org/wiki/Community_Tech/Password_Reset_Update] * On [[Special:WhatLinksHere|Special:WhatLinksHere]] you can see what other pages link to a page. You can see if the link is from a redirect. You can now see which section the redirect links to. [https://phabricator.wikimedia.org/T103281] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.35/wmf.22|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2020-03-03|{{PAGELANGUAGE}}}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2020-03-04|{{PAGELANGUAGE}}}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2020-03-05|{{PAGELANGUAGE}}}} ([[mw:MediaWiki 1.35/Roadmap|calendar]]). '''Future changes''' * The developers are working on a [[:m:WMDE Technical Wishes/Edit Conflicts#Edit conflicts on talk pages|new interface]] to solve edit conflicts on talk pages. You can [[mw:Help talk:Two Column Edit Conflict View|give feedback]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T230231] * There is a [[:m:Abuse filter manager/vote|vote]] on the creation of a new user group called [[:m:Abuse filter manager|abuse filter manager]]. The vote runs from March 1 to March 31 on Meta. * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] <code>wgMFSpecialCaseMainPage</code> was used for the mobile site. It was deprecated in 2017. It will stop working in April. Wikis should see if they use it. If they do they should fix it. You can [[phab:T246401|read more and ask for help]]. This affects 183 wikis. There is a [[phab:T246401|list]]. [https://www.mediawiki.org/wiki/Mobile_Gateway/Mobile_homepage_formatting#MFSpecialCaseMainPage] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/10|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2020-W10"/> 00:36, 3 March 2020 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Tech_News_target_list_8&oldid=19816101 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/11|Tech News: 2020-11]] == <section begin="technews-2020-W11"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/11|Translations]] are available. '''Recent changes''' * There is a new search word called <code>articletopic</code>. You can use it to search for articles on a specific topic. It is available on the Arabic, Czech, English and Vietnamese Wikipedias. It will come to more Wikipedias soon. [https://phabricator.wikimedia.org/T240559][https://www.mediawiki.org/wiki/ORES/Articletopic][https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Search/articletopic] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.35/wmf.23|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 10 March. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 11 March. It will be on all wikis from 12 March ([[mw:MediaWiki 1.35/Roadmap|calendar]]). '''Future changes''' * There is a plan for [[mw:Special:MyLanguage/New requirements for user signatures|new requirements for user signatures]]. You can [[mw:Talk:New requirements for user signatures|give feedback]]. * The [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Apps|Wikipedia Android app]] will do [[:mw:Wikimedia Apps/Team/Android/AppEditorTasks#Push Notifications for editors|push notifications]] if users want them. This could help you see for example when someone wrote on your talk page or your edit was reverted. This will come later this year. [https://phabricator.wikimedia.org/T146032] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/11|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2020-W11"/> 17:15, 9 March 2020 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Tech_News_target_list_8&oldid=19881740 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/12|Tech News: 2020-12]] == <section begin="technews-2020-W12"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/12|Translations]] are available. '''Recent changes''' * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] There is a new [[:mw:Special:MyLanguage/API:Main page|API]] module for changing the content model of existing pages. Use <code>action=changecontentmodel</code> to specify the new model. You can read the [[:mw:Special:MyLanguage/API:ChangeContentModel|documentation on mediawiki.org]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T107174] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.35/wmf.24|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 17 March. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 18 March. It will be on all wikis from 19 March ([[mw:MediaWiki 1.35/Roadmap|calendar]]). '''Future changes''' * If you edit a page at the same time as someone else you can get an edit conflict. There is [[:m:WMDE Technical Wishes/Edit Conflicts#Solution: Two Column Edit Conflict View|a new two-column interface]] to make it easier to solve this. It will soon be active by default on the German, Arabic, and Farsi Wikipedias. It will be on by default on more wikis within the next months. You will be able to opt out of the new interface. [https://phabricator.wikimedia.org/T139601][https://phabricator.wikimedia.org/T244863] * You can see [[:mw:Talk pages project/Updates#12 March 2020|a proposed design]] for replying to comments in an easier way. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/12|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2020-W12"/> 21:13, 16 March 2020 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Tech_News_target_list_8&oldid=19899639 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/13|Tech News: 2020-13]] == <section begin="technews-2020-W13"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/13|Translations]] are available. '''Problems''' * Some development will be slower than planned. This is because of the [[:w:2019–20 coronavirus pandemic|current pandemic]]. You can see [[:wikitech:Deployments/Covid-19|the new deployment guidelines]]. This is to avoid risks when some persons could be unavailable. * There was a problem when adding interwiki links. The tool you use to add interwiki links could suggest the wrong project to link to. This has now been fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T247712][https://phabricator.wikimedia.org/T247562] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.35/wmf.25|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 24 March. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 25 March. It will be on all wikis from 26 March ([[mw:MediaWiki 1.35/Roadmap|calendar]]). '''Future changes''' * There is [[mw:Growth|a project]] to make editing easier for newcomers. The developers are trying to understand what initiatives different Wikipedias have to welcome newcomers. They also want to know which templates are often used for maintenance activities. You can help this project by [[mw:Growth/March 2020 inventory|checking if your wiki's pages are listed on Wikidata]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/13|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2020-W13"/> 17:08, 23 March 2020 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Tech_News_target_list_8&oldid=19899639 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/14|Tech News: 2020-14]] == <section begin="technews-2020-W14"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/14|Translations]] are available. '''Recent changes''' * The beta version of the [[:mw:Wikimedia Apps|Wikipedia app]] for Android can now help users [[:mw:Wikimedia Apps/Team/Android/AppEditorTasks#Suggested Edits 4.0 - Tag Commons images to improve search|add tags]] on Commons. These tags are called [[c:Commons:Depicts|depicts]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T239690] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.35/wmf.26|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 31 March. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 1 April. It will be on all wikis from 2 April ([[mw:MediaWiki 1.35/Roadmap|calendar]]). '''Future changes''' * The video player will change to be simpler and more modern. The current beta feature will become the video player for everyone. The old player will be removed. [https://phabricator.wikimedia.org/T248418] * There is a project to make templates easier to use. The next few weeks the developers will present ideas on the [[:m:WMDE Technical Wishes/Templates|project page]]. You can watch that page if you are interested in giving feedback. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikitech-l/2020-March/093240.html] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/14|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2020-W14"/> 17:26, 30 March 2020 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Tech_News_target_list_8&oldid=19939500 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/15|Tech News: 2020-15]] == <section begin="technews-2020-W15"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/15|Translations]] are available. '''Problems''' * There was a problem with user pages not being shown properly on desktop. This was because of a bug. It will soon be fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T248141] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.35/wmf.27|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 7 April. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 8 April. It will be on all wikis from 9 April ([[mw:MediaWiki 1.35/Roadmap|calendar]]). '''Future changes''' * MediaWiki will use a newer version of [[:w:en:Unicode|Unicode]]. Some characters that did not have an upper case equivalent before do now. Titles beginning with one of these characters will be moved. A list of these titles can be seen [[phab:P10817|on Phabricator]]. The titles will be renamed by the user <code>Maintenance script</code>. This will start on 13 April 2020. You can rename them before this if you wish and the new title can be different from the one the script would rename it to. [https://phabricator.wikimedia.org/T219279] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/15|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2020-W15"/> 19:03, 6 April 2020 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Tech_News_target_list_8&oldid=19961136 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/16|Tech News: 2020-16]] == <section begin="technews-2020-W16"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/16|Translations]] are available. '''Recent changes''' * You can now use the <code>[[:mw:Help:CirrusSearch#Articletopic|articletopic]]</code> search word on all Wikipedias. It searches articles by topic. [https://phabricator.wikimedia.org/T240559] * You can see wiki tools in the new [https://tools.wmflabs.org/tools-gallery/ Tools Gallery]. [https://www.mediawiki.org/wiki/Technical_Community_Newsletter/2020/April] * You can see edits from the [[:wikitech:Help:Cloud Services Introduction|Wikimedia Cloud Services]] in a new [https://wmcs-edits.wmflabs.org/#wmcs-edits dashboard]. * When you use filters on a history page you sometimes don't see any edits. There is a text explaining this now. Before it was just empty. [https://phabricator.wikimedia.org/T227578] * There is a new [https://techblog.wikimedia.org/ Wikimedia Technical Blog]. [https://www.mediawiki.org/wiki/Wikimedia_technical_blog_editorial_guidelines] '''Problems''' * There was a problem with the Wikidata database last week. Some wikis went down for twenty minutes. Wikidata and other projects showed error messages. Interwiki links were not shown, some tools did not work and other problems. Some of this was fixed quickly. The developers are working on fixing the rest. [https://www.wikidata.org/w/index.php?title=Wikidata:Project_chat&oldid=1153486952#Update_about_the_database_breakage][https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Incident_documentation/20200407-Wikidata%27s_wb_items_per_site_table_dropped][https://phabricator.wikimedia.org/T249565] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.35/wmf.28|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from April 14. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from April 15. It will be on all wikis from April 16 ([[mw:MediaWiki 1.35/Roadmap|calendar]]). '''Future changes''' * Some graphs have not worked on mobile. This will soon be fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T133085] * The article tab on talk pages of redirects links to the target of the redirect. It could link to the redirect page itself instead. You can [[phab:T5324|leave feedback on this]]. * For pages using [[mw:Special:MyLanguage/Extension:SyntaxHighlight|syntax highlighting]], the use of the deprecated <code><nowiki><source></nowiki></code> tag, as well as the use of the deprecated <code>enclose</code> parameter, will add tracking categories. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/16|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2020-W16"/> 15:31, 13 April 2020 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Trizek (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Tech_News_target_list_8&oldid=19979862 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/17|Tech News: 2020-17]] == <section begin="technews-2020-W17"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/17|Translations]] are available. '''Tech News''' * The next issue of Tech News will be sent out on 4 May 2020. '''Recent changes''' * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] The [[m:Small wiki toolkits|small wiki toolkits]] is to help smaller wikis that need technical skills. They can learn and share technical skills. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikitech-l/2020-April/093296.html] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] Over-qualified CSS selectors in Wikimedia skins have been removed. <code>div#content</code> is now <code>.mw-body</code>. <code>div.portal</code> is now <code>.portal</code>. <code>div#footer</code> is now <code>#footer</code>. This is so the skins can use [[:w:en:HTML5|HTML5]] elements. If your gadgets or user styles used them you will have to update them. [https://phabricator.wikimedia.org/T248137] '''Changes later this week''' * There is no new MediaWiki version this week. '''Future changes''' * Some things on the wikis might look weird or not work in [[:w:en:Internet Explorer 8|Internet Explorer 8]] in the future. Internet Explorer 8 was replaced in 2011. [https://phabricator.wikimedia.org/T248061] * The font in the diffs will change. [https://phabricator.wikimedia.org/T250393] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.35/wmf.30|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 28 April next week. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 29 April next week. It will be on all wikis from 30 April next week ([[mw:MediaWiki 1.35/Roadmap|calendar]]). '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/17|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2020-W17"/> 18:46, 20 April 2020 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Tech_News_target_list_8&oldid=20001327 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/19|Tech News: 2020-19]] == <section begin="technews-2020-W19"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/19|Translations]] are available. '''Problems''' * [[phab:T251153|Some wikis]] will be on read-only for a few minutes on 5 May. This will happen around [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20200505T05 05:00 UTC]. This is for database maintenance. [https://phabricator.wikimedia.org/T251153] * [[phab:T251157|Some wikis]] will be on read-only for a few minutes on 7 May. This will also affect [[mw:Special:MyLanguage/Extension:CentralAuth|CentralAuth]]. This can for example affect global renames, password changes, changing or confirming your email address and logging in to new wikis. This will happen around [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20200507T05 05:00 UTC]. This is for database maintenance. [https://phabricator.wikimedia.org/T251157] '''Changes later this week''' * You can get a notification when someone links to a page you created. You can soon turn these notifications off for individual pages. [https://phabricator.wikimedia.org/T46787] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.35/wmf.31|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 5 May. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 6 May. It will be on all wikis from 7 May ([[mw:MediaWiki 1.35/Roadmap|calendar]]). '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/19|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2020-W19"/> 17:00, 4 May 2020 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Tech_News_target_list_8&oldid=20041699 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/20|Tech News: 2020-20]] == <section begin="technews-2020-W20"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/20|Translations]] are available. '''Recent changes''' * Everyone can now import photos from [[w:en:Flickr|Flickr]] to Commons with the [[c:Special:UploadWizard|UploadWizard]]. Before this only autopatrollers on Commons could import photos from Flickr. [https://phabricator.wikimedia.org/T90004] '''Problems''' * [[phab:T251502|Commons]] will be on read-only for a few minutes on 12 May. This will happen around [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20200512T05 05:00 UTC]. This is for database maintenance. [https://phabricator.wikimedia.org/T251502] * [[phab:T251984|Several wikis including Wikidata]] will be on read-only for a few minutes on 19 May. This will happen around [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20200519T05 05:00 UTC]. English Wikipedia will be on read-only for a few minutes on 21 May [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20200521T05 05:00 UTC]. This is for database maintenance. [https://phabricator.wikimedia.org/T251984][https://phabricator.wikimedia.org/T251985] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.35/wmf.32|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 12 May. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 13 May. It will be on all wikis from 14 May ([[mw:MediaWiki 1.35/Roadmap|calendar]]). '''Future changes''' * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] JavaScript scripts and gadgets can no longer check multiple keys at once via <code>mw.config.exists()</code> or <code>mw.user.tokens.exists()</code>. You can use <code>exists()</code> or <code>get()</code> to check one at a time instead. [https://phabricator.wikimedia.org/T251855] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/20|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2020-W20"/> 20:42, 11 May 2020 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Tech_News_target_list_8&oldid=20078394 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/21|Tech News: 2020-21]] == <section begin="technews-2020-W21"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/21|Translations]] are available. '''Recent changes''' * If you forget your password you can ask for a new one to be sent to your email address. You need to know your email address or your username. You can choose that you need to enter both your email address and your username. This is a preference. This is to get fewer password reset emails someone else asked for. This is now available on all Wikimedia wikis. [https://meta.wikimedia.org/wiki/Community_Tech/Password_Reset_Update#May_11,_2020][https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikimedia-l/2020-May/094804.html] '''Problems''' * There is a bug that creates problems for iPhone users with [[:w:en:IOS 13|iOS 13]] and [[w:en:Safari (web browser)|Safari]]. If you use an iPhone to read or edit Wikipedia and see bugs on the mobile site you can [[mw:Skin talk:Minerva Neue|report them]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T252223] * [[phab:T251984|Several wikis including Wikidata]] will be on read-only for a few minutes on 19 May. This will happen around [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20200519T05 05:00 UTC]. English Wikipedia will be on read-only for a few minutes on 21 May [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20200521T05 05:00 UTC]. This is for database maintenance. [https://phabricator.wikimedia.org/T251984][https://phabricator.wikimedia.org/T251985] '''Changes later this week''' * The [[:mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Apps|Wikipedia app]] for Android can let users [[:mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Apps/Team/Android/AppEditorTasks#Suggested Edits 4.0 - Tag Commons images to improve search (to be released May 2020)|add]] [[c:Special:MyLanguage/Commons:Depicts|depicts]] on Commons. The beta version used [[:c:Special:MyLanguage/Commons:Structured data/Computer-aided tagging|computer-aided tagging]]. This was removed to get more specific depicts. [https://www.mediawiki.org/wiki/Wikimedia_Apps/Team/Android/AppEditorTasks#Suggested_Edits_4.0_-_Tag_Commons_images_to_improve_search_(to_be_released_May_2020)] * There is no new MediaWiki version this week. '''Future changes''' * [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Graph|Graphs]] will be [[:w:en:Rendering (computer graphics)|rendered]] in the reader's browser. This will use [[w:en:JavaScript|Javascript]]. Graphs will hopefully work better for everyone who uses Javascript. It will not work for users who don't use Javascript. This will not affect diagrams in image files. [https://phabricator.wikimedia.org/T236892] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] Some CSS for the skins has been simplified. This affects <code>div#p-personal</code>, <code>div#p-navigation</code>, <code>div#p-interaction</code>, <code>div#p-tb</code>, <code>div#p-lang</code>, <code>div#p-namespaces</code>, <code>div#p-variants</code> and <code>div#footer</code>. They will have to remove <code>div</code>. You will have to update your gadgets, scripts or user styles. This is so we can use [[:w:en:HTML5|HTML5]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T252467] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] Some CSS for [[mw:Skin:Vector|the Vector skin]] has been changed. This affects <code>#p-variants</code>, <code>#p-namespaces</code>, <code>#p-personal</code>, <code>#p-views</code> and <code>#p-cactions</code>. They can no longer use <code>> ul</code>. You might need to update your gadgets, scripts or user styles. [[phab:T252447|See how]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/21|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2020-W21"/> 17:20, 18 May 2020 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Tech_News_target_list_8&oldid=20078394 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/22|Tech News: 2020-22]] == <section begin="technews-2020-W22"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/22|Translations]] are available. '''Changes later this week''' * The visual editor will now work in the [[mw:Special:MyLanguage/Skin:Modern|Modern skin]]. The changes that needed to happen for this to work could cause problems for some scripts or gadgets. [https://phabricator.wikimedia.org/T177243] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.35/wmf.34|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from May 26. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from May 27. It will be on all wikis from May 28 ([[mw:MediaWiki 1.35/Roadmap|calendar]]). '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/22|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2020-W22"/> 14:18, 25 May 2020 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Trizek (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Tech_News_target_list_8&oldid=20114992 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/23|Tech News: 2020-23]] == <section begin="technews-2020-W23"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/23|Translations]] are available. '''Recent changes''' * There is a new beta version of the [[:c:Commons:Mobile app|Wikimedia Commons app]] for Android. It has a new zoom function when you look at images. It can also suggest places when you upload geotagged photos. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikitech-l/2020-May/093431.html] '''Problems''' * There was a problem with the Commons database on 27 May. Commons could not be edited for eight minutes. Because of this problem the database was moved. This caused another short read-only time on 29 May. [https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Incident_documentation/20200528-s4_(commonswiki)_on_read-only_for_8_minutes][https://phabricator.wikimedia.org/T253808][https://phabricator.wikimedia.org/T253825] * The [[mw:Special:MyLanguage/Skin:Vector|Vector skin]] had a problem where you couldn't add links to the article in other languages. You couldn't see the section if there were no links to other languages already. It also removed [[mw:Special:MyLanguage/Content translation|content translation]] links and links to language settings. This has now been fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T252800] '''Changes later this week''' * You can get a notification when someone links to a page you created. You can turn these notifications off for individual pages. You can soon turn them off also in the notifications you get. [https://phabricator.wikimedia.org/T46787] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.35/wmf.35|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 2 June. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 3 June. It will be on all wikis from 4 June ([[mw:MediaWiki 1.35/Roadmap|calendar]]). '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/23|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2020-W23"/> 22:32, 1 June 2020 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Tech_News_target_list_8&oldid=20114992 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/24|Tech News: 2020-24]] == <section begin="technews-2020-W24"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/24|Translations]] are available. '''Recent changes''' * Some articles have tables that can be sorted in different ways. For example a list of countries can be sorted alphabetically but you can click on the size column to sort them by size. If you clicked on the column a second time it would sort the countries from the bottom to the top instead. A third click will now take you back to the original sorting. [https://phabricator.wikimedia.org/T226697] * [[mw:Special:MyLanguage/Help:Lint_errors/self-closed-tag|Self-closed tags]] now work as in the [[:w:en:HTML5|HTML5]] specifications. This means you should stop using some of them. <code><nowiki><b/></nowiki></code> is an example of a self-closed tag that won't work. <code>area, base, br, col, embed, hr, img, input, keygen, link, meta, param, source, track, wbr</code> can be self-closed. Pages with tags that should not be self-closed have been listed in [[:wikidata:Q25885956|a tracking category]] since 2016. They will be listed in [[Special:LintErrors/self-closed-tag]]. This doesn't affect <code><nowiki><references /></nowiki></code> or <code><nowiki><ref /></nowiki></code>. [https://phabricator.wikimedia.org/T134423] * There is a banner called <code>WikidataPageBanner</code>. It is for example used by the Wikivoyages, Wikimedia Russia and the Catalan, Basque, Galician and Turkish Wikipedias. It will now been seen by mobile visitors too. Before this it was only seen on desktop. The wikis should update instructions on <code>MediaWiki:Sitenotice</code> so that editors know to test and style for mobile too. [https://phabricator.wikimedia.org/T254534][https://phabricator.wikimedia.org/T254295] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can now edit [[m:Special:MyLanguage/MassMessage|MassMessage]] descriptions through the [[:w:en:Application programming interface|API]]. This is useful for tools and gadgets. [https://phabricator.wikimedia.org/T226929] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.35/wmf.36|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 9 June. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 10 June. It will be on all wikis from 11 June ([[mw:MediaWiki 1.35/Roadmap|calendar]]). '''Future changes''' * A temporary fix helped wikis make their main pages more mobile friendly. This was in 2012. It has not been recommended since 2017. It will not work after 13 July. Wikis should use [[mw:Special:MyLanguage/Help:TemplateStyles|TemplateStyles]] instead. 118 wikis need to fix this. You can [[phab:T254287|read more and see if your wiki is affected]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T254287] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/24|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2020-W24"/> 21:12, 8 June 2020 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Tech_News_target_list_8&oldid=20156271 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/25|Tech News: 2020-25]] == <section begin="technews-2020-W25"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/25|Translations]] are available. '''Recent changes''' * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] [[m:Toolforge|Toolforge]] hosts several tools created by the Wikimedia community like edit counters or enhanced editors. It is changing the domain from '''tools.wmflabs.org''' to '''toolforge.org'''. The routing scheme is moving from '''tools.wmflabs.org/toolname''' to '''toolname.toolforge.org'''. You can [[:wikitech:News/Toolforge.org|read the details]]. Tools that use OAuth will have to be updated to keep working. You can [[:wikitech:Help:Cloud_ Services Introduction|ask for help]]. '''Problems''' * There is a Wikidata item link in the sidebar on many pages. This disappeared for a couple of days for users who have the [[mw:Special:MyLanguage/Skin:MonoBook|Monobook]] skin. This was because of a bug. It has now been fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T254485] * Editing, logging in and logging out didn't work properly for a short period of time last week. It was soon fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T255179] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.35/wmf.37|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 16 June. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 17 June. It will be on all wikis from 18 June ([[mw:MediaWiki 1.35/Roadmap|calendar]]). '''Future changes''' * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] [[:mw:Special:MyLanguage/Manual:Pywikibot|Pywikibot]] is a Python [[:w:en:Library (computing)|library]] to automate work on wikis. It will not support [[:w:en:Python (programming language)|Python 2]] after the new version in July. Support for Python 3.4 and MediaWiki below 1.19 will also be dropped. You should migrate to Python 3. You can [[:phab:T242120|ask for help]]. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/pywikibot-announce/2020-June/000015.html] * The selectors <code>.menu</code> and <code>.vectorMenu</code> will no longer work in the [[mw:Special:MyLanguage/Skin:Vector|Vector]] skin. This can affect gadgets and user scripts. <code>.menu</code> should be replaced by <code>ul</code>. <code>.vectorMenu</code> should be replaced by <code>.vector-menu</code>. [https://phabricator.wikimedia.org/T254797] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/25|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2020-W25"/> 21:38, 15 June 2020 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Tech_News_target_list_8&oldid=20156271 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/26|Tech News: 2020-26]] == <section begin="technews-2020-W26"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/26|Translations]] are available. '''Problems''' * There are some [[mw:Special:MyLanguage/Growth|new tools]] to make it easier for newcomers to start editing. They are available on [https://noc.wikimedia.org/conf/highlight.php?file=dblists/growthexperiments.dblist some wikis]. These wikis had a problem with the visual editor for a short period of time last week. This was because of a bug in the new tools. It was soon fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T255607] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] Some user scripts and gadgets stopped working because of a change to [[:w:en:CSS|CSS]] selectors. <code>.vectorTabs</code> should be replaced with <code>.vector-menu-tabs</code> to fix this. [https://phabricator.wikimedia.org/T255718] '''Changes later this week''' * The developers are working on a [[:m:WMDE Technical Wishes/Edit Conflicts#Edit conflicts on talk pages|new interface]] to solve edit conflicts on talk pages. This will be released on 24 June. You can [[mw:mw:Help talk:Paragraph-based Edit Conflict Interface|give feedback]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T230231] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.35/wmf.38|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 23 June. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 24 June. It will be on all wikis from 25 June ([[mw:MediaWiki 1.35/Roadmap|calendar]]). '''Future changes''' * A temporary fix helped wikis make their main pages more mobile friendly. This was in 2012. It has not been recommended since 2017. It will not work after 13 July. Wikis should use [[mw:Special:MyLanguage/Help:TemplateStyles|TemplateStyles]] instead. 91 wikis still need to fix this. You can [[phab:T254287|read more and see if your wiki is affected]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T254287] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/26|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2020-W26"/> 18:49, 22 June 2020 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Tech_News_target_list_8&oldid=20156271 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/27|Tech News: 2020-27]] == <section begin="technews-2020-W27"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/27|Translations]] are available. '''Problems''' * Everyone was logged out. This was because a few users saw the wikis as if they were logged in to someone else's account. The problem should be fixed now. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikitech-l/2020-June/093543.html] * Some readers didn't see new edits to pages. If the page had been recently changed they saw an older version of the page instead. This only affected readers who were logged out. It lasted for ten days. It has been fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T256444] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.35/wmf.39|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 30 June. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 1 July. It will be on all wikis from 1 July ([[mw:MediaWiki 1.35/Roadmap|calendar]]). '''Future changes''' * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|]] The [[mw:Special:MyLanguage/Skin:Modern|Modern]] and [[mw:Special:MyLanguage/Skin:Monobook|Monobook]] skins use the ID <code>searchGoButton</code> for the go button. This is <code>searchButton</code> for [[mw:Special:MyLanguage/Skin:Vector|Vector]]. To have the same ID for all skins it will change to <code>searchButton</code> in Monobook and Modern too. This will affect gadgets and user scripts. It will happen on 23 July. They should be updated to use <code>searchButton</code>. You can [[phab:T255953|read more and see a list of affected scripts]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/27|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2020-W27"/> 16:31, 29 June 2020 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Tech_News_target_list_8&oldid=20228133 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/28|Tech News: 2020-28]] == <section begin="technews-2020-W28"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/28|Translations]] are available. '''Problems''' * The [[mw:Special:MyLanguageExtension:Score|Score]] extension has been disabled for now. This is because of a security issue. It will work again as soon as the security issue has been fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T257066] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.35/wmf.40|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 7 July. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 8 July. It will be on all wikis from 9 July ([[mw:MediaWiki 1.35/Roadmap|calendar]]). '''Future changes''' * Abstract Wikipedia is a new Wikimedia project. It will collect language-independent information that can be easily read in different languages. It builds on Wikidata. The name is preliminary. You can [[m:Special:MyLanguage/Abstract Wikipedia|read more]]. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikitech-l/2020-July/093571.html] * The [[mw:Wikimedia Apps/Team/iOS|iOS Wikipedia app]] developers are thinking about new experimental tools. If you use an iPhone you can help them by [[mw:Wikimedia Apps/Team/iOS/2020 survey|answering the survey]]. * Some [[mw:New requirements for user signatures#Outcome|rules for user signatures]] will soon be enforced. [[Special:LintErrors|Lint errors]] and invalid HTML will no longer be allowed in user signatures. Nested substitution will not be allowed. A link to your user page, user talk page or user contributions will be required. You can [https://signatures.toolforge.org/check check if your signature works with the new rules]. This is because the signatures can cause problems for tools or other text on the page. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/28|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2020-W28"/> 20:19, 6 July 2020 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Tech_News_target_list_8&oldid=20228133 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/29|Tech News: 2020-29]] == <section begin="technews-2020-W29"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/29|Translations]] are available. '''Recent changes''' * Users can [[mw:Extension:Thanks|thank]] others for their edits. [[mw:Extension:CheckUser|Checkusers]] can now see user data related to that action. This can help identify [[m:Special:MyLanguage/Sock puppetry|sock puppets]] who harass others using thanks. [https://phabricator.wikimedia.org/T252226] '''Problems''' * Everyone was logged out a couple of weeks ago to fix a security problem. The problem was not entirely fixed. Because of this everyone was logged out once again last week. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikitech-l/2020-June/093543.html][https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikitech-ambassadors/2020-July/002327.html] '''Changes later this week''' * Wikis that are not for one specific language can [[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:Translate|translate]] pages. Sometimes parts of translations are outdated or missing. Outdated translations are marked with a <span style="background-color:#fdd">pink background</span>. Missing translations will also be marked in the future. This markup can sometimes break things. It can soon be disabled by using <code><translate nowrap></translate></code> on the source page. [https://phabricator.wikimedia.org/T256625] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.35/wmf.41|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 14 July. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 15 July. It will be on all wikis from 16 July ([[mw:MediaWiki 1.35/Roadmap|calendar]]). '''Future changes''' * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] Wikimedia code review plans to use [[:w:en:GitLab|GitLab]]. It would be hosted on Wikimedia servers. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikitech-l/2020-July/093577.html][https://www.mediawiki.org/wiki/Technical_Community_Newsletter/2020/July][https://www.mediawiki.org/wiki/Topic:Vpbt50rwxgb2r6qn][https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikitech-l/2020-July/093607.html] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/29|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2020-W29"/> 16:30, 13 July 2020 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Tech_News_target_list_8&oldid=20228133 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/30|Tech News: 2020-30]] == <section begin="technews-2020-W30"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/30|Translations]] are available. '''Recent changes''' * A temporary fix helped wikis make their main pages more mobile friendly. This was in 2012. It has not been recommended since 2017. The mobile main page special casing stopped working 14 July. 60 wikis now have main pages that don't work well on mobile. You can see which ones, how to fix it and how to get help [[phab:T254287|in Phabricator]]. This is the same problem that was reported in Tech News [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/24|2020/24]] and [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/26|2020/26]]. '''Problems''' * There is a problem with the interlanguage links. The interlanguage links are the links that help you find a specific page in a different language. The sorting is broken. The developers are working on a solution. [https://phabricator.wikimedia.org/T257625] * Some users keep getting the notifications for the same event. Some of these are old events. [https://phabricator.wikimedia.org/T257714] * Some users have trouble logging in. This is probably a [[:w:en:HTTP cookie|browser cookie]] problem. The developers are working on understanding the problem. If you have trouble logging in you can see the details [[phab:T258121|on Phabricator]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T258121] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.36/wmf.1|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 21 July. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 22 July. It will be on all wikis from 23 July ([[mw:MediaWiki 1.36/Roadmap|calendar]]). '''Future changes''' * There is a <code>{{int:printableversion}}</code> link. This will disappear. That is because web browsers today can create a printable version or show how it will look in print anyway. [https://phabricator.wikimedia.org/T167956] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/30|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2020-W30"/> 19:06, 20 July 2020 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Tech_News_target_list_8&oldid=20228133 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/31|Tech News: 2020-31]] == <section begin="technews-2020-W31"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/31|Translations]] are available. '''Recent changes''' * The [[m:Small wiki toolkits/Starter kit|Starter kit]] is now available for wiki communities. This page lists technical resources, tools, and recommendations. These are essential to operate a wiki project. This is mostly useful for smaller wikis where the community has limited experience with this. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikitech-l/2020-July/093633.html] * The first features of the [[mw:Reading/Web/Desktop Improvements|Desktop Improvements]] project are available for logged-in users on all wikis. In order to use them, uncheck ''{{int:prefs-vector-enable-vector-1-label}}'' in your [[Special:Preferences#mw-prefsection-rendering|local]] or [[Special:GlobalPreferences#mw-prefsection-rendering|global]] preferences in section ''{{int:prefs-skin-prefs}}''. More improvements are planned. [[mw:Talk:Reading/Web/Desktop Improvements|Feedback is welcome]]. * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] On multiple wikis, a UTCLiveClock gadget is available. For wikis that import the gadget [[:mw:MediaWiki:Gadget-UTCLiveClock.js|directly from mediawiki.org]], end users can now [[mw:MediaWiki_talk:Gadget-UTCLiveClock.js#Time_zones|choose a different timezone to show instead of UTC]]. '''Problems''' * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] The deployment train for MediaWiki has been blocked this week. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikitech-l/2020-July/093640.html][https://phabricator.wikimedia.org/T257969] * Translation Notification Bot was sending the same message multiple times to every translator. This has been fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T144780] * Some users were receiving the same notification multiple times. This has been fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T257766] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.36/wmf.2|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from July 28. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from July 29. It will be on all wikis from JUly 30 ([[mw:MediaWiki 1.35/Roadmap|calendar]]). '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/31|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2020-W31"/> 13:53, 27 July 2020 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Trizek (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Tech_News_target_list_8&oldid=20228133 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/32|Tech News: 2020-32]] == <section begin="technews-2020-W32"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/32|Translations]] are available. '''Problems''' * All queries to the [[mw:Wikidata Query Service|Wikidata Query Service]] failed between 17:50 and 17:59 UTC on Thursday 23 July. Some queries failed during a longer period. [https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Incident_documentation/20200723-wdqs-outage] * Interlanguage links were ordered incorrectly for the past few weeks. This problem was also mentioned in [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/30|Tech News two weeks ago]]. The problem is now fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T257625] * There is a problem with the [[Special:GlobalPreferences#mw-prefsection-rendering|global preferences]] for the "{{int:prefs-vector-enable-vector-1-label}}" option. Developers are working on fixing it. [https://phabricator.wikimedia.org/T258493] * A bug in the Wikibase extension had disabled the "move" and "create" types of protection in the main (Gallery) namespace on Wikimedia Commons. New protections could not be added, and existing protections were not enforced, allowing some page moves and page creations that should not have been possible. This has now been fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T258323] '''Changes later this week''' * The [[mw:Special:MyLanguage/Extension:TimedMediaHandler/VideoJS Player|video player]] will change to be simpler and more modern. This week, the current beta feature will become the video player for everyone on most non-Wikipedia wikis. The old player will be removed. [https://phabricator.wikimedia.org/T248418] * Users' <code>global.js</code> and <code>global.css</code> pages will now also be loaded on the mobile site. You can read [[mw:Help:Extension:GlobalCssJs#Per-skin_customization|documentation]] for how to avoid applying styles to the mobile skin. [https://phabricator.wikimedia.org/T138727] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] In the [[mw:Special:MyLanguage/Skin:MonoBook|MonoBook]] skin, the <code>searchGoButton</code> identifier is now <code>searchButton</code>. This may affect CSS and JS gadgets. Migration instructions can be found in [[phab:T255953|T255953]]. This was previously mentioned in [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/27|issue 27]]. * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] Bot operators can use Pywikibot to regularly archive discussions. The behavior when the bot uses <code>counter</code> to prevent large archives was changed. [https://phabricator.wikimedia.org/T215247] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.36/wmf.3|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from August 4. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from August 5. It will be on all wikis from August 6 ([[mw:MediaWiki 1.36/Roadmap|calendar]]). '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/32|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2020-W32"/> 15:43, 3 August 2020 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Trizek (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Tech_News_target_list_8&oldid=20336426 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/33|Tech News: 2020-33]] == <section begin="technews-2020-W33"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/33|Translations]] are available. '''Recent changes''' * [[m:WMDE_Technical_Wishes/Move_files_to_Commons|FileImporter and FileExporter]] became standard features on all Wikis during the first week of August. They help you transfer files from local wikis to Wikimedia Commons with the original file information and history intact. [https://phabricator.wikimedia.org/T140462] '''Problems''' * The mobile skin displays a message at the bottom of the page about who edited last. This message showed raw wikitext. This has now been fixed. Some messages in [[mw:Structured Discussions|Structured Discussions]] and [[mw:Content translation|content translation]] may still appear as raw wikitext. Developers are working on it. [https://phabricator.wikimedia.org/T259565] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.36/wmf.4|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from August 11. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from August 12. It will be on all wikis from August 13 ([[mw:MediaWiki 1.36/Roadmap|calendar]]). '''Future changes''' * All wikis will be read-only for a few minutes on September 1. This is planned between 13:30 and 15:30 UTC. More information will be published in Tech News and will also be posted on individual wikis in the coming weeks. [https://phabricator.wikimedia.org/T243314][https://phabricator.wikimedia.org/T244808] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/33|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2020-W33"/> 16:06, 10 August 2020 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Trizek (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Tech_News_target_list_8&oldid=20353642 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/34|Tech News: 2020-34]] == <section begin="technews-2020-W34"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/34|Translations]] are available. '''Recent changes''' * If you revert an edit using the undo link your edit is marked with an <code>undo</code> tag. This will now only happen if you don't change anything in the edit window before publishing the undo. This is to keep users from marking edits as undos when they actually do something else. [https://phabricator.wikimedia.org/T259014] * The new [[mw:Special:MyLanguage/OOUI|OOUI version]] will not work with [[:w:en:Internet Explorer 8|Internet Explorer 8]]. This means the wikis will look strange and not work well in Internet Explorer 8. This was reported in [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/17|Tech/News/2020/17]]. This is because keeping the wikis working with very old browsers creates other problems. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikitech-l/2020-August/093718.html] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.36/wmf.5|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 18 August. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 19 August. It will be on all wikis from 20 August ([[mw:MediaWiki 1.36/Roadmap|calendar]]). '''Future changes''' * All wikis will be read-only for a few minutes on September 1. This is planned between 13:30 and 15:30 UTC. More information will be published in Tech News and will also be posted on individual wikis next week. This is a reminder. You can help by [[m:Tech/Server switch 2020|translating the announcement message]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T243314][https://phabricator.wikimedia.org/T244808] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/34|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2020-W34"/> 20:41, 17 August 2020 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=20366028 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/35|Tech News: 2020-35]] == <section begin="technews-2020-W35"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/35|Translations]] are available. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.36/wmf.6|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 25 August. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 26 August. It will be on all wikis from 27 August ([[mw:MediaWiki 1.36/Roadmap|calendar]]). '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/35|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2020-W35"/> 17:59, 24 August 2020 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=20389773 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/35|Tech News: 2020-35]] == <section begin="technews-2020-W35"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/35|Translations]] are available. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.36/wmf.6|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 25 August. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 26 August. It will be on all wikis from 27 August ([[mw:MediaWiki 1.36/Roadmap|calendar]]). '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/35|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2020-W35"/> 11:12, 26 August 2020 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=20389773 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/36|Tech News: 2020-36]] == <section begin="technews-2020-W36"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/36|Translations]] are available. '''Problems''' * This is a reminder. All wikis will be read-only for a few minutes on September 1. This is planned between 14:00 and 15:00 UTC. Please check on the details on [[m:Tech/Server switch 2020|the announcement message]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T243314][https://phabricator.wikimedia.org/T244808] '''Changes later this week''' * There is no new MediaWiki version this week. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/36|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2020-W36"/> 20:12, 31 August 2020 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=20411995 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/37|Tech News: 2020-37]] == <section begin="technews-2020-W37"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/37|Translations]] are available. '''Changes later this week''' * Normally pages can be moved to a title that has no existing page yet or to a page that has only one revision, which is a redirect to the page to be moved. A new user right allows editors to move pages over one-revision pages that redirect to anywhere. [https://phabricator.wikimedia.org/T239277] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.36/wmf.8|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 8 September. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 9 September. It will be on all wikis from 10 September ([[mw:MediaWiki 1.36/Roadmap|calendar]]). * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] All MediaWiki [[:w:en:API|API]] modules will now use <code>watchlist</code> instead of <code>watch</code>. This was inconsistent before. [https://phabricator.wikimedia.org/T247915] '''Future changes''' * The [[mw:Wikimedia Apps/Team/Android|Wikipedia Android app]] team might work on patrolling tools in the future. You can let them know what tools would be useful for you or for less experienced patrollers. See the [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Apps/Team/Android/Patrolling conversation|page on mediawiki.org]]. * [[m:Special:MyLanguage/OTRS|OTRS]] will be updated to a new version. This will probably take around two days. OTRS agents will not have access to the system during these days. Emails that come in during the update will be delivered when the update is done. The plan is to start around 08:00 UTC on 14 September. This could change. [https://phabricator.wikimedia.org/T187984] * The Wikipedia Android app will send [[:mw:Wikimedia Apps/Team/Android/AppEditorTasks#Push Notifications for editors|push notifications]] if users want them. This could help you see for example when someone wrote on your talk page or your edit was reverted. This will need [[:w:en:Google Play Services|Google Play Services]] to work. It will also be possible to get the app without Google Play Services but push notifications will not work. Google Play Services is also used to make the app work for [[:w:en:Android KitKat|Android 4.4]] users. [https://www.mediawiki.org/wiki/Wikimedia_Apps/Team/Android#Updates][https://phabricator.wikimedia.org/T146032] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] Wikimedia code review could move to [[:w:en:GitLab|GitLab]]. It would be hosted on Wikimedia servers. You can take part in the [[mw:GitLab consultation|consultation]]. * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] Dropdown menus in [[mw:Special:MyLanguage/Skin:Vector|the Vector skin]] use a <code>.menu</code> class. This will not work in the future. Scripts can use <code>nav ul</code> instead. <code>.vectorTabs</code> and <code>.vectorMenu</code> will also not work. Some scripts need to be updated. You can [[phab:T262092|read more in Phabricator]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/37|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2020-W37"/> 16:00, 7 September 2020 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=20427670 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/38|Tech News: 2020-38]] == <section begin="technews-2020-W38"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/38|Translations]] are available. '''Problems''' * The [[mw:Wikimedia Apps|Wikipedia apps]] briefly showed pages without [[w:en:CSS|CSS]] last week. This meant they looked wrong. It was quickly fixed but cached pages without CSS were shown for a few hours. [https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Incident_documentation/20200909-mobileapps_config_change][https://phabricator.wikimedia.org/T262437] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.36/wmf.9|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 15 September. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 16 September. It will be on all wikis from 17 September ([[mw:MediaWiki 1.36/Roadmap|calendar]]). '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/38|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2020-W38"/> 16:19, 14 September 2020 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=20446737 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/38|Tech News: 2020-38]] == <section begin="technews-2020-W38"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/38|Translations]] are available. '''Problems''' * The [[mw:Wikimedia Apps|Wikipedia apps]] briefly showed pages without [[w:en:CSS|CSS]] last week. This meant they looked wrong. It was quickly fixed but cached pages without CSS were shown for a few hours. [https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Incident_documentation/20200909-mobileapps_config_change][https://phabricator.wikimedia.org/T262437] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.36/wmf.9|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 15 September. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 16 September. It will be on all wikis from 17 September ([[mw:MediaWiki 1.36/Roadmap|calendar]]). '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/38|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2020-W38"/> 00:19, 15 September 2020 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=20446737 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/39|Tech News: 2020-39]] == <section begin="technews-2020-W39"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/39|Translations]] are available. '''Recent changes''' * There is a new tag for reverted edits. For example you can see it in the recent changes feed or in the article history. It is added to edits when they have been undone, rollbacked or manually reverted to an older version of the page. [https://phabricator.wikimedia.org/T254074][https://phabricator.wikimedia.org/T164307] '''Changes later this week''' * The number of times you can do something in a period of time on wiki is limited. This could be the number of edits per minute or the number of users you email in a day. Some users are not affected by all limits because of their user rights. They could soon see the limit even if it does not affect them. [https://phabricator.wikimedia.org/T258888] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.36/wmf.10|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 22 September. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 23 September. It will be on all wikis from 24 September ([[mw:MediaWiki 1.36/Roadmap|calendar]]). '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/39|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2020-W39"/> 21:28, 21 September 2020 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=20461072 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/40|Tech News: 2020-40]] == <section begin="technews-2020-W40"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/40|Translations]] are available. '''Recent changes''' * Admins can now see links to diffs of deleted revisions on [[Special:AbuseLog|Special:AbuseLog]]. This uses the interface of [[Special:Undelete|Special:Undelete]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T261630] * Editors are automatically added to some user groups. For example editors are added to [[mw:Special:MyLanguage/Manual:Autoconfirmed users|autoconfirmed users]] when they have edited enough times and long enough. [[mw:Special:MyLanguage/Extension:AbuseFilter|Abuse filters]] can hinder users from automatically getting user rights for a period of time. They can also remove rights user have. Wikis can now ask to change how long this period of time is for their wiki [https://phabricator.wikimedia.org/maniphest/task/edit/form/1/?projectPHIDs=Wikimedia-Site-requests in Phabricator]. It is currently five days. [https://phabricator.wikimedia.org/T231756] '''Problems''' * [[m:Tech/News/2019/34|Last year]] some abuse filters stopped working because of a new change. If they tried to use variables that were unavailable for that action they would fail. This has now been fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T230256] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.36/wmf.11|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 29 September. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 30 September. It will be on all wikis from 1 October ([[mw:MediaWiki 1.36/Roadmap|calendar]]). '''Future changes''' * You can't see the language links to other language versions from the talk page or history page. They are also not shown when you edit an article. This could change. It is not decided if for example the history page should link to another history page or to the article. You can take part in the [[phab:T262472|discussion in Phabricator]]. * The link colours could change. This is to make the difference between links and other text more clear. You can [[phab:T213778|read more in Phabricator]]. * In your preferences you can choose to get different notifications on the web or by email. You will see <code>Apps</code> as one of the alternatives later this week. This is because the [[mw:Wikimedia Apps|Android and iOS Wikipedia apps]] will use push notifications for those who want them. You can see the [https://test.wikipedia.org/wiki/Special:Preferences#mw-prefsection-echo preferences] on the test wiki. The goal is to have push notifications on Android in October and on iOS in early 2021. [https://phabricator.wikimedia.org/T262936] * You can soon put pages on your watchlist for a limited time. This could be useful if you want to watch something for a shorter time but don't want it on your watchlist forever. It now works on [[mw:MediaWiki|mediawiki.org]] and will come to more wikis later. You can [[m:Special:MyLanguage/Community Tech/Watchlist Expiry|read more]] and [[m:Community Tech/Watchlist Expiry/Release Schedule|see when it will come to other wikis]]. * You can see what Wikimedians think are the [[m:Special:MyLanguage/Coolest Tool Award|best new technical tools this year]]. You can also nominate them. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/40|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2020-W40"/> 21:24, 28 September 2020 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=20483264 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/41|Tech News: 2020-41]] == <section begin="technews-2020-W41"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/41|Translations]] are available. '''Recent changes''' * There is a [https://consultation-stats.toolforge.org/ new tool] where you can see which home wiki users have in discussions on Meta. This can help show which communities are not part of the discussion on wikis where we make decisions that affect many other wikis. * You can now thank users for file uploads or for changing the language of a page. [https://phabricator.wikimedia.org/T254992] '''Problems''' * There were many errors with the new MediaWiki version last week. The new version was rolled back. Updates that should have happened last week are late. [https://phabricator.wikimedia.org/T263177] * Everyone was logged out. This was because a user reported being logged in to someone else's account. The problem should be fixed now. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikitech-l/2020-October/093922.html] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] Many pages have [[:w:en:JavaScript|JavaScript]] errors. You can [https://techblog.wikimedia.org/2020/09/28/diving-into-wikipedias-ocean-of-errors/ read more] and now [[:w:en:User:Jdlrobson/User scripts with client errors|see a list of user scripts with errors]]. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.36/wmf.12|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 6 October. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 7 October. It will be on all wikis from 8 October ([[mw:MediaWiki 1.36/Roadmap|calendar]]). * Letters immediately after a link are shown as part of the link. For example the entire word in <code><nowiki>[[Child]]ren</nowiki></code> is linked. On Arabic wikis this works at both the start and end of a word. Previously on Arabic wikis numbers and other non-letter Unicode characters were shown as part of the link at the start of a word but not at the end. Now only Latin and Arabic letters will extend links on Arabic wikis. [https://phabricator.wikimedia.org/T263266] '''Future changes''' * You will be able to read but not to edit the wikis for up to an hour on [https://zonestamp.toolforge.org/1603807200 27 October around 14:00 (UTC)]. It will probably be shorter than an hour. [https://phabricator.wikimedia.org/T264364] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/41|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2020-W41"/> 16:25, 5 October 2020 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=20515061 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/41|Tech News: 2020-41]] == <section begin="technews-2020-W41"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/41|Translations]] are available. '''Recent changes''' * There is a [https://consultation-stats.toolforge.org/ new tool] where you can see which home wiki users have in discussions on Meta. This can help show which communities are not part of the discussion on wikis where we make decisions that affect many other wikis. * You can now thank users for file uploads or for changing the language of a page. [https://phabricator.wikimedia.org/T254992] '''Problems''' * There were many errors with the new MediaWiki version last week. The new version was rolled back. Updates that should have happened last week are late. [https://phabricator.wikimedia.org/T263177] * Everyone was logged out. This was because a user reported being logged in to someone else's account. The problem should be fixed now. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikitech-l/2020-October/093922.html] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] Many pages have [[:w:en:JavaScript|JavaScript]] errors. You can [https://techblog.wikimedia.org/2020/09/28/diving-into-wikipedias-ocean-of-errors/ read more] and now [[:w:en:User:Jdlrobson/User scripts with client errors|see a list of user scripts with errors]]. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.36/wmf.12|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 6 October. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 7 October. It will be on all wikis from 8 October ([[mw:MediaWiki 1.36/Roadmap|calendar]]). * Letters immediately after a link are shown as part of the link. For example the entire word in <code><nowiki>[[Child]]ren</nowiki></code> is linked. On Arabic wikis this works at both the start and end of a word. Previously on Arabic wikis numbers and other non-letter Unicode characters were shown as part of the link at the start of a word but not at the end. Now only Latin and Arabic letters will extend links on Arabic wikis. [https://phabricator.wikimedia.org/T263266] '''Future changes''' * You will be able to read but not to edit the wikis for up to an hour on [https://zonestamp.toolforge.org/1603807200 27 October around 14:00 (UTC)]. It will probably be shorter than an hour. [https://phabricator.wikimedia.org/T264364] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/41|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2020-W41"/> 17:25, 5 October 2020 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=20515061 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/42|Tech News: 2020-42]] == <section begin="technews-2020-W42"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/42|Translations]] are available. '''Problems''' * Because of the problems with the MediaWiki version two weeks ago last week's updates are also late. [https://phabricator.wikimedia.org/T263177][https://phabricator.wikimedia.org/T263178][https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikitech-l/2020-October/093944.html] '''Changes later this week''' * [[mw:Special:MyLanguage/Manual:Live preview|Live previews]] didn't show the templates used in the preview if you just edited a section. This has now been fixed. You can also test [[w:en:CSS|CSS]] and [[w:en:JavaScript|JavaScript]] pages even if you have the live preview enabled. Previously this didn't work well. [https://phabricator.wikimedia.org/T102286][https://phabricator.wikimedia.org/T186390] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.36/wmf.13|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from 13 October. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from 14 October. It will be on all wikis from 15 October ([[mw:MediaWiki 1.36/Roadmap|calendar]]). '''Future changes''' * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] A new stable version of [[mw:Special:MyLanguage/Manual:Pywikibot|Pywikibot]] is coming soon. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/pywikibot/2020-October/010056.html] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/42|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2020-W42"/> 15:25, 12 October 2020 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=20528295 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/43|Tech News: 2020-43]] == <section begin="technews-2020-W43"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/43|Translations]] are available. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.36/wmf.14|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2020-10-20|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2020-10-21|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2020-10-22|en}} ([[mw:MediaWiki 1.36/Roadmap|calendar]]). '''Future changes''' * You will be able to read but not to edit the wikis for up to an hour on [https://zonestamp.toolforge.org/1603807200 {{#time:j xg|2020-10-27|en}} around 14:00 (UTC)]. It will probably be shorter than an hour. [https://phabricator.wikimedia.org/T264364] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] In the [[mw:Special:MyLanguage/Extension:AbuseFilter|AbuseFilter]] extension, the <code dir=ltr>rmspecials()</code> function will be updated soon so that it does not remove the "space" character. Wikis are advised to wrap all the uses of <code dir=ltr>rmspecials()</code> with <code dir=ltr>rmwhitespace()</code> wherever necessary to keep filters' behavior unchanged. You can use the search function on [[Special:AbuseFilter]] to locate its usage. [https://phabricator.wikimedia.org/T263024] * Some gadgets and user-scripts use the HTML div with the ID <code dir=ltr style="white-space:nowrap;">#jump-to-nav</code>. This div will be removed soon. Maintainers should replace these uses with either <code dir=ltr>#siteSub</code> or <code dir=ltr style="white-space:nowrap;">#mw-content-text</code>. A list of affected scripts is at the top of [[phab:T265373]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/43|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2020-W43"/> 16:32, 19 October 2020 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=20550811 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/44|Tech News: 2020-44]] == <section begin="technews-2020-W44"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/44|Translations]] are available. '''Problems''' * You will be able to read but not to edit the wikis for up to an hour on [https://zonestamp.toolforge.org/1603807200 October 27 around 14:00 (UTC)]. It will probably be shorter than an hour. [https://phabricator.wikimedia.org/T264364] * Last week, links to "diffs" from mobile watchlists and recentchanges were linking to page-revisions instead of diffs. This has now been fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T265654] '''Changes later this week''' * There is no new MediaWiki version this week. '''Future changes''' * Since the introduction of the [[m:Special:MyLanguage/Interface administrators|interface administrators]] user group in 2018, administrators couldn’t view the deleted history of CSS/JS pages. Now they can. [https://phabricator.wikimedia.org/T202989] * There was a problem with the [[Special:Tags|Change Tags]]. The software would apply the "{{int:Tag-mw-reverted}}" tag to any page actions such as page-protection changes if they came directly after a reverted edit. This has now been fixed for new edits. [https://phabricator.wikimedia.org/T265312] * The [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/replying|Reply tool]] will be offered as an opt-in [[mw:Special:MyLanguage/Beta Feature|Beta Feature]] on most Wikipedias in November. Another announcement will be made once the date is finalized. [https://phabricator.wikimedia.org/T266303] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/44|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2020-W44"/> 17:39, 26 October 2020 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Trizek (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=20574890 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/44|Tech News: 2020-44]] == <section begin="technews-2020-W44"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/44|Translations]] are available. '''Problems''' * You will be able to read but not to edit the wikis for up to an hour on [https://zonestamp.toolforge.org/1603807200 October 27 around 14:00 (UTC)]. It will probably be shorter than an hour. [https://phabricator.wikimedia.org/T264364] * Last week, links to "diffs" from mobile watchlists and recentchanges were linking to page-revisions instead of diffs. This has now been fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T265654] '''Changes later this week''' * There is no new MediaWiki version this week. '''Future changes''' * Since the introduction of the [[m:Special:MyLanguage/Interface administrators|interface administrators]] user group in 2018, administrators couldn’t view the deleted history of CSS/JS pages. Now they can. [https://phabricator.wikimedia.org/T202989] * There was a problem with the [[Special:Tags|Change Tags]]. The software would apply the "{{int:Tag-mw-reverted}}" tag to any page actions such as page-protection changes if they came directly after a reverted edit. This has now been fixed for new edits. [https://phabricator.wikimedia.org/T265312] * The [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/replying|Reply tool]] will be offered as an opt-in [[mw:Special:MyLanguage/Beta Feature|Beta Feature]] on most Wikipedias in November. Another announcement will be made once the date is finalized. [https://phabricator.wikimedia.org/T266303] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/44|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2020-W44"/> 19:23, 26 October 2020 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Trizek (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=20574890 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/45|Tech News: 2020-45]] == <section begin="technews-2020-W45"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/45|Translations]] are available. '''Recent changes''' * You can no longer read Wikimedia wikis if your browser uses very old [[:w:en:Transport Layer Security|TLS]]. This is because it is a security problem for everyone. It could lead to [[:w:en:Downgrade attack|downgrade attacks]]. Since October 29, 2020, users who use old TLS versions will not be able to connect to Wikimedia projects. A list of [[:wikitech:HTTPS/Browser Recommendations|browser recommendations]] is available. All modern operating systems and browsers are always able to reach Wikimedia projects. [https://phabricator.wikimedia.org/T258405] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] There is a new automatic [[mw:Special:MyLanguage/Help:Tracking categories|tracking category]] available: [[:{{ns:14}}:{{MediaWiki:nonnumeric-formatnum}}|Pages with non-numeric formatnum arguments]]. It collects pages which use the <code><nowiki>{{formatnum}}</nowiki></code> parser function with invalid (non-numeric) input, ''e.g.'' <code><nowiki>{{formatnum:TECHNEWS}}</nowiki></code>. Note that <code><nowiki>{{formatnum:123,456}}</nowiki></code> is also invalid input: as described in the [[mw:Special:MyLanguage/Help:Magic_words#formatnum|documentation]], the argument should be <u>unformatted</u> so that it can be reliably and correctly localised. The tracking category will help identify problematic usage and double-formatting. The new tracking category's name can be [https://translatewiki.net/w/i.php?title=Special:Translate&showMessage=nonnumeric-formatnum&group=core&optional=1&action=translate translated at translatewiki]. [https://phabricator.wikimedia.org/T237467] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.36/wmf.16|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from November 3. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from November 4. It will be on all wikis from November 5 ([[mw:MediaWiki 1.36/Roadmap|calendar]]). * Administrators and stewards will be able to use a special page (Special:CreateLocalAccount) to force local account creation for a global account. This is useful when account creation is blocked for that user (by a block or a filter). [https://phabricator.wikimedia.org/T259721] * The [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/replying|Reply tool]] will be offered as an opt-in [[mw:Special:MyLanguage/Beta Feature|Beta Feature]] on most Wikipedias on November 4. This change excludes the English, Russian, and German-language Wikipedias, plus a few smaller Wikipedias with special circumstances. You can read [[mw:Special:MyLanguage/Help:DiscussionTools|the help page]] and [[mw:Help:DiscussionTools/Why can't I reply to this comment?|the troubleshooting guide]] for more information. [https://phabricator.wikimedia.org/T266303] '''Future changes''' * A discussion has been restarted about using a Unicode minus sign (− U+2212) in the output of <code><nowiki>{{formatnum}}</nowiki></code> when it is given a negative argument. [https://phabricator.wikimedia.org/T10327] * In the future [[m:Special:MyLanguage/IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation|IP addresses of unregistered users will not be shown for everyone]]. They will get an alias instead. There will be a new user right or an opt-in function for more vandal fighters to see the IPs of unregistered users. There would be some criteria for who gets the user right or opt-in. There will also be other new tools to help handle vandalism. This is early in the process and the developers are still collecting information from the communities before they suggest solutions. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/45|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2020-W45"/> 16:10, 2 November 2020 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Trizek (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=20604769 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/46|Tech News: 2020-46]] == <section begin="technews-2020-W46"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/46|Translations]] are available. '''Changes later this week''' * There is no new MediaWiki version this week. '''Future changes''' * You can see [[m:WMDE Technical Wishes/ReferencePreviews|reference previews]]. This shows a preview of the footnote when you hover over it. This has been a [[mw:Beta Features|beta feature]]. It will move out of beta and be enabled by default. There will be an option not to use it. The developers are looking for small or medium-sized wikis to be the first ones. You can [[m:User talk:Michael Schönitzer (WMDE)|let them know]] if your wiki is interested. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikitech-ambassadors/2020-November/002373.html] * From November 16 the categories will not be sorted in order for a short time. This is because the developers are upgrading to a new version of the [[:w:en:International Components for Unicode|internationalisation library]]. They will use a script to fix the existing categories. This can take a few hours or a few days depending on how big the wiki is. You can [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Technical Operations/ICU announcement|read more]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T264991][https://phabricator.wikimedia.org/T267145] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/46|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2020-W46"/> 15:50, 9 November 2020 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=20634159 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/47|Tech News: 2020-47]] == <section begin="technews-2020-W47"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/47|Translations]] are available. '''Recent changes''' * Listings on category pages are sorted on each wiki for that language using a [[:w:en:International Components for Unicode|library]]. For a brief period on 16 November, changes to categories will not be sorted correctly for most languages. This is because the developers are upgrading to a new version of the library. They will then use a script to fix the existing categories. This will take a few hours or a few days depending on how big the wiki is. You can [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Technical Operations/ICU announcement|read more]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T264991][https://phabricator.wikimedia.org/T267145] '''Changes later this week''' * If you merged two pages in a [[mw:Special:MyLanguage/Help:Namespaces|namespace]] where pages can't redirect this used to break the merge history. This will now be fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T93469] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.36/wmf.18|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2020-11-17|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2020-11-18|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2020-11-19|en}} ([[mw:MediaWiki 1.36/Roadmap|calendar]]). '''Future changes''' * The [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2021|Community Wishlist Survey]] is now open for proposals. The survey decides what the [[m:Community Tech|Community Tech team]] will work on. You can post proposals from 16 to 30 November. You can vote on proposals from 8 December to 21 December. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/47|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2020-W47"/> 15:37, 16 November 2020 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=20669023 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/48|Tech News: 2020-48]] == <section begin="technews-2020-W48"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/48|Translations]] are available. '''Recent changes''' * Timestamps in [[Special:Log|Special:Log]] are now links. They go to Special:Log for only that entry. This is how timestamps work on for example the history page. [https://phabricator.wikimedia.org/T207562] '''Changes later this week''' * There is no new MediaWiki version this week. '''Future changes''' * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] The Wikimedia [[wikitech:Portal:Cloud VPS|Cloud VPS]] hosts technical projects for the Wikimedia movement. Developers need to [[wikitech:News/Cloud VPS 2020 Purge|claim projects]] they use. This is because old and unused projects are removed once a year. Unclaimed projects can be shut down from 1 December. Unclaimed projects can be deleted from 1 January. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikitech-l/2020-November/094054.html] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/48|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2020-W48"/> 17:19, 23 November 2020 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=20698111 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/49|Tech News: 2020-49]] == <section begin="technews-2020-W49"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/49|Translations]] are available. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.36/wmf.20|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2020-12-01|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2020-12-02|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2020-12-03|en}} ([[mw:MediaWiki 1.36/Roadmap|calendar]]). '''Future changes''' * The [[mw:Wikimedia Apps/Team/iOS|iOS Wikipedia app]] will show readers more of the article history. They can see new updates and easier see how the article has changed over time. This is an experiment. It will first be shown only to some iOS app users as a [[:w:en:A/B testing|test]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T241253][https://www.mediawiki.org/wiki/Wikimedia_Apps/Team/iOS/Breaking_Down_the_Wall] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] The [[wikitech:Wiki replicas|Wiki Replicas]] can be used for [[:w:en:SQL|SQL]] queries. You can use [https://quarry.wmflabs.org/ Quarry], [https://wikitech.wikimedia.org/wiki/PAWS PAWS] or other ways to do this. To make the Wiki Replicas stable there will be two changes. Cross-database <code>JOINS</code> will no longer work. You can also only query a database if you connect to it directly. This will happen in February 2021. If you think this affects you and you need help you can [[phab:T268498|post on Phabricator]] or on [[wikitech:Talk:News/Wiki Replicas 2020 Redesign|Wikitech]]. [https://wikitech.wikimedia.org/wiki/News/Wiki_Replicas_2020_Redesign] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/49|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2020-W49"/> 17:45, 30 November 2020 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=20728523 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/50|Tech News: 2020-50]] == <section begin="technews-2020-W50"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/50|Translations]] are available. '''Recent changes''' * You can now put pages on your watchlist for a limited period of time. Some wikis already had this function. [https://meta.wikimedia.org/wiki/Community_Tech/Watchlist_Expiry][https://www.mediawiki.org/wiki/Help:Watchlist_expiry] '''Changes later this week''' * Information from Wikidata that is used on a wiki page can be shown in recent changes and watchlists on a Wikimedia wiki. To see this you need to turn on showing Wikidata edits in your watchlist in the preferences. Changes to the Wikidata description in the language of a Wikimedia wiki will then be shown in recent changes and watchlists. This will not show edits to languages that are not relevant to your wiki. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2020-November/014402.html][https://phabricator.wikimedia.org/T191831] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.36/wmf.21|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2020-12-08|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2020-12-09|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2020-12-10|en}} ([[mw:MediaWiki 1.36/Roadmap|calendar]]). '''Future changes''' * You can vote on proposals in the [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2021|Community Wishlist Survey]] between 8 December and 21 December. The survey decides what the [[m:Community Tech|Community Tech team]] will work on. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/50|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2020-W50"/> 16:15, 7 December 2020 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=20754641 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/51|Tech News: 2020-51]] == <section begin="technews-2020-W51"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/51|Translations]] are available. '''Recent changes''' * There is a [[mw:Wikipedia for KaiOS|Wikipedia app]] for [[:w:en:KaiOS|KaiOS]] phones. It was released in India in September. It can now be downloaded in other countries too. [https://diff.wikimedia.org/2020/12/10/growing-wikipedias-reach-with-an-app-for-kaios-feature-phones/] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.36/wmf.22|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2020-12-15|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2020-12-16|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2020-12-17|en}} ([[mw:MediaWiki 1.36/Roadmap|calendar]]). '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/51|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2020-W51"/> 21:34, 14 December 2020 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=20803489 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/52|Tech News: 2020-52]] == <section begin="technews-2020-W52"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/52|Translations]] are available. '''Tech News''' * Because of the [[w:en:Christmas and holiday season|holidays]] the next issue of Tech News will be sent out on 11 January 2021. '''Recent changes''' * The <code><nowiki>{{citation needed}}</nowiki></code> template shows when a statement in a Wikipedia article needs a source. If you click on it when you edit with the visual editor there is a popup that explains this. Now it can also show the reason and when it was added. [https://phabricator.wikimedia.org/T270107] '''Changes later this week''' * There is no new MediaWiki version this week or next week. '''Future changes''' * You can [[m:WMDE Technical Wishes/Geoinformation/Ideas|propose and discuss]] what technical improvements should be done for geographic information. This could be coordinates, maps or other related things. * Some wikis use [[mw:Writing systems/LanguageConverter|LanguageConverter]] to switch between writing systems or variants of a language. This can only be done for the entire page. There will be a <code><nowiki><langconvert></nowiki></code> tag that can convert a piece of text on a page. [https://phabricator.wikimedia.org/T263082] * Oversighters and stewards can hide entries in [[Special:AbuseLog|Special:AbuseLog]]. They can soon hide multiple entries at once using checkboxes. This works like hiding normal edits. It will happen in early January. [https://phabricator.wikimedia.org/T260904] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2020/52|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2020-W52"/> 20:54, 21 December 2020 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=20833836 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/02|Tech News: 2021-02]] == <section begin="technews-2021-W02"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/02|Translations]] are available. '''Recent changes''' * You can choose to be reminded when you have not added an edit summary. This can be done in your preferences. This could conflict with the [[:w:en:CAPTCHA|CAPTCHA]]. This has now been fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T12729] * You can link to specific log entries. You can get these links for example by clicking the timestamps in the log. Until now, such links to private log entries showed no entry even if you had permission to view private log entries. The links now show the entry. [https://phabricator.wikimedia.org/T269761] * Admins can use the [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:AbuseFilter|abuse filter tool]] to automatically prevent bad edits. Three changes happened last week: ** The filter editing interface now shows syntax errors while you type. This is similar to JavaScript pages. It also shows a warning for regular expressions that match the empty string. New warnings will be added later. [https://phabricator.wikimedia.org/T187686] ** [[m:Special:MyLanguage/Meta:Oversighters|Oversighters]] can now hide multiple filter log entries at once using checkboxes on [[Special:AbuseLog]]. This is how the usual revision deletion works. [https://phabricator.wikimedia.org/T260904] ** When a filter matches too many actions after it has been changed it is "throttled". The most powerful actions are disabled. This is to avoid many editors getting blocked when an administrator made a mistake. The administrator will now get a notification about this "throttle". * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] There is a new tool to [https://skins.wmflabs.org/?#/add build new skins]. You can also [https://skins.wmflabs.org/?#/ see] existing [[mw:Special:MyLanguage/Manual:Skins|skins]]. You can [[mw:User talk:Jdlrobson|give feedback]]. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikitech-l/2020-December/094130.html] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] Bots using the API no longer watch pages automatically based on account preferences. Setting the <code>watchlist</code> to <code>watch</code> will still work. This is to reduce the size of the watchlist data in the database. [https://phabricator.wikimedia.org/T258108] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Scribunto|Scribunto's]] [[:mw:Extension:Scribunto/Lua reference manual#File metadata|file metadata]] now includes length. [https://phabricator.wikimedia.org/T209679] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] [[:w:en:CSS|CSS]] and [[:w:en:JavaScript|JavaScript]] code pages now have link anchors to [https://patchdemo.wmflabs.org/wikis/40e4795d4448b55a6d8c46ff414bcf78/w/index.php/MediaWiki:En.js#L-125 line numbers]. You can use wikilinks like [[:w:en:MediaWiki:Common.js#L-50]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T29531] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] There was a [[mw:MediaWiki 1.36/wmf.25|new version]] of MediaWiki last week. You can read [[mw:MediaWiki 1.36/wmf.25/Changelog|a detailed log]] of all 763 changes. Most of them are very small and will not affect you. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.36/wmf.26|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2021-01-12|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2021-01-13|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2021-01-14|en}} ([[mw:MediaWiki 1.36/Roadmap|calendar]]). '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/02|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2021-W02"/> 15:42, 11 January 2021 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=20950047 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/03|Tech News: 2021-03]] == <section begin="technews-2021-W03"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/03|Translations]] are available. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.36/wmf.27|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2021-01-19|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2021-01-20|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2021-01-21|en}} ([[mw:MediaWiki 1.36/Roadmap|calendar]]). '''Future changes''' * The [[mw:Special:MyLanguage/Growth|Growth team]] plans to add features to [[mw:Special:MyLanguage/Growth/Personalized first day/Newcomer tasks/Experiment analysis, November 2020|get more visitors to edit]] to more Wikipedias. You can help [https://translatewiki.net/w/i.php?title=Special:Translate&group=ext-growthexperiments&language=&filter=&action=translate translating the interface]. * You will be able to read but not to edit Wikimedia Commons for a short time on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20210126T07 {{#time:j xg|2021-01-26|en}} at 07:00 (UTC)]. [https://phabricator.wikimedia.org/T271791] * [[m:Special:MyLanguage/MassMessage|MassMessage]] posts could be automatically timestamped in the future. This is because MassMessage senders can now send pages using MassMessage. Pages are more difficult to sign. If there are times when a MassMessage post should not be timestamped you can [[phab:T270435|let the developers know]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/03|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2021-W03"/> 16:10, 18 January 2021 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=20974628 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/04|Tech News: 2021-04]] == <section begin="technews-2021-W04"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/04|Translations]] are available. '''Problems''' * You will be able to read but not to edit Wikimedia Commons for a short time on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20210126T07 {{#time:j xg|2021-01-26|en}} at 07:00 (UTC)]. You will not be able to read or edit [[:wikitech:Main Page|Wikitech]] for a short time on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20210128T09 {{#time:j xg|2021-01-28|en}} at 09:00 (UTC)]. [https://phabricator.wikimedia.org/T271791][https://phabricator.wikimedia.org/T272388] '''Changes later this week''' * [[m:WMDE Technical Wishes/Bracket Matching|Bracket matching]] will be added to the [[mw:Special:MyLanguage/Extension:CodeMirror|CodeMirror]] syntax highlighter on the first wikis. The first wikis are German and Catalan Wikipedia and maybe other Wikimedia wikis. This will happen on 27 January. [https://phabricator.wikimedia.org/T270238] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.36/wmf.28|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2021-01-26|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2021-01-27|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2021-01-28|en}} ([[mw:MediaWiki 1.36/Roadmap|calendar]]). '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/04|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2021-W04"/> 18:31, 25 January 2021 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=21007423 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/04|Tech News: 2021-04]] == <section begin="technews-2021-W04"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/04|Translations]] are available. '''Problems''' * You will be able to read but not to edit Wikimedia Commons for a short time on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20210126T07 {{#time:j xg|2021-01-26|en}} at 07:00 (UTC)]. You will not be able to read or edit [[:wikitech:Main Page|Wikitech]] for a short time on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20210128T09 {{#time:j xg|2021-01-28|en}} at 09:00 (UTC)]. [https://phabricator.wikimedia.org/T271791][https://phabricator.wikimedia.org/T272388] '''Changes later this week''' * [[m:WMDE Technical Wishes/Bracket Matching|Bracket matching]] will be added to the [[mw:Special:MyLanguage/Extension:CodeMirror|CodeMirror]] syntax highlighter on the first wikis. The first wikis are German and Catalan Wikipedia and maybe other Wikimedia wikis. This will happen on 27 January. [https://phabricator.wikimedia.org/T270238] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.36/wmf.28|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2021-01-26|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2021-01-27|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2021-01-28|en}} ([[mw:MediaWiki 1.36/Roadmap|calendar]]). '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/04|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2021-W04"/> 20:48, 25 January 2021 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=21007423 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/05|Tech News: 2021-05]] == <section begin="technews-2021-W05"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/05|Translations]] are available. '''Problems''' * [[:w:en:IPv6|IPv6 addresses]] were written in lowercase letters in diffs. This caused dead links since [[Special:Contributions|Special:Contributions]] only accepted uppercase letters for the IPs. This has been fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T272225] '''Changes later this week''' * You can soon use Wikidata to link to pages on the multilingual Wikisource. [https://phabricator.wikimedia.org/T138332] * Often editors use a "non-breaking space" to make a gap between two items when reading but still show them together. This can be used to avoid a line break. You will now be able to add new ones via the special character tool in the 2010, 2017, and visual editors. The character will be shown in the visual editor as a space with a grey background. [https://phabricator.wikimedia.org/T70429][https://phabricator.wikimedia.org/T96666] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=| Advanced item]] Wikis use [[mw:Special:MyLanguage/Extension:AbuseFilter|abuse filters]] to stop bad edits being made. Filter maintainers can now use syntax like <code>1.2.3.4 - 1.2.3.55</code> as well as the <code>1.2.3.4/27</code> syntax for IP ranges. [https://phabricator.wikimedia.org/T218074] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.36/wmf.29|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2021-02-02|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2021-02-03|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2021-02-04|en}} ([[mw:MediaWiki 1.36/Roadmap|calendar]]). '''Future changes''' * [[mw:Skin:Minerva Neue|Minerva]] is the skin Wikimedia wikis use for mobile traffic. When a page is protected and you can't edit it you can normally read the source wikicode. This doesn't work on Minerva on mobile devices. This is being fixed. Some text might overlap. This is because your community needs to update [[MediaWiki:Protectedpagetext|MediaWiki:Protectedpagetext]] to work on mobile. You can [[phab:T208827|read more]]. [https://www.mediawiki.org/wiki/Recommendations_for_mobile_friendly_articles_on_Wikimedia_wikis#Inline_styles_should_not_use_properties_that_impact_sizing_and_positioning][https://www.mediawiki.org/wiki/Recommendations_for_mobile_friendly_articles_on_Wikimedia_wikis#Avoid_tables_for_anything_except_data] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] [[:wikitech:Portal:Cloud VPS|Cloud VPS]] and [[:wikitech:Portal:Toolforge|Toolforge]] will change the IP address they use to contact the wikis. The new IP address will be <code>185.15.56.1</code>. This will happen on February 8. You can [[:wikitech:News/CloudVPS NAT wikis|read more]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/05|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2021-W05"/> 22:39, 1 February 2021 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=21033195 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/06|Tech News: 2021-06]] == <section begin="technews-2021-W06"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/06|Translations]] are available. '''Recent changes''' * The [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Apps|Wikipedia app]] for Android now has watchlists and talk pages in the app. [https://play.google.com/store/apps/details?id=org.wikipedia] '''Changes later this week''' * You can see edits to chosen pages on [[Special:Watchlist|Special:Watchlist]]. You can add pages to your watchlist on every wiki you like. The [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:GlobalWatchlist|GlobalWatchlist]] extension will come to Meta on 11 February. There you can see entries on watched pages on different wikis on the same page. The new watchlist will be found on [[m:Special:GlobalWatchlist|Special:GlobalWatchlist]] on Meta. You can choose which wikis to watch and other preferences on [[m:Special:GlobalWatchlistSettings|Special:GlobalWatchlistSettings]] on Meta. You can watch up to five wikis. [https://phabricator.wikimedia.org/T260862] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.36/wmf.30|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2021-02-09|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2021-02-10|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2021-02-11|en}} ([[mw:MediaWiki 1.36/Roadmap|calendar]]). '''Future changes''' * When admins [[mw:Special:MyLanguage/Help:Protecting and unprotecting pages|protect]] pages the form will use the [[mw:UX standardization|OOUI look]]. [[Special:Import|Special:Import]] will also get the new look. This will make them easier to use on mobile phones. [https://phabricator.wikimedia.org/T235424][https://phabricator.wikimedia.org/T108792] * Some services will not work for a short period of time from 07:00 UTC on 17 February. There might be problems with new [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia URL Shortener|short links]], new translations, new notifications, adding new items to your [[mw:Reading/Reading Lists|reading lists]] or recording [[:w:en:Email#Tracking of sent mail|email bounces]]. This is because of database maintenance. [https://phabricator.wikimedia.org/T273758] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] [[m:Tech/News/2021/05|Last week]] Tech News reported that the IP address [[:wikitech:Portal:Cloud VPS|Cloud VPS]] and [[:wikitech:Portal:Toolforge|Toolforge]] use to contact the wikis will change on 8 February. This is delayed. It will happen later instead. [https://wikitech.wikimedia.org/wiki/News/CloudVPS_NAT_wikis] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/06|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2021-W06"/> 17:42, 8 February 2021 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=21082948 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/07|Tech News: 2021-07]] == <section begin="technews-2021-W07"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/07|Translations]] are available. '''Problems''' * There were problems with recent versions of MediaWiki. Because the updates caused problems the developers rolled back to an earlier version. Some updates and new functions will come later than planned. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikitech-l/2021-February/094255.html][https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikitech-l/2021-February/094271.html] * Some services will not work for a short period of time from 07:00 UTC on 17 February. There might be problems with new [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia URL Shortener|short links]], new translations, new notifications, adding new items to your [[mw:Reading/Reading Lists|reading lists]] or recording [[:w:en:Email#Tracking of sent mail|email bounces]]. This is because of database maintenance. [https://phabricator.wikimedia.org/T273758] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.36/wmf.31|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2021-02-16|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2021-02-17|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2021-02-18|en}} ([[mw:MediaWiki 1.36/Roadmap|calendar]]). '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/07|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2021-W07"/> 17:56, 15 February 2021 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=21105437 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/08|Tech News: 2021-08]] == <div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/08|Translations]] are available. '''Recent changes''' * The visual editor will now use [[:c:Commons:Structured data/Media search|MediaSearch]] to find images. You can search for images on Commons in the visual editor when you are looking for illustrations. This is to help editors find better images. [https://phabricator.wikimedia.org/T259896] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] The [[mw:Special:MyLanguage/Extension:SyntaxHighlight|syntax highlighter]] now works with more languages: [[:w:en:Futhark (programming language)|Futhark]], [[:w:en:Graphviz|Graphviz]]/[[:w:en:DOT (graph description language)|DOT]], CDDL and AMDGPU. [https://phabricator.wikimedia.org/T274741] '''Problems''' * Editing a [[mw:Special:MyLanguage/Extension:EasyTimeline|timeline]] might have removed all text from it. This was because of a bug and has been fixed. You might need to edit the timeline again for it to show properly. [https://phabricator.wikimedia.org/T274822] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.36/wmf.32|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2021-02-23|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2021-02-24|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2021-02-25|en}} ([[mw:MediaWiki 1.36/Roadmap|calendar]]). '''Future changes''' * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] There is a [[:m:Wikimedia Rust developers user group|user group]] for developers and users interested in working on Wikimedia wikis with the [[:w:en:Rust (programming language)|Rust programming language]]. You can join or tell others who want to make your wiki better in the future. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/08|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div> ---- 00:18, 23 February 2021 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=21134058 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/09|Tech News: 2021-09]] == <div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/09|Translations]] are available. '''Recent changes''' * Wikis using the [[mw:Special:MyLanguage/Growth/Feature summary|Growth team tools]] can now show the name of a newcomer's mentor anywhere [[mw:Special:MyLanguage/Help:Growth/Mentorship/Integrating_mentorship|through a magic word]]. This can be used for welcome messages or userboxes. * A new version of the [[c:Special:MyLanguage/Commons:VideoCutTool|VideoCutTool]] is now available. It enables cropping, trimming, audio disabling, and rotating video content. It is being created as part of the developer outreach programs. '''Problems''' * There was a problem with the [[mw:Special:MyLanguage/Manual:Job queue|job queue]]. This meant some functions did not save changes and mass messages were delayed. This did not affect wiki edits. [https://phabricator.wikimedia.org/T275437] * Some editors may not be logged in to their accounts automatically in the latest versions of Firefox and Safari. [https://phabricator.wikimedia.org/T226797] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.36/wmf.33|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2021-03-02|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2021-03-03|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2021-03-04|en}} ([[mw:MediaWiki 1.36/Roadmap|calendar]]). '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/09|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div> ---- 19:08, 1 March 2021 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Trizek (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=21161722 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/10|Tech News: 2021-10]] == <section begin="technews-2021-W10"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/10|Translations]] are available. '''Recent changes''' * [[mw:Special:MyLanguage/Content translation/Section translation|Section translation]] now works on Bengali Wikipedia. It helps mobile editors translate sections of articles. It will come to more wikis later. The first focus is active wikis with a smaller number of articles. You can [https://sx.wmflabs.org/index.php/Main_Page test it] and [[mw:Talk:Content translation/Section translation|leave feedback]]. * [[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:FlaggedRevs|Flagged revisions]] now give admins the review right. [https://phabricator.wikimedia.org/T275293] * When someone links to a Wikipedia article on Twitter this will now show a preview of the article. [https://phabricator.wikimedia.org/T276185] '''Problems''' * Many graphs have [[:w:en:JavaScript|JavaScript]] errors. Graph editors can check their graphs in their browser's developer console after editing. [https://phabricator.wikimedia.org/T275833] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.36/wmf.34|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2021-03-09|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2021-03-10|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2021-03-11|en}} ([[mw:MediaWiki 1.36/Roadmap|calendar]]). * The [[mw:Talk pages project/New discussion|New Discussion]] tool will soon be a new [[mw:Special:MyLanguage/Extension:DiscussionTools|discussion tools]] beta feature for on most Wikipedias. The goal is to make it easier to start new discussions. [https://phabricator.wikimedia.org/T275257] '''Future changes''' * There will be a number of changes to make it easier to work with templates. Some will come to the first wikis in March. Other changes will come to the first wikis in June. This is both for those who use templates and those who create or maintain them. You can [[:m:WMDE Technical Wishes/Templates|read more]]. * [[m:WMDE Technical Wishes/ReferencePreviews|Reference Previews]] will become a default feature on some wikis on 17 March. They will share a setting with [[mw:Page Previews|Page Previews]]. If you prefer the Reference Tooltips or Navigation-Popups gadget you can keep using them. If so Reference Previews won't be shown. [https://phabricator.wikimedia.org/T271206][https://meta.wikimedia.org/wiki/Talk:WMDE_Technical_Wishes/ReferencePreviews] * New JavaScript-based functions will not work in [[:w:en:Internet Explorer 11|Internet Explorer 11]]. This is because Internet Explorer is an old browser that doesn't work with how JavaScript is written today. Everything that works in Internet Explorer 11 today will continue working in Internet Explorer for now. You can [[mw:Compatibility/IE11|read more]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/10|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2021-W10"/> 17:51, 8 March 2021 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=21175593 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/11|Tech News: 2021-11]] == <section begin="technews-2021-W11"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/11|Translations]] are available. '''Recent changes''' * Wikis that are part of the [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements|desktop improvements]] project can now use a new [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements/Features/Search|search function]]. The desktop improvements and the new search will come to more wikis later. You can also [[mw:Reading/Web/Desktop Improvements#Deployment plan and timeline|test it early]]. * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] Editors who put up banners or change site-wide [[:w:en:JavaScript|JavaScript]] code should use the [https://grafana.wikimedia.org/d/000000566/overview?viewPanel=16&orgId=1 client error graph] to see that their changes has not caused problems. You can [https://diff.wikimedia.org/2021/03/08/sailing-steady%e2%80%8a-%e2%80%8ahow-you-can-help-keep-wikimedia-sites-error-free read more]. [https://phabricator.wikimedia.org/T276296] '''Problems''' * Due to [[phab:T276968|database issues]] the [https://meta.wikimedia.beta.wmflabs.org Wikimedia Beta Cluster] was read-only for over a day. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.36/wmf.34|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2021-03-16|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2021-03-17|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2021-03-18|en}} ([[mw:MediaWiki 1.36/Roadmap|calendar]]). '''Future changes''' * You can add a [[:w:en:Newline|newline]] or [[:w:en:Carriage return|carriage return]] character to a custom signature if you use a template. There is a proposal to not allow them in the future. This is because they can cause formatting problems. [https://www.mediawiki.org/wiki/New_requirements_for_user_signatures#Additional_proposal_(2021)][https://phabricator.wikimedia.org/T272322] * You will be able to read but not edit [[phab:T276899|12 wikis]] for a short period of time on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20210323T06 {{#time:j xg|2021-03-23|en}} at 06:00 (UTC)]. This could take 30 minutes but will probably be much faster. * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] You can use [https://quarry.wmflabs.org/ Quarry] for [[:w:en:SQL|SQL]] queries to the [[wikitech:Wiki replicas|Wiki Replicas]]. Cross-database <code>JOINS</code> will no longer work from 23 March. There will be a new field to specify the database to connect to. If you think this affects you and you need help you can [[phab:T268498|post on Phabricator]] or on [[wikitech:Talk:News/Wiki Replicas 2020 Redesign|Wikitech]]. [https://wikitech.wikimedia.org/wiki/PAWS PAWS] and other ways to do [[:w:en:SQL|SQL]] queries to the Wiki Replicas will be affected later. [https://wikitech.wikimedia.org/wiki/News/Wiki_Replicas_2020_Redesign] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/11|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2021-W11"/> 23:23, 15 March 2021 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=21226057 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/12|Tech News: 2021-12]] == <section begin="technews-2021-W12"/><div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/12|Translations]] are available. '''Recent changes''' * There is a [[mw:Wikipedia for KaiOS|Wikipedia app]] for [[:w:en:KaiOS|KaiOS]] phones. They don't have a touch screen so readers navigate with the phone keys. There is now a [https://wikimedia.github.io/wikipedia-kaios/sim.html simulator] so you can see what it looks like. * The [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/Replying|reply tool]] and [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/New discussion|new discussion tool]] are now available as the "{{int:discussiontools-preference-label}}" [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|beta feature]] in almost all wikis except German Wikipedia. '''Problems''' * You will be able to read but not edit [[phab:T276899|twelve wikis]] for a short period of time on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20210323T06 {{#time:j xg|2021-03-23|{{PAGELANGUAGE}}}} at 06:00 (UTC)]. This can also affect password changes, logging in to new wikis, global renames and changing or confirming emails. This could take 30 minutes but will probably be much faster. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.36/wmf.36|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2021-03-23|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2021-03-24|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2021-03-25|en}} ([[mw:MediaWiki 1.36/Roadmap|calendar]]). * [[:w:en:Syntax highlighting|Syntax highlighting]] colours will change to be easier to read. This will soon come to the [[phab:T276346|first wikis]]. [https://meta.wikimedia.org/wiki/WMDE_Technical_Wishes/Improved_Color_Scheme_of_Syntax_Highlighting] '''Future changes''' * [[mw:Special:MyLanguage/Extension:FlaggedRevs|Flagged revisions]] will no longer have multiple tags like "tone" or "depth". It will also only have one tier. This was changed because very few wikis used these features and they make the tool difficult to maintain. [https://phabricator.wikimedia.org/T185664][https://phabricator.wikimedia.org/T277883] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] Gadgets and user scripts can access variables about the current page in JavaScript. In 2015 this was moved from <code dir=ltr>wg*</code> to <code dir=ltr>mw.config</code>. <code dir=ltr>wg*</code> will soon no longer work. [https://phabricator.wikimedia.org/T72470] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]] • [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/12|Translate]] • [[m:Tech|Get help]] • [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]] • [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div></div> <section end="technews-2021-W12"/> 16:53, 22 March 2021 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=21244806 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/13|Tech News: 2021-13]] == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="tech-newsletter-content"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/13|Translations]] are available. '''Recent changes''' * Some very old [[:w:en:Web browser|web browsers]] [[:mw:Special:MyLanguage/Compatibility|don’t work]] well with the Wikimedia wikis. Some old code for browsers that used to be supported is being removed. This could cause issues in those browsers. [https://phabricator.wikimedia.org/T277803] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] [[:m:IRC/Channels#Raw_feeds|IRC recent changes feeds]] have been moved to a new server. Make sure all tools automatically reconnect to <code>irc.wikimedia.org</code> and not to the name of any specific server. Users should also consider switching to the more modern [[:wikitech:Event Platform/EventStreams|EventStreams]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T224579] '''Problems''' * When you move a page that many editors have on their watchlist the history can be split. It might also not be possible to move it again for a while. This is because of a [[:w:en:Job queue|job queue]] problem. [https://phabricator.wikimedia.org/T278350] * Some translatable pages on Meta could not be edited. This was because of a bug in the translation tool. The new MediaWiki version was delayed because of problems like this. [https://phabricator.wikimedia.org/T278429][https://phabricator.wikimedia.org/T274940] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.36/wmf.37|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2021-03-30|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2021-03-31|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2021-04-01|en}} ([[mw:MediaWiki 1.36/Roadmap|calendar]]). '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/13|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="tech-newsletter-content"/> </div> 17:31, 29 March 2021 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=21267131 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/13|Tech News: 2021-13]] == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="tech-newsletter-content"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/13|Translations]] are available. '''Recent changes''' * Some very old [[:w:en:Web browser|web browsers]] [[:mw:Special:MyLanguage/Compatibility|don’t work]] well with the Wikimedia wikis. Some old code for browsers that used to be supported is being removed. This could cause issues in those browsers. [https://phabricator.wikimedia.org/T277803] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] [[:m:IRC/Channels#Raw_feeds|IRC recent changes feeds]] have been moved to a new server. Make sure all tools automatically reconnect to <code>irc.wikimedia.org</code> and not to the name of any specific server. Users should also consider switching to the more modern [[:wikitech:Event Platform/EventStreams|EventStreams]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T224579] '''Problems''' * When you move a page that many editors have on their watchlist the history can be split. It might also not be possible to move it again for a while. This is because of a [[:w:en:Job queue|job queue]] problem. [https://phabricator.wikimedia.org/T278350] * Some translatable pages on Meta could not be edited. This was because of a bug in the translation tool. The new MediaWiki version was delayed because of problems like this. [https://phabricator.wikimedia.org/T278429][https://phabricator.wikimedia.org/T274940] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.36/wmf.37|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2021-03-30|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2021-03-31|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2021-04-01|en}} ([[mw:MediaWiki 1.36/Roadmap|calendar]]). '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/13|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="tech-newsletter-content"/> </div> 20:39, 29 March 2021 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=21267131 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/14|Tech News: 2021-14]] == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="tech-newsletter-content"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/14|Translations]] are available. '''Recent changes''' * Editors can collapse part of an article so you have to click on it to see it. When you click a link to a section inside collapsed content it will now expand to show the section. The browser will scroll down to the section. Previously such links didn't work unless you manually expanded the content first. [https://phabricator.wikimedia.org/T276741] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] The [[mw:Special:MyLanguage/Citoid|citoid]] [[:w:en:API|API]] will use for example <code>2010-12-XX</code> instead of <code>2010-12</code> for dates with a month but no days. This is because <code>2010-12</code> could be confused with <code>2010-2012</code> instead of <code>December 2010</code>. This is called level 1 instead of level 0 in the [https://www.loc.gov/standards/datetime/ Extended Date/Time Format]. [https://phabricator.wikimedia.org/T132308] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.36/wmf.38|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2021-04-06|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2021-04-07|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2021-04-08|en}} ([[mw:MediaWiki 1.36/Roadmap|calendar]]). '''Future changes''' * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] [[:wikitech:PAWS|PAWS]] can now connect to the new [[:wikitech:Wiki Replicas|Wiki Replicas]]. Cross-database <code>JOINS</code> will no longer work from 28 April. There is [[:wikitech:News/Wiki Replicas 2020 Redesign#How should I connect to databases in PAWS?|a new way to connect]] to the databases. Until 28 April both ways to connect to the databases will work. If you think this affects you and you need help you can post [[phab:T268498|on Phabricator]] or on [[wikitech:Talk:News/Wiki Replicas 2020 Redesign|Wikitech]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/14|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="tech-newsletter-content"/> </div> 19:41, 5 April 2021 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=21287348 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/16|Tech News: 2021-16]] == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="tech-newsletter-content"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/16|Translations]] are available. '''Recent changes''' * Email to the Wikimedia wikis are handled by groups of Wikimedia editors. These volunteer response teams now use [https://github.com/znuny/Znuny Znuny] instead of [[m:Special:MyLanguage/OTRS|OTRS]]. The functions and interface remain the same. The volunteer administrators will give more details about the next steps soon. [https://phabricator.wikimedia.org/T279303][https://phabricator.wikimedia.org/T275294] * If you use [[Mw:Special:MyLanguage/Extension:CodeMirror|syntax highlighting]], you can see line numbers in the 2010 and 2017 wikitext editors when editing templates. This is to make it easier to see line breaks or talk about specific lines. Line numbers will soon come to all namespaces. [https://phabricator.wikimedia.org/T267911][https://meta.wikimedia.org/wiki/WMDE_Technical_Wishes/Line_Numbering][https://meta.wikimedia.org/wiki/Talk:WMDE_Technical_Wishes/Line_Numbering] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] Because of a technical change there could be problems with gadgets and scripts that have an edit summary area that looks [https://phab.wmfusercontent.org/file/data/llvdqqnb5zpsfzylbqcg/PHID-FILE-25vs4qowibmtysl7cbml/Screen_Shot_2021-04-06_at_2.34.04_PM.png similar to this one]. If they look strange they should use <code>mw.loader.using('mediawiki.action.edit.styles')</code> to go back to how they looked before. [https://phabricator.wikimedia.org/T278898] * The [[mw:MediaWiki 1.37/wmf.1|latest version]] of MediaWiki came to the Wikimedia wikis last week. There was no Tech News issue last week. '''Changes later this week''' * There is no new MediaWiki version this week. '''Future changes''' * The user group <code>oversight</code> will be renamed <code>suppress</code>. This is for [[phab:T109327|technical reasons]]. This is the technical name. It doesn't affect what you call the editors with this user right on your wiki. This is planned to happen in two weeks. You can comment [[phab:T112147|in Phabricator]] if you have objections. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/16|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="tech-newsletter-content"/> </div> 16:49, 19 April 2021 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=21356080 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/17|Tech News: 2021-17]] == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="tech-newsletter-content"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/17|Translations]] are available. '''Recent changes''' * Templates have parameters that can have specific values. It is possible to suggest values for editors with [[mw:Special:MyLanguage/Extension:TemplateData|TemplateData]]. You can soon see them as a drop-down list in the visual editor. This is to help template users find the right values faster. [https://phabricator.wikimedia.org/T273857][https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/WMDE_Technical_Wishes/Suggested_values_for_template_parameters][https://meta.wikimedia.org/wiki/Talk:WMDE_Technical_Wishes/Suggested_values_for_template_parameters] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.37/wmf.3|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2021-04-27|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2021-04-28|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2021-04-29|en}} ([[mw:MediaWiki 1.37/Roadmap|calendar]]). '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/17|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="tech-newsletter-content"/> </div> 21:25, 26 April 2021 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=21391118 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/18|Tech News: 2021-18]] == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="tech-newsletter-content"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/18|Translations]] are available. '''Recent changes''' * [[w:en:Wikipedia:Twinkle|Twinkle]] is a gadget on English Wikipedia. It can help with maintenance and patrolling. It can [[m:Grants:Project/Rapid/SD0001/Twinkle localisation/Report|now be used on other wikis]]. You can get Twinkle on your wiki using the [https://github.com/wikimedia-gadgets/twinkle-starter twinkle-starter] GitHub repository. '''Problems''' * The [[mw:Special:MyLanguage/Content translation|content translation tool]] did not work for many articles for a little while. This was because of a bug. [https://phabricator.wikimedia.org/T281346] * Some things will not work for about a minute on 5 May. This will happen [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20210505T0600 around 06:00 UTC]. This will affect the content translation tool and notifications among other things. This is because of an upgrade to avoid crashes. [https://phabricator.wikimedia.org/T281212] '''Changes later this week''' * [[mw:Special:MyLanguage/Help:Reference Previews|Reference Previews]] will become a default feature on a number of wikis on 5 May. This is later than planned because of some changes. You can use it without using [[mw:Special:MyLanguage/Page Previews|Page Previews]] if you want to. The earlier plan was to have the preference to use both or none. [https://phabricator.wikimedia.org/T271206][https://meta.wikimedia.org/wiki/Talk:WMDE_Technical_Wishes/ReferencePreviews] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.37/wmf.4|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2021-05-04|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2021-05-05|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2021-05-06|en}} ([[mw:MediaWiki 1.37/Roadmap|calendar]]). '''Future changes''' * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] The [[:w:en:CSS|CSS]] classes <code dir=ltr>.error</code>, <code dir=ltr>.warning</code> and <code dir=ltr>.success</code> do not work for mobile readers if they have not been specifically defined on your wiki. From June they will not work for desktop readers. This can affect gadgets and templates. The classes can be defined in [[MediaWiki:Common.css]] or template styles instead. [https://phabricator.wikimedia.org/T280766] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/18|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="tech-newsletter-content"/> </div> 15:44, 3 মে' 2021 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=21418010 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/18|Tech News: 2021-18]] == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="tech-newsletter-content"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/18|Translations]] are available. '''Recent changes''' * [[w:en:Wikipedia:Twinkle|Twinkle]] is a gadget on English Wikipedia. It can help with maintenance and patrolling. It can [[m:Grants:Project/Rapid/SD0001/Twinkle localisation/Report|now be used on other wikis]]. You can get Twinkle on your wiki using the [https://github.com/wikimedia-gadgets/twinkle-starter twinkle-starter] GitHub repository. '''Problems''' * The [[mw:Special:MyLanguage/Content translation|content translation tool]] did not work for many articles for a little while. This was because of a bug. [https://phabricator.wikimedia.org/T281346] * Some things will not work for about a minute on 5 May. This will happen [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20210505T0600 around 06:00 UTC]. This will affect the content translation tool and notifications among other things. This is because of an upgrade to avoid crashes. [https://phabricator.wikimedia.org/T281212] '''Changes later this week''' * [[mw:Special:MyLanguage/Help:Reference Previews|Reference Previews]] will become a default feature on a number of wikis on 5 May. This is later than planned because of some changes. You can use it without using [[mw:Special:MyLanguage/Page Previews|Page Previews]] if you want to. The earlier plan was to have the preference to use both or none. [https://phabricator.wikimedia.org/T271206][https://meta.wikimedia.org/wiki/Talk:WMDE_Technical_Wishes/ReferencePreviews] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.37/wmf.4|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2021-05-04|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2021-05-05|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2021-05-06|en}} ([[mw:MediaWiki 1.37/Roadmap|calendar]]). '''Future changes''' * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] The [[:w:en:CSS|CSS]] classes <code dir=ltr>.error</code>, <code dir=ltr>.warning</code> and <code dir=ltr>.success</code> do not work for mobile readers if they have not been specifically defined on your wiki. From June they will not work for desktop readers. This can affect gadgets and templates. The classes can be defined in [[MediaWiki:Common.css]] or template styles instead. [https://phabricator.wikimedia.org/T280766] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/18|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="tech-newsletter-content"/> </div> 12:57, 4 মে' 2021 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=21418010 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/19|Tech News: 2021-19]] == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="tech-newsletter-content"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/19|Translations]] are available. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.37/wmf.5|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2021-05-11|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2021-05-12|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2021-05-13|en}} ([[mw:MediaWiki 1.37/Roadmap|calendar]]). '''Future changes''' * You can see what participants plan to work on at the online [[mw:Wikimedia Hackathon 2021|Wikimedia hackathon]] 22–23 May. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/19|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="tech-newsletter-content"/> </div> 15:10, 10 মে' 2021 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=21428676 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/19|Tech News: 2021-19]] == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="tech-newsletter-content"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/19|Translations]] are available. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.37/wmf.5|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2021-05-11|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2021-05-12|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2021-05-13|en}} ([[mw:MediaWiki 1.37/Roadmap|calendar]]). '''Future changes''' * You can see what participants plan to work on at the online [[mw:Wikimedia Hackathon 2021|Wikimedia hackathon]] 22–23 May. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/19|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="tech-newsletter-content"/> </div> 16:26, 10 মে' 2021 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=21428676 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/20|Tech News: 2021-20]] == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="tech-newsletter-content"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/20|Translations]] are available. '''Recent changes''' * There is a new toolbar in [[mw:Talk pages project/Replying|the Reply tool]]. It works in the wikitext source mode. You can enable it in [[Special:Preferences#mw-htmlform-discussion|your preferences]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T276608] [https://www.mediawiki.org/wiki/Talk_pages_project/Replying#13_May_2021] [https://www.mediawiki.org/wiki/Talk_pages_project/New_discussion#13_May_2021] * Wikimedia [https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo mailing lists] are being moved to [[:w:en:GNU Mailman|Mailman 3]]. This is a newer version. For the [[:w:en:Character encoding|character encoding]] to work it will change from <code>[[:w:en:UTF-8|UTF-8]]</code> to <code>utf8mb3</code>. [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikitech-l@lists.wikimedia.org/thread/IEYQ2HS3LZF2P3DAYMNZYQDGHWPVMTPY/][https://phabricator.wikimedia.org/T282621] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] An [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/14|earlier issue]] of Tech News said that the [[mw:Special:MyLanguage/Citoid|citoid]] [[:w:en:API|API]] would handle dates with a month but no days in a new way. This has been reverted for now. There needs to be more discussion of how it affects different wikis first. [https://phabricator.wikimedia.org/T132308] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] <code>MediaWiki:Pageimages-blacklist</code> will be renamed <code>MediaWiki:Pageimages-denylist</code>. The list can be copied to the new name. It will happen on 19 May for some wikis and 20 May for some wikis. Most wikis don't use it. It lists images that should never be used as thumbnails for articles. [https://phabricator.wikimedia.org/T282626] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.37/wmf.6|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2021-05-18|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2021-05-19|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2021-05-20|en}} ([[mw:MediaWiki 1.37/Roadmap|calendar]]). '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/20|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="tech-newsletter-content"/> </div> 13:50, 17 মে' 2021 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Trizek (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=21464279 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/21|Tech News: 2021-21]] == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="tech-newsletter-content"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/21|Translations]] are available. '''Recent changes''' * The Wikimedia movement has been using [[:m:Special:MyLanguage/IRC|IRC]] on a network called [[:w:en:Freenode|Freenode]]. There have been changes around who is in control of the network. The [[m:Special:MyLanguage/IRC/Group_Contacts|Wikimedia IRC Group Contacts]] have [[m:Special:Diff/21476411|decided]] to move to the new [[:w:en:Libera Chat|Libera Chat]] network instead. This is not a formal decision for the movement to move all channels but most Wikimedia IRC channels will probably leave Freenode. There is a [[:m:IRC/Migrating_to_Libera_Chat|migration guide]] and ongoing Wikimedia [[m:Wikimedia Forum#Freenode (IRC)|discussions about this]]. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.37/wmf.7|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2021-05-25|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2021-05-26|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2021-05-27|en}} ([[mw:MediaWiki 1.37/Roadmap|calendar]]). '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/21|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="tech-newsletter-content"/> </div> 17:08, 24 মে' 2021 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=21477606 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/22|Tech News: 2021-22]] == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="tech-newsletter-content"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/22|Translations]] are available. '''Problems''' * There was an issue on the Vector skin with the text size of categories and notices under the page title. It was fixed last Monday. [https://phabricator.wikimedia.org/T283206] '''Changes later this week''' * There is no new MediaWiki version this week. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/22|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="tech-newsletter-content"/> </div> 17:06, 31 মে' 2021 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=21516076 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/23|Tech News: 2021-23]] == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="tech-newsletter-content"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/23|Translations]] are available. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.37/wmf.9|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2021-06-08|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2021-06-09|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2021-06-10|en}} ([[mw:MediaWiki 1.37/Roadmap|calendar]]). '''Future changes''' * The Wikimedia movement uses [[:mw:Special:MyLanguage/Phabricator|Phabricator]] for technical tasks. This is where we collect technical suggestions, bugs and what developers are working on. The company behind Phabricator will stop working on it. This will not change anything for the Wikimedia movement now. It could lead to changes in the future. [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikitech-l@lists.wikimedia.org/message/YAXOD46INJLAODYYIJUVQWOZFIV54VUI/][https://admin.phacility.com/phame/post/view/11/phacility_is_winding_down_operations/][https://phabricator.wikimedia.org/T283980] * Searching on Wikipedia will find more results in some languages. This is mainly true for when those who search do not use the correct [[:w:en:Diacritic|diacritics]] because they are not seen as necessary in that language. For example searching for <code>Bedusz</code> doesn't find <code>Będusz</code> on German Wikipedia. The character <code>ę</code> isn't used in German so many would write <code>e</code> instead. This will work better in the future in some languages. [https://phabricator.wikimedia.org/T219550] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] The [[:w:en:Cross-site request forgery|CSRF token parameters]] in the [[:mw:Special:MyLanguage/API:Main page|action API]] were changed in 2014. The old parameters from before 2014 will stop working soon. This can affect bots, gadgets and user scripts that still use the old parameters. [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikitech-l@lists.wikimedia.org/thread/IMP43BNCI32C524O5YCUWMQYP4WVBQ2B/][https://phabricator.wikimedia.org/T280806] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/23|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="tech-newsletter-content"/> </div> 20:03, 7 June 2021 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=21551759 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/23|Tech News: 2021-23]] == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="tech-newsletter-content"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/23|Translations]] are available. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.37/wmf.9|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2021-06-08|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2021-06-09|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2021-06-10|en}} ([[mw:MediaWiki 1.37/Roadmap|calendar]]). '''Future changes''' * The Wikimedia movement uses [[:mw:Special:MyLanguage/Phabricator|Phabricator]] for technical tasks. This is where we collect technical suggestions, bugs and what developers are working on. The company behind Phabricator will stop working on it. This will not change anything for the Wikimedia movement now. It could lead to changes in the future. [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikitech-l@lists.wikimedia.org/message/YAXOD46INJLAODYYIJUVQWOZFIV54VUI/][https://admin.phacility.com/phame/post/view/11/phacility_is_winding_down_operations/][https://phabricator.wikimedia.org/T283980] * Searching on Wikipedia will find more results in some languages. This is mainly true for when those who search do not use the correct [[:w:en:Diacritic|diacritics]] because they are not seen as necessary in that language. For example searching for <code>Bedusz</code> doesn't find <code>Będusz</code> on German Wikipedia. The character <code>ę</code> isn't used in German so many would write <code>e</code> instead. This will work better in the future in some languages. [https://phabricator.wikimedia.org/T219550] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] The [[:w:en:Cross-site request forgery|CSRF token parameters]] in the [[:mw:Special:MyLanguage/API:Main page|action API]] were changed in 2014. The old parameters from before 2014 will stop working soon. This can affect bots, gadgets and user scripts that still use the old parameters. [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikitech-l@lists.wikimedia.org/thread/IMP43BNCI32C524O5YCUWMQYP4WVBQ2B/][https://phabricator.wikimedia.org/T280806] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/23|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="tech-newsletter-content"/> </div> 22:35, 7 June 2021 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=21551759 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/24|Tech News: 2021-24]] == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="tech-newsletter-content"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/24|Translations]] are available. '''Recent changes''' * Logged-in users on the mobile web can choose to use the [[:mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Advanced mobile contributions|advanced mobile mode]]. They now see categories in a similar way as users on desktop do. This means that some gadgets that have just been for desktop users could work for users of the mobile site too. If your wiki has such gadgets you could decide to turn them on for the mobile site too. Some gadgets probably need to be fixed to look good on mobile. [https://phabricator.wikimedia.org/T284763] * Language links on Wikidata now works for [[:oldwikisource:Main Page|multilingual Wikisource]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T275958] '''Changes later this week''' * There is no new MediaWiki version this week. '''Future changes''' * In the future we [[m:Special:MyLanguage/IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation|can't show the IP]] of unregistered editors to everyone. This is because privacy regulations and norms have changed. There is now a rough draft of how [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation#Updates|showing the IP to those who need to see it]] could work. * German Wikipedia, English Wikivoyage and 29 smaller wikis will be read-only for a few minutes on 22 June. This is planned between 5:00 and 5:30 UTC. [https://phabricator.wikimedia.org/T284530] * All wikis will be read-only for a few minutes in the week of 28 June. More information will be published in Tech News later. It will also be posted on individual wikis in the coming weeks. [https://phabricator.wikimedia.org/T281515][https://phabricator.wikimedia.org/T281209] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/24|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="tech-newsletter-content"/> </div> 20:26, 14 June 2021 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=21587625 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/25|Tech News: 2021-25]] == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="tech-newsletter-content"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/25|Translations]] are available. '''Recent changes''' * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] The <code>otrs-member</code> group name is now <code>vrt-permissions</code>. This could affect abuse filters. [https://phabricator.wikimedia.org/T280615] '''Problems''' * You will be able to read but not edit German Wikipedia, English Wikivoyage and 29 smaller wikis for a few minutes on 22 June. This is planned between [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20210623T0500 5:00 and 5:30 UTC]. [https://phabricator.wikimedia.org/T284530] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.37/wmf.11|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2021-06-22|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2021-06-23|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2021-06-24|en}} ([[mw:MediaWiki 1.37/Roadmap|calendar]]). '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/25|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="tech-newsletter-content"/> </div> 15:50, 21 June 2021 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=21593987 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/26|Tech News: 2021-26]] == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="tech-newsletter-content"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/26|Translations]] are available. '''Recent changes''' * Wikis with the [[mw:Special:MyLanguage/Growth|Growth features]] now can [[mw:Special:MyLanguage/Growth/Community configuration|configure Growth features directly on their wiki]]. This uses the new special page <code>Special:EditGrowthConfig</code>. [https://phabricator.wikimedia.org/T285423] * Wikisources have a new [[m:Special:MyLanguage/Community Tech/OCR Improvements|OCR tool]]. If you don't want to see the "extract text" button on Wikisource you can add <code>.ext-wikisource-ExtractTextWidget { display: none; }</code> to your [[Special:MyPage/common.css|common.css page]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T285311] '''Problems''' *You will be able to read but not edit the Wikimedia wikis for a few minutes on 29 June. This is planned at [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20210629T1400 14:00 UTC]. [https://phabricator.wikimedia.org/T281515][https://phabricator.wikimedia.org/T281209] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.37/wmf.12|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2021-06-29|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2021-06-30|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2021-07-01|en}} ([[mw:MediaWiki 1.37/Roadmap|calendar]]). '''Future changes''' * <code>Threshold for stub link formatting</code>, <code>thumbnail size</code> and <code>auto-number headings</code> can be set in preferences. They are expensive to maintain and few editors use them. The developers are planning to remove them. Removing them will make pages load faster. You can [[mw:Special:MyLanguage/User:SKim (WMF)/Performance Dependent User Preferences|read more and give feedback]]. * A toolbar will be added to the [[mw:Talk pages project/Replying|Reply tool]]'s wikitext source mode. This will make it easier to link to pages and to ping other users. [https://phabricator.wikimedia.org/T276609][https://www.mediawiki.org/wiki/Talk_pages_project/Replying#Status_updates] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/26|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="tech-newsletter-content"/> </div> 16:32, 28 June 2021 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=21653312 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/27|Tech News: 2021-27]] == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="tech-newsletter-content"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/27|Translations]] are available. '''Tech News''' * The next issue of Tech News will be sent out on 19 July. '''Recent changes''' * [[:wikidata:Q4063270|AutoWikiBrowser]] is a tool to make repetitive tasks easier. It now uses [[:w:en:JSON|JSON]]. <code>Wikipedia:AutoWikiBrowser/CheckPage</code> has moved to <code>Wikipedia:AutoWikiBrowser/CheckPageJSON</code> and <code>Wikipedia:AutoWikiBrowser/Config</code>. <code>Wikipedia:AutoWikiBrowser/CheckPage/Version</code> has moved to <code>Wikipedia:AutoWikiBrowser/CheckPage/VersionJSON</code>. The tool will eventually be configured on the wiki so that you don't have to wait until the new version to add templates or regular expression fixes. [https://phabricator.wikimedia.org/T241196] '''Problems''' * [[m:Special:MyLanguage/InternetArchiveBot|InternetArchiveBot]] helps saving online sources on some wikis. It adds them to [[:w:en:Wayback Machine|Wayback Machine]] and links to them there. This is so they don't disappear if the page that was linked to is removed. It currently has a problem with linking to the wrong date when it moves pages from <code>archive.is</code> to <code>web.archive.org</code>. [https://phabricator.wikimedia.org/T283432] '''Changes later this week''' * The tool to [[m:WMDE Technical Wishes/Finding and inserting templates|find, add and remove templates]] will be updated. This is to make it easier to find and use the right templates. It will come to the first wikis on 7 July. It will come to more wikis later this year. [https://meta.wikimedia.org/wiki/WMDE_Technical_Wishes/Removing_a_template_from_a_page_using_the_VisualEditor][https://phabricator.wikimedia.org/T284553] * There is no new MediaWiki version this week. '''Future changes''' * Some Wikimedia wikis use [[m:Special:MyLanguage/Flagged Revisions|Flagged Revisions]] or pending changes. It hides edits from new and unregistered accounts for readers until they have been patrolled. The auto review action in Flagged Revisions will no longer be logged. All old logs of auto-review will be removed. This is because it creates a lot of logs that are not very useful. [https://phabricator.wikimedia.org/T285608] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/27|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="tech-newsletter-content"/> </div> 17:34, 5 July 2021 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=21694636 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/29|Tech News: 2021-29]] == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="tech-newsletter-content"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/29|Translations]] are available. '''Recent changes''' * The tool to [[m:WMDE Technical Wishes/Finding and inserting templates|find, add and remove templates]] was updated. This is to make it easier to find and use the right templates. It was supposed to come to the first wikis on 7 July. It was delayed to 12 July instead. It will come to more wikis later this year. [https://meta.wikimedia.org/wiki/WMDE_Technical_Wishes/Removing_a_template_from_a_page_using_the_VisualEditor][https://phabricator.wikimedia.org/T284553] * [[Special:UnconnectedPages|Special:UnconnectedPages]] lists pages that are not connected to Wikidata. This helps you find pages that can be connected to Wikidata items. Some pages should not be connected to Wikidata. You can use the magic word <code><nowiki>__EXPECTED_UNCONNECTED_PAGE__</nowiki></code> on pages that should not be listed on the special page. [https://phabricator.wikimedia.org/T97577] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.37/wmf.15|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2021-07-20|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2021-07-21|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2021-07-22|en}} ([[mw:MediaWiki 1.37/Roadmap|calendar]]). '''Future changes''' * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] How media is structured in the [[:w:en:Parsing|parser's]] HTML output will soon change. This can affect bots, gadgets, user scripts and extensions. You can [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikitech-l@lists.wikimedia.org/thread/L2UQJRHTFK5YG3IOZEC7JSLH2ZQNZRVU/ read more]. You can test it on [[:testwiki:Main Page|Testwiki]] or [[:test2wiki:Main Page|Testwiki 2]]. * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] The parameters for how you obtain [[mw:API:Tokens|tokens]] in the MediaWiki API were changed in 2014. The old way will no longer work from 1 September. Scripts, bots and tools that use the parameters from before the 2014 change need to be updated. You can [[phab:T280806#7215377|read more]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/29|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="tech-newsletter-content"/> </div> 15:32, 19 July 2021 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=21755027 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/30|Tech News: 2021-30]] == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="tech-newsletter-content"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/30|Translations]] are available. '''Recent changes''' * A [[mw:MediaWiki 1.37/wmf.14|new version]] of MediaWiki came to the Wikimedia wikis the week before last week. This was not in Tech News because there was no newsletter that week. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.37/wmf.16|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2021-07-27|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2021-07-28|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2021-07-29|en}} ([[mw:MediaWiki 1.37/Roadmap|calendar]]). '''Future changes''' * If you use the [[mw:Special:MyLanguage/Skin:MonoBook|Monobook skin]] you can choose to switch off [[:w:en:Responsive web design|responsive design]] on mobile. This will now work for more skins. If <code>{{int:monobook-responsive-label}}</code> is unticked you need to also untick the new [[Special:Preferences#mw-prefsection-rendering|preference]] <code>{{int:prefs-skin-responsive}}</code>. Otherwise it will stop working. Interface admins can automate this process on your wiki. You can [[phab:T285991|read more]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/30|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="tech-newsletter-content"/> </div> 21:11, 26 July 2021 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=21771634 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/31|Tech News: 2021-31]] == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="tech-newsletter-content"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/31|Translations]] are available. '''Recent changes''' * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] If your wiki uses markup like <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code><nowiki><div class="mw-content-ltr"></nowiki></code></bdi> or <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code><nowiki><div class="mw-content-rtl"></nowiki></code></bdi> without the required <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>dir</code></bdi> attribute, then these will no longer work in 2 weeks. There is a short-term fix that can be added to your local wiki's Common.css page, which is explained at [[phab:T287701|T287701]]. From now on, all usages should include the full attributes, for example: <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code><nowiki><div class="mw-content-ltr" dir="ltr" lang="en"></nowiki></code></bdi> or <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code><nowiki><div class="mw-content-rtl" dir="rtl" lang="he"></nowiki></code></bdi>. This also applies to some other HTML tags, such as <code>span</code> or <code>code</code>. You can find existing examples on your wiki that need to be updated, using the instructions at [[phab:T287701|T287701]]. * Reminder: Wikimedia has [[m:Special:MyLanguage/IRC/Migrating to Libera Chat|migrated to the Libera Chat IRC network]], from the old Freenode network. Local documentation should be updated. '''Problems''' * Last week, all wikis had slow access or no access for 30 minutes. There was a problem with generating dynamic lists of articles on the Russian Wikinews, due to the bulk import of 200,000+ new articles over 3 days, which led to database problems. The problematic feature has been disabled on that wiki and developers are discussing if it can be fixed properly. [https://phabricator.wikimedia.org/T287380][https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Incident_documentation/2021-07-26_ruwikinews_DynamicPageList] '''Changes later this week''' * When adding links to a page using [[mw:VisualEditor|VisualEditor]] or the [[mw:Special:MyLanguage/2017 wikitext editor|2017 wikitext editor]], [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Disambiguator|disambiguation pages]] will now only appear at the bottom of search results. This is because users do not often want to link to disambiguation pages. [https://phabricator.wikimedia.org/T285510] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.37/wmf.17|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2021-08-03|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2021-08-04|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2021-08-05|en}} ([[mw:MediaWiki 1.37/Roadmap|calendar]]). '''Future changes''' * The [[mw:Wikimedia Apps/Team/Android|team of the Wikipedia app for Android]] is working on communication in the app. The developers are working on how to talk to other editors and get notifications. You can [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Apps/Team/Android/Communication|read more]]. They are looking for users who want to [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Apps/Team/Android/Communication/UsertestingJuly2021|test the plans]]. Any editor who has an Android phone and is willing to download the app can do this. * The [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|Beta Feature]] for {{int:discussiontools-preference-label}} will be updated in the coming weeks. You will be able to [[mw:Talk pages project/Notifications|subscribe to individual sections]] on a talk page at more wikis. You can test this now by adding <code>?dtenable=1</code> to the end of the talk page's URL ([https://meta.wikimedia.org/wiki/Meta_talk:Sandbox?dtenable=1 example]). '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/31|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="tech-newsletter-content"/> </div> 20:48, 2 August 2021 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=21818289 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/32|Tech News: 2021-32]] == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="tech-newsletter-content"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/32|Translations]] are available. '''Problems''' * You can read but not edit 17 wikis for a few minutes on 10 August. This is planned at [https://zonestamp.toolforge.org/1628571650 05:00 UTC]. This is because of work on the database. [https://phabricator.wikimedia.org/T287449] '''Changes later this week''' * The [[wmania:Special:MyLanguage/2021:Hackathon|Wikimania Hackathon]] will take place remotely on 13 August, starting at 5:00 UTC, for 24 hours. You can participate in many ways. You can still propose projects and sessions. * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.37/wmf.18|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2021-08-10|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2021-08-11|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2021-08-12|en}} ([[mw:MediaWiki 1.37/Roadmap|calendar]]). * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] The old CSS <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code><nowiki><div class="visualClear"></div></nowiki></code></bdi> will not be supported after 12 August. Instead, templates and pages should use <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code><nowiki><div style="clear:both;"></div></nowiki></code></bdi>. Please help to replace any existing uses on your wiki. There are global-search links available at [[phab:T287962|T287962]]. '''Future changes''' * [[m:Special:MyLanguage/The Wikipedia Library|The Wikipedia Library]] is a place for Wikipedia editors to get access to sources. There is an [[mw:Special:MyLanguage/Extension:TheWikipediaLibrary|extension]] which has a new function to tell users when they can take part in it. It will use notifications. It will start pinging the first users in September. It will ping more users later. [https://phabricator.wikimedia.org/T288070] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] [[w:en:Vue.js|Vue.js]] will be the [[w:en:JavaScript|JavaScript]] framework for MediaWiki in the future. [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikitech-l@lists.wikimedia.org/thread/SOZREBYR36PUNFZXMIUBVAIOQI4N7PDU/] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/32|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="tech-newsletter-content"/> </div> 16:21, 9 August 2021 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=21856726 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/33|Tech News: 2021-33]] == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="tech-newsletter-content"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/33|Translations]] are available. '''Recent changes''' * You can add language links in the sidebar in the [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements|new Vector skin]] again. You do this by connecting the page to a Wikidata item. The new Vector skin has moved the language links but the new language selector cannot add language links yet. [https://phabricator.wikimedia.org/T287206] '''Problems''' * There was a problem on wikis which use the Translate extension. Translations were not updated or were replaced with the English text. The problems have been fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T288700][https://phabricator.wikimedia.org/T288683][https://phabricator.wikimedia.org/T288719] '''Changes later this week''' * A [[mw:Help:Tags|revision tag]] will soon be added to edits that add links to [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Disambiguator|disambiguation pages]]. This is because these links are usually added by accident. The tag will allow editors to easily find the broken links and fix them. If your wiki does not like this feature, it can be [[mw:Help:Tags#Deleting a tag added by the software|hidden]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T287549] *Would you like to help improve the information about tools? Would you like to attend or help organize a small virtual meetup for your community to discuss the list of tools? Please get in touch on the [[m:Toolhub/The Quality Signal Sessions|Toolhub Quality Signal Sessions]] talk page. We are also looking for feedback [[m:Talk:Toolhub/The Quality Signal Sessions#Discussion topic for "Quality Signal Sessions: The Tool Maintainers edition"|from tool maintainers]] on some specific questions. * In the past, edits to any page in your user talk space ignored your [[mw:Special:MyLanguage/Help:Notifications#mute|mute list]], e.g. sub-pages. Starting this week, this is only true for edits to your talk page. [https://phabricator.wikimedia.org/T288112] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.37/wmf.19|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2021-08-17|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2021-08-18|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2021-08-19|en}} ([[mw:MediaWiki 1.37/Roadmap|calendar]]). '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/33|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="tech-newsletter-content"/> </div> 19:28, 16 August 2021 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=21889213 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/34|Tech News: 2021-34]] == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="tech-newsletter-content"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/34|Translations]] are available. '''Recent changes''' * The [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Score|Score]] extension (<bdi lang="zxx" dir="ltr"><code><nowiki><score></nowiki></code></bdi> notation) has been re-enabled on public wikis and upgraded to a newer version. Some musical score functionality may no longer work because the extension is only enabled in "safe mode". The security issue has been fixed and an [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Score/2021 security advisory|advisory published]]. '''Problems''' * You will be able to read but not edit [[phab:T289130|some wikis]] for a few minutes on {{#time:j xg|2021-08-25|en}}. This will happen around [https://zonestamp.toolforge.org/1629871217 06:00 UTC]. This is for database maintenance. During this time, operations on the CentralAuth will also not be possible. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.37/wmf.20|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2021-08-24|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2021-08-25|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2021-08-26|en}} ([[mw:MediaWiki 1.37/Roadmap|calendar]]). '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/34|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="tech-newsletter-content"/> </div> 21:59, 23 August 2021 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=21923254 --> == Read-only reminder == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="MassMessage"/> A maintenance operation will be performed on [https://zonestamp.toolforge.org/1629871231 {{#time: l F d H:i e|2021-08-25T06:00|en}}]. It should only last for a few minutes. This will affect your wiki as well as 11 other wikis. During this time, publishing edits will not be possible. Also during this time, operations on the CentralAuth will not be possible (GlobalRenames, changing/confirming e-mail addresses, logging into new wikis, password changes). For more details about the operation and on all impacted services, please check [[phab:T289130|on Phabricator]]. A banner will be displayed 30 minutes before the operation. Please help your community to be aware of this maintenance operation. {{Int:Feedback-thanks-title}}<section end="MassMessage"/> </div> 20:35, 24 August 2021 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=21927201 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/35|Tech News: 2021-35]] == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="tech-newsletter-content"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/35|Translations]] are available. '''Recent changes''' * Some musical score syntax no longer works and may needed to be updated, you can check [[:Category:{{MediaWiki:score-error-category}}]] on your wiki for a list of pages with errors. '''Problems''' * Musical scores were unable to render lyrics in some languages because of missing fonts. This has been fixed now. If your language would prefer a different font, please file a request in Phabricator. [https://phabricator.wikimedia.org/T289554] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] The parameters for how you obtain [[mw:API:Tokens|tokens]] in the MediaWiki API were changed in 2014. The old way will no longer work from 1 September. Scripts, bots and tools that use the parameters from before the 2014 change need to be updated. You can [[phab:T280806#7215377|read more]] about this. * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.37/wmf.21|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2021-08-31|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2021-09-01|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2021-09-02|en}} ([[mw:MediaWiki 1.37/Roadmap|calendar]]). '''Future changes''' * You will be able to read but not edit [[phab:T289660|Commons]] for a few minutes on {{#time:j xg|2021-09-06|en}}. This will happen around [https://zonestamp.toolforge.org/1630818058 05:00 UTC]. This is for database maintenance. * All wikis will be read-only for a few minutes in the week of 13 September. More information will be published in Tech News later. It will also be posted on individual wikis in the coming weeks. [https://phabricator.wikimedia.org/T287539] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/35|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="tech-newsletter-content"/> </div> 16:02, 30 August 2021 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Trizek (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=21954810 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/36|Tech News: 2021-36]] == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="tech-newsletter-content"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/36|Translations]] are available. '''Recent changes''' * The wikis that have [[mw:Special:MyLanguage/Growth/Feature_summary|Growth features]] deployed have been part of A/B testing since deployment, in which some newcomers did not receive the new features. Now, all of the newcomers on 21 of the smallest of those wikis will be receiving the features. [https://phabricator.wikimedia.org/T289786] '''Changes later this week''' * There is no new MediaWiki version this week. '''Future changes''' * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] In 2017, the provided jQuery library was upgraded from version 1 to 3, with a compatibility layer. The migration will soon finish, to make the site load faster for everyone. If you maintain a gadget or user script, check if you have any JQMIGRATE errors and fix them, or they will break. [https://phabricator.wikimedia.org/T280944][https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikitech-l@lists.wikimedia.org/thread/6Z2BVLOBBEC2QP4VV4KOOVQVE52P3HOP/] * Last year, the Portuguese Wikipedia community embarked on an experiment to make log-in compulsory for editing.  The [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation/Impact report for Login Required Experiment on Portuguese Wikipedia|impact report of this trial]] is ready. Moving forward, the Anti-Harassment Tools team is looking for projects that are willing to experiment with restricting IP editing on their wiki for a short-term experiment. [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation/Login Required Experiment|Learn more]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/36|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="tech-newsletter-content"/> </div> 15:20, 6 September 2021 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Trizek (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=21981010 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/37|Tech News: 2021-37]] == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="tech-newsletter-content"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/37|Translations]] are available. '''Recent changes''' * 45 new Wikipedias now have access to the [[mw:Special:MyLanguage/Growth/Feature summary|Growth features]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T289680] * [[mw:Special:MyLanguage/Growth/Deployment table|A majority of Wikipedias]] now have access to the Growth features. The Growth team [[mw:Special:MyLanguage/Growth/FAQ|has published an FAQ page]] about the features. This translatable FAQ covers the description of the features, how to use them, how to change the configuration, and more. '''Problems''' * [[m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch|All wikis will be read-only]] for a few minutes on 14 September. This is planned at [https://zonestamp.toolforge.org/1631628002 14:00 UTC]. [https://phabricator.wikimedia.org/T287539] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.37/wmf.23|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2021-09-14|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2021-09-15|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2021-09-16|en}} ([[mw:MediaWiki 1.37/Roadmap|calendar]]). * Starting this week, Wikipedia in Italian will receive weekly software updates on Wednesdays. It used to receive the updates on Thursdays. Due to this change, bugs will be noticed and fixed sooner. [https://phabricator.wikimedia.org/T286664] * You can add language links in the sidebar in [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements|the new Vector skin]] again. You do this by connecting the page to a Wikidata item. The new Vector skin has moved the language links but the new language selector cannot add language links yet. [https://phabricator.wikimedia.org/T287206] * The [[mw:Special:MyLanguage/Extension:SyntaxHighlight|syntax highlight]] tool marks up code with different colours. It now can highlight 23 new code languages. Additionally, <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>golang</code></bdi> can now be used as an alias for the [[d:Q37227|Go programming language]], and a special <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>output</code></bdi> mode has been added to show a program's output. [https://phabricator.wikimedia.org/T280117][https://gerrit.wikimedia.org/r/c/mediawiki/extensions/SyntaxHighlight_GeSHi/+/715277/] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/37|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="tech-newsletter-content"/> </div> 15:36, 13 September 2021 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Trizek (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=22009517 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/38|Tech News: 2021-38]] == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="tech-newsletter-content"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/38|Translations]] are available. '''Recent changes''' * Growth features are now deployed to almost all Wikipedias. [[phab:T290582|For the majority of small Wikipedias]], the features are only available for experienced users, to [[mw:Special:MyLanguage/Growth/FAQ#enable|test the features]] and [[mw:Special:MyLanguage/Growth/FAQ#config|configure them]]. Features will be available for newcomers starting on 20 September 2021. * MediaWiki had a feature that would highlight local links to short articles in a different style. Each user could pick the size at which "stubs" would be highlighted. This feature was very bad for performance, and following a consultation, has been removed. [https://phabricator.wikimedia.org/T284917] * A technical change was made to the MonoBook skin to allow for easier maintenance and upkeep. This has resulted in some minor changes to HTML that make MonoBook's HTML consistent with other skins. Efforts have been made to minimize the impact on editors, but please ping [[m:User:Jon (WMF)|Jon (WMF)]] on wiki or in [[phab:T290888|phabricator]] if any problems are reported. '''Problems''' * There was a problem with search last week. Many search requests did not work for 2 hours because of an accidental restart of the search servers. [https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Incident_documentation/2021-09-13_cirrussearch_restart] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.38/wmf.1|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2021-09-21|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2021-09-22|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2021-09-23|en}} ([[mw:MediaWiki 1.38/Roadmap|calendar]]). * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] The [[s:Special:ApiHelp/query+proofreadinfo|meta=proofreadpage API]] has changed. The <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code><nowiki>piprop</nowiki></code></bdi> parameter has been renamed to <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code><nowiki>prpiprop</nowiki></code></bdi>. API users should update their code to avoid unrecognized parameter warnings. Pywikibot users should upgrade to 6.6.0. [https://phabricator.wikimedia.org/T290585] '''Future changes''' * The [[mw:Special:MyLanguage/Help:DiscussionTools#Replying|Reply tool]] will be deployed to the remaining wikis in the coming weeks. It is currently part of "{{int:discussiontools-preference-label}}" in [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|Beta features]] at most wikis. You will be able to turn it off in [[Special:Preferences#mw-prefsection-editing-discussion|Editing Preferences]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T262331] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] The [[mw:MediaWiki_1.37/Deprecation_of_legacy_API_token_parameters|previously announced]] change to how you obtain tokens from the API has been delayed to September 21 because of an incompatibility with Pywikibot. Bot operators using Pywikibot can follow [[phab:T291202|T291202]] for progress on a fix, and should plan to upgrade to 6.6.1 when it is released. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/38|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="tech-newsletter-content"/> </div> 18:33, 20 September 2021 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=22043415 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/39|Tech News: 2021-39]] == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2021-W39"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/39|Translations]] are available. '''Recent changes''' * [[w:en:IOS|iOS 15]] has a new function called [https://support.apple.com/en-us/HT212614 Private Relay] (Apple website). This can hide the user's IP when they use [[w:en:Safari (software)|Safari]] browser. This is like using a [[w:en:Virtual private network|VPN]] in that we see another IP address instead. It is opt-in and only for those who pay extra for [[w:en:ICloud|iCloud]]. It will come to Safari users on [[:w:en:OSX|OSX]] later. There is a [[phab:T289795|technical discussion]] about what this means for the Wikimedia wikis. '''Problems''' * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] Some gadgets and user-scripts add items to the [[m:Customization:Explaining_skins#Portlets|portlets]] (article tools) part of the skin. A recent change to the HTML may have made those links a different font-size. This can be fixed by adding the CSS class <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>.vector-menu-dropdown-noicon</code></bdi>. [https://phabricator.wikimedia.org/T291438] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.38/wmf.2|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2021-09-28|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2021-09-29|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2021-09-30|en}} ([[mw:MediaWiki 1.38/Roadmap|calendar]]). * The [[mw:Special:MyLanguage/Onboarding_new_Wikipedians#New_experience|GettingStarted extension]] was built in 2013, and provides an onboarding process for new account holders in a few versions of Wikipedia. However, the recently developed [[mw:Special:MyLanguage/Growth/Feature_summary|Growth features]] provide a better onboarding experience. Since the vast majority of Wikipedias now have access to the Growth features, GettingStarted will be deactivated starting on 4 October. [https://phabricator.wikimedia.org/T235752] * A small number of users will not be able to connect to the Wikimedia wikis after 30 September. This is because an old [[:w:en:root certificate|root certificate]] will no longer work. They will also have problems with many other websites. Users who have updated their software in the last five years are unlikely to have problems. Users in Europe, Africa and Asia are less likely to have immediate problems even if their software is too old. You can [[m:Special:MyLanguage/HTTPS/2021 Let's Encrypt root expiry|read more]]. * You can [[mw:Special:MyLanguage/Help:Notifications|receive notifications]] when someone leaves a comment on user talk page or mentions you in a talk page comment. Clicking the notification link will now bring you to the comment and highlight it. Previously, doing so brought you to the top of the section that contained the comment. You can find [[phab:T282029|more information in T282029.]] '''Future changes''' * The [[mw:Special:MyLanguage/Help:DiscussionTools#Replying|Reply tool]] will be deployed to the remaining wikis in the coming weeks. It is currently part of "{{int:discussiontools-preference-label}}" in [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|Beta features]] at most wikis. You will be able to turn it off in [[Special:Preferences#mw-prefsection-editing-discussion|Editing Preferences]]. [[phab:T288485|See the list of wikis.]] [https://phabricator.wikimedia.org/T262331] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/39|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2021-W39"/> </div> 22:24, 27 September 2021 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=22077885 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/40|Tech News: 2021-40]] == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="tech-newsletter-content"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/40|Translations]] are available. '''Recent changes''' * A more efficient way of sending changes from Wikidata to Wikimedia wikis that show them has been enabled for the following 10 wikis: mediawiki.org, the Italian, Catalan, Hebrew and Vietnamese Wikipedias, French Wikisource, and English Wikivoygage, Wikibooks, Wiktionary and Wikinews. If you notice anything strange about how changes from Wikidata appear in recent changes or your watchlist on those wikis you can [[phab:T48643|let the developers know]]. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.38/wmf.3|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2021-10-05|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2021-10-06|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2021-10-07|en}} ([[mw:MediaWiki 1.38/Roadmap|calendar]]). * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] Some gadgets and bots that use the API to read the AbuseFilter log might break. The <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>hidden</code></bdi> property will no longer say an entry is <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>implicit</code></bdi> for unsuppressed log entries about suppressed edits. If your bot needs to know this, do a separate revision query. Additionally, the property will have the value <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>false</code></bdi> for visible entries; previously, it wasn't included in the response. [https://phabricator.wikimedia.org/T291718] * A more efficient way of sending changes from Wikidata to Wikimedia wikis that show them will be enabled for ''all production wikis''. If you notice anything strange about how changes from Wikidata appear in recent changes or your watchlist you can [[phab:T48643|let the developers know]]. '''Future changes''' * You can soon get cross-wiki notifications in the [[mw:Wikimedia Apps/Team/iOS|iOS Wikipedia app]]. You can also get notifications as push notifications. More notification updates will follow in later versions. [https://www.mediawiki.org/wiki/Wikimedia_Apps/Team/iOS/Notifications#September_2021_update] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] The JavaScript variables <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>wgExtraSignatureNamespaces</code></bdi>, <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>wgLegalTitleChars</code></bdi>, and <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>wgIllegalFileChars</code></bdi> will soon be removed from <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>[[mw:Special:MyLanguage/Manual:Interface/JavaScript#mw.config|mw.config]]</code></bdi>. These are not part of the "stable" variables available for use in wiki JavaScript. [https://phabricator.wikimedia.org/T292011] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] The JavaScript variables <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>wgCookiePrefix</code></bdi>, <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>wgCookieDomain</code></bdi>, <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>wgCookiePath</code></bdi>, and <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>wgCookieExpiration</code></bdi> will soon be removed from mw.config. Scripts should instead use <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>mw.cookie</code></bdi> from the "<bdi lang="zxx" dir="ltr">[[mw:ResourceLoader/Core_modules#mediawiki.cookie|mediawiki.cookie]]</bdi>" module. [https://phabricator.wikimedia.org/T291760] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/40|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="tech-newsletter-content"/> </div> 16:33, 4 October 2021 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=22101208 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/41|Tech News: 2021-41]] == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2021-W41"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/41|Translations]] are available. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.38/wmf.4|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2021-10-12|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2021-10-13|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2021-10-14|en}} ([[mw:MediaWiki 1.38/Roadmap|calendar]]). * The [[mw:Manual:Table_of_contents#Auto-numbering|"auto-number headings" preference]] is being removed. You can read [[phab:T284921]] for the reasons and discussion. This change was [[m:Tech/News/2021/26|previously]] announced. [[mw:Snippets/Auto-number_headings|A JavaScript snippet]] is available which can be used to create a Gadget on wikis that still want to support auto-numbering. '''Meetings''' * You can join a meeting about the [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements|Desktop Improvements]]. A demonstration version of the [[mw:Reading/Web/Desktop Improvements/Features/Sticky Header|newest feature]] will be shown. The event will take place on Tuesday, 12 October at 16:00 UTC. [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements/Updates/Talk to Web/12-10-2021|See how to join]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/41|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2021-W41"/> </div> 15:31, 11 October 2021 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Trizek (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=22152137 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/42|Tech News: 2021-42]] == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2021-W42"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/42|Translations]] are available. '''Recent changes''' *[[m:Toolhub|Toolhub]] is a catalogue to make it easier to find software tools that can be used for working on the Wikimedia projects. You can [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikitech-l@lists.wikimedia.org/thread/LF4SSR4QRCKV6NPRFGUAQWUFQISVIPTS/ read more]. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.38/wmf.5|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2021-10-19|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2021-10-20|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2021-10-21|en}} ([[mw:MediaWiki 1.38/Roadmap|calendar]]). '''Future changes''' * The developers of the [[mw:Wikimedia Apps/Team/Android|Wikipedia Android app]] are working on [[mw:Wikimedia Apps/Team/Android/Communication|communication in the app]]. You can now answer questions in [[mw:Wikimedia Apps/Team/Android/Communication/UsertestingOctober2021|survey]] to help the development. * 3–5% of editors may be blocked in the next few months. This is because of a new service in Safari, which is similar to a [[w:en:Proxy server|proxy]] or a [[w:en:VPN|VPN]]. It is called iCloud Private Relay. There is a [[m:Special:MyLanguage/Apple iCloud Private Relay|discussion about this]] on Meta. The goal is to learn what iCloud Private Relay could mean for the communities. * [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Enterprise|Wikimedia Enterprise]] is a new [[w:en:API|API]] for those who use a lot of information from the Wikimedia projects on other sites. It is a way to get big commercial users to pay for the data. There will soon be a copy of the Wikimedia Enterprise dataset. You can [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikitech-ambassadors@lists.wikimedia.org/message/B2AX6PWH5MBKB4L63NFZY3ADBQG7MSBA/ read more]. You can also ask the team questions [https://wikimedia.zoom.us/j/88994018553 on Zoom] on [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?hour=15&min=00&sec=0&day=22&month=10&year=2021 22 October 15:00 UTC]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/42|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2021-W42"/> </div> 20:54, 18 October 2021 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=22176877 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/43|Tech News: 2021-43]] == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2021-W43"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/43|Translations]] are available. '''Recent changes''' * The [[m:Special:MyLanguage/Coolest_Tool_Award|Coolest Tool Award 2021]] is looking for nominations. You can recommend tools until 27 October. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.38/wmf.6|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2021-10-26|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2021-10-27|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2021-10-28|en}} ([[mw:MediaWiki 1.38/Roadmap|calendar]]). '''Future changes''' *[[m:Special:MyLanguage/Help:Diff|Diff pages]] will have an improved copy and pasting experience. [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2021/Copy paste diffs|The changes]] will allow the text in the diff for before and after to be treated as separate columns and will remove any unwanted syntax. [https://phabricator.wikimedia.org/T192526] * The version of the [[w:en:Liberation fonts|Liberation fonts]] used in SVG files will be upgraded. Only new thumbnails will be affected. Liberation Sans Narrow will not change. [https://phabricator.wikimedia.org/T253600] '''Meetings''' * You can join a meeting about the [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey|Community Wishlist Survey]]. News about the [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2021/Warn when linking to disambiguation pages|disambiguation]] and the [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2021/Real Time Preview for Wikitext|real-time preview]] wishes will be shown. The event will take place on Wednesday, 27 October at 14:30 UTC. [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey/Updates/Talk to Us|See how to join]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/43|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2021-W43"/> </div> 20:08, 25 October 2021 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=22232718 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/44|Tech News: 2021-44]] == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2021-W44"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/44|Translations]] are available. '''Recent changes''' * There is a limit on the amount of emails a user can send each day. This limit is now global instead of per-wiki. This change is to prevent abuse. [https://phabricator.wikimedia.org/T293866] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.38/wmf.7|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2021-11-02|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2021-11-03|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2021-11-04|en}} ([[mw:MediaWiki 1.38/Roadmap|calendar]]). '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/44|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2021-W44"/> </div> 20:28, 1 November 2021 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=22269406 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/45|Tech News: 2021-45]] == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2021-W45"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/45|Translations]] are available. '''Recent changes''' * Mobile IP editors are now able to receive warning notices indicating they have a talk page message on the mobile website (similar to the orange banners available on desktop). These notices will be displayed on every page outside of the main namespace and every time the user attempts to edit. The notice on desktop now has a slightly different colour. [https://phabricator.wikimedia.org/T284642][https://phabricator.wikimedia.org/T278105] '''Changes later this week''' * [[phab:T294321|Wikidata will be read-only]] for a few minutes on 11 November. This will happen around [https://zonestamp.toolforge.org/1636610400 06:00 UTC]. This is for database maintenance. [https://phabricator.wikimedia.org/T294321] * There is no new MediaWiki version this week. '''Future changes''' * In the future, unregistered editors will be given an identity that is not their [[:w:en:IP address|IP address]]. This is for legal reasons. A new user right will let editors who need to know the IPs of unregistered accounts to fight vandalism, spam, and harassment, see the IP. You can read the [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation#IP Masking Implementation Approaches (FAQ)|suggestions for how that identity could work]] and [[m:Talk:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation|discuss on the talk page]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/45|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2021-W45"/> </div> 20:37, 8 November 2021 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=22311003 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/46|Tech News: 2021-46]] == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2021-W46"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/46|Translations]] are available. '''Recent changes''' * Most [[c:Special:MyLanguage/Commons:Maximum_file_size#MAXTHUMB|large file uploads]] errors that had messages like "<bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>stashfailed</code></bdi>" or "<bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>DBQueryError</code></bdi>" have now been fixed. An [[wikitech:Incident documentation/2021-11-04 large file upload timeouts|incident report]] is available. '''Problems''' * Sometimes, edits made on iOS using the visual editor save groups of numbers as telephone number links, because of a feature in the operating system. This problem is under investigation. [https://phabricator.wikimedia.org/T116525] * There was a problem with search last week. Many search requests did not work for 2 hours because of a configuration error. [https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Incident_documentation/2021-11-10_cirrussearch_commonsfile_outage] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.38/wmf.9|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2021-11-16|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2021-11-17|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2021-11-18|en}} ([[mw:MediaWiki 1.38/Roadmap|calendar]]). '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/46|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2021-W46"/> </div> 22:07, 15 November 2021 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=22338097 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/47|Tech News: 2021-47]] == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2021-W47"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/47|Translations]] are available. '''Changes later this week''' * There is no new MediaWiki version this week. *The template dialog in VisualEditor and in the [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|new wikitext mode]] Beta feature will be [[m:WMDE Technical Wishes/VisualEditor template dialog improvements|heavily improved]] on [[phab:T286992|a few wikis]]. Your [[m:Talk:WMDE Technical Wishes/VisualEditor template dialog improvements|feedback is welcome]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/47|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2021-W47"/> </div> 20:03, 22 November 2021 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=22366010 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/48|Tech News: 2021-48]] == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2021-W48"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/48|Translations]] are available. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.38/wmf.11|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2021-11-30|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2021-12-01|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2021-12-02|en}} ([[mw:MediaWiki 1.38/Roadmap|calendar]]). '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/48|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2021-W48"/> </div> 21:15, 29 November 2021 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=22375666 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/49|Tech News: 2021-49]] == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2021-W49"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/49|Translations]] are available. '''Problems''' * MediaWiki 1.38-wmf.11 was scheduled to be deployed on some wikis last week. The deployment was delayed because of unexpected problems. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.38/wmf.12|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2021-12-07|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2021-12-08|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2021-12-09|en}} ([[mw:MediaWiki 1.38/Roadmap|calendar]]). * At all Wikipedias, a Mentor Dashboard is now available at <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code><nowiki>Special:MentorDashboard</nowiki></code></bdi>. It allows registered mentors, who take care of newcomers' first steps, to monitor their assigned newcomers' activity. It is part of the [[mw:Special:MyLanguage/Growth/Feature summary|Growth features]]. You can learn more about [[mw:Special:MyLanguage/Growth/Communities/How_to_configure_the_mentors%27_list|activating the mentor list]] on your wiki and about [[mw:Special:MyLanguage/Growth/Mentor dashboard|the mentor dashboard project]]. * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] The predecessor to the current [[mw:API|MediaWiki Action API]] (which was created in 2008), <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code><nowiki>action=ajax</nowiki></code></bdi>, will be removed this week. Any scripts or bots using it will need to switch to the corresponding API module. [https://phabricator.wikimedia.org/T42786] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] An old ResourceLoader module, <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code><nowiki>jquery.jStorage</nowiki></code></bdi>, which was deprecated in 2016, will be removed this week. Any scripts or bots using it will need to switch to <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code><nowiki>mediawiki.storage</nowiki></code></bdi> instead. [https://phabricator.wikimedia.org/T143034] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/49|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2021-W49"/> </div> 21:59, 6 December 2021 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=22413926 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/50|Tech News: 2021-50]] == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2021-W50"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/50|Translations]] are available. '''Recent changes''' * There are now default [[m:Special:MyLanguage/Help:Namespace#Other_namespace_aliases|short aliases]] for the "Project:" namespace on most wikis. E.g. On Wikibooks wikis, <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code><nowiki>[[WB:]]</nowiki></code></bdi> will go to the local language default for the <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code><nowiki>[[Project:]]</nowiki></code></bdi> namespace. This change is intended to help the smaller communities have easy access to this feature. Additional local aliases can still be requested via [[m:Special:MyLanguage/Requesting wiki configuration changes|the usual process]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T293839] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.38/wmf.13|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2021-12-14|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2021-12-15|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2021-12-16|en}} ([[mw:MediaWiki 1.38/Roadmap|calendar]]). '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/50|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2021-W50"/> </div> 22:28, 13 December 2021 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=22441074 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/51|Tech News: 2021-51]] == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2021-W51"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/51|Translations]] are available. '''Tech News''' * Because of the [[w:en:Christmas and holiday season|holidays]] the next issue of Tech News will be sent out on 10 January 2022. '''Recent changes''' * Queries made by the DynamicPageList extension (<bdi lang="zxx" dir="ltr"><code><nowiki><DynamicPageList></nowiki></code></bdi>) are now only allowed to run for 10 seconds and error if they take longer. This is in response to multiple outages where long-running queries caused an outage on all wikis. [https://phabricator.wikimedia.org/T287380#7575719] '''Changes later this week''' * There is no new MediaWiki version this week or next week. '''Future changes''' * The developers of the Wikipedia iOS app are looking for testers who edit in multiple languages. You can [[mw:Wikimedia Apps/Team/iOS/202112 testing|read more and let them know if you are interested]]. * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] The Wikimedia [[wikitech:Portal:Cloud VPS|Cloud VPS]] hosts technical projects for the Wikimedia movement. Developers need to [[wikitech:News/Cloud VPS 2021 Purge|claim projects]] they use. This is because old and unused projects are removed once a year. Unclaimed projects can be shut down from February. [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikitech-l@lists.wikimedia.org/thread/2B7KYL5VLQNHGQQHMYLW7KTUKXKAYY3T/] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/51|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2021-W51"/> </div> 22:06, 20 December 2021 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=22465395 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/02|Tech News: 2022-02]] == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2022-W02"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/02|Translations]] are available. '''Recent changes''' * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] A <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>oauth_consumer</code></bdi> variable has been added to the [[mw:Special:MyLanguage/AbuseFilter|AbuseFilter]] to enable identifying changes made by specific tools. [https://phabricator.wikimedia.org/T298281] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] Gadgets are [[mw:Special:MyLanguage/ResourceLoader/Migration_guide_(users)#Package_Gadgets|now able to directly include JSON pages]]. This means some gadgets can now be configured by administrators without needing the interface administrator permission, such as with the Geonotice gadget. [https://phabricator.wikimedia.org/T198758] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] Gadgets [[mw:Extension:Gadgets#Options|can now specify page actions]] on which they are available. For example, <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>|actions=edit,history</code></bdi> will load a gadget only while editing and on history pages. [https://phabricator.wikimedia.org/T63007] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] Gadgets can now be loaded on demand with the <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>withgadget</code></bdi> URL parameter. This can be used to replace [[mw:Special:MyLanguage/Snippets/Load JS and CSS by URL|an earlier snippet]] that typically looks like <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>withJS</code></bdi> or <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>withCSS</code></bdi>. [https://phabricator.wikimedia.org/T29766] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] At wikis where [[mw:Special:MyLanguage/Growth/Communities/How to configure the mentors' list|the Mentorship system is configured]], you can now use the Action API to get a list of a [[mw:Special:MyLanguage/Growth/Mentor_dashboard|mentor's]] mentees. [https://phabricator.wikimedia.org/T291966] * The heading on the main page can now be configured using <span class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">[[MediaWiki:Mainpage-title-loggedin]]</span> for logged-in users and <span class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">[[MediaWiki:Mainpage-title]]</span> for logged-out users. Any CSS that was previously used to hide the heading should be removed. [https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Small_wiki_toolkits/Starter_kit/Main_page_customization#hide-heading] [https://phabricator.wikimedia.org/T298715] * Four special pages (and their API counterparts) now have a maximum database query execution time of 30 seconds. These special pages are: RecentChanges, Watchlist, Contributions, and Log. This change will help with site performance and stability. You can read [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikitech-l@lists.wikimedia.org/thread/IPJNO75HYAQWIGTHI5LJHTDVLVOC4LJP/ more details about this change] including some possible solutions if this affects your workflows. [https://phabricator.wikimedia.org/T297708] * The [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements/Features/Sticky Header|sticky header]] has been deployed for 50% of logged-in users on [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements/Frequently asked questions#pilot-wikis|more than 10 wikis]]. This is part of the [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements|Desktop Improvements]]. See [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements/Participate|how to take part in the project]]. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.38/wmf.17|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2022-01-11|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2022-01-12|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2022-01-13|en}} ([[mw:MediaWiki 1.38/Roadmap|calendar]]). '''Events''' * [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2022|Community Wishlist Survey 2022]] begins. All contributors to the Wikimedia projects can propose for tools and platform improvements. The proposal phase takes place from {{#time:j xg|2022-01-10|en}} 18:00 UTC to {{#time:j xg|2022-01-23|en}} 18:00 UTC. [[m:Special:MyLanguage/Community_Wishlist_Survey/FAQ|Learn more]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/02|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2022-W02"/> </div> 01:24, 11 January 2022 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=22562156 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/03|Tech News: 2022-03]] == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2022-W03"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/03|Translations]] are available. '''Recent changes''' * When using [[mw:Special:MyLanguage/Extension:WikiEditor|WikiEditor]] (also known as the 2010 wikitext editor), people will now see a warning if they link to disambiguation pages. If you click "{{int:Disambiguator-review-link}}" in the warning, it will ask you to correct the link to a more specific term. You can [[m:Community Wishlist Survey 2021/Warn when linking to disambiguation pages#Jan 12, 2021: Turning on the changes for all Wikis|read more information]] about this completed 2021 Community Wishlist item. * You can [[mw:Special:MyLanguage/Help:DiscussionTools#subscribe|automatically subscribe to all of the talk page discussions]] that you start or comment in using [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/Feature summary|DiscussionTools]]. You will receive [[mw:Special:MyLanguage/Notifications|notifications]] when another editor replies. This is available at most wikis. Go to your [[Special:Preferences#mw-prefsection-editing-discussion|Preferences]] and turn on "{{int:discussiontools-preference-autotopicsub}}". [https://phabricator.wikimedia.org/T263819] * When asked to create a new page or talk page section, input fields can be [[mw:Special:MyLanguage/Manual:Creating_pages_with_preloaded_text|"preloaded" with some text]]. This feature is now limited to wikitext pages. This is so users can't be tricked into making malicious edits. There is a discussion about [[phab:T297725|if this feature should be re-enabled]] for some content types. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.38/wmf.18|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2022-01-18|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2022-01-19|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2022-01-20|en}} ([[mw:MediaWiki 1.38/Roadmap|calendar]]). '''Events''' * [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2022|Community Wishlist Survey 2022]] continues. All contributors to the Wikimedia projects can propose for tools and platform improvements. The proposal phase takes place from {{#time:j xg|2022-01-10|en}} 18:00 UTC to {{#time:j xg|2022-01-23|en}} 18:00 UTC. [[m:Special:MyLanguage/Community_Wishlist_Survey/FAQ|Learn more]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/03|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2022-W03"/> </div> 19:55, 17 January 2022 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=22620285 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/04|Tech News: 2022-04]] == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2022-W04"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/04|Translations]] are available. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.38/wmf.19|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2022-01-25|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2022-01-26|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2022-01-27|en}} ([[mw:MediaWiki 1.38/Roadmap|calendar]]). * The following languages can now be used with [[mw:Special:MyLanguage/Extension:SyntaxHighlight|syntax highlighting]]: BDD, Elpi, LilyPond, Maxima, Rita, Savi, Sed, Sophia, Spice, .SRCINFO. * You can now access your watchlist from outside of the user menu in the [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements|new Vector skin]]. The watchlist link appears next to the notification icons if you are at the top of the page. [https://phabricator.wikimedia.org/T289619] '''Events''' * You can see the results of the [[m:Special:MyLanguage/Coolest Tool Award|Coolest Tool Award 2021]] and learn more about 14 tools which were selected this year. * You can [[m:Special:MyLanguage/Community_Wishlist_Survey/Help_us|translate, promote]], or comment on [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2022/Proposals|the proposals]] in the Community Wishlist Survey. Voting will begin on {{#time:j xg|2022-01-28|en}}. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/04|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2022-W04"/> </div> 21:38, 24 January 2022 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=22644148 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/05|Tech News: 2022-05]] == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2022-W05"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/05|Translations]] are available. '''Recent changes''' * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|alt=|Advanced item]] If a gadget should support the new <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>?withgadget</code></bdi> URL parameter that was [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/02|announced]] 3 weeks ago, then it must now also specify <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>supportsUrlLoad</code></bdi> in the gadget definition ([[mw:Special:MyLanguage/Extension:Gadgets#supportsUrlLoad|documentation]]). [https://phabricator.wikimedia.org/T29766] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.38/wmf.20|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2022-02-01|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2022-02-02|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2022-02-03|en}} ([[mw:MediaWiki 1.38/Roadmap|calendar]]). '''Future changes''' * A change that was [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2021/16|announced]] last year was delayed. It is now ready to move ahead: ** The user group <code>oversight</code> will be renamed <code>suppress</code>. This is for [[phab:T109327|technical reasons]]. This is the technical name. It doesn't affect what you call the editors with this user right on your wiki. This is planned to happen in three weeks. You can comment [[phab:T112147|in Phabricator]] if you have objections. As usual, these labels can be translated on translatewiki ([[phab:T112147|direct links are available]]) or by administrators on your wiki. '''Events''' * You can vote on proposals in the [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2022|Community Wishlist Survey]] between 28 January and 11 February. The survey decides what the [[m:Special:MyLanguage/Community Tech|Community Tech team]] will work on. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/05|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2022-W05"/> </div> 17:42, 31 January 2022 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=22721804 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/06|Tech News: 2022-06]] == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2022-W06"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/06|Translations]] are available. '''Recent changes''' * English Wikipedia recently set up a gadget for dark mode. You can enable it there, or request help from an [[m:Special:MyLanguage/Interface administrators|interface administrator]] to set it up on your wiki ([[w:en:Wikipedia:Dark mode (gadget)|instructions and screenshot]]). * Category counts are sometimes wrong. They will now be completely recounted at the beginning of every month. [https://phabricator.wikimedia.org/T299823] '''Problems''' * A code-change last week to fix a bug with [[mw:Special:MyLanguage/Manual:Live preview|Live Preview]] may have caused problems with some local gadgets and user-scripts. Any code with skin-specific behaviour for <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>vector</code></bdi> should be updated to also check for <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>vector-2022</code></bdi>. [[phab:T300987|A code-snippet, global search, and example are available]]. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.38/wmf.21|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2022-02-08|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2022-02-09|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2022-02-10|en}} ([[mw:MediaWiki 1.38/Roadmap|calendar]]). '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/06|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2022-W06"/> </div> 21:16, 7 February 2022 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=22765948 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/07|Tech News: 2022-07]] == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2022-W07"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/07|Translations]] are available. '''Recent changes''' * [[mw:Special:MyLanguage/Manual:Purge|Purging]] a category page with fewer than 5,000 members will now recount it completely. This will allow editors to fix incorrect counts when it is wrong. [https://phabricator.wikimedia.org/T85696] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.38/wmf.22|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2022-02-15|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2022-02-16|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2022-02-17|en}} ([[mw:MediaWiki 1.38/Roadmap|calendar]]). * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] In the [[mw:Special:MyLanguage/Extension:AbuseFilter|AbuseFilter]] extension, the <code dir=ltr>rmspecials()</code> function has been updated so that it does not remove the "space" character. Wikis are advised to wrap all the uses of <code dir=ltr>rmspecials()</code> with <code dir=ltr>rmwhitespace()</code> wherever necessary to keep filters' behavior unchanged. You can use the search function on [[Special:AbuseFilter]] to locate its usage. [https://phabricator.wikimedia.org/T263024] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/07|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2022-W07"/> </div> 19:19, 14 February 2022 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=22821788 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/08|Tech News: 2022-08]] == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2022-W08"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/08|Translations]] are available. '''Recent changes''' * [[Special:Nuke|Special:Nuke]] will now provide the standard deletion reasons (editable at <bdi lang="en" dir="ltr">[[MediaWiki:Deletereason-dropdown]]</bdi>) to use when mass-deleting pages. This was [[m:Community Wishlist Survey 2022/Admins and patrollers/Mass-delete to offer drop-down of standard reasons, or templated reasons.|a request in the 2022 Community Wishlist Survey]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T25020] * At Wikipedias, all new accounts now get the [[mw:Special:MyLanguage/Growth/Feature_summary|Growth features]] by default when creating an account. Communities are encouraged to [[mw:Special:MyLanguage/Help:Growth/Tools/Account_creation|update their help resources]]. Previously, only 80% of new accounts would get the Growth features. A few Wikipedias remain unaffected by this change. [https://phabricator.wikimedia.org/T301820] * You can now prevent specific images that are used in a page from appearing in other locations, such as within PagePreviews or Search results. This is done with the markup <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code><nowiki>class=notpageimage</nowiki></code></bdi>. For example, <code><nowiki>[[File:Example.png|class=notpageimage]]</nowiki></code>. [https://phabricator.wikimedia.org/T301588] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|alt=|Advanced item]] There has been a change to the HTML of Special:Contributions, Special:MergeHistory, and History pages, to support the grouping of changes by date in [[mw:Special:MyLanguage/Skin:Minerva_Neue|the mobile skin]]. While unlikely, this may affect gadgets and user scripts. A [[phab:T298638|list of all the HTML changes]] is on Phabricator. '''Events''' * [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2022/Results|Community Wishlist Survey results]] have been published. The [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey/Updates/2022 results#leaderboard|ranking of prioritized proposals]] is also available. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.38/wmf.23|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2022-02-22|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2022-02-23|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2022-02-24|en}} ([[mw:MediaWiki 1.38/Roadmap|calendar]]). '''Future changes''' * The software to play videos and audio files on pages will change soon on all wikis. The old player will be removed. Some audio players will become wider after this change. [[mw:Special:MyLanguage/Extension:TimedMediaHandler/VideoJS_Player|The new player]] has been a beta feature for over four years. [https://phabricator.wikimedia.org/T100106][https://phabricator.wikimedia.org/T248418] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|alt=|Advanced item]] Toolforge's underlying operating system is being updated. If you maintain any tools there, there are two options for migrating your tools into the new system. There are [[wikitech:News/Toolforge Stretch deprecation|details, deadlines, and instructions]] on Wikitech. [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/cloud-announce@lists.wikimedia.org/thread/EPJFISC52T7OOEFH5YYMZNL57O4VGSPR/] * Administrators will soon have [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2021/(Un)delete associated talk page|the option to delete/undelete]] the associated "talk" page when they are deleting a given page. An API endpoint with this option will also be available. This was [[m:Community Wishlist Survey 2021/Admins and patrollers/(Un)delete associated talk page|a request from the 2021 Wishlist Survey]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/08|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2022-W08"/> </div> 19:12, 21 February 2022 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Trizek (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=22847768 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/09|Tech News: 2022-09]] == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2022-W09"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/09|Translations]] are available. '''Recent changes''' * When searching for edits by [[mw:Special:MyLanguage/Help:Tags|change tags]], e.g. in page history or user contributions, there is now a dropdown list of possible tags. This was [[m:Community Wishlist Survey 2022/Miscellaneous/Improve plain-text change tag selector|a request in the 2022 Community Wishlist Survey]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T27909] * Mentors using the [[mw:Special:MyLanguage/Growth/Mentor_dashboard|Growth Mentor dashboard]] will now see newcomers assigned to them who have made at least one edit, up to 200 edits. Previously, all newcomers assigned to the mentor were visible on the dashboard, even ones without any edit or ones who made hundred of edits. Mentors can still change these values using the filters on their dashboard. Also, the last choice of filters will now be saved. [https://phabricator.wikimedia.org/T301268][https://phabricator.wikimedia.org/T294460] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|alt=|Advanced item]] The user group <code>oversight</code> was renamed <code>suppress</code>. This is for [[phab:T109327|technical reasons]]. You may need to update any local references to the old name, e.g. gadgets, links to Special:Listusers, or uses of [[mw:Special:MyLanguage/Help:Magic_words|NUMBERINGROUP]]. '''Problems''' * The recent change to the HTML of [[mw:Special:MyLanguage/Help:Tracking changes|tracking changes]] pages caused some problems for screenreaders. This is being fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T298638] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.38/wmf.24|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2022-03-01|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2022-03-02|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2022-03-03|en}} ([[mw:MediaWiki 1.38/Roadmap|calendar]]). '''Future changes''' * Working with templates will become easier. [[m:WMDE_Technical_Wishes/Templates|Several improvements]] are planned for March 9 on most wikis and on March 16 on English Wikipedia. The improvements include: Bracket matching, syntax highlighting colors, finding and inserting templates, and related visual editor features. * If you are a template developer or an interface administrator, and you are intentionally overriding or using the default CSS styles of user feedback boxes (the classes: <code dir=ltr>successbox, messagebox, errorbox, warningbox</code>), please note that these classes and associated CSS will soon be removed from MediaWiki core. This is to prevent problems when the same class-names are also used on a wiki. Please let us know by commenting at [[phab:T300314]] if you think you might be affected. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/09|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2022-W09"/> </div> 23:00, 28 February 2022 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=22902593 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/10|Tech News: 2022-10]] == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2022-W10"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/10|Translations]] are available. '''Problems''' * There was a problem with some interface labels last week. It will be fixed this week. This change was part of ongoing work to simplify the support for skins which do not have active maintainers. [https://phabricator.wikimedia.org/T301203] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.38/wmf.25|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2022-03-08|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2022-03-09|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2022-03-10|en}} ([[mw:MediaWiki 1.38/Roadmap|calendar]]). '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/10|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2022-W10"/> </div> 21:16, 7 March 2022 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=22958074 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/11|Tech News: 2022-11]] == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2022-W11"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/11|Translations]] are available. '''Recent changes''' * In the Wikipedia Android app [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia_Apps/Team/Android/Communication#Updates|it is now possible]] to change the toolbar at the bottom so the tools you use more often are easier to click on. The app now also has a focused reading mode. [https://phabricator.wikimedia.org/T296753][https://phabricator.wikimedia.org/T254771] '''Problems''' * There was a problem with the collection of some page-view data from June 2021 to January 2022 on all wikis. This means the statistics are incomplete. To help calculate which projects and regions were most affected, relevant datasets are being retained for 30 extra days. You can [[m:Talk:Data_retention_guidelines#Added_exception_for_page_views_investigation|read more on Meta-wiki]]. * There was a problem with the databases on March 10. All wikis were unreachable for logged-in users for 12 minutes. Logged-out users could read pages but could not edit or access uncached content then. [https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Incident_documentation/2022-03-10_MediaWiki_availability] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.38/wmf.26|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2022-03-15|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2022-03-16|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2022-03-17|en}} ([[mw:MediaWiki 1.38/Roadmap|calendar]]). * When [[mw:Special:MyLanguage/Help:System_message#Finding_messages_and_documentation|using <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>uselang=qqx</code></bdi> to find localisation messages]], it will now show all possible message keys for navigation tabs such as "{{int:vector-view-history}}". [https://phabricator.wikimedia.org/T300069] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|alt=|Advanced item]] Access to [[{{#special:RevisionDelete}}]] has been expanded to include users who have <code dir=ltr>deletelogentry</code> and <code dir=ltr>deletedhistory</code> rights through their group memberships. Before, only those with the <code dir=ltr>deleterevision</code> right could access this special page. [https://phabricator.wikimedia.org/T301928] * On the [[{{#special:Undelete}}]] pages for diffs and revisions, there will be a link back to the main Undelete page with the list of revisions. [https://phabricator.wikimedia.org/T284114] '''Future changes''' * The Wikimedia Foundation has announced the IP Masking implementation strategy and next steps. The [[m:Special:MyLanguage/IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation#feb25|announcement can be read here]]. * The [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Apps/Android FAQ|Wikipedia Android app]] developers are working on [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Apps/Team/Android/Communication|new functions]] for user talk pages and article talk pages. [https://phabricator.wikimedia.org/T297617] '''Events''' * The [[mw:Wikimedia Hackathon 2022|Wikimedia Hackathon 2022]] will take place as a hybrid event on 20-22 May 2022. The Hackathon will be held online and there are grants available to support local in-person meetups around the world. Grants can be requested until 20 March. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/11|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2022-W11"/> </div> 22:08, 14 March 2022 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=22993074 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/12|Tech News: 2022-12]] == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2022-W12"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/12|Translations]] are available. '''New code release schedule for this week''' * There will be four MediaWiki releases this week, instead of just one. This is an experiment which should lead to fewer problems and to faster feature updates. The releases will be on all wikis, at different times, on Monday, Tuesday, and Wednesday. You can [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Release Engineering Team/Trainsperiment week|read more about this project]]. '''Recent changes''' * You can now set how many search results to show by default in [[Special:Preferences#mw-prefsection-searchoptions|your Preferences]]. This was the 12th most popular wish in the [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2022/Results|Community Wishlist Survey 2022]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T215716] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|alt=|Advanced item]] The Jupyter notebooks tool [[wikitech:PAWS|PAWS]] has been updated to a new interface. [https://phabricator.wikimedia.org/T295043] '''Future changes''' * Interactive maps via [[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:Kartographer|Kartographer]] will soon work on wikis using the [[mw:Special:MyLanguage/Extension:FlaggedRevs|FlaggedRevisions]] extension. [https://wikimedia.sslsurvey.de/Kartographer-Workflows-EN/ Please tell us] which improvements you want to see in Kartographer. You can take this survey in simple English. [https://meta.wikimedia.org/wiki/WMDE_Technical_Wishes/Geoinformation] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/12|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2022-W12"/> </div> 16:01, 21 March 2022 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Trizek (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=23034693 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/13|Tech News: 2022-13]] == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2022-W13"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/13|Translations]] are available. '''Recent changes''' * There is a simple new Wikimedia Commons upload tool available for macOS users, [[c:Commons:Sunflower|Sunflower]]. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.39/wmf.5|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2022-03-29|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2022-03-30|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2022-03-31|en}} ([[mw:MediaWiki 1.39/Roadmap|calendar]]). * Some wikis will be in read-only for a few minutes because of regular database maintenance. It will be performed on {{#time:j xg|2022-03-29|en}} at 7:00 UTC ([https://noc.wikimedia.org/conf/highlight.php?file=dblists/s3.dblist targeted wikis]) and on {{#time:j xg|2022-03-31|en}} at 7:00 UTC ([https://noc.wikimedia.org/conf/highlight.php?file=dblists/s5.dblist targeted wikis]). [https://phabricator.wikimedia.org/T301850][https://phabricator.wikimedia.org/T303798] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/13|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2022-W13"/> </div> 19:55, 28 March 2022 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=23073711 --> == [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/14|Tech News: 2022-14]] == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2022-W14"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/14|Translations]] are available. '''Problems''' * For a few days last week, edits that were suggested to newcomers were not tagged in the [[{{#special:recentchanges}}]] feed. This bug has been fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T304747] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.39/wmf.6|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2022-04-05|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2022-04-06|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2022-04-07|en}} ([[mw:MediaWiki 1.39/Roadmap|calendar]]). * Some wikis will be in read-only for a few minutes because of a switch of their main database. It will be performed on {{#time:j xg|2022-04-07|en}} at 7:00 UTC ([https://noc.wikimedia.org/conf/highlight.php?file=dblists/s4.dblist targeted wikis]). '''Future changes''' * Starting next week, Tech News' title will be translatable. When the newsletter is distributed, its title may not be <code dir=ltr>Tech News: 2022-14</code> anymore. It may affect some filters that have been set up by some communities. [https://phabricator.wikimedia.org/T302920] * Over the next few months, the "[[mw:Special:MyLanguage/Help:Growth/Tools/Add a link|Add a link]]" Growth feature [[phab:T304110|will become available to more Wikipedias]]. Each week, a few wikis will get the feature. You can test this tool at [[mw:Special:MyLanguage/Growth#deploymentstable|a few wikis where "Link recommendation" is already available]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/14|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2022-W14"/> </div> 21:01, 4 April 2022 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=23097604 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2022-15</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2022-W15"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/15|Translations]] are available. '''Recent changes''' * There is a new public status page at <span class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">[https://www.wikimediastatus.net/ www.wikimediastatus.net]</span>. This site shows five automated high-level metrics where you can see the overall health and performance of our wikis' technical environment. It also contains manually-written updates for widespread incidents, which are written as quickly as the engineers are able to do so while also fixing the actual problem. The site is separated from our production infrastructure and hosted by an external service, so that it can be accessed even if the wikis are briefly unavailable. You can [https://diff.wikimedia.org/2022/03/31/announcing-www-wikimediastatus-net/ read more about this project]. * On Wiktionary wikis, the software to play videos and audio files on pages has now changed. The old player has been removed. Some audio players will become wider after this change. [[mw:Special:MyLanguage/Extension:TimedMediaHandler/VideoJS_Player|The new player]] has been a beta feature for over four years. [https://phabricator.wikimedia.org/T100106][https://phabricator.wikimedia.org/T248418] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.39/wmf.7|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2022-04-12|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2022-04-13|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2022-04-14|en}} ([[mw:MediaWiki 1.39/Roadmap|calendar]]). '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/15|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2022-W15"/> </div> 19:45, 11 April 2022 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=23124108 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2022-16</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2022-W16"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/16|Translations]] are available. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.39/wmf.8|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2022-04-19|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2022-04-20|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2022-04-21|en}} ([[mw:MediaWiki 1.39/Roadmap|calendar]]). * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] Some wikis will be in read-only for a few minutes because of a switch of their main database. It will be performed on {{#time:j xg|2022-04-19|en}} at 07:00 UTC ([https://noc.wikimedia.org/conf/highlight.php?file=dblists/s7.dblist targeted wikis]) and on {{#time:j xg|2022-04-21|en}} at 7:00 UTC ([https://noc.wikimedia.org/conf/highlight.php?file=dblists/s8.dblist targeted wikis]). * Administrators will now have [[m:Community Wishlist Survey 2021/(Un)delete associated talk page|the option to delete/undelete the associated "Talk" page]] when they are deleting a given page. An API endpoint with this option is also available. This concludes the [[m:Community Wishlist Survey 2021/Admins and patrollers/(Un)delete associated talk page|11th wish of the 2021 Community Wishlist Survey]]. * On [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop_Improvements#test-wikis|selected wikis]], 50% of logged-in users will see the new [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements/Features/Table of contents|table of contents]]. When scrolling up and down the page, the table of contents will stay in the same place on the screen. This is part of the [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements|Desktop Improvements]] project. [https://phabricator.wikimedia.org/T304169] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|alt=|Advanced item]] Message boxes produced by MediaWiki code will no longer have these CSS classes: <code dir=ltr>successbox</code>, <code dir=ltr>errorbox</code>, <code dir=ltr>warningbox</code>. The styles for those classes and <code dir=ltr>messagebox</code> will be removed from MediaWiki core. This only affects wikis that use these classes in wikitext, or change their appearance within site-wide CSS. Please review any local usage and definitions for these classes you may have. This was previously announced in the [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/09|28 February issue of Tech News]]. '''Future changes''' * [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Kartographer|Kartographer]] will become compatible with [[mw:Special:MyLanguage/Extension:FlaggedRevs|FlaggedRevisions page stabilization]]. Kartographer maps will also work on pages with [[mw:Special:MyLanguage/Help:Pending changes|pending changes]]. [https://meta.wikimedia.org/wiki/WMDE_Technical_Wishes/Geoinformation#Project_descriptions] The Kartographer documentation has been thoroughly updated. [https://www.mediawiki.org/wiki/Special:MyLanguage/Help:Extension:Kartographer/Getting_started] [https://www.mediawiki.org/wiki/Special:MyLanguage/Help:VisualEditor/Maps] [https://www.mediawiki.org/wiki/Special:MyLanguage/Help:Extension:Kartographer] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/16|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2022-W16"/> </div> 23:12, 18 April 2022 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=23167004 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2022-17</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2022-W17"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/17|Translations]] are available. '''Recent changes''' * On [https://noc.wikimedia.org/conf/dblists/group1.dblist many wikis] (group 1), the software to play videos and audio files on pages has now changed. The old player has been removed. Some audio players will become wider after this change. [[mw:Special:MyLanguage/Extension:TimedMediaHandler/VideoJS_Player|The new player]] has been a beta feature for over four years. [https://phabricator.wikimedia.org/T100106][https://phabricator.wikimedia.org/T248418] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.39/wmf.9|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2022-04-26|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2022-04-27|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2022-04-28|en}} ([[mw:MediaWiki 1.39/Roadmap|calendar]]). * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] Some wikis will be in read-only for a few minutes because of a switch of their main database. It will be performed on {{#time:j xg|2022-04-26|en}} at 07:00 UTC ([https://noc.wikimedia.org/conf/highlight.php?file=dblists/s2.dblist targeted wikis]). * Some very old browsers and operating systems are no longer supported. Some things on the wikis might look weird or not work in very old browsers like Internet Explorer 9 or 10, Android 4, or Firefox 38 or older. [https://phabricator.wikimedia.org/T306486] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/17|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2022-W17"/> </div> 22:56, 25 April 2022 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=23187115 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2022-18</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2022-W18"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/18|Translations]] are available. '''Recent changes''' * On [https://noc.wikimedia.org/conf/dblists/group2.dblist all remaining wikis] (group 2), the software to play videos and audio files on pages has now changed. The old player has been removed. Some audio players will become wider after this change. [[mw:Special:MyLanguage/Extension:TimedMediaHandler/VideoJS_Player|The new player]] has been a beta feature for over four years. [https://phabricator.wikimedia.org/T100106][https://phabricator.wikimedia.org/T248418] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.39/wmf.10|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2022-05-03|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2022-05-04|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2022-05-05|en}} ([[mw:MediaWiki 1.39/Roadmap|calendar]]). '''Future changes''' * The developers are working on talk pages in the [[mw:Wikimedia Apps/Team/iOS|Wikipedia app for iOS]]. You can [https://wikimedia.qualtrics.com/jfe/form/SV_9GBcHczQGLbQWTY give feedback]. You can take the survey in English, German, Hebrew or Chinese. * [[m:WMDE_Technical_Wishes/VisualEditor_template_dialog_improvements#Status_and_next_steps|Most wikis]] will receive an [[m:WMDE_Technical_Wishes/VisualEditor_template_dialog_improvements|improved template dialog]] in VisualEditor and New Wikitext mode. [https://phabricator.wikimedia.org/T296759] [https://phabricator.wikimedia.org/T306967] * If you use syntax highlighting while editing wikitext, you can soon activate a [[m:WMDE_Technical_Wishes/Improved_Color_Scheme_of_Syntax_Highlighting#Color-blind_mode|colorblind-friendly color scheme]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T306867] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|alt=|Advanced item]] Several CSS IDs related to MediaWiki interface messages will be removed. Technical editors should please [[phab:T304363|review the list of IDs and links to their existing uses]]. These include <code dir=ltr>#mw-anon-edit-warning</code>, <code dir=ltr>#mw-undelete-revision</code> and 3 others. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/18|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2022-W18"/> </div> 19:34, 2 মে' 2022 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=23232924 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2022-19</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2022-W19"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/19|Translations]] are available. '''Recent changes''' * You can now see categories in the [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Apps/Team/Android|Wikipedia app for Android]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T73966] '''Problems''' * Last week, there was a problem with Wikidata's search autocomplete. This has now been fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T307586] * Last week, all wikis had slow access or no access for 20 minutes, for logged-in users and non-cached pages. This was caused by a problem with a database change. [https://phabricator.wikimedia.org/T307647] '''Changes later this week''' * There is no new MediaWiki version this week. [https://phabricator.wikimedia.org/T305217#7894966] * [[m:WMDE Technical Wishes/Geoinformation#Current issues|Incompatibility issues]] with [[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:Kartographer|Kartographer]] and the [[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:FlaggedRevs|FlaggedRevs extension]] will be fixed: Deployment is planned for May 10 on all wikis. Kartographer will then be enabled on the [[phab:T307348|five wikis which have not yet enabled the extension]] on May 24. * The [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements|Vector (2022)]] skin will be set as the default on several more wikis, including Arabic and Catalan Wikipedias. Logged-in users will be able to switch back to the old Vector (2010). See the [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements/Updates/2022-04 for the largest wikis|latest update]] about Vector (2022). '''Future meetings''' * The next [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements/Updates/Talk to Web|open meeting with the Web team]] about Vector (2022) will take place on 17 May. The following meetings are currently planned for: 7 June, 21 June, 5 July, 19 July. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/19|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2022-W19"/> </div> 15:23, 9 মে' 2022 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Trizek (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=23256717 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2022-20</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2022-W20"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/20|Translations]] are available. '''Changes later this week''' * Some wikis can soon use the [[mw:Special:MyLanguage/Help:Growth/Tools/Add a link|add a link]] feature. This will start on Wednesday. The wikis are {{int:project-localized-name-cawiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-hewiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-hiwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-kowiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-nowiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-ptwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-simplewiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-svwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-ukwiki/en}}. This is part of the [[phab:T304110|progressive deployment of this tool to more Wikipedias]]. The communities can [[mw:Special:MyLanguage/Growth/Community configuration|configure how this feature works locally]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T304542] * The [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Hackathon 2022|Wikimedia Hackathon 2022]] will take place online on May 20–22. It will be in English. There are also local [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Hackathon 2022/Meetups|hackathon meetups]] in Germany, Ghana, Greece, India, Nigeria and the United States. Technically interested Wikimedians can work on software projects and learn new skills. You can also host a session or post a project you want to work on. * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.39/wmf.12|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2022-05-17|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2022-05-18|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2022-05-19|en}} ([[mw:MediaWiki 1.39/Roadmap|calendar]]). '''Future changes''' * You can soon edit translatable pages in the visual editor. Translatable pages exist on for examples Meta and Commons. [https://diff.wikimedia.org/2022/05/12/mediawiki-1-38-brings-support-for-editing-translatable-pages-with-the-visual-editor/] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/20|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2022-W20"/> </div> 18:58, 16 মে' 2022 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=23291515 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2022-21</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2022-W21"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/21|Translations]] are available. '''Recent changes''' * Administrators using the mobile web interface can now access Special:Block directly from user pages. [https://phabricator.wikimedia.org/T307341] * The <span class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">[https://www.wiktionary.org/ www.wiktionary.org]</span> portal page now uses an automated update system. Other [[m:Project_portals|project portals]] will be updated over the next few months. [https://phabricator.wikimedia.org/T304629] '''Problems''' * The Growth team maintains a mentorship program for newcomers. Previously, newcomers weren't able to opt out from the program. Starting May 19, 2022, newcomers are able to fully opt out from Growth mentorship, in case they do not wish to have any mentor at all. [https://phabricator.wikimedia.org/T287915] * Some editors cannot access the content translation tool if they load it by clicking from the contributions menu. This problem is being worked on. It should still work properly if accessed directly via Special:ContentTranslation. [https://phabricator.wikimedia.org/T308802] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.39/wmf.13|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2022-05-24|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2022-05-25|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2022-05-26|en}} ([[mw:MediaWiki 1.39/Roadmap|calendar]]). '''Future changes''' * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|alt=|Advanced item]] Gadget and user scripts developers are invited to give feedback on a [[mw:User:Jdlrobson/Extension:Gadget/Policy|proposed technical policy]] aiming to improve support from MediaWiki developers. [https://phabricator.wikimedia.org/T308686] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/21|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2022-W21"/> </div> 00:21, 24 May 2022 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=23317250 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2022-22</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2022-W22"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/22|Translations]] are available. '''Recent changes''' * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] In the [[mw:Special:MyLanguage/Extension:AbuseFilter|AbuseFilter]] extension, an <code dir=ltr>ip_in_ranges()</code> function has been introduced to check if an IP is in any of the ranges. Wikis are advised to combine multiple <code dir=ltr>ip_in_range()</code> expressions joined by <code>|</code> into a single expression for better performance. You can use the search function on [[Special:AbuseFilter|Special:AbuseFilter]] to locate its usage. [https://phabricator.wikimedia.org/T305017] * The [[m:Special:MyLanguage/IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation/IP Info feature|IP Info feature]] which helps abuse fighters access information about IPs, [[m:Special:MyLanguage/IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation/IP Info feature#May 24, 2022|has been deployed]] to all wikis as a beta feature. This comes after weeks of beta testing on test.wikipedia.org. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.39/wmf.14|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2022-05-31|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2022-06-01|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2022-06-02|en}} ([[mw:MediaWiki 1.39/Roadmap|calendar]]). * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] Some wikis will be in read-only for a few minutes because of a switch of their main database. It will be performed on {{#time:j xg|2022-05-31|en}} at 07:00 UTC ([https://noc.wikimedia.org/conf/highlight.php?file=dblists/s5.dblist targeted wikis]). * The [[mw:Special:MyLanguage/Help:DiscussionTools#New topic tool|New Topic Tool]] will be deployed for all editors at most wikis soon. You will be able to opt out from within the tool and in [[Special:Preferences#mw-prefsection-editing-discussion|Preferences]]. [https://www.mediawiki.org/wiki/Special:MyLanguage/Talk_pages_project/New_discussion][https://phabricator.wikimedia.org/T287804] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] The [[:mw:Special:ApiHelp/query+usercontribs|list=usercontribs API]] will support fetching contributions from an [[mw:Special:MyLanguage/Help:Range blocks#Non-technical explanation|IP range]] soon. API users can set the <code>uciprange</code> parameter to get contributions from any IP range within [[:mw:Manual:$wgRangeContributionsCIDRLimit|the limit]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T177150] * A new parser function will be introduced: <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code><nowiki>{{=}}</nowiki></code></bdi>. It will replace existing templates named "=". It will insert an [[w:en:Equals sign|equal sign]]. This can be used to escape the equal sign in the parameter values of templates. [https://phabricator.wikimedia.org/T91154] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/22|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2022-W22"/> </div> 20:29, 30 May 2022 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Trizek (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=23340178 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2022-23</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2022-W23"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/23|Translations]] are available. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.39/wmf.15|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2022-06-07|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2022-06-08|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2022-06-09|en}} ([[mw:MediaWiki 1.39/Roadmap|calendar]]). * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|alt=|Advanced item]] A new <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>str_replace_regexp()</code></bdi> function can be used in [[Special:AbuseFilter|abuse filters]] to replace parts of text using a [[w:en:Regular expression|regular expression]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T285468] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/23|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2022-W23"/> </div> 02:46, 7 June 2022 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=23366979 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2022-24</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2022-W24"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/24|Translations]] are available. '''Recent changes''' * All wikis can now use [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Kartographer|Kartographer]] maps. Kartographer maps now also work on pages with [[mw:Special:MyLanguage/Help:Pending changes|pending changes]]. [https://meta.wikimedia.org/wiki/WMDE_Technical_Wishes/Geoinformation#Project_descriptions][https://phabricator.wikimedia.org/T307348] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.39/wmf.16|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2022-06-14|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2022-06-15|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2022-06-16|en}} ([[mw:MediaWiki 1.39/Roadmap|calendar]]). * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] Some wikis will be in read-only for a few minutes because of a switch of their main database. It will be performed on {{#time:j xg|2022-06-14|en}} at 06:00 UTC ([https://noc.wikimedia.org/conf/highlight.php?file=dblists/s6.dblist targeted wikis]). [https://phabricator.wikimedia.org/T300471] * Starting on Wednesday, a new set of Wikipedias will get "[[mw:Special:MyLanguage/Help:Growth/Tools/Add a link|Add a link]]" ({{int:project-localized-name-abwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-acewiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-adywiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-afwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-akwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-alswiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-amwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-anwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-angwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-arcwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-arzwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-astwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-atjwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-avwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-aywiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-azwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-azbwiki/en}}). This is part of the [[phab:T304110|progressive deployment of this tool to more Wikipedias]]. The communities can [[mw:Special:MyLanguage/Growth/Community configuration|configure how this feature works locally]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T304548] * The [[mw:Special:MyLanguage/Help:DiscussionTools#New topic tool|New Topic Tool]] will be deployed for all editors at Commons, Wikidata, and some other wikis soon. You will be able to opt out from within the tool and in [[Special:Preferences#mw-prefsection-editing-discussion|Preferences]]. [https://www.mediawiki.org/wiki/Special:MyLanguage/Talk_pages_project/New_discussion][https://phabricator.wikimedia.org/T287804] '''Future meetings''' * The next [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements/Updates/Talk to Web|open meeting with the Web team]] about Vector (2022) will take place today (13 June). The following meetings will take place on: 28 June, 12 July, 26 July. '''Future changes''' * By the end of July, the [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements|Vector 2022]] skin should be ready to become the default across all wikis. Discussions on how to adjust it to the communities' needs will begin in the next weeks. It will always be possible to revert to the previous version on an individual basis. [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements/Updates/2022-04 for the largest wikis|Learn more]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/24|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2022-W24"/> </div> 16:59, 13 June 2022 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=23389956 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2022-25</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2022-W25"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/25|Translations]] are available. '''Recent changes''' * The [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Apps/Team/Android|Wikipedia App for Android]] now has an option for editing the whole page at once, located in the overflow menu (three-dots menu [[File:Ic more vert 36px.svg|15px|link=|alt=]]). [https://phabricator.wikimedia.org/T103622] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|alt=|Advanced item]] Some recent database changes may affect queries using the [[m:Research:Quarry|Quarry tool]]. Queries for <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>site_stats</code></bdi> at English Wikipedia, Commons, and Wikidata will need to be updated. [[phab:T306589|Read more]]. * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|alt=|Advanced item]] A new <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>user_global_editcount</code></bdi> variable can be used in [[Special:AbuseFilter|abuse filters]] to avoid affecting globally active users. [https://phabricator.wikimedia.org/T130439] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.39/wmf.17|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2022-06-21|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2022-06-22|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2022-06-23|en}} ([[mw:MediaWiki 1.39/Roadmap|calendar]]). * Users of non-responsive skins (e.g. MonoBook or Vector) on mobile devices may notice a slight change in the default zoom level. This is intended to optimize zooming and ensure all interface elements are present on the page (for example the table of contents on Vector 2022). In the unlikely event this causes any problems with how you use the site, we'd love to understand better, please ping <span class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">[[m:User:Jon (WMF)|Jon (WMF)]]</span> to any on-wiki conversations. [https://phabricator.wikimedia.org/T306910] '''Future changes''' * The Beta Feature for [[mw:Special:MyLanguage/Help:DiscussionTools|DiscussionTools]] will be updated throughout July. Discussions will look different. You can see [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/Usability/Prototype|some of the proposed changes]]. * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|alt=|Advanced item]] Parsoid's HTML output will soon stop annotating file links with different <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>typeof</code></bdi> attribute values, and instead use <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>mw:File</code></bdi> for all types. Tool authors should adjust any code that expects: <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>mw:Image</code></bdi>, <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>mw:Audio</code></bdi>, or <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>mw:Video</code></bdi>. [https://phabricator.wikimedia.org/T273505] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/25|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2022-W25"/> </div> 20:18, 20 June 2022 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=23425855 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2022-26</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2022-W26"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/26|Translations]] are available. '''Recent changes''' * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|alt=|Advanced item]] [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Enterprise|Wikimedia Enterprise]] API service now has self-service accounts with free on-demand requests and monthly snapshots ([https://enterprise.wikimedia.com/docs/ API documentation]). Community access [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Enterprise/FAQ#community-access|via database dumps & Wikimedia Cloud Services]] continues. * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|alt=|Advanced item]] [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Wiktionary#lua|All Wikimedia wikis can now use Wikidata Lexemes in Lua]] after creating local modules and templates. Discussions are welcome [[d:Wikidata_talk:Lexicographical_data#You_can_now_reuse_Wikidata_Lexemes_on_all_wikis|on the project talk page]]. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.39/wmf.18|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2022-06-28|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2022-06-29|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2022-06-30|en}} ([[mw:MediaWiki 1.39/Roadmap|calendar]]). * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] Some wikis will be in read-only for a few minutes because of a switch of their main database. It will be performed on {{#time:j xg|2022-06-28|en}} at 06:00 UTC ([https://noc.wikimedia.org/conf/highlight.php?file=dblists/s7.dblist targeted wikis]). [https://phabricator.wikimedia.org/T311033] * Some global and cross-wiki services will be in read-only for a few minutes because of a switch of their main database. It will be performed on {{#time:j xg|2022-06-30|en}} at 06:00 UTC. This will impact ContentTranslation, Echo, StructuredDiscussions, Growth experiments and a few more services. [https://phabricator.wikimedia.org/T300472] * Users will be able to sort columns within sortable tables in the mobile skin. [https://phabricator.wikimedia.org/T233340] '''Future meetings''' * The next [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements/Updates/Talk to Web|open meeting with the Web team]] about Vector (2022) will take place tomorrow (28 June). The following meetings will take place on 12 July and 26 July. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/26|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2022-W26"/> </div> 20:03, 27 June 2022 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=23453785 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2022-27</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2022-W27"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/27|Translations]] are available. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.39/wmf.19|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2022-07-05|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2022-07-06|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2022-07-07|en}} ([[mw:MediaWiki 1.39/Roadmap|calendar]]). * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] Some wikis will be in read-only for a few minutes because of a switch of their main database. It will be performed on {{#time:j xg|2022-07-05|en}} at 07:00 UTC ([https://noc.wikimedia.org/conf/highlight.php?file=dblists/s6.dblist targeted wikis]) and on {{#time:j xg|2022-07-07|en}} at 7:00 UTC ([https://noc.wikimedia.org/conf/highlight.php?file=dblists/s4.dblist targeted wikis]). * The Beta Feature for [[mw:Special:MyLanguage/Help:DiscussionTools|DiscussionTools]] will be updated throughout July. Discussions will look different. You can see [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/Usability/Prototype|some of the proposed changes]]. * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|alt=| Advanced item]] This change only affects pages in the main namespace in Wikisource. The Javascript config variable <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>proofreadpage_source_href</code></bdi> will be removed from <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>[[mw:Special:MyLanguage/Manual:Interface/JavaScript#mw.config|mw.config]]</code></bdi> and be replaced with the variable <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>prpSourceIndexPage</code></bdi>. [https://phabricator.wikimedia.org/T309490] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/27|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2022-W27"/> </div> 19:32, 4 July 2022 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=23466250 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2022-28</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2022-W28"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/28|Translations]] are available. '''Recent changes''' * In the [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements|Vector 2022 skin]], the page title is now displayed above the tabs such as Discussion, Read, Edit, View history, or More. [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements/Updates#Page title/tabs switch|Learn more]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T303549] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|alt=|Advanced item]] It is now possible to easily view most of the configuration settings that apply to just one wiki, and to compare settings between two wikis if those settings are different. For example: [https://noc.wikimedia.org/wiki.php?wiki=jawiktionary Japanese Wiktionary settings], or [https://noc.wikimedia.org/wiki.php?wiki=eswiki&compare=eowiki settings that are different between the Spanish and Esperanto Wikipedias]. Local communities may want to [[m:Special:MyLanguage/Requesting_wiki_configuration_changes|discuss and propose changes]] to their local settings. Details about each of the named settings can be found by [[mw:Special:Search|searching MediaWiki.org]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T308932] *The Anti-Harassment Tools team [[m:Special:MyLanguage/IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation/IP Info feature#May|recently deployed]] the IP Info Feature as a [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|Beta Feature at all wikis]]. This feature allows abuse fighters to access information about IP addresses. Please check our update on [[m:Special:MyLanguage/IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation/IP Info feature#April|how to find and use the tool]]. Please share your feedback using a link you will be given within the tool itself. '''Changes later this week''' * There is no new MediaWiki version this week. * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] Some wikis will be in read-only for a few minutes because of a switch of their main database. It will be performed on {{#time:j xg|2022-07-12|en}} at 07:00 UTC ([https://noc.wikimedia.org/conf/highlight.php?file=dblists/s3.dblist targeted wikis]). '''Future changes''' * The Beta Feature for [[mw:Special:MyLanguage/Help:DiscussionTools|DiscussionTools]] will be updated throughout July. Discussions will look different. You can see [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/Usability/Prototype|some of the proposed changes]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/28|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2022-W28"/> </div> 19:25, 11 July 2022 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=23502519 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2022-29</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2022-W29"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/29|Translations]] are available. '''Problems''' * The feature on mobile web for [[mw:Special:MyLanguage/Extension:NearbyPages|Nearby Pages]] was missing last week. It will be fixed this week. [https://phabricator.wikimedia.org/T312864] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.39/wmf.21|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2022-07-19|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2022-07-20|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2022-07-21|en}} ([[mw:MediaWiki 1.39/Roadmap|calendar]]). '''Future changes''' * The [[mw:Technical_decision_making/Forum|Technical Decision Forum]] is seeking [[mw:Technical_decision_making/Community_representation|community representatives]]. You can apply on wiki or by emailing <span class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">TDFSupport@wikimedia.org</span> before 12 August. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/29|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2022-W29"/> </div> 23:00, 18 July 2022 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=23517957 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2022-30</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2022-W30"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/30|Translations]] are available. '''Recent changes''' * The <span class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">[https://www.wikibooks.org/ www.wikibooks.org]</span> and <span class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">[https://www.wikiquote.org/ www.wikiquote.org]</span> portal pages now use an automated update system. Other [[m:Project_portals|project portals]] will be updated over the next few months. [https://phabricator.wikimedia.org/T273179] '''Problems''' * Last week, some wikis were in read-only mode for a few minutes because of an emergency switch of their main database ([https://noc.wikimedia.org/conf/highlight.php?file=dblists/s7.dblist targeted wikis]). [https://phabricator.wikimedia.org/T313383] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.39/wmf.22|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2022-07-26|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2022-07-27|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2022-07-28|en}} ([[mw:MediaWiki 1.39/Roadmap|calendar]]). * The external link icon will change slightly in the skins Vector legacy and Vector 2022. The new icon uses simpler shapes to be more recognizable on low-fidelity screens. [https://phabricator.wikimedia.org/T261391] * Administrators will now see buttons on user pages for "{{int:changeblockip}}" and "{{int:unblockip}}" instead of just "{{int:blockip}}" if the user is already blocked. [https://phabricator.wikimedia.org/T308570] '''Future meetings''' * The next [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements/Updates/Talk to Web|open meeting with the Web team]] about Vector (2022) will take place tomorrow (26 July). '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/30|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2022-W30"/> </div> 19:27, 25 July 2022 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=23545370 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2022-31</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2022-W31"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/31|Translations]] are available. '''Recent changes''' * Improved [[m:Special:MyLanguage/Help:Displaying_a_formula#Phantom|LaTeX capabilities for math rendering]] are now available in the wikis thanks to supporting <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>Phantom</code></bdi> tags. This completes part of [[m:Community_Wishlist_Survey_2022/Editing/Missing_LaTeX_capabilities_for_math_rendering|the #59 wish]] of the 2022 Community Wishlist Survey. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.39/wmf.23|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2022-08-02|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2022-08-03|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2022-08-04|en}} ([[mw:MediaWiki 1.39/Roadmap|calendar]]). * The [[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:WikiEditor/Realtime_Preview|Realtime Preview]] will be available as a Beta Feature on wikis in [https://noc.wikimedia.org/conf/highlight.php?file=dblists%2Fgroup0.dblist Group 0]. This feature was built in order to fulfill [[m:Special:MyLanguage/Community_Wishlist_Survey_2021/Real_Time_Preview_for_Wikitext|one of the Community Wishlist Survey proposals]]. '''Future changes''' * The Beta Feature for [[mw:Special:MyLanguage/Help:DiscussionTools|DiscussionTools]] will be updated throughout August. Discussions will look different. You can see [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/Usability/Prototype|some of the proposed changes]]. '''Future meetings''' * This week, three meetings about [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements|Vector (2022)]] with live interpretation will take place. On Tuesday, interpretation in Russian will be provided. On Thursday, meetings for Arabic and Spanish speakers will take place. [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements/Updates/Talk to Web|See how to join]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/31|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2022-W31"/> </div> 21:22, 1 August 2022 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=23615613 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2022-32</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2022-W32"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/32|Translations]] are available. '''Recent changes''' * [[:m:Special:MyLanguage/Meta:GUS2Wiki/Script|GUS2Wiki]] copies the information from [[{{#special:GadgetUsage}}]] to an on-wiki page so you can review its history. If your project isn't already listed on the [[d:Q113143828|Wikidata entry for Project:GUS2Wiki]] you can either run GUS2Wiki yourself or [[:m:Special:MyLanguage/Meta:GUS2Wiki/Script#Opting|make a request to receive updates]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T121049] '''Changes later this week''' * There is no new MediaWiki version this week. * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] Some wikis will be in read-only for a few minutes because of a switch of their main database. It will be performed on {{#time:j xg|2022-08-09|en}} at 07:00 UTC ([https://noc.wikimedia.org/conf/highlight.php?file=dblists/s5.dblist targeted wikis]) and on {{#time:j xg|2022-08-11|en}} at 7:00 UTC ([https://noc.wikimedia.org/conf/highlight.php?file=dblists/s2.dblist targeted wikis]). '''Future meetings''' * The [[wmania:Special:MyLanguage/Hackathon|Wikimania Hackathon]] will take place online from August 12–14. Don't miss [[wmania:Special:MyLanguage/Hackathon/Schedule|the pre-hacking showcase]] to learn about projects and find collaborators. Anyone can [[phab:/project/board/6030/|propose a project]] or [[wmania:Special:MyLanguage/Hackathon/Schedule|host a session]]. [[wmania:Special:MyLanguage/Hackathon/Newcomers|Newcomers are welcome]]! '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/32|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2022-W32"/> </div> 19:50, 8 August 2022 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=23627807 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2022-33</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2022-W33"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/33|Translations]] are available. '''Recent changes''' * The Persian (Farsi) Wikipedia community decided to block IP editing from October 2021 to April 2022. The Wikimedia Foundation's Product Analytics team tracked the impact of this change. [[m:Special:MyLanguage/IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation/IP Editing Restriction Study/Farsi Wikipedia|An impact report]] is now available. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.39/wmf.25|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2022-08-16|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2022-08-17|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2022-08-18|en}} ([[mw:MediaWiki 1.39/Roadmap|calendar]]). * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] Some wikis will be in read-only for a few minutes because of a switch of their main database. It will be performed on {{#time:j xg|2022-08-16|en}} at 07:00 UTC ([https://noc.wikimedia.org/conf/highlight.php?file=dblists/s1.dblist targeted wikis]) and on {{#time:j xg|2022-08-18|en}} at 7:00 UTC ([https://noc.wikimedia.org/conf/highlight.php?file=dblists/s8.dblist targeted wikis]). * The [[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:WikiEditor/Realtime_Preview|Realtime Preview]] will be available as a Beta Feature on wikis in [https://noc.wikimedia.org/conf/highlight.php?file=dblists%2Fgroup1.dblist Group 1]. This feature was built in order to fulfill [[m:Special:MyLanguage/Community_Wishlist_Survey_2021/Real_Time_Preview_for_Wikitext|one of the Community Wishlist Survey proposals]]. '''Future changes''' * The Beta Feature for [[mw:Special:MyLanguage/Help:DiscussionTools|DiscussionTools]] will be updated throughout August. Discussions will look different. You can see [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/Usability/Prototype|some of the proposed changes]]. [https://www.mediawiki.org/wiki/Talk_pages_project/Usability#4_August_2022][https://www.mediawiki.org/wiki/Talk_pages_project/Usability#Phase_1:_Topic_containers][https://phabricator.wikimedia.org/T312672] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/33|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2022-W33"/> </div> 21:09, 15 August 2022 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=23658001 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2022-34</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2022-W34"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/34|Translations]] are available. '''Recent changes''' * Two problems with [[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:Kartographer|Kartographer]] maps have been fixed. Maps are no longer shown as empty when a geoline was created via VisualEditor. Geolines consisting of points with QIDs (e.g., subway lines) are no longer shown with pushpins. [https://phabricator.wikimedia.org/T292613][https://phabricator.wikimedia.org/T308560] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.39/wmf.26|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2022-08-23|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2022-08-24|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2022-08-25|en}} ([[mw:MediaWiki 1.39/Roadmap|calendar]]). * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] Some wikis will be in read-only for a few minutes because of a switch of their main database. It will be performed on {{#time:j xg|2022-08-25|en}} at 7:00 UTC ([https://noc.wikimedia.org/conf/highlight.php?file=dblists/s4.dblist targeted wikis]). * The colours of links and visited links will change. This is to make the difference between links and other text more clear. [https://phabricator.wikimedia.org/T213778] '''Future changes''' * The new [{{int:discussiontools-topicsubscription-button-subscribe}}] button [[mw:Talk pages project/Notifications#12 August 2022|helps newcomers get answers]]. The Editing team is enabling this tool everywhere. You can turn it off in [[Special:Preferences#mw-prefsection-editing-discussion|your preferences]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T284489] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/34|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2022-W34"/> </div> 00:13, 23 August 2022 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=23675501 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2022-35</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2022-W35"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/35|Translations]] are available. '''Recent changes''' * The [[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:WikiEditor/Realtime_Preview|Realtime Preview]] is available as a Beta Feature on wikis in [https://noc.wikimedia.org/conf/highlight.php?file=dblists%2Fgroup2.dblist Group 2]. This feature was built in order to fulfill [[m:Special:MyLanguage/Community_Wishlist_Survey_2021/Real_Time_Preview_for_Wikitext|one of the Community Wishlist Survey proposals]]. Please note that when this Beta feature is enabled, it may cause conflicts with some wiki-specific Gadgets. '''Problems''' * In recent months, there have been inaccurate numbers shown for various [[{{#special:statistics}}]] at Commons, Wikidata, and English Wikipedia. This has now been fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T315693] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.39/wmf.27|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2022-08-30|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2022-08-31|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2022-09-01|en}} ([[mw:MediaWiki 1.39/Roadmap|calendar]]). * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] Some wikis will be in read-only for a few minutes because of a switch of their main database. It will be performed on {{#time:j xg|2022-08-30|en}} at 07:00 UTC ([https://noc.wikimedia.org/conf/highlight.php?file=dblists/s6.dblist targeted wikis]) and on {{#time:j xg|2022-09-01|en}} at 7:00 UTC ([https://noc.wikimedia.org/conf/highlight.php?file=dblists/s7.dblist targeted wikis]). '''Future changes''' * The Wikimedia Foundation wants to improve how Wikimedia communities report harmful incidents by building the [[m:Special:MyLanguage/Private Incident Reporting System|Private Incident Reporting System (PIRS)]] to make it easy and safe for users to make reports. You can leave comments on the talk page, by answering the [[m:Special:MyLanguage/Private Incident Reporting System#Phase 1|questions provided]]. If you have ever faced a harmful situation that you wanted to report/reported, join a PIRS interview to share your experience. To sign up [[m:Special:EmailUser/MAna_(WMF)|please email]] <span class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">[[m:User:MAna (WMF)|Madalina Ana]]</span>. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/35|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2022-W35"/> </div> 23:06, 29 August 2022 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=23725814 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2022-36</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2022-W36"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/36|Translations]] are available. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.39/wmf.28|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2022-09-06|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2022-09-07|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2022-09-08|en}} ([[mw:MediaWiki 1.39/Roadmap|calendar]]). * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] Some wikis will be in read-only for a few minutes because of a switch of their main database. It will be performed on {{#time:j xg|2022-09-06|en}} at 07:00 UTC ([https://noc.wikimedia.org/conf/highlight.php?file=dblists/s1.dblist targeted wikis]) and on {{#time:j xg|2022-09-08|en}} at 7:00 UTC ([https://noc.wikimedia.org/conf/highlight.php?file=dblists/s3.dblist targeted wikis]). * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|alt=|Advanced item]] On Special pages that only have one tab, the tab-bar's row will be hidden in the Vector-2022 skin to save space. The row will still show if Gadgets use it. Gadgets that currently append directly to the CSS id of <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>#p-namespaces</code></bdi> should be updated to use the <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>[[mw:ResourceLoader/Core_modules#addPortletLink|mw.util.addPortletLink]]</code></bdi> function instead. Gadgets that style this id should consider also targeting <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>#p-associated-pages</code></bdi>, the new id for this row. [[phab:T316908|Examples are available]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T316908][https://phabricator.wikimedia.org/T313409] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/36|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2022-W36"/> </div> 23:22, 5 September 2022 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=23757743 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2022-37</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2022-W37"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/37|Translations]] are available. '''Recent changes''' * The search servers have been upgraded to a new major version. If you notice any issues with searching, please report them on [[phab:project/view/1849/|Phabricator]]. [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikitech-l@lists.wikimedia.org/message/XPCTYYTN67FVFKN6XOHULJVGUO44J662] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.40/wmf.1|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2022-09-13|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2022-09-14|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2022-09-15|en}} ([[mw:MediaWiki 1.39/Roadmap|calendar]]). * [[mw:Special:MyLanguage/Extension:SyntaxHighlight|Syntax highlighting]] is now tracked as an [[mw:Special:MyLanguage/Manual:$wgExpensiveParserFunctionLimit|expensive parser function]]. Only 500 expensive function calls can be used on a single page. Pages that exceed the limit are added to a [[:Category:{{MediaWiki:expensive-parserfunction-category}}|tracking category]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T316858] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/37|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2022-W37"/> </div> 01:50, 13 September 2022 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=23787318 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2022-38</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2022-W38"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/38|Translations]] are available. '''Recent changes''' * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|alt=|Advanced item]] Two database fields in the <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code><nowiki>templatelinks</nowiki></code></bdi> table are now being dropped: <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code><nowiki>tl_namespace</nowiki></code></bdi> and <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code><nowiki>tl_title</nowiki></code></bdi>. Any queries that rely on these fields need to be changed to use the new normalization field called <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code><nowiki>tl_target_id</nowiki></code></bdi>. See <span class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">[[phab:T299417|T299417]]</span> for more information. This is part of [[w:Database normalization|normalization]] of links tables. [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikitech-l@lists.wikimedia.org/message/U2U6TXIBABU3KDCVUOITIGI5OJ4COBSW/][https://www.mediawiki.org/wiki/User:ASarabadani_(WMF)/Database_for_devs_toolkit/Concepts/Normalization] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.40/wmf.2|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2022-09-20|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2022-09-21|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2022-09-22|en}} ([[mw:MediaWiki 1.40/Roadmap|calendar]]). * In [[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:Kartographer|Kartographer]] maps, you can use icons on markers for common points of interest. On Tuesday, the [[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:Kartographer/Icons|previous icon set]] will be updated to [https://de.wikipedia.beta.wmflabs.org/wiki/Hilfe:Extension:Kartographer/Icons version maki 7.2]. That means, around 100 new icons will be available. Additionally, all existing icons were updated for clarity and to make them work better in international contexts. [https://phabricator.wikimedia.org/T302861][https://meta.wikimedia.org/wiki/WMDE_Technical_Wishes/Geoinformation#Update_maki_icons] '''Future changes''' * In a [[m:Content_Partnerships_Hub/Software/Volunteer_developers_discussion_at_Wikimania_2022|group discussion at Wikimania]], more than 30 people talked about how to make content partnership software in the Wikimedia movement more sustainable. What kind of support is acceptable for volunteer developers? Read the summary and [[m:Talk:Content Partnerships Hub/Software/Volunteer developers discussion at Wikimania 2022|leave your feedback]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/38|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2022-W38"/> </div> <span class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</span> 22:16, 19 September 2022 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=23826293 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2022-39</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2022-W39"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/39|Translations]] are available. '''Recent changes''' * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|alt=|Advanced item]] Parsoid clients should be updated to allow for space-separated multi-values in the <bdi lang="en" dir="ltr"><code>rel</code></bdi> attribute of links. Further details are in <bdi lang="en" dir="ltr">[[phab:T315209|T315209]]</bdi>. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.40/wmf.3|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2022-09-27|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2022-09-28|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2022-09-29|en}} ([[mw:MediaWiki 1.39/Roadmap|calendar]]). * [[mw:Special:MyLanguage/VisualEditor/Diffs|Visual diffs]] will become available to all users, except at the Wiktionaries and Wikipedias. [https://phabricator.wikimedia.org/T314588] * [[mw:Special:MyLanguage/Help:DiscussionTools#Mobile|Talk pages on the mobile site]] will change at the Arabic, Bangla, Chinese, French, Haitian Creole, Hebrew, Korean, and Vietnamese Wikipedias. They should be easier to use and provide more information. [https://phabricator.wikimedia.org/T318302] [https://www.mediawiki.org/wiki/Talk_pages_project/Mobile] * In the [[mw:Lua/Scripting|{{ns:828}}]] namespace, pages ending with <bdi lang="en" dir="ltr"><code>.json</code></bdi> will be treated as JSON, just like they already are in the {{ns:2}} and {{ns:8}} namespaces. [https://phabricator.wikimedia.org/T144475] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/39|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2022-W39"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 00:30, 27 September 2022 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=23860085 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2022-40</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2022-W40"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/40|Translations]] are available. '''Recent changes''' * [[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:Kartographer|Kartographer]] maps can now show geopoints from Wikidata, via QID or SPARQL query. Previously, this was only possible for geoshapes and geolines. [https://phabricator.wikimedia.org/T307695] [https://meta.wikimedia.org/wiki/WMDE_Technical_Wishes/Geoinformation/Geopoints_via_QID] * The [[m:Special:MyLanguage/Coolest_Tool_Award|Coolest Tool Award 2022]] is looking for nominations. You can recommend tools until 12 October. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.40/wmf.4|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2022-10-04|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2022-10-05|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2022-10-06|en}} ([[mw:MediaWiki 1.39/Roadmap|calendar]]). * [[mw:Special:MyLanguage/Help:DiscussionTools#Mobile|Talk pages on the mobile site]] will change at the Arabic, Bangla, Chinese, French, Haitian Creole, Hebrew, Korean, and Vietnamese Wikipedias. They should be easier to use and provide more information. (Last week's release was delayed) [https://phabricator.wikimedia.org/T318302] [https://www.mediawiki.org/wiki/Talk_pages_project/Mobile] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|alt=|Advanced item]] The <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>scribunto-console</code></bdi> API module will require a [[mw:Special:MyLanguage/API:Tokens|CSRF token]]. This module is documented as internal and use of it is not supported. [[phab:T212071|[5]]] * The Vector 2022 skin will become the default across the smallest Wikimedia projects. [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop_Improvements#Deployment_plan_and_timeline|Learn more]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/40|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2022-W40"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 00:24, 4 October 2022 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=23885489 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2022-41</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2022-W41"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/41|Translations]] are available. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.40/wmf.5|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2022-10-11|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2022-10-12|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2022-10-13|en}} ([[mw:MediaWiki 1.39/Roadmap|calendar]]). * On some wikis, [[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:Kartographer|Kartographer]] maps in full size view will be able to display nearby articles. After a feedback period, more wikis will follow. [https://phabricator.wikimedia.org/T316782][https://meta.wikimedia.org/wiki/WMDE_Technical_Wishes/Geoinformation/Nearby_articles] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/41|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2022-W41"/> </div> 14:09, 10 October 2022 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Trizek (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=23912412 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2022-42</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2022-W42"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/42|Translations]] are available. '''Recent changes''' * The recently implemented feature of [[phab:T306883|article thumbnails in Special:Search]] will be limited to Wikipedia projects only. Further details are in [[phab:T320510|T320510]]. [https://www.mediawiki.org/wiki/Special:MyLanguage/Structured_Data_Across_Wikimedia/Search_Improvements] * A bug that caused problems in loading article thumbnails in Special:Search has been fixed. Further details are in [[phab:T320406|T320406]]. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.40/wmf.6|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2022-10-18|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2022-10-19|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2022-10-20|en}} ([[mw:MediaWiki 1.39/Roadmap|calendar]]). * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|alt=|Advanced item]] Lua module authors can use <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>[[mw:Special:MyLanguage/Extension:Scribunto/Lua_reference_manual#mw.loadJsonData|mw.loadJsonData()]]</code></bdi> to load data from JSON pages. [https://phabricator.wikimedia.org/T217500] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|alt=|Advanced item]] Lua module authors can enable <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>[[mw:Special:MyLanguage/Extension:Scribunto/Lua_reference_manual#Strict_library|require( "strict" )]]</code></bdi> to add errors for some possible code problems. This replaces "[[wikidata:Q16748603|Module:No globals]]" on most wikis. [https://phabricator.wikimedia.org/T209310] '''Future changes''' * The [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|Beta Feature]] for [[mw:Special:MyLanguage/Help:DiscussionTools|DiscussionTools]] will be updated at most wikis. The "{{int:discussiontools-replylink}}" button will look different after this change. [https://phabricator.wikimedia.org/T320683] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/42|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2022-W42"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 21:46, 17 October 2022 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=23943992 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2022-43</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2022-W43"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/43|Translations]] are available. '''Recent changes''' * There have been some minor visual fixes in Special:Search, regarding audio player alignment and image placeholder height. Further details are in [[phab:T319230|T319230]]. * On Wikipedias, a new [[Special:Preferences#mw-prefsection-searchoptions|preference]] has been added to hide article thumbnails in Special:Search. Full details are in [[phab:T320337|T320337]]. '''Problems''' * Last week, three wikis ({{int:project-localized-name-frwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-jawiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-ruwiki/en}}) had read-only access for 25 minutes. This was caused by a hardware problem. [https://phabricator.wikimedia.org/T320990] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.40/wmf.7|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2022-10-25|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2022-10-26|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2022-10-27|en}} ([[mw:MediaWiki 1.40/Roadmap|calendar]]). * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] Some wikis will be in read-only for a few minutes because of a switch of their main database. It will be performed on {{#time:j xg|2022-10-25|en}} at 07:00 UTC ([https://noc.wikimedia.org/conf/highlight.php?file=dblists/s5.dblist targeted wikis]) and on {{#time:j xg|2022-10-27|en}} at 7:00 UTC ([https://noc.wikimedia.org/conf/highlight.php?file=dblists/s4.dblist targeted wikis]). * Starting on Wednesday, a new set of Wikipedias will get "[[mw:Special:MyLanguage/Help:Growth/Tools/Add a link|Add a link]]" ({{int:project-localized-name-aswiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-bawiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-banwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-barwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-bat smgwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-bclwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-bewiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-be x oldwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-bgwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-bhwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-biwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-bjnwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-bmwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-bpywiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-brwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-bswiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-bugwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-bxrwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-idwiki/en}}). This is part of the [[phab:T304110|progressive deployment of this tool to more Wikipedias]]. The communities can [[mw:Special:MyLanguage/Growth/Community configuration|configure how this feature works locally]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T304549] * Starting on Wednesday October 26, 2022, the list of mentors will be upgraded [[d:Q14339834 | at wikis where Growth mentorship is available]]. The mentorship system will continue to work as it does now. The signup process [[mw:Special:MyLanguage/Growth/Communities/How to configure the mentors' list#add|will be replaced]], and a new management option will be provided. Also, this change simplifies [[mw:Special:MyLanguage/Growth/Communities/How to configure the mentors' list#create|the creation of mentorship systems at Wikipedias]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T314858][https://phabricator.wikimedia.org/T310905][https://www.mediawiki.org/wiki/Special:MyLanguage/Growth/Structured_mentor_list] * Pages with titles that start with a lower-case letter according to Unicode 11 will be renamed or deleted. There is a list of affected pages at <bdi lang="en" dir="ltr">[[m:Unicode 11 case map migration]]</bdi>. More information can be found at [[phab:T292552|T292552]]. * The Vector 2022 skin will become the default across the smallest Wikipedias. [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop_Improvements#smallest-1|Learn more]]. '''Future changes''' * The [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/Replying|Reply tool]] and [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/New discussion|New Topic tool]] will soon get a [[mw:Special:MyLanguage/VisualEditor/Special characters|special characters menu]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T249072] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/43|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2022-W43"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 21:23, 24 October 2022 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=23975411 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2022-44</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2022-W44"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/44|Translations]] are available. '''Recent changes''' * When using keyboard navigation on a [[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:Kartographer|Kartographer]] map, the focus will become more visible. [https://phabricator.wikimedia.org/T315997] * In {{#special:RecentChanges}}, you can now hide the log entries for new user creations with the filter for "{{int:rcfilters-filter-newuserlogactions-label}}". [https://phabricator.wikimedia.org/T321155] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.40/wmf.8|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2022-11-01|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2022-11-02|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2022-11-03|en}} ([[mw:MediaWiki 1.40/Roadmap|calendar]]). * The [[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:Kartographer|maps dialog]] in VisualEditor now has some help texts. [https://phabricator.wikimedia.org/T318818] * It is now possible to select the language of a [[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:Kartographer|Kartographer]] map in VisualEditor via a dropdown menu. [https://phabricator.wikimedia.org/T318817] * It is now possible to add a caption to a [[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:Kartographer|Kartographer]] map in VisualEditor. [https://phabricator.wikimedia.org/T318815] * It is now possible to hide the frame of a [[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:Kartographer|Kartographer]] map in VisualEditor. [https://phabricator.wikimedia.org/T318813] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/44|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2022-W44"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 21:16, 31 October 2022 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=23977539 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2022-45</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2022-W45"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/45|Translations]] are available. '''Recent changes''' * An updated version of the [[m:Special:MyLanguage/EventCenter/Registration|Event Registration]] tool is now available for testing at [[testwiki:|testwiki]] and [[test2wiki:| test2wiki]]. The tool provides features for event organizers and participants. Your feedback is welcome at our [[m:Talk:Campaigns/Foundation Product Team/Registration|project talkpage]]. More information about [[m:Campaigns/Foundation Product Team/Registration|the project]] is available. [https://phabricator.wikimedia.org/T318592] '''Problems''' * Twice last week, for about 45 minutes, some files and thumbnails failed to load and uploads failed, mostly for logged-in users. The cause is being investigated and an incident report will be available soon. '''Changes later this week''' * There is no new MediaWiki version this week. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/45|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2022-W45"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 00:32, 8 November 2022 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=24001035 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2022-46</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2022-W46"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/46|Translations]] are available. '''Recent changes''' * At Wikidata, an interwiki link can now point to a redirect page if certain conditions are met. This new feature is called [[wikidata:Special:MyLanguage/Wikidata:Sitelinks_to_redirects|sitelinks to redirects]]. It is needed when one wiki uses one page to cover multiple concepts but another wiki uses more pages to cover the same concepts. Your [[wikidata:Special:MyLanguage/Wikidata talk:Sitelinks to redirects|feedback on the talkpage]] of the new proposed guideline is welcome. [https://phabricator.wikimedia.org/T278962] * The <span class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">[https://www.wikinews.org/ www.wikinews.org]</span>, <span class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">[https://www.wikiversity.org/ www.wikiversity.org]</span>, and <span class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">[https://www.wikivoyage.org/ www.wikivoyage.org]</span> portal pages now use an automated update system. [https://phabricator.wikimedia.org/T273179] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.40/wmf.10|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2022-11-15|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2022-11-16|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2022-11-17|en}} ([[mw:MediaWiki 1.40/Roadmap|calendar]]). * There will be a new link to directly "Edit template data" on Template pages. [https://phabricator.wikimedia.org/T316759] '''Future changes''' * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|alt=|Advanced item]] Wikis where mobile [[mw:Special:MyLanguage/Help:DiscussionTools|DiscussionTools]] are enabled ([[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/Deployment Status|these ones]]) will soon use full CSS styling to display any templates that are placed at the top of talk pages. To adapt these “talk page boxes” for narrow mobile devices you can use media queries, such as in [https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Module:Message_box/tmbox.css&oldid=1097618699#L-69 this example]. [https://phabricator.wikimedia.org/T312309] * Starting in January 2023, [[m:Special:MyLanguage/Community Tech|Community Tech]] will be [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey/Updates/2023 Changes Update|running the Community Wishlist Survey (CWS) every two years]]. This means that in 2024, there will be no new proposals or voting. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/46|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2022-W46"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 21:55, 14 November 2022 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=24071290 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2022-47</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2022-W47"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/47|Translations]] are available. '''Recent changes''' * The display of non-free media in the search bar and for article thumbnails in Special:Search has been deactivated. Further details are in [[phab:T320661|T320661]]. '''Changes later this week''' * There is no new MediaWiki version this week. * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] Some wikis will be in read-only for a few minutes because of a switch of their main database. It will be performed on {{#time:j xg|2022-11-22|en}} at 07:00 UTC ([https://noc.wikimedia.org/conf/highlight.php?file=dblists/s2.dblist targeted wikis]) and on {{#time:j xg|2022-11-24|en}} at 07:00 UTC ([https://noc.wikimedia.org/conf/highlight.php?file=dblists/s7.dblist targeted wikis]). '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/47|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2022-W47"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 23:22, 21 November 2022 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=24071290 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2022-48</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2022-W48"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/48|Translations]] are available. '''Recent changes''' * A new preference, “Enable limited width mode”, has been added to the [[Special:Preferences#mw-prefsection-rendering|Vector 2022 skin]]. The preference is also available as a toggle on every page if your monitor is 1600 pixels or wider. It allows for increasing the width of the page for logged-out and logged-in users. [https://phabricator.wikimedia.org/T319449] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.40/wmf.12|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2022-11-29|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2022-11-30|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2022-12-01|en}} ([[mw:MediaWiki 1.40/Roadmap|calendar]]). * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] Some wikis will be in read-only for a few minutes because of a switch of their main database. It will be performed on {{#time:j xg|2022-11-29|en}} at 07:00 UTC ([https://noc.wikimedia.org/conf/highlight.php?file=dblists/s3.dblist targeted wikis]) and on {{#time:j xg|2022-12-01|en}} at 07:00 UTC ([https://noc.wikimedia.org/conf/highlight.php?file=dblists/s1.dblist targeted wikis]). * Mathematical formulas shown in SVG image format will no longer have PNG fall-backs for browsers that don't support them. This is part of work to modernise the generation system. Showing only PNG versions was the default option until in February 2018. [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikimedia-l@lists.wikimedia.org/message/3BGOKWJIZGL4TC4HJ22ICRU2SEPWGCR4/][https://phabricator.wikimedia.org/T311620][https://phabricator.wikimedia.org/T186327] * On [[phab:P40224|some wikis]] that use flagged revisions, [[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:FlaggedRevs#Special:Contributions|a new checkbox will be added]] to Special:Contributions that enables you to see only the [[mw:Special:MyLanguage/Help:Pending changes|pending changes]] by a user. [https://phabricator.wikimedia.org/T321445] '''Future changes''' * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|alt=|Advanced item]] How media is structured in the parser's HTML output will change early next week at [https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments/Train#Wednesday group1 wikis] (but not Wikimedia Commons or Meta-Wiki). This change improves the accessibility of content, and makes it easier to write related CSS. You may need to update your site-CSS, or userscripts and gadgets. There are [[mw:Special:MyLanguage/Parsoid/Parser_Unification/Media_structure/FAQ|details on what code to check, how to update the code, and where to report any related problems]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T314318] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/48|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2022-W48"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 20:03, 28 November 2022 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=24114342 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2022-49</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2022-W49"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/49|Translations]] are available. '''Recent changes''' * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|alt=|Advanced item]] The Wikisources use a tool called ProofreadPage. ProofreadPage uses OpenSeadragon which is an open source tool. The OpenSeadragon JavaScript API has been significantly re-written to support dynamically loading images. The functionality provided by the older version of the API should still work but it is no longer supported. User scripts and gadgets should migrate over to the newer version of the API. The functionality provided by the newer version of the API is [[mw:Extension:Proofread_Page/Page_viewer#JS_API|documented on MediaWiki]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T308098][https://www.mediawiki.org/wiki/Extension:Proofread_Page/Edit-in-Sequence] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.40/wmf.13|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2022-12-06|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2022-12-07|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2022-12-08|en}} ([[mw:MediaWiki 1.40/Roadmap|calendar]]). '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/49|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2022-W49"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 00:41, 6 December 2022 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=24151590 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2022-50</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2022-W50"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/50|Translations]] are available. '''Recent changes''' * An [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/Mobile|A/B test has begun]] at 15 Wikipedias for [[mw:Special:MyLanguage/Help:DiscussionTools#Mobile|DiscussionTools on mobile]]. Half of the editors on the [[mw:Reading/Web/Mobile|mobile web site]] will have access to the {{int:discussiontools-replybutton}} tool and other features. [https://phabricator.wikimedia.org/T321961] * The character <code>=</code> cannot be used in new usernames, to make usernames work better with templates. Existing usernames are not affected. [https://phabricator.wikimedia.org/T254045] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.40/wmf.14|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2022-12-13|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2022-12-14|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2022-12-15|en}} ([[mw:MediaWiki 1.40/Roadmap|calendar]]). * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|alt=|Advanced item]] The HTML markup used by [[mw:Special:MyLanguage/Help:DiscussionTools|DiscussionTools]] to [[mw:Special:MyLanguage/Talk_pages_project/Usability#Phase_1:_Topic_containers|show discussion metadata below section headings]] will be inserted after these headings, not inside of them. This change improves the accessibility of discussion pages for screen reader software. [https://phabricator.wikimedia.org/T314714] '''Events''' * The fourth edition of the [[m:Special:MyLanguage/Coolest_Tool_Award|Coolest Tool Award]] will happen online on [https://zonestamp.toolforge.org/1671210002 Friday 16 December 2022 at 17:00 UTC]! The event will be live-streamed on YouTube in the [https://www.youtube.com/user/watchmediawiki MediaWiki channel] and added to Commons afterwards. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/50|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2022-W50"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 23:35, 12 December 2022 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=24216570 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2022-51</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2022-W51"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/51|Translations]] are available. '''Tech News''' * Because of the [[w:en:Christmas and holiday season|holidays]] the next issue of Tech News will be sent out on 9 January 2023. '''Recent changes''' * On a user's contributions page, you can filter it for edits with a tag like 'reverted'. Now, you can also filter for all edits that are not tagged like that. This was part of a Community Wishlist 2022 request. [https://phabricator.wikimedia.org/T119072] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|alt=|Advanced item]] A new function has been used for gadget developers to add content underneath the title on article pages. This is considered a stable API that should work across all skins. [[mw:Special:MyLanguage/ResourceLoader/Core_modules#addSubtitle|Documentation is available]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T316830] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|alt=|Advanced item]] [[test2wiki:|One of our test wikis]] is now being served from a new infrastructure powered by [[w:Kubernetes|Kubernetes]] ([[wikitech:MediaWiki On Kubernetes|read more]]). More Wikis will switch to this new infrastructure in early 2023. Please test and let us know of any issues. [https://phabricator.wikimedia.org/T290536] '''Problems''' * Last week, all wikis had no edit access for 9 minutes. This was caused by a database problem. [https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Incidents/2022-12-13_sessionstore] '''Changes later this week''' * There is no new MediaWiki version this week or next week. * The word "{{int:discussiontools-replybutton}}" is very short in some languages, such as Arabic ("<bdi lang="ar">ردّ</bdi>"). This makes the {{int:discussiontools-preference-label}} button on talk pages difficult to use. An arrow icon will be added to those languages. This will only be visible to editors who have the [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|Beta Feature]] turned on. [https://www.mediawiki.org/wiki/Talk_pages_project/Usability#Status] [https://phabricator.wikimedia.org/T323537] '''Future changes''' * Edits can be automatically "tagged" by the system software or the {{int:Abusefilter}} system. Those tags link to a help page about the tags. Soon they will also link to Recent Changes to let you see other edits tagged this way. This was a Community Wishlist 2022 request. [https://phabricator.wikimedia.org/T301063] * The Trust & Safety tools team [[m:Special:MyLanguage/Private Incident Reporting System/Timeline and Updates|have shared new plans]] for building the Private Incident Reporting System. The system will make it easier for editors to ask for help if they are harassed or abused. * [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2021/Real Time Preview for Wikitext|Realtime Preview for Wikitext]] is coming out of beta as an enabled feature for every user of the 2010 Wikitext [[mw:Special:MyLanguage/Editor|editor]] in the week of January 9, 2023. It will be available to use via the toolbar in the 2010 Wikitext editor. The feature was the 4th most popular wish of the Community Wishlist Survey 2021. '''Events''' * You can now [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Hackathon 2023/Participate|register for the Wikimedia Hackathon 2023]], taking place on May 19–21 in Athens, Greece. You can also apply for a scholarship until January 14th. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/51|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2022-W51"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 00:00, 20 December 2022 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=24258101 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2023-02</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2023-W02"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/02|Translations]] are available. '''Recent changes''' * You can use tags to filter edits in the recent changes feed or on your watchlist. You can now use tags to filter out edits you don't want to see. Previously you could only use tags to focus on the edits with those tags. [https://phabricator.wikimedia.org/T174349] * [[Special:WhatLinksHere|Special:WhatLinksHere]] shows all pages that link to a specific page. There is now a [https://wlh.toolforge.org prototype] for how to sort those pages alphabetically. You can see the discussion in the [[phab:T4306|Phabricator ticket]]. * You can now use the [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Thanks|thanks]] function on your watchlist and the user contribution page. [https://phabricator.wikimedia.org/T51541] * A wiki page can be moved to give it a new name. You can now get a dropdown menu with common reasons when you move a page. This is so you don't have to write the explanation every time. [https://phabricator.wikimedia.org/T325257] * [[m:Special:MyLanguage/Matrix.org|Matrix]] is a chat tool. You can now use <code>matrix:</code> to create Matrix links on wiki pages. [https://phabricator.wikimedia.org/T326021] * You can filter out translations when you look at the recent changes on multilingual wikis. This didn't hide translation pages. You can now also hide subpages which are translation pages. [https://phabricator.wikimedia.org/T233493] '''Changes later this week''' * [[m:Special:MyLanguage/Real Time Preview for Wikitext|Realtime preview for wikitext]] is a tool which lets editors preview the page when they edit wikitext. It will be enabled for all users of the 2010 wikitext editor. You will find it in the editor toolbar. * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] Some wikis will be in read-only for a few minutes because of a switch of their main database. It will be performed on {{#time:j xg|2023-01-10|en}} at 07:00 UTC ([https://noc.wikimedia.org/conf/highlight.php?file=dblists/s5.dblist targeted wikis]) and on {{#time:j xg|2023-01-12|en}} at 07:00 UTC ([https://noc.wikimedia.org/conf/highlight.php?file=dblists/s6.dblist targeted wikis]). * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.40/wmf.18|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2023-01-10|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2023-01-11|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2023-01-12|en}} ([[mw:MediaWiki 1.40/Roadmap|calendar]]). '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/02|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2023-W02"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 01:08, 10 January 2023 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=24342971 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2023-03</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2023-W03"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/03|Translations]] are available. '''Problems''' * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|alt=|Advanced item]] The URLs in "{{int:last}}" links on page history now contain <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code><nowiki>diff=prev&oldid=[revision ID]</nowiki></code></bdi> in place of <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code><nowiki>diff=[revision ID]&oldid=[revision ID]</nowiki></code></bdi>. This is to fix a problem with links pointing to incorrect diffs when history was filtered by a tag. Some user scripts may break as a result of this change. [https://phabricator.wikimedia.org/T243569] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.40/wmf.19|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2023-01-17|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2023-01-18|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2023-01-19|en}} ([[mw:MediaWiki 1.40/Roadmap|calendar]]). * Some [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/Usability|changes to the appearance of talk pages]] have only been available on <code>{{ns:1}}:</code> and <code>{{ns:3}}:</code> namespaces. These will be extended to other talk namespaces, such as <code>{{ns:5}}:</code>. They will continue to be unavailable in non-talk namespaces, including <code>{{ns:4}}:</code> pages (e.g., at the Village Pump). You can [[Special:Preferences#mw-prefsection-editing-discussion|change your preferences]] ([[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|beta feature]]). [https://phabricator.wikimedia.org/T325417] *On Wikisources, when an image is zoomed or panned in the Page: namespace, the same zoom and pan settings will be remembered for all Page: namespace pages that are linked to a particular Index: namespace page. [https://gerrit.wikimedia.org/r/c/mediawiki/extensions/ProofreadPage/+/868841] * The Vector 2022 skin will become the default for the English Wikipedia desktop users. The change will take place on January 18 at 15:00 UTC. [[:en:w:Wikipedia:Vector 2022|Learn more]]. '''Future changes''' * The 2023 edition of the [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2023|Community Wishlist Survey]], which invites contributors to make technical proposals and vote for tools and improvements, starts next week on 23 January 2023 at 18:00 UTC. You can start drafting your proposals in [[m:Community Wishlist Survey/Sandbox|the CWS sandbox]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/03|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2023-W03"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 01:11, 17 January 2023 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=24381020 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2023-04</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2023-W04"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/04|Translations]] are available. '''Problems''' * Last week, for ~15 minutes, all wikis were unreachable for logged-in users and non-cached pages. This was caused by a timing issue. [https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Incidents/2023-01-17_MediaWiki] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.40/wmf.20|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2023-01-24|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2023-01-25|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2023-01-26|en}} ([[mw:MediaWiki 1.40/Roadmap|calendar]]). * If you have the Beta Feature for [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project|DiscussionTools]] enabled, the appearance of talk pages will add more information about discussion activity. [https://www.mediawiki.org/wiki/Special:MyLanguage/Talk_pages_project/Usability#Status][https://phabricator.wikimedia.org/T317907] * The 2023 edition of the [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2023|Community Wishlist Survey]] (CWS), which invites contributors to make technical proposals and vote for tools and improvements, starts on Monday 23 January 2023 at [https://zonestamp.toolforge.org/1674496814 18:00 UTC]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/04|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2023-W04"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 23:46, 23 January 2023 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=24418874 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2023-05</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2023-W05"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/05|Translations]] are available. '''Problems''' * Last week, for ~15 minutes, some users were unable to log in or edit pages. This was caused by a problem with session storage. [https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Incidents/2023-01-24_sessionstore_quorum_issues] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.40/wmf.21|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2023-01-31|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2023-02-01|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2023-02-02|en}} ([[mw:MediaWiki 1.40/Roadmap|calendar]]). '''Future changes''' * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|alt=|Advanced item]] Wikis that use localized numbering schemes for references need to add new CSS. This will help to show citation numbers the same way in all reading and editing modes. If your wiki would prefer to do it yourselves, please see the [[mw:Special:MyLanguage/Parsoid/Parser Unification/Cite CSS|details and example CSS to copy from]], and also add your wiki to the list. Otherwise, the developers will directly help out starting the week of February 5. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/05|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2023-W05"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 00:06, 31 January 2023 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=24455949 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2023-06</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2023-W06"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/06|Translations]] are available. '''Recent changes''' * In the [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements|Vector 2022 skin]], logged-out users using the full-width toggle will be able to see the setting of their choice even after refreshing pages or opening new ones. This only applies to wikis where Vector 2022 is the default. [https://phabricator.wikimedia.org/T321498] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.40/wmf.22|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2023-02-07|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2023-02-08|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2023-02-09|en}} ([[mw:MediaWiki 1.40/Roadmap|calendar]]). * Previously, we announced when some wikis would be in read-only for a few minutes because of a switch of their main database. These switches will not be announced any more, as the read-only time has become non-significant. Switches will continue to happen at 7AM UTC on Tuesdays and Thursdays. [https://phabricator.wikimedia.org/T292543#8568433] * Across all the wikis, in the Vector 2022 skin, logged-in users will see the page-related links such as "What links here" in a [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop_Improvements/Features/Page_tools|new side menu]]. It will be displayed on the other side of the screen. This change had previously been made on Czech, English, and Vietnamese Wikipedias. [https://phabricator.wikimedia.org/T328692] *[[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2023|Community Wishlist Survey 2023]] will stop receiving new proposals on [https://zonestamp.toolforge.org/1675706431 Monday, 6 February 2023, at 18:00 UTC]. Proposers should complete any edits by then, to give time for [[m:Special:MyLanguage/Community_Wishlist_Survey/Help_us|translations]] and review. Voting will begin on Friday, 10 February. '''Future changes''' * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|alt=|Advanced item]] Gadgets and user scripts will be changing to load on desktop and mobile sites. Previously they would only load on the desktop site. It is recommended that wiki administrators audit the [[MediaWiki:Gadgets-definition|gadget definitions]] prior to this change, and add <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>skins=…</code></bdi> for any gadgets which should not load on mobile. [https://phabricator.wikimedia.org/T328610 More details are available]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/06|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2023-W06"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 10:21, 6 February 2023 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=24491749 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2023-07</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2023-W07"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/07|Translations]] are available. '''Problems''' * On wikis where patrolled edits are enabled, changes made to the [[mw:Special:MyLanguage/Growth/Communities/How to configure the mentors' list|mentor list]] by autopatrolled mentors are not correctly marked as patrolled. It will be fixed later this week. [https://phabricator.wikimedia.org/T328444] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.40/wmf.23|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2023-02-14|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2023-02-15|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2023-02-16|en}} ([[mw:MediaWiki 1.40/Roadmap|calendar]]). * The Reply tool and other parts of [[mw:Special:MyLanguage/Help:DiscussionTools#Mobile|DiscussionTools]] will be deployed for all editors using the mobile site. You can [[mw:Special:MyLanguage/Talk_pages_project/Mobile#Status_Updates|read more about this decision]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T298060] '''Future changes''' * All wikis will be read-only for a few minutes on March 1. This is planned for [https://zonestamp.toolforge.org/1677679222 14:00 UTC]. More information will be published in Tech News and will also be posted on individual wikis in the coming weeks. [https://phabricator.wikimedia.org/T328287][https://phabricator.wikimedia.org/T327920][https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/07|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2023-W07"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 01:49, 14 February 2023 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=24540832 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2023-08</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2023-W08"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/08|Translations]] are available. '''Problems''' * Last week, during planned maintenance of Cloud Services, unforeseen complications forced the team to turn off all tools for 2–3 hours to prevent data corruption. Work is ongoing to prevent similar problems in the future. [https://phabricator.wikimedia.org/T329535] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.40/wmf.23|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2023-02-21|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2023-02-22|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2023-02-23|en}} ([[mw:MediaWiki 1.40/Roadmap|calendar]]). *The voting phase for the [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2023|Community Wishlist Survey 2023]] ends on [https://zonestamp.toolforge.org/1677261621 24 February at 18:00 UTC]. The results of the survey will be announced on 28 February. '''Future changes''' * All wikis will be read-only for a few minutes on March 1. This is planned for [https://zonestamp.toolforge.org/1677679222 14:00 UTC]. More information will be published in Tech News and will also be posted on individual wikis in the coming weeks. [https://phabricator.wikimedia.org/T328287][https://phabricator.wikimedia.org/T327920][https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/08|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2023-W08"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 01:58, 21 February 2023 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=24570514 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2023-09</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2023-W09"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/09|Translations]] are available. '''Problems''' * Last week, in some areas of the world, there were problems with loading pages for 20 minutes and saving edits for 55 minutes. These issues were caused by a problem with our caching servers due to unforseen events during a routine maintenance task. [https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Incidents/2023-02-22_wiki_outage][https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Incidents/2023-02-22_read_only] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.40/wmf.25|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2023-02-28|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2023-03-01|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2023-03-02|en}} ([[mw:MediaWiki 1.40/Roadmap|calendar]]). * All wikis will be read-only for a few minutes on March 1. This is planned for [https://zonestamp.toolforge.org/1677679222 14:00 UTC]. [https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Tech/Server_switch] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/09|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2023-W09"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 23:47, 27 February 2023 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=24634242 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2023-10</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2023-W10"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/10|Translations]] are available. '''Recent changes''' * The Community Wishlist Survey 2023 edition has been concluded. Community Tech has [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2023/Results|published the results]] of the survey and will provide an update on what is next in April 2023. * On wikis which use [[mw:Special:MyLanguage/Writing_systems|LanguageConverter]] to handle multiple writing systems, articles which used custom conversion rules in the wikitext (primarily on Chinese Wikipedia) would have these rules applied inconsistently in the table of contents, especially in the Vector 2022 skin. This has now been fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T306862] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.40/wmf.26|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2023-03-07|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2023-03-08|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2023-03-09|en}} ([[mw:MediaWiki 1.40/Roadmap|calendar]]). * A search system has been added to the [[Special:Preferences|Preferences screen]]. This will let you find different options more easily. Making it work on mobile devices will happen soon. [https://phabricator.wikimedia.org/T313804] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/10|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2023-W10"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 23:50, 6 March 2023 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=24676916 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2023-11</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2023-W11"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/11|Translations]] are available. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.40/wmf.27|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2023-03-14|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2023-03-15|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2023-03-16|en}} ([[mw:MediaWiki 1.40/Roadmap|calendar]]). * Starting on Wednesday, a new set of Wikipedias will get "[[mw:Special:MyLanguage/Help:Growth/Tools/Add a link|Add a link]]" ({{int:project-localized-name-cbk_zamwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-cdowiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-cewiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-cebwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-chwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-chrwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-chywiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-ckbwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-cowiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-csbwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-cuwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-cvwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-cywiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-itwiki/en}}). This is part of the [[phab:T304110|progressive deployment of this tool to more Wikipedias]]. The communities can [[mw:Special:MyLanguage/Growth/Community configuration|configure how this feature works locally]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T304542][https://phabricator.wikimedia.org/T304550] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/11|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2023-W11"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 23:20, 13 March 2023 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=24700189 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2023-12</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2023-W12"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/12|Translations]] are available. '''Problems''' * Last week, some users experienced issues loading image thumbnails. This was due to incorrectly cached images. [https://phabricator.wikimedia.org/T331820] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.41/wmf.1|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2023-03-21|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2023-03-22|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2023-03-23|en}} ([[mw:MediaWiki 1.40/Roadmap|calendar]]). * [[File:Octicons-gift.svg|12px|link=|alt=|Wishlist item]] A link to the user's [[{{#special:CentralAuth}}]] page will appear on [[{{#special:Contributions}}]] — some user scripts which previously added this link may cause conflicts. This feature request was [[:m:Community Wishlist Survey 2023/Admins and patrollers/Add link to CentralAuth on Special:Contributions|voted #17 in the 2023 Community Wishlist Survey]]. * [[File:Octicons-gift.svg|12px|link=|alt=|Wishlist item]] The [[{{#special:AbuseFilter}}]] edit window will be resizable and larger by default. This feature request was [[:m:Community Wishlist Survey 2023/Anti-harassment/Make the AbuseFilter edit window resizable and larger by default|voted #80 in the 2023 Community Wishlist Survey]]. * There will be a new option for Administrators when they are unblocking a user, to add the unblocked user’s user page to their watchlist. This will work both via [[{{#special:Unblock}}]] and via the API. [https://phabricator.wikimedia.org/T257662] '''Meetings''' * You can join the next meeting with the Wikipedia mobile apps teams. During the meeting, we will discuss the current features and future roadmap. The meeting will be on [https://zonestamp.toolforge.org/1679677204 24 March at 17:00 (UTC)]. See [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Apps/Office Hours|details and how to join]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/12|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2023-W12"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 01:26, 21 March 2023 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=24732558 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2023-13</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2023-W13"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/13|Translations]] are available. '''Recent changes''' * The [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:AbuseFilter|AbuseFilter]] condition limit was increased from 1000 to 2000. [https://phabricator.wikimedia.org/T309609] * [[:m:Special:MyLanguage/Global AbuseFilter#Locally disabled actions|Some Global AbuseFilter]] actions will no longer apply to local projects. [https://phabricator.wikimedia.org/T332521] * Desktop users are now able to subscribe to talk pages by clicking on the {{int:discussiontools-newtopicssubscription-button-subscribe-label}} link in the {{int:toolbox}} menu. If you subscribe to a talk page, you receive [[mw:Special:MyLanguage/Notifications|notifications]] when new topics are started on that talk page. This is separate from putting the page on your watchlist or subscribing to a single discussion. [https://phabricator.wikimedia.org/T263821] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.41/wmf.2|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2023-03-28|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2023-03-29|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2023-03-30|en}} ([[mw:MediaWiki 1.40/Roadmap|calendar]]). '''Future changes''' * You will be able to choose [[mw:Special:MyLanguage/VisualEditor/Diffs|visual diffs]] on all [[m:Special:MyLanguage/Help:Page history|history pages]] at the Wiktionaries and Wikipedias. [https://phabricator.wikimedia.org/T314588] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|alt=|Advanced item]] The legacy [[mw:Mobile Content Service|Mobile Content Service]] is going away in July 2023. Developers are encouraged to switch to Parsoid or another API before then to ensure service continuity. [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikitech-l@lists.wikimedia.org/thread/4MVQQTONJT7FJAXNVOFV3WWVVMCHRINE/] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/13|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2023-W13"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 01:14, 28 March 2023 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=24780854 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2023-14</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2023-W14"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/14|Translations]] are available. '''Recent changes''' * The system for automatically creating categories for the [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Babel|Babel]] extension has had several important changes and fixes. One of them allows you to insert templates for automatic category descriptions on creation, allowing you to categorize the new categories. [https://phabricator.wikimedia.org/T211665][https://phabricator.wikimedia.org/T64714][https://phabricator.wikimedia.org/T170654][https://phabricator.wikimedia.org/T184941][https://phabricator.wikimedia.org/T33074] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.41/wmf.3|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2023-04-04|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2023-04-05|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2023-04-06|en}} ([[mw:MediaWiki 1.41/Roadmap|calendar]]). * Some older [[w:en:Web browser|Web browsers]] will stop being able to use [[w:en:JavaScript|JavaScript]] on Wikimedia wikis from this week. This mainly affects users of Internet Explorer 11. If you have an old web browser on your computer you can try to upgrade to a newer version. [https://phabricator.wikimedia.org/T178356] * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|alt=|Advanced item]] The deprecated <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>jquery.hoverIntent</code></bdi> module has been removed. This module could be used by gadgets and user scripts, to create an artificial delay in how JavaScript responds to a hover event. Gadgets and user scripts should now use jQuery <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>hover()</code></bdi> or <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>on()</code></bdi> instead. Examples can be found in the [[mw:Special:MyLanguage/ResourceLoader/Migration_guide_(users)#jquery.hoverIntent|migration guide]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T311194] * Some of the links in [[{{#special:SpecialPages}}]] will be re-arranged. There will be a clearer separation between links that relate to all users, and links related to your own user account. [https://phabricator.wikimedia.org/T333242] * You will be able to hide the [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/Replying|Reply button]] in archived discussion pages with a new <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code><nowiki>__ARCHIVEDTALK__</nowiki></code></bdi> magic word. There will also be a new <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>.mw-archivedtalk</code></bdi> CSS class for hiding the Reply button in individual sections on a page. [https://phabricator.wikimedia.org/T249293][https://phabricator.wikimedia.org/T295553][https://gerrit.wikimedia.org/r/c/mediawiki/extensions/DiscussionTools/+/738221] '''Future changes''' * The Vega software that creates data visualizations in pages, such as graphs, will be upgraded to the newest version in the future. Graphs that still use the very old version 1.5 syntax may stop working properly. Most existing uses have been found and updated, but you can help to check, and to update any local documentation. [[phab:T260542|Examples of how to find and fix these graphs are available]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/14|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2023-W14"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 23:40, 3 April 2023 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=24820268 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2023-15</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2023-W15"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/15|Translations]] are available. '''Recent changes''' * [[File:Octicons-gift.svg|12px|link=|alt=|Wishlist item]] In the visual editor, it is now possible to edit captions of images in galleries without opening the gallery dialog. This feature request was [[:m:Community Wishlist Survey 2023/Editing/Editable gallery captions in Visual Editor|voted #61 in the 2023 Community Wishlist Survey]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T190224] * [[File:Octicons-gift.svg|12px|link=|alt=|Wishlist item]] You can now receive notifications when another user edits your user page. See the "{{int:Echo-category-title-edit-user-page}}" option in [[Special:Preferences#mw-prefsection-echo|your Preferences]]. This feature request was [[:m:Community Wishlist Survey 2023/Anti-harassment/Notifications for user page edits|voted #3 in the 2023 Community Wishlist Survey]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T3876] '''Problems''' * There was a problem with all types of CentralNotice banners still being shown to logged-in users even if they had [[Special:Preferences#mw-prefsection-centralnotice-banners|turned off]] specific banner types. This has now been fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T331671] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.41/wmf.4|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2023-04-11|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2023-04-12|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2023-04-13|en}} ([[mw:MediaWiki 1.41/Roadmap|calendar]]). * Starting on Wednesday, a new set of Wikipedias will get "[[mw:Special:MyLanguage/Help:Growth/Tools/Add a link|Add a link]]" ({{int:project-localized-name-arywiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-dawiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-dinwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-dsbwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-eewiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-elwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-emlwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-eowiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-etwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-euwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-extwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-tumwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-ffwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-fiwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-fiu_vrowiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-fjwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-fowiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-frpwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-frrwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-furwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-gawiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-gcrwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-gdwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-glwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-glkwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-gnwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-gomwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-gotwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-guwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-gvwiki/en}}). This is part of the [[phab:T304110|progressive deployment of this tool to more Wikipedias]]. The communities can [[mw:Special:MyLanguage/Growth/Community configuration|configure how this feature works locally]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T304551][https://phabricator.wikimedia.org/T308133] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/15|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2023-W15"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 20:05, 10 April 2023 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=24851886 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2023-16</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2023-W16"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/16|Translations]] are available. '''Recent changes''' * You can now see [[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:Kartographer#Show_nearby_articles|nearby articles on a Kartographer map]] with the button for the new feature "{{int:Kartographer-sidebar-nearbybutton}}". Six wikis have been testing this feature since October. [https://meta.wikimedia.org/wiki/WMDE_Technical_Wishes/Geoinformation/Nearby_articles#Implementation][https://phabricator.wikimedia.org/T334079] * [[File:Octicons-gift.svg|12px|link=|alt=|Wishlist item]] The [[m:Special:GlobalWatchlist|Special:GlobalWatchlist]] page now has links for "{{int:globalwatchlist-markpageseen}}" for each entry. This feature request was [[m:Community Wishlist Survey 2023/Notifications, Watchlists and Talk Pages/Button to mark a single change as read in the global watch list|voted #161 in the 2023 Community Wishlist Survey]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T334246] '''Problems''' * At Wikimedia Commons, some thumbnails have not been getting replaced correctly after a new version of the image is uploaded. This should be fixed later this week. [https://phabricator.wikimedia.org/T331138][https://phabricator.wikimedia.org/T333042] * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|alt=|Advanced item]] For the last few weeks, some external tools had inconsistent problems with logging-in with OAuth. This has now been fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T332650] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.41/wmf.5|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2023-04-18|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2023-04-19|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2023-04-20|en}} ([[mw:MediaWiki 1.41/Roadmap|calendar]]). '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/16|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2023-W16"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 01:55, 18 April 2023 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=24881071 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2023-17</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2023-W17"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/17|Translations]] are available. '''Recent changes''' * [[File:Octicons-gift.svg|12px|link=|alt=|Wishlist item]] The date-selection menu on pages such as [[{{#special:Contributions}}]] will now show year-ranges that are in the current and past decade, instead of the current and future decade. This feature request was [[m:Community Wishlist Survey 2023/Miscellaneous/Change year range shown in date selection popup|voted #145 in the 2023 Community Wishlist Survey]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T334316] '''Problems''' * Due to security issues with the [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Graph|Graph extension]], graphs have been disabled in all Wikimedia projects. Wikimedia Foundation teams are working to respond to these vulnerabilities. [https://phabricator.wikimedia.org/T334940] * For a few days, it was not possible to save some kinds of edits on the mobile version of a wiki. This has been fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T334797][https://phabricator.wikimedia.org/T334799][https://phabricator.wikimedia.org/T334794] '''Changes later this week''' * All wikis will be read-only for a few minutes on April 26. This is planned for [https://zonestamp.toolforge.org/1682517653 14:00 UTC]. [https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Tech/Server_switch] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.41/wmf.6|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2023-04-25|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2023-04-26|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2023-04-27|en}} ([[mw:MediaWiki 1.41/Roadmap|calendar]]). '''Future changes''' * The Editing team plans an A/B test for [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/Usability|a usability analysis of the Talk page project]]. The [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/Usability/Analysis|planned measurements are available]]. Your wiki [[phab:T332946|may be invited to participate]]. Please suggest improvements to the measurement plan at [[mw:Talk:Talk pages project/Usability|the discussion page]]. * [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2023-2024|The Wikimedia Foundation annual plan 2023-2024 draft is open for comment and input]] until May 19. The final plan will be published in July 2023 on Meta-wiki. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/17|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2023-W17"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 22:04, 24 April 2023 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=24933592 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2023-18</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2023-W18"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/18|Translations]] are available. '''Recent changes''' * [[File:Octicons-gift.svg|12px|link=|alt=|Wishlist item]] The content attribution tools [[mw:Special:MyLanguage/Who Wrote That?|Who Wrote That?]], [[xtools:authorship|XTools Authorship]], and [[xtools:blame|XTools Blame]] now support the French and Italian Wikipedias. More languages will be added in the near future. This is part of the [[m:Community Wishlist Survey 2023/Reading/Extend "Who Wrote That?" tool to more wikis|#7 wish in the 2023 Community Wishlist Survey]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T243711][https://phabricator.wikimedia.org/T270490][https://phabricator.wikimedia.org/T334891] * The [[:commons:Special:MyLanguage/Commons:Video2commons|Video2commons]] tool has been updated. This fixed several bugs related to YouTube uploads. [https://github.com/toolforge/video2commons/pull/162/commits] * The [[{{#special:Preferences}}]] page has been redesigned on mobile web. The new design makes it easier to browse the different categories and settings at low screen widths. You can also now access the page via a link in the Settings menu in the mobile web sidebar. [https://www.mediawiki.org/wiki/Moderator_Tools/Content_moderation_on_mobile_web/Preferences] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.41/wmf.7|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2023-05-02|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2023-05-03|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2023-05-04|en}} ([[mw:MediaWiki 1.41/Roadmap|calendar]]). '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/18|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2023-W18"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 01:45, 2 May 2023 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=24966974 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2023-19</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2023-W19"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/19|Translations]] are available. '''Recent changes''' * [[File:Octicons-gift.svg|12px|link=|alt=|Wishlist item]] Last week, Community Tech released the first update for providing [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2022/Better diff handling of paragraph splits|better diffs]], the #1 request in the 2022 Community Wishlist Survey. [[phab:T324759|This update]] adds legends and tooltips to inline diffs so that users unfamiliar with the blue and yellow highlights can better understand the type of edits made. * [[File:Octicons-gift.svg|12px|link=|alt=|Wishlist item]] When you close an image that is displayed via MediaViewer, it will now return to the wiki page instead of going back in your browser history. This feature request was [[m:Community Wishlist Survey 2023/Reading/Return to the article when closing the MediaViewer|voted #65 in the 2023 Community Wishlist Survey]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T236591] * The [[mw:Special:MyLanguage/Extension:SyntaxHighlight|SyntaxHighlight]] extension now supports <bdi lang="en" dir="ltr"><code>wikitext</code></bdi> as a selected language. Old alternatives that were used to highlight wikitext, such as <bdi lang="en" dir="ltr"><code>html5</code></bdi>, <bdi lang="en" dir="ltr"><code>moin</code></bdi>, and <bdi lang="en" dir="ltr"><code>html+handlebars</code></bdi>, can now be replaced. [https://phabricator.wikimedia.org/T29828] * [[mw:Special:MyLanguage/Manual:Creating pages with preloaded text|Preloading text to new pages/sections]] now supports preloading from localized MediaWiki interface messages. [https://cs.wikipedia.org/wiki/User_talk:Martin_Urbanec_(WMF)?action=edit&section=new&preload=MediaWiki:July Here is an example] at the {{int:project-localized-name-cswiki/en}} that uses <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code><nowiki>preload=MediaWiki:July</nowiki></code></bdi>. [https://phabricator.wikimedia.org/T330337] '''Problems''' * Graph Extension update: Foundation developers have completed upgrading the visualization software to Vega5. Existing community graphs based on Vega2 are no longer compatible. Communities need to update local graphs and templates, and shared lua modules like <bdi lang="de" dir="ltr">[[:de:Modul:Graph]]</bdi>. The [https://vega.github.io/vega/docs/porting-guide/ Vega Porting guide] provides the most comprehensive detail on migration from Vega2 and [https://www.mediawiki.org/w/index.php?title=Template:Graph:PageViews&action=history here is an example migration]. Vega5 has currently just been enabled on mediawiki.org to provide a test environment for communities. [https://phabricator.wikimedia.org/T334940#8813922] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.41/wmf.8|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2023-05-09|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2023-05-10|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2023-05-11|en}} ([[mw:MediaWiki 1.41/Roadmap|calendar]]). * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|alt=|Advanced item]] Until now, all new OAuth apps went through manual review. Starting this week, apps using identification-only or basic authorizations will not require review. [https://phabricator.wikimedia.org/T67750] '''Future changes''' * During the next year, MediaWiki will stop using IP addresses to identify logged-out users, and will start automatically assigning unique temporary usernames. Read more at [[m:Special:MyLanguage/IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation/Updates|IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation/Updates]]. You can [[m:Talk:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation#What should it look like?|join the discussion]] about the [[m:Special:MyLanguage/IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation/Updates#What will temporary usernames look like?|format of the temporary usernames]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T332805] * There will be an [[:w:en:A/B testing|A/B test]] on 10 Wikipedias where the Vector 2022 skin is the default skin. Half of logged-in desktop users will see an interface where the different parts of the page are more clearly separated. You can [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements/Updates/2023-05 Zebra9 A/B test|read more]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T333180][https://phabricator.wikimedia.org/T335972] * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|alt=|Advanced item]] <code>jquery.tipsy</code> will be removed from the MediaWiki core. This will affect some user scripts. Many lines with <code>.tipsy(</code> can be commented out. <code>OO.ui.PopupWidget</code> can be used to keep things working like they are now. You can [[phab:T336019|read more]] and [[:mw:Help:Locating broken scripts|read about how to find broken scripts]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T336019] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/19|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2023-W19"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 00:36, 9 May 2023 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=24998636 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2023-20</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2023-W20"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/20|Translations]] are available. '''Problems''' * Citations that are automatically generated based on [[d:Q33057|ISBN]] are currently broken. This affects citations made with the [[mw:Special:MyLanguage/Help:VisualEditor/User_guide/Citations-Full#Automatic|VisualEditor Automatic tab]], and the use of the citoid API in gadgets and user scripts. Work is ongoing to restore this feature. [https://phabricator.wikimedia.org/T336298] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.41/wmf.9|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2023-05-16|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2023-05-17|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2023-05-18|en}} ([[mw:MediaWiki 1.41/Roadmap|calendar]]). * Starting on Wednesday, a new set of Wikipedias will get "[[mw:Special:MyLanguage/Help:Growth/Tools/Add a link|Add a link]]" ({{int:project-localized-name-gorwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-hawiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-hakwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-hawwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-hifwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-hrwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-hsbwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-htwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-iawiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-iewiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-igwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-ilowiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-inhwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-iowiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-iswiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-iuwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-jamwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-jvwiki/en}}). This is part of the [[phab:T304110|progressive deployment of this tool to more Wikipedias]]. The communities can [[mw:Special:MyLanguage/Growth/Community configuration|configure how this feature works locally]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T308134] '''Future changes''' * There is a recently formed team at the Wikimedia Foundation which will be focusing on experimenting with new tools. Currently they are building [[m:Wikimedia_Foundation_Annual_Plan/2023-2024/Draft/Future_Audiences#FA2.2_Conversational_AI|a prototype ChatGPT plugin that allows information generated by ChatGPT to be properly attributed]] to the Wikimedia projects. * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|alt=|Advanced item]] Gadget and userscript developers should replace <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>jquery.cookie</code></bdi> with <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>mediawiki.cookie</code></bdi>. The <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>jquery.cookie</code></bdi> library will be removed in ~1 month, and staff developers will run a script to replace any remaining uses at that time. [https://phabricator.wikimedia.org/T336018] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/20|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2023-W20"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 21:45, 15 May 2023 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=25011501 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2023-21</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2023-W21"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/21|Translations]] are available. '''Recent changes''' * [[File:Octicons-gift.svg|12px|link=|alt=|Wishlist item]] The "recent edits" time period for page watchers is now 30 days. It used to be 180 days. This was a [[m:Community Wishlist Survey 2023/Notifications, Watchlists and Talk Pages/Change information about the number of watchers on a page|Community Wishlist Survey proposal]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T336250] '''Changes later this week''' * An [[mw:special:MyLanguage/Growth/Positive reinforcement#Impact|improved impact module]] will be available at Wikipedias. The impact module is a feature available to newcomers [[mw:Special:MyLanguage/Growth/Feature summary#Newcomer homepage|at their personal homepage]]. It will show their number of edits, how many readers their edited pages have, how many thanks they have received and similar things. It is also accessible by accessing Special:Impact. [https://phabricator.wikimedia.org/T336203] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.41/wmf.10|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2023-05-23|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2023-05-24|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2023-05-25|en}} ([[mw:MediaWiki 1.41/Roadmap|calendar]]). '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/21|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2023-W21"/> </div> 16:55, 22 May 2023 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Trizek (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=25028325 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2023-22</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2023-W22"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/22|Translations]] are available. '''Recent changes''' * Citations can once again be added automatically from ISBNs, thanks to Zotero's ISBN searches. The current data sources are the Library of Congress (United States), the Bibliothèque nationale de France (French National Library), and K10plus ISBN (German repository). Additional data source searches can be [[mw:Citoid/Creating Zotero translators|proposed to Zotero]]. The ISBN labels in the [[mw:Special:MyLanguage/Help:VisualEditor/User_guide/Citations-Full#Automatic|VisualEditor Automatic tab]] will reappear later this week. [https://phabricator.wikimedia.org/T336298#8859917] * [[File:Octicons-gift.svg|12px|link=|alt=|Wishlist item]] The page [[{{#special:EditWatchlist}}]] now has "{{int:watchlistedit-normal-check-all}}" options to select all the pages within a namespace. This feature request was [[m:Community Wishlist Survey 2023/Notifications, Watchlists and Talk Pages/Watchlist edit - "check all" checkbox|voted #161 in the 2023 Community Wishlist Survey]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T334252] '''Problems''' * For a few days earlier this month, the "Add interlanguage link" item in the Tools menu did not work properly. This has now been fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T337081] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.41/wmf.11|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2023-05-30|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2023-05-31|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2023-06-01|en}} ([[mw:MediaWiki 1.41/Roadmap|calendar]]). * VisualEditor will be switched to a new backend on [https://phabricator.wikimedia.org/source/mediawiki-config/browse/master/dblists/small.dblist small] and [https://phabricator.wikimedia.org/source/mediawiki-config/browse/master/dblists/medium.dblist medium] wikis this week. Large wikis will follow in the coming weeks. This is part of the effort to move Parsoid into MediaWiki core. The change should have no noticeable effect on users, but if you experience any slow loading or other strangeness when using VisualEditor, please report it on the phabricator ticket linked here. [https://phabricator.wikimedia.org/T320529] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/22|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2023-W22"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 22:04, 29 May 2023 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=25079963 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2023-23</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2023-W23"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/23|Translations]] are available. '''Recent changes''' * The [[:mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:RealMe|RealMe]] extension allows you to mark URLs on your user page as verified for Mastodon and similar software. * [[File:Octicons-gift.svg|12px|link=|alt=|Wishlist item]] Citation and footnote editing can now be started from the reference list when using the visual editor. This feature request was [[m:Community Wishlist Survey 2023/Citations/Allow citations to be edited in the references section with VisualEditor|voted #2 in the 2023 Community Wishlist Survey]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T54750] * Previously, clicking on someone else's link to Recent Changes with filters applied within the URL could unintentionally change your preference for "{{int:Rcfilters-group-results-by-page}}". This has now been fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T202916#8874081] '''Problems''' * For a few days last week, some tools and bots returned outdated information due to database replication problems, and may have been down entirely while it was being fixed. These issues have now been fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T337446] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.41/wmf.12|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2023-06-06|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2023-06-07|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2023-06-08|en}} ([[mw:MediaWiki 1.41/Roadmap|calendar]]). * Bots will no longer be prevented from making edits because of URLs that match the [[mw:Special:MyLanguage/Extension:SpamBlacklist|spam blacklist]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T313107] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/23|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2023-W23"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 22:52, 5 June 2023 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=25114640 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2023-24</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2023-W24"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/24|Translations]] are available. '''Recent changes''' * [[File:Octicons-gift.svg|12px|link=|alt=|Wishlist item]] The content attribution tools [[mw:Special:MyLanguage/Who Wrote That?|Who Wrote That?]], [[xtools:authorship|XTools Authorship]], and [[xtools:blame|XTools Blame]] now support the Dutch, German, Hungarian, Indonesian, Japanese, Polish and Portuguese Wikipedias. This was the [[m:Community Wishlist Survey 2023/Reading/Extend "Who Wrote That?" tool to more wikis|#7 wish in the 2023 Community Wishlist Survey]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T334891] * The [[mw:Special:MyLanguage/Structured Data Across Wikimedia/Search Improvements#Search Preview panel|Search Preview panel]] has been deployed on four Wikipedias (Catalan, Dutch, Hungarian and Norwegian). The panel will show an image related to the article (if existing), the top sections of the article, related images (coming from MediaSearch on Commons), and eventually the sister projects associated with the article. [https://phabricator.wikimedia.org/T306341] * The [[:mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:RealMe#Verifying_a_link_on_non-user_pages|RealMe]] extension now allows administrators to verify URLs for any page, for Mastodon and similar software. [https://phabricator.wikimedia.org/T324937] * The default project license [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikimediaannounce-l@lists.wikimedia.org/thread/7G6XPWZPQFLZ2JANN3ZX6RT4DVUI3HZQ/ has been officially upgraded] to CC BY-SA 4.0. The software interface messages have been updated. Communities should feel free to start updating any mentions of the old CC BY-SA 3.0 licensing within policies and related documentation pages. [https://phabricator.wikimedia.org/T319064] '''Problems''' * For three days last month, some Wikipedia pages edited with VisualEditor or DiscussionTools had an unintended <code><nowiki>__TOC__</nowiki></code> (or its localized form) added during an edit. There is [[mw:Parsoid/Deployments/T336101_followup|a listing of affected pages sorted by wiki]], that may still need to be fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T336101] * Currently, the "{{int:Visualeditor-dialog-meta-categories-defaultsort-label}}" feature in VisualEditor is broken. Existing <code><nowiki>{{DEFAULTSORT:...}}</nowiki></code> keywords incorrectly appear as missing templates in VisualEditor. Developers are exploring how to fix this. In the meantime, those wishing to edit the default sortkey of a page are advised to switch to source editing. [https://phabricator.wikimedia.org/T337398] * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|alt=|Advanced item]] Last week, an update to the delete form may have broken some gadgets or user scripts. If you need to manipulate (empty) the reason field, replace <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>#wpReason</code></bdi> with <bdi lang="zxx" dir="ltr" style="white-space: nowrap;"><code>#wpReason > input</code></bdi>. See [https://cs.wikipedia.org/w/index.php?title=MediaWiki%3AGadget-CleanDeleteReasons.js&diff=22859956&oldid=12794189 an example fix]. [https://phabricator.wikimedia.org/T337809] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.41/wmf.13|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2023-06-13|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2023-06-14|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2023-06-15|en}} ([[mw:MediaWiki 1.41/Roadmap|calendar]]). * VisualEditor will be switched to a new backend on English Wikipedia on Monday, and all other [https://phabricator.wikimedia.org/source/mediawiki-config/browse/master/dblists/large.dblist large] wikis on Thursday. The change should have no noticeable effect on users, but if you experience any slow loading or other strangeness when using VisualEditor, please report it on the phabricator ticket linked here. [https://phabricator.wikimedia.org/T320529] '''Future changes''' * From 5 June to 17 July, the Foundation's [[:mw:Wikimedia Security Team|Security team]] is holding a consultation with contributors regarding a draft policy to govern the use of third-party resources in volunteer-developed gadgets and scripts. Feedback and suggestions are warmly welcome at [[m:Special:MyLanguage/Third-party resources policy|Third-party resources policy]] on meta-wiki. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/24|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2023-W24"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 14:52, 12 June 2023 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Trizek (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=25133779 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2023-25</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2023-W25"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/25|Translations]] are available. '''Recent changes''' * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|alt=|Advanced item]] Flame graphs are now available in WikimediaDebug. [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikitech-l@lists.wikimedia.org/thread/JXNQD3EHG5V5QW5UXFDPSHQG4MJ3FWJQ/][https://techblog.wikimedia.org/2023/06/08/flame-graphs-arrive-in-wikimediadebug/] '''Changes later this week''' * There is no new MediaWiki version this week. * There is now a toolbar search popup in the visual editor. You can trigger it by typing <code>\</code> or pressing <code>ctrl + shift + p</code>. It can help you quickly access most tools in the editor. [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Visual_editor_toolbar_search_feature.png][https://phabricator.wikimedia.org/T66905] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/25|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2023-W25"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 20:09, 19 June 2023 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=25159510 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2023-26</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2023-W26"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/26|Translations]] are available. '''Recent changes''' * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|alt=|Advanced item]] The Action API modules and Special:LinkSearch will now add a trailing <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>/</code></bdi> to all <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>prop=extlinks</code></bdi> responses for bare domains. This is part of the work to remove duplication in the <code>externallinks</code> database table. [https://phabricator.wikimedia.org/T337994] '''Problems''' * Last week, search was broken on Commons and Wikidata for 23 hours. [https://phabricator.wikimedia.org/T339810][https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Incidents/2023-06-18_search_broken_on_wikidata_and_commons] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.41/wmf.15|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2023-06-27|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2023-06-28|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2023-06-29|en}} ([[mw:MediaWiki 1.41/Roadmap|calendar]]). * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|alt=|Advanced item]] The Minerva skin now applies more predefined styles to the <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>.mbox-text</code></bdi> CSS class. This enables support for mbox templates that use divs instead of tables. Please make sure that the new styles won't affect other templates in your wiki. [https://gerrit.wikimedia.org/r/c/mediawiki/skins/MinervaNeue/+/930901/][https://phabricator.wikimedia.org/T339040] * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|alt=|Advanced item]] Gadgets will now load on both desktop and mobile by default. Previously, gadgets loaded only on desktop by default. Changing this default using the <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>|targets=</code></bdi> parameter is also deprecated and should not be used. You should make gadgets work on mobile or disable them based on the skin (with the <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>|skins=</code></bdi> parameter in <bdi lang="en" dir="ltr">MediaWiki:Gadgets-definition</bdi>) rather than whether the user uses the mobile or the desktop website. Popular gadgets that create errors on mobile will be disabled by developers on the Minerva skin as a temporary solution. [https://phabricator.wikimedia.org/T127268] * All namespace tabs now have the same browser [[m:Special:MyLanguage/Help:Keyboard_shortcuts|access key]] by default. Previously, custom and extension-defined namespaces would have to have their access keys set manually on-wiki, but that is no longer necessary. [https://phabricator.wikimedia.org/T22126] * The review form of the Flagged Revisions extension now uses the standardized [[mw:Special:MyLanguage/Codex|user interface components]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T191156] '''Future changes''' * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|alt=|Advanced item]] How media is structured in the parser's HTML output will change in the coming weeks at [[:wikitech:Deployments/Train#Thursday|group2 wikis]]. This change improves the accessibility of content. You may need to update your site-CSS, or userscripts and gadgets. There are [[mw:Special:MyLanguage/Parsoid/Parser_Unification/Media_structure/FAQ|details on what code to check, how to update the code, and where to report any related problems]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T314318] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/26|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2023-W26"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 16:19, 26 June 2023 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=25202311 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2023-27</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2023-W27"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/27|Translations]] are available. '''Recent changes''' * [[File:Octicons-gift.svg|12px|link=|alt=|Wishlist item]] As part of the rolling out of the [[m:Community Wishlist Survey 2022/Multimedia and Commons/Audio links that play on click|audio links that play on click]] wishlist proposal, [https://noc.wikimedia.org/conf/highlight.php?file=dblists/small.dblist small wikis] will now be able to use the [[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:Phonos#Inline audio player mode|inline audio player]] that is implemented by the [[mw:Extension:Phonos|Phonos]] extension. [https://phabricator.wikimedia.org/T336763] * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|alt=|Advanced item]] From this week all gadgets automatically load on mobile and desktop sites. If you see any problems with gadgets on your wikis, please adjust the [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Gadgets#Options|gadget options]] in your gadget definitions file. [https://phabricator.wikimedia.org/T328610] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.41/wmf.16|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2023-07-04|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2023-07-05|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2023-07-06|en}} ([[mw:MediaWiki 1.41/Roadmap|calendar]]). '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/27|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2023-W27"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 22:51, 3 July 2023 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=25231546 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2023-28</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2023-W28"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/28|Translations]] are available. '''Recent changes''' * The [[:mw:Special:MyLanguage/Structured Data Across Wikimedia/Section-level Image Suggestions|Section-level Image Suggestions feature]] has been deployed on seven Wikipedias (Portuguese, Russian, Indonesian, Catalan, Hungarian, Finnish and Norwegian Bokmål). The feature recommends images for articles on contributors' watchlists that are a good match for individual sections of those articles. * [[:m:Special:MyLanguage/Global AbuseFilter|Global abuse filters]] have been enabled on all Wikimedia projects, except English and Japanese Wikipedias (who opted out). This change was made following a [[:m:Requests for comment/Make global abuse filters opt-out|global request for comments]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T341159] * [[{{#special:BlockedExternalDomains}}]] is a new tool for administrators to help fight spam. It provides a clearer interface for blocking plain domains (and their subdomains), is more easily searchable, and is faster for the software to process for each edit on the wiki. It does not support regex (for complex cases), nor URL path-matching, nor the [[MediaWiki:Spam-whitelist|MediaWiki:Spam-whitelist]], but otherwise it replaces most of the functionalities of the existing [[MediaWiki:Spam-blacklist|MediaWiki:Spam-blacklist]]. There is a Python script to help migrate all simple domains into this tool, and more feature details, within [[mw:Special:MyLanguage/Manual:BlockedExternalDomains|the tool's documentation]]. It is available at all wikis except for Meta-wiki, Commons, and Wikidata. [https://phabricator.wikimedia.org/T337431] * The WikiEditor extension was updated. It includes some of the most frequently used features of wikitext editing. In the past, many of its messages could only be translated by administrators, but now all regular translators on translatewiki can translate them. Please check [https://translatewiki.net/wiki/Special:MessageGroupStats?group=ext-wikieditor&messages=&x=D#sortable:0=asc the state of WikiEditor localization into your language], and if the "Completion" for your language shows anything less than 100%, please complete the translation. See [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikitech-ambassadors@lists.wikimedia.org/thread/D4YELU2DXMZ75PGELUOKXXMFF3FH45XA/ a more detailed explanation]. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.41/wmf.17|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2023-07-11|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2023-07-12|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2023-07-13|en}} ([[mw:MediaWiki 1.41/Roadmap|calendar]]). * The default protocol of [[{{#special:LinkSearch}}]] and API counterparts has changed from http to both http and https. [https://phabricator.wikimedia.org/T14810] * [[{{#special:LinkSearch}}]] and its API counterparts will now search for all of the URL provided in the query. It used to be only the first 60 characters. This feature was requested fifteen years ago. [https://phabricator.wikimedia.org/T17218] '''Future changes''' * There is an experiment with a [[:w:en:ChatGPT|ChatGPT]] plugin. This is to show users where the information is coming from when they read information from Wikipedia. It has been tested by Wikimedia Foundation staff and other Wikimedians. Soon all ChatGPT plugin users can use the Wikipedia plugin. This is the same plugin which was mentioned in [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/20|Tech News 2023/20]]. [https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_Annual_Plan/2023-2024/Draft/Future_Audiences#FA2.2_Conversational_AI] * There is an ongoing discussion on a [[m:Special:MyLanguage/Third-party resources policy|proposed Third-party resources policy]]. The proposal will impact the use of third-party resources in gadgets and userscripts. Based on the ideas received so far, policy includes some of the risks related to user scripts and gadgets loading third-party resources, some best practices and exemption requirements such as code transparency and inspectability. Your feedback and suggestions are warmly welcome until July 17, 2023 on [[m:Talk:Third-party resources policy|on the policy talk page]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/28|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2023-W28"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 19:54, 10 July 2023 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=25278797 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2023-29</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2023-W29"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/29|Translations]] are available. '''Recent changes''' * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|alt=|Advanced item]] We are now serving 1% of all global user traffic from [[:en:Kubernetes|Kubernetes]] (you can [[wikitech:MediaWiki On Kubernetes|read more technical details]]). We are planning to increment this percentage regularly. You can [[phab:T290536|follow the progress of this work]]. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.41/wmf.18|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2023-07-18|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2023-07-19|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2023-07-20|en}} ([[mw:MediaWiki 1.41/Roadmap|calendar]]). * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|alt=|Advanced item]] MediaWiki [[mw:Special:MyLanguage/Help:System_message|system messages]] will now look for available local fallbacks, instead of always using the default fallback defined by software. This means wikis no longer need to override each language on the [[mw:Special:MyLanguage/Manual:Language#Fallback_languages|fallback chain]] separately. For example, English Wikipedia doesn't have to create <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>en-ca</code></bdi> and <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>en-gb</code></bdi> subpages with a transclusion of the base pages anymore. This makes it easier to maintain local overrides. [https://phabricator.wikimedia.org/T229992] * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|alt=|Advanced item]] The <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>action=growthsetmentorstatus</code></bdi> API will be deprecated with the new MediaWiki version. Bots or scripts calling that API should use the <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>action=growthmanagementorlist</code></bdi> API now. [https://phabricator.wikimedia.org/T321503] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/29|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2023-W29"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 23:08, 17 July 2023 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=25289122 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2023-30</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2023-W30"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/30|Translations]] are available. '''Recent changes''' * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|alt=|Advanced item]] On July 18, the Wikimedia Foundation launched a survey about the [[:mw:Technical_decision_making|technical decision making process]] for people who do technical work that relies on software that is maintained by the Foundation or affiliates. If this applies to you, [https://wikimediafoundation.limesurvey.net/885471 please take part in the survey]. The survey will be open for three weeks, until August 7. You can find more information in [[listarchive:list/wikitech-l@lists.wikimedia.org/thread/Q7DUCFA75DXG3G2KHTO7CEWMLCYTSDB2/|the announcement e-mail on wikitech-l]]. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.41/wmf.19|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2023-07-25|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2023-07-26|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2023-07-27|en}} ([[mw:MediaWiki 1.41/Roadmap|calendar]]). '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/30|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2023-W30"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 02:20, 25 July 2023 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=25332248 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2023-31</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2023-W31"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/31|Translations]] are available. '''Recent changes''' * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|alt=|Advanced item]] The [[mw:Synchronizer|Synchronizer]] tool is now available to keep Lua modules synced across Wikimedia wikis, along with [[mw:Multilingual Templates and Modules|updated documentation]] to develop global Lua modules and templates. * The tag filter on [[{{#special:NewPages}}]] and revision history pages can now be inverted. For example, you can hide edits that were made using an automated tool. [https://phabricator.wikimedia.org/T334337][https://phabricator.wikimedia.org/T334338] * The Wikipedia [[:w:en:ChatGPT|ChatGPT]] plugin experiment can now be used by ChatGPT users who can use plugins. You can participate in a [[:m:Talk:Wikimedia Foundation Annual Plan/2023-2024/Draft/Future Audiences#Announcing monthly Future Audiences open "office hours"|video call]] if you want to talk about this experiment or similar work. [https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_Annual_Plan/2023-2024/Draft/Future_Audiences#FA2.2_Conversational_AI] '''Problems''' * It was not possible to generate a PDF for pages with non-Latin characters in the title, for the last two weeks. This has now been fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T342442] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.41/wmf.20|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2023-08-01|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2023-08-02|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2023-08-03|en}} ([[mw:MediaWiki 1.41/Roadmap|calendar]]). * Starting on Tuesday, a new set of Wikipedias will get "[[mw:Special:MyLanguage/Help:Growth/Tools/Add a link|Add a link]]" ({{int:project-localized-name-kawiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-kaawiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-kabwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-kbdwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-kbpwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-kiwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-kkwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-kmwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-knwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-kswiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-kshwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-kuwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-kwwiki/en}}). This is part of the [[phab:T304110|progressive deployment of this tool to more Wikipedias]]. The communities can [[mw:Special:MyLanguage/Growth/Community configuration|configure how this feature works locally]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T308135] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/31|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2023-W31"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 23:54, 31 July 2023 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=25362228 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2023-32</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2023-W32"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/32|Translations]] are available. '''Recent changes''' * Mobile Web editors can now [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Advanced_mobile_contributions#August_1,_2023_-_Full-page_editing_added_on_mobile|edit a whole page at once]]. To use this feature, turn on "{{int:Mobile-frontend-mobile-option-amc}}" in your settings and use the "{{int:Minerva-page-actions-editfull}}" button in the "{{int:Minerva-page-actions-overflow}}" menu. [https://phabricator.wikimedia.org/T203151] '''Changes later this week''' * There is no new MediaWiki version this week. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/32|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2023-W32"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 21:21, 7 August 2023 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=25420038 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2023-33</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2023-W33"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/33|Translations]] are available. '''Recent changes''' * The Content translation system is no longer using Youdao's [[mw:Special:MyLanguage/Help:Content_translation/Translating/Initial_machine_translation|machine translation service]]. The service was in place for several years, but due to no usage, and availability of alternatives, it was deprecated to reduce maintenance overheads. Other services which cover the same languages are still available. [https://phabricator.wikimedia.org/T329137] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.41/wmf.22|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2023-08-15|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2023-08-16|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2023-08-17|en}} ([[mw:MediaWiki 1.41/Roadmap|calendar]]). * Starting on Wednesday, a new set of Wikipedias will get "[[mw:Special:MyLanguage/Help:Growth/Tools/Add a link|Add a link]]" ({{int:project-localized-name-lawiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-ladwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-lbwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-lbewiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-lezwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-lfnwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-lgwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-liwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-lijwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-lmowiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-lnwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-ltgwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-lvwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-maiwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-map_bmswiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-mdfwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-mgwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-hywiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-kywiki/en}}). This is part of the [[phab:T304110|progressive deployment of this tool to more Wikipedias]]. The communities can [[mw:Special:MyLanguage/Growth/Community configuration|configure how this feature works locally]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T308136] <!-- TODO replace wiki codes --> '''Future changes''' * A few gadgets/user scripts which add icons to the Minerva skin need to have their CSS updated. There are more details available including a [[phab:T344067|search for all existing instances and how to update them]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/33|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2023-W33"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 06:00, 15 August 2023 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=25428668 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2023-34</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2023-W34"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/34|Translations]] are available. '''Recent changes''' * The [https://gdrive-to-commons.toolforge.org/ GDrive to Commons Uploader] tool is now available. It enables [[m:Special:MyLanguage/GDrive to Commons Uploader|securely selecting and uploading files]] from your Google Drive directly to Wikimedia Commons. [https://phabricator.wikimedia.org/T267868] * From now on, we will announce new Wikimedia wikis in Tech News, so you can update any tools or pages. ** Since the last edition, two new wikis have been created: *** a Wiktionary in [[d:Q7121294|Pa'O]] ([[wikt:blk:|<code>wikt:blk:</code>]]) [https://phabricator.wikimedia.org/T343540] *** a Wikisource in [[d:Q34002|Sundanese]] ([[s:su:|<code>s:su:</code>]]) [https://phabricator.wikimedia.org/T343539] ** To catch up, the next most recent six wikis are: *** Wikifunctions ([[f:|<code>f:</code>]]) [https://phabricator.wikimedia.org/T275945] *** a Wiktionary in [[d:Q2891049|Mandailing]] ([[wikt:btm:|<code>wikt:btm:</code>]]) [https://phabricator.wikimedia.org/T335216] *** a Wikipedia in [[d:Q5555465|Ghanaian Pidgin]] ([[w:gpe:|<code>w:gpe:</code>]]) [https://phabricator.wikimedia.org/T335969] *** a Wikinews in [[d:Q3111668|Gungbe]] ([[n:guw:|<code>n:guw:</code>]]) [https://phabricator.wikimedia.org/T334394] *** a Wiktionary in [[d:Q33522|Kabardian]] ([[wikt:kbd:|<code>wikt:kbd:</code>]]) [https://phabricator.wikimedia.org/T333266] *** a Wikipedia in [[d:Q35570|Fante]] ([[w:fat:|<code>w:fat:</code>]]) [https://phabricator.wikimedia.org/T335016] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.41/wmf.23|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2023-08-22|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2023-08-23|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2023-08-24|en}} ([[mw:MediaWiki 1.41/Roadmap|calendar]]). '''Future changes''' * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|alt=|Advanced item]] There is an existing [[mw:Stable interface policy|stable interface policy]] for MediaWiki backend code. There is a [[mw:User:Jdlrobson/Stable interface policy/frontend|proposed stable interface policy for frontend code]]. This is relevant for anyone who works on gadgets or Wikimedia frontend code. You can read it, discuss it, and let the proposer know if there are any problems. [https://phabricator.wikimedia.org/T344079] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/34|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2023-W34"/> </div> 15:25, 21 August 2023 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Trizek (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=25497111 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2023-35</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2023-W35"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/35|Translations]] are available. '''Recent changes''' * [[File:Octicons-gift.svg|12px|link=|alt=|Wishlist item]] As part of the changes for the [[m:Community Wishlist Survey 2022/Better diff handling of paragraph splits|better diff handling of paragraph splits]], improved detection of splits is being rolled out. Over the last two weeks, we deployed this support to [[wikitech:Deployments/Train#Groups|group0]] and group1 wikis. This week it will be deployed to group2 wikis. [https://phabricator.wikimedia.org/T341754] * [[File:Octicons-gift.svg|12px|link=|alt=|Wishlist item]] All [[{{#special:Contributions}}]] pages now show the user's local edit count and the account's creation date. [https://phabricator.wikimedia.org/T324166] * Wikisource users can now use the <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>prpbengalicurrency</code></bdi> label to denote Bengali currency characters as page numbers inside the <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code><nowiki><pagelist></nowiki></code></bdi> tag. [https://phabricator.wikimedia.org/T268932] * Two preferences have been relocated. The preference "{{int:visualeditor-preference-visualeditor}}" is now shown on the [[Special:Preferences#mw-prefsection-editing|"{{int:prefs-editing}}" tab]] at all wikis. Previously it was shown on the "{{int:prefs-betafeatures}}" tab at some wikis. The preference "{{int:visualeditor-preference-newwikitexteditor-enable}}" is now also shown on the "{{int:prefs-editing}}" tab at all wikis, instead of the "{{int:prefs-betafeatures}}" tab. [https://phabricator.wikimedia.org/T335056][https://phabricator.wikimedia.org/T344158] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.41/wmf.24|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2023-08-29|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2023-08-30|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2023-08-31|en}} ([[mw:MediaWiki 1.41/Roadmap|calendar]]). * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|alt=|Advanced item]] New signups for a Wikimedia developer account will start being pushed towards <bdi lang="en" dir="ltr">[https://idm.wikimedia.org/ idm.wikimedia.org]</bdi>, rather than going via Wikitech. [[wikitech:IDM|Further information about the new system is available]]. * All right-to-left language wikis, plus Korean, Armenian, Ukrainian, Russian, and Bulgarian Wikipedias, will have a link in the sidebar that provides a short URL of that page, using the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia URL Shortener|Wikimedia URL Shortener]]. This feature will come to more wikis in future weeks. [https://phabricator.wikimedia.org/T267921] '''Future changes''' * The removal of the [[mw:Special:MyLanguage/Extension:DoubleWiki|DoubleWiki extension]] is being discussed. This extension currently allows Wikisource users to view articles from multiple language versions side by side when the <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code><=></code></bdi> symbol next to a specific language edition is selected. Comments on this are welcomed at [[phab:T344544|the phabricator task]]. * A proposal has been made to merge the second hidden-categories list (which appears below the wikitext editing form) with the main list of categories (which is further down the page). [[phab:T340606|More information is available on Phabricator]]; feedback is welcome! '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/35|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2023-W35"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 14:00, 28 August 2023 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Trizek (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=25510866 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2023-36</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2023-W36"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/36|Translations]] are available. '''Recent changes''' * [[m:Wikisource_EditInSequence|EditInSequence]], a feature that allows users to edit pages faster on Wikisource has been moved to a Beta Feature based on community feedback. To enable it, you can navigate to the [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|beta features tab in Preferences]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T308098] * [[File:Octicons-gift.svg|12px|link=|alt=|Wishlist item]] As part of the changes for the [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2022/Generate Audio for IPA|Generate Audio for IPA]] and [[m:Community Wishlist Survey 2022/Multimedia and Commons/Audio links that play on click|Audio links that play on click]] wishlist proposals, the [[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:Phonos#Inline_audio_player_mode|inline audio player mode]] of [[mw:Extension:Phonos|Phonos]] has been deployed to all projects. [https://phabricator.wikimedia.org/T336763] * There is a new option for Administrators when they are changing the usergroups for a user, to add the user’s user page to their watchlist. This works both via [[{{#special:UserRights}}]] and via the API. [https://phabricator.wikimedia.org/T272294] * One new wiki has been created: ** a {{int:project-localized-name-group-wikipedia}} in [[d:Q34318|Talysh]] ([[w:tly:|<code>w:tly:</code>]]) [https://phabricator.wikimedia.org/T345166] '''Problems''' * The [[mw:Special:MyLanguage/Extension:LoginNotify|LoginNotify extension]] was not sending notifications since January. It has now been fixed, so going forward, you may see notifications for failed login attempts, and successful login attempts from a new device. [https://phabricator.wikimedia.org/T344785] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.41/wmf.25|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2023-09-05|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2023-09-06|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2023-09-07|en}} ([[mw:MediaWiki 1.41/Roadmap|calendar]]). * Starting on Wednesday, a new set of Wikipedias will get "[[mw:Special:MyLanguage/Help:Growth/Tools/Add a link|Add a link]]" ({{int:project-localized-name-mhrwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-miwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-minwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-mkwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-mlwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-mnwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-mrwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-mrjwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-mswiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-mtwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-mwlwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-myvwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-mznwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-nahwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-napwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-ndswiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-nds_nlwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-newiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-newwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-nnwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-novwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-nqowiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-nrmwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-nsowiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-nvwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-nywiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-ocwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-olowiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-omwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-orwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-oswiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-pawiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-pagwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-pamwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-papwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-pcdwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-pdcwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-pflwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-pihwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-pmswiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-pnbwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-pntwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-pswiki/en}}). This is part of the [[phab:T304110|progressive deployment of this tool to more Wikipedias]]. The communities can [[mw:Special:MyLanguage/Growth/Community configuration|configure how this feature works locally]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T308137][https://phabricator.wikimedia.org/T308138] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/36|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2023-W36"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 23:34, 4 September 2023 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=25566983 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2023-37</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2023-W37"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/37|Translations]] are available. '''Recent changes''' * [[mw:Special:MyLanguage/ORES|ORES]], the revision evaluation service, is now using a new open-source infrastructure on all wikis except for English Wikipedia and Wikidata. These two will follow this week. If you notice any unusual results from the Recent Changes filters that are related to ORES (for example, "{{int:ores-rcfilters-damaging-title}}" and "{{int:ores-rcfilters-goodfaith-title}}"), please [[mw:Talk:Machine Learning|report them]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T342115] * When you are logged in on one Wikimedia wiki and visit a different Wikimedia wiki, the system tries to log you in there automatically. This has been unreliable for a long time. You can now visit the login page to make the system try extra hard. If you feel that made logging in better or worse than it used to be, your feedback is appreciated. [https://phabricator.wikimedia.org/T326281] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.41/wmf.26|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2023-09-12|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2023-09-13|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2023-09-14|en}} ([[mw:MediaWiki 1.41/Roadmap|calendar]]). * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|alt=|Advanced item]] The [[mw:Special:MyLanguage/Technical decision making|Technical Decision-Making Forum Retrospective]] team invites anyone involved in the technical field of Wikimedia projects to signup to and join [[mw:Technical decision making/Listening Sessions|one of their listening sessions]] on 13 September. Another date will be scheduled later. The goal is to improve the technical decision-making processes. * [[File:Octicons-gift.svg|12px|link=|alt=|Wishlist item]] As part of the changes for the [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2022/Better diff handling of paragraph splits|Better diff handling of paragraph splits]] wishlist proposal, the inline switch widget in diff pages is being rolled out this week to all wikis. The inline switch will allow viewers to toggle between a unified inline or two-column diff wikitext format. [https://phabricator.wikimedia.org/T336716] '''Future changes''' * All wikis will be read-only for a few minutes on 20 September. [[m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch|This is planned at 14:00 UTC.]] More information will be published in Tech News and will also be posted on individual wikis in the coming weeks. [https://phabricator.wikimedia.org/T345263] * The Enterprise API is launching a new feature called "[http://breakingnews-beta.enterprise.wikimedia.com/ breaking news]". Currently in BETA, this attempts to identify likely "newsworthy" topics as they are currently being written about in any Wikipedia. Your help is requested to improve the accuracy of its detection model, especially on smaller language editions, by recommending templates or identifiable editing patterns. See more information at [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Enterprise/Breaking news|the documentation page]] on MediaWiki or [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Enterprise/FAQ#What is Breaking News|the FAQ]] on Meta. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/37|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2023-W37"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 21:08, 11 September 2023 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=25589064 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2023-38</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2023-W38"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/38|Translations]] are available. '''Recent changes''' * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|alt=|Advanced item]] MediaWiki now has a [[mw:Stable interface policy/frontend|stable interface policy for frontend code]] that more clearly defines how we deprecate MediaWiki code and wiki-based code (e.g. gadgets and user scripts). Thank you to everyone who contributed to the content and discussions. [https://phabricator.wikimedia.org/T346467][https://phabricator.wikimedia.org/T344079] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.41/wmf.27|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2023-09-19|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2023-09-20|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2023-09-21|en}} ([[mw:MediaWiki 1.41/Roadmap|calendar]]). * All wikis will be read-only for a few minutes on September 20. [[m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch|This is planned at 14:00 UTC.]] [https://phabricator.wikimedia.org/T345263] * All wikis will have a link in the sidebar that provides a short URL of that page, using the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia URL Shortener|Wikimedia URL Shortener]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T267921] '''Future changes''' * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|alt=|Advanced item]] The team investigating the Graph Extension posted [[mw:Extension:Graph/Plans#Proposal|a proposal for reenabling it]] and they need your input. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/38|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2023-W38"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 19:20, 18 September 2023 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=25623533 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2023-39</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2023-W39"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/39|Translations]] are available. '''Recent changes''' * The Vector 2022 skin will now remember the pinned/unpinned status for the Table of Contents for all logged-out users. [https://phabricator.wikimedia.org/T316060] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.41/wmf.28|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2023-09-26|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2023-09-27|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2023-09-28|en}} ([[mw:MediaWiki 1.41/Roadmap|calendar]]). * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|alt=|Advanced item]] The ResourceLoader <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code><nowiki>mediawiki.ui</nowiki></code></bdi> modules are now deprecated as part of the move to Vue.js and Codex. There is a [[mw:Codex/Migrating_from_MediaWiki_UI|guide for migrating from MediaWiki UI to Codex]] for any tools that use it. More [[phab:T346468|details are available in the task]] and your questions are welcome there. * Gadget definitions will have a [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Gadgets#Options|new "namespaces" option]]. The option takes a list of namespace IDs. Gadgets that use this option will only load on pages in the given namespaces. '''Future changes''' * New variables will be added to [[mw:Special:MyLanguage/Extension:AbuseFilter|AbuseFilter]]: <code><bdi lang="zxx" dir="ltr">global_account_groups</bdi></code> and <code><bdi lang="zxx" dir="ltr">global_account_editcount</bdi></code>. They are available only when an account is being created. You can use them to prevent blocking automatic creation of accounts when users with many edits elsewhere visit your wiki for the first time. [https://phabricator.wikimedia.org/T345632][https://www.mediawiki.org/wiki/Special:MyLanguage/Extension:AbuseFilter/Rules_format] '''Meetings''' * You can join the next meeting with the Wikipedia mobile apps teams. During the meeting, we will discuss the current features and future roadmap. The meeting will be on [https://zonestamp.toolforge.org/1698426015 27 October at 17:00 (UTC)]. See [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia_Apps/Office_Hours#October_2023|details and how to join]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/39|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2023-W39"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 16:51, 26 September 2023 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=25655264 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2023-40</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2023-W40"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/40|Translations]] are available. '''Recent changes''' * There is a new [[Special:Preferences#mw-prefsection-rendering-advancedrendering|user preference]] for "{{int:tog-forcesafemode}}". This setting will make pages load without including any on-wiki JavaScript or on-wiki stylesheet pages. It can be useful for debugging broken JavaScript gadgets. [https://phabricator.wikimedia.org/T342347] * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|alt=|Advanced item]] Gadget definitions now have a [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Gadgets#Options|new "<var>contentModels</var>" option]]. The option takes a list of page content models, like <code><bdi lang="zxx" dir="ltr">wikitext</bdi></code> or <code><bdi lang="zxx" dir="ltr">css</bdi></code>. Gadgets that use this option will only load on pages with the given content models. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.41/wmf.29|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2023-10-03|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2023-10-04|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2023-10-05|en}} ([[mw:MediaWiki 1.41/Roadmap|calendar]]). '''Future changes''' * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|alt=|Advanced item]] The Vector 2022 skin will no longer use the custom styles and scripts of Vector legacy (2010). The change will be made later this year or in early 2024. See [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements/Features/Loading Vector 2010 scripts|how to adjust the CSS and JS pages on your wiki]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T331679] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/40|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2023-W40"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 01:27, 3 October 2023 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=25686930 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2023-41</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2023-W41"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/41|Translations]] are available. '''Recent changes''' * One new wiki has been created: a {{int:project-localized-name-group-wikipedia}} in [[d:Q33291|Fon]] ([[w:fon:|<code>w:fon:</code>]]) [https://phabricator.wikimedia.org/T347935] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.41/wmf.30|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2023-10-10|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2023-10-11|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2023-10-12|en}} ([[mw:MediaWiki 1.41/Roadmap|calendar]]). * Starting on Wednesday, a new set of Wikipedias will get "[[mw:Special:MyLanguage/Help:Growth/Tools/Add a link|Add a link]]" ({{int:project-localized-name-swwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-wawiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-warwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-wowiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-xalwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-xhwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-xmfwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-yiwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-yowiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-zawiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-zeawiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-zh_min_nanwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-zuwiki/en}}). This is part of the [[phab:T304110|progressive deployment of this tool to more Wikipedias]]. The communities can [[mw:Special:MyLanguage/Growth/Community configuration|configure how this feature works locally]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T308139] * At some wikis, newcomers are suggested images from Commons to add to articles without any images. Starting on Tuesday, newcomers at these wikis will be able to add images to unillustrated article sections. The specific wikis are listed under "Images recommendations" [[mw:Special:MyLanguage/Growth/Deployment table|at the Growth team deployment table]]. You can [[mw:Special:MyLanguage/Help:Growth/Tools/Add an image|learn more about this feature.]] [https://phabricator.wikimedia.org/T345940] * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|alt=|Advanced item]] In the mobile web skin (Minerva) the CSS ID <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code><nowiki>#page-actions</nowiki></code></bdi> will be replaced with <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code><nowiki>#p-views</nowiki></code></bdi>. This change is to make it consistent with other skins and to improve support for gadgets and extensions in the mobile skin. A few gadgets may need to be updated; there are [https://phabricator.wikimedia.org/T348267 details and search-links in the task]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/41|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2023-W41"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 14:39, 9 October 2023 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Trizek (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=25712895 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2023-42</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2023-W42"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/42|Translations]] are available. '''Recent changes''' * The [[m:Special:MyLanguage/Help:Unified login|Unified login]] system's edge login should now be fixed for some browsers (Chrome, Edge, Opera). This means that if you visit a new sister project wiki, you should be logged in automatically without the need to click "Log in" or reload the page. Feedback on whether it's working for you is welcome. [https://phabricator.wikimedia.org/T347889] * [[mw:Special:MyLanguage/Manual:Interface/Edit_notice|Edit notices]] are now available within the MobileFrontend/Minerva skin. This feature was inspired by [[w:en:Wikipedia:EditNoticesOnMobile|the gadget on English Wikipedia]]. See more details in [[phab:T316178|T316178]]. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.42/wmf.1|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2023-10-17|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2023-10-18|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2023-10-19|en}} ([[mw:MediaWiki 1.41/Roadmap|calendar]]). '''Future changes''' * In 3 weeks, in the Vector 2022 skin, code related to <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code><nowiki>addPortletLink</nowiki></code></bdi> and <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code><nowiki>#p-namespaces</nowiki></code></bdi> that was deprecated one year ago will be removed. If you notice tools that should appear next to the "Discussion" tab are then missing, please tell the gadget's maintainers to see [[phab:T347907|instructions in the Phabricator task]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/42|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2023-W42"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 23:47, 16 October 2023 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=25745824 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2023-43</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2023-W43"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/43|Translations]] are available. '''Recent changes''' * There is a new [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Language engineering/Newsletter/2023/October|Language and internationalization newsletter]], written quarterly. It contains updates on new feature development, improvements in various language-related technical projects, and related support work. * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|alt=|Advanced item]] Source map support has been enabled on all wikis. When you open the debugger in your browser's developer tools, you should be able to see the unminified JavaScript source code. [https://phabricator.wikimedia.org/T47514] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.42/wmf.2|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2023-10-24|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2023-10-25|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2023-10-26|en}} ([[mw:MediaWiki 1.42/Roadmap|calendar]]). '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/43|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2023-W43"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 23:17, 23 October 2023 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=25782286 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2023-44</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2023-W44"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/44|Translations]] are available. '''Recent changes''' * The Structured Content team, as part of its project of [[:commons:Commons:WMF support for Commons/Upload Wizard Improvements|improving UploadWizard on Commons]], made some UX improvements to the upload step of choosing own vs not own work ([[phab:T347590|T347590]]), as well as to the licensing step for own work ([[phab:T347756|T347756]]). * The Design Systems team has released version 1.0.0 of [[wmdoc:codex/latest/|Codex]], the new design system for Wikimedia. See the [[mw:Special:MyLanguage/Design_Systems_Team/Announcing_Codex_1.0|full announcement about the release of Codex 1.0.0]]. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.42/wmf.3|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2023-10-31|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2023-11-01|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2023-11-02|en}} ([[mw:MediaWiki 1.42/Roadmap|calendar]]). * Listings on category pages are sorted on each wiki for that language using a [[:w:en:International Components for Unicode|library]]. For a brief period on 2 November, changes to categories will not be sorted correctly for many languages. This is because the developers are upgrading to a new version of the library. They will then use a script to fix the existing categories. This will take a few hours or a few days depending on how big the wiki is. You can [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Technical Operations/ICU announcement|read more]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T345561][https://phabricator.wikimedia.org/T267145] * Starting November 1, the impact module (Special:Impact) will be upgraded by the Growth team. The new impact module shows newcomers more data regarding their impact on the wiki. It was tested by a few wikis during the last few months. [https://phabricator.wikimedia.org/T336203] '''Future changes''' * There is [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Graph/Plans#Roadmap|a proposed plan]] for re-enabling the Graph Extension. You can help by reviewing this proposal and [[mw:Extension_talk:Graph/Plans#c-PPelberg_(WMF)-20231020221600-Update:_20_October|sharing what you think about it]]. * The WMF is working on making it possible for administrators to [[mw:Special:MyLanguage/Community_configuration_2.0|edit MediaWiki configuration directly]]. This is similar to previous work on Special:EditGrowthConfig. [[phab:T349757|A technical RfC is running until November 08, where you can provide feedback.]] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/44|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2023-W44"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 23:21, 30 October 2023 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=25801989 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2023-45</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2023-W45"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/45|Translations]] are available. '''Recent changes''' * In the Vector 2022 skin, the default font-size of a number of navigational elements (tagline, tools menu, navigational links, and more) has been increased slightly to match the font size used in page content. [https://phabricator.wikimedia.org/T346062] '''Problems''' * Last week, there was a problem displaying some recent edits on [https://noc.wikimedia.org/conf/highlight.php?file=dblists/s5.dblist a few wikis], for 1-6 hours. The edits were saved but not immediately shown. This was due to a database problem. [https://phabricator.wikimedia.org/T350443] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.42/wmf.4|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2023-11-07|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2023-11-08|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2023-11-09|en}} ([[mw:MediaWiki 1.42/Roadmap|calendar]]). * The Growth team will reassign newcomers from former mentors to [[mw:Special:MyLanguage/Growth/Structured mentor list|the currently active mentors]]. They have also changed the notification language to be more user-friendly. [https://phabricator.wikimedia.org/T330071][https://phabricator.wikimedia.org/T327493] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/45|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2023-W45"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 21:06, 6 November 2023 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=25838105 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2023-46</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2023-W46"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/46|Translations]] are available. '''Recent changes''' * Four new wikis have been created: ** a Wikipedia in [[d:Q7598268|Moroccan Amazigh]] ([[w:zgh:|<code>w:zgh:</code>]]) [https://phabricator.wikimedia.org/T350216] ** a Wikipedia in [[d:Q35159|Dagaare]] ([[w:dga:|<code>w:dga:</code>]]) [https://phabricator.wikimedia.org/T350218] ** a Wikipedia in [[d:Q33017|Toba Batak]] ([[w:bbc:|<code>w:bbc:</code>]]) [https://phabricator.wikimedia.org/T350320] ** a Wikiquote in [[d:Q33151|Banjar]] ([[q:bjn:|<code>q:bjn:</code>]]) [https://phabricator.wikimedia.org/T350217] '''Problems''' * Last week, users who previously visited Meta-Wiki or Wikimedia Commons and then became logged out on those wikis could not log in again. The problem is now resolved. [https://phabricator.wikimedia.org/T350695] * Last week, some pop-up dialogs and menus were shown with the wrong font size. The problem is now resolved. [https://phabricator.wikimedia.org/T350544] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.42/wmf.5|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2023-11-14|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2023-11-15|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2023-11-16|en}} ([[mw:MediaWiki 1.42/Roadmap|calendar]]). '''Future changes''' * Reference Previews are coming to many wikis as a default feature. They are popups for references, similar to the [[mw:Special:MyLanguage/Page Previews|PagePreviews feature]]. [[m:WMDE Technical Wishes/ReferencePreviews#Opt-out feature|You can opt out]] of seeing them. If you are [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|using the gadgets]] Reference Tooltips or Navigation Popups, you won’t see Reference Previews. [[phab:T282999|Deployment]] is planned for November 22, 2023. * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|alt=|Advanced item]] Canary (also known as heartbeat) events will be produced into [https://stream.wikimedia.org/?doc#/streams Wikimedia event streams] from December 11. Streams users are advised to filter out these events, by discarding all events where <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code><nowiki>meta.domain == "canary"</nowiki></code></bdi>. Updates to [[mw:Special:MyLanguage/Manual:Pywikibot|Pywikibot]] or [https://github.com/ChlodAlejandro/wikimedia-streams wikimedia-streams] will discard these events by default. [https://phabricator.wikimedia.org/T266798] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/46|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2023-W46"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 23:52, 13 November 2023 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=25859263 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2023-47</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2023-W47"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/47|Translations]] are available. '''Changes later this week''' * There is no new MediaWiki version this week. [https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments/Train][https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments/Yearly_calendar] * Starting on Wednesday, a new set of Wikipedias will get "[[mw:Special:MyLanguage/Help:Growth/Tools/Add a link|Add a link]]" ({{int:project-localized-name-quwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-rmwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-rmywiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-rnwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-roa_rupwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-roa_tarawiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-ruewiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-rwwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-sawiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-sahwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-satwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-scwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-scnwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-scowiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-sdwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-sewiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-sgwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-shwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-siwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-skwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-slwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-smwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-sowiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-sqwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-srwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-srnwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-sswiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-stwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-stqwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-suwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-szlwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-tawiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-tcywiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-tewiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-tetwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-tgwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-thwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-tkwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-tlwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-tnwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-towiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-tpiwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-trwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-tswiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-ttwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-twwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-tywiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-tyvwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-udmwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-ugwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-uzwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-vewiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-vecwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-vepwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-vlswiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-vowiki/en}}). This is part of the [[phab:T304110|progressive deployment of this tool to more Wikipedias]]. The communities can [[mw:Special:MyLanguage/Growth/Community configuration|configure how this feature works locally]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T308141][https://phabricator.wikimedia.org/T308142][https://phabricator.wikimedia.org/T308143] * The Vector 2022 skin will have some minor visual changes to drop-down menus, column widths, and more. These changes were added to four Wikipedias last week. If no issues are found, these changes will proceed to all wikis this week. These changes will make it possible to add new menus for readability and dark mode. [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop_Improvements/Updates#November_2023:_Visual_changes,_more_deployments,_and_shifting_focus|Learn more]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T347711] '''Future changes''' * There is [[mw:Extension talk:Graph/Plans#Update: 15 November|an update on re-enabling the Graph Extension]]. To speed up the process, Vega 2 will not be supported and only [https://phabricator.wikimedia.org/T335325 some protocols] will be available at launch. You can help by sharing what you think about the plan. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/47|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2023-W47"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 00:55, 21 November 2023 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=25884616 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2023-48</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2023-W48"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/48|Translations]] are available. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.42/wmf.7|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2023-11-28|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2023-11-29|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2023-11-30|en}} ([[mw:MediaWiki 1.42/Roadmap|calendar]]). There is no new MediaWiki version next week. [https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments/Train][https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments/Yearly_calendar] * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|alt=|Advanced item]] MediaWiki's JavaScript system will now allow <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>async</code>/<code>await</code></bdi> syntax in gadgets and user scripts. Gadget authors should remember that users' browsers may not support it, so it should be used appropriately. [https://phabricator.wikimedia.org/T343499] * The deployment of "[[mw:Special:MyLanguage/Help:Growth/Tools/Add_a_link|Add a link]]" announced [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/47|last week]] was postponed. It will resume this week. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/48|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2023-W48"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 23:09, 27 November 2023 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=25906379 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2023-49</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2023-W49"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/49|Translations]] are available. '''Recent changes''' * The spacing between paragraphs on Vector 2022 has been changed from 7px to 14px to match the size of the text. This will make it easier to distinguish paragraphs from sentences. [https://phabricator.wikimedia.org/T351754] * The "{{int:Visualeditor-dialog-meta-categories-defaultsort-label}}" feature in VisualEditor is working again. You no longer need to switch to source editing to edit <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code><nowiki>{{DEFAULTSORT:...}}</nowiki></code></bdi> keywords. [https://phabricator.wikimedia.org/T337398] '''Changes later this week''' * There is no new MediaWiki version this week. [https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments/Train][https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments/Yearly_calendar] * On 6 December, people who have the enabled the preference for "{{int:Discussiontools-preference-visualenhancements}}" will notice the [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/Usability|talk page usability improvements]] appear on pages that include the <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code><nowiki>__NEWSECTIONLINK__</nowiki></code></bdi> magic word. If you notice any issues, please [[phab:T352232|share them with the team on Phabricator]]. '''Future changes''' * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|alt=|Advanced item]] The Toolforge [[wikitech:News/Toolforge Grid Engine deprecation|Grid Engine shutdown process]] will start on December 14. Maintainers of [[toolforge:grid-deprecation|tools that still use this old system]] should plan to migrate to Kubernetes, or tell the team your plans on Phabricator in the task about your tool, before that date. [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikitech-l@lists.wikimedia.org/thread/VIWWQKMSQO2ED3TVUR7KPPWRTOBYBVOA/] * Communities using [[mw:Special:MyLanguage/Structured_Discussions|Structured Discussions]] are being contacted regarding [[mw:Special:MyLanguage/Structured_Discussions/Deprecation|the upcoming deprecation of Structured Discussions]]. You can read more about this project, and share your comments, [[mw:Special:MyLanguage/Structured_Discussions/Deprecation|on the project's page]]. '''Events''' * Registration & Scholarship applications are now open for the [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Hackathon 2024|Wikimedia Hackathon 2024]] that will take place from 3–5 May in Tallinn, Estonia. Scholarship applications are open until 5 January 2024. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/49|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2023-W49"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 23:50, 4 December 2023 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=25914435 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2023-50</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2023-W50"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/50|Translations]] are available. '''Recent changes''' * On Wikimedia Commons, there are some minor user-interface improvements for the "choosing own vs not own work" step in the UploadWizard. This is part of the Structured Content team's project of [[:commons:Commons:WMF support for Commons/Upload Wizard Improvements|improving UploadWizard on Commons]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T352707][https://phabricator.wikimedia.org/T352709] '''Problems''' * There was a problem showing the [[mw:Special:MyLanguage/Growth/Personalized first day/Newcomer homepage|Newcomer homepage]] feature with the "impact module" and their page-view graphs, for a few days in early December. This has now been fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T352352][https://phabricator.wikimedia.org/T352349] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.42/wmf.9|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2023-12-12|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2023-12-13|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2023-12-14|en}} ([[mw:MediaWiki 1.42/Roadmap|calendar]]). [https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments/Train][https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments/Yearly_calendar] '''Future changes''' * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=]] The [https://wikimediafoundation.limesurvey.net/796964 2023 Developer Satisfaction Survey] is seeking the opinions of the Wikimedia developer community. Please take the survey if you have any role in developing software for the Wikimedia ecosystem. The survey is open until 5 January 2024, and has an associated [[foundation:Legal:December_2023_Developer_Satisfaction_Survey|privacy statement]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/50|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2023-W50"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 02:13, 12 December 2023 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=25945501 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2023-51</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2023-W51"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/51|Translations]] are available. '''Tech News''' * The next issue of Tech News will be sent out on 8 January 2024 because of [[w:en:Christmas and holiday season|the holidays]]. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.42/wmf.10|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2023-12-19|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2023-12-20|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2023-12-21|en}} ([[mw:MediaWiki 1.42/Roadmap|calendar]]). There is no new MediaWiki version next week. [https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments/Train][https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments/Yearly_calendar] * Starting December 18, it won't be possible to activate Structured Discussions on a user's own talk page using the Beta feature. The Beta feature option remains available for users who want to deactivate Structured Discussions. This is part of [[mw:Structured Discussions/Deprecation|Structured Discussions' deprecation work]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T248309] * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|alt=|Advanced item]] There will be full support for redirects in the Module namespace. The "Move Page" feature will leave an appropriate redirect behind, and such redirects will be appropriately recognized by the software (e.g. hidden from [[{{#special:UnconnectedPages}}]]). There will also be support for [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Scribunto/Lua reference manual#Renaming or moving modules|manual redirects]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T120794] '''Future changes''' * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|alt=|Advanced item]] The MediaWiki JavaScript documentation is moving to a new format. During the move, you can read the old docs using [https://doc.wikimedia.org/mediawiki-core/REL1_41/js/ version 1.41]. Feedback about [https://doc.wikimedia.org/mediawiki-core/master/js/ the new site] is welcome on the [[mw:Talk:JSDoc_WMF_theme|project talk page]]. * The Wishathon is a new initiative that encourages collaboration across the Wikimedia community to develop solutions for wishes collected through the [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey|Community Wishlist Survey]]. The first community Wishathon will take place from 15–17 March. If you are interested in a project proposal as a user, developer, designer, or product lead, you can [[m:Special:MyLanguage/Event:WishathonMarch2024|register for the event and read more]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/51|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2023-W51"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 16:18, 18 December 2023 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=25959059 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2024-02</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2024-W02"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/02|Translations]] are available. '''Recent changes''' * [https://mediawiki2latex.wmflabs.org/ mediawiki2latex] is a tool that converts wiki content into the formats of LaTeX, PDF, ODT, and EPUB. The code now runs many times faster due to recent improvements. There is also an optional Docker container you can [[b:de:Benutzer:Dirk_Hünniger/wb2pdf/install#Using_Docker|install]] on your local machine. * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|alt=|Advanced item]] The way that Random pages are selected has been updated. This will slowly reduce the problem of some pages having a lower chance of appearing. [https://phabricator.wikimedia.org/T309477] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.42/wmf.13|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2024-01-09|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2024-01-10|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2024-01-11|en}} ([[mw:MediaWiki 1.42/Roadmap|calendar]]). [https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments/Train][https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments/Yearly_calendar] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/02|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2024-W02"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 01:20, 9 January 2024 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=26026251 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2024-03</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2024-W03"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/03|Translations]] are available. '''Recent changes''' * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|alt=|Advanced item]] Pages that use the JSON [[mw:Special:MyLanguage/Manual:ContentHandler|contentmodel]] will now use tabs instead of spaces for auto-indentation. This will significantly reduce the page size. [https://phabricator.wikimedia.org/T326065] * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|alt=|Advanced item]] [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Gadgets|Gadgets]] and personal user scripts may now use JavaScript syntax introduced in ES6 (also known as "ES2015") and ES7 ("ES2016"). MediaWiki validates the source code to protect other site functionality from syntax errors, and to ensure scripts are valid in all [[mw:Special:MyLanguage/Compatibility#Browsers|supported browsers]]. Previously, Gadgets could use the <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code><nowiki>requiresES6</nowiki></code></bdi> option. This option is no longer needed and will be removed in the future. [https://phabricator.wikimedia.org/T75714] * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|alt=|Advanced item]] [[mw:Special:MyLanguage/Manual:Bot passwords|Bot passwords]] and [[mw:Special:MyLanguage/OAuth/Owner-only consumers|owner-only OAuth consumers]] can now be restricted to allow editing only specific pages. [https://phabricator.wikimedia.org/T349957] * You can now [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Thanks|thank]] edits made by bots. [https://phabricator.wikimedia.org/T341388] * An update on the status of the Community Wishlist Survey for 2024 [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey/Future Of The Wishlist/January 4, 2024 Update|has been published]]. Please read and give your feedback. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.42/wmf.14|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2024-01-16|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2024-01-17|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2024-01-18|en}} ([[mw:MediaWiki 1.42/Roadmap|calendar]]). [https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments/Train][https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments/Yearly_calendar] * Starting on January 17, it will not be possible to login to Wikimedia wikis from some specific old versions of the Chrome browser (versions 51–66, released between 2016 and 2018). Additionally, users of iOS 12, or Safari on Mac OS 10.14, may need to login to each wiki separately. [https://phabricator.wikimedia.org/T344791] * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|alt=|Advanced item]] The <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>jquery.cookie</code></bdi> module was deprecated and replaced with the <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>mediawiki.cookie</code></bdi> module last year. A script has now been run to replace any remaining uses, and this week the temporary alias will be removed. [https://phabricator.wikimedia.org/T354966] '''Future changes''' * Wikimedia Deutschland is working to [[m:WMDE Technical Wishes/Reusing references|make reusing references easier]]. They are looking for people who are interested in participating in [https://wikimedia.sslsurvey.de/User-research-into-Reusing-References-Sign-up-Form-2024/en/ individual video calls for user research in January and February]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/03|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2024-W03"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 00:13, 16 January 2024 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=26074460 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2024-04</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2024-W04"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/04|Translations]] are available. '''Problems''' * A bug in UploadWizard prevented linking to the userpage of the uploader when uploading. It has now been fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T354529] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.42/wmf.15|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2024-01-23|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2024-01-24|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2024-01-25|en}} ([[mw:MediaWiki 1.42/Roadmap|calendar]]). [https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments/Train][https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments/Yearly_calendar] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/04|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2024-W04"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 01:04, 23 January 2024 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=26096197 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2024-05</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2024-W05"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/05|Translations]] are available. '''Recent changes''' * Starting Monday January 29, all talk pages messages' timestamps will become a link. This link is a permanent link to the comment. It allows users to find the comment they are looking for, even if this comment was moved elsewhere. This will affect all wikis except for the English Wikipedia. You can read more about this change [https://diff.wikimedia.org/2024/01/29/talk-page-permalinks-dont-lose-your-threads/ on Diff] or [[mw:Special:MyLanguage/Help:DiscussionTools#Talk_pages_permalinking|on Mediawiki.org]].<!-- The Diff post will be published on Monday morning UTC--> [https://phabricator.wikimedia.org/T302011] * There are some improvements to the CAPTCHA to make it harder for spam bots and scripts to bypass it. If you have feedback on this change, please comment on [[phab:T141490|the task]]. Staff are monitoring metrics related to the CAPTCHA, as well as secondary metrics such as account creations and edit counts. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.42/wmf.16|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2024-01-30|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2024-01-31|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2024-02-01|en}} ([[mw:MediaWiki 1.42/Roadmap|calendar]]). [https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments/Train][https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments/Yearly_calendar] * [[File:Octicons-gift.svg|12px|link=|alt=|Wishlist item]] On February 1, a link will be added to the "Tools" menu to download a [[w:en:QR code|QR code]] that links to the page you are viewing. There will also be a new [[{{#special:QrCode}}]] page to create QR codes for any Wikimedia URL. This addresses the [[m:Community Wishlist Survey 2023/Mobile and apps/Add ability to share QR code for a page in any Wikimedia project|#19 most-voted wish]] from the [[m:Community Wishlist Survey 2023/Results|2023 Community Wishlist Survey]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T329973] * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|alt=|Advanced item]] [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Gadgets|Gadgets]] which only work in some skins have sometimes used the <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>targets</code></bdi> option to limit where you can use them. This will stop working this week. You should use the <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>skins</code></bdi> option instead. [https://phabricator.wikimedia.org/T328497] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/05|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2024-W05"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 19:31, 29 January 2024 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=26137870 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2024-06</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2024-W06"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/06|Translations]] are available. '''Recent changes''' *The mobile site history pages now use the same HTML as the desktop history pages. If you hear of any problems relating to mobile history usage please point them to [[phab:T353388|the phabricator task]]. *On most wikis, admins can now block users from making specific actions. These actions are: uploading files, creating new pages, moving (renaming) pages, and sending thanks. The goal of this feature is to allow admins to apply blocks that are adequate to the blocked users' activity. [[m:Special:MyLanguage/Community health initiative/Partial blocks#action-blocks|Learn more about "action blocks"]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T242541][https://phabricator.wikimedia.org/T280531] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.42/wmf.17|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2024-02-06|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2024-02-07|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2024-02-08|en}} ([[mw:MediaWiki 1.42/Roadmap|calendar]]). [https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments/Train][https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments/Yearly_calendar] * Talk pages permalinks that included diacritics and non-Latin script were malfunctioning. This issue is fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T356199] '''Future changes''' * [[m:WMDE Technical Wishes/ReferencePreviews#24WPs|24 Wikipedias]] with [[mw:Special:MyLanguage/Reference_Tooltips|Reference Tooltips]] as a default gadget are encouraged to remove that default flag. This would make [[mw:Special:MyLanguage/Help:Reference_Previews|Reference Previews]] the new default for reference popups, leading to a more consistent experience across wikis. For [[m:WMDE Technical Wishes/ReferencePreviews#46WPs|46 Wikipedias]] with less than 4 interface admins, the change is already scheduled for mid-February, [[m:Talk:WMDE Technical Wishes/ReferencePreviews#Reference Previews to become the default for previewing references on more wikis.|unless there are concerns]]. The older Reference Tooltips gadget will still remain usable and will override this feature, if it is available on your wiki and you have enabled it in your settings. [https://meta.wikimedia.org/wiki/WMDE_Technical_Wishes/ReferencePreviews#Reference_Previews_to_become_the_default_for_previewing_references_on_more_wikis][https://phabricator.wikimedia.org/T355312] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/06|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2024-W06"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 19:22, 5 February 2024 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:UOzurumba (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=26180971 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2024-07</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2024-W07"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/07|Translations]] are available. '''Recent changes''' * The [[d:Wikidata:SPARQL query service/WDQS graph split|WDQS Graph Split experiment]] is working and loaded onto 3 test servers. The team in charge is testing the split's impact and requires feedback from WDQS users through the UI or programmatically in different channels. [https://www.wikidata.org/wiki/Wikidata_talk:SPARQL_query_service/WDQS_graph_split][https://phabricator.wikimedia.org/T356773][https://www.wikidata.org/wiki/User:Sannita_(WMF)] Users' feedback will validate the impact of various use cases and workflows around the Wikidata Query service. [https://www.wikidata.org/wiki/Wikidata:SPARQL_query_service/WDQS_backend_update/October_2023_scaling_update][https://www.mediawiki.org/wiki/Wikidata_Query_Service/User_Manual#Federation] '''Problems''' *There was a bug that affected the appearance of visited links when using mobile device to access wiki sites. It made the links appear black; [[phab:T356928|this issue]] is fixed. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.42/wmf.18|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2024-02-13|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2024-02-14|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2024-02-15|en}} ([[mw:MediaWiki 1.42/Roadmap|calendar]]). [https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments/Train][https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments/Yearly_calendar] * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|alt=|Advanced item]] As work continues on the grid engine deprecation,[https://wikitech.wikimedia.org/wiki/News/Toolforge_Grid_Engine_deprecation] tools on the grid engine will be stopped starting on February 14th, 2024. If you have tools actively migrating you can ask for an extension so they are not stopped. [https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Portal:Toolforge/About_Toolforge#Communication_and_support] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/07|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2024-W07"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 05:49, 13 February 2024 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:UOzurumba (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=26223994 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2024-08</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2024-W08"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/08|Translations]] are available. '''Recent changes''' * If you have the "{{int:Tog-enotifwatchlistpages}}" option enabled, edits by bot accounts no longer trigger notification emails. Previously, only minor edits would not trigger the notification emails. [https://phabricator.wikimedia.org/T356984] * There are changes to how user and site scripts load for [[mw:Special:MyLanguage/Skin:Vector/2022| Vector 2022]] on specific wikis. The changes impacted the following Wikis: all projects with [[mw:Special:MyLanguage/Skin:Vector|Vector legacy]] as the default skin, Wikivoyage, and Wikibooks. Other wikis will be affected over the course of the next three months. Gadgets are not impacted. If you have been affected or want to minimize the impact on your project, see [[Phab:T357580| this ticket]]. Please coordinate and take action proactively. *Newly auto-created accounts (the accounts you get when you visit a new wiki) now have the same local notification preferences as users who freshly register on that wiki. It is effected in four notification types listed in the [[phab:T353225|task's description]]. *The maximum file size when using [[c:Special:MyLanguage/Commons:Upload_Wizard|Upload Wizard]] is now 5 GiB. [https://phabricator.wikimedia.org/T191804] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.42/wmf.19|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2024-02-20|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2024-02-21|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2024-02-22|en}} ([[mw:MediaWiki 1.42/Roadmap|calendar]]). [https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments/Train][https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments/Yearly_calendar] * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|alt=|Advanced item]] Selected tools on the grid engine have been [[wikitech:News/Toolforge_Grid_Engine_deprecation|stopped]] as we prepare to shut down the grid on March 14th, 2024. The tool's code and data have not been deleted. If you are a maintainer and you want your tool re-enabled reach out to the [[wikitech:Portal:Toolforge/About_Toolforge#Communication_and_support|team]]. Only tools that have asked for extension are still running on the grid. * The CSS <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>[https://developer.mozilla.org/en-US/docs/Web/CSS/filter filter]</code></bdi> property can now be used in HTML <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>style</code></bdi> attributes in wikitext. [https://phabricator.wikimedia.org/T308160] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/08|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2024-W08"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 15:37, 19 February 2024 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:UOzurumba (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=26254282 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2024-09</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2024-W09"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/09|Translations]] are available. '''Recent changes''' * The [[mw:Special:MyLanguage/VisualEditor_on_mobile|mobile visual editor]] is now the default editor for users who never edited before, at a small group of wikis. [[mw:Special:MyLanguage/VisualEditor_on_mobile/VE_mobile_default#A/B_test_results| Research ]] shows that users using this editor are slightly more successful publishing the edits they started, and slightly less successful publishing non-reverted edits. Users who defined the wikitext editor as their default on desktop will get the wikitext editor on mobile for their first edit on mobile as well. [https://phabricator.wikimedia.org/T352127] * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|alt=|Advanced item]] The [[mw:Special:MyLanguage/ResourceLoader/Core modules#mw.config|mw.config]] value <code>wgGlobalGroups</code> now only contains groups that are active in the wiki. Scripts no longer have to check whether the group is active on the wiki via an API request. A code example of the above is: <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>if (/globalgroupname/.test(mw.config.get("wgGlobalGroups")))</code></bdi>. [https://phabricator.wikimedia.org/T356008] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.42/wmf.20|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2024-02-27|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2024-02-28|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2024-02-29|en}} ([[mw:MediaWiki 1.42/Roadmap|calendar]]). [https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments/Train][https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments/Yearly_calendar] '''Future changes''' * The right to change [[mw:Special:MyLanguage/Manual:Tags|edit tags]] (<bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>changetags</code></bdi>) will be removed from users in Wikimedia sites, keeping it by default for admins and bots only. Your community can ask to retain the old configuration on your wiki before this change happens. Please indicate in [[phab:T355639|this ticket]] to keep it for your community before the end of March 2024. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/09|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2024-W09"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 19:23, 26 February 2024 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:UOzurumba (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=26294125 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2024-10</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2024-W10"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/10|Translations]] are available. '''Recent changes''' * The <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>Special:Book</code></bdi> page (as well as the associated "Create a book" functionality) provided by the old [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Collection|Collection extension]] has been removed from all Wikisource wikis, as it was broken. This does not affect the ability to download normal books, which is provided by the [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Wikisource|Wikisource extension]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T358437] * [[m:Wikitech|Wikitech]] now uses the next-generation [[mw:Special:MyLanguage/Parsoid|Parsoid]] wikitext parser by default to generate all pages in the Talk namespace. Report any problems on the [[mw:Talk:Parsoid/Parser_Unification/Known_Issues|Known Issues discussion page]]. You can use the [[mw:Special:MyLanguage/Extension:ParserMigration|ParserMigration]] extension to control the use of Parsoid; see the [[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:ParserMigration|ParserMigration help documentation]] for more details. * Maintenance on [https://etherpad.wikimedia.org etherpad] is completed. If you encounter any issues, please indicate in [[phab:T316421|this ticket]]. * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|alt=| Advanced item]] [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Gadgets|Gadgets]] allow interface admins to create custom features with CSS and JavaScript. The <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>Gadget</code></bdi> and <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>Gadget_definition</code></bdi> namespaces and <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>gadgets-definition-edit</code></bdi> user right were reserved for an experiment in 2015, but were never used. These were visible on Special:Search and Special:ListGroupRights. The unused namespaces and user rights are now removed. No pages are moved, and no changes need to be made. [https://phabricator.wikimedia.org/T31272] * A usability improvement to the "Add a citation" in Wikipedia workflow has been made, the insert button was moved to the popup header. [https://phabricator.wikimedia.org/T354847] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.42/wmf.21|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2024-03-05|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2024-03-06|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2024-03-07|en}} ([[mw:MediaWiki 1.42/Roadmap|calendar]]). [https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments/Train][https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments/Yearly_calendar] '''Future changes''' * All wikis will be read-only for a few minutes on March 20. This is planned at 14:00 UTC. More information will be published in Tech News and will also be posted on individual wikis in the coming weeks. [https://phabricator.wikimedia.org/T358233] * The HTML markup of headings and section edit links will be changed later this year to improve accessibility. See [[mw:Special:MyLanguage/Heading_HTML_changes|Heading HTML changes]] for details. The new markup will be the same as in the new Parsoid wikitext parser. You can test your gadget or stylesheet with the new markup if you add <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>?useparsoid=1</code></bdi> to your URL ([[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:ParserMigration#Selecting_a_parser_using_a_URL_query_string|more info]]) or turn on Parsoid read views in your user options ([[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:ParserMigration#Enabling_via_user_preference|more info]]). * '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/10|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2024-W10"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 19:47, 4 March 2024 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:UOzurumba (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=26329807 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2024-11</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2024-W11"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/11|Translations]] are available. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.42/wmf.22|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2024-03-12|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2024-03-13|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2024-03-14|en}} ([[mw:MediaWiki 1.42/Roadmap|calendar]]). [https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments/Train][https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments/Yearly_calendar] * After consulting with various communities, the line height of the text on the [[mw:Special:MyLanguage/Skin:Minerva Neue|Minerva skin]] will be increased to its previous value of 1.65. Different options for typography can also be set using the options in the menu, as needed. [https://phabricator.wikimedia.org/T358498] *The active link color in [[mw:Special:MyLanguage/Skin:Minerva Neue|Minerva]] will be changed to provide more consistency with our other platforms and best practices. [https://phabricator.wikimedia.org/T358516] * [[c:Special:MyLanguage/Commons:Structured data|Structured data on Commons]] will no longer ask whether you want to leave the page without saving. This will prevent the “information you’ve entered may not be saved” popups from appearing when no information have been entered. It will also make file pages on Commons load faster in certain cases. However, the popups will be hidden even if information has indeed been entered. If you accidentally close the page before saving the structured data you entered, that data will be lost. [https://phabricator.wikimedia.org/T312315] '''Future changes''' * All wikis will be read-only for a few minutes on March 20. This is planned at 14:00 UTC. More information will be published in Tech News and will also be posted on individual wikis in the coming weeks. [https://phabricator.wikimedia.org/T358233][https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Tech/Server_switch] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/11|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2024-W11"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 23:04, 11 March 2024 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:UOzurumba (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=26374013 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2024-12</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2024-W12"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/12|Translations]] are available. '''Recent changes''' * The notice "Language links are at the top of the page" that appears in the [[mw:Special:MyLanguage/Skin:Vector/2022|Vector 2022 skin]] main menu has been removed now that users have learned the new location of the Language switcher. [https://phabricator.wikimedia.org/T353619] * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|alt=|Advanced item]] [[m:Special:MyLanguage/IP_Editing:_Privacy_Enhancement_and_Abuse_Mitigation/IP_Info_feature|IP info feature]] displays data from Spur, an IP addresses database. Previously, the only data source for this feature was MaxMind. Now, IP info is more useful for patrollers. [https://phabricator.wikimedia.org/T341395] * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|alt=|Advanced item]] The Toolforge Grid Engine services have been shut down after the final migration process from Grid Engine to Kubernetes. [https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Obsolete:Toolforge/Grid][https://wikitech.wikimedia.org/wiki/News/Toolforge_Grid_Engine_deprecation][https://techblog.wikimedia.org/2022/03/14/toolforge-and-grid-engine/] * Communities can now customize the default reasons for undeleting a page by creating [[MediaWiki:Undelete-comment-dropdown]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T326746] '''Problems''' * [[m:Special:MyLanguage/WMDE_Technical_Wishes/RevisionSlider|RevisionSlider]] is an interface to interactively browse a page's history. Users in [[mw:Special:MyLanguage/Extension:RevisionSlider/Developing_a_RTL-accessible_feature_in_MediaWiki_-_what_we%27ve_learned_while_creating_the_RevisionSlider|right-to-left]] languages reported RevisionSlider reacting wrong to mouse clicks. This should be fixed now. [https://phabricator.wikimedia.org/T352169] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.42/wmf.23|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2024-03-19|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2024-03-20|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2024-03-21|en}} ([[mw:MediaWiki 1.42/Roadmap|calendar]]). [https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments/Train][https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments/Yearly_calendar] * All wikis will be read-only for a few minutes on March 20. This is planned at [https://zonestamp.toolforge.org/1710943200 14:00 UTC]. [https://phabricator.wikimedia.org/T358233][https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Tech/Server_switch] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/12|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2024-W12"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 17:40, 18 March 2024 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:UOzurumba (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=26410165 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2024-13</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2024-W13"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/13|Translations]] are available. '''Recent changes''' * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|alt=|Advanced item]] An update was made on March 18th 2024 to how various projects load site, user JavaScript and CSS in [[mw:Special:MyLanguage/Skin:Vector/2022|Vector 2022 skin]]. A [[phab:T360384|checklist]] is provided for site admins to follow. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.42/wmf.24|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2024-03-26|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2024-03-27|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2024-03-28|en}} ([[mw:MediaWiki 1.42/Roadmap|calendar]]). [https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments/Train][https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments/Yearly_calendar] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/13|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2024-W13"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 18:57, 25 March 2024 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:UOzurumba (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=26446209 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2024-14</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2024-W14"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/14|Translations]] are available. '''Recent changes''' * Users of the [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Accessibility_for_reading|reading accessibility]] beta feature will notice that the default line height for the standard and large text options has changed. [https://phabricator.wikimedia.org/T359030] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.42/wmf.25|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2024-04-02|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2024-04-03|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2024-04-04|en}} ([[mw:MediaWiki 1.42/Roadmap|calendar]]). [https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments/Train][https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments/Yearly_calendar] '''Future changes''' * The Wikimedia Foundation has an annual plan. The annual plan decides what the Wikimedia Foundation will work on. You can now read [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2024-2025/Product & Technology OKRs#Draft Key Results|the draft key results]] for the Product and Technology department. They are suggestions for what results the Foundation wants from big technical changes from July 2024 to June 2025. You can [[m:Talk:Wikimedia Foundation Annual Plan/2024-2025/Product & Technology OKRs|comment on the talk page]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/14|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2024-W14"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 03:36, 2 April 2024 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:UOzurumba (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=26462933 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2024-15</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2024-W15"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/15|Translations]] are available. '''Recent changes''' * Web browsers can use tools called [[:w:en:Browser extension|extensions]]. There is now a Chrome extension called [[m:Future Audiences/Experiment:Citation Needed|Citation Needed]] which you can use to see if an online statement is supported by a Wikipedia article. This is a small experiment to see if Wikipedia can be used this way. Because it is a small experiment, it can only be used in Chrome in English. * [[File:Octicons-gift.svg|12px|link=|alt=|Wishlist item]] A new [[mw:Special:MyLanguage/Help:Edit Recovery|Edit Recovery]] feature has been added to all wikis, available as a [[Special:Preferences#mw-prefsection-editing|user preference]]. Once you enable it, your in-progress edits will be stored in your web browser, and if you accidentally close an editing window or your browser or computer crashes, you will be prompted to recover the unpublished text. Please leave any feedback on the [[m:Special:MyLanguage/Talk:Community Wishlist Survey 2023/Edit-recovery feature|project talk page]]. This was the #8 wish in the 2023 Community Wishlist Survey. * Initial results of [[mw:Special:MyLanguage/Edit check|Edit check]] experiments [[mw:Special:MyLanguage/Edit_check#4_April_2024|have been published]]. Edit Check is now deployed as a default feature at [[phab:T342930#9538364|the wikis that tested it]]. [[mw:Talk:Edit check|Let us know]] if you want your wiki to be part of the next deployment of Edit check. [https://phabricator.wikimedia.org/T342930][https://phabricator.wikimedia.org/T361727] * Readers using the [[mw:Special:MyLanguage/Skin:Minerva Neue|Minerva skin]] on mobile will notice there has been an improvement in the line height across all typography settings. [https://phabricator.wikimedia.org/T359029] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.42/wmf.26|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2024-04-09|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2024-04-10|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2024-04-11|en}} ([[mw:MediaWiki 1.42/Roadmap|calendar]]). [https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments/Train][https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments/Yearly_calendar] * New accounts and logged-out users will get the [[mw:Special:MyLanguage/VisualEditor|visual editor]] as their default editor on mobile. This deployment is made at all wikis except for the English Wikipedia. [https://phabricator.wikimedia.org/T361134] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/15|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2024-W15"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 23:38, 8 April 2024 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:UOzurumba (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=26564838 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2024-16</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2024-W16"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/16|Translations]] are available. '''Problems''' * Between 2 April and 8 April, on wikis using [[mw:Special:MyLanguage/Extension:FlaggedRevs|Flagged Revisions]], the "{{Int:tag-mw-reverted}}" tag was not applied to undone edits. In addition, page moves, protections and imports were not autoreviewed. This problem is now fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T361918][https://phabricator.wikimedia.org/T361940] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.43/wmf.1|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2024-04-16|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2024-04-17|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2024-04-18|en}} ([[mw:MediaWiki 1.43/Roadmap|calendar]]). [https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments/Train][https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments/Yearly_calendar] * [[mw:Special:MyLanguage/Help:Magic words#DEFAULTSORT|Default category sort keys]] will now affect categories added by templates placed in [[mw:Special:MyLanguage/Help:Cite|footnotes]]. Previously footnotes used the page title as the default sort key even if a different default sort key was specified (category-specific sort keys already worked). [https://phabricator.wikimedia.org/T40435] * A new variable <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>page_last_edit_age</code></bdi> will be added to [[Special:AbuseFilter|abuse filters]]. It tells how many seconds ago the last edit to a page was made. [https://phabricator.wikimedia.org/T269769] '''Future changes''' * Volunteer developers are kindly asked to update the code of their tools and features to handle [[mw:Special:MyLanguage/Trust and Safety Product/Temporary Accounts|temporary accounts]]. [[mw:Special:MyLanguage/Trust and Safety Product/Temporary Accounts/For developers/2024-04 CTA|Learn more]]. * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|alt=|Advanced item]] Four database fields will be removed from database replicas (including [[quarry:|Quarry]]). This affects only the <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>abuse_filter</code></bdi> and <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>abuse_filter_history</code></bdi> tables. Some queries might need to be updated. [https://phabricator.wikimedia.org/T361996] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/16|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2024-W16"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 23:29, 15 April 2024 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:UOzurumba (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=26564838 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2024-17</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2024-W17"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/17|Translations]] are available. '''Recent changes''' * Starting this week, newcomers editing Wikipedia [[mw:Special:MyLanguage/Growth/Positive reinforcement#Leveling up 3|will be encouraged]] to try structured tasks. [[mw:Special:MyLanguage/Growth/Feature summary#Newcomer tasks|Structured tasks]] have been shown to [[mw:Special:MyLanguage/Growth/Personalized first day/Structured tasks/Add a link/Experiment analysis, December 2021|improve newcomer activation and retention]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T348086] * You can [[m:Special:MyLanguage/Coolest Tool Award|nominate your favorite tools]] for the fifth edition of the Coolest Tool Award. Nominations will be open until May 10. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.43/wmf.2|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2024-04-23|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2024-04-24|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2024-04-25|en}} ([[mw:MediaWiki 1.43/Roadmap|calendar]]). [https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments/Train][https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments/Yearly_calendar] '''Future changes''' * This is the last warning that by the end of May 2024 the Vector 2022 skin will no longer share site and user scripts/styles with old Vector. For user-scripts that you want to keep using on Vector 2022, copy the contents of [[{{#special:MyPage}}/vector.js]] to [[{{#special:MyPage}}/vector-2022.js]]. There are [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements/Features/Loading Vector 2010 scripts|more technical details]] available. Interface administrators who foresee this leading to lots of technical support questions may wish to send a mass message to your community, as was done on French Wikipedia. [https://phabricator.wikimedia.org/T362701] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/17|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2024-W17"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 20:28, 22 April 2024 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=26647188 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2024-18</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2024-W18"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/18|Translations]] are available. '''Recent changes''' [[File:Talk_pages_default_look_(April_2023).jpg|thumb|alt=Screenshot of the visual improvements made on talk pages|Example of a talk page with the new design, in French.]] * The appearance of talk pages changed for the following wikis: {{int:project-localized-name-azwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-bnwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-dewiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-fawiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-hewiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-hiwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-idwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-kowiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-nlwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-ptwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-rowiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-thwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-trwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-ukwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-viwiki/en}}. These wikis participated to a test, where 50% of users got the new design, for one year. As this test [[Mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/Usability/Analysis|gave positive results]], the new design is deployed on these wikis as the default design. It is possible to opt-out these changes [[Special:Preferences#mw-prefsection-editing|in user preferences]] ("{{int:discussiontools-preference-visualenhancements}}"). The deployment will happen at all wikis in the coming weeks. [https://phabricator.wikimedia.org/T341491] * Seven new wikis have been created: ** a {{int:project-localized-name-group-wikipedia}} in [[d:Q33014|Betawi]] ([[w:bew:|<code>w:bew:</code>]]) [https://phabricator.wikimedia.org/T357866] ** a {{int:project-localized-name-group-wikipedia}} in [[d:Q35708|Kusaal]] ([[w:kus:|<code>w:kus:</code>]]) [https://phabricator.wikimedia.org/T359757] ** a {{int:project-localized-name-group-wikipedia}} in [[d:Q35513|Igala]] ([[w:igl:|<code>w:igl:</code>]]) [https://phabricator.wikimedia.org/T361644] ** a {{int:project-localized-name-group-wiktionary}} in [[d:Q33541|Karakalpak]] ([[wikt:kaa:|<code>wikt:kaa:</code>]]) [https://phabricator.wikimedia.org/T362135] ** a {{int:project-localized-name-group-wikisource}} in [[d:Q9228|Burmese]] ([[s:my:|<code>s:my:</code>]]) [https://phabricator.wikimedia.org/T361085] ** a {{int:project-localized-name-group-wikisource}} in [[d:Q9237|Malay]] ([[s:ms:|<code>s:ms:</code>]]) [https://phabricator.wikimedia.org/T363039] ** a {{int:project-localized-name-group-wikisource}} in [[d:Q8108|Georgian]] ([[s:ka:|<code>s:ka:</code>]]) [https://phabricator.wikimedia.org/T363085] * You can now [https://translatewiki.net/wiki/Support#Early_access:_Watch_Message_Groups_on_Translatewiki.net watch message groups/projects] on [[m:Special:MyLanguage/translatewiki.net|Translatewiki.net]]. Initially, this feature will notify you of added or deleted messages in these groups. [https://phabricator.wikimedia.org/T348501] * Dark mode is now available on all wikis, on mobile web for logged-in users who opt into the [[Special:MobileOptions|advanced mode]]. This is the early release of the feature. Technical editors are invited to [https://night-mode-checker.wmcloud.org/ check for accessibility issues on wikis]. See [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Accessibility for reading/Updates/2024-04|more detailed guidelines]]. '''Problems''' * [[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:Kartographer|Kartographer]] maps can use an alternative visual style without labels, by using <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code><nowiki>mapstyle="osm"</nowiki></code></bdi>. This wasn't working in previews, creating the wrong impression that it wasn't supported. This has now been fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T362531] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.43/wmf.3|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2024-04-30|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2024-05-01|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2024-05-02|en}} ([[mw:MediaWiki 1.43/Roadmap|calendar]]). [https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments/Train][https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments/Yearly_calendar] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/18|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2024-W18"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 03:34, 30 April 2024 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=26689057 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2024-19</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2024-W19"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/19|Translations]] are available. '''Recent changes''' [[File:Talk_pages_default_look_(April_2023).jpg|thumb|alt=Screenshot of the visual improvements made on talk pages|Example of a talk page with the new design, in French.]] * The appearance of talk pages changed for all wikis, except for Commons, Wikidata and most Wikipedias ([[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/18|a few]] have already received this design change). You can read the detail of the changes [[diffblog:2024/05/02/making-talk-pages-better-for-everyone/|on ''Diff'']]. It is possible to opt-out these changes [[Special:Preferences#mw-prefsection-editing|in user preferences]] ("{{int:discussiontools-preference-visualenhancements}}"). The deployment will happen at remaining wikis in the coming weeks. [https://phabricator.wikimedia.org/T352087][https://phabricator.wikimedia.org/T319146] * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|alt=|Advanced item]] Interface admins now have greater control over the styling of article components on mobile with the introduction of the <code>SiteAdminHelper</code>. More information on how styles can be disabled can be found [[mw:Special:MyLanguage/Extension:WikimediaMessages#Site_admin_helper|at the extension's page]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T363932] * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|alt=|Advanced item]] [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Enterprise|Wikimedia Enterprise]] has added article body sections in JSON format and a curated short description field to the existing parsed Infobox. This expansion to the API is also available via Wikimedia Cloud Services. [https://enterprise.wikimedia.com/blog/article-sections-and-description/] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.43/wmf.4|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2024-05-07|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2024-05-08|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2024-05-09|en}} ([[mw:MediaWiki 1.43/Roadmap|calendar]]). [https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments/Train][https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments/Yearly_calendar] * When you look at the Special:Log page, the first view is labelled "All public logs", but it only shows some logs. This label will now say "Main public logs". [https://phabricator.wikimedia.org/T237729] '''Future changes''' * A new service will be built to replace [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Graph|Extension:Graph]]. Details can be found in [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Graph/Plans|the latest update]] regarding this extension. * Starting May 21, English Wikipedia and German Wikipedia will get the possibility to activate "[[mw:Special:MyLanguage/Help:Growth/Tools/Add a link|Add a link]]". This is part of the [[phab:T304110|progressive deployment of this tool to all Wikipedias]]. These communities can [[mw:Special:MyLanguage/Growth/Community configuration|activate and configure the feature locally]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T308144] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/19|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2024-W19"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 16:45, 6 May 2024 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Trizek (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=26729363 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2024-20</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2024-W20"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/20|Translations]] are available. '''Recent changes''' * On Wikisource there is a special page listing pages of works without corresponding scan images. Now you can use the new magic word <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>__EXPECTWITHOUTSCANS__</code></bdi> to exclude certain pages (list of editions or translations of works) from that list. [https://phabricator.wikimedia.org/T344214] * If you use the [[Special:Preferences#mw-prefsection-editing|user-preference]] "{{int:tog-uselivepreview}}", then the template-page feature "{{int:Templatesandbox-editform-legend}}" will now also work without reloading the page. [https://phabricator.wikimedia.org/T136907] * [[mw:Special:Mylanguage/Extension:Kartographer|Kartographer]] maps can now specify an alternative text via the <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code><nowiki>alt=</nowiki></code></bdi> attribute. This is identical in usage to the <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code><nowiki>alt=</nowiki></code></bdi> attribute in the [[mw:Special:MyLanguage/Help:Images#Syntax|image and gallery syntax]]. An exception for this feature is wikis like Wikivoyage where the miniature maps are interactive. [https://phabricator.wikimedia.org/T328137] * The old [[mw:Special:MyLanguage/Extension:GuidedTour|Guided Tour]] for the "[[mw:Special:MyLanguage/Edit Review Improvements/New filters for edit review|New Filters for Edit Review]]" feature has been removed. It was created in 2017 to show people with older accounts how the interface had changed, and has now been seen by most of the intended people. [https://phabricator.wikimedia.org/T217451] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.43/wmf.5|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2024-05-14|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2024-05-15|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2024-05-16|en}} ([[mw:MediaWiki 1.43/Roadmap|calendar]]). [https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments/Train][https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments/Yearly_calendar] * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|alt=|Advanced item]] The [[{{#special:search}}]] results page will now use CSS flex attributes, for better accessibility, instead of a table. If you have a gadget or script that adjusts search results, you should update your script to the new HTML structure. [https://phabricator.wikimedia.org/T320295] '''Future changes''' * In the Vector 2022 skin, main pages will be displayed at full width (like special pages). The goal is to keep the number of characters per line large enough. This is related to the coming changes to typography in Vector 2022. [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Accessibility for reading/Updates|Learn more]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T357706] * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|alt=|Advanced item]] Two columns of the <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>[[mw:Special:MyLanguage/Manual:pagelinks table|pagelinks]]</code></bdi> database table (<bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>pl_namespace</code></bdi> and <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>pl_title</code></bdi>) are being dropped soon. Users must use two columns of the new <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>[[mw:special:MyLanguage/Manual:linktarget table|linktarget]]</code></bdi> table instead (<bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>lt_namespace</code></bdi> and <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>lt_title</code></bdi>). In your existing SQL queries: *# Replace <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>JOIN pagelinks</code></bdi> with <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>JOIN linktarget</code></bdi> and <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>pl_</code></bdi> with <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>lt_</code></bdi> in the <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>ON</code></bdi> statement *# Below that add <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>JOIN pagelinks ON lt_id = pl_target_id</code></bdi> ** See <bdi lang="en" dir="ltr">[[phab:T222224]]</bdi> for technical reasoning. [https://phabricator.wikimedia.org/T222224][https://phabricator.wikimedia.org/T299947] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/20|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2024-W20"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 23:59, 13 May 2024 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=26762074 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2024-21</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2024-W21"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/21|Translations]] are available. '''Recent changes''' * The [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Nuke|Nuke]] feature, which enables administrators to mass delete pages, will now correctly delete pages which were moved to another title. [https://phabricator.wikimedia.org/T43351] * New changes have been made to the UploadWizard in Wikimedia Commons: the overall layout has been improved, by following new styling and spacing for the form and its fields; the headers and helper text for each of the fields was changed; the Caption field is now a required field, and there is an option for users to copy their caption into the media description. [https://commons.wikimedia.org/wiki/Commons:WMF_support_for_Commons/Upload_Wizard_Improvements#Changes_to_%22Describe%22_workflow][https://phabricator.wikimedia.org/T361049] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.43/wmf.6|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2024-05-21|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2024-05-22|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2024-05-23|en}} ([[mw:MediaWiki 1.43/Roadmap|calendar]]). [https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments/Train][https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments/Yearly_calendar] * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|alt=|Advanced item]] The HTML used to render all headings [[mw:Heading_HTML_changes|is being changed to improve accessibility]]. It will change on 22 May in some skins (Timeless, Modern, CologneBlue, Nostalgia, and Monobook). Please test gadgets on your wiki on these skins and [[phab:T13555|report any related problems]] so that they can be resolved before this change is made in all other skins. The developers are also considering the introduction of a [[phab:T337286|Gadget API for adding buttons to section titles]] if that would be helpful to tool creators, and would appreciate any input you have on that. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/21|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2024-W21"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 23:04, 20 May 2024 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=26786311 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2024-22</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2024-W22"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/22|Translations]] are available. '''Recent changes''' * Several bugs related to the latest updates to the UploadWizard on Wikimedia Commons have been fixed. For more information, see [[:phab:T365107|T365107]] and [[:phab:T365119|T365119]]. * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|alt=|Advanced item]] In March 2024 a new [[mw:ResourceLoader/Core_modules#addPortlet|addPortlet]] API was added to allow gadgets to create new portlets (menus) in the skin. In certain skins this can be used to create dropdowns. Gadget developers are invited to try it and [[phab:T361661|give feedback]]. * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|alt=|Advanced item]] Some CSS in the Minerva skin has been removed to enable easier community configuration. Interface editors should check the rendering on mobile devices for aspects related to the classes: <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>.collapsible</code></bdi>{{int:comma-separator/en}}<bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>.multicol</code></bdi>{{int:comma-separator/en}}<bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>.reflist</code></bdi>{{int:comma-separator/en}}<bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>.coordinates</code></bdi>{{int:comma-separator/en}}<bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>.topicon</code></bdi>. [[phab:T361659|Further details are available on replacement CSS]] if it is needed. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.43/wmf.7|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2024-05-28|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2024-05-29|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2024-05-30|en}} ([[mw:MediaWiki 1.43/Roadmap|calendar]]). [https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments/Train][https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments/Yearly_calendar] * When you visit a wiki where you don't yet have a local account, local rules such as edit filters can sometimes prevent your account from being created. Starting this week, MediaWiki takes your global rights into account when evaluating whether you can override such local rules. [https://phabricator.wikimedia.org/T316303] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/22|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2024-W22"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 00:15, 28 May 2024 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=26832205 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2024-23</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2024-W23"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/23|Translations]] are available. '''Recent changes''' * It is now possible for local administrators to add new links to the bottom of the site Tools menu without JavaScript. [[mw:Manual:Interface/Sidebar#Add or remove toolbox sections|Documentation is available]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T6086] * The message name for the definition of the tracking category of WikiHiero has changed from "<bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>MediaWiki:Wikhiero-usage-tracking-category</code></bdi>" to "<bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>MediaWiki:Wikihiero-usage-tracking-category</code></bdi>". [https://gerrit.wikimedia.org/r/c/mediawiki/extensions/wikihiero/+/1035855] * One new wiki has been created: a {{int:project-localized-name-group-wikipedia}} in [[d:Q5317225|Kadazandusun]] ([[w:dtp:|<code>w:dtp:</code>]]) [https://phabricator.wikimedia.org/T365220] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.43/wmf.8|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2024-06-04|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2024-06-05|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2024-06-06|en}} ([[mw:MediaWiki 1.43/Roadmap|calendar]]). [https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments/Train][https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments/Yearly_calendar] '''Future changes''' * Next week, on wikis with the Vector 2022 skin as the default, logged-out desktop users will be able to choose between different font sizes. The default font size will also be increased for them. This is to make Wikimedia projects easier to read. [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Accessibility for reading/Updates/2024-06 deployments|Learn more]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/23|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2024-W23"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 22:35, 3 June 2024 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=26844397 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2024-24</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2024-W24"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/24|Translations]] are available. '''Recent changes''' * The software used to render SVG files has been updated to a new version, fixing many longstanding bugs in SVG rendering. [https://phabricator.wikimedia.org/T265549] * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|alt=|Advanced item]] The HTML used to render all headings [[mw:Heading HTML changes|is being changed to improve accessibility]]. It was changed last week in some skins (Vector legacy and Minerva). Please test gadgets on your wiki on these skins and [[phab:T13555|report any related problems]] so that they can be resolved before this change is made in Vector-2022. The developers are still considering the introduction of a [[phab:T337286|Gadget API for adding buttons to section titles]] if that would be helpful to tool creators, and would appreciate any input you have on that. * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|alt=|Advanced item]] The HTML markup used for citations by [[mw:Special:MyLanguage/Parsoid|Parsoid]] changed last week. In places where Parsoid previously added the <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>mw-reference-text</code></bdi> class, Parsoid now also adds the <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>reference-text</code></bdi> class for better compatibility with the legacy parser. [[mw:Specs/HTML/2.8.0/Extensions/Cite/Announcement|More details are available]]. [https://gerrit.wikimedia.org/r/1036705] '''Problems''' * There was a bug with the Content Translation interface that caused the tools menus to appear in the wrong location. This has now been fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T366374] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.43/wmf.9|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2024-06-11|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2024-06-12|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2024-06-13|en}} ([[mw:MediaWiki 1.43/Roadmap|calendar]]). [https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments/Train][https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments/Yearly_calendar] * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|alt=|Advanced item]] The new version of MediaWiki includes another change to the HTML markup used for citations: [[mw:Special:MyLanguage/Parsoid|Parsoid]] will now generate a <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code><nowiki><span class="mw-cite-backlink"></nowiki></code></bdi> wrapper for both named and unnamed references for better compatibility with the legacy parser. Interface administrators should verify that gadgets that interact with citations are compatible with the new markup. [[mw:Specs/HTML/2.8.0/Extensions/Cite/Announcement|More details are available]]. [https://gerrit.wikimedia.org/r/1035809] * On multilingual wikis that use the <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code><nowiki><translate></nowiki></code></bdi> system, there is a feature that shows potentially-outdated translations with a pink background until they are updated or confirmed. From this week, confirming translations will be logged, and there is a new user-right that can be required for confirming translations if the community [[m:Special:MyLanguage/Requesting wiki configuration changes|requests it]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T49177] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/24|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2024-W24"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 20:20, 10 June 2024 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=26893898 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2024-25</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2024-W25"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/25|Translations]] are available. '''Recent changes''' * People who attempt to add an external link in the visual editor will now receive immediate feedback if they attempt to link to a domain that a project has decided to block. Please see [[mw:Special:MyLanguage/Edit_check#11_June_2024|Edit check]] for more details. [https://phabricator.wikimedia.org/T366751] * The new [[mw:Special:MyLanguage/Extension:CommunityConfiguration|Community Configuration extension]] is available [[testwiki:Special:CommunityConfiguration|on Test Wikipedia]]. This extension allows communities to customize specific features to meet their local needs. Currently only Growth features are configurable, but the extension will support other [[mw:Special:MyLanguage/Community_configuration#Use_cases|Community Configuration use cases]] in the future. [https://phabricator.wikimedia.org/T323811][https://phabricator.wikimedia.org/T360954] * The dark mode [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|beta feature]] is now available on category and help pages, as well as more special pages. There may be contrast issues. Please report bugs on the [[mw:Talk:Reading/Web/Accessibility_for_reading|project talk page]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T366370] '''Problems''' * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|alt=|Advanced item]] Cloud Services tools were not available for 25 minutes last week. This was caused by a faulty hardware cable in the data center. [https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Incidents/2024-06-11_WMCS_Ceph] * Last week, styling updates were made to the Vector 2022 skin. This caused unforeseen issues with templates, hatnotes, and images. Changes to templates and hatnotes were reverted. Most issues with images were fixed. If you still see any, [[phab:T367463|report them here]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T367480] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.43/wmf.10|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2024-06-18|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2024-06-19|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2024-06-20|en}} ([[mw:MediaWiki 1.43/Roadmap|calendar]]). [https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments/Train][https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments/Yearly_calendar] * Starting June 18, the [[mw:Special:MyLanguage/Help:Edit check#ref|Reference Edit Check]] will be deployed to [[phab:T361843|a new set of Wikipedias]]. This feature is intended to help newcomers and to assist edit-patrollers by inviting people who are adding new content to a Wikipedia article to add a citation when they do not do so themselves. During [[mw:Special:MyLanguage/Edit_check#Reference_Check_A/B_Test|a test at 11 wikis]], the number of citations added [https://diff.wikimedia.org/?p=127553 more than doubled] when Reference Check was shown to people. Reference Check is [[mw:Special:MyLanguage/Edit check/Configuration|community configurable]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T361843]<!-- NOTE: THE DIFF BLOG WILL BE PUBLISHED ON MONDAY --> * [[m:Special:MyLanguage/Mailing_lists|Mailing lists]] will be unavailable for roughly two hours on Tuesday 10:00–12:00 UTC. This is to enable migration to a new server and upgrade its software. [https://phabricator.wikimedia.org/T367521] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/25|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2024-W25"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 23:49, 17 June 2024 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=26911987 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2024-26</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2024-W26"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/26|Translations]] are available. '''Recent changes''' * Editors will notice that there have been some changes to the background color of text in the diff view, and the color of the byte-change numbers, last week. These changes are intended to make text more readable in both light mode and dark mode, and are part of a larger effort to increase accessibility. You can share your comments or questions [[mw:Talk:Reading/Web/Accessibility for reading|on the project talkpage]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T361717] * The text colors that are used for visited-links, hovered-links, and active-links, were also slightly changed last week to improve their accessibility in both light mode and dark mode. [https://phabricator.wikimedia.org/T366515] '''Problems''' * You can [[mw:Special:MyLanguage/Help:DiscussionTools#Talk pages permalinking|copy permanent links to talk page comments]] by clicking on a comment's timestamp. [[mw:Talk pages project/Permalinks|This feature]] did not always work when the topic title was very long and the link was used as a wikitext link. This has been fixed. Thanks to Lofhi for submitting the bug. [https://phabricator.wikimedia.org/T356196] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.43/wmf.11|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2024-06-25|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2024-06-26|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2024-06-27|en}} ([[mw:MediaWiki 1.43/Roadmap|calendar]]). [https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments/Train][https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments/Yearly_calendar] * Starting 26 June, all talk pages messages' timestamps will become a link at English Wikipedia, making this feature available for you to use at all wikis. This link is a permanent link to the comment. It allows users to find the comment they were linked to, even if this comment has since been moved elsewhere. You can read more about this feature [[DiffBlog:/2024/01/29/talk-page-permalinks-dont-lose-your-threads/|on Diff]] or [[mw:Special:MyLanguage/Help:DiscussionTools#Talk pages permalinking|on Mediawiki.org]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T365974] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/26|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2024-W26"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 22:33, 24 June 2024 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=26989424 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2024-27</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2024-W27"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/27|Translations]] are available. '''Recent changes''' * Over the next three weeks, dark mode will become available for all users, both logged-in and logged-out, starting with the mobile web version. This fulfils one of the [[m:Special:MyLanguage/Community_Wishlist_Survey_2023/Reading/Dark_mode|top-requested community wishes]], and improves low-contrast reading and usage in low-light settings. As part of these changes, dark mode will also work on User-pages and Portals. There is more information in [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Accessibility_for_reading/Updates#June_2024:_Typography_and_dark_mode_deployments,_new_global_preferences|the latest Web team update]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T366364] * Logged-in users can now set [[m:Special:GlobalPreferences#mw-prefsection-rendering-skin-skin-prefs|global preferences for the text-size and dark-mode]], thanks to a combined effort across Foundation teams. This allows Wikimedians using multiple wikis to set up a consistent reading experience easily, for example by switching between light and dark mode only once for all wikis. [https://phabricator.wikimedia.org/T341278] * If you use a very old web browser some features might not work on the Wikimedia wikis. This affects Internet Explorer 11 and versions of Chrome, Firefox and Safari older than 2016. This change makes it possible to use new [[d:Q46441|CSS]] features and to send less code to all readers. [https://phabricator.wikimedia.org/T288287][https://www.mediawiki.org/wiki/Special:MyLanguage/Manual:How_to_make_a_MediaWiki_skin#Using_CSS_variables_for_supporting_different_themes_e.g._dark_mode] * Wikipedia Admins can customize local wiki configuration options easily using [[mw:Special:MyLanguage/Community Configuration|Community Configuration]]. Community Configuration was created to allow communities to customize how some features work, because each language wiki has unique needs. At the moment, admins can configure [[mw:Special:MyLanguage/Growth/Feature_summary|Growth features]] on their home wikis, in order to better recruit and retain new editors. More options will be provided in the coming months. [https://phabricator.wikimedia.org/T366458] * Editors interested in language issues that are related to [[w:en:Unicode|Unicode standards]], can now discuss those topics at [[mw:Talk:WMF membership with Unicode Consortium|a new conversation space in MediaWiki.org]]. The Wikimedia Foundation is now a [[mw:Special:MyLanguage/WMF membership with Unicode Consortium|member of the Unicode Consortium]], and the coordination group can collaboratively review the issues discussed and, where appropriate, bring them to the attention of the Unicode Consortium. * One new wiki has been created: a {{int:project-localized-name-group-wikipedia}} in [[d:Q2891049|Mandailing]] ([[w:btm:|<code>w:btm:</code>]]) [https://phabricator.wikimedia.org/T368038] '''Problems''' * Editors can once again click on links within the visual editor's citation-preview, thanks to a bug fix by the Editing Team. [https://phabricator.wikimedia.org/T368119] '''Future changes''' * Please [https://wikimediafoundation.limesurvey.net/758713?lang=en help us to improve Tech News by taking this short survey]. The goal is to better meet the needs of the various types of people who read Tech News. The survey will be open for 2 weeks. The survey is covered by [https://foundation.wikimedia.org/wiki/Legal:Tech_News_Survey_2024_Privacy_Statement this privacy statement]. Some translations are available. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/27|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2024-W27"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 23:59, 1 July 2024 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=27038456 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2024-28</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2024-W28"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/28|Translations]] are available. '''Recent changes''' * At the Wikimedia Foundation a new task force was formed to replace the disabled Graph with [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart/Project|more secure, easy to use, and extensible Chart]]. You can [[mw:Special:MyLanguage/Newsletter:Chart Project|subscribe to the newsletter]] to get notified about new project updates and other news about Chart. * The [[m:Special:MyLanguage/CampaignEvents|CampaignEvents]] extension is now available on Meta-wiki, Igbo Wikipedia, and Swahili Wikipedia, and can be requested on your wiki. This extension helps in managing and making events more visible, giving Event organizers the ability to use tools like the Event registration tool. To learn more about the deployment status and how to request this extension for your wiki, visit the [[m:Special:MyLanguage/CampaignEvents/Deployment_status|CampaignEvents page on Meta-wiki]]. * Editors using the iOS Wikipedia app who have more than 50 edits can now use the [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Apps/iOS Suggested edits#Add an image|Add an Image]] feature. This feature presents opportunities for small but useful contributions to Wikipedia. * Thank you to [[mw:MediaWiki Product Insights/Contributor retention and growth/Celebration|all of the authors]] who have contributed to MediaWiki Core. As a result of these contributions, the [[mw:MediaWiki Product Insights/Contributor retention and growth|percentage of authors contributing more than 5 patches has increased by 25% since last year]], which helps ensure the sustainability of the platform for the Wikimedia projects. '''Problems''' * A problem with the color of the talkpage tabs always showing as blue, even for non-existent pages which should have been red, affecting the Vector 2022 skin, [[phab:T367982|has been fixed]]. '''Future changes''' * The Trust and Safety Product team wants to introduce [[mw:Special:MyLanguage/Trust and Safety Product/Temporary Accounts|temporary accounts]] with as little disruption to tools and workflows as possible. Volunteer developers, including gadget and user-script maintainers, are kindly asked to update the code of their tools and features to handle temporary accounts. The team has [[mw:Trust and Safety Product/Temporary Accounts/For developers|created documentation]] explaining how to do the update. [[mw:Special:MyLanguage/Trust and Safety Product/Temporary Accounts/For developers/2024-04 CTA|Learn more]]. '''Tech News survey''' * Please [https://wikimediafoundation.limesurvey.net/758713?lang=en help us to improve Tech News by taking this short survey]. The goal is to better meet the needs of the various types of people who read Tech News. The survey will be open for 1 more week. The survey is covered by [https://foundation.wikimedia.org/wiki/Legal:Tech_News_Survey_2024_Privacy_Statement this privacy statement]. Some translations are available. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/28|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2024-W28"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 21:32, 8 July 2024 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=27080357 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2024-29</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2024-W29"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/29|Translations]] are available. '''Tech News survey''' * Please [https://wikimediafoundation.limesurvey.net/758713?lang=en help us to improve Tech News by taking this short survey]. The goal is to better meet the needs of the various types of people who read Tech News. The survey will be open for 3 more days. The survey is covered by [https://foundation.wikimedia.org/wiki/Legal:Tech_News_Survey_2024_Privacy_Statement this privacy statement]. Some translations are available. '''Recent changes''' * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|class=skin-invert|Advanced item]] Wikimedia developers can now officially continue to use both [[mw:Special:MyLanguage/Gerrit|Gerrit]] and [[mw:Special:MyLanguage/GitLab|GitLab]], due to a June 24 decision by the Wikimedia Foundation to support software development on both platforms. Gerrit and GitLab are both code repositories used by developers to write, review, and deploy the software code that supports the MediaWiki software that the wiki projects are built on, as well as the tools used by editors to create and improve content. This decision will safeguard the productivity of our developers and prevent problems in code review from affecting our users. More details are available in the [[mw:GitLab/Migration status|Migration status]] page. * The Wikimedia Foundation seeks applicants for the [[m:Special:MyLanguage/Product and Technology Advisory Council/Proposal|Product and Technology Advisory Council]] (PTAC). This group will bring technical contributors and Wikimedia Foundation together to co-define a more resilient, future-proof technological platform. Council members will evaluate and consult on the movement's product and technical activities, so that we develop multi-generational projects. We are looking for a range of technical contributors across the globe, from a variety of Wikimedia projects. [[m:Special:MyLanguage/Product and Technology Advisory Council/Proposal#Joining the PTAC as a technical volunteer|Please apply here by August 10]]. * Editors with rollback user-rights who use the Wikipedia App for Android can use the new [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Apps/Team/Android/Anti Vandalism|Edit Patrol]] features. These features include a new feed of Recent Changes, related links such as Undo and Rollback, and the ability to create and save a personal library of user talk messages to use while patrolling. If your wiki wants to make these features available to users who do not have rollback rights but have reached a certain edit threshold, [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Apps/Team/Android#Contact us|you can contact the team]]. You can [[diffblog:2024/07/10/ِaddressing-vandalism-with-a-tap-the-journey-of-introducing-the-patrolling-feature-in-the-mobile-app/|read more about this project on Diff blog]]. * Editors who have access to [[m:Special:MyLanguage/The_Wikipedia_Library|The Wikipedia Library]] can once again use non-open access content in SpringerLinks, after the Foundation [[phab:T368865|contacted]] them to restore access. You can read more about [[m:Tech/News/Recently_resolved_community_tasks|this and 21 other community-submitted tasks that were completed last week]]. '''Changes later this week''' * This week, [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Accessibility for reading/Updates/2024-07 deployments|dark mode will be available on a number of Wikipedias]], both desktop and mobile, for logged-in and logged-out users. Interface admins and user script maintainers are encouraged to check gadgets and user scripts in the dark mode, to find any hard-coded colors and fix them. There are some [[mw:Special:MyLanguage/Recommendations for night mode compatibility on Wikimedia wikis|recommendations for dark mode compatibility]] to help. '''Future changes''' * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|class=skin-invert|Advanced item]] Next week, functionaries, volunteers maintaining tools, and software development teams are invited to test the [[mw:Special:MyLanguage/Trust and Safety Product/Temporary Accounts|temporary accounts]] feature on testwiki. Temporary accounts is a feature that will help improve privacy on the wikis. No further temporary account deployments are scheduled yet. Please [[mw:Talk:Trust and Safety Product/Temporary Accounts|share your opinions and questions on the project talk page]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T348895] * Editors who upload files cross-wiki, or teach other people how to do so, may wish to join a Wikimedia Commons discussion. The Commons community is discussing limiting who can upload files through the cross-wiki upload/Upload dialog feature to users auto-confirmed on Wikimedia Commons. This is due to the large amount of copyright violations uploaded this way. There is a short summary at [[c:Special:MyLanguage/Commons:Cross-wiki upload|Commons:Cross-wiki upload]] and [[c:Commons:Village pump/Proposals#Deactivate cross-wiki uploads for new users|discussion at Commons:Village Pump]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/29|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' You can also get other news from the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Bulletin|Wikimedia Foundation Bulletin]]. </div><section end="technews-2024-W29"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 01:31, 16 July 2024 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=27124561 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2024-30</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2024-W30"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/30|Translations]] are available. '''Feature News''' * Stewards can now [[:m:Special:MyLanguage/Global_blocks|globally block]] accounts. Before [[phab:T17294|the change]] only IP addresses and IP ranges could be blocked globally. Global account blocks are useful when the blocked user should not be logged out. [[:m:Special:MyLanguage/Global_locks|Global locks]] (a similar tool logging the user out of their account) are unaffected by this change. The new global account block feature is related to the [[mw:Special:MyLanguage/Trust and Safety Product/Temporary Accounts|Temporary Accounts]] project, which is a new type of user account that replaces IP addresses of unregistered editors that are no longer made public. * Later this week, Wikimedia site users will notice that the Interface of [[mw:Special:MyLanguage/Extension:FlaggedRevs|FlaggedRevs]] (also known as "Pending Changes") is improved and consistent with the rest of the MediaWiki interface and [[mw:Special:MyLanguage/Codex|Wikimedia's design system]]. The FlaggedRevs interface experience on mobile and [[mw:Special:MyLanguage/Skin:MinervaNeue|Minerva skin]] was inconsistent before it was fixed and ported to [[mw:Special:MyLanguage/Codex|Codex]] by the WMF Growth team and some volunteers. [https://phabricator.wikimedia.org/T191156] * Wikimedia site users can now submit account vanishing requests via [[m:Special:GlobalVanishRequest|GlobalVanishRequest]]. This feature is used when a contributor wishes to stop editing forever. It helps you hide your past association and edit to protect your privacy. Once processed, the account will be locked and renamed. [https://phabricator.wikimedia.org/T367329] * Have you tried monitoring and addressing vandalism in Wikipedia using your phone? [https://diff.wikimedia.org/2024/07/10/%d9%90addressing-vandalism-with-a-tap-the-journey-of-introducing-the-patrolling-feature-in-the-mobile-app/ A Diff blog post on Patrolling features in the Mobile App] highlights some of the new capabilities of the feature, including swiping through a feed of recent changes and a personal library of user talk messages for use when patrolling from your phone. * Wikimedia contributors and GLAM (galleries, libraries, archives, and museums) organisations can now learn and measure the impact Wikimedia Commons is having towards creating quality encyclopedic content using the [https://doc.wikimedia.org/generated-data-platform/aqs/analytics-api/reference/commons.html Commons Impact Metrics] analytics dashboard. The dashboard offers organizations analytics on things like monthly edits in a category, the most viewed files, and which Wikimedia articles are using Commons images. As a result of these new data dumps, GLAM organisation can more reliably measure their return on investment for programs bringing content into the digital Commons. [https://diff.wikimedia.org/2024/07/19/commons-impact-metrics-now-available-via-data-dumps-and-api/] '''Project Updates''' * Come share your ideas for improving the wikis on the newly reopened [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist|Community Wishlist]]. The Community Wishlist is Wikimedia’s forum for volunteers to share ideas (called wishes) to improve how the wikis work. The new version of the wishlist is always open, works with both wikitext and Visual Editor, and allows wishes in any language. '''Learn more''' * Have you ever wondered how Wikimedia software works across over 300 languages? This is 253 languages more than the Google Chrome interface, and it's no accident. The Language and Product Localization Team at the Wikimedia Foundation supports your work by adapting all the tools and interfaces in the MediaWiki software so that contributors in our movement who translate pages and strings can translate them and have the sites in all languages. Read more about the team and their upcoming work on [https://diff.wikimedia.org/2024/07/17/building-towards-a-robust-multilingual-knowledge-ecosystem-for-the-wikimedia-movement/ Diff]. * How can Wikimedia build innovative and experimental products while maintaining such heavily used websites? A recent [https://diff.wikimedia.org/2024/07/09/on-the-value-of-experimentation/ blog post] by WMF staff Johan Jönsson highlights the work of the [[m:Future Audiences#Objectives and Key Results|WMF Future Audience initiative]], where the goal is not to build polished products but test out new ideas, such as a [[m:Future_Audiences/Experiments: conversational/generative AI|ChatGPT plugin]] and [[m:Future_Audiences/Experiment:Add a Fact|Add a Fact]], to help take Wikimedia into the future. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/30|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' You can also get other news from the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Bulletin|Wikimedia Foundation Bulletin]]. </div><section end="technews-2024-W30"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 00:05, 23 July 2024 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=27142915 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2024-31</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2024-W31"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/31|Translations]] are available. '''Feature news''' * Editors using the Visual Editor in languages that use non-Latin characters for numbers, such as Hindi, Manipuri and Eastern Arabic, may notice some changes in the formatting of reference numbers. This is a side effect of preparing a new sub-referencing feature, and will also allow fixing some general numbering issues in Visual Editor. If you notice any related problems on your wiki, please share details at the [[m:Talk:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing|project talkpage]]. '''Bugs status''' * Some logged-in editors were briefly unable to edit or load pages last week. [[phab:T370304|These errors]] were mainly due to the addition of new [[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:Linter|linter]] rules which led to caching problems. Fixes have been applied and investigations are continuing. * Editors can use the [[mw:Special:MyLanguage/Trust and Safety Product/IP Info|IP Information tool]] to get information about IP addresses. This tool is available as a Beta Feature in your preferences. The tool was not available for a few days last week, but is now working again. Thank you to Shizhao for filing the bug report. You can read about that, and [[m:Tech/News/Recently resolved community tasks#2024-07-25|28 other community-submitted tasks]] that were resolved last week. '''Project updates''' * There are new features and improvements to Phabricator from the Release Engineering and Collaboration Services teams, and some volunteers, including: the search systems, the new task creation system, the login systems, the translation setup which has resulted in support for more languages (thanks to Pppery), and fixes for many edge-case errors. You can [[phab:phame/post/view/316/iterative_improvements/|read details about these and other improvements in this summary]]. * There is an [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart/Project/Updates|update on the Charts project]]. The team has decided which visualization library to use, which chart types to start focusing on, and where to store chart definitions. * One new wiki has been created: a {{int:project-localized-name-group-wikivoyage}} in [[d:Q9056|Czech]] ([[voy:cs:|<code>voy:cs:</code>]]) [https://phabricator.wikimedia.org/T370905] '''Learn more''' * There is a [[diffblog:2024/07/26/the-journey-to-open-our-first-data-center-in-south-america/|new Wikimedia Foundation data center]] in São Paulo, Brazil which helps to reduce load times. * There is new [[diffblog:2024/07/22/the-perplexing-process-of-uploading-images-to-wikipedia/|user research]] on problems with the process of uploading images. * Commons Impact Metrics are [[diffblog:2024/07/19/commons-impact-metrics-now-available-via-data-dumps-and-api/|now available]] via data dumps and API. * The latest quarterly [[mw:Technical Community Newsletter/2024/July|Technical Community Newsletter]] is now available. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/31|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2024-W31"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 23:11, 29 July 2024 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=27164109 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2024-32</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2024-W32"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/32|Translations]] are available. '''Feature news''' * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|class=skin-invert|Advanced item]] Two new parser functions will be available this week: <code><nowiki>{{</nowiki>[[mw:Special:MyLanguage/Help:Magic_words#dir|#dir]]<nowiki>}}</nowiki></code> and <code><nowiki>{{</nowiki>[[mw:Special:MyLanguage/Help:Magic_words#bcp47|#bcp47]]<nowiki>}}</nowiki></code>. These will reduce the need for <code>Template:Dir</code> and <code>Template:BCP47</code> on Commons and allow us to [[phab:T343131|drop 100 million rows]] from the "what links here" database. Editors at any wiki that use these templates, can help by replacing the templates with these new functions. The templates at Commons will be updated during the Hackathon at Wikimania. [https://phabricator.wikimedia.org/T359761][https://phabricator.wikimedia.org/T366623] * Communities can request the activation of the visual editor on entire namespaces where discussions sometimes happen (for instance ''Wikipedia:'' or ''Wikisource:'' namespaces) if they understand the [[mw:Special:MyLanguage/Help:VisualEditor/FAQ#WPNS|known limitations]]. For discussions, users can already use [[mw:Special:MyLanguage/Help:DiscussionTools|DiscussionTools]] in these namespaces. * The tracking category "Pages using Timeline" has been renamed to "Pages using the EasyTimeline extension" [https://translatewiki.net/wiki/Special:Translations?message=MediaWiki%3ATimeline-tracking-category&namespace=8 in TranslateWiki]. Wikis that have created the category locally should rename their local creation to match. '''Project updates''' * Editors who help to organize WikiProjects and similar on-wiki collaborations, are invited to share ideas and examples of successful collaborations with the Campaigns and Programs teams. You can fill out [[m:Special:MyLanguage/Campaigns/WikiProjects|a brief survey]] or share your thoughts [[m:Talk:Campaigns/WikiProjects|on the talkpage]]. The teams are particularly looking for details about successful collaborations on non-English wikis. * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|class=skin-invert|Advanced item]] The new parser is being rolled out on {{int:project-localized-name-group-wikivoyage}} wikis over the next few months. The {{int:project-localized-name-enwikivoyage}} and {{int:project-localized-name-hewikivoyage}} were [[phab:T365367|switched]] to Parsoid last week. For more information, see [[mw:Parsoid/Parser_Unification|Parsoid/Parser Unification]]. '''Learn more''' * There will be more than 200 sessions at Wikimania this week. Here is a summary of some of the [[diffblog:2024/08/05/interested-in-product-and-tech-here-are-some-wikimania-sessions-you-dont-want-to-miss/|key sessions related to the product and technology area]]. * The latest [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Bulletin/2024/07-02|Wikimedia Foundation Bulletin]] is available. * The latest quarterly [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter/2024/July|Language and Internationalization newsletter]] is available. It includes: New design previews for Translatable pages; Updates about MinT for Wiki Readers; the release of Translation dumps; and more. * The latest quarterly [[mw:Special:MyLanguage/Growth/Newsletters/31|Growth newsletter]] is available. * The latest monthly [[mw:Special:MyLanguage/MediaWiki Product Insights/Reports/July 2024|MediaWiki Product Insights newsletter]] is available. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/32|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2024-W32"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 20:44, 5 August 2024 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=27233905 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2024-33</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2024-W33"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/33|Translations]] are available. '''Feature news''' * [[mw:Special:MyLanguage/Extension:AbuseFilter|AbuseFilter]] editors and maintainers can now [[mw:Special:MyLanguage/Extension:AbuseFilter/Actions#Show a CAPTCHA|make a CAPTCHA show if a filter matches an edit]]. This allows communities to quickly respond to spamming by automated bots. [https://phabricator.wikimedia.org/T20110] * [[m:Special:MyLanguage/Stewards|Stewards]] can now specify if global blocks should prevent account creation. Before [[phab:T17273|this change]] by the [[mw:Special:MyLanguage/Trust and Safety Product|Trust and Safety Product]] Team, all global blocks would prevent account creation. This will allow stewards to reduce the unintended side-effects of global blocks on IP addresses. '''Project updates''' * [[wikitech:Help talk:Toolforge/Toolforge standards committee#August_2024_committee_nominations|Nominations are open on Wikitech]] for new members to refresh the [[wikitech:Help:Toolforge/Toolforge standards committee|Toolforge standards committee]]. The committee oversees the Toolforge [[wikitech:Help:Toolforge/Right to fork policy|Right to fork policy]] and [[wikitech:Help:Toolforge/Abandoned tool policy|Abandoned tool policy]] among other duties. Nominations will remain open until at least 2024-08-26. * One new wiki has been created: a {{int:project-localized-name-group-wikipedia}} in [[d:Q2880037|West Coast Bajau]] ([[w:bdr:|<code>w:bdr:</code>]]) [https://phabricator.wikimedia.org/T371757] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/33|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2024-W33"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 23:22, 12 August 2024 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=27253654 --> == <span lang="en" dir="ltr">Tech News: 2024-34</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="technews-2024-W34"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/34|Translations]] are available. '''Feature news''' * Editors who want to re-use references but with different details such as page numbers, will be able to do so by the end of 2024, using a new [[m:Special:MyLanguage/WMDE Technical Wishes/Sub-referencing#Sub-referencing in a nutshell|sub-referencing]] feature. You can read more [[m:Special:MyLanguage/WMDE Technical Wishes/Sub-referencing|about the project]] and [[m:Special:MyLanguage/WMDE Technical Wishes/Sub-referencing#Test|how to test the prototype]]. * Editors using tracking categories to identify which pages use specific extensions may notice that six of the categories have been renamed to make them more easily understood and consistent. These categories are automatically added to pages that use specialized MediaWiki extensions. The affected names are for: [https://translatewiki.net/wiki/Special:Translations?message=MediaWiki%3Aintersection-category&namespace=8 DynamicPageList], [https://translatewiki.net/wiki/Special:Translations?message=MediaWiki%3Akartographer-tracking-category&namespace=8 Kartographer], [https://translatewiki.net/wiki/Special:Translations?message=MediaWiki%3Aphonos-tracking-category&namespace=8 Phonos], [https://translatewiki.net/wiki/Special:Translations?message=MediaWiki%3Arss-tracking-category&namespace=8 RSS], [https://translatewiki.net/wiki/Special:Translations?message=MediaWiki%3Ascore-use-category&namespace=8 Score], [https://translatewiki.net/wiki/Special:Translations?message=MediaWiki%3Awikihiero-usage-tracking-category&namespace=8 WikiHiero]. Wikis that have created the category locally should rename their local creation to match. Thanks to Pppery for these improvements. [https://phabricator.wikimedia.org/T347324] * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|class=skin-invert|Advanced item]] Technical volunteers who edit modules and want to get a list of the categories used on a page, can now do so using the <code><bdi lang="zxx" dir="ltr">categories</bdi></code> property of <code><bdi lang="zxx" dir="ltr">[[mediawikiwiki:Special:MyLanguage/Extension:Scribunto/Lua reference manual#Title objects|mw.title objects]]</bdi></code>. This enables wikis to configure workflows such as category-specific edit notices. Thanks to SD001 for these improvements. [https://phabricator.wikimedia.org/T50175][https://phabricator.wikimedia.org/T85372] '''Bugs status''' * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|class=skin-invert|Advanced item]] Your help is needed to check if any pages need to be moved or deleted. A maintenance script was run to clean up unreachable pages (due to Unicode issues or introduction of new namespaces/namespace aliases). The script tried to find appropriate names for the pages (e.g. by following the Unicode changes or by moving pages whose titles on Wikipedia start with <code>Talk:WP:</code> so that their titles start with <code>Wikipedia talk:</code>), but it may have failed for some pages, and moved them to <bdi lang="zxx" dir="ltr">[[Special:PrefixIndex/T195546/]]</bdi> instead. Your community should check if any pages are listed there, and move them to the correct titles, or delete them if they are no longer needed. A full log (including pages for which appropriate names could be found) is available in [[phab:P67388]]. * Editors who volunteer as [[mw:Special:MyLanguage/Help:Growth/Mentorship|mentors]] to newcomers on their wiki are once again able to access lists of potential mentees who they can connect with to offer help and guidance. This functionality was restored thanks to [[phab:T372164|a bug fix]]. Thank you to Mbch331 for filing the bug report. You can read about that, and 18 other community-submitted tasks that were [[m:Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]]. '''Project updates''' * The application deadline for the [[m:Special:MyLanguage/Product and Technology Advisory Council/Proposal|Product & Technology Advisory Council]] (PTAC) has been extended to September 16. Members will help by providing advice to Foundation Product and Technology leadership on short and long term plans, on complex strategic problems, and help to get feedback from more contributors and technical communities. Selected members should expect to spend roughly 5 hours per month for the Council, during the one year pilot. Please consider applying, and spread the word to volunteers you think would make a positive contribution to the committee. '''Learn more''' * The [[m:Special:MyLanguage/Coolest Tool Award#2024 Winners|2024 Coolest Tool Awards]] were awarded at Wikimania, in seven categories. For example, one award went to the ISA Tool, used for adding structured data to files on Commons, which was recently improved during the [[m:Event:Wiki Mentor Africa ISA Hackathon 2024|Wiki Mentor Africa Hackathon]]. You can see video demonstrations of each tool at the awards page. Congratulations to this year's recipients, and thank you to all tool creators and maintainers. * The latest [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Bulletin/2024/08-01|Wikimedia Foundation Bulletin]] is available, and includes some highlights from Wikimania, an upcoming Language community meeting, and other news from the movement. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/34|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2024-W34"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 00:55, 20 August 2024 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=27307284 --> == <span lang="en" dir="ltr">Tech News: 2024-35</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="technews-2024-W35"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/35|Translations]] are available. '''Feature news''' * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|class=skin-invert|Advanced item]] Administrators can now test the [[mw:Special:MyLanguage/Trust and Safety Product/Temporary Accounts|temporary accounts]] feature on test2wiki. This was done to allow cross-wiki testing of temporary accounts, for when temporary accounts switch between projects. The feature was enabled on testwiki a few weeks ago. No further temporary account deployments are scheduled yet. Temporary Accounts is a project to create a new type of user account that replaces IP addresses of unregistered editors which are no longer made public. Please [[mw:Talk:Trust and Safety Product/Temporary Accounts|share your opinions and questions on the project talk page]]. * Later this week, editors at wikis that use [[mw:Special:MyLanguage/Extension:FlaggedRevs|FlaggedRevs]] (also known as "Pending Changes") may notice that the indicators at the top of articles have changed. This change makes the system more consistent with the rest of the MediaWiki interface. [https://phabricator.wikimedia.org/T191156] '''Bugs status''' * Editors who use the 2010 wikitext editor, and use the Character Insert buttons, will [[phab:T361465|no longer]] experience problems with the buttons adding content into the edit-summary instead of the edit-window. You can read more about that, and 26 other community-submitted tasks that were [[m:Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]]. '''Project updates''' * [[File:Octicons-gift.svg|12px|link=|class=skin-invert|Wishlist item]] Please review and vote on [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist/Focus areas|Focus Areas]], which are groups of wishes that share a problem. Focus Areas were created for the newly reopened Community Wishlist, which is now open year-round for submissions. The first batch of focus areas are specific to moderator workflows, around welcoming newcomers, minimizing repetitive tasks, and prioritizing tasks. Once volunteers have reviewed and voted on focus areas, the Foundation will then review and select focus areas for prioritization. * Do you have a project and are willing to provide a three (3) month mentorship for an intern? [[mw:Special:MyLanguage/Outreachy|Outreachy]] is a twice a year program for people to participate in a paid internship that will start in December 2024 and end in early March 2025, and they need mentors and projects to work on. Projects can be focused on coding or non-coding (design, documentation, translation, research). See the Outreachy page for more details, and a list of past projects since 2013. '''Learn more''' * If you're curious about the product and technology improvements made by the Wikimedia Foundation last year, read [[diffblog:2024/08/21/wikimedia-foundation-product-technology-improving-the-user-experience/|this recent highlights summary on Diff]]. * To learn more about the technology behind the Wikimedia projects, you can now watch sessions from the technology track at Wikimania 2024 on Commons. This week, check out: ** [[c:File:Wikimania 2024 - Ohrid - Day 2 - Community Configuration - Shaping On-Wiki Functionality Together.webm|Community Configuration - Shaping On-Wiki Functionality Together]] (55 mins) - about the [[mw:Special:MyLanguage/Community Configuration|Community Configuration]] project. ** [[c:File:Wikimania 2024 - Belgrade - Day 1 - Future of MediaWiki. A sustainable platform to support a collaborative user base and billions of page views.webm|Future of MediaWiki. A sustainable platform to support a collaborative user base and billions of page views]] (30 mins) - an overview for both technical and non technical audiences, covering some of the challenges and open questions, related to the [[mw:MediaWiki Product Insights|platform evolution, stewardship and developer experiences]] research. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/35|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2024-W35"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 20:34, 26 August 2024 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=27341211 --> == <span lang="en" dir="ltr">Tech News: 2024-36</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="technews-2024-W36"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/36|Translations]] are available. '''Weekly highlight''' * Editors and volunteer developers interested in data visualisation can now test the new software for charts. Its early version is available on beta Commons and beta Wikipedia. This is an important milestone before making charts available on regular wikis. You can [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart/Project/Updates|read more about this project update]] and help to test the charts. '''Feature news''' * Editors who use the [[{{#special:Unusedtemplates}}]] page can now filter out pages which are expected to be there permanently, such as sandboxes, test-cases, and templates that are always substituted. Editors can add the new magic word [[mw:Special:MyLanguage/Help:Magic words#EXPECTUNUSEDTEMPLATE|<code dir="ltr"><nowiki>__EXPECTUNUSEDTEMPLATE__</nowiki></code>]] to a template page to hide it from the listing. Thanks to Sophivorus and DannyS712 for these improvements. [https://phabricator.wikimedia.org/T184633] * Editors who use the New Topic tool on discussion pages, will [[phab:T334163|now be reminded]] to add a section header, which should help reduce the quantity of newcomers who add sections without a header. You can read more about that, and {{formatnum:28}} other community-submitted tasks that were [[m:Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]]. * Last week, some Toolforge tools had occasional connection problems. The cause is still being investigated, but the problems have been resolved for now. [https://phabricator.wikimedia.org/T373243] * Translation administrators at multilingual wikis, when editing multiple translation units, can now easily mark which changes require updates to the translation. This is possible with the [[phab:T298852#10087288|new dropdown menu]]. '''Project updates''' * A new draft text of a policy discussing the use of Wikimedia's APIs [[m:Special:MyLanguage/API Policy Update 2024|has been published on Meta-Wiki]]. The draft text does not reflect a change in policy around the APIs; instead, it is an attempt to codify existing API rules. Comments, questions, and suggestions are welcome on [[m:Talk:API Policy Update 2024|the proposed update’s talk page]] until September 13 or until those discussions have concluded. '''Learn more''' * To learn more about the technology behind the Wikimedia projects, you can now watch sessions from the technology track at Wikimania 2024 on Commons. This week, check out: ** [[c:File:Wikimania 2024 - Ohrid - Day 2 - Charts, the successor of Graphs - A secure and extensible tool for data visualization.webm|Charts, the successor of Graphs - A secure and extensible tool for data visualization]] (25 mins) – about the above-mentioned Charts project. ** [[c:File:Wikimania 2024 - Ohrid - Day 3 - State of Language Technology and Onboarding at Wikimedia.webm|State of Language Technology and Onboarding at Wikimedia]] (90 mins) – about some of the language tools that support Wikimedia sites, such as [[mw:Special:MyLanguage/Content translation|Content]]/[[mw:Special:MyLanguage/Content translation/Section translation|Section Translation]], [[mw:Special:MyLanguage/MinT|MinT]], and LanguageConverter; also the current state and future of languages onboarding. [https://phabricator.wikimedia.org/T368772] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/36|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2024-W36"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 01:08, 3 September 2024 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=27390268 --> == <span lang="en" dir="ltr">Tech News: 2024-37</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="technews-2024-W37"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/37|Translations]] are available. '''Feature news''' * Starting this week, the standard [[mw:Special:MyLanguage/Extension:CodeMirror|syntax highlighter]] will receive new colors that make them compatible in dark mode. This is the first of many changes to come as part of a major upgrade to syntax highlighting. You can learn more about what's to come on the [[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:CodeMirror|help page]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T365311][https://phabricator.wikimedia.org/T259059] * Editors of wikis using Wikidata will now be notified of only relevant Wikidata changes in their watchlist. This is because the Lua functions <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>entity:getSitelink()</code></bdi> and <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>mw.wikibase.getSitelink(qid)</code></bdi> will have their logic unified for tracking different aspects of sitelinks to reduce junk notifications from [[m:Wikidata For Wikimedia Projects/Projects/Watchlist Wikidata Sitelinks Tracking|inconsistent sitelinks tracking]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T295356] '''Project updates''' * Users of all Wikis will have access to Wikimedia sites as read-only for a few minutes on September 25, starting at 15:00 UTC. This is a planned datacenter switchover for maintenance purposes. More information will be published in Tech News and will also be posted on individual wikis in the coming weeks. [https://phabricator.wikimedia.org/T370962] * Contributors of [[phab:T363538#10123348|11 Wikipedias]], including English will have a new <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>MOS</code></bdi> namespace added to their Wikipedias. This improvement ensures that links beginning with <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>MOS:</code></bdi> (usually shortcuts to the [[w:en:Wikipedia:Manual of Style|Manual of Style]]) are not broken by [[w:en:Mooré|Mooré]] Wikipedia (language code <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>mos</code></bdi>). [https://phabricator.wikimedia.org/T363538] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/37|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2024-W37"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 18:53, 9 September 2024 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:UOzurumba (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=27424457 --> == <span lang="en" dir="ltr">Tech News: 2024-38</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="technews-2024-W38"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/38|Translations]] are available. '''Improvements and Maintenance''' * [[File:Octicons-gift.svg|12px|link=|class=skin-invert|Wishlist item]] Editors interested in templates can help by reading the latest Wishlist focus area, [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist/Focus areas/Template recall and discovery|Template recall and discovery]], and share your feedback on the talkpage. This input helps the Community Tech team to decide the right technical approach to build. Everyone is also encouraged to continue adding [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist|new wishes]]. * The new automated [[{{#special:NamespaceInfo}}]] page helps editors understand which [[mw:Special:MyLanguage/Help:Namespaces|namespaces]] exist on each wiki, and some details about how they are configured. Thanks to DannyS712 for these improvements. [https://phabricator.wikimedia.org/T263513] * [[mw:Special:MyLanguage/Help:Edit check#Reference check|References Check]] is a feature that encourages editors to add a citation when they add a new paragraph to a Wikipedia article. For a short time, the corresponding tag "Edit Check (references) activated" was erroneously being applied to some edits outside of the main namespace. This has been fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T373692] * It is now possible for a wiki community to change the order in which a page’s categories are displayed on their wiki. By default, categories are displayed in the order they appear in the wikitext. Now, wikis with a consensus to do so can [[m:Special:MyLanguage/Requesting wiki configuration changes|request]] a configuration change to display them in alphabetical order. [https://phabricator.wikimedia.org/T373480] * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|class=skin-invert|Advanced item]] Tool authors can now access ToolsDB's [[wikitech:Portal:Data Services#ToolsDB|public databases]] from both [[m:Special:MyLanguage/Research:Quarry|Quarry]] and [[wikitech:Superset|Superset]]. Those databases have always been accessible to every [[wikitech:Portal:Toolforge|Toolforge]] user, but they are now more broadly accessible, as Quarry can be accessed by anyone with a Wikimedia account. In addition, Quarry's internal database can now be [[m:Special:MyLanguage/Research:Quarry#Querying Quarry's own database|queried from Quarry itself]]. This database contains information about all queries that are being run and starred by users in Quarry. This information was already public through the web interface, but you can now query it using SQL. You can read more about that, and {{formatnum:20}} other community-submitted tasks that were [[m:Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]]. * Any pages or tools that still use the very old CSS classes <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>mw-message-box</code></bdi> need to be updated. These old classes will be removed next week or soon afterwards. Editors can use a [https://global-search.toolforge.org/?q=mw-message-box&regex=1&namespaces=&title= global-search] to determine what needs to be changed. It is possible to use the newer <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>cdx-message</code></bdi> group of classes as a replacement (see [https://doc.wikimedia.org/codex/latest/components/demos/message.html#css-only-version the relevant Codex documentation], and [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Tech/Header&diff=prev&oldid=27449042 an example update]), but using locally defined onwiki classes would be best. [https://phabricator.wikimedia.org/T374499] '''Technical project updates''' * Next week, all Wikimedia wikis will be read-only for a few minutes. This will start on September 25 at [https://zonestamp.toolforge.org/1727276400 15:00 UTC]. This is a planned datacenter switchover for maintenance purposes. [[m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch|This maintenance process also targets other services.]] The previous switchover took 3 minutes, and the Site Reliability Engineering teams use many tools to make sure that this essential maintenance work happens as quickly as possible. [https://phabricator.wikimedia.org/T370962] '''Tech in depth''' * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|class=skin-invert|Advanced item]] The latest monthly [[mw:Special:MyLanguage/MediaWiki Product Insights/Reports/August 2024|MediaWiki Product Insights newsletter]] is available. This edition includes details about: research about [[mw:Special:MyLanguage/Manual:Hooks|hook]] handlers to help simplify development, research about performance improvements, work to improve the REST API for end-users, and more. * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|class=skin-invert|Advanced item]] To learn more about the technology behind the Wikimedia projects, you can now watch sessions from the technology track at Wikimania 2024 on Commons. This week, check out: ** [[c:File:Wikimania 2024 - Auditorium Kyiv - Day 4 - Hackathon Showcase.webm|Hackathon Showcase]] (45 mins) - 19 short presentations by some of the Hackathon participants, describing some of the projects they worked on, such as automated testing of maintenance scripts, a video-cutting command line tool, and interface improvements for various tools. There are [[phab:T369234|more details and links available]] in the Phabricator task. ** [[c:File:Co-Creating a Sustainable Future for the Toolforge Ecosystem.webm|Co-Creating a Sustainable Future for the Toolforge Ecosystem]] (40 mins) - a roundtable discussion for tool-maintainers, users, and supporters of Toolforge about how to make the platform sustainable and how to evaluate the tools available there. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/38|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2024-W38"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 00:03, 17 September 2024 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=27460876 --> == <span lang="en" dir="ltr">Tech News: 2024-39</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="technews-2024-W39"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/39|Translations]] are available. '''Weekly highlight''' * All wikis will be [[m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch|read-only]] for a few minutes on Wednesday September 25 at [https://zonestamp.toolforge.org/1727276400 15:00 UTC]. Reading the wikis will not be interrupted, but editing will be paused. These twice-yearly processes allow WMF's site reliability engineering teams to remain prepared to keep the wikis functioning even in the event of a major interruption to one of our data centers. '''Updates for editors''' [[File:Add alt text from a halfsheet, with the article behind.png|thumb|A screenshot of the interface for the Alt Text suggested-edit feature]] * Editors who use the iOS Wikipedia app in Spanish, Portuguese, French, or Chinese, may see the [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Apps/iOS Suggested edits project/Alt Text Experiment|Alt Text suggested-edit experiment]] after editing an article, or completing a suggested edit using "[[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Apps/iOS Suggested edits project#Hypothesis 2 Add an Image Suggested Edit|Add an image]]". Alt-text helps people with visual impairments to read Wikipedia articles. The team aims to learn if adding alt-text to images is a task that editors can be successful with. Please share any feedback on [[mw:Talk:Wikimedia Apps/iOS Suggested edits project/Alt Text Experiment|the discussion page]]. * The Codex color palette has been updated with new and revised colors for the MediaWiki user interfaces. The [[mw:Special:MyLanguage/Design System Team/Color/Design documentation#Updates|most noticeable changes]] for editors include updates for: dark mode colors for Links and for quiet Buttons (progressive and destructive), visited Link colors for both light and dark modes, and background colors for system-messages in both light and dark modes. * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|class=skin-invert|Advanced item]] It is now possible to include clickable wikilinks and external links inside code blocks. This includes links that are used within <code><nowiki><syntaxhighlight></nowiki></code> tags and on code pages (JavaScript, CSS, Scribunto and Sanitized CSS). Uses of template syntax <code><nowiki>{{…}}</nowiki></code> are also linked to the template page. Thanks to SD0001 for these improvements. [https://phabricator.wikimedia.org/T368166] * Two bugs were fixed in the [[m:Special:MyLanguage/Account vanishing|GlobalVanishRequest]] system by improving the logging and by removing an incorrect placeholder message. [https://phabricator.wikimedia.org/T370595][https://phabricator.wikimedia.org/T372223] * View all {{formatnum:25}} community-submitted {{PLURAL:25|task|tasks}} that were [[m:Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]]. '''Updates for technical contributors''' * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|class=skin-invert|Advanced item]] From [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Enterprise|Wikimedia Enterprise]]: ** The API now enables 5,000 on-demand API requests per month and twice-monthly HTML snapshots freely (gratis and libre). More information on the updates and also improvements to the software development kits (SDK) are explained on [https://enterprise.wikimedia.com/blog/enhanced-free-api/ the project's blog post]. While Wikimedia Enterprise APIs are designed for high-volume commercial reusers, this change enables many more community use-cases to be built on the service too. ** The Snapshot API (html dumps) have added beta Structured Contents endpoints ([https://enterprise.wikimedia.com/blog/structured-contents-snapshot-api/ blog post on that]) as well as released two beta datasets (English and French Wikipedia) from that endpoint to Hugging Face for public use and feedback ([https://enterprise.wikimedia.com/blog/hugging-face-dataset/ blog post on that]). These pre-parsed data sets enable new options for researchers, developers, and data scientists to use and study the content. '''In depth''' * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|class=skin-invert|Advanced item]] The Wikidata Query Service (WDQS) is used to get answers to questions using the Wikidata data set. As Wikidata grows, we had to make a major architectural change so that WDQS could remain performant. As part of the [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:SPARQL query service/WDQS graph split|WDQS Graph Split project]], we have new SPARQL endpoints available for serving the "[https://query-scholarly.wikidata.org scholarly]" and "[https://query-main.wikidata.org main]" subgraphs of Wikidata. The [http://query.wikidata.org query.wikidata.org endpoint] will continue to serve the full Wikidata graph until March 2025. After this date, it will only serve the main graph. For more information, please see [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:SPARQL query service/WDQS backend update/September 2024 scaling update|the announcement on Wikidata]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/39|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2024-W39"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 23:37, 23 September 2024 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=27493779 --> == <span lang="en" dir="ltr">Tech News: 2024-40</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="technews-2024-W40"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/40|Translations]] are available. '''Updates for editors''' * Readers of [[phab:T375401|42 more wikis]] can now use Dark Mode. If the option is not yet available for logged-out users of your wiki, this is likely because many templates do not yet display well in Dark Mode. Please use the [https://night-mode-checker.wmcloud.org/ night-mode-checker tool] if you are interested in helping to reduce the number of issues. The [[mw:Special:MyLanguage/Recommendations for night mode compatibility on Wikimedia wikis|recommendations page]] provides guidance on this. Dark Mode is enabled on additional wikis once per month. * Editors using the 2010 wikitext editor as their default can access features from the 2017 wikitext editor by adding <code dir=ltr>?veaction=editsource</code> to the URL. If you would like to enable the 2017 wikitext editor as your default, it can be set in [[Special:Preferences#mw-input-wpvisualeditor-newwikitext|your preferences]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T239796] * For logged-out readers using the Vector 2022 skin, the "donate" link has been moved from a collapsible menu next to the content area into a more prominent top menu, next to "Create an account". This restores the link to the level of prominence it had in the Vector 2010 skin. [[mw:Readers/2024 Reader and Donor Experiences#Donor Experiences (Key Result WE 3.2 and the related hypotheses)|Learn more]] about the changes related to donor experiences. [https://phabricator.wikimedia.org/T373585] * The CampaignEvents extension provides tools for organizers to more easily manage events, communicate with participants, and promote their events on the wikis. The extension has been [[m:Special:MyLanguage/CampaignEvents/Deployment status|enabled]] on Arabic Wikipedia, Igbo Wikipedia, Swahili Wikipedia, and Meta-Wiki. [[w:zh:Wikipedia:互助客栈/其他#引進CampaignEvents擴充功能|Chinese Wikipedia has decided]] to enable the extension, and discussions on the extension are in progress [[w:es:Wikipedia:Votaciones/2024/Sobre la política de Organizadores de Eventos|on Spanish Wikipedia]] and [[d:Wikidata:Project chat#Enabling the CampaignEvents Extention on Wikidata|on Wikidata]]. To learn how to enable the extension on your wiki, you can visit [[m:Special:MyLanguage/CampaignEvents|the CampaignEvents page on Meta-Wiki]]. * View all {{formatnum:22}} community-submitted {{PLURAL:22|task|tasks}} that were [[m:Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]]. '''Updates for technical contributors''' * Developers with an account on Wikitech-wiki should [[wikitech:Wikitech/SUL-migration|check if any action is required]] for their accounts. The wiki is being changed to use the single-user-login (SUL) system, and other configuration changes. This change will help reduce the overall complexity for the weekly software updates across all our wikis. '''In depth''' * The [[m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch|server switch]] was completed successfully last week with a read-only time of [[wikitech:Switch Datacenter#Past Switches|only 2 minutes 46 seconds]]. This periodic process makes sure that engineers can switch data centers and keep all of the wikis available for readers, even if there are major technical issues. It also gives engineers a chance to do maintenance and upgrades on systems that normally run 24 hours a day, and often helps to reveal weaknesses in the infrastructure. The process involves dozens of software services and hundreds of hardware servers, and requires multiple teams working together. Work over the past few years has reduced the time from 17 minutes down to 2–3 minutes. [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikitech-l@lists.wikimedia.org/thread/66ZW7B2MG63AESQVTXDIFQBDBS766JGW/] '''Meetings and events''' * October 4–6: [[m:Special:MyLanguage/WikiIndaba conference 2024|WikiIndaba Conference's Hackathon]] in Johannesburg, South Africa * November 4–6: [[mw:Special:MyLanguage/MediaWiki Users and Developers Conference Fall 2024|MediaWiki Users and Developers Conference Fall 2024]] in Vienna, Austria '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/40|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2024-W40"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 22:21, 30 September 2024 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=27530062 --> == <span lang="en" dir="ltr">Tech News: 2024-41</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="technews-2024-W41"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/41|Translations]] are available. '''Weekly highlight''' * Communities can now request installation of [[mw:Special:MyLanguage/Moderator Tools/Automoderator|Automoderator]] on their wiki. Automoderator is an automated anti-vandalism tool that reverts bad edits based on scores from the new "Revert Risk" machine learning model. You can [[mw:Special:MyLanguage/Extension:AutoModerator/Deploying|read details about the necessary steps]] for installation and configuration. [https://phabricator.wikimedia.org/T336934] '''Updates for editors''' * Translators in wikis where [[mw:Special:MyLanguage/Content translation/Section translation#Try the tool|the mobile experience of Content Translation is available]], can now customize their articles suggestion list from 41 filtering options when using the tool. This topic-based article suggestion feature makes it easy for translators to self-discover relevant articles based on their area of interest and translate them. You can [https://test.wikipedia.org/w/index.php?title=Special:ContentTranslation&active-list=suggestions try it with your mobile device]. [https://phabricator.wikimedia.org/T368422] * View all {{formatnum:12}} community-submitted {{PLURAL:12|task|tasks}} that were [[m:Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]]. '''Updates for technical contributors''' * It is now possible for <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code><nowiki><syntaxhighlight></nowiki></code></bdi> code blocks to offer readers a "Copy" button if the <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code><nowiki>copy=1</nowiki></code></bdi> attribute is [[mw:Special:MyLanguage/Extension:SyntaxHighlight#copy|set on the tag]]. Thanks to SD0001 for these improvements. [https://phabricator.wikimedia.org/T40932] * Customized copyright footer messages on all wikis will be updated. The new versions will use wikitext markup instead of requiring editing raw HTML. [https://phabricator.wikimedia.org/T375789] * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|class=skin-invert|Advanced item]] Later this month, [[mw:Special:MyLanguage/Trust and Safety Product/Temporary Accounts|temporary accounts]] will be rolled out on several pilot wikis. The final list of the wikis will be published in the second half of the month. If you maintain any tools, bots, or gadgets on [[phab:T376499|these 11 wikis]], and your software is using data about IP addresses or is available for logged-out users, please check if it needs to be updated to work with temporary accounts. [[mw:Special:MyLanguage/Trust and Safety Product/Temporary Accounts/For developers|Guidance on how to update the code is available]]. * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|class=skin-invert|Advanced item]] Rate limiting has been enabled for the code review tools [[Wikitech:Gerrit|Gerrit]] and [[Wikitech:GitLab|GitLab]] to address ongoing issues caused by malicious traffic and scraping. Clients that open too many concurrent connections will be restricted for a few minutes. This rate limiting is managed through [[Wikitech:nftables|nftables]] firewall rules. For more details, see Wikitech's pages on [[Wikitech:Firewall#Throttling with nftables|Firewall]], [[Wikitech:GitLab/Abuse and rate limiting|GitLab limits]] and [[Wikitech:Gerrit/Operations#Throttling IPs|Gerrit operations]]. * Five new wikis have been created: ** a {{int:project-localized-name-group-wikipedia}} in [[d:Q49224|Komering]] ([[w:kge:|<code>w:kge:</code>]]) [https://phabricator.wikimedia.org/T374813] ** a {{int:project-localized-name-group-wikipedia}} in [[d:Q36096|Mooré]] ([[m:mos:|<code>m:mos:</code>]]) [https://phabricator.wikimedia.org/T374641] ** a {{int:project-localized-name-group-wiktionary}} in [[d:Q36213|Madurese]] ([[wikt:mad:|<code>wikt:mad:</code>]]) [https://phabricator.wikimedia.org/T374968] ** a {{int:project-localized-name-group-wikiquote}} in [[d:Q2501174|Gorontalo]] ([[q:gor:|<code>q:gor:</code>]]) [https://phabricator.wikimedia.org/T375088] ** a {{int:project-localized-name-group-wikinews}} in [[d:Q56482|Shan]] ([[n:shn:|<code>n:shn:</code>]]) [https://phabricator.wikimedia.org/T375430] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/41|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2024-W41"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 23:43, 7 October 2024 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=27557422 --> == <span lang="en" dir="ltr">Tech News: 2024-42</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="technews-2024-W42"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/42|Translations]] are available. '''Updates for editors''' * The Structured Discussion extension (also known as Flow) is starting to be removed. This extension is unmaintained and causes issues. It will be replaced by [[mw:Special:MyLanguage/Help:DiscussionTools|DiscussionTools]], which is used on any regular talk page. [[mw:Special:MyLanguage/Structured Discussions/Deprecation#Deprecation timeline|A first set of wikis]] are being contacted. These wikis are invited to stop using Flow, and to move all Flow boards to sub-pages, as archives. At these wikis, a script will move all Flow pages that aren't a sub-page to a sub-page automatically, starting on 22 October 2024. On 28 October 2024, all Flow boards at these wikis will be set in read-only mode. [https://www.mediawiki.org/wiki/Structured_Discussions/Deprecation][https://phabricator.wikimedia.org/T370722] * WMF's Search Platform team is working on making it easier for readers to perform text searches in their language. A [[phab:T332342|change last week]] on over 30 languages makes it easier to find words with accents and other diacritics. This applies to both full-text search and to types of advanced search such as the <bdi lang="en" dir="ltr">''hastemplate''</bdi> and <bdi lang="en" dir="ltr">''incategory''</bdi> keywords. More technical details (including a few other minor search upgrades) are available. [https://www.mediawiki.org/wiki/User:TJones_%28WMF%29/Notes/Language_Analyzer_Harmonization_Notes#ASCII-folding/ICU-folding_%28T332342%29] * View all {{formatnum:20}} community-submitted {{PLURAL:20|task|tasks}} that were [[m:Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]]. For example, [[mw:Special:MyLanguage/Help:Edit check|EditCheck]] was installed at Russian Wikipedia, and fixes were made for some missing user interface styles. '''Updates for technical contributors''' * Editors who use the Toolforge tool [[toolforge:copyvios|Earwig's Copyright Violation Detector]] will now be required to log in with their Wikimedia account before running checks using the "search engine" option. This change is needed to help prevent external bots from misusing the system. Thanks to Chlod for these improvements. [https://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia_talk:New_pages_patrol/Reviewers#Authentication_is_now_required_for_search_engine_checks_on_Earwig's_Copyvio_Tool] * [[m:Special:MyLanguage/Phabricator|Phabricator]] users can create tickets and add comments on existing tickets via Email again. [[mw:Special:MyLanguage/Phabricator/Help#Using email|Sending email to Phabricator]] has been fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T356077] * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|class=skin-invert|Advanced item]] Some HTML elements in the interface are now wrapped with a <code><nowiki><bdi></nowiki></code> element, to make our HTML output more aligned with Web standards. More changes like this will be coming in future weeks. This change might break some tools that rely on the previous HTML structure of the interface. Note that relying on the HTML structure of the interface is [[mw:Special:MyLanguage/Stable interface policy/Frontend#What is not stable?|not recommended]] and might break at any time. [https://phabricator.wikimedia.org/T375975] '''In depth''' * The latest monthly [[mw:Special:MyLanguage/MediaWiki Product Insights/Reports/September 2024|MediaWiki Product Insights newsletter]] is available. This edition includes: updates on Wikimedia's authentication system, research to simplify feature development in the MediaWiki platform, updates on Parser Unification and MathML rollout, and more. * The latest quarterly [[mw:Technical Community Newsletter/2024/October|Technical Community Newsletter]] is now available. This edition include: research about improving topic suggestions related to countries, improvements to PHPUnit tests, and more. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/42|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2024-W42"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 21:22, 14 October 2024 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=27597254 --> == <span lang="en" dir="ltr">Tech News: 2024-43</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="technews-2024-W43"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/43|Translations]] are available. '''Weekly highlight''' * The Mobile Apps team has released an [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Apps/Team/iOS/Navigation Refresh#Phase 1: Creating a user Profile Menu (T373714)|update]] to the iOS app's navigation, and it is now available in the latest App store version. The team added a new Profile menu that allows for easy access to editor features like Notifications and Watchlist from the Article view, and brings the "Donate" button into a more accessible place for users who are reading an article. This is the first phase of a larger planned [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Apps/Team/iOS/Navigation Refresh|navigation refresh]] to help the iOS app transition from a primarily reader-focused app, to an app that fully supports reading and editing. The Wikimedia Foundation has added more editing features and support for on-wiki communication based on volunteer requests in recent years. [[File:IOS App Navigation refresh first phase 05.png|thumb|iOS Wikipedia App's profile menu and contents]] '''Updates for editors''' * Wikipedia readers can now download a browser extension to experiment with some early ideas on potential features that recommend articles for further reading, automatically summarize articles, and improve search functionality. For more details and to stay updated, check out the Web team's [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Content Discovery Experiments|Content Discovery Experiments page]] and [[mw:Special:MyLanguage/Newsletter:Web team's projects|subscribe to their newsletter]]. * Later this month, logged-out editors of [[phab:T376499|these 12 wikis]] will start to have [[mw:Special:Mylanguage/Trust and Safety Product/Temporary Accounts|temporary accounts]] created. The list may slightly change - some wikis may be removed but none will be added. Temporary account is a new [[mw:Special:MyLanguage/User account types|type of user account]]. It enhances the logged-out editors' privacy and makes it easier for community members to communicate with them. If you maintain any tools, bots, or gadgets on these 12 wikis, and your software is using data about IP addresses or is available for logged-out users, please check if it needs to be updated to work with temporary accounts. [[mw:Special:MyLanguage/Trust and Safety Product/Temporary Accounts/For developers|Guidance on how to update the code is available]]. Read more about the [[mw:Special:MyLanguage/Trust and Safety Product/Temporary Accounts/Updates|deployment plan across all wikis]]. * View all {{formatnum:33}} community-submitted {{PLURAL:33|task|tasks}} that were [[m:Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]]. For example, the [[w:nr:Main Page|South Ndebele]], [[w:rsk:Главни бок|Pannonian Rusyn]], [[w:ann:Uwu|Obolo]], [[w:iba:Lambar Keterubah|Iban]] and [[w:tdd:ᥞᥨᥝᥴ ᥘᥣᥲ ᥖᥥᥰ|Tai Nüa]] Wikipedia languages were created last week. [https://www.wikidata.org/wiki/Q36785][https://www.wikidata.org/wiki/Q35660][https://www.wikidata.org/wiki/Q36614][https://www.wikidata.org/wiki/Q33424][https://www.wikidata.org/wiki/Q36556] * It is now possible to create functions on Wikifunctions using Wikidata lexemes, through the new [[f:Z6005|Wikidata lexeme type]] launched last week. When you go to one of these functions, the user interface provides a lexeme selector that helps you pick a lexeme from Wikidata that matches the word you type. After hitting run, your selected lexeme is retrieved from Wikidata, transformed into a Wikidata lexeme type, and passed into the selected function. Read more about this in [[f:Special:MyLanguage/Wikifunctions:Status updates/2024-10-17#Function of the Week: select representation from lexeme|the latest Wikifunctions newsletter]]. '''Updates for technical contributors''' * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|class=skin-invert|Advanced item]] Users of the Wikimedia sites can now format dates more easily in different languages with the new <code dir="ltr">{{[[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:ParserFunctions##timef|#timef]]:…}}</code> parser function. For example, <code dir="ltr"><nowiki>{{#timef:now|date|en}}</nowiki></code> will show as "<bdi lang="en" dir="ltr">{{#timef:now|date|en}}</bdi>". Previously, <code dir="ltr"><nowiki>{{#time:…}}</nowiki></code> could be used to format dates, but this required knowledge of the order of the time and date components and their intervening punctuation. <code dir="ltr">#timef</code> (or <code dir="ltr">#timefl</code> for local time) provides access to the standard date formats that MediaWiki uses in its user interface. This may help to simplify some templates on multi-lingual wikis like Commons and Meta. [https://phabricator.wikimedia.org/T223772][https://www.mediawiki.org/wiki/Special:MyLanguage/Help:Extension:ParserFunctions##timef] * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|class=skin-invert|Advanced item]] Commons and Meta users can now efficiently [[mw:Special:MyLanguage/Help:Magic words#Localization|retrieve the user's language]] using <code dir="ltr"><nowiki>{{USERLANGUAGE}}</nowiki></code> instead of using <code dir="ltr"><nowiki>{{int:lang}}</nowiki></code>. [https://phabricator.wikimedia.org/T4085] * The [[m:Special:MyLanguage/Product and Technology Advisory Council|Product and Tech Advisory Council]] (PTAC) now has its pilot members with representation across Africa, Asia, Europe, North America and South America. They will work to address the [[Special:MyLanguage/Movement Strategy/Initiatives/Technology Council|Movement Strategy's Technology Council]] initiative of having a co-defined and more resilient technological platform. [https://meta.wikimedia.org/wiki/Movement_Strategy/Initiatives/Technology_Council] '''In depth''' * The latest quarterly [[mw:Special:MyLanguage/Growth/Newsletters/32|Growth newsletter]] is available. It includes: an upcoming Newcomer Homepage Community Updates module, new Community Configuration options, and details on new projects. * The Wikimedia Foundation is [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Security Team#CNA Partnership|now an official partner of the CVE program]], which is an international effort to catalog publicly disclosed cybersecurity vulnerabilities. This partnership will allow the Security Team to instantly publish [[w:en:Common Vulnerabilities and Exposures|common vulnerabilities and exposures]] (CVE) records that are affecting MediaWiki core, extensions, and skins, along with any other code the Foundation is a steward of. * The [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist|Community Wishlist]] is now [[m:Community Wishlist/Updates#October 16, 2024: Conversations Made Easier: Machine-Translated Wishes Are Here!|testing machine translations]] for Wishlist content. Volunteers can now read machine-translated versions of wishes and dive into discussions even before translators arrive to translate content. '''Meetings and events''' * 24 October - Wiki Education Speaker Series Webinar - [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikitech-l@lists.wikimedia.org/thread/N4XTB4G55BUY3M3PNGUAKQWJ7A4UOPAK/ Open Source Tech: Building the Wiki Education Dashboard], featuring Wikimedia interns and a Web developer in the panel. * 20–22 December 2024 - [[m:Special:MyLanguage/Indic Wikimedia Hackathon Bhubaneswar 2024|Indic Wikimedia Hackathon Bhubaneswar 2024]] in Odisha, India. A hackathon for community members, including developers, designers and content editors, to build technical solutions that improve contributors' experiences. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/43|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2024-W43"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 20:53, 21 October 2024 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:UOzurumba (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=27634672 --> == <span lang="en" dir="ltr">Tech News: 2024-44</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="technews-2024-W44"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/44|Translations]] are available. '''Updates for editors''' * Later in November, the Charts extension will be deployed to the test wikis in order to help identify and fix any issue. A security review is underway to then enable deployment to pilot wikis for broader testing. You can read [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart/Project/Updates#October 2024: Working towards production deployment|the October project update]] and see the [https://en.wikipedia.beta.wmflabs.org/wiki/Charts latest documentation and examples on Beta Wikipedia]. * View all {{formatnum:32}} community-submitted {{PLURAL:32|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]]. For example, [[w:en:PediaPress|Pediapress.com]], an external service that creates books from Wikipedia, can now use [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Maps|Wikimedia Maps]] to include existing pre-rendered infobox map images in their printed books on Wikipedia. [https://phabricator.wikimedia.org/T375761] '''Updates for technical contributors''' * Wikis can use [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:GuidedTour|the Guided Tour extension]] to help newcomers understand how to edit. The Guided Tours extension now works with [[mw:Special:MyLanguage/Manual:Dark mode|dark mode]]. Guided Tour maintainers can check their tours to see that nothing looks odd. They can also set <code>emitTransitionOnStep</code> to <code>true</code> to fix an old bug. They can use the new flag <code>allowAutomaticBack</code> to avoid back-buttons they don't want. [https://phabricator.wikimedia.org/T73927#10241528] * Administrators in the Wikimedia projects who use the [[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:Nuke|Nuke Extension]] will notice that mass deletions done with this tool have the "Nuke" tag. This change will make reviewing and analyzing deletions performed with the tool easier. [https://phabricator.wikimedia.org/T366068] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/44|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2024-W44"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 20:57, 28 October 2024 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:UOzurumba (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=27668811 --> == <span lang="en" dir="ltr">Tech News: 2024-45</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="technews-2024-W45"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/45|Translations]] are available. '''Updates for editors''' * Stewards can now make [[m:Special:MyLanguage/Global blocks|global account blocks]] cause global [[mw:Special:MyLanguage/Autoblock|autoblocks]]. This will assist stewards in preventing abuse from users who have been globally blocked. This includes preventing globally blocked temporary accounts from exiting their session or switching browsers to make subsequent edits for 24 hours. Previously, temporary accounts could exit their current session or switch browsers to continue editing. This is an anti-abuse tool improvement for the [[mw:Special:MyLanguage/Trust and Safety Product/Temporary Accounts|Temporary Accounts]] project. You can read more about the [[mw:Special:MyLanguage/Trust and Safety Product/Temporary Accounts/Updates|progress on key features for temporary accounts]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T368949] * Wikis that have the [[m:Special:MyLanguage/CampaignEvents/Deployment status|CampaignEvents extension enabled]] can now use the [[m:Special:MyLanguage/Campaigns/Foundation Product Team/Event list#October 29, 2024: Collaboration List launched|Collaboration List]] feature. This list provides a new, easy way for contributors to learn about WikiProjects on their wikis. Thanks to the Campaign team for this work that is part of [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2024-2025/Product %26 Technology OKRs#WE KRs|the 2024/25 annual plan]]. If you are interested in bringing the CampaignEvents extension to your wiki, you can [[m:Special:MyLanguage/CampaignEvents/Deployment status#How to Request the CampaignEvents Extension for your wiki|follow these steps]] or you can reach out to User:Udehb-WMF for help. * The text color for red links will be slightly changed later this week to improve their contrast in light mode. [https://phabricator.wikimedia.org/T370446] * View all {{formatnum:32}} community-submitted {{PLURAL:32|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]]. For example, on multilingual wikis, users [[phab:T216368|can now]] hide translations from the WhatLinksHere special page. '''Updates for technical contributors''' * XML [[m:Special:MyLanguage/Data dumps|data dumps]] have been temporarily paused whilst a bug is investigated. [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/xmldatadumps-l@lists.wikimedia.org/message/BXWJDPO5QI2QMBCY7HO36ELDCRO6HRM4/] '''In depth''' * Temporary Accounts have been deployed to six wikis; thanks to the Trust and Safety Product team for [[mw:Special:MyLanguage/Trust and Safety Product/Temporary Accounts|this work]], you can read about [[phab:T340001|the deployment plans]]. Beginning next week, Temporary Accounts will also be enabled on [[phab:T378336|seven other projects]]. If you are active on these wikis and need help migrating your tools, please reach out to [[m:User:Udehb-WMF|User:Udehb-WMF]] for assistance. * The latest quarterly [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter/2024/October|Language and Internationalization newsletter]] is available. It includes: New languages supported in translatewiki or in MediaWiki; New keyboard input methods for some languages; details about recent and upcoming meetings, and more. '''Meetings and events''' * [[mw:Special:MyLanguage/MediaWiki Users and Developers Conference Fall 2024|MediaWiki Users and Developers Conference Fall 2024]] is happening in Vienna, Austria and online from 4 to 6 November 2024. The conference will feature discussions around the usage of MediaWiki software by and within companies in different industries and will inspire and onboard new users. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/45|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2024-W45"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 20:51, 4 November 2024 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:UOzurumba (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=27693917 --> == <span lang="en" dir="ltr">Tech News: 2024-46</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="technews-2024-W46"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/46|Translations]] are available. '''Updates for editors''' * On wikis with the [[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:Translate|Translate extension]] enabled, users will notice that the FuzzyBot will now automatically create translated versions of categories used on translated pages. [https://phabricator.wikimedia.org/T285463] * View all {{formatnum:29}} community-submitted {{PLURAL:29|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]]. For example, the submitted task to use the [[mw:Special:MyLanguage/Extension:SecurePoll|SecurePoll extension]] for English Wikipedia's special [[w:en:Wikipedia:Administrator elections|administrator election]] was resolved on time. [https://phabricator.wikimedia.org/T371454] '''Updates for technical contributors''' * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|class=skin-invert|Advanced item]] In <code dir="ltr">[[mw:MediaWiki_1.44/wmf.2|1.44.0-wmf-2]]</code>, the logic of Wikibase function <code>getAllStatements</code> changed to behave like <code>getBestStatements</code>. Invoking the function now returns a copy of values which are immutable. [https://phabricator.wikimedia.org/T270851] * [https://en.wikipedia.org/api/rest_v1/ Wikimedia REST API] users, such as bot operators and tool maintainers, may be affected by ongoing upgrades. The API will be rerouting some page content endpoints from RESTbase to the newer [[mw:Special:MyLanguage/API:REST API|MediaWiki REST API]] endpoints. The [[phab:T374683|impacted endpoints]] include getting page/revision metadata and rendered HTML content. These changes will be available on testwiki later this week, with other projects to follow. This change should not affect existing functionality, but active users of the impacted endpoints should verify behavior on testwiki, and raise any concerns on the related [[phab:T374683|Phabricator ticket]]. '''In depth''' * Admins and users of the Wikimedia projects [[mw:Special:MyLanguage/Moderator_Tools/Automoderator#Usage|where Automoderator is enabled]] can now monitor and evaluate important metrics related to Automoderator's actions. [https://superset.wmcloud.org/superset/dashboard/unified-automoderator-activity-dashboard/ This Superset dashboard] calculates and aggregates metrics about Automoderator's behaviour on the projects in which it is deployed. Thanks to the Moderator Tools team for this Dashboard; you can visit [[mw:Special:MyLanguage/Moderator Tools/Automoderator/Unified Activity Dashboard|the documentation page]] for more information about this work. [https://phabricator.wikimedia.org/T369488] '''Meetings and events''' * 21 November 2024 ([[m:Special:MyLanguage/Event:Commons community discussion - 21 November 2024 8:00 UTC|8:00 UTC]] & [[m:Special:MyLanguage/Event:Commons community discussion - 21 November 2024 16:00 UTC|16:00 UTC]]) - [[c:Commons:WMF support for Commons/Commons community calls|Community call]] with Wikimedia Commons volunteers and stakeholders to help prioritize support efforts for 2025-2026 Fiscal Year. The theme of this call is how content should be organised on Wikimedia Commons. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/46|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2024-W46"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 00:08, 12 November 2024 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:UOzurumba (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=27732268 --> == <span lang="en" dir="ltr">Tech News: 2024-47</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="technews-2024-W47"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/47|Translations]] are available. '''Updates for editors''' * Users of Wikimedia sites will now be warned when they create a [[mw:Special:MyLanguage/Help:Redirects|redirect]] to a page that doesn't exist. This will reduce the number of broken redirects to red links in our projects. [https://phabricator.wikimedia.org/T326057] * View all {{formatnum:42}} community-submitted {{PLURAL:42|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]]. For example, [[mw:Special:MyLanguage/Manual:Pywikibot/Overview|Pywikibot]], which automates work on MediaWiki sites, was upgraded to 9.5.0 on Toolforge. [https://phabricator.wikimedia.org/T378676] '''Updates for technical contributors''' * On wikis that use the [[mw:Special:MyLanguage/Extension:FlaggedRevs|FlaggedRevs extension]], pages created or moved by users with the appropriate permissions are marked as flagged automatically. This feature has not been working recently, and changes fixing it should be deployed this week. Thanks to Daniel and Wargo for working on this. [https://phabricator.wikimedia.org/T379218][https://phabricator.wikimedia.org/T368380] '''In depth''' * There is a new [https://diff.wikimedia.org/2024/11/05/say-hi-to-temporary-accounts-easier-collaboration-with-logged-out-editors-with-better-privacy-protection Diff post] about Temporary Accounts, available in more than 15 languages. Read it to learn about what Temporary Accounts are, their impact on different groups of users, and the plan to introduce the change on all wikis. '''Meetings and events''' * Technical volunteers can now register for the [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Hackathon 2025|2025 Wikimedia Hackathon]], which will take place in Istanbul, Turkey. [https://pretix.eu/wikimedia/hackathon2025/ Application for travel and accommodation scholarships] is open from '''November 12 to December 10 2024'''. The registration for the event will close in mid-April 2025. The Wikimedia Hackathon is an annual gathering that unites the global technical community to collaborate on existing projects and explore new ideas. * Join the [[C:Special:MyLanguage/Commons:WMF%20support%20for%20Commons/Commons%20community%20calls|Wikimedia Commons community calls]] this week to help prioritize support for Commons which will be planned for 2025–2026. The theme will be how content should be organised on Wikimedia Commons. This is an opportunity for volunteers who work on different things to come together and talk about what matters for the future of the project. The calls will take place '''November 21, 2024, [[m:Special:MyLanguage/Event:Commons community discussion - 21 November 2024 8:00 UTC|8:00 UTC]] and [[m:Special:MyLanguage/Event:Commons community discussion - 21 November 2024 16:00 UTC|16:00 UTC]]'''. * A [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia_Language_and_Product_Localization/Community meetings#29 November 2024|Language community meeting]] will take place '''November 29, 16:00 UTC''' to discuss updates and technical problem-solving. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/47|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2024-W47"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 02:01, 19 November 2024 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:UOzurumba (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=27806858 --> == <span lang="en" dir="ltr">Tech News: 2024-48</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="technews-2024-W48"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/48|Translations]] are available. '''Updates for editors''' * [[File:Octicons-gift.svg|12px|link=|class=skin-invert|Wishlist item]] A new version of the standard wikitext editor-mode [[mw:Special:MyLanguage/Extension:CodeMirror|syntax highlighter]] will be available as a [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|beta feature]] later this week. This brings many new features and bug fixes, including right-to-left support, [[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:CodeMirror#Template folding|template folding]], [[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:CodeMirror#Autocompletion|autocompletion]], and an improved search panel. You can learn more on the [[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:CodeMirror|help page]]. * The 2010 wikitext editor now supports common keyboard shortcuts such <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>Ctrl</code>+<code>B</code></bdi> for bold and <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>Ctrl</code>+<code>I</code></bdi> for italics. A full [[mw:Help:Extension:WikiEditor#Keyboard shortcuts|list of all six shortcuts]] is available. Thanks to SD0001 for this improvement. [https://phabricator.wikimedia.org/T62928] * Starting November 28, Flow/Structured Discussions pages will be automatically archived and set to read-only at the following wikis: <bdi>bswiki</bdi>{{int:comma-separator/en}}<bdi>elwiki</bdi>{{int:comma-separator/en}}<bdi>euwiki</bdi>{{int:comma-separator/en}}<bdi>fawiki</bdi>{{int:comma-separator/en}}<bdi>fiwiki</bdi>{{int:comma-separator/en}}<bdi>frwikiquote</bdi>{{int:comma-separator/en}}<bdi>frwikisource</bdi>{{int:comma-separator/en}}<bdi>frwikiversity</bdi>{{int:comma-separator/en}}<bdi>frwikivoyage</bdi>{{int:comma-separator/en}}<bdi>idwiki</bdi>{{int:comma-separator/en}}<bdi>lvwiki</bdi>{{int:comma-separator/en}}<bdi>plwiki</bdi>{{int:comma-separator/en}}<bdi>ptwiki</bdi>{{int:comma-separator/en}}<bdi>urwiki</bdi>{{int:comma-separator/en}}<bdi>viwikisource</bdi>{{int:comma-separator/en}}<bdi>zhwikisource</bdi>. This is done as part of [[mw:Special:MyLanguage/Structured_Discussions/Deprecation|StructuredDiscussions deprecation work]]. If you need any assistance to archive your page in advance, please contact [[m:User:Trizek (WMF)|Trizek (WMF)]]. * View all {{formatnum:25}} community-submitted {{PLURAL:25|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]]. For example, a user creating a new AbuseFilter can now only set the filter to "protected" [[phab:T377765|if it includes a protected variable]]. '''Updates for technical contributors''' * The [[mw:Special:MyLanguage/Extension:CodeEditor|CodeEditor]], which can be used in JavaScript, CSS, JSON, and Lua pages, [[phab:T377663|now offers]] live autocompletion. Thanks to SD0001 for this improvement. The feature can be temporarily disabled on a page by pressing <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>Ctrl</code>+<code>,</code></bdi> and un-selecting "<bdi lang="en" dir="ltr">Live Autocompletion</bdi>". * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|class=skin-invert|Advanced item]] Tool-maintainers who use the Graphite system for tracking metrics, need to migrate to the newer Prometheus system. They can check [https://grafana.wikimedia.org/d/K6DEOo5Ik/grafana-graphite-datasource-utilization?orgId=1 this dashboard] and the list in the Description of the [[phab:T350592|task T350592]] to see if their tools are listed, and they should claim metrics and dashboards connected to their tools. They can then disable or migrate all existing metrics by following the instructions in the task. The Graphite service will become read-only in April. [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikitech-l@lists.wikimedia.org/thread/KLUV4IOLRYXPQFWD6WKKJUHMWE77BMSZ/] * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|class=skin-invert|Advanced item]] The [[mw:Special:MyLanguage/NewPP parser report|New PreProcessor parser performance report]] has been fixed to give an accurate count for the number of Wikibase entities accessed. It had previously been resetting after 400 entities. [https://phabricator.wikimedia.org/T279069] '''Meetings and events''' * A [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia_Language_and_Product_Localization/Community meetings#29 November 2024|Language community meeting]] will take place November 29 at [https://zonestamp.toolforge.org/1732896000 16:00 UTC]. There will be presentations on topics like developing language keyboards, the creation of the Mooré Wikipedia, the language support track at [[m:Wiki Indaba|Wiki Indaba]], and a report from the Wayuunaiki community on their experiences with the Incubator and as a new community over the last 3 years. This meeting will be in English and will also have Spanish interpretation. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/48|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2024-W48"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 22:42, 25 November 2024 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=27847039 --> == <span lang="en" dir="ltr">Tech News: 2024-49</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="technews-2024-W49"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/49|Translations]] are available. '''Updates for editors''' * Two new parser functions were added this week. The <code dir="ltr"><nowiki>{{</nowiki>[[mw:Special:MyLanguage/Help:Magic words#interwikilink|#interwikilink]]<nowiki>}}</nowiki></code> function adds an [[mw:Special:MyLanguage/Help:Links#Interwiki links|interwiki link]] and the <code dir="ltr"><nowiki>{{</nowiki>[[mw:Special:MyLanguage/Help:Magic words#interlanguagelink|#interlanguagelink]]<nowiki>}}</nowiki></code> function adds an [[mw:Special:MyLanguage/Help:Links#Interlanguage links|interlanguage link]]. These parser functions are useful on wikis where namespaces conflict with interwiki prefixes. For example, links beginning with <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>MOS:</code></bdi> on English Wikipedia [[phab:T363538|conflict with the <code>mos</code> language code prefix of Mooré Wikipedia]]. * Starting this week, Wikimedia wikis no longer support connections using old RSA-based HTTPS certificates, specifically rsa-2048. This change is to improve security for all users. Some older, unsupported browser or smartphone devices will be unable to connect; Instead, they will display a connectivity error. See the [[wikitech:HTTPS/Browser_Recommendations|HTTPS Browser Recommendations page]] for more-detailed information. All modern operating systems and browsers are always able to reach Wikimedia projects. [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikitech-l@lists.wikimedia.org/thread/CTYEHVNSXUD3NFAAMG3BLZVTVQWJXJAH/] * Starting December 16, Flow/Structured Discussions pages will be automatically archived and set to read-only at the following wikis: <bdi>arwiki</bdi>{{int:comma-separator/en}}<bdi>cawiki</bdi>{{int:comma-separator/en}}<bdi>frwiki</bdi>{{int:comma-separator/en}}<bdi>mediawikiwiki</bdi>{{int:comma-separator/en}}<bdi>orwiki</bdi>{{int:comma-separator/en}}<bdi>wawiki</bdi>{{int:comma-separator/en}}<bdi>wawiktionary</bdi>{{int:comma-separator/en}}<bdi>wikidatawiki</bdi>{{int:comma-separator/en}}<bdi>zhwiki</bdi>. This is done as part of [[mw:Special:MyLanguage/Structured_Discussions/Deprecation|StructuredDiscussions deprecation work]]. If you need any assistance to archive your page in advance, please contact [[m:User:Trizek (WMF)|Trizek (WMF)]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T380910] * This month the Chart extension was deployed to production and is now available on Commons and Testwiki. With the security review complete, pilot wiki deployment is expected to start in the first week of December. You can see a working version [[testwiki:Charts|on Testwiki]] and read [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart/Project/Updates|the November project update]] for more details. * View all {{formatnum:23}} community-submitted {{PLURAL:23|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]]. For example, a bug with the "Download as PDF" system was fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T376438] '''Updates for technical contributors''' * In late February, temporary accounts will be rolled out on at least 10 large wikis. This deployment will have a significant effect on the community-maintained code. This is about Toolforge tools, bots, gadgets, and user scripts that use IP address data or that are available for logged-out users. The Trust and Safety Product team wants to identify this code, monitor it, and assist in updating it ahead of the deployment to minimize disruption to workflows. The team asks technical editors and volunteer developers to help identify such tools by adding them to [[mw:Trust and Safety Product/Temporary Accounts/For developers/Impacted tools|this list]]. In addition, review the [[mw:Special:MyLanguage/Trust and Safety Product/Temporary Accounts/For developers|updated documentation]] to learn how to adjust the tools. Join the discussions on the [[mw:Talk:Trust and Safety Product/Temporary Accounts|project talk page]] or in the [[discord:channels/221049808784326656/1227616742340034722|dedicated thread]] on the [[w:Wikipedia:Discord|Wikimedia Community Discord server (in English)]] for support and to share feedback. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/49|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2024-W49"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 22:23, 2 December 2024 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=27873992 --> == <span lang="en" dir="ltr">Tech News: 2024-50</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="technews-2024-W50"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/50|Translations]] are available. '''Weekly highlight''' * Technical documentation contributors can find updated resources, and new ways to connect with each other and the Wikimedia Technical Documentation Team, at the [[mw:Special:MyLanguage/Documentation|Documentation hub]] on MediaWiki.org. This page links to: resources for writing and improving documentation, a new <bdi lang="zxx" dir="ltr">#wikimedia-techdocs</bdi> IRC channel on libera.chat, a listing of past and upcoming documentation events, and ways to request a documentation consultation or review. If you have any feedback or ideas for improvements to the documentation ecosystem, please [[mw:Wikimedia Technical Documentation Team#Contact us|contact the Technical Documentation Team]]. '''Updates for editors''' [[File:Edit Check on Desktop.png|thumb|Layout change for the Edit Check feature]] * Later this week, [[mw:Special:MyLanguage/Edit check|Edit Check]] will be relocated to a sidebar on desktop. Edit check is the feature for new editors to help them follow policies and guidelines. This layout change creates space to present people with [[mw:Edit check#1 November 2024|new Checks]] that appear ''while'' they are typing. The [[mw:Special:MyLanguage/Edit check#Reference Check A/B Test|initial results]] show newcomers encountering Edit Check are 2.2 times more likely to publish a new content edit that includes a reference and is not reverted. * The Chart extension, which enables editors to create data visualizations, was successfully made available on MediaWiki.org and three pilot wikis (Italian, Swedish, and Hebrew Wikipedias). You can see a working examples [[testwiki:Charts|on Testwiki]] and read [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart/Project/Updates|the November project update]] for more details. * Translators in wikis where the [[mw:Special:MyLanguage/Content translation/Section translation#Try the tool|mobile experience of Content Translation is available]], can now discover articles in Wikiproject campaigns of their interest from the "[https://test.wikipedia.org/w/index.php?title=Special:ContentTranslation&campaign=specialcx&filter-type=automatic&filter-id=collections&active-list=suggestions&from=es&to=en All collection]" category in the articles suggestion feature. Wikiproject Campaign organizers can use this feature, to help translators to discover articles of interest, by adding the <code dir=ltr><nowiki><page-collection> </page-collection></nowiki></code> tag to their campaign article list page on Meta-wiki. This will make those articles discoverable in the Content Translation tool. For more detailed information on how to use the tool and tag, please refer to [[mw:Special:MyLanguage/Translation suggestions: Topic-based & Community-defined lists/How to use the features|the step-by-step guide]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T378958] * The [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Nuke|Nuke]] feature, which enables administrators to mass delete pages, now has a [[phab:T376379#10310998|multiselect filter for namespace selection]]. This enables users to select multiple specific namespaces, instead of only one or all, when fetching pages for deletion. * The Nuke feature also now [[phab:T364225#10371365|provides links]] to the userpage of the user whose pages were deleted, and to the pages which were not selected for deletion, after page deletions are queued. This enables easier follow-up admin-actions. Thanks to Chlod and the Moderator Tools team for both of these improvements. [https://phabricator.wikimedia.org/T364225#10371365] * The Editing Team is working on making it easier to populate citations from archive.org using the [[mw:Special:MyLanguage/Citoid/Enabling Citoid on your wiki|Citoid]] tool, the auto-filled citation generator. They are asking communities to add two parameters preemptively, <code dir=ltr>archiveUrl</code> and <code dir=ltr>archiveDate</code>, within the TemplateData for each citation template using Citoid. You can see an [https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Template%3ACite_web%2Fdoc&diff=1261320172&oldid=1260788022 example of a change in a template], and a [https://global-search.toolforge.org/?namespaces=10&q=%5C%22citoid%5C%22%3A%20%5C%7B&regex=1&title= list of all relevant templates]. [https://phabricator.wikimedia.org/T374831] * One new wiki has been created: a {{int:project-localized-name-group-wikivoyage}} in [[d:Q9240|Indonesian]] ([[voy:id:|<code>voy:id:</code>]]) [https://phabricator.wikimedia.org/T380726] * Last week, all wikis had problems serving pages to logged-in users and some logged-out users for 30–45 minutes. This was caused by a database problem, and investigation is ongoing. [https://www.wikimediastatus.net/incidents/3g2ckc7bp6l9] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{formatnum:19}} community-submitted {{PLURAL:19|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]]. For example, a bug in the [[mw:Special:MyLanguage/Help:Growth/Tools/Add a link|Add Link]] feature has been fixed. Previously, the list of sections which are excluded from Add Link was partially ignored in certain cases. [https://phabricator.wikimedia.org/T380455][https://phabricator.wikimedia.org/T380329] '''Updates for technical contributors''' * [[mw:Special:MyLanguage/Codex|Codex]], the design system for Wikimedia, now has an early-stage [[git:design/codex-php|implementation in PHP]]. It is available for general use in MediaWiki extensions and Toolforge apps through [https://packagist.org/packages/wikimedia/codex Composer], with use in MediaWiki core coming soon. More information is available in [[wmdoc:design-codex-php/main/index.html|the documentation]]. Thanks to Doğu for the inspiration and many contributions to the library. [https://phabricator.wikimedia.org/T379662] * [https://en.wikipedia.org/api/rest_v1/ Wikimedia REST API] users, such as bot operators and tool maintainers, may be affected by ongoing upgrades. On December 4, the MediaWiki Interfaces team began rerouting page/revision metadata and rendered HTML content endpoints on [[testwiki:|testwiki]] from RESTbase to comparable MediaWiki REST API endpoints. The team encourages active users of these endpoints to verify their tool's behavior on testwiki and raise any concerns on the related [[phab:T374683|Phabricator ticket]] before the end of the year, as they intend to roll out the same change across all Wikimedia projects in early January. These changes are part of the work to replace the outdated [[mw:RESTBase/deprecation|RESTBase]] system. * The [https://wikimediafoundation.limesurvey.net/986172 2024 Developer Satisfaction Survey] is seeking the opinions of the Wikimedia developer community. Please take the survey if you have any role in developing software for the Wikimedia ecosystem. The survey is open until 3 January 2025, and has an associated [[foundation:Legal:Developer Satisfaction Survey 2024 Privacy Statement|privacy statement]]. * There is no new MediaWiki version this week. [https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments/Yearly_calendar] '''Meetings and events''' * The next meeting in the series of [[c:Commons:WMF support for Commons/Commons community calls|Wikimedia Foundation discussions with the Wikimedia Commons community]] will take place on [[m:Event:Commons community discussion - 12 December 2024 08:00 UTC|December 12 at 8:00 UTC]] and [[m:Event:Commons community discussion - 12_December 2024 16:00 UTC|at 16:00 UTC]]. The topic of this call is new media and new contributors. Contributors from all wikis are welcome to attend. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/50|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2024-W50"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 22:16, 9 December 2024 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=27919424 --> == <span lang="en" dir="ltr">Tech News: 2024-51</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="technews-2024-W51"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/51|Translations]] are available. '''Weekly highlight''' * Interested in improving event management on your home wiki? The [[m:Special:MyLanguage/CampaignEvents|CampaignEvents extension]] offers organizers features like event registration management, event/wikiproject promotion, finding potential participants, and more - all directly on-wiki. If you are an organizer or think your community would benefit from this extension, start a discussion to enable it on your wiki today. To learn more about how to enable this extension on your wiki, visit the [[m:CampaignEvents/Deployment status#How to Request the CampaignEvents Extension for your wiki|deployment status page]]. '''Updates for editors''' * Users of the iOS Wikipedia App in Italy and Mexico on the Italian, Spanish, and English Wikipedias, can see a [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Apps/Team/iOS/Personalized Wikipedia Year in Review|personalized Year in Review]] with insights based on their reading and editing history. * Users of the Android Wikipedia App in Sub-Saharan Africa and South Asia can see the new [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Apps/Team/Android/Rabbit Holes|Rabbit Holes]] feature. This feature shows a suggested search term in the Search bar based on the current article being viewed, and a suggested reading list generated from the user’s last two visited articles. * The [[m:Special:MyLanguage/Global reminder bot|global reminder bot]] is now active and running on nearly 800 wikis. This service reminds most users holding temporary rights when they are about to expire, so that they can renew should they want to. See [[m:Global reminder bot/Technical details|the technical details page]] for more information. * The next issue of Tech News will be sent out on 13 January 2025 because of the end of year holidays. Thank you to all of the translators, and people who submitted content or feedback, this year. * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{formatnum:27}} community-submitted {{PLURAL:27|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]]. For example, a bug was [[phab:T374988|fixed]] in the Android Wikipedia App which had caused translatable SVG images to show the wrong language when they were tapped. '''Updates for technical contributors''' * There is no new MediaWiki version next week. The next deployments will start on 14 January. [https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Deployments/Yearly_calendar/2025] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2024/51|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2024-W51"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 22:25, 16 December 2024 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=27942374 --> == <span lang="en" dir="ltr">Tech News: 2025-03</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="technews-2025-W03"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/03|Translations]] are available. '''Weekly highlight''' * The Single User Login system is being updated over the next few months. This is the system which allows users to fill out the login form on one Wikimedia site and get logged in on all others at the same time. It needs to be updated because of the ways that browsers are increasingly restricting cross-domain cookies. To accommodate these restrictions, login and account creation pages will move to a central domain, but it will still appear to the user as if they are on the originating wiki. The updated code will be enabled this week for users on test wikis. This change is planned to roll out to all users during February and March. See [[mw:Special:MyLanguage/MediaWiki Platform Team/SUL3#Deployment|the SUL3 project page]] for more details and a timeline. '''Updates for editors''' * On wikis with [[mw:Special:MyLanguage/Extension:PageAssessments|PageAssessments]] installed, you can now [[mw:Special:MyLanguage/Extension:PageAssessments#Search|filter search results]] to pages in a given WikiProject by using the <code dir=ltr>inproject:</code> keyword. (These wikis: {{int:project-localized-name-arwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-enwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-enwikivoyage/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-frwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-huwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-newiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-trwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-zhwiki/en}}) [https://phabricator.wikimedia.org/T378868] * One new wiki has been created: a {{int:project-localized-name-group-wikipedia}} in [[d:Q34129|Tigre]] ([[w:tig:|<code>w:tig:</code>]]) [https://phabricator.wikimedia.org/T381377] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{formatnum:35}} community-submitted {{PLURAL:35|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]]. For example, there was a bug with updating a user's edit-count after making a rollback edit, which is now fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T382592] '''Updates for technical contributors''' * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|class=skin-invert|Advanced item]] Wikimedia REST API users, such as bot operators and tool maintainers, may be affected by ongoing upgrades. Starting the week of January 13, we will begin rerouting [[phab:T374683|some page content endpoints]] from RESTbase to the newer MediaWiki REST API endpoints for all wiki projects. This change was previously available on testwiki and should not affect existing functionality, but active users of the impacted endpoints may raise issues directly to the [[phab:project/view/6931/|MediaWiki Interfaces Team]] in Phabricator if they arise. * Toolforge tool maintainers can now share their feedback on Toolforge UI, an initiative to provide a web platform that allows creating and managing Toolforge tools through a graphic interface, in addition to existing command-line workflows. This project aims to streamline active maintainers’ tasks, as well as make registration and deployment processes more accessible for new tool creators. The initiative is still at a very early stage, and the Cloud Services team is in the process of collecting feedback from the Toolforge community to help shape the solution to their needs. [[wikitech:Wikimedia Cloud Services team/EnhancementProposals/Toolforge UI|Read more and share your thoughts about Toolforge UI]]. * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|class=skin-invert|Advanced item]] For tool and library developers who use the OAuth system: The identity endpoint used for [[mw:Special:MyLanguage/OAuth/For Developers#Identifying the user|OAuth 1]] and [[mw:Special:MyLanguage/OAuth/For Developers#Identifying the user 2|OAuth 2]] returned a JSON object with an integer in its <code>sub</code> field, which was incorrect (the field must always be a string). This has been fixed; the fix will be deployed to Wikimedia wikis on the week of January 13. [https://phabricator.wikimedia.org/T382139] * Many wikis currently use [[:mw:Parsoid/Parser Unification/Cite CSS|Cite CSS]] to render custom footnote markers in Parsoid output. Starting January 20 these rules will be disabled, but the developers ask you to ''not'' clean up your <bdi lang="en" dir="ltr">[[MediaWiki:Common.css]]</bdi> until February 20 to avoid issues during the migration. Your wikis might experience some small changes to footnote markers in Visual Editor and when using experimental Parsoid read mode, but if there are changes these are expected to bring the rendering in line with the legacy parser output. [https://phabricator.wikimedia.org/T370027] '''Meetings and events''' * The next meeting in the series of [[c:Special:MyLanguage/Commons:WMF support for Commons/Commons community calls|Wikimedia Foundation Community Conversations with the Wikimedia Commons community]] will take place on [[m:Special:MyLanguage/Event:Commons community discussion - 15 January 2025 08:00 UTC|January 15 at 8:00 UTC]] and [[m:Special:MyLanguage/Event:Commons community discussion - 15 January 2025 16:00 UTC|at 16:00 UTC]]. The topic of this call is defining the priorities in tool investment for Commons. Contributors from all wikis, especially users who are maintaining tools for Commons, are welcome to attend. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/03|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2025-W03"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 01:42, 14 January 2025 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=28048614 --> == <span lang="en" dir="ltr">Tech News: 2025-04</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="technews-2025-W04"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/04|Translations]] are available. '''Updates for editors''' * Administrators can mass-delete multiple pages created by a user or IP address using [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Nuke|Extension:Nuke]]. It previously only allowed deletion of pages created in the last 30 days. It can now delete pages from the last 90 days, provided it is targeting a specific user or IP address. [https://phabricator.wikimedia.org/T380846] * On [[phab:P72148|wikis that use]] the [[mw:Special:MyLanguage/Help:Patrolled edits|Patrolled edits]] feature, when the rollback feature is used to revert an unpatrolled page revision, that revision will now be marked as "manually patrolled" instead of "autopatrolled", which is more accurate. Some editors that use [[mw:Special:MyLanguage/Help:New filters for edit review/Filtering|filters]] on Recent Changes may need to update their filter settings. [https://phabricator.wikimedia.org/T302140] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{formatnum:31}} community-submitted {{PLURAL:31|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]]. For example, the Visual Editor's "Insert link" feature did not always suggest existing pages properly when an editor started typing, which has now been [[phab:T383497|fixed]]. '''Updates for technical contributors''' * The Structured Discussion extension (also known as Flow) is being progressively removed from the wikis. This extension is unmaintained and causes issues. It will be replaced by [[mw:Special:MyLanguage/Help:DiscussionTools|DiscussionTools]], which is used on any regular talk page. [[mw:Special:MyLanguage/Structured Discussions/Deprecation#Deprecation timeline|The last group of wikis]] ({{int:project-localized-name-cawikiquote/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-fiwikimedia/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-gomwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-kabwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-ptwikibooks/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-sewikimedia/en}}) will soon be contacted. If you have questions about this process, please ping [[m:User:Trizek (WMF)|Trizek (WMF)]] at your wiki. [https://phabricator.wikimedia.org/T380912] * The latest quarterly [[mw:Technical_Community_Newsletter/2025/January|Technical Community Newsletter]] is now available. This edition includes: updates about services from the Data Platform Engineering teams, information about Codex from the Design System team, and more. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/04|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2025-W04"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 01:37, 21 January 2025 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=28129769 --> == <span lang="en" dir="ltr">Tech News: 2025-05</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="technews-2025-W05"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/05|Translations]] are available. '''Weekly highlight''' * Patrollers and admins - what information or context about edits or users could help you to make patroller or admin decisions more quickly or easily? The Wikimedia Foundation wants to hear from you to help guide its upcoming annual plan. Please consider sharing your thoughts on this and [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2025-2026/Product & Technology OKRs|13 other questions]] to shape the technical direction for next year. '''Updates for editors''' * iOS Wikipedia App users worldwide can now access a [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Apps/Team/iOS/Personalized Wikipedia Year in Review/How your data is used|personalized Year in Review]] feature, which provides insights based on their reading and editing history on Wikipedia. This project is part of a broader effort to help welcome new readers as they discover and interact with encyclopedic content. * [[File:Octicons-gift.svg|12px|link=|class=skin-invert|Wishlist item]] Edit patrollers now have a new feature available that can highlight potentially problematic new pages. When a page is created with the same title as a page which was previously deleted, a tag ('Recreated') will now be added, which users can filter for in [[{{#special:RecentChanges}}]] and [[{{#special:NewPages}}]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T56145] * Later this week, there will be a new warning for editors if they attempt to create a redirect that links to another redirect (a [[mw:Special:MyLanguage/Help:Redirects#Double redirects|double redirect]]). The feature will recommend that they link directly to the second redirect's target page. Thanks to the user SomeRandomDeveloper for this improvement. [https://phabricator.wikimedia.org/T326056] * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|class=skin-invert|Advanced item]] Wikimedia wikis allow [[w:en:WebAuthn|WebAuthn]]-based second factor checks (such as hardware tokens) during login, but the feature is [[m:Community Wishlist Survey 2023/Miscellaneous/Fix security key (WebAuthn) support|fragile]] and has very few users. The MediaWiki Platform team is temporarily disabling adding new WebAuthn keys, to avoid interfering with the rollout of [[mw:MediaWiki Platform Team/SUL3|SUL3]] (single user login version 3). Existing keys are unaffected. [https://phabricator.wikimedia.org/T378402] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{formatnum:30}} community-submitted {{PLURAL:30|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]]. '''Updates for technical contributors''' * For developers that use the [[wikitech:Data Platform/Data Lake/Edits/MediaWiki history dumps|MediaWiki History dumps]]: The Data Platform Engineering team has added a couple of new fields to these dumps, to support the [[mw:Special:MyLanguage/Trust and Safety Product/Temporary Accounts|Temporary Accounts]] initiative. If you maintain software that reads those dumps, please review your code and the updated documentation, since the order of the fields in the row will change. There will also be one field rename: in the <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>mediawiki_user_history</code></bdi> dump, the <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>anonymous</code></bdi> field will be renamed to <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>is_anonymous</code></bdi>. The changes will take effect with the next release of the dumps in February. [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikitech-l@lists.wikimedia.org/thread/LKMFDS62TXGDN6L56F4ABXYLN7CSCQDI/] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/05|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2025-W05"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 22:15, 27 January 2025 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=28149374 --> == <span lang="en" dir="ltr">Tech News: 2025-06</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="technews-2025-W06"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/06|Translations]] are available. '''Updates for editors''' * Editors who use the "Special characters" editing-toolbar menu can now see the 32 special characters you have used most recently, across editing sessions on that wiki. This change should help make it easier to find the characters you use most often. The feature is in both the 2010 wikitext editor and VisualEditor. [https://phabricator.wikimedia.org/T110722] * Editors using the 2010 wikitext editor can now create sublists with correct indentation by selecting the line(s) you want to indent and then clicking the toolbar buttons.[https://phabricator.wikimedia.org/T380438] You can now also insert <code><nowiki><code></nowiki></code> tags using a new toolbar button.[https://phabricator.wikimedia.org/T383010] Thanks to user stjn for these improvements. * Help is needed to ensure the [[mw:Special:MyLanguage/Citoid/Enabling Citoid on your wiki|citation generator]] works properly on each wiki. ** (1) Administrators should update the local versions of the page <code dir=ltr>MediaWiki:Citoid-template-type-map.json</code> to include entries for <code dir=ltr>preprint</code>, <code dir=ltr>standard</code>, and <code dir=ltr>dataset</code>; Here are example diffs to replicate [https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=MediaWiki%3ACitoid-template-type-map.json&diff=1189164774&oldid=1165783565 for 'preprint'] and [https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=MediaWiki%3ACitoid-template-type-map.json&diff=1270832208&oldid=1270828390 for 'standard' and 'dataset']. ** (2.1) If the citoid map in the citation template used for these types of references is missing, [[mediawikiwiki:Citoid/Enabling Citoid on your wiki#Step 2.a: Create a 'citoid' maps value for each citation template|one will need to be added]]. (2.2) If the citoid map does exist, the TemplateData will need to be updated to include new field names. Here are example updates [https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Template%3ACitation%2Fdoc&diff=1270829051&oldid=1262470053 for 'preprint'] and [https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Template%3ACitation%2Fdoc&diff=1270831369&oldid=1270829480 for 'standard' and 'dataset']. The new fields that may need to be supported are <code dir=ltr>archiveID</code>, <code dir=ltr>identifier</code>, <code dir=ltr>repository</code>, <code dir=ltr>organization</code>, <code dir=ltr>repositoryLocation</code>, <code dir=ltr>committee</code>, and <code dir=ltr>versionNumber</code>. [https://phabricator.wikimedia.org/T383666] * One new wiki has been created: a {{int:project-localized-name-group-wikipedia/en}} in [[d:Q15637215|Central Kanuri]] ([[w:knc:|<code>w:knc:</code>]]) [https://phabricator.wikimedia.org/T385181] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{formatnum:27}} community-submitted {{PLURAL:27|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]]. For example, the [[mediawikiwiki:Special:MyLanguage/Help:Extension:Wikisource/Wikimedia OCR|OCR (optical character recognition) tool]] used for Wikisource now supports a new language, Church Slavonic. [https://phabricator.wikimedia.org/T384782] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/06|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2025-W06"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 00:09, 4 February 2025 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=28203495 --> == <span lang="en" dir="ltr">Tech News: 2025-07</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="technews-2025-W07"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/07|Translations]] are available. '''Weekly highlight''' * The Product and Technology Advisory Council (PTAC) has published [[m:Special:MyLanguage/Product and Technology Advisory Council/February 2025 draft PTAC recommendation for feedback|a draft of their recommendations]] for the Wikimedia Foundation's Product and Technology department. They have recommended focusing on [[m:Special:MyLanguage/Product and Technology Advisory Council/February 2025 draft PTAC recommendation for feedback/Mobile experiences|mobile experiences]], particularly contributions. They request community [[m:Talk:Product and Technology Advisory Council/February 2025 draft PTAC recommendation for feedback|feedback at the talk page]] by 21 February. '''Updates for editors''' * The "Special pages" portlet link will be moved from the "Toolbox" into the "Navigation" section of the main menu's sidebar by default. This change is because the Toolbox is intended for tools relating to the current page, not tools relating to the site, so the link will be more logically and consistently located. To modify this behavior and update CSS styling, administrators can follow the instructions at [[phab:T385346|T385346]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T333211] * As part of this year's work around improving the ways readers discover content on the wikis, the Web team will be running an experiment with a small number of readers that displays some suggestions for related or interesting articles within the search bar. Please check out [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Content Discovery Experiments#Experiment 1: Display article recommendations in more prominent locations, search|the project page]] for more information. * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|class=skin-invert|Advanced item]] Template editors who use TemplateStyles can now customize output for users with specific accessibility needs by using accessibility related media queries (<code dir=ltr>[https://developer.mozilla.org/en-US/docs/Web/CSS/@media/prefers-reduced-motion prefers-reduced-motion]</code>, <code dir=ltr>[https://developer.mozilla.org/en-US/docs/Web/CSS/@media/prefers-reduced-transparency prefers-reduced-transparency]</code>, <code dir=ltr>[https://developer.mozilla.org/en-US/docs/Web/CSS/@media/prefers-contrast prefers-contrast]</code>, and <code dir=ltr>[https://developer.mozilla.org/en-US/docs/Web/CSS/@media/forced-colors forced-colors]</code>). Thanks to user Bawolff for these improvements. [https://phabricator.wikimedia.org/T384175] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{formatnum:22}} community-submitted {{PLURAL:22|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]]. For example, the global blocks log will now be shown directly on the {{#special:CentralAuth}} page, similarly to global locks, to simplify the workflows for stewards. [https://phabricator.wikimedia.org/T377024] '''Updates for technical contributors''' * Wikidata [[d:Special:MyLanguage/Help:Default values for labels and aliases|now supports a special language as a "default for all languages"]] for labels and aliases. This is to avoid excessive duplication of the same information across many languages. If your Wikidata queries use labels, you may need to update them as some existing labels are getting removed. [https://phabricator.wikimedia.org/T312511] * The function <code dir="ltr">getDescription</code> was invoked on every Wiki page read and accounts for ~2.5% of a page's total load time. The calculated value will now be cached, reducing load on Wikimedia servers. [https://phabricator.wikimedia.org/T383660] * As part of the RESTBase deprecation [[mw:RESTBase/deprecation|effort]], the <code dir="ltr">/page/related</code> endpoint has been blocked as of February 6, 2025, and will be removed soon. This timeline was chosen to align with the deprecation schedules for older Android and iOS versions. The stable alternative is the "<code dir="ltr">morelike</code>" action API in MediaWiki, and [[gerrit:c/mediawiki/services/mobileapps/+/982154/13/pagelib/src/transform/FooterReadMore.js|a migration example]] is available. The MediaWiki Interfaces team [[phab:T376297|can be contacted]] for any questions. [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikitech-l@lists.wikimedia.org/thread/GFC2IJO7L4BWO3YTM7C5HF4MCCBE2RJ2/] '''In depth''' * The latest quarterly [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter/2025/January|Language and Internationalization newsletter]] is available. It includes: Updates about the "Contribute" menu; details on some of the newest language editions of Wikipedia; details on new languages supported by the MediaWiki interface; updates on the Community-defined lists feature; and more. * The latest [[mw:Extension:Chart/Project/Updates#January 2025: Better visibility into charts and tabular data usage|Chart Project newsletter]] is available. It includes updates on the progress towards bringing better visibility into global charts usage and support for categorizing pages in the Data namespace on Commons. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/07|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2025-W07"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 00:12, 11 February 2025 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=28231022 --> == <span lang="en" dir="ltr">Tech News: 2025-08</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="technews-2025-W08"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/08|Translations]] are available. '''Weekly highlight''' * Communities using growth tools can now showcase one event on the <code>{{#special:Homepage}}</code> for newcomers. This feature will help newcomers to be informed about editing activities they can participate in. Administrators can create a new event to showcase at <code>{{#special:CommunityConfiguration}}</code>. To learn more about this feature, please read [[diffblog:2025/02/12/community-updates-module-connecting-newcomers-to-your-initiatives/|the Diff post]], have a look [[mw:Special:MyLanguage/Help:Growth/Tools/Community updates module|at the documentation]], or contact [[mw:Talk:Growth|the Growth team]]. '''Updates for editors''' [[File:Page Frame Features on desktop.png|thumb|Highlighted talk pages improvements]] * Starting next week, talk pages at these wikis – {{int:project-localized-name-eswiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-frwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-itwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-jawiki/en}} – will get [[diffblog:2024/05/02/making-talk-pages-better-for-everyone/|a new design]]. This change was extensively tested as a Beta feature and is the last step of [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/Feature summary|talk pages improvements]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T379102] * You can now navigate to view a redirect page directly from its action pages, such as the history page. Previously, you were forced to first go to the redirect target. This change should help editors who work with redirects a lot. Thanks to user stjn for this improvement. [https://phabricator.wikimedia.org/T5324] * When a Cite reference is reused many times, wikis currently show either numbers like "1.23" or localized alphabetic markers like "a b c" in the reference list. Previously, if there were so many reuses that the alphabetic markers were all used, [[MediaWiki:Cite error references no backlink label|an error message]] was displayed. As part of the work to [[phab:T383036|modernize Cite customization]], these errors will no longer be shown and instead the backlinks will fall back to showing numeric markers like "1.23" once the alphabetic markers are all used. * The log entries for each change to an editor's user-groups are now clearer by specifying exactly what has changed, instead of the plain before and after listings. Translators can [[phab:T369466|help to update the localized versions]]. Thanks to user Msz2001 for these improvements. * A new filter has been added to the [[{{#special:Nuke}}]] tool, which allows administrators to mass delete pages, to enable users to filter for pages in a range of page sizes (in bytes). This allows, for example, deleting pages only of a certain size or below. [https://phabricator.wikimedia.org/T378488] * Non-administrators can now check which pages are able to be deleted using the [[{{#special:Nuke}}]] tool. Thanks to user MolecularPilot for this and the previous improvements. [https://phabricator.wikimedia.org/T376378] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{formatnum:25}} community-submitted {{PLURAL:25|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]]. For example, a bug was fixed in the configuration for the AV1 video file format, which enables these files to play again. [https://phabricator.wikimedia.org/T382193] '''Updates for technical contributors''' * Parsoid Read Views is going to be rolling out to most Wiktionaries over the next few weeks, following the successful transition of Wikivoyage to Parsoid Read Views last year. For more information, see the [[mw:Special:MyLanguage/Parsoid/Parser Unification|Parsoid/Parser Unification]] project page. [https://phabricator.wikimedia.org/T385923][https://phabricator.wikimedia.org/T371640] * Developers of tools that run on-wiki should note that <code dir=ltr>mw.Uri</code> is deprecated. Tools requiring <code dir=ltr>mw.Uri</code> must explicitly declare <code dir=ltr>mediawiki.Uri</code> as a ResourceLoader dependency, and should migrate to the browser native <code dir=ltr>URL</code> API soon. [https://phabricator.wikimedia.org/T384515] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/08|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2025-W08"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 21:17, 17 February 2025 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=28275610 --> == <span lang="en" dir="ltr">Tech News: 2025-09</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="technews-2025-W09"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/09|Translations]] are available. '''Updates for editors''' * Administrators can now customize how the [[m:Special:MyLanguage/User language|Babel feature]] creates categories using [[{{#special:CommunityConfiguration/Babel}}]]. They can rename language categories, choose whether they should be auto-created, and adjust other settings. [https://phabricator.wikimedia.org/T374348] * The <bdi lang="en" dir="ltr">[https://www.wikimedia.org/ wikimedia.org]</bdi> portal has been updated – and is receiving some ongoing improvements – to modernize and improve the accessibility of our portal pages. It now has better support for mobile layouts, updated wording and links, and better language support. Additionally, all of the Wikimedia project portals, such as <bdi lang="en" dir="ltr">[https://wikibooks.org wikibooks.org]</bdi>, now support dark mode when a reader is using that system setting. [https://phabricator.wikimedia.org/T373204][https://phabricator.wikimedia.org/T368221][https://meta.wikimedia.org/wiki/Project_portals] * One new wiki has been created: a {{int:project-localized-name-group-wiktionary/en}} in [[d:Q33965|Santali]] ([[wikt:sat:|<code>wikt:sat:</code>]]) [https://phabricator.wikimedia.org/T386619] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{formatnum:30}} community-submitted {{PLURAL:30|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]]. For example, a bug was fixed that prevented clicking on search results in the web-interface for some Firefox for Android phone configurations. [https://phabricator.wikimedia.org/T381289] '''Meetings and events''' * The next Language Community Meeting is happening soon, February 28th at [https://zonestamp.toolforge.org/1740751200 14:00 UTC]. This week's meeting will cover: highlights and technical updates on keyboard and tools for the Sámi languages, Translatewiki.net contributions from the Bahasa Lampung community in Indonesia, and technical Q&A. If you'd like to join, simply [[mw:Wikimedia Language and Product Localization/Community meetings#28 February 2025|sign up on the wiki page]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/09|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2025-W09"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 00:42, 25 February 2025 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=28296129 --> == <span lang="en" dir="ltr">Tech News: 2025-10</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="technews-2025-W10"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/10|Translations]] are available. '''Updates for editors''' * All logged-in editors using the mobile view can now edit a full page. The "{{int:Minerva-page-actions-editfull}}" link is accessible from the "{{int:minerva-page-actions-overflow}}" menu in the toolbar. This was previously only available to editors using the [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Advanced mobile contributions|Advanced mobile contributions]] setting. [https://phabricator.wikimedia.org/T387180] * Interface administrators can now help to remove the deprecated Cite CSS code matching "<code dir="ltr">mw-ref</code>" from their local <bdi lang="en" dir="ltr">[[MediaWiki:Common.css]]</bdi>. The list of wikis in need of cleanup, and the code to remove, [https://global-search.toolforge.org/?q=mw-ref%5B%5E-a-z%5D&regex=1&namespaces=8&title=.*css can be found with this global search] and in [https://ace.wikipedia.org/w/index.php?title=MediaWiki:Common.css&oldid=145662#L-139--L-144 this example], and you can learn more about how to help on the [[mw:Parsoid/Parser Unification/Cite CSS|CSS migration project page]]. The Cite footnote markers ("<code dir="ltr">[1]</code>") are now rendered by [[mw:Special:MyLanguage/Parsoid|Parsoid]], and the deprecated CSS is no longer needed. The CSS for backlinks ("<code dir="ltr">mw:referencedBy</code>") should remain in place for now. This cleanup is expected to cause no visible changes for readers. Please help to remove this code before March 20, after which the development team will do it for you. * When editors embed a file (e.g. <code><nowiki>[[File:MediaWiki.png]]</nowiki></code>) on a page that is protected with cascading protection, the software will no longer restrict edits to the file description page, only to new file uploads.[https://phabricator.wikimedia.org/T24521] In contrast, transcluding a file description page (e.g. <code><nowiki>{{:File:MediaWiki.png}}</nowiki></code>) will now restrict edits to the page.[https://phabricator.wikimedia.org/T62109] * When editors revert a file to an earlier version it will now require the same permissions as ordinarily uploading a new version of the file. The software now checks for 'reupload' or 'reupload-own' rights,[https://phabricator.wikimedia.org/T304474] and respects cascading protection.[https://phabricator.wikimedia.org/T140010] * When administrators are listing pages for deletion with the Nuke tool, they can now also list associated talk pages and redirects for deletion, alongside pages created by the target, rather than needing to manually delete these pages afterwards. [https://phabricator.wikimedia.org/T95797] * The [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/03|previously noted]] update to Single User Login, which will accommodate browser restrictions on cross-domain cookies by moving login and account creation to a central domain, will now roll out to all users during March and April. The team plans to enable it for all new account creation on [[wikitech:Deployments/Train#Tuesday|Group0]] wikis this week. See [[mw:Special:MyLanguage/MediaWiki Platform Team/SUL3#Deployment|the SUL3 project page]] for more details and an updated timeline. * Since last week there has been a bug that shows some interface icons as black squares until the page has fully loaded. It will be fixed this week. [https://phabricator.wikimedia.org/T387351] * One new wiki has been created: a {{int:project-localized-name-group-wikipedia/en}} in [[d:Q2044560|Sylheti]] ([[w:syl:|<code>w:syl:</code>]]) [https://phabricator.wikimedia.org/T386441] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{formatnum:23}} community-submitted {{PLURAL:23|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]]. For example, a bug was fixed with loading images in very old versions of the Firefox browser on mobile. [https://phabricator.wikimedia.org/T386400] '''Updates for technical contributors''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] Detailed code updates later this week: [[mw:MediaWiki 1.44/wmf.19|MediaWiki]] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/10|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2025-W10"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 02:31, 4 March 2025 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=28334563 --> == <span lang="en" dir="ltr">Tech News: 2025-11</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="technews-2025-W11"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/11|Translations]] are available. '''Updates for editors''' * Editors who use password managers at multiple wikis may notice changes in the future. The way that our wikis provide information to password managers about reusing passwords across domains has recently been updated, so some password managers might now offer you login credentials that you saved for a different Wikimedia site. Some password managers already did this, and are now doing it for more Wikimedia domains. This is part of the [[mw:Special:MyLanguage/MediaWiki Platform Team/SUL3|SUL3 project]] which aims to improve how our unified login works, and to keep it compatible with ongoing changes to the web-browsers we use. [https://phabricator.wikimedia.org/T385520][https://phabricator.wikimedia.org/T384844] * The Wikipedia Apps Team is inviting interested users to help improve Wikipedia’s offline and limited internet use. After discussions in [[m:Afrika Baraza|Afrika Baraza]] and the last [[m:Special:MyLanguage/ESEAP Hub/Meetings|ESEAP call]], key challenges like search, editing, and offline access are being explored, with upcoming focus groups to dive deeper into these topics. All languages are welcome, and interpretation will be available. Want to share your thoughts? [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Apps/Improving Wikipedia Mobile Apps for Offline & Limited Internet Use|Join the discussion]] or email <bdi lang="en" dir="ltr">aramadan@wikimedia.org</bdi>! * All wikis will be read-only for a few minutes on March 19. This is planned at [https://zonestamp.toolforge.org/1742392800 14:00 UTC]. More information will be published in Tech News and will also be posted on individual wikis in the coming weeks. * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{formatnum:27}} community-submitted {{PLURAL:27|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]]. '''Updates for technical contributors''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] Detailed code updates later this week: [[mw:MediaWiki 1.44/wmf.20|MediaWiki]] '''In depth''' * The latest quarterly [[mw:Special:MyLanguage/Growth/Newsletters/33|Growth newsletter]] is available. It includes: the launch of the Community Updates module, the most recent changes in Community Configuration, and the upcoming test of in-article suggestions for first-time editors. * An old API that was previously used in the Android Wikipedia app is being removed at the end of March. There are no current software uses, but users of the app with a version that is older than 6 months by the time of removal (2025-03-31), will no longer have access to the Suggested Edits feature, until they update their app. You can [[diffblog:2025/02/24/sunset-of-wikimedia-recommendation-api/|read more details about this change]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/11|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2025-W11"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 23:10, 10 March 2025 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=28372257 --> == <span lang="en" dir="ltr">Tech News: 2025-12</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="technews-2025-W12"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/12|Translations]] are available. '''Weekly highlight''' * Twice a year, around the equinoxes, the Wikimedia Foundation's Site Reliability Engineering (SRE) team performs [[m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch|a datacenter server switchover]], redirecting all traffic from one primary server to its backup. This provides reliability in case of a crisis, as we can always fall back on the other datacenter. [http://listen.hatnote.com/ Thanks to the Listen to Wikipedia] tool, you can hear the switchover take place: Before it begins, you'll hear the steady stream of edits; Then, as the system enters a brief read-only phase, the sound stops for a couple of minutes, before resuming after the switchover. You can [[diffblog:2025/03/12/hear-that-the-wikis-go-silent-twice-a-year/|read more about the background and details of this process on the Diff blog]]. If you want to keep an ear out for the next server switchover, listen to the wikis on [https://zonestamp.toolforge.org/1742392800 March 19 at 14:00 UTC]. '''Updates for editors''' * The [https://test.wikipedia.org/w/index.php?title=Special:ContentTranslation&filter-type=automatic&filter-id=previous-edits&active-list=suggestions&from=en&to=es improved Content Translation tool dashboard] is now available in [[phab:T387820|10 Wikipedias]] and will be available for all Wikipedias [[phab:T387821|soon]]. With [[mw:Special:MyLanguage/Content translation#Improved translation experience|the unified dashboard]], desktop users can now: Translate new sections of an article; Discover and access topic-based [https://ig.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Special:ContentTranslation&active-list=suggestions&from=en&to=ig&filter-type=automatic&filter-id=previous-edits article suggestion filters] (initially available only for mobile device users); Discover and access the [[mw:Special:MyLanguage/Translation suggestions: Topic-based & Community-defined lists|Community-defined lists]] filter, also known as "Collections", from wiki-projects and campaigns. * On Wikimedia Commons, a [[c:Commons:WMF support for Commons/Upload Wizard Improvements#Improve category selection|new system to select the appropriate file categories]] has been introduced: if a category has one or more subcategories, users will be able to click on an arrow that will open the subcategories directly within the form, and choose the correct one. The parent category name will always be shown on top, and it will always be possible to come back to it. This should decrease the amount of work for volunteers in fixing/creating new categories. The change is also available on mobile. These changes are part of planned improvements to the UploadWizard. * The Community Tech team is seeking wikis to join a pilot for the [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2023/Multiblocks|Multiblocks]] feature and a refreshed Special:Block page in late March. Multiblocks enables administrators to impose multiple different types of blocks on the same user at the same time. If you are an admin or steward and would like us to discuss joining the pilot with your community, please leave a message on the [[m:Talk:Community Wishlist Survey 2023/Multiblocks|project talk page]]. * Starting March 25, the Editing team will test a new feature for Edit Check at [[phab:T384372|12 Wikipedias]]: [[mw:Special:MyLanguage/Help:Edit check#Multi-check|Multi-Check]]. Half of the newcomers on these wikis will see all [[mw:Special:MyLanguage/Help:Edit check#ref|Reference Checks]] during their edit session, while the other half will continue seeing only one. The goal of this test is to see if users are confused or discouraged when shown multiple Reference Checks (when relevant) within a single editing session. At these wikis, the tags used on edits that show References Check will be simplified, as multiple tags could be shown within a single edit. Changes to the tags are documented [[phab:T373949|on Phabricator]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T379131] * The [[m:Special:MyLanguage/Global reminder bot|Global reminder bot]], which is a service for notifying users that their temporary user-rights are about to expire, now supports using the localized name of the user-rights group in the message heading. Translators can see the [[m:Global reminder bot/Translation|listing of existing translations and documentation]] to check if their language needs updating or creation. * The [[Special:GlobalPreferences|GlobalPreferences]] gender setting, which is used for how the software should refer to you in interface messages, now works as expected by overriding the local defaults. [https://phabricator.wikimedia.org/T386584] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{formatnum:26}} community-submitted {{PLURAL:26|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]]. For example, the Wikipedia App for Android had a bug fixed for when a user is browsing and searching in multiple languages. [https://phabricator.wikimedia.org/T379777] '''Updates for technical contributors''' * Later this week, the way that Codex styles are loaded will be changing. There is a small risk that this may result in unstyled interface message boxes on certain pages. User generated content (e.g. templates) is not impacted. Gadgets may be impacted. If you see any issues [[phab:T388847|please report them]]. See the linked task for details, screenshots, and documentation on how to fix any affected gadgets. * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] Detailed code updates later this week: [[mw:MediaWiki 1.44/wmf.21|MediaWiki]] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/12|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2025-W12"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 23:49, 17 March 2025 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=28412594 --> == <span lang="en" dir="ltr">Tech News: 2025-13</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="technews-2025-W13"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/13|Translations]] are available. '''Weekly highlight''' * The Wikimedia Foundation is seeking your feedback on the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2025-2026/Product & Technology OKRs|drafts of the objectives and key results that will shape the Foundation's Product and Technology priorities]] for the next fiscal year (starting in July). The objectives are broad high-level areas, and the key-results are measurable ways to track the success of their objectives. Please share your feedback on the talkpage, in any language, ideally before the end of April. '''Updates for editors''' * The [[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:CampaignEvents|CampaignEvents extension]] will be released to multiple wikis (see [[m:Special:MyLanguage/CampaignEvents/Deployment status#Global Deployment Plan|deployment plan]] for details) in April 2025, and the team has begun the process of engaging communities on the identified wikis. The extension provides tools to organize, manage, and promote collaborative activities (like events, edit-a-thons, and WikiProjects) on the wikis. The extension has three tools: [[m:Special:MyLanguage/Event Center/Registration|Event Registration]], [[m:Special:MyLanguage/CampaignEvents/Collaboration list|Collaboration List]], and [[m:Special:MyLanguage/Campaigns/Foundation Product Team/Invitation list|Invitation Lists]]. It is currently on 13 Wikipedias, including English Wikipedia, French Wikipedia, and Spanish Wikipedia, as well as Wikidata. Questions or requests can be directed to the [[mw:Help talk:Extension:CampaignEvents|extension talk page]] or in Phabricator (with <bdi lang="en" dir="ltr" style="white-space: nowrap;">#campaigns-product-team</bdi> tag). * Starting the week of March 31st, wikis will be able to set which user groups can view private registrants in [[m:Special:MyLanguage/Event Center/Registration|Event Registration]], as part of the [[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:CampaignEvents|CampaignEvents]] extension. By default, event organizers and the local wiki admins will be able to see private registrants. This is a change from the current behavior, in which only event organizers can see private registrants. Wikis can change the default setup by [[m:Special:MyLanguage/Requesting wiki configuration changes|requesting a configuration change]] in Phabricator (and adding the <bdi lang="en" dir="ltr" style="white-space: nowrap;">#campaigns-product-team</bdi> tag). Participants of past events can cancel their registration at any time. * Administrators at wikis that have a customized <bdi lang="en" dir="ltr">[[MediaWiki:Sidebar]]</bdi> should check that it contains an entry for the {{int:specialpages}} listing. If it does not, they should add it using <code dir=ltr style="white-space: nowrap;">* specialpages-url|specialpages</code>. Wikis with a default sidebar will see the link moved from the page toolbox into the sidebar menu in April. [https://phabricator.wikimedia.org/T388927] * The Minerva skin (mobile web) combines both Notice and Alert notifications within the bell icon ([[File:OOjs UI icon bell.svg|16px|link=|class=skin-invert]]). There was a long-standing bug where an indication for new notifications was only shown if you had unseen Alerts. This bug is now fixed. In the future, Minerva users will notice a counter atop the bell icon when you have 1 or more unseen Notices and/or Alerts. [https://phabricator.wikimedia.org/T344029] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{formatnum:23}} community-submitted {{PLURAL:23|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]]. '''Updates for technical contributors''' * VisualEditor has introduced a [[mw:VisualEditor/Hooks|new client-side hook]] for developers to use when integrating with the VisualEditor target lifecycle. This hook should replace the existing lifecycle-related hooks, and be more consistent between different platforms. In addition, the new hook will apply to uses of VisualEditor outside of just full article editing, allowing gadgets to interact with the editor in DiscussionTools as well. The Editing Team intends to deprecate and eventually remove the old lifecycle hooks, so any use cases that this new hook does not cover would be of interest to them and can be [[phab:T355555|shared in the task]]. * Developers who use the <code dir=ltr>mw.Api</code> JavaScript library, can now identify the tool using it with the <code dir=ltr>userAgent</code> parameter: <code dir=ltr>var api = new mw.Api( { userAgent: 'GadgetNameHere/1.0.1' } );</code>. If you maintain a gadget or user script, please set a user agent, because it helps with library and server maintenance and with differentiating between legitimate and illegitimate traffic. [https://phabricator.wikimedia.org/T373874][https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Wikimedia_Foundation_User-Agent_Policy] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] Detailed code updates later this week: [[mw:MediaWiki 1.44/wmf.22|MediaWiki]] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/13|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2025-W13"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 22:43, 24 March 2025 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=28443127 --> == <span lang="en" dir="ltr">Tech News: 2025-14</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="technews-2025-W14"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/14|Translations]] are available. '''Updates for editors''' * The Editing team is working on a new [[mw:Special:MyLanguage/Edit Check|Edit check]]: [[mw:Special:MyLanguage/Edit check#26 March 2025|Peacock check]]. This check's goal is to identify non-neutral terms while a user is editing a wikipage, so that they can be informed that their edit should perhaps be changed before they publish it. This project is at the early stages, and the team is looking for communities' input: [[phab:T389445|in this Phabricator task]], they are gathering on-wiki policies, templates used to tag non-neutral articles, and the terms (jargon and keywords) used in edit summaries for the languages they are currently researching. You can participate by editing the table on Phabricator, commenting on the task, or directly messaging [[m:user:Trizek (WMF)|Trizek (WMF)]]. * [[mw:Special:MyLanguage/MediaWiki Platform Team/SUL3|Single User Login]] has now been updated on all wikis to move login and account creation to a central domain. This makes user login compatible with browser restrictions on cross-domain cookies, which have prevented users of some browsers from staying logged in. * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{formatnum:35}} community-submitted {{PLURAL:35|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]]. '''Updates for technical contributors''' * Starting on March 31st, the MediaWiki Interfaces team will begin a limited release of generated OpenAPI specs and a SwaggerUI-based sandbox experience for [[mw:Special:MyLanguage/API:REST API|MediaWiki REST APIs]]. They invite developers from a limited group of non-English Wikipedia communities (Arabic, German, French, Hebrew, Interlingua, Dutch, Chinese) to review the documentation and experiment with the sandbox in their preferred language. In addition to these specific Wikipedia projects, the sandbox and OpenAPI spec will be available on the [[testwiki:Special:RestSandbox|on the test wiki REST Sandbox special page]] for developers with English as their preferred language. During the preview period, the MediaWiki Interfaces Team also invites developers to [[mw:MediaWiki Interfaces Team/Feature Feedback/REST Sandbox|share feedback about your experience]]. The preview will last for approximately 2 weeks, after which the sandbox and OpenAPI specs will be made available across all wiki projects. * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] Detailed code updates later this week: [[mw:MediaWiki 1.44/wmf.23|MediaWiki]] '''In depth''' * Sometimes a small, [[gerrit:c/operations/cookbooks/+/1129184|one line code change]] can have great significance: in this case, it means that for the first time in years we're able to run all of the stack serving <bdi lang="en" dir="ltr">[http://maps.wikimedia.org/ maps.wikimedia.org]</bdi> - a host dedicated to serving our wikis and their multi-lingual maps needs - from a single core datacenter, something we test every time we perform a [[m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch|datacenter switchover]]. This is important because it means that in case one of our datacenters is affected by a catastrophe, we'll still be able to serve the site. This change is the result of [[phab:T216826|extensive work]] by two developers on porting the last component of the maps stack over to [[w:en:Kubernetes|kubernetes]], where we can allocate resources more efficiently than before, thus we're able to withstand more traffic in a single datacenter. This work involved a lot of complicated steps because this software, and the software libraries it uses, required many long overdue upgrades. This type of work makes the Wikimedia infrastructure more sustainable. '''Meetings and events''' * [[mw:Special:MyLanguage/MediaWiki Users and Developers Workshop Spring 2025|MediaWiki Users and Developers Workshop Spring 2025]] is happening in Sandusky, USA, and online, from 14–16 May 2025. The workshop will feature discussions around the usage of MediaWiki software by and within companies in different industries and will inspire and onboard new users. Registration and presentation signup is now available at the workshop's website. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/14|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2025-W14"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 00:06, 1 April 2025 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=28473566 --> == <span lang="en" dir="ltr">Tech News: 2025-15</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="technews-2025-W15"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/15|Translations]] are available. '''Updates for editors''' * From now on, [[m:Special:MyLanguage/Interface administrators|interface admins]] and [[m:Special:MyLanguage/Central notice administrators|centralnotice admins]] are technically required to enable [[m:Special:MyLanguage/Help:Two-factor authentication|two-factor authentication]] before they can use their privileges. In the future this might be expanded to more groups with advanced user-rights. [https://phabricator.wikimedia.org/T150898] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{formatnum:20}} community-submitted {{PLURAL:20|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]]. '''Updates for technical contributors''' * The Design System Team is preparing to release the next major version of Codex (v2.0.0) on April 29. Editors and developers who use CSS from Codex should see the [[mw:Codex/Release Timeline/2.0|2.0 overview documentation]], which includes guidance related to a few of the breaking changes such as <code dir=ltr style="white-space: nowrap;">font-size</code>, <code dir=ltr style="white-space: nowrap;">line-height</code>, and <code dir=ltr style="white-space: nowrap;">size-icon</code>. * The results of the [[mw:Developer Satisfaction Survey/2025|Developer Satisfaction Survey (2025)]]  are now available. Thank you to all participants. These results help the Foundation decide what to work on next and to review what they recently worked on. * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] Detailed code updates later this week: [[mw:MediaWiki 1.44/wmf.24|MediaWiki]] '''Meetings and events''' * The [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Hackathon 2025|2025 Wikimedia Hackathon]] will take place in Istanbul, Turkey, between 2–4 May. Registration for attending the in-person event will close on 13 April. Before registering, please note the potential need for a [https://www.mfa.gov.tr/turkish-representations.en.mfa visa] or [https://www.mfa.gov.tr/visa-information-for-foreigners.en.mfa e-visa] to enter the country. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/15|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2025-W15"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 18:53, 7 April 2025 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:UOzurumba (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=28507470 --> == <span lang="en" dir="ltr">Tech News: 2025-16</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="technews-2025-W16"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/16|Translations]] are available. '''Weekly highlight''' * Later this week, the default thumbnail size will be increased from 220px to 250px. This changes how pages are shown in all wikis and has been requested by some communities for many years, but wasn't previously possible due to technical limitations. [https://phabricator.wikimedia.org/T355914] * File thumbnails are now stored in discrete sizes. If a page specifies a thumbnail size that's not among the standard sizes (20, 40, 60, 120, 250, 330, 500, 960), then MediaWiki will pick the closest larger thumbnail size but will tell the browser to downscale it to the requested size. In these cases, nothing will change visually but users might load slightly larger images. If it doesn't matter which thumbnail size is used in a page, please pick one of the standard sizes to avoid the extra in-browser down-scaling step. [https://www.mediawiki.org/wiki/Special:MyLanguage/Help:Images#Thumbnail_sizes][https://phabricator.wikimedia.org/T355914] '''Updates for editors''' * The Wikimedia Foundation are working on a system called [[m:Edge Uniques|Edge Uniques]] which will enable [[:w:en:A/B testing|A/B testing]], help protect against [[:w:en:Denial-of-service attack|Distributed denial-of-service attacks]] (DDoS attacks), and make it easier to understand how many visitors the Wikimedia sites have. This is so that they can more efficiently build tools which help readers, and make it easier for readers to find what they are looking for. * To improve security for users, a small percentage of logins will now require that the account owner input a one-time password [[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:EmailAuth|emailed to their account]]. It is recommended that you [[Special:Preferences#mw-prefsection-personal-email|check]] that the email address on your account is set correctly, and that it has been confirmed, and that you have an email set for this purpose. [https://phabricator.wikimedia.org/T390662] * "Are you interested in taking a short survey to improve tools used for reviewing or reverting edits on your Wiki?" This question will be [[phab:T389401|asked at 7 wikis starting next week]], on Recent Changes and Watchlist pages. The [[mw:Special:MyLanguage/Moderator Tools|Moderator Tools team]] wants to know more about activities that involve looking at new edits made to your Wikimedia project, and determining whether they adhere to your project's policies. * On April 15, the full Wikidata graph will no longer be supported on <bdi lang="zxx" dir="ltr">[https://query.wikidata.org/ query.wikidata.org]</bdi>. After this date, scholarly articles will be available through <bdi lang="zxx" dir="ltr" style="white-space:nowrap;">[https://query-scholarly.wikidata.org/ query-scholarly.wikidata.org]</bdi>, while the rest of the data hosted on Wikidata will be available through the <bdi lang="zxx" dir="ltr">[https://query.wikidata.org/ query.wikidata.org]</bdi> endpoint. This is part of the scheduled split of the Wikidata Graph, which was [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:SPARQL query service/WDQS backend update/September 2024 scaling update|announced in September 2024]]. More information is [[d:Wikidata:SPARQL query service/WDQS graph split|available on Wikidata]]. * The latest quarterly [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Apps/Newsletter/First quarter of 2025|Wikimedia Apps Newsletter]] is now available. It covers updates, experiments, and improvements made to the Wikipedia mobile apps. * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{formatnum:30}} community-submitted {{PLURAL:30|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]]. '''Updates for technical contributors''' * The latest quarterly [[mw:Technical Community Newsletter/2025/April|Technical Community Newsletter]] is now available. This edition includes: an invitation for tool maintainers to attend the Toolforge UI Community Feedback Session on April 15th; recent community metrics; and recent technical blog posts. * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] Detailed code updates later this week: [[mw:MediaWiki 1.44/wmf.25|MediaWiki]] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/16|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2025-W16"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 00:25, 15 April 2025 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=28540654 --> == <span lang="en" dir="ltr">Tech News: 2025-17</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="technews-2025-W17"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/17|Translations]] are available. '''Updates for editors''' * [[f:Special:MyLanguage/Wikifunctions:Main Page|Wikifunctions]] is now integrated with [[w:dag:Solɔɣu|Dagbani Wikipedia]] since April 15. It is the first project that will be able to call [[f:Special:MyLanguage/Wikifunctions:Introduction|functions from Wikifunctions]] and integrate them in articles. A function is something that takes one or more inputs and transforms them into a desired output, such as adding up two numbers, converting miles into metres, calculating how much time has passed since an event, or declining a word into a case. Wikifunctions will allow users to do that through a simple call of [[f:Special:MyLanguage/Wikifunctions:Catalogue|a stable and global function]], rather than via a local template. [https://www.wikifunctions.org/wiki/Special:MyLanguage/Wikifunctions:Status_updates/2025-04-16] * A new type of lint error has been created: [[Special:LintErrors/empty-heading|{{int:linter-category-empty-heading}}]] ([[mw:Special:MyLanguage/Help:Lint errors/empty-heading|documentation]]). The [[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:Linter|Linter extension]]'s purpose is to identify wikitext patterns that must or can be fixed in pages and provide some guidance about what the problems are with those patterns and how to fix them. [https://phabricator.wikimedia.org/T368722] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{formatnum:37}} community-submitted {{PLURAL:37|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]]. '''Updates for technical contributors''' * Following its publication on HuggingFace, the "Structured Contents" dataset, developed by Wikimedia Enterprise, is [https://enterprise.wikimedia.com/blog/kaggle-dataset/ now also available on Kaggle]. This Beta initiative is focused on making Wikimedia data more machine-readable for high-volume reusers. They are releasing this beta version in a location that open dataset communities already use, in order to seek feedback, to help improve the product for a future wider release. You can read more about the overall [https://enterprise.wikimedia.com/blog/structured-contents-snapshot-api/#open-datasets Structured Contents project], and about the [https://enterprise.wikimedia.com/blog/structured-contents-wikipedia-infobox/ first release that's freely usable]. * There is no new MediaWiki version this week. '''Meetings and events''' * The Editing and Machine Learning Teams invite interested volunteers to a video meeting to discuss [[mw:Special:MyLanguage/Edit check/Peacock check|Peacock check]], which is the latest [[mw:Special:MyLanguage/Edit check|Edit check]] that will detect "peacock" or "overly-promotional" or "non-neutral" language whilst an editor is typing. Editors who work with newcomers, or help to fix this kind of writing, or are interested in how we use artificial intelligence in our projects are encouraged to attend. The [[mw:Special:MyLanguage/Editing team/Community Conversations#Next Conversation|meeting will be on April 28, 2025]] at [https://zonestamp.toolforge.org/1745863200 18:00–19:00 UTC] and hosted on Zoom. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/17|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2025-W17"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 21:01, 21 April 2025 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=28578245 --> == <span lang="en" dir="ltr">Tech News: 2025-18</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="technews-2025-W18"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/18|Translations]] are available. '''Updates for editors''' * Event organizers who host collaborative activities on [[m:Special:MyLanguage/CampaignEvents/Deployment status#Global Deployment Plan|multiple wikis]], including Bengali, Japanese, and Korean Wikipedias, will have access to the [[mw:Special:MyLanguage/Extension:CampaignEvents|CampaignEvents extension]] this week. Also, admins in the Wikipedia where the extension is enabled will automatically be granted the event organizer right soon. They won't have to manually grant themselves the right before they can manage events as [[phab:T386861|requested by a community]]. * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{formatnum:19}} community-submitted {{PLURAL:19|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]]. '''Updates for technical contributors''' * The release of the next major version of [[mw:Special:MyLanguage/Codex|Codex]], the design system for Wikimedia, is scheduled for 29 April 2025. Technical editors will have access to the release by the week of 5 May 2025. This update will include a number of [[mw:Special:MyLanguage/Codex/Release_Timeline/2.0#Breaking_changes|breaking changes]] and minor [[mw:Special:MyLanguage/Codex/Release_Timeline/2.0#Visual_changes|visual changes]]. Instructions on handling the breaking and visual changes are documented on [[mw:Special:MyLanguage/Codex/Release Timeline/2.0#|this page]]. Pre-release testing is reported in [[phab:T386298|T386298]], with post-release issues tracked in [[phab:T392379|T392379]] and [[phab:T392390|T392390]]. * Users of [[wikitech:Special:MyLanguage/Help:Wiki_Replicas|Wiki Replicas]] will notice that the database views of <code dir="ltr">ipblocks</code>, <code dir="ltr">ipblocks_ipindex</code>, and <code dir="ltr">ipblocks_compat</code> are [[phab:T390767|now deprecated]]. Users can query the <code dir="ltr">[[mw:Special:MyLanguage/Manual:Block_table|block]]</code> and <code dir="ltr">[[mw:Special:MyLanguage/Manual:Block_target_table|block_target]]</code> new views that mirror the new tables in the production database instead. The deprecated views will be removed entirely from Wiki Replicas in June, 2025. * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] Detailed code updates later this week: [[mw:MediaWiki 1.44/wmf.27|MediaWiki]] '''In depth''' * The latest quarterly [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter/2025/April|Language and Internationalization Newsletter]] is now available. This edition includes an overview of the improved [https://test.wikipedia.org/w/index.php?title=Special:ContentTranslation&campaign=contributionsmenu&to=es&filter-type=automatic&filter-id=previous-edits&active-list=suggestions&from=en#/ Content Translation Dashboard Tool], [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter/2025/April#Language Support for New and Existing Languages|support for new languages]], [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter/2025/April#Wiki Loves Ramadan Articles Made In Content Translation Mobile Workflow|highlights from the Wiki Loves Ramadan campaign]], [[m:Special:MyLanguage/Research:Languages Onboarding Experiment 2024 - Executive Summary|results from the Language Onboarding Experiment]], an analysis of topic diversity in articles, and information on upcoming community meetings and events. '''Meetings and events''' * The [[Special:MyLanguage/Grants:Knowledge_Sharing/Connect/Calendar|Let's Connect Learning Clinic]] will take place on [https://zonestamp.toolforge.org/1745937000 April 29 at 14:30 UTC]. This edition will focus on "Understanding and Navigating Conflict in Wikimedia Projects". You can [[m:Special:MyLanguage/Event:Learning Clinic %E2%80%93 Understanding and Navigating Conflict in Wikimedia Projects (Part_1)|register now]] to attend. * The [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Hackathon 2025|2025 Wikimedia Hackathon]], which brings the global technical community together to connect, brainstorm, and hack existing projects, will take place from May 2 to 4th, 2025, at Istanbul, Turkey. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/18|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2025-W18"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 19:32, 28 April 2025 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:UOzurumba (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=28585685 --> == <span lang="en" dir="ltr">Tech News: 2025-19</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="technews-2025-W19"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/19|Translations]] are available. '''Weekly highlight''' * The Wikimedia Foundation has shared the latest draft update to their [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2025-2026|annual plan]] for next year (July 2025–June 2026). This includes an [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2025-2026|executive summary]] (also on [[diffblog:2025/04/25/sharing-the-wikimedia-foundations-2025-2026-draft-annual-plan/|Diff]]), details about the three main [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2025-2026/Goals|goals]] ([[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2025-2026/Product & Technology OKRs|Infrastructure]], [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2025-2026/Goals/Volunteer Support|Volunteer Support]], and [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2025-2026/Goals/Effectiveness|Effectiveness]]), [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2025-2026/Global Trends|global trends]], and the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2025-2026/Budget Overview|budget]] and [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2025-2026/Financial Model|financial model]]. Feedback and questions are welcome on the [[m:Talk:Wikimedia Foundation Annual Plan/2025-2026|talk page]] until the end of May. '''Updates for editors''' * For wikis that have the [[m:Special:MyLanguage/CampaignEvents/Deployment status|CampaignEvents extension enabled]], two new feature improvements have been released: ** Admins can now choose which namespaces are permitted for [[m:Special:MyLanguage/Event Center/Registration|Event Registration]] via [[mw:Special:MyLanguage/Community Configuration|Community Configuration]] ([[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:CampaignEvents/Registration/Permitted namespaces|documentation]]). The default setup is for event registration to be permitted in the Event namespace, but other namespaces (such as the project namespace or WikiProject namespace) can now be added. With this change, communities like WikiProjects can now more easily use Event Registration for their collaborative activities. ** Editors can now [[mw:Special:MyLanguage/Transclusion|transclude]] the Collaboration List on a wiki page ([[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:CampaignEvents/Collaboration list/Transclusion|documentation]]). The Collaboration List is an automated list of events and WikiProjects on the wikis, accessed via {{#special:AllEvents}} ([[w:en:Special:AllEvents|example]]). Now, the Collaboration List can be added to all sorts of wiki pages, such as: a wiki mainpage, a WikiProject page, an affiliate page, an event page, or even a user page. * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{formatnum:27}} community-submitted {{PLURAL:27|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]]. '''Updates for technical contributors''' * Developers who use the <code dir=ltr>moment</code> library in gadgets and user scripts should revise their code to use alternatives like the <code dir=ltr>Intl</code> library or the new <code dir=ltr>mediawiki.DateFormatter</code> library. The <code dir=ltr>moment</code> library has been deprecated and will begin to log messages in the developer console. You can see a global search for current uses, and [[phab:T392532|ask related questions in this Phabricator task]]. * Developers who maintain a tool that queries the Wikidata term store tables (<code dir=ltr style="white-space: nowrap;">wbt_*</code>) need to update their code to connect to a separate database cluster. These tables are being split into a separate database cluster. Tools that query those tables via the wiki replicas must be adapted to connect to the new cluster instead. [[wikitech:News/2025 Wikidata term store database split|Documentation and related links are available]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T390954] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] Detailed code updates later this week: [[mw:MediaWiki 1.44/wmf.28|MediaWiki]] '''In depth''' * The latest [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart/Project/Updates|Chart Project newsletter]] is available. It includes updates on preparing to expand the deployment to additional wikis as soon as this week (starting May 6) and scaling up over the following weeks, plus exploring filtering and transforming source data. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/19|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2025-W19"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 00:15, 6 May 2025 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=28665011 --> == <span lang="en" dir="ltr">Tech News: 2025-20</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="technews-2025-W20"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/20|Translations]] are available. '''Weekly highlight''' * The [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia URL Shortener|"Get shortened URL"]] link on the sidebar now includes a [[phab:T393309|QR code]]. Wikimedia site users can now use it by scanning or downloading it to quickly share and access shared content from Wikimedia sites, conveniently. '''Updates for editors''' * The Wikimedia Foundation is working on a system called [[m:Edge Uniques|Edge Uniques]], which will enable [[w:en:A/B testing|A/B testing]], help protect against [[w:en:Denial-of-service attack|distributed denial-of-service attacks]] (DDoS attacks), and make it easier to understand how many visitors the Wikimedia sites have. This is to help more efficiently build tools which help readers, and make it easier for readers to find what they are looking for. Tech News has [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/16|previously written about this]]. The deployment will be gradual. Some might see the Edge Uniques cookie the week of 19 May. You can discuss this on the [[m:Talk:Edge Uniques|talk page]]. * Starting May 19, 2025, Event organisers in wikis with the [[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:CampaignEvents|CampaignEvents extension]] enabled can use [[m:Special:MyLanguage/Event Center/Registration|Event Registration]] in the project namespace (e.g., Wikipedia namespace, Wikidata namespace). With this change, communities don't need admins to use the feature. However, wikis that don't want this change can remove and add the permitted namespaces at [[Special:CommunityConfiguration/CampaignEvents]]. * The Wikipedia project now has a {{int:project-localized-name-group-wikipedia/en}} in [[d:Q36720|Nupe]] ([[w:nup:|<code>w:nup:</code>]]). This is a language primarily spoken in the North Central region of Nigeria. Speakers of this language are invited to contribute to [[w:nup:Tatacin feregi|new Wikipedia]]. * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{formatnum:27}} community-submitted {{PLURAL:27|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]]. '''Updates for technical contributors''' * Developers can now access pre-parsed Dutch Wikipedia, amongst others (English, German, French, Spanish, Italian, and Portuguese) through the [https://enterprise.wikimedia.com/docs/snapshot/#structured-contents-snapshot-bundle-info-beta Structured Contents snapshots (beta)]. The content includes parsed Wikipedia abstracts, descriptions, main images, infoboxes, article sections, and references. * The <code dir="ltr">/page/data-parsoid</code> REST API endpoint is no longer in use and will be deprecated. It is [[phab:T393557|scheduled to be turned off]] on June 7, 2025. * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] Detailed code updates later this week: [[mw:MediaWiki 1.45/wmf.1|MediaWiki]] '''In depth''' * The [https://wikitech.wikimedia.org/wiki/News/2025_Cloud_VPS_VXLAN_IPv6_migration IPv6 support] is a newly introduced Cloud virtual network that significantly boosts Wikimedia platforms' scalability, security, and readiness for the future. If you are a technical contributor eager to learn more, check out [https://techblog.wikimedia.org/2025/05/06/wikimedia-cloud-vps-ipv6-support/ this blog post] for an in-depth look at the journey to IPv6. '''Meetings and events''' * The 2nd edition of 2025 of [[m:Special:MyLanguage/Afrika Baraza|Afrika Baraza]], a virtual platform for African Wikimedians to connect, will take place on [https://zonestamp.toolforge.org/1747328400 May 15 at 17:00 UTC]. This edition will focus on discussions regarding [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2025-2026|Wikimedia Annual planning and progress]]. * The [[m:Special:MyLanguage/MENA Connect Community Call|MENA Connect Community Call]], a virtual meeting for [[w:en:Middle East and North Africa|MENA]] Wikimedians to connect, will take place on [https://zonestamp.toolforge.org/1747501200 May 17 at 17:00 UTC]. You can [[m:Event:MENA Connect (Wiki_Diwan) APP Call|register now]] to attend. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/20|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2025-W20"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 22:38, 12 May 2025 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:UOzurumba (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=28714188 --> == <span lang="en" dir="ltr">Tech News: 2025-21</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="technews-2025-W21"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/21|Translations]] are available. '''Weekly highlight''' * The Editing Team and the Machine Learning Team are working on a new check for newcomers: [[mw:Edit check/Peacock check|Peacock check]]. Using a prediction model, this check will encourage editors to improve the tone of their edits, using artificial intelligence. We invite volunteers to review the first version of the Peacock language model for the following languages: Arabic, Spanish, Portuguese, English, and Japanese. Users from these wikis interested in reviewing this model are [[mw:Edit check/Peacock check/model test|invited to sign up at MediaWiki.org]]. The deadline to sign up is on May 23, which will be the start date of the test. '''Updates for editors''' * From May 20, 2025, [[m:Special:MyLanguage/Oversight policy|oversighters]] and [[m:Special:MyLanguage/Meta:CheckUsers|checkusers]] will need to have their accounts secured with two-factor authentication (2FA) to be able to use their advanced rights. All users who belong to these two groups and do not have 2FA enabled have been informed. In the future, this requirement may be extended to other users with advanced rights. [[m:Special:MyLanguage/Mandatory two-factor authentication for users with some extended rights|Learn more]]. * [[File:Octicons-gift.svg|12px|link=|class=skin-invert|Wishlist item]] [[m:Special:MyLanguage/Community Wishlist Survey 2023/Multiblocks|Multiblocks]] will begin mass deployment by the end of the month: all non-Wikipedia projects plus Catalan Wikipedia will adopt Multiblocks in the week of May 26, while all other Wikipedias will adopt it in the week of June 2. Please [[m:Talk:Community Wishlist Survey 2023/Multiblocks|contact the team]] if you have concerns. Administrators can test the new user interface now on your own wiki by browsing to [{{fullurl:Special:Block|usecodex=1}} {{#special:Block}}?usecodex=1], and can test the full multiblocks functionality [[testwiki:Special:Block|on testwiki]]. Multiblocks is the feature that makes it possible for administrators to impose different types of blocks on the same user at the same time. See the [[mw:Special:MyLanguage/Help:Manage blocks|help page]] for more information. [https://phabricator.wikimedia.org/T377121] * Later this week, the [[{{#special:SpecialPages}}]] listing of almost all special pages will be updated with a new design. This page has been [[phab:T219543|redesigned]] to improve the user experience in a few ways, including: The ability to search for names and aliases of the special pages, sorting, more visible marking of restricted special pages, and a more mobile-friendly look. The new version can be [https://meta.wikimedia.beta.wmflabs.org/wiki/Special:SpecialPages previewed] at Beta Cluster now, and feedback shared in the task. [https://phabricator.wikimedia.org/T219543] * The [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart|Chart extension]] is being enabled on more wikis. For a detailed list of when the extension will be enabled on your wiki, please read the [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart/Project#Deployment Timeline|deployment timeline]]. * [[f:Special:MyLanguage/Wikifunctions:Main Page|Wikifunctions]] will be deployed on May 27 on five Wiktionaries: [[wikt:ha:|Hausa]], [[wikt:ig:|Igbo]], [[wikt:bn:|Bengali]], [[wikt:ml:|Malayalam]], and [[wikt:dv:|Dhivehi/Maldivian]]. This is the second batch of deployment planned for the project. After deployment, the projects will be able to call [[f:Special:MyLanguage/Wikifunctions:Introduction|functions from Wikifunctions]] and integrate them in their pages. A function is something that takes one or more inputs and transforms them into a desired output, such as adding up two numbers, converting miles into metres, calculating how much time has passed since an event, or declining a word into a case. Wikifunctions will allow users to do that through a simple call of [[f:Special:MyLanguage/Wikifunctions:Catalogue|a stable and global function]], rather than via a local template. * Later this week, the Wikimedia Foundation will publish a hub for [[diffblog:2024/07/09/on-the-value-of-experimentation/|experiments]]. This is to showcase and get user feedback on product experiments. The experiments help the Wikimedia movement [[diffblog:2023/07/13/exploring-paths-for-the-future-of-free-knowledge-new-wikipedia-chatgpt-plugin-leveraging-rich-media-social-apps-and-other-experiments/|understand new users]], how they interact with the internet and how it could affect the Wikimedia movement. Some examples are [[m:Special:MyLanguage/Future Audiences/Generated Video|generated video]], the [[m:Special:MyLanguage/Future Audiences/Roblox game|Wikipedia Roblox speedrun game]] and [[m:Special:MyLanguage/Future Audiences/Discord bot|the Discord bot]]. * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{formatnum:29}} community-submitted {{PLURAL:29|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]]. For example, there was a bug with creating an account using the API, which has now been fixed. [https://phabricator.wikimedia.org/T390751] '''Updates for technical contributors''' * Gadgets and user scripts that interact with [[{{#special:Block}}]] may need to be updated to work with the new [[mw:Special:MyLanguage/Help:Manage blocks|manage blocks interface]]. Please review the [[mw:Help:Manage blocks/Developers|developer guide]] for more information. If you need help or are unable to adapt your script to the new interface, please let the team know on the [[mw:Help talk:Manage blocks/Developers|talk page]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T377121] * The <code dir=ltr>mw.title</code> object allows you to get information about a specific wiki page in the [[w:en:Wikipedia:Lua|Lua]] programming language. Starting this week, a new property will be added to the object, named <code dir=ltr>isDisambiguationPage</code>. This property allows you to check if a page is a disambiguation page, without the need to write a custom function. [https://phabricator.wikimedia.org/T71441] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|class=skin-invert|Advanced item]] User script developers can use a [[toolforge:gitlab-content|new reverse proxy tool]] to load javascript and css from [[gitlab:|gitlab.wikimedia.org]] with <code dir=ltr>mw.loader.load</code>. The tool's author hopes this will enable collaborative development workflows for user scripts including linting, unit tests, code generation, and code review on <bdi lang="zxx" dir="ltr">gitlab.wikimedia.org</bdi> without a separate copy-and-paste step to publish scripts to a Wikimedia wiki for integration and acceptance testing. See [[wikitech:Tool:Gitlab-content|Tool:Gitlab-content on Wikitech]] for more information. * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] Detailed code updates later this week: [[mw:MediaWiki 1.45/wmf.2|MediaWiki]] '''Meetings and events''' * The 12th edition of [[m:Special:MyLanguage/Wiki Workshop 2025|Wiki Workshop 2025]], a forum that brings together researchers that explore all aspects of Wikimedia projects, will be held virtually on 21-22 May. Researchers can [https://pretix.eu/wikimedia/wikiworkshop2025/ register now]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/21|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2025-W21"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 23:13, 19 May 2025 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=28724712 --> == <span lang="en" dir="ltr">Tech News: 2025-22</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="technews-2025-W22"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/22|Translations]] are available. '''Weekly highlight''' * A community-wide discussion about a very delicate issue for the development of [[m:Special:MyLanguage/Abstract Wikipedia|Abstract Wikipedia]] is now open on Meta: where to store the abstract content that will be developed through functions from Wikifunctions and data from Wikidata. The discussion is open until June 12 at [[m:Special:MyLanguage/Abstract Wikipedia/Location of Abstract Content|Abstract Wikipedia/Location of Abstract Content]], and every opinion is welcomed. The decision will be made and communicated after the consultation period by the Foundation. '''Updates for editors''' * Since last week, on all wikis except [[phab:T388604|the largest 20]], people using the mobile visual editor will have [[phab:T385851|additional tools in the menu bar]], accessed using the new <code>+</code> toolbar button. To start, the new menu will include options to add: citations, hieroglyphs, and code blocks. Deployment to the remaining wikis is [[phab:T388605|scheduled]] to happen in June. * [[File:Octicons-tools.svg|12px|link=|class=skin-invert|Advanced item]] The <code dir=ltr>[[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:ParserFunctions##ifexist|#ifexist]]</code> parser function will no longer register a link to its target page. This will improve the usefulness of [[{{#special:WantedPages}}]], which will eventually only list pages that are the target of an actual red link. This change will happen gradually as the source pages are updated. [https://phabricator.wikimedia.org/T14019] * This week, the Moderator Tools team will launch [[mw:Special:MyLanguage/2025 RecentChanges Language Agnostic Revert Risk Filtering|a new filter to Recent Changes]], starting at Indonesian Wikipedia. This new filter highlights edits that are likely to be reverted. The goal is to help Recent Changes patrollers identify potentially problematic edits. Other wikis will benefit from this filter in the future. * Upon clicking an empty search bar, logged-out users will see suggestions of articles for further reading. The feature will be available on both desktop and mobile. Readers of Catalan, Hebrew, and Italian Wikipedias and some sister projects will receive the change between May 21 and mid-June. Readers of other wikis will receive the change later. The goal is to encourage users to read the wikis more. [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Content Discovery Experiments/Search Suggestions|Learn more]]. * Some users of the Wikipedia Android app can use a new feature for readers, [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Apps/Team/Android/TrivaGame|WikiGames]], a daily trivia game based on real historical events. The release has started as an A/B test, available to 50% of users in the following languages: English, French, Portuguese, Russian, Spanish, Arabic, Chinese, and Turkish. * The [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Newsletter|Newsletter extension]] that is available on MediaWiki.org allows the creation of [[mw:Special:Newsletters|various newsletters]] for global users. The extension can now publish new issues as section links on an existing page, instead of requiring a new page for each issue. [https://phabricator.wikimedia.org/T393844] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{formatnum:32}} community-submitted {{PLURAL:32|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]]. '''Updates for technical contributors''' * The previously deprecated <code dir=ltr>[[mw:Special:MyLanguage/Manual:Ipblocks table|ipblocks]]</code> views in [[wikitech:Help:Wiki Replicas|Wiki Replicas]] will be removed in the beginning of June. Users are encouraged to query the new <code dir=ltr>[[mw:Special:MyLanguage/Manual:Block table|block]]</code> and <code dir=ltr>[[mw:Special:MyLanguage/Manual:Block target table|block_target]]</code> views instead. * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] Detailed code updates later this week: [[mw:MediaWiki 1.45/wmf.3|MediaWiki]] '''Meetings and events''' * [[d:Special:MyLanguage/Event:Wikidata and Sister Projects|Wikidata and Sister Projects]] is a multi-day online event that will focus on how Wikidata is integrated to Wikipedia and the other Wikimedia projects. The event runs from May 29 – June 1. You can [[d:Special:MyLanguage/Event:Wikidata and Sister Projects#Sessions|read the Program schedule]] and [[d:Special:RegisterForEvent/1291|register]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/22|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2025-W22"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 20:05, 26 May 2025 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:UOzurumba (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=28788673 --> == <span lang="en" dir="ltr">Tech News: 2025-23</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="technews-2025-W23"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/23|Translations]] are available. '''Weekly highlight''' * The [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart|Chart extension]] is now available on all Wikimedia wikis. Editors can use this new extension to create interactive data visualizations like bar, line, area, and pie charts. Charts are designed to replace many of the uses of the legacy [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Graph|Graph extension]]. '''Updates for editors''' * It is now easier to configure automatic citations for your wiki within the visual editor's [[mw:Special:MyLanguage/Citoid/Enabling Citoid on your wiki|citation generator]]. Administrators can now set a default template by using the <code dir=ltr>_default</code> key in the local <bdi lang="en" dir="ltr">[[MediaWiki:Citoid-template-type-map.json]]</bdi> page ([[mw:Special:Diff/6969653/7646386|example diff]]). Setting this default will also help to future-proof your existing configurations when [[phab:T347823|new item types]] are added in the future. You can still set templates for individual item types as they will be preferred to the default template. [https://phabricator.wikimedia.org/T384709] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] View all {{formatnum:20}} community-submitted {{PLURAL:20|task|tasks}} that were [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Recently resolved community tasks|resolved last week]]. '''Updates for technical contributors''' * Starting the week of June 2, bots logging in using <code dir=ltr>action=login</code> or <code dir=ltr>action=clientlogin</code> will fail more often. This is because of stronger protections against suspicious logins. Bots using [[mw:Special:MyLanguage/Manual:Bot passwords|bot passwords]] or using a loginless authentication method such as [[mw:Special:MyLanguage/OAuth/Owner-only consumers|OAuth]] are not affected. If your bot is not using one of those, you should update it; using <code dir=ltr>action=login</code> without a bot password was deprecated [[listarchive:list/wikitech-l@lists.wikimedia.org/message/3EEMN7VQX5G7WMQI5K2GP5JC2336DPTD/|in 2016]]. For most bots, this only requires changing what password the bot uses. [https://phabricator.wikimedia.org/T395205] * From this week, Wikimedia wikis will allow ES2017 features in JavaScript code for official code, gadgets, and user scripts. The most visible feature of ES2017 is <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>async</code>/<code>await</code></bdi> syntax, allowing for easier-to-read code. Until this week, the platform only allowed up to ES2016, and a few months before that, up to ES2015. [https://phabricator.wikimedia.org/T381537] * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|class=skin-invert|Recurrent item]] Detailed code updates later this week: [[mw:MediaWiki 1.45/wmf.4|MediaWiki]] '''Meetings and events''' * Scholarship applications to participate in the [[m:Special:MyLanguage/GLAM Wiki 2025|GLAM Wiki Conference 2025]] are now open. The conference will take place from 30 October to 1 November, in Lisbon, Portugal. GLAM contributors who lack the means to support their participation can [[m:Special:MyLanguage/GLAM Wiki 2025/Scholarships|apply here]]. Scholarship applications close on June 7th. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2025/23|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2025-W23"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 23:55, 2 June 2025 (ইউ.টি.চি.) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=28819186 --> 3np2vcgnkfnkq9qw4hpo7wgidofw0rm 0 47800 514498 390292 2025-06-03T04:13:42Z Kandarpajit Kallol 6257 /* বাহ্যিক সংযোগ */ 514498 wikitext text/x-wiki {{Infobox Mandir | name = বৰপেটা সত্ৰ | image = Barpeta Satra.jpg | image_size = | alt = A composite photo of Barpeta Satra (Barpeta Kirtn Ghar situated at Barpeta, Assam, India | caption = বৰপেটা কীৰ্তনঘৰ | map_type = <!-- India Assam#India --> | map_caption = Location in Assam | coordinates = | other_names = বৰপেটা থান | proper_name = | country = [[ভাৰত]] | state = [[অসম]] | district = [[বৰপেটা জিলা]] | elevation_m = | deity = | festivals= [[ৰাস]], [[দেউল]] | architecture = অসমীয়া স্থাপত্যশৈলী | temple_quantity = | monument_quantity= | inscriptions = [[অসমীয়া ভাষা]], [[ব্ৰজাৱলী]] | year_completed = ১৫৮৩ খ্ৰীষ্টাব্দ | creator = [[মাধৱদেৱ]] | website = }} '''বৰপেটা সত্ৰ''' ({{lang-en|Barpeta Satra}}) [[অসম]]ৰ [[বৰপেটা জিলা]]ৰ [[বৰপেটা]] চহৰত অৱস্থিত এখন ঐতিহ্যমণ্ডিত [[সত্ৰ]]।<ref>{{cite web |url=http://barpeta.gov.in/tourism.htm#BARPETA%20SATRA |title=Tourism |publisher=Barpeta.gov.in |date= |accessdate=2013-06-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141218110637/http://barpeta.gov.in/tourism.htm#BARPETA%20SATRA |archive-date=18 December 2014 |url-status=dead }}</ref> [[মাধৱদেৱ|শ্ৰীশ্ৰীমাধৱদেৱে]] ১৫০৫ শকত (১৫৮৩ খ্ৰীষ্টাব্দ) বৰপেটা সত্ৰ প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল আৰু তাত তেওঁ ৮ বছৰ ধৰি আছিল।<ref>{{cite web|url=http://onlinesivasagar.com/tourism/barpeta-satra.php |title=Barpeta Satra (Xatra), Barpeta Kirtan Ghar - Barpeta, Assam, Religious and Cultural Centre |publisher=Onlinesivasagar.com |date= |accessdate=2013-06-15}}</ref> তেওঁ [[মথুৰা দাস বুঢ়া আতা|শ্ৰীমথুৰা দাস বুঢ়া আতা]]ক সত্ৰৰ প্ৰথম সত্ৰাধিকাৰ হিচাপে নিযুক্তি দিছিল। বুঢ়া আতায়েই সত্ৰৰ প্ৰশাসনিক দিশটো শক্তিশালী কৰি বৰপেটাৰ আঞ্চলিক আৰু প্ৰতিষ্ঠানিক উন্নয়ন সাধন কৰিছিল। এক গণতান্ত্ৰিক ব্যৱস্থাৰো প্ৰৱৰ্তন কৰা হৈছিল, যি ব্যৱস্থা আজিও চলি আছে। বহু সংখ্যক ভক্ত বৰপেটালৈ আহিছিল আৰু জাতি বৈষম্য পৰিহাৰ কৰি বৈষ্ণৱ ধৰ্ম গ্ৰহণ কৰি এক সাম্যবাদী সমাজ গঢ়ি তুলিছিল। ভক্তসকলৰ মাজত এক নতুন কৰ্ম সংস্কৃতি ঠন ধৰি উঠিছিল।<ref>{{cite web |url=http://www.caesjournals.org/spluploads/IJCAES-BASS-2012-200.pdf |title=A Glimes of the Religious Complex 'The Barpeta Satra, Assam' |publisher=Amulya Bhuyan |date= |accessdate= |archive-url=https://web.archive.org/web/20141218102827/http://www.caesjournals.org/spluploads/IJCAES-BASS-2012-200.pdf |archive-date=18 December 2014 |url-status=dead }}</ref> আৰম্ভণিতে সত্ৰখন কেঁচাঘৰ আছিল। আগেয়ে সজোৱা এই ঘৰটো ১৯৫২ চনত ডাঙৰ খুটাৰে আৰু চিত্ৰ খোদিত বেৰেৰে পকীকৰণ কৰা হয়। আগতে সত্ৰখনক '''বৰপেটা থান''' বোলা হৈছিল। ==বৰ্ণনা== [[File:Barpeta Kirtanghar.jpg|thumb|কীৰ্তন ঘৰৰ মুখ্য প্ৰৱেশদ্বাৰ]] তলত সত্ৰ চৌহদৰ ভিতৰত কিছুমান সুকীয়া গৃহ আছে।<ref>{{cite web|ssrn=2003939 |title=Barpeta Kirtanghar: The Centre of Neo-Vaishnavite Culture of Assam |publisher=Abdul Kalam Azad |date= |accessdate= }}</ref> সত্ৰ চৌহদ তিনিটা বাটচ'ৰাৰ সৈতে আৰম্ভ হয়। মুখ্য সত্ৰ চৌহদ দেৱালৰ দ্বাৰা আবৃত। এই বাটচ'ৰা কেইখন হৈছে * নহাটি বাটচ'ৰা (পশ্চিমফালে প্ৰৱেশ), * উত্তৰহাটি বাটচ'ৰা (উত্তৰফালে প্ৰৱেশ) * দক্ষিণহাটি বাটচ'ৰা (দক্ষিণফালে প্ৰৱেশ) সত্ৰৰ পূবফালৰ পৰা কোনো প্ৰৱেশ নাই কিয়নো পূব ফালে হৰিজান নামৰ এখন নিজৰা বৈ গৈছে। বাটচ'ৰাৰ দৰে মুখ্য সত্ৰ চৌহদত প্ৰৱেশ কৰিবলৈ তিনিটা প্ৰৱেশ দ্বাৰ আছে। এইকেইখন হৈছে উত্তৰ দ্বাৰ, দক্ষিণ দ্বাৰ আৰু পশ্চিম ফালে দালান। দালানক মুখ্য প্ৰৱেশ দ্বাৰ বুলি গণ্য কৰা হয়। সত্ৰৰ কীৰ্তন ঘৰ চৌহদৰ প্ৰায় কেন্দ্ৰত অৱস্থিত। ই পশ্চিমৰ মুখ্য প্ৰৱেশদ্বাৰ আৰু ভাজ ঘৰৰ পূবত অৱস্থিত। মুখ্য পশ্চিম দ্বাৰৰ ওচৰত দুটা কাঠৰ স্তম্ভ আছে। পৰম্পৰাগতভাৱে ইয়াক তুলসী কুটা বুলি জনা যায় আৰু ইহঁতে মুখ্য ভৱনটোক ধৰি ৰাখে। ইয়াত গুৰু আসন আছে আৰু ইয়াৰ পিছফালে দুটা ডাঙৰ গছাত অক্ষয় বন্তি জ্বলোৱা হয়। গুৰু আসনৰ পিছফালে পূব কোণত দুখন চকী আছে। এই চকী দুখনক বুঢ়া সত্ৰীয়া আৰু ডেকা সত্ৰীয়া বোলে আৰু তেওঁলোকে তেওঁলোকৰ দৈনন্দিন কাৰ্যকলাপত ইয়াক ব্যৱহাৰ কৰে। কীৰ্তন ঘৰত তিনিটাকৈ গুৰু আসন আছে। বিশ্বাস কৰা হয় যে এই গুৰু আসন [[শংকৰদেৱ]], [[মাধৱদেৱ]] আৰু পদ্ম আতাৰ নামৰ সৈতে জড়িত। সাধাৰণ বিশ্বাস অনুসৰি এই তিনিজন গুৰু আসন ভগৱান [[কৃষ্ণ]]ৰ প্ৰতি এক মিশ্ৰিত ৰূপত সমৰ্পিত। গুৰু আসন আগত সাতটা বৰ [[শৰাই]] এটা শাৰীত ৰখা হয়। প্ৰতিটো বৰ শৰাইৰ সন্মুখত চাকি জ্বলোৱা থাকে। কীৰ্তন ঘৰৰ ভিতৰত কোনো ঈশ্বৰ বা দেৱীৰ মূৰ্তি নাই। বৈষ্ণৱ কীৰ্তি চিহ্নৰ উপৰি আহোম ড্ৰেগন [[ঙি ঙাও খাম]] বৰপেটা সত্ৰত দেখা যায়।<ref>Sarma 2017, pp: 17 NGI NGAO KHAM- A Mythical Figure of Tai Ahom People of Assam ,Dr. Rabindranath Sarma, Journal of Research in Humanities and Social Science, Vol.5 ~ Issue 5 (2017) pp: 14-18 ISSN(Online) : 2321-9467</ref> সত্ৰৰ ভাজ ঘৰক মনিকুট বুলি কোৱা হয়। এই অঞ্চলত সোণ আৰু ৰূপৰ মূল্যৱান অলংকাৰ ৰখা হয়। কিছুমান দেৱতাৰ মূৰ্তিও ইয়াত ৰখা হৈছে। ভাজ ঘৰটো উত্তৰ-দক্ষিণ অৱস্থানত কীৰ্তন ঘৰনৰ পূব ফালে স্থাপিত। ভাজ ঘৰৰ স্থাপত্য শৈলী অনন্য। ভাজঘৰত যোৱা ৪০০ বছৰ ধৰি অক্ষয় বন্তি নামেৰে এগছ বন্তি ক্ৰমাগতভাৱে জ্বলি আছে। সত্ৰৰ পাট চাঙে এক বিশেষ স্থাপত্য শৈলীও বহন কৰে। পাট চাং কাঠ আৰু টিনেৰে নিৰ্মিত। ইয়াক ভাজ ঘৰৰ সমান্তৰালভাৱে নিৰ্মাণ কৰা হৈছে। পেট চাঙৰ মজিয়া মাটিৰ পৰা ৫ ফুট (১.৫ মিটাৰ) ওপৰত অৱস্থিত। ইয়াত কিছুমান বিশেষ সভা অনুষ্ঠিত হয়। মূলতঃ সত্ৰৰ ধৰ্মীয় আৰু প্ৰশাসনিক বিষয়বোৰ ইয়াত আলোচনা কৰা হয়। ইয়াক ৰজা কংসৰ পাট চাঙৰ দৰে পৱিত্ৰ বুলি বিশ্বাস কৰা হয়। সত্ৰ চৌহদৰ পূব ফালে হৰিজান নামেৰে এখন খাল আছে। পূবৰ সত্ৰ চৌহদ স্পৰ্শ কৰা খালৰ পাৰটোক খাটখটি ঘাট বুলি কোৱা হয়। শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱৰ প্ৰিয় শিষ্য শ্ৰী মাধৱদেৱে এই খালত অন্যান্য ভকতৰ সৈতে গা ধুইছিল। এই খটখটিসমূহ শিলেৰে নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল। জানৰ পানীৰ মাজত শিশু কৃষ্ণৰ মূৰ্তি নিৰ্মাণ কৰা হৈছে। বৰপেটা সত্ৰৰ মঠটো আহোম সকলৰ স্থাপত্য শৈলীৰ সৈতে একে। কিছুমান মূল্যৱান শংকৰ-মাধৱৰ স্মৃতিচিহ্ন মঠত ৰখা হৈছে। ইয়াত শংকৰদেৱ আৰু মাধৱদেৱে ভৰি ধুবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা এটা শিল, শংকৰদেৱৰ [[দশম]] আৰু মাধৱদেৱৰ [[নামঘোষা]]ৰ পাঠ, [[ভক্তি ৰত্নাৱলী]] আৰু মধুৰা দাসক পাৰিশ্ৰমিক হিচাপে দিয়া দুটা 'নাগেৰী মুদ্ৰা' আছে। শ্ৰী ৰাম আতাৰ ঘৰ বা ভিটি মাধৱদেৱৰ ঘৰৰ বিপৰীতে স্থাপন কৰা হৈছিল। বৰ্তমান এই স্থানত এটা কুঁৱা নিৰ্মাণ কৰা হৈছে। এই কুঁৱাটোৰ পানী পৱিত্ৰ বুলি ধাৰণা কৰা হয় আৰু এই কুঁৱাটোৰ পানী সত্ৰৰ সকলো কামত ব্যৱহাৰ কৰা হয়। সত্ৰৰ উত্তৰ-পূব অৱস্থানত বৰপেটা সত্ৰ মথুৰা দাস বুঢ়া আতাৰ প্ৰথম সত্ৰীয়া ঠাইত এটা সৰু কিন্তু ধুনীয়া ঘৰ নিৰ্মাণ কৰা হৈছে। ইয়াক বুঢ়া আতা ভিটি বোলে। সত্ৰৰ ভাগৱত গৃহ এখন এটা দেৱাল অবিহনে খোলা ইংৰাজী 'এল' আকৃতিৰ ঘৰ। ইয়াক প্ৰাৰ্থনা গৃহ হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰা হয়। প্ৰতিদিনে ৰাতিপুৱা আৰু সন্ধিয়া মানুহে ভাগৱত শুনিবলৈ ইয়ালৈ আহে। দৌল বা হোলীৰ সময়ত ভাগৱত ঘৰটো অস্থায়ী চিকিৎসা গৃহ হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰা হয়। হসত্ৰখনৰ সভা ঘৰ কীৰ্তন ঘৰৰ উত্তৰ-পশ্চিম স্থিতিত অৱস্থিত এখন মুকলি ঘৰ। সম্প্ৰদায়ৰ সাধাৰণ সভা ইয়াত অনুষ্ঠিত হয়। সভাঘৰৰ উত্তৰ ফালে এটা সৰু ঘৰ আছে ইয়াক জগমোহন গৃহ বুলি জনা যায়। জগমোহন গৃহত সত্ৰৰ ভকতসকলে যিকোনো ধৰণৰ অসুবিধাসমূহ আলচ কৰে। সত্ৰখনৰ উত্তৰ-পশ্চিম কোণত আৰু উত্তৰ প্ৰৱেশ দ্বাৰৰ ওচৰত এক অনন্য ডিজাইনৰ সাত খলপা খটখটিযুক্ত দৌল আছে। মুখ্যতঃ [[দেউল]] উৎসৱৰ সময়ত কলীয়া ঠাকুৰ বা কৈলা বাবাক ৰখাৰ বাবে এই ভৱন ব্যৱহাৰ কৰা হয়। সত্ৰৰ ভিতৰত এখন ৰংগমঞ্চ আছে। ইয়াৰ আগফালে মানুহে মুকলিকৈ কলা প্ৰদৰ্শন কৰিব পাৰে। ইয়াৰ পিছফালে সীমাৰ সৈতে আৱৰণ দেৱালেৰে আবৃত আৰু মঞ্চত বিভিন্ন কলা প্ৰদৰ্শন কৰা হয়। সময়ে সময়ে ইয়াত কলা আৰু সাংস্কৃতিক কাৰ্যকলাপ প্ৰদৰ্শন কৰাৰ বাবে ই এখন আধুনিক মঞ্চ। ==দেউল== {{main|দেউল}} [[File:ALMIGHTY IN THEIR HEART.jpg|thumb|দেউল]] [[ফাকুৱা]]ৰ লগত জড়িত [[অসম]]ৰ অন্যতম উৎসৱ হ'ল '''দৌল উৎসৱ'''। [[বৰপেটা]]ৰ স্থানীয় ভাষাত এই উৎসৱক '''দেউল''' বোলা হয়। [[বৰদোৱা]]ত মহাপুৰুষ [[শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ|শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱে]] দৌলোৎসৱৰ সূচনা কৰিছিল যদিও [[বৰপেটা]] ধামত ১৫১৮ শকত [[বৰপেটা সত্ৰ]]ৰ [[মথুৰা দাস বুঢ়া আতা]]ই প্ৰথমবাৰৰ বাবে ইয়াক প্ৰচলন কৰে।<ref name="amar">{{cite web | url=http://amarasom.glpublications.in/epapermain.aspx?queryed=9&eddate=03/26/2013 | title=আজিৰ পৰা বৰপেটাত দৌলোৎসৱ | publisher=আমাৰ অসম | date=২৬ মাৰ্চ, ২০১৩ | accessdate=২৭ মাৰ্চ, ২০১৩ | pages=১, ৮ | archivedate=2016-03-04 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304124923/http://amarasom.glpublications.in/epapermain.aspx?queryed=9&eddate=03/26/2013 | deadurl=yes }}</ref> সেই দিনাৰ পৰা পৰম্পৰাগভাৱে ইয়াক পালন কৰি অহা হৈছে। দেউল উৎসৱৰ এমাহমানৰ আগৰে পৰা ইয়াৰ প্ৰস্তুতি আৰম্ভ হয়। ধৰ্মীয় আচাৰ, ভক্তিৰস আৰু সমন্বয়ৰ উৎসৱ হিচাপে বৰপেটাৰ দেউল উৎসৱ চিহ্নিত হৈ আহিছে।<ref name=axom>বৰপেটাৰ বৰধামৰ দেউল, প্ৰিয়ৰঞ্জন দাস, গণ অধিকাৰ সংবাদ-পত্ৰ, গুৱাহাটী, ৮ মাৰ্চ ২০১২</ref> ==যোগাযোগ== বৰপেটা চহৰৰ মাজমজিয়াত অৱস্থিত হোৱাৰ বাবে সত্ৰখন স্থলপথেৰে সুযোগাযোগ ব্যৱস্থা আছে। নিকটতম ৰেল ষ্টেচন হৈছে বৰপেটা ৰোড। নিকটতম বিমানবন্দৰ গুৱাহাটীত আছে। বৰপেটা [[গুৱাহাটী]]ৰ পৰা পথ পৰিবহণৰ দ্বাৰা ভালদৰে সংযুক্ত। ==তথ্য উৎস== {{ৰেফলিষ্ট}} ==বাহ্যিক সংযোগ== {{wikiquote}} * {{Official website|http://barpetasatra.org/}} [[শ্ৰেণী:বৰপেটা জিলা]] [[শ্ৰেণী:সত্ৰ]] [[শ্ৰেণী:অসমৰ পৰ্যটনস্থলী]] bxylu40xxtgu5vp2ffh84mquwr6f1nz 0 52733 514623 433418 2025-06-03T09:10:40Z Kandarpajit Kallol 6257 514623 wikitext text/x-wiki {{Infobox book | | name = অঘৰী আত্মাৰ কাহিনী | title_orig = | translator = | image = [[চিত্ৰ:অঘৰী আত্মাৰ কাহিনী.jpg|thumb|200px]] | image_caption = গ্ৰন্থখনৰ বেটুপাত | author = [[চৈয়দ আব্দুল মালিক]] | illustrator = | cover_artist = | country = {{flag|IND}} | language = [[অসমীয়া]] | series = | genre = সামাজিক উপন্যাস | publisher = | release_date = ১৯৬৯ | media_type = মুদ্ৰণ | pages = | isbn = | congress= | oclc = | preceded_by = | followed_by = }} '''অঘৰী আত্মাৰ কাহিনী''' উপন্যাসখনৰ ঔপন্যাসিক [[চৈয়দ আব্দুল মালিক]]।<ref name="Janambhumi"/> অসমীয়া সাহিত্যত এখন সামাজিক উপন্যাস হিচাপে এই উপন্যাসখনৰ গুৰুত্ব আছে। উপন্যাসখন প্ৰথম প্ৰকাশ হৈছিল ১৯৬৯ চনত। চৈয়দ আব্দুল মালিকৰ ‘অঘৰী আত্মাৰ কাহিনী’ হৈছে ১৯৭২ চনত [[অসমীয়া ভাষাত সাহিত্য অকাডেমি বঁটা লাভ কৰা সাহিত্যিকসকল|সাহিত্য অকাডেমি বঁটা]] লাভ কৰা দ্বিতীয়খন অসমীয়া উপন্যাস।<ref name="Janambhumi">{{cite web | url=https://janambhumi.in/print/VGtSUk1VNTNQVDA9/%E0%A6%88%E0%A7%9F%E0%A6%BE%E0%A7%B0%E0%A7%81%E0%A6%87%E0%A6%82%E0%A6%97%E0%A6%AE.html | title=ঈয়াৰুইংগম | publisher=জনমভূমি.ইন | work=ৰত্নোত্তমা দাস বিক্ৰম | date=3 December 2016 | accessdate=15 August 2019 | archivedate=16 August 2019 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20190816054214/https://janambhumi.in/print/VGtSUk1VNTNQVDA9/%25E0%25A6%2588%25E0%25A7%259F%25E0%25A6%25BE%25E0%25A7%25B0%25E0%25A7%2581%25E0%25A6%2587%25E0%25A6%2582%25E0%25A6%2597%25E0%25A6%25AE.html | deadurl=yes }}</ref> == চৰিত্ৰসমূহ == * নিৰঞ্জন খাউণ্ড, * অপৰাজিতা, * শশাংক, * ছায়া, * মৃগাংক, * কণক, * অপৰা, * মন্মথ চৌধুৰী, * হেমিদুৰ আদি। == তথ্য সংগ্ৰহ == {{reflist}} {{অসমীয়া ভাষাত সাহিত্য অকাডেমি বঁটা লাভ কৰা সাহিত্যিকসকল|state=collapsed}} == বাহ্যিক সংযোগ == {{wikiquote}} [[শ্ৰেণী:অসমীয়া গ্ৰন্থ]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া উপন্যাস]] [[শ্ৰেণী:সাহিত্য অকাডেমি বঁটা প্ৰাপ্ত অসমীয়া গ্ৰন্থ]] 4fl5bjxx3dhwxndkjw6h0pen9d7ebwb 0 53038 514519 474846 2025-06-03T05:07:08Z Shiva Prasad Baruah 13367 514519 wikitext text/x-wiki '''পাফু ছিৰিজ''' অসমীয়া ডিটেকটিভ সাহিত্যৰ কিছুমান থ্ৰিলাৰ উপন্যাসৰ সমষ্টি।<ref name="ফটাঢোল"/> এই ছিৰিজটোত মুঠ ২২খন কিতাপ আছে। ইয়াৰ লেখক আছিল প্ৰেমনাৰায়ণ।<ref name="ফটাঢোল"/> ১৯৪৬ চনত পাফু ছিৰিজৰ প্ৰথমটো খণ্ড ‘দিন ডকাইত’ লিখি উলিওৱা প্ৰেমনাৰায়ণৰ আচল নাম আছিল [[প্ৰেমনাৰায়ণ দত্ত]]।<ref name="ফটাঢোল">{{cite web | url=https://fotadhol.com/%e0%a6%aa%e0%a6%be-%e0%a6%ab%e0%a7%81-%e0%a6%9a%e0%a6%bf%e0%a7%b0%e0%a6%bf%e0%a6%9c-%e0%a6%a6%e0%a6%b8%e0%a7%8d%e0%a6%af%e0%a7%81-%e0%a6%ad%e0%a6%be%e0%a6%b8%e0%a7%8d%e0%a6%95%e0%a7%b0-%e0%a6%87/ | title=পা ফু চিৰিজ, দস্যু ভাস্কৰ ইত্যাদি | publisher=ফটাঢোল | date=1 July 2018 | accessdate=20 August 2019 | author=হিৰণ্যজ্যোতি দাস }}{{Dead link|date=February 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> এই ছিৰিজটি প্ৰকাশ কৰি উলিয়াইছিল গুৱাহাটীৰ পাণবজাৰৰ ‘মণি-মাণিক’ প্ৰকাশে।<ref name="ফটাঢোল"/> ইয়াৰে প্ৰথম পুথি ‘দিন ডকাইত' প্ৰথম প্ৰকাশ হয় ১৯৪৬ চনত,<ref name="ফটাঢোল"/> ষষ্ঠ প্ৰকাশ ২০১৫ চনত। ষষ্ঠ প্ৰকাশৰ মুদ্ৰণ চিত্ৰাচল প্ৰিণ্টাৰ্ছ, শিলপুখুৰী, গুৱাহাটী। কাহিনীবোৰৰ মূল চৰিত্ৰ হ’ল ‘পাফু’ নামৰ এটা দল যি দুখীয়া, নিষ্পেষিত জনগণৰ প্ৰতি সদা দয়ালু কিন্তু অপৰাধীবোৰৰ প্ৰতি অতি নিষ্ঠুৰ। পাফুদলক ধৰিবলৈ সদা সষ্টম এক পুলিছ আৰু চোৰাংচোৱা বাহিনী এই কাহিনীৰ অন্যতম চৰিত্ৰ। ==চৰিত্ৰসমূহ== {{Multicol}} ; পাফু দল * পাৰ্বতী প্ৰসাদ ফুকন * কেপ্টেন ভীমসেন * উগ্ৰগতি পাঠক * পাৰ্থ সিং * হেমিল্টন * মালতী * ডা° নকুল ৰায় * মাধৱ * বিকাশ দেউৰী {{Multicol-break}} ; পুলিছ আৰু চোৰাংচোৱা দল * মিষ্টাৰ ডেভিদ * আনন্দমোহন ডাওৰা * নগেন্দ্ৰ শইকীয়া * মিষ্টাৰ হেলেম * মুকুল বৰ্মন * মধুসূদন নাথ {{Multicol-end}} ==পাফু ছিৰিজৰ উপন্যাসসমূহ== {{div col|3}} * দিনডকাইত * ৰামটাঙোন * নাৰীদস্যু * প্ৰহেলিকা * বিভীষিকা * সোণৰ পাহাৰ * দৰ্পচূৰ্ণ * বিপ্লৱী বাহিনী * শক্তিশেল * মাধমাৰ * ৰূপান্তৰ * অদৃশ্য সন্ধান * চিপজৰী * সমসৰী * অজান আততায়ী * প্ৰতিঘাত * ছায়াবাজী * বিপৰ্য্যয় * পাষণ্ড মৰ্দন * জোঁটপোট * বাজীকৰ * জাগৰণ {{div col end}} ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist}} [[শ্ৰেণী:অসমীয়া গ্ৰন্থ]] [[শ্ৰেণী:গ্ৰন্থ শৃংখলা]] tki9icv2lkfi24tn62tc8iwlixz6o1d 0 54169 514493 282935 2025-06-03T04:07:32Z Kandarpajit Kallol 6257 /* গ্ৰন্থপঞ্জী */ 514493 wikitext text/x-wiki '''নামঘোষা''' হৈছে [[মাধৱদেৱ]]ৰ দ্বাৰা ৰচিত, অসমীয়া বৈষ্ণৱ সমাজৰ নামঘৰৰ থাপনাত স্থাপন কৰা চাৰিখন প্ৰধান ধৰ্মপুথিৰ ভিতৰত অন্যতম।<ref name="Madhava_guru_ratnavali">{{Cite web |title=The Bhakti Ratnavali of Madhavadeva |url=http://atributetosankaradeva.org/Madhava_guru_ratnavali.htm |publisher=ATributeToSankaradeva |accessdate=14 October 2019}}</ref> অন্য তিনিখন পুথি হৈছে [[শংকৰদেৱ|মহাপুৰুষ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ]]ৰ দ্বাৰা ৰচিত [[কীৰ্তন]], [[দশম]] আৰু মাধৱদেৱৰ দ্বাৰা ৰচিত [[ভক্তি ৰত্নাৱলী]]।<ref name="Madhava_guru_ratnavali"/> নামঘোষা প্ৰায় ১৫৬৮ − ১৫৯৬ চনত ৰচনা কৰা হৈছিল।<ref name="atributetosankaradeva1">{{cite web | url=http://www.atributetosankaradeva.org/namghosa.htm | title=Nām Ghosā - the Book of the Names Divine | publisher=A tribute to Sankaradeva | accessdate=2013-05-29}}</ref> ১৯৯৭ চনত সূৰুজ কুমাৰ দত্তই '''The Divine Verses''' উপ নামেৰে নামঘোষাৰ ইংৰাজী অনুবাদ প্ৰকাশ কৰে। ২০১৭ চনত ইয়াৰ দ্বিতীয় সংস্কৰণ প্ৰকাশিত হয়।<ref name="MadhavadevaDutta1997">{{cite book|author1=Madhavadeva|author2=Soroj Kumar Dutta|title=The Divine Verses: A Translation of the Original "Naam-ghosa" of Sri Sri Madhavadeva|url=https://books.google.com/books?id=cVIcGQAACAAJ|accessdate=29 May 2013|year=1997|publisher=Vision Publications}}</ref> ==বিৱৰণ== নামঘোষা পুথিভাগ মহাপুৰুষ শ্ৰীশ্ৰী মাধৱদেৱৰ নিজা সৃষ্টি। মাধৱদেৱ সহিতে শিষ্যসকলে মহাপুৰুষ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱৰ বৈকুণ্ঠপ্ৰয়াণৰ আগে আগে প্ৰশ্ন কৰিছিল, “আপুনিতো এতিয়া যাবগৈ, গতিকে আমি এতিয়া আপোনাক ক'ত বিচাৰি পাম?” তেতিয়া শংকৰদেৱে উত্তৰ দিলে, “মই কীৰ্ত্তন আৰু দশমৰ মাজত সদায় থাকিম আৰু মাধৱ, তুমি ঘোষা নামৰ এখন শাস্ত্ৰ ৰচনা কৰা। ঘোষা আৰু ৰত্নাৱলীৰ মাজত তুমিও সদায় থাকিবা‌। ” গুৰুৰ আজ্ঞা মানিয়েই মাধৱদেৱে হাতত কলম তুলি লৈছিল নামঘোষাৰ বাবে। এহেজাৰ এজোলোকা ফাঁকিযুক্ত নামঘোষাক ''হেজাৰী ঘোষা'' বোলা হয়। মাধৱদেৱে প্ৰথম লিখিবলৈ লওঁতে কি লিখিম ভাবি থাকোঁতে শংকৰদেৱে মাধৱৰ অসুবিধা বুজি উঠি প্ৰথমফাঁকি ঘোষা লিখি দিছিল এইবুলি- <poem>"মুক্তিতো নিস্পৃহ যিটো সেহি ভকতক নমো {{gap}}ৰসময় মাগোহো ভকতি। সমস্ত মস্তক মণি নিজ ভকতৰ বৈশ্য {{gap}}ভজো হেন দেৱ যদুপতি॥"</poem><ref name="কীৰ্ত্তন−ঘোষা">{{cite book|title=কীৰ্ত্তন-ঘোষা আৰু নাম-ঘোষা|author=মহাপুৰুষ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ আৰু শ্ৰীশ্ৰীমাধৱদেৱ|editor=শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ সংঘ|date=১৯৯১}}</ref> তাৰ পিছতে মাধৱদেৱে লিখি গৈছিল এনেকৈ- <poem>"যাৰ ৰাম কৃষ্ণ নাম নাৱে ভৱসিন্ধু তৰি {{gap}}পাৱে পৰম্পদ পাপী যত। সদানন্দ সনাতন হেনয় কৃষ্ণক সদা {{gap}}উপাসা কৰোহো হৃদয়ত॥ "</poem><ref name="কীৰ্ত্তন−ঘোষা"/> [[ভক্তি ৰত্নাৱলী]] শাস্ত্ৰভাগ শেষ কৰাৰ পাছত [[মাধৱদেৱ|শ্ৰীশ্ৰীমাধৱদেৱে]] নামঘোষা আৰম্ভ কৰিছে, যিহেতু ভক্তি ৰত্নাৱলী 'শৰণ বিৰচনে'ৰে সমাপ্ত কৰা হৈছে, সেয়ে ঘোষা শাস্ত্ৰ 'ভজনে'ৰে সমৃদ্ধ কৰি শুভাৰম্ভ কৰা হৈছে। মহাপুৰুষ মাধৱদেৱে এই পুথিখন ৰচনাৰ সম্পৰ্কত আগবঢ়োৱা এটি মন্তব্য [[গুৰুচৰিত]]ত উল্লেখ আছে। মন্তব্যটি এনেধৰণৰ- “মই গুৰুসেৱকে যি পালোঁ তাকো ঘোষাতে থৈছোঁ, অনেক শাস্ত্ৰ বিচাৰি যি ৰসতত্ত্ব পালো তাকো ঘোষাতে থৈছোঁ, আৰু পৰমাত্মা ইষ্টে হৃদিত থাকি যি বুদ্ধি দিলে তাকো মই ঘোষাতে থৈছোঁ। ” ঘোষা শাস্ত্ৰ ভাৰতীয় দৰ্শনৰ ব্ৰহ্মবাদী ভাবধাৰাকে সমৰ্থন কৰিছে। ঘোষাত উপস্থাপিত হোৱা ব্ৰহ্ম চৈতন্যময় আৰু হৃদিস্থিত। অবিদ্যাজনিত মূঢ়তাৰ বাবে মানুহে ব্ৰহ্ম উপলব্ধি কৰিব নোৱাৰে‌। নামঘোষাই অবিদ্যাক মায়াৰূপে অভিহিত কৰিছে। ভাৰতীয় বেদান্ত দৰ্শনত মায়াৰ যি ধাৰণা সেই ধাৰণাকে নামঘোষাতো বিচাৰি পোৱা যায়। নামঘোষাৰ মতে একমাত্ৰ সত্য, শুদ্ধ, নিত্য আৰু চৈতন্য হৈছে কৃষ্ণ। ঘোষাত কৈছে- <poem> হে কৃষ্ণ তুমি মাত্ৰ {{gap}}চৈতন্য স্বৰূপ নিত্য {{gap}}{{gap}}সত্য শুদ্ধ জ্ঞান অখণ্ডিত। আৱৰ যতেক ইটো{{gap}} তোমাৰ বিনোদ ৰূপ {{gap}}{{gap}}চৰাচৰ মায়াৰ কল্পিত॥ </poem><ref name="কীৰ্ত্তন−ঘোষা"/> মায়াক ঈশ্বৰৰ বিনোদ ৰূপ বুলি কোৱা হৈছে। এই ৰূপক ভক্তিবিৰোধীসকলে সঁচা বুলি ভাবি বিভ্ৰান্তিত পৰে। নামঘোষাত কৈছে- <poem>দুৰ্বাৰ দুঃসঙ্গ দুৰ্বাসনা দুষ্ট {{gap}} হৰি হৰি হৰি হৰি এ {{gap}}{{gap}} অনাদি অবিদ্যা আপুনি ভৈলো মোহিত। অনাত্মা দেহক আত্মা বুদ্ধি কৰি {{gap}} হৰি হৰি হৰি হৰি এ {{gap}}{{gap}}তুমি পৰমাত্মা ঈশ্বৰ ভৈলো বঞ্চিত॥ </poem><ref name="কীৰ্ত্তন−ঘোষা"/> নামঘোষাই ভগৱৎ ভক্তিৰ মাজত আনন্দৰ উৎস নিৰূপণ কৰি দিছে। আনন্দৰূপক ঘোষাশাস্ত্ৰত ৰসময় ভকতিত পৰিণত কৰি ৰসময় ভকতিৰ যোগেদি মুক্তি পথৰ সন্ধান দিয়া হৈছে। ঘোষাৰ মাজত মাধৱদেৱে দাস্যভক্তিৰো প্ৰকাশ ঘটাইছে। নাম-ঘোষা শাস্ত্ৰৰ বস্তু-প্ৰকাশ অধ্যায়ত- <poem>"শ্ৰীমন্ত শংকৰ {{gap}}হৰি ভকতৰ {{gap}}জানাযেন কল্পতৰু। তাহান্ত বিনাই{{gap}} নাই নাই নাই {{gap}}আমাৰ পৰম গুৰু॥ "</poem><ref name="কীৰ্ত্তন−ঘোষা"/> বুলি পৰম গুৰুৰ পৰিচয় কৰাই দিছে। নাম-ঘোষাই এই তত্ত্বৰ চিনাকি কৰাই দিয়ে। শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱে দেৱতাসকলে গুপ্ত কৰি যোৱা হৰিনাম বস্তু জগতৰ কল্যাণৰ কাৰণে উদঙাই দিলে।<ref name="নাম-ঘোষাঃএটি আলোক">{{cite book|title= নাম-ঘোষাঃএটি আলোক|author=ৰজনীকান্ত দত্ত|editor=|date=জানুৱাৰী ২০০৭}}</ref> অবস্তুৰ পৰা আঁতৰাই দেখুওৱা প্ৰকৃত বস্তুক নামঘোষাত এনেদৰে উল্লেখ আছে- <poem>"হৰি নাম ৰসে {{gap}}বৈকুণ্ঠ প্ৰকাশে {{gap}}প্ৰেম অমৃতৰ নদী। শ্ৰীমন্ত শংকৰে{{gap}} পাৰ ভাঙ্গি দিলে {{gap}}বহে ব্ৰহ্মাণ্ডক ভেদি"</poem><ref name="কীৰ্ত্তন−ঘোষা"/> এক শৰণ হৰি নাম ধৰ্ম সাধনৰ চাৰিটা স্তৰ- গুৰু, দেৱ, নাম, ভকতৰ ধাৰণা নামঘোষাত পৰিষ্কাৰ ৰূপত দিয়া হৈছে। ==বৈশিষ্ট্য== [[শংকৰদেৱ]]ৰ আজ্ঞা মানি মাধৱদেৱে ঘোষা লিখিবলৈ লওঁতে হাতত কলম লৈ চিন্তা কৰি থকা দেখি তেওঁ প্ৰথম ঘোষা ফাঁকি লিখি দিলে। তাৰ পিছতে মাধৱদেৱে লিখি গৈ মুঠ এহেজাৰ এক ফাঁকিত সামৰণি মাৰিলে। দ্বিতীয় ফাঁকিৰ পৰা মাধৱদেৱে লিখা বাবে নাম ঘোষাক ''হেজাৰী ঘোষা'' বুলিও কোৱা হয়। মাধৱদেৱৰ আন এটা নাম ''বঢ়াৰ পো''। নামঘোষাখন চাৰিটা [[ছন্দ]]ত লিখা। # ছবি # দুলড়ী # লেছাৰি # পদ ==অন্যান্য== নামঘোষাৰ প্ৰসংগত ''[[দৈতাৰি ঠাকুৰ]]ৰ চৰিত পুথি''ত উল্লেখ আছে<ref name="ঘোষা নামে শাস্ত্ৰ এক">{{cite book|title= ঘোষা নামে শাস্ত্ৰ এক|author= হেমভাই |editor=|date=জানুৱাৰী ২০১৫}}</ref>- <poem>দেখা ঘোষা পুথিখান আমাৰ আছয়। সবে কহি আছোঁ যিক কহিবে লাগয়॥ তাহাৰ অৰ্থকে যিবাজেন বুজিবেক। সেইজনে জানা লাগ আমক পাইবেক॥ ১৫৬৫॥ ঘোষাতে সমস্ত মোৰ বলবুদ্ধি যত। যাৰ ভাগ্য আছে তাতে বুজিৱে সমস্ত॥ ১৫৬৬॥</poem> অৰ্থ্যাৎ ঘোষা শাস্ত্ৰৰ মাজতে মাধৱদেৱে নিজে থকাৰ কথা প্ৰকাশ কৰিছে। এই গ্ৰন্থখনৰ সম্পৰ্কত কেইজনমান পুৰোধা ব্যক্তিৰ উদ্ধৃতি - *[[নগেন শইকীয়া|ড॰ নগেন শইকীয়া]]—"নামঘোষা [[মাধৱদেৱ]]ৰ সমস্ত জীৱনৰ জ্ঞান আৰু গভীৰ অনুভৱৰ স্বতঃস্ফূৰ্ত কাব্যময় প্ৰকাশ ভাৱৰ গভীৰতা, বিষয় যথা যোগ্যতা, প্ৰকাশভংগী চাৰুতা আৰু ভক্তিৰ ৰসময়ী স্বৰূপৰ অনন্য অভিব্যক্তিয়ে নামঘোষাক কৰি তুলিছে সকলো কালৰ বাবে এক অতুলনীয় মহৎ কাব্যকৃতি। নামঘোষাই ধৰ্মৰ সকলো সাম্প্ৰদায়িক ৰূপ অতিক্ৰম কৰি পাঠকৰ অন্তৰত এক অলৌকিক আনন্দনিস্যন্দী অন্তৰ্জগতৰ মাজলৈ লৈ যায়, পাঠকৰ বুদ্ধি আৰু বোধৰ এক অপূৰ্ব মিলন ৰাজ্যত প্ৰবেশৰ এক বিৰল সুযোগ দান কৰে। "<ref name="নাম-ঘোষাঃএটি আলোক"/> *[[বাণীকান্ত কাকতি|ড॰ বাণীকান্ত কাকতি]]—"নাম-ঘোষাত তিনিটা ভাবৰ ধাৰা মিহলি হৈ বিশাল আনন্দ সাগৰৰ ফালে ধাৱমান হৈছে। পুণ্যশ্লোক শঙ্কৰৰ স্মৃতি, [[মাধৱদেৱ]]ৰ আত্মলঘিমা আৰু কৃষ্ণস্তুতিৰ মাহাত্ম্য। হিয়া ভেদ কৰি ওলোৱা ৰসময়ী ভক্তিয়েই 'নাম-ঘোষা'ক শিক্ষামূলক পদ সংগ্ৰহৰ শাৰীৰ পৰা আঁতৰাই আনি জীৱন ৰসেৰে অভিসিক্ত প্ৰকৃত সাহিত্যৰ সমুখ আসনত ঠাই দিছে। "<ref name="নাম-ঘোষাঃএটি আলোক"/> *[[লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা|সাহিত্যৰথী লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা]]— "মোক মানুহে গণ্ডপ মৰা বুলিব পাৰে, এচকুৱা বুলিব পাৰে;বোলক, তাত মোৰ দুখ নাই। কিন্তু মোৰ মুখত কোনেও সোপা দিব নোৱাৰে। যদি মই গল মেলি কওঁ যে ভাৰততহে নালাগে পৃথিৱীৰ কোনো সুসভ্য দেশত এনে এখন Scripture বা শাস্ত্ৰ ওলোৱা নাই, যাক আমাৰ এই ঘোষা শাস্ত্ৰখনেৰে সৈতে একে শাৰীতে ঠগিত থব পাৰি। ই ঈশ্বৰৰ চৰণত কায়, বাক্য, মনেৰে নিজক সঁপি দি ঈশ্বৰত নিমগ্ন হৈ যোৱা ভকতৰ হৃদয়ৰ তলিৰপৰা ওলোৱা কাৰুণ্য স্তুতিৰ উঁহ। অকল সিয়েই নহয়, সেই অবাঙমন গোচৰ অথচ সচিদানন্দময়ৰ আনন্দানুভৱ মূৰ্তিৰ অভয় চৰণত ভকতৰ অন্তৰৰপৰা আপোনা-আপুনি উথলি পৰা পৰমানন্দ প্ৰৱাহৰ পুষ্পাঞ্জলি। "<ref name="নাম-ঘোষাঃএটি আলোক"/> *[[মহেশ্বৰ নেওগ|ড॰ মহেশ্বৰ নেওগ]]—"'নাম-ঘোষা' পৰম ভক্ত মাধৱদেৱৰ আধ্যাত্মিক জীৱনৰ অভিজ্ঞতাৰ ছন্দোময় প্ৰকাশ। "<ref name="নাম-ঘোষাঃএটি আলোক"/> *[[সত্যেন্দ্ৰনাথ শৰ্মা|ড॰ সত্যেন্দ্ৰনাথ শৰ্মা]]—"[[মাধৱদেৱ]]ৰ আধ্যাত্মিক জীৱনৰ পূৰ্ণ অভিব্যক্তি এই গ্ৰন্থত দেখা যায়। তেওঁৰ শাস্ত্ৰজ্ঞান বা পাণ্ডিত্য, কবিত্ব, ধাৰ্মিক মতবাদ, আধ্যাত্মিক আদৰ্শ আৰু ধৰ্মক্ষেত্ৰত লাভ কৰা অভিজ্ঞতাৰ ই পূৰ্ণ প্ৰকাশ। গুৰুৰ পৰা লাভ কৰা শিক্ষা, শাস্ত্ৰৰ পৰা সংগ্ৰহ কৰা সিদ্ধান্ত আৰু নিজ হৃদয়ত উপলব্ধ হোৱা সত্যৰ স্বৰূপ এই গ্ৰন্থত প্ৰকাশিত হৈছে। "<ref name="নাম-ঘোষাঃএটি আলোক"/> *[[বিনোৱা ভাৱে]]—"নাম-ঘোষা বিশ্বৰ এখনি শ্ৰেষ্ঠ ভক্তিগ্ৰন্থ। বিশ্বৰ সকলো সাহিত্যতে এনে ভক্তিমূলক গ্ৰন্থ বিৰল। "<ref name="নাম-ঘোষাঃএটি আলোক"/> ==স্ৰষ্টাৰ পৰিচয়== নামঘোষা [[মাধৱদেৱ|মহাপুৰুষ শ্ৰীশ্ৰী মাধৱদেৱে]] ৰচনা কৰিছিল। তেখেত জগতগুৰু শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱৰ প্ৰিয় শিষ্য আছিল। ১৪৮৯ চনত নাৰায়ণপুৰত মাধৱদেৱৰ জন্ম হৈছিল। পিতৃ গোবিন্দগিৰি আৰু মাতৃ মনোৰমা আই। শংকৰদেৱক লগ পোৱাৰ আগলৈকে মাধৱদেৱ প্ৰবৃত্তি মাৰ্গত বিশ্বাসী আছিল। পিছত ধুৱাঁহাটৰ বেলগুৰিত শংকৰদেৱৰ লগত হোৱা প্ৰথম সাক্ষাতত তৰ্কযুদ্ধত নামি পৰে। মহাপুৰুষ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱৰ তৰুমূলৰ শ্লোকত ধৰাশায়ী হৈ মাধৱদেৱে শংকৰক গুৰু মানি সেৱা কৰি নিবৃত্তি মাৰ্গলৈ আহে। শংকৰ-মাধৱৰ এই মিলনক মণিকাঞ্চন সংযোগ আখ্যা দিয়া হয়। ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist}} ==গ্ৰন্থপঞ্জী== *কীৰ্তনঘোষা আৰু নাম-ঘোষা শ্ৰীশ্ৰীশঙ্কৰদেৱ আৰু শ্ৰীশ্ৰীমাধৱদেৱ বিৰচিত *মাধৱ-বান্ধৱ (স্মৃতিগ্ৰন্থ) দেৱকান্ত গগৈ সম্পাদিত *আধ্যাত্মিক চিন্তন (প্ৰবন্ধ সংকলন) [[কিৰণ বৰদলৈ]] বিৰচিত *নাম-ঘোষাঃ এটি আলোক [[ৰজনীকান্ত দত্ত]] বিৰচিত *ঘোষা নামে শাস্ত্ৰ এক [[হেমভাই]] বিৰচিত ==বাহ্যিক সংযোগ== {{wikiquote}} {{wikisource}} [[শ্ৰেণী:অসমীয়া সাহিত্য]] [[শ্ৰেণী:ভক্তি আন্দোলন]] 6h8o0ksw2r3hfyui6kwo74zdgb22e10 0 55248 514610 508567 2025-06-03T08:34:59Z Kandarpajit Kallol 6257 /* লগতে চাওক */ 514610 wikitext text/x-wiki {{infobox writer | name =দেৱকান্ত সন্দিকৈ | image = দেৱকান্ত সন্দিকৈৰ আলোকচিত্ৰ.jpg | imagesize = 200px | alt = | caption = | pseudonym = | birth_name = | Parents_name = | birth_year = ১৯৫০ | birth_place = [[ডিব্ৰুগড়]], নাহৰচুক, ডিকম, [[অসম]] | death_date = | death_place = | occupation = | nationality = [[ভাৰত|ভাৰতীয়]] | ethnicity = | citizenship = ভাৰতীয় | language = [[অসমীয়া ভাষা|অসমীয়া]] | education =ডিব্ৰুগড় বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা পৰিসংখ্যা বিজ্ঞানত স্নাতকোত্তৰ, ১৯৭৩ | alma_mater = | period = | genre = | subject = গদ্য সাহিত্য | movement = | notableworks = | partner = নিজৰা সন্দিকৈ | children = | relatives = | influences = | influenced = | awards = ১৯৯৪চনত ‘ৰমনীয় অনুভৱ গ্ৰন্থ’ৰ বাবে শশীমোহন ভট্টাচাৰ্য বঁটা আৰু ২০১০ চনত ‘নতুন সুৰ’ৰ সাহিত্যজ্যোতি বঁটা। | signature = | signature_alt = | website = }} '''দেৱকান্ত সন্দিকৈ''' (জন্ম:১৯৫০- ) ({{lang-en| Devakanta Handique}}) এগৰাকী গদ্য লেখক। আশীৰ দশকৰ পৰা অসমীয়া গদ্য সাহিত্যক সমৃদ্ধ কৰি ৰখা দেৱকান্ত সন্দিকৈয়ে সৰ্বমুঠ ১৩খন গ্ৰন্থ লিখি উলিয়াইছে। অসমীয়া ভাষাত মূলতঃ মৌলিক আত্ম-উৎকৰ্ষমূলক গ্ৰন্থ ৰচনা কৰা দেৱকান্ত সন্দিকৈ ১৯৭৩ চনৰপৰা ভাৰতৰ বতৰ বিজ্ঞান কেন্দ্ৰ, গুৱাহাটীৰ শাখাত চাকৰি জীৱনৰ আৰম্ভ কৰে আৰু ২০০৫ চনৰপৰা ২০১০ চনলৈকে সেই প্ৰতিষ্ঠানৰ ডাইৰেক্টৰ হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰি অৱসৰ গ্ৰহণ কৰে।<ref>ফণীন্দ্ৰ কুমাৰ দেৱচৌধুৰী সম্পাদিত ‘এশবছৰীয়া গদ্য সাহিত্য, পৃষ্ঠা-২১২</ref> বৰ্তমানেও সাহিত্য জগতৰ লগত জড়িত হৈ আছে। ==জন্ম আৰু বংশ পৰিচয়== দেৱকান্ত সন্দিকৈৰ জন্ম হয় ১২ মে’ ১৯৫০ চন, পূৰ্বৰ অবিভাজিত [[লখিমপুৰ]] আৰু বৰ্তমান [[ডিব্ৰুগড়]] জিলাৰ ইকৰাতলি, নাহৰচুক গাঁও, [[ডিকম]] অঞ্চলত। দেউতাকৰ নাম ভৱকান্ত সন্দিকৈ আৰু মাতৃৰ নাম তুলেশ্বৰী সন্দিকৈ।<ref>ফণীন্দ্ৰ কুমাৰ দেৱচৌধুৰী সম্পাদিত ‘এশবছৰীয়া গদ্য সাহিত্য, পৃষ্ঠা-২১২</ref> পত্নীৰ নাম নিজৰা সন্দিকৈ। ==শিক্ষাজীৱন == #১৯৫৫ গণেশবাড়ী বাগানৰ প্ৰাথমিক স্কুলত প্ৰাথমিক শিক্ষা। #১৯৬৭ চনত ডিকম হাইস্কুলৰপৰা প্ৰৱেশিকা পৰীক্ষা পাছ। #১৯৭১ চনত ডিব্ৰুগড়ৰ কানৈ মহাবিদ্যালয়ৰপৰা বি.এছ.চি. পৰীক্ষা পাছ। #১৯৭৩ চনত [[ডিব্ৰুগড় বিশ্ববিদ্যালয়]]ৰ পৰা পৰিসংখ্যা বিজ্ঞানত স্নাতকোত্তৰ। ==কৰ্মজীৱন== #১৯৭৩ চনৰপৰা ভাৰতৰ বতৰ বিজ্ঞান বিভাগ, [[আঞ্চলিক বতৰ বিজ্ঞান কেন্দ্ৰ]], গুৱাহাটীত চাকৰি জীৱনৰ আৰম্ভ হয়।<ref>জীৱন সম্পৰ্কে চিন্তা আৰু অনুভৱ,বনলতা, ২০১৫, বেটুপাতৰ পৰা সংগ্ৰহীত</ref> ==সাহিত্যৰাজি== ১৯৭৩ চনৰ আগভাগত [[হোমেন বৰগোহাঞি]] সম্পাদিত ‘সাপ্তাহিক নীলাচল’ত লেখা প্ৰকাশ। পৰৱৰ্তী সময়ত তেওঁ [[প্ৰান্তিক]]ত লেখা-মেলা কৰে। [[পৰাগ কুমাৰ দাস]] সম্পাদিত ‘বুধবাৰ’ কাকততো সন্দিকৈয়ে ‘চিন্তাশীল্প’ শীৰ্ষক এটা সাপ্তাহিক স্তম্ভ লেখা লিখিবলৈ আৰম্ভ কৰে। তেওঁৰ প্ৰকাশিত গ্ৰন্থসমূহ হ’ল- # ৰমনীয় অনুভৱ, ১৯৯২ # চিন্তা-শিল্প, ১৯৯০ # জীৱনৰ প্ৰথম পাঠ, ১৯৯৪ # ককা আৰু নাতিৰ আধুনিক সংলাপ, ১৯৯৫ # [[ঈশ্বৰহীন পৃথিৱীৰ সপোন]],২০০০ # জীৱনৰ সুখ-দুখ,২০০৪ # এটা সামাজিক বিজ্ঞাপন, ২০০৮ # মানৱতাৰ সাধনা, ২০১০ # পুৱাই দুৱাৰ খুলি দেখা পৃথিৱীখন, ২০১২ # জীৱনটো আমি মাথোঁ এবাৰেই পাওঁ, ২০১৩ # জীৱন সম্পৰ্কে চিন্তা আৰু অনুভৱ, ২০১৫ # কৰ্মই ভাগ্য, ২০১৭ # জীৱনৰ সাৰাংশ, ২০১৮ ==বঁটা আৰু সন্মান== #১৯৯৪ চনত ‘ৰমনীয় অনুভৱ গ্ৰন্থ’ৰ বাবে শশীমোহন ভট্টাচাৰ্য বঁটা। #২০১০ চনত ‘নতুন সুৰ’ৰ সাহিত্যজ্যোতি বঁটা। ==তথ্যসূত্ৰ== {{reflist}} [[শ্ৰেণী:অসমীয়া সাহিত্যিক]] [[শ্ৰেণী:জীৱিত ব্যক্তি]] ==লগতে চাওক== {{wikiquote}} *[http://muktosinta.org/debokanto-xondikoir-jibontu-ami-mathu-ebarei-pau/ দেৱকান্ত সন্দিকৈৰ “জীৱনটো আমি মাথোঁ এবাৰেই পাওঁ”-(ভাস্কৰ ভূঞা)] dx4nzb9iv84c2j7mqxh2pvtgorr7idx 0 57348 514638 366573 2025-06-03T09:24:45Z Kandarpajit Kallol 6257 /* বাহ্যিক সংযোগ */ 514638 wikitext text/x-wiki {{infobox writer | name = অনুভৱ তুলসী | image = Anubhav Tulsi.jpg|thumb| | imagesize = 200px | alt = | caption = | pseudonym = | birth_name = | Parents_name = লক্ষ্মীকান্ত শইকীয়া আৰু মাতৃ লাৱণ্য শইকীয়া | birth_year = ১৯৫৮ | birth_place = [[তুলসীমুখ]],নগাঁও, [[অসম]] | death_date = | death_place = | occupation = | nationality = [[ভাৰত|ভাৰতীয়]] | ethnicity = | citizenship = ভাৰতীয় | language = [[অসমীয়া ভাষা|অসমীয়া]] | education = গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা ইংৰাজী সাহিত্যত স্নাতকোত্তৰ | alma_mater = | period = | genre = | subject = কবি, গল্পকাৰ, অনুবাদক | movement = | notableworks = | partner = | children = | relatives = | influences = | influenced = | awards = | signature = | signature_alt = | website = }} '''অনুভৱ তুলসী''' ({{Lang-en|Anubhav Tulasi}}) একাধাৰে কবি, অনুবাদক, চিনেমা সমালোচক, গল্পকাৰ, সম্পাদক। বিংশ শতিকাৰ শেষৰপৰা সাম্প্ৰতিক সময়লৈকে অসমীয়া কবিতাৰ ক্ষেত্ৰখনত তেওঁ অৱদান আগবঢ়াই আহিছে। তেওঁ [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়]]ৰ পৰা ১৯৮৪ চনত ইংৰাজী সাহিত্যত স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী গ্ৰহণ কৰে। ১৯৮৩ চনৰপৰা ২০১৮ চনলৈকে [[শুৱালকুছি বুদৰাম মাধৱ সত্ৰাধিকাৰ মহাবিদ্যালয়]]ত অধ্যাপক হিচাপে চাকৰি কৰি অৱসৰ গ্ৰহণ কৰে। তেওঁৰ প্ৰথম কবিতাপুথি ‘নাজমা’।<ref name="গৰীয়সী">{{cite journal | title=গৰীয়সী | author=ধ্ৰুৱজ্যোতি বৰা | month=জানুৱাৰী | volume=ঊনিত্ৰংশ বছৰ | issue=তৃতীয় সংখ্যা | pages=৫১}}</ref> বৰ্তমানলৈকে তেওঁৰ ২০খন কবিতাপুথি প্ৰকাশ পাইছে। ত্ৰিশখনতকৈ অধিক পুথিৰ ৰচয়িতা অনুভৱ তুলসীৰ কবিতা গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়, কটন বিশ্ববিদ্যালয় আৰু লক্ষীমপুৰ মহাবিদ্যালয়ৰ স্নাতকোত্তৰ অসমীয়া বিভাগৰ পাঠ্যক্ৰমত অন্তৰ্ভুক্ত হৈছে। অক্সফ'ৰ্ড বিশ্ববিদ্যালয়, পেংগুইন, নৰ্থ ইষ্টাৰ্ণ পাৰ্বত্য বিশ্ববিদ্যালয়, সাহিত্য অকাডেমি, নেশ্যনেল বুক ট্ৰাষ্ট আদিৰ পৰা প্ৰকাশিত সম্মানজনক গ্ৰন্থত তেওঁৰ কবিতা অন্তৰ্ভুক্ত হৈছে। তুৰস্কৰ ইস্তানবুল,, আমেৰিকাৰ অষ্টিন, গ্ৰীচৰ এথেন্স আৰু বাংলাদেশ ঢাকাত অনুষ্ঠিত বিশ্ব কবিতা আৰু সাহিত্য মহোৎসৱত কবিতা পাঠৰ বাবে তেওঁ আমন্ত্ৰিত হৈছে।<ref>এম. কামালুদ্দিন আহমেদ, 'আধুনিক অসমীয়া কবিতা' তৃতীয় সংস্কৰণ, ২০২০, বনলতা, পৃষ্ঠা- ১৪৭ (পূৰ্ণাংগ প্ৰবন্ধ)</ref> জাৰ্মানী, ফৰাচী, হাঙ্গেৰী, উজবেক আদি ভাষালৈও তেওঁৰ কবিতা অনুবাদ হৈছে। অনুভৱ তুলসীয়ে [[মুনীন বৰকটকী বঁটা]], কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰৰ সংস্কৃতি দপ্তৰৰ জ্যেষ্ঠ ফেলশিপ সন্মান, অন্তৰ্লিপি সাহিত্য বঁটা, সাহিত্য জ্যোতি বঁটা, [[অসম সাহিত্য সভা]]ৰ সভাপতিৰ শতবৰ্ষীয় সাহিত্য সম্মান, পৰনাথ বিদ্যাবিনোদ স্মৃতি সাহিত্য পুৰস্কাৰ,নলবাৰী সাহিত্য সভাৰ ‘জমিৰুদ্দিন আহমদ বঁটা”, অসম সাহিত্য সভাৰ অসম কেশৰী [[অম্বিকাগিৰী ৰায়চৌধুৰী]] বঁটা’ আদি পুৰস্কাৰ লাভ কৰিছে।<ref>Best of Indian Literature, Vol.- 2, Book-1 Ed. NK Bhattacharjee, AJ Thomas</ref> ==জন্ম আৰু বংশ পৰিচয়== অনুভৱ তুলসীৰ জন্ম হয় ১৯৫৮ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহৰ ৩ তাৰিখে, নগাঁও জিলাত। তেওঁৰ পিতৃৰ নাম লক্ষ্মীকান্ত শইকীয়া আৰু মাতৃ লাৱণ্য শইকীয়া। ==শিক্ষা== অনুভৱ তুলসীয়ে প্ৰাথমিক আৰু হাইস্কুলীয়া শিক্ষা লাভ কৰে ক্ৰমে ৫১ নং তুলসীমুখ নিম্ন প্ৰাথমিক বিদ্যালয় আৰু মাধবদেৱ উচ্চ ইংৰাজী বিদ্যালয়ত। পৰৱৰ্তী সময়ত [[কটন কলেজ]]ৰপৰা (১৯৭৪-৭৬) বিজ্ঞান শাখাত প্ৰাক বিশ্ববিদ্যালয়, [[নগাঁও কলেজ]]ৰপৰা ১৯৭৬-৭৯ চনত স্নাতক আৰু [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়]]ৰপৰা ১৯৮১-৮৪ চনত স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী লাভ কৰে। ==বৃত্তি== শুৱালকুছিৰ শুৱালকুছি বুদম মাধব সত্ৰাধিকাৰ মহাবিদ্যালয় (SBMS College, Sualkuchi)ত তেওঁ ইংৰাজী বিভাগত অধ্যাপনা কৰে (১৯৮৩-২০১৮) ==অনুভৱ তুলসীৰ প্ৰকাশিত পুথি== ===কবিতাপুথি=== * নাজমা (১৯৮৫) * দোৰোণ ফুল (১৯৯৬) * জলমগ্ন দৃশ্যাৱলী (১৯৯৬) * কাব্যপীঠ (১৯৯৭) * নিৰ্জ্ঞান নেপথ্য (২০০১)। * চৰাইৰ চকুত ফুলৰ বিছনা (২০০৩) * পানীকাউৰী (২০০৫) * জয় জয়তীৰ জয় (২০০৬) * জুইচোৰ (২০০৭) * জীৱনানন্দৰ দেহান্তৰৰ দৃশ্য (২০০৮) * দেওচেলেং (২০১০) * ঢেকীয়াপতীয়াৰ পিতৃ (২০১১) * বৰষুণৰ খেতিয়ক (২০১৫) * মাটিভাষা (২০১৭)। * অনুভৱ তুলসীৰ শ্ৰেষ্ঠ কবিতা (২০১৭) * দিন ৰাতিৰ দুৱৰী (২০১৮) * বানান কৰি পঢ়া লুইতৰ পানী (২০১৯) * ডেমক্ৰেচি অব আমব্ৰেলাজ (২০১০) * মাইহাং বাটিৰ চাদ (২০১২)। * ডিৱৰ্ড (২০১৮) ===অনুবাদ পুথি=== * আনা আখমাত'ভাৰ কবিতা (২০০১) * বেলিসূতা সোণপৰুৱা (২০০৬) * সম্পৰ্ক (২০১২)। * পুৰাতন এই বীণখনি (২০১৫) * নজনা জুনুকা (২০১৬) * নৰা তগৰৰ গন্ধ (২০১৮) ===কবিতা আলোচনা=== * অসমীয়া কবিতা আৰু তুলনামূলক আলোচনা (২০০৬) * সৃষ্টিসুষমা (২০০৯) * ইলোৰাৰ ইন্দ্ৰসভা (২০০৫) ===ভ্ৰমণলেখা=== * পানীত মৌ মিহলাই লেখা নাম বাইজেনটিয়াম (২০১২) ===চিনেমা সমালোচনা=== * ঘোঁৰাচৱাৰী আৰু সূৰ্যৰ স্মৃতি (২০১৬) ===গল্পপুথি=== * গোলাপ গছত থৈ যাবি (২০১৭) ===সম্পাদনা=== * কবিৰ বচন(সম্পাদনা-২০১২) * অমূল্য বৰুৱাৰ কবিতা (সম্পাদনা-২০০২) * তৰুণ প্ৰজন্মৰ কবিতা (সম্পাদনা সহযোগী ২০০৫) * Discourse ( পত্ৰিকা- ২০০৮-২০১৮) * Confluence (পত্ৰিকা-২০১৫-২০১৮) * তুলাৰ দলং তেজাৰ সাঁকো (২০২০) ===বঁটা আৰু সন্মান=== * [[মুনীন বৰকটকী বঁটা]], ১৯৯৭ * কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰৰ সংস্কৃতি দপ্তৰৰ জ্যেষ্ঠ ফেল’শ্বিপ সন্মান, ২০০০ * অন্তৰ্লিপি সাহিত্য বঁটা, ২০১৬ * সাহিত্য জ্যোতি বঁটা, ২০১৭ * অসম সাহিত্য সভাৰ সভাপতিৰ শতবৰ্ষীয় সাহিত্য সম্মান, ২০১৭ * পদ্মনাথ বিদ্যাবিনোদ স্মৃতি সাহিত্য পুৰস্কাৰ, ২০১৯ * নলবাৰী সাহিত্য সভাৰ জমিৰুদ্দিন আহমদ বঁটা’, ২০১৯ * অসম সাহিত্য সভাৰ 'অসম কেশৰী অম্বিকাগিৰী ৰায়চৌধুৰী বঁটা', ২০২০ ==তথ্য সংগ্ৰহ== <references /> ==বাহ্যিক সংযোগ== {{wikiquote}} #Dancing Earth: An Anthology of Poetry from Northeast India, Ed. R. Nangum, KS Nongkynrih,Penguin Books. #One Hundred Years of Assamese Poetry, Ed. Hirendranath Dutta, Publication Board of Assam #Sapa Dashakar Kanthaswar, Ed. Ananda Barmudoi, National Book Trust of India #Ehexar Bacharar Asomiya Kabita, Ed. Karabi Deka Hazarika, Banalata, Guwahati #Natun Prajanmar Kabita, Ed. Harekrishna Deka, Anveswa, Guwahati #Xahitya Xomalochana Prasanga: Axomiya Xabilya, Ananda Barmudoi, Axom Publishing Company,Guwahati. #100 Frames: One Hundred Years of Indian Cinema, Gauhati Cine Club, Guwahati #Axomiyas Xahityar Buranji, Ed. Homen Bargohain, Vol.-6, ABILAC, Guwahati #Kabitar Bhasha, Ed. Ranjit Dey Goswami, Anveswa, Guwahati #The Oxford Anthology of Writings from North-East India. Ed. Tilottama Mishra #Indian Literature, Vol. 295, October, 2016 [[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া কবি]] crw3uyz13v217rzvtu5gqiylowx2cti 0 58403 514632 510237 2025-06-03T09:20:37Z Kandarpajit Kallol 6257 514632 wikitext text/x-wiki {{infobox writer | name =অতনু ভট্টাচাৰ্য | image = Atanu Bhattacharyya 2020.jpg | imagesize = 200px | alt = | caption = | pseudonym = | birth_name = | Parents_name = | birth_year = ১৯৬৭ | birth_place = | death_date = | death_place = | occupation = সম্পাদক, সাংবাদিক | nationality = [[ভাৰত|ভাৰতীয়]] | ethnicity = | citizenship = ভাৰতীয় | language = [[অসমীয়া ভাষা|অসমীয়া]] | education = গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ 'Journalism and Mass Communication' বিভাগৰপৰা মাষ্টাৰ ডিগ্ৰী | alma_mater = | period = | genre = | subject = কবি, গল্পকাৰ, সম্পাদক, গল্পকথক | movement = | notableworks = | partner = | children = | relatives = | influences = | influenced = | awards = | signature = | signature_alt = | website = }} '''অতনু ভট্টাচাৰ্য''' (জন্ম: ১৯৬৭- ) ({{lang-en| Atanu Bhattacharyya}}) একাধাৰে কবি, গল্পকাৰ, সম্পাদক আৰু গল্পকথক। শিক্ষকতা বৃত্তিৰ পৰা স্বেচ্ছা-অৱসৰ লৈ সাংবাদিকতাৰ জগতখনৰৰ সৈতে জড়িত হোৱা ভট্টাচাৰ্যই বৰ্তমান [[সাতসৰী]] আলোচনীৰ কাৰ্যবাহী সম্পাদক হিচাপে কৰ্মৰত। ভট্টাচাৰ্য একবিংশ শতিকাৰ এজন উল্লেখযোগ্য কবি আৰু গল্পকাৰ। বৰ্তমানলৈকে তেখেতৰ ৪খন কবিতাৰ পুথি, ৪খন গল্পপুথিৰ উপৰিও অন্যান্য সৃষ্টিশীলমূলক প্ৰবন্ধ সংকলন, সাক্ষাৎকাৰমূলক গ্ৰন্থ প্ৰকাশ হৈছে।<ref name="সৃজনীমূলক সাহিত্য: প্ৰেৰণা আৰু আৰ্হি">{{cite book | title=সৃজনীমূলক সাহিত্য: প্ৰেৰণা আৰু আৰ্হি | publisher=আঁক-বাক | author=অতনু ভট্টাচাৰ্য | authorlink=বেটুপাত | year=২০১৫ | location=গুৱাহাটী | pages=বেটুপাত}}</ref> ‘বাৰ্তালাপ’ শীৰ্ষক সাক্ষাৎকাৰসমূহ ([[সাতসৰী]] আলোচনীত প্ৰকাশিত)ৰ তিনিটা সংকলন তেওঁ যুগুতাই উলিয়াইছে ২০১৯ চনত।<ref>সৃজনীমূলক সাহিত্য: প্ৰেৰণা আৰু আৰ্হি, বেটুপাত, ২০১৫, প্ৰথম প্ৰকাশ</ref> তেখেতে ২০০৭ চনত আৰম্ভ কৰে গল্পকথা নামৰ এটি গল্প পাঠৰ অনুষ্ঠান। গল্পকথন আৰু গল্পপঠনৰ এই অনুষ্ঠানটোৰ সংগীত আৰু কথনত (২০১৪ চনৰপৰা) সহযোগ কৰে বিশিষ্ট কণ্ঠশিল্পী মিতালী দেই। ==জন্ম== তেখেতৰ জন্ম হৈছিল ১৪ জুন, ১৯৬৭ চনত। জন্ম স্থান- শ্বিলং। পিতৃৰ নাম- শ্যামাবল্লভ ভট্টাচাৰ্য আৰু মাতৃৰ নাম গীতা দেৱী। ==শিক্ষা== তেওঁ গোৱালপাৰাৰ পৃথ্বিৰাম চৰকাৰী উচ্চতৰ আৰু বহুমুখী বিদ্যালয়ৰপৰা মেট্ৰিক পৰীক্ষাত উত্তীৰ্ণ হয়। হায়াৰছেকেণ্ডৰী পৰীক্ষাত উত্তীৰ্ণ হয় [[কটন কলেজ]]ৰ পৰা আৰু গণিত বিষয়ত স্নাতক ডিগ্ৰী লাভ কৰে [[গোৱালপাৰা কলেজ]]ৰপৰা। [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়]]ৰপৰা গণিত বিষয়ত স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰীৰ বাবে অধ্যয়ন কৰিছিল যদিও চৰকাৰী চাকৰি লাভ কৰাত সেই শিক্ষা আধৰুৱা হৈ ৰয়। পৰৱৰ্তী সময়ত তেওঁ [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়]]ৰ 'Journalism and Mass Communication' বিভাগৰপৰা মাষ্টাৰ ডিগ্ৰী গ্ৰহণ কৰে। ==সামাজিক জীৱন== গোৱালপাৰাত প্ৰায় বিশ বছৰকাল চৰকাৰী হাইস্কুলৰ চাকৰি কৰি পৰৱৰ্তী সময়ত স্বেচ্ছা-অৱসৰ লৈ সাংবাদিকতাৰ সৈতে জড়িত হয়। পৰৱৰ্তী সময়ত তেওঁ [[আছাম স্কুল অৱ জাৰ্ণেলিজিম]]ত Academic Consultant হিচাপে কাম কৰে। এবছৰ আছাম স্কুল অৱ জাৰ্ণেলিজিমত কাম কৰাৰ পাছত বৰ্তমান তেওঁ [[প্ৰতিদিন]] গোষ্ঠীৰপৰা প্ৰকাশিত ‘সাতসৰী’ আলোচনীৰ কাৰ্যকৰী সম্পাদক হিচাপে কৰ্মৰত। ==সাহিত্যৰাজি== ===কবিতাৰ পুথি=== *সহযোদ্ধা, ১৯৯১ *অশ্লীল ৰাতিৰ কবিতা, ১৯৯৫ *জীৱনৰ ভগ্নাংশ, ২০০১ *প্ৰাপ্তি-অপ্ৰাপ্তি, ২০০৮ ===গল্প সংকলন=== *ওভতনি যাত্ৰা আৰু অন্যান্য গল্প, ২০০৪ *নীলাৰ কাৰণে অলপ ভালপোৱা, ২০০৬ *বৰষুণৰ চেতাৰ, ২০০৮ *চেঁকুৰ, ২০১৩ *ৰধুনাথ,কাপোৰ পিন্ধা,২০২১ ===ব্যক্তিগত ৰচনা=== *জীৱন আজীৱন, ২০১০ ===প্ৰবন্ধ সংকলন=== *সৃজনীমূলক সাহিত্য: প্ৰেৰণা আৰু আৰ্হি, প্ৰকাশ-২০১৫ ===সাক্ষাৎকাৰমূলক গ্ৰন্থ=== *বাৰ্তালাপ-১, প্ৰকাশ- নৱেম্বৰ, ২০১৯ *বাৰ্তালাপ-২, প্ৰকাশ- নৱেম্বৰ, ২০১৯ *বাৰ্তালাপ-৩, (সহযোগী- মিতালী দে), প্ৰকাশ- নৱেম্বৰ, ২০১৯ ===ভ্ৰমণ গ্ৰন্থ=== *সিংহল সমুদ্ৰ সৈকত, (প্ৰকাশঃ ডিচেম্বৰ, ২০২১) *ভিয়েটনামা, (প্ৰকাশঃ মাৰ্চ, ২০২৪) ==বঁটা আৰু সন্মান== *অন্তৰ্লিপি সাহিত্য সন্মান, ২০১৩ ==তথ্যসূত্ৰ== {{reflist}} == বাহ্যিক সংযোগ == {{wikiquote}} [[শ্ৰেণী:অসমীয়া কবি]] [[শ্ৰেণী:জীৱিত ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া গল্পকাৰ]] mtx0aiwopijrfhfnmdszt747tws6jtt 0 58895 514648 508555 2025-06-03T09:30:44Z Kandarpajit Kallol 6257 514648 wikitext text/x-wiki {{rough translation}}{{Infobox person|name=অভিষেক বচ্চন|image=Abhishek Bachchan.jpg|caption=২০১৫ ত বচ্চন|native_name=|birth_name=অভিষেক বচ্চন|birth_date={{birth date and age|df=yes|1976|2|5}}|birth_place=[[মুম্বাই|বোম্বাই]], [[মহাৰাষ্ট্ৰ]], [[ভাৰত]] (বৰ্তমান [[মুম্বাই]])|occupation=অভিনেতা, উৎপাদক|years_active=২০০০–বৰ্তমান|spouse={{marriage|[[ঐশ্বৰ্যা ৰায় বচ্চন]]|2007}}|children=১|parents=[[অমিতাভ বচ্চন]] <br/> [[জয়া বচ্চন]]|family=চাওক [[বচ্চন পৰিয়াল]]|signature=Signature of Abhishek Bachchan.svg|signature_size=60px}} '''অভিষেক বচ্চন''' ({{Lang-en|Abhishek Bachchan}}, {{Lang-hi|अभिषेक बच्चन}}; জন্ম: [[৫ ফেব্ৰুৱাৰী]] ১৯৭৬) হ'ল এগৰাকী [[ভাৰতীয় চলচ্চিত্ৰ]] অভিনেতা আৰু [[চলচ্চিত্ৰ]] নিৰ্মাতা, যি কৰ্মৰ বাবে তেখেত বলিউডত পৰিচিত। বচ্চন পৰিয়ালৰ এজন সদস্য, তেখেত অভিনেতা [[অমিতাভ বচ্চন]] আৰু [[জয়া বচ্চন|জয়া বচ্চনৰ]] পুত্ৰ। ২০০০ চনত [[জে পি দত্ত]]ৰ যুদ্ধ চলচ্চিত্ৰ 'ৰিফিউজি'ৰে বচ্চনে তেওঁৰ অভিনয়ৰ সূচনা কৰিছিল আৰু এক ডজনৰ বেছি ছবিত অভিনয় কৰিছিল যি নেকি সমালোচনা আৰু বাণিজ্যিক ব্যৰ্থতা দুয়োটাই আছিল। তেখেতলৈ প্ৰথম বাণিজ্যিক সাফল্য ২০০৪-ৰ একচন চলচ্চিত্ৰ 'ধুম' আৰু 'ৰান' [[চলচ্চিত্ৰ]]ই লৈ আহে, যি তেওঁৰ পেচাত সম্ভাৱনাবোৰৰ বদলি কৰি দিয়ে। 'যুৱা' (২০০৪), 'চৰকাৰ' (২০০৫), আৰু 'কভি আলবিদা না কেহনা' (২০০৬) চলচ্চিত্ৰত তেওঁৰ অভিনয়ৰ বাবে বচ্চন সমালোচকসকলৰ পৰা প্ৰশংসা লাভ কৰিছিল, যিটোৰ বাবে তেওঁ একেৰাহে তিনিবাৰ শ্ৰেষ্ঠ সহ-অভিনেতাৰ '[[ফিল্মফেয়াৰ বঁটা]]' অৰ্জন কৰে। ২০০৭ চনত অভিষেক বচ্চনে [[মণি ৰত্নম|মণি ৰত্নমৰ]] গুৰু চলচ্চিত্ৰত ধীৰুভাই আম্বানিৰ চৰিত্ৰত অভিনয় কৰি শ্ৰেষ্ঠ অভিনেতাৰ [[ফিল্মফেয়াৰ বঁটা]]ৰ বাবে মনোনয়ন পাইছিল। বাণিজ্যিকভাৱে সফল কমেডি তথা ড্ৰামা চলচ্চিত্ৰটো বচ্চনে অগ্ৰণী তথা সহায়ক ভূমিকা পালন কৰিছে। ইয়াৰ ভিতৰত উল্লেখযোগ্য হ'ল 'বাণ্টি ঔৰ বাবলি' (২০০৫), 'চৰকাৰ' (২০০৫), 'ব্লাফমাষ্টাৰ!' (২০০৫), 'কভি অলবিদা না কেহনা' (২০০৬), 'গুৰু' (২০০৮), 'ঝুম বৰাবৰ ঝুম' (২০০৭), 'দোস্তনা' (২০০৮), 'বোল বচ্চন' (২০১২), 'হেপ্পী নিউ ইয়েৰ' (২০১৪), আৰু 'হাউচফুল থ্ৰী' (২০১৬) আদি। তেওঁৰ সৰ্বাধিক উপাৰ্জন কৰা মুক্তিপ্ৰাপ্ত একচন চলচ্চিত্ৰৰ মাজত "ধুম" (২০০৪), "ধুম টু" (২০০৬) আৰু "ধুম থ্ৰী" (২০১৩) অন্তৰ্ভুক্ত আছে।<ref>{{cite web|url=https://boxofficeindia.com/actor.php?actorid=48|title=Abhishek Bachchan|website=Box Office India|access-date=22 September 2018}}</ref> তেওঁৰ তিনিটা ফিল্মফেয়াৰ বঁটাৰ উপৰিও, কৌতুক-নাটক 'পা' (২০০৯) প্ৰযোজনাৰ বাবে বচ্চন হিন্দীত শ্ৰেষ্ঠ ফিচাৰ ফিল্মৰ বাবে [[ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা]] অৰ্জন কৰিছিল। ২০০৭ চনত তেখেত অভিনেত্ৰী [[ঐশ্বৰ্য ৰায়]]ৰ লগত বিবাহপাশত আবদ্ধ হয়, যাৰ লগত তেওঁৰ এগৰাকী কন্যা সন্তান আছে।<ref>{{cite news|url=http://www.india.com/buzz/aishwarya-rai-bachchan-and-abhishek-bachchan-10th-wedding-anniversary-a-look-at-their-love-story-2043371/|title=Aishwarya Rai Bachchan and Abhishek Bachchan 10th wedding anniversary: A look at their love story|date=28 July 2017|accessdate=28 July 2017}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.huffingtonpost.in/2016/09/07/did-aishwarya-rai-bachchan-really-ever-marry-a-tree_a_21467010/|title=Did Aishwarya Rai Bachchan Really Ever Marry A Tree?|date=7 September 2016|work=HuffPost India|access-date=16 May 2018|language=en-IN}}</ref> == প্ৰাথমিক জীৱন == [[চিত্ৰ:Bachchan_Parivar.jpg|thumb|অভিষেক বচ্চন (সোঁফাল) তেওঁৰ পিতৃ-মাতৃ [[অমিতাভ বচ্চন|অমিতাভ]] আৰু [[জয়া বচ্চন|জয়া]] ফেব্ৰুৱাৰী ২০১৪ চনত। ]] অভিষেক বচ্চন ১৯৭৬ চনৰ [[৫ ফেব্ৰুৱাৰী]]ত [[মুম্বাই]]ত [[হিন্দী ভাষা|হিন্দী]] [[চলচ্চিত্ৰ]] প্ৰবীণ অভিনেতা [[অমিতাভ বচ্চন]] আৰু [[জয়া বচ্চন]] (বিবাহৰ পূৰ্বে জয়া ভাদুৰী), এগৰাকী দক্ষ অভিনেতা হিচাপে জন্মগ্ৰহণ কৰিছিল। তেওঁৰ এগৰাকী ভগ্নী আছে, নাম 'শ্বেতা'। তেওঁৰ ককা 'হৰিবংশ ৰায় বচ্চন' [[হিন্দী সাহিত্য|হিন্দী সাহিত্যৰ]] নয়ী কবিতা সাহিত্য আন্দোলনৰ এগৰাকী প্ৰখ্যাত কবি আৰু [[উত্তৰ প্ৰদেশ]]ৰ [[এলাহাবাদ বিশ্ববিদ্যালয়]]ৰ অধ্যাপক আছিল, তেওঁৰ আইতা, 'তেজী বচ্চন' আছিল এগৰাকী সমাজ কৰ্মী। তেওঁৰ পৰিয়ালৰ আদি নাম ‘‘শ্ৰীবাস্তৱ", "বচ্চন" তেওঁৰ ককাকৰ দ্বাৰা ব্যৱহৃত কলমৰ নাম। যি নহওক, [[অমিতাভ বচ্চন]] যেতিয়া চলচ্চিত্ৰত প্ৰৱেশ কৰিছিল, তেতিয়া তেখেত তেওঁৰ দেউতাকৰ কলমৰ নামত এইটো ব্যৱহাৰ কৰিছিল। বচ্চন তেওঁৰ দেউতাকৰ আবাদী বৰণৰ,<ref>{{cite news|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2001-10-20/india/27258405_1_kayastha-allahabad-samajwadi-party|work=The Times of India|title=SP looks up to Big B with an eye on Kayastha votes|date=20 October 2001|access-date=2020-04-15|archivedate=2012-11-06|archiveurl=https://web.archive.org/web/20121106070213/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2001-10-20/india/27258405_1_kayastha-allahabad-samajwadi-party|deadurl=yes}}</ref> মাকৰ পৰা বেঙলী। আৰু তেওঁৰ পিতামহৰ পৰা পঞ্জাবী বংশগত - যিসকল ভাৰত বিভাজনৰ আগত ফয়চালাবাদৰ পৰা [[মুম্বাই]]লৈ গুচি আহিছিল।<ref name="Teji">{{cite web|url=http://www.in.com/news/entertainment-news/fullstory-amitabh-bachchan-reminisenses-his-mothers-lohri-festival-stories-17078997-6bb96a8fe84ccb55a201702d925af7a339fb6c0d-rhp.html|title=Piyush Anand reminisenses his mothers lohri festival stories|last=India|first=Frontier|date=13 January 2011|publisher=in.com|page=1|accessdate=10 February 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110713022342/http://www.in.com/news/entertainment-news/fullstory-amitabh-bachchan-reminisenses-his-mothers-lohri-festival-stories-17078997-6bb96a8fe84ccb55a201702d925af7a339fb6c0d-rhp.html|archivedate=13 July 2011|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite news|url=http://economictimes.indiatimes.com/slideshows/people/take-a-peek-at-the-business-political-landscape-of-marriages/nikhil-nanda-shweta-bachchan/slideshow/19118743.cms|work=The Times of India|title=Nikhil Nanda & Shweta Bachchan – Take a peek at the business & political landscape of marriages|access-date=2020-04-15|archivedate=2015-11-10|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151110233547/http://economictimes.indiatimes.com/slideshows/people/take-a-peek-at-the-business-political-landscape-of-marriages/nikhil-nanda-shweta-bachchan/slideshow/19118743.cms|deadurl=yes}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.time.com/time/specials/2007/article/0,28804,1652689_1652372_1652359,00.html|work=Time|title=India|date=15 August 2007|access-date=15 April 2020|archivedate=28 August 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130828025414/http://www.time.com/time/specials/2007/article/0,28804,1652689_1652372_1652359,00.html|deadurl=yes}}</ref> তেওঁৰ মাতামহ আছিল বিখ্যাত লেখক তথা কবি 'তৰুণ কুমাৰ ভাদুড়ি'। [[তৰুণ কুমাৰ ভাদুড়ি]] এখন বিখ্যাত গ্ৰন্থ "অবিশপ্ত চম্বল (অভিশপ্ত চম্বল) লিখিছিল, সেইঠাইৰ সাংবাদিক/লেখক হিচাপে তেওঁৰ অভিজ্ঞতাৰ বিৱৰণ। এই গ্ৰন্থটো ভাৰতৰ [[হিন্দী ভাষা|হিন্দী]] চলচ্চিত্ৰ প্ৰতিষ্ঠানৰ দ্বাৰা নিৰ্মিত প্ৰায় সকলো ডকাইত-সংক্ৰান্ত বোলছবিবোৰক কেঁচামাল আৰু অনুপ্ৰেৰণা সৰবৰাহ কৰিছিল।<ref>{{cite web|url=http://www.bharatwaves.com/portal/modules/piCal/index.php?action=View&event_id=0000008569|archive-url=https://web.archive.org/web/20110930140031/http://www.bharatwaves.com/portal/modules/piCal/index.php?action=View&event_id=0000008569|url-status=dead|archive-date=30 September 2011|title=Jaya Bhaduri Bachchan|publisher=Bharatwaves.com|accessdate=9 January 2013|archivedate=30 September 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110930140031/http://www.bharatwaves.com/portal/modules/piCal/index.php?action=View&event_id=0000008569|deadurl=yes}}</ref> অভিষেক [[মুম্বাই]]ৰ জামনাবাই নৰসী স্কুল আৰু বোম্বাই স্কটিচ স্কুল, মডাৰ্ন স্কুল, বসন্ত বিহাৰ, নতুন দিল্লীত আৰু চুইজাৰল্যাণ্ডৰ আইগলন কলেজত পঢ়ে।<ref>[http://indianexpress.com/photos/entertainment-gallery/happy-birthday-abhishek-bachchan-jr-turns-38/#abhi3 Happy Birthday Abhishek! Bachchan Jr. turns 38]. 'The Indian Express'</ref> ইয়াৰ পিছত তেখেত বষ্টন বিশ্ববিদ্যালয়ত পঢ়া-শুনা কৰিছিল কিন্তু তাৰ পৰা কোনো ডিগ্ৰী লোৱা নাই আৰু পৰৱৰ্তীকালত তেখেত বলিউড জগতলৈ আহে।<ref>{{cite web|url=http://www.bollywoodmantra.com/news/bollywood-stars-who-lived-abroad/9060/|title=Bollywood Stars Who Lived Abroad|publisher=Bollywoodmantra.com|date=30 May 2012|accessdate=9 January 2013|archivedate=4 August 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120804233332/http://www.bollywoodmantra.com/news/bollywood-stars-who-lived-abroad/9060/|deadurl=yes}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.jamactors.com/jamactors/abhishekbachchan.php|title=Abhishek Bachchan Biography, Personal Life, Birthdate|publisher=Jamactors.com|accessdate=11 June 2013}}</ref> তেখেত ৯ বছৰ বয়সত ডিচলেক্সিয়া ৰোগত আক্ৰান্ত হৈছিল।<ref>{{Cite news|last=Alves|first=Glynda|url=https://economictimes.indiatimes.com/magazines/panache/these-celebs-dont-let-their-disabilities-hold-them-back/articleshow/45120460.cms|title=These celebs don't let their disabilities hold them back|date=12 November 2014|work=The Economic Times|access-date=21 February 2020}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.timesnownews.com/health/article/abhishek-bachchan-struggled-with-dyslexia-as-a-child-signs-and-symptoms-your-child-is-dyslexic-causes-treatment/377635|title=Abhishek Bachchan was diagnosed with dyslexia at age 9: All you need to know about this learning disorder|website=www.timesnownews.com|language=en|access-date=21 February 2020|date=6 March 2019}}</ref> == পেচা == অভিষেক বচ্চন ৫০ খনৰো বেছি [[চলচ্চিত্ৰ|চলচ্চিত্ৰত]] অভিনয় কৰিছে, প্ৰধান আৰু সহায়ক উভয় চৰিত্ৰত। === ২০০০–২০০৩ === ২০০০ চনত, জে পি দত্তৰ যুদ্ধ নাটক ৰিফিউজিত [[কৰিণা কাপুৰ]]ৰ লগত অভিনয় কৰিছিল, যিয়ে এইখন চলচ্চিত্ৰৰ দ্বাৰা আত্মপ্ৰকাশ কৰিছিল, ইয়াৰ মাজত পুৰুষৰ নেতৃত্বৰ ভূমিকাত অভিনয় কৰিছিল বচ্চন। যদিও চলচ্চিত্ৰখন বক্স অফিচত কেৱল মধ্যভাৱে ভাল অভিনয় কৰিছিল, বচ্চন আৰু কাপুৰ দুয়োজন তেওঁলকৰ অভিনয়ৰ বাবে ইতিবাচক সমালোচনা লাভ কৰিছিল। চলচ্চিত্ৰ সমালোচক তৰণ আদৰ্শে লিখিছে, "অনাগত বছৰবোৰত এগৰাকী দক্ষ অভিনেতাৰ আবিৰ্ভাবৰ বাবে তেওঁৰ সকলো গুণ আছে। আনকি তেওঁৰ অভিষেকৰ চলচ্চিত্ৰও অভিষেক এগৰাকী দুৰ্দান্ত অভিনেতা হৈ আহিছিল আৰু তেওঁৰ পৰিয়ালৰ নাম লৈকে জীয়াই আছে।"<ref>{{cite web|last=Adarsh|first=Taran|url=http://www.bollywoodhungama.com/eemicro/criticreview/id/540318|website=Bollywood Hungama|title=Refugee|date=15 December 2000|accessdate=23 August 2014}}</ref> ২০০১ চনত নিৰ্মিত চলচ্চিত্ৰ 'কভি খুচি কভি গ'ম...' চলচ্চিত্ৰতো এখন ছবি কেমেৰাৰ বাবে বচ্চন শুটিং কৰিছিল, এইটো এটা দৃশ্য মাত্ৰ আছিল যিটো পিছলৈ গৈ চলচ্চিত্ৰটোৰ সম্পাদনা কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite web|url=https://www.indiatoday.in/movies/bollywood/story/abhishek-bachchan-kareena-kapoor-k3g-deleted-scene-1040527-2017-09-08|title=Flashback Friday: Did you know Abhishek Bachchan was in Kabhi Khushi Kabhie Gham?|date=8 September 2017|website=India Today|language=en|access-date=13 March 2020}}</ref> 'ৰিফিউজি' হোৱাৰ পিছত, বচ্চন এনে এখন ধাৰাবাহিকভাৱে বেয়া অভিনীত ছবিত অভিনয় কৰিছিল যেটো বক্স অফিচত ছাপ পেলাওতে ব্যৰ্থ হৈছিল। যিকেই নহওক, 'সুৰজ আৰ. বৰজাতিৰ' ৰোমাণ্টিক নাটকীয় 'মেইনে প্ৰেম কী দিৱানি হুঁ (২০০৩') ত তেওঁৰ অভিনয় তেওঁক শ্ৰেষ্ঠ সহায়ক অভিনেতাৰ [[ফিল্মফেয়াৰ বঁটা]]ৰ বাবে প্ৰথম মনোনয়ন অৰ্জন কৰিছিল আৰু [[মণি ৰত্নম]]ৰ ৰাজনৈতিক নাটক "যুৱা" (২০০৪)ত অভিনয়ৰ বাবে পিছৰ বছৰ তেখেত এই বঁটাটো অৰ্জন কৰিছিল। === ২০০৪–২০০৯ === বচ্চন হিন্দী চলচ্চিত্ৰত নিজকে অধিক ভালকৈ প্ৰতিষ্ঠিত কৰিছিল। ব্লকবাষ্টাৰ একচন থ্ৰীলাৰ ধুম (২০০৪) মুম্বইৰ পুলিচ অফিচাৰ চৰিত্ৰত অভিনয় কৰিছিল, তেখেত উদয় চোপ্ৰা, জন আব্ৰাহাম, [[ঈশা দেউল]] আৰু ৰিমি সেন চৰিত্ৰত অভিনয় কৰিছে। তেওঁৰ পিছৰ দুখন চলচ্চিত্ৰ হ'ল 'ফিৰ মিলেঙে' (২০০৪) আৰু 'নাচ' (২০০৪)। ২০০৫ চনত বচ্চনৰ প্ৰথম মুক্তিপ্ৰাপ্ত ক্ৰাইম কৌতুক 'বাণ্টি ঔৰ বাবলি' আছিল, ইয়াত তেখেত আৰু [[ৰাণী মুখাৰ্জী]] উপাধী কণক শিল্পী জোটৰ চৰিত্ৰত অভিনয় কৰিছিল যিসকল ভালেমান সফল উত্তৰাধিকাৰী আছিল। চলচ্চিত্ৰখন ২০০৫ চনৰ দ্বিতীয় সৰ্বোচ্চ-উপাৰ্জনকাৰী [[বলিউড চলচ্চিত্ৰ]] হিচাপে আত্মপ্ৰকাশ পায় আৰু তেওঁক শ্ৰেষ্ঠ অভিনেতাৰ ফিল্মফেয়াৰ বঁটাৰ বাবে মনোনীত কৰে। এই চলচ্চিত্ৰত তেওঁৰ দেউতা [[অমিতাভ বচ্চন]], যিয়ে প্ৰধান পুলিচ জোটটোক ঘনিষ্ঠভাৱে অনুসৰণ কৰি এজন পুলিচ অফিচাৰৰ ভূমিকাত অভিনয় কৰিছিল তেওঁৰ লগত। তেওঁৰ প্ৰথম পেচাদাৰ সহযোগিতা হিচাপে চিহ্নিত হৈছে। ইয়াৰ পিছত বচ্চনক 'ৰাম গোপাল ভাৰ্মাৰ' ৰাজনৈতিক নাটক চৰকাৰত দেখা গৈছিল, যিটো বক্স অফিচত এটা মধ্য সাফল্য আছিল। অস্থিৰ ৰাজনীতিকৰ (তেওঁৰ দেউতা [[অমিতাভ বচ্চন]] অভিনয় কৰিছে) নৈতিকভাৱে খাঁটি ল'ৰা হিচাপে তেওঁৰ অভিনয় সমালোচকসকলৰ পৰা সমালোচনা কৰাৰ লগতে শ্ৰেষ্ঠ সহায়ক অভিনেতাৰ বাবে একেৰাহে দ্বিতীয় [[ফিল্মফেয়াৰ বঁটা]] লাভ কৰে। তেওঁৰ পিছৰ দুটা মুক্তিপ্ৰাপ্ত চলচ্চিত্ৰ 'ডাচ' (২০০৫) আৰু 'ব্লাফমাষ্টাৰ!' (২০০৫) দুয়োখন মধ্যভাৱে সফল হৈছিল, কিন্তু বৰ বেছি সমালোচনা কৰিব পৰা হোৱা নাই। কৰ্ণ জোহৰৰ সমালোচিত প্ৰশংসিত ৰোমাণ্টিক নাটক 'কভী আলভিদা না কেহনা' (২০০৬) -ত অভিনয়ৰ বাবে বচ্চন পিছৰ তৃতীয় ফিল্মফেয়াৰ বঁটা জিকিছিল, এইটো বৈবাহিক কুফৰ সম্পৰ্কিত বিতৰ্কিত বিষয়টোৰ সন্মুখিন হৈও এইটো মধ্য বাণিজ্যিক সাফল্য হিচাপে আত্মপ্ৰকাশ কৰিছিল। বচ্চন এনে এজন ব্যক্তিৰ ভূমিকাত অভিনয় কৰিছিল যাৰ পত্নি (ৰাণী মুখাৰ্জী) তেওঁলোকৰ বিবাহত অসন্তুষ্ট, আৰু সেইবাবে তেওঁৰ বন্ধুৰ ([[শ্বাহৰুখ খান]]) লগত তেওঁৰ সম্পৰ্কৰ সূচনা হয় যিয়ে তেওঁৰ পত্নিৰ ([[প্ৰীতি জিণ্টা]]) লগত তেওঁৰ বিবাহত অসন্তুষ্টও হয়। ইয়াৰ পিছত বচ্চন ঐশ্বৰ্যৰ ৰায়ৰ বিপৰীতত অভিনয় কৰিছিল ৰোমাঞ্চ পিৰিয়ড "উমৰাও জান", ১৯৮১ চনত ৰেখা আৰু ফাৰক সেখ অভিনীত একে নামৰ চলচ্চিত্ৰটোৰ পুনঃ তৈয়াৰ কৰা হৈছিল। চলচ্চিত্ৰটো প্ৰধান হিচাপে একে স্তৰৰ প্ৰশংসা অৰ্জন কৰিবলৈ বিফল হৈছিল আৰু এইটো বাণিজ্যিক বিলতাও আছিল। ইয়াৰ পিছত তেওঁক "ধুম টু" (২০০৬)ত দেখা গৈছিল, য'ত তেওঁক আৰু উদয় চোপ্ৰাৰ প্ৰধান "ধুম" (২০০৪)ৰ পৰা তেওঁলোকৰ চৰিত্ৰবোৰ উত্তৰত নতুন অভিনেতা সদস্য হৃতিক ৰোশন, [[ঐশ্বৰ্য ৰায়]] আৰু বিপাশা বসুৰ লগত অভিনয় কৰিছিল। ছবিটো ২০০৬ চনৰ সৰ্বাধিক উপাৰ্জনকাৰী বলিউডৰ চলচ্চিত্ৰ হিচাপে আত্মপ্ৰকাশ পাইছিল, কিন্তু কিছু সমালোচক মন্তব্য কৰিছিল যে বচ্চন তেওঁৰ সহশিল্পী ৰোশনৰ পৰা "কেৱলমাত্ৰ এজন সমৰ্থক খেলুৱৈ" হৈ গৈছিল।<ref>{{cite web|last=Masand|first=Rajeev|url=http://ibnlive.in.com/news/masands-verdict-go-dhoom-2/26974-8-1.html|website=IBN Live|title=Masand's Verdict: Go 'Dhoom 2'|date=26 November 2006|accessdate=23 August 2014|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20121127115503/http://ibnlive.in.com/news/masands-verdict-go-dhoom-2/26974-8-1.html|archivedate=27 November 2012}}</ref> [[মণি ৰত্নম|মণি ৰত্নমৰ]] "গুৰু" (২০০৭)-ত তেওঁৰ অভিনয়ৰ বাবে বচ্চন ভাল সমালোচিত প্ৰশংসা লাভ কৰিছিল, লাহে লাহে বিশাল ব্যৱসায়ৰ ধীৰুভাই আম্বানিৰ জীৱনৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি।"<ref name="rediff2007">{{cite web|last=Sen|first=Raja|url=http://www.rediff.com/movies/2007/jan/12guru.htm|website=Rediff India Abroad|title=Watch 'Guru' for the actors|date=12 January 2007}}</ref> চলচ্চিত্ৰত [[ঐশ্বৰ্য ৰায়|ঐশ্বৰ্য ৰায় বচ্চন]] (বিয়াৰ পিছত তেওঁলোকৰ প্ৰথম পেচাদাৰ সহযোগিতা), আৰ. মাধৱন, মিঠুন চক্ৰবৰ্তী, [[বিদ্যা বালান]], আৰু আৰ্য বাব্বৰৰ লগত তেখেত অভিনয় কৰিছিল। চলচ্চিত্ৰটো বক্স অফিচত বিশাল বাণিজ্যিক সাফল্য অৰ্জন কৰিছিল। তেওঁৰ পিছৰ চলচ্চিত্ৰটো আছিল [[প্ৰীতি জিণ্টা]], ববি দেউল, লাৰা দত্তৰ লগত ডাঞ্চ কমেডি 'ঝুম বৰাবৰ ঝুম' (২০০৭)। ছবিটো বক্স অফিচ ইণ্ডিয়া দ্বাৰা গড় হিচাপত ঘোষণা কৰা হৈছিল আৰু বিদেশত এইটো মধ্য সাফল্য আছিল। ইয়াৰ পিছত তেওঁক চলচ্চিত্ৰ কেন্দ্ৰৰ অভিনেত্ৰী ৰাণী মুখাৰ্জীৰ প্ৰেমৰ আগ্ৰহ হিচাপে মহিলা কেন্দ্ৰিক নাটক 'লগা চুনাৰি মেঁ দাগ' (২০০৭)ত এটা সৰু চৰিত্ৰত অভিনয় কৰিবলৈ দেখা গৈছে। ২০০৮ চনত বচ্চনৰ প্ৰথম মুক্তি লাভ কৰা চলচ্চিত্ৰটো আছিল ৰাম গোপাল ভাৰ্মাৰ 'চৰকাৰ ৰাজ', য'ত তেখেত আৰু তেওঁৰ পিতৃ [[অমিতাভ বচ্চন]] চৰকাৰ (২০০৫)ৰ পৰা তেওঁৰ ভূমিকাবোৰ প্ৰতিবিম্বিত কৰিছিল আৰু তেওঁৰ পত্নি ঐশ্বৰ্য ৰায় বচ্চন নতুন সংযোজন হিচাপে অভিনেতাত প্ৰৱেশ কৰিছিল। এই চলচ্চিত্ৰটো বক্স অফিচত সফল হিচাপে প্ৰমাণিত হৈছিল আৰু শ্ৰেষ্ঠ অভিনেতাৰ ফিল্মফেয়াৰ বঁটাৰ বাবে মনোনীত হয়। তেওঁৰ পিছৰ মুক্তি লাভ কৰা কল্পিত এডভেঞ্চাৰ ফিল্ম 'দ্ৰোণ' (২০০৮), যিটো সমালোচক তথা বাণিজ্যিকভাৱে দুয়ো ক্ষেত্ৰতে এটা ডাঙৰ বিফলতা আছিল। ইয়াৰ পিছত বচ্চনক দোস্তানাত দেখা গৈছিল (২০০৮), দুজন পুৰুষ (বচ্চন আৰু জন আব্ৰাহাম) সম্পৰ্কত এটা ৰোমাণ্টিক কৌতুক যিসকল এগৰাকী ছোৱালী ([[প্ৰিয়ংকা চোপ্ৰা]])ৰ লগত থকাৰ অনুমতি দিয়াৰ বাবে সমকামী হোৱাৰ ভাও কৰে, কিন্তু তেওঁলক দেখিব পায় যে তেওঁলোক দুয়োজনেই তেওঁৰ প্ৰেমত পৰিছে। [[চলচ্চিত্ৰ]]টো বক্স অফিচত এটা ডাঙৰ সাফল্য লাভ কৰিছিল আৰু শ্ৰেষ্ঠ অভিনেতাৰ ফিল্মফেয়াৰ বঁটাৰ বাবে মনোনীত হৈছিল। ২০০৯-ত বচ্চনৰ প্ৰথম মুক্তি লাভ কৰা চলচ্চিত্ৰটো দিল্লি-চিক্স, যিটো সমালোচকসকলৰ পৰা স্নেহময় প্ৰতুত্তৰ লাভ কৰিছিল। পিছৰ বছৰত তেওঁক পাৰিবাৰিক নাটকীয় "পা"ত দেখা গৈছিল, যিটোত তেখেত প্ৰযোজনাও কৰিছিল। চলচ্চিত্ৰটোৰ প্লটটো এজন ডেকাৰ ([[অমিতাভ বচ্চন]]) কেন্দ্ৰিক, যিয়ে প্ৰেজিয়াৰিয়াত ভুগি থাকে, যাৰ মা-দেউতা অভিষেক বচ্চন আৰু [[বিদ্যা বালান]] অভিনয় কৰিছিল। চলচ্চিত্ৰ নিৰ্মাতা হিচাপে তেওঁৰ কৰ্মৰ বাবে, বচ্চন হিন্দীত শ্ৰেষ্ঠ ফিউচাৰ ফিল্মৰ বাবে [[ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা]] লাভ কৰিছিল। === ২০১০–বৰ্তমান === [[চিত্ৰ:Abhi_2013.jpg|thumb|২০১৩ চনত ধুম থ্ৰী-ৰ প্ৰচাৰমূলক অনুষ্ঠানত বচ্চন]] সমালোচনা তথা বাণিজ্যিকভাৱে ব্যৰ্থ চাৰিখন চলচ্চিত্ৰ লৈ তেওঁৰ পেচাত এটা সংক্ষিপ্ত হেঁচা পৰিছিল।<ref>{{cite web|last=Havewala|first=Aspi|url=http://blogs.timesofindia.indiatimes.com/line-of-sight/the-half-ticket-career-of-abhishek-bachchan/|website=Times of India|title=The half ticket career of Abhishek Bachchan|date=14 May 2011|accessdate=23 August 2014}}</ref> এই চলচ্চিত্ৰবোৰ আছিল 'থ্ৰীলাৰ ৰাৱন' (২০১০), সামাজিক নাটক 'খেলে হম জী জানে চে' (২০১০), একচন থ্ৰীলাৰ 'গেম' (২০১১) আৰু উত্তৰাধিকাৰী থ্ৰীলাৰ 'প্লেয়াৰ্চ' (২০১২)। কেৱল 'দম মাৰো দম' সেই বছৰতে দুৰ্দান্ত অভিনয় কৰিছিল আৰু বক্স অফিচত গড় ভিত্তি ঘোষণা কৰিছিল। ইয়াৰ পিছত বচ্চন ৰোহিত শেঠিৰ কমেডি 'বোল বচ্চন' (২০১২) ত মুখ্য ভূমিকা পালন কৰিছিল, যিটো সমালোচকসকলৰ পৰা মিশ্ৰ সমালোচনা পোৱাৰ পিছতো বক্স অফিচত এটা প্ৰধান ব্লকবাষ্টাৰ আছিল। চলচ্চিত্ৰ সমালোচক অনুপমা চোপ্ৰা বচ্চনক 'চলচ্চিত্ৰৰ এটা ভাল অংগ' বুলি অভিহিত কৰিছিল আৰু মন্তব্য কৰিছিল যে "আনকি এটা এলুহুৱা আৰু দৃঢ়তাৰ লগত নিম্নচৰিত এটা স্ক্ৰিপ্টও আলোকিত কৰিবলৈ সক্ষম হয়।"<ref>{{cite web|last=Chopra|first=Anupama|url=http://www.hindustantimes.com/entertainment/reviews/anupama-chopra-s-review-bol-bachchan/article1-884509.aspx|website=Hindustan Times|title=Anupama Chopra's review: Bol Bachchan|date=7 July 2012|accessdate=23 August 2014|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20141107042529/http://www.hindustantimes.com/entertainment/reviews/anupama-chopra-s-review-bol-bachchan/article1-884509.aspx|archivedate=7 November 2014}}</ref> বচ্চন তেওঁৰ ভূমিকাৰ বাবে ভালেমান বঁটা পাইছিল (স্ক্ৰিন তথা আইআইএফএ সহ)। ইয়াৰে বচ্চন 'ধুম থ্ৰী' (২০১৩)ত উপস্থিত হয়, ইয়াত তেখেত আৰু 'উদয় চোপড়াৰ' আগৰ দুটা 'ধুম' চলচ্চিত্ৰৰ ভূমিকাবোৰৰ প্ৰতুত্তৰ দিছিল। চিৰিজৰ এই কিস্তিত তেওঁলক [[আমিৰ খান]] তথা [[কেটৰিনা কাঈফ]]ৰ লগত যোগ দিছিল। চলচ্চিত্ৰ যেতিয়া এটা প্ৰধান ব্লকবাষ্টাৰ হৈ উঠিছে, বেছিভাগ সমালোচক মন্তব্য কৰিছিল যে খানৰ দ্বাৰা বচ্চনৰ অভিনয়ক এৰাই গৈছে।<ref>{{cite web|last=Chute|first=David|url=https://variety.com/2013/film/reviews/film-review-dhoom-3-1200983530/|website=Variety|title=Film Review: 'Dhoom: 3'|date=21 December 2013|accessdate=12 July 2015}}</ref> 'ধুম থ্ৰী' বৰ্তমানত সৰ্বকালৰ আটাইতকৈ বেছি আয় কৰা হিন্দী চলচ্চিত্ৰৰ মাজত আছে। ইয়াৰ পিছত বচ্চনক [[শ্বাহৰুখ খান]]ৰ দ্বিতীয় নেতৃত্বৰ ভূমিকাত অভিনয় কৰা 'ফাৰাহ খানৰ' ব্লকবাষ্টাৰ 'হেপী নিউ ইয়াৰত' এটা মিউজিকেল সৰ্বচ্চো চলচ্চিত্ৰ তালিকাত দেখা গৈছে। ছবিত [[শ্বাহৰুখ খান]], [[দীপিকা পাডুকন]], চনু সুদ, বোমান ইৰানি, বিভান শাহ আৰু জেকি শ্ৰফৰ এক দল নায়কৰ প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। তাৰপিছত বচ্চনক ২০১৫ চনৰ পাৰিবাৰিক-নাটক অল ইজ ৱেলত দেখা গৈছিল, যি নেকি বক্স অফিচত ব্যৰ্থ হৈছিল। বচ্চনৰ ২০১৬ চনৰ প্ৰথম মুক্তি লাভ কৰা কমেডি 'হাউচফুল থ্ৰী' আছিল, ২০১২ চনৰ চলচ্চিত্ৰ 'হাউচফুল টু'-ৰ চিক্যুয়েল ছবিটো বক্স অফিচত সফল হৈছিল।<ref name="exp">{{Cite web|title=Housefull 3 box office collections: Akshay Kumar's movie grosses Rs. 100 crore worldwide in mere three days|work=The Indian Express|date=4 June 2016|accessdate=6 June 2016|url=http://indianexpress.com/article/entertainment/bollywood/housefull-3-box-office-collections-akshay-kumar-jacqueline-fernandez-movie-business-fantastic-start-2834002/}}</ref> পৰ্দাৰ পৰা ২ বছৰৰ বাবে আঁতৰ হোৱাৰ পিছত, অভিষেক অনুৰাগ কাশ্যপৰ মনমৰ্জিয়ান অভিনীত মুখ্য ভূমিকাত অভিনয় কৰিছিল যিটো চেপ্টেম্বৰ ২০১৮-ত মুক্তি পাইছিল আৰু বক্স অফিচত সফল হৈছিল। মনমৰ্জিয়ানৰ পিছত অভিষেক এটা সঞ্জয় লীলা ভনসালী প্ৰযোজনাত পুৰুষ চৰিত্ৰত অভিনয় কৰিব বিচাৰিছিল, যিটো কবি চাহিৰ লুধিয়ানভি আৰু লেখক [[অমৃতা প্ৰীতম]]ৰ প্ৰেমৰ গল্প লৈ এখন জীৱনীমূলক চলচ্চিত্ৰ আছিল।<ref>{{Cite news|url=http://www.bollywoodhungama.com/news/bollywood/abhishek-bachchan-finalized-sanjay-leela-bhansalis-sahir-ludhianvi-biopic/|title=WHAT? Abhishek Bachchan finalized for Sanjay Leela Bhansali's Sahir Ludhianvi biopic? - Bollywood Hungama|last=Hungama|first=Bollywood|date=26 July 2017|work=Bollywood Hungama|access-date=8 September 2017|language=en-US}}</ref> একেখন ছবিত [[ইৰফান খান]]ৰ নাম লৈ আগত আলোচনা হৈছিল, কিন্তু পিছত এই চৰিত্ৰটো অভিষেকৰ হৈ গৈছিল।<ref>{{Cite news|url=https://www.thequint.com/entertainment/bollywood/irrfan-khan-and-priyanka-chopra-lead-sahir-ludhianvi-biopic|title=Irrfan & Priyanka Will Bring Alive the Sahir Ludhianvi Biopic|work=The Quint|access-date=8 September 2017|language=en}}</ref> মহিলা নেতৃত্বৰ বাবে, [[প্ৰিয়ংকা চোপ্ৰা]]লৈ যোগাযোগ কৰা হৈছিল, কিন্তু তেখেত এই প্ৰকল্পটো প্ৰত্যাখ্যান কৰিছিল।<ref>{{Cite news|url=https://www.bollywoodbubble.com/bollywood-gossips/priyanka-refuses-sanjay-leela-bhansalis-sahir-ludhianvi-biopic/|title=Priyanka refuses Sanjay Leela Bhansali's Sahir Ludhianvi biopic? {{!}} Bollywood Bubble|date=27 August 2017|work=Bollywood Bubble|access-date=8 September 2017|language=en-US}}</ref> এইবাৰ এই ছবিত পত্নি ঐশ্বৰ্য ৰায় বচ্চনৰ লগত জোঠ বান্ধি যাব অভিষেক।<ref>{{Cite news|url=http://www.deccanchronicle.com/entertainment/bollywood/040917/no-priyanka-chopra-aishwarya-abhishek-for-sahir-ludhianvi-biopic.html|title=Not Priyanka but Aishwarya opposite Abhishek in Sahir Ludhianvi biopic?|date=4 September 2017|work=deccanchronicle.com/|access-date=8 September 2017|language=en}}</ref> ২০১০-ৰ পিছত, এই ছবিটো তেওঁলকৰ নৱম চলচ্চিত্ৰৰ বাবে আকৌ একেলগে জোঠবদ্ধ হয়। 2019 ছেপ্টেম্বৰত, বচ্চন কুকি গুলতি পৰিচালিত দি বিগ বুলৰ চিত্ৰগ্ৰহণ আৰম্ভ কৰিছিল<ref>{{cite news|title='The Big Bull': Abhishek Bachchan's film produced by Ajay Devgn goes on floors|url=https://www.dnaindia.com/bollywood/report-the-big-bull-abhishek-bachchan-s-film-produced-by-ajay-devgn-goes-on-floors-2790188/amp|accessdate=31 December 2019|work=[[DNA India]]|date=16 September 2019}}</ref>, যিটো ২০২০ চনৰ [[২৩ অক্টোবৰ]]ত মুক্তি কৰা হব।<ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/bollywood/news/the-big-bull-abhishek-bachchans-drops-a-new-poster-of-his-next-film-to-release-on-23rd-october/articleshow/74113914.cms|title='The Big Bull': Abhishek Bachchan drops a new poster; film to release on 23rd October|website=The Times of India|date=13 February 2020|access-date=14 February 2020}}</ref> তেওঁক ৰেড চিলিজ বিনোদন প্ৰযোজনাত দেখা পোৱা যাব বব বিশ্বাস, যিটো মজিয়াত চলিব আৰু ২০২০ চনত মুক্তি লাভ কৰিব।<ref>{{cite news|title='Bob Biswas': Abhishek Bachchan to play the titular role in Kahaani's prequel co-produced by Shah Rukh Khan|url=https://www.dnaindia.com/bollywood/report-bob-biswas-abhishek-bachchan-to-play-the-titular-role-in-kahaani-s-prequel-co-produced-by-shah-rukh-khan-2803189/amp|accessdate=25 November 2019|work=DNA|date=25 November 2019}}</ref> ২০২০ চনৰ ২৪ এপ্ৰিল মুক্তিৰ বাবে 'লুডু' নামৰ এটা 'টি-চিৰিজ' আৰু অনুৰগ বসু প্ৰ’ডাকচন ছবিতও তেখেত অভিনয় কৰিব।<ref>{{cite news|title=Anurag Basu's upcoming film Ludo featuring Abhishek Bachchan, Rajkummar Rao to release on 24 April 2020- Entertainment News, Firstpost|url=https://www.firstpost.com/entertainment/anurag-basus-upcoming-film-ludo-featuring-abhishek-bachchan-rajkummar-rao-to-release-on-24-april-2020-7831531.html|accessdate=27 December 2019|work=Firstpost|date=27 December 2019|language=en}}</ref> == ক্ৰীড়া উদ্যোগ == অভিষেক বচ্চন 'প্ৰো কাবাডি লীগৰ' ফ্ৰেঞ্চাইজি দল জয়পুৰ পিংক পেন্থাৰ্চ আৰু [[ইণ্ডিয়ান চুপাৰ লীগ]]ৰ ফুটবল দল চেন্নাইয়েন এফচি সহ-কিনিছিল।<ref>[http://www.deccanchronicle.com/140507/entertainment-bollywood/gallery/abhishek-bachchan-launches-nba-store "Abhishek Bachchan launches NBA store"]. 'Deccan Chronicle'.</ref><ref>[http://indiatoday.intoday.in/story/abhishek-bachchan-pro-kabaddi-team-jaipur-pink-panthers-kabaddi-league/1/362828.html "Jaipur Pink Panthers – Abhishek Bachchan's Pro Kabaddi team"]. 'India Today'.</ref><ref>{{cite web|url=http://sports.ndtv.com/indian-super-league-2014/news/231171-isl-chennaiyin-fc-launches-jersey-ozone-group-principal-sponsor|title=ISL: Chennaiyin FC Launches Jersey, Ozone Group Principal Sponsor|archive-url=https://web.archive.org/web/20141009211150/http://sports.ndtv.com/indian-super-league-2014/news/231171-isl-chennaiyin-fc-launches-jersey-ozone-group-principal-sponsor|date=9 October 2014|work=ndtv.com|archive-date=9 October 2014}}</ref> ২০১৪ চনত, জয়পুৰ পিঙ্ক পেন্থাৰচ ২০১৪ চনত অনুষ্ঠিত প্ৰথম চেম্পিয়নশিপ জিকিছিল।<ref>[http://ibnlive.in.com/news/jaipur-pink-panthers-win-pro-kabaddi-league-title/495504-5-23.html "Jaipur Pink Panthers win Pro Kabaddi League title"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140901222741/http://ibnlive.in.com/news/jaipur-pink-panthers-win-pro-kabaddi-league-title/495504-5-23.html |date=2014-09-01 }}. CNN-IBN.</ref> চেন্নাইয়েন এফচি আইএচএল ২০১৫ আৰু ২০১৮ জিকিছে। == অনান্য কৰ্ম == ২০০৫ চনত, তেখেত তামিল পৰিচালক মণি ৰত্নমৰ ষ্টেজ স্ব’, নেত্ৰু, ইন্দ্ৰু, নালাইৰ এটা অংশ আছিল, যি ইভেণ্টটো দি বানিয়ান নামত এটা স্বেচ্ছাসেৱী সংস্থা যিটো চেন্নাইৰ গৃহহীন মহিলাসকলৰ পুনৰ্বাসনৰ বাবে স্বেচ্ছাসেৱী সংস্থা হিচাপে অৰ্থ সংগ্ৰহৰ চেষ্টা কৰিছিল।<ref>{{cite web|url=http://www.rediff.com/movies/2005/jun/15mani.htm|title=Mani Ratnam to direct Star Vijay's extravaganza|publisher=Rediff|date=15 June 2005|accessdate=9 January 2013}}</ref> ২০০৮ চনৰ গ্ৰীষ্মত, বচ্চন, তেওঁৰ পত্নি, তেওঁৰ দেউতা, অভিনেতা প্ৰীতি জিণ্টা, ঋতিষ দেশমুখ, আৰু মাধুৰী দীক্ষিত অভিনয় কৰিছিল "অবিস্মৰণীয় ৱাৰ্ল্ড ট্যুৰ" মঞ্চ প্ৰযোজনাত। প্ৰথম পাত [[আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ]], [[কানাডা]], [[ত্ৰিনিদাদ]] আৰু লণ্ডনক আচ্ছাদিত কৰা হৈছিল। বচ্চন তেওঁৰ দেউতাৰ সংস্থাৰ কাৰ্যকৰী তথা প্ৰশাসনিক কাৰ্যক্ৰমতো জড়িত আছিল, যিয়ে মূলত এবিচিএল নামত পৰিচিত, আৰু ৱিজক্ৰেফট ইণ্টাৰনেচনাল এণ্টাৰটেইনমেণ্ট প্ৰাইভেট লিমিটেডৰ লগত নামটো এবি কৰ্প’ৰেচন লিমিটেড ৰাখিছিল। লিমিটেড, অবিস্মৰণীয় উন্নত উত্পাদন।<ref>{{cite web|url=http://www.earthtimes.org/articles/show/149172.html|title=Amitabh-Abhishek planning world tour together : India Entertainment|publisher=Earthtimes.org|accessdate=13 November 2008|archivedate=18 September 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120918203902/http://www.earthtimes.org/articles/show/149172.html|deadurl=yes}}</ref> ২০১১ চনত, বচ্চন নাগৰিক [[শিক্ষা]] প্ৰচাৰৰ অংশ হিচাপে ভাৰতত মাদক সেবনৰ সচেতনতা প্ৰচাৰ কৰিছিল। অভিনেতা সচেতনতা দিৱস প্ৰতিযোগিতা আৰম্ভ কৰিছিল, যিটো দেশৰ মাদকদ্ৰব্য নিয়ন্ত্ৰণ ব্যুৰোৰ ৰজত জয়ন্তী উদযাপন কৰিছে।<ref>{{cite web|url=http://indiatoday.intoday.in/site/gallery/anti-drugs-rally-abhishek-bachchan-bollywood-youth/1/4436.html|title=Abhishek Bachchan promotes anti-drugs campaign|work=[[India Today]]|accessdate=15 April 2011|archivedate=14 July 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110714185519/http://indiatoday.intoday.in/site/gallery/anti-drugs-rally-abhishek-bachchan-bollywood-youth/1/4436.html|deadurl=yes}}</ref><ref>{{cite news|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2011-04-15/bollywood/29417955_1_drugs-substances-deepika-padukone|title=Abhi's takes part in an anti-drugs campaign|accessdate=15 April 2011|work=The Times of India|date=15 April 2011|archivedate=26 September 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120926144051/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2011-04-15/bollywood/29417955_1_drugs-substances-deepika-padukone|deadurl=yes}}</ref> == প্ৰতিষ্ঠানৰ বাণিজ্যিক মুখপাত্ৰ == এলজি হোম এপ্লায়েঞ্চচ,<ref>{{cite news|author=Omkar Sapre|agency=TNN|url=http://articles.economictimes.indiatimes.com/2008-02-28/news/27724010_1_brand-ambassador-abhishek-bachchan-lg-electronics-india|title=LG to drop Abhishek Bachchan as brand ambassador|work=The Economic Times|date=28 February 2008|accessdate=9 January 2013|archivedate=5 May 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130505184427/http://articles.economictimes.indiatimes.com/2008-02-28/news/27724010_1_brand-ambassador-abhishek-bachchan-lg-electronics-india|deadurl=yes}}</ref> আমেৰিকান এক্সপ্ৰেচ ক্ৰেডিট কাৰ্ড,<ref>{{cite web|url=http://www.exchange4media.com/news/story.aspx?Section_id=3&News_id=23488|title=American Express ropes in Abhishek Bachchan as brand ambassador for Platinum Club|publisher=Exchange4media.com|date=8 November 2006|accessdate=9 January 2013|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20141129162620/http://www.exchange4media.com/news/story.aspx?Section_id=3&News_id=23488|archivedate=29 November 2014}}</ref> ভিডিঅ’কন ডিটিএইচ,<ref>{{cite web|author=Satish Sundaresan, Bollywood Hungama|url=http://entertainment.oneindia.in/bollywood/news/2010/abhishek-ambassador-videocon-090310.html|title=Abhishek becomes Brand Ambassador for Videocon DTH|publisher=OneIndia|date=9 March 2010|accessdate=9 January 2013|archivedate=10 May 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130510163617/http://entertainment.oneindia.in/bollywood/news/2010/abhishek-ambassador-videocon-090310.html|deadurl=yes}}</ref> মটোৰোলা মোবাইল,<ref>{{cite web|url=http://www.indiantelevision.com/release/y2k6/june/junerel11.htm|title=Motorola unveils first Indian Motostar: Abhishek Bachchan|publisher=Indiantelevision.com|date=4 June 2006|accessdate=9 January 2013}}</ref> ফোৰ্ড ফিয়েষ্টা<ref>{{cite web|url=http://www.bollywoodmantra.com/news/abhishek-bachchan-ford-fiesta-s-brand-ambassador/1028/|title=Abhishek Bachchan Ford Fiesta's Brand Ambassador &#124; Abhishek Bachchan|publisher=Bollywoodmantra.com|date=8 November 2005|accessdate=9 January 2013|archivedate=30 December 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131230233721/http://www.bollywoodmantra.com/news/abhishek-bachchan-ford-fiesta-s-brand-ambassador/1028/|deadurl=yes}}</ref> আৰি আইডিয়া চেলুলাৰৰ<ref>{{cite web|url=http://businessofcinema.com/bollywood-news/idea-signs-abhishek-bachchan-for-3-years/20376|title=Idea signs Abhishek Bachchan for 3 years|publisher=Businessofcinema.com|date=24 December 2012|accessdate=9 January 2013}}</ref> নিচিনা পণ্য ব্ৰাণ্ডৰ ৰাজ-দূত আছিল বচ্চন। ২০০৯ চনত, অভিষেক বচ্চনক এনডিটিভি টেকলাইফ বঁটা, ২০০৯-ত "বৰ্ষৰ শ্ৰেষ্ঠ ব্ৰাণ্ড ৰাজ-দূত" বঁটাৰ বিজয়ী ঘোষণা কৰা হৈছিল।<ref>{{cite web|url=http://www.sify.com/movies/abhishek-bachchan-is-best-brand-ambassador-of-the-year-news-bollywood-kkfsb6fddia.html|title=Abhishek Bachchan is Best Brand Ambassador of the Year|publisher=Sify|date=4 May 2009|accessdate=19 January 2013}}</ref> এডেস্ক ইণ্ডিয়া, ট্যাম মিডিয়া ৰিচাৰ্চৰ এটা বিভাগ জানুৱাৰী-ডিচেম্বৰ ২০১০-ৰ সময়কালৰ চেলিব্ৰিটি ব্ৰাণ্ডৰ সমীক্ষা লৈ এটা গৱেষণা চলাইছিল, য’ত অভিষেক বচ্চন এণ্ডোৰ্চমেণ্ট চাৰ্কিটৰ ৪১.৫% চলচ্চিত্ৰ অভিনেতাসকলৰ মাজত ৭.৭% চেয়াৰ বিজ্ঞাপন ভলিউমৰে "পাই" খায়।<ref>{{cite web|url=http://daily.bhaskar.com/article/ENT-abhishek-tops-the-celebrity-brand-endorsement-survey-2009764.html|title=Abhishek tops the celebrity brand endorsement survey|publisher=daily.bhaskar.com|date=11 April 2011|accessdate=9 January 2013|archivedate=13 December 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20121213223241/http://daily.bhaskar.com/article/ENT-abhishek-tops-the-celebrity-brand-endorsement-survey-2009764.html|deadurl=yes}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.hindustantimes.com/News-Feed/Entertainment/Brand-Bachchan/Article1-700375.aspx|title=Brand Bachchan|work=Hindustan Times|date=21 May 2011|accessdate=9 January 2013|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20121013004027/http://www.hindustantimes.com/News-Feed/Entertainment/Brand-Bachchan/Article1-700375.aspx|archivedate=13 October 2012}}</ref> অভিষেক বচ্চন তেওঁৰ পত্নি [[ঐশ্বৰ্য ৰায়]] বচ্চনক লৈ ২০১৩ চনৰ অক্টোবৰত টিটিকে প্ৰষ্টিজৰ ব্ৰাণ্ড ৰাজ-দূত হৈছিল।<ref>[http://articles.economictimes.indiatimes.com/2013-09-30/news/42536797_1_ttk-prestige-smart-kitchen-brand-ambassadors "TTK signs Aishwarya, Abhishek Bachchan as brand ambassadors"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20141219162330/http://articles.economictimes.indiatimes.com/2013-09-30/news/42536797_1_ttk-prestige-smart-kitchen-brand-ambassadors |date=2014-12-19 }}. 'timesofindia-economictimes'. 30 September 2013</ref> ২০১৪ চনত, তেখেত "অবহেলিত ক্ৰান্তীয় ৰোগ"ৰ বাবে গ্লোবাল নেটৱাৰ্কৰ END7 প্ৰচাৰ ব্ৰাণ্ডৰ ৰাজ-দূত হৈছিল। এই অভিযানৰ লক্ষ্য হ'ল ২০২০ চনৰ মাজত সাতটা ভিন্ন গ্ৰীষ্ম মণ্ডলীয় ৰোগ নিৰ্মূল কৰা।<ref>{{cite news|last=Rajagopal|first=Divya|title=Abhishek Bachchan to promote campaign on tropical diseases|url=http://articles.economictimes.indiatimes.com/2014-02-11/news/47235819_1_abhishek-bachchan-goodwill-ambassador-ntds|newspaper=The Economic Times|date=11 February 2014|access-date=2020-04-15|archivedate=2014-03-08|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140308031147/http://articles.economictimes.indiatimes.com/2014-02-11/news/47235819_1_abhishek-bachchan-goodwill-ambassador-ntds|deadurl=yes}}</ref> == ব্যক্তিগত জীৱন == [[চিত্ৰ:Aishwarya_With_Abhishek.jpg|right|thumb|২০১৪ চনত পত্নি ঐশ্বৰ্য ৰায়ৰ লগত বচ্চন]] ২০০২ চনৰ অক্টোবৰত, তেওঁৰ দেউতা অমিতাভ বচ্চনৰ ৬০ তম জন্মদিনৰ অনুষ্ঠানত অভিষেক আৰু অভিনেত্ৰী কৰিশমা কাপুৰ তেওঁলোকৰ বিবাহৰ চুক্তি ঘোষণা কৰে।<ref name="intoday">{{cite web|url=http://headlinestoday.intoday.in/site/headlines_today/ProgrammesShow?catName=On%20the%20Couch%20with%20Koel&video=0&contentId=76652&catId=58&p=8&rLL=64|title=17 flops set me straight|publisher=Headlines Today|accessdate=15 October 2010}}{{Dead link|date=September 2018|bot=InternetArchiveBot|fix-attempted=yes}}</ref> ২০০৩ চনৰ জানুৱাৰী মাহত এই বিবাহৰ চুক্তি বন্ধ হৈ যায়। 'ধুম টু'-ৰ চিত্ৰগ্ৰহণৰ সময়ত বচ্চন ঐশ্বৰ্য ৰায়ৰ প্ৰেমত পৰিছিল,<ref>{{cite web|title=Abhishek details his love story with Aishwarya|url=http://www.sawfnews.com/Bollywood/40440.aspx|accessdate=25 January 2012|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120126152659/http://www.sawfnews.com/bollywood/40440.aspx|archivedate=26 January 2012}}</ref> যদিও দুয়োজনেই ইতিমধ্যে "ধাই অক্ষৰ প্ৰেম কে" (য’ত তেওঁৰ দীৰ্ঘকালীন প্ৰেমিক, [[চলমান খান]], এটা সংক্ষিপ্ত কেমিঅ’ কৰিছিল) আৰু "কুচ না কহো"ত একেলগে উপস্থিত হৈছিলেন। বচ্চন আৰু ৰায় ১৪ জানুৱাৰী ২০০৭ ত তেওঁলকৰ বিবাহ চুক্তি ঘোষণা কৰিছিল যিটো পিছত তেওঁৰ দেউতা [[অমিতাভ বচ্চন]]ৰ দ্বাৰা নিশ্চিত কৰা হৈছিল।<ref>{{cite web|url=http://www.indianexpress.com/news/-it-was-sudden...but-this-is-the-21st-century-one-must-be-prepared--/21032/|title=It was sudden...but this is the 21st century, one must be prepared|work=The Indian Express|date=16 January 2007|accessdate=9 January 2013}}</ref> ৰায় যি বণ্ট সম্প্ৰদায়ৰ, সেই ঐতিহ্যবাহী [[হিন্দু]] আচাৰ অনুসৰি ২০০৭ চনৰ [[২০ এপ্ৰিল]]ত এই দম্পতী বিবাহ কৰিছিল। [[মুম্বাই]]ৰ জুহুত বচ্চনৰ বাসভবন, 'প্ৰত্যক্ষ' এখন ব্যক্তিগত অনুষ্ঠানত এই বিবাহৰ অনুষ্ঠান হৈছিল,<ref>{{cite web|url=http://www.rediff.com/movies/2007/apr/20wed.htm|title=Abhishek arrives on horseback for wedding|publisher=Rediff|date=31 December 2004|accessdate=19 January 2013}}</ref> কিন্তু বিনোদন মিডিয়া তেওঁক প্ৰচণ্ডভাৱে আচ্ছন্ন কৰিছিল। এই দম্পতী ২০০৯ চনৰ চেপ্টেম্বৰত "দি ওপৰাহ ৱিনফ্ৰে শ্ব"ত উপস্থিত হৈছিল,<ref>{{cite web|url=http://movies.rediff.com/report/2009/sep/30/ash-abhishek-on-oprah.htm|title=Rediff|publisher=Rediff.com|date=30 September 2009|accessdate=11 June 2013}}</ref> আৰু ব্ৰেনজিলিনাতকৈ বেছি বিখ্যাত হিচাপে বৰ্ণনা কৰা হৈছিল।<ref>{{cite web|url=http://zeenews.india.com/entertainment/celebrity/oprah-calls-abhishek-kareena-more-famous-than-brangelina_42269.htm|title=Abhishek kisses kareena navel|publisher=Zeenews.india.com|accessdate=11 June 2013|date=30 September 2009}}</ref> তেওঁলকক ভাৰতীয় গণমাধ্যমত এটা চুপাৰকৌল হিচাপে বৰ্ণনা কৰা হৈছে।<ref>{{cite news|url=http://timesofindia.indiatimes.com/articleshow/1858526.cms|title=It's London in spring time!|work=The Times of India|date=4 April 2007|accessdate=19 January 2013}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.hindu.com/holnus/009200908011821.htm|title=The Hindu News Update Service|work=The Hindu|date=1 August 2009|accessdate=19 January 2013|location=Chennai, India|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131007033725/http://www.hindu.com/holnus/009200908011821.htm|archivedate=7 October 2013}}</ref> ৰায় ১৬ নভেম্বৰ ২০১১ চনত এজন কইনা সন্তানৰ জন্ম দিয়ে।<ref>{{cite web|title=Aishwarya Rai Bachchan delivers a baby girl!|url=http://www.bollywoodlife.com/news-gossip/aishwarya-rai-bachchan-delivers-a-baby-girl/|publisher=Bollywood Life|accessdate=16 November 2011|date=16 November 2011}}</ref><ref name="Beti-B">{{cite news|last=Joshi|first=Tushar|title=Beti-B finally has a name|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-03-14/news-interviews/31160250_1_baby-girl-abhishek-bachchan-beti-b|accessdate=13 March 2012|newspaper=The Times of India|date=14 March 2012|archivedate=10 May 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130510230254/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-03-14/news-interviews/31160250_1_baby-girl-abhishek-bachchan-beti-b|deadurl=yes}}</ref> তেওঁৰ কইনা "বেটি বি" নামেৰে বৰ জনপ্ৰিয় হৈ উঠে যিটো ভক্ত আৰু মিডিয়া দ্বাৰা নামকৰণ কৰা হৈছিল, যিহেতু এই দম্পতী তেওঁলোকৰ জীয়েকৰ নাম ৰাখোতে চাৰি মাহ সময় লৈছিল।<ref>{{cite web|url=http://www.rediff.com/movies/report/bachchan-baby-gets-a-name/20120314.htm|title=Bachchan baby gets a name!|publisher=Rediff|date=14 March 2012|accessdate=19 January 2013}}</ref> == বঁটাসমূহ == যুৱা (২০০৪), চৰকাৰ (২০০৬) আৰু কভী আলভিদা না কেহনা (২০০৬) চলচ্চিত্ৰবোৰত তেওঁৰ ভূমিকাৰ বাবে, বচ্চন শ্ৰেষ্ঠ সহায়ক অভিনেতাৰ [[ফিল্মফেয়াৰ বঁটা]] পাইছিল। == ডিস্ক'গ্ৰাফী == === একক === ; ফিচাৰ্ড * ২০০৫: "Right Here Right Now : Bluffmaster!" <small>([[Sunidhi Chauhan]] feat. Abhishek Bachchan)</small> * ২০১৫: "Until the Sun Comes Up" <small>(Raghav feat. Abhishek Bachchan & Nelly)</small> == তথ্য সংগ্ৰহ == {{Reflist|3}} == বহিঃসংযোগ == {{Commons category|Abhishek Bachchan|অভিষেক বচ্চন}} {{wikiquote}} * {{IMDb name|45393|অভিষেক বচ্চন}} * {{Twitter}} * [https://www.bollywoodhungama.com/celebrity/abhishek-bachchan/ Abhishek Bachchan] on [[Bollywood Hungama]] {{শ্ৰেষ্ঠ সহ-অভিনেতাৰ ফিল্মফেয়াৰ বঁটা}} {{Authority control}} [[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:জীৱিত ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় অভিনেতা]] [[শ্ৰেণী:ফিল্মফেয়াৰ বঁটা বিজয়ী]] 7kiwirc78s05r6mre8qo8qrb0a72453 0 59688 514611 427985 2025-06-03T08:39:02Z Kandarpajit Kallol 6257 514611 wikitext text/x-wiki {{Infobox person|name=অক্ষয় কুমাৰ|occupation={{hlist|অভিনেতা|চলচ্চিত্ৰ নিৰ্মাতা|উপস্থাপক}}|signature=AkshayKumarSignature.png|awards=<!-- [[অক্ষয় কুমাৰ প্ৰাপ্ত বঁটা আৰু মনোনয়নৰ তালিকা|সম্পূৰ্ণ তালিকা]] -->|children=১|spouse={{marriage|[[টুৱেংকেল খান্না]]|2001}}|notable_works=|years_active=১৯৯১–বৰ্তমান|citizenship=কানাডিয়ান|image=Akshay Kumar.jpg|relatives=[[ৰাজেশ খান্না]] (শহু)<br>[[দীম্পল কাপাডিয়া]] (শাহু)<br> [[ৰিংকি খান্না]] (শালি)|birth_place=[[অমৃতসৰ]], [[পঞ্জাব, ভাৰত|পঞ্জাব]], [[ভাৰত]]|birth_date={{Birth date and age|df=yes|1967|09|9}}|birth_name=ৰাজীৱ হৰি ঔম ভটিয়া|image_size=|caption=কুমাৰ ২০১৩ চনত 'ৱানচ্ আপন এ টাইমচ ইন মুম্বই দুবাৰ!'-ৰ বাবে আয়োজিত এক অনুষ্ঠানত|alma_mater=গুৰু নানক খলচা কলা, বিজ্ঞান আৰু বাণিজ্য মহাবিদ্যালয়}} '''অক্ষয় কুমাৰ''' ({{Lang-en|Akshay Kumar}}; জন্ম: ৯ ছেপ্টেম্বৰ ১৯৬৭; জন্ম নাম: '''ৰাজীৱ হৰি ঔম ভটিয়া''')<ref name="birth">{{Cite book|title=Britannica Book of the Year 2010|editor1-last=Sparks|editor1-first=Karen Jacobs|url=https://books.google.com/books?id=QeKbAAAAQBAJ&pg=PA95|date=2010|place=[[Chicago]]|publisher=[[Encyclopædia Britannica]], Inc.|isbn=978-1-61535-366-8|oclc=799040256|page=95}}</ref> হৈছে এগৰাকী ভাৰতীয় মূলৰ কানাডিয়ান অভিনেতা, প্ৰযোজক, মাৰ্চাল আৰ্টিষ্ট আৰু টেলিভিচন ব্যক্তিত্ব যিয়ে বলিউড ছবিত কাম কৰে। ২৯ বছৰৰ বেছি কেৰিয়াৰত, কুমাৰ ১০০ টাতকৈ বেছি [[চলচ্চিত্ৰ]]ত অভিনয় কৰিছে। 'ৰৌস্তম' (২০১৬) ত অভিনয়ৰ বাবে শ্ৰেষ্ঠ অভিনেতাৰ [[ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা]] আৰু 'অজানাবি' (২০০১) আৰু 'গৰম মচলা' (২০০৫) ৰ বাবে দুটা [[ফিল্মফেয়াৰ বঁটা]] সহ ভালেমান বঁটা অৰ্জন কৰিছে। কুমাৰ সৰ্বকালৰ অন্যতম সফল বলিউড অভিনেতা, তেখেত ১১৩খন ছবিত অভিনয় কৰিছ, যাৰ মাজত ৫২খন বাণিজ্যিকভাৱে সফল হৈছিল।<ref>{{cite news|url=https://boxofficeindia.com/report-details.php?articleid=5792|title=Akshay Kumar Has A Historic Year|website=[[Box Office India]]|publisher=Box Office India Trade Network|date=8 January 2019|accessdate=8 January 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20200226204807/https://boxofficeindia.com/report-details.php?articleid=5792|archive-date=26 February 2020|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|url=http://boxofficeindia.com/success-count-actor.php|title=Success Count Actor All Time|publisher=boxofficeindia.com|date=15 July 2016|accessdate=15 July 2016}}</ref><ref>{{cite news|url=http://boxofficeindia.com/report-details.php?articleid=2353|title=Rustom Is Akshay Kumar Silver Jubilee HIT|date=29 September 2016|accessdate=29 September 2016}}</ref><ref>{{cite news|url=https://boxofficeindia.com/report-details.php?articleid=5894|title=Star Rankings Jan 2020 - Salman Khan And Akshay Kumar Lead|publisher=boxofficeindia.com|date=6 February 2020|accessdate=6 February 2020}}</ref><ref>{{cite news|url=https://boxofficeindia.com/report-details.php?articleid=5894|title=Star Rankings Jan 2020 - Salman Khan And Akshay Kumar Lead|publisher=boxofficeindia.com|date=6 February 2020|accessdate=6 February 2020}}</ref> তেখেতেই প্ৰথম বলিউড অভিনেতা, যাৰ চলচ্চিত্ৰৰ দেশীয় মুঠ আজীৱন সংগ্ৰহসমূহৰ ২০১৩ সালৰ মাজত ২০ বিলিয়ন (২৮০ মিলিয়ন আমেৰিকান ডলাৰ)<ref>{{cite news|url=http://zeenews.india.com/entertainment/celebrity/forget-rs-100-crore-club-akshay-kumar-is-now-a-rs-2-000-crore-hero_128129.htm|title=Forget Rs 100 crore club, Akshay Kumar is now a Rs 2,000 crore hero!|publisher=[[Zee News]]|accessdate=9 March 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130217140601/http://zeenews.india.com/entertainment/celebrity/forget-rs-100-crore-club-akshay-kumar-is-now-a-rs-2-000-crore-hero_128129.htm|archivedate=17 February 2013}}</ref> আৰু ২০১৬ চনৰ ভিতৰত ₹৩০ বিলিয়ন (৪২০ মিলিয়ন আমেৰিকান ডলাৰ) অতিক্ৰম কৰিছে।<ref>{{cite web|url=https://www.bollyarena.net/akshay-kumar-box-office-collection-analysis-hits-flops-blockbuster/|title=Akshay Kumar becomes the first actor to cross 3000 cr|publisher=bollyarena.net|accessdate=22 August 2016|archivedate=31 August 2016|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160831062750/https://www.bollyarena.net/akshay-kumar-box-office-collection-analysis-hits-flops-blockbuster/|deadurl=yes}}</ref> সেয়া কৰি তেখেত নিজকে [[হিন্দী চলচ্চিত্ৰ]]ৰ অন্যতম বিশিষ্ট অভিনেতা হিচাপে প্ৰতিষ্ঠিত কৰিছে।<ref>{{cite news|url=http://indianexpress.com/article/entertainment/opinion-entertainment/akshay-kumar-might-well-be-the-new-king-of-bollywood-here-is-why-3005752/|title=Akshay Kumar might well be the new king of Bollywood. Here is why|work=The Indian Express|date=31 August 2016|accessdate=31 August 2016}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.hindustantimes.com/bollywood/every-6-out-of-10-akshay-kumar-films-are-hits-his-ridiculously-high-success-rate-in-graphs/story-4N0PaZpzZHwmm6fEjdKpyM.html|title=10 years, 37 films: Akshay Kumar's ridiculously high success rate in graphs|work=Hindustan Times|date=12 August 2017|accessdate=12 August 2017}}</ref> নব্বৈৰ দশকত যেতিয়া তেখেত তেওঁৰ অভিনয় জীৱন আৰম্ভ কৰিছিল, তেতিয়া তেখেত মূলত একচন ছবিত অভিনয় কৰিছিল। পিছত, কুমাৰ তেওঁৰ ড্ৰামা, ৰোমাণ্টিক আৰু কমিক চৰিত্ৰত খ্যাতিও অৰ্জন কৰিছিল। অভিনয়ৰ উপৰিও অক্ষয় কুমাৰ ষ্টাণ্ড অভিনেতা হিচাপেও কাম কৰিছে; তেখেতে প্ৰায়বোৰ তেওঁৰ চলচ্চিত্ৰসমূহত বহু বিপজ্জনক ষ্টাণ্ড অভিনয় কৰিছে, যিটো তেওঁক "ইণ্ডিয়ান জেকি চেন" উপকৃত কৰিছে।<ref name="Chan2">{{cite news|title=Akshay Kumar meets Jackie Chan in Hong Kong|date=20 May 2004|publisher=[[Bollywood Hungama]]|url=http://www.bollywoodhungama.com/news/2004/05/20/1112/index.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20081210042549/http://www.bollywoodhungama.com/news/2004/05/20/1112/index.html|archivedate=10 December 2008|accessdate=11 April 2011}}</ref><ref>{{cite web|last=Mahipal|first=Nikita|url=http://www.koimoi.com/box-office/will-akshay-kumar-s-100th-film-make-100-crores/|title=Will Akshay Kumar's 100th Film Make 100 Crores?|publisher=[[Koimoi]]|date=19 July 2012|accessdate=31 July 2014}}</ref> ২০০৮ চনত তেখেত 'ফিয়াৰ ফেক্টৰ: খাতৰোঁ কে খিলাড়ী' শ্ব' অনুষ্ঠানটো কৰে। ২০০৯ চনত, তেখেত 'হৰি ঔম ইণ্টাৰ্টেইনমেণ্ট' প্ৰযোজনা সংস্থা<ref>{{cite news|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2009-10-09/news-interviews/28090093_1_akshay-kumar-producer-taare-zameen-par|archive-url=https://archive.is/20120714220114/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2009-10-09/news-interviews/28090093_1_akshay-kumar-producer-taare-zameen-par|url-status=dead|archive-date=14 July 2012|title=Main bhi producer!|date=9 October 2009|work=[[The Times of India]]|publisher=[[The Times Group]]|accessdate=18 November 2010|archivedate=14 July 2012|archiveurl=https://archive.ph/20120714220114/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2009-10-09/news-interviews/28090093_1_akshay-kumar-producer-taare-zameen-par|deadurl=yes}}</ref> আৰু ২০১২ চনত 'গ্ৰাজিং গ'ট পিকচাৰ' প্ৰযোজনা সংস্থা প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। ২০১৪ চনত, কুমাৰ টিভি ৰিয়েলিটি শ্ব' 'ডেয়াৰ টু ডাঞ্চ' আৰম্ভ কৰিছিল। ৱাৰ্ল্ড কাবাডি লিগেও তেখেত 'টীম খালচা ৱাৰিয়ৰ্চৰ' মালিক। ২০১৯ চনৰ হিচাপে, কুমাৰ বিশ্বৰ সৰ্বাধিক দৰমহা বিনোদনকাৰীসকলৰ ফোৰ্বচৰ তালিকাত আছিল,<ref>{{Cite web|url=https://www.forbes.com/celebrities/|title=The Celebrity 100: The World's Highest-Paid Entertainers 2019|website=Forbes|accessdate=11 March 2020}}</ref> আৰু তেখেত ভাৰতত আটাইতকৈ বেছি দৰমহা পায়।<ref>{{Cite web|url=https://www.livemint.com/industry/media/akshay-kumar-only-bollywood-star-in-forbes-highest-paid-celebrities-list/amp-1562841295933.html|title=Akshay Kumar only Bollywood star in Forbes highest paid celebrities list|date=11 July 2019}}</ref> ২০০৮ চনত, ৱিণ্ডচ'ৰ বিশ্ববিদ্যালয় ভাৰতীয় চলচ্চিত্ৰত তেওঁৰ অৱদানৰ স্বীকৃতি হিচাপে অক্ষয় কুমাৰক সন্মানসূচক ডক্টৰেট প্ৰদান কৰে। ২০০৯ চনত, তেখেত [[ভাৰত চৰকাৰ]]ৰ পৰা [[পদ্মশ্ৰী]] বঁটা লাভ কৰিছিল। ২০১১ চনত, [[দি এছিয়ান ৱাৰ্ডচ]] কুমাৰক চলচ্চিত্ৰত অসামান্য কৃতিত্বৰ বাবে সন্মানিত কৰিছিল। == প্ৰাৰম্ভিক জীৱন আৰু পটভূমি == অক্ষয় কুমাৰ [[ভাৰত]]ৰ [[পঞ্জাব, ভাৰত|পঞ্জাব]] প্ৰদেশৰ অমৃতসৰত,<ref name="birth"/> ('হৰি ঔম ভটিয়া' আৰু 'অৰুণা ভটিয়া)' এটা পঞ্জাবী পৰিয়ালত জন্ম গ্ৰহণ কৰিছিল।<ref name="HTMKhalid2">{{cite news|last1=Mohammad|first1=Khalid|title=Akshay Kumar is a Punjabi by nature|url=http://www.hindustantimes.com/news-feed/entertainment/akshay-kumar-is-a-punjabi-by-nature/article1-211213.aspx|work=[[Hindustan Times]]|accessdate=17 June 2014|location=Mumbai|date=22 March 2007|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131225000554/http://www.hindustantimes.com/News-Feed/Entertainment/Akshay-Kumar-is-a-Punjabi-by-nature/Article1-211213.aspx|archivedate=25 December 2013}}</ref><ref name="25years2">{{cite web|author=Verma, Sukanya|title=40 things you didn't know about Akki|date=5 September 2007|url=http://www.rediff.com/movies/2007/sep/05akshay.htm|publisher=[[Rediff.com]]|accessdate=14 March 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080219044744/http://www.rediff.com/movies/2007/sep/05akshay.htm|archivedate=19 February 2008}}</ref> তেওঁৰ পিতা সেনা অফিচাৰ আছিল।<ref>{{cite news|author1=Ritika Handoo|title=Lesser known facts about Akshay Kumar|url=http://zeenews.india.com/entertainment/celebrity/lesser-known-facts-about-akshay-kumar_1668704.html|accessdate=5 May 2016|work=Zee News|date=8 September 2015}}</ref> কম বয়সৰ পৰাই অক্ষয় কুমাৰ খেল-ধেমালিত বৰ আগ্ৰহী আছিল। তেওঁৰ পিতাকেও কুস্তি উপভোগ কৰি ভাল পাইছিল। তেখেত [[দিল্লী]]ৰ চাঁদনী চ'কত থাকি ডাঙৰ-দীঘল হয় আৰু পিছত তেখেত [[মুম্বাই]]লৈ গুচি আহে যেতিয়া তেওঁৰ পিতা সেনা ত্যাগ কৰি [[UNICEF]]-ৰ হিচাপ ৰক্ষক পৰিণত হয়।<ref name="rstv2">{{cite news|last1=S|first1=Irfan|title=Guftagoo with Akshay Kumar|publisher=Rajya Sabha TV|date=3 June 2014}}</ref> সোনকালেই, তেওঁৰ সৰু ভনী জন্ম গ্ৰহণ কৰিছিল আৰু পৰিয়ালটোৰ মাজত মুম্বাইৰ পঞ্জাবী অধ্যুষিত অঞ্চল কলিৱাদাত বাস কৰিছিল।<ref name="HTMKhalid3">{{cite news|last1=Mohammad|first1=Khalid|title=Akshay Kumar is a Punjabi by nature|url=http://www.hindustantimes.com/news-feed/entertainment/akshay-kumar-is-a-punjabi-by-nature/article1-211213.aspx|work=[[Hindustan Times]]|accessdate=17 June 2014|location=Mumbai|date=22 March 2007|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131225000554/http://www.hindustantimes.com/News-Feed/Entertainment/Akshay-Kumar-is-a-Punjabi-by-nature/Article1-211213.aspx|archivedate=25 December 2013}}</ref> তেখেত ডন বচকো স্কুলৰ পৰা স্কুলীয়া শিক্ষাৰ লগতে [[কাৰাটে]] শিকিছিল। তেখেত উচ্চশিক্ষাৰ বাবে মুম্বাইৰ গুৰু নানক খালচা কলেজত ভৰ্তি হয়, কিন্তু তেনে আগ্ৰহী নোহোৱাত তেখেত বাদ পৰে। তেখেত তেওঁৰ পিতৃক অনুৰোধ কৰিছিল যে তেখেত আৰু মাৰ্শাল আৰ্ট শিকিব বিচাৰে আৰু তেওঁৰ দেউতা তেওঁক কোনোমতে থাইলেণ্ড পঠোৱাৰ বাবে অৰ্থ সঞ্চয় কৰিছিল। কুমাৰ মাৰ্শাল আৰ্ট শিকিবলৈ বেংক’কলৈ যায় আৰু থাইলেণ্ডত থাই বক্সিং শিকিবৰ বাবে পাঁচ বছৰ তাতেই থাকিবলগা হয়।<ref name="HTMKhalid">{{cite news|last1=Mohammad|first1=Khalid|title=Akshay Kumar is a Punjabi by nature|url=http://www.hindustantimes.com/news-feed/entertainment/akshay-kumar-is-a-punjabi-by-nature/article1-211213.aspx|work=[[Hindustan Times]]|accessdate=17 June 2014|location=Mumbai|date=22 March 2007|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131225000554/http://www.hindustantimes.com/News-Feed/Entertainment/Akshay-Kumar-is-a-Punjabi-by-nature/Article1-211213.aspx|archivedate=25 December 2013}}</ref><ref>{{cite news|last1=Gupta|first1=Priya|title=I've got more than what I had ever dreamt of: Akshay Kumar|url=http://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/bollywood/news/Ive-got-more-than-what-I-had-ever-dreamt-of-Akshay-Kumar/articleshow/21776783.cms|accessdate=19 August 2015|work=[[The Times of India]]|publisher=[[The Times Group]]|date=13 August 2013}}</ref> কুমাৰৰ এগৰাকী ভনীয়েক আছে, যাৰ নাম '''''অলকা ভাটিয়া'''''<ref>{{cite news|url=http://www.ndtv.com/photos/entertainment/akshay-twinkle-at-pre-karva-chauth-bash-8460 |title=Akshay, Twinkle at pre-Karva Chauth bash|publisher=[[NDTV]]|accessdate=9 March 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130524134015/http://www.ndtv.com/photos/entertainment/akshay-twinkle-at-pre-karva-chauth-bash-8460|archivedate=24 May 2013}}</ref> কুমাৰ যেতিয়া সৰু আছিল, তেতিয়া তেওঁৰ দেউতাই তেওঁক প্ৰশ্ন কৰিছিল যে তেখেত কি হ'ব বিচাৰে? অক্ষয় কুমাৰ অভিনেতা হোৱাৰ ইচ্ছা প্ৰকাশ কৰিছিল।<ref>{{cite news|title=Unplugged: Akshay Kumar|url=http://timesofindia.indiatimes.com/life-style/people/Unplugged-Akshay-Kumar/articleshow/4328069.cms|work=[[The Times of India]]|publisher=[[The Times Group]]|accessdate=9 October 2014|date=21 September 2009}}</ref> ভাৰতত থকাকালীন টাইকোৱান্দোত ব্লেক বেল্ট প্ৰাপ্তিৰ পিছত তেখেত থাইলেণ্ডৰ বেংককত মাৰ্শাল আৰ্ট লৈ পঢ়া-শুনা কৰিছিল,<ref name="AS 2012">{{cite web | last=AS | first=Sashidhar | title=Akshay obtained a black belt in Taekwondo | website=The Times of India | date=8 September 2012 | url=http://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/telugu/movies/did-you-know-/Akshay-obtained-a-black-belt-in-Taekwondo/articleshow/16312135.cms | accessdate=29 November 2015}}</ref> য’ত তেখেত মুয়ে থাই শিকিছিল আৰু চেফ আৰু ৱেটাৰৰ কাম কৰিছিল।<ref name="Zee News 2015">{{cite web | title=Lesser known facts about Akshay Kumar | website=Zee News | date=8 September 2015 | url=http://zeenews.india.com/entertainment/celebrity/lesser-known-facts-about-akshay-kumar_1668704.html | language=la | accessdate=29 November 2015}}</ref> থাইলেণ্ডৰ পিছত কুমাৰ [[কলকাতা]]ত এটা ট্ৰাভেল এজেঞ্চিত, [[ঢাকা]]ত এটা হোটেল আৰু [[দিল্লী]]ত কাম কৰিবলৈ গৈছিল য’ত তেখেত কুন্দনৰ অলঙ্কাৰ বিক্ৰী কৰিছিল। [[মুম্বাই|বোম্বে]]লৈ উভতি আহি তেখেত মাৰ্শাল আৰ্টৰ পাঠদান আৰম্ভ কৰে।<ref name="rstv">{{cite news |last1=S |first1=Irfan |title=Guftagoo with Akshay Kumar |publisher=Rajya Sabha TV |date=3 June 2014}}</ref> এই সময়ত, তেওঁৰ এক শিক্ষাৰ্থীৰ দেউতা, (তেখেত নিজেই এগৰাকী মডেল কো-অৰ্ডিনেটৰ) কুমাৰক মডেলিংৰ বাবে উপদেশ দিছিল যিটো শেষলৈকে এখন আচবাবপত্ৰ শ্ব’-ৰুমৰ বাবে এখন মডেলিংৰ দায়িত্ব লৈছিল। কুমাৰ কাৰ্যকৰভাৱে তেওঁৰ গোটেই মাহৰ দৰমহাতকৈ শুটিংৰ প্ৰথম দুদিনৰ ভিতৰত আৰু বেছি অৰ্থ উপাৰ্জন কৰিছিল আৰু সেই বাবে তেওঁ মডেলিং কেৰিয়াৰৰ পথ বাছি লৈছিল। তেখেত প্ৰথম প’ৰ্টফোলিঅ’ অঙ্কুৰিত কৰাবলৈ পেমেণ্ট অবিহনে ১৮ মাহ ধৰি ফ’টগ্ৰাফাৰ জয়েচ শেঠৰ সহকাৰী হিচাপে কাম কৰিছিল।<ref>{{cite news|title=Akshay before he became a star|url=http://www.rediff.com/movies/2009/jan/07slide1-jayesh-on-akshay-kumar.htm|accessdate=5 May 2016|publisher=Rediff.com}}</ref><ref>{{cite news|author1=Upala KBR|title=There and back again for Akshay|url=http://www.mid-day.com/articles/there-and-back-again-for-akshay/98013|accessdate=5 May 2016|work=mid-day|date=12 October 2010}}</ref> তেখেত বিভিন্ন ছবিত বেকগ্ৰাউণ্ড নৃত্যশিল্পী হিচাপেও কাম কৰিছিল।<ref>{{cite news|title=So what if I play Akshay Kumar's dad?: Jackie Shroff|url=http://www.dnaindia.com/entertainment/report-so-what-if-i-play-akshay-kumar-s-dad-jackie-shroff-2024216|accessdate=6 November 2014|work=[[Daily News and Analysis]]|publisher=Diligent Media Corporation|date=8 October 2014|location=Mumbai}}</ref> এদিন ৰাতিপোৱা, তেখেত বেঙ্গালুৰুত এখন বিজ্ঞাপন শুটৰ বাবে তেওঁৰ ফ্লাইট মিচ কৰিছিল। নিজকে লৈ হতাশ হৈ তেখেত তেওঁৰ প’ৰ্টফোলিঅ’ সহ এখন চলচ্চিত্ৰ ষ্টুডিঅ’ত যায়। সেই সন্ধিয়াত কুমাৰক নিৰ্মাতা ''প্ৰমোদ চক্ৰবৰ্তীৰ'' পৰিচালিত ''দীদাৰ'' ছবিৰ প্ৰধান চৰিত্ৰত স্বাক্ষৰ কৰা হৈছিল।<ref>{{cite web|last1=Verma|first1=Sukanya|title=Star of the Week – Akshay Kumar|url=http://www.rediff.com/movies/2002/nov/20list.htm|publisher=[[Rediff.com]]|accessdate=29 July 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140809104524/http://www.rediff.com/movies/2002/nov/20list.htm|archivedate=9 August 2014}}</ref><ref>{{cite news|last1=Singh|first1=Prashant|title=Karisma Kapoor is Akshay Kumar's lucky charm?|url=http://www.hindustantimes.com/entertainment/bollywood/karisma-kapoor-is-akshay-kumar-s-lucky-charm/article1-1171327.aspx|work=[[Hindustan Times]]|accessdate=29 July 2014|location=Mumbai|date=10 January 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140405101732/http://www.hindustantimes.com/entertainment/bollywood/karisma-kapoor-is-akshay-kumar-s-lucky-charm/article1-1171327.aspx|archivedate=5 April 2014}}</ref><ref>{{cite news|last1=Singh|first1=Prashant|title=Akshay Kumar offers to act in student's film|url=http://www.hindustantimes.com/entertainment/bollywood/akshay-kumar-offers-to-act-in-student-s-film/article1-885198.aspx|work=[[Hindustan Times]]|accessdate=29 July 2014|location=Mumbai|date=8 July 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120812102655/http://www.hindustantimes.com/Entertainment/Bollywood/Akshay-Kumar-offers-to-act-in-student-s-film/Article1-885198.aspx|archivedate=12 August 2012}}</ref> == চলচ্চিত্ৰ পেচা ==<!-- many vague claims of "commercial success", etc. State the actual facts and let reader determine if "success" [[WP:ASF]] --> === ১৯৯১–৯৯ === কুমাৰ ''সুগন্ধ'' (১৯৯১) ত ৰাখি আৰু শান্তিপ্ৰিয়াৰ বিপৰীতত প্ৰধান অভিনেতা হিচাপে প্ৰথম অভিনয় কৰিছিল। একেখন বছৰতে, তেখেত কিশোৰ বেস পৰিচালিত নৃত্যশিল্পী-ত অভিনয় কৰিছিল, যিটো বেয়া প্ৰতিক্ৰিয়া পাইছিল।<ref>{{cite news|last1=Verma|first1=Sukanya|title=The Ten Worst Films of Akshay Kumar (Dancer)|url=http://www.rediff.com/movies/slide-show/slide-show-1-worst-of-akshay-kumar/20111128.htm#1|accessdate=8 November 2014|publisher=[[Rediff.com]]|date=28 November 2011|location=Mumbai}}</ref> পিছৰ বছৰত তেখেত আব্বাচ মুস্তান পৰিচালিত চাচপেঞ্চ থ্ৰিলাৰ, খিলাড়ীত অভিনয় কৰিছিল তেওঁৰ যুগান্তকাৰী ভূমিকাটো ব্যাপকভাৱে বিবেচিত হৈছিল।<ref name="FP786">{{cite news|url=http://www.firstpost.com/bollywood/movie-review-khiladi-786-is-a-leave-your-brains-at-home-kinda-comedy-550305.html|title=Movie review: Khiladi 786 is a leave-your-brains-at-home kinda comedy|work=[[Firstpost]]|publisher=[[Network 18]]|date=8 December 2012|accessdate=31 July 2014}}</ref><ref>{{cite news|title=Akshay Kumar- The Khiladi superstar|url=http://zeenews.india.com/entertainment/slideshow/akshay-kumar-the-khiladi-star_203.html|publisher=[[Zee News]]|accessdate=2 August 2014}}</ref><ref name="KSeries">{{cite web|last1=Basu|first1=Mohar|title=Khel Khiladi Ka – Akshay Kumar Strikes Back with Khiladi 786|url=http://www.koimoi.com/bollywood-news/khel-khiladi-ka-akshay-kumar-strikes-back-with-khiladi-786/|publisher=[[Koimoi]]|accessdate=4 October 2014|date=3 November 2012}}</ref> তেওঁৰ পৰবৰ্তী মুক্তি লাভ কৰা জমচ বণ্ড অবলম্বনত ৰাজ চিপ্পিৰ পৰিচালিত গোয়েন্দা চলচ্চিত্ৰ মিঃ বণ্ড আছিল।<ref>{{cite news|title=Bombay Bond – Akshay Kumar to play lead in Raj Sippy's film Mr Bond|url=http://indiatoday.intoday.in/story/akshay-kumar-to-play-lead-in-raj-sippy-film-mr-bond/1/318818.html|accessdate=8 November 2014|work=[[India Today]]|date=30 September 1991}}</ref> ১৯৯২-ৰ শেষ প্ৰকাশটো দিদাৰ আছিল। এইটো বক্স অফিচত দুৰ্দ্দান্ত পাৰফৰ্ম কৰিবলৈ ব্যৰ্থ হৈছিল।<ref>{{cite news|last1=Srinivasan|first1=V S|title=Akki up front|url=http://www.rediff.com/entertai/1998/aug/10akki.htm|accessdate=8 November 2014|publisher=[[Rediff.com]]|date=11 August 1998}}</ref> ১৯৯৩ চনত তেখেত ''কেশু ৰামস্য'' পৰিচালিত দ্বিভাষিক ছবি আচানত ([[কন্নড় ভাষা|কন্নড়]]ক বিষ্ণু-বিজয়া হিচাপে প্ৰকাশিত) আৰু ''ড॰ বিষ্ণুবৰ্ধন'', ''অশ্বিনী ভাভে'' আৰু ''আশুতোষ ৰাণা'' অভিনীত অভিনয় কৰিছিল। ১৯৯৩ চনত মুক্তি পাইছে তেওঁৰ সকলো ছবি, ''"দিল কি বাজী"'', ''"কায়দা কানুন"'', ''"ৱাক্ত হমাৰা হ্যাঁ"'' আৰু ''"সৈনিক"'' সহ বাণিজ্যিকভাৱে ভাল অভিনয় কৰিব পৰা নাই।<ref name="Slide6">{{cite web|title=Akshay Kumar, the Entertainment Khiladi, Turns 47 (Slide 6)|url=http://movies.ndtv.com/photos/akshay-kumar-the-entertainment-khiladi-turns-47-15948/slide/6|publisher=[[NDTV]]|accessdate=6 October 2014|archivedate=9 October 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20141009144427/http://movies.ndtv.com/photos/akshay-kumar-the-entertainment-khiladi-turns-47-15948/slide/6|deadurl=yes}}</ref> ১৯৯৪ চনত, তেখেত দুখন ছবিত এগৰাকী পুলিচ পৰিদৰ্শকৰ ভূমিকাত অভিনয় কৰিছিল: ''চমীৰ মালকান'' পৰিচালিত হলিউড ছবি ''দি হাৰ্ড ৱে,'' ''মেঁ খিলাড়ী তু অনাৰী'' আৰু ''ৰাজীব ৰাই'' পৰিচালিত ''মোহৰাৰ'' ৰিমেক যি এই বছৰৰ আটাইতকৈ বেছি আয় কৰা চলচ্চিত্ৰৰ মাজত আছিল।<ref name="1994 BO">{{cite web|url=http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=200&catName=MTk5NA==|title=Box Office 1994|publisher=[[Box Office India]]|accessdate=14 March 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080404040854/http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=200&catName=MTk5NA%3D%3D&PHPSESSID=dfc0170bd04e78fc807ed337537b9c9f|archivedate=4 April 2008|url-status=dead}}</ref> বছৰৰ পিছভাগত, তেখেত [[য়শ চোপ্ৰা]] প্ৰযোজিত ৰোমাঞ্চ, ''ইয়ে দিল্লাগী'' ছবিত কাজলৰ বিপৰীত অভিনয় কৰিছিল। ছবিত তেওঁৰ ভূমিকা কুমাৰক [[ফিল্মফেয়াৰ বঁটা]]<ref>{{cite news|title=The nominations-1994|url=http://filmfareawards.indiatimes.com/articleshow/articleshow/368622.cms|archive-url=https://archive.is/20130103094834/http://filmfareawards.indiatimes.com/articleshow/articleshow/368622.cms|url-status=dead|archive-date=3 January 2013|work=[[Times Internet|The Times of India]]|accessdate=27 August 2014|archivedate=28 October 2007|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071028152030/http://filmfareawards.indiatimes.com/articleshow/articleshow/368622.cms|deadurl=yes}}</ref> আৰু [[ষ্টাৰ স্ক্ৰীন বঁটা]] শ্ৰেষ্ঠ অভিনেতা হিচাপে প্ৰথম নাম অৰ্জন কৰিছিল।<ref name="Slide6" /> একে বছৰত, কুমাৰ ''সুহাগ'' আৰু কম বাজেটৰ একচন চলচ্চিত্ৰ ''এলান-''ৰ নিচিনা ছবিতও সাফল্য অৰ্জন কৰিছিল। এই সকলো কৃতিত্ব, কুমাৰক বছৰৰ অন্যতম সফল অভিনেতা হিচাপে প্ৰচাৰ কৰিছিল।<ref>{{cite web|publisher=Box Office India|title=Top Actor|url=http://www.boxofficeindia.com/cpages.php?pageName=top_actors|accessdate=14 March 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080323030211/http://www.boxofficeindia.com/cpages.php?pageName=top_actors&PHPSESSID=7ad4adadd9d256d7d66d404f22e56d40|archivedate=23 March 2008|url-status=dead}}</ref> ১৯৯৪ চনত, তেখেত ১১খন বৈশিষ্ট্যযুক্ত ছবিত উপস্থিত হয়।<ref name="maxmrelease">{{cite news|url=http://www.bollywoodhungama.com/celebrities/features/type/view/id/4327|title=After 20 years, Akshay to set new record with Special Chabbis|publisher=[[Bollywood Hungama]]|accessdate=22 December 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131203064510/http://www.bollywoodhungama.com/celebrities/features/type/view/id/4327|archivedate=3 December 2013}}</ref> পিছৰ বছৰ, কুমাৰ উমেশ মেহৰা পৰিচালিত একচন থ্ৰিলাৰ, ''চবচে বড়া খিলাড়ি-ত'' দ্বৈত ভূমিকা পালন কৰিছিল, যটো বাণিজ্যিক সাফল্য আছিল।<ref>{{cite web|title=Box Office 1995|url=http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=201&catName=MTk5NQ==|publisher=[[Box Office India]]|accessdate=11 July 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080404040900/http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=201&catName=MTk5NQ%3D%3D&PHPSESSID=dfc0170bd04e78fc807ed337537b9c9f|archivedate=4 April 2008|url-status=dead}}</ref> তেখেত খিলাড়ি ছিৰিজত সাফল্যৰ প্ৰমাণ কৰিছিল, পিছৰ বছৰ যেনে তেখেত খিলাড়ি ছিৰিজৰ চতুৰ্থ ছবিত অভিনয় কৰিছিল, খিলাড়িওঁ কা খিলাড়ি ৰেখাৰ লগত আৰু ৰুবীণা টণ্ডনৰ বিপৰীতত। ছবিখন বাণিজ্যিক সাফল্য আছিল।<ref>{{cite web|url=http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=202&catName=MTk5Ng==|title=Box Office 1996|publisher=Box Office India|accessdate=14 March 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080404040905/http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=202&catName=MTk5Ng%3D%3D&PHPSESSID=dfc0170bd04e78fc807ed337537b9c9f|archivedate=4 April 2008|url-status=dead}}</ref> ছবিৰ শুটিং চলি থকা সময়ত কুমাৰ আহত হৈছিল। তেখেত আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰত চিকিৎসা গ্ৰহণ কৰিছে। দি ইণ্ডিয়ান এক্সপ্ৰেচৰ শুভ্ৰ গুপ্ত এক বছৰৰ শেষ পৰ্যালোচনাত লিখিছিল, "খিলাড়িওঁ কা খিলাড়িত অক্ষয় কুমাৰ যিয়ে আইচেলচ্ পেক কৰিছিল, সেই সম্পৰ্কত কোনো সন্দেহ নাই... তেখেত ষ্টিভেন চেগালৰ নিচিনা বহুখিনি চটজলদি পোনিটেলত চুলি {{What}}। , গোড়ালি দৈৰ্ঘ্যৰ দুৰ্দান্ত কোট পৰিধান কৰিছিল, ভয়ংকৰ এণ্ডাৰটেকাৰৰ লগত কুস্তি কৰিছিল আৰু ফিল্মখন লৈ গৈছে"<ref>{{cite news|last1=Gupta|first1=Shubhra|title=Formula Fatigue|url=http://www.expressindia.com/ie/daily/19961006/28050762.html|accessdate=20 April 2020|work=The Indian Express|date=24 April 1997|archivedate=24 April 1997|archiveurl=https://web.archive.org/web/19970424094007/http://www.expressindia.com/ie/daily/19961006/28050762.html|deadurl=yes}}</ref> কুমাৰ [[য়শ চোপ্ৰা]]ৰ পৰিচালিত ৰোমাঞ্চ, ''দিল তো পাগল হ্যাঁ'' (১৯৯৭), [[শ্বাহৰুখ খান]], [[মাধুৰী দীক্ষিত]] আৰু [[কৰিশমা কাপুৰ]] অভিনীত এটা চৰিত্ৰত অভিনয় কৰিছিল, যাৰ বাবে তেখেত ফিল্মফেয়াৰ শ্ৰেষ্ঠ সহায়ক অভিনেতা বঁটাৰ বাবে তেওঁ প্ৰথম মনোনয়ন পাইছিলেন।<ref name="FFD">{{cite news|title=The Nominations – 1997|url=http://filmfareawards.indiatimes.com/articleshow/articleshow/368659.cms|archive-url=https://archive.is/20120709173248/http://filmfareawards.indiatimes.com/articleshow/articleshow/368659.cms|url-status=dead|archive-date=9 July 2012|work=[[Times Internet|The Times of India]]|accessdate=18 June 2014|archivedate=9 July 2012|archiveurl=https://archive.ph/20120709173248/http://filmfareawards.indiatimes.com/articleshow/articleshow/368659.cms|deadurl=yes}}</ref> একেখন বছৰতে, তেখেত খিলাড়ি চিৰিজৰ পঞ্চম কিস্তি ডেভিড ধাৱান পৰিচালিত কৌতুক ''মিঃ এণ্ড মিচেচ খিলাড়ি'' জুহি চাওলাৰ লগত অভিনয় কৰিছিল। চিৰিজৰ তেওঁৰ আগৰ ছবিসমূহৰ নিচিনা নহয়, এইটো বাণিজ্যিকভাবে ব্যৰ্থ হৈছিল।<ref>{{cite web|url=http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=203&catName=MTk5Nw==|title=Box Office 1997|publisher=Box Office India|accessdate=14 March 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080404040910/http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=203&catName=MTk5Nw%3D%3D&PHPSESSID=dfc0170bd04e78fc807ed337537b9c9f|archivedate=4 April 2008|url-status=dead}}</ref> উল্লেখযোগ্য সাফল্য অবশ্য ৰোমাণ্টিক একশ্ব’ন ফিল্ম আফলাটুনত আৰু এটা দ্বৈত ভূমিকা লৈ আহিছিল। সমালোচক খালিদ মোহাম্মদ চলচ্চিত্ৰটোৰ সমালোচনা কৰাৰ সময়ত কুমাৰৰ প্ৰচেষ্টাৰ অনুমোদন দিছিল: "অক্ষয় কুমাৰ জীৱনত উভতি আহে। কিছুমান ভিন্ন কিছু কৰিবলৈ পিছত তেখেত এই অনুষ্ঠানত উত্থাপিত হয়"।<ref>{{cite news|last1=Mohamed|first1=Khalid|title=Hiss Story|url=http://www.filmfare.com/site/btalkies/bomb2.htm|work=Filmfare|publisher=Times Group|archiveurl=https://web.archive.org/web/19991001170900/http://www.filmfare.com/site/btalkies/bomb2.htm|archivedate=1 October 1999}}</ref> তেখেতৰ নিম্নলিখিত প্ৰকাশসমূহ বাণিজ্যিকভাৱে অসফল হৈছিল আৰু এয়া তেখেতৰ চলচ্চিত্ৰ পেচাত এটা হেঁচা দিয়ে।<ref>{{cite news|title=I started my career with B-grade films: Akshay Kumar|url=http://entertainment.oneindia.in/bollywood/news/2012/akshay-kumar-b-grade-films-096240.html|publisher=[[Oneindia.in]]|accessdate=17 June 2014|date=5 June 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140715043640/http://entertainment.oneindia.in/bollywood/news/2012/akshay-kumar-b-grade-films-096240.html|archivedate=15 July 2014}}</ref> ১৯৯৯ চনত, কুমাৰ ''ইণ্টাৰ্নেচনাল খিলাড়ি''ত টুৱেঙ্কল খান্নাৰ বিপৰীত অভিনয় কৰিছিল। ছবিখন বক্স অফিচত গড় গ্ৰোসাৰে পৰিণত হৈছিল।<ref name="KSeries" /> সংঘৰ্ষ তথা জানোৱাৰ ছবিত তেখতৰ ভূমিকাৰ ভাবে তেখেত সমালোচকসকলৰ পৰা প্ৰশংসা লাভ কৰিছিল। প্ৰাক্তনটো বক্স অফিচত কোনো লাভ কৰিব পৰা নাই, কিন্তু পৰবৰ্তীটো বাণিজ্যিক সাফল্যত পৰিণত হৈছিল আৰু তাৰ প্ৰত্যাবৰ্তন চিহ্নিত ৰিছিল।<ref name="akki">{{cite web|title=Akshay Kumar|url=http://www.koimoi.com/actor/akshay-kumar/|publisher=[[Koimoi]]|accessdate=17 June 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140211095734/http://www.koimoi.com/actor/akshay-kumar/|archivedate=11 February 2014}}</ref><ref>{{cite news|url=http://indianexpress.com/photos/entertainment-gallery/happy-birthday-akshay-kumar-bollywoods-khiladi-turns-46/#b_id_417845_akshaysangharshjanwar|title=Happy Birthday Akshay Kumar: Bollywood's Khiladi turns 46|work=[[The Indian Express]]|publisher=[[Indian Express Group]]|accessdate=31 July 2014}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=205&catName=MTk5OQ==|title=Box Office 1999|publisher=Box Office India|accessdate=14 March 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080404040915/http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=205&catName=MTk5OQ%3D%3D&PHPSESSID=dfc0170bd04e78fc807ed337537b9c9f|archivedate=4 April 2008|url-status=dead}}</ref> === ২০০০–০৬ === ২০০০ চনত কুমাৰে প্ৰিয়দৰ্শন পৰিচালনা কৰা কমেডী হেৰা ফেৰিত পাৰেশ ৰাৱাল আৰু সুনীল ছেট্টীৰ সৈতে নৃত্য কৰে।<ref>{{cite news|title=Siddique's not teaming up with Priyadarshan for Hera Pheri 3|url=http://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news-and-interviews/Siddiques-not-teaming-up-with-Priyadarshan-for-Hera-Pheri-3/articleshow/18046718.cms|work=[[The Times of India]]|accessdate=28 August 2014|date=17 January 2013|archive-date=14 September 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150914025139/http://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news-and-interviews/Siddiques-not-teaming-up-with-Priyadarshan-for-Hera-Pheri-3/articleshow/18046718.cms|url-status=live}}</ref> মালায়ালম ছবি ৰামজী ৰাও স্পিকিঙৰ ৰিমেক হোৱা চিনেমাখন বাণিজ্যিক সফলতাত পৰিণত হয়<ref name="2000 BO">{{cite web|url=http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=206&catName=MjAwMA==|title=Box Office 2000|publisher=Box Office India|accessdate=14 March 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080323090246/http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=206&catName=MjAwMA%3D%3D|archivedate=23 March 2008|url-status=dead}}</ref> আৰু কুমাৰৰ কেৰিয়াৰত এক টাৰ্ণিং পইণ্ট হিচাপে প্ৰমাণিত হয়।<ref>{{cite news|last1=Jha|first1=Subhash K.|title=Akshay Kumar teams up with Priyadarshan again|url=http://www.bollywoodhungama.com/news/2508177/Akshay-Kumar-teams-up-with-Priyadarshan-again|publisher=[[Bollywood Hungama]]|accessdate=28 August 2014|date=23 May 2014|archive-date=3 September 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140903143717/http://www.bollywoodhungama.com/news/2508177/Akshay-Kumar-teams-up-with-Priyadarshan-again|url-status=live}}</ref> হিন্দুস্থান টাইমছে চিনেমাখনৰ "মানৱ অৱস্থাৰ অতিৰিয়তা তীব্ৰ ভাৱে চিত্ৰগ্ৰহণ" বুলি উল্লেখ কৰিছিল।<ref>{{cite news|author=Kumar Choudhury, Arnab|date=2000|url=http://www.go4i.com/cinema/reviews/bollywood/reviewsbollywoodhp.shtml|archiveurl=https://web.archive.org/web/20010609181551/http://www.go4i.com/cinema/reviews/bollywood/reviewsbollywoodhp.shtml|url-status=dead|archivedate=9 June 2001|accessdate=19 April 2020|title=Hera Pheri|newspaper=Hindustan Times}}</ref> তেওঁ সেই বছৰৰ পিছত ধৰমেশ দৰ্শন পৰিচালনা কৰা ৰোমাণ্টিক নাটক ধাদকানত ও প্ৰদৰ্শন কৰিছিল। ছবিখনে বক্স অফিচত মজলীয়াভাৱে প্ৰদৰ্শন কৰিছিল<ref name="2000 BO" /> কিন্তু তেওঁৰ অভিনয়ৰ বাবে কুমাৰক প্ৰশংসা কৰা হৈছিল।<ref>{{cite news|last1=Nair|first1=Padmaraj|title=The good ol' 60s revisited|url=http://www.screenindia.com/20000818/freview.htm#dha|accessdate=19 April 2020|work=Screen|archiveurl=https://web.archive.org/web/20021007002208/http://www.screenindia.com/20000818/freview.htm#dha|date=18 August 2000|archivedate=7 October 2002}}</ref><ref>{{cite news|last1=Raheja|first1=Dinesh|authorlink1=Dinesh Raheja|title=Dhadkan — Misses a beat|url=http://movies.india-today.com/reviews/reviewdhadkan.shtml|accessdate=9 May 2020|work=India Today|date=2000|archiveurl=https://web.archive.org/web/20010222060827/http://movies.india-today.com/reviews/reviewdhadkan.shtml|archivedate=22 February 2001}}</ref> [[Rediff.com]]ৰ সমীক্ষাত কোৱা হৈছে যে তেওঁ প্ৰমাণ কৰিছে যে তেওঁ "পৰিচালকৰ অভিনেতা" আৰু "তেওঁ তেওঁৰ ভূমিকাৰ ওপৰত কঠোৰ পৰিশ্ৰম কৰিছে" স্পষ্ট।<ref>{{cite web|title=The Dhadkan review|url=http://in.rediff.com/movies/2000/aug/11dhad.htm|publisher=Rediff.com|accessdate=27 August 2014|archive-date=3 September 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140903114811/http://in.rediff.com/movies/2000/aug/11dhad.htm|url-status=live}}</ref> সেই বছৰতে, তেওঁ নিৰজ ভোৰা পৰিচালিত একচন থিৰিলাৰ খিলাড়ী ৪২০-ত তেওঁৰ কিছুমান বিপদজনক ষ্টাণ্ট প্ৰদৰ্শন কৰিছিল, য'ত তেওঁ চলি থকা বিমানত আৰোহণ কৰিছিল, বায়ুত এক হেজাৰ ফুট উৰি থকা বিমানৰ ওপৰত থিয় হৈ বিমানৰ পৰা গৰম বায়ু ৰূমৰ ওপৰত জঁপিয়াই দিয়ে। পৰবৰ্তী দৃশ্যত, তেওঁক গাড়ীৰে অনুসৰণ কৰা, বুলেট ছটিওৱা, অট্টালিকাত জঁপিয়াই থকা, আৰু দেৱাল আৰোহণ কৰা দেখা যায়।<ref>{{cite news|title=Akshay Kumar's Top 5 Stunts|publisher=[[DesiHits]]|url=http://www.desihits.com/news/view/akshay-kumar-s-top-5-stunts-20100616|accessdate=11 April 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131202230148/http://www.desihits.com/news/view/akshay-kumar-s-top-5-stunts-20100616|archivedate=2 December 2013}}</ref> চিনেমাখনত তেওঁৰ চৰিত্ৰৰ দুটা নাম আছিল আৰু তেওঁৰ ভূমিকাই মিশ্ৰিত সমীক্ষা লাভ কৰিছিল।<ref>{{cite web|last1=Adarsh|first1=Taran|title=Movie review: Khiladi 420|url=http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/criticreview/id/201884|publisher=Bollywood Hungama|accessdate=28 August 2014|date=30 December 2000|archive-date=16 August 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140816095022/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/criticreview/id/201884|url-status=live}}</ref> সুক্য বাৰ্মাই লিখিছিল "নেতিবাচক ভূমিকা আৰু অক্ষয় কুমাৰে হাতেৰে নাযায়। [...] অক্ষয় ওপৰৰ ওপৰত হাস্যকৰ আৰু মূলৰ বাবে জ্বালামুখী। অৱশ্যে, তেওঁ সংযমী আৰু সভ্য আৰু কোমল আংকল হিচাপে এক ভাল প্ৰদৰ্শন পৰিস্থিত কৰে"।<ref>{{cite web|last1=Verma|first1=Sukanya|title=Action?Thriller|url=http://www.rediff.com/movies/2000/dec/29khil.htm|publisher=Rediff.com|accessdate=28 August 2014|date=29 December 2000|archive-date=15 March 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130315075447/http://www.rediff.com/movies/2000/dec/29khil.htm|url-status=live}}</ref> কিন্তু স্ক্ৰীণৰ পদ্মৰাজ নায়াৰে বিশ্বাস কৰিছিল যে ই আছিল "তেওঁৰ কেৰিয়াৰৰ সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ প্ৰদৰ্শন"।<ref>{{cite news|last1=Nair|first1=Padmaraj|title=Desi version of Surrogate Mother|url=http://www.screenindia.com/20010112/review.htm|accessdate=19 April 2020|work=Screen|archiveurl=https://web.archive.org/web/20021206160451/http://www.screenindia.com/20010112/review.htm|date=12 January 2001|archivedate=6 December 2002}}</ref> ২০০১ চনত তেওঁৰ প্ৰথম মুক্তি আছিল সুনিল দৰ্শন পৰিচালনা কৰা নাটক এক ৰিষ্টঃ দি বণ্ড অৱ লাভ। চিনেমাখনত কৰা প্ৰদৰ্শনৰ বাবে কুমাৰক প্ৰশংসা কৰা হৈছিল।<ref>{{cite web|last1=Someshwar|first1=Savera R|title=Movie review: Ek Rishtaa: The Bond of Love|url=http://www.rediff.com/entertai/2001/may/18rish.htm|publisher=Rediff.com|accessdate=28 August 2014|date=18 May 2001|archive-date=24 September 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150924125229/http://www.rediff.com/entertai/2001/may/18rish.htm|url-status=live}}</ref> তাৰ পিছত তেওঁ আবাব মছলান পৰিচালনা কৰা ছবি অজনাবিত নেতিবাচক ভূমিকা পালন কৰিছিল।<ref>{{cite news|url=http://www.digitalspy.co.uk/bollywood/news/a572942/akshay-kumar-i-want-to-do-more-villain-roles.html|title=Akshay Kumar: 'I want to do more villain roles'|work=[[Digital Spy]]|date=23 May 2014|accessdate=31 July 2014|archive-date=10 August 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140810103652/http://www.digitalspy.co.uk/bollywood/news/a572942/akshay-kumar-i-want-to-do-more-villain-roles.html|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|title=Happy Birthday Akshay Kumar: Bollywood's Khiladi turns 46|url=http://indianexpress.com/photos/entertainment-gallery/happy-birthday-akshay-kumar-bollywoods-khiladi-turns-46/#b_id_417843_akshayaankheinajnabee|work=[[The Indian Express]]|publisher=[[Indian Express Group]]|accessdate=3 August 2014|archive-date=10 August 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140810223720/http://indianexpress.com/photos/entertainment-gallery/happy-birthday-akshay-kumar-bollywoods-khiladi-turns-46/#b_id_417843_akshayaankheinajnabee|url-status=live}}</ref> ছবিখন Rediff.com সময়ত সৰিতা তাঁৱাৰে কুমাৰক ছবিখনৰ "চমৰ্চা পেকেজ" বুলি কৈছিল। তেওঁ কৈছিল যে তেওঁ "বেয়া লোক হিচাপে সম্পূৰ্ণ নিয়ন্ত্ৰণত" আছিল।<ref>{{cite web|last=Tanwar|first=Sarita|title=The Rediff Review: Ajnabee|url=http://www.rediff.com/movies/2001/sep/20ajna.htm|publisher=Rediff.com|accessdate=23 August 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090417233043/http://www.rediff.com/movies/2001/sep/20ajna.htm|archivedate=17 April 2009}}</ref> চিনেমাখনে তেওঁক শ্ৰেষ্ঠ খলখলৰ প্ৰথম ফিল্মফৰ বঁটা আৰু ঋণাত্মক ভূমিকাত প্ৰদৰ্শনৰ বাবে আই আই এ বঁটা ২০০২ লাভ কৰে।<ref>{{cite web|url=http://www.iifa.com/city_malaysia.php|title=IIFA 2002|accessdate=21 July 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120528050050/http://www.iifa.com/city_malaysia.php|archivedate=28 May 2012}}</ref><ref>{{cite news|title=The Winners – 2001 – The 51st Filmfare Awards|url=http://filmfareawards.indiatimes.com/articleshow/368739.cms|archive-url=https://archive.today/20120709023301/http://filmfareawards.indiatimes.com/articleshow/368739.cms|url-status=dead|archive-date=9 July 2012|work=[[The Times of India]]|accessdate=28 August 2014|archivedate=9 July 2012|archiveurl=https://archive.ph/20120709023301/http://filmfareawards.indiatimes.com/articleshow/368739.cms|deadurl=yes}}</ref> [[চিত্ৰ:Akshay_Kumar_in_Sydney_for_Heyy_Babyy.jpg|upright|thumb|হেই বেবি, ২০০৭-ৰ ছেটত কুমাৰ]] ২০০২ চনত তেওঁৰ প্ৰথম মুক্তি আছিল ধৰমেশ দৰ্শন পৰিচালনা কৰা ৰোমাণ্টিক নাটক হান মেইন ভী পইয়াৰ কিয়া। তেওঁ বিপুল অৰুতলাল শ্বাহ আৰু শৰং দেব পাণ্ডিত পৰিচালনা কৰা হেচটেচিনেচিনে [[অমিতাভ বচ্চন|অমিতভ বচ্চন]], অৰ্জুন ৰামপাল, আদ্য পাঁচোলি, সুষ্মিতা সেন আৰু পাৰেশ ৰাৱলত অন্ধ ব্যক্তি হিচাপে ভূমিকা পালন কৰিছিল। ছবিখনত তেওঁৰ প্ৰদৰ্শন সমালোচনাৰ ভাৱে প্ৰশংসা কৰা হৈছিল।<ref>{{cite web|title=Aankhen|url=http://www.bollywoodhungama.com/movies/reviews/type/view/id/735/Aankhen|publisher=Bollywood Hungama|accessdate=27 August 2014|date=5 April 2002|archive-date=10 August 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140810164130/http://www.bollywoodhungama.com/movies/reviews/type/view/id/735/Aankhen|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|title=Aankhen takes you on a roller-coaster ride|url=https://www.bbc.co.uk/coventry/films/reviews/a_f/aankhen-review.shtml|publisher=BBC|accessdate=27 August 2014|date=12 April 2002|archive-date=28 October 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20141028234118/http://www.bbc.co.uk/coventry/films/reviews/a_f/aankhen-review.shtml|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|last1=Ganapati|first1=Priya|title=Movie review: Aankhen|url=http://www.rediff.com/entertai/2002/apr/05aank.htm|publisher=Rediff.com|accessdate=28 August 2014|date=5 April 2002|archive-date=24 September 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150924130453/http://www.rediff.com/entertai/2002/apr/05aank.htm|url-status=live}}</ref> তাৰ পিছত তেওঁ বিক্ৰম ভট্ট পৰিচালনা কৰা কমাডী আৱাৰা পাগাল দিৱানাত প্ৰদৰ্শন কৰে। Rediff.com কৰা সমীক্ষাত উল্লেখ কৰা হৈছে যে হেৰা ফেৰী, এক ৰিস্তা – দি বণ্ড অফ লাভ আৰু আনখনে দেখা তেওঁৰ গৌৰৱ আৰু তীব্ৰতা "সন্ধানহিন যেন লাগে"।<ref>{{cite web|author=Anjum, N|title=Akshay, Sunil, Aftab's star power fails, Paresh Rawal steals the show|url=http://www.rediff.com/movies/2002/jun/21apd.htm|publisher=Rediff.com|accessdate=28 August 2014|date=21 June 2002|archive-date=24 September 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150924141728/http://www.rediff.com/movies/2002/jun/21apd.htm|url-status=live}}</ref> তেওঁৰ বছৰটোৰ অন্তিমখন ছবি আছিল ৰাজকুমাৰ কোহলী পৰিচালনা কৰা অতিপ্ৰাকৃত বিভ্ৰান্ত ছবি জানী দুশ্মানঃ এক অনুকি কাহিনী ৰ কাষত [[মনিচা কৈৰালা]], [[সুনীল ছেট্টী]], [[চানি দেউল]], [[আফতাব শিবদসানী]], [[আৰ্শদ ৱাৰ্ছি]], [[আদ্য পাঁচোলি]] আৰু [[আৰমান কোহলী]]। ছবিখন কোহলী ৰ পূৰ্বৰ ছবি নাগইনৰ ৰিমেক আছিল আৰু সমালোচকৰ পৰা বেছিভাগ নেতিবাচক সমীক্ষা লাভ কৰিছিল।<ref>{{cite web|last1=Kulkarni|first1=Ronjita|title=Jaani Dushman – Ek Anokhi torture|url=http://www.rediff.com/entertai/2002/aug/17jaani.htm|publisher=Rediff.com|accessdate=28 August 2014|date=17 August 2002|archive-date=12 May 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140512084737/http://www.rediff.com/entertai/2002/aug/17jaani.htm|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|title=Movie Review: Jaani Dushman – Ek Anokhi Kahani|url=http://www.sify.com/movies/bollywood/preview.php?ctid=5&cid=2425&id=11829641|publisher=[[Sify]]|accessdate=28 August 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140908073530/http://www.sify.com/movies/bollywood/preview.php?ctid=5&cid=2425&id=11829641|archive-date=8 September 2014|url-status=dead}}</ref> তৰণ আদাৰে লিখিছিল "কেৱল মুনীশ[আৰমান] কোহলী আৰু অক্ষয় কুমাৰে প্ৰভাৱ ত্যাগ কৰে"।<ref>{{cite web|last1=Adarsh|first1=Taran|title=Movie review: Jaani Dushman|url=http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/criticreview/id/539470|publisher=Bollywood Hungama|accessdate=28 August 2014|date=16 August 2002|archive-date=19 July 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140719083537/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/criticreview/id/539470|url-status=live}}</ref> ২০০৩ চনত তেওঁ সুনিল দৰ্শনৰ একশ্বন ছবি তালাছ: ''The Hunt Bunges'' ত কাৰ্যক্ষম কৰে... বিপৰীত [[কৰীণা কাপুৰ]]। চিনেমাখন পৰ্দাত, তৰণ আদাৰ্শলিখিছিল "অক্ষয় কুমাৰ সাধাৰণ ম'হ। ভূমিকাটোৱে তেওঁক আন কিবা চেষ্টা কৰাৰ সুযোগ প্ৰদান কৰে"।<ref>{{cite web|last1=Adarsh|first1=Taran|title=Movie review: Talaash... The Hunt Begins|url=http://www.bollywoodhungama.com/movies/reviews/type/view/id/923/Talaash...%20The%20Hunt%20Begins|publisher=Bollywood Hungama|accessdate=28 August 2014|date=3 January 2003|archive-date=3 September 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140903143630/http://www.bollywoodhungama.com/movies/reviews/type/view/id/923/Talaash...%20The%20Hunt%20Begins|url-status=live}}</ref> তাৰ পিছত তেওঁ [[প্ৰিয়ংকা চোপ্ৰা]] আৰু লৰা দত্তৰ সৈতে ৰাজ কানৱাৰ পৰিচালনা কৰা ৰোমাণ্টিক নাটক আণ্ডজত প্ৰদৰ্শন কৰে। ছবিখনে সমালোচকৰ পৰা মিশ্ৰিত সমীক্ষা লাভ কৰে,<ref>{{cite web|last1=Magotra|first1=Ashish|title='Andaaz': Flight to boredom|url=http://www.rediff.com/movies/2003/may/23andaaz.htm|publisher=Rediff.com|accessdate=30 August 2014|date=24 May 2003|archive-date=27 February 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150227100804/http://www.rediff.com/movies/2003/may/23andaaz.htm|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|last1=Shah|first1=Kunal|title=Andaaz: Old story, fresh faces|url=http://www.sify.com/movies/andaaz-old-story-fresh-faces-review-bollywood-13157317.html|publisher=Sify|accessdate=30 August 2014|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140329142128/http://www.sify.com/movies/andaaz-old-story-fresh-faces-review-bollywood-13157317.html|archivedate=29 March 2014}}</ref> কিন্তু বক্স অফিচত বাণিজ্যিক সফলতা আৰু ২০০৩ চনৰ প্ৰথম সৰ্বজনীন হিট হিচাপে পৰিগণিত হয়।<ref>{{cite web|title=Box Office 2003|url=http://boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=209&catName=MjAwMw==|publisher=Box Office India|accessdate=30 August 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110121000737/http://boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=209&catName=MjAwMw%3D%3D|archivedate=21 January 2011|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|last1=Adarsh|first1=Taran|title='Andaaz' Celebrations: Rocking|url=http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/news/type/view/id/1192968|publisher=Bollywood Hungama|accessdate=30 August 2014|date=29 August 2003|archive-date=16 October 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20141016185910/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/news/type/view/id/1192968|url-status=live}}</ref> ২০০৪ চনত কুমাৰে [[অমিতাভ বচ্চন|অমিতভ বচ্চন]], [[অজয় দেৱগন|অজয় দেবগন]] আৰু [[ঐশ্বৰ্য ৰায়|ঐশ্বৰ্য ৰায়ৰ]] সৈতে ৰাজকুমাৰ সম্প্ৰতিৰ একচন নাটক থ্ৰিলাৰ খাকীত প্ৰদৰ্শন কৰিছিল। কুমাৰে এজন ক্ষতিগ্ৰস্ত, নৈতিকভাৱে দেউলুৱা পুলিচ ইন্সপেক্টৰ শেখৰ বাৰ্মা ৰ ভূমিকাত ভূমিকা পালন কৰিছিল যি এজন অভিযুক্ত পাকিস্তানী আৰক্ষী ৰক্ষক ড. ইকবাল আনছাৰী (অতুল কুলকাৰ্ণীৰ দ্বাৰা পালন কৰা) এজন অভিযুক্ত পাকিস্তানী আৰক্ষী ৰক্ষাকৰ্তা ড. ইকবাল আনছাৰীক [[মহাৰাষ্ট্ৰ|মহাৰাষ্ট্ৰৰ]] এখন দূৰৱৰ্তী চহৰৰ পৰা [[মুম্বাই]]লৈ স্থানান্তৰ কৰাৰ অভিযানৰ সময়ত নিজকে সলনি কৰে। ছবিখন আৰু কুমাৰৰ অভিনয়ৰ ইতিবাচক পৰ্বণ কৰিছিল সমালোচনাৰ দ্বাৰা।<ref>{{cite news|title=The Hindu : "Khakee"|url=http://www.thehindu.com/fr/2004/02/06/stories/2004020601230302.htm|newspaper=[[The Hindu]]|publisher=[[The Hindu Group]]|accessdate=30 August 2014|date=6 February 2004|archive-date=7 January 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160107054738/http://www.thehindu.com/fr/2004/02/06/stories/2004020601230302.htm|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|last1=Verma|first1=Sukanya|title=Khakee is money's worth. What more do you want?|url=http://www.rediff.com/movies/2004/jan/23khakee.htm|publisher=Rediff.com|accessdate=30 August 2014|date=24 January 2004|archive-date=25 November 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20141125031352/http://www.rediff.com/movies/2004/jan/23khakee.htm|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|last1=Elley|first1=Derek|title=Review: 'Khakee'|url=https://variety.com/2004/film/reviews/khakee-1200536726/|work=[[Variety (magazine)|Variety]]|accessdate=30 August 2014|date=31 January 2014|archive-date=4 September 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140904174851/http://variety.com/2004/film/reviews/khakee-1200536726/|url-status=live}}</ref> চিনেমাখনত তেওঁৰ ভূমিকাৰ বাবে তেওঁক ফিল্মফৰ শ্ৰেষ্ঠ সহ অভিনেত্ৰী বঁটাৰ বাবে মনোনীত কৰা হৈছিল।<ref>{{cite web|last1=Roy|first1=Deb|title=10 Best Action Movies of Akshay Kumar (Slide 1)|url=http://www.mensxp.com/entertainment/top-10s/20760-10-best-action-movies-of-akshay-kumar-p1.html|publisher=[[MensXP.com]]|accessdate=5 October 2014|archive-date=12 September 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140912191002/http://www.mensxp.com/entertainment/top-10s/20760-10-best-action-movies-of-akshay-kumar-p1.html|url-status=live}}</ref> <!-- His other releases included Dileep Shukla's crime film ''[[Police Force: An Inside Story]]''. He starred alongside Raveena Tandon, [[Amrish Puri]] and [[Raj Babbar]]. The film's production was delayed following the break-up of the lead actors Tandon and Kumar.<ref>{{cite web|title=Akki, Raveena join forces!|url=http://www.rediff.com/movies/2004/feb/13look.htm|publisher=Rediff.com|accessdate=30 August 2014|date=16 February 2004|archive-date=3 September 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140903120622/http://www.rediff.com/movies/2004/feb/13look.htm|url-status=live}}</ref> Upon release it received negative reviews from critics.<ref>{{cite web|last1=Adarsh|first1=Taran|title=Movie review : Police Force|url=http://www.bollywoodhungama.com/movies/reviews/type/view/id/956/Police%20Force|publisher=Bollywood Hungama|accessdate=30 August 2014|date=28 May 2004|archive-date=3 September 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140903144811/http://www.bollywoodhungama.com/movies/reviews/type/view/id/956/Police%20Force|url-status=live}}</ref> Next, Kumar played Hari Om Patnaik, an [[Indian Police Services|IPS]] officer in [[Madhur Bhandarkar]]-directed ''[[Aan: Men at Work]]''.<ref>{{cite web|last1=Fernandes|first1=Vivek|title=Akshay: It's payback time!|url=http://www.rediff.com/movies/2004/may/27akshay.htm|publisher=Rediff.com|accessdate=30 August 2014|date=27 May 2004|archive-date=3 September 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140903120631/http://www.rediff.com/movies/2004/may/27akshay.htm|url-status=live}}</ref> He starred in [[David Dhawan]]-directed romantic comedy ''[[Mujhse Shaadi Karogi]]'' alongside [[Salman Khan]] and [[Priyanka Chopra]]. He played the role of Sunny, Sameer (played by Khan)'s roommate who pursuits Rani (played by Chopra)-Sameer's love interest. The film received positive reviews.<ref>{{cite web|last1=Verma|first1=Sukanya|title='Mujhse Shaadi Karogi' is another 'Main Hoon Na'|url=http://www.rediff.com/movies/2004/jul/30mujhse.htm|publisher=Rediff.com|accessdate=30 August 2014|date=30 July 2004|archive-date=1 November 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20141101214911/http://www.rediff.com/movies/2004/jul/30mujhse.htm|url-status=live}}</ref> Taran Adarsh praised Kumar and wrote "Akshay Kumar is a revelation [...] he surpasses his previous work. His timing is fantastic and the conviction with which he carries off the evil streak in his personality is bound to be talked-about in days to come."<ref>{{cite web|last1=Adarsh|first1=Taran|title=Mujhse Shaadi Karogi|url=http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/criticreview/id/54557|publisher=Bollywood Hungama|accessdate=30 August 2014|date=28 July 2004|archive-date=6 October 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20141006075221/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/criticreview/id/54557|url-status=live}}</ref> His performance in the film earned him his third nomination for supporting actor at the [[Filmfare Awards]] as well as a nomination for [[Filmfare Award for Best Performance in a Comic Role|best comic role]].<ref>{{cite web|title=Nominees of 50th Filmfare Awards- The 51st Filmfare Awards|url=http://filmfareawards.indiatimes.com/articleshow/1021384.cms|archive-url=https://archive.today/20120710013930/http://filmfareawards.indiatimes.com/articleshow/1021384.cms|url-status=dead|archive-date=10 July 2012|work=The Times of India|accessdate=27 August 2014}}</ref> His other films included Abbas-Mustan directed ''[[Aitraaz]]'' and S M Iqbal's ''[[Meri Biwi Ka Jawaab Nahin]]''. In the former, Kumar [[Playing against type|played against type]] as a worker wrongly accused of [[sexual harassment]] by his female boss played by Chopra. According to the directors, ''Aitraaz'' was inspired by [[National Basketball Association]] player [[Kobe Bryant]] (who was accused of rape by a fan);<ref>{{cite web|title=Akshay Kumar plays a rapist!|url=http://www.sify.com/movies/Akshay-Kumar-plays-a-rapist-news-bollywood-kkfvKIjbegi.html|publisher=Sify|accessdate=30 August 2014|date=13 July 2004|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160107054739/http://www.sify.com/movies/Akshay-Kumar-plays-a-rapist-news-bollywood-kkfvKIjbegi.html|archivedate=7 January 2016}}</ref> and the film's development began when they read about [[Kobe Bryant sexual assault case|his sexual-assault case]] in the newspapers.<ref>{{cite web|title=Akshay has a lot of experience: Abbas-Mustan|url=http://www.sify.com/movies/bollywood/interview.php?id=13606747&cid=2398|publisher=Sify|accessdate=30 August 2014|date=8 November 2004|archive-url=https://web.archive.org/web/20160107054739/http://www.sify.com/movies/bollywood/interview.php?id=13606747&cid=2398|archive-date=7 January 2016|url-status=dead}}</ref> Talking about the character Kumar said that it is realistic and could be described as a "new-age [[metrosexual]]" man. He added that ''Aitraaz'' was the boldest film he had done.<ref>{{cite web|last=Jha|first=Subhash K|title='Aitraaz' is my boldest film: Akshay Kumar|url=http://www.sify.com/movies/bollywood/interview.php?id=13609029&cid=2398|publisher=Sify|accessdate=30 August 2014|date=12 November 2004|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160107054739/http://www.sify.com/movies/bollywood/interview.php?id=13609029&cid=2398|archivedate=7 January 2016}}</ref> In the latter he starred opposite [[Sridevi]]. The film was shot in 1994 but was released in 2004 after a delay of 10 years. The next year Kumar starred in Dharmesh Darshan-directed [[romantic drama]] [[musical film]] ''[[Bewafaa (2005 film)|Bewafaa]]'' opposite Kareena Kapoor. He played the role of Raja, an aspiring musician who pursues his love interest Anjali (played by Kareena Kapoor) even after she is married to Aditya Sahai (played by [[Anil Kapoor]]). The film received mixed reviews from film critic but Kumar was praised for his acting. Anupama Chopra of India Today wrote that "Kareena Kapoor and Kumar stand out." Taran Adarsh wrote "Akshay Kumar does well in a role that fits him like a glove."<ref>{{cite web|last1=Chopra|first1=Anupama|title=Old refashioned|url=http://indiatoday.intoday.in/story/film-review-bewafaa-starring-anil-kapoor-akshay-kumar-kareena-kapoor/1/194289.html|work=India Today|accessdate=7 September 2014|date=14 March 2005|archive-date=7 September 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140907155805/http://indiatoday.intoday.in/story/film-review-bewafaa-starring-anil-kapoor-akshay-kumar-kareena-kapoor/1/194289.html|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|last1=Adarsh|first1=Taran|title=Movie Review : Bewafaa|url=http://www.sify.com/movies/bewafaa-review-bollywood-13680719.html|publisher=Sify|accessdate=7 September 2014|archive-date=12 September 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140912130317/http://www.sify.com/movies/bewafaa-review-bollywood-13680719.html|url-status=live}}</ref> Later that year he acted in Vipul Amrutlal Shah's family drama ''[[Waqt: The Race Against Time]]'' alongside Amitabh Bachchan, another Priyadarshan-directed comedy ''[[Garam Masala (2005 film)|Garam Masala]]'' alongside John Abraham. ''Waqt: The Race Against Time'' was a family drama film. The film and Kumar's acting received mixed reviews.<ref>{{cite web|last1=Pandohar|first1=Jaspreet|title=Waqt: The Race Against Time (2005)|url=https://www.bbc.co.uk/films/2005/04/20/waqt_2005_review.shtml|publisher=BBC|accessdate=30 August 2014|date=14 April 2005|archiveurl=https://web.archive.org/web/20091006152845/http://www.bbc.co.uk/films/2005/04/20/waqt_2005_review.shtml|archivedate=6 October 2009}}</ref> Vishal D'Souza wrote "Akshay shoulders an author-backed role, carrying more of the film's emotional baggage though he is distinctly uncomfortable in the soppy-weepy scenes."<ref>{{cite web|last1=D'Souza|first1=Vishal|title=Waqt loses the race|url=http://www.rediff.com/movies/2005/apr/22waqt.htm|publisher=Rediff.com|accessdate=30 August 2014|date=22 April 2005|archive-date=20 October 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131020024131/http://www.rediff.com/movies/2005/apr/22waqt.htm|url-status=live}}</ref> The films succeeded at the box office<ref>{{cite web|url=http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=210&catName=MjAwNA==|title=Box Office 2004|publisher=Box Office India|accessdate=14 March 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080404040700/http://boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=210&catName=MjAwNA%3D%3D|archivedate=4 April 2008|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=211&catName=MjAwNQ==|title=Box Office 2005|publisher=Box Office India|accessdate=14 March 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080404041634/http://boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=211&catName=MjAwNQ%3D%3D|archivedate=4 April 2008|url-status=dead}}</ref> and his performance in the latter earned him his second Filmfare Award, for [[Filmfare Best Comedian Award|Best Comedian]]. His other films included Vikram Bhatt-directed action comedy romance film ''[[Deewane Huye Paagal]]'' and Suneel Darshan directed [[romantic drama]] ''[[Dosti: Friends Forever]]''. In the former he starred alongside Shahid Kapoor, Sunil Shetty and [[Rimi Sen]] while in the latter he starred alongside Kareena Kapoor and Bobby Deol. Both of these films received positive reviews.<ref>{{cite web|last1=N|first1=Patcy|title=Deewane Hue Paagal: Good fun|url=http://www.rediff.com/movies/2005/nov/25dhp.htm|publisher=Rediff.com|accessdate=7 September 2014|date=25 November 2005|archive-date=27 January 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150127105831/http://www.rediff.com/movies/2005/nov/25dhp.htm|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|last1=Adarsh|first1=Taran|title=Movie Review : Dosti – Friends Forever|url=http://www.sify.com/movies/review.php?id=14056806&ctid=5&cid=2425|publisher=Sify|accessdate=7 September 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140912213501/http://www.sify.com/movies/review.php?id=14056806&ctid=5&cid=2425|archive-date=12 September 2014|url-status=dead}}</ref> Kumar's first release of 2006 was [[Rajkumar Santoshi]]-directed drama ''[[Family - Ties of Blood]]'' followed by Suneel Darshan's ''[[Mere Jeevan Saathi (2006 film)|Mere Jeevan Saathi]]'' and Raj Kanwar's ''[[Humko Deewana Kar Gaye]]''. Next, he starred in a sequel to ''Hera Pheri'' titled ''[[Phir Hera Pheri]]''. As was the former, the sequel became a huge success at the box office.<ref name="2006 BO">{{cite web|url=http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=212&catName=MjAwNg==|title=Box Office 2006|publisher=Box Office India|accessdate=14 March 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080221095752/http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=212&catName=MjAwNg%3D%3D|archivedate=21 February 2008|url-status=dead}}</ref> Later that year he starred alongside Salman Khan and [[Preity Zinta]] in the [[Shirish Kunder]]-directed romantic musical film ''[[Jaan-E-Mann]]''. The film was a well anticipated release, and despite receiving positive reviews from critics, did not do as well as expected at the box office.<ref name="2006 BO" /> The film received mostly negatively reviews. Vidya Pradhan of Rediff.com called it a "bizarre movie."<ref>{{cite web|last1=Pradhan|first1=Vidya|title=Jaan-E-Mann is a bizarre movie|url=http://www.rediff.com/movies/2006/oct/23jaan.htm|publisher=Rediff.com|accessdate=7 September 2014|date=23 October 2006|archive-date=13 October 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20141013232214/http://www.rediff.com/movies/2006/oct/23jaan.htm|url-status=live}}</ref> Though the film under-performed, his role as a shy, lovable nerd was praised.<ref>{{cite web|author=Adarsh, Taran|publisher=[[Bollywood Hungama|IndiaFM]]|title=Jaan-E-Mann Review|url=http://www.indiafm.com/movies/review/12573/index.html|date=20 October 2006|accessdate=14 April 2007|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070403101903/http://indiafm.com/movies/review/12573/index.html|archivedate=3 April 2007|url-status=dead}}</ref> He ended the year with Priyadarshan's comedy murder mystery film ''[[Bhagam Bhag]]''. He starred alongside Lara Dutta, Govinda and Paresh Rawal and played the character of a theatre actor. The film received mixed reviews and Rediff.com called Kumar the real hero of the film.<ref>{{cite web|last1=Singh|first1=Gullu|title=Bhagam Bhag: Akshay top, Govinda flop|url=http://www.rediff.com/movies/2006/dec/22bb.htm|publisher=Rediff.com|accessdate=7 September 2014|date=22 December 2006|archive-date=24 September 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150924143637/http://www.rediff.com/movies/2006/dec/22bb.htm|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|last1=Kazmi|first1=Nikhat|title=Bhagam Bhaag|url=http://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/movie-review/Bhagam-Bhaag/movie-review/903798.cms|work=The Times of India|accessdate=7 September 2014|date=22 December 2006|archive-date=8 November 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20151108020548/http://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/movie-review/Bhagam-Bhaag/movie-review/903798.cms|url-status=live}}</ref> The film was commercially successful.<ref name="2006 BO" /> The same year, he led the ''Heat 2006'' world tour along with fellow stars [[Saif Ali Khan]], [[Preity Zinta]], [[Sushmita Sen]] and [[Celina Jaitley]].<ref>{{cite news|title=Akshay Kumar & Preity Zinta in Bollywood New York Shows for Aron Govil Productions|date=10 March 2006|url=http://www.businesswireindia.com/PressRelease.asp?b2mid=9273|publisher=Business Wire India|accessdate=14 March 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20060323185651/http://www.businesswireindia.com/PressRelease.asp?b2mid=9273|archivedate=23 March 2006}}</ref> --> == তথ্য সংগ্ৰহ == {{ৰেফলিষ্ট|30em}} {{শ্ৰেষ্ঠ অভিনেতাৰ ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা}} == বাহ্যিক সংযোগ == {{wikipedia}} [[শ্ৰেণী:কানাডাৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:জীৱিত ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় অভিনেতা]] [[শ্ৰেণী:পদ্মশ্ৰী বঁটা বিজয়ী]] [[শ্ৰেণী:শ্ৰেষ্ঠ অভিনেতাৰ ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা বিজয়ী]] [[শ্ৰেণী:ফিল্মফেয়াৰ বঁটা বিজয়ী]] 5wutppawtge03n2dslx7tath2pgngje 514612 514611 2025-06-03T08:39:30Z Kandarpajit Kallol 6257 514612 wikitext text/x-wiki {{Infobox person|name=অক্ষয় কুমাৰ|occupation={{hlist|অভিনেতা|চলচ্চিত্ৰ নিৰ্মাতা|উপস্থাপক}}|signature=AkshayKumarSignature.png|awards=<!-- [[অক্ষয় কুমাৰ প্ৰাপ্ত বঁটা আৰু মনোনয়নৰ তালিকা|সম্পূৰ্ণ তালিকা]] -->|children=১|spouse={{marriage|[[টুৱেংকেল খান্না]]|2001}}|notable_works=|years_active=১৯৯১–বৰ্তমান|citizenship=কানাডিয়ান|image=Akshay Kumar.jpg|relatives=[[ৰাজেশ খান্না]] (শহু)<br>[[দীম্পল কাপাডিয়া]] (শাহু)<br> [[ৰিংকি খান্না]] (শালি)|birth_place=[[অমৃতসৰ]], [[পঞ্জাব, ভাৰত|পঞ্জাব]], [[ভাৰত]]|birth_date={{Birth date and age|df=yes|1967|09|9}}|birth_name=ৰাজীৱ হৰি ঔম ভটিয়া|image_size=|caption=কুমাৰ ২০১৩ চনত 'ৱানচ্ আপন এ টাইমচ ইন মুম্বই দুবাৰ!'-ৰ বাবে আয়োজিত এক অনুষ্ঠানত|alma_mater=গুৰু নানক খলচা কলা, বিজ্ঞান আৰু বাণিজ্য মহাবিদ্যালয়}} '''অক্ষয় কুমাৰ''' ({{Lang-en|Akshay Kumar}}; জন্ম: ৯ ছেপ্টেম্বৰ ১৯৬৭; জন্ম নাম: '''ৰাজীৱ হৰি ঔম ভটিয়া''')<ref name="birth">{{Cite book|title=Britannica Book of the Year 2010|editor1-last=Sparks|editor1-first=Karen Jacobs|url=https://books.google.com/books?id=QeKbAAAAQBAJ&pg=PA95|date=2010|place=[[Chicago]]|publisher=[[Encyclopædia Britannica]], Inc.|isbn=978-1-61535-366-8|oclc=799040256|page=95}}</ref> হৈছে এগৰাকী ভাৰতীয় মূলৰ কানাডিয়ান অভিনেতা, প্ৰযোজক, মাৰ্চাল আৰ্টিষ্ট আৰু টেলিভিচন ব্যক্তিত্ব যিয়ে বলিউড ছবিত কাম কৰে। ২৯ বছৰৰ বেছি কেৰিয়াৰত, কুমাৰ ১০০ টাতকৈ বেছি [[চলচ্চিত্ৰ]]ত অভিনয় কৰিছে। 'ৰৌস্তম' (২০১৬) ত অভিনয়ৰ বাবে শ্ৰেষ্ঠ অভিনেতাৰ [[ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা]] আৰু 'অজানাবি' (২০০১) আৰু 'গৰম মচলা' (২০০৫) ৰ বাবে দুটা [[ফিল্মফেয়াৰ বঁটা]] সহ ভালেমান বঁটা অৰ্জন কৰিছে। কুমাৰ সৰ্বকালৰ অন্যতম সফল বলিউড অভিনেতা, তেখেত ১১৩খন ছবিত অভিনয় কৰিছ, যাৰ মাজত ৫২খন বাণিজ্যিকভাৱে সফল হৈছিল।<ref>{{cite news|url=https://boxofficeindia.com/report-details.php?articleid=5792|title=Akshay Kumar Has A Historic Year|website=[[Box Office India]]|publisher=Box Office India Trade Network|date=8 January 2019|accessdate=8 January 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20200226204807/https://boxofficeindia.com/report-details.php?articleid=5792|archive-date=26 February 2020|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|url=http://boxofficeindia.com/success-count-actor.php|title=Success Count Actor All Time|publisher=boxofficeindia.com|date=15 July 2016|accessdate=15 July 2016}}</ref><ref>{{cite news|url=http://boxofficeindia.com/report-details.php?articleid=2353|title=Rustom Is Akshay Kumar Silver Jubilee HIT|date=29 September 2016|accessdate=29 September 2016}}</ref><ref>{{cite news|url=https://boxofficeindia.com/report-details.php?articleid=5894|title=Star Rankings Jan 2020 - Salman Khan And Akshay Kumar Lead|publisher=boxofficeindia.com|date=6 February 2020|accessdate=6 February 2020}}</ref><ref>{{cite news|url=https://boxofficeindia.com/report-details.php?articleid=5894|title=Star Rankings Jan 2020 - Salman Khan And Akshay Kumar Lead|publisher=boxofficeindia.com|date=6 February 2020|accessdate=6 February 2020}}</ref> তেখেতেই প্ৰথম বলিউড অভিনেতা, যাৰ চলচ্চিত্ৰৰ দেশীয় মুঠ আজীৱন সংগ্ৰহসমূহৰ ২০১৩ সালৰ মাজত ২০ বিলিয়ন (২৮০ মিলিয়ন আমেৰিকান ডলাৰ)<ref>{{cite news|url=http://zeenews.india.com/entertainment/celebrity/forget-rs-100-crore-club-akshay-kumar-is-now-a-rs-2-000-crore-hero_128129.htm|title=Forget Rs 100 crore club, Akshay Kumar is now a Rs 2,000 crore hero!|publisher=[[Zee News]]|accessdate=9 March 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130217140601/http://zeenews.india.com/entertainment/celebrity/forget-rs-100-crore-club-akshay-kumar-is-now-a-rs-2-000-crore-hero_128129.htm|archivedate=17 February 2013}}</ref> আৰু ২০১৬ চনৰ ভিতৰত ₹৩০ বিলিয়ন (৪২০ মিলিয়ন আমেৰিকান ডলাৰ) অতিক্ৰম কৰিছে।<ref>{{cite web|url=https://www.bollyarena.net/akshay-kumar-box-office-collection-analysis-hits-flops-blockbuster/|title=Akshay Kumar becomes the first actor to cross 3000 cr|publisher=bollyarena.net|accessdate=22 August 2016|archivedate=31 August 2016|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160831062750/https://www.bollyarena.net/akshay-kumar-box-office-collection-analysis-hits-flops-blockbuster/|deadurl=yes}}</ref> সেয়া কৰি তেখেত নিজকে [[হিন্দী চলচ্চিত্ৰ]]ৰ অন্যতম বিশিষ্ট অভিনেতা হিচাপে প্ৰতিষ্ঠিত কৰিছে।<ref>{{cite news|url=http://indianexpress.com/article/entertainment/opinion-entertainment/akshay-kumar-might-well-be-the-new-king-of-bollywood-here-is-why-3005752/|title=Akshay Kumar might well be the new king of Bollywood. Here is why|work=The Indian Express|date=31 August 2016|accessdate=31 August 2016}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.hindustantimes.com/bollywood/every-6-out-of-10-akshay-kumar-films-are-hits-his-ridiculously-high-success-rate-in-graphs/story-4N0PaZpzZHwmm6fEjdKpyM.html|title=10 years, 37 films: Akshay Kumar's ridiculously high success rate in graphs|work=Hindustan Times|date=12 August 2017|accessdate=12 August 2017}}</ref> নব্বৈৰ দশকত যেতিয়া তেখেত তেওঁৰ অভিনয় জীৱন আৰম্ভ কৰিছিল, তেতিয়া তেখেত মূলত একচন ছবিত অভিনয় কৰিছিল। পিছত, কুমাৰ তেওঁৰ ড্ৰামা, ৰোমাণ্টিক আৰু কমিক চৰিত্ৰত খ্যাতিও অৰ্জন কৰিছিল। অভিনয়ৰ উপৰিও অক্ষয় কুমাৰ ষ্টাণ্ড অভিনেতা হিচাপেও কাম কৰিছে; তেখেতে প্ৰায়বোৰ তেওঁৰ চলচ্চিত্ৰসমূহত বহু বিপজ্জনক ষ্টাণ্ড অভিনয় কৰিছে, যিটো তেওঁক "ইণ্ডিয়ান জেকি চেন" উপকৃত কৰিছে।<ref name="Chan2">{{cite news|title=Akshay Kumar meets Jackie Chan in Hong Kong|date=20 May 2004|publisher=[[Bollywood Hungama]]|url=http://www.bollywoodhungama.com/news/2004/05/20/1112/index.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20081210042549/http://www.bollywoodhungama.com/news/2004/05/20/1112/index.html|archivedate=10 December 2008|accessdate=11 April 2011}}</ref><ref>{{cite web|last=Mahipal|first=Nikita|url=http://www.koimoi.com/box-office/will-akshay-kumar-s-100th-film-make-100-crores/|title=Will Akshay Kumar's 100th Film Make 100 Crores?|publisher=[[Koimoi]]|date=19 July 2012|accessdate=31 July 2014}}</ref> ২০০৮ চনত তেখেত 'ফিয়াৰ ফেক্টৰ: খাতৰোঁ কে খিলাড়ী' শ্ব' অনুষ্ঠানটো কৰে। ২০০৯ চনত, তেখেত 'হৰি ঔম ইণ্টাৰ্টেইনমেণ্ট' প্ৰযোজনা সংস্থা<ref>{{cite news|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2009-10-09/news-interviews/28090093_1_akshay-kumar-producer-taare-zameen-par|archive-url=https://archive.is/20120714220114/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2009-10-09/news-interviews/28090093_1_akshay-kumar-producer-taare-zameen-par|url-status=dead|archive-date=14 July 2012|title=Main bhi producer!|date=9 October 2009|work=[[The Times of India]]|publisher=[[The Times Group]]|accessdate=18 November 2010|archivedate=14 July 2012|archiveurl=https://archive.ph/20120714220114/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2009-10-09/news-interviews/28090093_1_akshay-kumar-producer-taare-zameen-par|deadurl=yes}}</ref> আৰু ২০১২ চনত 'গ্ৰাজিং গ'ট পিকচাৰ' প্ৰযোজনা সংস্থা প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। ২০১৪ চনত, কুমাৰ টিভি ৰিয়েলিটি শ্ব' 'ডেয়াৰ টু ডাঞ্চ' আৰম্ভ কৰিছিল। ৱাৰ্ল্ড কাবাডি লিগেও তেখেত 'টীম খালচা ৱাৰিয়ৰ্চৰ' মালিক। ২০১৯ চনৰ হিচাপে, কুমাৰ বিশ্বৰ সৰ্বাধিক দৰমহা বিনোদনকাৰীসকলৰ ফোৰ্বচৰ তালিকাত আছিল,<ref>{{Cite web|url=https://www.forbes.com/celebrities/|title=The Celebrity 100: The World's Highest-Paid Entertainers 2019|website=Forbes|accessdate=11 March 2020}}</ref> আৰু তেখেত ভাৰতত আটাইতকৈ বেছি দৰমহা পায়।<ref>{{Cite web|url=https://www.livemint.com/industry/media/akshay-kumar-only-bollywood-star-in-forbes-highest-paid-celebrities-list/amp-1562841295933.html|title=Akshay Kumar only Bollywood star in Forbes highest paid celebrities list|date=11 July 2019}}</ref> ২০০৮ চনত, ৱিণ্ডচ'ৰ বিশ্ববিদ্যালয় ভাৰতীয় চলচ্চিত্ৰত তেওঁৰ অৱদানৰ স্বীকৃতি হিচাপে অক্ষয় কুমাৰক সন্মানসূচক ডক্টৰেট প্ৰদান কৰে। ২০০৯ চনত, তেখেত [[ভাৰত চৰকাৰ]]ৰ পৰা [[পদ্মশ্ৰী]] বঁটা লাভ কৰিছিল। ২০১১ চনত, [[দি এছিয়ান ৱাৰ্ডচ]] কুমাৰক চলচ্চিত্ৰত অসামান্য কৃতিত্বৰ বাবে সন্মানিত কৰিছিল। == প্ৰাৰম্ভিক জীৱন আৰু পটভূমি == অক্ষয় কুমাৰ [[ভাৰত]]ৰ [[পঞ্জাব, ভাৰত|পঞ্জাব]] প্ৰদেশৰ অমৃতসৰত,<ref name="birth"/> ('হৰি ঔম ভটিয়া' আৰু 'অৰুণা ভটিয়া)' এটা পঞ্জাবী পৰিয়ালত জন্ম গ্ৰহণ কৰিছিল।<ref name="HTMKhalid2">{{cite news|last1=Mohammad|first1=Khalid|title=Akshay Kumar is a Punjabi by nature|url=http://www.hindustantimes.com/news-feed/entertainment/akshay-kumar-is-a-punjabi-by-nature/article1-211213.aspx|work=[[Hindustan Times]]|accessdate=17 June 2014|location=Mumbai|date=22 March 2007|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131225000554/http://www.hindustantimes.com/News-Feed/Entertainment/Akshay-Kumar-is-a-Punjabi-by-nature/Article1-211213.aspx|archivedate=25 December 2013}}</ref><ref name="25years2">{{cite web|author=Verma, Sukanya|title=40 things you didn't know about Akki|date=5 September 2007|url=http://www.rediff.com/movies/2007/sep/05akshay.htm|publisher=[[Rediff.com]]|accessdate=14 March 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080219044744/http://www.rediff.com/movies/2007/sep/05akshay.htm|archivedate=19 February 2008}}</ref> তেওঁৰ পিতা সেনা অফিচাৰ আছিল।<ref>{{cite news|author1=Ritika Handoo|title=Lesser known facts about Akshay Kumar|url=http://zeenews.india.com/entertainment/celebrity/lesser-known-facts-about-akshay-kumar_1668704.html|accessdate=5 May 2016|work=Zee News|date=8 September 2015}}</ref> কম বয়সৰ পৰাই অক্ষয় কুমাৰ খেল-ধেমালিত বৰ আগ্ৰহী আছিল। তেওঁৰ পিতাকেও কুস্তি উপভোগ কৰি ভাল পাইছিল। তেখেত [[দিল্লী]]ৰ চাঁদনী চ'কত থাকি ডাঙৰ-দীঘল হয় আৰু পিছত তেখেত [[মুম্বাই]]লৈ গুচি আহে যেতিয়া তেওঁৰ পিতা সেনা ত্যাগ কৰি [[UNICEF]]-ৰ হিচাপ ৰক্ষক পৰিণত হয়।<ref name="rstv2">{{cite news|last1=S|first1=Irfan|title=Guftagoo with Akshay Kumar|publisher=Rajya Sabha TV|date=3 June 2014}}</ref> সোনকালেই, তেওঁৰ সৰু ভনী জন্ম গ্ৰহণ কৰিছিল আৰু পৰিয়ালটোৰ মাজত মুম্বাইৰ পঞ্জাবী অধ্যুষিত অঞ্চল কলিৱাদাত বাস কৰিছিল।<ref name="HTMKhalid3">{{cite news|last1=Mohammad|first1=Khalid|title=Akshay Kumar is a Punjabi by nature|url=http://www.hindustantimes.com/news-feed/entertainment/akshay-kumar-is-a-punjabi-by-nature/article1-211213.aspx|work=[[Hindustan Times]]|accessdate=17 June 2014|location=Mumbai|date=22 March 2007|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131225000554/http://www.hindustantimes.com/News-Feed/Entertainment/Akshay-Kumar-is-a-Punjabi-by-nature/Article1-211213.aspx|archivedate=25 December 2013}}</ref> তেখেত ডন বচকো স্কুলৰ পৰা স্কুলীয়া শিক্ষাৰ লগতে [[কাৰাটে]] শিকিছিল। তেখেত উচ্চশিক্ষাৰ বাবে মুম্বাইৰ গুৰু নানক খালচা কলেজত ভৰ্তি হয়, কিন্তু তেনে আগ্ৰহী নোহোৱাত তেখেত বাদ পৰে। তেখেত তেওঁৰ পিতৃক অনুৰোধ কৰিছিল যে তেখেত আৰু মাৰ্শাল আৰ্ট শিকিব বিচাৰে আৰু তেওঁৰ দেউতা তেওঁক কোনোমতে থাইলেণ্ড পঠোৱাৰ বাবে অৰ্থ সঞ্চয় কৰিছিল। কুমাৰ মাৰ্শাল আৰ্ট শিকিবলৈ বেংক’কলৈ যায় আৰু থাইলেণ্ডত থাই বক্সিং শিকিবৰ বাবে পাঁচ বছৰ তাতেই থাকিবলগা হয়।<ref name="HTMKhalid">{{cite news|last1=Mohammad|first1=Khalid|title=Akshay Kumar is a Punjabi by nature|url=http://www.hindustantimes.com/news-feed/entertainment/akshay-kumar-is-a-punjabi-by-nature/article1-211213.aspx|work=[[Hindustan Times]]|accessdate=17 June 2014|location=Mumbai|date=22 March 2007|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131225000554/http://www.hindustantimes.com/News-Feed/Entertainment/Akshay-Kumar-is-a-Punjabi-by-nature/Article1-211213.aspx|archivedate=25 December 2013}}</ref><ref>{{cite news|last1=Gupta|first1=Priya|title=I've got more than what I had ever dreamt of: Akshay Kumar|url=http://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/bollywood/news/Ive-got-more-than-what-I-had-ever-dreamt-of-Akshay-Kumar/articleshow/21776783.cms|accessdate=19 August 2015|work=[[The Times of India]]|publisher=[[The Times Group]]|date=13 August 2013}}</ref> কুমাৰৰ এগৰাকী ভনীয়েক আছে, যাৰ নাম '''''অলকা ভাটিয়া'''''<ref>{{cite news|url=http://www.ndtv.com/photos/entertainment/akshay-twinkle-at-pre-karva-chauth-bash-8460 |title=Akshay, Twinkle at pre-Karva Chauth bash|publisher=[[NDTV]]|accessdate=9 March 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130524134015/http://www.ndtv.com/photos/entertainment/akshay-twinkle-at-pre-karva-chauth-bash-8460|archivedate=24 May 2013}}</ref> কুমাৰ যেতিয়া সৰু আছিল, তেতিয়া তেওঁৰ দেউতাই তেওঁক প্ৰশ্ন কৰিছিল যে তেখেত কি হ'ব বিচাৰে? অক্ষয় কুমাৰ অভিনেতা হোৱাৰ ইচ্ছা প্ৰকাশ কৰিছিল।<ref>{{cite news|title=Unplugged: Akshay Kumar|url=http://timesofindia.indiatimes.com/life-style/people/Unplugged-Akshay-Kumar/articleshow/4328069.cms|work=[[The Times of India]]|publisher=[[The Times Group]]|accessdate=9 October 2014|date=21 September 2009}}</ref> ভাৰতত থকাকালীন টাইকোৱান্দোত ব্লেক বেল্ট প্ৰাপ্তিৰ পিছত তেখেত থাইলেণ্ডৰ বেংককত মাৰ্শাল আৰ্ট লৈ পঢ়া-শুনা কৰিছিল,<ref name="AS 2012">{{cite web | last=AS | first=Sashidhar | title=Akshay obtained a black belt in Taekwondo | website=The Times of India | date=8 September 2012 | url=http://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/telugu/movies/did-you-know-/Akshay-obtained-a-black-belt-in-Taekwondo/articleshow/16312135.cms | accessdate=29 November 2015}}</ref> য’ত তেখেত মুয়ে থাই শিকিছিল আৰু চেফ আৰু ৱেটাৰৰ কাম কৰিছিল।<ref name="Zee News 2015">{{cite web | title=Lesser known facts about Akshay Kumar | website=Zee News | date=8 September 2015 | url=http://zeenews.india.com/entertainment/celebrity/lesser-known-facts-about-akshay-kumar_1668704.html | language=la | accessdate=29 November 2015}}</ref> থাইলেণ্ডৰ পিছত কুমাৰ [[কলকাতা]]ত এটা ট্ৰাভেল এজেঞ্চিত, [[ঢাকা]]ত এটা হোটেল আৰু [[দিল্লী]]ত কাম কৰিবলৈ গৈছিল য’ত তেখেত কুন্দনৰ অলঙ্কাৰ বিক্ৰী কৰিছিল। [[মুম্বাই|বোম্বে]]লৈ উভতি আহি তেখেত মাৰ্শাল আৰ্টৰ পাঠদান আৰম্ভ কৰে।<ref name="rstv">{{cite news |last1=S |first1=Irfan |title=Guftagoo with Akshay Kumar |publisher=Rajya Sabha TV |date=3 June 2014}}</ref> এই সময়ত, তেওঁৰ এক শিক্ষাৰ্থীৰ দেউতা, (তেখেত নিজেই এগৰাকী মডেল কো-অৰ্ডিনেটৰ) কুমাৰক মডেলিংৰ বাবে উপদেশ দিছিল যিটো শেষলৈকে এখন আচবাবপত্ৰ শ্ব’-ৰুমৰ বাবে এখন মডেলিংৰ দায়িত্ব লৈছিল। কুমাৰ কাৰ্যকৰভাৱে তেওঁৰ গোটেই মাহৰ দৰমহাতকৈ শুটিংৰ প্ৰথম দুদিনৰ ভিতৰত আৰু বেছি অৰ্থ উপাৰ্জন কৰিছিল আৰু সেই বাবে তেওঁ মডেলিং কেৰিয়াৰৰ পথ বাছি লৈছিল। তেখেত প্ৰথম প’ৰ্টফোলিঅ’ অঙ্কুৰিত কৰাবলৈ পেমেণ্ট অবিহনে ১৮ মাহ ধৰি ফ’টগ্ৰাফাৰ জয়েচ শেঠৰ সহকাৰী হিচাপে কাম কৰিছিল।<ref>{{cite news|title=Akshay before he became a star|url=http://www.rediff.com/movies/2009/jan/07slide1-jayesh-on-akshay-kumar.htm|accessdate=5 May 2016|publisher=Rediff.com}}</ref><ref>{{cite news|author1=Upala KBR|title=There and back again for Akshay|url=http://www.mid-day.com/articles/there-and-back-again-for-akshay/98013|accessdate=5 May 2016|work=mid-day|date=12 October 2010}}</ref> তেখেত বিভিন্ন ছবিত বেকগ্ৰাউণ্ড নৃত্যশিল্পী হিচাপেও কাম কৰিছিল।<ref>{{cite news|title=So what if I play Akshay Kumar's dad?: Jackie Shroff|url=http://www.dnaindia.com/entertainment/report-so-what-if-i-play-akshay-kumar-s-dad-jackie-shroff-2024216|accessdate=6 November 2014|work=[[Daily News and Analysis]]|publisher=Diligent Media Corporation|date=8 October 2014|location=Mumbai}}</ref> এদিন ৰাতিপোৱা, তেখেত বেঙ্গালুৰুত এখন বিজ্ঞাপন শুটৰ বাবে তেওঁৰ ফ্লাইট মিচ কৰিছিল। নিজকে লৈ হতাশ হৈ তেখেত তেওঁৰ প’ৰ্টফোলিঅ’ সহ এখন চলচ্চিত্ৰ ষ্টুডিঅ’ত যায়। সেই সন্ধিয়াত কুমাৰক নিৰ্মাতা ''প্ৰমোদ চক্ৰবৰ্তীৰ'' পৰিচালিত ''দীদাৰ'' ছবিৰ প্ৰধান চৰিত্ৰত স্বাক্ষৰ কৰা হৈছিল।<ref>{{cite web|last1=Verma|first1=Sukanya|title=Star of the Week – Akshay Kumar|url=http://www.rediff.com/movies/2002/nov/20list.htm|publisher=[[Rediff.com]]|accessdate=29 July 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140809104524/http://www.rediff.com/movies/2002/nov/20list.htm|archivedate=9 August 2014}}</ref><ref>{{cite news|last1=Singh|first1=Prashant|title=Karisma Kapoor is Akshay Kumar's lucky charm?|url=http://www.hindustantimes.com/entertainment/bollywood/karisma-kapoor-is-akshay-kumar-s-lucky-charm/article1-1171327.aspx|work=[[Hindustan Times]]|accessdate=29 July 2014|location=Mumbai|date=10 January 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140405101732/http://www.hindustantimes.com/entertainment/bollywood/karisma-kapoor-is-akshay-kumar-s-lucky-charm/article1-1171327.aspx|archivedate=5 April 2014}}</ref><ref>{{cite news|last1=Singh|first1=Prashant|title=Akshay Kumar offers to act in student's film|url=http://www.hindustantimes.com/entertainment/bollywood/akshay-kumar-offers-to-act-in-student-s-film/article1-885198.aspx|work=[[Hindustan Times]]|accessdate=29 July 2014|location=Mumbai|date=8 July 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120812102655/http://www.hindustantimes.com/Entertainment/Bollywood/Akshay-Kumar-offers-to-act-in-student-s-film/Article1-885198.aspx|archivedate=12 August 2012}}</ref> == চলচ্চিত্ৰ পেচা ==<!-- many vague claims of "commercial success", etc. State the actual facts and let reader determine if "success" [[WP:ASF]] --> === ১৯৯১–৯৯ === কুমাৰ ''সুগন্ধ'' (১৯৯১) ত ৰাখি আৰু শান্তিপ্ৰিয়াৰ বিপৰীতত প্ৰধান অভিনেতা হিচাপে প্ৰথম অভিনয় কৰিছিল। একেখন বছৰতে, তেখেত কিশোৰ বেস পৰিচালিত নৃত্যশিল্পী-ত অভিনয় কৰিছিল, যিটো বেয়া প্ৰতিক্ৰিয়া পাইছিল।<ref>{{cite news|last1=Verma|first1=Sukanya|title=The Ten Worst Films of Akshay Kumar (Dancer)|url=http://www.rediff.com/movies/slide-show/slide-show-1-worst-of-akshay-kumar/20111128.htm#1|accessdate=8 November 2014|publisher=[[Rediff.com]]|date=28 November 2011|location=Mumbai}}</ref> পিছৰ বছৰত তেখেত আব্বাচ মুস্তান পৰিচালিত চাচপেঞ্চ থ্ৰিলাৰ, খিলাড়ীত অভিনয় কৰিছিল তেওঁৰ যুগান্তকাৰী ভূমিকাটো ব্যাপকভাৱে বিবেচিত হৈছিল।<ref name="FP786">{{cite news|url=http://www.firstpost.com/bollywood/movie-review-khiladi-786-is-a-leave-your-brains-at-home-kinda-comedy-550305.html|title=Movie review: Khiladi 786 is a leave-your-brains-at-home kinda comedy|work=[[Firstpost]]|publisher=[[Network 18]]|date=8 December 2012|accessdate=31 July 2014}}</ref><ref>{{cite news|title=Akshay Kumar- The Khiladi superstar|url=http://zeenews.india.com/entertainment/slideshow/akshay-kumar-the-khiladi-star_203.html|publisher=[[Zee News]]|accessdate=2 August 2014}}</ref><ref name="KSeries">{{cite web|last1=Basu|first1=Mohar|title=Khel Khiladi Ka – Akshay Kumar Strikes Back with Khiladi 786|url=http://www.koimoi.com/bollywood-news/khel-khiladi-ka-akshay-kumar-strikes-back-with-khiladi-786/|publisher=[[Koimoi]]|accessdate=4 October 2014|date=3 November 2012}}</ref> তেওঁৰ পৰবৰ্তী মুক্তি লাভ কৰা জমচ বণ্ড অবলম্বনত ৰাজ চিপ্পিৰ পৰিচালিত গোয়েন্দা চলচ্চিত্ৰ মিঃ বণ্ড আছিল।<ref>{{cite news|title=Bombay Bond – Akshay Kumar to play lead in Raj Sippy's film Mr Bond|url=http://indiatoday.intoday.in/story/akshay-kumar-to-play-lead-in-raj-sippy-film-mr-bond/1/318818.html|accessdate=8 November 2014|work=[[India Today]]|date=30 September 1991}}</ref> ১৯৯২-ৰ শেষ প্ৰকাশটো দিদাৰ আছিল। এইটো বক্স অফিচত দুৰ্দ্দান্ত পাৰফৰ্ম কৰিবলৈ ব্যৰ্থ হৈছিল।<ref>{{cite news|last1=Srinivasan|first1=V S|title=Akki up front|url=http://www.rediff.com/entertai/1998/aug/10akki.htm|accessdate=8 November 2014|publisher=[[Rediff.com]]|date=11 August 1998}}</ref> ১৯৯৩ চনত তেখেত ''কেশু ৰামস্য'' পৰিচালিত দ্বিভাষিক ছবি আচানত ([[কন্নড় ভাষা|কন্নড়]]ক বিষ্ণু-বিজয়া হিচাপে প্ৰকাশিত) আৰু ''ড॰ বিষ্ণুবৰ্ধন'', ''অশ্বিনী ভাভে'' আৰু ''আশুতোষ ৰাণা'' অভিনীত অভিনয় কৰিছিল। ১৯৯৩ চনত মুক্তি পাইছে তেওঁৰ সকলো ছবি, ''"দিল কি বাজী"'', ''"কায়দা কানুন"'', ''"ৱাক্ত হমাৰা হ্যাঁ"'' আৰু ''"সৈনিক"'' সহ বাণিজ্যিকভাৱে ভাল অভিনয় কৰিব পৰা নাই।<ref name="Slide6">{{cite web|title=Akshay Kumar, the Entertainment Khiladi, Turns 47 (Slide 6)|url=http://movies.ndtv.com/photos/akshay-kumar-the-entertainment-khiladi-turns-47-15948/slide/6|publisher=[[NDTV]]|accessdate=6 October 2014|archivedate=9 October 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20141009144427/http://movies.ndtv.com/photos/akshay-kumar-the-entertainment-khiladi-turns-47-15948/slide/6|deadurl=yes}}</ref> ১৯৯৪ চনত, তেখেত দুখন ছবিত এগৰাকী পুলিচ পৰিদৰ্শকৰ ভূমিকাত অভিনয় কৰিছিল: ''চমীৰ মালকান'' পৰিচালিত হলিউড ছবি ''দি হাৰ্ড ৱে,'' ''মেঁ খিলাড়ী তু অনাৰী'' আৰু ''ৰাজীব ৰাই'' পৰিচালিত ''মোহৰাৰ'' ৰিমেক যি এই বছৰৰ আটাইতকৈ বেছি আয় কৰা চলচ্চিত্ৰৰ মাজত আছিল।<ref name="1994 BO">{{cite web|url=http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=200&catName=MTk5NA==|title=Box Office 1994|publisher=[[Box Office India]]|accessdate=14 March 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080404040854/http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=200&catName=MTk5NA%3D%3D&PHPSESSID=dfc0170bd04e78fc807ed337537b9c9f|archivedate=4 April 2008|url-status=dead}}</ref> বছৰৰ পিছভাগত, তেখেত [[য়শ চোপ্ৰা]] প্ৰযোজিত ৰোমাঞ্চ, ''ইয়ে দিল্লাগী'' ছবিত কাজলৰ বিপৰীত অভিনয় কৰিছিল। ছবিত তেওঁৰ ভূমিকা কুমাৰক [[ফিল্মফেয়াৰ বঁটা]]<ref>{{cite news|title=The nominations-1994|url=http://filmfareawards.indiatimes.com/articleshow/articleshow/368622.cms|archive-url=https://archive.is/20130103094834/http://filmfareawards.indiatimes.com/articleshow/articleshow/368622.cms|url-status=dead|archive-date=3 January 2013|work=[[Times Internet|The Times of India]]|accessdate=27 August 2014|archivedate=28 October 2007|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071028152030/http://filmfareawards.indiatimes.com/articleshow/articleshow/368622.cms|deadurl=yes}}</ref> আৰু [[ষ্টাৰ স্ক্ৰীন বঁটা]] শ্ৰেষ্ঠ অভিনেতা হিচাপে প্ৰথম নাম অৰ্জন কৰিছিল।<ref name="Slide6" /> একে বছৰত, কুমাৰ ''সুহাগ'' আৰু কম বাজেটৰ একচন চলচ্চিত্ৰ ''এলান-''ৰ নিচিনা ছবিতও সাফল্য অৰ্জন কৰিছিল। এই সকলো কৃতিত্ব, কুমাৰক বছৰৰ অন্যতম সফল অভিনেতা হিচাপে প্ৰচাৰ কৰিছিল।<ref>{{cite web|publisher=Box Office India|title=Top Actor|url=http://www.boxofficeindia.com/cpages.php?pageName=top_actors|accessdate=14 March 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080323030211/http://www.boxofficeindia.com/cpages.php?pageName=top_actors&PHPSESSID=7ad4adadd9d256d7d66d404f22e56d40|archivedate=23 March 2008|url-status=dead}}</ref> ১৯৯৪ চনত, তেখেত ১১খন বৈশিষ্ট্যযুক্ত ছবিত উপস্থিত হয়।<ref name="maxmrelease">{{cite news|url=http://www.bollywoodhungama.com/celebrities/features/type/view/id/4327|title=After 20 years, Akshay to set new record with Special Chabbis|publisher=[[Bollywood Hungama]]|accessdate=22 December 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131203064510/http://www.bollywoodhungama.com/celebrities/features/type/view/id/4327|archivedate=3 December 2013}}</ref> পিছৰ বছৰ, কুমাৰ উমেশ মেহৰা পৰিচালিত একচন থ্ৰিলাৰ, ''চবচে বড়া খিলাড়ি-ত'' দ্বৈত ভূমিকা পালন কৰিছিল, যটো বাণিজ্যিক সাফল্য আছিল।<ref>{{cite web|title=Box Office 1995|url=http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=201&catName=MTk5NQ==|publisher=[[Box Office India]]|accessdate=11 July 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080404040900/http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=201&catName=MTk5NQ%3D%3D&PHPSESSID=dfc0170bd04e78fc807ed337537b9c9f|archivedate=4 April 2008|url-status=dead}}</ref> তেখেত খিলাড়ি ছিৰিজত সাফল্যৰ প্ৰমাণ কৰিছিল, পিছৰ বছৰ যেনে তেখেত খিলাড়ি ছিৰিজৰ চতুৰ্থ ছবিত অভিনয় কৰিছিল, খিলাড়িওঁ কা খিলাড়ি ৰেখাৰ লগত আৰু ৰুবীণা টণ্ডনৰ বিপৰীতত। ছবিখন বাণিজ্যিক সাফল্য আছিল।<ref>{{cite web|url=http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=202&catName=MTk5Ng==|title=Box Office 1996|publisher=Box Office India|accessdate=14 March 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080404040905/http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=202&catName=MTk5Ng%3D%3D&PHPSESSID=dfc0170bd04e78fc807ed337537b9c9f|archivedate=4 April 2008|url-status=dead}}</ref> ছবিৰ শুটিং চলি থকা সময়ত কুমাৰ আহত হৈছিল। তেখেত আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰত চিকিৎসা গ্ৰহণ কৰিছে। দি ইণ্ডিয়ান এক্সপ্ৰেচৰ শুভ্ৰ গুপ্ত এক বছৰৰ শেষ পৰ্যালোচনাত লিখিছিল, "খিলাড়িওঁ কা খিলাড়িত অক্ষয় কুমাৰ যিয়ে আইচেলচ্ পেক কৰিছিল, সেই সম্পৰ্কত কোনো সন্দেহ নাই... তেখেত ষ্টিভেন চেগালৰ নিচিনা বহুখিনি চটজলদি পোনিটেলত চুলি {{What}}। , গোড়ালি দৈৰ্ঘ্যৰ দুৰ্দান্ত কোট পৰিধান কৰিছিল, ভয়ংকৰ এণ্ডাৰটেকাৰৰ লগত কুস্তি কৰিছিল আৰু ফিল্মখন লৈ গৈছে"<ref>{{cite news|last1=Gupta|first1=Shubhra|title=Formula Fatigue|url=http://www.expressindia.com/ie/daily/19961006/28050762.html|accessdate=20 April 2020|work=The Indian Express|date=24 April 1997|archivedate=24 April 1997|archiveurl=https://web.archive.org/web/19970424094007/http://www.expressindia.com/ie/daily/19961006/28050762.html|deadurl=yes}}</ref> কুমাৰ [[য়শ চোপ্ৰা]]ৰ পৰিচালিত ৰোমাঞ্চ, ''দিল তো পাগল হ্যাঁ'' (১৯৯৭), [[শ্বাহৰুখ খান]], [[মাধুৰী দীক্ষিত]] আৰু [[কৰিশমা কাপুৰ]] অভিনীত এটা চৰিত্ৰত অভিনয় কৰিছিল, যাৰ বাবে তেখেত ফিল্মফেয়াৰ শ্ৰেষ্ঠ সহায়ক অভিনেতা বঁটাৰ বাবে তেওঁ প্ৰথম মনোনয়ন পাইছিলেন।<ref name="FFD">{{cite news|title=The Nominations – 1997|url=http://filmfareawards.indiatimes.com/articleshow/articleshow/368659.cms|archive-url=https://archive.is/20120709173248/http://filmfareawards.indiatimes.com/articleshow/articleshow/368659.cms|url-status=dead|archive-date=9 July 2012|work=[[Times Internet|The Times of India]]|accessdate=18 June 2014|archivedate=9 July 2012|archiveurl=https://archive.ph/20120709173248/http://filmfareawards.indiatimes.com/articleshow/articleshow/368659.cms|deadurl=yes}}</ref> একেখন বছৰতে, তেখেত খিলাড়ি চিৰিজৰ পঞ্চম কিস্তি ডেভিড ধাৱান পৰিচালিত কৌতুক ''মিঃ এণ্ড মিচেচ খিলাড়ি'' জুহি চাওলাৰ লগত অভিনয় কৰিছিল। চিৰিজৰ তেওঁৰ আগৰ ছবিসমূহৰ নিচিনা নহয়, এইটো বাণিজ্যিকভাবে ব্যৰ্থ হৈছিল।<ref>{{cite web|url=http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=203&catName=MTk5Nw==|title=Box Office 1997|publisher=Box Office India|accessdate=14 March 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080404040910/http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=203&catName=MTk5Nw%3D%3D&PHPSESSID=dfc0170bd04e78fc807ed337537b9c9f|archivedate=4 April 2008|url-status=dead}}</ref> উল্লেখযোগ্য সাফল্য অবশ্য ৰোমাণ্টিক একশ্ব’ন ফিল্ম আফলাটুনত আৰু এটা দ্বৈত ভূমিকা লৈ আহিছিল। সমালোচক খালিদ মোহাম্মদ চলচ্চিত্ৰটোৰ সমালোচনা কৰাৰ সময়ত কুমাৰৰ প্ৰচেষ্টাৰ অনুমোদন দিছিল: "অক্ষয় কুমাৰ জীৱনত উভতি আহে। কিছুমান ভিন্ন কিছু কৰিবলৈ পিছত তেখেত এই অনুষ্ঠানত উত্থাপিত হয়"।<ref>{{cite news|last1=Mohamed|first1=Khalid|title=Hiss Story|url=http://www.filmfare.com/site/btalkies/bomb2.htm|work=Filmfare|publisher=Times Group|archiveurl=https://web.archive.org/web/19991001170900/http://www.filmfare.com/site/btalkies/bomb2.htm|archivedate=1 October 1999}}</ref> তেখেতৰ নিম্নলিখিত প্ৰকাশসমূহ বাণিজ্যিকভাৱে অসফল হৈছিল আৰু এয়া তেখেতৰ চলচ্চিত্ৰ পেচাত এটা হেঁচা দিয়ে।<ref>{{cite news|title=I started my career with B-grade films: Akshay Kumar|url=http://entertainment.oneindia.in/bollywood/news/2012/akshay-kumar-b-grade-films-096240.html|publisher=[[Oneindia.in]]|accessdate=17 June 2014|date=5 June 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140715043640/http://entertainment.oneindia.in/bollywood/news/2012/akshay-kumar-b-grade-films-096240.html|archivedate=15 July 2014}}</ref> ১৯৯৯ চনত, কুমাৰ ''ইণ্টাৰ্নেচনাল খিলাড়ি''ত টুৱেঙ্কল খান্নাৰ বিপৰীত অভিনয় কৰিছিল। ছবিখন বক্স অফিচত গড় গ্ৰোসাৰে পৰিণত হৈছিল।<ref name="KSeries" /> সংঘৰ্ষ তথা জানোৱাৰ ছবিত তেখতৰ ভূমিকাৰ ভাবে তেখেত সমালোচকসকলৰ পৰা প্ৰশংসা লাভ কৰিছিল। প্ৰাক্তনটো বক্স অফিচত কোনো লাভ কৰিব পৰা নাই, কিন্তু পৰবৰ্তীটো বাণিজ্যিক সাফল্যত পৰিণত হৈছিল আৰু তাৰ প্ৰত্যাবৰ্তন চিহ্নিত ৰিছিল।<ref name="akki">{{cite web|title=Akshay Kumar|url=http://www.koimoi.com/actor/akshay-kumar/|publisher=[[Koimoi]]|accessdate=17 June 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140211095734/http://www.koimoi.com/actor/akshay-kumar/|archivedate=11 February 2014}}</ref><ref>{{cite news|url=http://indianexpress.com/photos/entertainment-gallery/happy-birthday-akshay-kumar-bollywoods-khiladi-turns-46/#b_id_417845_akshaysangharshjanwar|title=Happy Birthday Akshay Kumar: Bollywood's Khiladi turns 46|work=[[The Indian Express]]|publisher=[[Indian Express Group]]|accessdate=31 July 2014}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=205&catName=MTk5OQ==|title=Box Office 1999|publisher=Box Office India|accessdate=14 March 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080404040915/http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=205&catName=MTk5OQ%3D%3D&PHPSESSID=dfc0170bd04e78fc807ed337537b9c9f|archivedate=4 April 2008|url-status=dead}}</ref> === ২০০০–০৬ === ২০০০ চনত কুমাৰে প্ৰিয়দৰ্শন পৰিচালনা কৰা কমেডী হেৰা ফেৰিত পাৰেশ ৰাৱাল আৰু সুনীল ছেট্টীৰ সৈতে নৃত্য কৰে।<ref>{{cite news|title=Siddique's not teaming up with Priyadarshan for Hera Pheri 3|url=http://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news-and-interviews/Siddiques-not-teaming-up-with-Priyadarshan-for-Hera-Pheri-3/articleshow/18046718.cms|work=[[The Times of India]]|accessdate=28 August 2014|date=17 January 2013|archive-date=14 September 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150914025139/http://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news-and-interviews/Siddiques-not-teaming-up-with-Priyadarshan-for-Hera-Pheri-3/articleshow/18046718.cms|url-status=live}}</ref> মালায়ালম ছবি ৰামজী ৰাও স্পিকিঙৰ ৰিমেক হোৱা চিনেমাখন বাণিজ্যিক সফলতাত পৰিণত হয়<ref name="2000 BO">{{cite web|url=http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=206&catName=MjAwMA==|title=Box Office 2000|publisher=Box Office India|accessdate=14 March 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080323090246/http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=206&catName=MjAwMA%3D%3D|archivedate=23 March 2008|url-status=dead}}</ref> আৰু কুমাৰৰ কেৰিয়াৰত এক টাৰ্ণিং পইণ্ট হিচাপে প্ৰমাণিত হয়।<ref>{{cite news|last1=Jha|first1=Subhash K.|title=Akshay Kumar teams up with Priyadarshan again|url=http://www.bollywoodhungama.com/news/2508177/Akshay-Kumar-teams-up-with-Priyadarshan-again|publisher=[[Bollywood Hungama]]|accessdate=28 August 2014|date=23 May 2014|archive-date=3 September 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140903143717/http://www.bollywoodhungama.com/news/2508177/Akshay-Kumar-teams-up-with-Priyadarshan-again|url-status=live}}</ref> হিন্দুস্থান টাইমছে চিনেমাখনৰ "মানৱ অৱস্থাৰ অতিৰিয়তা তীব্ৰ ভাৱে চিত্ৰগ্ৰহণ" বুলি উল্লেখ কৰিছিল।<ref>{{cite news|author=Kumar Choudhury, Arnab|date=2000|url=http://www.go4i.com/cinema/reviews/bollywood/reviewsbollywoodhp.shtml|archiveurl=https://web.archive.org/web/20010609181551/http://www.go4i.com/cinema/reviews/bollywood/reviewsbollywoodhp.shtml|url-status=dead|archivedate=9 June 2001|accessdate=19 April 2020|title=Hera Pheri|newspaper=Hindustan Times}}</ref> তেওঁ সেই বছৰৰ পিছত ধৰমেশ দৰ্শন পৰিচালনা কৰা ৰোমাণ্টিক নাটক ধাদকানত ও প্ৰদৰ্শন কৰিছিল। ছবিখনে বক্স অফিচত মজলীয়াভাৱে প্ৰদৰ্শন কৰিছিল<ref name="2000 BO" /> কিন্তু তেওঁৰ অভিনয়ৰ বাবে কুমাৰক প্ৰশংসা কৰা হৈছিল।<ref>{{cite news|last1=Nair|first1=Padmaraj|title=The good ol' 60s revisited|url=http://www.screenindia.com/20000818/freview.htm#dha|accessdate=19 April 2020|work=Screen|archiveurl=https://web.archive.org/web/20021007002208/http://www.screenindia.com/20000818/freview.htm#dha|date=18 August 2000|archivedate=7 October 2002}}</ref><ref>{{cite news|last1=Raheja|first1=Dinesh|authorlink1=Dinesh Raheja|title=Dhadkan — Misses a beat|url=http://movies.india-today.com/reviews/reviewdhadkan.shtml|accessdate=9 May 2020|work=India Today|date=2000|archiveurl=https://web.archive.org/web/20010222060827/http://movies.india-today.com/reviews/reviewdhadkan.shtml|archivedate=22 February 2001}}</ref> [[Rediff.com]]ৰ সমীক্ষাত কোৱা হৈছে যে তেওঁ প্ৰমাণ কৰিছে যে তেওঁ "পৰিচালকৰ অভিনেতা" আৰু "তেওঁ তেওঁৰ ভূমিকাৰ ওপৰত কঠোৰ পৰিশ্ৰম কৰিছে" স্পষ্ট।<ref>{{cite web|title=The Dhadkan review|url=http://in.rediff.com/movies/2000/aug/11dhad.htm|publisher=Rediff.com|accessdate=27 August 2014|archive-date=3 September 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140903114811/http://in.rediff.com/movies/2000/aug/11dhad.htm|url-status=live}}</ref> সেই বছৰতে, তেওঁ নিৰজ ভোৰা পৰিচালিত একচন থিৰিলাৰ খিলাড়ী ৪২০-ত তেওঁৰ কিছুমান বিপদজনক ষ্টাণ্ট প্ৰদৰ্শন কৰিছিল, য'ত তেওঁ চলি থকা বিমানত আৰোহণ কৰিছিল, বায়ুত এক হেজাৰ ফুট উৰি থকা বিমানৰ ওপৰত থিয় হৈ বিমানৰ পৰা গৰম বায়ু ৰূমৰ ওপৰত জঁপিয়াই দিয়ে। পৰবৰ্তী দৃশ্যত, তেওঁক গাড়ীৰে অনুসৰণ কৰা, বুলেট ছটিওৱা, অট্টালিকাত জঁপিয়াই থকা, আৰু দেৱাল আৰোহণ কৰা দেখা যায়।<ref>{{cite news|title=Akshay Kumar's Top 5 Stunts|publisher=[[DesiHits]]|url=http://www.desihits.com/news/view/akshay-kumar-s-top-5-stunts-20100616|accessdate=11 April 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131202230148/http://www.desihits.com/news/view/akshay-kumar-s-top-5-stunts-20100616|archivedate=2 December 2013}}</ref> চিনেমাখনত তেওঁৰ চৰিত্ৰৰ দুটা নাম আছিল আৰু তেওঁৰ ভূমিকাই মিশ্ৰিত সমীক্ষা লাভ কৰিছিল।<ref>{{cite web|last1=Adarsh|first1=Taran|title=Movie review: Khiladi 420|url=http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/criticreview/id/201884|publisher=Bollywood Hungama|accessdate=28 August 2014|date=30 December 2000|archive-date=16 August 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140816095022/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/criticreview/id/201884|url-status=live}}</ref> সুক্য বাৰ্মাই লিখিছিল "নেতিবাচক ভূমিকা আৰু অক্ষয় কুমাৰে হাতেৰে নাযায়। [...] অক্ষয় ওপৰৰ ওপৰত হাস্যকৰ আৰু মূলৰ বাবে জ্বালামুখী। অৱশ্যে, তেওঁ সংযমী আৰু সভ্য আৰু কোমল আংকল হিচাপে এক ভাল প্ৰদৰ্শন পৰিস্থিত কৰে"।<ref>{{cite web|last1=Verma|first1=Sukanya|title=Action?Thriller|url=http://www.rediff.com/movies/2000/dec/29khil.htm|publisher=Rediff.com|accessdate=28 August 2014|date=29 December 2000|archive-date=15 March 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130315075447/http://www.rediff.com/movies/2000/dec/29khil.htm|url-status=live}}</ref> কিন্তু স্ক্ৰীণৰ পদ্মৰাজ নায়াৰে বিশ্বাস কৰিছিল যে ই আছিল "তেওঁৰ কেৰিয়াৰৰ সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ প্ৰদৰ্শন"।<ref>{{cite news|last1=Nair|first1=Padmaraj|title=Desi version of Surrogate Mother|url=http://www.screenindia.com/20010112/review.htm|accessdate=19 April 2020|work=Screen|archiveurl=https://web.archive.org/web/20021206160451/http://www.screenindia.com/20010112/review.htm|date=12 January 2001|archivedate=6 December 2002}}</ref> ২০০১ চনত তেওঁৰ প্ৰথম মুক্তি আছিল সুনিল দৰ্শন পৰিচালনা কৰা নাটক এক ৰিষ্টঃ দি বণ্ড অৱ লাভ। চিনেমাখনত কৰা প্ৰদৰ্শনৰ বাবে কুমাৰক প্ৰশংসা কৰা হৈছিল।<ref>{{cite web|last1=Someshwar|first1=Savera R|title=Movie review: Ek Rishtaa: The Bond of Love|url=http://www.rediff.com/entertai/2001/may/18rish.htm|publisher=Rediff.com|accessdate=28 August 2014|date=18 May 2001|archive-date=24 September 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150924125229/http://www.rediff.com/entertai/2001/may/18rish.htm|url-status=live}}</ref> তাৰ পিছত তেওঁ আবাব মছলান পৰিচালনা কৰা ছবি অজনাবিত নেতিবাচক ভূমিকা পালন কৰিছিল।<ref>{{cite news|url=http://www.digitalspy.co.uk/bollywood/news/a572942/akshay-kumar-i-want-to-do-more-villain-roles.html|title=Akshay Kumar: 'I want to do more villain roles'|work=[[Digital Spy]]|date=23 May 2014|accessdate=31 July 2014|archive-date=10 August 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140810103652/http://www.digitalspy.co.uk/bollywood/news/a572942/akshay-kumar-i-want-to-do-more-villain-roles.html|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|title=Happy Birthday Akshay Kumar: Bollywood's Khiladi turns 46|url=http://indianexpress.com/photos/entertainment-gallery/happy-birthday-akshay-kumar-bollywoods-khiladi-turns-46/#b_id_417843_akshayaankheinajnabee|work=[[The Indian Express]]|publisher=[[Indian Express Group]]|accessdate=3 August 2014|archive-date=10 August 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140810223720/http://indianexpress.com/photos/entertainment-gallery/happy-birthday-akshay-kumar-bollywoods-khiladi-turns-46/#b_id_417843_akshayaankheinajnabee|url-status=live}}</ref> ছবিখন Rediff.com সময়ত সৰিতা তাঁৱাৰে কুমাৰক ছবিখনৰ "চমৰ্চা পেকেজ" বুলি কৈছিল। তেওঁ কৈছিল যে তেওঁ "বেয়া লোক হিচাপে সম্পূৰ্ণ নিয়ন্ত্ৰণত" আছিল।<ref>{{cite web|last=Tanwar|first=Sarita|title=The Rediff Review: Ajnabee|url=http://www.rediff.com/movies/2001/sep/20ajna.htm|publisher=Rediff.com|accessdate=23 August 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090417233043/http://www.rediff.com/movies/2001/sep/20ajna.htm|archivedate=17 April 2009}}</ref> চিনেমাখনে তেওঁক শ্ৰেষ্ঠ খলখলৰ প্ৰথম ফিল্মফৰ বঁটা আৰু ঋণাত্মক ভূমিকাত প্ৰদৰ্শনৰ বাবে আই আই এ বঁটা ২০০২ লাভ কৰে।<ref>{{cite web|url=http://www.iifa.com/city_malaysia.php|title=IIFA 2002|accessdate=21 July 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120528050050/http://www.iifa.com/city_malaysia.php|archivedate=28 May 2012}}</ref><ref>{{cite news|title=The Winners – 2001 – The 51st Filmfare Awards|url=http://filmfareawards.indiatimes.com/articleshow/368739.cms|archive-url=https://archive.today/20120709023301/http://filmfareawards.indiatimes.com/articleshow/368739.cms|url-status=dead|archive-date=9 July 2012|work=[[The Times of India]]|accessdate=28 August 2014|archivedate=9 July 2012|archiveurl=https://archive.ph/20120709023301/http://filmfareawards.indiatimes.com/articleshow/368739.cms|deadurl=yes}}</ref> [[চিত্ৰ:Akshay_Kumar_in_Sydney_for_Heyy_Babyy.jpg|upright|thumb|হেই বেবি, ২০০৭-ৰ ছেটত কুমাৰ]] ২০০২ চনত তেওঁৰ প্ৰথম মুক্তি আছিল ধৰমেশ দৰ্শন পৰিচালনা কৰা ৰোমাণ্টিক নাটক হান মেইন ভী পইয়াৰ কিয়া। তেওঁ বিপুল অৰুতলাল শ্বাহ আৰু শৰং দেব পাণ্ডিত পৰিচালনা কৰা হেচটেচিনেচিনে [[অমিতাভ বচ্চন|অমিতভ বচ্চন]], অৰ্জুন ৰামপাল, আদ্য পাঁচোলি, সুষ্মিতা সেন আৰু পাৰেশ ৰাৱলত অন্ধ ব্যক্তি হিচাপে ভূমিকা পালন কৰিছিল। ছবিখনত তেওঁৰ প্ৰদৰ্শন সমালোচনাৰ ভাৱে প্ৰশংসা কৰা হৈছিল।<ref>{{cite web|title=Aankhen|url=http://www.bollywoodhungama.com/movies/reviews/type/view/id/735/Aankhen|publisher=Bollywood Hungama|accessdate=27 August 2014|date=5 April 2002|archive-date=10 August 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140810164130/http://www.bollywoodhungama.com/movies/reviews/type/view/id/735/Aankhen|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|title=Aankhen takes you on a roller-coaster ride|url=https://www.bbc.co.uk/coventry/films/reviews/a_f/aankhen-review.shtml|publisher=BBC|accessdate=27 August 2014|date=12 April 2002|archive-date=28 October 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20141028234118/http://www.bbc.co.uk/coventry/films/reviews/a_f/aankhen-review.shtml|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|last1=Ganapati|first1=Priya|title=Movie review: Aankhen|url=http://www.rediff.com/entertai/2002/apr/05aank.htm|publisher=Rediff.com|accessdate=28 August 2014|date=5 April 2002|archive-date=24 September 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150924130453/http://www.rediff.com/entertai/2002/apr/05aank.htm|url-status=live}}</ref> তাৰ পিছত তেওঁ বিক্ৰম ভট্ট পৰিচালনা কৰা কমাডী আৱাৰা পাগাল দিৱানাত প্ৰদৰ্শন কৰে। Rediff.com কৰা সমীক্ষাত উল্লেখ কৰা হৈছে যে হেৰা ফেৰী, এক ৰিস্তা – দি বণ্ড অফ লাভ আৰু আনখনে দেখা তেওঁৰ গৌৰৱ আৰু তীব্ৰতা "সন্ধানহিন যেন লাগে"।<ref>{{cite web|author=Anjum, N|title=Akshay, Sunil, Aftab's star power fails, Paresh Rawal steals the show|url=http://www.rediff.com/movies/2002/jun/21apd.htm|publisher=Rediff.com|accessdate=28 August 2014|date=21 June 2002|archive-date=24 September 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150924141728/http://www.rediff.com/movies/2002/jun/21apd.htm|url-status=live}}</ref> তেওঁৰ বছৰটোৰ অন্তিমখন ছবি আছিল ৰাজকুমাৰ কোহলী পৰিচালনা কৰা অতিপ্ৰাকৃত বিভ্ৰান্ত ছবি জানী দুশ্মানঃ এক অনুকি কাহিনী ৰ কাষত [[মনিচা কৈৰালা]], [[সুনীল ছেট্টী]], [[চানি দেউল]], [[আফতাব শিবদসানী]], [[আৰ্শদ ৱাৰ্ছি]], [[আদ্য পাঁচোলি]] আৰু [[আৰমান কোহলী]]। ছবিখন কোহলী ৰ পূৰ্বৰ ছবি নাগইনৰ ৰিমেক আছিল আৰু সমালোচকৰ পৰা বেছিভাগ নেতিবাচক সমীক্ষা লাভ কৰিছিল।<ref>{{cite web|last1=Kulkarni|first1=Ronjita|title=Jaani Dushman – Ek Anokhi torture|url=http://www.rediff.com/entertai/2002/aug/17jaani.htm|publisher=Rediff.com|accessdate=28 August 2014|date=17 August 2002|archive-date=12 May 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140512084737/http://www.rediff.com/entertai/2002/aug/17jaani.htm|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|title=Movie Review: Jaani Dushman – Ek Anokhi Kahani|url=http://www.sify.com/movies/bollywood/preview.php?ctid=5&cid=2425&id=11829641|publisher=[[Sify]]|accessdate=28 August 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140908073530/http://www.sify.com/movies/bollywood/preview.php?ctid=5&cid=2425&id=11829641|archive-date=8 September 2014|url-status=dead}}</ref> তৰণ আদাৰে লিখিছিল "কেৱল মুনীশ[আৰমান] কোহলী আৰু অক্ষয় কুমাৰে প্ৰভাৱ ত্যাগ কৰে"।<ref>{{cite web|last1=Adarsh|first1=Taran|title=Movie review: Jaani Dushman|url=http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/criticreview/id/539470|publisher=Bollywood Hungama|accessdate=28 August 2014|date=16 August 2002|archive-date=19 July 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140719083537/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/criticreview/id/539470|url-status=live}}</ref> ২০০৩ চনত তেওঁ সুনিল দৰ্শনৰ একশ্বন ছবি তালাছ: ''The Hunt Bunges'' ত কাৰ্যক্ষম কৰে... বিপৰীত [[কৰীণা কাপুৰ]]। চিনেমাখন পৰ্দাত, তৰণ আদাৰ্শলিখিছিল "অক্ষয় কুমাৰ সাধাৰণ ম'হ। ভূমিকাটোৱে তেওঁক আন কিবা চেষ্টা কৰাৰ সুযোগ প্ৰদান কৰে"।<ref>{{cite web|last1=Adarsh|first1=Taran|title=Movie review: Talaash... The Hunt Begins|url=http://www.bollywoodhungama.com/movies/reviews/type/view/id/923/Talaash...%20The%20Hunt%20Begins|publisher=Bollywood Hungama|accessdate=28 August 2014|date=3 January 2003|archive-date=3 September 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140903143630/http://www.bollywoodhungama.com/movies/reviews/type/view/id/923/Talaash...%20The%20Hunt%20Begins|url-status=live}}</ref> তাৰ পিছত তেওঁ [[প্ৰিয়ংকা চোপ্ৰা]] আৰু লৰা দত্তৰ সৈতে ৰাজ কানৱাৰ পৰিচালনা কৰা ৰোমাণ্টিক নাটক আণ্ডজত প্ৰদৰ্শন কৰে। ছবিখনে সমালোচকৰ পৰা মিশ্ৰিত সমীক্ষা লাভ কৰে,<ref>{{cite web|last1=Magotra|first1=Ashish|title='Andaaz': Flight to boredom|url=http://www.rediff.com/movies/2003/may/23andaaz.htm|publisher=Rediff.com|accessdate=30 August 2014|date=24 May 2003|archive-date=27 February 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150227100804/http://www.rediff.com/movies/2003/may/23andaaz.htm|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|last1=Shah|first1=Kunal|title=Andaaz: Old story, fresh faces|url=http://www.sify.com/movies/andaaz-old-story-fresh-faces-review-bollywood-13157317.html|publisher=Sify|accessdate=30 August 2014|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140329142128/http://www.sify.com/movies/andaaz-old-story-fresh-faces-review-bollywood-13157317.html|archivedate=29 March 2014}}</ref> কিন্তু বক্স অফিচত বাণিজ্যিক সফলতা আৰু ২০০৩ চনৰ প্ৰথম সৰ্বজনীন হিট হিচাপে পৰিগণিত হয়।<ref>{{cite web|title=Box Office 2003|url=http://boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=209&catName=MjAwMw==|publisher=Box Office India|accessdate=30 August 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110121000737/http://boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=209&catName=MjAwMw%3D%3D|archivedate=21 January 2011|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|last1=Adarsh|first1=Taran|title='Andaaz' Celebrations: Rocking|url=http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/news/type/view/id/1192968|publisher=Bollywood Hungama|accessdate=30 August 2014|date=29 August 2003|archive-date=16 October 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20141016185910/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/news/type/view/id/1192968|url-status=live}}</ref> ২০০৪ চনত কুমাৰে [[অমিতাভ বচ্চন|অমিতভ বচ্চন]], [[অজয় দেৱগন|অজয় দেবগন]] আৰু [[ঐশ্বৰ্য ৰায়|ঐশ্বৰ্য ৰায়ৰ]] সৈতে ৰাজকুমাৰ সম্প্ৰতিৰ একচন নাটক থ্ৰিলাৰ খাকীত প্ৰদৰ্শন কৰিছিল। কুমাৰে এজন ক্ষতিগ্ৰস্ত, নৈতিকভাৱে দেউলুৱা পুলিচ ইন্সপেক্টৰ শেখৰ বাৰ্মা ৰ ভূমিকাত ভূমিকা পালন কৰিছিল যি এজন অভিযুক্ত পাকিস্তানী আৰক্ষী ৰক্ষক ড. ইকবাল আনছাৰী (অতুল কুলকাৰ্ণীৰ দ্বাৰা পালন কৰা) এজন অভিযুক্ত পাকিস্তানী আৰক্ষী ৰক্ষাকৰ্তা ড. ইকবাল আনছাৰীক [[মহাৰাষ্ট্ৰ|মহাৰাষ্ট্ৰৰ]] এখন দূৰৱৰ্তী চহৰৰ পৰা [[মুম্বাই]]লৈ স্থানান্তৰ কৰাৰ অভিযানৰ সময়ত নিজকে সলনি কৰে। ছবিখন আৰু কুমাৰৰ অভিনয়ৰ ইতিবাচক পৰ্বণ কৰিছিল সমালোচনাৰ দ্বাৰা।<ref>{{cite news|title=The Hindu : "Khakee"|url=http://www.thehindu.com/fr/2004/02/06/stories/2004020601230302.htm|newspaper=[[The Hindu]]|publisher=[[The Hindu Group]]|accessdate=30 August 2014|date=6 February 2004|archive-date=7 January 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160107054738/http://www.thehindu.com/fr/2004/02/06/stories/2004020601230302.htm|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|last1=Verma|first1=Sukanya|title=Khakee is money's worth. What more do you want?|url=http://www.rediff.com/movies/2004/jan/23khakee.htm|publisher=Rediff.com|accessdate=30 August 2014|date=24 January 2004|archive-date=25 November 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20141125031352/http://www.rediff.com/movies/2004/jan/23khakee.htm|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|last1=Elley|first1=Derek|title=Review: 'Khakee'|url=https://variety.com/2004/film/reviews/khakee-1200536726/|work=[[Variety (magazine)|Variety]]|accessdate=30 August 2014|date=31 January 2014|archive-date=4 September 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140904174851/http://variety.com/2004/film/reviews/khakee-1200536726/|url-status=live}}</ref> চিনেমাখনত তেওঁৰ ভূমিকাৰ বাবে তেওঁক ফিল্মফৰ শ্ৰেষ্ঠ সহ অভিনেত্ৰী বঁটাৰ বাবে মনোনীত কৰা হৈছিল।<ref>{{cite web|last1=Roy|first1=Deb|title=10 Best Action Movies of Akshay Kumar (Slide 1)|url=http://www.mensxp.com/entertainment/top-10s/20760-10-best-action-movies-of-akshay-kumar-p1.html|publisher=[[MensXP.com]]|accessdate=5 October 2014|archive-date=12 September 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140912191002/http://www.mensxp.com/entertainment/top-10s/20760-10-best-action-movies-of-akshay-kumar-p1.html|url-status=live}}</ref> <!-- His other releases included Dileep Shukla's crime film ''[[Police Force: An Inside Story]]''. He starred alongside Raveena Tandon, [[Amrish Puri]] and [[Raj Babbar]]. The film's production was delayed following the break-up of the lead actors Tandon and Kumar.<ref>{{cite web|title=Akki, Raveena join forces!|url=http://www.rediff.com/movies/2004/feb/13look.htm|publisher=Rediff.com|accessdate=30 August 2014|date=16 February 2004|archive-date=3 September 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140903120622/http://www.rediff.com/movies/2004/feb/13look.htm|url-status=live}}</ref> Upon release it received negative reviews from critics.<ref>{{cite web|last1=Adarsh|first1=Taran|title=Movie review : Police Force|url=http://www.bollywoodhungama.com/movies/reviews/type/view/id/956/Police%20Force|publisher=Bollywood Hungama|accessdate=30 August 2014|date=28 May 2004|archive-date=3 September 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140903144811/http://www.bollywoodhungama.com/movies/reviews/type/view/id/956/Police%20Force|url-status=live}}</ref> Next, Kumar played Hari Om Patnaik, an [[Indian Police Services|IPS]] officer in [[Madhur Bhandarkar]]-directed ''[[Aan: Men at Work]]''.<ref>{{cite web|last1=Fernandes|first1=Vivek|title=Akshay: It's payback time!|url=http://www.rediff.com/movies/2004/may/27akshay.htm|publisher=Rediff.com|accessdate=30 August 2014|date=27 May 2004|archive-date=3 September 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140903120631/http://www.rediff.com/movies/2004/may/27akshay.htm|url-status=live}}</ref> He starred in [[David Dhawan]]-directed romantic comedy ''[[Mujhse Shaadi Karogi]]'' alongside [[Salman Khan]] and [[Priyanka Chopra]]. He played the role of Sunny, Sameer (played by Khan)'s roommate who pursuits Rani (played by Chopra)-Sameer's love interest. The film received positive reviews.<ref>{{cite web|last1=Verma|first1=Sukanya|title='Mujhse Shaadi Karogi' is another 'Main Hoon Na'|url=http://www.rediff.com/movies/2004/jul/30mujhse.htm|publisher=Rediff.com|accessdate=30 August 2014|date=30 July 2004|archive-date=1 November 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20141101214911/http://www.rediff.com/movies/2004/jul/30mujhse.htm|url-status=live}}</ref> Taran Adarsh praised Kumar and wrote "Akshay Kumar is a revelation [...] he surpasses his previous work. His timing is fantastic and the conviction with which he carries off the evil streak in his personality is bound to be talked-about in days to come."<ref>{{cite web|last1=Adarsh|first1=Taran|title=Mujhse Shaadi Karogi|url=http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/criticreview/id/54557|publisher=Bollywood Hungama|accessdate=30 August 2014|date=28 July 2004|archive-date=6 October 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20141006075221/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/criticreview/id/54557|url-status=live}}</ref> His performance in the film earned him his third nomination for supporting actor at the [[Filmfare Awards]] as well as a nomination for [[Filmfare Award for Best Performance in a Comic Role|best comic role]].<ref>{{cite web|title=Nominees of 50th Filmfare Awards- The 51st Filmfare Awards|url=http://filmfareawards.indiatimes.com/articleshow/1021384.cms|archive-url=https://archive.today/20120710013930/http://filmfareawards.indiatimes.com/articleshow/1021384.cms|url-status=dead|archive-date=10 July 2012|work=The Times of India|accessdate=27 August 2014}}</ref> His other films included Abbas-Mustan directed ''[[Aitraaz]]'' and S M Iqbal's ''[[Meri Biwi Ka Jawaab Nahin]]''. In the former, Kumar [[Playing against type|played against type]] as a worker wrongly accused of [[sexual harassment]] by his female boss played by Chopra. According to the directors, ''Aitraaz'' was inspired by [[National Basketball Association]] player [[Kobe Bryant]] (who was accused of rape by a fan);<ref>{{cite web|title=Akshay Kumar plays a rapist!|url=http://www.sify.com/movies/Akshay-Kumar-plays-a-rapist-news-bollywood-kkfvKIjbegi.html|publisher=Sify|accessdate=30 August 2014|date=13 July 2004|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160107054739/http://www.sify.com/movies/Akshay-Kumar-plays-a-rapist-news-bollywood-kkfvKIjbegi.html|archivedate=7 January 2016}}</ref> and the film's development began when they read about [[Kobe Bryant sexual assault case|his sexual-assault case]] in the newspapers.<ref>{{cite web|title=Akshay has a lot of experience: Abbas-Mustan|url=http://www.sify.com/movies/bollywood/interview.php?id=13606747&cid=2398|publisher=Sify|accessdate=30 August 2014|date=8 November 2004|archive-url=https://web.archive.org/web/20160107054739/http://www.sify.com/movies/bollywood/interview.php?id=13606747&cid=2398|archive-date=7 January 2016|url-status=dead}}</ref> Talking about the character Kumar said that it is realistic and could be described as a "new-age [[metrosexual]]" man. He added that ''Aitraaz'' was the boldest film he had done.<ref>{{cite web|last=Jha|first=Subhash K|title='Aitraaz' is my boldest film: Akshay Kumar|url=http://www.sify.com/movies/bollywood/interview.php?id=13609029&cid=2398|publisher=Sify|accessdate=30 August 2014|date=12 November 2004|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160107054739/http://www.sify.com/movies/bollywood/interview.php?id=13609029&cid=2398|archivedate=7 January 2016}}</ref> In the latter he starred opposite [[Sridevi]]. The film was shot in 1994 but was released in 2004 after a delay of 10 years. The next year Kumar starred in Dharmesh Darshan-directed [[romantic drama]] [[musical film]] ''[[Bewafaa (2005 film)|Bewafaa]]'' opposite Kareena Kapoor. He played the role of Raja, an aspiring musician who pursues his love interest Anjali (played by Kareena Kapoor) even after she is married to Aditya Sahai (played by [[Anil Kapoor]]). The film received mixed reviews from film critic but Kumar was praised for his acting. Anupama Chopra of India Today wrote that "Kareena Kapoor and Kumar stand out." Taran Adarsh wrote "Akshay Kumar does well in a role that fits him like a glove."<ref>{{cite web|last1=Chopra|first1=Anupama|title=Old refashioned|url=http://indiatoday.intoday.in/story/film-review-bewafaa-starring-anil-kapoor-akshay-kumar-kareena-kapoor/1/194289.html|work=India Today|accessdate=7 September 2014|date=14 March 2005|archive-date=7 September 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140907155805/http://indiatoday.intoday.in/story/film-review-bewafaa-starring-anil-kapoor-akshay-kumar-kareena-kapoor/1/194289.html|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|last1=Adarsh|first1=Taran|title=Movie Review : Bewafaa|url=http://www.sify.com/movies/bewafaa-review-bollywood-13680719.html|publisher=Sify|accessdate=7 September 2014|archive-date=12 September 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140912130317/http://www.sify.com/movies/bewafaa-review-bollywood-13680719.html|url-status=live}}</ref> Later that year he acted in Vipul Amrutlal Shah's family drama ''[[Waqt: The Race Against Time]]'' alongside Amitabh Bachchan, another Priyadarshan-directed comedy ''[[Garam Masala (2005 film)|Garam Masala]]'' alongside John Abraham. ''Waqt: The Race Against Time'' was a family drama film. The film and Kumar's acting received mixed reviews.<ref>{{cite web|last1=Pandohar|first1=Jaspreet|title=Waqt: The Race Against Time (2005)|url=https://www.bbc.co.uk/films/2005/04/20/waqt_2005_review.shtml|publisher=BBC|accessdate=30 August 2014|date=14 April 2005|archiveurl=https://web.archive.org/web/20091006152845/http://www.bbc.co.uk/films/2005/04/20/waqt_2005_review.shtml|archivedate=6 October 2009}}</ref> Vishal D'Souza wrote "Akshay shoulders an author-backed role, carrying more of the film's emotional baggage though he is distinctly uncomfortable in the soppy-weepy scenes."<ref>{{cite web|last1=D'Souza|first1=Vishal|title=Waqt loses the race|url=http://www.rediff.com/movies/2005/apr/22waqt.htm|publisher=Rediff.com|accessdate=30 August 2014|date=22 April 2005|archive-date=20 October 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131020024131/http://www.rediff.com/movies/2005/apr/22waqt.htm|url-status=live}}</ref> The films succeeded at the box office<ref>{{cite web|url=http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=210&catName=MjAwNA==|title=Box Office 2004|publisher=Box Office India|accessdate=14 March 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080404040700/http://boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=210&catName=MjAwNA%3D%3D|archivedate=4 April 2008|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=211&catName=MjAwNQ==|title=Box Office 2005|publisher=Box Office India|accessdate=14 March 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080404041634/http://boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=211&catName=MjAwNQ%3D%3D|archivedate=4 April 2008|url-status=dead}}</ref> and his performance in the latter earned him his second Filmfare Award, for [[Filmfare Best Comedian Award|Best Comedian]]. His other films included Vikram Bhatt-directed action comedy romance film ''[[Deewane Huye Paagal]]'' and Suneel Darshan directed [[romantic drama]] ''[[Dosti: Friends Forever]]''. In the former he starred alongside Shahid Kapoor, Sunil Shetty and [[Rimi Sen]] while in the latter he starred alongside Kareena Kapoor and Bobby Deol. Both of these films received positive reviews.<ref>{{cite web|last1=N|first1=Patcy|title=Deewane Hue Paagal: Good fun|url=http://www.rediff.com/movies/2005/nov/25dhp.htm|publisher=Rediff.com|accessdate=7 September 2014|date=25 November 2005|archive-date=27 January 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150127105831/http://www.rediff.com/movies/2005/nov/25dhp.htm|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|last1=Adarsh|first1=Taran|title=Movie Review : Dosti – Friends Forever|url=http://www.sify.com/movies/review.php?id=14056806&ctid=5&cid=2425|publisher=Sify|accessdate=7 September 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140912213501/http://www.sify.com/movies/review.php?id=14056806&ctid=5&cid=2425|archive-date=12 September 2014|url-status=dead}}</ref> Kumar's first release of 2006 was [[Rajkumar Santoshi]]-directed drama ''[[Family - Ties of Blood]]'' followed by Suneel Darshan's ''[[Mere Jeevan Saathi (2006 film)|Mere Jeevan Saathi]]'' and Raj Kanwar's ''[[Humko Deewana Kar Gaye]]''. Next, he starred in a sequel to ''Hera Pheri'' titled ''[[Phir Hera Pheri]]''. As was the former, the sequel became a huge success at the box office.<ref name="2006 BO">{{cite web|url=http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=212&catName=MjAwNg==|title=Box Office 2006|publisher=Box Office India|accessdate=14 March 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080221095752/http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=212&catName=MjAwNg%3D%3D|archivedate=21 February 2008|url-status=dead}}</ref> Later that year he starred alongside Salman Khan and [[Preity Zinta]] in the [[Shirish Kunder]]-directed romantic musical film ''[[Jaan-E-Mann]]''. The film was a well anticipated release, and despite receiving positive reviews from critics, did not do as well as expected at the box office.<ref name="2006 BO" /> The film received mostly negatively reviews. Vidya Pradhan of Rediff.com called it a "bizarre movie."<ref>{{cite web|last1=Pradhan|first1=Vidya|title=Jaan-E-Mann is a bizarre movie|url=http://www.rediff.com/movies/2006/oct/23jaan.htm|publisher=Rediff.com|accessdate=7 September 2014|date=23 October 2006|archive-date=13 October 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20141013232214/http://www.rediff.com/movies/2006/oct/23jaan.htm|url-status=live}}</ref> Though the film under-performed, his role as a shy, lovable nerd was praised.<ref>{{cite web|author=Adarsh, Taran|publisher=[[Bollywood Hungama|IndiaFM]]|title=Jaan-E-Mann Review|url=http://www.indiafm.com/movies/review/12573/index.html|date=20 October 2006|accessdate=14 April 2007|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070403101903/http://indiafm.com/movies/review/12573/index.html|archivedate=3 April 2007|url-status=dead}}</ref> He ended the year with Priyadarshan's comedy murder mystery film ''[[Bhagam Bhag]]''. He starred alongside Lara Dutta, Govinda and Paresh Rawal and played the character of a theatre actor. The film received mixed reviews and Rediff.com called Kumar the real hero of the film.<ref>{{cite web|last1=Singh|first1=Gullu|title=Bhagam Bhag: Akshay top, Govinda flop|url=http://www.rediff.com/movies/2006/dec/22bb.htm|publisher=Rediff.com|accessdate=7 September 2014|date=22 December 2006|archive-date=24 September 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150924143637/http://www.rediff.com/movies/2006/dec/22bb.htm|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|last1=Kazmi|first1=Nikhat|title=Bhagam Bhaag|url=http://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/movie-review/Bhagam-Bhaag/movie-review/903798.cms|work=The Times of India|accessdate=7 September 2014|date=22 December 2006|archive-date=8 November 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20151108020548/http://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/movie-review/Bhagam-Bhaag/movie-review/903798.cms|url-status=live}}</ref> The film was commercially successful.<ref name="2006 BO" /> The same year, he led the ''Heat 2006'' world tour along with fellow stars [[Saif Ali Khan]], [[Preity Zinta]], [[Sushmita Sen]] and [[Celina Jaitley]].<ref>{{cite news|title=Akshay Kumar & Preity Zinta in Bollywood New York Shows for Aron Govil Productions|date=10 March 2006|url=http://www.businesswireindia.com/PressRelease.asp?b2mid=9273|publisher=Business Wire India|accessdate=14 March 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20060323185651/http://www.businesswireindia.com/PressRelease.asp?b2mid=9273|archivedate=23 March 2006}}</ref> --> == তথ্য সংগ্ৰহ == {{ৰেফলিষ্ট|30em}} {{শ্ৰেষ্ঠ অভিনেতাৰ ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা}} == বাহ্যিক সংযোগ == {{wikiquote}} [[শ্ৰেণী:কানাডাৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:জীৱিত ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় অভিনেতা]] [[শ্ৰেণী:পদ্মশ্ৰী বঁটা বিজয়ী]] [[শ্ৰেণী:শ্ৰেষ্ঠ অভিনেতাৰ ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা বিজয়ী]] [[শ্ৰেণী:ফিল্মফেয়াৰ বঁটা বিজয়ী]] 4rcwdlqwmtjfmmiue75itq7aeh9z72w 514613 514612 2025-06-03T08:39:34Z KiranBOT 45247 AMP-Tracking URLs ৰ পৰা আঁতৰোৱা হৈছে ([[:m:User:KiranBOT/AMP|বিশদ]]) ([[User talk:Usernamekiran|ভুল প'ৰিবেশ]]) v2.2.7s 514613 wikitext text/x-wiki {{Infobox person|name=অক্ষয় কুমাৰ|occupation={{hlist|অভিনেতা|চলচ্চিত্ৰ নিৰ্মাতা|উপস্থাপক}}|signature=AkshayKumarSignature.png|awards=<!-- [[অক্ষয় কুমাৰ প্ৰাপ্ত বঁটা আৰু মনোনয়নৰ তালিকা|সম্পূৰ্ণ তালিকা]] -->|children=১|spouse={{marriage|[[টুৱেংকেল খান্না]]|2001}}|notable_works=|years_active=১৯৯১–বৰ্তমান|citizenship=কানাডিয়ান|image=Akshay Kumar.jpg|relatives=[[ৰাজেশ খান্না]] (শহু)<br>[[দীম্পল কাপাডিয়া]] (শাহু)<br> [[ৰিংকি খান্না]] (শালি)|birth_place=[[অমৃতসৰ]], [[পঞ্জাব, ভাৰত|পঞ্জাব]], [[ভাৰত]]|birth_date={{Birth date and age|df=yes|1967|09|9}}|birth_name=ৰাজীৱ হৰি ঔম ভটিয়া|image_size=|caption=কুমাৰ ২০১৩ চনত 'ৱানচ্ আপন এ টাইমচ ইন মুম্বই দুবাৰ!'-ৰ বাবে আয়োজিত এক অনুষ্ঠানত|alma_mater=গুৰু নানক খলচা কলা, বিজ্ঞান আৰু বাণিজ্য মহাবিদ্যালয়}} '''অক্ষয় কুমাৰ''' ({{Lang-en|Akshay Kumar}}; জন্ম: ৯ ছেপ্টেম্বৰ ১৯৬৭; জন্ম নাম: '''ৰাজীৱ হৰি ঔম ভটিয়া''')<ref name="birth">{{Cite book|title=Britannica Book of the Year 2010|editor1-last=Sparks|editor1-first=Karen Jacobs|url=https://books.google.com/books?id=QeKbAAAAQBAJ&pg=PA95|date=2010|place=[[Chicago]]|publisher=[[Encyclopædia Britannica]], Inc.|isbn=978-1-61535-366-8|oclc=799040256|page=95}}</ref> হৈছে এগৰাকী ভাৰতীয় মূলৰ কানাডিয়ান অভিনেতা, প্ৰযোজক, মাৰ্চাল আৰ্টিষ্ট আৰু টেলিভিচন ব্যক্তিত্ব যিয়ে বলিউড ছবিত কাম কৰে। ২৯ বছৰৰ বেছি কেৰিয়াৰত, কুমাৰ ১০০ টাতকৈ বেছি [[চলচ্চিত্ৰ]]ত অভিনয় কৰিছে। 'ৰৌস্তম' (২০১৬) ত অভিনয়ৰ বাবে শ্ৰেষ্ঠ অভিনেতাৰ [[ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা]] আৰু 'অজানাবি' (২০০১) আৰু 'গৰম মচলা' (২০০৫) ৰ বাবে দুটা [[ফিল্মফেয়াৰ বঁটা]] সহ ভালেমান বঁটা অৰ্জন কৰিছে। কুমাৰ সৰ্বকালৰ অন্যতম সফল বলিউড অভিনেতা, তেখেত ১১৩খন ছবিত অভিনয় কৰিছ, যাৰ মাজত ৫২খন বাণিজ্যিকভাৱে সফল হৈছিল।<ref>{{cite news|url=https://boxofficeindia.com/report-details.php?articleid=5792|title=Akshay Kumar Has A Historic Year|website=[[Box Office India]]|publisher=Box Office India Trade Network|date=8 January 2019|accessdate=8 January 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20200226204807/https://boxofficeindia.com/report-details.php?articleid=5792|archive-date=26 February 2020|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|url=http://boxofficeindia.com/success-count-actor.php|title=Success Count Actor All Time|publisher=boxofficeindia.com|date=15 July 2016|accessdate=15 July 2016}}</ref><ref>{{cite news|url=http://boxofficeindia.com/report-details.php?articleid=2353|title=Rustom Is Akshay Kumar Silver Jubilee HIT|date=29 September 2016|accessdate=29 September 2016}}</ref><ref>{{cite news|url=https://boxofficeindia.com/report-details.php?articleid=5894|title=Star Rankings Jan 2020 - Salman Khan And Akshay Kumar Lead|publisher=boxofficeindia.com|date=6 February 2020|accessdate=6 February 2020}}</ref><ref>{{cite news|url=https://boxofficeindia.com/report-details.php?articleid=5894|title=Star Rankings Jan 2020 - Salman Khan And Akshay Kumar Lead|publisher=boxofficeindia.com|date=6 February 2020|accessdate=6 February 2020}}</ref> তেখেতেই প্ৰথম বলিউড অভিনেতা, যাৰ চলচ্চিত্ৰৰ দেশীয় মুঠ আজীৱন সংগ্ৰহসমূহৰ ২০১৩ সালৰ মাজত ২০ বিলিয়ন (২৮০ মিলিয়ন আমেৰিকান ডলাৰ)<ref>{{cite news|url=http://zeenews.india.com/entertainment/celebrity/forget-rs-100-crore-club-akshay-kumar-is-now-a-rs-2-000-crore-hero_128129.htm|title=Forget Rs 100 crore club, Akshay Kumar is now a Rs 2,000 crore hero!|publisher=[[Zee News]]|accessdate=9 March 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130217140601/http://zeenews.india.com/entertainment/celebrity/forget-rs-100-crore-club-akshay-kumar-is-now-a-rs-2-000-crore-hero_128129.htm|archivedate=17 February 2013}}</ref> আৰু ২০১৬ চনৰ ভিতৰত ₹৩০ বিলিয়ন (৪২০ মিলিয়ন আমেৰিকান ডলাৰ) অতিক্ৰম কৰিছে।<ref>{{cite web|url=https://www.bollyarena.net/akshay-kumar-box-office-collection-analysis-hits-flops-blockbuster/|title=Akshay Kumar becomes the first actor to cross 3000 cr|publisher=bollyarena.net|accessdate=22 August 2016|archivedate=31 August 2016|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160831062750/https://www.bollyarena.net/akshay-kumar-box-office-collection-analysis-hits-flops-blockbuster/|deadurl=yes}}</ref> সেয়া কৰি তেখেত নিজকে [[হিন্দী চলচ্চিত্ৰ]]ৰ অন্যতম বিশিষ্ট অভিনেতা হিচাপে প্ৰতিষ্ঠিত কৰিছে।<ref>{{cite news|url=http://indianexpress.com/article/entertainment/opinion-entertainment/akshay-kumar-might-well-be-the-new-king-of-bollywood-here-is-why-3005752/|title=Akshay Kumar might well be the new king of Bollywood. Here is why|work=The Indian Express|date=31 August 2016|accessdate=31 August 2016}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.hindustantimes.com/bollywood/every-6-out-of-10-akshay-kumar-films-are-hits-his-ridiculously-high-success-rate-in-graphs/story-4N0PaZpzZHwmm6fEjdKpyM.html|title=10 years, 37 films: Akshay Kumar's ridiculously high success rate in graphs|work=Hindustan Times|date=12 August 2017|accessdate=12 August 2017}}</ref> নব্বৈৰ দশকত যেতিয়া তেখেত তেওঁৰ অভিনয় জীৱন আৰম্ভ কৰিছিল, তেতিয়া তেখেত মূলত একচন ছবিত অভিনয় কৰিছিল। পিছত, কুমাৰ তেওঁৰ ড্ৰামা, ৰোমাণ্টিক আৰু কমিক চৰিত্ৰত খ্যাতিও অৰ্জন কৰিছিল। অভিনয়ৰ উপৰিও অক্ষয় কুমাৰ ষ্টাণ্ড অভিনেতা হিচাপেও কাম কৰিছে; তেখেতে প্ৰায়বোৰ তেওঁৰ চলচ্চিত্ৰসমূহত বহু বিপজ্জনক ষ্টাণ্ড অভিনয় কৰিছে, যিটো তেওঁক "ইণ্ডিয়ান জেকি চেন" উপকৃত কৰিছে।<ref name="Chan2">{{cite news|title=Akshay Kumar meets Jackie Chan in Hong Kong|date=20 May 2004|publisher=[[Bollywood Hungama]]|url=http://www.bollywoodhungama.com/news/2004/05/20/1112/index.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20081210042549/http://www.bollywoodhungama.com/news/2004/05/20/1112/index.html|archivedate=10 December 2008|accessdate=11 April 2011}}</ref><ref>{{cite web|last=Mahipal|first=Nikita|url=http://www.koimoi.com/box-office/will-akshay-kumar-s-100th-film-make-100-crores/|title=Will Akshay Kumar's 100th Film Make 100 Crores?|publisher=[[Koimoi]]|date=19 July 2012|accessdate=31 July 2014}}</ref> ২০০৮ চনত তেখেত 'ফিয়াৰ ফেক্টৰ: খাতৰোঁ কে খিলাড়ী' শ্ব' অনুষ্ঠানটো কৰে। ২০০৯ চনত, তেখেত 'হৰি ঔম ইণ্টাৰ্টেইনমেণ্ট' প্ৰযোজনা সংস্থা<ref>{{cite news|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2009-10-09/news-interviews/28090093_1_akshay-kumar-producer-taare-zameen-par|archive-url=https://archive.is/20120714220114/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2009-10-09/news-interviews/28090093_1_akshay-kumar-producer-taare-zameen-par|url-status=dead|archive-date=14 July 2012|title=Main bhi producer!|date=9 October 2009|work=[[The Times of India]]|publisher=[[The Times Group]]|accessdate=18 November 2010|archivedate=14 July 2012|archiveurl=https://archive.ph/20120714220114/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2009-10-09/news-interviews/28090093_1_akshay-kumar-producer-taare-zameen-par|deadurl=yes}}</ref> আৰু ২০১২ চনত 'গ্ৰাজিং গ'ট পিকচাৰ' প্ৰযোজনা সংস্থা প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। ২০১৪ চনত, কুমাৰ টিভি ৰিয়েলিটি শ্ব' 'ডেয়াৰ টু ডাঞ্চ' আৰম্ভ কৰিছিল। ৱাৰ্ল্ড কাবাডি লিগেও তেখেত 'টীম খালচা ৱাৰিয়ৰ্চৰ' মালিক। ২০১৯ চনৰ হিচাপে, কুমাৰ বিশ্বৰ সৰ্বাধিক দৰমহা বিনোদনকাৰীসকলৰ ফোৰ্বচৰ তালিকাত আছিল,<ref>{{Cite web|url=https://www.forbes.com/celebrities/|title=The Celebrity 100: The World's Highest-Paid Entertainers 2019|website=Forbes|accessdate=11 March 2020}}</ref> আৰু তেখেত ভাৰতত আটাইতকৈ বেছি দৰমহা পায়।<ref>{{Cite web|url=https://www.livemint.com/industry/media/akshay-kumar-only-bollywood-star-in-forbes-highest-paid-celebrities-list-1562841295933.html|title=Akshay Kumar only Bollywood star in Forbes highest paid celebrities list|date=11 July 2019}}</ref> ২০০৮ চনত, ৱিণ্ডচ'ৰ বিশ্ববিদ্যালয় ভাৰতীয় চলচ্চিত্ৰত তেওঁৰ অৱদানৰ স্বীকৃতি হিচাপে অক্ষয় কুমাৰক সন্মানসূচক ডক্টৰেট প্ৰদান কৰে। ২০০৯ চনত, তেখেত [[ভাৰত চৰকাৰ]]ৰ পৰা [[পদ্মশ্ৰী]] বঁটা লাভ কৰিছিল। ২০১১ চনত, [[দি এছিয়ান ৱাৰ্ডচ]] কুমাৰক চলচ্চিত্ৰত অসামান্য কৃতিত্বৰ বাবে সন্মানিত কৰিছিল। == প্ৰাৰম্ভিক জীৱন আৰু পটভূমি == অক্ষয় কুমাৰ [[ভাৰত]]ৰ [[পঞ্জাব, ভাৰত|পঞ্জাব]] প্ৰদেশৰ অমৃতসৰত,<ref name="birth"/> ('হৰি ঔম ভটিয়া' আৰু 'অৰুণা ভটিয়া)' এটা পঞ্জাবী পৰিয়ালত জন্ম গ্ৰহণ কৰিছিল।<ref name="HTMKhalid2">{{cite news|last1=Mohammad|first1=Khalid|title=Akshay Kumar is a Punjabi by nature|url=http://www.hindustantimes.com/news-feed/entertainment/akshay-kumar-is-a-punjabi-by-nature/article1-211213.aspx|work=[[Hindustan Times]]|accessdate=17 June 2014|location=Mumbai|date=22 March 2007|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131225000554/http://www.hindustantimes.com/News-Feed/Entertainment/Akshay-Kumar-is-a-Punjabi-by-nature/Article1-211213.aspx|archivedate=25 December 2013}}</ref><ref name="25years2">{{cite web|author=Verma, Sukanya|title=40 things you didn't know about Akki|date=5 September 2007|url=http://www.rediff.com/movies/2007/sep/05akshay.htm|publisher=[[Rediff.com]]|accessdate=14 March 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080219044744/http://www.rediff.com/movies/2007/sep/05akshay.htm|archivedate=19 February 2008}}</ref> তেওঁৰ পিতা সেনা অফিচাৰ আছিল।<ref>{{cite news|author1=Ritika Handoo|title=Lesser known facts about Akshay Kumar|url=http://zeenews.india.com/entertainment/celebrity/lesser-known-facts-about-akshay-kumar_1668704.html|accessdate=5 May 2016|work=Zee News|date=8 September 2015}}</ref> কম বয়সৰ পৰাই অক্ষয় কুমাৰ খেল-ধেমালিত বৰ আগ্ৰহী আছিল। তেওঁৰ পিতাকেও কুস্তি উপভোগ কৰি ভাল পাইছিল। তেখেত [[দিল্লী]]ৰ চাঁদনী চ'কত থাকি ডাঙৰ-দীঘল হয় আৰু পিছত তেখেত [[মুম্বাই]]লৈ গুচি আহে যেতিয়া তেওঁৰ পিতা সেনা ত্যাগ কৰি [[UNICEF]]-ৰ হিচাপ ৰক্ষক পৰিণত হয়।<ref name="rstv2">{{cite news|last1=S|first1=Irfan|title=Guftagoo with Akshay Kumar|publisher=Rajya Sabha TV|date=3 June 2014}}</ref> সোনকালেই, তেওঁৰ সৰু ভনী জন্ম গ্ৰহণ কৰিছিল আৰু পৰিয়ালটোৰ মাজত মুম্বাইৰ পঞ্জাবী অধ্যুষিত অঞ্চল কলিৱাদাত বাস কৰিছিল।<ref name="HTMKhalid3">{{cite news|last1=Mohammad|first1=Khalid|title=Akshay Kumar is a Punjabi by nature|url=http://www.hindustantimes.com/news-feed/entertainment/akshay-kumar-is-a-punjabi-by-nature/article1-211213.aspx|work=[[Hindustan Times]]|accessdate=17 June 2014|location=Mumbai|date=22 March 2007|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131225000554/http://www.hindustantimes.com/News-Feed/Entertainment/Akshay-Kumar-is-a-Punjabi-by-nature/Article1-211213.aspx|archivedate=25 December 2013}}</ref> তেখেত ডন বচকো স্কুলৰ পৰা স্কুলীয়া শিক্ষাৰ লগতে [[কাৰাটে]] শিকিছিল। তেখেত উচ্চশিক্ষাৰ বাবে মুম্বাইৰ গুৰু নানক খালচা কলেজত ভৰ্তি হয়, কিন্তু তেনে আগ্ৰহী নোহোৱাত তেখেত বাদ পৰে। তেখেত তেওঁৰ পিতৃক অনুৰোধ কৰিছিল যে তেখেত আৰু মাৰ্শাল আৰ্ট শিকিব বিচাৰে আৰু তেওঁৰ দেউতা তেওঁক কোনোমতে থাইলেণ্ড পঠোৱাৰ বাবে অৰ্থ সঞ্চয় কৰিছিল। কুমাৰ মাৰ্শাল আৰ্ট শিকিবলৈ বেংক’কলৈ যায় আৰু থাইলেণ্ডত থাই বক্সিং শিকিবৰ বাবে পাঁচ বছৰ তাতেই থাকিবলগা হয়।<ref name="HTMKhalid">{{cite news|last1=Mohammad|first1=Khalid|title=Akshay Kumar is a Punjabi by nature|url=http://www.hindustantimes.com/news-feed/entertainment/akshay-kumar-is-a-punjabi-by-nature/article1-211213.aspx|work=[[Hindustan Times]]|accessdate=17 June 2014|location=Mumbai|date=22 March 2007|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131225000554/http://www.hindustantimes.com/News-Feed/Entertainment/Akshay-Kumar-is-a-Punjabi-by-nature/Article1-211213.aspx|archivedate=25 December 2013}}</ref><ref>{{cite news|last1=Gupta|first1=Priya|title=I've got more than what I had ever dreamt of: Akshay Kumar|url=http://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/bollywood/news/Ive-got-more-than-what-I-had-ever-dreamt-of-Akshay-Kumar/articleshow/21776783.cms|accessdate=19 August 2015|work=[[The Times of India]]|publisher=[[The Times Group]]|date=13 August 2013}}</ref> কুমাৰৰ এগৰাকী ভনীয়েক আছে, যাৰ নাম '''''অলকা ভাটিয়া'''''<ref>{{cite news|url=http://www.ndtv.com/photos/entertainment/akshay-twinkle-at-pre-karva-chauth-bash-8460 |title=Akshay, Twinkle at pre-Karva Chauth bash|publisher=[[NDTV]]|accessdate=9 March 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130524134015/http://www.ndtv.com/photos/entertainment/akshay-twinkle-at-pre-karva-chauth-bash-8460|archivedate=24 May 2013}}</ref> কুমাৰ যেতিয়া সৰু আছিল, তেতিয়া তেওঁৰ দেউতাই তেওঁক প্ৰশ্ন কৰিছিল যে তেখেত কি হ'ব বিচাৰে? অক্ষয় কুমাৰ অভিনেতা হোৱাৰ ইচ্ছা প্ৰকাশ কৰিছিল।<ref>{{cite news|title=Unplugged: Akshay Kumar|url=http://timesofindia.indiatimes.com/life-style/people/Unplugged-Akshay-Kumar/articleshow/4328069.cms|work=[[The Times of India]]|publisher=[[The Times Group]]|accessdate=9 October 2014|date=21 September 2009}}</ref> ভাৰতত থকাকালীন টাইকোৱান্দোত ব্লেক বেল্ট প্ৰাপ্তিৰ পিছত তেখেত থাইলেণ্ডৰ বেংককত মাৰ্শাল আৰ্ট লৈ পঢ়া-শুনা কৰিছিল,<ref name="AS 2012">{{cite web | last=AS | first=Sashidhar | title=Akshay obtained a black belt in Taekwondo | website=The Times of India | date=8 September 2012 | url=http://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/telugu/movies/did-you-know-/Akshay-obtained-a-black-belt-in-Taekwondo/articleshow/16312135.cms | accessdate=29 November 2015}}</ref> য’ত তেখেত মুয়ে থাই শিকিছিল আৰু চেফ আৰু ৱেটাৰৰ কাম কৰিছিল।<ref name="Zee News 2015">{{cite web | title=Lesser known facts about Akshay Kumar | website=Zee News | date=8 September 2015 | url=http://zeenews.india.com/entertainment/celebrity/lesser-known-facts-about-akshay-kumar_1668704.html | language=la | accessdate=29 November 2015}}</ref> থাইলেণ্ডৰ পিছত কুমাৰ [[কলকাতা]]ত এটা ট্ৰাভেল এজেঞ্চিত, [[ঢাকা]]ত এটা হোটেল আৰু [[দিল্লী]]ত কাম কৰিবলৈ গৈছিল য’ত তেখেত কুন্দনৰ অলঙ্কাৰ বিক্ৰী কৰিছিল। [[মুম্বাই|বোম্বে]]লৈ উভতি আহি তেখেত মাৰ্শাল আৰ্টৰ পাঠদান আৰম্ভ কৰে।<ref name="rstv">{{cite news |last1=S |first1=Irfan |title=Guftagoo with Akshay Kumar |publisher=Rajya Sabha TV |date=3 June 2014}}</ref> এই সময়ত, তেওঁৰ এক শিক্ষাৰ্থীৰ দেউতা, (তেখেত নিজেই এগৰাকী মডেল কো-অৰ্ডিনেটৰ) কুমাৰক মডেলিংৰ বাবে উপদেশ দিছিল যিটো শেষলৈকে এখন আচবাবপত্ৰ শ্ব’-ৰুমৰ বাবে এখন মডেলিংৰ দায়িত্ব লৈছিল। কুমাৰ কাৰ্যকৰভাৱে তেওঁৰ গোটেই মাহৰ দৰমহাতকৈ শুটিংৰ প্ৰথম দুদিনৰ ভিতৰত আৰু বেছি অৰ্থ উপাৰ্জন কৰিছিল আৰু সেই বাবে তেওঁ মডেলিং কেৰিয়াৰৰ পথ বাছি লৈছিল। তেখেত প্ৰথম প’ৰ্টফোলিঅ’ অঙ্কুৰিত কৰাবলৈ পেমেণ্ট অবিহনে ১৮ মাহ ধৰি ফ’টগ্ৰাফাৰ জয়েচ শেঠৰ সহকাৰী হিচাপে কাম কৰিছিল।<ref>{{cite news|title=Akshay before he became a star|url=http://www.rediff.com/movies/2009/jan/07slide1-jayesh-on-akshay-kumar.htm|accessdate=5 May 2016|publisher=Rediff.com}}</ref><ref>{{cite news|author1=Upala KBR|title=There and back again for Akshay|url=http://www.mid-day.com/articles/there-and-back-again-for-akshay/98013|accessdate=5 May 2016|work=mid-day|date=12 October 2010}}</ref> তেখেত বিভিন্ন ছবিত বেকগ্ৰাউণ্ড নৃত্যশিল্পী হিচাপেও কাম কৰিছিল।<ref>{{cite news|title=So what if I play Akshay Kumar's dad?: Jackie Shroff|url=http://www.dnaindia.com/entertainment/report-so-what-if-i-play-akshay-kumar-s-dad-jackie-shroff-2024216|accessdate=6 November 2014|work=[[Daily News and Analysis]]|publisher=Diligent Media Corporation|date=8 October 2014|location=Mumbai}}</ref> এদিন ৰাতিপোৱা, তেখেত বেঙ্গালুৰুত এখন বিজ্ঞাপন শুটৰ বাবে তেওঁৰ ফ্লাইট মিচ কৰিছিল। নিজকে লৈ হতাশ হৈ তেখেত তেওঁৰ প’ৰ্টফোলিঅ’ সহ এখন চলচ্চিত্ৰ ষ্টুডিঅ’ত যায়। সেই সন্ধিয়াত কুমাৰক নিৰ্মাতা ''প্ৰমোদ চক্ৰবৰ্তীৰ'' পৰিচালিত ''দীদাৰ'' ছবিৰ প্ৰধান চৰিত্ৰত স্বাক্ষৰ কৰা হৈছিল।<ref>{{cite web|last1=Verma|first1=Sukanya|title=Star of the Week – Akshay Kumar|url=http://www.rediff.com/movies/2002/nov/20list.htm|publisher=[[Rediff.com]]|accessdate=29 July 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140809104524/http://www.rediff.com/movies/2002/nov/20list.htm|archivedate=9 August 2014}}</ref><ref>{{cite news|last1=Singh|first1=Prashant|title=Karisma Kapoor is Akshay Kumar's lucky charm?|url=http://www.hindustantimes.com/entertainment/bollywood/karisma-kapoor-is-akshay-kumar-s-lucky-charm/article1-1171327.aspx|work=[[Hindustan Times]]|accessdate=29 July 2014|location=Mumbai|date=10 January 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140405101732/http://www.hindustantimes.com/entertainment/bollywood/karisma-kapoor-is-akshay-kumar-s-lucky-charm/article1-1171327.aspx|archivedate=5 April 2014}}</ref><ref>{{cite news|last1=Singh|first1=Prashant|title=Akshay Kumar offers to act in student's film|url=http://www.hindustantimes.com/entertainment/bollywood/akshay-kumar-offers-to-act-in-student-s-film/article1-885198.aspx|work=[[Hindustan Times]]|accessdate=29 July 2014|location=Mumbai|date=8 July 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120812102655/http://www.hindustantimes.com/Entertainment/Bollywood/Akshay-Kumar-offers-to-act-in-student-s-film/Article1-885198.aspx|archivedate=12 August 2012}}</ref> == চলচ্চিত্ৰ পেচা ==<!-- many vague claims of "commercial success", etc. State the actual facts and let reader determine if "success" [[WP:ASF]] --> === ১৯৯১–৯৯ === কুমাৰ ''সুগন্ধ'' (১৯৯১) ত ৰাখি আৰু শান্তিপ্ৰিয়াৰ বিপৰীতত প্ৰধান অভিনেতা হিচাপে প্ৰথম অভিনয় কৰিছিল। একেখন বছৰতে, তেখেত কিশোৰ বেস পৰিচালিত নৃত্যশিল্পী-ত অভিনয় কৰিছিল, যিটো বেয়া প্ৰতিক্ৰিয়া পাইছিল।<ref>{{cite news|last1=Verma|first1=Sukanya|title=The Ten Worst Films of Akshay Kumar (Dancer)|url=http://www.rediff.com/movies/slide-show/slide-show-1-worst-of-akshay-kumar/20111128.htm#1|accessdate=8 November 2014|publisher=[[Rediff.com]]|date=28 November 2011|location=Mumbai}}</ref> পিছৰ বছৰত তেখেত আব্বাচ মুস্তান পৰিচালিত চাচপেঞ্চ থ্ৰিলাৰ, খিলাড়ীত অভিনয় কৰিছিল তেওঁৰ যুগান্তকাৰী ভূমিকাটো ব্যাপকভাৱে বিবেচিত হৈছিল।<ref name="FP786">{{cite news|url=http://www.firstpost.com/bollywood/movie-review-khiladi-786-is-a-leave-your-brains-at-home-kinda-comedy-550305.html|title=Movie review: Khiladi 786 is a leave-your-brains-at-home kinda comedy|work=[[Firstpost]]|publisher=[[Network 18]]|date=8 December 2012|accessdate=31 July 2014}}</ref><ref>{{cite news|title=Akshay Kumar- The Khiladi superstar|url=http://zeenews.india.com/entertainment/slideshow/akshay-kumar-the-khiladi-star_203.html|publisher=[[Zee News]]|accessdate=2 August 2014}}</ref><ref name="KSeries">{{cite web|last1=Basu|first1=Mohar|title=Khel Khiladi Ka – Akshay Kumar Strikes Back with Khiladi 786|url=http://www.koimoi.com/bollywood-news/khel-khiladi-ka-akshay-kumar-strikes-back-with-khiladi-786/|publisher=[[Koimoi]]|accessdate=4 October 2014|date=3 November 2012}}</ref> তেওঁৰ পৰবৰ্তী মুক্তি লাভ কৰা জমচ বণ্ড অবলম্বনত ৰাজ চিপ্পিৰ পৰিচালিত গোয়েন্দা চলচ্চিত্ৰ মিঃ বণ্ড আছিল।<ref>{{cite news|title=Bombay Bond – Akshay Kumar to play lead in Raj Sippy's film Mr Bond|url=http://indiatoday.intoday.in/story/akshay-kumar-to-play-lead-in-raj-sippy-film-mr-bond/1/318818.html|accessdate=8 November 2014|work=[[India Today]]|date=30 September 1991}}</ref> ১৯৯২-ৰ শেষ প্ৰকাশটো দিদাৰ আছিল। এইটো বক্স অফিচত দুৰ্দ্দান্ত পাৰফৰ্ম কৰিবলৈ ব্যৰ্থ হৈছিল।<ref>{{cite news|last1=Srinivasan|first1=V S|title=Akki up front|url=http://www.rediff.com/entertai/1998/aug/10akki.htm|accessdate=8 November 2014|publisher=[[Rediff.com]]|date=11 August 1998}}</ref> ১৯৯৩ চনত তেখেত ''কেশু ৰামস্য'' পৰিচালিত দ্বিভাষিক ছবি আচানত ([[কন্নড় ভাষা|কন্নড়]]ক বিষ্ণু-বিজয়া হিচাপে প্ৰকাশিত) আৰু ''ড॰ বিষ্ণুবৰ্ধন'', ''অশ্বিনী ভাভে'' আৰু ''আশুতোষ ৰাণা'' অভিনীত অভিনয় কৰিছিল। ১৯৯৩ চনত মুক্তি পাইছে তেওঁৰ সকলো ছবি, ''"দিল কি বাজী"'', ''"কায়দা কানুন"'', ''"ৱাক্ত হমাৰা হ্যাঁ"'' আৰু ''"সৈনিক"'' সহ বাণিজ্যিকভাৱে ভাল অভিনয় কৰিব পৰা নাই।<ref name="Slide6">{{cite web|title=Akshay Kumar, the Entertainment Khiladi, Turns 47 (Slide 6)|url=http://movies.ndtv.com/photos/akshay-kumar-the-entertainment-khiladi-turns-47-15948/slide/6|publisher=[[NDTV]]|accessdate=6 October 2014|archivedate=9 October 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20141009144427/http://movies.ndtv.com/photos/akshay-kumar-the-entertainment-khiladi-turns-47-15948/slide/6|deadurl=yes}}</ref> ১৯৯৪ চনত, তেখেত দুখন ছবিত এগৰাকী পুলিচ পৰিদৰ্শকৰ ভূমিকাত অভিনয় কৰিছিল: ''চমীৰ মালকান'' পৰিচালিত হলিউড ছবি ''দি হাৰ্ড ৱে,'' ''মেঁ খিলাড়ী তু অনাৰী'' আৰু ''ৰাজীব ৰাই'' পৰিচালিত ''মোহৰাৰ'' ৰিমেক যি এই বছৰৰ আটাইতকৈ বেছি আয় কৰা চলচ্চিত্ৰৰ মাজত আছিল।<ref name="1994 BO">{{cite web|url=http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=200&catName=MTk5NA==|title=Box Office 1994|publisher=[[Box Office India]]|accessdate=14 March 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080404040854/http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=200&catName=MTk5NA%3D%3D&PHPSESSID=dfc0170bd04e78fc807ed337537b9c9f|archivedate=4 April 2008|url-status=dead}}</ref> বছৰৰ পিছভাগত, তেখেত [[য়শ চোপ্ৰা]] প্ৰযোজিত ৰোমাঞ্চ, ''ইয়ে দিল্লাগী'' ছবিত কাজলৰ বিপৰীত অভিনয় কৰিছিল। ছবিত তেওঁৰ ভূমিকা কুমাৰক [[ফিল্মফেয়াৰ বঁটা]]<ref>{{cite news|title=The nominations-1994|url=http://filmfareawards.indiatimes.com/articleshow/articleshow/368622.cms|archive-url=https://archive.is/20130103094834/http://filmfareawards.indiatimes.com/articleshow/articleshow/368622.cms|url-status=dead|archive-date=3 January 2013|work=[[Times Internet|The Times of India]]|accessdate=27 August 2014|archivedate=28 October 2007|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071028152030/http://filmfareawards.indiatimes.com/articleshow/articleshow/368622.cms|deadurl=yes}}</ref> আৰু [[ষ্টাৰ স্ক্ৰীন বঁটা]] শ্ৰেষ্ঠ অভিনেতা হিচাপে প্ৰথম নাম অৰ্জন কৰিছিল।<ref name="Slide6" /> একে বছৰত, কুমাৰ ''সুহাগ'' আৰু কম বাজেটৰ একচন চলচ্চিত্ৰ ''এলান-''ৰ নিচিনা ছবিতও সাফল্য অৰ্জন কৰিছিল। এই সকলো কৃতিত্ব, কুমাৰক বছৰৰ অন্যতম সফল অভিনেতা হিচাপে প্ৰচাৰ কৰিছিল।<ref>{{cite web|publisher=Box Office India|title=Top Actor|url=http://www.boxofficeindia.com/cpages.php?pageName=top_actors|accessdate=14 March 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080323030211/http://www.boxofficeindia.com/cpages.php?pageName=top_actors&PHPSESSID=7ad4adadd9d256d7d66d404f22e56d40|archivedate=23 March 2008|url-status=dead}}</ref> ১৯৯৪ চনত, তেখেত ১১খন বৈশিষ্ট্যযুক্ত ছবিত উপস্থিত হয়।<ref name="maxmrelease">{{cite news|url=http://www.bollywoodhungama.com/celebrities/features/type/view/id/4327|title=After 20 years, Akshay to set new record with Special Chabbis|publisher=[[Bollywood Hungama]]|accessdate=22 December 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131203064510/http://www.bollywoodhungama.com/celebrities/features/type/view/id/4327|archivedate=3 December 2013}}</ref> পিছৰ বছৰ, কুমাৰ উমেশ মেহৰা পৰিচালিত একচন থ্ৰিলাৰ, ''চবচে বড়া খিলাড়ি-ত'' দ্বৈত ভূমিকা পালন কৰিছিল, যটো বাণিজ্যিক সাফল্য আছিল।<ref>{{cite web|title=Box Office 1995|url=http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=201&catName=MTk5NQ==|publisher=[[Box Office India]]|accessdate=11 July 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080404040900/http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=201&catName=MTk5NQ%3D%3D&PHPSESSID=dfc0170bd04e78fc807ed337537b9c9f|archivedate=4 April 2008|url-status=dead}}</ref> তেখেত খিলাড়ি ছিৰিজত সাফল্যৰ প্ৰমাণ কৰিছিল, পিছৰ বছৰ যেনে তেখেত খিলাড়ি ছিৰিজৰ চতুৰ্থ ছবিত অভিনয় কৰিছিল, খিলাড়িওঁ কা খিলাড়ি ৰেখাৰ লগত আৰু ৰুবীণা টণ্ডনৰ বিপৰীতত। ছবিখন বাণিজ্যিক সাফল্য আছিল।<ref>{{cite web|url=http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=202&catName=MTk5Ng==|title=Box Office 1996|publisher=Box Office India|accessdate=14 March 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080404040905/http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=202&catName=MTk5Ng%3D%3D&PHPSESSID=dfc0170bd04e78fc807ed337537b9c9f|archivedate=4 April 2008|url-status=dead}}</ref> ছবিৰ শুটিং চলি থকা সময়ত কুমাৰ আহত হৈছিল। তেখেত আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰত চিকিৎসা গ্ৰহণ কৰিছে। দি ইণ্ডিয়ান এক্সপ্ৰেচৰ শুভ্ৰ গুপ্ত এক বছৰৰ শেষ পৰ্যালোচনাত লিখিছিল, "খিলাড়িওঁ কা খিলাড়িত অক্ষয় কুমাৰ যিয়ে আইচেলচ্ পেক কৰিছিল, সেই সম্পৰ্কত কোনো সন্দেহ নাই... তেখেত ষ্টিভেন চেগালৰ নিচিনা বহুখিনি চটজলদি পোনিটেলত চুলি {{What}}। , গোড়ালি দৈৰ্ঘ্যৰ দুৰ্দান্ত কোট পৰিধান কৰিছিল, ভয়ংকৰ এণ্ডাৰটেকাৰৰ লগত কুস্তি কৰিছিল আৰু ফিল্মখন লৈ গৈছে"<ref>{{cite news|last1=Gupta|first1=Shubhra|title=Formula Fatigue|url=http://www.expressindia.com/ie/daily/19961006/28050762.html|accessdate=20 April 2020|work=The Indian Express|date=24 April 1997|archivedate=24 April 1997|archiveurl=https://web.archive.org/web/19970424094007/http://www.expressindia.com/ie/daily/19961006/28050762.html|deadurl=yes}}</ref> কুমাৰ [[য়শ চোপ্ৰা]]ৰ পৰিচালিত ৰোমাঞ্চ, ''দিল তো পাগল হ্যাঁ'' (১৯৯৭), [[শ্বাহৰুখ খান]], [[মাধুৰী দীক্ষিত]] আৰু [[কৰিশমা কাপুৰ]] অভিনীত এটা চৰিত্ৰত অভিনয় কৰিছিল, যাৰ বাবে তেখেত ফিল্মফেয়াৰ শ্ৰেষ্ঠ সহায়ক অভিনেতা বঁটাৰ বাবে তেওঁ প্ৰথম মনোনয়ন পাইছিলেন।<ref name="FFD">{{cite news|title=The Nominations – 1997|url=http://filmfareawards.indiatimes.com/articleshow/articleshow/368659.cms|archive-url=https://archive.is/20120709173248/http://filmfareawards.indiatimes.com/articleshow/articleshow/368659.cms|url-status=dead|archive-date=9 July 2012|work=[[Times Internet|The Times of India]]|accessdate=18 June 2014|archivedate=9 July 2012|archiveurl=https://archive.ph/20120709173248/http://filmfareawards.indiatimes.com/articleshow/articleshow/368659.cms|deadurl=yes}}</ref> একেখন বছৰতে, তেখেত খিলাড়ি চিৰিজৰ পঞ্চম কিস্তি ডেভিড ধাৱান পৰিচালিত কৌতুক ''মিঃ এণ্ড মিচেচ খিলাড়ি'' জুহি চাওলাৰ লগত অভিনয় কৰিছিল। চিৰিজৰ তেওঁৰ আগৰ ছবিসমূহৰ নিচিনা নহয়, এইটো বাণিজ্যিকভাবে ব্যৰ্থ হৈছিল।<ref>{{cite web|url=http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=203&catName=MTk5Nw==|title=Box Office 1997|publisher=Box Office India|accessdate=14 March 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080404040910/http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=203&catName=MTk5Nw%3D%3D&PHPSESSID=dfc0170bd04e78fc807ed337537b9c9f|archivedate=4 April 2008|url-status=dead}}</ref> উল্লেখযোগ্য সাফল্য অবশ্য ৰোমাণ্টিক একশ্ব’ন ফিল্ম আফলাটুনত আৰু এটা দ্বৈত ভূমিকা লৈ আহিছিল। সমালোচক খালিদ মোহাম্মদ চলচ্চিত্ৰটোৰ সমালোচনা কৰাৰ সময়ত কুমাৰৰ প্ৰচেষ্টাৰ অনুমোদন দিছিল: "অক্ষয় কুমাৰ জীৱনত উভতি আহে। কিছুমান ভিন্ন কিছু কৰিবলৈ পিছত তেখেত এই অনুষ্ঠানত উত্থাপিত হয়"।<ref>{{cite news|last1=Mohamed|first1=Khalid|title=Hiss Story|url=http://www.filmfare.com/site/btalkies/bomb2.htm|work=Filmfare|publisher=Times Group|archiveurl=https://web.archive.org/web/19991001170900/http://www.filmfare.com/site/btalkies/bomb2.htm|archivedate=1 October 1999}}</ref> তেখেতৰ নিম্নলিখিত প্ৰকাশসমূহ বাণিজ্যিকভাৱে অসফল হৈছিল আৰু এয়া তেখেতৰ চলচ্চিত্ৰ পেচাত এটা হেঁচা দিয়ে।<ref>{{cite news|title=I started my career with B-grade films: Akshay Kumar|url=http://entertainment.oneindia.in/bollywood/news/2012/akshay-kumar-b-grade-films-096240.html|publisher=[[Oneindia.in]]|accessdate=17 June 2014|date=5 June 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140715043640/http://entertainment.oneindia.in/bollywood/news/2012/akshay-kumar-b-grade-films-096240.html|archivedate=15 July 2014}}</ref> ১৯৯৯ চনত, কুমাৰ ''ইণ্টাৰ্নেচনাল খিলাড়ি''ত টুৱেঙ্কল খান্নাৰ বিপৰীত অভিনয় কৰিছিল। ছবিখন বক্স অফিচত গড় গ্ৰোসাৰে পৰিণত হৈছিল।<ref name="KSeries" /> সংঘৰ্ষ তথা জানোৱাৰ ছবিত তেখতৰ ভূমিকাৰ ভাবে তেখেত সমালোচকসকলৰ পৰা প্ৰশংসা লাভ কৰিছিল। প্ৰাক্তনটো বক্স অফিচত কোনো লাভ কৰিব পৰা নাই, কিন্তু পৰবৰ্তীটো বাণিজ্যিক সাফল্যত পৰিণত হৈছিল আৰু তাৰ প্ৰত্যাবৰ্তন চিহ্নিত ৰিছিল।<ref name="akki">{{cite web|title=Akshay Kumar|url=http://www.koimoi.com/actor/akshay-kumar/|publisher=[[Koimoi]]|accessdate=17 June 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140211095734/http://www.koimoi.com/actor/akshay-kumar/|archivedate=11 February 2014}}</ref><ref>{{cite news|url=http://indianexpress.com/photos/entertainment-gallery/happy-birthday-akshay-kumar-bollywoods-khiladi-turns-46/#b_id_417845_akshaysangharshjanwar|title=Happy Birthday Akshay Kumar: Bollywood's Khiladi turns 46|work=[[The Indian Express]]|publisher=[[Indian Express Group]]|accessdate=31 July 2014}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=205&catName=MTk5OQ==|title=Box Office 1999|publisher=Box Office India|accessdate=14 March 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080404040915/http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=205&catName=MTk5OQ%3D%3D&PHPSESSID=dfc0170bd04e78fc807ed337537b9c9f|archivedate=4 April 2008|url-status=dead}}</ref> === ২০০০–০৬ === ২০০০ চনত কুমাৰে প্ৰিয়দৰ্শন পৰিচালনা কৰা কমেডী হেৰা ফেৰিত পাৰেশ ৰাৱাল আৰু সুনীল ছেট্টীৰ সৈতে নৃত্য কৰে।<ref>{{cite news|title=Siddique's not teaming up with Priyadarshan for Hera Pheri 3|url=http://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news-and-interviews/Siddiques-not-teaming-up-with-Priyadarshan-for-Hera-Pheri-3/articleshow/18046718.cms|work=[[The Times of India]]|accessdate=28 August 2014|date=17 January 2013|archive-date=14 September 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150914025139/http://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news-and-interviews/Siddiques-not-teaming-up-with-Priyadarshan-for-Hera-Pheri-3/articleshow/18046718.cms|url-status=live}}</ref> মালায়ালম ছবি ৰামজী ৰাও স্পিকিঙৰ ৰিমেক হোৱা চিনেমাখন বাণিজ্যিক সফলতাত পৰিণত হয়<ref name="2000 BO">{{cite web|url=http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=206&catName=MjAwMA==|title=Box Office 2000|publisher=Box Office India|accessdate=14 March 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080323090246/http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=206&catName=MjAwMA%3D%3D|archivedate=23 March 2008|url-status=dead}}</ref> আৰু কুমাৰৰ কেৰিয়াৰত এক টাৰ্ণিং পইণ্ট হিচাপে প্ৰমাণিত হয়।<ref>{{cite news|last1=Jha|first1=Subhash K.|title=Akshay Kumar teams up with Priyadarshan again|url=http://www.bollywoodhungama.com/news/2508177/Akshay-Kumar-teams-up-with-Priyadarshan-again|publisher=[[Bollywood Hungama]]|accessdate=28 August 2014|date=23 May 2014|archive-date=3 September 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140903143717/http://www.bollywoodhungama.com/news/2508177/Akshay-Kumar-teams-up-with-Priyadarshan-again|url-status=live}}</ref> হিন্দুস্থান টাইমছে চিনেমাখনৰ "মানৱ অৱস্থাৰ অতিৰিয়তা তীব্ৰ ভাৱে চিত্ৰগ্ৰহণ" বুলি উল্লেখ কৰিছিল।<ref>{{cite news|author=Kumar Choudhury, Arnab|date=2000|url=http://www.go4i.com/cinema/reviews/bollywood/reviewsbollywoodhp.shtml|archiveurl=https://web.archive.org/web/20010609181551/http://www.go4i.com/cinema/reviews/bollywood/reviewsbollywoodhp.shtml|url-status=dead|archivedate=9 June 2001|accessdate=19 April 2020|title=Hera Pheri|newspaper=Hindustan Times}}</ref> তেওঁ সেই বছৰৰ পিছত ধৰমেশ দৰ্শন পৰিচালনা কৰা ৰোমাণ্টিক নাটক ধাদকানত ও প্ৰদৰ্শন কৰিছিল। ছবিখনে বক্স অফিচত মজলীয়াভাৱে প্ৰদৰ্শন কৰিছিল<ref name="2000 BO" /> কিন্তু তেওঁৰ অভিনয়ৰ বাবে কুমাৰক প্ৰশংসা কৰা হৈছিল।<ref>{{cite news|last1=Nair|first1=Padmaraj|title=The good ol' 60s revisited|url=http://www.screenindia.com/20000818/freview.htm#dha|accessdate=19 April 2020|work=Screen|archiveurl=https://web.archive.org/web/20021007002208/http://www.screenindia.com/20000818/freview.htm#dha|date=18 August 2000|archivedate=7 October 2002}}</ref><ref>{{cite news|last1=Raheja|first1=Dinesh|authorlink1=Dinesh Raheja|title=Dhadkan — Misses a beat|url=http://movies.india-today.com/reviews/reviewdhadkan.shtml|accessdate=9 May 2020|work=India Today|date=2000|archiveurl=https://web.archive.org/web/20010222060827/http://movies.india-today.com/reviews/reviewdhadkan.shtml|archivedate=22 February 2001}}</ref> [[Rediff.com]]ৰ সমীক্ষাত কোৱা হৈছে যে তেওঁ প্ৰমাণ কৰিছে যে তেওঁ "পৰিচালকৰ অভিনেতা" আৰু "তেওঁ তেওঁৰ ভূমিকাৰ ওপৰত কঠোৰ পৰিশ্ৰম কৰিছে" স্পষ্ট।<ref>{{cite web|title=The Dhadkan review|url=http://in.rediff.com/movies/2000/aug/11dhad.htm|publisher=Rediff.com|accessdate=27 August 2014|archive-date=3 September 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140903114811/http://in.rediff.com/movies/2000/aug/11dhad.htm|url-status=live}}</ref> সেই বছৰতে, তেওঁ নিৰজ ভোৰা পৰিচালিত একচন থিৰিলাৰ খিলাড়ী ৪২০-ত তেওঁৰ কিছুমান বিপদজনক ষ্টাণ্ট প্ৰদৰ্শন কৰিছিল, য'ত তেওঁ চলি থকা বিমানত আৰোহণ কৰিছিল, বায়ুত এক হেজাৰ ফুট উৰি থকা বিমানৰ ওপৰত থিয় হৈ বিমানৰ পৰা গৰম বায়ু ৰূমৰ ওপৰত জঁপিয়াই দিয়ে। পৰবৰ্তী দৃশ্যত, তেওঁক গাড়ীৰে অনুসৰণ কৰা, বুলেট ছটিওৱা, অট্টালিকাত জঁপিয়াই থকা, আৰু দেৱাল আৰোহণ কৰা দেখা যায়।<ref>{{cite news|title=Akshay Kumar's Top 5 Stunts|publisher=[[DesiHits]]|url=http://www.desihits.com/news/view/akshay-kumar-s-top-5-stunts-20100616|accessdate=11 April 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131202230148/http://www.desihits.com/news/view/akshay-kumar-s-top-5-stunts-20100616|archivedate=2 December 2013}}</ref> চিনেমাখনত তেওঁৰ চৰিত্ৰৰ দুটা নাম আছিল আৰু তেওঁৰ ভূমিকাই মিশ্ৰিত সমীক্ষা লাভ কৰিছিল।<ref>{{cite web|last1=Adarsh|first1=Taran|title=Movie review: Khiladi 420|url=http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/criticreview/id/201884|publisher=Bollywood Hungama|accessdate=28 August 2014|date=30 December 2000|archive-date=16 August 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140816095022/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/criticreview/id/201884|url-status=live}}</ref> সুক্য বাৰ্মাই লিখিছিল "নেতিবাচক ভূমিকা আৰু অক্ষয় কুমাৰে হাতেৰে নাযায়। [...] অক্ষয় ওপৰৰ ওপৰত হাস্যকৰ আৰু মূলৰ বাবে জ্বালামুখী। অৱশ্যে, তেওঁ সংযমী আৰু সভ্য আৰু কোমল আংকল হিচাপে এক ভাল প্ৰদৰ্শন পৰিস্থিত কৰে"।<ref>{{cite web|last1=Verma|first1=Sukanya|title=Action?Thriller|url=http://www.rediff.com/movies/2000/dec/29khil.htm|publisher=Rediff.com|accessdate=28 August 2014|date=29 December 2000|archive-date=15 March 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130315075447/http://www.rediff.com/movies/2000/dec/29khil.htm|url-status=live}}</ref> কিন্তু স্ক্ৰীণৰ পদ্মৰাজ নায়াৰে বিশ্বাস কৰিছিল যে ই আছিল "তেওঁৰ কেৰিয়াৰৰ সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ প্ৰদৰ্শন"।<ref>{{cite news|last1=Nair|first1=Padmaraj|title=Desi version of Surrogate Mother|url=http://www.screenindia.com/20010112/review.htm|accessdate=19 April 2020|work=Screen|archiveurl=https://web.archive.org/web/20021206160451/http://www.screenindia.com/20010112/review.htm|date=12 January 2001|archivedate=6 December 2002}}</ref> ২০০১ চনত তেওঁৰ প্ৰথম মুক্তি আছিল সুনিল দৰ্শন পৰিচালনা কৰা নাটক এক ৰিষ্টঃ দি বণ্ড অৱ লাভ। চিনেমাখনত কৰা প্ৰদৰ্শনৰ বাবে কুমাৰক প্ৰশংসা কৰা হৈছিল।<ref>{{cite web|last1=Someshwar|first1=Savera R|title=Movie review: Ek Rishtaa: The Bond of Love|url=http://www.rediff.com/entertai/2001/may/18rish.htm|publisher=Rediff.com|accessdate=28 August 2014|date=18 May 2001|archive-date=24 September 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150924125229/http://www.rediff.com/entertai/2001/may/18rish.htm|url-status=live}}</ref> তাৰ পিছত তেওঁ আবাব মছলান পৰিচালনা কৰা ছবি অজনাবিত নেতিবাচক ভূমিকা পালন কৰিছিল।<ref>{{cite news|url=http://www.digitalspy.co.uk/bollywood/news/a572942/akshay-kumar-i-want-to-do-more-villain-roles.html|title=Akshay Kumar: 'I want to do more villain roles'|work=[[Digital Spy]]|date=23 May 2014|accessdate=31 July 2014|archive-date=10 August 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140810103652/http://www.digitalspy.co.uk/bollywood/news/a572942/akshay-kumar-i-want-to-do-more-villain-roles.html|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|title=Happy Birthday Akshay Kumar: Bollywood's Khiladi turns 46|url=http://indianexpress.com/photos/entertainment-gallery/happy-birthday-akshay-kumar-bollywoods-khiladi-turns-46/#b_id_417843_akshayaankheinajnabee|work=[[The Indian Express]]|publisher=[[Indian Express Group]]|accessdate=3 August 2014|archive-date=10 August 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140810223720/http://indianexpress.com/photos/entertainment-gallery/happy-birthday-akshay-kumar-bollywoods-khiladi-turns-46/#b_id_417843_akshayaankheinajnabee|url-status=live}}</ref> ছবিখন Rediff.com সময়ত সৰিতা তাঁৱাৰে কুমাৰক ছবিখনৰ "চমৰ্চা পেকেজ" বুলি কৈছিল। তেওঁ কৈছিল যে তেওঁ "বেয়া লোক হিচাপে সম্পূৰ্ণ নিয়ন্ত্ৰণত" আছিল।<ref>{{cite web|last=Tanwar|first=Sarita|title=The Rediff Review: Ajnabee|url=http://www.rediff.com/movies/2001/sep/20ajna.htm|publisher=Rediff.com|accessdate=23 August 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090417233043/http://www.rediff.com/movies/2001/sep/20ajna.htm|archivedate=17 April 2009}}</ref> চিনেমাখনে তেওঁক শ্ৰেষ্ঠ খলখলৰ প্ৰথম ফিল্মফৰ বঁটা আৰু ঋণাত্মক ভূমিকাত প্ৰদৰ্শনৰ বাবে আই আই এ বঁটা ২০০২ লাভ কৰে।<ref>{{cite web|url=http://www.iifa.com/city_malaysia.php|title=IIFA 2002|accessdate=21 July 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120528050050/http://www.iifa.com/city_malaysia.php|archivedate=28 May 2012}}</ref><ref>{{cite news|title=The Winners – 2001 – The 51st Filmfare Awards|url=http://filmfareawards.indiatimes.com/articleshow/368739.cms|archive-url=https://archive.today/20120709023301/http://filmfareawards.indiatimes.com/articleshow/368739.cms|url-status=dead|archive-date=9 July 2012|work=[[The Times of India]]|accessdate=28 August 2014|archivedate=9 July 2012|archiveurl=https://archive.ph/20120709023301/http://filmfareawards.indiatimes.com/articleshow/368739.cms|deadurl=yes}}</ref> [[চিত্ৰ:Akshay_Kumar_in_Sydney_for_Heyy_Babyy.jpg|upright|thumb|হেই বেবি, ২০০৭-ৰ ছেটত কুমাৰ]] ২০০২ চনত তেওঁৰ প্ৰথম মুক্তি আছিল ধৰমেশ দৰ্শন পৰিচালনা কৰা ৰোমাণ্টিক নাটক হান মেইন ভী পইয়াৰ কিয়া। তেওঁ বিপুল অৰুতলাল শ্বাহ আৰু শৰং দেব পাণ্ডিত পৰিচালনা কৰা হেচটেচিনেচিনে [[অমিতাভ বচ্চন|অমিতভ বচ্চন]], অৰ্জুন ৰামপাল, আদ্য পাঁচোলি, সুষ্মিতা সেন আৰু পাৰেশ ৰাৱলত অন্ধ ব্যক্তি হিচাপে ভূমিকা পালন কৰিছিল। ছবিখনত তেওঁৰ প্ৰদৰ্শন সমালোচনাৰ ভাৱে প্ৰশংসা কৰা হৈছিল।<ref>{{cite web|title=Aankhen|url=http://www.bollywoodhungama.com/movies/reviews/type/view/id/735/Aankhen|publisher=Bollywood Hungama|accessdate=27 August 2014|date=5 April 2002|archive-date=10 August 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140810164130/http://www.bollywoodhungama.com/movies/reviews/type/view/id/735/Aankhen|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|title=Aankhen takes you on a roller-coaster ride|url=https://www.bbc.co.uk/coventry/films/reviews/a_f/aankhen-review.shtml|publisher=BBC|accessdate=27 August 2014|date=12 April 2002|archive-date=28 October 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20141028234118/http://www.bbc.co.uk/coventry/films/reviews/a_f/aankhen-review.shtml|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|last1=Ganapati|first1=Priya|title=Movie review: Aankhen|url=http://www.rediff.com/entertai/2002/apr/05aank.htm|publisher=Rediff.com|accessdate=28 August 2014|date=5 April 2002|archive-date=24 September 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150924130453/http://www.rediff.com/entertai/2002/apr/05aank.htm|url-status=live}}</ref> তাৰ পিছত তেওঁ বিক্ৰম ভট্ট পৰিচালনা কৰা কমাডী আৱাৰা পাগাল দিৱানাত প্ৰদৰ্শন কৰে। Rediff.com কৰা সমীক্ষাত উল্লেখ কৰা হৈছে যে হেৰা ফেৰী, এক ৰিস্তা – দি বণ্ড অফ লাভ আৰু আনখনে দেখা তেওঁৰ গৌৰৱ আৰু তীব্ৰতা "সন্ধানহিন যেন লাগে"।<ref>{{cite web|author=Anjum, N|title=Akshay, Sunil, Aftab's star power fails, Paresh Rawal steals the show|url=http://www.rediff.com/movies/2002/jun/21apd.htm|publisher=Rediff.com|accessdate=28 August 2014|date=21 June 2002|archive-date=24 September 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150924141728/http://www.rediff.com/movies/2002/jun/21apd.htm|url-status=live}}</ref> তেওঁৰ বছৰটোৰ অন্তিমখন ছবি আছিল ৰাজকুমাৰ কোহলী পৰিচালনা কৰা অতিপ্ৰাকৃত বিভ্ৰান্ত ছবি জানী দুশ্মানঃ এক অনুকি কাহিনী ৰ কাষত [[মনিচা কৈৰালা]], [[সুনীল ছেট্টী]], [[চানি দেউল]], [[আফতাব শিবদসানী]], [[আৰ্শদ ৱাৰ্ছি]], [[আদ্য পাঁচোলি]] আৰু [[আৰমান কোহলী]]। ছবিখন কোহলী ৰ পূৰ্বৰ ছবি নাগইনৰ ৰিমেক আছিল আৰু সমালোচকৰ পৰা বেছিভাগ নেতিবাচক সমীক্ষা লাভ কৰিছিল।<ref>{{cite web|last1=Kulkarni|first1=Ronjita|title=Jaani Dushman – Ek Anokhi torture|url=http://www.rediff.com/entertai/2002/aug/17jaani.htm|publisher=Rediff.com|accessdate=28 August 2014|date=17 August 2002|archive-date=12 May 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140512084737/http://www.rediff.com/entertai/2002/aug/17jaani.htm|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|title=Movie Review: Jaani Dushman – Ek Anokhi Kahani|url=http://www.sify.com/movies/bollywood/preview.php?ctid=5&cid=2425&id=11829641|publisher=[[Sify]]|accessdate=28 August 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140908073530/http://www.sify.com/movies/bollywood/preview.php?ctid=5&cid=2425&id=11829641|archive-date=8 September 2014|url-status=dead}}</ref> তৰণ আদাৰে লিখিছিল "কেৱল মুনীশ[আৰমান] কোহলী আৰু অক্ষয় কুমাৰে প্ৰভাৱ ত্যাগ কৰে"।<ref>{{cite web|last1=Adarsh|first1=Taran|title=Movie review: Jaani Dushman|url=http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/criticreview/id/539470|publisher=Bollywood Hungama|accessdate=28 August 2014|date=16 August 2002|archive-date=19 July 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140719083537/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/criticreview/id/539470|url-status=live}}</ref> ২০০৩ চনত তেওঁ সুনিল দৰ্শনৰ একশ্বন ছবি তালাছ: ''The Hunt Bunges'' ত কাৰ্যক্ষম কৰে... বিপৰীত [[কৰীণা কাপুৰ]]। চিনেমাখন পৰ্দাত, তৰণ আদাৰ্শলিখিছিল "অক্ষয় কুমাৰ সাধাৰণ ম'হ। ভূমিকাটোৱে তেওঁক আন কিবা চেষ্টা কৰাৰ সুযোগ প্ৰদান কৰে"।<ref>{{cite web|last1=Adarsh|first1=Taran|title=Movie review: Talaash... The Hunt Begins|url=http://www.bollywoodhungama.com/movies/reviews/type/view/id/923/Talaash...%20The%20Hunt%20Begins|publisher=Bollywood Hungama|accessdate=28 August 2014|date=3 January 2003|archive-date=3 September 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140903143630/http://www.bollywoodhungama.com/movies/reviews/type/view/id/923/Talaash...%20The%20Hunt%20Begins|url-status=live}}</ref> তাৰ পিছত তেওঁ [[প্ৰিয়ংকা চোপ্ৰা]] আৰু লৰা দত্তৰ সৈতে ৰাজ কানৱাৰ পৰিচালনা কৰা ৰোমাণ্টিক নাটক আণ্ডজত প্ৰদৰ্শন কৰে। ছবিখনে সমালোচকৰ পৰা মিশ্ৰিত সমীক্ষা লাভ কৰে,<ref>{{cite web|last1=Magotra|first1=Ashish|title='Andaaz': Flight to boredom|url=http://www.rediff.com/movies/2003/may/23andaaz.htm|publisher=Rediff.com|accessdate=30 August 2014|date=24 May 2003|archive-date=27 February 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150227100804/http://www.rediff.com/movies/2003/may/23andaaz.htm|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|last1=Shah|first1=Kunal|title=Andaaz: Old story, fresh faces|url=http://www.sify.com/movies/andaaz-old-story-fresh-faces-review-bollywood-13157317.html|publisher=Sify|accessdate=30 August 2014|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140329142128/http://www.sify.com/movies/andaaz-old-story-fresh-faces-review-bollywood-13157317.html|archivedate=29 March 2014}}</ref> কিন্তু বক্স অফিচত বাণিজ্যিক সফলতা আৰু ২০০৩ চনৰ প্ৰথম সৰ্বজনীন হিট হিচাপে পৰিগণিত হয়।<ref>{{cite web|title=Box Office 2003|url=http://boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=209&catName=MjAwMw==|publisher=Box Office India|accessdate=30 August 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110121000737/http://boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=209&catName=MjAwMw%3D%3D|archivedate=21 January 2011|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|last1=Adarsh|first1=Taran|title='Andaaz' Celebrations: Rocking|url=http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/news/type/view/id/1192968|publisher=Bollywood Hungama|accessdate=30 August 2014|date=29 August 2003|archive-date=16 October 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20141016185910/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/news/type/view/id/1192968|url-status=live}}</ref> ২০০৪ চনত কুমাৰে [[অমিতাভ বচ্চন|অমিতভ বচ্চন]], [[অজয় দেৱগন|অজয় দেবগন]] আৰু [[ঐশ্বৰ্য ৰায়|ঐশ্বৰ্য ৰায়ৰ]] সৈতে ৰাজকুমাৰ সম্প্ৰতিৰ একচন নাটক থ্ৰিলাৰ খাকীত প্ৰদৰ্শন কৰিছিল। কুমাৰে এজন ক্ষতিগ্ৰস্ত, নৈতিকভাৱে দেউলুৱা পুলিচ ইন্সপেক্টৰ শেখৰ বাৰ্মা ৰ ভূমিকাত ভূমিকা পালন কৰিছিল যি এজন অভিযুক্ত পাকিস্তানী আৰক্ষী ৰক্ষক ড. ইকবাল আনছাৰী (অতুল কুলকাৰ্ণীৰ দ্বাৰা পালন কৰা) এজন অভিযুক্ত পাকিস্তানী আৰক্ষী ৰক্ষাকৰ্তা ড. ইকবাল আনছাৰীক [[মহাৰাষ্ট্ৰ|মহাৰাষ্ট্ৰৰ]] এখন দূৰৱৰ্তী চহৰৰ পৰা [[মুম্বাই]]লৈ স্থানান্তৰ কৰাৰ অভিযানৰ সময়ত নিজকে সলনি কৰে। ছবিখন আৰু কুমাৰৰ অভিনয়ৰ ইতিবাচক পৰ্বণ কৰিছিল সমালোচনাৰ দ্বাৰা।<ref>{{cite news|title=The Hindu : "Khakee"|url=http://www.thehindu.com/fr/2004/02/06/stories/2004020601230302.htm|newspaper=[[The Hindu]]|publisher=[[The Hindu Group]]|accessdate=30 August 2014|date=6 February 2004|archive-date=7 January 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160107054738/http://www.thehindu.com/fr/2004/02/06/stories/2004020601230302.htm|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|last1=Verma|first1=Sukanya|title=Khakee is money's worth. What more do you want?|url=http://www.rediff.com/movies/2004/jan/23khakee.htm|publisher=Rediff.com|accessdate=30 August 2014|date=24 January 2004|archive-date=25 November 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20141125031352/http://www.rediff.com/movies/2004/jan/23khakee.htm|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|last1=Elley|first1=Derek|title=Review: 'Khakee'|url=https://variety.com/2004/film/reviews/khakee-1200536726/|work=[[Variety (magazine)|Variety]]|accessdate=30 August 2014|date=31 January 2014|archive-date=4 September 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140904174851/http://variety.com/2004/film/reviews/khakee-1200536726/|url-status=live}}</ref> চিনেমাখনত তেওঁৰ ভূমিকাৰ বাবে তেওঁক ফিল্মফৰ শ্ৰেষ্ঠ সহ অভিনেত্ৰী বঁটাৰ বাবে মনোনীত কৰা হৈছিল।<ref>{{cite web|last1=Roy|first1=Deb|title=10 Best Action Movies of Akshay Kumar (Slide 1)|url=http://www.mensxp.com/entertainment/top-10s/20760-10-best-action-movies-of-akshay-kumar-p1.html|publisher=[[MensXP.com]]|accessdate=5 October 2014|archive-date=12 September 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140912191002/http://www.mensxp.com/entertainment/top-10s/20760-10-best-action-movies-of-akshay-kumar-p1.html|url-status=live}}</ref> <!-- His other releases included Dileep Shukla's crime film ''[[Police Force: An Inside Story]]''. He starred alongside Raveena Tandon, [[Amrish Puri]] and [[Raj Babbar]]. The film's production was delayed following the break-up of the lead actors Tandon and Kumar.<ref>{{cite web|title=Akki, Raveena join forces!|url=http://www.rediff.com/movies/2004/feb/13look.htm|publisher=Rediff.com|accessdate=30 August 2014|date=16 February 2004|archive-date=3 September 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140903120622/http://www.rediff.com/movies/2004/feb/13look.htm|url-status=live}}</ref> Upon release it received negative reviews from critics.<ref>{{cite web|last1=Adarsh|first1=Taran|title=Movie review : Police Force|url=http://www.bollywoodhungama.com/movies/reviews/type/view/id/956/Police%20Force|publisher=Bollywood Hungama|accessdate=30 August 2014|date=28 May 2004|archive-date=3 September 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140903144811/http://www.bollywoodhungama.com/movies/reviews/type/view/id/956/Police%20Force|url-status=live}}</ref> Next, Kumar played Hari Om Patnaik, an [[Indian Police Services|IPS]] officer in [[Madhur Bhandarkar]]-directed ''[[Aan: Men at Work]]''.<ref>{{cite web|last1=Fernandes|first1=Vivek|title=Akshay: It's payback time!|url=http://www.rediff.com/movies/2004/may/27akshay.htm|publisher=Rediff.com|accessdate=30 August 2014|date=27 May 2004|archive-date=3 September 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140903120631/http://www.rediff.com/movies/2004/may/27akshay.htm|url-status=live}}</ref> He starred in [[David Dhawan]]-directed romantic comedy ''[[Mujhse Shaadi Karogi]]'' alongside [[Salman Khan]] and [[Priyanka Chopra]]. He played the role of Sunny, Sameer (played by Khan)'s roommate who pursuits Rani (played by Chopra)-Sameer's love interest. The film received positive reviews.<ref>{{cite web|last1=Verma|first1=Sukanya|title='Mujhse Shaadi Karogi' is another 'Main Hoon Na'|url=http://www.rediff.com/movies/2004/jul/30mujhse.htm|publisher=Rediff.com|accessdate=30 August 2014|date=30 July 2004|archive-date=1 November 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20141101214911/http://www.rediff.com/movies/2004/jul/30mujhse.htm|url-status=live}}</ref> Taran Adarsh praised Kumar and wrote "Akshay Kumar is a revelation [...] he surpasses his previous work. His timing is fantastic and the conviction with which he carries off the evil streak in his personality is bound to be talked-about in days to come."<ref>{{cite web|last1=Adarsh|first1=Taran|title=Mujhse Shaadi Karogi|url=http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/criticreview/id/54557|publisher=Bollywood Hungama|accessdate=30 August 2014|date=28 July 2004|archive-date=6 October 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20141006075221/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/criticreview/id/54557|url-status=live}}</ref> His performance in the film earned him his third nomination for supporting actor at the [[Filmfare Awards]] as well as a nomination for [[Filmfare Award for Best Performance in a Comic Role|best comic role]].<ref>{{cite web|title=Nominees of 50th Filmfare Awards- The 51st Filmfare Awards|url=http://filmfareawards.indiatimes.com/articleshow/1021384.cms|archive-url=https://archive.today/20120710013930/http://filmfareawards.indiatimes.com/articleshow/1021384.cms|url-status=dead|archive-date=10 July 2012|work=The Times of India|accessdate=27 August 2014}}</ref> His other films included Abbas-Mustan directed ''[[Aitraaz]]'' and S M Iqbal's ''[[Meri Biwi Ka Jawaab Nahin]]''. In the former, Kumar [[Playing against type|played against type]] as a worker wrongly accused of [[sexual harassment]] by his female boss played by Chopra. According to the directors, ''Aitraaz'' was inspired by [[National Basketball Association]] player [[Kobe Bryant]] (who was accused of rape by a fan);<ref>{{cite web|title=Akshay Kumar plays a rapist!|url=http://www.sify.com/movies/Akshay-Kumar-plays-a-rapist-news-bollywood-kkfvKIjbegi.html|publisher=Sify|accessdate=30 August 2014|date=13 July 2004|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160107054739/http://www.sify.com/movies/Akshay-Kumar-plays-a-rapist-news-bollywood-kkfvKIjbegi.html|archivedate=7 January 2016}}</ref> and the film's development began when they read about [[Kobe Bryant sexual assault case|his sexual-assault case]] in the newspapers.<ref>{{cite web|title=Akshay has a lot of experience: Abbas-Mustan|url=http://www.sify.com/movies/bollywood/interview.php?id=13606747&cid=2398|publisher=Sify|accessdate=30 August 2014|date=8 November 2004|archive-url=https://web.archive.org/web/20160107054739/http://www.sify.com/movies/bollywood/interview.php?id=13606747&cid=2398|archive-date=7 January 2016|url-status=dead}}</ref> Talking about the character Kumar said that it is realistic and could be described as a "new-age [[metrosexual]]" man. He added that ''Aitraaz'' was the boldest film he had done.<ref>{{cite web|last=Jha|first=Subhash K|title='Aitraaz' is my boldest film: Akshay Kumar|url=http://www.sify.com/movies/bollywood/interview.php?id=13609029&cid=2398|publisher=Sify|accessdate=30 August 2014|date=12 November 2004|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160107054739/http://www.sify.com/movies/bollywood/interview.php?id=13609029&cid=2398|archivedate=7 January 2016}}</ref> In the latter he starred opposite [[Sridevi]]. The film was shot in 1994 but was released in 2004 after a delay of 10 years. The next year Kumar starred in Dharmesh Darshan-directed [[romantic drama]] [[musical film]] ''[[Bewafaa (2005 film)|Bewafaa]]'' opposite Kareena Kapoor. He played the role of Raja, an aspiring musician who pursues his love interest Anjali (played by Kareena Kapoor) even after she is married to Aditya Sahai (played by [[Anil Kapoor]]). The film received mixed reviews from film critic but Kumar was praised for his acting. Anupama Chopra of India Today wrote that "Kareena Kapoor and Kumar stand out." Taran Adarsh wrote "Akshay Kumar does well in a role that fits him like a glove."<ref>{{cite web|last1=Chopra|first1=Anupama|title=Old refashioned|url=http://indiatoday.intoday.in/story/film-review-bewafaa-starring-anil-kapoor-akshay-kumar-kareena-kapoor/1/194289.html|work=India Today|accessdate=7 September 2014|date=14 March 2005|archive-date=7 September 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140907155805/http://indiatoday.intoday.in/story/film-review-bewafaa-starring-anil-kapoor-akshay-kumar-kareena-kapoor/1/194289.html|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|last1=Adarsh|first1=Taran|title=Movie Review : Bewafaa|url=http://www.sify.com/movies/bewafaa-review-bollywood-13680719.html|publisher=Sify|accessdate=7 September 2014|archive-date=12 September 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140912130317/http://www.sify.com/movies/bewafaa-review-bollywood-13680719.html|url-status=live}}</ref> Later that year he acted in Vipul Amrutlal Shah's family drama ''[[Waqt: The Race Against Time]]'' alongside Amitabh Bachchan, another Priyadarshan-directed comedy ''[[Garam Masala (2005 film)|Garam Masala]]'' alongside John Abraham. ''Waqt: The Race Against Time'' was a family drama film. The film and Kumar's acting received mixed reviews.<ref>{{cite web|last1=Pandohar|first1=Jaspreet|title=Waqt: The Race Against Time (2005)|url=https://www.bbc.co.uk/films/2005/04/20/waqt_2005_review.shtml|publisher=BBC|accessdate=30 August 2014|date=14 April 2005|archiveurl=https://web.archive.org/web/20091006152845/http://www.bbc.co.uk/films/2005/04/20/waqt_2005_review.shtml|archivedate=6 October 2009}}</ref> Vishal D'Souza wrote "Akshay shoulders an author-backed role, carrying more of the film's emotional baggage though he is distinctly uncomfortable in the soppy-weepy scenes."<ref>{{cite web|last1=D'Souza|first1=Vishal|title=Waqt loses the race|url=http://www.rediff.com/movies/2005/apr/22waqt.htm|publisher=Rediff.com|accessdate=30 August 2014|date=22 April 2005|archive-date=20 October 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131020024131/http://www.rediff.com/movies/2005/apr/22waqt.htm|url-status=live}}</ref> The films succeeded at the box office<ref>{{cite web|url=http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=210&catName=MjAwNA==|title=Box Office 2004|publisher=Box Office India|accessdate=14 March 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080404040700/http://boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=210&catName=MjAwNA%3D%3D|archivedate=4 April 2008|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=211&catName=MjAwNQ==|title=Box Office 2005|publisher=Box Office India|accessdate=14 March 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080404041634/http://boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=211&catName=MjAwNQ%3D%3D|archivedate=4 April 2008|url-status=dead}}</ref> and his performance in the latter earned him his second Filmfare Award, for [[Filmfare Best Comedian Award|Best Comedian]]. His other films included Vikram Bhatt-directed action comedy romance film ''[[Deewane Huye Paagal]]'' and Suneel Darshan directed [[romantic drama]] ''[[Dosti: Friends Forever]]''. In the former he starred alongside Shahid Kapoor, Sunil Shetty and [[Rimi Sen]] while in the latter he starred alongside Kareena Kapoor and Bobby Deol. Both of these films received positive reviews.<ref>{{cite web|last1=N|first1=Patcy|title=Deewane Hue Paagal: Good fun|url=http://www.rediff.com/movies/2005/nov/25dhp.htm|publisher=Rediff.com|accessdate=7 September 2014|date=25 November 2005|archive-date=27 January 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150127105831/http://www.rediff.com/movies/2005/nov/25dhp.htm|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|last1=Adarsh|first1=Taran|title=Movie Review : Dosti – Friends Forever|url=http://www.sify.com/movies/review.php?id=14056806&ctid=5&cid=2425|publisher=Sify|accessdate=7 September 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140912213501/http://www.sify.com/movies/review.php?id=14056806&ctid=5&cid=2425|archive-date=12 September 2014|url-status=dead}}</ref> Kumar's first release of 2006 was [[Rajkumar Santoshi]]-directed drama ''[[Family - Ties of Blood]]'' followed by Suneel Darshan's ''[[Mere Jeevan Saathi (2006 film)|Mere Jeevan Saathi]]'' and Raj Kanwar's ''[[Humko Deewana Kar Gaye]]''. Next, he starred in a sequel to ''Hera Pheri'' titled ''[[Phir Hera Pheri]]''. As was the former, the sequel became a huge success at the box office.<ref name="2006 BO">{{cite web|url=http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=212&catName=MjAwNg==|title=Box Office 2006|publisher=Box Office India|accessdate=14 March 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080221095752/http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=212&catName=MjAwNg%3D%3D|archivedate=21 February 2008|url-status=dead}}</ref> Later that year he starred alongside Salman Khan and [[Preity Zinta]] in the [[Shirish Kunder]]-directed romantic musical film ''[[Jaan-E-Mann]]''. The film was a well anticipated release, and despite receiving positive reviews from critics, did not do as well as expected at the box office.<ref name="2006 BO" /> The film received mostly negatively reviews. Vidya Pradhan of Rediff.com called it a "bizarre movie."<ref>{{cite web|last1=Pradhan|first1=Vidya|title=Jaan-E-Mann is a bizarre movie|url=http://www.rediff.com/movies/2006/oct/23jaan.htm|publisher=Rediff.com|accessdate=7 September 2014|date=23 October 2006|archive-date=13 October 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20141013232214/http://www.rediff.com/movies/2006/oct/23jaan.htm|url-status=live}}</ref> Though the film under-performed, his role as a shy, lovable nerd was praised.<ref>{{cite web|author=Adarsh, Taran|publisher=[[Bollywood Hungama|IndiaFM]]|title=Jaan-E-Mann Review|url=http://www.indiafm.com/movies/review/12573/index.html|date=20 October 2006|accessdate=14 April 2007|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070403101903/http://indiafm.com/movies/review/12573/index.html|archivedate=3 April 2007|url-status=dead}}</ref> He ended the year with Priyadarshan's comedy murder mystery film ''[[Bhagam Bhag]]''. He starred alongside Lara Dutta, Govinda and Paresh Rawal and played the character of a theatre actor. The film received mixed reviews and Rediff.com called Kumar the real hero of the film.<ref>{{cite web|last1=Singh|first1=Gullu|title=Bhagam Bhag: Akshay top, Govinda flop|url=http://www.rediff.com/movies/2006/dec/22bb.htm|publisher=Rediff.com|accessdate=7 September 2014|date=22 December 2006|archive-date=24 September 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150924143637/http://www.rediff.com/movies/2006/dec/22bb.htm|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|last1=Kazmi|first1=Nikhat|title=Bhagam Bhaag|url=http://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/movie-review/Bhagam-Bhaag/movie-review/903798.cms|work=The Times of India|accessdate=7 September 2014|date=22 December 2006|archive-date=8 November 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20151108020548/http://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/movie-review/Bhagam-Bhaag/movie-review/903798.cms|url-status=live}}</ref> The film was commercially successful.<ref name="2006 BO" /> The same year, he led the ''Heat 2006'' world tour along with fellow stars [[Saif Ali Khan]], [[Preity Zinta]], [[Sushmita Sen]] and [[Celina Jaitley]].<ref>{{cite news|title=Akshay Kumar & Preity Zinta in Bollywood New York Shows for Aron Govil Productions|date=10 March 2006|url=http://www.businesswireindia.com/PressRelease.asp?b2mid=9273|publisher=Business Wire India|accessdate=14 March 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20060323185651/http://www.businesswireindia.com/PressRelease.asp?b2mid=9273|archivedate=23 March 2006}}</ref> --> == তথ্য সংগ্ৰহ == {{ৰেফলিষ্ট|30em}} {{শ্ৰেষ্ঠ অভিনেতাৰ ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা}} == বাহ্যিক সংযোগ == {{wikiquote}} [[শ্ৰেণী:কানাডাৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:জীৱিত ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় অভিনেতা]] [[শ্ৰেণী:পদ্মশ্ৰী বঁটা বিজয়ী]] [[শ্ৰেণী:শ্ৰেষ্ঠ অভিনেতাৰ ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা বিজয়ী]] [[শ্ৰেণী:ফিল্মফেয়াৰ বঁটা বিজয়ী]] ozvf6410cxt051tk3gxs9mwp9fp5lkx 0 60916 514627 321809 2025-06-03T09:17:27Z Kandarpajit Kallol 6257 514627 wikitext text/x-wiki {{expand article}} {{Infobox officeholder | name = অজিত কুমাৰ ভূঞা | native_name = | office = [[ৰাজ্যসভা]]ৰ সদস্য | constituency = [[অসম]] | term_start = ১০ এপ্ৰিল,২০২০ | term_end = | party = নিৰ্দলীয় | nationality = [[ভাৰতীয়]] | birth_date = | children = | website = | relatives = | source = }} '''অজিত কুমাৰ ভূঞা''' ({{lang-en| Ajit Kumar Bhuyan}}) হৈছে অসমৰ এগৰাকী জ্যেষ্ঠ সাংবাদিক আৰু [[ৰাজ্যসভা]]ৰ সাংসদ। তেওঁ [[অসমীয়া প্ৰতিদিন]] কাকতৰ প্ৰতিষ্ঠাপক সম্পাদক আছিল আৰু দীৰ্ঘ সময়ৰ কাৰণে [[প্ৰাগ নিউজ]] চেনেলৰ মুখ্য সম্পাদকৰূপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছিল। ২০২০ চনৰ ১৮ মাৰ্চ তাৰিখে তেওঁ বিনাপ্ৰতিদ্বন্দিতাৰে [[অসম]]ৰ পৰা [[ৰাজ্যসভা]]ৰ সাংসদ হিচাপে নিৰ্বাচিত হয়।<ref>{{Cite web|title=Shri Ajit Kumar Bhuyan|url=https://www.india.gov.in/my-government/indian-parliament/shri-ajit-kumar-bhuyan|url-status=live|website=National Portal of India}}</ref> ==ৰাজনৈতিক জীৱন== ২০২০ চনৰ জুন মাহত অজিত কুমাৰ ভূঞাই মুখ্য আহ্বায়ক হিচাপে [[আঞ্চলিক গণ মৰ্চা]](Regional People's Front) নামৰ এটা আঞ্চলিক ৰাজনৈতিক দল গঠন কৰে।<ref>{{cite web|date=19 June 2020|title=Regional People's Front formed in Assam with eye on next year's state polls|url=http://www.uniindia.com/news/east/politics-assam-new-party/2044962.html|access-date=19 January 2021|publisher=United News India}}</ref> তেওঁ নিৰ্বাচনৰ পিছত এখন সংবাদমেলত কয় যে নাগৰিকত্ব (সংশোধনী) আইন, ২০১৯ (কা) তেওঁৰ ৰাজনীতিত যোগদান কৰাৰ আঁৰৰ কাৰণ আছিল। ৰাজ্যসভা নিৰ্বাচনত প্ৰাৰ্থীত্ব আগবঢ়োৱা ভূঞাক সমৰ্থন কৰিছিল [[ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছ]] আৰু এ আই ইউ ডি এফে। মনোনয়নৰ সময়ত উপস্থিত আছিল [[তৰুণ গগৈ]] আৰু [[বদৰুদ্দিন আজমল]]।<ref>{{cite web|date=13.03.20|title=Tarun Gogoi and Badruddin Ajmal bless Ajit Bhuyan nomination for 2021 Rajya Sabha election|url=https://www.telegraphindia.com/amp/north-east/tarun-gogoi-and-badruddin-ajmal-bless-ajit-bhuyan-nomination-for-2021-rajya-sabha-election/cid/1753506|access-date=21-05-2022|publisher=telegraph India}}</ref> ভূঞা [[নৰেন্দ্ৰ মোদী]] নেতৃত্বাধীন [[ভাৰতীয় জনতা পাৰ্টী]] চৰকাৰে প্ৰৱৰ্তন কৰি উভয় সংসদত গৃহীত কৰা নাগৰিকত্ব (সংশোধনী) আইন, ২০১৯ ৰ তীব্ৰ সমালোচক আছিল ।<ref>{{cite web|date=14 March 2020|title=Assam: All three Rajya Sabha candidates set to be elected unopposed|url=https://www.indiatoday.in/india/story/assam-all-three-rajya-sabha-candidates-set-to-be-elected-unopposed-1655352-2020-03-14|access-date=14 March 2020|work=Hemanta Kumar Nath|publisher=[[India Today]]}}</ref> ==তথ্য সংগ্ৰহ== == বাহ্যিক সংযোগ == {{wikiquote}} [[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]] 7dtavcgb7mui0bb9uiw1y2nku2m308z 514628 514627 2025-06-03T09:17:41Z Kandarpajit Kallol 6257 514628 wikitext text/x-wiki {{expand article}} {{Infobox officeholder | name = অজিত কুমাৰ ভূঞা | native_name = | office = [[ৰাজ্যসভা]]ৰ সদস্য | constituency = [[অসম]] | term_start = ১০ এপ্ৰিল,২০২০ | term_end = | party = নিৰ্দলীয় | nationality = [[ভাৰতীয়]] | birth_date = | children = | website = | relatives = | source = }} '''অজিত কুমাৰ ভূঞা''' ({{lang-en| Ajit Kumar Bhuyan}}) হৈছে অসমৰ এগৰাকী জ্যেষ্ঠ সাংবাদিক আৰু [[ৰাজ্যসভা]]ৰ সাংসদ। তেওঁ [[অসমীয়া প্ৰতিদিন]] কাকতৰ প্ৰতিষ্ঠাপক সম্পাদক আছিল আৰু দীৰ্ঘ সময়ৰ কাৰণে [[প্ৰাগ নিউজ]] চেনেলৰ মুখ্য সম্পাদকৰূপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছিল। ২০২০ চনৰ ১৮ মাৰ্চ তাৰিখে তেওঁ বিনাপ্ৰতিদ্বন্দিতাৰে [[অসম]]ৰ পৰা [[ৰাজ্যসভা]]ৰ সাংসদ হিচাপে নিৰ্বাচিত হয়।<ref>{{Cite web|title=Shri Ajit Kumar Bhuyan|url=https://www.india.gov.in/my-government/indian-parliament/shri-ajit-kumar-bhuyan|url-status=live|website=National Portal of India}}</ref> ==ৰাজনৈতিক জীৱন== ২০২০ চনৰ জুন মাহত অজিত কুমাৰ ভূঞাই মুখ্য আহ্বায়ক হিচাপে [[আঞ্চলিক গণ মৰ্চা]](Regional People's Front) নামৰ এটা আঞ্চলিক ৰাজনৈতিক দল গঠন কৰে।<ref>{{cite web|date=19 June 2020|title=Regional People's Front formed in Assam with eye on next year's state polls|url=http://www.uniindia.com/news/east/politics-assam-new-party/2044962.html|access-date=19 January 2021|publisher=United News India}}</ref> তেওঁ নিৰ্বাচনৰ পিছত এখন সংবাদমেলত কয় যে নাগৰিকত্ব (সংশোধনী) আইন, ২০১৯ (কা) তেওঁৰ ৰাজনীতিত যোগদান কৰাৰ আঁৰৰ কাৰণ আছিল। ৰাজ্যসভা নিৰ্বাচনত প্ৰাৰ্থীত্ব আগবঢ়োৱা ভূঞাক সমৰ্থন কৰিছিল [[ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছ]] আৰু এ আই ইউ ডি এফে। মনোনয়নৰ সময়ত উপস্থিত আছিল [[তৰুণ গগৈ]] আৰু [[বদৰুদ্দিন আজমল]]।<ref>{{cite web|date=13.03.20|title=Tarun Gogoi and Badruddin Ajmal bless Ajit Bhuyan nomination for 2021 Rajya Sabha election|url=https://www.telegraphindia.com/amp/north-east/tarun-gogoi-and-badruddin-ajmal-bless-ajit-bhuyan-nomination-for-2021-rajya-sabha-election/cid/1753506|access-date=21-05-2022|publisher=telegraph India}}</ref> ভূঞা [[নৰেন্দ্ৰ মোদী]] নেতৃত্বাধীন [[ভাৰতীয় জনতা পাৰ্টী]] চৰকাৰে প্ৰৱৰ্তন কৰি উভয় সংসদত গৃহীত কৰা নাগৰিকত্ব (সংশোধনী) আইন, ২০১৯ ৰ তীব্ৰ সমালোচক আছিল ।<ref>{{cite web|date=14 March 2020|title=Assam: All three Rajya Sabha candidates set to be elected unopposed|url=https://www.indiatoday.in/india/story/assam-all-three-rajya-sabha-candidates-set-to-be-elected-unopposed-1655352-2020-03-14|access-date=14 March 2020|work=Hemanta Kumar Nath|publisher=[[India Today]]}}</ref> == বাহ্যিক সংযোগ == {{wikiquote}} [[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]] jw6r1eqj2qt81pljj3klkr31syn691k 514629 514628 2025-06-03T09:18:06Z Kandarpajit Kallol 6257 514629 wikitext text/x-wiki {{expand article}} {{Infobox officeholder | name = অজিত কুমাৰ ভূঞা | native_name = | office = [[ৰাজ্যসভা]]ৰ সদস্য | constituency = [[অসম]] | term_start = ১০ এপ্ৰিল,২০২০ | term_end = | party = নিৰ্দলীয় | nationality = [[ভাৰতীয়]] | birth_date = | children = | website = | relatives = | source = }} '''অজিত কুমাৰ ভূঞা''' ({{lang-en| Ajit Kumar Bhuyan}}) হৈছে অসমৰ এগৰাকী জ্যেষ্ঠ সাংবাদিক আৰু [[ৰাজ্যসভা]]ৰ সাংসদ। তেওঁ [[অসমীয়া প্ৰতিদিন]] কাকতৰ প্ৰতিষ্ঠাপক সম্পাদক আছিল আৰু দীৰ্ঘ সময়ৰ কাৰণে [[প্ৰাগ নিউজ]] চেনেলৰ মুখ্য সম্পাদকৰূপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছিল। ২০২০ চনৰ ১৮ মাৰ্চ তাৰিখে তেওঁ বিনাপ্ৰতিদ্বন্দিতাৰে [[অসম]]ৰ পৰা [[ৰাজ্যসভা]]ৰ সাংসদ হিচাপে নিৰ্বাচিত হয়।<ref>{{Cite web|title=Shri Ajit Kumar Bhuyan|url=https://www.india.gov.in/my-government/indian-parliament/shri-ajit-kumar-bhuyan|url-status=live|website=National Portal of India}}</ref> ==ৰাজনৈতিক জীৱন== ২০২০ চনৰ জুন মাহত অজিত কুমাৰ ভূঞাই মুখ্য আহ্বায়ক হিচাপে [[আঞ্চলিক গণ মৰ্চা]](Regional People's Front) নামৰ এটা আঞ্চলিক ৰাজনৈতিক দল গঠন কৰে।<ref>{{cite web|date=19 June 2020|title=Regional People's Front formed in Assam with eye on next year's state polls|url=http://www.uniindia.com/news/east/politics-assam-new-party/2044962.html|access-date=19 January 2021|publisher=United News India}}</ref> তেওঁ নিৰ্বাচনৰ পিছত এখন সংবাদমেলত কয় যে নাগৰিকত্ব (সংশোধনী) আইন, ২০১৯ (কা) তেওঁৰ ৰাজনীতিত যোগদান কৰাৰ আঁৰৰ কাৰণ আছিল। ৰাজ্যসভা নিৰ্বাচনত প্ৰাৰ্থীত্ব আগবঢ়োৱা ভূঞাক সমৰ্থন কৰিছিল [[ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছ]] আৰু এ আই ইউ ডি এফে। মনোনয়নৰ সময়ত উপস্থিত আছিল [[তৰুণ গগৈ]] আৰু [[বদৰুদ্দিন আজমল]]।<ref>{{cite web|date=13.03.20|title=Tarun Gogoi and Badruddin Ajmal bless Ajit Bhuyan nomination for 2021 Rajya Sabha election|url=https://www.telegraphindia.com/amp/north-east/tarun-gogoi-and-badruddin-ajmal-bless-ajit-bhuyan-nomination-for-2021-rajya-sabha-election/cid/1753506|access-date=21-05-2022|publisher=telegraph India}}</ref> ভূঞা [[নৰেন্দ্ৰ মোদী]] নেতৃত্বাধীন [[ভাৰতীয় জনতা পাৰ্টী]] চৰকাৰে প্ৰৱৰ্তন কৰি উভয় সংসদত গৃহীত কৰা নাগৰিকত্ব (সংশোধনী) আইন, ২০১৯ ৰ তীব্ৰ সমালোচক আছিল ।<ref>{{cite web|date=14 March 2020|title=Assam: All three Rajya Sabha candidates set to be elected unopposed|url=https://www.indiatoday.in/india/story/assam-all-three-rajya-sabha-candidates-set-to-be-elected-unopposed-1655352-2020-03-14|access-date=14 March 2020|work=Hemanta Kumar Nath|publisher=[[India Today]]}}</ref> == বাহ্যিক সংযোগ == {{wikiquote}} ==তথ্যসূত্ৰ== [[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]] lcs78evqz08ejqzeugyf9e5nft1bu06 0 61362 514650 379784 2025-06-03T09:31:56Z Kandarpajit Kallol 6257 514650 wikitext text/x-wiki {{Infobox book | italic title = <!--(see above)--> | name = অসমীয়া ব্যাকৰণৰ মৌলিক বিচাৰ | image = | image_size = | border = | alt = | caption = | author = [[গোলোকচন্দ্ৰ গোস্বামী]] <!-- Do NOT change author without first discussing on the talk page. --> | audio_read_by = | title_orig = | orig_lang_code = |title_working = | translator = | illustrator = | cover_artist = ডিউট ডিজাইন ইউনিট, কলকাতা | country = ভাৰতীয় | language = [[অসমীয়া ভাষা|অসমীয়া]] | series = | release_number = | subject = অসমীয়া ব্যাকৰণ | genre = | set_in = | publisher = আৰ. চি. ভঁৰালী (১৯৮৭)<br/>বীণা লাইব্ৰেৰী (১৯৯০) | publisher2 = | pub_date = | english_pub_date = | published = | media_type = মুদ্ৰণ | pages =২৩০ | awards = | isbn = | isbn_note = | oclc = | dewey = | congress = | preceded_by = | followed_by = | native_wikisource = | wikisource = | notes = | exclude_cover = | website = }} '''অসমীয়া ব্যাকৰণৰ মৌলিক বিচাৰ''' ({{lang-en|Asamiya Vyakaranar Maulik Vicar}}) হৈছে [[গোলোকচন্দ্ৰ গোস্বামী]]ৰ দ্বাৰা ৰচিত এখন ব্যাকৰণধৰ্মী গ্ৰন্থ। ১৯৭৫ চনৰ মে' মাহৰ ৪ তাৰিখৰ পৰা লিখিবলৈ আৰম্ভ কৰা এই গ্ৰন্থখন ১৯৮৭ চনত আৰ. চি. ভঁৰালীয়ে (ৰামচৰণ ভঁৰালী) প্ৰকাশ কৰে। পৰৱৰ্তী সময়ত এই গ্ৰন্থখনৰ দ্বিতীয়টি সংস্কৰণ বীণা লাইব্ৰেৰী প্ৰকাশনে ১৯৯০ চনত প্ৰকাশ কৰে।<ref>{{cite book|title=অসমীয়া ব্যাকৰণৰ মৌলিক বিচাৰ | author=গোস্বামী, ড॰ গোলোকচন্দ্ৰ | publisher=বীণা লাইব্ৰেৰী |year=December, 2017 | accessdate=15 june 2020}}</ref> ==গ্ৰন্থখনৰ বিষয়বস্তু== ===এক=== '''ভাষা আৰু ব্যাকৰণ :''' ভাষা, ভাষাৰ সামগ্ৰী, স্বৰ, ব্যঞ্জন, অনুনাসিকতা, লয়ঃ সন্ধি, শ্বাসাঘাত বা বলাঘাত, সুৰ, সুৰ-লহৰ, ধ্বনিবিজ্ঞান আৰু বৰ্ণ বিজ্ঞান, প্ৰাকৃতিক বিজ্ঞান, বাগ্‌বিজ্ঞান; আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় ধ্বনিলিপি, ভাষা পৰিৱৰ্তনশীলতা, সাধু ভাষা আৰু উপভাষা, ব্যাকৰণ, ব্যাকৰণৰ প্ৰকাৰ, ঐতিহাসিক বিৱৰ্তনমূলক, সাম্প্ৰতিক বিশ্লেষণাত্মক, সামগ্ৰিক আৰু ৰিজনিমূলক ব্যাকৰণ, ব্যাকৰণ দৰ্শনৰ স্বতন্ত্ৰতা। ===দুই=== '''অসমীয়া ব্যাকৰণৰ স্বতন্ত্ৰতা :''' অসমীয়া ভাষাৰ জন্ম-পত্ৰিকা, সাহিত্যিক নিদৰ্শন, অসমীয়াৰ আজু আইতাক সংস্কৃত, সংস্কৃতৰ লগত পাৰ্থক্যৰ কাৰণ, ঐতিহাসিক বিবৰ্তন, থলুৱা ভাষাৰ প্ৰভাৱ, সংস্কৃত আৰু অসমীয়াৰ গঠনৰ ৰিজনি, বৰ্ণগত পাৰ্থক্য, সন্ধিগত পাৰ্থক্য, ৰূপগত ৰিজনি, পদৰ শ্ৰেণীবিভাগ, পদৰ ৰূপগত পাৰ্থক্য - শব্দৰূপত, বচন আৰু লিঙ্গ, পুৰুষ, ধাতুৰূপৰ ক্ষেত্ৰত মিল অমিল, সমাস, পদবিন্যাসগত মিল অমিল, অসমীয়া ব্যাকৰণ সংস্কৃত স্থান, অসমীয়া ব্যাকৰণৰ স্বতন্ত্ৰতা। ===তিনি=== '''বৰ্ণতাত্ত্বিক বিচাৰ :''' সাধাৰণ আলোচনা; ধ্বনি আৰু বৰ্ণ; বৰ্ণ আৰু আখৰ; আখৰ আৰু অক্ষৰ; বৰ্ণ, অক্ষৰ আৰু আখৰ; অসমীয়া ভাষাৰ খেলিমেলি; পঢ়াশলীয়া ব্যাকৰণৰ বৰ্ণমালা; (ক) স্বৰবৰ্ণমালা; স্বৰবৰ্ণ, স্বৰবৰ্ণৰ আখৰ আৰু মাত্ৰা; সান্ধ্যক্ষৰ তত্ত্ব, অযোগবাহ তত্ত্ব; (খ) ব্যঞ্জন বৰ্ণমালা অসমীয়া ব্যঞ্জনবৰ্ণ; ব্যঞ্জনবৰ্ণ আখৰ; ক্ষ, ড়-ঢ-য়; খণ্ড ত্ (ৎ); অনুস্বাৰ আৰু চন্দ্ৰবিন্দু; অন্তঃস্থবৰ্ণ; (গ) সন্ধিৰ বিচাৰ, প্ৰচলিত ব্যাকৰণত অসমীয়া সন্ধি; অসমীয়া সন্ধিৰ স্বৰূপ; দুই প্ৰকাৰৰ সন্ধি; সংস্কৃত সন্ধিৰ স্থান; (ঘ) বানান প্ৰকৰণৰ প্ৰয়োজনীয়তা; লিপ্যন্তৰ সমস্যা; কূট চিহ্নৰ প্ৰয়োগ। ===চাৰি=== '''ৰূপতাত্ত্বিক বিচাৰ (১) :''' সাধাৰণ আলোচনাঃ অসমীয়া ভাষাৰ বৈচিত্ৰ্য; ৰূপতত্ত্বৰ মূলকথা; প্ৰাকৃতি; প্ৰাকৃতিৰ বিভাগঃ প্ৰকৃতি; মূলাভাস প্ৰাকৃতি; প্ৰাকৃতি বিভাগঃ প্ৰাতিপদিক বা নাম প্ৰকৃতি; ধাতু প্ৰকৃতি; নামধাতু প্ৰকৃতি; অব্যয় প্ৰকৃতি; সৰ্গৰ অৱস্থানগত বিভাগ; উপসৰ্গ, অনুসৰ্গ; অন্তঃসৰ্গ বা মধ্যসৰ্গ; সৰ্গৰ গুণগত বিভাগঃ প্ৰত্যয় আৰু বিভক্তি; কৃৎ আৰু তদ্ধিত; বিভক্তি; শূন্য বিভক্তি; বিভক্তি আৰু প্ৰত্যয় বিভাজনৰ সূত্ৰ; অব্যয়পদ; শব্দ; মৌলিক শব্দ; যৌগিক শব্দ; শব্দৰ তিৰ্যক ৰূপ; ব্যাকৰণগত বিষয়; সম্বন্ধবাচক বিশেষ্যত দুতৰপীয়া বিভক্তিৰ সংযোগ। ===পাঁচ=== '''ৰূপতাত্ত্বিক বিচাৰ (২) :''' সাধনঃ বচন, লিঙ্গ আৰু কৃদন্ত ৰূপ : (ক) অসমীয়া ভাষাৰ বচন; একবচন আৰু বহুবচন; বচন নিৰপেক্ষ ৰূপ; বচন ব্যাকৰণগত নহয়; বচনবাচক প্ৰাকৃতি; বচনবাচক ৰূপৰ বৈশিষ্ট্য; অনিৰ্দিষ্টতাসূচক বচন; ক্ৰিয়াপদত বচন। (খ) অসমীয়া ভাষাৰ লিঙ্গ; লিঙ্গ নিৰপেক্ষৰূপ; পুংলিঙ্গৰ সাধন; মূলৰূপ (base form) নিৰ্ণয়; স্ত্ৰীলিঙ্গৰ পৰা পুংলিঙ্গৰ সাধন; স্ত্ৰীপ্ৰত্যয়ৰ একাধিক ৰূপ; স্ত্ৰীলিঙ্গ বাচক প্ৰত্যয়ৰ বৈশিষ্ট্য। (গ) কালৰ সাধন আৰু কৃদন্তৰূপ : সময় আৰু কাল; তিনিটা কাল আৰু দুটা দশা; ইল্, ইব্ আৰু ইছ্ বিভক্তি নহয়; ইল্ আৰু ইব-ৰ কালবাচক প্ৰয়োগ; ঘটমান দশা; কৃদন্ত প্ৰয়োগ : ইল্; ইব; আ-ভাগান্ত কৃদন্ত; ই-ভাগান্ত কৃদন্ত; ওঁত-ভাগান্ত কৃদন্ত; নিহিত কৃদন্ত। (ঘ) বিবিধ সাধন; ধাতুৰ সাধন : আ, উৱা, ইয়া প্ৰত্যয়ান্ত ৰূপ; নাম ধাতু, পাচনী ধাতু, দোৱা পাঁচনী; স্বৰ পৰিৱৰ্তন জনিত সাধন; ব্যঞ্জনৰ পৰিৱৰ্তন জনিত সাধন; সমাস; অভ্যাস : পূৰ্ণ অভ্যাস; আংশিক অভ্যাস; সাৰ্থক শব্দৰ অভ্যাস; অনুৰূপ শব্দ। ===ছয়=== '''ৰূপতাত্ত্বিক বিচাৰ (৩) :''' (ক) পদ আৰু পদৰ শ্ৰেণীবিভাগ : পদৰ ৰূপতাত্ত্বিক বিভাজন; অব্যয় পদৰ শ্ৰেণীবিভাগ; নাম পদৰ বিভাগ; সম্বন্ধবাচক নামপদ; সাধাৰণ নামপদ; সৰ্বনাম পদ : ব্যক্তিবাচক; আপুনি সৰ্বনামৰ পুৰুষ; সাকল্যবাচক আৰু তদৰ্থক সৰ্বনাম; ক্ৰিয়াপদৰ শ্ৰেণীবিভাগ : সকৰ্মক-অকৰ্মক বিভাগ; অকৰ্মক ক্ৰিয়াৰ বিভাগ; পদৰ শ্ৰেণীবিভাজন চিত্ৰ। (খ) বিভক্তি আৰু শব্দৰূপ : বিভক্তিৰ বিভাগ - শব্দৰূপৰ বিভক্তি আৰু ধাতুৰূপৰ বিভক্তি; শব্দৰূপৰ বিভক্তিৰ বিভাগ : পুৰুষবাচক আৰু কাৰকবাচক বিভক্তি; পুৰুষবাচক ৰূপ; পুৰুষবাচক বিভক্তিৰ ফলা; বিভক্তি লগোৱাৰ নিয়ম। (গ) কাৰকবাচক শব্দৰূপ; কাৰকৰ বিভক্তিৰ ফলা; শব্দৰ তিৰ্যকৰূপ; বিভক্তিৰ প্ৰাকৃতিগতৰূপ : কৰ্তা কাৰকৰ বিভক্তিৰ ৰূপ; কৰ্ম আৰু সম্প্ৰদান; অনুপদৰ প্ৰয়োগ; কাৰকৰ ৰূপত বচনৰ ভূমিকা; কাৰকবাচক বিভক্তি লগাৰ নিয়ম। (ঘ) ধাতুৰ ৰূপ আৰু ক্ৰিয়াপদ : ধাতুৰূপৰ বিভক্তি : প্ৰচলিত ব্যাকৰণত পুৰুষবাচক বিভক্তিৰ ফলা আৰু প্ৰয়োগ; পুৰুষবাচক বিভক্তিৰ ফলা আৰু ৰূপ; সমাপিকা ক্ৰিয়াপদ; কৰ্মবাচ্যৰ জতুৱা ৰূপ; নঞৰ্থক ক্ৰিয়া; নঞৰ্থক উপসৰ্গৰ মূলৰূপ (base form); নাই; নাইকিয়া; না, নুই; নঞৰ্থক অনুজ্ঞা; নঞৰ্থক কৃদন্ত; ক্ৰিয়াপদ গঠনৰ ৰেখাচিত্ৰ; ক্ৰিয়াপদৰ সৰ্বমুঠ ৰূপ। ===সাত=== '''বাক্যতাত্ত্বিক বিচাৰ :''' (ক) সাধাৰণ আলোচনা : বাক্য বিশ্লেষণৰ বিভিন্ন প্ৰণালী; বাক্যৰ উপাদান; সুৰ লহৰ আৰু যতি; (খ) পদ সঙ্গতি আৰু ক্ৰম; ক্ৰিয়াপদ আৰু কাৰক; কাৰকাচক পদৰ সম্প্ৰসাৰক আৰু পূৰক; উদ্দেশ্য আৰু বিধেয়ৰ পূৰক; কৰ্তা, কৰ্ম আৰু অন্যান্য কাৰকৰ পূৰক; পদৰ ক্ৰম; উদ্দেশ্য আৰু বিধেয়; বিধেয়ৰ অন্তৰ্গত পদৰ স্থান; সম্প্ৰসাৰকৰ স্থান; পূৰকৰ স্থান; অনুপদৰ স্থান। (গ) আকাঙ্ক্ষা, যোগ্যতা, আসক্তি; আকাংক্ষা; যোগ্যতা : যোগ্যতাৰ ভিত্তি- পদৰ অৰ্থ আৰু গঠন। অৰ্থগত যোগ্যতা; ৰূপগত যোগ্যতা; ৰূপাত্মক যোগ্যতা; সাধনগত যোগ্যতা; আসত্তি বিচাৰ : আসত্তি নিৰ্ণয়ৰ বিবেচ্য কথা প্ৰতিষ্ঠাপন; আসন্ন অঙ্গনিৰ্ণয়; খণ্ডবাক্য আৰু গৰ্ভ বাক্য; বাক্যৰ প্ৰকাৰ আৰু ৰূপান্তৰ; উপসংহাৰ। ==লেখকৰ চমু পৰিচয়== {{main|গোলোকচন্দ্ৰ গোস্বামী}} গোলোকচন্দ্ৰ গোস্বামী (১৯২৩-২০২০) এজন [[অসম|অসমীয়া]] শিক্ষাবিদ আৰু ভাষাতত্ত্ববিদ। অসমীয়া ভাষাৰ ৰূপতত্ত্ব, ধ্বনিতত্ত্ব বিষয়ত বিষয়ত তেওঁৰ অৱদান অতুলনীয়। তেওঁ ১৯৫৪ চনৰ পৰা ১৯৮৫ চনলৈকে [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়]]ৰ অসমীয়া বিভাগত অধ্যাপনা কৰিছিল। ১৯৬৬ চনত প্ৰকাশিত তেওঁৰ গ্ৰন্থ "An Introduction to Assamese Phonology"ক অসমীয়া ভাষাতত্ত্বলৈ এক আপুৰুগীয়া অৱদান হিচাপে গণ্য কৰা হয়। জীৱনকালত ড॰ গোস্বামীয়ে প্ৰায় ৬০ খনৰো অধিক গুৰুত্বপূৰ্ণ গ্ৰন্থ, শতাধিক প্ৰবন্ধ ৰচনা কৰি অসমীয়া ভাষা-সাহিত্যক সমৃদ্ধ কৰি গৈছে।<ref name="আমাৰ">{{cite newsgroup | title=ভাষাতত্ত্ববিদ, সাহিত্যাচাৰ্য গোলোকচন্দ্ৰ গোস্বামীৰ দেহাৱসান | date=25 January 2020 | accessdate=25 January 2020 | newsgroup=আমাৰ অসম}}</ref> ২০২০ চনৰ ২৪ আগষ্টত ৯৬ বছৰ বয়সত তেওঁৰ মৃত্যু হয়। ==আনুষঙ্গিক গ্ৰন্থ== *ধ্বনিবিজ্ঞানৰ ভূমিকা, ১৯৬৬ *অসমীয়া বৰ্ণপ্ৰকাশ, ১৯৬৯ *অসমীয়া আখৰ-জোটনি, ১৯৭২ *অসমীয়া ব্যাকৰণৰ মৌলিক বিচাৰ, ১৯৮৭<ref name="sltd">{{Cite web |last=খাউণ্ড |first=স্মৃতি ডেকা |title=অসমীয়া ভাষাৰ ব্যাকৰণ চৰ্চাৰ ইতিহাস |url=https://sltdassam.com/sltdresource/?p=69 |accessdate=24th Jan, 2020 |archivedate=2020-06-21 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200621032006/https://sltdassam.com/sltdresource/?p=69 |deadurl=yes }}</ref> *অসমীয়া গোলোক ব্যাকৰণ, প্ৰবোধ ভাগ, ১৯৭২ আৰু সুবোধ ভাগ, ১৯৭৪; *ভাষা-ভাষণিকা, ১৯৯২ ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{reflist}} == বাহ্যিক সংযোগ == {{wikiquote}} [[শ্ৰেণী:অসমীয়া গ্ৰন্থ]] 44654zvutuy4g2kwze2itoi3h7zsrm7 0 63971 514647 389269 2025-06-03T09:29:40Z Kandarpajit Kallol 6257 514647 wikitext text/x-wiki {{Infobox book | name = অভিযাত্ৰী | image = [[চিত্ৰ:অভিযাত্ৰীৰ বেটুপাত.jpg]] | image_caption = অভিযাত্ৰীৰ বেটুপাত | author = [[নিৰুপমা বৰগোহাঞি]] | title_orig = | translator = | illustrator = | cover_artist = | country = [[ভাৰত]]{{flagicon|IND}} | language = [[অসমীয়া ভাষা|অসমীয়া]] | series = | subject = | genre = উপন্যাস | publisher = | pub_date = ১৯৯২ | english_pub_date = | media_type = মুদ্ৰণ | pages = | isbn = | oclc = | dewey = | congress = | preceded_by = | followed_by = }} '''অভিযাত্ৰী''' ({{lang-en|Ovijatri}}) হৈছে অসমীয়া সাহিত্যিক [[নিৰুপমা বৰগোহাঞি]] ৰচিত এখনি আত্মজীৱনীমূলক উপন্যাস। এই উপন্যাসখনত অসম প্ৰাদেশিক মহিলা সমিতিৰ জন্মদাত্ৰী [[চন্দ্ৰপ্ৰভা শইকীয়ানী]]ৰ জীৱন আৰু কৰ্মৰ খতিয়ান দাঙি ধৰা হৈছে। চন্দ্ৰপ্ৰভা শইকীয়ানী বিষয়ক প্ৰথমখন অসমীয়া উপন্যাস।<ref name="সোণসেৰীয়া" /> গ্ৰন্থখনে ১৯৯৬ চনত [[সাহিত্য অকাডেমি বঁটা]] লাভ কৰে।<ref name="অভি">{{cite book | title=অসম ইয়াৰ বুক ২০২১ | publisher=জ্যোতি প্ৰকাশন | author=শান্তনু কৌশিক বৰুৱা| authorlink=শান্তনু কৌশিক বৰুৱা|chapter=কেইখনমান গ্ৰন্থৰ চমু পৰিচিতি- অভিযাত্ৰী | year=২০২০ | location=গুৱাহাটী | pages=৫৯৩ | isbn=৯৭৮-৯৩-৮১৪৮৫-৮২-৮}}</ref>১৯৯৭ চনত ‘অভিযাত্ৰী’ ইংৰাজী ভাষালৈ অনুবাদ কৰে প্ৰদীপ্ত বৰগোহাঞিয়ে।<ref name="চন্দ্ৰপ্ৰভা">{{cite web | url=https://www.xahitya.org/2013/04/14/%E0%A6%9A%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A7%B0%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A7%B0%E0%A6%AD%E0%A6%BE-%E0%A6%B6%E0%A6%87%E0%A6%95%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%80-%E0%A6%A6/ | title=চন্দ্ৰপ্ৰভা শইকীয়ানীঃঃ দেশৰ মুক্তি সংগ্ৰামৰ এগৰাকী পূজনীয় নেত্ৰী | publisher=সাহিত্য ডট অৰ্গ | work=ই আলোচনী | date=১৪ এপ্ৰিল, ২০১৩ | accessdate=20 December 2020 | author=কুশল হালৈ | archivedate=3 October 2016 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20161003095549/http://www.xahitya.org/2013/04/14/%E0%A6%9A%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A7%B0%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A7%B0%E0%A6%AD%E0%A6%BE-%E0%A6%B6%E0%A6%87%E0%A6%95%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%80-%E0%A6%A6/ | deadurl=yes }}</ref> ==লেখিকাৰ চমু পৰিচয়== {{Main|নিৰুপমা বৰগোহাঞি}} নিৰুপমা বৰগোহাঞি একাধাৰে গল্পকাৰ, ঔপন্যাসিক আৰু ফ্ৰীলান্স সাংবাদিক। নিৰুপমা তামোলীয়ে (বিবাহ পূৰ্ব উপাধি) ছাত্ৰী অৱস্থাৰ পৰাই সাহিত্য চৰ্চ্চা কৰিবলৈ লয় যদিও "ৰামধেনু"ত প্ৰকাশিত "এনথ্ৰ’প’ল’জিৰ সপোন" নামৰ গল্পটোৰেই পাঠকৰ দৃষ্টি আকৰ্ষণ কৰিবলৈ সক্ষম হয়। "অভিযাত্ৰী" গ্ৰন্থৰ বাবে তেখেতক সাহিত্য অকাডেমি বঁটা প্ৰদান কৰা হৈছিল। ==গ্ৰন্থৰ সংক্ষিপ্ত বিৱৰণ== অভিযাত্ৰী উপন্যাসখনত চন্দ্ৰপ্ৰভা শইকীয়ানীৰ জীৱন আৰু কৰ্মৰ এক সংবেদনশীল আলোকপাত সন্নিৱিষ্ট হৈছে।<ref name="সোণসেৰীয়া">{{cite web | url=http://www.xahitya.org/2020/12/16/%e0%a6%b8%e0%a7%8b%e0%a6%a3%e0%a6%b8%e0%a7%87%e0%a7%b0%e0%a7%80%e0%a7%9f%e0%a6%be-%e0%a6%8f%e0%a6%95-%e0%a6%ac%e0%a6%bf%e0%a6%a6%e0%a7%8d%e0%a7%b0%e0%a7%8b%e0%a6%b9%e0%a7%b0-%e0%a6%a8%e0%a6%be/ | title=সোণসেৰীয়া এক বিদ্ৰোহৰ নাম — ‘অভিযাত্ৰী’ | publisher=সাহিত্য ডট অৰ্গ | work=ই আলোচনী | date=১৭ ডিচেম্বৰ, ২০২০ | accessdate=20 December 2020 | author=অনামিকা বড়া }}{{Dead link|date=October 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> চন্দ্ৰপ্ৰভা শইকীয়ানীৰ পিতৃ আছিল অশিক্ষিত। কিন্তু পিতৃৰ সহযোগতেই তেখেতে কুৰি শতিকাৰ প্ৰথম দশকত [[বজালী]]ত পঢ়াশালীয়া শিক্ষা আহৰণ কৰিছিল। ১৯১৫ চনত শইকীয়ানী [[নগাঁও|নগাঁৱৰ]] মিছন স্কুলত পঢ়িবলৈ আহে। তেতিয়াই তেওঁ বিদেশী শাসনৰ কুফলসমূহৰ উমান পায়। পৰৱৰ্তী পৰ্যায়ত তেজপুৰ স্কুলত শিক্ষকতা কৰোঁতে তেখেত [[অমিয় কুমাৰ দাস]], [[জ্যোতিপ্ৰসাদ আগৰৱালা]]ৰ সংস্পৰ্শলৈ আহে। তেওঁলোকৰ সান্নিধ্যত তেখেতে [[ভাৰতৰ স্বাধীনতা সংগ্ৰাম]]ৰ লগত জড়িত হৈ পৰে। একে সময়তে চন্দ্ৰপ্ৰভা শইকীয়ানীয়ে ব্যক্তিগত আৰু সামাজিক পৰ্যায়ৰ কেতবোৰ সমস্যাৰ লগতো যুঁজিবলগা হৈছিল।<ref name="অভি" /> ==বঁটা সন্মান== ১৯৯৬ চনত গ্ৰন্থখনে সাহিত্য অকাডেমি বঁটা লাভ কৰিছে।<ref name="অভি" /><ref name="চন্দ্ৰপ্ৰভা" /> ==তথ্যসূত্ৰ== {{reflist}} {{অসমীয়া ভাষাত সাহিত্য অকাডেমি বঁটা লাভ কৰা সাহিত্যিকসকল|state=collapsed}} == বাহ্যিক সংযোগ == {{wikiquote}} [[শ্ৰেণী:অসমীয়া গ্ৰন্থ]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া উপন্যাস]] [[শ্ৰেণী:জীৱনভিত্তিক উপন্যাস]] [[শ্ৰেণী:সাহিত্য অকাডেমি বঁটা প্ৰাপ্ত অসমীয়া গ্ৰন্থ]] kl479aj83uusijhv5ysrtj263gds6fc 4 64545 514413 265146 2025-06-02T13:36:54Z দিব্য দত্ত 9244 added [[Category:আলোকচিত্ৰ প্ৰতিযোগিতা]] using [[WP:HC|HotCat]] 514413 wikitext text/x-wiki <!-- [[File:AsWiki Photography 2021 Banner.jpg|800px]] --> [[ৱিকিপিডিয়া:আলোকচিত্ৰ প্ৰতিযোগিতা, ২০২০/ইংৰাজী|English]] | + <div style="width: 99%; color: #000000; {{box-shadow|0|0|6px|rgba(0, 0, 0, 0.55)}} {{border-radius|2px}}"> <div style="overflow:hidden; height:auto; background: #feedec; width: 100%; padding-bottom:18px;"> <div style="font-size: 36px; margin-top: 24px;margin-left: 16px; margin-right:10px; font-family: serif; line-height: 1.2em;"><div style="text-align: center;">অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াৰ আলোকচিত্ৰ প্ৰতিযোগিতা, ২০২১</div> {|style="width: 100%; color:#000; font-size: 15px; font-weight: bold; font-family:serif; text-align: center;" |- | style=" width:15%;font-size:1.2em;margin:0.01em;border:0.2em solid #91120B; padding:1em;font-weight:bold" | [[ৱিকিপিডিয়া:আলোকচিত্ৰ প্ৰতিযোগিতা, ২০২১|বিৱৰণ]] | style=" width:15%;font-size:1.2em;margin:0.01em;border:0.2em solid #91120B; padding:1em;font-weight:bold"| [[ৱিকিপিডিয়া:আলোকচিত্ৰ প্ৰতিযোগিতা, ২০২১/নিয়মাৱলী|নিয়মাৱলী]] | style=" width:15%;font-size:1.2em;margin:0.01em;border:0.2em solid #91120B; padding:1em;font-weight:bold"| [[ৱিকিপিডিয়া:আলোকচিত্ৰ প্ৰতিযোগিতা, ২০২১/পুৰস্কাৰ|পুৰস্কাৰ]] | style=" width:15%;font-size:1.2em;margin:0.01em;border:0.2em solid #91120B; padding:1em;font-weight:bold"| [[ৱিকিপিডিয়া:আলোকচিত্ৰ প্ৰতিযোগিতা, ২০২১/প্ৰতিযোগী|প্ৰতিযোগী]] | style=" width:15%;font-size:1.2em;margin:0.01em;border:0.2em solid #91120B; padding:1em;font-weight:bold"| [[ৱিকিপিডিয়া:আলোকচিত্ৰ প্ৰতিযোগিতা, ২০২১/বিচাৰক|বিচাৰক]] | style=" width:15%;font-size:1.2em;margin:0.01em;border:0.2em solid #91120B; padding:1em;font-weight:bold" | [[ৱিকিপিডিয়া:আলোকচিত্ৰ প্ৰতিযোগিতা, ২০২১/ফলাফল|ফলাফল]] |} </div> <div style="font-size: 24px; padding-top: 0px; margin-left: 16px; margin-right:10px; font-family:serif; line-height:1.2em; color: #000000; "> [[File:Wlm-icon-cam-red.svg|right|220px]]<!-- Do not change this image; Assamese wikipedia is using this image for the ediathon. If you have other suggestion discuss it in talk page first. --> অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াত অসম বিষয়ক উন্নত মানৰ আলোকচিত্ৰৰ সংখ্যা বৃদ্ধি কৰাৰ লগতে উন্নত মানৰ আলোকচিত্ৰক উদগনি দি তথ্যসমৃদ্ধ আলোকচিত্ৰ বিষয়ক জাগৰণ সৃষ্টি কৰা। গোলকীয়ভাৱে অসমৰ যিকোনো বিষয়ৰে চিত্ৰসমূহ যিহেতু এতিয়াও সহজলভ্য নহয়, সেই অভাৱ দূৰ কৰি অসমৰ বিভিন্ন দিশ সম্পৰ্কে বিশ্ববাসীক অৱগত কৰোৱাতো এই প্ৰতিযোগিতাৰ ঘাই লক্ষ্য। <br/><br/> '''সময়সীমা''': ৫ জানুৱাৰী, ২০২১ - ২০ জানুৱাৰী, ২০২১ (সমাপ্ত) </div> </div> <div style="vertical-align:middle; color: #000000; background-color:#F0FFFF"> <div style="background-color:#feedec; padding: 16px; margin-top: -15px; font-size: 18px; font-family:serif; line-height: 30px; "> <span style="font-size:30px">ফলাফল</span> {{rule}} {{ৱিকিপিডিয়া:আলোকচিত্ৰ প্ৰতিযোগিতা, ২০২১/ফলাফল}} == বৰঙণি == #[https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:ListFiles/Ranit_Bhattacharyya&ilshowall=1 Ranit Bhattacharyya] #[https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:ListFiles/Ajay_Mahatoo&ilshowall=1 Ajay Mahatoo] #[https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:ListFiles/Anindita_Hazarika156&ilshowall=1 Anindita Hazarika156] #[https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:ListFiles/Ranjit_Hazarika&ilshowall=1 Ranjit Hazarika] #[https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:ListFiles/Ripunjoy_Bora&ilshowall=1 Ripunjoy Bora] #[https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:ListFiles/Kangkan_Baruah&ilshowall=1 Kangkan Baruah] #[https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:ListFiles/Rituparna_R_Abang&ilshowall=1 Rituparna R Abang] #[https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:ListFiles/Jyotishmita&ilshowall=1 Jyotishmita] #[https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:ListFiles/PrabalJeetBhagawati&ilshowall=1 PrabalJeetBhagawati] #[https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:ListFiles/সিদ্ধাৰ্থ_ৰাভা&ilshowall=1 সিদ্ধাৰ্থ ৰাভা] #[https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:ListFiles/Pallab_Kumar_Nath&ilshowall=1 Pallab Kumar Nath] #[https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:ListFiles/উন্মীলন_মেধি&ilshowall=1 উন্মীলন মেধি] #[https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:ListFiles/Dipjyoti_rabha.&ilshowall=1 Dipjyoti rabha.] #[https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:ListFiles/Chintugohain1297&ilshowall=1 Chintugohain1297] #[https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:ListFiles/Rodali_Sapun&ilshowall=1 Rodali Sapun] #[https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:ListFiles/Bhargov_Buragohain&ilshowall=1 Bhargov Buragohain] #[https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:ListFiles/Arnav_Bayan1&ilshowall=1 Arnav Bayan1] #[https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:ListFiles/Biju_Lahan&ilshowall=1 Biju Lahan] #[https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:ListFiles/Baby_Devi_26&ilshowall=1 Baby Devi 26] #[https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:ListFiles/Pranamika_Pathak&ilshowall=1 Pranamika Pathak] #[https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:ListFiles/Anushila_Medhi&ilshowall=1 Anushila Medhi] #[https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:ListFiles/Joli&ilshowall=1 জলি বৰা] #[https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:ListFiles/Kuldhar_Rabha&ilshowall=1 কুলধৰ ৰাভা] #[https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:ListFiles/Mridusmita_Gogoi&ilshowall=1 Mridusmita Gogoi] #[https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:ListFiles/ঈশান_জ্যোতি_বৰা&ilshowall=1 ঈশান জ্যোতি বৰা] #[https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:ListFiles/দিব্য_দত্ত&ilshowall=1 দিব্য দত্ত] #[https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:ListFiles/Dhruba_Jyoti_Rabha&ilshowall=1 Dhruba Jyoti Rabha] #[https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:ListFiles/Pallabi_Dutta.Baruah&ilshowall=1 Pallabi Dutta.Baruah] #[https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:ListFiles/Indranil_Gayan&ilshowall=1 Indranil Gayan] #[https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:ListFiles/অজয়_দাস&ilshowall=1 <span style='color: #ceff00;background-color: #1e1e1e;'><b>&nbsp;অজয়&nbsp;</b></span>] #[https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:ListFiles/নিৰঞ্জন_বড়া&ilshowall=1 নিৰঞ্জন বড়া] #[https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:ListFiles/Rumi_Borah~aswiki&ilshowall=1 Rumi Borah~aswiki] #[https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:ListFiles/বিকাশ_দিহিঙ্গীয়া&ilshowall=1 বিকাশ দিহিঙ্গীয়া] #[https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:ListFiles/Debuapriyo&ilshowall=1 Debuapriyo] #[https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:ListFiles/ৰাজদ্বীপ_ৰাজবংশী&ilshowall=1 ৰাজদ্বীপ ৰাজবংশী] #[https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:ListFiles/Pranabnlp&ilshowall=1 Pranabnlp] #[https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:ListFiles/বিশ্বজিৎ_বৈশ্য&ilshowall=1 বিশ্বজিৎ বৈশ্য] #[https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:ListFiles/প্ৰমোদ_দাস&ilshowall=1 প্ৰমোদ দাস] #[https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:ListFiles/Gitartha.bordoloi&ilshowall=1 গীতাৰ্থ বৰদলৈ] #[https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:ListFiles/Toshirolama8&ilshowall=1 Toshirolama8] #[https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:ListFiles/Jupi_Devi&ilshowall=1 Jupi Devi] #[https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:ListFiles/Manisha_Kakati&ilshowall=1 Manisha Kakati] #[https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:ListFiles/Pronami_Bordoloi&ilshowall=1 Pronami Bordoloi] #[https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:ListFiles/Anushila_Medhi197&ilshowall=1 Anushila Medhi197] #[https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:ListFiles/Nayan_Jyoti_Das&ilshowall=1 Nayan Jyoti Das] #[https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:ListFiles/অনামিকা(চুমু)_বড়া&ilshowall=1 অনামিকা(চুমু) বড়া] #[https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:ListFiles/Gitika_Gayan&ilshowall=1 Gitika Gayan] #[https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:ListFiles/Kirti_K_Mahanta&ilshowall=1 Kirti K Mahanta] #[https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:ListFiles/পুলক_জ্যোতি_দাস&ilshowall=1 পুলক জ্যোতি দাস] #[https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:ListFiles/KAUSIKA_BORDOLOI&ilshowall=1 KAUSIKA BORDOLOI] #[https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:ListFiles/Mousum_Buragohain&ilshowall=1 Mousum Buragohain] #[https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:ListFiles/অৰ্ণৱ_জ্যোতি_আৰ্য্য&ilshowall=1 অৰ্ণৱ জ্যোতি আৰ্য্য] <noinclude> </div> </div> </div> </div> </div> __NOTOC__ [[শ্ৰেণী:ৱিকিপ্ৰকল্পসমূহ]] [[শ্ৰেণী:আলোকচিত্ৰ প্ৰতিযোগিতা]] t1b4kyqqvs0dxc8c6klyt66gmn66s5k 0 64693 514636 447929 2025-06-03T09:22:43Z Kandarpajit Kallol 6257 514636 wikitext text/x-wiki {{Infobox writer | name = অনিমা গুহ | image = ড° অনিমা গুহৰ স্থিৰচিত্ৰ.jpg | caption = ড° অনিমা গুহৰ ফাইল ফটো | image_size = 180px | birth_date = {{birth date|1932|3|26}} | birth_place = [[ধুবুৰী]], [[অসম]] | birth_name = অনিমা দাস | death_date = {{Death date and age|2021|7|29|1932|3|26}} | residence = উলুবাৰী, [[গুৱাহাটী]] | spouse = {{বিবাহ|[[অমলেন্দু গুহ]]|1960|2015|end=d}} | nationality = ভাৰতীয় | occupation = সাহিত্যিক, শিক্ষাব্ৰতী, সমাজ-কৰ্মী | alma_mater = [[দিল্লী বিশ্ববিদ্যালয়]]<br />[[পুণা বিশ্ববিদ্যালয়]] }} '''ড° অনিমা গুহ''' ({{lang-en|Dr Anima Guha}}; ১৯৩২,২৬ মাৰ্চ-২০২১,২৯ জুলাই) একাধাৰে এগৰাকী সমাজ-কৰ্মী, শিক্ষাব্ৰতী, নাৰীবাদী লেখক তথা সাহিত্যিক পেঞ্চনাৰ।<ref name="Anima Guha">{{cite web | url=https://www.telegraphindia.com/north-east/interpreter-of-feminine-pain-personality/cid/1555973 | title=Interpreter of feminine pain - PERSONALITY | publisher=The Telegraph Online | date=28 April, 2004 | accessdate=3 December 2020}}</ref> তেওঁ বুৰঞ্জীবিদ [[অমলেন্দু গুহ]]ৰ সহধৰ্মিনী আৰু প্ৰগতিশীল বিচাৰধাৰাত বিশ্বাসী। নাৰীৰ অধিকাৰৰ বাবে গঠিত ''নিৰ্যাতন বিৰোধী মঞ্চ''ৰ সভাপতি ৰূপে তেওঁৰ কাম-কাজ সমূহে যথেষ্ট চৰ্চা লাভ কৰিছিল। দুই দশকতকৈও অধিক কাল তেওঁ [[অসম]]ত মহিলাৰ সম-অধিকাৰৰ আন্দোলনৰ নেতৃত্ব দি আহিছে।<ref name="অনিমা গুহ">{{cite book | title=আমাৰ শৈশৱ | publisher=অন্বেষা | author=অনিমা গুহ | Author article name=এই মদ্‌দানীজনীক কোনেও বিয়া নকৰায় | year=২০১২ | pages=পৃষ্ঠা: ১০ | isbn=৮১-৮৯০০৩-৬০-৭}}</ref>কোনো শিক্ষাসদী অনুষ্ঠানৰ লগত প্ৰত্যক্ষ ভাৱে জড়িত নহ'লেও তেওঁ ভালেমান গুৰুত্বপূৰ্ণ বিষয়ত গৱেষণা কৰিছে। ১৯৮০ চনৰ পৰা ১৯৮৪ চনলৈ অনিমা গুহ ''কাউন্সিল অৱ চায়েণ্টিফিক এণ্ড ইণ্ডাষ্ট্ৰিয়েল ৰিচাৰ্ছ''ৰ পুল-অফিছাৰ আছিল।<ref name="Anima Guha"/> == চমু জীৱনী == === জন্ম আৰু বংশ পৰিচয় === ১৯৩২ চনৰ ২৬ মাৰ্চ তাৰিখে [[ধুবুৰী জিলা]]ৰ সদৰ ধুবুৰীত অনিমা গুহৰ জন্ম হৈছিল। দেউতাক গিৰীন্দ্ৰ মোহন দাস আৰু মাতৃ নীহাৰিকা দাস। দেউতাক বিজনী ৰাজ এষ্টেটৰ খুঁটাঘাট পৰগণাৰ পৰিচালক আছিল। তেখেতে কটন কলেজৰপৰা বি এ পাছ কৰিছিল আৰু স্ত্ৰী শিক্ষাৰ উদ্যোক্তা আছিল। গিৰীন্দ্ৰ মোহন দাসৰ উদ্যোগতে প্ৰায় ১৯৩৮ চনত কোকৰাঝাৰত পোনপ্ৰথম ছোৱালী এল পি স্কুল স্থাপিত হয়। অনিমা গুহৰ ককাক গৌৰমোহনে কলিকতাৰপৰা এফ এ পাছ কৰি আহি মেচপাৰা এষ্টেটৰ দেৱান নিযুক্তি পাইছিল। মাকো সেইসময়ৰ এগৰাকী শিক্ষিত আৰু প্ৰগতিশীল মহিলা আছিল।<ref name="অনিমা গুহ"/> === শিক্ষা আৰু বৈবাহিক জীৱন === দেউতাকৰ উদ্যোগত স্থাপিত কোকৰাঝাৰ এল পি স্কুলতে অনিমা গুহৰ বিদ্যাৰম্ভ হয়। গৃহশিক্ষক আছিল কোকৰাঝাৰ ল'ৰাৰ হাইস্কুলৰ শিক্ষক দীননাথ দাস। তেখেতে ঘৰতে মেপ অঁকাৰপৰা গণিতলৈকে সকলোখিনি পঢ়াইছিল। দেউতাকে গীতাৰ শ্লোকবোৰ ঘৰতে মুখস্থ কৰাইছিল আৰু অৰ্থ ভাঙি দিছিল। মাক আৰু মামাকে শিকাইছিল ৰবীন্দ্ৰ সংগীত। শৈশৱতে আৱাহন, বাঁহীৰ লগতে দেউতাকে ঘৰত ৰখা বঙালী আনন্দ বাজাৰ পত্ৰিকা, যুগান্তৰছোৱালী, ইংৰাজী হিন্দুস্তান ষ্টেণ্ডাৰ্ড আদি পঢ়াৰ অভ্যাস হৈছিল।<ref name="অনিমা গুহ"/> দেউতাকৰ ইচ্ছা আছিল ধুবুৰী ছোৱালী হাইস্কুলৰ হোষ্টেলত ৰাখি পঢ়াই-শুনাই ছোৱালীক শান্তি-নিকেতনলৈ পঠিয়াব। সেইসময়ত [[ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰ]] জীৱিত আছিল। কিন্তু কোকৰাঝাৰ এল পি স্কুলৰপৰা এল পি পাছ কৰি, অষ্টম মানলৈকে কোকৰাঝাৰ ল'ৰাৰ হাইস্কুলত পঢ়ি অনিমা গুহই ১৯৪৭ চনত [[যোৰহাট]] চৰকাৰী ছোৱালী হাইস্কুলৰপৰা প্ৰথম বিভাগত মেট্ৰিক পৰীক্ষাত উৰ্ত্তীণ হয় আৰু কটন কলেজত নাম ভৰ্তি কৰে। ১৯৪৯ চনত তেওঁ কটন কলেজৰপৰা প্ৰথম বিভাগত আই এছচি আৰু ১৯৫২ চনত উদ্ভিদ বিদ্যাত স্নাতক ডিগ্ৰী লাভ কৰে।<ref name="আমাৰ শৈশৱ">{{cite book | title=আমাৰ শৈশৱ | publisher=অন্বেষা | editor= পৰেশ মালাকাৰ, দুদুলমণি শৰ্মা | chapter= সংক্ষিপ্ত জীৱন-পঞ্জী, অনিমা গুহ | year=২০১২ | pages=পৃ: ২৪৮ | isbn=৮১-৮৯০০৩-৬০-৭}}</ref> ১৯৬০ চনত বুৰঞ্জীবিদ ড॰ [[অমলেন্দু গুহ]]ৰ সৈতে অনিমা বিবাহপাশত আৱদ্ধ হয়। বিয়াৰ পাছত ১৯৬২ চনত দিল্লী বিশ্ববিদ্যালয়ৰপৰা তেওঁ নৃতত্ত্ব বিভাগত স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী লাভ কৰে<ref name="আমাৰ শৈশৱ"/> আৰু বিশ্ববিদ্যালয়ে আগবঢ়োৱা Science Exhibition পুৰস্কাৰ লাভ কৰে।<ref name="সোবিকি">{{cite book | title=সোঁতৰ বিপৰীতে | publisher=ড০ হেমন্ত কুমাৰ শৰ্মা, মঞ্জুলা | author=ড০ অনিমা গুহ | authorlink=অনিমা গুহ | year=অক্টোবৰ, ২০০৮}}</ref> ১৯৭৫ চনত পুণা বিশ্ববিদ্যালয়ৰপৰা বংশগতি বিষয়ত ডক্টৰেট পায়।<ref name="আমাৰ শৈশৱ"/> ১৯৭৫ ৰ পৰা ১৯৭৮ চনলৈ কলকাতাৰ Anthropological Survey of India ত পষ্ট ডক্টৰেল ফেল' হিচাপে কাম কৰে। ইয়াৰ পিছত Anthropological Survey of India আৰু কলকাতা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ নৃতত্ত্ব বিভাগত যথাক্ৰমে চি অছ আই আৰ ৰ পোল অফিচাৰ আৰু ইউ জি চি ৰ ৰিচাৰ্ছ এছচিয়েট হিচাপে নিযুক্তি লাভ কৰে।<ref name="সোবিকি"/> === কৰ্ম জীৱন আৰু সাহিত্যিক কৰ্ম্মাৱলী === অনিমা গুহই তেওঁৰ কৰ্ম-জীৱন আৰম্ভ কৰিছিল শিক্ষকতাৰে। ১৯৫২ চনৰপৰা ১৯৬০ চনলৈ তেওঁ অভয়াপুৰী বালিকা হাইস্কুল আৰু ধুবুৰী বালিকা হাইস্কুলত শিক্ষকতা কৰিছিল।<ref name="আমাৰ শৈশৱ"/>অসমৰ নাৰীৰ অধিকাৰ প্ৰতিষ্ঠাৰ আন্দোলনৰ তেওঁ এগৰাকী গুৰিধৰোঁতা। ২০০২ চনৰ ১৩ জুলাই তাৰিখে গুৱাহাটীৰ নেটৱৰ্ক ট্ৰেভেলছৰ আস্থানত বৰ্ণালী নামৰ শিশুটিৰ লগত যি অমানৱীয় কাৰ্য সংঘটন হয় তাৰ প্ৰতিবাদত গুৱাহাটীত পঁচপন্নটা নাৰী আৰু সমাজিক-সাংস্কৃতিক সংগঠন লগ-লাগি ''নিৰ্যাতন বিৰোধী ঐক্য মঞ্চ'' নামৰ এটি অৰাজনৈতিক অনুষ্ঠান গঠন হয়।<ref name="ড° অনিমা গুহ">{{cite book | title=বাকীছোৱা জীৱন | publisher=বনফুল প্ৰকাশন | author=ড° অনিমা গুহ | year=২০১২ | pages=১৮৪-১৮৫ | isbn=৯৭৮-৯৩-৮১৭১০-০৯-৮}}</ref> অনিমা গুহ এই সংঘৰ সভাপতি আছিল। তেওঁৰ কাৰ্যকালত সংঘৰ কাম-কাজ যথেষ্ট চৰ্চালৈ আহিছিল। গুহই নাৰীৰ হকে সদায় মাত মাতি আৰু কাম কৰি আহিছে। কুৰি শতিকাৰ ষাঠি-সত্তৰ দশকৰপৰা গুহই লেখা-মেলা কৰিছে।<ref name="ড° অনিমা গুহ"/> নব্বৈ দশকৰপৰা তেওঁ নিয়মীয়াকৈ লিখিছে। বিশেষকৈ নাৰী কেন্দ্ৰিক সমস্যা আৰু ইয়াৰ প্ৰতিকাৰৰ বাবে তেওঁ লিখা-মেলা কৰি যথেষ্ট সমাদৰ পাইছে। সদৌ অসম লেখিকা সমাৰোহ সমিতিৰ ১৯৭৮ চনত হোৱা নগাঁও অধিৱেশনলৈ তেওঁ বক্তা হিচাপে আমন্ত্ৰিত হৈছিল। ১৯৯৫ চনত বিশ্বনাথ অধিৱেশন আৰু ২০০০ চনত গোৱালপাৰাত অনুষ্ঠিত অধিৱেশনলৈও তেওঁ নিমন্ত্ৰিত হৈছিল। <ref name="ড° অনিমা গুহ"/> অনিমা গুহ অসমীয়া খবৰ কাকতৰ নিয়মীয়া স্তম্ভলেখক আছিল।<ref name="সোবিকি"/> নাৰীকেন্দ্ৰিক লেখাৰ উপৰিও তেওঁ লিখা অন্যান্য কিতাপবোৰ হ'ল:- # তৃতীয় বিশ্ববাসিনীৰ আমেৰিকা দৰ্শন (ভ্ৰমণ কাহিনী ), # জীৱনৰ জোৱাৰ-ভাটাৰ মাজেদি ( আত্মজীৱনীৰ প্ৰথম খণ্ড ), # বাকীছোৱা জীৱন ( আত্মজীৱনীৰ দ্বিতীয় খণ্ড ), # তৃতীয় বিশ্ববাসিনীৰ দৃষ্টিত নাৰী আৰু সমাজ, # এমুঠি অভিজ্ঞতা, # মানুহ চিত্ৰশালাত, # [[সোঁতৰ বিপৰীতে]] # নীল আকাশৰ তলত # [[বিপন্ন প্ৰজাতি]] আদি। <ref name="north-east-news">{{cite web | url=https://nenow.in/north-east-news/assam/assams-noted-writer-social-activist-dr-anima-guha-passes-away-at-90.html | title=Assam’s noted writer, social activist Dr Anima Guha passes away at 89 | publisher=https://nenow.in/ | date=29 July 2021 | accessdate=29 July 2021}}</ref> অনুবাদ সাহিত্যলৈও গুহই অৱদান আগবঢ়াইছিল। স্বামী [[অমলেন্দু গুহ]]ৰ সৈতে যুটীয়াভাৱে তেওঁ [[চৈয়দ আব্দুল মালিক]]ৰ উপন্যাস ''সূৰুজমুখীৰ স্বপ্ন'' বঙালী ভাষালৈ অনুবাদ কৰিছিল। তেওঁৰ অন্যান্য অনুবাদ কৰ্মসমূহ হৈছে<ref name="অসমীয়া প্ৰতিদিন">{{cite news | title=বিশিষ্ট সমাজসেৱিকা সাহিত্যিক অণিমা গুহৰ জীৱনাৱসান | date=৩০ জুলাই, ২০২১ | agency=অসমীয়া প্ৰতিদিন | accessdate=৩০ জুলাই, ২০২১ | author=ষ্টাফ ৰিপৰ্টাৰ}}</ref>- # বাঙালীৰ ইতিহাস (বঙালীৰপৰা অসমীয়ালৈ) # পূৰ্বাঞ্চল চফৰ (মূল:শ্ৰীপদ যোশী, মাৰাঠী) # নিৰ্বাচিত কলম (মূল: তছলিমা নাছৰিন, বঙালী) # পৰিণীতা (মূল: শৰৎ চন্দ্ৰ চট্টোপাধ্যায়, বঙালী) {{Wikisource author|ড° অনিমা গুহ}} ==মৃত্যু== ২০২১ চনৰ ২৯ জুলাই তাৰিখে গুৱাহাটীৰ আৰ্য হস্পিটেলত আবেলি ৩ বাজি ২০ মিনিটত<ref name="north-east-news"></ref> অনিমা গুহই শেষ নিশ্বাস ত্যাগ কৰে।<ref name="অগুমৃ">{{cite news | url=https://www.pratidintime.com/assam-eminent-writer-anima-guha-passes-away/ | title=Assam: Eminent Writer Anima Guha Passes Away | work=প্ৰতিদিন TIME | date=২৯ জুলাই,২০২১ | accessdate=29 July 2021 }}{{Dead link|date=November 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> == তথ্যসূত্ৰ == {{ৰেফলিষ্ট}} == বাহ্যিক সংযোগ == {{wikiquote}} [[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:অসমৰ সমাজকৰ্মী]] [[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:নাৰীবাদী লেখক]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় সাহিত্যিক]] 6wlo1tgaiey5v5v709ayrri45ojuqyn 0 68366 514642 384659 2025-06-03T09:27:09Z Kandarpajit Kallol 6257 514642 wikitext text/x-wiki {{infobox writer | name = অপূৰ্ব কুমাৰ শইকীয়া | image = অপূৰ্ব কুমাৰ শইকীয়া.jpeg | imagesize = 200px | alt = | caption = | pseudonym = | birth_name = | Parents_name = | birth_year = {{birth date and age|1961|10|21}} | birth_place = [[নগাঁও]], [[অসম]] | death_date = | death_place = | occupation = | nationality = [[ভাৰত|ভাৰতীয়]] | ethnicity = | citizenship = ভাৰতীয় | language = [[অসমীয়া ভাষা|অসমীয়া]] | education = | alma_mater = | period = | genre = | subject = গল্প সাহিত্য | movement = | notableworks = | partner = | children = | relatives = | influences = | influenced = | awards = [[সাহিত্য অকাডেমি বঁটা]] (২০২০) | signature = | signature_alt = | website = }} '''অপূৰ্ব কুমাৰ শইকীয়া''' হৈছে অসমীয়া ভাষাৰ এজন গল্পকাৰ।<ref>গৰীয়সী, অষ্টািবংশ বছৰ, অষ্টম সংখ্যা, জুন, ২০২১ পৃষ্ঠা-১২</ref> তেওঁ পেচাত এজন চিকিৎসক। তেখেতে ‘[[বেংছতা]]’ শীৰ্ষক গল্প সংকলনৰ বাবে ২০২০ বৰ্ষৰ [[অসমীয়া ভাষাত সাহিত্য অকাডেমি বঁটা লাভ কৰা সাহিত্যিকসকল|অসমীয়া ভাষাৰ]] [[সাহিত্য অকাডেমি বঁটা]] লাভ কৰে।<ref name="দৈঅ">{{cite news | url=http://cnis.ddns.net/scripts/spd.asp?id=2021/mar1321/BigPage1.jpg | title=ৰাজ্যৰ ছগৰাকী সাহিত্যিকলৈ অকাডেমি | date=১৩ মাৰ্চ, ২০২১ | agency=দৈনিক অসম | accessdate=13 March 2021 | pages=1, 2 | archivedate=26 January 2022 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20220126200309/http://cnis.ddns.net/scripts/spd.asp?id=2021/mar1321/BigPage1.jpg | deadurl=yes }}</ref> ==জন্ম== তেখেতৰ জন্ম হয় ১৯৬২ চনৰ ২১ অক্টোবৰত। জন্ম স্থান [[নগাঁও জিলা]]ৰ ডিফলু সত্ৰত।<ref name="দৈনিকঅসম">{{cite web | url=http://cnis.ddns.net/scripts/spd.asp?id=2021/mar1321/BigPage2.jpg | title=মানুহক বিষয় হিচাপে অধ্যয়ন কৰিব লাগিব | publisher=দৈনিক অসম | date=১৩ মাৰ্চ, ২০২১ | accessdate=13 March 2021 | pages=২ | archivedate=26 January 2022 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20220126192742/http://cnis.ddns.net/scripts/spd.asp?id=2021/mar1321/BigPage2.jpg | deadurl=yes }}</ref><ref>গৰীয়সী, অষ্টািবংশ বছৰ, অষ্টম সংখ্যা, জুন, ২০২১ পৃষ্ঠা-১২</ref> ==শিক্ষা== [[গৌহাটী চিকিৎসা মহাবিদ্যালয়|গুৱাহাটী মেডিকেল কলেজ]]ৰপৰা এম.বি.বি.এছ.আৰু এম.এছ.(চকু বিশেষজ্ঞ) ==চাকৰি জীৱন== মুখ্য চিকিৎসা বিষয়া ই.এছ. আই. চি. মডেল হাস্পতাল, খানাপাৰা, গুৱাহাটী। {{Citation needed}} ==প্ৰকাশিত গ্ৰন্থ == #ব্যৰ্থ নায়ক, লয়াৰ্ছ বুক ষ্টল (১৯৯৮) #বিষয়: প্ৰেমৰ সংবিধান, ৰেণু প্ৰকাশ (২০০০) #মাটি আখৰা, ক্ৰান্তিকাল প্ৰকাশন (২০০৩) #বজাৰত এদিন, বাণী মন্দিৰ (২০০৭) #লিংগমুক্ত পৃথিৱীৰ সাধু, আঁক-বাক প্ৰকাশন (২০১১) #বেংছতা, আঁক-বাঁক প্ৰকাশন (২০১৬) #অসমীয়া মানুহৰ জিন, এক্সেল প্ৰিণ্টাৰ্ছ, (প্ৰবন্ধ সংকলন,২০১৬) #চ’তৰ উৰহী, পাঞ্চজন্য প্ৰকাশন (২০১৯) #ৰান্ধনি বেলি,আঁক-বাঁক প্ৰকাশন #মনৰ ডাক্তৰ,আঁক-বাঁক প্ৰকাশন ===সম্পাদনা=== #দেশী-বিদেশী গল্প সম্ভাৰ, [[অসম সাহিত্য সভা]] (২০২১) ==বঁটা আৰু সন্মান== * ২০২০ বৰ্ষত ‘বেংছতা’ গল্প সংকলনৰ বাবে সাহিত্য অকাডেমি বঁটা লাভ।<ref name="দৈঅ"/> * যাদৱ শৰ্মা সোঁৱৰণী বঁটা, বজাৰত এদিনলৈ শ্ৰেষ্ঠ গ্ৰন্থৰ বাবে। * অন্তৰ্লিপি সাহিত্য বঁটা। * ইণ্ডিয়ান মেডিকেল এছ’চিয়েশ্যনৰ লিটাৰেৰী এক্সলেন্স বঁটা। * মৰমলেণ্ড বছৰটোৰ শ্ৰেষ্ঠ সাহিত্যিকৰ বঁটা * সাহিত্য একাডেমী, (নতুন দিল্লী)ৰ কথা-সন্ধি সন্মান। * চ’তৰ উৰহী গ্ৰন্থৰ বাবে অসম সাহিত্য সভাৰ অম্বিকাগিৰী ৰায়চৌধুৰী বঁটা।{{citation needed}} ==তথ্যসূত্ৰ== {{reflist}} {{অসমীয়া ভাষাত সাহিত্য অকাডেমি বঁটা লাভ কৰা সাহিত্যিকসকল|state=collapsed}} == বাহ্যিক সংযোগ == {{wikiquote}} [[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:জীৱিত ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া সাহিত্যিক]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া গল্পকাৰ]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া ভাষাৰ সাহিত্য অকাডেমি বঁটা বিজয়ী]] 67zg7ipz3lbe7f5pzl022d3ixnrqtdn 2 71820 514579 507634 2025-06-03T07:33:05Z Babulbaishya 2558 514579 wikitext text/x-wiki <!-- <div style="border:4px red ridge; background:##fcf8de; padding:8px; > প্ৰিয় {{safesubst<noinclude/>:BASEPAGENAME}},<br>আপোনাক জনাবলৈ পাই সুখী হৈছো যে [[:m:Wikimedia_Foundation_elections/2021/as|২০২১ চনৰ ৱিকিমিডিয়া ফাউণ্ডেচন বোৰ্ড অফ ট্ৰাষ্টীজ নিৰ্বাচন]]ত ভোটদান কৰিবলৈ আপুনি যোগ্যতা অৰ্জন কৰিছে। ইতিমধ্যে ১৮ আগষ্টৰ ০০:০০ বজাৰ (আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় মান সময়) পৰা নিৰ্বাচন আৰম্ভ হৈছে আৰু ই ৩১ আগষ্টৰ ২৩:৫৯ বজালৈ (আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় মান সময়) চলিব। ৱিকি-সম্প্ৰদায়ৰ ভোটেৰে এই বছৰ চাৰিখন আসনৰ বাচনি হ'ব। আশা কৰো, আপোনাৰ ভোটাধিকাৰ সাবস্ত্য কৰিব আৰু অধিক বিবিধতা আৰু দক্ষতাসম্পন্ন এখন [[:m:Wikimedia_Foundation_Board_of_Trustees|ট্ৰাষ্টী বোৰ্ড]] গঠন কৰাত বিশেষ ভূমিকা লব। ভোটদানৰ তথ্য আৰু নিৰ্দেশনা [[:m:Wikimedia Foundation elections/2021/Voting/as|ভোটদান তথ্য পৃষ্ঠা]]ত আছে। ভোটদানৰ পূৰ্বে অনুগ্ৰহ কৰি বৰ্তমানৰ বোৰ্ডে কৰা [[:m: Wikimedia Foundation elections/2021/Candidates|প্ৰাৰ্থী উপস্থাপন আৰু দক্ষতা মূল্যায়ন]]ৰ বিষয়ে পঢ়ক। যোগ্য ভোটাৰসকলে মেটা-ৱিকিৰ [https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:SecurePoll '''চিকিওৰ পোল''']লৈ গৈ ভোটদান কৰিব পাৰিব। ভোটদান সম্পৰ্কীয় নিৰ্দেশনাসমূহৰ বিষয়ৰ জানিবলৈ বিষয়ে জানিবলৈ "[[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিমিডিয়া ফাউণ্ডেচন নিৰ্বাচন ২০২১|ৱিকিমিডিয়া ফাউণ্ডেচন নিৰ্বাচন ২০২১]]" শীৰ্ষক পৃষ্ঠাটোও চাব পাৰে। <br>[[:m:Wikimedia Foundation elections committee|নিৰ্বাচন কমিটিৰ হৈ,]] <br>[[user:Babulbaishya|বাবুল বৈশ্য]] <br /><small>''টোকা: ভোটাৰসকলৰ মাজত সজাগতা সৃষ্টি কৰিবলৈ কৰা প্ৰয়াসৰ অংশ হিচাপে আপুনি এই বাৰ্তাটো লাভ কৰিছে।''</small> </div> .................... <div style="border:4px red ridge; background:#b0e0e6; padding:8px; > প্ৰিয় {{safesubst<noinclude/>:BASEPAGENAME}},<br> [[:m:Wikimedia_Foundation_elections/2021/as|২০২১ চনৰ বোৰ্ড অফ ট্ৰাষ্টীজৰ নিৰ্বাচন]] সমাগত। খালি হোৱা আসনসমূহ পূৰণ কৰিবলৈ ৱিকি-সম্প্ৰদায় পৰা প্ৰাৰ্থীৰ প্ৰয়োজন। [[:m:Wikimedia_Foundation_Board_of_Trustees|ৱিকিমিডিয়া ফাউণ্ডেচন ব'ৰ্ড অৱ ট্ৰাষ্টী]]য়ে ৱিকিমিডিয়া ফাউণ্ডেচনৰ কাৰ্যকলাপৰ তত্ত্বাৱধান কৰে। ভোটৰ মাধ্যমেৰে ৱিকি-সম্প্ৰদায়ৰ পৰা নিৰ্বাচিত ট্ৰাষ্টী আৰু নিযুক্ত ট্ৰাষ্টীসকলে ট্ৰাষ্টী বোৰ্ড গঠন কৰে। ট্ৰাষ্টীসকলৰ কাৰ্যকাল তিনি বছৰ। বিভিন্ন ৱিকি-সম্প্ৰদায়ে কমিউনিটি ট্ৰাষ্টীসকলক ভোট দিয়াৰ সুযোগ লাভ কৰিব। ইতিমধ্যে ৯ জুন ২০২১ তাৰিখৰ পৰা প্ৰাৰ্থীসকলৰ মনোনয়ন-পত্ৰ গ্ৰহণ আৰম্ভ হৈছে আৰু ই ২৯ জুন ২০২১তাৰিখে সমাপ্ত হ’ব। প্ৰাৰ্থীসকলৰ যোগ্যতা সম্পৰ্কে জানিবলৈ [[:m:Wikimedia Foundation elections/2021/Candidate Requirements/as|এই পৃষ্ঠাটো]] চাওক। সকলো প্ৰকল্প আৰু ৱিকি-সম্প্ৰদায়ৰ যোগ্য প্ৰাৰ্থীসকলক স্বাগতম জনোৱা হৈছে। যদি আপুনি এজন ভাল ট্ৰাষ্টী হ'ব পৰা কাৰোবাক জানে, তেওঁলোকক নিৰ্বাচনত অৱতীৰ্ণ হ'বলৈ উৎসাহিত কৰক। [[:m:Wikimedia Foundation elections/2021/Apply to be a Candidate|এই পৃষ্ঠাটোলৈ গৈ]] মনোনয়ন দাখিল কৰিব পাৰিব। <br>[[:m:Wikimedia Foundation elections committee|নিৰ্বাচন কমিটিৰ হৈ,]] <br>[[user:Babulbaishya|বাবুল বৈশ্য]] 07:38, 12 June 2021 (UTC) <br /><small>''Note: You are receiving this message as part of outreach efforts to create awareness among the voters.''</small> </div> ................. <div style="border:4px blue ridge; background:#fcf8de; padding:8px; > প্ৰিয় সতীৰ্থ,<br> আপুনি নিশ্চয় জ্ঞাত যে [[ৱিকিমিডিয়া ফাউণ্ডেশ্যন]]ৰ প্ৰশাসন পৰিচালনা কৰা [[:m: Wikimedia Foundation Board of Trustees|বোৰ্ড অফ ট্ৰাষ্ট্ৰীজ]]ৰ ৪খন আসনৰ বাবে নিৰ্বাচন প্ৰক্ৰিয়া চলি আছে। অহা ৪ আগষ্টৰ পৰা ১৭ আগষ্টলৈ উক্ত আসন কেইখনৰ বাবে ভোটদান অনুষ্ঠিত হ’ব। বিশ্বৰ বিভিন্ন দেশৰ পৰা নিৰ্বাচনত অৱতীৰ্ণ হোৱা মুঠ ২০জন প্ৰাৰ্থীয়ে ৩১ জুলাই ২০২১ তাৰিখ, শনিবাৰে ভাৰতীয় সময় আবেলি ৪.০০ বজাৰ পৰা ৬.৩০ বজালৈ (আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় মান সময় ১০.৩০ বজাৰ পৰা ১.০০ বজালৈ) [[:en: South Asia|দক্ষিণ এছীয়]] আৰু [[:m: ESEAP Hub|ই.এচ.ই.এ.পি.]] সম্প্ৰদায়ৰ সৈতে মুখামুখী হ’ব। এই অনুষ্ঠানত আপুনিও অংশগ্ৰহণ কৰিব পাৰে আৰু প্ৰাৰ্থীসকলৰ প্ৰতি কিবা প্ৰশ্ন থাকিলে সুধিব পাৰে। মুখামুখী অনুষ্ঠানত অংশগ্ৰহণ কৰিবলৈ অনুগ্ৰহ কৰি [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSflJge3dFia9ejDG57OOwAHDq9yqnTdVD0HWEsRBhS4PrLGIg/viewform '''এই প্ৰপত্ৰখন'''] পূৰাওক।বিশদ বিবৰণৰ বাবে [[:m: Wikimedia Foundation elections/2021/Meetings/South Asia + ESEAP|মেটাৰ '''এই পৃষ্ঠাটো''']] চাওক। <br>[[:m:Wikimedia Foundation elections committee|নিৰ্বাচন কমিটিৰ হৈ,]] <br>[[user:Babulbaishya|বাবুল বৈশ্য]] 07:38, 12 June 2021 (UTC) <br /><small>''টোকা: ভোটাৰসকলৰ মাজত সজাগতা সৃষ্টিৰ প্ৰচেষ্টাৰ অংশ হিচাপে আপুনি এই বাৰ্তাটো লাভ কৰিছে।''</small> </div> --> ==প্ৰয়োজনীয় কিছুমান সাঁচ== * <nowiki><ref name="">{{cite news | title= | url= | accessdate= | newspaper=}}</ref></nowiki> * <nowiki><ref name="">{{cite web | title= | date= | accessdate= | url=}}</ref></nowiki> * <nowiki><ref>{{cite news | title= | url= | accessdate=|newspaper=}}</ref></nowiki> * <nowiki><ref>{{cite web | title= | url=}}</ref></nowiki> * <nowiki><ref name="">{{cite book | author= | title= | publisher= | isbn= | year= | page=}}</ref></nowiki> * <nowiki>{{citation needed}}</nowiki> উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন * <nowiki>{{more footnotes}}</nowiki> * <nowiki>{{what}}</nowiki> স্পষ্টীকৰণ * <nowiki>{{cleanup|reason=Layout|date=July 2018}}</nowiki> পৰিস্কাৰকৰণ * <nowiki>{{fanpov|date=December 2020}}</nowiki> অনুগামীৰ দৃষ্টিভংগী * <nowiki>{{Rough translation}}</nowiki> খহটা অনুবাদ * <nowiki>{{BLP Sources}}</nowiki> উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন * <nowiki>{{for|উপন্যাসখনৰ আধাৰত নিৰ্মিত চলচ্চিত্ৰখন|গঙা চিলনীৰ পাখি (চলচ্চিত্ৰ)}}</nowiki> * <nowiki>{{Cleanup-reorganize}}</nowiki> পৰিষ্কৰণ * <nowiki>{{confuse|কখগ}}</nowiki> খেলিমেলি নকৰে যেন * <nowiki>{{db|machine translation}}</nowiki> * <nowiki>{{ambox|text=}}</nowiki> * <nowiki>{{Better source needed|date=June 27, 22}}</nowiki> * <nowiki>{{peacock}}</nowiki> ৰহন বা প্ৰশংসা আদিৰে ভাৰাক্ৰান্ত * <nowiki>{{citation needed}}</nowiki> উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন * <nowiki>{{more footnotes}}</nowiki> * <nowiki>{{Unreferenced}}</nowiki> * <nowiki>{{wikify}}</nowiki> * <nowiki>{{short description|College in Assam|pagetype=}}</nowiki> * <nowiki>{{notability|date=April 2020}}</nowiki> প্ৰবন্ধৰ উল্লেখযোগ্যতা সাব্যস্ত নহলে * <nowiki>{{refimprove|date=March 2013}}</nowiki> প্ৰবন্ধৰ মান উন্নত কৰিবলৈ * <nowiki>{{int:license-header}}</nowiki> ভাৰত চৰকাৰৰ মুক্ত ডাটা লাইচেঞ্চ * প্ৰবন্ধৰ মানসম্পৰ্কীয় বিযয় চাবলৈ হ’লে: ৱিকিপিডিয়া:উল্লেখযোগ্যতা * Wikipedia:Blocking policy * <nowiki>{{not to be confused with|পিয়লি বৰুৱা}}</nowiki> * <nowiki>{{merge from|কখগ}}</nowiki> ==সঁজুলি== *[https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MassMessage MassMessage Tool] *[http://edwardbetts.com/find_link/?lang=as Link Tool] *[https://meta.toolforge.org/accounteligibility/56 ২০২১ বোৰ্ড নিৰ্বাচনৰ বাবে ভোটাৰৰ অৰ্হতা] *[https://meta.toolforge.org/stalktoy/ Global Contribution] *[https://tools.wmflabs.org/copyvios/ কপিৰাইট ভায়োলেচন পৰীক্ষণ সঁজুলি] ==টেবুল== {| class="wikitable" width=70% |- ! ক ! খ ! গ ! ঘ |- | ১ || || || |- | ২ || || || |} {| class="wikitable sortable" width=60% border="1" |- !ক ||খ||গ || ঘ||ঙ |- |১|| || || || |- |২|| || || || |} {|width=60% |- | *ক *খ *গ | *ক *খ *গ |} ==Multicol== {{multicol}} '''গল্প সংকলন''' *A *B {{col-break}} '''উপন্যাস''' *C *D {{col-break}} '''ভিন্নধৰ্মী''' *E *F {{col-end}} ==প্ৰয়োজনীয় লিংক== *[http://www.enajori.com/?page_id=589 মুক্তিপ্ৰাপ্ত অসমীয়া ছবিৰ তালিকা] *[https://assamarchive.org/ নন্দ তালুকদাৰ ফাউণ্ডেচনৰ দ্বাৰা পিডিএফ কৰা অসমীয়া গ্ৰন্থ] *[https://archive.org পুৰণি গ্ৰন্থ] *[https://www.youtube.com/watch?v=FBlW1IhFDzw ধনদা পাঠক] *[https://cinekatha.com/ চিনেকথা ডট কম] *[https://w.wiki/6eek ৱিকিডাটাৰ সৈতে সংযোগ নথকা পৃষ্ঠা ৱিকিপিডিয়া] *[https://as.wikisource.org/w/index.php?title=%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:UnconnectedPages&limit=500&namespace= ৱিকিডাটাৰ সৈতে সংযোগ নথকা পৃষ্ঠা ৱিকিউৎস] *[https://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Barnstars বাৰ্ণষ্টাৰ] *[https://pageviews.wmcloud.org/?project=as.wikipedia.org&platform=all-access&agent=user&redirects=0&start=2023-01&end=2023-12&pages= Pageview] *[https://w.wiki/5P3E '''ক্ষীপ্ৰ বিলোপনৰ মাপকাঠি'''] ==বিশেষ পৃষ্ঠা কিছুমানৰ লিংক== ̈* [https://w.wiki/B5LB মেণ্টৰশ্বিপ প্ৰোগ্ৰাম] ==অন্যান্য== {{Clickable button|[[সাঁচ:All India Certificate of Merit for Best Feature Film|'''উৎকৰ্ষৰ মানপত্ৰ প্ৰাপক ছবি''']]|color=green}} </div> *[[মিডিয়াৱিকি আলোচনা:Sitenotice]] *[https://as.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%86%E0%A6%AA%E0%A6%B2%E2%80%99%E0%A6%A1&wpDestFile=Bibhuranjan_Choudhury%2C_music_artist_from_Assam.jpg ফাইল আপলোড কৰক] *[https://en.wikipedia.org/wiki/Special:Upload ইংৱিকিত ফাইলত আপলোড] *[https://as.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A7%B0%E0%A7%87%E0%A6%A3%E0%A7%80:%E0%A7%B0%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A7%8D%E0%A7%B0%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC_%E0%A6%9A%E0%A6%B2%E0%A6%9A%E0%A7%8D%E0%A6%9A%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A7%B0_%E0%A6%AC%E0%A6%81%E0%A6%9F%E0%A6%BE_%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%9C%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%80&redirect=no ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা বিজয়ীː পৰিচৰ্যা কৰিবলগীয়া শ্ৰেণী] {{Track listing | headline = গীতৰ শীৰ্ষ | extra_column = এলবাম | lyrics_credits = | total_length = | title1 =চকু মেলি নাচাবা, ৰ লাগি নাচাবা, চকু মুদি চোৱাচোন দেখা পাবা তাতেই | extra1 =ৰুণজুন ফুকন | lyrics1 = | length1 = | title2 =এয়া যে দেখিছা চম্পা গোলাপ, ৰূপত ৰঙে চৰা ইমান প্ৰতাপ | extra2 =[[দ্বীপেন বৰুৱা]] | lyrics2 = | length2 = | }} ==চলচ্চিত্ৰ বঁটা সম্পৰ্কীয় সাঁচ== #<nowiki>{{NationalFilmAwardBestActor}}</nowiki> (সকলো প্ৰবন্ধতে সংযোগ কৰা হৈছে) #<nowiki>{{FilmfareAwardBestActor}}</nowiki> #<nowiki>{{FilmfareAwardBestSupportingActor}}</nowiki> #<nowiki>{{FilmfareCriticsAwardBestActor}}</nowiki> #<nowiki>{{FilmfareLifetimeAchievementAward}}</nowiki> ==পৰিচৰ্যা কৰিবলগীয়া শ্ৰেণী আৰু প্ৰবন্ধ == #<nowiki>শ্ৰেণী:হিন্দুধৰ্মৰ দেৱ দেৱী</nowiki> #<nowiki>শ্ৰেণী:গহনা</nowiki> #[[অসমীয়া কবিতা]] #[[অনুপমা বসুমতাৰী]] #[[গুৰু দত্ত]] #[[ৱিকিপিডিয়া:জীৱিত ব্যক্তিৰ জীৱনী]] fxks26dmgudxfixymv96sa2id2umrfh 10 72536 514578 504380 2025-06-03T07:27:11Z Babulbaishya 2558 514578 wikitext text/x-wiki {{Navbox |name = শ্ৰেষ্ঠ পূৰ্ণদৈৰ্ঘ্য ছবিৰ ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা |title = শ্ৰেষ্ঠ পূৰ্ণদৈৰ্ঘ্য ছবিৰ [[ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা]] |state = {{{state|autocollapse}}} |basestyle = {{National Film Awards/style|base}} |listclass = hlist |group1=১৯৫৩-১৯৬০ |list1 = * [[শ্যামচি আই (চলচ্চিত্ৰ)|শ্যামচি আই]] {{small|(১৯৫৩)}} * [[মিৰ্জা গালিব (চলচ্চিত্ৰ)|মিৰ্জা গালিব]] {{small|(১৯৫৪)}} * [[পথেৰ পাঁচালী]] {{small|(১৯৫৫)}} * [[কাবুলিৱালা (১৯৫৭ চলচ্চিত্ৰ)|কাবুলিৱালা]] {{small|(১৯৫৬)}} * [[দো আঁখেঁ বাৰহ হাথ]] {{small|(১৯৫৭)}} * [[সাগৰ সংগমে]] {{small|(১৯৫৮)}} * [[অপুৰ সংসাৰ]] {{small|(১৯৫৯)}} * [[অনুৰাধা (১৯৬০ চলচ্চিত্ৰ)|অনুৰাধা]] {{small|(১৯৬০)}} |group2 = ১৯৬১-১৯৮০ |list2 = * [[ভগিনী নিবেদিতা (চলচ্চিত্ৰ)|ভগিনী নিবেদিতা]] {{small|(১৯৬১)}} * [[দাদা ঠাকুৰ]] {{small|(১৯৬২)}} * [[চহৰ ঔৰ স্বপ্না]] {{small|(১৯৬৩)}} * [[চাৰুলতা]] {{small|(১৯৬৪)}} * [[চেম্মীন]] {{small|(১৯৬৫)}} * [[তিচৰী কচম]] {{small|(১৯৬৬)}} * [[হাটে বাজাৰে]] {{small|(১৯৬৭)}} * [[গুপী গাইন বাঘা বাইন]] {{small|(১৯৬৮)}} * [[ভুৱন সোম]] {{small|(১৯৬৯)}} * [[সংস্কাৰ (১৯৭০ চলচ্চিত্ৰ)|সংস্কাৰ]] {{small|(১৯৭০)}} * [[সীমাবদ্ধ]] {{small|(১৯৭১)}} * [[স্বয়ম্বৰম]] {{small|(১৯৭২)}} * [[নিৰ্মল্যম]] {{small|(১৯৭৩)}} * [[কোৰাচ (চলচ্চিত্ৰ)|কোৰাচ]] {{small|(১৯৭৪)}} * [[চোমানা দুদি]] {{small|(১৯৭৫)}} * [[মৃগয়া (চলচ্চিত্ৰ)|মৃগয়া]] {{small|(১৯৭৬)}} * [[ঘটশ্ৰাদ্ধ]] {{small|(১৯৭৭)}} * ''বঁটা প্ৰদান কৰা হোৱা নাই'' {{small|(১৯৭৮)}} * [[শোধ]] {{small|(১৯৭৯)}} * [[আকালেৰ সন্ধানে]] {{small|(১৯৮০)}} |group3 = ১৯৮১-২০০০ |list3 = * [[দখল]] {{small|(১৯৮১)}} * [[চোখ]] {{small|(১৯৮২)}} * [[আদি শংকৰাচাৰ্য (চলচ্চিত্ৰ)|আদি শংকৰাচাৰ্য]] {{small|(১৯৮৩)}} * [[দামুল]] {{small|(১৯৮৪)}} * [[চিদাম্বৰম (চলচ্চিত্ৰ)|চিদাম্বৰম]] {{small|(১৯৮৫)}} * [[তবাৰানা কাথে]] {{small|(১৯৮৬)}} * [[হালধীয়া চৰায়ে বাওধান খায় (চলচ্চিত্ৰ)|হালধীয়া চৰায়ে বাওধান খায়]] {{small|(১৯৮৭)}} * [[পিৰাভি]] {{small|(১৯৮৮)}} * [[বাঘ বাহাদুৰ]] {{small|(১৯৮৯)}} * [[মাৰুপক্কম]] {{small|(১৯৯০)}} * [[আগন্তুক]] {{small|(১৯৯১)}} * [[ভাগৱত গীতা (চলচ্চিত্ৰ)|ভাগৱত গীতা]] {{small|(১৯৯২)}} * [[চৰাচৰ]] {{small|(১৯৯৩)}} * [[ঊনিশে এপ্ৰিল]] {{small|(১৯৯৪)}} * [[কথাপুৰুষন]] {{small|(১৯৯৫)}} * [[লাল দৰ্জা]] {{small|(১৯৯৬)}} * [[থায়ী চাহেবা]] {{small|(১৯৯৭)}} * [[সমৰ (১৯৯৯ চলচ্চিত্ৰ)|সমৰ]] {{small|(১৯৯৮)}}<!-- article says it won in ১৯৯৯ --> * [[বানপ্ৰস্থম]] {{small|(১৯৯৯)}}<!-- article says it won in ২০০০ --> * [[শান্তম]] {{small|(২০০০)}}<!-- article says it won in ২০০১ --> |group4 = ২০০১- বৰ্তমানলৈ |list4 = * [[দ্বীপ (চলচ্চিত্ৰ)|দ্বীপ]] {{small|(২০০১)}} * [[মন্দ মেয়েৰ উপাখ্যান]] {{small|(২০০২)}} * [[শ্বাস (চলচ্চিত্ৰ)|শ্বাস]] {{small|(২০০৩)}} * [[পেজ থ্ৰি]] {{small|(২০০৪)}} * [[কালপুৰুষ (চলচ্চিত্ৰ)|কালপুৰুষ]] {{small|(২০০৫)}} * [[পুলিজন্মম]] {{small|(২০০৬)}} * [[কাঞ্চিভৰম]] {{small|(২০০৭)}} * [[অন্তহীন]] {{small|(২০০৮)}} * [[কুট্টি স্ৰেংক]] {{small|(২০০৯)}} * [[অদামিণ্টে মাকন আবু]] {{small|(২০১০)}} * [[দেউল (চলচ্চিত্ৰ)|দেউল]] আৰু [[ব্যাৰি]] {{small|(২০১১)}} * [[পান সিং তোমৰ (চলচ্চিত্ৰ)|পান সিং টোমৰ]] {{small|(২০১২)}} * [[শ্বিপ অফ থেচাচ]] {{small|(২০১৩)}} * [[কোৰ্ট (চলচ্চিত্ৰ)|কোৰ্ট]] {{small|(২০১৪)}} * [[বাহুৱলী: দ্য বিগিনিং]] {{small|(২০১৫)}} * [[কাচভ]] {{small|(২০১৬)}} * [[ভিলেজ ৰকষ্টাৰ্ছ]] {{small|(২০১৭)}} * [[হেল্লাৰো]] {{small|(২০১৮)}} * [[মৰক্কৰ: লাইন অফ আৰবিয়ান চি|মৰক্কৰ]] {{small|(২০১৯)}} * [[সুৰাৰাই পত্ৰু]] {{small|(২০২০)}} * [[ৰকেট্ৰি: দ্য নাম্বি ইফেক্ট]] {{small|(২০২১)}} |group5 = অন্যান্য |list5 = *[[সাঁচ:All India Certificate of Merit for Best Feature Film|'''উৎকৰ্ষৰ মানপত্ৰ প্ৰাপক ছবি''']] {{small|(১৯৫৩-১৯৫৭)}} *[[সাঁচ:National Film Award Second Best Feature Film|'''দ্বিতীয় শ্ৰেষ্ঠ পূৰ্ণদৈৰ্ঘ্য ছবি''']] {{small|(১৯৫৭-১৯৯২)}} *[[সাঁচ:National Film Award Third Best Feature Film|'''তৃতীয় শ্ৰেষ্ঠ পূৰ্ণদৈৰ্ঘ্য ছবি''']] {{small|(১৯৫৮-১৯৬৫)}} }}<noinclude> {{documentation|content={{collapsible option}}{{Squad maintenance}}}} [[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা সম্পৰ্কীয় সাঁচ]] </noinclude> [[শ্ৰেণী:শ্ৰেষ্ঠ পূৰ্ণদৈৰ্ঘ্য ছবিৰ ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা বিজয়ী]] bfxjrcrum3ffvyk40pabgn7ht42jwh0 514580 514578 2025-06-03T07:48:56Z Babulbaishya 2558 514580 wikitext text/x-wiki {{Navbox |name = শ্ৰেষ্ঠ পূৰ্ণদৈৰ্ঘ্য ছবিৰ ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা |title = শ্ৰেষ্ঠ পূৰ্ণদৈৰ্ঘ্য ছবিৰ [[ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা]] |state = {{{state|autocollapse}}} |basestyle = {{National Film Awards/style|base}} |listclass = hlist |group1=১৯৫৩-১৯৬০ |list1 = * [[শ্যামচি আই (চলচ্চিত্ৰ)|শ্যামচি আই]] {{small|(১৯৫৩)}} * [[মিৰ্জা গালিব (চলচ্চিত্ৰ)|মিৰ্জা গালিব]] {{small|(১৯৫৪)}} * [[পথেৰ পাঁচালী]] {{small|(১৯৫৫)}} * [[কাবুলিৱালা (১৯৫৭ চলচ্চিত্ৰ)|কাবুলিৱালা]] {{small|(১৯৫৬)}} * [[দো আঁখেঁ বাৰহ হাথ]] {{small|(১৯৫৭)}} * [[সাগৰ সংগমে]] {{small|(১৯৫৮)}} * [[অপুৰ সংসাৰ]] {{small|(১৯৫৯)}} * [[অনুৰাধা (১৯৬০ চলচ্চিত্ৰ)|অনুৰাধা]] {{small|(১৯৬০)}} |group2 = ১৯৬১-১৯৮০ |list2 = * [[ভগিনী নিবেদিতা (চলচ্চিত্ৰ)|ভগিনী নিবেদিতা]] {{small|(১৯৬১)}} * [[দাদা ঠাকুৰ]] {{small|(১৯৬২)}} * [[চহৰ ঔৰ স্বপ্না]] {{small|(১৯৬৩)}} * [[চাৰুলতা]] {{small|(১৯৬৪)}} * [[চেম্মীন]] {{small|(১৯৬৫)}} * [[তিচৰী কচম]] {{small|(১৯৬৬)}} * [[হাটে বাজাৰে]] {{small|(১৯৬৭)}} * [[গুপী গাইন বাঘা বাইন]] {{small|(১৯৬৮)}} * [[ভুৱন সোম]] {{small|(১৯৬৯)}} * [[সংস্কাৰ (১৯৭০ চলচ্চিত্ৰ)|সংস্কাৰ]] {{small|(১৯৭০)}} * [[সীমাবদ্ধ]] {{small|(১৯৭১)}} * [[স্বয়ম্বৰম]] {{small|(১৯৭২)}} * [[নিৰ্মল্যম]] {{small|(১৯৭৩)}} * [[কোৰাচ (চলচ্চিত্ৰ)|কোৰাচ]] {{small|(১৯৭৪)}} * [[চোমানা দুদি]] {{small|(১৯৭৫)}} * [[মৃগয়া (চলচ্চিত্ৰ)|মৃগয়া]] {{small|(১৯৭৬)}} * [[ঘটশ্ৰাদ্ধ]] {{small|(১৯৭৭)}} * ''বঁটা প্ৰদান কৰা হোৱা নাই'' {{small|(১৯৭৮)}} * [[শোধ]] {{small|(১৯৭৯)}} * [[আকালেৰ সন্ধানে]] {{small|(১৯৮০)}} |group3 = ১৯৮১-২০০০ |list3 = * [[দখল]] {{small|(১৯৮১)}} * [[চোখ]] {{small|(১৯৮২)}} * [[আদি শংকৰাচাৰ্য (চলচ্চিত্ৰ)|আদি শংকৰাচাৰ্য]] {{small|(১৯৮৩)}} * [[দামুল]] {{small|(১৯৮৪)}} * [[চিদাম্বৰম (চলচ্চিত্ৰ)|চিদাম্বৰম]] {{small|(১৯৮৫)}} * [[তবাৰানা কাথে]] {{small|(১৯৮৬)}} * [[হালধীয়া চৰায়ে বাওধান খায় (চলচ্চিত্ৰ)|হালধীয়া চৰায়ে বাওধান খায়]] {{small|(১৯৮৭)}} * [[পিৰাভি]] {{small|(১৯৮৮)}} * [[বাঘ বাহাদুৰ]] {{small|(১৯৮৯)}} * [[মাৰুপক্কম]] {{small|(১৯৯০)}} * [[আগন্তুক]] {{small|(১৯৯১)}} * [[ভাগৱত গীতা (চলচ্চিত্ৰ)|ভাগৱত গীতা]] {{small|(১৯৯২)}} * [[চৰাচৰ]] {{small|(১৯৯৩)}} * [[ঊনিশে এপ্ৰিল]] {{small|(১৯৯৪)}} * [[কথাপুৰুষন]] {{small|(১৯৯৫)}} * [[লাল দৰ্জা]] {{small|(১৯৯৬)}} * [[থায়ী চাহেবা]] {{small|(১৯৯৭)}} * [[সমৰ (১৯৯৯ চলচ্চিত্ৰ)|সমৰ]] {{small|(১৯৯৮)}}<!-- article says it won in ১৯৯৯ --> * [[বানপ্ৰস্থম]] {{small|(১৯৯৯)}}<!-- article says it won in ২০০০ --> * [[শান্তম]] {{small|(২০০০)}}<!-- article says it won in ২০০১ --> |group4 = ২০০১- বৰ্তমানলৈ |list4 = * [[দ্বীপ (চলচ্চিত্ৰ)|দ্বীপ]] {{small|(২০০১)}} * [[মন্দ মেয়েৰ উপাখ্যান]] {{small|(২০০২)}} * [[শ্বাস (চলচ্চিত্ৰ)|শ্বাস]] {{small|(২০০৩)}} * [[পেজ থ্ৰি]] {{small|(২০০৪)}} * [[কালপুৰুষ (চলচ্চিত্ৰ)|কালপুৰুষ]] {{small|(২০০৫)}} * [[পুলিজন্মম]] {{small|(২০০৬)}} * [[কাঞ্চিভৰম]] {{small|(২০০৭)}} * [[অন্তহীন]] {{small|(২০০৮)}} * [[কুট্টি স্ৰেংক]] {{small|(২০০৯)}} * [[অদামিণ্টে মাকন আবু]] {{small|(২০১০)}} * [[দেউল (চলচ্চিত্ৰ)|দেউল]] আৰু [[ব্যাৰি]] {{small|(২০১১)}} * [[পান সিং তোমৰ (চলচ্চিত্ৰ)|পান সিং টোমৰ]] {{small|(২০১২)}} * [[শ্বিপ অফ থেচাচ]] {{small|(২০১৩)}} * [[কোৰ্ট (চলচ্চিত্ৰ)|কোৰ্ট]] {{small|(২০১৪)}} * [[বাহুৱলী: দ্য বিগিনিং]] {{small|(২০১৫)}} * [[কাচভ]] {{small|(২০১৬)}} * [[ভিলেজ ৰকষ্টাৰ্ছ]] {{small|(২০১৭)}} * [[হেল্লাৰো]] {{small|(২০১৮)}} * [[মৰক্কৰ: লাইন অফ আৰবিয়ান চি|মৰক্কৰ]] {{small|(২০১৯)}} * [[সুৰাৰাই পত্ৰু]] {{small|(২০২০)}} * [[ৰকেট্ৰি: দ্য নাম্বি ইফেক্ট]] {{small|(২০২১)}} |group5 = অন্যান্য |list5 = *{{Clickable button|[[সাঁচ:All India Certificate of Merit for Best Feature Film|'''উৎকৰ্ষৰ মানপত্ৰ প্ৰাপক ছবি''']]<br /> {{small|(১৯৫৩-১৯৫৭)}}|color=white}} *{{Clickable button|[[সাঁচ:National Film Award Second Best Feature Film|'''দ্বিতীয় শ্ৰেষ্ঠ পূৰ্ণদৈৰ্ঘ্য ছবি''']]<br /> {{small|(১৯৫৭-১৯৯২)}}|color=white}} *{{Clickable button|[[সাঁচ:National Film Award Third Best Feature Film|'''তৃতীয় শ্ৰেষ্ঠ পূৰ্ণদৈৰ্ঘ্য ছবি''']]<br /> {{small|(১৯৫৮-১৯৬৫)}}|color=white}} }}<noinclude> {{documentation|content={{collapsible option}}{{Squad maintenance}}}} [[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা সম্পৰ্কীয় সাঁচ]] </noinclude> [[শ্ৰেণী:শ্ৰেষ্ঠ পূৰ্ণদৈৰ্ঘ্য ছবিৰ ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা বিজয়ী]] ok6hd8baugqxxx17b7ufhkano9q8aqo 0 76018 514644 366649 2025-06-03T09:28:26Z Kandarpajit Kallol 6257 514644 wikitext text/x-wiki {{unreferenced}} {{infobox writer | name =অভিজিত শৰ্মা বৰুৱা | image = | imagesize = 200px | relatives = | birth_date = <!-- {{birth date and age|||}}--> | birth_place = [[অসম]] | nationality = [[ভাৰত|ভাৰতীয়]] | citizenship = ভাৰতীয় | language = [[অসমীয়া ভাষা|অসমীয়া]] | education = | subject = লেখক, অনুবাদক। | notableworks = }} '''অভিজিত শৰ্মা বৰুৱা''' ({{lang-en|Abhijit Sarma Baruah}}) হৈছে [[অসম]]ৰ এগৰাকী লেখক, অনুবাদক। ==জন্ম আৰু শিক্ষা== ১৯৬১ চনৰ ৮ ডিচেম্বৰত [[যোৰহাট]]ত অভিজিত শৰ্মা বৰুৱাৰ জন্ম হয়। তেওঁ ৪ নম্বৰ ৱাৰ্ড প্ৰাথমিক বিদ্যালয়ত শিক্ষা জীৱন আৰম্ভ কৰি বাল্য ভৱনৰ পৰা হাইস্কুলীয়া শিক্ষা, [[জগন্নাথ বৰুৱা মহাবিদ্যালয়]]ৰ পৰা প্ৰাক স্নাতক আৰু [[যোৰহাট অভিযান্ত্ৰিক মহাবিদ্যালয়]] ৰ পৰা বৈদ্যুতিক শাখাত ডিগ্ৰী অৰ্জন কৰে।{{citation needed}} ==কৰ্মজীৱন== শৰ্মাই ১৯৮৬ চনৰ ২১ মাৰ্চত চালাকাটিৰ [[বঙাইগাঁও তাপ বিদ্যুৎ কেন্দ্ৰ]]ৰ সহকাৰী অভিযন্তা হিচাপে যোগদান কৰে। ২০২১ চনত তেওঁ [[অসম শক্তি বিতৰণ কোম্পানী লিমিটেড]]ৰ মুখ্য মহাপ্ৰবন্ধক পদৰ পৰা অৱসৰ লয়। তাৰ পাছত সেই একেটা প্ৰতিষ্ঠানতে পৰামৰ্শদাতা হিচাপে যোগদান কৰে।{{citation needed}} ==সাহিত্যিক-সামাজিক জীৱন== ছাত্ৰাৱস্থাৰ পৰা নিৰালস্যভাবে সাহিত্য সাধনা কৰি অহা শ্ৰীশৰ্মা বৰুৱাই তেওঁৰ দ্বাৰা ৰচিত প্ৰথম উপন্যাস ‘প্ৰত্যাবৰ্তন’ৰ বাবে ১৯৮৭ চনত ‘[[দৈনিক অসম]]’ৰ শ্ৰেষ্ঠ ঔপন্যাসিকৰ বঁটা লাভ কৰিছিল। তেওঁ ছবছৰ কাল [[অসম বিজ্ঞান সমিতি]]ৰ বিজ্ঞান আলোচনী ‘[[বিজ্ঞান জেউতি]]’ৰ সম্পাদক আছিল। ২০১৫ চনত শৰ্মা বৰুৱাই শিশুৰ মাজত বিজ্ঞান জনপ্ৰিয়কৰণৰ বাবে ৰাষ্ট্ৰীয় বঁটা লাভ কৰিছিল। ২০২১ চনত তেওঁ অসম সাহিত্য সভাৰ ‘ধৰ্মেশ্বৰ কটকী শিশু সাহিত্য বঁটা' লাভ কৰিছে। তেওঁ এতিয়ালৈকে (২০২২ চনৰ মে’) ৯৮খন কিতাপ ৰচনা কৰিছে আৰু তাৰ বেছি সংখ্যকেই মৌলিক শিশু সাহিত্য আৰু শিশু সাহিত্যৰ অনুবাদ। গল্প, উপন্যাস, প্ৰবন্ধ আদিৰ উপৰি  তেওঁ সাতখন টি.ভি. ধাৰাবাহিকৰ (তাৰে তিনিখন হিন্দী) বাবে কাহিনী আৰু চিত্ৰনাট্য ৰচনা কৰিছে আৰু কেইবাখনো বিজ্ঞানভিত্তিক ৰেডিঅ’ নাটকো লিখিছে।{{citation needed}} ==ব্যক্তিগত জীৱন== ১৯৯৩ চনৰ ১৯ জানুৱাৰীত অনুশ্ৰী শৰ্মা বৰুৱাৰ সৈতে তেওঁ বিবাহপাশত আবদ্ধ হয়। অনুশ্ৰী শৰ্মা বৰুৱা [[উত্তৰ কামপীঠ মহাবিদ্যালয়]]ৰ দৰ্শন বিভাগৰ প্ৰবক্তা আছিল। তেওঁলোকৰ দুটি সন্তান - অভিজ্ঞান আৰু অনুষ্ণা। অভিজ্ঞান [[আয়াৰলেণ্ড]]ত অভিযন্তা হিচাপে কৰ্মৰত, অনুষ্ণাই উইপ্ৰ' কোম্পানীত চাকৰি কৰে।{{citation needed}} ==তথ্যসূত্ৰ== {{reflist}} == বাহ্যিক সংযোগ == {{wikiquote}} [[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:জীৱিত ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া সাহিত্যিক]] 6tn2p740f13iastcc72cgg88bzzvx3j 0 78028 514633 320119 2025-06-03T09:21:21Z Kandarpajit Kallol 6257 514633 wikitext text/x-wiki [[চিত্ৰ:A scene from drama Godot.JPG|1,487 × 1,113px|thumb|বিশিষ্ট ফৰাচি নাট্যকাৰ চেমুয়েল বেকেটৰ ‘ওৱেটিং ফৰ গদো’ৰ অসমীয়া অভিযোজনা ‘এদিন আহিব তেওঁ’ ৰ এটি দৃশ্যত অভিনেতা অতুল পাচনি]] {{Biography stub}} {{references}} {{Infobox person | name = অতুল পাচনী | image = | caption = | native_name = | birth_name = | birth_date = {{birth date and age|df=y|1960|01|21}} | birth_place = [[মাজুলী]], অসম, ভাৰত | death_date = | death_place = | residence = | nationality = [[ভাৰত|ভাৰতীয়]] | other_names = | alma_mater = | occupation = অভিনেতা | parents = | years_active = | organization = | spouse = অনিমা পাচনী | children = অনন্যা পাচনী<br>নানান পাচনী | honours = }} '''অতুল পাচনী''' ({{lang-en|Atul Pachani}}) অসমৰ এগৰাকী অভিনয় শিল্পী। ১৯৬০ চনৰ ২১ জানুৱাৰীত মাজুুলীত তেওঁৰ জন্ম হয়। ==কৰ্মজীৱন== {{Empty section}} ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist}} == বাহ্যিক সংযোগ == {{wikiquote}} [[শ্ৰেণী:অসমীয়া অভিনেতা]] [[শ্ৰেণী:অসমীয়া চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেতা]] 32s5gptrxo8v014dofvblvfpusqzoor 3 83662 514463 343792 2025-06-03T02:38:49Z J ansari 14712 পৃষ্ঠা [[সদস্য বাৰ্তা:K4s8ht9vdjhg5l]]ৰ পৰা [[সদস্য বাৰ্তা:Tal cahen]]লৈ J ansariয়ে স্থানান্তৰ কৰিলে: Automatically moved page while renaming the user "[[Special:CentralAuth/K4s8ht9vdjhg5l|K4s8ht9vdjhg5l]]" to "[[Special:CentralAuth/Tal cahen|Tal cahen]]" 334494 wikitext text/x-wiki {{tmbox | type = notice | image = [[চিত্ৰ:Assamese Jaapi.png|135px|left]] | imageright = [[চিত্ৰ:Wikipedia-logo-v2-as.svg|135px]] | style = border: 1px blue solid; | textstyle = | text = {{Center|<big>{{#if: {{{1}}} |'''নমস্কাৰ, {{#if: | {{{1}}} | {{BASEPAGENAME}} }}<br/>}}}} {{Center|'''[[অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া]]লৈ আপোনাক [[ৱিকিপিডিয়া:আদৰণি|আদৰণি জনাইছোঁ]]! '''</big><br/><br/> আপোনাৰ আগ্ৰহৰ বাবে ধন্যবাদ। আশা কৰোঁ আপুনি সদায় আমাৰ লগত জড়িত হৈ থাকিব। নৱাগত সকলৰ বাবে তলত দিয়া পৃষ্ঠাকেইখন অতি উপযোগী, অনুগ্ৰহ কৰি পৃষ্ঠাকেইখন এবাৰ চকু ফুৰাই চাই যেন। }}<br/> {{Center| '''ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনাৰ সহায়'''<br/> <big> [[ৱিকিপিডিয়া:পৰিচয়|ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে অলপ]]</big><br/> <big> [[সহায়:সৰল সম্পাদনা|সম্পাদনাৰ থুলমুল আভাস]]</big><br/> <big> [[ৱিকিপিডিয়া:সহায়িকা|ৱিকিপিডিয়া সম্পাদনাৰ বিষয়ে প্ৰয়োজনীয় আভাস]]</big><br/> <big> [[সহায়:নতুন প্ৰবন্ধ আৰম্ভ কৰক|প্ৰবন্ধ এটা কেনেকৈ আৰম্ভ কৰিব?]]</big><br/> <big> [[ৱিকিপিডিয়া:সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ|সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ]] </big><br/> <br> '''ৱিকিপিডিয়াৰ সম্পাদনাৰ নিয়ম নীতি'''<br/> <big> [[ৱিকিপিডিয়া:পাঁচটা স্তম্ভ|ৱিকিপিডিয়াৰ পঞ্চশীল নীতি]]</big><br/> <big> [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়া কি নহয়|ৱিকিপিডিয়া কি নহয়]]</big><br/> }} <br/> '''ইয়াৰ উপৰিও ফে'চবুকত [https://www.facebook.com/groups/assamwikigroup/ {{Like|''Assamese Wikipedia Community''}}] বুলি আমাৰ এটা আলোচনা গোট আৰু [https://www.facebook.com/AxomiyaWikipedia/ {{Like|''অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া- Assamese Wikipedia''}}] নামৰ এটা পৃষ্ঠা আছে। ৱিকিপিডিয়ানসকলক লগ পাবলৈ আৰু ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে জানিবলৈ আপুনিও সেইবোৰৰ সদস্য হৈ ল'ব পাৰে। ''' আশা কৰোঁ ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনা কৰি আৰু এজন [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়ান|ৱিকিপিডিয়ান]] হোৱাটো উপভোগ কৰিব। <div class="center">{{Wikipedia in Social Media}}</div> | small = / yes | smallimage = none / [[Image:Some image.svg|30px]] | smallimageright = none / [[Image:Some image.svg|30px]] | smalltext = আদৰণি }} — [[সদস্য:AdoroniBot|AdoroniBot]] ([[সদস্য বাৰ্তা:AdoroniBot|বাৰ্তা]]) 06:40, 7 October 2022 (ইউ.টি.চি.) <!-- This welcome message is delivered by [[User:AdoroniBot|AdoroniBot]] on behalf of Assamese Wikimedia Community. --> bomc8hvvsom42gin4ji37km6gkwscxx 0 84994 514514 384162 2025-06-03T04:32:20Z Nayan j Nath 15159 [[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল। 514514 wikitext text/x-wiki {{Infobox dam | name = নামনি সোৱণশিৰি জলবিদ্যুৎ প্ৰকল্প | name_official = নামনি সোৱণশিৰি জলবিদ্যুৎ প্ৰকল্প (LSHEP) | image = Subansiri Lower Dam Geruka mukh Lakhimpur Assam.jpg | image_size = | image_caption = নামনি সোৱণশিৰি জলবিদ্যুৎ প্ৰকল্পৰ নদী বান্ধ, অৰুণাচল প্ৰদেশ আৰু অসম | image_alt = | location_map = India | latitude = 27.553611 | longitude = 94.258611 | location_map_size = | location_map_caption = মেপত নামনি সোৱণশিৰি জলবিদ্যুৎ প্ৰকল্পৰ অৱস্থিতি | coordinates = {{coord|27|33|13|N|94|15|31|E|type:landmark|display=inline,title}} | country = ভাৰত | location = [[অৰুণাচল প্ৰদেশ]], [[অসম]] | status = UC | construction_began = ডিচেম্বৰ ২০০৭ | opening = | demolished = | cost = Rs.৬২.৯&nbsp; বিলিয়ন (ডিচেম্বৰ ২০০২ত আনুমানিক) | owner = এন এইচ পি চি লিমিটেড | dam_type = কংক্ৰিটৰ মাধ্যাকৰ্ষণিক | dam_height = {{Convert|116|m|ft|0|abbr=on}} | dam_height_thalweg = | dam_height_foundation= {{Convert|130|m|ft|0|abbr=on}} | dam_length = {{Convert|284|m|ft|0|abbr=on}} | dam_width_crest = | dam_width_base = | dam_volume = {{Convert|2250000|m3|cuyd|0|abbr=on}} | dam_elevation_crest = | dam_crosses = সোৱণশিৰি নদী | spillway_count = | spillway_type = [[Spillway#Energy dissipation|Ski jump]] | spillway_capacity = ৩৭,৫০০ মিটাৰ^৩/ছেকেণ্ড (১,৩২৪,৩০০ ঘন ফুট/ছেকেণ্ড) | res_name = | res_capacity_total = ১.৩৭ কিলোমিটাৰ^৩ (১,১১০,৬৭৭ একৰ ফুট) | res_capacity_active = ০.৪৪ কিলোমিটাৰ^৩ (৩৫৬,৭১৪ একৰ ফুট) | res_capacity_inactive= | res_catchment = | res_surface = {{Convert|33.5|km2|sqmi|0|abbr=on}}<ref name=register>{{cite web|title=India: National Register of Large Dams 2009|url=http://www.cwc.nic.in/main/downloads/National%20Register%20of%20Large%20Dams%202009.pdf|publisher=Central Water Commission|accessdate=10 July 2011|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110721165130/http://www.cwc.nic.in/main/downloads/National%20Register%20of%20Large%20Dams%202009.pdf|archivedate=21 July 2011|df=dmy-all}}</ref> | res_elevation = | res_max_depth = | res_max_length = | res_max_width = | res_tidal_range = | plant_operator = এন এইচ পি চি লিমিটেড | plant_commission = 2016-2018 (est.) | plant_decommission = | plant_type = | plant_turbines = {{nowrap|8 × 250&nbsp; [[megawatt|MW]]}} [[Francis turbine|Francis-type]] | plant_capacity = ২,০০০&nbsp; মেগাৱাট (max. planned) | plant_annual_gen = 7,421&nbsp; GW·h | website = [http://www.nhpcindia.com/Projects/English/Scripts/Prj_Introduction.aspx?Vid=23 Subansari (Lower) Project] | extra = }} '''নামনি সোৱণশিৰি জলবিদ্যুৎ প্ৰকল্প''' (SLHEP) নামেৰে নামকৰণ কৰা [[সোৱণশিৰি নদী|সোৱণশিৰি নদীৰ]] নিম্ন বান্ধটো উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ সোৱণশিৰি নদীৰ ওপৰত নিৰ্মাণৰ কাম চলি থকা এক মাধ্যাকৰ্ষণিক বান্ধ। এই বান্ধটো সোৱণশিৰি নদীৰ ওপৰেৰে ২.৩ কিলোমিটাৰ (১.৪ মাইল) [[অৰুণাচল প্ৰদেশ|অৰুণাচল প্ৰদেশত]] অৱস্থিত। এন এইচ পি চি লিমিটেডে নদীৰ চলাচল প্ৰকল্প হিচাপে বৰ্ণনা কৰা এই প্ৰকল্পটোৱে সম্পূৰ্ণ হ'লে ২০০০ মেগাৱাট শক্তি যোগান ধৰাৰ আশা কৰা হৈছে।<ref name=NHPCIndia>{{cite web|title=Welcome to Subansiri (Lower) Project|url=http://www.nhpcindia.com/Projects/english/Scripts/Prj_Introduction.aspx?Vid=23|publisher=NHPC India|accessdate=12 March 2012}}</ref> নিৰ্মাণৰ সময়ত প্ৰকল্পটোৱে কেইবাটাও সমস্যাৰ সন্মুখীন হৈছে য’ত ভূমিস্খলন, পুনৰ নিৰ্মাণ আৰু বিৰোধিতা আদি অন্তৰ্ভুক্ত। ২০১৮ চনত ইয়াৰ কাম সম্পূৰ্ণ হোৱাৰ আশা কৰা হৈছিল। পৰিকল্পনা অনুসৰি সম্পূৰ্ণ হ'লে ই ভাৰতৰ আটাইতকৈ ডাঙৰ জলবিদ্যুৎ প্ৰকল্প হ'ব।<ref name="TNN">{{cite web|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-02-16/guwahati/31066360_1_subansiri-dam-lower-subansiri-nhpc-officials|archive-url=https://web.archive.org/web/20131214120044/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-02-16/guwahati/31066360_1_subansiri-dam-lower-subansiri-nhpc-officials|url-status=dead|archive-date=14 December 2013|title=Construction of Subansiri dam not to be stopped|accessdate=9 March 2012|work=[[The Times of India]]|date=16 February 2012|archivedate=14 December 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131214120044/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-02-16/guwahati/31066360_1_subansiri-dam-lower-subansiri-nhpc-officials|deadurl=yes}}</ref><ref name="AT">{{cite web|title=Subansiri dam work not to be halted: Ramesh|url=http://www.assamtribune.com/scripts/detailsnew.asp?id=aug1310/at07|publisher=The Assam Tribune|accessdate=28 August 2010|date=12 August 2010|archivedate=4 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120304010627/http://www.assamtribune.com/scripts/detailsnew.asp?id=aug1310%2Fat07|deadurl=yes}}</ref> ২০১৯ চনৰ আৰম্ভণিলৈকে অসম অঞ্চলৰ দুটা ডাঙৰ মথাউৰি প্ৰকল্প দিবাং আৰু নামনি সোৱণশিৰিৰ কোনো এটাতে কাম আগবাঢ়িব পৰা নাছিল।<ref name="ncAssam">{{cite news |last1=Talukdar |first1=Sandipan |title=Big Dams in Arunachal likely to Resume Work after NGT Green Signal |url=https://www.newsclick.in/big-dams-arunachal-likely-resume-work-after-ngt-green-signal |accessdate=27 December 2018 |publisher=NewsClick |date=November 28, 2018 }}{{Dead link|date=October 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> এন জি টিয়ে ‘নামনি সোৱণশিৰি প্ৰকল্প’ৰ কাম নিষ্পত্তি কৰাৰ পিছত ইংৰাজী ৩১.০৭.২০১৯ তাৰিখৰ আদেশ অনুসৰি মথাউৰিটোৰ মূল কাম-কাজ ১৫.১০.২০১৯ তাৰিখে পুনৰ আৰম্ভ কৰা হৈছে। ==আৰ্হি== {{Infobox bridge | name = নামনি সোৱণশিৰি জলবিদ্যুৎ প্ৰকল্প দলং | carries = বাহন | width = {{Convert|150|m|ft|0|abbr=on}} | length = {{Convert|150|m|ft|0|abbr=on}} }} কংক্ৰিটৰ এই বান্ধটো নদীৰ তলৰ পৰা জুখিলে ১১৬ মিটাৰ (৩৮১ ফুট) আৰু আটাইতকৈ গভীৰ ভেটিৰ পৰা ২১০ মিটাৰ (৬৯০ ফুট) উচ্চতাত নিৰ্মাণ কৰা হৈছে। ইয়াৰ দৈৰ্ঘ্য হ’ব ২৮৪ মিটাৰ (৯৩২ ফুট) আৰু বান্ধটোৰ গাঁথনিগত আয়তন হ’ব ২,২৫০,০০০ মিটাৰ কুইণ্টল (২,৯৪২,৮৮৯ ঘন গজ)। বান্ধটোৱে সৃষ্টি কৰা জলাশয়টোৰ মুঠ সংৰক্ষণ ক্ষমতা ১.৩৭ কিলোমিটাৰ (১,১১০,৬৭৭ একৰ⋅ফুট) হ’ব, ইয়াৰে .৪৪ কিলোমিটাৰ (৩৫৬,৭১৪ একৰ⋅ফুট) বিদ্যুৎ উৎপাদন বা জলসিঞ্চনৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰিব পৰা যাব। সাধাৰণ স্তৰত জলাশয়টোৰ পৃষ্ঠভাগ ৩৩.৫ কিলোমিটাৰ বৰ্গফুট (১৩ বৰ্গমাইল) সামৰি ল’ব। সোঁপাৰত অৱস্থিত এই পৃষ্ঠৰ শক্তি কেন্দ্ৰটোত উপলভ্য ৯১ মিটাৰ গ্ৰাছ হেডৰ ভিতৰত ৮৬ মিটাৰ ডিজাইন হেড ব্যৱহাৰ কৰি আঠটা ২৫০ মেগাৱাটৰ ফ্ৰান্সিছ টাৰ্বাইন জেনেৰেটৰ থাকিব বুলি পৰিকল্পনা কৰা হৈছে।<ref name=register/><ref name=NHPCIndia>{{cite web|title=Welcome to Subansiri (Lower) Project|url=http://www.nhpcindia.com/Projects/english/Scripts/Prj_Introduction.aspx?Vid=23|publisher=NHPC India|accessdate=12 March 2012}}</ref> ইয়াত অশ্বখুৰাকৃতি মূৰৰ ৰেচ সুৰংগ আঠটা থাকিব, প্ৰত্যেকৰে ব্যাস ৯.৫ মিটাৰ (৩১ ফুট) আৰু দৈৰ্ঘ্য ৬০৮–১,১৬৮ মিটাৰ (১,৯৯৫–৩,৮৩২ ফুট) হ’ব। অশ্বখুৰাকৃতিৰ আঠটা চাৰ্জ সুৰংগ থাকিব, প্ৰত্যেকৰে ব্যাস ৯.৫ মিটাৰ (৩১ ফুট) আৰু দৈৰ্ঘ্য ৪০০–৪৮৫ মিটাৰ (১,৩১২–১,৫৯১ ফুট) হ’ব। ৭–৯.৫ মিটাৰ (২৩–৩১ ফুট) ব্যাস আৰু ১৬৮–১৯০ মিটাৰ (৫৫১–৬২৩ ফুট) দৈৰ্ঘ্যৰ আঠটা অশ্বখুৰাকৃতি/বৃত্তাকৃতিৰ পেনষ্টক থাকিব। টাৰ্বাইনৰ দ্বাৰা নিৰ্গত পানী নদীলৈ ঘূৰাই অনা টেইল ৰেচ চেনেলৰ বহল ২০৬ মিটাৰ (৬৭৬ ফুট) আৰু দীঘল ৩৫ মিটাৰ (১১৫ ফুট)।<ref name=NHPCIndia/> সম্পূৰ্ণ হ’লে জলবিদ্যুৎ উৎপাদকসমূহে ৫০০ মেগাৱাট বিদ্যুৎ উৎপাদন আৰম্ভ কৰিব, ক্ৰমান্বয়ে ২০০০ মেগাৱাটলৈ বৃদ্ধি পাব।<ref>{{cite web |last=Sarmah |first=Nitish |date=Aug 31, 2021 |title=Assam: Subansiri Dam To Generate Power Soon, Opposing Bodies Cry Foul |url=https://www.guwahatiplus.com/assam/assam-subansiri-dam-to-generate-power-soon-opposing-bodies-cry-foul |website=guhahatiplus}}</ref> ==তথ্যসূত্ৰ== {{reflist}} [[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ জলবিদ্যুৎ প্ৰকল্প]] h230p2eoaommq6vlcyasw7y0u53cdas 514518 514514 2025-06-03T04:59:40Z Nayan j Nath 15159 [[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল। 514518 wikitext text/x-wiki {{Infobox dam | name = নামনি সোৱণশিৰি জলবিদ্যুৎ প্ৰকল্প | name_official = নামনি সোৱণশিৰি জলবিদ্যুৎ প্ৰকল্প (LSHEP) | image = Subansiri Lower Dam Geruka mukh Lakhimpur Assam.jpg | image_size = | image_caption = নামনি সোৱণশিৰি জলবিদ্যুৎ প্ৰকল্পৰ নদী বান্ধ, অৰুণাচল প্ৰদেশ আৰু অসম | image_alt = | location_map = India | latitude = 27.553611 | longitude = 94.258611 | location_map_size = | location_map_caption = মেপত নামনি সোৱণশিৰি জলবিদ্যুৎ প্ৰকল্পৰ অৱস্থিতি | coordinates = {{coord|27|33|13|N|94|15|31|E|type:landmark|display=inline,title}} | country = ভাৰত | location = [[অৰুণাচল প্ৰদেশ]], [[অসম]] | status = UC | construction_began = ডিচেম্বৰ ২০০৭ | opening = | demolished = | cost = Rs.৬২.৯&nbsp; বিলিয়ন (ডিচেম্বৰ ২০০২ত আনুমানিক) | owner = এন এইচ পি চি লিমিটেড | dam_type = কংক্ৰিটৰ মাধ্যাকৰ্ষণিক | dam_height = {{Convert|116|m|ft|0|abbr=on}} | dam_height_thalweg = | dam_height_foundation= {{Convert|130|m|ft|0|abbr=on}} | dam_length = {{Convert|284|m|ft|0|abbr=on}} | dam_width_crest = | dam_width_base = | dam_volume = {{Convert|2250000|m3|cuyd|0|abbr=on}} | dam_elevation_crest = | dam_crosses = সোৱণশিৰি নদী | spillway_count = | spillway_type = [[Spillway#Energy dissipation|Ski jump]] | spillway_capacity = ৩৭,৫০০ মিটাৰ^৩/ছেকেণ্ড (১,৩২৪,৩০০ ঘন ফুট/ছেকেণ্ড) | res_name = | res_capacity_total = ১.৩৭ কিলোমিটাৰ^৩ (১,১১০,৬৭৭ একৰ ফুট) | res_capacity_active = ০.৪৪ কিলোমিটাৰ^৩ (৩৫৬,৭১৪ একৰ ফুট) | res_capacity_inactive= | res_catchment = | res_surface = {{Convert|33.5|km2|sqmi|0|abbr=on}}<ref name=register>{{cite web|title=India: National Register of Large Dams 2009|url=http://www.cwc.nic.in/main/downloads/National%20Register%20of%20Large%20Dams%202009.pdf|publisher=Central Water Commission|accessdate=10 July 2011|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110721165130/http://www.cwc.nic.in/main/downloads/National%20Register%20of%20Large%20Dams%202009.pdf|archivedate=21 July 2011|df=dmy-all}}</ref> | res_elevation = | res_max_depth = | res_max_length = | res_max_width = | res_tidal_range = | plant_operator = এন এইচ পি চি লিমিটেড | plant_commission = 2016-2018 (est.) | plant_decommission = | plant_type = | plant_turbines = {{nowrap|8 × 250&nbsp; [[megawatt|MW]]}} [[Francis turbine|Francis-type]] | plant_capacity = ২,০০০&nbsp; মেগাৱাট (max. planned) | plant_annual_gen = 7,421&nbsp; GW·h | website = [http://www.nhpcindia.com/Projects/English/Scripts/Prj_Introduction.aspx?Vid=23 Subansari (Lower) Project] | extra = }} '''নামনি সোৱণশিৰি জলবিদ্যুৎ প্ৰকল্প''' (SLHEP) নামেৰে নামকৰণ কৰা [[সোৱণশিৰি নদী|সোৱণশিৰি নদীৰ]] নিম্ন বান্ধটো উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ সোৱণশিৰি নদীৰ ওপৰত নিৰ্মাণৰ কাম চলি থকা এক মাধ্যাকৰ্ষণিক বান্ধ। এই বান্ধটো সোৱণশিৰি নদীৰ ওপৰেৰে ২.৩ কিলোমিটাৰ (১.৪ মাইল) [[অৰুণাচল প্ৰদেশ|অৰুণাচল প্ৰদেশত]] অৱস্থিত। এন এইচ পি চি লিমিটেডে নদীৰ চলাচল প্ৰকল্প হিচাপে বৰ্ণনা কৰা এই প্ৰকল্পটোৱে সম্পূৰ্ণ হ'লে ২০০০ মেগাৱাট শক্তি যোগান ধৰাৰ আশা কৰা হৈছে।<ref name=NHPCIndia>{{cite web|title=Welcome to Subansiri (Lower) Project|url=http://www.nhpcindia.com/Projects/english/Scripts/Prj_Introduction.aspx?Vid=23|publisher=NHPC India|accessdate=12 March 2012}}</ref> নিৰ্মাণৰ সময়ত প্ৰকল্পটোৱে কেইবাটাও সমস্যাৰ সন্মুখীন হৈছে য’ত ভূমিস্খলন, পুনৰ নিৰ্মাণ আৰু বিৰোধিতা আদি অন্তৰ্ভুক্ত। ২০১৮ চনত ইয়াৰ কাম সম্পূৰ্ণ হোৱাৰ আশা কৰা হৈছিল। পৰিকল্পনা অনুসৰি সম্পূৰ্ণ হ'লে ই ভাৰতৰ আটাইতকৈ ডাঙৰ জলবিদ্যুৎ প্ৰকল্প হ'ব।<ref name="TNN">{{cite web|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-02-16/guwahati/31066360_1_subansiri-dam-lower-subansiri-nhpc-officials|archive-url=https://web.archive.org/web/20131214120044/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-02-16/guwahati/31066360_1_subansiri-dam-lower-subansiri-nhpc-officials|url-status=dead|archive-date=14 December 2013|title=Construction of Subansiri dam not to be stopped|accessdate=9 March 2012|work=[[The Times of India]]|date=16 February 2012|archivedate=14 December 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131214120044/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-02-16/guwahati/31066360_1_subansiri-dam-lower-subansiri-nhpc-officials|deadurl=yes}}</ref><ref name="AT">{{cite web|title=Subansiri dam work not to be halted: Ramesh|url=http://www.assamtribune.com/scripts/detailsnew.asp?id=aug1310/at07|publisher=The Assam Tribune|accessdate=28 August 2010|date=12 August 2010|archivedate=4 March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120304010627/http://www.assamtribune.com/scripts/detailsnew.asp?id=aug1310%2Fat07|deadurl=yes}}</ref> ২০১৯ চনৰ আৰম্ভণিলৈকে অসম অঞ্চলৰ দুটা ডাঙৰ মথাউৰি প্ৰকল্প দিবাং আৰু নামনি সোৱণশিৰিৰ কোনো এটাতে কাম আগবাঢ়িব পৰা নাছিল।<ref name="ncAssam">{{cite news |last1=Talukdar |first1=Sandipan |title=Big Dams in Arunachal likely to Resume Work after NGT Green Signal |url=https://www.newsclick.in/big-dams-arunachal-likely-resume-work-after-ngt-green-signal |accessdate=27 December 2018 |publisher=NewsClick |date=November 28, 2018 }}{{Dead link|date=October 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> এন জি টিয়ে ‘নামনি সোৱণশিৰি প্ৰকল্প’ৰ কাম নিষ্পত্তি কৰাৰ পিছত ইংৰাজী ৩১.০৭.২০১৯ তাৰিখৰ আদেশ অনুসৰি মথাউৰিটোৰ মূল কাম-কাজ ১৫.১০.২০১৯ তাৰিখে পুনৰ আৰম্ভ কৰা হৈছে। ==আৰ্হি== {{Infobox bridge | name = নামনি সোৱণশিৰি জলবিদ্যুৎ প্ৰকল্প দলং | carries = বাহন | width = {{Convert|150|m|ft|0|abbr=on}} | length = {{Convert|150|m|ft|0|abbr=on}} }} কংক্ৰিটৰ এই বান্ধটো নদীৰ তলৰ পৰা জুখিলে ১১৬ মিটাৰ (৩৮১ ফুট) আৰু আটাইতকৈ গভীৰ ভেটিৰ পৰা ২১০ মিটাৰ (৬৯০ ফুট) উচ্চতাত নিৰ্মাণ কৰা হৈছে। ইয়াৰ দৈৰ্ঘ্য হ’ব ২৮৪ মিটাৰ (৯৩২ ফুট) আৰু বান্ধটোৰ গাঁথনিগত আয়তন হ’ব ২,২৫০,০০০ মিটাৰ কুইণ্টল (২,৯৪২,৮৮৯ ঘন গজ)। বান্ধটোৱে সৃষ্টি কৰা জলাশয়টোৰ মুঠ সংৰক্ষণ ক্ষমতা ১.৩৭ কিলোমিটাৰ (১,১১০,৬৭৭ একৰ⋅ফুট) হ’ব, ইয়াৰে .৪৪ কিলোমিটাৰ (৩৫৬,৭১৪ একৰ⋅ফুট) বিদ্যুৎ উৎপাদন বা জলসিঞ্চনৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰিব পৰা যাব। সাধাৰণ স্তৰত জলাশয়টোৰ পৃষ্ঠভাগ ৩৩.৫ কিলোমিটাৰ বৰ্গফুট (১৩ বৰ্গমাইল) সামৰি ল’ব। সোঁপাৰত অৱস্থিত এই পৃষ্ঠৰ শক্তি কেন্দ্ৰটোত উপলভ্য ৯১ মিটাৰ গ্ৰাছ হেডৰ ভিতৰত ৮৬ মিটাৰ ডিজাইন হেড ব্যৱহাৰ কৰি আঠটা ২৫০ মেগাৱাটৰ ফ্ৰান্সিছ টাৰ্বাইন জেনেৰেটৰ থাকিব বুলি পৰিকল্পনা কৰা হৈছে।<ref name=register/><ref name=NHPCIndia>{{cite web|title=Welcome to Subansiri (Lower) Project|url=http://www.nhpcindia.com/Projects/english/Scripts/Prj_Introduction.aspx?Vid=23|publisher=NHPC India|accessdate=12 March 2012}}</ref> ইয়াত অশ্বখুৰাকৃতি মূৰৰ ৰেচ সুৰংগ আঠটা থাকিব, প্ৰত্যেকৰে ব্যাস ৯.৫ মিটাৰ (৩১ ফুট) আৰু দৈৰ্ঘ্য ৬০৮–১,১৬৮ মিটাৰ (১,৯৯৫–৩,৮৩২ ফুট) হ’ব। অশ্বখুৰাকৃতিৰ আঠটা চাৰ্জ সুৰংগ থাকিব, প্ৰত্যেকৰে ব্যাস ৯.৫ মিটাৰ (৩১ ফুট) আৰু দৈৰ্ঘ্য ৪০০–৪৮৫ মিটাৰ (১,৩১২–১,৫৯১ ফুট) হ’ব। ৭–৯.৫ মিটাৰ (২৩–৩১ ফুট) ব্যাস আৰু ১৬৮–১৯০ মিটাৰ (৫৫১–৬২৩ ফুট) দৈৰ্ঘ্যৰ আঠটা অশ্বখুৰাকৃতি/বৃত্তাকৃতিৰ পেনষ্টক থাকিব। টাৰ্বাইনৰ দ্বাৰা নিৰ্গত পানী নদীলৈ ঘূৰাই অনা টেইল ৰেচ চেনেলৰ বহল ২০৬ মিটাৰ (৬৭৬ ফুট) আৰু দীঘল ৩৫ মিটাৰ (১১৫ ফুট)।<ref name=NHPCIndia/> সম্পূৰ্ণ হ’লে জলবিদ্যুৎ উৎপাদকসমূহে ৫০০ মেগাৱাট বিদ্যুৎ উৎপাদন আৰম্ভ কৰিব, ক্ৰমান্বয়ে ২০০০ মেগাৱাটলৈ বৃদ্ধি পাব।<ref>{{cite web |last=Sarmah |first=Nitish |date=Aug 31, 2021 |title=Assam: Subansiri Dam To Generate Power Soon, Opposing Bodies Cry Foul |url=https://www.guwahatiplus.com/assam/assam-subansiri-dam-to-generate-power-soon-opposing-bodies-cry-foul |website=guhahatiplus}}</ref> ==নিৰ্মাণ== সোৱণশিৰি নিম্ন প্ৰকল্পটোৰ নিৰ্মাণৰ সৈতে বহু প্ৰত্যাহ্বান জড়িত হৈ আছে। এইসমূহৰ ভিতৰত নিৰ্মাণ আৰম্ভ হোৱাৰ সময়ত মাটি উপলভ্য নোহোৱা, বাৰিষাৰ বাবে বাৰ্ষিক নিৰ্মাণৰ সময় সীমিত হোৱা (এপ্ৰিলৰ মাজভাগৰ পৰা অক্টোবৰৰ মাজভাগলৈকে), উচ্চ হাৰৰ বানপানীৰ প্ৰবাহ চম্ভালিব লগা আৰু শিলৰ গুণগত মান। বান্ধটোৰ আৰ্হি প্ৰস্তুতকৰণত কঠোৰ নিয়ম মানিছলাৰ লগতে ইয়াৰ বাৰে বাৰে সংশোধন কৰা হৈছে, এই কাৰকসমূহে নিৰ্মাণ কামৰ সময়সূচী আৰু পৰিকল্পনাত প্ৰভাৱ পেলাইছে।<ref name="HW">{{cite web|url=http://www.hydroworld.com/index/display/article-display/9303458802/articles/hydro-review-worldwide/Vol-20/issue-1/articles/dam-design/Planning-and-Building.html|title=Planning and Building the Subansiri Lower Dam and Hydro Project|author= Biswajit Das|publisher=PennWell Corporation|accessdate=7 March 2012|work=HydroWorld|year=2011}}</ref> ২০০৩ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত বান্ধটো আৰু ইয়াৰ লগত জড়িত গঠনসমূহ নিৰ্মাণৰ চুক্তি বগুচাণ্ডজেষ্ট্ৰয়, ছয়ুজগিড্ৰস্পটষ্ট্ৰি আৰু সোমা এণ্টাৰপ্ৰাইজ লিমিটেডৰ এটা কনচৰ্টিয়ামক দিয়া হয়। বান্ধৰ স্থানত অপ্ৰত্যাশিত ভূতাত্ত্বিক পৰিস্থিতিৰ বাবে ভূমিস্খলন আৰু সুৰংগ খনন লেহেমীয়া হয়। ২০০৭ চনৰ নৱেম্বৰ মাহলৈকে নদীখনৰ গতিক সফলতাৰে সলনি কৰা হয় আৰু পিছৰ বছৰৰ এপ্ৰিল মাহত নিৰ্মাণৰ বাবে ভেটিটো স্পষ্ট হৈ পৰে। ভেটিটো সম্পূৰ্ণৰূপে প্ৰস্তুত হোৱাৰ আগতেই আশা কৰাতকৈ ১০ মিটাৰ (৩৩ ফুট) ওপৰতেই পৃষ্ঠাশিলা পোৱা গৈছিল। ইয়াৰ ফলত মথাউৰিটোৰ স্থিৰতাৰ বাবে ডিজাইনৰ পৰিৱৰ্তন ঘটে। বান্ধটোৰ পুনৰ ডিজাইন চলি থকাৰ সময়তে আগন্তুক বাৰিষাৰ বানপানীৰ পৰা ৰক্ষা কৰিবলৈ ভেটিটোৰ ওপৰত কংক্ৰিট ৰাখিব লগা হৈছিল কাৰণ কফাৰডেমবোৰে ভেটিটোক প্ৰবল বানপানীৰ পৰা ৰক্ষা কৰিব নোৱাৰাৰ সম্ভাৱনা যথেষ্ট আছিল। ২০০৮ চনৰ অক্টোবৰ মাহত আৰ্হিৰ পুনৰ নিৰ্মাণ সম্পূৰ্ণ কৰা হয় আৰু কম সময়ৰ ভিতৰতে নিৰ্মাণ কাৰ্য আৰম্ভ কৰিবৰ বাবে ভেটিটো আকৌ এবাৰ পৰিষ্কাৰ কৰা হয়। ২০০৯ চনৰ মে' মাহত বাৰিষাৰ বাবে কাম বন্ধ কৰি দিয়া হয় আৰু সেই বছৰৰ নৱেম্বৰ মাহত পুনৰ কাম আৰম্ভ কৰা হয়।<ref name="HW"/> ২০১১ চনৰ নৱেম্বৰ মাহলৈকে এই বান্ধটোৱে ১৩৮ মিটাৰ (৪৫৩ ফুট) উচ্চতা লাভ কৰিছিল, যিটো স্পিলৱেৰ ১৪৫ মিটাৰ (৪৭৬ ফুট) উচ্চতাৰ ঠিক তলত। ২০১১ চনৰ ১৬ ডিচেম্বৰত বান্ধ নিৰ্মাণৰ প্ৰতিবাদৰ ফলত নিৰ্মাণৰ সঁজুলি সৰবৰাহ বন্ধ কৰি দিয়া হয়।<ref name="CD"> {{cite web |url=http://www.chinadialogue.net/article/show/single/en/4799 |title=Fighting India's mega dams |author=Tanmoy Sharma |publisher=China Dialogue |accessdate=7 March 2012 |work=The Third Pole }}</ref> ২০১১ চনৰ ডিচেম্বৰৰ পৰা কাম বলপূৰ্বকভাৱে স্থগিত ৰখাৰ বাবে নিৰ্মাণ খৰচ প্ৰায় ১২০০ কোটি টকা বৃদ্ধি পাইছে। কোম্পানীটোৱে প্ৰস্তুত কৰা ষ্টেটাছ ৰিপৰ্ট অনুসৰি এন এইচ পি চিয়ে ইতিমধ্যে প্ৰায় ৬,৬০০ কোটি টকা ব্যয় কৰিছে।<ref name="bp">{{cite web|title=Subansiri Project dispute to be resolved through negotiations|url=http://news.biharprabha.com/2014/07/subansiri-project-dispute-to-be-resolved-through-negotiations/|work=IANS|publisher=news.biharprabha.com|accessdate=6 July 2014}}</ref> ২০২৩ চনৰ মাজভাগলৈকে বান্ধটোৰ উচ্চতা সমুদ্ৰপৃষ্ঠৰ পৰা ২১০ মিটাৰ পৰ্যন্ত হৈছিল।<ref>{{Cite web |title=Subansiri Lower Hydroelectric Project Achieves Construction of Dam till Top Level |url=https://www.pib.gov.in/www.pib.gov.in/Pressreleaseshare.aspx?PRID=1936491 |access-date=2024-04-11 |website=www.pib.gov.in}}</ref> ২০২৩ চনৰ অক্টোবৰ মাহত আন এটা ভূমিস্খলনে নিৰ্মাণ কাৰ্য্যত প্ৰভাৱ পেলায়, এইসময়ত পাহাৰৰ অংশ এটা জলাশয়টোত ভাঙি এটা সুৰংগ বন্ধ হৈ পৰে আৰু সোৱণশিৰি নদীলৈ বৈ যোৱা পানী বন্ধ হৈ পৰে।<ref>{{Cite web |date=2023-11-08 |title=How ignored landslide warnings led to Subansiri running dry |url=https://indianexpress.com/article/explained/how-ignored-landslide-warning-led-to-subansiri-river-running-dry-explained-9018295/ |access-date=2024-04-11 |website=The Indian Express |language=en}}</ref> ==তথ্যসূত্ৰ== {{reflist}} [[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ জলবিদ্যুৎ প্ৰকল্প]] t78hdzi8ixcapt7ggcmajpk3qu91vh9 0 96432 514437 367994 2025-06-02T15:39:09Z Nayan j Nath 15159 /* স্বীকৃতি */ 514437 wikitext text/x-wiki {{Infobox holiday | type = সাংস্কৃতিক | holiday_name = এলজিবিটি প্ৰাইড মাহ | date = জুন | month = জুন | frequency = বাৰ্ষিক | firsttime = {{start date and age|df=yes|1970}} | image = 2018 San Francisco Pride.jpg | caption = ২০১৮ চনৰ [[ছান ফ্ৰান্সিস্কো, কেলিফৰ্ণিয়া]]ত [[গৌৰৱ যাত্ৰা]]। | observances = গৌৰৱ যাত্ৰা, এলজিবিটি সংস্কৃতি | duration = এমাহ }} '''এলজিবিটি প্ৰাইড মাহ''' হৈছে লেচবিয়ান, গে, বাইচেক্সুৱেল আৰু ট্ৰান্সজেণ্ডাৰ (এলজিবিটি) লোকসকলৰ গৌৰৱ উদযাপন আৰু স্মৃতিচাৰণৰ বাবে উৎসৰ্গিত এটা মাহ। সাধাৰণতে জুন মাহক প্ৰাইড মাহ হিচাপে পালন কৰা হয়।<ref name=":2">{{Cite web |last=Wurzburger |first=Andrea |date=2022-06-01 |title=Pride Month Explained: What Is Pride Month and Why Do We Celebrate? |url=https://people.com/human-interest/pride-month-explained-pride-month-facts/ |access-date=2022-10-25 |website=[[People (magazine)|People]] |language=en}}</ref> ১৯৬৯ চনত সমকামী মুক্তিৰ বাবে হোৱা ধাৰাবাহিক ষ্টোনৱাল প্ৰতিবাদৰ পিছত প্ৰাইড মাহ আৰম্ভ হয়। পিছলৈ আমেৰিকাৰ বাহিৰলৈও এই উদযাপন বিয়পি পৰে।<ref name=":3" /> আধুনিক যুগৰ গৌৰৱ মাহে এলজিবিটি অধিকাৰৰ বাবে আন্দোলনক সন্মান জনোৱা আৰু এলজিবিটি সংস্কৃতিক উদযাপন কৰা দুয়োটাকে বুজাই। ==ইতিহাস== ===উৎপত্তি=== প্ৰাইড মাহৰ ধাৰণাটো আৰম্ভ হৈছিল ষ্টোনৱাল বিদ্ৰোহৰ পৰা। নিউয়ৰ্ক চহৰত ১৯৬৯ চনৰ ২৮ জুনৰ পৰা এই প্ৰতিবাদ কেইবাদিনো ধৰি সংঘটিত হৈছিল।<ref name=":3">{{Cite web |last=Miranda |first=Gabriela |date=2021-06-03 |title=What are the origins of Pride Month? And who should we thank for the LGBTQ celebration? |url=https://www.usatoday.com/story/news/2021/06/03/what-pride-month-means-look-history-lgbtq-celebration/7504029002/ |access-date=2022-10-25 |website=[[USA Today]] |publisher=[[Gannett]] |language=en-US}}</ref> কৰ্মী মাৰ্ছা পি জনছন, চিলভিয়া ৰিভেৰা আৰু ষ্টৰ্মে ডিলাৰ্ভেৰীক এই প্ৰতিবাদৰ বাবে কৃতিত্ব দিয়া হয় যদিও জনছনে তেওঁৰ অংশগ্ৰহণক অস্বীকাৰ কৰে।<ref>{{Cite web |last1=Oliver |first1=David |last2=Ali |first2=Rasha |date=2019-06-28 |title=Why we owe Pride to black transgender women who threw bricks at cops |url=https://www.usatoday.com/story/opinion/voices/2019/06/24/pride-month-black-transgender-women-stonewall-marsha-p-johnson/1478200001/ |access-date=2022-10-25 |website=[[USA Today]] |publisher=[[Gannett]] |language=en-US}}</ref><ref name=":2" /> এই প্ৰতিবাদৰ পিছৰটো বছৰত আমেৰিকাৰ কেইবাখনো চহৰত প্ৰথম [[গৌৰৱ যাত্ৰা]] অনুষ্ঠিত হয়।<ref name=":0">{{Cite web |last=Stanton |first=Cady |date=2022-06-02 |title=What is the history behind Pride Month? How the LGBTQ celebration came to be |url=https://eu.usatoday.com/story/news/nation/2022/06/02/pride-month-history-lgbtq-celebrations-june/9626504002/ |url-access=subscription |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220602092124/https://eu.usatoday.com/story/news/nation/2022/06/02/pride-month-history-lgbtq-celebrations-june/9626504002/ |archive-date=2022-06-02 |access-date=2022-10-25 |website=[[USA Today]] |publisher=[[Gannett]] |language=en-GB}}</ref> নিউয়ৰ্ক চহৰত "ক্ৰিষ্টোফাৰ ষ্ট্ৰীট মুক্তি দিৱস" উদযাপনৰ লক্ষ্যৰে কৰা এই সমদলটোক সমগ্ৰ আমেৰিকাত পদযাত্ৰাৰ সমান্তৰালভাৱে এলজিবিটি অধিকাৰৰ বাবে এক গুৰুত্বৰ মুহূৰ্ত বুলি গণ্য কৰা হয়।<ref>{{Cite web |last=Sommerlad |first=Joe |date=2022-07-02 |title=Pride 2022: How was the annual LGBT+ celebration founded and when and where are events taking place? |url=https://www.independent.co.uk/life-style/pride-events-london-2022-route-history-b2114295.html |url-access=registration |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221004182825/https://www.independent.co.uk/life-style/pride-events-london-2022-route-history-b2114295.html |archive-date=2022-10-04 |access-date=2022-10-25 |website=[[The Independent]] |language=en}}</ref> প্ৰথম পদযাত্ৰাবোৰ উদযাপনতকৈ প্ৰতিবাদৰ সৈতে বেছি মিল আছিল যদিও ই মানুহক এলজিবিটি সম্প্ৰদায় আৰু ইয়াত কেনেকৈ এজনৰ পৰিয়াল আৰু বন্ধু-বান্ধৱীও অন্তৰ্ভুক্ত হ'ব পাৰে সেই সম্পৰ্কে সোঁৱৰাই দিয়াত সহায় কৰিছিল।<ref name=":1">{{Cite web |last=Lopez |first=German |date=2014-06-08 |title=LGBTQ Pride Month, explained |url=https://www.vox.com/2014/6/8/5786368/lgbt-gay-pride-month-2019 |access-date=2022-10-25 |website=[[Vox (website)|Vox]] |publisher=[[Vox Media]] |language=en}}</ref> ===বিস্তাৰ আৰু উদযাপন=== ষ্টোনৱাল বিদ্ৰোহ আৰু প্ৰথম গৌৰৱ সমদলৰ পিছত এলজিবিটি গোটৰ সংখ্যা দ্ৰুতগতিত বৃদ্ধি পায়,<ref>{{Cite book |last=Carter |first=David |url=https://books.google.com/books?id=_D4XdvkOQpYC&pg=PT400 |title=Stonewall: The Riots That Sparked the Gay Revolution |date=2010-05-25 |publisher=[[Macmillan Publishers]] |isbn=978-0-312-67193-8 |language=en |quote=As Frank Kameny stated, 'By the time of Stonewall, we had fifty to sixty gay groups in the country. A year later there was at least fifteen hundred. By two years later, to the extent that a count could be made, it was twenty-five hundred.'}}</ref> আৰু কেইবছৰমানৰ পিছত সমগ্ৰ আমেৰিকাত গৌৰৱ আন্দোলন বিয়পি পৰে।<ref name=":1" /> ২০২০ চনৰ হিচাপত বিশ্বৰ প্ৰধান চহৰ অঞ্চলসমূহত বেছিভাগ গৌৰৱ উদযাপন জুন মাহত অনুষ্ঠিত হয় যদিও এনে পদযাত্ৰাৰ বাবে জুন মাহ উপযুক্ত বিবেচিত নোহোৱা কিছুমান চহৰত বছৰৰ বিভিন্ন সময়ত অনুষ্ঠিত হয়।<ref>{{cite web |last1=Baume |first1=Matt |date=25 June 2020 |title=What Is Pride Month and the History of Pride? |url=https://www.them.us/story/the-complete-history-of-pride |access-date=2022-10-26 |website=[[Them (website)|Them]] |publisher=[[Condé Nast Publications]]}}</ref> ===স্বীকৃতি=== ১৯৯৯ চনৰ জুন মাহত আমেৰিকাৰ ৰাষ্ট্ৰপতি বিল ক্লিণ্টনে "আমেৰিকাত প্ৰতি জুন মাহত ষ্টোনৱাল বিদ্ৰোহৰ বৰ্ষপূৰ্তিক গে আৰু লেচবিয়ান প্ৰাইড মাহ" বুলি ঘোষণা কৰে।<ref name=":4">{{cite web |last1=Clinton |first1=William J. |date=June 11, 1999 |title= Proclamation 7203—Gay and Lesbian Pride Month, 1999 |url=https://www.presidency.ucsb.edu/documents/proclamation-7203-gay-and-lesbian-pride-month-1999|url-status=live |access-date=March 12, 2019 |website=The American Presidency Project |language=en}}</ref> ২০১১ চনত ৰাষ্ট্ৰপতি বাৰাক ওবামাই আনুষ্ঠানিকভাৱে স্বীকৃতিপ্ৰাপ্ত প্ৰাইড মাহৰ সম্প্ৰসাৰণ কৰি সমগ্ৰ এলজিবিটি সম্প্ৰদায়ক সামৰি লয়।<ref name=":4" /><ref>{{Cite web |last=Cho |first=Diane J. |date=2022-06-01 |title=Notable Figures & Moments in Pride Month History to Honor This Week, from Gilbert Baker to Alan Turing |url=https://people.com/human-interest/pride-month-history-facts-june-1-to-7/ |access-date=2022-10-25 |website=[[People (magazine)|People]] |language=en}}</ref> কিন্তু ২০১৭ চনত ড'নাল্ড ট্ৰাম্পে আমেৰিকাত প্ৰাইড মাহৰ ফেডাৰেল স্বীকৃতি অব্যাহত ৰাখিবলৈ অস্বীকাৰ কৰে,<ref>{{Cite news |last=Bump |first=Philip |date=2017-06-27 |title=Last year, June was National Pride Month. This year, it isn't. |newspaper=[[The Washington Post]] |publisher=[[Nash Holdings]] |url=https://www.washingtonpost.com/news/politics/wp/2017/06/27/last-year-june-was-national-pride-month-this-year-it-isnt/ |url-access=limited |access-date=2022-10-25}}</ref> যদিও পিছলৈ ২০১৯ চনত তেওঁ ৰাষ্ট্ৰপতিৰ ঘোষণা হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰা এটা টুইটত ইয়াক স্বীকৃতি দিয়ে।<ref>{{Cite web |last=Evon |first=Dan |date=2021-06-01 |title=Did Trump Officially Recognize Pride Month During His Presidency? |url=https://www.snopes.com/fact-check/trump-pride-month/ |access-date=2022-10-25 |website=[[Snopes]] |language=en-US}}</ref> ২০২১ চনত কাৰ্যভাৰ গ্ৰহণ কৰাৰ পিছত জো বাইডেনে পূৰ্বতে চেনেটত সমলিংগ বিবাহ আৰু এলজিবিটি বিষয়ৰ স্কুলীয়া শিক্ষাৰ বিৰুদ্ধে ভোটদান কৰাৰ পিছতো প্ৰাইড মাহক স্বীকৃতি দিয়ে আৰু আমেৰিকাত এলজিবিটি অধিকাৰৰ বাবে কাম কৰাৰ প্ৰতিশ্ৰুতি দিয়ে।<ref>{{Cite news |last=Karni |first=Annie |date=2021-06-01 |title=Biden Recognizes Pride Month, Vowing to Fight for L.G.B.T.Q. Rights |language=en-US |work=[[The New York Times]] |url=https://www.nytimes.com/2021/06/01/us/politics/biden-pride-lgbtq.html |url-status=live |url-access=subscription |access-date=2022-10-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210602031322/https://www.nytimes.com/2021/06/01/us/politics/biden-pride-lgbtq.html |archive-date=2021-06-02 |issn=0362-4331}}</ref><ref>{{Cite news |last1=Nagourney |first1=Adam |last2=Kaplan |first2=Thomas |date=2020-06-21 |title=Behind Joe Biden's Evolution on L.G.B.T.Q. Rights |language=en-US |work=[[The New York Times]] |url=https://www.nytimes.com/2020/06/21/us/politics/biden-gay-rights-lgbt.html |url-status=live |url-access=subscription |access-date=2022-10-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210601215617/https://www.nytimes.com/2020/06/21/us/politics/biden-gay-rights-lgbt.html |archive-date=2021-06-01 |issn=0362-4331}}</ref> ==তথ্যসূত্ৰ== {{Reflist}} [[শ্ৰেণী:এলজিবিটি]] 1uas510t29n7dgewzp9ozm3ncz23wcz 0 100677 514679 445020 2025-06-03T10:58:35Z Kandarpajit Kallol 6257 /* তথ্যসূত্ৰ */ 514679 wikitext text/x-wiki {{Infobox writer <!-- For more information see [[:Template:Infobox Writer/doc]]. --> | name = সুনীল গংগোপাধ্যায় | image = Sunil Gangopadhyay 2010.JPG | alt = Sunil Gangopadhyay image | caption = ২০১০ চনত গংগোপাধ্যায় | pseudonym = ''নীল লোহিত'', ''সনাতন পাঠক'', আৰু ''নীল উপাধ্যায়''<ref name="Bengali writer Sunil Gangopadhyay dies of a heart attack at 78" /> | birth_name = | birth_date = {{Birth date|df=y|1934|09|07}} | birth_place = ফৰিদপুৰ, বেংগল প্ৰেচিডেন্সি, [[ব্ৰিটিছ ভাৰত]]<br /> (বৰ্তমানৰ [[বাংলাদেশ]]) | death_date = {{Death date and age|2012|10|23|1934|09|07|df=y}} | death_place = [[কলিকতা]], [[পশ্চিমবংগ]], [[ভাৰত]] | occupation = লেখক | language = [[বঙালী ভাষা]] | nationality = ভাৰতীয় | alma_mater = কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয় | period = ১৯৫৩-২০১২ | genre = | subject = | movement = কৃত্তিবাস | notableworks = {{plainlist}} * ''অৰন্যেৰ দিন-ৰাতি'' * ''ফাৰ্ষ্ট লাইট'' (''প্ৰথম আলো'') * ''দৌজ ডেইজ'' (''সেই সময়'') * ''কাকাবাবু'' {{endplainlist}} | spouse = {{marriage|স্বাতী বন্দোপাধ্যায়|1967}}<ref name="Spouse and children of Gangopadhyay">{{cite web|title=Spouse and children of Gangopadhyay|publisher=Sunil Gangopadhyay website}}</ref> | partner = | children = সৌভিক গংগোপাধ্যায় (b. 1967)<ref name="Spouse and children of Gangopadhyay" /> | relatives = | awards = আনন্দ পুৰস্কাৰ (১৯৭২, ১৯৮৯) <br /> [[সাহিত্য অকাডেমি বঁটা]] (১৯৮৫) | signature = | signature_alt = | website = {{URL|sunilgangopadhyay.org}} | portaldisp = }} '''সুনীল গঙ্গোপাধ্যায়''' বা '''সুনীল গাংগুলী''' ({{lang-en|Sunil Gangopadhyay}}; ৭ ছেপ্টেম্বৰ ১৯৩৪ – ২৩ অক্টোবৰ ২০১২)<ref name="Bengali writer Sunil Gangopadhyay dies of a heart attack at 78" /> হৈছে [[কলিকতা|কলিকতাৰ]] এগৰাকী ভাৰতীয় [[কবি]], ইতিহাসবিদ আৰু ঔপন্যাসিক।<ref name="Sunil Gangopadhyay LOC">{{cite web|title=Sunil Gangopadhyay|url=https://www.loc.gov/acq/ovop/delhi/salrp/sunilgangopadhyay.html|publisher=Library of Congress|access-date=23 October 2012}}</ref> বিংশ শতিকাৰ শেষ ভাগত তেওঁ সক্ৰিয় হৈছিল আৰু মৃত্যুৰ আগলৈকে প্ৰায় চাৰি দশক জুৰি [[বঙালী ভাষা]] সাহিত্যৰ এগৰাকী অন্যতম সাহিত্যিক ৰূপে পৰিচিতি লাভ কৰিছিল। তেওঁ [[কলিকতা|কলিকতাৰ]] এগৰাকী প্ৰাক্তন [[শ্বেৰিফ]] আছিল। গঙ্গোপাধ্যায়ে কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা [[বঙালী ভাষা|বঙালী ভাষাত]] স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী লাভ কৰিছিল। ১৯৫৩ চনত তেওঁ আৰু তেওঁৰ কেইজনমান বন্ধুৱে ''কৃত্তিবাস'' নামৰ এখন বাংলা কবিতা আলোচনী আৰম্ভ কৰিছিল। পিছত তেওঁ বিভিন্ন প্ৰকাশনৰ বাবে লিখিছিল। লেখাৰ ক্ষেত্ৰত তেওঁ '''নীল লোহিত''', '''সনাতন পাঠক''', '''নীল উপাধ্যায়''' ছদ্মনাম ব্যৱহাৰ কৰিছিল।<ref name="Bengali writer Sunil Gangopadhyay dies of a heart attack at 78">{{cite news|title=Bengali writer Sunil Gangopadhyay dies of a heart attack at 78|url=http://ibnlive.in.com/news/bengali-writer-sunil-gangopadhyay-dies-of-a-heart-attack-at-78/301744-40-103.html|archive-url=https://web.archive.org/web/20121023225503/http://ibnlive.in.com/news/bengali-writer-sunil-gangopadhyay-dies-of-a-heart-attack-at-78/301744-40-103.html|url-status=dead|archive-date=23 October 2012|access-date=23 October 2012|publisher=CNN-IBN|date=23 October 2012|archivedate=23 October 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20121023225503/http://ibnlive.in.com/news/bengali-writer-sunil-gangopadhyay-dies-of-a-heart-attack-at-78/301744-40-103.html|deadurl=yes}}</ref> গাংগুলী আছিল বাংলা সাহিত্যৰ বিখ্যাত কাল্পনিক চৰিত্ৰ ''কাকাবাবু''ৰ ৰচক। ৰহস্য উদ্ঘাটনকাৰী কাকাবাবুৰ প্ৰকৃত নাম আছিল ৰাজা ৰয় চৌধুৰী। তেওঁ কাকাবাবু শৃংখলাৰ ৩৬ খন উপন্যাস লিখিছিল; এয়া আছিল ভাৰতীয় শিশু সাহিত্যলৈ তেওঁৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ অৱদান। তেওঁ ১৯৮৫ চনত তেওঁৰ উপন্যাস ''দৌজ ডেইজ'' (সেই সময়)ৰ বাবে [[সাহিত্য অকাডেমি বঁটা]] লাভ কৰিছিল।<ref name="VanitaKidwai2001">{{cite book|author1=Ruth Vanita|author2=Saleem Kidwai|title=Same-Sex Love in India: Readings from Literature and History|url=https://books.google.com/books?id=rVlhw1u8dSwC&pg=PA336|access-date=23 October 2012|date=22 September 2001|publisher=Palgrave Macmillan|isbn=978-0-312-29324-6|pages=336–}}</ref> তেওঁক শতিকাটোৰ আটাইতকৈ জনপ্ৰিয়, সৃজনীশীল আৰু প্ৰসিদ্ধ বঙালী লেখক হিচাপে গণ্য কৰা হয়।<ref>{{cite news| url = https://www.thehindu.com/news/the-man-who-carried-the-modern-consciousness-of-bengal/article4026398.ece| title = The man who "carried the modern consciousness of Bengal" - The Hindu| website = [[The Hindu]]| date = 23 October 2012}} </ref><ref>{{Cite web|url=https://www.goodreads.com/author/show/762877.Sunil_Gangopadhyay|title=Sunil Gangopadhyay}}</ref> ==প্ৰাৰম্ভিক জীৱন== বৰ্তমান [[বাংলাদেশ|বাংলাদেশৰ]] ফৰিদপুৰৰ এটা বঙালী হিন্দু পৰিয়ালত গংগোপাধ্যায়ে জন্মগ্ৰহণ কৰিছিল। তেওঁ কম বয়সতে তেওঁ জন্মস্থান এৰি [[কলিকতা|কলিকতাত]] থাকিবলৈ আহিছিল। পিছলৈ, ১৯৪৭ চনত ভাৰত বিভাজনৰ পিছত তেওঁৰ জন্মস্থান পূব পাকিস্তানৰ অংশ হৈ পৰে। তেওঁ সুৰেন্দ্ৰনাথ মহাবিদ্যালয়, দম দম মতিঝিল মহাবিদ্যালয়, চিটি কলেজ, কলকাতাত অধ্যয়ন কৰিছিল – এই সকলোকেইখন মহাবিদ্যালয় কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ অধীনত পৰে। তাৰ পিছত, ১৯৫৪ চনত তেওঁ কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা বঙালী ভাষাত স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী লাভ কৰে।<ref name="Spouse and children of Gangopadhyay" /> ১৯৬৭ চনৰ ২৬ জানুৱাৰী তাৰিখে তেওঁ স্বাতী বেনাৰ্জীক বিয়া কৰায়। তেওঁৰ একমাত্ৰ পুত্ৰ সৌভিক ১৯৬৭ চনৰ ২০ নৱেম্বৰ তাৰিখে জন্ম হৈছিল, বৰ্তমান তেওঁ বষ্টনত থাকে।<ref name="Spouse and children of Gangopadhyay" /> ==সাহিত্য জীৱন== ===কৃত্তিবাস=== গঙ্গোপাধ্যায় কৃত্তিবাসৰ প্ৰতিষ্ঠাপক সম্পাদক আছিল। এইখন আছিল ১৯৫৩ চনৰপৰা প্ৰকাশ হোৱা এখন প্ৰাথমিক কবিতা আলোচনী, যি কাব্যিক বিষয়বস্তু, ছন্দ আৰু শব্দৰ ক্ষেত্ৰত বহুতো নতুন পৰীক্ষা-নিৰীক্ষাৰে নতুন প্ৰজন্মৰ কবিসকলৰ বাবে এক মঞ্চ তৈয়াৰ কৰিছিল।<ref name="Bengali writer Sunil Gangopadhyay dies of a heart attack at 78" /><ref name="Bengal's literary chameleon">{{cite news|title=Bengal's literary chameleon|url=http://www.theage.com.au/national/obituaries/bengals-literary-chameleon-20121031-28kqs.html|access-date=31 October 2012|newspaper=The Age|date=1 November 2012}}</ref> ===অন্যান্য কাম=== পিছত, তেওঁ [[কলিকতা|কলিকতাৰ]] এক মুখ্য প্ৰকাশন প্ৰতিষ্ঠান আনন্দ বজাৰ গোটৰ বাবে লিখিবলৈ আৰম্ভ কৰে। বহু বছৰ ধৰি তেওঁ এই কাম অব্যাহত ৰাখিছে।<ref name="Bengali writer Sunil Gangopadhyay dies of a heart attack at 78" /> ভাৰত ভ্ৰমণ কৰাৰ সময়ত তেওঁ বিট কবি এলেন গিন্সবাৰ্গৰ বন্ধু হৈ পৰে। গিন্সবাৰ্গে তেওঁৰ কবিতা ''ছেপ্টেম্বৰ জেচোৰ ৰোডত'' গঙ্গোপাধ্যায়ৰ কথা বিশেষভাৱে উল্লেখ কৰিছিল। ইয়াৰ বিনিময়ত গঙ্গোপাধ্যায়ে তেওঁৰ কিছুমান গদ্যত গিন্সবাৰ্গৰ কথা উল্লেখ কৰিছিল। উপ-সভাপতি হিচাপে পাঁচ বছৰ কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰাৰ পিছত, তেওঁ ২০০৮ চনৰ ২০ ফেব্ৰুৱাৰীত [[সাহিত্য অকাডেমি|সাহিত্য অকাডেমিৰ]] সভাপতি নিৰ্বাচিত হয়।<ref>{{cite news|url=http://www.hindu.com/2008/02/21/stories/2008022159901400.htm|archive-url=https://web.archive.org/web/20080304173336/http://www.hindu.com/2008/02/21/stories/2008022159901400.htm|url-status=dead|archive-date=4 March 2008|title=Gangopadhyay elected Sahitya Akademi president|work=[[The Hindu]]|date=21 February 2008|access-date=4 April 2009|archivedate=4 March 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080304173336/http://www.hindu.com/2008/02/21/stories/2008022159901400.htm|deadurl=yes}}</ref> সুনীল গংগোপাধ্যায়, তৰুণ সান্যাল, জ্যোতিৰ্ময় দত্ত আৰু সত্ৰজিৎ দত্তৰ সৈতে ''হাংগ্ৰি জেনেৰেচন'' (ভোকাতুৰ প্ৰজন্ম) সাহিত্য আন্দোলনৰ কবি মলয় ৰয় চৌধুৰীৰ বিখ্যাত বিচাৰত প্ৰতিৰক্ষা সাক্ষী হ’বলৈ স্বেচ্ছাই আগবাঢ়ি আহিছিল।<ref name="Indian and Foreign Review">{{cite book|title=Indian and Foreign Review|url=https://books.google.com/books?id=4kNnAAAAMAAJ|access-date=26 October 2012|year=1969|publisher=Publications Division of the Ministry of Information and Broadcasting, Government of India|page=271}}</ref> ==মৃত্যু== ২০১২ চনৰ ২৩ অক্টোবৰৰ পুৱা ২:০৫ বজাত দক্ষিণ কলকাতাৰ বাসগৃহত হৃদৰোগত আক্ৰান্ত হৈ সুনীল গঙ্গোপাধ্যায়ৰ মৃত্যু হয়।<ref name="Bengali writer Sunil Gangopadhyay dies of a heart attack at 78"/><ref name="Eminent Bengali writer Sunil Gangopadhyay passes away">{{cite web|url=http://www.bengalnewz.com/west_bengal/kolkata/102334342.html |title=Eminent Bengali writer Sunil Gangopadhyay passes away|publisher=Bengal Newz |date=20 February 2008 |access-date=23 October 2012}}</ref><ref name="Eminent litterateur Sunil Gangopadhyay passes away at his Kolkata residence">{{cite web|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-10-23/india/34679694_1_president-condoles-sahitya-akademi-sunil-gangopadhyay|archive-url=https://archive.today/20130103105502/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-10-23/india/34679694_1_president-condoles-sahitya-akademi-sunil-gangopadhyay|url-status=dead|archive-date=3 January 2013|work=[[The Times of India]]|title=Eminent litterateur Sunil Gangopadhyay passes away at his Kolkata residence|access-date=23 October 2012|archivedate=2013-01-03|archiveurl=https://archive.today/20130103105502/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-10-23/india/34679694_1_president-condoles-sahitya-akademi-sunil-gangopadhyay|deadurl=yes}}</ref> তেওঁ কিছু সময়ৰ পৰা প্ৰষ্টেট কেঞ্চৰ ৰোগত আক্ৰান্ত হৈ আছিল<ref name="Bengali writer Sunil Gangopadhyay dies">{{cite web|title=Bengali writer Sunil Gangopadhyay dies|url=http://www.ndtv.com/article/cities/bengali-writer-sunil-gangopadhyay-dies-283638|publisher=NDTV|access-date=26 October 2012}}</ref> আৰু চিকিৎসাৰ বাবে মুম্বাইলৈ গৈছিল। ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰপতি [[প্ৰণৱ মুখাৰ্জী|প্ৰণৱ মুখাৰ্জীয়ে]] গঙ্গোপাধ্যায়ৰ মৃত্যুত শোক প্ৰকাশ কৰি কৈছিল;<ref name="Eminent litterateur Sunil Gangopadhyay passes away at his Kolkata residence" /> <blockquote>গঙ্গোপাধ্যায়ে তেওঁৰ অনন্য শৈলীৰ জৰিয়তে বাংলা সাহিত্যক সমৃদ্ধ কৰিছিল। তেওঁ তেওঁৰ সমসাময়িকসকলৰ মাজত এগৰাকী শ্ৰেষ্ঠ বুদ্ধিজীৱী আছিল। তেওঁৰ মৃত্যুয়ে যি শূন্যতাৰ সৃষ্টি কৰিছে, সেয়া অপূৰণীয়।</blockquote> ১৯৬৪ চনৰ পৰা লেখকজনৰ সৈতে ওতপ্ৰোতভাৱে জড়িত হৈ থকা [[পশ্চিমবংগ|পশ্চিমবংগৰ]] প্ৰাক্তন মুখ্যমন্ত্ৰী [[বুদ্ধদেৱ ভট্টাচাৰ্য|বুদ্ধদেৱ ভট্টাচাৰ্যই]] কৈছিল যে; বঙালী সাহিত্য তেওঁৰ ওচৰত ঋণী হৈ থাকিব।<ref name="Sunil Gangopadhyay passes away The Hindu">{{cite news|title=Sunil Gangopadhyay passes away|url=http://www.thehindu.com/news/states/other-states/sunil-gangopadhyay-passes-away/article4025129.ece|access-date=23 October 2012|newspaper=The Hindu|date=23 October 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20121026040143/http://www.thehindu.com/news/states/other-states/sunil-gangopadhyay-passes-away/article4025129.ece|archive-date=26 October 2012|url-status=dead}}</ref> ==গ্ৰন্থপঞ্জী== ;কবিতা * হঠাৎ নিজৰ জন্যে<ref name="Sunil Gangopadhyay dies BD News">{{cite news|title=Sunil Gangopadhyay dies|url=http://www.bdnews24.com/details.php?cid=1&id=234937&hb=1|access-date=26 October 2012|newspaper=BD News}}{{dead link|date=December 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> * ভোৰবেলাৰ উপহাৰ * সাদা পৃষ্ঠা তোমাৰ সংগে * সেই মুহুৰ্তে নীৰা * কায়দাতা শিখে নিবে * যদি নিৰ্বাচন দাও * পাগল কতা ;উপন্যাস {{columns-list|colwidth=18em| * আত্মপ্ৰকাশ (১৯৬৪)<ref name="Sunil Gangopadhyay dies BD News" /> * সোণালী দুখ * ছাঁয়া দৰ্শন * অন্য জীৱনেৰ স্বাদ * স্বপ্ন সম্ভৱ * সুনীলেৰ সাতদিন * ৰাণী ও অবিনাশ * কথায় আলো * জল জংগলেৰ কাব্য * একটি ৰাত তিনিটি জীৱন * জমজ কাহিনী * মধু কাহিনী * গণেশ দিয়ে শুৰু * উন্মোচনেৰ মুহুৰ্তে * আধাৰ ৰাতেৰ অতিথি * আকাশ পাতাল * আশ্ৰয় * আলপনা আৰ শিখা * অচিনা মানুষ * আমাৰ স্বপ্ন * নদীৰ পাৰে খেলা * সত্যেৰ আৰল * একা এবং কয়েকজন * সেই সময় * প্ৰথম আলো * পূৰ্ব-পশ্চিম * হীৰক দীপ্তি * নিসংগ সম্ৰাট (২০০৫) * মনেৰ মানুষ (২০০৮) * বসুধা ও তাৰ মেয়ে (২০১০) * সৰস্বতীৰ পা-এৰ কাছে (২০১২) * ৰাধা কৃষ্ণ (২০১৫) * জীৱন যে ৰকম}} ;আত্মজীৱনী * অৰ্ধেক জীৱন * ছবিৰ দেশে, কবিতাৰ দেশে ;ভ্ৰমণ কাহিনী * বিজনে নিজেৰ সাথে * আমাদেৰ ছোট নদী * তিন সমুদ্ৰ সাতাইশ নদী ;কাকুবাবু শৃংখলা {{columns-list|colwidth=18em| * Sabuj Dwiper Raja * Kakababu O Sindukrahasya * Kakababu O Bajralama * Santu Kothay, Kakababu Kothay * Vijaynagarer Hire * Jangaler Modhe Ek Hotel * Bhayankar Sundoor * Santu O Ak Tukro Chand * Kakababu Herey Gelen? * Kolkatar Jongole * Bhopal Rahashya * Pahar Churae Atanka * Khali Jahajer Rohosyo * Agun Pakhir Rohoshyo * Kakababu Bonam Chorashikari * "Sadhubabar haat(Short Story)" * Ulka Rahoshsho * Kakababu O Ek Chhodmobeshi * Ebar Kakababur Protishodh * Mishor Rohoshsho(Mystery in Egypt) * Kakababu O Ashchorjo Dweep * Agneyogirir peter madhye * Kakababu O Jaladashu * Golokdhandhay Kakababu * Kakababu Samagra (1–6) * Kakababu O Chadan Dossu'}} ; অনূদিত কিতাপ * ফাৰ্ষ্ট লাইট<ref name="Translated Books of Sunil Gangopadhyay">{{cite web|title=Translated Books of Sunil Gangopadhyay|url=http://www.sunilgangopadhyay.org/book.html|publisher=Sunil Gangopadhyay's website|access-date=23 October 2012|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20121025163456/http://www.sunilgangopadhyay.org/book.html|archive-date=25 October 2012|archivedate=25 October 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20121025163456/http://www.sunilgangopadhyay.org/book.html|deadurl=yes}}</ref> * দৌজ ডেইজ<ref name="Translated Books of Sunil Gangopadhyay"/> * ইষ্ট-ৱেষ্ট<ref name="Translated Books of Sunil Gangopadhyay"/> * দ্য লাভাৰচ্‌ এণ্ড দ্য আদাৰ ষ্টৰিজ<ref name="Translated Books of Sunil Gangopadhyay"/> * প্ৰতিধ্বনি<ref name="Translated Books of Sunil Gangopadhyay"/> * মুৰ্মুৰ ইন দ্য উদচ্‌<ref name="Translated Books of Sunil Gangopadhyay"/> * দ্য য়ুথ<ref name="Translated Books of Sunil Gangopadhyay"/> * ৰানু ও ভানু; চিলা সেনগুপ্তাৰ অনুবাদ। * দ্য লনলি মনাৰ্ক; স্বপ্না দত্তৰ অনুবাদ। * ব্লাড;<ref>{{Cite news|last=Datta|first=Sudipta|date=2020-05-23|title=Moving out, moving on: Review of 'Blood' by Sunil Gangopadhyay, trs Debali Mookerjea-Leonard|language=en-IN|work=The Hindu|url=https://www.thehindu.com/books/moving-out-moving-on-review-of-blood-by-sunil-gangopadhyay-trs-debali-mookerjea-leonard/article31647447.ece|access-date=2020-12-23|issn=0971-751X}}</ref> দেৱলী মুখাৰ্জীৰ অনুবাদ। ==বঁটা আৰু সন্মান== ;বঁটা * ১৯৭২: আনন্দ পুৰস্কাৰ।<ref name="Sunil Gangopadhyay awards" /> * ১৯৭৯: আকাশবাণী কলিকতাৰ দ্বাৰা জাতীয় কবি আখ্যা।<ref name="Sunil Gangopadhyay awards" /> * ১৯৮৩: ''সেই সময়'' গ্ৰন্থৰ বাবে বংকিম পুৰস্কাৰ।<ref name="Sunil Gangopadhyay awards">{{cite web|title=Sunil Gangopadhyay awards|url=http://www.sunilgangopadhyay.org/awards1.html|access-date=23 October 2012|publisher=Sunil Gangopadhyay website|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20120831234821/http://www.sunilgangopadhyay.org/awards1.html|archive-date=31 August 2012|archivedate=31 August 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120831234821/http://www.sunilgangopadhyay.org/awards1.html|deadurl=yes}}</ref><ref name="Eminent Litterateur Sunil Gangopadhyay Dead OLI">{{cite web|title=Eminent Litterateur Sunil Gangopadhyay Dead|url=http://news.outlookindia.com/items.aspx?artid=778862|publisher=Outlook India|access-date=26 October 2012|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20121023093712/http://news.outlookindia.com/items.aspx?artid=778862|archive-date=23 October 2012|archivedate=23 October 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20121023093712/http://news.outlookindia.com/items.aspx?artid=778862|deadurl=yes}}</ref> * ১৯৮৪: ''সেই সময়'' গ্ৰন্থৰ বাবে [[সাহিত্য অকাডেমি বঁটা]]।<ref name="Eminent Bengali writer Sunil Gangopadhyay passes away" /><ref name="Sunil Gangopadhyay awards" /> * ১৯৮৯: ''পূৰ্ব-পশ্চিম'' গ্ৰন্থৰ বাবে আনন্দ পুৰস্কাৰ।<ref name="Eminent Bengali writer Sunil Gangopadhyay passes away" /><ref name="Sunil Gangopadhyay awards" /><ref name="Eminent Litterateur Sunil Gangopadhyay Dead OLI" /> * ১৯৮৯: সাহিত্য সেতু পুৰস্কাৰ।<ref name="Sunil Gangopadhyay awards" /> * ২০০৩: আনন্দশংকৰ পুৰস্কাৰ।<ref name="Sunil Gangopadhyay awards" /> * ২০০৪: ''প্ৰথম আলো'' উপন্যাসৰ বাবে [[সৰস্বতী সন্মান]]।<ref name="Sunil Gangopadhyay awards" /> * ২০১১: ''দ্য ফকীৰ''ৰ বাবে ''দ্য হিন্দু লিটাৰেৰী প্ৰাইজ''ৰ তালিকাভুক্ত।<ref name="Eminent Bengali writer Sunil Gangopadhyay passes away" /><ref name="Sunil Gangopadhyay awards" /> * ২০১২: ষ্টাৰ আনন্দৰ দ্বাৰা চেৰা বেংগলী জীৱনজোৰা সাধনা বঁটা প্ৰদান।<ref name="Sunil Gangopadhyay awards" /> ;সন্মান * ২০০২: কলিকতাৰ শ্বেৰিফ।<ref name="Eminent Litterateur Sunil Gangopadhyay Dead OLI" /> * বৰ্ধমান বিশ্ববিদ্যালয়ৰ দ্বাৰা সন্মানীয় ডি লিট উপাধি প্ৰদান। ==তথ্যসূত্ৰ== {{ৰেফলিষ্ট}} ==বাহ্যিক সংযোগ== {{wikiquote}} [[শ্ৰেণী:বঙালী কবি]] [[শ্ৰেণী:সাহিত্যিক]] [[শ্ৰেণী:সৰস্বতী সন্মান বিজয়ী]] [[শ্ৰেণী:সাহিত্য অকাডেমি বঁটা]] jcz7flyf591zmj1eqcydo9dlz9x7l8a 0 110077 514554 454624 2025-06-03T06:50:01Z কুমুদ ঘোষ 42738 পৃষ্ঠা [[মাণিক বন্দ্যোপাধ্যায়]]ৰ পৰা [[মানি‍ক বন্দ্যোপাধ্যায়]]লৈ কুমুদ ঘোষয়ে স্থানান্তৰ কৰিলে: Misspelled title 454624 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = মাণিক বন্দ্যোপাধ্যায় | birth_name = প্ৰবোধকুমাৰ বন্দ্যোপাধ্যায় | birth_date = {{Birth date|df=yes|1908|05|19}} | image = Manik Bandopadhyay.jpg | birth_place = [[ডুমকা]], [[বেংগল প্ৰেচিডেন্সী]], ব্ৰিটিছ ভাৰত | death_date = {{Death date and age|df=yes|1956|12|03|1908|05|19}} | death_place = [[কলিকতা]], পশ্চিমবংগ,ভাৰত | nationality = ভাৰতীয় | occupation = লেখক | spouse = কমলা বন্দ্যোপাধ্যায় }} '''মাণিক বন্দ্যোপাধ্যায়''' [alias Banerjee] ({{audio|manik.ogg|''Manik Bandyopadhyay''}}; ১৯ মে' ১৯০৮ – ৩ ডিচেম্বৰ ১৯৫৬)এজন ভাৰতীয় বাংলা কথাসাহিত্যিক। তেওঁৰ প্ৰকৃত নাম আছিল প্ৰবোধকুমাৰ বেনাৰ্জী। প্ৰথম বিশ্বযুদ্ধৰ পিছত সমগ্ৰ বিশ্বতে মানৱীয় মূল্যবোধৰ জটিল মুহূৰ্তত বাংলা সাহিত্য জগতত এক নতুন বৈপ্লৱিক ধাৰা আৰম্ভ কৰা লেখকসকলৰ ভিতৰত মাণিক বেনাৰ্জী অন্যতম। তেওঁৰ ৰচনাৰ মূল বিষয়বস্তু আছিল মধ্যবিত্তীয় সমাজৰ কৃত্ৰিমতা, শ্ৰমিক মানুহৰ সংগ্ৰাম, নিয়তিবাদ ইত্যাদি। ফ্ৰয়েডীয় মনোবিশ্লেষণ আৰু মাৰ্ক্সীয় শ্ৰেণী তত্ত্বৰ দ্বাৰা তেওঁ গভীৰভাৱে প্ৰভাৱিত হৈছিল যি তেওঁৰ লেখাত বহিৰ্প্ৰকাশ হৈছিল। অতি কম জীৱনতে তেওঁ চল্লিশখন উপন্যাস আৰু তিনিশ চুটিগল্প ৰচনা কৰিছিল।<ref name="Kapoor2002">{{cite book|author=Subodh Kapoor|title=The Indian Encyclopaedia: Mahi-Mewat|url=https://books.google.com/books?id=mc6C5dVHbGAC&pg=PA4605|date=2002|publisher=Cosmo Publications|isbn=978-81-7755-272-0|page=4605}}</ref> তেখেতৰ পুতুলনাচেৰ ইতিকথা, দিবাৰাত্ৰিৰ কাব্য,পদ্মা নদীৰ মাঝি আদি উপন্যাস আৰু অত্সী মামী, প্ৰাগঐতিহাসিক,ছোট বকুলপুৰৰ যাত্ৰী আদি গল্পসংকলন বাংলা সাহিত্যৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ সম্পদ হিচাপে বিবেচিত হৈছে। ইংৰাজীৰ বাহিৰেও তেওঁৰ ৰচনাসমূহ বহু বিদেশী ভাষালৈ অনুবাদ কৰা হৈছে। ১৯৫৬ চনৰ ৩ ডিচেম্বৰত আঠচল্লিশ বছৰ বয়সত বিংশ শতিকাৰ অন্যতম শক্তিশালী লেখকৰ মৃত্যু হয়।<ref>{{Cite news |date=2016-06-04 |title=The India-Pakistan masterpiece that fell through the cracks |language=en-GB |work=BBC News |url=https://www.bbc.com/news/world-asia-india-36417007 |access-date=2023-02-05}}</ref> ==প্ৰাৰম্ভিক জীৱন== ১৯০৮ চনৰ ১৯ ​​মে'ত বিহাৰৰ বৰ্তমানৰ ঝাৰখণ্ড ৰাজ্যৰ সাঁওতাল পৰগনাৰ ডুমকা চহৰত মাণিক বেনাৰ্জীয়ে জন্মগ্ৰহণ কৰিছিল। মাণিক বেনাৰ্জীৰ পূৰ্বপুৰুষৰ ঘৰ বিক্ৰমপুৰ (বৰ্তমানৰ মুনছিগঞ্জ) ঢাকাৰ লৌহজং গৌড়িয়া গাঁৱত। তেওঁৰ পিতৃ এগৰাকী চৰকাৰী বিষয়া আছিল। মাণিক বেনাৰ্জীৰ জন্মৰ সময়ত তেওঁ ঝাৰখণ্ডত নিয়োজিত হৈ আছিল। তেওঁৰ জন্মপত্ৰিকাত নাম আছিল আধাৰচন্দ্ৰ। তেওঁৰ পিতৃ প্ৰদত্ত নাম আছিল প্ৰবোধকুমাৰ আৰু তেওঁৰ উপনাম আছিল মাণিক। তেওঁৰ পিতৃৰ নাম হৰিহৰ বন্দ্যোপাধ্যায় আৰু মাতৃৰ নাম আছিল নীৰদাসুন্দৰী দেৱী। চৈধ্যটা সন্তানৰ ভিতৰত তেওঁ অষ্টমজন আছিল।<ref name = parthochattopadhyay>''বাংলা সাহিত্য পৰিচয় ও সাহিত্যটীকা'', ড. পাৰ্থ চট্টোপাধ্যায়, তুলসী প্ৰকাশনী, কলকাতা, পৃ. ৫৭৬-৮৭</ref> ==শিক্ষা আৰু কৰ্মজীৱন== ১৯২৬ খ্ৰীষ্টাব্দত মাণিক বন্দ্যোপাধ্যায়ে মেদিনীপুৰ জিলা স্কুলৰ পৰা আৰু ১৯২৮ খ্ৰীষ্টাব্দত বাঁকুড়া ওয়েসলিয় মিছন কলেজৰ পৰা আই.এছ.চি. পৰীক্ষাত উত্তীৰ্ণ হয়। পৰৱৰ্তী সময়ত গণিত বিষয়ত অনাৰ্ছ লৈ কলিকতা প্ৰেচিডেন্সি কলেজত নামভৰ্তি কৰে।<ref>{{Cite news |last=Mortuza |first=Shamsad |date=2018-05-21 |title=Manik Bandopadhyay: A Hunger Artist |url=https://www.thedailystar.net/in-focus/hunger-artist-1579245 |access-date=2023-12-15 |work=The Daily Star |language=en}}</ref> ১৯৩৯ খ্ৰীষ্টাব্দত তেওঁ এটা প্ৰেছ আৰু প্ৰকাশন প্ৰতিষ্ঠান স্থাপন কৰে যিটো কেইদিনমানৰ ভিতৰতে বন্ধ হৈ পৰে। ১৯৩৮ চনত সুৰেন্দ্ৰনাথ চেটাৰ্জীৰ কন্যা কমলা দেৱীৰ সৈতে বিবাহপাশত আবদ্ধ হয়। মাণিক বেনাৰ্জীয়ে ১৯৪৪ চনত ভাৰতীয় কমিউনিষ্ট পাৰ্টিত যোগদান কৰে। এই সময়ৰ পৰাই তেওঁৰ লেখাত সাম্যবাদৰ প্ৰভাৱ দেখা যায়। ১৯৪৬ চনত তেওঁ প্ৰগতি লেখক সন্থাৰ যুটীয়া সম্পাদক হিচাপে নিৰ্বাচিত হয়। ১৯৪৬ চনত ভাৰতৰ দাঙ্গা বিৰোধী আন্দোলনত ভূমিকা পালন কৰাৰ লগতে ১৯৫৩ চনত প্ৰগতি লেখক আৰু শিল্পী সন্মিলনৰ সভাপতিত্ব কৰে।<ref>লেখক পৰিচিতি, পদ্মানদীৰ মাঝি - কলেজ সংস্কৰণ</ref> == গ্ৰন্থতালিকা == === উপন্যাস === {{col-begin}}{{col-break}} * ''দিবাৰাত্ৰিৰ কাব্য'' (১৯৩৫) * ''জননী'' (১৯৩৫) * ''[[পুতুল নাচেৰ ইতিকথা|পুতুলনাচেৰ ইতিকথা]]'' (১৯৩৬) * ''[[পদ্মা নদীৰ মাঝি (উপন্যাস)|পদ্মানদীৰ মাঝি'']](১৯৩৬) * ''জীবনেৰ জটিলতা'' (১৯৩৬) * ''অমৃতস্য পুত্ৰাঃ'' (১৯৩৮) * ''শহৰতলি ''(প্ৰথম খণ্ড) (১৯৪০) * ''শহৰতলি'' (দ্বিতীয় খণ্ড) (১৯৪১) * ''[[অহিংসা (উপন্যাস)|অহিংসা]]'' (১৯৪১) {{col-break}} * ''ধৰাবাঁধা জীবন'' (১৯৪১) * ''চতুষ্কোণ'' (১৯৪২) * ''প্ৰতিবিম্ব'' (১৯৪৩) * ''দৰ্পণ'' (১৯৪৫) * ''চিন্তামণি'' (১৯৪৬) * ''শহৰবাসেৰ ইতিকথা'' (১৯৪৬) * ''চিহ্ন'' (১৯৪৭) * ''আদায়েৰ ইতিহাস'' (১৯৪৭) * ''জীয়ন্ত'' (১৯৫০) {{col-break}} * ''পেশা'' (১৯৫১) * ''স্বাধীনতাৰ স্বাদ'' (১৯৫১) * ''সোণাৰ চেয়ে দামী'' (প্ৰথম খণ্ড) (১৯৫১) * ''সোণাৰ চেয়ে দামী'' (দ্বিতীয় খণ্ড) (১৯৫২) * ''ইতিকথাৰ পৰেৰ কথা'' (১৯৫২) * ''পাশাপাশি'' (১৯৫২) * ''সৰ্বজনীন'' (১৯৫২) * ''নাগপাশ'' (১৯৫৩) * ''ফেৰিওয়ালা'' (১৯৫৩) {{col-break}} * ''আৰোগ্য'' (১৯৫৩) * ''চালচলন'' (১৯৫৩) * ''তেইশ বছৰ আগে পৰে'' (১৯৫৩) * ''হৰফ'' (১৯৫৪) * ''শুভাশুভ'' (১৯৫৪) * ''পৰাধীন প্ৰেম'' (১৯৫৫) * ''হলুদ নদী সবুজ বন'' (১৯৫৬) * ''মাশুল'' (১৯৫৬) {{col-end}} === ছোটগল্প === {{col-begin}} {{col-break}} * ''অতসীমামী'' (১৯৩৫) * ''প্ৰাগৈতিহাসিক'' (১৯৩৭) * ''মিহি ও মোটা কাহিনী'' (১৯৩৮) * ''সৰীসৃপ'' (১৯৩৯) {{col-break}} * ''বৌ'' (১৯৪০) * ''সমুদ্ৰেৰ স্বাদ''(১৯৪৩) * ''ভেজাল'' (১৯৪৪) * ''হলুদপোড়া'' (১৯৪৫) {{col-break}} * ''আজ কাল পৰশুৰ গল্প'' (১৯৪৬) * ''পৰিস্থিতি'' (১৯৪৬) * ''খতিয়ান'' (১৯৪৭) * ''মাটিৰ মাশুল'' (১৯৪৮) {{col-break}} * ''ছোট বড়'' (১৯৪৮) * ''ছোটবকুলপুৰেৰ যাত্ৰী'' (১৯৪৯) * ''ফেৰিওয়ালা ''(১৯৫৩) * ''লাজুকলতা'' (১৯৫৪) {{col-end}} === নাটক === * ''ভিটেমাটি'' (১৯৪৬) ==তথ্যসূত্ৰ== {{Reflist}} [[শ্ৰেণী:বঙালী সাহিত্যিক]] apv7u8kt0y6m4xq3wq5w90n089g613u 514556 514554 2025-06-03T06:51:22Z কুমুদ ঘোষ 42738 514556 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = মানি‍ক বন্দ্যোপাধ্যায় | birth_name = প্ৰবোধকুমাৰ বন্দ্যোপাধ্যায় | birth_date = {{Birth date|df=yes|1908|05|19}} | image = Manik Bandopadhyay.jpg | birth_place = [[ডুমকা]], [[বেংগল প্ৰেচিডেন্সী]], ব্ৰিটিছ ভাৰত | death_date = {{Death date and age|df=yes|1956|12|03|1908|05|19}} | death_place = [[কলিকতা]], পশ্চিমবংগ,ভাৰত | nationality = ভাৰতীয় | occupation = লেখক | spouse = কমলা বন্দ্যোপাধ্যায় }} '''মানি‍ক বন্দ্যোপাধ্যায়''' [alias Banerjee] ({{audio|manik.ogg|''Manik Bandyopadhyay''}}; ১৯ মে' ১৯০৮ – ৩ ডিচেম্বৰ ১৯৫৬)এজন ভাৰতীয় বাংলা কথাসাহিত্যিক। তেওঁৰ প্ৰকৃত নাম আছিল প্ৰবোধকুমাৰ বন্দ্যোপাধ্যায়৷ প্ৰথম বিশ্বযুদ্ধৰ পিছত সমগ্ৰ বিশ্বতে মানৱীয় মূল্যবোধৰ জটিল মুহূৰ্তত বাংলা সাহিত্য জগতত এক নতুন বৈপ্লৱিক ধাৰা আৰম্ভ কৰা লেখকসকলৰ ভিতৰত মানি‍ক বন্দ্যোপাধ্যায় অন্যতম। তেওঁৰ ৰচনাৰ মূল বিষয়বস্তু আছিল মধ্যবিত্তীয় সমাজৰ কৃত্ৰিমতা, শ্ৰমিক মানুহৰ সংগ্ৰাম, নিয়তিবাদ ইত্যাদি। ফ্ৰয়েডীয় মনোবিশ্লেষণ আৰু মাৰ্ক্সীয় শ্ৰেণী তত্ত্বৰ দ্বাৰা তেওঁ গভীৰভাৱে প্ৰভাৱিত হৈছিল যি তেওঁৰ লেখাত বহিৰ্প্ৰকাশ হৈছিল। অতি কম জীৱনতে তেওঁ চল্লিশখন উপন্যাস আৰু তিনিশ চুটিগল্প ৰচনা কৰিছিল।<ref name="Kapoor2002">{{cite book|author=Subodh Kapoor|title=The Indian Encyclopaedia: Mahi-Mewat|url=https://books.google.com/books?id=mc6C5dVHbGAC&pg=PA4605|date=2002|publisher=Cosmo Publications|isbn=978-81-7755-272-0|page=4605}}</ref> তেখেতৰ পুতুলনাচেৰ ইতিকথা, দিবাৰাত্ৰিৰ কাব্য,পদ্মা নদীৰ মাঝি আদি উপন্যাস আৰু অত্সী মামী, প্ৰাগঐতিহাসিক,ছোট বকুলপুৰৰ যাত্ৰী আদি গল্পসংকলন বাংলা সাহিত্যৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ সম্পদ হিচাপে বিবেচিত হৈছে। ইংৰাজীৰ বাহিৰেও তেওঁৰ ৰচনাসমূহ বহু বিদেশী ভাষালৈ অনুবাদ কৰা হৈছে। ১৯৫৬ চনৰ ৩ ডিচেম্বৰত আঠচল্লিশ বছৰ বয়সত বিংশ শতিকাৰ অন্যতম শক্তিশালী লেখকৰ মৃত্যু হয়।<ref>{{Cite news |date=2016-06-04 |title=The India-Pakistan masterpiece that fell through the cracks |language=en-GB |work=BBC News |url=https://www.bbc.com/news/world-asia-india-36417007 |access-date=2023-02-05}}</ref> ==প্ৰাৰম্ভিক জীৱন== ১৯০৮ চনৰ ১৯ ​​মে'ত বিহাৰৰ বৰ্তমানৰ ঝাৰখণ্ড ৰাজ্যৰ সাঁওতাল পৰগনাৰ ডুমকা চহৰত মাণিক বেনাৰ্জীয়ে জন্মগ্ৰহণ কৰিছিল। মাণিক বেনাৰ্জীৰ পূৰ্বপুৰুষৰ ঘৰ বিক্ৰমপুৰ (বৰ্তমানৰ মুনছিগঞ্জ) ঢাকাৰ লৌহজং গৌড়িয়া গাঁৱত। তেওঁৰ পিতৃ এগৰাকী চৰকাৰী বিষয়া আছিল। মাণিক বেনাৰ্জীৰ জন্মৰ সময়ত তেওঁ ঝাৰখণ্ডত নিয়োজিত হৈ আছিল। তেওঁৰ জন্মপত্ৰিকাত নাম আছিল আধাৰচন্দ্ৰ। তেওঁৰ পিতৃ প্ৰদত্ত নাম আছিল প্ৰবোধকুমাৰ আৰু তেওঁৰ উপনাম আছিল মাণিক। তেওঁৰ পিতৃৰ নাম হৰিহৰ বন্দ্যোপাধ্যায় আৰু মাতৃৰ নাম আছিল নীৰদাসুন্দৰী দেৱী। চৈধ্যটা সন্তানৰ ভিতৰত তেওঁ অষ্টমজন আছিল।<ref name = parthochattopadhyay>''বাংলা সাহিত্য পৰিচয় ও সাহিত্যটীকা'', ড. পাৰ্থ চট্টোপাধ্যায়, তুলসী প্ৰকাশনী, কলকাতা, পৃ. ৫৭৬-৮৭</ref> ==শিক্ষা আৰু কৰ্মজীৱন== ১৯২৬ খ্ৰীষ্টাব্দত মাণিক বন্দ্যোপাধ্যায়ে মেদিনীপুৰ জিলা স্কুলৰ পৰা আৰু ১৯২৮ খ্ৰীষ্টাব্দত বাঁকুড়া ওয়েসলিয় মিছন কলেজৰ পৰা আই.এছ.চি. পৰীক্ষাত উত্তীৰ্ণ হয়। পৰৱৰ্তী সময়ত গণিত বিষয়ত অনাৰ্ছ লৈ কলিকতা প্ৰেচিডেন্সি কলেজত নামভৰ্তি কৰে।<ref>{{Cite news |last=Mortuza |first=Shamsad |date=2018-05-21 |title=Manik Bandopadhyay: A Hunger Artist |url=https://www.thedailystar.net/in-focus/hunger-artist-1579245 |access-date=2023-12-15 |work=The Daily Star |language=en}}</ref> ১৯৩৯ খ্ৰীষ্টাব্দত তেওঁ এটা প্ৰেছ আৰু প্ৰকাশন প্ৰতিষ্ঠান স্থাপন কৰে যিটো কেইদিনমানৰ ভিতৰতে বন্ধ হৈ পৰে। ১৯৩৮ চনত সুৰেন্দ্ৰনাথ চেটাৰ্জীৰ কন্যা কমলা দেৱীৰ সৈতে বিবাহপাশত আবদ্ধ হয়। মাণিক বেনাৰ্জীয়ে ১৯৪৪ চনত ভাৰতীয় কমিউনিষ্ট পাৰ্টিত যোগদান কৰে। এই সময়ৰ পৰাই তেওঁৰ লেখাত সাম্যবাদৰ প্ৰভাৱ দেখা যায়। ১৯৪৬ চনত তেওঁ প্ৰগতি লেখক সন্থাৰ যুটীয়া সম্পাদক হিচাপে নিৰ্বাচিত হয়। ১৯৪৬ চনত ভাৰতৰ দাঙ্গা বিৰোধী আন্দোলনত ভূমিকা পালন কৰাৰ লগতে ১৯৫৩ চনত প্ৰগতি লেখক আৰু শিল্পী সন্মিলনৰ সভাপতিত্ব কৰে।<ref>লেখক পৰিচিতি, পদ্মানদীৰ মাঝি - কলেজ সংস্কৰণ</ref> == গ্ৰন্থতালিকা == === উপন্যাস === {{col-begin}}{{col-break}} * ''দিবাৰাত্ৰিৰ কাব্য'' (১৯৩৫) * ''জননী'' (১৯৩৫) * ''[[পুতুল নাচেৰ ইতিকথা|পুতুলনাচেৰ ইতিকথা]]'' (১৯৩৬) * ''[[পদ্মা নদীৰ মাঝি (উপন্যাস)|পদ্মানদীৰ মাঝি'']](১৯৩৬) * ''জীবনেৰ জটিলতা'' (১৯৩৬) * ''অমৃতস্য পুত্ৰাঃ'' (১৯৩৮) * ''শহৰতলি ''(প্ৰথম খণ্ড) (১৯৪০) * ''শহৰতলি'' (দ্বিতীয় খণ্ড) (১৯৪১) * ''[[অহিংসা (উপন্যাস)|অহিংসা]]'' (১৯৪১) {{col-break}} * ''ধৰাবাঁধা জীবন'' (১৯৪১) * ''চতুষ্কোণ'' (১৯৪২) * ''প্ৰতিবিম্ব'' (১৯৪৩) * ''দৰ্পণ'' (১৯৪৫) * ''চিন্তামণি'' (১৯৪৬) * ''শহৰবাসেৰ ইতিকথা'' (১৯৪৬) * ''চিহ্ন'' (১৯৪৭) * ''আদায়েৰ ইতিহাস'' (১৯৪৭) * ''জীয়ন্ত'' (১৯৫০) {{col-break}} * ''পেশা'' (১৯৫১) * ''স্বাধীনতাৰ স্বাদ'' (১৯৫১) * ''সোণাৰ চেয়ে দামী'' (প্ৰথম খণ্ড) (১৯৫১) * ''সোণাৰ চেয়ে দামী'' (দ্বিতীয় খণ্ড) (১৯৫২) * ''ইতিকথাৰ পৰেৰ কথা'' (১৯৫২) * ''পাশাপাশি'' (১৯৫২) * ''সৰ্বজনীন'' (১৯৫২) * ''নাগপাশ'' (১৯৫৩) * ''ফেৰিওয়ালা'' (১৯৫৩) {{col-break}} * ''আৰোগ্য'' (১৯৫৩) * ''চালচলন'' (১৯৫৩) * ''তেইশ বছৰ আগে পৰে'' (১৯৫৩) * ''হৰফ'' (১৯৫৪) * ''শুভাশুভ'' (১৯৫৪) * ''পৰাধীন প্ৰেম'' (১৯৫৫) * ''হলুদ নদী সবুজ বন'' (১৯৫৬) * ''মাশুল'' (১৯৫৬) {{col-end}} === ছোটগল্প === {{col-begin}} {{col-break}} * ''অতসীমামী'' (১৯৩৫) * ''প্ৰাগৈতিহাসিক'' (১৯৩৭) * ''মিহি ও মোটা কাহিনী'' (১৯৩৮) * ''সৰীসৃপ'' (১৯৩৯) {{col-break}} * ''বৌ'' (১৯৪০) * ''সমুদ্ৰেৰ স্বাদ''(১৯৪৩) * ''ভেজাল'' (১৯৪৪) * ''হলুদপোড়া'' (১৯৪৫) {{col-break}} * ''আজ কাল পৰশুৰ গল্প'' (১৯৪৬) * ''পৰিস্থিতি'' (১৯৪৬) * ''খতিয়ান'' (১৯৪৭) * ''মাটিৰ মাশুল'' (১৯৪৮) {{col-break}} * ''ছোট বড়'' (১৯৪৮) * ''ছোটবকুলপুৰেৰ যাত্ৰী'' (১৯৪৯) * ''ফেৰিওয়ালা ''(১৯৫৩) * ''লাজুকলতা'' (১৯৫৪) {{col-end}} === নাটক === * ''ভিটেমাটি'' (১৯৪৬) ==তথ্যসূত্ৰ== {{Reflist}} [[শ্ৰেণী:বঙালী সাহিত্যিক]] bk4edqopoqr7ahd62hvvtbx9shg6gd1 514557 514556 2025-06-03T06:52:33Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* প্ৰাৰম্ভিক জীৱন */ 514557 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = মানি‍ক বন্দ্যোপাধ্যায় | birth_name = প্ৰবোধকুমাৰ বন্দ্যোপাধ্যায় | birth_date = {{Birth date|df=yes|1908|05|19}} | image = Manik Bandopadhyay.jpg | birth_place = [[ডুমকা]], [[বেংগল প্ৰেচিডেন্সী]], ব্ৰিটিছ ভাৰত | death_date = {{Death date and age|df=yes|1956|12|03|1908|05|19}} | death_place = [[কলিকতা]], পশ্চিমবংগ,ভাৰত | nationality = ভাৰতীয় | occupation = লেখক | spouse = কমলা বন্দ্যোপাধ্যায় }} '''মানি‍ক বন্দ্যোপাধ্যায়''' [alias Banerjee] ({{audio|manik.ogg|''Manik Bandyopadhyay''}}; ১৯ মে' ১৯০৮ – ৩ ডিচেম্বৰ ১৯৫৬)এজন ভাৰতীয় বাংলা কথাসাহিত্যিক। তেওঁৰ প্ৰকৃত নাম আছিল প্ৰবোধকুমাৰ বন্দ্যোপাধ্যায়৷ প্ৰথম বিশ্বযুদ্ধৰ পিছত সমগ্ৰ বিশ্বতে মানৱীয় মূল্যবোধৰ জটিল মুহূৰ্তত বাংলা সাহিত্য জগতত এক নতুন বৈপ্লৱিক ধাৰা আৰম্ভ কৰা লেখকসকলৰ ভিতৰত মানি‍ক বন্দ্যোপাধ্যায় অন্যতম। তেওঁৰ ৰচনাৰ মূল বিষয়বস্তু আছিল মধ্যবিত্তীয় সমাজৰ কৃত্ৰিমতা, শ্ৰমিক মানুহৰ সংগ্ৰাম, নিয়তিবাদ ইত্যাদি। ফ্ৰয়েডীয় মনোবিশ্লেষণ আৰু মাৰ্ক্সীয় শ্ৰেণী তত্ত্বৰ দ্বাৰা তেওঁ গভীৰভাৱে প্ৰভাৱিত হৈছিল যি তেওঁৰ লেখাত বহিৰ্প্ৰকাশ হৈছিল। অতি কম জীৱনতে তেওঁ চল্লিশখন উপন্যাস আৰু তিনিশ চুটিগল্প ৰচনা কৰিছিল।<ref name="Kapoor2002">{{cite book|author=Subodh Kapoor|title=The Indian Encyclopaedia: Mahi-Mewat|url=https://books.google.com/books?id=mc6C5dVHbGAC&pg=PA4605|date=2002|publisher=Cosmo Publications|isbn=978-81-7755-272-0|page=4605}}</ref> তেখেতৰ পুতুলনাচেৰ ইতিকথা, দিবাৰাত্ৰিৰ কাব্য,পদ্মা নদীৰ মাঝি আদি উপন্যাস আৰু অত্সী মামী, প্ৰাগঐতিহাসিক,ছোট বকুলপুৰৰ যাত্ৰী আদি গল্পসংকলন বাংলা সাহিত্যৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ সম্পদ হিচাপে বিবেচিত হৈছে। ইংৰাজীৰ বাহিৰেও তেওঁৰ ৰচনাসমূহ বহু বিদেশী ভাষালৈ অনুবাদ কৰা হৈছে। ১৯৫৬ চনৰ ৩ ডিচেম্বৰত আঠচল্লিশ বছৰ বয়সত বিংশ শতিকাৰ অন্যতম শক্তিশালী লেখকৰ মৃত্যু হয়।<ref>{{Cite news |date=2016-06-04 |title=The India-Pakistan masterpiece that fell through the cracks |language=en-GB |work=BBC News |url=https://www.bbc.com/news/world-asia-india-36417007 |access-date=2023-02-05}}</ref> ==প্ৰাৰম্ভিক জীৱন== ১৯০৮ চনৰ ১৯ মে'ত বিহাৰৰ বৰ্তমানৰ ঝাৰখণ্ড ৰাজ্যৰ সাঁওতাল পৰগনাৰ ডুমকা চহৰত মানি‍ক বন্দ্যোপাধ্যায়ে জন্মগ্ৰহণ কৰিছিল। মানি‍ক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ পূৰ্বপুৰুষৰ ঘৰ বিক্ৰমপুৰ (বৰ্তমানৰ মুনছিগঞ্জ) ঢাকাৰ লৌহজং গৌড়িয়া গাঁৱত। তেওঁৰ পিতৃ এগৰাকী চৰকাৰী বিষয়া আছিল। মানি‍ক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ জন্মৰ সময়ত তেওঁ ঝাৰখণ্ডত নিয়োজিত হৈ আছিল। তেওঁৰ জন্মপত্ৰিকাত নাম আছিল আধাৰচন্দ্ৰ। তেওঁৰ পিতৃ প্ৰদত্ত নাম আছিল প্ৰবোধকুমাৰ আৰু তেওঁৰ উপনাম আছিল মানি‍ক। তেওঁৰ পিতৃৰ নাম হৰিহৰ বন্দ্যোপাধ্যায় আৰু মাতৃৰ নাম আছিল নীৰদাসুন্দৰী দেৱী। চৈধ্যটা সন্তানৰ ভিতৰত তেওঁ অষ্টমজন আছিল।<ref name = parthochattopadhyay>''বাংলা সাহিত্য পৰিচয় ও সাহিত্যটীকা'', ড. পাৰ্থ চট্টোপাধ্যায়, তুলসী প্ৰকাশনী, কলকাতা, পৃ. ৫৭৬-৮৭</ref> ==শিক্ষা আৰু কৰ্মজীৱন== ১৯২৬ খ্ৰীষ্টাব্দত মাণিক বন্দ্যোপাধ্যায়ে মেদিনীপুৰ জিলা স্কুলৰ পৰা আৰু ১৯২৮ খ্ৰীষ্টাব্দত বাঁকুড়া ওয়েসলিয় মিছন কলেজৰ পৰা আই.এছ.চি. পৰীক্ষাত উত্তীৰ্ণ হয়। পৰৱৰ্তী সময়ত গণিত বিষয়ত অনাৰ্ছ লৈ কলিকতা প্ৰেচিডেন্সি কলেজত নামভৰ্তি কৰে।<ref>{{Cite news |last=Mortuza |first=Shamsad |date=2018-05-21 |title=Manik Bandopadhyay: A Hunger Artist |url=https://www.thedailystar.net/in-focus/hunger-artist-1579245 |access-date=2023-12-15 |work=The Daily Star |language=en}}</ref> ১৯৩৯ খ্ৰীষ্টাব্দত তেওঁ এটা প্ৰেছ আৰু প্ৰকাশন প্ৰতিষ্ঠান স্থাপন কৰে যিটো কেইদিনমানৰ ভিতৰতে বন্ধ হৈ পৰে। ১৯৩৮ চনত সুৰেন্দ্ৰনাথ চেটাৰ্জীৰ কন্যা কমলা দেৱীৰ সৈতে বিবাহপাশত আবদ্ধ হয়। মাণিক বেনাৰ্জীয়ে ১৯৪৪ চনত ভাৰতীয় কমিউনিষ্ট পাৰ্টিত যোগদান কৰে। এই সময়ৰ পৰাই তেওঁৰ লেখাত সাম্যবাদৰ প্ৰভাৱ দেখা যায়। ১৯৪৬ চনত তেওঁ প্ৰগতি লেখক সন্থাৰ যুটীয়া সম্পাদক হিচাপে নিৰ্বাচিত হয়। ১৯৪৬ চনত ভাৰতৰ দাঙ্গা বিৰোধী আন্দোলনত ভূমিকা পালন কৰাৰ লগতে ১৯৫৩ চনত প্ৰগতি লেখক আৰু শিল্পী সন্মিলনৰ সভাপতিত্ব কৰে।<ref>লেখক পৰিচিতি, পদ্মানদীৰ মাঝি - কলেজ সংস্কৰণ</ref> == গ্ৰন্থতালিকা == === উপন্যাস === {{col-begin}}{{col-break}} * ''দিবাৰাত্ৰিৰ কাব্য'' (১৯৩৫) * ''জননী'' (১৯৩৫) * ''[[পুতুল নাচেৰ ইতিকথা|পুতুলনাচেৰ ইতিকথা]]'' (১৯৩৬) * ''[[পদ্মা নদীৰ মাঝি (উপন্যাস)|পদ্মানদীৰ মাঝি'']](১৯৩৬) * ''জীবনেৰ জটিলতা'' (১৯৩৬) * ''অমৃতস্য পুত্ৰাঃ'' (১৯৩৮) * ''শহৰতলি ''(প্ৰথম খণ্ড) (১৯৪০) * ''শহৰতলি'' (দ্বিতীয় খণ্ড) (১৯৪১) * ''[[অহিংসা (উপন্যাস)|অহিংসা]]'' (১৯৪১) {{col-break}} * ''ধৰাবাঁধা জীবন'' (১৯৪১) * ''চতুষ্কোণ'' (১৯৪২) * ''প্ৰতিবিম্ব'' (১৯৪৩) * ''দৰ্পণ'' (১৯৪৫) * ''চিন্তামণি'' (১৯৪৬) * ''শহৰবাসেৰ ইতিকথা'' (১৯৪৬) * ''চিহ্ন'' (১৯৪৭) * ''আদায়েৰ ইতিহাস'' (১৯৪৭) * ''জীয়ন্ত'' (১৯৫০) {{col-break}} * ''পেশা'' (১৯৫১) * ''স্বাধীনতাৰ স্বাদ'' (১৯৫১) * ''সোণাৰ চেয়ে দামী'' (প্ৰথম খণ্ড) (১৯৫১) * ''সোণাৰ চেয়ে দামী'' (দ্বিতীয় খণ্ড) (১৯৫২) * ''ইতিকথাৰ পৰেৰ কথা'' (১৯৫২) * ''পাশাপাশি'' (১৯৫২) * ''সৰ্বজনীন'' (১৯৫২) * ''নাগপাশ'' (১৯৫৩) * ''ফেৰিওয়ালা'' (১৯৫৩) {{col-break}} * ''আৰোগ্য'' (১৯৫৩) * ''চালচলন'' (১৯৫৩) * ''তেইশ বছৰ আগে পৰে'' (১৯৫৩) * ''হৰফ'' (১৯৫৪) * ''শুভাশুভ'' (১৯৫৪) * ''পৰাধীন প্ৰেম'' (১৯৫৫) * ''হলুদ নদী সবুজ বন'' (১৯৫৬) * ''মাশুল'' (১৯৫৬) {{col-end}} === ছোটগল্প === {{col-begin}} {{col-break}} * ''অতসীমামী'' (১৯৩৫) * ''প্ৰাগৈতিহাসিক'' (১৯৩৭) * ''মিহি ও মোটা কাহিনী'' (১৯৩৮) * ''সৰীসৃপ'' (১৯৩৯) {{col-break}} * ''বৌ'' (১৯৪০) * ''সমুদ্ৰেৰ স্বাদ''(১৯৪৩) * ''ভেজাল'' (১৯৪৪) * ''হলুদপোড়া'' (১৯৪৫) {{col-break}} * ''আজ কাল পৰশুৰ গল্প'' (১৯৪৬) * ''পৰিস্থিতি'' (১৯৪৬) * ''খতিয়ান'' (১৯৪৭) * ''মাটিৰ মাশুল'' (১৯৪৮) {{col-break}} * ''ছোট বড়'' (১৯৪৮) * ''ছোটবকুলপুৰেৰ যাত্ৰী'' (১৯৪৯) * ''ফেৰিওয়ালা ''(১৯৫৩) * ''লাজুকলতা'' (১৯৫৪) {{col-end}} === নাটক === * ''ভিটেমাটি'' (১৯৪৬) ==তথ্যসূত্ৰ== {{Reflist}} [[শ্ৰেণী:বঙালী সাহিত্যিক]] 8gqnkygxqmnw5ndzvcj5mli09mdnkab 514558 514557 2025-06-03T06:53:28Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* শিক্ষা আৰু কৰ্মজীৱন */ 514558 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = মানি‍ক বন্দ্যোপাধ্যায় | birth_name = প্ৰবোধকুমাৰ বন্দ্যোপাধ্যায় | birth_date = {{Birth date|df=yes|1908|05|19}} | image = Manik Bandopadhyay.jpg | birth_place = [[ডুমকা]], [[বেংগল প্ৰেচিডেন্সী]], ব্ৰিটিছ ভাৰত | death_date = {{Death date and age|df=yes|1956|12|03|1908|05|19}} | death_place = [[কলিকতা]], পশ্চিমবংগ,ভাৰত | nationality = ভাৰতীয় | occupation = লেখক | spouse = কমলা বন্দ্যোপাধ্যায় }} '''মানি‍ক বন্দ্যোপাধ্যায়''' [alias Banerjee] ({{audio|manik.ogg|''Manik Bandyopadhyay''}}; ১৯ মে' ১৯০৮ – ৩ ডিচেম্বৰ ১৯৫৬)এজন ভাৰতীয় বাংলা কথাসাহিত্যিক। তেওঁৰ প্ৰকৃত নাম আছিল প্ৰবোধকুমাৰ বন্দ্যোপাধ্যায়৷ প্ৰথম বিশ্বযুদ্ধৰ পিছত সমগ্ৰ বিশ্বতে মানৱীয় মূল্যবোধৰ জটিল মুহূৰ্তত বাংলা সাহিত্য জগতত এক নতুন বৈপ্লৱিক ধাৰা আৰম্ভ কৰা লেখকসকলৰ ভিতৰত মানি‍ক বন্দ্যোপাধ্যায় অন্যতম। তেওঁৰ ৰচনাৰ মূল বিষয়বস্তু আছিল মধ্যবিত্তীয় সমাজৰ কৃত্ৰিমতা, শ্ৰমিক মানুহৰ সংগ্ৰাম, নিয়তিবাদ ইত্যাদি। ফ্ৰয়েডীয় মনোবিশ্লেষণ আৰু মাৰ্ক্সীয় শ্ৰেণী তত্ত্বৰ দ্বাৰা তেওঁ গভীৰভাৱে প্ৰভাৱিত হৈছিল যি তেওঁৰ লেখাত বহিৰ্প্ৰকাশ হৈছিল। অতি কম জীৱনতে তেওঁ চল্লিশখন উপন্যাস আৰু তিনিশ চুটিগল্প ৰচনা কৰিছিল।<ref name="Kapoor2002">{{cite book|author=Subodh Kapoor|title=The Indian Encyclopaedia: Mahi-Mewat|url=https://books.google.com/books?id=mc6C5dVHbGAC&pg=PA4605|date=2002|publisher=Cosmo Publications|isbn=978-81-7755-272-0|page=4605}}</ref> তেখেতৰ পুতুলনাচেৰ ইতিকথা, দিবাৰাত্ৰিৰ কাব্য,পদ্মা নদীৰ মাঝি আদি উপন্যাস আৰু অত্সী মামী, প্ৰাগঐতিহাসিক,ছোট বকুলপুৰৰ যাত্ৰী আদি গল্পসংকলন বাংলা সাহিত্যৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ সম্পদ হিচাপে বিবেচিত হৈছে। ইংৰাজীৰ বাহিৰেও তেওঁৰ ৰচনাসমূহ বহু বিদেশী ভাষালৈ অনুবাদ কৰা হৈছে। ১৯৫৬ চনৰ ৩ ডিচেম্বৰত আঠচল্লিশ বছৰ বয়সত বিংশ শতিকাৰ অন্যতম শক্তিশালী লেখকৰ মৃত্যু হয়।<ref>{{Cite news |date=2016-06-04 |title=The India-Pakistan masterpiece that fell through the cracks |language=en-GB |work=BBC News |url=https://www.bbc.com/news/world-asia-india-36417007 |access-date=2023-02-05}}</ref> ==প্ৰাৰম্ভিক জীৱন== ১৯০৮ চনৰ ১৯ মে'ত বিহাৰৰ বৰ্তমানৰ ঝাৰখণ্ড ৰাজ্যৰ সাঁওতাল পৰগনাৰ ডুমকা চহৰত মানি‍ক বন্দ্যোপাধ্যায়ে জন্মগ্ৰহণ কৰিছিল। মানি‍ক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ পূৰ্বপুৰুষৰ ঘৰ বিক্ৰমপুৰ (বৰ্তমানৰ মুনছিগঞ্জ) ঢাকাৰ লৌহজং গৌড়িয়া গাঁৱত। তেওঁৰ পিতৃ এগৰাকী চৰকাৰী বিষয়া আছিল। মানি‍ক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ জন্মৰ সময়ত তেওঁ ঝাৰখণ্ডত নিয়োজিত হৈ আছিল। তেওঁৰ জন্মপত্ৰিকাত নাম আছিল আধাৰচন্দ্ৰ। তেওঁৰ পিতৃ প্ৰদত্ত নাম আছিল প্ৰবোধকুমাৰ আৰু তেওঁৰ উপনাম আছিল মানি‍ক। তেওঁৰ পিতৃৰ নাম হৰিহৰ বন্দ্যোপাধ্যায় আৰু মাতৃৰ নাম আছিল নীৰদাসুন্দৰী দেৱী। চৈধ্যটা সন্তানৰ ভিতৰত তেওঁ অষ্টমজন আছিল।<ref name = parthochattopadhyay>''বাংলা সাহিত্য পৰিচয় ও সাহিত্যটীকা'', ড. পাৰ্থ চট্টোপাধ্যায়, তুলসী প্ৰকাশনী, কলকাতা, পৃ. ৫৭৬-৮৭</ref> ==শিক্ষা আৰু কৰ্মজীৱন== ১৯২৬ খ্ৰীষ্টাব্দত মানি‍ক বন্দ্যোপাধ্যায়ে মেদিনীপুৰ জিলা স্কুলৰ পৰা আৰু ১৯২৮ খ্ৰীষ্টাব্দত বাঁকুড়া ওয়েসলিয় মিছন কলেজৰ পৰা আই.এছ.চি. পৰীক্ষাত উত্তীৰ্ণ হয়। পৰৱৰ্তী সময়ত গণিত বিষয়ত অনাৰ্ছ লৈ কলিকতা প্ৰেচিডেন্সি কলেজত নামভৰ্তি কৰে।<ref>{{Cite news |last=Mortuza |first=Shamsad |date=2018-05-21 |title=Manik Bandopadhyay: A Hunger Artist |url=https://www.thedailystar.net/in-focus/hunger-artist-1579245 |access-date=2023-12-15 |work=The Daily Star |language=en}}</ref> ১৯৩৯ খ্ৰীষ্টাব্দত তেওঁ এটা প্ৰেছ আৰু প্ৰকাশন প্ৰতিষ্ঠান স্থাপন কৰে যিটো কেইদিনমানৰ ভিতৰতে বন্ধ হৈ পৰে। ১৯৩৮ চনত সুৰেন্দ্ৰনাথ চেটাৰ্জীৰ কন্যা কমলা দেৱীৰ সৈতে বিবাহপাশত আৱদ্ধ হয়। মানি‍ক বন্দ্যোপাধ্যায়ে ১৯৪৪ চনত ভাৰতীয় কমিউনিষ্ট পাৰ্টিত যোগদান কৰে। এই সময়ৰ পৰাই তেওঁৰ লেখাত সাম্যবাদৰ প্ৰভাৱ দেখা যায়। ১৯৪৬ চনত তেওঁ প্ৰগতি লেখক সন্থাৰ যুটীয়া সম্পাদক হিচাপে নিৰ্বাচিত হয়। ১৯৪৬ চনত ভাৰতৰ দাঙ্গা বিৰোধী আন্দোলনত ভূমিকা পালন কৰাৰ লগতে ১৯৫৩ চনত প্ৰগতি লেখক আৰু শিল্পী সন্মিলনৰ সভাপতিত্ব কৰে।<ref>লেখক পৰিচিতি, পদ্মানদীৰ মাঝি - কলেজ সংস্কৰণ</ref> == গ্ৰন্থতালিকা == === উপন্যাস === {{col-begin}}{{col-break}} * ''দিবাৰাত্ৰিৰ কাব্য'' (১৯৩৫) * ''জননী'' (১৯৩৫) * ''[[পুতুল নাচেৰ ইতিকথা|পুতুলনাচেৰ ইতিকথা]]'' (১৯৩৬) * ''[[পদ্মা নদীৰ মাঝি (উপন্যাস)|পদ্মানদীৰ মাঝি'']](১৯৩৬) * ''জীবনেৰ জটিলতা'' (১৯৩৬) * ''অমৃতস্য পুত্ৰাঃ'' (১৯৩৮) * ''শহৰতলি ''(প্ৰথম খণ্ড) (১৯৪০) * ''শহৰতলি'' (দ্বিতীয় খণ্ড) (১৯৪১) * ''[[অহিংসা (উপন্যাস)|অহিংসা]]'' (১৯৪১) {{col-break}} * ''ধৰাবাঁধা জীবন'' (১৯৪১) * ''চতুষ্কোণ'' (১৯৪২) * ''প্ৰতিবিম্ব'' (১৯৪৩) * ''দৰ্পণ'' (১৯৪৫) * ''চিন্তামণি'' (১৯৪৬) * ''শহৰবাসেৰ ইতিকথা'' (১৯৪৬) * ''চিহ্ন'' (১৯৪৭) * ''আদায়েৰ ইতিহাস'' (১৯৪৭) * ''জীয়ন্ত'' (১৯৫০) {{col-break}} * ''পেশা'' (১৯৫১) * ''স্বাধীনতাৰ স্বাদ'' (১৯৫১) * ''সোণাৰ চেয়ে দামী'' (প্ৰথম খণ্ড) (১৯৫১) * ''সোণাৰ চেয়ে দামী'' (দ্বিতীয় খণ্ড) (১৯৫২) * ''ইতিকথাৰ পৰেৰ কথা'' (১৯৫২) * ''পাশাপাশি'' (১৯৫২) * ''সৰ্বজনীন'' (১৯৫২) * ''নাগপাশ'' (১৯৫৩) * ''ফেৰিওয়ালা'' (১৯৫৩) {{col-break}} * ''আৰোগ্য'' (১৯৫৩) * ''চালচলন'' (১৯৫৩) * ''তেইশ বছৰ আগে পৰে'' (১৯৫৩) * ''হৰফ'' (১৯৫৪) * ''শুভাশুভ'' (১৯৫৪) * ''পৰাধীন প্ৰেম'' (১৯৫৫) * ''হলুদ নদী সবুজ বন'' (১৯৫৬) * ''মাশুল'' (১৯৫৬) {{col-end}} === ছোটগল্প === {{col-begin}} {{col-break}} * ''অতসীমামী'' (১৯৩৫) * ''প্ৰাগৈতিহাসিক'' (১৯৩৭) * ''মিহি ও মোটা কাহিনী'' (১৯৩৮) * ''সৰীসৃপ'' (১৯৩৯) {{col-break}} * ''বৌ'' (১৯৪০) * ''সমুদ্ৰেৰ স্বাদ''(১৯৪৩) * ''ভেজাল'' (১৯৪৪) * ''হলুদপোড়া'' (১৯৪৫) {{col-break}} * ''আজ কাল পৰশুৰ গল্প'' (১৯৪৬) * ''পৰিস্থিতি'' (১৯৪৬) * ''খতিয়ান'' (১৯৪৭) * ''মাটিৰ মাশুল'' (১৯৪৮) {{col-break}} * ''ছোট বড়'' (১৯৪৮) * ''ছোটবকুলপুৰেৰ যাত্ৰী'' (১৯৪৯) * ''ফেৰিওয়ালা ''(১৯৫৩) * ''লাজুকলতা'' (১৯৫৪) {{col-end}} === নাটক === * ''ভিটেমাটি'' (১৯৪৬) ==তথ্যসূত্ৰ== {{Reflist}} [[শ্ৰেণী:বঙালী সাহিত্যিক]] ocxhjb0ecv51ea6lym3zn2o5qkol1aq 4 110403 514455 513384 2025-06-02T18:22:36Z দিম্পল দাস 5159 /* অংশগ্ৰহণকাৰী */ 514455 wikitext text/x-wiki {{অনলাইন ৱিকিসভা|২০২৪|}} =জানুৱাৰী, ২০২৫= * তাৰিখ: ২৯-১২-২০২৪, দেওবাৰ<br> * সময়ঃ নিশা ০৭:৩০-৯:০০ (ভাৰতীয় সময়)<br> {{gap}}পুৱা ৭:০০-৮:৩০ (কানাডাৰ মাউণ্টেইন সময়)<br> {{gap}}পুৱা ৯:০০-১০:৩০ (কানাডাৰ পূব সময়)<br> {{gap}}পুৱা ৮:০০-১০:০০ (আমেৰিকাৰ কেন্দ্ৰীয় সময়)<br> * লিংকঃ https://meet.google.com/diz-qasi-mvd ===অংশগ্ৰহণকাৰী=== #[[User:অনামিকা(চুমু) বড়া|<span style='color: #8732a8;background-color: #1e1e1e ;'><b>&nbsp;অনামিকা&nbsp;</b></span>]] [[User Talk:অনামিকা(চুমু) বড়া|^{<span style='color: #8732a8;background-color: #1e1e1e;'><b>''কথা-বতৰা''</b></span>}]] 16:34, 29 December 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 13:28, 30 December 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 13:30, 30 December 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Himashree Borah|Himashree Borah]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Himashree Borah|বাৰ্তা]]) 13:31, 30 December 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:কুমুদ ঘোষ|কুমুদ ঘোষ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:কুমুদ ঘোষ|বাৰ্তা]]) 13:33, 30 December 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Sushmita Lekharu|Sushmita Lekharu]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Sushmita Lekharu|বাৰ্তা]])| # <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px;">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 13:57, 30 December 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:পৱন বৰ্মন|পৱন বৰ্মন]] ([[সদস্য বাৰ্তা:পৱন বৰ্মন|বাৰ্তা]]) 14:13, 30 December 2024 (ইউ.টি.চি.) #-[[User:অজয় দাস|<span style='color: #ceff00;background-color: #1e1e1e;'><b>&nbsp;অজয়&nbsp;</b></span>]] [[User Talk:অজয় দাস|^{<span style='color: #ceff00;background-color: #1e1e1e;'><b>''কথা-বতৰা''</b></span>}]] 14:21, 30 December 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 14:59, 30 December 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|Rumi Borah~aswiki]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Rumi Borah~aswiki|বাৰ্তা]]) 03:50, 31 December 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[:m:User:Santhosh Notagar99|সন্তোষ নটাগৰ]] (অতিথি বক্তা,বিষয়:ৱিকিপিডিয়া এছিয়ান মাহ, ২০২৪, কানাড়া ৱিকিমিডিয়ান) # [[সদস্য:JyotiPN|JyotiPN]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JyotiPN|বাৰ্তা]]) 14:18, 27 January 2025 (ইউ.টি.চি.)JyotiPN #[[সদস্য:Jyoti Chiring|Jyoti Chiring]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Jyoti Chiring|বাৰ্তা]]) 01:18, 3 February 2025 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Ishanjyotibora|Ishanjyotibora]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ishanjyotibora|বাৰ্তা]]) 06:24, 3 February 2025 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Mintu Rajbangsi|Mintu Rajbangshi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Mintu Rajbangsi|বাৰ্তা]]) 14:48, 3 February 2025 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|— গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Gitartha.bordoloi|বাৰ্তা]]) 17:43, 3 February 2025 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:JonaliB|জোনালী বৰুৱা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JonaliB|বাৰ্তা]]) 18:31, 3 February 2025 (ইউ.টি.চি.) ===কাৰ্যসূচী=== ০৭:৩০- আৰম্ভণি আৰু ৱিকি আড্ডা<br> ০৭:৪০ -ৱিকি কুইজ: জলি ৰুমী বৰা<br> ০৭:৫০- ডিচেম্বৰ মাহৰ কামৰ খতিয়ান: নয়ন জ্যোতি নাথ<br> ০৮:০০- ৱিকি এছিয়ান মাহ- ২০২৪ ৰ খতিয়ান: সন্তোষ নটাগৰ (কানাড়া ৱিকি), প্ৰাণজ্যোতি নাথ<br> ০৮:১০- বাংলা উইকি সন্মিলন-২০২৪ ত অংশগ্ৰহণৰ অভিজ্ঞতা: প্ৰণামিকা অধিকাৰী, বাবুল বৈশ্য<br> ০৮:২০- ৱিকি মেণ্টৰশ্বিপ প্ৰকল্পৰ সামগ্ৰিক খতিয়ান: দিব্য দত্ত<br> ০৮:২৫- ৱিকি মেণ্টৰশ্বিপ প্ৰকল্পৰ বিষয়ে মেণ্টৰ আৰু মেণ্টিৰ দুআষাৰ<br> ০৮:৪০- ৱিকিউৎসত স্থানীয় আপল'ড নীতি: গীতাৰ্থ বৰদলৈ<br> ০৮:৫০- ৱিকিসন্মিলন, ২০২৫ ৰ পৰিকল্পনা: নয়ন জ্যোতি নাথ, ঈশান জ্যোতি বৰা<br> ০৮:৫৫- পৰৱৰ্তী পৰিকল্পনা<br> ০৯:০০- সভা ভংগ ===প্ৰস্তাৱ=== ইথাৰপেডৰ লিংক:<br> সভাৰ ৰেকৰ্ডিং: [https://m.youtube.com/watch?v=6TSP36w7c0w ইয়াত] =ফেব্ৰুৱাৰী, ২০২৫= * তাৰিখ: ০২-০২-২০২৫, দেওবাৰ<br> * সময়ঃ নিশা ০৭:৩০-৯:০০ (ভাৰতীয় সময়)<br> {{gap}}পুৱা ৭:০০-৮:৩০ (কানাডাৰ মাউণ্টেইন সময়)<br> {{gap}}পুৱা ৯:০০-১০:৩০ (কানাডাৰ পূব সময়)<br> {{gap}}পুৱা ৮:০০-১০:০০ (আমেৰিকাৰ কেন্দ্ৰীয় সময়)<br> * লিংকঃ https://meet.google.com/sdo-miyw-ivy ===কাৰ্যসূচী=== ০৭:৩০- আৰম্ভণি আৰু ৱিকি আড্ডা<br> ০৭:৪০ -ৱিকি কুইজ: জলি ৰুমী বৰা<br> ০৭:৫০- জানুৱাৰী মাহৰ কামৰ খতিয়ান আৰু ৱিকিপত্ৰিকা উন্মোচন: নয়ন জ্যোতি নাথ<br> ০৮:০০- নিমন্ত্ৰিত অতিথিৰ বক্তব্য: ৰাজশেখৰ, তেলুগু ৱিকিপিডিয়া <br> ০৮:১০- প্ৰথম অসমীয়া ৱিকিসংযোগ সন্মিলন, ২০২৫ ৰ খতিয়ান: ঈশান জ্যোতি বৰা<br> ০৮:২০- ইণ্ডিক ৰাইটিং চিষ্টেম কেম্পেইন, ২০২৫: নব্যা কেলী (আয়োজক) আৰু সতদীপ গিল (ৱিকিমিডিয়া ফাউণ্ডেচন) <br> ০৮:৩০- সৰাপাতৰ সৌৰভ প্ৰকল্পৰ শেহতীয়া খতিয়ান: নয়ন জ্যোতি নাথ, প্ৰণামিকা অধিকাৰী <br> ০৮:৪০- She Leads Bootcamp, বাংগালোৰৰ পৰা বাৰ্তা: ৰুমী বৰা, জ্যোতি চিৰিং <br> ০৮:৫০- ৱিকি মুকলি পাঠ, ফেব্ৰুৱাৰী, ২০২৫<br> ০৮:৫৫- পৰৱৰ্তী পৰিকল্পনা<br> ০৯:০০- সভা ভংগ ===অংশগ্ৰহণকাৰী=== # [[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 15:48, 2 February 2025 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Nilotpal Hazarika123|Nilotpal Hazarika123]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nilotpal Hazarika123|বাৰ্তা]]) 16:06, 2 February 2025 (ইউ.টি.চি.) # <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px;">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 16:31, 2 February 2025 (ইউ.টি.চি.) # [[:m:User:Kalli navya|নব্যা শ্ৰী কেল্লি]] (অতিথি বক্তা, আয়োজক, ইণ্ডিক ৰাইটিং চিষ্টেম কেম্পেইন, ২০২৫) # [[:m:User:Satdeep Gill|সতদীপ গিল]] (অতিথি বক্তা, ৱিকিমিডিয়া ফাউণ্ডেচন) # [[সদস্য:JyotiPN|JyotiPN]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JyotiPN|বাৰ্তা]]) 16:58, 2 February 2025 (ইউ.টি.চি.)JyotiPN # [[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|Rumi Borah~aswiki]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Rumi Borah~aswiki|বাৰ্তা]]) 01:22, 3 February 2025 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Jyoti Chiring|Jyoti Chiring]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Jyoti Chiring|বাৰ্তা]]) 01:43, 3 February 2025 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Ishanjyotibora|Ishanjyotibora]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ishanjyotibora|বাৰ্তা]]) 06:24, 3 February 2025 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:দিম্পল দাস|দিম্পল দাস]] ([[সদস্য বাৰ্তা:দিম্পল দাস|বাৰ্তা]]) 14:46, 3 February 2025 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 14:48, 3 February 2025 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 15:21, 3 February 2025 (ইউ.টি.চি.) # -[[User:অনামিকা(চুমু) বড়া|<span style='color: #8732a8;background-color: #FFE4B5 ;'><b>&nbsp;অনামিকা&nbsp;</b></span>]] [[User Talk:অনামিকা(চুমু) বড়া|^{<span style='color: #8732a8;background-color: #00FFFF;'><b>''কথা-বতৰা''</b></span>}]] 15:49, 3 February 2025 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|— গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Gitartha.bordoloi|বাৰ্তা]]) 17:43, 3 February 2025 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:কুমুদ ঘোষ|কুমুদ ঘোষ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:কুমুদ ঘোষ|বাৰ্তা]]) 17:44, 3 February 2025 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে|গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে]] ([[সদস্য বাৰ্তা:গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে|বাৰ্তা]]) 12:45, 4 February 2025 (ইউ.টি.চি.) ===প্ৰস্তাৱ=== সভাৰ ৰেকৰ্ডিং: https://www.youtube.com/watch?v=HVOFcKthpMo&ab_channel=AssameseWikimedia =মাৰ্চ, ২০২৫= * তাৰিখ: '''০২-০৩-২০২৫, দেওবাৰ'''<br> * সময়ঃ নিশা ০৭:৩০-৯:০০ (ভাৰতীয় সময়)<br> {{gap}}পুৱা ৭:০০-৮:৩০ (কানাডাৰ মাউণ্টেইন সময়)<br> {{gap}}পুৱা ৯:০০-১০:৩০ (কানাডাৰ পূব সময়)<br> {{gap}}পুৱা ৮:০০-১০:০০ (আমেৰিকাৰ কেন্দ্ৰীয় সময়)<br> * লিংকঃ https://meet.google.com/zxi-vmaj-zfj ===কাৰ্যসূচী=== ০৭:৩০- আৰম্ভণি আৰু ৱিকি আড্ডা<br> ০৭:৪০ -ৱিকি কুইজ: জলি ৰুমী বৰা<br> ০৭:৫০- ফেব্ৰুৱাৰী মাহৰ কামৰ খতিয়ান আৰু ৱিকিপত্ৰিকা উন্মোচন: নয়ন জ্যোতি নাথ<br> ০৮:০০- নিমন্ত্ৰিত অতিথিৰ বক্তব্য: ৰাজশেখৰ, তেলুগু ৱিকিপিডিয়া <br> ০৮:১০- ইণ্ডোনেছিয়াৰ বালিত ৱিকিউৎস কনফাৰেন্স ২০২৫ ত অংশগ্ৰহণৰ অভিজ্ঞতা: প্ৰাণজ্যোতি নাথ <br> ০৮:২০- সৰাপাতৰ সৌৰভ প্ৰকল্পৰ সামগ্ৰিক খতিয়ান: অনিমেষ বৰা <br> ০৮:৩০- উমৈহতীয়া লক্ষ্যৰ দিশত একেলগে- ৱিকিত দলীয় সৃষ্টিশীলতা আৰু উদ্ভাৱন: জোনালী বৰুৱা<br> ০৮:৪০- ৱিকি মুকলি পাঠ: দিব্য দত্ত<br> ০৮:৫০- পৰৱৰ্তী পৰিকল্পনা<br> ০৯:০০- সভা ভংগ ===অংশগ্ৰহণকাৰী=== #[[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 15:38, 2 March 2025 (ইউ.টি.চি.) [[শ্ৰেণী:অনলাইন ৱিকিসভা]] #[[সদস্য:পৱন বৰ্মন|পৱন বৰ্মন]] ([[সদস্য বাৰ্তা:পৱন বৰ্মন|বাৰ্তা]]) 15:44, 2 March 2025 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Mintu Rajbangsi|Mintu Rajbangshi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Mintu Rajbangsi|বাৰ্তা]]) 15:51, 2 March 2025 (ইউ.টি.চি.) #<span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px;">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 16:26, 2 March 2025 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:দিম্পল দাস|দিম্পল দাস]] ([[সদস্য বাৰ্তা:দিম্পল দাস|বাৰ্তা]]) 14:53, 3 March 2025 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|Rumi Borah~aswiki]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Rumi Borah~aswiki|বাৰ্তা]]) 13:16, 4 March 2025 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 13:19, 4 March 2025 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Jakhini|বিভূতি গগৈ]] #[[সদস্য:Jyoti Chiring|Jyoti Chiring]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Jyoti Chiring|বাৰ্তা]]) 14:24, 4 March 2025 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 18:35, 4 March 2025 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:JonaliB|Jonali Baruah]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JonaliB|বাৰ্তা]]) 13:42, 5 March 2025 (ইউ.টি.চি.) ===প্ৰস্তাৱ=== সভাৰ ৰেকৰ্ডিং: https://www.youtube.com/watch?v=AWo1hVed49A&ab_channel=AssameseWikimedia =এপ্ৰিল, ২০২৫= * তাৰিখ: '''১৩-০৪-২০২৫, দেওবাৰ'''<br> * সময়ঃ নিশা ০৭:৩০-৯:০০ (ভাৰতীয় সময়)<br> {{gap}}পুৱা ৭:০০-৮:৩০ (কানাডাৰ মাউণ্টেইন সময়)<br> {{gap}}পুৱা ৯:০০-১০:৩০ (কানাডাৰ পূব সময়)<br> {{gap}}পুৱা ৮:০০-১০:০০ (আমেৰিকাৰ কেন্দ্ৰীয় সময়)<br> * লিংকঃ https://meet.google.com/ihk-cfip-zkt ===কাৰ্যসূচী=== ০৭:৩০- আৰম্ভণি আৰু ৱিকি আড্ডা<br> ০৭:৪০ -ৱিকি কুইজ: জলি ৰুমী বৰা<br> ০৭:৫০- মাৰ্চ মাহৰ কামৰ খতিয়ান আৰু ৱিকিপত্ৰিকা উন্মোচন: নয়ন জ্যোতি নাথ<br> ০৮:০০- উমৈহতীয়া লক্ষ্যৰ দিশত একেলগে- ৱিকিত দলীয় সৃষ্টিশীলতা আৰু উদ্ভাৱন: জোনালী বৰুৱা<br> ০৮:২০- ইণ্ডিক ৱিকি কালচাৰ প্ৰকল্পৰ বাংগালুৰু সন্মিলনত অংশগ্ৰহণৰ অভিজ্ঞতা: নয়ন জ্যোতি নাথ আৰু বিকাশ দিহিঙীয়া <br> ০৮:৩০- ৱিকি মুকলি পাঠ: দিব্য দত্ত<br> ০৮:৪৫- পৰৱৰ্তী পৰিকল্পনা<br> ০৯:০০- সভা ভংগ ===অংশগ্ৰহণকাৰী=== #[[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 13:16, 16 April 2025 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:কুমুদ ঘোষ|কুমুদ ঘোষ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:কুমুদ ঘোষ|বাৰ্তা]]) 13:46, 16 April 2025 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:দিম্পল দাস|দিম্পল দাস]] ([[সদস্য বাৰ্তা:দিম্পল দাস|বাৰ্তা]]) 14:09, 16 April 2025 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Jyoti Chiring|Jyoti Chiring]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Jyoti Chiring|বাৰ্তা]]) 15:11, 16 April 2025 (ইউ.টি.চি.) # <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px;">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 13:07, 20 April 2025 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:JonaliB|JONALI BARUAH]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JonaliB|বাৰ্তা]]) 13:42, 20 April 2025 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 14:39, 26 May 2025 (ইউ.টি.চি.) ===প্ৰস্তাৱ=== সভাৰ ৰেকৰ্ডিং: https://www.youtube.com/watch?v=pgpbsHjplcU&ab_channel=AssameseWikimedia =মে', ২০২৫= * তাৰিখ: '''০৪-০৫-২০২৫, দেওবাৰ'''<br> * সময়ঃ নিশা ০৭:৩০-৯:০০ (ভাৰতীয় সময়)<br> {{gap}}পুৱা ৮:০০-৯:৩০ (কানাডাৰ মাউণ্টেইন সময়)<br> {{gap}}পুৱা ১০:০০-১১:৩০ (কানাডাৰ পূব সময়)<br> {{gap}}পুৱা ৯:০০-১০:৩০ (আমেৰিকাৰ কেন্দ্ৰীয় সময়)<br> * লিংকঃ https://meet.google.com/ehq-idzw-tuz ===কাৰ্যসূচী=== ০৭:৩০- আৰম্ভণি আৰু ৱিকি আড্ডা<br> ০৭:৪০ -চন্দন চিৰিং ফুকনৰ সোঁৱৰণ আৰু শ্ৰদ্ধাঞ্জলি <br> ০৮:০০- ৱিকি কুইজ: জলি ৰুমী বৰা<br> ০৮:১০- এপ্ৰিল মাহৰ কামৰ খতিয়ান আৰু ৱিকিপত্ৰিকা উন্মোচন: নয়ন জ্যোতি নাথ <br> ০৮:২০- সোঁৱৰণ আৰু সংকল্প ২০২৫ ৰ প্ৰথম অধিবেশনৰ প্ৰতিফলন: প্ৰণামিকা অধিকাৰী <br> ০৮:৩০- ফলাফল ঘোষণা: :::১) ইণ্ডিক ৰাইটিং চিষ্টেম কেম্পেইন, ২০২৫: দিব্য দত্ত :::২) ৱিকিউদ্ধৃতি সংযোগ মেলা, ২০২৫: প্ৰণামিকা অধিকাৰী :::৩) নাৰীবাদ আৰু লোকগাথা এডিটাথন ২০২৫: নয়ন জ্যোতি নাথ<br> ০৮:৪০- ৱিকি মুকলি পাঠ: দিব্য দত্ত<br> ০৮:৫০- পৰৱৰ্তী পৰিকল্পনা<br> ০৯:০০- সভা ভংগ ===অংশগ্ৰহণকাৰী=== # <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px;">[[User:Kandarpajit Kallol|<font color="#872455">'''কন্দৰ্পজিৎ কল্লোল'''</font>]]&nbsp;([[User Talk:Kandarpajit Kallol|বাৰ্তা]])</span> সন্ধিয়া ৮ বাজি ২৩ মিনিট, ২৮ এপ্ৰিল ২০২৫ (ভাৰতীয় সময়) # [[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 16:45, 4 May 2025 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 16:53, 4 May 2025 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:পৱন বৰ্মন|পৱন বৰ্মন]] ([[সদস্য বাৰ্তা:পৱন বৰ্মন|বাৰ্তা]]) 16:56, 4 May 2025 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:নৰুনা বৰুৱা|নৰুনা বৰুৱা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:নৰুনা বৰুৱা|বাৰ্তা]]) 17:04, 4 May 2025 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:কুমুদ ঘোষ|কুমুদ ঘোষ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:কুমুদ ঘোষ|বাৰ্তা]]) 01:18, 5 May 2025 (ইউ.টি.চি.) #<span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px;">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 08:15, 5 May 2025 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Sushmita Lekharu|Sushmita Lekharu]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Sushmita Lekharu|বাৰ্তা]]) 12:35, 5 May 2025 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Nilotpal Hazarika123|Nilotpal Hazarika123]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nilotpal Hazarika123|বাৰ্তা]]) 07:07, 6 May 2025 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|Rumi Borah~aswiki]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Rumi Borah~aswiki|বাৰ্তা]]) 14:04, 6 May 2025 (ইউ.টি.চি.) # --[[সদস্য:JonaliB|জোনালী বৰুৱা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JonaliB|বাৰ্তা]]) 19:05, 6 May 2025 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে|গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে]] ([[সদস্য বাৰ্তা:গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে|বাৰ্তা]]) 21:42, 14 May 2025 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 14:38, 26 May 2025 (ইউ.টি.চি.) ===প্ৰস্তাৱ=== সভাৰ ৰেকৰ্ডিং: https://www.youtube.com/watch?v=JtJCiQD8DD0&ab_channel=AssameseWikimedia =জুন, ২০২৫= * তাৰিখ: '''০১-০৬-২০২৫, দেওবাৰ'''<br> * সময়ঃ নিশা ০৭:০০-৮:৩০ (ভাৰতীয় সময়)<br> {{gap}}পুৱা ৭:৩০-৯:০০ (কানাডাৰ মাউণ্টেইন সময়)<br> {{gap}}পুৱা ৮:৩০-১০:০০ (আমেৰিকাৰ কেন্দ্ৰীয় সময়)<br> * লিংকঃ https://meet.google.com/seg-qesr-ynr ===কাৰ্যসূচী=== ০৭:৩০- আৰম্ভণি আৰু ৱিকি আড্ডা <br /> ০৭:৪০ -জন্মদিন বিশেষ ৱিকি কুইজ: জলি ৰুমী বৰা <br /> ০৭:৪৫- অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াৰ আদিকথা: প্ৰিয়াংকু শৰ্মা<br /> ০৭:৫৫- ৱিকিৰ কেক কটাৰ পৰ্ব<br /> ০৮:০০- অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াৰ ২৩ বছৰ: গীতাৰ্থ বৰদলৈ<br /> ০৮:১০- নিমন্ত্ৰিত অতিথিৰ বক্তব্য: অঞ্জল বৰা<br /> ০৮:৩০- ৱিকিৰ প্ৰকল্পত আলোকপাত:<br /> ::::*ৱিকিপত্ৰিকা: দিব্য দত্ত <br /> ::::*গ্ৰন্থযাত্ৰা: প্ৰণামিকা অধিকাৰী<br /> ::::*সৰাপাতৰ সৌৰভ: নয়ন জ্যোতি নাথ<br /> ::::*ইণ্ডিক অৰেল কালচাৰ: বিকাশ দিহিঙীয়া<br /> ::::*ৱিকিসংযোগ: জলি ৰুমী বৰা<br /> ০৮:৪৫- ৱিকিমিডিয়ানৰ মনৰ কথা: কুমুদ ঘোষ, দিম্পল দাস, পাপৰি বৰা, হিমাশ্ৰী বড়া,পৱন বৰ্মন, কন্দৰ্পজিত কল্লোল<br /> ০৯:০০- সভা ভংগ ===অংশগ্ৰহণকাৰী=== # [[সদস্য:দিম্পল দাস|দিম্পল দাস]] ([[সদস্য বাৰ্তা:দিম্পল দাস|বাৰ্তা]]) 18:22, 2 June 2025 (ইউ.টি.চি.) s1sl13pjwmfkk2uzmu0e0naw4emkdba 514620 514455 2025-06-03T09:08:33Z Gitartha.bordoloi 2441 /* অংশগ্ৰহণকাৰী */ 514620 wikitext text/x-wiki {{অনলাইন ৱিকিসভা|২০২৪|}} =জানুৱাৰী, ২০২৫= * তাৰিখ: ২৯-১২-২০২৪, দেওবাৰ<br> * সময়ঃ নিশা ০৭:৩০-৯:০০ (ভাৰতীয় সময়)<br> {{gap}}পুৱা ৭:০০-৮:৩০ (কানাডাৰ মাউণ্টেইন সময়)<br> {{gap}}পুৱা ৯:০০-১০:৩০ (কানাডাৰ পূব সময়)<br> {{gap}}পুৱা ৮:০০-১০:০০ (আমেৰিকাৰ কেন্দ্ৰীয় সময়)<br> * লিংকঃ https://meet.google.com/diz-qasi-mvd ===অংশগ্ৰহণকাৰী=== #[[User:অনামিকা(চুমু) বড়া|<span style='color: #8732a8;background-color: #1e1e1e ;'><b>&nbsp;অনামিকা&nbsp;</b></span>]] [[User Talk:অনামিকা(চুমু) বড়া|^{<span style='color: #8732a8;background-color: #1e1e1e;'><b>''কথা-বতৰা''</b></span>}]] 16:34, 29 December 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 13:28, 30 December 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 13:30, 30 December 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Himashree Borah|Himashree Borah]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Himashree Borah|বাৰ্তা]]) 13:31, 30 December 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:কুমুদ ঘোষ|কুমুদ ঘোষ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:কুমুদ ঘোষ|বাৰ্তা]]) 13:33, 30 December 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Sushmita Lekharu|Sushmita Lekharu]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Sushmita Lekharu|বাৰ্তা]])| # <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px;">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 13:57, 30 December 2024 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:পৱন বৰ্মন|পৱন বৰ্মন]] ([[সদস্য বাৰ্তা:পৱন বৰ্মন|বাৰ্তা]]) 14:13, 30 December 2024 (ইউ.টি.চি.) #-[[User:অজয় দাস|<span style='color: #ceff00;background-color: #1e1e1e;'><b>&nbsp;অজয়&nbsp;</b></span>]] [[User Talk:অজয় দাস|^{<span style='color: #ceff00;background-color: #1e1e1e;'><b>''কথা-বতৰা''</b></span>}]] 14:21, 30 December 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 14:59, 30 December 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|Rumi Borah~aswiki]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Rumi Borah~aswiki|বাৰ্তা]]) 03:50, 31 December 2024 (ইউ.টি.চি.) # [[:m:User:Santhosh Notagar99|সন্তোষ নটাগৰ]] (অতিথি বক্তা,বিষয়:ৱিকিপিডিয়া এছিয়ান মাহ, ২০২৪, কানাড়া ৱিকিমিডিয়ান) # [[সদস্য:JyotiPN|JyotiPN]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JyotiPN|বাৰ্তা]]) 14:18, 27 January 2025 (ইউ.টি.চি.)JyotiPN #[[সদস্য:Jyoti Chiring|Jyoti Chiring]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Jyoti Chiring|বাৰ্তা]]) 01:18, 3 February 2025 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Ishanjyotibora|Ishanjyotibora]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ishanjyotibora|বাৰ্তা]]) 06:24, 3 February 2025 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Mintu Rajbangsi|Mintu Rajbangshi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Mintu Rajbangsi|বাৰ্তা]]) 14:48, 3 February 2025 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|— গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Gitartha.bordoloi|বাৰ্তা]]) 17:43, 3 February 2025 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:JonaliB|জোনালী বৰুৱা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JonaliB|বাৰ্তা]]) 18:31, 3 February 2025 (ইউ.টি.চি.) ===কাৰ্যসূচী=== ০৭:৩০- আৰম্ভণি আৰু ৱিকি আড্ডা<br> ০৭:৪০ -ৱিকি কুইজ: জলি ৰুমী বৰা<br> ০৭:৫০- ডিচেম্বৰ মাহৰ কামৰ খতিয়ান: নয়ন জ্যোতি নাথ<br> ০৮:০০- ৱিকি এছিয়ান মাহ- ২০২৪ ৰ খতিয়ান: সন্তোষ নটাগৰ (কানাড়া ৱিকি), প্ৰাণজ্যোতি নাথ<br> ০৮:১০- বাংলা উইকি সন্মিলন-২০২৪ ত অংশগ্ৰহণৰ অভিজ্ঞতা: প্ৰণামিকা অধিকাৰী, বাবুল বৈশ্য<br> ০৮:২০- ৱিকি মেণ্টৰশ্বিপ প্ৰকল্পৰ সামগ্ৰিক খতিয়ান: দিব্য দত্ত<br> ০৮:২৫- ৱিকি মেণ্টৰশ্বিপ প্ৰকল্পৰ বিষয়ে মেণ্টৰ আৰু মেণ্টিৰ দুআষাৰ<br> ০৮:৪০- ৱিকিউৎসত স্থানীয় আপল'ড নীতি: গীতাৰ্থ বৰদলৈ<br> ০৮:৫০- ৱিকিসন্মিলন, ২০২৫ ৰ পৰিকল্পনা: নয়ন জ্যোতি নাথ, ঈশান জ্যোতি বৰা<br> ০৮:৫৫- পৰৱৰ্তী পৰিকল্পনা<br> ০৯:০০- সভা ভংগ ===প্ৰস্তাৱ=== ইথাৰপেডৰ লিংক:<br> সভাৰ ৰেকৰ্ডিং: [https://m.youtube.com/watch?v=6TSP36w7c0w ইয়াত] =ফেব্ৰুৱাৰী, ২০২৫= * তাৰিখ: ০২-০২-২০২৫, দেওবাৰ<br> * সময়ঃ নিশা ০৭:৩০-৯:০০ (ভাৰতীয় সময়)<br> {{gap}}পুৱা ৭:০০-৮:৩০ (কানাডাৰ মাউণ্টেইন সময়)<br> {{gap}}পুৱা ৯:০০-১০:৩০ (কানাডাৰ পূব সময়)<br> {{gap}}পুৱা ৮:০০-১০:০০ (আমেৰিকাৰ কেন্দ্ৰীয় সময়)<br> * লিংকঃ https://meet.google.com/sdo-miyw-ivy ===কাৰ্যসূচী=== ০৭:৩০- আৰম্ভণি আৰু ৱিকি আড্ডা<br> ০৭:৪০ -ৱিকি কুইজ: জলি ৰুমী বৰা<br> ০৭:৫০- জানুৱাৰী মাহৰ কামৰ খতিয়ান আৰু ৱিকিপত্ৰিকা উন্মোচন: নয়ন জ্যোতি নাথ<br> ০৮:০০- নিমন্ত্ৰিত অতিথিৰ বক্তব্য: ৰাজশেখৰ, তেলুগু ৱিকিপিডিয়া <br> ০৮:১০- প্ৰথম অসমীয়া ৱিকিসংযোগ সন্মিলন, ২০২৫ ৰ খতিয়ান: ঈশান জ্যোতি বৰা<br> ০৮:২০- ইণ্ডিক ৰাইটিং চিষ্টেম কেম্পেইন, ২০২৫: নব্যা কেলী (আয়োজক) আৰু সতদীপ গিল (ৱিকিমিডিয়া ফাউণ্ডেচন) <br> ০৮:৩০- সৰাপাতৰ সৌৰভ প্ৰকল্পৰ শেহতীয়া খতিয়ান: নয়ন জ্যোতি নাথ, প্ৰণামিকা অধিকাৰী <br> ০৮:৪০- She Leads Bootcamp, বাংগালোৰৰ পৰা বাৰ্তা: ৰুমী বৰা, জ্যোতি চিৰিং <br> ০৮:৫০- ৱিকি মুকলি পাঠ, ফেব্ৰুৱাৰী, ২০২৫<br> ০৮:৫৫- পৰৱৰ্তী পৰিকল্পনা<br> ০৯:০০- সভা ভংগ ===অংশগ্ৰহণকাৰী=== # [[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 15:48, 2 February 2025 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Nilotpal Hazarika123|Nilotpal Hazarika123]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nilotpal Hazarika123|বাৰ্তা]]) 16:06, 2 February 2025 (ইউ.টি.চি.) # <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px;">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 16:31, 2 February 2025 (ইউ.টি.চি.) # [[:m:User:Kalli navya|নব্যা শ্ৰী কেল্লি]] (অতিথি বক্তা, আয়োজক, ইণ্ডিক ৰাইটিং চিষ্টেম কেম্পেইন, ২০২৫) # [[:m:User:Satdeep Gill|সতদীপ গিল]] (অতিথি বক্তা, ৱিকিমিডিয়া ফাউণ্ডেচন) # [[সদস্য:JyotiPN|JyotiPN]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JyotiPN|বাৰ্তা]]) 16:58, 2 February 2025 (ইউ.টি.চি.)JyotiPN # [[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|Rumi Borah~aswiki]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Rumi Borah~aswiki|বাৰ্তা]]) 01:22, 3 February 2025 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Jyoti Chiring|Jyoti Chiring]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Jyoti Chiring|বাৰ্তা]]) 01:43, 3 February 2025 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Ishanjyotibora|Ishanjyotibora]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ishanjyotibora|বাৰ্তা]]) 06:24, 3 February 2025 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:দিম্পল দাস|দিম্পল দাস]] ([[সদস্য বাৰ্তা:দিম্পল দাস|বাৰ্তা]]) 14:46, 3 February 2025 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 14:48, 3 February 2025 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 15:21, 3 February 2025 (ইউ.টি.চি.) # -[[User:অনামিকা(চুমু) বড়া|<span style='color: #8732a8;background-color: #FFE4B5 ;'><b>&nbsp;অনামিকা&nbsp;</b></span>]] [[User Talk:অনামিকা(চুমু) বড়া|^{<span style='color: #8732a8;background-color: #00FFFF;'><b>''কথা-বতৰা''</b></span>}]] 15:49, 3 February 2025 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|— গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Gitartha.bordoloi|বাৰ্তা]]) 17:43, 3 February 2025 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:কুমুদ ঘোষ|কুমুদ ঘোষ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:কুমুদ ঘোষ|বাৰ্তা]]) 17:44, 3 February 2025 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে|গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে]] ([[সদস্য বাৰ্তা:গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে|বাৰ্তা]]) 12:45, 4 February 2025 (ইউ.টি.চি.) ===প্ৰস্তাৱ=== সভাৰ ৰেকৰ্ডিং: https://www.youtube.com/watch?v=HVOFcKthpMo&ab_channel=AssameseWikimedia =মাৰ্চ, ২০২৫= * তাৰিখ: '''০২-০৩-২০২৫, দেওবাৰ'''<br> * সময়ঃ নিশা ০৭:৩০-৯:০০ (ভাৰতীয় সময়)<br> {{gap}}পুৱা ৭:০০-৮:৩০ (কানাডাৰ মাউণ্টেইন সময়)<br> {{gap}}পুৱা ৯:০০-১০:৩০ (কানাডাৰ পূব সময়)<br> {{gap}}পুৱা ৮:০০-১০:০০ (আমেৰিকাৰ কেন্দ্ৰীয় সময়)<br> * লিংকঃ https://meet.google.com/zxi-vmaj-zfj ===কাৰ্যসূচী=== ০৭:৩০- আৰম্ভণি আৰু ৱিকি আড্ডা<br> ০৭:৪০ -ৱিকি কুইজ: জলি ৰুমী বৰা<br> ০৭:৫০- ফেব্ৰুৱাৰী মাহৰ কামৰ খতিয়ান আৰু ৱিকিপত্ৰিকা উন্মোচন: নয়ন জ্যোতি নাথ<br> ০৮:০০- নিমন্ত্ৰিত অতিথিৰ বক্তব্য: ৰাজশেখৰ, তেলুগু ৱিকিপিডিয়া <br> ০৮:১০- ইণ্ডোনেছিয়াৰ বালিত ৱিকিউৎস কনফাৰেন্স ২০২৫ ত অংশগ্ৰহণৰ অভিজ্ঞতা: প্ৰাণজ্যোতি নাথ <br> ০৮:২০- সৰাপাতৰ সৌৰভ প্ৰকল্পৰ সামগ্ৰিক খতিয়ান: অনিমেষ বৰা <br> ০৮:৩০- উমৈহতীয়া লক্ষ্যৰ দিশত একেলগে- ৱিকিত দলীয় সৃষ্টিশীলতা আৰু উদ্ভাৱন: জোনালী বৰুৱা<br> ০৮:৪০- ৱিকি মুকলি পাঠ: দিব্য দত্ত<br> ০৮:৫০- পৰৱৰ্তী পৰিকল্পনা<br> ০৯:০০- সভা ভংগ ===অংশগ্ৰহণকাৰী=== #[[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 15:38, 2 March 2025 (ইউ.টি.চি.) [[শ্ৰেণী:অনলাইন ৱিকিসভা]] #[[সদস্য:পৱন বৰ্মন|পৱন বৰ্মন]] ([[সদস্য বাৰ্তা:পৱন বৰ্মন|বাৰ্তা]]) 15:44, 2 March 2025 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Mintu Rajbangsi|Mintu Rajbangshi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Mintu Rajbangsi|বাৰ্তা]]) 15:51, 2 March 2025 (ইউ.টি.চি.) #<span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px;">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 16:26, 2 March 2025 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:দিম্পল দাস|দিম্পল দাস]] ([[সদস্য বাৰ্তা:দিম্পল দাস|বাৰ্তা]]) 14:53, 3 March 2025 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|Rumi Borah~aswiki]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Rumi Borah~aswiki|বাৰ্তা]]) 13:16, 4 March 2025 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 13:19, 4 March 2025 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Jakhini|বিভূতি গগৈ]] #[[সদস্য:Jyoti Chiring|Jyoti Chiring]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Jyoti Chiring|বাৰ্তা]]) 14:24, 4 March 2025 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 18:35, 4 March 2025 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:JonaliB|Jonali Baruah]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JonaliB|বাৰ্তা]]) 13:42, 5 March 2025 (ইউ.টি.চি.) ===প্ৰস্তাৱ=== সভাৰ ৰেকৰ্ডিং: https://www.youtube.com/watch?v=AWo1hVed49A&ab_channel=AssameseWikimedia =এপ্ৰিল, ২০২৫= * তাৰিখ: '''১৩-০৪-২০২৫, দেওবাৰ'''<br> * সময়ঃ নিশা ০৭:৩০-৯:০০ (ভাৰতীয় সময়)<br> {{gap}}পুৱা ৭:০০-৮:৩০ (কানাডাৰ মাউণ্টেইন সময়)<br> {{gap}}পুৱা ৯:০০-১০:৩০ (কানাডাৰ পূব সময়)<br> {{gap}}পুৱা ৮:০০-১০:০০ (আমেৰিকাৰ কেন্দ্ৰীয় সময়)<br> * লিংকঃ https://meet.google.com/ihk-cfip-zkt ===কাৰ্যসূচী=== ০৭:৩০- আৰম্ভণি আৰু ৱিকি আড্ডা<br> ০৭:৪০ -ৱিকি কুইজ: জলি ৰুমী বৰা<br> ০৭:৫০- মাৰ্চ মাহৰ কামৰ খতিয়ান আৰু ৱিকিপত্ৰিকা উন্মোচন: নয়ন জ্যোতি নাথ<br> ০৮:০০- উমৈহতীয়া লক্ষ্যৰ দিশত একেলগে- ৱিকিত দলীয় সৃষ্টিশীলতা আৰু উদ্ভাৱন: জোনালী বৰুৱা<br> ০৮:২০- ইণ্ডিক ৱিকি কালচাৰ প্ৰকল্পৰ বাংগালুৰু সন্মিলনত অংশগ্ৰহণৰ অভিজ্ঞতা: নয়ন জ্যোতি নাথ আৰু বিকাশ দিহিঙীয়া <br> ০৮:৩০- ৱিকি মুকলি পাঠ: দিব্য দত্ত<br> ০৮:৪৫- পৰৱৰ্তী পৰিকল্পনা<br> ০৯:০০- সভা ভংগ ===অংশগ্ৰহণকাৰী=== #[[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 13:16, 16 April 2025 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:কুমুদ ঘোষ|কুমুদ ঘোষ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:কুমুদ ঘোষ|বাৰ্তা]]) 13:46, 16 April 2025 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:দিম্পল দাস|দিম্পল দাস]] ([[সদস্য বাৰ্তা:দিম্পল দাস|বাৰ্তা]]) 14:09, 16 April 2025 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Jyoti Chiring|Jyoti Chiring]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Jyoti Chiring|বাৰ্তা]]) 15:11, 16 April 2025 (ইউ.টি.চি.) # <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px;">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 13:07, 20 April 2025 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:JonaliB|JONALI BARUAH]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JonaliB|বাৰ্তা]]) 13:42, 20 April 2025 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 14:39, 26 May 2025 (ইউ.টি.চি.) ===প্ৰস্তাৱ=== সভাৰ ৰেকৰ্ডিং: https://www.youtube.com/watch?v=pgpbsHjplcU&ab_channel=AssameseWikimedia =মে', ২০২৫= * তাৰিখ: '''০৪-০৫-২০২৫, দেওবাৰ'''<br> * সময়ঃ নিশা ০৭:৩০-৯:০০ (ভাৰতীয় সময়)<br> {{gap}}পুৱা ৮:০০-৯:৩০ (কানাডাৰ মাউণ্টেইন সময়)<br> {{gap}}পুৱা ১০:০০-১১:৩০ (কানাডাৰ পূব সময়)<br> {{gap}}পুৱা ৯:০০-১০:৩০ (আমেৰিকাৰ কেন্দ্ৰীয় সময়)<br> * লিংকঃ https://meet.google.com/ehq-idzw-tuz ===কাৰ্যসূচী=== ০৭:৩০- আৰম্ভণি আৰু ৱিকি আড্ডা<br> ০৭:৪০ -চন্দন চিৰিং ফুকনৰ সোঁৱৰণ আৰু শ্ৰদ্ধাঞ্জলি <br> ০৮:০০- ৱিকি কুইজ: জলি ৰুমী বৰা<br> ০৮:১০- এপ্ৰিল মাহৰ কামৰ খতিয়ান আৰু ৱিকিপত্ৰিকা উন্মোচন: নয়ন জ্যোতি নাথ <br> ০৮:২০- সোঁৱৰণ আৰু সংকল্প ২০২৫ ৰ প্ৰথম অধিবেশনৰ প্ৰতিফলন: প্ৰণামিকা অধিকাৰী <br> ০৮:৩০- ফলাফল ঘোষণা: :::১) ইণ্ডিক ৰাইটিং চিষ্টেম কেম্পেইন, ২০২৫: দিব্য দত্ত :::২) ৱিকিউদ্ধৃতি সংযোগ মেলা, ২০২৫: প্ৰণামিকা অধিকাৰী :::৩) নাৰীবাদ আৰু লোকগাথা এডিটাথন ২০২৫: নয়ন জ্যোতি নাথ<br> ০৮:৪০- ৱিকি মুকলি পাঠ: দিব্য দত্ত<br> ০৮:৫০- পৰৱৰ্তী পৰিকল্পনা<br> ০৯:০০- সভা ভংগ ===অংশগ্ৰহণকাৰী=== # <span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px;">[[User:Kandarpajit Kallol|<font color="#872455">'''কন্দৰ্পজিৎ কল্লোল'''</font>]]&nbsp;([[User Talk:Kandarpajit Kallol|বাৰ্তা]])</span> সন্ধিয়া ৮ বাজি ২৩ মিনিট, ২৮ এপ্ৰিল ২০২৫ (ভাৰতীয় সময়) # [[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 16:45, 4 May 2025 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 16:53, 4 May 2025 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:পৱন বৰ্মন|পৱন বৰ্মন]] ([[সদস্য বাৰ্তা:পৱন বৰ্মন|বাৰ্তা]]) 16:56, 4 May 2025 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:নৰুনা বৰুৱা|নৰুনা বৰুৱা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:নৰুনা বৰুৱা|বাৰ্তা]]) 17:04, 4 May 2025 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:কুমুদ ঘোষ|কুমুদ ঘোষ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:কুমুদ ঘোষ|বাৰ্তা]]) 01:18, 5 May 2025 (ইউ.টি.চি.) #<span style="text-shadow:gray 3px 3px 3px;">[[User:দিব্য দত্ত|<font color="#663300">'''দিব্য দত্ত'''</font>]]&nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])</span> 08:15, 5 May 2025 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Sushmita Lekharu|Sushmita Lekharu]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Sushmita Lekharu|বাৰ্তা]]) 12:35, 5 May 2025 (ইউ.টি.চি.) #[[সদস্য:Nilotpal Hazarika123|Nilotpal Hazarika123]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nilotpal Hazarika123|বাৰ্তা]]) 07:07, 6 May 2025 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|Rumi Borah~aswiki]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Rumi Borah~aswiki|বাৰ্তা]]) 14:04, 6 May 2025 (ইউ.টি.চি.) # --[[সদস্য:JonaliB|জোনালী বৰুৱা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JonaliB|বাৰ্তা]]) 19:05, 6 May 2025 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে|গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে]] ([[সদস্য বাৰ্তা:গীতাশ্ৰী গগৈ আপ্তে|বাৰ্তা]]) 21:42, 14 May 2025 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 14:38, 26 May 2025 (ইউ.টি.চি.) ===প্ৰস্তাৱ=== সভাৰ ৰেকৰ্ডিং: https://www.youtube.com/watch?v=JtJCiQD8DD0&ab_channel=AssameseWikimedia =জুন, ২০২৫= * তাৰিখ: '''০১-০৬-২০২৫, দেওবাৰ'''<br> * সময়ঃ নিশা ০৭:০০-৮:৩০ (ভাৰতীয় সময়)<br> {{gap}}পুৱা ৭:৩০-৯:০০ (কানাডাৰ মাউণ্টেইন সময়)<br> {{gap}}পুৱা ৮:৩০-১০:০০ (আমেৰিকাৰ কেন্দ্ৰীয় সময়)<br> * লিংকঃ https://meet.google.com/seg-qesr-ynr ===কাৰ্যসূচী=== ০৭:৩০- আৰম্ভণি আৰু ৱিকি আড্ডা <br /> ০৭:৪০ -জন্মদিন বিশেষ ৱিকি কুইজ: জলি ৰুমী বৰা <br /> ০৭:৪৫- অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াৰ আদিকথা: প্ৰিয়াংকু শৰ্মা<br /> ০৭:৫৫- ৱিকিৰ কেক কটাৰ পৰ্ব<br /> ০৮:০০- অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াৰ ২৩ বছৰ: গীতাৰ্থ বৰদলৈ<br /> ০৮:১০- নিমন্ত্ৰিত অতিথিৰ বক্তব্য: অঞ্জল বৰা<br /> ০৮:৩০- ৱিকিৰ প্ৰকল্পত আলোকপাত:<br /> ::::*ৱিকিপত্ৰিকা: দিব্য দত্ত <br /> ::::*গ্ৰন্থযাত্ৰা: প্ৰণামিকা অধিকাৰী<br /> ::::*সৰাপাতৰ সৌৰভ: নয়ন জ্যোতি নাথ<br /> ::::*ইণ্ডিক অৰেল কালচাৰ: বিকাশ দিহিঙীয়া<br /> ::::*ৱিকিসংযোগ: জলি ৰুমী বৰা<br /> ০৮:৪৫- ৱিকিমিডিয়ানৰ মনৰ কথা: কুমুদ ঘোষ, দিম্পল দাস, পাপৰি বৰা, হিমাশ্ৰী বড়া,পৱন বৰ্মন, কন্দৰ্পজিত কল্লোল<br /> ০৯:০০- সভা ভংগ ===অংশগ্ৰহণকাৰী=== # [[সদস্য:দিম্পল দাস|দিম্পল দাস]] ([[সদস্য বাৰ্তা:দিম্পল দাস|বাৰ্তা]]) 18:22, 2 June 2025 (ইউ.টি.চি.) # [[সদস্য:Gitartha.bordoloi|— গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Gitartha.bordoloi|বাৰ্তা]]) 09:08, 3 June 2025 (ইউ.টি.চি.) 4cxgjgwrv5a2nsx83q3yinqvdclj27r 0 112147 514530 475157 2025-06-03T05:41:17Z Washi189 45473 514530 wikitext text/x-wiki {{Infobox organization | name = পশ্চিমবঙ্গ বাংলা একাডেমী | abbreviation = বাংলা একাডেমী | formation = 1986-05-20 | type = ভাষা নিয়ন্ত্ৰণ সংস্থা | status = চৰকাৰী প্ৰতিষ্ঠান | purpose = বাংলা ভাষা গৱেষণা আৰু সংৰক্ষণ | headquarters = কলকাতা | location = পশ্চিমবঙ্গ, ভাৰত | region_served = পশ্চিমবঙ্গ, ত্ৰিপুৰা | language = বাংলা | leader_title = সভাপতি | leader_name = ব্ৰত‌্য বসু | parent_organization = তথ্য আৰু সংস্কৃতি বিভাগ, পশ্চিমবঙ্গ চৰকাৰ }} '''পশ্চিমবঙ্গ বাংলা একাডেমী''' হৈছে ভাৰতৰ পশ্চিমবঙ্গত থকা এগৰাকী চৰকাৰী সংস্থা। এই সংস্থাটো ২০ মে, ১৯৮৬ত প্ৰতিষ্ঠা কৰা হৈছিল। একাডেমীয়ে বাংলা ভাষা আৰু সাহিত্যৰ উন্নয়ন আৰু সংৰক্ষণৰ বাবে কাম কৰে। এই একাডেমীখন ফৰাচী একাডেমীৰ আদৰ্শত সৃষ্টি কৰা হৈছিল। ১৯৯৪ চনত এইটো স্বায়ত্তশাসিত সংস্থা হৈ পৰে। একাডেমীয়ে বানান, ব্যাকৰণ, উৎপত্তি আৰু ভাষাৰ ইতিহাসৰ বিষয়ে গৱেষণা কৰে। একাডেমীয়ে বাংলা ভাষাৰ বাবে গুৰুত্বপূর্ণ অভিধান প্ৰকাশ কৰে। পশ্চিমবঙ্গৰ বহুতো বিদ্যালয় আৰু বাতৰি কাকত এই একাডেমীৰ বানান নিয়ম অনুসৰণ কৰে। ত্ৰিপুৰা চৰকাৰেও আজি কালিৰ স্কুলসমূহত এই নিয়ম ব্যৱহাৰ কৰিব ধৰিছে। একাডেমীয়ে দুটা মুখ্য ভবন আছে: এগৰাকী কলকাতাৰ দক্ষিণত নন্দন-ৰবীন্দ্ৰ সদন কমপ্লেক্সত আৰু আনটো বিধাননগৰ (ছল্ট লেক)ৰ রবীন্দ্ৰ-ওকাকুৰা ভবন। প্ৰথম সভাপতি আছিল অনাদাশংকৰ ৰায়। এই একাডেমীয়ে পশ্চিমবঙ্গ আৰু ভাৰতৰ আন অঞ্চলসমূহত কাম কৰে। বিভিন্ন সাংস্কৃতিক আৰু শিক্ষামূলক সংগঠনৰ সৈতে মিলি বিভিন্ন কাৰ্যসূচী আয়োজিত কৰে। জাপান চৰকাৰে একাডেমীৰ গৱেষণাৰ বাবে ধন সহায় প্ৰদান কৰিছে। একাডেমীয়ে ইউনিক'ড বাংলা ফণ্টো সৃষ্টি কৰিছে যি বহুতো পশ্চিমবঙ্গৰ বাতৰি কাকতে ব্যৱহৃত হয়। == সভাপতি == * অনাদাশংকৰ ৰায় (১৯৮৬–২০০২) * অশীত কুমাৰ বন্দ্যোপাধ্যায় (২০০২–২০০৩) * নিৰেন্দ্ৰনাথ চক্ৰবৰ্তী (২০০৩–২০১১) * মহাস্বেতা দেৱী (২০১১–২০১৬) * শাওলী মিত্র (২০১৬–২০২২) * ব্ৰত‌্য বসু (২০২২–বৰ্তমান) == মুখ্য কাৰ্যসূচী == * বাংলা ভাষা আৰু সাহিত্যৰ গৱেষণা * অভিধান প্ৰকাশ * বাংলা বানান সংস্কাৰ প্ৰচাৰ * পুৰণা বাংলা পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ * অন্যান্য সংগঠনৰ সৈতে সাংস্কৃতিক কাৰ্যসূচী আয়োজিত কৰা ==পাদটীকা== {{Reflist|group=note}} ==প্ৰসংগ== {{Reflist}} [[শ্ৰেণী:বাংলাদেশভিত্তিক সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠান]] [[শ্ৰেণী:বাংলাদেশভিত্তিক শৈক্ষিক অনুষ্ঠান]] [[শ্ৰেণী:বাংলাদেশ]] a3isdyh7sstf4tltw1et16y6mup9vku 4 113663 514416 503314 2025-06-02T13:42:22Z দিব্য দত্ত 9244 added [[Category:আলোকচিত্ৰ প্ৰতিযোগিতা]] using [[WP:HC|HotCat]] 514416 wikitext text/x-wiki __NOTOC__ {{WLXpage/top}} {{WLXpage/Hero/top |image = Woman performing kati bihu rituals.jpg |logo = Wiki Loves Folklore Logo.svg |pretitle = "ৱিকি লাভছ্ ফ'ক্‌ল'ৰ ২০২৫" - ১ ফেব্ৰুৱাৰীৰ পৰা ৩১ মাৰ্চ ২০২৫লৈ |title = অসম তথা উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ নিগূঢ় সাংস্কৃতিক ঐতিহ্যৰ সৈতে বিশ্বক চিনাকি কৰাই দিয়া }} {{WLXpage/Hero/bottom}} {{WLXpage/Box/top}} '''ৱিকি লাভছ্ ফ'ক্‌ল'ৰ''' হৈছে ৱিকিমিডিয়া প্ৰকল্প (মূলতঃ [[w:en:Wikipedia|Wikipedia]] আৰু [[w:en:Wikimedia Commons|Wikimedia Commons]])ৰ জৰিয়তে বিশ্বৰ বিভিন্ন প্ৰান্তৰ সাংস্কৃতিক বৈচিত্ৰ্যক উপভোগ আৰু উদযাপনৰ বাবে আয়োজিত এক আন্তৰ্জাতিক ফটোগ্ৰাফিক প্ৰতিযোগিতা। এই প্ৰতিযোগিতাত সকলোৱেই অংশগ্ৰহণ কৰিব পাৰে। ৱিকি লাভছ্ ফ'ক্‌ল'ৰ ইন ইণ্ডিয়াৰ নেতৃত্বত আছে [[:m:Wikimedians of Kerala|কেৰালা ৱিকিমিডিয়ান ইউজাৰ গ্ৰুপ]] আৰু ইয়াৰ সমৰ্থনত আছে [[:m:Sahya Digital Conservation Foundation|সাহ্যা ডিজিটেল কনজাৰ্ভেচন ফাউণ্ডেচন]] আৰু [[:m:SahyaːOpen Heritage Foundation|সাহ্যা অপেন হেৰিটেজ ফাউণ্ডেচন]]। এই আন্তৰ্জাতিক প্ৰতিযোগিতা খনৰে দেশীয় সংস্কৰণৰ ভাগ হিচাপে অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া সমাজে স্থানীয় ভাষাৰ ৱিকি প্ৰকল্পৰ বাবে আয়োজন কৰিছে '''ৱিকি লাভছ্ ফ'ক্‌ল'ৰ ২০২৫, অসম'''। এই প্ৰতিযোগিতাৰ মূল লক্ষ্য হৈছে বিশ্বব্যাপী বিনামূলীয়া বিশ্বকোষ ৱিকিপিডিয়া আৰু ৱিকিমিডিয়া ফাউণ্ডেচনৰ অন্যান্য প্ৰকল্পৰ প্ৰবন্ধসমূহত চিত্ৰ সংযোগ কৰিবলৈ মানৱ সাংস্কৃতিক বৈচিত্ৰ্যৰ ফটো সংগ্ৰহ কৰা। ভাৰতৰ অসমকে প্ৰাধান্য কৰি সমগ্ৰ উত্তৰ-পূৱৰ সাতভনী ৰাজ্যসমূহৰ লোকসংস্কৃতিৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰা উৎসৱ, বস্তুগত সংস্কৃতি, নৃত্য, খাদ্য, সাজ-পোছাক বা নিজা ঠাঁচত দৈনন্দিন জীৱনৰ পল-অনুপলৰে সমৃদ্ধ এই ফটোসমূহ প্ৰতিযোগিতাৰ বিষয়বস্তুৰ সৈতে মিলিব লাগিব। চলিথকা ৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ৰ প্ৰতিযোগিতাৰ বিষয়ে জানিবলৈ [https://commons.m.wikimedia.org/wiki/Commons:Wiki_Loves_Folklore_2025 Wiki Loves Folklore 2025] চাওক। উল্লেখ্য যে নিৰ্ধাৰিত শ্ৰেণী সংযোগ কৰি একেখন ফটোকে স্থানীয়, দেশীয় আৰু ৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ৰ প্ৰতিযোগিতাৰ অন্তৰ্ভুক্ত কৰিব পৰা যাব। ইয়াৰফলত একেখন ফটো এই তিনিও পৰ্যায়ৰ প্ৰতিযোগিতাৰ বিচাৰৰ বাবে যোগ্য বিবেচিত হ'ব। ==মুখ্য টিপ্পনী== ===চৰ্ত সমূহ=== জুৰীয়ে প্ৰতিযোগীসকলৰ ব্যক্তিগত আপলোডসমূহৰ বিচাৰ তলত দিয়া মাপকাঠীৰ ভিত্তিত কৰিব (কোনো বিশেষ ক্ৰমত নহয়): *কাৰিকৰী মানদণ্ড *মৌলিকতা *ৱিকিমিডিয়া প্ৰকল্পসমূহৰ বাবে ছবিখনৰ সম্ভাৱ্য উপযোগিতা আৰু সামগ্ৰিক মূল্য (ইয়াৰ অনুজ্ঞাপত্ৰকে ধৰি)। ===মন কৰিব=== *অনুগ্ৰহ কৰি আপোনাৰ সতীৰ্থ ফটোগ্ৰাফাৰসকলৰ লগতে আন সকলৰ প্ৰতি সন্মান সূচক ব্যৱহাৰ প্ৰদৰ্শন কৰক আৰু বিবেচনাপূৰ্ণ হওক। *যদি আপুনি অট্টালিকাৰ ভিতৰৰ অংশৰ ফটো তুলিব খুজিছে আৰু কৰ্তৃপক্ষই আপোনাক বাধা প্ৰদান কৰিছে, তেন্তে উক্ত স্থানৰ ফটো তোলাৰ পৰা বিৰত থাকক। কিয়নো, কিছুমান ঠাইত অভ্যন্তৰীণ ফটোগ্ৰাফী নিষিদ্ধ কৰা হৈছে, কিন্তু কিছুমান ঠাইত অনুমতি প্ৰদান কৰিলে আপুনি আগবাঢ়িব পাৰে। *ব্যক্তিগত সম্পত্তিত ট্ৰেছপাছ নকৰিব (অৱশ্যে ৰাস্তাৰ দৰে ৰাজহুৱা স্থানত থিয় হৈ ফটো তোলাৰ ক্ষেত্ৰত কোনো বাধা নাই)। *য'ত সম্ভৱ বাহনৰ ফটো তোলাৰ পৰা বিৰত থাকক, বিশেষকৈ বাহনৰ নম্বৰপ্লেট অন্তৰ্ভুক্ত হোৱাটো একেবাৰেই গ্ৰহণযোগ্য নহয়। *অনুগ্ৰহ কৰি পোষ্টাৰ, জাননীফলক, চিন, বা আন কোনো বস্তুৰ ফটো আপলোড নকৰিব য'ত আখৰ লিখা বা দ্বিমাত্ৰিক ছবি আছে যিবোৰ কপিৰাইট-সুৰক্ষিত হ'ব পাৰে। গীৰ্জাঘৰৰ প্ৰাচীন দেৱাল চিত্ৰবোৰত এই বাধা নাই, যিকোনো তাৰিখৰ ষ্টেইনড গ্লাছৰে নিৰ্মিত খিৰিকীৰ ফটোৰ ক্ষেত্ৰটো এই বাধা নাই। ===প্ৰতিযোগিতাৰ সময়সীমা=== *১ ফেব্ৰুৱাৰী: প্ৰতিযোগিতাখন আনুষ্ঠানিকভাৱে মুকলি কৰা হয়, আৰু ফটো আপলোড প্ৰক্ৰিয়া আৰম্ভ হয়। *৩১ মাৰ্চ: প্ৰতিযোগিতাৰ অন্ত পৰিব, অৰ্থাৎ ফটো আপলোড প্ৰক্ৰিয়াৰ অন্তিমটো দিন। * ফলাফল ঘোষণা: ২০২৫ চনৰ এপ্ৰিল মাহৰ শেষৰ ফালে আঞ্চলিক আৰু ৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ৰ ফলাফল ঘোষণা কৰা হ’ব। ২০২৫ চনৰ জুলাই মাহৰ শেষৰ ফালে আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ৰ ফলাফল ঘোষণা কৰা হ’ব। (বি:দ্ৰ: অপ্ৰত্যাশিত পৰিস্থিতিৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত ফলাফল ঘোষণাৰ সময়ৰ পৰিৱৰ্তন হ'ব পাৰে বা পলম হ'ব পাৰে।) {| align="center" style="width: 250px; margin-bottom: 5px;" | style="background: #fafafa; border: 1px solid #ccc; {{border-radius|6px}} height: 90px; width: 250px; -moz-box-shadow: 1px 1px 5px #ccc; -webkit-box-shadow: 1px 1px 5px #ccc; box-shadow: 1px 1px 5px #ccc;" | {| style="vertical-align: middle; background: #fafafa; width: 100%;" |- style="background: #fafafa; font-family: Mono; font-size: 74px; font-weight: bold; text-align: center; text-shadow: 0 2px 2px #ccc; letter-spacing: 8px;" | ‎[[:commons:Category:Wiki Loves Folklore-Seven Sisters (2025)|৮৬৫]] |} |- | style="color: #2f4f4f; font-family: Calibri; font-size: 18px; text-align: center; letter-spacing: 2px; text-shadow: 0 1px 1px #ccc; text-transform: uppercase;" |{{PLURAL:{{PAGESINCATEGORY:commons:Wiki Loves Folklore-Seven Sisters (2025)|files}}|Images uploaded in the entire contest period 01 Feb - 31 March 2025|Images Stats}} |} <center>{{purge|purge}} – Data as of {{#timel:h:i a, d F Y|{{LOCALTIMESTAMP}}}}</center> {{WLXpage/Box/bottom}} {{WLXpage/BoxMarginal/top}} {{WLXpage/BoxSmall|title=অংশগ্ৰহণ কৰক|color=1|text=ফটোএখন তুলি ৱিকিমিডিয়া কমন্সত আপলোড কৰক<br> <strong>আপোনাৰ ইমেইল ঠিকনা আপোনাৰ ৱিকিমিডিয়া প্ৰফাইলত সুনিশ্চিত কৰক অন্যথা আপুনি যদি কোনো পুৰস্কাৰ লাভ কৰে তেন্তে আপোনাৰ সৈতে যোগাযোগ কৰাৰ অন্য উপায় আমাৰ হাতত নাথাকিবও পাৰে।<br> *ফটো জমা দিয়াৰ ক্ষেত্ৰত সহায়ৰ বাবে- [[File:Wikimedia Commons mobile App.webm|right|200px]] *ছবিসমূহ [[:commons:Special:UploadWizard|ৱিকিমিডিয়া কমন্সলৈ]] গৈ আপলোড কৰিবলৈ, আপুনি প্ৰথমে পঞ্জীয়ন কৰিব লাগিব। যদি আপুনি অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াৰ সদস্য নহয়, তেন্তে প্ৰথমে [https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%B8%E0%A6%A6%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%AD%E0%A7%81%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%BF অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াৰ হোম পেজত] নিজৰ নাম পঞ্জীয়ন কৰক । যদি আপুনি কোনো অসুবিধা পায়, তেন্তে আপুনি [[ৱিকিপিডিয়া:সহায়িকা/পঞ্জীয়ন]] পৃষ্ঠাটো চাব পাৰে। *এবাৰ লগ-ইন কৰি ৱিকিমিডিয়া কমন্সৰ [[:commons:Special:UploadWizard|আপলোড উইজাৰ্ড]] লৈ যাওক। <br> ফটোখন আপলোড কৰি '''Wiki Loves Folklore-Seven Sisters (2025)''', '''Images from Wiki Loves Folklore 2025 in India''' আৰু '''Images from Wiki Loves Folklore 2025''' শ্ৰেণীকেইটা সংযোগ কৰক।<br> *সমন্বয়ক: <gallery mode="packed-hover" style="color:#E2062C; font-size:25px"> Dibya Dutta At Indic Wikimedia Mini-Hackathon Guwahati, 2024 01 (cropped).jpg|link=[[https://w.wiki/3vXP]]|[[সদস্য:দিব্য দত্ত|দিব্য]] Nayan Jyoti at Indic Wikimedia Mini-Hackathon Guwahati, 2024 38 (cropped).jpg|link=[[https://w.wiki/5GU3]]|[[সদস্য:Nayan j Nath|নয়ন]] </gallery> *যোগাযোগৰ ই-মেইল ঠিকনা: dibyajtdutta@gmail.com <br> nathnayanj123@gmail.com *বিচাৰক: <gallery mode="packed-hover" style="color:#E2062C; font-size:25px"> Joli Rumi Borah1 (cropped).jpg|link=[[https://w.wiki/5P8F]]|[[সদস্য:Joli Rumi|জলি]] File:Rangan Datta - Annual General Meeting - West Bengal Wikimedians User Group - Kolkata 2025-01-05 07972 (cropped).jpg|link=[[https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:ListFiles/Rangan_Datta_Wiki]]|ৰংগণ </gallery> </strong></br><br>{{WLXpage/Button|link=https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?campaign=wlf_2025&fields%5B%5D=India|text=Upload your photos!|external=yes}}|icon=Wlm-icon-upload-white.svg}} {{WLXpage/BoxSmall|title=আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ৰ পুৰস্কাৰ|text=আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰতিযোগিতাত তলত উল্লেখিত পুৰস্কাৰসমূহ লাভ কৰিব পাৰিব:<br/> * প্ৰথম পুৰস্কাৰ : ৫০০ মাৰ্কিন ডলাৰ * দ্বিতীয় পুৰস্কাৰ : ৪০০ মাৰ্কিন ডলাৰ * তৃতীয় পুৰস্কাৰ : ৩০০ মাৰ্কিন ডলাৰ * চতুৰ্থ পুৰস্কাৰ : ২০০ মাৰ্কিন ডলাৰ * পঞ্চম পুৰস্কাৰ : ১০০ মাৰ্কিন ডলাৰ * শীৰ্ষ ১০ টা উল্লেখযোগ্য অৱদানৰ পুৰস্কাৰ: ৫০ মাৰ্কিন ডলাৰকৈ * শ্ৰেষ্ঠ ভিডিঅ' পুৰস্কাৰ: শ্ৰেষ্ঠ মৌখিক কাহিনীৰ কথন ১৫০ মাৰ্কিন ডলাৰ, শ্ৰেষ্ঠ ভিডিঅ' (সাধু কোৱা) ১০০ মাৰ্কিন ডলাৰ, বহনক্ষম লোকগাথাৰ ভিডিঅ' ১০০ মাৰ্কিন ডলাৰ * শ্ৰেষ্ঠ অডিঅ' পুৰস্কাৰ: সামগ্ৰিকভাৱে শ্ৰেষ্ঠ ১৫০ মাৰ্কিন ডলাৰ, শ্ৰেষ্ঠ লোককথা পডকাষ্ট ধাৰাবাহিক ১৫০ মাৰ্কিন ডলাৰ * ছবিৰ বাবে শীৰ্ষ আপলোডাৰৰ পুৰস্কাৰ: প্ৰথম পুৰস্কাৰ ২৫০ মাৰ্কিন ডলাৰ, দ্বিতীয় পুৰস্কাৰ ১৫০ মাৰ্কিন ডলাৰ তৃতীয় পুৰস্কাৰ ১০০ মাৰ্কিন ডলাৰ * শীৰ্ষ ১০০ আপলোডাৰলৈ ৱিকি লোকগাথাৰ পোষ্টকাৰ্ড। <br/> <small>বিঃদ্ৰঃ পুৰস্কাৰসমূহ ৱিকিমিডিয়া ইণ্ডিক কমিউনিটিৰ পৰিৱৰ্তে, আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় আয়োজক দলৰ দ্বাৰাহে উপহাৰ কাৰ্ড বা ভাউচাৰ ফৰ্মেটত দিয়া হ’ব। |color=3|}} {{WLXpage/BoxSmall|title=দেশীয় পৰ্যায়ৰ পুৰস্কাৰ|text=দেশীয় প্ৰতিযোগিতাত তলত দিয়া পুৰস্কাৰসমূহ লাভ কৰিব পাৰিব: <br/> *প্ৰথম পুৰস্কাৰ - ২০,০০০ টকা *দ্বিতীয় পুৰস্কাৰ - ১৫,০০০ টকা *তৃতীয় পুৰস্কাৰ - ১০,০০০ টকা *বিজয়ী সকলৰ বাবে ৱিকি লাভচ- ফ'ক্‌ল'ৰ প্ৰমাণ পত্ৰ <small>(পুৰস্কাৰসমূহ আপোনাৰ পছন্দৰ কুপন ৰূপতহে দিয়া হ’ব)</small> <br/> <br/> |color=3|}} {{WLXpage/BoxSmall|title=অসমীয়া ৱিকিৰ স্থানীয় পৰ্যায়ৰ পুৰস্কাৰ|text=অসমীয়া ৱিকিৰ স্থানীয় পৰ্যায়ৰ প্ৰতিযোগিতাত তলত দিয়া পুৰস্কাৰসমূহ লাভ কৰিব পাৰিব: <br/> *প্ৰথম পুৰস্কাৰ - ৫,০০০ টকা *দ্বিতীয় পুৰস্কাৰ - ৩,০০০ টকা *তৃতীয় পুৰস্কাৰ - ২,০০০ টকা *শ্ৰেষ্ঠ মোবাইল ফটোগ্ৰাফি - ১৫০০ টকা *ছবিৰ বাবে শীৰ্ষ আপলোডাৰৰ পুৰস্কাৰ - ১৫০০ টকা *বিজয়ী সকলৰ বাবে ৱিকি লাভচ ফ'ক্‌ল'ৰ অসমৰ প্ৰমাণ পত্ৰ। <small>(পুৰস্কাৰসমূহ আপোনাৰ পছন্দৰ কুপন ৰূপতহে দিয়া হ’ব)</small> <br/> <br/> |color=3|}} {{WLXpage/BoxMarginal/bottom}} {{WLXpage/Process/top}} {{WLXpage/Process/Item| icon = Wlm-icon-find-red.svg | title = অসম তথা উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলৰ কিছুমান সাংস্কৃতিক ঐতিহ্য চিনাক্ত কৰক | link = শ্ৰেণী:অসমৰ সংস্কৃতি| content = উৎসৱ, বস্তুগত সংস্কৃতি, নৃত্য, খাদ্য, বস্ত্ৰ বা দৈনন্দিন জীৱনৰ কৰ্মসংস্কৃতিৰ পৰা আপোনাৰ ছবিৰ বাবে প্ৰেৰণা বিচাৰি উলিয়াওক। }} {{WLXpage/Process/Item| icon = Wlm-icon-cam-red.svg | title = আলোকচিত্ৰ তোলক | link =| content = বিভিন্ন কোণৰ পৰা যিমান পাৰে সিমান আৰু ভাল ভাল আলোকচিত্ৰ তোলক। আপোনাৰ ছবিখনে পুৰস্কাৰ নাপালেও ৱিকিপিডিয়াক সহায় কৰিব পাৰে! }} {{WLXpage/Process/Item| icon = Wlm-icon-note-red.svg | title = ছবিসমূহৰ বিৱৰণ লিখক| link =| content = ছবিৰ বিৱৰণ আৰু কেপচনত আপুনি কি ফটো তুলিছে সেই বিষয়ে বৰ্ণনা কৰক। ঠাইখনৰ নাম, বিৱৰণ আৰু ফটোৰ তাৰিখ লিপিবদ্ধ কৰক। }} {{WLXpage/Process/Item| icon = Wlm-icon-upload-red.svg | title = কমন্সত আপলোড কৰক| link = https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?campaign=wlf_2025| content = ১ ফেব্ৰুৱাৰীৰ পৰা ৩১ মাৰ্চৰ ভিতৰত আপোনাৰ ছবিসমূহ ৱিকিমিডিয়া কমন্সত আপলোড কৰক। এতিয়ালৈকে যদি আপোনাৰ একাউণ্ট নাই, [[Special:CreateAccount|এটা একাউণ্ট খোলক]]। }} {{WLXpage/Process/bottom}}{{WLXpage/BoxMarginal/top}} [[শ্ৰেণী:আলোকচিত্ৰ প্ৰতিযোগিতা]] s4oaqp1zt8xnrhopwrpqmergmndv99m 514581 514416 2025-06-03T07:52:21Z দিব্য দত্ত 9244 514581 wikitext text/x-wiki __NOTOC__ {{WLXpage/top}} {{WLXpage/Hero/top |image = Woman performing kati bihu rituals.jpg |logo = Wiki Loves Folklore Logo.svg |pretitle = "ৱিকি লাভছ্ ফ'ক্‌ল'ৰ ২০২৫" - ১ ফেব্ৰুৱাৰীৰ পৰা ৩১ মাৰ্চ ২০২৫লৈ |title = অসম তথা উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ নিগূঢ় সাংস্কৃতিক ঐতিহ্যৰ সৈতে বিশ্বক চিনাকি কৰাই দিয়া }} {{WLXpage/Hero/bottom}} {{WLXpage/Box/top}} '''ৱিকি লাভছ্ ফ'ক্‌ল'ৰ''' হৈছে ৱিকিমিডিয়া প্ৰকল্প (মূলতঃ [[w:en:Wikipedia|Wikipedia]] আৰু [[w:en:Wikimedia Commons|Wikimedia Commons]])ৰ জৰিয়তে বিশ্বৰ বিভিন্ন প্ৰান্তৰ সাংস্কৃতিক বৈচিত্ৰ্যক উপভোগ আৰু উদযাপনৰ বাবে আয়োজিত এক আন্তৰ্জাতিক ফটোগ্ৰাফিক প্ৰতিযোগিতা। এই প্ৰতিযোগিতাত সকলোৱেই অংশগ্ৰহণ কৰিব পাৰে। ৱিকি লাভছ্ ফ'ক্‌ল'ৰ ইন ইণ্ডিয়াৰ নেতৃত্বত আছে [[:m:Wikimedians of Kerala|কেৰালা ৱিকিমিডিয়ান ইউজাৰ গ্ৰুপ]] আৰু ইয়াৰ সমৰ্থনত আছে [[:m:Sahya Digital Conservation Foundation|সাহ্যা ডিজিটেল কনজাৰ্ভেচন ফাউণ্ডেচন]] আৰু [[:m:SahyaːOpen Heritage Foundation|সাহ্যা অপেন হেৰিটেজ ফাউণ্ডেচন]]। এই আন্তৰ্জাতিক প্ৰতিযোগিতা খনৰে দেশীয় সংস্কৰণৰ ভাগ হিচাপে অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া সমাজে স্থানীয় ভাষাৰ ৱিকি প্ৰকল্পৰ বাবে আয়োজন কৰিছে '''ৱিকি লাভছ্ ফ'ক্‌ল'ৰ ২০২৫, অসম'''। এই প্ৰতিযোগিতাৰ মূল লক্ষ্য হৈছে বিশ্বব্যাপী বিনামূলীয়া বিশ্বকোষ ৱিকিপিডিয়া আৰু ৱিকিমিডিয়া ফাউণ্ডেচনৰ অন্যান্য প্ৰকল্পৰ প্ৰবন্ধসমূহত চিত্ৰ সংযোগ কৰিবলৈ মানৱ সাংস্কৃতিক বৈচিত্ৰ্যৰ ফটো সংগ্ৰহ কৰা। ভাৰতৰ অসমকে প্ৰাধান্য কৰি সমগ্ৰ উত্তৰ-পূৱৰ সাতভনী ৰাজ্যসমূহৰ লোকসংস্কৃতিৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰা উৎসৱ, বস্তুগত সংস্কৃতি, নৃত্য, খাদ্য, সাজ-পোছাক বা নিজা ঠাঁচত দৈনন্দিন জীৱনৰ পল-অনুপলৰে সমৃদ্ধ এই ফটোসমূহ প্ৰতিযোগিতাৰ বিষয়বস্তুৰ সৈতে মিলিব লাগিব। চলিথকা ৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ৰ প্ৰতিযোগিতাৰ বিষয়ে জানিবলৈ [https://commons.m.wikimedia.org/wiki/Commons:Wiki_Loves_Folklore_2025 Wiki Loves Folklore 2025] চাওক। উল্লেখ্য যে নিৰ্ধাৰিত শ্ৰেণী সংযোগ কৰি একেখন ফটোকে স্থানীয়, দেশীয় আৰু ৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ৰ প্ৰতিযোগিতাৰ অন্তৰ্ভুক্ত কৰিব পৰা যাব। ইয়াৰফলত একেখন ফটো এই তিনিও পৰ্যায়ৰ প্ৰতিযোগিতাৰ বিচাৰৰ বাবে যোগ্য বিবেচিত হ'ব। ==মুখ্য টিপ্পনী== ===চৰ্ত সমূহ=== জুৰীয়ে প্ৰতিযোগীসকলৰ ব্যক্তিগত আপলোডসমূহৰ বিচাৰ তলত দিয়া মাপকাঠীৰ ভিত্তিত কৰিব (কোনো বিশেষ ক্ৰমত নহয়): *কাৰিকৰী মানদণ্ড *মৌলিকতা *ৱিকিমিডিয়া প্ৰকল্পসমূহৰ বাবে ছবিখনৰ সম্ভাৱ্য উপযোগিতা আৰু সামগ্ৰিক মূল্য (ইয়াৰ অনুজ্ঞাপত্ৰকে ধৰি)। ===মন কৰিব=== *অনুগ্ৰহ কৰি আপোনাৰ সতীৰ্থ ফটোগ্ৰাফাৰসকলৰ লগতে আন সকলৰ প্ৰতি সন্মান সূচক ব্যৱহাৰ প্ৰদৰ্শন কৰক আৰু বিবেচনাপূৰ্ণ হওক। *যদি আপুনি অট্টালিকাৰ ভিতৰৰ অংশৰ ফটো তুলিব খুজিছে আৰু কৰ্তৃপক্ষই আপোনাক বাধা প্ৰদান কৰিছে, তেন্তে উক্ত স্থানৰ ফটো তোলাৰ পৰা বিৰত থাকক। কিয়নো, কিছুমান ঠাইত অভ্যন্তৰীণ ফটোগ্ৰাফী নিষিদ্ধ কৰা হৈছে, কিন্তু কিছুমান ঠাইত অনুমতি প্ৰদান কৰিলে আপুনি আগবাঢ়িব পাৰে। *ব্যক্তিগত সম্পত্তিত ট্ৰেছপাছ নকৰিব (অৱশ্যে ৰাস্তাৰ দৰে ৰাজহুৱা স্থানত থিয় হৈ ফটো তোলাৰ ক্ষেত্ৰত কোনো বাধা নাই)। *য'ত সম্ভৱ বাহনৰ ফটো তোলাৰ পৰা বিৰত থাকক, বিশেষকৈ বাহনৰ নম্বৰপ্লেট অন্তৰ্ভুক্ত হোৱাটো একেবাৰেই গ্ৰহণযোগ্য নহয়। *অনুগ্ৰহ কৰি পোষ্টাৰ, জাননীফলক, চিন, বা আন কোনো বস্তুৰ ফটো আপলোড নকৰিব য'ত আখৰ লিখা বা দ্বিমাত্ৰিক ছবি আছে যিবোৰ কপিৰাইট-সুৰক্ষিত হ'ব পাৰে। গীৰ্জাঘৰৰ প্ৰাচীন দেৱাল চিত্ৰবোৰত এই বাধা নাই, যিকোনো তাৰিখৰ ষ্টেইনড গ্লাছৰে নিৰ্মিত খিৰিকীৰ ফটোৰ ক্ষেত্ৰটো এই বাধা নাই। ===প্ৰতিযোগিতাৰ সময়সীমা=== *১ ফেব্ৰুৱাৰী: প্ৰতিযোগিতাখন আনুষ্ঠানিকভাৱে মুকলি কৰা হয়, আৰু ফটো আপলোড প্ৰক্ৰিয়া আৰম্ভ হয়। *৩১ মাৰ্চ: প্ৰতিযোগিতাৰ অন্ত পৰিব, অৰ্থাৎ ফটো আপলোড প্ৰক্ৰিয়াৰ অন্তিমটো দিন। * ফলাফল ঘোষণা: ২০২৫ চনৰ এপ্ৰিল মাহৰ শেষৰ ফালে আঞ্চলিক আৰু ৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ৰ ফলাফল ঘোষণা কৰা হ’ব। ২০২৫ চনৰ জুলাই মাহৰ শেষৰ ফালে আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ৰ ফলাফল ঘোষণা কৰা হ’ব। (বি:দ্ৰ: অপ্ৰত্যাশিত পৰিস্থিতিৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত ফলাফল ঘোষণাৰ সময়ৰ পৰিৱৰ্তন হ'ব পাৰে বা পলম হ'ব পাৰে।) {| align="center" style="width: 250px; margin-bottom: 5px;" | style="background: #fafafa; border: 1px solid #ccc; {{border-radius|6px}} height: 90px; width: 250px; -moz-box-shadow: 1px 1px 5px #ccc; -webkit-box-shadow: 1px 1px 5px #ccc; box-shadow: 1px 1px 5px #ccc;" | {| style="vertical-align: middle; background: #fafafa; width: 100%;" |- style="background: #fafafa; font-family: Mono; font-size: 74px; font-weight: bold; text-align: center; text-shadow: 0 2px 2px #ccc; letter-spacing: 8px;" | ‎[[:commons:Category:Wiki Loves Folklore-Seven Sisters (2025)|৮৬৪]] |} |- | style="color: #2f4f4f; font-family: Calibri; font-size: 18px; text-align: center; letter-spacing: 2px; text-shadow: 0 1px 1px #ccc; text-transform: uppercase;" |{{PLURAL:{{PAGESINCATEGORY:commons:Wiki Loves Folklore-Seven Sisters (2025)|files}}|Images uploaded in the entire contest period 01 Feb - 31 March 2025|Images Stats}} |} <center>{{purge|purge}} – Data as of {{#timel:h:i a, d F Y|{{LOCALTIMESTAMP}}}}</center> {{WLXpage/Box/bottom}} {{WLXpage/BoxMarginal/top}} {{WLXpage/BoxSmall|title=অংশগ্ৰহণ কৰক|color=1|text=ফটোএখন তুলি ৱিকিমিডিয়া কমন্সত আপলোড কৰক<br> <strong>আপোনাৰ ইমেইল ঠিকনা আপোনাৰ ৱিকিমিডিয়া প্ৰফাইলত সুনিশ্চিত কৰক অন্যথা আপুনি যদি কোনো পুৰস্কাৰ লাভ কৰে তেন্তে আপোনাৰ সৈতে যোগাযোগ কৰাৰ অন্য উপায় আমাৰ হাতত নাথাকিবও পাৰে।<br> *ফটো জমা দিয়াৰ ক্ষেত্ৰত সহায়ৰ বাবে- [[File:Wikimedia Commons mobile App.webm|right|200px]] *ছবিসমূহ [[:commons:Special:UploadWizard|ৱিকিমিডিয়া কমন্সলৈ]] গৈ আপলোড কৰিবলৈ, আপুনি প্ৰথমে পঞ্জীয়ন কৰিব লাগিব। যদি আপুনি অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াৰ সদস্য নহয়, তেন্তে প্ৰথমে [https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7:%E0%A6%B8%E0%A6%A6%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%AD%E0%A7%81%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%BF অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াৰ হোম পেজত] নিজৰ নাম পঞ্জীয়ন কৰক । যদি আপুনি কোনো অসুবিধা পায়, তেন্তে আপুনি [[ৱিকিপিডিয়া:সহায়িকা/পঞ্জীয়ন]] পৃষ্ঠাটো চাব পাৰে। *এবাৰ লগ-ইন কৰি ৱিকিমিডিয়া কমন্সৰ [[:commons:Special:UploadWizard|আপলোড উইজাৰ্ড]] লৈ যাওক। <br> ফটোখন আপলোড কৰি '''Wiki Loves Folklore-Seven Sisters (2025)''', '''Images from Wiki Loves Folklore 2025 in India''' আৰু '''Images from Wiki Loves Folklore 2025''' শ্ৰেণীকেইটা সংযোগ কৰক।<br> *সমন্বয়ক: <gallery mode="packed-hover" style="color:#E2062C; font-size:25px"> Dibya Dutta At Indic Wikimedia Mini-Hackathon Guwahati, 2024 01 (cropped).jpg|link=[[https://w.wiki/3vXP]]|[[সদস্য:দিব্য দত্ত|দিব্য]] Nayan Jyoti at Indic Wikimedia Mini-Hackathon Guwahati, 2024 38 (cropped).jpg|link=[[https://w.wiki/5GU3]]|[[সদস্য:Nayan j Nath|নয়ন]] </gallery> *যোগাযোগৰ ই-মেইল ঠিকনা: dibyajtdutta@gmail.com <br> nathnayanj123@gmail.com *বিচাৰক: <gallery mode="packed-hover" style="color:#E2062C; font-size:25px"> Joli Rumi Borah1 (cropped).jpg|link=[[https://w.wiki/5P8F]]|[[সদস্য:Joli Rumi|জলি]] File:Rangan Datta - Annual General Meeting - West Bengal Wikimedians User Group - Kolkata 2025-01-05 07972 (cropped).jpg|link=[[https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:ListFiles/Rangan_Datta_Wiki]]|ৰংগণ </gallery> </strong></br><br>{{WLXpage/Button|link=https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?campaign=wlf_2025&fields%5B%5D=India|text=Upload your photos!|external=yes}}|icon=Wlm-icon-upload-white.svg}} {{WLXpage/BoxSmall|title=আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ৰ পুৰস্কাৰ|text=আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰতিযোগিতাত তলত উল্লেখিত পুৰস্কাৰসমূহ লাভ কৰিব পাৰিব:<br/> * প্ৰথম পুৰস্কাৰ : ৫০০ মাৰ্কিন ডলাৰ * দ্বিতীয় পুৰস্কাৰ : ৪০০ মাৰ্কিন ডলাৰ * তৃতীয় পুৰস্কাৰ : ৩০০ মাৰ্কিন ডলাৰ * চতুৰ্থ পুৰস্কাৰ : ২০০ মাৰ্কিন ডলাৰ * পঞ্চম পুৰস্কাৰ : ১০০ মাৰ্কিন ডলাৰ * শীৰ্ষ ১০ টা উল্লেখযোগ্য অৱদানৰ পুৰস্কাৰ: ৫০ মাৰ্কিন ডলাৰকৈ * শ্ৰেষ্ঠ ভিডিঅ' পুৰস্কাৰ: শ্ৰেষ্ঠ মৌখিক কাহিনীৰ কথন ১৫০ মাৰ্কিন ডলাৰ, শ্ৰেষ্ঠ ভিডিঅ' (সাধু কোৱা) ১০০ মাৰ্কিন ডলাৰ, বহনক্ষম লোকগাথাৰ ভিডিঅ' ১০০ মাৰ্কিন ডলাৰ * শ্ৰেষ্ঠ অডিঅ' পুৰস্কাৰ: সামগ্ৰিকভাৱে শ্ৰেষ্ঠ ১৫০ মাৰ্কিন ডলাৰ, শ্ৰেষ্ঠ লোককথা পডকাষ্ট ধাৰাবাহিক ১৫০ মাৰ্কিন ডলাৰ * ছবিৰ বাবে শীৰ্ষ আপলোডাৰৰ পুৰস্কাৰ: প্ৰথম পুৰস্কাৰ ২৫০ মাৰ্কিন ডলাৰ, দ্বিতীয় পুৰস্কাৰ ১৫০ মাৰ্কিন ডলাৰ তৃতীয় পুৰস্কাৰ ১০০ মাৰ্কিন ডলাৰ * শীৰ্ষ ১০০ আপলোডাৰলৈ ৱিকি লোকগাথাৰ পোষ্টকাৰ্ড। <br/> <small>বিঃদ্ৰঃ পুৰস্কাৰসমূহ ৱিকিমিডিয়া ইণ্ডিক কমিউনিটিৰ পৰিৱৰ্তে, আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় আয়োজক দলৰ দ্বাৰাহে উপহাৰ কাৰ্ড বা ভাউচাৰ ফৰ্মেটত দিয়া হ’ব। |color=3|}} {{WLXpage/BoxSmall|title=দেশীয় পৰ্যায়ৰ পুৰস্কাৰ|text=দেশীয় প্ৰতিযোগিতাত তলত দিয়া পুৰস্কাৰসমূহ লাভ কৰিব পাৰিব: <br/> *প্ৰথম পুৰস্কাৰ - ২০,০০০ টকা *দ্বিতীয় পুৰস্কাৰ - ১৫,০০০ টকা *তৃতীয় পুৰস্কাৰ - ১০,০০০ টকা *বিজয়ী সকলৰ বাবে ৱিকি লাভচ- ফ'ক্‌ল'ৰ প্ৰমাণ পত্ৰ <small>(পুৰস্কাৰসমূহ আপোনাৰ পছন্দৰ কুপন ৰূপতহে দিয়া হ’ব)</small> <br/> <br/> |color=3|}} {{WLXpage/BoxSmall|title=অসমীয়া ৱিকিৰ স্থানীয় পৰ্যায়ৰ পুৰস্কাৰ|text=অসমীয়া ৱিকিৰ স্থানীয় পৰ্যায়ৰ প্ৰতিযোগিতাত তলত দিয়া পুৰস্কাৰসমূহ লাভ কৰিব পাৰিব: <br/> *প্ৰথম পুৰস্কাৰ - ৫,০০০ টকা *দ্বিতীয় পুৰস্কাৰ - ৩,০০০ টকা *তৃতীয় পুৰস্কাৰ - ২,০০০ টকা *শ্ৰেষ্ঠ মোবাইল ফটোগ্ৰাফি - ১৫০০ টকা *ছবিৰ বাবে শীৰ্ষ আপলোডাৰৰ পুৰস্কাৰ - ১৫০০ টকা *বিজয়ী সকলৰ বাবে ৱিকি লাভচ ফ'ক্‌ল'ৰ অসমৰ প্ৰমাণ পত্ৰ। <small>(পুৰস্কাৰসমূহ আপোনাৰ পছন্দৰ কুপন ৰূপতহে দিয়া হ’ব)</small> <br/> <br/> |color=3|}} {{WLXpage/BoxMarginal/bottom}} {{WLXpage/Process/top}} {{WLXpage/Process/Item| icon = Wlm-icon-find-red.svg | title = অসম তথা উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলৰ কিছুমান সাংস্কৃতিক ঐতিহ্য চিনাক্ত কৰক | link = শ্ৰেণী:অসমৰ সংস্কৃতি| content = উৎসৱ, বস্তুগত সংস্কৃতি, নৃত্য, খাদ্য, বস্ত্ৰ বা দৈনন্দিন জীৱনৰ কৰ্মসংস্কৃতিৰ পৰা আপোনাৰ ছবিৰ বাবে প্ৰেৰণা বিচাৰি উলিয়াওক। }} {{WLXpage/Process/Item| icon = Wlm-icon-cam-red.svg | title = আলোকচিত্ৰ তোলক | link =| content = বিভিন্ন কোণৰ পৰা যিমান পাৰে সিমান আৰু ভাল ভাল আলোকচিত্ৰ তোলক। আপোনাৰ ছবিখনে পুৰস্কাৰ নাপালেও ৱিকিপিডিয়াক সহায় কৰিব পাৰে! }} {{WLXpage/Process/Item| icon = Wlm-icon-note-red.svg | title = ছবিসমূহৰ বিৱৰণ লিখক| link =| content = ছবিৰ বিৱৰণ আৰু কেপচনত আপুনি কি ফটো তুলিছে সেই বিষয়ে বৰ্ণনা কৰক। ঠাইখনৰ নাম, বিৱৰণ আৰু ফটোৰ তাৰিখ লিপিবদ্ধ কৰক। }} {{WLXpage/Process/Item| icon = Wlm-icon-upload-red.svg | title = কমন্সত আপলোড কৰক| link = https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?campaign=wlf_2025| content = ১ ফেব্ৰুৱাৰীৰ পৰা ৩১ মাৰ্চৰ ভিতৰত আপোনাৰ ছবিসমূহ ৱিকিমিডিয়া কমন্সত আপলোড কৰক। এতিয়ালৈকে যদি আপোনাৰ একাউণ্ট নাই, [[Special:CreateAccount|এটা একাউণ্ট খোলক]]। }} {{WLXpage/Process/bottom}}{{WLXpage/BoxMarginal/top}} [[শ্ৰেণী:আলোকচিত্ৰ প্ৰতিযোগিতা]] por4x6sz64oikfy7qt5bt24wq6w7e7x 2 121841 514405 513968 2025-06-02T12:31:10Z Kandarpajit Kallol 6257 514405 wikitext text/x-wiki ==অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধ== ''তলত [[অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া]]ৰ বাবে অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধৰ তালিকা দিয়া হ'ল। ইয়াৰ পৰা প্ৰবন্ধ সৃষ্টি কৰি অসমীয়া [[ৱিকিপিডিয়া]]ৰ সমৃদ্ধিত আপুনিও অংশীদাৰ হ'ব পাৰে।'' ===ইতিহাস=== # [[আব্বাচীয় খিলাফত]] ([[:en:Abbasid Caliphate]]) # [[ইউৰোপীয় জ্ঞানোদয়]] ([[:en:Age of Enlightenment]]) # [[এজটেক]] ([[:en:Aztecs]]) # [[বাইজেণ্টাইন সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Byzantine Empire]]) # [[ক্ৰুচেদ]] ([[:en:Crusades]]) # [[পবিত্ৰ ৰোমান সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Holy Roman Empire]]) # [[ইনকা সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Inca Empire]]) # [[মালি সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Mali Empire]]) # [[মংগোল সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Mongol Empire]]) # [[মিং ৰাজবংশ]] ([[:en:Ming Dynasty]]) # [[খ্ৰীষ্টান ধৰ্মসংস্কাৰ আন্দোলন]] ([[:en:Protestant Reformation]]) # [[নৱ-জাগৰণ]] ([[:en:Renaissance]]) # [[টাং সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Tang Dynasty]]) # [[আৰব-ইজৰাইল বিবাদ]] ([[:en:Arab-Israeli conflict]]) # [[আমেৰিকান গৃহ যুদ্ধ]] ([[:en:American Civil War]]) # '''[[ব্ৰিটিছ সাম্ৰাজ্য]]''' ([[:en:British Empire]]) # [[মেইজি পুনৰ্গঠন]] ([[:en:Meiji Restoration]]) # '''[[ৰুছ বিপ্লৱ]]''' ([[:en:Russian Revolution]]) # [[চিং ৰাজবংশ]] ([[:en:Qing Dynasty]]) # [[ভিয়েটনাম যুদ্ধ]] ([[:en:Vietnam War]]) ===ভূগোল=== # [[কিউবা]] ([[:en:Cuba]]) # [[ইথিঅ'পিয়া]] ([[:en:Ethiopia]]) # [[ভেনিজুৱেলা]] ([[:en:Venezuela]]) # '''[[এথেন্স]]''' ([[:en:Athens]]) # '''[[বাৰ্লিন]]''' ([[:en:Berlin]]) # [[বগোটা]] ([[:en:Bogotá]]) # [[ব্ৰুচেলছ]] ([[:en:Brussels]]) # [[ব্যুনেচ আইৰিচ]] ([[:en:Buenos Aires]]) # '''[[কাইৰো]]''' ([[:en:Cairo]]) # '''[[কেপ টাউন]]''' ([[:en:Cape Town]]) # [[কিনাশাচা]] ([[:en:Kinshasa]]) # [[লাগ'চ]] ([[:en:Lagos]]) # '''[[লচ এঞ্জেলচ]]''' ([[:en:Los Angeles]]) # '''[[মাদ্ৰিদ]]''' ([[:en:Madrid]]) # '''[[মেক্সিকো চিটি]]''' ([[:en:Mexico City]]) # [[ৰিঅ' ডি জেনেৰ']] ([[:en:Rio de Janeiro]]) # '''[[ৰোম]]''' ([[:en:Rome]]) # [[চেণ্ট পিটাৰছবাৰ্গ]] ([[:en:Saint Petersburg]]) # [[চাও পাওল']] ([[:en:São Paulo]]) ===সমাজ বিজ্ঞান=== # '''[[ঔপনিৱেশিকতাবাদ]]''' ([[:en:Colonialism]]) # '''[[একনায়কত্ববাদ]]''' ([[:en:Dictatorship]]) # [[ফেছিবাদ]] ([[:en:Fascism]]) # [[মতাদৰ্শ]] ([[:en:Ideology]]) # '''[[সাম্ৰাজ্যবাদ]]''' ([[:en:Imperialism]]) # '''[[ৰাজতন্ত্ৰ]]''' ([[:en:Monarchy]]) # '''[[গণৰাজ্য]]''' ([[:en:Republic]]) # '''[[ৰাষ্ট্ৰ]]''' ([[:en:State (polity)]]) # [[প্ৰপাগাণ্ডা]] ([[:en:Propaganda]]) # '''[[সংবিধান]]''' ([[:en:Constitution]]) # '''[[আফ্ৰিকান ইউনিয়ন]]''' ([[:en:African Union]]) # '''[[আৰব লীগ]]''' ([[:en:Arab League]]) # '''[[জাতিসমূহৰ সংঘ]]''' ([[:en:Commonwealth of Nations]]) # '''[[ৰেডক্ৰছ]]''' ([[:en:International Red Cross and Red Crescent Movement]]) # [[অ'পেক]] ([[:en:OPEC]]) # [[মানৱ অধিকাৰৰ সাৰ্বভৌম ঘোষণাপত্ৰ]] ([[:en:Universal Declaration of Human Rights]]) # '''[[সৈন্যবাহিনী]]''' ([[:en:Military]]) # '''[[শান্তি]]''' ([[:en:Peace]]) # '''[[বৰ্ণবৈষম্য]]''' ([[:en:Racism]]) # '''[[দাসত্ব]]''' ([[:en:Slavery]]) ===প্ৰযুক্তি=== # '''[[যন্ত্ৰ]]''' ([[:en:Machine]]) # [[স্ক্ৰু]] ([[:en:Screw]]) # [[ধাতুবিজ্ঞান]] ([[:en:Metallurgy]]) # [[নেন'প্ৰযুক্তি]] ([[:en:Nanotechnology]]) # '''[[গণমাধ্যম]]''' ([[:en:Mass media]]) # [[মুদ্ৰণ]] ([[:en:Printing]]) # [[অণুবিদ্যুৎ]] ([[:en:Electronics]]) # '''[[বৈদ্যুতিক প্ৰবাহ]]''' ([[:en:Electric current]]) # [[কম্পনাংক]] ([[:en:Frequency]]) # [[আৱেশক]] ([[:en:Inductor]]) # [[ৰোধক]] ([[:en:Resistor]]) # [[ৰূপান্তৰক]] ([[:en:Transformer]]) # [[চেণ্ট্ৰেল প্ৰচেছিং ইউনিট]] ([[:en:Central processing unit]]) # '''[[অপাৰেটিং চিষ্টেম]]''' ([[:en:Operating system]]) # '''[[নবীকৰণীয় শক্তি]]''' ([[:en:Renewable energy]]) # '''[[পাৰমাণবিক শক্তি]]''' ([[:en:Nuclear power]]) # '''[[জীৱাশ্ম ইন্ধন]]''' ([[:en:Fossil fuel]]) # [[অন্তৰ্দাহী ইঞ্জিন]] ([[:en:Internal combustion engine]]) # [[কাঁচ]] ([[:en:Glass]]) # [[কাঠ]] ([[:en:Wood]]) # [[গাড়ী]] ([[:en:Automobile]]) # [[ডুব-জাহাজ]] ([[:en:Submarine]]) # '''[[ৰেলগাড়ী]]''' ([[:en:Train]]) # '''[[অস্ত্ৰ]]''' ([[:en:Weapon]]) # '''[[তৰোৱাল]]''' ([[:en:Sword]]) # [[আগ্নেয়াস্ত্ৰ]] ([[:en:Firearm]]) # [[মেছিন গান]] ([[:en:Machine gun]]) # '''[[পাৰমাণবিক অস্ত্ৰ]]''' ([[:en:Nuclear weapon]]) # [[টেঙ্ক]] ([[:en:Tank]]) # '''[[বিস্ফোৰক সামগ্ৰী]]''' ([[:en:Explosive material]]) ===কলা আৰু বিনোদন=== # '''[[ভাস্কৰ্য]]''' ([[:en:Sculpture]]) # '''[[মৃৎশিল্প]]''' ([[:en:Pottery]]) # [[খিলান]] ([[:en:Arch]]) # [[দলং]] ([[:en:Bridge]]) # [[খাল]] ([[:en:Canal]]) # [[বান্ধ]] ([[:en:Dam]]) # [[গম্বুজ]] ([[:en:Dome]]) # [[এম্পায়াৰ ষ্টেট বিল্ডিং]] ([[:en:Empire State Building]]) # [[হাজিয়া চ'ফিয়া]] ([[:en:Hagia Sophia]]) # [[গিজাৰ পিৰামিড পৰিসৰ]] ([[:en:Giza pyramid complex]]) # '''[[ষ্টেচু অফ লিবাৰ্টি]]''' ([[:en:Statue of Liberty]]) # [[তিনি গিৰিসংকটৰ বান্ধ]] ([[:en:Three Gorges Dam]]) # '''[[পিৰামিড]]''' ([[:en:Pyramid]]) # [[অপেৰা]] ([[:en:Opera]]) # [[চিম্ফ'নি]] ([[:en:Symphony]]) # [[ইলেকট্ৰনিক সংগীত]] ([[:en:Electronic music]]) # [[হিপ হ'প]] ([[:en:Hip hop]]) # [[ৰেগে]] ([[:en:Reggae]]) # [[ৰক সংগীত]] ([[:en:Rock music]]) # [[চাম্বা]] ([[:en:Samba]]) # [[পিয়ান']] ([[:en:Piano]]) # [[ট্ৰাম্পেট]] ([[:en:Trumpet]]) # [[বেকগেমন]] ([[:en:Backgammon]]) # [[গ' খেল]] ([[:en:Go (game)]]) # [[জুদো]] ([[:en:Judo]]) # '''[[এথলেটিকছ]]''' ([[:en:Sport of athletics]]) # [[বেছবল]] ([[:en:Baseball]]) # [[বাস্কেটবল]] ([[:en:Basketball]]) # [[গল্ফ]] ([[:en:Golf]]) # [[ৰাগবী]] ([[:en:Rugby football]]) ===জীৱনী=== ;শিল্পী আৰু স্থপতিবিদ # [[মিমাৰ চিনান]] ([[:en:Mimar Sinan]]) # [[ডিয়েগো ৱেলাজকেজ]] ([[:en:Diego Velázquez]]) # [[এণ্ডি ৱাৰহ'ল]] ([[:en:Andy Warhol]]) # [[ফ্ৰেঙ্ক লইড ৰাইট]] ([[:en:Frank Lloyd Wright]]) ;লেখক, নাট্যকাৰ, কবি # [[আবু নুৱাচ]] ([[:en:Abu Nuwas]]) # [[হান্স খ্ৰীষ্টিয়ান এণ্ডাৰচন]] ([[:en:Hans Christian Andersen]]) # [[মাৎসু বাসো]] ([[:en:Matsuo Bashō]]) # [[হাফিজ শ্বিৰাজী]] ([[:en:Hafez]]) # [[হোৰ্হে লুইচ বৰ্হেচ]] ([[:en:Jorge Luis Borges]]) # [[লৰ্ড বায়ৰন]] ([[:en:Lord Byron]]) # [[মিগেল দে চেৰ্ভানটেচ]] ([[:en:Miguel de Cervantes]]) # [[জোহান ভোল্ফগেং ফন গ্যোটে]] ([[:en:Johann Wolfgang von Goethe]]) # [[ভিক্টৰ হিউগ']] ([[:en:Victor Hugo]]) # [[জেমছ জয়ছ]] ([[:en:James Joyce]]) # [[মলিয়েৰ]] ([[:en:Molière]]) # [[অ'ভিদ]] ([[:en:Ovid]]) # [[আলেকজেণ্ডাৰ পুস্কিন]] ([[:en:Alexander Pushkin]]) # [[সোফোক্লেচ]] ([[:en:Sophocles]]) ;সুৰকাৰ আৰু সঙ্গীতশিল্পী # [[লুইচ আৰ্মষ্ট্ৰং]] ([[:en:Louis Armstrong]]) # [[জোহানেচ ব্ৰাম্স]] ([[:en:Johannes Brahms]]) # [[ফ্ৰেডেৰিক চোপাঁ]] ([[:en:Frédéric Chopin]]) # [[এণ্টনিন দ্ভাৰাক]] ([[:en:Antonín Dvořák]]) # [[জৰ্জ ফেড্ৰিক হাণ্ডেল]] ([[:en:Georg Frideric Handel]]) # [[জোছেফ হেইডেন]] ([[:en:Joseph Haydn]]) # [[গুস্তৱ মাহলাৰ]] ([[:en:Gustav Mahler]]) # [[মোৎজাৰ্ট]] ([[:en:Wolfgang Amadeus Mozart]]) # [[জিয়'ভানি পিয়েৰলুইগি দা পেলেষ্ট্ৰিনা]] ([[:en:Giovanni Pierluigi da Palestrina]]) # [[এদিত পিয়াফ]] ([[:en:Édith Piaf]]) # [[এলভিচ প্ৰেচলি]] ([[:en:Elvis Presley]]) # [[জ্যাক'ম' পুচ্চিনি]] ([[:en:Giacomo Puccini]]) # [[ফ্ৰান্‌জ সুবৰ্ট]] ([[:en:Franz Schubert]]) # [[আইগৰ ষ্ট্ৰাভিন্সকি]] ([[:en:Igor Stravinsky]]) # [[পিওটাৰ ইলিচ চালইকভস্কি]] ([[:en:Pyotr Ilyich Tchaikovsky]]) # [[জিছেপ্পে ভেৰ্দি]] ([[:en:Giuseppe Verdi]]) # [[এণ্টোনিয়' ভিভাল্ডি]] ([[:en:Antonio Vivaldi]]) # '''[[ৰিচাৰ্ড ৱেগনাৰ]] ([[:en:Richard Wagner]])''' ;অভিযাত্ৰী আৰু ভ্ৰমণকাৰী # [[ৰুৱাল আমুন্সেন]] ([[:en:Roald Amundsen]]) # [[জ্যেক কাৰ্টিয়ে]] ([[:en:Jacques Cartier]]) # [[এৰ্ণান কৰ্টেছ]] ([[:en:Hernán Cortés]]) # [[চেং হো]] ([[:en:Zheng He]]) ;উদ্ভাৱক, বিজ্ঞানী আৰু গণিতজ্ঞ # [[ইবন চিনা]] ([[:en:Avicenna]]) # [[গালেন]] ([[:en:Galen]]) # [[জেমছ প্ৰেস্কট জুল]] ([[:en:James Prescott Joule]]) # [[ডিমিট্ৰী মেণ্ডেলিভ]] ([[:en:Dmitri Mendeleev]]) # [[আৰৱিন শ্ৰুডিঙগাৰ]] ([[:en:Erwin Schrödinger]]) ;দাৰ্শনিক আৰু সমাজ বিজ্ঞানী # [[চিমন দে ব্যাভুৱাৰ]] ([[:en:Simone de Beauvoir]]) # '''[[ন'ম চম্‌স্কি]]''' ([[:en:Noam Chomsky]]) # [[ইবন খালদুন]] ([[:en:Ibn Khaldun]]) # [[জন মেনাৰ্ড কেইনছ]] ([[:en:John Maynard Keynes]]) # [[লাউযি]] ([[:en:Laozi]]) # [[নিক্কোলো মাকিয়াভেল্লি]] ([[:en:Niccolò Machiavelli]]) # '''[[ফ্ৰেডৰিখ নিৎসে]]''' ([[:en:Friedrich Nietzsche]]) # [[সিমা কিয়ান]] ([[:en:Sima Qian]]) # [[লুডৱিগ ৱিটগেনষ্টাইন]] ([[:en:Ludwig Wittgenstein]]) # [[চ্যু জি]] ([[:en:Zhu Xi]]) ;ৰাজনীতিবিদ # [[মোস্তাফা কামাল আতাতুৰ্ক]] ([[:en:Mustafa Kemal Atatürk]]) # '''[[আগষ্টাচ]] ([[:en:Augustus]])''' # [[অটো ৱন বিজমাৰ্ক]] ([[:en:Otto von Bismarck]]) # '''[[সিমন বলিভাৰ]]''' ([[:en:Simón Bolívar]]) # [[শাৰ্লেমেন]] ([[:en:Charlemagne]]) # '''[[ৱিনষ্টন চাৰ্চিল]]''' ([[:en:Winston Churchill]]) # [[মহান কনষ্টেনটাইন]] ([[:en:Constantine the Great]]) # '''[[মহান চাইৰাচ]] ([[:en:Cyrus the Great]])''' # [[চাৰ্লচ দ্য গ'ল]] ([[:en:Charles de Gaulle]]) # '''[[এলিজাবেথ প্ৰথম]]''' ([[:en:Elizabeth I of England]]) # '''[[লুই চতুৰ্থ]]''' ([[:en:Louis XIV of France]]) # [[ৰোজা লাক্সেমবাৰ্গ]] ([[:en:Rosa Luxemburg]]) # [[কোৱামে নক্ৰুমা]] ([[:en:Kwame Nkrumah]]) # '''[[মহান পিটাৰ]]''' ([[:en:Peter the Great]]) # [[যোছেফ ষ্টালিন]] ([[:en:Joseph Stalin]]) # [[ছুলেইমান প্ৰথম]] ([[:en:Suleiman the Magnificent]]) # [[চান য়াট-চেন]] ([[:en:Sun Yat-sen]]) # [[তৈমুৰ লং]] ([[:en:Timur]]) # [[ওমৰ]] ([[:en:Umar]]) # '''[[জৰ্জ ৱাশ্বিংটন]]''' ([[:en:George Washington]]) ;ধৰ্মীয় গুৰু আৰু ধৰ্মতত্ত্ববিদ # [[টমাচ আকুইনাচ]] ([[:en:Thomas Aquinas]]) # [[হিপ্পোৰ আগষ্টিন]] ([[:en:Augustine of Hippo]]) # [[আল-গজ্জালি]] ([[:en:Al-Ghazali]]) # '''[[মাৰ্টিন লুথাৰ]]''' ([[:en:Martin Luther]]) # [[মোজেচ]] ([[:en:Moses]]) 8it4adixiiw122ks9bz56cqirevoiug 0 121844 514417 512228 2025-06-02T14:18:56Z দিম্পল দাস 5159 /* আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্ব */ 514417 wikitext text/x-wiki [[File:Jardin du Musee Rodin Paris Le Penseur 20050402 (02).jpg|thumb|[[পেৰিছ]]ৰ ৰডিন সংগ্ৰহালয়ৰ বাগিচাত অগাষ্ট ৰডিনৰ (১৮৪০-১৯১৭) দ্য থিংকাৰ]] '''চিন্তা''' ({{Lang-en|Thought }}) আৰু '''বিচাৰ''' শব্দ দুটাই অতি সাধাৰণ অৰ্থত সংবেদনশীল উদ্দীপনাৰ পৰা স্বাধীনভাৱে হ’ব পৰা জ্ঞানমূলক প্ৰক্ৰিয়াক বুজায়। ইহঁতৰ আটাইতকৈ পেৰাডাইমেটিক ৰূপসমূহ হ’ল বিচাৰ, যুক্তি, ধাৰণা গঠন, সমস্যা সমাধান, আৰু বিবেচনা। কিন্তু আন মানসিক প্ৰক্ৰিয়া, যেনে কোনো ধাৰণা, স্মৃতি বা কল্পনাক বিবেচনা কৰাটোও প্ৰায়ে অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয়। এই প্ৰক্ৰিয়াবোৰ অনুভূতিৰ দৰে নহয়, সংবেদনশীল অংগৰ পৰা আভ্যন্তৰীণভাৱে স্বাধীনভাৱে হ’ব পাৰে। কিন্তু বহল অৰ্থত বুজিলে যিকোনো মানসিক পৰিঘটনাক উপলব্ধি আৰু অচেতন মানসিক প্ৰক্ৰিয়াকে ধৰি চিন্তাৰ এক প্ৰকাৰ হিচাপে বুজিব পাৰি। অলপ বেলেগ অৰ্থত চিন্তা শব্দটোৱে মানসিক প্ৰক্ৰিয়াবোৰক নিজেই নহয় বৰঞ্চ এই প্ৰক্ৰিয়াবোৰে কঢ়িয়াই অনা মানসিক অৱস্থা বা ধাৰণাৰ ব্যৱস্থাক বুজায়। ==সংজ্ঞা== "চিন্তা" আৰু "বিচাৰ" শব্দটোৱে বহুতো মানসিক কাৰ্য্যকলাপক বুজায়। <ref name="BritannicaThought">{{cite web |title=Thought |url=https://www.britannica.com/topic/thought |website=Encyclopedia Britannica |access-date=14 October 2021 |language=en}}</ref><ref>Random House Webster's Unabridged Dictionary, 2nd ed., 2001, Published by Random House, Inc., {{ISBN|978-0-375-42599-8}}, p. 1975</ref><ref>Webster's II New College Dictionary, Webster Staff, Webster, Houghton Mifflin Company, 2nd ed., illustrated, revised Published by Houghton Mifflin Harcourt, 1999, {{ISBN|978-0-395-96214-5}}, p. 1147</ref> ইয়াৰ অতি সাধাৰণ অৰ্থত ইহঁতক সচেতন প্ৰক্ৰিয়া হিচাপে বুজা যায় যিবোৰ সংবেদনশীল উদ্দীপনাৰ পৰা স্বাধীনভাৱে হ'ব পাৰে।<ref name="Breyer">{{cite book |last1=Breyer |first1=Thiemo |last2=Gutland |first2=Christopher |title=Phenomenology of Thinking: Philosophical Investigations into the Character of Cognitive Experiences |date=2015 |pages=1–24 |url=https://philpapers.org/rec/BREI-15 |chapter=Introduction|publisher=Routledge }}</ref><ref name="Nida-rümelin">{{cite journal |last1=Nida-rümelin |first1=Martine |title=Thinking Without Language. A Phenomenological Argument for Its Possibility and Existence |journal=Grazer Philosophische Studien |date=2010 |volume=81 |issue=1 |pages=55–75 |doi=10.1163/9789042030190_005 |url=https://philpapers.org/rec/NIDTWL}}</ref> ইয়াৰ ভিতৰত বিভিন্ন ভিন্ন মানসিক প্ৰক্ৰিয়াও অন্তৰ্ভুক্ত, যেনে কোনো ধাৰণা বা প্ৰস্তাৱক বিবেচনা কৰা বা সেইটো সত্য বুলি বিচাৰ কৰা। এই অৰ্থত স্মৃতি আৰু কল্পনা চিন্তাৰ ৰূপ কিন্তু উপলব্ধি নহয়।<ref name="Crowell">{{cite book |last1=Crowell |first1=Steven |editor-first1=Thiemo |editor-first2=Christopher |editor-last1=Breyer |editor-last2=Gutland |title=Phenomenology of Thinking |date=2015 |publisher=Routledge |isbn=978-1-315-69773-4 |url=https://www.taylorfrancis.com/chapters/edit/10.4324/9781315697734-14/think-steven-crowell |chapter=What Is It to Think?|pages=189–212 |doi=10.4324/9781315697734 }}</ref> অধিক সীমিত অৰ্থত অতি পেৰাডাইমেটিক ক্ষেত্ৰবোৰকহে চিন্তা বুলি গণ্য কৰা হয়। এইবোৰৰ লগত এনে সচেতন প্ৰক্ৰিয়া জড়িত হৈ থাকে যিবোৰ ধাৰণাগত বা ভাষিক আৰু যথেষ্ট বিমূৰ্ত, যেনে বিচাৰ কৰা, অনুমান কৰা, সমস্যা সমাধান কৰা আৰু বিবেচনা কৰা। <ref name="BritannicaThought"/> <ref name="Mole">{{cite web |last1=Mole |first1=Christopher |title=Attention: 2.3 Coherence Theories |url=https://plato.stanford.edu/entries/attention/#CohThe |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2021}}</ref><ref name="Katsafanas">{{cite journal |last1=Katsafanas |first1=Paul |title=Nietzsche on the Nature of the Unconscious |journal=Inquiry: An Interdisciplinary Journal of Philosophy |date=2015 |volume=58 |issue=3 |pages=327–352 |doi=10.1080/0020174X.2013.855658 |s2cid=38776513 |url=https://philpapers.org/rec/KATNOT}}</ref> কেতিয়াবা "চিন্তা" আৰু "বিচাৰ" শব্দ দুটাক অতি বহল অৰ্থত বুজা যায় যে ই যিকোনো ধৰণৰ মানসিক প্ৰক্ৰিয়াক বুজায়, সচেতন বা অচেতন।<ref name="Garrison">{{cite journal |last1=Garrison |first1=Katie E. |last2=Handley |first2=Ian M. |title=Not Merely Experiential: Unconscious Thought Can Be Rational |journal=Frontiers in Psychology |date=2017 |volume=8 |pages=1096 |doi=10.3389/fpsyg.2017.01096 |pmid=28729844 |pmc=5498519 |issn=1664-1078|doi-access=free }}</ref><ref name="Dijksterhuis">{{cite journal |last1=Dijksterhuis |first1=Ap |last2=Nordgren |first2=Loran F. |title=A Theory of Unconscious Thought |journal=Perspectives on Psychological Science |date=1 June 2006 |volume=1 |issue=2 |pages=95–109 |doi=10.1111/j.1745-6916.2006.00007.x |pmid=26151465 |s2cid=7875280 |url=https://journals.sagepub.com/doi/10.1111/j.1745-6916.2006.00007.x |language=en |issn=1745-6916|hdl=2066/55863 |hdl-access=free }}</ref> এই অৰ্থত ইয়াক "মন" শব্দটোৰ সমাৰ্থকভাৱে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি। এই ব্যৱহাৰৰ সন্মুখীন হয়, উদাহৰণস্বৰূপে, কাৰ্টেছিয়ান পৰম্পৰাত, য’ত মনক চিন্তা কৰা বস্তু বুলি বুজা যায়, আৰু জ্ঞানমূলক বিজ্ঞানত।<ref name="Crowell"/><ref>{{cite web |last1=Skirry |first1=Justin |title=Descartes, Rene: Mind-Body Distinction |url=https://iep.utm.edu/descmind/ |website=Internet Encyclopedia of Philosophy |access-date=17 October 2021}}</ref><ref>{{cite web |last1=Smith |first1=Kurt |title=Descartes' Theory of Ideas: 1. Ideas Understood as Modes of Thinking |url=https://plato.stanford.edu/entries/descartes-ideas/#thoughts |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2021}}</ref><ref name="Baum">{{cite book |last1=Baum |first1=Eric B. |title=What Is Thought? |date=2004 |publisher=Cambridge MA: Bradford Book/MIT Press |url=https://philpapers.org/rec/BAUWIT |chapter=1. Introduction}}</ref> কিন্তু এই জ্ঞানৰ ভিতৰত এনে প্ৰক্ৰিয়াই চিন্তা বুলি গণ্য কৰিবলৈ বুদ্ধিমান আচৰণৰ সূচনা কৰিবলগীয়া হোৱা বাধাটোও অন্তৰ্ভুক্ত হ’ব পাৰে। <ref>{{cite journal |last1=Block |first1=Ned |title=Psychologism and Behaviorism |journal=Philosophical Review |date=1981 |volume=90 |issue=1 |pages=5–43 |doi=10.2307/2184371 |jstor=2184371 |url=https://philpapers.org/rec/BLOPAB}}</ref> শৈক্ষিক সাহিত্যত কেতিয়াবা দেখা পোৱা এটা বৈপৰীত্য হ’ল চিন্তা আৰু অনুভৱৰ মাজত। এই প্ৰসংগত চিন্তাধাৰা নিজৰ বিষয়ৰ প্ৰতি শান্ত, বস্তুনিষ্ঠ আৰু যুক্তিসংগত দৃষ্টিভংগীৰ সৈতে জড়িত হোৱাৰ বিপৰীতে অনুভৱৰ লগত প্ৰত্যক্ষ আৱেগিক নিয়োজিততা জড়িত হৈ থাকে।<ref>{{cite journal |last1=Romer |first1=Paul M. |title=Thinking and Feeling |journal=American Economic Review |date=May 2000 |volume=90 |issue=2 |pages=439–443 |doi=10.1257/aer.90.2.439 |url=https://www.aeaweb.org/articles?id=10.1257/aer.90.2.439 |language=en |issn=0002-8282}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Planalp |first1=Sally |last2=Fitness |first2=Julie |title=Thinking/Feeling about Social and Personal Relationships |journal=Journal of Social and Personal Relationships |date=1 December 1999 |volume=16 |issue=6 |pages=731–750 |doi=10.1177/0265407599166004 |s2cid=145750153 |url=https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/0265407599166004 |language=en |issn=0265-4075}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Phelan |first1=Mark |last2=Arico |first2=Adam |last3=Nichols |first3=Shaun |title=Thinking Things and Feeling Things: On an Alleged Discontinuity in Folk Metaphysics of Mind |journal=Phenomenology and the Cognitive Sciences |date=2013 |volume=12 |issue=4 |pages=703–725 |doi=10.1007/s11097-012-9278-7 |s2cid=15856600 |url=https://philpapers.org/rec/PHETTA}}</ref> ==চিন্তাৰ তত্ত্বসমূহ== চিন্তাৰ বিভিন্ন তত্ত্ব প্ৰস্তাৱ কৰা হৈছে।<ref name="BorchertThinking">{{cite book |last1=Borchert |first1=Donald |title=Macmillan Encyclopedia of Philosophy, 2nd Edition |date=2006 |publisher=Macmillan |url=https://philpapers.org/rec/BORMEO |chapter=Thinking}}</ref> তেওঁলোকৰ লক্ষ্য হৈছে চিন্তাৰ নিৰ্দিষ্ট বৈশিষ্ট্যসমূহ ধৰি ৰখা। ইয়াত উল্লেখ কৰা তত্ত্বসমূহ একচেটিয়া নহয়: কিছুমানক বৈপৰীত্য সৃষ্টি নকৰাকৈ একত্ৰিত কৰাটো সম্ভৱ হ’ব পাৰে। ===প্লেটোবাদ=== প্লেটোবাদৰ মতে চিন্তা-চৰ্চা হৈছে এনে এক আধ্যাত্মিক কাৰ্য্যকলাপ য’ত প্লেটোৰ ৰূপ আৰু ইয়াৰ আন্তঃসম্পৰ্কসমূহ বুজি পোৱা আৰু পৰ্যবেক্ষণ কৰা হয়।<ref name="BorchertThinking"/><ref name="Woolf">{{cite journal |last1=Woolf |first1=Raphael |title=Plato and the Norms of Thought |journal=Mind |date=1 January 2013 |volume=122 |issue=485 |pages=171–216 |doi=10.1093/mind/fzt012 |url=https://academic.oup.com/mind/article/122/485/171/961176 |issn=0026-4423|doi-access=free }}</ref> এই কাৰ্য্যকলাপক নিৰৱ আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ এটা প্ৰকাৰ হিচাপে বুজা যায় য'ত আত্মাই নিজৰ লগত কথা পাতে।<ref name="Langland-Hassan">{{cite book |last1=Langland-Hassan |first1=Peter |last2=Vicente |first2=Agustin |title=Inner Speech: New Voices |date=2018 |location=Oxford |publisher=Oxford University Press |url=https://philpapers.org/rec/LANISN |chapter=Introduction}}</ref> প্লেটোৰ ৰূপবোৰক সাৰ্বজনীন হিচাপে দেখা যায় যিবোৰ সংবেদনশীল জগতৰ পৰা পৃথক অপৰিৱৰ্তিত ক্ষেত্ৰত বিদ্যমান। উদাহৰণস্বৰূপে ভালপোৱা, সৌন্দৰ্য্য, ঐক্য আৰু সমতাৰ ৰূপ।<ref>{{cite web |last1=Kraut |first1=Richard |title=Plato |url=https://plato.stanford.edu/entries/plato/ |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=24 April 2021 |date=2017}}</ref><ref>{{cite web |last1=Brickhouse |first1=Thomas |last2=Smith |first2=Nicholas D. |title=Plato: 6b. The Theory of Forms |url=https://iep.utm.edu/plato/#SH6b |website=Internet Encyclopedia of Philosophy |access-date=24 April 2021}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Nehamas |first1=Alexander |title=Plato on the Imperfection of the Sensible World |journal=American Philosophical Quarterly |date=1975 |volume=12 |issue=2 |pages=105–117 |jstor=20009565 |url=https://www.jstor.org/stable/20009565 |issn=0003-0481}}</ref>এই দৃষ্টিভংগীৰ ওপৰত চিন্তাৰ অসুবিধাটো হ’ল প্লেটোৰ ৰূপবোৰ ধৰিব নোৱাৰা আৰু ইন্দ্ৰিয় জগতত পোৱা কেৱল অনুকৰণৰ পৰা সেইবোৰক মৌলিক হিচাপে পৃথক কৰিব নোৱাৰা। ইয়াৰ অৰ্থ হ'ল উদাহৰণস্বৰূপে সৌন্দৰ্য্যক সৌন্দৰ্য্যৰ ব্যুৎপত্তিমূলক ছবিৰ পৰা পৃথক কৰা।<ref name="Woolf"/> এই মতামতৰ এটা সমস্যা হ'ল মানুহে কেনেকৈ প্লেটোৰ ৰূপসমূহৰ বিষয়ে শিকিব আৰু চিন্তা কৰিব পাৰে, যিবোৰ বেলেগ ক্ষেত্ৰৰ অন্তৰ্গত, সেই বিষয়ে ব্যাখ্যা কৰা।<ref name="BorchertThinking"/> প্লেটোৱে নিজেই এই সমস্যাটো তেওঁৰ স্মৃতি তত্ত্বৰ জৰিয়তে সমাধান কৰিবলৈ চেষ্টা কৰে, যাৰ মতে আত্মা ইতিমধ্যে প্লেটোৰ ৰূপসমূহৰ সংস্পৰ্শত আছিল আৰু সেয়েহে তেওঁলোক কেনেকুৱা সেই কথা মনত ৰাখিবলৈ সক্ষম হৈছে।<ref name="Woolf"/>কিন্তু এই ব্যাখ্যা বিভিন্ন অনুমানৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল যিবোৰ সমসাময়িক চিন্তাধাৰাত সাধাৰণতে গ্ৰহণ কৰা নহয়।<ref name="Woolf"/> ===এৰিষ্টোটেলবাদ আৰু ধাৰণাবাদ=== এৰিষ্ট'টেলৰ মতে মনটোৱে চিন্তাৰ বস্তুৰ সত্তাক বাস্তৱায়িত কৰি কিবা এটাৰ বিষয়ে চিন্তা কৰিবলৈ সক্ষম হয়।<ref name="BorchertThinking"/> গতিকে গছৰ কথা ভাবিলে মনটোৱে বৃক্ষ-ত্বক বস্তুগত কৰে। এই বস্তুনিষ্ঠতা প্ৰকৃত গছৰ দৰে পদাৰ্থত নহয়, মনতহে যদিও দুয়োটা ক্ষেত্ৰতে বস্তুগত হোৱা সাৰ্বজনীন সত্তা একে।<ref name="BorchertThinking"/> প্লেটোবাদৰ বিপৰীতে এই সাৰ্বজনীনতাক অপৰিৱৰ্তিত বুজিব পৰা জগতত বিদ্যমান প্লেটোৰ ৰূপ হিচাপে বুজা নহয়।<ref name="Sellars">{{cite book |last1=Sellars |first1=Wilfrid |title=Philosophy for The Future, The Quest of Modern Materialism |date=1949 |url=http://www.ditext.com/sellars/apm.html |chapter=Aristotelian Philosophies of Mind}}</ref> বৰঞ্চ ইহঁতৰ অস্তিত্ব কেৱল সেইখিনিলৈকেহে আছে যিমানখিনিলৈকে ইহঁতৰ উদাহৰণ দিয়া হয়। মনটোৱে অভিজ্ঞতাৰ পৰা বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে সাৰ্বজনীনতাৰ মাজত বৈষম্য কৰিবলৈ শিকে।<ref>{{cite web |last1=Klima |first1=Gyula |title=The Medieval Problem of Universals: 1. Introduction |url=https://plato.stanford.edu/entries/universals-medieval/#Intr |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2017}}</ref> এই ব্যাখ্যাই প্লেটোবাদৰ বিৰুদ্ধে উত্থাপিত বিভিন্ন আপত্তি এৰাই চলিছে।<ref name="Sellars"/> ধাৰণাবাদৰ লগত এৰিষ্ট’টেলবাদৰ ওতঃপ্ৰোত সম্পৰ্ক আছে। ইয়াৰ মতে চিন্তাধাৰাত মানসিকভাৱে উত্তেজিত ধাৰণা জড়িত হৈ থাকে। এই ধাৰণাবোৰৰ কিছুমান জন্মগত হ’ব পাৰে, কিন্তু বেছিভাগেই চিন্তাত ব্যৱহাৰ কৰাৰ আগতে ইন্দ্ৰিয় অভিজ্ঞতাৰ পৰা বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে শিকিব লাগে।<ref name="BorchertThinking"/> এই মতামতসমূহৰ বিৰুদ্ধে যুক্তি দিয়া হৈছে যে তেওঁলোকৰ চিন্তাৰ যুক্তিসংগত ৰূপৰ হিচাপ লোৱাত সমস্যা আছে। উদাহৰণস্বৰূপে, হয় বৰষুণ হ’ব বা বৰফ হ’ব বুলি ভবাটোৱেই বৰষুণ আৰু বৰফৰ সত্তাৰ উদাহৰণ দিয়া বা সংশ্লিষ্ট ধাৰণাবোৰ উদগনি দিয়াটোৱেই যথেষ্ট নহয়। ইয়াৰ কাৰণ হ'ল বৰষুণ আৰু নিয়ৰৰ মাজৰ বিচ্ছিন্ন সম্পৰ্ক এইদৰে বুজিব নোৱাৰি।।<ref name="BorchertThinking"/> এই অৱস্থানসমূহে ভাগ কৰা আন এটা সমস্যা হ'ল বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে মনটোৱে কেনেকৈ সত্তা বা ধাৰণা শিকে তাৰ সন্তোষজনক বিৱৰণ দিয়াত অসুবিধা।<ref name="BorchertThinking"/> ===আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্ব=== আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্বসমূহে দাবী কৰে যে চিন্তা কৰাটো আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ এটা প্ৰকাৰ। <ref name="Crowell"/><ref name="Harman4"/><ref name="Langland-Hassan">{{cite book |last1=Langland-Hassan |first1=Peter |last2=Vicente |first2=Agustin |title=Inner Speech: New Voices |date=2018 |location=Oxford |publisher=Oxford University Press |url=https://philpapers.org/rec/LANISN |chapter=Introduction}}</ref><ref name="BritannicaThought"/> এই মতামতক কেতিয়াবা মানসিক নামবাদ বুলিও কোৱা হয়।<ref name="BorchertThinking"/> ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist}} [[শ্ৰেণী:মনোবিজ্ঞান]] [[শ্ৰেণী:মানৱ আচৰণ]] 0ch8pyga6n4bj2nwk8l8113xhjokrmh 514419 514417 2025-06-02T14:25:45Z দিম্পল দাস 5159 /* আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্ব */ 514419 wikitext text/x-wiki [[File:Jardin du Musee Rodin Paris Le Penseur 20050402 (02).jpg|thumb|[[পেৰিছ]]ৰ ৰডিন সংগ্ৰহালয়ৰ বাগিচাত অগাষ্ট ৰডিনৰ (১৮৪০-১৯১৭) দ্য থিংকাৰ]] '''চিন্তা''' ({{Lang-en|Thought }}) আৰু '''বিচাৰ''' শব্দ দুটাই অতি সাধাৰণ অৰ্থত সংবেদনশীল উদ্দীপনাৰ পৰা স্বাধীনভাৱে হ’ব পৰা জ্ঞানমূলক প্ৰক্ৰিয়াক বুজায়। ইহঁতৰ আটাইতকৈ পেৰাডাইমেটিক ৰূপসমূহ হ’ল বিচাৰ, যুক্তি, ধাৰণা গঠন, সমস্যা সমাধান, আৰু বিবেচনা। কিন্তু আন মানসিক প্ৰক্ৰিয়া, যেনে কোনো ধাৰণা, স্মৃতি বা কল্পনাক বিবেচনা কৰাটোও প্ৰায়ে অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয়। এই প্ৰক্ৰিয়াবোৰ অনুভূতিৰ দৰে নহয়, সংবেদনশীল অংগৰ পৰা আভ্যন্তৰীণভাৱে স্বাধীনভাৱে হ’ব পাৰে। কিন্তু বহল অৰ্থত বুজিলে যিকোনো মানসিক পৰিঘটনাক উপলব্ধি আৰু অচেতন মানসিক প্ৰক্ৰিয়াকে ধৰি চিন্তাৰ এক প্ৰকাৰ হিচাপে বুজিব পাৰি। অলপ বেলেগ অৰ্থত চিন্তা শব্দটোৱে মানসিক প্ৰক্ৰিয়াবোৰক নিজেই নহয় বৰঞ্চ এই প্ৰক্ৰিয়াবোৰে কঢ়িয়াই অনা মানসিক অৱস্থা বা ধাৰণাৰ ব্যৱস্থাক বুজায়। ==সংজ্ঞা== "চিন্তা" আৰু "বিচাৰ" শব্দটোৱে বহুতো মানসিক কাৰ্য্যকলাপক বুজায়। <ref name="BritannicaThought">{{cite web |title=Thought |url=https://www.britannica.com/topic/thought |website=Encyclopedia Britannica |access-date=14 October 2021 |language=en}}</ref><ref>Random House Webster's Unabridged Dictionary, 2nd ed., 2001, Published by Random House, Inc., {{ISBN|978-0-375-42599-8}}, p. 1975</ref><ref>Webster's II New College Dictionary, Webster Staff, Webster, Houghton Mifflin Company, 2nd ed., illustrated, revised Published by Houghton Mifflin Harcourt, 1999, {{ISBN|978-0-395-96214-5}}, p. 1147</ref> ইয়াৰ অতি সাধাৰণ অৰ্থত ইহঁতক সচেতন প্ৰক্ৰিয়া হিচাপে বুজা যায় যিবোৰ সংবেদনশীল উদ্দীপনাৰ পৰা স্বাধীনভাৱে হ'ব পাৰে।<ref name="Breyer">{{cite book |last1=Breyer |first1=Thiemo |last2=Gutland |first2=Christopher |title=Phenomenology of Thinking: Philosophical Investigations into the Character of Cognitive Experiences |date=2015 |pages=1–24 |url=https://philpapers.org/rec/BREI-15 |chapter=Introduction|publisher=Routledge }}</ref><ref name="Nida-rümelin">{{cite journal |last1=Nida-rümelin |first1=Martine |title=Thinking Without Language. A Phenomenological Argument for Its Possibility and Existence |journal=Grazer Philosophische Studien |date=2010 |volume=81 |issue=1 |pages=55–75 |doi=10.1163/9789042030190_005 |url=https://philpapers.org/rec/NIDTWL}}</ref> ইয়াৰ ভিতৰত বিভিন্ন ভিন্ন মানসিক প্ৰক্ৰিয়াও অন্তৰ্ভুক্ত, যেনে কোনো ধাৰণা বা প্ৰস্তাৱক বিবেচনা কৰা বা সেইটো সত্য বুলি বিচাৰ কৰা। এই অৰ্থত স্মৃতি আৰু কল্পনা চিন্তাৰ ৰূপ কিন্তু উপলব্ধি নহয়।<ref name="Crowell">{{cite book |last1=Crowell |first1=Steven |editor-first1=Thiemo |editor-first2=Christopher |editor-last1=Breyer |editor-last2=Gutland |title=Phenomenology of Thinking |date=2015 |publisher=Routledge |isbn=978-1-315-69773-4 |url=https://www.taylorfrancis.com/chapters/edit/10.4324/9781315697734-14/think-steven-crowell |chapter=What Is It to Think?|pages=189–212 |doi=10.4324/9781315697734 }}</ref> অধিক সীমিত অৰ্থত অতি পেৰাডাইমেটিক ক্ষেত্ৰবোৰকহে চিন্তা বুলি গণ্য কৰা হয়। এইবোৰৰ লগত এনে সচেতন প্ৰক্ৰিয়া জড়িত হৈ থাকে যিবোৰ ধাৰণাগত বা ভাষিক আৰু যথেষ্ট বিমূৰ্ত, যেনে বিচাৰ কৰা, অনুমান কৰা, সমস্যা সমাধান কৰা আৰু বিবেচনা কৰা। <ref name="BritannicaThought"/> <ref name="Mole">{{cite web |last1=Mole |first1=Christopher |title=Attention: 2.3 Coherence Theories |url=https://plato.stanford.edu/entries/attention/#CohThe |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2021}}</ref><ref name="Katsafanas">{{cite journal |last1=Katsafanas |first1=Paul |title=Nietzsche on the Nature of the Unconscious |journal=Inquiry: An Interdisciplinary Journal of Philosophy |date=2015 |volume=58 |issue=3 |pages=327–352 |doi=10.1080/0020174X.2013.855658 |s2cid=38776513 |url=https://philpapers.org/rec/KATNOT}}</ref> কেতিয়াবা "চিন্তা" আৰু "বিচাৰ" শব্দ দুটাক অতি বহল অৰ্থত বুজা যায় যে ই যিকোনো ধৰণৰ মানসিক প্ৰক্ৰিয়াক বুজায়, সচেতন বা অচেতন।<ref name="Garrison">{{cite journal |last1=Garrison |first1=Katie E. |last2=Handley |first2=Ian M. |title=Not Merely Experiential: Unconscious Thought Can Be Rational |journal=Frontiers in Psychology |date=2017 |volume=8 |pages=1096 |doi=10.3389/fpsyg.2017.01096 |pmid=28729844 |pmc=5498519 |issn=1664-1078|doi-access=free }}</ref><ref name="Dijksterhuis">{{cite journal |last1=Dijksterhuis |first1=Ap |last2=Nordgren |first2=Loran F. |title=A Theory of Unconscious Thought |journal=Perspectives on Psychological Science |date=1 June 2006 |volume=1 |issue=2 |pages=95–109 |doi=10.1111/j.1745-6916.2006.00007.x |pmid=26151465 |s2cid=7875280 |url=https://journals.sagepub.com/doi/10.1111/j.1745-6916.2006.00007.x |language=en |issn=1745-6916|hdl=2066/55863 |hdl-access=free }}</ref> এই অৰ্থত ইয়াক "মন" শব্দটোৰ সমাৰ্থকভাৱে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি। এই ব্যৱহাৰৰ সন্মুখীন হয়, উদাহৰণস্বৰূপে, কাৰ্টেছিয়ান পৰম্পৰাত, য’ত মনক চিন্তা কৰা বস্তু বুলি বুজা যায়, আৰু জ্ঞানমূলক বিজ্ঞানত।<ref name="Crowell"/><ref>{{cite web |last1=Skirry |first1=Justin |title=Descartes, Rene: Mind-Body Distinction |url=https://iep.utm.edu/descmind/ |website=Internet Encyclopedia of Philosophy |access-date=17 October 2021}}</ref><ref>{{cite web |last1=Smith |first1=Kurt |title=Descartes' Theory of Ideas: 1. Ideas Understood as Modes of Thinking |url=https://plato.stanford.edu/entries/descartes-ideas/#thoughts |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2021}}</ref><ref name="Baum">{{cite book |last1=Baum |first1=Eric B. |title=What Is Thought? |date=2004 |publisher=Cambridge MA: Bradford Book/MIT Press |url=https://philpapers.org/rec/BAUWIT |chapter=1. Introduction}}</ref> কিন্তু এই জ্ঞানৰ ভিতৰত এনে প্ৰক্ৰিয়াই চিন্তা বুলি গণ্য কৰিবলৈ বুদ্ধিমান আচৰণৰ সূচনা কৰিবলগীয়া হোৱা বাধাটোও অন্তৰ্ভুক্ত হ’ব পাৰে। <ref>{{cite journal |last1=Block |first1=Ned |title=Psychologism and Behaviorism |journal=Philosophical Review |date=1981 |volume=90 |issue=1 |pages=5–43 |doi=10.2307/2184371 |jstor=2184371 |url=https://philpapers.org/rec/BLOPAB}}</ref> শৈক্ষিক সাহিত্যত কেতিয়াবা দেখা পোৱা এটা বৈপৰীত্য হ’ল চিন্তা আৰু অনুভৱৰ মাজত। এই প্ৰসংগত চিন্তাধাৰা নিজৰ বিষয়ৰ প্ৰতি শান্ত, বস্তুনিষ্ঠ আৰু যুক্তিসংগত দৃষ্টিভংগীৰ সৈতে জড়িত হোৱাৰ বিপৰীতে অনুভৱৰ লগত প্ৰত্যক্ষ আৱেগিক নিয়োজিততা জড়িত হৈ থাকে।<ref>{{cite journal |last1=Romer |first1=Paul M. |title=Thinking and Feeling |journal=American Economic Review |date=May 2000 |volume=90 |issue=2 |pages=439–443 |doi=10.1257/aer.90.2.439 |url=https://www.aeaweb.org/articles?id=10.1257/aer.90.2.439 |language=en |issn=0002-8282}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Planalp |first1=Sally |last2=Fitness |first2=Julie |title=Thinking/Feeling about Social and Personal Relationships |journal=Journal of Social and Personal Relationships |date=1 December 1999 |volume=16 |issue=6 |pages=731–750 |doi=10.1177/0265407599166004 |s2cid=145750153 |url=https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/0265407599166004 |language=en |issn=0265-4075}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Phelan |first1=Mark |last2=Arico |first2=Adam |last3=Nichols |first3=Shaun |title=Thinking Things and Feeling Things: On an Alleged Discontinuity in Folk Metaphysics of Mind |journal=Phenomenology and the Cognitive Sciences |date=2013 |volume=12 |issue=4 |pages=703–725 |doi=10.1007/s11097-012-9278-7 |s2cid=15856600 |url=https://philpapers.org/rec/PHETTA}}</ref> ==চিন্তাৰ তত্ত্বসমূহ== চিন্তাৰ বিভিন্ন তত্ত্ব প্ৰস্তাৱ কৰা হৈছে।<ref name="BorchertThinking">{{cite book |last1=Borchert |first1=Donald |title=Macmillan Encyclopedia of Philosophy, 2nd Edition |date=2006 |publisher=Macmillan |url=https://philpapers.org/rec/BORMEO |chapter=Thinking}}</ref> তেওঁলোকৰ লক্ষ্য হৈছে চিন্তাৰ নিৰ্দিষ্ট বৈশিষ্ট্যসমূহ ধৰি ৰখা। ইয়াত উল্লেখ কৰা তত্ত্বসমূহ একচেটিয়া নহয়: কিছুমানক বৈপৰীত্য সৃষ্টি নকৰাকৈ একত্ৰিত কৰাটো সম্ভৱ হ’ব পাৰে। ===প্লেটোবাদ=== প্লেটোবাদৰ মতে চিন্তা-চৰ্চা হৈছে এনে এক আধ্যাত্মিক কাৰ্য্যকলাপ য’ত প্লেটোৰ ৰূপ আৰু ইয়াৰ আন্তঃসম্পৰ্কসমূহ বুজি পোৱা আৰু পৰ্যবেক্ষণ কৰা হয়।<ref name="BorchertThinking"/><ref name="Woolf">{{cite journal |last1=Woolf |first1=Raphael |title=Plato and the Norms of Thought |journal=Mind |date=1 January 2013 |volume=122 |issue=485 |pages=171–216 |doi=10.1093/mind/fzt012 |url=https://academic.oup.com/mind/article/122/485/171/961176 |issn=0026-4423|doi-access=free }}</ref> এই কাৰ্য্যকলাপক নিৰৱ আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ এটা প্ৰকাৰ হিচাপে বুজা যায় য'ত আত্মাই নিজৰ লগত কথা পাতে।<ref name="Langland-Hassan">{{cite book |last1=Langland-Hassan |first1=Peter |last2=Vicente |first2=Agustin |title=Inner Speech: New Voices |date=2018 |location=Oxford |publisher=Oxford University Press |url=https://philpapers.org/rec/LANISN |chapter=Introduction}}</ref> প্লেটোৰ ৰূপবোৰক সাৰ্বজনীন হিচাপে দেখা যায় যিবোৰ সংবেদনশীল জগতৰ পৰা পৃথক অপৰিৱৰ্তিত ক্ষেত্ৰত বিদ্যমান। উদাহৰণস্বৰূপে ভালপোৱা, সৌন্দৰ্য্য, ঐক্য আৰু সমতাৰ ৰূপ।<ref>{{cite web |last1=Kraut |first1=Richard |title=Plato |url=https://plato.stanford.edu/entries/plato/ |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=24 April 2021 |date=2017}}</ref><ref>{{cite web |last1=Brickhouse |first1=Thomas |last2=Smith |first2=Nicholas D. |title=Plato: 6b. The Theory of Forms |url=https://iep.utm.edu/plato/#SH6b |website=Internet Encyclopedia of Philosophy |access-date=24 April 2021}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Nehamas |first1=Alexander |title=Plato on the Imperfection of the Sensible World |journal=American Philosophical Quarterly |date=1975 |volume=12 |issue=2 |pages=105–117 |jstor=20009565 |url=https://www.jstor.org/stable/20009565 |issn=0003-0481}}</ref>এই দৃষ্টিভংগীৰ ওপৰত চিন্তাৰ অসুবিধাটো হ’ল প্লেটোৰ ৰূপবোৰ ধৰিব নোৱাৰা আৰু ইন্দ্ৰিয় জগতত পোৱা কেৱল অনুকৰণৰ পৰা সেইবোৰক মৌলিক হিচাপে পৃথক কৰিব নোৱাৰা। ইয়াৰ অৰ্থ হ'ল উদাহৰণস্বৰূপে সৌন্দৰ্য্যক সৌন্দৰ্য্যৰ ব্যুৎপত্তিমূলক ছবিৰ পৰা পৃথক কৰা।<ref name="Woolf"/> এই মতামতৰ এটা সমস্যা হ'ল মানুহে কেনেকৈ প্লেটোৰ ৰূপসমূহৰ বিষয়ে শিকিব আৰু চিন্তা কৰিব পাৰে, যিবোৰ বেলেগ ক্ষেত্ৰৰ অন্তৰ্গত, সেই বিষয়ে ব্যাখ্যা কৰা।<ref name="BorchertThinking"/> প্লেটোৱে নিজেই এই সমস্যাটো তেওঁৰ স্মৃতি তত্ত্বৰ জৰিয়তে সমাধান কৰিবলৈ চেষ্টা কৰে, যাৰ মতে আত্মা ইতিমধ্যে প্লেটোৰ ৰূপসমূহৰ সংস্পৰ্শত আছিল আৰু সেয়েহে তেওঁলোক কেনেকুৱা সেই কথা মনত ৰাখিবলৈ সক্ষম হৈছে।<ref name="Woolf"/>কিন্তু এই ব্যাখ্যা বিভিন্ন অনুমানৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল যিবোৰ সমসাময়িক চিন্তাধাৰাত সাধাৰণতে গ্ৰহণ কৰা নহয়।<ref name="Woolf"/> ===এৰিষ্টোটেলবাদ আৰু ধাৰণাবাদ=== এৰিষ্ট'টেলৰ মতে মনটোৱে চিন্তাৰ বস্তুৰ সত্তাক বাস্তৱায়িত কৰি কিবা এটাৰ বিষয়ে চিন্তা কৰিবলৈ সক্ষম হয়।<ref name="BorchertThinking"/> গতিকে গছৰ কথা ভাবিলে মনটোৱে বৃক্ষ-ত্বক বস্তুগত কৰে। এই বস্তুনিষ্ঠতা প্ৰকৃত গছৰ দৰে পদাৰ্থত নহয়, মনতহে যদিও দুয়োটা ক্ষেত্ৰতে বস্তুগত হোৱা সাৰ্বজনীন সত্তা একে।<ref name="BorchertThinking"/> প্লেটোবাদৰ বিপৰীতে এই সাৰ্বজনীনতাক অপৰিৱৰ্তিত বুজিব পৰা জগতত বিদ্যমান প্লেটোৰ ৰূপ হিচাপে বুজা নহয়।<ref name="Sellars">{{cite book |last1=Sellars |first1=Wilfrid |title=Philosophy for The Future, The Quest of Modern Materialism |date=1949 |url=http://www.ditext.com/sellars/apm.html |chapter=Aristotelian Philosophies of Mind}}</ref> বৰঞ্চ ইহঁতৰ অস্তিত্ব কেৱল সেইখিনিলৈকেহে আছে যিমানখিনিলৈকে ইহঁতৰ উদাহৰণ দিয়া হয়। মনটোৱে অভিজ্ঞতাৰ পৰা বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে সাৰ্বজনীনতাৰ মাজত বৈষম্য কৰিবলৈ শিকে।<ref>{{cite web |last1=Klima |first1=Gyula |title=The Medieval Problem of Universals: 1. Introduction |url=https://plato.stanford.edu/entries/universals-medieval/#Intr |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2017}}</ref> এই ব্যাখ্যাই প্লেটোবাদৰ বিৰুদ্ধে উত্থাপিত বিভিন্ন আপত্তি এৰাই চলিছে।<ref name="Sellars"/> ধাৰণাবাদৰ লগত এৰিষ্ট’টেলবাদৰ ওতঃপ্ৰোত সম্পৰ্ক আছে। ইয়াৰ মতে চিন্তাধাৰাত মানসিকভাৱে উত্তেজিত ধাৰণা জড়িত হৈ থাকে। এই ধাৰণাবোৰৰ কিছুমান জন্মগত হ’ব পাৰে, কিন্তু বেছিভাগেই চিন্তাত ব্যৱহাৰ কৰাৰ আগতে ইন্দ্ৰিয় অভিজ্ঞতাৰ পৰা বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে শিকিব লাগে।<ref name="BorchertThinking"/> এই মতামতসমূহৰ বিৰুদ্ধে যুক্তি দিয়া হৈছে যে তেওঁলোকৰ চিন্তাৰ যুক্তিসংগত ৰূপৰ হিচাপ লোৱাত সমস্যা আছে। উদাহৰণস্বৰূপে, হয় বৰষুণ হ’ব বা বৰফ হ’ব বুলি ভবাটোৱেই বৰষুণ আৰু বৰফৰ সত্তাৰ উদাহৰণ দিয়া বা সংশ্লিষ্ট ধাৰণাবোৰ উদগনি দিয়াটোৱেই যথেষ্ট নহয়। ইয়াৰ কাৰণ হ'ল বৰষুণ আৰু নিয়ৰৰ মাজৰ বিচ্ছিন্ন সম্পৰ্ক এইদৰে বুজিব নোৱাৰি।।<ref name="BorchertThinking"/> এই অৱস্থানসমূহে ভাগ কৰা আন এটা সমস্যা হ'ল বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে মনটোৱে কেনেকৈ সত্তা বা ধাৰণা শিকে তাৰ সন্তোষজনক বিৱৰণ দিয়াত অসুবিধা।<ref name="BorchertThinking"/> ===আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্ব=== আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্বসমূহে দাবী কৰে যে চিন্তা কৰাটো আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ এটা প্ৰকাৰ। <ref name="Crowell"/><ref name="Harman4"/><ref name="Langland-Hassan">{{cite book |last1=Langland-Hassan |first1=Peter |last2=Vicente |first2=Agustin |title=Inner Speech: New Voices |date=2018 |location=Oxford |publisher=Oxford University Press |url=https://philpapers.org/rec/LANISN |chapter=Introduction}}</ref><ref name="BritannicaThought"/> এই মতামতক কেতিয়াবা মানসিক নামবাদ বুলিও কোৱা হয়।<ref name="BorchertThinking"/> ইয়াত কোৱা হৈছে যে চিন্তাৰ লগত নীৰৱে শব্দ উদগনি দিয়া আৰু সেইবোৰক সংযোগ কৰি মানসিক বাক্য গঠন কৰাটো জড়িত হৈ থাকে। এজন ব্যক্তিৰ চিন্তাৰ বিষয়ে যি জ্ঞান থাকে, সেই জ্ঞানক নিজৰ নিৰৱ একক কথন শুনি থকাৰ এক প্ৰকাৰ বুলি ব্যাখ্যা কৰিব পাৰি।<ref>{{cite journal |last1=Roessler |first1=Johannes |title=Thinking, Inner Speech, and Self-Awareness |journal=Review of Philosophy and Psychology |date=2016 |volume=7 |issue=3 |pages=541–557 |doi=10.1007/s13164-015-0267-y |s2cid=15028459 |url=https://philpapers.org/rec/ROETIS-2}}</ref> আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ তিনিটা কেন্দ্ৰীয় দিশ প্ৰায়ে আৰোপ কৰা হয়: ই গুৰুত্বপূৰ্ণ অৰ্থত শব্দ শুনাটোৰ দৰেই, ইয়াত ভাষাৰ ব্যৱহাৰ জড়িত আৰু ই এটা মতৰ পৰিকল্পনা গঠন কৰে যিটো প্ৰকৃত বাক্যৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰিব পৰা যাব।<ref name="BritannicaThought"/> ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist}} [[শ্ৰেণী:মনোবিজ্ঞান]] [[শ্ৰেণী:মানৱ আচৰণ]] ap39cyl6lypli3rqaumuatvxyw7xvjs 514420 514419 2025-06-02T14:26:43Z দিম্পল দাস 5159 /* আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্ব */ 514420 wikitext text/x-wiki [[File:Jardin du Musee Rodin Paris Le Penseur 20050402 (02).jpg|thumb|[[পেৰিছ]]ৰ ৰডিন সংগ্ৰহালয়ৰ বাগিচাত অগাষ্ট ৰডিনৰ (১৮৪০-১৯১৭) দ্য থিংকাৰ]] '''চিন্তা''' ({{Lang-en|Thought }}) আৰু '''বিচাৰ''' শব্দ দুটাই অতি সাধাৰণ অৰ্থত সংবেদনশীল উদ্দীপনাৰ পৰা স্বাধীনভাৱে হ’ব পৰা জ্ঞানমূলক প্ৰক্ৰিয়াক বুজায়। ইহঁতৰ আটাইতকৈ পেৰাডাইমেটিক ৰূপসমূহ হ’ল বিচাৰ, যুক্তি, ধাৰণা গঠন, সমস্যা সমাধান, আৰু বিবেচনা। কিন্তু আন মানসিক প্ৰক্ৰিয়া, যেনে কোনো ধাৰণা, স্মৃতি বা কল্পনাক বিবেচনা কৰাটোও প্ৰায়ে অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয়। এই প্ৰক্ৰিয়াবোৰ অনুভূতিৰ দৰে নহয়, সংবেদনশীল অংগৰ পৰা আভ্যন্তৰীণভাৱে স্বাধীনভাৱে হ’ব পাৰে। কিন্তু বহল অৰ্থত বুজিলে যিকোনো মানসিক পৰিঘটনাক উপলব্ধি আৰু অচেতন মানসিক প্ৰক্ৰিয়াকে ধৰি চিন্তাৰ এক প্ৰকাৰ হিচাপে বুজিব পাৰি। অলপ বেলেগ অৰ্থত চিন্তা শব্দটোৱে মানসিক প্ৰক্ৰিয়াবোৰক নিজেই নহয় বৰঞ্চ এই প্ৰক্ৰিয়াবোৰে কঢ়িয়াই অনা মানসিক অৱস্থা বা ধাৰণাৰ ব্যৱস্থাক বুজায়। ==সংজ্ঞা== "চিন্তা" আৰু "বিচাৰ" শব্দটোৱে বহুতো মানসিক কাৰ্য্যকলাপক বুজায়। <ref name="BritannicaThought">{{cite web |title=Thought |url=https://www.britannica.com/topic/thought |website=Encyclopedia Britannica |access-date=14 October 2021 |language=en}}</ref><ref>Random House Webster's Unabridged Dictionary, 2nd ed., 2001, Published by Random House, Inc., {{ISBN|978-0-375-42599-8}}, p. 1975</ref><ref>Webster's II New College Dictionary, Webster Staff, Webster, Houghton Mifflin Company, 2nd ed., illustrated, revised Published by Houghton Mifflin Harcourt, 1999, {{ISBN|978-0-395-96214-5}}, p. 1147</ref> ইয়াৰ অতি সাধাৰণ অৰ্থত ইহঁতক সচেতন প্ৰক্ৰিয়া হিচাপে বুজা যায় যিবোৰ সংবেদনশীল উদ্দীপনাৰ পৰা স্বাধীনভাৱে হ'ব পাৰে।<ref name="Breyer">{{cite book |last1=Breyer |first1=Thiemo |last2=Gutland |first2=Christopher |title=Phenomenology of Thinking: Philosophical Investigations into the Character of Cognitive Experiences |date=2015 |pages=1–24 |url=https://philpapers.org/rec/BREI-15 |chapter=Introduction|publisher=Routledge }}</ref><ref name="Nida-rümelin">{{cite journal |last1=Nida-rümelin |first1=Martine |title=Thinking Without Language. A Phenomenological Argument for Its Possibility and Existence |journal=Grazer Philosophische Studien |date=2010 |volume=81 |issue=1 |pages=55–75 |doi=10.1163/9789042030190_005 |url=https://philpapers.org/rec/NIDTWL}}</ref> ইয়াৰ ভিতৰত বিভিন্ন ভিন্ন মানসিক প্ৰক্ৰিয়াও অন্তৰ্ভুক্ত, যেনে কোনো ধাৰণা বা প্ৰস্তাৱক বিবেচনা কৰা বা সেইটো সত্য বুলি বিচাৰ কৰা। এই অৰ্থত স্মৃতি আৰু কল্পনা চিন্তাৰ ৰূপ কিন্তু উপলব্ধি নহয়।<ref name="Crowell">{{cite book |last1=Crowell |first1=Steven |editor-first1=Thiemo |editor-first2=Christopher |editor-last1=Breyer |editor-last2=Gutland |title=Phenomenology of Thinking |date=2015 |publisher=Routledge |isbn=978-1-315-69773-4 |url=https://www.taylorfrancis.com/chapters/edit/10.4324/9781315697734-14/think-steven-crowell |chapter=What Is It to Think?|pages=189–212 |doi=10.4324/9781315697734 }}</ref> অধিক সীমিত অৰ্থত অতি পেৰাডাইমেটিক ক্ষেত্ৰবোৰকহে চিন্তা বুলি গণ্য কৰা হয়। এইবোৰৰ লগত এনে সচেতন প্ৰক্ৰিয়া জড়িত হৈ থাকে যিবোৰ ধাৰণাগত বা ভাষিক আৰু যথেষ্ট বিমূৰ্ত, যেনে বিচাৰ কৰা, অনুমান কৰা, সমস্যা সমাধান কৰা আৰু বিবেচনা কৰা। <ref name="BritannicaThought"/> <ref name="Mole">{{cite web |last1=Mole |first1=Christopher |title=Attention: 2.3 Coherence Theories |url=https://plato.stanford.edu/entries/attention/#CohThe |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2021}}</ref><ref name="Katsafanas">{{cite journal |last1=Katsafanas |first1=Paul |title=Nietzsche on the Nature of the Unconscious |journal=Inquiry: An Interdisciplinary Journal of Philosophy |date=2015 |volume=58 |issue=3 |pages=327–352 |doi=10.1080/0020174X.2013.855658 |s2cid=38776513 |url=https://philpapers.org/rec/KATNOT}}</ref> কেতিয়াবা "চিন্তা" আৰু "বিচাৰ" শব্দ দুটাক অতি বহল অৰ্থত বুজা যায় যে ই যিকোনো ধৰণৰ মানসিক প্ৰক্ৰিয়াক বুজায়, সচেতন বা অচেতন।<ref name="Garrison">{{cite journal |last1=Garrison |first1=Katie E. |last2=Handley |first2=Ian M. |title=Not Merely Experiential: Unconscious Thought Can Be Rational |journal=Frontiers in Psychology |date=2017 |volume=8 |pages=1096 |doi=10.3389/fpsyg.2017.01096 |pmid=28729844 |pmc=5498519 |issn=1664-1078|doi-access=free }}</ref><ref name="Dijksterhuis">{{cite journal |last1=Dijksterhuis |first1=Ap |last2=Nordgren |first2=Loran F. |title=A Theory of Unconscious Thought |journal=Perspectives on Psychological Science |date=1 June 2006 |volume=1 |issue=2 |pages=95–109 |doi=10.1111/j.1745-6916.2006.00007.x |pmid=26151465 |s2cid=7875280 |url=https://journals.sagepub.com/doi/10.1111/j.1745-6916.2006.00007.x |language=en |issn=1745-6916|hdl=2066/55863 |hdl-access=free }}</ref> এই অৰ্থত ইয়াক "মন" শব্দটোৰ সমাৰ্থকভাৱে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি। এই ব্যৱহাৰৰ সন্মুখীন হয়, উদাহৰণস্বৰূপে, কাৰ্টেছিয়ান পৰম্পৰাত, য’ত মনক চিন্তা কৰা বস্তু বুলি বুজা যায়, আৰু জ্ঞানমূলক বিজ্ঞানত।<ref name="Crowell"/><ref>{{cite web |last1=Skirry |first1=Justin |title=Descartes, Rene: Mind-Body Distinction |url=https://iep.utm.edu/descmind/ |website=Internet Encyclopedia of Philosophy |access-date=17 October 2021}}</ref><ref>{{cite web |last1=Smith |first1=Kurt |title=Descartes' Theory of Ideas: 1. Ideas Understood as Modes of Thinking |url=https://plato.stanford.edu/entries/descartes-ideas/#thoughts |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2021}}</ref><ref name="Baum">{{cite book |last1=Baum |first1=Eric B. |title=What Is Thought? |date=2004 |publisher=Cambridge MA: Bradford Book/MIT Press |url=https://philpapers.org/rec/BAUWIT |chapter=1. Introduction}}</ref> কিন্তু এই জ্ঞানৰ ভিতৰত এনে প্ৰক্ৰিয়াই চিন্তা বুলি গণ্য কৰিবলৈ বুদ্ধিমান আচৰণৰ সূচনা কৰিবলগীয়া হোৱা বাধাটোও অন্তৰ্ভুক্ত হ’ব পাৰে। <ref>{{cite journal |last1=Block |first1=Ned |title=Psychologism and Behaviorism |journal=Philosophical Review |date=1981 |volume=90 |issue=1 |pages=5–43 |doi=10.2307/2184371 |jstor=2184371 |url=https://philpapers.org/rec/BLOPAB}}</ref> শৈক্ষিক সাহিত্যত কেতিয়াবা দেখা পোৱা এটা বৈপৰীত্য হ’ল চিন্তা আৰু অনুভৱৰ মাজত। এই প্ৰসংগত চিন্তাধাৰা নিজৰ বিষয়ৰ প্ৰতি শান্ত, বস্তুনিষ্ঠ আৰু যুক্তিসংগত দৃষ্টিভংগীৰ সৈতে জড়িত হোৱাৰ বিপৰীতে অনুভৱৰ লগত প্ৰত্যক্ষ আৱেগিক নিয়োজিততা জড়িত হৈ থাকে।<ref>{{cite journal |last1=Romer |first1=Paul M. |title=Thinking and Feeling |journal=American Economic Review |date=May 2000 |volume=90 |issue=2 |pages=439–443 |doi=10.1257/aer.90.2.439 |url=https://www.aeaweb.org/articles?id=10.1257/aer.90.2.439 |language=en |issn=0002-8282}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Planalp |first1=Sally |last2=Fitness |first2=Julie |title=Thinking/Feeling about Social and Personal Relationships |journal=Journal of Social and Personal Relationships |date=1 December 1999 |volume=16 |issue=6 |pages=731–750 |doi=10.1177/0265407599166004 |s2cid=145750153 |url=https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/0265407599166004 |language=en |issn=0265-4075}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Phelan |first1=Mark |last2=Arico |first2=Adam |last3=Nichols |first3=Shaun |title=Thinking Things and Feeling Things: On an Alleged Discontinuity in Folk Metaphysics of Mind |journal=Phenomenology and the Cognitive Sciences |date=2013 |volume=12 |issue=4 |pages=703–725 |doi=10.1007/s11097-012-9278-7 |s2cid=15856600 |url=https://philpapers.org/rec/PHETTA}}</ref> ==চিন্তাৰ তত্ত্বসমূহ== চিন্তাৰ বিভিন্ন তত্ত্ব প্ৰস্তাৱ কৰা হৈছে।<ref name="BorchertThinking">{{cite book |last1=Borchert |first1=Donald |title=Macmillan Encyclopedia of Philosophy, 2nd Edition |date=2006 |publisher=Macmillan |url=https://philpapers.org/rec/BORMEO |chapter=Thinking}}</ref> তেওঁলোকৰ লক্ষ্য হৈছে চিন্তাৰ নিৰ্দিষ্ট বৈশিষ্ট্যসমূহ ধৰি ৰখা। ইয়াত উল্লেখ কৰা তত্ত্বসমূহ একচেটিয়া নহয়: কিছুমানক বৈপৰীত্য সৃষ্টি নকৰাকৈ একত্ৰিত কৰাটো সম্ভৱ হ’ব পাৰে। ===প্লেটোবাদ=== প্লেটোবাদৰ মতে চিন্তা-চৰ্চা হৈছে এনে এক আধ্যাত্মিক কাৰ্য্যকলাপ য’ত প্লেটোৰ ৰূপ আৰু ইয়াৰ আন্তঃসম্পৰ্কসমূহ বুজি পোৱা আৰু পৰ্যবেক্ষণ কৰা হয়।<ref name="BorchertThinking"/><ref name="Woolf">{{cite journal |last1=Woolf |first1=Raphael |title=Plato and the Norms of Thought |journal=Mind |date=1 January 2013 |volume=122 |issue=485 |pages=171–216 |doi=10.1093/mind/fzt012 |url=https://academic.oup.com/mind/article/122/485/171/961176 |issn=0026-4423|doi-access=free }}</ref> এই কাৰ্য্যকলাপক নিৰৱ আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ এটা প্ৰকাৰ হিচাপে বুজা যায় য'ত আত্মাই নিজৰ লগত কথা পাতে।<ref name="Langland-Hassan">{{cite book |last1=Langland-Hassan |first1=Peter |last2=Vicente |first2=Agustin |title=Inner Speech: New Voices |date=2018 |location=Oxford |publisher=Oxford University Press |url=https://philpapers.org/rec/LANISN |chapter=Introduction}}</ref> প্লেটোৰ ৰূপবোৰক সাৰ্বজনীন হিচাপে দেখা যায় যিবোৰ সংবেদনশীল জগতৰ পৰা পৃথক অপৰিৱৰ্তিত ক্ষেত্ৰত বিদ্যমান। উদাহৰণস্বৰূপে ভালপোৱা, সৌন্দৰ্য্য, ঐক্য আৰু সমতাৰ ৰূপ।<ref>{{cite web |last1=Kraut |first1=Richard |title=Plato |url=https://plato.stanford.edu/entries/plato/ |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=24 April 2021 |date=2017}}</ref><ref>{{cite web |last1=Brickhouse |first1=Thomas |last2=Smith |first2=Nicholas D. |title=Plato: 6b. The Theory of Forms |url=https://iep.utm.edu/plato/#SH6b |website=Internet Encyclopedia of Philosophy |access-date=24 April 2021}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Nehamas |first1=Alexander |title=Plato on the Imperfection of the Sensible World |journal=American Philosophical Quarterly |date=1975 |volume=12 |issue=2 |pages=105–117 |jstor=20009565 |url=https://www.jstor.org/stable/20009565 |issn=0003-0481}}</ref>এই দৃষ্টিভংগীৰ ওপৰত চিন্তাৰ অসুবিধাটো হ’ল প্লেটোৰ ৰূপবোৰ ধৰিব নোৱাৰা আৰু ইন্দ্ৰিয় জগতত পোৱা কেৱল অনুকৰণৰ পৰা সেইবোৰক মৌলিক হিচাপে পৃথক কৰিব নোৱাৰা। ইয়াৰ অৰ্থ হ'ল উদাহৰণস্বৰূপে সৌন্দৰ্য্যক সৌন্দৰ্য্যৰ ব্যুৎপত্তিমূলক ছবিৰ পৰা পৃথক কৰা।<ref name="Woolf"/> এই মতামতৰ এটা সমস্যা হ'ল মানুহে কেনেকৈ প্লেটোৰ ৰূপসমূহৰ বিষয়ে শিকিব আৰু চিন্তা কৰিব পাৰে, যিবোৰ বেলেগ ক্ষেত্ৰৰ অন্তৰ্গত, সেই বিষয়ে ব্যাখ্যা কৰা।<ref name="BorchertThinking"/> প্লেটোৱে নিজেই এই সমস্যাটো তেওঁৰ স্মৃতি তত্ত্বৰ জৰিয়তে সমাধান কৰিবলৈ চেষ্টা কৰে, যাৰ মতে আত্মা ইতিমধ্যে প্লেটোৰ ৰূপসমূহৰ সংস্পৰ্শত আছিল আৰু সেয়েহে তেওঁলোক কেনেকুৱা সেই কথা মনত ৰাখিবলৈ সক্ষম হৈছে।<ref name="Woolf"/>কিন্তু এই ব্যাখ্যা বিভিন্ন অনুমানৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল যিবোৰ সমসাময়িক চিন্তাধাৰাত সাধাৰণতে গ্ৰহণ কৰা নহয়।<ref name="Woolf"/> ===এৰিষ্টোটেলবাদ আৰু ধাৰণাবাদ=== এৰিষ্ট'টেলৰ মতে মনটোৱে চিন্তাৰ বস্তুৰ সত্তাক বাস্তৱায়িত কৰি কিবা এটাৰ বিষয়ে চিন্তা কৰিবলৈ সক্ষম হয়।<ref name="BorchertThinking"/> গতিকে গছৰ কথা ভাবিলে মনটোৱে বৃক্ষ-ত্বক বস্তুগত কৰে। এই বস্তুনিষ্ঠতা প্ৰকৃত গছৰ দৰে পদাৰ্থত নহয়, মনতহে যদিও দুয়োটা ক্ষেত্ৰতে বস্তুগত হোৱা সাৰ্বজনীন সত্তা একে।<ref name="BorchertThinking"/> প্লেটোবাদৰ বিপৰীতে এই সাৰ্বজনীনতাক অপৰিৱৰ্তিত বুজিব পৰা জগতত বিদ্যমান প্লেটোৰ ৰূপ হিচাপে বুজা নহয়।<ref name="Sellars">{{cite book |last1=Sellars |first1=Wilfrid |title=Philosophy for The Future, The Quest of Modern Materialism |date=1949 |url=http://www.ditext.com/sellars/apm.html |chapter=Aristotelian Philosophies of Mind}}</ref> বৰঞ্চ ইহঁতৰ অস্তিত্ব কেৱল সেইখিনিলৈকেহে আছে যিমানখিনিলৈকে ইহঁতৰ উদাহৰণ দিয়া হয়। মনটোৱে অভিজ্ঞতাৰ পৰা বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে সাৰ্বজনীনতাৰ মাজত বৈষম্য কৰিবলৈ শিকে।<ref>{{cite web |last1=Klima |first1=Gyula |title=The Medieval Problem of Universals: 1. Introduction |url=https://plato.stanford.edu/entries/universals-medieval/#Intr |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2017}}</ref> এই ব্যাখ্যাই প্লেটোবাদৰ বিৰুদ্ধে উত্থাপিত বিভিন্ন আপত্তি এৰাই চলিছে।<ref name="Sellars"/> ধাৰণাবাদৰ লগত এৰিষ্ট’টেলবাদৰ ওতঃপ্ৰোত সম্পৰ্ক আছে। ইয়াৰ মতে চিন্তাধাৰাত মানসিকভাৱে উত্তেজিত ধাৰণা জড়িত হৈ থাকে। এই ধাৰণাবোৰৰ কিছুমান জন্মগত হ’ব পাৰে, কিন্তু বেছিভাগেই চিন্তাত ব্যৱহাৰ কৰাৰ আগতে ইন্দ্ৰিয় অভিজ্ঞতাৰ পৰা বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে শিকিব লাগে।<ref name="BorchertThinking"/> এই মতামতসমূহৰ বিৰুদ্ধে যুক্তি দিয়া হৈছে যে তেওঁলোকৰ চিন্তাৰ যুক্তিসংগত ৰূপৰ হিচাপ লোৱাত সমস্যা আছে। উদাহৰণস্বৰূপে, হয় বৰষুণ হ’ব বা বৰফ হ’ব বুলি ভবাটোৱেই বৰষুণ আৰু বৰফৰ সত্তাৰ উদাহৰণ দিয়া বা সংশ্লিষ্ট ধাৰণাবোৰ উদগনি দিয়াটোৱেই যথেষ্ট নহয়। ইয়াৰ কাৰণ হ'ল বৰষুণ আৰু নিয়ৰৰ মাজৰ বিচ্ছিন্ন সম্পৰ্ক এইদৰে বুজিব নোৱাৰি।।<ref name="BorchertThinking"/> এই অৱস্থানসমূহে ভাগ কৰা আন এটা সমস্যা হ'ল বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে মনটোৱে কেনেকৈ সত্তা বা ধাৰণা শিকে তাৰ সন্তোষজনক বিৱৰণ দিয়াত অসুবিধা।<ref name="BorchertThinking"/> ===আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্ব=== আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্বসমূহে দাবী কৰে যে চিন্তা কৰাটো আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ এটা প্ৰকাৰ। <ref name="Crowell"/><ref name="Harman4">{{cite book |last1=Harman |first1=Gilbert |title=Thought |date=1973 |publisher=Princeton University Press |url=https://philpapers.org/rec/HART |chapter=4. Thought and meaning}}</ref><ref name="Langland-Hassan">{{cite book |last1=Langland-Hassan |first1=Peter |last2=Vicente |first2=Agustin |title=Inner Speech: New Voices |date=2018 |location=Oxford |publisher=Oxford University Press |url=https://philpapers.org/rec/LANISN |chapter=Introduction}}</ref><ref name="BritannicaThought"/> এই মতামতক কেতিয়াবা মানসিক নামবাদ বুলিও কোৱা হয়।<ref name="BorchertThinking"/> ইয়াত কোৱা হৈছে যে চিন্তাৰ লগত নীৰৱে শব্দ উদগনি দিয়া আৰু সেইবোৰক সংযোগ কৰি মানসিক বাক্য গঠন কৰাটো জড়িত হৈ থাকে। এজন ব্যক্তিৰ চিন্তাৰ বিষয়ে যি জ্ঞান থাকে, সেই জ্ঞানক নিজৰ নিৰৱ একক কথন শুনি থকাৰ এক প্ৰকাৰ বুলি ব্যাখ্যা কৰিব পাৰি।<ref>{{cite journal |last1=Roessler |first1=Johannes |title=Thinking, Inner Speech, and Self-Awareness |journal=Review of Philosophy and Psychology |date=2016 |volume=7 |issue=3 |pages=541–557 |doi=10.1007/s13164-015-0267-y |s2cid=15028459 |url=https://philpapers.org/rec/ROETIS-2}}</ref> আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ তিনিটা কেন্দ্ৰীয় দিশ প্ৰায়ে আৰোপ কৰা হয়: ই গুৰুত্বপূৰ্ণ অৰ্থত শব্দ শুনাটোৰ দৰেই, ইয়াত ভাষাৰ ব্যৱহাৰ জড়িত আৰু ই এটা মতৰ পৰিকল্পনা গঠন কৰে যিটো প্ৰকৃত বাক্যৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰিব পৰা যাব।<ref name="BritannicaThought"/> ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist}} [[শ্ৰেণী:মনোবিজ্ঞান]] [[শ্ৰেণী:মানৱ আচৰণ]] k1q6zv7fpa4j41t46broa7jbf2i60ux 514421 514420 2025-06-02T14:31:32Z দিম্পল দাস 5159 /* আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্ব */ 514421 wikitext text/x-wiki [[File:Jardin du Musee Rodin Paris Le Penseur 20050402 (02).jpg|thumb|[[পেৰিছ]]ৰ ৰডিন সংগ্ৰহালয়ৰ বাগিচাত অগাষ্ট ৰডিনৰ (১৮৪০-১৯১৭) দ্য থিংকাৰ]] '''চিন্তা''' ({{Lang-en|Thought }}) আৰু '''বিচাৰ''' শব্দ দুটাই অতি সাধাৰণ অৰ্থত সংবেদনশীল উদ্দীপনাৰ পৰা স্বাধীনভাৱে হ’ব পৰা জ্ঞানমূলক প্ৰক্ৰিয়াক বুজায়। ইহঁতৰ আটাইতকৈ পেৰাডাইমেটিক ৰূপসমূহ হ’ল বিচাৰ, যুক্তি, ধাৰণা গঠন, সমস্যা সমাধান, আৰু বিবেচনা। কিন্তু আন মানসিক প্ৰক্ৰিয়া, যেনে কোনো ধাৰণা, স্মৃতি বা কল্পনাক বিবেচনা কৰাটোও প্ৰায়ে অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয়। এই প্ৰক্ৰিয়াবোৰ অনুভূতিৰ দৰে নহয়, সংবেদনশীল অংগৰ পৰা আভ্যন্তৰীণভাৱে স্বাধীনভাৱে হ’ব পাৰে। কিন্তু বহল অৰ্থত বুজিলে যিকোনো মানসিক পৰিঘটনাক উপলব্ধি আৰু অচেতন মানসিক প্ৰক্ৰিয়াকে ধৰি চিন্তাৰ এক প্ৰকাৰ হিচাপে বুজিব পাৰি। অলপ বেলেগ অৰ্থত চিন্তা শব্দটোৱে মানসিক প্ৰক্ৰিয়াবোৰক নিজেই নহয় বৰঞ্চ এই প্ৰক্ৰিয়াবোৰে কঢ়িয়াই অনা মানসিক অৱস্থা বা ধাৰণাৰ ব্যৱস্থাক বুজায়। ==সংজ্ঞা== "চিন্তা" আৰু "বিচাৰ" শব্দটোৱে বহুতো মানসিক কাৰ্য্যকলাপক বুজায়। <ref name="BritannicaThought">{{cite web |title=Thought |url=https://www.britannica.com/topic/thought |website=Encyclopedia Britannica |access-date=14 October 2021 |language=en}}</ref><ref>Random House Webster's Unabridged Dictionary, 2nd ed., 2001, Published by Random House, Inc., {{ISBN|978-0-375-42599-8}}, p. 1975</ref><ref>Webster's II New College Dictionary, Webster Staff, Webster, Houghton Mifflin Company, 2nd ed., illustrated, revised Published by Houghton Mifflin Harcourt, 1999, {{ISBN|978-0-395-96214-5}}, p. 1147</ref> ইয়াৰ অতি সাধাৰণ অৰ্থত ইহঁতক সচেতন প্ৰক্ৰিয়া হিচাপে বুজা যায় যিবোৰ সংবেদনশীল উদ্দীপনাৰ পৰা স্বাধীনভাৱে হ'ব পাৰে।<ref name="Breyer">{{cite book |last1=Breyer |first1=Thiemo |last2=Gutland |first2=Christopher |title=Phenomenology of Thinking: Philosophical Investigations into the Character of Cognitive Experiences |date=2015 |pages=1–24 |url=https://philpapers.org/rec/BREI-15 |chapter=Introduction|publisher=Routledge }}</ref><ref name="Nida-rümelin">{{cite journal |last1=Nida-rümelin |first1=Martine |title=Thinking Without Language. A Phenomenological Argument for Its Possibility and Existence |journal=Grazer Philosophische Studien |date=2010 |volume=81 |issue=1 |pages=55–75 |doi=10.1163/9789042030190_005 |url=https://philpapers.org/rec/NIDTWL}}</ref> ইয়াৰ ভিতৰত বিভিন্ন ভিন্ন মানসিক প্ৰক্ৰিয়াও অন্তৰ্ভুক্ত, যেনে কোনো ধাৰণা বা প্ৰস্তাৱক বিবেচনা কৰা বা সেইটো সত্য বুলি বিচাৰ কৰা। এই অৰ্থত স্মৃতি আৰু কল্পনা চিন্তাৰ ৰূপ কিন্তু উপলব্ধি নহয়।<ref name="Crowell">{{cite book |last1=Crowell |first1=Steven |editor-first1=Thiemo |editor-first2=Christopher |editor-last1=Breyer |editor-last2=Gutland |title=Phenomenology of Thinking |date=2015 |publisher=Routledge |isbn=978-1-315-69773-4 |url=https://www.taylorfrancis.com/chapters/edit/10.4324/9781315697734-14/think-steven-crowell |chapter=What Is It to Think?|pages=189–212 |doi=10.4324/9781315697734 }}</ref> অধিক সীমিত অৰ্থত অতি পেৰাডাইমেটিক ক্ষেত্ৰবোৰকহে চিন্তা বুলি গণ্য কৰা হয়। এইবোৰৰ লগত এনে সচেতন প্ৰক্ৰিয়া জড়িত হৈ থাকে যিবোৰ ধাৰণাগত বা ভাষিক আৰু যথেষ্ট বিমূৰ্ত, যেনে বিচাৰ কৰা, অনুমান কৰা, সমস্যা সমাধান কৰা আৰু বিবেচনা কৰা। <ref name="BritannicaThought"/> <ref name="Mole">{{cite web |last1=Mole |first1=Christopher |title=Attention: 2.3 Coherence Theories |url=https://plato.stanford.edu/entries/attention/#CohThe |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2021}}</ref><ref name="Katsafanas">{{cite journal |last1=Katsafanas |first1=Paul |title=Nietzsche on the Nature of the Unconscious |journal=Inquiry: An Interdisciplinary Journal of Philosophy |date=2015 |volume=58 |issue=3 |pages=327–352 |doi=10.1080/0020174X.2013.855658 |s2cid=38776513 |url=https://philpapers.org/rec/KATNOT}}</ref> কেতিয়াবা "চিন্তা" আৰু "বিচাৰ" শব্দ দুটাক অতি বহল অৰ্থত বুজা যায় যে ই যিকোনো ধৰণৰ মানসিক প্ৰক্ৰিয়াক বুজায়, সচেতন বা অচেতন।<ref name="Garrison">{{cite journal |last1=Garrison |first1=Katie E. |last2=Handley |first2=Ian M. |title=Not Merely Experiential: Unconscious Thought Can Be Rational |journal=Frontiers in Psychology |date=2017 |volume=8 |pages=1096 |doi=10.3389/fpsyg.2017.01096 |pmid=28729844 |pmc=5498519 |issn=1664-1078|doi-access=free }}</ref><ref name="Dijksterhuis">{{cite journal |last1=Dijksterhuis |first1=Ap |last2=Nordgren |first2=Loran F. |title=A Theory of Unconscious Thought |journal=Perspectives on Psychological Science |date=1 June 2006 |volume=1 |issue=2 |pages=95–109 |doi=10.1111/j.1745-6916.2006.00007.x |pmid=26151465 |s2cid=7875280 |url=https://journals.sagepub.com/doi/10.1111/j.1745-6916.2006.00007.x |language=en |issn=1745-6916|hdl=2066/55863 |hdl-access=free }}</ref> এই অৰ্থত ইয়াক "মন" শব্দটোৰ সমাৰ্থকভাৱে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি। এই ব্যৱহাৰৰ সন্মুখীন হয়, উদাহৰণস্বৰূপে, কাৰ্টেছিয়ান পৰম্পৰাত, য’ত মনক চিন্তা কৰা বস্তু বুলি বুজা যায়, আৰু জ্ঞানমূলক বিজ্ঞানত।<ref name="Crowell"/><ref>{{cite web |last1=Skirry |first1=Justin |title=Descartes, Rene: Mind-Body Distinction |url=https://iep.utm.edu/descmind/ |website=Internet Encyclopedia of Philosophy |access-date=17 October 2021}}</ref><ref>{{cite web |last1=Smith |first1=Kurt |title=Descartes' Theory of Ideas: 1. Ideas Understood as Modes of Thinking |url=https://plato.stanford.edu/entries/descartes-ideas/#thoughts |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2021}}</ref><ref name="Baum">{{cite book |last1=Baum |first1=Eric B. |title=What Is Thought? |date=2004 |publisher=Cambridge MA: Bradford Book/MIT Press |url=https://philpapers.org/rec/BAUWIT |chapter=1. Introduction}}</ref> কিন্তু এই জ্ঞানৰ ভিতৰত এনে প্ৰক্ৰিয়াই চিন্তা বুলি গণ্য কৰিবলৈ বুদ্ধিমান আচৰণৰ সূচনা কৰিবলগীয়া হোৱা বাধাটোও অন্তৰ্ভুক্ত হ’ব পাৰে। <ref>{{cite journal |last1=Block |first1=Ned |title=Psychologism and Behaviorism |journal=Philosophical Review |date=1981 |volume=90 |issue=1 |pages=5–43 |doi=10.2307/2184371 |jstor=2184371 |url=https://philpapers.org/rec/BLOPAB}}</ref> শৈক্ষিক সাহিত্যত কেতিয়াবা দেখা পোৱা এটা বৈপৰীত্য হ’ল চিন্তা আৰু অনুভৱৰ মাজত। এই প্ৰসংগত চিন্তাধাৰা নিজৰ বিষয়ৰ প্ৰতি শান্ত, বস্তুনিষ্ঠ আৰু যুক্তিসংগত দৃষ্টিভংগীৰ সৈতে জড়িত হোৱাৰ বিপৰীতে অনুভৱৰ লগত প্ৰত্যক্ষ আৱেগিক নিয়োজিততা জড়িত হৈ থাকে।<ref>{{cite journal |last1=Romer |first1=Paul M. |title=Thinking and Feeling |journal=American Economic Review |date=May 2000 |volume=90 |issue=2 |pages=439–443 |doi=10.1257/aer.90.2.439 |url=https://www.aeaweb.org/articles?id=10.1257/aer.90.2.439 |language=en |issn=0002-8282}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Planalp |first1=Sally |last2=Fitness |first2=Julie |title=Thinking/Feeling about Social and Personal Relationships |journal=Journal of Social and Personal Relationships |date=1 December 1999 |volume=16 |issue=6 |pages=731–750 |doi=10.1177/0265407599166004 |s2cid=145750153 |url=https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/0265407599166004 |language=en |issn=0265-4075}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Phelan |first1=Mark |last2=Arico |first2=Adam |last3=Nichols |first3=Shaun |title=Thinking Things and Feeling Things: On an Alleged Discontinuity in Folk Metaphysics of Mind |journal=Phenomenology and the Cognitive Sciences |date=2013 |volume=12 |issue=4 |pages=703–725 |doi=10.1007/s11097-012-9278-7 |s2cid=15856600 |url=https://philpapers.org/rec/PHETTA}}</ref> ==চিন্তাৰ তত্ত্বসমূহ== চিন্তাৰ বিভিন্ন তত্ত্ব প্ৰস্তাৱ কৰা হৈছে।<ref name="BorchertThinking">{{cite book |last1=Borchert |first1=Donald |title=Macmillan Encyclopedia of Philosophy, 2nd Edition |date=2006 |publisher=Macmillan |url=https://philpapers.org/rec/BORMEO |chapter=Thinking}}</ref> তেওঁলোকৰ লক্ষ্য হৈছে চিন্তাৰ নিৰ্দিষ্ট বৈশিষ্ট্যসমূহ ধৰি ৰখা। ইয়াত উল্লেখ কৰা তত্ত্বসমূহ একচেটিয়া নহয়: কিছুমানক বৈপৰীত্য সৃষ্টি নকৰাকৈ একত্ৰিত কৰাটো সম্ভৱ হ’ব পাৰে। ===প্লেটোবাদ=== প্লেটোবাদৰ মতে চিন্তা-চৰ্চা হৈছে এনে এক আধ্যাত্মিক কাৰ্য্যকলাপ য’ত প্লেটোৰ ৰূপ আৰু ইয়াৰ আন্তঃসম্পৰ্কসমূহ বুজি পোৱা আৰু পৰ্যবেক্ষণ কৰা হয়।<ref name="BorchertThinking"/><ref name="Woolf">{{cite journal |last1=Woolf |first1=Raphael |title=Plato and the Norms of Thought |journal=Mind |date=1 January 2013 |volume=122 |issue=485 |pages=171–216 |doi=10.1093/mind/fzt012 |url=https://academic.oup.com/mind/article/122/485/171/961176 |issn=0026-4423|doi-access=free }}</ref> এই কাৰ্য্যকলাপক নিৰৱ আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ এটা প্ৰকাৰ হিচাপে বুজা যায় য'ত আত্মাই নিজৰ লগত কথা পাতে।<ref name="Langland-Hassan">{{cite book |last1=Langland-Hassan |first1=Peter |last2=Vicente |first2=Agustin |title=Inner Speech: New Voices |date=2018 |location=Oxford |publisher=Oxford University Press |url=https://philpapers.org/rec/LANISN |chapter=Introduction}}</ref> প্লেটোৰ ৰূপবোৰক সাৰ্বজনীন হিচাপে দেখা যায় যিবোৰ সংবেদনশীল জগতৰ পৰা পৃথক অপৰিৱৰ্তিত ক্ষেত্ৰত বিদ্যমান। উদাহৰণস্বৰূপে ভালপোৱা, সৌন্দৰ্য্য, ঐক্য আৰু সমতাৰ ৰূপ।<ref>{{cite web |last1=Kraut |first1=Richard |title=Plato |url=https://plato.stanford.edu/entries/plato/ |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=24 April 2021 |date=2017}}</ref><ref>{{cite web |last1=Brickhouse |first1=Thomas |last2=Smith |first2=Nicholas D. |title=Plato: 6b. The Theory of Forms |url=https://iep.utm.edu/plato/#SH6b |website=Internet Encyclopedia of Philosophy |access-date=24 April 2021}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Nehamas |first1=Alexander |title=Plato on the Imperfection of the Sensible World |journal=American Philosophical Quarterly |date=1975 |volume=12 |issue=2 |pages=105–117 |jstor=20009565 |url=https://www.jstor.org/stable/20009565 |issn=0003-0481}}</ref>এই দৃষ্টিভংগীৰ ওপৰত চিন্তাৰ অসুবিধাটো হ’ল প্লেটোৰ ৰূপবোৰ ধৰিব নোৱাৰা আৰু ইন্দ্ৰিয় জগতত পোৱা কেৱল অনুকৰণৰ পৰা সেইবোৰক মৌলিক হিচাপে পৃথক কৰিব নোৱাৰা। ইয়াৰ অৰ্থ হ'ল উদাহৰণস্বৰূপে সৌন্দৰ্য্যক সৌন্দৰ্য্যৰ ব্যুৎপত্তিমূলক ছবিৰ পৰা পৃথক কৰা।<ref name="Woolf"/> এই মতামতৰ এটা সমস্যা হ'ল মানুহে কেনেকৈ প্লেটোৰ ৰূপসমূহৰ বিষয়ে শিকিব আৰু চিন্তা কৰিব পাৰে, যিবোৰ বেলেগ ক্ষেত্ৰৰ অন্তৰ্গত, সেই বিষয়ে ব্যাখ্যা কৰা।<ref name="BorchertThinking"/> প্লেটোৱে নিজেই এই সমস্যাটো তেওঁৰ স্মৃতি তত্ত্বৰ জৰিয়তে সমাধান কৰিবলৈ চেষ্টা কৰে, যাৰ মতে আত্মা ইতিমধ্যে প্লেটোৰ ৰূপসমূহৰ সংস্পৰ্শত আছিল আৰু সেয়েহে তেওঁলোক কেনেকুৱা সেই কথা মনত ৰাখিবলৈ সক্ষম হৈছে।<ref name="Woolf"/>কিন্তু এই ব্যাখ্যা বিভিন্ন অনুমানৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল যিবোৰ সমসাময়িক চিন্তাধাৰাত সাধাৰণতে গ্ৰহণ কৰা নহয়।<ref name="Woolf"/> ===এৰিষ্টোটেলবাদ আৰু ধাৰণাবাদ=== এৰিষ্ট'টেলৰ মতে মনটোৱে চিন্তাৰ বস্তুৰ সত্তাক বাস্তৱায়িত কৰি কিবা এটাৰ বিষয়ে চিন্তা কৰিবলৈ সক্ষম হয়।<ref name="BorchertThinking"/> গতিকে গছৰ কথা ভাবিলে মনটোৱে বৃক্ষ-ত্বক বস্তুগত কৰে। এই বস্তুনিষ্ঠতা প্ৰকৃত গছৰ দৰে পদাৰ্থত নহয়, মনতহে যদিও দুয়োটা ক্ষেত্ৰতে বস্তুগত হোৱা সাৰ্বজনীন সত্তা একে।<ref name="BorchertThinking"/> প্লেটোবাদৰ বিপৰীতে এই সাৰ্বজনীনতাক অপৰিৱৰ্তিত বুজিব পৰা জগতত বিদ্যমান প্লেটোৰ ৰূপ হিচাপে বুজা নহয়।<ref name="Sellars">{{cite book |last1=Sellars |first1=Wilfrid |title=Philosophy for The Future, The Quest of Modern Materialism |date=1949 |url=http://www.ditext.com/sellars/apm.html |chapter=Aristotelian Philosophies of Mind}}</ref> বৰঞ্চ ইহঁতৰ অস্তিত্ব কেৱল সেইখিনিলৈকেহে আছে যিমানখিনিলৈকে ইহঁতৰ উদাহৰণ দিয়া হয়। মনটোৱে অভিজ্ঞতাৰ পৰা বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে সাৰ্বজনীনতাৰ মাজত বৈষম্য কৰিবলৈ শিকে।<ref>{{cite web |last1=Klima |first1=Gyula |title=The Medieval Problem of Universals: 1. Introduction |url=https://plato.stanford.edu/entries/universals-medieval/#Intr |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2017}}</ref> এই ব্যাখ্যাই প্লেটোবাদৰ বিৰুদ্ধে উত্থাপিত বিভিন্ন আপত্তি এৰাই চলিছে।<ref name="Sellars"/> ধাৰণাবাদৰ লগত এৰিষ্ট’টেলবাদৰ ওতঃপ্ৰোত সম্পৰ্ক আছে। ইয়াৰ মতে চিন্তাধাৰাত মানসিকভাৱে উত্তেজিত ধাৰণা জড়িত হৈ থাকে। এই ধাৰণাবোৰৰ কিছুমান জন্মগত হ’ব পাৰে, কিন্তু বেছিভাগেই চিন্তাত ব্যৱহাৰ কৰাৰ আগতে ইন্দ্ৰিয় অভিজ্ঞতাৰ পৰা বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে শিকিব লাগে।<ref name="BorchertThinking"/> এই মতামতসমূহৰ বিৰুদ্ধে যুক্তি দিয়া হৈছে যে তেওঁলোকৰ চিন্তাৰ যুক্তিসংগত ৰূপৰ হিচাপ লোৱাত সমস্যা আছে। উদাহৰণস্বৰূপে, হয় বৰষুণ হ’ব বা বৰফ হ’ব বুলি ভবাটোৱেই বৰষুণ আৰু বৰফৰ সত্তাৰ উদাহৰণ দিয়া বা সংশ্লিষ্ট ধাৰণাবোৰ উদগনি দিয়াটোৱেই যথেষ্ট নহয়। ইয়াৰ কাৰণ হ'ল বৰষুণ আৰু নিয়ৰৰ মাজৰ বিচ্ছিন্ন সম্পৰ্ক এইদৰে বুজিব নোৱাৰি।।<ref name="BorchertThinking"/> এই অৱস্থানসমূহে ভাগ কৰা আন এটা সমস্যা হ'ল বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে মনটোৱে কেনেকৈ সত্তা বা ধাৰণা শিকে তাৰ সন্তোষজনক বিৱৰণ দিয়াত অসুবিধা।<ref name="BorchertThinking"/> ===আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্ব=== আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্বসমূহে দাবী কৰে যে চিন্তা কৰাটো আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ এটা প্ৰকাৰ। <ref name="Crowell"/><ref name="Harman4">{{cite book |last1=Harman |first1=Gilbert |title=Thought |date=1973 |publisher=Princeton University Press |url=https://philpapers.org/rec/HART |chapter=4. Thought and meaning}}</ref><ref name="Langland-Hassan">{{cite book |last1=Langland-Hassan |first1=Peter |last2=Vicente |first2=Agustin |title=Inner Speech: New Voices |date=2018 |location=Oxford |publisher=Oxford University Press |url=https://philpapers.org/rec/LANISN |chapter=Introduction}}</ref><ref name="BritannicaThought"/> এই মতামতক কেতিয়াবা মানসিক নামবাদ বুলিও কোৱা হয়।<ref name="BorchertThinking"/> ইয়াত কোৱা হৈছে যে চিন্তাৰ লগত নীৰৱে শব্দ উদগনি দিয়া আৰু সেইবোৰক সংযোগ কৰি মানসিক বাক্য গঠন কৰাটো জড়িত হৈ থাকে। এজন ব্যক্তিৰ চিন্তাৰ বিষয়ে যি জ্ঞান থাকে, সেই জ্ঞানক নিজৰ নিৰৱ একক কথন শুনি থকাৰ এক প্ৰকাৰ বুলি ব্যাখ্যা কৰিব পাৰি।<ref>{{cite journal |last1=Roessler |first1=Johannes |title=Thinking, Inner Speech, and Self-Awareness |journal=Review of Philosophy and Psychology |date=2016 |volume=7 |issue=3 |pages=541–557 |doi=10.1007/s13164-015-0267-y |s2cid=15028459 |url=https://philpapers.org/rec/ROETIS-2}}</ref> আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ তিনিটা কেন্দ্ৰীয় দিশ প্ৰায়ে আৰোপ কৰা হয়: ই গুৰুত্বপূৰ্ণ অৰ্থত শব্দ শুনাটোৰ দৰেই, ইয়াত ভাষাৰ ব্যৱহাৰ জড়িত আৰু ই এটা মতৰ পৰিকল্পনা গঠন কৰে যিটো প্ৰকৃত বাক্যৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰিব পৰা যাব।<ref name="BritannicaThought"/> ভাষাৰ সৈতে এই সংযোগৰ সমৰ্থন এইটোৱেই যে চিন্তাৰ লগত প্ৰায়ে বাক অংগত পেশীৰ কাৰ্য্যকলাপ থাকে। এই কাৰ্য্যকলাপে কিছুমান ক্ষেত্ৰত চিন্তা-চৰ্চাৰ সুবিধা প্ৰদান কৰিব পাৰে কিন্তু সাধাৰণতে ইয়াৰ বাবে ই অপৰিহাৰ্য নহয়। কিছুমান বিৱৰণী অনুসৰি চিন্তা-চৰ্চা ইংৰাজী বা ফৰাচীৰ দৰে নিয়মীয়া ভাষাত নহয়, বৰঞ্চ সংশ্লিষ্ট প্ৰতীক আৰু বাক্য গঠনৰ নিজস্ব ধৰণৰ ভাষা থাকে। এই তত্ত্বক চিন্তা অনুমানৰ ভাষা বুলি জনা যায়। ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist}} [[শ্ৰেণী:মনোবিজ্ঞান]] [[শ্ৰেণী:মানৱ আচৰণ]] o6wl2uowzke0ecbmmp7b0avj3fr7d9d 514422 514421 2025-06-02T14:33:00Z দিম্পল দাস 5159 /* আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্ব */ 514422 wikitext text/x-wiki [[File:Jardin du Musee Rodin Paris Le Penseur 20050402 (02).jpg|thumb|[[পেৰিছ]]ৰ ৰডিন সংগ্ৰহালয়ৰ বাগিচাত অগাষ্ট ৰডিনৰ (১৮৪০-১৯১৭) দ্য থিংকাৰ]] '''চিন্তা''' ({{Lang-en|Thought }}) আৰু '''বিচাৰ''' শব্দ দুটাই অতি সাধাৰণ অৰ্থত সংবেদনশীল উদ্দীপনাৰ পৰা স্বাধীনভাৱে হ’ব পৰা জ্ঞানমূলক প্ৰক্ৰিয়াক বুজায়। ইহঁতৰ আটাইতকৈ পেৰাডাইমেটিক ৰূপসমূহ হ’ল বিচাৰ, যুক্তি, ধাৰণা গঠন, সমস্যা সমাধান, আৰু বিবেচনা। কিন্তু আন মানসিক প্ৰক্ৰিয়া, যেনে কোনো ধাৰণা, স্মৃতি বা কল্পনাক বিবেচনা কৰাটোও প্ৰায়ে অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয়। এই প্ৰক্ৰিয়াবোৰ অনুভূতিৰ দৰে নহয়, সংবেদনশীল অংগৰ পৰা আভ্যন্তৰীণভাৱে স্বাধীনভাৱে হ’ব পাৰে। কিন্তু বহল অৰ্থত বুজিলে যিকোনো মানসিক পৰিঘটনাক উপলব্ধি আৰু অচেতন মানসিক প্ৰক্ৰিয়াকে ধৰি চিন্তাৰ এক প্ৰকাৰ হিচাপে বুজিব পাৰি। অলপ বেলেগ অৰ্থত চিন্তা শব্দটোৱে মানসিক প্ৰক্ৰিয়াবোৰক নিজেই নহয় বৰঞ্চ এই প্ৰক্ৰিয়াবোৰে কঢ়িয়াই অনা মানসিক অৱস্থা বা ধাৰণাৰ ব্যৱস্থাক বুজায়। ==সংজ্ঞা== "চিন্তা" আৰু "বিচাৰ" শব্দটোৱে বহুতো মানসিক কাৰ্য্যকলাপক বুজায়। <ref name="BritannicaThought">{{cite web |title=Thought |url=https://www.britannica.com/topic/thought |website=Encyclopedia Britannica |access-date=14 October 2021 |language=en}}</ref><ref>Random House Webster's Unabridged Dictionary, 2nd ed., 2001, Published by Random House, Inc., {{ISBN|978-0-375-42599-8}}, p. 1975</ref><ref>Webster's II New College Dictionary, Webster Staff, Webster, Houghton Mifflin Company, 2nd ed., illustrated, revised Published by Houghton Mifflin Harcourt, 1999, {{ISBN|978-0-395-96214-5}}, p. 1147</ref> ইয়াৰ অতি সাধাৰণ অৰ্থত ইহঁতক সচেতন প্ৰক্ৰিয়া হিচাপে বুজা যায় যিবোৰ সংবেদনশীল উদ্দীপনাৰ পৰা স্বাধীনভাৱে হ'ব পাৰে।<ref name="Breyer">{{cite book |last1=Breyer |first1=Thiemo |last2=Gutland |first2=Christopher |title=Phenomenology of Thinking: Philosophical Investigations into the Character of Cognitive Experiences |date=2015 |pages=1–24 |url=https://philpapers.org/rec/BREI-15 |chapter=Introduction|publisher=Routledge }}</ref><ref name="Nida-rümelin">{{cite journal |last1=Nida-rümelin |first1=Martine |title=Thinking Without Language. A Phenomenological Argument for Its Possibility and Existence |journal=Grazer Philosophische Studien |date=2010 |volume=81 |issue=1 |pages=55–75 |doi=10.1163/9789042030190_005 |url=https://philpapers.org/rec/NIDTWL}}</ref> ইয়াৰ ভিতৰত বিভিন্ন ভিন্ন মানসিক প্ৰক্ৰিয়াও অন্তৰ্ভুক্ত, যেনে কোনো ধাৰণা বা প্ৰস্তাৱক বিবেচনা কৰা বা সেইটো সত্য বুলি বিচাৰ কৰা। এই অৰ্থত স্মৃতি আৰু কল্পনা চিন্তাৰ ৰূপ কিন্তু উপলব্ধি নহয়।<ref name="Crowell">{{cite book |last1=Crowell |first1=Steven |editor-first1=Thiemo |editor-first2=Christopher |editor-last1=Breyer |editor-last2=Gutland |title=Phenomenology of Thinking |date=2015 |publisher=Routledge |isbn=978-1-315-69773-4 |url=https://www.taylorfrancis.com/chapters/edit/10.4324/9781315697734-14/think-steven-crowell |chapter=What Is It to Think?|pages=189–212 |doi=10.4324/9781315697734 }}</ref> অধিক সীমিত অৰ্থত অতি পেৰাডাইমেটিক ক্ষেত্ৰবোৰকহে চিন্তা বুলি গণ্য কৰা হয়। এইবোৰৰ লগত এনে সচেতন প্ৰক্ৰিয়া জড়িত হৈ থাকে যিবোৰ ধাৰণাগত বা ভাষিক আৰু যথেষ্ট বিমূৰ্ত, যেনে বিচাৰ কৰা, অনুমান কৰা, সমস্যা সমাধান কৰা আৰু বিবেচনা কৰা। <ref name="BritannicaThought"/> <ref name="Mole">{{cite web |last1=Mole |first1=Christopher |title=Attention: 2.3 Coherence Theories |url=https://plato.stanford.edu/entries/attention/#CohThe |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2021}}</ref><ref name="Katsafanas">{{cite journal |last1=Katsafanas |first1=Paul |title=Nietzsche on the Nature of the Unconscious |journal=Inquiry: An Interdisciplinary Journal of Philosophy |date=2015 |volume=58 |issue=3 |pages=327–352 |doi=10.1080/0020174X.2013.855658 |s2cid=38776513 |url=https://philpapers.org/rec/KATNOT}}</ref> কেতিয়াবা "চিন্তা" আৰু "বিচাৰ" শব্দ দুটাক অতি বহল অৰ্থত বুজা যায় যে ই যিকোনো ধৰণৰ মানসিক প্ৰক্ৰিয়াক বুজায়, সচেতন বা অচেতন।<ref name="Garrison">{{cite journal |last1=Garrison |first1=Katie E. |last2=Handley |first2=Ian M. |title=Not Merely Experiential: Unconscious Thought Can Be Rational |journal=Frontiers in Psychology |date=2017 |volume=8 |pages=1096 |doi=10.3389/fpsyg.2017.01096 |pmid=28729844 |pmc=5498519 |issn=1664-1078|doi-access=free }}</ref><ref name="Dijksterhuis">{{cite journal |last1=Dijksterhuis |first1=Ap |last2=Nordgren |first2=Loran F. |title=A Theory of Unconscious Thought |journal=Perspectives on Psychological Science |date=1 June 2006 |volume=1 |issue=2 |pages=95–109 |doi=10.1111/j.1745-6916.2006.00007.x |pmid=26151465 |s2cid=7875280 |url=https://journals.sagepub.com/doi/10.1111/j.1745-6916.2006.00007.x |language=en |issn=1745-6916|hdl=2066/55863 |hdl-access=free }}</ref> এই অৰ্থত ইয়াক "মন" শব্দটোৰ সমাৰ্থকভাৱে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি। এই ব্যৱহাৰৰ সন্মুখীন হয়, উদাহৰণস্বৰূপে, কাৰ্টেছিয়ান পৰম্পৰাত, য’ত মনক চিন্তা কৰা বস্তু বুলি বুজা যায়, আৰু জ্ঞানমূলক বিজ্ঞানত।<ref name="Crowell"/><ref>{{cite web |last1=Skirry |first1=Justin |title=Descartes, Rene: Mind-Body Distinction |url=https://iep.utm.edu/descmind/ |website=Internet Encyclopedia of Philosophy |access-date=17 October 2021}}</ref><ref>{{cite web |last1=Smith |first1=Kurt |title=Descartes' Theory of Ideas: 1. Ideas Understood as Modes of Thinking |url=https://plato.stanford.edu/entries/descartes-ideas/#thoughts |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2021}}</ref><ref name="Baum">{{cite book |last1=Baum |first1=Eric B. |title=What Is Thought? |date=2004 |publisher=Cambridge MA: Bradford Book/MIT Press |url=https://philpapers.org/rec/BAUWIT |chapter=1. Introduction}}</ref> কিন্তু এই জ্ঞানৰ ভিতৰত এনে প্ৰক্ৰিয়াই চিন্তা বুলি গণ্য কৰিবলৈ বুদ্ধিমান আচৰণৰ সূচনা কৰিবলগীয়া হোৱা বাধাটোও অন্তৰ্ভুক্ত হ’ব পাৰে। <ref>{{cite journal |last1=Block |first1=Ned |title=Psychologism and Behaviorism |journal=Philosophical Review |date=1981 |volume=90 |issue=1 |pages=5–43 |doi=10.2307/2184371 |jstor=2184371 |url=https://philpapers.org/rec/BLOPAB}}</ref> শৈক্ষিক সাহিত্যত কেতিয়াবা দেখা পোৱা এটা বৈপৰীত্য হ’ল চিন্তা আৰু অনুভৱৰ মাজত। এই প্ৰসংগত চিন্তাধাৰা নিজৰ বিষয়ৰ প্ৰতি শান্ত, বস্তুনিষ্ঠ আৰু যুক্তিসংগত দৃষ্টিভংগীৰ সৈতে জড়িত হোৱাৰ বিপৰীতে অনুভৱৰ লগত প্ৰত্যক্ষ আৱেগিক নিয়োজিততা জড়িত হৈ থাকে।<ref>{{cite journal |last1=Romer |first1=Paul M. |title=Thinking and Feeling |journal=American Economic Review |date=May 2000 |volume=90 |issue=2 |pages=439–443 |doi=10.1257/aer.90.2.439 |url=https://www.aeaweb.org/articles?id=10.1257/aer.90.2.439 |language=en |issn=0002-8282}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Planalp |first1=Sally |last2=Fitness |first2=Julie |title=Thinking/Feeling about Social and Personal Relationships |journal=Journal of Social and Personal Relationships |date=1 December 1999 |volume=16 |issue=6 |pages=731–750 |doi=10.1177/0265407599166004 |s2cid=145750153 |url=https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/0265407599166004 |language=en |issn=0265-4075}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Phelan |first1=Mark |last2=Arico |first2=Adam |last3=Nichols |first3=Shaun |title=Thinking Things and Feeling Things: On an Alleged Discontinuity in Folk Metaphysics of Mind |journal=Phenomenology and the Cognitive Sciences |date=2013 |volume=12 |issue=4 |pages=703–725 |doi=10.1007/s11097-012-9278-7 |s2cid=15856600 |url=https://philpapers.org/rec/PHETTA}}</ref> ==চিন্তাৰ তত্ত্বসমূহ== চিন্তাৰ বিভিন্ন তত্ত্ব প্ৰস্তাৱ কৰা হৈছে।<ref name="BorchertThinking">{{cite book |last1=Borchert |first1=Donald |title=Macmillan Encyclopedia of Philosophy, 2nd Edition |date=2006 |publisher=Macmillan |url=https://philpapers.org/rec/BORMEO |chapter=Thinking}}</ref> তেওঁলোকৰ লক্ষ্য হৈছে চিন্তাৰ নিৰ্দিষ্ট বৈশিষ্ট্যসমূহ ধৰি ৰখা। ইয়াত উল্লেখ কৰা তত্ত্বসমূহ একচেটিয়া নহয়: কিছুমানক বৈপৰীত্য সৃষ্টি নকৰাকৈ একত্ৰিত কৰাটো সম্ভৱ হ’ব পাৰে। ===প্লেটোবাদ=== প্লেটোবাদৰ মতে চিন্তা-চৰ্চা হৈছে এনে এক আধ্যাত্মিক কাৰ্য্যকলাপ য’ত প্লেটোৰ ৰূপ আৰু ইয়াৰ আন্তঃসম্পৰ্কসমূহ বুজি পোৱা আৰু পৰ্যবেক্ষণ কৰা হয়।<ref name="BorchertThinking"/><ref name="Woolf">{{cite journal |last1=Woolf |first1=Raphael |title=Plato and the Norms of Thought |journal=Mind |date=1 January 2013 |volume=122 |issue=485 |pages=171–216 |doi=10.1093/mind/fzt012 |url=https://academic.oup.com/mind/article/122/485/171/961176 |issn=0026-4423|doi-access=free }}</ref> এই কাৰ্য্যকলাপক নিৰৱ আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ এটা প্ৰকাৰ হিচাপে বুজা যায় য'ত আত্মাই নিজৰ লগত কথা পাতে।<ref name="Langland-Hassan">{{cite book |last1=Langland-Hassan |first1=Peter |last2=Vicente |first2=Agustin |title=Inner Speech: New Voices |date=2018 |location=Oxford |publisher=Oxford University Press |url=https://philpapers.org/rec/LANISN |chapter=Introduction}}</ref> প্লেটোৰ ৰূপবোৰক সাৰ্বজনীন হিচাপে দেখা যায় যিবোৰ সংবেদনশীল জগতৰ পৰা পৃথক অপৰিৱৰ্তিত ক্ষেত্ৰত বিদ্যমান। উদাহৰণস্বৰূপে ভালপোৱা, সৌন্দৰ্য্য, ঐক্য আৰু সমতাৰ ৰূপ।<ref>{{cite web |last1=Kraut |first1=Richard |title=Plato |url=https://plato.stanford.edu/entries/plato/ |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=24 April 2021 |date=2017}}</ref><ref>{{cite web |last1=Brickhouse |first1=Thomas |last2=Smith |first2=Nicholas D. |title=Plato: 6b. The Theory of Forms |url=https://iep.utm.edu/plato/#SH6b |website=Internet Encyclopedia of Philosophy |access-date=24 April 2021}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Nehamas |first1=Alexander |title=Plato on the Imperfection of the Sensible World |journal=American Philosophical Quarterly |date=1975 |volume=12 |issue=2 |pages=105–117 |jstor=20009565 |url=https://www.jstor.org/stable/20009565 |issn=0003-0481}}</ref>এই দৃষ্টিভংগীৰ ওপৰত চিন্তাৰ অসুবিধাটো হ’ল প্লেটোৰ ৰূপবোৰ ধৰিব নোৱাৰা আৰু ইন্দ্ৰিয় জগতত পোৱা কেৱল অনুকৰণৰ পৰা সেইবোৰক মৌলিক হিচাপে পৃথক কৰিব নোৱাৰা। ইয়াৰ অৰ্থ হ'ল উদাহৰণস্বৰূপে সৌন্দৰ্য্যক সৌন্দৰ্য্যৰ ব্যুৎপত্তিমূলক ছবিৰ পৰা পৃথক কৰা।<ref name="Woolf"/> এই মতামতৰ এটা সমস্যা হ'ল মানুহে কেনেকৈ প্লেটোৰ ৰূপসমূহৰ বিষয়ে শিকিব আৰু চিন্তা কৰিব পাৰে, যিবোৰ বেলেগ ক্ষেত্ৰৰ অন্তৰ্গত, সেই বিষয়ে ব্যাখ্যা কৰা।<ref name="BorchertThinking"/> প্লেটোৱে নিজেই এই সমস্যাটো তেওঁৰ স্মৃতি তত্ত্বৰ জৰিয়তে সমাধান কৰিবলৈ চেষ্টা কৰে, যাৰ মতে আত্মা ইতিমধ্যে প্লেটোৰ ৰূপসমূহৰ সংস্পৰ্শত আছিল আৰু সেয়েহে তেওঁলোক কেনেকুৱা সেই কথা মনত ৰাখিবলৈ সক্ষম হৈছে।<ref name="Woolf"/>কিন্তু এই ব্যাখ্যা বিভিন্ন অনুমানৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল যিবোৰ সমসাময়িক চিন্তাধাৰাত সাধাৰণতে গ্ৰহণ কৰা নহয়।<ref name="Woolf"/> ===এৰিষ্টোটেলবাদ আৰু ধাৰণাবাদ=== এৰিষ্ট'টেলৰ মতে মনটোৱে চিন্তাৰ বস্তুৰ সত্তাক বাস্তৱায়িত কৰি কিবা এটাৰ বিষয়ে চিন্তা কৰিবলৈ সক্ষম হয়।<ref name="BorchertThinking"/> গতিকে গছৰ কথা ভাবিলে মনটোৱে বৃক্ষ-ত্বক বস্তুগত কৰে। এই বস্তুনিষ্ঠতা প্ৰকৃত গছৰ দৰে পদাৰ্থত নহয়, মনতহে যদিও দুয়োটা ক্ষেত্ৰতে বস্তুগত হোৱা সাৰ্বজনীন সত্তা একে।<ref name="BorchertThinking"/> প্লেটোবাদৰ বিপৰীতে এই সাৰ্বজনীনতাক অপৰিৱৰ্তিত বুজিব পৰা জগতত বিদ্যমান প্লেটোৰ ৰূপ হিচাপে বুজা নহয়।<ref name="Sellars">{{cite book |last1=Sellars |first1=Wilfrid |title=Philosophy for The Future, The Quest of Modern Materialism |date=1949 |url=http://www.ditext.com/sellars/apm.html |chapter=Aristotelian Philosophies of Mind}}</ref> বৰঞ্চ ইহঁতৰ অস্তিত্ব কেৱল সেইখিনিলৈকেহে আছে যিমানখিনিলৈকে ইহঁতৰ উদাহৰণ দিয়া হয়। মনটোৱে অভিজ্ঞতাৰ পৰা বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে সাৰ্বজনীনতাৰ মাজত বৈষম্য কৰিবলৈ শিকে।<ref>{{cite web |last1=Klima |first1=Gyula |title=The Medieval Problem of Universals: 1. Introduction |url=https://plato.stanford.edu/entries/universals-medieval/#Intr |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2017}}</ref> এই ব্যাখ্যাই প্লেটোবাদৰ বিৰুদ্ধে উত্থাপিত বিভিন্ন আপত্তি এৰাই চলিছে।<ref name="Sellars"/> ধাৰণাবাদৰ লগত এৰিষ্ট’টেলবাদৰ ওতঃপ্ৰোত সম্পৰ্ক আছে। ইয়াৰ মতে চিন্তাধাৰাত মানসিকভাৱে উত্তেজিত ধাৰণা জড়িত হৈ থাকে। এই ধাৰণাবোৰৰ কিছুমান জন্মগত হ’ব পাৰে, কিন্তু বেছিভাগেই চিন্তাত ব্যৱহাৰ কৰাৰ আগতে ইন্দ্ৰিয় অভিজ্ঞতাৰ পৰা বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে শিকিব লাগে।<ref name="BorchertThinking"/> এই মতামতসমূহৰ বিৰুদ্ধে যুক্তি দিয়া হৈছে যে তেওঁলোকৰ চিন্তাৰ যুক্তিসংগত ৰূপৰ হিচাপ লোৱাত সমস্যা আছে। উদাহৰণস্বৰূপে, হয় বৰষুণ হ’ব বা বৰফ হ’ব বুলি ভবাটোৱেই বৰষুণ আৰু বৰফৰ সত্তাৰ উদাহৰণ দিয়া বা সংশ্লিষ্ট ধাৰণাবোৰ উদগনি দিয়াটোৱেই যথেষ্ট নহয়। ইয়াৰ কাৰণ হ'ল বৰষুণ আৰু নিয়ৰৰ মাজৰ বিচ্ছিন্ন সম্পৰ্ক এইদৰে বুজিব নোৱাৰি।।<ref name="BorchertThinking"/> এই অৱস্থানসমূহে ভাগ কৰা আন এটা সমস্যা হ'ল বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে মনটোৱে কেনেকৈ সত্তা বা ধাৰণা শিকে তাৰ সন্তোষজনক বিৱৰণ দিয়াত অসুবিধা।<ref name="BorchertThinking"/> ===আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্ব=== আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্বসমূহে দাবী কৰে যে চিন্তা কৰাটো আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ এটা প্ৰকাৰ। <ref name="Crowell"/><ref name="Harman4">{{cite book |last1=Harman |first1=Gilbert |title=Thought |date=1973 |publisher=Princeton University Press |url=https://philpapers.org/rec/HART |chapter=4. Thought and meaning}}</ref><ref name="Langland-Hassan">{{cite book |last1=Langland-Hassan |first1=Peter |last2=Vicente |first2=Agustin |title=Inner Speech: New Voices |date=2018 |location=Oxford |publisher=Oxford University Press |url=https://philpapers.org/rec/LANISN |chapter=Introduction}}</ref><ref name="BritannicaThought"/> এই মতামতক কেতিয়াবা মানসিক নামবাদ বুলিও কোৱা হয়।<ref name="BorchertThinking"/> ইয়াত কোৱা হৈছে যে চিন্তাৰ লগত নীৰৱে শব্দ উদগনি দিয়া আৰু সেইবোৰক সংযোগ কৰি মানসিক বাক্য গঠন কৰাটো জড়িত হৈ থাকে। এজন ব্যক্তিৰ চিন্তাৰ বিষয়ে যি জ্ঞান থাকে, সেই জ্ঞানক নিজৰ নিৰৱ একক কথন শুনি থকাৰ এক প্ৰকাৰ বুলি ব্যাখ্যা কৰিব পাৰি।<ref>{{cite journal |last1=Roessler |first1=Johannes |title=Thinking, Inner Speech, and Self-Awareness |journal=Review of Philosophy and Psychology |date=2016 |volume=7 |issue=3 |pages=541–557 |doi=10.1007/s13164-015-0267-y |s2cid=15028459 |url=https://philpapers.org/rec/ROETIS-2}}</ref> আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ তিনিটা কেন্দ্ৰীয় দিশ প্ৰায়ে আৰোপ কৰা হয়: ই গুৰুত্বপূৰ্ণ অৰ্থত শব্দ শুনাটোৰ দৰেই, ইয়াত ভাষাৰ ব্যৱহাৰ জড়িত আৰু ই এটা মতৰ পৰিকল্পনা গঠন কৰে যিটো প্ৰকৃত বাক্যৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰিব পৰা যাব।<ref name="BritannicaThought"/> ভাষাৰ সৈতে এই সংযোগৰ সমৰ্থন এইটোৱেই যে চিন্তাৰ লগত প্ৰায়ে বাক অংগত পেশীৰ কাৰ্য্যকলাপ থাকে। এই কাৰ্য্যকলাপে কিছুমান ক্ষেত্ৰত চিন্তা-চৰ্চাৰ সুবিধা প্ৰদান কৰিব পাৰে কিন্তু সাধাৰণতে ইয়াৰ বাবে ই অপৰিহাৰ্য নহয়। কিছুমান বিৱৰণী অনুসৰি চিন্তা-চৰ্চা ইংৰাজী বা ফৰাচীৰ দৰে নিয়মীয়া ভাষাত নহয়, বৰঞ্চ সংশ্লিষ্ট প্ৰতীক আৰু বাক্য গঠনৰ নিজস্ব ধৰণৰ ভাষা থাকে। এই তত্ত্বক চিন্তা অনুমানৰ ভাষা বুলি জনা যায়।<ref name="Harman4">{{cite book |last1=Harman |first1=Gilbert |title=Thought |date=1973 |publisher=Princeton University Press |url=https://philpapers.org/rec/HART |chapter=4. Thought and meaning}}</ref><ref name="RescorlaLOTH">{{cite web |last1=Rescorla |first1=Michael |title=The Language of Thought Hypothesis |url=https://plato.stanford.edu/entries/language-thought/ |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=18 October 2021 |date=2019}}</ref> ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist}} [[শ্ৰেণী:মনোবিজ্ঞান]] [[শ্ৰেণী:মানৱ আচৰণ]] hkl78dijo4atekx0yin9jitdvk765qz 514423 514422 2025-06-02T14:33:42Z দিম্পল দাস 5159 /* আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্ব */ 514423 wikitext text/x-wiki [[File:Jardin du Musee Rodin Paris Le Penseur 20050402 (02).jpg|thumb|[[পেৰিছ]]ৰ ৰডিন সংগ্ৰহালয়ৰ বাগিচাত অগাষ্ট ৰডিনৰ (১৮৪০-১৯১৭) দ্য থিংকাৰ]] '''চিন্তা''' ({{Lang-en|Thought }}) আৰু '''বিচাৰ''' শব্দ দুটাই অতি সাধাৰণ অৰ্থত সংবেদনশীল উদ্দীপনাৰ পৰা স্বাধীনভাৱে হ’ব পৰা জ্ঞানমূলক প্ৰক্ৰিয়াক বুজায়। ইহঁতৰ আটাইতকৈ পেৰাডাইমেটিক ৰূপসমূহ হ’ল বিচাৰ, যুক্তি, ধাৰণা গঠন, সমস্যা সমাধান, আৰু বিবেচনা। কিন্তু আন মানসিক প্ৰক্ৰিয়া, যেনে কোনো ধাৰণা, স্মৃতি বা কল্পনাক বিবেচনা কৰাটোও প্ৰায়ে অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয়। এই প্ৰক্ৰিয়াবোৰ অনুভূতিৰ দৰে নহয়, সংবেদনশীল অংগৰ পৰা আভ্যন্তৰীণভাৱে স্বাধীনভাৱে হ’ব পাৰে। কিন্তু বহল অৰ্থত বুজিলে যিকোনো মানসিক পৰিঘটনাক উপলব্ধি আৰু অচেতন মানসিক প্ৰক্ৰিয়াকে ধৰি চিন্তাৰ এক প্ৰকাৰ হিচাপে বুজিব পাৰি। অলপ বেলেগ অৰ্থত চিন্তা শব্দটোৱে মানসিক প্ৰক্ৰিয়াবোৰক নিজেই নহয় বৰঞ্চ এই প্ৰক্ৰিয়াবোৰে কঢ়িয়াই অনা মানসিক অৱস্থা বা ধাৰণাৰ ব্যৱস্থাক বুজায়। ==সংজ্ঞা== "চিন্তা" আৰু "বিচাৰ" শব্দটোৱে বহুতো মানসিক কাৰ্য্যকলাপক বুজায়। <ref name="BritannicaThought">{{cite web |title=Thought |url=https://www.britannica.com/topic/thought |website=Encyclopedia Britannica |access-date=14 October 2021 |language=en}}</ref><ref>Random House Webster's Unabridged Dictionary, 2nd ed., 2001, Published by Random House, Inc., {{ISBN|978-0-375-42599-8}}, p. 1975</ref><ref>Webster's II New College Dictionary, Webster Staff, Webster, Houghton Mifflin Company, 2nd ed., illustrated, revised Published by Houghton Mifflin Harcourt, 1999, {{ISBN|978-0-395-96214-5}}, p. 1147</ref> ইয়াৰ অতি সাধাৰণ অৰ্থত ইহঁতক সচেতন প্ৰক্ৰিয়া হিচাপে বুজা যায় যিবোৰ সংবেদনশীল উদ্দীপনাৰ পৰা স্বাধীনভাৱে হ'ব পাৰে।<ref name="Breyer">{{cite book |last1=Breyer |first1=Thiemo |last2=Gutland |first2=Christopher |title=Phenomenology of Thinking: Philosophical Investigations into the Character of Cognitive Experiences |date=2015 |pages=1–24 |url=https://philpapers.org/rec/BREI-15 |chapter=Introduction|publisher=Routledge }}</ref><ref name="Nida-rümelin">{{cite journal |last1=Nida-rümelin |first1=Martine |title=Thinking Without Language. A Phenomenological Argument for Its Possibility and Existence |journal=Grazer Philosophische Studien |date=2010 |volume=81 |issue=1 |pages=55–75 |doi=10.1163/9789042030190_005 |url=https://philpapers.org/rec/NIDTWL}}</ref> ইয়াৰ ভিতৰত বিভিন্ন ভিন্ন মানসিক প্ৰক্ৰিয়াও অন্তৰ্ভুক্ত, যেনে কোনো ধাৰণা বা প্ৰস্তাৱক বিবেচনা কৰা বা সেইটো সত্য বুলি বিচাৰ কৰা। এই অৰ্থত স্মৃতি আৰু কল্পনা চিন্তাৰ ৰূপ কিন্তু উপলব্ধি নহয়।<ref name="Crowell">{{cite book |last1=Crowell |first1=Steven |editor-first1=Thiemo |editor-first2=Christopher |editor-last1=Breyer |editor-last2=Gutland |title=Phenomenology of Thinking |date=2015 |publisher=Routledge |isbn=978-1-315-69773-4 |url=https://www.taylorfrancis.com/chapters/edit/10.4324/9781315697734-14/think-steven-crowell |chapter=What Is It to Think?|pages=189–212 |doi=10.4324/9781315697734 }}</ref> অধিক সীমিত অৰ্থত অতি পেৰাডাইমেটিক ক্ষেত্ৰবোৰকহে চিন্তা বুলি গণ্য কৰা হয়। এইবোৰৰ লগত এনে সচেতন প্ৰক্ৰিয়া জড়িত হৈ থাকে যিবোৰ ধাৰণাগত বা ভাষিক আৰু যথেষ্ট বিমূৰ্ত, যেনে বিচাৰ কৰা, অনুমান কৰা, সমস্যা সমাধান কৰা আৰু বিবেচনা কৰা। <ref name="BritannicaThought"/> <ref name="Mole">{{cite web |last1=Mole |first1=Christopher |title=Attention: 2.3 Coherence Theories |url=https://plato.stanford.edu/entries/attention/#CohThe |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2021}}</ref><ref name="Katsafanas">{{cite journal |last1=Katsafanas |first1=Paul |title=Nietzsche on the Nature of the Unconscious |journal=Inquiry: An Interdisciplinary Journal of Philosophy |date=2015 |volume=58 |issue=3 |pages=327–352 |doi=10.1080/0020174X.2013.855658 |s2cid=38776513 |url=https://philpapers.org/rec/KATNOT}}</ref> কেতিয়াবা "চিন্তা" আৰু "বিচাৰ" শব্দ দুটাক অতি বহল অৰ্থত বুজা যায় যে ই যিকোনো ধৰণৰ মানসিক প্ৰক্ৰিয়াক বুজায়, সচেতন বা অচেতন।<ref name="Garrison">{{cite journal |last1=Garrison |first1=Katie E. |last2=Handley |first2=Ian M. |title=Not Merely Experiential: Unconscious Thought Can Be Rational |journal=Frontiers in Psychology |date=2017 |volume=8 |pages=1096 |doi=10.3389/fpsyg.2017.01096 |pmid=28729844 |pmc=5498519 |issn=1664-1078|doi-access=free }}</ref><ref name="Dijksterhuis">{{cite journal |last1=Dijksterhuis |first1=Ap |last2=Nordgren |first2=Loran F. |title=A Theory of Unconscious Thought |journal=Perspectives on Psychological Science |date=1 June 2006 |volume=1 |issue=2 |pages=95–109 |doi=10.1111/j.1745-6916.2006.00007.x |pmid=26151465 |s2cid=7875280 |url=https://journals.sagepub.com/doi/10.1111/j.1745-6916.2006.00007.x |language=en |issn=1745-6916|hdl=2066/55863 |hdl-access=free }}</ref> এই অৰ্থত ইয়াক "মন" শব্দটোৰ সমাৰ্থকভাৱে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি। এই ব্যৱহাৰৰ সন্মুখীন হয়, উদাহৰণস্বৰূপে, কাৰ্টেছিয়ান পৰম্পৰাত, য’ত মনক চিন্তা কৰা বস্তু বুলি বুজা যায়, আৰু জ্ঞানমূলক বিজ্ঞানত।<ref name="Crowell"/><ref>{{cite web |last1=Skirry |first1=Justin |title=Descartes, Rene: Mind-Body Distinction |url=https://iep.utm.edu/descmind/ |website=Internet Encyclopedia of Philosophy |access-date=17 October 2021}}</ref><ref>{{cite web |last1=Smith |first1=Kurt |title=Descartes' Theory of Ideas: 1. Ideas Understood as Modes of Thinking |url=https://plato.stanford.edu/entries/descartes-ideas/#thoughts |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2021}}</ref><ref name="Baum">{{cite book |last1=Baum |first1=Eric B. |title=What Is Thought? |date=2004 |publisher=Cambridge MA: Bradford Book/MIT Press |url=https://philpapers.org/rec/BAUWIT |chapter=1. Introduction}}</ref> কিন্তু এই জ্ঞানৰ ভিতৰত এনে প্ৰক্ৰিয়াই চিন্তা বুলি গণ্য কৰিবলৈ বুদ্ধিমান আচৰণৰ সূচনা কৰিবলগীয়া হোৱা বাধাটোও অন্তৰ্ভুক্ত হ’ব পাৰে। <ref>{{cite journal |last1=Block |first1=Ned |title=Psychologism and Behaviorism |journal=Philosophical Review |date=1981 |volume=90 |issue=1 |pages=5–43 |doi=10.2307/2184371 |jstor=2184371 |url=https://philpapers.org/rec/BLOPAB}}</ref> শৈক্ষিক সাহিত্যত কেতিয়াবা দেখা পোৱা এটা বৈপৰীত্য হ’ল চিন্তা আৰু অনুভৱৰ মাজত। এই প্ৰসংগত চিন্তাধাৰা নিজৰ বিষয়ৰ প্ৰতি শান্ত, বস্তুনিষ্ঠ আৰু যুক্তিসংগত দৃষ্টিভংগীৰ সৈতে জড়িত হোৱাৰ বিপৰীতে অনুভৱৰ লগত প্ৰত্যক্ষ আৱেগিক নিয়োজিততা জড়িত হৈ থাকে।<ref>{{cite journal |last1=Romer |first1=Paul M. |title=Thinking and Feeling |journal=American Economic Review |date=May 2000 |volume=90 |issue=2 |pages=439–443 |doi=10.1257/aer.90.2.439 |url=https://www.aeaweb.org/articles?id=10.1257/aer.90.2.439 |language=en |issn=0002-8282}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Planalp |first1=Sally |last2=Fitness |first2=Julie |title=Thinking/Feeling about Social and Personal Relationships |journal=Journal of Social and Personal Relationships |date=1 December 1999 |volume=16 |issue=6 |pages=731–750 |doi=10.1177/0265407599166004 |s2cid=145750153 |url=https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/0265407599166004 |language=en |issn=0265-4075}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Phelan |first1=Mark |last2=Arico |first2=Adam |last3=Nichols |first3=Shaun |title=Thinking Things and Feeling Things: On an Alleged Discontinuity in Folk Metaphysics of Mind |journal=Phenomenology and the Cognitive Sciences |date=2013 |volume=12 |issue=4 |pages=703–725 |doi=10.1007/s11097-012-9278-7 |s2cid=15856600 |url=https://philpapers.org/rec/PHETTA}}</ref> ==চিন্তাৰ তত্ত্বসমূহ== চিন্তাৰ বিভিন্ন তত্ত্ব প্ৰস্তাৱ কৰা হৈছে।<ref name="BorchertThinking">{{cite book |last1=Borchert |first1=Donald |title=Macmillan Encyclopedia of Philosophy, 2nd Edition |date=2006 |publisher=Macmillan |url=https://philpapers.org/rec/BORMEO |chapter=Thinking}}</ref> তেওঁলোকৰ লক্ষ্য হৈছে চিন্তাৰ নিৰ্দিষ্ট বৈশিষ্ট্যসমূহ ধৰি ৰখা। ইয়াত উল্লেখ কৰা তত্ত্বসমূহ একচেটিয়া নহয়: কিছুমানক বৈপৰীত্য সৃষ্টি নকৰাকৈ একত্ৰিত কৰাটো সম্ভৱ হ’ব পাৰে। ===প্লেটোবাদ=== প্লেটোবাদৰ মতে চিন্তা-চৰ্চা হৈছে এনে এক আধ্যাত্মিক কাৰ্য্যকলাপ য’ত প্লেটোৰ ৰূপ আৰু ইয়াৰ আন্তঃসম্পৰ্কসমূহ বুজি পোৱা আৰু পৰ্যবেক্ষণ কৰা হয়।<ref name="BorchertThinking"/><ref name="Woolf">{{cite journal |last1=Woolf |first1=Raphael |title=Plato and the Norms of Thought |journal=Mind |date=1 January 2013 |volume=122 |issue=485 |pages=171–216 |doi=10.1093/mind/fzt012 |url=https://academic.oup.com/mind/article/122/485/171/961176 |issn=0026-4423|doi-access=free }}</ref> এই কাৰ্য্যকলাপক নিৰৱ আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ এটা প্ৰকাৰ হিচাপে বুজা যায় য'ত আত্মাই নিজৰ লগত কথা পাতে।<ref name="Langland-Hassan">{{cite book |last1=Langland-Hassan |first1=Peter |last2=Vicente |first2=Agustin |title=Inner Speech: New Voices |date=2018 |location=Oxford |publisher=Oxford University Press |url=https://philpapers.org/rec/LANISN |chapter=Introduction}}</ref> প্লেটোৰ ৰূপবোৰক সাৰ্বজনীন হিচাপে দেখা যায় যিবোৰ সংবেদনশীল জগতৰ পৰা পৃথক অপৰিৱৰ্তিত ক্ষেত্ৰত বিদ্যমান। উদাহৰণস্বৰূপে ভালপোৱা, সৌন্দৰ্য্য, ঐক্য আৰু সমতাৰ ৰূপ।<ref>{{cite web |last1=Kraut |first1=Richard |title=Plato |url=https://plato.stanford.edu/entries/plato/ |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=24 April 2021 |date=2017}}</ref><ref>{{cite web |last1=Brickhouse |first1=Thomas |last2=Smith |first2=Nicholas D. |title=Plato: 6b. The Theory of Forms |url=https://iep.utm.edu/plato/#SH6b |website=Internet Encyclopedia of Philosophy |access-date=24 April 2021}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Nehamas |first1=Alexander |title=Plato on the Imperfection of the Sensible World |journal=American Philosophical Quarterly |date=1975 |volume=12 |issue=2 |pages=105–117 |jstor=20009565 |url=https://www.jstor.org/stable/20009565 |issn=0003-0481}}</ref>এই দৃষ্টিভংগীৰ ওপৰত চিন্তাৰ অসুবিধাটো হ’ল প্লেটোৰ ৰূপবোৰ ধৰিব নোৱাৰা আৰু ইন্দ্ৰিয় জগতত পোৱা কেৱল অনুকৰণৰ পৰা সেইবোৰক মৌলিক হিচাপে পৃথক কৰিব নোৱাৰা। ইয়াৰ অৰ্থ হ'ল উদাহৰণস্বৰূপে সৌন্দৰ্য্যক সৌন্দৰ্য্যৰ ব্যুৎপত্তিমূলক ছবিৰ পৰা পৃথক কৰা।<ref name="Woolf"/> এই মতামতৰ এটা সমস্যা হ'ল মানুহে কেনেকৈ প্লেটোৰ ৰূপসমূহৰ বিষয়ে শিকিব আৰু চিন্তা কৰিব পাৰে, যিবোৰ বেলেগ ক্ষেত্ৰৰ অন্তৰ্গত, সেই বিষয়ে ব্যাখ্যা কৰা।<ref name="BorchertThinking"/> প্লেটোৱে নিজেই এই সমস্যাটো তেওঁৰ স্মৃতি তত্ত্বৰ জৰিয়তে সমাধান কৰিবলৈ চেষ্টা কৰে, যাৰ মতে আত্মা ইতিমধ্যে প্লেটোৰ ৰূপসমূহৰ সংস্পৰ্শত আছিল আৰু সেয়েহে তেওঁলোক কেনেকুৱা সেই কথা মনত ৰাখিবলৈ সক্ষম হৈছে।<ref name="Woolf"/>কিন্তু এই ব্যাখ্যা বিভিন্ন অনুমানৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল যিবোৰ সমসাময়িক চিন্তাধাৰাত সাধাৰণতে গ্ৰহণ কৰা নহয়।<ref name="Woolf"/> ===এৰিষ্টোটেলবাদ আৰু ধাৰণাবাদ=== এৰিষ্ট'টেলৰ মতে মনটোৱে চিন্তাৰ বস্তুৰ সত্তাক বাস্তৱায়িত কৰি কিবা এটাৰ বিষয়ে চিন্তা কৰিবলৈ সক্ষম হয়।<ref name="BorchertThinking"/> গতিকে গছৰ কথা ভাবিলে মনটোৱে বৃক্ষ-ত্বক বস্তুগত কৰে। এই বস্তুনিষ্ঠতা প্ৰকৃত গছৰ দৰে পদাৰ্থত নহয়, মনতহে যদিও দুয়োটা ক্ষেত্ৰতে বস্তুগত হোৱা সাৰ্বজনীন সত্তা একে।<ref name="BorchertThinking"/> প্লেটোবাদৰ বিপৰীতে এই সাৰ্বজনীনতাক অপৰিৱৰ্তিত বুজিব পৰা জগতত বিদ্যমান প্লেটোৰ ৰূপ হিচাপে বুজা নহয়।<ref name="Sellars">{{cite book |last1=Sellars |first1=Wilfrid |title=Philosophy for The Future, The Quest of Modern Materialism |date=1949 |url=http://www.ditext.com/sellars/apm.html |chapter=Aristotelian Philosophies of Mind}}</ref> বৰঞ্চ ইহঁতৰ অস্তিত্ব কেৱল সেইখিনিলৈকেহে আছে যিমানখিনিলৈকে ইহঁতৰ উদাহৰণ দিয়া হয়। মনটোৱে অভিজ্ঞতাৰ পৰা বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে সাৰ্বজনীনতাৰ মাজত বৈষম্য কৰিবলৈ শিকে।<ref>{{cite web |last1=Klima |first1=Gyula |title=The Medieval Problem of Universals: 1. Introduction |url=https://plato.stanford.edu/entries/universals-medieval/#Intr |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2017}}</ref> এই ব্যাখ্যাই প্লেটোবাদৰ বিৰুদ্ধে উত্থাপিত বিভিন্ন আপত্তি এৰাই চলিছে।<ref name="Sellars"/> ধাৰণাবাদৰ লগত এৰিষ্ট’টেলবাদৰ ওতঃপ্ৰোত সম্পৰ্ক আছে। ইয়াৰ মতে চিন্তাধাৰাত মানসিকভাৱে উত্তেজিত ধাৰণা জড়িত হৈ থাকে। এই ধাৰণাবোৰৰ কিছুমান জন্মগত হ’ব পাৰে, কিন্তু বেছিভাগেই চিন্তাত ব্যৱহাৰ কৰাৰ আগতে ইন্দ্ৰিয় অভিজ্ঞতাৰ পৰা বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে শিকিব লাগে।<ref name="BorchertThinking"/> এই মতামতসমূহৰ বিৰুদ্ধে যুক্তি দিয়া হৈছে যে তেওঁলোকৰ চিন্তাৰ যুক্তিসংগত ৰূপৰ হিচাপ লোৱাত সমস্যা আছে। উদাহৰণস্বৰূপে, হয় বৰষুণ হ’ব বা বৰফ হ’ব বুলি ভবাটোৱেই বৰষুণ আৰু বৰফৰ সত্তাৰ উদাহৰণ দিয়া বা সংশ্লিষ্ট ধাৰণাবোৰ উদগনি দিয়াটোৱেই যথেষ্ট নহয়। ইয়াৰ কাৰণ হ'ল বৰষুণ আৰু নিয়ৰৰ মাজৰ বিচ্ছিন্ন সম্পৰ্ক এইদৰে বুজিব নোৱাৰি।।<ref name="BorchertThinking"/> এই অৱস্থানসমূহে ভাগ কৰা আন এটা সমস্যা হ'ল বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে মনটোৱে কেনেকৈ সত্তা বা ধাৰণা শিকে তাৰ সন্তোষজনক বিৱৰণ দিয়াত অসুবিধা।<ref name="BorchertThinking"/> ===আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্ব=== আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্বসমূহে দাবী কৰে যে চিন্তা কৰাটো আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ এটা প্ৰকাৰ। <ref name="Crowell"/><ref name="Harman4">{{cite book |last1=Harman |first1=Gilbert |title=Thought |date=1973 |publisher=Princeton University Press |url=https://philpapers.org/rec/HART |chapter=4. Thought and meaning}}</ref><ref name="Langland-Hassan">{{cite book |last1=Langland-Hassan |first1=Peter |last2=Vicente |first2=Agustin |title=Inner Speech: New Voices |date=2018 |location=Oxford |publisher=Oxford University Press |url=https://philpapers.org/rec/LANISN |chapter=Introduction}}</ref><ref name="BritannicaThought"/> এই মতামতক কেতিয়াবা মানসিক নামবাদ বুলিও কোৱা হয়।<ref name="BorchertThinking"/> ইয়াত কোৱা হৈছে যে চিন্তাৰ লগত নীৰৱে শব্দ উদগনি দিয়া আৰু সেইবোৰক সংযোগ কৰি মানসিক বাক্য গঠন কৰাটো জড়িত হৈ থাকে। এজন ব্যক্তিৰ চিন্তাৰ বিষয়ে যি জ্ঞান থাকে, সেই জ্ঞানক নিজৰ নিৰৱ একক কথন শুনি থকাৰ এক প্ৰকাৰ বুলি ব্যাখ্যা কৰিব পাৰি।<ref>{{cite journal |last1=Roessler |first1=Johannes |title=Thinking, Inner Speech, and Self-Awareness |journal=Review of Philosophy and Psychology |date=2016 |volume=7 |issue=3 |pages=541–557 |doi=10.1007/s13164-015-0267-y |s2cid=15028459 |url=https://philpapers.org/rec/ROETIS-2}}</ref> আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ তিনিটা কেন্দ্ৰীয় দিশ প্ৰায়ে আৰোপ কৰা হয়: ই গুৰুত্বপূৰ্ণ অৰ্থত শব্দ শুনাটোৰ দৰেই, ইয়াত ভাষাৰ ব্যৱহাৰ জড়িত আৰু ই এটা মতৰ পৰিকল্পনা গঠন কৰে যিটো প্ৰকৃত বাক্যৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰিব পৰা যাব।<ref name="BritannicaThought"/> ভাষাৰ সৈতে এই সংযোগৰ সমৰ্থন এইটোৱেই যে চিন্তাৰ লগত প্ৰায়ে বাক অংগত পেশীৰ কাৰ্য্যকলাপ থাকে। এই কাৰ্য্যকলাপে কিছুমান ক্ষেত্ৰত চিন্তা-চৰ্চাৰ সুবিধা প্ৰদান কৰিব পাৰে কিন্তু সাধাৰণতে ইয়াৰ বাবে ই অপৰিহাৰ্য নহয়। <ref name="BritannicaThought"/> কিছুমান বিৱৰণী অনুসৰি চিন্তা-চৰ্চা ইংৰাজী বা ফৰাচীৰ দৰে নিয়মীয়া ভাষাত নহয়, বৰঞ্চ সংশ্লিষ্ট প্ৰতীক আৰু বাক্য গঠনৰ নিজস্ব ধৰণৰ ভাষা থাকে। এই তত্ত্বক চিন্তা অনুমানৰ ভাষা বুলি জনা যায়।<ref name="Harman4">{{cite book |last1=Harman |first1=Gilbert |title=Thought |date=1973 |publisher=Princeton University Press |url=https://philpapers.org/rec/HART |chapter=4. Thought and meaning}}</ref><ref name="RescorlaLOTH">{{cite web |last1=Rescorla |first1=Michael |title=The Language of Thought Hypothesis |url=https://plato.stanford.edu/entries/language-thought/ |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=18 October 2021 |date=2019}}</ref> ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist}} [[শ্ৰেণী:মনোবিজ্ঞান]] [[শ্ৰেণী:মানৱ আচৰণ]] oy8z7m9ulzd33vvxvjxo3fesrqmy6oa 514424 514423 2025-06-02T14:39:25Z দিম্পল দাস 5159 /* আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্ব */ 514424 wikitext text/x-wiki [[File:Jardin du Musee Rodin Paris Le Penseur 20050402 (02).jpg|thumb|[[পেৰিছ]]ৰ ৰডিন সংগ্ৰহালয়ৰ বাগিচাত অগাষ্ট ৰডিনৰ (১৮৪০-১৯১৭) দ্য থিংকাৰ]] '''চিন্তা''' ({{Lang-en|Thought }}) আৰু '''বিচাৰ''' শব্দ দুটাই অতি সাধাৰণ অৰ্থত সংবেদনশীল উদ্দীপনাৰ পৰা স্বাধীনভাৱে হ’ব পৰা জ্ঞানমূলক প্ৰক্ৰিয়াক বুজায়। ইহঁতৰ আটাইতকৈ পেৰাডাইমেটিক ৰূপসমূহ হ’ল বিচাৰ, যুক্তি, ধাৰণা গঠন, সমস্যা সমাধান, আৰু বিবেচনা। কিন্তু আন মানসিক প্ৰক্ৰিয়া, যেনে কোনো ধাৰণা, স্মৃতি বা কল্পনাক বিবেচনা কৰাটোও প্ৰায়ে অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয়। এই প্ৰক্ৰিয়াবোৰ অনুভূতিৰ দৰে নহয়, সংবেদনশীল অংগৰ পৰা আভ্যন্তৰীণভাৱে স্বাধীনভাৱে হ’ব পাৰে। কিন্তু বহল অৰ্থত বুজিলে যিকোনো মানসিক পৰিঘটনাক উপলব্ধি আৰু অচেতন মানসিক প্ৰক্ৰিয়াকে ধৰি চিন্তাৰ এক প্ৰকাৰ হিচাপে বুজিব পাৰি। অলপ বেলেগ অৰ্থত চিন্তা শব্দটোৱে মানসিক প্ৰক্ৰিয়াবোৰক নিজেই নহয় বৰঞ্চ এই প্ৰক্ৰিয়াবোৰে কঢ়িয়াই অনা মানসিক অৱস্থা বা ধাৰণাৰ ব্যৱস্থাক বুজায়। ==সংজ্ঞা== "চিন্তা" আৰু "বিচাৰ" শব্দটোৱে বহুতো মানসিক কাৰ্য্যকলাপক বুজায়। <ref name="BritannicaThought">{{cite web |title=Thought |url=https://www.britannica.com/topic/thought |website=Encyclopedia Britannica |access-date=14 October 2021 |language=en}}</ref><ref>Random House Webster's Unabridged Dictionary, 2nd ed., 2001, Published by Random House, Inc., {{ISBN|978-0-375-42599-8}}, p. 1975</ref><ref>Webster's II New College Dictionary, Webster Staff, Webster, Houghton Mifflin Company, 2nd ed., illustrated, revised Published by Houghton Mifflin Harcourt, 1999, {{ISBN|978-0-395-96214-5}}, p. 1147</ref> ইয়াৰ অতি সাধাৰণ অৰ্থত ইহঁতক সচেতন প্ৰক্ৰিয়া হিচাপে বুজা যায় যিবোৰ সংবেদনশীল উদ্দীপনাৰ পৰা স্বাধীনভাৱে হ'ব পাৰে।<ref name="Breyer">{{cite book |last1=Breyer |first1=Thiemo |last2=Gutland |first2=Christopher |title=Phenomenology of Thinking: Philosophical Investigations into the Character of Cognitive Experiences |date=2015 |pages=1–24 |url=https://philpapers.org/rec/BREI-15 |chapter=Introduction|publisher=Routledge }}</ref><ref name="Nida-rümelin">{{cite journal |last1=Nida-rümelin |first1=Martine |title=Thinking Without Language. A Phenomenological Argument for Its Possibility and Existence |journal=Grazer Philosophische Studien |date=2010 |volume=81 |issue=1 |pages=55–75 |doi=10.1163/9789042030190_005 |url=https://philpapers.org/rec/NIDTWL}}</ref> ইয়াৰ ভিতৰত বিভিন্ন ভিন্ন মানসিক প্ৰক্ৰিয়াও অন্তৰ্ভুক্ত, যেনে কোনো ধাৰণা বা প্ৰস্তাৱক বিবেচনা কৰা বা সেইটো সত্য বুলি বিচাৰ কৰা। এই অৰ্থত স্মৃতি আৰু কল্পনা চিন্তাৰ ৰূপ কিন্তু উপলব্ধি নহয়।<ref name="Crowell">{{cite book |last1=Crowell |first1=Steven |editor-first1=Thiemo |editor-first2=Christopher |editor-last1=Breyer |editor-last2=Gutland |title=Phenomenology of Thinking |date=2015 |publisher=Routledge |isbn=978-1-315-69773-4 |url=https://www.taylorfrancis.com/chapters/edit/10.4324/9781315697734-14/think-steven-crowell |chapter=What Is It to Think?|pages=189–212 |doi=10.4324/9781315697734 }}</ref> অধিক সীমিত অৰ্থত অতি পেৰাডাইমেটিক ক্ষেত্ৰবোৰকহে চিন্তা বুলি গণ্য কৰা হয়। এইবোৰৰ লগত এনে সচেতন প্ৰক্ৰিয়া জড়িত হৈ থাকে যিবোৰ ধাৰণাগত বা ভাষিক আৰু যথেষ্ট বিমূৰ্ত, যেনে বিচাৰ কৰা, অনুমান কৰা, সমস্যা সমাধান কৰা আৰু বিবেচনা কৰা। <ref name="BritannicaThought"/> <ref name="Mole">{{cite web |last1=Mole |first1=Christopher |title=Attention: 2.3 Coherence Theories |url=https://plato.stanford.edu/entries/attention/#CohThe |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2021}}</ref><ref name="Katsafanas">{{cite journal |last1=Katsafanas |first1=Paul |title=Nietzsche on the Nature of the Unconscious |journal=Inquiry: An Interdisciplinary Journal of Philosophy |date=2015 |volume=58 |issue=3 |pages=327–352 |doi=10.1080/0020174X.2013.855658 |s2cid=38776513 |url=https://philpapers.org/rec/KATNOT}}</ref> কেতিয়াবা "চিন্তা" আৰু "বিচাৰ" শব্দ দুটাক অতি বহল অৰ্থত বুজা যায় যে ই যিকোনো ধৰণৰ মানসিক প্ৰক্ৰিয়াক বুজায়, সচেতন বা অচেতন।<ref name="Garrison">{{cite journal |last1=Garrison |first1=Katie E. |last2=Handley |first2=Ian M. |title=Not Merely Experiential: Unconscious Thought Can Be Rational |journal=Frontiers in Psychology |date=2017 |volume=8 |pages=1096 |doi=10.3389/fpsyg.2017.01096 |pmid=28729844 |pmc=5498519 |issn=1664-1078|doi-access=free }}</ref><ref name="Dijksterhuis">{{cite journal |last1=Dijksterhuis |first1=Ap |last2=Nordgren |first2=Loran F. |title=A Theory of Unconscious Thought |journal=Perspectives on Psychological Science |date=1 June 2006 |volume=1 |issue=2 |pages=95–109 |doi=10.1111/j.1745-6916.2006.00007.x |pmid=26151465 |s2cid=7875280 |url=https://journals.sagepub.com/doi/10.1111/j.1745-6916.2006.00007.x |language=en |issn=1745-6916|hdl=2066/55863 |hdl-access=free }}</ref> এই অৰ্থত ইয়াক "মন" শব্দটোৰ সমাৰ্থকভাৱে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি। এই ব্যৱহাৰৰ সন্মুখীন হয়, উদাহৰণস্বৰূপে, কাৰ্টেছিয়ান পৰম্পৰাত, য’ত মনক চিন্তা কৰা বস্তু বুলি বুজা যায়, আৰু জ্ঞানমূলক বিজ্ঞানত।<ref name="Crowell"/><ref>{{cite web |last1=Skirry |first1=Justin |title=Descartes, Rene: Mind-Body Distinction |url=https://iep.utm.edu/descmind/ |website=Internet Encyclopedia of Philosophy |access-date=17 October 2021}}</ref><ref>{{cite web |last1=Smith |first1=Kurt |title=Descartes' Theory of Ideas: 1. Ideas Understood as Modes of Thinking |url=https://plato.stanford.edu/entries/descartes-ideas/#thoughts |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2021}}</ref><ref name="Baum">{{cite book |last1=Baum |first1=Eric B. |title=What Is Thought? |date=2004 |publisher=Cambridge MA: Bradford Book/MIT Press |url=https://philpapers.org/rec/BAUWIT |chapter=1. Introduction}}</ref> কিন্তু এই জ্ঞানৰ ভিতৰত এনে প্ৰক্ৰিয়াই চিন্তা বুলি গণ্য কৰিবলৈ বুদ্ধিমান আচৰণৰ সূচনা কৰিবলগীয়া হোৱা বাধাটোও অন্তৰ্ভুক্ত হ’ব পাৰে। <ref>{{cite journal |last1=Block |first1=Ned |title=Psychologism and Behaviorism |journal=Philosophical Review |date=1981 |volume=90 |issue=1 |pages=5–43 |doi=10.2307/2184371 |jstor=2184371 |url=https://philpapers.org/rec/BLOPAB}}</ref> শৈক্ষিক সাহিত্যত কেতিয়াবা দেখা পোৱা এটা বৈপৰীত্য হ’ল চিন্তা আৰু অনুভৱৰ মাজত। এই প্ৰসংগত চিন্তাধাৰা নিজৰ বিষয়ৰ প্ৰতি শান্ত, বস্তুনিষ্ঠ আৰু যুক্তিসংগত দৃষ্টিভংগীৰ সৈতে জড়িত হোৱাৰ বিপৰীতে অনুভৱৰ লগত প্ৰত্যক্ষ আৱেগিক নিয়োজিততা জড়িত হৈ থাকে।<ref>{{cite journal |last1=Romer |first1=Paul M. |title=Thinking and Feeling |journal=American Economic Review |date=May 2000 |volume=90 |issue=2 |pages=439–443 |doi=10.1257/aer.90.2.439 |url=https://www.aeaweb.org/articles?id=10.1257/aer.90.2.439 |language=en |issn=0002-8282}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Planalp |first1=Sally |last2=Fitness |first2=Julie |title=Thinking/Feeling about Social and Personal Relationships |journal=Journal of Social and Personal Relationships |date=1 December 1999 |volume=16 |issue=6 |pages=731–750 |doi=10.1177/0265407599166004 |s2cid=145750153 |url=https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/0265407599166004 |language=en |issn=0265-4075}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Phelan |first1=Mark |last2=Arico |first2=Adam |last3=Nichols |first3=Shaun |title=Thinking Things and Feeling Things: On an Alleged Discontinuity in Folk Metaphysics of Mind |journal=Phenomenology and the Cognitive Sciences |date=2013 |volume=12 |issue=4 |pages=703–725 |doi=10.1007/s11097-012-9278-7 |s2cid=15856600 |url=https://philpapers.org/rec/PHETTA}}</ref> ==চিন্তাৰ তত্ত্বসমূহ== চিন্তাৰ বিভিন্ন তত্ত্ব প্ৰস্তাৱ কৰা হৈছে।<ref name="BorchertThinking">{{cite book |last1=Borchert |first1=Donald |title=Macmillan Encyclopedia of Philosophy, 2nd Edition |date=2006 |publisher=Macmillan |url=https://philpapers.org/rec/BORMEO |chapter=Thinking}}</ref> তেওঁলোকৰ লক্ষ্য হৈছে চিন্তাৰ নিৰ্দিষ্ট বৈশিষ্ট্যসমূহ ধৰি ৰখা। ইয়াত উল্লেখ কৰা তত্ত্বসমূহ একচেটিয়া নহয়: কিছুমানক বৈপৰীত্য সৃষ্টি নকৰাকৈ একত্ৰিত কৰাটো সম্ভৱ হ’ব পাৰে। ===প্লেটোবাদ=== প্লেটোবাদৰ মতে চিন্তা-চৰ্চা হৈছে এনে এক আধ্যাত্মিক কাৰ্য্যকলাপ য’ত প্লেটোৰ ৰূপ আৰু ইয়াৰ আন্তঃসম্পৰ্কসমূহ বুজি পোৱা আৰু পৰ্যবেক্ষণ কৰা হয়।<ref name="BorchertThinking"/><ref name="Woolf">{{cite journal |last1=Woolf |first1=Raphael |title=Plato and the Norms of Thought |journal=Mind |date=1 January 2013 |volume=122 |issue=485 |pages=171–216 |doi=10.1093/mind/fzt012 |url=https://academic.oup.com/mind/article/122/485/171/961176 |issn=0026-4423|doi-access=free }}</ref> এই কাৰ্য্যকলাপক নিৰৱ আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ এটা প্ৰকাৰ হিচাপে বুজা যায় য'ত আত্মাই নিজৰ লগত কথা পাতে।<ref name="Langland-Hassan">{{cite book |last1=Langland-Hassan |first1=Peter |last2=Vicente |first2=Agustin |title=Inner Speech: New Voices |date=2018 |location=Oxford |publisher=Oxford University Press |url=https://philpapers.org/rec/LANISN |chapter=Introduction}}</ref> প্লেটোৰ ৰূপবোৰক সাৰ্বজনীন হিচাপে দেখা যায় যিবোৰ সংবেদনশীল জগতৰ পৰা পৃথক অপৰিৱৰ্তিত ক্ষেত্ৰত বিদ্যমান। উদাহৰণস্বৰূপে ভালপোৱা, সৌন্দৰ্য্য, ঐক্য আৰু সমতাৰ ৰূপ।<ref>{{cite web |last1=Kraut |first1=Richard |title=Plato |url=https://plato.stanford.edu/entries/plato/ |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=24 April 2021 |date=2017}}</ref><ref>{{cite web |last1=Brickhouse |first1=Thomas |last2=Smith |first2=Nicholas D. |title=Plato: 6b. The Theory of Forms |url=https://iep.utm.edu/plato/#SH6b |website=Internet Encyclopedia of Philosophy |access-date=24 April 2021}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Nehamas |first1=Alexander |title=Plato on the Imperfection of the Sensible World |journal=American Philosophical Quarterly |date=1975 |volume=12 |issue=2 |pages=105–117 |jstor=20009565 |url=https://www.jstor.org/stable/20009565 |issn=0003-0481}}</ref>এই দৃষ্টিভংগীৰ ওপৰত চিন্তাৰ অসুবিধাটো হ’ল প্লেটোৰ ৰূপবোৰ ধৰিব নোৱাৰা আৰু ইন্দ্ৰিয় জগতত পোৱা কেৱল অনুকৰণৰ পৰা সেইবোৰক মৌলিক হিচাপে পৃথক কৰিব নোৱাৰা। ইয়াৰ অৰ্থ হ'ল উদাহৰণস্বৰূপে সৌন্দৰ্য্যক সৌন্দৰ্য্যৰ ব্যুৎপত্তিমূলক ছবিৰ পৰা পৃথক কৰা।<ref name="Woolf"/> এই মতামতৰ এটা সমস্যা হ'ল মানুহে কেনেকৈ প্লেটোৰ ৰূপসমূহৰ বিষয়ে শিকিব আৰু চিন্তা কৰিব পাৰে, যিবোৰ বেলেগ ক্ষেত্ৰৰ অন্তৰ্গত, সেই বিষয়ে ব্যাখ্যা কৰা।<ref name="BorchertThinking"/> প্লেটোৱে নিজেই এই সমস্যাটো তেওঁৰ স্মৃতি তত্ত্বৰ জৰিয়তে সমাধান কৰিবলৈ চেষ্টা কৰে, যাৰ মতে আত্মা ইতিমধ্যে প্লেটোৰ ৰূপসমূহৰ সংস্পৰ্শত আছিল আৰু সেয়েহে তেওঁলোক কেনেকুৱা সেই কথা মনত ৰাখিবলৈ সক্ষম হৈছে।<ref name="Woolf"/>কিন্তু এই ব্যাখ্যা বিভিন্ন অনুমানৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল যিবোৰ সমসাময়িক চিন্তাধাৰাত সাধাৰণতে গ্ৰহণ কৰা নহয়।<ref name="Woolf"/> ===এৰিষ্টোটেলবাদ আৰু ধাৰণাবাদ=== এৰিষ্ট'টেলৰ মতে মনটোৱে চিন্তাৰ বস্তুৰ সত্তাক বাস্তৱায়িত কৰি কিবা এটাৰ বিষয়ে চিন্তা কৰিবলৈ সক্ষম হয়।<ref name="BorchertThinking"/> গতিকে গছৰ কথা ভাবিলে মনটোৱে বৃক্ষ-ত্বক বস্তুগত কৰে। এই বস্তুনিষ্ঠতা প্ৰকৃত গছৰ দৰে পদাৰ্থত নহয়, মনতহে যদিও দুয়োটা ক্ষেত্ৰতে বস্তুগত হোৱা সাৰ্বজনীন সত্তা একে।<ref name="BorchertThinking"/> প্লেটোবাদৰ বিপৰীতে এই সাৰ্বজনীনতাক অপৰিৱৰ্তিত বুজিব পৰা জগতত বিদ্যমান প্লেটোৰ ৰূপ হিচাপে বুজা নহয়।<ref name="Sellars">{{cite book |last1=Sellars |first1=Wilfrid |title=Philosophy for The Future, The Quest of Modern Materialism |date=1949 |url=http://www.ditext.com/sellars/apm.html |chapter=Aristotelian Philosophies of Mind}}</ref> বৰঞ্চ ইহঁতৰ অস্তিত্ব কেৱল সেইখিনিলৈকেহে আছে যিমানখিনিলৈকে ইহঁতৰ উদাহৰণ দিয়া হয়। মনটোৱে অভিজ্ঞতাৰ পৰা বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে সাৰ্বজনীনতাৰ মাজত বৈষম্য কৰিবলৈ শিকে।<ref>{{cite web |last1=Klima |first1=Gyula |title=The Medieval Problem of Universals: 1. Introduction |url=https://plato.stanford.edu/entries/universals-medieval/#Intr |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2017}}</ref> এই ব্যাখ্যাই প্লেটোবাদৰ বিৰুদ্ধে উত্থাপিত বিভিন্ন আপত্তি এৰাই চলিছে।<ref name="Sellars"/> ধাৰণাবাদৰ লগত এৰিষ্ট’টেলবাদৰ ওতঃপ্ৰোত সম্পৰ্ক আছে। ইয়াৰ মতে চিন্তাধাৰাত মানসিকভাৱে উত্তেজিত ধাৰণা জড়িত হৈ থাকে। এই ধাৰণাবোৰৰ কিছুমান জন্মগত হ’ব পাৰে, কিন্তু বেছিভাগেই চিন্তাত ব্যৱহাৰ কৰাৰ আগতে ইন্দ্ৰিয় অভিজ্ঞতাৰ পৰা বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে শিকিব লাগে।<ref name="BorchertThinking"/> এই মতামতসমূহৰ বিৰুদ্ধে যুক্তি দিয়া হৈছে যে তেওঁলোকৰ চিন্তাৰ যুক্তিসংগত ৰূপৰ হিচাপ লোৱাত সমস্যা আছে। উদাহৰণস্বৰূপে, হয় বৰষুণ হ’ব বা বৰফ হ’ব বুলি ভবাটোৱেই বৰষুণ আৰু বৰফৰ সত্তাৰ উদাহৰণ দিয়া বা সংশ্লিষ্ট ধাৰণাবোৰ উদগনি দিয়াটোৱেই যথেষ্ট নহয়। ইয়াৰ কাৰণ হ'ল বৰষুণ আৰু নিয়ৰৰ মাজৰ বিচ্ছিন্ন সম্পৰ্ক এইদৰে বুজিব নোৱাৰি।।<ref name="BorchertThinking"/> এই অৱস্থানসমূহে ভাগ কৰা আন এটা সমস্যা হ'ল বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে মনটোৱে কেনেকৈ সত্তা বা ধাৰণা শিকে তাৰ সন্তোষজনক বিৱৰণ দিয়াত অসুবিধা।<ref name="BorchertThinking"/> ===আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্ব=== আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্বসমূহে দাবী কৰে যে চিন্তা কৰাটো আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ এটা প্ৰকাৰ। <ref name="Crowell"/><ref name="Harman4">{{cite book |last1=Harman |first1=Gilbert |title=Thought |date=1973 |publisher=Princeton University Press |url=https://philpapers.org/rec/HART |chapter=4. Thought and meaning}}</ref><ref name="Langland-Hassan">{{cite book |last1=Langland-Hassan |first1=Peter |last2=Vicente |first2=Agustin |title=Inner Speech: New Voices |date=2018 |location=Oxford |publisher=Oxford University Press |url=https://philpapers.org/rec/LANISN |chapter=Introduction}}</ref><ref name="BritannicaThought"/> এই মতামতক কেতিয়াবা মানসিক নামবাদ বুলিও কোৱা হয়।<ref name="BorchertThinking"/> ইয়াত কোৱা হৈছে যে চিন্তাৰ লগত নীৰৱে শব্দ উদগনি দিয়া আৰু সেইবোৰক সংযোগ কৰি মানসিক বাক্য গঠন কৰাটো জড়িত হৈ থাকে। এজন ব্যক্তিৰ চিন্তাৰ বিষয়ে যি জ্ঞান থাকে, সেই জ্ঞানক নিজৰ নিৰৱ একক কথন শুনি থকাৰ এক প্ৰকাৰ বুলি ব্যাখ্যা কৰিব পাৰি।<ref>{{cite journal |last1=Roessler |first1=Johannes |title=Thinking, Inner Speech, and Self-Awareness |journal=Review of Philosophy and Psychology |date=2016 |volume=7 |issue=3 |pages=541–557 |doi=10.1007/s13164-015-0267-y |s2cid=15028459 |url=https://philpapers.org/rec/ROETIS-2}}</ref> আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ তিনিটা কেন্দ্ৰীয় দিশ প্ৰায়ে আৰোপ কৰা হয়: ই গুৰুত্বপূৰ্ণ অৰ্থত শব্দ শুনাটোৰ দৰেই, ইয়াত ভাষাৰ ব্যৱহাৰ জড়িত আৰু ই এটা মতৰ পৰিকল্পনা গঠন কৰে যিটো প্ৰকৃত বাক্যৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰিব পৰা যাব।<ref name="BritannicaThought"/> ভাষাৰ সৈতে এই সংযোগৰ সমৰ্থন এইটোৱেই যে চিন্তাৰ লগত প্ৰায়ে বাক অংগত পেশীৰ কাৰ্য্যকলাপ থাকে। এই কাৰ্য্যকলাপে কিছুমান ক্ষেত্ৰত চিন্তা-চৰ্চাৰ সুবিধা প্ৰদান কৰিব পাৰে কিন্তু সাধাৰণতে ইয়াৰ বাবে ই অপৰিহাৰ্য নহয়। <ref name="BritannicaThought"/> কিছুমান বিৱৰণী অনুসৰি চিন্তা-চৰ্চা ইংৰাজী বা ফৰাচীৰ দৰে নিয়মীয়া ভাষাত নহয়, বৰঞ্চ সংশ্লিষ্ট প্ৰতীক আৰু বাক্য গঠনৰ নিজস্ব ধৰণৰ ভাষা থাকে। এই তত্ত্বক চিন্তা অনুমানৰ ভাষা বুলি জনা যায়।<ref name="Harman4">{{cite book |last1=Harman |first1=Gilbert |title=Thought |date=1973 |publisher=Princeton University Press |url=https://philpapers.org/rec/HART |chapter=4. Thought and meaning}}</ref><ref name="RescorlaLOTH">{{cite web |last1=Rescorla |first1=Michael |title=The Language of Thought Hypothesis |url=https://plato.stanford.edu/entries/language-thought/ |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=18 October 2021 |date=2019}}</ref> আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্বৰ প্ৰাৰম্ভিক যুক্তিযুক্ততা শক্তিশালী কাৰণ আত্মনিৰীক্ষণে দেখুৱাইছে যে বহু চিন্তাৰ লগত প্ৰকৃততে আভ্যন্তৰীণ বাক্যও থাকে। কিন্তু ইয়াৰ বিৰোধীসকলে সাধাৰণতে যুক্তি আগবঢ়ায় যে সকলো ধৰণৰ চিন্তাধাৰাৰ ক্ষেত্ৰতে এই কথা সত্য নহয়। উদাহৰণস্বৰূপে, এইটো যুক্তি দিয়া হৈছে যে দিবাস্বপ্নৰ ৰূপসমূহে অভাষিক চিন্তাধাৰা গঠন কৰে। ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist}} [[শ্ৰেণী:মনোবিজ্ঞান]] [[শ্ৰেণী:মানৱ আচৰণ]] 66pfx8qalx3ii7ylt9ko573vdap1amg 514427 514424 2025-06-02T14:41:29Z দিম্পল দাস 5159 /* আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্ব */ 514427 wikitext text/x-wiki [[File:Jardin du Musee Rodin Paris Le Penseur 20050402 (02).jpg|thumb|[[পেৰিছ]]ৰ ৰডিন সংগ্ৰহালয়ৰ বাগিচাত অগাষ্ট ৰডিনৰ (১৮৪০-১৯১৭) দ্য থিংকাৰ]] '''চিন্তা''' ({{Lang-en|Thought }}) আৰু '''বিচাৰ''' শব্দ দুটাই অতি সাধাৰণ অৰ্থত সংবেদনশীল উদ্দীপনাৰ পৰা স্বাধীনভাৱে হ’ব পৰা জ্ঞানমূলক প্ৰক্ৰিয়াক বুজায়। ইহঁতৰ আটাইতকৈ পেৰাডাইমেটিক ৰূপসমূহ হ’ল বিচাৰ, যুক্তি, ধাৰণা গঠন, সমস্যা সমাধান, আৰু বিবেচনা। কিন্তু আন মানসিক প্ৰক্ৰিয়া, যেনে কোনো ধাৰণা, স্মৃতি বা কল্পনাক বিবেচনা কৰাটোও প্ৰায়ে অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয়। এই প্ৰক্ৰিয়াবোৰ অনুভূতিৰ দৰে নহয়, সংবেদনশীল অংগৰ পৰা আভ্যন্তৰীণভাৱে স্বাধীনভাৱে হ’ব পাৰে। কিন্তু বহল অৰ্থত বুজিলে যিকোনো মানসিক পৰিঘটনাক উপলব্ধি আৰু অচেতন মানসিক প্ৰক্ৰিয়াকে ধৰি চিন্তাৰ এক প্ৰকাৰ হিচাপে বুজিব পাৰি। অলপ বেলেগ অৰ্থত চিন্তা শব্দটোৱে মানসিক প্ৰক্ৰিয়াবোৰক নিজেই নহয় বৰঞ্চ এই প্ৰক্ৰিয়াবোৰে কঢ়িয়াই অনা মানসিক অৱস্থা বা ধাৰণাৰ ব্যৱস্থাক বুজায়। ==সংজ্ঞা== "চিন্তা" আৰু "বিচাৰ" শব্দটোৱে বহুতো মানসিক কাৰ্য্যকলাপক বুজায়। <ref name="BritannicaThought">{{cite web |title=Thought |url=https://www.britannica.com/topic/thought |website=Encyclopedia Britannica |access-date=14 October 2021 |language=en}}</ref><ref>Random House Webster's Unabridged Dictionary, 2nd ed., 2001, Published by Random House, Inc., {{ISBN|978-0-375-42599-8}}, p. 1975</ref><ref>Webster's II New College Dictionary, Webster Staff, Webster, Houghton Mifflin Company, 2nd ed., illustrated, revised Published by Houghton Mifflin Harcourt, 1999, {{ISBN|978-0-395-96214-5}}, p. 1147</ref> ইয়াৰ অতি সাধাৰণ অৰ্থত ইহঁতক সচেতন প্ৰক্ৰিয়া হিচাপে বুজা যায় যিবোৰ সংবেদনশীল উদ্দীপনাৰ পৰা স্বাধীনভাৱে হ'ব পাৰে।<ref name="Breyer">{{cite book |last1=Breyer |first1=Thiemo |last2=Gutland |first2=Christopher |title=Phenomenology of Thinking: Philosophical Investigations into the Character of Cognitive Experiences |date=2015 |pages=1–24 |url=https://philpapers.org/rec/BREI-15 |chapter=Introduction|publisher=Routledge }}</ref><ref name="Nida-rümelin">{{cite journal |last1=Nida-rümelin |first1=Martine |title=Thinking Without Language. A Phenomenological Argument for Its Possibility and Existence |journal=Grazer Philosophische Studien |date=2010 |volume=81 |issue=1 |pages=55–75 |doi=10.1163/9789042030190_005 |url=https://philpapers.org/rec/NIDTWL}}</ref> ইয়াৰ ভিতৰত বিভিন্ন ভিন্ন মানসিক প্ৰক্ৰিয়াও অন্তৰ্ভুক্ত, যেনে কোনো ধাৰণা বা প্ৰস্তাৱক বিবেচনা কৰা বা সেইটো সত্য বুলি বিচাৰ কৰা। এই অৰ্থত স্মৃতি আৰু কল্পনা চিন্তাৰ ৰূপ কিন্তু উপলব্ধি নহয়।<ref name="Crowell">{{cite book |last1=Crowell |first1=Steven |editor-first1=Thiemo |editor-first2=Christopher |editor-last1=Breyer |editor-last2=Gutland |title=Phenomenology of Thinking |date=2015 |publisher=Routledge |isbn=978-1-315-69773-4 |url=https://www.taylorfrancis.com/chapters/edit/10.4324/9781315697734-14/think-steven-crowell |chapter=What Is It to Think?|pages=189–212 |doi=10.4324/9781315697734 }}</ref> অধিক সীমিত অৰ্থত অতি পেৰাডাইমেটিক ক্ষেত্ৰবোৰকহে চিন্তা বুলি গণ্য কৰা হয়। এইবোৰৰ লগত এনে সচেতন প্ৰক্ৰিয়া জড়িত হৈ থাকে যিবোৰ ধাৰণাগত বা ভাষিক আৰু যথেষ্ট বিমূৰ্ত, যেনে বিচাৰ কৰা, অনুমান কৰা, সমস্যা সমাধান কৰা আৰু বিবেচনা কৰা। <ref name="BritannicaThought"/> <ref name="Mole">{{cite web |last1=Mole |first1=Christopher |title=Attention: 2.3 Coherence Theories |url=https://plato.stanford.edu/entries/attention/#CohThe |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2021}}</ref><ref name="Katsafanas">{{cite journal |last1=Katsafanas |first1=Paul |title=Nietzsche on the Nature of the Unconscious |journal=Inquiry: An Interdisciplinary Journal of Philosophy |date=2015 |volume=58 |issue=3 |pages=327–352 |doi=10.1080/0020174X.2013.855658 |s2cid=38776513 |url=https://philpapers.org/rec/KATNOT}}</ref> কেতিয়াবা "চিন্তা" আৰু "বিচাৰ" শব্দ দুটাক অতি বহল অৰ্থত বুজা যায় যে ই যিকোনো ধৰণৰ মানসিক প্ৰক্ৰিয়াক বুজায়, সচেতন বা অচেতন।<ref name="Garrison">{{cite journal |last1=Garrison |first1=Katie E. |last2=Handley |first2=Ian M. |title=Not Merely Experiential: Unconscious Thought Can Be Rational |journal=Frontiers in Psychology |date=2017 |volume=8 |pages=1096 |doi=10.3389/fpsyg.2017.01096 |pmid=28729844 |pmc=5498519 |issn=1664-1078|doi-access=free }}</ref><ref name="Dijksterhuis">{{cite journal |last1=Dijksterhuis |first1=Ap |last2=Nordgren |first2=Loran F. |title=A Theory of Unconscious Thought |journal=Perspectives on Psychological Science |date=1 June 2006 |volume=1 |issue=2 |pages=95–109 |doi=10.1111/j.1745-6916.2006.00007.x |pmid=26151465 |s2cid=7875280 |url=https://journals.sagepub.com/doi/10.1111/j.1745-6916.2006.00007.x |language=en |issn=1745-6916|hdl=2066/55863 |hdl-access=free }}</ref> এই অৰ্থত ইয়াক "মন" শব্দটোৰ সমাৰ্থকভাৱে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি। এই ব্যৱহাৰৰ সন্মুখীন হয়, উদাহৰণস্বৰূপে, কাৰ্টেছিয়ান পৰম্পৰাত, য’ত মনক চিন্তা কৰা বস্তু বুলি বুজা যায়, আৰু জ্ঞানমূলক বিজ্ঞানত।<ref name="Crowell"/><ref>{{cite web |last1=Skirry |first1=Justin |title=Descartes, Rene: Mind-Body Distinction |url=https://iep.utm.edu/descmind/ |website=Internet Encyclopedia of Philosophy |access-date=17 October 2021}}</ref><ref>{{cite web |last1=Smith |first1=Kurt |title=Descartes' Theory of Ideas: 1. Ideas Understood as Modes of Thinking |url=https://plato.stanford.edu/entries/descartes-ideas/#thoughts |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2021}}</ref><ref name="Baum">{{cite book |last1=Baum |first1=Eric B. |title=What Is Thought? |date=2004 |publisher=Cambridge MA: Bradford Book/MIT Press |url=https://philpapers.org/rec/BAUWIT |chapter=1. Introduction}}</ref> কিন্তু এই জ্ঞানৰ ভিতৰত এনে প্ৰক্ৰিয়াই চিন্তা বুলি গণ্য কৰিবলৈ বুদ্ধিমান আচৰণৰ সূচনা কৰিবলগীয়া হোৱা বাধাটোও অন্তৰ্ভুক্ত হ’ব পাৰে। <ref>{{cite journal |last1=Block |first1=Ned |title=Psychologism and Behaviorism |journal=Philosophical Review |date=1981 |volume=90 |issue=1 |pages=5–43 |doi=10.2307/2184371 |jstor=2184371 |url=https://philpapers.org/rec/BLOPAB}}</ref> শৈক্ষিক সাহিত্যত কেতিয়াবা দেখা পোৱা এটা বৈপৰীত্য হ’ল চিন্তা আৰু অনুভৱৰ মাজত। এই প্ৰসংগত চিন্তাধাৰা নিজৰ বিষয়ৰ প্ৰতি শান্ত, বস্তুনিষ্ঠ আৰু যুক্তিসংগত দৃষ্টিভংগীৰ সৈতে জড়িত হোৱাৰ বিপৰীতে অনুভৱৰ লগত প্ৰত্যক্ষ আৱেগিক নিয়োজিততা জড়িত হৈ থাকে।<ref>{{cite journal |last1=Romer |first1=Paul M. |title=Thinking and Feeling |journal=American Economic Review |date=May 2000 |volume=90 |issue=2 |pages=439–443 |doi=10.1257/aer.90.2.439 |url=https://www.aeaweb.org/articles?id=10.1257/aer.90.2.439 |language=en |issn=0002-8282}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Planalp |first1=Sally |last2=Fitness |first2=Julie |title=Thinking/Feeling about Social and Personal Relationships |journal=Journal of Social and Personal Relationships |date=1 December 1999 |volume=16 |issue=6 |pages=731–750 |doi=10.1177/0265407599166004 |s2cid=145750153 |url=https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/0265407599166004 |language=en |issn=0265-4075}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Phelan |first1=Mark |last2=Arico |first2=Adam |last3=Nichols |first3=Shaun |title=Thinking Things and Feeling Things: On an Alleged Discontinuity in Folk Metaphysics of Mind |journal=Phenomenology and the Cognitive Sciences |date=2013 |volume=12 |issue=4 |pages=703–725 |doi=10.1007/s11097-012-9278-7 |s2cid=15856600 |url=https://philpapers.org/rec/PHETTA}}</ref> ==চিন্তাৰ তত্ত্বসমূহ== চিন্তাৰ বিভিন্ন তত্ত্ব প্ৰস্তাৱ কৰা হৈছে।<ref name="BorchertThinking">{{cite book |last1=Borchert |first1=Donald |title=Macmillan Encyclopedia of Philosophy, 2nd Edition |date=2006 |publisher=Macmillan |url=https://philpapers.org/rec/BORMEO |chapter=Thinking}}</ref> তেওঁলোকৰ লক্ষ্য হৈছে চিন্তাৰ নিৰ্দিষ্ট বৈশিষ্ট্যসমূহ ধৰি ৰখা। ইয়াত উল্লেখ কৰা তত্ত্বসমূহ একচেটিয়া নহয়: কিছুমানক বৈপৰীত্য সৃষ্টি নকৰাকৈ একত্ৰিত কৰাটো সম্ভৱ হ’ব পাৰে। ===প্লেটোবাদ=== প্লেটোবাদৰ মতে চিন্তা-চৰ্চা হৈছে এনে এক আধ্যাত্মিক কাৰ্য্যকলাপ য’ত প্লেটোৰ ৰূপ আৰু ইয়াৰ আন্তঃসম্পৰ্কসমূহ বুজি পোৱা আৰু পৰ্যবেক্ষণ কৰা হয়।<ref name="BorchertThinking"/><ref name="Woolf">{{cite journal |last1=Woolf |first1=Raphael |title=Plato and the Norms of Thought |journal=Mind |date=1 January 2013 |volume=122 |issue=485 |pages=171–216 |doi=10.1093/mind/fzt012 |url=https://academic.oup.com/mind/article/122/485/171/961176 |issn=0026-4423|doi-access=free }}</ref> এই কাৰ্য্যকলাপক নিৰৱ আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ এটা প্ৰকাৰ হিচাপে বুজা যায় য'ত আত্মাই নিজৰ লগত কথা পাতে।<ref name="Langland-Hassan">{{cite book |last1=Langland-Hassan |first1=Peter |last2=Vicente |first2=Agustin |title=Inner Speech: New Voices |date=2018 |location=Oxford |publisher=Oxford University Press |url=https://philpapers.org/rec/LANISN |chapter=Introduction}}</ref> প্লেটোৰ ৰূপবোৰক সাৰ্বজনীন হিচাপে দেখা যায় যিবোৰ সংবেদনশীল জগতৰ পৰা পৃথক অপৰিৱৰ্তিত ক্ষেত্ৰত বিদ্যমান। উদাহৰণস্বৰূপে ভালপোৱা, সৌন্দৰ্য্য, ঐক্য আৰু সমতাৰ ৰূপ।<ref>{{cite web |last1=Kraut |first1=Richard |title=Plato |url=https://plato.stanford.edu/entries/plato/ |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=24 April 2021 |date=2017}}</ref><ref>{{cite web |last1=Brickhouse |first1=Thomas |last2=Smith |first2=Nicholas D. |title=Plato: 6b. The Theory of Forms |url=https://iep.utm.edu/plato/#SH6b |website=Internet Encyclopedia of Philosophy |access-date=24 April 2021}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Nehamas |first1=Alexander |title=Plato on the Imperfection of the Sensible World |journal=American Philosophical Quarterly |date=1975 |volume=12 |issue=2 |pages=105–117 |jstor=20009565 |url=https://www.jstor.org/stable/20009565 |issn=0003-0481}}</ref>এই দৃষ্টিভংগীৰ ওপৰত চিন্তাৰ অসুবিধাটো হ’ল প্লেটোৰ ৰূপবোৰ ধৰিব নোৱাৰা আৰু ইন্দ্ৰিয় জগতত পোৱা কেৱল অনুকৰণৰ পৰা সেইবোৰক মৌলিক হিচাপে পৃথক কৰিব নোৱাৰা। ইয়াৰ অৰ্থ হ'ল উদাহৰণস্বৰূপে সৌন্দৰ্য্যক সৌন্দৰ্য্যৰ ব্যুৎপত্তিমূলক ছবিৰ পৰা পৃথক কৰা।<ref name="Woolf"/> এই মতামতৰ এটা সমস্যা হ'ল মানুহে কেনেকৈ প্লেটোৰ ৰূপসমূহৰ বিষয়ে শিকিব আৰু চিন্তা কৰিব পাৰে, যিবোৰ বেলেগ ক্ষেত্ৰৰ অন্তৰ্গত, সেই বিষয়ে ব্যাখ্যা কৰা।<ref name="BorchertThinking"/> প্লেটোৱে নিজেই এই সমস্যাটো তেওঁৰ স্মৃতি তত্ত্বৰ জৰিয়তে সমাধান কৰিবলৈ চেষ্টা কৰে, যাৰ মতে আত্মা ইতিমধ্যে প্লেটোৰ ৰূপসমূহৰ সংস্পৰ্শত আছিল আৰু সেয়েহে তেওঁলোক কেনেকুৱা সেই কথা মনত ৰাখিবলৈ সক্ষম হৈছে।<ref name="Woolf"/>কিন্তু এই ব্যাখ্যা বিভিন্ন অনুমানৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল যিবোৰ সমসাময়িক চিন্তাধাৰাত সাধাৰণতে গ্ৰহণ কৰা নহয়।<ref name="Woolf"/> ===এৰিষ্টোটেলবাদ আৰু ধাৰণাবাদ=== এৰিষ্ট'টেলৰ মতে মনটোৱে চিন্তাৰ বস্তুৰ সত্তাক বাস্তৱায়িত কৰি কিবা এটাৰ বিষয়ে চিন্তা কৰিবলৈ সক্ষম হয়।<ref name="BorchertThinking"/> গতিকে গছৰ কথা ভাবিলে মনটোৱে বৃক্ষ-ত্বক বস্তুগত কৰে। এই বস্তুনিষ্ঠতা প্ৰকৃত গছৰ দৰে পদাৰ্থত নহয়, মনতহে যদিও দুয়োটা ক্ষেত্ৰতে বস্তুগত হোৱা সাৰ্বজনীন সত্তা একে।<ref name="BorchertThinking"/> প্লেটোবাদৰ বিপৰীতে এই সাৰ্বজনীনতাক অপৰিৱৰ্তিত বুজিব পৰা জগতত বিদ্যমান প্লেটোৰ ৰূপ হিচাপে বুজা নহয়।<ref name="Sellars">{{cite book |last1=Sellars |first1=Wilfrid |title=Philosophy for The Future, The Quest of Modern Materialism |date=1949 |url=http://www.ditext.com/sellars/apm.html |chapter=Aristotelian Philosophies of Mind}}</ref> বৰঞ্চ ইহঁতৰ অস্তিত্ব কেৱল সেইখিনিলৈকেহে আছে যিমানখিনিলৈকে ইহঁতৰ উদাহৰণ দিয়া হয়। মনটোৱে অভিজ্ঞতাৰ পৰা বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে সাৰ্বজনীনতাৰ মাজত বৈষম্য কৰিবলৈ শিকে।<ref>{{cite web |last1=Klima |first1=Gyula |title=The Medieval Problem of Universals: 1. Introduction |url=https://plato.stanford.edu/entries/universals-medieval/#Intr |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2017}}</ref> এই ব্যাখ্যাই প্লেটোবাদৰ বিৰুদ্ধে উত্থাপিত বিভিন্ন আপত্তি এৰাই চলিছে।<ref name="Sellars"/> ধাৰণাবাদৰ লগত এৰিষ্ট’টেলবাদৰ ওতঃপ্ৰোত সম্পৰ্ক আছে। ইয়াৰ মতে চিন্তাধাৰাত মানসিকভাৱে উত্তেজিত ধাৰণা জড়িত হৈ থাকে। এই ধাৰণাবোৰৰ কিছুমান জন্মগত হ’ব পাৰে, কিন্তু বেছিভাগেই চিন্তাত ব্যৱহাৰ কৰাৰ আগতে ইন্দ্ৰিয় অভিজ্ঞতাৰ পৰা বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে শিকিব লাগে।<ref name="BorchertThinking"/> এই মতামতসমূহৰ বিৰুদ্ধে যুক্তি দিয়া হৈছে যে তেওঁলোকৰ চিন্তাৰ যুক্তিসংগত ৰূপৰ হিচাপ লোৱাত সমস্যা আছে। উদাহৰণস্বৰূপে, হয় বৰষুণ হ’ব বা বৰফ হ’ব বুলি ভবাটোৱেই বৰষুণ আৰু বৰফৰ সত্তাৰ উদাহৰণ দিয়া বা সংশ্লিষ্ট ধাৰণাবোৰ উদগনি দিয়াটোৱেই যথেষ্ট নহয়। ইয়াৰ কাৰণ হ'ল বৰষুণ আৰু নিয়ৰৰ মাজৰ বিচ্ছিন্ন সম্পৰ্ক এইদৰে বুজিব নোৱাৰি।।<ref name="BorchertThinking"/> এই অৱস্থানসমূহে ভাগ কৰা আন এটা সমস্যা হ'ল বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে মনটোৱে কেনেকৈ সত্তা বা ধাৰণা শিকে তাৰ সন্তোষজনক বিৱৰণ দিয়াত অসুবিধা।<ref name="BorchertThinking"/> ===আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্ব=== আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্বসমূহে দাবী কৰে যে চিন্তা কৰাটো আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ এটা প্ৰকাৰ। <ref name="Crowell"/><ref name="Harman4">{{cite book |last1=Harman |first1=Gilbert |title=Thought |date=1973 |publisher=Princeton University Press |url=https://philpapers.org/rec/HART |chapter=4. Thought and meaning}}</ref><ref name="Langland-Hassan">{{cite book |last1=Langland-Hassan |first1=Peter |last2=Vicente |first2=Agustin |title=Inner Speech: New Voices |date=2018 |location=Oxford |publisher=Oxford University Press |url=https://philpapers.org/rec/LANISN |chapter=Introduction}}</ref><ref name="BritannicaThought"/> এই মতামতক কেতিয়াবা মানসিক নামবাদ বুলিও কোৱা হয়।<ref name="BorchertThinking"/> ইয়াত কোৱা হৈছে যে চিন্তাৰ লগত নীৰৱে শব্দ উদগনি দিয়া আৰু সেইবোৰক সংযোগ কৰি মানসিক বাক্য গঠন কৰাটো জড়িত হৈ থাকে। এজন ব্যক্তিৰ চিন্তাৰ বিষয়ে যি জ্ঞান থাকে, সেই জ্ঞানক নিজৰ নিৰৱ একক কথন শুনি থকাৰ এক প্ৰকাৰ বুলি ব্যাখ্যা কৰিব পাৰি।<ref>{{cite journal |last1=Roessler |first1=Johannes |title=Thinking, Inner Speech, and Self-Awareness |journal=Review of Philosophy and Psychology |date=2016 |volume=7 |issue=3 |pages=541–557 |doi=10.1007/s13164-015-0267-y |s2cid=15028459 |url=https://philpapers.org/rec/ROETIS-2}}</ref> আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ তিনিটা কেন্দ্ৰীয় দিশ প্ৰায়ে আৰোপ কৰা হয়: ই গুৰুত্বপূৰ্ণ অৰ্থত শব্দ শুনাটোৰ দৰেই, ইয়াত ভাষাৰ ব্যৱহাৰ জড়িত আৰু ই এটা মতৰ পৰিকল্পনা গঠন কৰে যিটো প্ৰকৃত বাক্যৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰিব পৰা যাব।<ref name="BritannicaThought"/> ভাষাৰ সৈতে এই সংযোগৰ সমৰ্থন এইটোৱেই যে চিন্তাৰ লগত প্ৰায়ে বাক অংগত পেশীৰ কাৰ্য্যকলাপ থাকে। এই কাৰ্য্যকলাপে কিছুমান ক্ষেত্ৰত চিন্তা-চৰ্চাৰ সুবিধা প্ৰদান কৰিব পাৰে কিন্তু সাধাৰণতে ইয়াৰ বাবে ই অপৰিহাৰ্য নহয়। <ref name="BritannicaThought"/> কিছুমান বিৱৰণী অনুসৰি চিন্তা-চৰ্চা ইংৰাজী বা ফৰাচীৰ দৰে নিয়মীয়া ভাষাত নহয়, বৰঞ্চ সংশ্লিষ্ট প্ৰতীক আৰু বাক্য গঠনৰ নিজস্ব ধৰণৰ ভাষা থাকে। এই তত্ত্বক চিন্তা অনুমানৰ ভাষা বুলি জনা যায়।<ref name="Harman4">{{cite book |last1=Harman |first1=Gilbert |title=Thought |date=1973 |publisher=Princeton University Press |url=https://philpapers.org/rec/HART |chapter=4. Thought and meaning}}</ref><ref name="RescorlaLOTH">{{cite web |last1=Rescorla |first1=Michael |title=The Language of Thought Hypothesis |url=https://plato.stanford.edu/entries/language-thought/ |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=18 October 2021 |date=2019}}</ref> আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্বৰ প্ৰাৰম্ভিক যুক্তিযুক্ততা শক্তিশালী কাৰণ আত্মনিৰীক্ষণে দেখুৱাইছে যে বহু চিন্তাৰ লগত প্ৰকৃততে আভ্যন্তৰীণ বাক্যও থাকে। কিন্তু ইয়াৰ বিৰোধীসকলে সাধাৰণতে যুক্তি আগবঢ়ায় যে সকলো ধৰণৰ চিন্তাধাৰাৰ ক্ষেত্ৰতে এই কথা সত্য নহয়।<ref name="BorchertThinking"/><ref name="Nida-rümelin">{{cite journal |last1=Nida-rümelin |first1=Martine |title=Thinking Without Language. A Phenomenological Argument for Its Possibility and Existence |journal=Grazer Philosophische Studien |date=2010 |volume=81 |issue=1 |pages=55–75 |doi=10.1163/9789042030190_005 |url=https://philpapers.org/rec/NIDTWL}}</ref><ref name="Bermudez">{{cite book |last1=Bermudez |first1=Jose Luis |title=Thinking Without Words |date=2003 |publisher=Oxford University Press USA |url=https://philpapers.org/rec/LUITWW}}</ref> উদাহৰণস্বৰূপে, এইটো যুক্তি দিয়া হৈছে যে দিবাস্বপ্নৰ ৰূপসমূহে অভাষিক চিন্তাধাৰা গঠন কৰে। ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist}} [[শ্ৰেণী:মনোবিজ্ঞান]] [[শ্ৰেণী:মানৱ আচৰণ]] 4pn70t20zplybcx7uic88i0mgir6gpy 514428 514427 2025-06-02T14:47:20Z দিম্পল দাস 5159 /* আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্ব */ 514428 wikitext text/x-wiki [[File:Jardin du Musee Rodin Paris Le Penseur 20050402 (02).jpg|thumb|[[পেৰিছ]]ৰ ৰডিন সংগ্ৰহালয়ৰ বাগিচাত অগাষ্ট ৰডিনৰ (১৮৪০-১৯১৭) দ্য থিংকাৰ]] '''চিন্তা''' ({{Lang-en|Thought }}) আৰু '''বিচাৰ''' শব্দ দুটাই অতি সাধাৰণ অৰ্থত সংবেদনশীল উদ্দীপনাৰ পৰা স্বাধীনভাৱে হ’ব পৰা জ্ঞানমূলক প্ৰক্ৰিয়াক বুজায়। ইহঁতৰ আটাইতকৈ পেৰাডাইমেটিক ৰূপসমূহ হ’ল বিচাৰ, যুক্তি, ধাৰণা গঠন, সমস্যা সমাধান, আৰু বিবেচনা। কিন্তু আন মানসিক প্ৰক্ৰিয়া, যেনে কোনো ধাৰণা, স্মৃতি বা কল্পনাক বিবেচনা কৰাটোও প্ৰায়ে অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয়। এই প্ৰক্ৰিয়াবোৰ অনুভূতিৰ দৰে নহয়, সংবেদনশীল অংগৰ পৰা আভ্যন্তৰীণভাৱে স্বাধীনভাৱে হ’ব পাৰে। কিন্তু বহল অৰ্থত বুজিলে যিকোনো মানসিক পৰিঘটনাক উপলব্ধি আৰু অচেতন মানসিক প্ৰক্ৰিয়াকে ধৰি চিন্তাৰ এক প্ৰকাৰ হিচাপে বুজিব পাৰি। অলপ বেলেগ অৰ্থত চিন্তা শব্দটোৱে মানসিক প্ৰক্ৰিয়াবোৰক নিজেই নহয় বৰঞ্চ এই প্ৰক্ৰিয়াবোৰে কঢ়িয়াই অনা মানসিক অৱস্থা বা ধাৰণাৰ ব্যৱস্থাক বুজায়। ==সংজ্ঞা== "চিন্তা" আৰু "বিচাৰ" শব্দটোৱে বহুতো মানসিক কাৰ্য্যকলাপক বুজায়। <ref name="BritannicaThought">{{cite web |title=Thought |url=https://www.britannica.com/topic/thought |website=Encyclopedia Britannica |access-date=14 October 2021 |language=en}}</ref><ref>Random House Webster's Unabridged Dictionary, 2nd ed., 2001, Published by Random House, Inc., {{ISBN|978-0-375-42599-8}}, p. 1975</ref><ref>Webster's II New College Dictionary, Webster Staff, Webster, Houghton Mifflin Company, 2nd ed., illustrated, revised Published by Houghton Mifflin Harcourt, 1999, {{ISBN|978-0-395-96214-5}}, p. 1147</ref> ইয়াৰ অতি সাধাৰণ অৰ্থত ইহঁতক সচেতন প্ৰক্ৰিয়া হিচাপে বুজা যায় যিবোৰ সংবেদনশীল উদ্দীপনাৰ পৰা স্বাধীনভাৱে হ'ব পাৰে।<ref name="Breyer">{{cite book |last1=Breyer |first1=Thiemo |last2=Gutland |first2=Christopher |title=Phenomenology of Thinking: Philosophical Investigations into the Character of Cognitive Experiences |date=2015 |pages=1–24 |url=https://philpapers.org/rec/BREI-15 |chapter=Introduction|publisher=Routledge }}</ref><ref name="Nida-rümelin">{{cite journal |last1=Nida-rümelin |first1=Martine |title=Thinking Without Language. A Phenomenological Argument for Its Possibility and Existence |journal=Grazer Philosophische Studien |date=2010 |volume=81 |issue=1 |pages=55–75 |doi=10.1163/9789042030190_005 |url=https://philpapers.org/rec/NIDTWL}}</ref> ইয়াৰ ভিতৰত বিভিন্ন ভিন্ন মানসিক প্ৰক্ৰিয়াও অন্তৰ্ভুক্ত, যেনে কোনো ধাৰণা বা প্ৰস্তাৱক বিবেচনা কৰা বা সেইটো সত্য বুলি বিচাৰ কৰা। এই অৰ্থত স্মৃতি আৰু কল্পনা চিন্তাৰ ৰূপ কিন্তু উপলব্ধি নহয়।<ref name="Crowell">{{cite book |last1=Crowell |first1=Steven |editor-first1=Thiemo |editor-first2=Christopher |editor-last1=Breyer |editor-last2=Gutland |title=Phenomenology of Thinking |date=2015 |publisher=Routledge |isbn=978-1-315-69773-4 |url=https://www.taylorfrancis.com/chapters/edit/10.4324/9781315697734-14/think-steven-crowell |chapter=What Is It to Think?|pages=189–212 |doi=10.4324/9781315697734 }}</ref> অধিক সীমিত অৰ্থত অতি পেৰাডাইমেটিক ক্ষেত্ৰবোৰকহে চিন্তা বুলি গণ্য কৰা হয়। এইবোৰৰ লগত এনে সচেতন প্ৰক্ৰিয়া জড়িত হৈ থাকে যিবোৰ ধাৰণাগত বা ভাষিক আৰু যথেষ্ট বিমূৰ্ত, যেনে বিচাৰ কৰা, অনুমান কৰা, সমস্যা সমাধান কৰা আৰু বিবেচনা কৰা। <ref name="BritannicaThought"/> <ref name="Mole">{{cite web |last1=Mole |first1=Christopher |title=Attention: 2.3 Coherence Theories |url=https://plato.stanford.edu/entries/attention/#CohThe |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2021}}</ref><ref name="Katsafanas">{{cite journal |last1=Katsafanas |first1=Paul |title=Nietzsche on the Nature of the Unconscious |journal=Inquiry: An Interdisciplinary Journal of Philosophy |date=2015 |volume=58 |issue=3 |pages=327–352 |doi=10.1080/0020174X.2013.855658 |s2cid=38776513 |url=https://philpapers.org/rec/KATNOT}}</ref> কেতিয়াবা "চিন্তা" আৰু "বিচাৰ" শব্দ দুটাক অতি বহল অৰ্থত বুজা যায় যে ই যিকোনো ধৰণৰ মানসিক প্ৰক্ৰিয়াক বুজায়, সচেতন বা অচেতন।<ref name="Garrison">{{cite journal |last1=Garrison |first1=Katie E. |last2=Handley |first2=Ian M. |title=Not Merely Experiential: Unconscious Thought Can Be Rational |journal=Frontiers in Psychology |date=2017 |volume=8 |pages=1096 |doi=10.3389/fpsyg.2017.01096 |pmid=28729844 |pmc=5498519 |issn=1664-1078|doi-access=free }}</ref><ref name="Dijksterhuis">{{cite journal |last1=Dijksterhuis |first1=Ap |last2=Nordgren |first2=Loran F. |title=A Theory of Unconscious Thought |journal=Perspectives on Psychological Science |date=1 June 2006 |volume=1 |issue=2 |pages=95–109 |doi=10.1111/j.1745-6916.2006.00007.x |pmid=26151465 |s2cid=7875280 |url=https://journals.sagepub.com/doi/10.1111/j.1745-6916.2006.00007.x |language=en |issn=1745-6916|hdl=2066/55863 |hdl-access=free }}</ref> এই অৰ্থত ইয়াক "মন" শব্দটোৰ সমাৰ্থকভাৱে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি। এই ব্যৱহাৰৰ সন্মুখীন হয়, উদাহৰণস্বৰূপে, কাৰ্টেছিয়ান পৰম্পৰাত, য’ত মনক চিন্তা কৰা বস্তু বুলি বুজা যায়, আৰু জ্ঞানমূলক বিজ্ঞানত।<ref name="Crowell"/><ref>{{cite web |last1=Skirry |first1=Justin |title=Descartes, Rene: Mind-Body Distinction |url=https://iep.utm.edu/descmind/ |website=Internet Encyclopedia of Philosophy |access-date=17 October 2021}}</ref><ref>{{cite web |last1=Smith |first1=Kurt |title=Descartes' Theory of Ideas: 1. Ideas Understood as Modes of Thinking |url=https://plato.stanford.edu/entries/descartes-ideas/#thoughts |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2021}}</ref><ref name="Baum">{{cite book |last1=Baum |first1=Eric B. |title=What Is Thought? |date=2004 |publisher=Cambridge MA: Bradford Book/MIT Press |url=https://philpapers.org/rec/BAUWIT |chapter=1. Introduction}}</ref> কিন্তু এই জ্ঞানৰ ভিতৰত এনে প্ৰক্ৰিয়াই চিন্তা বুলি গণ্য কৰিবলৈ বুদ্ধিমান আচৰণৰ সূচনা কৰিবলগীয়া হোৱা বাধাটোও অন্তৰ্ভুক্ত হ’ব পাৰে। <ref>{{cite journal |last1=Block |first1=Ned |title=Psychologism and Behaviorism |journal=Philosophical Review |date=1981 |volume=90 |issue=1 |pages=5–43 |doi=10.2307/2184371 |jstor=2184371 |url=https://philpapers.org/rec/BLOPAB}}</ref> শৈক্ষিক সাহিত্যত কেতিয়াবা দেখা পোৱা এটা বৈপৰীত্য হ’ল চিন্তা আৰু অনুভৱৰ মাজত। এই প্ৰসংগত চিন্তাধাৰা নিজৰ বিষয়ৰ প্ৰতি শান্ত, বস্তুনিষ্ঠ আৰু যুক্তিসংগত দৃষ্টিভংগীৰ সৈতে জড়িত হোৱাৰ বিপৰীতে অনুভৱৰ লগত প্ৰত্যক্ষ আৱেগিক নিয়োজিততা জড়িত হৈ থাকে।<ref>{{cite journal |last1=Romer |first1=Paul M. |title=Thinking and Feeling |journal=American Economic Review |date=May 2000 |volume=90 |issue=2 |pages=439–443 |doi=10.1257/aer.90.2.439 |url=https://www.aeaweb.org/articles?id=10.1257/aer.90.2.439 |language=en |issn=0002-8282}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Planalp |first1=Sally |last2=Fitness |first2=Julie |title=Thinking/Feeling about Social and Personal Relationships |journal=Journal of Social and Personal Relationships |date=1 December 1999 |volume=16 |issue=6 |pages=731–750 |doi=10.1177/0265407599166004 |s2cid=145750153 |url=https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/0265407599166004 |language=en |issn=0265-4075}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Phelan |first1=Mark |last2=Arico |first2=Adam |last3=Nichols |first3=Shaun |title=Thinking Things and Feeling Things: On an Alleged Discontinuity in Folk Metaphysics of Mind |journal=Phenomenology and the Cognitive Sciences |date=2013 |volume=12 |issue=4 |pages=703–725 |doi=10.1007/s11097-012-9278-7 |s2cid=15856600 |url=https://philpapers.org/rec/PHETTA}}</ref> ==চিন্তাৰ তত্ত্বসমূহ== চিন্তাৰ বিভিন্ন তত্ত্ব প্ৰস্তাৱ কৰা হৈছে।<ref name="BorchertThinking">{{cite book |last1=Borchert |first1=Donald |title=Macmillan Encyclopedia of Philosophy, 2nd Edition |date=2006 |publisher=Macmillan |url=https://philpapers.org/rec/BORMEO |chapter=Thinking}}</ref> তেওঁলোকৰ লক্ষ্য হৈছে চিন্তাৰ নিৰ্দিষ্ট বৈশিষ্ট্যসমূহ ধৰি ৰখা। ইয়াত উল্লেখ কৰা তত্ত্বসমূহ একচেটিয়া নহয়: কিছুমানক বৈপৰীত্য সৃষ্টি নকৰাকৈ একত্ৰিত কৰাটো সম্ভৱ হ’ব পাৰে। ===প্লেটোবাদ=== প্লেটোবাদৰ মতে চিন্তা-চৰ্চা হৈছে এনে এক আধ্যাত্মিক কাৰ্য্যকলাপ য’ত প্লেটোৰ ৰূপ আৰু ইয়াৰ আন্তঃসম্পৰ্কসমূহ বুজি পোৱা আৰু পৰ্যবেক্ষণ কৰা হয়।<ref name="BorchertThinking"/><ref name="Woolf">{{cite journal |last1=Woolf |first1=Raphael |title=Plato and the Norms of Thought |journal=Mind |date=1 January 2013 |volume=122 |issue=485 |pages=171–216 |doi=10.1093/mind/fzt012 |url=https://academic.oup.com/mind/article/122/485/171/961176 |issn=0026-4423|doi-access=free }}</ref> এই কাৰ্য্যকলাপক নিৰৱ আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ এটা প্ৰকাৰ হিচাপে বুজা যায় য'ত আত্মাই নিজৰ লগত কথা পাতে।<ref name="Langland-Hassan">{{cite book |last1=Langland-Hassan |first1=Peter |last2=Vicente |first2=Agustin |title=Inner Speech: New Voices |date=2018 |location=Oxford |publisher=Oxford University Press |url=https://philpapers.org/rec/LANISN |chapter=Introduction}}</ref> প্লেটোৰ ৰূপবোৰক সাৰ্বজনীন হিচাপে দেখা যায় যিবোৰ সংবেদনশীল জগতৰ পৰা পৃথক অপৰিৱৰ্তিত ক্ষেত্ৰত বিদ্যমান। উদাহৰণস্বৰূপে ভালপোৱা, সৌন্দৰ্য্য, ঐক্য আৰু সমতাৰ ৰূপ।<ref>{{cite web |last1=Kraut |first1=Richard |title=Plato |url=https://plato.stanford.edu/entries/plato/ |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=24 April 2021 |date=2017}}</ref><ref>{{cite web |last1=Brickhouse |first1=Thomas |last2=Smith |first2=Nicholas D. |title=Plato: 6b. The Theory of Forms |url=https://iep.utm.edu/plato/#SH6b |website=Internet Encyclopedia of Philosophy |access-date=24 April 2021}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Nehamas |first1=Alexander |title=Plato on the Imperfection of the Sensible World |journal=American Philosophical Quarterly |date=1975 |volume=12 |issue=2 |pages=105–117 |jstor=20009565 |url=https://www.jstor.org/stable/20009565 |issn=0003-0481}}</ref>এই দৃষ্টিভংগীৰ ওপৰত চিন্তাৰ অসুবিধাটো হ’ল প্লেটোৰ ৰূপবোৰ ধৰিব নোৱাৰা আৰু ইন্দ্ৰিয় জগতত পোৱা কেৱল অনুকৰণৰ পৰা সেইবোৰক মৌলিক হিচাপে পৃথক কৰিব নোৱাৰা। ইয়াৰ অৰ্থ হ'ল উদাহৰণস্বৰূপে সৌন্দৰ্য্যক সৌন্দৰ্য্যৰ ব্যুৎপত্তিমূলক ছবিৰ পৰা পৃথক কৰা।<ref name="Woolf"/> এই মতামতৰ এটা সমস্যা হ'ল মানুহে কেনেকৈ প্লেটোৰ ৰূপসমূহৰ বিষয়ে শিকিব আৰু চিন্তা কৰিব পাৰে, যিবোৰ বেলেগ ক্ষেত্ৰৰ অন্তৰ্গত, সেই বিষয়ে ব্যাখ্যা কৰা।<ref name="BorchertThinking"/> প্লেটোৱে নিজেই এই সমস্যাটো তেওঁৰ স্মৃতি তত্ত্বৰ জৰিয়তে সমাধান কৰিবলৈ চেষ্টা কৰে, যাৰ মতে আত্মা ইতিমধ্যে প্লেটোৰ ৰূপসমূহৰ সংস্পৰ্শত আছিল আৰু সেয়েহে তেওঁলোক কেনেকুৱা সেই কথা মনত ৰাখিবলৈ সক্ষম হৈছে।<ref name="Woolf"/>কিন্তু এই ব্যাখ্যা বিভিন্ন অনুমানৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল যিবোৰ সমসাময়িক চিন্তাধাৰাত সাধাৰণতে গ্ৰহণ কৰা নহয়।<ref name="Woolf"/> ===এৰিষ্টোটেলবাদ আৰু ধাৰণাবাদ=== এৰিষ্ট'টেলৰ মতে মনটোৱে চিন্তাৰ বস্তুৰ সত্তাক বাস্তৱায়িত কৰি কিবা এটাৰ বিষয়ে চিন্তা কৰিবলৈ সক্ষম হয়।<ref name="BorchertThinking"/> গতিকে গছৰ কথা ভাবিলে মনটোৱে বৃক্ষ-ত্বক বস্তুগত কৰে। এই বস্তুনিষ্ঠতা প্ৰকৃত গছৰ দৰে পদাৰ্থত নহয়, মনতহে যদিও দুয়োটা ক্ষেত্ৰতে বস্তুগত হোৱা সাৰ্বজনীন সত্তা একে।<ref name="BorchertThinking"/> প্লেটোবাদৰ বিপৰীতে এই সাৰ্বজনীনতাক অপৰিৱৰ্তিত বুজিব পৰা জগতত বিদ্যমান প্লেটোৰ ৰূপ হিচাপে বুজা নহয়।<ref name="Sellars">{{cite book |last1=Sellars |first1=Wilfrid |title=Philosophy for The Future, The Quest of Modern Materialism |date=1949 |url=http://www.ditext.com/sellars/apm.html |chapter=Aristotelian Philosophies of Mind}}</ref> বৰঞ্চ ইহঁতৰ অস্তিত্ব কেৱল সেইখিনিলৈকেহে আছে যিমানখিনিলৈকে ইহঁতৰ উদাহৰণ দিয়া হয়। মনটোৱে অভিজ্ঞতাৰ পৰা বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে সাৰ্বজনীনতাৰ মাজত বৈষম্য কৰিবলৈ শিকে।<ref>{{cite web |last1=Klima |first1=Gyula |title=The Medieval Problem of Universals: 1. Introduction |url=https://plato.stanford.edu/entries/universals-medieval/#Intr |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2017}}</ref> এই ব্যাখ্যাই প্লেটোবাদৰ বিৰুদ্ধে উত্থাপিত বিভিন্ন আপত্তি এৰাই চলিছে।<ref name="Sellars"/> ধাৰণাবাদৰ লগত এৰিষ্ট’টেলবাদৰ ওতঃপ্ৰোত সম্পৰ্ক আছে। ইয়াৰ মতে চিন্তাধাৰাত মানসিকভাৱে উত্তেজিত ধাৰণা জড়িত হৈ থাকে। এই ধাৰণাবোৰৰ কিছুমান জন্মগত হ’ব পাৰে, কিন্তু বেছিভাগেই চিন্তাত ব্যৱহাৰ কৰাৰ আগতে ইন্দ্ৰিয় অভিজ্ঞতাৰ পৰা বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে শিকিব লাগে।<ref name="BorchertThinking"/> এই মতামতসমূহৰ বিৰুদ্ধে যুক্তি দিয়া হৈছে যে তেওঁলোকৰ চিন্তাৰ যুক্তিসংগত ৰূপৰ হিচাপ লোৱাত সমস্যা আছে। উদাহৰণস্বৰূপে, হয় বৰষুণ হ’ব বা বৰফ হ’ব বুলি ভবাটোৱেই বৰষুণ আৰু বৰফৰ সত্তাৰ উদাহৰণ দিয়া বা সংশ্লিষ্ট ধাৰণাবোৰ উদগনি দিয়াটোৱেই যথেষ্ট নহয়। ইয়াৰ কাৰণ হ'ল বৰষুণ আৰু নিয়ৰৰ মাজৰ বিচ্ছিন্ন সম্পৰ্ক এইদৰে বুজিব নোৱাৰি।।<ref name="BorchertThinking"/> এই অৱস্থানসমূহে ভাগ কৰা আন এটা সমস্যা হ'ল বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে মনটোৱে কেনেকৈ সত্তা বা ধাৰণা শিকে তাৰ সন্তোষজনক বিৱৰণ দিয়াত অসুবিধা।<ref name="BorchertThinking"/> ===আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্ব=== আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্বসমূহে দাবী কৰে যে চিন্তা কৰাটো আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ এটা প্ৰকাৰ। <ref name="Crowell"/><ref name="Harman4">{{cite book |last1=Harman |first1=Gilbert |title=Thought |date=1973 |publisher=Princeton University Press |url=https://philpapers.org/rec/HART |chapter=4. Thought and meaning}}</ref><ref name="Langland-Hassan">{{cite book |last1=Langland-Hassan |first1=Peter |last2=Vicente |first2=Agustin |title=Inner Speech: New Voices |date=2018 |location=Oxford |publisher=Oxford University Press |url=https://philpapers.org/rec/LANISN |chapter=Introduction}}</ref><ref name="BritannicaThought"/> এই মতামতক কেতিয়াবা মানসিক নামবাদ বুলিও কোৱা হয়।<ref name="BorchertThinking"/> ইয়াত কোৱা হৈছে যে চিন্তাৰ লগত নীৰৱে শব্দ উদগনি দিয়া আৰু সেইবোৰক সংযোগ কৰি মানসিক বাক্য গঠন কৰাটো জড়িত হৈ থাকে। এজন ব্যক্তিৰ চিন্তাৰ বিষয়ে যি জ্ঞান থাকে, সেই জ্ঞানক নিজৰ নিৰৱ একক কথন শুনি থকাৰ এক প্ৰকাৰ বুলি ব্যাখ্যা কৰিব পাৰি।<ref>{{cite journal |last1=Roessler |first1=Johannes |title=Thinking, Inner Speech, and Self-Awareness |journal=Review of Philosophy and Psychology |date=2016 |volume=7 |issue=3 |pages=541–557 |doi=10.1007/s13164-015-0267-y |s2cid=15028459 |url=https://philpapers.org/rec/ROETIS-2}}</ref> আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ তিনিটা কেন্দ্ৰীয় দিশ প্ৰায়ে আৰোপ কৰা হয়: ই গুৰুত্বপূৰ্ণ অৰ্থত শব্দ শুনাটোৰ দৰেই, ইয়াত ভাষাৰ ব্যৱহাৰ জড়িত আৰু ই এটা মতৰ পৰিকল্পনা গঠন কৰে যিটো প্ৰকৃত বাক্যৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰিব পৰা যাব।<ref name="BritannicaThought"/> ভাষাৰ সৈতে এই সংযোগৰ সমৰ্থন এইটোৱেই যে চিন্তাৰ লগত প্ৰায়ে বাক অংগত পেশীৰ কাৰ্য্যকলাপ থাকে। এই কাৰ্য্যকলাপে কিছুমান ক্ষেত্ৰত চিন্তা-চৰ্চাৰ সুবিধা প্ৰদান কৰিব পাৰে কিন্তু সাধাৰণতে ইয়াৰ বাবে ই অপৰিহাৰ্য নহয়। <ref name="BritannicaThought"/> কিছুমান বিৱৰণী অনুসৰি চিন্তা-চৰ্চা ইংৰাজী বা ফৰাচীৰ দৰে নিয়মীয়া ভাষাত নহয়, বৰঞ্চ সংশ্লিষ্ট প্ৰতীক আৰু বাক্য গঠনৰ নিজস্ব ধৰণৰ ভাষা থাকে। এই তত্ত্বক চিন্তা অনুমানৰ ভাষা বুলি জনা যায়।<ref name="Harman4">{{cite book |last1=Harman |first1=Gilbert |title=Thought |date=1973 |publisher=Princeton University Press |url=https://philpapers.org/rec/HART |chapter=4. Thought and meaning}}</ref><ref name="RescorlaLOTH">{{cite web |last1=Rescorla |first1=Michael |title=The Language of Thought Hypothesis |url=https://plato.stanford.edu/entries/language-thought/ |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=18 October 2021 |date=2019}}</ref> আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্বৰ প্ৰাৰম্ভিক যুক্তিযুক্ততা শক্তিশালী কাৰণ আত্মনিৰীক্ষণে দেখুৱাইছে যে বহু চিন্তাৰ লগত প্ৰকৃততে আভ্যন্তৰীণ বাক্যও থাকে। কিন্তু ইয়াৰ বিৰোধীসকলে সাধাৰণতে যুক্তি আগবঢ়ায় যে সকলো ধৰণৰ চিন্তাধাৰাৰ ক্ষেত্ৰতে এই কথা সত্য নহয়।<ref name="BorchertThinking"/><ref name="Nida-rümelin">{{cite journal |last1=Nida-rümelin |first1=Martine |title=Thinking Without Language. A Phenomenological Argument for Its Possibility and Existence |journal=Grazer Philosophische Studien |date=2010 |volume=81 |issue=1 |pages=55–75 |doi=10.1163/9789042030190_005 |url=https://philpapers.org/rec/NIDTWL}}</ref><ref name="Bermudez">{{cite book |last1=Bermudez |first1=Jose Luis |title=Thinking Without Words |date=2003 |publisher=Oxford University Press USA |url=https://philpapers.org/rec/LUITWW}}</ref> উদাহৰণস্বৰূপে, এইটো যুক্তি দিয়া হৈছে যে দিবাস্বপ্নৰ ৰূপসমূহে অভাষিক চিন্তাধাৰা গঠন কৰে।<ref>{{cite journal |last1=Lohmar |first1=Dieter |editor1-first=Dan |editor1-last=Zahavi |title=Language and non-linguistic thinking |journal=The Oxford Handbook of Contemporary Phenomenology |date= 2012 |doi=10.1093/oxfordhb/9780199594900.001.0001 |isbn=978-0-19-959490-0 |url=https://www.oxfordhandbooks.com/view/10.1093/oxfordhb/9780199594900.001.0001/oxfordhb-9780199594900-e-19 |language=en}}</ref> ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist}} [[শ্ৰেণী:মনোবিজ্ঞান]] [[শ্ৰেণী:মানৱ আচৰণ]] ekg5etrx694te5kbdh514277rn6naw9 514429 514428 2025-06-02T14:49:57Z দিম্পল দাস 5159 /* আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্ব */ 514429 wikitext text/x-wiki [[File:Jardin du Musee Rodin Paris Le Penseur 20050402 (02).jpg|thumb|[[পেৰিছ]]ৰ ৰডিন সংগ্ৰহালয়ৰ বাগিচাত অগাষ্ট ৰডিনৰ (১৮৪০-১৯১৭) দ্য থিংকাৰ]] '''চিন্তা''' ({{Lang-en|Thought }}) আৰু '''বিচাৰ''' শব্দ দুটাই অতি সাধাৰণ অৰ্থত সংবেদনশীল উদ্দীপনাৰ পৰা স্বাধীনভাৱে হ’ব পৰা জ্ঞানমূলক প্ৰক্ৰিয়াক বুজায়। ইহঁতৰ আটাইতকৈ পেৰাডাইমেটিক ৰূপসমূহ হ’ল বিচাৰ, যুক্তি, ধাৰণা গঠন, সমস্যা সমাধান, আৰু বিবেচনা। কিন্তু আন মানসিক প্ৰক্ৰিয়া, যেনে কোনো ধাৰণা, স্মৃতি বা কল্পনাক বিবেচনা কৰাটোও প্ৰায়ে অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয়। এই প্ৰক্ৰিয়াবোৰ অনুভূতিৰ দৰে নহয়, সংবেদনশীল অংগৰ পৰা আভ্যন্তৰীণভাৱে স্বাধীনভাৱে হ’ব পাৰে। কিন্তু বহল অৰ্থত বুজিলে যিকোনো মানসিক পৰিঘটনাক উপলব্ধি আৰু অচেতন মানসিক প্ৰক্ৰিয়াকে ধৰি চিন্তাৰ এক প্ৰকাৰ হিচাপে বুজিব পাৰি। অলপ বেলেগ অৰ্থত চিন্তা শব্দটোৱে মানসিক প্ৰক্ৰিয়াবোৰক নিজেই নহয় বৰঞ্চ এই প্ৰক্ৰিয়াবোৰে কঢ়িয়াই অনা মানসিক অৱস্থা বা ধাৰণাৰ ব্যৱস্থাক বুজায়। ==সংজ্ঞা== "চিন্তা" আৰু "বিচাৰ" শব্দটোৱে বহুতো মানসিক কাৰ্য্যকলাপক বুজায়। <ref name="BritannicaThought">{{cite web |title=Thought |url=https://www.britannica.com/topic/thought |website=Encyclopedia Britannica |access-date=14 October 2021 |language=en}}</ref><ref>Random House Webster's Unabridged Dictionary, 2nd ed., 2001, Published by Random House, Inc., {{ISBN|978-0-375-42599-8}}, p. 1975</ref><ref>Webster's II New College Dictionary, Webster Staff, Webster, Houghton Mifflin Company, 2nd ed., illustrated, revised Published by Houghton Mifflin Harcourt, 1999, {{ISBN|978-0-395-96214-5}}, p. 1147</ref> ইয়াৰ অতি সাধাৰণ অৰ্থত ইহঁতক সচেতন প্ৰক্ৰিয়া হিচাপে বুজা যায় যিবোৰ সংবেদনশীল উদ্দীপনাৰ পৰা স্বাধীনভাৱে হ'ব পাৰে।<ref name="Breyer">{{cite book |last1=Breyer |first1=Thiemo |last2=Gutland |first2=Christopher |title=Phenomenology of Thinking: Philosophical Investigations into the Character of Cognitive Experiences |date=2015 |pages=1–24 |url=https://philpapers.org/rec/BREI-15 |chapter=Introduction|publisher=Routledge }}</ref><ref name="Nida-rümelin">{{cite journal |last1=Nida-rümelin |first1=Martine |title=Thinking Without Language. A Phenomenological Argument for Its Possibility and Existence |journal=Grazer Philosophische Studien |date=2010 |volume=81 |issue=1 |pages=55–75 |doi=10.1163/9789042030190_005 |url=https://philpapers.org/rec/NIDTWL}}</ref> ইয়াৰ ভিতৰত বিভিন্ন ভিন্ন মানসিক প্ৰক্ৰিয়াও অন্তৰ্ভুক্ত, যেনে কোনো ধাৰণা বা প্ৰস্তাৱক বিবেচনা কৰা বা সেইটো সত্য বুলি বিচাৰ কৰা। এই অৰ্থত স্মৃতি আৰু কল্পনা চিন্তাৰ ৰূপ কিন্তু উপলব্ধি নহয়।<ref name="Crowell">{{cite book |last1=Crowell |first1=Steven |editor-first1=Thiemo |editor-first2=Christopher |editor-last1=Breyer |editor-last2=Gutland |title=Phenomenology of Thinking |date=2015 |publisher=Routledge |isbn=978-1-315-69773-4 |url=https://www.taylorfrancis.com/chapters/edit/10.4324/9781315697734-14/think-steven-crowell |chapter=What Is It to Think?|pages=189–212 |doi=10.4324/9781315697734 }}</ref> অধিক সীমিত অৰ্থত অতি পেৰাডাইমেটিক ক্ষেত্ৰবোৰকহে চিন্তা বুলি গণ্য কৰা হয়। এইবোৰৰ লগত এনে সচেতন প্ৰক্ৰিয়া জড়িত হৈ থাকে যিবোৰ ধাৰণাগত বা ভাষিক আৰু যথেষ্ট বিমূৰ্ত, যেনে বিচাৰ কৰা, অনুমান কৰা, সমস্যা সমাধান কৰা আৰু বিবেচনা কৰা। <ref name="BritannicaThought"/> <ref name="Mole">{{cite web |last1=Mole |first1=Christopher |title=Attention: 2.3 Coherence Theories |url=https://plato.stanford.edu/entries/attention/#CohThe |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2021}}</ref><ref name="Katsafanas">{{cite journal |last1=Katsafanas |first1=Paul |title=Nietzsche on the Nature of the Unconscious |journal=Inquiry: An Interdisciplinary Journal of Philosophy |date=2015 |volume=58 |issue=3 |pages=327–352 |doi=10.1080/0020174X.2013.855658 |s2cid=38776513 |url=https://philpapers.org/rec/KATNOT}}</ref> কেতিয়াবা "চিন্তা" আৰু "বিচাৰ" শব্দ দুটাক অতি বহল অৰ্থত বুজা যায় যে ই যিকোনো ধৰণৰ মানসিক প্ৰক্ৰিয়াক বুজায়, সচেতন বা অচেতন।<ref name="Garrison">{{cite journal |last1=Garrison |first1=Katie E. |last2=Handley |first2=Ian M. |title=Not Merely Experiential: Unconscious Thought Can Be Rational |journal=Frontiers in Psychology |date=2017 |volume=8 |pages=1096 |doi=10.3389/fpsyg.2017.01096 |pmid=28729844 |pmc=5498519 |issn=1664-1078|doi-access=free }}</ref><ref name="Dijksterhuis">{{cite journal |last1=Dijksterhuis |first1=Ap |last2=Nordgren |first2=Loran F. |title=A Theory of Unconscious Thought |journal=Perspectives on Psychological Science |date=1 June 2006 |volume=1 |issue=2 |pages=95–109 |doi=10.1111/j.1745-6916.2006.00007.x |pmid=26151465 |s2cid=7875280 |url=https://journals.sagepub.com/doi/10.1111/j.1745-6916.2006.00007.x |language=en |issn=1745-6916|hdl=2066/55863 |hdl-access=free }}</ref> এই অৰ্থত ইয়াক "মন" শব্দটোৰ সমাৰ্থকভাৱে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি। এই ব্যৱহাৰৰ সন্মুখীন হয়, উদাহৰণস্বৰূপে, কাৰ্টেছিয়ান পৰম্পৰাত, য’ত মনক চিন্তা কৰা বস্তু বুলি বুজা যায়, আৰু জ্ঞানমূলক বিজ্ঞানত।<ref name="Crowell"/><ref>{{cite web |last1=Skirry |first1=Justin |title=Descartes, Rene: Mind-Body Distinction |url=https://iep.utm.edu/descmind/ |website=Internet Encyclopedia of Philosophy |access-date=17 October 2021}}</ref><ref>{{cite web |last1=Smith |first1=Kurt |title=Descartes' Theory of Ideas: 1. Ideas Understood as Modes of Thinking |url=https://plato.stanford.edu/entries/descartes-ideas/#thoughts |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2021}}</ref><ref name="Baum">{{cite book |last1=Baum |first1=Eric B. |title=What Is Thought? |date=2004 |publisher=Cambridge MA: Bradford Book/MIT Press |url=https://philpapers.org/rec/BAUWIT |chapter=1. Introduction}}</ref> কিন্তু এই জ্ঞানৰ ভিতৰত এনে প্ৰক্ৰিয়াই চিন্তা বুলি গণ্য কৰিবলৈ বুদ্ধিমান আচৰণৰ সূচনা কৰিবলগীয়া হোৱা বাধাটোও অন্তৰ্ভুক্ত হ’ব পাৰে। <ref>{{cite journal |last1=Block |first1=Ned |title=Psychologism and Behaviorism |journal=Philosophical Review |date=1981 |volume=90 |issue=1 |pages=5–43 |doi=10.2307/2184371 |jstor=2184371 |url=https://philpapers.org/rec/BLOPAB}}</ref> শৈক্ষিক সাহিত্যত কেতিয়াবা দেখা পোৱা এটা বৈপৰীত্য হ’ল চিন্তা আৰু অনুভৱৰ মাজত। এই প্ৰসংগত চিন্তাধাৰা নিজৰ বিষয়ৰ প্ৰতি শান্ত, বস্তুনিষ্ঠ আৰু যুক্তিসংগত দৃষ্টিভংগীৰ সৈতে জড়িত হোৱাৰ বিপৰীতে অনুভৱৰ লগত প্ৰত্যক্ষ আৱেগিক নিয়োজিততা জড়িত হৈ থাকে।<ref>{{cite journal |last1=Romer |first1=Paul M. |title=Thinking and Feeling |journal=American Economic Review |date=May 2000 |volume=90 |issue=2 |pages=439–443 |doi=10.1257/aer.90.2.439 |url=https://www.aeaweb.org/articles?id=10.1257/aer.90.2.439 |language=en |issn=0002-8282}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Planalp |first1=Sally |last2=Fitness |first2=Julie |title=Thinking/Feeling about Social and Personal Relationships |journal=Journal of Social and Personal Relationships |date=1 December 1999 |volume=16 |issue=6 |pages=731–750 |doi=10.1177/0265407599166004 |s2cid=145750153 |url=https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/0265407599166004 |language=en |issn=0265-4075}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Phelan |first1=Mark |last2=Arico |first2=Adam |last3=Nichols |first3=Shaun |title=Thinking Things and Feeling Things: On an Alleged Discontinuity in Folk Metaphysics of Mind |journal=Phenomenology and the Cognitive Sciences |date=2013 |volume=12 |issue=4 |pages=703–725 |doi=10.1007/s11097-012-9278-7 |s2cid=15856600 |url=https://philpapers.org/rec/PHETTA}}</ref> ==চিন্তাৰ তত্ত্বসমূহ== চিন্তাৰ বিভিন্ন তত্ত্ব প্ৰস্তাৱ কৰা হৈছে।<ref name="BorchertThinking">{{cite book |last1=Borchert |first1=Donald |title=Macmillan Encyclopedia of Philosophy, 2nd Edition |date=2006 |publisher=Macmillan |url=https://philpapers.org/rec/BORMEO |chapter=Thinking}}</ref> তেওঁলোকৰ লক্ষ্য হৈছে চিন্তাৰ নিৰ্দিষ্ট বৈশিষ্ট্যসমূহ ধৰি ৰখা। ইয়াত উল্লেখ কৰা তত্ত্বসমূহ একচেটিয়া নহয়: কিছুমানক বৈপৰীত্য সৃষ্টি নকৰাকৈ একত্ৰিত কৰাটো সম্ভৱ হ’ব পাৰে। ===প্লেটোবাদ=== প্লেটোবাদৰ মতে চিন্তা-চৰ্চা হৈছে এনে এক আধ্যাত্মিক কাৰ্য্যকলাপ য’ত প্লেটোৰ ৰূপ আৰু ইয়াৰ আন্তঃসম্পৰ্কসমূহ বুজি পোৱা আৰু পৰ্যবেক্ষণ কৰা হয়।<ref name="BorchertThinking"/><ref name="Woolf">{{cite journal |last1=Woolf |first1=Raphael |title=Plato and the Norms of Thought |journal=Mind |date=1 January 2013 |volume=122 |issue=485 |pages=171–216 |doi=10.1093/mind/fzt012 |url=https://academic.oup.com/mind/article/122/485/171/961176 |issn=0026-4423|doi-access=free }}</ref> এই কাৰ্য্যকলাপক নিৰৱ আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ এটা প্ৰকাৰ হিচাপে বুজা যায় য'ত আত্মাই নিজৰ লগত কথা পাতে।<ref name="Langland-Hassan">{{cite book |last1=Langland-Hassan |first1=Peter |last2=Vicente |first2=Agustin |title=Inner Speech: New Voices |date=2018 |location=Oxford |publisher=Oxford University Press |url=https://philpapers.org/rec/LANISN |chapter=Introduction}}</ref> প্লেটোৰ ৰূপবোৰক সাৰ্বজনীন হিচাপে দেখা যায় যিবোৰ সংবেদনশীল জগতৰ পৰা পৃথক অপৰিৱৰ্তিত ক্ষেত্ৰত বিদ্যমান। উদাহৰণস্বৰূপে ভালপোৱা, সৌন্দৰ্য্য, ঐক্য আৰু সমতাৰ ৰূপ।<ref>{{cite web |last1=Kraut |first1=Richard |title=Plato |url=https://plato.stanford.edu/entries/plato/ |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=24 April 2021 |date=2017}}</ref><ref>{{cite web |last1=Brickhouse |first1=Thomas |last2=Smith |first2=Nicholas D. |title=Plato: 6b. The Theory of Forms |url=https://iep.utm.edu/plato/#SH6b |website=Internet Encyclopedia of Philosophy |access-date=24 April 2021}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Nehamas |first1=Alexander |title=Plato on the Imperfection of the Sensible World |journal=American Philosophical Quarterly |date=1975 |volume=12 |issue=2 |pages=105–117 |jstor=20009565 |url=https://www.jstor.org/stable/20009565 |issn=0003-0481}}</ref>এই দৃষ্টিভংগীৰ ওপৰত চিন্তাৰ অসুবিধাটো হ’ল প্লেটোৰ ৰূপবোৰ ধৰিব নোৱাৰা আৰু ইন্দ্ৰিয় জগতত পোৱা কেৱল অনুকৰণৰ পৰা সেইবোৰক মৌলিক হিচাপে পৃথক কৰিব নোৱাৰা। ইয়াৰ অৰ্থ হ'ল উদাহৰণস্বৰূপে সৌন্দৰ্য্যক সৌন্দৰ্য্যৰ ব্যুৎপত্তিমূলক ছবিৰ পৰা পৃথক কৰা।<ref name="Woolf"/> এই মতামতৰ এটা সমস্যা হ'ল মানুহে কেনেকৈ প্লেটোৰ ৰূপসমূহৰ বিষয়ে শিকিব আৰু চিন্তা কৰিব পাৰে, যিবোৰ বেলেগ ক্ষেত্ৰৰ অন্তৰ্গত, সেই বিষয়ে ব্যাখ্যা কৰা।<ref name="BorchertThinking"/> প্লেটোৱে নিজেই এই সমস্যাটো তেওঁৰ স্মৃতি তত্ত্বৰ জৰিয়তে সমাধান কৰিবলৈ চেষ্টা কৰে, যাৰ মতে আত্মা ইতিমধ্যে প্লেটোৰ ৰূপসমূহৰ সংস্পৰ্শত আছিল আৰু সেয়েহে তেওঁলোক কেনেকুৱা সেই কথা মনত ৰাখিবলৈ সক্ষম হৈছে।<ref name="Woolf"/>কিন্তু এই ব্যাখ্যা বিভিন্ন অনুমানৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল যিবোৰ সমসাময়িক চিন্তাধাৰাত সাধাৰণতে গ্ৰহণ কৰা নহয়।<ref name="Woolf"/> ===এৰিষ্টোটেলবাদ আৰু ধাৰণাবাদ=== এৰিষ্ট'টেলৰ মতে মনটোৱে চিন্তাৰ বস্তুৰ সত্তাক বাস্তৱায়িত কৰি কিবা এটাৰ বিষয়ে চিন্তা কৰিবলৈ সক্ষম হয়।<ref name="BorchertThinking"/> গতিকে গছৰ কথা ভাবিলে মনটোৱে বৃক্ষ-ত্বক বস্তুগত কৰে। এই বস্তুনিষ্ঠতা প্ৰকৃত গছৰ দৰে পদাৰ্থত নহয়, মনতহে যদিও দুয়োটা ক্ষেত্ৰতে বস্তুগত হোৱা সাৰ্বজনীন সত্তা একে।<ref name="BorchertThinking"/> প্লেটোবাদৰ বিপৰীতে এই সাৰ্বজনীনতাক অপৰিৱৰ্তিত বুজিব পৰা জগতত বিদ্যমান প্লেটোৰ ৰূপ হিচাপে বুজা নহয়।<ref name="Sellars">{{cite book |last1=Sellars |first1=Wilfrid |title=Philosophy for The Future, The Quest of Modern Materialism |date=1949 |url=http://www.ditext.com/sellars/apm.html |chapter=Aristotelian Philosophies of Mind}}</ref> বৰঞ্চ ইহঁতৰ অস্তিত্ব কেৱল সেইখিনিলৈকেহে আছে যিমানখিনিলৈকে ইহঁতৰ উদাহৰণ দিয়া হয়। মনটোৱে অভিজ্ঞতাৰ পৰা বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে সাৰ্বজনীনতাৰ মাজত বৈষম্য কৰিবলৈ শিকে।<ref>{{cite web |last1=Klima |first1=Gyula |title=The Medieval Problem of Universals: 1. Introduction |url=https://plato.stanford.edu/entries/universals-medieval/#Intr |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2017}}</ref> এই ব্যাখ্যাই প্লেটোবাদৰ বিৰুদ্ধে উত্থাপিত বিভিন্ন আপত্তি এৰাই চলিছে।<ref name="Sellars"/> ধাৰণাবাদৰ লগত এৰিষ্ট’টেলবাদৰ ওতঃপ্ৰোত সম্পৰ্ক আছে। ইয়াৰ মতে চিন্তাধাৰাত মানসিকভাৱে উত্তেজিত ধাৰণা জড়িত হৈ থাকে। এই ধাৰণাবোৰৰ কিছুমান জন্মগত হ’ব পাৰে, কিন্তু বেছিভাগেই চিন্তাত ব্যৱহাৰ কৰাৰ আগতে ইন্দ্ৰিয় অভিজ্ঞতাৰ পৰা বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে শিকিব লাগে।<ref name="BorchertThinking"/> এই মতামতসমূহৰ বিৰুদ্ধে যুক্তি দিয়া হৈছে যে তেওঁলোকৰ চিন্তাৰ যুক্তিসংগত ৰূপৰ হিচাপ লোৱাত সমস্যা আছে। উদাহৰণস্বৰূপে, হয় বৰষুণ হ’ব বা বৰফ হ’ব বুলি ভবাটোৱেই বৰষুণ আৰু বৰফৰ সত্তাৰ উদাহৰণ দিয়া বা সংশ্লিষ্ট ধাৰণাবোৰ উদগনি দিয়াটোৱেই যথেষ্ট নহয়। ইয়াৰ কাৰণ হ'ল বৰষুণ আৰু নিয়ৰৰ মাজৰ বিচ্ছিন্ন সম্পৰ্ক এইদৰে বুজিব নোৱাৰি।।<ref name="BorchertThinking"/> এই অৱস্থানসমূহে ভাগ কৰা আন এটা সমস্যা হ'ল বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে মনটোৱে কেনেকৈ সত্তা বা ধাৰণা শিকে তাৰ সন্তোষজনক বিৱৰণ দিয়াত অসুবিধা।<ref name="BorchertThinking"/> ===আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্ব=== আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্বসমূহে দাবী কৰে যে চিন্তা কৰাটো আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ এটা প্ৰকাৰ। <ref name="Crowell"/><ref name="Harman4">{{cite book |last1=Harman |first1=Gilbert |title=Thought |date=1973 |publisher=Princeton University Press |url=https://philpapers.org/rec/HART |chapter=4. Thought and meaning}}</ref><ref name="Langland-Hassan">{{cite book |last1=Langland-Hassan |first1=Peter |last2=Vicente |first2=Agustin |title=Inner Speech: New Voices |date=2018 |location=Oxford |publisher=Oxford University Press |url=https://philpapers.org/rec/LANISN |chapter=Introduction}}</ref><ref name="BritannicaThought"/> এই মতামতক কেতিয়াবা মানসিক নামবাদ বুলিও কোৱা হয়।<ref name="BorchertThinking"/> ইয়াত কোৱা হৈছে যে চিন্তাৰ লগত নীৰৱে শব্দ উদগনি দিয়া আৰু সেইবোৰক সংযোগ কৰি মানসিক বাক্য গঠন কৰাটো জড়িত হৈ থাকে। এজন ব্যক্তিৰ চিন্তাৰ বিষয়ে যি জ্ঞান থাকে, সেই জ্ঞানক নিজৰ নিৰৱ একক কথন শুনি থকাৰ এক প্ৰকাৰ বুলি ব্যাখ্যা কৰিব পাৰি।<ref>{{cite journal |last1=Roessler |first1=Johannes |title=Thinking, Inner Speech, and Self-Awareness |journal=Review of Philosophy and Psychology |date=2016 |volume=7 |issue=3 |pages=541–557 |doi=10.1007/s13164-015-0267-y |s2cid=15028459 |url=https://philpapers.org/rec/ROETIS-2}}</ref> আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ তিনিটা কেন্দ্ৰীয় দিশ প্ৰায়ে আৰোপ কৰা হয়: ই গুৰুত্বপূৰ্ণ অৰ্থত শব্দ শুনাটোৰ দৰেই, ইয়াত ভাষাৰ ব্যৱহাৰ জড়িত আৰু ই এটা মতৰ পৰিকল্পনা গঠন কৰে যিটো প্ৰকৃত বাক্যৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰিব পৰা যাব।<ref name="BritannicaThought"/> ভাষাৰ সৈতে এই সংযোগৰ সমৰ্থন এইটোৱেই যে চিন্তাৰ লগত প্ৰায়ে বাক অংগত পেশীৰ কাৰ্য্যকলাপ থাকে। এই কাৰ্য্যকলাপে কিছুমান ক্ষেত্ৰত চিন্তা-চৰ্চাৰ সুবিধা প্ৰদান কৰিব পাৰে কিন্তু সাধাৰণতে ইয়াৰ বাবে ই অপৰিহাৰ্য নহয়। <ref name="BritannicaThought"/> কিছুমান বিৱৰণী অনুসৰি চিন্তা-চৰ্চা ইংৰাজী বা ফৰাচীৰ দৰে নিয়মীয়া ভাষাত নহয়, বৰঞ্চ সংশ্লিষ্ট প্ৰতীক আৰু বাক্য গঠনৰ নিজস্ব ধৰণৰ ভাষা থাকে। এই তত্ত্বক চিন্তা অনুমানৰ ভাষা বুলি জনা যায়।<ref name="Harman4">{{cite book |last1=Harman |first1=Gilbert |title=Thought |date=1973 |publisher=Princeton University Press |url=https://philpapers.org/rec/HART |chapter=4. Thought and meaning}}</ref><ref name="RescorlaLOTH">{{cite web |last1=Rescorla |first1=Michael |title=The Language of Thought Hypothesis |url=https://plato.stanford.edu/entries/language-thought/ |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=18 October 2021 |date=2019}}</ref> আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্বৰ প্ৰাৰম্ভিক যুক্তিযুক্ততা শক্তিশালী কাৰণ আত্মনিৰীক্ষণে দেখুৱাইছে যে বহু চিন্তাৰ লগত প্ৰকৃততে আভ্যন্তৰীণ বাক্যও থাকে। কিন্তু ইয়াৰ বিৰোধীসকলে সাধাৰণতে যুক্তি আগবঢ়ায় যে সকলো ধৰণৰ চিন্তাধাৰাৰ ক্ষেত্ৰতে এই কথা সত্য নহয়।<ref name="BorchertThinking"/><ref name="Nida-rümelin">{{cite journal |last1=Nida-rümelin |first1=Martine |title=Thinking Without Language. A Phenomenological Argument for Its Possibility and Existence |journal=Grazer Philosophische Studien |date=2010 |volume=81 |issue=1 |pages=55–75 |doi=10.1163/9789042030190_005 |url=https://philpapers.org/rec/NIDTWL}}</ref><ref name="Bermudez">{{cite book |last1=Bermudez |first1=Jose Luis |title=Thinking Without Words |date=2003 |publisher=Oxford University Press USA |url=https://philpapers.org/rec/LUITWW}}</ref> উদাহৰণস্বৰূপে, এইটো যুক্তি দিয়া হৈছে যে দিবাস্বপ্নৰ ৰূপসমূহে অভাষিক চিন্তাধাৰা গঠন কৰে।<ref>{{cite journal |last1=Lohmar |first1=Dieter |editor1-first=Dan |editor1-last=Zahavi |title=Language and non-linguistic thinking |journal=The Oxford Handbook of Contemporary Phenomenology |date= 2012 |doi=10.1093/oxfordhb/9780199594900.001.0001 |isbn=978-0-19-959490-0 |url=https://www.oxfordhandbooks.com/view/10.1093/oxfordhb/9780199594900.001.0001/oxfordhb-9780199594900-e-19 |language=en}}</ref> জীৱ-জন্তুৰ চিন্তা কৰাৰ ক্ষমতা আছে নে নাই সেই প্ৰশ্নৰ লগত এই বিষয়টো প্ৰাসংগিক। যদি চিন্তাধাৰা মূলতঃ ভাষাৰ সৈতে জড়িত, তেন্তে ইয়াৰ পৰা অনুমান কৰিব পাৰি যে মানুহ আৰু জীৱ-জন্তুৰ মাজত যথেষ্ট পাৰ্থক্য আছে কাৰণ কেৱল মানুহৰহে যথেষ্ট জটিল ভাষা আছে। কিন্তু অভাষিক চিন্তাৰ অস্তিত্বৰ পৰা অনুমান কৰিব পাৰি যে এই পাৰ্থক্য হয়তো ইমান ডাঙৰ নহ’বও পাৰে আৰু কিছুমান প্ৰাণীয়ে আচলতে চিন্তা কৰে। ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist}} [[শ্ৰেণী:মনোবিজ্ঞান]] [[শ্ৰেণী:মানৱ আচৰণ]] 95p72edwg7svucyjqia1t95f01v91w9 514430 514429 2025-06-02T14:50:52Z দিম্পল দাস 5159 /* আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্ব */ 514430 wikitext text/x-wiki [[File:Jardin du Musee Rodin Paris Le Penseur 20050402 (02).jpg|thumb|[[পেৰিছ]]ৰ ৰডিন সংগ্ৰহালয়ৰ বাগিচাত অগাষ্ট ৰডিনৰ (১৮৪০-১৯১৭) দ্য থিংকাৰ]] '''চিন্তা''' ({{Lang-en|Thought }}) আৰু '''বিচাৰ''' শব্দ দুটাই অতি সাধাৰণ অৰ্থত সংবেদনশীল উদ্দীপনাৰ পৰা স্বাধীনভাৱে হ’ব পৰা জ্ঞানমূলক প্ৰক্ৰিয়াক বুজায়। ইহঁতৰ আটাইতকৈ পেৰাডাইমেটিক ৰূপসমূহ হ’ল বিচাৰ, যুক্তি, ধাৰণা গঠন, সমস্যা সমাধান, আৰু বিবেচনা। কিন্তু আন মানসিক প্ৰক্ৰিয়া, যেনে কোনো ধাৰণা, স্মৃতি বা কল্পনাক বিবেচনা কৰাটোও প্ৰায়ে অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয়। এই প্ৰক্ৰিয়াবোৰ অনুভূতিৰ দৰে নহয়, সংবেদনশীল অংগৰ পৰা আভ্যন্তৰীণভাৱে স্বাধীনভাৱে হ’ব পাৰে। কিন্তু বহল অৰ্থত বুজিলে যিকোনো মানসিক পৰিঘটনাক উপলব্ধি আৰু অচেতন মানসিক প্ৰক্ৰিয়াকে ধৰি চিন্তাৰ এক প্ৰকাৰ হিচাপে বুজিব পাৰি। অলপ বেলেগ অৰ্থত চিন্তা শব্দটোৱে মানসিক প্ৰক্ৰিয়াবোৰক নিজেই নহয় বৰঞ্চ এই প্ৰক্ৰিয়াবোৰে কঢ়িয়াই অনা মানসিক অৱস্থা বা ধাৰণাৰ ব্যৱস্থাক বুজায়। ==সংজ্ঞা== "চিন্তা" আৰু "বিচাৰ" শব্দটোৱে বহুতো মানসিক কাৰ্য্যকলাপক বুজায়। <ref name="BritannicaThought">{{cite web |title=Thought |url=https://www.britannica.com/topic/thought |website=Encyclopedia Britannica |access-date=14 October 2021 |language=en}}</ref><ref>Random House Webster's Unabridged Dictionary, 2nd ed., 2001, Published by Random House, Inc., {{ISBN|978-0-375-42599-8}}, p. 1975</ref><ref>Webster's II New College Dictionary, Webster Staff, Webster, Houghton Mifflin Company, 2nd ed., illustrated, revised Published by Houghton Mifflin Harcourt, 1999, {{ISBN|978-0-395-96214-5}}, p. 1147</ref> ইয়াৰ অতি সাধাৰণ অৰ্থত ইহঁতক সচেতন প্ৰক্ৰিয়া হিচাপে বুজা যায় যিবোৰ সংবেদনশীল উদ্দীপনাৰ পৰা স্বাধীনভাৱে হ'ব পাৰে।<ref name="Breyer">{{cite book |last1=Breyer |first1=Thiemo |last2=Gutland |first2=Christopher |title=Phenomenology of Thinking: Philosophical Investigations into the Character of Cognitive Experiences |date=2015 |pages=1–24 |url=https://philpapers.org/rec/BREI-15 |chapter=Introduction|publisher=Routledge }}</ref><ref name="Nida-rümelin">{{cite journal |last1=Nida-rümelin |first1=Martine |title=Thinking Without Language. A Phenomenological Argument for Its Possibility and Existence |journal=Grazer Philosophische Studien |date=2010 |volume=81 |issue=1 |pages=55–75 |doi=10.1163/9789042030190_005 |url=https://philpapers.org/rec/NIDTWL}}</ref> ইয়াৰ ভিতৰত বিভিন্ন ভিন্ন মানসিক প্ৰক্ৰিয়াও অন্তৰ্ভুক্ত, যেনে কোনো ধাৰণা বা প্ৰস্তাৱক বিবেচনা কৰা বা সেইটো সত্য বুলি বিচাৰ কৰা। এই অৰ্থত স্মৃতি আৰু কল্পনা চিন্তাৰ ৰূপ কিন্তু উপলব্ধি নহয়।<ref name="Crowell">{{cite book |last1=Crowell |first1=Steven |editor-first1=Thiemo |editor-first2=Christopher |editor-last1=Breyer |editor-last2=Gutland |title=Phenomenology of Thinking |date=2015 |publisher=Routledge |isbn=978-1-315-69773-4 |url=https://www.taylorfrancis.com/chapters/edit/10.4324/9781315697734-14/think-steven-crowell |chapter=What Is It to Think?|pages=189–212 |doi=10.4324/9781315697734 }}</ref> অধিক সীমিত অৰ্থত অতি পেৰাডাইমেটিক ক্ষেত্ৰবোৰকহে চিন্তা বুলি গণ্য কৰা হয়। এইবোৰৰ লগত এনে সচেতন প্ৰক্ৰিয়া জড়িত হৈ থাকে যিবোৰ ধাৰণাগত বা ভাষিক আৰু যথেষ্ট বিমূৰ্ত, যেনে বিচাৰ কৰা, অনুমান কৰা, সমস্যা সমাধান কৰা আৰু বিবেচনা কৰা। <ref name="BritannicaThought"/> <ref name="Mole">{{cite web |last1=Mole |first1=Christopher |title=Attention: 2.3 Coherence Theories |url=https://plato.stanford.edu/entries/attention/#CohThe |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2021}}</ref><ref name="Katsafanas">{{cite journal |last1=Katsafanas |first1=Paul |title=Nietzsche on the Nature of the Unconscious |journal=Inquiry: An Interdisciplinary Journal of Philosophy |date=2015 |volume=58 |issue=3 |pages=327–352 |doi=10.1080/0020174X.2013.855658 |s2cid=38776513 |url=https://philpapers.org/rec/KATNOT}}</ref> কেতিয়াবা "চিন্তা" আৰু "বিচাৰ" শব্দ দুটাক অতি বহল অৰ্থত বুজা যায় যে ই যিকোনো ধৰণৰ মানসিক প্ৰক্ৰিয়াক বুজায়, সচেতন বা অচেতন।<ref name="Garrison">{{cite journal |last1=Garrison |first1=Katie E. |last2=Handley |first2=Ian M. |title=Not Merely Experiential: Unconscious Thought Can Be Rational |journal=Frontiers in Psychology |date=2017 |volume=8 |pages=1096 |doi=10.3389/fpsyg.2017.01096 |pmid=28729844 |pmc=5498519 |issn=1664-1078|doi-access=free }}</ref><ref name="Dijksterhuis">{{cite journal |last1=Dijksterhuis |first1=Ap |last2=Nordgren |first2=Loran F. |title=A Theory of Unconscious Thought |journal=Perspectives on Psychological Science |date=1 June 2006 |volume=1 |issue=2 |pages=95–109 |doi=10.1111/j.1745-6916.2006.00007.x |pmid=26151465 |s2cid=7875280 |url=https://journals.sagepub.com/doi/10.1111/j.1745-6916.2006.00007.x |language=en |issn=1745-6916|hdl=2066/55863 |hdl-access=free }}</ref> এই অৰ্থত ইয়াক "মন" শব্দটোৰ সমাৰ্থকভাৱে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি। এই ব্যৱহাৰৰ সন্মুখীন হয়, উদাহৰণস্বৰূপে, কাৰ্টেছিয়ান পৰম্পৰাত, য’ত মনক চিন্তা কৰা বস্তু বুলি বুজা যায়, আৰু জ্ঞানমূলক বিজ্ঞানত।<ref name="Crowell"/><ref>{{cite web |last1=Skirry |first1=Justin |title=Descartes, Rene: Mind-Body Distinction |url=https://iep.utm.edu/descmind/ |website=Internet Encyclopedia of Philosophy |access-date=17 October 2021}}</ref><ref>{{cite web |last1=Smith |first1=Kurt |title=Descartes' Theory of Ideas: 1. Ideas Understood as Modes of Thinking |url=https://plato.stanford.edu/entries/descartes-ideas/#thoughts |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2021}}</ref><ref name="Baum">{{cite book |last1=Baum |first1=Eric B. |title=What Is Thought? |date=2004 |publisher=Cambridge MA: Bradford Book/MIT Press |url=https://philpapers.org/rec/BAUWIT |chapter=1. Introduction}}</ref> কিন্তু এই জ্ঞানৰ ভিতৰত এনে প্ৰক্ৰিয়াই চিন্তা বুলি গণ্য কৰিবলৈ বুদ্ধিমান আচৰণৰ সূচনা কৰিবলগীয়া হোৱা বাধাটোও অন্তৰ্ভুক্ত হ’ব পাৰে। <ref>{{cite journal |last1=Block |first1=Ned |title=Psychologism and Behaviorism |journal=Philosophical Review |date=1981 |volume=90 |issue=1 |pages=5–43 |doi=10.2307/2184371 |jstor=2184371 |url=https://philpapers.org/rec/BLOPAB}}</ref> শৈক্ষিক সাহিত্যত কেতিয়াবা দেখা পোৱা এটা বৈপৰীত্য হ’ল চিন্তা আৰু অনুভৱৰ মাজত। এই প্ৰসংগত চিন্তাধাৰা নিজৰ বিষয়ৰ প্ৰতি শান্ত, বস্তুনিষ্ঠ আৰু যুক্তিসংগত দৃষ্টিভংগীৰ সৈতে জড়িত হোৱাৰ বিপৰীতে অনুভৱৰ লগত প্ৰত্যক্ষ আৱেগিক নিয়োজিততা জড়িত হৈ থাকে।<ref>{{cite journal |last1=Romer |first1=Paul M. |title=Thinking and Feeling |journal=American Economic Review |date=May 2000 |volume=90 |issue=2 |pages=439–443 |doi=10.1257/aer.90.2.439 |url=https://www.aeaweb.org/articles?id=10.1257/aer.90.2.439 |language=en |issn=0002-8282}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Planalp |first1=Sally |last2=Fitness |first2=Julie |title=Thinking/Feeling about Social and Personal Relationships |journal=Journal of Social and Personal Relationships |date=1 December 1999 |volume=16 |issue=6 |pages=731–750 |doi=10.1177/0265407599166004 |s2cid=145750153 |url=https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/0265407599166004 |language=en |issn=0265-4075}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Phelan |first1=Mark |last2=Arico |first2=Adam |last3=Nichols |first3=Shaun |title=Thinking Things and Feeling Things: On an Alleged Discontinuity in Folk Metaphysics of Mind |journal=Phenomenology and the Cognitive Sciences |date=2013 |volume=12 |issue=4 |pages=703–725 |doi=10.1007/s11097-012-9278-7 |s2cid=15856600 |url=https://philpapers.org/rec/PHETTA}}</ref> ==চিন্তাৰ তত্ত্বসমূহ== চিন্তাৰ বিভিন্ন তত্ত্ব প্ৰস্তাৱ কৰা হৈছে।<ref name="BorchertThinking">{{cite book |last1=Borchert |first1=Donald |title=Macmillan Encyclopedia of Philosophy, 2nd Edition |date=2006 |publisher=Macmillan |url=https://philpapers.org/rec/BORMEO |chapter=Thinking}}</ref> তেওঁলোকৰ লক্ষ্য হৈছে চিন্তাৰ নিৰ্দিষ্ট বৈশিষ্ট্যসমূহ ধৰি ৰখা। ইয়াত উল্লেখ কৰা তত্ত্বসমূহ একচেটিয়া নহয়: কিছুমানক বৈপৰীত্য সৃষ্টি নকৰাকৈ একত্ৰিত কৰাটো সম্ভৱ হ’ব পাৰে। ===প্লেটোবাদ=== প্লেটোবাদৰ মতে চিন্তা-চৰ্চা হৈছে এনে এক আধ্যাত্মিক কাৰ্য্যকলাপ য’ত প্লেটোৰ ৰূপ আৰু ইয়াৰ আন্তঃসম্পৰ্কসমূহ বুজি পোৱা আৰু পৰ্যবেক্ষণ কৰা হয়।<ref name="BorchertThinking"/><ref name="Woolf">{{cite journal |last1=Woolf |first1=Raphael |title=Plato and the Norms of Thought |journal=Mind |date=1 January 2013 |volume=122 |issue=485 |pages=171–216 |doi=10.1093/mind/fzt012 |url=https://academic.oup.com/mind/article/122/485/171/961176 |issn=0026-4423|doi-access=free }}</ref> এই কাৰ্য্যকলাপক নিৰৱ আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ এটা প্ৰকাৰ হিচাপে বুজা যায় য'ত আত্মাই নিজৰ লগত কথা পাতে।<ref name="Langland-Hassan">{{cite book |last1=Langland-Hassan |first1=Peter |last2=Vicente |first2=Agustin |title=Inner Speech: New Voices |date=2018 |location=Oxford |publisher=Oxford University Press |url=https://philpapers.org/rec/LANISN |chapter=Introduction}}</ref> প্লেটোৰ ৰূপবোৰক সাৰ্বজনীন হিচাপে দেখা যায় যিবোৰ সংবেদনশীল জগতৰ পৰা পৃথক অপৰিৱৰ্তিত ক্ষেত্ৰত বিদ্যমান। উদাহৰণস্বৰূপে ভালপোৱা, সৌন্দৰ্য্য, ঐক্য আৰু সমতাৰ ৰূপ।<ref>{{cite web |last1=Kraut |first1=Richard |title=Plato |url=https://plato.stanford.edu/entries/plato/ |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=24 April 2021 |date=2017}}</ref><ref>{{cite web |last1=Brickhouse |first1=Thomas |last2=Smith |first2=Nicholas D. |title=Plato: 6b. The Theory of Forms |url=https://iep.utm.edu/plato/#SH6b |website=Internet Encyclopedia of Philosophy |access-date=24 April 2021}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Nehamas |first1=Alexander |title=Plato on the Imperfection of the Sensible World |journal=American Philosophical Quarterly |date=1975 |volume=12 |issue=2 |pages=105–117 |jstor=20009565 |url=https://www.jstor.org/stable/20009565 |issn=0003-0481}}</ref>এই দৃষ্টিভংগীৰ ওপৰত চিন্তাৰ অসুবিধাটো হ’ল প্লেটোৰ ৰূপবোৰ ধৰিব নোৱাৰা আৰু ইন্দ্ৰিয় জগতত পোৱা কেৱল অনুকৰণৰ পৰা সেইবোৰক মৌলিক হিচাপে পৃথক কৰিব নোৱাৰা। ইয়াৰ অৰ্থ হ'ল উদাহৰণস্বৰূপে সৌন্দৰ্য্যক সৌন্দৰ্য্যৰ ব্যুৎপত্তিমূলক ছবিৰ পৰা পৃথক কৰা।<ref name="Woolf"/> এই মতামতৰ এটা সমস্যা হ'ল মানুহে কেনেকৈ প্লেটোৰ ৰূপসমূহৰ বিষয়ে শিকিব আৰু চিন্তা কৰিব পাৰে, যিবোৰ বেলেগ ক্ষেত্ৰৰ অন্তৰ্গত, সেই বিষয়ে ব্যাখ্যা কৰা।<ref name="BorchertThinking"/> প্লেটোৱে নিজেই এই সমস্যাটো তেওঁৰ স্মৃতি তত্ত্বৰ জৰিয়তে সমাধান কৰিবলৈ চেষ্টা কৰে, যাৰ মতে আত্মা ইতিমধ্যে প্লেটোৰ ৰূপসমূহৰ সংস্পৰ্শত আছিল আৰু সেয়েহে তেওঁলোক কেনেকুৱা সেই কথা মনত ৰাখিবলৈ সক্ষম হৈছে।<ref name="Woolf"/>কিন্তু এই ব্যাখ্যা বিভিন্ন অনুমানৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল যিবোৰ সমসাময়িক চিন্তাধাৰাত সাধাৰণতে গ্ৰহণ কৰা নহয়।<ref name="Woolf"/> ===এৰিষ্টোটেলবাদ আৰু ধাৰণাবাদ=== এৰিষ্ট'টেলৰ মতে মনটোৱে চিন্তাৰ বস্তুৰ সত্তাক বাস্তৱায়িত কৰি কিবা এটাৰ বিষয়ে চিন্তা কৰিবলৈ সক্ষম হয়।<ref name="BorchertThinking"/> গতিকে গছৰ কথা ভাবিলে মনটোৱে বৃক্ষ-ত্বক বস্তুগত কৰে। এই বস্তুনিষ্ঠতা প্ৰকৃত গছৰ দৰে পদাৰ্থত নহয়, মনতহে যদিও দুয়োটা ক্ষেত্ৰতে বস্তুগত হোৱা সাৰ্বজনীন সত্তা একে।<ref name="BorchertThinking"/> প্লেটোবাদৰ বিপৰীতে এই সাৰ্বজনীনতাক অপৰিৱৰ্তিত বুজিব পৰা জগতত বিদ্যমান প্লেটোৰ ৰূপ হিচাপে বুজা নহয়।<ref name="Sellars">{{cite book |last1=Sellars |first1=Wilfrid |title=Philosophy for The Future, The Quest of Modern Materialism |date=1949 |url=http://www.ditext.com/sellars/apm.html |chapter=Aristotelian Philosophies of Mind}}</ref> বৰঞ্চ ইহঁতৰ অস্তিত্ব কেৱল সেইখিনিলৈকেহে আছে যিমানখিনিলৈকে ইহঁতৰ উদাহৰণ দিয়া হয়। মনটোৱে অভিজ্ঞতাৰ পৰা বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে সাৰ্বজনীনতাৰ মাজত বৈষম্য কৰিবলৈ শিকে।<ref>{{cite web |last1=Klima |first1=Gyula |title=The Medieval Problem of Universals: 1. Introduction |url=https://plato.stanford.edu/entries/universals-medieval/#Intr |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2017}}</ref> এই ব্যাখ্যাই প্লেটোবাদৰ বিৰুদ্ধে উত্থাপিত বিভিন্ন আপত্তি এৰাই চলিছে।<ref name="Sellars"/> ধাৰণাবাদৰ লগত এৰিষ্ট’টেলবাদৰ ওতঃপ্ৰোত সম্পৰ্ক আছে। ইয়াৰ মতে চিন্তাধাৰাত মানসিকভাৱে উত্তেজিত ধাৰণা জড়িত হৈ থাকে। এই ধাৰণাবোৰৰ কিছুমান জন্মগত হ’ব পাৰে, কিন্তু বেছিভাগেই চিন্তাত ব্যৱহাৰ কৰাৰ আগতে ইন্দ্ৰিয় অভিজ্ঞতাৰ পৰা বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে শিকিব লাগে।<ref name="BorchertThinking"/> এই মতামতসমূহৰ বিৰুদ্ধে যুক্তি দিয়া হৈছে যে তেওঁলোকৰ চিন্তাৰ যুক্তিসংগত ৰূপৰ হিচাপ লোৱাত সমস্যা আছে। উদাহৰণস্বৰূপে, হয় বৰষুণ হ’ব বা বৰফ হ’ব বুলি ভবাটোৱেই বৰষুণ আৰু বৰফৰ সত্তাৰ উদাহৰণ দিয়া বা সংশ্লিষ্ট ধাৰণাবোৰ উদগনি দিয়াটোৱেই যথেষ্ট নহয়। ইয়াৰ কাৰণ হ'ল বৰষুণ আৰু নিয়ৰৰ মাজৰ বিচ্ছিন্ন সম্পৰ্ক এইদৰে বুজিব নোৱাৰি।।<ref name="BorchertThinking"/> এই অৱস্থানসমূহে ভাগ কৰা আন এটা সমস্যা হ'ল বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে মনটোৱে কেনেকৈ সত্তা বা ধাৰণা শিকে তাৰ সন্তোষজনক বিৱৰণ দিয়াত অসুবিধা।<ref name="BorchertThinking"/> ===আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্ব=== আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্বসমূহে দাবী কৰে যে চিন্তা কৰাটো আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ এটা প্ৰকাৰ। <ref name="Crowell"/><ref name="Harman4">{{cite book |last1=Harman |first1=Gilbert |title=Thought |date=1973 |publisher=Princeton University Press |url=https://philpapers.org/rec/HART |chapter=4. Thought and meaning}}</ref><ref name="Langland-Hassan">{{cite book |last1=Langland-Hassan |first1=Peter |last2=Vicente |first2=Agustin |title=Inner Speech: New Voices |date=2018 |location=Oxford |publisher=Oxford University Press |url=https://philpapers.org/rec/LANISN |chapter=Introduction}}</ref><ref name="BritannicaThought"/> এই মতামতক কেতিয়াবা মানসিক নামবাদ বুলিও কোৱা হয়।<ref name="BorchertThinking"/> ইয়াত কোৱা হৈছে যে চিন্তাৰ লগত নীৰৱে শব্দ উদগনি দিয়া আৰু সেইবোৰক সংযোগ কৰি মানসিক বাক্য গঠন কৰাটো জড়িত হৈ থাকে। এজন ব্যক্তিৰ চিন্তাৰ বিষয়ে যি জ্ঞান থাকে, সেই জ্ঞানক নিজৰ নিৰৱ একক কথন শুনি থকাৰ এক প্ৰকাৰ বুলি ব্যাখ্যা কৰিব পাৰি।<ref>{{cite journal |last1=Roessler |first1=Johannes |title=Thinking, Inner Speech, and Self-Awareness |journal=Review of Philosophy and Psychology |date=2016 |volume=7 |issue=3 |pages=541–557 |doi=10.1007/s13164-015-0267-y |s2cid=15028459 |url=https://philpapers.org/rec/ROETIS-2}}</ref> আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ তিনিটা কেন্দ্ৰীয় দিশ প্ৰায়ে আৰোপ কৰা হয়: ই গুৰুত্বপূৰ্ণ অৰ্থত শব্দ শুনাটোৰ দৰেই, ইয়াত ভাষাৰ ব্যৱহাৰ জড়িত আৰু ই এটা মতৰ পৰিকল্পনা গঠন কৰে যিটো প্ৰকৃত বাক্যৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰিব পৰা যাব।<ref name="BritannicaThought"/> ভাষাৰ সৈতে এই সংযোগৰ সমৰ্থন এইটোৱেই যে চিন্তাৰ লগত প্ৰায়ে বাক অংগত পেশীৰ কাৰ্য্যকলাপ থাকে। এই কাৰ্য্যকলাপে কিছুমান ক্ষেত্ৰত চিন্তা-চৰ্চাৰ সুবিধা প্ৰদান কৰিব পাৰে কিন্তু সাধাৰণতে ইয়াৰ বাবে ই অপৰিহাৰ্য নহয়। <ref name="BritannicaThought"/> কিছুমান বিৱৰণী অনুসৰি চিন্তা-চৰ্চা ইংৰাজী বা ফৰাচীৰ দৰে নিয়মীয়া ভাষাত নহয়, বৰঞ্চ সংশ্লিষ্ট প্ৰতীক আৰু বাক্য গঠনৰ নিজস্ব ধৰণৰ ভাষা থাকে। এই তত্ত্বক চিন্তা অনুমানৰ ভাষা বুলি জনা যায়।<ref name="Harman4">{{cite book |last1=Harman |first1=Gilbert |title=Thought |date=1973 |publisher=Princeton University Press |url=https://philpapers.org/rec/HART |chapter=4. Thought and meaning}}</ref><ref name="RescorlaLOTH">{{cite web |last1=Rescorla |first1=Michael |title=The Language of Thought Hypothesis |url=https://plato.stanford.edu/entries/language-thought/ |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=18 October 2021 |date=2019}}</ref> আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্বৰ প্ৰাৰম্ভিক যুক্তিযুক্ততা শক্তিশালী কাৰণ আত্মনিৰীক্ষণে দেখুৱাইছে যে বহু চিন্তাৰ লগত প্ৰকৃততে আভ্যন্তৰীণ বাক্যও থাকে। কিন্তু ইয়াৰ বিৰোধীসকলে সাধাৰণতে যুক্তি আগবঢ়ায় যে সকলো ধৰণৰ চিন্তাধাৰাৰ ক্ষেত্ৰতে এই কথা সত্য নহয়।<ref name="BorchertThinking"/><ref name="Nida-rümelin">{{cite journal |last1=Nida-rümelin |first1=Martine |title=Thinking Without Language. A Phenomenological Argument for Its Possibility and Existence |journal=Grazer Philosophische Studien |date=2010 |volume=81 |issue=1 |pages=55–75 |doi=10.1163/9789042030190_005 |url=https://philpapers.org/rec/NIDTWL}}</ref><ref name="Bermudez">{{cite book |last1=Bermudez |first1=Jose Luis |title=Thinking Without Words |date=2003 |publisher=Oxford University Press USA |url=https://philpapers.org/rec/LUITWW}}</ref> উদাহৰণস্বৰূপে, এইটো যুক্তি দিয়া হৈছে যে দিবাস্বপ্নৰ ৰূপসমূহে অভাষিক চিন্তাধাৰা গঠন কৰে।<ref>{{cite journal |last1=Lohmar |first1=Dieter |editor1-first=Dan |editor1-last=Zahavi |title=Language and non-linguistic thinking |journal=The Oxford Handbook of Contemporary Phenomenology |date= 2012 |doi=10.1093/oxfordhb/9780199594900.001.0001 |isbn=978-0-19-959490-0 |url=https://www.oxfordhandbooks.com/view/10.1093/oxfordhb/9780199594900.001.0001/oxfordhb-9780199594900-e-19 |language=en}}</ref> জীৱ-জন্তুৰ চিন্তা কৰাৰ ক্ষমতা আছে নে নাই সেই প্ৰশ্নৰ লগত এই বিষয়টো প্ৰাসংগিক। যদি চিন্তাধাৰা মূলতঃ ভাষাৰ সৈতে জড়িত, তেন্তে ইয়াৰ পৰা অনুমান কৰিব পাৰি যে মানুহ আৰু জীৱ-জন্তুৰ মাজত যথেষ্ট পাৰ্থক্য আছে কাৰণ কেৱল মানুহৰহে যথেষ্ট জটিল ভাষা আছে। কিন্তু অভাষিক চিন্তাৰ অস্তিত্বৰ পৰা অনুমান কৰিব পাৰি যে এই পাৰ্থক্য হয়তো ইমান ডাঙৰ নহ’বও পাৰে আৰু কিছুমান প্ৰাণীয়ে আচলতে চিন্তা কৰে।<ref name="Bermudez"/><ref>{{cite web |last1=Andrews |first1=Kristin |last2=Monsó |first2=Susana |title=Animal Cognition: 3.4 Thought |url=https://plato.stanford.edu/entries/cognition-animal/#Thou |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=25 October 2021 |date=2021}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Premack |first1=David |title=Human and animal cognition: Continuity and discontinuity |journal=Proceedings of the National Academy of Sciences |date=28 August 2007 |volume=104 |issue=35 |pages=13861–13867 |doi=10.1073/pnas.0706147104 |pmid=17717081 |pmc=1955772 |bibcode=2007PNAS..10413861P |language=en |issn=0027-8424|doi-access=free }}</ref> ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist}} [[শ্ৰেণী:মনোবিজ্ঞান]] [[শ্ৰেণী:মানৱ আচৰণ]] c63uaq2l0dm6hr20lu9toxm8bmoppm7 514431 514430 2025-06-02T14:58:04Z দিম্পল দাস 5159 /* আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্ব */ 514431 wikitext text/x-wiki [[File:Jardin du Musee Rodin Paris Le Penseur 20050402 (02).jpg|thumb|[[পেৰিছ]]ৰ ৰডিন সংগ্ৰহালয়ৰ বাগিচাত অগাষ্ট ৰডিনৰ (১৮৪০-১৯১৭) দ্য থিংকাৰ]] '''চিন্তা''' ({{Lang-en|Thought }}) আৰু '''বিচাৰ''' শব্দ দুটাই অতি সাধাৰণ অৰ্থত সংবেদনশীল উদ্দীপনাৰ পৰা স্বাধীনভাৱে হ’ব পৰা জ্ঞানমূলক প্ৰক্ৰিয়াক বুজায়। ইহঁতৰ আটাইতকৈ পেৰাডাইমেটিক ৰূপসমূহ হ’ল বিচাৰ, যুক্তি, ধাৰণা গঠন, সমস্যা সমাধান, আৰু বিবেচনা। কিন্তু আন মানসিক প্ৰক্ৰিয়া, যেনে কোনো ধাৰণা, স্মৃতি বা কল্পনাক বিবেচনা কৰাটোও প্ৰায়ে অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয়। এই প্ৰক্ৰিয়াবোৰ অনুভূতিৰ দৰে নহয়, সংবেদনশীল অংগৰ পৰা আভ্যন্তৰীণভাৱে স্বাধীনভাৱে হ’ব পাৰে। কিন্তু বহল অৰ্থত বুজিলে যিকোনো মানসিক পৰিঘটনাক উপলব্ধি আৰু অচেতন মানসিক প্ৰক্ৰিয়াকে ধৰি চিন্তাৰ এক প্ৰকাৰ হিচাপে বুজিব পাৰি। অলপ বেলেগ অৰ্থত চিন্তা শব্দটোৱে মানসিক প্ৰক্ৰিয়াবোৰক নিজেই নহয় বৰঞ্চ এই প্ৰক্ৰিয়াবোৰে কঢ়িয়াই অনা মানসিক অৱস্থা বা ধাৰণাৰ ব্যৱস্থাক বুজায়। ==সংজ্ঞা== "চিন্তা" আৰু "বিচাৰ" শব্দটোৱে বহুতো মানসিক কাৰ্য্যকলাপক বুজায়। <ref name="BritannicaThought">{{cite web |title=Thought |url=https://www.britannica.com/topic/thought |website=Encyclopedia Britannica |access-date=14 October 2021 |language=en}}</ref><ref>Random House Webster's Unabridged Dictionary, 2nd ed., 2001, Published by Random House, Inc., {{ISBN|978-0-375-42599-8}}, p. 1975</ref><ref>Webster's II New College Dictionary, Webster Staff, Webster, Houghton Mifflin Company, 2nd ed., illustrated, revised Published by Houghton Mifflin Harcourt, 1999, {{ISBN|978-0-395-96214-5}}, p. 1147</ref> ইয়াৰ অতি সাধাৰণ অৰ্থত ইহঁতক সচেতন প্ৰক্ৰিয়া হিচাপে বুজা যায় যিবোৰ সংবেদনশীল উদ্দীপনাৰ পৰা স্বাধীনভাৱে হ'ব পাৰে।<ref name="Breyer">{{cite book |last1=Breyer |first1=Thiemo |last2=Gutland |first2=Christopher |title=Phenomenology of Thinking: Philosophical Investigations into the Character of Cognitive Experiences |date=2015 |pages=1–24 |url=https://philpapers.org/rec/BREI-15 |chapter=Introduction|publisher=Routledge }}</ref><ref name="Nida-rümelin">{{cite journal |last1=Nida-rümelin |first1=Martine |title=Thinking Without Language. A Phenomenological Argument for Its Possibility and Existence |journal=Grazer Philosophische Studien |date=2010 |volume=81 |issue=1 |pages=55–75 |doi=10.1163/9789042030190_005 |url=https://philpapers.org/rec/NIDTWL}}</ref> ইয়াৰ ভিতৰত বিভিন্ন ভিন্ন মানসিক প্ৰক্ৰিয়াও অন্তৰ্ভুক্ত, যেনে কোনো ধাৰণা বা প্ৰস্তাৱক বিবেচনা কৰা বা সেইটো সত্য বুলি বিচাৰ কৰা। এই অৰ্থত স্মৃতি আৰু কল্পনা চিন্তাৰ ৰূপ কিন্তু উপলব্ধি নহয়।<ref name="Crowell">{{cite book |last1=Crowell |first1=Steven |editor-first1=Thiemo |editor-first2=Christopher |editor-last1=Breyer |editor-last2=Gutland |title=Phenomenology of Thinking |date=2015 |publisher=Routledge |isbn=978-1-315-69773-4 |url=https://www.taylorfrancis.com/chapters/edit/10.4324/9781315697734-14/think-steven-crowell |chapter=What Is It to Think?|pages=189–212 |doi=10.4324/9781315697734 }}</ref> অধিক সীমিত অৰ্থত অতি পেৰাডাইমেটিক ক্ষেত্ৰবোৰকহে চিন্তা বুলি গণ্য কৰা হয়। এইবোৰৰ লগত এনে সচেতন প্ৰক্ৰিয়া জড়িত হৈ থাকে যিবোৰ ধাৰণাগত বা ভাষিক আৰু যথেষ্ট বিমূৰ্ত, যেনে বিচাৰ কৰা, অনুমান কৰা, সমস্যা সমাধান কৰা আৰু বিবেচনা কৰা। <ref name="BritannicaThought"/> <ref name="Mole">{{cite web |last1=Mole |first1=Christopher |title=Attention: 2.3 Coherence Theories |url=https://plato.stanford.edu/entries/attention/#CohThe |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2021}}</ref><ref name="Katsafanas">{{cite journal |last1=Katsafanas |first1=Paul |title=Nietzsche on the Nature of the Unconscious |journal=Inquiry: An Interdisciplinary Journal of Philosophy |date=2015 |volume=58 |issue=3 |pages=327–352 |doi=10.1080/0020174X.2013.855658 |s2cid=38776513 |url=https://philpapers.org/rec/KATNOT}}</ref> কেতিয়াবা "চিন্তা" আৰু "বিচাৰ" শব্দ দুটাক অতি বহল অৰ্থত বুজা যায় যে ই যিকোনো ধৰণৰ মানসিক প্ৰক্ৰিয়াক বুজায়, সচেতন বা অচেতন।<ref name="Garrison">{{cite journal |last1=Garrison |first1=Katie E. |last2=Handley |first2=Ian M. |title=Not Merely Experiential: Unconscious Thought Can Be Rational |journal=Frontiers in Psychology |date=2017 |volume=8 |pages=1096 |doi=10.3389/fpsyg.2017.01096 |pmid=28729844 |pmc=5498519 |issn=1664-1078|doi-access=free }}</ref><ref name="Dijksterhuis">{{cite journal |last1=Dijksterhuis |first1=Ap |last2=Nordgren |first2=Loran F. |title=A Theory of Unconscious Thought |journal=Perspectives on Psychological Science |date=1 June 2006 |volume=1 |issue=2 |pages=95–109 |doi=10.1111/j.1745-6916.2006.00007.x |pmid=26151465 |s2cid=7875280 |url=https://journals.sagepub.com/doi/10.1111/j.1745-6916.2006.00007.x |language=en |issn=1745-6916|hdl=2066/55863 |hdl-access=free }}</ref> এই অৰ্থত ইয়াক "মন" শব্দটোৰ সমাৰ্থকভাৱে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি। এই ব্যৱহাৰৰ সন্মুখীন হয়, উদাহৰণস্বৰূপে, কাৰ্টেছিয়ান পৰম্পৰাত, য’ত মনক চিন্তা কৰা বস্তু বুলি বুজা যায়, আৰু জ্ঞানমূলক বিজ্ঞানত।<ref name="Crowell"/><ref>{{cite web |last1=Skirry |first1=Justin |title=Descartes, Rene: Mind-Body Distinction |url=https://iep.utm.edu/descmind/ |website=Internet Encyclopedia of Philosophy |access-date=17 October 2021}}</ref><ref>{{cite web |last1=Smith |first1=Kurt |title=Descartes' Theory of Ideas: 1. Ideas Understood as Modes of Thinking |url=https://plato.stanford.edu/entries/descartes-ideas/#thoughts |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2021}}</ref><ref name="Baum">{{cite book |last1=Baum |first1=Eric B. |title=What Is Thought? |date=2004 |publisher=Cambridge MA: Bradford Book/MIT Press |url=https://philpapers.org/rec/BAUWIT |chapter=1. Introduction}}</ref> কিন্তু এই জ্ঞানৰ ভিতৰত এনে প্ৰক্ৰিয়াই চিন্তা বুলি গণ্য কৰিবলৈ বুদ্ধিমান আচৰণৰ সূচনা কৰিবলগীয়া হোৱা বাধাটোও অন্তৰ্ভুক্ত হ’ব পাৰে। <ref>{{cite journal |last1=Block |first1=Ned |title=Psychologism and Behaviorism |journal=Philosophical Review |date=1981 |volume=90 |issue=1 |pages=5–43 |doi=10.2307/2184371 |jstor=2184371 |url=https://philpapers.org/rec/BLOPAB}}</ref> শৈক্ষিক সাহিত্যত কেতিয়াবা দেখা পোৱা এটা বৈপৰীত্য হ’ল চিন্তা আৰু অনুভৱৰ মাজত। এই প্ৰসংগত চিন্তাধাৰা নিজৰ বিষয়ৰ প্ৰতি শান্ত, বস্তুনিষ্ঠ আৰু যুক্তিসংগত দৃষ্টিভংগীৰ সৈতে জড়িত হোৱাৰ বিপৰীতে অনুভৱৰ লগত প্ৰত্যক্ষ আৱেগিক নিয়োজিততা জড়িত হৈ থাকে।<ref>{{cite journal |last1=Romer |first1=Paul M. |title=Thinking and Feeling |journal=American Economic Review |date=May 2000 |volume=90 |issue=2 |pages=439–443 |doi=10.1257/aer.90.2.439 |url=https://www.aeaweb.org/articles?id=10.1257/aer.90.2.439 |language=en |issn=0002-8282}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Planalp |first1=Sally |last2=Fitness |first2=Julie |title=Thinking/Feeling about Social and Personal Relationships |journal=Journal of Social and Personal Relationships |date=1 December 1999 |volume=16 |issue=6 |pages=731–750 |doi=10.1177/0265407599166004 |s2cid=145750153 |url=https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/0265407599166004 |language=en |issn=0265-4075}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Phelan |first1=Mark |last2=Arico |first2=Adam |last3=Nichols |first3=Shaun |title=Thinking Things and Feeling Things: On an Alleged Discontinuity in Folk Metaphysics of Mind |journal=Phenomenology and the Cognitive Sciences |date=2013 |volume=12 |issue=4 |pages=703–725 |doi=10.1007/s11097-012-9278-7 |s2cid=15856600 |url=https://philpapers.org/rec/PHETTA}}</ref> ==চিন্তাৰ তত্ত্বসমূহ== চিন্তাৰ বিভিন্ন তত্ত্ব প্ৰস্তাৱ কৰা হৈছে।<ref name="BorchertThinking">{{cite book |last1=Borchert |first1=Donald |title=Macmillan Encyclopedia of Philosophy, 2nd Edition |date=2006 |publisher=Macmillan |url=https://philpapers.org/rec/BORMEO |chapter=Thinking}}</ref> তেওঁলোকৰ লক্ষ্য হৈছে চিন্তাৰ নিৰ্দিষ্ট বৈশিষ্ট্যসমূহ ধৰি ৰখা। ইয়াত উল্লেখ কৰা তত্ত্বসমূহ একচেটিয়া নহয়: কিছুমানক বৈপৰীত্য সৃষ্টি নকৰাকৈ একত্ৰিত কৰাটো সম্ভৱ হ’ব পাৰে। ===প্লেটোবাদ=== প্লেটোবাদৰ মতে চিন্তা-চৰ্চা হৈছে এনে এক আধ্যাত্মিক কাৰ্য্যকলাপ য’ত প্লেটোৰ ৰূপ আৰু ইয়াৰ আন্তঃসম্পৰ্কসমূহ বুজি পোৱা আৰু পৰ্যবেক্ষণ কৰা হয়।<ref name="BorchertThinking"/><ref name="Woolf">{{cite journal |last1=Woolf |first1=Raphael |title=Plato and the Norms of Thought |journal=Mind |date=1 January 2013 |volume=122 |issue=485 |pages=171–216 |doi=10.1093/mind/fzt012 |url=https://academic.oup.com/mind/article/122/485/171/961176 |issn=0026-4423|doi-access=free }}</ref> এই কাৰ্য্যকলাপক নিৰৱ আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ এটা প্ৰকাৰ হিচাপে বুজা যায় য'ত আত্মাই নিজৰ লগত কথা পাতে।<ref name="Langland-Hassan">{{cite book |last1=Langland-Hassan |first1=Peter |last2=Vicente |first2=Agustin |title=Inner Speech: New Voices |date=2018 |location=Oxford |publisher=Oxford University Press |url=https://philpapers.org/rec/LANISN |chapter=Introduction}}</ref> প্লেটোৰ ৰূপবোৰক সাৰ্বজনীন হিচাপে দেখা যায় যিবোৰ সংবেদনশীল জগতৰ পৰা পৃথক অপৰিৱৰ্তিত ক্ষেত্ৰত বিদ্যমান। উদাহৰণস্বৰূপে ভালপোৱা, সৌন্দৰ্য্য, ঐক্য আৰু সমতাৰ ৰূপ।<ref>{{cite web |last1=Kraut |first1=Richard |title=Plato |url=https://plato.stanford.edu/entries/plato/ |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=24 April 2021 |date=2017}}</ref><ref>{{cite web |last1=Brickhouse |first1=Thomas |last2=Smith |first2=Nicholas D. |title=Plato: 6b. The Theory of Forms |url=https://iep.utm.edu/plato/#SH6b |website=Internet Encyclopedia of Philosophy |access-date=24 April 2021}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Nehamas |first1=Alexander |title=Plato on the Imperfection of the Sensible World |journal=American Philosophical Quarterly |date=1975 |volume=12 |issue=2 |pages=105–117 |jstor=20009565 |url=https://www.jstor.org/stable/20009565 |issn=0003-0481}}</ref>এই দৃষ্টিভংগীৰ ওপৰত চিন্তাৰ অসুবিধাটো হ’ল প্লেটোৰ ৰূপবোৰ ধৰিব নোৱাৰা আৰু ইন্দ্ৰিয় জগতত পোৱা কেৱল অনুকৰণৰ পৰা সেইবোৰক মৌলিক হিচাপে পৃথক কৰিব নোৱাৰা। ইয়াৰ অৰ্থ হ'ল উদাহৰণস্বৰূপে সৌন্দৰ্য্যক সৌন্দৰ্য্যৰ ব্যুৎপত্তিমূলক ছবিৰ পৰা পৃথক কৰা।<ref name="Woolf"/> এই মতামতৰ এটা সমস্যা হ'ল মানুহে কেনেকৈ প্লেটোৰ ৰূপসমূহৰ বিষয়ে শিকিব আৰু চিন্তা কৰিব পাৰে, যিবোৰ বেলেগ ক্ষেত্ৰৰ অন্তৰ্গত, সেই বিষয়ে ব্যাখ্যা কৰা।<ref name="BorchertThinking"/> প্লেটোৱে নিজেই এই সমস্যাটো তেওঁৰ স্মৃতি তত্ত্বৰ জৰিয়তে সমাধান কৰিবলৈ চেষ্টা কৰে, যাৰ মতে আত্মা ইতিমধ্যে প্লেটোৰ ৰূপসমূহৰ সংস্পৰ্শত আছিল আৰু সেয়েহে তেওঁলোক কেনেকুৱা সেই কথা মনত ৰাখিবলৈ সক্ষম হৈছে।<ref name="Woolf"/>কিন্তু এই ব্যাখ্যা বিভিন্ন অনুমানৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল যিবোৰ সমসাময়িক চিন্তাধাৰাত সাধাৰণতে গ্ৰহণ কৰা নহয়।<ref name="Woolf"/> ===এৰিষ্টোটেলবাদ আৰু ধাৰণাবাদ=== এৰিষ্ট'টেলৰ মতে মনটোৱে চিন্তাৰ বস্তুৰ সত্তাক বাস্তৱায়িত কৰি কিবা এটাৰ বিষয়ে চিন্তা কৰিবলৈ সক্ষম হয়।<ref name="BorchertThinking"/> গতিকে গছৰ কথা ভাবিলে মনটোৱে বৃক্ষ-ত্বক বস্তুগত কৰে। এই বস্তুনিষ্ঠতা প্ৰকৃত গছৰ দৰে পদাৰ্থত নহয়, মনতহে যদিও দুয়োটা ক্ষেত্ৰতে বস্তুগত হোৱা সাৰ্বজনীন সত্তা একে।<ref name="BorchertThinking"/> প্লেটোবাদৰ বিপৰীতে এই সাৰ্বজনীনতাক অপৰিৱৰ্তিত বুজিব পৰা জগতত বিদ্যমান প্লেটোৰ ৰূপ হিচাপে বুজা নহয়।<ref name="Sellars">{{cite book |last1=Sellars |first1=Wilfrid |title=Philosophy for The Future, The Quest of Modern Materialism |date=1949 |url=http://www.ditext.com/sellars/apm.html |chapter=Aristotelian Philosophies of Mind}}</ref> বৰঞ্চ ইহঁতৰ অস্তিত্ব কেৱল সেইখিনিলৈকেহে আছে যিমানখিনিলৈকে ইহঁতৰ উদাহৰণ দিয়া হয়। মনটোৱে অভিজ্ঞতাৰ পৰা বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে সাৰ্বজনীনতাৰ মাজত বৈষম্য কৰিবলৈ শিকে।<ref>{{cite web |last1=Klima |first1=Gyula |title=The Medieval Problem of Universals: 1. Introduction |url=https://plato.stanford.edu/entries/universals-medieval/#Intr |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2017}}</ref> এই ব্যাখ্যাই প্লেটোবাদৰ বিৰুদ্ধে উত্থাপিত বিভিন্ন আপত্তি এৰাই চলিছে।<ref name="Sellars"/> ধাৰণাবাদৰ লগত এৰিষ্ট’টেলবাদৰ ওতঃপ্ৰোত সম্পৰ্ক আছে। ইয়াৰ মতে চিন্তাধাৰাত মানসিকভাৱে উত্তেজিত ধাৰণা জড়িত হৈ থাকে। এই ধাৰণাবোৰৰ কিছুমান জন্মগত হ’ব পাৰে, কিন্তু বেছিভাগেই চিন্তাত ব্যৱহাৰ কৰাৰ আগতে ইন্দ্ৰিয় অভিজ্ঞতাৰ পৰা বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে শিকিব লাগে।<ref name="BorchertThinking"/> এই মতামতসমূহৰ বিৰুদ্ধে যুক্তি দিয়া হৈছে যে তেওঁলোকৰ চিন্তাৰ যুক্তিসংগত ৰূপৰ হিচাপ লোৱাত সমস্যা আছে। উদাহৰণস্বৰূপে, হয় বৰষুণ হ’ব বা বৰফ হ’ব বুলি ভবাটোৱেই বৰষুণ আৰু বৰফৰ সত্তাৰ উদাহৰণ দিয়া বা সংশ্লিষ্ট ধাৰণাবোৰ উদগনি দিয়াটোৱেই যথেষ্ট নহয়। ইয়াৰ কাৰণ হ'ল বৰষুণ আৰু নিয়ৰৰ মাজৰ বিচ্ছিন্ন সম্পৰ্ক এইদৰে বুজিব নোৱাৰি।।<ref name="BorchertThinking"/> এই অৱস্থানসমূহে ভাগ কৰা আন এটা সমস্যা হ'ল বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে মনটোৱে কেনেকৈ সত্তা বা ধাৰণা শিকে তাৰ সন্তোষজনক বিৱৰণ দিয়াত অসুবিধা।<ref name="BorchertThinking"/> ===আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্ব=== আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্বসমূহে দাবী কৰে যে চিন্তা কৰাটো আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ এটা প্ৰকাৰ। <ref name="Crowell"/><ref name="Harman4">{{cite book |last1=Harman |first1=Gilbert |title=Thought |date=1973 |publisher=Princeton University Press |url=https://philpapers.org/rec/HART |chapter=4. Thought and meaning}}</ref><ref name="Langland-Hassan">{{cite book |last1=Langland-Hassan |first1=Peter |last2=Vicente |first2=Agustin |title=Inner Speech: New Voices |date=2018 |location=Oxford |publisher=Oxford University Press |url=https://philpapers.org/rec/LANISN |chapter=Introduction}}</ref><ref name="BritannicaThought"/> এই মতামতক কেতিয়াবা মানসিক নামবাদ বুলিও কোৱা হয়।<ref name="BorchertThinking"/> ইয়াত কোৱা হৈছে যে চিন্তাৰ লগত নীৰৱে শব্দ উদগনি দিয়া আৰু সেইবোৰক সংযোগ কৰি মানসিক বাক্য গঠন কৰাটো জড়িত হৈ থাকে। এজন ব্যক্তিৰ চিন্তাৰ বিষয়ে যি জ্ঞান থাকে, সেই জ্ঞানক নিজৰ নিৰৱ একক কথন শুনি থকাৰ এক প্ৰকাৰ বুলি ব্যাখ্যা কৰিব পাৰি।<ref>{{cite journal |last1=Roessler |first1=Johannes |title=Thinking, Inner Speech, and Self-Awareness |journal=Review of Philosophy and Psychology |date=2016 |volume=7 |issue=3 |pages=541–557 |doi=10.1007/s13164-015-0267-y |s2cid=15028459 |url=https://philpapers.org/rec/ROETIS-2}}</ref> আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ তিনিটা কেন্দ্ৰীয় দিশ প্ৰায়ে আৰোপ কৰা হয়: ই গুৰুত্বপূৰ্ণ অৰ্থত শব্দ শুনাটোৰ দৰেই, ইয়াত ভাষাৰ ব্যৱহাৰ জড়িত আৰু ই এটা মতৰ পৰিকল্পনা গঠন কৰে যিটো প্ৰকৃত বাক্যৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰিব পৰা যাব।<ref name="BritannicaThought"/> ভাষাৰ সৈতে এই সংযোগৰ সমৰ্থন এইটোৱেই যে চিন্তাৰ লগত প্ৰায়ে বাক অংগত পেশীৰ কাৰ্য্যকলাপ থাকে। এই কাৰ্য্যকলাপে কিছুমান ক্ষেত্ৰত চিন্তা-চৰ্চাৰ সুবিধা প্ৰদান কৰিব পাৰে কিন্তু সাধাৰণতে ইয়াৰ বাবে ই অপৰিহাৰ্য নহয়। <ref name="BritannicaThought"/> কিছুমান বিৱৰণী অনুসৰি চিন্তা-চৰ্চা ইংৰাজী বা ফৰাচীৰ দৰে নিয়মীয়া ভাষাত নহয়, বৰঞ্চ সংশ্লিষ্ট প্ৰতীক আৰু বাক্য গঠনৰ নিজস্ব ধৰণৰ ভাষা থাকে। এই তত্ত্বক চিন্তা অনুমানৰ ভাষা বুলি জনা যায়।<ref name="Harman4">{{cite book |last1=Harman |first1=Gilbert |title=Thought |date=1973 |publisher=Princeton University Press |url=https://philpapers.org/rec/HART |chapter=4. Thought and meaning}}</ref><ref name="RescorlaLOTH">{{cite web |last1=Rescorla |first1=Michael |title=The Language of Thought Hypothesis |url=https://plato.stanford.edu/entries/language-thought/ |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=18 October 2021 |date=2019}}</ref> আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্বৰ প্ৰাৰম্ভিক যুক্তিযুক্ততা শক্তিশালী কাৰণ আত্মনিৰীক্ষণে দেখুৱাইছে যে বহু চিন্তাৰ লগত প্ৰকৃততে আভ্যন্তৰীণ বাক্যও থাকে। কিন্তু ইয়াৰ বিৰোধীসকলে সাধাৰণতে যুক্তি আগবঢ়ায় যে সকলো ধৰণৰ চিন্তাধাৰাৰ ক্ষেত্ৰতে এই কথা সত্য নহয়।<ref name="BorchertThinking"/><ref name="Nida-rümelin">{{cite journal |last1=Nida-rümelin |first1=Martine |title=Thinking Without Language. A Phenomenological Argument for Its Possibility and Existence |journal=Grazer Philosophische Studien |date=2010 |volume=81 |issue=1 |pages=55–75 |doi=10.1163/9789042030190_005 |url=https://philpapers.org/rec/NIDTWL}}</ref><ref name="Bermudez">{{cite book |last1=Bermudez |first1=Jose Luis |title=Thinking Without Words |date=2003 |publisher=Oxford University Press USA |url=https://philpapers.org/rec/LUITWW}}</ref> উদাহৰণস্বৰূপে, এইটো যুক্তি দিয়া হৈছে যে দিবাস্বপ্নৰ ৰূপসমূহে অভাষিক চিন্তাধাৰা গঠন কৰে।<ref>{{cite journal |last1=Lohmar |first1=Dieter |editor1-first=Dan |editor1-last=Zahavi |title=Language and non-linguistic thinking |journal=The Oxford Handbook of Contemporary Phenomenology |date= 2012 |doi=10.1093/oxfordhb/9780199594900.001.0001 |isbn=978-0-19-959490-0 |url=https://www.oxfordhandbooks.com/view/10.1093/oxfordhb/9780199594900.001.0001/oxfordhb-9780199594900-e-19 |language=en}}</ref> জীৱ-জন্তুৰ চিন্তা কৰাৰ ক্ষমতা আছে নে নাই সেই প্ৰশ্নৰ লগত এই বিষয়টো প্ৰাসংগিক। যদি চিন্তাধাৰা মূলতঃ ভাষাৰ সৈতে জড়িত, তেন্তে ইয়াৰ পৰা অনুমান কৰিব পাৰি যে মানুহ আৰু জীৱ-জন্তুৰ মাজত যথেষ্ট পাৰ্থক্য আছে কাৰণ কেৱল মানুহৰহে যথেষ্ট জটিল ভাষা আছে। কিন্তু অভাষিক চিন্তাৰ অস্তিত্বৰ পৰা অনুমান কৰিব পাৰি যে এই পাৰ্থক্য হয়তো ইমান ডাঙৰ নহ’বও পাৰে আৰু কিছুমান প্ৰাণীয়ে আচলতে চিন্তা কৰে।<ref name="Bermudez"/><ref>{{cite web |last1=Andrews |first1=Kristin |last2=Monsó |first2=Susana |title=Animal Cognition: 3.4 Thought |url=https://plato.stanford.edu/entries/cognition-animal/#Thou |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=25 October 2021 |date=2021}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Premack |first1=David |title=Human and animal cognition: Continuity and discontinuity |journal=Proceedings of the National Academy of Sciences |date=28 August 2007 |volume=104 |issue=35 |pages=13861–13867 |doi=10.1073/pnas.0706147104 |pmid=17717081 |pmc=1955772 |bibcode=2007PNAS..10413861P |language=en |issn=0027-8424|doi-access=free }}</ref> ===চিন্তাৰ ভাষা অনুমান=== ভাষা আৰু চিন্তাৰ সম্পৰ্ক সম্পৰ্কে বিভিন্ন তত্ত্ব আছে। সমসাময়িক দৰ্শনৰ এটা বিশিষ্ট সংস্কৰণক চিন্তাৰ ভাষা অনুমান বুলি কোৱা হয়। ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist}} [[শ্ৰেণী:মনোবিজ্ঞান]] [[শ্ৰেণী:মানৱ আচৰণ]] 18s3hts642w8vfljs8tgshrd4xozlv0 514432 514431 2025-06-02T14:58:23Z দিম্পল দাস 5159 /* চিন্তাৰ ভাষা অনুমান */ 514432 wikitext text/x-wiki [[File:Jardin du Musee Rodin Paris Le Penseur 20050402 (02).jpg|thumb|[[পেৰিছ]]ৰ ৰডিন সংগ্ৰহালয়ৰ বাগিচাত অগাষ্ট ৰডিনৰ (১৮৪০-১৯১৭) দ্য থিংকাৰ]] '''চিন্তা''' ({{Lang-en|Thought }}) আৰু '''বিচাৰ''' শব্দ দুটাই অতি সাধাৰণ অৰ্থত সংবেদনশীল উদ্দীপনাৰ পৰা স্বাধীনভাৱে হ’ব পৰা জ্ঞানমূলক প্ৰক্ৰিয়াক বুজায়। ইহঁতৰ আটাইতকৈ পেৰাডাইমেটিক ৰূপসমূহ হ’ল বিচাৰ, যুক্তি, ধাৰণা গঠন, সমস্যা সমাধান, আৰু বিবেচনা। কিন্তু আন মানসিক প্ৰক্ৰিয়া, যেনে কোনো ধাৰণা, স্মৃতি বা কল্পনাক বিবেচনা কৰাটোও প্ৰায়ে অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয়। এই প্ৰক্ৰিয়াবোৰ অনুভূতিৰ দৰে নহয়, সংবেদনশীল অংগৰ পৰা আভ্যন্তৰীণভাৱে স্বাধীনভাৱে হ’ব পাৰে। কিন্তু বহল অৰ্থত বুজিলে যিকোনো মানসিক পৰিঘটনাক উপলব্ধি আৰু অচেতন মানসিক প্ৰক্ৰিয়াকে ধৰি চিন্তাৰ এক প্ৰকাৰ হিচাপে বুজিব পাৰি। অলপ বেলেগ অৰ্থত চিন্তা শব্দটোৱে মানসিক প্ৰক্ৰিয়াবোৰক নিজেই নহয় বৰঞ্চ এই প্ৰক্ৰিয়াবোৰে কঢ়িয়াই অনা মানসিক অৱস্থা বা ধাৰণাৰ ব্যৱস্থাক বুজায়। ==সংজ্ঞা== "চিন্তা" আৰু "বিচাৰ" শব্দটোৱে বহুতো মানসিক কাৰ্য্যকলাপক বুজায়। <ref name="BritannicaThought">{{cite web |title=Thought |url=https://www.britannica.com/topic/thought |website=Encyclopedia Britannica |access-date=14 October 2021 |language=en}}</ref><ref>Random House Webster's Unabridged Dictionary, 2nd ed., 2001, Published by Random House, Inc., {{ISBN|978-0-375-42599-8}}, p. 1975</ref><ref>Webster's II New College Dictionary, Webster Staff, Webster, Houghton Mifflin Company, 2nd ed., illustrated, revised Published by Houghton Mifflin Harcourt, 1999, {{ISBN|978-0-395-96214-5}}, p. 1147</ref> ইয়াৰ অতি সাধাৰণ অৰ্থত ইহঁতক সচেতন প্ৰক্ৰিয়া হিচাপে বুজা যায় যিবোৰ সংবেদনশীল উদ্দীপনাৰ পৰা স্বাধীনভাৱে হ'ব পাৰে।<ref name="Breyer">{{cite book |last1=Breyer |first1=Thiemo |last2=Gutland |first2=Christopher |title=Phenomenology of Thinking: Philosophical Investigations into the Character of Cognitive Experiences |date=2015 |pages=1–24 |url=https://philpapers.org/rec/BREI-15 |chapter=Introduction|publisher=Routledge }}</ref><ref name="Nida-rümelin">{{cite journal |last1=Nida-rümelin |first1=Martine |title=Thinking Without Language. A Phenomenological Argument for Its Possibility and Existence |journal=Grazer Philosophische Studien |date=2010 |volume=81 |issue=1 |pages=55–75 |doi=10.1163/9789042030190_005 |url=https://philpapers.org/rec/NIDTWL}}</ref> ইয়াৰ ভিতৰত বিভিন্ন ভিন্ন মানসিক প্ৰক্ৰিয়াও অন্তৰ্ভুক্ত, যেনে কোনো ধাৰণা বা প্ৰস্তাৱক বিবেচনা কৰা বা সেইটো সত্য বুলি বিচাৰ কৰা। এই অৰ্থত স্মৃতি আৰু কল্পনা চিন্তাৰ ৰূপ কিন্তু উপলব্ধি নহয়।<ref name="Crowell">{{cite book |last1=Crowell |first1=Steven |editor-first1=Thiemo |editor-first2=Christopher |editor-last1=Breyer |editor-last2=Gutland |title=Phenomenology of Thinking |date=2015 |publisher=Routledge |isbn=978-1-315-69773-4 |url=https://www.taylorfrancis.com/chapters/edit/10.4324/9781315697734-14/think-steven-crowell |chapter=What Is It to Think?|pages=189–212 |doi=10.4324/9781315697734 }}</ref> অধিক সীমিত অৰ্থত অতি পেৰাডাইমেটিক ক্ষেত্ৰবোৰকহে চিন্তা বুলি গণ্য কৰা হয়। এইবোৰৰ লগত এনে সচেতন প্ৰক্ৰিয়া জড়িত হৈ থাকে যিবোৰ ধাৰণাগত বা ভাষিক আৰু যথেষ্ট বিমূৰ্ত, যেনে বিচাৰ কৰা, অনুমান কৰা, সমস্যা সমাধান কৰা আৰু বিবেচনা কৰা। <ref name="BritannicaThought"/> <ref name="Mole">{{cite web |last1=Mole |first1=Christopher |title=Attention: 2.3 Coherence Theories |url=https://plato.stanford.edu/entries/attention/#CohThe |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2021}}</ref><ref name="Katsafanas">{{cite journal |last1=Katsafanas |first1=Paul |title=Nietzsche on the Nature of the Unconscious |journal=Inquiry: An Interdisciplinary Journal of Philosophy |date=2015 |volume=58 |issue=3 |pages=327–352 |doi=10.1080/0020174X.2013.855658 |s2cid=38776513 |url=https://philpapers.org/rec/KATNOT}}</ref> কেতিয়াবা "চিন্তা" আৰু "বিচাৰ" শব্দ দুটাক অতি বহল অৰ্থত বুজা যায় যে ই যিকোনো ধৰণৰ মানসিক প্ৰক্ৰিয়াক বুজায়, সচেতন বা অচেতন।<ref name="Garrison">{{cite journal |last1=Garrison |first1=Katie E. |last2=Handley |first2=Ian M. |title=Not Merely Experiential: Unconscious Thought Can Be Rational |journal=Frontiers in Psychology |date=2017 |volume=8 |pages=1096 |doi=10.3389/fpsyg.2017.01096 |pmid=28729844 |pmc=5498519 |issn=1664-1078|doi-access=free }}</ref><ref name="Dijksterhuis">{{cite journal |last1=Dijksterhuis |first1=Ap |last2=Nordgren |first2=Loran F. |title=A Theory of Unconscious Thought |journal=Perspectives on Psychological Science |date=1 June 2006 |volume=1 |issue=2 |pages=95–109 |doi=10.1111/j.1745-6916.2006.00007.x |pmid=26151465 |s2cid=7875280 |url=https://journals.sagepub.com/doi/10.1111/j.1745-6916.2006.00007.x |language=en |issn=1745-6916|hdl=2066/55863 |hdl-access=free }}</ref> এই অৰ্থত ইয়াক "মন" শব্দটোৰ সমাৰ্থকভাৱে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি। এই ব্যৱহাৰৰ সন্মুখীন হয়, উদাহৰণস্বৰূপে, কাৰ্টেছিয়ান পৰম্পৰাত, য’ত মনক চিন্তা কৰা বস্তু বুলি বুজা যায়, আৰু জ্ঞানমূলক বিজ্ঞানত।<ref name="Crowell"/><ref>{{cite web |last1=Skirry |first1=Justin |title=Descartes, Rene: Mind-Body Distinction |url=https://iep.utm.edu/descmind/ |website=Internet Encyclopedia of Philosophy |access-date=17 October 2021}}</ref><ref>{{cite web |last1=Smith |first1=Kurt |title=Descartes' Theory of Ideas: 1. Ideas Understood as Modes of Thinking |url=https://plato.stanford.edu/entries/descartes-ideas/#thoughts |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2021}}</ref><ref name="Baum">{{cite book |last1=Baum |first1=Eric B. |title=What Is Thought? |date=2004 |publisher=Cambridge MA: Bradford Book/MIT Press |url=https://philpapers.org/rec/BAUWIT |chapter=1. Introduction}}</ref> কিন্তু এই জ্ঞানৰ ভিতৰত এনে প্ৰক্ৰিয়াই চিন্তা বুলি গণ্য কৰিবলৈ বুদ্ধিমান আচৰণৰ সূচনা কৰিবলগীয়া হোৱা বাধাটোও অন্তৰ্ভুক্ত হ’ব পাৰে। <ref>{{cite journal |last1=Block |first1=Ned |title=Psychologism and Behaviorism |journal=Philosophical Review |date=1981 |volume=90 |issue=1 |pages=5–43 |doi=10.2307/2184371 |jstor=2184371 |url=https://philpapers.org/rec/BLOPAB}}</ref> শৈক্ষিক সাহিত্যত কেতিয়াবা দেখা পোৱা এটা বৈপৰীত্য হ’ল চিন্তা আৰু অনুভৱৰ মাজত। এই প্ৰসংগত চিন্তাধাৰা নিজৰ বিষয়ৰ প্ৰতি শান্ত, বস্তুনিষ্ঠ আৰু যুক্তিসংগত দৃষ্টিভংগীৰ সৈতে জড়িত হোৱাৰ বিপৰীতে অনুভৱৰ লগত প্ৰত্যক্ষ আৱেগিক নিয়োজিততা জড়িত হৈ থাকে।<ref>{{cite journal |last1=Romer |first1=Paul M. |title=Thinking and Feeling |journal=American Economic Review |date=May 2000 |volume=90 |issue=2 |pages=439–443 |doi=10.1257/aer.90.2.439 |url=https://www.aeaweb.org/articles?id=10.1257/aer.90.2.439 |language=en |issn=0002-8282}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Planalp |first1=Sally |last2=Fitness |first2=Julie |title=Thinking/Feeling about Social and Personal Relationships |journal=Journal of Social and Personal Relationships |date=1 December 1999 |volume=16 |issue=6 |pages=731–750 |doi=10.1177/0265407599166004 |s2cid=145750153 |url=https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/0265407599166004 |language=en |issn=0265-4075}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Phelan |first1=Mark |last2=Arico |first2=Adam |last3=Nichols |first3=Shaun |title=Thinking Things and Feeling Things: On an Alleged Discontinuity in Folk Metaphysics of Mind |journal=Phenomenology and the Cognitive Sciences |date=2013 |volume=12 |issue=4 |pages=703–725 |doi=10.1007/s11097-012-9278-7 |s2cid=15856600 |url=https://philpapers.org/rec/PHETTA}}</ref> ==চিন্তাৰ তত্ত্বসমূহ== চিন্তাৰ বিভিন্ন তত্ত্ব প্ৰস্তাৱ কৰা হৈছে।<ref name="BorchertThinking">{{cite book |last1=Borchert |first1=Donald |title=Macmillan Encyclopedia of Philosophy, 2nd Edition |date=2006 |publisher=Macmillan |url=https://philpapers.org/rec/BORMEO |chapter=Thinking}}</ref> তেওঁলোকৰ লক্ষ্য হৈছে চিন্তাৰ নিৰ্দিষ্ট বৈশিষ্ট্যসমূহ ধৰি ৰখা। ইয়াত উল্লেখ কৰা তত্ত্বসমূহ একচেটিয়া নহয়: কিছুমানক বৈপৰীত্য সৃষ্টি নকৰাকৈ একত্ৰিত কৰাটো সম্ভৱ হ’ব পাৰে। ===প্লেটোবাদ=== প্লেটোবাদৰ মতে চিন্তা-চৰ্চা হৈছে এনে এক আধ্যাত্মিক কাৰ্য্যকলাপ য’ত প্লেটোৰ ৰূপ আৰু ইয়াৰ আন্তঃসম্পৰ্কসমূহ বুজি পোৱা আৰু পৰ্যবেক্ষণ কৰা হয়।<ref name="BorchertThinking"/><ref name="Woolf">{{cite journal |last1=Woolf |first1=Raphael |title=Plato and the Norms of Thought |journal=Mind |date=1 January 2013 |volume=122 |issue=485 |pages=171–216 |doi=10.1093/mind/fzt012 |url=https://academic.oup.com/mind/article/122/485/171/961176 |issn=0026-4423|doi-access=free }}</ref> এই কাৰ্য্যকলাপক নিৰৱ আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ এটা প্ৰকাৰ হিচাপে বুজা যায় য'ত আত্মাই নিজৰ লগত কথা পাতে।<ref name="Langland-Hassan">{{cite book |last1=Langland-Hassan |first1=Peter |last2=Vicente |first2=Agustin |title=Inner Speech: New Voices |date=2018 |location=Oxford |publisher=Oxford University Press |url=https://philpapers.org/rec/LANISN |chapter=Introduction}}</ref> প্লেটোৰ ৰূপবোৰক সাৰ্বজনীন হিচাপে দেখা যায় যিবোৰ সংবেদনশীল জগতৰ পৰা পৃথক অপৰিৱৰ্তিত ক্ষেত্ৰত বিদ্যমান। উদাহৰণস্বৰূপে ভালপোৱা, সৌন্দৰ্য্য, ঐক্য আৰু সমতাৰ ৰূপ।<ref>{{cite web |last1=Kraut |first1=Richard |title=Plato |url=https://plato.stanford.edu/entries/plato/ |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=24 April 2021 |date=2017}}</ref><ref>{{cite web |last1=Brickhouse |first1=Thomas |last2=Smith |first2=Nicholas D. |title=Plato: 6b. The Theory of Forms |url=https://iep.utm.edu/plato/#SH6b |website=Internet Encyclopedia of Philosophy |access-date=24 April 2021}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Nehamas |first1=Alexander |title=Plato on the Imperfection of the Sensible World |journal=American Philosophical Quarterly |date=1975 |volume=12 |issue=2 |pages=105–117 |jstor=20009565 |url=https://www.jstor.org/stable/20009565 |issn=0003-0481}}</ref>এই দৃষ্টিভংগীৰ ওপৰত চিন্তাৰ অসুবিধাটো হ’ল প্লেটোৰ ৰূপবোৰ ধৰিব নোৱাৰা আৰু ইন্দ্ৰিয় জগতত পোৱা কেৱল অনুকৰণৰ পৰা সেইবোৰক মৌলিক হিচাপে পৃথক কৰিব নোৱাৰা। ইয়াৰ অৰ্থ হ'ল উদাহৰণস্বৰূপে সৌন্দৰ্য্যক সৌন্দৰ্য্যৰ ব্যুৎপত্তিমূলক ছবিৰ পৰা পৃথক কৰা।<ref name="Woolf"/> এই মতামতৰ এটা সমস্যা হ'ল মানুহে কেনেকৈ প্লেটোৰ ৰূপসমূহৰ বিষয়ে শিকিব আৰু চিন্তা কৰিব পাৰে, যিবোৰ বেলেগ ক্ষেত্ৰৰ অন্তৰ্গত, সেই বিষয়ে ব্যাখ্যা কৰা।<ref name="BorchertThinking"/> প্লেটোৱে নিজেই এই সমস্যাটো তেওঁৰ স্মৃতি তত্ত্বৰ জৰিয়তে সমাধান কৰিবলৈ চেষ্টা কৰে, যাৰ মতে আত্মা ইতিমধ্যে প্লেটোৰ ৰূপসমূহৰ সংস্পৰ্শত আছিল আৰু সেয়েহে তেওঁলোক কেনেকুৱা সেই কথা মনত ৰাখিবলৈ সক্ষম হৈছে।<ref name="Woolf"/>কিন্তু এই ব্যাখ্যা বিভিন্ন অনুমানৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল যিবোৰ সমসাময়িক চিন্তাধাৰাত সাধাৰণতে গ্ৰহণ কৰা নহয়।<ref name="Woolf"/> ===এৰিষ্টোটেলবাদ আৰু ধাৰণাবাদ=== এৰিষ্ট'টেলৰ মতে মনটোৱে চিন্তাৰ বস্তুৰ সত্তাক বাস্তৱায়িত কৰি কিবা এটাৰ বিষয়ে চিন্তা কৰিবলৈ সক্ষম হয়।<ref name="BorchertThinking"/> গতিকে গছৰ কথা ভাবিলে মনটোৱে বৃক্ষ-ত্বক বস্তুগত কৰে। এই বস্তুনিষ্ঠতা প্ৰকৃত গছৰ দৰে পদাৰ্থত নহয়, মনতহে যদিও দুয়োটা ক্ষেত্ৰতে বস্তুগত হোৱা সাৰ্বজনীন সত্তা একে।<ref name="BorchertThinking"/> প্লেটোবাদৰ বিপৰীতে এই সাৰ্বজনীনতাক অপৰিৱৰ্তিত বুজিব পৰা জগতত বিদ্যমান প্লেটোৰ ৰূপ হিচাপে বুজা নহয়।<ref name="Sellars">{{cite book |last1=Sellars |first1=Wilfrid |title=Philosophy for The Future, The Quest of Modern Materialism |date=1949 |url=http://www.ditext.com/sellars/apm.html |chapter=Aristotelian Philosophies of Mind}}</ref> বৰঞ্চ ইহঁতৰ অস্তিত্ব কেৱল সেইখিনিলৈকেহে আছে যিমানখিনিলৈকে ইহঁতৰ উদাহৰণ দিয়া হয়। মনটোৱে অভিজ্ঞতাৰ পৰা বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে সাৰ্বজনীনতাৰ মাজত বৈষম্য কৰিবলৈ শিকে।<ref>{{cite web |last1=Klima |first1=Gyula |title=The Medieval Problem of Universals: 1. Introduction |url=https://plato.stanford.edu/entries/universals-medieval/#Intr |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2017}}</ref> এই ব্যাখ্যাই প্লেটোবাদৰ বিৰুদ্ধে উত্থাপিত বিভিন্ন আপত্তি এৰাই চলিছে।<ref name="Sellars"/> ধাৰণাবাদৰ লগত এৰিষ্ট’টেলবাদৰ ওতঃপ্ৰোত সম্পৰ্ক আছে। ইয়াৰ মতে চিন্তাধাৰাত মানসিকভাৱে উত্তেজিত ধাৰণা জড়িত হৈ থাকে। এই ধাৰণাবোৰৰ কিছুমান জন্মগত হ’ব পাৰে, কিন্তু বেছিভাগেই চিন্তাত ব্যৱহাৰ কৰাৰ আগতে ইন্দ্ৰিয় অভিজ্ঞতাৰ পৰা বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে শিকিব লাগে।<ref name="BorchertThinking"/> এই মতামতসমূহৰ বিৰুদ্ধে যুক্তি দিয়া হৈছে যে তেওঁলোকৰ চিন্তাৰ যুক্তিসংগত ৰূপৰ হিচাপ লোৱাত সমস্যা আছে। উদাহৰণস্বৰূপে, হয় বৰষুণ হ’ব বা বৰফ হ’ব বুলি ভবাটোৱেই বৰষুণ আৰু বৰফৰ সত্তাৰ উদাহৰণ দিয়া বা সংশ্লিষ্ট ধাৰণাবোৰ উদগনি দিয়াটোৱেই যথেষ্ট নহয়। ইয়াৰ কাৰণ হ'ল বৰষুণ আৰু নিয়ৰৰ মাজৰ বিচ্ছিন্ন সম্পৰ্ক এইদৰে বুজিব নোৱাৰি।।<ref name="BorchertThinking"/> এই অৱস্থানসমূহে ভাগ কৰা আন এটা সমস্যা হ'ল বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে মনটোৱে কেনেকৈ সত্তা বা ধাৰণা শিকে তাৰ সন্তোষজনক বিৱৰণ দিয়াত অসুবিধা।<ref name="BorchertThinking"/> ===আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্ব=== আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্বসমূহে দাবী কৰে যে চিন্তা কৰাটো আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ এটা প্ৰকাৰ। <ref name="Crowell"/><ref name="Harman4">{{cite book |last1=Harman |first1=Gilbert |title=Thought |date=1973 |publisher=Princeton University Press |url=https://philpapers.org/rec/HART |chapter=4. Thought and meaning}}</ref><ref name="Langland-Hassan">{{cite book |last1=Langland-Hassan |first1=Peter |last2=Vicente |first2=Agustin |title=Inner Speech: New Voices |date=2018 |location=Oxford |publisher=Oxford University Press |url=https://philpapers.org/rec/LANISN |chapter=Introduction}}</ref><ref name="BritannicaThought"/> এই মতামতক কেতিয়াবা মানসিক নামবাদ বুলিও কোৱা হয়।<ref name="BorchertThinking"/> ইয়াত কোৱা হৈছে যে চিন্তাৰ লগত নীৰৱে শব্দ উদগনি দিয়া আৰু সেইবোৰক সংযোগ কৰি মানসিক বাক্য গঠন কৰাটো জড়িত হৈ থাকে। এজন ব্যক্তিৰ চিন্তাৰ বিষয়ে যি জ্ঞান থাকে, সেই জ্ঞানক নিজৰ নিৰৱ একক কথন শুনি থকাৰ এক প্ৰকাৰ বুলি ব্যাখ্যা কৰিব পাৰি।<ref>{{cite journal |last1=Roessler |first1=Johannes |title=Thinking, Inner Speech, and Self-Awareness |journal=Review of Philosophy and Psychology |date=2016 |volume=7 |issue=3 |pages=541–557 |doi=10.1007/s13164-015-0267-y |s2cid=15028459 |url=https://philpapers.org/rec/ROETIS-2}}</ref> আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ তিনিটা কেন্দ্ৰীয় দিশ প্ৰায়ে আৰোপ কৰা হয়: ই গুৰুত্বপূৰ্ণ অৰ্থত শব্দ শুনাটোৰ দৰেই, ইয়াত ভাষাৰ ব্যৱহাৰ জড়িত আৰু ই এটা মতৰ পৰিকল্পনা গঠন কৰে যিটো প্ৰকৃত বাক্যৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰিব পৰা যাব।<ref name="BritannicaThought"/> ভাষাৰ সৈতে এই সংযোগৰ সমৰ্থন এইটোৱেই যে চিন্তাৰ লগত প্ৰায়ে বাক অংগত পেশীৰ কাৰ্য্যকলাপ থাকে। এই কাৰ্য্যকলাপে কিছুমান ক্ষেত্ৰত চিন্তা-চৰ্চাৰ সুবিধা প্ৰদান কৰিব পাৰে কিন্তু সাধাৰণতে ইয়াৰ বাবে ই অপৰিহাৰ্য নহয়। <ref name="BritannicaThought"/> কিছুমান বিৱৰণী অনুসৰি চিন্তা-চৰ্চা ইংৰাজী বা ফৰাচীৰ দৰে নিয়মীয়া ভাষাত নহয়, বৰঞ্চ সংশ্লিষ্ট প্ৰতীক আৰু বাক্য গঠনৰ নিজস্ব ধৰণৰ ভাষা থাকে। এই তত্ত্বক চিন্তা অনুমানৰ ভাষা বুলি জনা যায়।<ref name="Harman4">{{cite book |last1=Harman |first1=Gilbert |title=Thought |date=1973 |publisher=Princeton University Press |url=https://philpapers.org/rec/HART |chapter=4. Thought and meaning}}</ref><ref name="RescorlaLOTH">{{cite web |last1=Rescorla |first1=Michael |title=The Language of Thought Hypothesis |url=https://plato.stanford.edu/entries/language-thought/ |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=18 October 2021 |date=2019}}</ref> আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্বৰ প্ৰাৰম্ভিক যুক্তিযুক্ততা শক্তিশালী কাৰণ আত্মনিৰীক্ষণে দেখুৱাইছে যে বহু চিন্তাৰ লগত প্ৰকৃততে আভ্যন্তৰীণ বাক্যও থাকে। কিন্তু ইয়াৰ বিৰোধীসকলে সাধাৰণতে যুক্তি আগবঢ়ায় যে সকলো ধৰণৰ চিন্তাধাৰাৰ ক্ষেত্ৰতে এই কথা সত্য নহয়।<ref name="BorchertThinking"/><ref name="Nida-rümelin">{{cite journal |last1=Nida-rümelin |first1=Martine |title=Thinking Without Language. A Phenomenological Argument for Its Possibility and Existence |journal=Grazer Philosophische Studien |date=2010 |volume=81 |issue=1 |pages=55–75 |doi=10.1163/9789042030190_005 |url=https://philpapers.org/rec/NIDTWL}}</ref><ref name="Bermudez">{{cite book |last1=Bermudez |first1=Jose Luis |title=Thinking Without Words |date=2003 |publisher=Oxford University Press USA |url=https://philpapers.org/rec/LUITWW}}</ref> উদাহৰণস্বৰূপে, এইটো যুক্তি দিয়া হৈছে যে দিবাস্বপ্নৰ ৰূপসমূহে অভাষিক চিন্তাধাৰা গঠন কৰে।<ref>{{cite journal |last1=Lohmar |first1=Dieter |editor1-first=Dan |editor1-last=Zahavi |title=Language and non-linguistic thinking |journal=The Oxford Handbook of Contemporary Phenomenology |date= 2012 |doi=10.1093/oxfordhb/9780199594900.001.0001 |isbn=978-0-19-959490-0 |url=https://www.oxfordhandbooks.com/view/10.1093/oxfordhb/9780199594900.001.0001/oxfordhb-9780199594900-e-19 |language=en}}</ref> জীৱ-জন্তুৰ চিন্তা কৰাৰ ক্ষমতা আছে নে নাই সেই প্ৰশ্নৰ লগত এই বিষয়টো প্ৰাসংগিক। যদি চিন্তাধাৰা মূলতঃ ভাষাৰ সৈতে জড়িত, তেন্তে ইয়াৰ পৰা অনুমান কৰিব পাৰি যে মানুহ আৰু জীৱ-জন্তুৰ মাজত যথেষ্ট পাৰ্থক্য আছে কাৰণ কেৱল মানুহৰহে যথেষ্ট জটিল ভাষা আছে। কিন্তু অভাষিক চিন্তাৰ অস্তিত্বৰ পৰা অনুমান কৰিব পাৰি যে এই পাৰ্থক্য হয়তো ইমান ডাঙৰ নহ’বও পাৰে আৰু কিছুমান প্ৰাণীয়ে আচলতে চিন্তা কৰে।<ref name="Bermudez"/><ref>{{cite web |last1=Andrews |first1=Kristin |last2=Monsó |first2=Susana |title=Animal Cognition: 3.4 Thought |url=https://plato.stanford.edu/entries/cognition-animal/#Thou |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=25 October 2021 |date=2021}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Premack |first1=David |title=Human and animal cognition: Continuity and discontinuity |journal=Proceedings of the National Academy of Sciences |date=28 August 2007 |volume=104 |issue=35 |pages=13861–13867 |doi=10.1073/pnas.0706147104 |pmid=17717081 |pmc=1955772 |bibcode=2007PNAS..10413861P |language=en |issn=0027-8424|doi-access=free }}</ref> ===চিন্তাৰ ভাষা অনুমান=== ভাষা আৰু চিন্তাৰ সম্পৰ্কৰ সম্পৰ্কে বিভিন্ন তত্ত্ব আছে। সমসাময়িক দৰ্শনৰ এটা বিশিষ্ট সংস্কৰণক চিন্তাৰ ভাষা অনুমান বুলি কোৱা হয়। ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist}} [[শ্ৰেণী:মনোবিজ্ঞান]] [[শ্ৰেণী:মানৱ আচৰণ]] ftg336ioz0nqxxhuofmm71q4gva1gra 514433 514432 2025-06-02T15:09:16Z দিম্পল দাস 5159 /* চিন্তাৰ ভাষা অনুমান */ 514433 wikitext text/x-wiki [[File:Jardin du Musee Rodin Paris Le Penseur 20050402 (02).jpg|thumb|[[পেৰিছ]]ৰ ৰডিন সংগ্ৰহালয়ৰ বাগিচাত অগাষ্ট ৰডিনৰ (১৮৪০-১৯১৭) দ্য থিংকাৰ]] '''চিন্তা''' ({{Lang-en|Thought }}) আৰু '''বিচাৰ''' শব্দ দুটাই অতি সাধাৰণ অৰ্থত সংবেদনশীল উদ্দীপনাৰ পৰা স্বাধীনভাৱে হ’ব পৰা জ্ঞানমূলক প্ৰক্ৰিয়াক বুজায়। ইহঁতৰ আটাইতকৈ পেৰাডাইমেটিক ৰূপসমূহ হ’ল বিচাৰ, যুক্তি, ধাৰণা গঠন, সমস্যা সমাধান, আৰু বিবেচনা। কিন্তু আন মানসিক প্ৰক্ৰিয়া, যেনে কোনো ধাৰণা, স্মৃতি বা কল্পনাক বিবেচনা কৰাটোও প্ৰায়ে অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয়। এই প্ৰক্ৰিয়াবোৰ অনুভূতিৰ দৰে নহয়, সংবেদনশীল অংগৰ পৰা আভ্যন্তৰীণভাৱে স্বাধীনভাৱে হ’ব পাৰে। কিন্তু বহল অৰ্থত বুজিলে যিকোনো মানসিক পৰিঘটনাক উপলব্ধি আৰু অচেতন মানসিক প্ৰক্ৰিয়াকে ধৰি চিন্তাৰ এক প্ৰকাৰ হিচাপে বুজিব পাৰি। অলপ বেলেগ অৰ্থত চিন্তা শব্দটোৱে মানসিক প্ৰক্ৰিয়াবোৰক নিজেই নহয় বৰঞ্চ এই প্ৰক্ৰিয়াবোৰে কঢ়িয়াই অনা মানসিক অৱস্থা বা ধাৰণাৰ ব্যৱস্থাক বুজায়। ==সংজ্ঞা== "চিন্তা" আৰু "বিচাৰ" শব্দটোৱে বহুতো মানসিক কাৰ্য্যকলাপক বুজায়। <ref name="BritannicaThought">{{cite web |title=Thought |url=https://www.britannica.com/topic/thought |website=Encyclopedia Britannica |access-date=14 October 2021 |language=en}}</ref><ref>Random House Webster's Unabridged Dictionary, 2nd ed., 2001, Published by Random House, Inc., {{ISBN|978-0-375-42599-8}}, p. 1975</ref><ref>Webster's II New College Dictionary, Webster Staff, Webster, Houghton Mifflin Company, 2nd ed., illustrated, revised Published by Houghton Mifflin Harcourt, 1999, {{ISBN|978-0-395-96214-5}}, p. 1147</ref> ইয়াৰ অতি সাধাৰণ অৰ্থত ইহঁতক সচেতন প্ৰক্ৰিয়া হিচাপে বুজা যায় যিবোৰ সংবেদনশীল উদ্দীপনাৰ পৰা স্বাধীনভাৱে হ'ব পাৰে।<ref name="Breyer">{{cite book |last1=Breyer |first1=Thiemo |last2=Gutland |first2=Christopher |title=Phenomenology of Thinking: Philosophical Investigations into the Character of Cognitive Experiences |date=2015 |pages=1–24 |url=https://philpapers.org/rec/BREI-15 |chapter=Introduction|publisher=Routledge }}</ref><ref name="Nida-rümelin">{{cite journal |last1=Nida-rümelin |first1=Martine |title=Thinking Without Language. A Phenomenological Argument for Its Possibility and Existence |journal=Grazer Philosophische Studien |date=2010 |volume=81 |issue=1 |pages=55–75 |doi=10.1163/9789042030190_005 |url=https://philpapers.org/rec/NIDTWL}}</ref> ইয়াৰ ভিতৰত বিভিন্ন ভিন্ন মানসিক প্ৰক্ৰিয়াও অন্তৰ্ভুক্ত, যেনে কোনো ধাৰণা বা প্ৰস্তাৱক বিবেচনা কৰা বা সেইটো সত্য বুলি বিচাৰ কৰা। এই অৰ্থত স্মৃতি আৰু কল্পনা চিন্তাৰ ৰূপ কিন্তু উপলব্ধি নহয়।<ref name="Crowell">{{cite book |last1=Crowell |first1=Steven |editor-first1=Thiemo |editor-first2=Christopher |editor-last1=Breyer |editor-last2=Gutland |title=Phenomenology of Thinking |date=2015 |publisher=Routledge |isbn=978-1-315-69773-4 |url=https://www.taylorfrancis.com/chapters/edit/10.4324/9781315697734-14/think-steven-crowell |chapter=What Is It to Think?|pages=189–212 |doi=10.4324/9781315697734 }}</ref> অধিক সীমিত অৰ্থত অতি পেৰাডাইমেটিক ক্ষেত্ৰবোৰকহে চিন্তা বুলি গণ্য কৰা হয়। এইবোৰৰ লগত এনে সচেতন প্ৰক্ৰিয়া জড়িত হৈ থাকে যিবোৰ ধাৰণাগত বা ভাষিক আৰু যথেষ্ট বিমূৰ্ত, যেনে বিচাৰ কৰা, অনুমান কৰা, সমস্যা সমাধান কৰা আৰু বিবেচনা কৰা। <ref name="BritannicaThought"/> <ref name="Mole">{{cite web |last1=Mole |first1=Christopher |title=Attention: 2.3 Coherence Theories |url=https://plato.stanford.edu/entries/attention/#CohThe |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2021}}</ref><ref name="Katsafanas">{{cite journal |last1=Katsafanas |first1=Paul |title=Nietzsche on the Nature of the Unconscious |journal=Inquiry: An Interdisciplinary Journal of Philosophy |date=2015 |volume=58 |issue=3 |pages=327–352 |doi=10.1080/0020174X.2013.855658 |s2cid=38776513 |url=https://philpapers.org/rec/KATNOT}}</ref> কেতিয়াবা "চিন্তা" আৰু "বিচাৰ" শব্দ দুটাক অতি বহল অৰ্থত বুজা যায় যে ই যিকোনো ধৰণৰ মানসিক প্ৰক্ৰিয়াক বুজায়, সচেতন বা অচেতন।<ref name="Garrison">{{cite journal |last1=Garrison |first1=Katie E. |last2=Handley |first2=Ian M. |title=Not Merely Experiential: Unconscious Thought Can Be Rational |journal=Frontiers in Psychology |date=2017 |volume=8 |pages=1096 |doi=10.3389/fpsyg.2017.01096 |pmid=28729844 |pmc=5498519 |issn=1664-1078|doi-access=free }}</ref><ref name="Dijksterhuis">{{cite journal |last1=Dijksterhuis |first1=Ap |last2=Nordgren |first2=Loran F. |title=A Theory of Unconscious Thought |journal=Perspectives on Psychological Science |date=1 June 2006 |volume=1 |issue=2 |pages=95–109 |doi=10.1111/j.1745-6916.2006.00007.x |pmid=26151465 |s2cid=7875280 |url=https://journals.sagepub.com/doi/10.1111/j.1745-6916.2006.00007.x |language=en |issn=1745-6916|hdl=2066/55863 |hdl-access=free }}</ref> এই অৰ্থত ইয়াক "মন" শব্দটোৰ সমাৰ্থকভাৱে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি। এই ব্যৱহাৰৰ সন্মুখীন হয়, উদাহৰণস্বৰূপে, কাৰ্টেছিয়ান পৰম্পৰাত, য’ত মনক চিন্তা কৰা বস্তু বুলি বুজা যায়, আৰু জ্ঞানমূলক বিজ্ঞানত।<ref name="Crowell"/><ref>{{cite web |last1=Skirry |first1=Justin |title=Descartes, Rene: Mind-Body Distinction |url=https://iep.utm.edu/descmind/ |website=Internet Encyclopedia of Philosophy |access-date=17 October 2021}}</ref><ref>{{cite web |last1=Smith |first1=Kurt |title=Descartes' Theory of Ideas: 1. Ideas Understood as Modes of Thinking |url=https://plato.stanford.edu/entries/descartes-ideas/#thoughts |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2021}}</ref><ref name="Baum">{{cite book |last1=Baum |first1=Eric B. |title=What Is Thought? |date=2004 |publisher=Cambridge MA: Bradford Book/MIT Press |url=https://philpapers.org/rec/BAUWIT |chapter=1. Introduction}}</ref> কিন্তু এই জ্ঞানৰ ভিতৰত এনে প্ৰক্ৰিয়াই চিন্তা বুলি গণ্য কৰিবলৈ বুদ্ধিমান আচৰণৰ সূচনা কৰিবলগীয়া হোৱা বাধাটোও অন্তৰ্ভুক্ত হ’ব পাৰে। <ref>{{cite journal |last1=Block |first1=Ned |title=Psychologism and Behaviorism |journal=Philosophical Review |date=1981 |volume=90 |issue=1 |pages=5–43 |doi=10.2307/2184371 |jstor=2184371 |url=https://philpapers.org/rec/BLOPAB}}</ref> শৈক্ষিক সাহিত্যত কেতিয়াবা দেখা পোৱা এটা বৈপৰীত্য হ’ল চিন্তা আৰু অনুভৱৰ মাজত। এই প্ৰসংগত চিন্তাধাৰা নিজৰ বিষয়ৰ প্ৰতি শান্ত, বস্তুনিষ্ঠ আৰু যুক্তিসংগত দৃষ্টিভংগীৰ সৈতে জড়িত হোৱাৰ বিপৰীতে অনুভৱৰ লগত প্ৰত্যক্ষ আৱেগিক নিয়োজিততা জড়িত হৈ থাকে।<ref>{{cite journal |last1=Romer |first1=Paul M. |title=Thinking and Feeling |journal=American Economic Review |date=May 2000 |volume=90 |issue=2 |pages=439–443 |doi=10.1257/aer.90.2.439 |url=https://www.aeaweb.org/articles?id=10.1257/aer.90.2.439 |language=en |issn=0002-8282}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Planalp |first1=Sally |last2=Fitness |first2=Julie |title=Thinking/Feeling about Social and Personal Relationships |journal=Journal of Social and Personal Relationships |date=1 December 1999 |volume=16 |issue=6 |pages=731–750 |doi=10.1177/0265407599166004 |s2cid=145750153 |url=https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/0265407599166004 |language=en |issn=0265-4075}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Phelan |first1=Mark |last2=Arico |first2=Adam |last3=Nichols |first3=Shaun |title=Thinking Things and Feeling Things: On an Alleged Discontinuity in Folk Metaphysics of Mind |journal=Phenomenology and the Cognitive Sciences |date=2013 |volume=12 |issue=4 |pages=703–725 |doi=10.1007/s11097-012-9278-7 |s2cid=15856600 |url=https://philpapers.org/rec/PHETTA}}</ref> ==চিন্তাৰ তত্ত্বসমূহ== চিন্তাৰ বিভিন্ন তত্ত্ব প্ৰস্তাৱ কৰা হৈছে।<ref name="BorchertThinking">{{cite book |last1=Borchert |first1=Donald |title=Macmillan Encyclopedia of Philosophy, 2nd Edition |date=2006 |publisher=Macmillan |url=https://philpapers.org/rec/BORMEO |chapter=Thinking}}</ref> তেওঁলোকৰ লক্ষ্য হৈছে চিন্তাৰ নিৰ্দিষ্ট বৈশিষ্ট্যসমূহ ধৰি ৰখা। ইয়াত উল্লেখ কৰা তত্ত্বসমূহ একচেটিয়া নহয়: কিছুমানক বৈপৰীত্য সৃষ্টি নকৰাকৈ একত্ৰিত কৰাটো সম্ভৱ হ’ব পাৰে। ===প্লেটোবাদ=== প্লেটোবাদৰ মতে চিন্তা-চৰ্চা হৈছে এনে এক আধ্যাত্মিক কাৰ্য্যকলাপ য’ত প্লেটোৰ ৰূপ আৰু ইয়াৰ আন্তঃসম্পৰ্কসমূহ বুজি পোৱা আৰু পৰ্যবেক্ষণ কৰা হয়।<ref name="BorchertThinking"/><ref name="Woolf">{{cite journal |last1=Woolf |first1=Raphael |title=Plato and the Norms of Thought |journal=Mind |date=1 January 2013 |volume=122 |issue=485 |pages=171–216 |doi=10.1093/mind/fzt012 |url=https://academic.oup.com/mind/article/122/485/171/961176 |issn=0026-4423|doi-access=free }}</ref> এই কাৰ্য্যকলাপক নিৰৱ আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ এটা প্ৰকাৰ হিচাপে বুজা যায় য'ত আত্মাই নিজৰ লগত কথা পাতে।<ref name="Langland-Hassan">{{cite book |last1=Langland-Hassan |first1=Peter |last2=Vicente |first2=Agustin |title=Inner Speech: New Voices |date=2018 |location=Oxford |publisher=Oxford University Press |url=https://philpapers.org/rec/LANISN |chapter=Introduction}}</ref> প্লেটোৰ ৰূপবোৰক সাৰ্বজনীন হিচাপে দেখা যায় যিবোৰ সংবেদনশীল জগতৰ পৰা পৃথক অপৰিৱৰ্তিত ক্ষেত্ৰত বিদ্যমান। উদাহৰণস্বৰূপে ভালপোৱা, সৌন্দৰ্য্য, ঐক্য আৰু সমতাৰ ৰূপ।<ref>{{cite web |last1=Kraut |first1=Richard |title=Plato |url=https://plato.stanford.edu/entries/plato/ |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=24 April 2021 |date=2017}}</ref><ref>{{cite web |last1=Brickhouse |first1=Thomas |last2=Smith |first2=Nicholas D. |title=Plato: 6b. The Theory of Forms |url=https://iep.utm.edu/plato/#SH6b |website=Internet Encyclopedia of Philosophy |access-date=24 April 2021}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Nehamas |first1=Alexander |title=Plato on the Imperfection of the Sensible World |journal=American Philosophical Quarterly |date=1975 |volume=12 |issue=2 |pages=105–117 |jstor=20009565 |url=https://www.jstor.org/stable/20009565 |issn=0003-0481}}</ref>এই দৃষ্টিভংগীৰ ওপৰত চিন্তাৰ অসুবিধাটো হ’ল প্লেটোৰ ৰূপবোৰ ধৰিব নোৱাৰা আৰু ইন্দ্ৰিয় জগতত পোৱা কেৱল অনুকৰণৰ পৰা সেইবোৰক মৌলিক হিচাপে পৃথক কৰিব নোৱাৰা। ইয়াৰ অৰ্থ হ'ল উদাহৰণস্বৰূপে সৌন্দৰ্য্যক সৌন্দৰ্য্যৰ ব্যুৎপত্তিমূলক ছবিৰ পৰা পৃথক কৰা।<ref name="Woolf"/> এই মতামতৰ এটা সমস্যা হ'ল মানুহে কেনেকৈ প্লেটোৰ ৰূপসমূহৰ বিষয়ে শিকিব আৰু চিন্তা কৰিব পাৰে, যিবোৰ বেলেগ ক্ষেত্ৰৰ অন্তৰ্গত, সেই বিষয়ে ব্যাখ্যা কৰা।<ref name="BorchertThinking"/> প্লেটোৱে নিজেই এই সমস্যাটো তেওঁৰ স্মৃতি তত্ত্বৰ জৰিয়তে সমাধান কৰিবলৈ চেষ্টা কৰে, যাৰ মতে আত্মা ইতিমধ্যে প্লেটোৰ ৰূপসমূহৰ সংস্পৰ্শত আছিল আৰু সেয়েহে তেওঁলোক কেনেকুৱা সেই কথা মনত ৰাখিবলৈ সক্ষম হৈছে।<ref name="Woolf"/>কিন্তু এই ব্যাখ্যা বিভিন্ন অনুমানৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল যিবোৰ সমসাময়িক চিন্তাধাৰাত সাধাৰণতে গ্ৰহণ কৰা নহয়।<ref name="Woolf"/> ===এৰিষ্টোটেলবাদ আৰু ধাৰণাবাদ=== এৰিষ্ট'টেলৰ মতে মনটোৱে চিন্তাৰ বস্তুৰ সত্তাক বাস্তৱায়িত কৰি কিবা এটাৰ বিষয়ে চিন্তা কৰিবলৈ সক্ষম হয়।<ref name="BorchertThinking"/> গতিকে গছৰ কথা ভাবিলে মনটোৱে বৃক্ষ-ত্বক বস্তুগত কৰে। এই বস্তুনিষ্ঠতা প্ৰকৃত গছৰ দৰে পদাৰ্থত নহয়, মনতহে যদিও দুয়োটা ক্ষেত্ৰতে বস্তুগত হোৱা সাৰ্বজনীন সত্তা একে।<ref name="BorchertThinking"/> প্লেটোবাদৰ বিপৰীতে এই সাৰ্বজনীনতাক অপৰিৱৰ্তিত বুজিব পৰা জগতত বিদ্যমান প্লেটোৰ ৰূপ হিচাপে বুজা নহয়।<ref name="Sellars">{{cite book |last1=Sellars |first1=Wilfrid |title=Philosophy for The Future, The Quest of Modern Materialism |date=1949 |url=http://www.ditext.com/sellars/apm.html |chapter=Aristotelian Philosophies of Mind}}</ref> বৰঞ্চ ইহঁতৰ অস্তিত্ব কেৱল সেইখিনিলৈকেহে আছে যিমানখিনিলৈকে ইহঁতৰ উদাহৰণ দিয়া হয়। মনটোৱে অভিজ্ঞতাৰ পৰা বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে সাৰ্বজনীনতাৰ মাজত বৈষম্য কৰিবলৈ শিকে।<ref>{{cite web |last1=Klima |first1=Gyula |title=The Medieval Problem of Universals: 1. Introduction |url=https://plato.stanford.edu/entries/universals-medieval/#Intr |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2017}}</ref> এই ব্যাখ্যাই প্লেটোবাদৰ বিৰুদ্ধে উত্থাপিত বিভিন্ন আপত্তি এৰাই চলিছে।<ref name="Sellars"/> ধাৰণাবাদৰ লগত এৰিষ্ট’টেলবাদৰ ওতঃপ্ৰোত সম্পৰ্ক আছে। ইয়াৰ মতে চিন্তাধাৰাত মানসিকভাৱে উত্তেজিত ধাৰণা জড়িত হৈ থাকে। এই ধাৰণাবোৰৰ কিছুমান জন্মগত হ’ব পাৰে, কিন্তু বেছিভাগেই চিন্তাত ব্যৱহাৰ কৰাৰ আগতে ইন্দ্ৰিয় অভিজ্ঞতাৰ পৰা বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে শিকিব লাগে।<ref name="BorchertThinking"/> এই মতামতসমূহৰ বিৰুদ্ধে যুক্তি দিয়া হৈছে যে তেওঁলোকৰ চিন্তাৰ যুক্তিসংগত ৰূপৰ হিচাপ লোৱাত সমস্যা আছে। উদাহৰণস্বৰূপে, হয় বৰষুণ হ’ব বা বৰফ হ’ব বুলি ভবাটোৱেই বৰষুণ আৰু বৰফৰ সত্তাৰ উদাহৰণ দিয়া বা সংশ্লিষ্ট ধাৰণাবোৰ উদগনি দিয়াটোৱেই যথেষ্ট নহয়। ইয়াৰ কাৰণ হ'ল বৰষুণ আৰু নিয়ৰৰ মাজৰ বিচ্ছিন্ন সম্পৰ্ক এইদৰে বুজিব নোৱাৰি।।<ref name="BorchertThinking"/> এই অৱস্থানসমূহে ভাগ কৰা আন এটা সমস্যা হ'ল বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে মনটোৱে কেনেকৈ সত্তা বা ধাৰণা শিকে তাৰ সন্তোষজনক বিৱৰণ দিয়াত অসুবিধা।<ref name="BorchertThinking"/> ===আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্ব=== আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্বসমূহে দাবী কৰে যে চিন্তা কৰাটো আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ এটা প্ৰকাৰ। <ref name="Crowell"/><ref name="Harman4">{{cite book |last1=Harman |first1=Gilbert |title=Thought |date=1973 |publisher=Princeton University Press |url=https://philpapers.org/rec/HART |chapter=4. Thought and meaning}}</ref><ref name="Langland-Hassan">{{cite book |last1=Langland-Hassan |first1=Peter |last2=Vicente |first2=Agustin |title=Inner Speech: New Voices |date=2018 |location=Oxford |publisher=Oxford University Press |url=https://philpapers.org/rec/LANISN |chapter=Introduction}}</ref><ref name="BritannicaThought"/> এই মতামতক কেতিয়াবা মানসিক নামবাদ বুলিও কোৱা হয়।<ref name="BorchertThinking"/> ইয়াত কোৱা হৈছে যে চিন্তাৰ লগত নীৰৱে শব্দ উদগনি দিয়া আৰু সেইবোৰক সংযোগ কৰি মানসিক বাক্য গঠন কৰাটো জড়িত হৈ থাকে। এজন ব্যক্তিৰ চিন্তাৰ বিষয়ে যি জ্ঞান থাকে, সেই জ্ঞানক নিজৰ নিৰৱ একক কথন শুনি থকাৰ এক প্ৰকাৰ বুলি ব্যাখ্যা কৰিব পাৰি।<ref>{{cite journal |last1=Roessler |first1=Johannes |title=Thinking, Inner Speech, and Self-Awareness |journal=Review of Philosophy and Psychology |date=2016 |volume=7 |issue=3 |pages=541–557 |doi=10.1007/s13164-015-0267-y |s2cid=15028459 |url=https://philpapers.org/rec/ROETIS-2}}</ref> আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ তিনিটা কেন্দ্ৰীয় দিশ প্ৰায়ে আৰোপ কৰা হয়: ই গুৰুত্বপূৰ্ণ অৰ্থত শব্দ শুনাটোৰ দৰেই, ইয়াত ভাষাৰ ব্যৱহাৰ জড়িত আৰু ই এটা মতৰ পৰিকল্পনা গঠন কৰে যিটো প্ৰকৃত বাক্যৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰিব পৰা যাব।<ref name="BritannicaThought"/> ভাষাৰ সৈতে এই সংযোগৰ সমৰ্থন এইটোৱেই যে চিন্তাৰ লগত প্ৰায়ে বাক অংগত পেশীৰ কাৰ্য্যকলাপ থাকে। এই কাৰ্য্যকলাপে কিছুমান ক্ষেত্ৰত চিন্তা-চৰ্চাৰ সুবিধা প্ৰদান কৰিব পাৰে কিন্তু সাধাৰণতে ইয়াৰ বাবে ই অপৰিহাৰ্য নহয়। <ref name="BritannicaThought"/> কিছুমান বিৱৰণী অনুসৰি চিন্তা-চৰ্চা ইংৰাজী বা ফৰাচীৰ দৰে নিয়মীয়া ভাষাত নহয়, বৰঞ্চ সংশ্লিষ্ট প্ৰতীক আৰু বাক্য গঠনৰ নিজস্ব ধৰণৰ ভাষা থাকে। এই তত্ত্বক চিন্তা অনুমানৰ ভাষা বুলি জনা যায়।<ref name="Harman4">{{cite book |last1=Harman |first1=Gilbert |title=Thought |date=1973 |publisher=Princeton University Press |url=https://philpapers.org/rec/HART |chapter=4. Thought and meaning}}</ref><ref name="RescorlaLOTH">{{cite web |last1=Rescorla |first1=Michael |title=The Language of Thought Hypothesis |url=https://plato.stanford.edu/entries/language-thought/ |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=18 October 2021 |date=2019}}</ref> আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্বৰ প্ৰাৰম্ভিক যুক্তিযুক্ততা শক্তিশালী কাৰণ আত্মনিৰীক্ষণে দেখুৱাইছে যে বহু চিন্তাৰ লগত প্ৰকৃততে আভ্যন্তৰীণ বাক্যও থাকে। কিন্তু ইয়াৰ বিৰোধীসকলে সাধাৰণতে যুক্তি আগবঢ়ায় যে সকলো ধৰণৰ চিন্তাধাৰাৰ ক্ষেত্ৰতে এই কথা সত্য নহয়।<ref name="BorchertThinking"/><ref name="Nida-rümelin">{{cite journal |last1=Nida-rümelin |first1=Martine |title=Thinking Without Language. A Phenomenological Argument for Its Possibility and Existence |journal=Grazer Philosophische Studien |date=2010 |volume=81 |issue=1 |pages=55–75 |doi=10.1163/9789042030190_005 |url=https://philpapers.org/rec/NIDTWL}}</ref><ref name="Bermudez">{{cite book |last1=Bermudez |first1=Jose Luis |title=Thinking Without Words |date=2003 |publisher=Oxford University Press USA |url=https://philpapers.org/rec/LUITWW}}</ref> উদাহৰণস্বৰূপে, এইটো যুক্তি দিয়া হৈছে যে দিবাস্বপ্নৰ ৰূপসমূহে অভাষিক চিন্তাধাৰা গঠন কৰে।<ref>{{cite journal |last1=Lohmar |first1=Dieter |editor1-first=Dan |editor1-last=Zahavi |title=Language and non-linguistic thinking |journal=The Oxford Handbook of Contemporary Phenomenology |date= 2012 |doi=10.1093/oxfordhb/9780199594900.001.0001 |isbn=978-0-19-959490-0 |url=https://www.oxfordhandbooks.com/view/10.1093/oxfordhb/9780199594900.001.0001/oxfordhb-9780199594900-e-19 |language=en}}</ref> জীৱ-জন্তুৰ চিন্তা কৰাৰ ক্ষমতা আছে নে নাই সেই প্ৰশ্নৰ লগত এই বিষয়টো প্ৰাসংগিক। যদি চিন্তাধাৰা মূলতঃ ভাষাৰ সৈতে জড়িত, তেন্তে ইয়াৰ পৰা অনুমান কৰিব পাৰি যে মানুহ আৰু জীৱ-জন্তুৰ মাজত যথেষ্ট পাৰ্থক্য আছে কাৰণ কেৱল মানুহৰহে যথেষ্ট জটিল ভাষা আছে। কিন্তু অভাষিক চিন্তাৰ অস্তিত্বৰ পৰা অনুমান কৰিব পাৰি যে এই পাৰ্থক্য হয়তো ইমান ডাঙৰ নহ’বও পাৰে আৰু কিছুমান প্ৰাণীয়ে আচলতে চিন্তা কৰে।<ref name="Bermudez"/><ref>{{cite web |last1=Andrews |first1=Kristin |last2=Monsó |first2=Susana |title=Animal Cognition: 3.4 Thought |url=https://plato.stanford.edu/entries/cognition-animal/#Thou |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=25 October 2021 |date=2021}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Premack |first1=David |title=Human and animal cognition: Continuity and discontinuity |journal=Proceedings of the National Academy of Sciences |date=28 August 2007 |volume=104 |issue=35 |pages=13861–13867 |doi=10.1073/pnas.0706147104 |pmid=17717081 |pmc=1955772 |bibcode=2007PNAS..10413861P |language=en |issn=0027-8424|doi-access=free }}</ref> ===চিন্তাৰ ভাষা অনুমান=== ভাষা আৰু চিন্তাৰ সম্পৰ্কৰ সম্পৰ্কে বিভিন্ন তত্ত্ব আছে। সমসাময়িক দৰ্শনৰ এটা বিশিষ্ট সংস্কৰণক চিন্তাৰ ভাষা অনুমান বুলি কোৱা হয়।<ref name="Harman4"/><ref name="RescorlaLOTH"/><ref name="Katz">{{cite web |last1=Katz |first1=Matthew |title=Language of Thought Hypothesis |url=https://iep.utm.edu/lot-hypo/ |website=Internet Encyclopedia of Philosophy |access-date=27 October 2021}}</ref><ref name="Aydede">{{cite web |last1=Aydede |first1=Murat |title=Oxford Bibliographies: Language of Thought |url=https://www.oxfordbibliographies.com/view/document/obo-9780195396577/obo-9780195396577-0151.xml |access-date=27 October 2021 |language=en}}</ref><ref>{{cite book |last1=Fodor |first1=Jerry A. |title=Lot 2: The Language of Thought Revisited |date=2008 |publisher=Oxford University Press |url=https://philpapers.org/rec/FODLT}}</ref> ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist}} [[শ্ৰেণী:মনোবিজ্ঞান]] [[শ্ৰেণী:মানৱ আচৰণ]] nm7fekt1q7lyxdvlspjb0m0i1o3d0ru 514446 514433 2025-06-02T17:58:17Z দিম্পল দাস 5159 /* চিন্তাৰ ভাষা অনুমান */ 514446 wikitext text/x-wiki [[File:Jardin du Musee Rodin Paris Le Penseur 20050402 (02).jpg|thumb|[[পেৰিছ]]ৰ ৰডিন সংগ্ৰহালয়ৰ বাগিচাত অগাষ্ট ৰডিনৰ (১৮৪০-১৯১৭) দ্য থিংকাৰ]] '''চিন্তা''' ({{Lang-en|Thought }}) আৰু '''বিচাৰ''' শব্দ দুটাই অতি সাধাৰণ অৰ্থত সংবেদনশীল উদ্দীপনাৰ পৰা স্বাধীনভাৱে হ’ব পৰা জ্ঞানমূলক প্ৰক্ৰিয়াক বুজায়। ইহঁতৰ আটাইতকৈ পেৰাডাইমেটিক ৰূপসমূহ হ’ল বিচাৰ, যুক্তি, ধাৰণা গঠন, সমস্যা সমাধান, আৰু বিবেচনা। কিন্তু আন মানসিক প্ৰক্ৰিয়া, যেনে কোনো ধাৰণা, স্মৃতি বা কল্পনাক বিবেচনা কৰাটোও প্ৰায়ে অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয়। এই প্ৰক্ৰিয়াবোৰ অনুভূতিৰ দৰে নহয়, সংবেদনশীল অংগৰ পৰা আভ্যন্তৰীণভাৱে স্বাধীনভাৱে হ’ব পাৰে। কিন্তু বহল অৰ্থত বুজিলে যিকোনো মানসিক পৰিঘটনাক উপলব্ধি আৰু অচেতন মানসিক প্ৰক্ৰিয়াকে ধৰি চিন্তাৰ এক প্ৰকাৰ হিচাপে বুজিব পাৰি। অলপ বেলেগ অৰ্থত চিন্তা শব্দটোৱে মানসিক প্ৰক্ৰিয়াবোৰক নিজেই নহয় বৰঞ্চ এই প্ৰক্ৰিয়াবোৰে কঢ়িয়াই অনা মানসিক অৱস্থা বা ধাৰণাৰ ব্যৱস্থাক বুজায়। ==সংজ্ঞা== "চিন্তা" আৰু "বিচাৰ" শব্দটোৱে বহুতো মানসিক কাৰ্য্যকলাপক বুজায়। <ref name="BritannicaThought">{{cite web |title=Thought |url=https://www.britannica.com/topic/thought |website=Encyclopedia Britannica |access-date=14 October 2021 |language=en}}</ref><ref>Random House Webster's Unabridged Dictionary, 2nd ed., 2001, Published by Random House, Inc., {{ISBN|978-0-375-42599-8}}, p. 1975</ref><ref>Webster's II New College Dictionary, Webster Staff, Webster, Houghton Mifflin Company, 2nd ed., illustrated, revised Published by Houghton Mifflin Harcourt, 1999, {{ISBN|978-0-395-96214-5}}, p. 1147</ref> ইয়াৰ অতি সাধাৰণ অৰ্থত ইহঁতক সচেতন প্ৰক্ৰিয়া হিচাপে বুজা যায় যিবোৰ সংবেদনশীল উদ্দীপনাৰ পৰা স্বাধীনভাৱে হ'ব পাৰে।<ref name="Breyer">{{cite book |last1=Breyer |first1=Thiemo |last2=Gutland |first2=Christopher |title=Phenomenology of Thinking: Philosophical Investigations into the Character of Cognitive Experiences |date=2015 |pages=1–24 |url=https://philpapers.org/rec/BREI-15 |chapter=Introduction|publisher=Routledge }}</ref><ref name="Nida-rümelin">{{cite journal |last1=Nida-rümelin |first1=Martine |title=Thinking Without Language. A Phenomenological Argument for Its Possibility and Existence |journal=Grazer Philosophische Studien |date=2010 |volume=81 |issue=1 |pages=55–75 |doi=10.1163/9789042030190_005 |url=https://philpapers.org/rec/NIDTWL}}</ref> ইয়াৰ ভিতৰত বিভিন্ন ভিন্ন মানসিক প্ৰক্ৰিয়াও অন্তৰ্ভুক্ত, যেনে কোনো ধাৰণা বা প্ৰস্তাৱক বিবেচনা কৰা বা সেইটো সত্য বুলি বিচাৰ কৰা। এই অৰ্থত স্মৃতি আৰু কল্পনা চিন্তাৰ ৰূপ কিন্তু উপলব্ধি নহয়।<ref name="Crowell">{{cite book |last1=Crowell |first1=Steven |editor-first1=Thiemo |editor-first2=Christopher |editor-last1=Breyer |editor-last2=Gutland |title=Phenomenology of Thinking |date=2015 |publisher=Routledge |isbn=978-1-315-69773-4 |url=https://www.taylorfrancis.com/chapters/edit/10.4324/9781315697734-14/think-steven-crowell |chapter=What Is It to Think?|pages=189–212 |doi=10.4324/9781315697734 }}</ref> অধিক সীমিত অৰ্থত অতি পেৰাডাইমেটিক ক্ষেত্ৰবোৰকহে চিন্তা বুলি গণ্য কৰা হয়। এইবোৰৰ লগত এনে সচেতন প্ৰক্ৰিয়া জড়িত হৈ থাকে যিবোৰ ধাৰণাগত বা ভাষিক আৰু যথেষ্ট বিমূৰ্ত, যেনে বিচাৰ কৰা, অনুমান কৰা, সমস্যা সমাধান কৰা আৰু বিবেচনা কৰা। <ref name="BritannicaThought"/> <ref name="Mole">{{cite web |last1=Mole |first1=Christopher |title=Attention: 2.3 Coherence Theories |url=https://plato.stanford.edu/entries/attention/#CohThe |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2021}}</ref><ref name="Katsafanas">{{cite journal |last1=Katsafanas |first1=Paul |title=Nietzsche on the Nature of the Unconscious |journal=Inquiry: An Interdisciplinary Journal of Philosophy |date=2015 |volume=58 |issue=3 |pages=327–352 |doi=10.1080/0020174X.2013.855658 |s2cid=38776513 |url=https://philpapers.org/rec/KATNOT}}</ref> কেতিয়াবা "চিন্তা" আৰু "বিচাৰ" শব্দ দুটাক অতি বহল অৰ্থত বুজা যায় যে ই যিকোনো ধৰণৰ মানসিক প্ৰক্ৰিয়াক বুজায়, সচেতন বা অচেতন।<ref name="Garrison">{{cite journal |last1=Garrison |first1=Katie E. |last2=Handley |first2=Ian M. |title=Not Merely Experiential: Unconscious Thought Can Be Rational |journal=Frontiers in Psychology |date=2017 |volume=8 |pages=1096 |doi=10.3389/fpsyg.2017.01096 |pmid=28729844 |pmc=5498519 |issn=1664-1078|doi-access=free }}</ref><ref name="Dijksterhuis">{{cite journal |last1=Dijksterhuis |first1=Ap |last2=Nordgren |first2=Loran F. |title=A Theory of Unconscious Thought |journal=Perspectives on Psychological Science |date=1 June 2006 |volume=1 |issue=2 |pages=95–109 |doi=10.1111/j.1745-6916.2006.00007.x |pmid=26151465 |s2cid=7875280 |url=https://journals.sagepub.com/doi/10.1111/j.1745-6916.2006.00007.x |language=en |issn=1745-6916|hdl=2066/55863 |hdl-access=free }}</ref> এই অৰ্থত ইয়াক "মন" শব্দটোৰ সমাৰ্থকভাৱে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি। এই ব্যৱহাৰৰ সন্মুখীন হয়, উদাহৰণস্বৰূপে, কাৰ্টেছিয়ান পৰম্পৰাত, য’ত মনক চিন্তা কৰা বস্তু বুলি বুজা যায়, আৰু জ্ঞানমূলক বিজ্ঞানত।<ref name="Crowell"/><ref>{{cite web |last1=Skirry |first1=Justin |title=Descartes, Rene: Mind-Body Distinction |url=https://iep.utm.edu/descmind/ |website=Internet Encyclopedia of Philosophy |access-date=17 October 2021}}</ref><ref>{{cite web |last1=Smith |first1=Kurt |title=Descartes' Theory of Ideas: 1. Ideas Understood as Modes of Thinking |url=https://plato.stanford.edu/entries/descartes-ideas/#thoughts |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2021}}</ref><ref name="Baum">{{cite book |last1=Baum |first1=Eric B. |title=What Is Thought? |date=2004 |publisher=Cambridge MA: Bradford Book/MIT Press |url=https://philpapers.org/rec/BAUWIT |chapter=1. Introduction}}</ref> কিন্তু এই জ্ঞানৰ ভিতৰত এনে প্ৰক্ৰিয়াই চিন্তা বুলি গণ্য কৰিবলৈ বুদ্ধিমান আচৰণৰ সূচনা কৰিবলগীয়া হোৱা বাধাটোও অন্তৰ্ভুক্ত হ’ব পাৰে। <ref>{{cite journal |last1=Block |first1=Ned |title=Psychologism and Behaviorism |journal=Philosophical Review |date=1981 |volume=90 |issue=1 |pages=5–43 |doi=10.2307/2184371 |jstor=2184371 |url=https://philpapers.org/rec/BLOPAB}}</ref> শৈক্ষিক সাহিত্যত কেতিয়াবা দেখা পোৱা এটা বৈপৰীত্য হ’ল চিন্তা আৰু অনুভৱৰ মাজত। এই প্ৰসংগত চিন্তাধাৰা নিজৰ বিষয়ৰ প্ৰতি শান্ত, বস্তুনিষ্ঠ আৰু যুক্তিসংগত দৃষ্টিভংগীৰ সৈতে জড়িত হোৱাৰ বিপৰীতে অনুভৱৰ লগত প্ৰত্যক্ষ আৱেগিক নিয়োজিততা জড়িত হৈ থাকে।<ref>{{cite journal |last1=Romer |first1=Paul M. |title=Thinking and Feeling |journal=American Economic Review |date=May 2000 |volume=90 |issue=2 |pages=439–443 |doi=10.1257/aer.90.2.439 |url=https://www.aeaweb.org/articles?id=10.1257/aer.90.2.439 |language=en |issn=0002-8282}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Planalp |first1=Sally |last2=Fitness |first2=Julie |title=Thinking/Feeling about Social and Personal Relationships |journal=Journal of Social and Personal Relationships |date=1 December 1999 |volume=16 |issue=6 |pages=731–750 |doi=10.1177/0265407599166004 |s2cid=145750153 |url=https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/0265407599166004 |language=en |issn=0265-4075}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Phelan |first1=Mark |last2=Arico |first2=Adam |last3=Nichols |first3=Shaun |title=Thinking Things and Feeling Things: On an Alleged Discontinuity in Folk Metaphysics of Mind |journal=Phenomenology and the Cognitive Sciences |date=2013 |volume=12 |issue=4 |pages=703–725 |doi=10.1007/s11097-012-9278-7 |s2cid=15856600 |url=https://philpapers.org/rec/PHETTA}}</ref> ==চিন্তাৰ তত্ত্বসমূহ== চিন্তাৰ বিভিন্ন তত্ত্ব প্ৰস্তাৱ কৰা হৈছে।<ref name="BorchertThinking">{{cite book |last1=Borchert |first1=Donald |title=Macmillan Encyclopedia of Philosophy, 2nd Edition |date=2006 |publisher=Macmillan |url=https://philpapers.org/rec/BORMEO |chapter=Thinking}}</ref> তেওঁলোকৰ লক্ষ্য হৈছে চিন্তাৰ নিৰ্দিষ্ট বৈশিষ্ট্যসমূহ ধৰি ৰখা। ইয়াত উল্লেখ কৰা তত্ত্বসমূহ একচেটিয়া নহয়: কিছুমানক বৈপৰীত্য সৃষ্টি নকৰাকৈ একত্ৰিত কৰাটো সম্ভৱ হ’ব পাৰে। ===প্লেটোবাদ=== প্লেটোবাদৰ মতে চিন্তা-চৰ্চা হৈছে এনে এক আধ্যাত্মিক কাৰ্য্যকলাপ য’ত প্লেটোৰ ৰূপ আৰু ইয়াৰ আন্তঃসম্পৰ্কসমূহ বুজি পোৱা আৰু পৰ্যবেক্ষণ কৰা হয়।<ref name="BorchertThinking"/><ref name="Woolf">{{cite journal |last1=Woolf |first1=Raphael |title=Plato and the Norms of Thought |journal=Mind |date=1 January 2013 |volume=122 |issue=485 |pages=171–216 |doi=10.1093/mind/fzt012 |url=https://academic.oup.com/mind/article/122/485/171/961176 |issn=0026-4423|doi-access=free }}</ref> এই কাৰ্য্যকলাপক নিৰৱ আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ এটা প্ৰকাৰ হিচাপে বুজা যায় য'ত আত্মাই নিজৰ লগত কথা পাতে।<ref name="Langland-Hassan">{{cite book |last1=Langland-Hassan |first1=Peter |last2=Vicente |first2=Agustin |title=Inner Speech: New Voices |date=2018 |location=Oxford |publisher=Oxford University Press |url=https://philpapers.org/rec/LANISN |chapter=Introduction}}</ref> প্লেটোৰ ৰূপবোৰক সাৰ্বজনীন হিচাপে দেখা যায় যিবোৰ সংবেদনশীল জগতৰ পৰা পৃথক অপৰিৱৰ্তিত ক্ষেত্ৰত বিদ্যমান। উদাহৰণস্বৰূপে ভালপোৱা, সৌন্দৰ্য্য, ঐক্য আৰু সমতাৰ ৰূপ।<ref>{{cite web |last1=Kraut |first1=Richard |title=Plato |url=https://plato.stanford.edu/entries/plato/ |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=24 April 2021 |date=2017}}</ref><ref>{{cite web |last1=Brickhouse |first1=Thomas |last2=Smith |first2=Nicholas D. |title=Plato: 6b. The Theory of Forms |url=https://iep.utm.edu/plato/#SH6b |website=Internet Encyclopedia of Philosophy |access-date=24 April 2021}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Nehamas |first1=Alexander |title=Plato on the Imperfection of the Sensible World |journal=American Philosophical Quarterly |date=1975 |volume=12 |issue=2 |pages=105–117 |jstor=20009565 |url=https://www.jstor.org/stable/20009565 |issn=0003-0481}}</ref>এই দৃষ্টিভংগীৰ ওপৰত চিন্তাৰ অসুবিধাটো হ’ল প্লেটোৰ ৰূপবোৰ ধৰিব নোৱাৰা আৰু ইন্দ্ৰিয় জগতত পোৱা কেৱল অনুকৰণৰ পৰা সেইবোৰক মৌলিক হিচাপে পৃথক কৰিব নোৱাৰা। ইয়াৰ অৰ্থ হ'ল উদাহৰণস্বৰূপে সৌন্দৰ্য্যক সৌন্দৰ্য্যৰ ব্যুৎপত্তিমূলক ছবিৰ পৰা পৃথক কৰা।<ref name="Woolf"/> এই মতামতৰ এটা সমস্যা হ'ল মানুহে কেনেকৈ প্লেটোৰ ৰূপসমূহৰ বিষয়ে শিকিব আৰু চিন্তা কৰিব পাৰে, যিবোৰ বেলেগ ক্ষেত্ৰৰ অন্তৰ্গত, সেই বিষয়ে ব্যাখ্যা কৰা।<ref name="BorchertThinking"/> প্লেটোৱে নিজেই এই সমস্যাটো তেওঁৰ স্মৃতি তত্ত্বৰ জৰিয়তে সমাধান কৰিবলৈ চেষ্টা কৰে, যাৰ মতে আত্মা ইতিমধ্যে প্লেটোৰ ৰূপসমূহৰ সংস্পৰ্শত আছিল আৰু সেয়েহে তেওঁলোক কেনেকুৱা সেই কথা মনত ৰাখিবলৈ সক্ষম হৈছে।<ref name="Woolf"/>কিন্তু এই ব্যাখ্যা বিভিন্ন অনুমানৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল যিবোৰ সমসাময়িক চিন্তাধাৰাত সাধাৰণতে গ্ৰহণ কৰা নহয়।<ref name="Woolf"/> ===এৰিষ্টোটেলবাদ আৰু ধাৰণাবাদ=== এৰিষ্ট'টেলৰ মতে মনটোৱে চিন্তাৰ বস্তুৰ সত্তাক বাস্তৱায়িত কৰি কিবা এটাৰ বিষয়ে চিন্তা কৰিবলৈ সক্ষম হয়।<ref name="BorchertThinking"/> গতিকে গছৰ কথা ভাবিলে মনটোৱে বৃক্ষ-ত্বক বস্তুগত কৰে। এই বস্তুনিষ্ঠতা প্ৰকৃত গছৰ দৰে পদাৰ্থত নহয়, মনতহে যদিও দুয়োটা ক্ষেত্ৰতে বস্তুগত হোৱা সাৰ্বজনীন সত্তা একে।<ref name="BorchertThinking"/> প্লেটোবাদৰ বিপৰীতে এই সাৰ্বজনীনতাক অপৰিৱৰ্তিত বুজিব পৰা জগতত বিদ্যমান প্লেটোৰ ৰূপ হিচাপে বুজা নহয়।<ref name="Sellars">{{cite book |last1=Sellars |first1=Wilfrid |title=Philosophy for The Future, The Quest of Modern Materialism |date=1949 |url=http://www.ditext.com/sellars/apm.html |chapter=Aristotelian Philosophies of Mind}}</ref> বৰঞ্চ ইহঁতৰ অস্তিত্ব কেৱল সেইখিনিলৈকেহে আছে যিমানখিনিলৈকে ইহঁতৰ উদাহৰণ দিয়া হয়। মনটোৱে অভিজ্ঞতাৰ পৰা বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে সাৰ্বজনীনতাৰ মাজত বৈষম্য কৰিবলৈ শিকে।<ref>{{cite web |last1=Klima |first1=Gyula |title=The Medieval Problem of Universals: 1. Introduction |url=https://plato.stanford.edu/entries/universals-medieval/#Intr |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2017}}</ref> এই ব্যাখ্যাই প্লেটোবাদৰ বিৰুদ্ধে উত্থাপিত বিভিন্ন আপত্তি এৰাই চলিছে।<ref name="Sellars"/> ধাৰণাবাদৰ লগত এৰিষ্ট’টেলবাদৰ ওতঃপ্ৰোত সম্পৰ্ক আছে। ইয়াৰ মতে চিন্তাধাৰাত মানসিকভাৱে উত্তেজিত ধাৰণা জড়িত হৈ থাকে। এই ধাৰণাবোৰৰ কিছুমান জন্মগত হ’ব পাৰে, কিন্তু বেছিভাগেই চিন্তাত ব্যৱহাৰ কৰাৰ আগতে ইন্দ্ৰিয় অভিজ্ঞতাৰ পৰা বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে শিকিব লাগে।<ref name="BorchertThinking"/> এই মতামতসমূহৰ বিৰুদ্ধে যুক্তি দিয়া হৈছে যে তেওঁলোকৰ চিন্তাৰ যুক্তিসংগত ৰূপৰ হিচাপ লোৱাত সমস্যা আছে। উদাহৰণস্বৰূপে, হয় বৰষুণ হ’ব বা বৰফ হ’ব বুলি ভবাটোৱেই বৰষুণ আৰু বৰফৰ সত্তাৰ উদাহৰণ দিয়া বা সংশ্লিষ্ট ধাৰণাবোৰ উদগনি দিয়াটোৱেই যথেষ্ট নহয়। ইয়াৰ কাৰণ হ'ল বৰষুণ আৰু নিয়ৰৰ মাজৰ বিচ্ছিন্ন সম্পৰ্ক এইদৰে বুজিব নোৱাৰি।।<ref name="BorchertThinking"/> এই অৱস্থানসমূহে ভাগ কৰা আন এটা সমস্যা হ'ল বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে মনটোৱে কেনেকৈ সত্তা বা ধাৰণা শিকে তাৰ সন্তোষজনক বিৱৰণ দিয়াত অসুবিধা।<ref name="BorchertThinking"/> ===আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্ব=== আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্বসমূহে দাবী কৰে যে চিন্তা কৰাটো আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ এটা প্ৰকাৰ। <ref name="Crowell"/><ref name="Harman4">{{cite book |last1=Harman |first1=Gilbert |title=Thought |date=1973 |publisher=Princeton University Press |url=https://philpapers.org/rec/HART |chapter=4. Thought and meaning}}</ref><ref name="Langland-Hassan">{{cite book |last1=Langland-Hassan |first1=Peter |last2=Vicente |first2=Agustin |title=Inner Speech: New Voices |date=2018 |location=Oxford |publisher=Oxford University Press |url=https://philpapers.org/rec/LANISN |chapter=Introduction}}</ref><ref name="BritannicaThought"/> এই মতামতক কেতিয়াবা মানসিক নামবাদ বুলিও কোৱা হয়।<ref name="BorchertThinking"/> ইয়াত কোৱা হৈছে যে চিন্তাৰ লগত নীৰৱে শব্দ উদগনি দিয়া আৰু সেইবোৰক সংযোগ কৰি মানসিক বাক্য গঠন কৰাটো জড়িত হৈ থাকে। এজন ব্যক্তিৰ চিন্তাৰ বিষয়ে যি জ্ঞান থাকে, সেই জ্ঞানক নিজৰ নিৰৱ একক কথন শুনি থকাৰ এক প্ৰকাৰ বুলি ব্যাখ্যা কৰিব পাৰি।<ref>{{cite journal |last1=Roessler |first1=Johannes |title=Thinking, Inner Speech, and Self-Awareness |journal=Review of Philosophy and Psychology |date=2016 |volume=7 |issue=3 |pages=541–557 |doi=10.1007/s13164-015-0267-y |s2cid=15028459 |url=https://philpapers.org/rec/ROETIS-2}}</ref> আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ তিনিটা কেন্দ্ৰীয় দিশ প্ৰায়ে আৰোপ কৰা হয়: ই গুৰুত্বপূৰ্ণ অৰ্থত শব্দ শুনাটোৰ দৰেই, ইয়াত ভাষাৰ ব্যৱহাৰ জড়িত আৰু ই এটা মতৰ পৰিকল্পনা গঠন কৰে যিটো প্ৰকৃত বাক্যৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰিব পৰা যাব।<ref name="BritannicaThought"/> ভাষাৰ সৈতে এই সংযোগৰ সমৰ্থন এইটোৱেই যে চিন্তাৰ লগত প্ৰায়ে বাক অংগত পেশীৰ কাৰ্য্যকলাপ থাকে। এই কাৰ্য্যকলাপে কিছুমান ক্ষেত্ৰত চিন্তা-চৰ্চাৰ সুবিধা প্ৰদান কৰিব পাৰে কিন্তু সাধাৰণতে ইয়াৰ বাবে ই অপৰিহাৰ্য নহয়। <ref name="BritannicaThought"/> কিছুমান বিৱৰণী অনুসৰি চিন্তা-চৰ্চা ইংৰাজী বা ফৰাচীৰ দৰে নিয়মীয়া ভাষাত নহয়, বৰঞ্চ সংশ্লিষ্ট প্ৰতীক আৰু বাক্য গঠনৰ নিজস্ব ধৰণৰ ভাষা থাকে। এই তত্ত্বক চিন্তা অনুমানৰ ভাষা বুলি জনা যায়।<ref name="Harman4">{{cite book |last1=Harman |first1=Gilbert |title=Thought |date=1973 |publisher=Princeton University Press |url=https://philpapers.org/rec/HART |chapter=4. Thought and meaning}}</ref><ref name="RescorlaLOTH">{{cite web |last1=Rescorla |first1=Michael |title=The Language of Thought Hypothesis |url=https://plato.stanford.edu/entries/language-thought/ |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=18 October 2021 |date=2019}}</ref> আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্বৰ প্ৰাৰম্ভিক যুক্তিযুক্ততা শক্তিশালী কাৰণ আত্মনিৰীক্ষণে দেখুৱাইছে যে বহু চিন্তাৰ লগত প্ৰকৃততে আভ্যন্তৰীণ বাক্যও থাকে। কিন্তু ইয়াৰ বিৰোধীসকলে সাধাৰণতে যুক্তি আগবঢ়ায় যে সকলো ধৰণৰ চিন্তাধাৰাৰ ক্ষেত্ৰতে এই কথা সত্য নহয়।<ref name="BorchertThinking"/><ref name="Nida-rümelin">{{cite journal |last1=Nida-rümelin |first1=Martine |title=Thinking Without Language. A Phenomenological Argument for Its Possibility and Existence |journal=Grazer Philosophische Studien |date=2010 |volume=81 |issue=1 |pages=55–75 |doi=10.1163/9789042030190_005 |url=https://philpapers.org/rec/NIDTWL}}</ref><ref name="Bermudez">{{cite book |last1=Bermudez |first1=Jose Luis |title=Thinking Without Words |date=2003 |publisher=Oxford University Press USA |url=https://philpapers.org/rec/LUITWW}}</ref> উদাহৰণস্বৰূপে, এইটো যুক্তি দিয়া হৈছে যে দিবাস্বপ্নৰ ৰূপসমূহে অভাষিক চিন্তাধাৰা গঠন কৰে।<ref>{{cite journal |last1=Lohmar |first1=Dieter |editor1-first=Dan |editor1-last=Zahavi |title=Language and non-linguistic thinking |journal=The Oxford Handbook of Contemporary Phenomenology |date= 2012 |doi=10.1093/oxfordhb/9780199594900.001.0001 |isbn=978-0-19-959490-0 |url=https://www.oxfordhandbooks.com/view/10.1093/oxfordhb/9780199594900.001.0001/oxfordhb-9780199594900-e-19 |language=en}}</ref> জীৱ-জন্তুৰ চিন্তা কৰাৰ ক্ষমতা আছে নে নাই সেই প্ৰশ্নৰ লগত এই বিষয়টো প্ৰাসংগিক। যদি চিন্তাধাৰা মূলতঃ ভাষাৰ সৈতে জড়িত, তেন্তে ইয়াৰ পৰা অনুমান কৰিব পাৰি যে মানুহ আৰু জীৱ-জন্তুৰ মাজত যথেষ্ট পাৰ্থক্য আছে কাৰণ কেৱল মানুহৰহে যথেষ্ট জটিল ভাষা আছে। কিন্তু অভাষিক চিন্তাৰ অস্তিত্বৰ পৰা অনুমান কৰিব পাৰি যে এই পাৰ্থক্য হয়তো ইমান ডাঙৰ নহ’বও পাৰে আৰু কিছুমান প্ৰাণীয়ে আচলতে চিন্তা কৰে।<ref name="Bermudez"/><ref>{{cite web |last1=Andrews |first1=Kristin |last2=Monsó |first2=Susana |title=Animal Cognition: 3.4 Thought |url=https://plato.stanford.edu/entries/cognition-animal/#Thou |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=25 October 2021 |date=2021}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Premack |first1=David |title=Human and animal cognition: Continuity and discontinuity |journal=Proceedings of the National Academy of Sciences |date=28 August 2007 |volume=104 |issue=35 |pages=13861–13867 |doi=10.1073/pnas.0706147104 |pmid=17717081 |pmc=1955772 |bibcode=2007PNAS..10413861P |language=en |issn=0027-8424|doi-access=free }}</ref> ===চিন্তাৰ ভাষা অনুমান=== ভাষা আৰু চিন্তাৰ সম্পৰ্কৰ সম্পৰ্কে বিভিন্ন তত্ত্ব আছে। সমসাময়িক দৰ্শনৰ এটা বিশিষ্ট সংস্কৰণক চিন্তাৰ ভাষা অনুমান বুলি কোৱা হয়।<ref name="Harman4"/><ref name="RescorlaLOTH"/><ref name="Katz">{{cite web |last1=Katz |first1=Matthew |title=Language of Thought Hypothesis |url=https://iep.utm.edu/lot-hypo/ |website=Internet Encyclopedia of Philosophy |access-date=27 October 2021}}</ref><ref name="Aydede">{{cite web |last1=Aydede |first1=Murat |title=Oxford Bibliographies: Language of Thought |url=https://www.oxfordbibliographies.com/view/document/obo-9780195396577/obo-9780195396577-0151.xml |access-date=27 October 2021 |language=en}}</ref><ref>{{cite book |last1=Fodor |first1=Jerry A. |title=Lot 2: The Language of Thought Revisited |date=2008 |publisher=Oxford University Press |url=https://philpapers.org/rec/FODLT}}</ref> ইয়াত উল্লেখ আছে যে চিন্তা কৰাটো এটা মানসিক ভাষাৰ মাধ্যমত ঘটে। এই ভাষাটোক প্ৰায়ে মেণ্টেলিজ বুলি কোৱা হয়, বিভিন্ন দিশত নিয়মীয়া ভাষাৰ সৈতে মিল আছে: ই বাক্য গঠন কৰিবলৈ ইটোৱে সিটোৰ লগত বাক্য গঠনমূলকভাৱে সংযুক্ত হৈ থকা শব্দৰে গঠিত।[ ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist}} [[শ্ৰেণী:মনোবিজ্ঞান]] [[শ্ৰেণী:মানৱ আচৰণ]] 8iy87272k314bevz0o7xjfambfyewj5 514447 514446 2025-06-02T17:59:44Z দিম্পল দাস 5159 /* চিন্তাৰ ভাষা অনুমান */ 514447 wikitext text/x-wiki [[File:Jardin du Musee Rodin Paris Le Penseur 20050402 (02).jpg|thumb|[[পেৰিছ]]ৰ ৰডিন সংগ্ৰহালয়ৰ বাগিচাত অগাষ্ট ৰডিনৰ (১৮৪০-১৯১৭) দ্য থিংকাৰ]] '''চিন্তা''' ({{Lang-en|Thought }}) আৰু '''বিচাৰ''' শব্দ দুটাই অতি সাধাৰণ অৰ্থত সংবেদনশীল উদ্দীপনাৰ পৰা স্বাধীনভাৱে হ’ব পৰা জ্ঞানমূলক প্ৰক্ৰিয়াক বুজায়। ইহঁতৰ আটাইতকৈ পেৰাডাইমেটিক ৰূপসমূহ হ’ল বিচাৰ, যুক্তি, ধাৰণা গঠন, সমস্যা সমাধান, আৰু বিবেচনা। কিন্তু আন মানসিক প্ৰক্ৰিয়া, যেনে কোনো ধাৰণা, স্মৃতি বা কল্পনাক বিবেচনা কৰাটোও প্ৰায়ে অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয়। এই প্ৰক্ৰিয়াবোৰ অনুভূতিৰ দৰে নহয়, সংবেদনশীল অংগৰ পৰা আভ্যন্তৰীণভাৱে স্বাধীনভাৱে হ’ব পাৰে। কিন্তু বহল অৰ্থত বুজিলে যিকোনো মানসিক পৰিঘটনাক উপলব্ধি আৰু অচেতন মানসিক প্ৰক্ৰিয়াকে ধৰি চিন্তাৰ এক প্ৰকাৰ হিচাপে বুজিব পাৰি। অলপ বেলেগ অৰ্থত চিন্তা শব্দটোৱে মানসিক প্ৰক্ৰিয়াবোৰক নিজেই নহয় বৰঞ্চ এই প্ৰক্ৰিয়াবোৰে কঢ়িয়াই অনা মানসিক অৱস্থা বা ধাৰণাৰ ব্যৱস্থাক বুজায়। ==সংজ্ঞা== "চিন্তা" আৰু "বিচাৰ" শব্দটোৱে বহুতো মানসিক কাৰ্য্যকলাপক বুজায়। <ref name="BritannicaThought">{{cite web |title=Thought |url=https://www.britannica.com/topic/thought |website=Encyclopedia Britannica |access-date=14 October 2021 |language=en}}</ref><ref>Random House Webster's Unabridged Dictionary, 2nd ed., 2001, Published by Random House, Inc., {{ISBN|978-0-375-42599-8}}, p. 1975</ref><ref>Webster's II New College Dictionary, Webster Staff, Webster, Houghton Mifflin Company, 2nd ed., illustrated, revised Published by Houghton Mifflin Harcourt, 1999, {{ISBN|978-0-395-96214-5}}, p. 1147</ref> ইয়াৰ অতি সাধাৰণ অৰ্থত ইহঁতক সচেতন প্ৰক্ৰিয়া হিচাপে বুজা যায় যিবোৰ সংবেদনশীল উদ্দীপনাৰ পৰা স্বাধীনভাৱে হ'ব পাৰে।<ref name="Breyer">{{cite book |last1=Breyer |first1=Thiemo |last2=Gutland |first2=Christopher |title=Phenomenology of Thinking: Philosophical Investigations into the Character of Cognitive Experiences |date=2015 |pages=1–24 |url=https://philpapers.org/rec/BREI-15 |chapter=Introduction|publisher=Routledge }}</ref><ref name="Nida-rümelin">{{cite journal |last1=Nida-rümelin |first1=Martine |title=Thinking Without Language. A Phenomenological Argument for Its Possibility and Existence |journal=Grazer Philosophische Studien |date=2010 |volume=81 |issue=1 |pages=55–75 |doi=10.1163/9789042030190_005 |url=https://philpapers.org/rec/NIDTWL}}</ref> ইয়াৰ ভিতৰত বিভিন্ন ভিন্ন মানসিক প্ৰক্ৰিয়াও অন্তৰ্ভুক্ত, যেনে কোনো ধাৰণা বা প্ৰস্তাৱক বিবেচনা কৰা বা সেইটো সত্য বুলি বিচাৰ কৰা। এই অৰ্থত স্মৃতি আৰু কল্পনা চিন্তাৰ ৰূপ কিন্তু উপলব্ধি নহয়।<ref name="Crowell">{{cite book |last1=Crowell |first1=Steven |editor-first1=Thiemo |editor-first2=Christopher |editor-last1=Breyer |editor-last2=Gutland |title=Phenomenology of Thinking |date=2015 |publisher=Routledge |isbn=978-1-315-69773-4 |url=https://www.taylorfrancis.com/chapters/edit/10.4324/9781315697734-14/think-steven-crowell |chapter=What Is It to Think?|pages=189–212 |doi=10.4324/9781315697734 }}</ref> অধিক সীমিত অৰ্থত অতি পেৰাডাইমেটিক ক্ষেত্ৰবোৰকহে চিন্তা বুলি গণ্য কৰা হয়। এইবোৰৰ লগত এনে সচেতন প্ৰক্ৰিয়া জড়িত হৈ থাকে যিবোৰ ধাৰণাগত বা ভাষিক আৰু যথেষ্ট বিমূৰ্ত, যেনে বিচাৰ কৰা, অনুমান কৰা, সমস্যা সমাধান কৰা আৰু বিবেচনা কৰা। <ref name="BritannicaThought"/> <ref name="Mole">{{cite web |last1=Mole |first1=Christopher |title=Attention: 2.3 Coherence Theories |url=https://plato.stanford.edu/entries/attention/#CohThe |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2021}}</ref><ref name="Katsafanas">{{cite journal |last1=Katsafanas |first1=Paul |title=Nietzsche on the Nature of the Unconscious |journal=Inquiry: An Interdisciplinary Journal of Philosophy |date=2015 |volume=58 |issue=3 |pages=327–352 |doi=10.1080/0020174X.2013.855658 |s2cid=38776513 |url=https://philpapers.org/rec/KATNOT}}</ref> কেতিয়াবা "চিন্তা" আৰু "বিচাৰ" শব্দ দুটাক অতি বহল অৰ্থত বুজা যায় যে ই যিকোনো ধৰণৰ মানসিক প্ৰক্ৰিয়াক বুজায়, সচেতন বা অচেতন।<ref name="Garrison">{{cite journal |last1=Garrison |first1=Katie E. |last2=Handley |first2=Ian M. |title=Not Merely Experiential: Unconscious Thought Can Be Rational |journal=Frontiers in Psychology |date=2017 |volume=8 |pages=1096 |doi=10.3389/fpsyg.2017.01096 |pmid=28729844 |pmc=5498519 |issn=1664-1078|doi-access=free }}</ref><ref name="Dijksterhuis">{{cite journal |last1=Dijksterhuis |first1=Ap |last2=Nordgren |first2=Loran F. |title=A Theory of Unconscious Thought |journal=Perspectives on Psychological Science |date=1 June 2006 |volume=1 |issue=2 |pages=95–109 |doi=10.1111/j.1745-6916.2006.00007.x |pmid=26151465 |s2cid=7875280 |url=https://journals.sagepub.com/doi/10.1111/j.1745-6916.2006.00007.x |language=en |issn=1745-6916|hdl=2066/55863 |hdl-access=free }}</ref> এই অৰ্থত ইয়াক "মন" শব্দটোৰ সমাৰ্থকভাৱে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি। এই ব্যৱহাৰৰ সন্মুখীন হয়, উদাহৰণস্বৰূপে, কাৰ্টেছিয়ান পৰম্পৰাত, য’ত মনক চিন্তা কৰা বস্তু বুলি বুজা যায়, আৰু জ্ঞানমূলক বিজ্ঞানত।<ref name="Crowell"/><ref>{{cite web |last1=Skirry |first1=Justin |title=Descartes, Rene: Mind-Body Distinction |url=https://iep.utm.edu/descmind/ |website=Internet Encyclopedia of Philosophy |access-date=17 October 2021}}</ref><ref>{{cite web |last1=Smith |first1=Kurt |title=Descartes' Theory of Ideas: 1. Ideas Understood as Modes of Thinking |url=https://plato.stanford.edu/entries/descartes-ideas/#thoughts |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2021}}</ref><ref name="Baum">{{cite book |last1=Baum |first1=Eric B. |title=What Is Thought? |date=2004 |publisher=Cambridge MA: Bradford Book/MIT Press |url=https://philpapers.org/rec/BAUWIT |chapter=1. Introduction}}</ref> কিন্তু এই জ্ঞানৰ ভিতৰত এনে প্ৰক্ৰিয়াই চিন্তা বুলি গণ্য কৰিবলৈ বুদ্ধিমান আচৰণৰ সূচনা কৰিবলগীয়া হোৱা বাধাটোও অন্তৰ্ভুক্ত হ’ব পাৰে। <ref>{{cite journal |last1=Block |first1=Ned |title=Psychologism and Behaviorism |journal=Philosophical Review |date=1981 |volume=90 |issue=1 |pages=5–43 |doi=10.2307/2184371 |jstor=2184371 |url=https://philpapers.org/rec/BLOPAB}}</ref> শৈক্ষিক সাহিত্যত কেতিয়াবা দেখা পোৱা এটা বৈপৰীত্য হ’ল চিন্তা আৰু অনুভৱৰ মাজত। এই প্ৰসংগত চিন্তাধাৰা নিজৰ বিষয়ৰ প্ৰতি শান্ত, বস্তুনিষ্ঠ আৰু যুক্তিসংগত দৃষ্টিভংগীৰ সৈতে জড়িত হোৱাৰ বিপৰীতে অনুভৱৰ লগত প্ৰত্যক্ষ আৱেগিক নিয়োজিততা জড়িত হৈ থাকে।<ref>{{cite journal |last1=Romer |first1=Paul M. |title=Thinking and Feeling |journal=American Economic Review |date=May 2000 |volume=90 |issue=2 |pages=439–443 |doi=10.1257/aer.90.2.439 |url=https://www.aeaweb.org/articles?id=10.1257/aer.90.2.439 |language=en |issn=0002-8282}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Planalp |first1=Sally |last2=Fitness |first2=Julie |title=Thinking/Feeling about Social and Personal Relationships |journal=Journal of Social and Personal Relationships |date=1 December 1999 |volume=16 |issue=6 |pages=731–750 |doi=10.1177/0265407599166004 |s2cid=145750153 |url=https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/0265407599166004 |language=en |issn=0265-4075}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Phelan |first1=Mark |last2=Arico |first2=Adam |last3=Nichols |first3=Shaun |title=Thinking Things and Feeling Things: On an Alleged Discontinuity in Folk Metaphysics of Mind |journal=Phenomenology and the Cognitive Sciences |date=2013 |volume=12 |issue=4 |pages=703–725 |doi=10.1007/s11097-012-9278-7 |s2cid=15856600 |url=https://philpapers.org/rec/PHETTA}}</ref> ==চিন্তাৰ তত্ত্বসমূহ== চিন্তাৰ বিভিন্ন তত্ত্ব প্ৰস্তাৱ কৰা হৈছে।<ref name="BorchertThinking">{{cite book |last1=Borchert |first1=Donald |title=Macmillan Encyclopedia of Philosophy, 2nd Edition |date=2006 |publisher=Macmillan |url=https://philpapers.org/rec/BORMEO |chapter=Thinking}}</ref> তেওঁলোকৰ লক্ষ্য হৈছে চিন্তাৰ নিৰ্দিষ্ট বৈশিষ্ট্যসমূহ ধৰি ৰখা। ইয়াত উল্লেখ কৰা তত্ত্বসমূহ একচেটিয়া নহয়: কিছুমানক বৈপৰীত্য সৃষ্টি নকৰাকৈ একত্ৰিত কৰাটো সম্ভৱ হ’ব পাৰে। ===প্লেটোবাদ=== প্লেটোবাদৰ মতে চিন্তা-চৰ্চা হৈছে এনে এক আধ্যাত্মিক কাৰ্য্যকলাপ য’ত প্লেটোৰ ৰূপ আৰু ইয়াৰ আন্তঃসম্পৰ্কসমূহ বুজি পোৱা আৰু পৰ্যবেক্ষণ কৰা হয়।<ref name="BorchertThinking"/><ref name="Woolf">{{cite journal |last1=Woolf |first1=Raphael |title=Plato and the Norms of Thought |journal=Mind |date=1 January 2013 |volume=122 |issue=485 |pages=171–216 |doi=10.1093/mind/fzt012 |url=https://academic.oup.com/mind/article/122/485/171/961176 |issn=0026-4423|doi-access=free }}</ref> এই কাৰ্য্যকলাপক নিৰৱ আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ এটা প্ৰকাৰ হিচাপে বুজা যায় য'ত আত্মাই নিজৰ লগত কথা পাতে।<ref name="Langland-Hassan">{{cite book |last1=Langland-Hassan |first1=Peter |last2=Vicente |first2=Agustin |title=Inner Speech: New Voices |date=2018 |location=Oxford |publisher=Oxford University Press |url=https://philpapers.org/rec/LANISN |chapter=Introduction}}</ref> প্লেটোৰ ৰূপবোৰক সাৰ্বজনীন হিচাপে দেখা যায় যিবোৰ সংবেদনশীল জগতৰ পৰা পৃথক অপৰিৱৰ্তিত ক্ষেত্ৰত বিদ্যমান। উদাহৰণস্বৰূপে ভালপোৱা, সৌন্দৰ্য্য, ঐক্য আৰু সমতাৰ ৰূপ।<ref>{{cite web |last1=Kraut |first1=Richard |title=Plato |url=https://plato.stanford.edu/entries/plato/ |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=24 April 2021 |date=2017}}</ref><ref>{{cite web |last1=Brickhouse |first1=Thomas |last2=Smith |first2=Nicholas D. |title=Plato: 6b. The Theory of Forms |url=https://iep.utm.edu/plato/#SH6b |website=Internet Encyclopedia of Philosophy |access-date=24 April 2021}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Nehamas |first1=Alexander |title=Plato on the Imperfection of the Sensible World |journal=American Philosophical Quarterly |date=1975 |volume=12 |issue=2 |pages=105–117 |jstor=20009565 |url=https://www.jstor.org/stable/20009565 |issn=0003-0481}}</ref>এই দৃষ্টিভংগীৰ ওপৰত চিন্তাৰ অসুবিধাটো হ’ল প্লেটোৰ ৰূপবোৰ ধৰিব নোৱাৰা আৰু ইন্দ্ৰিয় জগতত পোৱা কেৱল অনুকৰণৰ পৰা সেইবোৰক মৌলিক হিচাপে পৃথক কৰিব নোৱাৰা। ইয়াৰ অৰ্থ হ'ল উদাহৰণস্বৰূপে সৌন্দৰ্য্যক সৌন্দৰ্য্যৰ ব্যুৎপত্তিমূলক ছবিৰ পৰা পৃথক কৰা।<ref name="Woolf"/> এই মতামতৰ এটা সমস্যা হ'ল মানুহে কেনেকৈ প্লেটোৰ ৰূপসমূহৰ বিষয়ে শিকিব আৰু চিন্তা কৰিব পাৰে, যিবোৰ বেলেগ ক্ষেত্ৰৰ অন্তৰ্গত, সেই বিষয়ে ব্যাখ্যা কৰা।<ref name="BorchertThinking"/> প্লেটোৱে নিজেই এই সমস্যাটো তেওঁৰ স্মৃতি তত্ত্বৰ জৰিয়তে সমাধান কৰিবলৈ চেষ্টা কৰে, যাৰ মতে আত্মা ইতিমধ্যে প্লেটোৰ ৰূপসমূহৰ সংস্পৰ্শত আছিল আৰু সেয়েহে তেওঁলোক কেনেকুৱা সেই কথা মনত ৰাখিবলৈ সক্ষম হৈছে।<ref name="Woolf"/>কিন্তু এই ব্যাখ্যা বিভিন্ন অনুমানৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল যিবোৰ সমসাময়িক চিন্তাধাৰাত সাধাৰণতে গ্ৰহণ কৰা নহয়।<ref name="Woolf"/> ===এৰিষ্টোটেলবাদ আৰু ধাৰণাবাদ=== এৰিষ্ট'টেলৰ মতে মনটোৱে চিন্তাৰ বস্তুৰ সত্তাক বাস্তৱায়িত কৰি কিবা এটাৰ বিষয়ে চিন্তা কৰিবলৈ সক্ষম হয়।<ref name="BorchertThinking"/> গতিকে গছৰ কথা ভাবিলে মনটোৱে বৃক্ষ-ত্বক বস্তুগত কৰে। এই বস্তুনিষ্ঠতা প্ৰকৃত গছৰ দৰে পদাৰ্থত নহয়, মনতহে যদিও দুয়োটা ক্ষেত্ৰতে বস্তুগত হোৱা সাৰ্বজনীন সত্তা একে।<ref name="BorchertThinking"/> প্লেটোবাদৰ বিপৰীতে এই সাৰ্বজনীনতাক অপৰিৱৰ্তিত বুজিব পৰা জগতত বিদ্যমান প্লেটোৰ ৰূপ হিচাপে বুজা নহয়।<ref name="Sellars">{{cite book |last1=Sellars |first1=Wilfrid |title=Philosophy for The Future, The Quest of Modern Materialism |date=1949 |url=http://www.ditext.com/sellars/apm.html |chapter=Aristotelian Philosophies of Mind}}</ref> বৰঞ্চ ইহঁতৰ অস্তিত্ব কেৱল সেইখিনিলৈকেহে আছে যিমানখিনিলৈকে ইহঁতৰ উদাহৰণ দিয়া হয়। মনটোৱে অভিজ্ঞতাৰ পৰা বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে সাৰ্বজনীনতাৰ মাজত বৈষম্য কৰিবলৈ শিকে।<ref>{{cite web |last1=Klima |first1=Gyula |title=The Medieval Problem of Universals: 1. Introduction |url=https://plato.stanford.edu/entries/universals-medieval/#Intr |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2017}}</ref> এই ব্যাখ্যাই প্লেটোবাদৰ বিৰুদ্ধে উত্থাপিত বিভিন্ন আপত্তি এৰাই চলিছে।<ref name="Sellars"/> ধাৰণাবাদৰ লগত এৰিষ্ট’টেলবাদৰ ওতঃপ্ৰোত সম্পৰ্ক আছে। ইয়াৰ মতে চিন্তাধাৰাত মানসিকভাৱে উত্তেজিত ধাৰণা জড়িত হৈ থাকে। এই ধাৰণাবোৰৰ কিছুমান জন্মগত হ’ব পাৰে, কিন্তু বেছিভাগেই চিন্তাত ব্যৱহাৰ কৰাৰ আগতে ইন্দ্ৰিয় অভিজ্ঞতাৰ পৰা বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে শিকিব লাগে।<ref name="BorchertThinking"/> এই মতামতসমূহৰ বিৰুদ্ধে যুক্তি দিয়া হৈছে যে তেওঁলোকৰ চিন্তাৰ যুক্তিসংগত ৰূপৰ হিচাপ লোৱাত সমস্যা আছে। উদাহৰণস্বৰূপে, হয় বৰষুণ হ’ব বা বৰফ হ’ব বুলি ভবাটোৱেই বৰষুণ আৰু বৰফৰ সত্তাৰ উদাহৰণ দিয়া বা সংশ্লিষ্ট ধাৰণাবোৰ উদগনি দিয়াটোৱেই যথেষ্ট নহয়। ইয়াৰ কাৰণ হ'ল বৰষুণ আৰু নিয়ৰৰ মাজৰ বিচ্ছিন্ন সম্পৰ্ক এইদৰে বুজিব নোৱাৰি।।<ref name="BorchertThinking"/> এই অৱস্থানসমূহে ভাগ কৰা আন এটা সমস্যা হ'ল বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে মনটোৱে কেনেকৈ সত্তা বা ধাৰণা শিকে তাৰ সন্তোষজনক বিৱৰণ দিয়াত অসুবিধা।<ref name="BorchertThinking"/> ===আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্ব=== আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্বসমূহে দাবী কৰে যে চিন্তা কৰাটো আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ এটা প্ৰকাৰ। <ref name="Crowell"/><ref name="Harman4">{{cite book |last1=Harman |first1=Gilbert |title=Thought |date=1973 |publisher=Princeton University Press |url=https://philpapers.org/rec/HART |chapter=4. Thought and meaning}}</ref><ref name="Langland-Hassan">{{cite book |last1=Langland-Hassan |first1=Peter |last2=Vicente |first2=Agustin |title=Inner Speech: New Voices |date=2018 |location=Oxford |publisher=Oxford University Press |url=https://philpapers.org/rec/LANISN |chapter=Introduction}}</ref><ref name="BritannicaThought"/> এই মতামতক কেতিয়াবা মানসিক নামবাদ বুলিও কোৱা হয়।<ref name="BorchertThinking"/> ইয়াত কোৱা হৈছে যে চিন্তাৰ লগত নীৰৱে শব্দ উদগনি দিয়া আৰু সেইবোৰক সংযোগ কৰি মানসিক বাক্য গঠন কৰাটো জড়িত হৈ থাকে। এজন ব্যক্তিৰ চিন্তাৰ বিষয়ে যি জ্ঞান থাকে, সেই জ্ঞানক নিজৰ নিৰৱ একক কথন শুনি থকাৰ এক প্ৰকাৰ বুলি ব্যাখ্যা কৰিব পাৰি।<ref>{{cite journal |last1=Roessler |first1=Johannes |title=Thinking, Inner Speech, and Self-Awareness |journal=Review of Philosophy and Psychology |date=2016 |volume=7 |issue=3 |pages=541–557 |doi=10.1007/s13164-015-0267-y |s2cid=15028459 |url=https://philpapers.org/rec/ROETIS-2}}</ref> আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ তিনিটা কেন্দ্ৰীয় দিশ প্ৰায়ে আৰোপ কৰা হয়: ই গুৰুত্বপূৰ্ণ অৰ্থত শব্দ শুনাটোৰ দৰেই, ইয়াত ভাষাৰ ব্যৱহাৰ জড়িত আৰু ই এটা মতৰ পৰিকল্পনা গঠন কৰে যিটো প্ৰকৃত বাক্যৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰিব পৰা যাব।<ref name="BritannicaThought"/> ভাষাৰ সৈতে এই সংযোগৰ সমৰ্থন এইটোৱেই যে চিন্তাৰ লগত প্ৰায়ে বাক অংগত পেশীৰ কাৰ্য্যকলাপ থাকে। এই কাৰ্য্যকলাপে কিছুমান ক্ষেত্ৰত চিন্তা-চৰ্চাৰ সুবিধা প্ৰদান কৰিব পাৰে কিন্তু সাধাৰণতে ইয়াৰ বাবে ই অপৰিহাৰ্য নহয়। <ref name="BritannicaThought"/> কিছুমান বিৱৰণী অনুসৰি চিন্তা-চৰ্চা ইংৰাজী বা ফৰাচীৰ দৰে নিয়মীয়া ভাষাত নহয়, বৰঞ্চ সংশ্লিষ্ট প্ৰতীক আৰু বাক্য গঠনৰ নিজস্ব ধৰণৰ ভাষা থাকে। এই তত্ত্বক চিন্তা অনুমানৰ ভাষা বুলি জনা যায়।<ref name="Harman4">{{cite book |last1=Harman |first1=Gilbert |title=Thought |date=1973 |publisher=Princeton University Press |url=https://philpapers.org/rec/HART |chapter=4. Thought and meaning}}</ref><ref name="RescorlaLOTH">{{cite web |last1=Rescorla |first1=Michael |title=The Language of Thought Hypothesis |url=https://plato.stanford.edu/entries/language-thought/ |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=18 October 2021 |date=2019}}</ref> আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্বৰ প্ৰাৰম্ভিক যুক্তিযুক্ততা শক্তিশালী কাৰণ আত্মনিৰীক্ষণে দেখুৱাইছে যে বহু চিন্তাৰ লগত প্ৰকৃততে আভ্যন্তৰীণ বাক্যও থাকে। কিন্তু ইয়াৰ বিৰোধীসকলে সাধাৰণতে যুক্তি আগবঢ়ায় যে সকলো ধৰণৰ চিন্তাধাৰাৰ ক্ষেত্ৰতে এই কথা সত্য নহয়।<ref name="BorchertThinking"/><ref name="Nida-rümelin">{{cite journal |last1=Nida-rümelin |first1=Martine |title=Thinking Without Language. A Phenomenological Argument for Its Possibility and Existence |journal=Grazer Philosophische Studien |date=2010 |volume=81 |issue=1 |pages=55–75 |doi=10.1163/9789042030190_005 |url=https://philpapers.org/rec/NIDTWL}}</ref><ref name="Bermudez">{{cite book |last1=Bermudez |first1=Jose Luis |title=Thinking Without Words |date=2003 |publisher=Oxford University Press USA |url=https://philpapers.org/rec/LUITWW}}</ref> উদাহৰণস্বৰূপে, এইটো যুক্তি দিয়া হৈছে যে দিবাস্বপ্নৰ ৰূপসমূহে অভাষিক চিন্তাধাৰা গঠন কৰে।<ref>{{cite journal |last1=Lohmar |first1=Dieter |editor1-first=Dan |editor1-last=Zahavi |title=Language and non-linguistic thinking |journal=The Oxford Handbook of Contemporary Phenomenology |date= 2012 |doi=10.1093/oxfordhb/9780199594900.001.0001 |isbn=978-0-19-959490-0 |url=https://www.oxfordhandbooks.com/view/10.1093/oxfordhb/9780199594900.001.0001/oxfordhb-9780199594900-e-19 |language=en}}</ref> জীৱ-জন্তুৰ চিন্তা কৰাৰ ক্ষমতা আছে নে নাই সেই প্ৰশ্নৰ লগত এই বিষয়টো প্ৰাসংগিক। যদি চিন্তাধাৰা মূলতঃ ভাষাৰ সৈতে জড়িত, তেন্তে ইয়াৰ পৰা অনুমান কৰিব পাৰি যে মানুহ আৰু জীৱ-জন্তুৰ মাজত যথেষ্ট পাৰ্থক্য আছে কাৰণ কেৱল মানুহৰহে যথেষ্ট জটিল ভাষা আছে। কিন্তু অভাষিক চিন্তাৰ অস্তিত্বৰ পৰা অনুমান কৰিব পাৰি যে এই পাৰ্থক্য হয়তো ইমান ডাঙৰ নহ’বও পাৰে আৰু কিছুমান প্ৰাণীয়ে আচলতে চিন্তা কৰে।<ref name="Bermudez"/><ref>{{cite web |last1=Andrews |first1=Kristin |last2=Monsó |first2=Susana |title=Animal Cognition: 3.4 Thought |url=https://plato.stanford.edu/entries/cognition-animal/#Thou |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=25 October 2021 |date=2021}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Premack |first1=David |title=Human and animal cognition: Continuity and discontinuity |journal=Proceedings of the National Academy of Sciences |date=28 August 2007 |volume=104 |issue=35 |pages=13861–13867 |doi=10.1073/pnas.0706147104 |pmid=17717081 |pmc=1955772 |bibcode=2007PNAS..10413861P |language=en |issn=0027-8424|doi-access=free }}</ref> ===চিন্তাৰ ভাষা অনুমান=== ভাষা আৰু চিন্তাৰ সম্পৰ্কৰ সম্পৰ্কে বিভিন্ন তত্ত্ব আছে। সমসাময়িক দৰ্শনৰ এটা বিশিষ্ট সংস্কৰণক চিন্তাৰ ভাষা অনুমান বুলি কোৱা হয়।<ref name="Harman4"/><ref name="RescorlaLOTH"/><ref name="Katz">{{cite web |last1=Katz |first1=Matthew |title=Language of Thought Hypothesis |url=https://iep.utm.edu/lot-hypo/ |website=Internet Encyclopedia of Philosophy |access-date=27 October 2021}}</ref><ref name="Aydede">{{cite web |last1=Aydede |first1=Murat |title=Oxford Bibliographies: Language of Thought |url=https://www.oxfordbibliographies.com/view/document/obo-9780195396577/obo-9780195396577-0151.xml |access-date=27 October 2021 |language=en}}</ref><ref>{{cite book |last1=Fodor |first1=Jerry A. |title=Lot 2: The Language of Thought Revisited |date=2008 |publisher=Oxford University Press |url=https://philpapers.org/rec/FODLT}}</ref> ইয়াত উল্লেখ আছে যে চিন্তা কৰাটো এটা মানসিক ভাষাৰ মাধ্যমত ঘটে। এই ভাষাটোক প্ৰায়ে মেণ্টেলিজ বুলি কোৱা হয়, বিভিন্ন দিশত নিয়মীয়া ভাষাৰ সৈতে মিল আছে: ই বাক্য গঠন কৰিবলৈ ইটোৱে সিটোৰ লগত বাক্য গঠনমূলকভাৱে সংযুক্ত হৈ থকা শব্দৰে গঠিত।<ref name="Harman4"/><ref name="RescorlaLOTH"/><ref name="Katz"/><ref name="Aydede"/> এই দাবী কেৱল ভাষা আৰু চিন্তাৰ মাজৰ এক স্বজ্ঞাত উপমাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল নহয়। ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে ই এটা ভাষিক গঠন পাবলৈ প্ৰতিনিধিত্বমূলক ব্যৱস্থাই সন্নিৱিষ্ট কৰিবলগীয়া বৈশিষ্ট্যসমূহৰ স্পষ্ট সংজ্ঞা প্ৰদান কৰে। ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist}} [[শ্ৰেণী:মনোবিজ্ঞান]] [[শ্ৰেণী:মানৱ আচৰণ]] bk9s08gyp5z8t658riuxodula2621qf 514448 514447 2025-06-02T18:00:26Z দিম্পল দাস 5159 /* চিন্তাৰ ভাষা অনুমান */ 514448 wikitext text/x-wiki [[File:Jardin du Musee Rodin Paris Le Penseur 20050402 (02).jpg|thumb|[[পেৰিছ]]ৰ ৰডিন সংগ্ৰহালয়ৰ বাগিচাত অগাষ্ট ৰডিনৰ (১৮৪০-১৯১৭) দ্য থিংকাৰ]] '''চিন্তা''' ({{Lang-en|Thought }}) আৰু '''বিচাৰ''' শব্দ দুটাই অতি সাধাৰণ অৰ্থত সংবেদনশীল উদ্দীপনাৰ পৰা স্বাধীনভাৱে হ’ব পৰা জ্ঞানমূলক প্ৰক্ৰিয়াক বুজায়। ইহঁতৰ আটাইতকৈ পেৰাডাইমেটিক ৰূপসমূহ হ’ল বিচাৰ, যুক্তি, ধাৰণা গঠন, সমস্যা সমাধান, আৰু বিবেচনা। কিন্তু আন মানসিক প্ৰক্ৰিয়া, যেনে কোনো ধাৰণা, স্মৃতি বা কল্পনাক বিবেচনা কৰাটোও প্ৰায়ে অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয়। এই প্ৰক্ৰিয়াবোৰ অনুভূতিৰ দৰে নহয়, সংবেদনশীল অংগৰ পৰা আভ্যন্তৰীণভাৱে স্বাধীনভাৱে হ’ব পাৰে। কিন্তু বহল অৰ্থত বুজিলে যিকোনো মানসিক পৰিঘটনাক উপলব্ধি আৰু অচেতন মানসিক প্ৰক্ৰিয়াকে ধৰি চিন্তাৰ এক প্ৰকাৰ হিচাপে বুজিব পাৰি। অলপ বেলেগ অৰ্থত চিন্তা শব্দটোৱে মানসিক প্ৰক্ৰিয়াবোৰক নিজেই নহয় বৰঞ্চ এই প্ৰক্ৰিয়াবোৰে কঢ়িয়াই অনা মানসিক অৱস্থা বা ধাৰণাৰ ব্যৱস্থাক বুজায়। ==সংজ্ঞা== "চিন্তা" আৰু "বিচাৰ" শব্দটোৱে বহুতো মানসিক কাৰ্য্যকলাপক বুজায়। <ref name="BritannicaThought">{{cite web |title=Thought |url=https://www.britannica.com/topic/thought |website=Encyclopedia Britannica |access-date=14 October 2021 |language=en}}</ref><ref>Random House Webster's Unabridged Dictionary, 2nd ed., 2001, Published by Random House, Inc., {{ISBN|978-0-375-42599-8}}, p. 1975</ref><ref>Webster's II New College Dictionary, Webster Staff, Webster, Houghton Mifflin Company, 2nd ed., illustrated, revised Published by Houghton Mifflin Harcourt, 1999, {{ISBN|978-0-395-96214-5}}, p. 1147</ref> ইয়াৰ অতি সাধাৰণ অৰ্থত ইহঁতক সচেতন প্ৰক্ৰিয়া হিচাপে বুজা যায় যিবোৰ সংবেদনশীল উদ্দীপনাৰ পৰা স্বাধীনভাৱে হ'ব পাৰে।<ref name="Breyer">{{cite book |last1=Breyer |first1=Thiemo |last2=Gutland |first2=Christopher |title=Phenomenology of Thinking: Philosophical Investigations into the Character of Cognitive Experiences |date=2015 |pages=1–24 |url=https://philpapers.org/rec/BREI-15 |chapter=Introduction|publisher=Routledge }}</ref><ref name="Nida-rümelin">{{cite journal |last1=Nida-rümelin |first1=Martine |title=Thinking Without Language. A Phenomenological Argument for Its Possibility and Existence |journal=Grazer Philosophische Studien |date=2010 |volume=81 |issue=1 |pages=55–75 |doi=10.1163/9789042030190_005 |url=https://philpapers.org/rec/NIDTWL}}</ref> ইয়াৰ ভিতৰত বিভিন্ন ভিন্ন মানসিক প্ৰক্ৰিয়াও অন্তৰ্ভুক্ত, যেনে কোনো ধাৰণা বা প্ৰস্তাৱক বিবেচনা কৰা বা সেইটো সত্য বুলি বিচাৰ কৰা। এই অৰ্থত স্মৃতি আৰু কল্পনা চিন্তাৰ ৰূপ কিন্তু উপলব্ধি নহয়।<ref name="Crowell">{{cite book |last1=Crowell |first1=Steven |editor-first1=Thiemo |editor-first2=Christopher |editor-last1=Breyer |editor-last2=Gutland |title=Phenomenology of Thinking |date=2015 |publisher=Routledge |isbn=978-1-315-69773-4 |url=https://www.taylorfrancis.com/chapters/edit/10.4324/9781315697734-14/think-steven-crowell |chapter=What Is It to Think?|pages=189–212 |doi=10.4324/9781315697734 }}</ref> অধিক সীমিত অৰ্থত অতি পেৰাডাইমেটিক ক্ষেত্ৰবোৰকহে চিন্তা বুলি গণ্য কৰা হয়। এইবোৰৰ লগত এনে সচেতন প্ৰক্ৰিয়া জড়িত হৈ থাকে যিবোৰ ধাৰণাগত বা ভাষিক আৰু যথেষ্ট বিমূৰ্ত, যেনে বিচাৰ কৰা, অনুমান কৰা, সমস্যা সমাধান কৰা আৰু বিবেচনা কৰা। <ref name="BritannicaThought"/> <ref name="Mole">{{cite web |last1=Mole |first1=Christopher |title=Attention: 2.3 Coherence Theories |url=https://plato.stanford.edu/entries/attention/#CohThe |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2021}}</ref><ref name="Katsafanas">{{cite journal |last1=Katsafanas |first1=Paul |title=Nietzsche on the Nature of the Unconscious |journal=Inquiry: An Interdisciplinary Journal of Philosophy |date=2015 |volume=58 |issue=3 |pages=327–352 |doi=10.1080/0020174X.2013.855658 |s2cid=38776513 |url=https://philpapers.org/rec/KATNOT}}</ref> কেতিয়াবা "চিন্তা" আৰু "বিচাৰ" শব্দ দুটাক অতি বহল অৰ্থত বুজা যায় যে ই যিকোনো ধৰণৰ মানসিক প্ৰক্ৰিয়াক বুজায়, সচেতন বা অচেতন।<ref name="Garrison">{{cite journal |last1=Garrison |first1=Katie E. |last2=Handley |first2=Ian M. |title=Not Merely Experiential: Unconscious Thought Can Be Rational |journal=Frontiers in Psychology |date=2017 |volume=8 |pages=1096 |doi=10.3389/fpsyg.2017.01096 |pmid=28729844 |pmc=5498519 |issn=1664-1078|doi-access=free }}</ref><ref name="Dijksterhuis">{{cite journal |last1=Dijksterhuis |first1=Ap |last2=Nordgren |first2=Loran F. |title=A Theory of Unconscious Thought |journal=Perspectives on Psychological Science |date=1 June 2006 |volume=1 |issue=2 |pages=95–109 |doi=10.1111/j.1745-6916.2006.00007.x |pmid=26151465 |s2cid=7875280 |url=https://journals.sagepub.com/doi/10.1111/j.1745-6916.2006.00007.x |language=en |issn=1745-6916|hdl=2066/55863 |hdl-access=free }}</ref> এই অৰ্থত ইয়াক "মন" শব্দটোৰ সমাৰ্থকভাৱে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি। এই ব্যৱহাৰৰ সন্মুখীন হয়, উদাহৰণস্বৰূপে, কাৰ্টেছিয়ান পৰম্পৰাত, য’ত মনক চিন্তা কৰা বস্তু বুলি বুজা যায়, আৰু জ্ঞানমূলক বিজ্ঞানত।<ref name="Crowell"/><ref>{{cite web |last1=Skirry |first1=Justin |title=Descartes, Rene: Mind-Body Distinction |url=https://iep.utm.edu/descmind/ |website=Internet Encyclopedia of Philosophy |access-date=17 October 2021}}</ref><ref>{{cite web |last1=Smith |first1=Kurt |title=Descartes' Theory of Ideas: 1. Ideas Understood as Modes of Thinking |url=https://plato.stanford.edu/entries/descartes-ideas/#thoughts |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2021}}</ref><ref name="Baum">{{cite book |last1=Baum |first1=Eric B. |title=What Is Thought? |date=2004 |publisher=Cambridge MA: Bradford Book/MIT Press |url=https://philpapers.org/rec/BAUWIT |chapter=1. Introduction}}</ref> কিন্তু এই জ্ঞানৰ ভিতৰত এনে প্ৰক্ৰিয়াই চিন্তা বুলি গণ্য কৰিবলৈ বুদ্ধিমান আচৰণৰ সূচনা কৰিবলগীয়া হোৱা বাধাটোও অন্তৰ্ভুক্ত হ’ব পাৰে। <ref>{{cite journal |last1=Block |first1=Ned |title=Psychologism and Behaviorism |journal=Philosophical Review |date=1981 |volume=90 |issue=1 |pages=5–43 |doi=10.2307/2184371 |jstor=2184371 |url=https://philpapers.org/rec/BLOPAB}}</ref> শৈক্ষিক সাহিত্যত কেতিয়াবা দেখা পোৱা এটা বৈপৰীত্য হ’ল চিন্তা আৰু অনুভৱৰ মাজত। এই প্ৰসংগত চিন্তাধাৰা নিজৰ বিষয়ৰ প্ৰতি শান্ত, বস্তুনিষ্ঠ আৰু যুক্তিসংগত দৃষ্টিভংগীৰ সৈতে জড়িত হোৱাৰ বিপৰীতে অনুভৱৰ লগত প্ৰত্যক্ষ আৱেগিক নিয়োজিততা জড়িত হৈ থাকে।<ref>{{cite journal |last1=Romer |first1=Paul M. |title=Thinking and Feeling |journal=American Economic Review |date=May 2000 |volume=90 |issue=2 |pages=439–443 |doi=10.1257/aer.90.2.439 |url=https://www.aeaweb.org/articles?id=10.1257/aer.90.2.439 |language=en |issn=0002-8282}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Planalp |first1=Sally |last2=Fitness |first2=Julie |title=Thinking/Feeling about Social and Personal Relationships |journal=Journal of Social and Personal Relationships |date=1 December 1999 |volume=16 |issue=6 |pages=731–750 |doi=10.1177/0265407599166004 |s2cid=145750153 |url=https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/0265407599166004 |language=en |issn=0265-4075}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Phelan |first1=Mark |last2=Arico |first2=Adam |last3=Nichols |first3=Shaun |title=Thinking Things and Feeling Things: On an Alleged Discontinuity in Folk Metaphysics of Mind |journal=Phenomenology and the Cognitive Sciences |date=2013 |volume=12 |issue=4 |pages=703–725 |doi=10.1007/s11097-012-9278-7 |s2cid=15856600 |url=https://philpapers.org/rec/PHETTA}}</ref> ==চিন্তাৰ তত্ত্বসমূহ== চিন্তাৰ বিভিন্ন তত্ত্ব প্ৰস্তাৱ কৰা হৈছে।<ref name="BorchertThinking">{{cite book |last1=Borchert |first1=Donald |title=Macmillan Encyclopedia of Philosophy, 2nd Edition |date=2006 |publisher=Macmillan |url=https://philpapers.org/rec/BORMEO |chapter=Thinking}}</ref> তেওঁলোকৰ লক্ষ্য হৈছে চিন্তাৰ নিৰ্দিষ্ট বৈশিষ্ট্যসমূহ ধৰি ৰখা। ইয়াত উল্লেখ কৰা তত্ত্বসমূহ একচেটিয়া নহয়: কিছুমানক বৈপৰীত্য সৃষ্টি নকৰাকৈ একত্ৰিত কৰাটো সম্ভৱ হ’ব পাৰে। ===প্লেটোবাদ=== প্লেটোবাদৰ মতে চিন্তা-চৰ্চা হৈছে এনে এক আধ্যাত্মিক কাৰ্য্যকলাপ য’ত প্লেটোৰ ৰূপ আৰু ইয়াৰ আন্তঃসম্পৰ্কসমূহ বুজি পোৱা আৰু পৰ্যবেক্ষণ কৰা হয়।<ref name="BorchertThinking"/><ref name="Woolf">{{cite journal |last1=Woolf |first1=Raphael |title=Plato and the Norms of Thought |journal=Mind |date=1 January 2013 |volume=122 |issue=485 |pages=171–216 |doi=10.1093/mind/fzt012 |url=https://academic.oup.com/mind/article/122/485/171/961176 |issn=0026-4423|doi-access=free }}</ref> এই কাৰ্য্যকলাপক নিৰৱ আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ এটা প্ৰকাৰ হিচাপে বুজা যায় য'ত আত্মাই নিজৰ লগত কথা পাতে।<ref name="Langland-Hassan">{{cite book |last1=Langland-Hassan |first1=Peter |last2=Vicente |first2=Agustin |title=Inner Speech: New Voices |date=2018 |location=Oxford |publisher=Oxford University Press |url=https://philpapers.org/rec/LANISN |chapter=Introduction}}</ref> প্লেটোৰ ৰূপবোৰক সাৰ্বজনীন হিচাপে দেখা যায় যিবোৰ সংবেদনশীল জগতৰ পৰা পৃথক অপৰিৱৰ্তিত ক্ষেত্ৰত বিদ্যমান। উদাহৰণস্বৰূপে ভালপোৱা, সৌন্দৰ্য্য, ঐক্য আৰু সমতাৰ ৰূপ।<ref>{{cite web |last1=Kraut |first1=Richard |title=Plato |url=https://plato.stanford.edu/entries/plato/ |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=24 April 2021 |date=2017}}</ref><ref>{{cite web |last1=Brickhouse |first1=Thomas |last2=Smith |first2=Nicholas D. |title=Plato: 6b. The Theory of Forms |url=https://iep.utm.edu/plato/#SH6b |website=Internet Encyclopedia of Philosophy |access-date=24 April 2021}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Nehamas |first1=Alexander |title=Plato on the Imperfection of the Sensible World |journal=American Philosophical Quarterly |date=1975 |volume=12 |issue=2 |pages=105–117 |jstor=20009565 |url=https://www.jstor.org/stable/20009565 |issn=0003-0481}}</ref>এই দৃষ্টিভংগীৰ ওপৰত চিন্তাৰ অসুবিধাটো হ’ল প্লেটোৰ ৰূপবোৰ ধৰিব নোৱাৰা আৰু ইন্দ্ৰিয় জগতত পোৱা কেৱল অনুকৰণৰ পৰা সেইবোৰক মৌলিক হিচাপে পৃথক কৰিব নোৱাৰা। ইয়াৰ অৰ্থ হ'ল উদাহৰণস্বৰূপে সৌন্দৰ্য্যক সৌন্দৰ্য্যৰ ব্যুৎপত্তিমূলক ছবিৰ পৰা পৃথক কৰা।<ref name="Woolf"/> এই মতামতৰ এটা সমস্যা হ'ল মানুহে কেনেকৈ প্লেটোৰ ৰূপসমূহৰ বিষয়ে শিকিব আৰু চিন্তা কৰিব পাৰে, যিবোৰ বেলেগ ক্ষেত্ৰৰ অন্তৰ্গত, সেই বিষয়ে ব্যাখ্যা কৰা।<ref name="BorchertThinking"/> প্লেটোৱে নিজেই এই সমস্যাটো তেওঁৰ স্মৃতি তত্ত্বৰ জৰিয়তে সমাধান কৰিবলৈ চেষ্টা কৰে, যাৰ মতে আত্মা ইতিমধ্যে প্লেটোৰ ৰূপসমূহৰ সংস্পৰ্শত আছিল আৰু সেয়েহে তেওঁলোক কেনেকুৱা সেই কথা মনত ৰাখিবলৈ সক্ষম হৈছে।<ref name="Woolf"/>কিন্তু এই ব্যাখ্যা বিভিন্ন অনুমানৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল যিবোৰ সমসাময়িক চিন্তাধাৰাত সাধাৰণতে গ্ৰহণ কৰা নহয়।<ref name="Woolf"/> ===এৰিষ্টোটেলবাদ আৰু ধাৰণাবাদ=== এৰিষ্ট'টেলৰ মতে মনটোৱে চিন্তাৰ বস্তুৰ সত্তাক বাস্তৱায়িত কৰি কিবা এটাৰ বিষয়ে চিন্তা কৰিবলৈ সক্ষম হয়।<ref name="BorchertThinking"/> গতিকে গছৰ কথা ভাবিলে মনটোৱে বৃক্ষ-ত্বক বস্তুগত কৰে। এই বস্তুনিষ্ঠতা প্ৰকৃত গছৰ দৰে পদাৰ্থত নহয়, মনতহে যদিও দুয়োটা ক্ষেত্ৰতে বস্তুগত হোৱা সাৰ্বজনীন সত্তা একে।<ref name="BorchertThinking"/> প্লেটোবাদৰ বিপৰীতে এই সাৰ্বজনীনতাক অপৰিৱৰ্তিত বুজিব পৰা জগতত বিদ্যমান প্লেটোৰ ৰূপ হিচাপে বুজা নহয়।<ref name="Sellars">{{cite book |last1=Sellars |first1=Wilfrid |title=Philosophy for The Future, The Quest of Modern Materialism |date=1949 |url=http://www.ditext.com/sellars/apm.html |chapter=Aristotelian Philosophies of Mind}}</ref> বৰঞ্চ ইহঁতৰ অস্তিত্ব কেৱল সেইখিনিলৈকেহে আছে যিমানখিনিলৈকে ইহঁতৰ উদাহৰণ দিয়া হয়। মনটোৱে অভিজ্ঞতাৰ পৰা বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে সাৰ্বজনীনতাৰ মাজত বৈষম্য কৰিবলৈ শিকে।<ref>{{cite web |last1=Klima |first1=Gyula |title=The Medieval Problem of Universals: 1. Introduction |url=https://plato.stanford.edu/entries/universals-medieval/#Intr |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2017}}</ref> এই ব্যাখ্যাই প্লেটোবাদৰ বিৰুদ্ধে উত্থাপিত বিভিন্ন আপত্তি এৰাই চলিছে।<ref name="Sellars"/> ধাৰণাবাদৰ লগত এৰিষ্ট’টেলবাদৰ ওতঃপ্ৰোত সম্পৰ্ক আছে। ইয়াৰ মতে চিন্তাধাৰাত মানসিকভাৱে উত্তেজিত ধাৰণা জড়িত হৈ থাকে। এই ধাৰণাবোৰৰ কিছুমান জন্মগত হ’ব পাৰে, কিন্তু বেছিভাগেই চিন্তাত ব্যৱহাৰ কৰাৰ আগতে ইন্দ্ৰিয় অভিজ্ঞতাৰ পৰা বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে শিকিব লাগে।<ref name="BorchertThinking"/> এই মতামতসমূহৰ বিৰুদ্ধে যুক্তি দিয়া হৈছে যে তেওঁলোকৰ চিন্তাৰ যুক্তিসংগত ৰূপৰ হিচাপ লোৱাত সমস্যা আছে। উদাহৰণস্বৰূপে, হয় বৰষুণ হ’ব বা বৰফ হ’ব বুলি ভবাটোৱেই বৰষুণ আৰু বৰফৰ সত্তাৰ উদাহৰণ দিয়া বা সংশ্লিষ্ট ধাৰণাবোৰ উদগনি দিয়াটোৱেই যথেষ্ট নহয়। ইয়াৰ কাৰণ হ'ল বৰষুণ আৰু নিয়ৰৰ মাজৰ বিচ্ছিন্ন সম্পৰ্ক এইদৰে বুজিব নোৱাৰি।।<ref name="BorchertThinking"/> এই অৱস্থানসমূহে ভাগ কৰা আন এটা সমস্যা হ'ল বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে মনটোৱে কেনেকৈ সত্তা বা ধাৰণা শিকে তাৰ সন্তোষজনক বিৱৰণ দিয়াত অসুবিধা।<ref name="BorchertThinking"/> ===আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্ব=== আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্বসমূহে দাবী কৰে যে চিন্তা কৰাটো আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ এটা প্ৰকাৰ। <ref name="Crowell"/><ref name="Harman4">{{cite book |last1=Harman |first1=Gilbert |title=Thought |date=1973 |publisher=Princeton University Press |url=https://philpapers.org/rec/HART |chapter=4. Thought and meaning}}</ref><ref name="Langland-Hassan">{{cite book |last1=Langland-Hassan |first1=Peter |last2=Vicente |first2=Agustin |title=Inner Speech: New Voices |date=2018 |location=Oxford |publisher=Oxford University Press |url=https://philpapers.org/rec/LANISN |chapter=Introduction}}</ref><ref name="BritannicaThought"/> এই মতামতক কেতিয়াবা মানসিক নামবাদ বুলিও কোৱা হয়।<ref name="BorchertThinking"/> ইয়াত কোৱা হৈছে যে চিন্তাৰ লগত নীৰৱে শব্দ উদগনি দিয়া আৰু সেইবোৰক সংযোগ কৰি মানসিক বাক্য গঠন কৰাটো জড়িত হৈ থাকে। এজন ব্যক্তিৰ চিন্তাৰ বিষয়ে যি জ্ঞান থাকে, সেই জ্ঞানক নিজৰ নিৰৱ একক কথন শুনি থকাৰ এক প্ৰকাৰ বুলি ব্যাখ্যা কৰিব পাৰি।<ref>{{cite journal |last1=Roessler |first1=Johannes |title=Thinking, Inner Speech, and Self-Awareness |journal=Review of Philosophy and Psychology |date=2016 |volume=7 |issue=3 |pages=541–557 |doi=10.1007/s13164-015-0267-y |s2cid=15028459 |url=https://philpapers.org/rec/ROETIS-2}}</ref> আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ তিনিটা কেন্দ্ৰীয় দিশ প্ৰায়ে আৰোপ কৰা হয়: ই গুৰুত্বপূৰ্ণ অৰ্থত শব্দ শুনাটোৰ দৰেই, ইয়াত ভাষাৰ ব্যৱহাৰ জড়িত আৰু ই এটা মতৰ পৰিকল্পনা গঠন কৰে যিটো প্ৰকৃত বাক্যৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰিব পৰা যাব।<ref name="BritannicaThought"/> ভাষাৰ সৈতে এই সংযোগৰ সমৰ্থন এইটোৱেই যে চিন্তাৰ লগত প্ৰায়ে বাক অংগত পেশীৰ কাৰ্য্যকলাপ থাকে। এই কাৰ্য্যকলাপে কিছুমান ক্ষেত্ৰত চিন্তা-চৰ্চাৰ সুবিধা প্ৰদান কৰিব পাৰে কিন্তু সাধাৰণতে ইয়াৰ বাবে ই অপৰিহাৰ্য নহয়। <ref name="BritannicaThought"/> কিছুমান বিৱৰণী অনুসৰি চিন্তা-চৰ্চা ইংৰাজী বা ফৰাচীৰ দৰে নিয়মীয়া ভাষাত নহয়, বৰঞ্চ সংশ্লিষ্ট প্ৰতীক আৰু বাক্য গঠনৰ নিজস্ব ধৰণৰ ভাষা থাকে। এই তত্ত্বক চিন্তা অনুমানৰ ভাষা বুলি জনা যায়।<ref name="Harman4">{{cite book |last1=Harman |first1=Gilbert |title=Thought |date=1973 |publisher=Princeton University Press |url=https://philpapers.org/rec/HART |chapter=4. Thought and meaning}}</ref><ref name="RescorlaLOTH">{{cite web |last1=Rescorla |first1=Michael |title=The Language of Thought Hypothesis |url=https://plato.stanford.edu/entries/language-thought/ |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=18 October 2021 |date=2019}}</ref> আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্বৰ প্ৰাৰম্ভিক যুক্তিযুক্ততা শক্তিশালী কাৰণ আত্মনিৰীক্ষণে দেখুৱাইছে যে বহু চিন্তাৰ লগত প্ৰকৃততে আভ্যন্তৰীণ বাক্যও থাকে। কিন্তু ইয়াৰ বিৰোধীসকলে সাধাৰণতে যুক্তি আগবঢ়ায় যে সকলো ধৰণৰ চিন্তাধাৰাৰ ক্ষেত্ৰতে এই কথা সত্য নহয়।<ref name="BorchertThinking"/><ref name="Nida-rümelin">{{cite journal |last1=Nida-rümelin |first1=Martine |title=Thinking Without Language. A Phenomenological Argument for Its Possibility and Existence |journal=Grazer Philosophische Studien |date=2010 |volume=81 |issue=1 |pages=55–75 |doi=10.1163/9789042030190_005 |url=https://philpapers.org/rec/NIDTWL}}</ref><ref name="Bermudez">{{cite book |last1=Bermudez |first1=Jose Luis |title=Thinking Without Words |date=2003 |publisher=Oxford University Press USA |url=https://philpapers.org/rec/LUITWW}}</ref> উদাহৰণস্বৰূপে, এইটো যুক্তি দিয়া হৈছে যে দিবাস্বপ্নৰ ৰূপসমূহে অভাষিক চিন্তাধাৰা গঠন কৰে।<ref>{{cite journal |last1=Lohmar |first1=Dieter |editor1-first=Dan |editor1-last=Zahavi |title=Language and non-linguistic thinking |journal=The Oxford Handbook of Contemporary Phenomenology |date= 2012 |doi=10.1093/oxfordhb/9780199594900.001.0001 |isbn=978-0-19-959490-0 |url=https://www.oxfordhandbooks.com/view/10.1093/oxfordhb/9780199594900.001.0001/oxfordhb-9780199594900-e-19 |language=en}}</ref> জীৱ-জন্তুৰ চিন্তা কৰাৰ ক্ষমতা আছে নে নাই সেই প্ৰশ্নৰ লগত এই বিষয়টো প্ৰাসংগিক। যদি চিন্তাধাৰা মূলতঃ ভাষাৰ সৈতে জড়িত, তেন্তে ইয়াৰ পৰা অনুমান কৰিব পাৰি যে মানুহ আৰু জীৱ-জন্তুৰ মাজত যথেষ্ট পাৰ্থক্য আছে কাৰণ কেৱল মানুহৰহে যথেষ্ট জটিল ভাষা আছে। কিন্তু অভাষিক চিন্তাৰ অস্তিত্বৰ পৰা অনুমান কৰিব পাৰি যে এই পাৰ্থক্য হয়তো ইমান ডাঙৰ নহ’বও পাৰে আৰু কিছুমান প্ৰাণীয়ে আচলতে চিন্তা কৰে।<ref name="Bermudez"/><ref>{{cite web |last1=Andrews |first1=Kristin |last2=Monsó |first2=Susana |title=Animal Cognition: 3.4 Thought |url=https://plato.stanford.edu/entries/cognition-animal/#Thou |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=25 October 2021 |date=2021}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Premack |first1=David |title=Human and animal cognition: Continuity and discontinuity |journal=Proceedings of the National Academy of Sciences |date=28 August 2007 |volume=104 |issue=35 |pages=13861–13867 |doi=10.1073/pnas.0706147104 |pmid=17717081 |pmc=1955772 |bibcode=2007PNAS..10413861P |language=en |issn=0027-8424|doi-access=free }}</ref> ===চিন্তাৰ ভাষা অনুমান=== ভাষা আৰু চিন্তাৰ সম্পৰ্কৰ সম্পৰ্কে বিভিন্ন তত্ত্ব আছে। সমসাময়িক দৰ্শনৰ এটা বিশিষ্ট সংস্কৰণক চিন্তাৰ ভাষা অনুমান বুলি কোৱা হয়।<ref name="Harman4"/><ref name="RescorlaLOTH"/><ref name="Katz">{{cite web |last1=Katz |first1=Matthew |title=Language of Thought Hypothesis |url=https://iep.utm.edu/lot-hypo/ |website=Internet Encyclopedia of Philosophy |access-date=27 October 2021}}</ref><ref name="Aydede">{{cite web |last1=Aydede |first1=Murat |title=Oxford Bibliographies: Language of Thought |url=https://www.oxfordbibliographies.com/view/document/obo-9780195396577/obo-9780195396577-0151.xml |access-date=27 October 2021 |language=en}}</ref><ref>{{cite book |last1=Fodor |first1=Jerry A. |title=Lot 2: The Language of Thought Revisited |date=2008 |publisher=Oxford University Press |url=https://philpapers.org/rec/FODLT}}</ref> ইয়াত উল্লেখ আছে যে চিন্তা কৰাটো এটা মানসিক ভাষাৰ মাধ্যমত ঘটে। এই ভাষাটোক প্ৰায়ে মেণ্টেলিজ বুলি কোৱা হয়, বিভিন্ন দিশত নিয়মীয়া ভাষাৰ সৈতে মিল আছে: ই বাক্য গঠন কৰিবলৈ ইটোৱে সিটোৰ লগত বাক্য গঠনমূলকভাৱে সংযুক্ত হৈ থকা শব্দৰে গঠিত।<ref name="Harman4"/><ref name="RescorlaLOTH"/><ref name="Katz"/><ref name="Aydede"/> এই দাবী কেৱল ভাষা আৰু চিন্তাৰ মাজৰ এক স্বজ্ঞাত উপমাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল নহয়। ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে ই এটা ভাষিক গঠন পাবলৈ প্ৰতিনিধিত্বমূলক ব্যৱস্থাই সন্নিৱিষ্ট কৰিবলগীয়া বৈশিষ্ট্যসমূহৰ স্পষ্ট সংজ্ঞা প্ৰদান কৰে।<ref name="Katz"/><ref name="RescorlaLOTH"/><ref name="Aydede"/> ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist}} [[শ্ৰেণী:মনোবিজ্ঞান]] [[শ্ৰেণী:মানৱ আচৰণ]] r2lvwrtyztwwg8xf4mhqqregkjvofhq 514449 514448 2025-06-02T18:01:48Z দিম্পল দাস 5159 /* চিন্তাৰ ভাষা অনুমান */ 514449 wikitext text/x-wiki [[File:Jardin du Musee Rodin Paris Le Penseur 20050402 (02).jpg|thumb|[[পেৰিছ]]ৰ ৰডিন সংগ্ৰহালয়ৰ বাগিচাত অগাষ্ট ৰডিনৰ (১৮৪০-১৯১৭) দ্য থিংকাৰ]] '''চিন্তা''' ({{Lang-en|Thought }}) আৰু '''বিচাৰ''' শব্দ দুটাই অতি সাধাৰণ অৰ্থত সংবেদনশীল উদ্দীপনাৰ পৰা স্বাধীনভাৱে হ’ব পৰা জ্ঞানমূলক প্ৰক্ৰিয়াক বুজায়। ইহঁতৰ আটাইতকৈ পেৰাডাইমেটিক ৰূপসমূহ হ’ল বিচাৰ, যুক্তি, ধাৰণা গঠন, সমস্যা সমাধান, আৰু বিবেচনা। কিন্তু আন মানসিক প্ৰক্ৰিয়া, যেনে কোনো ধাৰণা, স্মৃতি বা কল্পনাক বিবেচনা কৰাটোও প্ৰায়ে অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয়। এই প্ৰক্ৰিয়াবোৰ অনুভূতিৰ দৰে নহয়, সংবেদনশীল অংগৰ পৰা আভ্যন্তৰীণভাৱে স্বাধীনভাৱে হ’ব পাৰে। কিন্তু বহল অৰ্থত বুজিলে যিকোনো মানসিক পৰিঘটনাক উপলব্ধি আৰু অচেতন মানসিক প্ৰক্ৰিয়াকে ধৰি চিন্তাৰ এক প্ৰকাৰ হিচাপে বুজিব পাৰি। অলপ বেলেগ অৰ্থত চিন্তা শব্দটোৱে মানসিক প্ৰক্ৰিয়াবোৰক নিজেই নহয় বৰঞ্চ এই প্ৰক্ৰিয়াবোৰে কঢ়িয়াই অনা মানসিক অৱস্থা বা ধাৰণাৰ ব্যৱস্থাক বুজায়। ==সংজ্ঞা== "চিন্তা" আৰু "বিচাৰ" শব্দটোৱে বহুতো মানসিক কাৰ্য্যকলাপক বুজায়। <ref name="BritannicaThought">{{cite web |title=Thought |url=https://www.britannica.com/topic/thought |website=Encyclopedia Britannica |access-date=14 October 2021 |language=en}}</ref><ref>Random House Webster's Unabridged Dictionary, 2nd ed., 2001, Published by Random House, Inc., {{ISBN|978-0-375-42599-8}}, p. 1975</ref><ref>Webster's II New College Dictionary, Webster Staff, Webster, Houghton Mifflin Company, 2nd ed., illustrated, revised Published by Houghton Mifflin Harcourt, 1999, {{ISBN|978-0-395-96214-5}}, p. 1147</ref> ইয়াৰ অতি সাধাৰণ অৰ্থত ইহঁতক সচেতন প্ৰক্ৰিয়া হিচাপে বুজা যায় যিবোৰ সংবেদনশীল উদ্দীপনাৰ পৰা স্বাধীনভাৱে হ'ব পাৰে।<ref name="Breyer">{{cite book |last1=Breyer |first1=Thiemo |last2=Gutland |first2=Christopher |title=Phenomenology of Thinking: Philosophical Investigations into the Character of Cognitive Experiences |date=2015 |pages=1–24 |url=https://philpapers.org/rec/BREI-15 |chapter=Introduction|publisher=Routledge }}</ref><ref name="Nida-rümelin">{{cite journal |last1=Nida-rümelin |first1=Martine |title=Thinking Without Language. A Phenomenological Argument for Its Possibility and Existence |journal=Grazer Philosophische Studien |date=2010 |volume=81 |issue=1 |pages=55–75 |doi=10.1163/9789042030190_005 |url=https://philpapers.org/rec/NIDTWL}}</ref> ইয়াৰ ভিতৰত বিভিন্ন ভিন্ন মানসিক প্ৰক্ৰিয়াও অন্তৰ্ভুক্ত, যেনে কোনো ধাৰণা বা প্ৰস্তাৱক বিবেচনা কৰা বা সেইটো সত্য বুলি বিচাৰ কৰা। এই অৰ্থত স্মৃতি আৰু কল্পনা চিন্তাৰ ৰূপ কিন্তু উপলব্ধি নহয়।<ref name="Crowell">{{cite book |last1=Crowell |first1=Steven |editor-first1=Thiemo |editor-first2=Christopher |editor-last1=Breyer |editor-last2=Gutland |title=Phenomenology of Thinking |date=2015 |publisher=Routledge |isbn=978-1-315-69773-4 |url=https://www.taylorfrancis.com/chapters/edit/10.4324/9781315697734-14/think-steven-crowell |chapter=What Is It to Think?|pages=189–212 |doi=10.4324/9781315697734 }}</ref> অধিক সীমিত অৰ্থত অতি পেৰাডাইমেটিক ক্ষেত্ৰবোৰকহে চিন্তা বুলি গণ্য কৰা হয়। এইবোৰৰ লগত এনে সচেতন প্ৰক্ৰিয়া জড়িত হৈ থাকে যিবোৰ ধাৰণাগত বা ভাষিক আৰু যথেষ্ট বিমূৰ্ত, যেনে বিচাৰ কৰা, অনুমান কৰা, সমস্যা সমাধান কৰা আৰু বিবেচনা কৰা। <ref name="BritannicaThought"/> <ref name="Mole">{{cite web |last1=Mole |first1=Christopher |title=Attention: 2.3 Coherence Theories |url=https://plato.stanford.edu/entries/attention/#CohThe |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2021}}</ref><ref name="Katsafanas">{{cite journal |last1=Katsafanas |first1=Paul |title=Nietzsche on the Nature of the Unconscious |journal=Inquiry: An Interdisciplinary Journal of Philosophy |date=2015 |volume=58 |issue=3 |pages=327–352 |doi=10.1080/0020174X.2013.855658 |s2cid=38776513 |url=https://philpapers.org/rec/KATNOT}}</ref> কেতিয়াবা "চিন্তা" আৰু "বিচাৰ" শব্দ দুটাক অতি বহল অৰ্থত বুজা যায় যে ই যিকোনো ধৰণৰ মানসিক প্ৰক্ৰিয়াক বুজায়, সচেতন বা অচেতন।<ref name="Garrison">{{cite journal |last1=Garrison |first1=Katie E. |last2=Handley |first2=Ian M. |title=Not Merely Experiential: Unconscious Thought Can Be Rational |journal=Frontiers in Psychology |date=2017 |volume=8 |pages=1096 |doi=10.3389/fpsyg.2017.01096 |pmid=28729844 |pmc=5498519 |issn=1664-1078|doi-access=free }}</ref><ref name="Dijksterhuis">{{cite journal |last1=Dijksterhuis |first1=Ap |last2=Nordgren |first2=Loran F. |title=A Theory of Unconscious Thought |journal=Perspectives on Psychological Science |date=1 June 2006 |volume=1 |issue=2 |pages=95–109 |doi=10.1111/j.1745-6916.2006.00007.x |pmid=26151465 |s2cid=7875280 |url=https://journals.sagepub.com/doi/10.1111/j.1745-6916.2006.00007.x |language=en |issn=1745-6916|hdl=2066/55863 |hdl-access=free }}</ref> এই অৰ্থত ইয়াক "মন" শব্দটোৰ সমাৰ্থকভাৱে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি। এই ব্যৱহাৰৰ সন্মুখীন হয়, উদাহৰণস্বৰূপে, কাৰ্টেছিয়ান পৰম্পৰাত, য’ত মনক চিন্তা কৰা বস্তু বুলি বুজা যায়, আৰু জ্ঞানমূলক বিজ্ঞানত।<ref name="Crowell"/><ref>{{cite web |last1=Skirry |first1=Justin |title=Descartes, Rene: Mind-Body Distinction |url=https://iep.utm.edu/descmind/ |website=Internet Encyclopedia of Philosophy |access-date=17 October 2021}}</ref><ref>{{cite web |last1=Smith |first1=Kurt |title=Descartes' Theory of Ideas: 1. Ideas Understood as Modes of Thinking |url=https://plato.stanford.edu/entries/descartes-ideas/#thoughts |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2021}}</ref><ref name="Baum">{{cite book |last1=Baum |first1=Eric B. |title=What Is Thought? |date=2004 |publisher=Cambridge MA: Bradford Book/MIT Press |url=https://philpapers.org/rec/BAUWIT |chapter=1. Introduction}}</ref> কিন্তু এই জ্ঞানৰ ভিতৰত এনে প্ৰক্ৰিয়াই চিন্তা বুলি গণ্য কৰিবলৈ বুদ্ধিমান আচৰণৰ সূচনা কৰিবলগীয়া হোৱা বাধাটোও অন্তৰ্ভুক্ত হ’ব পাৰে। <ref>{{cite journal |last1=Block |first1=Ned |title=Psychologism and Behaviorism |journal=Philosophical Review |date=1981 |volume=90 |issue=1 |pages=5–43 |doi=10.2307/2184371 |jstor=2184371 |url=https://philpapers.org/rec/BLOPAB}}</ref> শৈক্ষিক সাহিত্যত কেতিয়াবা দেখা পোৱা এটা বৈপৰীত্য হ’ল চিন্তা আৰু অনুভৱৰ মাজত। এই প্ৰসংগত চিন্তাধাৰা নিজৰ বিষয়ৰ প্ৰতি শান্ত, বস্তুনিষ্ঠ আৰু যুক্তিসংগত দৃষ্টিভংগীৰ সৈতে জড়িত হোৱাৰ বিপৰীতে অনুভৱৰ লগত প্ৰত্যক্ষ আৱেগিক নিয়োজিততা জড়িত হৈ থাকে।<ref>{{cite journal |last1=Romer |first1=Paul M. |title=Thinking and Feeling |journal=American Economic Review |date=May 2000 |volume=90 |issue=2 |pages=439–443 |doi=10.1257/aer.90.2.439 |url=https://www.aeaweb.org/articles?id=10.1257/aer.90.2.439 |language=en |issn=0002-8282}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Planalp |first1=Sally |last2=Fitness |first2=Julie |title=Thinking/Feeling about Social and Personal Relationships |journal=Journal of Social and Personal Relationships |date=1 December 1999 |volume=16 |issue=6 |pages=731–750 |doi=10.1177/0265407599166004 |s2cid=145750153 |url=https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/0265407599166004 |language=en |issn=0265-4075}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Phelan |first1=Mark |last2=Arico |first2=Adam |last3=Nichols |first3=Shaun |title=Thinking Things and Feeling Things: On an Alleged Discontinuity in Folk Metaphysics of Mind |journal=Phenomenology and the Cognitive Sciences |date=2013 |volume=12 |issue=4 |pages=703–725 |doi=10.1007/s11097-012-9278-7 |s2cid=15856600 |url=https://philpapers.org/rec/PHETTA}}</ref> ==চিন্তাৰ তত্ত্বসমূহ== চিন্তাৰ বিভিন্ন তত্ত্ব প্ৰস্তাৱ কৰা হৈছে।<ref name="BorchertThinking">{{cite book |last1=Borchert |first1=Donald |title=Macmillan Encyclopedia of Philosophy, 2nd Edition |date=2006 |publisher=Macmillan |url=https://philpapers.org/rec/BORMEO |chapter=Thinking}}</ref> তেওঁলোকৰ লক্ষ্য হৈছে চিন্তাৰ নিৰ্দিষ্ট বৈশিষ্ট্যসমূহ ধৰি ৰখা। ইয়াত উল্লেখ কৰা তত্ত্বসমূহ একচেটিয়া নহয়: কিছুমানক বৈপৰীত্য সৃষ্টি নকৰাকৈ একত্ৰিত কৰাটো সম্ভৱ হ’ব পাৰে। ===প্লেটোবাদ=== প্লেটোবাদৰ মতে চিন্তা-চৰ্চা হৈছে এনে এক আধ্যাত্মিক কাৰ্য্যকলাপ য’ত প্লেটোৰ ৰূপ আৰু ইয়াৰ আন্তঃসম্পৰ্কসমূহ বুজি পোৱা আৰু পৰ্যবেক্ষণ কৰা হয়।<ref name="BorchertThinking"/><ref name="Woolf">{{cite journal |last1=Woolf |first1=Raphael |title=Plato and the Norms of Thought |journal=Mind |date=1 January 2013 |volume=122 |issue=485 |pages=171–216 |doi=10.1093/mind/fzt012 |url=https://academic.oup.com/mind/article/122/485/171/961176 |issn=0026-4423|doi-access=free }}</ref> এই কাৰ্য্যকলাপক নিৰৱ আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ এটা প্ৰকাৰ হিচাপে বুজা যায় য'ত আত্মাই নিজৰ লগত কথা পাতে।<ref name="Langland-Hassan">{{cite book |last1=Langland-Hassan |first1=Peter |last2=Vicente |first2=Agustin |title=Inner Speech: New Voices |date=2018 |location=Oxford |publisher=Oxford University Press |url=https://philpapers.org/rec/LANISN |chapter=Introduction}}</ref> প্লেটোৰ ৰূপবোৰক সাৰ্বজনীন হিচাপে দেখা যায় যিবোৰ সংবেদনশীল জগতৰ পৰা পৃথক অপৰিৱৰ্তিত ক্ষেত্ৰত বিদ্যমান। উদাহৰণস্বৰূপে ভালপোৱা, সৌন্দৰ্য্য, ঐক্য আৰু সমতাৰ ৰূপ।<ref>{{cite web |last1=Kraut |first1=Richard |title=Plato |url=https://plato.stanford.edu/entries/plato/ |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=24 April 2021 |date=2017}}</ref><ref>{{cite web |last1=Brickhouse |first1=Thomas |last2=Smith |first2=Nicholas D. |title=Plato: 6b. The Theory of Forms |url=https://iep.utm.edu/plato/#SH6b |website=Internet Encyclopedia of Philosophy |access-date=24 April 2021}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Nehamas |first1=Alexander |title=Plato on the Imperfection of the Sensible World |journal=American Philosophical Quarterly |date=1975 |volume=12 |issue=2 |pages=105–117 |jstor=20009565 |url=https://www.jstor.org/stable/20009565 |issn=0003-0481}}</ref>এই দৃষ্টিভংগীৰ ওপৰত চিন্তাৰ অসুবিধাটো হ’ল প্লেটোৰ ৰূপবোৰ ধৰিব নোৱাৰা আৰু ইন্দ্ৰিয় জগতত পোৱা কেৱল অনুকৰণৰ পৰা সেইবোৰক মৌলিক হিচাপে পৃথক কৰিব নোৱাৰা। ইয়াৰ অৰ্থ হ'ল উদাহৰণস্বৰূপে সৌন্দৰ্য্যক সৌন্দৰ্য্যৰ ব্যুৎপত্তিমূলক ছবিৰ পৰা পৃথক কৰা।<ref name="Woolf"/> এই মতামতৰ এটা সমস্যা হ'ল মানুহে কেনেকৈ প্লেটোৰ ৰূপসমূহৰ বিষয়ে শিকিব আৰু চিন্তা কৰিব পাৰে, যিবোৰ বেলেগ ক্ষেত্ৰৰ অন্তৰ্গত, সেই বিষয়ে ব্যাখ্যা কৰা।<ref name="BorchertThinking"/> প্লেটোৱে নিজেই এই সমস্যাটো তেওঁৰ স্মৃতি তত্ত্বৰ জৰিয়তে সমাধান কৰিবলৈ চেষ্টা কৰে, যাৰ মতে আত্মা ইতিমধ্যে প্লেটোৰ ৰূপসমূহৰ সংস্পৰ্শত আছিল আৰু সেয়েহে তেওঁলোক কেনেকুৱা সেই কথা মনত ৰাখিবলৈ সক্ষম হৈছে।<ref name="Woolf"/>কিন্তু এই ব্যাখ্যা বিভিন্ন অনুমানৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল যিবোৰ সমসাময়িক চিন্তাধাৰাত সাধাৰণতে গ্ৰহণ কৰা নহয়।<ref name="Woolf"/> ===এৰিষ্টোটেলবাদ আৰু ধাৰণাবাদ=== এৰিষ্ট'টেলৰ মতে মনটোৱে চিন্তাৰ বস্তুৰ সত্তাক বাস্তৱায়িত কৰি কিবা এটাৰ বিষয়ে চিন্তা কৰিবলৈ সক্ষম হয়।<ref name="BorchertThinking"/> গতিকে গছৰ কথা ভাবিলে মনটোৱে বৃক্ষ-ত্বক বস্তুগত কৰে। এই বস্তুনিষ্ঠতা প্ৰকৃত গছৰ দৰে পদাৰ্থত নহয়, মনতহে যদিও দুয়োটা ক্ষেত্ৰতে বস্তুগত হোৱা সাৰ্বজনীন সত্তা একে।<ref name="BorchertThinking"/> প্লেটোবাদৰ বিপৰীতে এই সাৰ্বজনীনতাক অপৰিৱৰ্তিত বুজিব পৰা জগতত বিদ্যমান প্লেটোৰ ৰূপ হিচাপে বুজা নহয়।<ref name="Sellars">{{cite book |last1=Sellars |first1=Wilfrid |title=Philosophy for The Future, The Quest of Modern Materialism |date=1949 |url=http://www.ditext.com/sellars/apm.html |chapter=Aristotelian Philosophies of Mind}}</ref> বৰঞ্চ ইহঁতৰ অস্তিত্ব কেৱল সেইখিনিলৈকেহে আছে যিমানখিনিলৈকে ইহঁতৰ উদাহৰণ দিয়া হয়। মনটোৱে অভিজ্ঞতাৰ পৰা বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে সাৰ্বজনীনতাৰ মাজত বৈষম্য কৰিবলৈ শিকে।<ref>{{cite web |last1=Klima |first1=Gyula |title=The Medieval Problem of Universals: 1. Introduction |url=https://plato.stanford.edu/entries/universals-medieval/#Intr |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2017}}</ref> এই ব্যাখ্যাই প্লেটোবাদৰ বিৰুদ্ধে উত্থাপিত বিভিন্ন আপত্তি এৰাই চলিছে।<ref name="Sellars"/> ধাৰণাবাদৰ লগত এৰিষ্ট’টেলবাদৰ ওতঃপ্ৰোত সম্পৰ্ক আছে। ইয়াৰ মতে চিন্তাধাৰাত মানসিকভাৱে উত্তেজিত ধাৰণা জড়িত হৈ থাকে। এই ধাৰণাবোৰৰ কিছুমান জন্মগত হ’ব পাৰে, কিন্তু বেছিভাগেই চিন্তাত ব্যৱহাৰ কৰাৰ আগতে ইন্দ্ৰিয় অভিজ্ঞতাৰ পৰা বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে শিকিব লাগে।<ref name="BorchertThinking"/> এই মতামতসমূহৰ বিৰুদ্ধে যুক্তি দিয়া হৈছে যে তেওঁলোকৰ চিন্তাৰ যুক্তিসংগত ৰূপৰ হিচাপ লোৱাত সমস্যা আছে। উদাহৰণস্বৰূপে, হয় বৰষুণ হ’ব বা বৰফ হ’ব বুলি ভবাটোৱেই বৰষুণ আৰু বৰফৰ সত্তাৰ উদাহৰণ দিয়া বা সংশ্লিষ্ট ধাৰণাবোৰ উদগনি দিয়াটোৱেই যথেষ্ট নহয়। ইয়াৰ কাৰণ হ'ল বৰষুণ আৰু নিয়ৰৰ মাজৰ বিচ্ছিন্ন সম্পৰ্ক এইদৰে বুজিব নোৱাৰি।।<ref name="BorchertThinking"/> এই অৱস্থানসমূহে ভাগ কৰা আন এটা সমস্যা হ'ল বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে মনটোৱে কেনেকৈ সত্তা বা ধাৰণা শিকে তাৰ সন্তোষজনক বিৱৰণ দিয়াত অসুবিধা।<ref name="BorchertThinking"/> ===আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্ব=== আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্বসমূহে দাবী কৰে যে চিন্তা কৰাটো আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ এটা প্ৰকাৰ। <ref name="Crowell"/><ref name="Harman4">{{cite book |last1=Harman |first1=Gilbert |title=Thought |date=1973 |publisher=Princeton University Press |url=https://philpapers.org/rec/HART |chapter=4. Thought and meaning}}</ref><ref name="Langland-Hassan">{{cite book |last1=Langland-Hassan |first1=Peter |last2=Vicente |first2=Agustin |title=Inner Speech: New Voices |date=2018 |location=Oxford |publisher=Oxford University Press |url=https://philpapers.org/rec/LANISN |chapter=Introduction}}</ref><ref name="BritannicaThought"/> এই মতামতক কেতিয়াবা মানসিক নামবাদ বুলিও কোৱা হয়।<ref name="BorchertThinking"/> ইয়াত কোৱা হৈছে যে চিন্তাৰ লগত নীৰৱে শব্দ উদগনি দিয়া আৰু সেইবোৰক সংযোগ কৰি মানসিক বাক্য গঠন কৰাটো জড়িত হৈ থাকে। এজন ব্যক্তিৰ চিন্তাৰ বিষয়ে যি জ্ঞান থাকে, সেই জ্ঞানক নিজৰ নিৰৱ একক কথন শুনি থকাৰ এক প্ৰকাৰ বুলি ব্যাখ্যা কৰিব পাৰি।<ref>{{cite journal |last1=Roessler |first1=Johannes |title=Thinking, Inner Speech, and Self-Awareness |journal=Review of Philosophy and Psychology |date=2016 |volume=7 |issue=3 |pages=541–557 |doi=10.1007/s13164-015-0267-y |s2cid=15028459 |url=https://philpapers.org/rec/ROETIS-2}}</ref> আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ তিনিটা কেন্দ্ৰীয় দিশ প্ৰায়ে আৰোপ কৰা হয়: ই গুৰুত্বপূৰ্ণ অৰ্থত শব্দ শুনাটোৰ দৰেই, ইয়াত ভাষাৰ ব্যৱহাৰ জড়িত আৰু ই এটা মতৰ পৰিকল্পনা গঠন কৰে যিটো প্ৰকৃত বাক্যৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰিব পৰা যাব।<ref name="BritannicaThought"/> ভাষাৰ সৈতে এই সংযোগৰ সমৰ্থন এইটোৱেই যে চিন্তাৰ লগত প্ৰায়ে বাক অংগত পেশীৰ কাৰ্য্যকলাপ থাকে। এই কাৰ্য্যকলাপে কিছুমান ক্ষেত্ৰত চিন্তা-চৰ্চাৰ সুবিধা প্ৰদান কৰিব পাৰে কিন্তু সাধাৰণতে ইয়াৰ বাবে ই অপৰিহাৰ্য নহয়। <ref name="BritannicaThought"/> কিছুমান বিৱৰণী অনুসৰি চিন্তা-চৰ্চা ইংৰাজী বা ফৰাচীৰ দৰে নিয়মীয়া ভাষাত নহয়, বৰঞ্চ সংশ্লিষ্ট প্ৰতীক আৰু বাক্য গঠনৰ নিজস্ব ধৰণৰ ভাষা থাকে। এই তত্ত্বক চিন্তা অনুমানৰ ভাষা বুলি জনা যায়।<ref name="Harman4">{{cite book |last1=Harman |first1=Gilbert |title=Thought |date=1973 |publisher=Princeton University Press |url=https://philpapers.org/rec/HART |chapter=4. Thought and meaning}}</ref><ref name="RescorlaLOTH">{{cite web |last1=Rescorla |first1=Michael |title=The Language of Thought Hypothesis |url=https://plato.stanford.edu/entries/language-thought/ |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=18 October 2021 |date=2019}}</ref> আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্বৰ প্ৰাৰম্ভিক যুক্তিযুক্ততা শক্তিশালী কাৰণ আত্মনিৰীক্ষণে দেখুৱাইছে যে বহু চিন্তাৰ লগত প্ৰকৃততে আভ্যন্তৰীণ বাক্যও থাকে। কিন্তু ইয়াৰ বিৰোধীসকলে সাধাৰণতে যুক্তি আগবঢ়ায় যে সকলো ধৰণৰ চিন্তাধাৰাৰ ক্ষেত্ৰতে এই কথা সত্য নহয়।<ref name="BorchertThinking"/><ref name="Nida-rümelin">{{cite journal |last1=Nida-rümelin |first1=Martine |title=Thinking Without Language. A Phenomenological Argument for Its Possibility and Existence |journal=Grazer Philosophische Studien |date=2010 |volume=81 |issue=1 |pages=55–75 |doi=10.1163/9789042030190_005 |url=https://philpapers.org/rec/NIDTWL}}</ref><ref name="Bermudez">{{cite book |last1=Bermudez |first1=Jose Luis |title=Thinking Without Words |date=2003 |publisher=Oxford University Press USA |url=https://philpapers.org/rec/LUITWW}}</ref> উদাহৰণস্বৰূপে, এইটো যুক্তি দিয়া হৈছে যে দিবাস্বপ্নৰ ৰূপসমূহে অভাষিক চিন্তাধাৰা গঠন কৰে।<ref>{{cite journal |last1=Lohmar |first1=Dieter |editor1-first=Dan |editor1-last=Zahavi |title=Language and non-linguistic thinking |journal=The Oxford Handbook of Contemporary Phenomenology |date= 2012 |doi=10.1093/oxfordhb/9780199594900.001.0001 |isbn=978-0-19-959490-0 |url=https://www.oxfordhandbooks.com/view/10.1093/oxfordhb/9780199594900.001.0001/oxfordhb-9780199594900-e-19 |language=en}}</ref> জীৱ-জন্তুৰ চিন্তা কৰাৰ ক্ষমতা আছে নে নাই সেই প্ৰশ্নৰ লগত এই বিষয়টো প্ৰাসংগিক। যদি চিন্তাধাৰা মূলতঃ ভাষাৰ সৈতে জড়িত, তেন্তে ইয়াৰ পৰা অনুমান কৰিব পাৰি যে মানুহ আৰু জীৱ-জন্তুৰ মাজত যথেষ্ট পাৰ্থক্য আছে কাৰণ কেৱল মানুহৰহে যথেষ্ট জটিল ভাষা আছে। কিন্তু অভাষিক চিন্তাৰ অস্তিত্বৰ পৰা অনুমান কৰিব পাৰি যে এই পাৰ্থক্য হয়তো ইমান ডাঙৰ নহ’বও পাৰে আৰু কিছুমান প্ৰাণীয়ে আচলতে চিন্তা কৰে।<ref name="Bermudez"/><ref>{{cite web |last1=Andrews |first1=Kristin |last2=Monsó |first2=Susana |title=Animal Cognition: 3.4 Thought |url=https://plato.stanford.edu/entries/cognition-animal/#Thou |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=25 October 2021 |date=2021}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Premack |first1=David |title=Human and animal cognition: Continuity and discontinuity |journal=Proceedings of the National Academy of Sciences |date=28 August 2007 |volume=104 |issue=35 |pages=13861–13867 |doi=10.1073/pnas.0706147104 |pmid=17717081 |pmc=1955772 |bibcode=2007PNAS..10413861P |language=en |issn=0027-8424|doi-access=free }}</ref> ===চিন্তাৰ ভাষা অনুমান=== ভাষা আৰু চিন্তাৰ সম্পৰ্কৰ সম্পৰ্কে বিভিন্ন তত্ত্ব আছে। সমসাময়িক দৰ্শনৰ এটা বিশিষ্ট সংস্কৰণক চিন্তাৰ ভাষা অনুমান বুলি কোৱা হয়।<ref name="Harman4"/><ref name="RescorlaLOTH"/><ref name="Katz">{{cite web |last1=Katz |first1=Matthew |title=Language of Thought Hypothesis |url=https://iep.utm.edu/lot-hypo/ |website=Internet Encyclopedia of Philosophy |access-date=27 October 2021}}</ref><ref name="Aydede">{{cite web |last1=Aydede |first1=Murat |title=Oxford Bibliographies: Language of Thought |url=https://www.oxfordbibliographies.com/view/document/obo-9780195396577/obo-9780195396577-0151.xml |access-date=27 October 2021 |language=en}}</ref><ref>{{cite book |last1=Fodor |first1=Jerry A. |title=Lot 2: The Language of Thought Revisited |date=2008 |publisher=Oxford University Press |url=https://philpapers.org/rec/FODLT}}</ref> ইয়াত উল্লেখ আছে যে চিন্তা কৰাটো এটা মানসিক ভাষাৰ মাধ্যমত ঘটে। এই ভাষাটোক প্ৰায়ে মেণ্টেলিজ বুলি কোৱা হয়, বিভিন্ন দিশত নিয়মীয়া ভাষাৰ সৈতে মিল আছে: ই বাক্য গঠন কৰিবলৈ ইটোৱে সিটোৰ লগত বাক্য গঠনমূলকভাৱে সংযুক্ত হৈ থকা শব্দৰে গঠিত।<ref name="Harman4"/><ref name="RescorlaLOTH"/><ref name="Katz"/><ref name="Aydede"/> এই দাবী কেৱল ভাষা আৰু চিন্তাৰ মাজৰ এক স্বজ্ঞাত উপমাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল নহয়। ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে ই এটা ভাষিক গঠন পাবলৈ প্ৰতিনিধিত্বমূলক ব্যৱস্থাই সন্নিৱিষ্ট কৰিবলগীয়া বৈশিষ্ট্যসমূহৰ স্পষ্ট সংজ্ঞা প্ৰদান কৰে।<ref name="Katz"/><ref name="RescorlaLOTH"/><ref name="Aydede"/> বাক্য গঠনৰ স্তৰত প্ৰতিনিধিত্বমূলক ব্যৱস্থাটোৱে দুবিধ উপস্থাপনৰ অধিকাৰী হ’ব লাগে: পৰমাণু আৰু যৌগিক উপস্থাপন। পাৰমাণৱিক উপস্থাপন মৌলিক আনহাতে যৌগ উপস্থাপন হয় অন্য যৌগ উপস্থাপনৰ দ্বাৰা বা পৰমাণু উপস্থাপনৰ দ্বাৰা গঠিত।<ref name="Katz"/><ref name="RescorlaLOTH"/><ref name="Aydede"/> ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist}} [[শ্ৰেণী:মনোবিজ্ঞান]] [[শ্ৰেণী:মানৱ আচৰণ]] qt316wveqyhmws16425lk99e26wwoew 514450 514449 2025-06-02T18:02:50Z দিম্পল দাস 5159 /* চিন্তাৰ ভাষা অনুমান */ 514450 wikitext text/x-wiki [[File:Jardin du Musee Rodin Paris Le Penseur 20050402 (02).jpg|thumb|[[পেৰিছ]]ৰ ৰডিন সংগ্ৰহালয়ৰ বাগিচাত অগাষ্ট ৰডিনৰ (১৮৪০-১৯১৭) দ্য থিংকাৰ]] '''চিন্তা''' ({{Lang-en|Thought }}) আৰু '''বিচাৰ''' শব্দ দুটাই অতি সাধাৰণ অৰ্থত সংবেদনশীল উদ্দীপনাৰ পৰা স্বাধীনভাৱে হ’ব পৰা জ্ঞানমূলক প্ৰক্ৰিয়াক বুজায়। ইহঁতৰ আটাইতকৈ পেৰাডাইমেটিক ৰূপসমূহ হ’ল বিচাৰ, যুক্তি, ধাৰণা গঠন, সমস্যা সমাধান, আৰু বিবেচনা। কিন্তু আন মানসিক প্ৰক্ৰিয়া, যেনে কোনো ধাৰণা, স্মৃতি বা কল্পনাক বিবেচনা কৰাটোও প্ৰায়ে অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয়। এই প্ৰক্ৰিয়াবোৰ অনুভূতিৰ দৰে নহয়, সংবেদনশীল অংগৰ পৰা আভ্যন্তৰীণভাৱে স্বাধীনভাৱে হ’ব পাৰে। কিন্তু বহল অৰ্থত বুজিলে যিকোনো মানসিক পৰিঘটনাক উপলব্ধি আৰু অচেতন মানসিক প্ৰক্ৰিয়াকে ধৰি চিন্তাৰ এক প্ৰকাৰ হিচাপে বুজিব পাৰি। অলপ বেলেগ অৰ্থত চিন্তা শব্দটোৱে মানসিক প্ৰক্ৰিয়াবোৰক নিজেই নহয় বৰঞ্চ এই প্ৰক্ৰিয়াবোৰে কঢ়িয়াই অনা মানসিক অৱস্থা বা ধাৰণাৰ ব্যৱস্থাক বুজায়। ==সংজ্ঞা== "চিন্তা" আৰু "বিচাৰ" শব্দটোৱে বহুতো মানসিক কাৰ্য্যকলাপক বুজায়। <ref name="BritannicaThought">{{cite web |title=Thought |url=https://www.britannica.com/topic/thought |website=Encyclopedia Britannica |access-date=14 October 2021 |language=en}}</ref><ref>Random House Webster's Unabridged Dictionary, 2nd ed., 2001, Published by Random House, Inc., {{ISBN|978-0-375-42599-8}}, p. 1975</ref><ref>Webster's II New College Dictionary, Webster Staff, Webster, Houghton Mifflin Company, 2nd ed., illustrated, revised Published by Houghton Mifflin Harcourt, 1999, {{ISBN|978-0-395-96214-5}}, p. 1147</ref> ইয়াৰ অতি সাধাৰণ অৰ্থত ইহঁতক সচেতন প্ৰক্ৰিয়া হিচাপে বুজা যায় যিবোৰ সংবেদনশীল উদ্দীপনাৰ পৰা স্বাধীনভাৱে হ'ব পাৰে।<ref name="Breyer">{{cite book |last1=Breyer |first1=Thiemo |last2=Gutland |first2=Christopher |title=Phenomenology of Thinking: Philosophical Investigations into the Character of Cognitive Experiences |date=2015 |pages=1–24 |url=https://philpapers.org/rec/BREI-15 |chapter=Introduction|publisher=Routledge }}</ref><ref name="Nida-rümelin">{{cite journal |last1=Nida-rümelin |first1=Martine |title=Thinking Without Language. A Phenomenological Argument for Its Possibility and Existence |journal=Grazer Philosophische Studien |date=2010 |volume=81 |issue=1 |pages=55–75 |doi=10.1163/9789042030190_005 |url=https://philpapers.org/rec/NIDTWL}}</ref> ইয়াৰ ভিতৰত বিভিন্ন ভিন্ন মানসিক প্ৰক্ৰিয়াও অন্তৰ্ভুক্ত, যেনে কোনো ধাৰণা বা প্ৰস্তাৱক বিবেচনা কৰা বা সেইটো সত্য বুলি বিচাৰ কৰা। এই অৰ্থত স্মৃতি আৰু কল্পনা চিন্তাৰ ৰূপ কিন্তু উপলব্ধি নহয়।<ref name="Crowell">{{cite book |last1=Crowell |first1=Steven |editor-first1=Thiemo |editor-first2=Christopher |editor-last1=Breyer |editor-last2=Gutland |title=Phenomenology of Thinking |date=2015 |publisher=Routledge |isbn=978-1-315-69773-4 |url=https://www.taylorfrancis.com/chapters/edit/10.4324/9781315697734-14/think-steven-crowell |chapter=What Is It to Think?|pages=189–212 |doi=10.4324/9781315697734 }}</ref> অধিক সীমিত অৰ্থত অতি পেৰাডাইমেটিক ক্ষেত্ৰবোৰকহে চিন্তা বুলি গণ্য কৰা হয়। এইবোৰৰ লগত এনে সচেতন প্ৰক্ৰিয়া জড়িত হৈ থাকে যিবোৰ ধাৰণাগত বা ভাষিক আৰু যথেষ্ট বিমূৰ্ত, যেনে বিচাৰ কৰা, অনুমান কৰা, সমস্যা সমাধান কৰা আৰু বিবেচনা কৰা। <ref name="BritannicaThought"/> <ref name="Mole">{{cite web |last1=Mole |first1=Christopher |title=Attention: 2.3 Coherence Theories |url=https://plato.stanford.edu/entries/attention/#CohThe |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2021}}</ref><ref name="Katsafanas">{{cite journal |last1=Katsafanas |first1=Paul |title=Nietzsche on the Nature of the Unconscious |journal=Inquiry: An Interdisciplinary Journal of Philosophy |date=2015 |volume=58 |issue=3 |pages=327–352 |doi=10.1080/0020174X.2013.855658 |s2cid=38776513 |url=https://philpapers.org/rec/KATNOT}}</ref> কেতিয়াবা "চিন্তা" আৰু "বিচাৰ" শব্দ দুটাক অতি বহল অৰ্থত বুজা যায় যে ই যিকোনো ধৰণৰ মানসিক প্ৰক্ৰিয়াক বুজায়, সচেতন বা অচেতন।<ref name="Garrison">{{cite journal |last1=Garrison |first1=Katie E. |last2=Handley |first2=Ian M. |title=Not Merely Experiential: Unconscious Thought Can Be Rational |journal=Frontiers in Psychology |date=2017 |volume=8 |pages=1096 |doi=10.3389/fpsyg.2017.01096 |pmid=28729844 |pmc=5498519 |issn=1664-1078|doi-access=free }}</ref><ref name="Dijksterhuis">{{cite journal |last1=Dijksterhuis |first1=Ap |last2=Nordgren |first2=Loran F. |title=A Theory of Unconscious Thought |journal=Perspectives on Psychological Science |date=1 June 2006 |volume=1 |issue=2 |pages=95–109 |doi=10.1111/j.1745-6916.2006.00007.x |pmid=26151465 |s2cid=7875280 |url=https://journals.sagepub.com/doi/10.1111/j.1745-6916.2006.00007.x |language=en |issn=1745-6916|hdl=2066/55863 |hdl-access=free }}</ref> এই অৰ্থত ইয়াক "মন" শব্দটোৰ সমাৰ্থকভাৱে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি। এই ব্যৱহাৰৰ সন্মুখীন হয়, উদাহৰণস্বৰূপে, কাৰ্টেছিয়ান পৰম্পৰাত, য’ত মনক চিন্তা কৰা বস্তু বুলি বুজা যায়, আৰু জ্ঞানমূলক বিজ্ঞানত।<ref name="Crowell"/><ref>{{cite web |last1=Skirry |first1=Justin |title=Descartes, Rene: Mind-Body Distinction |url=https://iep.utm.edu/descmind/ |website=Internet Encyclopedia of Philosophy |access-date=17 October 2021}}</ref><ref>{{cite web |last1=Smith |first1=Kurt |title=Descartes' Theory of Ideas: 1. Ideas Understood as Modes of Thinking |url=https://plato.stanford.edu/entries/descartes-ideas/#thoughts |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2021}}</ref><ref name="Baum">{{cite book |last1=Baum |first1=Eric B. |title=What Is Thought? |date=2004 |publisher=Cambridge MA: Bradford Book/MIT Press |url=https://philpapers.org/rec/BAUWIT |chapter=1. Introduction}}</ref> কিন্তু এই জ্ঞানৰ ভিতৰত এনে প্ৰক্ৰিয়াই চিন্তা বুলি গণ্য কৰিবলৈ বুদ্ধিমান আচৰণৰ সূচনা কৰিবলগীয়া হোৱা বাধাটোও অন্তৰ্ভুক্ত হ’ব পাৰে। <ref>{{cite journal |last1=Block |first1=Ned |title=Psychologism and Behaviorism |journal=Philosophical Review |date=1981 |volume=90 |issue=1 |pages=5–43 |doi=10.2307/2184371 |jstor=2184371 |url=https://philpapers.org/rec/BLOPAB}}</ref> শৈক্ষিক সাহিত্যত কেতিয়াবা দেখা পোৱা এটা বৈপৰীত্য হ’ল চিন্তা আৰু অনুভৱৰ মাজত। এই প্ৰসংগত চিন্তাধাৰা নিজৰ বিষয়ৰ প্ৰতি শান্ত, বস্তুনিষ্ঠ আৰু যুক্তিসংগত দৃষ্টিভংগীৰ সৈতে জড়িত হোৱাৰ বিপৰীতে অনুভৱৰ লগত প্ৰত্যক্ষ আৱেগিক নিয়োজিততা জড়িত হৈ থাকে।<ref>{{cite journal |last1=Romer |first1=Paul M. |title=Thinking and Feeling |journal=American Economic Review |date=May 2000 |volume=90 |issue=2 |pages=439–443 |doi=10.1257/aer.90.2.439 |url=https://www.aeaweb.org/articles?id=10.1257/aer.90.2.439 |language=en |issn=0002-8282}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Planalp |first1=Sally |last2=Fitness |first2=Julie |title=Thinking/Feeling about Social and Personal Relationships |journal=Journal of Social and Personal Relationships |date=1 December 1999 |volume=16 |issue=6 |pages=731–750 |doi=10.1177/0265407599166004 |s2cid=145750153 |url=https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/0265407599166004 |language=en |issn=0265-4075}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Phelan |first1=Mark |last2=Arico |first2=Adam |last3=Nichols |first3=Shaun |title=Thinking Things and Feeling Things: On an Alleged Discontinuity in Folk Metaphysics of Mind |journal=Phenomenology and the Cognitive Sciences |date=2013 |volume=12 |issue=4 |pages=703–725 |doi=10.1007/s11097-012-9278-7 |s2cid=15856600 |url=https://philpapers.org/rec/PHETTA}}</ref> ==চিন্তাৰ তত্ত্বসমূহ== চিন্তাৰ বিভিন্ন তত্ত্ব প্ৰস্তাৱ কৰা হৈছে।<ref name="BorchertThinking">{{cite book |last1=Borchert |first1=Donald |title=Macmillan Encyclopedia of Philosophy, 2nd Edition |date=2006 |publisher=Macmillan |url=https://philpapers.org/rec/BORMEO |chapter=Thinking}}</ref> তেওঁলোকৰ লক্ষ্য হৈছে চিন্তাৰ নিৰ্দিষ্ট বৈশিষ্ট্যসমূহ ধৰি ৰখা। ইয়াত উল্লেখ কৰা তত্ত্বসমূহ একচেটিয়া নহয়: কিছুমানক বৈপৰীত্য সৃষ্টি নকৰাকৈ একত্ৰিত কৰাটো সম্ভৱ হ’ব পাৰে। ===প্লেটোবাদ=== প্লেটোবাদৰ মতে চিন্তা-চৰ্চা হৈছে এনে এক আধ্যাত্মিক কাৰ্য্যকলাপ য’ত প্লেটোৰ ৰূপ আৰু ইয়াৰ আন্তঃসম্পৰ্কসমূহ বুজি পোৱা আৰু পৰ্যবেক্ষণ কৰা হয়।<ref name="BorchertThinking"/><ref name="Woolf">{{cite journal |last1=Woolf |first1=Raphael |title=Plato and the Norms of Thought |journal=Mind |date=1 January 2013 |volume=122 |issue=485 |pages=171–216 |doi=10.1093/mind/fzt012 |url=https://academic.oup.com/mind/article/122/485/171/961176 |issn=0026-4423|doi-access=free }}</ref> এই কাৰ্য্যকলাপক নিৰৱ আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ এটা প্ৰকাৰ হিচাপে বুজা যায় য'ত আত্মাই নিজৰ লগত কথা পাতে।<ref name="Langland-Hassan">{{cite book |last1=Langland-Hassan |first1=Peter |last2=Vicente |first2=Agustin |title=Inner Speech: New Voices |date=2018 |location=Oxford |publisher=Oxford University Press |url=https://philpapers.org/rec/LANISN |chapter=Introduction}}</ref> প্লেটোৰ ৰূপবোৰক সাৰ্বজনীন হিচাপে দেখা যায় যিবোৰ সংবেদনশীল জগতৰ পৰা পৃথক অপৰিৱৰ্তিত ক্ষেত্ৰত বিদ্যমান। উদাহৰণস্বৰূপে ভালপোৱা, সৌন্দৰ্য্য, ঐক্য আৰু সমতাৰ ৰূপ।<ref>{{cite web |last1=Kraut |first1=Richard |title=Plato |url=https://plato.stanford.edu/entries/plato/ |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=24 April 2021 |date=2017}}</ref><ref>{{cite web |last1=Brickhouse |first1=Thomas |last2=Smith |first2=Nicholas D. |title=Plato: 6b. The Theory of Forms |url=https://iep.utm.edu/plato/#SH6b |website=Internet Encyclopedia of Philosophy |access-date=24 April 2021}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Nehamas |first1=Alexander |title=Plato on the Imperfection of the Sensible World |journal=American Philosophical Quarterly |date=1975 |volume=12 |issue=2 |pages=105–117 |jstor=20009565 |url=https://www.jstor.org/stable/20009565 |issn=0003-0481}}</ref>এই দৃষ্টিভংগীৰ ওপৰত চিন্তাৰ অসুবিধাটো হ’ল প্লেটোৰ ৰূপবোৰ ধৰিব নোৱাৰা আৰু ইন্দ্ৰিয় জগতত পোৱা কেৱল অনুকৰণৰ পৰা সেইবোৰক মৌলিক হিচাপে পৃথক কৰিব নোৱাৰা। ইয়াৰ অৰ্থ হ'ল উদাহৰণস্বৰূপে সৌন্দৰ্য্যক সৌন্দৰ্য্যৰ ব্যুৎপত্তিমূলক ছবিৰ পৰা পৃথক কৰা।<ref name="Woolf"/> এই মতামতৰ এটা সমস্যা হ'ল মানুহে কেনেকৈ প্লেটোৰ ৰূপসমূহৰ বিষয়ে শিকিব আৰু চিন্তা কৰিব পাৰে, যিবোৰ বেলেগ ক্ষেত্ৰৰ অন্তৰ্গত, সেই বিষয়ে ব্যাখ্যা কৰা।<ref name="BorchertThinking"/> প্লেটোৱে নিজেই এই সমস্যাটো তেওঁৰ স্মৃতি তত্ত্বৰ জৰিয়তে সমাধান কৰিবলৈ চেষ্টা কৰে, যাৰ মতে আত্মা ইতিমধ্যে প্লেটোৰ ৰূপসমূহৰ সংস্পৰ্শত আছিল আৰু সেয়েহে তেওঁলোক কেনেকুৱা সেই কথা মনত ৰাখিবলৈ সক্ষম হৈছে।<ref name="Woolf"/>কিন্তু এই ব্যাখ্যা বিভিন্ন অনুমানৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল যিবোৰ সমসাময়িক চিন্তাধাৰাত সাধাৰণতে গ্ৰহণ কৰা নহয়।<ref name="Woolf"/> ===এৰিষ্টোটেলবাদ আৰু ধাৰণাবাদ=== এৰিষ্ট'টেলৰ মতে মনটোৱে চিন্তাৰ বস্তুৰ সত্তাক বাস্তৱায়িত কৰি কিবা এটাৰ বিষয়ে চিন্তা কৰিবলৈ সক্ষম হয়।<ref name="BorchertThinking"/> গতিকে গছৰ কথা ভাবিলে মনটোৱে বৃক্ষ-ত্বক বস্তুগত কৰে। এই বস্তুনিষ্ঠতা প্ৰকৃত গছৰ দৰে পদাৰ্থত নহয়, মনতহে যদিও দুয়োটা ক্ষেত্ৰতে বস্তুগত হোৱা সাৰ্বজনীন সত্তা একে।<ref name="BorchertThinking"/> প্লেটোবাদৰ বিপৰীতে এই সাৰ্বজনীনতাক অপৰিৱৰ্তিত বুজিব পৰা জগতত বিদ্যমান প্লেটোৰ ৰূপ হিচাপে বুজা নহয়।<ref name="Sellars">{{cite book |last1=Sellars |first1=Wilfrid |title=Philosophy for The Future, The Quest of Modern Materialism |date=1949 |url=http://www.ditext.com/sellars/apm.html |chapter=Aristotelian Philosophies of Mind}}</ref> বৰঞ্চ ইহঁতৰ অস্তিত্ব কেৱল সেইখিনিলৈকেহে আছে যিমানখিনিলৈকে ইহঁতৰ উদাহৰণ দিয়া হয়। মনটোৱে অভিজ্ঞতাৰ পৰা বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে সাৰ্বজনীনতাৰ মাজত বৈষম্য কৰিবলৈ শিকে।<ref>{{cite web |last1=Klima |first1=Gyula |title=The Medieval Problem of Universals: 1. Introduction |url=https://plato.stanford.edu/entries/universals-medieval/#Intr |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2017}}</ref> এই ব্যাখ্যাই প্লেটোবাদৰ বিৰুদ্ধে উত্থাপিত বিভিন্ন আপত্তি এৰাই চলিছে।<ref name="Sellars"/> ধাৰণাবাদৰ লগত এৰিষ্ট’টেলবাদৰ ওতঃপ্ৰোত সম্পৰ্ক আছে। ইয়াৰ মতে চিন্তাধাৰাত মানসিকভাৱে উত্তেজিত ধাৰণা জড়িত হৈ থাকে। এই ধাৰণাবোৰৰ কিছুমান জন্মগত হ’ব পাৰে, কিন্তু বেছিভাগেই চিন্তাত ব্যৱহাৰ কৰাৰ আগতে ইন্দ্ৰিয় অভিজ্ঞতাৰ পৰা বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে শিকিব লাগে।<ref name="BorchertThinking"/> এই মতামতসমূহৰ বিৰুদ্ধে যুক্তি দিয়া হৈছে যে তেওঁলোকৰ চিন্তাৰ যুক্তিসংগত ৰূপৰ হিচাপ লোৱাত সমস্যা আছে। উদাহৰণস্বৰূপে, হয় বৰষুণ হ’ব বা বৰফ হ’ব বুলি ভবাটোৱেই বৰষুণ আৰু বৰফৰ সত্তাৰ উদাহৰণ দিয়া বা সংশ্লিষ্ট ধাৰণাবোৰ উদগনি দিয়াটোৱেই যথেষ্ট নহয়। ইয়াৰ কাৰণ হ'ল বৰষুণ আৰু নিয়ৰৰ মাজৰ বিচ্ছিন্ন সম্পৰ্ক এইদৰে বুজিব নোৱাৰি।।<ref name="BorchertThinking"/> এই অৱস্থানসমূহে ভাগ কৰা আন এটা সমস্যা হ'ল বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে মনটোৱে কেনেকৈ সত্তা বা ধাৰণা শিকে তাৰ সন্তোষজনক বিৱৰণ দিয়াত অসুবিধা।<ref name="BorchertThinking"/> ===আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্ব=== আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্বসমূহে দাবী কৰে যে চিন্তা কৰাটো আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ এটা প্ৰকাৰ। <ref name="Crowell"/><ref name="Harman4">{{cite book |last1=Harman |first1=Gilbert |title=Thought |date=1973 |publisher=Princeton University Press |url=https://philpapers.org/rec/HART |chapter=4. Thought and meaning}}</ref><ref name="Langland-Hassan">{{cite book |last1=Langland-Hassan |first1=Peter |last2=Vicente |first2=Agustin |title=Inner Speech: New Voices |date=2018 |location=Oxford |publisher=Oxford University Press |url=https://philpapers.org/rec/LANISN |chapter=Introduction}}</ref><ref name="BritannicaThought"/> এই মতামতক কেতিয়াবা মানসিক নামবাদ বুলিও কোৱা হয়।<ref name="BorchertThinking"/> ইয়াত কোৱা হৈছে যে চিন্তাৰ লগত নীৰৱে শব্দ উদগনি দিয়া আৰু সেইবোৰক সংযোগ কৰি মানসিক বাক্য গঠন কৰাটো জড়িত হৈ থাকে। এজন ব্যক্তিৰ চিন্তাৰ বিষয়ে যি জ্ঞান থাকে, সেই জ্ঞানক নিজৰ নিৰৱ একক কথন শুনি থকাৰ এক প্ৰকাৰ বুলি ব্যাখ্যা কৰিব পাৰি।<ref>{{cite journal |last1=Roessler |first1=Johannes |title=Thinking, Inner Speech, and Self-Awareness |journal=Review of Philosophy and Psychology |date=2016 |volume=7 |issue=3 |pages=541–557 |doi=10.1007/s13164-015-0267-y |s2cid=15028459 |url=https://philpapers.org/rec/ROETIS-2}}</ref> আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ তিনিটা কেন্দ্ৰীয় দিশ প্ৰায়ে আৰোপ কৰা হয়: ই গুৰুত্বপূৰ্ণ অৰ্থত শব্দ শুনাটোৰ দৰেই, ইয়াত ভাষাৰ ব্যৱহাৰ জড়িত আৰু ই এটা মতৰ পৰিকল্পনা গঠন কৰে যিটো প্ৰকৃত বাক্যৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰিব পৰা যাব।<ref name="BritannicaThought"/> ভাষাৰ সৈতে এই সংযোগৰ সমৰ্থন এইটোৱেই যে চিন্তাৰ লগত প্ৰায়ে বাক অংগত পেশীৰ কাৰ্য্যকলাপ থাকে। এই কাৰ্য্যকলাপে কিছুমান ক্ষেত্ৰত চিন্তা-চৰ্চাৰ সুবিধা প্ৰদান কৰিব পাৰে কিন্তু সাধাৰণতে ইয়াৰ বাবে ই অপৰিহাৰ্য নহয়। <ref name="BritannicaThought"/> কিছুমান বিৱৰণী অনুসৰি চিন্তা-চৰ্চা ইংৰাজী বা ফৰাচীৰ দৰে নিয়মীয়া ভাষাত নহয়, বৰঞ্চ সংশ্লিষ্ট প্ৰতীক আৰু বাক্য গঠনৰ নিজস্ব ধৰণৰ ভাষা থাকে। এই তত্ত্বক চিন্তা অনুমানৰ ভাষা বুলি জনা যায়।<ref name="Harman4">{{cite book |last1=Harman |first1=Gilbert |title=Thought |date=1973 |publisher=Princeton University Press |url=https://philpapers.org/rec/HART |chapter=4. Thought and meaning}}</ref><ref name="RescorlaLOTH">{{cite web |last1=Rescorla |first1=Michael |title=The Language of Thought Hypothesis |url=https://plato.stanford.edu/entries/language-thought/ |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=18 October 2021 |date=2019}}</ref> আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্বৰ প্ৰাৰম্ভিক যুক্তিযুক্ততা শক্তিশালী কাৰণ আত্মনিৰীক্ষণে দেখুৱাইছে যে বহু চিন্তাৰ লগত প্ৰকৃততে আভ্যন্তৰীণ বাক্যও থাকে। কিন্তু ইয়াৰ বিৰোধীসকলে সাধাৰণতে যুক্তি আগবঢ়ায় যে সকলো ধৰণৰ চিন্তাধাৰাৰ ক্ষেত্ৰতে এই কথা সত্য নহয়।<ref name="BorchertThinking"/><ref name="Nida-rümelin">{{cite journal |last1=Nida-rümelin |first1=Martine |title=Thinking Without Language. A Phenomenological Argument for Its Possibility and Existence |journal=Grazer Philosophische Studien |date=2010 |volume=81 |issue=1 |pages=55–75 |doi=10.1163/9789042030190_005 |url=https://philpapers.org/rec/NIDTWL}}</ref><ref name="Bermudez">{{cite book |last1=Bermudez |first1=Jose Luis |title=Thinking Without Words |date=2003 |publisher=Oxford University Press USA |url=https://philpapers.org/rec/LUITWW}}</ref> উদাহৰণস্বৰূপে, এইটো যুক্তি দিয়া হৈছে যে দিবাস্বপ্নৰ ৰূপসমূহে অভাষিক চিন্তাধাৰা গঠন কৰে।<ref>{{cite journal |last1=Lohmar |first1=Dieter |editor1-first=Dan |editor1-last=Zahavi |title=Language and non-linguistic thinking |journal=The Oxford Handbook of Contemporary Phenomenology |date= 2012 |doi=10.1093/oxfordhb/9780199594900.001.0001 |isbn=978-0-19-959490-0 |url=https://www.oxfordhandbooks.com/view/10.1093/oxfordhb/9780199594900.001.0001/oxfordhb-9780199594900-e-19 |language=en}}</ref> জীৱ-জন্তুৰ চিন্তা কৰাৰ ক্ষমতা আছে নে নাই সেই প্ৰশ্নৰ লগত এই বিষয়টো প্ৰাসংগিক। যদি চিন্তাধাৰা মূলতঃ ভাষাৰ সৈতে জড়িত, তেন্তে ইয়াৰ পৰা অনুমান কৰিব পাৰি যে মানুহ আৰু জীৱ-জন্তুৰ মাজত যথেষ্ট পাৰ্থক্য আছে কাৰণ কেৱল মানুহৰহে যথেষ্ট জটিল ভাষা আছে। কিন্তু অভাষিক চিন্তাৰ অস্তিত্বৰ পৰা অনুমান কৰিব পাৰি যে এই পাৰ্থক্য হয়তো ইমান ডাঙৰ নহ’বও পাৰে আৰু কিছুমান প্ৰাণীয়ে আচলতে চিন্তা কৰে।<ref name="Bermudez"/><ref>{{cite web |last1=Andrews |first1=Kristin |last2=Monsó |first2=Susana |title=Animal Cognition: 3.4 Thought |url=https://plato.stanford.edu/entries/cognition-animal/#Thou |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=25 October 2021 |date=2021}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Premack |first1=David |title=Human and animal cognition: Continuity and discontinuity |journal=Proceedings of the National Academy of Sciences |date=28 August 2007 |volume=104 |issue=35 |pages=13861–13867 |doi=10.1073/pnas.0706147104 |pmid=17717081 |pmc=1955772 |bibcode=2007PNAS..10413861P |language=en |issn=0027-8424|doi-access=free }}</ref> ===চিন্তাৰ ভাষা অনুমান=== ভাষা আৰু চিন্তাৰ সম্পৰ্কৰ সম্পৰ্কে বিভিন্ন তত্ত্ব আছে। সমসাময়িক দৰ্শনৰ এটা বিশিষ্ট সংস্কৰণক চিন্তাৰ ভাষা অনুমান বুলি কোৱা হয়।<ref name="Harman4"/><ref name="RescorlaLOTH"/><ref name="Katz">{{cite web |last1=Katz |first1=Matthew |title=Language of Thought Hypothesis |url=https://iep.utm.edu/lot-hypo/ |website=Internet Encyclopedia of Philosophy |access-date=27 October 2021}}</ref><ref name="Aydede">{{cite web |last1=Aydede |first1=Murat |title=Oxford Bibliographies: Language of Thought |url=https://www.oxfordbibliographies.com/view/document/obo-9780195396577/obo-9780195396577-0151.xml |access-date=27 October 2021 |language=en}}</ref><ref>{{cite book |last1=Fodor |first1=Jerry A. |title=Lot 2: The Language of Thought Revisited |date=2008 |publisher=Oxford University Press |url=https://philpapers.org/rec/FODLT}}</ref> ইয়াত উল্লেখ আছে যে চিন্তা কৰাটো এটা মানসিক ভাষাৰ মাধ্যমত ঘটে। এই ভাষাটোক প্ৰায়ে মেণ্টেলিজ বুলি কোৱা হয়, বিভিন্ন দিশত নিয়মীয়া ভাষাৰ সৈতে মিল আছে: ই বাক্য গঠন কৰিবলৈ ইটোৱে সিটোৰ লগত বাক্য গঠনমূলকভাৱে সংযুক্ত হৈ থকা শব্দৰে গঠিত।<ref name="Harman4"/><ref name="RescorlaLOTH"/><ref name="Katz"/><ref name="Aydede"/> এই দাবী কেৱল ভাষা আৰু চিন্তাৰ মাজৰ এক স্বজ্ঞাত উপমাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল নহয়। ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে ই এটা ভাষিক গঠন পাবলৈ প্ৰতিনিধিত্বমূলক ব্যৱস্থাই সন্নিৱিষ্ট কৰিবলগীয়া বৈশিষ্ট্যসমূহৰ স্পষ্ট সংজ্ঞা প্ৰদান কৰে।<ref name="Katz"/><ref name="RescorlaLOTH"/><ref name="Aydede"/> বাক্য গঠনৰ স্তৰত প্ৰতিনিধিত্বমূলক ব্যৱস্থাটোৱে দুবিধ উপস্থাপনৰ অধিকাৰী হ’ব লাগে: পৰমাণু আৰু যৌগিক উপস্থাপন। পাৰমাণৱিক উপস্থাপন মৌলিক আনহাতে যৌগ উপস্থাপন হয় অন্য যৌগ উপস্থাপনৰ দ্বাৰা বা পৰমাণু উপস্থাপনৰ দ্বাৰা গঠিত।<ref name="Katz"/><ref name="RescorlaLOTH"/><ref name="Aydede"/> অৰ্থবিজ্ঞানৰ স্তৰত অৰ্থগত বিষয়বস্তু বা যৌগিক উপস্থাপনসমূহৰ অৰ্থ ইয়াৰ গঠনকাৰীসমূহৰ অৰ্থগত বিষয়বস্তুৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰিব লাগে। প্ৰতিনিধিত্বমূলক ব্যৱস্থা এটা ভাষিকভাৱে গঠন হয় যদিহে ই এই দুটা প্ৰয়োজনীয়তা পূৰণ কৰে।<ref name="Katz"/><ref name="RescorlaLOTH"/><ref name="Aydede"/> ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist}} [[শ্ৰেণী:মনোবিজ্ঞান]] [[শ্ৰেণী:মানৱ আচৰণ]] 91lxxnu7zb3fylntfhykg5mpq1zf3a5 514451 514450 2025-06-02T18:05:31Z দিম্পল দাস 5159 /* চিন্তাৰ ভাষা অনুমান */ 514451 wikitext text/x-wiki [[File:Jardin du Musee Rodin Paris Le Penseur 20050402 (02).jpg|thumb|[[পেৰিছ]]ৰ ৰডিন সংগ্ৰহালয়ৰ বাগিচাত অগাষ্ট ৰডিনৰ (১৮৪০-১৯১৭) দ্য থিংকাৰ]] '''চিন্তা''' ({{Lang-en|Thought }}) আৰু '''বিচাৰ''' শব্দ দুটাই অতি সাধাৰণ অৰ্থত সংবেদনশীল উদ্দীপনাৰ পৰা স্বাধীনভাৱে হ’ব পৰা জ্ঞানমূলক প্ৰক্ৰিয়াক বুজায়। ইহঁতৰ আটাইতকৈ পেৰাডাইমেটিক ৰূপসমূহ হ’ল বিচাৰ, যুক্তি, ধাৰণা গঠন, সমস্যা সমাধান, আৰু বিবেচনা। কিন্তু আন মানসিক প্ৰক্ৰিয়া, যেনে কোনো ধাৰণা, স্মৃতি বা কল্পনাক বিবেচনা কৰাটোও প্ৰায়ে অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয়। এই প্ৰক্ৰিয়াবোৰ অনুভূতিৰ দৰে নহয়, সংবেদনশীল অংগৰ পৰা আভ্যন্তৰীণভাৱে স্বাধীনভাৱে হ’ব পাৰে। কিন্তু বহল অৰ্থত বুজিলে যিকোনো মানসিক পৰিঘটনাক উপলব্ধি আৰু অচেতন মানসিক প্ৰক্ৰিয়াকে ধৰি চিন্তাৰ এক প্ৰকাৰ হিচাপে বুজিব পাৰি। অলপ বেলেগ অৰ্থত চিন্তা শব্দটোৱে মানসিক প্ৰক্ৰিয়াবোৰক নিজেই নহয় বৰঞ্চ এই প্ৰক্ৰিয়াবোৰে কঢ়িয়াই অনা মানসিক অৱস্থা বা ধাৰণাৰ ব্যৱস্থাক বুজায়। ==সংজ্ঞা== "চিন্তা" আৰু "বিচাৰ" শব্দটোৱে বহুতো মানসিক কাৰ্য্যকলাপক বুজায়। <ref name="BritannicaThought">{{cite web |title=Thought |url=https://www.britannica.com/topic/thought |website=Encyclopedia Britannica |access-date=14 October 2021 |language=en}}</ref><ref>Random House Webster's Unabridged Dictionary, 2nd ed., 2001, Published by Random House, Inc., {{ISBN|978-0-375-42599-8}}, p. 1975</ref><ref>Webster's II New College Dictionary, Webster Staff, Webster, Houghton Mifflin Company, 2nd ed., illustrated, revised Published by Houghton Mifflin Harcourt, 1999, {{ISBN|978-0-395-96214-5}}, p. 1147</ref> ইয়াৰ অতি সাধাৰণ অৰ্থত ইহঁতক সচেতন প্ৰক্ৰিয়া হিচাপে বুজা যায় যিবোৰ সংবেদনশীল উদ্দীপনাৰ পৰা স্বাধীনভাৱে হ'ব পাৰে।<ref name="Breyer">{{cite book |last1=Breyer |first1=Thiemo |last2=Gutland |first2=Christopher |title=Phenomenology of Thinking: Philosophical Investigations into the Character of Cognitive Experiences |date=2015 |pages=1–24 |url=https://philpapers.org/rec/BREI-15 |chapter=Introduction|publisher=Routledge }}</ref><ref name="Nida-rümelin">{{cite journal |last1=Nida-rümelin |first1=Martine |title=Thinking Without Language. A Phenomenological Argument for Its Possibility and Existence |journal=Grazer Philosophische Studien |date=2010 |volume=81 |issue=1 |pages=55–75 |doi=10.1163/9789042030190_005 |url=https://philpapers.org/rec/NIDTWL}}</ref> ইয়াৰ ভিতৰত বিভিন্ন ভিন্ন মানসিক প্ৰক্ৰিয়াও অন্তৰ্ভুক্ত, যেনে কোনো ধাৰণা বা প্ৰস্তাৱক বিবেচনা কৰা বা সেইটো সত্য বুলি বিচাৰ কৰা। এই অৰ্থত স্মৃতি আৰু কল্পনা চিন্তাৰ ৰূপ কিন্তু উপলব্ধি নহয়।<ref name="Crowell">{{cite book |last1=Crowell |first1=Steven |editor-first1=Thiemo |editor-first2=Christopher |editor-last1=Breyer |editor-last2=Gutland |title=Phenomenology of Thinking |date=2015 |publisher=Routledge |isbn=978-1-315-69773-4 |url=https://www.taylorfrancis.com/chapters/edit/10.4324/9781315697734-14/think-steven-crowell |chapter=What Is It to Think?|pages=189–212 |doi=10.4324/9781315697734 }}</ref> অধিক সীমিত অৰ্থত অতি পেৰাডাইমেটিক ক্ষেত্ৰবোৰকহে চিন্তা বুলি গণ্য কৰা হয়। এইবোৰৰ লগত এনে সচেতন প্ৰক্ৰিয়া জড়িত হৈ থাকে যিবোৰ ধাৰণাগত বা ভাষিক আৰু যথেষ্ট বিমূৰ্ত, যেনে বিচাৰ কৰা, অনুমান কৰা, সমস্যা সমাধান কৰা আৰু বিবেচনা কৰা। <ref name="BritannicaThought"/> <ref name="Mole">{{cite web |last1=Mole |first1=Christopher |title=Attention: 2.3 Coherence Theories |url=https://plato.stanford.edu/entries/attention/#CohThe |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2021}}</ref><ref name="Katsafanas">{{cite journal |last1=Katsafanas |first1=Paul |title=Nietzsche on the Nature of the Unconscious |journal=Inquiry: An Interdisciplinary Journal of Philosophy |date=2015 |volume=58 |issue=3 |pages=327–352 |doi=10.1080/0020174X.2013.855658 |s2cid=38776513 |url=https://philpapers.org/rec/KATNOT}}</ref> কেতিয়াবা "চিন্তা" আৰু "বিচাৰ" শব্দ দুটাক অতি বহল অৰ্থত বুজা যায় যে ই যিকোনো ধৰণৰ মানসিক প্ৰক্ৰিয়াক বুজায়, সচেতন বা অচেতন।<ref name="Garrison">{{cite journal |last1=Garrison |first1=Katie E. |last2=Handley |first2=Ian M. |title=Not Merely Experiential: Unconscious Thought Can Be Rational |journal=Frontiers in Psychology |date=2017 |volume=8 |pages=1096 |doi=10.3389/fpsyg.2017.01096 |pmid=28729844 |pmc=5498519 |issn=1664-1078|doi-access=free }}</ref><ref name="Dijksterhuis">{{cite journal |last1=Dijksterhuis |first1=Ap |last2=Nordgren |first2=Loran F. |title=A Theory of Unconscious Thought |journal=Perspectives on Psychological Science |date=1 June 2006 |volume=1 |issue=2 |pages=95–109 |doi=10.1111/j.1745-6916.2006.00007.x |pmid=26151465 |s2cid=7875280 |url=https://journals.sagepub.com/doi/10.1111/j.1745-6916.2006.00007.x |language=en |issn=1745-6916|hdl=2066/55863 |hdl-access=free }}</ref> এই অৰ্থত ইয়াক "মন" শব্দটোৰ সমাৰ্থকভাৱে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি। এই ব্যৱহাৰৰ সন্মুখীন হয়, উদাহৰণস্বৰূপে, কাৰ্টেছিয়ান পৰম্পৰাত, য’ত মনক চিন্তা কৰা বস্তু বুলি বুজা যায়, আৰু জ্ঞানমূলক বিজ্ঞানত।<ref name="Crowell"/><ref>{{cite web |last1=Skirry |first1=Justin |title=Descartes, Rene: Mind-Body Distinction |url=https://iep.utm.edu/descmind/ |website=Internet Encyclopedia of Philosophy |access-date=17 October 2021}}</ref><ref>{{cite web |last1=Smith |first1=Kurt |title=Descartes' Theory of Ideas: 1. Ideas Understood as Modes of Thinking |url=https://plato.stanford.edu/entries/descartes-ideas/#thoughts |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2021}}</ref><ref name="Baum">{{cite book |last1=Baum |first1=Eric B. |title=What Is Thought? |date=2004 |publisher=Cambridge MA: Bradford Book/MIT Press |url=https://philpapers.org/rec/BAUWIT |chapter=1. Introduction}}</ref> কিন্তু এই জ্ঞানৰ ভিতৰত এনে প্ৰক্ৰিয়াই চিন্তা বুলি গণ্য কৰিবলৈ বুদ্ধিমান আচৰণৰ সূচনা কৰিবলগীয়া হোৱা বাধাটোও অন্তৰ্ভুক্ত হ’ব পাৰে। <ref>{{cite journal |last1=Block |first1=Ned |title=Psychologism and Behaviorism |journal=Philosophical Review |date=1981 |volume=90 |issue=1 |pages=5–43 |doi=10.2307/2184371 |jstor=2184371 |url=https://philpapers.org/rec/BLOPAB}}</ref> শৈক্ষিক সাহিত্যত কেতিয়াবা দেখা পোৱা এটা বৈপৰীত্য হ’ল চিন্তা আৰু অনুভৱৰ মাজত। এই প্ৰসংগত চিন্তাধাৰা নিজৰ বিষয়ৰ প্ৰতি শান্ত, বস্তুনিষ্ঠ আৰু যুক্তিসংগত দৃষ্টিভংগীৰ সৈতে জড়িত হোৱাৰ বিপৰীতে অনুভৱৰ লগত প্ৰত্যক্ষ আৱেগিক নিয়োজিততা জড়িত হৈ থাকে।<ref>{{cite journal |last1=Romer |first1=Paul M. |title=Thinking and Feeling |journal=American Economic Review |date=May 2000 |volume=90 |issue=2 |pages=439–443 |doi=10.1257/aer.90.2.439 |url=https://www.aeaweb.org/articles?id=10.1257/aer.90.2.439 |language=en |issn=0002-8282}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Planalp |first1=Sally |last2=Fitness |first2=Julie |title=Thinking/Feeling about Social and Personal Relationships |journal=Journal of Social and Personal Relationships |date=1 December 1999 |volume=16 |issue=6 |pages=731–750 |doi=10.1177/0265407599166004 |s2cid=145750153 |url=https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/0265407599166004 |language=en |issn=0265-4075}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Phelan |first1=Mark |last2=Arico |first2=Adam |last3=Nichols |first3=Shaun |title=Thinking Things and Feeling Things: On an Alleged Discontinuity in Folk Metaphysics of Mind |journal=Phenomenology and the Cognitive Sciences |date=2013 |volume=12 |issue=4 |pages=703–725 |doi=10.1007/s11097-012-9278-7 |s2cid=15856600 |url=https://philpapers.org/rec/PHETTA}}</ref> ==চিন্তাৰ তত্ত্বসমূহ== চিন্তাৰ বিভিন্ন তত্ত্ব প্ৰস্তাৱ কৰা হৈছে।<ref name="BorchertThinking">{{cite book |last1=Borchert |first1=Donald |title=Macmillan Encyclopedia of Philosophy, 2nd Edition |date=2006 |publisher=Macmillan |url=https://philpapers.org/rec/BORMEO |chapter=Thinking}}</ref> তেওঁলোকৰ লক্ষ্য হৈছে চিন্তাৰ নিৰ্দিষ্ট বৈশিষ্ট্যসমূহ ধৰি ৰখা। ইয়াত উল্লেখ কৰা তত্ত্বসমূহ একচেটিয়া নহয়: কিছুমানক বৈপৰীত্য সৃষ্টি নকৰাকৈ একত্ৰিত কৰাটো সম্ভৱ হ’ব পাৰে। ===প্লেটোবাদ=== প্লেটোবাদৰ মতে চিন্তা-চৰ্চা হৈছে এনে এক আধ্যাত্মিক কাৰ্য্যকলাপ য’ত প্লেটোৰ ৰূপ আৰু ইয়াৰ আন্তঃসম্পৰ্কসমূহ বুজি পোৱা আৰু পৰ্যবেক্ষণ কৰা হয়।<ref name="BorchertThinking"/><ref name="Woolf">{{cite journal |last1=Woolf |first1=Raphael |title=Plato and the Norms of Thought |journal=Mind |date=1 January 2013 |volume=122 |issue=485 |pages=171–216 |doi=10.1093/mind/fzt012 |url=https://academic.oup.com/mind/article/122/485/171/961176 |issn=0026-4423|doi-access=free }}</ref> এই কাৰ্য্যকলাপক নিৰৱ আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ এটা প্ৰকাৰ হিচাপে বুজা যায় য'ত আত্মাই নিজৰ লগত কথা পাতে।<ref name="Langland-Hassan">{{cite book |last1=Langland-Hassan |first1=Peter |last2=Vicente |first2=Agustin |title=Inner Speech: New Voices |date=2018 |location=Oxford |publisher=Oxford University Press |url=https://philpapers.org/rec/LANISN |chapter=Introduction}}</ref> প্লেটোৰ ৰূপবোৰক সাৰ্বজনীন হিচাপে দেখা যায় যিবোৰ সংবেদনশীল জগতৰ পৰা পৃথক অপৰিৱৰ্তিত ক্ষেত্ৰত বিদ্যমান। উদাহৰণস্বৰূপে ভালপোৱা, সৌন্দৰ্য্য, ঐক্য আৰু সমতাৰ ৰূপ।<ref>{{cite web |last1=Kraut |first1=Richard |title=Plato |url=https://plato.stanford.edu/entries/plato/ |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=24 April 2021 |date=2017}}</ref><ref>{{cite web |last1=Brickhouse |first1=Thomas |last2=Smith |first2=Nicholas D. |title=Plato: 6b. The Theory of Forms |url=https://iep.utm.edu/plato/#SH6b |website=Internet Encyclopedia of Philosophy |access-date=24 April 2021}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Nehamas |first1=Alexander |title=Plato on the Imperfection of the Sensible World |journal=American Philosophical Quarterly |date=1975 |volume=12 |issue=2 |pages=105–117 |jstor=20009565 |url=https://www.jstor.org/stable/20009565 |issn=0003-0481}}</ref>এই দৃষ্টিভংগীৰ ওপৰত চিন্তাৰ অসুবিধাটো হ’ল প্লেটোৰ ৰূপবোৰ ধৰিব নোৱাৰা আৰু ইন্দ্ৰিয় জগতত পোৱা কেৱল অনুকৰণৰ পৰা সেইবোৰক মৌলিক হিচাপে পৃথক কৰিব নোৱাৰা। ইয়াৰ অৰ্থ হ'ল উদাহৰণস্বৰূপে সৌন্দৰ্য্যক সৌন্দৰ্য্যৰ ব্যুৎপত্তিমূলক ছবিৰ পৰা পৃথক কৰা।<ref name="Woolf"/> এই মতামতৰ এটা সমস্যা হ'ল মানুহে কেনেকৈ প্লেটোৰ ৰূপসমূহৰ বিষয়ে শিকিব আৰু চিন্তা কৰিব পাৰে, যিবোৰ বেলেগ ক্ষেত্ৰৰ অন্তৰ্গত, সেই বিষয়ে ব্যাখ্যা কৰা।<ref name="BorchertThinking"/> প্লেটোৱে নিজেই এই সমস্যাটো তেওঁৰ স্মৃতি তত্ত্বৰ জৰিয়তে সমাধান কৰিবলৈ চেষ্টা কৰে, যাৰ মতে আত্মা ইতিমধ্যে প্লেটোৰ ৰূপসমূহৰ সংস্পৰ্শত আছিল আৰু সেয়েহে তেওঁলোক কেনেকুৱা সেই কথা মনত ৰাখিবলৈ সক্ষম হৈছে।<ref name="Woolf"/>কিন্তু এই ব্যাখ্যা বিভিন্ন অনুমানৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল যিবোৰ সমসাময়িক চিন্তাধাৰাত সাধাৰণতে গ্ৰহণ কৰা নহয়।<ref name="Woolf"/> ===এৰিষ্টোটেলবাদ আৰু ধাৰণাবাদ=== এৰিষ্ট'টেলৰ মতে মনটোৱে চিন্তাৰ বস্তুৰ সত্তাক বাস্তৱায়িত কৰি কিবা এটাৰ বিষয়ে চিন্তা কৰিবলৈ সক্ষম হয়।<ref name="BorchertThinking"/> গতিকে গছৰ কথা ভাবিলে মনটোৱে বৃক্ষ-ত্বক বস্তুগত কৰে। এই বস্তুনিষ্ঠতা প্ৰকৃত গছৰ দৰে পদাৰ্থত নহয়, মনতহে যদিও দুয়োটা ক্ষেত্ৰতে বস্তুগত হোৱা সাৰ্বজনীন সত্তা একে।<ref name="BorchertThinking"/> প্লেটোবাদৰ বিপৰীতে এই সাৰ্বজনীনতাক অপৰিৱৰ্তিত বুজিব পৰা জগতত বিদ্যমান প্লেটোৰ ৰূপ হিচাপে বুজা নহয়।<ref name="Sellars">{{cite book |last1=Sellars |first1=Wilfrid |title=Philosophy for The Future, The Quest of Modern Materialism |date=1949 |url=http://www.ditext.com/sellars/apm.html |chapter=Aristotelian Philosophies of Mind}}</ref> বৰঞ্চ ইহঁতৰ অস্তিত্ব কেৱল সেইখিনিলৈকেহে আছে যিমানখিনিলৈকে ইহঁতৰ উদাহৰণ দিয়া হয়। মনটোৱে অভিজ্ঞতাৰ পৰা বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে সাৰ্বজনীনতাৰ মাজত বৈষম্য কৰিবলৈ শিকে।<ref>{{cite web |last1=Klima |first1=Gyula |title=The Medieval Problem of Universals: 1. Introduction |url=https://plato.stanford.edu/entries/universals-medieval/#Intr |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2017}}</ref> এই ব্যাখ্যাই প্লেটোবাদৰ বিৰুদ্ধে উত্থাপিত বিভিন্ন আপত্তি এৰাই চলিছে।<ref name="Sellars"/> ধাৰণাবাদৰ লগত এৰিষ্ট’টেলবাদৰ ওতঃপ্ৰোত সম্পৰ্ক আছে। ইয়াৰ মতে চিন্তাধাৰাত মানসিকভাৱে উত্তেজিত ধাৰণা জড়িত হৈ থাকে। এই ধাৰণাবোৰৰ কিছুমান জন্মগত হ’ব পাৰে, কিন্তু বেছিভাগেই চিন্তাত ব্যৱহাৰ কৰাৰ আগতে ইন্দ্ৰিয় অভিজ্ঞতাৰ পৰা বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে শিকিব লাগে।<ref name="BorchertThinking"/> এই মতামতসমূহৰ বিৰুদ্ধে যুক্তি দিয়া হৈছে যে তেওঁলোকৰ চিন্তাৰ যুক্তিসংগত ৰূপৰ হিচাপ লোৱাত সমস্যা আছে। উদাহৰণস্বৰূপে, হয় বৰষুণ হ’ব বা বৰফ হ’ব বুলি ভবাটোৱেই বৰষুণ আৰু বৰফৰ সত্তাৰ উদাহৰণ দিয়া বা সংশ্লিষ্ট ধাৰণাবোৰ উদগনি দিয়াটোৱেই যথেষ্ট নহয়। ইয়াৰ কাৰণ হ'ল বৰষুণ আৰু নিয়ৰৰ মাজৰ বিচ্ছিন্ন সম্পৰ্ক এইদৰে বুজিব নোৱাৰি।।<ref name="BorchertThinking"/> এই অৱস্থানসমূহে ভাগ কৰা আন এটা সমস্যা হ'ল বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে মনটোৱে কেনেকৈ সত্তা বা ধাৰণা শিকে তাৰ সন্তোষজনক বিৱৰণ দিয়াত অসুবিধা।<ref name="BorchertThinking"/> ===আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্ব=== আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্বসমূহে দাবী কৰে যে চিন্তা কৰাটো আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ এটা প্ৰকাৰ। <ref name="Crowell"/><ref name="Harman4">{{cite book |last1=Harman |first1=Gilbert |title=Thought |date=1973 |publisher=Princeton University Press |url=https://philpapers.org/rec/HART |chapter=4. Thought and meaning}}</ref><ref name="Langland-Hassan">{{cite book |last1=Langland-Hassan |first1=Peter |last2=Vicente |first2=Agustin |title=Inner Speech: New Voices |date=2018 |location=Oxford |publisher=Oxford University Press |url=https://philpapers.org/rec/LANISN |chapter=Introduction}}</ref><ref name="BritannicaThought"/> এই মতামতক কেতিয়াবা মানসিক নামবাদ বুলিও কোৱা হয়।<ref name="BorchertThinking"/> ইয়াত কোৱা হৈছে যে চিন্তাৰ লগত নীৰৱে শব্দ উদগনি দিয়া আৰু সেইবোৰক সংযোগ কৰি মানসিক বাক্য গঠন কৰাটো জড়িত হৈ থাকে। এজন ব্যক্তিৰ চিন্তাৰ বিষয়ে যি জ্ঞান থাকে, সেই জ্ঞানক নিজৰ নিৰৱ একক কথন শুনি থকাৰ এক প্ৰকাৰ বুলি ব্যাখ্যা কৰিব পাৰি।<ref>{{cite journal |last1=Roessler |first1=Johannes |title=Thinking, Inner Speech, and Self-Awareness |journal=Review of Philosophy and Psychology |date=2016 |volume=7 |issue=3 |pages=541–557 |doi=10.1007/s13164-015-0267-y |s2cid=15028459 |url=https://philpapers.org/rec/ROETIS-2}}</ref> আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ তিনিটা কেন্দ্ৰীয় দিশ প্ৰায়ে আৰোপ কৰা হয়: ই গুৰুত্বপূৰ্ণ অৰ্থত শব্দ শুনাটোৰ দৰেই, ইয়াত ভাষাৰ ব্যৱহাৰ জড়িত আৰু ই এটা মতৰ পৰিকল্পনা গঠন কৰে যিটো প্ৰকৃত বাক্যৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰিব পৰা যাব।<ref name="BritannicaThought"/> ভাষাৰ সৈতে এই সংযোগৰ সমৰ্থন এইটোৱেই যে চিন্তাৰ লগত প্ৰায়ে বাক অংগত পেশীৰ কাৰ্য্যকলাপ থাকে। এই কাৰ্য্যকলাপে কিছুমান ক্ষেত্ৰত চিন্তা-চৰ্চাৰ সুবিধা প্ৰদান কৰিব পাৰে কিন্তু সাধাৰণতে ইয়াৰ বাবে ই অপৰিহাৰ্য নহয়। <ref name="BritannicaThought"/> কিছুমান বিৱৰণী অনুসৰি চিন্তা-চৰ্চা ইংৰাজী বা ফৰাচীৰ দৰে নিয়মীয়া ভাষাত নহয়, বৰঞ্চ সংশ্লিষ্ট প্ৰতীক আৰু বাক্য গঠনৰ নিজস্ব ধৰণৰ ভাষা থাকে। এই তত্ত্বক চিন্তা অনুমানৰ ভাষা বুলি জনা যায়।<ref name="Harman4">{{cite book |last1=Harman |first1=Gilbert |title=Thought |date=1973 |publisher=Princeton University Press |url=https://philpapers.org/rec/HART |chapter=4. Thought and meaning}}</ref><ref name="RescorlaLOTH">{{cite web |last1=Rescorla |first1=Michael |title=The Language of Thought Hypothesis |url=https://plato.stanford.edu/entries/language-thought/ |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=18 October 2021 |date=2019}}</ref> আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্বৰ প্ৰাৰম্ভিক যুক্তিযুক্ততা শক্তিশালী কাৰণ আত্মনিৰীক্ষণে দেখুৱাইছে যে বহু চিন্তাৰ লগত প্ৰকৃততে আভ্যন্তৰীণ বাক্যও থাকে। কিন্তু ইয়াৰ বিৰোধীসকলে সাধাৰণতে যুক্তি আগবঢ়ায় যে সকলো ধৰণৰ চিন্তাধাৰাৰ ক্ষেত্ৰতে এই কথা সত্য নহয়।<ref name="BorchertThinking"/><ref name="Nida-rümelin">{{cite journal |last1=Nida-rümelin |first1=Martine |title=Thinking Without Language. A Phenomenological Argument for Its Possibility and Existence |journal=Grazer Philosophische Studien |date=2010 |volume=81 |issue=1 |pages=55–75 |doi=10.1163/9789042030190_005 |url=https://philpapers.org/rec/NIDTWL}}</ref><ref name="Bermudez">{{cite book |last1=Bermudez |first1=Jose Luis |title=Thinking Without Words |date=2003 |publisher=Oxford University Press USA |url=https://philpapers.org/rec/LUITWW}}</ref> উদাহৰণস্বৰূপে, এইটো যুক্তি দিয়া হৈছে যে দিবাস্বপ্নৰ ৰূপসমূহে অভাষিক চিন্তাধাৰা গঠন কৰে।<ref>{{cite journal |last1=Lohmar |first1=Dieter |editor1-first=Dan |editor1-last=Zahavi |title=Language and non-linguistic thinking |journal=The Oxford Handbook of Contemporary Phenomenology |date= 2012 |doi=10.1093/oxfordhb/9780199594900.001.0001 |isbn=978-0-19-959490-0 |url=https://www.oxfordhandbooks.com/view/10.1093/oxfordhb/9780199594900.001.0001/oxfordhb-9780199594900-e-19 |language=en}}</ref> জীৱ-জন্তুৰ চিন্তা কৰাৰ ক্ষমতা আছে নে নাই সেই প্ৰশ্নৰ লগত এই বিষয়টো প্ৰাসংগিক। যদি চিন্তাধাৰা মূলতঃ ভাষাৰ সৈতে জড়িত, তেন্তে ইয়াৰ পৰা অনুমান কৰিব পাৰি যে মানুহ আৰু জীৱ-জন্তুৰ মাজত যথেষ্ট পাৰ্থক্য আছে কাৰণ কেৱল মানুহৰহে যথেষ্ট জটিল ভাষা আছে। কিন্তু অভাষিক চিন্তাৰ অস্তিত্বৰ পৰা অনুমান কৰিব পাৰি যে এই পাৰ্থক্য হয়তো ইমান ডাঙৰ নহ’বও পাৰে আৰু কিছুমান প্ৰাণীয়ে আচলতে চিন্তা কৰে।<ref name="Bermudez"/><ref>{{cite web |last1=Andrews |first1=Kristin |last2=Monsó |first2=Susana |title=Animal Cognition: 3.4 Thought |url=https://plato.stanford.edu/entries/cognition-animal/#Thou |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=25 October 2021 |date=2021}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Premack |first1=David |title=Human and animal cognition: Continuity and discontinuity |journal=Proceedings of the National Academy of Sciences |date=28 August 2007 |volume=104 |issue=35 |pages=13861–13867 |doi=10.1073/pnas.0706147104 |pmid=17717081 |pmc=1955772 |bibcode=2007PNAS..10413861P |language=en |issn=0027-8424|doi-access=free }}</ref> ===চিন্তাৰ ভাষা অনুমান=== ভাষা আৰু চিন্তাৰ সম্পৰ্কৰ সম্পৰ্কে বিভিন্ন তত্ত্ব আছে। সমসাময়িক দৰ্শনৰ এটা বিশিষ্ট সংস্কৰণক চিন্তাৰ ভাষা অনুমান বুলি কোৱা হয়।<ref name="Harman4"/><ref name="RescorlaLOTH"/><ref name="Katz">{{cite web |last1=Katz |first1=Matthew |title=Language of Thought Hypothesis |url=https://iep.utm.edu/lot-hypo/ |website=Internet Encyclopedia of Philosophy |access-date=27 October 2021}}</ref><ref name="Aydede">{{cite web |last1=Aydede |first1=Murat |title=Oxford Bibliographies: Language of Thought |url=https://www.oxfordbibliographies.com/view/document/obo-9780195396577/obo-9780195396577-0151.xml |access-date=27 October 2021 |language=en}}</ref><ref>{{cite book |last1=Fodor |first1=Jerry A. |title=Lot 2: The Language of Thought Revisited |date=2008 |publisher=Oxford University Press |url=https://philpapers.org/rec/FODLT}}</ref> ইয়াত উল্লেখ আছে যে চিন্তা কৰাটো এটা মানসিক ভাষাৰ মাধ্যমত ঘটে। এই ভাষাটোক প্ৰায়ে মেণ্টেলিজ বুলি কোৱা হয়, বিভিন্ন দিশত নিয়মীয়া ভাষাৰ সৈতে মিল আছে: ই বাক্য গঠন কৰিবলৈ ইটোৱে সিটোৰ লগত বাক্য গঠনমূলকভাৱে সংযুক্ত হৈ থকা শব্দৰে গঠিত।<ref name="Harman4"/><ref name="RescorlaLOTH"/><ref name="Katz"/><ref name="Aydede"/> এই দাবী কেৱল ভাষা আৰু চিন্তাৰ মাজৰ এক স্বজ্ঞাত উপমাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল নহয়। ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে ই এটা ভাষিক গঠন পাবলৈ প্ৰতিনিধিত্বমূলক ব্যৱস্থাই সন্নিৱিষ্ট কৰিবলগীয়া বৈশিষ্ট্যসমূহৰ স্পষ্ট সংজ্ঞা প্ৰদান কৰে।<ref name="Katz"/><ref name="RescorlaLOTH"/><ref name="Aydede"/> বাক্য গঠনৰ স্তৰত প্ৰতিনিধিত্বমূলক ব্যৱস্থাটোৱে দুবিধ উপস্থাপনৰ অধিকাৰী হ’ব লাগে: পৰমাণু আৰু যৌগিক উপস্থাপন। পাৰমাণৱিক উপস্থাপন মৌলিক আনহাতে যৌগ উপস্থাপন হয় অন্য যৌগ উপস্থাপনৰ দ্বাৰা বা পৰমাণু উপস্থাপনৰ দ্বাৰা গঠিত।<ref name="Katz"/><ref name="RescorlaLOTH"/><ref name="Aydede"/> অৰ্থবিজ্ঞানৰ স্তৰত অৰ্থগত বিষয়বস্তু বা যৌগিক উপস্থাপনসমূহৰ অৰ্থ ইয়াৰ গঠনকাৰীসমূহৰ অৰ্থগত বিষয়বস্তুৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰিব লাগে। প্ৰতিনিধিত্বমূলক ব্যৱস্থা এটা ভাষিকভাৱে গঠন হয় যদিহে ই এই দুটা প্ৰয়োজনীয়তা পূৰণ কৰে।<ref name="Katz"/><ref name="RescorlaLOTH"/><ref name="Aydede"/> === সংঘবাদ === ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist}} [[শ্ৰেণী:মনোবিজ্ঞান]] [[শ্ৰেণী:মানৱ আচৰণ]] rj4ztkua0eu15nyo1ax50lcahb6wx5s 514452 514451 2025-06-02T18:09:33Z দিম্পল দাস 5159 /* সংঘবাদ */ 514452 wikitext text/x-wiki [[File:Jardin du Musee Rodin Paris Le Penseur 20050402 (02).jpg|thumb|[[পেৰিছ]]ৰ ৰডিন সংগ্ৰহালয়ৰ বাগিচাত অগাষ্ট ৰডিনৰ (১৮৪০-১৯১৭) দ্য থিংকাৰ]] '''চিন্তা''' ({{Lang-en|Thought }}) আৰু '''বিচাৰ''' শব্দ দুটাই অতি সাধাৰণ অৰ্থত সংবেদনশীল উদ্দীপনাৰ পৰা স্বাধীনভাৱে হ’ব পৰা জ্ঞানমূলক প্ৰক্ৰিয়াক বুজায়। ইহঁতৰ আটাইতকৈ পেৰাডাইমেটিক ৰূপসমূহ হ’ল বিচাৰ, যুক্তি, ধাৰণা গঠন, সমস্যা সমাধান, আৰু বিবেচনা। কিন্তু আন মানসিক প্ৰক্ৰিয়া, যেনে কোনো ধাৰণা, স্মৃতি বা কল্পনাক বিবেচনা কৰাটোও প্ৰায়ে অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয়। এই প্ৰক্ৰিয়াবোৰ অনুভূতিৰ দৰে নহয়, সংবেদনশীল অংগৰ পৰা আভ্যন্তৰীণভাৱে স্বাধীনভাৱে হ’ব পাৰে। কিন্তু বহল অৰ্থত বুজিলে যিকোনো মানসিক পৰিঘটনাক উপলব্ধি আৰু অচেতন মানসিক প্ৰক্ৰিয়াকে ধৰি চিন্তাৰ এক প্ৰকাৰ হিচাপে বুজিব পাৰি। অলপ বেলেগ অৰ্থত চিন্তা শব্দটোৱে মানসিক প্ৰক্ৰিয়াবোৰক নিজেই নহয় বৰঞ্চ এই প্ৰক্ৰিয়াবোৰে কঢ়িয়াই অনা মানসিক অৱস্থা বা ধাৰণাৰ ব্যৱস্থাক বুজায়। ==সংজ্ঞা== "চিন্তা" আৰু "বিচাৰ" শব্দটোৱে বহুতো মানসিক কাৰ্য্যকলাপক বুজায়। <ref name="BritannicaThought">{{cite web |title=Thought |url=https://www.britannica.com/topic/thought |website=Encyclopedia Britannica |access-date=14 October 2021 |language=en}}</ref><ref>Random House Webster's Unabridged Dictionary, 2nd ed., 2001, Published by Random House, Inc., {{ISBN|978-0-375-42599-8}}, p. 1975</ref><ref>Webster's II New College Dictionary, Webster Staff, Webster, Houghton Mifflin Company, 2nd ed., illustrated, revised Published by Houghton Mifflin Harcourt, 1999, {{ISBN|978-0-395-96214-5}}, p. 1147</ref> ইয়াৰ অতি সাধাৰণ অৰ্থত ইহঁতক সচেতন প্ৰক্ৰিয়া হিচাপে বুজা যায় যিবোৰ সংবেদনশীল উদ্দীপনাৰ পৰা স্বাধীনভাৱে হ'ব পাৰে।<ref name="Breyer">{{cite book |last1=Breyer |first1=Thiemo |last2=Gutland |first2=Christopher |title=Phenomenology of Thinking: Philosophical Investigations into the Character of Cognitive Experiences |date=2015 |pages=1–24 |url=https://philpapers.org/rec/BREI-15 |chapter=Introduction|publisher=Routledge }}</ref><ref name="Nida-rümelin">{{cite journal |last1=Nida-rümelin |first1=Martine |title=Thinking Without Language. A Phenomenological Argument for Its Possibility and Existence |journal=Grazer Philosophische Studien |date=2010 |volume=81 |issue=1 |pages=55–75 |doi=10.1163/9789042030190_005 |url=https://philpapers.org/rec/NIDTWL}}</ref> ইয়াৰ ভিতৰত বিভিন্ন ভিন্ন মানসিক প্ৰক্ৰিয়াও অন্তৰ্ভুক্ত, যেনে কোনো ধাৰণা বা প্ৰস্তাৱক বিবেচনা কৰা বা সেইটো সত্য বুলি বিচাৰ কৰা। এই অৰ্থত স্মৃতি আৰু কল্পনা চিন্তাৰ ৰূপ কিন্তু উপলব্ধি নহয়।<ref name="Crowell">{{cite book |last1=Crowell |first1=Steven |editor-first1=Thiemo |editor-first2=Christopher |editor-last1=Breyer |editor-last2=Gutland |title=Phenomenology of Thinking |date=2015 |publisher=Routledge |isbn=978-1-315-69773-4 |url=https://www.taylorfrancis.com/chapters/edit/10.4324/9781315697734-14/think-steven-crowell |chapter=What Is It to Think?|pages=189–212 |doi=10.4324/9781315697734 }}</ref> অধিক সীমিত অৰ্থত অতি পেৰাডাইমেটিক ক্ষেত্ৰবোৰকহে চিন্তা বুলি গণ্য কৰা হয়। এইবোৰৰ লগত এনে সচেতন প্ৰক্ৰিয়া জড়িত হৈ থাকে যিবোৰ ধাৰণাগত বা ভাষিক আৰু যথেষ্ট বিমূৰ্ত, যেনে বিচাৰ কৰা, অনুমান কৰা, সমস্যা সমাধান কৰা আৰু বিবেচনা কৰা। <ref name="BritannicaThought"/> <ref name="Mole">{{cite web |last1=Mole |first1=Christopher |title=Attention: 2.3 Coherence Theories |url=https://plato.stanford.edu/entries/attention/#CohThe |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2021}}</ref><ref name="Katsafanas">{{cite journal |last1=Katsafanas |first1=Paul |title=Nietzsche on the Nature of the Unconscious |journal=Inquiry: An Interdisciplinary Journal of Philosophy |date=2015 |volume=58 |issue=3 |pages=327–352 |doi=10.1080/0020174X.2013.855658 |s2cid=38776513 |url=https://philpapers.org/rec/KATNOT}}</ref> কেতিয়াবা "চিন্তা" আৰু "বিচাৰ" শব্দ দুটাক অতি বহল অৰ্থত বুজা যায় যে ই যিকোনো ধৰণৰ মানসিক প্ৰক্ৰিয়াক বুজায়, সচেতন বা অচেতন।<ref name="Garrison">{{cite journal |last1=Garrison |first1=Katie E. |last2=Handley |first2=Ian M. |title=Not Merely Experiential: Unconscious Thought Can Be Rational |journal=Frontiers in Psychology |date=2017 |volume=8 |pages=1096 |doi=10.3389/fpsyg.2017.01096 |pmid=28729844 |pmc=5498519 |issn=1664-1078|doi-access=free }}</ref><ref name="Dijksterhuis">{{cite journal |last1=Dijksterhuis |first1=Ap |last2=Nordgren |first2=Loran F. |title=A Theory of Unconscious Thought |journal=Perspectives on Psychological Science |date=1 June 2006 |volume=1 |issue=2 |pages=95–109 |doi=10.1111/j.1745-6916.2006.00007.x |pmid=26151465 |s2cid=7875280 |url=https://journals.sagepub.com/doi/10.1111/j.1745-6916.2006.00007.x |language=en |issn=1745-6916|hdl=2066/55863 |hdl-access=free }}</ref> এই অৰ্থত ইয়াক "মন" শব্দটোৰ সমাৰ্থকভাৱে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি। এই ব্যৱহাৰৰ সন্মুখীন হয়, উদাহৰণস্বৰূপে, কাৰ্টেছিয়ান পৰম্পৰাত, য’ত মনক চিন্তা কৰা বস্তু বুলি বুজা যায়, আৰু জ্ঞানমূলক বিজ্ঞানত।<ref name="Crowell"/><ref>{{cite web |last1=Skirry |first1=Justin |title=Descartes, Rene: Mind-Body Distinction |url=https://iep.utm.edu/descmind/ |website=Internet Encyclopedia of Philosophy |access-date=17 October 2021}}</ref><ref>{{cite web |last1=Smith |first1=Kurt |title=Descartes' Theory of Ideas: 1. Ideas Understood as Modes of Thinking |url=https://plato.stanford.edu/entries/descartes-ideas/#thoughts |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2021}}</ref><ref name="Baum">{{cite book |last1=Baum |first1=Eric B. |title=What Is Thought? |date=2004 |publisher=Cambridge MA: Bradford Book/MIT Press |url=https://philpapers.org/rec/BAUWIT |chapter=1. Introduction}}</ref> কিন্তু এই জ্ঞানৰ ভিতৰত এনে প্ৰক্ৰিয়াই চিন্তা বুলি গণ্য কৰিবলৈ বুদ্ধিমান আচৰণৰ সূচনা কৰিবলগীয়া হোৱা বাধাটোও অন্তৰ্ভুক্ত হ’ব পাৰে। <ref>{{cite journal |last1=Block |first1=Ned |title=Psychologism and Behaviorism |journal=Philosophical Review |date=1981 |volume=90 |issue=1 |pages=5–43 |doi=10.2307/2184371 |jstor=2184371 |url=https://philpapers.org/rec/BLOPAB}}</ref> শৈক্ষিক সাহিত্যত কেতিয়াবা দেখা পোৱা এটা বৈপৰীত্য হ’ল চিন্তা আৰু অনুভৱৰ মাজত। এই প্ৰসংগত চিন্তাধাৰা নিজৰ বিষয়ৰ প্ৰতি শান্ত, বস্তুনিষ্ঠ আৰু যুক্তিসংগত দৃষ্টিভংগীৰ সৈতে জড়িত হোৱাৰ বিপৰীতে অনুভৱৰ লগত প্ৰত্যক্ষ আৱেগিক নিয়োজিততা জড়িত হৈ থাকে।<ref>{{cite journal |last1=Romer |first1=Paul M. |title=Thinking and Feeling |journal=American Economic Review |date=May 2000 |volume=90 |issue=2 |pages=439–443 |doi=10.1257/aer.90.2.439 |url=https://www.aeaweb.org/articles?id=10.1257/aer.90.2.439 |language=en |issn=0002-8282}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Planalp |first1=Sally |last2=Fitness |first2=Julie |title=Thinking/Feeling about Social and Personal Relationships |journal=Journal of Social and Personal Relationships |date=1 December 1999 |volume=16 |issue=6 |pages=731–750 |doi=10.1177/0265407599166004 |s2cid=145750153 |url=https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/0265407599166004 |language=en |issn=0265-4075}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Phelan |first1=Mark |last2=Arico |first2=Adam |last3=Nichols |first3=Shaun |title=Thinking Things and Feeling Things: On an Alleged Discontinuity in Folk Metaphysics of Mind |journal=Phenomenology and the Cognitive Sciences |date=2013 |volume=12 |issue=4 |pages=703–725 |doi=10.1007/s11097-012-9278-7 |s2cid=15856600 |url=https://philpapers.org/rec/PHETTA}}</ref> ==চিন্তাৰ তত্ত্বসমূহ== চিন্তাৰ বিভিন্ন তত্ত্ব প্ৰস্তাৱ কৰা হৈছে।<ref name="BorchertThinking">{{cite book |last1=Borchert |first1=Donald |title=Macmillan Encyclopedia of Philosophy, 2nd Edition |date=2006 |publisher=Macmillan |url=https://philpapers.org/rec/BORMEO |chapter=Thinking}}</ref> তেওঁলোকৰ লক্ষ্য হৈছে চিন্তাৰ নিৰ্দিষ্ট বৈশিষ্ট্যসমূহ ধৰি ৰখা। ইয়াত উল্লেখ কৰা তত্ত্বসমূহ একচেটিয়া নহয়: কিছুমানক বৈপৰীত্য সৃষ্টি নকৰাকৈ একত্ৰিত কৰাটো সম্ভৱ হ’ব পাৰে। ===প্লেটোবাদ=== প্লেটোবাদৰ মতে চিন্তা-চৰ্চা হৈছে এনে এক আধ্যাত্মিক কাৰ্য্যকলাপ য’ত প্লেটোৰ ৰূপ আৰু ইয়াৰ আন্তঃসম্পৰ্কসমূহ বুজি পোৱা আৰু পৰ্যবেক্ষণ কৰা হয়।<ref name="BorchertThinking"/><ref name="Woolf">{{cite journal |last1=Woolf |first1=Raphael |title=Plato and the Norms of Thought |journal=Mind |date=1 January 2013 |volume=122 |issue=485 |pages=171–216 |doi=10.1093/mind/fzt012 |url=https://academic.oup.com/mind/article/122/485/171/961176 |issn=0026-4423|doi-access=free }}</ref> এই কাৰ্য্যকলাপক নিৰৱ আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ এটা প্ৰকাৰ হিচাপে বুজা যায় য'ত আত্মাই নিজৰ লগত কথা পাতে।<ref name="Langland-Hassan">{{cite book |last1=Langland-Hassan |first1=Peter |last2=Vicente |first2=Agustin |title=Inner Speech: New Voices |date=2018 |location=Oxford |publisher=Oxford University Press |url=https://philpapers.org/rec/LANISN |chapter=Introduction}}</ref> প্লেটোৰ ৰূপবোৰক সাৰ্বজনীন হিচাপে দেখা যায় যিবোৰ সংবেদনশীল জগতৰ পৰা পৃথক অপৰিৱৰ্তিত ক্ষেত্ৰত বিদ্যমান। উদাহৰণস্বৰূপে ভালপোৱা, সৌন্দৰ্য্য, ঐক্য আৰু সমতাৰ ৰূপ।<ref>{{cite web |last1=Kraut |first1=Richard |title=Plato |url=https://plato.stanford.edu/entries/plato/ |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=24 April 2021 |date=2017}}</ref><ref>{{cite web |last1=Brickhouse |first1=Thomas |last2=Smith |first2=Nicholas D. |title=Plato: 6b. The Theory of Forms |url=https://iep.utm.edu/plato/#SH6b |website=Internet Encyclopedia of Philosophy |access-date=24 April 2021}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Nehamas |first1=Alexander |title=Plato on the Imperfection of the Sensible World |journal=American Philosophical Quarterly |date=1975 |volume=12 |issue=2 |pages=105–117 |jstor=20009565 |url=https://www.jstor.org/stable/20009565 |issn=0003-0481}}</ref>এই দৃষ্টিভংগীৰ ওপৰত চিন্তাৰ অসুবিধাটো হ’ল প্লেটোৰ ৰূপবোৰ ধৰিব নোৱাৰা আৰু ইন্দ্ৰিয় জগতত পোৱা কেৱল অনুকৰণৰ পৰা সেইবোৰক মৌলিক হিচাপে পৃথক কৰিব নোৱাৰা। ইয়াৰ অৰ্থ হ'ল উদাহৰণস্বৰূপে সৌন্দৰ্য্যক সৌন্দৰ্য্যৰ ব্যুৎপত্তিমূলক ছবিৰ পৰা পৃথক কৰা।<ref name="Woolf"/> এই মতামতৰ এটা সমস্যা হ'ল মানুহে কেনেকৈ প্লেটোৰ ৰূপসমূহৰ বিষয়ে শিকিব আৰু চিন্তা কৰিব পাৰে, যিবোৰ বেলেগ ক্ষেত্ৰৰ অন্তৰ্গত, সেই বিষয়ে ব্যাখ্যা কৰা।<ref name="BorchertThinking"/> প্লেটোৱে নিজেই এই সমস্যাটো তেওঁৰ স্মৃতি তত্ত্বৰ জৰিয়তে সমাধান কৰিবলৈ চেষ্টা কৰে, যাৰ মতে আত্মা ইতিমধ্যে প্লেটোৰ ৰূপসমূহৰ সংস্পৰ্শত আছিল আৰু সেয়েহে তেওঁলোক কেনেকুৱা সেই কথা মনত ৰাখিবলৈ সক্ষম হৈছে।<ref name="Woolf"/>কিন্তু এই ব্যাখ্যা বিভিন্ন অনুমানৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল যিবোৰ সমসাময়িক চিন্তাধাৰাত সাধাৰণতে গ্ৰহণ কৰা নহয়।<ref name="Woolf"/> ===এৰিষ্টোটেলবাদ আৰু ধাৰণাবাদ=== এৰিষ্ট'টেলৰ মতে মনটোৱে চিন্তাৰ বস্তুৰ সত্তাক বাস্তৱায়িত কৰি কিবা এটাৰ বিষয়ে চিন্তা কৰিবলৈ সক্ষম হয়।<ref name="BorchertThinking"/> গতিকে গছৰ কথা ভাবিলে মনটোৱে বৃক্ষ-ত্বক বস্তুগত কৰে। এই বস্তুনিষ্ঠতা প্ৰকৃত গছৰ দৰে পদাৰ্থত নহয়, মনতহে যদিও দুয়োটা ক্ষেত্ৰতে বস্তুগত হোৱা সাৰ্বজনীন সত্তা একে।<ref name="BorchertThinking"/> প্লেটোবাদৰ বিপৰীতে এই সাৰ্বজনীনতাক অপৰিৱৰ্তিত বুজিব পৰা জগতত বিদ্যমান প্লেটোৰ ৰূপ হিচাপে বুজা নহয়।<ref name="Sellars">{{cite book |last1=Sellars |first1=Wilfrid |title=Philosophy for The Future, The Quest of Modern Materialism |date=1949 |url=http://www.ditext.com/sellars/apm.html |chapter=Aristotelian Philosophies of Mind}}</ref> বৰঞ্চ ইহঁতৰ অস্তিত্ব কেৱল সেইখিনিলৈকেহে আছে যিমানখিনিলৈকে ইহঁতৰ উদাহৰণ দিয়া হয়। মনটোৱে অভিজ্ঞতাৰ পৰা বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে সাৰ্বজনীনতাৰ মাজত বৈষম্য কৰিবলৈ শিকে।<ref>{{cite web |last1=Klima |first1=Gyula |title=The Medieval Problem of Universals: 1. Introduction |url=https://plato.stanford.edu/entries/universals-medieval/#Intr |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2017}}</ref> এই ব্যাখ্যাই প্লেটোবাদৰ বিৰুদ্ধে উত্থাপিত বিভিন্ন আপত্তি এৰাই চলিছে।<ref name="Sellars"/> ধাৰণাবাদৰ লগত এৰিষ্ট’টেলবাদৰ ওতঃপ্ৰোত সম্পৰ্ক আছে। ইয়াৰ মতে চিন্তাধাৰাত মানসিকভাৱে উত্তেজিত ধাৰণা জড়িত হৈ থাকে। এই ধাৰণাবোৰৰ কিছুমান জন্মগত হ’ব পাৰে, কিন্তু বেছিভাগেই চিন্তাত ব্যৱহাৰ কৰাৰ আগতে ইন্দ্ৰিয় অভিজ্ঞতাৰ পৰা বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে শিকিব লাগে।<ref name="BorchertThinking"/> এই মতামতসমূহৰ বিৰুদ্ধে যুক্তি দিয়া হৈছে যে তেওঁলোকৰ চিন্তাৰ যুক্তিসংগত ৰূপৰ হিচাপ লোৱাত সমস্যা আছে। উদাহৰণস্বৰূপে, হয় বৰষুণ হ’ব বা বৰফ হ’ব বুলি ভবাটোৱেই বৰষুণ আৰু বৰফৰ সত্তাৰ উদাহৰণ দিয়া বা সংশ্লিষ্ট ধাৰণাবোৰ উদগনি দিয়াটোৱেই যথেষ্ট নহয়। ইয়াৰ কাৰণ হ'ল বৰষুণ আৰু নিয়ৰৰ মাজৰ বিচ্ছিন্ন সম্পৰ্ক এইদৰে বুজিব নোৱাৰি।।<ref name="BorchertThinking"/> এই অৱস্থানসমূহে ভাগ কৰা আন এটা সমস্যা হ'ল বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে মনটোৱে কেনেকৈ সত্তা বা ধাৰণা শিকে তাৰ সন্তোষজনক বিৱৰণ দিয়াত অসুবিধা।<ref name="BorchertThinking"/> ===আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্ব=== আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্বসমূহে দাবী কৰে যে চিন্তা কৰাটো আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ এটা প্ৰকাৰ। <ref name="Crowell"/><ref name="Harman4">{{cite book |last1=Harman |first1=Gilbert |title=Thought |date=1973 |publisher=Princeton University Press |url=https://philpapers.org/rec/HART |chapter=4. Thought and meaning}}</ref><ref name="Langland-Hassan">{{cite book |last1=Langland-Hassan |first1=Peter |last2=Vicente |first2=Agustin |title=Inner Speech: New Voices |date=2018 |location=Oxford |publisher=Oxford University Press |url=https://philpapers.org/rec/LANISN |chapter=Introduction}}</ref><ref name="BritannicaThought"/> এই মতামতক কেতিয়াবা মানসিক নামবাদ বুলিও কোৱা হয়।<ref name="BorchertThinking"/> ইয়াত কোৱা হৈছে যে চিন্তাৰ লগত নীৰৱে শব্দ উদগনি দিয়া আৰু সেইবোৰক সংযোগ কৰি মানসিক বাক্য গঠন কৰাটো জড়িত হৈ থাকে। এজন ব্যক্তিৰ চিন্তাৰ বিষয়ে যি জ্ঞান থাকে, সেই জ্ঞানক নিজৰ নিৰৱ একক কথন শুনি থকাৰ এক প্ৰকাৰ বুলি ব্যাখ্যা কৰিব পাৰি।<ref>{{cite journal |last1=Roessler |first1=Johannes |title=Thinking, Inner Speech, and Self-Awareness |journal=Review of Philosophy and Psychology |date=2016 |volume=7 |issue=3 |pages=541–557 |doi=10.1007/s13164-015-0267-y |s2cid=15028459 |url=https://philpapers.org/rec/ROETIS-2}}</ref> আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ তিনিটা কেন্দ্ৰীয় দিশ প্ৰায়ে আৰোপ কৰা হয়: ই গুৰুত্বপূৰ্ণ অৰ্থত শব্দ শুনাটোৰ দৰেই, ইয়াত ভাষাৰ ব্যৱহাৰ জড়িত আৰু ই এটা মতৰ পৰিকল্পনা গঠন কৰে যিটো প্ৰকৃত বাক্যৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰিব পৰা যাব।<ref name="BritannicaThought"/> ভাষাৰ সৈতে এই সংযোগৰ সমৰ্থন এইটোৱেই যে চিন্তাৰ লগত প্ৰায়ে বাক অংগত পেশীৰ কাৰ্য্যকলাপ থাকে। এই কাৰ্য্যকলাপে কিছুমান ক্ষেত্ৰত চিন্তা-চৰ্চাৰ সুবিধা প্ৰদান কৰিব পাৰে কিন্তু সাধাৰণতে ইয়াৰ বাবে ই অপৰিহাৰ্য নহয়। <ref name="BritannicaThought"/> কিছুমান বিৱৰণী অনুসৰি চিন্তা-চৰ্চা ইংৰাজী বা ফৰাচীৰ দৰে নিয়মীয়া ভাষাত নহয়, বৰঞ্চ সংশ্লিষ্ট প্ৰতীক আৰু বাক্য গঠনৰ নিজস্ব ধৰণৰ ভাষা থাকে। এই তত্ত্বক চিন্তা অনুমানৰ ভাষা বুলি জনা যায়।<ref name="Harman4">{{cite book |last1=Harman |first1=Gilbert |title=Thought |date=1973 |publisher=Princeton University Press |url=https://philpapers.org/rec/HART |chapter=4. Thought and meaning}}</ref><ref name="RescorlaLOTH">{{cite web |last1=Rescorla |first1=Michael |title=The Language of Thought Hypothesis |url=https://plato.stanford.edu/entries/language-thought/ |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=18 October 2021 |date=2019}}</ref> আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্বৰ প্ৰাৰম্ভিক যুক্তিযুক্ততা শক্তিশালী কাৰণ আত্মনিৰীক্ষণে দেখুৱাইছে যে বহু চিন্তাৰ লগত প্ৰকৃততে আভ্যন্তৰীণ বাক্যও থাকে। কিন্তু ইয়াৰ বিৰোধীসকলে সাধাৰণতে যুক্তি আগবঢ়ায় যে সকলো ধৰণৰ চিন্তাধাৰাৰ ক্ষেত্ৰতে এই কথা সত্য নহয়।<ref name="BorchertThinking"/><ref name="Nida-rümelin">{{cite journal |last1=Nida-rümelin |first1=Martine |title=Thinking Without Language. A Phenomenological Argument for Its Possibility and Existence |journal=Grazer Philosophische Studien |date=2010 |volume=81 |issue=1 |pages=55–75 |doi=10.1163/9789042030190_005 |url=https://philpapers.org/rec/NIDTWL}}</ref><ref name="Bermudez">{{cite book |last1=Bermudez |first1=Jose Luis |title=Thinking Without Words |date=2003 |publisher=Oxford University Press USA |url=https://philpapers.org/rec/LUITWW}}</ref> উদাহৰণস্বৰূপে, এইটো যুক্তি দিয়া হৈছে যে দিবাস্বপ্নৰ ৰূপসমূহে অভাষিক চিন্তাধাৰা গঠন কৰে।<ref>{{cite journal |last1=Lohmar |first1=Dieter |editor1-first=Dan |editor1-last=Zahavi |title=Language and non-linguistic thinking |journal=The Oxford Handbook of Contemporary Phenomenology |date= 2012 |doi=10.1093/oxfordhb/9780199594900.001.0001 |isbn=978-0-19-959490-0 |url=https://www.oxfordhandbooks.com/view/10.1093/oxfordhb/9780199594900.001.0001/oxfordhb-9780199594900-e-19 |language=en}}</ref> জীৱ-জন্তুৰ চিন্তা কৰাৰ ক্ষমতা আছে নে নাই সেই প্ৰশ্নৰ লগত এই বিষয়টো প্ৰাসংগিক। যদি চিন্তাধাৰা মূলতঃ ভাষাৰ সৈতে জড়িত, তেন্তে ইয়াৰ পৰা অনুমান কৰিব পাৰি যে মানুহ আৰু জীৱ-জন্তুৰ মাজত যথেষ্ট পাৰ্থক্য আছে কাৰণ কেৱল মানুহৰহে যথেষ্ট জটিল ভাষা আছে। কিন্তু অভাষিক চিন্তাৰ অস্তিত্বৰ পৰা অনুমান কৰিব পাৰি যে এই পাৰ্থক্য হয়তো ইমান ডাঙৰ নহ’বও পাৰে আৰু কিছুমান প্ৰাণীয়ে আচলতে চিন্তা কৰে।<ref name="Bermudez"/><ref>{{cite web |last1=Andrews |first1=Kristin |last2=Monsó |first2=Susana |title=Animal Cognition: 3.4 Thought |url=https://plato.stanford.edu/entries/cognition-animal/#Thou |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=25 October 2021 |date=2021}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Premack |first1=David |title=Human and animal cognition: Continuity and discontinuity |journal=Proceedings of the National Academy of Sciences |date=28 August 2007 |volume=104 |issue=35 |pages=13861–13867 |doi=10.1073/pnas.0706147104 |pmid=17717081 |pmc=1955772 |bibcode=2007PNAS..10413861P |language=en |issn=0027-8424|doi-access=free }}</ref> ===চিন্তাৰ ভাষা অনুমান=== ভাষা আৰু চিন্তাৰ সম্পৰ্কৰ সম্পৰ্কে বিভিন্ন তত্ত্ব আছে। সমসাময়িক দৰ্শনৰ এটা বিশিষ্ট সংস্কৰণক চিন্তাৰ ভাষা অনুমান বুলি কোৱা হয়।<ref name="Harman4"/><ref name="RescorlaLOTH"/><ref name="Katz">{{cite web |last1=Katz |first1=Matthew |title=Language of Thought Hypothesis |url=https://iep.utm.edu/lot-hypo/ |website=Internet Encyclopedia of Philosophy |access-date=27 October 2021}}</ref><ref name="Aydede">{{cite web |last1=Aydede |first1=Murat |title=Oxford Bibliographies: Language of Thought |url=https://www.oxfordbibliographies.com/view/document/obo-9780195396577/obo-9780195396577-0151.xml |access-date=27 October 2021 |language=en}}</ref><ref>{{cite book |last1=Fodor |first1=Jerry A. |title=Lot 2: The Language of Thought Revisited |date=2008 |publisher=Oxford University Press |url=https://philpapers.org/rec/FODLT}}</ref> ইয়াত উল্লেখ আছে যে চিন্তা কৰাটো এটা মানসিক ভাষাৰ মাধ্যমত ঘটে। এই ভাষাটোক প্ৰায়ে মেণ্টেলিজ বুলি কোৱা হয়, বিভিন্ন দিশত নিয়মীয়া ভাষাৰ সৈতে মিল আছে: ই বাক্য গঠন কৰিবলৈ ইটোৱে সিটোৰ লগত বাক্য গঠনমূলকভাৱে সংযুক্ত হৈ থকা শব্দৰে গঠিত।<ref name="Harman4"/><ref name="RescorlaLOTH"/><ref name="Katz"/><ref name="Aydede"/> এই দাবী কেৱল ভাষা আৰু চিন্তাৰ মাজৰ এক স্বজ্ঞাত উপমাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল নহয়। ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে ই এটা ভাষিক গঠন পাবলৈ প্ৰতিনিধিত্বমূলক ব্যৱস্থাই সন্নিৱিষ্ট কৰিবলগীয়া বৈশিষ্ট্যসমূহৰ স্পষ্ট সংজ্ঞা প্ৰদান কৰে।<ref name="Katz"/><ref name="RescorlaLOTH"/><ref name="Aydede"/> বাক্য গঠনৰ স্তৰত প্ৰতিনিধিত্বমূলক ব্যৱস্থাটোৱে দুবিধ উপস্থাপনৰ অধিকাৰী হ’ব লাগে: পৰমাণু আৰু যৌগিক উপস্থাপন। পাৰমাণৱিক উপস্থাপন মৌলিক আনহাতে যৌগ উপস্থাপন হয় অন্য যৌগ উপস্থাপনৰ দ্বাৰা বা পৰমাণু উপস্থাপনৰ দ্বাৰা গঠিত।<ref name="Katz"/><ref name="RescorlaLOTH"/><ref name="Aydede"/> অৰ্থবিজ্ঞানৰ স্তৰত অৰ্থগত বিষয়বস্তু বা যৌগিক উপস্থাপনসমূহৰ অৰ্থ ইয়াৰ গঠনকাৰীসমূহৰ অৰ্থগত বিষয়বস্তুৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰিব লাগে। প্ৰতিনিধিত্বমূলক ব্যৱস্থা এটা ভাষিকভাৱে গঠন হয় যদিহে ই এই দুটা প্ৰয়োজনীয়তা পূৰণ কৰে।<ref name="Katz"/><ref name="RescorlaLOTH"/><ref name="Aydede"/> === সংঘবাদ === === আচৰণবাদ === === গণনাবাদ === ==চিন্তাৰ প্ৰকাৰ== শৈক্ষিক সাহিত্যত বহুতো ধৰণৰ চিন্তাধাৰাৰ বিষয়ে আলোচনা কৰা হৈছে। এটা সাধাৰণ পদ্ধতিয়ে ইহঁতক সেইবোৰ ৰূপত বিভক্ত কৰে যিবোৰে তাত্ত্বিক জ্ঞান সৃষ্টিৰ লক্ষ্য ৰাখে আৰু যিবোৰৰ লক্ষ্য হৈছে কাৰ্য্য বা শুদ্ধ সিদ্ধান্ত উৎপন্ন কৰা, কিন্তু এই সকলোবোৰ ধৰণৰ সাৰাংশ দাঙি ধৰা কোনো সাৰ্বজনীনভাৱে গ্ৰহণযোগ্য শ্ৰেণীবিভাজন নাই। ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist}} [[শ্ৰেণী:মনোবিজ্ঞান]] [[শ্ৰেণী:মানৱ আচৰণ]] 2u0guz7lulewpfu3vyw795uh3ab4zcu 514453 514452 2025-06-02T18:10:10Z দিম্পল দাস 5159 /* চিন্তাৰ প্ৰকাৰ */ 514453 wikitext text/x-wiki [[File:Jardin du Musee Rodin Paris Le Penseur 20050402 (02).jpg|thumb|[[পেৰিছ]]ৰ ৰডিন সংগ্ৰহালয়ৰ বাগিচাত অগাষ্ট ৰডিনৰ (১৮৪০-১৯১৭) দ্য থিংকাৰ]] '''চিন্তা''' ({{Lang-en|Thought }}) আৰু '''বিচাৰ''' শব্দ দুটাই অতি সাধাৰণ অৰ্থত সংবেদনশীল উদ্দীপনাৰ পৰা স্বাধীনভাৱে হ’ব পৰা জ্ঞানমূলক প্ৰক্ৰিয়াক বুজায়। ইহঁতৰ আটাইতকৈ পেৰাডাইমেটিক ৰূপসমূহ হ’ল বিচাৰ, যুক্তি, ধাৰণা গঠন, সমস্যা সমাধান, আৰু বিবেচনা। কিন্তু আন মানসিক প্ৰক্ৰিয়া, যেনে কোনো ধাৰণা, স্মৃতি বা কল্পনাক বিবেচনা কৰাটোও প্ৰায়ে অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয়। এই প্ৰক্ৰিয়াবোৰ অনুভূতিৰ দৰে নহয়, সংবেদনশীল অংগৰ পৰা আভ্যন্তৰীণভাৱে স্বাধীনভাৱে হ’ব পাৰে। কিন্তু বহল অৰ্থত বুজিলে যিকোনো মানসিক পৰিঘটনাক উপলব্ধি আৰু অচেতন মানসিক প্ৰক্ৰিয়াকে ধৰি চিন্তাৰ এক প্ৰকাৰ হিচাপে বুজিব পাৰি। অলপ বেলেগ অৰ্থত চিন্তা শব্দটোৱে মানসিক প্ৰক্ৰিয়াবোৰক নিজেই নহয় বৰঞ্চ এই প্ৰক্ৰিয়াবোৰে কঢ়িয়াই অনা মানসিক অৱস্থা বা ধাৰণাৰ ব্যৱস্থাক বুজায়। ==সংজ্ঞা== "চিন্তা" আৰু "বিচাৰ" শব্দটোৱে বহুতো মানসিক কাৰ্য্যকলাপক বুজায়। <ref name="BritannicaThought">{{cite web |title=Thought |url=https://www.britannica.com/topic/thought |website=Encyclopedia Britannica |access-date=14 October 2021 |language=en}}</ref><ref>Random House Webster's Unabridged Dictionary, 2nd ed., 2001, Published by Random House, Inc., {{ISBN|978-0-375-42599-8}}, p. 1975</ref><ref>Webster's II New College Dictionary, Webster Staff, Webster, Houghton Mifflin Company, 2nd ed., illustrated, revised Published by Houghton Mifflin Harcourt, 1999, {{ISBN|978-0-395-96214-5}}, p. 1147</ref> ইয়াৰ অতি সাধাৰণ অৰ্থত ইহঁতক সচেতন প্ৰক্ৰিয়া হিচাপে বুজা যায় যিবোৰ সংবেদনশীল উদ্দীপনাৰ পৰা স্বাধীনভাৱে হ'ব পাৰে।<ref name="Breyer">{{cite book |last1=Breyer |first1=Thiemo |last2=Gutland |first2=Christopher |title=Phenomenology of Thinking: Philosophical Investigations into the Character of Cognitive Experiences |date=2015 |pages=1–24 |url=https://philpapers.org/rec/BREI-15 |chapter=Introduction|publisher=Routledge }}</ref><ref name="Nida-rümelin">{{cite journal |last1=Nida-rümelin |first1=Martine |title=Thinking Without Language. A Phenomenological Argument for Its Possibility and Existence |journal=Grazer Philosophische Studien |date=2010 |volume=81 |issue=1 |pages=55–75 |doi=10.1163/9789042030190_005 |url=https://philpapers.org/rec/NIDTWL}}</ref> ইয়াৰ ভিতৰত বিভিন্ন ভিন্ন মানসিক প্ৰক্ৰিয়াও অন্তৰ্ভুক্ত, যেনে কোনো ধাৰণা বা প্ৰস্তাৱক বিবেচনা কৰা বা সেইটো সত্য বুলি বিচাৰ কৰা। এই অৰ্থত স্মৃতি আৰু কল্পনা চিন্তাৰ ৰূপ কিন্তু উপলব্ধি নহয়।<ref name="Crowell">{{cite book |last1=Crowell |first1=Steven |editor-first1=Thiemo |editor-first2=Christopher |editor-last1=Breyer |editor-last2=Gutland |title=Phenomenology of Thinking |date=2015 |publisher=Routledge |isbn=978-1-315-69773-4 |url=https://www.taylorfrancis.com/chapters/edit/10.4324/9781315697734-14/think-steven-crowell |chapter=What Is It to Think?|pages=189–212 |doi=10.4324/9781315697734 }}</ref> অধিক সীমিত অৰ্থত অতি পেৰাডাইমেটিক ক্ষেত্ৰবোৰকহে চিন্তা বুলি গণ্য কৰা হয়। এইবোৰৰ লগত এনে সচেতন প্ৰক্ৰিয়া জড়িত হৈ থাকে যিবোৰ ধাৰণাগত বা ভাষিক আৰু যথেষ্ট বিমূৰ্ত, যেনে বিচাৰ কৰা, অনুমান কৰা, সমস্যা সমাধান কৰা আৰু বিবেচনা কৰা। <ref name="BritannicaThought"/> <ref name="Mole">{{cite web |last1=Mole |first1=Christopher |title=Attention: 2.3 Coherence Theories |url=https://plato.stanford.edu/entries/attention/#CohThe |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2021}}</ref><ref name="Katsafanas">{{cite journal |last1=Katsafanas |first1=Paul |title=Nietzsche on the Nature of the Unconscious |journal=Inquiry: An Interdisciplinary Journal of Philosophy |date=2015 |volume=58 |issue=3 |pages=327–352 |doi=10.1080/0020174X.2013.855658 |s2cid=38776513 |url=https://philpapers.org/rec/KATNOT}}</ref> কেতিয়াবা "চিন্তা" আৰু "বিচাৰ" শব্দ দুটাক অতি বহল অৰ্থত বুজা যায় যে ই যিকোনো ধৰণৰ মানসিক প্ৰক্ৰিয়াক বুজায়, সচেতন বা অচেতন।<ref name="Garrison">{{cite journal |last1=Garrison |first1=Katie E. |last2=Handley |first2=Ian M. |title=Not Merely Experiential: Unconscious Thought Can Be Rational |journal=Frontiers in Psychology |date=2017 |volume=8 |pages=1096 |doi=10.3389/fpsyg.2017.01096 |pmid=28729844 |pmc=5498519 |issn=1664-1078|doi-access=free }}</ref><ref name="Dijksterhuis">{{cite journal |last1=Dijksterhuis |first1=Ap |last2=Nordgren |first2=Loran F. |title=A Theory of Unconscious Thought |journal=Perspectives on Psychological Science |date=1 June 2006 |volume=1 |issue=2 |pages=95–109 |doi=10.1111/j.1745-6916.2006.00007.x |pmid=26151465 |s2cid=7875280 |url=https://journals.sagepub.com/doi/10.1111/j.1745-6916.2006.00007.x |language=en |issn=1745-6916|hdl=2066/55863 |hdl-access=free }}</ref> এই অৰ্থত ইয়াক "মন" শব্দটোৰ সমাৰ্থকভাৱে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি। এই ব্যৱহাৰৰ সন্মুখীন হয়, উদাহৰণস্বৰূপে, কাৰ্টেছিয়ান পৰম্পৰাত, য’ত মনক চিন্তা কৰা বস্তু বুলি বুজা যায়, আৰু জ্ঞানমূলক বিজ্ঞানত।<ref name="Crowell"/><ref>{{cite web |last1=Skirry |first1=Justin |title=Descartes, Rene: Mind-Body Distinction |url=https://iep.utm.edu/descmind/ |website=Internet Encyclopedia of Philosophy |access-date=17 October 2021}}</ref><ref>{{cite web |last1=Smith |first1=Kurt |title=Descartes' Theory of Ideas: 1. Ideas Understood as Modes of Thinking |url=https://plato.stanford.edu/entries/descartes-ideas/#thoughts |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2021}}</ref><ref name="Baum">{{cite book |last1=Baum |first1=Eric B. |title=What Is Thought? |date=2004 |publisher=Cambridge MA: Bradford Book/MIT Press |url=https://philpapers.org/rec/BAUWIT |chapter=1. Introduction}}</ref> কিন্তু এই জ্ঞানৰ ভিতৰত এনে প্ৰক্ৰিয়াই চিন্তা বুলি গণ্য কৰিবলৈ বুদ্ধিমান আচৰণৰ সূচনা কৰিবলগীয়া হোৱা বাধাটোও অন্তৰ্ভুক্ত হ’ব পাৰে। <ref>{{cite journal |last1=Block |first1=Ned |title=Psychologism and Behaviorism |journal=Philosophical Review |date=1981 |volume=90 |issue=1 |pages=5–43 |doi=10.2307/2184371 |jstor=2184371 |url=https://philpapers.org/rec/BLOPAB}}</ref> শৈক্ষিক সাহিত্যত কেতিয়াবা দেখা পোৱা এটা বৈপৰীত্য হ’ল চিন্তা আৰু অনুভৱৰ মাজত। এই প্ৰসংগত চিন্তাধাৰা নিজৰ বিষয়ৰ প্ৰতি শান্ত, বস্তুনিষ্ঠ আৰু যুক্তিসংগত দৃষ্টিভংগীৰ সৈতে জড়িত হোৱাৰ বিপৰীতে অনুভৱৰ লগত প্ৰত্যক্ষ আৱেগিক নিয়োজিততা জড়িত হৈ থাকে।<ref>{{cite journal |last1=Romer |first1=Paul M. |title=Thinking and Feeling |journal=American Economic Review |date=May 2000 |volume=90 |issue=2 |pages=439–443 |doi=10.1257/aer.90.2.439 |url=https://www.aeaweb.org/articles?id=10.1257/aer.90.2.439 |language=en |issn=0002-8282}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Planalp |first1=Sally |last2=Fitness |first2=Julie |title=Thinking/Feeling about Social and Personal Relationships |journal=Journal of Social and Personal Relationships |date=1 December 1999 |volume=16 |issue=6 |pages=731–750 |doi=10.1177/0265407599166004 |s2cid=145750153 |url=https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/0265407599166004 |language=en |issn=0265-4075}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Phelan |first1=Mark |last2=Arico |first2=Adam |last3=Nichols |first3=Shaun |title=Thinking Things and Feeling Things: On an Alleged Discontinuity in Folk Metaphysics of Mind |journal=Phenomenology and the Cognitive Sciences |date=2013 |volume=12 |issue=4 |pages=703–725 |doi=10.1007/s11097-012-9278-7 |s2cid=15856600 |url=https://philpapers.org/rec/PHETTA}}</ref> ==চিন্তাৰ তত্ত্বসমূহ== চিন্তাৰ বিভিন্ন তত্ত্ব প্ৰস্তাৱ কৰা হৈছে।<ref name="BorchertThinking">{{cite book |last1=Borchert |first1=Donald |title=Macmillan Encyclopedia of Philosophy, 2nd Edition |date=2006 |publisher=Macmillan |url=https://philpapers.org/rec/BORMEO |chapter=Thinking}}</ref> তেওঁলোকৰ লক্ষ্য হৈছে চিন্তাৰ নিৰ্দিষ্ট বৈশিষ্ট্যসমূহ ধৰি ৰখা। ইয়াত উল্লেখ কৰা তত্ত্বসমূহ একচেটিয়া নহয়: কিছুমানক বৈপৰীত্য সৃষ্টি নকৰাকৈ একত্ৰিত কৰাটো সম্ভৱ হ’ব পাৰে। ===প্লেটোবাদ=== প্লেটোবাদৰ মতে চিন্তা-চৰ্চা হৈছে এনে এক আধ্যাত্মিক কাৰ্য্যকলাপ য’ত প্লেটোৰ ৰূপ আৰু ইয়াৰ আন্তঃসম্পৰ্কসমূহ বুজি পোৱা আৰু পৰ্যবেক্ষণ কৰা হয়।<ref name="BorchertThinking"/><ref name="Woolf">{{cite journal |last1=Woolf |first1=Raphael |title=Plato and the Norms of Thought |journal=Mind |date=1 January 2013 |volume=122 |issue=485 |pages=171–216 |doi=10.1093/mind/fzt012 |url=https://academic.oup.com/mind/article/122/485/171/961176 |issn=0026-4423|doi-access=free }}</ref> এই কাৰ্য্যকলাপক নিৰৱ আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ এটা প্ৰকাৰ হিচাপে বুজা যায় য'ত আত্মাই নিজৰ লগত কথা পাতে।<ref name="Langland-Hassan">{{cite book |last1=Langland-Hassan |first1=Peter |last2=Vicente |first2=Agustin |title=Inner Speech: New Voices |date=2018 |location=Oxford |publisher=Oxford University Press |url=https://philpapers.org/rec/LANISN |chapter=Introduction}}</ref> প্লেটোৰ ৰূপবোৰক সাৰ্বজনীন হিচাপে দেখা যায় যিবোৰ সংবেদনশীল জগতৰ পৰা পৃথক অপৰিৱৰ্তিত ক্ষেত্ৰত বিদ্যমান। উদাহৰণস্বৰূপে ভালপোৱা, সৌন্দৰ্য্য, ঐক্য আৰু সমতাৰ ৰূপ।<ref>{{cite web |last1=Kraut |first1=Richard |title=Plato |url=https://plato.stanford.edu/entries/plato/ |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=24 April 2021 |date=2017}}</ref><ref>{{cite web |last1=Brickhouse |first1=Thomas |last2=Smith |first2=Nicholas D. |title=Plato: 6b. The Theory of Forms |url=https://iep.utm.edu/plato/#SH6b |website=Internet Encyclopedia of Philosophy |access-date=24 April 2021}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Nehamas |first1=Alexander |title=Plato on the Imperfection of the Sensible World |journal=American Philosophical Quarterly |date=1975 |volume=12 |issue=2 |pages=105–117 |jstor=20009565 |url=https://www.jstor.org/stable/20009565 |issn=0003-0481}}</ref>এই দৃষ্টিভংগীৰ ওপৰত চিন্তাৰ অসুবিধাটো হ’ল প্লেটোৰ ৰূপবোৰ ধৰিব নোৱাৰা আৰু ইন্দ্ৰিয় জগতত পোৱা কেৱল অনুকৰণৰ পৰা সেইবোৰক মৌলিক হিচাপে পৃথক কৰিব নোৱাৰা। ইয়াৰ অৰ্থ হ'ল উদাহৰণস্বৰূপে সৌন্দৰ্য্যক সৌন্দৰ্য্যৰ ব্যুৎপত্তিমূলক ছবিৰ পৰা পৃথক কৰা।<ref name="Woolf"/> এই মতামতৰ এটা সমস্যা হ'ল মানুহে কেনেকৈ প্লেটোৰ ৰূপসমূহৰ বিষয়ে শিকিব আৰু চিন্তা কৰিব পাৰে, যিবোৰ বেলেগ ক্ষেত্ৰৰ অন্তৰ্গত, সেই বিষয়ে ব্যাখ্যা কৰা।<ref name="BorchertThinking"/> প্লেটোৱে নিজেই এই সমস্যাটো তেওঁৰ স্মৃতি তত্ত্বৰ জৰিয়তে সমাধান কৰিবলৈ চেষ্টা কৰে, যাৰ মতে আত্মা ইতিমধ্যে প্লেটোৰ ৰূপসমূহৰ সংস্পৰ্শত আছিল আৰু সেয়েহে তেওঁলোক কেনেকুৱা সেই কথা মনত ৰাখিবলৈ সক্ষম হৈছে।<ref name="Woolf"/>কিন্তু এই ব্যাখ্যা বিভিন্ন অনুমানৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল যিবোৰ সমসাময়িক চিন্তাধাৰাত সাধাৰণতে গ্ৰহণ কৰা নহয়।<ref name="Woolf"/> ===এৰিষ্টোটেলবাদ আৰু ধাৰণাবাদ=== এৰিষ্ট'টেলৰ মতে মনটোৱে চিন্তাৰ বস্তুৰ সত্তাক বাস্তৱায়িত কৰি কিবা এটাৰ বিষয়ে চিন্তা কৰিবলৈ সক্ষম হয়।<ref name="BorchertThinking"/> গতিকে গছৰ কথা ভাবিলে মনটোৱে বৃক্ষ-ত্বক বস্তুগত কৰে। এই বস্তুনিষ্ঠতা প্ৰকৃত গছৰ দৰে পদাৰ্থত নহয়, মনতহে যদিও দুয়োটা ক্ষেত্ৰতে বস্তুগত হোৱা সাৰ্বজনীন সত্তা একে।<ref name="BorchertThinking"/> প্লেটোবাদৰ বিপৰীতে এই সাৰ্বজনীনতাক অপৰিৱৰ্তিত বুজিব পৰা জগতত বিদ্যমান প্লেটোৰ ৰূপ হিচাপে বুজা নহয়।<ref name="Sellars">{{cite book |last1=Sellars |first1=Wilfrid |title=Philosophy for The Future, The Quest of Modern Materialism |date=1949 |url=http://www.ditext.com/sellars/apm.html |chapter=Aristotelian Philosophies of Mind}}</ref> বৰঞ্চ ইহঁতৰ অস্তিত্ব কেৱল সেইখিনিলৈকেহে আছে যিমানখিনিলৈকে ইহঁতৰ উদাহৰণ দিয়া হয়। মনটোৱে অভিজ্ঞতাৰ পৰা বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে সাৰ্বজনীনতাৰ মাজত বৈষম্য কৰিবলৈ শিকে।<ref>{{cite web |last1=Klima |first1=Gyula |title=The Medieval Problem of Universals: 1. Introduction |url=https://plato.stanford.edu/entries/universals-medieval/#Intr |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2017}}</ref> এই ব্যাখ্যাই প্লেটোবাদৰ বিৰুদ্ধে উত্থাপিত বিভিন্ন আপত্তি এৰাই চলিছে।<ref name="Sellars"/> ধাৰণাবাদৰ লগত এৰিষ্ট’টেলবাদৰ ওতঃপ্ৰোত সম্পৰ্ক আছে। ইয়াৰ মতে চিন্তাধাৰাত মানসিকভাৱে উত্তেজিত ধাৰণা জড়িত হৈ থাকে। এই ধাৰণাবোৰৰ কিছুমান জন্মগত হ’ব পাৰে, কিন্তু বেছিভাগেই চিন্তাত ব্যৱহাৰ কৰাৰ আগতে ইন্দ্ৰিয় অভিজ্ঞতাৰ পৰা বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে শিকিব লাগে।<ref name="BorchertThinking"/> এই মতামতসমূহৰ বিৰুদ্ধে যুক্তি দিয়া হৈছে যে তেওঁলোকৰ চিন্তাৰ যুক্তিসংগত ৰূপৰ হিচাপ লোৱাত সমস্যা আছে। উদাহৰণস্বৰূপে, হয় বৰষুণ হ’ব বা বৰফ হ’ব বুলি ভবাটোৱেই বৰষুণ আৰু বৰফৰ সত্তাৰ উদাহৰণ দিয়া বা সংশ্লিষ্ট ধাৰণাবোৰ উদগনি দিয়াটোৱেই যথেষ্ট নহয়। ইয়াৰ কাৰণ হ'ল বৰষুণ আৰু নিয়ৰৰ মাজৰ বিচ্ছিন্ন সম্পৰ্ক এইদৰে বুজিব নোৱাৰি।।<ref name="BorchertThinking"/> এই অৱস্থানসমূহে ভাগ কৰা আন এটা সমস্যা হ'ল বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে মনটোৱে কেনেকৈ সত্তা বা ধাৰণা শিকে তাৰ সন্তোষজনক বিৱৰণ দিয়াত অসুবিধা।<ref name="BorchertThinking"/> ===আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্ব=== আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্বসমূহে দাবী কৰে যে চিন্তা কৰাটো আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ এটা প্ৰকাৰ। <ref name="Crowell"/><ref name="Harman4">{{cite book |last1=Harman |first1=Gilbert |title=Thought |date=1973 |publisher=Princeton University Press |url=https://philpapers.org/rec/HART |chapter=4. Thought and meaning}}</ref><ref name="Langland-Hassan">{{cite book |last1=Langland-Hassan |first1=Peter |last2=Vicente |first2=Agustin |title=Inner Speech: New Voices |date=2018 |location=Oxford |publisher=Oxford University Press |url=https://philpapers.org/rec/LANISN |chapter=Introduction}}</ref><ref name="BritannicaThought"/> এই মতামতক কেতিয়াবা মানসিক নামবাদ বুলিও কোৱা হয়।<ref name="BorchertThinking"/> ইয়াত কোৱা হৈছে যে চিন্তাৰ লগত নীৰৱে শব্দ উদগনি দিয়া আৰু সেইবোৰক সংযোগ কৰি মানসিক বাক্য গঠন কৰাটো জড়িত হৈ থাকে। এজন ব্যক্তিৰ চিন্তাৰ বিষয়ে যি জ্ঞান থাকে, সেই জ্ঞানক নিজৰ নিৰৱ একক কথন শুনি থকাৰ এক প্ৰকাৰ বুলি ব্যাখ্যা কৰিব পাৰি।<ref>{{cite journal |last1=Roessler |first1=Johannes |title=Thinking, Inner Speech, and Self-Awareness |journal=Review of Philosophy and Psychology |date=2016 |volume=7 |issue=3 |pages=541–557 |doi=10.1007/s13164-015-0267-y |s2cid=15028459 |url=https://philpapers.org/rec/ROETIS-2}}</ref> আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ তিনিটা কেন্দ্ৰীয় দিশ প্ৰায়ে আৰোপ কৰা হয়: ই গুৰুত্বপূৰ্ণ অৰ্থত শব্দ শুনাটোৰ দৰেই, ইয়াত ভাষাৰ ব্যৱহাৰ জড়িত আৰু ই এটা মতৰ পৰিকল্পনা গঠন কৰে যিটো প্ৰকৃত বাক্যৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰিব পৰা যাব।<ref name="BritannicaThought"/> ভাষাৰ সৈতে এই সংযোগৰ সমৰ্থন এইটোৱেই যে চিন্তাৰ লগত প্ৰায়ে বাক অংগত পেশীৰ কাৰ্য্যকলাপ থাকে। এই কাৰ্য্যকলাপে কিছুমান ক্ষেত্ৰত চিন্তা-চৰ্চাৰ সুবিধা প্ৰদান কৰিব পাৰে কিন্তু সাধাৰণতে ইয়াৰ বাবে ই অপৰিহাৰ্য নহয়। <ref name="BritannicaThought"/> কিছুমান বিৱৰণী অনুসৰি চিন্তা-চৰ্চা ইংৰাজী বা ফৰাচীৰ দৰে নিয়মীয়া ভাষাত নহয়, বৰঞ্চ সংশ্লিষ্ট প্ৰতীক আৰু বাক্য গঠনৰ নিজস্ব ধৰণৰ ভাষা থাকে। এই তত্ত্বক চিন্তা অনুমানৰ ভাষা বুলি জনা যায়।<ref name="Harman4">{{cite book |last1=Harman |first1=Gilbert |title=Thought |date=1973 |publisher=Princeton University Press |url=https://philpapers.org/rec/HART |chapter=4. Thought and meaning}}</ref><ref name="RescorlaLOTH">{{cite web |last1=Rescorla |first1=Michael |title=The Language of Thought Hypothesis |url=https://plato.stanford.edu/entries/language-thought/ |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=18 October 2021 |date=2019}}</ref> আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্বৰ প্ৰাৰম্ভিক যুক্তিযুক্ততা শক্তিশালী কাৰণ আত্মনিৰীক্ষণে দেখুৱাইছে যে বহু চিন্তাৰ লগত প্ৰকৃততে আভ্যন্তৰীণ বাক্যও থাকে। কিন্তু ইয়াৰ বিৰোধীসকলে সাধাৰণতে যুক্তি আগবঢ়ায় যে সকলো ধৰণৰ চিন্তাধাৰাৰ ক্ষেত্ৰতে এই কথা সত্য নহয়।<ref name="BorchertThinking"/><ref name="Nida-rümelin">{{cite journal |last1=Nida-rümelin |first1=Martine |title=Thinking Without Language. A Phenomenological Argument for Its Possibility and Existence |journal=Grazer Philosophische Studien |date=2010 |volume=81 |issue=1 |pages=55–75 |doi=10.1163/9789042030190_005 |url=https://philpapers.org/rec/NIDTWL}}</ref><ref name="Bermudez">{{cite book |last1=Bermudez |first1=Jose Luis |title=Thinking Without Words |date=2003 |publisher=Oxford University Press USA |url=https://philpapers.org/rec/LUITWW}}</ref> উদাহৰণস্বৰূপে, এইটো যুক্তি দিয়া হৈছে যে দিবাস্বপ্নৰ ৰূপসমূহে অভাষিক চিন্তাধাৰা গঠন কৰে।<ref>{{cite journal |last1=Lohmar |first1=Dieter |editor1-first=Dan |editor1-last=Zahavi |title=Language and non-linguistic thinking |journal=The Oxford Handbook of Contemporary Phenomenology |date= 2012 |doi=10.1093/oxfordhb/9780199594900.001.0001 |isbn=978-0-19-959490-0 |url=https://www.oxfordhandbooks.com/view/10.1093/oxfordhb/9780199594900.001.0001/oxfordhb-9780199594900-e-19 |language=en}}</ref> জীৱ-জন্তুৰ চিন্তা কৰাৰ ক্ষমতা আছে নে নাই সেই প্ৰশ্নৰ লগত এই বিষয়টো প্ৰাসংগিক। যদি চিন্তাধাৰা মূলতঃ ভাষাৰ সৈতে জড়িত, তেন্তে ইয়াৰ পৰা অনুমান কৰিব পাৰি যে মানুহ আৰু জীৱ-জন্তুৰ মাজত যথেষ্ট পাৰ্থক্য আছে কাৰণ কেৱল মানুহৰহে যথেষ্ট জটিল ভাষা আছে। কিন্তু অভাষিক চিন্তাৰ অস্তিত্বৰ পৰা অনুমান কৰিব পাৰি যে এই পাৰ্থক্য হয়তো ইমান ডাঙৰ নহ’বও পাৰে আৰু কিছুমান প্ৰাণীয়ে আচলতে চিন্তা কৰে।<ref name="Bermudez"/><ref>{{cite web |last1=Andrews |first1=Kristin |last2=Monsó |first2=Susana |title=Animal Cognition: 3.4 Thought |url=https://plato.stanford.edu/entries/cognition-animal/#Thou |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=25 October 2021 |date=2021}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Premack |first1=David |title=Human and animal cognition: Continuity and discontinuity |journal=Proceedings of the National Academy of Sciences |date=28 August 2007 |volume=104 |issue=35 |pages=13861–13867 |doi=10.1073/pnas.0706147104 |pmid=17717081 |pmc=1955772 |bibcode=2007PNAS..10413861P |language=en |issn=0027-8424|doi-access=free }}</ref> ===চিন্তাৰ ভাষা অনুমান=== ভাষা আৰু চিন্তাৰ সম্পৰ্কৰ সম্পৰ্কে বিভিন্ন তত্ত্ব আছে। সমসাময়িক দৰ্শনৰ এটা বিশিষ্ট সংস্কৰণক চিন্তাৰ ভাষা অনুমান বুলি কোৱা হয়।<ref name="Harman4"/><ref name="RescorlaLOTH"/><ref name="Katz">{{cite web |last1=Katz |first1=Matthew |title=Language of Thought Hypothesis |url=https://iep.utm.edu/lot-hypo/ |website=Internet Encyclopedia of Philosophy |access-date=27 October 2021}}</ref><ref name="Aydede">{{cite web |last1=Aydede |first1=Murat |title=Oxford Bibliographies: Language of Thought |url=https://www.oxfordbibliographies.com/view/document/obo-9780195396577/obo-9780195396577-0151.xml |access-date=27 October 2021 |language=en}}</ref><ref>{{cite book |last1=Fodor |first1=Jerry A. |title=Lot 2: The Language of Thought Revisited |date=2008 |publisher=Oxford University Press |url=https://philpapers.org/rec/FODLT}}</ref> ইয়াত উল্লেখ আছে যে চিন্তা কৰাটো এটা মানসিক ভাষাৰ মাধ্যমত ঘটে। এই ভাষাটোক প্ৰায়ে মেণ্টেলিজ বুলি কোৱা হয়, বিভিন্ন দিশত নিয়মীয়া ভাষাৰ সৈতে মিল আছে: ই বাক্য গঠন কৰিবলৈ ইটোৱে সিটোৰ লগত বাক্য গঠনমূলকভাৱে সংযুক্ত হৈ থকা শব্দৰে গঠিত।<ref name="Harman4"/><ref name="RescorlaLOTH"/><ref name="Katz"/><ref name="Aydede"/> এই দাবী কেৱল ভাষা আৰু চিন্তাৰ মাজৰ এক স্বজ্ঞাত উপমাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল নহয়। ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে ই এটা ভাষিক গঠন পাবলৈ প্ৰতিনিধিত্বমূলক ব্যৱস্থাই সন্নিৱিষ্ট কৰিবলগীয়া বৈশিষ্ট্যসমূহৰ স্পষ্ট সংজ্ঞা প্ৰদান কৰে।<ref name="Katz"/><ref name="RescorlaLOTH"/><ref name="Aydede"/> বাক্য গঠনৰ স্তৰত প্ৰতিনিধিত্বমূলক ব্যৱস্থাটোৱে দুবিধ উপস্থাপনৰ অধিকাৰী হ’ব লাগে: পৰমাণু আৰু যৌগিক উপস্থাপন। পাৰমাণৱিক উপস্থাপন মৌলিক আনহাতে যৌগ উপস্থাপন হয় অন্য যৌগ উপস্থাপনৰ দ্বাৰা বা পৰমাণু উপস্থাপনৰ দ্বাৰা গঠিত।<ref name="Katz"/><ref name="RescorlaLOTH"/><ref name="Aydede"/> অৰ্থবিজ্ঞানৰ স্তৰত অৰ্থগত বিষয়বস্তু বা যৌগিক উপস্থাপনসমূহৰ অৰ্থ ইয়াৰ গঠনকাৰীসমূহৰ অৰ্থগত বিষয়বস্তুৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰিব লাগে। প্ৰতিনিধিত্বমূলক ব্যৱস্থা এটা ভাষিকভাৱে গঠন হয় যদিহে ই এই দুটা প্ৰয়োজনীয়তা পূৰণ কৰে।<ref name="Katz"/><ref name="RescorlaLOTH"/><ref name="Aydede"/> === সংঘবাদ === === আচৰণবাদ === === গণনাবাদ === ==চিন্তাৰ প্ৰকাৰ== শৈক্ষিক সাহিত্যত বহুতো ধৰণৰ চিন্তাধাৰাৰ বিষয়ে আলোচনা কৰা হৈছে। এটা সাধাৰণ পদ্ধতিয়ে ইহঁতক সেইবোৰ ৰূপত বিভক্ত কৰে যিবোৰে তাত্ত্বিক জ্ঞান সৃষ্টিৰ লক্ষ্য ৰাখে আৰু যিবোৰৰ লক্ষ্য হৈছে কাৰ্য্য বা শুদ্ধ সিদ্ধান্ত উৎপন্ন কৰা,<ref name="BorchertThinking">{{cite book |last1=Borchert |first1=Donald |title=Macmillan Encyclopedia of Philosophy, 2nd Edition |date=2006 |publisher=Macmillan |url=https://philpapers.org/rec/BORMEO |chapter=Thinking}}</ref> কিন্তু এই সকলোবোৰ ধৰণৰ সাৰাংশ দাঙি ধৰা কোনো সাৰ্বজনীনভাৱে গ্ৰহণযোগ্য শ্ৰেণীবিভাজন নাই। ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist}} [[শ্ৰেণী:মনোবিজ্ঞান]] [[শ্ৰেণী:মানৱ আচৰণ]] rq3n7xhu4fr6lc4ycakywztk5tbyay0 514454 514453 2025-06-02T18:13:37Z দিম্পল দাস 5159 /* চিন্তাৰ প্ৰকাৰ */ 514454 wikitext text/x-wiki [[File:Jardin du Musee Rodin Paris Le Penseur 20050402 (02).jpg|thumb|[[পেৰিছ]]ৰ ৰডিন সংগ্ৰহালয়ৰ বাগিচাত অগাষ্ট ৰডিনৰ (১৮৪০-১৯১৭) দ্য থিংকাৰ]] '''চিন্তা''' ({{Lang-en|Thought }}) আৰু '''বিচাৰ''' শব্দ দুটাই অতি সাধাৰণ অৰ্থত সংবেদনশীল উদ্দীপনাৰ পৰা স্বাধীনভাৱে হ’ব পৰা জ্ঞানমূলক প্ৰক্ৰিয়াক বুজায়। ইহঁতৰ আটাইতকৈ পেৰাডাইমেটিক ৰূপসমূহ হ’ল বিচাৰ, যুক্তি, ধাৰণা গঠন, সমস্যা সমাধান, আৰু বিবেচনা। কিন্তু আন মানসিক প্ৰক্ৰিয়া, যেনে কোনো ধাৰণা, স্মৃতি বা কল্পনাক বিবেচনা কৰাটোও প্ৰায়ে অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয়। এই প্ৰক্ৰিয়াবোৰ অনুভূতিৰ দৰে নহয়, সংবেদনশীল অংগৰ পৰা আভ্যন্তৰীণভাৱে স্বাধীনভাৱে হ’ব পাৰে। কিন্তু বহল অৰ্থত বুজিলে যিকোনো মানসিক পৰিঘটনাক উপলব্ধি আৰু অচেতন মানসিক প্ৰক্ৰিয়াকে ধৰি চিন্তাৰ এক প্ৰকাৰ হিচাপে বুজিব পাৰি। অলপ বেলেগ অৰ্থত চিন্তা শব্দটোৱে মানসিক প্ৰক্ৰিয়াবোৰক নিজেই নহয় বৰঞ্চ এই প্ৰক্ৰিয়াবোৰে কঢ়িয়াই অনা মানসিক অৱস্থা বা ধাৰণাৰ ব্যৱস্থাক বুজায়। ==সংজ্ঞা== "চিন্তা" আৰু "বিচাৰ" শব্দটোৱে বহুতো মানসিক কাৰ্য্যকলাপক বুজায়। <ref name="BritannicaThought">{{cite web |title=Thought |url=https://www.britannica.com/topic/thought |website=Encyclopedia Britannica |access-date=14 October 2021 |language=en}}</ref><ref>Random House Webster's Unabridged Dictionary, 2nd ed., 2001, Published by Random House, Inc., {{ISBN|978-0-375-42599-8}}, p. 1975</ref><ref>Webster's II New College Dictionary, Webster Staff, Webster, Houghton Mifflin Company, 2nd ed., illustrated, revised Published by Houghton Mifflin Harcourt, 1999, {{ISBN|978-0-395-96214-5}}, p. 1147</ref> ইয়াৰ অতি সাধাৰণ অৰ্থত ইহঁতক সচেতন প্ৰক্ৰিয়া হিচাপে বুজা যায় যিবোৰ সংবেদনশীল উদ্দীপনাৰ পৰা স্বাধীনভাৱে হ'ব পাৰে।<ref name="Breyer">{{cite book |last1=Breyer |first1=Thiemo |last2=Gutland |first2=Christopher |title=Phenomenology of Thinking: Philosophical Investigations into the Character of Cognitive Experiences |date=2015 |pages=1–24 |url=https://philpapers.org/rec/BREI-15 |chapter=Introduction|publisher=Routledge }}</ref><ref name="Nida-rümelin">{{cite journal |last1=Nida-rümelin |first1=Martine |title=Thinking Without Language. A Phenomenological Argument for Its Possibility and Existence |journal=Grazer Philosophische Studien |date=2010 |volume=81 |issue=1 |pages=55–75 |doi=10.1163/9789042030190_005 |url=https://philpapers.org/rec/NIDTWL}}</ref> ইয়াৰ ভিতৰত বিভিন্ন ভিন্ন মানসিক প্ৰক্ৰিয়াও অন্তৰ্ভুক্ত, যেনে কোনো ধাৰণা বা প্ৰস্তাৱক বিবেচনা কৰা বা সেইটো সত্য বুলি বিচাৰ কৰা। এই অৰ্থত স্মৃতি আৰু কল্পনা চিন্তাৰ ৰূপ কিন্তু উপলব্ধি নহয়।<ref name="Crowell">{{cite book |last1=Crowell |first1=Steven |editor-first1=Thiemo |editor-first2=Christopher |editor-last1=Breyer |editor-last2=Gutland |title=Phenomenology of Thinking |date=2015 |publisher=Routledge |isbn=978-1-315-69773-4 |url=https://www.taylorfrancis.com/chapters/edit/10.4324/9781315697734-14/think-steven-crowell |chapter=What Is It to Think?|pages=189–212 |doi=10.4324/9781315697734 }}</ref> অধিক সীমিত অৰ্থত অতি পেৰাডাইমেটিক ক্ষেত্ৰবোৰকহে চিন্তা বুলি গণ্য কৰা হয়। এইবোৰৰ লগত এনে সচেতন প্ৰক্ৰিয়া জড়িত হৈ থাকে যিবোৰ ধাৰণাগত বা ভাষিক আৰু যথেষ্ট বিমূৰ্ত, যেনে বিচাৰ কৰা, অনুমান কৰা, সমস্যা সমাধান কৰা আৰু বিবেচনা কৰা। <ref name="BritannicaThought"/> <ref name="Mole">{{cite web |last1=Mole |first1=Christopher |title=Attention: 2.3 Coherence Theories |url=https://plato.stanford.edu/entries/attention/#CohThe |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2021}}</ref><ref name="Katsafanas">{{cite journal |last1=Katsafanas |first1=Paul |title=Nietzsche on the Nature of the Unconscious |journal=Inquiry: An Interdisciplinary Journal of Philosophy |date=2015 |volume=58 |issue=3 |pages=327–352 |doi=10.1080/0020174X.2013.855658 |s2cid=38776513 |url=https://philpapers.org/rec/KATNOT}}</ref> কেতিয়াবা "চিন্তা" আৰু "বিচাৰ" শব্দ দুটাক অতি বহল অৰ্থত বুজা যায় যে ই যিকোনো ধৰণৰ মানসিক প্ৰক্ৰিয়াক বুজায়, সচেতন বা অচেতন।<ref name="Garrison">{{cite journal |last1=Garrison |first1=Katie E. |last2=Handley |first2=Ian M. |title=Not Merely Experiential: Unconscious Thought Can Be Rational |journal=Frontiers in Psychology |date=2017 |volume=8 |pages=1096 |doi=10.3389/fpsyg.2017.01096 |pmid=28729844 |pmc=5498519 |issn=1664-1078|doi-access=free }}</ref><ref name="Dijksterhuis">{{cite journal |last1=Dijksterhuis |first1=Ap |last2=Nordgren |first2=Loran F. |title=A Theory of Unconscious Thought |journal=Perspectives on Psychological Science |date=1 June 2006 |volume=1 |issue=2 |pages=95–109 |doi=10.1111/j.1745-6916.2006.00007.x |pmid=26151465 |s2cid=7875280 |url=https://journals.sagepub.com/doi/10.1111/j.1745-6916.2006.00007.x |language=en |issn=1745-6916|hdl=2066/55863 |hdl-access=free }}</ref> এই অৰ্থত ইয়াক "মন" শব্দটোৰ সমাৰ্থকভাৱে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি। এই ব্যৱহাৰৰ সন্মুখীন হয়, উদাহৰণস্বৰূপে, কাৰ্টেছিয়ান পৰম্পৰাত, য’ত মনক চিন্তা কৰা বস্তু বুলি বুজা যায়, আৰু জ্ঞানমূলক বিজ্ঞানত।<ref name="Crowell"/><ref>{{cite web |last1=Skirry |first1=Justin |title=Descartes, Rene: Mind-Body Distinction |url=https://iep.utm.edu/descmind/ |website=Internet Encyclopedia of Philosophy |access-date=17 October 2021}}</ref><ref>{{cite web |last1=Smith |first1=Kurt |title=Descartes' Theory of Ideas: 1. Ideas Understood as Modes of Thinking |url=https://plato.stanford.edu/entries/descartes-ideas/#thoughts |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2021}}</ref><ref name="Baum">{{cite book |last1=Baum |first1=Eric B. |title=What Is Thought? |date=2004 |publisher=Cambridge MA: Bradford Book/MIT Press |url=https://philpapers.org/rec/BAUWIT |chapter=1. Introduction}}</ref> কিন্তু এই জ্ঞানৰ ভিতৰত এনে প্ৰক্ৰিয়াই চিন্তা বুলি গণ্য কৰিবলৈ বুদ্ধিমান আচৰণৰ সূচনা কৰিবলগীয়া হোৱা বাধাটোও অন্তৰ্ভুক্ত হ’ব পাৰে। <ref>{{cite journal |last1=Block |first1=Ned |title=Psychologism and Behaviorism |journal=Philosophical Review |date=1981 |volume=90 |issue=1 |pages=5–43 |doi=10.2307/2184371 |jstor=2184371 |url=https://philpapers.org/rec/BLOPAB}}</ref> শৈক্ষিক সাহিত্যত কেতিয়াবা দেখা পোৱা এটা বৈপৰীত্য হ’ল চিন্তা আৰু অনুভৱৰ মাজত। এই প্ৰসংগত চিন্তাধাৰা নিজৰ বিষয়ৰ প্ৰতি শান্ত, বস্তুনিষ্ঠ আৰু যুক্তিসংগত দৃষ্টিভংগীৰ সৈতে জড়িত হোৱাৰ বিপৰীতে অনুভৱৰ লগত প্ৰত্যক্ষ আৱেগিক নিয়োজিততা জড়িত হৈ থাকে।<ref>{{cite journal |last1=Romer |first1=Paul M. |title=Thinking and Feeling |journal=American Economic Review |date=May 2000 |volume=90 |issue=2 |pages=439–443 |doi=10.1257/aer.90.2.439 |url=https://www.aeaweb.org/articles?id=10.1257/aer.90.2.439 |language=en |issn=0002-8282}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Planalp |first1=Sally |last2=Fitness |first2=Julie |title=Thinking/Feeling about Social and Personal Relationships |journal=Journal of Social and Personal Relationships |date=1 December 1999 |volume=16 |issue=6 |pages=731–750 |doi=10.1177/0265407599166004 |s2cid=145750153 |url=https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/0265407599166004 |language=en |issn=0265-4075}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Phelan |first1=Mark |last2=Arico |first2=Adam |last3=Nichols |first3=Shaun |title=Thinking Things and Feeling Things: On an Alleged Discontinuity in Folk Metaphysics of Mind |journal=Phenomenology and the Cognitive Sciences |date=2013 |volume=12 |issue=4 |pages=703–725 |doi=10.1007/s11097-012-9278-7 |s2cid=15856600 |url=https://philpapers.org/rec/PHETTA}}</ref> ==চিন্তাৰ তত্ত্বসমূহ== চিন্তাৰ বিভিন্ন তত্ত্ব প্ৰস্তাৱ কৰা হৈছে।<ref name="BorchertThinking">{{cite book |last1=Borchert |first1=Donald |title=Macmillan Encyclopedia of Philosophy, 2nd Edition |date=2006 |publisher=Macmillan |url=https://philpapers.org/rec/BORMEO |chapter=Thinking}}</ref> তেওঁলোকৰ লক্ষ্য হৈছে চিন্তাৰ নিৰ্দিষ্ট বৈশিষ্ট্যসমূহ ধৰি ৰখা। ইয়াত উল্লেখ কৰা তত্ত্বসমূহ একচেটিয়া নহয়: কিছুমানক বৈপৰীত্য সৃষ্টি নকৰাকৈ একত্ৰিত কৰাটো সম্ভৱ হ’ব পাৰে। ===প্লেটোবাদ=== প্লেটোবাদৰ মতে চিন্তা-চৰ্চা হৈছে এনে এক আধ্যাত্মিক কাৰ্য্যকলাপ য’ত প্লেটোৰ ৰূপ আৰু ইয়াৰ আন্তঃসম্পৰ্কসমূহ বুজি পোৱা আৰু পৰ্যবেক্ষণ কৰা হয়।<ref name="BorchertThinking"/><ref name="Woolf">{{cite journal |last1=Woolf |first1=Raphael |title=Plato and the Norms of Thought |journal=Mind |date=1 January 2013 |volume=122 |issue=485 |pages=171–216 |doi=10.1093/mind/fzt012 |url=https://academic.oup.com/mind/article/122/485/171/961176 |issn=0026-4423|doi-access=free }}</ref> এই কাৰ্য্যকলাপক নিৰৱ আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ এটা প্ৰকাৰ হিচাপে বুজা যায় য'ত আত্মাই নিজৰ লগত কথা পাতে।<ref name="Langland-Hassan">{{cite book |last1=Langland-Hassan |first1=Peter |last2=Vicente |first2=Agustin |title=Inner Speech: New Voices |date=2018 |location=Oxford |publisher=Oxford University Press |url=https://philpapers.org/rec/LANISN |chapter=Introduction}}</ref> প্লেটোৰ ৰূপবোৰক সাৰ্বজনীন হিচাপে দেখা যায় যিবোৰ সংবেদনশীল জগতৰ পৰা পৃথক অপৰিৱৰ্তিত ক্ষেত্ৰত বিদ্যমান। উদাহৰণস্বৰূপে ভালপোৱা, সৌন্দৰ্য্য, ঐক্য আৰু সমতাৰ ৰূপ।<ref>{{cite web |last1=Kraut |first1=Richard |title=Plato |url=https://plato.stanford.edu/entries/plato/ |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=24 April 2021 |date=2017}}</ref><ref>{{cite web |last1=Brickhouse |first1=Thomas |last2=Smith |first2=Nicholas D. |title=Plato: 6b. The Theory of Forms |url=https://iep.utm.edu/plato/#SH6b |website=Internet Encyclopedia of Philosophy |access-date=24 April 2021}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Nehamas |first1=Alexander |title=Plato on the Imperfection of the Sensible World |journal=American Philosophical Quarterly |date=1975 |volume=12 |issue=2 |pages=105–117 |jstor=20009565 |url=https://www.jstor.org/stable/20009565 |issn=0003-0481}}</ref>এই দৃষ্টিভংগীৰ ওপৰত চিন্তাৰ অসুবিধাটো হ’ল প্লেটোৰ ৰূপবোৰ ধৰিব নোৱাৰা আৰু ইন্দ্ৰিয় জগতত পোৱা কেৱল অনুকৰণৰ পৰা সেইবোৰক মৌলিক হিচাপে পৃথক কৰিব নোৱাৰা। ইয়াৰ অৰ্থ হ'ল উদাহৰণস্বৰূপে সৌন্দৰ্য্যক সৌন্দৰ্য্যৰ ব্যুৎপত্তিমূলক ছবিৰ পৰা পৃথক কৰা।<ref name="Woolf"/> এই মতামতৰ এটা সমস্যা হ'ল মানুহে কেনেকৈ প্লেটোৰ ৰূপসমূহৰ বিষয়ে শিকিব আৰু চিন্তা কৰিব পাৰে, যিবোৰ বেলেগ ক্ষেত্ৰৰ অন্তৰ্গত, সেই বিষয়ে ব্যাখ্যা কৰা।<ref name="BorchertThinking"/> প্লেটোৱে নিজেই এই সমস্যাটো তেওঁৰ স্মৃতি তত্ত্বৰ জৰিয়তে সমাধান কৰিবলৈ চেষ্টা কৰে, যাৰ মতে আত্মা ইতিমধ্যে প্লেটোৰ ৰূপসমূহৰ সংস্পৰ্শত আছিল আৰু সেয়েহে তেওঁলোক কেনেকুৱা সেই কথা মনত ৰাখিবলৈ সক্ষম হৈছে।<ref name="Woolf"/>কিন্তু এই ব্যাখ্যা বিভিন্ন অনুমানৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল যিবোৰ সমসাময়িক চিন্তাধাৰাত সাধাৰণতে গ্ৰহণ কৰা নহয়।<ref name="Woolf"/> ===এৰিষ্টোটেলবাদ আৰু ধাৰণাবাদ=== এৰিষ্ট'টেলৰ মতে মনটোৱে চিন্তাৰ বস্তুৰ সত্তাক বাস্তৱায়িত কৰি কিবা এটাৰ বিষয়ে চিন্তা কৰিবলৈ সক্ষম হয়।<ref name="BorchertThinking"/> গতিকে গছৰ কথা ভাবিলে মনটোৱে বৃক্ষ-ত্বক বস্তুগত কৰে। এই বস্তুনিষ্ঠতা প্ৰকৃত গছৰ দৰে পদাৰ্থত নহয়, মনতহে যদিও দুয়োটা ক্ষেত্ৰতে বস্তুগত হোৱা সাৰ্বজনীন সত্তা একে।<ref name="BorchertThinking"/> প্লেটোবাদৰ বিপৰীতে এই সাৰ্বজনীনতাক অপৰিৱৰ্তিত বুজিব পৰা জগতত বিদ্যমান প্লেটোৰ ৰূপ হিচাপে বুজা নহয়।<ref name="Sellars">{{cite book |last1=Sellars |first1=Wilfrid |title=Philosophy for The Future, The Quest of Modern Materialism |date=1949 |url=http://www.ditext.com/sellars/apm.html |chapter=Aristotelian Philosophies of Mind}}</ref> বৰঞ্চ ইহঁতৰ অস্তিত্ব কেৱল সেইখিনিলৈকেহে আছে যিমানখিনিলৈকে ইহঁতৰ উদাহৰণ দিয়া হয়। মনটোৱে অভিজ্ঞতাৰ পৰা বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে সাৰ্বজনীনতাৰ মাজত বৈষম্য কৰিবলৈ শিকে।<ref>{{cite web |last1=Klima |first1=Gyula |title=The Medieval Problem of Universals: 1. Introduction |url=https://plato.stanford.edu/entries/universals-medieval/#Intr |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=21 October 2021 |date=2017}}</ref> এই ব্যাখ্যাই প্লেটোবাদৰ বিৰুদ্ধে উত্থাপিত বিভিন্ন আপত্তি এৰাই চলিছে।<ref name="Sellars"/> ধাৰণাবাদৰ লগত এৰিষ্ট’টেলবাদৰ ওতঃপ্ৰোত সম্পৰ্ক আছে। ইয়াৰ মতে চিন্তাধাৰাত মানসিকভাৱে উত্তেজিত ধাৰণা জড়িত হৈ থাকে। এই ধাৰণাবোৰৰ কিছুমান জন্মগত হ’ব পাৰে, কিন্তু বেছিভাগেই চিন্তাত ব্যৱহাৰ কৰাৰ আগতে ইন্দ্ৰিয় অভিজ্ঞতাৰ পৰা বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে শিকিব লাগে।<ref name="BorchertThinking"/> এই মতামতসমূহৰ বিৰুদ্ধে যুক্তি দিয়া হৈছে যে তেওঁলোকৰ চিন্তাৰ যুক্তিসংগত ৰূপৰ হিচাপ লোৱাত সমস্যা আছে। উদাহৰণস্বৰূপে, হয় বৰষুণ হ’ব বা বৰফ হ’ব বুলি ভবাটোৱেই বৰষুণ আৰু বৰফৰ সত্তাৰ উদাহৰণ দিয়া বা সংশ্লিষ্ট ধাৰণাবোৰ উদগনি দিয়াটোৱেই যথেষ্ট নহয়। ইয়াৰ কাৰণ হ'ল বৰষুণ আৰু নিয়ৰৰ মাজৰ বিচ্ছিন্ন সম্পৰ্ক এইদৰে বুজিব নোৱাৰি।।<ref name="BorchertThinking"/> এই অৱস্থানসমূহে ভাগ কৰা আন এটা সমস্যা হ'ল বিমূৰ্ততাৰ জৰিয়তে মনটোৱে কেনেকৈ সত্তা বা ধাৰণা শিকে তাৰ সন্তোষজনক বিৱৰণ দিয়াত অসুবিধা।<ref name="BorchertThinking"/> ===আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্ব=== আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্বসমূহে দাবী কৰে যে চিন্তা কৰাটো আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ এটা প্ৰকাৰ। <ref name="Crowell"/><ref name="Harman4">{{cite book |last1=Harman |first1=Gilbert |title=Thought |date=1973 |publisher=Princeton University Press |url=https://philpapers.org/rec/HART |chapter=4. Thought and meaning}}</ref><ref name="Langland-Hassan">{{cite book |last1=Langland-Hassan |first1=Peter |last2=Vicente |first2=Agustin |title=Inner Speech: New Voices |date=2018 |location=Oxford |publisher=Oxford University Press |url=https://philpapers.org/rec/LANISN |chapter=Introduction}}</ref><ref name="BritannicaThought"/> এই মতামতক কেতিয়াবা মানসিক নামবাদ বুলিও কোৱা হয়।<ref name="BorchertThinking"/> ইয়াত কোৱা হৈছে যে চিন্তাৰ লগত নীৰৱে শব্দ উদগনি দিয়া আৰু সেইবোৰক সংযোগ কৰি মানসিক বাক্য গঠন কৰাটো জড়িত হৈ থাকে। এজন ব্যক্তিৰ চিন্তাৰ বিষয়ে যি জ্ঞান থাকে, সেই জ্ঞানক নিজৰ নিৰৱ একক কথন শুনি থকাৰ এক প্ৰকাৰ বুলি ব্যাখ্যা কৰিব পাৰি।<ref>{{cite journal |last1=Roessler |first1=Johannes |title=Thinking, Inner Speech, and Self-Awareness |journal=Review of Philosophy and Psychology |date=2016 |volume=7 |issue=3 |pages=541–557 |doi=10.1007/s13164-015-0267-y |s2cid=15028459 |url=https://philpapers.org/rec/ROETIS-2}}</ref> আভ্যন্তৰীণ বাক্যৰ তিনিটা কেন্দ্ৰীয় দিশ প্ৰায়ে আৰোপ কৰা হয়: ই গুৰুত্বপূৰ্ণ অৰ্থত শব্দ শুনাটোৰ দৰেই, ইয়াত ভাষাৰ ব্যৱহাৰ জড়িত আৰু ই এটা মতৰ পৰিকল্পনা গঠন কৰে যিটো প্ৰকৃত বাক্যৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰিব পৰা যাব।<ref name="BritannicaThought"/> ভাষাৰ সৈতে এই সংযোগৰ সমৰ্থন এইটোৱেই যে চিন্তাৰ লগত প্ৰায়ে বাক অংগত পেশীৰ কাৰ্য্যকলাপ থাকে। এই কাৰ্য্যকলাপে কিছুমান ক্ষেত্ৰত চিন্তা-চৰ্চাৰ সুবিধা প্ৰদান কৰিব পাৰে কিন্তু সাধাৰণতে ইয়াৰ বাবে ই অপৰিহাৰ্য নহয়। <ref name="BritannicaThought"/> কিছুমান বিৱৰণী অনুসৰি চিন্তা-চৰ্চা ইংৰাজী বা ফৰাচীৰ দৰে নিয়মীয়া ভাষাত নহয়, বৰঞ্চ সংশ্লিষ্ট প্ৰতীক আৰু বাক্য গঠনৰ নিজস্ব ধৰণৰ ভাষা থাকে। এই তত্ত্বক চিন্তা অনুমানৰ ভাষা বুলি জনা যায়।<ref name="Harman4">{{cite book |last1=Harman |first1=Gilbert |title=Thought |date=1973 |publisher=Princeton University Press |url=https://philpapers.org/rec/HART |chapter=4. Thought and meaning}}</ref><ref name="RescorlaLOTH">{{cite web |last1=Rescorla |first1=Michael |title=The Language of Thought Hypothesis |url=https://plato.stanford.edu/entries/language-thought/ |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=18 October 2021 |date=2019}}</ref> আভ্যন্তৰীণ বাক্য তত্ত্বৰ প্ৰাৰম্ভিক যুক্তিযুক্ততা শক্তিশালী কাৰণ আত্মনিৰীক্ষণে দেখুৱাইছে যে বহু চিন্তাৰ লগত প্ৰকৃততে আভ্যন্তৰীণ বাক্যও থাকে। কিন্তু ইয়াৰ বিৰোধীসকলে সাধাৰণতে যুক্তি আগবঢ়ায় যে সকলো ধৰণৰ চিন্তাধাৰাৰ ক্ষেত্ৰতে এই কথা সত্য নহয়।<ref name="BorchertThinking"/><ref name="Nida-rümelin">{{cite journal |last1=Nida-rümelin |first1=Martine |title=Thinking Without Language. A Phenomenological Argument for Its Possibility and Existence |journal=Grazer Philosophische Studien |date=2010 |volume=81 |issue=1 |pages=55–75 |doi=10.1163/9789042030190_005 |url=https://philpapers.org/rec/NIDTWL}}</ref><ref name="Bermudez">{{cite book |last1=Bermudez |first1=Jose Luis |title=Thinking Without Words |date=2003 |publisher=Oxford University Press USA |url=https://philpapers.org/rec/LUITWW}}</ref> উদাহৰণস্বৰূপে, এইটো যুক্তি দিয়া হৈছে যে দিবাস্বপ্নৰ ৰূপসমূহে অভাষিক চিন্তাধাৰা গঠন কৰে।<ref>{{cite journal |last1=Lohmar |first1=Dieter |editor1-first=Dan |editor1-last=Zahavi |title=Language and non-linguistic thinking |journal=The Oxford Handbook of Contemporary Phenomenology |date= 2012 |doi=10.1093/oxfordhb/9780199594900.001.0001 |isbn=978-0-19-959490-0 |url=https://www.oxfordhandbooks.com/view/10.1093/oxfordhb/9780199594900.001.0001/oxfordhb-9780199594900-e-19 |language=en}}</ref> জীৱ-জন্তুৰ চিন্তা কৰাৰ ক্ষমতা আছে নে নাই সেই প্ৰশ্নৰ লগত এই বিষয়টো প্ৰাসংগিক। যদি চিন্তাধাৰা মূলতঃ ভাষাৰ সৈতে জড়িত, তেন্তে ইয়াৰ পৰা অনুমান কৰিব পাৰি যে মানুহ আৰু জীৱ-জন্তুৰ মাজত যথেষ্ট পাৰ্থক্য আছে কাৰণ কেৱল মানুহৰহে যথেষ্ট জটিল ভাষা আছে। কিন্তু অভাষিক চিন্তাৰ অস্তিত্বৰ পৰা অনুমান কৰিব পাৰি যে এই পাৰ্থক্য হয়তো ইমান ডাঙৰ নহ’বও পাৰে আৰু কিছুমান প্ৰাণীয়ে আচলতে চিন্তা কৰে।<ref name="Bermudez"/><ref>{{cite web |last1=Andrews |first1=Kristin |last2=Monsó |first2=Susana |title=Animal Cognition: 3.4 Thought |url=https://plato.stanford.edu/entries/cognition-animal/#Thou |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy |publisher=Metaphysics Research Lab, Stanford University |access-date=25 October 2021 |date=2021}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Premack |first1=David |title=Human and animal cognition: Continuity and discontinuity |journal=Proceedings of the National Academy of Sciences |date=28 August 2007 |volume=104 |issue=35 |pages=13861–13867 |doi=10.1073/pnas.0706147104 |pmid=17717081 |pmc=1955772 |bibcode=2007PNAS..10413861P |language=en |issn=0027-8424|doi-access=free }}</ref> ===চিন্তাৰ ভাষা অনুমান=== ভাষা আৰু চিন্তাৰ সম্পৰ্কৰ সম্পৰ্কে বিভিন্ন তত্ত্ব আছে। সমসাময়িক দৰ্শনৰ এটা বিশিষ্ট সংস্কৰণক চিন্তাৰ ভাষা অনুমান বুলি কোৱা হয়।<ref name="Harman4"/><ref name="RescorlaLOTH"/><ref name="Katz">{{cite web |last1=Katz |first1=Matthew |title=Language of Thought Hypothesis |url=https://iep.utm.edu/lot-hypo/ |website=Internet Encyclopedia of Philosophy |access-date=27 October 2021}}</ref><ref name="Aydede">{{cite web |last1=Aydede |first1=Murat |title=Oxford Bibliographies: Language of Thought |url=https://www.oxfordbibliographies.com/view/document/obo-9780195396577/obo-9780195396577-0151.xml |access-date=27 October 2021 |language=en}}</ref><ref>{{cite book |last1=Fodor |first1=Jerry A. |title=Lot 2: The Language of Thought Revisited |date=2008 |publisher=Oxford University Press |url=https://philpapers.org/rec/FODLT}}</ref> ইয়াত উল্লেখ আছে যে চিন্তা কৰাটো এটা মানসিক ভাষাৰ মাধ্যমত ঘটে। এই ভাষাটোক প্ৰায়ে মেণ্টেলিজ বুলি কোৱা হয়, বিভিন্ন দিশত নিয়মীয়া ভাষাৰ সৈতে মিল আছে: ই বাক্য গঠন কৰিবলৈ ইটোৱে সিটোৰ লগত বাক্য গঠনমূলকভাৱে সংযুক্ত হৈ থকা শব্দৰে গঠিত।<ref name="Harman4"/><ref name="RescorlaLOTH"/><ref name="Katz"/><ref name="Aydede"/> এই দাবী কেৱল ভাষা আৰু চিন্তাৰ মাজৰ এক স্বজ্ঞাত উপমাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল নহয়। ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে ই এটা ভাষিক গঠন পাবলৈ প্ৰতিনিধিত্বমূলক ব্যৱস্থাই সন্নিৱিষ্ট কৰিবলগীয়া বৈশিষ্ট্যসমূহৰ স্পষ্ট সংজ্ঞা প্ৰদান কৰে।<ref name="Katz"/><ref name="RescorlaLOTH"/><ref name="Aydede"/> বাক্য গঠনৰ স্তৰত প্ৰতিনিধিত্বমূলক ব্যৱস্থাটোৱে দুবিধ উপস্থাপনৰ অধিকাৰী হ’ব লাগে: পৰমাণু আৰু যৌগিক উপস্থাপন। পাৰমাণৱিক উপস্থাপন মৌলিক আনহাতে যৌগ উপস্থাপন হয় অন্য যৌগ উপস্থাপনৰ দ্বাৰা বা পৰমাণু উপস্থাপনৰ দ্বাৰা গঠিত।<ref name="Katz"/><ref name="RescorlaLOTH"/><ref name="Aydede"/> অৰ্থবিজ্ঞানৰ স্তৰত অৰ্থগত বিষয়বস্তু বা যৌগিক উপস্থাপনসমূহৰ অৰ্থ ইয়াৰ গঠনকাৰীসমূহৰ অৰ্থগত বিষয়বস্তুৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰিব লাগে। প্ৰতিনিধিত্বমূলক ব্যৱস্থা এটা ভাষিকভাৱে গঠন হয় যদিহে ই এই দুটা প্ৰয়োজনীয়তা পূৰণ কৰে।<ref name="Katz"/><ref name="RescorlaLOTH"/><ref name="Aydede"/> === সংঘবাদ === === আচৰণবাদ === === গণনাবাদ === ==চিন্তাৰ প্ৰকাৰ== শৈক্ষিক সাহিত্যত বহুতো ধৰণৰ চিন্তাধাৰাৰ বিষয়ে আলোচনা কৰা হৈছে। এটা সাধাৰণ পদ্ধতিয়ে ইহঁতক সেইবোৰ ৰূপত বিভক্ত কৰে যিবোৰে তাত্ত্বিক জ্ঞান সৃষ্টিৰ লক্ষ্য ৰাখে আৰু যিবোৰৰ লক্ষ্য হৈছে কাৰ্য্য বা শুদ্ধ সিদ্ধান্ত উৎপন্ন কৰা,<ref name="BorchertThinking">{{cite book |last1=Borchert |first1=Donald |title=Macmillan Encyclopedia of Philosophy, 2nd Edition |date=2006 |publisher=Macmillan |url=https://philpapers.org/rec/BORMEO |chapter=Thinking}}</ref> কিন্তু এই সকলোবোৰ ধৰণৰ সাৰাংশ দাঙি ধৰা কোনো সাৰ্বজনীনভাৱে গ্ৰহণযোগ্য শ্ৰেণীবিভাজন নাই। ===মনোৰঞ্জন, বিচাৰ, আৰু যুক্তি=== ===ধাৰণা গঠন=== ===সমস্যা সমাধান=== ==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist}} [[শ্ৰেণী:মনোবিজ্ঞান]] [[শ্ৰেণী:মানৱ আচৰণ]] jle4xs8dpelqoasnzvju7fjdres3kp1 0 122152 514438 512623 2025-06-02T15:39:40Z Babulbaishya 2558 514438 wikitext text/x-wiki {{For|একে নামৰ অন্য ব্যক্তি|অতুল বৰা}} {{Infobox officeholder | honorific-prefix = | name = অতুল বৰা | image = | caption = | office = <small>বিধানসভাৰ সদস্য</small><br />দিশপুৰ বিধানসভা সমষ্টি | term_start = ২০১৬ | term_end = | majority = | predecessor = অকণ বৰা | successor = বৰ্তমান | constituency = দিশপুৰ বিধানসভা সমষ্টি |birth_date = ৭ এপ্ৰিল ১৯৬০ |birth_place = [[অসম]] |occupation = ৰাজনীতিক |spouse = |children = |party = [[ভাৰতীয় জনতা পাৰ্টি]] |otherparty = [[অসম গণ পৰিষদ]] (১৯৮৫- ২০১২) |alma_mater = [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়]] |profession = |nationality = ভাৰতীয় |sibling = |website = }} '''অতুল বৰা''' ({{lang-en|Atul Bora}}) অসমৰ [[ভাৰতীয় জনতা পাৰ্টি]]ৰ এজন ৰাজনীতিক। ১৯৮৫, ১৯৯১, ১৯৯৬ আৰু ২০১৬ চনৰ অসম বিধানসভা নিৰ্বাচনত দিছপুৰ সমষ্টিৰ পৰা তেওঁ নিৰ্বাচিত হৈছিল।<ref>[http://indianexpress.com/article/elections-2016/india/politics/assam-election-results-bjp-sonowal-win-congress-gogoi-loss-2810242/ Assam election results: Highest and lowest margin, the man behind BJP’s historic win]</ref><ref>[http://myneta.info/assam2016/candidate.php?candidate_id=706 My Neta]</ref><ref>[http://timesofindia.indiatimes.com/city/guwahati/Student-leader-to-take-on-political-heavyweights-in-Dispur/articleshow/51637107.cms Student leader to take on political heavyweights in Dispur]</ref> তেওঁ [[অসম গণ পৰিষদ]]ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক সদস্য আছিল আৰু [[প্ৰফুল্ল কুমাৰ মহন্ত]] চৰকাৰত মন্ত্ৰী আছিল। ২০১৩ চনত তেওঁ ভাৰতীয় জনতা পাৰ্টিত যোগদান কৰে।<ref>[https://timesofindia.indiatimes.com/city/guwahati/i-joined-bjp-for-bigger-platform-atul/articleshow/20904772.cms I joined BJP for bigger platform: Atul]</ref> == References == {{reflist}} [[শ্ৰেণী:অসম বিধানসভাৰ সদস্য]] cd4yiaaztdkyzfn9rlhef5t8075k99b 0 122317 514385 514384 2025-06-02T11:59:13Z Kandarpajit Kallol 6257 514385 wikitext text/x-wiki {{Infobox country | conventional_long_name = পৰ্তুগীজ গণৰাজ্য | native_name = República Portuguesa | common_name = পৰ্তুগাল | image_flag = Flag of Portugal (official).svg | image_coat = Coat of arms of Portugal.svg | coa_size = 110 | national_anthem = <br/>{{lang|pt|A Portuguesa}}<br />"The Portuguese"<br /><div style="display:inline-block; margin-top:0.4em; ">[[File:Hino Nacional da Republica Portuguesa.ogg]]</div> | image_map = {{Switcher|[[File:EU-Portugal (orthographic projection).svg|upright=1.15|frameless]]|Show globe|[[File:EU-Portugal with islands circled.svg|upright=1.15|frameless]]|Show map of the European Union|default=1}} | map_caption = {{map caption|location_color=dark green|region=ইউৰোপ|region_color=dark grey|subregion=ইউৰোপীয় সংঘ|subregion_color=green}} | capital = লিছবন | coordinates = {{Coord|38|46|N|9|9|W|type:city}} | largest_city = লিছবন | official_languages = পোৰ্তুগীজ ভাষা | recognised_languages = মিৰান্দীজ ভাষা{{efn|name="pt lang"|মিৰান্দীজ ভাষা, টেৰ্ৰা ডি মিৰান্দা অঞ্চলত কোৱা হয়, ১৯৯৯ চনত চৰকাৰে স্বীকৃতি প্ৰদান কৰে (''Lei n.° 7/99 de 29 de Janeiro''),<ref name="Mirandese">{{cite web |url=https://mirandes.no.sapo.pt/LMPSlei.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20020318130143/http://mirandes.no.sapo.pt/LMPSlei.html |url-status=dead |archive-date=18 March 2002 |title=Reconhecimento oficial de direitos linguísticos da comunidade mirandesa (মিৰান্দীজ ভাষা-ব্যৱহাৰকাৰীসকলৰ ভাষাগত অধিকাৰৰ স্বীকৃতি) |publisher=লিছবন বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ভাষাবিজ্ঞান কেন্দ্ৰ |access-date=2 December 2015 }}</ref> যিয়ে ইয়াক চৰকাৰীভাৱে ব্যৱহাৰৰ অধিকাৰ প্ৰদান কৰে।<ref name="Euromosaic study Mirandese">[http://bookshop.europa.eu/en/euromosaic-pbC29295845/downloads/C2-92-95-845-EN-C/C29295845ENC_001.pdf?FileName=C29295845ENC_001.pdf&SKU=C29295845ENC_PDF&CatalogueNumber=C2-92-95-845-EN-C ইউৰোম'জাইক অধ্যয়ন, পৰ্তুগালত মিৰান্দীজ ভাষা] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160205202451/http://bookshop.europa.eu/en/euromosaic-pbC29295845/downloads/C2-92-95-845-EN-C/C29295845ENC_001.pdf?FileName=C29295845ENC_001.pdf&SKU=C29295845ENC_PDF&CatalogueNumber=C2-92-95-845-EN-C |date=5 February 2016 }}, ইউৰোপীয় কমিশনৰ ৱেবচাইট। }}</ref>}}<br />পৰ্তুগাল সাংকেতিক ভাষা {{Infobox | child = yes | label1 = ৰাষ্ট্ৰীয়তা (২০২৩)<ref name="aima"/> | data1 = {{Unbulleted list |৮৭.৮% পৰ্তুগাল লোক | ১২.২% বিদেশী }} }} | religion = {{unbulleted list |{{Tree list}} * ৮৪.৮% খ্ৰীষ্টান ধৰ্ম ** ৮০.২% ৰোমান কেথলিক ** ৪.৬% অন্যান্য খ্ৰীষ্টান {{Tree list/end}} | ১৪.১% ধৰ্মহীনতা | ১.১% অন্যান্য }} | religion_ref = <ref name="Censos2021"/> | demonym = পৰ্তুগাল | government_type = এককেন্দ্ৰিক অৰ্ধ-ৰাষ্ট্ৰপতি প্ৰজাতন্ত্ৰ<ref>{{Cite web|url=http://www.constituteproject.org/constitution/Portugal_2005.pdf|title=পৰ্তুগালৰ সংবিধান, প্ৰস্তাৱনা|access-date=17 March 2018|archive-date=17 March 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180317103114/https://www.constituteproject.org/constitution/Portugal_2005.pdf|url-status=live}}</ref> | leader_title1 = ৰাষ্ট্ৰপতি | leader_name1 = মাৰ্সেলো ৰেবেলো ডে ছৌজা | leader_title2 = প্ৰধানমন্ত্ৰী | leader_name2 = লুইছ মন্তেনেগ্ৰু | leader_title3 = ৰাষ্ট্ৰীয় সংসদৰ অধ্যক্ষ | leader_name3 = জঁছে পেদ্ৰো আগুইয়াৰ-ব্ৰাংকু | legislature = ৰিপাব্লিক সংসদ | sovereignty_type = স্থাপনা | established_event1 = পৰ্তুগাল কাউণ্টি | established_date1 = ৮৬৮ | established_event2 = ছাও মামেদৰ যুদ্ধ | established_date2 = ২৪ জুন ১১২৮ | established_event3 = ঔৰিকৰ যুদ্ধ | established_date3 = ২৫ জুলাই ১১৩৯ | established_event4 = জামোৰাৰ চুক্তি | established_date4 = ৫ অক্টোবৰ ১১৪৩ | established_event5 = ''Manifestis Probatum'' | established_date5 = ২৩ মে’ ১১৭৯ | established_event6 = পুনঃস্থাপনা যুদ্ধ | established_date6 = ১ ডিচেম্বৰ ১৬৪০ | established_event7 = সংবিধান (১৮২২) | established_date7 = ২৩ ছেপ্টেম্বৰ ১৮২২ | established_event8 = ৫ অক্টোবৰ বিপ্লৱ | established_date8 = ৫ অক্টোবৰ ১৯১০ | established_event9 = কাৰণেচন বিপ্লৱ | established_date9 = ২৫ এপ্ৰিল ১৯৭৪ | established_event10 = সংবিধান | established_date10 = ২৫ এপ্ৰিল ১৯৭৬ | area_km2 = ৯২,২৩০ | area_footnote = <ref>{{Cite web|url=https://www.ine.pt/xportal/xmain?xpid=INE&xpgid=ine_indicadores&contecto=pi&indOcorrCod=0008350&selTab=tab0|title=পৰ্তুগালৰ পৰিসংখ্যা|publisher=INE|access-date=5 July 2023}}</ref> | area_rank = ১০৯তম | area_sq_mi = ৫৭,২৯৮ | percent_water = ১.২ (২০১৫)<ref>{{cite web|title=পৃষ্ঠ জলসম্পদ আৰু পৰিৱৰ্তন|access-date=11 October 2020|publisher=OECD|url=https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=SURFACE_WATER}}</ref> | population_estimate_rank = ৮৮তম | population_estimate = ১,০৬৩৯,৭২৬ জন<ref>{{cite web|url=https://www.ine.pt/xportal/xmain?xpid=INE&xpgid=ine_destaques&DESTAQUESdest_boui=645507713&DESTAQUESmodo=2|title=২০২৩: জনসংখ্যা ১০.৬ মিলিয়ন অতিক্ৰম|publisher=INE|access-date=18 June 2024}}</ref> | population_census = ১,০৩৪৩,০৬৬ জন<ref name="Stat Portugal"/> | population_estimate_year = ২০২৩ | population_census_year = ২০২১ | population_density_km2 = ১১৫.৪ | GDP_PPP = $৫৩৬.০৯৬ বিলিয়ন<ref name="IMFWEO.PT" /> | GDP_PPP_year = ২০২৫ | GDP_PPP_rank = ৫১তম | GDP_PPP_per_capita = $৫০,০৩৭<ref name="IMFWEO.PT" /> | GDP_PPP_per_capita_rank = ৪১তম | GDP_nominal = $৩২১.৪৪০ বিলিয়ন<ref name="IMFWEO.PT" /> | GDP_nominal_year = ২০২৫ | GDP_nominal_rank = ৪৫তম | GDP_nominal_per_capita = $৩০,০০২<ref name="IMFWEO.PT" /> | GDP_nominal_per_capita_rank = ৪০তম | Gini = ৩১.৯ | Gini_year = ২০২৪ | Gini_change = হ্ৰাস | HDI = ০.৮৭০<ref name="HDI2023">{{cite web |url=http://hdr.undp.org/en/composite/HDI |title=Human Development Report 2023/24 |publisher=United Nations Development Programme |access-date=17 March 2024}}</ref> | HDI_year = ২০২৩ | HDI_change = বৃদ্ধি | HDI_rank = ৩৭তম | currency = ইউৰো (EUR, €) | currency_code = EUR | time_zone = পূৰ্ব ইউৰোপীয় সময় (UTC) | utc_offset = +০১:০০ | time_zone_DST = মধ্য ইউৰোপীয় গ্ৰীষ্মকালীন সময় (UTC+০২:০০) | utc_offset_DST = +০২:০০ | date_format = dd-mm-yyyy (AD) | drives_on = সোঁফালে | calling_code = +৩৫১ | cctld = .pt }} '''পৰ্তুগাল''', আনুষ্ঠানিকভাৱে '''পৰ্তুগীজ গণৰাজ্য''' ({{lang-pt|República Portuguesa}}), দক্ষিণ-পশ্চিম [[ইউৰোপ]]ৰ আইবেৰিয়ান উপদ্বীপৰ এখন দেশ। ইউৰোপ মহাদেশীয় আটাইতকৈ পশ্চিমীয়া বিন্দুটোৰ সৈতে পৰ্তুগালে ইয়াৰ উত্তৰ আৰু পূব দিশত স্পেইনৰ সীমাৰেখাৰে আবৃত, যাৰ সৈতে ই ইউৰোপীয় সংঘৰ আটাইতকৈ দীঘলীয়া নীৰৱচ্ছিন্ন সীমান্তৰ অংশীদাৰ; দক্ষিণ আৰু পশ্চিমে উত্তৰ [[আটলাণ্টিক মহাসাগৰ]]; আৰু পশ্চিম আৰু দক্ষিণ-পশ্চিমে আজোৰছ আৰু মাদেইৰাৰ মেকাৰোনেছিয়ান দ্বীপপুঞ্জ আছে, যিবোৰ পৰ্তুগালৰ দুটা স্বায়ত্তশাসিত অঞ্চল। লিছবন ৰাজধানী আৰু সৰ্ববৃহৎ চহৰ, তাৰ পিছতে পৰ্টো, যি একমাত্ৰ আন মহানগৰ। পশ্চিম আইবেৰিয়ান উপদ্বীপত প্ৰাগঐতিহাসিক যুগৰ পৰাই অবিৰতভাৱে বসতি হৈ আহিছে, বসতিৰ আদিম চিন খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৫৫০০ চনৰ পৰা।<ref name="prehistory">{{cite book |last1=Traganos |first1=Dimosthenis |title=European Landscapes from Mountain to Sea |chapter=Chapter 3: Portugal |publisher=Springer |year=2016 |pages=26–27 |isbn=9783319253765}}</ref> খ্ৰীষ্টপূৰ্ব প্ৰথম সহস্ৰাব্দত কেলটিক আৰু আইবেৰিয়ান জনগোষ্ঠীসমূহৰ আগমন ঘটে। খ্ৰীষ্টপূৰ্ব দ্বিতীয় শতিকাত এই অঞ্চল ৰোমান নিয়ন্ত্ৰণলৈ আহে। খ্ৰীষ্টীয় পঞ্চম শতিকাৰ পৰা অষ্টম শতিকালৈকে জাৰ্মাণিক জনগোষ্ঠী আৰু এলানসকলে একেৰাহে শাসন কৰিছিল। অষ্টম শতিকাত মুছলমানসকলে মূল ভূখণ্ড পৰ্তুগাল আক্ৰমণ কৰে, কিন্তু ক্ৰমান্বয়ে খ্ৰীষ্টান ৰিকনকুইষ্টাই তেওঁলোকক বহিষ্কাৰ কৰে আৰু ১২৩৮ চনৰ পৰা ১২৪৯ চনৰ ভিতৰত আলগাৰ্ভ দখল কৰি শিখৰত উপনীত হয়। ১১৭৯ চনত ''মেনিফেষ্টিছ প্ৰ'বেটাম''।<ref name="history1">{{cite book |last=Disney |first=A. R. |title=A History of Portugal and the Portuguese Empire |volume=1 |publisher=Cambridge University Press |year=2009 |pages=50–75 |isbn=9780521738224}}</ref> আৱিষ্কাৰ যুগৰ অন্যতম প্ৰাথমিক অংশগ্ৰহণকাৰী হিচাপে পৰ্তুগালে নৌ বিজ্ঞানত কেইবাটাও উন্নতি সাধন কৰিছিল, য'ত ভল্টা ডু মাৰ নেভিগেচনেল কৌশল উদ্ভাৱন কৰা হৈছিল, যিয়ে মুকলি সাগৰত নিৰাপদ যাত্ৰা-ভ্ৰমণ সম্ভৱ কৰি তুলিছিল — বিশ্ব ইতিহাসৰ এটা ডাঙৰ টাৰ্নিং পইণ্ট।<ref name="discovery">{{cite book |last=Boxer |first=Charles R. |title=The Portuguese Seaborne Empire 1415–1825 |publisher=Hutchinson |year=1969 |pages=22–45}}</ref> পৰ্তুগালে মাদেইৰা আৰু আজোৰছত বসতি স্থাপন কৰি এটা প্ৰভাৱশালী সামুদ্ৰিক সাম্ৰাজ্য প্ৰতিষ্ঠা কৰে যি বেছিভাগেই দক্ষিণ আটলাণ্টিক আৰু ভাৰত মহাসাগৰৰ উপকূলৰ কাষেৰে বিস্তৃত আছিল।<ref name="empire1">{{cite book |last=Russell-Wood |first=A. J. R. |title=The Portuguese Empire, 1415–1808: A World on the Move |publisher=Johns Hopkins University Press |year=1998 |pages=10–38 |isbn=9780801859557}}</ref> পৰ্তুগীজসকল প্ৰথম ইউৰোপীয়সকলৰ ভিতৰত আছিল যিয়ে নতুন ভূখণ্ড আৰু সাগৰীয় পথসমূহ অন্বেষণ আৰু আৱিষ্কাৰ কৰিছিল, বসতি, উপনিবেশ আৰু বাণিজ্যিক চকীসমূহৰ এক বিশ্বব্যাপী বাণিজ্যিক নেটৱৰ্ক স্থাপন কৰিছিল।<ref name="empire2">{{cite book |last=Newitt |first=Malyn |title=A History of Portuguese Overseas Expansion 1400–1668 |publisher=Routledge |year=2005 |pages=60–100 |isbn=9780415229891}}</ref> ১৫৮০ চনৰ আৰম্ভণিতে বংশগত সংকটৰ ফলত আইবেৰিয়ান সংঘ (১৫৮০–১৬৪০)ৰ সৃষ্টি হয়, যিয়ে পৰ্তুগালক স্পেনিছ শাসনৰ অধীনত একত্ৰিত কৰে,<ref name="iberianunion">{{cite book |last=Livermore |first=H. V. |title=A New History of Portugal |publisher=Cambridge University Press |year=1969 |pages=160–175}}</ref> ইয়াৰ ক্ৰমান্বয়ে বিশ্ব শক্তি হিচাপে অৱনতি ঘটে।<ref name="decline">{{cite book |last=Bethencourt |first=Francisco |title=The Inquisition: A Global History, 1478–1834 |publisher=CUP |year=2009 |pages=200–220 |isbn=9780521732512}}</ref> ১৬৪০ চনত পৰ্তুগীজৰ সাৰ্বভৌমত্ব পুনৰ লাভ কৰা হয় আৰু ইয়াৰ পিছত ১৬৮৮ চনলৈকে চলি থকা ব্যয়বহুল আৰু দীঘলীয়া যুদ্ধ হয়, আনহাতে ১৭৫৫ চনৰ লিছবন ভূমিকম্পই চহৰখন ধ্বংস কৰে আৰু সাম্ৰাজ্যৰ অৰ্থনীতিৰ অধিক ক্ষতি কৰে।<ref name="lisbonearthquake">{{cite web |title=Lisbon Earthquake of 1755 |url=https://www.britannica.com/event/Lisbon-earthquake-of-1755 |website=Encyclopædia Britannica |access-date=4 May 2021}}</ref> ১৮০৭ চনত নেপোলিয়ন যুদ্ধই ৰাজধানী [[ব্ৰাজিল]]লৈ স্থানান্তৰিত কৰে, যাৰ ফলত ইয়াক উপনিবেশৰ পৰা ৰাজ্যলৈ উন্নীত কৰা হয় আৰু ১৮২২ চনত ইয়াৰ স্বাধীনতাৰ শিখৰত উপনীত হয় আৰু সাংবিধানিক ৰাজতন্ত্ৰৰ সমৰ্থক আৰু নিৰপেক্ষ ৰাজতন্ত্ৰবাদীসকলৰ মাজত গৃহযুদ্ধ (১৮২৮–১৮৩৪) ৰ সূচনা হয়।<ref name="napoleon">{{cite book |last=Maxwell |first=Kenneth |title=Conflicts and Conspiracies: Brazil and Portugal, 1750–1808 |publisher=Cambridge University Press |year=1973 |pages=143–175 |isbn=9780521203197}}</ref> ১৯১০ চনৰ ৫ অক্টোবৰৰ বিপ্লৱলৈকে ৰাজতন্ত্ৰ স্থায়ী হৈ থাকে আৰু ইয়াৰ ঠাইত প্ৰথম গণৰাজ্য গঠন হয়। তাৰ পিছত ইয়াৰ ঠাইত স্বৈৰাচাৰী ''ডিটাডুৰা নেচনেল'' আৰু তাৰ পিছত ''ইষ্টাডো নভো''লৈ পৰিণত হয়।<ref name="estado-novo">{{cite book |last=Wiarda |first=Howard J. |title=Corporatism and Development: The Portuguese Experience |publisher=University of Massachusetts Press |year=1977 |pages=80–110 |isbn=9780870231941}}</ref> ১৯৭৪ চনত কাৰ্নেচন বিপ্লৱৰ পিছত গণতন্ত্ৰ পুনৰুদ্ধাৰ হয়, যিয়ে পৰ্তুগীজ ঔপনিৱেশিক যুদ্ধৰ অন্ত পেলায় আৰু পৰ্তুগালৰ শেষৰটো আফ্ৰিকান ভূখণ্ডক স্বাধীনতা লাভ কৰিবলৈ অনুমতি দিয়ে।<ref name="carnation">{{cite book |last=Maxwell |first=Kenneth |title=The Making of Portuguese Democracy |publisher=Cambridge University Press |year=1995 |pages=1–20 |isbn=9780521483407}}</ref> পৰ্তুগালৰ সাম্ৰাজ্যবাদী ইতিহাসে এক বিশাল সাংস্কৃতিক উত্তৰাধিকাৰ এৰি থৈ গৈছে, বিশ্বজুৰি প্ৰায় ৩০ কোটি [[পৰ্তুগীজ ভাষা|পৰ্তুগীজ ভাষী]] আছে। আজি ই এখন উন্নত দেশ, যাৰ উন্নত অৰ্থনীতি মূলতঃ সেৱা, উদ্যোগ আৰু পৰ্যটনৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল। ৰাষ্ট্ৰসংঘ, ইউৰোপীয় সংঘ, শ্বেংগেন অঞ্চল আৰু ইউৰোপ পৰিষদৰ সদস্য পৰ্তুগাল নাটো, ইউৰো মণ্ডল, অ'ইচিডি আৰু পৰ্তুগীজ ভাষা দেশৰ সম্প্ৰদায়ৰ অন্যতম প্ৰতিষ্ঠাপক সদস্য আছিল।<ref name="modernportugal">{{cite web |title=Portugal |url=https://www.britannica.com/place/Portugal |website=Encyclopædia Britannica |access-date=4 May 2021}}</ref> == ব্যুৎপত্তিবিজ্ঞান == '''পৰ্তুগাল''' শব্দটো ৰোমান-চেলটিক স্থাননাম '''Portus Cale'''ৰ পৰা আহে,<ref>{{cite web|url=https://www.etymonline.com/word/portugal|title=Portugal – Origin and meaning of the name Portugal by Online Etymology Dictionary|website=Etymonline.com|access-date=25 January 2018|archive-date=20 February 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230220050255/https://www.etymonline.com/word/portugal|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=http://agal-gz.org/faq/lib/exe/fetch.php?media=contributos-pgl:sobre_a_origem_e_significado_da_palavra_portugal.pdf|title=Origem e significado das palavras Portugal e Galiza|website=agal-gz.org|access-date=25 February 2023|archive-date=3 December 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221203194424/http://agal-gz.org/faq/lib/exe/fetch.php?media=contributos-pgl:sobre_a_origem_e_significado_da_palavra_portugal.pdf|url-status=live}}</ref> যি বৰ্তমানৰ পৰ্টো আৰু ভিলা নোভা দে গাইয়া অঞ্চলৰ সংমিশ্ৰণ। "Portus" শব্দটোৰ উৎস [[লেটিন ভাষা]]ৰ ''portus'', যাৰ অৰ্থ "বন্দৰ"। "Cale" শব্দটোৰ অৰ্থ আৰু উৎপত্তি স্পষ্ট নহয়; প্ৰচলিত মত অনুসৰি, এইটো উত্তৰ-পশ্চিম আইবেৰিয়ান উপদ্বীপৰ গালাচি (বা গাল্লাচি) নামৰ এক চেলটিক জনগোষ্ঠীৰ পৰা উদ্ভৱ হৈছে।<ref>{{Cite web|url=https://www.academia.edu/31989410|title=Documentos dança portuguesa|first=Marcos|last=Winicius|via=academia.edu|access-date=12 April 2020|archive-date=17 August 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210817085223/https://www.academia.edu/31989410|url-status=live}}</ref> আন এটা তত্ত্ব মতে "Cale" শব্দটো চেলটিক ভাষাৰ "বন্দৰ"ৰ এক ৰূপ, আৰু আন কিছুমান মতে ই চেলটিক দেৱী "Cala"ৰ নামৰ পৰা আহে। আন এজন ফ্ৰেন্স পণ্ডিতৰ মতে এইটো ''Portus Gallus'' (গলসকলৰ বন্দৰ) ৰ পৰা আহিব পাৰে।<ref>{{cite web|url=https://books.google.com/books?id=MD8zAQAAMAAJ&q=portus+Gallus+etymologie+du+portugal&pg=PA441|title=Manuel géographique et statistique de l'Espagne et du Portugal ...|date=11 April 2018|publisher=Buisson|via=Google Books|access-date=17 November 2020|archive-date=2 February 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240202203433/https://books.google.com/books?id=MD8zAQAAMAAJ&q=portus+Gallus+etymologie+du+portugal&pg=PA441#v=snippet&q=portus%20Gallus%20etymologie%20du%20portugal&f=false|url-status=live}}</ref> খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ২০০ চনত দ্বিতীয় পুনিক যুদ্ধৰ সময়ত ৰোমানসকলে কাৰ্থাজীয়সকলৰ পৰা আইবেৰিয়াৰ অধিকাৰ লয় আৰু কেল নামৰ অঞ্চলটো দখল কৰি "Portus Cale" (Caleৰ বন্দৰ) নামেৰে অভিহিত কৰে আৰু ইয়াক গালেচিয়া প্ৰদেশত অন্তৰ্ভুক্ত কৰে। মধ্যযুগত ছুইবি আৰু ভিচিগোথসকলে এই অঞ্চলটো "Portucale" নামেৰে চিনাকি কৰিছিল। সপ্তম আৰু অষ্টম শতিকাৰ ভিতৰত "Portucale" নামটো পৰিবৰ্তিত হৈ "Portugale" হয়, আৰু নৱম শতিকাৰ ভিতৰত এই নামটো ডৌৰো নদী আৰু মিনহো নদীৰ মাজৰ অঞ্চলটো বুজাবলৈ ব্যৱহৃত হৈছিল। একাদশ আৰু দ্বাদশ শতিকাৰ ভিতৰত এই নামবোৰ "Portugale", "Portugallia", "Portvgallo" বা "Portvgalliae" ৰূপত দেখা পোৱা যায়, যি শেষত "Portugal" ৰূপত পৰিগণিত হয়। ==ইতিহাস== পৰ্তুগালৰ ইতিহাস প্ৰায় ৪ লাখ বছৰৰ আগৰ পৰাই অনুসন্ধান কৰিব পাৰি, যেতিয়া বৰ্তমানৰ পৰ্তুগালৰ অঞ্চলত হোমো হাইডেলবাৰ্গেন্সিছৰ বসতি আছিল। প্ৰায় দুটা শতিকা ধৰি আইবেৰিয়ান উপদ্বীপ ৰোমান বিজয়ৰ ফলত বৰ্তমানৰ পৰ্তুগালৰ দক্ষিণে লুচিটেনিয়া আৰু উত্তৰত গালেচিয়া প্ৰদেশ প্ৰতিষ্ঠা হয়। ৰোমৰ পতনৰ পিছত ৫ম আৰু অষ্টম শতিকাৰ ভিতৰত জাৰ্মাণিক জনগোষ্ঠীসমূহে এই ভূখণ্ড নিয়ন্ত্ৰণ কৰিছিল, য'ত ব্ৰাগাক কেন্দ্ৰ কৰি ছুইবি ৰাজ্য আৰু দক্ষিণত ভিচিগোথিক ৰাজ্যও আছিল। ৭১১–৭১৬ চনত ইছলামিক উমাইয়াদ খিলাফতৰ আক্ৰমণে ভিচিগোথ ৰাজ্য জয় কৰি ইছলামিক ষ্টেট অৱ আল-আন্দালুছ প্ৰতিষ্ঠা কৰে, লাহে লাহে আইবেৰিয়াৰ মাজেৰে আগবাঢ়ি যায়। ১০৯৫ চনত পৰ্তুগালে গালিচিয়া ৰাজ্যৰ পৰা বিচ্ছিন্ন হয়। বুৰ্গাণ্ডীৰ কাউণ্ট হেনৰীৰ পুত্ৰ আফনছ' হেনৰিকছে ১১৩৯ চনত নিজকে পৰ্তুগালৰ ৰজা ঘোষণা কৰে। ১২৪৯ চনত আলগাৰ্ভ (পৰ্তুগালৰ দক্ষিণতম প্ৰদেশ) মূৰৰ পৰা জয় কৰা হয় আৰু ১২৫৫ চনত লিছবন ৰাজধানী হয়। তেতিয়াৰ পৰা পৰ্তুগালৰ স্থল সীমা প্ৰায় অপৰিৱৰ্তিত হৈ আছে। প্ৰথমজন ৰজাৰ ৰাজত্বকালত পৰ্তুগীজসকলে সিংহাসনৰ ওপৰত হোৱা যুদ্ধত কেষ্টিলিয়ানসকলক পৰাস্ত কৰে (১৩৮৫) আৰু ইংলেণ্ডৰ সৈতে ৰাজনৈতিক মিত্ৰতা স্থাপন কৰে ( ১৩৮৬ চনত উইণ্ডচৰ সন্ধিৰ দ্বাৰা)। মধ্যযুগৰ শেষৰ ফালৰ পৰা ১৫ আৰু ১৬ শতিকাত ইউৰোপৰ " আৱিষ্কাৰ যুগ "ৰ সময়ত পৰ্তুগালে বিশ্ব শক্তিৰ মৰ্যাদা লাভ কৰে কাৰণ ই এক বিশাল সাম্ৰাজ্য গঢ়ি তুলিছিল। ১৫৭৮ চনত মৰক্কোত হোৱা আলকাচাৰ কুইবিৰ যুদ্ধৰ পৰা সামৰিক অৱনতিৰ লক্ষণ আৰম্ভ হয়; এই পৰাজয়ৰ ফলত ৰজা চেবাষ্টিয়ানৰ মৃত্যু হয় আৰু উচ্চ সম্ভ্ৰান্ত লোকৰ বহু লোকক কাৰাগাৰত ভৰোৱা হয়, যাক বহুত খৰচ কৰি মুক্তিপণ দিবলগীয়া হয়। ইয়াৰ ফলত ১৫৮০ চনৰ পৰা ১৬৪০ চনত চতুৰ্থ জনৰ নেতৃত্বত পৰ্তুগীজ পুনৰুদ্ধাৰ যুদ্ধৰ আৰম্ভণিৰ ভিতৰত স্পেইনৰ সৈতে ৬০ বছৰীয়া বংশগত সংঘৰ জৰিয়তে পৰ্তুগালৰ ৮০০ বছৰীয়া স্বাধীনতাত সামান্য বাধাৰ সৃষ্টি হয় ইয়াৰ উপৰিও এটা কাৰক, কিয়নো পৰ্তুগালে আক্ৰমণৰ বাবে জাহাজৰ অৰিহণা যোগাবলগীয়া হৈছিল। ১৭৫৫ চনত ভূমিকম্পত ইয়াৰ ৰাজধানী চহৰৰ বহু অংশ ধ্বংস হোৱা, নেপোলিয়ন যুদ্ধৰ সময়ত দখল কৰা আৰু ১৮২২ চনত ইয়াৰ সৰ্ববৃহৎ উপনিবেশ ব্ৰাজিল হেৰুৱাই পেলোৱা আদিও আছিল।<ref>{{cite web|url=https://www.migrationpolicy.org/article/portugal-seeks-balance-emigration-immigration |title=Portugal Seeks Balance of Emigration, Immigration |publisher=Migrationinformation.org |date=2002-08-09 |access-date=2024-12-19}}</ref> ১৯১০ চনত বিপ্লৱে ৰাজতন্ত্ৰক পদচ্যুত কৰে। ১৯২৬ চনত হোৱা সামৰিক অভ্যুত্থানে একনায়কত্ববাদ স্থাপন কৰে আৰু ১৯৭৪ চনত আন এক অভ্যুত্থানলৈকে চলি থাকে। নতুন চৰকাৰে ব্যাপক গণতান্ত্ৰিক সংস্কাৰ আৰম্ভ কৰে আৰু ১৯৭৫ চনত পৰ্তুগালৰ সকলো আফ্ৰিকান উপনিবেশকে স্বাধীনতা প্ৰদান কৰে পৰ্তুগীজ ভাষাৰ দেশসমূহ . ১৯৮৬ চনত ই ইউৰোপীয় অৰ্থনৈতিক সম্প্ৰদায় (বৰ্তমান ইউৰোপীয় সংঘ )ত প্ৰৱেশ কৰে। ==তথ্যসূত্ৰ== <ref name="constitution">{{cite web |title=Constituição da República Portuguesa |url=https://www.parlamento.pt/Legislacao/Paginas/ConstituicaoRepublicaPortuguesa.aspx |publisher=Assembleia da República |language=pt |access-date=2 June 2025 }}</ref> <ref name="geography">{{cite web |title=Portugal | Location, History, Population, & Facts |url=https://www.britannica.com/place/Portugal |publisher=Encyclopædia Britannica |access-date=2 June 2025 }}</ref> <ref name="prehistory">{{cite web |title=A Brief History of Portugal |url=https://www.culturetrip.com/europe/portugal/articles/a-brief-history-of-portugal/ |publisher=Culture Trip |access-date=2 June 2025 }}</ref> <ref name="history1">{{cite web |title=History of Portugal |url=https://en.wikipedia.org/wiki/History_of_Portugal |publisher=English Wikipedia |access-date=2 June 2025 }}</ref> <ref name="discovery">{{cite web |title=Portugal |url=https://www.newworldencyclopedia.org/entry/Portugal |publisher=New World Encyclopedia |access-date=2 June 2025 }}</ref> <ref name="empire1">{{cite web |title=Portuguese Empire |url=https://www.britannica.com/place/Portuguese-Empire |publisher=Encyclopædia Britannica |access-date=2 June 2025 }}</ref> <ref name="empire2">{{cite web |title=Portuguese Empire |url=https://www.worldhistory.org/Portuguese_Empire/ |publisher=World History Encyclopedia |access-date=2 June 2025 }}</ref> <ref name="iberianunion">{{cite web |title=Iberian Union |url=https://www.britannica.com/event/Iberian-Union |publisher=Encyclopædia Britannica |access-date=2 June 2025 }}</ref> <ref name="decline">{{cite web |title=Decline of Portuguese Empire |url=https://www.newworldencyclopedia.org/entry/Portugal |publisher=New World Encyclopedia |access-date=2 June 2025 }}</ref> <ref name="lisbonearthquake">{{cite web |title=The 1755 Earthquake That Shook Portugal |url=https://earthobservatory.nasa.gov/images/151891/the-1755-earthquake-that-shook-portugal |publisher=NASA Earth Observatory |access-date=2 June 2025 }}</ref> <ref name="napoleon">{{cite web |title=Napoleonic Invasion | Portugal |url=https://www.britannica.com/place/Portugal/Napoleonic-invasion |publisher=Encyclopædia Britannica |access-date=2 June 2025 }}</ref> <ref name="estado-novo">{{cite web |title=Estado Novo (Portugal) |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Estado_Novo_(Portugal) |publisher=English Wikipedia |access-date=2 June 2025 }}</ref> <ref name="carnation">{{cite web |title=Carnation Revolution |url=https://www.britannica.com/event/Carnation-Revolution |publisher=Encyclopædia Britannica |access-date=2 June 2025 }}</ref> <ref name="modernportugal">{{cite web |title=Portugal – OECD |url=https://www.oecd.org/portugal/ |publisher=OECD |access-date=2 June 2025 }}</ref> <ref name="etymology1">{{cite web |title=What Is The Meaning Of The Name Portugal? |url=https://www.worldatlas.com/articles/what-is-the-meaning-of-the-name-portugal.html |publisher=World Atlas |access-date=2 June 2025 }}</ref> <ref name="etymology2">{{cite web |title=History of Portugal |url=https://enifportugal.com/history-of-portugal/ |publisher=ENIF Portugal |access-date=2 June 2025 }}</ref> <ref name="etymology3">{{cite web |title=Etymology of Portugal |url=https://www.etymonline.com/word/Portugal |publisher=Online Etymology Dictionary |access-date=2 June 2025 }}</ref> <ref name="etymology4">{{cite web |title=Portugal: Early History |url=https://archive.org/details/portugalearlyhistory |publisher=Internet Archive |access-date=2 June 2025 }}</ref> <ref name="Stat Portugal">{{cite web |title=Instituto Nacional de Estatística – Statistics Portugal |url=https://www.ine.pt/xportal/xmain?xpgid=INE&xpid=INE |publisher=Instituto Nacional de Estatística |language=pt |access-date=2 June 2025 }}</ref> <ref name="IMFWEO.PT">{{cite web |title=World Economic Outlook Database, April 2024 |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO |publisher=International Monetary Fund |date=April 2024 |access-date=2 June 2025 }}</ref> <references/> [[শ্ৰেণী:দেশ]] 36satvkshoor6a0gi3lbx5yn02i2bjk 514386 514385 2025-06-02T11:59:39Z Kandarpajit Kallol 6257 514386 wikitext text/x-wiki {{Infobox country | conventional_long_name = পৰ্তুগীজ গণৰাজ্য | native_name = República Portuguesa | common_name = পৰ্তুগাল | image_flag = Flag of Portugal (official).svg | image_coat = Coat of arms of Portugal.svg | coa_size = 110 | national_anthem = <br/>{{lang|pt|A Portuguesa}}<br />"The Portuguese"<br /><div style="display:inline-block; margin-top:0.4em; ">[[File:Hino Nacional da Republica Portuguesa.ogg]]</div> | image_map = {{Switcher|[[File:EU-Portugal (orthographic projection).svg|upright=1.15|frameless]]|Show globe|[[File:EU-Portugal with islands circled.svg|upright=1.15|frameless]]|Show map of the European Union|default=1}} | map_caption = {{map caption|location_color=dark green|region=ইউৰোপ|region_color=dark grey|subregion=ইউৰোপীয় সংঘ|subregion_color=green}} | capital = লিছবন | coordinates = {{Coord|38|46|N|9|9|W|type:city}} | largest_city = লিছবন | official_languages = পোৰ্তুগীজ ভাষা | recognised_languages = মিৰান্দীজ ভাষা{{efn|name="pt lang"|মিৰান্দীজ ভাষা, টেৰ্ৰা ডি মিৰান্দা অঞ্চলত কোৱা হয়, ১৯৯৯ চনত চৰকাৰে স্বীকৃতি প্ৰদান কৰে (''Lei n.° 7/99 de 29 de Janeiro''),<ref name="Mirandese">{{cite web |url=https://mirandes.no.sapo.pt/LMPSlei.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20020318130143/http://mirandes.no.sapo.pt/LMPSlei.html |url-status=dead |archive-date=18 March 2002 |title=Reconhecimento oficial de direitos linguísticos da comunidade mirandesa (মিৰান্দীজ ভাষা-ব্যৱহাৰকাৰীসকলৰ ভাষাগত অধিকাৰৰ স্বীকৃতি) |publisher=লিছবন বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ভাষাবিজ্ঞান কেন্দ্ৰ |access-date=2 December 2015 }}</ref> যিয়ে ইয়াক চৰকাৰীভাৱে ব্যৱহাৰৰ অধিকাৰ প্ৰদান কৰে।<ref name="Euromosaic study Mirandese">[http://bookshop.europa.eu/en/euromosaic-pbC29295845/downloads/C2-92-95-845-EN-C/C29295845ENC_001.pdf?FileName=C29295845ENC_001.pdf&SKU=C29295845ENC_PDF&CatalogueNumber=C2-92-95-845-EN-C ইউৰোম'জাইক অধ্যয়ন, পৰ্তুগালত মিৰান্দীজ ভাষা] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160205202451/http://bookshop.europa.eu/en/euromosaic-pbC29295845/downloads/C2-92-95-845-EN-C/C29295845ENC_001.pdf?FileName=C29295845ENC_001.pdf&SKU=C29295845ENC_PDF&CatalogueNumber=C2-92-95-845-EN-C |date=5 February 2016 }}, ইউৰোপীয় কমিশনৰ ৱেবচাইট। }}</ref>}}<br />পৰ্তুগাল সাংকেতিক ভাষা {{Infobox | child = yes | label1 = ৰাষ্ট্ৰীয়তা (২০২৩)<ref name="aima"/> | data1 = {{Unbulleted list |৮৭.৮% পৰ্তুগাল লোক | ১২.২% বিদেশী }} }} | religion = {{unbulleted list |{{Tree list}} * ৮৪.৮% খ্ৰীষ্টান ধৰ্ম ** ৮০.২% ৰোমান কেথলিক ** ৪.৬% অন্যান্য খ্ৰীষ্টান {{Tree list/end}} | ১৪.১% ধৰ্মহীনতা | ১.১% অন্যান্য }} | religion_ref = <ref name="Censos2021"/> | demonym = পৰ্তুগাল | government_type = এককেন্দ্ৰিক অৰ্ধ-ৰাষ্ট্ৰপতি প্ৰজাতন্ত্ৰ<ref>{{Cite web|url=http://www.constituteproject.org/constitution/Portugal_2005.pdf|title=পৰ্তুগালৰ সংবিধান, প্ৰস্তাৱনা|access-date=17 March 2018|archive-date=17 March 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180317103114/https://www.constituteproject.org/constitution/Portugal_2005.pdf|url-status=live}}</ref> | leader_title1 = ৰাষ্ট্ৰপতি | leader_name1 = মাৰ্সেলো ৰেবেলো ডে ছৌজা | leader_title2 = প্ৰধানমন্ত্ৰী | leader_name2 = লুইছ মন্তেনেগ্ৰু | leader_title3 = ৰাষ্ট্ৰীয় সংসদৰ অধ্যক্ষ | leader_name3 = জঁছে পেদ্ৰো আগুইয়াৰ-ব্ৰাংকু | legislature = ৰিপাব্লিক সংসদ | sovereignty_type = স্থাপনা | established_event1 = পৰ্তুগাল কাউণ্টি | established_date1 = ৮৬৮ | established_event2 = ছাও মামেদৰ যুদ্ধ | established_date2 = ২৪ জুন ১১২৮ | established_event3 = ঔৰিকৰ যুদ্ধ | established_date3 = ২৫ জুলাই ১১৩৯ | established_event4 = জামোৰাৰ চুক্তি | established_date4 = ৫ অক্টোবৰ ১১৪৩ | established_event5 = ''Manifestis Probatum'' | established_date5 = ২৩ মে’ ১১৭৯ | established_event6 = পুনঃস্থাপনা যুদ্ধ | established_date6 = ১ ডিচেম্বৰ ১৬৪০ | established_event7 = সংবিধান (১৮২২) | established_date7 = ২৩ ছেপ্টেম্বৰ ১৮২২ | established_event8 = ৫ অক্টোবৰ বিপ্লৱ | established_date8 = ৫ অক্টোবৰ ১৯১০ | established_event9 = কাৰণেচন বিপ্লৱ | established_date9 = ২৫ এপ্ৰিল ১৯৭৪ | established_event10 = সংবিধান | established_date10 = ২৫ এপ্ৰিল ১৯৭৬ | area_km2 = ৯২,২৩০ | area_footnote = <ref>{{Cite web|url=https://www.ine.pt/xportal/xmain?xpid=INE&xpgid=ine_indicadores&contecto=pi&indOcorrCod=0008350&selTab=tab0|title=পৰ্তুগালৰ পৰিসংখ্যা|publisher=INE|access-date=5 July 2023}}</ref> | area_rank = ১০৯তম | area_sq_mi = ৫৭,২৯৮ | percent_water = ১.২ (২০১৫)<ref>{{cite web|title=পৃষ্ঠ জলসম্পদ আৰু পৰিৱৰ্তন|access-date=11 October 2020|publisher=OECD|url=https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=SURFACE_WATER}}</ref> | population_estimate_rank = ৮৮তম | population_estimate = ১,০৬৩৯,৭২৬ জন<ref>{{cite web|url=https://www.ine.pt/xportal/xmain?xpid=INE&xpgid=ine_destaques&DESTAQUESdest_boui=645507713&DESTAQUESmodo=2|title=২০২৩: জনসংখ্যা ১০.৬ মিলিয়ন অতিক্ৰম|publisher=INE|access-date=18 June 2024}}</ref> | population_census = ১,০৩৪৩,০৬৬ জন<ref name="Stat Portugal"/> | population_estimate_year = ২০২৩ | population_census_year = ২০২১ | population_density_km2 = ১১৫.৪ | GDP_PPP = $৫৩৬.০৯৬ বিলিয়ন<ref name="IMFWEO.PT" /> | GDP_PPP_year = ২০২৫ | GDP_PPP_rank = ৫১তম | GDP_PPP_per_capita = $৫০,০৩৭<ref name="IMFWEO.PT" /> | GDP_PPP_per_capita_rank = ৪১তম | GDP_nominal = $৩২১.৪৪০ বিলিয়ন<ref name="IMFWEO.PT" /> | GDP_nominal_year = ২০২৫ | GDP_nominal_rank = ৪৫তম | GDP_nominal_per_capita = $৩০,০০২<ref name="IMFWEO.PT" /> | GDP_nominal_per_capita_rank = ৪০তম | Gini = ৩১.৯ | Gini_year = ২০২৪ | Gini_change = হ্ৰাস | HDI = ০.৮৭০<ref name="HDI2023">{{cite web |url=http://hdr.undp.org/en/composite/HDI |title=Human Development Report 2023/24 |publisher=United Nations Development Programme |access-date=17 March 2024}}</ref> | HDI_year = ২০২৩ | HDI_change = বৃদ্ধি | HDI_rank = ৩৭তম | currency = ইউৰো (EUR, €) | currency_code = EUR | time_zone = পূৰ্ব ইউৰোপীয় সময় (UTC) | utc_offset = +০১:০০ | time_zone_DST = মধ্য ইউৰোপীয় গ্ৰীষ্মকালীন সময় (UTC+০২:০০) | utc_offset_DST = +০২:০০ | date_format = dd-mm-yyyy (AD) | drives_on = সোঁফালে | calling_code = +৩৫১ | cctld = .pt }} '''পৰ্তুগাল''', আনুষ্ঠানিকভাৱে '''পৰ্তুগীজ গণৰাজ্য''' ({{lang-pt|República Portuguesa}}), দক্ষিণ-পশ্চিম [[ইউৰোপ]]ৰ আইবেৰিয়ান উপদ্বীপৰ এখন দেশ। ইউৰোপ মহাদেশীয় আটাইতকৈ পশ্চিমীয়া বিন্দুটোৰ সৈতে পৰ্তুগালে ইয়াৰ উত্তৰ আৰু পূব দিশত স্পেইনৰ সীমাৰেখাৰে আবৃত, যাৰ সৈতে ই ইউৰোপীয় সংঘৰ আটাইতকৈ দীঘলীয়া নীৰৱচ্ছিন্ন সীমান্তৰ অংশীদাৰ; দক্ষিণ আৰু পশ্চিমে উত্তৰ [[আটলাণ্টিক মহাসাগৰ]]; আৰু পশ্চিম আৰু দক্ষিণ-পশ্চিমে আজোৰছ আৰু মাদেইৰাৰ মেকাৰোনেছিয়ান দ্বীপপুঞ্জ আছে, যিবোৰ পৰ্তুগালৰ দুটা স্বায়ত্তশাসিত অঞ্চল। লিছবন ৰাজধানী আৰু সৰ্ববৃহৎ চহৰ, তাৰ পিছতে পৰ্টো, যি একমাত্ৰ আন মহানগৰ। পশ্চিম আইবেৰিয়ান উপদ্বীপত প্ৰাগঐতিহাসিক যুগৰ পৰাই অবিৰতভাৱে বসতি হৈ আহিছে, বসতিৰ আদিম চিন খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৫৫০০ চনৰ পৰা।<ref name="prehistory">{{cite book |last1=Traganos |first1=Dimosthenis |title=European Landscapes from Mountain to Sea |chapter=Chapter 3: Portugal |publisher=Springer |year=2016 |pages=26–27 |isbn=9783319253765}}</ref> খ্ৰীষ্টপূৰ্ব প্ৰথম সহস্ৰাব্দত কেলটিক আৰু আইবেৰিয়ান জনগোষ্ঠীসমূহৰ আগমন ঘটে। খ্ৰীষ্টপূৰ্ব দ্বিতীয় শতিকাত এই অঞ্চল ৰোমান নিয়ন্ত্ৰণলৈ আহে। খ্ৰীষ্টীয় পঞ্চম শতিকাৰ পৰা অষ্টম শতিকালৈকে জাৰ্মাণিক জনগোষ্ঠী আৰু এলানসকলে একেৰাহে শাসন কৰিছিল। অষ্টম শতিকাত মুছলমানসকলে মূল ভূখণ্ড পৰ্তুগাল আক্ৰমণ কৰে, কিন্তু ক্ৰমান্বয়ে খ্ৰীষ্টান ৰিকনকুইষ্টাই তেওঁলোকক বহিষ্কাৰ কৰে আৰু ১২৩৮ চনৰ পৰা ১২৪৯ চনৰ ভিতৰত আলগাৰ্ভ দখল কৰি শিখৰত উপনীত হয়। ১১৭৯ চনত ''মেনিফেষ্টিছ প্ৰ'বেটাম''।<ref name="history1">{{cite book |last=Disney |first=A. R. |title=A History of Portugal and the Portuguese Empire |volume=1 |publisher=Cambridge University Press |year=2009 |pages=50–75 |isbn=9780521738224}}</ref> আৱিষ্কাৰ যুগৰ অন্যতম প্ৰাথমিক অংশগ্ৰহণকাৰী হিচাপে পৰ্তুগালে নৌ বিজ্ঞানত কেইবাটাও উন্নতি সাধন কৰিছিল, য'ত ভল্টা ডু মাৰ নেভিগেচনেল কৌশল উদ্ভাৱন কৰা হৈছিল, যিয়ে মুকলি সাগৰত নিৰাপদ যাত্ৰা-ভ্ৰমণ সম্ভৱ কৰি তুলিছিল — বিশ্ব ইতিহাসৰ এটা ডাঙৰ টাৰ্নিং পইণ্ট।<ref name="discovery">{{cite book |last=Boxer |first=Charles R. |title=The Portuguese Seaborne Empire 1415–1825 |publisher=Hutchinson |year=1969 |pages=22–45}}</ref> পৰ্তুগালে মাদেইৰা আৰু আজোৰছত বসতি স্থাপন কৰি এটা প্ৰভাৱশালী সামুদ্ৰিক সাম্ৰাজ্য প্ৰতিষ্ঠা কৰে যি বেছিভাগেই দক্ষিণ আটলাণ্টিক আৰু ভাৰত মহাসাগৰৰ উপকূলৰ কাষেৰে বিস্তৃত আছিল।<ref name="empire1">{{cite book |last=Russell-Wood |first=A. J. R. |title=The Portuguese Empire, 1415–1808: A World on the Move |publisher=Johns Hopkins University Press |year=1998 |pages=10–38 |isbn=9780801859557}}</ref> পৰ্তুগীজসকল প্ৰথম ইউৰোপীয়সকলৰ ভিতৰত আছিল যিয়ে নতুন ভূখণ্ড আৰু সাগৰীয় পথসমূহ অন্বেষণ আৰু আৱিষ্কাৰ কৰিছিল, বসতি, উপনিবেশ আৰু বাণিজ্যিক চকীসমূহৰ এক বিশ্বব্যাপী বাণিজ্যিক নেটৱৰ্ক স্থাপন কৰিছিল।<ref name="empire2">{{cite book |last=Newitt |first=Malyn |title=A History of Portuguese Overseas Expansion 1400–1668 |publisher=Routledge |year=2005 |pages=60–100 |isbn=9780415229891}}</ref> ১৫৮০ চনৰ আৰম্ভণিতে বংশগত সংকটৰ ফলত আইবেৰিয়ান সংঘ (১৫৮০–১৬৪০)ৰ সৃষ্টি হয়, যিয়ে পৰ্তুগালক স্পেনিছ শাসনৰ অধীনত একত্ৰিত কৰে,<ref name="iberianunion">{{cite book |last=Livermore |first=H. V. |title=A New History of Portugal |publisher=Cambridge University Press |year=1969 |pages=160–175}}</ref> ইয়াৰ ক্ৰমান্বয়ে বিশ্ব শক্তি হিচাপে অৱনতি ঘটে।<ref name="decline">{{cite book |last=Bethencourt |first=Francisco |title=The Inquisition: A Global History, 1478–1834 |publisher=CUP |year=2009 |pages=200–220 |isbn=9780521732512}}</ref> ১৬৪০ চনত পৰ্তুগীজৰ সাৰ্বভৌমত্ব পুনৰ লাভ কৰা হয় আৰু ইয়াৰ পিছত ১৬৮৮ চনলৈকে চলি থকা ব্যয়বহুল আৰু দীঘলীয়া যুদ্ধ হয়, আনহাতে ১৭৫৫ চনৰ লিছবন ভূমিকম্পই চহৰখন ধ্বংস কৰে আৰু সাম্ৰাজ্যৰ অৰ্থনীতিৰ অধিক ক্ষতি কৰে।<ref name="lisbonearthquake">{{cite web |title=Lisbon Earthquake of 1755 |url=https://www.britannica.com/event/Lisbon-earthquake-of-1755 |website=Encyclopædia Britannica |access-date=4 May 2021}}</ref> ১৮০৭ চনত নেপোলিয়ন যুদ্ধই ৰাজধানী [[ব্ৰাজিল]]লৈ স্থানান্তৰিত কৰে, যাৰ ফলত ইয়াক উপনিবেশৰ পৰা ৰাজ্যলৈ উন্নীত কৰা হয় আৰু ১৮২২ চনত ইয়াৰ স্বাধীনতাৰ শিখৰত উপনীত হয় আৰু সাংবিধানিক ৰাজতন্ত্ৰৰ সমৰ্থক আৰু নিৰপেক্ষ ৰাজতন্ত্ৰবাদীসকলৰ মাজত গৃহযুদ্ধ (১৮২৮–১৮৩৪) ৰ সূচনা হয়।<ref name="napoleon">{{cite book |last=Maxwell |first=Kenneth |title=Conflicts and Conspiracies: Brazil and Portugal, 1750–1808 |publisher=Cambridge University Press |year=1973 |pages=143–175 |isbn=9780521203197}}</ref> ১৯১০ চনৰ ৫ অক্টোবৰৰ বিপ্লৱলৈকে ৰাজতন্ত্ৰ স্থায়ী হৈ থাকে আৰু ইয়াৰ ঠাইত প্ৰথম গণৰাজ্য গঠন হয়। তাৰ পিছত ইয়াৰ ঠাইত স্বৈৰাচাৰী ''ডিটাডুৰা নেচনেল'' আৰু তাৰ পিছত ''ইষ্টাডো নভো''লৈ পৰিণত হয়।<ref name="estado-novo">{{cite book |last=Wiarda |first=Howard J. |title=Corporatism and Development: The Portuguese Experience |publisher=University of Massachusetts Press |year=1977 |pages=80–110 |isbn=9780870231941}}</ref> ১৯৭৪ চনত কাৰ্নেচন বিপ্লৱৰ পিছত গণতন্ত্ৰ পুনৰুদ্ধাৰ হয়, যিয়ে পৰ্তুগীজ ঔপনিৱেশিক যুদ্ধৰ অন্ত পেলায় আৰু পৰ্তুগালৰ শেষৰটো আফ্ৰিকান ভূখণ্ডক স্বাধীনতা লাভ কৰিবলৈ অনুমতি দিয়ে।<ref name="carnation">{{cite book |last=Maxwell |first=Kenneth |title=The Making of Portuguese Democracy |publisher=Cambridge University Press |year=1995 |pages=1–20 |isbn=9780521483407}}</ref> পৰ্তুগালৰ সাম্ৰাজ্যবাদী ইতিহাসে এক বিশাল সাংস্কৃতিক উত্তৰাধিকাৰ এৰি থৈ গৈছে, বিশ্বজুৰি প্ৰায় ৩০ কোটি [[পৰ্তুগীজ ভাষা|পৰ্তুগীজ ভাষী]] আছে। আজি ই এখন উন্নত দেশ, যাৰ উন্নত অৰ্থনীতি মূলতঃ সেৱা, উদ্যোগ আৰু পৰ্যটনৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল। ৰাষ্ট্ৰসংঘ, ইউৰোপীয় সংঘ, শ্বেংগেন অঞ্চল আৰু ইউৰোপ পৰিষদৰ সদস্য পৰ্তুগাল নাটো, ইউৰো মণ্ডল, অ'ইচিডি আৰু পৰ্তুগীজ ভাষা দেশৰ সম্প্ৰদায়ৰ অন্যতম প্ৰতিষ্ঠাপক সদস্য আছিল।<ref name="modernportugal">{{cite web |title=Portugal |url=https://www.britannica.com/place/Portugal |website=Encyclopædia Britannica |access-date=4 May 2021}}</ref> == ব্যুৎপত্তিবিজ্ঞান == '''পৰ্তুগাল''' শব্দটো ৰোমান-চেলটিক স্থাননাম '''Portus Cale'''ৰ পৰা আহে,<ref>{{cite web|url=https://www.etymonline.com/word/portugal|title=Portugal – Origin and meaning of the name Portugal by Online Etymology Dictionary|website=Etymonline.com|access-date=25 January 2018|archive-date=20 February 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230220050255/https://www.etymonline.com/word/portugal|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=http://agal-gz.org/faq/lib/exe/fetch.php?media=contributos-pgl:sobre_a_origem_e_significado_da_palavra_portugal.pdf|title=Origem e significado das palavras Portugal e Galiza|website=agal-gz.org|access-date=25 February 2023|archive-date=3 December 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221203194424/http://agal-gz.org/faq/lib/exe/fetch.php?media=contributos-pgl:sobre_a_origem_e_significado_da_palavra_portugal.pdf|url-status=live}}</ref> যি বৰ্তমানৰ পৰ্টো আৰু ভিলা নোভা দে গাইয়া অঞ্চলৰ সংমিশ্ৰণ। "Portus" শব্দটোৰ উৎস [[লেটিন ভাষা]]ৰ ''portus'', যাৰ অৰ্থ "বন্দৰ"। "Cale" শব্দটোৰ অৰ্থ আৰু উৎপত্তি স্পষ্ট নহয়; প্ৰচলিত মত অনুসৰি, এইটো উত্তৰ-পশ্চিম আইবেৰিয়ান উপদ্বীপৰ গালাচি (বা গাল্লাচি) নামৰ এক চেলটিক জনগোষ্ঠীৰ পৰা উদ্ভৱ হৈছে।<ref>{{Cite web|url=https://www.academia.edu/31989410|title=Documentos dança portuguesa|first=Marcos|last=Winicius|via=academia.edu|access-date=12 April 2020|archive-date=17 August 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210817085223/https://www.academia.edu/31989410|url-status=live}}</ref> আন এটা তত্ত্ব মতে "Cale" শব্দটো চেলটিক ভাষাৰ "বন্দৰ"ৰ এক ৰূপ, আৰু আন কিছুমান মতে ই চেলটিক দেৱী "Cala"ৰ নামৰ পৰা আহে। আন এজন ফ্ৰেন্স পণ্ডিতৰ মতে এইটো ''Portus Gallus'' (গলসকলৰ বন্দৰ) ৰ পৰা আহিব পাৰে।<ref>{{cite web|url=https://books.google.com/books?id=MD8zAQAAMAAJ&q=portus+Gallus+etymologie+du+portugal&pg=PA441|title=Manuel géographique et statistique de l'Espagne et du Portugal ...|date=11 April 2018|publisher=Buisson|via=Google Books|access-date=17 November 2020|archive-date=2 February 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240202203433/https://books.google.com/books?id=MD8zAQAAMAAJ&q=portus+Gallus+etymologie+du+portugal&pg=PA441#v=snippet&q=portus%20Gallus%20etymologie%20du%20portugal&f=false|url-status=live}}</ref> খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ২০০ চনত দ্বিতীয় পুনিক যুদ্ধৰ সময়ত ৰোমানসকলে কাৰ্থাজীয়সকলৰ পৰা আইবেৰিয়াৰ অধিকাৰ লয় আৰু কেল নামৰ অঞ্চলটো দখল কৰি "Portus Cale" (Caleৰ বন্দৰ) নামেৰে অভিহিত কৰে আৰু ইয়াক গালেচিয়া প্ৰদেশত অন্তৰ্ভুক্ত কৰে। মধ্যযুগত ছুইবি আৰু ভিচিগোথসকলে এই অঞ্চলটো "Portucale" নামেৰে চিনাকি কৰিছিল। সপ্তম আৰু অষ্টম শতিকাৰ ভিতৰত "Portucale" নামটো পৰিবৰ্তিত হৈ "Portugale" হয়, আৰু নৱম শতিকাৰ ভিতৰত এই নামটো ডৌৰো নদী আৰু মিনহো নদীৰ মাজৰ অঞ্চলটো বুজাবলৈ ব্যৱহৃত হৈছিল। একাদশ আৰু দ্বাদশ শতিকাৰ ভিতৰত এই নামবোৰ "Portugale", "Portugallia", "Portvgallo" বা "Portvgalliae" ৰূপত দেখা পোৱা যায়, যি শেষত "Portugal" ৰূপত পৰিগণিত হয়। ==ইতিহাস== পৰ্তুগালৰ ইতিহাস প্ৰায় ৪ লাখ বছৰৰ আগৰ পৰাই অনুসন্ধান কৰিব পাৰি, যেতিয়া বৰ্তমানৰ পৰ্তুগালৰ অঞ্চলত হোমো হাইডেলবাৰ্গেন্সিছৰ বসতি আছিল। প্ৰায় দুটা শতিকা ধৰি আইবেৰিয়ান উপদ্বীপ ৰোমান বিজয়ৰ ফলত বৰ্তমানৰ পৰ্তুগালৰ দক্ষিণে লুচিটেনিয়া আৰু উত্তৰত গালেচিয়া প্ৰদেশ প্ৰতিষ্ঠা হয়। ৰোমৰ পতনৰ পিছত ৫ম আৰু অষ্টম শতিকাৰ ভিতৰত জাৰ্মাণিক জনগোষ্ঠীসমূহে এই ভূখণ্ড নিয়ন্ত্ৰণ কৰিছিল, য'ত ব্ৰাগাক কেন্দ্ৰ কৰি ছুইবি ৰাজ্য আৰু দক্ষিণত ভিচিগোথিক ৰাজ্যও আছিল। ৭১১–৭১৬ চনত ইছলামিক উমাইয়াদ খিলাফতৰ আক্ৰমণে ভিচিগোথ ৰাজ্য জয় কৰি ইছলামিক ষ্টেট অৱ আল-আন্দালুছ প্ৰতিষ্ঠা কৰে, লাহে লাহে আইবেৰিয়াৰ মাজেৰে আগবাঢ়ি যায়। ১০৯৫ চনত পৰ্তুগালে গালিচিয়া ৰাজ্যৰ পৰা বিচ্ছিন্ন হয়। বুৰ্গাণ্ডীৰ কাউণ্ট হেনৰীৰ পুত্ৰ আফনছ' হেনৰিকছে ১১৩৯ চনত নিজকে পৰ্তুগালৰ ৰজা ঘোষণা কৰে। ১২৪৯ চনত আলগাৰ্ভ (পৰ্তুগালৰ দক্ষিণতম প্ৰদেশ) মূৰৰ পৰা জয় কৰা হয় আৰু ১২৫৫ চনত লিছবন ৰাজধানী হয়। তেতিয়াৰ পৰা পৰ্তুগালৰ স্থল সীমা প্ৰায় অপৰিৱৰ্তিত হৈ আছে। প্ৰথমজন ৰজাৰ ৰাজত্বকালত পৰ্তুগীজসকলে সিংহাসনৰ ওপৰত হোৱা যুদ্ধত কেষ্টিলিয়ানসকলক পৰাস্ত কৰে (১৩৮৫) আৰু ইংলেণ্ডৰ সৈতে ৰাজনৈতিক মিত্ৰতা স্থাপন কৰে ( ১৩৮৬ চনত উইণ্ডচৰ সন্ধিৰ দ্বাৰা)। মধ্যযুগৰ শেষৰ ফালৰ পৰা ১৫ আৰু ১৬ শতিকাত ইউৰোপৰ " আৱিষ্কাৰ যুগ "ৰ সময়ত পৰ্তুগালে বিশ্ব শক্তিৰ মৰ্যাদা লাভ কৰে কাৰণ ই এক বিশাল সাম্ৰাজ্য গঢ়ি তুলিছিল। ১৫৭৮ চনত মৰক্কোত হোৱা আলকাচাৰ কুইবিৰ যুদ্ধৰ পৰা সামৰিক অৱনতিৰ লক্ষণ আৰম্ভ হয়; এই পৰাজয়ৰ ফলত ৰজা চেবাষ্টিয়ানৰ মৃত্যু হয় আৰু উচ্চ সম্ভ্ৰান্ত লোকৰ বহু লোকক কাৰাগাৰত ভৰোৱা হয়, যাক বহুত খৰচ কৰি মুক্তিপণ দিবলগীয়া হয়। ইয়াৰ ফলত ১৫৮০ চনৰ পৰা ১৬৪০ চনত চতুৰ্থ জনৰ নেতৃত্বত পৰ্তুগীজ পুনৰুদ্ধাৰ যুদ্ধৰ আৰম্ভণিৰ ভিতৰত স্পেইনৰ সৈতে ৬০ বছৰীয়া বংশগত সংঘৰ জৰিয়তে পৰ্তুগালৰ ৮০০ বছৰীয়া স্বাধীনতাত সামান্য বাধাৰ সৃষ্টি হয় ইয়াৰ উপৰিও এটা কাৰক, কিয়নো পৰ্তুগালে আক্ৰমণৰ বাবে জাহাজৰ অৰিহণা যোগাবলগীয়া হৈছিল। ১৭৫৫ চনত ভূমিকম্পত ইয়াৰ ৰাজধানী চহৰৰ বহু অংশ ধ্বংস হোৱা, নেপোলিয়ন যুদ্ধৰ সময়ত দখল কৰা আৰু ১৮২২ চনত ইয়াৰ সৰ্ববৃহৎ উপনিবেশ ব্ৰাজিল হেৰুৱাই পেলোৱা আদিও আছিল।<ref>{{cite web|url=https://www.migrationpolicy.org/article/portugal-seeks-balance-emigration-immigration |title=Portugal Seeks Balance of Emigration, Immigration |publisher=Migrationinformation.org |date=2002-08-09 |access-date=2024-12-19}}</ref> ১৯১০ চনত বিপ্লৱে ৰাজতন্ত্ৰক পদচ্যুত কৰে। ১৯২৬ চনত হোৱা সামৰিক অভ্যুত্থানে একনায়কত্ববাদ স্থাপন কৰে আৰু ১৯৭৪ চনত আন এক অভ্যুত্থানলৈকে চলি থাকে। নতুন চৰকাৰে ব্যাপক গণতান্ত্ৰিক সংস্কাৰ আৰম্ভ কৰে আৰু ১৯৭৫ চনত পৰ্তুগালৰ সকলো আফ্ৰিকান উপনিবেশকে স্বাধীনতা প্ৰদান কৰে পৰ্তুগীজ ভাষাৰ দেশসমূহ . ১৯৮৬ চনত ই ইউৰোপীয় অৰ্থনৈতিক সম্প্ৰদায় (বৰ্তমান ইউৰোপীয় সংঘ )ত প্ৰৱেশ কৰে। ==তথ্যসূত্ৰ== <references/> [[শ্ৰেণী:দেশ]] ra0s11n73q9k289ir7nwu38wq9jxvau 514387 514386 2025-06-02T12:00:02Z Kandarpajit Kallol 6257 514387 wikitext text/x-wiki {{Infobox country | conventional_long_name = পৰ্তুগীজ গণৰাজ্য | native_name = República Portuguesa | common_name = পৰ্তুগাল | image_flag = Flag of Portugal (official).svg | image_coat = Coat of arms of Portugal.svg | coa_size = 110 | national_anthem = <br/>{{lang|pt|A Portuguesa}}<br />"The Portuguese"<br /><div style="display:inline-block; margin-top:0.4em; ">[[File:Hino Nacional da Republica Portuguesa.ogg]]</div> | image_map = {{Switcher|[[File:EU-Portugal (orthographic projection).svg|upright=1.15|frameless]]|Show globe|[[File:EU-Portugal with islands circled.svg|upright=1.15|frameless]]|Show map of the European Union|default=1}} | map_caption = {{map caption|location_color=dark green|region=ইউৰোপ|region_color=dark grey|subregion=ইউৰোপীয় সংঘ|subregion_color=green}} | capital = লিছবন | coordinates = {{Coord|38|46|N|9|9|W|type:city}} | largest_city = লিছবন | official_languages = পোৰ্তুগীজ ভাষা | recognised_languages = মিৰান্দীজ ভাষা{{efn|name="pt lang"|মিৰান্দীজ ভাষা, টেৰ্ৰা ডি মিৰান্দা অঞ্চলত কোৱা হয়, ১৯৯৯ চনত চৰকাৰে স্বীকৃতি প্ৰদান কৰে (''Lei n.° 7/99 de 29 de Janeiro''),<ref name="Mirandese">{{cite web |url=https://mirandes.no.sapo.pt/LMPSlei.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20020318130143/http://mirandes.no.sapo.pt/LMPSlei.html |url-status=dead |archive-date=18 March 2002 |title=Reconhecimento oficial de direitos linguísticos da comunidade mirandesa (মিৰান্দীজ ভাষা-ব্যৱহাৰকাৰীসকলৰ ভাষাগত অধিকাৰৰ স্বীকৃতি) |publisher=লিছবন বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ভাষাবিজ্ঞান কেন্দ্ৰ |access-date=2 December 2015 }}</ref> যিয়ে ইয়াক চৰকাৰীভাৱে ব্যৱহাৰৰ অধিকাৰ প্ৰদান কৰে।<ref name="Euromosaic study Mirandese">[http://bookshop.europa.eu/en/euromosaic-pbC29295845/downloads/C2-92-95-845-EN-C/C29295845ENC_001.pdf?FileName=C29295845ENC_001.pdf&SKU=C29295845ENC_PDF&CatalogueNumber=C2-92-95-845-EN-C ইউৰোম'জাইক অধ্যয়ন, পৰ্তুগালত মিৰান্দীজ ভাষা] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160205202451/http://bookshop.europa.eu/en/euromosaic-pbC29295845/downloads/C2-92-95-845-EN-C/C29295845ENC_001.pdf?FileName=C29295845ENC_001.pdf&SKU=C29295845ENC_PDF&CatalogueNumber=C2-92-95-845-EN-C |date=5 February 2016 }}, ইউৰোপীয় কমিশনৰ ৱেবচাইট। }}</ref>}}<br />পৰ্তুগাল সাংকেতিক ভাষা {{Infobox | child = yes | label1 = ৰাষ্ট্ৰীয়তা (২০২৩)<ref name="aima"/> | data1 = {{Unbulleted list |৮৭.৮% পৰ্তুগাল লোক | ১২.২% বিদেশী }} }} | religion = {{unbulleted list |{{Tree list}} * ৮৪.৮% খ্ৰীষ্টান ধৰ্ম ** ৮০.২% ৰোমান কেথলিক ** ৪.৬% অন্যান্য খ্ৰীষ্টান {{Tree list/end}} | ১৪.১% ধৰ্মহীনতা | ১.১% অন্যান্য }} | religion_ref = <ref name="Censos2021"/> | demonym = পৰ্তুগাল | government_type = এককেন্দ্ৰিক অৰ্ধ-ৰাষ্ট্ৰপতি প্ৰজাতন্ত্ৰ<ref>{{Cite web|url=http://www.constituteproject.org/constitution/Portugal_2005.pdf|title=পৰ্তুগালৰ সংবিধান, প্ৰস্তাৱনা|access-date=17 March 2018|archive-date=17 March 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180317103114/https://www.constituteproject.org/constitution/Portugal_2005.pdf|url-status=live}}</ref> | leader_title1 = ৰাষ্ট্ৰপতি | leader_name1 = মাৰ্সেলো ৰেবেলো ডে ছৌজা | leader_title2 = প্ৰধানমন্ত্ৰী | leader_name2 = লুইছ মন্তেনেগ্ৰু | leader_title3 = ৰাষ্ট্ৰীয় সংসদৰ অধ্যক্ষ | leader_name3 = জঁছে পেদ্ৰো আগুইয়াৰ-ব্ৰাংকু | legislature = ৰিপাব্লিক সংসদ | sovereignty_type = স্থাপনা | established_event1 = পৰ্তুগাল কাউণ্টি | established_date1 = ৮৬৮ | established_event2 = ছাও মামেদৰ যুদ্ধ | established_date2 = ২৪ জুন ১১২৮ | established_event3 = ঔৰিকৰ যুদ্ধ | established_date3 = ২৫ জুলাই ১১৩৯ | established_event4 = জামোৰাৰ চুক্তি | established_date4 = ৫ অক্টোবৰ ১১৪৩ | established_event5 = ''Manifestis Probatum'' | established_date5 = ২৩ মে’ ১১৭৯ | established_event6 = পুনঃস্থাপনা যুদ্ধ | established_date6 = ১ ডিচেম্বৰ ১৬৪০ | established_event7 = সংবিধান (১৮২২) | established_date7 = ২৩ ছেপ্টেম্বৰ ১৮২২ | established_event8 = ৫ অক্টোবৰ বিপ্লৱ | established_date8 = ৫ অক্টোবৰ ১৯১০ | established_event9 = কাৰণেচন বিপ্লৱ | established_date9 = ২৫ এপ্ৰিল ১৯৭৪ | established_event10 = সংবিধান | established_date10 = ২৫ এপ্ৰিল ১৯৭৬ | area_km2 = ৯২,২৩০ | area_footnote = <ref>{{Cite web|url=https://www.ine.pt/xportal/xmain?xpid=INE&xpgid=ine_indicadores&contecto=pi&indOcorrCod=0008350&selTab=tab0|title=পৰ্তুগালৰ পৰিসংখ্যা|publisher=INE|access-date=5 July 2023}}</ref> | area_rank = ১০৯তম | area_sq_mi = ৫৭,২৯৮ | percent_water = ১.২ (২০১৫)<ref>{{cite web|title=পৃষ্ঠ জলসম্পদ আৰু পৰিৱৰ্তন|access-date=11 October 2020|publisher=OECD|url=https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=SURFACE_WATER}}</ref> | population_estimate_rank = ৮৮তম | population_estimate = ১,০৬৩৯,৭২৬ জন<ref>{{cite web|url=https://www.ine.pt/xportal/xmain?xpid=INE&xpgid=ine_destaques&DESTAQUESdest_boui=645507713&DESTAQUESmodo=2|title=২০২৩: জনসংখ্যা ১০.৬ মিলিয়ন অতিক্ৰম|publisher=INE|access-date=18 June 2024}}</ref> | population_census = ১,০৩৪৩,০৬৬ জন<ref name="Stat Portugal"/> | population_estimate_year = ২০২৩ | population_census_year = ২০২১ | population_density_km2 = ১১৫.৪ | GDP_PPP = $৫৩৬.০৯৬ বিলিয়ন<ref name="IMFWEO.PT" /> | GDP_PPP_year = ২০২৫ | GDP_PPP_rank = ৫১তম | GDP_PPP_per_capita = $৫০,০৩৭<ref name="IMFWEO.PT" /> | GDP_PPP_per_capita_rank = ৪১তম | GDP_nominal = $৩২১.৪৪০ বিলিয়ন<ref name="IMFWEO.PT" /> | GDP_nominal_year = ২০২৫ | GDP_nominal_rank = ৪৫তম | GDP_nominal_per_capita = $৩০,০০২<ref name="IMFWEO.PT" /> | GDP_nominal_per_capita_rank = ৪০তম | Gini = ৩১.৯ | Gini_year = ২০২৪ | Gini_change = হ্ৰাস | HDI = ০.৮৭০<ref name="HDI2023">{{cite web |url=http://hdr.undp.org/en/composite/HDI |title=Human Development Report 2023/24 |publisher=United Nations Development Programme |access-date=17 March 2024}}</ref> | HDI_year = ২০২৩ | HDI_change = বৃদ্ধি | HDI_rank = ৩৭তম | currency = ইউৰো (EUR, €) | currency_code = EUR | time_zone = পূৰ্ব ইউৰোপীয় সময় (UTC) | utc_offset = +০১:০০ | time_zone_DST = মধ্য ইউৰোপীয় গ্ৰীষ্মকালীন সময় (UTC+০২:০০) | utc_offset_DST = +০২:০০ | date_format = dd-mm-yyyy (AD) | drives_on = সোঁফালে | calling_code = +৩৫১ | cctld = .pt }} '''পৰ্তুগাল''', আনুষ্ঠানিকভাৱে '''পৰ্তুগীজ গণৰাজ্য''' ({{lang-pt|República Portuguesa}}), দক্ষিণ-পশ্চিম [[ইউৰোপ]]ৰ আইবেৰিয়ান উপদ্বীপৰ এখন দেশ। ইউৰোপ মহাদেশীয় আটাইতকৈ পশ্চিমীয়া বিন্দুটোৰ সৈতে পৰ্তুগালে ইয়াৰ উত্তৰ আৰু পূব দিশত স্পেইনৰ সীমাৰেখাৰে আবৃত, যাৰ সৈতে ই ইউৰোপীয় সংঘৰ আটাইতকৈ দীঘলীয়া নীৰৱচ্ছিন্ন সীমান্তৰ অংশীদাৰ; দক্ষিণ আৰু পশ্চিমে উত্তৰ [[আটলাণ্টিক মহাসাগৰ]]; আৰু পশ্চিম আৰু দক্ষিণ-পশ্চিমে আজোৰছ আৰু মাদেইৰাৰ মেকাৰোনেছিয়ান দ্বীপপুঞ্জ আছে, যিবোৰ পৰ্তুগালৰ দুটা স্বায়ত্তশাসিত অঞ্চল। লিছবন ৰাজধানী আৰু সৰ্ববৃহৎ চহৰ, তাৰ পিছতে পৰ্টো, যি একমাত্ৰ আন মহানগৰ। পশ্চিম আইবেৰিয়ান উপদ্বীপত প্ৰাগঐতিহাসিক যুগৰ পৰাই অবিৰতভাৱে বসতি হৈ আহিছে, বসতিৰ আদিম চিন খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৫৫০০ চনৰ পৰা।<ref name="prehistory">{{cite book |last1=Traganos |first1=Dimosthenis |title=European Landscapes from Mountain to Sea |chapter=Chapter 3: Portugal |publisher=Springer |year=2016 |pages=26–27 |isbn=9783319253765}}</ref> খ্ৰীষ্টপূৰ্ব প্ৰথম সহস্ৰাব্দত কেলটিক আৰু আইবেৰিয়ান জনগোষ্ঠীসমূহৰ আগমন ঘটে। খ্ৰীষ্টপূৰ্ব দ্বিতীয় শতিকাত এই অঞ্চল ৰোমান নিয়ন্ত্ৰণলৈ আহে। খ্ৰীষ্টীয় পঞ্চম শতিকাৰ পৰা অষ্টম শতিকালৈকে জাৰ্মাণিক জনগোষ্ঠী আৰু এলানসকলে একেৰাহে শাসন কৰিছিল। অষ্টম শতিকাত মুছলমানসকলে মূল ভূখণ্ড পৰ্তুগাল আক্ৰমণ কৰে, কিন্তু ক্ৰমান্বয়ে খ্ৰীষ্টান ৰিকনকুইষ্টাই তেওঁলোকক বহিষ্কাৰ কৰে আৰু ১২৩৮ চনৰ পৰা ১২৪৯ চনৰ ভিতৰত আলগাৰ্ভ দখল কৰি শিখৰত উপনীত হয়। ১১৭৯ চনত ''মেনিফেষ্টিছ প্ৰ'বেটাম''।<ref name="history1">{{cite book |last=Disney |first=A. R. |title=A History of Portugal and the Portuguese Empire |volume=1 |publisher=Cambridge University Press |year=2009 |pages=50–75 |isbn=9780521738224}}</ref> আৱিষ্কাৰ যুগৰ অন্যতম প্ৰাথমিক অংশগ্ৰহণকাৰী হিচাপে পৰ্তুগালে নৌ বিজ্ঞানত কেইবাটাও উন্নতি সাধন কৰিছিল, য'ত ভল্টা ডু মাৰ নেভিগেচনেল কৌশল উদ্ভাৱন কৰা হৈছিল, যিয়ে মুকলি সাগৰত নিৰাপদ যাত্ৰা-ভ্ৰমণ সম্ভৱ কৰি তুলিছিল — বিশ্ব ইতিহাসৰ এটা ডাঙৰ টাৰ্নিং পইণ্ট।<ref name="discovery">{{cite book |last=Boxer |first=Charles R. |title=The Portuguese Seaborne Empire 1415–1825 |publisher=Hutchinson |year=1969 |pages=22–45}}</ref> পৰ্তুগালে মাদেইৰা আৰু আজোৰছত বসতি স্থাপন কৰি এটা প্ৰভাৱশালী সামুদ্ৰিক সাম্ৰাজ্য প্ৰতিষ্ঠা কৰে যি বেছিভাগেই দক্ষিণ আটলাণ্টিক আৰু ভাৰত মহাসাগৰৰ উপকূলৰ কাষেৰে বিস্তৃত আছিল।<ref name="empire1">{{cite book |last=Russell-Wood |first=A. J. R. |title=The Portuguese Empire, 1415–1808: A World on the Move |publisher=Johns Hopkins University Press |year=1998 |pages=10–38 |isbn=9780801859557}}</ref> পৰ্তুগীজসকল প্ৰথম ইউৰোপীয়সকলৰ ভিতৰত আছিল যিয়ে নতুন ভূখণ্ড আৰু সাগৰীয় পথসমূহ অন্বেষণ আৰু আৱিষ্কাৰ কৰিছিল, বসতি, উপনিবেশ আৰু বাণিজ্যিক চকীসমূহৰ এক বিশ্বব্যাপী বাণিজ্যিক নেটৱৰ্ক স্থাপন কৰিছিল।<ref name="empire2">{{cite book |last=Newitt |first=Malyn |title=A History of Portuguese Overseas Expansion 1400–1668 |publisher=Routledge |year=2005 |pages=60–100 |isbn=9780415229891}}</ref> ১৫৮০ চনৰ আৰম্ভণিতে বংশগত সংকটৰ ফলত আইবেৰিয়ান সংঘ (১৫৮০–১৬৪০)ৰ সৃষ্টি হয়, যিয়ে পৰ্তুগালক স্পেনিছ শাসনৰ অধীনত একত্ৰিত কৰে,<ref name="iberianunion">{{cite book |last=Livermore |first=H. V. |title=A New History of Portugal |publisher=Cambridge University Press |year=1969 |pages=160–175}}</ref> ইয়াৰ ক্ৰমান্বয়ে বিশ্ব শক্তি হিচাপে অৱনতি ঘটে।<ref name="decline">{{cite book |last=Bethencourt |first=Francisco |title=The Inquisition: A Global History, 1478–1834 |publisher=CUP |year=2009 |pages=200–220 |isbn=9780521732512}}</ref> ১৬৪০ চনত পৰ্তুগীজৰ সাৰ্বভৌমত্ব পুনৰ লাভ কৰা হয় আৰু ইয়াৰ পিছত ১৬৮৮ চনলৈকে চলি থকা ব্যয়বহুল আৰু দীঘলীয়া যুদ্ধ হয়, আনহাতে ১৭৫৫ চনৰ লিছবন ভূমিকম্পই চহৰখন ধ্বংস কৰে আৰু সাম্ৰাজ্যৰ অৰ্থনীতিৰ অধিক ক্ষতি কৰে।<ref name="lisbonearthquake">{{cite web |title=Lisbon Earthquake of 1755 |url=https://www.britannica.com/event/Lisbon-earthquake-of-1755 |website=Encyclopædia Britannica |access-date=4 May 2021}}</ref> ১৮০৭ চনত নেপোলিয়ন যুদ্ধই ৰাজধানী [[ব্ৰাজিল]]লৈ স্থানান্তৰিত কৰে, যাৰ ফলত ইয়াক উপনিবেশৰ পৰা ৰাজ্যলৈ উন্নীত কৰা হয় আৰু ১৮২২ চনত ইয়াৰ স্বাধীনতাৰ শিখৰত উপনীত হয় আৰু সাংবিধানিক ৰাজতন্ত্ৰৰ সমৰ্থক আৰু নিৰপেক্ষ ৰাজতন্ত্ৰবাদীসকলৰ মাজত গৃহযুদ্ধ (১৮২৮–১৮৩৪) ৰ সূচনা হয়।<ref name="napoleon">{{cite book |last=Maxwell |first=Kenneth |title=Conflicts and Conspiracies: Brazil and Portugal, 1750–1808 |publisher=Cambridge University Press |year=1973 |pages=143–175 |isbn=9780521203197}}</ref> ১৯১০ চনৰ ৫ অক্টোবৰৰ বিপ্লৱলৈকে ৰাজতন্ত্ৰ স্থায়ী হৈ থাকে আৰু ইয়াৰ ঠাইত প্ৰথম গণৰাজ্য গঠন হয়। তাৰ পিছত ইয়াৰ ঠাইত স্বৈৰাচাৰী ''ডিটাডুৰা নেচনেল'' আৰু তাৰ পিছত ''ইষ্টাডো নভো''লৈ পৰিণত হয়।<ref name="estado-novo">{{cite book |last=Wiarda |first=Howard J. |title=Corporatism and Development: The Portuguese Experience |publisher=University of Massachusetts Press |year=1977 |pages=80–110 |isbn=9780870231941}}</ref> ১৯৭৪ চনত কাৰ্নেচন বিপ্লৱৰ পিছত গণতন্ত্ৰ পুনৰুদ্ধাৰ হয়, যিয়ে পৰ্তুগীজ ঔপনিৱেশিক যুদ্ধৰ অন্ত পেলায় আৰু পৰ্তুগালৰ শেষৰটো আফ্ৰিকান ভূখণ্ডক স্বাধীনতা লাভ কৰিবলৈ অনুমতি দিয়ে।<ref name="carnation">{{cite book |last=Maxwell |first=Kenneth |title=The Making of Portuguese Democracy |publisher=Cambridge University Press |year=1995 |pages=1–20 |isbn=9780521483407}}</ref> পৰ্তুগালৰ সাম্ৰাজ্যবাদী ইতিহাসে এক বিশাল সাংস্কৃতিক উত্তৰাধিকাৰ এৰি থৈ গৈছে, বিশ্বজুৰি প্ৰায় ৩০ কোটি [[পৰ্তুগীজ ভাষা|পৰ্তুগীজ ভাষী]] আছে। আজি ই এখন উন্নত দেশ, যাৰ উন্নত অৰ্থনীতি মূলতঃ সেৱা, উদ্যোগ আৰু পৰ্যটনৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল। ৰাষ্ট্ৰসংঘ, ইউৰোপীয় সংঘ, শ্বেংগেন অঞ্চল আৰু ইউৰোপ পৰিষদৰ সদস্য পৰ্তুগাল নাটো, ইউৰো মণ্ডল, অ'ইচিডি আৰু পৰ্তুগীজ ভাষা দেশৰ সম্প্ৰদায়ৰ অন্যতম প্ৰতিষ্ঠাপক সদস্য আছিল।<ref name="modernportugal">{{cite web |title=Portugal |url=https://www.britannica.com/place/Portugal |website=Encyclopædia Britannica |access-date=4 May 2021}}</ref> == ব্যুৎপত্তিবিজ্ঞান == '''পৰ্তুগাল''' শব্দটো ৰোমান-চেলটিক স্থাননাম '''Portus Cale'''ৰ পৰা আহে,<ref>{{cite web|url=https://www.etymonline.com/word/portugal|title=Portugal – Origin and meaning of the name Portugal by Online Etymology Dictionary|website=Etymonline.com|access-date=25 January 2018|archive-date=20 February 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230220050255/https://www.etymonline.com/word/portugal|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=http://agal-gz.org/faq/lib/exe/fetch.php?media=contributos-pgl:sobre_a_origem_e_significado_da_palavra_portugal.pdf|title=Origem e significado das palavras Portugal e Galiza|website=agal-gz.org|access-date=25 February 2023|archive-date=3 December 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221203194424/http://agal-gz.org/faq/lib/exe/fetch.php?media=contributos-pgl:sobre_a_origem_e_significado_da_palavra_portugal.pdf|url-status=live}}</ref> যি বৰ্তমানৰ পৰ্টো আৰু ভিলা নোভা দে গাইয়া অঞ্চলৰ সংমিশ্ৰণ। "Portus" শব্দটোৰ উৎস [[লেটিন ভাষা]]ৰ ''portus'', যাৰ অৰ্থ "বন্দৰ"। "Cale" শব্দটোৰ অৰ্থ আৰু উৎপত্তি স্পষ্ট নহয়; প্ৰচলিত মত অনুসৰি, এইটো উত্তৰ-পশ্চিম আইবেৰিয়ান উপদ্বীপৰ গালাচি (বা গাল্লাচি) নামৰ এক চেলটিক জনগোষ্ঠীৰ পৰা উদ্ভৱ হৈছে।<ref>{{Cite web|url=https://www.academia.edu/31989410|title=Documentos dança portuguesa|first=Marcos|last=Winicius|via=academia.edu|access-date=12 April 2020|archive-date=17 August 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210817085223/https://www.academia.edu/31989410|url-status=live}}</ref> আন এটা তত্ত্ব মতে "Cale" শব্দটো চেলটিক ভাষাৰ "বন্দৰ"ৰ এক ৰূপ, আৰু আন কিছুমান মতে ই চেলটিক দেৱী "Cala"ৰ নামৰ পৰা আহে। আন এজন ফ্ৰেন্স পণ্ডিতৰ মতে এইটো ''Portus Gallus'' (গলসকলৰ বন্দৰ) ৰ পৰা আহিব পাৰে।<ref>{{cite web|url=https://books.google.com/books?id=MD8zAQAAMAAJ&q=portus+Gallus+etymologie+du+portugal&pg=PA441|title=Manuel géographique et statistique de l'Espagne et du Portugal ...|date=11 April 2018|publisher=Buisson|via=Google Books|access-date=17 November 2020|archive-date=2 February 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240202203433/https://books.google.com/books?id=MD8zAQAAMAAJ&q=portus+Gallus+etymologie+du+portugal&pg=PA441#v=snippet&q=portus%20Gallus%20etymologie%20du%20portugal&f=false|url-status=live}}</ref> খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ২০০ চনত দ্বিতীয় পুনিক যুদ্ধৰ সময়ত ৰোমানসকলে কাৰ্থাজীয়সকলৰ পৰা আইবেৰিয়াৰ অধিকাৰ লয় আৰু কেল নামৰ অঞ্চলটো দখল কৰি "Portus Cale" (Caleৰ বন্দৰ) নামেৰে অভিহিত কৰে আৰু ইয়াক গালেচিয়া প্ৰদেশত অন্তৰ্ভুক্ত কৰে। মধ্যযুগত ছুইবি আৰু ভিচিগোথসকলে এই অঞ্চলটো "Portucale" নামেৰে চিনাকি কৰিছিল। সপ্তম আৰু অষ্টম শতিকাৰ ভিতৰত "Portucale" নামটো পৰিবৰ্তিত হৈ "Portugale" হয়, আৰু নৱম শতিকাৰ ভিতৰত এই নামটো ডৌৰো নদী আৰু মিনহো নদীৰ মাজৰ অঞ্চলটো বুজাবলৈ ব্যৱহৃত হৈছিল। একাদশ আৰু দ্বাদশ শতিকাৰ ভিতৰত এই নামবোৰ "Portugale", "Portugallia", "Portvgallo" বা "Portvgalliae" ৰূপত দেখা পোৱা যায়, যি শেষত "Portugal" ৰূপত পৰিগণিত হয়। ==ইতিহাস== পৰ্তুগালৰ ইতিহাস প্ৰায় ৪ লাখ বছৰৰ আগৰ পৰাই অনুসন্ধান কৰিব পাৰি, যেতিয়া বৰ্তমানৰ পৰ্তুগালৰ অঞ্চলত হোমো হাইডেলবাৰ্গেন্সিছৰ বসতি আছিল। প্ৰায় দুটা শতিকা ধৰি আইবেৰিয়ান উপদ্বীপ ৰোমান বিজয়ৰ ফলত বৰ্তমানৰ পৰ্তুগালৰ দক্ষিণে লুচিটেনিয়া আৰু উত্তৰত গালেচিয়া প্ৰদেশ প্ৰতিষ্ঠা হয়। ৰোমৰ পতনৰ পিছত ৫ম আৰু অষ্টম শতিকাৰ ভিতৰত জাৰ্মাণিক জনগোষ্ঠীসমূহে এই ভূখণ্ড নিয়ন্ত্ৰণ কৰিছিল, য'ত ব্ৰাগাক কেন্দ্ৰ কৰি ছুইবি ৰাজ্য আৰু দক্ষিণত ভিচিগোথিক ৰাজ্যও আছিল। ৭১১–৭১৬ চনত ইছলামিক উমাইয়াদ খিলাফতৰ আক্ৰমণে ভিচিগোথ ৰাজ্য জয় কৰি ইছলামিক ষ্টেট অৱ আল-আন্দালুছ প্ৰতিষ্ঠা কৰে, লাহে লাহে আইবেৰিয়াৰ মাজেৰে আগবাঢ়ি যায়। ১০৯৫ চনত পৰ্তুগালে গালিচিয়া ৰাজ্যৰ পৰা বিচ্ছিন্ন হয়। বুৰ্গাণ্ডীৰ কাউণ্ট হেনৰীৰ পুত্ৰ আফনছ' হেনৰিকছে ১১৩৯ চনত নিজকে পৰ্তুগালৰ ৰজা ঘোষণা কৰে। ১২৪৯ চনত আলগাৰ্ভ (পৰ্তুগালৰ দক্ষিণতম প্ৰদেশ) মূৰৰ পৰা জয় কৰা হয় আৰু ১২৫৫ চনত লিছবন ৰাজধানী হয়। তেতিয়াৰ পৰা পৰ্তুগালৰ স্থল সীমা প্ৰায় অপৰিৱৰ্তিত হৈ আছে। প্ৰথমজন ৰজাৰ ৰাজত্বকালত পৰ্তুগীজসকলে সিংহাসনৰ ওপৰত হোৱা যুদ্ধত কেষ্টিলিয়ানসকলক পৰাস্ত কৰে (১৩৮৫) আৰু ইংলেণ্ডৰ সৈতে ৰাজনৈতিক মিত্ৰতা স্থাপন কৰে ( ১৩৮৬ চনত উইণ্ডচৰ সন্ধিৰ দ্বাৰা)। মধ্যযুগৰ শেষৰ ফালৰ পৰা ১৫ আৰু ১৬ শতিকাত ইউৰোপৰ " আৱিষ্কাৰ যুগ "ৰ সময়ত পৰ্তুগালে বিশ্ব শক্তিৰ মৰ্যাদা লাভ কৰে কাৰণ ই এক বিশাল সাম্ৰাজ্য গঢ়ি তুলিছিল। ১৫৭৮ চনত মৰক্কোত হোৱা আলকাচাৰ কুইবিৰ যুদ্ধৰ পৰা সামৰিক অৱনতিৰ লক্ষণ আৰম্ভ হয়; এই পৰাজয়ৰ ফলত ৰজা চেবাষ্টিয়ানৰ মৃত্যু হয় আৰু উচ্চ সম্ভ্ৰান্ত লোকৰ বহু লোকক কাৰাগাৰত ভৰোৱা হয়, যাক বহুত খৰচ কৰি মুক্তিপণ দিবলগীয়া হয়। ইয়াৰ ফলত ১৫৮০ চনৰ পৰা ১৬৪০ চনত চতুৰ্থ জনৰ নেতৃত্বত পৰ্তুগীজ পুনৰুদ্ধাৰ যুদ্ধৰ আৰম্ভণিৰ ভিতৰত স্পেইনৰ সৈতে ৬০ বছৰীয়া বংশগত সংঘৰ জৰিয়তে পৰ্তুগালৰ ৮০০ বছৰীয়া স্বাধীনতাত সামান্য বাধাৰ সৃষ্টি হয় ইয়াৰ উপৰিও এটা কাৰক, কিয়নো পৰ্তুগালে আক্ৰমণৰ বাবে জাহাজৰ অৰিহণা যোগাবলগীয়া হৈছিল। ১৭৫৫ চনত ভূমিকম্পত ইয়াৰ ৰাজধানী চহৰৰ বহু অংশ ধ্বংস হোৱা, নেপোলিয়ন যুদ্ধৰ সময়ত দখল কৰা আৰু ১৮২২ চনত ইয়াৰ সৰ্ববৃহৎ উপনিবেশ ব্ৰাজিল হেৰুৱাই পেলোৱা আদিও আছিল।<ref>{{cite web|url=https://www.migrationpolicy.org/article/portugal-seeks-balance-emigration-immigration |title=Portugal Seeks Balance of Emigration, Immigration |publisher=Migrationinformation.org |date=2002-08-09 |access-date=2024-12-19}}</ref> ১৯১০ চনত বিপ্লৱে ৰাজতন্ত্ৰক পদচ্যুত কৰে। ১৯২৬ চনত হোৱা সামৰিক অভ্যুত্থানে একনায়কত্ববাদ স্থাপন কৰে আৰু ১৯৭৪ চনত আন এক অভ্যুত্থানলৈকে চলি থাকে। নতুন চৰকাৰে ব্যাপক গণতান্ত্ৰিক সংস্কাৰ আৰম্ভ কৰে আৰু ১৯৭৫ চনত পৰ্তুগালৰ সকলো আফ্ৰিকান উপনিবেশকে স্বাধীনতা প্ৰদান কৰে পৰ্তুগীজ ভাষাৰ দেশসমূহ . ১৯৮৬ চনত ই ইউৰোপীয় অৰ্থনৈতিক সম্প্ৰদায় (বৰ্তমান ইউৰোপীয় সংঘ )ত প্ৰৱেশ কৰে। ==তথ্যসূত্ৰ== [[শ্ৰেণী:দেশ]] lrgs3fz15xb87uxop2sflzx0hds31m4 514388 514387 2025-06-02T12:01:26Z Kandarpajit Kallol 6257 514388 wikitext text/x-wiki {{Infobox country | conventional_long_name = পৰ্তুগীজ গণৰাজ্য | native_name = República Portuguesa | common_name = পৰ্তুগাল | image_flag = Flag of Portugal (official).svg | image_coat = Coat of arms of Portugal.svg | coa_size = 110 | national_anthem = <br/>{{lang|pt|A Portuguesa}}<br />"The Portuguese"<br /><div style="display:inline-block; margin-top:0.4em; ">[[File:Hino Nacional da Republica Portuguesa.ogg]]</div> | image_map = {{Switcher|[[File:EU-Portugal (orthographic projection).svg|upright=1.15|frameless]]|Show globe|[[File:EU-Portugal with islands circled.svg|upright=1.15|frameless]]|Show map of the European Union|default=1}} | map_caption = {{map caption|location_color=dark green|region=ইউৰোপ|region_color=dark grey|subregion=ইউৰোপীয় সংঘ|subregion_color=green}} | capital = লিছবন | coordinates = {{Coord|38|46|N|9|9|W|type:city}} | largest_city = লিছবন | official_languages = পোৰ্তুগীজ ভাষা | recognised_languages = মিৰান্দীজ ভাষা{{efn|name="pt lang"|মিৰান্দীজ ভাষা, টেৰ্ৰা ডি মিৰান্দা অঞ্চলত কোৱা হয়, ১৯৯৯ চনত চৰকাৰে স্বীকৃতি প্ৰদান কৰে (''Lei n.° 7/99 de 29 de Janeiro''),<ref name="Mirandese">{{cite web |url=https://mirandes.no.sapo.pt/LMPSlei.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20020318130143/http://mirandes.no.sapo.pt/LMPSlei.html |url-status=dead |archive-date=18 March 2002 |title=Reconhecimento oficial de direitos linguísticos da comunidade mirandesa (মিৰান্দীজ ভাষা-ব্যৱহাৰকাৰীসকলৰ ভাষাগত অধিকাৰৰ স্বীকৃতি) |publisher=লিছবন বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ভাষাবিজ্ঞান কেন্দ্ৰ |access-date=2 December 2015 }}</ref> যিয়ে ইয়াক চৰকাৰীভাৱে ব্যৱহাৰৰ অধিকাৰ প্ৰদান কৰে।<ref name="Euromosaic study Mirandese">[http://bookshop.europa.eu/en/euromosaic-pbC29295845/downloads/C2-92-95-845-EN-C/C29295845ENC_001.pdf?FileName=C29295845ENC_001.pdf&SKU=C29295845ENC_PDF&CatalogueNumber=C2-92-95-845-EN-C ইউৰোম'জাইক অধ্যয়ন, পৰ্তুগালত মিৰান্দীজ ভাষা] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160205202451/http://bookshop.europa.eu/en/euromosaic-pbC29295845/downloads/C2-92-95-845-EN-C/C29295845ENC_001.pdf?FileName=C29295845ENC_001.pdf&SKU=C29295845ENC_PDF&CatalogueNumber=C2-92-95-845-EN-C |date=5 February 2016 }}, ইউৰোপীয় কমিশনৰ ৱেবচাইট। }}</ref>}}<br />পৰ্তুগাল সাংকেতিক ভাষা {{Infobox | child = yes | label1 = ৰাষ্ট্ৰীয়তা (২০২৩)<ref name="aima"/> | data1 = {{Unbulleted list |৮৭.৮% পৰ্তুগাল লোক | ১২.২% বিদেশী }} }} | religion = {{unbulleted list |{{Tree list}} * ৮৪.৮% খ্ৰীষ্টান ধৰ্ম ** ৮০.২% ৰোমান কেথলিক ** ৪.৬% অন্যান্য খ্ৰীষ্টান {{Tree list/end}} | ১৪.১% ধৰ্মহীনতা | ১.১% অন্যান্য }} | religion_ref = <ref name="Censos2021"/> | demonym = পৰ্তুগাল | government_type = এককেন্দ্ৰিক অৰ্ধ-ৰাষ্ট্ৰপতি প্ৰজাতন্ত্ৰ<ref>{{Cite web|url=http://www.constituteproject.org/constitution/Portugal_2005.pdf|title=পৰ্তুগালৰ সংবিধান, প্ৰস্তাৱনা|access-date=17 March 2018|archive-date=17 March 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180317103114/https://www.constituteproject.org/constitution/Portugal_2005.pdf|url-status=live}}</ref> | leader_title1 = ৰাষ্ট্ৰপতি | leader_name1 = মাৰ্সেলো ৰেবেলো ডে ছৌজা | leader_title2 = প্ৰধানমন্ত্ৰী | leader_name2 = লুইছ মন্তেনেগ্ৰু | leader_title3 = ৰাষ্ট্ৰীয় সংসদৰ অধ্যক্ষ | leader_name3 = জঁছে পেদ্ৰো আগুইয়াৰ-ব্ৰাংকু | legislature = ৰিপাব্লিক সংসদ | sovereignty_type = স্থাপনা | established_event1 = পৰ্তুগাল কাউণ্টি | established_date1 = ৮৬৮ | established_event2 = ছাও মামেদৰ যুদ্ধ | established_date2 = ২৪ জুন ১১২৮ | established_event3 = ঔৰিকৰ যুদ্ধ | established_date3 = ২৫ জুলাই ১১৩৯ | established_event4 = জামোৰাৰ চুক্তি | established_date4 = ৫ অক্টোবৰ ১১৪৩ | established_event5 = ''Manifestis Probatum'' | established_date5 = ২৩ মে’ ১১৭৯ | established_event6 = পুনঃস্থাপনা যুদ্ধ | established_date6 = ১ ডিচেম্বৰ ১৬৪০ | established_event7 = সংবিধান (১৮২২) | established_date7 = ২৩ ছেপ্টেম্বৰ ১৮২২ | established_event8 = ৫ অক্টোবৰ বিপ্লৱ | established_date8 = ৫ অক্টোবৰ ১৯১০ | established_event9 = কাৰণেচন বিপ্লৱ | established_date9 = ২৫ এপ্ৰিল ১৯৭৪ | established_event10 = সংবিধান | established_date10 = ২৫ এপ্ৰিল ১৯৭৬ | area_km2 = ৯২,২৩০ | area_footnote = <ref>{{Cite web|url=https://www.ine.pt/xportal/xmain?xpid=INE&xpgid=ine_indicadores&contecto=pi&indOcorrCod=0008350&selTab=tab0|title=পৰ্তুগালৰ পৰিসংখ্যা|publisher=INE|access-date=5 July 2023}}</ref> | area_rank = ১০৯তম | area_sq_mi = ৫৭,২৯৮ | percent_water = ১.২ (২০১৫)<ref>{{cite web|title=পৃষ্ঠ জলসম্পদ আৰু পৰিৱৰ্তন|access-date=11 October 2020|publisher=OECD|url=https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=SURFACE_WATER}}</ref> | population_estimate_rank = ৮৮তম | population_estimate = ১,০৬৩৯,৭২৬ জন<ref>{{cite web|url=https://www.ine.pt/xportal/xmain?xpid=INE&xpgid=ine_destaques&DESTAQUESdest_boui=645507713&DESTAQUESmodo=2|title=২০২৩: জনসংখ্যা ১০.৬ মিলিয়ন অতিক্ৰম|publisher=INE|access-date=18 June 2024}}</ref> | population_census = ১,০৩৪৩,০৬৬ জন<ref name="Stat Portugal"/> | population_estimate_year = ২০২৩ | population_census_year = ২০২১ | population_density_km2 = ১১৫.৪ | GDP_PPP = $৫৩৬.০৯৬ বিলিয়ন | GDP_PPP_year = ২০২৫ | GDP_PPP_rank = ৫১তম | GDP_PPP_per_capita = $৫০,০৩৭ | GDP_PPP_per_capita_rank = ৪১তম | GDP_nominal = $৩২১.৪৪০ বিলিয়ন | GDP_nominal_year = ২০২৫ | GDP_nominal_rank = ৪৫তম | GDP_nominal_per_capita = $৩০,০০২<ref name="IMFWEO.PT" /> | GDP_nominal_per_capita_rank = ৪০তম | Gini = ৩১.৯ | Gini_year = ২০২৪ | Gini_change = হ্ৰাস | HDI = ০.৮৭০<ref name="HDI2023">{{cite web |url=http://hdr.undp.org/en/composite/HDI |title=Human Development Report 2023/24 |publisher=United Nations Development Programme |access-date=17 March 2024}}</ref> | HDI_year = ২০২৩ | HDI_change = বৃদ্ধি | HDI_rank = ৩৭তম | currency = ইউৰো (EUR, €) | currency_code = EUR | time_zone = পূৰ্ব ইউৰোপীয় সময় (UTC) | utc_offset = +০১:০০ | time_zone_DST = মধ্য ইউৰোপীয় গ্ৰীষ্মকালীন সময় (UTC+০২:০০) | utc_offset_DST = +০২:০০ | date_format = dd-mm-yyyy (AD) | drives_on = সোঁফালে | calling_code = +৩৫১ | cctld = .pt }} '''পৰ্তুগাল''', আনুষ্ঠানিকভাৱে '''পৰ্তুগীজ গণৰাজ্য''' ({{lang-pt|República Portuguesa}}), দক্ষিণ-পশ্চিম [[ইউৰোপ]]ৰ আইবেৰিয়ান উপদ্বীপৰ এখন দেশ। ইউৰোপ মহাদেশীয় আটাইতকৈ পশ্চিমীয়া বিন্দুটোৰ সৈতে পৰ্তুগালে ইয়াৰ উত্তৰ আৰু পূব দিশত স্পেইনৰ সীমাৰেখাৰে আবৃত, যাৰ সৈতে ই ইউৰোপীয় সংঘৰ আটাইতকৈ দীঘলীয়া নীৰৱচ্ছিন্ন সীমান্তৰ অংশীদাৰ; দক্ষিণ আৰু পশ্চিমে উত্তৰ [[আটলাণ্টিক মহাসাগৰ]]; আৰু পশ্চিম আৰু দক্ষিণ-পশ্চিমে আজোৰছ আৰু মাদেইৰাৰ মেকাৰোনেছিয়ান দ্বীপপুঞ্জ আছে, যিবোৰ পৰ্তুগালৰ দুটা স্বায়ত্তশাসিত অঞ্চল। লিছবন ৰাজধানী আৰু সৰ্ববৃহৎ চহৰ, তাৰ পিছতে পৰ্টো, যি একমাত্ৰ আন মহানগৰ। পশ্চিম আইবেৰিয়ান উপদ্বীপত প্ৰাগঐতিহাসিক যুগৰ পৰাই অবিৰতভাৱে বসতি হৈ আহিছে, বসতিৰ আদিম চিন খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৫৫০০ চনৰ পৰা।<ref name="prehistory">{{cite book |last1=Traganos |first1=Dimosthenis |title=European Landscapes from Mountain to Sea |chapter=Chapter 3: Portugal |publisher=Springer |year=2016 |pages=26–27 |isbn=9783319253765}}</ref> খ্ৰীষ্টপূৰ্ব প্ৰথম সহস্ৰাব্দত কেলটিক আৰু আইবেৰিয়ান জনগোষ্ঠীসমূহৰ আগমন ঘটে। খ্ৰীষ্টপূৰ্ব দ্বিতীয় শতিকাত এই অঞ্চল ৰোমান নিয়ন্ত্ৰণলৈ আহে। খ্ৰীষ্টীয় পঞ্চম শতিকাৰ পৰা অষ্টম শতিকালৈকে জাৰ্মাণিক জনগোষ্ঠী আৰু এলানসকলে একেৰাহে শাসন কৰিছিল। অষ্টম শতিকাত মুছলমানসকলে মূল ভূখণ্ড পৰ্তুগাল আক্ৰমণ কৰে, কিন্তু ক্ৰমান্বয়ে খ্ৰীষ্টান ৰিকনকুইষ্টাই তেওঁলোকক বহিষ্কাৰ কৰে আৰু ১২৩৮ চনৰ পৰা ১২৪৯ চনৰ ভিতৰত আলগাৰ্ভ দখল কৰি শিখৰত উপনীত হয়। ১১৭৯ চনত ''মেনিফেষ্টিছ প্ৰ'বেটাম''।<ref name="history1">{{cite book |last=Disney |first=A. R. |title=A History of Portugal and the Portuguese Empire |volume=1 |publisher=Cambridge University Press |year=2009 |pages=50–75 |isbn=9780521738224}}</ref> আৱিষ্কাৰ যুগৰ অন্যতম প্ৰাথমিক অংশগ্ৰহণকাৰী হিচাপে পৰ্তুগালে নৌ বিজ্ঞানত কেইবাটাও উন্নতি সাধন কৰিছিল, য'ত ভল্টা ডু মাৰ নেভিগেচনেল কৌশল উদ্ভাৱন কৰা হৈছিল, যিয়ে মুকলি সাগৰত নিৰাপদ যাত্ৰা-ভ্ৰমণ সম্ভৱ কৰি তুলিছিল — বিশ্ব ইতিহাসৰ এটা ডাঙৰ টাৰ্নিং পইণ্ট।<ref name="discovery">{{cite book |last=Boxer |first=Charles R. |title=The Portuguese Seaborne Empire 1415–1825 |publisher=Hutchinson |year=1969 |pages=22–45}}</ref> পৰ্তুগালে মাদেইৰা আৰু আজোৰছত বসতি স্থাপন কৰি এটা প্ৰভাৱশালী সামুদ্ৰিক সাম্ৰাজ্য প্ৰতিষ্ঠা কৰে যি বেছিভাগেই দক্ষিণ আটলাণ্টিক আৰু ভাৰত মহাসাগৰৰ উপকূলৰ কাষেৰে বিস্তৃত আছিল।<ref name="empire1">{{cite book |last=Russell-Wood |first=A. J. R. |title=The Portuguese Empire, 1415–1808: A World on the Move |publisher=Johns Hopkins University Press |year=1998 |pages=10–38 |isbn=9780801859557}}</ref> পৰ্তুগীজসকল প্ৰথম ইউৰোপীয়সকলৰ ভিতৰত আছিল যিয়ে নতুন ভূখণ্ড আৰু সাগৰীয় পথসমূহ অন্বেষণ আৰু আৱিষ্কাৰ কৰিছিল, বসতি, উপনিবেশ আৰু বাণিজ্যিক চকীসমূহৰ এক বিশ্বব্যাপী বাণিজ্যিক নেটৱৰ্ক স্থাপন কৰিছিল।<ref name="empire2">{{cite book |last=Newitt |first=Malyn |title=A History of Portuguese Overseas Expansion 1400–1668 |publisher=Routledge |year=2005 |pages=60–100 |isbn=9780415229891}}</ref> ১৫৮০ চনৰ আৰম্ভণিতে বংশগত সংকটৰ ফলত আইবেৰিয়ান সংঘ (১৫৮০–১৬৪০)ৰ সৃষ্টি হয়, যিয়ে পৰ্তুগালক স্পেনিছ শাসনৰ অধীনত একত্ৰিত কৰে,<ref name="iberianunion">{{cite book |last=Livermore |first=H. V. |title=A New History of Portugal |publisher=Cambridge University Press |year=1969 |pages=160–175}}</ref> ইয়াৰ ক্ৰমান্বয়ে বিশ্ব শক্তি হিচাপে অৱনতি ঘটে।<ref name="decline">{{cite book |last=Bethencourt |first=Francisco |title=The Inquisition: A Global History, 1478–1834 |publisher=CUP |year=2009 |pages=200–220 |isbn=9780521732512}}</ref> ১৬৪০ চনত পৰ্তুগীজৰ সাৰ্বভৌমত্ব পুনৰ লাভ কৰা হয় আৰু ইয়াৰ পিছত ১৬৮৮ চনলৈকে চলি থকা ব্যয়বহুল আৰু দীঘলীয়া যুদ্ধ হয়, আনহাতে ১৭৫৫ চনৰ লিছবন ভূমিকম্পই চহৰখন ধ্বংস কৰে আৰু সাম্ৰাজ্যৰ অৰ্থনীতিৰ অধিক ক্ষতি কৰে।<ref name="lisbonearthquake">{{cite web |title=Lisbon Earthquake of 1755 |url=https://www.britannica.com/event/Lisbon-earthquake-of-1755 |website=Encyclopædia Britannica |access-date=4 May 2021}}</ref> ১৮০৭ চনত নেপোলিয়ন যুদ্ধই ৰাজধানী [[ব্ৰাজিল]]লৈ স্থানান্তৰিত কৰে, যাৰ ফলত ইয়াক উপনিবেশৰ পৰা ৰাজ্যলৈ উন্নীত কৰা হয় আৰু ১৮২২ চনত ইয়াৰ স্বাধীনতাৰ শিখৰত উপনীত হয় আৰু সাংবিধানিক ৰাজতন্ত্ৰৰ সমৰ্থক আৰু নিৰপেক্ষ ৰাজতন্ত্ৰবাদীসকলৰ মাজত গৃহযুদ্ধ (১৮২৮–১৮৩৪) ৰ সূচনা হয়।<ref name="napoleon">{{cite book |last=Maxwell |first=Kenneth |title=Conflicts and Conspiracies: Brazil and Portugal, 1750–1808 |publisher=Cambridge University Press |year=1973 |pages=143–175 |isbn=9780521203197}}</ref> ১৯১০ চনৰ ৫ অক্টোবৰৰ বিপ্লৱলৈকে ৰাজতন্ত্ৰ স্থায়ী হৈ থাকে আৰু ইয়াৰ ঠাইত প্ৰথম গণৰাজ্য গঠন হয়। তাৰ পিছত ইয়াৰ ঠাইত স্বৈৰাচাৰী ''ডিটাডুৰা নেচনেল'' আৰু তাৰ পিছত ''ইষ্টাডো নভো''লৈ পৰিণত হয়।<ref name="estado-novo">{{cite book |last=Wiarda |first=Howard J. |title=Corporatism and Development: The Portuguese Experience |publisher=University of Massachusetts Press |year=1977 |pages=80–110 |isbn=9780870231941}}</ref> ১৯৭৪ চনত কাৰ্নেচন বিপ্লৱৰ পিছত গণতন্ত্ৰ পুনৰুদ্ধাৰ হয়, যিয়ে পৰ্তুগীজ ঔপনিৱেশিক যুদ্ধৰ অন্ত পেলায় আৰু পৰ্তুগালৰ শেষৰটো আফ্ৰিকান ভূখণ্ডক স্বাধীনতা লাভ কৰিবলৈ অনুমতি দিয়ে।<ref name="carnation">{{cite book |last=Maxwell |first=Kenneth |title=The Making of Portuguese Democracy |publisher=Cambridge University Press |year=1995 |pages=1–20 |isbn=9780521483407}}</ref> পৰ্তুগালৰ সাম্ৰাজ্যবাদী ইতিহাসে এক বিশাল সাংস্কৃতিক উত্তৰাধিকাৰ এৰি থৈ গৈছে, বিশ্বজুৰি প্ৰায় ৩০ কোটি [[পৰ্তুগীজ ভাষা|পৰ্তুগীজ ভাষী]] আছে। আজি ই এখন উন্নত দেশ, যাৰ উন্নত অৰ্থনীতি মূলতঃ সেৱা, উদ্যোগ আৰু পৰ্যটনৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল। ৰাষ্ট্ৰসংঘ, ইউৰোপীয় সংঘ, শ্বেংগেন অঞ্চল আৰু ইউৰোপ পৰিষদৰ সদস্য পৰ্তুগাল নাটো, ইউৰো মণ্ডল, অ'ইচিডি আৰু পৰ্তুগীজ ভাষা দেশৰ সম্প্ৰদায়ৰ অন্যতম প্ৰতিষ্ঠাপক সদস্য আছিল।<ref name="modernportugal">{{cite web |title=Portugal |url=https://www.britannica.com/place/Portugal |website=Encyclopædia Britannica |access-date=4 May 2021}}</ref> == ব্যুৎপত্তিবিজ্ঞান == '''পৰ্তুগাল''' শব্দটো ৰোমান-চেলটিক স্থাননাম '''Portus Cale'''ৰ পৰা আহে,<ref>{{cite web|url=https://www.etymonline.com/word/portugal|title=Portugal – Origin and meaning of the name Portugal by Online Etymology Dictionary|website=Etymonline.com|access-date=25 January 2018|archive-date=20 February 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230220050255/https://www.etymonline.com/word/portugal|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=http://agal-gz.org/faq/lib/exe/fetch.php?media=contributos-pgl:sobre_a_origem_e_significado_da_palavra_portugal.pdf|title=Origem e significado das palavras Portugal e Galiza|website=agal-gz.org|access-date=25 February 2023|archive-date=3 December 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221203194424/http://agal-gz.org/faq/lib/exe/fetch.php?media=contributos-pgl:sobre_a_origem_e_significado_da_palavra_portugal.pdf|url-status=live}}</ref> যি বৰ্তমানৰ পৰ্টো আৰু ভিলা নোভা দে গাইয়া অঞ্চলৰ সংমিশ্ৰণ। "Portus" শব্দটোৰ উৎস [[লেটিন ভাষা]]ৰ ''portus'', যাৰ অৰ্থ "বন্দৰ"। "Cale" শব্দটোৰ অৰ্থ আৰু উৎপত্তি স্পষ্ট নহয়; প্ৰচলিত মত অনুসৰি, এইটো উত্তৰ-পশ্চিম আইবেৰিয়ান উপদ্বীপৰ গালাচি (বা গাল্লাচি) নামৰ এক চেলটিক জনগোষ্ঠীৰ পৰা উদ্ভৱ হৈছে।<ref>{{Cite web|url=https://www.academia.edu/31989410|title=Documentos dança portuguesa|first=Marcos|last=Winicius|via=academia.edu|access-date=12 April 2020|archive-date=17 August 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210817085223/https://www.academia.edu/31989410|url-status=live}}</ref> আন এটা তত্ত্ব মতে "Cale" শব্দটো চেলটিক ভাষাৰ "বন্দৰ"ৰ এক ৰূপ, আৰু আন কিছুমান মতে ই চেলটিক দেৱী "Cala"ৰ নামৰ পৰা আহে। আন এজন ফ্ৰেন্স পণ্ডিতৰ মতে এইটো ''Portus Gallus'' (গলসকলৰ বন্দৰ) ৰ পৰা আহিব পাৰে।<ref>{{cite web|url=https://books.google.com/books?id=MD8zAQAAMAAJ&q=portus+Gallus+etymologie+du+portugal&pg=PA441|title=Manuel géographique et statistique de l'Espagne et du Portugal ...|date=11 April 2018|publisher=Buisson|via=Google Books|access-date=17 November 2020|archive-date=2 February 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240202203433/https://books.google.com/books?id=MD8zAQAAMAAJ&q=portus+Gallus+etymologie+du+portugal&pg=PA441#v=snippet&q=portus%20Gallus%20etymologie%20du%20portugal&f=false|url-status=live}}</ref> খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ২০০ চনত দ্বিতীয় পুনিক যুদ্ধৰ সময়ত ৰোমানসকলে কাৰ্থাজীয়সকলৰ পৰা আইবেৰিয়াৰ অধিকাৰ লয় আৰু কেল নামৰ অঞ্চলটো দখল কৰি "Portus Cale" (Caleৰ বন্দৰ) নামেৰে অভিহিত কৰে আৰু ইয়াক গালেচিয়া প্ৰদেশত অন্তৰ্ভুক্ত কৰে। মধ্যযুগত ছুইবি আৰু ভিচিগোথসকলে এই অঞ্চলটো "Portucale" নামেৰে চিনাকি কৰিছিল। সপ্তম আৰু অষ্টম শতিকাৰ ভিতৰত "Portucale" নামটো পৰিবৰ্তিত হৈ "Portugale" হয়, আৰু নৱম শতিকাৰ ভিতৰত এই নামটো ডৌৰো নদী আৰু মিনহো নদীৰ মাজৰ অঞ্চলটো বুজাবলৈ ব্যৱহৃত হৈছিল। একাদশ আৰু দ্বাদশ শতিকাৰ ভিতৰত এই নামবোৰ "Portugale", "Portugallia", "Portvgallo" বা "Portvgalliae" ৰূপত দেখা পোৱা যায়, যি শেষত "Portugal" ৰূপত পৰিগণিত হয়। ==ইতিহাস== পৰ্তুগালৰ ইতিহাস প্ৰায় ৪ লাখ বছৰৰ আগৰ পৰাই অনুসন্ধান কৰিব পাৰি, যেতিয়া বৰ্তমানৰ পৰ্তুগালৰ অঞ্চলত হোমো হাইডেলবাৰ্গেন্সিছৰ বসতি আছিল। প্ৰায় দুটা শতিকা ধৰি আইবেৰিয়ান উপদ্বীপ ৰোমান বিজয়ৰ ফলত বৰ্তমানৰ পৰ্তুগালৰ দক্ষিণে লুচিটেনিয়া আৰু উত্তৰত গালেচিয়া প্ৰদেশ প্ৰতিষ্ঠা হয়। ৰোমৰ পতনৰ পিছত ৫ম আৰু অষ্টম শতিকাৰ ভিতৰত জাৰ্মাণিক জনগোষ্ঠীসমূহে এই ভূখণ্ড নিয়ন্ত্ৰণ কৰিছিল, য'ত ব্ৰাগাক কেন্দ্ৰ কৰি ছুইবি ৰাজ্য আৰু দক্ষিণত ভিচিগোথিক ৰাজ্যও আছিল। ৭১১–৭১৬ চনত ইছলামিক উমাইয়াদ খিলাফতৰ আক্ৰমণে ভিচিগোথ ৰাজ্য জয় কৰি ইছলামিক ষ্টেট অৱ আল-আন্দালুছ প্ৰতিষ্ঠা কৰে, লাহে লাহে আইবেৰিয়াৰ মাজেৰে আগবাঢ়ি যায়। ১০৯৫ চনত পৰ্তুগালে গালিচিয়া ৰাজ্যৰ পৰা বিচ্ছিন্ন হয়। বুৰ্গাণ্ডীৰ কাউণ্ট হেনৰীৰ পুত্ৰ আফনছ' হেনৰিকছে ১১৩৯ চনত নিজকে পৰ্তুগালৰ ৰজা ঘোষণা কৰে। ১২৪৯ চনত আলগাৰ্ভ (পৰ্তুগালৰ দক্ষিণতম প্ৰদেশ) মূৰৰ পৰা জয় কৰা হয় আৰু ১২৫৫ চনত লিছবন ৰাজধানী হয়। তেতিয়াৰ পৰা পৰ্তুগালৰ স্থল সীমা প্ৰায় অপৰিৱৰ্তিত হৈ আছে। প্ৰথমজন ৰজাৰ ৰাজত্বকালত পৰ্তুগীজসকলে সিংহাসনৰ ওপৰত হোৱা যুদ্ধত কেষ্টিলিয়ানসকলক পৰাস্ত কৰে (১৩৮৫) আৰু ইংলেণ্ডৰ সৈতে ৰাজনৈতিক মিত্ৰতা স্থাপন কৰে ( ১৩৮৬ চনত উইণ্ডচৰ সন্ধিৰ দ্বাৰা)। মধ্যযুগৰ শেষৰ ফালৰ পৰা ১৫ আৰু ১৬ শতিকাত ইউৰোপৰ " আৱিষ্কাৰ যুগ "ৰ সময়ত পৰ্তুগালে বিশ্ব শক্তিৰ মৰ্যাদা লাভ কৰে কাৰণ ই এক বিশাল সাম্ৰাজ্য গঢ়ি তুলিছিল। ১৫৭৮ চনত মৰক্কোত হোৱা আলকাচাৰ কুইবিৰ যুদ্ধৰ পৰা সামৰিক অৱনতিৰ লক্ষণ আৰম্ভ হয়; এই পৰাজয়ৰ ফলত ৰজা চেবাষ্টিয়ানৰ মৃত্যু হয় আৰু উচ্চ সম্ভ্ৰান্ত লোকৰ বহু লোকক কাৰাগাৰত ভৰোৱা হয়, যাক বহুত খৰচ কৰি মুক্তিপণ দিবলগীয়া হয়। ইয়াৰ ফলত ১৫৮০ চনৰ পৰা ১৬৪০ চনত চতুৰ্থ জনৰ নেতৃত্বত পৰ্তুগীজ পুনৰুদ্ধাৰ যুদ্ধৰ আৰম্ভণিৰ ভিতৰত স্পেইনৰ সৈতে ৬০ বছৰীয়া বংশগত সংঘৰ জৰিয়তে পৰ্তুগালৰ ৮০০ বছৰীয়া স্বাধীনতাত সামান্য বাধাৰ সৃষ্টি হয় ইয়াৰ উপৰিও এটা কাৰক, কিয়নো পৰ্তুগালে আক্ৰমণৰ বাবে জাহাজৰ অৰিহণা যোগাবলগীয়া হৈছিল। ১৭৫৫ চনত ভূমিকম্পত ইয়াৰ ৰাজধানী চহৰৰ বহু অংশ ধ্বংস হোৱা, নেপোলিয়ন যুদ্ধৰ সময়ত দখল কৰা আৰু ১৮২২ চনত ইয়াৰ সৰ্ববৃহৎ উপনিবেশ ব্ৰাজিল হেৰুৱাই পেলোৱা আদিও আছিল।<ref>{{cite web|url=https://www.migrationpolicy.org/article/portugal-seeks-balance-emigration-immigration |title=Portugal Seeks Balance of Emigration, Immigration |publisher=Migrationinformation.org |date=2002-08-09 |access-date=2024-12-19}}</ref> ১৯১০ চনত বিপ্লৱে ৰাজতন্ত্ৰক পদচ্যুত কৰে। ১৯২৬ চনত হোৱা সামৰিক অভ্যুত্থানে একনায়কত্ববাদ স্থাপন কৰে আৰু ১৯৭৪ চনত আন এক অভ্যুত্থানলৈকে চলি থাকে। নতুন চৰকাৰে ব্যাপক গণতান্ত্ৰিক সংস্কাৰ আৰম্ভ কৰে আৰু ১৯৭৫ চনত পৰ্তুগালৰ সকলো আফ্ৰিকান উপনিবেশকে স্বাধীনতা প্ৰদান কৰে পৰ্তুগীজ ভাষাৰ দেশসমূহ . ১৯৮৬ চনত ই ইউৰোপীয় অৰ্থনৈতিক সম্প্ৰদায় (বৰ্তমান ইউৰোপীয় সংঘ )ত প্ৰৱেশ কৰে। ==তথ্যসূত্ৰ== [[শ্ৰেণী:দেশ]] jd3kaja36y36pqhorb4lvbjcfl3dbqh 514389 514388 2025-06-02T12:02:10Z Kandarpajit Kallol 6257 514389 wikitext text/x-wiki {{Infobox country | conventional_long_name = পৰ্তুগীজ গণৰাজ্য | native_name = República Portuguesa | common_name = পৰ্তুগাল | image_flag = Flag of Portugal (official).svg | image_coat = Coat of arms of Portugal.svg | coa_size = 110 | national_anthem = <br/>{{lang|pt|A Portuguesa}}<br />"The Portuguese"<br /><div style="display:inline-block; margin-top:0.4em; ">[[File:Hino Nacional da Republica Portuguesa.ogg]]</div> | image_map = {{Switcher|[[File:EU-Portugal (orthographic projection).svg|upright=1.15|frameless]]|Show globe|[[File:EU-Portugal with islands circled.svg|upright=1.15|frameless]]|Show map of the European Union|default=1}} | map_caption = {{map caption|location_color=dark green|region=ইউৰোপ|region_color=dark grey|subregion=ইউৰোপীয় সংঘ|subregion_color=green}} | capital = লিছবন | coordinates = {{Coord|38|46|N|9|9|W|type:city}} | largest_city = লিছবন | official_languages = পোৰ্তুগীজ ভাষা | recognised_languages = মিৰান্দীজ ভাষা{{efn|name="pt lang"|মিৰান্দীজ ভাষা, টেৰ্ৰা ডি মিৰান্দা অঞ্চলত কোৱা হয়, ১৯৯৯ চনত চৰকাৰে স্বীকৃতি প্ৰদান কৰে (''Lei n.° 7/99 de 29 de Janeiro''),<ref name="Mirandese">{{cite web |url=https://mirandes.no.sapo.pt/LMPSlei.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20020318130143/http://mirandes.no.sapo.pt/LMPSlei.html |url-status=dead |archive-date=18 March 2002 |title=Reconhecimento oficial de direitos linguísticos da comunidade mirandesa (মিৰান্দীজ ভাষা-ব্যৱহাৰকাৰীসকলৰ ভাষাগত অধিকাৰৰ স্বীকৃতি) |publisher=লিছবন বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ভাষাবিজ্ঞান কেন্দ্ৰ |access-date=2 December 2015 }}</ref> যিয়ে ইয়াক চৰকাৰীভাৱে ব্যৱহাৰৰ অধিকাৰ প্ৰদান কৰে।<ref name="Euromosaic study Mirandese">[http://bookshop.europa.eu/en/euromosaic-pbC29295845/downloads/C2-92-95-845-EN-C/C29295845ENC_001.pdf?FileName=C29295845ENC_001.pdf&SKU=C29295845ENC_PDF&CatalogueNumber=C2-92-95-845-EN-C ইউৰোম'জাইক অধ্যয়ন, পৰ্তুগালত মিৰান্দীজ ভাষা] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160205202451/http://bookshop.europa.eu/en/euromosaic-pbC29295845/downloads/C2-92-95-845-EN-C/C29295845ENC_001.pdf?FileName=C29295845ENC_001.pdf&SKU=C29295845ENC_PDF&CatalogueNumber=C2-92-95-845-EN-C |date=5 February 2016 }}, ইউৰোপীয় কমিশনৰ ৱেবচাইট। }}</ref>}}<br />পৰ্তুগাল সাংকেতিক ভাষা {{Infobox | child = yes | label1 = ৰাষ্ট্ৰীয়তা (২০২৩)<ref name="aima"/> | data1 = {{Unbulleted list |৮৭.৮% পৰ্তুগাল লোক | ১২.২% বিদেশী }} }} | religion = {{unbulleted list |{{Tree list}} * ৮৪.৮% খ্ৰীষ্টান ধৰ্ম ** ৮০.২% ৰোমান কেথলিক ** ৪.৬% অন্যান্য খ্ৰীষ্টান {{Tree list/end}} | ১৪.১% ধৰ্মহীনতা | ১.১% অন্যান্য }} | religion_ref = <ref name="Censos2021"/> | demonym = পৰ্তুগাল | government_type = এককেন্দ্ৰিক অৰ্ধ-ৰাষ্ট্ৰপতি প্ৰজাতন্ত্ৰ<ref>{{Cite web|url=http://www.constituteproject.org/constitution/Portugal_2005.pdf|title=পৰ্তুগালৰ সংবিধান, প্ৰস্তাৱনা|access-date=17 March 2018|archive-date=17 March 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180317103114/https://www.constituteproject.org/constitution/Portugal_2005.pdf|url-status=live}}</ref> | leader_title1 = ৰাষ্ট্ৰপতি | leader_name1 = মাৰ্সেলো ৰেবেলো ডে ছৌজা | leader_title2 = প্ৰধানমন্ত্ৰী | leader_name2 = লুইছ মন্তেনেগ্ৰু | leader_title3 = ৰাষ্ট্ৰীয় সংসদৰ অধ্যক্ষ | leader_name3 = জঁছে পেদ্ৰো আগুইয়াৰ-ব্ৰাংকু | legislature = ৰিপাব্লিক সংসদ | sovereignty_type = স্থাপনা | established_event1 = পৰ্তুগাল কাউণ্টি | established_date1 = ৮৬৮ | established_event2 = ছাও মামেদৰ যুদ্ধ | established_date2 = ২৪ জুন ১১২৮ | established_event3 = ঔৰিকৰ যুদ্ধ | established_date3 = ২৫ জুলাই ১১৩৯ | established_event4 = জামোৰাৰ চুক্তি | established_date4 = ৫ অক্টোবৰ ১১৪৩ | established_event5 = ''Manifestis Probatum'' | established_date5 = ২৩ মে’ ১১৭৯ | established_event6 = পুনঃস্থাপনা যুদ্ধ | established_date6 = ১ ডিচেম্বৰ ১৬৪০ | established_event7 = সংবিধান (১৮২২) | established_date7 = ২৩ ছেপ্টেম্বৰ ১৮২২ | established_event8 = ৫ অক্টোবৰ বিপ্লৱ | established_date8 = ৫ অক্টোবৰ ১৯১০ | established_event9 = কাৰণেচন বিপ্লৱ | established_date9 = ২৫ এপ্ৰিল ১৯৭৪ | established_event10 = সংবিধান | established_date10 = ২৫ এপ্ৰিল ১৯৭৬ | area_km2 = ৯২,২৩০ | area_footnote = <ref>{{Cite web|url=https://www.ine.pt/xportal/xmain?xpid=INE&xpgid=ine_indicadores&contecto=pi&indOcorrCod=0008350&selTab=tab0|title=পৰ্তুগালৰ পৰিসংখ্যা|publisher=INE|access-date=5 July 2023}}</ref> | area_rank = ১০৯তম | area_sq_mi = ৫৭,২৯৮ | percent_water = ১.২ (২০১৫)<ref>{{cite web|title=পৃষ্ঠ জলসম্পদ আৰু পৰিৱৰ্তন|access-date=11 October 2020|publisher=OECD|url=https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=SURFACE_WATER}}</ref> | population_estimate_rank = ৮৮তম | population_estimate = ১,০৬৩৯,৭২৬ জন<ref>{{cite web|url=https://www.ine.pt/xportal/xmain?xpid=INE&xpgid=ine_destaques&DESTAQUESdest_boui=645507713&DESTAQUESmodo=2|title=২০২৩: জনসংখ্যা ১০.৬ মিলিয়ন অতিক্ৰম|publisher=INE|access-date=18 June 2024}}</ref> | population_census = ১,০৩৪৩,০৬৬ জন<ref name="Stat Portugal"/> | population_estimate_year = ২০২৩ | population_census_year = ২০২১ | population_density_km2 = ১১৫.৪ | GDP_PPP = $৫৩৬.০৯৬ বিলিয়ন | GDP_PPP_year = ২০২৫ | GDP_PPP_rank = ৫১তম | GDP_PPP_per_capita = $৫০,০৩৭ | GDP_PPP_per_capita_rank = ৪১তম | GDP_nominal = $৩২১.৪৪০ বিলিয়ন | GDP_nominal_year = ২০২৫ | GDP_nominal_rank = ৪৫তম | GDP_nominal_per_capita = $৩০,০০২ | GDP_nominal_per_capita_rank = ৪০তম | Gini = ৩১.৯ | Gini_year = ২০২৪ | Gini_change = হ্ৰাস | HDI = ০.৮৭০<ref name="HDI2023">{{cite web |url=http://hdr.undp.org/en/composite/HDI |title=Human Development Report 2023/24 |publisher=United Nations Development Programme |access-date=17 March 2024}}</ref> | HDI_year = ২০২৩ | HDI_change = বৃদ্ধি | HDI_rank = ৩৭তম | currency = ইউৰো (EUR, €) | currency_code = EUR | time_zone = পূৰ্ব ইউৰোপীয় সময় (UTC) | utc_offset = +০১:০০ | time_zone_DST = মধ্য ইউৰোপীয় গ্ৰীষ্মকালীন সময় (UTC+০২:০০) | utc_offset_DST = +০২:০০ | date_format = dd-mm-yyyy (AD) | drives_on = সোঁফালে | calling_code = +৩৫১ | cctld = .pt }} '''পৰ্তুগাল''', আনুষ্ঠানিকভাৱে '''পৰ্তুগীজ গণৰাজ্য''' ({{lang-pt|República Portuguesa}}), দক্ষিণ-পশ্চিম [[ইউৰোপ]]ৰ আইবেৰিয়ান উপদ্বীপৰ এখন দেশ। ইউৰোপ মহাদেশীয় আটাইতকৈ পশ্চিমীয়া বিন্দুটোৰ সৈতে পৰ্তুগালে ইয়াৰ উত্তৰ আৰু পূব দিশত স্পেইনৰ সীমাৰেখাৰে আবৃত, যাৰ সৈতে ই ইউৰোপীয় সংঘৰ আটাইতকৈ দীঘলীয়া নীৰৱচ্ছিন্ন সীমান্তৰ অংশীদাৰ; দক্ষিণ আৰু পশ্চিমে উত্তৰ [[আটলাণ্টিক মহাসাগৰ]]; আৰু পশ্চিম আৰু দক্ষিণ-পশ্চিমে আজোৰছ আৰু মাদেইৰাৰ মেকাৰোনেছিয়ান দ্বীপপুঞ্জ আছে, যিবোৰ পৰ্তুগালৰ দুটা স্বায়ত্তশাসিত অঞ্চল। লিছবন ৰাজধানী আৰু সৰ্ববৃহৎ চহৰ, তাৰ পিছতে পৰ্টো, যি একমাত্ৰ আন মহানগৰ। পশ্চিম আইবেৰিয়ান উপদ্বীপত প্ৰাগঐতিহাসিক যুগৰ পৰাই অবিৰতভাৱে বসতি হৈ আহিছে, বসতিৰ আদিম চিন খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৫৫০০ চনৰ পৰা।<ref name="prehistory">{{cite book |last1=Traganos |first1=Dimosthenis |title=European Landscapes from Mountain to Sea |chapter=Chapter 3: Portugal |publisher=Springer |year=2016 |pages=26–27 |isbn=9783319253765}}</ref> খ্ৰীষ্টপূৰ্ব প্ৰথম সহস্ৰাব্দত কেলটিক আৰু আইবেৰিয়ান জনগোষ্ঠীসমূহৰ আগমন ঘটে। খ্ৰীষ্টপূৰ্ব দ্বিতীয় শতিকাত এই অঞ্চল ৰোমান নিয়ন্ত্ৰণলৈ আহে। খ্ৰীষ্টীয় পঞ্চম শতিকাৰ পৰা অষ্টম শতিকালৈকে জাৰ্মাণিক জনগোষ্ঠী আৰু এলানসকলে একেৰাহে শাসন কৰিছিল। অষ্টম শতিকাত মুছলমানসকলে মূল ভূখণ্ড পৰ্তুগাল আক্ৰমণ কৰে, কিন্তু ক্ৰমান্বয়ে খ্ৰীষ্টান ৰিকনকুইষ্টাই তেওঁলোকক বহিষ্কাৰ কৰে আৰু ১২৩৮ চনৰ পৰা ১২৪৯ চনৰ ভিতৰত আলগাৰ্ভ দখল কৰি শিখৰত উপনীত হয়। ১১৭৯ চনত ''মেনিফেষ্টিছ প্ৰ'বেটাম''।<ref name="history1">{{cite book |last=Disney |first=A. R. |title=A History of Portugal and the Portuguese Empire |volume=1 |publisher=Cambridge University Press |year=2009 |pages=50–75 |isbn=9780521738224}}</ref> আৱিষ্কাৰ যুগৰ অন্যতম প্ৰাথমিক অংশগ্ৰহণকাৰী হিচাপে পৰ্তুগালে নৌ বিজ্ঞানত কেইবাটাও উন্নতি সাধন কৰিছিল, য'ত ভল্টা ডু মাৰ নেভিগেচনেল কৌশল উদ্ভাৱন কৰা হৈছিল, যিয়ে মুকলি সাগৰত নিৰাপদ যাত্ৰা-ভ্ৰমণ সম্ভৱ কৰি তুলিছিল — বিশ্ব ইতিহাসৰ এটা ডাঙৰ টাৰ্নিং পইণ্ট।<ref name="discovery">{{cite book |last=Boxer |first=Charles R. |title=The Portuguese Seaborne Empire 1415–1825 |publisher=Hutchinson |year=1969 |pages=22–45}}</ref> পৰ্তুগালে মাদেইৰা আৰু আজোৰছত বসতি স্থাপন কৰি এটা প্ৰভাৱশালী সামুদ্ৰিক সাম্ৰাজ্য প্ৰতিষ্ঠা কৰে যি বেছিভাগেই দক্ষিণ আটলাণ্টিক আৰু ভাৰত মহাসাগৰৰ উপকূলৰ কাষেৰে বিস্তৃত আছিল।<ref name="empire1">{{cite book |last=Russell-Wood |first=A. J. R. |title=The Portuguese Empire, 1415–1808: A World on the Move |publisher=Johns Hopkins University Press |year=1998 |pages=10–38 |isbn=9780801859557}}</ref> পৰ্তুগীজসকল প্ৰথম ইউৰোপীয়সকলৰ ভিতৰত আছিল যিয়ে নতুন ভূখণ্ড আৰু সাগৰীয় পথসমূহ অন্বেষণ আৰু আৱিষ্কাৰ কৰিছিল, বসতি, উপনিবেশ আৰু বাণিজ্যিক চকীসমূহৰ এক বিশ্বব্যাপী বাণিজ্যিক নেটৱৰ্ক স্থাপন কৰিছিল।<ref name="empire2">{{cite book |last=Newitt |first=Malyn |title=A History of Portuguese Overseas Expansion 1400–1668 |publisher=Routledge |year=2005 |pages=60–100 |isbn=9780415229891}}</ref> ১৫৮০ চনৰ আৰম্ভণিতে বংশগত সংকটৰ ফলত আইবেৰিয়ান সংঘ (১৫৮০–১৬৪০)ৰ সৃষ্টি হয়, যিয়ে পৰ্তুগালক স্পেনিছ শাসনৰ অধীনত একত্ৰিত কৰে,<ref name="iberianunion">{{cite book |last=Livermore |first=H. V. |title=A New History of Portugal |publisher=Cambridge University Press |year=1969 |pages=160–175}}</ref> ইয়াৰ ক্ৰমান্বয়ে বিশ্ব শক্তি হিচাপে অৱনতি ঘটে।<ref name="decline">{{cite book |last=Bethencourt |first=Francisco |title=The Inquisition: A Global History, 1478–1834 |publisher=CUP |year=2009 |pages=200–220 |isbn=9780521732512}}</ref> ১৬৪০ চনত পৰ্তুগীজৰ সাৰ্বভৌমত্ব পুনৰ লাভ কৰা হয় আৰু ইয়াৰ পিছত ১৬৮৮ চনলৈকে চলি থকা ব্যয়বহুল আৰু দীঘলীয়া যুদ্ধ হয়, আনহাতে ১৭৫৫ চনৰ লিছবন ভূমিকম্পই চহৰখন ধ্বংস কৰে আৰু সাম্ৰাজ্যৰ অৰ্থনীতিৰ অধিক ক্ষতি কৰে।<ref name="lisbonearthquake">{{cite web |title=Lisbon Earthquake of 1755 |url=https://www.britannica.com/event/Lisbon-earthquake-of-1755 |website=Encyclopædia Britannica |access-date=4 May 2021}}</ref> ১৮০৭ চনত নেপোলিয়ন যুদ্ধই ৰাজধানী [[ব্ৰাজিল]]লৈ স্থানান্তৰিত কৰে, যাৰ ফলত ইয়াক উপনিবেশৰ পৰা ৰাজ্যলৈ উন্নীত কৰা হয় আৰু ১৮২২ চনত ইয়াৰ স্বাধীনতাৰ শিখৰত উপনীত হয় আৰু সাংবিধানিক ৰাজতন্ত্ৰৰ সমৰ্থক আৰু নিৰপেক্ষ ৰাজতন্ত্ৰবাদীসকলৰ মাজত গৃহযুদ্ধ (১৮২৮–১৮৩৪) ৰ সূচনা হয়।<ref name="napoleon">{{cite book |last=Maxwell |first=Kenneth |title=Conflicts and Conspiracies: Brazil and Portugal, 1750–1808 |publisher=Cambridge University Press |year=1973 |pages=143–175 |isbn=9780521203197}}</ref> ১৯১০ চনৰ ৫ অক্টোবৰৰ বিপ্লৱলৈকে ৰাজতন্ত্ৰ স্থায়ী হৈ থাকে আৰু ইয়াৰ ঠাইত প্ৰথম গণৰাজ্য গঠন হয়। তাৰ পিছত ইয়াৰ ঠাইত স্বৈৰাচাৰী ''ডিটাডুৰা নেচনেল'' আৰু তাৰ পিছত ''ইষ্টাডো নভো''লৈ পৰিণত হয়।<ref name="estado-novo">{{cite book |last=Wiarda |first=Howard J. |title=Corporatism and Development: The Portuguese Experience |publisher=University of Massachusetts Press |year=1977 |pages=80–110 |isbn=9780870231941}}</ref> ১৯৭৪ চনত কাৰ্নেচন বিপ্লৱৰ পিছত গণতন্ত্ৰ পুনৰুদ্ধাৰ হয়, যিয়ে পৰ্তুগীজ ঔপনিৱেশিক যুদ্ধৰ অন্ত পেলায় আৰু পৰ্তুগালৰ শেষৰটো আফ্ৰিকান ভূখণ্ডক স্বাধীনতা লাভ কৰিবলৈ অনুমতি দিয়ে।<ref name="carnation">{{cite book |last=Maxwell |first=Kenneth |title=The Making of Portuguese Democracy |publisher=Cambridge University Press |year=1995 |pages=1–20 |isbn=9780521483407}}</ref> পৰ্তুগালৰ সাম্ৰাজ্যবাদী ইতিহাসে এক বিশাল সাংস্কৃতিক উত্তৰাধিকাৰ এৰি থৈ গৈছে, বিশ্বজুৰি প্ৰায় ৩০ কোটি [[পৰ্তুগীজ ভাষা|পৰ্তুগীজ ভাষী]] আছে। আজি ই এখন উন্নত দেশ, যাৰ উন্নত অৰ্থনীতি মূলতঃ সেৱা, উদ্যোগ আৰু পৰ্যটনৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল। ৰাষ্ট্ৰসংঘ, ইউৰোপীয় সংঘ, শ্বেংগেন অঞ্চল আৰু ইউৰোপ পৰিষদৰ সদস্য পৰ্তুগাল নাটো, ইউৰো মণ্ডল, অ'ইচিডি আৰু পৰ্তুগীজ ভাষা দেশৰ সম্প্ৰদায়ৰ অন্যতম প্ৰতিষ্ঠাপক সদস্য আছিল।<ref name="modernportugal">{{cite web |title=Portugal |url=https://www.britannica.com/place/Portugal |website=Encyclopædia Britannica |access-date=4 May 2021}}</ref> == ব্যুৎপত্তিবিজ্ঞান == '''পৰ্তুগাল''' শব্দটো ৰোমান-চেলটিক স্থাননাম '''Portus Cale'''ৰ পৰা আহে,<ref>{{cite web|url=https://www.etymonline.com/word/portugal|title=Portugal – Origin and meaning of the name Portugal by Online Etymology Dictionary|website=Etymonline.com|access-date=25 January 2018|archive-date=20 February 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230220050255/https://www.etymonline.com/word/portugal|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=http://agal-gz.org/faq/lib/exe/fetch.php?media=contributos-pgl:sobre_a_origem_e_significado_da_palavra_portugal.pdf|title=Origem e significado das palavras Portugal e Galiza|website=agal-gz.org|access-date=25 February 2023|archive-date=3 December 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221203194424/http://agal-gz.org/faq/lib/exe/fetch.php?media=contributos-pgl:sobre_a_origem_e_significado_da_palavra_portugal.pdf|url-status=live}}</ref> যি বৰ্তমানৰ পৰ্টো আৰু ভিলা নোভা দে গাইয়া অঞ্চলৰ সংমিশ্ৰণ। "Portus" শব্দটোৰ উৎস [[লেটিন ভাষা]]ৰ ''portus'', যাৰ অৰ্থ "বন্দৰ"। "Cale" শব্দটোৰ অৰ্থ আৰু উৎপত্তি স্পষ্ট নহয়; প্ৰচলিত মত অনুসৰি, এইটো উত্তৰ-পশ্চিম আইবেৰিয়ান উপদ্বীপৰ গালাচি (বা গাল্লাচি) নামৰ এক চেলটিক জনগোষ্ঠীৰ পৰা উদ্ভৱ হৈছে।<ref>{{Cite web|url=https://www.academia.edu/31989410|title=Documentos dança portuguesa|first=Marcos|last=Winicius|via=academia.edu|access-date=12 April 2020|archive-date=17 August 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210817085223/https://www.academia.edu/31989410|url-status=live}}</ref> আন এটা তত্ত্ব মতে "Cale" শব্দটো চেলটিক ভাষাৰ "বন্দৰ"ৰ এক ৰূপ, আৰু আন কিছুমান মতে ই চেলটিক দেৱী "Cala"ৰ নামৰ পৰা আহে। আন এজন ফ্ৰেন্স পণ্ডিতৰ মতে এইটো ''Portus Gallus'' (গলসকলৰ বন্দৰ) ৰ পৰা আহিব পাৰে।<ref>{{cite web|url=https://books.google.com/books?id=MD8zAQAAMAAJ&q=portus+Gallus+etymologie+du+portugal&pg=PA441|title=Manuel géographique et statistique de l'Espagne et du Portugal ...|date=11 April 2018|publisher=Buisson|via=Google Books|access-date=17 November 2020|archive-date=2 February 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240202203433/https://books.google.com/books?id=MD8zAQAAMAAJ&q=portus+Gallus+etymologie+du+portugal&pg=PA441#v=snippet&q=portus%20Gallus%20etymologie%20du%20portugal&f=false|url-status=live}}</ref> খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ২০০ চনত দ্বিতীয় পুনিক যুদ্ধৰ সময়ত ৰোমানসকলে কাৰ্থাজীয়সকলৰ পৰা আইবেৰিয়াৰ অধিকাৰ লয় আৰু কেল নামৰ অঞ্চলটো দখল কৰি "Portus Cale" (Caleৰ বন্দৰ) নামেৰে অভিহিত কৰে আৰু ইয়াক গালেচিয়া প্ৰদেশত অন্তৰ্ভুক্ত কৰে। মধ্যযুগত ছুইবি আৰু ভিচিগোথসকলে এই অঞ্চলটো "Portucale" নামেৰে চিনাকি কৰিছিল। সপ্তম আৰু অষ্টম শতিকাৰ ভিতৰত "Portucale" নামটো পৰিবৰ্তিত হৈ "Portugale" হয়, আৰু নৱম শতিকাৰ ভিতৰত এই নামটো ডৌৰো নদী আৰু মিনহো নদীৰ মাজৰ অঞ্চলটো বুজাবলৈ ব্যৱহৃত হৈছিল। একাদশ আৰু দ্বাদশ শতিকাৰ ভিতৰত এই নামবোৰ "Portugale", "Portugallia", "Portvgallo" বা "Portvgalliae" ৰূপত দেখা পোৱা যায়, যি শেষত "Portugal" ৰূপত পৰিগণিত হয়। ==ইতিহাস== পৰ্তুগালৰ ইতিহাস প্ৰায় ৪ লাখ বছৰৰ আগৰ পৰাই অনুসন্ধান কৰিব পাৰি, যেতিয়া বৰ্তমানৰ পৰ্তুগালৰ অঞ্চলত হোমো হাইডেলবাৰ্গেন্সিছৰ বসতি আছিল। প্ৰায় দুটা শতিকা ধৰি আইবেৰিয়ান উপদ্বীপ ৰোমান বিজয়ৰ ফলত বৰ্তমানৰ পৰ্তুগালৰ দক্ষিণে লুচিটেনিয়া আৰু উত্তৰত গালেচিয়া প্ৰদেশ প্ৰতিষ্ঠা হয়। ৰোমৰ পতনৰ পিছত ৫ম আৰু অষ্টম শতিকাৰ ভিতৰত জাৰ্মাণিক জনগোষ্ঠীসমূহে এই ভূখণ্ড নিয়ন্ত্ৰণ কৰিছিল, য'ত ব্ৰাগাক কেন্দ্ৰ কৰি ছুইবি ৰাজ্য আৰু দক্ষিণত ভিচিগোথিক ৰাজ্যও আছিল। ৭১১–৭১৬ চনত ইছলামিক উমাইয়াদ খিলাফতৰ আক্ৰমণে ভিচিগোথ ৰাজ্য জয় কৰি ইছলামিক ষ্টেট অৱ আল-আন্দালুছ প্ৰতিষ্ঠা কৰে, লাহে লাহে আইবেৰিয়াৰ মাজেৰে আগবাঢ়ি যায়। ১০৯৫ চনত পৰ্তুগালে গালিচিয়া ৰাজ্যৰ পৰা বিচ্ছিন্ন হয়। বুৰ্গাণ্ডীৰ কাউণ্ট হেনৰীৰ পুত্ৰ আফনছ' হেনৰিকছে ১১৩৯ চনত নিজকে পৰ্তুগালৰ ৰজা ঘোষণা কৰে। ১২৪৯ চনত আলগাৰ্ভ (পৰ্তুগালৰ দক্ষিণতম প্ৰদেশ) মূৰৰ পৰা জয় কৰা হয় আৰু ১২৫৫ চনত লিছবন ৰাজধানী হয়। তেতিয়াৰ পৰা পৰ্তুগালৰ স্থল সীমা প্ৰায় অপৰিৱৰ্তিত হৈ আছে। প্ৰথমজন ৰজাৰ ৰাজত্বকালত পৰ্তুগীজসকলে সিংহাসনৰ ওপৰত হোৱা যুদ্ধত কেষ্টিলিয়ানসকলক পৰাস্ত কৰে (১৩৮৫) আৰু ইংলেণ্ডৰ সৈতে ৰাজনৈতিক মিত্ৰতা স্থাপন কৰে ( ১৩৮৬ চনত উইণ্ডচৰ সন্ধিৰ দ্বাৰা)। মধ্যযুগৰ শেষৰ ফালৰ পৰা ১৫ আৰু ১৬ শতিকাত ইউৰোপৰ " আৱিষ্কাৰ যুগ "ৰ সময়ত পৰ্তুগালে বিশ্ব শক্তিৰ মৰ্যাদা লাভ কৰে কাৰণ ই এক বিশাল সাম্ৰাজ্য গঢ়ি তুলিছিল। ১৫৭৮ চনত মৰক্কোত হোৱা আলকাচাৰ কুইবিৰ যুদ্ধৰ পৰা সামৰিক অৱনতিৰ লক্ষণ আৰম্ভ হয়; এই পৰাজয়ৰ ফলত ৰজা চেবাষ্টিয়ানৰ মৃত্যু হয় আৰু উচ্চ সম্ভ্ৰান্ত লোকৰ বহু লোকক কাৰাগাৰত ভৰোৱা হয়, যাক বহুত খৰচ কৰি মুক্তিপণ দিবলগীয়া হয়। ইয়াৰ ফলত ১৫৮০ চনৰ পৰা ১৬৪০ চনত চতুৰ্থ জনৰ নেতৃত্বত পৰ্তুগীজ পুনৰুদ্ধাৰ যুদ্ধৰ আৰম্ভণিৰ ভিতৰত স্পেইনৰ সৈতে ৬০ বছৰীয়া বংশগত সংঘৰ জৰিয়তে পৰ্তুগালৰ ৮০০ বছৰীয়া স্বাধীনতাত সামান্য বাধাৰ সৃষ্টি হয় ইয়াৰ উপৰিও এটা কাৰক, কিয়নো পৰ্তুগালে আক্ৰমণৰ বাবে জাহাজৰ অৰিহণা যোগাবলগীয়া হৈছিল। ১৭৫৫ চনত ভূমিকম্পত ইয়াৰ ৰাজধানী চহৰৰ বহু অংশ ধ্বংস হোৱা, নেপোলিয়ন যুদ্ধৰ সময়ত দখল কৰা আৰু ১৮২২ চনত ইয়াৰ সৰ্ববৃহৎ উপনিবেশ ব্ৰাজিল হেৰুৱাই পেলোৱা আদিও আছিল।<ref>{{cite web|url=https://www.migrationpolicy.org/article/portugal-seeks-balance-emigration-immigration |title=Portugal Seeks Balance of Emigration, Immigration |publisher=Migrationinformation.org |date=2002-08-09 |access-date=2024-12-19}}</ref> ১৯১০ চনত বিপ্লৱে ৰাজতন্ত্ৰক পদচ্যুত কৰে। ১৯২৬ চনত হোৱা সামৰিক অভ্যুত্থানে একনায়কত্ববাদ স্থাপন কৰে আৰু ১৯৭৪ চনত আন এক অভ্যুত্থানলৈকে চলি থাকে। নতুন চৰকাৰে ব্যাপক গণতান্ত্ৰিক সংস্কাৰ আৰম্ভ কৰে আৰু ১৯৭৫ চনত পৰ্তুগালৰ সকলো আফ্ৰিকান উপনিবেশকে স্বাধীনতা প্ৰদান কৰে পৰ্তুগীজ ভাষাৰ দেশসমূহ . ১৯৮৬ চনত ই ইউৰোপীয় অৰ্থনৈতিক সম্প্ৰদায় (বৰ্তমান ইউৰোপীয় সংঘ )ত প্ৰৱেশ কৰে। ==তথ্যসূত্ৰ== [[শ্ৰেণী:দেশ]] 5cdu02u93cldvt2k8v6fzulj3gbdt1f 514390 514389 2025-06-02T12:04:25Z Kandarpajit Kallol 6257 514390 wikitext text/x-wiki {{Infobox country | conventional_long_name = পৰ্তুগীজ গণৰাজ্য | native_name = República Portuguesa | common_name = পৰ্তুগাল | image_flag = Flag of Portugal (official).svg | image_coat = Coat of arms of Portugal.svg | coa_size = 110 | national_anthem = <br/>{{lang|pt|A Portuguesa}}<br />"The Portuguese"<br /><div style="display:inline-block; margin-top:0.4em; ">[[File:Hino Nacional da Republica Portuguesa.ogg]]</div> | image_map = {{Switcher|[[File:EU-Portugal (orthographic projection).svg|upright=1.15|frameless]]|Show globe|[[File:EU-Portugal with islands circled.svg|upright=1.15|frameless]]|Show map of the European Union|default=1}} | map_caption = {{map caption|location_color=dark green|region=ইউৰোপ|region_color=dark grey|subregion=ইউৰোপীয় সংঘ|subregion_color=green}} | capital = লিছবন | coordinates = {{Coord|38|46|N|9|9|W|type:city}} | largest_city = লিছবন | official_languages = পৰ্তুগীজ ভাষা | recognised_languages = মিৰান্দীজ ভাষা{{efn|name="pt lang"|মিৰান্দীজ ভাষা, টেৰ্ৰা ডি মিৰান্দা অঞ্চলত কোৱা হয়, ১৯৯৯ চনত চৰকাৰে স্বীকৃতি প্ৰদান কৰে (''Lei n.° 7/99 de 29 de Janeiro''),<ref name="Mirandese">{{cite web |url=https://mirandes.no.sapo.pt/LMPSlei.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20020318130143/http://mirandes.no.sapo.pt/LMPSlei.html |url-status=dead |archive-date=18 March 2002 |title=Reconhecimento oficial de direitos linguísticos da comunidade mirandesa (মিৰান্দীজ ভাষা-ব্যৱহাৰকাৰীসকলৰ ভাষাগত অধিকাৰৰ স্বীকৃতি) |publisher=লিছবন বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ভাষাবিজ্ঞান কেন্দ্ৰ |access-date=2 December 2015 }}</ref> যিয়ে ইয়াক চৰকাৰীভাৱে ব্যৱহাৰৰ অধিকাৰ প্ৰদান কৰে।<ref name="Euromosaic study Mirandese">[http://bookshop.europa.eu/en/euromosaic-pbC29295845/downloads/C2-92-95-845-EN-C/C29295845ENC_001.pdf?FileName=C29295845ENC_001.pdf&SKU=C29295845ENC_PDF&CatalogueNumber=C2-92-95-845-EN-C ইউৰোম'জাইক অধ্যয়ন, পৰ্তুগালত মিৰান্দীজ ভাষা] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160205202451/http://bookshop.europa.eu/en/euromosaic-pbC29295845/downloads/C2-92-95-845-EN-C/C29295845ENC_001.pdf?FileName=C29295845ENC_001.pdf&SKU=C29295845ENC_PDF&CatalogueNumber=C2-92-95-845-EN-C |date=5 February 2016 }}, ইউৰোপীয় কমিচনৰ ৱেবচাইট। }}</ref>}}<br />পৰ্তুগাল সাংকেতিক ভাষা {{Infobox | child = yes | label1 = ৰাষ্ট্ৰীয়তা (২০২৩)<ref name="aima"/> | data1 = {{Unbulleted list |৮৭.৮% পৰ্তুগাল লোক | ১২.২% বিদেশী }} }} | religion = {{unbulleted list |{{Tree list}} * ৮৪.৮% খ্ৰীষ্টান ধৰ্ম ** ৮০.২% ৰোমান কেথলিক ** ৪.৬% অন্যান্য খ্ৰীষ্টান {{Tree list/end}} | ১৪.১% ধৰ্মহীনতা | ১.১% অন্যান্য }} | religion_ref = | demonym = পৰ্তুগাল | government_type = এককেন্দ্ৰিক অৰ্ধ-ৰাষ্ট্ৰপতি প্ৰজাতন্ত্ৰ<ref>{{Cite web|url=http://www.constituteproject.org/constitution/Portugal_2005.pdf|title=পৰ্তুগালৰ সংবিধান, প্ৰস্তাৱনা|access-date=17 March 2018|archive-date=17 March 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180317103114/https://www.constituteproject.org/constitution/Portugal_2005.pdf|url-status=live}}</ref> | leader_title1 = ৰাষ্ট্ৰপতি | leader_name1 = মাৰ্সেলো ৰেবেলো ডে ছৌজা | leader_title2 = প্ৰধানমন্ত্ৰী | leader_name2 = লুইছ মন্তেনেগ্ৰু | leader_title3 = ৰাষ্ট্ৰীয় সংসদৰ অধ্যক্ষ | leader_name3 = জঁছে পেদ্ৰো আগুইয়াৰ-ব্ৰাংকু | legislature = ৰিপাব্লিক সংসদ | sovereignty_type = স্থাপনা | established_event1 = পৰ্তুগাল কাউণ্টি | established_date1 = ৮৬৮ | established_event2 = ছাও মামেদৰ যুদ্ধ | established_date2 = ২৪ জুন ১১২৮ | established_event3 = ঔৰিকৰ যুদ্ধ | established_date3 = ২৫ জুলাই ১১৩৯ | established_event4 = জামোৰাৰ চুক্তি | established_date4 = ৫ অক্টোবৰ ১১৪৩ | established_event5 = ''Manifestis Probatum'' | established_date5 = ২৩ মে’ ১১৭৯ | established_event6 = পুনঃস্থাপনা যুদ্ধ | established_date6 = ১ ডিচেম্বৰ ১৬৪০ | established_event7 = সংবিধান (১৮২২) | established_date7 = ২৩ ছেপ্টেম্বৰ ১৮২২ | established_event8 = ৫ অক্টোবৰ বিপ্লৱ | established_date8 = ৫ অক্টোবৰ ১৯১০ | established_event9 = কাৰণেচন বিপ্লৱ | established_date9 = ২৫ এপ্ৰিল ১৯৭৪ | established_event10 = সংবিধান | established_date10 = ২৫ এপ্ৰিল ১৯৭৬ | area_km2 = ৯২,২৩০ | area_footnote = <ref>{{Cite web|url=https://www.ine.pt/xportal/xmain?xpid=INE&xpgid=ine_indicadores&contecto=pi&indOcorrCod=0008350&selTab=tab0|title=পৰ্তুগালৰ পৰিসংখ্যা|publisher=INE|access-date=5 July 2023}}</ref> | area_rank = ১০৯তম | area_sq_mi = ৫৭,২৯৮ | percent_water = ১.২ (২০১৫)<ref>{{cite web|title=পৃষ্ঠ জলসম্পদ আৰু পৰিৱৰ্তন|access-date=11 October 2020|publisher=OECD|url=https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=SURFACE_WATER}}</ref> | population_estimate_rank = ৮৮তম | population_estimate = ১,০৬৩৯,৭২৬ জন<ref>{{cite web|url=https://www.ine.pt/xportal/xmain?xpid=INE&xpgid=ine_destaques&DESTAQUESdest_boui=645507713&DESTAQUESmodo=2|title=২০২৩: জনসংখ্যা ১০.৬ মিলিয়ন অতিক্ৰম|publisher=INE|access-date=18 June 2024}}</ref> | population_census = ১,০৩৪৩,০৬৬ জন<ref name="Stat Portugal"/> | population_estimate_year = ২০২৩ | population_census_year = ২০২১ | population_density_km2 = ১১৫.৪ | GDP_PPP = $৫৩৬.০৯৬ বিলিয়ন | GDP_PPP_year = ২০২৫ | GDP_PPP_rank = ৫১তম | GDP_PPP_per_capita = $৫০,০৩৭ | GDP_PPP_per_capita_rank = ৪১তম | GDP_nominal = $৩২১.৪৪০ বিলিয়ন | GDP_nominal_year = ২০২৫ | GDP_nominal_rank = ৪৫তম | GDP_nominal_per_capita = $৩০,০০২ | GDP_nominal_per_capita_rank = ৪০তম | Gini = ৩১.৯ | Gini_year = ২০২৪ | Gini_change = হ্ৰাস | HDI = ০.৮৭০<ref name="HDI2023">{{cite web |url=http://hdr.undp.org/en/composite/HDI |title=Human Development Report 2023/24 |publisher=United Nations Development Programme |access-date=17 March 2024}}</ref> | HDI_year = ২০২৩ | HDI_change = বৃদ্ধি | HDI_rank = ৩৭তম | currency = ইউৰো (EUR, €) | currency_code = EUR | time_zone = পূৰ্ব ইউৰোপীয় সময় (UTC) | utc_offset = +০১:০০ | time_zone_DST = মধ্য ইউৰোপীয় গ্ৰীষ্মকালীন সময় (UTC+০২:০০) | utc_offset_DST = +০২:০০ | date_format = dd-mm-yyyy (AD) | drives_on = সোঁফালে | calling_code = +৩৫১ | cctld = .pt }} '''পৰ্তুগাল''', আনুষ্ঠানিকভাৱে '''পৰ্তুগীজ গণৰাজ্য''' ({{lang-pt|República Portuguesa}}), দক্ষিণ-পশ্চিম [[ইউৰোপ]]ৰ আইবেৰিয়ান উপদ্বীপৰ এখন দেশ। ইউৰোপ মহাদেশীয় আটাইতকৈ পশ্চিমীয়া বিন্দুটোৰ সৈতে পৰ্তুগালে ইয়াৰ উত্তৰ আৰু পূব দিশত স্পেইনৰ সীমাৰেখাৰে আবৃত, যাৰ সৈতে ই ইউৰোপীয় সংঘৰ আটাইতকৈ দীঘলীয়া নীৰৱচ্ছিন্ন সীমান্তৰ অংশীদাৰ; দক্ষিণ আৰু পশ্চিমে উত্তৰ [[আটলাণ্টিক মহাসাগৰ]]; আৰু পশ্চিম আৰু দক্ষিণ-পশ্চিমে আজোৰছ আৰু মাদেইৰাৰ মেকাৰোনেছিয়ান দ্বীপপুঞ্জ আছে, যিবোৰ পৰ্তুগালৰ দুটা স্বায়ত্তশাসিত অঞ্চল। লিছবন ৰাজধানী আৰু সৰ্ববৃহৎ চহৰ, তাৰ পিছতে পৰ্টো, যি একমাত্ৰ আন মহানগৰ। পশ্চিম আইবেৰিয়ান উপদ্বীপত প্ৰাগঐতিহাসিক যুগৰ পৰাই অবিৰতভাৱে বসতি হৈ আহিছে, বসতিৰ আদিম চিন খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৫৫০০ চনৰ পৰা।<ref name="prehistory">{{cite book |last1=Traganos |first1=Dimosthenis |title=European Landscapes from Mountain to Sea |chapter=Chapter 3: Portugal |publisher=Springer |year=2016 |pages=26–27 |isbn=9783319253765}}</ref> খ্ৰীষ্টপূৰ্ব প্ৰথম সহস্ৰাব্দত কেলটিক আৰু আইবেৰিয়ান জনগোষ্ঠীসমূহৰ আগমন ঘটে। খ্ৰীষ্টপূৰ্ব দ্বিতীয় শতিকাত এই অঞ্চল ৰোমান নিয়ন্ত্ৰণলৈ আহে। খ্ৰীষ্টীয় পঞ্চম শতিকাৰ পৰা অষ্টম শতিকালৈকে জাৰ্মাণিক জনগোষ্ঠী আৰু এলানসকলে একেৰাহে শাসন কৰিছিল। অষ্টম শতিকাত মুছলমানসকলে মূল ভূখণ্ড পৰ্তুগাল আক্ৰমণ কৰে, কিন্তু ক্ৰমান্বয়ে খ্ৰীষ্টান ৰিকনকুইষ্টাই তেওঁলোকক বহিষ্কাৰ কৰে আৰু ১২৩৮ চনৰ পৰা ১২৪৯ চনৰ ভিতৰত আলগাৰ্ভ দখল কৰি শিখৰত উপনীত হয়। ১১৭৯ চনত ''মেনিফেষ্টিছ প্ৰ'বেটাম''।<ref name="history1">{{cite book |last=Disney |first=A. R. |title=A History of Portugal and the Portuguese Empire |volume=1 |publisher=Cambridge University Press |year=2009 |pages=50–75 |isbn=9780521738224}}</ref> আৱিষ্কাৰ যুগৰ অন্যতম প্ৰাথমিক অংশগ্ৰহণকাৰী হিচাপে পৰ্তুগালে নৌ বিজ্ঞানত কেইবাটাও উন্নতি সাধন কৰিছিল, য'ত ভল্টা ডু মাৰ নেভিগেচনেল কৌশল উদ্ভাৱন কৰা হৈছিল, যিয়ে মুকলি সাগৰত নিৰাপদ যাত্ৰা-ভ্ৰমণ সম্ভৱ কৰি তুলিছিল — বিশ্ব ইতিহাসৰ এটা ডাঙৰ টাৰ্নিং পইণ্ট।<ref name="discovery">{{cite book |last=Boxer |first=Charles R. |title=The Portuguese Seaborne Empire 1415–1825 |publisher=Hutchinson |year=1969 |pages=22–45}}</ref> পৰ্তুগালে মাদেইৰা আৰু আজোৰছত বসতি স্থাপন কৰি এটা প্ৰভাৱশালী সামুদ্ৰিক সাম্ৰাজ্য প্ৰতিষ্ঠা কৰে যি বেছিভাগেই দক্ষিণ আটলাণ্টিক আৰু ভাৰত মহাসাগৰৰ উপকূলৰ কাষেৰে বিস্তৃত আছিল।<ref name="empire1">{{cite book |last=Russell-Wood |first=A. J. R. |title=The Portuguese Empire, 1415–1808: A World on the Move |publisher=Johns Hopkins University Press |year=1998 |pages=10–38 |isbn=9780801859557}}</ref> পৰ্তুগীজসকল প্ৰথম ইউৰোপীয়সকলৰ ভিতৰত আছিল যিয়ে নতুন ভূখণ্ড আৰু সাগৰীয় পথসমূহ অন্বেষণ আৰু আৱিষ্কাৰ কৰিছিল, বসতি, উপনিবেশ আৰু বাণিজ্যিক চকীসমূহৰ এক বিশ্বব্যাপী বাণিজ্যিক নেটৱৰ্ক স্থাপন কৰিছিল।<ref name="empire2">{{cite book |last=Newitt |first=Malyn |title=A History of Portuguese Overseas Expansion 1400–1668 |publisher=Routledge |year=2005 |pages=60–100 |isbn=9780415229891}}</ref> ১৫৮০ চনৰ আৰম্ভণিতে বংশগত সংকটৰ ফলত আইবেৰিয়ান সংঘ (১৫৮০–১৬৪০)ৰ সৃষ্টি হয়, যিয়ে পৰ্তুগালক স্পেনিছ শাসনৰ অধীনত একত্ৰিত কৰে,<ref name="iberianunion">{{cite book |last=Livermore |first=H. V. |title=A New History of Portugal |publisher=Cambridge University Press |year=1969 |pages=160–175}}</ref> ইয়াৰ ক্ৰমান্বয়ে বিশ্ব শক্তি হিচাপে অৱনতি ঘটে।<ref name="decline">{{cite book |last=Bethencourt |first=Francisco |title=The Inquisition: A Global History, 1478–1834 |publisher=CUP |year=2009 |pages=200–220 |isbn=9780521732512}}</ref> ১৬৪০ চনত পৰ্তুগীজৰ সাৰ্বভৌমত্ব পুনৰ লাভ কৰা হয় আৰু ইয়াৰ পিছত ১৬৮৮ চনলৈকে চলি থকা ব্যয়বহুল আৰু দীঘলীয়া যুদ্ধ হয়, আনহাতে ১৭৫৫ চনৰ লিছবন ভূমিকম্পই চহৰখন ধ্বংস কৰে আৰু সাম্ৰাজ্যৰ অৰ্থনীতিৰ অধিক ক্ষতি কৰে।<ref name="lisbonearthquake">{{cite web |title=Lisbon Earthquake of 1755 |url=https://www.britannica.com/event/Lisbon-earthquake-of-1755 |website=Encyclopædia Britannica |access-date=4 May 2021}}</ref> ১৮০৭ চনত নেপোলিয়ন যুদ্ধই ৰাজধানী [[ব্ৰাজিল]]লৈ স্থানান্তৰিত কৰে, যাৰ ফলত ইয়াক উপনিবেশৰ পৰা ৰাজ্যলৈ উন্নীত কৰা হয় আৰু ১৮২২ চনত ইয়াৰ স্বাধীনতাৰ শিখৰত উপনীত হয় আৰু সাংবিধানিক ৰাজতন্ত্ৰৰ সমৰ্থক আৰু নিৰপেক্ষ ৰাজতন্ত্ৰবাদীসকলৰ মাজত গৃহযুদ্ধ (১৮২৮–১৮৩৪) ৰ সূচনা হয়।<ref name="napoleon">{{cite book |last=Maxwell |first=Kenneth |title=Conflicts and Conspiracies: Brazil and Portugal, 1750–1808 |publisher=Cambridge University Press |year=1973 |pages=143–175 |isbn=9780521203197}}</ref> ১৯১০ চনৰ ৫ অক্টোবৰৰ বিপ্লৱলৈকে ৰাজতন্ত্ৰ স্থায়ী হৈ থাকে আৰু ইয়াৰ ঠাইত প্ৰথম গণৰাজ্য গঠন হয়। তাৰ পিছত ইয়াৰ ঠাইত স্বৈৰাচাৰী ''ডিটাডুৰা নেচনেল'' আৰু তাৰ পিছত ''ইষ্টাডো নভো''লৈ পৰিণত হয়।<ref name="estado-novo">{{cite book |last=Wiarda |first=Howard J. |title=Corporatism and Development: The Portuguese Experience |publisher=University of Massachusetts Press |year=1977 |pages=80–110 |isbn=9780870231941}}</ref> ১৯৭৪ চনত কাৰ্নেচন বিপ্লৱৰ পিছত গণতন্ত্ৰ পুনৰুদ্ধাৰ হয়, যিয়ে পৰ্তুগীজ ঔপনিৱেশিক যুদ্ধৰ অন্ত পেলায় আৰু পৰ্তুগালৰ শেষৰটো আফ্ৰিকান ভূখণ্ডক স্বাধীনতা লাভ কৰিবলৈ অনুমতি দিয়ে।<ref name="carnation">{{cite book |last=Maxwell |first=Kenneth |title=The Making of Portuguese Democracy |publisher=Cambridge University Press |year=1995 |pages=1–20 |isbn=9780521483407}}</ref> পৰ্তুগালৰ সাম্ৰাজ্যবাদী ইতিহাসে এক বিশাল সাংস্কৃতিক উত্তৰাধিকাৰ এৰি থৈ গৈছে, বিশ্বজুৰি প্ৰায় ৩০ কোটি [[পৰ্তুগীজ ভাষা|পৰ্তুগীজ ভাষী]] আছে। আজি ই এখন উন্নত দেশ, যাৰ উন্নত অৰ্থনীতি মূলতঃ সেৱা, উদ্যোগ আৰু পৰ্যটনৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল। ৰাষ্ট্ৰসংঘ, ইউৰোপীয় সংঘ, শ্বেংগেন অঞ্চল আৰু ইউৰোপ পৰিষদৰ সদস্য পৰ্তুগাল নাটো, ইউৰো মণ্ডল, অ'ইচিডি আৰু পৰ্তুগীজ ভাষা দেশৰ সম্প্ৰদায়ৰ অন্যতম প্ৰতিষ্ঠাপক সদস্য আছিল।<ref name="modernportugal">{{cite web |title=Portugal |url=https://www.britannica.com/place/Portugal |website=Encyclopædia Britannica |access-date=4 May 2021}}</ref> == ব্যুৎপত্তিবিজ্ঞান == '''পৰ্তুগাল''' শব্দটো ৰোমান-চেলটিক স্থাননাম '''Portus Cale'''ৰ পৰা আহে,<ref>{{cite web|url=https://www.etymonline.com/word/portugal|title=Portugal – Origin and meaning of the name Portugal by Online Etymology Dictionary|website=Etymonline.com|access-date=25 January 2018|archive-date=20 February 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230220050255/https://www.etymonline.com/word/portugal|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=http://agal-gz.org/faq/lib/exe/fetch.php?media=contributos-pgl:sobre_a_origem_e_significado_da_palavra_portugal.pdf|title=Origem e significado das palavras Portugal e Galiza|website=agal-gz.org|access-date=25 February 2023|archive-date=3 December 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221203194424/http://agal-gz.org/faq/lib/exe/fetch.php?media=contributos-pgl:sobre_a_origem_e_significado_da_palavra_portugal.pdf|url-status=live}}</ref> যি বৰ্তমানৰ পৰ্টো আৰু ভিলা নোভা দে গাইয়া অঞ্চলৰ সংমিশ্ৰণ। "Portus" শব্দটোৰ উৎস [[লেটিন ভাষা]]ৰ ''portus'', যাৰ অৰ্থ "বন্দৰ"। "Cale" শব্দটোৰ অৰ্থ আৰু উৎপত্তি স্পষ্ট নহয়; প্ৰচলিত মত অনুসৰি, এইটো উত্তৰ-পশ্চিম আইবেৰিয়ান উপদ্বীপৰ গালাচি (বা গাল্লাচি) নামৰ এক চেলটিক জনগোষ্ঠীৰ পৰা উদ্ভৱ হৈছে।<ref>{{Cite web|url=https://www.academia.edu/31989410|title=Documentos dança portuguesa|first=Marcos|last=Winicius|via=academia.edu|access-date=12 April 2020|archive-date=17 August 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210817085223/https://www.academia.edu/31989410|url-status=live}}</ref> আন এটা তত্ত্ব মতে "Cale" শব্দটো চেলটিক ভাষাৰ "বন্দৰ"ৰ এক ৰূপ, আৰু আন কিছুমান মতে ই চেলটিক দেৱী "Cala"ৰ নামৰ পৰা আহে। আন এজন ফ্ৰেন্স পণ্ডিতৰ মতে এইটো ''Portus Gallus'' (গলসকলৰ বন্দৰ) ৰ পৰা আহিব পাৰে।<ref>{{cite web|url=https://books.google.com/books?id=MD8zAQAAMAAJ&q=portus+Gallus+etymologie+du+portugal&pg=PA441|title=Manuel géographique et statistique de l'Espagne et du Portugal ...|date=11 April 2018|publisher=Buisson|via=Google Books|access-date=17 November 2020|archive-date=2 February 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240202203433/https://books.google.com/books?id=MD8zAQAAMAAJ&q=portus+Gallus+etymologie+du+portugal&pg=PA441#v=snippet&q=portus%20Gallus%20etymologie%20du%20portugal&f=false|url-status=live}}</ref> খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ২০০ চনত দ্বিতীয় পুনিক যুদ্ধৰ সময়ত ৰোমানসকলে কাৰ্থাজীয়সকলৰ পৰা আইবেৰিয়াৰ অধিকাৰ লয় আৰু কেল নামৰ অঞ্চলটো দখল কৰি "Portus Cale" (Caleৰ বন্দৰ) নামেৰে অভিহিত কৰে আৰু ইয়াক গালেচিয়া প্ৰদেশত অন্তৰ্ভুক্ত কৰে। মধ্যযুগত ছুইবি আৰু ভিচিগোথসকলে এই অঞ্চলটো "Portucale" নামেৰে চিনাকি কৰিছিল। সপ্তম আৰু অষ্টম শতিকাৰ ভিতৰত "Portucale" নামটো পৰিবৰ্তিত হৈ "Portugale" হয়, আৰু নৱম শতিকাৰ ভিতৰত এই নামটো ডৌৰো নদী আৰু মিনহো নদীৰ মাজৰ অঞ্চলটো বুজাবলৈ ব্যৱহৃত হৈছিল। একাদশ আৰু দ্বাদশ শতিকাৰ ভিতৰত এই নামবোৰ "Portugale", "Portugallia", "Portvgallo" বা "Portvgalliae" ৰূপত দেখা পোৱা যায়, যি শেষত "Portugal" ৰূপত পৰিগণিত হয়। ==ইতিহাস== পৰ্তুগালৰ ইতিহাস প্ৰায় ৪ লাখ বছৰৰ আগৰ পৰাই অনুসন্ধান কৰিব পাৰি, যেতিয়া বৰ্তমানৰ পৰ্তুগালৰ অঞ্চলত হোমো হাইডেলবাৰ্গেন্সিছৰ বসতি আছিল। প্ৰায় দুটা শতিকা ধৰি আইবেৰিয়ান উপদ্বীপ ৰোমান বিজয়ৰ ফলত বৰ্তমানৰ পৰ্তুগালৰ দক্ষিণে লুচিটেনিয়া আৰু উত্তৰত গালেচিয়া প্ৰদেশ প্ৰতিষ্ঠা হয়। ৰোমৰ পতনৰ পিছত ৫ম আৰু অষ্টম শতিকাৰ ভিতৰত জাৰ্মাণিক জনগোষ্ঠীসমূহে এই ভূখণ্ড নিয়ন্ত্ৰণ কৰিছিল, য'ত ব্ৰাগাক কেন্দ্ৰ কৰি ছুইবি ৰাজ্য আৰু দক্ষিণত ভিচিগোথিক ৰাজ্যও আছিল। ৭১১–৭১৬ চনত ইছলামিক উমাইয়াদ খিলাফতৰ আক্ৰমণে ভিচিগোথ ৰাজ্য জয় কৰি ইছলামিক ষ্টেট অৱ আল-আন্দালুছ প্ৰতিষ্ঠা কৰে, লাহে লাহে আইবেৰিয়াৰ মাজেৰে আগবাঢ়ি যায়। ১০৯৫ চনত পৰ্তুগালে গালিচিয়া ৰাজ্যৰ পৰা বিচ্ছিন্ন হয়। বুৰ্গাণ্ডীৰ কাউণ্ট হেনৰীৰ পুত্ৰ আফনছ' হেনৰিকছে ১১৩৯ চনত নিজকে পৰ্তুগালৰ ৰজা ঘোষণা কৰে। ১২৪৯ চনত আলগাৰ্ভ (পৰ্তুগালৰ দক্ষিণতম প্ৰদেশ) মূৰৰ পৰা জয় কৰা হয় আৰু ১২৫৫ চনত লিছবন ৰাজধানী হয়। তেতিয়াৰ পৰা পৰ্তুগালৰ স্থল সীমা প্ৰায় অপৰিৱৰ্তিত হৈ আছে। প্ৰথমজন ৰজাৰ ৰাজত্বকালত পৰ্তুগীজসকলে সিংহাসনৰ ওপৰত হোৱা যুদ্ধত কেষ্টিলিয়ানসকলক পৰাস্ত কৰে (১৩৮৫) আৰু ইংলেণ্ডৰ সৈতে ৰাজনৈতিক মিত্ৰতা স্থাপন কৰে ( ১৩৮৬ চনত উইণ্ডচৰ সন্ধিৰ দ্বাৰা)। মধ্যযুগৰ শেষৰ ফালৰ পৰা ১৫ আৰু ১৬ শতিকাত ইউৰোপৰ " আৱিষ্কাৰ যুগ "ৰ সময়ত পৰ্তুগালে বিশ্ব শক্তিৰ মৰ্যাদা লাভ কৰে কাৰণ ই এক বিশাল সাম্ৰাজ্য গঢ়ি তুলিছিল। ১৫৭৮ চনত মৰক্কোত হোৱা আলকাচাৰ কুইবিৰ যুদ্ধৰ পৰা সামৰিক অৱনতিৰ লক্ষণ আৰম্ভ হয়; এই পৰাজয়ৰ ফলত ৰজা চেবাষ্টিয়ানৰ মৃত্যু হয় আৰু উচ্চ সম্ভ্ৰান্ত লোকৰ বহু লোকক কাৰাগাৰত ভৰোৱা হয়, যাক বহুত খৰচ কৰি মুক্তিপণ দিবলগীয়া হয়। ইয়াৰ ফলত ১৫৮০ চনৰ পৰা ১৬৪০ চনত চতুৰ্থ জনৰ নেতৃত্বত পৰ্তুগীজ পুনৰুদ্ধাৰ যুদ্ধৰ আৰম্ভণিৰ ভিতৰত স্পেইনৰ সৈতে ৬০ বছৰীয়া বংশগত সংঘৰ জৰিয়তে পৰ্তুগালৰ ৮০০ বছৰীয়া স্বাধীনতাত সামান্য বাধাৰ সৃষ্টি হয় ইয়াৰ উপৰিও এটা কাৰক, কিয়নো পৰ্তুগালে আক্ৰমণৰ বাবে জাহাজৰ অৰিহণা যোগাবলগীয়া হৈছিল। ১৭৫৫ চনত ভূমিকম্পত ইয়াৰ ৰাজধানী চহৰৰ বহু অংশ ধ্বংস হোৱা, নেপোলিয়ন যুদ্ধৰ সময়ত দখল কৰা আৰু ১৮২২ চনত ইয়াৰ সৰ্ববৃহৎ উপনিবেশ ব্ৰাজিল হেৰুৱাই পেলোৱা আদিও আছিল।<ref>{{cite web|url=https://www.migrationpolicy.org/article/portugal-seeks-balance-emigration-immigration |title=Portugal Seeks Balance of Emigration, Immigration |publisher=Migrationinformation.org |date=2002-08-09 |access-date=2024-12-19}}</ref> ১৯১০ চনত বিপ্লৱে ৰাজতন্ত্ৰক পদচ্যুত কৰে। ১৯২৬ চনত হোৱা সামৰিক অভ্যুত্থানে একনায়কত্ববাদ স্থাপন কৰে আৰু ১৯৭৪ চনত আন এক অভ্যুত্থানলৈকে চলি থাকে। নতুন চৰকাৰে ব্যাপক গণতান্ত্ৰিক সংস্কাৰ আৰম্ভ কৰে আৰু ১৯৭৫ চনত পৰ্তুগালৰ সকলো আফ্ৰিকান উপনিবেশকে স্বাধীনতা প্ৰদান কৰে পৰ্তুগীজ ভাষাৰ দেশসমূহ . ১৯৮৬ চনত ই ইউৰোপীয় অৰ্থনৈতিক সম্প্ৰদায় (বৰ্তমান ইউৰোপীয় সংঘ )ত প্ৰৱেশ কৰে। ==তথ্যসূত্ৰ== [[শ্ৰেণী:দেশ]] 959ozdb3e8pmy8k3f83rmmssbr2ex4h 514391 514390 2025-06-02T12:06:07Z Kandarpajit Kallol 6257 514391 wikitext text/x-wiki {{Infobox country | conventional_long_name = পৰ্তুগীজ গণৰাজ্য | native_name = República Portuguesa | common_name = পৰ্তুগাল | image_flag = Flag of Portugal (official).svg | image_coat = Coat of arms of Portugal.svg | coa_size = 110 | national_anthem = <br/>{{lang|pt|A Portuguesa}}<br />"The Portuguese"<br /><div style="display:inline-block; margin-top:0.4em; ">[[File:Hino Nacional da Republica Portuguesa.ogg]]</div> | image_map = {{Switcher|[[File:EU-Portugal (orthographic projection).svg|upright=1.15|frameless]]|Show globe|[[File:EU-Portugal with islands circled.svg|upright=1.15|frameless]]|Show map of the European Union|default=1}} | map_caption = {{map caption|location_color=dark green|region=ইউৰোপ|region_color=dark grey|subregion=ইউৰোপীয় সংঘ|subregion_color=green}} | capital = লিছবন | coordinates = {{Coord|38|46|N|9|9|W|type:city}} | largest_city = লিছবন | official_languages = পৰ্তুগীজ ভাষা | recognised_languages = মিৰান্দীজ ভাষা{{efn|name="pt lang"|মিৰান্দীজ ভাষা, টেৰ্ৰা ডি মিৰান্দা অঞ্চলত কোৱা হয়, ১৯৯৯ চনত চৰকাৰে স্বীকৃতি প্ৰদান কৰে (''Lei n.° 7/99 de 29 de Janeiro''),<ref name="Mirandese">{{cite web |url=https://mirandes.no.sapo.pt/LMPSlei.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20020318130143/http://mirandes.no.sapo.pt/LMPSlei.html |url-status=dead |archive-date=18 March 2002 |title=Reconhecimento oficial de direitos linguísticos da comunidade mirandesa (মিৰান্দীজ ভাষা-ব্যৱহাৰকাৰীসকলৰ ভাষাগত অধিকাৰৰ স্বীকৃতি) |publisher=লিছবন বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ভাষাবিজ্ঞান কেন্দ্ৰ |access-date=2 December 2015 }}</ref> যিয়ে ইয়াক চৰকাৰীভাৱে ব্যৱহাৰৰ অধিকাৰ প্ৰদান কৰে।<ref name="Euromosaic study Mirandese">[http://bookshop.europa.eu/en/euromosaic-pbC29295845/downloads/C2-92-95-845-EN-C/C29295845ENC_001.pdf?FileName=C29295845ENC_001.pdf&SKU=C29295845ENC_PDF&CatalogueNumber=C2-92-95-845-EN-C ইউৰোম'জাইক অধ্যয়ন, পৰ্তুগালত মিৰান্দীজ ভাষা] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160205202451/http://bookshop.europa.eu/en/euromosaic-pbC29295845/downloads/C2-92-95-845-EN-C/C29295845ENC_001.pdf?FileName=C29295845ENC_001.pdf&SKU=C29295845ENC_PDF&CatalogueNumber=C2-92-95-845-EN-C |date=5 February 2016 }}, ইউৰোপীয় কমিচনৰ ৱেবচাইট। }}</ref>}}<br />পৰ্তুগাল সাংকেতিক ভাষা {{Infobox | child = yes | label1 = ৰাষ্ট্ৰীয়তা (২০২৩)<ref name="aima"/> | data1 = {{Unbulleted list |৮৭.৮% পৰ্তুগাল লোক | ১২.২% বিদেশী }} }} | religion = {{unbulleted list |{{Tree list}} * ৮৪.৮% খ্ৰীষ্টান ধৰ্ম ** ৮০.২% ৰোমান কেথলিক ** ৪.৬% অন্যান্য খ্ৰীষ্টান {{Tree list/end}} | ১৪.১% ধৰ্মহীনতা | ১.১% অন্যান্য }} | religion_ref = <ref name="Censos2021"/> | demonym = পৰ্তুগাল | government_type = এককেন্দ্ৰিক অৰ্ধ-ৰাষ্ট্ৰপতি প্ৰজাতন্ত্ৰ<ref>{{Cite web|url=http://www.constituteproject.org/constitution/Portugal_2005.pdf|title=পৰ্তুগালৰ সংবিধান, প্ৰস্তাৱনা|access-date=17 March 2018|archive-date=17 March 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180317103114/https://www.constituteproject.org/constitution/Portugal_2005.pdf|url-status=live}}</ref> | leader_title1 = ৰাষ্ট্ৰপতি | leader_name1 = মাৰ্সেলো ৰেবেলো ডে ছৌজা | leader_title2 = প্ৰধানমন্ত্ৰী | leader_name2 = লুইছ মন্তেনেগ্ৰু | leader_title3 = ৰাষ্ট্ৰীয় সংসদৰ অধ্যক্ষ | leader_name3 = জঁছে পেদ্ৰো আগুইয়াৰ-ব্ৰাংকু | legislature = ৰিপাব্লিক সংসদ | sovereignty_type = স্থাপনা | established_event1 = পৰ্তুগাল কাউণ্টি | established_date1 = ৮৬৮ | established_event2 = ছাও মামেদৰ যুদ্ধ | established_date2 = ২৪ জুন ১১২৮ | established_event3 = ঔৰিকৰ যুদ্ধ | established_date3 = ২৫ জুলাই ১১৩৯ | established_event4 = জামোৰাৰ চুক্তি | established_date4 = ৫ অক্টোবৰ ১১৪৩ | established_event5 = ''Manifestis Probatum'' | established_date5 = ২৩ মে’ ১১৭৯ | established_event6 = পুনঃস্থাপনা যুদ্ধ | established_date6 = ১ ডিচেম্বৰ ১৬৪০ | established_event7 = সংবিধান (১৮২২) | established_date7 = ২৩ ছেপ্টেম্বৰ ১৮২২ | established_event8 = ৫ অক্টোবৰ বিপ্লৱ | established_date8 = ৫ অক্টোবৰ ১৯১০ | established_event9 = কাৰণেচন বিপ্লৱ | established_date9 = ২৫ এপ্ৰিল ১৯৭৪ | established_event10 = সংবিধান | established_date10 = ২৫ এপ্ৰিল ১৯৭৬ | area_km2 = ৯২,২৩০ | area_footnote = <ref>{{Cite web|url=https://www.ine.pt/xportal/xmain?xpid=INE&xpgid=ine_indicadores&contecto=pi&indOcorrCod=0008350&selTab=tab0|title=পৰ্তুগালৰ পৰিসংখ্যা|publisher=INE|access-date=5 July 2023}}</ref> | area_rank = ১০৯তম | area_sq_mi = ৫৭,২৯৮ | percent_water = ১.২ (২০১৫)<ref>{{cite web|title=পৃষ্ঠ জলসম্পদ আৰু পৰিৱৰ্তন|access-date=11 October 2020|publisher=OECD|url=https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=SURFACE_WATER}}</ref> | population_estimate_rank = ৮৮তম | population_estimate = ১,০৬৩৯,৭২৬ জন<ref>{{cite web|url=https://www.ine.pt/xportal/xmain?xpid=INE&xpgid=ine_destaques&DESTAQUESdest_boui=645507713&DESTAQUESmodo=2|title=২০২৩: জনসংখ্যা ১০.৬ মিলিয়ন অতিক্ৰম|publisher=INE|access-date=18 June 2024}}</ref> | population_census = ১,০৩৪৩,০৬৬ জন<ref name="Stat Portugal"/> | population_estimate_year = ২০২৩ | population_census_year = ২০২১ | population_density_km2 = ১১৫.৪ | GDP_PPP = $৫৩৬.০৯৬ বিলিয়ন | GDP_PPP_year = ২০২৫ | GDP_PPP_rank = ৫১তম | GDP_PPP_per_capita = $৫০,০৩৭ | GDP_PPP_per_capita_rank = ৪১তম | GDP_nominal = $৩২১.৪৪০ বিলিয়ন | GDP_nominal_year = ২০২৫ | GDP_nominal_rank = ৪৫তম | GDP_nominal_per_capita = $৩০,০০২ | GDP_nominal_per_capita_rank = ৪০তম | Gini = ৩১.৯ | Gini_year = ২০২৪ | Gini_change = হ্ৰাস | HDI = ০.৮৭০<ref name="HDI2023">{{cite web |url=http://hdr.undp.org/en/composite/HDI |title=Human Development Report 2023/24 |publisher=United Nations Development Programme |access-date=17 March 2024}}</ref> | HDI_year = ২০২৩ | HDI_change = বৃদ্ধি | HDI_rank = ৩৭তম | currency = ইউৰো (EUR, €) | currency_code = EUR | time_zone = পূৰ্ব ইউৰোপীয় সময় (UTC) | utc_offset = +০১:০০ | time_zone_DST = মধ্য ইউৰোপীয় গ্ৰীষ্মকালীন সময় (UTC+০২:০০) | utc_offset_DST = +০২:০০ | date_format = dd-mm-yyyy (AD) | drives_on = সোঁফালে | calling_code = +৩৫১ | cctld = .pt }} '''পৰ্তুগাল''', আনুষ্ঠানিকভাৱে '''পৰ্তুগীজ গণৰাজ্য''' ({{lang-pt|República Portuguesa}}), দক্ষিণ-পশ্চিম [[ইউৰোপ]]ৰ আইবেৰিয়ান উপদ্বীপৰ এখন দেশ। ইউৰোপ মহাদেশীয় আটাইতকৈ পশ্চিমীয়া বিন্দুটোৰ সৈতে পৰ্তুগালে ইয়াৰ উত্তৰ আৰু পূব দিশত স্পেইনৰ সীমাৰেখাৰে আবৃত, যাৰ সৈতে ই ইউৰোপীয় সংঘৰ আটাইতকৈ দীঘলীয়া নীৰৱচ্ছিন্ন সীমান্তৰ অংশীদাৰ; দক্ষিণ আৰু পশ্চিমে উত্তৰ [[আটলাণ্টিক মহাসাগৰ]]; আৰু পশ্চিম আৰু দক্ষিণ-পশ্চিমে আজোৰছ আৰু মাদেইৰাৰ মেকাৰোনেছিয়ান দ্বীপপুঞ্জ আছে, যিবোৰ পৰ্তুগালৰ দুটা স্বায়ত্তশাসিত অঞ্চল। লিছবন ৰাজধানী আৰু সৰ্ববৃহৎ চহৰ, তাৰ পিছতে পৰ্টো, যি একমাত্ৰ আন মহানগৰ। পশ্চিম আইবেৰিয়ান উপদ্বীপত প্ৰাগঐতিহাসিক যুগৰ পৰাই অবিৰতভাৱে বসতি হৈ আহিছে, বসতিৰ আদিম চিন খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৫৫০০ চনৰ পৰা।<ref name="prehistory">{{cite book |last1=Traganos |first1=Dimosthenis |title=European Landscapes from Mountain to Sea |chapter=Chapter 3: Portugal |publisher=Springer |year=2016 |pages=26–27 |isbn=9783319253765}}</ref> খ্ৰীষ্টপূৰ্ব প্ৰথম সহস্ৰাব্দত কেলটিক আৰু আইবেৰিয়ান জনগোষ্ঠীসমূহৰ আগমন ঘটে। খ্ৰীষ্টপূৰ্ব দ্বিতীয় শতিকাত এই অঞ্চল ৰোমান নিয়ন্ত্ৰণলৈ আহে। খ্ৰীষ্টীয় পঞ্চম শতিকাৰ পৰা অষ্টম শতিকালৈকে জাৰ্মাণিক জনগোষ্ঠী আৰু এলানসকলে একেৰাহে শাসন কৰিছিল। অষ্টম শতিকাত মুছলমানসকলে মূল ভূখণ্ড পৰ্তুগাল আক্ৰমণ কৰে, কিন্তু ক্ৰমান্বয়ে খ্ৰীষ্টান ৰিকনকুইষ্টাই তেওঁলোকক বহিষ্কাৰ কৰে আৰু ১২৩৮ চনৰ পৰা ১২৪৯ চনৰ ভিতৰত আলগাৰ্ভ দখল কৰি শিখৰত উপনীত হয়। ১১৭৯ চনত ''মেনিফেষ্টিছ প্ৰ'বেটাম''।<ref name="history1">{{cite book |last=Disney |first=A. R. |title=A History of Portugal and the Portuguese Empire |volume=1 |publisher=Cambridge University Press |year=2009 |pages=50–75 |isbn=9780521738224}}</ref> আৱিষ্কাৰ যুগৰ অন্যতম প্ৰাথমিক অংশগ্ৰহণকাৰী হিচাপে পৰ্তুগালে নৌ বিজ্ঞানত কেইবাটাও উন্নতি সাধন কৰিছিল, য'ত ভল্টা ডু মাৰ নেভিগেচনেল কৌশল উদ্ভাৱন কৰা হৈছিল, যিয়ে মুকলি সাগৰত নিৰাপদ যাত্ৰা-ভ্ৰমণ সম্ভৱ কৰি তুলিছিল — বিশ্ব ইতিহাসৰ এটা ডাঙৰ টাৰ্নিং পইণ্ট।<ref name="discovery">{{cite book |last=Boxer |first=Charles R. |title=The Portuguese Seaborne Empire 1415–1825 |publisher=Hutchinson |year=1969 |pages=22–45}}</ref> পৰ্তুগালে মাদেইৰা আৰু আজোৰছত বসতি স্থাপন কৰি এটা প্ৰভাৱশালী সামুদ্ৰিক সাম্ৰাজ্য প্ৰতিষ্ঠা কৰে যি বেছিভাগেই দক্ষিণ আটলাণ্টিক আৰু ভাৰত মহাসাগৰৰ উপকূলৰ কাষেৰে বিস্তৃত আছিল।<ref name="empire1">{{cite book |last=Russell-Wood |first=A. J. R. |title=The Portuguese Empire, 1415–1808: A World on the Move |publisher=Johns Hopkins University Press |year=1998 |pages=10–38 |isbn=9780801859557}}</ref> পৰ্তুগীজসকল প্ৰথম ইউৰোপীয়সকলৰ ভিতৰত আছিল যিয়ে নতুন ভূখণ্ড আৰু সাগৰীয় পথসমূহ অন্বেষণ আৰু আৱিষ্কাৰ কৰিছিল, বসতি, উপনিবেশ আৰু বাণিজ্যিক চকীসমূহৰ এক বিশ্বব্যাপী বাণিজ্যিক নেটৱৰ্ক স্থাপন কৰিছিল।<ref name="empire2">{{cite book |last=Newitt |first=Malyn |title=A History of Portuguese Overseas Expansion 1400–1668 |publisher=Routledge |year=2005 |pages=60–100 |isbn=9780415229891}}</ref> ১৫৮০ চনৰ আৰম্ভণিতে বংশগত সংকটৰ ফলত আইবেৰিয়ান সংঘ (১৫৮০–১৬৪০)ৰ সৃষ্টি হয়, যিয়ে পৰ্তুগালক স্পেনিছ শাসনৰ অধীনত একত্ৰিত কৰে,<ref name="iberianunion">{{cite book |last=Livermore |first=H. V. |title=A New History of Portugal |publisher=Cambridge University Press |year=1969 |pages=160–175}}</ref> ইয়াৰ ক্ৰমান্বয়ে বিশ্ব শক্তি হিচাপে অৱনতি ঘটে।<ref name="decline">{{cite book |last=Bethencourt |first=Francisco |title=The Inquisition: A Global History, 1478–1834 |publisher=CUP |year=2009 |pages=200–220 |isbn=9780521732512}}</ref> ১৬৪০ চনত পৰ্তুগীজৰ সাৰ্বভৌমত্ব পুনৰ লাভ কৰা হয় আৰু ইয়াৰ পিছত ১৬৮৮ চনলৈকে চলি থকা ব্যয়বহুল আৰু দীঘলীয়া যুদ্ধ হয়, আনহাতে ১৭৫৫ চনৰ লিছবন ভূমিকম্পই চহৰখন ধ্বংস কৰে আৰু সাম্ৰাজ্যৰ অৰ্থনীতিৰ অধিক ক্ষতি কৰে।<ref name="lisbonearthquake">{{cite web |title=Lisbon Earthquake of 1755 |url=https://www.britannica.com/event/Lisbon-earthquake-of-1755 |website=Encyclopædia Britannica |access-date=4 May 2021}}</ref> ১৮০৭ চনত নেপোলিয়ন যুদ্ধই ৰাজধানী [[ব্ৰাজিল]]লৈ স্থানান্তৰিত কৰে, যাৰ ফলত ইয়াক উপনিবেশৰ পৰা ৰাজ্যলৈ উন্নীত কৰা হয় আৰু ১৮২২ চনত ইয়াৰ স্বাধীনতাৰ শিখৰত উপনীত হয় আৰু সাংবিধানিক ৰাজতন্ত্ৰৰ সমৰ্থক আৰু নিৰপেক্ষ ৰাজতন্ত্ৰবাদীসকলৰ মাজত গৃহযুদ্ধ (১৮২৮–১৮৩৪) ৰ সূচনা হয়।<ref name="napoleon">{{cite book |last=Maxwell |first=Kenneth |title=Conflicts and Conspiracies: Brazil and Portugal, 1750–1808 |publisher=Cambridge University Press |year=1973 |pages=143–175 |isbn=9780521203197}}</ref> ১৯১০ চনৰ ৫ অক্টোবৰৰ বিপ্লৱলৈকে ৰাজতন্ত্ৰ স্থায়ী হৈ থাকে আৰু ইয়াৰ ঠাইত প্ৰথম গণৰাজ্য গঠন হয়। তাৰ পিছত ইয়াৰ ঠাইত স্বৈৰাচাৰী ''ডিটাডুৰা নেচনেল'' আৰু তাৰ পিছত ''ইষ্টাডো নভো''লৈ পৰিণত হয়।<ref name="estado-novo">{{cite book |last=Wiarda |first=Howard J. |title=Corporatism and Development: The Portuguese Experience |publisher=University of Massachusetts Press |year=1977 |pages=80–110 |isbn=9780870231941}}</ref> ১৯৭৪ চনত কাৰ্নেচন বিপ্লৱৰ পিছত গণতন্ত্ৰ পুনৰুদ্ধাৰ হয়, যিয়ে পৰ্তুগীজ ঔপনিৱেশিক যুদ্ধৰ অন্ত পেলায় আৰু পৰ্তুগালৰ শেষৰটো আফ্ৰিকান ভূখণ্ডক স্বাধীনতা লাভ কৰিবলৈ অনুমতি দিয়ে।<ref name="carnation">{{cite book |last=Maxwell |first=Kenneth |title=The Making of Portuguese Democracy |publisher=Cambridge University Press |year=1995 |pages=1–20 |isbn=9780521483407}}</ref> পৰ্তুগালৰ সাম্ৰাজ্যবাদী ইতিহাসে এক বিশাল সাংস্কৃতিক উত্তৰাধিকাৰ এৰি থৈ গৈছে, বিশ্বজুৰি প্ৰায় ৩০ কোটি [[পৰ্তুগীজ ভাষা|পৰ্তুগীজ ভাষী]] আছে। আজি ই এখন উন্নত দেশ, যাৰ উন্নত অৰ্থনীতি মূলতঃ সেৱা, উদ্যোগ আৰু পৰ্যটনৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল। ৰাষ্ট্ৰসংঘ, ইউৰোপীয় সংঘ, শ্বেংগেন অঞ্চল আৰু ইউৰোপ পৰিষদৰ সদস্য পৰ্তুগাল নাটো, ইউৰো মণ্ডল, অ'ইচিডি আৰু পৰ্তুগীজ ভাষা দেশৰ সম্প্ৰদায়ৰ অন্যতম প্ৰতিষ্ঠাপক সদস্য আছিল।<ref name="modernportugal">{{cite web |title=Portugal |url=https://www.britannica.com/place/Portugal |website=Encyclopædia Britannica |access-date=4 May 2021}}</ref> == ব্যুৎপত্তিবিজ্ঞান == '''পৰ্তুগাল''' শব্দটো ৰোমান-চেলটিক স্থাননাম '''Portus Cale'''ৰ পৰা আহে,<ref>{{cite web|url=https://www.etymonline.com/word/portugal|title=Portugal – Origin and meaning of the name Portugal by Online Etymology Dictionary|website=Etymonline.com|access-date=25 January 2018|archive-date=20 February 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230220050255/https://www.etymonline.com/word/portugal|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=http://agal-gz.org/faq/lib/exe/fetch.php?media=contributos-pgl:sobre_a_origem_e_significado_da_palavra_portugal.pdf|title=Origem e significado das palavras Portugal e Galiza|website=agal-gz.org|access-date=25 February 2023|archive-date=3 December 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221203194424/http://agal-gz.org/faq/lib/exe/fetch.php?media=contributos-pgl:sobre_a_origem_e_significado_da_palavra_portugal.pdf|url-status=live}}</ref> যি বৰ্তমানৰ পৰ্টো আৰু ভিলা নোভা দে গাইয়া অঞ্চলৰ সংমিশ্ৰণ। "Portus" শব্দটোৰ উৎস [[লেটিন ভাষা]]ৰ ''portus'', যাৰ অৰ্থ "বন্দৰ"। "Cale" শব্দটোৰ অৰ্থ আৰু উৎপত্তি স্পষ্ট নহয়; প্ৰচলিত মত অনুসৰি, এইটো উত্তৰ-পশ্চিম আইবেৰিয়ান উপদ্বীপৰ গালাচি (বা গাল্লাচি) নামৰ এক চেলটিক জনগোষ্ঠীৰ পৰা উদ্ভৱ হৈছে।<ref>{{Cite web|url=https://www.academia.edu/31989410|title=Documentos dança portuguesa|first=Marcos|last=Winicius|via=academia.edu|access-date=12 April 2020|archive-date=17 August 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210817085223/https://www.academia.edu/31989410|url-status=live}}</ref> আন এটা তত্ত্ব মতে "Cale" শব্দটো চেলটিক ভাষাৰ "বন্দৰ"ৰ এক ৰূপ, আৰু আন কিছুমান মতে ই চেলটিক দেৱী "Cala"ৰ নামৰ পৰা আহে। আন এজন ফ্ৰেন্স পণ্ডিতৰ মতে এইটো ''Portus Gallus'' (গলসকলৰ বন্দৰ) ৰ পৰা আহিব পাৰে।<ref>{{cite web|url=https://books.google.com/books?id=MD8zAQAAMAAJ&q=portus+Gallus+etymologie+du+portugal&pg=PA441|title=Manuel géographique et statistique de l'Espagne et du Portugal ...|date=11 April 2018|publisher=Buisson|via=Google Books|access-date=17 November 2020|archive-date=2 February 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240202203433/https://books.google.com/books?id=MD8zAQAAMAAJ&q=portus+Gallus+etymologie+du+portugal&pg=PA441#v=snippet&q=portus%20Gallus%20etymologie%20du%20portugal&f=false|url-status=live}}</ref> খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ২০০ চনত দ্বিতীয় পুনিক যুদ্ধৰ সময়ত ৰোমানসকলে কাৰ্থাজীয়সকলৰ পৰা আইবেৰিয়াৰ অধিকাৰ লয় আৰু কেল নামৰ অঞ্চলটো দখল কৰি "Portus Cale" (Caleৰ বন্দৰ) নামেৰে অভিহিত কৰে আৰু ইয়াক গালেচিয়া প্ৰদেশত অন্তৰ্ভুক্ত কৰে। মধ্যযুগত ছুইবি আৰু ভিচিগোথসকলে এই অঞ্চলটো "Portucale" নামেৰে চিনাকি কৰিছিল। সপ্তম আৰু অষ্টম শতিকাৰ ভিতৰত "Portucale" নামটো পৰিবৰ্তিত হৈ "Portugale" হয়, আৰু নৱম শতিকাৰ ভিতৰত এই নামটো ডৌৰো নদী আৰু মিনহো নদীৰ মাজৰ অঞ্চলটো বুজাবলৈ ব্যৱহৃত হৈছিল। একাদশ আৰু দ্বাদশ শতিকাৰ ভিতৰত এই নামবোৰ "Portugale", "Portugallia", "Portvgallo" বা "Portvgalliae" ৰূপত দেখা পোৱা যায়, যি শেষত "Portugal" ৰূপত পৰিগণিত হয়। ==ইতিহাস== পৰ্তুগালৰ ইতিহাস প্ৰায় ৪ লাখ বছৰৰ আগৰ পৰাই অনুসন্ধান কৰিব পাৰি, যেতিয়া বৰ্তমানৰ পৰ্তুগালৰ অঞ্চলত হোমো হাইডেলবাৰ্গেন্সিছৰ বসতি আছিল। প্ৰায় দুটা শতিকা ধৰি আইবেৰিয়ান উপদ্বীপ ৰোমান বিজয়ৰ ফলত বৰ্তমানৰ পৰ্তুগালৰ দক্ষিণে লুচিটেনিয়া আৰু উত্তৰত গালেচিয়া প্ৰদেশ প্ৰতিষ্ঠা হয়। ৰোমৰ পতনৰ পিছত ৫ম আৰু অষ্টম শতিকাৰ ভিতৰত জাৰ্মাণিক জনগোষ্ঠীসমূহে এই ভূখণ্ড নিয়ন্ত্ৰণ কৰিছিল, য'ত ব্ৰাগাক কেন্দ্ৰ কৰি ছুইবি ৰাজ্য আৰু দক্ষিণত ভিচিগোথিক ৰাজ্যও আছিল। ৭১১–৭১৬ চনত ইছলামিক উমাইয়াদ খিলাফতৰ আক্ৰমণে ভিচিগোথ ৰাজ্য জয় কৰি ইছলামিক ষ্টেট অৱ আল-আন্দালুছ প্ৰতিষ্ঠা কৰে, লাহে লাহে আইবেৰিয়াৰ মাজেৰে আগবাঢ়ি যায়। ১০৯৫ চনত পৰ্তুগালে গালিচিয়া ৰাজ্যৰ পৰা বিচ্ছিন্ন হয়। বুৰ্গাণ্ডীৰ কাউণ্ট হেনৰীৰ পুত্ৰ আফনছ' হেনৰিকছে ১১৩৯ চনত নিজকে পৰ্তুগালৰ ৰজা ঘোষণা কৰে। ১২৪৯ চনত আলগাৰ্ভ (পৰ্তুগালৰ দক্ষিণতম প্ৰদেশ) মূৰৰ পৰা জয় কৰা হয় আৰু ১২৫৫ চনত লিছবন ৰাজধানী হয়। তেতিয়াৰ পৰা পৰ্তুগালৰ স্থল সীমা প্ৰায় অপৰিৱৰ্তিত হৈ আছে। প্ৰথমজন ৰজাৰ ৰাজত্বকালত পৰ্তুগীজসকলে সিংহাসনৰ ওপৰত হোৱা যুদ্ধত কেষ্টিলিয়ানসকলক পৰাস্ত কৰে (১৩৮৫) আৰু ইংলেণ্ডৰ সৈতে ৰাজনৈতিক মিত্ৰতা স্থাপন কৰে ( ১৩৮৬ চনত উইণ্ডচৰ সন্ধিৰ দ্বাৰা)। মধ্যযুগৰ শেষৰ ফালৰ পৰা ১৫ আৰু ১৬ শতিকাত ইউৰোপৰ " আৱিষ্কাৰ যুগ "ৰ সময়ত পৰ্তুগালে বিশ্ব শক্তিৰ মৰ্যাদা লাভ কৰে কাৰণ ই এক বিশাল সাম্ৰাজ্য গঢ়ি তুলিছিল। ১৫৭৮ চনত মৰক্কোত হোৱা আলকাচাৰ কুইবিৰ যুদ্ধৰ পৰা সামৰিক অৱনতিৰ লক্ষণ আৰম্ভ হয়; এই পৰাজয়ৰ ফলত ৰজা চেবাষ্টিয়ানৰ মৃত্যু হয় আৰু উচ্চ সম্ভ্ৰান্ত লোকৰ বহু লোকক কাৰাগাৰত ভৰোৱা হয়, যাক বহুত খৰচ কৰি মুক্তিপণ দিবলগীয়া হয়। ইয়াৰ ফলত ১৫৮০ চনৰ পৰা ১৬৪০ চনত চতুৰ্থ জনৰ নেতৃত্বত পৰ্তুগীজ পুনৰুদ্ধাৰ যুদ্ধৰ আৰম্ভণিৰ ভিতৰত স্পেইনৰ সৈতে ৬০ বছৰীয়া বংশগত সংঘৰ জৰিয়তে পৰ্তুগালৰ ৮০০ বছৰীয়া স্বাধীনতাত সামান্য বাধাৰ সৃষ্টি হয় ইয়াৰ উপৰিও এটা কাৰক, কিয়নো পৰ্তুগালে আক্ৰমণৰ বাবে জাহাজৰ অৰিহণা যোগাবলগীয়া হৈছিল। ১৭৫৫ চনত ভূমিকম্পত ইয়াৰ ৰাজধানী চহৰৰ বহু অংশ ধ্বংস হোৱা, নেপোলিয়ন যুদ্ধৰ সময়ত দখল কৰা আৰু ১৮২২ চনত ইয়াৰ সৰ্ববৃহৎ উপনিবেশ ব্ৰাজিল হেৰুৱাই পেলোৱা আদিও আছিল।<ref>{{cite web|url=https://www.migrationpolicy.org/article/portugal-seeks-balance-emigration-immigration |title=Portugal Seeks Balance of Emigration, Immigration |publisher=Migrationinformation.org |date=2002-08-09 |access-date=2024-12-19}}</ref> ১৯১০ চনত বিপ্লৱে ৰাজতন্ত্ৰক পদচ্যুত কৰে। ১৯২৬ চনত হোৱা সামৰিক অভ্যুত্থানে একনায়কত্ববাদ স্থাপন কৰে আৰু ১৯৭৪ চনত আন এক অভ্যুত্থানলৈকে চলি থাকে। নতুন চৰকাৰে ব্যাপক গণতান্ত্ৰিক সংস্কাৰ আৰম্ভ কৰে আৰু ১৯৭৫ চনত পৰ্তুগালৰ সকলো আফ্ৰিকান উপনিবেশকে স্বাধীনতা প্ৰদান কৰে পৰ্তুগীজ ভাষাৰ দেশসমূহ . ১৯৮৬ চনত ই ইউৰোপীয় অৰ্থনৈতিক সম্প্ৰদায় (বৰ্তমান ইউৰোপীয় সংঘ )ত প্ৰৱেশ কৰে। ==তথ্যসূত্ৰ== [[শ্ৰেণী:দেশ]] 5s8q5xay4nokz00gu7a12eson6tqbou 514392 514391 2025-06-02T12:14:21Z Kandarpajit Kallol 6257 added [[Category:ইউৰোপ]] using [[WP:HC|HotCat]] 514392 wikitext text/x-wiki {{Infobox country | conventional_long_name = পৰ্তুগীজ গণৰাজ্য | native_name = República Portuguesa | common_name = পৰ্তুগাল | image_flag = Flag of Portugal (official).svg | image_coat = Coat of arms of Portugal.svg | coa_size = 110 | national_anthem = <br/>{{lang|pt|A Portuguesa}}<br />"The Portuguese"<br /><div style="display:inline-block; margin-top:0.4em; ">[[File:Hino Nacional da Republica Portuguesa.ogg]]</div> | image_map = {{Switcher|[[File:EU-Portugal (orthographic projection).svg|upright=1.15|frameless]]|Show globe|[[File:EU-Portugal with islands circled.svg|upright=1.15|frameless]]|Show map of the European Union|default=1}} | map_caption = {{map caption|location_color=dark green|region=ইউৰোপ|region_color=dark grey|subregion=ইউৰোপীয় সংঘ|subregion_color=green}} | capital = লিছবন | coordinates = {{Coord|38|46|N|9|9|W|type:city}} | largest_city = লিছবন | official_languages = পৰ্তুগীজ ভাষা | recognised_languages = মিৰান্দীজ ভাষা{{efn|name="pt lang"|মিৰান্দীজ ভাষা, টেৰ্ৰা ডি মিৰান্দা অঞ্চলত কোৱা হয়, ১৯৯৯ চনত চৰকাৰে স্বীকৃতি প্ৰদান কৰে (''Lei n.° 7/99 de 29 de Janeiro''),<ref name="Mirandese">{{cite web |url=https://mirandes.no.sapo.pt/LMPSlei.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20020318130143/http://mirandes.no.sapo.pt/LMPSlei.html |url-status=dead |archive-date=18 March 2002 |title=Reconhecimento oficial de direitos linguísticos da comunidade mirandesa (মিৰান্দীজ ভাষা-ব্যৱহাৰকাৰীসকলৰ ভাষাগত অধিকাৰৰ স্বীকৃতি) |publisher=লিছবন বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ভাষাবিজ্ঞান কেন্দ্ৰ |access-date=2 December 2015 }}</ref> যিয়ে ইয়াক চৰকাৰীভাৱে ব্যৱহাৰৰ অধিকাৰ প্ৰদান কৰে।<ref name="Euromosaic study Mirandese">[http://bookshop.europa.eu/en/euromosaic-pbC29295845/downloads/C2-92-95-845-EN-C/C29295845ENC_001.pdf?FileName=C29295845ENC_001.pdf&SKU=C29295845ENC_PDF&CatalogueNumber=C2-92-95-845-EN-C ইউৰোম'জাইক অধ্যয়ন, পৰ্তুগালত মিৰান্দীজ ভাষা] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160205202451/http://bookshop.europa.eu/en/euromosaic-pbC29295845/downloads/C2-92-95-845-EN-C/C29295845ENC_001.pdf?FileName=C29295845ENC_001.pdf&SKU=C29295845ENC_PDF&CatalogueNumber=C2-92-95-845-EN-C |date=5 February 2016 }}, ইউৰোপীয় কমিচনৰ ৱেবচাইট। }}</ref>}}<br />পৰ্তুগাল সাংকেতিক ভাষা {{Infobox | child = yes | label1 = ৰাষ্ট্ৰীয়তা (২০২৩)<ref name="aima"/> | data1 = {{Unbulleted list |৮৭.৮% পৰ্তুগাল লোক | ১২.২% বিদেশী }} }} | religion = {{unbulleted list |{{Tree list}} * ৮৪.৮% খ্ৰীষ্টান ধৰ্ম ** ৮০.২% ৰোমান কেথলিক ** ৪.৬% অন্যান্য খ্ৰীষ্টান {{Tree list/end}} | ১৪.১% ধৰ্মহীনতা | ১.১% অন্যান্য }} | religion_ref = <ref name="Censos2021"/> | demonym = পৰ্তুগাল | government_type = এককেন্দ্ৰিক অৰ্ধ-ৰাষ্ট্ৰপতি প্ৰজাতন্ত্ৰ<ref>{{Cite web|url=http://www.constituteproject.org/constitution/Portugal_2005.pdf|title=পৰ্তুগালৰ সংবিধান, প্ৰস্তাৱনা|access-date=17 March 2018|archive-date=17 March 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180317103114/https://www.constituteproject.org/constitution/Portugal_2005.pdf|url-status=live}}</ref> | leader_title1 = ৰাষ্ট্ৰপতি | leader_name1 = মাৰ্সেলো ৰেবেলো ডে ছৌজা | leader_title2 = প্ৰধানমন্ত্ৰী | leader_name2 = লুইছ মন্তেনেগ্ৰু | leader_title3 = ৰাষ্ট্ৰীয় সংসদৰ অধ্যক্ষ | leader_name3 = জঁছে পেদ্ৰো আগুইয়াৰ-ব্ৰাংকু | legislature = ৰিপাব্লিক সংসদ | sovereignty_type = স্থাপনা | established_event1 = পৰ্তুগাল কাউণ্টি | established_date1 = ৮৬৮ | established_event2 = ছাও মামেদৰ যুদ্ধ | established_date2 = ২৪ জুন ১১২৮ | established_event3 = ঔৰিকৰ যুদ্ধ | established_date3 = ২৫ জুলাই ১১৩৯ | established_event4 = জামোৰাৰ চুক্তি | established_date4 = ৫ অক্টোবৰ ১১৪৩ | established_event5 = ''Manifestis Probatum'' | established_date5 = ২৩ মে’ ১১৭৯ | established_event6 = পুনঃস্থাপনা যুদ্ধ | established_date6 = ১ ডিচেম্বৰ ১৬৪০ | established_event7 = সংবিধান (১৮২২) | established_date7 = ২৩ ছেপ্টেম্বৰ ১৮২২ | established_event8 = ৫ অক্টোবৰ বিপ্লৱ | established_date8 = ৫ অক্টোবৰ ১৯১০ | established_event9 = কাৰণেচন বিপ্লৱ | established_date9 = ২৫ এপ্ৰিল ১৯৭৪ | established_event10 = সংবিধান | established_date10 = ২৫ এপ্ৰিল ১৯৭৬ | area_km2 = ৯২,২৩০ | area_footnote = <ref>{{Cite web|url=https://www.ine.pt/xportal/xmain?xpid=INE&xpgid=ine_indicadores&contecto=pi&indOcorrCod=0008350&selTab=tab0|title=পৰ্তুগালৰ পৰিসংখ্যা|publisher=INE|access-date=5 July 2023}}</ref> | area_rank = ১০৯তম | area_sq_mi = ৫৭,২৯৮ | percent_water = ১.২ (২০১৫)<ref>{{cite web|title=পৃষ্ঠ জলসম্পদ আৰু পৰিৱৰ্তন|access-date=11 October 2020|publisher=OECD|url=https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=SURFACE_WATER}}</ref> | population_estimate_rank = ৮৮তম | population_estimate = ১,০৬৩৯,৭২৬ জন<ref>{{cite web|url=https://www.ine.pt/xportal/xmain?xpid=INE&xpgid=ine_destaques&DESTAQUESdest_boui=645507713&DESTAQUESmodo=2|title=২০২৩: জনসংখ্যা ১০.৬ মিলিয়ন অতিক্ৰম|publisher=INE|access-date=18 June 2024}}</ref> | population_census = ১,০৩৪৩,০৬৬ জন<ref name="Stat Portugal"/> | population_estimate_year = ২০২৩ | population_census_year = ২০২১ | population_density_km2 = ১১৫.৪ | GDP_PPP = $৫৩৬.০৯৬ বিলিয়ন | GDP_PPP_year = ২০২৫ | GDP_PPP_rank = ৫১তম | GDP_PPP_per_capita = $৫০,০৩৭ | GDP_PPP_per_capita_rank = ৪১তম | GDP_nominal = $৩২১.৪৪০ বিলিয়ন | GDP_nominal_year = ২০২৫ | GDP_nominal_rank = ৪৫তম | GDP_nominal_per_capita = $৩০,০০২ | GDP_nominal_per_capita_rank = ৪০তম | Gini = ৩১.৯ | Gini_year = ২০২৪ | Gini_change = হ্ৰাস | HDI = ০.৮৭০<ref name="HDI2023">{{cite web |url=http://hdr.undp.org/en/composite/HDI |title=Human Development Report 2023/24 |publisher=United Nations Development Programme |access-date=17 March 2024}}</ref> | HDI_year = ২০২৩ | HDI_change = বৃদ্ধি | HDI_rank = ৩৭তম | currency = ইউৰো (EUR, €) | currency_code = EUR | time_zone = পূৰ্ব ইউৰোপীয় সময় (UTC) | utc_offset = +০১:০০ | time_zone_DST = মধ্য ইউৰোপীয় গ্ৰীষ্মকালীন সময় (UTC+০২:০০) | utc_offset_DST = +০২:০০ | date_format = dd-mm-yyyy (AD) | drives_on = সোঁফালে | calling_code = +৩৫১ | cctld = .pt }} '''পৰ্তুগাল''', আনুষ্ঠানিকভাৱে '''পৰ্তুগীজ গণৰাজ্য''' ({{lang-pt|República Portuguesa}}), দক্ষিণ-পশ্চিম [[ইউৰোপ]]ৰ আইবেৰিয়ান উপদ্বীপৰ এখন দেশ। ইউৰোপ মহাদেশীয় আটাইতকৈ পশ্চিমীয়া বিন্দুটোৰ সৈতে পৰ্তুগালে ইয়াৰ উত্তৰ আৰু পূব দিশত স্পেইনৰ সীমাৰেখাৰে আবৃত, যাৰ সৈতে ই ইউৰোপীয় সংঘৰ আটাইতকৈ দীঘলীয়া নীৰৱচ্ছিন্ন সীমান্তৰ অংশীদাৰ; দক্ষিণ আৰু পশ্চিমে উত্তৰ [[আটলাণ্টিক মহাসাগৰ]]; আৰু পশ্চিম আৰু দক্ষিণ-পশ্চিমে আজোৰছ আৰু মাদেইৰাৰ মেকাৰোনেছিয়ান দ্বীপপুঞ্জ আছে, যিবোৰ পৰ্তুগালৰ দুটা স্বায়ত্তশাসিত অঞ্চল। লিছবন ৰাজধানী আৰু সৰ্ববৃহৎ চহৰ, তাৰ পিছতে পৰ্টো, যি একমাত্ৰ আন মহানগৰ। পশ্চিম আইবেৰিয়ান উপদ্বীপত প্ৰাগঐতিহাসিক যুগৰ পৰাই অবিৰতভাৱে বসতি হৈ আহিছে, বসতিৰ আদিম চিন খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৫৫০০ চনৰ পৰা।<ref name="prehistory">{{cite book |last1=Traganos |first1=Dimosthenis |title=European Landscapes from Mountain to Sea |chapter=Chapter 3: Portugal |publisher=Springer |year=2016 |pages=26–27 |isbn=9783319253765}}</ref> খ্ৰীষ্টপূৰ্ব প্ৰথম সহস্ৰাব্দত কেলটিক আৰু আইবেৰিয়ান জনগোষ্ঠীসমূহৰ আগমন ঘটে। খ্ৰীষ্টপূৰ্ব দ্বিতীয় শতিকাত এই অঞ্চল ৰোমান নিয়ন্ত্ৰণলৈ আহে। খ্ৰীষ্টীয় পঞ্চম শতিকাৰ পৰা অষ্টম শতিকালৈকে জাৰ্মাণিক জনগোষ্ঠী আৰু এলানসকলে একেৰাহে শাসন কৰিছিল। অষ্টম শতিকাত মুছলমানসকলে মূল ভূখণ্ড পৰ্তুগাল আক্ৰমণ কৰে, কিন্তু ক্ৰমান্বয়ে খ্ৰীষ্টান ৰিকনকুইষ্টাই তেওঁলোকক বহিষ্কাৰ কৰে আৰু ১২৩৮ চনৰ পৰা ১২৪৯ চনৰ ভিতৰত আলগাৰ্ভ দখল কৰি শিখৰত উপনীত হয়। ১১৭৯ চনত ''মেনিফেষ্টিছ প্ৰ'বেটাম''।<ref name="history1">{{cite book |last=Disney |first=A. R. |title=A History of Portugal and the Portuguese Empire |volume=1 |publisher=Cambridge University Press |year=2009 |pages=50–75 |isbn=9780521738224}}</ref> আৱিষ্কাৰ যুগৰ অন্যতম প্ৰাথমিক অংশগ্ৰহণকাৰী হিচাপে পৰ্তুগালে নৌ বিজ্ঞানত কেইবাটাও উন্নতি সাধন কৰিছিল, য'ত ভল্টা ডু মাৰ নেভিগেচনেল কৌশল উদ্ভাৱন কৰা হৈছিল, যিয়ে মুকলি সাগৰত নিৰাপদ যাত্ৰা-ভ্ৰমণ সম্ভৱ কৰি তুলিছিল — বিশ্ব ইতিহাসৰ এটা ডাঙৰ টাৰ্নিং পইণ্ট।<ref name="discovery">{{cite book |last=Boxer |first=Charles R. |title=The Portuguese Seaborne Empire 1415–1825 |publisher=Hutchinson |year=1969 |pages=22–45}}</ref> পৰ্তুগালে মাদেইৰা আৰু আজোৰছত বসতি স্থাপন কৰি এটা প্ৰভাৱশালী সামুদ্ৰিক সাম্ৰাজ্য প্ৰতিষ্ঠা কৰে যি বেছিভাগেই দক্ষিণ আটলাণ্টিক আৰু ভাৰত মহাসাগৰৰ উপকূলৰ কাষেৰে বিস্তৃত আছিল।<ref name="empire1">{{cite book |last=Russell-Wood |first=A. J. R. |title=The Portuguese Empire, 1415–1808: A World on the Move |publisher=Johns Hopkins University Press |year=1998 |pages=10–38 |isbn=9780801859557}}</ref> পৰ্তুগীজসকল প্ৰথম ইউৰোপীয়সকলৰ ভিতৰত আছিল যিয়ে নতুন ভূখণ্ড আৰু সাগৰীয় পথসমূহ অন্বেষণ আৰু আৱিষ্কাৰ কৰিছিল, বসতি, উপনিবেশ আৰু বাণিজ্যিক চকীসমূহৰ এক বিশ্বব্যাপী বাণিজ্যিক নেটৱৰ্ক স্থাপন কৰিছিল।<ref name="empire2">{{cite book |last=Newitt |first=Malyn |title=A History of Portuguese Overseas Expansion 1400–1668 |publisher=Routledge |year=2005 |pages=60–100 |isbn=9780415229891}}</ref> ১৫৮০ চনৰ আৰম্ভণিতে বংশগত সংকটৰ ফলত আইবেৰিয়ান সংঘ (১৫৮০–১৬৪০)ৰ সৃষ্টি হয়, যিয়ে পৰ্তুগালক স্পেনিছ শাসনৰ অধীনত একত্ৰিত কৰে,<ref name="iberianunion">{{cite book |last=Livermore |first=H. V. |title=A New History of Portugal |publisher=Cambridge University Press |year=1969 |pages=160–175}}</ref> ইয়াৰ ক্ৰমান্বয়ে বিশ্ব শক্তি হিচাপে অৱনতি ঘটে।<ref name="decline">{{cite book |last=Bethencourt |first=Francisco |title=The Inquisition: A Global History, 1478–1834 |publisher=CUP |year=2009 |pages=200–220 |isbn=9780521732512}}</ref> ১৬৪০ চনত পৰ্তুগীজৰ সাৰ্বভৌমত্ব পুনৰ লাভ কৰা হয় আৰু ইয়াৰ পিছত ১৬৮৮ চনলৈকে চলি থকা ব্যয়বহুল আৰু দীঘলীয়া যুদ্ধ হয়, আনহাতে ১৭৫৫ চনৰ লিছবন ভূমিকম্পই চহৰখন ধ্বংস কৰে আৰু সাম্ৰাজ্যৰ অৰ্থনীতিৰ অধিক ক্ষতি কৰে।<ref name="lisbonearthquake">{{cite web |title=Lisbon Earthquake of 1755 |url=https://www.britannica.com/event/Lisbon-earthquake-of-1755 |website=Encyclopædia Britannica |access-date=4 May 2021}}</ref> ১৮০৭ চনত নেপোলিয়ন যুদ্ধই ৰাজধানী [[ব্ৰাজিল]]লৈ স্থানান্তৰিত কৰে, যাৰ ফলত ইয়াক উপনিবেশৰ পৰা ৰাজ্যলৈ উন্নীত কৰা হয় আৰু ১৮২২ চনত ইয়াৰ স্বাধীনতাৰ শিখৰত উপনীত হয় আৰু সাংবিধানিক ৰাজতন্ত্ৰৰ সমৰ্থক আৰু নিৰপেক্ষ ৰাজতন্ত্ৰবাদীসকলৰ মাজত গৃহযুদ্ধ (১৮২৮–১৮৩৪) ৰ সূচনা হয়।<ref name="napoleon">{{cite book |last=Maxwell |first=Kenneth |title=Conflicts and Conspiracies: Brazil and Portugal, 1750–1808 |publisher=Cambridge University Press |year=1973 |pages=143–175 |isbn=9780521203197}}</ref> ১৯১০ চনৰ ৫ অক্টোবৰৰ বিপ্লৱলৈকে ৰাজতন্ত্ৰ স্থায়ী হৈ থাকে আৰু ইয়াৰ ঠাইত প্ৰথম গণৰাজ্য গঠন হয়। তাৰ পিছত ইয়াৰ ঠাইত স্বৈৰাচাৰী ''ডিটাডুৰা নেচনেল'' আৰু তাৰ পিছত ''ইষ্টাডো নভো''লৈ পৰিণত হয়।<ref name="estado-novo">{{cite book |last=Wiarda |first=Howard J. |title=Corporatism and Development: The Portuguese Experience |publisher=University of Massachusetts Press |year=1977 |pages=80–110 |isbn=9780870231941}}</ref> ১৯৭৪ চনত কাৰ্নেচন বিপ্লৱৰ পিছত গণতন্ত্ৰ পুনৰুদ্ধাৰ হয়, যিয়ে পৰ্তুগীজ ঔপনিৱেশিক যুদ্ধৰ অন্ত পেলায় আৰু পৰ্তুগালৰ শেষৰটো আফ্ৰিকান ভূখণ্ডক স্বাধীনতা লাভ কৰিবলৈ অনুমতি দিয়ে।<ref name="carnation">{{cite book |last=Maxwell |first=Kenneth |title=The Making of Portuguese Democracy |publisher=Cambridge University Press |year=1995 |pages=1–20 |isbn=9780521483407}}</ref> পৰ্তুগালৰ সাম্ৰাজ্যবাদী ইতিহাসে এক বিশাল সাংস্কৃতিক উত্তৰাধিকাৰ এৰি থৈ গৈছে, বিশ্বজুৰি প্ৰায় ৩০ কোটি [[পৰ্তুগীজ ভাষা|পৰ্তুগীজ ভাষী]] আছে। আজি ই এখন উন্নত দেশ, যাৰ উন্নত অৰ্থনীতি মূলতঃ সেৱা, উদ্যোগ আৰু পৰ্যটনৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল। ৰাষ্ট্ৰসংঘ, ইউৰোপীয় সংঘ, শ্বেংগেন অঞ্চল আৰু ইউৰোপ পৰিষদৰ সদস্য পৰ্তুগাল নাটো, ইউৰো মণ্ডল, অ'ইচিডি আৰু পৰ্তুগীজ ভাষা দেশৰ সম্প্ৰদায়ৰ অন্যতম প্ৰতিষ্ঠাপক সদস্য আছিল।<ref name="modernportugal">{{cite web |title=Portugal |url=https://www.britannica.com/place/Portugal |website=Encyclopædia Britannica |access-date=4 May 2021}}</ref> == ব্যুৎপত্তিবিজ্ঞান == '''পৰ্তুগাল''' শব্দটো ৰোমান-চেলটিক স্থাননাম '''Portus Cale'''ৰ পৰা আহে,<ref>{{cite web|url=https://www.etymonline.com/word/portugal|title=Portugal – Origin and meaning of the name Portugal by Online Etymology Dictionary|website=Etymonline.com|access-date=25 January 2018|archive-date=20 February 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230220050255/https://www.etymonline.com/word/portugal|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=http://agal-gz.org/faq/lib/exe/fetch.php?media=contributos-pgl:sobre_a_origem_e_significado_da_palavra_portugal.pdf|title=Origem e significado das palavras Portugal e Galiza|website=agal-gz.org|access-date=25 February 2023|archive-date=3 December 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221203194424/http://agal-gz.org/faq/lib/exe/fetch.php?media=contributos-pgl:sobre_a_origem_e_significado_da_palavra_portugal.pdf|url-status=live}}</ref> যি বৰ্তমানৰ পৰ্টো আৰু ভিলা নোভা দে গাইয়া অঞ্চলৰ সংমিশ্ৰণ। "Portus" শব্দটোৰ উৎস [[লেটিন ভাষা]]ৰ ''portus'', যাৰ অৰ্থ "বন্দৰ"। "Cale" শব্দটোৰ অৰ্থ আৰু উৎপত্তি স্পষ্ট নহয়; প্ৰচলিত মত অনুসৰি, এইটো উত্তৰ-পশ্চিম আইবেৰিয়ান উপদ্বীপৰ গালাচি (বা গাল্লাচি) নামৰ এক চেলটিক জনগোষ্ঠীৰ পৰা উদ্ভৱ হৈছে।<ref>{{Cite web|url=https://www.academia.edu/31989410|title=Documentos dança portuguesa|first=Marcos|last=Winicius|via=academia.edu|access-date=12 April 2020|archive-date=17 August 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210817085223/https://www.academia.edu/31989410|url-status=live}}</ref> আন এটা তত্ত্ব মতে "Cale" শব্দটো চেলটিক ভাষাৰ "বন্দৰ"ৰ এক ৰূপ, আৰু আন কিছুমান মতে ই চেলটিক দেৱী "Cala"ৰ নামৰ পৰা আহে। আন এজন ফ্ৰেন্স পণ্ডিতৰ মতে এইটো ''Portus Gallus'' (গলসকলৰ বন্দৰ) ৰ পৰা আহিব পাৰে।<ref>{{cite web|url=https://books.google.com/books?id=MD8zAQAAMAAJ&q=portus+Gallus+etymologie+du+portugal&pg=PA441|title=Manuel géographique et statistique de l'Espagne et du Portugal ...|date=11 April 2018|publisher=Buisson|via=Google Books|access-date=17 November 2020|archive-date=2 February 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240202203433/https://books.google.com/books?id=MD8zAQAAMAAJ&q=portus+Gallus+etymologie+du+portugal&pg=PA441#v=snippet&q=portus%20Gallus%20etymologie%20du%20portugal&f=false|url-status=live}}</ref> খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ২০০ চনত দ্বিতীয় পুনিক যুদ্ধৰ সময়ত ৰোমানসকলে কাৰ্থাজীয়সকলৰ পৰা আইবেৰিয়াৰ অধিকাৰ লয় আৰু কেল নামৰ অঞ্চলটো দখল কৰি "Portus Cale" (Caleৰ বন্দৰ) নামেৰে অভিহিত কৰে আৰু ইয়াক গালেচিয়া প্ৰদেশত অন্তৰ্ভুক্ত কৰে। মধ্যযুগত ছুইবি আৰু ভিচিগোথসকলে এই অঞ্চলটো "Portucale" নামেৰে চিনাকি কৰিছিল। সপ্তম আৰু অষ্টম শতিকাৰ ভিতৰত "Portucale" নামটো পৰিবৰ্তিত হৈ "Portugale" হয়, আৰু নৱম শতিকাৰ ভিতৰত এই নামটো ডৌৰো নদী আৰু মিনহো নদীৰ মাজৰ অঞ্চলটো বুজাবলৈ ব্যৱহৃত হৈছিল। একাদশ আৰু দ্বাদশ শতিকাৰ ভিতৰত এই নামবোৰ "Portugale", "Portugallia", "Portvgallo" বা "Portvgalliae" ৰূপত দেখা পোৱা যায়, যি শেষত "Portugal" ৰূপত পৰিগণিত হয়। ==ইতিহাস== পৰ্তুগালৰ ইতিহাস প্ৰায় ৪ লাখ বছৰৰ আগৰ পৰাই অনুসন্ধান কৰিব পাৰি, যেতিয়া বৰ্তমানৰ পৰ্তুগালৰ অঞ্চলত হোমো হাইডেলবাৰ্গেন্সিছৰ বসতি আছিল। প্ৰায় দুটা শতিকা ধৰি আইবেৰিয়ান উপদ্বীপ ৰোমান বিজয়ৰ ফলত বৰ্তমানৰ পৰ্তুগালৰ দক্ষিণে লুচিটেনিয়া আৰু উত্তৰত গালেচিয়া প্ৰদেশ প্ৰতিষ্ঠা হয়। ৰোমৰ পতনৰ পিছত ৫ম আৰু অষ্টম শতিকাৰ ভিতৰত জাৰ্মাণিক জনগোষ্ঠীসমূহে এই ভূখণ্ড নিয়ন্ত্ৰণ কৰিছিল, য'ত ব্ৰাগাক কেন্দ্ৰ কৰি ছুইবি ৰাজ্য আৰু দক্ষিণত ভিচিগোথিক ৰাজ্যও আছিল। ৭১১–৭১৬ চনত ইছলামিক উমাইয়াদ খিলাফতৰ আক্ৰমণে ভিচিগোথ ৰাজ্য জয় কৰি ইছলামিক ষ্টেট অৱ আল-আন্দালুছ প্ৰতিষ্ঠা কৰে, লাহে লাহে আইবেৰিয়াৰ মাজেৰে আগবাঢ়ি যায়। ১০৯৫ চনত পৰ্তুগালে গালিচিয়া ৰাজ্যৰ পৰা বিচ্ছিন্ন হয়। বুৰ্গাণ্ডীৰ কাউণ্ট হেনৰীৰ পুত্ৰ আফনছ' হেনৰিকছে ১১৩৯ চনত নিজকে পৰ্তুগালৰ ৰজা ঘোষণা কৰে। ১২৪৯ চনত আলগাৰ্ভ (পৰ্তুগালৰ দক্ষিণতম প্ৰদেশ) মূৰৰ পৰা জয় কৰা হয় আৰু ১২৫৫ চনত লিছবন ৰাজধানী হয়। তেতিয়াৰ পৰা পৰ্তুগালৰ স্থল সীমা প্ৰায় অপৰিৱৰ্তিত হৈ আছে। প্ৰথমজন ৰজাৰ ৰাজত্বকালত পৰ্তুগীজসকলে সিংহাসনৰ ওপৰত হোৱা যুদ্ধত কেষ্টিলিয়ানসকলক পৰাস্ত কৰে (১৩৮৫) আৰু ইংলেণ্ডৰ সৈতে ৰাজনৈতিক মিত্ৰতা স্থাপন কৰে ( ১৩৮৬ চনত উইণ্ডচৰ সন্ধিৰ দ্বাৰা)। মধ্যযুগৰ শেষৰ ফালৰ পৰা ১৫ আৰু ১৬ শতিকাত ইউৰোপৰ " আৱিষ্কাৰ যুগ "ৰ সময়ত পৰ্তুগালে বিশ্ব শক্তিৰ মৰ্যাদা লাভ কৰে কাৰণ ই এক বিশাল সাম্ৰাজ্য গঢ়ি তুলিছিল। ১৫৭৮ চনত মৰক্কোত হোৱা আলকাচাৰ কুইবিৰ যুদ্ধৰ পৰা সামৰিক অৱনতিৰ লক্ষণ আৰম্ভ হয়; এই পৰাজয়ৰ ফলত ৰজা চেবাষ্টিয়ানৰ মৃত্যু হয় আৰু উচ্চ সম্ভ্ৰান্ত লোকৰ বহু লোকক কাৰাগাৰত ভৰোৱা হয়, যাক বহুত খৰচ কৰি মুক্তিপণ দিবলগীয়া হয়। ইয়াৰ ফলত ১৫৮০ চনৰ পৰা ১৬৪০ চনত চতুৰ্থ জনৰ নেতৃত্বত পৰ্তুগীজ পুনৰুদ্ধাৰ যুদ্ধৰ আৰম্ভণিৰ ভিতৰত স্পেইনৰ সৈতে ৬০ বছৰীয়া বংশগত সংঘৰ জৰিয়তে পৰ্তুগালৰ ৮০০ বছৰীয়া স্বাধীনতাত সামান্য বাধাৰ সৃষ্টি হয় ইয়াৰ উপৰিও এটা কাৰক, কিয়নো পৰ্তুগালে আক্ৰমণৰ বাবে জাহাজৰ অৰিহণা যোগাবলগীয়া হৈছিল। ১৭৫৫ চনত ভূমিকম্পত ইয়াৰ ৰাজধানী চহৰৰ বহু অংশ ধ্বংস হোৱা, নেপোলিয়ন যুদ্ধৰ সময়ত দখল কৰা আৰু ১৮২২ চনত ইয়াৰ সৰ্ববৃহৎ উপনিবেশ ব্ৰাজিল হেৰুৱাই পেলোৱা আদিও আছিল।<ref>{{cite web|url=https://www.migrationpolicy.org/article/portugal-seeks-balance-emigration-immigration |title=Portugal Seeks Balance of Emigration, Immigration |publisher=Migrationinformation.org |date=2002-08-09 |access-date=2024-12-19}}</ref> ১৯১০ চনত বিপ্লৱে ৰাজতন্ত্ৰক পদচ্যুত কৰে। ১৯২৬ চনত হোৱা সামৰিক অভ্যুত্থানে একনায়কত্ববাদ স্থাপন কৰে আৰু ১৯৭৪ চনত আন এক অভ্যুত্থানলৈকে চলি থাকে। নতুন চৰকাৰে ব্যাপক গণতান্ত্ৰিক সংস্কাৰ আৰম্ভ কৰে আৰু ১৯৭৫ চনত পৰ্তুগালৰ সকলো আফ্ৰিকান উপনিবেশকে স্বাধীনতা প্ৰদান কৰে পৰ্তুগীজ ভাষাৰ দেশসমূহ . ১৯৮৬ চনত ই ইউৰোপীয় অৰ্থনৈতিক সম্প্ৰদায় (বৰ্তমান ইউৰোপীয় সংঘ )ত প্ৰৱেশ কৰে। ==তথ্যসূত্ৰ== [[শ্ৰেণী:দেশ]] [[শ্ৰেণী:ইউৰোপ]] t3s90bsd2o46yowrecy3bvsq2b340gl 514393 514392 2025-06-02T12:18:05Z Kandarpajit Kallol 6257 514393 wikitext text/x-wiki {{Infobox country | conventional_long_name = পৰ্তুগীজ গণৰাজ্য | native_name = República Portuguesa | common_name = পৰ্তুগাল | image_flag = Flag of Portugal (official).svg | image_coat = Coat of arms of Portugal.svg | coa_size = 110 | national_anthem = <br/>{{lang|pt|A Portuguesa}}<br />"The Portuguese"<br /><div style="display:inline-block; margin-top:0.4em; ">[[File:Hino Nacional da Republica Portuguesa.ogg]]</div> | image_map = {{Switcher|[[File:EU-Portugal (orthographic projection).svg|upright=1.15|frameless]]|Show globe|[[File:EU-Portugal with islands circled.svg|upright=1.15|frameless]]|Show map of the European Union|default=1}} | map_caption = {{map caption|location_color=dark green|region=ইউৰোপ|region_color=dark grey|subregion=ইউৰোপীয় সংঘ|subregion_color=green}} | capital = লিছবন | coordinates = {{Coord|38|46|N|9|9|W|type:city}} | largest_city = লিছবন | official_languages = পৰ্তুগীজ ভাষা | recognised_languages = মিৰান্দীজ ভাষা{{efn|name="pt lang"|মিৰান্দীজ ভাষা, টেৰ্ৰা ডি মিৰান্দা অঞ্চলত কোৱা হয়, ১৯৯৯ চনত চৰকাৰে স্বীকৃতি প্ৰদান কৰে (''Lei n.° 7/99 de 29 de Janeiro''),<ref name="Mirandese">{{cite web |url=https://mirandes.no.sapo.pt/LMPSlei.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20020318130143/http://mirandes.no.sapo.pt/LMPSlei.html |url-status=dead |archive-date=18 March 2002 |title=Reconhecimento oficial de direitos linguísticos da comunidade mirandesa (মিৰান্দীজ ভাষা-ব্যৱহাৰকাৰীসকলৰ ভাষাগত অধিকাৰৰ স্বীকৃতি) |publisher=লিছবন বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ভাষাবিজ্ঞান কেন্দ্ৰ |access-date=2 December 2015 }}</ref> যিয়ে ইয়াক চৰকাৰীভাৱে ব্যৱহাৰৰ অধিকাৰ প্ৰদান কৰে।<ref name="Euromosaic study Mirandese">[http://bookshop.europa.eu/en/euromosaic-pbC29295845/downloads/C2-92-95-845-EN-C/C29295845ENC_001.pdf?FileName=C29295845ENC_001.pdf&SKU=C29295845ENC_PDF&CatalogueNumber=C2-92-95-845-EN-C ইউৰোম'জাইক অধ্যয়ন, পৰ্তুগালত মিৰান্দীজ ভাষা] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160205202451/http://bookshop.europa.eu/en/euromosaic-pbC29295845/downloads/C2-92-95-845-EN-C/C29295845ENC_001.pdf?FileName=C29295845ENC_001.pdf&SKU=C29295845ENC_PDF&CatalogueNumber=C2-92-95-845-EN-C |date=5 February 2016 }}, ইউৰোপীয় কমিচনৰ ৱেবচাইট। }}</ref>}}<br />পৰ্তুগাল সাংকেতিক ভাষা {{Infobox | child = yes | label1 = ৰাষ্ট্ৰীয়তা (২০২৩)<ref name="aima"/> | data1 = {{Unbulleted list |৮৭.৮% পৰ্তুগাল লোক | ১২.২% বিদেশী }} }} | religion = {{unbulleted list |{{Tree list}} * ৮৪.৮% খ্ৰীষ্টান ধৰ্ম ** ৮০.২% ৰোমান কেথলিক ** ৪.৬% অন্যান্য খ্ৰীষ্টান {{Tree list/end}} | ১৪.১% ধৰ্মহীনতা | ১.১% অন্যান্য }} | religion_ref = <ref name="Censos2021"/> | demonym = পৰ্তুগাল | government_type = এককেন্দ্ৰিক অৰ্ধ-ৰাষ্ট্ৰপতি প্ৰজাতন্ত্ৰ<ref>{{Cite web|url=http://www.constituteproject.org/constitution/Portugal_2005.pdf|title=পৰ্তুগালৰ সংবিধান, প্ৰস্তাৱনা|access-date=17 March 2018|archive-date=17 March 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180317103114/https://www.constituteproject.org/constitution/Portugal_2005.pdf|url-status=live}}</ref> | leader_title1 = ৰাষ্ট্ৰপতি | leader_name1 = মাৰ্সেলো ৰেবেলো ডে ছৌজা | leader_title2 = প্ৰধানমন্ত্ৰী | leader_name2 = লুইছ মন্তেনেগ্ৰু | leader_title3 = ৰাষ্ট্ৰীয় সংসদৰ অধ্যক্ষ | leader_name3 = জঁছে পেদ্ৰো আগুইয়াৰ-ব্ৰাংকু | legislature = ৰিপাব্লিক সংসদ | sovereignty_type = স্থাপনা | established_event1 = পৰ্তুগাল কাউণ্টি | established_date1 = ৮৬৮ | established_event2 = ছাও মামেদৰ যুদ্ধ | established_date2 = ২৪ জুন ১১২৮ | established_event3 = ঔৰিকৰ যুদ্ধ | established_date3 = ২৫ জুলাই ১১৩৯ | established_event4 = জামোৰাৰ চুক্তি | established_date4 = ৫ অক্টোবৰ ১১৪৩ | established_event5 = ''Manifestis Probatum'' | established_date5 = ২৩ মে’ ১১৭৯ | established_event6 = পুনঃস্থাপনা যুদ্ধ | established_date6 = ১ ডিচেম্বৰ ১৬৪০ | established_event7 = সংবিধান (১৮২২) | established_date7 = ২৩ ছেপ্টেম্বৰ ১৮২২ | established_event8 = ৫ অক্টোবৰ বিপ্লৱ | established_date8 = ৫ অক্টোবৰ ১৯১০ | established_event9 = কাৰণেচন বিপ্লৱ | established_date9 = ২৫ এপ্ৰিল ১৯৭৪ | established_event10 = সংবিধান | established_date10 = ২৫ এপ্ৰিল ১৯৭৬ | area_km2 = ৯২,২৩০ | area_footnote = <ref>{{Cite web|url=https://www.ine.pt/xportal/xmain?xpid=INE&xpgid=ine_indicadores&contecto=pi&indOcorrCod=0008350&selTab=tab0|title=পৰ্তুগালৰ পৰিসংখ্যা|publisher=INE|access-date=5 July 2023}}</ref> | area_rank = ১০৯তম | area_sq_mi = ৫৭,২৯৮ | percent_water = ১.২ (২০১৫)<ref>{{cite web|title=পৃষ্ঠ জলসম্পদ আৰু পৰিৱৰ্তন|access-date=11 October 2020|publisher=OECD|url=https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=SURFACE_WATER}}</ref> | population_estimate_rank = ৮৮তম | population_estimate = ১,০৬৩৯,৭২৬ জন<ref>{{cite web|url=https://www.ine.pt/xportal/xmain?xpid=INE&xpgid=ine_destaques&DESTAQUESdest_boui=645507713&DESTAQUESmodo=2|title=২০২৩: জনসংখ্যা ১০.৬ মিলিয়ন অতিক্ৰম|publisher=INE|access-date=18 June 2024}}</ref> | population_census = ১,০৩৪৩,০৬৬ জন<ref name="Stat Portugal"/> | population_estimate_year = ২০২৩ | population_census_year = ২০২১ | population_density_km2 = ১১৫.৪ | GDP_PPP = $৫৩৬.০৯৬ বিলিয়ন | GDP_PPP_year = ২০২৫ | GDP_PPP_rank = ৫১তম | GDP_PPP_per_capita = $৫০,০৩৭ | GDP_PPP_per_capita_rank = ৪১তম | GDP_nominal = $৩২১.৪৪০ বিলিয়ন | GDP_nominal_year = ২০২৫ | GDP_nominal_rank = ৪৫তম | GDP_nominal_per_capita = $৩০,০০২ | GDP_nominal_per_capita_rank = ৪০তম | Gini = ৩১.৯ | Gini_year = ২০২৪ | Gini_change = হ্ৰাস | HDI = ০.৮৭০<ref name="HDI2023">{{cite web |url=http://hdr.undp.org/en/composite/HDI |title=Human Development Report 2023/24 |publisher=United Nations Development Programme |access-date=17 March 2024}}</ref> | HDI_year = ২০২৩ | HDI_change = বৃদ্ধি | HDI_rank = ৩৭তম | currency = ইউৰো (EUR, €) | currency_code = EUR | time_zone = পূৰ্ব ইউৰোপীয় সময় (UTC) | utc_offset = +০১:০০ | time_zone_DST = মধ্য ইউৰোপীয় গ্ৰীষ্মকালীন সময় (UTC+০২:০০) | utc_offset_DST = +০২:০০ | date_format = dd-mm-yyyy (AD) | drives_on = সোঁফালে | calling_code = +৩৫১ | cctld = .pt }} '''পৰ্তুগাল''', আনুষ্ঠানিকভাৱে '''পৰ্তুগীজ গণৰাজ্য''' ({{lang-pt|República Portuguesa}}), দক্ষিণ-পশ্চিম [[ইউৰোপ]]ৰ আইবেৰিয়ান উপদ্বীপৰ এখন দেশ। ইউৰোপ মহাদেশীয় আটাইতকৈ পশ্চিমীয়া বিন্দুটোৰ সৈতে পৰ্তুগালে ইয়াৰ উত্তৰ আৰু পূব দিশত স্পেইনৰ সীমাৰেখাৰে আবৃত, যাৰ সৈতে ই ইউৰোপীয় সংঘৰ আটাইতকৈ দীঘলীয়া নীৰৱচ্ছিন্ন সীমান্তৰ অংশীদাৰ; দক্ষিণ আৰু পশ্চিমে উত্তৰ [[আটলাণ্টিক মহাসাগৰ]]; আৰু পশ্চিম আৰু দক্ষিণ-পশ্চিমে আজোৰছ আৰু মাদেইৰাৰ মেকাৰোনেছিয়ান দ্বীপপুঞ্জ আছে, যিবোৰ পৰ্তুগালৰ দুটা স্বায়ত্তশাসিত অঞ্চল। লিছবন ৰাজধানী আৰু সৰ্ববৃহৎ চহৰ, তাৰ পিছতে পৰ্টো, যি একমাত্ৰ আন মহানগৰ। পশ্চিম আইবেৰিয়ান উপদ্বীপত প্ৰাগঐতিহাসিক যুগৰ পৰাই অবিৰতভাৱে বসতি হৈ আহিছে, বসতিৰ আদিম চিন খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৫৫০০ চনৰ পৰা।<ref name="prehistory">{{cite book |last1=Traganos |first1=Dimosthenis |title=European Landscapes from Mountain to Sea |chapter=Chapter 3: Portugal |publisher=Springer |year=2016 |pages=26–27 |isbn=9783319253765}}</ref> খ্ৰীষ্টপূৰ্ব প্ৰথম সহস্ৰাব্দত কেলটিক আৰু আইবেৰিয়ান জনগোষ্ঠীসমূহৰ আগমন ঘটে। খ্ৰীষ্টপূৰ্ব দ্বিতীয় শতিকাত এই অঞ্চল ৰোমান নিয়ন্ত্ৰণলৈ আহে। খ্ৰীষ্টীয় পঞ্চম শতিকাৰ পৰা অষ্টম শতিকালৈকে জাৰ্মাণিক জনগোষ্ঠী আৰু এলানসকলে একেৰাহে শাসন কৰিছিল। অষ্টম শতিকাত মুছলমানসকলে মূল ভূখণ্ড পৰ্তুগাল আক্ৰমণ কৰে, কিন্তু ক্ৰমান্বয়ে খ্ৰীষ্টান ৰিকনকুইষ্টাই তেওঁলোকক বহিষ্কাৰ কৰে আৰু ১২৩৮ চনৰ পৰা ১২৪৯ চনৰ ভিতৰত আলগাৰ্ভ দখল কৰি শিখৰত উপনীত হয়। ১১৭৯ চনত ''মেনিফেষ্টিছ প্ৰ'বেটাম''।<ref name="history1">{{cite book |last=Disney |first=A. R. |title=A History of Portugal and the Portuguese Empire |volume=1 |publisher=Cambridge University Press |year=2009 |pages=50–75 |isbn=9780521738224}}</ref> আৱিষ্কাৰ যুগৰ অন্যতম প্ৰাথমিক অংশগ্ৰহণকাৰী হিচাপে পৰ্তুগালে নৌ বিজ্ঞানত কেইবাটাও উন্নতি সাধন কৰিছিল, য'ত ভল্টা ডু মাৰ নেভিগেচনেল কৌশল উদ্ভাৱন কৰা হৈছিল, যিয়ে মুকলি সাগৰত নিৰাপদ যাত্ৰা-ভ্ৰমণ সম্ভৱ কৰি তুলিছিল — বিশ্ব ইতিহাসৰ এটা ডাঙৰ টাৰ্নিং পইণ্ট।<ref name="discovery">{{cite book |last=Boxer |first=Charles R. |title=The Portuguese Seaborne Empire 1415–1825 |publisher=Hutchinson |year=1969 |pages=22–45}}</ref> পৰ্তুগালে মাদেইৰা আৰু আজোৰছত বসতি স্থাপন কৰি এটা প্ৰভাৱশালী সামুদ্ৰিক সাম্ৰাজ্য প্ৰতিষ্ঠা কৰে যি বেছিভাগেই দক্ষিণ আটলাণ্টিক আৰু ভাৰত মহাসাগৰৰ উপকূলৰ কাষেৰে বিস্তৃত আছিল।<ref name="empire1">{{cite book |last=Russell-Wood |first=A. J. R. |title=The Portuguese Empire, 1415–1808: A World on the Move |publisher=Johns Hopkins University Press |year=1998 |pages=10–38 |isbn=9780801859557}}</ref> পৰ্তুগীজসকল প্ৰথম ইউৰোপীয়সকলৰ ভিতৰত আছিল যিয়ে নতুন ভূখণ্ড আৰু সাগৰীয় পথসমূহ অন্বেষণ আৰু আৱিষ্কাৰ কৰিছিল, বসতি, উপনিবেশ আৰু বাণিজ্যিক চকীসমূহৰ এক বিশ্বব্যাপী বাণিজ্যিক নেটৱৰ্ক স্থাপন কৰিছিল।<ref name="empire2">{{cite book |last=Newitt |first=Malyn |title=A History of Portuguese Overseas Expansion 1400–1668 |publisher=Routledge |year=2005 |pages=60–100 |isbn=9780415229891}}</ref> ১৫৮০ চনৰ আৰম্ভণিতে বংশগত সংকটৰ ফলত আইবেৰিয়ান সংঘ (১৫৮০–১৬৪০)ৰ সৃষ্টি হয়, যিয়ে পৰ্তুগালক স্পেনিছ শাসনৰ অধীনত একত্ৰিত কৰে,<ref name="iberianunion">{{cite book |last=Livermore |first=H. V. |title=A New History of Portugal |publisher=Cambridge University Press |year=1969 |pages=160–175}}</ref> ইয়াৰ ক্ৰমান্বয়ে বিশ্ব শক্তি হিচাপে অৱনতি ঘটে।<ref name="decline">{{cite book |last=Bethencourt |first=Francisco |title=The Inquisition: A Global History, 1478–1834 |publisher=CUP |year=2009 |pages=200–220 |isbn=9780521732512}}</ref> ১৬৪০ চনত পৰ্তুগীজৰ সাৰ্বভৌমত্ব পুনৰ লাভ কৰা হয় আৰু ইয়াৰ পিছত ১৬৮৮ চনলৈকে চলি থকা ব্যয়বহুল আৰু দীঘলীয়া যুদ্ধ হয়, আনহাতে ১৭৫৫ চনৰ লিছবন ভূমিকম্পই চহৰখন ধ্বংস কৰে আৰু সাম্ৰাজ্যৰ অৰ্থনীতিৰ অধিক ক্ষতি কৰে।<ref name="lisbonearthquake">{{cite web |title=Lisbon Earthquake of 1755 |url=https://www.britannica.com/event/Lisbon-earthquake-of-1755 |website=Encyclopædia Britannica |access-date=4 May 2021}}</ref> ১৮০৭ চনত নেপোলিয়ন যুদ্ধই ৰাজধানী [[ব্ৰাজিল]]লৈ স্থানান্তৰিত কৰে, যাৰ ফলত ইয়াক উপনিবেশৰ পৰা ৰাজ্যলৈ উন্নীত কৰা হয় আৰু ১৮২২ চনত ইয়াৰ স্বাধীনতাৰ শিখৰত উপনীত হয় আৰু সাংবিধানিক ৰাজতন্ত্ৰৰ সমৰ্থক আৰু নিৰপেক্ষ ৰাজতন্ত্ৰবাদীসকলৰ মাজত গৃহযুদ্ধ (১৮২৮–১৮৩৪) ৰ সূচনা হয়।<ref name="napoleon">{{cite book |last=Maxwell |first=Kenneth |title=Conflicts and Conspiracies: Brazil and Portugal, 1750–1808 |publisher=Cambridge University Press |year=1973 |pages=143–175 |isbn=9780521203197}}</ref> ১৯১০ চনৰ ৫ অক্টোবৰৰ বিপ্লৱলৈকে ৰাজতন্ত্ৰ স্থায়ী হৈ থাকে আৰু ইয়াৰ ঠাইত প্ৰথম গণৰাজ্য গঠন হয়। তাৰ পিছত ইয়াৰ ঠাইত স্বৈৰাচাৰী ''ডিটাডুৰা নেচনেল'' আৰু তাৰ পিছত ''ইষ্টাডো নভো''লৈ পৰিণত হয়।<ref name="estado-novo">{{cite book |last=Wiarda |first=Howard J. |title=Corporatism and Development: The Portuguese Experience |publisher=University of Massachusetts Press |year=1977 |pages=80–110 |isbn=9780870231941}}</ref> ১৯৭৪ চনত কাৰ্নেচন বিপ্লৱৰ পিছত গণতন্ত্ৰ পুনৰুদ্ধাৰ হয়, যিয়ে পৰ্তুগীজ ঔপনিৱেশিক যুদ্ধৰ অন্ত পেলায় আৰু পৰ্তুগালৰ শেষৰটো আফ্ৰিকান ভূখণ্ডক স্বাধীনতা লাভ কৰিবলৈ অনুমতি দিয়ে।<ref name="carnation">{{cite book |last=Maxwell |first=Kenneth |title=The Making of Portuguese Democracy |publisher=Cambridge University Press |year=1995 |pages=1–20 |isbn=9780521483407}}</ref> পৰ্তুগালৰ সাম্ৰাজ্যবাদী ইতিহাসে এক বিশাল সাংস্কৃতিক উত্তৰাধিকাৰ এৰি থৈ গৈছে, বিশ্বজুৰি প্ৰায় ৩০ কোটি [[পৰ্তুগীজ ভাষা|পৰ্তুগীজ ভাষী]] আছে। আজি ই এখন উন্নত দেশ, যাৰ উন্নত অৰ্থনীতি মূলতঃ সেৱা, উদ্যোগ আৰু পৰ্যটনৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল। ৰাষ্ট্ৰসংঘ, ইউৰোপীয় সংঘ, শ্বেংগেন অঞ্চল আৰু ইউৰোপ পৰিষদৰ সদস্য পৰ্তুগাল নাটো, ইউৰো মণ্ডল, অ'ইচিডি আৰু পৰ্তুগীজ ভাষা দেশৰ সম্প্ৰদায়ৰ অন্যতম প্ৰতিষ্ঠাপক সদস্য আছিল।<ref name="modernportugal">{{cite web |title=Portugal |url=https://www.britannica.com/place/Portugal |website=Encyclopædia Britannica |access-date=4 May 2021}}</ref> == ব্যুৎপত্তিবিজ্ঞান == '''পৰ্তুগাল''' শব্দটো ৰোমান-চেলটিক স্থাননাম '''Portus Cale'''ৰ পৰা আহে,<ref>{{cite web|url=https://www.etymonline.com/word/portugal|title=Portugal – Origin and meaning of the name Portugal by Online Etymology Dictionary|website=Etymonline.com|access-date=25 January 2018|archive-date=20 February 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230220050255/https://www.etymonline.com/word/portugal|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=http://agal-gz.org/faq/lib/exe/fetch.php?media=contributos-pgl:sobre_a_origem_e_significado_da_palavra_portugal.pdf|title=Origem e significado das palavras Portugal e Galiza|website=agal-gz.org|access-date=25 February 2023|archive-date=3 December 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221203194424/http://agal-gz.org/faq/lib/exe/fetch.php?media=contributos-pgl:sobre_a_origem_e_significado_da_palavra_portugal.pdf|url-status=live}}</ref> যি বৰ্তমানৰ পৰ্টো আৰু ভিলা নোভা দে গাইয়া অঞ্চলৰ সংমিশ্ৰণ। "Portus" শব্দটোৰ উৎস [[লেটিন ভাষা]]ৰ ''portus'', যাৰ অৰ্থ "বন্দৰ"। "Cale" শব্দটোৰ অৰ্থ আৰু উৎপত্তি স্পষ্ট নহয়; প্ৰচলিত মত অনুসৰি, এইটো উত্তৰ-পশ্চিম আইবেৰিয়ান উপদ্বীপৰ গালাচি (বা গাল্লাচি) নামৰ এক চেলটিক জনগোষ্ঠীৰ পৰা উদ্ভৱ হৈছে।<ref>{{Cite web|url=https://www.academia.edu/31989410|title=Documentos dança portuguesa|first=Marcos|last=Winicius|via=academia.edu|access-date=12 April 2020|archive-date=17 August 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210817085223/https://www.academia.edu/31989410|url-status=live}}</ref> আন এটা তত্ত্ব মতে "Cale" শব্দটো চেলটিক ভাষাৰ "বন্দৰ"ৰ এক ৰূপ, আৰু আন কিছুমান মতে ই চেলটিক দেৱী "Cala"ৰ নামৰ পৰা আহে। আন এজন ফ্ৰেন্স পণ্ডিতৰ মতে এইটো ''Portus Gallus'' (গলসকলৰ বন্দৰ) ৰ পৰা আহিব পাৰে।<ref>{{cite web|url=https://books.google.com/books?id=MD8zAQAAMAAJ&q=portus+Gallus+etymologie+du+portugal&pg=PA441|title=Manuel géographique et statistique de l'Espagne et du Portugal ...|date=11 April 2018|publisher=Buisson|via=Google Books|access-date=17 November 2020|archive-date=2 February 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240202203433/https://books.google.com/books?id=MD8zAQAAMAAJ&q=portus+Gallus+etymologie+du+portugal&pg=PA441#v=snippet&q=portus%20Gallus%20etymologie%20du%20portugal&f=false|url-status=live}}</ref> খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ২০০ চনত দ্বিতীয় পুনিক যুদ্ধৰ সময়ত ৰোমানসকলে কাৰ্থাজীয়সকলৰ পৰা আইবেৰিয়াৰ অধিকাৰ লয় আৰু কেল নামৰ অঞ্চলটো দখল কৰি "Portus Cale" (Caleৰ বন্দৰ) নামেৰে অভিহিত কৰে আৰু ইয়াক গালেচিয়া প্ৰদেশত অন্তৰ্ভুক্ত কৰে। মধ্যযুগত ছুইবি আৰু ভিচিগোথসকলে এই অঞ্চলটো "Portucale" নামেৰে চিনাকি কৰিছিল। সপ্তম আৰু অষ্টম শতিকাৰ ভিতৰত "Portucale" নামটো পৰিবৰ্তিত হৈ "Portugale" হয়, আৰু নৱম শতিকাৰ ভিতৰত এই নামটো ডৌৰো নদী আৰু মিনহো নদীৰ মাজৰ অঞ্চলটো বুজাবলৈ ব্যৱহৃত হৈছিল। একাদশ আৰু দ্বাদশ শতিকাৰ ভিতৰত এই নামবোৰ "Portugale", "Portugallia", "Portvgallo" বা "Portvgalliae" ৰূপত দেখা পোৱা যায়, যি শেষত "Portugal" ৰূপত পৰিগণিত হয়। ==ইতিহাস== পৰ্তুগালৰ ইতিহাস প্ৰায় ৪ লাখ বছৰৰ আগৰ পৰাই অনুসন্ধান কৰিব পাৰি, যেতিয়া বৰ্তমানৰ পৰ্তুগালৰ অঞ্চলত হোমো হাইডেলবাৰ্গেন্সিছৰ বসতি আছিল। প্ৰায় দুটা শতিকা ধৰি আইবেৰিয়ান উপদ্বীপ ৰোমান বিজয়ৰ ফলত বৰ্তমানৰ পৰ্তুগালৰ দক্ষিণে লুচিটেনিয়া আৰু উত্তৰত গালেচিয়া প্ৰদেশ প্ৰতিষ্ঠা হয়। ৰোমৰ পতনৰ পিছত ৫ম আৰু অষ্টম শতিকাৰ ভিতৰত জাৰ্মাণিক জনগোষ্ঠীসমূহে এই ভূখণ্ড নিয়ন্ত্ৰণ কৰিছিল, য'ত ব্ৰাগাক কেন্দ্ৰ কৰি ছুইবি ৰাজ্য আৰু দক্ষিণত ভিচিগোথিক ৰাজ্যও আছিল। ৭১১–৭১৬ চনত ইছলামিক উমাইয়াদ খিলাফতৰ আক্ৰমণে ভিচিগোথ ৰাজ্য জয় কৰি ইছলামিক ষ্টেট অৱ আল-আন্দালুছ প্ৰতিষ্ঠা কৰে, লাহে লাহে আইবেৰিয়াৰ মাজেৰে আগবাঢ়ি যায়। ১০৯৫ চনত পৰ্তুগালে গালিচিয়া ৰাজ্যৰ পৰা বিচ্ছিন্ন হয়। বুৰ্গাণ্ডীৰ কাউণ্ট হেনৰীৰ পুত্ৰ আফনছ' হেনৰিকছে ১১৩৯ চনত নিজকে পৰ্তুগালৰ ৰজা ঘোষণা কৰে। ১২৪৯ চনত আলগাৰ্ভ (পৰ্তুগালৰ দক্ষিণতম প্ৰদেশ) মূৰৰ পৰা জয় কৰা হয় আৰু ১২৫৫ চনত লিছবন ৰাজধানী হয়। তেতিয়াৰ পৰা পৰ্তুগালৰ স্থল সীমা প্ৰায় অপৰিৱৰ্তিত হৈ আছে। প্ৰথমজন ৰজাৰ ৰাজত্বকালত পৰ্তুগীজসকলে সিংহাসনৰ ওপৰত হোৱা যুদ্ধত কেষ্টিলিয়ানসকলক পৰাস্ত কৰে (১৩৮৫) আৰু ইংলেণ্ডৰ সৈতে ৰাজনৈতিক মিত্ৰতা স্থাপন কৰে ( ১৩৮৬ চনত উইণ্ডচৰ সন্ধিৰ দ্বাৰা)। মধ্যযুগৰ শেষৰ ফালৰ পৰা ১৫ আৰু ১৬ শতিকাত ইউৰোপৰ " আৱিষ্কাৰ যুগ "ৰ সময়ত পৰ্তুগালে বিশ্ব শক্তিৰ মৰ্যাদা লাভ কৰে কাৰণ ই এক বিশাল সাম্ৰাজ্য গঢ়ি তুলিছিল। ১৫৭৮ চনত মৰক্কোত হোৱা আলকাচাৰ কুইবিৰ যুদ্ধৰ পৰা সামৰিক অৱনতিৰ লক্ষণ আৰম্ভ হয়; এই পৰাজয়ৰ ফলত ৰজা চেবাষ্টিয়ানৰ মৃত্যু হয় আৰু উচ্চ সম্ভ্ৰান্ত লোকৰ বহু লোকক কাৰাগাৰত ভৰোৱা হয়, যাক বহুত খৰচ কৰি মুক্তিপণ দিবলগীয়া হয়। ইয়াৰ ফলত ১৫৮০ চনৰ পৰা ১৬৪০ চনত চতুৰ্থ জনৰ নেতৃত্বত পৰ্তুগীজ পুনৰুদ্ধাৰ যুদ্ধৰ আৰম্ভণিৰ ভিতৰত স্পেইনৰ সৈতে ৬০ বছৰীয়া বংশগত সংঘৰ জৰিয়তে পৰ্তুগালৰ ৮০০ বছৰীয়া স্বাধীনতাত সামান্য বাধাৰ সৃষ্টি হয় ইয়াৰ উপৰিও এটা কাৰক, কিয়নো পৰ্তুগালে আক্ৰমণৰ বাবে জাহাজৰ অৰিহণা যোগাবলগীয়া হৈছিল। ১৭৫৫ চনত ভূমিকম্পত ইয়াৰ ৰাজধানী চহৰৰ বহু অংশ ধ্বংস হোৱা, নেপোলিয়ন যুদ্ধৰ সময়ত দখল কৰা আৰু ১৮২২ চনত ইয়াৰ সৰ্ববৃহৎ উপনিবেশ ব্ৰাজিল হেৰুৱাই পেলোৱা আদিও আছিল।<ref>{{cite web|url=https://www.migrationpolicy.org/article/portugal-seeks-balance-emigration-immigration |title=Portugal Seeks Balance of Emigration, Immigration |publisher=Migrationinformation.org |date=2002-08-09 |access-date=2024-12-19}}</ref> ১৯১০ চনত বিপ্লৱে ৰাজতন্ত্ৰক পদচ্যুত কৰে। ১৯২৬ চনত হোৱা সামৰিক অভ্যুত্থানে একনায়কত্ববাদ স্থাপন কৰে আৰু ১৯৭৪ চনত আন এক অভ্যুত্থানলৈকে চলি থাকে। নতুন চৰকাৰে ব্যাপক গণতান্ত্ৰিক সংস্কাৰ আৰম্ভ কৰে আৰু ১৯৭৫ চনত পৰ্তুগালৰ সকলো আফ্ৰিকান উপনিবেশকে স্বাধীনতা প্ৰদান কৰে পৰ্তুগীজ ভাষাৰ দেশসমূহ . ১৯৮৬ চনত ই ইউৰোপীয় অৰ্থনৈতিক সম্প্ৰদায় (বৰ্তমান ইউৰোপীয় সংঘ)ত প্ৰৱেশ কৰে। ==ভূগোল== পৰ্তুগাল পশ্চিম [[ইউৰোপ][ৰ এখন উপকূলীয় ৰাষ্ট্ৰ, আইবেৰিয়ান উপদ্বীপৰ পশ্চিম মূৰত অৱস্থিত, [[স্পেইন]]ৰ সীমাৰেখাত (ইয়াৰ উত্তৰ আৰু পূব সীমান্তত: মুঠ ১২১৫ কিলোমিটাৰ (৭৫৫ মাইল))। পৰ্তুগীজ ভূখণ্ডত [[আটলাণ্টিক মহাসাগৰ]]ৰ শৃংখলাবদ্ধ দ্বীপপুঞ্জ (আজোৰছ আৰু মাদেইৰা)ও অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে, যিবোৰ উত্তৰ আটলাণ্টিকৰ কাষৰীয়া কৌশলগত দ্বীপ । জিব্ৰাল্টাৰ জলদ্বীপৰ পৰা অতি দক্ষিণ অংশ বেছি দূৰত নহয়, যাৰ ফলত ভূমধ্য সাগৰলৈ যায়৷ মুঠতে দেশখনৰ মাটিকালি ৯২,০৯০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৫,৫৬০ বৰ্গমাইল) যাৰ ভিতৰত ৯১,৪৭০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৫,৩২০ বৰ্গমাইল) মাটি আৰু ৬২০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৪০ বৰ্গমাইল) পানী।<ref>{{cite web | url= https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/portugal/ | title= Portugal | publisher= CIA - The World Factbook | access-date= 2009-11-28}}</ref> এই সংজ্ঞাসমূহৰ পিছতো পৰ্তুগাল-স্পেইন সীমান্ত দুয়োখন দেশৰ মাজত এক অমীমাংসিত ভূখণ্ডীয় বিবাদ হৈয়ে আছে। ১৮০১ চনত স্পেইনে অলিভেঞ্জা দখল কৰাৰ আৰম্ভণিৰ পৰাই পৰ্তুগালে কায়া আৰু ৰিবেইৰা দে কুংকছ নদীৰ বদ্বীপৰ মাজৰ সীমান্তক স্বীকৃতি নিদিয়ে। এই ভূখণ্ড যদিও বাস্তৱিকতে স্পেনিছ দখলৰ অধীনত আছে, তথাপিও পৰ্তুগালৰ এটা ডি জুৰ অংশ হৈয়েই আছে, ফলস্বৰূপে এই অঞ্চলত এতিয়াৰ পৰা কোনো সীমান্ত স্বীকৃতি দিয়া হোৱা নাই।<ref>{{cite web |title=A questão de Olivença |url=http://www.olivenca.org/litigio.htm |publisher=olivenca.org |access-date=29 January 2021 |archive-date=3 February 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210203173035/http://www.olivenca.org/litigio.htm |url-status=dead }}</ref> ==তথ্যসূত্ৰ== [[শ্ৰেণী:দেশ]] [[শ্ৰেণী:ইউৰোপ]] ff3867tikf5f38xanwe9cwy9w109onq 514394 514393 2025-06-02T12:18:24Z Kandarpajit Kallol 6257 514394 wikitext text/x-wiki {{Infobox country | conventional_long_name = পৰ্তুগীজ গণৰাজ্য | native_name = República Portuguesa | common_name = পৰ্তুগাল | image_flag = Flag of Portugal (official).svg | image_coat = Coat of arms of Portugal.svg | coa_size = 110 | national_anthem = <br/>{{lang|pt|A Portuguesa}}<br />"The Portuguese"<br /><div style="display:inline-block; margin-top:0.4em; ">[[File:Hino Nacional da Republica Portuguesa.ogg]]</div> | image_map = {{Switcher|[[File:EU-Portugal (orthographic projection).svg|upright=1.15|frameless]]|Show globe|[[File:EU-Portugal with islands circled.svg|upright=1.15|frameless]]|Show map of the European Union|default=1}} | map_caption = {{map caption|location_color=dark green|region=ইউৰোপ|region_color=dark grey|subregion=ইউৰোপীয় সংঘ|subregion_color=green}} | capital = লিছবন | coordinates = {{Coord|38|46|N|9|9|W|type:city}} | largest_city = লিছবন | official_languages = পৰ্তুগীজ ভাষা | recognised_languages = মিৰান্দীজ ভাষা{{efn|name="pt lang"|মিৰান্দীজ ভাষা, টেৰ্ৰা ডি মিৰান্দা অঞ্চলত কোৱা হয়, ১৯৯৯ চনত চৰকাৰে স্বীকৃতি প্ৰদান কৰে (''Lei n.° 7/99 de 29 de Janeiro''),<ref name="Mirandese">{{cite web |url=https://mirandes.no.sapo.pt/LMPSlei.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20020318130143/http://mirandes.no.sapo.pt/LMPSlei.html |url-status=dead |archive-date=18 March 2002 |title=Reconhecimento oficial de direitos linguísticos da comunidade mirandesa (মিৰান্দীজ ভাষা-ব্যৱহাৰকাৰীসকলৰ ভাষাগত অধিকাৰৰ স্বীকৃতি) |publisher=লিছবন বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ভাষাবিজ্ঞান কেন্দ্ৰ |access-date=2 December 2015 }}</ref> যিয়ে ইয়াক চৰকাৰীভাৱে ব্যৱহাৰৰ অধিকাৰ প্ৰদান কৰে।<ref name="Euromosaic study Mirandese">[http://bookshop.europa.eu/en/euromosaic-pbC29295845/downloads/C2-92-95-845-EN-C/C29295845ENC_001.pdf?FileName=C29295845ENC_001.pdf&SKU=C29295845ENC_PDF&CatalogueNumber=C2-92-95-845-EN-C ইউৰোম'জাইক অধ্যয়ন, পৰ্তুগালত মিৰান্দীজ ভাষা] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160205202451/http://bookshop.europa.eu/en/euromosaic-pbC29295845/downloads/C2-92-95-845-EN-C/C29295845ENC_001.pdf?FileName=C29295845ENC_001.pdf&SKU=C29295845ENC_PDF&CatalogueNumber=C2-92-95-845-EN-C |date=5 February 2016 }}, ইউৰোপীয় কমিচনৰ ৱেবচাইট। }}</ref>}}<br />পৰ্তুগাল সাংকেতিক ভাষা {{Infobox | child = yes | label1 = ৰাষ্ট্ৰীয়তা (২০২৩)<ref name="aima"/> | data1 = {{Unbulleted list |৮৭.৮% পৰ্তুগাল লোক | ১২.২% বিদেশী }} }} | religion = {{unbulleted list |{{Tree list}} * ৮৪.৮% খ্ৰীষ্টান ধৰ্ম ** ৮০.২% ৰোমান কেথলিক ** ৪.৬% অন্যান্য খ্ৰীষ্টান {{Tree list/end}} | ১৪.১% ধৰ্মহীনতা | ১.১% অন্যান্য }} | religion_ref = <ref name="Censos2021"/> | demonym = পৰ্তুগাল | government_type = এককেন্দ্ৰিক অৰ্ধ-ৰাষ্ট্ৰপতি প্ৰজাতন্ত্ৰ<ref>{{Cite web|url=http://www.constituteproject.org/constitution/Portugal_2005.pdf|title=পৰ্তুগালৰ সংবিধান, প্ৰস্তাৱনা|access-date=17 March 2018|archive-date=17 March 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180317103114/https://www.constituteproject.org/constitution/Portugal_2005.pdf|url-status=live}}</ref> | leader_title1 = ৰাষ্ট্ৰপতি | leader_name1 = মাৰ্সেলো ৰেবেলো ডে ছৌজা | leader_title2 = প্ৰধানমন্ত্ৰী | leader_name2 = লুইছ মন্তেনেগ্ৰু | leader_title3 = ৰাষ্ট্ৰীয় সংসদৰ অধ্যক্ষ | leader_name3 = জঁছে পেদ্ৰো আগুইয়াৰ-ব্ৰাংকু | legislature = ৰিপাব্লিক সংসদ | sovereignty_type = স্থাপনা | established_event1 = পৰ্তুগাল কাউণ্টি | established_date1 = ৮৬৮ | established_event2 = ছাও মামেদৰ যুদ্ধ | established_date2 = ২৪ জুন ১১২৮ | established_event3 = ঔৰিকৰ যুদ্ধ | established_date3 = ২৫ জুলাই ১১৩৯ | established_event4 = জামোৰাৰ চুক্তি | established_date4 = ৫ অক্টোবৰ ১১৪৩ | established_event5 = ''Manifestis Probatum'' | established_date5 = ২৩ মে’ ১১৭৯ | established_event6 = পুনঃস্থাপনা যুদ্ধ | established_date6 = ১ ডিচেম্বৰ ১৬৪০ | established_event7 = সংবিধান (১৮২২) | established_date7 = ২৩ ছেপ্টেম্বৰ ১৮২২ | established_event8 = ৫ অক্টোবৰ বিপ্লৱ | established_date8 = ৫ অক্টোবৰ ১৯১০ | established_event9 = কাৰণেচন বিপ্লৱ | established_date9 = ২৫ এপ্ৰিল ১৯৭৪ | established_event10 = সংবিধান | established_date10 = ২৫ এপ্ৰিল ১৯৭৬ | area_km2 = ৯২,২৩০ | area_footnote = <ref>{{Cite web|url=https://www.ine.pt/xportal/xmain?xpid=INE&xpgid=ine_indicadores&contecto=pi&indOcorrCod=0008350&selTab=tab0|title=পৰ্তুগালৰ পৰিসংখ্যা|publisher=INE|access-date=5 July 2023}}</ref> | area_rank = ১০৯তম | area_sq_mi = ৫৭,২৯৮ | percent_water = ১.২ (২০১৫)<ref>{{cite web|title=পৃষ্ঠ জলসম্পদ আৰু পৰিৱৰ্তন|access-date=11 October 2020|publisher=OECD|url=https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=SURFACE_WATER}}</ref> | population_estimate_rank = ৮৮তম | population_estimate = ১,০৬৩৯,৭২৬ জন<ref>{{cite web|url=https://www.ine.pt/xportal/xmain?xpid=INE&xpgid=ine_destaques&DESTAQUESdest_boui=645507713&DESTAQUESmodo=2|title=২০২৩: জনসংখ্যা ১০.৬ মিলিয়ন অতিক্ৰম|publisher=INE|access-date=18 June 2024}}</ref> | population_census = ১,০৩৪৩,০৬৬ জন<ref name="Stat Portugal"/> | population_estimate_year = ২০২৩ | population_census_year = ২০২১ | population_density_km2 = ১১৫.৪ | GDP_PPP = $৫৩৬.০৯৬ বিলিয়ন | GDP_PPP_year = ২০২৫ | GDP_PPP_rank = ৫১তম | GDP_PPP_per_capita = $৫০,০৩৭ | GDP_PPP_per_capita_rank = ৪১তম | GDP_nominal = $৩২১.৪৪০ বিলিয়ন | GDP_nominal_year = ২০২৫ | GDP_nominal_rank = ৪৫তম | GDP_nominal_per_capita = $৩০,০০২ | GDP_nominal_per_capita_rank = ৪০তম | Gini = ৩১.৯ | Gini_year = ২০২৪ | Gini_change = হ্ৰাস | HDI = ০.৮৭০<ref name="HDI2023">{{cite web |url=http://hdr.undp.org/en/composite/HDI |title=Human Development Report 2023/24 |publisher=United Nations Development Programme |access-date=17 March 2024}}</ref> | HDI_year = ২০২৩ | HDI_change = বৃদ্ধি | HDI_rank = ৩৭তম | currency = ইউৰো (EUR, €) | currency_code = EUR | time_zone = পূৰ্ব ইউৰোপীয় সময় (UTC) | utc_offset = +০১:০০ | time_zone_DST = মধ্য ইউৰোপীয় গ্ৰীষ্মকালীন সময় (UTC+০২:০০) | utc_offset_DST = +০২:০০ | date_format = dd-mm-yyyy (AD) | drives_on = সোঁফালে | calling_code = +৩৫১ | cctld = .pt }} '''পৰ্তুগাল''', আনুষ্ঠানিকভাৱে '''পৰ্তুগীজ গণৰাজ্য''' ({{lang-pt|República Portuguesa}}), দক্ষিণ-পশ্চিম [[ইউৰোপ]]ৰ আইবেৰিয়ান উপদ্বীপৰ এখন দেশ। ইউৰোপ মহাদেশীয় আটাইতকৈ পশ্চিমীয়া বিন্দুটোৰ সৈতে পৰ্তুগালে ইয়াৰ উত্তৰ আৰু পূব দিশত স্পেইনৰ সীমাৰেখাৰে আবৃত, যাৰ সৈতে ই ইউৰোপীয় সংঘৰ আটাইতকৈ দীঘলীয়া নীৰৱচ্ছিন্ন সীমান্তৰ অংশীদাৰ; দক্ষিণ আৰু পশ্চিমে উত্তৰ [[আটলাণ্টিক মহাসাগৰ]]; আৰু পশ্চিম আৰু দক্ষিণ-পশ্চিমে আজোৰছ আৰু মাদেইৰাৰ মেকাৰোনেছিয়ান দ্বীপপুঞ্জ আছে, যিবোৰ পৰ্তুগালৰ দুটা স্বায়ত্তশাসিত অঞ্চল। লিছবন ৰাজধানী আৰু সৰ্ববৃহৎ চহৰ, তাৰ পিছতে পৰ্টো, যি একমাত্ৰ আন মহানগৰ। পশ্চিম আইবেৰিয়ান উপদ্বীপত প্ৰাগঐতিহাসিক যুগৰ পৰাই অবিৰতভাৱে বসতি হৈ আহিছে, বসতিৰ আদিম চিন খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৫৫০০ চনৰ পৰা।<ref name="prehistory">{{cite book |last1=Traganos |first1=Dimosthenis |title=European Landscapes from Mountain to Sea |chapter=Chapter 3: Portugal |publisher=Springer |year=2016 |pages=26–27 |isbn=9783319253765}}</ref> খ্ৰীষ্টপূৰ্ব প্ৰথম সহস্ৰাব্দত কেলটিক আৰু আইবেৰিয়ান জনগোষ্ঠীসমূহৰ আগমন ঘটে। খ্ৰীষ্টপূৰ্ব দ্বিতীয় শতিকাত এই অঞ্চল ৰোমান নিয়ন্ত্ৰণলৈ আহে। খ্ৰীষ্টীয় পঞ্চম শতিকাৰ পৰা অষ্টম শতিকালৈকে জাৰ্মাণিক জনগোষ্ঠী আৰু এলানসকলে একেৰাহে শাসন কৰিছিল। অষ্টম শতিকাত মুছলমানসকলে মূল ভূখণ্ড পৰ্তুগাল আক্ৰমণ কৰে, কিন্তু ক্ৰমান্বয়ে খ্ৰীষ্টান ৰিকনকুইষ্টাই তেওঁলোকক বহিষ্কাৰ কৰে আৰু ১২৩৮ চনৰ পৰা ১২৪৯ চনৰ ভিতৰত আলগাৰ্ভ দখল কৰি শিখৰত উপনীত হয়। ১১৭৯ চনত ''মেনিফেষ্টিছ প্ৰ'বেটাম''।<ref name="history1">{{cite book |last=Disney |first=A. R. |title=A History of Portugal and the Portuguese Empire |volume=1 |publisher=Cambridge University Press |year=2009 |pages=50–75 |isbn=9780521738224}}</ref> আৱিষ্কাৰ যুগৰ অন্যতম প্ৰাথমিক অংশগ্ৰহণকাৰী হিচাপে পৰ্তুগালে নৌ বিজ্ঞানত কেইবাটাও উন্নতি সাধন কৰিছিল, য'ত ভল্টা ডু মাৰ নেভিগেচনেল কৌশল উদ্ভাৱন কৰা হৈছিল, যিয়ে মুকলি সাগৰত নিৰাপদ যাত্ৰা-ভ্ৰমণ সম্ভৱ কৰি তুলিছিল — বিশ্ব ইতিহাসৰ এটা ডাঙৰ টাৰ্নিং পইণ্ট।<ref name="discovery">{{cite book |last=Boxer |first=Charles R. |title=The Portuguese Seaborne Empire 1415–1825 |publisher=Hutchinson |year=1969 |pages=22–45}}</ref> পৰ্তুগালে মাদেইৰা আৰু আজোৰছত বসতি স্থাপন কৰি এটা প্ৰভাৱশালী সামুদ্ৰিক সাম্ৰাজ্য প্ৰতিষ্ঠা কৰে যি বেছিভাগেই দক্ষিণ আটলাণ্টিক আৰু ভাৰত মহাসাগৰৰ উপকূলৰ কাষেৰে বিস্তৃত আছিল।<ref name="empire1">{{cite book |last=Russell-Wood |first=A. J. R. |title=The Portuguese Empire, 1415–1808: A World on the Move |publisher=Johns Hopkins University Press |year=1998 |pages=10–38 |isbn=9780801859557}}</ref> পৰ্তুগীজসকল প্ৰথম ইউৰোপীয়সকলৰ ভিতৰত আছিল যিয়ে নতুন ভূখণ্ড আৰু সাগৰীয় পথসমূহ অন্বেষণ আৰু আৱিষ্কাৰ কৰিছিল, বসতি, উপনিবেশ আৰু বাণিজ্যিক চকীসমূহৰ এক বিশ্বব্যাপী বাণিজ্যিক নেটৱৰ্ক স্থাপন কৰিছিল।<ref name="empire2">{{cite book |last=Newitt |first=Malyn |title=A History of Portuguese Overseas Expansion 1400–1668 |publisher=Routledge |year=2005 |pages=60–100 |isbn=9780415229891}}</ref> ১৫৮০ চনৰ আৰম্ভণিতে বংশগত সংকটৰ ফলত আইবেৰিয়ান সংঘ (১৫৮০–১৬৪০)ৰ সৃষ্টি হয়, যিয়ে পৰ্তুগালক স্পেনিছ শাসনৰ অধীনত একত্ৰিত কৰে,<ref name="iberianunion">{{cite book |last=Livermore |first=H. V. |title=A New History of Portugal |publisher=Cambridge University Press |year=1969 |pages=160–175}}</ref> ইয়াৰ ক্ৰমান্বয়ে বিশ্ব শক্তি হিচাপে অৱনতি ঘটে।<ref name="decline">{{cite book |last=Bethencourt |first=Francisco |title=The Inquisition: A Global History, 1478–1834 |publisher=CUP |year=2009 |pages=200–220 |isbn=9780521732512}}</ref> ১৬৪০ চনত পৰ্তুগীজৰ সাৰ্বভৌমত্ব পুনৰ লাভ কৰা হয় আৰু ইয়াৰ পিছত ১৬৮৮ চনলৈকে চলি থকা ব্যয়বহুল আৰু দীঘলীয়া যুদ্ধ হয়, আনহাতে ১৭৫৫ চনৰ লিছবন ভূমিকম্পই চহৰখন ধ্বংস কৰে আৰু সাম্ৰাজ্যৰ অৰ্থনীতিৰ অধিক ক্ষতি কৰে।<ref name="lisbonearthquake">{{cite web |title=Lisbon Earthquake of 1755 |url=https://www.britannica.com/event/Lisbon-earthquake-of-1755 |website=Encyclopædia Britannica |access-date=4 May 2021}}</ref> ১৮০৭ চনত নেপোলিয়ন যুদ্ধই ৰাজধানী [[ব্ৰাজিল]]লৈ স্থানান্তৰিত কৰে, যাৰ ফলত ইয়াক উপনিবেশৰ পৰা ৰাজ্যলৈ উন্নীত কৰা হয় আৰু ১৮২২ চনত ইয়াৰ স্বাধীনতাৰ শিখৰত উপনীত হয় আৰু সাংবিধানিক ৰাজতন্ত্ৰৰ সমৰ্থক আৰু নিৰপেক্ষ ৰাজতন্ত্ৰবাদীসকলৰ মাজত গৃহযুদ্ধ (১৮২৮–১৮৩৪) ৰ সূচনা হয়।<ref name="napoleon">{{cite book |last=Maxwell |first=Kenneth |title=Conflicts and Conspiracies: Brazil and Portugal, 1750–1808 |publisher=Cambridge University Press |year=1973 |pages=143–175 |isbn=9780521203197}}</ref> ১৯১০ চনৰ ৫ অক্টোবৰৰ বিপ্লৱলৈকে ৰাজতন্ত্ৰ স্থায়ী হৈ থাকে আৰু ইয়াৰ ঠাইত প্ৰথম গণৰাজ্য গঠন হয়। তাৰ পিছত ইয়াৰ ঠাইত স্বৈৰাচাৰী ''ডিটাডুৰা নেচনেল'' আৰু তাৰ পিছত ''ইষ্টাডো নভো''লৈ পৰিণত হয়।<ref name="estado-novo">{{cite book |last=Wiarda |first=Howard J. |title=Corporatism and Development: The Portuguese Experience |publisher=University of Massachusetts Press |year=1977 |pages=80–110 |isbn=9780870231941}}</ref> ১৯৭৪ চনত কাৰ্নেচন বিপ্লৱৰ পিছত গণতন্ত্ৰ পুনৰুদ্ধাৰ হয়, যিয়ে পৰ্তুগীজ ঔপনিৱেশিক যুদ্ধৰ অন্ত পেলায় আৰু পৰ্তুগালৰ শেষৰটো আফ্ৰিকান ভূখণ্ডক স্বাধীনতা লাভ কৰিবলৈ অনুমতি দিয়ে।<ref name="carnation">{{cite book |last=Maxwell |first=Kenneth |title=The Making of Portuguese Democracy |publisher=Cambridge University Press |year=1995 |pages=1–20 |isbn=9780521483407}}</ref> পৰ্তুগালৰ সাম্ৰাজ্যবাদী ইতিহাসে এক বিশাল সাংস্কৃতিক উত্তৰাধিকাৰ এৰি থৈ গৈছে, বিশ্বজুৰি প্ৰায় ৩০ কোটি [[পৰ্তুগীজ ভাষা|পৰ্তুগীজ ভাষী]] আছে। আজি ই এখন উন্নত দেশ, যাৰ উন্নত অৰ্থনীতি মূলতঃ সেৱা, উদ্যোগ আৰু পৰ্যটনৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল। ৰাষ্ট্ৰসংঘ, ইউৰোপীয় সংঘ, শ্বেংগেন অঞ্চল আৰু ইউৰোপ পৰিষদৰ সদস্য পৰ্তুগাল নাটো, ইউৰো মণ্ডল, অ'ইচিডি আৰু পৰ্তুগীজ ভাষা দেশৰ সম্প্ৰদায়ৰ অন্যতম প্ৰতিষ্ঠাপক সদস্য আছিল।<ref name="modernportugal">{{cite web |title=Portugal |url=https://www.britannica.com/place/Portugal |website=Encyclopædia Britannica |access-date=4 May 2021}}</ref> == ব্যুৎপত্তিবিজ্ঞান == '''পৰ্তুগাল''' শব্দটো ৰোমান-চেলটিক স্থাননাম '''Portus Cale'''ৰ পৰা আহে,<ref>{{cite web|url=https://www.etymonline.com/word/portugal|title=Portugal – Origin and meaning of the name Portugal by Online Etymology Dictionary|website=Etymonline.com|access-date=25 January 2018|archive-date=20 February 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230220050255/https://www.etymonline.com/word/portugal|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=http://agal-gz.org/faq/lib/exe/fetch.php?media=contributos-pgl:sobre_a_origem_e_significado_da_palavra_portugal.pdf|title=Origem e significado das palavras Portugal e Galiza|website=agal-gz.org|access-date=25 February 2023|archive-date=3 December 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221203194424/http://agal-gz.org/faq/lib/exe/fetch.php?media=contributos-pgl:sobre_a_origem_e_significado_da_palavra_portugal.pdf|url-status=live}}</ref> যি বৰ্তমানৰ পৰ্টো আৰু ভিলা নোভা দে গাইয়া অঞ্চলৰ সংমিশ্ৰণ। "Portus" শব্দটোৰ উৎস [[লেটিন ভাষা]]ৰ ''portus'', যাৰ অৰ্থ "বন্দৰ"। "Cale" শব্দটোৰ অৰ্থ আৰু উৎপত্তি স্পষ্ট নহয়; প্ৰচলিত মত অনুসৰি, এইটো উত্তৰ-পশ্চিম আইবেৰিয়ান উপদ্বীপৰ গালাচি (বা গাল্লাচি) নামৰ এক চেলটিক জনগোষ্ঠীৰ পৰা উদ্ভৱ হৈছে।<ref>{{Cite web|url=https://www.academia.edu/31989410|title=Documentos dança portuguesa|first=Marcos|last=Winicius|via=academia.edu|access-date=12 April 2020|archive-date=17 August 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210817085223/https://www.academia.edu/31989410|url-status=live}}</ref> আন এটা তত্ত্ব মতে "Cale" শব্দটো চেলটিক ভাষাৰ "বন্দৰ"ৰ এক ৰূপ, আৰু আন কিছুমান মতে ই চেলটিক দেৱী "Cala"ৰ নামৰ পৰা আহে। আন এজন ফ্ৰেন্স পণ্ডিতৰ মতে এইটো ''Portus Gallus'' (গলসকলৰ বন্দৰ) ৰ পৰা আহিব পাৰে।<ref>{{cite web|url=https://books.google.com/books?id=MD8zAQAAMAAJ&q=portus+Gallus+etymologie+du+portugal&pg=PA441|title=Manuel géographique et statistique de l'Espagne et du Portugal ...|date=11 April 2018|publisher=Buisson|via=Google Books|access-date=17 November 2020|archive-date=2 February 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240202203433/https://books.google.com/books?id=MD8zAQAAMAAJ&q=portus+Gallus+etymologie+du+portugal&pg=PA441#v=snippet&q=portus%20Gallus%20etymologie%20du%20portugal&f=false|url-status=live}}</ref> খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ২০০ চনত দ্বিতীয় পুনিক যুদ্ধৰ সময়ত ৰোমানসকলে কাৰ্থাজীয়সকলৰ পৰা আইবেৰিয়াৰ অধিকাৰ লয় আৰু কেল নামৰ অঞ্চলটো দখল কৰি "Portus Cale" (Caleৰ বন্দৰ) নামেৰে অভিহিত কৰে আৰু ইয়াক গালেচিয়া প্ৰদেশত অন্তৰ্ভুক্ত কৰে। মধ্যযুগত ছুইবি আৰু ভিচিগোথসকলে এই অঞ্চলটো "Portucale" নামেৰে চিনাকি কৰিছিল। সপ্তম আৰু অষ্টম শতিকাৰ ভিতৰত "Portucale" নামটো পৰিবৰ্তিত হৈ "Portugale" হয়, আৰু নৱম শতিকাৰ ভিতৰত এই নামটো ডৌৰো নদী আৰু মিনহো নদীৰ মাজৰ অঞ্চলটো বুজাবলৈ ব্যৱহৃত হৈছিল। একাদশ আৰু দ্বাদশ শতিকাৰ ভিতৰত এই নামবোৰ "Portugale", "Portugallia", "Portvgallo" বা "Portvgalliae" ৰূপত দেখা পোৱা যায়, যি শেষত "Portugal" ৰূপত পৰিগণিত হয়। ==ইতিহাস== পৰ্তুগালৰ ইতিহাস প্ৰায় ৪ লাখ বছৰৰ আগৰ পৰাই অনুসন্ধান কৰিব পাৰি, যেতিয়া বৰ্তমানৰ পৰ্তুগালৰ অঞ্চলত হোমো হাইডেলবাৰ্গেন্সিছৰ বসতি আছিল। প্ৰায় দুটা শতিকা ধৰি আইবেৰিয়ান উপদ্বীপ ৰোমান বিজয়ৰ ফলত বৰ্তমানৰ পৰ্তুগালৰ দক্ষিণে লুচিটেনিয়া আৰু উত্তৰত গালেচিয়া প্ৰদেশ প্ৰতিষ্ঠা হয়। ৰোমৰ পতনৰ পিছত ৫ম আৰু অষ্টম শতিকাৰ ভিতৰত জাৰ্মাণিক জনগোষ্ঠীসমূহে এই ভূখণ্ড নিয়ন্ত্ৰণ কৰিছিল, য'ত ব্ৰাগাক কেন্দ্ৰ কৰি ছুইবি ৰাজ্য আৰু দক্ষিণত ভিচিগোথিক ৰাজ্যও আছিল। ৭১১–৭১৬ চনত ইছলামিক উমাইয়াদ খিলাফতৰ আক্ৰমণে ভিচিগোথ ৰাজ্য জয় কৰি ইছলামিক ষ্টেট অৱ আল-আন্দালুছ প্ৰতিষ্ঠা কৰে, লাহে লাহে আইবেৰিয়াৰ মাজেৰে আগবাঢ়ি যায়। ১০৯৫ চনত পৰ্তুগালে গালিচিয়া ৰাজ্যৰ পৰা বিচ্ছিন্ন হয়। বুৰ্গাণ্ডীৰ কাউণ্ট হেনৰীৰ পুত্ৰ আফনছ' হেনৰিকছে ১১৩৯ চনত নিজকে পৰ্তুগালৰ ৰজা ঘোষণা কৰে। ১২৪৯ চনত আলগাৰ্ভ (পৰ্তুগালৰ দক্ষিণতম প্ৰদেশ) মূৰৰ পৰা জয় কৰা হয় আৰু ১২৫৫ চনত লিছবন ৰাজধানী হয়। তেতিয়াৰ পৰা পৰ্তুগালৰ স্থল সীমা প্ৰায় অপৰিৱৰ্তিত হৈ আছে। প্ৰথমজন ৰজাৰ ৰাজত্বকালত পৰ্তুগীজসকলে সিংহাসনৰ ওপৰত হোৱা যুদ্ধত কেষ্টিলিয়ানসকলক পৰাস্ত কৰে (১৩৮৫) আৰু ইংলেণ্ডৰ সৈতে ৰাজনৈতিক মিত্ৰতা স্থাপন কৰে (১৩৮৬ চনত উইণ্ডচৰ সন্ধিৰ দ্বাৰা)। মধ্যযুগৰ শেষৰ ফালৰ পৰা ১৫ আৰু ১৬ শতিকাত ইউৰোপৰ " আৱিষ্কাৰ যুগ "ৰ সময়ত পৰ্তুগালে বিশ্ব শক্তিৰ মৰ্যাদা লাভ কৰে কাৰণ ই এক বিশাল সাম্ৰাজ্য গঢ়ি তুলিছিল। ১৫৭৮ চনত মৰক্কোত হোৱা আলকাচাৰ কুইবিৰ যুদ্ধৰ পৰা সামৰিক অৱনতিৰ লক্ষণ আৰম্ভ হয়; এই পৰাজয়ৰ ফলত ৰজা চেবাষ্টিয়ানৰ মৃত্যু হয় আৰু উচ্চ সম্ভ্ৰান্ত লোকৰ বহু লোকক কাৰাগাৰত ভৰোৱা হয়, যাক বহুত খৰচ কৰি মুক্তিপণ দিবলগীয়া হয়। ইয়াৰ ফলত ১৫৮০ চনৰ পৰা ১৬৪০ চনত চতুৰ্থ জনৰ নেতৃত্বত পৰ্তুগীজ পুনৰুদ্ধাৰ যুদ্ধৰ আৰম্ভণিৰ ভিতৰত স্পেইনৰ সৈতে ৬০ বছৰীয়া বংশগত সংঘৰ জৰিয়তে পৰ্তুগালৰ ৮০০ বছৰীয়া স্বাধীনতাত সামান্য বাধাৰ সৃষ্টি হয় ইয়াৰ উপৰিও এটা কাৰক, কিয়নো পৰ্তুগালে আক্ৰমণৰ বাবে জাহাজৰ অৰিহণা যোগাবলগীয়া হৈছিল। ১৭৫৫ চনত ভূমিকম্পত ইয়াৰ ৰাজধানী চহৰৰ বহু অংশ ধ্বংস হোৱা, নেপোলিয়ন যুদ্ধৰ সময়ত দখল কৰা আৰু ১৮২২ চনত ইয়াৰ সৰ্ববৃহৎ উপনিবেশ ব্ৰাজিল হেৰুৱাই পেলোৱা আদিও আছিল।<ref>{{cite web|url=https://www.migrationpolicy.org/article/portugal-seeks-balance-emigration-immigration |title=Portugal Seeks Balance of Emigration, Immigration |publisher=Migrationinformation.org |date=2002-08-09 |access-date=2024-12-19}}</ref> ১৯১০ চনত বিপ্লৱে ৰাজতন্ত্ৰক পদচ্যুত কৰে। ১৯২৬ চনত হোৱা সামৰিক অভ্যুত্থানে একনায়কত্ববাদ স্থাপন কৰে আৰু ১৯৭৪ চনত আন এক অভ্যুত্থানলৈকে চলি থাকে। নতুন চৰকাৰে ব্যাপক গণতান্ত্ৰিক সংস্কাৰ আৰম্ভ কৰে আৰু ১৯৭৫ চনত পৰ্তুগালৰ সকলো আফ্ৰিকান উপনিবেশকে স্বাধীনতা প্ৰদান কৰে পৰ্তুগীজ ভাষাৰ দেশসমূহ . ১৯৮৬ চনত ই ইউৰোপীয় অৰ্থনৈতিক সম্প্ৰদায় (বৰ্তমান ইউৰোপীয় সংঘ)ত প্ৰৱেশ কৰে। ==ভূগোল== পৰ্তুগাল পশ্চিম [[ইউৰোপ][ৰ এখন উপকূলীয় ৰাষ্ট্ৰ, আইবেৰিয়ান উপদ্বীপৰ পশ্চিম মূৰত অৱস্থিত, [[স্পেইন]]ৰ সীমাৰেখাত (ইয়াৰ উত্তৰ আৰু পূব সীমান্তত: মুঠ ১২১৫ কিলোমিটাৰ (৭৫৫ মাইল))। পৰ্তুগীজ ভূখণ্ডত [[আটলাণ্টিক মহাসাগৰ]]ৰ শৃংখলাবদ্ধ দ্বীপপুঞ্জ (আজোৰছ আৰু মাদেইৰা)ও অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে, যিবোৰ উত্তৰ আটলাণ্টিকৰ কাষৰীয়া কৌশলগত দ্বীপ । জিব্ৰাল্টাৰ জলদ্বীপৰ পৰা অতি দক্ষিণ অংশ বেছি দূৰত নহয়, যাৰ ফলত ভূমধ্য সাগৰলৈ যায়৷ মুঠতে দেশখনৰ মাটিকালি ৯২,০৯০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৫,৫৬০ বৰ্গমাইল) যাৰ ভিতৰত ৯১,৪৭০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৫,৩২০ বৰ্গমাইল) মাটি আৰু ৬২০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৪০ বৰ্গমাইল) পানী।<ref>{{cite web | url= https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/portugal/ | title= Portugal | publisher= CIA - The World Factbook | access-date= 2009-11-28}}</ref> এই সংজ্ঞাসমূহৰ পিছতো পৰ্তুগাল-স্পেইন সীমান্ত দুয়োখন দেশৰ মাজত এক অমীমাংসিত ভূখণ্ডীয় বিবাদ হৈয়ে আছে। ১৮০১ চনত স্পেইনে অলিভেঞ্জা দখল কৰাৰ আৰম্ভণিৰ পৰাই পৰ্তুগালে কায়া আৰু ৰিবেইৰা দে কুংকছ নদীৰ বদ্বীপৰ মাজৰ সীমান্তক স্বীকৃতি নিদিয়ে। এই ভূখণ্ড যদিও বাস্তৱিকতে স্পেনিছ দখলৰ অধীনত আছে, তথাপিও পৰ্তুগালৰ এটা ডি জুৰ অংশ হৈয়েই আছে, ফলস্বৰূপে এই অঞ্চলত এতিয়াৰ পৰা কোনো সীমান্ত স্বীকৃতি দিয়া হোৱা নাই।<ref>{{cite web |title=A questão de Olivença |url=http://www.olivenca.org/litigio.htm |publisher=olivenca.org |access-date=29 January 2021 |archive-date=3 February 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210203173035/http://www.olivenca.org/litigio.htm |url-status=dead }}</ref> ==তথ্যসূত্ৰ== [[শ্ৰেণী:দেশ]] [[শ্ৰেণী:ইউৰোপ]] t6csivow5nw2mowbn2aky4z14jvdcyu 514395 514394 2025-06-02T12:18:41Z Kandarpajit Kallol 6257 514395 wikitext text/x-wiki {{Infobox country | conventional_long_name = পৰ্তুগীজ গণৰাজ্য | native_name = República Portuguesa | common_name = পৰ্তুগাল | image_flag = Flag of Portugal (official).svg | image_coat = Coat of arms of Portugal.svg | coa_size = 110 | national_anthem = <br/>{{lang|pt|A Portuguesa}}<br />"The Portuguese"<br /><div style="display:inline-block; margin-top:0.4em; ">[[File:Hino Nacional da Republica Portuguesa.ogg]]</div> | image_map = {{Switcher|[[File:EU-Portugal (orthographic projection).svg|upright=1.15|frameless]]|Show globe|[[File:EU-Portugal with islands circled.svg|upright=1.15|frameless]]|Show map of the European Union|default=1}} | map_caption = {{map caption|location_color=dark green|region=ইউৰোপ|region_color=dark grey|subregion=ইউৰোপীয় সংঘ|subregion_color=green}} | capital = লিছবন | coordinates = {{Coord|38|46|N|9|9|W|type:city}} | largest_city = লিছবন | official_languages = পৰ্তুগীজ ভাষা | recognised_languages = মিৰান্দীজ ভাষা{{efn|name="pt lang"|মিৰান্দীজ ভাষা, টেৰ্ৰা ডি মিৰান্দা অঞ্চলত কোৱা হয়, ১৯৯৯ চনত চৰকাৰে স্বীকৃতি প্ৰদান কৰে (''Lei n.° 7/99 de 29 de Janeiro''),<ref name="Mirandese">{{cite web |url=https://mirandes.no.sapo.pt/LMPSlei.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20020318130143/http://mirandes.no.sapo.pt/LMPSlei.html |url-status=dead |archive-date=18 March 2002 |title=Reconhecimento oficial de direitos linguísticos da comunidade mirandesa (মিৰান্দীজ ভাষা-ব্যৱহাৰকাৰীসকলৰ ভাষাগত অধিকাৰৰ স্বীকৃতি) |publisher=লিছবন বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ভাষাবিজ্ঞান কেন্দ্ৰ |access-date=2 December 2015 }}</ref> যিয়ে ইয়াক চৰকাৰীভাৱে ব্যৱহাৰৰ অধিকাৰ প্ৰদান কৰে।<ref name="Euromosaic study Mirandese">[http://bookshop.europa.eu/en/euromosaic-pbC29295845/downloads/C2-92-95-845-EN-C/C29295845ENC_001.pdf?FileName=C29295845ENC_001.pdf&SKU=C29295845ENC_PDF&CatalogueNumber=C2-92-95-845-EN-C ইউৰোম'জাইক অধ্যয়ন, পৰ্তুগালত মিৰান্দীজ ভাষা] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160205202451/http://bookshop.europa.eu/en/euromosaic-pbC29295845/downloads/C2-92-95-845-EN-C/C29295845ENC_001.pdf?FileName=C29295845ENC_001.pdf&SKU=C29295845ENC_PDF&CatalogueNumber=C2-92-95-845-EN-C |date=5 February 2016 }}, ইউৰোপীয় কমিচনৰ ৱেবচাইট। }}</ref>}}<br />পৰ্তুগাল সাংকেতিক ভাষা {{Infobox | child = yes | label1 = ৰাষ্ট্ৰীয়তা (২০২৩)<ref name="aima"/> | data1 = {{Unbulleted list |৮৭.৮% পৰ্তুগাল লোক | ১২.২% বিদেশী }} }} | religion = {{unbulleted list |{{Tree list}} * ৮৪.৮% খ্ৰীষ্টান ধৰ্ম ** ৮০.২% ৰোমান কেথলিক ** ৪.৬% অন্যান্য খ্ৰীষ্টান {{Tree list/end}} | ১৪.১% ধৰ্মহীনতা | ১.১% অন্যান্য }} | religion_ref = <ref name="Censos2021"/> | demonym = পৰ্তুগাল | government_type = এককেন্দ্ৰিক অৰ্ধ-ৰাষ্ট্ৰপতি প্ৰজাতন্ত্ৰ<ref>{{Cite web|url=http://www.constituteproject.org/constitution/Portugal_2005.pdf|title=পৰ্তুগালৰ সংবিধান, প্ৰস্তাৱনা|access-date=17 March 2018|archive-date=17 March 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180317103114/https://www.constituteproject.org/constitution/Portugal_2005.pdf|url-status=live}}</ref> | leader_title1 = ৰাষ্ট্ৰপতি | leader_name1 = মাৰ্সেলো ৰেবেলো ডে ছৌজা | leader_title2 = প্ৰধানমন্ত্ৰী | leader_name2 = লুইছ মন্তেনেগ্ৰু | leader_title3 = ৰাষ্ট্ৰীয় সংসদৰ অধ্যক্ষ | leader_name3 = জঁছে পেদ্ৰো আগুইয়াৰ-ব্ৰাংকু | legislature = ৰিপাব্লিক সংসদ | sovereignty_type = স্থাপনা | established_event1 = পৰ্তুগাল কাউণ্টি | established_date1 = ৮৬৮ | established_event2 = ছাও মামেদৰ যুদ্ধ | established_date2 = ২৪ জুন ১১২৮ | established_event3 = ঔৰিকৰ যুদ্ধ | established_date3 = ২৫ জুলাই ১১৩৯ | established_event4 = জামোৰাৰ চুক্তি | established_date4 = ৫ অক্টোবৰ ১১৪৩ | established_event5 = ''Manifestis Probatum'' | established_date5 = ২৩ মে’ ১১৭৯ | established_event6 = পুনঃস্থাপনা যুদ্ধ | established_date6 = ১ ডিচেম্বৰ ১৬৪০ | established_event7 = সংবিধান (১৮২২) | established_date7 = ২৩ ছেপ্টেম্বৰ ১৮২২ | established_event8 = ৫ অক্টোবৰ বিপ্লৱ | established_date8 = ৫ অক্টোবৰ ১৯১০ | established_event9 = কাৰণেচন বিপ্লৱ | established_date9 = ২৫ এপ্ৰিল ১৯৭৪ | established_event10 = সংবিধান | established_date10 = ২৫ এপ্ৰিল ১৯৭৬ | area_km2 = ৯২,২৩০ | area_footnote = <ref>{{Cite web|url=https://www.ine.pt/xportal/xmain?xpid=INE&xpgid=ine_indicadores&contecto=pi&indOcorrCod=0008350&selTab=tab0|title=পৰ্তুগালৰ পৰিসংখ্যা|publisher=INE|access-date=5 July 2023}}</ref> | area_rank = ১০৯তম | area_sq_mi = ৫৭,২৯৮ | percent_water = ১.২ (২০১৫)<ref>{{cite web|title=পৃষ্ঠ জলসম্পদ আৰু পৰিৱৰ্তন|access-date=11 October 2020|publisher=OECD|url=https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=SURFACE_WATER}}</ref> | population_estimate_rank = ৮৮তম | population_estimate = ১,০৬৩৯,৭২৬ জন<ref>{{cite web|url=https://www.ine.pt/xportal/xmain?xpid=INE&xpgid=ine_destaques&DESTAQUESdest_boui=645507713&DESTAQUESmodo=2|title=২০২৩: জনসংখ্যা ১০.৬ মিলিয়ন অতিক্ৰম|publisher=INE|access-date=18 June 2024}}</ref> | population_census = ১,০৩৪৩,০৬৬ জন<ref name="Stat Portugal"/> | population_estimate_year = ২০২৩ | population_census_year = ২০২১ | population_density_km2 = ১১৫.৪ | GDP_PPP = $৫৩৬.০৯৬ বিলিয়ন | GDP_PPP_year = ২০২৫ | GDP_PPP_rank = ৫১তম | GDP_PPP_per_capita = $৫০,০৩৭ | GDP_PPP_per_capita_rank = ৪১তম | GDP_nominal = $৩২১.৪৪০ বিলিয়ন | GDP_nominal_year = ২০২৫ | GDP_nominal_rank = ৪৫তম | GDP_nominal_per_capita = $৩০,০০২ | GDP_nominal_per_capita_rank = ৪০তম | Gini = ৩১.৯ | Gini_year = ২০২৪ | Gini_change = হ্ৰাস | HDI = ০.৮৭০<ref name="HDI2023">{{cite web |url=http://hdr.undp.org/en/composite/HDI |title=Human Development Report 2023/24 |publisher=United Nations Development Programme |access-date=17 March 2024}}</ref> | HDI_year = ২০২৩ | HDI_change = বৃদ্ধি | HDI_rank = ৩৭তম | currency = ইউৰো (EUR, €) | currency_code = EUR | time_zone = পূৰ্ব ইউৰোপীয় সময় (UTC) | utc_offset = +০১:০০ | time_zone_DST = মধ্য ইউৰোপীয় গ্ৰীষ্মকালীন সময় (UTC+০২:০০) | utc_offset_DST = +০২:০০ | date_format = dd-mm-yyyy (AD) | drives_on = সোঁফালে | calling_code = +৩৫১ | cctld = .pt }} '''পৰ্তুগাল''', আনুষ্ঠানিকভাৱে '''পৰ্তুগীজ গণৰাজ্য''' ({{lang-pt|República Portuguesa}}), দক্ষিণ-পশ্চিম [[ইউৰোপ]]ৰ আইবেৰিয়ান উপদ্বীপৰ এখন দেশ। ইউৰোপ মহাদেশীয় আটাইতকৈ পশ্চিমীয়া বিন্দুটোৰ সৈতে পৰ্তুগালে ইয়াৰ উত্তৰ আৰু পূব দিশত স্পেইনৰ সীমাৰেখাৰে আবৃত, যাৰ সৈতে ই ইউৰোপীয় সংঘৰ আটাইতকৈ দীঘলীয়া নীৰৱচ্ছিন্ন সীমান্তৰ অংশীদাৰ; দক্ষিণ আৰু পশ্চিমে উত্তৰ [[আটলাণ্টিক মহাসাগৰ]]; আৰু পশ্চিম আৰু দক্ষিণ-পশ্চিমে আজোৰছ আৰু মাদেইৰাৰ মেকাৰোনেছিয়ান দ্বীপপুঞ্জ আছে, যিবোৰ পৰ্তুগালৰ দুটা স্বায়ত্তশাসিত অঞ্চল। লিছবন ৰাজধানী আৰু সৰ্ববৃহৎ চহৰ, তাৰ পিছতে পৰ্টো, যি একমাত্ৰ আন মহানগৰ। পশ্চিম আইবেৰিয়ান উপদ্বীপত প্ৰাগঐতিহাসিক যুগৰ পৰাই অবিৰতভাৱে বসতি হৈ আহিছে, বসতিৰ আদিম চিন খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৫৫০০ চনৰ পৰা।<ref name="prehistory">{{cite book |last1=Traganos |first1=Dimosthenis |title=European Landscapes from Mountain to Sea |chapter=Chapter 3: Portugal |publisher=Springer |year=2016 |pages=26–27 |isbn=9783319253765}}</ref> খ্ৰীষ্টপূৰ্ব প্ৰথম সহস্ৰাব্দত কেলটিক আৰু আইবেৰিয়ান জনগোষ্ঠীসমূহৰ আগমন ঘটে। খ্ৰীষ্টপূৰ্ব দ্বিতীয় শতিকাত এই অঞ্চল ৰোমান নিয়ন্ত্ৰণলৈ আহে। খ্ৰীষ্টীয় পঞ্চম শতিকাৰ পৰা অষ্টম শতিকালৈকে জাৰ্মাণিক জনগোষ্ঠী আৰু এলানসকলে একেৰাহে শাসন কৰিছিল। অষ্টম শতিকাত মুছলমানসকলে মূল ভূখণ্ড পৰ্তুগাল আক্ৰমণ কৰে, কিন্তু ক্ৰমান্বয়ে খ্ৰীষ্টান ৰিকনকুইষ্টাই তেওঁলোকক বহিষ্কাৰ কৰে আৰু ১২৩৮ চনৰ পৰা ১২৪৯ চনৰ ভিতৰত আলগাৰ্ভ দখল কৰি শিখৰত উপনীত হয়। ১১৭৯ চনত ''মেনিফেষ্টিছ প্ৰ'বেটাম''।<ref name="history1">{{cite book |last=Disney |first=A. R. |title=A History of Portugal and the Portuguese Empire |volume=1 |publisher=Cambridge University Press |year=2009 |pages=50–75 |isbn=9780521738224}}</ref> আৱিষ্কাৰ যুগৰ অন্যতম প্ৰাথমিক অংশগ্ৰহণকাৰী হিচাপে পৰ্তুগালে নৌ বিজ্ঞানত কেইবাটাও উন্নতি সাধন কৰিছিল, য'ত ভল্টা ডু মাৰ নেভিগেচনেল কৌশল উদ্ভাৱন কৰা হৈছিল, যিয়ে মুকলি সাগৰত নিৰাপদ যাত্ৰা-ভ্ৰমণ সম্ভৱ কৰি তুলিছিল — বিশ্ব ইতিহাসৰ এটা ডাঙৰ টাৰ্নিং পইণ্ট।<ref name="discovery">{{cite book |last=Boxer |first=Charles R. |title=The Portuguese Seaborne Empire 1415–1825 |publisher=Hutchinson |year=1969 |pages=22–45}}</ref> পৰ্তুগালে মাদেইৰা আৰু আজোৰছত বসতি স্থাপন কৰি এটা প্ৰভাৱশালী সামুদ্ৰিক সাম্ৰাজ্য প্ৰতিষ্ঠা কৰে যি বেছিভাগেই দক্ষিণ আটলাণ্টিক আৰু ভাৰত মহাসাগৰৰ উপকূলৰ কাষেৰে বিস্তৃত আছিল।<ref name="empire1">{{cite book |last=Russell-Wood |first=A. J. R. |title=The Portuguese Empire, 1415–1808: A World on the Move |publisher=Johns Hopkins University Press |year=1998 |pages=10–38 |isbn=9780801859557}}</ref> পৰ্তুগীজসকল প্ৰথম ইউৰোপীয়সকলৰ ভিতৰত আছিল যিয়ে নতুন ভূখণ্ড আৰু সাগৰীয় পথসমূহ অন্বেষণ আৰু আৱিষ্কাৰ কৰিছিল, বসতি, উপনিবেশ আৰু বাণিজ্যিক চকীসমূহৰ এক বিশ্বব্যাপী বাণিজ্যিক নেটৱৰ্ক স্থাপন কৰিছিল।<ref name="empire2">{{cite book |last=Newitt |first=Malyn |title=A History of Portuguese Overseas Expansion 1400–1668 |publisher=Routledge |year=2005 |pages=60–100 |isbn=9780415229891}}</ref> ১৫৮০ চনৰ আৰম্ভণিতে বংশগত সংকটৰ ফলত আইবেৰিয়ান সংঘ (১৫৮০–১৬৪০)ৰ সৃষ্টি হয়, যিয়ে পৰ্তুগালক স্পেনিছ শাসনৰ অধীনত একত্ৰিত কৰে,<ref name="iberianunion">{{cite book |last=Livermore |first=H. V. |title=A New History of Portugal |publisher=Cambridge University Press |year=1969 |pages=160–175}}</ref> ইয়াৰ ক্ৰমান্বয়ে বিশ্ব শক্তি হিচাপে অৱনতি ঘটে।<ref name="decline">{{cite book |last=Bethencourt |first=Francisco |title=The Inquisition: A Global History, 1478–1834 |publisher=CUP |year=2009 |pages=200–220 |isbn=9780521732512}}</ref> ১৬৪০ চনত পৰ্তুগীজৰ সাৰ্বভৌমত্ব পুনৰ লাভ কৰা হয় আৰু ইয়াৰ পিছত ১৬৮৮ চনলৈকে চলি থকা ব্যয়বহুল আৰু দীঘলীয়া যুদ্ধ হয়, আনহাতে ১৭৫৫ চনৰ লিছবন ভূমিকম্পই চহৰখন ধ্বংস কৰে আৰু সাম্ৰাজ্যৰ অৰ্থনীতিৰ অধিক ক্ষতি কৰে।<ref name="lisbonearthquake">{{cite web |title=Lisbon Earthquake of 1755 |url=https://www.britannica.com/event/Lisbon-earthquake-of-1755 |website=Encyclopædia Britannica |access-date=4 May 2021}}</ref> ১৮০৭ চনত নেপোলিয়ন যুদ্ধই ৰাজধানী [[ব্ৰাজিল]]লৈ স্থানান্তৰিত কৰে, যাৰ ফলত ইয়াক উপনিবেশৰ পৰা ৰাজ্যলৈ উন্নীত কৰা হয় আৰু ১৮২২ চনত ইয়াৰ স্বাধীনতাৰ শিখৰত উপনীত হয় আৰু সাংবিধানিক ৰাজতন্ত্ৰৰ সমৰ্থক আৰু নিৰপেক্ষ ৰাজতন্ত্ৰবাদীসকলৰ মাজত গৃহযুদ্ধ (১৮২৮–১৮৩৪) ৰ সূচনা হয়।<ref name="napoleon">{{cite book |last=Maxwell |first=Kenneth |title=Conflicts and Conspiracies: Brazil and Portugal, 1750–1808 |publisher=Cambridge University Press |year=1973 |pages=143–175 |isbn=9780521203197}}</ref> ১৯১০ চনৰ ৫ অক্টোবৰৰ বিপ্লৱলৈকে ৰাজতন্ত্ৰ স্থায়ী হৈ থাকে আৰু ইয়াৰ ঠাইত প্ৰথম গণৰাজ্য গঠন হয়। তাৰ পিছত ইয়াৰ ঠাইত স্বৈৰাচাৰী ''ডিটাডুৰা নেচনেল'' আৰু তাৰ পিছত ''ইষ্টাডো নভো''লৈ পৰিণত হয়।<ref name="estado-novo">{{cite book |last=Wiarda |first=Howard J. |title=Corporatism and Development: The Portuguese Experience |publisher=University of Massachusetts Press |year=1977 |pages=80–110 |isbn=9780870231941}}</ref> ১৯৭৪ চনত কাৰ্নেচন বিপ্লৱৰ পিছত গণতন্ত্ৰ পুনৰুদ্ধাৰ হয়, যিয়ে পৰ্তুগীজ ঔপনিৱেশিক যুদ্ধৰ অন্ত পেলায় আৰু পৰ্তুগালৰ শেষৰটো আফ্ৰিকান ভূখণ্ডক স্বাধীনতা লাভ কৰিবলৈ অনুমতি দিয়ে।<ref name="carnation">{{cite book |last=Maxwell |first=Kenneth |title=The Making of Portuguese Democracy |publisher=Cambridge University Press |year=1995 |pages=1–20 |isbn=9780521483407}}</ref> পৰ্তুগালৰ সাম্ৰাজ্যবাদী ইতিহাসে এক বিশাল সাংস্কৃতিক উত্তৰাধিকাৰ এৰি থৈ গৈছে, বিশ্বজুৰি প্ৰায় ৩০ কোটি [[পৰ্তুগীজ ভাষা|পৰ্তুগীজ ভাষী]] আছে। আজি ই এখন উন্নত দেশ, যাৰ উন্নত অৰ্থনীতি মূলতঃ সেৱা, উদ্যোগ আৰু পৰ্যটনৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল। ৰাষ্ট্ৰসংঘ, ইউৰোপীয় সংঘ, শ্বেংগেন অঞ্চল আৰু ইউৰোপ পৰিষদৰ সদস্য পৰ্তুগাল নাটো, ইউৰো মণ্ডল, অ'ইচিডি আৰু পৰ্তুগীজ ভাষা দেশৰ সম্প্ৰদায়ৰ অন্যতম প্ৰতিষ্ঠাপক সদস্য আছিল।<ref name="modernportugal">{{cite web |title=Portugal |url=https://www.britannica.com/place/Portugal |website=Encyclopædia Britannica |access-date=4 May 2021}}</ref> == ব্যুৎপত্তিবিজ্ঞান == '''পৰ্তুগাল''' শব্দটো ৰোমান-চেলটিক স্থাননাম '''Portus Cale'''ৰ পৰা আহে,<ref>{{cite web|url=https://www.etymonline.com/word/portugal|title=Portugal – Origin and meaning of the name Portugal by Online Etymology Dictionary|website=Etymonline.com|access-date=25 January 2018|archive-date=20 February 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230220050255/https://www.etymonline.com/word/portugal|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=http://agal-gz.org/faq/lib/exe/fetch.php?media=contributos-pgl:sobre_a_origem_e_significado_da_palavra_portugal.pdf|title=Origem e significado das palavras Portugal e Galiza|website=agal-gz.org|access-date=25 February 2023|archive-date=3 December 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221203194424/http://agal-gz.org/faq/lib/exe/fetch.php?media=contributos-pgl:sobre_a_origem_e_significado_da_palavra_portugal.pdf|url-status=live}}</ref> যি বৰ্তমানৰ পৰ্টো আৰু ভিলা নোভা দে গাইয়া অঞ্চলৰ সংমিশ্ৰণ। "Portus" শব্দটোৰ উৎস [[লেটিন ভাষা]]ৰ ''portus'', যাৰ অৰ্থ "বন্দৰ"। "Cale" শব্দটোৰ অৰ্থ আৰু উৎপত্তি স্পষ্ট নহয়; প্ৰচলিত মত অনুসৰি, এইটো উত্তৰ-পশ্চিম আইবেৰিয়ান উপদ্বীপৰ গালাচি (বা গাল্লাচি) নামৰ এক চেলটিক জনগোষ্ঠীৰ পৰা উদ্ভৱ হৈছে।<ref>{{Cite web|url=https://www.academia.edu/31989410|title=Documentos dança portuguesa|first=Marcos|last=Winicius|via=academia.edu|access-date=12 April 2020|archive-date=17 August 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210817085223/https://www.academia.edu/31989410|url-status=live}}</ref> আন এটা তত্ত্ব মতে "Cale" শব্দটো চেলটিক ভাষাৰ "বন্দৰ"ৰ এক ৰূপ, আৰু আন কিছুমান মতে ই চেলটিক দেৱী "Cala"ৰ নামৰ পৰা আহে। আন এজন ফ্ৰেন্স পণ্ডিতৰ মতে এইটো ''Portus Gallus'' (গলসকলৰ বন্দৰ) ৰ পৰা আহিব পাৰে।<ref>{{cite web|url=https://books.google.com/books?id=MD8zAQAAMAAJ&q=portus+Gallus+etymologie+du+portugal&pg=PA441|title=Manuel géographique et statistique de l'Espagne et du Portugal ...|date=11 April 2018|publisher=Buisson|via=Google Books|access-date=17 November 2020|archive-date=2 February 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240202203433/https://books.google.com/books?id=MD8zAQAAMAAJ&q=portus+Gallus+etymologie+du+portugal&pg=PA441#v=snippet&q=portus%20Gallus%20etymologie%20du%20portugal&f=false|url-status=live}}</ref> খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ২০০ চনত দ্বিতীয় পুনিক যুদ্ধৰ সময়ত ৰোমানসকলে কাৰ্থাজীয়সকলৰ পৰা আইবেৰিয়াৰ অধিকাৰ লয় আৰু কেল নামৰ অঞ্চলটো দখল কৰি "Portus Cale" (Caleৰ বন্দৰ) নামেৰে অভিহিত কৰে আৰু ইয়াক গালেচিয়া প্ৰদেশত অন্তৰ্ভুক্ত কৰে। মধ্যযুগত ছুইবি আৰু ভিচিগোথসকলে এই অঞ্চলটো "Portucale" নামেৰে চিনাকি কৰিছিল। সপ্তম আৰু অষ্টম শতিকাৰ ভিতৰত "Portucale" নামটো পৰিবৰ্তিত হৈ "Portugale" হয়, আৰু নৱম শতিকাৰ ভিতৰত এই নামটো ডৌৰো নদী আৰু মিনহো নদীৰ মাজৰ অঞ্চলটো বুজাবলৈ ব্যৱহৃত হৈছিল। একাদশ আৰু দ্বাদশ শতিকাৰ ভিতৰত এই নামবোৰ "Portugale", "Portugallia", "Portvgallo" বা "Portvgalliae" ৰূপত দেখা পোৱা যায়, যি শেষত "Portugal" ৰূপত পৰিগণিত হয়। ==ইতিহাস== পৰ্তুগালৰ ইতিহাস প্ৰায় ৪ লাখ বছৰৰ আগৰ পৰাই অনুসন্ধান কৰিব পাৰি, যেতিয়া বৰ্তমানৰ পৰ্তুগালৰ অঞ্চলত হোমো হাইডেলবাৰ্গেন্সিছৰ বসতি আছিল। প্ৰায় দুটা শতিকা ধৰি আইবেৰিয়ান উপদ্বীপ ৰোমান বিজয়ৰ ফলত বৰ্তমানৰ পৰ্তুগালৰ দক্ষিণে লুচিটেনিয়া আৰু উত্তৰত গালেচিয়া প্ৰদেশ প্ৰতিষ্ঠা হয়। ৰোমৰ পতনৰ পিছত ৫ম আৰু অষ্টম শতিকাৰ ভিতৰত জাৰ্মাণিক জনগোষ্ঠীসমূহে এই ভূখণ্ড নিয়ন্ত্ৰণ কৰিছিল, য'ত ব্ৰাগাক কেন্দ্ৰ কৰি ছুইবি ৰাজ্য আৰু দক্ষিণত ভিচিগোথিক ৰাজ্যও আছিল। ৭১১–৭১৬ চনত ইছলামিক উমাইয়াদ খিলাফতৰ আক্ৰমণে ভিচিগোথ ৰাজ্য জয় কৰি ইছলামিক ষ্টেট অৱ আল-আন্দালুছ প্ৰতিষ্ঠা কৰে, লাহে লাহে আইবেৰিয়াৰ মাজেৰে আগবাঢ়ি যায়। ১০৯৫ চনত পৰ্তুগালে গালিচিয়া ৰাজ্যৰ পৰা বিচ্ছিন্ন হয়। বুৰ্গাণ্ডীৰ কাউণ্ট হেনৰীৰ পুত্ৰ আফনছ' হেনৰিকছে ১১৩৯ চনত নিজকে পৰ্তুগালৰ ৰজা ঘোষণা কৰে। ১২৪৯ চনত আলগাৰ্ভ (পৰ্তুগালৰ দক্ষিণতম প্ৰদেশ) মূৰৰ পৰা জয় কৰা হয় আৰু ১২৫৫ চনত লিছবন ৰাজধানী হয়। তেতিয়াৰ পৰা পৰ্তুগালৰ স্থল সীমা প্ৰায় অপৰিৱৰ্তিত হৈ আছে। প্ৰথমজন ৰজাৰ ৰাজত্বকালত পৰ্তুগীজসকলে সিংহাসনৰ ওপৰত হোৱা যুদ্ধত কেষ্টিলিয়ানসকলক পৰাস্ত কৰে (১৩৮৫) আৰু ইংলেণ্ডৰ সৈতে ৰাজনৈতিক মিত্ৰতা স্থাপন কৰে (১৩৮৬ চনত উইণ্ডচৰ সন্ধিৰ দ্বাৰা)। মধ্যযুগৰ শেষৰ ফালৰ পৰা ১৫ আৰু ১৬ শতিকাত ইউৰোপৰ " আৱিষ্কাৰ যুগ "ৰ সময়ত পৰ্তুগালে বিশ্ব শক্তিৰ মৰ্যাদা লাভ কৰে কাৰণ ই এক বিশাল সাম্ৰাজ্য গঢ়ি তুলিছিল। ১৫৭৮ চনত মৰক্কোত হোৱা আলকাচাৰ কুইবিৰ যুদ্ধৰ পৰা সামৰিক অৱনতিৰ লক্ষণ আৰম্ভ হয়; এই পৰাজয়ৰ ফলত ৰজা চেবাষ্টিয়ানৰ মৃত্যু হয় আৰু উচ্চ সম্ভ্ৰান্ত লোকৰ বহু লোকক কাৰাগাৰত ভৰোৱা হয়, যাক বহুত খৰচ কৰি মুক্তিপণ দিবলগীয়া হয়। ইয়াৰ ফলত ১৫৮০ চনৰ পৰা ১৬৪০ চনত চতুৰ্থ জনৰ নেতৃত্বত পৰ্তুগীজ পুনৰুদ্ধাৰ যুদ্ধৰ আৰম্ভণিৰ ভিতৰত স্পেইনৰ সৈতে ৬০ বছৰীয়া বংশগত সংঘৰ জৰিয়তে পৰ্তুগালৰ ৮০০ বছৰীয়া স্বাধীনতাত সামান্য বাধাৰ সৃষ্টি হয় ইয়াৰ উপৰিও এটা কাৰক, কিয়নো পৰ্তুগালে আক্ৰমণৰ বাবে জাহাজৰ অৰিহণা যোগাবলগীয়া হৈছিল। ১৭৫৫ চনত ভূমিকম্পত ইয়াৰ ৰাজধানী চহৰৰ বহু অংশ ধ্বংস হোৱা, নেপোলিয়ন যুদ্ধৰ সময়ত দখল কৰা আৰু ১৮২২ চনত ইয়াৰ সৰ্ববৃহৎ উপনিবেশ ব্ৰাজিল হেৰুৱাই পেলোৱা আদিও আছিল।<ref>{{cite web|url=https://www.migrationpolicy.org/article/portugal-seeks-balance-emigration-immigration |title=Portugal Seeks Balance of Emigration, Immigration |publisher=Migrationinformation.org |date=2002-08-09 |access-date=2024-12-19}}</ref> ১৯১০ চনত বিপ্লৱে ৰাজতন্ত্ৰক পদচ্যুত কৰে। ১৯২৬ চনত হোৱা সামৰিক অভ্যুত্থানে একনায়কত্ববাদ স্থাপন কৰে আৰু ১৯৭৪ চনত আন এক অভ্যুত্থানলৈকে চলি থাকে। নতুন চৰকাৰে ব্যাপক গণতান্ত্ৰিক সংস্কাৰ আৰম্ভ কৰে আৰু ১৯৭৫ চনত পৰ্তুগালৰ সকলো আফ্ৰিকান উপনিবেশকে স্বাধীনতা প্ৰদান কৰে পৰ্তুগীজ ভাষাৰ দেশসমূহ . ১৯৮৬ চনত ই ইউৰোপীয় অৰ্থনৈতিক সম্প্ৰদায় (বৰ্তমান ইউৰোপীয় সংঘ)ত প্ৰৱেশ কৰে। ==ভূগোল== পৰ্তুগাল পশ্চিম [[ইউৰোপ]]ৰ এখন উপকূলীয় ৰাষ্ট্ৰ, আইবেৰিয়ান উপদ্বীপৰ পশ্চিম মূৰত অৱস্থিত, [[স্পেইন]]ৰ সীমাৰেখাত (ইয়াৰ উত্তৰ আৰু পূব সীমান্তত: মুঠ ১২১৫ কিলোমিটাৰ (৭৫৫ মাইল))। পৰ্তুগীজ ভূখণ্ডত [[আটলাণ্টিক মহাসাগৰ]]ৰ শৃংখলাবদ্ধ দ্বীপপুঞ্জ (আজোৰছ আৰু মাদেইৰা)ও অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে, যিবোৰ উত্তৰ আটলাণ্টিকৰ কাষৰীয়া কৌশলগত দ্বীপ । জিব্ৰাল্টাৰ জলদ্বীপৰ পৰা অতি দক্ষিণ অংশ বেছি দূৰত নহয়, যাৰ ফলত ভূমধ্য সাগৰলৈ যায়৷ মুঠতে দেশখনৰ মাটিকালি ৯২,০৯০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৫,৫৬০ বৰ্গমাইল) যাৰ ভিতৰত ৯১,৪৭০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৫,৩২০ বৰ্গমাইল) মাটি আৰু ৬২০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৪০ বৰ্গমাইল) পানী।<ref>{{cite web | url= https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/portugal/ | title= Portugal | publisher= CIA - The World Factbook | access-date= 2009-11-28}}</ref> এই সংজ্ঞাসমূহৰ পিছতো পৰ্তুগাল-স্পেইন সীমান্ত দুয়োখন দেশৰ মাজত এক অমীমাংসিত ভূখণ্ডীয় বিবাদ হৈয়ে আছে। ১৮০১ চনত স্পেইনে অলিভেঞ্জা দখল কৰাৰ আৰম্ভণিৰ পৰাই পৰ্তুগালে কায়া আৰু ৰিবেইৰা দে কুংকছ নদীৰ বদ্বীপৰ মাজৰ সীমান্তক স্বীকৃতি নিদিয়ে। এই ভূখণ্ড যদিও বাস্তৱিকতে স্পেনিছ দখলৰ অধীনত আছে, তথাপিও পৰ্তুগালৰ এটা ডি জুৰ অংশ হৈয়েই আছে, ফলস্বৰূপে এই অঞ্চলত এতিয়াৰ পৰা কোনো সীমান্ত স্বীকৃতি দিয়া হোৱা নাই।<ref>{{cite web |title=A questão de Olivença |url=http://www.olivenca.org/litigio.htm |publisher=olivenca.org |access-date=29 January 2021 |archive-date=3 February 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210203173035/http://www.olivenca.org/litigio.htm |url-status=dead }}</ref> ==তথ্যসূত্ৰ== [[শ্ৰেণী:দেশ]] [[শ্ৰেণী:ইউৰোপ]] s85lxkcvifqvlq6y7x04yg5l1m6x7wc 514398 514395 2025-06-02T12:24:34Z Kandarpajit Kallol 6257 514398 wikitext text/x-wiki {{Infobox country | conventional_long_name = পৰ্তুগীজ গণৰাজ্য | native_name = República Portuguesa | common_name = পৰ্তুগাল | image_flag = Flag of Portugal (official).svg | image_coat = Coat of arms of Portugal.svg | coa_size = 110 | national_anthem = <br/>{{lang|pt|A Portuguesa}}<br />"The Portuguese"<br /><div style="display:inline-block; margin-top:0.4em; ">[[File:Hino Nacional da Republica Portuguesa.ogg]]</div> | image_map = {{Switcher|[[File:EU-Portugal (orthographic projection).svg|upright=1.15|frameless]]|Show globe|[[File:EU-Portugal with islands circled.svg|upright=1.15|frameless]]|Show map of the European Union|default=1}} | map_caption = {{map caption|location_color=dark green|region=ইউৰোপ|region_color=dark grey|subregion=ইউৰোপীয় সংঘ|subregion_color=green}} | capital = লিছবন | coordinates = {{Coord|38|46|N|9|9|W|type:city}} | largest_city = লিছবন | official_languages = পৰ্তুগীজ ভাষা | recognised_languages = মিৰান্দীজ ভাষা{{efn|name="pt lang"|মিৰান্দীজ ভাষা, টেৰ্ৰা ডি মিৰান্দা অঞ্চলত কোৱা হয়, ১৯৯৯ চনত চৰকাৰে স্বীকৃতি প্ৰদান কৰে (''Lei n.° 7/99 de 29 de Janeiro''),<ref name="Mirandese">{{cite web |url=https://mirandes.no.sapo.pt/LMPSlei.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20020318130143/http://mirandes.no.sapo.pt/LMPSlei.html |url-status=dead |archive-date=18 March 2002 |title=Reconhecimento oficial de direitos linguísticos da comunidade mirandesa (মিৰান্দীজ ভাষা-ব্যৱহাৰকাৰীসকলৰ ভাষাগত অধিকাৰৰ স্বীকৃতি) |publisher=লিছবন বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ভাষাবিজ্ঞান কেন্দ্ৰ |access-date=2 December 2015 }}</ref> যিয়ে ইয়াক চৰকাৰীভাৱে ব্যৱহাৰৰ অধিকাৰ প্ৰদান কৰে।<ref name="Euromosaic study Mirandese">[http://bookshop.europa.eu/en/euromosaic-pbC29295845/downloads/C2-92-95-845-EN-C/C29295845ENC_001.pdf?FileName=C29295845ENC_001.pdf&SKU=C29295845ENC_PDF&CatalogueNumber=C2-92-95-845-EN-C ইউৰোম'জাইক অধ্যয়ন, পৰ্তুগালত মিৰান্দীজ ভাষা] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160205202451/http://bookshop.europa.eu/en/euromosaic-pbC29295845/downloads/C2-92-95-845-EN-C/C29295845ENC_001.pdf?FileName=C29295845ENC_001.pdf&SKU=C29295845ENC_PDF&CatalogueNumber=C2-92-95-845-EN-C |date=5 February 2016 }}, ইউৰোপীয় কমিচনৰ ৱেবচাইট। }}</ref>}}<br />পৰ্তুগাল সাংকেতিক ভাষা {{Infobox | child = yes | label1 = ৰাষ্ট্ৰীয়তা (২০২৩)<ref name="aima"/> | data1 = {{Unbulleted list |৮৭.৮% পৰ্তুগাল লোক | ১২.২% বিদেশী }} }} | religion = {{unbulleted list |{{Tree list}} * ৮৪.৮% খ্ৰীষ্টান ধৰ্ম ** ৮০.২% ৰোমান কেথলিক ** ৪.৬% অন্যান্য খ্ৰীষ্টান {{Tree list/end}} | ১৪.১% ধৰ্মহীনতা | ১.১% অন্যান্য }} | religion_ref = <ref name="Censos2021"/> | demonym = পৰ্তুগাল | government_type = এককেন্দ্ৰিক অৰ্ধ-ৰাষ্ট্ৰপতি প্ৰজাতন্ত্ৰ<ref>{{Cite web|url=http://www.constituteproject.org/constitution/Portugal_2005.pdf|title=পৰ্তুগালৰ সংবিধান, প্ৰস্তাৱনা|access-date=17 March 2018|archive-date=17 March 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180317103114/https://www.constituteproject.org/constitution/Portugal_2005.pdf|url-status=live}}</ref> | leader_title1 = ৰাষ্ট্ৰপতি | leader_name1 = মাৰ্সেলো ৰেবেলো ডে ছৌজা | leader_title2 = প্ৰধানমন্ত্ৰী | leader_name2 = লুইছ মন্তেনেগ্ৰু | leader_title3 = ৰাষ্ট্ৰীয় সংসদৰ অধ্যক্ষ | leader_name3 = জঁছে পেদ্ৰো আগুইয়াৰ-ব্ৰাংকু | legislature = ৰিপাব্লিক সংসদ | sovereignty_type = স্থাপনা | established_event1 = পৰ্তুগাল কাউণ্টি | established_date1 = ৮৬৮ | established_event2 = ছাও মামেদৰ যুদ্ধ | established_date2 = ২৪ জুন ১১২৮ | established_event3 = ঔৰিকৰ যুদ্ধ | established_date3 = ২৫ জুলাই ১১৩৯ | established_event4 = জামোৰাৰ চুক্তি | established_date4 = ৫ অক্টোবৰ ১১৪৩ | established_event5 = ''Manifestis Probatum'' | established_date5 = ২৩ মে’ ১১৭৯ | established_event6 = পুনঃস্থাপনা যুদ্ধ | established_date6 = ১ ডিচেম্বৰ ১৬৪০ | established_event7 = সংবিধান (১৮২২) | established_date7 = ২৩ ছেপ্টেম্বৰ ১৮২২ | established_event8 = ৫ অক্টোবৰ বিপ্লৱ | established_date8 = ৫ অক্টোবৰ ১৯১০ | established_event9 = কাৰণেচন বিপ্লৱ | established_date9 = ২৫ এপ্ৰিল ১৯৭৪ | established_event10 = সংবিধান | established_date10 = ২৫ এপ্ৰিল ১৯৭৬ | area_km2 = ৯২,২৩০ | area_footnote = <ref>{{Cite web|url=https://www.ine.pt/xportal/xmain?xpid=INE&xpgid=ine_indicadores&contecto=pi&indOcorrCod=0008350&selTab=tab0|title=পৰ্তুগালৰ পৰিসংখ্যা|publisher=INE|access-date=5 July 2023}}</ref> | area_rank = ১০৯তম | area_sq_mi = ৫৭,২৯৮ | percent_water = ১.২ (২০১৫)<ref>{{cite web|title=পৃষ্ঠ জলসম্পদ আৰু পৰিৱৰ্তন|access-date=11 October 2020|publisher=OECD|url=https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=SURFACE_WATER}}</ref> | population_estimate_rank = ৮৮তম | population_estimate = ১,০৬৩৯,৭২৬ জন<ref>{{cite web|url=https://www.ine.pt/xportal/xmain?xpid=INE&xpgid=ine_destaques&DESTAQUESdest_boui=645507713&DESTAQUESmodo=2|title=২০২৩: জনসংখ্যা ১০.৬ মিলিয়ন অতিক্ৰম|publisher=INE|access-date=18 June 2024}}</ref> | population_census = ১,০৩৪৩,০৬৬ জন<ref name="Stat Portugal"/> | population_estimate_year = ২০২৩ | population_census_year = ২০২১ | population_density_km2 = ১১৫.৪ | GDP_PPP = $৫৩৬.০৯৬ বিলিয়ন | GDP_PPP_year = ২০২৫ | GDP_PPP_rank = ৫১তম | GDP_PPP_per_capita = $৫০,০৩৭ | GDP_PPP_per_capita_rank = ৪১তম | GDP_nominal = $৩২১.৪৪০ বিলিয়ন | GDP_nominal_year = ২০২৫ | GDP_nominal_rank = ৪৫তম | GDP_nominal_per_capita = $৩০,০০২ | GDP_nominal_per_capita_rank = ৪০তম | Gini = ৩১.৯ | Gini_year = ২০২৪ | Gini_change = হ্ৰাস | HDI = ০.৮৭০<ref name="HDI2023">{{cite web |url=http://hdr.undp.org/en/composite/HDI |title=Human Development Report 2023/24 |publisher=United Nations Development Programme |access-date=17 March 2024}}</ref> | HDI_year = ২০২৩ | HDI_change = বৃদ্ধি | HDI_rank = ৩৭তম | currency = ইউৰো (EUR, €) | currency_code = EUR | time_zone = পূৰ্ব ইউৰোপীয় সময় (UTC) | utc_offset = +০১:০০ | time_zone_DST = মধ্য ইউৰোপীয় গ্ৰীষ্মকালীন সময় (UTC+০২:০০) | utc_offset_DST = +০২:০০ | date_format = dd-mm-yyyy (AD) | drives_on = সোঁফালে | calling_code = +৩৫১ | cctld = .pt }} '''পৰ্তুগাল''', আনুষ্ঠানিকভাৱে '''পৰ্তুগীজ গণৰাজ্য''' ({{lang-pt|República Portuguesa}}), দক্ষিণ-পশ্চিম [[ইউৰোপ]]ৰ আইবেৰিয়ান উপদ্বীপৰ এখন দেশ। ইউৰোপ মহাদেশীয় আটাইতকৈ পশ্চিমীয়া বিন্দুটোৰ সৈতে পৰ্তুগালে ইয়াৰ উত্তৰ আৰু পূব দিশত স্পেইনৰ সীমাৰেখাৰে আবৃত, যাৰ সৈতে ই ইউৰোপীয় সংঘৰ আটাইতকৈ দীঘলীয়া নীৰৱচ্ছিন্ন সীমান্তৰ অংশীদাৰ; দক্ষিণ আৰু পশ্চিমে উত্তৰ [[আটলাণ্টিক মহাসাগৰ]]; আৰু পশ্চিম আৰু দক্ষিণ-পশ্চিমে আজোৰছ আৰু মাদেইৰাৰ মেকাৰোনেছিয়ান দ্বীপপুঞ্জ আছে, যিবোৰ পৰ্তুগালৰ দুটা স্বায়ত্তশাসিত অঞ্চল। লিছবন ৰাজধানী আৰু সৰ্ববৃহৎ চহৰ, তাৰ পিছতে পৰ্টো, যি একমাত্ৰ আন মহানগৰ। পশ্চিম আইবেৰিয়ান উপদ্বীপত প্ৰাগঐতিহাসিক যুগৰ পৰাই অবিৰতভাৱে বসতি হৈ আহিছে, বসতিৰ আদিম চিন খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৫৫০০ চনৰ পৰা।<ref name="prehistory">{{cite book |last1=Traganos |first1=Dimosthenis |title=European Landscapes from Mountain to Sea |chapter=Chapter 3: Portugal |publisher=Springer |year=2016 |pages=26–27 |isbn=9783319253765}}</ref> খ্ৰীষ্টপূৰ্ব প্ৰথম সহস্ৰাব্দত কেলটিক আৰু আইবেৰিয়ান জনগোষ্ঠীসমূহৰ আগমন ঘটে। খ্ৰীষ্টপূৰ্ব দ্বিতীয় শতিকাত এই অঞ্চল ৰোমান নিয়ন্ত্ৰণলৈ আহে। খ্ৰীষ্টীয় পঞ্চম শতিকাৰ পৰা অষ্টম শতিকালৈকে জাৰ্মাণিক জনগোষ্ঠী আৰু এলানসকলে একেৰাহে শাসন কৰিছিল। অষ্টম শতিকাত মুছলমানসকলে মূল ভূখণ্ড পৰ্তুগাল আক্ৰমণ কৰে, কিন্তু ক্ৰমান্বয়ে খ্ৰীষ্টান ৰিকনকুইষ্টাই তেওঁলোকক বহিষ্কাৰ কৰে আৰু ১২৩৮ চনৰ পৰা ১২৪৯ চনৰ ভিতৰত আলগাৰ্ভ দখল কৰি শিখৰত উপনীত হয়। ১১৭৯ চনত ''মেনিফেষ্টিছ প্ৰ'বেটাম''।<ref name="history1">{{cite book |last=Disney |first=A. R. |title=A History of Portugal and the Portuguese Empire |volume=1 |publisher=Cambridge University Press |year=2009 |pages=50–75 |isbn=9780521738224}}</ref> আৱিষ্কাৰ যুগৰ অন্যতম প্ৰাথমিক অংশগ্ৰহণকাৰী হিচাপে পৰ্তুগালে নৌ বিজ্ঞানত কেইবাটাও উন্নতি সাধন কৰিছিল, য'ত ভল্টা ডু মাৰ নেভিগেচনেল কৌশল উদ্ভাৱন কৰা হৈছিল, যিয়ে মুকলি সাগৰত নিৰাপদ যাত্ৰা-ভ্ৰমণ সম্ভৱ কৰি তুলিছিল — বিশ্ব ইতিহাসৰ এটা ডাঙৰ টাৰ্নিং পইণ্ট।<ref name="discovery">{{cite book |last=Boxer |first=Charles R. |title=The Portuguese Seaborne Empire 1415–1825 |publisher=Hutchinson |year=1969 |pages=22–45}}</ref> পৰ্তুগালে মাদেইৰা আৰু আজোৰছত বসতি স্থাপন কৰি এটা প্ৰভাৱশালী সামুদ্ৰিক সাম্ৰাজ্য প্ৰতিষ্ঠা কৰে যি বেছিভাগেই দক্ষিণ আটলাণ্টিক আৰু ভাৰত মহাসাগৰৰ উপকূলৰ কাষেৰে বিস্তৃত আছিল।<ref name="empire1">{{cite book |last=Russell-Wood |first=A. J. R. |title=The Portuguese Empire, 1415–1808: A World on the Move |publisher=Johns Hopkins University Press |year=1998 |pages=10–38 |isbn=9780801859557}}</ref> পৰ্তুগীজসকল প্ৰথম ইউৰোপীয়সকলৰ ভিতৰত আছিল যিয়ে নতুন ভূখণ্ড আৰু সাগৰীয় পথসমূহ অন্বেষণ আৰু আৱিষ্কাৰ কৰিছিল, বসতি, উপনিবেশ আৰু বাণিজ্যিক চকীসমূহৰ এক বিশ্বব্যাপী বাণিজ্যিক নেটৱৰ্ক স্থাপন কৰিছিল।<ref name="empire2">{{cite book |last=Newitt |first=Malyn |title=A History of Portuguese Overseas Expansion 1400–1668 |publisher=Routledge |year=2005 |pages=60–100 |isbn=9780415229891}}</ref> ১৫৮০ চনৰ আৰম্ভণিতে বংশগত সংকটৰ ফলত আইবেৰিয়ান সংঘ (১৫৮০–১৬৪০)ৰ সৃষ্টি হয়, যিয়ে পৰ্তুগালক স্পেনিছ শাসনৰ অধীনত একত্ৰিত কৰে,<ref name="iberianunion">{{cite book |last=Livermore |first=H. V. |title=A New History of Portugal |publisher=Cambridge University Press |year=1969 |pages=160–175}}</ref> ইয়াৰ ক্ৰমান্বয়ে বিশ্ব শক্তি হিচাপে অৱনতি ঘটে।<ref name="decline">{{cite book |last=Bethencourt |first=Francisco |title=The Inquisition: A Global History, 1478–1834 |publisher=CUP |year=2009 |pages=200–220 |isbn=9780521732512}}</ref> ১৬৪০ চনত পৰ্তুগীজৰ সাৰ্বভৌমত্ব পুনৰ লাভ কৰা হয় আৰু ইয়াৰ পিছত ১৬৮৮ চনলৈকে চলি থকা ব্যয়বহুল আৰু দীঘলীয়া যুদ্ধ হয়, আনহাতে ১৭৫৫ চনৰ লিছবন ভূমিকম্পই চহৰখন ধ্বংস কৰে আৰু সাম্ৰাজ্যৰ অৰ্থনীতিৰ অধিক ক্ষতি কৰে।<ref name="lisbonearthquake">{{cite web |title=Lisbon Earthquake of 1755 |url=https://www.britannica.com/event/Lisbon-earthquake-of-1755 |website=Encyclopædia Britannica |access-date=4 May 2021}}</ref> ১৮০৭ চনত নেপোলিয়ন যুদ্ধই ৰাজধানী [[ব্ৰাজিল]]লৈ স্থানান্তৰিত কৰে, যাৰ ফলত ইয়াক উপনিবেশৰ পৰা ৰাজ্যলৈ উন্নীত কৰা হয় আৰু ১৮২২ চনত ইয়াৰ স্বাধীনতাৰ শিখৰত উপনীত হয় আৰু সাংবিধানিক ৰাজতন্ত্ৰৰ সমৰ্থক আৰু নিৰপেক্ষ ৰাজতন্ত্ৰবাদীসকলৰ মাজত গৃহযুদ্ধ (১৮২৮–১৮৩৪) ৰ সূচনা হয়।<ref name="napoleon">{{cite book |last=Maxwell |first=Kenneth |title=Conflicts and Conspiracies: Brazil and Portugal, 1750–1808 |publisher=Cambridge University Press |year=1973 |pages=143–175 |isbn=9780521203197}}</ref> ১৯১০ চনৰ ৫ অক্টোবৰৰ বিপ্লৱলৈকে ৰাজতন্ত্ৰ স্থায়ী হৈ থাকে আৰু ইয়াৰ ঠাইত প্ৰথম গণৰাজ্য গঠন হয়। তাৰ পিছত ইয়াৰ ঠাইত স্বৈৰাচাৰী ''ডিটাডুৰা নেচনেল'' আৰু তাৰ পিছত ''ইষ্টাডো নভো''লৈ পৰিণত হয়।<ref name="estado-novo">{{cite book |last=Wiarda |first=Howard J. |title=Corporatism and Development: The Portuguese Experience |publisher=University of Massachusetts Press |year=1977 |pages=80–110 |isbn=9780870231941}}</ref> ১৯৭৪ চনত কাৰ্নেচন বিপ্লৱৰ পিছত গণতন্ত্ৰ পুনৰুদ্ধাৰ হয়, যিয়ে পৰ্তুগীজ ঔপনিৱেশিক যুদ্ধৰ অন্ত পেলায় আৰু পৰ্তুগালৰ শেষৰটো আফ্ৰিকান ভূখণ্ডক স্বাধীনতা লাভ কৰিবলৈ অনুমতি দিয়ে।<ref name="carnation">{{cite book |last=Maxwell |first=Kenneth |title=The Making of Portuguese Democracy |publisher=Cambridge University Press |year=1995 |pages=1–20 |isbn=9780521483407}}</ref> পৰ্তুগালৰ সাম্ৰাজ্যবাদী ইতিহাসে এক বিশাল সাংস্কৃতিক উত্তৰাধিকাৰ এৰি থৈ গৈছে, বিশ্বজুৰি প্ৰায় ৩০ কোটি [[পৰ্তুগীজ ভাষা|পৰ্তুগীজ ভাষী]] আছে। আজি ই এখন উন্নত দেশ, যাৰ উন্নত অৰ্থনীতি মূলতঃ সেৱা, উদ্যোগ আৰু পৰ্যটনৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল। ৰাষ্ট্ৰসংঘ, ইউৰোপীয় সংঘ, শ্বেংগেন অঞ্চল আৰু ইউৰোপ পৰিষদৰ সদস্য পৰ্তুগাল নাটো, ইউৰো মণ্ডল, অ'ইচিডি আৰু পৰ্তুগীজ ভাষা দেশৰ সম্প্ৰদায়ৰ অন্যতম প্ৰতিষ্ঠাপক সদস্য আছিল।<ref name="modernportugal">{{cite web |title=Portugal |url=https://www.britannica.com/place/Portugal |website=Encyclopædia Britannica |access-date=4 May 2021}}</ref> == ব্যুৎপত্তিবিজ্ঞান == '''পৰ্তুগাল''' শব্দটো ৰোমান-চেলটিক স্থাননাম '''Portus Cale'''ৰ পৰা আহে,<ref>{{cite web|url=https://www.etymonline.com/word/portugal|title=Portugal – Origin and meaning of the name Portugal by Online Etymology Dictionary|website=Etymonline.com|access-date=25 January 2018|archive-date=20 February 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230220050255/https://www.etymonline.com/word/portugal|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=http://agal-gz.org/faq/lib/exe/fetch.php?media=contributos-pgl:sobre_a_origem_e_significado_da_palavra_portugal.pdf|title=Origem e significado das palavras Portugal e Galiza|website=agal-gz.org|access-date=25 February 2023|archive-date=3 December 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221203194424/http://agal-gz.org/faq/lib/exe/fetch.php?media=contributos-pgl:sobre_a_origem_e_significado_da_palavra_portugal.pdf|url-status=live}}</ref> যি বৰ্তমানৰ পৰ্টো আৰু ভিলা নোভা দে গাইয়া অঞ্চলৰ সংমিশ্ৰণ। "Portus" শব্দটোৰ উৎস [[লেটিন ভাষা]]ৰ ''portus'', যাৰ অৰ্থ "বন্দৰ"। "Cale" শব্দটোৰ অৰ্থ আৰু উৎপত্তি স্পষ্ট নহয়; প্ৰচলিত মত অনুসৰি, এইটো উত্তৰ-পশ্চিম আইবেৰিয়ান উপদ্বীপৰ গালাচি (বা গাল্লাচি) নামৰ এক চেলটিক জনগোষ্ঠীৰ পৰা উদ্ভৱ হৈছে।<ref>{{Cite web|url=https://www.academia.edu/31989410|title=Documentos dança portuguesa|first=Marcos|last=Winicius|via=academia.edu|access-date=12 April 2020|archive-date=17 August 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210817085223/https://www.academia.edu/31989410|url-status=live}}</ref> আন এটা তত্ত্ব মতে "Cale" শব্দটো চেলটিক ভাষাৰ "বন্দৰ"ৰ এক ৰূপ, আৰু আন কিছুমান মতে ই চেলটিক দেৱী "Cala"ৰ নামৰ পৰা আহে। আন এজন ফ্ৰেন্স পণ্ডিতৰ মতে এইটো ''Portus Gallus'' (গলসকলৰ বন্দৰ) ৰ পৰা আহিব পাৰে।<ref>{{cite web|url=https://books.google.com/books?id=MD8zAQAAMAAJ&q=portus+Gallus+etymologie+du+portugal&pg=PA441|title=Manuel géographique et statistique de l'Espagne et du Portugal ...|date=11 April 2018|publisher=Buisson|via=Google Books|access-date=17 November 2020|archive-date=2 February 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240202203433/https://books.google.com/books?id=MD8zAQAAMAAJ&q=portus+Gallus+etymologie+du+portugal&pg=PA441#v=snippet&q=portus%20Gallus%20etymologie%20du%20portugal&f=false|url-status=live}}</ref> খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ২০০ চনত দ্বিতীয় পুনিক যুদ্ধৰ সময়ত ৰোমানসকলে কাৰ্থাজীয়সকলৰ পৰা আইবেৰিয়াৰ অধিকাৰ লয় আৰু কেল নামৰ অঞ্চলটো দখল কৰি "Portus Cale" (Caleৰ বন্দৰ) নামেৰে অভিহিত কৰে আৰু ইয়াক গালেচিয়া প্ৰদেশত অন্তৰ্ভুক্ত কৰে। মধ্যযুগত ছুইবি আৰু ভিচিগোথসকলে এই অঞ্চলটো "Portucale" নামেৰে চিনাকি কৰিছিল। সপ্তম আৰু অষ্টম শতিকাৰ ভিতৰত "Portucale" নামটো পৰিবৰ্তিত হৈ "Portugale" হয়, আৰু নৱম শতিকাৰ ভিতৰত এই নামটো ডৌৰো নদী আৰু মিনহো নদীৰ মাজৰ অঞ্চলটো বুজাবলৈ ব্যৱহৃত হৈছিল। একাদশ আৰু দ্বাদশ শতিকাৰ ভিতৰত এই নামবোৰ "Portugale", "Portugallia", "Portvgallo" বা "Portvgalliae" ৰূপত দেখা পোৱা যায়, যি শেষত "Portugal" ৰূপত পৰিগণিত হয়। ==ইতিহাস== পৰ্তুগালৰ ইতিহাস প্ৰায় ৪ লাখ বছৰৰ আগৰ পৰাই অনুসন্ধান কৰিব পাৰি, যেতিয়া বৰ্তমানৰ পৰ্তুগালৰ অঞ্চলত হোমো হাইডেলবাৰ্গেন্সিছৰ বসতি আছিল। প্ৰায় দুটা শতিকা ধৰি আইবেৰিয়ান উপদ্বীপ ৰোমান বিজয়ৰ ফলত বৰ্তমানৰ পৰ্তুগালৰ দক্ষিণে লুচিটেনিয়া আৰু উত্তৰত গালেচিয়া প্ৰদেশ প্ৰতিষ্ঠা হয়। ৰোমৰ পতনৰ পিছত ৫ম আৰু অষ্টম শতিকাৰ ভিতৰত জাৰ্মাণিক জনগোষ্ঠীসমূহে এই ভূখণ্ড নিয়ন্ত্ৰণ কৰিছিল, য'ত ব্ৰাগাক কেন্দ্ৰ কৰি ছুইবি ৰাজ্য আৰু দক্ষিণত ভিচিগোথিক ৰাজ্যও আছিল। ৭১১–৭১৬ চনত ইছলামিক উমাইয়াদ খিলাফতৰ আক্ৰমণে ভিচিগোথ ৰাজ্য জয় কৰি ইছলামিক ষ্টেট অৱ আল-আন্দালুছ প্ৰতিষ্ঠা কৰে, লাহে লাহে আইবেৰিয়াৰ মাজেৰে আগবাঢ়ি যায়। ১০৯৫ চনত পৰ্তুগালে গালিচিয়া ৰাজ্যৰ পৰা বিচ্ছিন্ন হয়। বুৰ্গাণ্ডীৰ কাউণ্ট হেনৰীৰ পুত্ৰ আফনছ' হেনৰিকছে ১১৩৯ চনত নিজকে পৰ্তুগালৰ ৰজা ঘোষণা কৰে। ১২৪৯ চনত আলগাৰ্ভ (পৰ্তুগালৰ দক্ষিণতম প্ৰদেশ) মূৰৰ পৰা জয় কৰা হয় আৰু ১২৫৫ চনত লিছবন ৰাজধানী হয়। তেতিয়াৰ পৰা পৰ্তুগালৰ স্থল সীমা প্ৰায় অপৰিৱৰ্তিত হৈ আছে। প্ৰথমজন ৰজাৰ ৰাজত্বকালত পৰ্তুগীজসকলে সিংহাসনৰ ওপৰত হোৱা যুদ্ধত কেষ্টিলিয়ানসকলক পৰাস্ত কৰে (১৩৮৫) আৰু ইংলেণ্ডৰ সৈতে ৰাজনৈতিক মিত্ৰতা স্থাপন কৰে (১৩৮৬ চনত উইণ্ডচৰ সন্ধিৰ দ্বাৰা)। মধ্যযুগৰ শেষৰ ফালৰ পৰা ১৫ আৰু ১৬ শতিকাত ইউৰোপৰ " আৱিষ্কাৰ যুগ "ৰ সময়ত পৰ্তুগালে বিশ্ব শক্তিৰ মৰ্যাদা লাভ কৰে কাৰণ ই এক বিশাল সাম্ৰাজ্য গঢ়ি তুলিছিল। ১৫৭৮ চনত মৰক্কোত হোৱা আলকাচাৰ কুইবিৰ যুদ্ধৰ পৰা সামৰিক অৱনতিৰ লক্ষণ আৰম্ভ হয়; এই পৰাজয়ৰ ফলত ৰজা চেবাষ্টিয়ানৰ মৃত্যু হয় আৰু উচ্চ সম্ভ্ৰান্ত লোকৰ বহু লোকক কাৰাগাৰত ভৰোৱা হয়, যাক বহুত খৰচ কৰি মুক্তিপণ দিবলগীয়া হয়। ইয়াৰ ফলত ১৫৮০ চনৰ পৰা ১৬৪০ চনত চতুৰ্থ জনৰ নেতৃত্বত পৰ্তুগীজ পুনৰুদ্ধাৰ যুদ্ধৰ আৰম্ভণিৰ ভিতৰত স্পেইনৰ সৈতে ৬০ বছৰীয়া বংশগত সংঘৰ জৰিয়তে পৰ্তুগালৰ ৮০০ বছৰীয়া স্বাধীনতাত সামান্য বাধাৰ সৃষ্টি হয় ইয়াৰ উপৰিও এটা কাৰক, কিয়নো পৰ্তুগালে আক্ৰমণৰ বাবে জাহাজৰ অৰিহণা যোগাবলগীয়া হৈছিল। ১৭৫৫ চনত ভূমিকম্পত ইয়াৰ ৰাজধানী চহৰৰ বহু অংশ ধ্বংস হোৱা, নেপোলিয়ন যুদ্ধৰ সময়ত দখল কৰা আৰু ১৮২২ চনত ইয়াৰ সৰ্ববৃহৎ উপনিবেশ ব্ৰাজিল হেৰুৱাই পেলোৱা আদিও আছিল।<ref>{{cite web|url=https://www.migrationpolicy.org/article/portugal-seeks-balance-emigration-immigration |title=Portugal Seeks Balance of Emigration, Immigration |publisher=Migrationinformation.org |date=2002-08-09 |access-date=2024-12-19}}</ref> ১৯১০ চনত বিপ্লৱে ৰাজতন্ত্ৰক পদচ্যুত কৰে। ১৯২৬ চনত হোৱা সামৰিক অভ্যুত্থানে একনায়কত্ববাদ স্থাপন কৰে আৰু ১৯৭৪ চনত আন এক অভ্যুত্থানলৈকে চলি থাকে। নতুন চৰকাৰে ব্যাপক গণতান্ত্ৰিক সংস্কাৰ আৰম্ভ কৰে আৰু ১৯৭৫ চনত পৰ্তুগালৰ সকলো আফ্ৰিকান উপনিবেশকে স্বাধীনতা প্ৰদান কৰে পৰ্তুগীজ ভাষাৰ দেশসমূহ . ১৯৮৬ চনত ই ইউৰোপীয় অৰ্থনৈতিক সম্প্ৰদায় (বৰ্তমান ইউৰোপীয় সংঘ)ত প্ৰৱেশ কৰে। ==ভূগোল== পৰ্তুগাল পশ্চিম [[ইউৰোপ]]ৰ এখন উপকূলীয় ৰাষ্ট্ৰ, আইবেৰিয়ান উপদ্বীপৰ পশ্চিম মূৰত অৱস্থিত, [[স্পেইন]]ৰ সীমাৰেখাত (ইয়াৰ উত্তৰ আৰু পূব সীমান্তত: মুঠ ১২১৫ কিলোমিটাৰ (৭৫৫ মাইল))। পৰ্তুগীজ ভূখণ্ডত [[আটলাণ্টিক মহাসাগৰ]]ৰ শৃংখলাবদ্ধ দ্বীপপুঞ্জ (আজোৰছ আৰু মাদেইৰা)ও অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে, যিবোৰ উত্তৰ আটলাণ্টিকৰ কাষৰীয়া কৌশলগত দ্বীপ । জিব্ৰাল্টাৰ জলদ্বীপৰ পৰা অতি দক্ষিণ অংশ বেছি দূৰত নহয়, যাৰ ফলত ভূমধ্য সাগৰলৈ যায়৷ মুঠতে দেশখনৰ মাটিকালি ৯২,০৯০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৫,৫৬০ বৰ্গমাইল) যাৰ ভিতৰত ৯১,৪৭০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৫,৩২০ বৰ্গমাইল) মাটি আৰু ৬২০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৪০ বৰ্গমাইল) পানী।<ref>{{cite web | url= https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/portugal/ | title= Portugal | publisher= CIA - The World Factbook | access-date= 2009-11-28}}</ref> এই সংজ্ঞাসমূহৰ পিছতো পৰ্তুগাল-স্পেইন সীমান্ত দুয়োখন দেশৰ মাজত এক অমীমাংসিত ভূখণ্ডীয় বিবাদ হৈয়ে আছে। ১৮০১ চনত স্পেইনে অলিভেঞ্জা দখল কৰাৰ আৰম্ভণিৰ পৰাই পৰ্তুগালে কায়া আৰু ৰিবেইৰা দে কুংকছ নদীৰ বদ্বীপৰ মাজৰ সীমান্তক স্বীকৃতি নিদিয়ে। এই ভূখণ্ড যদিও বাস্তৱিকতে স্পেনিছ দখলৰ অধীনত আছে, তথাপিও পৰ্তুগালৰ এটা ডি জুৰ অংশ হৈয়েই আছে, ফলস্বৰূপে এই অঞ্চলত এতিয়াৰ পৰা কোনো সীমান্ত স্বীকৃতি দিয়া হোৱা নাই।<ref>{{cite web |title=A questão de Olivença |url=http://www.olivenca.org/litigio.htm |publisher=olivenca.org |access-date=29 January 2021 |archive-date=3 February 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210203173035/http://www.olivenca.org/litigio.htm |url-status=dead }}</ref> == ৰাজনীতি == {{multiple image | caption_align = center | image1 = Marcelo Rebelo de Sousa em 2018.jpg | width1 = 161 | caption1 = মাৰ্চেলো ৰেবেলো ডি ছৌজা,<br /><small>পৰ্তুগালৰ ৰাষ্ট্ৰপতি, ২০১৬ চনৰ পৰা।</small> | image2 = EPP Summit, 21 March, Brussels (53600549642) (cropped).jpg | width2 = 166 | caption2 = লুই মণ্টেনেগ্ৰো,<br /><small>[পৰ্তুগালৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী, ২০২৪ চনৰ পৰা।</small> }} '''পৰ্তুগালৰ ৰাজনীতি''' এটা একক, বহুদলীয়, অৰ্ধ-ৰাষ্ট্ৰপতি, প্ৰতিনিধিত্বমূলক গণতান্ত্ৰিক গণৰাজ্য হিচাপে চলি আহিছে, য'ত পৰ্তুগালৰ [[প্ৰধানমন্ত্ৰী]]য়ে চৰকাৰৰ মুৰব্বীৰ (head of government) ভূমিকা পালন কৰে আৰু [[ৰাষ্ট্ৰপতি]] হৈছে অকাৰ্যকৰী [[ৰাষ্ট্ৰৰ মুৰব্বী]], যদিও তেওঁ আনুষ্ঠানিক ৰূপত অৱস্থান লৈছে, তথাপিও তেওঁ গুৰুত্বপূর্ণ কিছুমান ৰাজনৈতিক ক্ষমতা প্ৰয়োগ কৰে।<ref>{{Cite web|url=https://www.bbc.com/news/world-europe-17760433|title=Portugal profile - Leaders|publisher=BBC|access-date=8 July 2023|date=7 March 2017}}</ref><ref name="Presidency">[https://www.presidencia.pt/en/president-of-the-republic/duties-of-the-president/ Duties of the President&nbsp;– Head of State]. ''Official Page of the Presidency of the Portuguese Republic''. Retrieved 7 September 2021.</ref> কাৰ্যবাহী ক্ষমতা চৰকাৰে প্ৰয়োগ কৰে, যাৰ নেতা হৈছে প্ৰধানমন্ত্ৰী। আইন প্ৰণয়নৰ ক্ষমতা প্ৰধানকৈ [[গণৰাজ্যৰ বিধানসভা]] (''Assembleia da República'')ৰ ওপৰত নিহিত, যদিও চৰকাৰে কিছুমান ক্ষেত্ৰত নিজেও আইন প্ৰণয়ন কৰিব পাৰে।<ref name="AR">[https://www.parlamento.pt/sites/en/paginas/default.aspx The ''Assembleia da República'' as a body that exercises sovereign power]. ''Assembleia da República''. Retrieved 7 September 2021.</ref> পৰ্তুগালৰ [[ন্যায়পালিকা]] কার্যবাহী আৰু বিধানসভাৰ পৰা স্বাধীনভাৱে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰে। ৰাষ্ট্ৰপতিয়ে এক ধৰণৰ "সমন্বয়কাৰী ক্ষমতা" (''moderating power'') প্ৰয়োগ কৰে, যিটো পৰম্পৰাগত চৰকাৰী তিনিটা শাখাৰ (বিধায়িকা, কাৰ্যবাহিকা, ন্যায়পালিকা) কোনো এটাত স্পষ্টভাৱে অন্তর্ভুক্ত নহয়।<ref name="Presidency" /> ১৯৭৫ চনৰ পৰা পৰ্তুগালৰ দলীয় ব্যৱস্থাত [[সমাজবাদী পাৰ্টি (পৰ্তুগাল)|সমাজবাদী পাৰ্টি]] আৰু [[ছ’চিয়েল ডেম’ক্ৰেটিক পাৰ্টি (পৰ্তুগাল)|ছ’চিয়েল ডেম’ক্ৰেটিক পাৰ্টি]]ৰ আধিপত্য থাকিলেও, [[২০২৫ পৰ্তুগীজ বিধানসভা নিৰ্বাচন]]ত ৰাষ্ট্ৰবাদী উগ্ৰ সোঁপন্থী [[চেগা (পাৰ্টি)|চেগা]] দলৰ উল্লেখযোগ্য উত্থান ঘটে। উক্ত নিৰ্বাচনত দলটোৱে ২৩% জনভোট লাভ কৰি [[গণৰাজ্যৰ বিধানসভা]]ত ৬০ খন আসন জয় কৰি বিৰোধী দলৰ নেতৃত্ব গ্ৰহণ কৰে। [[ভি-ডেম গণতন্ত্ৰ সূচক]] (''V-Dem Democracy Indices'') অনুসৰি, ২০২৩ চনত পৰ্তুগাল বিশ্বৰ ২০তম স্থানত থকা নিৰ্বাচনী গণতান্ত্ৰিক দেশ আছিল।<ref name="vdem_dataset">{{cite web |last=V-Dem Institute |date=2023 |title=The V-Dem Dataset |url=https://www.v-dem.net/data/the-v-dem-dataset/ |access-date=14 October 2023}}</ref> ==তথ্যসূত্ৰ== [[শ্ৰেণী:দেশ]] [[শ্ৰেণী:ইউৰোপ]] qszs2pymoz1m0zk81zv2c5hzyz51cq5 514399 514398 2025-06-02T12:27:16Z Kandarpajit Kallol 6257 514399 wikitext text/x-wiki {{Infobox country | conventional_long_name = পৰ্তুগীজ গণৰাজ্য | native_name = República Portuguesa | common_name = পৰ্তুগাল | image_flag = Flag of Portugal (official).svg | image_coat = Coat of arms of Portugal.svg | coa_size = 110 | national_anthem = <br/>{{lang|pt|A Portuguesa}}<br />"The Portuguese"<br /><div style="display:inline-block; margin-top:0.4em; ">[[File:Hino Nacional da Republica Portuguesa.ogg]]</div> | image_map = {{Switcher|[[File:EU-Portugal (orthographic projection).svg|upright=1.15|frameless]]|Show globe|[[File:EU-Portugal with islands circled.svg|upright=1.15|frameless]]|Show map of the European Union|default=1}} | map_caption = {{map caption|location_color=dark green|region=ইউৰোপ|region_color=dark grey|subregion=ইউৰোপীয় সংঘ|subregion_color=green}} | capital = লিছবন | coordinates = {{Coord|38|46|N|9|9|W|type:city}} | largest_city = লিছবন | official_languages = পৰ্তুগীজ ভাষা | recognised_languages = মিৰান্দীজ ভাষা{{efn|name="pt lang"|মিৰান্দীজ ভাষা, টেৰ্ৰা ডি মিৰান্দা অঞ্চলত কোৱা হয়, ১৯৯৯ চনত চৰকাৰে স্বীকৃতি প্ৰদান কৰে (''Lei n.° 7/99 de 29 de Janeiro''),<ref name="Mirandese">{{cite web |url=https://mirandes.no.sapo.pt/LMPSlei.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20020318130143/http://mirandes.no.sapo.pt/LMPSlei.html |url-status=dead |archive-date=18 March 2002 |title=Reconhecimento oficial de direitos linguísticos da comunidade mirandesa (মিৰান্দীজ ভাষা-ব্যৱহাৰকাৰীসকলৰ ভাষাগত অধিকাৰৰ স্বীকৃতি) |publisher=লিছবন বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ভাষাবিজ্ঞান কেন্দ্ৰ |access-date=2 December 2015 }}</ref> যিয়ে ইয়াক চৰকাৰীভাৱে ব্যৱহাৰৰ অধিকাৰ প্ৰদান কৰে।<ref name="Euromosaic study Mirandese">[http://bookshop.europa.eu/en/euromosaic-pbC29295845/downloads/C2-92-95-845-EN-C/C29295845ENC_001.pdf?FileName=C29295845ENC_001.pdf&SKU=C29295845ENC_PDF&CatalogueNumber=C2-92-95-845-EN-C ইউৰোম'জাইক অধ্যয়ন, পৰ্তুগালত মিৰান্দীজ ভাষা] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160205202451/http://bookshop.europa.eu/en/euromosaic-pbC29295845/downloads/C2-92-95-845-EN-C/C29295845ENC_001.pdf?FileName=C29295845ENC_001.pdf&SKU=C29295845ENC_PDF&CatalogueNumber=C2-92-95-845-EN-C |date=5 February 2016 }}, ইউৰোপীয় কমিচনৰ ৱেবচাইট। }}</ref>}}<br />পৰ্তুগাল সাংকেতিক ভাষা {{Infobox | child = yes | label1 = ৰাষ্ট্ৰীয়তা (২০২৩)<ref name="aima"/> | data1 = {{Unbulleted list |৮৭.৮% পৰ্তুগাল লোক | ১২.২% বিদেশী }} }} | religion = {{unbulleted list |{{Tree list}} * ৮৪.৮% খ্ৰীষ্টান ধৰ্ম ** ৮০.২% ৰোমান কেথলিক ** ৪.৬% অন্যান্য খ্ৰীষ্টান {{Tree list/end}} | ১৪.১% ধৰ্মহীনতা | ১.১% অন্যান্য }} | religion_ref = <ref name="Censos2021"/> | demonym = পৰ্তুগাল | government_type = এককেন্দ্ৰিক অৰ্ধ-ৰাষ্ট্ৰপতি প্ৰজাতন্ত্ৰ<ref>{{Cite web|url=http://www.constituteproject.org/constitution/Portugal_2005.pdf|title=পৰ্তুগালৰ সংবিধান, প্ৰস্তাৱনা|access-date=17 March 2018|archive-date=17 March 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180317103114/https://www.constituteproject.org/constitution/Portugal_2005.pdf|url-status=live}}</ref> | leader_title1 = ৰাষ্ট্ৰপতি | leader_name1 = মাৰ্সেলো ৰেবেলো ডে ছৌজা | leader_title2 = প্ৰধানমন্ত্ৰী | leader_name2 = লুইছ মন্তেনেগ্ৰু | leader_title3 = ৰাষ্ট্ৰীয় সংসদৰ অধ্যক্ষ | leader_name3 = জঁছে পেদ্ৰো আগুইয়াৰ-ব্ৰাংকু | legislature = ৰিপাব্লিক সংসদ | sovereignty_type = স্থাপনা | established_event1 = পৰ্তুগাল কাউণ্টি | established_date1 = ৮৬৮ | established_event2 = ছাও মামেদৰ যুদ্ধ | established_date2 = ২৪ জুন ১১২৮ | established_event3 = ঔৰিকৰ যুদ্ধ | established_date3 = ২৫ জুলাই ১১৩৯ | established_event4 = জামোৰাৰ চুক্তি | established_date4 = ৫ অক্টোবৰ ১১৪৩ | established_event5 = ''Manifestis Probatum'' | established_date5 = ২৩ মে’ ১১৭৯ | established_event6 = পুনঃস্থাপনা যুদ্ধ | established_date6 = ১ ডিচেম্বৰ ১৬৪০ | established_event7 = সংবিধান (১৮২২) | established_date7 = ২৩ ছেপ্টেম্বৰ ১৮২২ | established_event8 = ৫ অক্টোবৰ বিপ্লৱ | established_date8 = ৫ অক্টোবৰ ১৯১০ | established_event9 = কাৰণেচন বিপ্লৱ | established_date9 = ২৫ এপ্ৰিল ১৯৭৪ | established_event10 = সংবিধান | established_date10 = ২৫ এপ্ৰিল ১৯৭৬ | area_km2 = ৯২,২৩০ | area_footnote = <ref>{{Cite web|url=https://www.ine.pt/xportal/xmain?xpid=INE&xpgid=ine_indicadores&contecto=pi&indOcorrCod=0008350&selTab=tab0|title=পৰ্তুগালৰ পৰিসংখ্যা|publisher=INE|access-date=5 July 2023}}</ref> | area_rank = ১০৯তম | area_sq_mi = ৫৭,২৯৮ | percent_water = ১.২ (২০১৫)<ref>{{cite web|title=পৃষ্ঠ জলসম্পদ আৰু পৰিৱৰ্তন|access-date=11 October 2020|publisher=OECD|url=https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=SURFACE_WATER}}</ref> | population_estimate_rank = ৮৮তম | population_estimate = ১,০৬৩৯,৭২৬ জন<ref>{{cite web|url=https://www.ine.pt/xportal/xmain?xpid=INE&xpgid=ine_destaques&DESTAQUESdest_boui=645507713&DESTAQUESmodo=2|title=২০২৩: জনসংখ্যা ১০.৬ মিলিয়ন অতিক্ৰম|publisher=INE|access-date=18 June 2024}}</ref> | population_census = ১,০৩৪৩,০৬৬ জন<ref name="Stat Portugal"/> | population_estimate_year = ২০২৩ | population_census_year = ২০২১ | population_density_km2 = ১১৫.৪ | GDP_PPP = $৫৩৬.০৯৬ বিলিয়ন | GDP_PPP_year = ২০২৫ | GDP_PPP_rank = ৫১তম | GDP_PPP_per_capita = $৫০,০৩৭ | GDP_PPP_per_capita_rank = ৪১তম | GDP_nominal = $৩২১.৪৪০ বিলিয়ন | GDP_nominal_year = ২০২৫ | GDP_nominal_rank = ৪৫তম | GDP_nominal_per_capita = $৩০,০০২ | GDP_nominal_per_capita_rank = ৪০তম | Gini = ৩১.৯ | Gini_year = ২০২৪ | Gini_change = হ্ৰাস | HDI = ০.৮৭০<ref name="HDI2023">{{cite web |url=http://hdr.undp.org/en/composite/HDI |title=Human Development Report 2023/24 |publisher=United Nations Development Programme |access-date=17 March 2024}}</ref> | HDI_year = ২০২৩ | HDI_change = বৃদ্ধি | HDI_rank = ৩৭তম | currency = ইউৰো (EUR, €) | currency_code = EUR | time_zone = পূৰ্ব ইউৰোপীয় সময় (UTC) | utc_offset = +০১:০০ | time_zone_DST = মধ্য ইউৰোপীয় গ্ৰীষ্মকালীন সময় (UTC+০২:০০) | utc_offset_DST = +০২:০০ | date_format = dd-mm-yyyy (AD) | drives_on = সোঁফালে | calling_code = +৩৫১ | cctld = .pt }} '''পৰ্তুগাল''', আনুষ্ঠানিকভাৱে '''পৰ্তুগীজ গণৰাজ্য''' ({{lang-pt|República Portuguesa}}), দক্ষিণ-পশ্চিম [[ইউৰোপ]]ৰ আইবেৰিয়ান উপদ্বীপৰ এখন দেশ। ইউৰোপ মহাদেশীয় আটাইতকৈ পশ্চিমীয়া বিন্দুটোৰ সৈতে পৰ্তুগালে ইয়াৰ উত্তৰ আৰু পূব দিশত স্পেইনৰ সীমাৰেখাৰে আবৃত, যাৰ সৈতে ই ইউৰোপীয় সংঘৰ আটাইতকৈ দীঘলীয়া নীৰৱচ্ছিন্ন সীমান্তৰ অংশীদাৰ; দক্ষিণ আৰু পশ্চিমে উত্তৰ [[আটলাণ্টিক মহাসাগৰ]]; আৰু পশ্চিম আৰু দক্ষিণ-পশ্চিমে আজোৰছ আৰু মাদেইৰাৰ মেকাৰোনেছিয়ান দ্বীপপুঞ্জ আছে, যিবোৰ পৰ্তুগালৰ দুটা স্বায়ত্তশাসিত অঞ্চল। লিছবন ৰাজধানী আৰু সৰ্ববৃহৎ চহৰ, তাৰ পিছতে পৰ্টো, যি একমাত্ৰ আন মহানগৰ। পশ্চিম আইবেৰিয়ান উপদ্বীপত প্ৰাগঐতিহাসিক যুগৰ পৰাই অবিৰতভাৱে বসতি হৈ আহিছে, বসতিৰ আদিম চিন খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৫৫০০ চনৰ পৰা।<ref name="prehistory">{{cite book |last1=Traganos |first1=Dimosthenis |title=European Landscapes from Mountain to Sea |chapter=Chapter 3: Portugal |publisher=Springer |year=2016 |pages=26–27 |isbn=9783319253765}}</ref> খ্ৰীষ্টপূৰ্ব প্ৰথম সহস্ৰাব্দত কেলটিক আৰু আইবেৰিয়ান জনগোষ্ঠীসমূহৰ আগমন ঘটে। খ্ৰীষ্টপূৰ্ব দ্বিতীয় শতিকাত এই অঞ্চল ৰোমান নিয়ন্ত্ৰণলৈ আহে। খ্ৰীষ্টীয় পঞ্চম শতিকাৰ পৰা অষ্টম শতিকালৈকে জাৰ্মাণিক জনগোষ্ঠী আৰু এলানসকলে একেৰাহে শাসন কৰিছিল। অষ্টম শতিকাত মুছলমানসকলে মূল ভূখণ্ড পৰ্তুগাল আক্ৰমণ কৰে, কিন্তু ক্ৰমান্বয়ে খ্ৰীষ্টান ৰিকনকুইষ্টাই তেওঁলোকক বহিষ্কাৰ কৰে আৰু ১২৩৮ চনৰ পৰা ১২৪৯ চনৰ ভিতৰত আলগাৰ্ভ দখল কৰি শিখৰত উপনীত হয়। ১১৭৯ চনত ''মেনিফেষ্টিছ প্ৰ'বেটাম''।<ref name="history1">{{cite book |last=Disney |first=A. R. |title=A History of Portugal and the Portuguese Empire |volume=1 |publisher=Cambridge University Press |year=2009 |pages=50–75 |isbn=9780521738224}}</ref> আৱিষ্কাৰ যুগৰ অন্যতম প্ৰাথমিক অংশগ্ৰহণকাৰী হিচাপে পৰ্তুগালে নৌ বিজ্ঞানত কেইবাটাও উন্নতি সাধন কৰিছিল, য'ত ভল্টা ডু মাৰ নেভিগেচনেল কৌশল উদ্ভাৱন কৰা হৈছিল, যিয়ে মুকলি সাগৰত নিৰাপদ যাত্ৰা-ভ্ৰমণ সম্ভৱ কৰি তুলিছিল — বিশ্ব ইতিহাসৰ এটা ডাঙৰ টাৰ্নিং পইণ্ট।<ref name="discovery">{{cite book |last=Boxer |first=Charles R. |title=The Portuguese Seaborne Empire 1415–1825 |publisher=Hutchinson |year=1969 |pages=22–45}}</ref> পৰ্তুগালে মাদেইৰা আৰু আজোৰছত বসতি স্থাপন কৰি এটা প্ৰভাৱশালী সামুদ্ৰিক সাম্ৰাজ্য প্ৰতিষ্ঠা কৰে যি বেছিভাগেই দক্ষিণ আটলাণ্টিক আৰু ভাৰত মহাসাগৰৰ উপকূলৰ কাষেৰে বিস্তৃত আছিল।<ref name="empire1">{{cite book |last=Russell-Wood |first=A. J. R. |title=The Portuguese Empire, 1415–1808: A World on the Move |publisher=Johns Hopkins University Press |year=1998 |pages=10–38 |isbn=9780801859557}}</ref> পৰ্তুগীজসকল প্ৰথম ইউৰোপীয়সকলৰ ভিতৰত আছিল যিয়ে নতুন ভূখণ্ড আৰু সাগৰীয় পথসমূহ অন্বেষণ আৰু আৱিষ্কাৰ কৰিছিল, বসতি, উপনিবেশ আৰু বাণিজ্যিক চকীসমূহৰ এক বিশ্বব্যাপী বাণিজ্যিক নেটৱৰ্ক স্থাপন কৰিছিল।<ref name="empire2">{{cite book |last=Newitt |first=Malyn |title=A History of Portuguese Overseas Expansion 1400–1668 |publisher=Routledge |year=2005 |pages=60–100 |isbn=9780415229891}}</ref> ১৫৮০ চনৰ আৰম্ভণিতে বংশগত সংকটৰ ফলত আইবেৰিয়ান সংঘ (১৫৮০–১৬৪০)ৰ সৃষ্টি হয়, যিয়ে পৰ্তুগালক স্পেনিছ শাসনৰ অধীনত একত্ৰিত কৰে,<ref name="iberianunion">{{cite book |last=Livermore |first=H. V. |title=A New History of Portugal |publisher=Cambridge University Press |year=1969 |pages=160–175}}</ref> ইয়াৰ ক্ৰমান্বয়ে বিশ্ব শক্তি হিচাপে অৱনতি ঘটে।<ref name="decline">{{cite book |last=Bethencourt |first=Francisco |title=The Inquisition: A Global History, 1478–1834 |publisher=CUP |year=2009 |pages=200–220 |isbn=9780521732512}}</ref> ১৬৪০ চনত পৰ্তুগীজৰ সাৰ্বভৌমত্ব পুনৰ লাভ কৰা হয় আৰু ইয়াৰ পিছত ১৬৮৮ চনলৈকে চলি থকা ব্যয়বহুল আৰু দীঘলীয়া যুদ্ধ হয়, আনহাতে ১৭৫৫ চনৰ লিছবন ভূমিকম্পই চহৰখন ধ্বংস কৰে আৰু সাম্ৰাজ্যৰ অৰ্থনীতিৰ অধিক ক্ষতি কৰে।<ref name="lisbonearthquake">{{cite web |title=Lisbon Earthquake of 1755 |url=https://www.britannica.com/event/Lisbon-earthquake-of-1755 |website=Encyclopædia Britannica |access-date=4 May 2021}}</ref> ১৮০৭ চনত নেপোলিয়ন যুদ্ধই ৰাজধানী [[ব্ৰাজিল]]লৈ স্থানান্তৰিত কৰে, যাৰ ফলত ইয়াক উপনিবেশৰ পৰা ৰাজ্যলৈ উন্নীত কৰা হয় আৰু ১৮২২ চনত ইয়াৰ স্বাধীনতাৰ শিখৰত উপনীত হয় আৰু সাংবিধানিক ৰাজতন্ত্ৰৰ সমৰ্থক আৰু নিৰপেক্ষ ৰাজতন্ত্ৰবাদীসকলৰ মাজত গৃহযুদ্ধ (১৮২৮–১৮৩৪) ৰ সূচনা হয়।<ref name="napoleon">{{cite book |last=Maxwell |first=Kenneth |title=Conflicts and Conspiracies: Brazil and Portugal, 1750–1808 |publisher=Cambridge University Press |year=1973 |pages=143–175 |isbn=9780521203197}}</ref> ১৯১০ চনৰ ৫ অক্টোবৰৰ বিপ্লৱলৈকে ৰাজতন্ত্ৰ স্থায়ী হৈ থাকে আৰু ইয়াৰ ঠাইত প্ৰথম গণৰাজ্য গঠন হয়। তাৰ পিছত ইয়াৰ ঠাইত স্বৈৰাচাৰী ''ডিটাডুৰা নেচনেল'' আৰু তাৰ পিছত ''ইষ্টাডো নভো''লৈ পৰিণত হয়।<ref name="estado-novo">{{cite book |last=Wiarda |first=Howard J. |title=Corporatism and Development: The Portuguese Experience |publisher=University of Massachusetts Press |year=1977 |pages=80–110 |isbn=9780870231941}}</ref> ১৯৭৪ চনত কাৰ্নেচন বিপ্লৱৰ পিছত গণতন্ত্ৰ পুনৰুদ্ধাৰ হয়, যিয়ে পৰ্তুগীজ ঔপনিৱেশিক যুদ্ধৰ অন্ত পেলায় আৰু পৰ্তুগালৰ শেষৰটো আফ্ৰিকান ভূখণ্ডক স্বাধীনতা লাভ কৰিবলৈ অনুমতি দিয়ে।<ref name="carnation">{{cite book |last=Maxwell |first=Kenneth |title=The Making of Portuguese Democracy |publisher=Cambridge University Press |year=1995 |pages=1–20 |isbn=9780521483407}}</ref> পৰ্তুগালৰ সাম্ৰাজ্যবাদী ইতিহাসে এক বিশাল সাংস্কৃতিক উত্তৰাধিকাৰ এৰি থৈ গৈছে, বিশ্বজুৰি প্ৰায় ৩০ কোটি [[পৰ্তুগীজ ভাষা|পৰ্তুগীজ ভাষী]] আছে। আজি ই এখন উন্নত দেশ, যাৰ উন্নত অৰ্থনীতি মূলতঃ সেৱা, উদ্যোগ আৰু পৰ্যটনৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল। ৰাষ্ট্ৰসংঘ, ইউৰোপীয় সংঘ, শ্বেংগেন অঞ্চল আৰু ইউৰোপ পৰিষদৰ সদস্য পৰ্তুগাল নাটো, ইউৰো মণ্ডল, অ'ইচিডি আৰু পৰ্তুগীজ ভাষা দেশৰ সম্প্ৰদায়ৰ অন্যতম প্ৰতিষ্ঠাপক সদস্য আছিল।<ref name="modernportugal">{{cite web |title=Portugal |url=https://www.britannica.com/place/Portugal |website=Encyclopædia Britannica |access-date=4 May 2021}}</ref> == ব্যুৎপত্তিবিজ্ঞান == '''পৰ্তুগাল''' শব্দটো ৰোমান-চেলটিক স্থাননাম '''Portus Cale'''ৰ পৰা আহে,<ref>{{cite web|url=https://www.etymonline.com/word/portugal|title=Portugal – Origin and meaning of the name Portugal by Online Etymology Dictionary|website=Etymonline.com|access-date=25 January 2018|archive-date=20 February 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230220050255/https://www.etymonline.com/word/portugal|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=http://agal-gz.org/faq/lib/exe/fetch.php?media=contributos-pgl:sobre_a_origem_e_significado_da_palavra_portugal.pdf|title=Origem e significado das palavras Portugal e Galiza|website=agal-gz.org|access-date=25 February 2023|archive-date=3 December 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221203194424/http://agal-gz.org/faq/lib/exe/fetch.php?media=contributos-pgl:sobre_a_origem_e_significado_da_palavra_portugal.pdf|url-status=live}}</ref> যি বৰ্তমানৰ পৰ্টো আৰু ভিলা নোভা দে গাইয়া অঞ্চলৰ সংমিশ্ৰণ। "Portus" শব্দটোৰ উৎস [[লেটিন ভাষা]]ৰ ''portus'', যাৰ অৰ্থ "বন্দৰ"। "Cale" শব্দটোৰ অৰ্থ আৰু উৎপত্তি স্পষ্ট নহয়; প্ৰচলিত মত অনুসৰি, এইটো উত্তৰ-পশ্চিম আইবেৰিয়ান উপদ্বীপৰ গালাচি (বা গাল্লাচি) নামৰ এক চেলটিক জনগোষ্ঠীৰ পৰা উদ্ভৱ হৈছে।<ref>{{Cite web|url=https://www.academia.edu/31989410|title=Documentos dança portuguesa|first=Marcos|last=Winicius|via=academia.edu|access-date=12 April 2020|archive-date=17 August 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210817085223/https://www.academia.edu/31989410|url-status=live}}</ref> আন এটা তত্ত্ব মতে "Cale" শব্দটো চেলটিক ভাষাৰ "বন্দৰ"ৰ এক ৰূপ, আৰু আন কিছুমান মতে ই চেলটিক দেৱী "Cala"ৰ নামৰ পৰা আহে। আন এজন ফ্ৰেন্স পণ্ডিতৰ মতে এইটো ''Portus Gallus'' (গলসকলৰ বন্দৰ) ৰ পৰা আহিব পাৰে।<ref>{{cite web|url=https://books.google.com/books?id=MD8zAQAAMAAJ&q=portus+Gallus+etymologie+du+portugal&pg=PA441|title=Manuel géographique et statistique de l'Espagne et du Portugal ...|date=11 April 2018|publisher=Buisson|via=Google Books|access-date=17 November 2020|archive-date=2 February 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240202203433/https://books.google.com/books?id=MD8zAQAAMAAJ&q=portus+Gallus+etymologie+du+portugal&pg=PA441#v=snippet&q=portus%20Gallus%20etymologie%20du%20portugal&f=false|url-status=live}}</ref> খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ২০০ চনত দ্বিতীয় পুনিক যুদ্ধৰ সময়ত ৰোমানসকলে কাৰ্থাজীয়সকলৰ পৰা আইবেৰিয়াৰ অধিকাৰ লয় আৰু কেল নামৰ অঞ্চলটো দখল কৰি "Portus Cale" (Caleৰ বন্দৰ) নামেৰে অভিহিত কৰে আৰু ইয়াক গালেচিয়া প্ৰদেশত অন্তৰ্ভুক্ত কৰে। মধ্যযুগত ছুইবি আৰু ভিচিগোথসকলে এই অঞ্চলটো "Portucale" নামেৰে চিনাকি কৰিছিল। সপ্তম আৰু অষ্টম শতিকাৰ ভিতৰত "Portucale" নামটো পৰিবৰ্তিত হৈ "Portugale" হয়, আৰু নৱম শতিকাৰ ভিতৰত এই নামটো ডৌৰো নদী আৰু মিনহো নদীৰ মাজৰ অঞ্চলটো বুজাবলৈ ব্যৱহৃত হৈছিল। একাদশ আৰু দ্বাদশ শতিকাৰ ভিতৰত এই নামবোৰ "Portugale", "Portugallia", "Portvgallo" বা "Portvgalliae" ৰূপত দেখা পোৱা যায়, যি শেষত "Portugal" ৰূপত পৰিগণিত হয়। ==ইতিহাস== পৰ্তুগালৰ ইতিহাস প্ৰায় ৪ লাখ বছৰৰ আগৰ পৰাই অনুসন্ধান কৰিব পাৰি, যেতিয়া বৰ্তমানৰ পৰ্তুগালৰ অঞ্চলত হোমো হাইডেলবাৰ্গেন্সিছৰ বসতি আছিল। প্ৰায় দুটা শতিকা ধৰি আইবেৰিয়ান উপদ্বীপ ৰোমান বিজয়ৰ ফলত বৰ্তমানৰ পৰ্তুগালৰ দক্ষিণে লুচিটেনিয়া আৰু উত্তৰত গালেচিয়া প্ৰদেশ প্ৰতিষ্ঠা হয়। ৰোমৰ পতনৰ পিছত ৫ম আৰু অষ্টম শতিকাৰ ভিতৰত জাৰ্মাণিক জনগোষ্ঠীসমূহে এই ভূখণ্ড নিয়ন্ত্ৰণ কৰিছিল, য'ত ব্ৰাগাক কেন্দ্ৰ কৰি ছুইবি ৰাজ্য আৰু দক্ষিণত ভিচিগোথিক ৰাজ্যও আছিল। ৭১১–৭১৬ চনত ইছলামিক উমাইয়াদ খিলাফতৰ আক্ৰমণে ভিচিগোথ ৰাজ্য জয় কৰি ইছলামিক ষ্টেট অৱ আল-আন্দালুছ প্ৰতিষ্ঠা কৰে, লাহে লাহে আইবেৰিয়াৰ মাজেৰে আগবাঢ়ি যায়। ১০৯৫ চনত পৰ্তুগালে গালিচিয়া ৰাজ্যৰ পৰা বিচ্ছিন্ন হয়। বুৰ্গাণ্ডীৰ কাউণ্ট হেনৰীৰ পুত্ৰ আফনছ' হেনৰিকছে ১১৩৯ চনত নিজকে পৰ্তুগালৰ ৰজা ঘোষণা কৰে। ১২৪৯ চনত আলগাৰ্ভ (পৰ্তুগালৰ দক্ষিণতম প্ৰদেশ) মূৰৰ পৰা জয় কৰা হয় আৰু ১২৫৫ চনত লিছবন ৰাজধানী হয়। তেতিয়াৰ পৰা পৰ্তুগালৰ স্থল সীমা প্ৰায় অপৰিৱৰ্তিত হৈ আছে। প্ৰথমজন ৰজাৰ ৰাজত্বকালত পৰ্তুগীজসকলে সিংহাসনৰ ওপৰত হোৱা যুদ্ধত কেষ্টিলিয়ানসকলক পৰাস্ত কৰে (১৩৮৫) আৰু ইংলেণ্ডৰ সৈতে ৰাজনৈতিক মিত্ৰতা স্থাপন কৰে (১৩৮৬ চনত উইণ্ডচৰ সন্ধিৰ দ্বাৰা)। মধ্যযুগৰ শেষৰ ফালৰ পৰা ১৫ আৰু ১৬ শতিকাত ইউৰোপৰ " আৱিষ্কাৰ যুগ "ৰ সময়ত পৰ্তুগালে বিশ্ব শক্তিৰ মৰ্যাদা লাভ কৰে কাৰণ ই এক বিশাল সাম্ৰাজ্য গঢ়ি তুলিছিল। ১৫৭৮ চনত মৰক্কোত হোৱা আলকাচাৰ কুইবিৰ যুদ্ধৰ পৰা সামৰিক অৱনতিৰ লক্ষণ আৰম্ভ হয়; এই পৰাজয়ৰ ফলত ৰজা চেবাষ্টিয়ানৰ মৃত্যু হয় আৰু উচ্চ সম্ভ্ৰান্ত লোকৰ বহু লোকক কাৰাগাৰত ভৰোৱা হয়, যাক বহুত খৰচ কৰি মুক্তিপণ দিবলগীয়া হয়। ইয়াৰ ফলত ১৫৮০ চনৰ পৰা ১৬৪০ চনত চতুৰ্থ জনৰ নেতৃত্বত পৰ্তুগীজ পুনৰুদ্ধাৰ যুদ্ধৰ আৰম্ভণিৰ ভিতৰত স্পেইনৰ সৈতে ৬০ বছৰীয়া বংশগত সংঘৰ জৰিয়তে পৰ্তুগালৰ ৮০০ বছৰীয়া স্বাধীনতাত সামান্য বাধাৰ সৃষ্টি হয় ইয়াৰ উপৰিও এটা কাৰক, কিয়নো পৰ্তুগালে আক্ৰমণৰ বাবে জাহাজৰ অৰিহণা যোগাবলগীয়া হৈছিল। ১৭৫৫ চনত ভূমিকম্পত ইয়াৰ ৰাজধানী চহৰৰ বহু অংশ ধ্বংস হোৱা, নেপোলিয়ন যুদ্ধৰ সময়ত দখল কৰা আৰু ১৮২২ চনত ইয়াৰ সৰ্ববৃহৎ উপনিবেশ ব্ৰাজিল হেৰুৱাই পেলোৱা আদিও আছিল।<ref>{{cite web|url=https://www.migrationpolicy.org/article/portugal-seeks-balance-emigration-immigration |title=Portugal Seeks Balance of Emigration, Immigration |publisher=Migrationinformation.org |date=2002-08-09 |access-date=2024-12-19}}</ref> ১৯১০ চনত বিপ্লৱে ৰাজতন্ত্ৰক পদচ্যুত কৰে। ১৯২৬ চনত হোৱা সামৰিক অভ্যুত্থানে একনায়কত্ববাদ স্থাপন কৰে আৰু ১৯৭৪ চনত আন এক অভ্যুত্থানলৈকে চলি থাকে। নতুন চৰকাৰে ব্যাপক গণতান্ত্ৰিক সংস্কাৰ আৰম্ভ কৰে আৰু ১৯৭৫ চনত পৰ্তুগালৰ সকলো আফ্ৰিকান উপনিবেশকে স্বাধীনতা প্ৰদান কৰে পৰ্তুগীজ ভাষাৰ দেশসমূহ . ১৯৮৬ চনত ই ইউৰোপীয় অৰ্থনৈতিক সম্প্ৰদায় (বৰ্তমান ইউৰোপীয় সংঘ)ত প্ৰৱেশ কৰে। ==ভূগোল== পৰ্তুগাল পশ্চিম [[ইউৰোপ]]ৰ এখন উপকূলীয় ৰাষ্ট্ৰ, আইবেৰিয়ান উপদ্বীপৰ পশ্চিম মূৰত অৱস্থিত, [[স্পেইন]]ৰ সীমাৰেখাত (ইয়াৰ উত্তৰ আৰু পূব সীমান্তত: মুঠ ১২১৫ কিলোমিটাৰ (৭৫৫ মাইল))। পৰ্তুগীজ ভূখণ্ডত [[আটলাণ্টিক মহাসাগৰ]]ৰ শৃংখলাবদ্ধ দ্বীপপুঞ্জ (আজোৰছ আৰু মাদেইৰা)ও অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে, যিবোৰ উত্তৰ আটলাণ্টিকৰ কাষৰীয়া কৌশলগত দ্বীপ । জিব্ৰাল্টাৰ জলদ্বীপৰ পৰা অতি দক্ষিণ অংশ বেছি দূৰত নহয়, যাৰ ফলত ভূমধ্য সাগৰলৈ যায়৷ মুঠতে দেশখনৰ মাটিকালি ৯২,০৯০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৫,৫৬০ বৰ্গমাইল) যাৰ ভিতৰত ৯১,৪৭০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৫,৩২০ বৰ্গমাইল) মাটি আৰু ৬২০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৪০ বৰ্গমাইল) পানী।<ref>{{cite web | url= https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/portugal/ | title= Portugal | publisher= CIA - The World Factbook | access-date= 2009-11-28}}</ref> এই সংজ্ঞাসমূহৰ পিছতো পৰ্তুগাল-স্পেইন সীমান্ত দুয়োখন দেশৰ মাজত এক অমীমাংসিত ভূখণ্ডীয় বিবাদ হৈয়ে আছে। ১৮০১ চনত স্পেইনে অলিভেঞ্জা দখল কৰাৰ আৰম্ভণিৰ পৰাই পৰ্তুগালে কায়া আৰু ৰিবেইৰা দে কুংকছ নদীৰ বদ্বীপৰ মাজৰ সীমান্তক স্বীকৃতি নিদিয়ে। এই ভূখণ্ড যদিও বাস্তৱিকতে স্পেনিছ দখলৰ অধীনত আছে, তথাপিও পৰ্তুগালৰ এটা ডি জুৰ অংশ হৈয়েই আছে, ফলস্বৰূপে এই অঞ্চলত এতিয়াৰ পৰা কোনো সীমান্ত স্বীকৃতি দিয়া হোৱা নাই।<ref>{{cite web |title=A questão de Olivença |url=http://www.olivenca.org/litigio.htm |publisher=olivenca.org |access-date=29 January 2021 |archive-date=3 February 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210203173035/http://www.olivenca.org/litigio.htm |url-status=dead }}</ref> == ৰাজনীতি == {{multiple image | caption_align = center | image1 = Marcelo Rebelo de Sousa em 2018.jpg | width1 = 161 | caption1 = মাৰ্চেলো ৰেবেলো ডি ছৌজা,<br /><small>পৰ্তুগালৰ ৰাষ্ট্ৰপতি, ২০১৬ চনৰ পৰা।</small> | image2 = EPP Summit, 21 March, Brussels (53600549642) (cropped).jpg | width2 = 166 | caption2 = লুই মণ্টেনেগ্ৰো,<br /><small>পৰ্তুগালৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী, ২০২৪ চনৰ পৰা।</small> }} '''পৰ্তুগালৰ ৰাজনীতি''' একক, বহুদলীয়, অৰ্ধ-ৰাষ্ট্ৰপতি, প্ৰতিনিধিত্বমূলক গণতান্ত্ৰিক গণৰাজ্য হিচাপে চলি আহিছে, য'ত পৰ্তুগালৰ প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে চৰকাৰৰ মুৰব্বীৰ ভূমিকা পালন কৰে আৰু ৰাষ্ট্ৰপতি হৈছে অকাৰ্যকৰী ৰাষ্ট্ৰৰ মুৰব্বী, যদিও তেওঁ আনুষ্ঠানিক ৰূপত অৱস্থান লৈছে, তথাপিও তেওঁ গুৰুত্বপূর্ণ কিছুমান ৰাজনৈতিক ক্ষমতা প্ৰয়োগ কৰে।<ref>{{Cite web|url=https://www.bbc.com/news/world-europe-17760433|title=Portugal profile - Leaders|publisher=BBC|access-date=8 July 2023|date=7 March 2017}}</ref><ref name="Presidency">[https://www.presidencia.pt/en/president-of-the-republic/duties-of-the-president/ Duties of the President&nbsp;– Head of State]. Official Page of the Presidency of the Portuguese Republic. Retrieved 7 September 2021.</ref> কাৰ্যবাহী ক্ষমতা চৰকাৰে প্ৰয়োগ কৰে, যাৰ নেতা হৈছে প্ৰধানমন্ত্ৰী। আইন প্ৰণয়নৰ ক্ষমতা প্ৰধানকৈ গণৰাজ্যৰ বিধানসভাৰ ওপৰত নিহিত, যদিও চৰকাৰে কিছুমান ক্ষেত্ৰত নিজেও আইন প্ৰণয়ন কৰিব পাৰে।<ref name="AR">[https://www.parlamento.pt/sites/en/paginas/default.aspx The Assembleia da República as a body that exercises sovereign power]. Assembleia da República. Retrieved 7 September 2021.</ref> পৰ্তুগালৰ ন্যায়পালিকা কার্যবাহী আৰু বিধানসভাৰ পৰা স্বাধীনভাৱে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰে। ৰাষ্ট্ৰপতিয়ে এক ধৰণৰ "সমন্বয়কাৰী ক্ষমতা" প্ৰয়োগ কৰে, যিটো পৰম্পৰাগত চৰকাৰী তিনিটা শাখাৰ (বিধায়িকা, কাৰ্যবাহিকা, ন্যায়পালিকা) কোনো এটাত স্পষ্টভাৱে অন্তর্ভুক্ত নহয়।<ref name="Presidency" /> ১৯৭৫ চনৰ পৰা পৰ্তুগালৰ দলীয় ব্যৱস্থাত সমাজবাদী পাৰ্টি আৰু ছ’চিয়েল ডেম’ক্ৰেটিক পাৰ্টিৰ আধিপত্য থাকিলেও, ২০২৫ পৰ্তুগীজ বিধানসভা নিৰ্বাচনত ৰাষ্ট্ৰবাদী উগ্ৰ সোঁপন্থী চেগা দলৰ উল্লেখযোগ্য উত্থান ঘটে। উক্ত নিৰ্বাচনত দলটোৱে ২৩% জনভোট লাভ কৰি গণৰাজ্যৰ বিধানসভাত ৬০ খন আসন জয় কৰি বিৰোধী দলৰ নেতৃত্ব গ্ৰহণ কৰে। ভি-ডেম গণতন্ত্ৰ সূচক অনুসৰি, ২০২৩ চনত পৰ্তুগাল বিশ্বৰ ২০তম স্থানত থকা নিৰ্বাচনী গণতান্ত্ৰিক দেশ আছিল।<ref name="vdem_dataset">{{cite web |last=V-Dem Institute |date=2023 |title=The V-Dem Dataset |url=https://www.v-dem.net/data/the-v-dem-dataset/ |access-date=14 October 2023}}</ref> ==তথ্যসূত্ৰ== [[শ্ৰেণী:দেশ]] [[শ্ৰেণী:ইউৰোপ]] ff7ylsru91ybz6784zhirjmw5tw4997 514400 514399 2025-06-02T12:27:39Z Kandarpajit Kallol 6257 514400 wikitext text/x-wiki {{Infobox country | conventional_long_name = পৰ্তুগীজ গণৰাজ্য | native_name = República Portuguesa | common_name = পৰ্তুগাল | image_flag = Flag of Portugal (official).svg | image_coat = Coat of arms of Portugal.svg | coa_size = 110 | national_anthem = <br/>{{lang|pt|A Portuguesa}}<br />"The Portuguese"<br /><div style="display:inline-block; margin-top:0.4em; ">[[File:Hino Nacional da Republica Portuguesa.ogg]]</div> | image_map = {{Switcher|[[File:EU-Portugal (orthographic projection).svg|upright=1.15|frameless]]|Show globe|[[File:EU-Portugal with islands circled.svg|upright=1.15|frameless]]|Show map of the European Union|default=1}} | map_caption = {{map caption|location_color=dark green|region=ইউৰোপ|region_color=dark grey|subregion=ইউৰোপীয় সংঘ|subregion_color=green}} | capital = লিছবন | coordinates = {{Coord|38|46|N|9|9|W|type:city}} | largest_city = লিছবন | official_languages = পৰ্তুগীজ ভাষা | recognised_languages = মিৰান্দীজ ভাষা{{efn|name="pt lang"|মিৰান্দীজ ভাষা, টেৰ্ৰা ডি মিৰান্দা অঞ্চলত কোৱা হয়, ১৯৯৯ চনত চৰকাৰে স্বীকৃতি প্ৰদান কৰে (''Lei n.° 7/99 de 29 de Janeiro''),<ref name="Mirandese">{{cite web |url=https://mirandes.no.sapo.pt/LMPSlei.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20020318130143/http://mirandes.no.sapo.pt/LMPSlei.html |url-status=dead |archive-date=18 March 2002 |title=Reconhecimento oficial de direitos linguísticos da comunidade mirandesa (মিৰান্দীজ ভাষা-ব্যৱহাৰকাৰীসকলৰ ভাষাগত অধিকাৰৰ স্বীকৃতি) |publisher=লিছবন বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ভাষাবিজ্ঞান কেন্দ্ৰ |access-date=2 December 2015 }}</ref> যিয়ে ইয়াক চৰকাৰীভাৱে ব্যৱহাৰৰ অধিকাৰ প্ৰদান কৰে।<ref name="Euromosaic study Mirandese">[http://bookshop.europa.eu/en/euromosaic-pbC29295845/downloads/C2-92-95-845-EN-C/C29295845ENC_001.pdf?FileName=C29295845ENC_001.pdf&SKU=C29295845ENC_PDF&CatalogueNumber=C2-92-95-845-EN-C ইউৰোম'জাইক অধ্যয়ন, পৰ্তুগালত মিৰান্দীজ ভাষা] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160205202451/http://bookshop.europa.eu/en/euromosaic-pbC29295845/downloads/C2-92-95-845-EN-C/C29295845ENC_001.pdf?FileName=C29295845ENC_001.pdf&SKU=C29295845ENC_PDF&CatalogueNumber=C2-92-95-845-EN-C |date=5 February 2016 }}, ইউৰোপীয় কমিচনৰ ৱেবচাইট। }}</ref>}}<br />পৰ্তুগাল সাংকেতিক ভাষা {{Infobox | child = yes | label1 = ৰাষ্ট্ৰীয়তা (২০২৩)<ref name="aima"/> | data1 = {{Unbulleted list |৮৭.৮% পৰ্তুগাল লোক | ১২.২% বিদেশী }} }} | religion = {{unbulleted list |{{Tree list}} * ৮৪.৮% খ্ৰীষ্টান ধৰ্ম ** ৮০.২% ৰোমান কেথলিক ** ৪.৬% অন্যান্য খ্ৰীষ্টান {{Tree list/end}} | ১৪.১% ধৰ্মহীনতা | ১.১% অন্যান্য }} | religion_ref = <ref name="Censos2021"/> | demonym = পৰ্তুগাল | government_type = এককেন্দ্ৰিক অৰ্ধ-ৰাষ্ট্ৰপতি প্ৰজাতন্ত্ৰ<ref>{{Cite web|url=http://www.constituteproject.org/constitution/Portugal_2005.pdf|title=পৰ্তুগালৰ সংবিধান, প্ৰস্তাৱনা|access-date=17 March 2018|archive-date=17 March 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180317103114/https://www.constituteproject.org/constitution/Portugal_2005.pdf|url-status=live}}</ref> | leader_title1 = ৰাষ্ট্ৰপতি | leader_name1 = মাৰ্সেলো ৰেবেলো ডে ছৌজা | leader_title2 = প্ৰধানমন্ত্ৰী | leader_name2 = লুইছ মন্তেনেগ্ৰু | leader_title3 = ৰাষ্ট্ৰীয় সংসদৰ অধ্যক্ষ | leader_name3 = জঁছে পেদ্ৰো আগুইয়াৰ-ব্ৰাংকু | legislature = ৰিপাব্লিক সংসদ | sovereignty_type = স্থাপনা | established_event1 = পৰ্তুগাল কাউণ্টি | established_date1 = ৮৬৮ | established_event2 = ছাও মামেদৰ যুদ্ধ | established_date2 = ২৪ জুন ১১২৮ | established_event3 = ঔৰিকৰ যুদ্ধ | established_date3 = ২৫ জুলাই ১১৩৯ | established_event4 = জামোৰাৰ চুক্তি | established_date4 = ৫ অক্টোবৰ ১১৪৩ | established_event5 = ''Manifestis Probatum'' | established_date5 = ২৩ মে’ ১১৭৯ | established_event6 = পুনঃস্থাপনা যুদ্ধ | established_date6 = ১ ডিচেম্বৰ ১৬৪০ | established_event7 = সংবিধান (১৮২২) | established_date7 = ২৩ ছেপ্টেম্বৰ ১৮২২ | established_event8 = ৫ অক্টোবৰ বিপ্লৱ | established_date8 = ৫ অক্টোবৰ ১৯১০ | established_event9 = কাৰণেচন বিপ্লৱ | established_date9 = ২৫ এপ্ৰিল ১৯৭৪ | established_event10 = সংবিধান | established_date10 = ২৫ এপ্ৰিল ১৯৭৬ | area_km2 = ৯২,২৩০ | area_footnote = <ref>{{Cite web|url=https://www.ine.pt/xportal/xmain?xpid=INE&xpgid=ine_indicadores&contecto=pi&indOcorrCod=0008350&selTab=tab0|title=পৰ্তুগালৰ পৰিসংখ্যা|publisher=INE|access-date=5 July 2023}}</ref> | area_rank = ১০৯তম | area_sq_mi = ৫৭,২৯৮ | percent_water = ১.২ (২০১৫)<ref>{{cite web|title=পৃষ্ঠ জলসম্পদ আৰু পৰিৱৰ্তন|access-date=11 October 2020|publisher=OECD|url=https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=SURFACE_WATER}}</ref> | population_estimate_rank = ৮৮তম | population_estimate = ১,০৬৩৯,৭২৬ জন<ref>{{cite web|url=https://www.ine.pt/xportal/xmain?xpid=INE&xpgid=ine_destaques&DESTAQUESdest_boui=645507713&DESTAQUESmodo=2|title=২০২৩: জনসংখ্যা ১০.৬ মিলিয়ন অতিক্ৰম|publisher=INE|access-date=18 June 2024}}</ref> | population_census = ১,০৩৪৩,০৬৬ জন<ref name="Stat Portugal"/> | population_estimate_year = ২০২৩ | population_census_year = ২০২১ | population_density_km2 = ১১৫.৪ | GDP_PPP = $৫৩৬.০৯৬ বিলিয়ন | GDP_PPP_year = ২০২৫ | GDP_PPP_rank = ৫১তম | GDP_PPP_per_capita = $৫০,০৩৭ | GDP_PPP_per_capita_rank = ৪১তম | GDP_nominal = $৩২১.৪৪০ বিলিয়ন | GDP_nominal_year = ২০২৫ | GDP_nominal_rank = ৪৫তম | GDP_nominal_per_capita = $৩০,০০২ | GDP_nominal_per_capita_rank = ৪০তম | Gini = ৩১.৯ | Gini_year = ২০২৪ | Gini_change = হ্ৰাস | HDI = ০.৮৭০<ref name="HDI2023">{{cite web |url=http://hdr.undp.org/en/composite/HDI |title=Human Development Report 2023/24 |publisher=United Nations Development Programme |access-date=17 March 2024}}</ref> | HDI_year = ২০২৩ | HDI_change = বৃদ্ধি | HDI_rank = ৩৭তম | currency = ইউৰো (EUR, €) | currency_code = EUR | time_zone = পূৰ্ব ইউৰোপীয় সময় (UTC) | utc_offset = +০১:০০ | time_zone_DST = মধ্য ইউৰোপীয় গ্ৰীষ্মকালীন সময় (UTC+০২:০০) | utc_offset_DST = +০২:০০ | date_format = dd-mm-yyyy (AD) | drives_on = সোঁফালে | calling_code = +৩৫১ | cctld = .pt }} '''পৰ্তুগাল''', আনুষ্ঠানিকভাৱে '''পৰ্তুগীজ গণৰাজ্য''' ({{lang-pt|República Portuguesa}}), দক্ষিণ-পশ্চিম [[ইউৰোপ]]ৰ আইবেৰিয়ান উপদ্বীপৰ এখন দেশ। ইউৰোপ মহাদেশীয় আটাইতকৈ পশ্চিমীয়া বিন্দুটোৰ সৈতে পৰ্তুগালে ইয়াৰ উত্তৰ আৰু পূব দিশত স্পেইনৰ সীমাৰেখাৰে আবৃত, যাৰ সৈতে ই ইউৰোপীয় সংঘৰ আটাইতকৈ দীঘলীয়া নীৰৱচ্ছিন্ন সীমান্তৰ অংশীদাৰ; দক্ষিণ আৰু পশ্চিমে উত্তৰ [[আটলাণ্টিক মহাসাগৰ]]; আৰু পশ্চিম আৰু দক্ষিণ-পশ্চিমে আজোৰছ আৰু মাদেইৰাৰ মেকাৰোনেছিয়ান দ্বীপপুঞ্জ আছে, যিবোৰ পৰ্তুগালৰ দুটা স্বায়ত্তশাসিত অঞ্চল। লিছবন ৰাজধানী আৰু সৰ্ববৃহৎ চহৰ, তাৰ পিছতে পৰ্টো, যি একমাত্ৰ আন মহানগৰ। পশ্চিম আইবেৰিয়ান উপদ্বীপত প্ৰাগঐতিহাসিক যুগৰ পৰাই অবিৰতভাৱে বসতি হৈ আহিছে, বসতিৰ আদিম চিন খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৫৫০০ চনৰ পৰা।<ref name="prehistory">{{cite book |last1=Traganos |first1=Dimosthenis |title=European Landscapes from Mountain to Sea |chapter=Chapter 3: Portugal |publisher=Springer |year=2016 |pages=26–27 |isbn=9783319253765}}</ref> খ্ৰীষ্টপূৰ্ব প্ৰথম সহস্ৰাব্দত কেলটিক আৰু আইবেৰিয়ান জনগোষ্ঠীসমূহৰ আগমন ঘটে। খ্ৰীষ্টপূৰ্ব দ্বিতীয় শতিকাত এই অঞ্চল ৰোমান নিয়ন্ত্ৰণলৈ আহে। খ্ৰীষ্টীয় পঞ্চম শতিকাৰ পৰা অষ্টম শতিকালৈকে জাৰ্মাণিক জনগোষ্ঠী আৰু এলানসকলে একেৰাহে শাসন কৰিছিল। অষ্টম শতিকাত মুছলমানসকলে মূল ভূখণ্ড পৰ্তুগাল আক্ৰমণ কৰে, কিন্তু ক্ৰমান্বয়ে খ্ৰীষ্টান ৰিকনকুইষ্টাই তেওঁলোকক বহিষ্কাৰ কৰে আৰু ১২৩৮ চনৰ পৰা ১২৪৯ চনৰ ভিতৰত আলগাৰ্ভ দখল কৰি শিখৰত উপনীত হয়। ১১৭৯ চনত ''মেনিফেষ্টিছ প্ৰ'বেটাম''।<ref name="history1">{{cite book |last=Disney |first=A. R. |title=A History of Portugal and the Portuguese Empire |volume=1 |publisher=Cambridge University Press |year=2009 |pages=50–75 |isbn=9780521738224}}</ref> আৱিষ্কাৰ যুগৰ অন্যতম প্ৰাথমিক অংশগ্ৰহণকাৰী হিচাপে পৰ্তুগালে নৌ বিজ্ঞানত কেইবাটাও উন্নতি সাধন কৰিছিল, য'ত ভল্টা ডু মাৰ নেভিগেচনেল কৌশল উদ্ভাৱন কৰা হৈছিল, যিয়ে মুকলি সাগৰত নিৰাপদ যাত্ৰা-ভ্ৰমণ সম্ভৱ কৰি তুলিছিল — বিশ্ব ইতিহাসৰ এটা ডাঙৰ টাৰ্নিং পইণ্ট।<ref name="discovery">{{cite book |last=Boxer |first=Charles R. |title=The Portuguese Seaborne Empire 1415–1825 |publisher=Hutchinson |year=1969 |pages=22–45}}</ref> পৰ্তুগালে মাদেইৰা আৰু আজোৰছত বসতি স্থাপন কৰি এটা প্ৰভাৱশালী সামুদ্ৰিক সাম্ৰাজ্য প্ৰতিষ্ঠা কৰে যি বেছিভাগেই দক্ষিণ আটলাণ্টিক আৰু ভাৰত মহাসাগৰৰ উপকূলৰ কাষেৰে বিস্তৃত আছিল।<ref name="empire1">{{cite book |last=Russell-Wood |first=A. J. R. |title=The Portuguese Empire, 1415–1808: A World on the Move |publisher=Johns Hopkins University Press |year=1998 |pages=10–38 |isbn=9780801859557}}</ref> পৰ্তুগীজসকল প্ৰথম ইউৰোপীয়সকলৰ ভিতৰত আছিল যিয়ে নতুন ভূখণ্ড আৰু সাগৰীয় পথসমূহ অন্বেষণ আৰু আৱিষ্কাৰ কৰিছিল, বসতি, উপনিবেশ আৰু বাণিজ্যিক চকীসমূহৰ এক বিশ্বব্যাপী বাণিজ্যিক নেটৱৰ্ক স্থাপন কৰিছিল।<ref name="empire2">{{cite book |last=Newitt |first=Malyn |title=A History of Portuguese Overseas Expansion 1400–1668 |publisher=Routledge |year=2005 |pages=60–100 |isbn=9780415229891}}</ref> ১৫৮০ চনৰ আৰম্ভণিতে বংশগত সংকটৰ ফলত আইবেৰিয়ান সংঘ (১৫৮০–১৬৪০)ৰ সৃষ্টি হয়, যিয়ে পৰ্তুগালক স্পেনিছ শাসনৰ অধীনত একত্ৰিত কৰে,<ref name="iberianunion">{{cite book |last=Livermore |first=H. V. |title=A New History of Portugal |publisher=Cambridge University Press |year=1969 |pages=160–175}}</ref> ইয়াৰ ক্ৰমান্বয়ে বিশ্ব শক্তি হিচাপে অৱনতি ঘটে।<ref name="decline">{{cite book |last=Bethencourt |first=Francisco |title=The Inquisition: A Global History, 1478–1834 |publisher=CUP |year=2009 |pages=200–220 |isbn=9780521732512}}</ref> ১৬৪০ চনত পৰ্তুগীজৰ সাৰ্বভৌমত্ব পুনৰ লাভ কৰা হয় আৰু ইয়াৰ পিছত ১৬৮৮ চনলৈকে চলি থকা ব্যয়বহুল আৰু দীঘলীয়া যুদ্ধ হয়, আনহাতে ১৭৫৫ চনৰ লিছবন ভূমিকম্পই চহৰখন ধ্বংস কৰে আৰু সাম্ৰাজ্যৰ অৰ্থনীতিৰ অধিক ক্ষতি কৰে।<ref name="lisbonearthquake">{{cite web |title=Lisbon Earthquake of 1755 |url=https://www.britannica.com/event/Lisbon-earthquake-of-1755 |website=Encyclopædia Britannica |access-date=4 May 2021}}</ref> ১৮০৭ চনত নেপোলিয়ন যুদ্ধই ৰাজধানী [[ব্ৰাজিল]]লৈ স্থানান্তৰিত কৰে, যাৰ ফলত ইয়াক উপনিবেশৰ পৰা ৰাজ্যলৈ উন্নীত কৰা হয় আৰু ১৮২২ চনত ইয়াৰ স্বাধীনতাৰ শিখৰত উপনীত হয় আৰু সাংবিধানিক ৰাজতন্ত্ৰৰ সমৰ্থক আৰু নিৰপেক্ষ ৰাজতন্ত্ৰবাদীসকলৰ মাজত গৃহযুদ্ধ (১৮২৮–১৮৩৪) ৰ সূচনা হয়।<ref name="napoleon">{{cite book |last=Maxwell |first=Kenneth |title=Conflicts and Conspiracies: Brazil and Portugal, 1750–1808 |publisher=Cambridge University Press |year=1973 |pages=143–175 |isbn=9780521203197}}</ref> ১৯১০ চনৰ ৫ অক্টোবৰৰ বিপ্লৱলৈকে ৰাজতন্ত্ৰ স্থায়ী হৈ থাকে আৰু ইয়াৰ ঠাইত প্ৰথম গণৰাজ্য গঠন হয়। তাৰ পিছত ইয়াৰ ঠাইত স্বৈৰাচাৰী ''ডিটাডুৰা নেচনেল'' আৰু তাৰ পিছত ''ইষ্টাডো নভো''লৈ পৰিণত হয়।<ref name="estado-novo">{{cite book |last=Wiarda |first=Howard J. |title=Corporatism and Development: The Portuguese Experience |publisher=University of Massachusetts Press |year=1977 |pages=80–110 |isbn=9780870231941}}</ref> ১৯৭৪ চনত কাৰ্নেচন বিপ্লৱৰ পিছত গণতন্ত্ৰ পুনৰুদ্ধাৰ হয়, যিয়ে পৰ্তুগীজ ঔপনিৱেশিক যুদ্ধৰ অন্ত পেলায় আৰু পৰ্তুগালৰ শেষৰটো আফ্ৰিকান ভূখণ্ডক স্বাধীনতা লাভ কৰিবলৈ অনুমতি দিয়ে।<ref name="carnation">{{cite book |last=Maxwell |first=Kenneth |title=The Making of Portuguese Democracy |publisher=Cambridge University Press |year=1995 |pages=1–20 |isbn=9780521483407}}</ref> পৰ্তুগালৰ সাম্ৰাজ্যবাদী ইতিহাসে এক বিশাল সাংস্কৃতিক উত্তৰাধিকাৰ এৰি থৈ গৈছে, বিশ্বজুৰি প্ৰায় ৩০ কোটি [[পৰ্তুগীজ ভাষা|পৰ্তুগীজ ভাষী]] আছে। আজি ই এখন উন্নত দেশ, যাৰ উন্নত অৰ্থনীতি মূলতঃ সেৱা, উদ্যোগ আৰু পৰ্যটনৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল। ৰাষ্ট্ৰসংঘ, ইউৰোপীয় সংঘ, শ্বেংগেন অঞ্চল আৰু ইউৰোপ পৰিষদৰ সদস্য পৰ্তুগাল নাটো, ইউৰো মণ্ডল, অ'ইচিডি আৰু পৰ্তুগীজ ভাষা দেশৰ সম্প্ৰদায়ৰ অন্যতম প্ৰতিষ্ঠাপক সদস্য আছিল।<ref name="modernportugal">{{cite web |title=Portugal |url=https://www.britannica.com/place/Portugal |website=Encyclopædia Britannica |access-date=4 May 2021}}</ref> == ব্যুৎপত্তিবিজ্ঞান == '''পৰ্তুগাল''' শব্দটো ৰোমান-চেলটিক স্থাননাম '''Portus Cale'''ৰ পৰা আহে,<ref>{{cite web|url=https://www.etymonline.com/word/portugal|title=Portugal – Origin and meaning of the name Portugal by Online Etymology Dictionary|website=Etymonline.com|access-date=25 January 2018|archive-date=20 February 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230220050255/https://www.etymonline.com/word/portugal|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=http://agal-gz.org/faq/lib/exe/fetch.php?media=contributos-pgl:sobre_a_origem_e_significado_da_palavra_portugal.pdf|title=Origem e significado das palavras Portugal e Galiza|website=agal-gz.org|access-date=25 February 2023|archive-date=3 December 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221203194424/http://agal-gz.org/faq/lib/exe/fetch.php?media=contributos-pgl:sobre_a_origem_e_significado_da_palavra_portugal.pdf|url-status=live}}</ref> যি বৰ্তমানৰ পৰ্টো আৰু ভিলা নোভা দে গাইয়া অঞ্চলৰ সংমিশ্ৰণ। "Portus" শব্দটোৰ উৎস [[লেটিন ভাষা]]ৰ ''portus'', যাৰ অৰ্থ "বন্দৰ"। "Cale" শব্দটোৰ অৰ্থ আৰু উৎপত্তি স্পষ্ট নহয়; প্ৰচলিত মত অনুসৰি, এইটো উত্তৰ-পশ্চিম আইবেৰিয়ান উপদ্বীপৰ গালাচি (বা গাল্লাচি) নামৰ এক চেলটিক জনগোষ্ঠীৰ পৰা উদ্ভৱ হৈছে।<ref>{{Cite web|url=https://www.academia.edu/31989410|title=Documentos dança portuguesa|first=Marcos|last=Winicius|via=academia.edu|access-date=12 April 2020|archive-date=17 August 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210817085223/https://www.academia.edu/31989410|url-status=live}}</ref> আন এটা তত্ত্ব মতে "Cale" শব্দটো চেলটিক ভাষাৰ "বন্দৰ"ৰ এক ৰূপ, আৰু আন কিছুমান মতে ই চেলটিক দেৱী "Cala"ৰ নামৰ পৰা আহে। আন এজন ফ্ৰেন্স পণ্ডিতৰ মতে এইটো ''Portus Gallus'' (গলসকলৰ বন্দৰ) ৰ পৰা আহিব পাৰে।<ref>{{cite web|url=https://books.google.com/books?id=MD8zAQAAMAAJ&q=portus+Gallus+etymologie+du+portugal&pg=PA441|title=Manuel géographique et statistique de l'Espagne et du Portugal ...|date=11 April 2018|publisher=Buisson|via=Google Books|access-date=17 November 2020|archive-date=2 February 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240202203433/https://books.google.com/books?id=MD8zAQAAMAAJ&q=portus+Gallus+etymologie+du+portugal&pg=PA441#v=snippet&q=portus%20Gallus%20etymologie%20du%20portugal&f=false|url-status=live}}</ref> খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ২০০ চনত দ্বিতীয় পুনিক যুদ্ধৰ সময়ত ৰোমানসকলে কাৰ্থাজীয়সকলৰ পৰা আইবেৰিয়াৰ অধিকাৰ লয় আৰু কেল নামৰ অঞ্চলটো দখল কৰি "Portus Cale" (Caleৰ বন্দৰ) নামেৰে অভিহিত কৰে আৰু ইয়াক গালেচিয়া প্ৰদেশত অন্তৰ্ভুক্ত কৰে। মধ্যযুগত ছুইবি আৰু ভিচিগোথসকলে এই অঞ্চলটো "Portucale" নামেৰে চিনাকি কৰিছিল। সপ্তম আৰু অষ্টম শতিকাৰ ভিতৰত "Portucale" নামটো পৰিবৰ্তিত হৈ "Portugale" হয়, আৰু নৱম শতিকাৰ ভিতৰত এই নামটো ডৌৰো নদী আৰু মিনহো নদীৰ মাজৰ অঞ্চলটো বুজাবলৈ ব্যৱহৃত হৈছিল। একাদশ আৰু দ্বাদশ শতিকাৰ ভিতৰত এই নামবোৰ "Portugale", "Portugallia", "Portvgallo" বা "Portvgalliae" ৰূপত দেখা পোৱা যায়, যি শেষত "Portugal" ৰূপত পৰিগণিত হয়। ==ইতিহাস== '''পৰ্তুগালৰ ইতিহাস''' প্ৰায় ৪ লাখ বছৰৰ আগৰ পৰাই অনুসন্ধান কৰিব পাৰি, যেতিয়া বৰ্তমানৰ পৰ্তুগালৰ অঞ্চলত হোমো হাইডেলবাৰ্গেন্সিছৰ বসতি আছিল। প্ৰায় দুটা শতিকা ধৰি আইবেৰিয়ান উপদ্বীপ ৰোমান বিজয়ৰ ফলত বৰ্তমানৰ পৰ্তুগালৰ দক্ষিণে লুচিটেনিয়া আৰু উত্তৰত গালেচিয়া প্ৰদেশ প্ৰতিষ্ঠা হয়। ৰোমৰ পতনৰ পিছত ৫ম আৰু অষ্টম শতিকাৰ ভিতৰত জাৰ্মাণিক জনগোষ্ঠীসমূহে এই ভূখণ্ড নিয়ন্ত্ৰণ কৰিছিল, য'ত ব্ৰাগাক কেন্দ্ৰ কৰি ছুইবি ৰাজ্য আৰু দক্ষিণত ভিচিগোথিক ৰাজ্যও আছিল। ৭১১–৭১৬ চনত ইছলামিক উমাইয়াদ খিলাফতৰ আক্ৰমণে ভিচিগোথ ৰাজ্য জয় কৰি ইছলামিক ষ্টেট অৱ আল-আন্দালুছ প্ৰতিষ্ঠা কৰে, লাহে লাহে আইবেৰিয়াৰ মাজেৰে আগবাঢ়ি যায়। ১০৯৫ চনত পৰ্তুগালে গালিচিয়া ৰাজ্যৰ পৰা বিচ্ছিন্ন হয়। বুৰ্গাণ্ডীৰ কাউণ্ট হেনৰীৰ পুত্ৰ আফনছ' হেনৰিকছে ১১৩৯ চনত নিজকে পৰ্তুগালৰ ৰজা ঘোষণা কৰে। ১২৪৯ চনত আলগাৰ্ভ (পৰ্তুগালৰ দক্ষিণতম প্ৰদেশ) মূৰৰ পৰা জয় কৰা হয় আৰু ১২৫৫ চনত লিছবন ৰাজধানী হয়। তেতিয়াৰ পৰা পৰ্তুগালৰ স্থল সীমা প্ৰায় অপৰিৱৰ্তিত হৈ আছে। প্ৰথমজন ৰজাৰ ৰাজত্বকালত পৰ্তুগীজসকলে সিংহাসনৰ ওপৰত হোৱা যুদ্ধত কেষ্টিলিয়ানসকলক পৰাস্ত কৰে (১৩৮৫) আৰু ইংলেণ্ডৰ সৈতে ৰাজনৈতিক মিত্ৰতা স্থাপন কৰে (১৩৮৬ চনত উইণ্ডচৰ সন্ধিৰ দ্বাৰা)। মধ্যযুগৰ শেষৰ ফালৰ পৰা ১৫ আৰু ১৬ শতিকাত ইউৰোপৰ " আৱিষ্কাৰ যুগ "ৰ সময়ত পৰ্তুগালে বিশ্ব শক্তিৰ মৰ্যাদা লাভ কৰে কাৰণ ই এক বিশাল সাম্ৰাজ্য গঢ়ি তুলিছিল। ১৫৭৮ চনত মৰক্কোত হোৱা আলকাচাৰ কুইবিৰ যুদ্ধৰ পৰা সামৰিক অৱনতিৰ লক্ষণ আৰম্ভ হয়; এই পৰাজয়ৰ ফলত ৰজা চেবাষ্টিয়ানৰ মৃত্যু হয় আৰু উচ্চ সম্ভ্ৰান্ত লোকৰ বহু লোকক কাৰাগাৰত ভৰোৱা হয়, যাক বহুত খৰচ কৰি মুক্তিপণ দিবলগীয়া হয়। ইয়াৰ ফলত ১৫৮০ চনৰ পৰা ১৬৪০ চনত চতুৰ্থ জনৰ নেতৃত্বত পৰ্তুগীজ পুনৰুদ্ধাৰ যুদ্ধৰ আৰম্ভণিৰ ভিতৰত স্পেইনৰ সৈতে ৬০ বছৰীয়া বংশগত সংঘৰ জৰিয়তে পৰ্তুগালৰ ৮০০ বছৰীয়া স্বাধীনতাত সামান্য বাধাৰ সৃষ্টি হয় ইয়াৰ উপৰিও এটা কাৰক, কিয়নো পৰ্তুগালে আক্ৰমণৰ বাবে জাহাজৰ অৰিহণা যোগাবলগীয়া হৈছিল। ১৭৫৫ চনত ভূমিকম্পত ইয়াৰ ৰাজধানী চহৰৰ বহু অংশ ধ্বংস হোৱা, নেপোলিয়ন যুদ্ধৰ সময়ত দখল কৰা আৰু ১৮২২ চনত ইয়াৰ সৰ্ববৃহৎ উপনিবেশ ব্ৰাজিল হেৰুৱাই পেলোৱা আদিও আছিল।<ref>{{cite web|url=https://www.migrationpolicy.org/article/portugal-seeks-balance-emigration-immigration |title=Portugal Seeks Balance of Emigration, Immigration |publisher=Migrationinformation.org |date=2002-08-09 |access-date=2024-12-19}}</ref> ১৯১০ চনত বিপ্লৱে ৰাজতন্ত্ৰক পদচ্যুত কৰে। ১৯২৬ চনত হোৱা সামৰিক অভ্যুত্থানে একনায়কত্ববাদ স্থাপন কৰে আৰু ১৯৭৪ চনত আন এক অভ্যুত্থানলৈকে চলি থাকে। নতুন চৰকাৰে ব্যাপক গণতান্ত্ৰিক সংস্কাৰ আৰম্ভ কৰে আৰু ১৯৭৫ চনত পৰ্তুগালৰ সকলো আফ্ৰিকান উপনিবেশকে স্বাধীনতা প্ৰদান কৰে পৰ্তুগীজ ভাষাৰ দেশসমূহ . ১৯৮৬ চনত ই ইউৰোপীয় অৰ্থনৈতিক সম্প্ৰদায় (বৰ্তমান ইউৰোপীয় সংঘ)ত প্ৰৱেশ কৰে। ==ভূগোল== পৰ্তুগাল পশ্চিম [[ইউৰোপ]]ৰ এখন উপকূলীয় ৰাষ্ট্ৰ, আইবেৰিয়ান উপদ্বীপৰ পশ্চিম মূৰত অৱস্থিত, [[স্পেইন]]ৰ সীমাৰেখাত (ইয়াৰ উত্তৰ আৰু পূব সীমান্তত: মুঠ ১২১৫ কিলোমিটাৰ (৭৫৫ মাইল))। পৰ্তুগীজ ভূখণ্ডত [[আটলাণ্টিক মহাসাগৰ]]ৰ শৃংখলাবদ্ধ দ্বীপপুঞ্জ (আজোৰছ আৰু মাদেইৰা)ও অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে, যিবোৰ উত্তৰ আটলাণ্টিকৰ কাষৰীয়া কৌশলগত দ্বীপ । জিব্ৰাল্টাৰ জলদ্বীপৰ পৰা অতি দক্ষিণ অংশ বেছি দূৰত নহয়, যাৰ ফলত ভূমধ্য সাগৰলৈ যায়৷ মুঠতে দেশখনৰ মাটিকালি ৯২,০৯০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৫,৫৬০ বৰ্গমাইল) যাৰ ভিতৰত ৯১,৪৭০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৫,৩২০ বৰ্গমাইল) মাটি আৰু ৬২০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৪০ বৰ্গমাইল) পানী।<ref>{{cite web | url= https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/portugal/ | title= Portugal | publisher= CIA - The World Factbook | access-date= 2009-11-28}}</ref> এই সংজ্ঞাসমূহৰ পিছতো পৰ্তুগাল-স্পেইন সীমান্ত দুয়োখন দেশৰ মাজত এক অমীমাংসিত ভূখণ্ডীয় বিবাদ হৈয়ে আছে। ১৮০১ চনত স্পেইনে অলিভেঞ্জা দখল কৰাৰ আৰম্ভণিৰ পৰাই পৰ্তুগালে কায়া আৰু ৰিবেইৰা দে কুংকছ নদীৰ বদ্বীপৰ মাজৰ সীমান্তক স্বীকৃতি নিদিয়ে। এই ভূখণ্ড যদিও বাস্তৱিকতে স্পেনিছ দখলৰ অধীনত আছে, তথাপিও পৰ্তুগালৰ এটা ডি জুৰ অংশ হৈয়েই আছে, ফলস্বৰূপে এই অঞ্চলত এতিয়াৰ পৰা কোনো সীমান্ত স্বীকৃতি দিয়া হোৱা নাই।<ref>{{cite web |title=A questão de Olivença |url=http://www.olivenca.org/litigio.htm |publisher=olivenca.org |access-date=29 January 2021 |archive-date=3 February 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210203173035/http://www.olivenca.org/litigio.htm |url-status=dead }}</ref> == ৰাজনীতি == {{multiple image | caption_align = center | image1 = Marcelo Rebelo de Sousa em 2018.jpg | width1 = 161 | caption1 = মাৰ্চেলো ৰেবেলো ডি ছৌজা,<br /><small>পৰ্তুগালৰ ৰাষ্ট্ৰপতি, ২০১৬ চনৰ পৰা।</small> | image2 = EPP Summit, 21 March, Brussels (53600549642) (cropped).jpg | width2 = 166 | caption2 = লুই মণ্টেনেগ্ৰো,<br /><small>পৰ্তুগালৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী, ২০২৪ চনৰ পৰা।</small> }} '''পৰ্তুগালৰ ৰাজনীতি''' একক, বহুদলীয়, অৰ্ধ-ৰাষ্ট্ৰপতি, প্ৰতিনিধিত্বমূলক গণতান্ত্ৰিক গণৰাজ্য হিচাপে চলি আহিছে, য'ত পৰ্তুগালৰ প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে চৰকাৰৰ মুৰব্বীৰ ভূমিকা পালন কৰে আৰু ৰাষ্ট্ৰপতি হৈছে অকাৰ্যকৰী ৰাষ্ট্ৰৰ মুৰব্বী, যদিও তেওঁ আনুষ্ঠানিক ৰূপত অৱস্থান লৈছে, তথাপিও তেওঁ গুৰুত্বপূর্ণ কিছুমান ৰাজনৈতিক ক্ষমতা প্ৰয়োগ কৰে।<ref>{{Cite web|url=https://www.bbc.com/news/world-europe-17760433|title=Portugal profile - Leaders|publisher=BBC|access-date=8 July 2023|date=7 March 2017}}</ref><ref name="Presidency">[https://www.presidencia.pt/en/president-of-the-republic/duties-of-the-president/ Duties of the President&nbsp;– Head of State]. Official Page of the Presidency of the Portuguese Republic. Retrieved 7 September 2021.</ref> কাৰ্যবাহী ক্ষমতা চৰকাৰে প্ৰয়োগ কৰে, যাৰ নেতা হৈছে প্ৰধানমন্ত্ৰী। আইন প্ৰণয়নৰ ক্ষমতা প্ৰধানকৈ গণৰাজ্যৰ বিধানসভাৰ ওপৰত নিহিত, যদিও চৰকাৰে কিছুমান ক্ষেত্ৰত নিজেও আইন প্ৰণয়ন কৰিব পাৰে।<ref name="AR">[https://www.parlamento.pt/sites/en/paginas/default.aspx The Assembleia da República as a body that exercises sovereign power]. Assembleia da República. Retrieved 7 September 2021.</ref> পৰ্তুগালৰ ন্যায়পালিকা কার্যবাহী আৰু বিধানসভাৰ পৰা স্বাধীনভাৱে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰে। ৰাষ্ট্ৰপতিয়ে এক ধৰণৰ "সমন্বয়কাৰী ক্ষমতা" প্ৰয়োগ কৰে, যিটো পৰম্পৰাগত চৰকাৰী তিনিটা শাখাৰ (বিধায়িকা, কাৰ্যবাহিকা, ন্যায়পালিকা) কোনো এটাত স্পষ্টভাৱে অন্তর্ভুক্ত নহয়।<ref name="Presidency" /> ১৯৭৫ চনৰ পৰা পৰ্তুগালৰ দলীয় ব্যৱস্থাত সমাজবাদী পাৰ্টি আৰু ছ’চিয়েল ডেম’ক্ৰেটিক পাৰ্টিৰ আধিপত্য থাকিলেও, ২০২৫ পৰ্তুগীজ বিধানসভা নিৰ্বাচনত ৰাষ্ট্ৰবাদী উগ্ৰ সোঁপন্থী চেগা দলৰ উল্লেখযোগ্য উত্থান ঘটে। উক্ত নিৰ্বাচনত দলটোৱে ২৩% জনভোট লাভ কৰি গণৰাজ্যৰ বিধানসভাত ৬০ খন আসন জয় কৰি বিৰোধী দলৰ নেতৃত্ব গ্ৰহণ কৰে। ভি-ডেম গণতন্ত্ৰ সূচক অনুসৰি, ২০২৩ চনত পৰ্তুগাল বিশ্বৰ ২০তম স্থানত থকা নিৰ্বাচনী গণতান্ত্ৰিক দেশ আছিল।<ref name="vdem_dataset">{{cite web |last=V-Dem Institute |date=2023 |title=The V-Dem Dataset |url=https://www.v-dem.net/data/the-v-dem-dataset/ |access-date=14 October 2023}}</ref> ==তথ্যসূত্ৰ== [[শ্ৰেণী:দেশ]] [[শ্ৰেণী:ইউৰোপ]] pg7xp9s2j7pauedh41dojch5zu7tc41 514401 514400 2025-06-02T12:28:59Z Kandarpajit Kallol 6257 [[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল। 514401 wikitext text/x-wiki {{Infobox country | conventional_long_name = পৰ্তুগীজ গণৰাজ্য | native_name = República Portuguesa | common_name = পৰ্তুগাল | image_flag = Flag of Portugal (official).svg | image_coat = Coat of arms of Portugal.svg | coa_size = 110 | national_anthem = <br/>{{lang|pt|A Portuguesa}}<br />"The Portuguese"<br /><div style="display:inline-block; margin-top:0.4em; ">[[File:Hino Nacional da Republica Portuguesa.ogg]]</div> | image_map = {{Switcher|[[File:EU-Portugal (orthographic projection).svg|upright=1.15|frameless]]|Show globe|[[File:EU-Portugal with islands circled.svg|upright=1.15|frameless]]|Show map of the European Union|default=1}} | map_caption = {{map caption|location_color=dark green|region=ইউৰোপ|region_color=dark grey|subregion=ইউৰোপীয় সংঘ|subregion_color=green}} | capital = লিছবন | coordinates = {{Coord|38|46|N|9|9|W|type:city}} | largest_city = লিছবন | official_languages = পৰ্তুগীজ ভাষা | recognised_languages = মিৰান্দীজ ভাষা{{efn|name="pt lang"|মিৰান্দীজ ভাষা, টেৰ্ৰা ডি মিৰান্দা অঞ্চলত কোৱা হয়, ১৯৯৯ চনত চৰকাৰে স্বীকৃতি প্ৰদান কৰে (''Lei n.° 7/99 de 29 de Janeiro''),<ref name="Mirandese">{{cite web |url=https://mirandes.no.sapo.pt/LMPSlei.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20020318130143/http://mirandes.no.sapo.pt/LMPSlei.html |url-status=dead |archive-date=18 March 2002 |title=Reconhecimento oficial de direitos linguísticos da comunidade mirandesa (মিৰান্দীজ ভাষা-ব্যৱহাৰকাৰীসকলৰ ভাষাগত অধিকাৰৰ স্বীকৃতি) |publisher=লিছবন বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ভাষাবিজ্ঞান কেন্দ্ৰ |access-date=2 December 2015 }}</ref> যিয়ে ইয়াক চৰকাৰীভাৱে ব্যৱহাৰৰ অধিকাৰ প্ৰদান কৰে।<ref name="Euromosaic study Mirandese">[http://bookshop.europa.eu/en/euromosaic-pbC29295845/downloads/C2-92-95-845-EN-C/C29295845ENC_001.pdf?FileName=C29295845ENC_001.pdf&SKU=C29295845ENC_PDF&CatalogueNumber=C2-92-95-845-EN-C ইউৰোম'জাইক অধ্যয়ন, পৰ্তুগালত মিৰান্দীজ ভাষা] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160205202451/http://bookshop.europa.eu/en/euromosaic-pbC29295845/downloads/C2-92-95-845-EN-C/C29295845ENC_001.pdf?FileName=C29295845ENC_001.pdf&SKU=C29295845ENC_PDF&CatalogueNumber=C2-92-95-845-EN-C |date=5 February 2016 }}, ইউৰোপীয় কমিচনৰ ৱেবচাইট। }}</ref>}}<br />পৰ্তুগাল সাংকেতিক ভাষা {{Infobox | child = yes | label1 = ৰাষ্ট্ৰীয়তা (২০২৩)<ref name="aima"/> | data1 = {{Unbulleted list |৮৭.৮% পৰ্তুগাল লোক | ১২.২% বিদেশী }} }} | religion = {{unbulleted list |{{Tree list}} * ৮৪.৮% খ্ৰীষ্টান ধৰ্ম ** ৮০.২% ৰোমান কেথলিক ** ৪.৬% অন্যান্য খ্ৰীষ্টান {{Tree list/end}} | ১৪.১% ধৰ্মহীনতা | ১.১% অন্যান্য }} | religion_ref = <ref name="Censos2021"/> | demonym = পৰ্তুগাল | government_type = এককেন্দ্ৰিক অৰ্ধ-ৰাষ্ট্ৰপতি প্ৰজাতন্ত্ৰ<ref>{{Cite web|url=http://www.constituteproject.org/constitution/Portugal_2005.pdf|title=পৰ্তুগালৰ সংবিধান, প্ৰস্তাৱনা|access-date=17 March 2018|archive-date=17 March 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180317103114/https://www.constituteproject.org/constitution/Portugal_2005.pdf|url-status=live}}</ref> | leader_title1 = ৰাষ্ট্ৰপতি | leader_name1 = মাৰ্সেলো ৰেবেলো ডে ছৌজা | leader_title2 = প্ৰধানমন্ত্ৰী | leader_name2 = লুইছ মন্তেনেগ্ৰু | leader_title3 = ৰাষ্ট্ৰীয় সংসদৰ অধ্যক্ষ | leader_name3 = জঁছে পেদ্ৰো আগুইয়াৰ-ব্ৰাংকু | legislature = ৰিপাব্লিক সংসদ | sovereignty_type = স্থাপনা | established_event1 = পৰ্তুগাল কাউণ্টি | established_date1 = ৮৬৮ | established_event2 = ছাও মামেদৰ যুদ্ধ | established_date2 = ২৪ জুন ১১২৮ | established_event3 = ঔৰিকৰ যুদ্ধ | established_date3 = ২৫ জুলাই ১১৩৯ | established_event4 = জামোৰাৰ চুক্তি | established_date4 = ৫ অক্টোবৰ ১১৪৩ | established_event5 = ''Manifestis Probatum'' | established_date5 = ২৩ মে’ ১১৭৯ | established_event6 = পুনঃস্থাপনা যুদ্ধ | established_date6 = ১ ডিচেম্বৰ ১৬৪০ | established_event7 = সংবিধান (১৮২২) | established_date7 = ২৩ ছেপ্টেম্বৰ ১৮২২ | established_event8 = ৫ অক্টোবৰ বিপ্লৱ | established_date8 = ৫ অক্টোবৰ ১৯১০ | established_event9 = কাৰণেচন বিপ্লৱ | established_date9 = ২৫ এপ্ৰিল ১৯৭৪ | established_event10 = সংবিধান | established_date10 = ২৫ এপ্ৰিল ১৯৭৬ | area_km2 = ৯২,২৩০ | area_footnote = <ref>{{Cite web|url=https://www.ine.pt/xportal/xmain?xpid=INE&xpgid=ine_indicadores&contecto=pi&indOcorrCod=0008350&selTab=tab0|title=পৰ্তুগালৰ পৰিসংখ্যা|publisher=INE|access-date=5 July 2023}}</ref> | area_rank = ১০৯তম | area_sq_mi = ৫৭,২৯৮ | percent_water = ১.২ (২০১৫)<ref>{{cite web|title=পৃষ্ঠ জলসম্পদ আৰু পৰিৱৰ্তন|access-date=11 October 2020|publisher=OECD|url=https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=SURFACE_WATER}}</ref> | population_estimate_rank = ৮৮তম | population_estimate = ১,০৬৩৯,৭২৬ জন<ref>{{cite web|url=https://www.ine.pt/xportal/xmain?xpid=INE&xpgid=ine_destaques&DESTAQUESdest_boui=645507713&DESTAQUESmodo=2|title=২০২৩: জনসংখ্যা ১০.৬ মিলিয়ন অতিক্ৰম|publisher=INE|access-date=18 June 2024}}</ref> | population_census = ১,০৩৪৩,০৬৬ জন<ref name="Stat Portugal"/> | population_estimate_year = ২০২৩ | population_census_year = ২০২১ | population_density_km2 = ১১৫.৪ | GDP_PPP = $৫৩৬.০৯৬ বিলিয়ন | GDP_PPP_year = ২০২৫ | GDP_PPP_rank = ৫১তম | GDP_PPP_per_capita = $৫০,০৩৭ | GDP_PPP_per_capita_rank = ৪১তম | GDP_nominal = $৩২১.৪৪০ বিলিয়ন | GDP_nominal_year = ২০২৫ | GDP_nominal_rank = ৪৫তম | GDP_nominal_per_capita = $৩০,০০২ | GDP_nominal_per_capita_rank = ৪০তম | Gini = ৩১.৯ | Gini_year = ২০২৪ | Gini_change = হ্ৰাস | HDI = ০.৮৭০<ref name="HDI2023">{{cite web |url=http://hdr.undp.org/en/composite/HDI |title=Human Development Report 2023/24 |publisher=United Nations Development Programme |access-date=17 March 2024}}</ref> | HDI_year = ২০২৩ | HDI_change = বৃদ্ধি | HDI_rank = ৩৭তম | currency = ইউৰো (EUR, €) | currency_code = EUR | time_zone = পূৰ্ব ইউৰোপীয় সময় (UTC) | utc_offset = +০১:০০ | time_zone_DST = মধ্য ইউৰোপীয় গ্ৰীষ্মকালীন সময় (UTC+০২:০০) | utc_offset_DST = +০২:০০ | date_format = dd-mm-yyyy (AD) | drives_on = সোঁফালে | calling_code = +৩৫১ | cctld = .pt }} '''পৰ্তুগাল''', আনুষ্ঠানিকভাৱে '''পৰ্তুগীজ গণৰাজ্য''' ({{lang-pt|República Portuguesa}}), দক্ষিণ-পশ্চিম [[ইউৰোপ]]ৰ আইবেৰিয়ান উপদ্বীপৰ এখন দেশ। ইউৰোপ মহাদেশীয় আটাইতকৈ পশ্চিমীয়া বিন্দুটোৰ সৈতে পৰ্তুগালে ইয়াৰ উত্তৰ আৰু পূব দিশত স্পেইনৰ সীমাৰেখাৰে আবৃত, যাৰ সৈতে ই ইউৰোপীয় সংঘৰ আটাইতকৈ দীঘলীয়া নীৰৱচ্ছিন্ন সীমান্তৰ অংশীদাৰ; দক্ষিণ আৰু পশ্চিমে উত্তৰ [[আটলাণ্টিক মহাসাগৰ]]; আৰু পশ্চিম আৰু দক্ষিণ-পশ্চিমে আজোৰছ আৰু মাদেইৰাৰ মেকাৰোনেছিয়ান দ্বীপপুঞ্জ আছে, যিবোৰ পৰ্তুগালৰ দুটা স্বায়ত্তশাসিত অঞ্চল। লিছবন ৰাজধানী আৰু সৰ্ববৃহৎ চহৰ, তাৰ পিছতে পৰ্টো, যি একমাত্ৰ আন মহানগৰ। পশ্চিম আইবেৰিয়ান উপদ্বীপত প্ৰাগঐতিহাসিক যুগৰ পৰাই অবিৰতভাৱে বসতি হৈ আহিছে, বসতিৰ আদিম চিন খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৫৫০০ চনৰ পৰা।<ref name="prehistory">{{cite book |last1=Traganos |first1=Dimosthenis |title=European Landscapes from Mountain to Sea |chapter=Chapter 3: Portugal |publisher=Springer |year=2016 |pages=26–27 |isbn=9783319253765}}</ref> খ্ৰীষ্টপূৰ্ব প্ৰথম সহস্ৰাব্দত কেলটিক আৰু আইবেৰিয়ান জনগোষ্ঠীসমূহৰ আগমন ঘটে। খ্ৰীষ্টপূৰ্ব দ্বিতীয় শতিকাত এই অঞ্চল ৰোমান নিয়ন্ত্ৰণলৈ আহে। খ্ৰীষ্টীয় পঞ্চম শতিকাৰ পৰা অষ্টম শতিকালৈকে জাৰ্মাণিক জনগোষ্ঠী আৰু এলানসকলে একেৰাহে শাসন কৰিছিল। অষ্টম শতিকাত মুছলমানসকলে মূল ভূখণ্ড পৰ্তুগাল আক্ৰমণ কৰে, কিন্তু ক্ৰমান্বয়ে খ্ৰীষ্টান ৰিকনকুইষ্টাই তেওঁলোকক বহিষ্কাৰ কৰে আৰু ১২৩৮ চনৰ পৰা ১২৪৯ চনৰ ভিতৰত আলগাৰ্ভ দখল কৰি শিখৰত উপনীত হয়। ১১৭৯ চনত ''মেনিফেষ্টিছ প্ৰ'বেটাম''।<ref name="history1">{{cite book |last=Disney |first=A. R. |title=A History of Portugal and the Portuguese Empire |volume=1 |publisher=Cambridge University Press |year=2009 |pages=50–75 |isbn=9780521738224}}</ref> আৱিষ্কাৰ যুগৰ অন্যতম প্ৰাথমিক অংশগ্ৰহণকাৰী হিচাপে পৰ্তুগালে নৌ বিজ্ঞানত কেইবাটাও উন্নতি সাধন কৰিছিল, য'ত ভল্টা ডু মাৰ নেভিগেচনেল কৌশল উদ্ভাৱন কৰা হৈছিল, যিয়ে মুকলি সাগৰত নিৰাপদ যাত্ৰা-ভ্ৰমণ সম্ভৱ কৰি তুলিছিল — বিশ্ব ইতিহাসৰ এটা ডাঙৰ টাৰ্নিং পইণ্ট।<ref name="discovery">{{cite book |last=Boxer |first=Charles R. |title=The Portuguese Seaborne Empire 1415–1825 |publisher=Hutchinson |year=1969 |pages=22–45}}</ref> পৰ্তুগালে মাদেইৰা আৰু আজোৰছত বসতি স্থাপন কৰি এটা প্ৰভাৱশালী সামুদ্ৰিক সাম্ৰাজ্য প্ৰতিষ্ঠা কৰে যি বেছিভাগেই দক্ষিণ আটলাণ্টিক আৰু ভাৰত মহাসাগৰৰ উপকূলৰ কাষেৰে বিস্তৃত আছিল।<ref name="empire1">{{cite book |last=Russell-Wood |first=A. J. R. |title=The Portuguese Empire, 1415–1808: A World on the Move |publisher=Johns Hopkins University Press |year=1998 |pages=10–38 |isbn=9780801859557}}</ref> পৰ্তুগীজসকল প্ৰথম ইউৰোপীয়সকলৰ ভিতৰত আছিল যিয়ে নতুন ভূখণ্ড আৰু সাগৰীয় পথসমূহ অন্বেষণ আৰু আৱিষ্কাৰ কৰিছিল, বসতি, উপনিবেশ আৰু বাণিজ্যিক চকীসমূহৰ এক বিশ্বব্যাপী বাণিজ্যিক নেটৱৰ্ক স্থাপন কৰিছিল।<ref name="empire2">{{cite book |last=Newitt |first=Malyn |title=A History of Portuguese Overseas Expansion 1400–1668 |publisher=Routledge |year=2005 |pages=60–100 |isbn=9780415229891}}</ref> ১৫৮০ চনৰ আৰম্ভণিতে বংশগত সংকটৰ ফলত আইবেৰিয়ান সংঘ (১৫৮০–১৬৪০)ৰ সৃষ্টি হয়, যিয়ে পৰ্তুগালক স্পেনিছ শাসনৰ অধীনত একত্ৰিত কৰে,<ref name="iberianunion">{{cite book |last=Livermore |first=H. V. |title=A New History of Portugal |publisher=Cambridge University Press |year=1969 |pages=160–175}}</ref> ইয়াৰ ক্ৰমান্বয়ে বিশ্ব শক্তি হিচাপে অৱনতি ঘটে।<ref name="decline">{{cite book |last=Bethencourt |first=Francisco |title=The Inquisition: A Global History, 1478–1834 |publisher=CUP |year=2009 |pages=200–220 |isbn=9780521732512}}</ref> ১৬৪০ চনত পৰ্তুগীজৰ সাৰ্বভৌমত্ব পুনৰ লাভ কৰা হয় আৰু ইয়াৰ পিছত ১৬৮৮ চনলৈকে চলি থকা ব্যয়বহুল আৰু দীঘলীয়া যুদ্ধ হয়, আনহাতে ১৭৫৫ চনৰ লিছবন ভূমিকম্পই চহৰখন ধ্বংস কৰে আৰু সাম্ৰাজ্যৰ অৰ্থনীতিৰ অধিক ক্ষতি কৰে।<ref name="lisbonearthquake">{{cite web |title=Lisbon Earthquake of 1755 |url=https://www.britannica.com/event/Lisbon-earthquake-of-1755 |website=Encyclopædia Britannica |access-date=4 May 2021}}</ref> ১৮০৭ চনত নেপোলিয়ন যুদ্ধই ৰাজধানী [[ব্ৰাজিল]]লৈ স্থানান্তৰিত কৰে, যাৰ ফলত ইয়াক উপনিবেশৰ পৰা ৰাজ্যলৈ উন্নীত কৰা হয় আৰু ১৮২২ চনত ইয়াৰ স্বাধীনতাৰ শিখৰত উপনীত হয় আৰু সাংবিধানিক ৰাজতন্ত্ৰৰ সমৰ্থক আৰু নিৰপেক্ষ ৰাজতন্ত্ৰবাদীসকলৰ মাজত গৃহযুদ্ধ (১৮২৮–১৮৩৪) ৰ সূচনা হয়।<ref name="napoleon">{{cite book |last=Maxwell |first=Kenneth |title=Conflicts and Conspiracies: Brazil and Portugal, 1750–1808 |publisher=Cambridge University Press |year=1973 |pages=143–175 |isbn=9780521203197}}</ref> ১৯১০ চনৰ ৫ অক্টোবৰৰ বিপ্লৱলৈকে ৰাজতন্ত্ৰ স্থায়ী হৈ থাকে আৰু ইয়াৰ ঠাইত প্ৰথম গণৰাজ্য গঠন হয়। তাৰ পিছত ইয়াৰ ঠাইত স্বৈৰাচাৰী ''ডিটাডুৰা নেচনেল'' আৰু তাৰ পিছত ''ইষ্টাডো নভো''লৈ পৰিণত হয়।<ref name="estado-novo">{{cite book |last=Wiarda |first=Howard J. |title=Corporatism and Development: The Portuguese Experience |publisher=University of Massachusetts Press |year=1977 |pages=80–110 |isbn=9780870231941}}</ref> ১৯৭৪ চনত কাৰ্নেচন বিপ্লৱৰ পিছত গণতন্ত্ৰ পুনৰুদ্ধাৰ হয়, যিয়ে পৰ্তুগীজ ঔপনিৱেশিক যুদ্ধৰ অন্ত পেলায় আৰু পৰ্তুগালৰ শেষৰটো আফ্ৰিকান ভূখণ্ডক স্বাধীনতা লাভ কৰিবলৈ অনুমতি দিয়ে।<ref name="carnation">{{cite book |last=Maxwell |first=Kenneth |title=The Making of Portuguese Democracy |publisher=Cambridge University Press |year=1995 |pages=1–20 |isbn=9780521483407}}</ref> পৰ্তুগালৰ সাম্ৰাজ্যবাদী ইতিহাসে এক বিশাল সাংস্কৃতিক উত্তৰাধিকাৰ এৰি থৈ গৈছে, বিশ্বজুৰি প্ৰায় ৩০ কোটি [[পৰ্তুগীজ ভাষা|পৰ্তুগীজ ভাষী]] আছে। আজি ই এখন উন্নত দেশ, যাৰ উন্নত অৰ্থনীতি মূলতঃ সেৱা, উদ্যোগ আৰু পৰ্যটনৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল। ৰাষ্ট্ৰসংঘ, ইউৰোপীয় সংঘ, শ্বেংগেন অঞ্চল আৰু ইউৰোপ পৰিষদৰ সদস্য পৰ্তুগাল নাটো, ইউৰো মণ্ডল, অ'ইচিডি আৰু পৰ্তুগীজ ভাষা দেশৰ সম্প্ৰদায়ৰ অন্যতম প্ৰতিষ্ঠাপক সদস্য আছিল।<ref name="modernportugal">{{cite web |title=Portugal |url=https://www.britannica.com/place/Portugal |website=Encyclopædia Britannica |access-date=4 May 2021}}</ref> == ব্যুৎপত্তিবিজ্ঞান == '''পৰ্তুগাল''' শব্দটো ৰোমান-চেলটিক স্থাননাম '''Portus Cale'''ৰ পৰা আহে,<ref>{{cite web|url=https://www.etymonline.com/word/portugal|title=Portugal – Origin and meaning of the name Portugal by Online Etymology Dictionary|website=Etymonline.com|access-date=25 January 2018|archive-date=20 February 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230220050255/https://www.etymonline.com/word/portugal|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=http://agal-gz.org/faq/lib/exe/fetch.php?media=contributos-pgl:sobre_a_origem_e_significado_da_palavra_portugal.pdf|title=Origem e significado das palavras Portugal e Galiza|website=agal-gz.org|access-date=25 February 2023|archive-date=3 December 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221203194424/http://agal-gz.org/faq/lib/exe/fetch.php?media=contributos-pgl:sobre_a_origem_e_significado_da_palavra_portugal.pdf|url-status=live}}</ref> যি বৰ্তমানৰ পৰ্টো আৰু ভিলা নোভা দে গাইয়া অঞ্চলৰ সংমিশ্ৰণ। "Portus" শব্দটোৰ উৎস [[লেটিন ভাষা]]ৰ ''portus'', যাৰ অৰ্থ "বন্দৰ।" "Cale" শব্দটোৰ অৰ্থ আৰু উৎপত্তি স্পষ্ট নহয়; প্ৰচলিত মত অনুসৰি, এইটো উত্তৰ-পশ্চিম আইবেৰিয়ান উপদ্বীপৰ গালাচি (বা গাল্লাচি) নামৰ এক চেলটিক জনগোষ্ঠীৰ পৰা উদ্ভৱ হৈছে।<ref>{{Cite web|url=https://www.academia.edu/31989410|title=Documentos dança portuguesa|first=Marcos|last=Winicius|via=academia.edu|access-date=12 April 2020|archive-date=17 August 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210817085223/https://www.academia.edu/31989410|url-status=live}}</ref> আন এটা তত্ত্ব মতে "Cale" শব্দটো চেলটিক ভাষাৰ "বন্দৰ"ৰ এক ৰূপ, আৰু আন কিছুমান মতে ই চেলটিক দেৱী "Cala"ৰ নামৰ পৰা আহে। আন এজন ফ্ৰেন্স পণ্ডিতৰ মতে এইটো ''Portus Gallus'' (গলসকলৰ বন্দৰ) ৰ পৰা আহিব পাৰে।<ref>{{cite web|url=https://books.google.com/books?id=MD8zAQAAMAAJ&q=portus+Gallus+etymologie+du+portugal&pg=PA441|title=Manuel géographique et statistique de l'Espagne et du Portugal ...|date=11 April 2018|publisher=Buisson|via=Google Books|access-date=17 November 2020|archive-date=2 February 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240202203433/https://books.google.com/books?id=MD8zAQAAMAAJ&q=portus+Gallus+etymologie+du+portugal&pg=PA441#v=snippet&q=portus%20Gallus%20etymologie%20du%20portugal&f=false|url-status=live}}</ref> খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ২০০ চনত দ্বিতীয় পুনিক যুদ্ধৰ সময়ত ৰোমানসকলে কাৰ্থাজীয়সকলৰ পৰা আইবেৰিয়াৰ অধিকাৰ লয় আৰু কেল নামৰ অঞ্চলটো দখল কৰি "Portus Cale" (Caleৰ বন্দৰ) নামেৰে অভিহিত কৰে আৰু ইয়াক গালেচিয়া প্ৰদেশত অন্তৰ্ভুক্ত কৰে। মধ্যযুগত ছুইবি আৰু ভিচিগোথসকলে এই অঞ্চলটো "Portucale" নামেৰে চিনাকি কৰিছিল। সপ্তম আৰু অষ্টম শতিকাৰ ভিতৰত "Portucale" নামটো পৰিবৰ্তিত হৈ "Portugale" হয়, আৰু নৱম শতিকাৰ ভিতৰত এই নামটো ডৌৰো নদী আৰু মিনহো নদীৰ মাজৰ অঞ্চলটো বুজাবলৈ ব্যৱহৃত হৈছিল। একাদশ আৰু দ্বাদশ শতিকাৰ ভিতৰত এই নামবোৰ "Portugale", "Portugallia", "Portvgallo" বা "Portvgalliae" ৰূপত দেখা পোৱা যায়, যি শেষত "Portugal" ৰূপত পৰিগণিত হয়। ==ইতিহাস== '''পৰ্তুগালৰ ইতিহাস''' প্ৰায় ৪ লাখ বছৰৰ আগৰ পৰাই অনুসন্ধান কৰিব পাৰি, যেতিয়া বৰ্তমানৰ পৰ্তুগালৰ অঞ্চলত হোমো হাইডেলবাৰ্গেন্সিছৰ বসতি আছিল। প্ৰায় দুটা শতিকা ধৰি আইবেৰিয়ান উপদ্বীপ ৰোমান বিজয়ৰ ফলত বৰ্তমানৰ পৰ্তুগালৰ দক্ষিণে লুচিটেনিয়া আৰু উত্তৰত গালেচিয়া প্ৰদেশ প্ৰতিষ্ঠা হয়। ৰোমৰ পতনৰ পিছত ৫ম আৰু অষ্টম শতিকাৰ ভিতৰত জাৰ্মাণিক জনগোষ্ঠীসমূহে এই ভূখণ্ড নিয়ন্ত্ৰণ কৰিছিল, য'ত ব্ৰাগাক কেন্দ্ৰ কৰি ছুইবি ৰাজ্য আৰু দক্ষিণত ভিচিগোথিক ৰাজ্যও আছিল। ৭১১–৭১৬ চনত ইছলামিক উমাইয়াদ খিলাফতৰ আক্ৰমণে ভিচিগোথ ৰাজ্য জয় কৰি ইছলামিক ষ্টেট অৱ আল-আন্দালুছ প্ৰতিষ্ঠা কৰে, লাহে লাহে আইবেৰিয়াৰ মাজেৰে আগবাঢ়ি যায়। ১০৯৫ চনত পৰ্তুগালে গালিচিয়া ৰাজ্যৰ পৰা বিচ্ছিন্ন হয়। বুৰ্গাণ্ডীৰ কাউণ্ট হেনৰীৰ পুত্ৰ আফনছ' হেনৰিকছে ১১৩৯ চনত নিজকে পৰ্তুগালৰ ৰজা ঘোষণা কৰে। ১২৪৯ চনত আলগাৰ্ভ (পৰ্তুগালৰ দক্ষিণতম প্ৰদেশ) মূৰৰ পৰা জয় কৰা হয় আৰু ১২৫৫ চনত লিছবন ৰাজধানী হয়। তেতিয়াৰ পৰা পৰ্তুগালৰ স্থল সীমা প্ৰায় অপৰিৱৰ্তিত হৈ আছে। প্ৰথমজন ৰজাৰ ৰাজত্বকালত পৰ্তুগীজসকলে সিংহাসনৰ ওপৰত হোৱা যুদ্ধত কেষ্টিলিয়ানসকলক পৰাস্ত কৰে (১৩৮৫) আৰু ইংলেণ্ডৰ সৈতে ৰাজনৈতিক মিত্ৰতা স্থাপন কৰে (১৩৮৬ চনত উইণ্ডচৰ সন্ধিৰ দ্বাৰা)। মধ্যযুগৰ শেষৰ ফালৰ পৰা ১৫ আৰু ১৬ শতিকাত ইউৰোপৰ " আৱিষ্কাৰ যুগ "ৰ সময়ত পৰ্তুগালে বিশ্ব শক্তিৰ মৰ্যাদা লাভ কৰে কাৰণ ই এক বিশাল সাম্ৰাজ্য গঢ়ি তুলিছিল। ১৫৭৮ চনত মৰক্কোত হোৱা আলকাচাৰ কুইবিৰ যুদ্ধৰ পৰা সামৰিক অৱনতিৰ লক্ষণ আৰম্ভ হয়; এই পৰাজয়ৰ ফলত ৰজা চেবাষ্টিয়ানৰ মৃত্যু হয় আৰু উচ্চ সম্ভ্ৰান্ত লোকৰ বহু লোকক কাৰাগাৰত ভৰোৱা হয়, যাক বহুত খৰচ কৰি মুক্তিপণ দিবলগীয়া হয়। ইয়াৰ ফলত ১৫৮০ চনৰ পৰা ১৬৪০ চনত চতুৰ্থ জনৰ নেতৃত্বত পৰ্তুগীজ পুনৰুদ্ধাৰ যুদ্ধৰ আৰম্ভণিৰ ভিতৰত স্পেইনৰ সৈতে ৬০ বছৰীয়া বংশগত সংঘৰ জৰিয়তে পৰ্তুগালৰ ৮০০ বছৰীয়া স্বাধীনতাত সামান্য বাধাৰ সৃষ্টি হয় ইয়াৰ উপৰিও এটা কাৰক, কিয়নো পৰ্তুগালে আক্ৰমণৰ বাবে জাহাজৰ অৰিহণা যোগাবলগীয়া হৈছিল। ১৭৫৫ চনত ভূমিকম্পত ইয়াৰ ৰাজধানী চহৰৰ বহু অংশ ধ্বংস হোৱা, নেপোলিয়ন যুদ্ধৰ সময়ত দখল কৰা আৰু ১৮২২ চনত ইয়াৰ সৰ্ববৃহৎ উপনিবেশ ব্ৰাজিল হেৰুৱাই পেলোৱা আদিও আছিল।<ref>{{cite web|url=https://www.migrationpolicy.org/article/portugal-seeks-balance-emigration-immigration |title=Portugal Seeks Balance of Emigration, Immigration |publisher=Migrationinformation.org |date=2002-08-09 |access-date=2024-12-19}}</ref> ১৯১০ চনত বিপ্লৱে ৰাজতন্ত্ৰক পদচ্যুত কৰে। ১৯২৬ চনত হোৱা সামৰিক অভ্যুত্থানে একনায়কত্ববাদ স্থাপন কৰে আৰু ১৯৭৪ চনত আন এক অভ্যুত্থানলৈকে চলি থাকে। নতুন চৰকাৰে ব্যাপক গণতান্ত্ৰিক সংস্কাৰ আৰম্ভ কৰে আৰু ১৯৭৫ চনত পৰ্তুগালৰ সকলো আফ্ৰিকান উপনিবেশকে স্বাধীনতা প্ৰদান কৰে পৰ্তুগীজ ভাষাৰ দেশসমূহ . ১৯৮৬ চনত ই ইউৰোপীয় অৰ্থনৈতিক সম্প্ৰদায় (বৰ্তমান ইউৰোপীয় সংঘ)ত প্ৰৱেশ কৰে। ==ভূগোল== পৰ্তুগাল পশ্চিম [[ইউৰোপ]]ৰ এখন উপকূলীয় ৰাষ্ট্ৰ, আইবেৰিয়ান উপদ্বীপৰ পশ্চিম মূৰত অৱস্থিত, [[স্পেইন]]ৰ সীমাৰেখাত (ইয়াৰ উত্তৰ আৰু পূব সীমান্তত: মুঠ ১২১৫ কিলোমিটাৰ (৭৫৫ মাইল))। পৰ্তুগীজ ভূখণ্ডত [[আটলাণ্টিক মহাসাগৰ]]ৰ শৃংখলাবদ্ধ দ্বীপপুঞ্জ (আজোৰছ আৰু মাদেইৰা)ও অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে, যিবোৰ উত্তৰ আটলাণ্টিকৰ কাষৰীয়া কৌশলগত দ্বীপ। জিব্ৰাল্টাৰ জলদ্বীপৰ পৰা অতি দক্ষিণ অংশ বেছি দূৰত নহয়, যাৰ ফলত ভূমধ্য সাগৰলৈ যায়। মুঠতে দেশখনৰ মাটিকালি ৯২,০৯০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৫,৫৬০ বৰ্গমাইল) যাৰ ভিতৰত ৯১,৪৭০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৩৫,৩২০ বৰ্গমাইল) মাটি আৰু ৬২০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (২৪০ বৰ্গমাইল) পানী।<ref>{{cite web | url= https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/portugal/ | title= Portugal | publisher= CIA - The World Factbook | access-date= 2009-11-28}}</ref> এই সংজ্ঞাসমূহৰ পিছতো পৰ্তুগাল-স্পেইন সীমান্ত দুয়োখন দেশৰ মাজত এক অমীমাংসিত ভূখণ্ডীয় বিবাদ হৈয়ে আছে। ১৮০১ চনত স্পেইনে অলিভেঞ্জা দখল কৰাৰ আৰম্ভণিৰ পৰাই পৰ্তুগালে কায়া আৰু ৰিবেইৰা দে কুংকছ নদীৰ বদ্বীপৰ মাজৰ সীমান্তক স্বীকৃতি নিদিয়ে। এই ভূখণ্ড যদিও বাস্তৱিকতে স্পেনিছ দখলৰ অধীনত আছে, তথাপিও পৰ্তুগালৰ এটা ডি জুৰ অংশ হৈয়েই আছে, ফলস্বৰূপে এই অঞ্চলত এতিয়াৰ পৰা কোনো সীমান্ত স্বীকৃতি দিয়া হোৱা নাই।<ref>{{cite web |title=A questão de Olivença |url=http://www.olivenca.org/litigio.htm |publisher=olivenca.org |access-date=29 January 2021 |archive-date=3 February 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210203173035/http://www.olivenca.org/litigio.htm |url-status=dead }}</ref> == ৰাজনীতি == {{multiple image | caption_align = center | image1 = Marcelo Rebelo de Sousa em 2018.jpg | width1 = 161 | caption1 = মাৰ্চেলো ৰেবেলো ডি ছৌজা,<br /><small>পৰ্তুগালৰ ৰাষ্ট্ৰপতি, ২০১৬ চনৰ পৰা।</small> | image2 = EPP Summit, 21 March, Brussels (53600549642) (cropped).jpg | width2 = 166 | caption2 = লুই মণ্টেনেগ্ৰো,<br /><small>পৰ্তুগালৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী, ২০২৪ চনৰ পৰা।</small> }} '''পৰ্তুগালৰ ৰাজনীতি''' একক, বহুদলীয়, অৰ্ধ-ৰাষ্ট্ৰপতি, প্ৰতিনিধিত্বমূলক গণতান্ত্ৰিক গণৰাজ্য হিচাপে চলি আহিছে, য'ত পৰ্তুগালৰ প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে চৰকাৰৰ মুৰব্বীৰ ভূমিকা পালন কৰে আৰু ৰাষ্ট্ৰপতি হৈছে অকাৰ্যকৰী ৰাষ্ট্ৰৰ মুৰব্বী, যদিও তেওঁ আনুষ্ঠানিক ৰূপত অৱস্থান লৈছে, তথাপিও তেওঁ গুৰুত্বপূৰ্ণ কিছুমান ৰাজনৈতিক ক্ষমতা প্ৰয়োগ কৰে।<ref>{{Cite web|url=https://www.bbc.com/news/world-europe-17760433|title=Portugal profile - Leaders|publisher=BBC|access-date=8 July 2023|date=7 March 2017}}</ref><ref name="Presidency">[https://www.presidencia.pt/en/president-of-the-republic/duties-of-the-president/ Duties of the President&nbsp; – Head of State]. Official Page of the Presidency of the Portuguese Republic. Retrieved 7 September 2021.</ref> কাৰ্যবাহী ক্ষমতা চৰকাৰে প্ৰয়োগ কৰে, যাৰ নেতা হৈছে প্ৰধানমন্ত্ৰী। আইন প্ৰণয়নৰ ক্ষমতা প্ৰধানকৈ গণৰাজ্যৰ বিধানসভাৰ ওপৰত নিহিত, যদিও চৰকাৰে কিছুমান ক্ষেত্ৰত নিজেও আইন প্ৰণয়ন কৰিব পাৰে।<ref name="AR">[https://www.parlamento.pt/sites/en/paginas/default.aspx The Assembleia da República as a body that exercises sovereign power]. Assembleia da República. Retrieved 7 September 2021.</ref> পৰ্তুগালৰ ন্যায়পালিকা কাৰ্যবাহী আৰু বিধানসভাৰ পৰা স্বাধীনভাৱে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰে। ৰাষ্ট্ৰপতিয়ে এক ধৰণৰ "সমন্বয়কাৰী ক্ষমতা" প্ৰয়োগ কৰে, যিটো পৰম্পৰাগত চৰকাৰী তিনিটা শাখাৰ (বিধায়িকা, কাৰ্যবাহিকা, ন্যায়পালিকা) কোনো এটাত স্পষ্টভাৱে অন্তৰ্ভুক্ত নহয়।<ref name="Presidency" /> ১৯৭৫ চনৰ পৰা পৰ্তুগালৰ দলীয় ব্যৱস্থাত সমাজবাদী পাৰ্টি আৰু ছ’চিয়েল ডেম’ক্ৰেটিক পাৰ্টিৰ আধিপত্য থাকিলেও, ২০২৫ পৰ্তুগীজ বিধানসভা নিৰ্বাচনত ৰাষ্ট্ৰবাদী উগ্ৰ সোঁপন্থী চেগা দলৰ উল্লেখযোগ্য উত্থান ঘটে। উক্ত নিৰ্বাচনত দলটোৱে ২৩% জনভোট লাভ কৰি গণৰাজ্যৰ বিধানসভাত ৬০খন আসন জয় কৰি বিৰোধী দলৰ নেতৃত্ব গ্ৰহণ কৰে। ভি-ডেম গণতন্ত্ৰ সূচক অনুসৰি, ২০২৩ চনত পৰ্তুগাল বিশ্বৰ ২০তম স্থানত থকা নিৰ্বাচনী গণতান্ত্ৰিক দেশ আছিল।<ref name="vdem_dataset">{{cite web |last=V-Dem Institute |date=2023 |title=The V-Dem Dataset |url=https://www.v-dem.net/data/the-v-dem-dataset/ |access-date=14 October 2023}}</ref> ==তথ্যসূত্ৰ== [[শ্ৰেণী:দেশ]] [[শ্ৰেণী:ইউৰোপ]] h42h88exk8hm2zsup335gyi0gz7vpz2 828 122321 514396 2025-06-02T12:19:56Z Dipankar Das 36094 + 514396 Scribunto text/plain return { name = 'Turkmenistan', top = 43.2, bottom = 34.9, left = 52.0, right = 67.2, image = 'Turkmenistan adm location map.svg', image1 = 'Relief Map of Turkmenistan.png' } mhowq2gf73k6oufhmu2ptj0bliny7xt 828 122322 514397 2025-06-02T12:20:55Z Dipankar Das 36094 + 514397 wikitext text/x-wiki <!-- Place categories where indicated at the bottom of this page; interwikis at Wikidata --> {{Module:Location map/data/doc |image=[[File:Turkmenistan-CIA WFB Map.png|thumb|400px|Map of Turkmenistan]] |examples= === Location map, using default map (image) === {{Location map | Turkmenistan | width = 250 | lat_deg = 37.933 | lon_deg = 58.367 | label = Ashgabat }} <pre style="width:30em"> {{Location map | Turkmenistan | width = 250 | lat_deg = 37.933 | lon_deg = 58.367 | label = Ashgabat }} </pre> {{clear}} === Location map many, using relief map (image1) === {{Location map many | Turkmenistan | relief = yes | width = 250 | caption = Two locations in Turkmenistan | lat1_deg = 37.933 | lon1_deg = 58.367 | label1 = Ashgabat | lat2_deg = 40.017 | lon2_deg = 52.967 | label2 = Turkmenbaşy }} <pre style="width:35em"> {{Location map many | Turkmenistan | relief = yes | width = 250 | caption = Two locations in Turkmenistan | lat1_deg = 37.933 | lon1_deg = 58.367 | label1 = Ashgabat | lat2_deg = 40.017 | lon2_deg = 52.967 | label2 = Turkmenbaşy }} </pre> {{clear}} === Location map+, using AlternativeMap === {{Location map+ | Turkmenistan | AlternativeMap = Relief Map of Turkmenistan.png | width = 250 | caption = Two locations in Turkmenistan | places = {{Location map~ | Turkmenistan | lat_deg = 37.933 | lon_deg = 58.367 | label = Ashgabat }} {{Location map~ | Turkmenistan | lat_deg = 40.017 | lon_deg = 52.967 | label = Turkmenbaşy }} }} <pre style="width:40em"> {{Location map+ | Turkmenistan | AlternativeMap = Relief Map of Turkmenistan.png | width = 250 | caption = Two locations in Turkmenistan | places = {{Location map~ | Turkmenistan | lat_deg = 37.933 | lon_deg = 58.367 | label = Ashgabat }} {{Location map~ | Turkmenistan | lat_deg = 40.017 | lon_deg = 52.967 | label = Turkmenbaşy }} }} </pre> | see also = }}<includeonly>{{#ifeq:{{SUBPAGENAME}}|sandbox|| <!-- Categories below this line; interwikis at Wikidata --> [[Category:Asia location map modules by country|Turkmenistan]] [[Category:Location map modules by country|Turkmenistan]] }}</includeonly> dr8t7fzlfm6a874i3s4is827drypfot 828 122323 514402 2025-06-02T12:29:12Z Dipankar Das 36094 + 514402 wikitext text/x-wiki <!-- Categories and interwikis go at the bottom of this page. --> {{High-use}} {{Module:Location map/data/doc|image=[[File:India location map2.svg|India location map]] |examples= === Location map, using default map (image) === {{Location map | India | width = 200 | lat_deg = 18.98 | lon_deg = 72.83 | label = Mumbai }} <pre style="width:30em"> {{Location map | India | width =200 | lat_deg = 18.98 | lon_deg = 72.83 | label = Mumbai }} </pre> {{clear}} === Location map many, using relief map (image1) === {{Location map many | India | relief = yes | width = 200 | caption = Two locations in India | lat1_deg = 18.98 | lon1_deg = 72.83 | label1 = Mumbai | lat2_deg = 28.61 | lon2_deg = 77.21 | label2 = New Delhi }} <pre style="width:30em"> {{Location map many | India | relief = yes | width = 200 | caption = Two locations in India | lat1_deg = 18.98 | lon1_deg = 72.83 | label1 = Mumbai | lat2_deg = 28.61 | lon2_deg = 77.21 | label2 = New Delhi }} </pre> {{clear}} === Location map+, using AlternativeMap === {{Location map+ | India | AlternativeMap = India relief location map.jpg | width = 200 | caption = Two locations in India | places = {{Location map~ | India | lat_deg = 18.98 | lon_deg = 72.83 | label = Mumbai }} {{Location map~ | India | lat_deg = 28.61 | lon_deg = 77.21 | label = New Delhi }} }} <pre style="width:35em"> {{Location map+ | India | AlternativeMap = India relief location map.jpg | width = 200 | caption = Two locations in India | places = {{Location map~ | India | lat_deg = 18.98 | lon_deg = 72.83 | label = Mumbai }} {{Location map~ | India | lat_deg = 28.61 | lon_deg = 77.21 | label = New Delhi }} }} }} }} </pre> }} <includeonly> <!-- Categories go here, and interwikis go on Wikidata: --> [[Category:India location map modules| ]] </includeonly> tltjk9xdu7qa823mk2ool04kazh8bbv 828 122324 514403 2025-06-02T12:30:33Z Dipankar Das 36094 + 514403 Scribunto text/plain return { name = 'West Bengal', top = 27.4, bottom = 21.3, left = 85.6, right = 90.0, image = 'West Bengal location map.svg', image1 = 'West Bengal relief map.svg' } t5jmhdjib7i0yq39t8b1a7vlhf79wqs 828 122325 514404 2025-06-02T12:31:03Z Dipankar Das 36094 + 514404 wikitext text/x-wiki {{High-use}} {{Module:Location map/data/doc}} <includeonly>{{#ifeq:{{SUBPAGENAME}}|sandbox | | <!-- Categories go here --> [[Category:India location map modules|West Bengal]] }}</includeonly> t8l2vgeueem6t6q8cgqs0wdzyba9omu 828 122326 514407 2025-06-02T12:53:16Z Dipankar Das 36094 + 514407 Scribunto text/plain return { name = 'Odisha', top = 22.67, bottom = 17.6, left = 81.13, right = 87.78, image = 'India Odisha location map.svg', image1 = 'India Odisha relief map.svg' } 7fttxsokjt6kzafn07yejbho1knrhvq 828 122327 514408 2025-06-02T12:53:51Z Dipankar Das 36094 + 514408 wikitext text/x-wiki {{Module:Location map/data/doc}} <includeonly>{{#ifeq:{{SUBPAGENAME}}|sandbox | | [[Category:India location map modules|Odisha]] }}</includeonly> paaog9toemtbquwmz9lp8junnlbsqs5 828 122328 514409 2025-06-02T13:00:33Z Dipankar Das 36094 + 514409 Scribunto text/plain return { name = 'Bihar', top = 27.7, bottom = 24.1, left = 83.2, right = 88.4, image = 'India Bihar location map.svg', image1 = 'Bihar relief map.svg' } 9jmv1i9rwt8w6log7yb7a8ixwcds93e 828 122329 514410 2025-06-02T13:01:04Z Dipankar Das 36094 + 514410 wikitext text/x-wiki {{Module:Location map/data/doc}} <includeonly> <!-- Categories go here --> [[Category:India location map modules|Bihar]] </includeonly> ns9wnn4fvkzepptng0fb6gxjdcm25k1 828 122330 514411 2025-06-02T13:03:01Z Dipankar Das 36094 + 514411 Scribunto text/plain return { name = 'Uttar Pradesh', top = 30.5, bottom = 23.8, left = 77.0, right = 84.7, image = 'India Uttar Pradesh location map.svg', image1 = 'India Uttar Pradesh relief map.svg' } g39w136ap5d356ja8inso1mejse13wg 828 122331 514412 2025-06-02T13:03:27Z Dipankar Das 36094 + 514412 wikitext text/x-wiki {{High-use}} {{Module:Location map/data/doc}} <includeonly>{{#ifeq:{{SUBPAGENAME}}|sandbox | | <!-- Categories go here --> [[Category:India location map modules|Uttar Pradesh]] }}</includeonly> sq5izizy1mwba2abmjamk6vtdt6oj8m 14 122332 514414 2025-06-02T13:39:23Z দিব্য দত্ত 9244 নতুন পৃষ্ঠা: আলোকচিত্ৰ প্ৰতিযোগিতা সমূহৰ তালিকা। [[শ্ৰেণী:ৱিকিপিডিয়া প্ৰশাসন]] 514414 wikitext text/x-wiki আলোকচিত্ৰ প্ৰতিযোগিতা সমূহৰ তালিকা। [[শ্ৰেণী:ৱিকিপিডিয়া প্ৰশাসন]] royww0x1g4u4rfq3f484srjfa22cufd 0 122333 514418 2025-06-02T14:20:56Z Argosandaltika 38527 নতুন পৃষ্ঠা: '''গুৰু''' গুৰু সেইজন যিয়ে জ্ঞান প্ৰদান কৰে।সংস্কৃত ভাষাৰ এই শব্দৰ অৰ্থ হৈছে শিক্ষক আৰু ওস্তাদ।এই ভিত্তিত পিতৃ-মাতৃক এজন ব্যক্তিৰ প্ৰথম গুৰু বুলি গণ্য কৰা হয়। দ্বিতীয় গুৰু হ... 514418 wikitext text/x-wiki '''গুৰু''' গুৰু সেইজন যিয়ে জ্ঞান প্ৰদান কৰে।সংস্কৃত ভাষাৰ এই শব্দৰ অৰ্থ হৈছে শিক্ষক আৰু ওস্তাদ।এই ভিত্তিত পিতৃ-মাতৃক এজন ব্যক্তিৰ প্ৰথম গুৰু বুলি গণ্য কৰা হয়। দ্বিতীয় গুৰু হৈছে আখৰৰ জ্ঞান প্ৰদান কৰা শিক্ষক। ইয়াৰ পিছত বহু ধৰণৰ গুৰু জীৱনলৈ আহে যিয়ে বুনিয়াদী শিক্ষা দিয়ে।সংস্কৃত ভাষাৰ গুৰু শব্দটোৱে কোনো জ্ঞান বা ক্ষেত্ৰৰ "সংৰক্ষক,পথ প্ৰদৰ্শক,বিশেষজ্ঞ আদিক বুজায়।অখিল ভাৰতীয় পৰম্পৰাত গুৰুৰ স্থান শিক্ষকতকৈ মহান।সংস্কৃতত গুৰু শব্দৰ আক্ষৰিক অৰ্থ হৈছে অন্ধকাৰ দূৰ কৰোঁতা।পৰম্পৰাগতভাৱে গুৰু হৈছে শিষ্য (বা সংস্কৃতত চেলা) অথবা ছাত্ৰৰ বাবে এজন শ্ৰদ্ধেয় ব্যক্তি।গুৰুৱে এজন পৰামৰ্শদাতা হিচাপে সেৱা আগবঢ়ায়,মূল্যবোধক গঢ় দিয়াত সহায় কৰে,শব্দ জ্ঞানৰ সমানেই অভিজ্ঞতাভিত্তিক জ্ঞানো পৰিবেশন কৰে।গুৰু জীৱনৰ এক অনুকৰণীয়,প্ৰেৰণাদায়ক উৎস যিয়ে এজন ছাত্ৰৰ আধ্যাত্মিক বিকাশত সহায় কৰে। হিন্দু আৰু শিখ ধৰ্মত ধাৰ্মিক নেতাৰ অৰ্থতো গুৰু শব্দ ব্যৱহাৰ কৰা হয়।শিখসকলৰ দহজন গুৰু আছিল।আধ্যাত্মিক জ্ঞান দিওঁতা গুৰুৰ স্থান এই সকলোবোৰৰ ওপৰত বুলি গণ্য কৰা হয়।কিন্তু এই তথ্যৰ ভিত্তিত বহুতো সুবিধাবাদী আৰু লোভী গুৰুৱে এই সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ গুৰু পদৱীক অপমান কৰিছে যাৰ বহুতেই ইতিমধ্যে উন্মোচিত হৈছে। qltwjb5cg2dom167dhg4fm1t9qrzvj9 514425 514418 2025-06-02T14:40:08Z Argosandaltika 38527 514425 wikitext text/x-wiki '''গুৰু''' গুৰু সেইজন যিয়ে জ্ঞান প্ৰদান কৰে।সংস্কৃত ভাষাৰ এই শব্দৰ অৰ্থ হৈছে শিক্ষক আৰু ওস্তাদ।এই ভিত্তিত পিতৃ-মাতৃক এজন ব্যক্তিৰ প্ৰথম গুৰু বুলি গণ্য কৰা হয়। দ্বিতীয় গুৰু হৈছে আখৰৰ জ্ঞান প্ৰদান কৰা শিক্ষক। ইয়াৰ পিছত বহু ধৰণৰ গুৰু জীৱনলৈ আহে যিয়ে বুনিয়াদী শিক্ষা দিয়ে।সংস্কৃত ভাষাৰ গুৰু শব্দটোৱে কোনো জ্ঞান বা ক্ষেত্ৰৰ "সংৰক্ষক,পথ প্ৰদৰ্শক,বিশেষজ্ঞ আদিক বুজায়।অখিল ভাৰতীয় পৰম্পৰাত গুৰুৰ স্থান শিক্ষকতকৈ মহান।সংস্কৃতত গুৰু শব্দৰ আক্ষৰিক অৰ্থ হৈছে অন্ধকাৰ দূৰ কৰোঁতা।পৰম্পৰাগতভাৱে গুৰু হৈছে শিষ্য (বা সংস্কৃতত চেলা) অথবা ছাত্ৰৰ বাবে এজন শ্ৰদ্ধেয় ব্যক্তি।গুৰুৱে এজন পৰামৰ্শদাতা হিচাপে সেৱা আগবঢ়ায়,মূল্যবোধক গঢ় দিয়াত সহায় কৰে,শব্দ জ্ঞানৰ সমানেই অভিজ্ঞতাভিত্তিক জ্ঞানো পৰিবেশন কৰে।গুৰু জীৱনৰ এক অনুকৰণীয়,প্ৰেৰণাদায়ক উৎস যিয়ে এজন ছাত্ৰৰ আধ্যাত্মিক বিকাশত সহায় কৰে। হিন্দু আৰু শিখ ধৰ্মত ধাৰ্মিক নেতাৰ অৰ্থতো গুৰু শব্দ ব্যৱহাৰ কৰা হয়।শিখসকলৰ দহজন গুৰু আছিল।আধ্যাত্মিক জ্ঞান দিওঁতা গুৰুৰ স্থান এই সকলোবোৰৰ ওপৰত বুলি গণ্য কৰা হয়।কিন্তু এই তথ্যৰ ভিত্তিত বহুতো সুবিধাবাদী আৰু লোভী গুৰুৱে এই সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ গুৰু পদৱীক অপমান কৰিছে যাৰ বহুতেই ইতিমধ্যে উন্মোচিত হৈছে। আধ্যাত্মিক ক্ষেত্ৰত সেইজন গুৰু সত্য গুৰু যিজনে মোক্ষ লাভৰ বিষয়ে জ্ঞান প্ৰদান কৰে। বিদ্যা বা জ্ঞানৰ অৰ্থ সম্বন্ধে সংস্কৃতৰ এইশাৰী বাক্যও উল্লেখযোগ্য- সা বিদ্যা য়া বিমুক্তয়ে, অৰ্থাৎ বিদ্যাৰ অৰ্থ হৈছে মুক্তি প্ৰদান কৰা। গীতা অধ্যায় ১৫ শ্লোক ১ তো কোৱা হৈছে যে উৰ্দ্ধমূলম্, অধঃশাসম্, অশ্বত্থম্, প্ৰাহুঃ, অব্যয়ম্, ছন্দাসি, য়স্য,পৰ্ণানি, য়ঃ, তম্, বেদ, সঃ, বেদবিত্।।১।।<ref অৰ্থাৎ (উৰ্দ্ধ মূলম্) ওপৰৰ পূৰ্ণ পৰমাত্মা আদি পুৰুষ পৰমেশ্বৰ ৰূপী জড় থকা(অধঃ শাখম্) তলৰ তিনিও গুণ অৰ্থাৎ ৰজগুণ ব্ৰহ্মা, সত্ত্বগুণ বিষ্ণু আৰু তমগুণ শিৱৰূপী শাখা থকা(অব্যয়ম্) অবিনাশী (অশ্বত্থম্) বিস্তাৰিত আঁহতৰ গছ হয়, (য়স্য) যাৰ (ছন্দাসি) যেনেকৈ বেদত ছন্দ থাকে তেনেকৈ সংসাৰ ৰূপী বৃক্ষৰো বিভাগ বুলি সৰু-সৰু ভাগ অৰ্থাৎ ঠাল আৰু (পৰ্ণানি) পাতক( প্ৰাহুঃ) কোৱা হৈছে, (তম্) সেই সংসাৰৰূপী বৃক্ষক (য়ঃ) যিয়ে (বেদ) বিস্তৃতভাবে জানে (সঃ) তেওঁ (বেদবিত্) পূৰ্ণ জ্ঞানী অৰ্থাৎ তত্ত্বদর্শী। আজি সমগ্র ভাৰতত অনেক ধৰ্মগুৰু আছে যিসকলে নিজৰ নিজৰ কথাৰ জৰিয়তে বিভিন্ন ধৰণৰ আধ্যাত্মিক জ্ঞান প্ৰদান কৰে। কিন্তু তেওঁলোকৰ ভিতৰৰ উল্লেখযোগ্য আৰু অন্যতম এজন সন্ত হৈছে সন্ত ৰামপাল মহাৰাজ। সন্ত ৰামপাল মহাৰাজ এনে এজন সন্ত অথবা গুৰু যিয়ে নিজৰ সৎসঙ্গৰ জৰিয়তে সকলো ধৰ্মৰ ধৰ্মশাস্ত্ৰসমূহ দেখুৱাই প্ৰমাণসহ আধ্যাত্মিক জ্ঞান প্ৰদান কৰে। তেওঁৱেই গীতাৰ উপৰোক্ত কথাৰ ওপৰতো গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছে। সন্ত ৰামপাল মহাৰাজে নিজৰ সৎসঙ্গৰ জৰিয়তে প্ৰমাণসহ দেখুৱাই কয় যে পূৰ্ণ গুৰু সেইজনেই যিজনে শাস্ত্ৰানুকুল ভক্তি প্ৰদান কৰে আৰু পূৰ্ণমোক্ষৰ পথ দেখুৱায়। গুৰুৰ স্থান কেৱল ভাৰতবৰ্ষতে নহয় সমগ্ৰ বিশ্বতে অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ। গুৰুৰ প্ৰতি সন্মান প্ৰদৰ্শন কৰিবলৈ ভাৰতৰ লগতে সমগ্ৰ বিশ্বত বিভিন্ন ধৰণৰ উৎসৱ উদযাপন কৰা হয়। তাৰে ভিতৰত দুটিমান উৎসৱৰ বিষয়ে তলত বৰ্ণনা কৰা হৈছে। ==গুৰু পূৰ্ণিমা== গুৰু পূৰ্ণিমা হৈছে হিন্দু, বৌদ্ধ, আৰু জৈন ধৰ্মৰ লোকসকলে তেওঁলোকৰ গুৰুৰ প্ৰতি সন্মান আৰু কৃতজ্ঞতা জ্ঞাপন কৰা এক ধৰ্মীয় উৎসৱ। হিন্দু ধৰ্মৰ লোকসকলে গুৰুক জীৱনৰ এক অংশ হিচাপে জ্ঞান কৰে। কিয়নো গুৰুৰ অবিহনে সঠিক মাৰ্গদৰ্শন পোৱা অসম্ভৱ। সেয়েহে গুৰুৰ মহত্ব যুগে যুগে আছে আৰু থাকিব। এই উৎসৱত গুৰুসকলক তিনি দেৱতা ব্ৰহ্মা, বিষ্ণু, আৰু মহেশ্বৰৰ সমান গণ্য কৰা হয়। গুৰুসকলক জ্ঞানৰ উৎস বুলি গণ্য কৰা হয়, যিসকলে শিষ্যসকলক সঠিক পথ দেখুৱাবলৈ সহায় কৰে। গুৰুৰ গুৰুত্ব বুজাত এই কথাফাঁকিয়ে যথেষ্ট সহায় কৰে- গুৰু ব্ৰহ্মা গুৰু বিষ্ণু,গুৰু দেৱ মহেশ্বৰ। গুৰু সাক্ষাৎ পৰম ব্ৰহ্ম,তস্মৈ শ্ৰী গুৰুৱে নমঃ।। অৰ্থাৎ ভাৰতীয় সংস্কৃতিত গুৰুক ভগৱানৰ সমানেই স্থান দিয়া হৈছে। গুৰু পূৰ্ণিমা সাধাৰণতে আষাৰ মাহৰ শুক্লা পূৰ্ণিমাৰ দিনা পালন কৰা হয়। ==শিক্ষক দিৱস== শিক্ষাক কোৱা হয় এগৰাকী ব্যক্তিৰ তৃতীয় নয়ন । আৰু যিসকলে জ্ঞান বন্তিৰে এগৰাকী ব্যক্তিৰ তৃতীয় নয়ন প্ৰদীপ প্ৰজ্জ্বলিত কৰে তেওঁলোকেই হৈছে শিক্ষক। শিক্ষক এক সাধাৰণ শব্দ নহয়, ই হৈছে ব্যক্তিত্ব বিকাশৰ অন্যতম উপাদান । সমাজ গঠনত শিক্ষকৰ ভূমিকা অপৰিসীম । জ্ঞানচক্ষুৰ জ্যোতিৰে সমাজৰ অন্ধকাৰ বিনাশি পোহৰৰ বাট কাটিবলৈ শিকায় শিক্ষক সমাজে । সেয়ে শিক্ষকসকলৰ এই মহান সামাজিক দায়িত্ববোধক সন্মান প্ৰদৰ্শনৰ বাবেই এই বিশেষ দিনটো উদযাপন কৰা হয় । শিক্ষক সকলৰ প্ৰতি সন্মান প্ৰদৰ্শন কৰি ভাৰতবৰ্ষৰ ভূতপূর্ব ৰাষ্ট্ৰপতি ডঃ সৰ্বপল্লী ৰাধাকৃষ্ণনে তেওঁৰ জন্মদিনটো(৫ ছেপ্টেম্বৰ) শিক্ষক দিৱস হিচাপে পালন কৰিবলৈ কৈছিল। তাৰ পিছৰে পৰা প্ৰতি বছৰে এই দিনটো বিশেষ উলহ-মালহেৰে পালন কৰা হয়। 12ozxprk4f4myl1gumlkxc2xcziplzi 514426 514425 2025-06-02T14:40:43Z Argosandaltika 38527 514426 wikitext text/x-wiki '''গুৰু''' গুৰু সেইজন যিয়ে জ্ঞান প্ৰদান কৰে।সংস্কৃত ভাষাৰ এই শব্দৰ অৰ্থ হৈছে শিক্ষক আৰু ওস্তাদ।এই ভিত্তিত পিতৃ-মাতৃক এজন ব্যক্তিৰ প্ৰথম গুৰু বুলি গণ্য কৰা হয়। দ্বিতীয় গুৰু হৈছে আখৰৰ জ্ঞান প্ৰদান কৰা শিক্ষক। ইয়াৰ পিছত বহু ধৰণৰ গুৰু জীৱনলৈ আহে যিয়ে বুনিয়াদী শিক্ষা দিয়ে।সংস্কৃত ভাষাৰ গুৰু শব্দটোৱে কোনো জ্ঞান বা ক্ষেত্ৰৰ "সংৰক্ষক,পথ প্ৰদৰ্শক,বিশেষজ্ঞ আদিক বুজায়।অখিল ভাৰতীয় পৰম্পৰাত গুৰুৰ স্থান শিক্ষকতকৈ মহান।সংস্কৃতত গুৰু শব্দৰ আক্ষৰিক অৰ্থ হৈছে অন্ধকাৰ দূৰ কৰোঁতা।পৰম্পৰাগতভাৱে গুৰু হৈছে শিষ্য (বা সংস্কৃতত চেলা) অথবা ছাত্ৰৰ বাবে এজন শ্ৰদ্ধেয় ব্যক্তি।গুৰুৱে এজন পৰামৰ্শদাতা হিচাপে সেৱা আগবঢ়ায়,মূল্যবোধক গঢ় দিয়াত সহায় কৰে,শব্দ জ্ঞানৰ সমানেই অভিজ্ঞতাভিত্তিক জ্ঞানো পৰিবেশন কৰে।গুৰু জীৱনৰ এক অনুকৰণীয়,প্ৰেৰণাদায়ক উৎস যিয়ে এজন ছাত্ৰৰ আধ্যাত্মিক বিকাশত সহায় কৰে। হিন্দু আৰু শিখ ধৰ্মত ধাৰ্মিক নেতাৰ অৰ্থতো গুৰু শব্দ ব্যৱহাৰ কৰা হয়।শিখসকলৰ দহজন গুৰু আছিল।আধ্যাত্মিক জ্ঞান দিওঁতা গুৰুৰ স্থান এই সকলোবোৰৰ ওপৰত বুলি গণ্য কৰা হয়।কিন্তু এই তথ্যৰ ভিত্তিত বহুতো সুবিধাবাদী আৰু লোভী গুৰুৱে এই সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ গুৰু পদৱীক অপমান কৰিছে যাৰ বহুতেই ইতিমধ্যে উন্মোচিত হৈছে। আধ্যাত্মিক ক্ষেত্ৰত সেইজন গুৰু সত্য গুৰু যিজনে মোক্ষ লাভৰ বিষয়ে জ্ঞান প্ৰদান কৰে। বিদ্যা বা জ্ঞানৰ অৰ্থ সম্বন্ধে সংস্কৃতৰ এইশাৰী বাক্যও উল্লেখযোগ্য- সা বিদ্যা য়া বিমুক্তয়ে, অৰ্থাৎ বিদ্যাৰ অৰ্থ হৈছে মুক্তি প্ৰদান কৰা। গীতা অধ্যায় ১৫ শ্লোক ১ তো কোৱা হৈছে যে উৰ্দ্ধমূলম্, অধঃশাসম্, অশ্বত্থম্, প্ৰাহুঃ, অব্যয়ম্, ছন্দাসি, য়স্য,পৰ্ণানি, য়ঃ, তম্, বেদ, সঃ, বেদবিত্।।১।। অৰ্থাৎ (উৰ্দ্ধ মূলম্) ওপৰৰ পূৰ্ণ পৰমাত্মা আদি পুৰুষ পৰমেশ্বৰ ৰূপী জড় থকা(অধঃ শাখম্) তলৰ তিনিও গুণ অৰ্থাৎ ৰজগুণ ব্ৰহ্মা, সত্ত্বগুণ বিষ্ণু আৰু তমগুণ শিৱৰূপী শাখা থকা(অব্যয়ম্) অবিনাশী (অশ্বত্থম্) বিস্তাৰিত আঁহতৰ গছ হয়, (য়স্য) যাৰ (ছন্দাসি) যেনেকৈ বেদত ছন্দ থাকে তেনেকৈ সংসাৰ ৰূপী বৃক্ষৰো বিভাগ বুলি সৰু-সৰু ভাগ অৰ্থাৎ ঠাল আৰু (পৰ্ণানি) পাতক( প্ৰাহুঃ) কোৱা হৈছে, (তম্) সেই সংসাৰৰূপী বৃক্ষক (য়ঃ) যিয়ে (বেদ) বিস্তৃতভাবে জানে (সঃ) তেওঁ (বেদবিত্) পূৰ্ণ জ্ঞানী অৰ্থাৎ তত্ত্বদর্শী। আজি সমগ্র ভাৰতত অনেক ধৰ্মগুৰু আছে যিসকলে নিজৰ নিজৰ কথাৰ জৰিয়তে বিভিন্ন ধৰণৰ আধ্যাত্মিক জ্ঞান প্ৰদান কৰে। কিন্তু তেওঁলোকৰ ভিতৰৰ উল্লেখযোগ্য আৰু অন্যতম এজন সন্ত হৈছে সন্ত ৰামপাল মহাৰাজ। সন্ত ৰামপাল মহাৰাজ এনে এজন সন্ত অথবা গুৰু যিয়ে নিজৰ সৎসঙ্গৰ জৰিয়তে সকলো ধৰ্মৰ ধৰ্মশাস্ত্ৰসমূহ দেখুৱাই প্ৰমাণসহ আধ্যাত্মিক জ্ঞান প্ৰদান কৰে। তেওঁৱেই গীতাৰ উপৰোক্ত কথাৰ ওপৰতো গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছে। সন্ত ৰামপাল মহাৰাজে নিজৰ সৎসঙ্গৰ জৰিয়তে প্ৰমাণসহ দেখুৱাই কয় যে পূৰ্ণ গুৰু সেইজনেই যিজনে শাস্ত্ৰানুকুল ভক্তি প্ৰদান কৰে আৰু পূৰ্ণমোক্ষৰ পথ দেখুৱায়। গুৰুৰ স্থান কেৱল ভাৰতবৰ্ষতে নহয় সমগ্ৰ বিশ্বতে অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ। গুৰুৰ প্ৰতি সন্মান প্ৰদৰ্শন কৰিবলৈ ভাৰতৰ লগতে সমগ্ৰ বিশ্বত বিভিন্ন ধৰণৰ উৎসৱ উদযাপন কৰা হয়। তাৰে ভিতৰত দুটিমান উৎসৱৰ বিষয়ে তলত বৰ্ণনা কৰা হৈছে। ==গুৰু পূৰ্ণিমা== গুৰু পূৰ্ণিমা হৈছে হিন্দু, বৌদ্ধ, আৰু জৈন ধৰ্মৰ লোকসকলে তেওঁলোকৰ গুৰুৰ প্ৰতি সন্মান আৰু কৃতজ্ঞতা জ্ঞাপন কৰা এক ধৰ্মীয় উৎসৱ। হিন্দু ধৰ্মৰ লোকসকলে গুৰুক জীৱনৰ এক অংশ হিচাপে জ্ঞান কৰে। কিয়নো গুৰুৰ অবিহনে সঠিক মাৰ্গদৰ্শন পোৱা অসম্ভৱ। সেয়েহে গুৰুৰ মহত্ব যুগে যুগে আছে আৰু থাকিব। এই উৎসৱত গুৰুসকলক তিনি দেৱতা ব্ৰহ্মা, বিষ্ণু, আৰু মহেশ্বৰৰ সমান গণ্য কৰা হয়। গুৰুসকলক জ্ঞানৰ উৎস বুলি গণ্য কৰা হয়, যিসকলে শিষ্যসকলক সঠিক পথ দেখুৱাবলৈ সহায় কৰে। গুৰুৰ গুৰুত্ব বুজাত এই কথাফাঁকিয়ে যথেষ্ট সহায় কৰে- গুৰু ব্ৰহ্মা গুৰু বিষ্ণু,গুৰু দেৱ মহেশ্বৰ। গুৰু সাক্ষাৎ পৰম ব্ৰহ্ম,তস্মৈ শ্ৰী গুৰুৱে নমঃ।। অৰ্থাৎ ভাৰতীয় সংস্কৃতিত গুৰুক ভগৱানৰ সমানেই স্থান দিয়া হৈছে। গুৰু পূৰ্ণিমা সাধাৰণতে আষাৰ মাহৰ শুক্লা পূৰ্ণিমাৰ দিনা পালন কৰা হয়। ==শিক্ষক দিৱস== শিক্ষাক কোৱা হয় এগৰাকী ব্যক্তিৰ তৃতীয় নয়ন । আৰু যিসকলে জ্ঞান বন্তিৰে এগৰাকী ব্যক্তিৰ তৃতীয় নয়ন প্ৰদীপ প্ৰজ্জ্বলিত কৰে তেওঁলোকেই হৈছে শিক্ষক। শিক্ষক এক সাধাৰণ শব্দ নহয়, ই হৈছে ব্যক্তিত্ব বিকাশৰ অন্যতম উপাদান । সমাজ গঠনত শিক্ষকৰ ভূমিকা অপৰিসীম । জ্ঞানচক্ষুৰ জ্যোতিৰে সমাজৰ অন্ধকাৰ বিনাশি পোহৰৰ বাট কাটিবলৈ শিকায় শিক্ষক সমাজে । সেয়ে শিক্ষকসকলৰ এই মহান সামাজিক দায়িত্ববোধক সন্মান প্ৰদৰ্শনৰ বাবেই এই বিশেষ দিনটো উদযাপন কৰা হয় । শিক্ষক সকলৰ প্ৰতি সন্মান প্ৰদৰ্শন কৰি ভাৰতবৰ্ষৰ ভূতপূর্ব ৰাষ্ট্ৰপতি ডঃ সৰ্বপল্লী ৰাধাকৃষ্ণনে তেওঁৰ জন্মদিনটো(৫ ছেপ্টেম্বৰ) শিক্ষক দিৱস হিচাপে পালন কৰিবলৈ কৈছিল। তাৰ পিছৰে পৰা প্ৰতি বছৰে এই দিনটো বিশেষ উলহ-মালহেৰে পালন কৰা হয়। t994hfs1mbgfbz455wptz4mk1yxe6ko 514434 514426 2025-06-02T15:09:17Z Argosandaltika 38527 514434 wikitext text/x-wiki '''গুৰু''' গুৰু সেইজন যিয়ে জ্ঞান প্ৰদান কৰে।সংস্কৃত ভাষাৰ এই শব্দৰ অৰ্থ হৈছে শিক্ষক আৰু ওস্তাদ।এই ভিত্তিত পিতৃ-মাতৃক এজন ব্যক্তিৰ প্ৰথম গুৰু বুলি গণ্য কৰা হয়। দ্বিতীয় গুৰু হৈছে আখৰৰ জ্ঞান প্ৰদান কৰা শিক্ষক। ইয়াৰ পিছত বহু ধৰণৰ গুৰু জীৱনলৈ আহে যিয়ে বুনিয়াদী শিক্ষা দিয়ে।সংস্কৃত ভাষাৰ গুৰু শব্দটোৱে কোনো জ্ঞান বা ক্ষেত্ৰৰ "সংৰক্ষক,পথ প্ৰদৰ্শক,বিশেষজ্ঞ আদিক বুজায়।অখিল ভাৰতীয় পৰম্পৰাত গুৰুৰ স্থান শিক্ষকতকৈ মহান।সংস্কৃতত গুৰু শব্দৰ আক্ষৰিক অৰ্থ হৈছে অন্ধকাৰ দূৰ কৰোঁতা।পৰম্পৰাগতভাৱে গুৰু হৈছে শিষ্য (বা সংস্কৃতত চেলা) অথবা ছাত্ৰৰ বাবে এজন শ্ৰদ্ধেয় ব্যক্তি।গুৰুৱে এজন পৰামৰ্শদাতা হিচাপে সেৱা আগবঢ়ায়,মূল্যবোধক গঢ় দিয়াত সহায় কৰে,শব্দ জ্ঞানৰ সমানেই অভিজ্ঞতাভিত্তিক জ্ঞানো পৰিবেশন কৰে।গুৰু জীৱনৰ এক অনুকৰণীয়,প্ৰেৰণাদায়ক উৎস যিয়ে এজন ছাত্ৰৰ আধ্যাত্মিক বিকাশত সহায় কৰে। হিন্দু আৰু শিখ ধৰ্মত ধাৰ্মিক নেতাৰ অৰ্থতো গুৰু শব্দ ব্যৱহাৰ কৰা হয়।শিখসকলৰ দহজন গুৰু আছিল।আধ্যাত্মিক জ্ঞান দিওঁতা গুৰুৰ স্থান এই সকলোবোৰৰ ওপৰত বুলি গণ্য কৰা হয়।<ref>{{Cite web|url=https://www.britannica.com/topic/guru-Hinduism|title=Guru {{!}} Hinduism|website=Encyclopedia Britannica|language=en|access-date=2021-04-20}}</ref> কিন্তু এই তথ্যৰ ভিত্তিত বহুতো সুবিধাবাদী আৰু লোভী গুৰুৱে এই সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ গুৰু পদৱীক অপমান কৰিছে যাৰ বহুতেই ইতিমধ্যে উন্মোচিত হৈছে।<ref>{{Cite web|url=https://www.aajtak.in/india/delhi/story/delhi-saint-worried-after-grammeet-ram-rahim-case-460773-2017-08-31|title=गुरमीत राम रहीम कांड के बाद क्यों फिक्रमंद हैं दिल्लीवाले 'असली' बाबा...|website=आज तक|language=hi|access-date=2021-04-22}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://m.patrika.com/miscellenous-india/know-bad-religious-guru-asaram-five-controversial-statement-2660119/|title=जानिए, बदनाम धर्मगुरु आसाराम के पांच विवादित बयान|last=Dhirendra|website=Patrika News|language=hi|access-date=2021-04-22}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://punjabkesari.com/social-news/unknown-facts-about-radhe-maa-life/|title=एक चौथी पास लड़की कैसे बनी ‘राधे माँ’, जो कभी सिलाई करके करती थी गुज़ारा !|website=punjabkesari.com|access-date=2021-04-22|archive-date=22 अप्रैल 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210422070320/https://punjabkesari.com/social-news/unknown-facts-about-radhe-maa-life/|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.aajtak.in/trending/story/Nirmal-Baba-exposed-as-a-fraud-117035-2012-04-13|title=आखिर क्‍या सच्‍चाई है निर्मल बाबा की?|website=आज तक|language=hi|access-date=2021-04-22}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.pravakta.com/who-disgraces-dharma/|title=कौन करता है धर्म को बदनाम|date=2013-09-09|website=Pravakta.Com {{!}} प्रवक्‍ता.कॉम|language=en-US|access-date=2021-04-22}}</ref> আধ্যাত্মিক ক্ষেত্ৰত সেইজন গুৰু সত্য গুৰু যিজনে মোক্ষ লাভৰ বিষয়ে জ্ঞান প্ৰদান কৰে। বিদ্যা বা জ্ঞানৰ অৰ্থ সম্বন্ধে সংস্কৃতৰ এইশাৰী বাক্যও উল্লেখযোগ্য- সা বিদ্যা য়া বিমুক্তয়ে, অৰ্থাৎ বিদ্যাৰ অৰ্থ হৈছে মুক্তি প্ৰদান কৰা। গীতা অধ্যায় ১৫ শ্লোক ১ তো কোৱা হৈছে যে উৰ্দ্ধমূলম্, অধঃশাসম্, অশ্বত্থম্, প্ৰাহুঃ, অব্যয়ম্, ছন্দাসি, য়স্য,পৰ্ণানি, য়ঃ, তম্, বেদ, সঃ, বেদবিত্।।১।। অৰ্থাৎ (উৰ্দ্ধ মূলম্) ওপৰৰ পূৰ্ণ পৰমাত্মা আদি পুৰুষ পৰমেশ্বৰ ৰূপী জড় থকা(অধঃ শাখম্) তলৰ তিনিও গুণ অৰ্থাৎ ৰজগুণ ব্ৰহ্মা, সত্ত্বগুণ বিষ্ণু আৰু তমগুণ শিৱৰূপী শাখা থকা(অব্যয়ম্) অবিনাশী (অশ্বত্থম্) বিস্তাৰিত আঁহতৰ গছ হয়, (য়স্য) যাৰ (ছন্দাসি) যেনেকৈ বেদত ছন্দ থাকে তেনেকৈ সংসাৰ ৰূপী বৃক্ষৰো বিভাগ বুলি সৰু-সৰু ভাগ অৰ্থাৎ ঠাল আৰু (পৰ্ণানি) পাতক( প্ৰাহুঃ) কোৱা হৈছে, (তম্) সেই সংসাৰৰূপী বৃক্ষক (য়ঃ) যিয়ে (বেদ) বিস্তৃতভাবে জানে (সঃ) তেওঁ (বেদবিত্) পূৰ্ণ জ্ঞানী অৰ্থাৎ তত্ত্বদর্শী। আজি সমগ্র ভাৰতত অনেক ধৰ্মগুৰু আছে যিসকলে নিজৰ নিজৰ কথাৰ জৰিয়তে বিভিন্ন ধৰণৰ আধ্যাত্মিক জ্ঞান প্ৰদান কৰে। কিন্তু তেওঁলোকৰ ভিতৰৰ উল্লেখযোগ্য আৰু অন্যতম এজন সন্ত হৈছে সন্ত ৰামপাল মহাৰাজ। সন্ত ৰামপাল মহাৰাজ এনে এজন সন্ত অথবা গুৰু যিয়ে নিজৰ সৎসঙ্গৰ জৰিয়তে সকলো ধৰ্মৰ ধৰ্মশাস্ত্ৰসমূহ দেখুৱাই প্ৰমাণসহ আধ্যাত্মিক জ্ঞান প্ৰদান কৰে। তেওঁৱেই গীতাৰ উপৰোক্ত কথাৰ ওপৰতো গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছে। সন্ত ৰামপাল মহাৰাজে নিজৰ সৎসঙ্গৰ জৰিয়তে প্ৰমাণসহ দেখুৱাই কয় যে পূৰ্ণ গুৰু সেইজনেই যিজনে শাস্ত্ৰানুকুল ভক্তি প্ৰদান কৰে আৰু পূৰ্ণমোক্ষৰ পথ দেখুৱায়। গুৰুৰ স্থান কেৱল ভাৰতবৰ্ষতে নহয় সমগ্ৰ বিশ্বতে অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ। গুৰুৰ প্ৰতি সন্মান প্ৰদৰ্শন কৰিবলৈ ভাৰতৰ লগতে সমগ্ৰ বিশ্বত বিভিন্ন ধৰণৰ উৎসৱ উদযাপন কৰা হয়। তাৰে ভিতৰত দুটিমান উৎসৱৰ বিষয়ে তলত বৰ্ণনা কৰা হৈছে। ==গুৰু পূৰ্ণিমা== গুৰু পূৰ্ণিমা হৈছে হিন্দু, বৌদ্ধ, আৰু জৈন ধৰ্মৰ লোকসকলে তেওঁলোকৰ গুৰুৰ প্ৰতি সন্মান আৰু কৃতজ্ঞতা জ্ঞাপন কৰা এক ধৰ্মীয় উৎসৱ। হিন্দু ধৰ্মৰ লোকসকলে গুৰুক জীৱনৰ এক অংশ হিচাপে জ্ঞান কৰে। কিয়নো গুৰুৰ অবিহনে সঠিক মাৰ্গদৰ্শন পোৱা অসম্ভৱ। সেয়েহে গুৰুৰ মহত্ব যুগে যুগে আছে আৰু থাকিব। এই উৎসৱত গুৰুসকলক তিনি দেৱতা ব্ৰহ্মা, বিষ্ণু, আৰু মহেশ্বৰৰ সমান গণ্য কৰা হয়। গুৰুসকলক জ্ঞানৰ উৎস বুলি গণ্য কৰা হয়, যিসকলে শিষ্যসকলক সঠিক পথ দেখুৱাবলৈ সহায় কৰে। গুৰুৰ গুৰুত্ব বুজাত এই কথাফাঁকিয়ে যথেষ্ট সহায় কৰে- গুৰু ব্ৰহ্মা গুৰু বিষ্ণু,গুৰু দেৱ মহেশ্বৰ। গুৰু সাক্ষাৎ পৰম ব্ৰহ্ম,তস্মৈ শ্ৰী গুৰুৱে নমঃ।। অৰ্থাৎ ভাৰতীয় সংস্কৃতিত গুৰুক ভগৱানৰ সমানেই স্থান দিয়া হৈছে। গুৰু পূৰ্ণিমা সাধাৰণতে আষাৰ মাহৰ শুক্লা পূৰ্ণিমাৰ দিনা পালন কৰা হয়। ==শিক্ষক দিৱস== শিক্ষাক কোৱা হয় এগৰাকী ব্যক্তিৰ তৃতীয় নয়ন । আৰু যিসকলে জ্ঞান বন্তিৰে এগৰাকী ব্যক্তিৰ তৃতীয় নয়ন প্ৰদীপ প্ৰজ্জ্বলিত কৰে তেওঁলোকেই হৈছে শিক্ষক। শিক্ষক এক সাধাৰণ শব্দ নহয়, ই হৈছে ব্যক্তিত্ব বিকাশৰ অন্যতম উপাদান । সমাজ গঠনত শিক্ষকৰ ভূমিকা অপৰিসীম । জ্ঞানচক্ষুৰ জ্যোতিৰে সমাজৰ অন্ধকাৰ বিনাশি পোহৰৰ বাট কাটিবলৈ শিকায় শিক্ষক সমাজে । সেয়ে শিক্ষকসকলৰ এই মহান সামাজিক দায়িত্ববোধক সন্মান প্ৰদৰ্শনৰ বাবেই এই বিশেষ দিনটো উদযাপন কৰা হয় । শিক্ষক সকলৰ প্ৰতি সন্মান প্ৰদৰ্শন কৰি ভাৰতবৰ্ষৰ ভূতপূর্ব ৰাষ্ট্ৰপতি ডঃ সৰ্বপল্লী ৰাধাকৃষ্ণনে তেওঁৰ জন্মদিনটো(৫ ছেপ্টেম্বৰ) শিক্ষক দিৱস হিচাপে পালন কৰিবলৈ কৈছিল। তাৰ পিছৰে পৰা প্ৰতি বছৰে এই দিনটো বিশেষ উলহ-মালহেৰে পালন কৰা হয়। 6gvvdfcl1ahh3d662z69bsnrl8qu4hc 514435 514434 2025-06-02T15:12:28Z Argosandaltika 38527 514435 wikitext text/x-wiki '''গুৰু''' গুৰু সেইজন যিয়ে [[জ্ঞান]] প্ৰদান কৰে।[[সংস্কৃত ভাষা|সংস্কৃত]] ভাষাৰ এই শব্দৰ অৰ্থ হৈছে শিক্ষক আৰু ওস্তাদ।এই ভিত্তিত পিতৃ-মাতৃক এজন ব্যক্তিৰ প্ৰথম গুৰু বুলি গণ্য কৰা হয়। দ্বিতীয় গুৰু হৈছে আখৰৰ জ্ঞান প্ৰদান কৰা শিক্ষক। ইয়াৰ পিছত বহু ধৰণৰ গুৰু জীৱনলৈ আহে যিয়ে বুনিয়াদী শিক্ষা দিয়ে।সংস্কৃত ভাষাৰ গুৰু শব্দটোৱে কোনো জ্ঞান বা ক্ষেত্ৰৰ "সংৰক্ষক,পথ প্ৰদৰ্শক,বিশেষজ্ঞ আদিক বুজায়।অখিল ভাৰতীয় পৰম্পৰাত গুৰুৰ স্থান শিক্ষকতকৈ মহান।সংস্কৃতত গুৰু শব্দৰ আক্ষৰিক অৰ্থ হৈছে অন্ধকাৰ দূৰ কৰোঁতা।পৰম্পৰাগতভাৱে গুৰু হৈছে শিষ্য (বা সংস্কৃতত চেলা) অথবা ছাত্ৰৰ বাবে এজন শ্ৰদ্ধেয় ব্যক্তি।গুৰুৱে এজন পৰামৰ্শদাতা হিচাপে সেৱা আগবঢ়ায়,মূল্যবোধক গঢ় দিয়াত সহায় কৰে,শব্দ জ্ঞানৰ সমানেই অভিজ্ঞতাভিত্তিক জ্ঞানো পৰিবেশন কৰে।গুৰু জীৱনৰ এক অনুকৰণীয়,প্ৰেৰণাদায়ক উৎস যিয়ে এজন ছাত্ৰৰ আধ্যাত্মিক বিকাশত সহায় কৰে। হিন্দু আৰু শিখ ধৰ্মত ধাৰ্মিক নেতাৰ অৰ্থতো গুৰু শব্দ ব্যৱহাৰ কৰা হয়।শিখসকলৰ দহজন গুৰু আছিল।আধ্যাত্মিক জ্ঞান দিওঁতা গুৰুৰ স্থান এই সকলোবোৰৰ ওপৰত বুলি গণ্য কৰা হয়।<ref>{{Cite web|url=https://www.britannica.com/topic/guru-Hinduism|title=Guru {{!}} Hinduism|website=Encyclopedia Britannica|language=en|access-date=2021-04-20}}</ref> কিন্তু এই তথ্যৰ ভিত্তিত বহুতো সুবিধাবাদী আৰু লোভী গুৰুৱে এই সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ গুৰু পদৱীক অপমান কৰিছে যাৰ বহুতেই ইতিমধ্যে উন্মোচিত হৈছে।<ref>{{Cite web|url=https://www.aajtak.in/india/delhi/story/delhi-saint-worried-after-grammeet-ram-rahim-case-460773-2017-08-31|title=गुरमीत राम रहीम कांड के बाद क्यों फिक्रमंद हैं दिल्लीवाले 'असली' बाबा...|website=आज तक|language=hi|access-date=2021-04-22}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://m.patrika.com/miscellenous-india/know-bad-religious-guru-asaram-five-controversial-statement-2660119/|title=जानिए, बदनाम धर्मगुरु आसाराम के पांच विवादित बयान|last=Dhirendra|website=Patrika News|language=hi|access-date=2021-04-22}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://punjabkesari.com/social-news/unknown-facts-about-radhe-maa-life/|title=एक चौथी पास लड़की कैसे बनी ‘राधे माँ’, जो कभी सिलाई करके करती थी गुज़ारा !|website=punjabkesari.com|access-date=2021-04-22|archive-date=22 अप्रैल 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210422070320/https://punjabkesari.com/social-news/unknown-facts-about-radhe-maa-life/|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.aajtak.in/trending/story/Nirmal-Baba-exposed-as-a-fraud-117035-2012-04-13|title=आखिर क्‍या सच्‍चाई है निर्मल बाबा की?|website=आज तक|language=hi|access-date=2021-04-22}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.pravakta.com/who-disgraces-dharma/|title=कौन करता है धर्म को बदनाम|date=2013-09-09|website=Pravakta.Com {{!}} प्रवक्‍ता.कॉम|language=en-US|access-date=2021-04-22}}</ref> আধ্যাত্মিক ক্ষেত্ৰত সেইজন গুৰু সত্য গুৰু যিজনে মোক্ষ লাভৰ বিষয়ে জ্ঞান প্ৰদান কৰে। বিদ্যা বা জ্ঞানৰ অৰ্থ সম্বন্ধে সংস্কৃতৰ এইশাৰী বাক্যও উল্লেখযোগ্য- সা বিদ্যা য়া বিমুক্তয়ে, অৰ্থাৎ বিদ্যাৰ অৰ্থ হৈছে মুক্তি প্ৰদান কৰা। গীতা অধ্যায় ১৫ শ্লোক ১ তো কোৱা হৈছে যে উৰ্দ্ধমূলম্, অধঃশাসম্, অশ্বত্থম্, প্ৰাহুঃ, অব্যয়ম্, ছন্দাসি, য়স্য,পৰ্ণানি, য়ঃ, তম্, বেদ, সঃ, বেদবিত্।।১।। অৰ্থাৎ (উৰ্দ্ধ মূলম্) ওপৰৰ পূৰ্ণ পৰমাত্মা আদি পুৰুষ পৰমেশ্বৰ ৰূপী জড় থকা(অধঃ শাখম্) তলৰ তিনিও গুণ অৰ্থাৎ ৰজগুণ ব্ৰহ্মা, সত্ত্বগুণ বিষ্ণু আৰু তমগুণ শিৱৰূপী শাখা থকা(অব্যয়ম্) অবিনাশী (অশ্বত্থম্) বিস্তাৰিত আঁহতৰ গছ হয়, (য়স্য) যাৰ (ছন্দাসি) যেনেকৈ বেদত ছন্দ থাকে তেনেকৈ সংসাৰ ৰূপী বৃক্ষৰো বিভাগ বুলি সৰু-সৰু ভাগ অৰ্থাৎ ঠাল আৰু (পৰ্ণানি) পাতক( প্ৰাহুঃ) কোৱা হৈছে, (তম্) সেই সংসাৰৰূপী বৃক্ষক (য়ঃ) যিয়ে (বেদ) বিস্তৃতভাবে জানে (সঃ) তেওঁ (বেদবিত্) পূৰ্ণ জ্ঞানী অৰ্থাৎ তত্ত্বদর্শী। আজি সমগ্র ভাৰতত অনেক ধৰ্মগুৰু আছে যিসকলে নিজৰ নিজৰ কথাৰ জৰিয়তে বিভিন্ন ধৰণৰ আধ্যাত্মিক জ্ঞান প্ৰদান কৰে। কিন্তু তেওঁলোকৰ ভিতৰৰ উল্লেখযোগ্য আৰু অন্যতম এজন সন্ত হৈছে সন্ত ৰামপাল মহাৰাজ। সন্ত ৰামপাল মহাৰাজ এনে এজন সন্ত অথবা গুৰু যিয়ে নিজৰ সৎসঙ্গৰ জৰিয়তে সকলো ধৰ্মৰ ধৰ্মশাস্ত্ৰসমূহ দেখুৱাই প্ৰমাণসহ আধ্যাত্মিক জ্ঞান প্ৰদান কৰে। তেওঁৱেই গীতাৰ উপৰোক্ত কথাৰ ওপৰতো গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছে। সন্ত ৰামপাল মহাৰাজে নিজৰ সৎসঙ্গৰ জৰিয়তে প্ৰমাণসহ দেখুৱাই কয় যে পূৰ্ণ গুৰু সেইজনেই যিজনে শাস্ত্ৰানুকুল ভক্তি প্ৰদান কৰে আৰু পূৰ্ণমোক্ষৰ পথ দেখুৱায়। গুৰুৰ স্থান কেৱল ভাৰতবৰ্ষতে নহয় সমগ্ৰ বিশ্বতে অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ। গুৰুৰ প্ৰতি সন্মান প্ৰদৰ্শন কৰিবলৈ ভাৰতৰ লগতে সমগ্ৰ বিশ্বত বিভিন্ন ধৰণৰ উৎসৱ উদযাপন কৰা হয়। তাৰে ভিতৰত দুটিমান উৎসৱৰ বিষয়ে তলত বৰ্ণনা কৰা হৈছে। ==গুৰু পূৰ্ণিমা== গুৰু পূৰ্ণিমা হৈছে হিন্দু, বৌদ্ধ, আৰু জৈন ধৰ্মৰ লোকসকলে তেওঁলোকৰ গুৰুৰ প্ৰতি সন্মান আৰু কৃতজ্ঞতা জ্ঞাপন কৰা এক ধৰ্মীয় উৎসৱ। হিন্দু ধৰ্মৰ লোকসকলে গুৰুক জীৱনৰ এক অংশ হিচাপে জ্ঞান কৰে। কিয়নো গুৰুৰ অবিহনে সঠিক মাৰ্গদৰ্শন পোৱা অসম্ভৱ। সেয়েহে গুৰুৰ মহত্ব যুগে যুগে আছে আৰু থাকিব। এই উৎসৱত গুৰুসকলক তিনি দেৱতা ব্ৰহ্মা, বিষ্ণু, আৰু মহেশ্বৰৰ সমান গণ্য কৰা হয়। গুৰুসকলক জ্ঞানৰ উৎস বুলি গণ্য কৰা হয়, যিসকলে শিষ্যসকলক সঠিক পথ দেখুৱাবলৈ সহায় কৰে। গুৰুৰ গুৰুত্ব বুজাত এই কথাফাঁকিয়ে যথেষ্ট সহায় কৰে- গুৰু ব্ৰহ্মা গুৰু বিষ্ণু,গুৰু দেৱ মহেশ্বৰ। গুৰু সাক্ষাৎ পৰম ব্ৰহ্ম,তস্মৈ শ্ৰী গুৰুৱে নমঃ।। অৰ্থাৎ ভাৰতীয় সংস্কৃতিত গুৰুক ভগৱানৰ সমানেই স্থান দিয়া হৈছে। গুৰু পূৰ্ণিমা সাধাৰণতে আষাৰ মাহৰ শুক্লা পূৰ্ণিমাৰ দিনা পালন কৰা হয়। ==শিক্ষক দিৱস== শিক্ষাক কোৱা হয় এগৰাকী ব্যক্তিৰ তৃতীয় নয়ন । আৰু যিসকলে জ্ঞান বন্তিৰে এগৰাকী ব্যক্তিৰ তৃতীয় নয়ন প্ৰদীপ প্ৰজ্জ্বলিত কৰে তেওঁলোকেই হৈছে শিক্ষক। শিক্ষক এক সাধাৰণ শব্দ নহয়, ই হৈছে ব্যক্তিত্ব বিকাশৰ অন্যতম উপাদান । সমাজ গঠনত শিক্ষকৰ ভূমিকা অপৰিসীম । জ্ঞানচক্ষুৰ জ্যোতিৰে সমাজৰ অন্ধকাৰ বিনাশি পোহৰৰ বাট কাটিবলৈ শিকায় শিক্ষক সমাজে । সেয়ে শিক্ষকসকলৰ এই মহান সামাজিক দায়িত্ববোধক সন্মান প্ৰদৰ্শনৰ বাবেই এই বিশেষ দিনটো উদযাপন কৰা হয় । শিক্ষক সকলৰ প্ৰতি সন্মান প্ৰদৰ্শন কৰি ভাৰতবৰ্ষৰ ভূতপূর্ব ৰাষ্ট্ৰপতি ডঃ সৰ্বপল্লী ৰাধাকৃষ্ণনে তেওঁৰ জন্মদিনটো(৫ ছেপ্টেম্বৰ) শিক্ষক দিৱস হিচাপে পালন কৰিবলৈ কৈছিল। তাৰ পিছৰে পৰা প্ৰতি বছৰে এই দিনটো বিশেষ উলহ-মালহেৰে পালন কৰা হয়। 3odw0zjeob6ndtd6dn4iptcba2s4x09 514436 514435 2025-06-02T15:35:29Z Argosandaltika 38527 514436 wikitext text/x-wiki '''গুৰু''' গুৰু সেইজন যিয়ে [[জ্ঞান]] প্ৰদান কৰে।[[সংস্কৃত ভাষা|সংস্কৃত]] ভাষাৰ এই শব্দৰ অৰ্থ হৈছে শিক্ষক আৰু ওস্তাদ।এই ভিত্তিত পিতৃ-মাতৃক এজন ব্যক্তিৰ প্ৰথম গুৰু বুলি গণ্য কৰা হয়। দ্বিতীয় গুৰু হৈছে আখৰৰ জ্ঞান প্ৰদান কৰা শিক্ষক। ইয়াৰ পিছত বহু ধৰণৰ গুৰু জীৱনলৈ আহে যিয়ে বুনিয়াদী শিক্ষা দিয়ে।সংস্কৃত ভাষাৰ গুৰু শব্দটোৱে কোনো জ্ঞান বা ক্ষেত্ৰৰ "সংৰক্ষক,পথ প্ৰদৰ্শক,বিশেষজ্ঞ আদিক বুজায়।অখিল ভাৰতীয় পৰম্পৰাত গুৰুৰ স্থান শিক্ষকতকৈ মহান।সংস্কৃতত গুৰু শব্দৰ আক্ষৰিক অৰ্থ হৈছে অন্ধকাৰ দূৰ কৰোঁতা।পৰম্পৰাগতভাৱে গুৰু হৈছে শিষ্য (বা সংস্কৃতত চেলা) অথবা ছাত্ৰৰ বাবে এজন শ্ৰদ্ধেয় ব্যক্তি।গুৰুৱে এজন পৰামৰ্শদাতা হিচাপে সেৱা আগবঢ়ায়,মূল্যবোধক গঢ় দিয়াত সহায় কৰে,শব্দ জ্ঞানৰ সমানেই অভিজ্ঞতাভিত্তিক জ্ঞানো পৰিবেশন কৰে।গুৰু জীৱনৰ এক অনুকৰণীয়,প্ৰেৰণাদায়ক উৎস যিয়ে এজন ছাত্ৰৰ আধ্যাত্মিক বিকাশত সহায় কৰে। [[হিন্দু]] আৰু [[শিখ ধৰ্ম|শিখ]] ধৰ্মত ধাৰ্মিক নেতাৰ অৰ্থতো গুৰু শব্দ ব্যৱহাৰ কৰা হয়।শিখসকলৰ দহজন গুৰু আছিল।আধ্যাত্মিক জ্ঞান দিওঁতা গুৰুৰ স্থান এই সকলোবোৰৰ ওপৰত বুলি গণ্য কৰা হয়।<ref>{{Cite web|url=https://www.britannica.com/topic/guru-Hinduism|title=Guru {{!}} Hinduism|website=Encyclopedia Britannica|language=en|access-date=2021-04-20}}</ref> কিন্তু এই তথ্যৰ ভিত্তিত বহুতো সুবিধাবাদী আৰু লোভী গুৰুৱে এই সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ গুৰু পদৱীক অপমান কৰিছে যাৰ বহুতেই ইতিমধ্যে উন্মোচিত হৈছে।<ref>{{Cite web|url=https://www.aajtak.in/india/delhi/story/delhi-saint-worried-after-grammeet-ram-rahim-case-460773-2017-08-31|title=गुरमीत राम रहीम कांड के बाद क्यों फिक्रमंद हैं दिल्लीवाले 'असली' बाबा...|website=आज तक|language=hi|access-date=2021-04-22}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://m.patrika.com/miscellenous-india/know-bad-religious-guru-asaram-five-controversial-statement-2660119/|title=जानिए, बदनाम धर्मगुरु आसाराम के पांच विवादित बयान|last=Dhirendra|website=Patrika News|language=hi|access-date=2021-04-22}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://punjabkesari.com/social-news/unknown-facts-about-radhe-maa-life/|title=एक चौथी पास लड़की कैसे बनी ‘राधे माँ’, जो कभी सिलाई करके करती थी गुज़ारा !|website=punjabkesari.com|access-date=2021-04-22|archive-date=22 अप्रैल 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210422070320/https://punjabkesari.com/social-news/unknown-facts-about-radhe-maa-life/|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.aajtak.in/trending/story/Nirmal-Baba-exposed-as-a-fraud-117035-2012-04-13|title=आखिर क्‍या सच्‍चाई है निर्मल बाबा की?|website=आज तक|language=hi|access-date=2021-04-22}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.pravakta.com/who-disgraces-dharma/|title=कौन करता है धर्म को बदनाम|date=2013-09-09|website=Pravakta.Com {{!}} प्रवक्‍ता.कॉम|language=en-US|access-date=2021-04-22}}</ref> আধ্যাত্মিক ক্ষেত্ৰত সেইজন গুৰু সত্য গুৰু যিজনে মোক্ষ লাভৰ বিষয়ে জ্ঞান প্ৰদান কৰে। বিদ্যা বা জ্ঞানৰ অৰ্থ সম্বন্ধে সংস্কৃতৰ এইশাৰী বাক্যও উল্লেখযোগ্য- সা বিদ্যা য়া বিমুক্তয়ে, অৰ্থাৎ বিদ্যাৰ অৰ্থ হৈছে মুক্তি প্ৰদান কৰা। গীতা অধ্যায় ১৫ শ্লোক ১ তো কোৱা হৈছে যে উৰ্দ্ধমূলম্, অধঃশাসম্, অশ্বত্থম্, প্ৰাহুঃ, অব্যয়ম্, ছন্দাসি, য়স্য,পৰ্ণানি, য়ঃ, তম্, বেদ, সঃ, বেদবিত্।।১।। অৰ্থাৎ (উৰ্দ্ধ মূলম্) ওপৰৰ পূৰ্ণ পৰমাত্মা আদি পুৰুষ পৰমেশ্বৰ ৰূপী জড় থকা(অধঃ শাখম্) তলৰ তিনিও গুণ অৰ্থাৎ ৰজগুণ ব্ৰহ্মা, সত্ত্বগুণ বিষ্ণু আৰু তমগুণ শিৱৰূপী শাখা থকা(অব্যয়ম্) অবিনাশী (অশ্বত্থম্) বিস্তাৰিত আঁহতৰ গছ হয়, (য়স্য) যাৰ (ছন্দাসি) যেনেকৈ বেদত ছন্দ থাকে তেনেকৈ সংসাৰ ৰূপী বৃক্ষৰো বিভাগ বুলি সৰু-সৰু ভাগ অৰ্থাৎ ঠাল আৰু (পৰ্ণানি) পাতক( প্ৰাহুঃ) কোৱা হৈছে, (তম্) সেই সংসাৰৰূপী বৃক্ষক (য়ঃ) যিয়ে (বেদ) বিস্তৃতভাবে জানে (সঃ) তেওঁ (বেদবিত্) পূৰ্ণ জ্ঞানী অৰ্থাৎ তত্ত্বদর্শী। আজি সমগ্র ভাৰতত অনেক ধৰ্মগুৰু আছে যিসকলে নিজৰ নিজৰ কথাৰ জৰিয়তে বিভিন্ন ধৰণৰ আধ্যাত্মিক জ্ঞান প্ৰদান কৰে। কিন্তু তেওঁলোকৰ ভিতৰৰ উল্লেখযোগ্য আৰু অন্যতম এজন সন্ত হৈছে সন্ত ৰামপাল মহাৰাজ। সন্ত ৰামপাল মহাৰাজ এনে এজন সন্ত অথবা গুৰু যিয়ে নিজৰ সৎসঙ্গৰ জৰিয়তে সকলো ধৰ্মৰ ধৰ্মশাস্ত্ৰসমূহ দেখুৱাই প্ৰমাণসহ আধ্যাত্মিক জ্ঞান প্ৰদান কৰে। তেওঁৱেই গীতাৰ উপৰোক্ত কথাৰ ওপৰতো গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছে। সন্ত ৰামপাল মহাৰাজে নিজৰ সৎসঙ্গৰ জৰিয়তে প্ৰমাণসহ দেখুৱাই কয় যে পূৰ্ণ গুৰু সেইজনেই যিজনে শাস্ত্ৰানুকুল ভক্তি প্ৰদান কৰে আৰু পূৰ্ণমোক্ষৰ পথ দেখুৱায়। গুৰুৰ স্থান কেৱল ভাৰতবৰ্ষতে নহয় সমগ্ৰ বিশ্বতে অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ। গুৰুৰ প্ৰতি সন্মান প্ৰদৰ্শন কৰিবলৈ ভাৰতৰ লগতে সমগ্ৰ বিশ্বত বিভিন্ন ধৰণৰ উৎসৱ উদযাপন কৰা হয়। তাৰে ভিতৰত দুটিমান উৎসৱৰ বিষয়ে তলত বৰ্ণনা কৰা হৈছে। ==গুৰু পূৰ্ণিমা== গুৰু পূৰ্ণিমা হৈছে হিন্দু, বৌদ্ধ, আৰু জৈন ধৰ্মৰ লোকসকলে তেওঁলোকৰ গুৰুৰ প্ৰতি সন্মান আৰু কৃতজ্ঞতা জ্ঞাপন কৰা এক ধৰ্মীয় উৎসৱ। হিন্দু ধৰ্মৰ লোকসকলে গুৰুক জীৱনৰ এক অংশ হিচাপে জ্ঞান কৰে। কিয়নো গুৰুৰ অবিহনে সঠিক মাৰ্গদৰ্শন পোৱা অসম্ভৱ। সেয়েহে গুৰুৰ মহত্ব যুগে যুগে আছে আৰু থাকিব। এই উৎসৱত গুৰুসকলক তিনি দেৱতা ব্ৰহ্মা, বিষ্ণু, আৰু মহেশ্বৰৰ সমান গণ্য কৰা হয়। গুৰুসকলক জ্ঞানৰ উৎস বুলি গণ্য কৰা হয়, যিসকলে শিষ্যসকলক সঠিক পথ দেখুৱাবলৈ সহায় কৰে। গুৰুৰ গুৰুত্ব বুজাত এই কথাফাঁকিয়ে যথেষ্ট সহায় কৰে- গুৰু ব্ৰহ্মা গুৰু বিষ্ণু,গুৰু দেৱ মহেশ্বৰ। গুৰু সাক্ষাৎ পৰম ব্ৰহ্ম,তস্মৈ শ্ৰী গুৰুৱে নমঃ।। অৰ্থাৎ ভাৰতীয় সংস্কৃতিত গুৰুক ভগৱানৰ সমানেই স্থান দিয়া হৈছে। গুৰু পূৰ্ণিমা সাধাৰণতে আষাৰ মাহৰ শুক্লা পূৰ্ণিমাৰ দিনা পালন কৰা হয়। ==শিক্ষক দিৱস== শিক্ষাক কোৱা হয় এগৰাকী ব্যক্তিৰ তৃতীয় নয়ন । আৰু যিসকলে জ্ঞান বন্তিৰে এগৰাকী ব্যক্তিৰ তৃতীয় নয়ন প্ৰদীপ প্ৰজ্জ্বলিত কৰে তেওঁলোকেই হৈছে শিক্ষক। শিক্ষক এক সাধাৰণ শব্দ নহয়, ই হৈছে ব্যক্তিত্ব বিকাশৰ অন্যতম উপাদান । সমাজ গঠনত শিক্ষকৰ ভূমিকা অপৰিসীম । জ্ঞানচক্ষুৰ জ্যোতিৰে সমাজৰ অন্ধকাৰ বিনাশি পোহৰৰ বাট কাটিবলৈ শিকায় শিক্ষক সমাজে । সেয়ে শিক্ষকসকলৰ এই মহান সামাজিক দায়িত্ববোধক সন্মান প্ৰদৰ্শনৰ বাবেই এই বিশেষ দিনটো উদযাপন কৰা হয় । শিক্ষক সকলৰ প্ৰতি সন্মান প্ৰদৰ্শন কৰি ভাৰতবৰ্ষৰ ভূতপূর্ব ৰাষ্ট্ৰপতি ডঃ সৰ্বপল্লী ৰাধাকৃষ্ণনে তেওঁৰ জন্মদিনটো(৫ ছেপ্টেম্বৰ) শিক্ষক দিৱস হিচাপে পালন কৰিবলৈ কৈছিল। তাৰ পিছৰে পৰা প্ৰতি বছৰে এই দিনটো বিশেষ উলহ-মালহেৰে পালন কৰা হয়। nkb4gsjxzlgbapg0mz8b1v7mo6ulj16 514441 514436 2025-06-02T17:09:56Z Kandarpajit Kallol 6257 [[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল। 514441 wikitext text/x-wiki '''গুৰু''' গুৰু সেইজন যিয়ে [[জ্ঞান]] প্ৰদান কৰে।[[সংস্কৃত ভাষা|সংস্কৃত]] ভাষাৰ এই শব্দৰ অৰ্থ হৈছে শিক্ষক আৰু ওস্তাদ। এই ভিত্তিত পিতৃ-মাতৃক এজন ব্যক্তিৰ প্ৰথম গুৰু বুলি গণ্য কৰা হয়। দ্বিতীয় গুৰু হৈছে আখৰৰ জ্ঞান প্ৰদান কৰা শিক্ষক। ইয়াৰ পিছত বহু ধৰণৰ গুৰু জীৱনলৈ আহে যিয়ে বুনিয়াদী শিক্ষা দিয়ে। সংস্কৃত ভাষাৰ গুৰু শব্দটোৱে কোনো জ্ঞান বা ক্ষেত্ৰৰ "সংৰক্ষক,পথ প্ৰদৰ্শক,বিশেষজ্ঞ আদিক বুজায়। অখিল ভাৰতীয় পৰম্পৰাত গুৰুৰ স্থান শিক্ষকতকৈ মহান। সংস্কৃতত গুৰু শব্দৰ আক্ষৰিক অৰ্থ হৈছে অন্ধকাৰ দূৰ কৰোঁতা। পৰম্পৰাগতভাৱে গুৰু হৈছে শিষ্য (বা সংস্কৃতত চেলা) অথবা ছাত্ৰৰ বাবে এজন শ্ৰদ্ধেয় ব্যক্তি। গুৰুৱে এজন পৰামৰ্শদাতা হিচাপে সেৱা আগবঢ়ায়,মূল্যবোধক গঢ় দিয়াত সহায় কৰে,শব্দ জ্ঞানৰ সমানেই অভিজ্ঞতাভিত্তিক জ্ঞানো পৰিবেশন কৰে। গুৰু জীৱনৰ এক অনুকৰণীয়,প্ৰেৰণাদায়ক উৎস যিয়ে এজন ছাত্ৰৰ আধ্যাত্মিক বিকাশত সহায় কৰে। [[হিন্দু]] আৰু [[শিখ ধৰ্ম|শিখ]] ধৰ্মত ধাৰ্মিক নেতাৰ অৰ্থতো গুৰু শব্দ ব্যৱহাৰ কৰা হয়। শিখসকলৰ দহজন গুৰু আছিল। আধ্যাত্মিক জ্ঞান দিওঁতা গুৰুৰ স্থান এই সকলোবোৰৰ ওপৰত বুলি গণ্য কৰা হয়।<ref>{{Cite web|url=https://www.britannica.com/topic/guru-Hinduism|title=Guru {{!}} Hinduism|website=Encyclopedia Britannica|language=en|access-date=2021-04-20}}</ref> কিন্তু এই তথ্যৰ ভিত্তিত বহুতো সুবিধাবাদী আৰু লোভী গুৰুৱে এই সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ গুৰু পদৱীক অপমান কৰিছে যাৰ বহুতেই ইতিমধ্যে উন্মোচিত হৈছে।<ref>{{Cite web|url=https://www.aajtak.in/india/delhi/story/delhi-saint-worried-after-grammeet-ram-rahim-case-460773-2017-08-31|title=गुरमीत राम रहीम कांड के बाद क्यों फिक्रमंद हैं दिल्लीवाले 'असली' बाबा...|website=आज तक|language=hi|access-date=2021-04-22}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://m.patrika.com/miscellenous-india/know-bad-religious-guru-asaram-five-controversial-statement-2660119/|title=जानिए, बदनाम धर्मगुरु आसाराम के पांच विवादित बयान|last=Dhirendra|website=Patrika News|language=hi|access-date=2021-04-22}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://punjabkesari.com/social-news/unknown-facts-about-radhe-maa-life/|title=एक चौथी पास लड़की कैसे बनी ‘राधे माँ’, जो कभी सिलाई करके करती थी गुज़ारा!|website=punjabkesari.com|access-date=2021-04-22|archive-date=22 अप्रैल 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210422070320/https://punjabkesari.com/social-news/unknown-facts-about-radhe-maa-life/|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.aajtak.in/trending/story/Nirmal-Baba-exposed-as-a-fraud-117035-2012-04-13|title=आखिर क्‍या सच्‍चाई है निर्मल बाबा की?|website=आज तक|language=hi|access-date=2021-04-22}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.pravakta.com/who-disgraces-dharma/|title=कौन करता है धर्म को बदनाम|date=2013-09-09|website=Pravakta.Com {{!}} प्रवक्‍ता.कॉम|language=en-US|access-date=2021-04-22}}</ref> আধ্যাত্মিক ক্ষেত্ৰত সেইজন গুৰু সত্য গুৰু যিজনে মোক্ষ লাভৰ বিষয়ে জ্ঞান প্ৰদান কৰে। বিদ্যা বা জ্ঞানৰ অৰ্থ সম্বন্ধে সংস্কৃতৰ এইশাৰী বাক্যও উল্লেখযোগ্য- সা বিদ্যা য়া বিমুক্তয়ে, অৰ্থাৎ বিদ্যাৰ অৰ্থ হৈছে মুক্তি প্ৰদান কৰা। গীতা অধ্যায় ১৫ শ্লোক ১ তো কোৱা হৈছে যে উৰ্দ্ধমূলম্, অধঃশাসম্, অশ্বত্থম্, প্ৰাহুঃ, অব্যয়ম্, ছন্দাসি, য়স্য,পৰ্ণানি, য়ঃ, তম্, বেদ, সঃ, বেদবিত্॥১॥ অৰ্থাৎ (উৰ্দ্ধ মূলম্) ওপৰৰ পূৰ্ণ পৰমাত্মা আদি পুৰুষ পৰমেশ্বৰ ৰূপী জড় থকা(অধঃ শাখম্) তলৰ তিনিও গুণ অৰ্থাৎ ৰজগুণ ব্ৰহ্মা, সত্ত্বগুণ বিষ্ণু আৰু তমগুণ শিৱৰূপী শাখা থকা(অব্যয়ম্) অবিনাশী (অশ্বত্থম্) বিস্তাৰিত আঁহতৰ গছ হয়, (য়স্য) যাৰ (ছন্দাসি) যেনেকৈ বেদত ছন্দ থাকে তেনেকৈ সংসাৰ ৰূপী বৃক্ষৰো বিভাগ বুলি সৰু-সৰু ভাগ অৰ্থাৎ ঠাল আৰু (পৰ্ণানি) পাতক( প্ৰাহুঃ) কোৱা হৈছে, (তম্) সেই সংসাৰৰূপী বৃক্ষক (য়ঃ) যিয়ে (বেদ) বিস্তৃতভাবে জানে (সঃ) তেওঁ (বেদবিত্) পূৰ্ণ জ্ঞানী অৰ্থাৎ তত্ত্বদৰ্শী। আজি সমগ্ৰ ভাৰতত অনেক ধৰ্মগুৰু আছে যিসকলে নিজৰ নিজৰ কথাৰ জৰিয়তে বিভিন্ন ধৰণৰ আধ্যাত্মিক জ্ঞান প্ৰদান কৰে। কিন্তু তেওঁলোকৰ ভিতৰৰ উল্লেখযোগ্য আৰু অন্যতম এজন সন্ত হৈছে সন্ত ৰামপাল মহাৰাজ। সন্ত ৰামপাল মহাৰাজ এনে এজন সন্ত অথবা গুৰু যিয়ে নিজৰ সৎসঙ্গৰ জৰিয়তে সকলো ধৰ্মৰ ধৰ্মশাস্ত্ৰসমূহ দেখুৱাই প্ৰমাণসহ আধ্যাত্মিক জ্ঞান প্ৰদান কৰে। তেওঁৱেই গীতাৰ উপৰ্যুক্ত কথাৰ ওপৰতো গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছে। সন্ত ৰামপাল মহাৰাজে নিজৰ সৎসঙ্গৰ জৰিয়তে প্ৰমাণসহ দেখুৱাই কয় যে পূৰ্ণ গুৰু সেইজনেই যিজনে শাস্ত্ৰানুকুল ভক্তি প্ৰদান কৰে আৰু পূৰ্ণমোক্ষৰ পথ দেখুৱায়। গুৰুৰ স্থান কেৱল ভাৰতবৰ্ষতে নহয় সমগ্ৰ বিশ্বতে অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ। গুৰুৰ প্ৰতি সন্মান প্ৰদৰ্শন কৰিবলৈ ভাৰতৰ লগতে সমগ্ৰ বিশ্বত বিভিন্ন ধৰণৰ উৎসৱ উদযাপন কৰা হয়। তাৰে ভিতৰত দুটিমান উৎসৱৰ বিষয়ে তলত বৰ্ণনা কৰা হৈছে। ==গুৰু পূৰ্ণিমা== গুৰু পূৰ্ণিমা হৈছে হিন্দু, বৌদ্ধ, আৰু জৈন ধৰ্মৰ লোকসকলে তেওঁলোকৰ গুৰুৰ প্ৰতি সন্মান আৰু কৃতজ্ঞতা জ্ঞাপন কৰা এক ধৰ্মীয় উৎসৱ। হিন্দু ধৰ্মৰ লোকসকলে গুৰুক জীৱনৰ এক অংশ হিচাপে জ্ঞান কৰে। কিয়নো গুৰুৰ অবিহনে সঠিক মাৰ্গদৰ্শন পোৱা অসম্ভৱ। সেয়েহে গুৰুৰ মহত্ত্ব যুগে যুগে আছে আৰু থাকিব। এই উৎসৱত গুৰুসকলক তিনি দেৱতা ব্ৰহ্মা, বিষ্ণু, আৰু মহেশ্বৰৰ সমান গণ্য কৰা হয়। গুৰুসকলক জ্ঞানৰ উৎস বুলি গণ্য কৰা হয়, যিসকলে শিষ্যসকলক সঠিক পথ দেখুৱাবলৈ সহায় কৰে। গুৰুৰ গুৰুত্ব বুজাত এই কথাফাঁকিয়ে যথেষ্ট সহায় কৰে- গুৰু ব্ৰহ্মা গুৰু বিষ্ণু,গুৰু দেৱ মহেশ্বৰ। গুৰু সাক্ষাৎ পৰম ব্ৰহ্ম,তস্মৈ শ্ৰী গুৰুৱে নমঃ॥ অৰ্থাৎ ভাৰতীয় সংস্কৃতিত গুৰুক ভগৱানৰ সমানেই স্থান দিয়া হৈছে। গুৰু পূৰ্ণিমা সাধাৰণতে আষাৰ মাহৰ শুক্লা পূৰ্ণিমাৰ দিনা পালন কৰা হয়। ==শিক্ষক দিৱস== শিক্ষাক কোৱা হয় এগৰাকী ব্যক্তিৰ তৃতীয় নয়ন। আৰু যিসকলে জ্ঞান বন্তিৰে এগৰাকী ব্যক্তিৰ তৃতীয় নয়ন প্ৰদীপ প্ৰজ্জ্বলিত কৰে তেওঁলোকেই হৈছে শিক্ষক। শিক্ষক এক সাধাৰণ শব্দ নহয়, ই হৈছে ব্যক্তিত্ব বিকাশৰ অন্যতম উপাদান। সমাজ গঠনত শিক্ষকৰ ভূমিকা অপৰিসীম। জ্ঞানচক্ষুৰ জ্যোতিৰে সমাজৰ অন্ধকাৰ বিনাশি পোহৰৰ বাট কাটিবলৈ শিকায় শিক্ষক সমাজে। সেয়ে শিক্ষকসকলৰ এই মহান সামাজিক দায়িত্ববোধক সন্মান প্ৰদৰ্শনৰ বাবেই এই বিশেষ দিনটো উদযাপন কৰা হয়। শিক্ষক সকলৰ প্ৰতি সন্মান প্ৰদৰ্শন কৰি ভাৰতবৰ্ষৰ ভূতপূৰ্ব ৰাষ্ট্ৰপতি ড° সৰ্বপল্লী ৰাধাকৃষ্ণনে তেওঁৰ জন্মদিনটো(৫ ছেপ্টেম্বৰ) শিক্ষক দিৱস হিচাপে পালন কৰিবলৈ কৈছিল। তাৰ পিছৰে পৰা প্ৰতি বছৰে এই দিনটো বিশেষ উলহ-মালহেৰে পালন কৰা হয়। jfc7y3andc1kq3pjonymq2sua6m32cz 514442 514441 2025-06-02T17:11:21Z Kandarpajit Kallol 6257 514442 wikitext text/x-wiki '''গুৰু''' গুৰু সেইজন যিয়ে [[জ্ঞান]] প্ৰদান কৰে।[[সংস্কৃত ভাষা|সংস্কৃত]] ভাষাৰ এই শব্দৰ অৰ্থ হৈছে শিক্ষক আৰু ওস্তাদ। এই ভিত্তিত পিতৃ-মাতৃক এজন ব্যক্তিৰ প্ৰথম গুৰু বুলি গণ্য কৰা হয়। দ্বিতীয় গুৰু হৈছে আখৰৰ জ্ঞান প্ৰদান কৰা শিক্ষক। ইয়াৰ পিছত বহু ধৰণৰ গুৰু জীৱনলৈ আহে যিয়ে বুনিয়াদী শিক্ষা দিয়ে। সংস্কৃত ভাষাৰ গুৰু শব্দটোৱে কোনো জ্ঞান বা ক্ষেত্ৰৰ "সংৰক্ষক,পথ প্ৰদৰ্শক,বিশেষজ্ঞ আদিক বুজায়। অখিল ভাৰতীয় পৰম্পৰাত গুৰুৰ স্থান শিক্ষকতকৈ মহান। সংস্কৃতত গুৰু শব্দৰ আক্ষৰিক অৰ্থ হৈছে অন্ধকাৰ দূৰ কৰোঁতা। পৰম্পৰাগতভাৱে গুৰু হৈছে শিষ্য (বা সংস্কৃতত চেলা) অথবা ছাত্ৰৰ বাবে এজন শ্ৰদ্ধেয় ব্যক্তি। গুৰুৱে এজন পৰামৰ্শদাতা হিচাপে সেৱা আগবঢ়ায়,মূল্যবোধক গঢ় দিয়াত সহায় কৰে,শব্দ জ্ঞানৰ সমানেই অভিজ্ঞতাভিত্তিক জ্ঞানো পৰিবেশন কৰে। গুৰু জীৱনৰ এক অনুকৰণীয়,প্ৰেৰণাদায়ক উৎস যিয়ে এজন ছাত্ৰৰ আধ্যাত্মিক বিকাশত সহায় কৰে। [[হিন্দু]] আৰু [[শিখ ধৰ্ম|শিখ]] ধৰ্মত ধাৰ্মিক নেতাৰ অৰ্থতো গুৰু শব্দ ব্যৱহাৰ কৰা হয়। শিখসকলৰ দহজন গুৰু আছিল। আধ্যাত্মিক জ্ঞান দিওঁতা গুৰুৰ স্থান এই সকলোবোৰৰ ওপৰত বুলি গণ্য কৰা হয়।<ref>{{Cite web|url=https://www.britannica.com/topic/guru-Hinduism|title=Guru {{!}} Hinduism|website=Encyclopedia Britannica|language=en|access-date=2021-04-20}}</ref> কিন্তু এই তথ্যৰ ভিত্তিত বহুতো সুবিধাবাদী আৰু লোভী গুৰুৱে এই সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ গুৰু পদৱীক অপমান কৰিছে যাৰ বহুতেই ইতিমধ্যে উন্মোচিত হৈছে।<ref>{{Cite web|url=https://www.aajtak.in/india/delhi/story/delhi-saint-worried-after-grammeet-ram-rahim-case-460773-2017-08-31|title=गुरमीत राम रहीम कांड के बाद क्यों फिक्रमंद हैं दिल्लीवाले 'असली' बाबा...|website=आज तक|language=hi|access-date=2021-04-22}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://m.patrika.com/miscellenous-india/know-bad-religious-guru-asaram-five-controversial-statement-2660119/|title=जानिए, बदनाम धर्मगुरु आसाराम के पांच विवादित बयान|last=Dhirendra|website=Patrika News|language=hi|access-date=2021-04-22}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://punjabkesari.com/social-news/unknown-facts-about-radhe-maa-life/|title=एक चौथी पास लड़की कैसे बनी ‘राधे माँ’, जो कभी सिलाई करके करती थी गुज़ारा!|website=punjabkesari.com|access-date=2021-04-22|archive-date=22 अप्रैल 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210422070320/https://punjabkesari.com/social-news/unknown-facts-about-radhe-maa-life/|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.aajtak.in/trending/story/Nirmal-Baba-exposed-as-a-fraud-117035-2012-04-13|title=आखिर क्‍या सच्‍चाई है निर्मल बाबा की?|website=आज तक|language=hi|access-date=2021-04-22}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.pravakta.com/who-disgraces-dharma/|title=कौन करता है धर्म को बदनाम|date=2013-09-09|website=Pravakta.Com {{!}} प्रवक्‍ता.कॉम|language=en-US|access-date=2021-04-22}}</ref> আধ্যাত্মিক ক্ষেত্ৰত সেইজন গুৰু সত্য গুৰু যিজনে মোক্ষ লাভৰ বিষয়ে জ্ঞান প্ৰদান কৰে। বিদ্যা বা জ্ঞানৰ অৰ্থ সম্বন্ধে সংস্কৃতৰ এইশাৰী বাক্যও উল্লেখযোগ্য- সা বিদ্যা য়া বিমুক্তয়ে, অৰ্থাৎ বিদ্যাৰ অৰ্থ হৈছে মুক্তি প্ৰদান কৰা। গীতা অধ্যায় ১৫ শ্লোক ১ তো কোৱা হৈছে যে উৰ্দ্ধমূলম্, অধঃশাসম্, অশ্বত্থম্, প্ৰাহুঃ, অব্যয়ম্, ছন্দাসি, য়স্য,পৰ্ণানি, য়ঃ, তম্, বেদ, সঃ, বেদবিত্॥১॥ অৰ্থাৎ (উৰ্দ্ধ মূলম্) ওপৰৰ পূৰ্ণ পৰমাত্মা আদি পুৰুষ পৰমেশ্বৰ ৰূপী জড় থকা(অধঃ শাখম্) তলৰ তিনিও গুণ অৰ্থাৎ ৰজগুণ ব্ৰহ্মা, সত্ত্বগুণ বিষ্ণু আৰু তমগুণ শিৱৰূপী শাখা থকা(অব্যয়ম্) অবিনাশী (অশ্বত্থম্) বিস্তাৰিত আঁহতৰ গছ হয়, (য়স্য) যাৰ (ছন্দাসি) যেনেকৈ বেদত ছন্দ থাকে তেনেকৈ সংসাৰ ৰূপী বৃক্ষৰো বিভাগ বুলি সৰু-সৰু ভাগ অৰ্থাৎ ঠাল আৰু (পৰ্ণানি) পাতক( প্ৰাহুঃ) কোৱা হৈছে, (তম্) সেই সংসাৰৰূপী বৃক্ষক (য়ঃ) যিয়ে (বেদ) বিস্তৃতভাবে জানে (সঃ) তেওঁ (বেদবিত্) পূৰ্ণ জ্ঞানী অৰ্থাৎ তত্ত্বদৰ্শী। আজি সমগ্ৰ ভাৰতত অনেক ধৰ্মগুৰু আছে যিসকলে নিজৰ নিজৰ কথাৰ জৰিয়তে বিভিন্ন ধৰণৰ আধ্যাত্মিক জ্ঞান প্ৰদান কৰে। কিন্তু তেওঁলোকৰ ভিতৰৰ উল্লেখযোগ্য আৰু অন্যতম এজন সন্ত হৈছে সন্ত ৰামপাল মহাৰাজ। সন্ত ৰামপাল মহাৰাজ এনে এজন সন্ত অথবা গুৰু যিয়ে নিজৰ সৎসঙ্গৰ জৰিয়তে সকলো ধৰ্মৰ ধৰ্মশাস্ত্ৰসমূহ দেখুৱাই প্ৰমাণসহ আধ্যাত্মিক জ্ঞান প্ৰদান কৰে। তেওঁৱেই গীতাৰ উপৰ্যুক্ত কথাৰ ওপৰতো গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছে। সন্ত ৰামপাল মহাৰাজে নিজৰ সৎসঙ্গৰ জৰিয়তে প্ৰমাণসহ দেখুৱাই কয় যে পূৰ্ণ গুৰু সেইজনেই যিজনে শাস্ত্ৰানুকুল ভক্তি প্ৰদান কৰে আৰু পূৰ্ণমোক্ষৰ পথ দেখুৱায়। গুৰুৰ স্থান কেৱল ভাৰতবৰ্ষতে নহয় সমগ্ৰ বিশ্বতে অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ। গুৰুৰ প্ৰতি সন্মান প্ৰদৰ্শন কৰিবলৈ ভাৰতৰ লগতে সমগ্ৰ বিশ্বত বিভিন্ন ধৰণৰ উৎসৱ উদযাপন কৰা হয়। তাৰে ভিতৰত দুটিমান উৎসৱৰ বিষয়ে তলত বৰ্ণনা কৰা হৈছে। ==গুৰু পূৰ্ণিমা== গুৰু পূৰ্ণিমা হৈছে হিন্দু, বৌদ্ধ, আৰু জৈন ধৰ্মৰ লোকসকলে তেওঁলোকৰ গুৰুৰ প্ৰতি সন্মান আৰু কৃতজ্ঞতা জ্ঞাপন কৰা এক ধৰ্মীয় উৎসৱ। হিন্দু ধৰ্মৰ লোকসকলে গুৰুক জীৱনৰ এক অংশ হিচাপে জ্ঞান কৰে। কিয়নো গুৰুৰ অবিহনে সঠিক মাৰ্গদৰ্শন পোৱা অসম্ভৱ। সেয়েহে গুৰুৰ মহত্ত্ব যুগে যুগে আছে আৰু থাকিব। এই উৎসৱত গুৰুসকলক তিনি দেৱতা ব্ৰহ্মা, বিষ্ণু, আৰু মহেশ্বৰৰ সমান গণ্য কৰা হয়। গুৰুসকলক জ্ঞানৰ উৎস বুলি গণ্য কৰা হয়, যিসকলে শিষ্যসকলক সঠিক পথ দেখুৱাবলৈ সহায় কৰে। গুৰুৰ গুৰুত্ব বুজাত এই কথাফাঁকিয়ে যথেষ্ট সহায় কৰে- গুৰু ব্ৰহ্মা গুৰু বিষ্ণু,গুৰু দেৱ মহেশ্বৰ। গুৰু সাক্ষাৎ পৰম ব্ৰহ্ম,তস্মৈ শ্ৰী গুৰুৱে নমঃ॥ অৰ্থাৎ ভাৰতীয় সংস্কৃতিত গুৰুক ভগৱানৰ সমানেই স্থান দিয়া হৈছে। গুৰু পূৰ্ণিমা সাধাৰণতে আষাৰ মাহৰ শুক্লা পূৰ্ণিমাৰ দিনা পালন কৰা হয়। ==শিক্ষক দিৱস== শিক্ষাক কোৱা হয় এগৰাকী ব্যক্তিৰ তৃতীয় নয়ন। আৰু যিসকলে জ্ঞান বন্তিৰে এগৰাকী ব্যক্তিৰ তৃতীয় নয়ন প্ৰদীপ প্ৰজ্জ্বলিত কৰে তেওঁলোকেই হৈছে শিক্ষক। শিক্ষক এক সাধাৰণ শব্দ নহয়, ই হৈছে ব্যক্তিত্ব বিকাশৰ অন্যতম উপাদান। সমাজ গঠনত শিক্ষকৰ ভূমিকা অপৰিসীম। জ্ঞানচক্ষুৰ জ্যোতিৰে সমাজৰ অন্ধকাৰ বিনাশি পোহৰৰ বাট কাটিবলৈ শিকায় শিক্ষক সমাজে। সেয়ে শিক্ষকসকলৰ এই মহান সামাজিক দায়িত্ববোধক সন্মান প্ৰদৰ্শনৰ বাবেই এই বিশেষ দিনটো উদযাপন কৰা হয়। শিক্ষক সকলৰ প্ৰতি সন্মান প্ৰদৰ্শন কৰি ভাৰতবৰ্ষৰ ভূতপূৰ্ব ৰাষ্ট্ৰপতি ড° সৰ্বপল্লী ৰাধাকৃষ্ণনে তেওঁৰ জন্মদিনটো(৫ ছেপ্টেম্বৰ) শিক্ষক দিৱস হিচাপে পালন কৰিবলৈ কৈছিল। তাৰ পিছৰে পৰা প্ৰতি বছৰে এই দিনটো বিশেষ উলহ-মালহেৰে পালন কৰা হয়। ==তথ্যসূত্ৰ== aoa8f0qh3tjhq2tx4hnk60ws5uaeg9i 514443 514442 2025-06-02T17:12:40Z Kandarpajit Kallol 6257 514443 wikitext text/x-wiki '''গুৰু''' সেইজন যিয়ে [[জ্ঞান]] প্ৰদান কৰে।[[সংস্কৃত ভাষা|সংস্কৃত]] ভাষাৰ এই শব্দৰ অৰ্থ হৈছে শিক্ষক আৰু ওস্তাদ। এই ভিত্তিত পিতৃ-মাতৃক এজন ব্যক্তিৰ প্ৰথম গুৰু বুলি গণ্য কৰা হয়। দ্বিতীয় গুৰু হৈছে আখৰৰ জ্ঞান প্ৰদান কৰা শিক্ষক। ইয়াৰ পিছত বহু ধৰণৰ গুৰু জীৱনলৈ আহে যিয়ে বুনিয়াদী শিক্ষা দিয়ে। সংস্কৃত ভাষাৰ গুৰু শব্দটোৱে কোনো জ্ঞান বা ক্ষেত্ৰৰ "সংৰক্ষক,পথ প্ৰদৰ্শক,বিশেষজ্ঞ আদিক বুজায়। অখিল ভাৰতীয় পৰম্পৰাত গুৰুৰ স্থান শিক্ষকতকৈ মহান। সংস্কৃতত গুৰু শব্দৰ আক্ষৰিক অৰ্থ হৈছে অন্ধকাৰ দূৰ কৰোঁতা। পৰম্পৰাগতভাৱে গুৰু হৈছে শিষ্য (বা সংস্কৃতত চেলা) অথবা ছাত্ৰৰ বাবে এজন শ্ৰদ্ধেয় ব্যক্তি। গুৰুৱে এজন পৰামৰ্শদাতা হিচাপে সেৱা আগবঢ়ায়,মূল্যবোধক গঢ় দিয়াত সহায় কৰে,শব্দ জ্ঞানৰ সমানেই অভিজ্ঞতাভিত্তিক জ্ঞানো পৰিবেশন কৰে। গুৰু জীৱনৰ এক অনুকৰণীয়,প্ৰেৰণাদায়ক উৎস যিয়ে এজন ছাত্ৰৰ আধ্যাত্মিক বিকাশত সহায় কৰে। [[হিন্দু]] আৰু [[শিখ ধৰ্ম|শিখ]] ধৰ্মত ধাৰ্মিক নেতাৰ অৰ্থতো গুৰু শব্দ ব্যৱহাৰ কৰা হয়। শিখসকলৰ দহজন গুৰু আছিল। আধ্যাত্মিক জ্ঞান দিওঁতা গুৰুৰ স্থান এই সকলোবোৰৰ ওপৰত বুলি গণ্য কৰা হয়।<ref>{{Cite web|url=https://www.britannica.com/topic/guru-Hinduism|title=Guru {{!}} Hinduism|website=Encyclopedia Britannica|language=en|access-date=2021-04-20}}</ref> কিন্তু এই তথ্যৰ ভিত্তিত বহুতো সুবিধাবাদী আৰু লোভী গুৰুৱে এই সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ গুৰু পদৱীক অপমান কৰিছে যাৰ বহুতেই ইতিমধ্যে উন্মোচিত হৈছে।<ref>{{Cite web|url=https://www.aajtak.in/india/delhi/story/delhi-saint-worried-after-grammeet-ram-rahim-case-460773-2017-08-31|title=गुरमीत राम रहीम कांड के बाद क्यों फिक्रमंद हैं दिल्लीवाले 'असली' बाबा...|website=आज तक|language=hi|access-date=2021-04-22}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://m.patrika.com/miscellenous-india/know-bad-religious-guru-asaram-five-controversial-statement-2660119/|title=जानिए, बदनाम धर्मगुरु आसाराम के पांच विवादित बयान|last=Dhirendra|website=Patrika News|language=hi|access-date=2021-04-22}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://punjabkesari.com/social-news/unknown-facts-about-radhe-maa-life/|title=एक चौथी पास लड़की कैसे बनी ‘राधे माँ’, जो कभी सिलाई करके करती थी गुज़ारा!|website=punjabkesari.com|access-date=2021-04-22|archive-date=22 अप्रैल 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210422070320/https://punjabkesari.com/social-news/unknown-facts-about-radhe-maa-life/|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.aajtak.in/trending/story/Nirmal-Baba-exposed-as-a-fraud-117035-2012-04-13|title=आखिर क्‍या सच्‍चाई है निर्मल बाबा की?|website=आज तक|language=hi|access-date=2021-04-22}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.pravakta.com/who-disgraces-dharma/|title=कौन करता है धर्म को बदनाम|date=2013-09-09|website=Pravakta.Com {{!}} प्रवक्‍ता.कॉम|language=en-US|access-date=2021-04-22}}</ref> আধ্যাত্মিক ক্ষেত্ৰত সেইজন গুৰু সত্য গুৰু যিজনে মোক্ষ লাভৰ বিষয়ে জ্ঞান প্ৰদান কৰে। বিদ্যা বা জ্ঞানৰ অৰ্থ সম্বন্ধে সংস্কৃতৰ এইশাৰী বাক্যও উল্লেখযোগ্য- সা বিদ্যা য়া বিমুক্তয়ে, অৰ্থাৎ বিদ্যাৰ অৰ্থ হৈছে মুক্তি প্ৰদান কৰা। গীতা অধ্যায় ১৫ শ্লোক ১ তো কোৱা হৈছে যে উৰ্দ্ধমূলম্, অধঃশাসম্, অশ্বত্থম্, প্ৰাহুঃ, অব্যয়ম্, ছন্দাসি, য়স্য,পৰ্ণানি, য়ঃ, তম্, বেদ, সঃ, বেদবিত্॥১॥ অৰ্থাৎ (উৰ্দ্ধ মূলম্) ওপৰৰ পূৰ্ণ পৰমাত্মা আদি পুৰুষ পৰমেশ্বৰ ৰূপী জড় থকা(অধঃ শাখম্) তলৰ তিনিও গুণ অৰ্থাৎ ৰজগুণ ব্ৰহ্মা, সত্ত্বগুণ বিষ্ণু আৰু তমগুণ শিৱৰূপী শাখা থকা(অব্যয়ম্) অবিনাশী (অশ্বত্থম্) বিস্তাৰিত আঁহতৰ গছ হয়, (য়স্য) যাৰ (ছন্দাসি) যেনেকৈ বেদত ছন্দ থাকে তেনেকৈ সংসাৰ ৰূপী বৃক্ষৰো বিভাগ বুলি সৰু-সৰু ভাগ অৰ্থাৎ ঠাল আৰু (পৰ্ণানি) পাতক( প্ৰাহুঃ) কোৱা হৈছে, (তম্) সেই সংসাৰৰূপী বৃক্ষক (য়ঃ) যিয়ে (বেদ) বিস্তৃতভাবে জানে (সঃ) তেওঁ (বেদবিত্) পূৰ্ণ জ্ঞানী অৰ্থাৎ তত্ত্বদৰ্শী। আজি সমগ্ৰ ভাৰতত অনেক ধৰ্মগুৰু আছে যিসকলে নিজৰ নিজৰ কথাৰ জৰিয়তে বিভিন্ন ধৰণৰ আধ্যাত্মিক জ্ঞান প্ৰদান কৰে। কিন্তু তেওঁলোকৰ ভিতৰৰ উল্লেখযোগ্য আৰু অন্যতম এজন সন্ত হৈছে সন্ত ৰামপাল মহাৰাজ। সন্ত ৰামপাল মহাৰাজ এনে এজন সন্ত অথবা গুৰু যিয়ে নিজৰ সৎসঙ্গৰ জৰিয়তে সকলো ধৰ্মৰ ধৰ্মশাস্ত্ৰসমূহ দেখুৱাই প্ৰমাণসহ আধ্যাত্মিক জ্ঞান প্ৰদান কৰে। তেওঁৱেই গীতাৰ উপৰ্যুক্ত কথাৰ ওপৰতো গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছে। সন্ত ৰামপাল মহাৰাজে নিজৰ সৎসঙ্গৰ জৰিয়তে প্ৰমাণসহ দেখুৱাই কয় যে পূৰ্ণ গুৰু সেইজনেই যিজনে শাস্ত্ৰানুকুল ভক্তি প্ৰদান কৰে আৰু পূৰ্ণমোক্ষৰ পথ দেখুৱায়। গুৰুৰ স্থান কেৱল ভাৰতবৰ্ষতে নহয় সমগ্ৰ বিশ্বতে অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ। গুৰুৰ প্ৰতি সন্মান প্ৰদৰ্শন কৰিবলৈ ভাৰতৰ লগতে সমগ্ৰ বিশ্বত বিভিন্ন ধৰণৰ উৎসৱ উদযাপন কৰা হয়। তাৰে ভিতৰত দুটিমান উৎসৱৰ বিষয়ে তলত বৰ্ণনা কৰা হৈছে। ==গুৰু পূৰ্ণিমা== গুৰু পূৰ্ণিমা হৈছে হিন্দু, বৌদ্ধ, আৰু জৈন ধৰ্মৰ লোকসকলে তেওঁলোকৰ গুৰুৰ প্ৰতি সন্মান আৰু কৃতজ্ঞতা জ্ঞাপন কৰা এক ধৰ্মীয় উৎসৱ। হিন্দু ধৰ্মৰ লোকসকলে গুৰুক জীৱনৰ এক অংশ হিচাপে জ্ঞান কৰে। কিয়নো গুৰুৰ অবিহনে সঠিক মাৰ্গদৰ্শন পোৱা অসম্ভৱ। সেয়েহে গুৰুৰ মহত্ত্ব যুগে যুগে আছে আৰু থাকিব। এই উৎসৱত গুৰুসকলক তিনি দেৱতা ব্ৰহ্মা, বিষ্ণু, আৰু মহেশ্বৰৰ সমান গণ্য কৰা হয়। গুৰুসকলক জ্ঞানৰ উৎস বুলি গণ্য কৰা হয়, যিসকলে শিষ্যসকলক সঠিক পথ দেখুৱাবলৈ সহায় কৰে। গুৰুৰ গুৰুত্ব বুজাত এই কথাফাঁকিয়ে যথেষ্ট সহায় কৰে- গুৰু ব্ৰহ্মা গুৰু বিষ্ণু,গুৰু দেৱ মহেশ্বৰ। গুৰু সাক্ষাৎ পৰম ব্ৰহ্ম,তস্মৈ শ্ৰী গুৰুৱে নমঃ॥ অৰ্থাৎ ভাৰতীয় সংস্কৃতিত গুৰুক ভগৱানৰ সমানেই স্থান দিয়া হৈছে। গুৰু পূৰ্ণিমা সাধাৰণতে আষাৰ মাহৰ শুক্লা পূৰ্ণিমাৰ দিনা পালন কৰা হয়। ==শিক্ষক দিৱস== শিক্ষাক কোৱা হয় এগৰাকী ব্যক্তিৰ তৃতীয় নয়ন। আৰু যিসকলে জ্ঞান বন্তিৰে এগৰাকী ব্যক্তিৰ তৃতীয় নয়ন প্ৰদীপ প্ৰজ্জ্বলিত কৰে তেওঁলোকেই হৈছে শিক্ষক। শিক্ষক এক সাধাৰণ শব্দ নহয়, ই হৈছে ব্যক্তিত্ব বিকাশৰ অন্যতম উপাদান। সমাজ গঠনত শিক্ষকৰ ভূমিকা অপৰিসীম। জ্ঞানচক্ষুৰ জ্যোতিৰে সমাজৰ অন্ধকাৰ বিনাশি পোহৰৰ বাট কাটিবলৈ শিকায় শিক্ষক সমাজে। সেয়ে শিক্ষকসকলৰ এই মহান সামাজিক দায়িত্ববোধক সন্মান প্ৰদৰ্শনৰ বাবেই এই বিশেষ দিনটো উদযাপন কৰা হয়। শিক্ষক সকলৰ প্ৰতি সন্মান প্ৰদৰ্শন কৰি ভাৰতবৰ্ষৰ ভূতপূৰ্ব ৰাষ্ট্ৰপতি ড° সৰ্বপল্লী ৰাধাকৃষ্ণনে তেওঁৰ জন্মদিনটো(৫ ছেপ্টেম্বৰ) শিক্ষক দিৱস হিচাপে পালন কৰিবলৈ কৈছিল। তাৰ পিছৰে পৰা প্ৰতি বছৰে এই দিনটো বিশেষ উলহ-মালহেৰে পালন কৰা হয়। ==তথ্যসূত্ৰ== 36488ikrrpjzano48ikydnhmuvbdtpv 514444 514443 2025-06-02T17:12:58Z Kandarpajit Kallol 6257 514444 wikitext text/x-wiki '''গুৰু''' সেইজন যিয়ে [[জ্ঞান]] প্ৰদান কৰে। [[সংস্কৃত ভাষা|সংস্কৃত]] ভাষাৰ এই শব্দৰ অৰ্থ হৈছে শিক্ষক আৰু ওস্তাদ। এই ভিত্তিত পিতৃ-মাতৃক এজন ব্যক্তিৰ প্ৰথম গুৰু বুলি গণ্য কৰা হয়। দ্বিতীয় গুৰু হৈছে আখৰৰ জ্ঞান প্ৰদান কৰা শিক্ষক। ইয়াৰ পিছত বহু ধৰণৰ গুৰু জীৱনলৈ আহে যিয়ে বুনিয়াদী শিক্ষা দিয়ে। সংস্কৃত ভাষাৰ গুৰু শব্দটোৱে কোনো জ্ঞান বা ক্ষেত্ৰৰ "সংৰক্ষক,পথ প্ৰদৰ্শক,বিশেষজ্ঞ আদিক বুজায়। অখিল ভাৰতীয় পৰম্পৰাত গুৰুৰ স্থান শিক্ষকতকৈ মহান। সংস্কৃতত গুৰু শব্দৰ আক্ষৰিক অৰ্থ হৈছে অন্ধকাৰ দূৰ কৰোঁতা। পৰম্পৰাগতভাৱে গুৰু হৈছে শিষ্য (বা সংস্কৃতত চেলা) অথবা ছাত্ৰৰ বাবে এজন শ্ৰদ্ধেয় ব্যক্তি। গুৰুৱে এজন পৰামৰ্শদাতা হিচাপে সেৱা আগবঢ়ায়,মূল্যবোধক গঢ় দিয়াত সহায় কৰে,শব্দ জ্ঞানৰ সমানেই অভিজ্ঞতাভিত্তিক জ্ঞানো পৰিবেশন কৰে। গুৰু জীৱনৰ এক অনুকৰণীয়,প্ৰেৰণাদায়ক উৎস যিয়ে এজন ছাত্ৰৰ আধ্যাত্মিক বিকাশত সহায় কৰে। [[হিন্দু]] আৰু [[শিখ ধৰ্ম|শিখ]] ধৰ্মত ধাৰ্মিক নেতাৰ অৰ্থতো গুৰু শব্দ ব্যৱহাৰ কৰা হয়। শিখসকলৰ দহজন গুৰু আছিল। আধ্যাত্মিক জ্ঞান দিওঁতা গুৰুৰ স্থান এই সকলোবোৰৰ ওপৰত বুলি গণ্য কৰা হয়।<ref>{{Cite web|url=https://www.britannica.com/topic/guru-Hinduism|title=Guru {{!}} Hinduism|website=Encyclopedia Britannica|language=en|access-date=2021-04-20}}</ref> কিন্তু এই তথ্যৰ ভিত্তিত বহুতো সুবিধাবাদী আৰু লোভী গুৰুৱে এই সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ গুৰু পদৱীক অপমান কৰিছে যাৰ বহুতেই ইতিমধ্যে উন্মোচিত হৈছে।<ref>{{Cite web|url=https://www.aajtak.in/india/delhi/story/delhi-saint-worried-after-grammeet-ram-rahim-case-460773-2017-08-31|title=गुरमीत राम रहीम कांड के बाद क्यों फिक्रमंद हैं दिल्लीवाले 'असली' बाबा...|website=आज तक|language=hi|access-date=2021-04-22}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://m.patrika.com/miscellenous-india/know-bad-religious-guru-asaram-five-controversial-statement-2660119/|title=जानिए, बदनाम धर्मगुरु आसाराम के पांच विवादित बयान|last=Dhirendra|website=Patrika News|language=hi|access-date=2021-04-22}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://punjabkesari.com/social-news/unknown-facts-about-radhe-maa-life/|title=एक चौथी पास लड़की कैसे बनी ‘राधे माँ’, जो कभी सिलाई करके करती थी गुज़ारा!|website=punjabkesari.com|access-date=2021-04-22|archive-date=22 अप्रैल 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210422070320/https://punjabkesari.com/social-news/unknown-facts-about-radhe-maa-life/|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.aajtak.in/trending/story/Nirmal-Baba-exposed-as-a-fraud-117035-2012-04-13|title=आखिर क्‍या सच्‍चाई है निर्मल बाबा की?|website=आज तक|language=hi|access-date=2021-04-22}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.pravakta.com/who-disgraces-dharma/|title=कौन करता है धर्म को बदनाम|date=2013-09-09|website=Pravakta.Com {{!}} प्रवक्‍ता.कॉम|language=en-US|access-date=2021-04-22}}</ref> আধ্যাত্মিক ক্ষেত্ৰত সেইজন গুৰু সত্য গুৰু যিজনে মোক্ষ লাভৰ বিষয়ে জ্ঞান প্ৰদান কৰে। বিদ্যা বা জ্ঞানৰ অৰ্থ সম্বন্ধে সংস্কৃতৰ এইশাৰী বাক্যও উল্লেখযোগ্য- সা বিদ্যা য়া বিমুক্তয়ে, অৰ্থাৎ বিদ্যাৰ অৰ্থ হৈছে মুক্তি প্ৰদান কৰা। গীতা অধ্যায় ১৫ শ্লোক ১ তো কোৱা হৈছে যে উৰ্দ্ধমূলম্, অধঃশাসম্, অশ্বত্থম্, প্ৰাহুঃ, অব্যয়ম্, ছন্দাসি, য়স্য,পৰ্ণানি, য়ঃ, তম্, বেদ, সঃ, বেদবিত্॥১॥ অৰ্থাৎ (উৰ্দ্ধ মূলম্) ওপৰৰ পূৰ্ণ পৰমাত্মা আদি পুৰুষ পৰমেশ্বৰ ৰূপী জড় থকা(অধঃ শাখম্) তলৰ তিনিও গুণ অৰ্থাৎ ৰজগুণ ব্ৰহ্মা, সত্ত্বগুণ বিষ্ণু আৰু তমগুণ শিৱৰূপী শাখা থকা(অব্যয়ম্) অবিনাশী (অশ্বত্থম্) বিস্তাৰিত আঁহতৰ গছ হয়, (য়স্য) যাৰ (ছন্দাসি) যেনেকৈ বেদত ছন্দ থাকে তেনেকৈ সংসাৰ ৰূপী বৃক্ষৰো বিভাগ বুলি সৰু-সৰু ভাগ অৰ্থাৎ ঠাল আৰু (পৰ্ণানি) পাতক( প্ৰাহুঃ) কোৱা হৈছে, (তম্) সেই সংসাৰৰূপী বৃক্ষক (য়ঃ) যিয়ে (বেদ) বিস্তৃতভাবে জানে (সঃ) তেওঁ (বেদবিত্) পূৰ্ণ জ্ঞানী অৰ্থাৎ তত্ত্বদৰ্শী। আজি সমগ্ৰ ভাৰতত অনেক ধৰ্মগুৰু আছে যিসকলে নিজৰ নিজৰ কথাৰ জৰিয়তে বিভিন্ন ধৰণৰ আধ্যাত্মিক জ্ঞান প্ৰদান কৰে। কিন্তু তেওঁলোকৰ ভিতৰৰ উল্লেখযোগ্য আৰু অন্যতম এজন সন্ত হৈছে সন্ত ৰামপাল মহাৰাজ। সন্ত ৰামপাল মহাৰাজ এনে এজন সন্ত অথবা গুৰু যিয়ে নিজৰ সৎসঙ্গৰ জৰিয়তে সকলো ধৰ্মৰ ধৰ্মশাস্ত্ৰসমূহ দেখুৱাই প্ৰমাণসহ আধ্যাত্মিক জ্ঞান প্ৰদান কৰে। তেওঁৱেই গীতাৰ উপৰ্যুক্ত কথাৰ ওপৰতো গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছে। সন্ত ৰামপাল মহাৰাজে নিজৰ সৎসঙ্গৰ জৰিয়তে প্ৰমাণসহ দেখুৱাই কয় যে পূৰ্ণ গুৰু সেইজনেই যিজনে শাস্ত্ৰানুকুল ভক্তি প্ৰদান কৰে আৰু পূৰ্ণমোক্ষৰ পথ দেখুৱায়। গুৰুৰ স্থান কেৱল ভাৰতবৰ্ষতে নহয় সমগ্ৰ বিশ্বতে অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ। গুৰুৰ প্ৰতি সন্মান প্ৰদৰ্শন কৰিবলৈ ভাৰতৰ লগতে সমগ্ৰ বিশ্বত বিভিন্ন ধৰণৰ উৎসৱ উদযাপন কৰা হয়। তাৰে ভিতৰত দুটিমান উৎসৱৰ বিষয়ে তলত বৰ্ণনা কৰা হৈছে। ==গুৰু পূৰ্ণিমা== গুৰু পূৰ্ণিমা হৈছে হিন্দু, বৌদ্ধ, আৰু জৈন ধৰ্মৰ লোকসকলে তেওঁলোকৰ গুৰুৰ প্ৰতি সন্মান আৰু কৃতজ্ঞতা জ্ঞাপন কৰা এক ধৰ্মীয় উৎসৱ। হিন্দু ধৰ্মৰ লোকসকলে গুৰুক জীৱনৰ এক অংশ হিচাপে জ্ঞান কৰে। কিয়নো গুৰুৰ অবিহনে সঠিক মাৰ্গদৰ্শন পোৱা অসম্ভৱ। সেয়েহে গুৰুৰ মহত্ত্ব যুগে যুগে আছে আৰু থাকিব। এই উৎসৱত গুৰুসকলক তিনি দেৱতা ব্ৰহ্মা, বিষ্ণু, আৰু মহেশ্বৰৰ সমান গণ্য কৰা হয়। গুৰুসকলক জ্ঞানৰ উৎস বুলি গণ্য কৰা হয়, যিসকলে শিষ্যসকলক সঠিক পথ দেখুৱাবলৈ সহায় কৰে। গুৰুৰ গুৰুত্ব বুজাত এই কথাফাঁকিয়ে যথেষ্ট সহায় কৰে- গুৰু ব্ৰহ্মা গুৰু বিষ্ণু,গুৰু দেৱ মহেশ্বৰ। গুৰু সাক্ষাৎ পৰম ব্ৰহ্ম,তস্মৈ শ্ৰী গুৰুৱে নমঃ॥ অৰ্থাৎ ভাৰতীয় সংস্কৃতিত গুৰুক ভগৱানৰ সমানেই স্থান দিয়া হৈছে। গুৰু পূৰ্ণিমা সাধাৰণতে আষাৰ মাহৰ শুক্লা পূৰ্ণিমাৰ দিনা পালন কৰা হয়। ==শিক্ষক দিৱস== শিক্ষাক কোৱা হয় এগৰাকী ব্যক্তিৰ তৃতীয় নয়ন। আৰু যিসকলে জ্ঞান বন্তিৰে এগৰাকী ব্যক্তিৰ তৃতীয় নয়ন প্ৰদীপ প্ৰজ্জ্বলিত কৰে তেওঁলোকেই হৈছে শিক্ষক। শিক্ষক এক সাধাৰণ শব্দ নহয়, ই হৈছে ব্যক্তিত্ব বিকাশৰ অন্যতম উপাদান। সমাজ গঠনত শিক্ষকৰ ভূমিকা অপৰিসীম। জ্ঞানচক্ষুৰ জ্যোতিৰে সমাজৰ অন্ধকাৰ বিনাশি পোহৰৰ বাট কাটিবলৈ শিকায় শিক্ষক সমাজে। সেয়ে শিক্ষকসকলৰ এই মহান সামাজিক দায়িত্ববোধক সন্মান প্ৰদৰ্শনৰ বাবেই এই বিশেষ দিনটো উদযাপন কৰা হয়। শিক্ষক সকলৰ প্ৰতি সন্মান প্ৰদৰ্শন কৰি ভাৰতবৰ্ষৰ ভূতপূৰ্ব ৰাষ্ট্ৰপতি ড° সৰ্বপল্লী ৰাধাকৃষ্ণনে তেওঁৰ জন্মদিনটো(৫ ছেপ্টেম্বৰ) শিক্ষক দিৱস হিচাপে পালন কৰিবলৈ কৈছিল। তাৰ পিছৰে পৰা প্ৰতি বছৰে এই দিনটো বিশেষ উলহ-মালহেৰে পালন কৰা হয়। ==তথ্যসূত্ৰ== 3v0r5noce825nf1w46d3fpu6knuo878 0 122334 514440 2025-06-02T15:41:27Z Babulbaishya 2558 নতুন পৃষ্ঠা: {{For|একে নামৰ অন্য ব্যক্তি|দীনেশ চন্দ্ৰ গোস্বামী}} {{Infobox officeholder | name =দীনেশ গোস্বামী | image = | alt = | caption = | birth_date = {{birth date|1935|5|27|df=y}} | birth_place = পকাসত্ৰ , [[অবিভক্ত কামৰূপ জিলা]], [[অসম]], [[ব্ৰিটিছ ভাৰত]]<ref name="... 514440 wikitext text/x-wiki {{For|একে নামৰ অন্য ব্যক্তি|দীনেশ চন্দ্ৰ গোস্বামী}} {{Infobox officeholder | name =দীনেশ গোস্বামী | image = | alt = | caption = | birth_date = {{birth date|1935|5|27|df=y}} | birth_place = পকাসত্ৰ , [[অবিভক্ত কামৰূপ জিলা]], [[অসম]], [[ব্ৰিটিছ ভাৰত]]<ref name="Sabha1971">{{cite book|author=India. Parliament. Lok Sabha|title=Who's who|url=https://books.google.com/books?id=ncSNAAAAMAAJ|accessdate=29 January 2019|year=1971|publisher=Lok Sabha Secretariat|page=215}}</ref> | death_date = {{death date and age |1991|6|3|1935|5|27|df=y}} | death_place = গুৱাহাটী | nationality = ভাৰতীয় |office =আইন আৰু ন্যায় মন্ত্ৰী, ভাৰত চৰকাৰ |primeminister = [[ভি পি সিং]] |term_start = ১৯৮৯ |term_end = ১৯৯০ |predecessor = বি শংকৰানন্দ |successor = সুব্ৰমনিয়াম স্বামী | office1 = ৰাজ্যসভাৰ সদস্য | constituency1 = [[অসম]] | term1 = ১৯৭৮-১৯৮৪, ১৯৯০-১৯৯১ | office2 = লোকসভাৰ সদস্য | constituency3 = গুৱাহাটী লোকসভা সমষ্টি | term2 = ১৯৭১-১৯৭৭ | predecessor2 = [[ধীৰেশ্বৰ কলিতা]] | successor2 =[[ৰেণুকা দেৱী বৰকটকী]] | term3 =১৯৮৫-১৯৮৯ | predecessor3 = | successor3 = [[কিৰিপ চলিহা]] | party = [[অসম গণ পৰিষদ]] | religion = | otherparty = | spouse = বিভা গোস্বামী | children = পুত্ৰ ১, জীয়ৰী ১ | website = | footnotes = | date = | | year = | | source = }} '''দীনেশ গোস্বামী''' ({{lang-en|Dinesh Goswami}}) এজন ভাৰতীয় ৰাজনীতিক আছিল। ১৯৮৯ চনত তেওঁ [[ভি পি সিং]] চৰকাৰত আইন আৰু ন্যায় মন্ত্ৰী আছিল।<ref>{{cite web |url=http://www.assamtribune.com/scripts/detailsnew.asp?id=may0213/at094 |title=Vice President releases book on Dinesh Goswami |publisher=[[Assam Tribune]] |date=2 May 2013 |access-date=25 October 2015 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304053139/http://www.assamtribune.com/scripts/detailsnew.asp?id=may0213%2Fat094 |archive-date=4 March 2016 |df=dmy }}</ref><ref>{{cite web | url=https://www.nytimes.com/1991/06/03/obituaries/dinesh-goswami-indian-politician-56.html | title=Dinesh Goswami, Indian Politician, 56 | work=[[The New York Times]] | date=3 June 1991 | accessdate=25 October 2015 | archive-date=6 November 2022 | archive-url=https://web.archive.org/web/20221106192659/https://www.nytimes.com/1991/06/03/obituaries/dinesh-goswami-indian-politician-56.html | url-status=live }}</ref> ১৯৮৫ চনত গুৱাহাটী সমষ্টিৰ পৰা ভাৰতীয় সংসদৰ নিম্ন সদন [[লোকসভা]]লৈ নিৰ্বাচিত হয়। তেওঁ অসমৰ পৰা এজন ৰাজ্যসভাৰ সদস্যও আছিল।<ref>{{cite web | url=http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/g.pdf | title=Brief Profiles of Members | publisher=[[Rajya Sabha]] | accessdate=25 October 2015 | archive-date=4 March 2016 | archive-url=https://web.archive.org/web/20160304001810/http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/g.pdf | url-status=live }}</ref><ref>{{cite web | url=http://indiatoday.intoday.in/story/impeachment-is-very-serious-matter-dinesh-goswami/1/315370.html | title=We won't interfere' | publisher=[[India Today]] | work=Raj Chengappa | date=15 July 1990 | accessdate=25 October 2015}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.assamtribune.com/scripts/mdetails.asp?id=apr0914/city06 |title=Guwahati LS constituency |publisher=[[Assam Tribune]] |work=Pranjal Bhuyan |date=9 April 2014 |access-date=25 October 2015 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304071306/http://www.assamtribune.com/scripts/mdetails.asp?id=apr0914%2Fcity06 |archive-date=4 March 2016 |df=dmy }}</ref> ১৯৯১ চনৰ ২ জুনত গৃহ ৰাজ্য অসমত এক গাড়ী দুৰ্ঘটনাত তেওঁৰ মৃত্যু হয়।<ref>{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/1991/06/03/obituaries/dinesh-goswami-indian-politician-56.html|title=Dinesh Goswami, Indian Politician, 56|date=1991-06-03|work=The New York Times|access-date=2017-05-02|issn=0362-4331|archive-date=6 November 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221106192659/https://www.nytimes.com/1991/06/03/obituaries/dinesh-goswami-indian-politician-56.html|url-status=live}}</ref> ==তথ্যউৎস== {{Reflist}} [[শ্ৰেণী:লোকসভাৰ সদস্য]] [[শ্ৰেণী:ৰাজ্যসভাৰ সদস্য]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় ৰাজনীতিবিদ]] 5w8g2vmjg70l4x7ltibzqtb9o59jedx 514507 514440 2025-06-03T04:21:48Z Babulbaishya 2558 514507 wikitext text/x-wiki {{For|একে নামৰ অন্য ব্যক্তি|দীনেশ চন্দ্ৰ গোস্বামী}} {{Infobox officeholder | name =দীনেশ গোস্বামী | image = | alt = | caption = | birth_date = {{birth date|1935|5|27|df=y}} | birth_place = পকাসত্ৰ , [[অবিভক্ত কামৰূপ জিলা]], [[অসম]], [[ব্ৰিটিছ ভাৰত]]<ref name="Sabha1971">{{cite book|author=India. Parliament. Lok Sabha|title=Who's who|url=https://books.google.com/books?id=ncSNAAAAMAAJ|accessdate=29 January 2019|year=1971|publisher=Lok Sabha Secretariat|page=215}}</ref> | death_date = {{death date and age |1991|6|3|1935|5|27|df=y}} | death_place = গুৱাহাটী | nationality = ভাৰতীয় |office =আইন আৰু ন্যায় মন্ত্ৰী, ভাৰত চৰকাৰ |primeminister = [[ভি পি সিং]] |term_start = ১৯৮৯ |term_end = ১৯৯০ |predecessor = বি শংকৰানন্দ |successor = সুব্ৰমনিয়াম স্বামী | office1 = ৰাজ্যসভাৰ সদস্য | constituency1 = [[অসম]] | term1 = ১৯৭৮-১৯৮৪, ১৯৯০-১৯৯১ | office2 = লোকসভাৰ সদস্য | constituency3 = গুৱাহাটী লোকসভা সমষ্টি | term2 = ১৯৭১-১৯৭৭ | predecessor2 = [[ধীৰেশ্বৰ কলিতা]] | successor2 =[[ৰেণুকা দেৱী বৰকটকী]] | term3 =১৯৮৫-১৯৮৯ | predecessor3 = | successor3 = [[কিৰিপ চলিহা]] | party = [[অসম গণ পৰিষদ]] | religion = | otherparty = | spouse = বিভা গোস্বামী | children = পুত্ৰ ১, জীয়ৰী ১ | website = | footnotes = | date = | | year = | | source = }} '''দীনেশ গোস্বামী''' ({{lang-en|Dinesh Goswami}}) এজন ভাৰতীয় ৰাজনীতিক আছিল। ১৯৮৯ চনত তেওঁ [[ভি পি সিং]] চৰকাৰত আইন আৰু ন্যায় মন্ত্ৰী আছিল।<ref>{{cite web |url=http://www.assamtribune.com/scripts/detailsnew.asp?id=may0213/at094 |title=Vice President releases book on Dinesh Goswami |publisher=[[Assam Tribune]] |date=2 May 2013 |access-date=25 October 2015 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304053139/http://www.assamtribune.com/scripts/detailsnew.asp?id=may0213%2Fat094 |archive-date=4 March 2016 |df=dmy }}</ref><ref>{{cite web | url=https://www.nytimes.com/1991/06/03/obituaries/dinesh-goswami-indian-politician-56.html | title=Dinesh Goswami, Indian Politician, 56 | work=[[The New York Times]] | date=3 June 1991 | accessdate=25 October 2015 | archive-date=6 November 2022 | archive-url=https://web.archive.org/web/20221106192659/https://www.nytimes.com/1991/06/03/obituaries/dinesh-goswami-indian-politician-56.html | url-status=live }}</ref> ১৯৮৫ চনত গুৱাহাটী সমষ্টিৰ পৰা ভাৰতীয় সংসদৰ নিম্ন সদন [[লোকসভা]]লৈ নিৰ্বাচিত হয়। তেওঁ অসমৰ পৰা এজন ৰাজ্যসভাৰ সদস্যও আছিল।<ref>{{cite web | url=http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/g.pdf | title=Brief Profiles of Members | publisher=[[Rajya Sabha]] | accessdate=25 October 2015 | archive-date=4 March 2016 | archive-url=https://web.archive.org/web/20160304001810/http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/g.pdf | url-status=live }}</ref><ref>{{cite web | url=http://indiatoday.intoday.in/story/impeachment-is-very-serious-matter-dinesh-goswami/1/315370.html | title=We won't interfere' | publisher=[[India Today]] | work=Raj Chengappa | date=15 July 1990 | accessdate=25 October 2015}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.assamtribune.com/scripts/mdetails.asp?id=apr0914/city06 |title=Guwahati LS constituency |publisher=[[Assam Tribune]] |work=Pranjal Bhuyan |date=9 April 2014 |access-date=25 October 2015 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304071306/http://www.assamtribune.com/scripts/mdetails.asp?id=apr0914%2Fcity06 |archive-date=4 March 2016 |df=dmy }}</ref> ১৯৯১ চনৰ ২ জুনত গৃহ ৰাজ্য অসমত এক গাড়ী দুৰ্ঘটনাত তেওঁৰ মৃত্যু হয়।<ref>{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/1991/06/03/obituaries/dinesh-goswami-indian-politician-56.html|title=Dinesh Goswami, Indian Politician, 56|date=1991-06-03|work=The New York Times|access-date=2017-05-02|issn=0362-4331|archive-date=6 November 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221106192659/https://www.nytimes.com/1991/06/03/obituaries/dinesh-goswami-indian-politician-56.html|url-status=live}}</ref> ==তথ্যউৎস== {{Reflist}} [[শ্ৰেণী:লোকসভাৰ সাংসদ]] [[শ্ৰেণী:ৰাজ্যসভাৰ সাংসদ]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় ৰাজনীতিবিদ]] swcvhyv212bfnsapfe193d52la7k03p 3 122335 514445 2025-06-02T17:33:44Z AdoroniBot 32943 স্বাগতম! 514445 wikitext text/x-wiki {{tmbox | type = notice | image = [[চিত্ৰ:Assamese Jaapi.png|135px|left]] | imageright = [[চিত্ৰ:Wikipedia-logo.png|135px]] | style = border: 1px blue solid; | textstyle = | text = {{Center|<big>{{#if: {{{1}}} |'''নমস্কাৰ, {{#if: | {{{1}}} | {{BASEPAGENAME}} }}<br/>}}}} {{Center|'''[[অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া]]লৈ আপোনাক [[ৱিকিপিডিয়া:আদৰণি|আদৰণি জনাইছোঁ]]! '''</big><br/><br/> আপোনাৰ আগ্ৰহৰ বাবে ধন্যবাদ। আশা কৰোঁ আপুনি সদায় আমাৰ লগত জড়িত হৈ থাকিব। নৱাগত সকলৰ বাবে তলত দিয়া পৃষ্ঠাকেইখন অতি উপযোগী, অনুগ্ৰহ কৰি পৃষ্ঠাকেইখন এবাৰ চকু ফুৰাই চাই যেন। }}<br/> {{Center| '''ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনাৰ সহায়'''<br/> <big> [[ৱিকিপিডিয়া:পৰিচয়|ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে অলপ]]</big><br/> <big> [[সহায়:সৰল সম্পাদনা|সম্পাদনাৰ থুলমুল আভাস]]</big><br/> <big> [[ৱিকিপিডিয়া:সহায়িকা|ৱিকিপিডিয়া সম্পাদনাৰ বিষয়ে প্ৰয়োজনীয় আভাস]]</big><br/> <big> [[সহায়:নতুন প্ৰবন্ধ আৰম্ভ কৰক|প্ৰবন্ধ এটা কেনেকৈ আৰম্ভ কৰিব?]]</big><br/> <big> [[ৱিকিপিডিয়া:সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ|সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ]] </big><br/> <br> '''ৱিকিপিডিয়াৰ সম্পাদনাৰ নিয়ম নীতি'''<br/> <big> [[ৱিকিপিডিয়া:পাঁচটা স্তম্ভ|ৱিকিপিডিয়াৰ পঞ্চশীল নীতি]]</big><br/> <big> [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়া কি নহয়|ৱিকিপিডিয়া কি নহয়]]</big><br/> }} <br/> '''ইয়াৰ উপৰিও ফে’চবুকত [https://www.facebook.com/groups/assamwikigroup/ {{Like|''Assamese Wikipedia Community''}}] বুলি আমাৰ এটা আলোচনা গোট আৰু [https://facebook.com/aswikipedia {{Like|''অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া''}}] নামৰ এটা পৃষ্ঠা আছে। ৱিকিপিডিয়ানসকলক লগ পাবলৈ আৰু ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে জানিবলৈ আপুনিও সেইবোৰৰ সদস্য হৈ ল’ব পাৰে। ''' আশা কৰোঁ ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনা কৰি আৰু এজন [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়ান|ৱিকিপিডিয়ান]] হোৱাটো উপভোগ কৰিব। <div class="center">{{Wikipedia in Social Media}}</div> | small = / yes | smallimage = none / [[Image:Some image.svg|30px]] | smallimageright = none / [[Image:Some image.svg|30px]] | smalltext = আদৰণি }} — [[সদস্য:AdoroniBot|AdoroniBot]] ([[সদস্য বাৰ্তা:AdoroniBot|বাৰ্তা]]) 17:33, 2 June 2025 (ইউ.টি.চি.) <!-- This welcome message is delivered by [[User:AdoroniBot|AdoroniBot]] on behalf of Assamese Wikimedia Community. --> sotyr2fimh1w6tk6lvygoobcmu8wfk2 0 122336 514456 2025-06-02T18:38:30Z Dipankar Das 36094 [[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল। 514456 wikitext text/x-wiki {{Infobox Hindu leader | name = লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰী | image = BabaBIG.jpg | image_size = 225px | caption = | birth_date = {{Birth date|1730|8|31|df=y}}<ref name="Date of Birth">[http://www.usingha.com/sal/1137.html ১৭৩০ খ্ৰিষ্টাব্দেৰ গ্ৰেগোৰিয়ান ও বাংলা বৰ্ষপঞ্জী]</ref> | birth_place = কচুয়া, [[বংগ|ভাৰত]]<ref name="kachua">{{cite book |title=কচুয়া: লোকনাথ-গঙ্গাৰ ত্ৰিবেনী সঙ্গম |last=Basak |first=Tushar Kanti |authorlink= |coauthors= |year=2023 |publisher=Lokenath Mission, Kachua |location= |isbn= |page=6 |pages= |url= |accessdate=}}</ref><ref name="banik">{{cite book |title=বাৰদীৰ গোঁসাই: শ্ৰীশ্ৰী লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰী |last=Banik |first=Shri Haribhakta |authorlink= |coauthors= |year=2013 |publisher=Shri Shital Chandra Pal |location= |isbn= |page=18 |pages= |url= |accessdate=}}</ref> | birth_name = লোকনাথ ঘোষাল | death_date = ১ জুন ১৮৯০<ref name="Date of Death">{{cite web|title=পঞ্জিকা ১২৯৭ বঙ্গাব্দ|url=http://www.usingha.com/sal/1297.html|work=usingha.com|access-date=6 January 2022}}</ref> (বয়স ১৬০)<ref name=":0" /><ref>জয়নাল হোসেন কৰ্তৃক লিখিত "ৰাজা ভাওয়াল সন্ন্যাসী ও ভাওয়াল পৰগনা গ্ৰন্থ।" </ref><ref>[http://www.usingha.com/sal/1297.html|১৮৯০ খ্ৰিষ্টাব্দেৰ গ্ৰেগোৰিয়ান ও বাংলা বৰ্ষপঞ্জী]{{Dead link|date=নৱেম্বৰ ২০২২ |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> | death_place = বাৰদী, [[ঢাকা]], [[বংগ|বাংলাদেশ]], [[ব্ৰিটিছ ৰাজ|ব্ৰিটিছ ভাৰত]] | nationality = | guru =ভগৱান গাংগুলী | disciple = | photography = Razendrabarayan Roy Chowdhury, King of Bhawal Estate | honours = | founder = | Literary works = | influenced = | quote =১. "ৰণে, বনে, জলে, জঙ্গলে যখনই বিপদে পড়বি, আমাকে স্মৰণ কৰবি, আমিই ৰক্ষা কৰবো।" ২. "আমাৰ বিনাশ নেই, শ্ৰাদ্ধও নেই, আমি নিত্য পদাৰ্থ। অৰ্থাৎ এই ‘আমি’ হলাম গীতায় বৰ্ণিত ‘পৰমাত্মা’।" ৩. "দেখ-অৰ্থ উপাৰ্জন কৰা, তা ৰক্ষা কৰা, আৰ তা ব্যয় কৰবাৰ সময় বিষয় দুঃখ ভোগ কৰতে হয়। অৰ্থ সকল অবস্থাতেই মানুষকে কষ্ট দেয়। তাই অৰ্থ ব্যয় হলে বা চুৰি হলে তাৰ জন্যে চিন্তা কৰে কোন লাভই হয় না।" ৪. "গৰজ কৰবি, কিন্তু আহাম্মক (নিৰ্বোধ) হবি না। ক্ৰোধ কৰিব কিন্তু ক্ৰোধান্ধ হবি না।" ৫. "আমাৰ চৰণ ধৰিস না, আচৰণ ধৰ।" ৬. "যৎ তে কল্যাণৰূপং তৎ তে পশ্যামি॥" ৭. "প্ৰতিদিন কাৰ্যসিদ্ধি সমাপ্ত কৰাৰ পৰ ঘুমোতে যাওয়াৰ আগে ভেবে নিবি সাৰাদিন কি কি কৰেছিস। কোনটা ভালো কাজ, কোনটা খাৰাপ কাজ- তাৰ হিসাব কৰবি। যদি এসব খাৰাপ কাজ ছেড়ে দিস,তাহলে দেখবি তুই পাপ কাজ থেকে মুক্তি পেয়ে যাবি।" [তথ্যসূত্ৰ: বাৰদী আশ্ৰম এবং ধৰ্মসংক্ৰান্ত গ্ৰন্থ] | signature = | footnotes = }} '''লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰী''' (জন্ম: ১৭৩০<ref>{{cite web|title=পঞ্জিকা ১১৩৭ বঙ্গাব্দ|url=http://www.usingha.com/sal/1137.html|work=usingha.com|access-date=6 January 2022}}</ref> - মৃত্যু: ১৮৯০<ref name="Date of Death">{{cite web|title=পঞ্জিকা ১২৯৭ বঙ্গাব্দ|url=http://www.usingha.com/sal/1297.html|work=usingha.com|access-date=6 January 2022}}</ref>) আছিল এগৰাকী [[হিন্দু ধৰ্ম|হিন্দু]] সিদ্ধপুৰুষ। তেওঁক '''বাবা লোকনাথ''' নামেৰেও জনা যায়। হিন্দু ধৰ্মাৱলম্বীসকলৰ মাজত লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰী এক পূজনীয় ব্যক্তিত্ব। তেওঁ দেহত্যাগৰ আগলৈকে [[বাংলাদেশ]]ৰ নাৰায়ণগঞ্জৰ সোণাৰগাঁৱৰ বাৰদী আশ্ৰমত থাকিছিল। নাৰায়ণগঞ্জ জিলাৰ সোণাৰগাঁও উপজিলাৰ বাৰদীত অৱস্থিত বাবা লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰী আশ্ৰম হিন্দুসকলৰ এটি গুৰুত্বপূৰ্ণ তীৰ্থভূমি। বিশেষকৈ [[বাঙালী হিন্দু]]সকলৰ বাবে ই এক জনপ্ৰিয় তীৰ্থস্থান।<ref name=":0">[[s:চিত্ৰ:সিদ্ধজীবনী - ব্ৰহ্মানন্দ ভাৰতী.pdf|সিদ্ধজীবনী]] - [[ব্ৰহ্মানন্দ ভাৰতী]], ১৯৫৭, কলকাতা।</ref><ref name="এনটিভি বিডি">{{Cite web|language=bn|title=লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰীৰ আশ্ৰমে একদিন|url=https://www.ntvbd.com/travel/199223/লোকনাথ-ব্ৰহ্মচাৰীৰ-আশ্ৰমে-একদিন|access-date=১১ জুন ২০২০|website=এনটিভি বিডি}}</ref> == শৈশৱ == ১৭৩০ খ্ৰীষ্টাব্দৰ ৩১ [[আগষ্ট]]<ref name="Date of Birth" /> (১৪ [[ভাদ]], ১১৩৭ বঙ্গাব্দ) তাৰিখে, ভগৱান [[শ্ৰীকৃষ্ণ|শ্ৰীকৃষ্ণৰ]] জন্মতিথি অৰ্থাৎ [[জন্মাষ্টমী]]ৰ দিনা [[কলিকতা]]ৰ পৰা কিছু দূৰৈত বৰ্তমানৰ উত্তৰ চব্বিশ পৰগণা জিলাৰ কচুয়া গাঁৱত (কচুয়াধাম নামেৰে পৰিচিত) এটি ব্ৰাহ্মণ পৰিয়ালত বাবা লোকনাথে জন্মগ্ৰহণ কৰে।<ref name="kachua"></ref><ref name="banik"></ref> (লোকনাথৰ জন্মস্থানক লৈ তেওঁৰ শিষ্যসকলৰ মাজতো মতভেদ আছে। নিত্যগোপাল সাহাই এই বিষয়ে উচ্চ ন্যায়ালয়ত গোচৰ তৰে আৰু ৰায় অনুসৰি তেওঁৰ জন্মস্থান কচুয়া বুলি চিহ্নিত হয়। ) তেওঁৰ পিতৃৰ নাম আছিল ৰামনাৰায়ণ ঘোষাল আৰু মাতৃৰ নাম আছিল শ্ৰীমতী কমলা দেৱী। তেওঁ পিতৃ-মাতৃৰ চতুৰ্থ পুত্ৰ আছিল।<ref name=":0" /> তেওঁৰ পিতৃ ৰামনাৰায়ণ ঘোষাল আছিল এগৰাকী ধৰ্মপৰায়ণ ব্যক্তি আৰু গুপ্তসাধক। তেওঁৰ ইচ্ছা আছিল এগৰাকী সন্তানক ব্ৰহ্মচাৰী বনোৱা। কিন্তু মাতৃস্নেহত আচ্ছন্ন মাকে তেওঁৰ পুত্ৰসকলক ব্ৰহ্মচাৰী হোৱাৰ সম্মতি দিব নিবিচাৰিছিল। অৱশেষত, যেতিয়া চতুৰ্থ সন্তান লোকনাথৰ জন্ম হৈছিল, তেতিয়া তেওঁৰ মাতৃ কমলা দেৱীয়ে নিজে ব্ৰহ্মচাৰী হʼবলৈ সম্মতি দিয়ে।<ref name=":0" /> ইয়াৰ পিছত ৰামনাৰায়ণে, আচাৰ্য গাংগুলী (ভগৱান চন্দ্ৰ গংগোপাধ্যায়)ক লোকনাথৰ আচাৰ্য ৰূপে ‍উপনয়ন সংস্কাৰ কৰোৱাই আধ্যাত্মিক জীৱনৰ দায়িত্ব লʼবলৈ অনুৰোধ কৰে। আচাৰ্য গাংগুলী আছিল পৰম নিষ্ঠাৱান আৰু সৰ্বশাস্ত্ৰত সুপণ্ডিত গৃহী সন্ন্যাসী। তেওঁ চৌৰাশীচাকলা গাঁৱৰ ওচৰত স্থিত কাঁকড়া গাঁৱত বসবাস কৰিছিল। সেই সময়ত গাঁওখনক কচুয়া নামেৰে জনা গৈছিল। উপনয়নৰ বাবে লোকনাথে আচাৰ্য গাংগুলীৰ শিষ্যত্ব লাভ কৰে। লগতে তেওঁৰ প্ৰিয় সখা বেণীমাধৱ চক্ৰৱৰ্তীয়েও ভগৱান গাংগুলীৰ শিষ্যত্ব লাভ কৰে। তেতিয়া লোকনাথ আৰু তেওঁৰ সখা বেণীমাধৱৰ বয়স আছিল ১১ বছৰ আৰু আচাৰ্য গাংগুলীৰ বয়স আছিল ৬০ বছৰ। ইয়াৰ পিছত আচাৰ্য গাংগুলীৰ সৈতে এই বালক দুগৰাকীয়ে বেদোক্ত বিধিমতে নৈষ্ঠিক-ব্ৰহ্মচাৰী হৈ গৃহস্থাশ্ৰম ত্যাগ কৰে।<ref name=":0" /> == সিদ্ধিলাভ == গৃহ ত্যাগৰ পিছত ১১৪৮ চনত আচাৰ্য গাংগুলীয়ে তেওঁলোকক কালীঘাটৰ শক্তিপীঠলৈ লৈ আহে। একাৱন্ন পীঠৰ অন্যতম এই মহাপীঠ কালীঘাট। তেতিয়া কালীঘাট আছিল ঘন অৰণ্যৰে বেষ্টিত অঞ্চল। কালীঘাটলৈ অহাৰ পিছত, বাল্য ব্ৰহ্মচাৰীদ্বয়ে আচাৰ্যক সাধন-ভজন শিকাবলৈ কৈছিল। তেওঁলোকে কালীঘাটৰ পৰা সাধন-ভজন শিকিবলৈ এটি নিৰ্জন ঠাইলৈ ৰাওনা হৈছিল। নিৰ্জন স্থানলৈ আহি শিষ্যদ্বয়ে কঠোৰ সংযম পালন কৰে আৰু দীৰ্ঘ ৩০-৪০ বছৰ নক্ত-ব্ৰত (দিনত অনাহাৰে থাকি ৰাতি আহাৰ গ্ৰহণ) পালন কৰে। ইয়াৰ পিছত একান্তৰা-ব্ৰত (এদিন উপবাসৰ পিছৰ দিনা আহাৰ গ্ৰহণ), ত্ৰিৰাত্ৰি, পঞ্চহ, নৱৰাত্ৰি ব্ৰত পালন কৰে। আচাৰ্য গাংগুলীয়ে তেওঁলোকক ধ্যান আৰু যোগৰ শিক্ষা দিয়ে। ইয়াৰ পিছত সিদ্ধিলাভৰ বাবে তেওঁলোক [[হিমালয়]]ৰ বৰফাবৃত এক নিৰ্জন স্থানলৈ যায়। পঞ্চাশ বছৰৰো অধিক সময় কঠোৰ তপস্যা কৰি লোকনাথে সমাধিৰ সৰ্বোচ্চ শিখৰত উপনীত হয় আৰু পৰমতত্ত্ব লাভ কৰে। তেতিয়া তেওঁৰ বয়স ৯০ বছৰ আছিল।<ref name=":0" /> == ভ্ৰমণ == ==== মক্কালৈ যাত্ৰা ==== শিষ্যসকলে সিদ্ধি লাভ কৰাৰ পিছত, ভগৱান গাংগুলীয়ে তেওঁলোকৰ সৈতে [[মক্কা]] ভ্ৰমণ কৰিব বিচাৰিছিল। তেওঁলোকে খোজকাঢ়িয়েই মক্কাৰ উদ্দেশ্যে যাত্ৰা আৰম্ভ কৰে। প্ৰথমে তেওঁলোক কাবুলত উপস্থিত হয়। তাত তেওঁলোকে 'মোল্লা সাদি' নামৰ এজন ধাৰ্মিক মুছলমানক লগ পাইছিল। তেওঁৰ লগত [[কোৰআন]] আৰু [[ইছলাম]] ধৰ্মৰ বিষয়ে বহুতো আলোচনা হৈছিল। ইয়াত লোকনাথে কোৰআন অধ্যয়ন কৰিছিল। তেওঁলোকে উপলব্ধি কৰিছিল যে বাহ্যিক আচৰণৰ বাহিৰে দুয়োটা ধৰ্মৰ মাজত কোনো পাৰ্থক্য নাই। কাবুলৰ পিছত তেওঁলোক [[মদিনা]]লৈ আহিছিল। ইয়াতো, [[বেদ]] আৰু [[কোৰআন]]ৰ বিষয়ে তেওঁলোকৰ সৈতে আলোচনা কৰা হৈছিল। তাৰ পৰা তেওঁলোকে মক্কালৈ যাত্ৰা কৰিছিল। বাটত 'আব্দুল গফুৰ' নামৰ এজন ৪০০ বছৰীয়া উচ্চ পদস্থ মুছলমান ফকীৰক চাবলৈ তেওঁৰ বাসগৃহলৈ গৈছিল। তেওঁ সদায় নীৰৱ আৰু সমাধিৰ অৱস্থাত থাকিছিল। সিদ্ধপুৰুষ লোকনাথক দেখি তেওঁ নিজৰ সমাধি ভাঙি তেওঁক সাৱটি ধৰিছিল। তাৰ পিছত তেওঁলোকে দুৰ্গম পথ এটি অতিক্ৰম কৰি মক্কা পাইছিল।<ref name=":0" /> ==== কাশীধামলৈ যাত্ৰা ==== কিছুদিন মক্কাত থকাৰ পিছত তেওঁলোকে বাৰাণসীৰ কাশীধামলৈ ৰাওনা হয়। তাতেই মহাযোগী ত্ৰৈলঙ্গস্বামীৰ কুটিৰ অৱস্থিত। গাংগুলীয়ে তেওঁৰ দুই শিষ্যৰ সকলো দায়িত্ব ত্ৰৈলঙ্গস্বামীক হস্তান্তৰ কৰিছিল আৰু [[গঙ্গা]]ৰ পাৰত ধ্যানমগ্ন অৱস্থাতেই বিদায় লৈছিল। ত্ৰৈলঙ্গস্বামীৰ প্ৰকৃত নাম আছিল পণ্ডিত হিতলাল মিশ্ৰ। তাত তেওঁলোকে কিছু সময়ৰ বাবে স্বামীজীৰ সৈতে যোগ-অধ্যয়ন কৰিছিল আৰু যাত্ৰালৈ গৈছিল।<ref name=":0" /> ==== বিশ্ব ভ্ৰমণ ==== ভ্ৰমণৰ উদ্দেশ্যে তেওঁলোকে ভাৰতৰ পশ্চিমে [[আফগানিস্তান]], আৰৱ, [[ইজৰাইল]], পাৰস্য, [[ইউৰোপ]] আদিৰ মাজেৰে [[আটলাণ্টিক মহাসাগৰ]]ৰ উপকূললৈকে যাত্ৰা কৰিছিল। তাৰ পিছত তেওঁলোক ভাৰতলৈ উভতি আহিছিল আৰু পুনৰ উত্তৰদিশে গৈছিল। বৰফাচ্ছন্ন [[সুমেৰু|সুমেৰু অঞ্চল]]লৈ যোৱাৰ পূৰ্ব প্ৰস্তুতি উপলক্ষে শীতপ্ৰধান অঞ্চল হিচাপে তেওঁলোক [[বদ্ৰীনাথ মন্দিৰ|বদ্ৰীনাথ শ্ৰীমন্দিৰ আশ্ৰম]]ত থাকিছিল। তাৰ পৰাই তেওঁলোকে আধুনিক পৰিজ্ঞাত সীমা অতিক্ৰম কৰি উত্তৰে বহুদূৰলৈ গুচি গৈছিল। খোজ কাঢ়িয়েই তেওঁলোক [[চাইবেৰিয়া]]লৈ যায়। সূৰ্য্যোদয় নোহোৱাৰ বাবে সময় নিৰ্ধাৰণ কৰিব পৰা নগʼল; কিন্তু তেওঁলোকে বাটত ২০ বাৰ বৰফ পৰা আৰু গলি যোৱা দেখিছিল। কেইটামান বৰফৰ স্তম্ভৰ কাষলৈ আহি তেওঁলোকে তেওঁলোকৰ যাত্ৰা সমাপ্ত কৰিছিল। ইয়াৰ পিছত পূব দিশলৈ আগবাঢ়ি গৈ তেওঁ [[চীন]] দেশত উপস্থিত হয়। তাৰ পৰা ত্ৰৈলঙ্গস্বামীয়ে উদয়চলালৈ যোৱা পথত ৰাওনা হ’ল। লোকেনাথ আৰু বেণীমাধব তিব্বত আৰু বদ্ৰীনাথ পাহাৰত থাকিল। তাৰ পাছত বেণীমাধব [[কামৰূপ ৰাজ্য|কামাখ্যা]]লৈ ৰাওনা হ’ল আৰু লোকনাথে চন্দ্ৰনাথ পৰ্বতৰ গাতে লাগি থকা হাবিখনৰ মাজেৰে খোজ কাঢ়ি গ’ল।<ref name=":0" /> == বাৰদীত থকা সময়ছোৱা == অৰণ্যৰ মাজেৰে যাত্ৰা কৰোঁতে, হঠাতে অৰণ্যত অগ্নিকাণ্ড সংঘটিত হয়। তেওঁ লক্ষ্য কৰিলে যে গছৰ তলত এগৰাকী জটাজুটধাৰী সন্ন্যাসী ধ্যানমগ্ন অৱস্থাত আছে। তেওঁ যোগ শক্তিৰে লোকনাথক নিৰাপদ স্থানলৈ লৈ আহিছিল। তেওঁ আছিল বিজয়কৃষ্ণ গোস্বামী। ইয়াৰ পিছত লোকনাথ তেতিয়াৰ [[ত্ৰিপুৰা]] জিলাৰ দাউদকান্দি গাঁৱলৈ আহে। বাৰদী গাঁৱৰ ডেংগু কৰ্মকাৰ নামৰ এজন ব্যক্তি তেতিয়া ফৌজদাৰী গোচৰত অভিযুক্ত হৈ দাউদকান্দিত আছিল। বিচলিত ডেংগু কৰ্মকাৰে লোকেনাথক দেখি সকলো কথা বিৱৰি ক'লে। তেতিয়া লোকনাথে তেওঁক নিৰ্ভয়ে থাকিবলৈ কৈছিল। পিছদিনা, ন্যায়াধীশে ডেংগুক নিৰ্দোষী সাব্যস্ত কৰে। ডেংগুৱে লোকনাথক নিজৰ ঘৰলৈ লৈ যায়। ডেংগুৰ মৃত্যুৰ পিছত বাৰদীৰ জমিদাৰে তেওঁক জমিদাৰ গৃহলৈ লৈ যায়। জমিদাৰে তেওঁক ‘ছাৱাল বাঘিনী’ নদীৰ পাৰত এটি নিৰ্জন শ্মশানত আশ্ৰম পাতি দিছিল। সুদীৰ্ঘ ছাব্বিশ বছৰ কাল তেওঁ তাত আছিল। তেতিয়াৰ পৰাই লোকনাথ “বাৰদী’ৰ ব্ৰহ্মচাৰী” নামেৰে পৰিচিত হৈছিল।<ref name=":0" /> == মহাপ্ৰয়াণ == বৰদীত থকা সময়ছোৱাত ভক্তসকলে কৃপা লভিবলৈ তেওঁৰ ওচৰলৈ আহিছিল। এদিন এজন ভক্তই তেওঁৰ পুত্ৰৰ দুৰাৰোগ্য যক্ষ্মা ৰোগৰ আৰোগ্য কামনাৰে তেওঁৰ ওচৰলৈ আহিছিল। লোকনাথে বুজি পালে যে পুত্ৰৰ আয়ুস শেষ হৈ আহিছে। তথাপিও, ভক্তক কৃপা কৰি তেওঁ নিজ শৰীৰত যক্ষ্মা ৰোগ গ্ৰহণ কৰিছিল। যদিও পুত্ৰ লাহে লাহে এই ৰোগৰ পৰা আৰোগ্য হৈছিল, কেইদিনমানৰ ভিতৰতে তেওঁৰ মৃত্যু হয়। কিন্তু লোকনাথৰ শৰীৰত যক্ষ্মা ৰোগ বাঢ়ি গৈ আছিল। তাৰ পিছত জেঠ মাহৰ ১৯ তাৰিখে তেওঁ মৃত্যুৰ কথা ঘোষণা কৰে। এই খবৰ পোৱাৰ পিছত, ভাৰাক্ৰান্ত আৰু অশ্ৰুসিক্ত ভক্তসকলে দলবদ্ধভাৱে বাৰদীৰ আশ্ৰমলৈ আহিবলৈ আৰম্ভ কৰে। তাত তেওঁ সকলোকে প্ৰসাদ লʼবলৈ কৈছিল।<ref name=":0" /> তাৰ পিছত, ১৯ [[জেঠ]], ১২৯৭ বঙ্গাব্দ (১ জুন, ১৮৯০ খ্ৰীষ্টাব্দ)ত<ref name="Date of Death" /> এটি ৰʼদঘাই দিনত পুৱা ১১:৪৫ বজাত, তেওঁ বাংলাদেশৰ নাৰায়ণগঞ্জৰ সোণাৰগাঁৱৰ বাৰদী আশ্ৰমত মহাসমাধিত মগ্ন হয়। তেতিয়া তেওঁৰ বয়স আছিল ১৬০ বছৰ।<ref name=":0" /> == জন্মস্থানক লৈ বিতৰ্ক == বাবা লোকনাথৰ উৎপত্তিস্থল অৰ্থাৎ জন্মস্থান ৰহস্যৰে আবৃত। ১৮৮৫ চনৰ ৮ এপ্ৰিল তাৰিখে, টি. নেইলৰ, সহকাৰীৰ ওচৰত এটি আচল ডিক্ৰি (১৯৩৫ চনৰ ৮২ নং) লোৱা হৈছিল। ১৮৭২ চনৰ "প্ৰভিশ্যন এক্ট এক্স"-ৰ অধীনত নাৰায়ণগঞ্জৰ মেজিষ্ট্ৰেট যʼত দৃশ্যত বাবা লোকনাথে একেই কথা কৈছিল <ref name="kachua4">{{Cite book|last=Basak|first=Tushar Kanti|title=কচুয়া: লোকনাথ-গঙ্গাৰ ত্ৰিবেনী সঙ্গম|publisher=Lokenath Mission, Kachua|year=2023|pages=11-13}}</ref>: "My name is Lokenath Brahmachari. My father's name is Ram Narain Ghosal. I am by caste Brahman. My home is at Mouza Chakla, Thana zilla Barasat. I reside at present in Mouza Baradi. Thana Narainganj, Zilla Dacca, where I am preist." "মোৰ নাম লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰী। মোৰ পিতৃৰ নাম ৰাম নাৰায়ণ ঘোষাল। মই ব্ৰাহ্মণ জাতিৰ অন্তৰ্গত। মোৰ ঘৰ মৌজা চাকলা, থানা জিলা বাৰাসতত অৱস্থিত। বৰ্তমান মই মৌজা বাৰদীত থাকোঁ। থানা নাৰায়ণগঞ্জ, জিলা ঢাকা, যʼত মই এগৰাকী পুৰোহিত।" তুষাৰ কান্তি বসাকৰ গ্ৰন্থ "কচুয়া: লোকনাথ-গঙ্গাৰ ত্ৰিবেনী সংগম"-ত তেওঁ উল্লেখ কৰিছে <ref name="kachua2">{{Cite book|last=Basak|first=Tushar Kanti|title=কচুয়া: লোকনাথ-গঙ্গাৰ ত্ৰিবেনী সঙ্গম|publisher=Lokenath Mission, Kachua|year=2023|pages=11-14}}</ref>, ১৮৮৫ চনত "...জিলা বাৰাসত" উল্লেখ কৰা সম্ভৱ নহয় যʼত (তেওঁৰ মতে) বাৰাসত জিলা ১৮৩৪-১৮৬২ চনৰ ভিতৰত বিদ্যমান আছিল (তেওঁ উল্লেখ কৰিছে<ref name="biswakosh">{{Cite book|last=Basu|first=Nagendranath Kanti|title=বিশ্বকোষ - খণ্ড ১২|publisher=West Bengal Public Library Network|year=1901|pages=756}}</ref>)। ১৮৬১ চনত, যৌথ মেজিষ্ট্ৰেচি বিলুপ্ত কৰা হয় আৰু "বাৰাসাত জিলা" চব্বিশ পৰগনা জিলাৰ এটি মহকুমালৈ পৰিণত হয়।<ref name="barasat">{{cite web |url=https://www.barasatmunicipality.org/about-barasat-city#:~:text=At%20present%20it%20is%20the,Municipality%20became%20an%20autonomous%20body. |title= About Barasat city |author=Barasat Municipality |website= Barasat Minicipality |publisher= Adenis Infotech}}</ref> তেওঁ আৰু উল্লেখ কৰিছে যে লোকনাথে নকʼলেহেঁতেন যে তেওঁৰ পিতৃৰ নাম "ৰাম নাৰায়ণ ঘোষাল" কিয়নো তেওঁৰ পিতৃৰ আচল নাম আছিল "ৰাম কানাই ঘোষাল।" <ref name="kachua3">{{Cite book|last=Basak|first=Tushar Kanti|title=কচুয়া: লোকনাথ-গঙ্গাৰ ত্ৰিবেনী সঙ্গম|publisher=Lokenath Mission, Kachua|year=2023|pages=14}}</ref> এনে ধৰণৰ বিসংগতিৰ বাবে বসাকে তেওঁৰ গ্ৰন্থখনত উল্লেখ কৰিছে যে,’ লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰীৰ জন্মস্থান হʼব লাগে ‘কচুয়াধাম। লেখিকা জিতবতী দাসে তেওঁৰ গ্ৰন্থ - "বিশুদ্ধ প্ৰেম"-ত উল্লেখ কৰিছে: যে <ref name="prem">{{Cite book|last=Das|first=Jitavati |title=Visuddha Prema|publisher=Notion Press|year=2023|isbn=9798888839744}}</ref> "...শ্ৰী লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰী অবিভক্ত বংগ দেশৰ কচুয়া (বৰ্তমানৰ ভাৰতৰ পশ্চিমবংগত) নামৰ এখন গাঁৱত জন্মগ্ৰহণ কৰিছিল।" বাৰদীৰ গোঁসাই: শ্ৰীশ্ৰী লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰী গ্ৰন্থত লেখকে উল্লেখ কৰিছে যে, লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰীয়ে ১১৩৭ চনত (বাংলা বৰ্ষপঞ্জী অনুসৰি) কাঁকড়া-কচুয়াত জন্মগ্ৰহণ কৰিছিল।<ref name="banik"></ref> লোকনাথ মিছনৰ ২০১১ গ্ৰন্থৰ স্বামীবাগ ৰোড শাখাত: শ্ৰদ্ধাঞ্জলি ১২১তম তিতিন দিৱস, বিষ্ণুপদ ভৌমিকেও উল্লেখ কৰে যে লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰীয়ে ১৭৩০ চনত কচুয়াত জন্মগ্ৰহণ কৰিছিল <ref name="tomo">{{Cite book|last=Bhowmick|first=Bishnupada|title=প্ৰাণেৰ ঠাকুৰ বাবা লোকনাথেৰ মহাপ্ৰয়াণ শ্বৰোণে - শ্ৰদ্ধাঞ্জলি ১২১তম তিৰোধন দিবস|publisher=স্বামীবাগ ৰোড Branch|year=2011|pages=30}}</ref>। == উদ্ধৃতি == * "ৰণে-বনে-জলে-জঙ্গলে যখনই বিপদে পড়িবে, আমাকে স্মৰণ কৰিও, আমিই ৰক্ষা কৰিব।" <ref>{{cite web|url=http://bani.com.bd/595/2725/|title=বাণী চিৰন্তণী|access-date=১৭ আগষ্ট ২০১৬|archivedate=১৩ অক্টোবৰ ২০১৬|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161013223116/http://bani.com.bd/595/2725/|urlstatus=dead}}</ref> * "বাক্যবাণ, বন্ধুবিচ্ছেদবাণ ও বিত্তবিচ্ছেদবাণ; এই তিনটি বাণকে সহ্য কৰিতে পাৰিলে মৃত্যুকেও হটাইয়া দেওয়া যায়"<ref>{{cite web|url=http://bani.com.bd/595/2733/|title=বাণী চিৰন্তণী|accessdate=১৭ আগষ্ট ২০১৬|archivedate=১৩ অক্টোবৰ ২০১৬|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161013184930/http://bani.com.bd/595/2733/|urlstatus=dead}}</ref> * "এ আমাৰ উপদেশেৰ স্থল নয়, আদেশেৰ স্থল"<ref>{{cite web|url=http://bani.com.bd/595/2732/|title=বাণী চিৰন্তণী|accessdate=১৭ আগষ্ট ২০১৬|archivedate=৩১ আগষ্ট ২০১৬|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160831083201/http://bani.com.bd/595/2732/|urlstatus=dead}}</ref> == লগতে চাওক == * [[বাবা লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰী আশ্ৰম]] * [[বিজয়কৃষ্ণ গোস্বামী]] * [[ত্ৰৈলঙ্গ স্বামী]] == তথ্য উৎস == {{ৰেফলিষ্ট}} == বাহ্যিক সংযোগ == * [https://web.archive.org/web/20080509055643/http://www.babalokenath.org/ www.babalokenath.org - বাবা লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰীৰ বিষয়ে এটি ৱেবচাইট] [[শ্ৰেণী:হিন্দু সন্ত]] [[শ্ৰেণী:হিন্দু ধৰ্মগুৰু]] [[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:বঙালী ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় ব্যক্তি]] p9y7zxxdhz2ma46coexyypub1swbm4z 514460 514456 2025-06-03T01:00:36Z Nayan j Nath 15159 /* জন্মস্থানক লৈ বিতৰ্ক */ 514460 wikitext text/x-wiki {{Infobox Hindu leader | name = লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰী | image = BabaBIG.jpg | image_size = 225px | caption = | birth_date = {{Birth date|1730|8|31|df=y}}<ref name="Date of Birth">[http://www.usingha.com/sal/1137.html ১৭৩০ খ্ৰিষ্টাব্দেৰ গ্ৰেগোৰিয়ান ও বাংলা বৰ্ষপঞ্জী]</ref> | birth_place = কচুয়া, [[বংগ|ভাৰত]]<ref name="kachua">{{cite book |title=কচুয়া: লোকনাথ-গঙ্গাৰ ত্ৰিবেনী সঙ্গম |last=Basak |first=Tushar Kanti |authorlink= |coauthors= |year=2023 |publisher=Lokenath Mission, Kachua |location= |isbn= |page=6 |pages= |url= |accessdate=}}</ref><ref name="banik">{{cite book |title=বাৰদীৰ গোঁসাই: শ্ৰীশ্ৰী লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰী |last=Banik |first=Shri Haribhakta |authorlink= |coauthors= |year=2013 |publisher=Shri Shital Chandra Pal |location= |isbn= |page=18 |pages= |url= |accessdate=}}</ref> | birth_name = লোকনাথ ঘোষাল | death_date = ১ জুন ১৮৯০<ref name="Date of Death">{{cite web|title=পঞ্জিকা ১২৯৭ বঙ্গাব্দ|url=http://www.usingha.com/sal/1297.html|work=usingha.com|access-date=6 January 2022}}</ref> (বয়স ১৬০)<ref name=":0" /><ref>জয়নাল হোসেন কৰ্তৃক লিখিত "ৰাজা ভাওয়াল সন্ন্যাসী ও ভাওয়াল পৰগনা গ্ৰন্থ।" </ref><ref>[http://www.usingha.com/sal/1297.html|১৮৯০ খ্ৰিষ্টাব্দেৰ গ্ৰেগোৰিয়ান ও বাংলা বৰ্ষপঞ্জী]{{Dead link|date=নৱেম্বৰ ২০২২ |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> | death_place = বাৰদী, [[ঢাকা]], [[বংগ|বাংলাদেশ]], [[ব্ৰিটিছ ৰাজ|ব্ৰিটিছ ভাৰত]] | nationality = | guru =ভগৱান গাংগুলী | disciple = | photography = Razendrabarayan Roy Chowdhury, King of Bhawal Estate | honours = | founder = | Literary works = | influenced = | quote =১. "ৰণে, বনে, জলে, জঙ্গলে যখনই বিপদে পড়বি, আমাকে স্মৰণ কৰবি, আমিই ৰক্ষা কৰবো।" ২. "আমাৰ বিনাশ নেই, শ্ৰাদ্ধও নেই, আমি নিত্য পদাৰ্থ। অৰ্থাৎ এই ‘আমি’ হলাম গীতায় বৰ্ণিত ‘পৰমাত্মা’।" ৩. "দেখ-অৰ্থ উপাৰ্জন কৰা, তা ৰক্ষা কৰা, আৰ তা ব্যয় কৰবাৰ সময় বিষয় দুঃখ ভোগ কৰতে হয়। অৰ্থ সকল অবস্থাতেই মানুষকে কষ্ট দেয়। তাই অৰ্থ ব্যয় হলে বা চুৰি হলে তাৰ জন্যে চিন্তা কৰে কোন লাভই হয় না।" ৪. "গৰজ কৰবি, কিন্তু আহাম্মক (নিৰ্বোধ) হবি না। ক্ৰোধ কৰিব কিন্তু ক্ৰোধান্ধ হবি না।" ৫. "আমাৰ চৰণ ধৰিস না, আচৰণ ধৰ।" ৬. "যৎ তে কল্যাণৰূপং তৎ তে পশ্যামি॥" ৭. "প্ৰতিদিন কাৰ্যসিদ্ধি সমাপ্ত কৰাৰ পৰ ঘুমোতে যাওয়াৰ আগে ভেবে নিবি সাৰাদিন কি কি কৰেছিস। কোনটা ভালো কাজ, কোনটা খাৰাপ কাজ- তাৰ হিসাব কৰবি। যদি এসব খাৰাপ কাজ ছেড়ে দিস,তাহলে দেখবি তুই পাপ কাজ থেকে মুক্তি পেয়ে যাবি।" [তথ্যসূত্ৰ: বাৰদী আশ্ৰম এবং ধৰ্মসংক্ৰান্ত গ্ৰন্থ] | signature = | footnotes = }} '''লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰী''' (জন্ম: ১৭৩০<ref>{{cite web|title=পঞ্জিকা ১১৩৭ বঙ্গাব্দ|url=http://www.usingha.com/sal/1137.html|work=usingha.com|access-date=6 January 2022}}</ref> - মৃত্যু: ১৮৯০<ref name="Date of Death">{{cite web|title=পঞ্জিকা ১২৯৭ বঙ্গাব্দ|url=http://www.usingha.com/sal/1297.html|work=usingha.com|access-date=6 January 2022}}</ref>) আছিল এগৰাকী [[হিন্দু ধৰ্ম|হিন্দু]] সিদ্ধপুৰুষ। তেওঁক '''বাবা লোকনাথ''' নামেৰেও জনা যায়। হিন্দু ধৰ্মাৱলম্বীসকলৰ মাজত লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰী এক পূজনীয় ব্যক্তিত্ব। তেওঁ দেহত্যাগৰ আগলৈকে [[বাংলাদেশ]]ৰ নাৰায়ণগঞ্জৰ সোণাৰগাঁৱৰ বাৰদী আশ্ৰমত থাকিছিল। নাৰায়ণগঞ্জ জিলাৰ সোণাৰগাঁও উপজিলাৰ বাৰদীত অৱস্থিত বাবা লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰী আশ্ৰম হিন্দুসকলৰ এটি গুৰুত্বপূৰ্ণ তীৰ্থভূমি। বিশেষকৈ [[বাঙালী হিন্দু]]সকলৰ বাবে ই এক জনপ্ৰিয় তীৰ্থস্থান।<ref name=":0">[[s:চিত্ৰ:সিদ্ধজীবনী - ব্ৰহ্মানন্দ ভাৰতী.pdf|সিদ্ধজীবনী]] - [[ব্ৰহ্মানন্দ ভাৰতী]], ১৯৫৭, কলকাতা।</ref><ref name="এনটিভি বিডি">{{Cite web|language=bn|title=লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰীৰ আশ্ৰমে একদিন|url=https://www.ntvbd.com/travel/199223/লোকনাথ-ব্ৰহ্মচাৰীৰ-আশ্ৰমে-একদিন|access-date=১১ জুন ২০২০|website=এনটিভি বিডি}}</ref> == শৈশৱ == ১৭৩০ খ্ৰীষ্টাব্দৰ ৩১ [[আগষ্ট]]<ref name="Date of Birth" /> (১৪ [[ভাদ]], ১১৩৭ বঙ্গাব্দ) তাৰিখে, ভগৱান [[শ্ৰীকৃষ্ণ|শ্ৰীকৃষ্ণৰ]] জন্মতিথি অৰ্থাৎ [[জন্মাষ্টমী]]ৰ দিনা [[কলিকতা]]ৰ পৰা কিছু দূৰৈত বৰ্তমানৰ উত্তৰ চব্বিশ পৰগণা জিলাৰ কচুয়া গাঁৱত (কচুয়াধাম নামেৰে পৰিচিত) এটি ব্ৰাহ্মণ পৰিয়ালত বাবা লোকনাথে জন্মগ্ৰহণ কৰে।<ref name="kachua"></ref><ref name="banik"></ref> (লোকনাথৰ জন্মস্থানক লৈ তেওঁৰ শিষ্যসকলৰ মাজতো মতভেদ আছে। নিত্যগোপাল সাহাই এই বিষয়ে উচ্চ ন্যায়ালয়ত গোচৰ তৰে আৰু ৰায় অনুসৰি তেওঁৰ জন্মস্থান কচুয়া বুলি চিহ্নিত হয়। ) তেওঁৰ পিতৃৰ নাম আছিল ৰামনাৰায়ণ ঘোষাল আৰু মাতৃৰ নাম আছিল শ্ৰীমতী কমলা দেৱী। তেওঁ পিতৃ-মাতৃৰ চতুৰ্থ পুত্ৰ আছিল।<ref name=":0" /> তেওঁৰ পিতৃ ৰামনাৰায়ণ ঘোষাল আছিল এগৰাকী ধৰ্মপৰায়ণ ব্যক্তি আৰু গুপ্তসাধক। তেওঁৰ ইচ্ছা আছিল এগৰাকী সন্তানক ব্ৰহ্মচাৰী বনোৱা। কিন্তু মাতৃস্নেহত আচ্ছন্ন মাকে তেওঁৰ পুত্ৰসকলক ব্ৰহ্মচাৰী হোৱাৰ সম্মতি দিব নিবিচাৰিছিল। অৱশেষত, যেতিয়া চতুৰ্থ সন্তান লোকনাথৰ জন্ম হৈছিল, তেতিয়া তেওঁৰ মাতৃ কমলা দেৱীয়ে নিজে ব্ৰহ্মচাৰী হʼবলৈ সম্মতি দিয়ে।<ref name=":0" /> ইয়াৰ পিছত ৰামনাৰায়ণে, আচাৰ্য গাংগুলী (ভগৱান চন্দ্ৰ গংগোপাধ্যায়)ক লোকনাথৰ আচাৰ্য ৰূপে ‍উপনয়ন সংস্কাৰ কৰোৱাই আধ্যাত্মিক জীৱনৰ দায়িত্ব লʼবলৈ অনুৰোধ কৰে। আচাৰ্য গাংগুলী আছিল পৰম নিষ্ঠাৱান আৰু সৰ্বশাস্ত্ৰত সুপণ্ডিত গৃহী সন্ন্যাসী। তেওঁ চৌৰাশীচাকলা গাঁৱৰ ওচৰত স্থিত কাঁকড়া গাঁৱত বসবাস কৰিছিল। সেই সময়ত গাঁওখনক কচুয়া নামেৰে জনা গৈছিল। উপনয়নৰ বাবে লোকনাথে আচাৰ্য গাংগুলীৰ শিষ্যত্ব লাভ কৰে। লগতে তেওঁৰ প্ৰিয় সখা বেণীমাধৱ চক্ৰৱৰ্তীয়েও ভগৱান গাংগুলীৰ শিষ্যত্ব লাভ কৰে। তেতিয়া লোকনাথ আৰু তেওঁৰ সখা বেণীমাধৱৰ বয়স আছিল ১১ বছৰ আৰু আচাৰ্য গাংগুলীৰ বয়স আছিল ৬০ বছৰ। ইয়াৰ পিছত আচাৰ্য গাংগুলীৰ সৈতে এই বালক দুগৰাকীয়ে বেদোক্ত বিধিমতে নৈষ্ঠিক-ব্ৰহ্মচাৰী হৈ গৃহস্থাশ্ৰম ত্যাগ কৰে।<ref name=":0" /> == সিদ্ধিলাভ == গৃহ ত্যাগৰ পিছত ১১৪৮ চনত আচাৰ্য গাংগুলীয়ে তেওঁলোকক কালীঘাটৰ শক্তিপীঠলৈ লৈ আহে। একাৱন্ন পীঠৰ অন্যতম এই মহাপীঠ কালীঘাট। তেতিয়া কালীঘাট আছিল ঘন অৰণ্যৰে বেষ্টিত অঞ্চল। কালীঘাটলৈ অহাৰ পিছত, বাল্য ব্ৰহ্মচাৰীদ্বয়ে আচাৰ্যক সাধন-ভজন শিকাবলৈ কৈছিল। তেওঁলোকে কালীঘাটৰ পৰা সাধন-ভজন শিকিবলৈ এটি নিৰ্জন ঠাইলৈ ৰাওনা হৈছিল। নিৰ্জন স্থানলৈ আহি শিষ্যদ্বয়ে কঠোৰ সংযম পালন কৰে আৰু দীৰ্ঘ ৩০-৪০ বছৰ নক্ত-ব্ৰত (দিনত অনাহাৰে থাকি ৰাতি আহাৰ গ্ৰহণ) পালন কৰে। ইয়াৰ পিছত একান্তৰা-ব্ৰত (এদিন উপবাসৰ পিছৰ দিনা আহাৰ গ্ৰহণ), ত্ৰিৰাত্ৰি, পঞ্চহ, নৱৰাত্ৰি ব্ৰত পালন কৰে। আচাৰ্য গাংগুলীয়ে তেওঁলোকক ধ্যান আৰু যোগৰ শিক্ষা দিয়ে। ইয়াৰ পিছত সিদ্ধিলাভৰ বাবে তেওঁলোক [[হিমালয়]]ৰ বৰফাবৃত এক নিৰ্জন স্থানলৈ যায়। পঞ্চাশ বছৰৰো অধিক সময় কঠোৰ তপস্যা কৰি লোকনাথে সমাধিৰ সৰ্বোচ্চ শিখৰত উপনীত হয় আৰু পৰমতত্ত্ব লাভ কৰে। তেতিয়া তেওঁৰ বয়স ৯০ বছৰ আছিল।<ref name=":0" /> == ভ্ৰমণ == ==== মক্কালৈ যাত্ৰা ==== শিষ্যসকলে সিদ্ধি লাভ কৰাৰ পিছত, ভগৱান গাংগুলীয়ে তেওঁলোকৰ সৈতে [[মক্কা]] ভ্ৰমণ কৰিব বিচাৰিছিল। তেওঁলোকে খোজকাঢ়িয়েই মক্কাৰ উদ্দেশ্যে যাত্ৰা আৰম্ভ কৰে। প্ৰথমে তেওঁলোক কাবুলত উপস্থিত হয়। তাত তেওঁলোকে 'মোল্লা সাদি' নামৰ এজন ধাৰ্মিক মুছলমানক লগ পাইছিল। তেওঁৰ লগত [[কোৰআন]] আৰু [[ইছলাম]] ধৰ্মৰ বিষয়ে বহুতো আলোচনা হৈছিল। ইয়াত লোকনাথে কোৰআন অধ্যয়ন কৰিছিল। তেওঁলোকে উপলব্ধি কৰিছিল যে বাহ্যিক আচৰণৰ বাহিৰে দুয়োটা ধৰ্মৰ মাজত কোনো পাৰ্থক্য নাই। কাবুলৰ পিছত তেওঁলোক [[মদিনা]]লৈ আহিছিল। ইয়াতো, [[বেদ]] আৰু [[কোৰআন]]ৰ বিষয়ে তেওঁলোকৰ সৈতে আলোচনা কৰা হৈছিল। তাৰ পৰা তেওঁলোকে মক্কালৈ যাত্ৰা কৰিছিল। বাটত 'আব্দুল গফুৰ' নামৰ এজন ৪০০ বছৰীয়া উচ্চ পদস্থ মুছলমান ফকীৰক চাবলৈ তেওঁৰ বাসগৃহলৈ গৈছিল। তেওঁ সদায় নীৰৱ আৰু সমাধিৰ অৱস্থাত থাকিছিল। সিদ্ধপুৰুষ লোকনাথক দেখি তেওঁ নিজৰ সমাধি ভাঙি তেওঁক সাৱটি ধৰিছিল। তাৰ পিছত তেওঁলোকে দুৰ্গম পথ এটি অতিক্ৰম কৰি মক্কা পাইছিল।<ref name=":0" /> ==== কাশীধামলৈ যাত্ৰা ==== কিছুদিন মক্কাত থকাৰ পিছত তেওঁলোকে বাৰাণসীৰ কাশীধামলৈ ৰাওনা হয়। তাতেই মহাযোগী ত্ৰৈলঙ্গস্বামীৰ কুটিৰ অৱস্থিত। গাংগুলীয়ে তেওঁৰ দুই শিষ্যৰ সকলো দায়িত্ব ত্ৰৈলঙ্গস্বামীক হস্তান্তৰ কৰিছিল আৰু [[গঙ্গা]]ৰ পাৰত ধ্যানমগ্ন অৱস্থাতেই বিদায় লৈছিল। ত্ৰৈলঙ্গস্বামীৰ প্ৰকৃত নাম আছিল পণ্ডিত হিতলাল মিশ্ৰ। তাত তেওঁলোকে কিছু সময়ৰ বাবে স্বামীজীৰ সৈতে যোগ-অধ্যয়ন কৰিছিল আৰু যাত্ৰালৈ গৈছিল।<ref name=":0" /> ==== বিশ্ব ভ্ৰমণ ==== ভ্ৰমণৰ উদ্দেশ্যে তেওঁলোকে ভাৰতৰ পশ্চিমে [[আফগানিস্তান]], আৰৱ, [[ইজৰাইল]], পাৰস্য, [[ইউৰোপ]] আদিৰ মাজেৰে [[আটলাণ্টিক মহাসাগৰ]]ৰ উপকূললৈকে যাত্ৰা কৰিছিল। তাৰ পিছত তেওঁলোক ভাৰতলৈ উভতি আহিছিল আৰু পুনৰ উত্তৰদিশে গৈছিল। বৰফাচ্ছন্ন [[সুমেৰু|সুমেৰু অঞ্চল]]লৈ যোৱাৰ পূৰ্ব প্ৰস্তুতি উপলক্ষে শীতপ্ৰধান অঞ্চল হিচাপে তেওঁলোক [[বদ্ৰীনাথ মন্দিৰ|বদ্ৰীনাথ শ্ৰীমন্দিৰ আশ্ৰম]]ত থাকিছিল। তাৰ পৰাই তেওঁলোকে আধুনিক পৰিজ্ঞাত সীমা অতিক্ৰম কৰি উত্তৰে বহুদূৰলৈ গুচি গৈছিল। খোজ কাঢ়িয়েই তেওঁলোক [[চাইবেৰিয়া]]লৈ যায়। সূৰ্য্যোদয় নোহোৱাৰ বাবে সময় নিৰ্ধাৰণ কৰিব পৰা নগʼল; কিন্তু তেওঁলোকে বাটত ২০ বাৰ বৰফ পৰা আৰু গলি যোৱা দেখিছিল। কেইটামান বৰফৰ স্তম্ভৰ কাষলৈ আহি তেওঁলোকে তেওঁলোকৰ যাত্ৰা সমাপ্ত কৰিছিল। ইয়াৰ পিছত পূব দিশলৈ আগবাঢ়ি গৈ তেওঁ [[চীন]] দেশত উপস্থিত হয়। তাৰ পৰা ত্ৰৈলঙ্গস্বামীয়ে উদয়চলালৈ যোৱা পথত ৰাওনা হ’ল। লোকেনাথ আৰু বেণীমাধব তিব্বত আৰু বদ্ৰীনাথ পাহাৰত থাকিল। তাৰ পাছত বেণীমাধব [[কামৰূপ ৰাজ্য|কামাখ্যা]]লৈ ৰাওনা হ’ল আৰু লোকনাথে চন্দ্ৰনাথ পৰ্বতৰ গাতে লাগি থকা হাবিখনৰ মাজেৰে খোজ কাঢ়ি গ’ল।<ref name=":0" /> == বাৰদীত থকা সময়ছোৱা == অৰণ্যৰ মাজেৰে যাত্ৰা কৰোঁতে, হঠাতে অৰণ্যত অগ্নিকাণ্ড সংঘটিত হয়। তেওঁ লক্ষ্য কৰিলে যে গছৰ তলত এগৰাকী জটাজুটধাৰী সন্ন্যাসী ধ্যানমগ্ন অৱস্থাত আছে। তেওঁ যোগ শক্তিৰে লোকনাথক নিৰাপদ স্থানলৈ লৈ আহিছিল। তেওঁ আছিল বিজয়কৃষ্ণ গোস্বামী। ইয়াৰ পিছত লোকনাথ তেতিয়াৰ [[ত্ৰিপুৰা]] জিলাৰ দাউদকান্দি গাঁৱলৈ আহে। বাৰদী গাঁৱৰ ডেংগু কৰ্মকাৰ নামৰ এজন ব্যক্তি তেতিয়া ফৌজদাৰী গোচৰত অভিযুক্ত হৈ দাউদকান্দিত আছিল। বিচলিত ডেংগু কৰ্মকাৰে লোকেনাথক দেখি সকলো কথা বিৱৰি ক'লে। তেতিয়া লোকনাথে তেওঁক নিৰ্ভয়ে থাকিবলৈ কৈছিল। পিছদিনা, ন্যায়াধীশে ডেংগুক নিৰ্দোষী সাব্যস্ত কৰে। ডেংগুৱে লোকনাথক নিজৰ ঘৰলৈ লৈ যায়। ডেংগুৰ মৃত্যুৰ পিছত বাৰদীৰ জমিদাৰে তেওঁক জমিদাৰ গৃহলৈ লৈ যায়। জমিদাৰে তেওঁক ‘ছাৱাল বাঘিনী’ নদীৰ পাৰত এটি নিৰ্জন শ্মশানত আশ্ৰম পাতি দিছিল। সুদীৰ্ঘ ছাব্বিশ বছৰ কাল তেওঁ তাত আছিল। তেতিয়াৰ পৰাই লোকনাথ “বাৰদী’ৰ ব্ৰহ্মচাৰী” নামেৰে পৰিচিত হৈছিল।<ref name=":0" /> == মহাপ্ৰয়াণ == বৰদীত থকা সময়ছোৱাত ভক্তসকলে কৃপা লভিবলৈ তেওঁৰ ওচৰলৈ আহিছিল। এদিন এজন ভক্তই তেওঁৰ পুত্ৰৰ দুৰাৰোগ্য যক্ষ্মা ৰোগৰ আৰোগ্য কামনাৰে তেওঁৰ ওচৰলৈ আহিছিল। লোকনাথে বুজি পালে যে পুত্ৰৰ আয়ুস শেষ হৈ আহিছে। তথাপিও, ভক্তক কৃপা কৰি তেওঁ নিজ শৰীৰত যক্ষ্মা ৰোগ গ্ৰহণ কৰিছিল। যদিও পুত্ৰ লাহে লাহে এই ৰোগৰ পৰা আৰোগ্য হৈছিল, কেইদিনমানৰ ভিতৰতে তেওঁৰ মৃত্যু হয়। কিন্তু লোকনাথৰ শৰীৰত যক্ষ্মা ৰোগ বাঢ়ি গৈ আছিল। তাৰ পিছত জেঠ মাহৰ ১৯ তাৰিখে তেওঁ মৃত্যুৰ কথা ঘোষণা কৰে। এই খবৰ পোৱাৰ পিছত, ভাৰাক্ৰান্ত আৰু অশ্ৰুসিক্ত ভক্তসকলে দলবদ্ধভাৱে বাৰদীৰ আশ্ৰমলৈ আহিবলৈ আৰম্ভ কৰে। তাত তেওঁ সকলোকে প্ৰসাদ লʼবলৈ কৈছিল।<ref name=":0" /> তাৰ পিছত, ১৯ [[জেঠ]], ১২৯৭ বঙ্গাব্দ (১ জুন, ১৮৯০ খ্ৰীষ্টাব্দ)ত<ref name="Date of Death" /> এটি ৰʼদঘাই দিনত পুৱা ১১:৪৫ বজাত, তেওঁ বাংলাদেশৰ নাৰায়ণগঞ্জৰ সোণাৰগাঁৱৰ বাৰদী আশ্ৰমত মহাসমাধিত মগ্ন হয়। তেতিয়া তেওঁৰ বয়স আছিল ১৬০ বছৰ।<ref name=":0" /> == জন্মস্থানক লৈ বিতৰ্ক == বাবা লোকনাথৰ উৎপত্তিস্থল অৰ্থাৎ জন্মস্থান ৰহস্যৰে আবৃত। ১৮৮৫ চনৰ ৮ এপ্ৰিল তাৰিখে, টি. নেইলৰ, সহকাৰীৰ ওচৰত এটি আচল ডিক্ৰি (১৯৩৫ চনৰ ৮২ নং) লোৱা হৈছিল। ১৮৭২ চনৰ "প্ৰভিশ্যন এক্ট এক্স"-ৰ অধীনত নাৰায়ণগঞ্জৰ মেজিষ্ট্ৰেট যʼত দৃশ্যত বাবা লোকনাথে একেই কথা কৈছিল <ref name="kachua4">{{Cite book|last=Basak|first=Tushar Kanti|title=কচুয়া: লোকনাথ-গঙ্গাৰ ত্ৰিবেনী সঙ্গম|publisher=Lokenath Mission, Kachua|year=2023|pages=11-13}}</ref>: <blockquote>"My name is Lokenath Brahmachari. My father's name is Ram Narain Ghosal. I am by caste Brahman. My home is at Mouza Chakla, Thana zilla Barasat. I reside at present in Mouza Baradi. Thana Narainganj, Zilla Dacca, where I am preist." "মোৰ নাম লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰী। মোৰ পিতৃৰ নাম ৰাম নাৰায়ণ ঘোষাল। মই ব্ৰাহ্মণ জাতিৰ অন্তৰ্গত। মোৰ ঘৰ মৌজা চাকলা, থানা জিলা বাৰাসতত অৱস্থিত। বৰ্তমান মই মৌজা বাৰদীত থাকোঁ। থানা নাৰায়ণগঞ্জ, জিলা ঢাকা, যʼত মই এগৰাকী পুৰোহিত।" </blockquote> তুষাৰ কান্তি বসাকৰ গ্ৰন্থ "কচুয়া: লোকনাথ-গঙ্গাৰ ত্ৰিবেনী সংগম"-ত তেওঁ উল্লেখ কৰিছে <ref name="kachua2">{{Cite book|last=Basak|first=Tushar Kanti|title=কচুয়া: লোকনাথ-গঙ্গাৰ ত্ৰিবেনী সঙ্গম|publisher=Lokenath Mission, Kachua|year=2023|pages=11-14}}</ref>, ১৮৮৫ চনত "...জিলা বাৰাসত" উল্লেখ কৰা সম্ভৱ নহয় যʼত (তেওঁৰ মতে) বাৰাসত জিলা ১৮৩৪-১৮৬২ চনৰ ভিতৰত বিদ্যমান আছিল (তেওঁ উল্লেখ কৰিছে<ref name="biswakosh">{{Cite book|last=Basu|first=Nagendranath Kanti|title=বিশ্বকোষ - খণ্ড ১২|publisher=West Bengal Public Library Network|year=1901|pages=756}}</ref>)। ১৮৬১ চনত, যৌথ মেজিষ্ট্ৰেচি বিলুপ্ত কৰা হয় আৰু "বাৰাসাত জিলা" চব্বিশ পৰগনা জিলাৰ এটি মহকুমালৈ পৰিণত হয়।<ref name="barasat">{{cite web |url=https://www.barasatmunicipality.org/about-barasat-city#:~:text=At%20present%20it%20is%20the,Municipality%20became%20an%20autonomous%20body. |title= About Barasat city |author=Barasat Municipality |website= Barasat Minicipality |publisher= Adenis Infotech}}</ref> তেওঁ আৰু উল্লেখ কৰিছে যে লোকনাথে নকʼলেহেঁতেন যে তেওঁৰ পিতৃৰ নাম "ৰাম নাৰায়ণ ঘোষাল" কিয়নো তেওঁৰ পিতৃৰ আচল নাম আছিল "ৰাম কানাই ঘোষাল।" <ref name="kachua3">{{Cite book|last=Basak|first=Tushar Kanti|title=কচুয়া: লোকনাথ-গঙ্গাৰ ত্ৰিবেনী সঙ্গম|publisher=Lokenath Mission, Kachua|year=2023|pages=14}}</ref> এনে ধৰণৰ বিসংগতিৰ বাবে বসাকে তেওঁৰ গ্ৰন্থখনত উল্লেখ কৰিছে যে,’ লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰীৰ জন্মস্থান হʼব লাগে ‘কচুয়াধাম। লেখিকা জিতবতী দাসে তেওঁৰ গ্ৰন্থ - "বিশুদ্ধ প্ৰেম"-ত উল্লেখ কৰিছে: যে <ref name="prem">{{Cite book|last=Das|first=Jitavati |title=Visuddha Prema|publisher=Notion Press|year=2023|isbn=9798888839744}}</ref> "...শ্ৰী লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰী অবিভক্ত বংগ দেশৰ কচুয়া (বৰ্তমানৰ ভাৰতৰ পশ্চিমবংগত) নামৰ এখন গাঁৱত জন্মগ্ৰহণ কৰিছিল।" বাৰদীৰ গোঁসাই: শ্ৰীশ্ৰী লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰী গ্ৰন্থত লেখকে উল্লেখ কৰিছে যে, লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰীয়ে ১১৩৭ চনত (বাংলা বৰ্ষপঞ্জী অনুসৰি) কাঁকড়া-কচুয়াত জন্মগ্ৰহণ কৰিছিল।<ref name="banik"></ref> লোকনাথ মিছনৰ ২০১১ গ্ৰন্থৰ স্বামীবাগ ৰোড শাখাত: শ্ৰদ্ধাঞ্জলি ১২১তম তিতিন দিৱস, বিষ্ণুপদ ভৌমিকেও উল্লেখ কৰে যে লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰীয়ে ১৭৩০ চনত কচুয়াত জন্মগ্ৰহণ কৰিছিল <ref name="tomo">{{Cite book|last=Bhowmick|first=Bishnupada|title=প্ৰাণেৰ ঠাকুৰ বাবা লোকনাথেৰ মহাপ্ৰয়াণ শ্বৰোণে - শ্ৰদ্ধাঞ্জলি ১২১তম তিৰোধন দিবস|publisher=স্বামীবাগ ৰোড Branch|year=2011|pages=30}}</ref>। == উদ্ধৃতি == * "ৰণে-বনে-জলে-জঙ্গলে যখনই বিপদে পড়িবে, আমাকে স্মৰণ কৰিও, আমিই ৰক্ষা কৰিব।" <ref>{{cite web|url=http://bani.com.bd/595/2725/|title=বাণী চিৰন্তণী|access-date=১৭ আগষ্ট ২০১৬|archivedate=১৩ অক্টোবৰ ২০১৬|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161013223116/http://bani.com.bd/595/2725/|urlstatus=dead}}</ref> * "বাক্যবাণ, বন্ধুবিচ্ছেদবাণ ও বিত্তবিচ্ছেদবাণ; এই তিনটি বাণকে সহ্য কৰিতে পাৰিলে মৃত্যুকেও হটাইয়া দেওয়া যায়"<ref>{{cite web|url=http://bani.com.bd/595/2733/|title=বাণী চিৰন্তণী|accessdate=১৭ আগষ্ট ২০১৬|archivedate=১৩ অক্টোবৰ ২০১৬|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161013184930/http://bani.com.bd/595/2733/|urlstatus=dead}}</ref> * "এ আমাৰ উপদেশেৰ স্থল নয়, আদেশেৰ স্থল"<ref>{{cite web|url=http://bani.com.bd/595/2732/|title=বাণী চিৰন্তণী|accessdate=১৭ আগষ্ট ২০১৬|archivedate=৩১ আগষ্ট ২০১৬|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160831083201/http://bani.com.bd/595/2732/|urlstatus=dead}}</ref> == লগতে চাওক == * [[বাবা লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰী আশ্ৰম]] * [[বিজয়কৃষ্ণ গোস্বামী]] * [[ত্ৰৈলঙ্গ স্বামী]] == তথ্য উৎস == {{ৰেফলিষ্ট}} == বাহ্যিক সংযোগ == * [https://web.archive.org/web/20080509055643/http://www.babalokenath.org/ www.babalokenath.org - বাবা লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰীৰ বিষয়ে এটি ৱেবচাইট] [[শ্ৰেণী:হিন্দু সন্ত]] [[শ্ৰেণী:হিন্দু ধৰ্মগুৰু]] [[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:বঙালী ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় ব্যক্তি]] ku21te0p4fvxrcq5jy08fjitu2pbdx8 514684 514460 2025-06-03T11:35:41Z 2409:4060:F:9D24:0:0:24E0:30A4 /* শৈশৱ */ বানান শুধৰণি কৰিব। 514684 wikitext text/x-wiki {{Infobox Hindu leader | name = লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰী | image = BabaBIG.jpg | image_size = 225px | caption = | birth_date = {{Birth date|1730|8|31|df=y}}<ref name="Date of Birth">[http://www.usingha.com/sal/1137.html ১৭৩০ খ্ৰিষ্টাব্দেৰ গ্ৰেগোৰিয়ান ও বাংলা বৰ্ষপঞ্জী]</ref> | birth_place = কচুয়া, [[বংগ|ভাৰত]]<ref name="kachua">{{cite book |title=কচুয়া: লোকনাথ-গঙ্গাৰ ত্ৰিবেনী সঙ্গম |last=Basak |first=Tushar Kanti |authorlink= |coauthors= |year=2023 |publisher=Lokenath Mission, Kachua |location= |isbn= |page=6 |pages= |url= |accessdate=}}</ref><ref name="banik">{{cite book |title=বাৰদীৰ গোঁসাই: শ্ৰীশ্ৰী লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰী |last=Banik |first=Shri Haribhakta |authorlink= |coauthors= |year=2013 |publisher=Shri Shital Chandra Pal |location= |isbn= |page=18 |pages= |url= |accessdate=}}</ref> | birth_name = লোকনাথ ঘোষাল | death_date = ১ জুন ১৮৯০<ref name="Date of Death">{{cite web|title=পঞ্জিকা ১২৯৭ বঙ্গাব্দ|url=http://www.usingha.com/sal/1297.html|work=usingha.com|access-date=6 January 2022}}</ref> (বয়স ১৬০)<ref name=":0" /><ref>জয়নাল হোসেন কৰ্তৃক লিখিত "ৰাজা ভাওয়াল সন্ন্যাসী ও ভাওয়াল পৰগনা গ্ৰন্থ।" </ref><ref>[http://www.usingha.com/sal/1297.html|১৮৯০ খ্ৰিষ্টাব্দেৰ গ্ৰেগোৰিয়ান ও বাংলা বৰ্ষপঞ্জী]{{Dead link|date=নৱেম্বৰ ২০২২ |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> | death_place = বাৰদী, [[ঢাকা]], [[বংগ|বাংলাদেশ]], [[ব্ৰিটিছ ৰাজ|ব্ৰিটিছ ভাৰত]] | nationality = | guru =ভগৱান গাংগুলী | disciple = | photography = Razendrabarayan Roy Chowdhury, King of Bhawal Estate | honours = | founder = | Literary works = | influenced = | quote =১. "ৰণে, বনে, জলে, জঙ্গলে যখনই বিপদে পড়বি, আমাকে স্মৰণ কৰবি, আমিই ৰক্ষা কৰবো।" ২. "আমাৰ বিনাশ নেই, শ্ৰাদ্ধও নেই, আমি নিত্য পদাৰ্থ। অৰ্থাৎ এই ‘আমি’ হলাম গীতায় বৰ্ণিত ‘পৰমাত্মা’।" ৩. "দেখ-অৰ্থ উপাৰ্জন কৰা, তা ৰক্ষা কৰা, আৰ তা ব্যয় কৰবাৰ সময় বিষয় দুঃখ ভোগ কৰতে হয়। অৰ্থ সকল অবস্থাতেই মানুষকে কষ্ট দেয়। তাই অৰ্থ ব্যয় হলে বা চুৰি হলে তাৰ জন্যে চিন্তা কৰে কোন লাভই হয় না।" ৪. "গৰজ কৰবি, কিন্তু আহাম্মক (নিৰ্বোধ) হবি না। ক্ৰোধ কৰিব কিন্তু ক্ৰোধান্ধ হবি না।" ৫. "আমাৰ চৰণ ধৰিস না, আচৰণ ধৰ।" ৬. "যৎ তে কল্যাণৰূপং তৎ তে পশ্যামি॥" ৭. "প্ৰতিদিন কাৰ্যসিদ্ধি সমাপ্ত কৰাৰ পৰ ঘুমোতে যাওয়াৰ আগে ভেবে নিবি সাৰাদিন কি কি কৰেছিস। কোনটা ভালো কাজ, কোনটা খাৰাপ কাজ- তাৰ হিসাব কৰবি। যদি এসব খাৰাপ কাজ ছেড়ে দিস,তাহলে দেখবি তুই পাপ কাজ থেকে মুক্তি পেয়ে যাবি।" [তথ্যসূত্ৰ: বাৰদী আশ্ৰম এবং ধৰ্মসংক্ৰান্ত গ্ৰন্থ] | signature = | footnotes = }} '''লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰী''' (জন্ম: ১৭৩০<ref>{{cite web|title=পঞ্জিকা ১১৩৭ বঙ্গাব্দ|url=http://www.usingha.com/sal/1137.html|work=usingha.com|access-date=6 January 2022}}</ref> - মৃত্যু: ১৮৯০<ref name="Date of Death">{{cite web|title=পঞ্জিকা ১২৯৭ বঙ্গাব্দ|url=http://www.usingha.com/sal/1297.html|work=usingha.com|access-date=6 January 2022}}</ref>) আছিল এগৰাকী [[হিন্দু ধৰ্ম|হিন্দু]] সিদ্ধপুৰুষ। তেওঁক '''বাবা লোকনাথ''' নামেৰেও জনা যায়। হিন্দু ধৰ্মাৱলম্বীসকলৰ মাজত লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰী এক পূজনীয় ব্যক্তিত্ব। তেওঁ দেহত্যাগৰ আগলৈকে [[বাংলাদেশ]]ৰ নাৰায়ণগঞ্জৰ সোণাৰগাঁৱৰ বাৰদী আশ্ৰমত থাকিছিল। নাৰায়ণগঞ্জ জিলাৰ সোণাৰগাঁও উপজিলাৰ বাৰদীত অৱস্থিত বাবা লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰী আশ্ৰম হিন্দুসকলৰ এটি গুৰুত্বপূৰ্ণ তীৰ্থভূমি। বিশেষকৈ [[বাঙালী হিন্দু]]সকলৰ বাবে ই এক জনপ্ৰিয় তীৰ্থস্থান।<ref name=":0">[[s:চিত্ৰ:সিদ্ধজীবনী - ব্ৰহ্মানন্দ ভাৰতী.pdf|সিদ্ধজীবনী]] - [[ব্ৰহ্মানন্দ ভাৰতী]], ১৯৫৭, কলকাতা।</ref><ref name="এনটিভি বিডি">{{Cite web|language=bn|title=লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰীৰ আশ্ৰমে একদিন|url=https://www.ntvbd.com/travel/199223/লোকনাথ-ব্ৰহ্মচাৰীৰ-আশ্ৰমে-একদিন|access-date=১১ জুন ২০২০|website=এনটিভি বিডি}}</ref> == শৈশৱ == ১৭৩০ খ্ৰীষ্টাব্দৰ ৩১ [[আগষ্ট]]<ref name="Date of Birth" /> (১৮ [[ভাদ]], ১১৩৭ বঙ্গাব্দ) তাৰিখে, ভগৱান [[শ্ৰীকৃষ্ণ|শ্ৰীকৃষ্ণৰ]] জন্মতিথি অৰ্থাৎ [[জন্মাষ্টমী]]ৰ দিনা [[কলিকতা]]ৰ পৰা কিছু দূৰৈত বৰ্তমানৰ উত্তৰ চব্বিশ পৰগণা জিলাৰ কচুয়া গাঁৱত (কচুয়াধাম নামেৰে পৰিচিত) এটি ব্ৰাহ্মণ পৰিয়ালত বাবা লোকনাথে জন্মগ্ৰহণ কৰে।<ref name="kachua"></ref><ref name="banik"></ref> (লোকনাথৰ জন্মস্থানক লৈ তেওঁৰ শিষ্যসকলৰ মাজতো মতভেদ আছে। নিত্যগোপাল সাহাই এই বিষয়ে উচ্চ ন্যায়ালয়ত গোচৰ তৰে আৰু ৰায় অনুসৰি তেওঁৰ জন্মস্থান কচুয়া বুলি চিহ্নিত হয়। ) তেওঁৰ পিতৃৰ নাম আছিল ৰামনাৰায়ণ ঘোষাল আৰু মাতৃৰ নাম আছিল শ্ৰীমতী কমলা দেৱী। তেওঁ পিতৃ-মাতৃৰ চতুৰ্থ পুত্ৰ আছিল।<ref name=":0" /> তেওঁৰ পিতৃ ৰামনাৰায়ণ ঘোষাল আছিল এগৰাকী ধৰ্মপৰায়ণ ব্যক্তি আৰু গুপ্তসাধক। তেওঁৰ ইচ্ছা আছিল এগৰাকী সন্তানক ব্ৰহ্মচাৰী বনোৱা। কিন্তু মাতৃস্নেহত আচ্ছন্ন মাকে তেওঁৰ পুত্ৰসকলক ব্ৰহ্মচাৰী হোৱাৰ সম্মতি দিব নিবিচাৰিছিল। অৱশেষত, যেতিয়া চতুৰ্থ সন্তান লোকনাথৰ জন্ম হৈছিল, তেতিয়া তেওঁৰ মাতৃ কমলা দেৱীয়ে নিজে ব্ৰহ্মচাৰী হʼবলৈ সম্মতি দিয়ে।<ref name=":0" /> ইয়াৰ পিছত ৰামনাৰায়ণে, আচাৰ্য গাংগুলী (ভগৱান চন্দ্ৰ গংগোপাধ্যায়)ক লোকনাথৰ আচাৰ্য ৰূপে ‍উপনয়ন সংস্কাৰ কৰোৱাই আধ্যাত্মিক জীৱনৰ দায়িত্ব লʼবলৈ অনুৰোধ কৰে। আচাৰ্য গাংগুলী আছিল পৰম নিষ্ঠাৱান আৰু সৰ্বশাস্ত্ৰত সুপণ্ডিত গৃহী সন্ন্যাসী। তেওঁ চৌৰাশীচাকলা গাঁৱৰ ওচৰত স্থিত কাঁকড়া গাঁৱত বসবাস কৰিছিল। সেই সময়ত গাঁওখনক কচুয়া নামেৰে জনা গৈছিল। উপনয়নৰ বাবে লোকনাথে আচাৰ্য গাংগুলীৰ শিষ্যত্ব লাভ কৰে। লগতে তেওঁৰ প্ৰিয় সখা বেণীমাধৱ চক্ৰৱৰ্তীয়েও ভগৱান গাংগুলীৰ শিষ্যত্ব লাভ কৰে। তেতিয়া লোকনাথ আৰু তেওঁৰ সখা বেণীমাধৱৰ বয়স আছিল ১১ বছৰ আৰু আচাৰ্য গাংগুলীৰ বয়স আছিল ৬০ বছৰ। ইয়াৰ পিছত আচাৰ্য গাংগুলীৰ সৈতে এই বালক দুগৰাকীয়ে বেদোক্ত বিধিমতে নৈষ্ঠিক-ব্ৰহ্মচাৰী হৈ গৃহস্থাশ্ৰম ত্যাগ কৰে।<ref name=":0" /> == সিদ্ধিলাভ == গৃহ ত্যাগৰ পিছত ১১৪৮ চনত আচাৰ্য গাংগুলীয়ে তেওঁলোকক কালীঘাটৰ শক্তিপীঠলৈ লৈ আহে। একাৱন্ন পীঠৰ অন্যতম এই মহাপীঠ কালীঘাট। তেতিয়া কালীঘাট আছিল ঘন অৰণ্যৰে বেষ্টিত অঞ্চল। কালীঘাটলৈ অহাৰ পিছত, বাল্য ব্ৰহ্মচাৰীদ্বয়ে আচাৰ্যক সাধন-ভজন শিকাবলৈ কৈছিল। তেওঁলোকে কালীঘাটৰ পৰা সাধন-ভজন শিকিবলৈ এটি নিৰ্জন ঠাইলৈ ৰাওনা হৈছিল। নিৰ্জন স্থানলৈ আহি শিষ্যদ্বয়ে কঠোৰ সংযম পালন কৰে আৰু দীৰ্ঘ ৩০-৪০ বছৰ নক্ত-ব্ৰত (দিনত অনাহাৰে থাকি ৰাতি আহাৰ গ্ৰহণ) পালন কৰে। ইয়াৰ পিছত একান্তৰা-ব্ৰত (এদিন উপবাসৰ পিছৰ দিনা আহাৰ গ্ৰহণ), ত্ৰিৰাত্ৰি, পঞ্চহ, নৱৰাত্ৰি ব্ৰত পালন কৰে। আচাৰ্য গাংগুলীয়ে তেওঁলোকক ধ্যান আৰু যোগৰ শিক্ষা দিয়ে। ইয়াৰ পিছত সিদ্ধিলাভৰ বাবে তেওঁলোক [[হিমালয়]]ৰ বৰফাবৃত এক নিৰ্জন স্থানলৈ যায়। পঞ্চাশ বছৰৰো অধিক সময় কঠোৰ তপস্যা কৰি লোকনাথে সমাধিৰ সৰ্বোচ্চ শিখৰত উপনীত হয় আৰু পৰমতত্ত্ব লাভ কৰে। তেতিয়া তেওঁৰ বয়স ৯০ বছৰ আছিল।<ref name=":0" /> == ভ্ৰমণ == ==== মক্কালৈ যাত্ৰা ==== শিষ্যসকলে সিদ্ধি লাভ কৰাৰ পিছত, ভগৱান গাংগুলীয়ে তেওঁলোকৰ সৈতে [[মক্কা]] ভ্ৰমণ কৰিব বিচাৰিছিল। তেওঁলোকে খোজকাঢ়িয়েই মক্কাৰ উদ্দেশ্যে যাত্ৰা আৰম্ভ কৰে। প্ৰথমে তেওঁলোক কাবুলত উপস্থিত হয়। তাত তেওঁলোকে 'মোল্লা সাদি' নামৰ এজন ধাৰ্মিক মুছলমানক লগ পাইছিল। তেওঁৰ লগত [[কোৰআন]] আৰু [[ইছলাম]] ধৰ্মৰ বিষয়ে বহুতো আলোচনা হৈছিল। ইয়াত লোকনাথে কোৰআন অধ্যয়ন কৰিছিল। তেওঁলোকে উপলব্ধি কৰিছিল যে বাহ্যিক আচৰণৰ বাহিৰে দুয়োটা ধৰ্মৰ মাজত কোনো পাৰ্থক্য নাই। কাবুলৰ পিছত তেওঁলোক [[মদিনা]]লৈ আহিছিল। ইয়াতো, [[বেদ]] আৰু [[কোৰআন]]ৰ বিষয়ে তেওঁলোকৰ সৈতে আলোচনা কৰা হৈছিল। তাৰ পৰা তেওঁলোকে মক্কালৈ যাত্ৰা কৰিছিল। বাটত 'আব্দুল গফুৰ' নামৰ এজন ৪০০ বছৰীয়া উচ্চ পদস্থ মুছলমান ফকীৰক চাবলৈ তেওঁৰ বাসগৃহলৈ গৈছিল। তেওঁ সদায় নীৰৱ আৰু সমাধিৰ অৱস্থাত থাকিছিল। সিদ্ধপুৰুষ লোকনাথক দেখি তেওঁ নিজৰ সমাধি ভাঙি তেওঁক সাৱটি ধৰিছিল। তাৰ পিছত তেওঁলোকে দুৰ্গম পথ এটি অতিক্ৰম কৰি মক্কা পাইছিল।<ref name=":0" /> ==== কাশীধামলৈ যাত্ৰা ==== কিছুদিন মক্কাত থকাৰ পিছত তেওঁলোকে বাৰাণসীৰ কাশীধামলৈ ৰাওনা হয়। তাতেই মহাযোগী ত্ৰৈলঙ্গস্বামীৰ কুটিৰ অৱস্থিত। গাংগুলীয়ে তেওঁৰ দুই শিষ্যৰ সকলো দায়িত্ব ত্ৰৈলঙ্গস্বামীক হস্তান্তৰ কৰিছিল আৰু [[গঙ্গা]]ৰ পাৰত ধ্যানমগ্ন অৱস্থাতেই বিদায় লৈছিল। ত্ৰৈলঙ্গস্বামীৰ প্ৰকৃত নাম আছিল পণ্ডিত হিতলাল মিশ্ৰ। তাত তেওঁলোকে কিছু সময়ৰ বাবে স্বামীজীৰ সৈতে যোগ-অধ্যয়ন কৰিছিল আৰু যাত্ৰালৈ গৈছিল।<ref name=":0" /> ==== বিশ্ব ভ্ৰমণ ==== ভ্ৰমণৰ উদ্দেশ্যে তেওঁলোকে ভাৰতৰ পশ্চিমে [[আফগানিস্তান]], আৰৱ, [[ইজৰাইল]], পাৰস্য, [[ইউৰোপ]] আদিৰ মাজেৰে [[আটলাণ্টিক মহাসাগৰ]]ৰ উপকূললৈকে যাত্ৰা কৰিছিল। তাৰ পিছত তেওঁলোক ভাৰতলৈ উভতি আহিছিল আৰু পুনৰ উত্তৰদিশে গৈছিল। বৰফাচ্ছন্ন [[সুমেৰু|সুমেৰু অঞ্চল]]লৈ যোৱাৰ পূৰ্ব প্ৰস্তুতি উপলক্ষে শীতপ্ৰধান অঞ্চল হিচাপে তেওঁলোক [[বদ্ৰীনাথ মন্দিৰ|বদ্ৰীনাথ শ্ৰীমন্দিৰ আশ্ৰম]]ত থাকিছিল। তাৰ পৰাই তেওঁলোকে আধুনিক পৰিজ্ঞাত সীমা অতিক্ৰম কৰি উত্তৰে বহুদূৰলৈ গুচি গৈছিল। খোজ কাঢ়িয়েই তেওঁলোক [[চাইবেৰিয়া]]লৈ যায়। সূৰ্য্যোদয় নোহোৱাৰ বাবে সময় নিৰ্ধাৰণ কৰিব পৰা নগʼল; কিন্তু তেওঁলোকে বাটত ২০ বাৰ বৰফ পৰা আৰু গলি যোৱা দেখিছিল। কেইটামান বৰফৰ স্তম্ভৰ কাষলৈ আহি তেওঁলোকে তেওঁলোকৰ যাত্ৰা সমাপ্ত কৰিছিল। ইয়াৰ পিছত পূব দিশলৈ আগবাঢ়ি গৈ তেওঁ [[চীন]] দেশত উপস্থিত হয়। তাৰ পৰা ত্ৰৈলঙ্গস্বামীয়ে উদয়চলালৈ যোৱা পথত ৰাওনা হ’ল। লোকেনাথ আৰু বেণীমাধব তিব্বত আৰু বদ্ৰীনাথ পাহাৰত থাকিল। তাৰ পাছত বেণীমাধব [[কামৰূপ ৰাজ্য|কামাখ্যা]]লৈ ৰাওনা হ’ল আৰু লোকনাথে চন্দ্ৰনাথ পৰ্বতৰ গাতে লাগি থকা হাবিখনৰ মাজেৰে খোজ কাঢ়ি গ’ল।<ref name=":0" /> == বাৰদীত থকা সময়ছোৱা == অৰণ্যৰ মাজেৰে যাত্ৰা কৰোঁতে, হঠাতে অৰণ্যত অগ্নিকাণ্ড সংঘটিত হয়। তেওঁ লক্ষ্য কৰিলে যে গছৰ তলত এগৰাকী জটাজুটধাৰী সন্ন্যাসী ধ্যানমগ্ন অৱস্থাত আছে। তেওঁ যোগ শক্তিৰে লোকনাথক নিৰাপদ স্থানলৈ লৈ আহিছিল। তেওঁ আছিল বিজয়কৃষ্ণ গোস্বামী। ইয়াৰ পিছত লোকনাথ তেতিয়াৰ [[ত্ৰিপুৰা]] জিলাৰ দাউদকান্দি গাঁৱলৈ আহে। বাৰদী গাঁৱৰ ডেংগু কৰ্মকাৰ নামৰ এজন ব্যক্তি তেতিয়া ফৌজদাৰী গোচৰত অভিযুক্ত হৈ দাউদকান্দিত আছিল। বিচলিত ডেংগু কৰ্মকাৰে লোকেনাথক দেখি সকলো কথা বিৱৰি ক'লে। তেতিয়া লোকনাথে তেওঁক নিৰ্ভয়ে থাকিবলৈ কৈছিল। পিছদিনা, ন্যায়াধীশে ডেংগুক নিৰ্দোষী সাব্যস্ত কৰে। ডেংগুৱে লোকনাথক নিজৰ ঘৰলৈ লৈ যায়। ডেংগুৰ মৃত্যুৰ পিছত বাৰদীৰ জমিদাৰে তেওঁক জমিদাৰ গৃহলৈ লৈ যায়। জমিদাৰে তেওঁক ‘ছাৱাল বাঘিনী’ নদীৰ পাৰত এটি নিৰ্জন শ্মশানত আশ্ৰম পাতি দিছিল। সুদীৰ্ঘ ছাব্বিশ বছৰ কাল তেওঁ তাত আছিল। তেতিয়াৰ পৰাই লোকনাথ “বাৰদী’ৰ ব্ৰহ্মচাৰী” নামেৰে পৰিচিত হৈছিল।<ref name=":0" /> == মহাপ্ৰয়াণ == বৰদীত থকা সময়ছোৱাত ভক্তসকলে কৃপা লভিবলৈ তেওঁৰ ওচৰলৈ আহিছিল। এদিন এজন ভক্তই তেওঁৰ পুত্ৰৰ দুৰাৰোগ্য যক্ষ্মা ৰোগৰ আৰোগ্য কামনাৰে তেওঁৰ ওচৰলৈ আহিছিল। লোকনাথে বুজি পালে যে পুত্ৰৰ আয়ুস শেষ হৈ আহিছে। তথাপিও, ভক্তক কৃপা কৰি তেওঁ নিজ শৰীৰত যক্ষ্মা ৰোগ গ্ৰহণ কৰিছিল। যদিও পুত্ৰ লাহে লাহে এই ৰোগৰ পৰা আৰোগ্য হৈছিল, কেইদিনমানৰ ভিতৰতে তেওঁৰ মৃত্যু হয়। কিন্তু লোকনাথৰ শৰীৰত যক্ষ্মা ৰোগ বাঢ়ি গৈ আছিল। তাৰ পিছত জেঠ মাহৰ ১৯ তাৰিখে তেওঁ মৃত্যুৰ কথা ঘোষণা কৰে। এই খবৰ পোৱাৰ পিছত, ভাৰাক্ৰান্ত আৰু অশ্ৰুসিক্ত ভক্তসকলে দলবদ্ধভাৱে বাৰদীৰ আশ্ৰমলৈ আহিবলৈ আৰম্ভ কৰে। তাত তেওঁ সকলোকে প্ৰসাদ লʼবলৈ কৈছিল।<ref name=":0" /> তাৰ পিছত, ১৯ [[জেঠ]], ১২৯৭ বঙ্গাব্দ (১ জুন, ১৮৯০ খ্ৰীষ্টাব্দ)ত<ref name="Date of Death" /> এটি ৰʼদঘাই দিনত পুৱা ১১:৪৫ বজাত, তেওঁ বাংলাদেশৰ নাৰায়ণগঞ্জৰ সোণাৰগাঁৱৰ বাৰদী আশ্ৰমত মহাসমাধিত মগ্ন হয়। তেতিয়া তেওঁৰ বয়স আছিল ১৬০ বছৰ।<ref name=":0" /> == জন্মস্থানক লৈ বিতৰ্ক == বাবা লোকনাথৰ উৎপত্তিস্থল অৰ্থাৎ জন্মস্থান ৰহস্যৰে আবৃত। ১৮৮৫ চনৰ ৮ এপ্ৰিল তাৰিখে, টি. নেইলৰ, সহকাৰীৰ ওচৰত এটি আচল ডিক্ৰি (১৯৩৫ চনৰ ৮২ নং) লোৱা হৈছিল। ১৮৭২ চনৰ "প্ৰভিশ্যন এক্ট এক্স"-ৰ অধীনত নাৰায়ণগঞ্জৰ মেজিষ্ট্ৰেট যʼত দৃশ্যত বাবা লোকনাথে একেই কথা কৈছিল <ref name="kachua4">{{Cite book|last=Basak|first=Tushar Kanti|title=কচুয়া: লোকনাথ-গঙ্গাৰ ত্ৰিবেনী সঙ্গম|publisher=Lokenath Mission, Kachua|year=2023|pages=11-13}}</ref>: <blockquote>"My name is Lokenath Brahmachari. My father's name is Ram Narain Ghosal. I am by caste Brahman. My home is at Mouza Chakla, Thana zilla Barasat. I reside at present in Mouza Baradi. Thana Narainganj, Zilla Dacca, where I am preist." "মোৰ নাম লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰী। মোৰ পিতৃৰ নাম ৰাম নাৰায়ণ ঘোষাল। মই ব্ৰাহ্মণ জাতিৰ অন্তৰ্গত। মোৰ ঘৰ মৌজা চাকলা, থানা জিলা বাৰাসতত অৱস্থিত। বৰ্তমান মই মৌজা বাৰদীত থাকোঁ। থানা নাৰায়ণগঞ্জ, জিলা ঢাকা, যʼত মই এগৰাকী পুৰোহিত।" </blockquote> তুষাৰ কান্তি বসাকৰ গ্ৰন্থ "কচুয়া: লোকনাথ-গঙ্গাৰ ত্ৰিবেনী সংগম"-ত তেওঁ উল্লেখ কৰিছে <ref name="kachua2">{{Cite book|last=Basak|first=Tushar Kanti|title=কচুয়া: লোকনাথ-গঙ্গাৰ ত্ৰিবেনী সঙ্গম|publisher=Lokenath Mission, Kachua|year=2023|pages=11-14}}</ref>, ১৮৮৫ চনত "...জিলা বাৰাসত" উল্লেখ কৰা সম্ভৱ নহয় যʼত (তেওঁৰ মতে) বাৰাসত জিলা ১৮৩৪-১৮৬২ চনৰ ভিতৰত বিদ্যমান আছিল (তেওঁ উল্লেখ কৰিছে<ref name="biswakosh">{{Cite book|last=Basu|first=Nagendranath Kanti|title=বিশ্বকোষ - খণ্ড ১২|publisher=West Bengal Public Library Network|year=1901|pages=756}}</ref>)। ১৮৬১ চনত, যৌথ মেজিষ্ট্ৰেচি বিলুপ্ত কৰা হয় আৰু "বাৰাসাত জিলা" চব্বিশ পৰগনা জিলাৰ এটি মহকুমালৈ পৰিণত হয়।<ref name="barasat">{{cite web |url=https://www.barasatmunicipality.org/about-barasat-city#:~:text=At%20present%20it%20is%20the,Municipality%20became%20an%20autonomous%20body. |title= About Barasat city |author=Barasat Municipality |website= Barasat Minicipality |publisher= Adenis Infotech}}</ref> তেওঁ আৰু উল্লেখ কৰিছে যে লোকনাথে নকʼলেহেঁতেন যে তেওঁৰ পিতৃৰ নাম "ৰাম নাৰায়ণ ঘোষাল" কিয়নো তেওঁৰ পিতৃৰ আচল নাম আছিল "ৰাম কানাই ঘোষাল।" <ref name="kachua3">{{Cite book|last=Basak|first=Tushar Kanti|title=কচুয়া: লোকনাথ-গঙ্গাৰ ত্ৰিবেনী সঙ্গম|publisher=Lokenath Mission, Kachua|year=2023|pages=14}}</ref> এনে ধৰণৰ বিসংগতিৰ বাবে বসাকে তেওঁৰ গ্ৰন্থখনত উল্লেখ কৰিছে যে,’ লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰীৰ জন্মস্থান হʼব লাগে ‘কচুয়াধাম। লেখিকা জিতবতী দাসে তেওঁৰ গ্ৰন্থ - "বিশুদ্ধ প্ৰেম"-ত উল্লেখ কৰিছে: যে <ref name="prem">{{Cite book|last=Das|first=Jitavati |title=Visuddha Prema|publisher=Notion Press|year=2023|isbn=9798888839744}}</ref> "...শ্ৰী লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰী অবিভক্ত বংগ দেশৰ কচুয়া (বৰ্তমানৰ ভাৰতৰ পশ্চিমবংগত) নামৰ এখন গাঁৱত জন্মগ্ৰহণ কৰিছিল।" বাৰদীৰ গোঁসাই: শ্ৰীশ্ৰী লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰী গ্ৰন্থত লেখকে উল্লেখ কৰিছে যে, লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰীয়ে ১১৩৭ চনত (বাংলা বৰ্ষপঞ্জী অনুসৰি) কাঁকড়া-কচুয়াত জন্মগ্ৰহণ কৰিছিল।<ref name="banik"></ref> লোকনাথ মিছনৰ ২০১১ গ্ৰন্থৰ স্বামীবাগ ৰোড শাখাত: শ্ৰদ্ধাঞ্জলি ১২১তম তিতিন দিৱস, বিষ্ণুপদ ভৌমিকেও উল্লেখ কৰে যে লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰীয়ে ১৭৩০ চনত কচুয়াত জন্মগ্ৰহণ কৰিছিল <ref name="tomo">{{Cite book|last=Bhowmick|first=Bishnupada|title=প্ৰাণেৰ ঠাকুৰ বাবা লোকনাথেৰ মহাপ্ৰয়াণ শ্বৰোণে - শ্ৰদ্ধাঞ্জলি ১২১তম তিৰোধন দিবস|publisher=স্বামীবাগ ৰোড Branch|year=2011|pages=30}}</ref>। == উদ্ধৃতি == * "ৰণে-বনে-জলে-জঙ্গলে যখনই বিপদে পড়িবে, আমাকে স্মৰণ কৰিও, আমিই ৰক্ষা কৰিব।" <ref>{{cite web|url=http://bani.com.bd/595/2725/|title=বাণী চিৰন্তণী|access-date=১৭ আগষ্ট ২০১৬|archivedate=১৩ অক্টোবৰ ২০১৬|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161013223116/http://bani.com.bd/595/2725/|urlstatus=dead}}</ref> * "বাক্যবাণ, বন্ধুবিচ্ছেদবাণ ও বিত্তবিচ্ছেদবাণ; এই তিনটি বাণকে সহ্য কৰিতে পাৰিলে মৃত্যুকেও হটাইয়া দেওয়া যায়"<ref>{{cite web|url=http://bani.com.bd/595/2733/|title=বাণী চিৰন্তণী|accessdate=১৭ আগষ্ট ২০১৬|archivedate=১৩ অক্টোবৰ ২০১৬|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161013184930/http://bani.com.bd/595/2733/|urlstatus=dead}}</ref> * "এ আমাৰ উপদেশেৰ স্থল নয়, আদেশেৰ স্থল"<ref>{{cite web|url=http://bani.com.bd/595/2732/|title=বাণী চিৰন্তণী|accessdate=১৭ আগষ্ট ২০১৬|archivedate=৩১ আগষ্ট ২০১৬|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160831083201/http://bani.com.bd/595/2732/|urlstatus=dead}}</ref> == লগতে চাওক == * [[বাবা লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰী আশ্ৰম]] * [[বিজয়কৃষ্ণ গোস্বামী]] * [[ত্ৰৈলঙ্গ স্বামী]] == তথ্য উৎস == {{ৰেফলিষ্ট}} == বাহ্যিক সংযোগ == * [https://web.archive.org/web/20080509055643/http://www.babalokenath.org/ www.babalokenath.org - বাবা লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰীৰ বিষয়ে এটি ৱেবচাইট] [[শ্ৰেণী:হিন্দু সন্ত]] [[শ্ৰেণী:হিন্দু ধৰ্মগুৰু]] [[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:বঙালী ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় ব্যক্তি]] 1cpjv6we87umavzb1yuq0tvw80mcy20 514685 514684 2025-06-03T11:36:27Z 2409:4060:F:9D24:0:0:24E0:30A4 /* সিদ্ধিলাভ */ ব্যাকৰণ শুধৰণি কৰিব। 514685 wikitext text/x-wiki {{Infobox Hindu leader | name = লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰী | image = BabaBIG.jpg | image_size = 225px | caption = | birth_date = {{Birth date|1730|8|31|df=y}}<ref name="Date of Birth">[http://www.usingha.com/sal/1137.html ১৭৩০ খ্ৰিষ্টাব্দেৰ গ্ৰেগোৰিয়ান ও বাংলা বৰ্ষপঞ্জী]</ref> | birth_place = কচুয়া, [[বংগ|ভাৰত]]<ref name="kachua">{{cite book |title=কচুয়া: লোকনাথ-গঙ্গাৰ ত্ৰিবেনী সঙ্গম |last=Basak |first=Tushar Kanti |authorlink= |coauthors= |year=2023 |publisher=Lokenath Mission, Kachua |location= |isbn= |page=6 |pages= |url= |accessdate=}}</ref><ref name="banik">{{cite book |title=বাৰদীৰ গোঁসাই: শ্ৰীশ্ৰী লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰী |last=Banik |first=Shri Haribhakta |authorlink= |coauthors= |year=2013 |publisher=Shri Shital Chandra Pal |location= |isbn= |page=18 |pages= |url= |accessdate=}}</ref> | birth_name = লোকনাথ ঘোষাল | death_date = ১ জুন ১৮৯০<ref name="Date of Death">{{cite web|title=পঞ্জিকা ১২৯৭ বঙ্গাব্দ|url=http://www.usingha.com/sal/1297.html|work=usingha.com|access-date=6 January 2022}}</ref> (বয়স ১৬০)<ref name=":0" /><ref>জয়নাল হোসেন কৰ্তৃক লিখিত "ৰাজা ভাওয়াল সন্ন্যাসী ও ভাওয়াল পৰগনা গ্ৰন্থ।" </ref><ref>[http://www.usingha.com/sal/1297.html|১৮৯০ খ্ৰিষ্টাব্দেৰ গ্ৰেগোৰিয়ান ও বাংলা বৰ্ষপঞ্জী]{{Dead link|date=নৱেম্বৰ ২০২২ |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> | death_place = বাৰদী, [[ঢাকা]], [[বংগ|বাংলাদেশ]], [[ব্ৰিটিছ ৰাজ|ব্ৰিটিছ ভাৰত]] | nationality = | guru =ভগৱান গাংগুলী | disciple = | photography = Razendrabarayan Roy Chowdhury, King of Bhawal Estate | honours = | founder = | Literary works = | influenced = | quote =১. "ৰণে, বনে, জলে, জঙ্গলে যখনই বিপদে পড়বি, আমাকে স্মৰণ কৰবি, আমিই ৰক্ষা কৰবো।" ২. "আমাৰ বিনাশ নেই, শ্ৰাদ্ধও নেই, আমি নিত্য পদাৰ্থ। অৰ্থাৎ এই ‘আমি’ হলাম গীতায় বৰ্ণিত ‘পৰমাত্মা’।" ৩. "দেখ-অৰ্থ উপাৰ্জন কৰা, তা ৰক্ষা কৰা, আৰ তা ব্যয় কৰবাৰ সময় বিষয় দুঃখ ভোগ কৰতে হয়। অৰ্থ সকল অবস্থাতেই মানুষকে কষ্ট দেয়। তাই অৰ্থ ব্যয় হলে বা চুৰি হলে তাৰ জন্যে চিন্তা কৰে কোন লাভই হয় না।" ৪. "গৰজ কৰবি, কিন্তু আহাম্মক (নিৰ্বোধ) হবি না। ক্ৰোধ কৰিব কিন্তু ক্ৰোধান্ধ হবি না।" ৫. "আমাৰ চৰণ ধৰিস না, আচৰণ ধৰ।" ৬. "যৎ তে কল্যাণৰূপং তৎ তে পশ্যামি॥" ৭. "প্ৰতিদিন কাৰ্যসিদ্ধি সমাপ্ত কৰাৰ পৰ ঘুমোতে যাওয়াৰ আগে ভেবে নিবি সাৰাদিন কি কি কৰেছিস। কোনটা ভালো কাজ, কোনটা খাৰাপ কাজ- তাৰ হিসাব কৰবি। যদি এসব খাৰাপ কাজ ছেড়ে দিস,তাহলে দেখবি তুই পাপ কাজ থেকে মুক্তি পেয়ে যাবি।" [তথ্যসূত্ৰ: বাৰদী আশ্ৰম এবং ধৰ্মসংক্ৰান্ত গ্ৰন্থ] | signature = | footnotes = }} '''লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰী''' (জন্ম: ১৭৩০<ref>{{cite web|title=পঞ্জিকা ১১৩৭ বঙ্গাব্দ|url=http://www.usingha.com/sal/1137.html|work=usingha.com|access-date=6 January 2022}}</ref> - মৃত্যু: ১৮৯০<ref name="Date of Death">{{cite web|title=পঞ্জিকা ১২৯৭ বঙ্গাব্দ|url=http://www.usingha.com/sal/1297.html|work=usingha.com|access-date=6 January 2022}}</ref>) আছিল এগৰাকী [[হিন্দু ধৰ্ম|হিন্দু]] সিদ্ধপুৰুষ। তেওঁক '''বাবা লোকনাথ''' নামেৰেও জনা যায়। হিন্দু ধৰ্মাৱলম্বীসকলৰ মাজত লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰী এক পূজনীয় ব্যক্তিত্ব। তেওঁ দেহত্যাগৰ আগলৈকে [[বাংলাদেশ]]ৰ নাৰায়ণগঞ্জৰ সোণাৰগাঁৱৰ বাৰদী আশ্ৰমত থাকিছিল। নাৰায়ণগঞ্জ জিলাৰ সোণাৰগাঁও উপজিলাৰ বাৰদীত অৱস্থিত বাবা লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰী আশ্ৰম হিন্দুসকলৰ এটি গুৰুত্বপূৰ্ণ তীৰ্থভূমি। বিশেষকৈ [[বাঙালী হিন্দু]]সকলৰ বাবে ই এক জনপ্ৰিয় তীৰ্থস্থান।<ref name=":0">[[s:চিত্ৰ:সিদ্ধজীবনী - ব্ৰহ্মানন্দ ভাৰতী.pdf|সিদ্ধজীবনী]] - [[ব্ৰহ্মানন্দ ভাৰতী]], ১৯৫৭, কলকাতা।</ref><ref name="এনটিভি বিডি">{{Cite web|language=bn|title=লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰীৰ আশ্ৰমে একদিন|url=https://www.ntvbd.com/travel/199223/লোকনাথ-ব্ৰহ্মচাৰীৰ-আশ্ৰমে-একদিন|access-date=১১ জুন ২০২০|website=এনটিভি বিডি}}</ref> == শৈশৱ == ১৭৩০ খ্ৰীষ্টাব্দৰ ৩১ [[আগষ্ট]]<ref name="Date of Birth" /> (১৮ [[ভাদ]], ১১৩৭ বঙ্গাব্দ) তাৰিখে, ভগৱান [[শ্ৰীকৃষ্ণ|শ্ৰীকৃষ্ণৰ]] জন্মতিথি অৰ্থাৎ [[জন্মাষ্টমী]]ৰ দিনা [[কলিকতা]]ৰ পৰা কিছু দূৰৈত বৰ্তমানৰ উত্তৰ চব্বিশ পৰগণা জিলাৰ কচুয়া গাঁৱত (কচুয়াধাম নামেৰে পৰিচিত) এটি ব্ৰাহ্মণ পৰিয়ালত বাবা লোকনাথে জন্মগ্ৰহণ কৰে।<ref name="kachua"></ref><ref name="banik"></ref> (লোকনাথৰ জন্মস্থানক লৈ তেওঁৰ শিষ্যসকলৰ মাজতো মতভেদ আছে। নিত্যগোপাল সাহাই এই বিষয়ে উচ্চ ন্যায়ালয়ত গোচৰ তৰে আৰু ৰায় অনুসৰি তেওঁৰ জন্মস্থান কচুয়া বুলি চিহ্নিত হয়। ) তেওঁৰ পিতৃৰ নাম আছিল ৰামনাৰায়ণ ঘোষাল আৰু মাতৃৰ নাম আছিল শ্ৰীমতী কমলা দেৱী। তেওঁ পিতৃ-মাতৃৰ চতুৰ্থ পুত্ৰ আছিল।<ref name=":0" /> তেওঁৰ পিতৃ ৰামনাৰায়ণ ঘোষাল আছিল এগৰাকী ধৰ্মপৰায়ণ ব্যক্তি আৰু গুপ্তসাধক। তেওঁৰ ইচ্ছা আছিল এগৰাকী সন্তানক ব্ৰহ্মচাৰী বনোৱা। কিন্তু মাতৃস্নেহত আচ্ছন্ন মাকে তেওঁৰ পুত্ৰসকলক ব্ৰহ্মচাৰী হোৱাৰ সম্মতি দিব নিবিচাৰিছিল। অৱশেষত, যেতিয়া চতুৰ্থ সন্তান লোকনাথৰ জন্ম হৈছিল, তেতিয়া তেওঁৰ মাতৃ কমলা দেৱীয়ে নিজে ব্ৰহ্মচাৰী হʼবলৈ সম্মতি দিয়ে।<ref name=":0" /> ইয়াৰ পিছত ৰামনাৰায়ণে, আচাৰ্য গাংগুলী (ভগৱান চন্দ্ৰ গংগোপাধ্যায়)ক লোকনাথৰ আচাৰ্য ৰূপে ‍উপনয়ন সংস্কাৰ কৰোৱাই আধ্যাত্মিক জীৱনৰ দায়িত্ব লʼবলৈ অনুৰোধ কৰে। আচাৰ্য গাংগুলী আছিল পৰম নিষ্ঠাৱান আৰু সৰ্বশাস্ত্ৰত সুপণ্ডিত গৃহী সন্ন্যাসী। তেওঁ চৌৰাশীচাকলা গাঁৱৰ ওচৰত স্থিত কাঁকড়া গাঁৱত বসবাস কৰিছিল। সেই সময়ত গাঁওখনক কচুয়া নামেৰে জনা গৈছিল। উপনয়নৰ বাবে লোকনাথে আচাৰ্য গাংগুলীৰ শিষ্যত্ব লাভ কৰে। লগতে তেওঁৰ প্ৰিয় সখা বেণীমাধৱ চক্ৰৱৰ্তীয়েও ভগৱান গাংগুলীৰ শিষ্যত্ব লাভ কৰে। তেতিয়া লোকনাথ আৰু তেওঁৰ সখা বেণীমাধৱৰ বয়স আছিল ১১ বছৰ আৰু আচাৰ্য গাংগুলীৰ বয়স আছিল ৬০ বছৰ। ইয়াৰ পিছত আচাৰ্য গাংগুলীৰ সৈতে এই বালক দুগৰাকীয়ে বেদোক্ত বিধিমতে নৈষ্ঠিক-ব্ৰহ্মচাৰী হৈ গৃহস্থাশ্ৰম ত্যাগ কৰে।<ref name=":0" /> == সিদ্ধিলাভ == গৃহ ত্যাগৰ পিছত বঙ্গাব্দ ১১৪৮ চনত আচাৰ্য গাংগুলীয়ে তেওঁলোকক কালীঘাটৰ শক্তিপীঠলৈ লৈ আহে। একাৱন্ন পীঠৰ অন্যতম এই মহাপীঠ কালীঘাট। তেতিয়া কালীঘাট আছিল ঘন অৰণ্যৰে বেষ্টিত অঞ্চল। কালীঘাটলৈ অহাৰ পিছত, বাল্য ব্ৰহ্মচাৰীদ্বয়ে আচাৰ্যক সাধন-ভজন শিকাবলৈ কৈছিল। তেওঁলোকে কালীঘাটৰ পৰা সাধন-ভজন শিকিবলৈ এটি নিৰ্জন ঠাইলৈ ৰাওনা হৈছিল। নিৰ্জন স্থানলৈ আহি শিষ্যদ্বয়ে কঠোৰ সংযম পালন কৰে আৰু দীৰ্ঘ ৩০-৪০ বছৰ নক্ত-ব্ৰত (দিনত অনাহাৰে থাকি ৰাতি আহাৰ গ্ৰহণ) পালন কৰে। ইয়াৰ পিছত একান্তৰা-ব্ৰত (এদিন উপবাসৰ পিছৰ দিনা আহাৰ গ্ৰহণ), ত্ৰিৰাত্ৰি, পঞ্চহ, নৱৰাত্ৰি ব্ৰত পালন কৰে। আচাৰ্য গাংগুলীয়ে তেওঁলোকক ধ্যান আৰু যোগৰ শিক্ষা দিয়ে। ইয়াৰ পিছত সিদ্ধিলাভৰ বাবে তেওঁলোক [[হিমালয়]]ৰ বৰফাবৃত এক নিৰ্জন স্থানলৈ যায়। পঞ্চাশ বছৰৰো অধিক সময় কঠোৰ তপস্যা কৰি লোকনাথে সমাধিৰ সৰ্বোচ্চ শিখৰত উপনীত হয় আৰু পৰমতত্ত্ব লাভ কৰে। তেতিয়া তেওঁৰ বয়স ৯০ বছৰ আছিল।<ref name=":0" /> == ভ্ৰমণ == ==== মক্কালৈ যাত্ৰা ==== শিষ্যসকলে সিদ্ধি লাভ কৰাৰ পিছত, ভগৱান গাংগুলীয়ে তেওঁলোকৰ সৈতে [[মক্কা]] ভ্ৰমণ কৰিব বিচাৰিছিল। তেওঁলোকে খোজকাঢ়িয়েই মক্কাৰ উদ্দেশ্যে যাত্ৰা আৰম্ভ কৰে। প্ৰথমে তেওঁলোক কাবুলত উপস্থিত হয়। তাত তেওঁলোকে 'মোল্লা সাদি' নামৰ এজন ধাৰ্মিক মুছলমানক লগ পাইছিল। তেওঁৰ লগত [[কোৰআন]] আৰু [[ইছলাম]] ধৰ্মৰ বিষয়ে বহুতো আলোচনা হৈছিল। ইয়াত লোকনাথে কোৰআন অধ্যয়ন কৰিছিল। তেওঁলোকে উপলব্ধি কৰিছিল যে বাহ্যিক আচৰণৰ বাহিৰে দুয়োটা ধৰ্মৰ মাজত কোনো পাৰ্থক্য নাই। কাবুলৰ পিছত তেওঁলোক [[মদিনা]]লৈ আহিছিল। ইয়াতো, [[বেদ]] আৰু [[কোৰআন]]ৰ বিষয়ে তেওঁলোকৰ সৈতে আলোচনা কৰা হৈছিল। তাৰ পৰা তেওঁলোকে মক্কালৈ যাত্ৰা কৰিছিল। বাটত 'আব্দুল গফুৰ' নামৰ এজন ৪০০ বছৰীয়া উচ্চ পদস্থ মুছলমান ফকীৰক চাবলৈ তেওঁৰ বাসগৃহলৈ গৈছিল। তেওঁ সদায় নীৰৱ আৰু সমাধিৰ অৱস্থাত থাকিছিল। সিদ্ধপুৰুষ লোকনাথক দেখি তেওঁ নিজৰ সমাধি ভাঙি তেওঁক সাৱটি ধৰিছিল। তাৰ পিছত তেওঁলোকে দুৰ্গম পথ এটি অতিক্ৰম কৰি মক্কা পাইছিল।<ref name=":0" /> ==== কাশীধামলৈ যাত্ৰা ==== কিছুদিন মক্কাত থকাৰ পিছত তেওঁলোকে বাৰাণসীৰ কাশীধামলৈ ৰাওনা হয়। তাতেই মহাযোগী ত্ৰৈলঙ্গস্বামীৰ কুটিৰ অৱস্থিত। গাংগুলীয়ে তেওঁৰ দুই শিষ্যৰ সকলো দায়িত্ব ত্ৰৈলঙ্গস্বামীক হস্তান্তৰ কৰিছিল আৰু [[গঙ্গা]]ৰ পাৰত ধ্যানমগ্ন অৱস্থাতেই বিদায় লৈছিল। ত্ৰৈলঙ্গস্বামীৰ প্ৰকৃত নাম আছিল পণ্ডিত হিতলাল মিশ্ৰ। তাত তেওঁলোকে কিছু সময়ৰ বাবে স্বামীজীৰ সৈতে যোগ-অধ্যয়ন কৰিছিল আৰু যাত্ৰালৈ গৈছিল।<ref name=":0" /> ==== বিশ্ব ভ্ৰমণ ==== ভ্ৰমণৰ উদ্দেশ্যে তেওঁলোকে ভাৰতৰ পশ্চিমে [[আফগানিস্তান]], আৰৱ, [[ইজৰাইল]], পাৰস্য, [[ইউৰোপ]] আদিৰ মাজেৰে [[আটলাণ্টিক মহাসাগৰ]]ৰ উপকূললৈকে যাত্ৰা কৰিছিল। তাৰ পিছত তেওঁলোক ভাৰতলৈ উভতি আহিছিল আৰু পুনৰ উত্তৰদিশে গৈছিল। বৰফাচ্ছন্ন [[সুমেৰু|সুমেৰু অঞ্চল]]লৈ যোৱাৰ পূৰ্ব প্ৰস্তুতি উপলক্ষে শীতপ্ৰধান অঞ্চল হিচাপে তেওঁলোক [[বদ্ৰীনাথ মন্দিৰ|বদ্ৰীনাথ শ্ৰীমন্দিৰ আশ্ৰম]]ত থাকিছিল। তাৰ পৰাই তেওঁলোকে আধুনিক পৰিজ্ঞাত সীমা অতিক্ৰম কৰি উত্তৰে বহুদূৰলৈ গুচি গৈছিল। খোজ কাঢ়িয়েই তেওঁলোক [[চাইবেৰিয়া]]লৈ যায়। সূৰ্য্যোদয় নোহোৱাৰ বাবে সময় নিৰ্ধাৰণ কৰিব পৰা নগʼল; কিন্তু তেওঁলোকে বাটত ২০ বাৰ বৰফ পৰা আৰু গলি যোৱা দেখিছিল। কেইটামান বৰফৰ স্তম্ভৰ কাষলৈ আহি তেওঁলোকে তেওঁলোকৰ যাত্ৰা সমাপ্ত কৰিছিল। ইয়াৰ পিছত পূব দিশলৈ আগবাঢ়ি গৈ তেওঁ [[চীন]] দেশত উপস্থিত হয়। তাৰ পৰা ত্ৰৈলঙ্গস্বামীয়ে উদয়চলালৈ যোৱা পথত ৰাওনা হ’ল। লোকেনাথ আৰু বেণীমাধব তিব্বত আৰু বদ্ৰীনাথ পাহাৰত থাকিল। তাৰ পাছত বেণীমাধব [[কামৰূপ ৰাজ্য|কামাখ্যা]]লৈ ৰাওনা হ’ল আৰু লোকনাথে চন্দ্ৰনাথ পৰ্বতৰ গাতে লাগি থকা হাবিখনৰ মাজেৰে খোজ কাঢ়ি গ’ল।<ref name=":0" /> == বাৰদীত থকা সময়ছোৱা == অৰণ্যৰ মাজেৰে যাত্ৰা কৰোঁতে, হঠাতে অৰণ্যত অগ্নিকাণ্ড সংঘটিত হয়। তেওঁ লক্ষ্য কৰিলে যে গছৰ তলত এগৰাকী জটাজুটধাৰী সন্ন্যাসী ধ্যানমগ্ন অৱস্থাত আছে। তেওঁ যোগ শক্তিৰে লোকনাথক নিৰাপদ স্থানলৈ লৈ আহিছিল। তেওঁ আছিল বিজয়কৃষ্ণ গোস্বামী। ইয়াৰ পিছত লোকনাথ তেতিয়াৰ [[ত্ৰিপুৰা]] জিলাৰ দাউদকান্দি গাঁৱলৈ আহে। বাৰদী গাঁৱৰ ডেংগু কৰ্মকাৰ নামৰ এজন ব্যক্তি তেতিয়া ফৌজদাৰী গোচৰত অভিযুক্ত হৈ দাউদকান্দিত আছিল। বিচলিত ডেংগু কৰ্মকাৰে লোকেনাথক দেখি সকলো কথা বিৱৰি ক'লে। তেতিয়া লোকনাথে তেওঁক নিৰ্ভয়ে থাকিবলৈ কৈছিল। পিছদিনা, ন্যায়াধীশে ডেংগুক নিৰ্দোষী সাব্যস্ত কৰে। ডেংগুৱে লোকনাথক নিজৰ ঘৰলৈ লৈ যায়। ডেংগুৰ মৃত্যুৰ পিছত বাৰদীৰ জমিদাৰে তেওঁক জমিদাৰ গৃহলৈ লৈ যায়। জমিদাৰে তেওঁক ‘ছাৱাল বাঘিনী’ নদীৰ পাৰত এটি নিৰ্জন শ্মশানত আশ্ৰম পাতি দিছিল। সুদীৰ্ঘ ছাব্বিশ বছৰ কাল তেওঁ তাত আছিল। তেতিয়াৰ পৰাই লোকনাথ “বাৰদী’ৰ ব্ৰহ্মচাৰী” নামেৰে পৰিচিত হৈছিল।<ref name=":0" /> == মহাপ্ৰয়াণ == বৰদীত থকা সময়ছোৱাত ভক্তসকলে কৃপা লভিবলৈ তেওঁৰ ওচৰলৈ আহিছিল। এদিন এজন ভক্তই তেওঁৰ পুত্ৰৰ দুৰাৰোগ্য যক্ষ্মা ৰোগৰ আৰোগ্য কামনাৰে তেওঁৰ ওচৰলৈ আহিছিল। লোকনাথে বুজি পালে যে পুত্ৰৰ আয়ুস শেষ হৈ আহিছে। তথাপিও, ভক্তক কৃপা কৰি তেওঁ নিজ শৰীৰত যক্ষ্মা ৰোগ গ্ৰহণ কৰিছিল। যদিও পুত্ৰ লাহে লাহে এই ৰোগৰ পৰা আৰোগ্য হৈছিল, কেইদিনমানৰ ভিতৰতে তেওঁৰ মৃত্যু হয়। কিন্তু লোকনাথৰ শৰীৰত যক্ষ্মা ৰোগ বাঢ়ি গৈ আছিল। তাৰ পিছত জেঠ মাহৰ ১৯ তাৰিখে তেওঁ মৃত্যুৰ কথা ঘোষণা কৰে। এই খবৰ পোৱাৰ পিছত, ভাৰাক্ৰান্ত আৰু অশ্ৰুসিক্ত ভক্তসকলে দলবদ্ধভাৱে বাৰদীৰ আশ্ৰমলৈ আহিবলৈ আৰম্ভ কৰে। তাত তেওঁ সকলোকে প্ৰসাদ লʼবলৈ কৈছিল।<ref name=":0" /> তাৰ পিছত, ১৯ [[জেঠ]], ১২৯৭ বঙ্গাব্দ (১ জুন, ১৮৯০ খ্ৰীষ্টাব্দ)ত<ref name="Date of Death" /> এটি ৰʼদঘাই দিনত পুৱা ১১:৪৫ বজাত, তেওঁ বাংলাদেশৰ নাৰায়ণগঞ্জৰ সোণাৰগাঁৱৰ বাৰদী আশ্ৰমত মহাসমাধিত মগ্ন হয়। তেতিয়া তেওঁৰ বয়স আছিল ১৬০ বছৰ।<ref name=":0" /> == জন্মস্থানক লৈ বিতৰ্ক == বাবা লোকনাথৰ উৎপত্তিস্থল অৰ্থাৎ জন্মস্থান ৰহস্যৰে আবৃত। ১৮৮৫ চনৰ ৮ এপ্ৰিল তাৰিখে, টি. নেইলৰ, সহকাৰীৰ ওচৰত এটি আচল ডিক্ৰি (১৯৩৫ চনৰ ৮২ নং) লোৱা হৈছিল। ১৮৭২ চনৰ "প্ৰভিশ্যন এক্ট এক্স"-ৰ অধীনত নাৰায়ণগঞ্জৰ মেজিষ্ট্ৰেট যʼত দৃশ্যত বাবা লোকনাথে একেই কথা কৈছিল <ref name="kachua4">{{Cite book|last=Basak|first=Tushar Kanti|title=কচুয়া: লোকনাথ-গঙ্গাৰ ত্ৰিবেনী সঙ্গম|publisher=Lokenath Mission, Kachua|year=2023|pages=11-13}}</ref>: <blockquote>"My name is Lokenath Brahmachari. My father's name is Ram Narain Ghosal. I am by caste Brahman. My home is at Mouza Chakla, Thana zilla Barasat. I reside at present in Mouza Baradi. Thana Narainganj, Zilla Dacca, where I am preist." "মোৰ নাম লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰী। মোৰ পিতৃৰ নাম ৰাম নাৰায়ণ ঘোষাল। মই ব্ৰাহ্মণ জাতিৰ অন্তৰ্গত। মোৰ ঘৰ মৌজা চাকলা, থানা জিলা বাৰাসতত অৱস্থিত। বৰ্তমান মই মৌজা বাৰদীত থাকোঁ। থানা নাৰায়ণগঞ্জ, জিলা ঢাকা, যʼত মই এগৰাকী পুৰোহিত।" </blockquote> তুষাৰ কান্তি বসাকৰ গ্ৰন্থ "কচুয়া: লোকনাথ-গঙ্গাৰ ত্ৰিবেনী সংগম"-ত তেওঁ উল্লেখ কৰিছে <ref name="kachua2">{{Cite book|last=Basak|first=Tushar Kanti|title=কচুয়া: লোকনাথ-গঙ্গাৰ ত্ৰিবেনী সঙ্গম|publisher=Lokenath Mission, Kachua|year=2023|pages=11-14}}</ref>, ১৮৮৫ চনত "...জিলা বাৰাসত" উল্লেখ কৰা সম্ভৱ নহয় যʼত (তেওঁৰ মতে) বাৰাসত জিলা ১৮৩৪-১৮৬২ চনৰ ভিতৰত বিদ্যমান আছিল (তেওঁ উল্লেখ কৰিছে<ref name="biswakosh">{{Cite book|last=Basu|first=Nagendranath Kanti|title=বিশ্বকোষ - খণ্ড ১২|publisher=West Bengal Public Library Network|year=1901|pages=756}}</ref>)। ১৮৬১ চনত, যৌথ মেজিষ্ট্ৰেচি বিলুপ্ত কৰা হয় আৰু "বাৰাসাত জিলা" চব্বিশ পৰগনা জিলাৰ এটি মহকুমালৈ পৰিণত হয়।<ref name="barasat">{{cite web |url=https://www.barasatmunicipality.org/about-barasat-city#:~:text=At%20present%20it%20is%20the,Municipality%20became%20an%20autonomous%20body. |title= About Barasat city |author=Barasat Municipality |website= Barasat Minicipality |publisher= Adenis Infotech}}</ref> তেওঁ আৰু উল্লেখ কৰিছে যে লোকনাথে নকʼলেহেঁতেন যে তেওঁৰ পিতৃৰ নাম "ৰাম নাৰায়ণ ঘোষাল" কিয়নো তেওঁৰ পিতৃৰ আচল নাম আছিল "ৰাম কানাই ঘোষাল।" <ref name="kachua3">{{Cite book|last=Basak|first=Tushar Kanti|title=কচুয়া: লোকনাথ-গঙ্গাৰ ত্ৰিবেনী সঙ্গম|publisher=Lokenath Mission, Kachua|year=2023|pages=14}}</ref> এনে ধৰণৰ বিসংগতিৰ বাবে বসাকে তেওঁৰ গ্ৰন্থখনত উল্লেখ কৰিছে যে,’ লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰীৰ জন্মস্থান হʼব লাগে ‘কচুয়াধাম। লেখিকা জিতবতী দাসে তেওঁৰ গ্ৰন্থ - "বিশুদ্ধ প্ৰেম"-ত উল্লেখ কৰিছে: যে <ref name="prem">{{Cite book|last=Das|first=Jitavati |title=Visuddha Prema|publisher=Notion Press|year=2023|isbn=9798888839744}}</ref> "...শ্ৰী লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰী অবিভক্ত বংগ দেশৰ কচুয়া (বৰ্তমানৰ ভাৰতৰ পশ্চিমবংগত) নামৰ এখন গাঁৱত জন্মগ্ৰহণ কৰিছিল।" বাৰদীৰ গোঁসাই: শ্ৰীশ্ৰী লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰী গ্ৰন্থত লেখকে উল্লেখ কৰিছে যে, লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰীয়ে ১১৩৭ চনত (বাংলা বৰ্ষপঞ্জী অনুসৰি) কাঁকড়া-কচুয়াত জন্মগ্ৰহণ কৰিছিল।<ref name="banik"></ref> লোকনাথ মিছনৰ ২০১১ গ্ৰন্থৰ স্বামীবাগ ৰোড শাখাত: শ্ৰদ্ধাঞ্জলি ১২১তম তিতিন দিৱস, বিষ্ণুপদ ভৌমিকেও উল্লেখ কৰে যে লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰীয়ে ১৭৩০ চনত কচুয়াত জন্মগ্ৰহণ কৰিছিল <ref name="tomo">{{Cite book|last=Bhowmick|first=Bishnupada|title=প্ৰাণেৰ ঠাকুৰ বাবা লোকনাথেৰ মহাপ্ৰয়াণ শ্বৰোণে - শ্ৰদ্ধাঞ্জলি ১২১তম তিৰোধন দিবস|publisher=স্বামীবাগ ৰোড Branch|year=2011|pages=30}}</ref>। == উদ্ধৃতি == * "ৰণে-বনে-জলে-জঙ্গলে যখনই বিপদে পড়িবে, আমাকে স্মৰণ কৰিও, আমিই ৰক্ষা কৰিব।" <ref>{{cite web|url=http://bani.com.bd/595/2725/|title=বাণী চিৰন্তণী|access-date=১৭ আগষ্ট ২০১৬|archivedate=১৩ অক্টোবৰ ২০১৬|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161013223116/http://bani.com.bd/595/2725/|urlstatus=dead}}</ref> * "বাক্যবাণ, বন্ধুবিচ্ছেদবাণ ও বিত্তবিচ্ছেদবাণ; এই তিনটি বাণকে সহ্য কৰিতে পাৰিলে মৃত্যুকেও হটাইয়া দেওয়া যায়"<ref>{{cite web|url=http://bani.com.bd/595/2733/|title=বাণী চিৰন্তণী|accessdate=১৭ আগষ্ট ২০১৬|archivedate=১৩ অক্টোবৰ ২০১৬|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161013184930/http://bani.com.bd/595/2733/|urlstatus=dead}}</ref> * "এ আমাৰ উপদেশেৰ স্থল নয়, আদেশেৰ স্থল"<ref>{{cite web|url=http://bani.com.bd/595/2732/|title=বাণী চিৰন্তণী|accessdate=১৭ আগষ্ট ২০১৬|archivedate=৩১ আগষ্ট ২০১৬|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160831083201/http://bani.com.bd/595/2732/|urlstatus=dead}}</ref> == লগতে চাওক == * [[বাবা লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰী আশ্ৰম]] * [[বিজয়কৃষ্ণ গোস্বামী]] * [[ত্ৰৈলঙ্গ স্বামী]] == তথ্য উৎস == {{ৰেফলিষ্ট}} == বাহ্যিক সংযোগ == * [https://web.archive.org/web/20080509055643/http://www.babalokenath.org/ www.babalokenath.org - বাবা লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰীৰ বিষয়ে এটি ৱেবচাইট] [[শ্ৰেণী:হিন্দু সন্ত]] [[শ্ৰেণী:হিন্দু ধৰ্মগুৰু]] [[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:বঙালী ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় ব্যক্তি]] e9ejavesuilqjoyvj9kc226jawbf79y 514689 514685 2025-06-03T11:39:01Z 2409:4060:F:9D24:0:0:24E0:30A4 ব্যাকৰণ শুধৰণি কৰিব। 514689 wikitext text/x-wiki {{Infobox Hindu leader | name = লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰী | image = BabaBIG.jpg | image_size = 225px | caption = | birth_date = {{Birth date|1730|8|31|df=y}}<ref name="Date of Birth">[http://www.usingha.com/sal/1137.html ১৭৩০ খ্ৰিষ্টাব্দেৰ গ্ৰেগোৰিয়ান ও বাংলা বৰ্ষপঞ্জী]</ref> | birth_place = কচুয়া, [[বংগ|ভাৰত]]<ref name="kachua">{{cite book |title=কচুয়া: লোকনাথ-গঙ্গাৰ ত্ৰিবেনী সঙ্গম |last=Basak |first=Tushar Kanti |authorlink= |coauthors= |year=2023 |publisher=Lokenath Mission, Kachua |location= |isbn= |page=6 |pages= |url= |accessdate=}}</ref><ref name="banik">{{cite book |title=বাৰদীৰ গোঁসাই: শ্ৰীশ্ৰী লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰী |last=Banik |first=Shri Haribhakta |authorlink= |coauthors= |year=2013 |publisher=Shri Shital Chandra Pal |location= |isbn= |page=18 |pages= |url= |accessdate=}}</ref> | birth_name = লোকনাথ ঘোষাল | death_date = ১ জুন ১৮৯০<ref name="Date of Death">{{cite web|title=পঞ্জিকা ১২৯৭ বঙ্গাব্দ|url=http://www.usingha.com/sal/1297.html|work=usingha.com|access-date=6 January 2022}}</ref> (বয়স ১৬০)<ref name=":0" /><ref>জয়নাল হোসেন কৰ্তৃক লিখিত "ৰাজা ভাওয়াল সন্ন্যাসী ও ভাওয়াল পৰগনা গ্ৰন্থ।" </ref><ref>[http://www.usingha.com/sal/1297.html|১৮৯০ খ্ৰিষ্টাব্দেৰ গ্ৰেগোৰিয়ান ও বাংলা বৰ্ষপঞ্জী]{{Dead link|date=নৱেম্বৰ ২০২২ |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> | death_place = বাৰদী, [[ঢাকা]], [[বংগ|বাংলাদেশ]], [[ব্ৰিটিছ ৰাজ|ব্ৰিটিছ ভাৰত]] | nationality = | guru =ভগৱান গাংগুলী | disciple = | photography = Razendrabarayan Roy Chowdhury, King of Bhawal Estate | honours = | founder = | Literary works = | influenced = | quote =১. "ৰণে, বনে, জলে, জঙ্গলে যখনই বিপদে পড়বি, আমাকে স্মৰণ কৰবি, আমিই ৰক্ষা কৰবো।" ২. "আমাৰ বিনাশ নেই, শ্ৰাদ্ধও নেই, আমি নিত্য পদাৰ্থ। অৰ্থাৎ এই ‘আমি’ হলাম গীতায় বৰ্ণিত ‘পৰমাত্মা’।" ৩. "দেখ-অৰ্থ উপাৰ্জন কৰা, তা ৰক্ষা কৰা, আৰ তা ব্যয় কৰবাৰ সময় বিষয় দুঃখ ভোগ কৰতে হয়। অৰ্থ সকল অবস্থাতেই মানুষকে কষ্ট দেয়। তাই অৰ্থ ব্যয় হলে বা চুৰি হলে তাৰ জন্যে চিন্তা কৰে কোন লাভই হয় না।" ৪. "গৰজ কৰবি, কিন্তু আহাম্মক (নিৰ্বোধ) হবি না। ক্ৰোধ কৰিব কিন্তু ক্ৰোধান্ধ হবি না।" ৫. "আমাৰ চৰণ ধৰিস না, আচৰণ ধৰ।" ৬. "যৎ তে কল্যাণৰূপং তৎ তে পশ্যামি॥" ৭. "প্ৰতিদিন কাৰ্যসিদ্ধি সমাপ্ত কৰাৰ পৰ ঘুমোতে যাওয়াৰ আগে ভেবে নিবি সাৰাদিন কি কি কৰেছিস। কোনটা ভালো কাজ, কোনটা খাৰাপ কাজ- তাৰ হিসাব কৰবি। যদি এসব খাৰাপ কাজ ছেড়ে দিস,তাহলে দেখবি তুই পাপ কাজ থেকে মুক্তি পেয়ে যাবি।" [তথ্যসূত্ৰ: বাৰদী আশ্ৰম এবং ধৰ্মসংক্ৰান্ত গ্ৰন্থ] | signature = | footnotes = }} '''লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰী''' (আৱিৰ্ভাৱ: ৩১ আগষ্ট ১৭৩০<ref>{{cite web|title=পঞ্জিকা ১১৩৭ বঙ্গাব্দ|url=http://www.usingha.com/sal/1137.html|work=usingha.com|access-date=6 January 2022}}</ref> - তিৰোধান: ১ জুন ১৮৯০<ref name="Date of Death">{{cite web|title=পঞ্জিকা ১২৯৭ বঙ্গাব্দ|url=http://www.usingha.com/sal/1297.html|work=usingha.com|access-date=6 January 2022}}</ref>) আছিল এগৰাকী [[হিন্দু ধৰ্ম|হিন্দু]] সিদ্ধপুৰুষ। তেওঁক '''বাবা লোকনাথ''' নামেৰেও জনা যায়। হিন্দু ধৰ্মাৱলম্বীসকলৰ মাজত লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰী এক পূজনীয় ব্যক্তিত্ব। তেওঁ দেহত্যাগৰ আগলৈকে [[বাংলাদেশ]]ৰ নাৰায়ণগঞ্জৰ সোণাৰগাঁৱৰ বাৰদী আশ্ৰমত থাকিছিল। নাৰায়ণগঞ্জ জিলাৰ সোণাৰগাঁও উপজিলাৰ বাৰদীত অৱস্থিত বাবা লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰী আশ্ৰম হিন্দুসকলৰ এটি গুৰুত্বপূৰ্ণ তীৰ্থভূমি। বিশেষকৈ [[বাঙালী হিন্দু]]সকলৰ বাবে ই এক জনপ্ৰিয় তীৰ্থস্থান।<ref name=":0">[[s:চিত্ৰ:সিদ্ধজীবনী - ব্ৰহ্মানন্দ ভাৰতী.pdf|সিদ্ধজীবনী]] - [[ব্ৰহ্মানন্দ ভাৰতী]], ১৯৫৭, কলকাতা।</ref><ref name="এনটিভি বিডি">{{Cite web|language=bn|title=লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰীৰ আশ্ৰমে একদিন|url=https://www.ntvbd.com/travel/199223/লোকনাথ-ব্ৰহ্মচাৰীৰ-আশ্ৰমে-একদিন|access-date=১১ জুন ২০২০|website=এনটিভি বিডি}}</ref> == শৈশৱ == ১৭৩০ খ্ৰীষ্টাব্দৰ ৩১ [[আগষ্ট]]<ref name="Date of Birth" /> (১৮ [[ভাদ]], ১১৩৭ বঙ্গাব্দ) তাৰিখে, ভগৱান [[শ্ৰীকৃষ্ণ|শ্ৰীকৃষ্ণৰ]] জন্মতিথি অৰ্থাৎ [[জন্মাষ্টমী]]ৰ দিনা [[কলিকতা]]ৰ পৰা কিছু দূৰৈত বৰ্তমানৰ উত্তৰ চব্বিশ পৰগণা জিলাৰ কচুয়া গাঁৱত (কচুয়াধাম নামেৰে পৰিচিত) এটি ব্ৰাহ্মণ পৰিয়ালত বাবা লোকনাথে জন্মগ্ৰহণ কৰে।<ref name="kachua"></ref><ref name="banik"></ref> (লোকনাথৰ জন্মস্থানক লৈ তেওঁৰ শিষ্যসকলৰ মাজতো মতভেদ আছে। নিত্যগোপাল সাহাই এই বিষয়ে উচ্চ ন্যায়ালয়ত গোচৰ তৰে আৰু ৰায় অনুসৰি তেওঁৰ জন্মস্থান কচুয়া বুলি চিহ্নিত হয়। ) তেওঁৰ পিতৃৰ নাম আছিল ৰামনাৰায়ণ ঘোষাল আৰু মাতৃৰ নাম আছিল শ্ৰীমতী কমলা দেৱী। তেওঁ পিতৃ-মাতৃৰ চতুৰ্থ পুত্ৰ আছিল।<ref name=":0" /> তেওঁৰ পিতৃ ৰামনাৰায়ণ ঘোষাল আছিল এগৰাকী ধৰ্মপৰায়ণ ব্যক্তি আৰু গুপ্তসাধক। তেওঁৰ ইচ্ছা আছিল এগৰাকী সন্তানক ব্ৰহ্মচাৰী বনোৱা। কিন্তু মাতৃস্নেহত আচ্ছন্ন মাকে তেওঁৰ পুত্ৰসকলক ব্ৰহ্মচাৰী হোৱাৰ সম্মতি দিব নিবিচাৰিছিল। অৱশেষত, যেতিয়া চতুৰ্থ সন্তান লোকনাথৰ জন্ম হৈছিল, তেতিয়া তেওঁৰ মাতৃ কমলা দেৱীয়ে নিজে ব্ৰহ্মচাৰী হʼবলৈ সম্মতি দিয়ে।<ref name=":0" /> ইয়াৰ পিছত ৰামনাৰায়ণে, আচাৰ্য গাংগুলী (ভগৱান চন্দ্ৰ গংগোপাধ্যায়)ক লোকনাথৰ আচাৰ্য ৰূপে ‍উপনয়ন সংস্কাৰ কৰোৱাই আধ্যাত্মিক জীৱনৰ দায়িত্ব লʼবলৈ অনুৰোধ কৰে। আচাৰ্য গাংগুলী আছিল পৰম নিষ্ঠাৱান আৰু সৰ্বশাস্ত্ৰত সুপণ্ডিত গৃহী সন্ন্যাসী। তেওঁ চৌৰাশীচাকলা গাঁৱৰ ওচৰত স্থিত কাঁকড়া গাঁৱত বসবাস কৰিছিল। সেই সময়ত গাঁওখনক কচুয়া নামেৰে জনা গৈছিল। উপনয়নৰ বাবে লোকনাথে আচাৰ্য গাংগুলীৰ শিষ্যত্ব লাভ কৰে। লগতে তেওঁৰ প্ৰিয় সখা বেণীমাধৱ চক্ৰৱৰ্তীয়েও ভগৱান গাংগুলীৰ শিষ্যত্ব লাভ কৰে। তেতিয়া লোকনাথ আৰু তেওঁৰ সখা বেণীমাধৱৰ বয়স আছিল ১১ বছৰ আৰু আচাৰ্য গাংগুলীৰ বয়স আছিল ৬০ বছৰ। ইয়াৰ পিছত আচাৰ্য গাংগুলীৰ সৈতে এই বালক দুগৰাকীয়ে বেদোক্ত বিধিমতে নৈষ্ঠিক-ব্ৰহ্মচাৰী হৈ গৃহস্থাশ্ৰম ত্যাগ কৰে।<ref name=":0" /> == সিদ্ধিলাভ == গৃহ ত্যাগৰ পিছত বঙ্গাব্দ ১১৪৮ চনত আচাৰ্য গাংগুলীয়ে তেওঁলোকক কালীঘাটৰ শক্তিপীঠলৈ লৈ আহে। একাৱন্ন পীঠৰ অন্যতম এই মহাপীঠ কালীঘাট। তেতিয়া কালীঘাট আছিল ঘন অৰণ্যৰে বেষ্টিত অঞ্চল। কালীঘাটলৈ অহাৰ পিছত, বাল্য ব্ৰহ্মচাৰীদ্বয়ে আচাৰ্যক সাধন-ভজন শিকাবলৈ কৈছিল। তেওঁলোকে কালীঘাটৰ পৰা সাধন-ভজন শিকিবলৈ এটি নিৰ্জন ঠাইলৈ ৰাওনা হৈছিল। নিৰ্জন স্থানলৈ আহি শিষ্যদ্বয়ে কঠোৰ সংযম পালন কৰে আৰু দীৰ্ঘ ৩০-৪০ বছৰ নক্ত-ব্ৰত (দিনত অনাহাৰে থাকি ৰাতি আহাৰ গ্ৰহণ) পালন কৰে। ইয়াৰ পিছত একান্তৰা-ব্ৰত (এদিন উপবাসৰ পিছৰ দিনা আহাৰ গ্ৰহণ), ত্ৰিৰাত্ৰি, পঞ্চহ, নৱৰাত্ৰি ব্ৰত পালন কৰে। আচাৰ্য গাংগুলীয়ে তেওঁলোকক ধ্যান আৰু যোগৰ শিক্ষা দিয়ে। ইয়াৰ পিছত সিদ্ধিলাভৰ বাবে তেওঁলোক [[হিমালয়]]ৰ বৰফাবৃত এক নিৰ্জন স্থানলৈ যায়। পঞ্চাশ বছৰৰো অধিক সময় কঠোৰ তপস্যা কৰি লোকনাথে সমাধিৰ সৰ্বোচ্চ শিখৰত উপনীত হয় আৰু পৰমতত্ত্ব লাভ কৰে। তেতিয়া তেওঁৰ বয়স ৯০ বছৰ আছিল।<ref name=":0" /> == ভ্ৰমণ == ==== মক্কালৈ যাত্ৰা ==== শিষ্যসকলে সিদ্ধি লাভ কৰাৰ পিছত, ভগৱান গাংগুলীয়ে তেওঁলোকৰ সৈতে [[মক্কা]] ভ্ৰমণ কৰিব বিচাৰিছিল। তেওঁলোকে খোজকাঢ়িয়েই মক্কাৰ উদ্দেশ্যে যাত্ৰা আৰম্ভ কৰে। প্ৰথমে তেওঁলোক কাবুলত উপস্থিত হয়। তাত তেওঁলোকে 'মোল্লা সাদি' নামৰ এজন ধাৰ্মিক মুছলমানক লগ পাইছিল। তেওঁৰ লগত [[কোৰআন]] আৰু [[ইছলাম]] ধৰ্মৰ বিষয়ে বহুতো আলোচনা হৈছিল। ইয়াত লোকনাথে কোৰআন অধ্যয়ন কৰিছিল। তেওঁলোকে উপলব্ধি কৰিছিল যে বাহ্যিক আচৰণৰ বাহিৰে দুয়োটা ধৰ্মৰ মাজত কোনো পাৰ্থক্য নাই। কাবুলৰ পিছত তেওঁলোক [[মদিনা]]লৈ আহিছিল। ইয়াতো, [[বেদ]] আৰু [[কোৰআন]]ৰ বিষয়ে তেওঁলোকৰ সৈতে আলোচনা কৰা হৈছিল। তাৰ পৰা তেওঁলোকে মক্কালৈ যাত্ৰা কৰিছিল। বাটত 'আব্দুল গফুৰ' নামৰ এজন ৪০০ বছৰীয়া উচ্চ পদস্থ মুছলমান ফকীৰক চাবলৈ তেওঁৰ বাসগৃহলৈ গৈছিল। তেওঁ সদায় নীৰৱ আৰু সমাধিৰ অৱস্থাত থাকিছিল। সিদ্ধপুৰুষ লোকনাথক দেখি তেওঁ নিজৰ সমাধি ভাঙি তেওঁক সাৱটি ধৰিছিল। তাৰ পিছত তেওঁলোকে দুৰ্গম পথ এটি অতিক্ৰম কৰি মক্কা পাইছিল।<ref name=":0" /> ==== কাশীধামলৈ যাত্ৰা ==== কিছুদিন মক্কাত থকাৰ পিছত তেওঁলোকে বাৰাণসীৰ কাশীধামলৈ ৰাওনা হয়। তাতেই মহাযোগী ত্ৰৈলঙ্গস্বামীৰ কুটিৰ অৱস্থিত। গাংগুলীয়ে তেওঁৰ দুই শিষ্যৰ সকলো দায়িত্ব ত্ৰৈলঙ্গস্বামীক হস্তান্তৰ কৰিছিল আৰু [[গঙ্গা]]ৰ পাৰত ধ্যানমগ্ন অৱস্থাতেই বিদায় লৈছিল। ত্ৰৈলঙ্গস্বামীৰ প্ৰকৃত নাম আছিল পণ্ডিত হিতলাল মিশ্ৰ। তাত তেওঁলোকে কিছু সময়ৰ বাবে স্বামীজীৰ সৈতে যোগ-অধ্যয়ন কৰিছিল আৰু যাত্ৰালৈ গৈছিল।<ref name=":0" /> ==== বিশ্ব ভ্ৰমণ ==== ভ্ৰমণৰ উদ্দেশ্যে তেওঁলোকে ভাৰতৰ পশ্চিমে [[আফগানিস্তান]], আৰৱ, [[ইজৰাইল]], পাৰস্য, [[ইউৰোপ]] আদিৰ মাজেৰে [[আটলাণ্টিক মহাসাগৰ]]ৰ উপকূললৈকে যাত্ৰা কৰিছিল। তাৰ পিছত তেওঁলোক ভাৰতলৈ উভতি আহিছিল আৰু পুনৰ উত্তৰদিশে গৈছিল। বৰফাচ্ছন্ন [[সুমেৰু|সুমেৰু অঞ্চল]]লৈ যোৱাৰ পূৰ্ব প্ৰস্তুতি উপলক্ষে শীতপ্ৰধান অঞ্চল হিচাপে তেওঁলোক [[বদ্ৰীনাথ মন্দিৰ|বদ্ৰীনাথ শ্ৰীমন্দিৰ আশ্ৰম]]ত থাকিছিল। তাৰ পৰাই তেওঁলোকে আধুনিক পৰিজ্ঞাত সীমা অতিক্ৰম কৰি উত্তৰে বহুদূৰলৈ গুচি গৈছিল। খোজ কাঢ়িয়েই তেওঁলোক [[চাইবেৰিয়া]]লৈ যায়। সূৰ্য্যোদয় নোহোৱাৰ বাবে সময় নিৰ্ধাৰণ কৰিব পৰা নগʼল; কিন্তু তেওঁলোকে বাটত ২০ বাৰ বৰফ পৰা আৰু গলি যোৱা দেখিছিল। কেইটামান বৰফৰ স্তম্ভৰ কাষলৈ আহি তেওঁলোকে তেওঁলোকৰ যাত্ৰা সমাপ্ত কৰিছিল। ইয়াৰ পিছত পূব দিশলৈ আগবাঢ়ি গৈ তেওঁ [[চীন]] দেশত উপস্থিত হয়। তাৰ পৰা ত্ৰৈলঙ্গস্বামীয়ে উদয়চলালৈ যোৱা পথত ৰাওনা হ’ল। লোকেনাথ আৰু বেণীমাধব তিব্বত আৰু বদ্ৰীনাথ পাহাৰত থাকিল। তাৰ পাছত বেণীমাধব [[কামৰূপ ৰাজ্য|কামাখ্যা]]লৈ ৰাওনা হ’ল আৰু লোকনাথে চন্দ্ৰনাথ পৰ্বতৰ গাতে লাগি থকা হাবিখনৰ মাজেৰে খোজ কাঢ়ি গ’ল।<ref name=":0" /> == বাৰদীত থকা সময়ছোৱা == অৰণ্যৰ মাজেৰে যাত্ৰা কৰোঁতে, হঠাতে অৰণ্যত অগ্নিকাণ্ড সংঘটিত হয়। তেওঁ লক্ষ্য কৰিলে যে গছৰ তলত এগৰাকী জটাজুটধাৰী সন্ন্যাসী ধ্যানমগ্ন অৱস্থাত আছে। তেওঁ যোগ শক্তিৰে লোকনাথক নিৰাপদ স্থানলৈ লৈ আহিছিল। তেওঁ আছিল বিজয়কৃষ্ণ গোস্বামী। ইয়াৰ পিছত লোকনাথ তেতিয়াৰ [[ত্ৰিপুৰা]] জিলাৰ দাউদকান্দি গাঁৱলৈ আহে। বাৰদী গাঁৱৰ ডেংগু কৰ্মকাৰ নামৰ এজন ব্যক্তি তেতিয়া ফৌজদাৰী গোচৰত অভিযুক্ত হৈ দাউদকান্দিত আছিল। বিচলিত ডেংগু কৰ্মকাৰে লোকেনাথক দেখি সকলো কথা বিৱৰি ক'লে। তেতিয়া লোকনাথে তেওঁক নিৰ্ভয়ে থাকিবলৈ কৈছিল। পিছদিনা, ন্যায়াধীশে ডেংগুক নিৰ্দোষী সাব্যস্ত কৰে। ডেংগুৱে লোকনাথক নিজৰ ঘৰলৈ লৈ যায়। ডেংগুৰ মৃত্যুৰ পিছত বাৰদীৰ জমিদাৰে তেওঁক জমিদাৰ গৃহলৈ লৈ যায়। জমিদাৰে তেওঁক ‘ছাৱাল বাঘিনী’ নদীৰ পাৰত এটি নিৰ্জন শ্মশানত আশ্ৰম পাতি দিছিল। সুদীৰ্ঘ ছাব্বিশ বছৰ কাল তেওঁ তাত আছিল। তেতিয়াৰ পৰাই লোকনাথ “বাৰদী’ৰ ব্ৰহ্মচাৰী” নামেৰে পৰিচিত হৈছিল।<ref name=":0" /> == মহাপ্ৰয়াণ == বৰদীত থকা সময়ছোৱাত ভক্তসকলে কৃপা লভিবলৈ তেওঁৰ ওচৰলৈ আহিছিল। এদিন এজন ভক্তই তেওঁৰ পুত্ৰৰ দুৰাৰোগ্য যক্ষ্মা ৰোগৰ আৰোগ্য কামনাৰে তেওঁৰ ওচৰলৈ আহিছিল। লোকনাথে বুজি পালে যে পুত্ৰৰ আয়ুস শেষ হৈ আহিছে। তথাপিও, ভক্তক কৃপা কৰি তেওঁ নিজ শৰীৰত যক্ষ্মা ৰোগ গ্ৰহণ কৰিছিল। যদিও পুত্ৰ লাহে লাহে এই ৰোগৰ পৰা আৰোগ্য হৈছিল, কেইদিনমানৰ ভিতৰতে তেওঁৰ মৃত্যু হয়। কিন্তু লোকনাথৰ শৰীৰত যক্ষ্মা ৰোগ বাঢ়ি গৈ আছিল। তাৰ পিছত জেঠ মাহৰ ১৯ তাৰিখে তেওঁ মৃত্যুৰ কথা ঘোষণা কৰে। এই খবৰ পোৱাৰ পিছত, ভাৰাক্ৰান্ত আৰু অশ্ৰুসিক্ত ভক্তসকলে দলবদ্ধভাৱে বাৰদীৰ আশ্ৰমলৈ আহিবলৈ আৰম্ভ কৰে। তাত তেওঁ সকলোকে প্ৰসাদ লʼবলৈ কৈছিল।<ref name=":0" /> তাৰ পিছত, ১৯ [[জেঠ]], ১২৯৭ বঙ্গাব্দ (১ জুন, ১৮৯০ খ্ৰীষ্টাব্দ)ত<ref name="Date of Death" /> এটি ৰʼদঘাই দিনত পুৱা ১১:৪৫ বজাত, তেওঁ বাংলাদেশৰ নাৰায়ণগঞ্জৰ সোণাৰগাঁৱৰ বাৰদী আশ্ৰমত মহাসমাধিত মগ্ন হয়। তেতিয়া তেওঁৰ বয়স আছিল ১৬০ বছৰ।<ref name=":0" /> == জন্মস্থানক লৈ বিতৰ্ক == বাবা লোকনাথৰ উৎপত্তিস্থল অৰ্থাৎ জন্মস্থান ৰহস্যৰে আবৃত। ১৮৮৫ চনৰ ৮ এপ্ৰিল তাৰিখে, টি. নেইলৰ, সহকাৰীৰ ওচৰত এটি আচল ডিক্ৰি (১৯৩৫ চনৰ ৮২ নং) লোৱা হৈছিল। ১৮৭২ চনৰ "প্ৰভিশ্যন এক্ট এক্স"-ৰ অধীনত নাৰায়ণগঞ্জৰ মেজিষ্ট্ৰেট যʼত দৃশ্যত বাবা লোকনাথে একেই কথা কৈছিল <ref name="kachua4">{{Cite book|last=Basak|first=Tushar Kanti|title=কচুয়া: লোকনাথ-গঙ্গাৰ ত্ৰিবেনী সঙ্গম|publisher=Lokenath Mission, Kachua|year=2023|pages=11-13}}</ref>: <blockquote>"My name is Lokenath Brahmachari. My father's name is Ram Narain Ghosal. I am by caste Brahman. My home is at Mouza Chakla, Thana zilla Barasat. I reside at present in Mouza Baradi. Thana Narainganj, Zilla Dacca, where I am preist." "মোৰ নাম লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰী। মোৰ পিতৃৰ নাম ৰাম নাৰায়ণ ঘোষাল। মই ব্ৰাহ্মণ জাতিৰ অন্তৰ্গত। মোৰ ঘৰ মৌজা চাকলা, থানা জিলা বাৰাসতত অৱস্থিত। বৰ্তমান মই মৌজা বাৰদীত থাকোঁ। থানা নাৰায়ণগঞ্জ, জিলা ঢাকা, যʼত মই এগৰাকী পুৰোহিত।" </blockquote> তুষাৰ কান্তি বসাকৰ গ্ৰন্থ "কচুয়া: লোকনাথ-গঙ্গাৰ ত্ৰিবেনী সংগম"-ত তেওঁ উল্লেখ কৰিছে <ref name="kachua2">{{Cite book|last=Basak|first=Tushar Kanti|title=কচুয়া: লোকনাথ-গঙ্গাৰ ত্ৰিবেনী সঙ্গম|publisher=Lokenath Mission, Kachua|year=2023|pages=11-14}}</ref>, ১৮৮৫ চনত "...জিলা বাৰাসত" উল্লেখ কৰা সম্ভৱ নহয় যʼত (তেওঁৰ মতে) বাৰাসত জিলা ১৮৩৪-১৮৬২ চনৰ ভিতৰত বিদ্যমান আছিল (তেওঁ উল্লেখ কৰিছে<ref name="biswakosh">{{Cite book|last=Basu|first=Nagendranath Kanti|title=বিশ্বকোষ - খণ্ড ১২|publisher=West Bengal Public Library Network|year=1901|pages=756}}</ref>)। ১৮৬১ চনত, যৌথ মেজিষ্ট্ৰেচি বিলুপ্ত কৰা হয় আৰু "বাৰাসাত জিলা" চব্বিশ পৰগনা জিলাৰ এটি মহকুমালৈ পৰিণত হয়।<ref name="barasat">{{cite web |url=https://www.barasatmunicipality.org/about-barasat-city#:~:text=At%20present%20it%20is%20the,Municipality%20became%20an%20autonomous%20body. |title= About Barasat city |author=Barasat Municipality |website= Barasat Minicipality |publisher= Adenis Infotech}}</ref> তেওঁ আৰু উল্লেখ কৰিছে যে লোকনাথে নকʼলেহেঁতেন যে তেওঁৰ পিতৃৰ নাম "ৰাম নাৰায়ণ ঘোষাল" কিয়নো তেওঁৰ পিতৃৰ আচল নাম আছিল "ৰাম কানাই ঘোষাল।" <ref name="kachua3">{{Cite book|last=Basak|first=Tushar Kanti|title=কচুয়া: লোকনাথ-গঙ্গাৰ ত্ৰিবেনী সঙ্গম|publisher=Lokenath Mission, Kachua|year=2023|pages=14}}</ref> এনে ধৰণৰ বিসংগতিৰ বাবে বসাকে তেওঁৰ গ্ৰন্থখনত উল্লেখ কৰিছে যে,’ লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰীৰ জন্মস্থান হʼব লাগে ‘কচুয়াধাম। লেখিকা জিতবতী দাসে তেওঁৰ গ্ৰন্থ - "বিশুদ্ধ প্ৰেম"-ত উল্লেখ কৰিছে: যে <ref name="prem">{{Cite book|last=Das|first=Jitavati |title=Visuddha Prema|publisher=Notion Press|year=2023|isbn=9798888839744}}</ref> "...শ্ৰী লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰী অবিভক্ত বংগ দেশৰ কচুয়া (বৰ্তমানৰ ভাৰতৰ পশ্চিমবংগত) নামৰ এখন গাঁৱত জন্মগ্ৰহণ কৰিছিল।" বাৰদীৰ গোঁসাই: শ্ৰীশ্ৰী লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰী গ্ৰন্থত লেখকে উল্লেখ কৰিছে যে, লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰীয়ে ১১৩৭ চনত (বাংলা বৰ্ষপঞ্জী অনুসৰি) কাঁকড়া-কচুয়াত জন্মগ্ৰহণ কৰিছিল।<ref name="banik"></ref> লোকনাথ মিছনৰ ২০১১ গ্ৰন্থৰ স্বামীবাগ ৰোড শাখাত: শ্ৰদ্ধাঞ্জলি ১২১তম তিতিন দিৱস, বিষ্ণুপদ ভৌমিকেও উল্লেখ কৰে যে লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰীয়ে ১৭৩০ চনত কচুয়াত জন্মগ্ৰহণ কৰিছিল <ref name="tomo">{{Cite book|last=Bhowmick|first=Bishnupada|title=প্ৰাণেৰ ঠাকুৰ বাবা লোকনাথেৰ মহাপ্ৰয়াণ শ্বৰোণে - শ্ৰদ্ধাঞ্জলি ১২১তম তিৰোধন দিবস|publisher=স্বামীবাগ ৰোড Branch|year=2011|pages=30}}</ref>। == উদ্ধৃতি == * "ৰণে-বনে-জলে-জঙ্গলে যখনই বিপদে পড়িবে, আমাকে স্মৰণ কৰিও, আমিই ৰক্ষা কৰিব।" <ref>{{cite web|url=http://bani.com.bd/595/2725/|title=বাণী চিৰন্তণী|access-date=১৭ আগষ্ট ২০১৬|archivedate=১৩ অক্টোবৰ ২০১৬|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161013223116/http://bani.com.bd/595/2725/|urlstatus=dead}}</ref> * "বাক্যবাণ, বন্ধুবিচ্ছেদবাণ ও বিত্তবিচ্ছেদবাণ; এই তিনটি বাণকে সহ্য কৰিতে পাৰিলে মৃত্যুকেও হটাইয়া দেওয়া যায়"<ref>{{cite web|url=http://bani.com.bd/595/2733/|title=বাণী চিৰন্তণী|accessdate=১৭ আগষ্ট ২০১৬|archivedate=১৩ অক্টোবৰ ২০১৬|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161013184930/http://bani.com.bd/595/2733/|urlstatus=dead}}</ref> * "এ আমাৰ উপদেশেৰ স্থল নয়, আদেশেৰ স্থল"<ref>{{cite web|url=http://bani.com.bd/595/2732/|title=বাণী চিৰন্তণী|accessdate=১৭ আগষ্ট ২০১৬|archivedate=৩১ আগষ্ট ২০১৬|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160831083201/http://bani.com.bd/595/2732/|urlstatus=dead}}</ref> == লগতে চাওক == * [[বাবা লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰী আশ্ৰম]] * [[বিজয়কৃষ্ণ গোস্বামী]] * [[ত্ৰৈলঙ্গ স্বামী]] == তথ্য উৎস == {{ৰেফলিষ্ট}} == বাহ্যিক সংযোগ == * [https://web.archive.org/web/20080509055643/http://www.babalokenath.org/ www.babalokenath.org - বাবা লোকনাথ ব্ৰহ্মচাৰীৰ বিষয়ে এটি ৱেবচাইট] [[শ্ৰেণী:হিন্দু সন্ত]] [[শ্ৰেণী:হিন্দু ধৰ্মগুৰু]] [[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:বঙালী ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় ব্যক্তি]] 8ofjigkvq0nmuf43maib4f3ig7h9tw8 3 122337 514457 2025-06-02T20:34:48Z AdoroniBot 32943 স্বাগতম! 514457 wikitext text/x-wiki {{tmbox | type = notice | image = [[চিত্ৰ:Assamese Jaapi.png|135px|left]] | imageright = [[চিত্ৰ:Wikipedia-logo.png|135px]] | style = border: 1px blue solid; | textstyle = | text = {{Center|<big>{{#if: {{{1}}} |'''নমস্কাৰ, {{#if: | {{{1}}} | {{BASEPAGENAME}} }}<br/>}}}} {{Center|'''[[অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া]]লৈ আপোনাক [[ৱিকিপিডিয়া:আদৰণি|আদৰণি জনাইছোঁ]]! '''</big><br/><br/> আপোনাৰ আগ্ৰহৰ বাবে ধন্যবাদ। আশা কৰোঁ আপুনি সদায় আমাৰ লগত জড়িত হৈ থাকিব। নৱাগত সকলৰ বাবে তলত দিয়া পৃষ্ঠাকেইখন অতি উপযোগী, অনুগ্ৰহ কৰি পৃষ্ঠাকেইখন এবাৰ চকু ফুৰাই চাই যেন। }}<br/> {{Center| '''ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনাৰ সহায়'''<br/> <big> [[ৱিকিপিডিয়া:পৰিচয়|ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে অলপ]]</big><br/> <big> [[সহায়:সৰল সম্পাদনা|সম্পাদনাৰ থুলমুল আভাস]]</big><br/> <big> [[ৱিকিপিডিয়া:সহায়িকা|ৱিকিপিডিয়া সম্পাদনাৰ বিষয়ে প্ৰয়োজনীয় আভাস]]</big><br/> <big> [[সহায়:নতুন প্ৰবন্ধ আৰম্ভ কৰক|প্ৰবন্ধ এটা কেনেকৈ আৰম্ভ কৰিব?]]</big><br/> <big> [[ৱিকিপিডিয়া:সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ|সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ]] </big><br/> <br> '''ৱিকিপিডিয়াৰ সম্পাদনাৰ নিয়ম নীতি'''<br/> <big> [[ৱিকিপিডিয়া:পাঁচটা স্তম্ভ|ৱিকিপিডিয়াৰ পঞ্চশীল নীতি]]</big><br/> <big> [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়া কি নহয়|ৱিকিপিডিয়া কি নহয়]]</big><br/> }} <br/> '''ইয়াৰ উপৰিও ফে’চবুকত [https://www.facebook.com/groups/assamwikigroup/ {{Like|''Assamese Wikipedia Community''}}] বুলি আমাৰ এটা আলোচনা গোট আৰু [https://facebook.com/aswikipedia {{Like|''অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া''}}] নামৰ এটা পৃষ্ঠা আছে। ৱিকিপিডিয়ানসকলক লগ পাবলৈ আৰু ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে জানিবলৈ আপুনিও সেইবোৰৰ সদস্য হৈ ল’ব পাৰে। ''' আশা কৰোঁ ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনা কৰি আৰু এজন [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়ান|ৱিকিপিডিয়ান]] হোৱাটো উপভোগ কৰিব। <div class="center">{{Wikipedia in Social Media}}</div> | small = / yes | smallimage = none / [[Image:Some image.svg|30px]] | smallimageright = none / [[Image:Some image.svg|30px]] | smalltext = আদৰণি }} — [[সদস্য:AdoroniBot|AdoroniBot]] ([[সদস্য বাৰ্তা:AdoroniBot|বাৰ্তা]]) 20:34, 2 June 2025 (ইউ.টি.চি.) <!-- This welcome message is delivered by [[User:AdoroniBot|AdoroniBot]] on behalf of Assamese Wikimedia Community. --> 7nfqfre9lhnfi1umlckjz2b0txpe9zu 3 122338 514458 2025-06-02T23:35:52Z AdoroniBot 32943 স্বাগতম! 514458 wikitext text/x-wiki {{tmbox | type = notice | image = [[চিত্ৰ:Assamese Jaapi.png|135px|left]] | imageright = [[চিত্ৰ:Wikipedia-logo.png|135px]] | style = border: 1px blue solid; | textstyle = | text = {{Center|<big>{{#if: {{{1}}} |'''নমস্কাৰ, {{#if: | {{{1}}} | {{BASEPAGENAME}} }}<br/>}}}} {{Center|'''[[অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া]]লৈ আপোনাক [[ৱিকিপিডিয়া:আদৰণি|আদৰণি জনাইছোঁ]]! '''</big><br/><br/> আপোনাৰ আগ্ৰহৰ বাবে ধন্যবাদ। আশা কৰোঁ আপুনি সদায় আমাৰ লগত জড়িত হৈ থাকিব। নৱাগত সকলৰ বাবে তলত দিয়া পৃষ্ঠাকেইখন অতি উপযোগী, অনুগ্ৰহ কৰি পৃষ্ঠাকেইখন এবাৰ চকু ফুৰাই চাই যেন। }}<br/> {{Center| '''ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনাৰ সহায়'''<br/> <big> [[ৱিকিপিডিয়া:পৰিচয়|ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে অলপ]]</big><br/> <big> [[সহায়:সৰল সম্পাদনা|সম্পাদনাৰ থুলমুল আভাস]]</big><br/> <big> [[ৱিকিপিডিয়া:সহায়িকা|ৱিকিপিডিয়া সম্পাদনাৰ বিষয়ে প্ৰয়োজনীয় আভাস]]</big><br/> <big> [[সহায়:নতুন প্ৰবন্ধ আৰম্ভ কৰক|প্ৰবন্ধ এটা কেনেকৈ আৰম্ভ কৰিব?]]</big><br/> <big> [[ৱিকিপিডিয়া:সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ|সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ]] </big><br/> <br> '''ৱিকিপিডিয়াৰ সম্পাদনাৰ নিয়ম নীতি'''<br/> <big> [[ৱিকিপিডিয়া:পাঁচটা স্তম্ভ|ৱিকিপিডিয়াৰ পঞ্চশীল নীতি]]</big><br/> <big> [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়া কি নহয়|ৱিকিপিডিয়া কি নহয়]]</big><br/> }} <br/> '''ইয়াৰ উপৰিও ফে’চবুকত [https://www.facebook.com/groups/assamwikigroup/ {{Like|''Assamese Wikipedia Community''}}] বুলি আমাৰ এটা আলোচনা গোট আৰু [https://facebook.com/aswikipedia {{Like|''অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া''}}] নামৰ এটা পৃষ্ঠা আছে। ৱিকিপিডিয়ানসকলক লগ পাবলৈ আৰু ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে জানিবলৈ আপুনিও সেইবোৰৰ সদস্য হৈ ল’ব পাৰে। ''' আশা কৰোঁ ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনা কৰি আৰু এজন [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়ান|ৱিকিপিডিয়ান]] হোৱাটো উপভোগ কৰিব। <div class="center">{{Wikipedia in Social Media}}</div> | small = / yes | smallimage = none / [[Image:Some image.svg|30px]] | smallimageright = none / [[Image:Some image.svg|30px]] | smalltext = আদৰণি }} — [[সদস্য:AdoroniBot|AdoroniBot]] ([[সদস্য বাৰ্তা:AdoroniBot|বাৰ্তা]]) 23:35, 2 June 2025 (ইউ.টি.চি.) <!-- This welcome message is delivered by [[User:AdoroniBot|AdoroniBot]] on behalf of Assamese Wikimedia Community. --> c497ycufjbklqzdlos1hy1ydjeq2h1y 3 122339 514461 2025-06-03T01:36:42Z AdoroniBot 32943 স্বাগতম! 514461 wikitext text/x-wiki {{tmbox | type = notice | image = [[চিত্ৰ:Assamese Jaapi.png|135px|left]] | imageright = [[চিত্ৰ:Wikipedia-logo.png|135px]] | style = border: 1px blue solid; | textstyle = | text = {{Center|<big>{{#if: {{{1}}} |'''নমস্কাৰ, {{#if: | {{{1}}} | {{BASEPAGENAME}} }}<br/>}}}} {{Center|'''[[অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া]]লৈ আপোনাক [[ৱিকিপিডিয়া:আদৰণি|আদৰণি জনাইছোঁ]]! '''</big><br/><br/> আপোনাৰ আগ্ৰহৰ বাবে ধন্যবাদ। আশা কৰোঁ আপুনি সদায় আমাৰ লগত জড়িত হৈ থাকিব। নৱাগত সকলৰ বাবে তলত দিয়া পৃষ্ঠাকেইখন অতি উপযোগী, অনুগ্ৰহ কৰি পৃষ্ঠাকেইখন এবাৰ চকু ফুৰাই চাই যেন। }}<br/> {{Center| '''ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনাৰ সহায়'''<br/> <big> [[ৱিকিপিডিয়া:পৰিচয়|ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে অলপ]]</big><br/> <big> [[সহায়:সৰল সম্পাদনা|সম্পাদনাৰ থুলমুল আভাস]]</big><br/> <big> [[ৱিকিপিডিয়া:সহায়িকা|ৱিকিপিডিয়া সম্পাদনাৰ বিষয়ে প্ৰয়োজনীয় আভাস]]</big><br/> <big> [[সহায়:নতুন প্ৰবন্ধ আৰম্ভ কৰক|প্ৰবন্ধ এটা কেনেকৈ আৰম্ভ কৰিব?]]</big><br/> <big> [[ৱিকিপিডিয়া:সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ|সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ]] </big><br/> <br> '''ৱিকিপিডিয়াৰ সম্পাদনাৰ নিয়ম নীতি'''<br/> <big> [[ৱিকিপিডিয়া:পাঁচটা স্তম্ভ|ৱিকিপিডিয়াৰ পঞ্চশীল নীতি]]</big><br/> <big> [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়া কি নহয়|ৱিকিপিডিয়া কি নহয়]]</big><br/> }} <br/> '''ইয়াৰ উপৰিও ফে’চবুকত [https://www.facebook.com/groups/assamwikigroup/ {{Like|''Assamese Wikipedia Community''}}] বুলি আমাৰ এটা আলোচনা গোট আৰু [https://facebook.com/aswikipedia {{Like|''অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া''}}] নামৰ এটা পৃষ্ঠা আছে। ৱিকিপিডিয়ানসকলক লগ পাবলৈ আৰু ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে জানিবলৈ আপুনিও সেইবোৰৰ সদস্য হৈ ল’ব পাৰে। ''' আশা কৰোঁ ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনা কৰি আৰু এজন [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়ান|ৱিকিপিডিয়ান]] হোৱাটো উপভোগ কৰিব। <div class="center">{{Wikipedia in Social Media}}</div> | small = / yes | smallimage = none / [[Image:Some image.svg|30px]] | smallimageright = none / [[Image:Some image.svg|30px]] | smalltext = আদৰণি }} — [[সদস্য:AdoroniBot|AdoroniBot]] ([[সদস্য বাৰ্তা:AdoroniBot|বাৰ্তা]]) 01:36, 3 June 2025 (ইউ.টি.চি.) <!-- This welcome message is delivered by [[User:AdoroniBot|AdoroniBot]] on behalf of Assamese Wikimedia Community. --> 8i04y176oj252gtc09ql6s0ke3sh7jq 3 122340 514462 2025-06-03T02:37:03Z AdoroniBot 32943 স্বাগতম! 514462 wikitext text/x-wiki {{tmbox | type = notice | image = [[চিত্ৰ:Assamese Jaapi.png|135px|left]] | imageright = [[চিত্ৰ:Wikipedia-logo.png|135px]] | style = border: 1px blue solid; | textstyle = | text = {{Center|<big>{{#if: {{{1}}} |'''নমস্কাৰ, {{#if: | {{{1}}} | {{BASEPAGENAME}} }}<br/>}}}} {{Center|'''[[অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া]]লৈ আপোনাক [[ৱিকিপিডিয়া:আদৰণি|আদৰণি জনাইছোঁ]]! '''</big><br/><br/> আপোনাৰ আগ্ৰহৰ বাবে ধন্যবাদ। আশা কৰোঁ আপুনি সদায় আমাৰ লগত জড়িত হৈ থাকিব। নৱাগত সকলৰ বাবে তলত দিয়া পৃষ্ঠাকেইখন অতি উপযোগী, অনুগ্ৰহ কৰি পৃষ্ঠাকেইখন এবাৰ চকু ফুৰাই চাই যেন। }}<br/> {{Center| '''ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনাৰ সহায়'''<br/> <big> [[ৱিকিপিডিয়া:পৰিচয়|ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে অলপ]]</big><br/> <big> [[সহায়:সৰল সম্পাদনা|সম্পাদনাৰ থুলমুল আভাস]]</big><br/> <big> [[ৱিকিপিডিয়া:সহায়িকা|ৱিকিপিডিয়া সম্পাদনাৰ বিষয়ে প্ৰয়োজনীয় আভাস]]</big><br/> <big> [[সহায়:নতুন প্ৰবন্ধ আৰম্ভ কৰক|প্ৰবন্ধ এটা কেনেকৈ আৰম্ভ কৰিব?]]</big><br/> <big> [[ৱিকিপিডিয়া:সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ|সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ]] </big><br/> <br> '''ৱিকিপিডিয়াৰ সম্পাদনাৰ নিয়ম নীতি'''<br/> <big> [[ৱিকিপিডিয়া:পাঁচটা স্তম্ভ|ৱিকিপিডিয়াৰ পঞ্চশীল নীতি]]</big><br/> <big> [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়া কি নহয়|ৱিকিপিডিয়া কি নহয়]]</big><br/> }} <br/> '''ইয়াৰ উপৰিও ফে’চবুকত [https://www.facebook.com/groups/assamwikigroup/ {{Like|''Assamese Wikipedia Community''}}] বুলি আমাৰ এটা আলোচনা গোট আৰু [https://facebook.com/aswikipedia {{Like|''অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া''}}] নামৰ এটা পৃষ্ঠা আছে। ৱিকিপিডিয়ানসকলক লগ পাবলৈ আৰু ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে জানিবলৈ আপুনিও সেইবোৰৰ সদস্য হৈ ল’ব পাৰে। ''' আশা কৰোঁ ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনা কৰি আৰু এজন [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়ান|ৱিকিপিডিয়ান]] হোৱাটো উপভোগ কৰিব। <div class="center">{{Wikipedia in Social Media}}</div> | small = / yes | smallimage = none / [[Image:Some image.svg|30px]] | smallimageright = none / [[Image:Some image.svg|30px]] | smalltext = আদৰণি }} — [[সদস্য:AdoroniBot|AdoroniBot]] ([[সদস্য বাৰ্তা:AdoroniBot|বাৰ্তা]]) 02:37, 3 June 2025 (ইউ.টি.চি.) <!-- This welcome message is delivered by [[User:AdoroniBot|AdoroniBot]] on behalf of Assamese Wikimedia Community. --> g02s4f66rvev45208yxugfrlv3nxopv 3 122341 514464 2025-06-03T02:38:49Z J ansari 14712 পৃষ্ঠা [[সদস্য বাৰ্তা:K4s8ht9vdjhg5l]]ৰ পৰা [[সদস্য বাৰ্তা:Tal cahen]]লৈ J ansariয়ে স্থানান্তৰ কৰিলে: Automatically moved page while renaming the user "[[Special:CentralAuth/K4s8ht9vdjhg5l|K4s8ht9vdjhg5l]]" to "[[Special:CentralAuth/Tal cahen|Tal cahen]]" 514464 wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[সদস্য বাৰ্তা:Tal cahen]] 4g037vdun6i0ef3or5lwo33pri9fujw 14 122342 514478 2025-06-03T03:51:47Z Babulbaishya 2558 নতুন পৃষ্ঠা: [[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় অপৰাধী]] 514478 wikitext text/x-wiki [[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় অপৰাধী]] n7uvhurvfh7o9u7zj8usa3ibs2zgoke 0 122343 514500 2025-06-03T04:19:26Z কুমুদ ঘোষ 42738 নতুন পৃষ্ঠা: অনশন ধর্মঘট হৈছে অহিংস প্ৰতিৰোধৰ এক পদ্ধতি য’ত অংশগ্ৰহণকাৰীসকলে ৰাজনৈতিক প্ৰতিবাদৰ কাৰ্য্য হিচাপে উপবাস কৰে, সাধাৰণতে নীতি পৰিৱৰ্তনৰ দৰে নিৰ্দিষ্ট লক্ষ্যত উপনীত হোৱাৰ উদ্... 514500 wikitext text/x-wiki অনশন ধর্মঘট হৈছে অহিংস প্ৰতিৰোধৰ এক পদ্ধতি য’ত অংশগ্ৰহণকাৰীসকলে ৰাজনৈতিক প্ৰতিবাদৰ কাৰ্য্য হিচাপে উপবাস কৰে, সাধাৰণতে নীতি পৰিৱৰ্তনৰ দৰে নিৰ্দিষ্ট লক্ষ্যত উপনীত হোৱাৰ উদ্দেশ্যেৰে অনশন ধর্মঘট কৰা হয়। gp0t4z7c1o2jjqt4drn47v0992ioc66 514502 514500 2025-06-03T04:19:38Z কুমুদ ঘোষ 42738 [[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল। 514502 wikitext text/x-wiki অনশন ধৰ্মঘট হৈছে অহিংস প্ৰতিৰোধৰ এক পদ্ধতি য’ত অংশগ্ৰহণকাৰীসকলে ৰাজনৈতিক প্ৰতিবাদৰ কাৰ্য্য হিচাপে উপবাস কৰে, সাধাৰণতে নীতি পৰিৱৰ্তনৰ দৰে নিৰ্দিষ্ট লক্ষ্যত উপনীত হোৱাৰ উদ্দেশ্যেৰে অনশন ধৰ্মঘট কৰা হয়। e7d47a7dt48aepm77lp2gb4idtpjicz 514503 514502 2025-06-03T04:19:54Z কুমুদ ঘোষ 42738 514503 wikitext text/x-wiki '''অনশন ধৰ্মঘট''' হৈছে অহিংস প্ৰতিৰোধৰ এক পদ্ধতি য’ত অংশগ্ৰহণকাৰীসকলে ৰাজনৈতিক প্ৰতিবাদৰ কাৰ্য্য হিচাপে উপবাস কৰে, সাধাৰণতে নীতি পৰিৱৰ্তনৰ দৰে নিৰ্দিষ্ট লক্ষ্যত উপনীত হোৱাৰ উদ্দেশ্যেৰে অনশন ধৰ্মঘট কৰা হয়। 71nsvoqlw6kgi3e6ui62bvs8jpv491n 514505 514503 2025-06-03T04:20:36Z কুমুদ ঘোষ 42738 514505 wikitext text/x-wiki '''অনশন ধৰ্মঘট''' ({{lang-en|Hunger strike}}) হৈছে অহিংস প্ৰতিৰোধৰ এক পদ্ধতি য’ত অংশগ্ৰহণকাৰীসকলে ৰাজনৈতিক প্ৰতিবাদৰ কাৰ্য্য হিচাপে উপবাস কৰে, সাধাৰণতে নীতি পৰিৱৰ্তনৰ দৰে নিৰ্দিষ্ট লক্ষ্যত উপনীত হোৱাৰ উদ্দেশ্যেৰে অনশন ধৰ্মঘট কৰা হয়। qh37fdox2x3wwlcjthghhw6iacayk6o 514508 514505 2025-06-03T04:21:54Z কুমুদ ঘোষ 42738 514508 wikitext text/x-wiki '''অনশন ধৰ্মঘট''' ({{lang-en|Hunger strike}}) হৈছে অহিংস প্ৰতিৰোধৰ এক পদ্ধতি য’ত অংশগ্ৰহণকাৰীসকলে ৰাজনৈতিক প্ৰতিবাদৰ কাৰ্য্য হিচাপে উপবাস কৰে, সাধাৰণতে নীতি পৰিৱৰ্তনৰ দৰে নিৰ্দিষ্ট লক্ষ্যত উপনীত হোৱাৰ উদ্দেশ্যেৰে অনশন ধৰ্মঘট কৰা হয়।<ref>{{Cite news |last=Engelbrecht |first=Cora |date=May 2, 2023 |title=Hunger Strikes Have Long Served as a Tool of Nonviolent Protest |url=https://www.nytimes.com/2023/05/02/world/hunger-strikes-explainer.html |access-date=January 29, 2024 |work=The New York Times |language=en-US |issn=0362-4331 |archive-date=January 29, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240129045845/https://www.nytimes.com/2023/05/02/world/hunger-strikes-explainer.html |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web |title=Hunger strike definition and meaning |url=https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/hunger-strike |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150406133909/http://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/hunger-strike |archive-date=April 6, 2015 |access-date=October 21, 2021 |website=www.collinsdictionary.com |publisher=[[Collins English Dictionary]]}}</ref> ==তথ্যসূত্ৰ== 6bys5zlay1u174b9zk8jkhjsm8jfcfc 514509 514508 2025-06-03T04:24:31Z কুমুদ ঘোষ 42738 514509 wikitext text/x-wiki '''অনশন ধৰ্মঘট''' ({{lang-en|Hunger strike}}) হৈছে অহিংস প্ৰতিৰোধৰ এক পদ্ধতি য’ত অংশগ্ৰহণকাৰীসকলে ৰাজনৈতিক প্ৰতিবাদৰ কাৰ্য্য হিচাপে উপবাস কৰে, সাধাৰণতে নীতি পৰিৱৰ্তনৰ দৰে নিৰ্দিষ্ট লক্ষ্যত উপনীত হোৱাৰ উদ্দেশ্যেৰে অনশন ধৰ্মঘট কৰা হয়।<ref>{{Cite news |last=Engelbrecht |first=Cora |date=May 2, 2023 |title=Hunger Strikes Have Long Served as a Tool of Nonviolent Protest |url=https://www.nytimes.com/2023/05/02/world/hunger-strikes-explainer.html |access-date=January 29, 2024 |work=The New York Times |language=en-US |issn=0362-4331 |archive-date=January 29, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240129045845/https://www.nytimes.com/2023/05/02/world/hunger-strikes-explainer.html |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web |title=Hunger strike definition and meaning |url=https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/hunger-strike |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150406133909/http://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/hunger-strike |archive-date=April 6, 2015 |access-date=October 21, 2021 |website=www.collinsdictionary.com |publisher=[[Collins English Dictionary]]}}</ref> তৰল পদাৰ্থ গ্ৰহণ নকৰা অনশনকাৰীক শুষ্ক অনশন ধর্মঘটকাৰী বুলি কোৱা হয়।<ref>{{Cite web |last=Foltynova |first=Kristyna |title=Anatomy Of A Hunger Strike: Why Is It Done And What Does It Do To The Human Body? |url=https://www.rferl.org/a/hunger-strikes-russia/31266830.html |access-date=2024-03-25 |website=RadioFreeEurope/RadioLiberty |language=en}}</ref> ==তথ্যসূত্ৰ== kpgr79ul95tu7le05t335ea4c6xjqkg 514510 514509 2025-06-03T04:24:44Z কুমুদ ঘোষ 42738 [[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল। 514510 wikitext text/x-wiki '''অনশন ধৰ্মঘট''' ({{lang-en|Hunger strike}}) হৈছে অহিংস প্ৰতিৰোধৰ এক পদ্ধতি য’ত অংশগ্ৰহণকাৰীসকলে ৰাজনৈতিক প্ৰতিবাদৰ কাৰ্য্য হিচাপে উপবাস কৰে, সাধাৰণতে নীতি পৰিৱৰ্তনৰ দৰে নিৰ্দিষ্ট লক্ষ্যত উপনীত হোৱাৰ উদ্দেশ্যেৰে অনশন ধৰ্মঘট কৰা হয়।<ref>{{Cite news |last=Engelbrecht |first=Cora |date=May 2, 2023 |title=Hunger Strikes Have Long Served as a Tool of Nonviolent Protest |url=https://www.nytimes.com/2023/05/02/world/hunger-strikes-explainer.html |access-date=January 29, 2024 |work=The New York Times |language=en-US |issn=0362-4331 |archive-date=January 29, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240129045845/https://www.nytimes.com/2023/05/02/world/hunger-strikes-explainer.html |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web |title=Hunger strike definition and meaning |url=https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/hunger-strike |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150406133909/http://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/hunger-strike |archive-date=April 6, 2015 |access-date=October 21, 2021 |website=www.collinsdictionary.com |publisher=[[Collins English Dictionary]]}}</ref> তৰল পদাৰ্থ গ্ৰহণ নকৰা অনশনকাৰীক শুষ্ক অনশন ধৰ্মঘটকাৰী বুলি কোৱা হয়।<ref>{{Cite web |last=Foltynova |first=Kristyna |title=Anatomy Of A Hunger Strike: Why Is It Done And What Does It Do To The Human Body? |url=https://www.rferl.org/a/hunger-strikes-russia/31266830.html |access-date=2024-03-25 |website=RadioFreeEurope/RadioLiberty |language=en}}</ref> ==তথ্যসূত্ৰ== i2p4bzbdezbfzwssfbf1cxhwuyyg53l 514512 514510 2025-06-03T04:28:06Z কুমুদ ঘোষ 42738 514512 wikitext text/x-wiki '''অনশন ধৰ্মঘট''' ({{lang-en|Hunger strike}}) হৈছে অহিংস প্ৰতিৰোধৰ এক পদ্ধতি য’ত অংশগ্ৰহণকাৰীসকলে ৰাজনৈতিক প্ৰতিবাদৰ কাৰ্য্য হিচাপে উপবাস কৰে, সাধাৰণতে নীতি পৰিৱৰ্তনৰ দৰে নিৰ্দিষ্ট লক্ষ্যত উপনীত হোৱাৰ উদ্দেশ্যেৰে অনশন ধৰ্মঘট কৰা হয়।<ref>{{Cite news |last=Engelbrecht |first=Cora |date=May 2, 2023 |title=Hunger Strikes Have Long Served as a Tool of Nonviolent Protest |url=https://www.nytimes.com/2023/05/02/world/hunger-strikes-explainer.html |access-date=January 29, 2024 |work=The New York Times |language=en-US |issn=0362-4331 |archive-date=January 29, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240129045845/https://www.nytimes.com/2023/05/02/world/hunger-strikes-explainer.html |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web |title=Hunger strike definition and meaning |url=https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/hunger-strike |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150406133909/http://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/hunger-strike |archive-date=April 6, 2015 |access-date=October 21, 2021 |website=www.collinsdictionary.com |publisher=[[Collins English Dictionary]]}}</ref> তৰল পদাৰ্থ গ্ৰহণ নকৰা অনশনকাৰীক শুষ্ক অনশন ধৰ্মঘটকাৰী বুলি কোৱা হয়।<ref>{{Cite web |last=Foltynova |first=Kristyna |title=Anatomy Of A Hunger Strike: Why Is It Done And What Does It Do To The Human Body? |url=https://www.rferl.org/a/hunger-strikes-russia/31266830.html |access-date=2024-03-25 |website=RadioFreeEurope/RadioLiberty |language=en}}</ref> যিবোৰ ক্ষেত্ৰত কোনো সত্তাই (সাধাৰণতে ৰাষ্ট্ৰই) অনশনকাৰীৰ (যেনে বন্দী) জিম্মা লাভ কৰে বা লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হয়, তেনে ক্ষেত্ৰত জিম্মাত থকা সত্তাই প্ৰায়ে বলপূৰ্বকভাৱে‍ খাদ্য খুৱাই অনশন ধর্মঘট বন্ধ কৰে।<ref>{{Cite news |last=Savage |first=Charlie |date=October 11, 2017 |title=Military Is Waiting Longer Before Force-Feeding Hunger Strikers, Detainees Say |url=https://www.nytimes.com/2017/10/11/us/politics/guantanamo-hunger-strikes-force-feeding.html |access-date=January 29, 2024 |work=The New York Times |language=en-US |issn=0362-4331 |archive-date=January 29, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240129015048/https://www.nytimes.com/2017/10/11/us/politics/guantanamo-hunger-strikes-force-feeding.html |url-status=live }}</ref> ==ইতিহাস== ==তথ্যসূত্ৰ== htdko9t9dfcicy15852klbj5j2p7a1o 514513 514512 2025-06-03T04:28:23Z কুমুদ ঘোষ 42738 [[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল। 514513 wikitext text/x-wiki '''অনশন ধৰ্মঘট''' ({{lang-en|Hunger strike}}) হৈছে অহিংস প্ৰতিৰোধৰ এক পদ্ধতি য’ত অংশগ্ৰহণকাৰীসকলে ৰাজনৈতিক প্ৰতিবাদৰ কাৰ্য্য হিচাপে উপবাস কৰে, সাধাৰণতে নীতি পৰিৱৰ্তনৰ দৰে নিৰ্দিষ্ট লক্ষ্যত উপনীত হোৱাৰ উদ্দেশ্যেৰে অনশন ধৰ্মঘট কৰা হয়।<ref>{{Cite news |last=Engelbrecht |first=Cora |date=May 2, 2023 |title=Hunger Strikes Have Long Served as a Tool of Nonviolent Protest |url=https://www.nytimes.com/2023/05/02/world/hunger-strikes-explainer.html |access-date=January 29, 2024 |work=The New York Times |language=en-US |issn=0362-4331 |archive-date=January 29, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240129045845/https://www.nytimes.com/2023/05/02/world/hunger-strikes-explainer.html |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web |title=Hunger strike definition and meaning |url=https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/hunger-strike |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150406133909/http://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/hunger-strike |archive-date=April 6, 2015 |access-date=October 21, 2021 |website=www.collinsdictionary.com |publisher=[[Collins English Dictionary]]}}</ref> তৰল পদাৰ্থ গ্ৰহণ নকৰা অনশনকাৰীক শুষ্ক অনশন ধৰ্মঘটকাৰী বুলি কোৱা হয়।<ref>{{Cite web |last=Foltynova |first=Kristyna |title=Anatomy Of A Hunger Strike: Why Is It Done And What Does It Do To The Human Body? |url=https://www.rferl.org/a/hunger-strikes-russia/31266830.html |access-date=2024-03-25 |website=RadioFreeEurope/RadioLiberty |language=en}}</ref> যিবোৰ ক্ষেত্ৰত কোনো সত্তাই (সাধাৰণতে ৰাষ্ট্ৰই) অনশনকাৰীৰ (যেনে বন্দী) জিম্মা লাভ কৰে বা লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হয়, তেনে ক্ষেত্ৰত জিম্মাত থকা সত্তাই প্ৰায়ে বলপূৰ্বকভাৱে‍ খাদ্য খুৱাই অনশন ধৰ্মঘট বন্ধ কৰে।<ref>{{Cite news |last=Savage |first=Charlie |date=October 11, 2017 |title=Military Is Waiting Longer Before Force-Feeding Hunger Strikers, Detainees Say |url=https://www.nytimes.com/2017/10/11/us/politics/guantanamo-hunger-strikes-force-feeding.html |access-date=January 29, 2024 |work=The New York Times |language=en-US |issn=0362-4331 |archive-date=January 29, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240129015048/https://www.nytimes.com/2017/10/11/us/politics/guantanamo-hunger-strikes-force-feeding.html |url-status=live }}</ref> ==ইতিহাস== ==তথ্যসূত্ৰ== 2vwpqlnxx7qvd7p8iix2ilfbr5e5z2p 514515 514513 2025-06-03T04:42:58Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* ইতিহাস */ 514515 wikitext text/x-wiki '''অনশন ধৰ্মঘট''' ({{lang-en|Hunger strike}}) হৈছে অহিংস প্ৰতিৰোধৰ এক পদ্ধতি য’ত অংশগ্ৰহণকাৰীসকলে ৰাজনৈতিক প্ৰতিবাদৰ কাৰ্য্য হিচাপে উপবাস কৰে, সাধাৰণতে নীতি পৰিৱৰ্তনৰ দৰে নিৰ্দিষ্ট লক্ষ্যত উপনীত হোৱাৰ উদ্দেশ্যেৰে অনশন ধৰ্মঘট কৰা হয়।<ref>{{Cite news |last=Engelbrecht |first=Cora |date=May 2, 2023 |title=Hunger Strikes Have Long Served as a Tool of Nonviolent Protest |url=https://www.nytimes.com/2023/05/02/world/hunger-strikes-explainer.html |access-date=January 29, 2024 |work=The New York Times |language=en-US |issn=0362-4331 |archive-date=January 29, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240129045845/https://www.nytimes.com/2023/05/02/world/hunger-strikes-explainer.html |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web |title=Hunger strike definition and meaning |url=https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/hunger-strike |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150406133909/http://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/hunger-strike |archive-date=April 6, 2015 |access-date=October 21, 2021 |website=www.collinsdictionary.com |publisher=[[Collins English Dictionary]]}}</ref> তৰল পদাৰ্থ গ্ৰহণ নকৰা অনশনকাৰীক শুষ্ক অনশন ধৰ্মঘটকাৰী বুলি কোৱা হয়।<ref>{{Cite web |last=Foltynova |first=Kristyna |title=Anatomy Of A Hunger Strike: Why Is It Done And What Does It Do To The Human Body? |url=https://www.rferl.org/a/hunger-strikes-russia/31266830.html |access-date=2024-03-25 |website=RadioFreeEurope/RadioLiberty |language=en}}</ref> যিবোৰ ক্ষেত্ৰত কোনো সত্তাই (সাধাৰণতে ৰাষ্ট্ৰই) অনশনকাৰীৰ (যেনে বন্দী) জিম্মা লাভ কৰে বা লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হয়, তেনে ক্ষেত্ৰত জিম্মাত থকা সত্তাই প্ৰায়ে বলপূৰ্বকভাৱে‍ খাদ্য খুৱাই অনশন ধৰ্মঘট বন্ধ কৰে।<ref>{{Cite news |last=Savage |first=Charlie |date=October 11, 2017 |title=Military Is Waiting Longer Before Force-Feeding Hunger Strikers, Detainees Say |url=https://www.nytimes.com/2017/10/11/us/politics/guantanamo-hunger-strikes-force-feeding.html |access-date=January 29, 2024 |work=The New York Times |language=en-US |issn=0362-4331 |archive-date=January 29, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240129015048/https://www.nytimes.com/2017/10/11/us/politics/guantanamo-hunger-strikes-force-feeding.html |url-status=live }}</ref> ==ইতিহাস== প্ৰাক্ খ্ৰীষ্টান আয়াৰলেণ্ডত অন্যায়ৰ প্ৰতিবাদৰ পদ্ধতি হিচাপে উপবাস ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল, য'ত ইয়াক ট্ৰস্কাড বা চেলাচান নামেৰে জনা গৈছিল।<ref>Ellis, Peter Bereford. The Druids (Eerdmans, 1998). pp. 141–142.</ref> সমসাময়িক নাগৰিক সংহিতাত বিশদভাৱে উল্লেখ কৰা ইয়াৰ নিৰ্দিষ্ট নিয়ম আছিল যাৰ দ্বাৰা ইয়াক ব্যৱহাৰ কৰিব পৰা যায় আৰু প্ৰায়ে অপৰাধীৰ ঘৰৰ দুৱাৰমুখতে উপবাস কৰা হৈছিল।<ref>{{cite EB1911 |wstitle=Brehon Laws |volume=4 |page=490}}</ref> পণ্ডিতসকলে অনুমান কৰিছে যে সংস্কৃতিয়ে আতিথ্যক যি অত্যন্ত গুৰুত্ব দিছিল, তাৰ বাবেই এনে হৈছিল। কোনো ব্যক্তিক নিজৰ দুৱাৰমুখতে মৰিবলৈ দিয়াটো, যাৰ বিৰুদ্ধে কোনো ভুলৰ অভিযোগ উত্থাপন কৰা হৈছিল সেই ঘটনাক এটা ডাঙৰ অপমান বুলি গণ্য কৰা হৈছিল।<ref>Joyce, Patrick Weston, A Smaller Social History of ancient Ireland (Longman, Green & Co, 1906), Chapter IV: The Administration of Justice, p.86. Found online at https://www.libraryireland.com/SocialHistoryAncientIreland/I-IV-6.php {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200224194835/https://www.libraryireland.com/SocialHistoryAncientIreland/I-IV-6.php |date=February 24, 2020 }}</ref> আন কিছুমানে কয় যে এই প্ৰথা আছিল গোটেই ৰাতি উপবাসে ৰখা, কিয়নো প্ৰাক্ খ্ৰীষ্টান আয়াৰলেণ্ডত মানুহৰ মৃত্যুত উপবাসে থকাৰ কোনো প্ৰমাণ পোৱা হোৱা নাই। মূলতঃ ঋণ আদায় বা অনুভূত ভুলৰ ন্যায় পাবলৈ এই উপবাসবোৰ গ্ৰহণ কৰা হৈছিল। আয়াৰলেণ্ডৰ পৃষ্ঠপোষক, সন্ত চেণ্ট পেট্ৰিকৰ কিংবদন্তিসমূহেও এই অনশন ব্যৱহাৰ কৰিছে।<ref name=Beresford>{{cite book|last=Beresford|first=David|title=Ten Men Dead|year=1987|publisher=Atlantic Press|location=New York|isbn=978-0-87113-702-9}}{{page needed|date=November 2018}}</ref> ভাৰতত ভোক প্ৰতিবাদৰ প্ৰথা ১৮৬১ চনত চৰকাৰে বাতিল কৰে য’ত প্ৰতিবাদকাৰীয়ে ন্যায়ৰ ৰাজহুৱা আহ্বানত কোনো অপৰাধী পক্ষৰ (সাধাৰণতে ঋণী) দুৱাৰত উপবাসে থাকে; ইয়াৰ দ্বাৰা সেই তাৰিখৰ আগতে এই প্ৰথাৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ বা অন্ততঃ ইয়াৰ প্ৰতি জনসচেতনতাক সূচায়।<ref name=Beresford/> ==তথ্যসূত্ৰ== 6pz9ukwakorfd4gzmio27vyj5z70vm4 514516 514515 2025-06-03T04:44:32Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* তথ্যসূত্ৰ */ 514516 wikitext text/x-wiki '''অনশন ধৰ্মঘট''' ({{lang-en|Hunger strike}}) হৈছে অহিংস প্ৰতিৰোধৰ এক পদ্ধতি য’ত অংশগ্ৰহণকাৰীসকলে ৰাজনৈতিক প্ৰতিবাদৰ কাৰ্য্য হিচাপে উপবাস কৰে, সাধাৰণতে নীতি পৰিৱৰ্তনৰ দৰে নিৰ্দিষ্ট লক্ষ্যত উপনীত হোৱাৰ উদ্দেশ্যেৰে অনশন ধৰ্মঘট কৰা হয়।<ref>{{Cite news |last=Engelbrecht |first=Cora |date=May 2, 2023 |title=Hunger Strikes Have Long Served as a Tool of Nonviolent Protest |url=https://www.nytimes.com/2023/05/02/world/hunger-strikes-explainer.html |access-date=January 29, 2024 |work=The New York Times |language=en-US |issn=0362-4331 |archive-date=January 29, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240129045845/https://www.nytimes.com/2023/05/02/world/hunger-strikes-explainer.html |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web |title=Hunger strike definition and meaning |url=https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/hunger-strike |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150406133909/http://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/hunger-strike |archive-date=April 6, 2015 |access-date=October 21, 2021 |website=www.collinsdictionary.com |publisher=[[Collins English Dictionary]]}}</ref> তৰল পদাৰ্থ গ্ৰহণ নকৰা অনশনকাৰীক শুষ্ক অনশন ধৰ্মঘটকাৰী বুলি কোৱা হয়।<ref>{{Cite web |last=Foltynova |first=Kristyna |title=Anatomy Of A Hunger Strike: Why Is It Done And What Does It Do To The Human Body? |url=https://www.rferl.org/a/hunger-strikes-russia/31266830.html |access-date=2024-03-25 |website=RadioFreeEurope/RadioLiberty |language=en}}</ref> যিবোৰ ক্ষেত্ৰত কোনো সত্তাই (সাধাৰণতে ৰাষ্ট্ৰই) অনশনকাৰীৰ (যেনে বন্দী) জিম্মা লাভ কৰে বা লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হয়, তেনে ক্ষেত্ৰত জিম্মাত থকা সত্তাই প্ৰায়ে বলপূৰ্বকভাৱে‍ খাদ্য খুৱাই অনশন ধৰ্মঘট বন্ধ কৰে।<ref>{{Cite news |last=Savage |first=Charlie |date=October 11, 2017 |title=Military Is Waiting Longer Before Force-Feeding Hunger Strikers, Detainees Say |url=https://www.nytimes.com/2017/10/11/us/politics/guantanamo-hunger-strikes-force-feeding.html |access-date=January 29, 2024 |work=The New York Times |language=en-US |issn=0362-4331 |archive-date=January 29, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240129015048/https://www.nytimes.com/2017/10/11/us/politics/guantanamo-hunger-strikes-force-feeding.html |url-status=live }}</ref> ==ইতিহাস== প্ৰাক্ খ্ৰীষ্টান আয়াৰলেণ্ডত অন্যায়ৰ প্ৰতিবাদৰ পদ্ধতি হিচাপে উপবাস ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল, য'ত ইয়াক ট্ৰস্কাড বা চেলাচান নামেৰে জনা গৈছিল।<ref>Ellis, Peter Bereford. The Druids (Eerdmans, 1998). pp. 141–142.</ref> সমসাময়িক নাগৰিক সংহিতাত বিশদভাৱে উল্লেখ কৰা ইয়াৰ নিৰ্দিষ্ট নিয়ম আছিল যাৰ দ্বাৰা ইয়াক ব্যৱহাৰ কৰিব পৰা যায় আৰু প্ৰায়ে অপৰাধীৰ ঘৰৰ দুৱাৰমুখতে উপবাস কৰা হৈছিল।<ref>{{cite EB1911 |wstitle=Brehon Laws |volume=4 |page=490}}</ref> পণ্ডিতসকলে অনুমান কৰিছে যে সংস্কৃতিয়ে আতিথ্যক যি অত্যন্ত গুৰুত্ব দিছিল, তাৰ বাবেই এনে হৈছিল। কোনো ব্যক্তিক নিজৰ দুৱাৰমুখতে মৰিবলৈ দিয়াটো, যাৰ বিৰুদ্ধে কোনো ভুলৰ অভিযোগ উত্থাপন কৰা হৈছিল সেই ঘটনাক এটা ডাঙৰ অপমান বুলি গণ্য কৰা হৈছিল।<ref>Joyce, Patrick Weston, A Smaller Social History of ancient Ireland (Longman, Green & Co, 1906), Chapter IV: The Administration of Justice, p.86. Found online at https://www.libraryireland.com/SocialHistoryAncientIreland/I-IV-6.php {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200224194835/https://www.libraryireland.com/SocialHistoryAncientIreland/I-IV-6.php |date=February 24, 2020 }}</ref> আন কিছুমানে কয় যে এই প্ৰথা আছিল গোটেই ৰাতি উপবাসে ৰখা, কিয়নো প্ৰাক্ খ্ৰীষ্টান আয়াৰলেণ্ডত মানুহৰ মৃত্যুত উপবাসে থকাৰ কোনো প্ৰমাণ পোৱা হোৱা নাই। মূলতঃ ঋণ আদায় বা অনুভূত ভুলৰ ন্যায় পাবলৈ এই উপবাসবোৰ গ্ৰহণ কৰা হৈছিল। আয়াৰলেণ্ডৰ পৃষ্ঠপোষক, সন্ত চেণ্ট পেট্ৰিকৰ কিংবদন্তিসমূহেও এই অনশন ব্যৱহাৰ কৰিছে।<ref name=Beresford>{{cite book|last=Beresford|first=David|title=Ten Men Dead|year=1987|publisher=Atlantic Press|location=New York|isbn=978-0-87113-702-9}}{{page needed|date=November 2018}}</ref> ভাৰতত ভোক প্ৰতিবাদৰ প্ৰথা ১৮৬১ চনত চৰকাৰে বাতিল কৰে য’ত প্ৰতিবাদকাৰীয়ে ন্যায়ৰ ৰাজহুৱা আহ্বানত কোনো অপৰাধী পক্ষৰ (সাধাৰণতে ঋণী) দুৱাৰত উপবাসে থাকে; ইয়াৰ দ্বাৰা সেই তাৰিখৰ আগতে এই প্ৰথাৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ বা অন্ততঃ ইয়াৰ প্ৰতি জনসচেতনতাক সূচায়।<ref name=Beresford/> ==চিকিৎসাবি‍জ্ঞানৰ দৃষ্টিভংগী== ==তথ্যসূত্ৰ== 8xc08pcfoyisrw24l9bw733h6kbmwlp 514517 514516 2025-06-03T04:54:02Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* চিকিৎসাবি‍জ্ঞানৰ দৃষ্টিভংগী */ 514517 wikitext text/x-wiki '''অনশন ধৰ্মঘট''' ({{lang-en|Hunger strike}}) হৈছে অহিংস প্ৰতিৰোধৰ এক পদ্ধতি য’ত অংশগ্ৰহণকাৰীসকলে ৰাজনৈতিক প্ৰতিবাদৰ কাৰ্য্য হিচাপে উপবাস কৰে, সাধাৰণতে নীতি পৰিৱৰ্তনৰ দৰে নিৰ্দিষ্ট লক্ষ্যত উপনীত হোৱাৰ উদ্দেশ্যেৰে অনশন ধৰ্মঘট কৰা হয়।<ref>{{Cite news |last=Engelbrecht |first=Cora |date=May 2, 2023 |title=Hunger Strikes Have Long Served as a Tool of Nonviolent Protest |url=https://www.nytimes.com/2023/05/02/world/hunger-strikes-explainer.html |access-date=January 29, 2024 |work=The New York Times |language=en-US |issn=0362-4331 |archive-date=January 29, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240129045845/https://www.nytimes.com/2023/05/02/world/hunger-strikes-explainer.html |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web |title=Hunger strike definition and meaning |url=https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/hunger-strike |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150406133909/http://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/hunger-strike |archive-date=April 6, 2015 |access-date=October 21, 2021 |website=www.collinsdictionary.com |publisher=[[Collins English Dictionary]]}}</ref> তৰল পদাৰ্থ গ্ৰহণ নকৰা অনশনকাৰীক শুষ্ক অনশন ধৰ্মঘটকাৰী বুলি কোৱা হয়।<ref>{{Cite web |last=Foltynova |first=Kristyna |title=Anatomy Of A Hunger Strike: Why Is It Done And What Does It Do To The Human Body? |url=https://www.rferl.org/a/hunger-strikes-russia/31266830.html |access-date=2024-03-25 |website=RadioFreeEurope/RadioLiberty |language=en}}</ref> যিবোৰ ক্ষেত্ৰত কোনো সত্তাই (সাধাৰণতে ৰাষ্ট্ৰই) অনশনকাৰীৰ (যেনে বন্দী) জিম্মা লাভ কৰে বা লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হয়, তেনে ক্ষেত্ৰত জিম্মাত থকা সত্তাই প্ৰায়ে বলপূৰ্বকভাৱে‍ খাদ্য খুৱাই অনশন ধৰ্মঘট বন্ধ কৰে।<ref>{{Cite news |last=Savage |first=Charlie |date=October 11, 2017 |title=Military Is Waiting Longer Before Force-Feeding Hunger Strikers, Detainees Say |url=https://www.nytimes.com/2017/10/11/us/politics/guantanamo-hunger-strikes-force-feeding.html |access-date=January 29, 2024 |work=The New York Times |language=en-US |issn=0362-4331 |archive-date=January 29, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240129015048/https://www.nytimes.com/2017/10/11/us/politics/guantanamo-hunger-strikes-force-feeding.html |url-status=live }}</ref> ==ইতিহাস== প্ৰাক্ খ্ৰীষ্টান আয়াৰলেণ্ডত অন্যায়ৰ প্ৰতিবাদৰ পদ্ধতি হিচাপে উপবাস ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল, য'ত ইয়াক ট্ৰস্কাড বা চেলাচান নামেৰে জনা গৈছিল।<ref>Ellis, Peter Bereford. The Druids (Eerdmans, 1998). pp. 141–142.</ref> সমসাময়িক নাগৰিক সংহিতাত বিশদভাৱে উল্লেখ কৰা ইয়াৰ নিৰ্দিষ্ট নিয়ম আছিল যাৰ দ্বাৰা ইয়াক ব্যৱহাৰ কৰিব পৰা যায় আৰু প্ৰায়ে অপৰাধীৰ ঘৰৰ দুৱাৰমুখতে উপবাস কৰা হৈছিল।<ref>{{cite EB1911 |wstitle=Brehon Laws |volume=4 |page=490}}</ref> পণ্ডিতসকলে অনুমান কৰিছে যে সংস্কৃতিয়ে আতিথ্যক যি অত্যন্ত গুৰুত্ব দিছিল, তাৰ বাবেই এনে হৈছিল। কোনো ব্যক্তিক নিজৰ দুৱাৰমুখতে মৰিবলৈ দিয়াটো, যাৰ বিৰুদ্ধে কোনো ভুলৰ অভিযোগ উত্থাপন কৰা হৈছিল সেই ঘটনাক এটা ডাঙৰ অপমান বুলি গণ্য কৰা হৈছিল।<ref>Joyce, Patrick Weston, A Smaller Social History of ancient Ireland (Longman, Green & Co, 1906), Chapter IV: The Administration of Justice, p.86. Found online at https://www.libraryireland.com/SocialHistoryAncientIreland/I-IV-6.php {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200224194835/https://www.libraryireland.com/SocialHistoryAncientIreland/I-IV-6.php |date=February 24, 2020 }}</ref> আন কিছুমানে কয় যে এই প্ৰথা আছিল গোটেই ৰাতি উপবাসে ৰখা, কিয়নো প্ৰাক্ খ্ৰীষ্টান আয়াৰলেণ্ডত মানুহৰ মৃত্যুত উপবাসে থকাৰ কোনো প্ৰমাণ পোৱা হোৱা নাই। মূলতঃ ঋণ আদায় বা অনুভূত ভুলৰ ন্যায় পাবলৈ এই উপবাসবোৰ গ্ৰহণ কৰা হৈছিল। আয়াৰলেণ্ডৰ পৃষ্ঠপোষক, সন্ত চেণ্ট পেট্ৰিকৰ কিংবদন্তিসমূহেও এই অনশন ব্যৱহাৰ কৰিছে।<ref name=Beresford>{{cite book|last=Beresford|first=David|title=Ten Men Dead|year=1987|publisher=Atlantic Press|location=New York|isbn=978-0-87113-702-9}}{{page needed|date=November 2018}}</ref> ভাৰতত ভোক প্ৰতিবাদৰ প্ৰথা ১৮৬১ চনত চৰকাৰে বাতিল কৰে য’ত প্ৰতিবাদকাৰীয়ে ন্যায়ৰ ৰাজহুৱা আহ্বানত কোনো অপৰাধী পক্ষৰ (সাধাৰণতে ঋণী) দুৱাৰত উপবাসে থাকে; ইয়াৰ দ্বাৰা সেই তাৰিখৰ আগতে এই প্ৰথাৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ বা অন্ততঃ ইয়াৰ প্ৰতি জনসচেতনতাক সূচায়।<ref name=Beresford/> ==চিকিৎসাবি‍জ্ঞানৰ দৃষ্টিভংগী== অনশনকাৰীৰ শৰীৰে প্ৰথম তিনিদিনত শৰীৰে গ্লুক’জৰ পৰা শক্তি ব্যৱহাৰ কৰে।<ref name=Coffee>{{cite book|first1=C. J.|last1=Coffee|title=Quick Look: Metabolism|publisher=Hayes Barton Press|year=2004|page=169|isbn=978-1593771928}}</ref> ইয়াৰ পাছত যকৃতে শৰীৰৰ চৰ্বি প্ৰক্ৰিয়াকৰণ আৰম্ভ কৰে, যিটো প্ৰক্ৰিয়াক কেট’ছিছ বোলা হয়। চৰ্বি কমি যোৱাৰ পিছত শৰীৰ "অনাহাৰ অৱস্থা"ত প্ৰৱেশ কৰে।<ref name=Coffee /> এইখিনিতে শৰীৰে শক্তিৰ বাবে পেশী আৰু গুৰুত্বপূৰ্ণ অংগসমূহ "মাইন" কৰে আৰু হাড়ৰ মজ্জা হেৰুৱাই পেলোৱাটোৱে‍ জীৱন সংকটজনক কৰি তুলে৷ ৪৬ৰ পৰা ৭৩ দিনৰ ধৰ্মঘটৰ পাছত অনশনকাৰীৰ মৃত্যুৰ উদাহৰণ আছে, উদাহৰণস্বৰূপে ১৯৮১ চনৰ আইৰিছ অনশন।<ref name=Beresford/> অনশন কৰা লোকসকলে ভ্ৰম <ref>{{cite book |last1=Miller |first1=Ian |title=Medical History |date=2018 |publisher=Bloomsbury Publishing}}</ref> আৰু ডিলিৰিয়ামৰ সন্মুখীন হ'ব পাৰে।<ref>{{cite book |title=Psychiatry in Prisons A Comprehensive Handbook |date=2018 |publisher=Jessica Kingsley |page=156}}</ref> সাধাৰণতে মৃত্যু হয় যেতিয়া এজন অনশনকাৰীয়ে প্ৰায় ৬০–৭০ দিনত ধৰ্মঘটৰ পূৰ্বৰ ওজনৰ প্ৰায় ৪০–৫০% কমি যায়।<ref>Stevenson, R. J., & Prescott, J. (2014). Human diet and cognition. Wiley Interdisciplinary Reviews: Cognitive Science, 5(4), 463–475.</ref> মেদবহুল ব্যক্তিয়ে বেছি দিন টিকি থাকিব পাৰে।<ref>Johnstone A. Fasting the ultimate diet. Obes Rev 2007, 8:211–222.</ref> ==তথ্যসূত্ৰ== aadahuhw2yeprsixv5kiljbv2nrzsso 514520 514517 2025-06-03T05:11:55Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* চিকিৎসাবি‍জ্ঞানৰ দৃষ্টিভংগী */ 514520 wikitext text/x-wiki '''অনশন ধৰ্মঘট''' ({{lang-en|Hunger strike}}) হৈছে অহিংস প্ৰতিৰোধৰ এক পদ্ধতি য’ত অংশগ্ৰহণকাৰীসকলে ৰাজনৈতিক প্ৰতিবাদৰ কাৰ্য্য হিচাপে উপবাস কৰে, সাধাৰণতে নীতি পৰিৱৰ্তনৰ দৰে নিৰ্দিষ্ট লক্ষ্যত উপনীত হোৱাৰ উদ্দেশ্যেৰে অনশন ধৰ্মঘট কৰা হয়।<ref>{{Cite news |last=Engelbrecht |first=Cora |date=May 2, 2023 |title=Hunger Strikes Have Long Served as a Tool of Nonviolent Protest |url=https://www.nytimes.com/2023/05/02/world/hunger-strikes-explainer.html |access-date=January 29, 2024 |work=The New York Times |language=en-US |issn=0362-4331 |archive-date=January 29, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240129045845/https://www.nytimes.com/2023/05/02/world/hunger-strikes-explainer.html |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web |title=Hunger strike definition and meaning |url=https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/hunger-strike |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150406133909/http://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/hunger-strike |archive-date=April 6, 2015 |access-date=October 21, 2021 |website=www.collinsdictionary.com |publisher=[[Collins English Dictionary]]}}</ref> তৰল পদাৰ্থ গ্ৰহণ নকৰা অনশনকাৰীক শুষ্ক অনশন ধৰ্মঘটকাৰী বুলি কোৱা হয়।<ref>{{Cite web |last=Foltynova |first=Kristyna |title=Anatomy Of A Hunger Strike: Why Is It Done And What Does It Do To The Human Body? |url=https://www.rferl.org/a/hunger-strikes-russia/31266830.html |access-date=2024-03-25 |website=RadioFreeEurope/RadioLiberty |language=en}}</ref> যিবোৰ ক্ষেত্ৰত কোনো সত্তাই (সাধাৰণতে ৰাষ্ট্ৰই) অনশনকাৰীৰ (যেনে বন্দী) জিম্মা লাভ কৰে বা লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হয়, তেনে ক্ষেত্ৰত জিম্মাত থকা সত্তাই প্ৰায়ে বলপূৰ্বকভাৱে‍ খাদ্য খুৱাই অনশন ধৰ্মঘট বন্ধ কৰে।<ref>{{Cite news |last=Savage |first=Charlie |date=October 11, 2017 |title=Military Is Waiting Longer Before Force-Feeding Hunger Strikers, Detainees Say |url=https://www.nytimes.com/2017/10/11/us/politics/guantanamo-hunger-strikes-force-feeding.html |access-date=January 29, 2024 |work=The New York Times |language=en-US |issn=0362-4331 |archive-date=January 29, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240129015048/https://www.nytimes.com/2017/10/11/us/politics/guantanamo-hunger-strikes-force-feeding.html |url-status=live }}</ref> ==ইতিহাস== প্ৰাক্ খ্ৰীষ্টান আয়াৰলেণ্ডত অন্যায়ৰ প্ৰতিবাদৰ পদ্ধতি হিচাপে উপবাস ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল, য'ত ইয়াক ট্ৰস্কাড বা চেলাচান নামেৰে জনা গৈছিল।<ref>Ellis, Peter Bereford. The Druids (Eerdmans, 1998). pp. 141–142.</ref> সমসাময়িক নাগৰিক সংহিতাত বিশদভাৱে উল্লেখ কৰা ইয়াৰ নিৰ্দিষ্ট নিয়ম আছিল যাৰ দ্বাৰা ইয়াক ব্যৱহাৰ কৰিব পৰা যায় আৰু প্ৰায়ে অপৰাধীৰ ঘৰৰ দুৱাৰমুখতে উপবাস কৰা হৈছিল।<ref>{{cite EB1911 |wstitle=Brehon Laws |volume=4 |page=490}}</ref> পণ্ডিতসকলে অনুমান কৰিছে যে সংস্কৃতিয়ে আতিথ্যক যি অত্যন্ত গুৰুত্ব দিছিল, তাৰ বাবেই এনে হৈছিল। কোনো ব্যক্তিক নিজৰ দুৱাৰমুখতে মৰিবলৈ দিয়াটো, যাৰ বিৰুদ্ধে কোনো ভুলৰ অভিযোগ উত্থাপন কৰা হৈছিল সেই ঘটনাক এটা ডাঙৰ অপমান বুলি গণ্য কৰা হৈছিল।<ref>Joyce, Patrick Weston, A Smaller Social History of ancient Ireland (Longman, Green & Co, 1906), Chapter IV: The Administration of Justice, p.86. Found online at https://www.libraryireland.com/SocialHistoryAncientIreland/I-IV-6.php {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200224194835/https://www.libraryireland.com/SocialHistoryAncientIreland/I-IV-6.php |date=February 24, 2020 }}</ref> আন কিছুমানে কয় যে এই প্ৰথা আছিল গোটেই ৰাতি উপবাসে ৰখা, কিয়নো প্ৰাক্ খ্ৰীষ্টান আয়াৰলেণ্ডত মানুহৰ মৃত্যুত উপবাসে থকাৰ কোনো প্ৰমাণ পোৱা হোৱা নাই। মূলতঃ ঋণ আদায় বা অনুভূত ভুলৰ ন্যায় পাবলৈ এই উপবাসবোৰ গ্ৰহণ কৰা হৈছিল। আয়াৰলেণ্ডৰ পৃষ্ঠপোষক, সন্ত চেণ্ট পেট্ৰিকৰ কিংবদন্তিসমূহেও এই অনশন ব্যৱহাৰ কৰিছে।<ref name=Beresford>{{cite book|last=Beresford|first=David|title=Ten Men Dead|year=1987|publisher=Atlantic Press|location=New York|isbn=978-0-87113-702-9}}{{page needed|date=November 2018}}</ref> ভাৰতত ভোক প্ৰতিবাদৰ প্ৰথা ১৮৬১ চনত চৰকাৰে বাতিল কৰে য’ত প্ৰতিবাদকাৰীয়ে ন্যায়ৰ ৰাজহুৱা আহ্বানত কোনো অপৰাধী পক্ষৰ (সাধাৰণতে ঋণী) দুৱাৰত উপবাসে থাকে; ইয়াৰ দ্বাৰা সেই তাৰিখৰ আগতে এই প্ৰথাৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ বা অন্ততঃ ইয়াৰ প্ৰতি জনসচেতনতাক সূচায়।<ref name=Beresford/> ==চিকিৎসাবি‍জ্ঞানৰ দৃষ্টিভংগী== অনশনকাৰীৰ শৰীৰে প্ৰথম তিনিদিনত শৰীৰে গ্লুক’জৰ পৰা শক্তি ব্যৱহাৰ কৰে।<ref name=Coffee>{{cite book|first1=C. J.|last1=Coffee|title=Quick Look: Metabolism|publisher=Hayes Barton Press|year=2004|page=169|isbn=978-1593771928}}</ref> ইয়াৰ পাছত যকৃতে শৰীৰৰ চৰ্বি প্ৰক্ৰিয়াকৰণ আৰম্ভ কৰে, যিটো প্ৰক্ৰিয়াক কেট’ছিছ বোলা হয়। চৰ্বি কমি যোৱাৰ পিছত শৰীৰ "অনাহাৰ অৱস্থা"ত প্ৰৱেশ কৰে।<ref name=Coffee /> এইখিনিতে শৰীৰে শক্তিৰ বাবে পেশী আৰু গুৰুত্বপূৰ্ণ অংগসমূহ "মাইন" কৰে আৰু হাড়ৰ মজ্জা হেৰুৱাই পেলোৱাটোৱে‍ জীৱন সংকটজনক কৰি তুলে৷ ৪৬ৰ পৰা ৭৩ দিনৰ ধৰ্মঘটৰ পাছত অনশনকাৰীৰ মৃত্যুৰ উদাহৰণ আছে, উদাহৰণস্বৰূপে ১৯৮১ চনৰ আইৰিছ অনশন।<ref name=Beresford/> অনশন কৰা লোকসকলে ভ্ৰম <ref>{{cite book |last1=Miller |first1=Ian |title=Medical History |date=2018 |publisher=Bloomsbury Publishing}}</ref> আৰু প্ৰলাপ বকা অৱস্থাৰ সন্মুখীন হ'ব পাৰে।<ref>{{cite book |title=Psychiatry in Prisons A Comprehensive Handbook |date=2018 |publisher=Jessica Kingsley |page=156}}</ref> সাধাৰণতে মৃত্যু হয় যেতিয়া এজন অনশনকাৰীয়ে প্ৰায় ৬০–৭০ দিনত ধৰ্মঘটৰ পূৰ্বৰ ওজনৰ প্ৰায় ৪০–৫০% কমি যায়।<ref>Stevenson, R. J., & Prescott, J. (2014). Human diet and cognition. Wiley Interdisciplinary Reviews: Cognitive Science, 5(4), 463–475.</ref> মেদবহুল ব্যক্তিয়ে বেছি দিন টিকি থাকিব পাৰে।<ref>Johnstone A. Fasting the ultimate diet. Obes Rev 2007, 8:211–222.</ref> ==তথ্যসূত্ৰ== 5h2k636c6zybf622bjoih9w83ctuuuq 0 122344 514501 2025-06-03T04:19:33Z Babulbaishya 2558 নতুন পৃষ্ঠা: '''ধীৰেশ্বৰ কলিতা''' ({{lang-en|Dinesh Goswami}}; ২২ এপ্ৰিল ১৯২২ – ১৪ জানুৱাৰী ১৯৯৭) এজন ভাৰতীয় ৰাজনীতিক আছিল আৰু [[লোকসভাৰ সাংসদ]] আছিল। তেওঁ [[ভাৰতৰ কমিউনিষ্ট পাৰ্টি]]ৰ এজন নেতা আছিল। <ref>{{Cite web|url=https://loksabha... 514501 wikitext text/x-wiki '''ধীৰেশ্বৰ কলিতা''' ({{lang-en|Dinesh Goswami}}; ২২ এপ্ৰিল ১৯২২ – ১৪ জানুৱাৰী ১৯৯৭) এজন ভাৰতীয় ৰাজনীতিক আছিল আৰু [[লোকসভাৰ সাংসদ]] আছিল। তেওঁ [[ভাৰতৰ কমিউনিষ্ট পাৰ্টি]]ৰ এজন নেতা আছিল। <ref>{{Cite web|url=https://loksabha.nic.in/members/partyardetail.aspx?party_code=33&lsno=4|title=Members : Lok Sabha|website=Loksabha.nic.in|access-date=2 March 2022}}</ref> ১৯৬৭ চনৰ পৰা ১৯৭১ চনলৈকে তেওঁ গুৱাহাটী লোকসভা সমষ্টিক প্ৰতিনিধিত্ব কৰিছিল। <ref>{{Cite web|url=http://loksabhaph.nic.in/writereaddata/biodata_1_12/1804.htm|title=Members Bioprofile|website=Loksabhaph.nic.in|access-date=2 March 2022}}</ref> কলিতাই ইয়াৰ পূৰ্বে ১৯৪৩ চনলৈকে ছাত্ৰ হৈ থাকোঁতে কংগ্ৰেছৰ সৈতে জড়িত আছিল। তেওঁ গুৱাহাটী লোকেল ব’ৰ্ডৰ সদস্য আছিল আৰু ছবছৰ ধৰি [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়]] কোৰ্টৰ সদস্য আছিল। ছাত্ৰ ফেডাৰেচনৰ স্বেচ্ছাসেৱক হিচাপে তেওঁ ১৯৪১ চনত পাণ্ডুৰ বাৰ্মাৰ শৰণাৰ্থী শিবিৰত আৰু গুৱাহাটীত সেৱা আগবঢ়াইছিল। বংগ দুৰ্ভিক্ষৰ সময়ত তেওঁ ১৯৪৩ চনৰ পৰা ১৯৪৪ চনলৈকে গুৱাহাটীত এটা নিৰাশ্ৰয় গৃহ পৰিচালনা কৰিছিল। ১৯৭৭ চনৰ ১৪ জানুৱাৰীত গুৱাহাটীত ৭৪ বছৰ বয়সত তেওঁৰ মৃত্যু হয়। <ref>{{cite book |title=Com. Dhireswar Kalita passes away |date=1997 |publisher=Trade Union Record |pages=15 |url=https://books.google.com/books?id=p2ztAAAAMAAJ&q=%22Dhireswar+Kalita%22+%22assam%22+%22passed%22 |access-date=23 July 2022}}</ref> ==তথ্যউৎস== {{Reflist}} [[শ্ৰেণী:লোকসভাৰ সদস্য]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় ৰাজনীতিবিদ]] fhjne35ygyrud03di110odzswu9nokn 514504 514501 2025-06-03T04:20:02Z Babulbaishya 2558 514504 wikitext text/x-wiki '''ধীৰেশ্বৰ কলিতা''' ({{lang-en|Dinesh Goswami}}; ২২ এপ্ৰিল ১৯২২ – ১৪ জানুৱাৰী ১৯৯৭) এজন ভাৰতীয় ৰাজনীতিক আছিল আৰু [[লোকসভাৰ সাংসদ]] আছিল। তেওঁ [[ভাৰতৰ কমিউনিষ্ট পাৰ্টি]]ৰ এজন নেতা আছিল। <ref>{{Cite web|url=https://loksabha.nic.in/members/partyardetail.aspx?party_code=33&lsno=4|title=Members : Lok Sabha|website=Loksabha.nic.in|access-date=2 March 2022}}</ref> ১৯৬৭ চনৰ পৰা ১৯৭১ চনলৈকে তেওঁ গুৱাহাটী লোকসভা সমষ্টিক প্ৰতিনিধিত্ব কৰিছিল। <ref>{{Cite web|url=http://loksabhaph.nic.in/writereaddata/biodata_1_12/1804.htm|title=Members Bioprofile|website=Loksabhaph.nic.in|access-date=2 March 2022}}</ref> কলিতাই ইয়াৰ পূৰ্বে ১৯৪৩ চনলৈকে ছাত্ৰ হৈ থাকোঁতে কংগ্ৰেছৰ সৈতে জড়িত আছিল। তেওঁ গুৱাহাটী লোকেল ব’ৰ্ডৰ সদস্য আছিল আৰু ছবছৰ ধৰি [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়]] কোৰ্টৰ সদস্য আছিল। ছাত্ৰ ফেডাৰেচনৰ স্বেচ্ছাসেৱক হিচাপে তেওঁ ১৯৪১ চনত পাণ্ডুৰ বাৰ্মাৰ শৰণাৰ্থী শিবিৰত আৰু গুৱাহাটীত সেৱা আগবঢ়াইছিল। বংগ দুৰ্ভিক্ষৰ সময়ত তেওঁ ১৯৪৩ চনৰ পৰা ১৯৪৪ চনলৈকে গুৱাহাটীত এটা নিৰাশ্ৰয় গৃহ পৰিচালনা কৰিছিল। ১৯৭৭ চনৰ ১৪ জানুৱাৰীত গুৱাহাটীত ৭৪ বছৰ বয়সত তেওঁৰ মৃত্যু হয়। <ref>{{cite book |title=Com. Dhireswar Kalita passes away |date=1997 |publisher=Trade Union Record |pages=15 |url=https://books.google.com/books?id=p2ztAAAAMAAJ&q=%22Dhireswar+Kalita%22+%22assam%22+%22passed%22 |access-date=23 July 2022}}</ref> ==তথ্যউৎস== {{Reflist}} [[শ্ৰেণী:লোকসভাৰ সাংসদ]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় ৰাজনীতিবিদ]] 7j69v5978ixcri2vqysuis2cq0s36hz 514506 514504 2025-06-03T04:21:05Z Babulbaishya 2558 514506 wikitext text/x-wiki '''ধীৰেশ্বৰ কলিতা''' ({{lang-en|Dinesh Goswami}}; ২২ এপ্ৰিল ১৯২২ – ১৪ জানুৱাৰী ১৯৯৭) এজন ভাৰতীয় ৰাজনীতিক আছিল আৰু [[লোকসভা]]ৰ সাংসদ আছিল। তেওঁ [[ভাৰতৰ কমিউনিষ্ট পাৰ্টি]]ৰ এজন নেতা আছিল। <ref>{{Cite web|url=https://loksabha.nic.in/members/partyardetail.aspx?party_code=33&lsno=4|title=Members : Lok Sabha|website=Loksabha.nic.in|access-date=2 March 2022}}</ref> ১৯৬৭ চনৰ পৰা ১৯৭১ চনলৈকে তেওঁ গুৱাহাটী লোকসভা সমষ্টিক প্ৰতিনিধিত্ব কৰিছিল। <ref>{{Cite web|url=http://loksabhaph.nic.in/writereaddata/biodata_1_12/1804.htm|title=Members Bioprofile|website=Loksabhaph.nic.in|access-date=2 March 2022}}</ref> কলিতাই ইয়াৰ পূৰ্বে ১৯৪৩ চনলৈকে ছাত্ৰ হৈ থাকোঁতে কংগ্ৰেছৰ সৈতে জড়িত আছিল। তেওঁ গুৱাহাটী লোকেল ব’ৰ্ডৰ সদস্য আছিল আৰু ছবছৰ ধৰি [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়]] কোৰ্টৰ সদস্য আছিল। ছাত্ৰ ফেডাৰেচনৰ স্বেচ্ছাসেৱক হিচাপে তেওঁ ১৯৪১ চনত পাণ্ডুৰ বাৰ্মাৰ শৰণাৰ্থী শিবিৰত আৰু গুৱাহাটীত সেৱা আগবঢ়াইছিল। বংগ দুৰ্ভিক্ষৰ সময়ত তেওঁ ১৯৪৩ চনৰ পৰা ১৯৪৪ চনলৈকে গুৱাহাটীত এটা নিৰাশ্ৰয় গৃহ পৰিচালনা কৰিছিল। ১৯৭৭ চনৰ ১৪ জানুৱাৰীত গুৱাহাটীত ৭৪ বছৰ বয়সত তেওঁৰ মৃত্যু হয়। <ref>{{cite book |title=Com. Dhireswar Kalita passes away |date=1997 |publisher=Trade Union Record |pages=15 |url=https://books.google.com/books?id=p2ztAAAAMAAJ&q=%22Dhireswar+Kalita%22+%22assam%22+%22passed%22 |access-date=23 July 2022}}</ref> ==তথ্যউৎস== {{Reflist}} [[শ্ৰেণী:লোকসভাৰ সাংসদ]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় ৰাজনীতিবিদ]] h7ubp81oig1mdrxy6xmhkadatay150e 514511 514506 2025-06-03T04:27:34Z Babulbaishya 2558 514511 wikitext text/x-wiki '''ধীৰেশ্বৰ কলিতা''' ({{lang-en|Dhireswar Kalita}}; ২২ এপ্ৰিল ১৯২২ – ১৪ জানুৱাৰী ১৯৯৭) এজন ভাৰতীয় ৰাজনীতিক আছিল আৰু [[লোকসভা]]ৰ সাংসদ আছিল। তেওঁ [[ভাৰতৰ কমিউনিষ্ট পাৰ্টি]]ৰ এজন নেতা আছিল। <ref>{{Cite web|url=https://loksabha.nic.in/members/partyardetail.aspx?party_code=33&lsno=4|title=Members : Lok Sabha|website=Loksabha.nic.in|access-date=2 March 2022}}</ref> ১৯৬৭ চনৰ পৰা ১৯৭১ চনলৈকে তেওঁ গুৱাহাটী লোকসভা সমষ্টিক প্ৰতিনিধিত্ব কৰিছিল। <ref>{{Cite web|url=http://loksabhaph.nic.in/writereaddata/biodata_1_12/1804.htm|title=Members Bioprofile|website=Loksabhaph.nic.in|access-date=2 March 2022}}</ref> কলিতাই ইয়াৰ পূৰ্বে ১৯৪৩ চনলৈকে ছাত্ৰ হৈ থাকোঁতে কংগ্ৰেছৰ সৈতে জড়িত আছিল। তেওঁ গুৱাহাটী লোকেল ব’ৰ্ডৰ সদস্য আছিল আৰু ছবছৰ ধৰি [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়]] কোৰ্টৰ সদস্য আছিল। ছাত্ৰ ফেডাৰেচনৰ স্বেচ্ছাসেৱক হিচাপে তেওঁ ১৯৪১ চনত পাণ্ডুৰ বাৰ্মাৰ শৰণাৰ্থী শিবিৰত আৰু গুৱাহাটীত সেৱা আগবঢ়াইছিল। বংগ দুৰ্ভিক্ষৰ সময়ত তেওঁ ১৯৪৩ চনৰ পৰা ১৯৪৪ চনলৈকে গুৱাহাটীত এটা নিৰাশ্ৰয় গৃহ পৰিচালনা কৰিছিল। ১৯৭৭ চনৰ ১৪ জানুৱাৰীত গুৱাহাটীত ৭৪ বছৰ বয়সত তেওঁৰ মৃত্যু হয়। <ref>{{cite book |title=Com. Dhireswar Kalita passes away |date=1997 |publisher=Trade Union Record |pages=15 |url=https://books.google.com/books?id=p2ztAAAAMAAJ&q=%22Dhireswar+Kalita%22+%22assam%22+%22passed%22 |access-date=23 July 2022}}</ref> ==তথ্যউৎস== {{Reflist}} [[শ্ৰেণী:লোকসভাৰ সাংসদ]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় ৰাজনীতিবিদ]] tmz446vziqhk4y26fd7nkuhjnjoqzk9 0 122345 514521 2025-06-03T05:26:04Z কুমুদ ঘোষ 42738 নতুন পৃষ্ঠা: পুতুল নাচেৰ ইতিকথা হৈছে বাঙালী সাহিত্যিক মানিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ দ্বাৰা ৰচিত তৃতীয় উপন্যাস আৰু চতুৰ্থ ছপা গ্ৰন্থ। 514521 wikitext text/x-wiki পুতুল নাচেৰ ইতিকথা হৈছে বাঙালী সাহিত্যিক মানিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ দ্বাৰা ৰচিত তৃতীয় উপন্যাস আৰু চতুৰ্থ ছপা গ্ৰন্থ। t4upki6qvjhkrt3oyo6gwk6qcv1oh1e 514522 514521 2025-06-03T05:26:23Z কুমুদ ঘোষ 42738 514522 wikitext text/x-wiki '''পুতুল নাচেৰ ইতিকথা''' হৈছে বাঙালী সাহিত্যিক মানিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ দ্বাৰা ৰচিত তৃতীয় উপন্যাস আৰু চতুৰ্থ ছপা গ্ৰন্থ। 8m41g8tf44mstvd9sgrjfbb5iu5tf0p 514523 514522 2025-06-03T05:29:34Z কুমুদ ঘোষ 42738 514523 wikitext text/x-wiki '''পুতুল নাচেৰ ইতিকথা''' হৈছে বাঙালী সাহিত্যিক মানিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ দ্বাৰা ৰচিত তৃতীয় উপন্যাস আৰু চতুৰ্থ ছপা গ্ৰন্থ। উপন্যাসখন ১৩৪১ বঙ্গাব্দৰ পুহ মাহৰ পৰা ১৩৪২ বঙ্গাব্দৰ আঘোন মাহলৈকে‍ ''ভাৰতবৰ্ষ'' আলোচনীত ধাৰাবাহিকভাৱে প্ৰকাশ হৈছিল৷ rh05qjl0esxhxjowm8nlk6akank1xbt 514524 514523 2025-06-03T05:31:02Z কুমুদ ঘোষ 42738 514524 wikitext text/x-wiki '''পুতুল নাচেৰ ইতিকথা''' হৈছে বাঙালী সাহিত্যিক মানিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ দ্বাৰা ৰচিত তৃতীয় উপন্যাস আৰু চতুৰ্থ ছপা গ্ৰন্থ। উপন্যাসখন ১৩৪১ বঙ্গাব্দৰ পুহ মাহৰ পৰা ১৩৪২ বঙ্গাব্দৰ আঘোন মাহলৈকে‍ ''ভাৰতবৰ্ষ'' আলোচনীত ধাৰাবাহিকভাৱে প্ৰকাশ হৈছিল৷ পৰৱর্তী সময়ত ১৯৩৬ চনত ই কিতাপ আকাৰে‍ প্ৰকাশিত হয়৷ k77nmcr6x7symmaqcjbl8hdku2oqa16 514525 514524 2025-06-03T05:31:13Z কুমুদ ঘোষ 42738 [[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল। 514525 wikitext text/x-wiki '''পুতুল নাচেৰ ইতিকথা''' হৈছে বাঙালী সাহিত্যিক মাণিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ দ্বাৰা ৰচিত তৃতীয় উপন্যাস আৰু চতুৰ্থ ছপা গ্ৰন্থ। উপন্যাসখন ১৩৪১ বঙ্গাব্দৰ পুহ মাহৰ পৰা ১৩৪২ বঙ্গাব্দৰ আঘোন মাহলৈকে‍ ''ভাৰতবৰ্ষ'' আলোচনীত ধাৰাবাহিকভাৱে প্ৰকাশ হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত ১৯৩৬ চনত ই কিতাপ আকাৰে‍ প্ৰকাশিত হয়। thowok0suyxrlut7vb6lqnnzkqdpusn 514526 514525 2025-06-03T05:32:23Z কুমুদ ঘোষ 42738 [[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল। 514526 wikitext text/x-wiki '''পুতুল নাচেৰ ইতিকথা''' হৈছে বাঙালী সাহিত্যিক মাণিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ দ্বাৰা ৰচিত তৃতীয় উপন্যাস আৰু চতুৰ্থ ছপা গ্ৰন্থ। উপন্যাসখন ১৩৪১ বঙ্গাব্দৰ পুহ মাহৰ পৰা ১৩৪২ বঙ্গাব্দৰ আঘোন মাহলৈকে‍ ''ভাৰতবৰ্ষ'' আলোচনীত ধাৰাবাহিকভাৱে প্ৰকাশ হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত ১৯৩৬ চনত ই কিতাপ আকাৰে‍ প্ৰকাশিত হয়।<ref name=":0">{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://samakal.com/tp-kaler-kheya/article/191212422/%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE|title=পুতুল নাচেৰ ইতিকথা|ওয়েবসাইট=সমকাল|language=en|date=2020-09-15|archive-date=২০২০-০৯-২৩|আৰ্কাইভেৰ-url=https://web.archive.org/web/20200923190131/https://samakal.com/tp-kaler-kheya/article/191212422/%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE|url-অবস্থা=অকাৰ্যকৰ}}</ref><ref name=":1">{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://www.odhikar.news/literature/64206|title=পুতুল নাচেৰ ইতিকথা : এক বৃহদায়তন উপন্যাসেৰ জৈবনিক বিস্তাৰ|ওয়েবসাইট=Odhikar|date=2020-09-15}}{{অকাৰ্যকৰ সংযোগ|date=মে ২০২৫ |bot=InternetArchiveBot |ঠিক কৰাৰ প্ৰচেষ্টা=yes }}</ref> ==তথ্যসূত্ৰ== fq1sqvvmglt8krbbkyow32s4wta27dm 514527 514526 2025-06-03T05:34:30Z কুমুদ ঘোষ 42738 [[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল। 514527 wikitext text/x-wiki '''পুতুল নাচেৰ ইতিকথা''' হৈছে বাঙালী সাহিত্যিক মাণিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ দ্বাৰা ৰচিত তৃতীয় উপন্যাস আৰু চতুৰ্থ ছপা গ্ৰন্থ। উপন্যাসখন ১৩৪১ বঙ্গাব্দৰ পুহ মাহৰ পৰা ১৩৪২ বঙ্গাব্দৰ আঘোন মাহলৈকে‍ ''ভাৰতবৰ্ষ'' আলোচনীত ধাৰাবাহিকভাৱে প্ৰকাশ হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত ১৯৩৬ চনত ই কিতাপ আকাৰে‍ প্ৰকাশিত হয়।<ref name=":0">{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://samakal.com/tp-kaler-kheya/article/191212422/%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE|title=পুতুল নাচেৰ ইতিকথা|ওয়েবসাইট=সমকাল|language=en|date=2020-09-15|archive-date=২০২০-০৯-২৩|আৰ্কাইভেৰ-url=https://web.archive.org/web/20200923190131/https://samakal.com/tp-kaler-kheya/article/191212422/%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE|url-অবস্থা=অকাৰ্যকৰ}}</ref><ref name=":1">{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://www.odhikar.news/literature/64206|title=পুতুল নাচেৰ ইতিকথা : এক বৃহদায়তন উপন্যাসেৰ জৈবনিক বিস্তাৰ|ওয়েবসাইট=Odhikar|date=2020-09-15}}{{অকাৰ্যকৰ সংযোগ|date=মে ২০২৫ |bot=InternetArchiveBot |ঠিক কৰাৰ প্ৰচেষ্টা=yes }}</ref> উপন্যাসখনত মাণিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ সমাজতান্ত্ৰিক মানসিকতাৰ পৰিচয় পোৱা যায়। ==তথ্যসূত্ৰ== p26udo1dkux2c7qwm3k37d3adh8f7l6 514528 514527 2025-06-03T05:35:13Z কুমুদ ঘোষ 42738 514528 wikitext text/x-wiki '''পুতুল নাচেৰ ইতিকথা''' হৈছে বাঙালী সাহিত্যিক মাণিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ দ্বাৰা ৰচিত তৃতীয় উপন্যাস আৰু চতুৰ্থ ছপা গ্ৰন্থ। উপন্যাসখন ১৩৪১ বঙ্গাব্দৰ পুহ মাহৰ পৰা ১৩৪২ বঙ্গাব্দৰ আঘোন মাহলৈকে‍ ''ভাৰতবৰ্ষ'' আলোচনীত ধাৰাবাহিকভাৱে প্ৰকাশ হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত ১৯৩৬ চনত ই কিতাপ আকাৰে‍ প্ৰকাশিত হয়।<ref name=":0">{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://samakal.com/tp-kaler-kheya/article/191212422/%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE|title=পুতুল নাচেৰ ইতিকথা|ওয়েবসাইট=সমকাল|language=en|date=2020-09-15|archive-date=২০২০-০৯-২৩|আৰ্কাইভেৰ-url=https://web.archive.org/web/20200923190131/https://samakal.com/tp-kaler-kheya/article/191212422/%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE|url-অবস্থা=অকাৰ্যকৰ}}</ref><ref name=":1">{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://www.odhikar.news/literature/64206|title=পুতুল নাচেৰ ইতিকথা : এক বৃহদায়তন উপন্যাসেৰ জৈবনিক বিস্তাৰ|ওয়েবসাইট=Odhikar|date=2020-09-15}}{{অকাৰ্যকৰ সংযোগ|date=মে ২০২৫ |bot=InternetArchiveBot |ঠিক কৰাৰ প্ৰচেষ্টা=yes }}</ref> উপন্যাসখনত মাণিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ সমাজতান্ত্ৰিক মানসিকতাৰ পৰিচয় পোৱা যায়।<ref name=":0" />''<ref name=":1" />'' ==তথ্যসূত্ৰ== 00dp615p4eb1ur0rbhiphlo66ov0b8m 514529 514528 2025-06-03T05:36:11Z কুমুদ ঘোষ 42738 514529 wikitext text/x-wiki '''পুতুল নাচেৰ ইতিকথা''' ({{lang-en|Putul Nacher Itikatha}}) হৈছে বাঙালী সাহিত্যিক মানিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ দ্বাৰা ৰচিত তৃতীয় উপন্যাস আৰু চতুৰ্থ ছপা গ্ৰন্থ। উপন্যাসখন ১৩৪১ বঙ্গাব্দৰ পুহ মাহৰ পৰা ১৩৪২ বঙ্গাব্দৰ আঘোন মাহলৈকে‍ ''ভাৰতবৰ্ষ'' আলোচনীত ধাৰাবাহিকভাৱে প্ৰকাশ হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত ১৯৩৬ চনত ই কিতাপ আকাৰে‍ প্ৰকাশিত হয়।<ref name=":0">{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://samakal.com/tp-kaler-kheya/article/191212422/%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE|title=পুতুল নাচেৰ ইতিকথা|ওয়েবসাইট=সমকাল|language=en|date=2020-09-15|archive-date=২০২০-০৯-২৩|আৰ্কাইভেৰ-url=https://web.archive.org/web/20200923190131/https://samakal.com/tp-kaler-kheya/article/191212422/%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE|url-অবস্থা=অকাৰ্যকৰ}}</ref><ref name=":1">{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://www.odhikar.news/literature/64206|title=পুতুল নাচেৰ ইতিকথা : এক বৃহদায়তন উপন্যাসেৰ জৈবনিক বিস্তাৰ|ওয়েবসাইট=Odhikar|date=2020-09-15}}{{অকাৰ্যকৰ সংযোগ|date=মে ২০২৫ |bot=InternetArchiveBot |ঠিক কৰাৰ প্ৰচেষ্টা=yes }}</ref> উপন্যাসখনত মাণিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ সমাজতান্ত্ৰিক মানসিকতাৰ পৰিচয় পোৱা যায়।<ref name=":0" />''<ref name=":1" />'' ==তথ্যসূত্ৰ== c4hxjj8qunty28dnbku7btf28fe6ohb 514531 514529 2025-06-03T06:01:39Z কুমুদ ঘোষ 42738 514531 wikitext text/x-wiki '''পুতুল নাচেৰ ইতিকথা''' ({{lang-en|Putul Nacher Itikatha}}) হৈছে বাঙালী সাহিত্যিক মানিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ দ্বাৰা ৰচিত তৃতীয় উপন্যাস আৰু চতুৰ্থ ছপা গ্ৰন্থ। উপন্যাসখন ১৩৪১ বঙ্গাব্দৰ পুহ মাহৰ পৰা ১৩৪২ বঙ্গাব্দৰ আঘোন মাহলৈকে‍ ''ভাৰতবৰ্ষ'' আলোচনীত ধাৰাবাহিকভাৱে প্ৰকাশ হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত ১৯৩৬ চনত ই কিতাপ আকাৰে‍ প্ৰকাশিত হয়।<ref name=":0">{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://samakal.com/tp-kaler-kheya/article/191212422/%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE|title=পুতুল নাচেৰ ইতিকথা|ওয়েবসাইট=সমকাল|language=en|date=2020-09-15|archive-date=২০২০-০৯-২৩|আৰ্কাইভেৰ-url=https://web.archive.org/web/20200923190131/https://samakal.com/tp-kaler-kheya/article/191212422/%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE|url-অবস্থা=অকাৰ্যকৰ}}</ref><ref name=":1">{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://www.odhikar.news/literature/64206|title=পুতুল নাচেৰ ইতিকথা : এক বৃহদায়তন উপন্যাসেৰ জৈবনিক বিস্তাৰ|ওয়েবসাইট=Odhikar|date=2020-09-15}}{{অকাৰ্যকৰ সংযোগ|date=মে ২০২৫ |bot=InternetArchiveBot |ঠিক কৰাৰ প্ৰচেষ্টা=yes }}</ref> উপন্যাসখনত মাণিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ সমাজতান্ত্ৰিক মানসিকতাৰ পৰিচয় পোৱা যায়।<ref name=":0" />''<ref name=":1" />'' ==সংক্ষেপে‍ কাহিনীভাগ== ==তথ্যসূত্ৰ== bvljdapo58xu4f7j5mjd36bdobnftv0 514532 514531 2025-06-03T06:05:13Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* সংক্ষেপে‍ কাহিনীভাগ */ 514532 wikitext text/x-wiki '''পুতুল নাচেৰ ইতিকথা''' ({{lang-en|Putul Nacher Itikatha}}) হৈছে বাঙালী সাহিত্যিক মানিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ দ্বাৰা ৰচিত তৃতীয় উপন্যাস আৰু চতুৰ্থ ছপা গ্ৰন্থ। উপন্যাসখন ১৩৪১ বঙ্গাব্দৰ পুহ মাহৰ পৰা ১৩৪২ বঙ্গাব্দৰ আঘোন মাহলৈকে‍ ''ভাৰতবৰ্ষ'' আলোচনীত ধাৰাবাহিকভাৱে প্ৰকাশ হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত ১৯৩৬ চনত ই কিতাপ আকাৰে‍ প্ৰকাশিত হয়।<ref name=":0">{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://samakal.com/tp-kaler-kheya/article/191212422/%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE|title=পুতুল নাচেৰ ইতিকথা|ওয়েবসাইট=সমকাল|language=en|date=2020-09-15|archive-date=২০২০-০৯-২৩|আৰ্কাইভেৰ-url=https://web.archive.org/web/20200923190131/https://samakal.com/tp-kaler-kheya/article/191212422/%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE|url-অবস্থা=অকাৰ্যকৰ}}</ref><ref name=":1">{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://www.odhikar.news/literature/64206|title=পুতুল নাচেৰ ইতিকথা : এক বৃহদায়তন উপন্যাসেৰ জৈবনিক বিস্তাৰ|ওয়েবসাইট=Odhikar|date=2020-09-15}}{{অকাৰ্যকৰ সংযোগ|date=মে ২০২৫ |bot=InternetArchiveBot |ঠিক কৰাৰ প্ৰচেষ্টা=yes }}</ref> উপন্যাসখনত মাণিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ সমাজতান্ত্ৰিক মানসিকতাৰ পৰিচয় পোৱা যায়।<ref name=":0" />''<ref name=":1" />'' ==সংক্ষেপে‍ কাহিনীভাগ== উপন্যাসখনৰ কেন্দ্ৰীয় চৰিত্ৰ হৈছে গাঁৱৰ ডাক্তৰ শশী। ঈশ্বৰৰ ওপৰত তেওঁৰ কোনো বিশ্বাস নাই। গাঁৱৰ পটভূমিত শশী, শশীৰ পিতৃ, কুসুম আৰু অন্যান্য চৰিত্ৰৰ মাজত বিদ্যমান জটিল সামাজিক সম্পৰ্কৰ আধাৰত উপন্যাসখনৰ কাহিনী আৰু প্ৰসংগ নিৰ্মাণ হৈছে। অৱক্ষয়ী সমাজৰ প্ৰেম, বিরহ, ঘৃণা আৰু পাৰস্পৰিক সহানুভূতিক উপজীৱ্য হিচাপে লৈ‍ লিখা এই উপন্যাসখন বাংলা সাহিত্যৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ সম্পদ। ==তথ্যসূত্ৰ== mlh1owuze4fs13beyeqprq7i03xjoug 514533 514532 2025-06-03T06:05:28Z কুমুদ ঘোষ 42738 [[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল। 514533 wikitext text/x-wiki '''পুতুল নাচেৰ ইতিকথা''' ({{lang-en|Putul Nacher Itikatha}}) হৈছে বাঙালী সাহিত্যিক মানিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ দ্বাৰা ৰচিত তৃতীয় উপন্যাস আৰু চতুৰ্থ ছপা গ্ৰন্থ। উপন্যাসখন ১৩৪১ বঙ্গাব্দৰ পুহ মাহৰ পৰা ১৩৪২ বঙ্গাব্দৰ আঘোন মাহলৈকে‍ ''ভাৰতবৰ্ষ'' আলোচনীত ধাৰাবাহিকভাৱে প্ৰকাশ হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত ১৯৩৬ চনত ই কিতাপ আকাৰে‍ প্ৰকাশিত হয়।<ref name=":0">{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://samakal.com/tp-kaler-kheya/article/191212422/%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE|title=পুতুল নাচেৰ ইতিকথা|ওয়েবসাইট=সমকাল|language=en|date=2020-09-15|archive-date=২০২০-০৯-২৩|আৰ্কাইভেৰ-url=https://web.archive.org/web/20200923190131/https://samakal.com/tp-kaler-kheya/article/191212422/%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE|url-অবস্থা=অকাৰ্যকৰ}}</ref><ref name=":1">{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://www.odhikar.news/literature/64206|title=পুতুল নাচেৰ ইতিকথা : এক বৃহদায়তন উপন্যাসেৰ জৈবনিক বিস্তাৰ|ওয়েবসাইট=Odhikar|date=2020-09-15}}{{অকাৰ্যকৰ সংযোগ|date=মে ২০২৫ |bot=InternetArchiveBot |ঠিক কৰাৰ প্ৰচেষ্টা=yes }}</ref> উপন্যাসখনত মাণিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ সমাজতান্ত্ৰিক মানসিকতাৰ পৰিচয় পোৱা যায়।<ref name=":0" />''<ref name=":1" />'' ==সংক্ষেপে‍ কাহিনীভাগ== উপন্যাসখনৰ কেন্দ্ৰীয় চৰিত্ৰ হৈছে গাঁৱৰ ডাক্তৰ শশী। ঈশ্বৰৰ ওপৰত তেওঁৰ কোনো বিশ্বাস নাই। গাঁৱৰ পটভূমিত শশী, শশীৰ পিতৃ, কুসুম আৰু অন্যান্য চৰিত্ৰৰ মাজত বিদ্যমান জটিল সামাজিক সম্পৰ্কৰ আধাৰত উপন্যাসখনৰ কাহিনী আৰু প্ৰসংগ নিৰ্মাণ হৈছে। অৱক্ষয়ী সমাজৰ প্ৰেম, বিৰহ, ঘৃণা আৰু পাৰস্পৰিক সহানুভূতিক উপজীৱ্য হিচাপে লৈ‍ লিখা এই উপন্যাসখন বাংলা সাহিত্যৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ সম্পদ। ==তথ্যসূত্ৰ== knitmmvwvwbn0aaoftqc56jt6dn4yrs 514534 514533 2025-06-03T06:06:05Z কুমুদ ঘোষ 42738 514534 wikitext text/x-wiki '''পুতুল নাচেৰ ইতিকথা''' ({{lang-en|Putul Nacher Itikatha}}) হৈছে বাঙালী সাহিত্যিক মানিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ দ্বাৰা ৰচিত তৃতীয় উপন্যাস আৰু চতুৰ্থ ছপা গ্ৰন্থ। উপন্যাসখন ১৩৪১ বঙ্গাব্দৰ পুহ মাহৰ পৰা ১৩৪২ বঙ্গাব্দৰ আঘোন মাহলৈকে‍ ''ভাৰতবৰ্ষ'' আলোচনীত ধাৰাবাহিকভাৱে প্ৰকাশ হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত ১৯৩৬ চনত ই কিতাপ আকাৰে‍ প্ৰকাশিত হয়।<ref name=":0">{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://samakal.com/tp-kaler-kheya/article/191212422/%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE|title=পুতুল নাচেৰ ইতিকথা|ওয়েবসাইট=সমকাল|language=en|date=2020-09-15|archive-date=২০২০-০৯-২৩|আৰ্কাইভেৰ-url=https://web.archive.org/web/20200923190131/https://samakal.com/tp-kaler-kheya/article/191212422/%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE|url-অবস্থা=অকাৰ্যকৰ}}</ref><ref name=":1">{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://www.odhikar.news/literature/64206|title=পুতুল নাচেৰ ইতিকথা : এক বৃহদায়তন উপন্যাসেৰ জৈবনিক বিস্তাৰ|ওয়েবসাইট=Odhikar|date=2020-09-15}}{{অকাৰ্যকৰ সংযোগ|date=মে ২০২৫ |bot=InternetArchiveBot |ঠিক কৰাৰ প্ৰচেষ্টা=yes }}</ref> উপন্যাসখনত মাণিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ সমাজতান্ত্ৰিক মানসিকতাৰ পৰিচয় পোৱা যায়।<ref name=":0" />''<ref name=":1" />'' ==সংক্ষেপে‍ কাহিনীভাগ== উপন্যাসখনৰ কেন্দ্ৰীয় চৰিত্ৰ হৈছে গাঁৱৰ ডাক্তৰ শশী। ঈশ্বৰৰ ওপৰত তেওঁৰ কোনো বিশ্বাস নাই। গাঁৱৰ পটভূমিত শশী, শশীৰ পিতৃ, কুসুম আৰু অন্যান্য চৰিত্ৰৰ মাজত বিদ্যমান জটিল সামাজিক সম্পৰ্কৰ আধাৰত উপন্যাসখনৰ কাহিনী আৰু প্ৰসংগ নিৰ্মাণ হৈছে। অৱক্ষয়ী সমাজৰ প্ৰেম, বিৰহ, ঘৃণা আৰু পাৰস্পৰিক সহানুভূতিক উপজীৱ্য হিচাপে লৈ‍ লিখা এই উপন্যাসখন বাংলা সাহিত্যৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ সম্পদ।<ref name=":0" />''<ref name=":1" />'' ==তথ্যসূত্ৰ== ==তথ্যসূত্ৰ== lsvxuwp3naabwpix6ni3cyt97aie613 514535 514534 2025-06-03T06:08:01Z কুমুদ ঘোষ 42738 [[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল। 514535 wikitext text/x-wiki '''পুতুল নাচেৰ ইতিকথা''' ({{lang-en|Putul Nacher Itikatha}}) হৈছে বাঙালী সাহিত্যিক মানিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ দ্বাৰা ৰচিত তৃতীয় উপন্যাস আৰু চতুৰ্থ ছপা গ্ৰন্থ। উপন্যাসখন ১৩৪১ বঙ্গাব্দৰ পুহ মাহৰ পৰা ১৩৪২ বঙ্গাব্দৰ আঘোন মাহলৈকে‍ ''ভাৰতবৰ্ষ'' আলোচনীত ধাৰাবাহিকভাৱে প্ৰকাশ হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত ১৯৩৬ চনত ই কিতাপ আকাৰে‍ প্ৰকাশিত হয়।<ref name=":0">{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://samakal.com/tp-kaler-kheya/article/191212422/%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE|title=পুতুল নাচেৰ ইতিকথা|ওয়েবসাইট=সমকাল|language=en|date=2020-09-15|archive-date=২০২০-০৯-২৩|আৰ্কাইভেৰ-url=https://web.archive.org/web/20200923190131/https://samakal.com/tp-kaler-kheya/article/191212422/%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE|url-অবস্থা=অকাৰ্যকৰ}}</ref><ref name=":1">{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://www.odhikar.news/literature/64206|title=পুতুল নাচেৰ ইতিকথা : এক বৃহদায়তন উপন্যাসেৰ জৈবনিক বিস্তাৰ|ওয়েবসাইট=Odhikar|date=2020-09-15}}{{অকাৰ্যকৰ সংযোগ|date=মে ২০২৫ |bot=InternetArchiveBot |ঠিক কৰাৰ প্ৰচেষ্টা=yes }}</ref> উপন্যাসখনত মাণিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ সমাজতান্ত্ৰিক মানসিকতাৰ পৰিচয় পোৱা যায়।<ref name=":0" />''<ref name=":1" />'' ==সংক্ষেপে‍ কাহিনীভাগ== উপন্যাসখনৰ কেন্দ্ৰীয় চৰিত্ৰ হৈছে গাঁৱৰ ডাক্তৰ শশী। ঈশ্বৰৰ ওপৰত তেওঁৰ কোনো বিশ্বাস নাই। গাঁৱৰ পটভূমিত শশী, শশীৰ পিতৃ, কুসুম আৰু অন্যান্য চৰিত্ৰৰ মাজত বিদ্যমান জটিল সামাজিক সম্পৰ্কৰ আধাৰত উপন্যাসখনৰ কাহিনী আৰু প্ৰসংগ নিৰ্মাণ হৈছে। অৱক্ষয়ী সমাজৰ প্ৰেম, বিৰহ, ঘৃণা আৰু পাৰস্পৰিক সহানুভূতিক উপজীৱ্য হিচাপে লৈ‍ লিখা এই উপন্যাসখন বাংলা সাহিত্যৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ সম্পদ।<ref name=":0" />''<ref name=":1" />'' ==চৰিত্ৰসমূহ ===প্ৰধান চৰিত্ৰ=== '''শশী''' এই উপন্যাসখনৰ মূল চৰিত্ৰ। ==তথ্যসূত্ৰ== csq09tvhoh431nvqxt217kycq0iimez 514536 514535 2025-06-03T06:12:28Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* প্ৰধান চৰিত্ৰ */ 514536 wikitext text/x-wiki '''পুতুল নাচেৰ ইতিকথা''' ({{lang-en|Putul Nacher Itikatha}}) হৈছে বাঙালী সাহিত্যিক মানিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ দ্বাৰা ৰচিত তৃতীয় উপন্যাস আৰু চতুৰ্থ ছপা গ্ৰন্থ। উপন্যাসখন ১৩৪১ বঙ্গাব্দৰ পুহ মাহৰ পৰা ১৩৪২ বঙ্গাব্দৰ আঘোন মাহলৈকে‍ ''ভাৰতবৰ্ষ'' আলোচনীত ধাৰাবাহিকভাৱে প্ৰকাশ হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত ১৯৩৬ চনত ই কিতাপ আকাৰে‍ প্ৰকাশিত হয়।<ref name=":0">{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://samakal.com/tp-kaler-kheya/article/191212422/%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE|title=পুতুল নাচেৰ ইতিকথা|ওয়েবসাইট=সমকাল|language=en|date=2020-09-15|archive-date=২০২০-০৯-২৩|আৰ্কাইভেৰ-url=https://web.archive.org/web/20200923190131/https://samakal.com/tp-kaler-kheya/article/191212422/%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE|url-অবস্থা=অকাৰ্যকৰ}}</ref><ref name=":1">{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://www.odhikar.news/literature/64206|title=পুতুল নাচেৰ ইতিকথা : এক বৃহদায়তন উপন্যাসেৰ জৈবনিক বিস্তাৰ|ওয়েবসাইট=Odhikar|date=2020-09-15}}{{অকাৰ্যকৰ সংযোগ|date=মে ২০২৫ |bot=InternetArchiveBot |ঠিক কৰাৰ প্ৰচেষ্টা=yes }}</ref> উপন্যাসখনত মাণিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ সমাজতান্ত্ৰিক মানসিকতাৰ পৰিচয় পোৱা যায়।<ref name=":0" />''<ref name=":1" />'' ==সংক্ষেপে‍ কাহিনীভাগ== উপন্যাসখনৰ কেন্দ্ৰীয় চৰিত্ৰ হৈছে গাঁৱৰ ডাক্তৰ শশী। ঈশ্বৰৰ ওপৰত তেওঁৰ কোনো বিশ্বাস নাই। গাঁৱৰ পটভূমিত শশী, শশীৰ পিতৃ, কুসুম আৰু অন্যান্য চৰিত্ৰৰ মাজত বিদ্যমান জটিল সামাজিক সম্পৰ্কৰ আধাৰত উপন্যাসখনৰ কাহিনী আৰু প্ৰসংগ নিৰ্মাণ হৈছে। অৱক্ষয়ী সমাজৰ প্ৰেম, বিৰহ, ঘৃণা আৰু পাৰস্পৰিক সহানুভূতিক উপজীৱ্য হিচাপে লৈ‍ লিখা এই উপন্যাসখন বাংলা সাহিত্যৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ সম্পদ।<ref name=":0" />''<ref name=":1" />'' ==চৰিত্ৰসমূহ ===প্ৰধান চৰিত্ৰ=== '''শশী''' এই উপন্যাসখনৰ মূল চৰিত্ৰ। মাত্ৰ মেডিকেলৰ ডিগ্ৰী পাছ কৰি গাঁৱলৈ আহিছে‍ দেউতাকৰ পৰা বিদায় লৈ‍ বেলেগ সংস্কৃতি বা সহজ ভাষাত উন্নত জীৱনৰ সন্ধানত ওলাই যোৱাৰ উদ্দেশ্যৰে৷ কিন্তু অৱশেষত তেওঁ আৰু পৰম্পৰাগত জীৱনৰ বাহিৰলৈ যাব নোৱাৰিলে‍। পৰিৱেশৰ বৈচিত্ৰ্য আৰু গ্ৰাম্য জীৱনৰ বাস্তৱতাই তেওঁক এনেদৰে আগুৰি ধৰি ৰাখিছে যে সেয়া ছিঙি যোৱা শশীৰ সামৰ্থ্যৰ বাহিৰত। ==তথ্যসূত্ৰ== ow2y76c6yoo7le85vwlphjokp6528ww 514537 514536 2025-06-03T06:13:12Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* প্ৰধান চৰিত্ৰ */ 514537 wikitext text/x-wiki '''পুতুল নাচেৰ ইতিকথা''' ({{lang-en|Putul Nacher Itikatha}}) হৈছে বাঙালী সাহিত্যিক মানিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ দ্বাৰা ৰচিত তৃতীয় উপন্যাস আৰু চতুৰ্থ ছপা গ্ৰন্থ। উপন্যাসখন ১৩৪১ বঙ্গাব্দৰ পুহ মাহৰ পৰা ১৩৪২ বঙ্গাব্দৰ আঘোন মাহলৈকে‍ ''ভাৰতবৰ্ষ'' আলোচনীত ধাৰাবাহিকভাৱে প্ৰকাশ হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত ১৯৩৬ চনত ই কিতাপ আকাৰে‍ প্ৰকাশিত হয়।<ref name=":0">{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://samakal.com/tp-kaler-kheya/article/191212422/%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE|title=পুতুল নাচেৰ ইতিকথা|ওয়েবসাইট=সমকাল|language=en|date=2020-09-15|archive-date=২০২০-০৯-২৩|আৰ্কাইভেৰ-url=https://web.archive.org/web/20200923190131/https://samakal.com/tp-kaler-kheya/article/191212422/%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE|url-অবস্থা=অকাৰ্যকৰ}}</ref><ref name=":1">{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://www.odhikar.news/literature/64206|title=পুতুল নাচেৰ ইতিকথা : এক বৃহদায়তন উপন্যাসেৰ জৈবনিক বিস্তাৰ|ওয়েবসাইট=Odhikar|date=2020-09-15}}{{অকাৰ্যকৰ সংযোগ|date=মে ২০২৫ |bot=InternetArchiveBot |ঠিক কৰাৰ প্ৰচেষ্টা=yes }}</ref> উপন্যাসখনত মাণিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ সমাজতান্ত্ৰিক মানসিকতাৰ পৰিচয় পোৱা যায়।<ref name=":0" />''<ref name=":1" />'' ==সংক্ষেপে‍ কাহিনীভাগ== উপন্যাসখনৰ কেন্দ্ৰীয় চৰিত্ৰ হৈছে গাঁৱৰ ডাক্তৰ শশী। ঈশ্বৰৰ ওপৰত তেওঁৰ কোনো বিশ্বাস নাই। গাঁৱৰ পটভূমিত শশী, শশীৰ পিতৃ, কুসুম আৰু অন্যান্য চৰিত্ৰৰ মাজত বিদ্যমান জটিল সামাজিক সম্পৰ্কৰ আধাৰত উপন্যাসখনৰ কাহিনী আৰু প্ৰসংগ নিৰ্মাণ হৈছে। অৱক্ষয়ী সমাজৰ প্ৰেম, বিৰহ, ঘৃণা আৰু পাৰস্পৰিক সহানুভূতিক উপজীৱ্য হিচাপে লৈ‍ লিখা এই উপন্যাসখন বাংলা সাহিত্যৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ সম্পদ।<ref name=":0" />''<ref name=":1" />'' ==চৰিত্ৰসমূহ ===প্ৰধান চৰিত্ৰ=== '''শশী''' এই উপন্যাসখনৰ মূল চৰিত্ৰ। মাত্ৰ মেডিকেলৰ ডিগ্ৰী পাছ কৰি গাঁৱলৈ আহিছে‍ দেউতাকৰ পৰা বিদায় লৈ‍ বেলেগ সংস্কৃতি বা সহজ ভাষাত উন্নত জীৱনৰ সন্ধানত ওলাই যোৱাৰ উদ্দেশ্যৰে৷ কিন্তু অৱশেষত তেওঁ আৰু পৰম্পৰাগত জীৱনৰ বাহিৰলৈ যাব নোৱাৰিলে‍। পৰিৱেশৰ বৈচিত্ৰ্য আৰু গ্ৰাম্য জীৱনৰ বাস্তৱতাই তেওঁক এনেদৰে আগুৰি ধৰি ৰাখিছে যে সেয়া ছিঙি যোৱা শশীৰ সামৰ্থ্যৰ বাহিৰত। '''কুসুম''' এই উপন্যাসৰ নায়িকা। ==তথ্যসূত্ৰ== rnd6dgoupjxjizb5yimfdxzrsq4spvs 514538 514537 2025-06-03T06:23:29Z কুমুদ ঘোষ 42738 [[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল। 514538 wikitext text/x-wiki '''পুতুল নাচেৰ ইতিকথা''' ({{lang-en|Putul Nacher Itikatha}}) হৈছে বাঙালী সাহিত্যিক মানিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ দ্বাৰা ৰচিত তৃতীয় উপন্যাস আৰু চতুৰ্থ ছপা গ্ৰন্থ। উপন্যাসখন ১৩৪১ বঙ্গাব্দৰ পুহ মাহৰ পৰা ১৩৪২ বঙ্গাব্দৰ আঘোন মাহলৈকে‍ ''ভাৰতবৰ্ষ'' আলোচনীত ধাৰাবাহিকভাৱে প্ৰকাশ হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত ১৯৩৬ চনত ই কিতাপ আকাৰে‍ প্ৰকাশিত হয়।<ref name=":0">{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://samakal.com/tp-kaler-kheya/article/191212422/%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE|title=পুতুল নাচেৰ ইতিকথা|ওয়েবসাইট=সমকাল|language=en|date=2020-09-15|archive-date=২০২০-০৯-২৩|আৰ্কাইভেৰ-url=https://web.archive.org/web/20200923190131/https://samakal.com/tp-kaler-kheya/article/191212422/%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE|url-অবস্থা=অকাৰ্যকৰ}}</ref><ref name=":1">{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://www.odhikar.news/literature/64206|title=পুতুল নাচেৰ ইতিকথা : এক বৃহদায়তন উপন্যাসেৰ জৈবনিক বিস্তাৰ|ওয়েবসাইট=Odhikar|date=2020-09-15}}{{অকাৰ্যকৰ সংযোগ|date=মে ২০২৫ |bot=InternetArchiveBot |ঠিক কৰাৰ প্ৰচেষ্টা=yes }}</ref> উপন্যাসখনত মাণিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ সমাজতান্ত্ৰিক মানসিকতাৰ পৰিচয় পোৱা যায়।<ref name=":0" />''<ref name=":1" />'' ==সংক্ষেপে‍ কাহিনীভাগ== উপন্যাসখনৰ কেন্দ্ৰীয় চৰিত্ৰ হৈছে গাঁৱৰ ডাক্তৰ শশী। ঈশ্বৰৰ ওপৰত তেওঁৰ কোনো বিশ্বাস নাই। গাঁৱৰ পটভূমিত শশী, শশীৰ পিতৃ, কুসুম আৰু অন্যান্য চৰিত্ৰৰ মাজত বিদ্যমান জটিল সামাজিক সম্পৰ্কৰ আধাৰত উপন্যাসখনৰ কাহিনী আৰু প্ৰসংগ নিৰ্মাণ হৈছে। অৱক্ষয়ী সমাজৰ প্ৰেম, বিৰহ, ঘৃণা আৰু পাৰস্পৰিক সহানুভূতিক উপজীৱ্য হিচাপে লৈ‍ লিখা এই উপন্যাসখন বাংলা সাহিত্যৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ সম্পদ।<ref name=":0" />''<ref name=":1" />'' ==চৰিত্ৰসমূহ ===প্ৰধান চৰিত্ৰ=== '''শশী''' এই উপন্যাসখনৰ মূল চৰিত্ৰ। মাত্ৰ মেডিকেলৰ ডিগ্ৰী পাছ কৰি গাঁৱলৈ আহিছে‍ দেউতাকৰ পৰা বিদায় লৈ‍ বেলেগ সংস্কৃতি বা সহজ ভাষাত উন্নত জীৱনৰ সন্ধানত ওলাই যোৱাৰ উদ্দেশ্যৰে। কিন্তু অৱশেষত তেওঁ আৰু পৰম্পৰাগত জীৱনৰ বাহিৰলৈ যাব নোৱাৰিলে‍। পৰিৱেশৰ বৈচিত্ৰ্য আৰু গ্ৰাম্য জীৱনৰ বাস্তৱতাই তেওঁক এনেদৰে আগুৰি ধৰি ৰাখিছে যে সেয়া ছিঙি যোৱা শশীৰ সামৰ্থ্যৰ বাহিৰত। '''কুসুম''' এই উপন্যাসৰ নায়িকা। তাইৰ পৰিচয় এগৰাকী তেত্ৰিছ বছৰীয়া বাঁজী তিৰোতা, উপন্যাসখনৰ এটা চৰিত্ৰ পৰাণৰ পত্নী, এগৰাকী ৰহস্যময় আৰু বিচিত্ৰৰূপী নাৰীৰ সৈতে‍। তেওঁৰ খামখেয়ালি স্বভাৱটোৱে তেওঁক ৰহস্যময় কৰি তুলিছিল। শশীৰ প্ৰতি কুসুমৰ ‘পাগল প্ৰেম’ এই উপন্যাসখনৰ শৈক্ষিক সৌন্দৰ্য্য। কুসুমৰ উদীয়মান প্ৰেমে অৱশেষত আন এটা ৰূপ লয়, আন এক মাত্ৰা লাভ কৰে। চঞ্চল ৰহস্যময়ী নাৰী, জীবনীশক্তিত ভৰপুৰ, অদম্য অধ্যৱসায়ী কুসুম জীবনৰহস্যৰ দূত। ===আন আন চৰিত্ৰসমূহ=== ==তথ্যসূত্ৰ== noafom6094yjcdqrw7l0h752h53382l 514539 514538 2025-06-03T06:24:53Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* আন আন চৰিত্ৰসমূহ */ 514539 wikitext text/x-wiki '''পুতুল নাচেৰ ইতিকথা''' ({{lang-en|Putul Nacher Itikatha}}) হৈছে বাঙালী সাহিত্যিক মানিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ দ্বাৰা ৰচিত তৃতীয় উপন্যাস আৰু চতুৰ্থ ছপা গ্ৰন্থ। উপন্যাসখন ১৩৪১ বঙ্গাব্দৰ পুহ মাহৰ পৰা ১৩৪২ বঙ্গাব্দৰ আঘোন মাহলৈকে‍ ''ভাৰতবৰ্ষ'' আলোচনীত ধাৰাবাহিকভাৱে প্ৰকাশ হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত ১৯৩৬ চনত ই কিতাপ আকাৰে‍ প্ৰকাশিত হয়।<ref name=":0">{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://samakal.com/tp-kaler-kheya/article/191212422/%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE|title=পুতুল নাচেৰ ইতিকথা|ওয়েবসাইট=সমকাল|language=en|date=2020-09-15|archive-date=২০২০-০৯-২৩|আৰ্কাইভেৰ-url=https://web.archive.org/web/20200923190131/https://samakal.com/tp-kaler-kheya/article/191212422/%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE|url-অবস্থা=অকাৰ্যকৰ}}</ref><ref name=":1">{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://www.odhikar.news/literature/64206|title=পুতুল নাচেৰ ইতিকথা : এক বৃহদায়তন উপন্যাসেৰ জৈবনিক বিস্তাৰ|ওয়েবসাইট=Odhikar|date=2020-09-15}}{{অকাৰ্যকৰ সংযোগ|date=মে ২০২৫ |bot=InternetArchiveBot |ঠিক কৰাৰ প্ৰচেষ্টা=yes }}</ref> উপন্যাসখনত মাণিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ সমাজতান্ত্ৰিক মানসিকতাৰ পৰিচয় পোৱা যায়।<ref name=":0" />''<ref name=":1" />'' ==সংক্ষেপে‍ কাহিনীভাগ== উপন্যাসখনৰ কেন্দ্ৰীয় চৰিত্ৰ হৈছে গাঁৱৰ ডাক্তৰ শশী। ঈশ্বৰৰ ওপৰত তেওঁৰ কোনো বিশ্বাস নাই। গাঁৱৰ পটভূমিত শশী, শশীৰ পিতৃ, কুসুম আৰু অন্যান্য চৰিত্ৰৰ মাজত বিদ্যমান জটিল সামাজিক সম্পৰ্কৰ আধাৰত উপন্যাসখনৰ কাহিনী আৰু প্ৰসংগ নিৰ্মাণ হৈছে। অৱক্ষয়ী সমাজৰ প্ৰেম, বিৰহ, ঘৃণা আৰু পাৰস্পৰিক সহানুভূতিক উপজীৱ্য হিচাপে লৈ‍ লিখা এই উপন্যাসখন বাংলা সাহিত্যৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ সম্পদ।<ref name=":0" />''<ref name=":1" />'' ==চৰিত্ৰসমূহ ===প্ৰধান চৰিত্ৰ=== '''শশী''' এই উপন্যাসখনৰ মূল চৰিত্ৰ। মাত্ৰ মেডিকেলৰ ডিগ্ৰী পাছ কৰি গাঁৱলৈ আহিছে‍ দেউতাকৰ পৰা বিদায় লৈ‍ বেলেগ সংস্কৃতি বা সহজ ভাষাত উন্নত জীৱনৰ সন্ধানত ওলাই যোৱাৰ উদ্দেশ্যৰে। কিন্তু অৱশেষত তেওঁ আৰু পৰম্পৰাগত জীৱনৰ বাহিৰলৈ যাব নোৱাৰিলে‍। পৰিৱেশৰ বৈচিত্ৰ্য আৰু গ্ৰাম্য জীৱনৰ বাস্তৱতাই তেওঁক এনেদৰে আগুৰি ধৰি ৰাখিছে যে সেয়া ছিঙি যোৱা শশীৰ সামৰ্থ্যৰ বাহিৰত। '''কুসুম''' এই উপন্যাসৰ নায়িকা। তাইৰ পৰিচয় এগৰাকী তেত্ৰিছ বছৰীয়া বাঁজী তিৰোতা, উপন্যাসখনৰ এটা চৰিত্ৰ পৰাণৰ পত্নী, এগৰাকী ৰহস্যময় আৰু বিচিত্ৰৰূপী নাৰীৰ সৈতে‍। তেওঁৰ খামখেয়ালি স্বভাৱটোৱে তেওঁক ৰহস্যময় কৰি তুলিছিল। শশীৰ প্ৰতি কুসুমৰ ‘পাগল প্ৰেম’ এই উপন্যাসখনৰ শৈক্ষিক সৌন্দৰ্য্য। কুসুমৰ উদীয়মান প্ৰেমে অৱশেষত আন এটা ৰূপ লয়, আন এক মাত্ৰা লাভ কৰে। চঞ্চল ৰহস্যময়ী নাৰী, জীবনীশক্তিত ভৰপুৰ, অদম্য অধ্যৱসায়ী কুসুম জীবনৰহস্যৰ দূত। ===আন আন চৰিত্ৰসমূহ=== '''যাদৱ পণ্ডিত''' অলৌকিক শক্তি থকা এজন ধৰ্মপৰায়ণ ব্যক্তি হিচাপে গাঁৱৰ মানুহৰ মাজত পৰিচিত। ==তথ্যসূত্ৰ== jsxh27pnz8fwvj8g3k5yd1ibhtrveef 514540 514539 2025-06-03T06:25:26Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* আন আন চৰিত্ৰসমূহ */ 514540 wikitext text/x-wiki '''পুতুল নাচেৰ ইতিকথা''' ({{lang-en|Putul Nacher Itikatha}}) হৈছে বাঙালী সাহিত্যিক মানিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ দ্বাৰা ৰচিত তৃতীয় উপন্যাস আৰু চতুৰ্থ ছপা গ্ৰন্থ। উপন্যাসখন ১৩৪১ বঙ্গাব্দৰ পুহ মাহৰ পৰা ১৩৪২ বঙ্গাব্দৰ আঘোন মাহলৈকে‍ ''ভাৰতবৰ্ষ'' আলোচনীত ধাৰাবাহিকভাৱে প্ৰকাশ হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত ১৯৩৬ চনত ই কিতাপ আকাৰে‍ প্ৰকাশিত হয়।<ref name=":0">{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://samakal.com/tp-kaler-kheya/article/191212422/%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE|title=পুতুল নাচেৰ ইতিকথা|ওয়েবসাইট=সমকাল|language=en|date=2020-09-15|archive-date=২০২০-০৯-২৩|আৰ্কাইভেৰ-url=https://web.archive.org/web/20200923190131/https://samakal.com/tp-kaler-kheya/article/191212422/%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE|url-অবস্থা=অকাৰ্যকৰ}}</ref><ref name=":1">{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://www.odhikar.news/literature/64206|title=পুতুল নাচেৰ ইতিকথা : এক বৃহদায়তন উপন্যাসেৰ জৈবনিক বিস্তাৰ|ওয়েবসাইট=Odhikar|date=2020-09-15}}{{অকাৰ্যকৰ সংযোগ|date=মে ২০২৫ |bot=InternetArchiveBot |ঠিক কৰাৰ প্ৰচেষ্টা=yes }}</ref> উপন্যাসখনত মাণিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ সমাজতান্ত্ৰিক মানসিকতাৰ পৰিচয় পোৱা যায়।<ref name=":0" />''<ref name=":1" />'' ==সংক্ষেপে‍ কাহিনীভাগ== উপন্যাসখনৰ কেন্দ্ৰীয় চৰিত্ৰ হৈছে গাঁৱৰ ডাক্তৰ শশী। ঈশ্বৰৰ ওপৰত তেওঁৰ কোনো বিশ্বাস নাই। গাঁৱৰ পটভূমিত শশী, শশীৰ পিতৃ, কুসুম আৰু অন্যান্য চৰিত্ৰৰ মাজত বিদ্যমান জটিল সামাজিক সম্পৰ্কৰ আধাৰত উপন্যাসখনৰ কাহিনী আৰু প্ৰসংগ নিৰ্মাণ হৈছে। অৱক্ষয়ী সমাজৰ প্ৰেম, বিৰহ, ঘৃণা আৰু পাৰস্পৰিক সহানুভূতিক উপজীৱ্য হিচাপে লৈ‍ লিখা এই উপন্যাসখন বাংলা সাহিত্যৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ সম্পদ।<ref name=":0" />''<ref name=":1" />'' ==চৰিত্ৰসমূহ ===প্ৰধান চৰিত্ৰ=== '''শশী''' এই উপন্যাসখনৰ মূল চৰিত্ৰ। মাত্ৰ মেডিকেলৰ ডিগ্ৰী পাছ কৰি গাঁৱলৈ আহিছে‍ দেউতাকৰ পৰা বিদায় লৈ‍ বেলেগ সংস্কৃতি বা সহজ ভাষাত উন্নত জীৱনৰ সন্ধানত ওলাই যোৱাৰ উদ্দেশ্যৰে। কিন্তু অৱশেষত তেওঁ আৰু পৰম্পৰাগত জীৱনৰ বাহিৰলৈ যাব নোৱাৰিলে‍। পৰিৱেশৰ বৈচিত্ৰ্য আৰু গ্ৰাম্য জীৱনৰ বাস্তৱতাই তেওঁক এনেদৰে আগুৰি ধৰি ৰাখিছে যে সেয়া ছিঙি যোৱা শশীৰ সামৰ্থ্যৰ বাহিৰত। '''কুসুম''' এই উপন্যাসৰ নায়িকা। তাইৰ পৰিচয় এগৰাকী তেত্ৰিছ বছৰীয়া বাঁজী তিৰোতা, উপন্যাসখনৰ এটা চৰিত্ৰ পৰাণৰ পত্নী, এগৰাকী ৰহস্যময় আৰু বিচিত্ৰৰূপী নাৰীৰ সৈতে‍। তেওঁৰ খামখেয়ালি স্বভাৱটোৱে তেওঁক ৰহস্যময় কৰি তুলিছিল। শশীৰ প্ৰতি কুসুমৰ ‘পাগল প্ৰেম’ এই উপন্যাসখনৰ শৈক্ষিক সৌন্দৰ্য্য। কুসুমৰ উদীয়মান প্ৰেমে অৱশেষত আন এটা ৰূপ লয়, আন এক মাত্ৰা লাভ কৰে। চঞ্চল ৰহস্যময়ী নাৰী, জীবনীশক্তিত ভৰপুৰ, অদম্য অধ্যৱসায়ী কুসুম জীবনৰহস্যৰ দূত। ===আন আন চৰিত্ৰসমূহ=== '''যাদৱ পণ্ডিত''' অলৌকিক শক্তি থকা এজন ধৰ্মপৰায়ণ ব্যক্তি হিচাপে গাঁৱৰ মানুহৰ মাজত পৰিচিত। অন্ধ বিশ্বাসৰ জালত মানুহক আৱদ্ধ কৰি তেওঁ নিজৰ স্বাৰ্থ পূৰণ কৰিব জানে। ==তথ্যসূত্ৰ== 40fyv45bprrysn858yb6jr0ddhgxu3c 514541 514540 2025-06-03T06:26:53Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* আন আন চৰিত্ৰসমূহ */ 514541 wikitext text/x-wiki '''পুতুল নাচেৰ ইতিকথা''' ({{lang-en|Putul Nacher Itikatha}}) হৈছে বাঙালী সাহিত্যিক মানিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ দ্বাৰা ৰচিত তৃতীয় উপন্যাস আৰু চতুৰ্থ ছপা গ্ৰন্থ। উপন্যাসখন ১৩৪১ বঙ্গাব্দৰ পুহ মাহৰ পৰা ১৩৪২ বঙ্গাব্দৰ আঘোন মাহলৈকে‍ ''ভাৰতবৰ্ষ'' আলোচনীত ধাৰাবাহিকভাৱে প্ৰকাশ হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত ১৯৩৬ চনত ই কিতাপ আকাৰে‍ প্ৰকাশিত হয়।<ref name=":0">{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://samakal.com/tp-kaler-kheya/article/191212422/%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE|title=পুতুল নাচেৰ ইতিকথা|ওয়েবসাইট=সমকাল|language=en|date=2020-09-15|archive-date=২০২০-০৯-২৩|আৰ্কাইভেৰ-url=https://web.archive.org/web/20200923190131/https://samakal.com/tp-kaler-kheya/article/191212422/%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE|url-অবস্থা=অকাৰ্যকৰ}}</ref><ref name=":1">{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://www.odhikar.news/literature/64206|title=পুতুল নাচেৰ ইতিকথা : এক বৃহদায়তন উপন্যাসেৰ জৈবনিক বিস্তাৰ|ওয়েবসাইট=Odhikar|date=2020-09-15}}{{অকাৰ্যকৰ সংযোগ|date=মে ২০২৫ |bot=InternetArchiveBot |ঠিক কৰাৰ প্ৰচেষ্টা=yes }}</ref> উপন্যাসখনত মাণিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ সমাজতান্ত্ৰিক মানসিকতাৰ পৰিচয় পোৱা যায়।<ref name=":0" />''<ref name=":1" />'' ==সংক্ষেপে‍ কাহিনীভাগ== উপন্যাসখনৰ কেন্দ্ৰীয় চৰিত্ৰ হৈছে গাঁৱৰ ডাক্তৰ শশী। ঈশ্বৰৰ ওপৰত তেওঁৰ কোনো বিশ্বাস নাই। গাঁৱৰ পটভূমিত শশী, শশীৰ পিতৃ, কুসুম আৰু অন্যান্য চৰিত্ৰৰ মাজত বিদ্যমান জটিল সামাজিক সম্পৰ্কৰ আধাৰত উপন্যাসখনৰ কাহিনী আৰু প্ৰসংগ নিৰ্মাণ হৈছে। অৱক্ষয়ী সমাজৰ প্ৰেম, বিৰহ, ঘৃণা আৰু পাৰস্পৰিক সহানুভূতিক উপজীৱ্য হিচাপে লৈ‍ লিখা এই উপন্যাসখন বাংলা সাহিত্যৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ সম্পদ।<ref name=":0" />''<ref name=":1" />'' ==চৰিত্ৰসমূহ ===প্ৰধান চৰিত্ৰ=== '''শশী''' এই উপন্যাসখনৰ মূল চৰিত্ৰ। মাত্ৰ মেডিকেলৰ ডিগ্ৰী পাছ কৰি গাঁৱলৈ আহিছে‍ দেউতাকৰ পৰা বিদায় লৈ‍ বেলেগ সংস্কৃতি বা সহজ ভাষাত উন্নত জীৱনৰ সন্ধানত ওলাই যোৱাৰ উদ্দেশ্যৰে। কিন্তু অৱশেষত তেওঁ আৰু পৰম্পৰাগত জীৱনৰ বাহিৰলৈ যাব নোৱাৰিলে‍। পৰিৱেশৰ বৈচিত্ৰ্য আৰু গ্ৰাম্য জীৱনৰ বাস্তৱতাই তেওঁক এনেদৰে আগুৰি ধৰি ৰাখিছে যে সেয়া ছিঙি যোৱা শশীৰ সামৰ্থ্যৰ বাহিৰত। '''কুসুম''' এই উপন্যাসৰ নায়িকা। তাইৰ পৰিচয় এগৰাকী তেত্ৰিছ বছৰীয়া বাঁজী তিৰোতা, উপন্যাসখনৰ এটা চৰিত্ৰ পৰাণৰ পত্নী, এগৰাকী ৰহস্যময় আৰু বিচিত্ৰৰূপী নাৰীৰ সৈতে‍। তেওঁৰ খামখেয়ালি স্বভাৱটোৱে তেওঁক ৰহস্যময় কৰি তুলিছিল। শশীৰ প্ৰতি কুসুমৰ ‘পাগল প্ৰেম’ এই উপন্যাসখনৰ শৈক্ষিক সৌন্দৰ্য্য। কুসুমৰ উদীয়মান প্ৰেমে অৱশেষত আন এটা ৰূপ লয়, আন এক মাত্ৰা লাভ কৰে। চঞ্চল ৰহস্যময়ী নাৰী, জীবনীশক্তিত ভৰপুৰ, অদম্য অধ্যৱসায়ী কুসুম জীবনৰহস্যৰ দূত। ===আন আন চৰিত্ৰসমূহ=== '''যাদৱ পণ্ডিত''' অলৌকিক শক্তি থকা এজন ধৰ্মপৰায়ণ ব্যক্তি হিচাপে গাঁৱৰ মানুহৰ মাজত পৰিচিত। অন্ধ বিশ্বাসৰ জালত মানুহক আৱদ্ধ কৰি তেওঁ নিজৰ স্বাৰ্থ পূৰণ কৰিব জানে। তদুপৰি বিন্দু, নন্দ, কুমুদ, মতী, জয়া, বনবিহাৰী, নন্দলাল, জামিনী কবিৰাজ, সেনদিদি আদি বিভিন্ন বাস্তৱ চৰিত্ৰক লেখকে বিভিন্ন স্তৰৰ পৰা তুলি আনি উপস্থাপন কৰিছে‍। ==আন আন চৰিত্ৰসমূহ== ==তথ্যসূত্ৰ== 8wvy4tre9kujs6hpkfhjayt9d4boi2p 514542 514541 2025-06-03T06:27:36Z কুমুদ ঘোষ 42738 [[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল। 514542 wikitext text/x-wiki '''পুতুল নাচেৰ ইতিকথা''' ({{lang-en|Putul Nacher Itikatha}}) হৈছে বাঙালী সাহিত্যিক মানিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ দ্বাৰা ৰচিত তৃতীয় উপন্যাস আৰু চতুৰ্থ ছপা গ্ৰন্থ। উপন্যাসখন ১৩৪১ বঙ্গাব্দৰ পুহ মাহৰ পৰা ১৩৪২ বঙ্গাব্দৰ আঘোন মাহলৈকে‍ ''ভাৰতবৰ্ষ'' আলোচনীত ধাৰাবাহিকভাৱে প্ৰকাশ হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত ১৯৩৬ চনত ই কিতাপ আকাৰে‍ প্ৰকাশিত হয়।<ref name=":0">{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://samakal.com/tp-kaler-kheya/article/191212422/%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE|title=পুতুল নাচেৰ ইতিকথা|ওয়েবসাইট=সমকাল|language=en|date=2020-09-15|archive-date=২০২০-০৯-২৩|আৰ্কাইভেৰ-url=https://web.archive.org/web/20200923190131/https://samakal.com/tp-kaler-kheya/article/191212422/%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE|url-অবস্থা=অকাৰ্যকৰ}}</ref><ref name=":1">{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://www.odhikar.news/literature/64206|title=পুতুল নাচেৰ ইতিকথা : এক বৃহদায়তন উপন্যাসেৰ জৈবনিক বিস্তাৰ|ওয়েবসাইট=Odhikar|date=2020-09-15}}{{অকাৰ্যকৰ সংযোগ|date=মে ২০২৫ |bot=InternetArchiveBot |ঠিক কৰাৰ প্ৰচেষ্টা=yes }}</ref> উপন্যাসখনত মাণিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ সমাজতান্ত্ৰিক মানসিকতাৰ পৰিচয় পোৱা যায়।<ref name=":0" />''<ref name=":1" />'' ==সংক্ষেপে‍ কাহিনীভাগ== উপন্যাসখনৰ কেন্দ্ৰীয় চৰিত্ৰ হৈছে গাঁৱৰ ডাক্তৰ শশী। ঈশ্বৰৰ ওপৰত তেওঁৰ কোনো বিশ্বাস নাই। গাঁৱৰ পটভূমিত শশী, শশীৰ পিতৃ, কুসুম আৰু অন্যান্য চৰিত্ৰৰ মাজত বিদ্যমান জটিল সামাজিক সম্পৰ্কৰ আধাৰত উপন্যাসখনৰ কাহিনী আৰু প্ৰসংগ নিৰ্মাণ হৈছে। অৱক্ষয়ী সমাজৰ প্ৰেম, বিৰহ, ঘৃণা আৰু পাৰস্পৰিক সহানুভূতিক উপজীৱ্য হিচাপে লৈ‍ লিখা এই উপন্যাসখন বাংলা সাহিত্যৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ সম্পদ।<ref name=":0" />''<ref name=":1" />'' ==চৰিত্ৰসমূহ ===প্ৰধান চৰিত্ৰ=== '''শশী''' এই উপন্যাসখনৰ মূল চৰিত্ৰ। মাত্ৰ মেডিকেলৰ ডিগ্ৰী পাছ কৰি গাঁৱলৈ আহিছে‍ দেউতাকৰ পৰা বিদায় লৈ‍ বেলেগ সংস্কৃতি বা সহজ ভাষাত উন্নত জীৱনৰ সন্ধানত ওলাই যোৱাৰ উদ্দেশ্যৰে। কিন্তু অৱশেষত তেওঁ আৰু পৰম্পৰাগত জীৱনৰ বাহিৰলৈ যাব নোৱাৰিলে‍। পৰিৱেশৰ বৈচিত্ৰ্য আৰু গ্ৰাম্য জীৱনৰ বাস্তৱতাই তেওঁক এনেদৰে আগুৰি ধৰি ৰাখিছে যে সেয়া ছিঙি যোৱা শশীৰ সামৰ্থ্যৰ বাহিৰত। '''কুসুম''' এই উপন্যাসৰ নায়িকা। তাইৰ পৰিচয় এগৰাকী তেত্ৰিছ বছৰীয়া বাঁজী তিৰোতা, উপন্যাসখনৰ এটা চৰিত্ৰ পৰাণৰ পত্নী, এগৰাকী ৰহস্যময় আৰু বিচিত্ৰৰূপী নাৰীৰ সৈতে‍। তেওঁৰ খামখেয়ালি স্বভাৱটোৱে তেওঁক ৰহস্যময় কৰি তুলিছিল। শশীৰ প্ৰতি কুসুমৰ ‘পাগল প্ৰেম’ এই উপন্যাসখনৰ শৈক্ষিক সৌন্দৰ্য্য। কুসুমৰ উদীয়মান প্ৰেমে অৱশেষত আন এটা ৰূপ লয়, আন এক মাত্ৰা লাভ কৰে। চঞ্চল ৰহস্যময়ী নাৰী, জীবনীশক্তিত ভৰপুৰ, অদম্য অধ্যৱসায়ী কুসুম জীবনৰহস্যৰ দূত। ===আন আন চৰিত্ৰসমূহ=== '''যাদৱ পণ্ডিত''' অলৌকিক শক্তি থকা এজন ধৰ্মপৰায়ণ ব্যক্তি হিচাপে গাঁৱৰ মানুহৰ মাজত পৰিচিত। অন্ধ বিশ্বাসৰ জালত মানুহক আৱদ্ধ কৰি তেওঁ নিজৰ স্বাৰ্থ পূৰণ কৰিব জানে। তদুপৰি বিন্দু, নন্দ, কুমুদ, মতী, জয়া, বনবিহাৰী, নন্দলাল, জামিনী কবিৰাজ, সেনদিদি আদি বিভিন্ন বাস্তৱ চৰিত্ৰক লেখকে বিভিন্ন স্তৰৰ পৰা তুলি আনি উপস্থাপন কৰিছে‍। ==চলচ্চিত্ৰায়ন== ==তথ্যসূত্ৰ== 52l5x56ellqk2kmqs6tozwazmo4i1zg 514543 514542 2025-06-03T06:31:30Z কুমুদ ঘোষ 42738 [[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল। 514543 wikitext text/x-wiki '''পুতুল নাচেৰ ইতিকথা''' ({{lang-en|Putul Nacher Itikatha}}) হৈছে বাঙালী সাহিত্যিক মানিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ দ্বাৰা ৰচিত তৃতীয় উপন্যাস আৰু চতুৰ্থ ছপা গ্ৰন্থ। উপন্যাসখন ১৩৪১ বঙ্গাব্দৰ পুহ মাহৰ পৰা ১৩৪২ বঙ্গাব্দৰ আঘোন মাহলৈকে‍ ''ভাৰতবৰ্ষ'' আলোচনীত ধাৰাবাহিকভাৱে প্ৰকাশ হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত ১৯৩৬ চনত ই কিতাপ আকাৰে‍ প্ৰকাশিত হয়।<ref name=":0">{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://samakal.com/tp-kaler-kheya/article/191212422/%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE|title=পুতুল নাচেৰ ইতিকথা|ওয়েবসাইট=সমকাল|language=en|date=2020-09-15|archive-date=২০২০-০৯-২৩|আৰ্কাইভেৰ-url=https://web.archive.org/web/20200923190131/https://samakal.com/tp-kaler-kheya/article/191212422/%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE|url-অবস্থা=অকাৰ্যকৰ}}</ref><ref name=":1">{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://www.odhikar.news/literature/64206|title=পুতুল নাচেৰ ইতিকথা : এক বৃহদায়তন উপন্যাসেৰ জৈবনিক বিস্তাৰ|ওয়েবসাইট=Odhikar|date=2020-09-15}}{{অকাৰ্যকৰ সংযোগ|date=মে ২০২৫ |bot=InternetArchiveBot |ঠিক কৰাৰ প্ৰচেষ্টা=yes }}</ref> উপন্যাসখনত মাণিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ সমাজতান্ত্ৰিক মানসিকতাৰ পৰিচয় পোৱা যায়।<ref name=":0" />''<ref name=":1" />'' ==সংক্ষেপে‍ কাহিনীভাগ== উপন্যাসখনৰ কেন্দ্ৰীয় চৰিত্ৰ হৈছে গাঁৱৰ ডাক্তৰ শশী। ঈশ্বৰৰ ওপৰত তেওঁৰ কোনো বিশ্বাস নাই। গাঁৱৰ পটভূমিত শশী, শশীৰ পিতৃ, কুসুম আৰু অন্যান্য চৰিত্ৰৰ মাজত বিদ্যমান জটিল সামাজিক সম্পৰ্কৰ আধাৰত উপন্যাসখনৰ কাহিনী আৰু প্ৰসংগ নিৰ্মাণ হৈছে। অৱক্ষয়ী সমাজৰ প্ৰেম, বিৰহ, ঘৃণা আৰু পাৰস্পৰিক সহানুভূতিক উপজীৱ্য হিচাপে লৈ‍ লিখা এই উপন্যাসখন বাংলা সাহিত্যৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ সম্পদ।<ref name=":0" />''<ref name=":1" />'' ==চৰিত্ৰসমূহ ===প্ৰধান চৰিত্ৰ=== '''শশী''' এই উপন্যাসখনৰ মূল চৰিত্ৰ। মাত্ৰ মেডিকেলৰ ডিগ্ৰী পাছ কৰি গাঁৱলৈ আহিছে‍ দেউতাকৰ পৰা বিদায় লৈ‍ বেলেগ সংস্কৃতি বা সহজ ভাষাত উন্নত জীৱনৰ সন্ধানত ওলাই যোৱাৰ উদ্দেশ্যৰে। কিন্তু অৱশেষত তেওঁ আৰু পৰম্পৰাগত জীৱনৰ বাহিৰলৈ যাব নোৱাৰিলে‍। পৰিৱেশৰ বৈচিত্ৰ্য আৰু গ্ৰাম্য জীৱনৰ বাস্তৱতাই তেওঁক এনেদৰে আগুৰি ধৰি ৰাখিছে যে সেয়া ছিঙি যোৱা শশীৰ সামৰ্থ্যৰ বাহিৰত। '''কুসুম''' এই উপন্যাসৰ নায়িকা। তাইৰ পৰিচয় এগৰাকী তেত্ৰিছ বছৰীয়া বাঁজী তিৰোতা, উপন্যাসখনৰ এটা চৰিত্ৰ পৰাণৰ পত্নী, এগৰাকী ৰহস্যময় আৰু বিচিত্ৰৰূপী নাৰীৰ সৈতে‍। তেওঁৰ খামখেয়ালি স্বভাৱটোৱে তেওঁক ৰহস্যময় কৰি তুলিছিল। শশীৰ প্ৰতি কুসুমৰ ‘পাগল প্ৰেম’ এই উপন্যাসখনৰ শৈক্ষিক সৌন্দৰ্য্য। কুসুমৰ উদীয়মান প্ৰেমে অৱশেষত আন এটা ৰূপ লয়, আন এক মাত্ৰা লাভ কৰে। চঞ্চল ৰহস্যময়ী নাৰী, জীবনীশক্তিত ভৰপুৰ, অদম্য অধ্যৱসায়ী কুসুম জীবনৰহস্যৰ দূত। ===আন আন চৰিত্ৰসমূহ=== '''যাদৱ পণ্ডিত''' অলৌকিক শক্তি থকা এজন ধৰ্মপৰায়ণ ব্যক্তি হিচাপে গাঁৱৰ মানুহৰ মাজত পৰিচিত। অন্ধ বিশ্বাসৰ জালত মানুহক আৱদ্ধ কৰি তেওঁ নিজৰ স্বাৰ্থ পূৰণ কৰিব জানে। তদুপৰি বিন্দু, নন্দ, কুমুদ, মতী, জয়া, বনবিহাৰী, নন্দলাল, জামিনী কবিৰাজ, সেনদিদি আদি বিভিন্ন বাস্তৱ চৰিত্ৰক লেখকে বিভিন্ন স্তৰৰ পৰা তুলি আনি উপস্থাপন কৰিছে‍। ==চলচ্চিত্ৰায়ন== ২০২২ চনৰ ভিতৰত পশ্চিম বংগৰ পৰিচালক সুমন মুখোপাধ্যায়ৰ দ্বাৰা পৰিচালিত মানি‍ক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ 'পুতুলনাচেৰ ইতিকথা'ক লৈ নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল এখন বোলছবি‍।[4] ইয়াত অভিনয় কৰিছে‍ জয়া আহসান, আবীৰ চট্টোপাধ্যায়, পৰমব্ৰত চট্টোপাধ্যায়, ধৃতিমান চট্টোপাধ্যায় এবং অনন্যা চট্টোপাধ্যায় আদিয়ে‍।[৪][৫] ==তথ্যসূত্ৰ== t7y3au92w99atetz8pjfhl4zdmvskns 514544 514543 2025-06-03T06:32:16Z কুমুদ ঘোষ 42738 [[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল। 514544 wikitext text/x-wiki '''পুতুল নাচেৰ ইতিকথা''' ({{lang-en|Putul Nacher Itikatha}}) হৈছে বাঙালী সাহিত্যিক মানিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ দ্বাৰা ৰচিত তৃতীয় উপন্যাস আৰু চতুৰ্থ ছপা গ্ৰন্থ। উপন্যাসখন ১৩৪১ বঙ্গাব্দৰ পুহ মাহৰ পৰা ১৩৪২ বঙ্গাব্দৰ আঘোন মাহলৈকে‍ ''ভাৰতবৰ্ষ'' আলোচনীত ধাৰাবাহিকভাৱে প্ৰকাশ হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত ১৯৩৬ চনত ই কিতাপ আকাৰে‍ প্ৰকাশিত হয়।<ref name=":0">{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://samakal.com/tp-kaler-kheya/article/191212422/%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE|title=পুতুল নাচেৰ ইতিকথা|ওয়েবসাইট=সমকাল|language=en|date=2020-09-15|archive-date=২০২০-০৯-২৩|আৰ্কাইভেৰ-url=https://web.archive.org/web/20200923190131/https://samakal.com/tp-kaler-kheya/article/191212422/%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE|url-অবস্থা=অকাৰ্যকৰ}}</ref><ref name=":1">{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://www.odhikar.news/literature/64206|title=পুতুল নাচেৰ ইতিকথা : এক বৃহদায়তন উপন্যাসেৰ জৈবনিক বিস্তাৰ|ওয়েবসাইট=Odhikar|date=2020-09-15}}{{অকাৰ্যকৰ সংযোগ|date=মে ২০২৫ |bot=InternetArchiveBot |ঠিক কৰাৰ প্ৰচেষ্টা=yes }}</ref> উপন্যাসখনত মাণিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ সমাজতান্ত্ৰিক মানসিকতাৰ পৰিচয় পোৱা যায়।<ref name=":0" />''<ref name=":1" />'' ==সংক্ষেপে‍ কাহিনীভাগ== উপন্যাসখনৰ কেন্দ্ৰীয় চৰিত্ৰ হৈছে গাঁৱৰ ডাক্তৰ শশী। ঈশ্বৰৰ ওপৰত তেওঁৰ কোনো বিশ্বাস নাই। গাঁৱৰ পটভূমিত শশী, শশীৰ পিতৃ, কুসুম আৰু অন্যান্য চৰিত্ৰৰ মাজত বিদ্যমান জটিল সামাজিক সম্পৰ্কৰ আধাৰত উপন্যাসখনৰ কাহিনী আৰু প্ৰসংগ নিৰ্মাণ হৈছে। অৱক্ষয়ী সমাজৰ প্ৰেম, বিৰহ, ঘৃণা আৰু পাৰস্পৰিক সহানুভূতিক উপজীৱ্য হিচাপে লৈ‍ লিখা এই উপন্যাসখন বাংলা সাহিত্যৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ সম্পদ।<ref name=":0" />''<ref name=":1" />'' ==চৰিত্ৰসমূহ ===প্ৰধান চৰিত্ৰ=== '''শশী''' এই উপন্যাসখনৰ মূল চৰিত্ৰ। মাত্ৰ মেডিকেলৰ ডিগ্ৰী পাছ কৰি গাঁৱলৈ আহিছে‍ দেউতাকৰ পৰা বিদায় লৈ‍ বেলেগ সংস্কৃতি বা সহজ ভাষাত উন্নত জীৱনৰ সন্ধানত ওলাই যোৱাৰ উদ্দেশ্যৰে। কিন্তু অৱশেষত তেওঁ আৰু পৰম্পৰাগত জীৱনৰ বাহিৰলৈ যাব নোৱাৰিলে‍। পৰিৱেশৰ বৈচিত্ৰ্য আৰু গ্ৰাম্য জীৱনৰ বাস্তৱতাই তেওঁক এনেদৰে আগুৰি ধৰি ৰাখিছে যে সেয়া ছিঙি যোৱা শশীৰ সামৰ্থ্যৰ বাহিৰত। '''কুসুম''' এই উপন্যাসৰ নায়িকা। তাইৰ পৰিচয় এগৰাকী তেত্ৰিছ বছৰীয়া বাঁজী তিৰোতা, উপন্যাসখনৰ এটা চৰিত্ৰ পৰাণৰ পত্নী, এগৰাকী ৰহস্যময় আৰু বিচিত্ৰৰূপী নাৰীৰ সৈতে‍। তেওঁৰ খামখেয়ালি স্বভাৱটোৱে তেওঁক ৰহস্যময় কৰি তুলিছিল। শশীৰ প্ৰতি কুসুমৰ ‘পাগল প্ৰেম’ এই উপন্যাসখনৰ শৈক্ষিক সৌন্দৰ্য্য। কুসুমৰ উদীয়মান প্ৰেমে অৱশেষত আন এটা ৰূপ লয়, আন এক মাত্ৰা লাভ কৰে। চঞ্চল ৰহস্যময়ী নাৰী, জীবনীশক্তিত ভৰপুৰ, অদম্য অধ্যৱসায়ী কুসুম জীবনৰহস্যৰ দূত। ===আন আন চৰিত্ৰসমূহ=== '''যাদৱ পণ্ডিত''' অলৌকিক শক্তি থকা এজন ধৰ্মপৰায়ণ ব্যক্তি হিচাপে গাঁৱৰ মানুহৰ মাজত পৰিচিত। অন্ধ বিশ্বাসৰ জালত মানুহক আৱদ্ধ কৰি তেওঁ নিজৰ স্বাৰ্থ পূৰণ কৰিব জানে। তদুপৰি বিন্দু, নন্দ, কুমুদ, মতী, জয়া, বনবিহাৰী, নন্দলাল, জামিনী কবিৰাজ, সেনদিদি আদি বিভিন্ন বাস্তৱ চৰিত্ৰক লেখকে বিভিন্ন স্তৰৰ পৰা তুলি আনি উপস্থাপন কৰিছে‍। ==চলচ্চিত্ৰায়ন== ২০২২ চনৰ ভিতৰত পশ্চিম বংগৰ পৰিচালক সুমন মুখোপাধ্যায়ৰ দ্বাৰা পৰিচালিত মানি‍ক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ 'পুতুলনাচেৰ ইতিকথা'ক লৈ নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল এখন বোলছবি‍।<ref name="ittefaq.com.bd">{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://www.ittefaq.com.bd/311213/%E0%A6%8F%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%B0-%E2%80%98%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE%E2%80%99%E0%A7%9F-%E0%A6%9C%E0%A7%9F%E0%A6%BE|title=এবাৰ ‘পুতুল নাচেৰ ইতিকথা’য় জয়া|ওয়েবসাইট=দৈনিক ইত্তেফাক|language=bn|date=2022-01-24|archive-date=২০২২-০১-২৪|আৰ্কাইভেৰ-url=https://web.archive.org/web/20220124084616/https://www.ittefaq.com.bd/311213/%E0%A6%8F%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%B0-%E2%80%98%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE%E2%80%99%E0%A7%9F-%E0%A6%9C%E0%A7%9F%E0%A6%BE|url-অবস্থা=কাৰ্যকৰ}}</ref> ইয়াত অভিনয় কৰিছে‍ জয়া আহসান, আবীৰ চট্টোপাধ্যায়, পৰমব্ৰত চট্টোপাধ্যায়, ধৃতিমান চট্টোপাধ্যায় এবং অনন্যা চট্টোপাধ্যায় আদিয়ে‍।[৪][৫] ==তথ্যসূত্ৰ== ht04nod2gr9p213p4zblpl0iuu2hcrk 514545 514544 2025-06-03T06:33:00Z কুমুদ ঘোষ 42738 [[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল। 514545 wikitext text/x-wiki '''পুতুল নাচেৰ ইতিকথা''' ({{lang-en|Putul Nacher Itikatha}}) হৈছে বাঙালী সাহিত্যিক মানিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ দ্বাৰা ৰচিত তৃতীয় উপন্যাস আৰু চতুৰ্থ ছপা গ্ৰন্থ। উপন্যাসখন ১৩৪১ বঙ্গাব্দৰ পুহ মাহৰ পৰা ১৩৪২ বঙ্গাব্দৰ আঘোন মাহলৈকে‍ ''ভাৰতবৰ্ষ'' আলোচনীত ধাৰাবাহিকভাৱে প্ৰকাশ হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত ১৯৩৬ চনত ই কিতাপ আকাৰে‍ প্ৰকাশিত হয়।<ref name=":0">{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://samakal.com/tp-kaler-kheya/article/191212422/%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE|title=পুতুল নাচেৰ ইতিকথা|ওয়েবসাইট=সমকাল|language=en|date=2020-09-15|archive-date=২০২০-০৯-২৩|আৰ্কাইভেৰ-url=https://web.archive.org/web/20200923190131/https://samakal.com/tp-kaler-kheya/article/191212422/%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE|url-অবস্থা=অকাৰ্যকৰ}}</ref><ref name=":1">{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://www.odhikar.news/literature/64206|title=পুতুল নাচেৰ ইতিকথা : এক বৃহদায়তন উপন্যাসেৰ জৈবনিক বিস্তাৰ|ওয়েবসাইট=Odhikar|date=2020-09-15}}{{অকাৰ্যকৰ সংযোগ|date=মে ২০২৫ |bot=InternetArchiveBot |ঠিক কৰাৰ প্ৰচেষ্টা=yes }}</ref> উপন্যাসখনত মাণিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ সমাজতান্ত্ৰিক মানসিকতাৰ পৰিচয় পোৱা যায়।<ref name=":0" />''<ref name=":1" />'' ==সংক্ষেপে‍ কাহিনীভাগ== উপন্যাসখনৰ কেন্দ্ৰীয় চৰিত্ৰ হৈছে গাঁৱৰ ডাক্তৰ শশী। ঈশ্বৰৰ ওপৰত তেওঁৰ কোনো বিশ্বাস নাই। গাঁৱৰ পটভূমিত শশী, শশীৰ পিতৃ, কুসুম আৰু অন্যান্য চৰিত্ৰৰ মাজত বিদ্যমান জটিল সামাজিক সম্পৰ্কৰ আধাৰত উপন্যাসখনৰ কাহিনী আৰু প্ৰসংগ নিৰ্মাণ হৈছে। অৱক্ষয়ী সমাজৰ প্ৰেম, বিৰহ, ঘৃণা আৰু পাৰস্পৰিক সহানুভূতিক উপজীৱ্য হিচাপে লৈ‍ লিখা এই উপন্যাসখন বাংলা সাহিত্যৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ সম্পদ।<ref name=":0" />''<ref name=":1" />'' ==চৰিত্ৰসমূহ ===প্ৰধান চৰিত্ৰ=== '''শশী''' এই উপন্যাসখনৰ মূল চৰিত্ৰ। মাত্ৰ মেডিকেলৰ ডিগ্ৰী পাছ কৰি গাঁৱলৈ আহিছে‍ দেউতাকৰ পৰা বিদায় লৈ‍ বেলেগ সংস্কৃতি বা সহজ ভাষাত উন্নত জীৱনৰ সন্ধানত ওলাই যোৱাৰ উদ্দেশ্যৰে। কিন্তু অৱশেষত তেওঁ আৰু পৰম্পৰাগত জীৱনৰ বাহিৰলৈ যাব নোৱাৰিলে‍। পৰিৱেশৰ বৈচিত্ৰ্য আৰু গ্ৰাম্য জীৱনৰ বাস্তৱতাই তেওঁক এনেদৰে আগুৰি ধৰি ৰাখিছে যে সেয়া ছিঙি যোৱা শশীৰ সামৰ্থ্যৰ বাহিৰত। '''কুসুম''' এই উপন্যাসৰ নায়িকা। তাইৰ পৰিচয় এগৰাকী তেত্ৰিছ বছৰীয়া বাঁজী তিৰোতা, উপন্যাসখনৰ এটা চৰিত্ৰ পৰাণৰ পত্নী, এগৰাকী ৰহস্যময় আৰু বিচিত্ৰৰূপী নাৰীৰ সৈতে‍। তেওঁৰ খামখেয়ালি স্বভাৱটোৱে তেওঁক ৰহস্যময় কৰি তুলিছিল। শশীৰ প্ৰতি কুসুমৰ ‘পাগল প্ৰেম’ এই উপন্যাসখনৰ শৈক্ষিক সৌন্দৰ্য্য। কুসুমৰ উদীয়মান প্ৰেমে অৱশেষত আন এটা ৰূপ লয়, আন এক মাত্ৰা লাভ কৰে। চঞ্চল ৰহস্যময়ী নাৰী, জীবনীশক্তিত ভৰপুৰ, অদম্য অধ্যৱসায়ী কুসুম জীবনৰহস্যৰ দূত। ===আন আন চৰিত্ৰসমূহ=== '''যাদৱ পণ্ডিত''' অলৌকিক শক্তি থকা এজন ধৰ্মপৰায়ণ ব্যক্তি হিচাপে গাঁৱৰ মানুহৰ মাজত পৰিচিত। অন্ধ বিশ্বাসৰ জালত মানুহক আৱদ্ধ কৰি তেওঁ নিজৰ স্বাৰ্থ পূৰণ কৰিব জানে। তদুপৰি বিন্দু, নন্দ, কুমুদ, মতী, জয়া, বনবিহাৰী, নন্দলাল, জামিনী কবিৰাজ, সেনদিদি আদি বিভিন্ন বাস্তৱ চৰিত্ৰক লেখকে বিভিন্ন স্তৰৰ পৰা তুলি আনি উপস্থাপন কৰিছে‍। ==চলচ্চিত্ৰায়ন== ২০২২ চনৰ ভিতৰত পশ্চিম বংগৰ পৰিচালক সুমন মুখোপাধ্যায়ৰ দ্বাৰা পৰিচালিত মানি‍ক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ 'পুতুলনাচেৰ ইতিকথা'ক লৈ নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল এখন বোলছবি‍।<ref name="ittefaq.com.bd">{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://www.ittefaq.com.bd/311213/%E0%A6%8F%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%B0-%E2%80%98%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE%E2%80%99%E0%A7%9F-%E0%A6%9C%E0%A7%9F%E0%A6%BE|title=এবাৰ ‘পুতুল নাচেৰ ইতিকথা’য় জয়া|ওয়েবসাইট=দৈনিক ইত্তেফাক|language=bn|date=2022-01-24|archive-date=২০২২-০১-২৪|আৰ্কাইভেৰ-url=https://web.archive.org/web/20220124084616/https://www.ittefaq.com.bd/311213/%E0%A6%8F%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%B0-%E2%80%98%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE%E2%80%99%E0%A7%9F-%E0%A6%9C%E0%A7%9F%E0%A6%BE|url-অবস্থা=কাৰ্যকৰ}}</ref> ইয়াত অভিনয় কৰিছে‍ জয়া আহসান, আবীৰ চট্টোপাধ্যায়, পৰমব্ৰত চট্টোপাধ্যায়, ধৃতিমান চট্টোপাধ্যায় এবং অনন্যা চট্টোপাধ্যায় আদিয়ে‍।<ref name="ittefaq.com.bd"/><ref>{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://samakal.com/todays-print-edition/tp-entertainment/article/2201142153/%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%95-%E0%A6%AC%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A7%8B%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A7%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A7%9F%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE%E0%A7%9F-%E0%A6%9C%E0%A7%9F%E0%A6%BE|title=মাণিক বন্দ্যোপাধ্যায়েৰ 'পুতুলনাচেৰ ইতিকথা'য় জয়া|ওয়েবসাইট=SAMAKAL|language=en|date=2022-01-24|archive-date=২০২২-০১-২৪|আৰ্কাইভেৰ-url=https://web.archive.org/web/20220124084422/https://samakal.com/todays-print-edition/tp-entertainment/article/2201142153/%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%95-%E0%A6%AC%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A7%8B%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A7%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A7%9F%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE%E0%A7%9F-%E0%A6%9C%E0%A7%9F%E0%A6%BE|url-অবস্থা=অকাৰ্যকৰ}}</ref> ==তথ্যসূত্ৰ== 8zgc6gdjqxc404za2l2t5y2v3rufdkx 514546 514545 2025-06-03T06:33:36Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* সংক্ষেপে‍ কাহিনীভাগ */ 514546 wikitext text/x-wiki '''পুতুল নাচেৰ ইতিকথা''' ({{lang-en|Putul Nacher Itikatha}}) হৈছে বাঙালী সাহিত্যিক মানিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ দ্বাৰা ৰচিত তৃতীয় উপন্যাস আৰু চতুৰ্থ ছপা গ্ৰন্থ। উপন্যাসখন ১৩৪১ বঙ্গাব্দৰ পুহ মাহৰ পৰা ১৩৪২ বঙ্গাব্দৰ আঘোন মাহলৈকে‍ ''ভাৰতবৰ্ষ'' আলোচনীত ধাৰাবাহিকভাৱে প্ৰকাশ হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত ১৯৩৬ চনত ই কিতাপ আকাৰে‍ প্ৰকাশিত হয়।<ref name=":0">{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://samakal.com/tp-kaler-kheya/article/191212422/%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE|title=পুতুল নাচেৰ ইতিকথা|ওয়েবসাইট=সমকাল|language=en|date=2020-09-15|archive-date=২০২০-০৯-২৩|আৰ্কাইভেৰ-url=https://web.archive.org/web/20200923190131/https://samakal.com/tp-kaler-kheya/article/191212422/%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE|url-অবস্থা=অকাৰ্যকৰ}}</ref><ref name=":1">{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://www.odhikar.news/literature/64206|title=পুতুল নাচেৰ ইতিকথা : এক বৃহদায়তন উপন্যাসেৰ জৈবনিক বিস্তাৰ|ওয়েবসাইট=Odhikar|date=2020-09-15}}{{অকাৰ্যকৰ সংযোগ|date=মে ২০২৫ |bot=InternetArchiveBot |ঠিক কৰাৰ প্ৰচেষ্টা=yes }}</ref> উপন্যাসখনত মাণিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ সমাজতান্ত্ৰিক মানসিকতাৰ পৰিচয় পোৱা যায়।<ref name=":0" />''<ref name=":1" />'' ==সংক্ষেপে‍ কাহিনীভাগ== উপন্যাসখনৰ কেন্দ্ৰীয় চৰিত্ৰ হৈছে গাঁৱৰ ডাক্তৰ শশী। ঈশ্বৰৰ ওপৰত তেওঁৰ কোনো বিশ্বাস নাই। গাঁৱৰ পটভূমিত শশী, শশীৰ পিতৃ, কুসুম আৰু অন্যান্য চৰিত্ৰৰ মাজত বিদ্যমান জটিল সামাজিক সম্পৰ্কৰ আধাৰত উপন্যাসখনৰ কাহিনী আৰু প্ৰসংগ নিৰ্মাণ হৈছে। অৱক্ষয়ী সমাজৰ প্ৰেম, বিৰহ, ঘৃণা আৰু পাৰস্পৰিক সহানুভূতিক উপজীৱ্য হিচাপে লৈ‍ লিখা এই উপন্যাসখন বাংলা সাহিত্যৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ সম্পদ।<ref name=":0" />''<ref name=":1" />'' ===প্ৰধান চৰিত্ৰ=== '''শশী''' এই উপন্যাসখনৰ মূল চৰিত্ৰ। মাত্ৰ মেডিকেলৰ ডিগ্ৰী পাছ কৰি গাঁৱলৈ আহিছে‍ দেউতাকৰ পৰা বিদায় লৈ‍ বেলেগ সংস্কৃতি বা সহজ ভাষাত উন্নত জীৱনৰ সন্ধানত ওলাই যোৱাৰ উদ্দেশ্যৰে। কিন্তু অৱশেষত তেওঁ আৰু পৰম্পৰাগত জীৱনৰ বাহিৰলৈ যাব নোৱাৰিলে‍। পৰিৱেশৰ বৈচিত্ৰ্য আৰু গ্ৰাম্য জীৱনৰ বাস্তৱতাই তেওঁক এনেদৰে আগুৰি ধৰি ৰাখিছে যে সেয়া ছিঙি যোৱা শশীৰ সামৰ্থ্যৰ বাহিৰত। '''কুসুম''' এই উপন্যাসৰ নায়িকা। তাইৰ পৰিচয় এগৰাকী তেত্ৰিছ বছৰীয়া বাঁজী তিৰোতা, উপন্যাসখনৰ এটা চৰিত্ৰ পৰাণৰ পত্নী, এগৰাকী ৰহস্যময় আৰু বিচিত্ৰৰূপী নাৰীৰ সৈতে‍। তেওঁৰ খামখেয়ালি স্বভাৱটোৱে তেওঁক ৰহস্যময় কৰি তুলিছিল। শশীৰ প্ৰতি কুসুমৰ ‘পাগল প্ৰেম’ এই উপন্যাসখনৰ শৈক্ষিক সৌন্দৰ্য্য। কুসুমৰ উদীয়মান প্ৰেমে অৱশেষত আন এটা ৰূপ লয়, আন এক মাত্ৰা লাভ কৰে। চঞ্চল ৰহস্যময়ী নাৰী, জীবনীশক্তিত ভৰপুৰ, অদম্য অধ্যৱসায়ী কুসুম জীবনৰহস্যৰ দূত। ===আন আন চৰিত্ৰসমূহ=== '''যাদৱ পণ্ডিত''' অলৌকিক শক্তি থকা এজন ধৰ্মপৰায়ণ ব্যক্তি হিচাপে গাঁৱৰ মানুহৰ মাজত পৰিচিত। অন্ধ বিশ্বাসৰ জালত মানুহক আৱদ্ধ কৰি তেওঁ নিজৰ স্বাৰ্থ পূৰণ কৰিব জানে। তদুপৰি বিন্দু, নন্দ, কুমুদ, মতী, জয়া, বনবিহাৰী, নন্দলাল, জামিনী কবিৰাজ, সেনদিদি আদি বিভিন্ন বাস্তৱ চৰিত্ৰক লেখকে বিভিন্ন স্তৰৰ পৰা তুলি আনি উপস্থাপন কৰিছে‍। ==চলচ্চিত্ৰায়ন== ২০২২ চনৰ ভিতৰত পশ্চিম বংগৰ পৰিচালক সুমন মুখোপাধ্যায়ৰ দ্বাৰা পৰিচালিত মানি‍ক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ 'পুতুলনাচেৰ ইতিকথা'ক লৈ নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল এখন বোলছবি‍।<ref name="ittefaq.com.bd">{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://www.ittefaq.com.bd/311213/%E0%A6%8F%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%B0-%E2%80%98%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE%E2%80%99%E0%A7%9F-%E0%A6%9C%E0%A7%9F%E0%A6%BE|title=এবাৰ ‘পুতুল নাচেৰ ইতিকথা’য় জয়া|ওয়েবসাইট=দৈনিক ইত্তেফাক|language=bn|date=2022-01-24|archive-date=২০২২-০১-২৪|আৰ্কাইভেৰ-url=https://web.archive.org/web/20220124084616/https://www.ittefaq.com.bd/311213/%E0%A6%8F%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%B0-%E2%80%98%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE%E2%80%99%E0%A7%9F-%E0%A6%9C%E0%A7%9F%E0%A6%BE|url-অবস্থা=কাৰ্যকৰ}}</ref> ইয়াত অভিনয় কৰিছে‍ জয়া আহসান, আবীৰ চট্টোপাধ্যায়, পৰমব্ৰত চট্টোপাধ্যায়, ধৃতিমান চট্টোপাধ্যায় এবং অনন্যা চট্টোপাধ্যায় আদিয়ে‍।<ref name="ittefaq.com.bd"/><ref>{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://samakal.com/todays-print-edition/tp-entertainment/article/2201142153/%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%95-%E0%A6%AC%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A7%8B%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A7%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A7%9F%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE%E0%A7%9F-%E0%A6%9C%E0%A7%9F%E0%A6%BE|title=মাণিক বন্দ্যোপাধ্যায়েৰ 'পুতুলনাচেৰ ইতিকথা'য় জয়া|ওয়েবসাইট=SAMAKAL|language=en|date=2022-01-24|archive-date=২০২২-০১-২৪|আৰ্কাইভেৰ-url=https://web.archive.org/web/20220124084422/https://samakal.com/todays-print-edition/tp-entertainment/article/2201142153/%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%95-%E0%A6%AC%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A7%8B%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A7%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A7%9F%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE%E0%A7%9F-%E0%A6%9C%E0%A7%9F%E0%A6%BE|url-অবস্থা=অকাৰ্যকৰ}}</ref> ==তথ্যসূত্ৰ== 8nmv3blf5xtwccp1p114508khskkahg 514547 514546 2025-06-03T06:33:56Z কুমুদ ঘোষ 42738 added [[Category:উপন্যাস]] using [[WP:HC|HotCat]] 514547 wikitext text/x-wiki '''পুতুল নাচেৰ ইতিকথা''' ({{lang-en|Putul Nacher Itikatha}}) হৈছে বাঙালী সাহিত্যিক মানিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ দ্বাৰা ৰচিত তৃতীয় উপন্যাস আৰু চতুৰ্থ ছপা গ্ৰন্থ। উপন্যাসখন ১৩৪১ বঙ্গাব্দৰ পুহ মাহৰ পৰা ১৩৪২ বঙ্গাব্দৰ আঘোন মাহলৈকে‍ ''ভাৰতবৰ্ষ'' আলোচনীত ধাৰাবাহিকভাৱে প্ৰকাশ হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত ১৯৩৬ চনত ই কিতাপ আকাৰে‍ প্ৰকাশিত হয়।<ref name=":0">{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://samakal.com/tp-kaler-kheya/article/191212422/%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE|title=পুতুল নাচেৰ ইতিকথা|ওয়েবসাইট=সমকাল|language=en|date=2020-09-15|archive-date=২০২০-০৯-২৩|আৰ্কাইভেৰ-url=https://web.archive.org/web/20200923190131/https://samakal.com/tp-kaler-kheya/article/191212422/%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE|url-অবস্থা=অকাৰ্যকৰ}}</ref><ref name=":1">{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://www.odhikar.news/literature/64206|title=পুতুল নাচেৰ ইতিকথা : এক বৃহদায়তন উপন্যাসেৰ জৈবনিক বিস্তাৰ|ওয়েবসাইট=Odhikar|date=2020-09-15}}{{অকাৰ্যকৰ সংযোগ|date=মে ২০২৫ |bot=InternetArchiveBot |ঠিক কৰাৰ প্ৰচেষ্টা=yes }}</ref> উপন্যাসখনত মাণিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ সমাজতান্ত্ৰিক মানসিকতাৰ পৰিচয় পোৱা যায়।<ref name=":0" />''<ref name=":1" />'' ==সংক্ষেপে‍ কাহিনীভাগ== উপন্যাসখনৰ কেন্দ্ৰীয় চৰিত্ৰ হৈছে গাঁৱৰ ডাক্তৰ শশী। ঈশ্বৰৰ ওপৰত তেওঁৰ কোনো বিশ্বাস নাই। গাঁৱৰ পটভূমিত শশী, শশীৰ পিতৃ, কুসুম আৰু অন্যান্য চৰিত্ৰৰ মাজত বিদ্যমান জটিল সামাজিক সম্পৰ্কৰ আধাৰত উপন্যাসখনৰ কাহিনী আৰু প্ৰসংগ নিৰ্মাণ হৈছে। অৱক্ষয়ী সমাজৰ প্ৰেম, বিৰহ, ঘৃণা আৰু পাৰস্পৰিক সহানুভূতিক উপজীৱ্য হিচাপে লৈ‍ লিখা এই উপন্যাসখন বাংলা সাহিত্যৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ সম্পদ।<ref name=":0" />''<ref name=":1" />'' ===প্ৰধান চৰিত্ৰ=== '''শশী''' এই উপন্যাসখনৰ মূল চৰিত্ৰ। মাত্ৰ মেডিকেলৰ ডিগ্ৰী পাছ কৰি গাঁৱলৈ আহিছে‍ দেউতাকৰ পৰা বিদায় লৈ‍ বেলেগ সংস্কৃতি বা সহজ ভাষাত উন্নত জীৱনৰ সন্ধানত ওলাই যোৱাৰ উদ্দেশ্যৰে। কিন্তু অৱশেষত তেওঁ আৰু পৰম্পৰাগত জীৱনৰ বাহিৰলৈ যাব নোৱাৰিলে‍। পৰিৱেশৰ বৈচিত্ৰ্য আৰু গ্ৰাম্য জীৱনৰ বাস্তৱতাই তেওঁক এনেদৰে আগুৰি ধৰি ৰাখিছে যে সেয়া ছিঙি যোৱা শশীৰ সামৰ্থ্যৰ বাহিৰত। '''কুসুম''' এই উপন্যাসৰ নায়িকা। তাইৰ পৰিচয় এগৰাকী তেত্ৰিছ বছৰীয়া বাঁজী তিৰোতা, উপন্যাসখনৰ এটা চৰিত্ৰ পৰাণৰ পত্নী, এগৰাকী ৰহস্যময় আৰু বিচিত্ৰৰূপী নাৰীৰ সৈতে‍। তেওঁৰ খামখেয়ালি স্বভাৱটোৱে তেওঁক ৰহস্যময় কৰি তুলিছিল। শশীৰ প্ৰতি কুসুমৰ ‘পাগল প্ৰেম’ এই উপন্যাসখনৰ শৈক্ষিক সৌন্দৰ্য্য। কুসুমৰ উদীয়মান প্ৰেমে অৱশেষত আন এটা ৰূপ লয়, আন এক মাত্ৰা লাভ কৰে। চঞ্চল ৰহস্যময়ী নাৰী, জীবনীশক্তিত ভৰপুৰ, অদম্য অধ্যৱসায়ী কুসুম জীবনৰহস্যৰ দূত। ===আন আন চৰিত্ৰসমূহ=== '''যাদৱ পণ্ডিত''' অলৌকিক শক্তি থকা এজন ধৰ্মপৰায়ণ ব্যক্তি হিচাপে গাঁৱৰ মানুহৰ মাজত পৰিচিত। অন্ধ বিশ্বাসৰ জালত মানুহক আৱদ্ধ কৰি তেওঁ নিজৰ স্বাৰ্থ পূৰণ কৰিব জানে। তদুপৰি বিন্দু, নন্দ, কুমুদ, মতী, জয়া, বনবিহাৰী, নন্দলাল, জামিনী কবিৰাজ, সেনদিদি আদি বিভিন্ন বাস্তৱ চৰিত্ৰক লেখকে বিভিন্ন স্তৰৰ পৰা তুলি আনি উপস্থাপন কৰিছে‍। ==চলচ্চিত্ৰায়ন== ২০২২ চনৰ ভিতৰত পশ্চিম বংগৰ পৰিচালক সুমন মুখোপাধ্যায়ৰ দ্বাৰা পৰিচালিত মানি‍ক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ 'পুতুলনাচেৰ ইতিকথা'ক লৈ নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল এখন বোলছবি‍।<ref name="ittefaq.com.bd">{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://www.ittefaq.com.bd/311213/%E0%A6%8F%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%B0-%E2%80%98%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE%E2%80%99%E0%A7%9F-%E0%A6%9C%E0%A7%9F%E0%A6%BE|title=এবাৰ ‘পুতুল নাচেৰ ইতিকথা’য় জয়া|ওয়েবসাইট=দৈনিক ইত্তেফাক|language=bn|date=2022-01-24|archive-date=২০২২-০১-২৪|আৰ্কাইভেৰ-url=https://web.archive.org/web/20220124084616/https://www.ittefaq.com.bd/311213/%E0%A6%8F%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%B0-%E2%80%98%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE%E2%80%99%E0%A7%9F-%E0%A6%9C%E0%A7%9F%E0%A6%BE|url-অবস্থা=কাৰ্যকৰ}}</ref> ইয়াত অভিনয় কৰিছে‍ জয়া আহসান, আবীৰ চট্টোপাধ্যায়, পৰমব্ৰত চট্টোপাধ্যায়, ধৃতিমান চট্টোপাধ্যায় এবং অনন্যা চট্টোপাধ্যায় আদিয়ে‍।<ref name="ittefaq.com.bd"/><ref>{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://samakal.com/todays-print-edition/tp-entertainment/article/2201142153/%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%95-%E0%A6%AC%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A7%8B%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A7%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A7%9F%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE%E0%A7%9F-%E0%A6%9C%E0%A7%9F%E0%A6%BE|title=মাণিক বন্দ্যোপাধ্যায়েৰ 'পুতুলনাচেৰ ইতিকথা'য় জয়া|ওয়েবসাইট=SAMAKAL|language=en|date=2022-01-24|archive-date=২০২২-০১-২৪|আৰ্কাইভেৰ-url=https://web.archive.org/web/20220124084422/https://samakal.com/todays-print-edition/tp-entertainment/article/2201142153/%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%95-%E0%A6%AC%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A7%8B%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A7%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A7%9F%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE%E0%A7%9F-%E0%A6%9C%E0%A7%9F%E0%A6%BE|url-অবস্থা=অকাৰ্যকৰ}}</ref> ==তথ্যসূত্ৰ== [[শ্ৰেণী:উপন্যাস]] prnuod4shzbf2mx60b1n3eh0zxkq68q 514548 514547 2025-06-03T06:34:18Z কুমুদ ঘোষ 42738 added [[Category:বঙালী উপন্যাস]] using [[WP:HC|HotCat]] 514548 wikitext text/x-wiki '''পুতুল নাচেৰ ইতিকথা''' ({{lang-en|Putul Nacher Itikatha}}) হৈছে বাঙালী সাহিত্যিক মানিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ দ্বাৰা ৰচিত তৃতীয় উপন্যাস আৰু চতুৰ্থ ছপা গ্ৰন্থ। উপন্যাসখন ১৩৪১ বঙ্গাব্দৰ পুহ মাহৰ পৰা ১৩৪২ বঙ্গাব্দৰ আঘোন মাহলৈকে‍ ''ভাৰতবৰ্ষ'' আলোচনীত ধাৰাবাহিকভাৱে প্ৰকাশ হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত ১৯৩৬ চনত ই কিতাপ আকাৰে‍ প্ৰকাশিত হয়।<ref name=":0">{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://samakal.com/tp-kaler-kheya/article/191212422/%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE|title=পুতুল নাচেৰ ইতিকথা|ওয়েবসাইট=সমকাল|language=en|date=2020-09-15|archive-date=২০২০-০৯-২৩|আৰ্কাইভেৰ-url=https://web.archive.org/web/20200923190131/https://samakal.com/tp-kaler-kheya/article/191212422/%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE|url-অবস্থা=অকাৰ্যকৰ}}</ref><ref name=":1">{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://www.odhikar.news/literature/64206|title=পুতুল নাচেৰ ইতিকথা : এক বৃহদায়তন উপন্যাসেৰ জৈবনিক বিস্তাৰ|ওয়েবসাইট=Odhikar|date=2020-09-15}}{{অকাৰ্যকৰ সংযোগ|date=মে ২০২৫ |bot=InternetArchiveBot |ঠিক কৰাৰ প্ৰচেষ্টা=yes }}</ref> উপন্যাসখনত মাণিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ সমাজতান্ত্ৰিক মানসিকতাৰ পৰিচয় পোৱা যায়।<ref name=":0" />''<ref name=":1" />'' ==সংক্ষেপে‍ কাহিনীভাগ== উপন্যাসখনৰ কেন্দ্ৰীয় চৰিত্ৰ হৈছে গাঁৱৰ ডাক্তৰ শশী। ঈশ্বৰৰ ওপৰত তেওঁৰ কোনো বিশ্বাস নাই। গাঁৱৰ পটভূমিত শশী, শশীৰ পিতৃ, কুসুম আৰু অন্যান্য চৰিত্ৰৰ মাজত বিদ্যমান জটিল সামাজিক সম্পৰ্কৰ আধাৰত উপন্যাসখনৰ কাহিনী আৰু প্ৰসংগ নিৰ্মাণ হৈছে। অৱক্ষয়ী সমাজৰ প্ৰেম, বিৰহ, ঘৃণা আৰু পাৰস্পৰিক সহানুভূতিক উপজীৱ্য হিচাপে লৈ‍ লিখা এই উপন্যাসখন বাংলা সাহিত্যৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ সম্পদ।<ref name=":0" />''<ref name=":1" />'' ===প্ৰধান চৰিত্ৰ=== '''শশী''' এই উপন্যাসখনৰ মূল চৰিত্ৰ। মাত্ৰ মেডিকেলৰ ডিগ্ৰী পাছ কৰি গাঁৱলৈ আহিছে‍ দেউতাকৰ পৰা বিদায় লৈ‍ বেলেগ সংস্কৃতি বা সহজ ভাষাত উন্নত জীৱনৰ সন্ধানত ওলাই যোৱাৰ উদ্দেশ্যৰে। কিন্তু অৱশেষত তেওঁ আৰু পৰম্পৰাগত জীৱনৰ বাহিৰলৈ যাব নোৱাৰিলে‍। পৰিৱেশৰ বৈচিত্ৰ্য আৰু গ্ৰাম্য জীৱনৰ বাস্তৱতাই তেওঁক এনেদৰে আগুৰি ধৰি ৰাখিছে যে সেয়া ছিঙি যোৱা শশীৰ সামৰ্থ্যৰ বাহিৰত। '''কুসুম''' এই উপন্যাসৰ নায়িকা। তাইৰ পৰিচয় এগৰাকী তেত্ৰিছ বছৰীয়া বাঁজী তিৰোতা, উপন্যাসখনৰ এটা চৰিত্ৰ পৰাণৰ পত্নী, এগৰাকী ৰহস্যময় আৰু বিচিত্ৰৰূপী নাৰীৰ সৈতে‍। তেওঁৰ খামখেয়ালি স্বভাৱটোৱে তেওঁক ৰহস্যময় কৰি তুলিছিল। শশীৰ প্ৰতি কুসুমৰ ‘পাগল প্ৰেম’ এই উপন্যাসখনৰ শৈক্ষিক সৌন্দৰ্য্য। কুসুমৰ উদীয়মান প্ৰেমে অৱশেষত আন এটা ৰূপ লয়, আন এক মাত্ৰা লাভ কৰে। চঞ্চল ৰহস্যময়ী নাৰী, জীবনীশক্তিত ভৰপুৰ, অদম্য অধ্যৱসায়ী কুসুম জীবনৰহস্যৰ দূত। ===আন আন চৰিত্ৰসমূহ=== '''যাদৱ পণ্ডিত''' অলৌকিক শক্তি থকা এজন ধৰ্মপৰায়ণ ব্যক্তি হিচাপে গাঁৱৰ মানুহৰ মাজত পৰিচিত। অন্ধ বিশ্বাসৰ জালত মানুহক আৱদ্ধ কৰি তেওঁ নিজৰ স্বাৰ্থ পূৰণ কৰিব জানে। তদুপৰি বিন্দু, নন্দ, কুমুদ, মতী, জয়া, বনবিহাৰী, নন্দলাল, জামিনী কবিৰাজ, সেনদিদি আদি বিভিন্ন বাস্তৱ চৰিত্ৰক লেখকে বিভিন্ন স্তৰৰ পৰা তুলি আনি উপস্থাপন কৰিছে‍। ==চলচ্চিত্ৰায়ন== ২০২২ চনৰ ভিতৰত পশ্চিম বংগৰ পৰিচালক সুমন মুখোপাধ্যায়ৰ দ্বাৰা পৰিচালিত মানি‍ক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ 'পুতুলনাচেৰ ইতিকথা'ক লৈ নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল এখন বোলছবি‍।<ref name="ittefaq.com.bd">{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://www.ittefaq.com.bd/311213/%E0%A6%8F%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%B0-%E2%80%98%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE%E2%80%99%E0%A7%9F-%E0%A6%9C%E0%A7%9F%E0%A6%BE|title=এবাৰ ‘পুতুল নাচেৰ ইতিকথা’য় জয়া|ওয়েবসাইট=দৈনিক ইত্তেফাক|language=bn|date=2022-01-24|archive-date=২০২২-০১-২৪|আৰ্কাইভেৰ-url=https://web.archive.org/web/20220124084616/https://www.ittefaq.com.bd/311213/%E0%A6%8F%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%B0-%E2%80%98%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE%E2%80%99%E0%A7%9F-%E0%A6%9C%E0%A7%9F%E0%A6%BE|url-অবস্থা=কাৰ্যকৰ}}</ref> ইয়াত অভিনয় কৰিছে‍ জয়া আহসান, আবীৰ চট্টোপাধ্যায়, পৰমব্ৰত চট্টোপাধ্যায়, ধৃতিমান চট্টোপাধ্যায় এবং অনন্যা চট্টোপাধ্যায় আদিয়ে‍।<ref name="ittefaq.com.bd"/><ref>{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://samakal.com/todays-print-edition/tp-entertainment/article/2201142153/%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%95-%E0%A6%AC%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A7%8B%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A7%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A7%9F%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE%E0%A7%9F-%E0%A6%9C%E0%A7%9F%E0%A6%BE|title=মাণিক বন্দ্যোপাধ্যায়েৰ 'পুতুলনাচেৰ ইতিকথা'য় জয়া|ওয়েবসাইট=SAMAKAL|language=en|date=2022-01-24|archive-date=২০২২-০১-২৪|আৰ্কাইভেৰ-url=https://web.archive.org/web/20220124084422/https://samakal.com/todays-print-edition/tp-entertainment/article/2201142153/%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%95-%E0%A6%AC%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A7%8B%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A7%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A7%9F%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE%E0%A7%9F-%E0%A6%9C%E0%A7%9F%E0%A6%BE|url-অবস্থা=অকাৰ্যকৰ}}</ref> ==তথ্যসূত্ৰ== [[শ্ৰেণী:উপন্যাস]] [[শ্ৰেণী:বঙালী উপন্যাস]] fhkxun3a6gxzfp775lb3arulgschvez 514549 514548 2025-06-03T06:36:49Z কুমুদ ঘোষ 42738 [[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল। 514549 wikitext text/x-wiki {{infobox book | নাম = পুতুলনাচেৰ ইতিকথা | চিত্র = পুতুলনাচের ইতিকথা.jpg | ক্যাপশন = আফসাৰ ব্ৰাদাৰ্স সংস্কৰণেৰ প্ৰচ্ছদ | author = [[মানিক বন্দ্যোপাধ্যায়]] | language = [[বাংলা]] | country = [[ভাৰতবৰ্ষ ]] | genre = সমাজতাত্ত্বিক উপন্যাস | published = ১৯৩৫ -১৯৩৬ }} '''পুতুল নাচেৰ ইতিকথা''' ({{lang-en|Putul Nacher Itikatha}}) হৈছে বাঙালী সাহিত্যিক মাণিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ দ্বাৰা ৰচিত তৃতীয় উপন্যাস আৰু চতুৰ্থ ছপা গ্ৰন্থ। উপন্যাসখন ১৩৪১ বঙ্গাব্দৰ পুহ মাহৰ পৰা ১৩৪২ বঙ্গাব্দৰ আঘোন মাহলৈকে‍ ''ভাৰতবৰ্ষ'' আলোচনীত ধাৰাবাহিকভাৱে প্ৰকাশ হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত ১৯৩৬ চনত ই কিতাপ আকাৰে‍ প্ৰকাশিত হয়।<ref name=":0">{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://samakal.com/tp-kaler-kheya/article/191212422/%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE|title=পুতুল নাচেৰ ইতিকথা|ওয়েবসাইট=সমকাল|language=en|date=2020-09-15|archive-date=২০২০-০৯-২৩|আৰ্কাইভেৰ-url=https://web.archive.org/web/20200923190131/https://samakal.com/tp-kaler-kheya/article/191212422/%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE|url-অবস্থা=অকাৰ্যকৰ}}</ref><ref name=":1">{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://www.odhikar.news/literature/64206|title=পুতুল নাচেৰ ইতিকথা : এক বৃহদায়তন উপন্যাসেৰ জৈবনিক বিস্তাৰ|ওয়েবসাইট=Odhikar|date=2020-09-15}}{{অকাৰ্যকৰ সংযোগ|date=মে ২০২৫ |bot=InternetArchiveBot |ঠিক কৰাৰ প্ৰচেষ্টা=yes }}</ref> উপন্যাসখনত মাণিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ সমাজতান্ত্ৰিক মানসিকতাৰ পৰিচয় পোৱা যায়।<ref name=":0" />''<ref name=":1" />'' ==সংক্ষেপে‍ কাহিনীভাগ== উপন্যাসখনৰ কেন্দ্ৰীয় চৰিত্ৰ হৈছে গাঁৱৰ ডাক্তৰ শশী। ঈশ্বৰৰ ওপৰত তেওঁৰ কোনো বিশ্বাস নাই। গাঁৱৰ পটভূমিত শশী, শশীৰ পিতৃ, কুসুম আৰু অন্যান্য চৰিত্ৰৰ মাজত বিদ্যমান জটিল সামাজিক সম্পৰ্কৰ আধাৰত উপন্যাসখনৰ কাহিনী আৰু প্ৰসংগ নিৰ্মাণ হৈছে। অৱক্ষয়ী সমাজৰ প্ৰেম, বিৰহ, ঘৃণা আৰু পাৰস্পৰিক সহানুভূতিক উপজীৱ্য হিচাপে লৈ‍ লিখা এই উপন্যাসখন বাংলা সাহিত্যৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ সম্পদ।<ref name=":0" />''<ref name=":1" />'' ===প্ৰধান চৰিত্ৰ=== '''শশী''' এই উপন্যাসখনৰ মূল চৰিত্ৰ। মাত্ৰ মেডিকেলৰ ডিগ্ৰী পাছ কৰি গাঁৱলৈ আহিছে‍ দেউতাকৰ পৰা বিদায় লৈ‍ বেলেগ সংস্কৃতি বা সহজ ভাষাত উন্নত জীৱনৰ সন্ধানত ওলাই যোৱাৰ উদ্দেশ্যৰে। কিন্তু অৱশেষত তেওঁ আৰু পৰম্পৰাগত জীৱনৰ বাহিৰলৈ যাব নোৱাৰিলে‍। পৰিৱেশৰ বৈচিত্ৰ্য আৰু গ্ৰাম্য জীৱনৰ বাস্তৱতাই তেওঁক এনেদৰে আগুৰি ধৰি ৰাখিছে যে সেয়া ছিঙি যোৱা শশীৰ সামৰ্থ্যৰ বাহিৰত। '''কুসুম''' এই উপন্যাসৰ নায়িকা। তাইৰ পৰিচয় এগৰাকী তেত্ৰিছ বছৰীয়া বাঁজী তিৰোতা, উপন্যাসখনৰ এটা চৰিত্ৰ পৰাণৰ পত্নী, এগৰাকী ৰহস্যময় আৰু বিচিত্ৰৰূপী নাৰীৰ সৈতে‍। তেওঁৰ খামখেয়ালি স্বভাৱটোৱে তেওঁক ৰহস্যময় কৰি তুলিছিল। শশীৰ প্ৰতি কুসুমৰ ‘পাগল প্ৰেম’ এই উপন্যাসখনৰ শৈক্ষিক সৌন্দৰ্য্য। কুসুমৰ উদীয়মান প্ৰেমে অৱশেষত আন এটা ৰূপ লয়, আন এক মাত্ৰা লাভ কৰে। চঞ্চল ৰহস্যময়ী নাৰী, জীবনীশক্তিত ভৰপুৰ, অদম্য অধ্যৱসায়ী কুসুম জীবনৰহস্যৰ দূত। ===আন আন চৰিত্ৰসমূহ=== '''যাদৱ পণ্ডিত''' অলৌকিক শক্তি থকা এজন ধৰ্মপৰায়ণ ব্যক্তি হিচাপে গাঁৱৰ মানুহৰ মাজত পৰিচিত। অন্ধ বিশ্বাসৰ জালত মানুহক আৱদ্ধ কৰি তেওঁ নিজৰ স্বাৰ্থ পূৰণ কৰিব জানে। তদুপৰি বিন্দু, নন্দ, কুমুদ, মতী, জয়া, বনবিহাৰী, নন্দলাল, জামিনী কবিৰাজ, সেনদিদি আদি বিভিন্ন বাস্তৱ চৰিত্ৰক লেখকে বিভিন্ন স্তৰৰ পৰা তুলি আনি উপস্থাপন কৰিছে‍। ==চলচ্চিত্ৰায়ন== ২০২২ চনৰ ভিতৰত পশ্চিম বংগৰ পৰিচালক সুমন মুখোপাধ্যায়ৰ দ্বাৰা পৰিচালিত মানি‍ক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ 'পুতুলনাচেৰ ইতিকথা'ক লৈ নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল এখন বোলছবি‍।<ref name="ittefaq.com.bd">{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://www.ittefaq.com.bd/311213/%E0%A6%8F%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%B0-%E2%80%98%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE%E2%80%99%E0%A7%9F-%E0%A6%9C%E0%A7%9F%E0%A6%BE|title=এবাৰ ‘পুতুল নাচেৰ ইতিকথা’য় জয়া|ওয়েবসাইট=দৈনিক ইত্তেফাক|language=bn|date=2022-01-24|archive-date=২০২২-০১-২৪|আৰ্কাইভেৰ-url=https://web.archive.org/web/20220124084616/https://www.ittefaq.com.bd/311213/%E0%A6%8F%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%B0-%E2%80%98%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE%E2%80%99%E0%A7%9F-%E0%A6%9C%E0%A7%9F%E0%A6%BE|url-অবস্থা=কাৰ্যকৰ}}</ref> ইয়াত অভিনয় কৰিছে‍ জয়া আহসান, আবীৰ চট্টোপাধ্যায়, পৰমব্ৰত চট্টোপাধ্যায়, ধৃতিমান চট্টোপাধ্যায় এবং অনন্যা চট্টোপাধ্যায় আদিয়ে‍।<ref name="ittefaq.com.bd"/><ref>{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://samakal.com/todays-print-edition/tp-entertainment/article/2201142153/%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%95-%E0%A6%AC%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A7%8B%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A7%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A7%9F%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE%E0%A7%9F-%E0%A6%9C%E0%A7%9F%E0%A6%BE|title=মাণিক বন্দ্যোপাধ্যায়েৰ 'পুতুলনাচেৰ ইতিকথা'য় জয়া|ওয়েবসাইট=SAMAKAL|language=en|date=2022-01-24|archive-date=২০২২-০১-২৪|আৰ্কাইভেৰ-url=https://web.archive.org/web/20220124084422/https://samakal.com/todays-print-edition/tp-entertainment/article/2201142153/%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%95-%E0%A6%AC%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A7%8B%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A7%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A7%9F%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE%E0%A7%9F-%E0%A6%9C%E0%A7%9F%E0%A6%BE|url-অবস্থা=অকাৰ্যকৰ}}</ref> ==তথ্যসূত্ৰ== [[শ্ৰেণী:উপন্যাস]] [[শ্ৰেণী:বঙালী উপন্যাস]] 7pbj77c9rwlo7ype8ny6p7llg3b53gs 514550 514549 2025-06-03T06:41:06Z কুমুদ ঘোষ 42738 514550 wikitext text/x-wiki {{infobox book | নাম = পুতুলনাচেৰ ইতিকথা | চিত্র = পুতুলনাচের ইতিকথা.jpg | ক্যাপশন = আফসাৰ ব্ৰাদাৰ্স সংস্কৰণেৰ প্ৰচ্ছদ | author = [[মানিক বন্দ্যোপাধ্যায়]] | language = [[বাংলা]] | country = [[ভাৰতবৰ্ষ ]] | genre = সমাজতাত্ত্বিক উপন্যাস | published = ১৯৩৫ -১৯৩৬ }} '''পুতুল নাচেৰ ইতিকথা''' ({{lang-en|Putul Nacher Itikatha}}) হৈছে বাঙালী সাহিত্যিক মানি‍ক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ দ্বাৰা ৰচিত তৃতীয় উপন্যাস আৰু চতুৰ্থ ছপা গ্ৰন্থ। উপন্যাসখন ১৩৪১ বঙ্গাব্দৰ পুহ মাহৰ পৰা ১৩৪২ বঙ্গাব্দৰ আঘোন মাহলৈকে‍ ''ভাৰতবৰ্ষ'' আলোচনীত ধাৰাবাহিকভাৱে প্ৰকাশ হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত ১৯৩৬ চনত ই কিতাপ আকাৰে‍ প্ৰকাশিত হয়।<ref name=":0">{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://samakal.com/tp-kaler-kheya/article/191212422/%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE|title=পুতুল নাচেৰ ইতিকথা|ওয়েবসাইট=সমকাল|language=en|date=2020-09-15|archive-date=২০২০-০৯-২৩|আৰ্কাইভেৰ-url=https://web.archive.org/web/20200923190131/https://samakal.com/tp-kaler-kheya/article/191212422/%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE|url-অবস্থা=অকাৰ্যকৰ}}</ref><ref name=":1">{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://www.odhikar.news/literature/64206|title=পুতুল নাচেৰ ইতিকথা : এক বৃহদায়তন উপন্যাসেৰ জৈবনিক বিস্তাৰ|ওয়েবসাইট=Odhikar|date=2020-09-15}}{{অকাৰ্যকৰ সংযোগ|date=মে ২০২৫ |bot=InternetArchiveBot |ঠিক কৰাৰ প্ৰচেষ্টা=yes }}</ref> উপন্যাসখনত মাণিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ সমাজতান্ত্ৰিক মানসিকতাৰ পৰিচয় পোৱা যায়।<ref name=":0" />''<ref name=":1" />'' ==সংক্ষেপে‍ কাহিনীভাগ== উপন্যাসখনৰ কেন্দ্ৰীয় চৰিত্ৰ হৈছে গাঁৱৰ ডাক্তৰ শশী। ঈশ্বৰৰ ওপৰত তেওঁৰ কোনো বিশ্বাস নাই। গাঁৱৰ পটভূমিত শশী, শশীৰ পিতৃ, কুসুম আৰু অন্যান্য চৰিত্ৰৰ মাজত বিদ্যমান জটিল সামাজিক সম্পৰ্কৰ আধাৰত উপন্যাসখনৰ কাহিনী আৰু প্ৰসংগ নিৰ্মাণ হৈছে। অৱক্ষয়ী সমাজৰ প্ৰেম, বিৰহ, ঘৃণা আৰু পাৰস্পৰিক সহানুভূতিক উপজীৱ্য হিচাপে লৈ‍ লিখা এই উপন্যাসখন বাংলা সাহিত্যৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ সম্পদ।<ref name=":0" />''<ref name=":1" />'' ===প্ৰধান চৰিত্ৰ=== '''শশী''' এই উপন্যাসখনৰ মূল চৰিত্ৰ। মাত্ৰ মেডিকেলৰ ডিগ্ৰী পাছ কৰি গাঁৱলৈ আহিছে‍ দেউতাকৰ পৰা বিদায় লৈ‍ বেলেগ সংস্কৃতি বা সহজ ভাষাত উন্নত জীৱনৰ সন্ধানত ওলাই যোৱাৰ উদ্দেশ্যৰে। কিন্তু অৱশেষত তেওঁ আৰু পৰম্পৰাগত জীৱনৰ বাহিৰলৈ যাব নোৱাৰিলে‍। পৰিৱেশৰ বৈচিত্ৰ্য আৰু গ্ৰাম্য জীৱনৰ বাস্তৱতাই তেওঁক এনেদৰে আগুৰি ধৰি ৰাখিছে যে সেয়া ছিঙি যোৱা শশীৰ সামৰ্থ্যৰ বাহিৰত। '''কুসুম''' এই উপন্যাসৰ নায়িকা। তাইৰ পৰিচয় এগৰাকী তেত্ৰিছ বছৰীয়া বাঁজী তিৰোতা, উপন্যাসখনৰ এটা চৰিত্ৰ পৰাণৰ পত্নী, এগৰাকী ৰহস্যময় আৰু বিচিত্ৰৰূপী নাৰীৰ সৈতে‍। তেওঁৰ খামখেয়ালি স্বভাৱটোৱে তেওঁক ৰহস্যময় কৰি তুলিছিল। শশীৰ প্ৰতি কুসুমৰ ‘পাগল প্ৰেম’ এই উপন্যাসখনৰ শৈক্ষিক সৌন্দৰ্য্য। কুসুমৰ উদীয়মান প্ৰেমে অৱশেষত আন এটা ৰূপ লয়, আন এক মাত্ৰা লাভ কৰে। চঞ্চল ৰহস্যময়ী নাৰী, জীবনীশক্তিত ভৰপুৰ, অদম্য অধ্যৱসায়ী কুসুম জীবনৰহস্যৰ দূত। ===আন আন চৰিত্ৰসমূহ=== '''যাদৱ পণ্ডিত''' অলৌকিক শক্তি থকা এজন ধৰ্মপৰায়ণ ব্যক্তি হিচাপে গাঁৱৰ মানুহৰ মাজত পৰিচিত। অন্ধ বিশ্বাসৰ জালত মানুহক আৱদ্ধ কৰি তেওঁ নিজৰ স্বাৰ্থ পূৰণ কৰিব জানে। তদুপৰি বিন্দু, নন্দ, কুমুদ, মতী, জয়া, বনবিহাৰী, নন্দলাল, জামিনী কবিৰাজ, সেনদিদি আদি বিভিন্ন বাস্তৱ চৰিত্ৰক লেখকে বিভিন্ন স্তৰৰ পৰা তুলি আনি উপস্থাপন কৰিছে‍। ==চলচ্চিত্ৰায়ন== ২০২২ চনৰ ভিতৰত পশ্চিম বংগৰ পৰিচালক সুমন মুখোপাধ্যায়ৰ দ্বাৰা পৰিচালিত মানি‍ক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ 'পুতুলনাচেৰ ইতিকথা'ক লৈ নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল এখন বোলছবি‍।<ref name="ittefaq.com.bd">{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://www.ittefaq.com.bd/311213/%E0%A6%8F%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%B0-%E2%80%98%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE%E2%80%99%E0%A7%9F-%E0%A6%9C%E0%A7%9F%E0%A6%BE|title=এবাৰ ‘পুতুল নাচেৰ ইতিকথা’য় জয়া|ওয়েবসাইট=দৈনিক ইত্তেফাক|language=bn|date=2022-01-24|archive-date=২০২২-০১-২৪|আৰ্কাইভেৰ-url=https://web.archive.org/web/20220124084616/https://www.ittefaq.com.bd/311213/%E0%A6%8F%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%B0-%E2%80%98%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE%E2%80%99%E0%A7%9F-%E0%A6%9C%E0%A7%9F%E0%A6%BE|url-অবস্থা=কাৰ্যকৰ}}</ref> ইয়াত অভিনয় কৰিছে‍ জয়া আহসান, আবীৰ চট্টোপাধ্যায়, পৰমব্ৰত চট্টোপাধ্যায়, ধৃতিমান চট্টোপাধ্যায় এবং অনন্যা চট্টোপাধ্যায় আদিয়ে‍।<ref name="ittefaq.com.bd"/><ref>{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://samakal.com/todays-print-edition/tp-entertainment/article/2201142153/%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%95-%E0%A6%AC%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A7%8B%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A7%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A7%9F%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE%E0%A7%9F-%E0%A6%9C%E0%A7%9F%E0%A6%BE|title=মাণিক বন্দ্যোপাধ্যায়েৰ 'পুতুলনাচেৰ ইতিকথা'য় জয়া|ওয়েবসাইট=SAMAKAL|language=en|date=2022-01-24|archive-date=২০২২-০১-২৪|আৰ্কাইভেৰ-url=https://web.archive.org/web/20220124084422/https://samakal.com/todays-print-edition/tp-entertainment/article/2201142153/%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%95-%E0%A6%AC%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A7%8B%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A7%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A7%9F%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE%E0%A7%9F-%E0%A6%9C%E0%A7%9F%E0%A6%BE|url-অবস্থা=অকাৰ্যকৰ}}</ref> ==তথ্যসূত্ৰ== [[শ্ৰেণী:উপন্যাস]] [[শ্ৰেণী:বঙালী উপন্যাস]] qon7ujk65e7yeoihbbj50citssschuo 514551 514550 2025-06-03T06:47:11Z কুমুদ ঘোষ 42738 514551 wikitext text/x-wiki {{infobox book | নাম = পুতুলনাচেৰ ইতিকথা | চিত্র = পুতুলনাচের ইতিকথা.jpg | ক্যাপশন = আফসাৰ ব্ৰাদাৰ্স সংস্কৰণেৰ প্ৰচ্ছদ | author = [[মানিক বন্দ্যোপাধ্যায়]] | language = [[বাংলা]] | country = [[ভাৰতবৰ্ষ ]] | genre = সমাজতাত্ত্বিক উপন্যাস | published = ১৯৩৫ -১৯৩৬ }} '''পুতুল নাচেৰ ইতিকথা''' ({{lang-en|Putul Nacher Itikatha}}) হৈছে বাঙালী সাহিত্যিক মানি‍ক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ দ্বাৰা ৰচিত তৃতীয় উপন্যাস আৰু চতুৰ্থ ছপা গ্ৰন্থ। উপন্যাসখন ১৩৪১ বঙ্গাব্দৰ পুহ মাহৰ পৰা ১৩৪২ বঙ্গাব্দৰ আঘোন মাহলৈকে‍ ''ভাৰতবৰ্ষ'' আলোচনীত ধাৰাবাহিকভাৱে প্ৰকাশ হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত ১৯৩৬ চনত ই কিতাপ আকাৰে‍ প্ৰকাশিত হয়।<ref name=":0">{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://samakal.com/tp-kaler-kheya/article/191212422/%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE|title=পুতুল নাচেৰ ইতিকথা|ওয়েবসাইট=সমকাল|language=en|date=2020-09-15|archive-date=২০২০-০৯-২৩|আৰ্কাইভেৰ-url=https://web.archive.org/web/20200923190131/https://samakal.com/tp-kaler-kheya/article/191212422/%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE|url-অবস্থা=অকাৰ্যকৰ}}</ref><ref name=":1">{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://www.odhikar.news/literature/64206|title=পুতুল নাচেৰ ইতিকথা : এক বৃহদায়তন উপন্যাসেৰ জৈবনিক বিস্তাৰ|ওয়েবসাইট=Odhikar|date=2020-09-15}}{{অকাৰ্যকৰ সংযোগ|date=মে ২০২৫ |bot=InternetArchiveBot |ঠিক কৰাৰ প্ৰচেষ্টা=yes }}</ref> উপন্যাসখনত মানিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ সমাজতান্ত্ৰিক মানসিকতাৰ পৰিচয় পোৱা যায়।<ref name=":0" />''<ref name=":1" />'' ==সংক্ষেপে‍ কাহিনীভাগ== উপন্যাসখনৰ কেন্দ্ৰীয় চৰিত্ৰ হৈছে গাঁৱৰ ডাক্তৰ শশী। ঈশ্বৰৰ ওপৰত তেওঁৰ কোনো বিশ্বাস নাই। গাঁৱৰ পটভূমিত শশী, শশীৰ পিতৃ, কুসুম আৰু অন্যান্য চৰিত্ৰৰ মাজত বিদ্যমান জটিল সামাজিক সম্পৰ্কৰ আধাৰত উপন্যাসখনৰ কাহিনী আৰু প্ৰসংগ নিৰ্মাণ হৈছে। অৱক্ষয়ী সমাজৰ প্ৰেম, বিৰহ, ঘৃণা আৰু পাৰস্পৰিক সহানুভূতিক উপজীৱ্য হিচাপে লৈ‍ লিখা এই উপন্যাসখন বাংলা সাহিত্যৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ সম্পদ।<ref name=":0" />''<ref name=":1" />'' ===প্ৰধান চৰিত্ৰ=== '''শশী''' এই উপন্যাসখনৰ মূল চৰিত্ৰ। মাত্ৰ মেডিকেলৰ ডিগ্ৰী পাছ কৰি গাঁৱলৈ আহিছে‍ দেউতাকৰ পৰা বিদায় লৈ‍ বেলেগ সংস্কৃতি বা সহজ ভাষাত উন্নত জীৱনৰ সন্ধানত ওলাই যোৱাৰ উদ্দেশ্যৰে। কিন্তু অৱশেষত তেওঁ আৰু পৰম্পৰাগত জীৱনৰ বাহিৰলৈ যাব নোৱাৰিলে‍। পৰিৱেশৰ বৈচিত্ৰ্য আৰু গ্ৰাম্য জীৱনৰ বাস্তৱতাই তেওঁক এনেদৰে আগুৰি ধৰি ৰাখিছে যে সেয়া ছিঙি যোৱা শশীৰ সামৰ্থ্যৰ বাহিৰত। '''কুসুম''' এই উপন্যাসৰ নায়িকা। তাইৰ পৰিচয় এগৰাকী তেত্ৰিছ বছৰীয়া বাঁজী তিৰোতা, উপন্যাসখনৰ এটা চৰিত্ৰ পৰাণৰ পত্নী, এগৰাকী ৰহস্যময় আৰু বিচিত্ৰৰূপী নাৰীৰ সৈতে‍। তেওঁৰ খামখেয়ালি স্বভাৱটোৱে তেওঁক ৰহস্যময় কৰি তুলিছিল। শশীৰ প্ৰতি কুসুমৰ ‘পাগল প্ৰেম’ এই উপন্যাসখনৰ শৈক্ষিক সৌন্দৰ্য্য। কুসুমৰ উদীয়মান প্ৰেমে অৱশেষত আন এটা ৰূপ লয়, আন এক মাত্ৰা লাভ কৰে। চঞ্চল ৰহস্যময়ী নাৰী, জীবনীশক্তিত ভৰপুৰ, অদম্য অধ্যৱসায়ী কুসুম জীবনৰহস্যৰ দূত। ===আন আন চৰিত্ৰসমূহ=== '''যাদৱ পণ্ডিত''' অলৌকিক শক্তি থকা এজন ধৰ্মপৰায়ণ ব্যক্তি হিচাপে গাঁৱৰ মানুহৰ মাজত পৰিচিত। অন্ধ বিশ্বাসৰ জালত মানুহক আৱদ্ধ কৰি তেওঁ নিজৰ স্বাৰ্থ পূৰণ কৰিব জানে। তদুপৰি বিন্দু, নন্দ, কুমুদ, মতী, জয়া, বনবিহাৰী, নন্দলাল, জামিনী কবিৰাজ, সেনদিদি আদি বিভিন্ন বাস্তৱ চৰিত্ৰক লেখকে বিভিন্ন স্তৰৰ পৰা তুলি আনি উপস্থাপন কৰিছে‍। ==চলচ্চিত্ৰায়ন== ২০২২ চনৰ ভিতৰত পশ্চিম বংগৰ পৰিচালক সুমন মুখোপাধ্যায়ৰ দ্বাৰা পৰিচালিত মানি‍ক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ 'পুতুলনাচেৰ ইতিকথা'ক লৈ নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল এখন বোলছবি‍।<ref name="ittefaq.com.bd">{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://www.ittefaq.com.bd/311213/%E0%A6%8F%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%B0-%E2%80%98%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE%E2%80%99%E0%A7%9F-%E0%A6%9C%E0%A7%9F%E0%A6%BE|title=এবাৰ ‘পুতুল নাচেৰ ইতিকথা’য় জয়া|ওয়েবসাইট=দৈনিক ইত্তেফাক|language=bn|date=2022-01-24|archive-date=২০২২-০১-২৪|আৰ্কাইভেৰ-url=https://web.archive.org/web/20220124084616/https://www.ittefaq.com.bd/311213/%E0%A6%8F%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%B0-%E2%80%98%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE%E2%80%99%E0%A7%9F-%E0%A6%9C%E0%A7%9F%E0%A6%BE|url-অবস্থা=কাৰ্যকৰ}}</ref> ইয়াত অভিনয় কৰিছে‍ জয়া আহসান, আবীৰ চট্টোপাধ্যায়, পৰমব্ৰত চট্টোপাধ্যায়, ধৃতিমান চট্টোপাধ্যায় এবং অনন্যা চট্টোপাধ্যায় আদিয়ে‍।<ref name="ittefaq.com.bd"/><ref>{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://samakal.com/todays-print-edition/tp-entertainment/article/2201142153/%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%95-%E0%A6%AC%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A7%8B%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A7%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A7%9F%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE%E0%A7%9F-%E0%A6%9C%E0%A7%9F%E0%A6%BE|title=মাণিক বন্দ্যোপাধ্যায়েৰ 'পুতুলনাচেৰ ইতিকথা'য় জয়া|ওয়েবসাইট=SAMAKAL|language=en|date=2022-01-24|archive-date=২০২২-০১-২৪|আৰ্কাইভেৰ-url=https://web.archive.org/web/20220124084422/https://samakal.com/todays-print-edition/tp-entertainment/article/2201142153/%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%95-%E0%A6%AC%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A7%8B%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A7%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A7%9F%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE%E0%A7%9F-%E0%A6%9C%E0%A7%9F%E0%A6%BE|url-অবস্থা=অকাৰ্যকৰ}}</ref> ==তথ্যসূত্ৰ== [[শ্ৰেণী:উপন্যাস]] [[শ্ৰেণী:বঙালী উপন্যাস]] 1a421dwhf43h44ck5dw6xm54f0phb7k 514552 514551 2025-06-03T06:48:03Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* চলচ্চিত্ৰায়ন */ 514552 wikitext text/x-wiki {{infobox book | নাম = পুতুলনাচেৰ ইতিকথা | চিত্র = পুতুলনাচের ইতিকথা.jpg | ক্যাপশন = আফসাৰ ব্ৰাদাৰ্স সংস্কৰণেৰ প্ৰচ্ছদ | author = [[মানিক বন্দ্যোপাধ্যায়]] | language = [[বাংলা]] | country = [[ভাৰতবৰ্ষ ]] | genre = সমাজতাত্ত্বিক উপন্যাস | published = ১৯৩৫ -১৯৩৬ }} '''পুতুল নাচেৰ ইতিকথা''' ({{lang-en|Putul Nacher Itikatha}}) হৈছে বাঙালী সাহিত্যিক মানি‍ক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ দ্বাৰা ৰচিত তৃতীয় উপন্যাস আৰু চতুৰ্থ ছপা গ্ৰন্থ। উপন্যাসখন ১৩৪১ বঙ্গাব্দৰ পুহ মাহৰ পৰা ১৩৪২ বঙ্গাব্দৰ আঘোন মাহলৈকে‍ ''ভাৰতবৰ্ষ'' আলোচনীত ধাৰাবাহিকভাৱে প্ৰকাশ হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত ১৯৩৬ চনত ই কিতাপ আকাৰে‍ প্ৰকাশিত হয়।<ref name=":0">{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://samakal.com/tp-kaler-kheya/article/191212422/%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE|title=পুতুল নাচেৰ ইতিকথা|ওয়েবসাইট=সমকাল|language=en|date=2020-09-15|archive-date=২০২০-০৯-২৩|আৰ্কাইভেৰ-url=https://web.archive.org/web/20200923190131/https://samakal.com/tp-kaler-kheya/article/191212422/%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE|url-অবস্থা=অকাৰ্যকৰ}}</ref><ref name=":1">{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://www.odhikar.news/literature/64206|title=পুতুল নাচেৰ ইতিকথা : এক বৃহদায়তন উপন্যাসেৰ জৈবনিক বিস্তাৰ|ওয়েবসাইট=Odhikar|date=2020-09-15}}{{অকাৰ্যকৰ সংযোগ|date=মে ২০২৫ |bot=InternetArchiveBot |ঠিক কৰাৰ প্ৰচেষ্টা=yes }}</ref> উপন্যাসখনত মানিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ সমাজতান্ত্ৰিক মানসিকতাৰ পৰিচয় পোৱা যায়।<ref name=":0" />''<ref name=":1" />'' ==সংক্ষেপে‍ কাহিনীভাগ== উপন্যাসখনৰ কেন্দ্ৰীয় চৰিত্ৰ হৈছে গাঁৱৰ ডাক্তৰ শশী। ঈশ্বৰৰ ওপৰত তেওঁৰ কোনো বিশ্বাস নাই। গাঁৱৰ পটভূমিত শশী, শশীৰ পিতৃ, কুসুম আৰু অন্যান্য চৰিত্ৰৰ মাজত বিদ্যমান জটিল সামাজিক সম্পৰ্কৰ আধাৰত উপন্যাসখনৰ কাহিনী আৰু প্ৰসংগ নিৰ্মাণ হৈছে। অৱক্ষয়ী সমাজৰ প্ৰেম, বিৰহ, ঘৃণা আৰু পাৰস্পৰিক সহানুভূতিক উপজীৱ্য হিচাপে লৈ‍ লিখা এই উপন্যাসখন বাংলা সাহিত্যৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ সম্পদ।<ref name=":0" />''<ref name=":1" />'' ===প্ৰধান চৰিত্ৰ=== '''শশী''' এই উপন্যাসখনৰ মূল চৰিত্ৰ। মাত্ৰ মেডিকেলৰ ডিগ্ৰী পাছ কৰি গাঁৱলৈ আহিছে‍ দেউতাকৰ পৰা বিদায় লৈ‍ বেলেগ সংস্কৃতি বা সহজ ভাষাত উন্নত জীৱনৰ সন্ধানত ওলাই যোৱাৰ উদ্দেশ্যৰে। কিন্তু অৱশেষত তেওঁ আৰু পৰম্পৰাগত জীৱনৰ বাহিৰলৈ যাব নোৱাৰিলে‍। পৰিৱেশৰ বৈচিত্ৰ্য আৰু গ্ৰাম্য জীৱনৰ বাস্তৱতাই তেওঁক এনেদৰে আগুৰি ধৰি ৰাখিছে যে সেয়া ছিঙি যোৱা শশীৰ সামৰ্থ্যৰ বাহিৰত। '''কুসুম''' এই উপন্যাসৰ নায়িকা। তাইৰ পৰিচয় এগৰাকী তেত্ৰিছ বছৰীয়া বাঁজী তিৰোতা, উপন্যাসখনৰ এটা চৰিত্ৰ পৰাণৰ পত্নী, এগৰাকী ৰহস্যময় আৰু বিচিত্ৰৰূপী নাৰীৰ সৈতে‍। তেওঁৰ খামখেয়ালি স্বভাৱটোৱে তেওঁক ৰহস্যময় কৰি তুলিছিল। শশীৰ প্ৰতি কুসুমৰ ‘পাগল প্ৰেম’ এই উপন্যাসখনৰ শৈক্ষিক সৌন্দৰ্য্য। কুসুমৰ উদীয়মান প্ৰেমে অৱশেষত আন এটা ৰূপ লয়, আন এক মাত্ৰা লাভ কৰে। চঞ্চল ৰহস্যময়ী নাৰী, জীবনীশক্তিত ভৰপুৰ, অদম্য অধ্যৱসায়ী কুসুম জীবনৰহস্যৰ দূত। ===আন আন চৰিত্ৰসমূহ=== '''যাদৱ পণ্ডিত''' অলৌকিক শক্তি থকা এজন ধৰ্মপৰায়ণ ব্যক্তি হিচাপে গাঁৱৰ মানুহৰ মাজত পৰিচিত। অন্ধ বিশ্বাসৰ জালত মানুহক আৱদ্ধ কৰি তেওঁ নিজৰ স্বাৰ্থ পূৰণ কৰিব জানে। তদুপৰি বিন্দু, নন্দ, কুমুদ, মতী, জয়া, বনবিহাৰী, নন্দলাল, জামিনী কবিৰাজ, সেনদিদি আদি বিভিন্ন বাস্তৱ চৰিত্ৰক লেখকে বিভিন্ন স্তৰৰ পৰা তুলি আনি উপস্থাপন কৰিছে‍। ==চলচ্চিত্ৰায়ন== ২০২২ চনৰ ভিতৰত পশ্চিম বংগৰ পৰিচালক সুমন মুখোপাধ্যায়ৰ দ্বাৰা পৰিচালিত মানি‍ক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ 'পুতুলনাচেৰ ইতিকথা'ক লৈ নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল এখন বোলছবি‍।<ref name="ittefaq.com.bd">{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://www.ittefaq.com.bd/311213/%E0%A6%8F%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%B0-%E2%80%98%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE%E2%80%99%E0%A7%9F-%E0%A6%9C%E0%A7%9F%E0%A6%BE|title=এবাৰ ‘পুতুল নাচেৰ ইতিকথা’য় জয়া|ওয়েবসাইট=দৈনিক ইত্তেফাক|language=bn|date=2022-01-24|archive-date=২০২২-০১-২৪|আৰ্কাইভেৰ-url=https://web.archive.org/web/20220124084616/https://www.ittefaq.com.bd/311213/%E0%A6%8F%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%B0-%E2%80%98%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE%E2%80%99%E0%A7%9F-%E0%A6%9C%E0%A7%9F%E0%A6%BE|url-অবস্থা=কাৰ্যকৰ}}</ref> ইয়াত অভিনয় কৰিছে‍ জয়া আহসান, আবীৰ চট্টোপাধ্যায়, পৰমব্ৰত চট্টোপাধ্যায়, ধৃতিমান চট্টোপাধ্যায় আৰু অনন্যা চট্টোপাধ্যায় আদিয়ে‍।<ref name="ittefaq.com.bd"/><ref>{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://samakal.com/todays-print-edition/tp-entertainment/article/2201142153/%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%95-%E0%A6%AC%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A7%8B%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A7%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A7%9F%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE%E0%A7%9F-%E0%A6%9C%E0%A7%9F%E0%A6%BE|title=মাণিক বন্দ্যোপাধ্যায়েৰ 'পুতুলনাচেৰ ইতিকথা'য় জয়া|ওয়েবসাইট=SAMAKAL|language=en|date=2022-01-24|archive-date=২০২২-০১-২৪|আৰ্কাইভেৰ-url=https://web.archive.org/web/20220124084422/https://samakal.com/todays-print-edition/tp-entertainment/article/2201142153/%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%95-%E0%A6%AC%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A7%8B%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A7%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A7%9F%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE%E0%A7%9F-%E0%A6%9C%E0%A7%9F%E0%A6%BE|url-অবস্থা=অকাৰ্যকৰ}}</ref> ==তথ্যসূত্ৰ== [[শ্ৰেণী:উপন্যাস]] [[শ্ৰেণী:বঙালী উপন্যাস]] f264hakywp3zltg4i6glphh8ejzlr50 514553 514552 2025-06-03T06:49:05Z কুমুদ ঘোষ 42738 514553 wikitext text/x-wiki {{infobox book | নাম = পুতুলনাচেৰ ইতিকথা | চিত্র = পুতুলনাচের ইতিকথা.jpg | ক্যাপশন = আফসাৰ ব্ৰাদাৰ্স সংস্কৰণেৰ প্ৰচ্ছদ | author = [[মানিক বন্দ্যোপাধ্যায়]] | language = [[বাংলা]] | country = [[ভাৰতবৰ্ষ ]] | genre = সমাজতাত্ত্বিক উপন্যাস | published = ১৯৩৫ -১৯৩৬ }} '''পুতুল নাচেৰ ইতিকথা''' ({{lang-en|Putul Nacher Itikatha}}) হৈছে বাঙালী সাহিত্যিক [[মানি‍ক বন্দ্যোপাধ্যায়]]ৰ দ্বাৰা ৰচিত তৃতীয় উপন্যাস আৰু চতুৰ্থ ছপা গ্ৰন্থ। উপন্যাসখন ১৩৪১ বঙ্গাব্দৰ পুহ মাহৰ পৰা ১৩৪২ বঙ্গাব্দৰ আঘোন মাহলৈকে‍ ''ভাৰতবৰ্ষ'' আলোচনীত ধাৰাবাহিকভাৱে প্ৰকাশ হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত ১৯৩৬ চনত ই কিতাপ আকাৰে‍ প্ৰকাশিত হয়।<ref name=":0">{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://samakal.com/tp-kaler-kheya/article/191212422/%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE|title=পুতুল নাচেৰ ইতিকথা|ওয়েবসাইট=সমকাল|language=en|date=2020-09-15|archive-date=২০২০-০৯-২৩|আৰ্কাইভেৰ-url=https://web.archive.org/web/20200923190131/https://samakal.com/tp-kaler-kheya/article/191212422/%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE|url-অবস্থা=অকাৰ্যকৰ}}</ref><ref name=":1">{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://www.odhikar.news/literature/64206|title=পুতুল নাচেৰ ইতিকথা : এক বৃহদায়তন উপন্যাসেৰ জৈবনিক বিস্তাৰ|ওয়েবসাইট=Odhikar|date=2020-09-15}}{{অকাৰ্যকৰ সংযোগ|date=মে ২০২৫ |bot=InternetArchiveBot |ঠিক কৰাৰ প্ৰচেষ্টা=yes }}</ref> উপন্যাসখনত মানিক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ সমাজতান্ত্ৰিক মানসিকতাৰ পৰিচয় পোৱা যায়।<ref name=":0" />''<ref name=":1" />'' ==সংক্ষেপে‍ কাহিনীভাগ== উপন্যাসখনৰ কেন্দ্ৰীয় চৰিত্ৰ হৈছে গাঁৱৰ ডাক্তৰ শশী। ঈশ্বৰৰ ওপৰত তেওঁৰ কোনো বিশ্বাস নাই। গাঁৱৰ পটভূমিত শশী, শশীৰ পিতৃ, কুসুম আৰু অন্যান্য চৰিত্ৰৰ মাজত বিদ্যমান জটিল সামাজিক সম্পৰ্কৰ আধাৰত উপন্যাসখনৰ কাহিনী আৰু প্ৰসংগ নিৰ্মাণ হৈছে। অৱক্ষয়ী সমাজৰ প্ৰেম, বিৰহ, ঘৃণা আৰু পাৰস্পৰিক সহানুভূতিক উপজীৱ্য হিচাপে লৈ‍ লিখা এই উপন্যাসখন বাংলা সাহিত্যৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ সম্পদ।<ref name=":0" />''<ref name=":1" />'' ===প্ৰধান চৰিত্ৰ=== '''শশী''' এই উপন্যাসখনৰ মূল চৰিত্ৰ। মাত্ৰ মেডিকেলৰ ডিগ্ৰী পাছ কৰি গাঁৱলৈ আহিছে‍ দেউতাকৰ পৰা বিদায় লৈ‍ বেলেগ সংস্কৃতি বা সহজ ভাষাত উন্নত জীৱনৰ সন্ধানত ওলাই যোৱাৰ উদ্দেশ্যৰে। কিন্তু অৱশেষত তেওঁ আৰু পৰম্পৰাগত জীৱনৰ বাহিৰলৈ যাব নোৱাৰিলে‍। পৰিৱেশৰ বৈচিত্ৰ্য আৰু গ্ৰাম্য জীৱনৰ বাস্তৱতাই তেওঁক এনেদৰে আগুৰি ধৰি ৰাখিছে যে সেয়া ছিঙি যোৱা শশীৰ সামৰ্থ্যৰ বাহিৰত। '''কুসুম''' এই উপন্যাসৰ নায়িকা। তাইৰ পৰিচয় এগৰাকী তেত্ৰিছ বছৰীয়া বাঁজী তিৰোতা, উপন্যাসখনৰ এটা চৰিত্ৰ পৰাণৰ পত্নী, এগৰাকী ৰহস্যময় আৰু বিচিত্ৰৰূপী নাৰীৰ সৈতে‍। তেওঁৰ খামখেয়ালি স্বভাৱটোৱে তেওঁক ৰহস্যময় কৰি তুলিছিল। শশীৰ প্ৰতি কুসুমৰ ‘পাগল প্ৰেম’ এই উপন্যাসখনৰ শৈক্ষিক সৌন্দৰ্য্য। কুসুমৰ উদীয়মান প্ৰেমে অৱশেষত আন এটা ৰূপ লয়, আন এক মাত্ৰা লাভ কৰে। চঞ্চল ৰহস্যময়ী নাৰী, জীবনীশক্তিত ভৰপুৰ, অদম্য অধ্যৱসায়ী কুসুম জীবনৰহস্যৰ দূত। ===আন আন চৰিত্ৰসমূহ=== '''যাদৱ পণ্ডিত''' অলৌকিক শক্তি থকা এজন ধৰ্মপৰায়ণ ব্যক্তি হিচাপে গাঁৱৰ মানুহৰ মাজত পৰিচিত। অন্ধ বিশ্বাসৰ জালত মানুহক আৱদ্ধ কৰি তেওঁ নিজৰ স্বাৰ্থ পূৰণ কৰিব জানে। তদুপৰি বিন্দু, নন্দ, কুমুদ, মতী, জয়া, বনবিহাৰী, নন্দলাল, জামিনী কবিৰাজ, সেনদিদি আদি বিভিন্ন বাস্তৱ চৰিত্ৰক লেখকে বিভিন্ন স্তৰৰ পৰা তুলি আনি উপস্থাপন কৰিছে‍। ==চলচ্চিত্ৰায়ন== ২০২২ চনৰ ভিতৰত পশ্চিম বংগৰ পৰিচালক সুমন মুখোপাধ্যায়ৰ দ্বাৰা পৰিচালিত মানি‍ক বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ 'পুতুলনাচেৰ ইতিকথা'ক লৈ নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল এখন বোলছবি‍।<ref name="ittefaq.com.bd">{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://www.ittefaq.com.bd/311213/%E0%A6%8F%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%B0-%E2%80%98%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE%E2%80%99%E0%A7%9F-%E0%A6%9C%E0%A7%9F%E0%A6%BE|title=এবাৰ ‘পুতুল নাচেৰ ইতিকথা’য় জয়া|ওয়েবসাইট=দৈনিক ইত্তেফাক|language=bn|date=2022-01-24|archive-date=২০২২-০১-২৪|আৰ্কাইভেৰ-url=https://web.archive.org/web/20220124084616/https://www.ittefaq.com.bd/311213/%E0%A6%8F%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%B0-%E2%80%98%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE%E2%80%99%E0%A7%9F-%E0%A6%9C%E0%A7%9F%E0%A6%BE|url-অবস্থা=কাৰ্যকৰ}}</ref> ইয়াত অভিনয় কৰিছে‍ জয়া আহসান, আবীৰ চট্টোপাধ্যায়, পৰমব্ৰত চট্টোপাধ্যায়, ধৃতিমান চট্টোপাধ্যায় আৰু অনন্যা চট্টোপাধ্যায় আদিয়ে‍।<ref name="ittefaq.com.bd"/><ref>{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://samakal.com/todays-print-edition/tp-entertainment/article/2201142153/%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%95-%E0%A6%AC%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A7%8B%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A7%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A7%9F%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE%E0%A7%9F-%E0%A6%9C%E0%A7%9F%E0%A6%BE|title=মাণিক বন্দ্যোপাধ্যায়েৰ 'পুতুলনাচেৰ ইতিকথা'য় জয়া|ওয়েবসাইট=SAMAKAL|language=en|date=2022-01-24|archive-date=২০২২-০১-২৪|আৰ্কাইভেৰ-url=https://web.archive.org/web/20220124084422/https://samakal.com/todays-print-edition/tp-entertainment/article/2201142153/%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%95-%E0%A6%AC%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A7%8B%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A7%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A7%9F%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A4%E0%A7%81%E0%A6%B2%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%A5%E0%A6%BE%E0%A7%9F-%E0%A6%9C%E0%A7%9F%E0%A6%BE|url-অবস্থা=অকাৰ্যকৰ}}</ref> ==তথ্যসূত্ৰ== [[শ্ৰেণী:উপন্যাস]] [[শ্ৰেণী:বঙালী উপন্যাস]] 0jkyrm9yp2xgdkz9xag1ztujsqvahtg 0 122346 514555 2025-06-03T06:50:01Z কুমুদ ঘোষ 42738 পৃষ্ঠা [[মাণিক বন্দ্যোপাধ্যায়]]ৰ পৰা [[মানি‍ক বন্দ্যোপাধ্যায়]]লৈ কুমুদ ঘোষয়ে স্থানান্তৰ কৰিলে: Misspelled title 514555 wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[মানি‍ক বন্দ্যোপাধ্যায়]] 4gpvkqajow6kytfd5ormrbup2s8cx1t 0 122347 514559 2025-06-03T06:58:17Z কুমুদ ঘোষ 42738 [[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল। 514559 wikitext text/x-wiki গোৰা ({{lang-bn|গোরা}}) ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰৰ এখন উপন্যাস। 7c24ey1s3g1kbl6ezmb10y7jtcuohjm 514560 514559 2025-06-03T07:05:54Z কুমুদ ঘোষ 42738 [[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল। 514560 wikitext text/x-wiki গোৰা ({{lang-bn|গোৰা}}) ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰৰ এখন উপন্যাস। এইখন ১৮৮০ দশকত ব্ৰিটিছ ৰাজত্বকালৰ সময়ত কলকাতাৰ পটভূমিত ৰচনা কৰা উপন্যাস। লিখাৰ ক্ৰম অনুযায়ী এইখন পঞ্চম আৰু তেৰখন উপন্যাসৰ ভিতৰত ই দীঘলীয়া উপন্যাস। এইখন ৰাজনীতি আৰু ধৰ্ম বিষয়ক দাৰ্শনিক বিতৰ্কৰে সমৃদ্ধ উপন্যাস। উপন্যাসখনত মুক্তি, সৰ্বজনীনতাবাদ, ভ্ৰাতৃত্ববোধ, লিংগ, নাৰীবাদ, বৰ্ণ, শ্ৰেণী, পৰম্পৰা বনাম আধুনিকতা, নগৰীয়া অভিজাত শ্ৰেণী বনাম গ্ৰাম্য কৃষক, ঔপনিৱেশিক শাসন, জাতীয়তাবাদ আৰু ব্ৰাহ্ম সমাজৰ বিষয়ে আলোচনা কৰা হৈছে। উপন্যাসখনৰ মূল চৰিত্ৰ হিচাপে চকুত পৰে‍ ''গোৰা''। i2d3ouko1sx0v71ww1nknovui19rgut 514561 514560 2025-06-03T07:06:16Z কুমুদ ঘোষ 42738 514561 wikitext text/x-wiki '''গোৰা''' ({{lang-bn|গোৰা}}) ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰৰ এখন উপন্যাস। এইখন ১৮৮০ দশকত ব্ৰিটিছ ৰাজত্বকালৰ সময়ত কলকাতাৰ পটভূমিত ৰচনা কৰা উপন্যাস। লিখাৰ ক্ৰম অনুযায়ী এইখন পঞ্চম আৰু তেৰখন উপন্যাসৰ ভিতৰত ই দীঘলীয়া উপন্যাস। এইখন ৰাজনীতি আৰু ধৰ্ম বিষয়ক দাৰ্শনিক বিতৰ্কৰে সমৃদ্ধ উপন্যাস। উপন্যাসখনত মুক্তি, সৰ্বজনীনতাবাদ, ভ্ৰাতৃত্ববোধ, লিংগ, নাৰীবাদ, বৰ্ণ, শ্ৰেণী, পৰম্পৰা বনাম আধুনিকতা, নগৰীয়া অভিজাত শ্ৰেণী বনাম গ্ৰাম্য কৃষক, ঔপনিৱেশিক শাসন, জাতীয়তাবাদ আৰু ব্ৰাহ্ম সমাজৰ বিষয়ে আলোচনা কৰা হৈছে। উপন্যাসখনৰ মূল চৰিত্ৰ হিচাপে চকুত পৰে‍ ''গোৰা''। nxjkaflc7pnsxuniak1sl4w5hjgnmoq 514562 514561 2025-06-03T07:07:11Z কুমুদ ঘোষ 42738 514562 wikitext text/x-wiki '''গোৰা''' ({{lang-bn|গোৰা}}) ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰৰ এখন উপন্যাস। এইখন ১৮৮০ দশকত ব্ৰিটিছ ৰাজত্বকালৰ সময়ত কলকাতাৰ পটভূমিত ৰচনা কৰা উপন্যাস। লিখাৰ ক্ৰম অনুযায়ী এইখন পঞ্চম আৰু তেৰখন উপন্যাসৰ ভিতৰত ই দীঘলীয়া উপন্যাস। এইখন ৰাজনীতি আৰু ধৰ্ম বিষয়ক দাৰ্শনিক বিতৰ্কৰে সমৃদ্ধ উপন্যাস। উপন্যাসখনত মুক্তি, সৰ্বজনীনতাবাদ, ভ্ৰাতৃত্ববোধ, লিংগ, নাৰীবাদ, বৰ্ণ, শ্ৰেণী, পৰম্পৰা বনাম আধুনিকতা, নগৰীয়া অভিজাত শ্ৰেণী বনাম গ্ৰাম্য কৃষক, ঔপনিৱেশিক শাসন, জাতীয়তাবাদ আৰু ব্ৰাহ্ম সমাজৰ বিষয়ে আলোচনা কৰা হৈছে। উপন্যাসখনৰ মূল চৰিত্ৰ হিচাপে চকুত পৰে‍ ''গোৰা''। ==বিষয়== 113u8oc96epdihdjydd9z79xg7mwu88 514563 514562 2025-06-03T07:08:07Z কুমুদ ঘোষ 42738 514563 wikitext text/x-wiki '''গোৰা''' ({{lang-en|Gora}}) ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰৰ এখন উপন্যাস। এইখন ১৮৮০ দশকত ব্ৰিটিছ ৰাজত্বকালৰ সময়ত কলকাতাৰ পটভূমিত ৰচনা কৰা উপন্যাস। লিখাৰ ক্ৰম অনুযায়ী এইখন পঞ্চম আৰু তেৰখন উপন্যাসৰ ভিতৰত ই দীঘলীয়া উপন্যাস। এইখন ৰাজনীতি আৰু ধৰ্ম বিষয়ক দাৰ্শনিক বিতৰ্কৰে সমৃদ্ধ উপন্যাস। উপন্যাসখনত মুক্তি, সৰ্বজনীনতাবাদ, ভ্ৰাতৃত্ববোধ, লিংগ, নাৰীবাদ, বৰ্ণ, শ্ৰেণী, পৰম্পৰা বনাম আধুনিকতা, নগৰীয়া অভিজাত শ্ৰেণী বনাম গ্ৰাম্য কৃষক, ঔপনিৱেশিক শাসন, জাতীয়তাবাদ আৰু ব্ৰাহ্ম সমাজৰ বিষয়ে আলোচনা কৰা হৈছে। উপন্যাসখনৰ মূল চৰিত্ৰ হিচাপে চকুত পৰে‍ ''গোৰা''। ==বিষয়== 8rjlfnc812lfvsl0219a09ychpdfu86 514564 514563 2025-06-03T07:09:16Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* বিষয় */ 514564 wikitext text/x-wiki '''গোৰা''' ({{lang-en|Gora}}) ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰৰ এখন উপন্যাস। এইখন ১৮৮০ দশকত ব্ৰিটিছ ৰাজত্বকালৰ সময়ত কলকাতাৰ পটভূমিত ৰচনা কৰা উপন্যাস। লিখাৰ ক্ৰম অনুযায়ী এইখন পঞ্চম আৰু তেৰখন উপন্যাসৰ ভিতৰত ই দীঘলীয়া উপন্যাস। এইখন ৰাজনীতি আৰু ধৰ্ম বিষয়ক দাৰ্শনিক বিতৰ্কৰে সমৃদ্ধ উপন্যাস। উপন্যাসখনত মুক্তি, সৰ্বজনীনতাবাদ, ভ্ৰাতৃত্ববোধ, লিংগ, নাৰীবাদ, বৰ্ণ, শ্ৰেণী, পৰম্পৰা বনাম আধুনিকতা, নগৰীয়া অভিজাত শ্ৰেণী বনাম গ্ৰাম্য কৃষক, ঔপনিৱেশিক শাসন, জাতীয়তাবাদ আৰু ব্ৰাহ্ম সমাজৰ বিষয়ে আলোচনা কৰা হৈছে। উপন্যাসখনৰ মূল চৰিত্ৰ হিচাপে চকুত পৰে‍ ''গোৰা''। ==বিষয়== গোৰা উপন্যাসখন গোৰা আৰু সুচৰিতা, বিনয় আৰু ললিতা নামৰ দুহাল প্ৰেমিকৰ দুটা সমান্তৰাল প্ৰেম কাহিনীৰে গঠিত। bzg3swdr0gtboqk31qs1a8l1db328ou 514565 514564 2025-06-03T07:10:00Z কুমুদ ঘোষ 42738 [[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল। 514565 wikitext text/x-wiki '''গোৰা''' ({{lang-en|Gora}}) ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰৰ এখন উপন্যাস। এইখন ১৮৮০ দশকত ব্ৰিটিছ ৰাজত্বকালৰ সময়ত কলকাতাৰ পটভূমিত ৰচনা কৰা উপন্যাস। লিখাৰ ক্ৰম অনুযায়ী এইখন পঞ্চম আৰু তেৰখন উপন্যাসৰ ভিতৰত ই দীঘলীয়া উপন্যাস। এইখন ৰাজনীতি আৰু ধৰ্ম বিষয়ক দাৰ্শনিক বিতৰ্কৰে সমৃদ্ধ উপন্যাস। উপন্যাসখনত মুক্তি, সৰ্বজনীনতাবাদ, ভ্ৰাতৃত্ববোধ, লিংগ, নাৰীবাদ, বৰ্ণ, শ্ৰেণী, পৰম্পৰা বনাম আধুনিকতা, নগৰীয়া অভিজাত শ্ৰেণী বনাম গ্ৰাম্য কৃষক, ঔপনিৱেশিক শাসন, জাতীয়তাবাদ আৰু ব্ৰাহ্ম সমাজৰ বিষয়ে আলোচনা কৰা হৈছে। উপন্যাসখনৰ মূল চৰিত্ৰ হিচাপে চকুত পৰে‍ ''গোৰা''। ==বিষয়== গোৰা উপন্যাসখন গোৰা আৰু সুচৰিতা, বিনয় আৰু ললিতা নামৰ দুহাল প্ৰেমিকৰ দুটা সমান্তৰাল প্ৰেম কাহিনীৰে গঠিত। ইয়াত ১৯ শতিকাৰ শেষৰ ফালে ভাৰতত প্ৰচলিত সামাজিক আৰু ৰাজনৈতিক সমস্যাৰ পটভূমিত তেওঁলোকৰ আৱেগিক বিৱৰ্তন দেখুওৱা হৈছে। ==বিষয়== 1j0dfiz4quyq8cely6nigyg2yqdtssb 514566 514565 2025-06-03T07:10:42Z কুমুদ ঘোষ 42738 [[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল। 514566 wikitext text/x-wiki '''গোৰা''' ({{lang-en|Gora}}) ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰৰ এখন উপন্যাস। এইখন ১৮৮০ দশকত ব্ৰিটিছ ৰাজত্বকালৰ সময়ত কলকাতাৰ পটভূমিত ৰচনা কৰা উপন্যাস। লিখাৰ ক্ৰম অনুযায়ী এইখন পঞ্চম আৰু তেৰখন উপন্যাসৰ ভিতৰত ই দীঘলীয়া উপন্যাস। এইখন ৰাজনীতি আৰু ধৰ্ম বিষয়ক দাৰ্শনিক বিতৰ্কৰে সমৃদ্ধ উপন্যাস। উপন্যাসখনত মুক্তি, সৰ্বজনীনতাবাদ, ভ্ৰাতৃত্ববোধ, লিংগ, নাৰীবাদ, বৰ্ণ, শ্ৰেণী, পৰম্পৰা বনাম আধুনিকতা, নগৰীয়া অভিজাত শ্ৰেণী বনাম গ্ৰাম্য কৃষক, ঔপনিৱেশিক শাসন, জাতীয়তাবাদ আৰু ব্ৰাহ্ম সমাজৰ বিষয়ে আলোচনা কৰা হৈছে। উপন্যাসখনৰ মূল চৰিত্ৰ হিচাপে চকুত পৰে‍ ''গোৰা''। ==বিষয়== গোৰা উপন্যাসখন গোৰা আৰু সুচৰিতা, বিনয় আৰু ললিতা নামৰ দুহাল প্ৰেমিকৰ দুটা সমান্তৰাল প্ৰেম কাহিনীৰে গঠিত। ইয়াত ১৯ শতিকাৰ শেষৰ ফালে ভাৰতত প্ৰচলিত সামাজিক আৰু ৰাজনৈতিক সমস্যাৰ পটভূমিত তেওঁলোকৰ আৱেগিক বিৱৰ্তন দেখুওৱা হৈছে। ==অন্যান্য বিনোদনত গ্ৰহণ== 30yfh394p0wbe9fjk8zubgh4cdwrs7x 514567 514566 2025-06-03T07:11:24Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* অন্যান্য বিনোদনত গ্ৰহণ */ 514567 wikitext text/x-wiki '''গোৰা''' ({{lang-en|Gora}}) ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰৰ এখন উপন্যাস। এইখন ১৮৮০ দশকত ব্ৰিটিছ ৰাজত্বকালৰ সময়ত কলকাতাৰ পটভূমিত ৰচনা কৰা উপন্যাস। লিখাৰ ক্ৰম অনুযায়ী এইখন পঞ্চম আৰু তেৰখন উপন্যাসৰ ভিতৰত ই দীঘলীয়া উপন্যাস। এইখন ৰাজনীতি আৰু ধৰ্ম বিষয়ক দাৰ্শনিক বিতৰ্কৰে সমৃদ্ধ উপন্যাস। উপন্যাসখনত মুক্তি, সৰ্বজনীনতাবাদ, ভ্ৰাতৃত্ববোধ, লিংগ, নাৰীবাদ, বৰ্ণ, শ্ৰেণী, পৰম্পৰা বনাম আধুনিকতা, নগৰীয়া অভিজাত শ্ৰেণী বনাম গ্ৰাম্য কৃষক, ঔপনিৱেশিক শাসন, জাতীয়তাবাদ আৰু ব্ৰাহ্ম সমাজৰ বিষয়ে আলোচনা কৰা হৈছে। উপন্যাসখনৰ মূল চৰিত্ৰ হিচাপে চকুত পৰে‍ ''গোৰা''। ==বিষয়== গোৰা উপন্যাসখন গোৰা আৰু সুচৰিতা, বিনয় আৰু ললিতা নামৰ দুহাল প্ৰেমিকৰ দুটা সমান্তৰাল প্ৰেম কাহিনীৰে গঠিত। ইয়াত ১৯ শতিকাৰ শেষৰ ফালে ভাৰতত প্ৰচলিত সামাজিক আৰু ৰাজনৈতিক সমস্যাৰ পটভূমিত তেওঁলোকৰ আৱেগিক বিৱৰ্তন দেখুওৱা হৈছে। ==অন্যান্য বিনোদনত গ্ৰহণ== উপন্যাসখনৰ আধাৰত পৰিচালক নৰেশ মিত্ৰই ১৯৩৮ চনত একে নামৰ এখন বাংলা বোলছবি নিৰ্মাণ কৰে। dpvp9yryehw09v3a51sn1xezx0qtkxf 514568 514567 2025-06-03T07:11:55Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* অন্যান্য বিনোদনত গ্ৰহণ */ 514568 wikitext text/x-wiki '''গোৰা''' ({{lang-en|Gora}}) ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰৰ এখন উপন্যাস। এইখন ১৮৮০ দশকত ব্ৰিটিছ ৰাজত্বকালৰ সময়ত কলকাতাৰ পটভূমিত ৰচনা কৰা উপন্যাস। লিখাৰ ক্ৰম অনুযায়ী এইখন পঞ্চম আৰু তেৰখন উপন্যাসৰ ভিতৰত ই দীঘলীয়া উপন্যাস। এইখন ৰাজনীতি আৰু ধৰ্ম বিষয়ক দাৰ্শনিক বিতৰ্কৰে সমৃদ্ধ উপন্যাস। উপন্যাসখনত মুক্তি, সৰ্বজনীনতাবাদ, ভ্ৰাতৃত্ববোধ, লিংগ, নাৰীবাদ, বৰ্ণ, শ্ৰেণী, পৰম্পৰা বনাম আধুনিকতা, নগৰীয়া অভিজাত শ্ৰেণী বনাম গ্ৰাম্য কৃষক, ঔপনিৱেশিক শাসন, জাতীয়তাবাদ আৰু ব্ৰাহ্ম সমাজৰ বিষয়ে আলোচনা কৰা হৈছে। উপন্যাসখনৰ মূল চৰিত্ৰ হিচাপে চকুত পৰে‍ ''গোৰা''। ==বিষয়== গোৰা উপন্যাসখন গোৰা আৰু সুচৰিতা, বিনয় আৰু ললিতা নামৰ দুহাল প্ৰেমিকৰ দুটা সমান্তৰাল প্ৰেম কাহিনীৰে গঠিত। ইয়াত ১৯ শতিকাৰ শেষৰ ফালে ভাৰতত প্ৰচলিত সামাজিক আৰু ৰাজনৈতিক সমস্যাৰ পটভূমিত তেওঁলোকৰ আৱেগিক বিৱৰ্তন দেখুওৱা হৈছে। ==অন্যান্য বিনোদনত গ্ৰহণ== উপন্যাসখনৰ আধাৰত পৰিচালক নৰেশ মিত্ৰই ১৯৩৮ চনত একে নামৰ এখন বাংলা বোলছবি নিৰ্মাণ কৰে। পৰিচালক শুক্ল মিত্ৰই ২০১৫ চনত একে নামৰ আন এখন ছবি নিৰ্মাণ কৰিছিল। i7xxa7nfnk9yolvfg8yfi3azi44x1in 514569 514568 2025-06-03T07:12:32Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* অন্যান্য বিনোদনত গ্ৰহণ */ 514569 wikitext text/x-wiki '''গোৰা''' ({{lang-en|Gora}}) ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰৰ এখন উপন্যাস। এইখন ১৮৮০ দশকত ব্ৰিটিছ ৰাজত্বকালৰ সময়ত কলকাতাৰ পটভূমিত ৰচনা কৰা উপন্যাস। লিখাৰ ক্ৰম অনুযায়ী এইখন পঞ্চম আৰু তেৰখন উপন্যাসৰ ভিতৰত ই দীঘলীয়া উপন্যাস। এইখন ৰাজনীতি আৰু ধৰ্ম বিষয়ক দাৰ্শনিক বিতৰ্কৰে সমৃদ্ধ উপন্যাস। উপন্যাসখনত মুক্তি, সৰ্বজনীনতাবাদ, ভ্ৰাতৃত্ববোধ, লিংগ, নাৰীবাদ, বৰ্ণ, শ্ৰেণী, পৰম্পৰা বনাম আধুনিকতা, নগৰীয়া অভিজাত শ্ৰেণী বনাম গ্ৰাম্য কৃষক, ঔপনিৱেশিক শাসন, জাতীয়তাবাদ আৰু ব্ৰাহ্ম সমাজৰ বিষয়ে আলোচনা কৰা হৈছে। উপন্যাসখনৰ মূল চৰিত্ৰ হিচাপে চকুত পৰে‍ ''গোৰা''। ==বিষয়== গোৰা উপন্যাসখন গোৰা আৰু সুচৰিতা, বিনয় আৰু ললিতা নামৰ দুহাল প্ৰেমিকৰ দুটা সমান্তৰাল প্ৰেম কাহিনীৰে গঠিত। ইয়াত ১৯ শতিকাৰ শেষৰ ফালে ভাৰতত প্ৰচলিত সামাজিক আৰু ৰাজনৈতিক সমস্যাৰ পটভূমিত তেওঁলোকৰ আৱেগিক বিৱৰ্তন দেখুওৱা হৈছে। ==অন্যান্য বিনোদনত গ্ৰহণ== উপন্যাসখনৰ আধাৰত পৰিচালক নৰেশ মিত্ৰই ১৯৩৮ চনত একে নামৰ এখন বাংলা বোলছবি নিৰ্মাণ কৰে। পৰিচালক শুক্ল মিত্ৰই ২০১৫ চনত একে নামৰ আন এখন ছবি নিৰ্মাণ কৰিছিল। ২০১২ চনত হিন্দী চেনেল দূৰদৰ্শনে গাৰ্গী সেনৰ প্ৰযোজনা আৰু সোমনাথ সেনৰ পৰিচালনাৰে ২৬ খণ্ডৰ টেলিভিছন ধাৰাবাহিক প্ৰচাৰ কৰে। qq1zl59nv76befsg5nyg3l5889tu1yc 514570 514569 2025-06-03T07:13:43Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* অন্যান্য বিনোদনত গ্ৰহণ */ 514570 wikitext text/x-wiki '''গোৰা''' ({{lang-en|Gora}}) ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰৰ এখন উপন্যাস। এইখন ১৮৮০ দশকত ব্ৰিটিছ ৰাজত্বকালৰ সময়ত কলকাতাৰ পটভূমিত ৰচনা কৰা উপন্যাস। লিখাৰ ক্ৰম অনুযায়ী এইখন পঞ্চম আৰু তেৰখন উপন্যাসৰ ভিতৰত ই দীঘলীয়া উপন্যাস। এইখন ৰাজনীতি আৰু ধৰ্ম বিষয়ক দাৰ্শনিক বিতৰ্কৰে সমৃদ্ধ উপন্যাস। উপন্যাসখনত মুক্তি, সৰ্বজনীনতাবাদ, ভ্ৰাতৃত্ববোধ, লিংগ, নাৰীবাদ, বৰ্ণ, শ্ৰেণী, পৰম্পৰা বনাম আধুনিকতা, নগৰীয়া অভিজাত শ্ৰেণী বনাম গ্ৰাম্য কৃষক, ঔপনিৱেশিক শাসন, জাতীয়তাবাদ আৰু ব্ৰাহ্ম সমাজৰ বিষয়ে আলোচনা কৰা হৈছে। উপন্যাসখনৰ মূল চৰিত্ৰ হিচাপে চকুত পৰে‍ ''গোৰা''। ==বিষয়== গোৰা উপন্যাসখন গোৰা আৰু সুচৰিতা, বিনয় আৰু ললিতা নামৰ দুহাল প্ৰেমিকৰ দুটা সমান্তৰাল প্ৰেম কাহিনীৰে গঠিত। ইয়াত ১৯ শতিকাৰ শেষৰ ফালে ভাৰতত প্ৰচলিত সামাজিক আৰু ৰাজনৈতিক সমস্যাৰ পটভূমিত তেওঁলোকৰ আৱেগিক বিৱৰ্তন দেখুওৱা হৈছে। ==অন্যান্য বিনোদনত গ্ৰহণ== উপন্যাসখনৰ আধাৰত পৰিচালক নৰেশ মিত্ৰই ১৯৩৮ চনত একে নামৰ এখন বাংলা বোলছবি নিৰ্মাণ কৰে। পৰিচালক শুক্ল মিত্ৰই ২০১৫ চনত একে নামৰ আন এখন ছবি নিৰ্মাণ কৰিছিল। ২০১২ চনত হিন্দী চেনেল দূৰদৰ্শনে গাৰ্গী সেনৰ প্ৰযোজনা আৰু সোমনাথ সেনৰ পৰিচালনাৰে ২৬ খণ্ডৰ টেলিভিছন ধাৰাবাহিক প্ৰচাৰ কৰে। ==তথ্যসূত্ৰ== oo72espo0lk7b3631q50yxovjv6sorr 514571 514570 2025-06-03T07:14:34Z কুমুদ ঘোষ 42738 [[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল। 514571 wikitext text/x-wiki '''গোৰা''' ({{lang-en|Gora}}) ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰৰ এখন উপন্যাস। এইখন ১৮৮০ দশকত ব্ৰিটিছ ৰাজত্বকালৰ সময়ত কলকাতাৰ পটভূমিত ৰচনা কৰা উপন্যাস। লিখাৰ ক্ৰম অনুযায়ী এইখন পঞ্চম আৰু তেৰখন উপন্যাসৰ ভিতৰত ই দীঘলীয়া উপন্যাস। এইখন ৰাজনীতি আৰু ধৰ্ম বিষয়ক দাৰ্শনিক বিতৰ্কৰে সমৃদ্ধ উপন্যাস। উপন্যাসখনত মুক্তি, সৰ্বজনীনতাবাদ, ভ্ৰাতৃত্ববোধ, লিংগ, নাৰীবাদ, বৰ্ণ, শ্ৰেণী, পৰম্পৰা বনাম আধুনিকতা, নগৰীয়া অভিজাত শ্ৰেণী বনাম গ্ৰাম্য কৃষক, ঔপনিৱেশিক শাসন, জাতীয়তাবাদ আৰু ব্ৰাহ্ম সমাজৰ বিষয়ে আলোচনা কৰা হৈছে। উপন্যাসখনৰ মূল চৰিত্ৰ হিচাপে চকুত পৰে‍ ''গোৰা''। ==বিষয়== গোৰা উপন্যাসখন গোৰা আৰু সুচৰিতা, বিনয় আৰু ললিতা নামৰ দুহাল প্ৰেমিকৰ দুটা সমান্তৰাল প্ৰেম কাহিনীৰে গঠিত। ইয়াত ১৯ শতিকাৰ শেষৰ ফালে ভাৰতত প্ৰচলিত সামাজিক আৰু ৰাজনৈতিক সমস্যাৰ পটভূমিত তেওঁলোকৰ আৱেগিক বিৱৰ্তন দেখুওৱা হৈছে। ==অন্যান্য বিনোদনত গ্ৰহণ== উপন্যাসখনৰ আধাৰত পৰিচালক নৰেশ মিত্ৰই ১৯৩৮ চনত একে নামৰ এখন বাংলা বোলছবি নিৰ্মাণ কৰে।<ref name="RajadhyakshaWillemen2014">{{cite book|last১=Rajadhyaksha|first১=Ashish |last২=Willemen|first২=Paul |title=Encyclopedia of Indian Cinema|url=https://books.google.com/books?id=SLkABAAAQBAJ&pg=PA99|year=2014|publisher=ৰুটলেজ|isbn=978-1-135-94318-9|পাতা=১৪৯}}</ref> পৰিচালক শুক্ল মিত্ৰই ২০১৫ চনত একে নামৰ আন এখন ছবি নিৰ্মাণ কৰিছিল। ২০১২ চনত হিন্দী চেনেল দূৰদৰ্শনে গাৰ্গী সেনৰ প্ৰযোজনা আৰু সোমনাথ সেনৰ পৰিচালনাৰে ২৬ খণ্ডৰ টেলিভিছন ধাৰাবাহিক প্ৰচাৰ কৰে। ==তথ্যসূত্ৰ== 8tygrnde8ua0jjnzx12uj2l6bw92cyw 514572 514571 2025-06-03T07:15:27Z কুমুদ ঘোষ 42738 [[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল। 514572 wikitext text/x-wiki '''গোৰা''' ({{lang-en|Gora}}) ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰৰ এখন উপন্যাস। এইখন ১৮৮০ দশকত ব্ৰিটিছ ৰাজত্বকালৰ সময়ত কলকাতাৰ পটভূমিত ৰচনা কৰা উপন্যাস। লিখাৰ ক্ৰম অনুযায়ী এইখন পঞ্চম আৰু তেৰখন উপন্যাসৰ ভিতৰত ই দীঘলীয়া উপন্যাস। এইখন ৰাজনীতি আৰু ধৰ্ম বিষয়ক দাৰ্শনিক বিতৰ্কৰে সমৃদ্ধ উপন্যাস। উপন্যাসখনত মুক্তি, সৰ্বজনীনতাবাদ, ভ্ৰাতৃত্ববোধ, লিংগ, নাৰীবাদ, বৰ্ণ, শ্ৰেণী, পৰম্পৰা বনাম আধুনিকতা, নগৰীয়া অভিজাত শ্ৰেণী বনাম গ্ৰাম্য কৃষক, ঔপনিৱেশিক শাসন, জাতীয়তাবাদ আৰু ব্ৰাহ্ম সমাজৰ বিষয়ে আলোচনা কৰা হৈছে। উপন্যাসখনৰ মূল চৰিত্ৰ হিচাপে চকুত পৰে‍ ''গোৰা''। ==বিষয়== গোৰা উপন্যাসখন গোৰা আৰু সুচৰিতা, বিনয় আৰু ললিতা নামৰ দুহাল প্ৰেমিকৰ দুটা সমান্তৰাল প্ৰেম কাহিনীৰে গঠিত। ইয়াত ১৯ শতিকাৰ শেষৰ ফালে ভাৰতত প্ৰচলিত সামাজিক আৰু ৰাজনৈতিক সমস্যাৰ পটভূমিত তেওঁলোকৰ আৱেগিক বিৱৰ্তন দেখুওৱা হৈছে। ==অন্যান্য বিনোদনত গ্ৰহণ== উপন্যাসখনৰ আধাৰত পৰিচালক নৰেশ মিত্ৰই ১৯৩৮ চনত একে নামৰ এখন বাংলা বোলছবি নিৰ্মাণ কৰে।<ref name="RajadhyakshaWillemen2014">{{cite book|last১=Rajadhyaksha|first১=Ashish |last২=Willemen|first২=Paul |title=Encyclopedia of Indian Cinema|url=https://books.google.com/books?id=SLkABAAAQBAJ&pg=PA99|year=2014|publisher=ৰুটলেজ|isbn=978-1-135-94318-9|পাতা=১৪৯}}</ref> পৰিচালক শুক্ল মিত্ৰই ২০১৫ চনত একে নামৰ আন এখন ছবি নিৰ্মাণ কৰিছিল। ২০১২ চনত হিন্দী চেনেল দূৰদৰ্শনে গাৰ্গী সেনৰ প্ৰযোজনা আৰু সোমনাথ সেনৰ পৰিচালনাৰে ২৬ খণ্ডৰ টেলিভিছন ধাৰাবাহিক প্ৰচাৰ কৰে।<ref name="timesAlive">টাইমস অফ ইণ্ডিয়া ([https://timesofindia.indiatimes.com/life-style/books/features/Tagores-Gora-to-come-alive-on-television/articleshow/16890545.cms Tagore’s Gora to come alive on television])</ref> ==তথ্যসূত্ৰ== ebukcq6e21axiou64544eavifdus605 514573 514572 2025-06-03T07:16:38Z কুমুদ ঘোষ 42738 [[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল। 514573 wikitext text/x-wiki '''গোৰা''' ({{lang-en|Gora}}) ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰৰ এখন উপন্যাস। এইখন ১৮৮০ দশকত ব্ৰিটিছ ৰাজত্বকালৰ সময়ত কলকাতাৰ পটভূমিত ৰচনা কৰা উপন্যাস। লিখাৰ ক্ৰম অনুযায়ী এইখন পঞ্চম আৰু তেৰখন উপন্যাসৰ ভিতৰত ই দীঘলীয়া উপন্যাস।<ref>{{ওয়েব উদ্ধৃতি |title=সংৰক্ষণাগাৰভুক্ত অনুলিপি |url=http://www.indianruminations.com/contents/review/tagore%E2%80%99s-idea-of-nation-and-nationalism-in-gora-nakul-kundra-amritsar/ |date=৮ জুলাই ২০১৭ |আৰ্কাইভেৰ-url=https://web.archive.org/web/20170713122932/http://www.indianruminations.com/contents/review/tagore%E2%80%99s-idea-of-nation-and-nationalism-in-gora-nakul-kundra-amritsar/ |archive-date=১৩ জুলাই ২০১৭ |অকাৰ্যকৰ-url=হ্যাঁ }}</ref> এইখন ৰাজনীতি আৰু ধৰ্ম বিষয়ক দাৰ্শনিক বিতৰ্কৰে সমৃদ্ধ উপন্যাস। উপন্যাসখনত মুক্তি, সৰ্বজনীনতাবাদ, ভ্ৰাতৃত্ববোধ, লিংগ, নাৰীবাদ, বৰ্ণ, শ্ৰেণী, পৰম্পৰা বনাম আধুনিকতা, নগৰীয়া অভিজাত শ্ৰেণী বনাম গ্ৰাম্য কৃষক, ঔপনিৱেশিক শাসন, জাতীয়তাবাদ আৰু ব্ৰাহ্ম সমাজৰ বিষয়ে আলোচনা কৰা হৈছে। উপন্যাসখনৰ মূল চৰিত্ৰ হিচাপে চকুত পৰে‍ ''গোৰা''। ==বিষয়== গোৰা উপন্যাসখন গোৰা আৰু সুচৰিতা, বিনয় আৰু ললিতা নামৰ দুহাল প্ৰেমিকৰ দুটা সমান্তৰাল প্ৰেম কাহিনীৰে গঠিত। ইয়াত ১৯ শতিকাৰ শেষৰ ফালে ভাৰতত প্ৰচলিত সামাজিক আৰু ৰাজনৈতিক সমস্যাৰ পটভূমিত তেওঁলোকৰ আৱেগিক বিৱৰ্তন দেখুওৱা হৈছে। ==অন্যান্য বিনোদনত গ্ৰহণ== উপন্যাসখনৰ আধাৰত পৰিচালক নৰেশ মিত্ৰই ১৯৩৮ চনত একে নামৰ এখন বাংলা বোলছবি নিৰ্মাণ কৰে।<ref name="RajadhyakshaWillemen2014">{{cite book|last১=Rajadhyaksha|first১=Ashish |last২=Willemen|first২=Paul |title=Encyclopedia of Indian Cinema|url=https://books.google.com/books?id=SLkABAAAQBAJ&pg=PA99|year=2014|publisher=ৰুটলেজ|isbn=978-1-135-94318-9|পাতা=১৪৯}}</ref> পৰিচালক শুক্ল মিত্ৰই ২০১৫ চনত একে নামৰ আন এখন ছবি নিৰ্মাণ কৰিছিল। ২০১২ চনত হিন্দী চেনেল দূৰদৰ্শনে গাৰ্গী সেনৰ প্ৰযোজনা আৰু সোমনাথ সেনৰ পৰিচালনাৰে ২৬ খণ্ডৰ টেলিভিছন ধাৰাবাহিক প্ৰচাৰ কৰে।<ref name="timesAlive">টাইমস অফ ইণ্ডিয়া ([https://timesofindia.indiatimes.com/life-style/books/features/Tagores-Gora-to-come-alive-on-television/articleshow/16890545.cms Tagore’s Gora to come alive on television])</ref> ==তথ্য সংগ্ৰহ== krtfol8e098ocjvjvhbd4kwwv0k425i 514574 514573 2025-06-03T07:20:05Z কুমুদ ঘোষ 42738 514574 wikitext text/x-wiki {{short description|Bengali novel written by Rabindranath Tagore}} {{Use dmy dates|date=December 2022}} {{Use Indian English|date=December 2022}} {{Infobox book | name = গোৰা | author = [[ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰ]] | language = [[Bengali language|বাংলা]] | country = [[ব্ৰিটিছ ভাৰত]] | genre = [[উপন্যাস]] | publisher = | isbn = 978-8-171-67755-9 | image = Gora (Novel) Rabindranath Tagore.jpg | caption = Cover page of Gora ([[Bengali language|Bengali]]) | title_orig = গোরা (White or Fair) | translator = | illustrator = | cover_artist = | series = | subject = | pub_date = ১৯১০ | english_pub_date = | media_type = | pages = ৬২৪ | oclc = | dewey = | congress = | preceded_by = [[নৌকাডুবি]] | followed_by = [[চতুৰংগ]] | Pub date = | set_in = [[Bengal]] }} '''গোৰা''' ({{lang-en|Gora}}) ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰৰ এখন উপন্যাস। এইখন ১৮৮০ দশকত ব্ৰিটিছ ৰাজত্বকালৰ সময়ত কলকাতাৰ পটভূমিত ৰচনা কৰা উপন্যাস। লিখাৰ ক্ৰম অনুযায়ী এইখন পঞ্চম আৰু তেৰখন উপন্যাসৰ ভিতৰত ই দীঘলীয়া উপন্যাস।<ref>{{ওয়েব উদ্ধৃতি |title=সংৰক্ষণাগাৰভুক্ত অনুলিপি |url=http://www.indianruminations.com/contents/review/tagore%E2%80%99s-idea-of-nation-and-nationalism-in-gora-nakul-kundra-amritsar/ |date=৮ জুলাই ২০১৭ |আৰ্কাইভেৰ-url=https://web.archive.org/web/20170713122932/http://www.indianruminations.com/contents/review/tagore%E2%80%99s-idea-of-nation-and-nationalism-in-gora-nakul-kundra-amritsar/ |archive-date=১৩ জুলাই ২০১৭ |অকাৰ্যকৰ-url=হ্যাঁ }}</ref> এইখন ৰাজনীতি আৰু ধৰ্ম বিষয়ক দাৰ্শনিক বিতৰ্কৰে সমৃদ্ধ উপন্যাস। উপন্যাসখনত মুক্তি, সৰ্বজনীনতাবাদ, ভ্ৰাতৃত্ববোধ, লিংগ, নাৰীবাদ, বৰ্ণ, শ্ৰেণী, পৰম্পৰা বনাম আধুনিকতা, নগৰীয়া অভিজাত শ্ৰেণী বনাম গ্ৰাম্য কৃষক, ঔপনিৱেশিক শাসন, জাতীয়তাবাদ আৰু ব্ৰাহ্ম সমাজৰ বিষয়ে আলোচনা কৰা হৈছে। উপন্যাসখনৰ মূল চৰিত্ৰ হিচাপে চকুত পৰে‍ ''গোৰা''। ==বিষয়== গোৰা উপন্যাসখন গোৰা আৰু সুচৰিতা, বিনয় আৰু ললিতা নামৰ দুহাল প্ৰেমিকৰ দুটা সমান্তৰাল প্ৰেম কাহিনীৰে গঠিত। ইয়াত ১৯ শতিকাৰ শেষৰ ফালে ভাৰতত প্ৰচলিত সামাজিক আৰু ৰাজনৈতিক সমস্যাৰ পটভূমিত তেওঁলোকৰ আৱেগিক বিৱৰ্তন দেখুওৱা হৈছে। ==অন্যান্য বিনোদনত গ্ৰহণ== উপন্যাসখনৰ আধাৰত পৰিচালক নৰেশ মিত্ৰই ১৯৩৮ চনত একে নামৰ এখন বাংলা বোলছবি নিৰ্মাণ কৰে।<ref name="RajadhyakshaWillemen2014">{{cite book|last১=Rajadhyaksha|first১=Ashish |last২=Willemen|first২=Paul |title=Encyclopedia of Indian Cinema|url=https://books.google.com/books?id=SLkABAAAQBAJ&pg=PA99|year=2014|publisher=ৰুটলেজ|isbn=978-1-135-94318-9|পাতা=১৪৯}}</ref> পৰিচালক শুক্ল মিত্ৰই ২০১৫ চনত একে নামৰ আন এখন ছবি নিৰ্মাণ কৰিছিল। ২০১২ চনত হিন্দী চেনেল দূৰদৰ্শনে গাৰ্গী সেনৰ প্ৰযোজনা আৰু সোমনাথ সেনৰ পৰিচালনাৰে ২৬ খণ্ডৰ টেলিভিছন ধাৰাবাহিক প্ৰচাৰ কৰে।<ref name="timesAlive">টাইমস অফ ইণ্ডিয়া ([https://timesofindia.indiatimes.com/life-style/books/features/Tagores-Gora-to-come-alive-on-television/articleshow/16890545.cms Tagore’s Gora to come alive on television])</ref> ==তথ্য সংগ্ৰহ== clpscxmhx1z22go0mnp7tvtf6i6fb1z 514575 514574 2025-06-03T07:20:25Z কুমুদ ঘোষ 42738 [[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল। 514575 wikitext text/x-wiki {{short description|Bengali novel written by Rabindranath Tagore}} {{Use dmy dates|date=December 2022}} {{Use Indian English|date=December 2022}} {{Infobox book | name = গোৰা | author = [[ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰ]] | language = [[Bengali language|বাংলা]] | country = [[ব্ৰিটিছ ভাৰত]] | genre = [[উপন্যাস]] | publisher = | isbn = 978-8-171-67755-9 | image = Gora (Novel) Rabindranath Tagore.jpg | caption = Cover page of Gora ([[Bengali language|Bengali]]) | title_orig = গোৰা (White or Fair) | translator = | illustrator = | cover_artist = | series = | subject = | pub_date = ১৯১০ | english_pub_date = | media_type = | pages = ৬২৪ | oclc = | dewey = | congress = | preceded_by = [[নৌকাডুবি]] | followed_by = [[চতুৰংগ]] | Pub date = | set_in = [[Bengal]] }} '''গোৰা''' ({{lang-en|Gora}}) ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰৰ এখন উপন্যাস। এইখন ১৮৮০ দশকত ব্ৰিটিছ ৰাজত্বকালৰ সময়ত কলকাতাৰ পটভূমিত ৰচনা কৰা উপন্যাস। লিখাৰ ক্ৰম অনুযায়ী এইখন পঞ্চম আৰু তেৰখন উপন্যাসৰ ভিতৰত ই দীঘলীয়া উপন্যাস।<ref>{{ওয়েব উদ্ধৃতি |title=সংৰক্ষণাগাৰভুক্ত অনুলিপি |url=http://www.indianruminations.com/contents/review/tagore%E2%80%99s-idea-of-nation-and-nationalism-in-gora-nakul-kundra-amritsar/ |date=৮ জুলাই ২০১৭ |আৰ্কাইভেৰ-url=https://web.archive.org/web/20170713122932/http://www.indianruminations.com/contents/review/tagore%E2%80%99s-idea-of-nation-and-nationalism-in-gora-nakul-kundra-amritsar/ |archive-date=১৩ জুলাই ২০১৭ |অকাৰ্যকৰ-url=হ্যাঁ }}</ref> এইখন ৰাজনীতি আৰু ধৰ্ম বিষয়ক দাৰ্শনিক বিতৰ্কৰে সমৃদ্ধ উপন্যাস। উপন্যাসখনত মুক্তি, সৰ্বজনীনতাবাদ, ভ্ৰাতৃত্ববোধ, লিংগ, নাৰীবাদ, বৰ্ণ, শ্ৰেণী, পৰম্পৰা বনাম আধুনিকতা, নগৰীয়া অভিজাত শ্ৰেণী বনাম গ্ৰাম্য কৃষক, ঔপনিৱেশিক শাসন, জাতীয়তাবাদ আৰু ব্ৰাহ্ম সমাজৰ বিষয়ে আলোচনা কৰা হৈছে। উপন্যাসখনৰ মূল চৰিত্ৰ হিচাপে চকুত পৰে‍ ''গোৰা''। ==বিষয়== গোৰা উপন্যাসখন গোৰা আৰু সুচৰিতা, বিনয় আৰু ললিতা নামৰ দুহাল প্ৰেমিকৰ দুটা সমান্তৰাল প্ৰেম কাহিনীৰে গঠিত। ইয়াত ১৯ শতিকাৰ শেষৰ ফালে ভাৰতত প্ৰচলিত সামাজিক আৰু ৰাজনৈতিক সমস্যাৰ পটভূমিত তেওঁলোকৰ আৱেগিক বিৱৰ্তন দেখুওৱা হৈছে। ==অন্যান্য বিনোদনত গ্ৰহণ== উপন্যাসখনৰ আধাৰত পৰিচালক নৰেশ মিত্ৰই ১৯৩৮ চনত একে নামৰ এখন বাংলা বোলছবি নিৰ্মাণ কৰে।<ref name="RajadhyakshaWillemen2014">{{cite book|last১=Rajadhyaksha|first১=Ashish |last২=Willemen|first২=Paul |title=Encyclopedia of Indian Cinema|url=https://books.google.com/books?id=SLkABAAAQBAJ&pg=PA99|year=2014|publisher=ৰুটলেজ|isbn=978-1-135-94318-9|পাতা=১৪৯}}</ref> পৰিচালক শুক্ল মিত্ৰই ২০১৫ চনত একে নামৰ আন এখন ছবি নিৰ্মাণ কৰিছিল। ২০১২ চনত হিন্দী চেনেল দূৰদৰ্শনে গাৰ্গী সেনৰ প্ৰযোজনা আৰু সোমনাথ সেনৰ পৰিচালনাৰে ২৬ খণ্ডৰ টেলিভিছন ধাৰাবাহিক প্ৰচাৰ কৰে।<ref name="timesAlive">টাইমস অফ ইণ্ডিয়া ([https://timesofindia.indiatimes.com/life-style/books/features/Tagores-Gora-to-come-alive-on-television/articleshow/16890545.cms Tagore’s Gora to come alive on television])</ref> ==তথ্য সংগ্ৰহ== svvklev4i1kx40yuxnq9296f3wbmep5 514576 514575 2025-06-03T07:20:46Z কুমুদ ঘোষ 42738 added [[Category:উপন্যাস]] using [[WP:HC|HotCat]] 514576 wikitext text/x-wiki {{short description|Bengali novel written by Rabindranath Tagore}} {{Use dmy dates|date=December 2022}} {{Use Indian English|date=December 2022}} {{Infobox book | name = গোৰা | author = [[ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰ]] | language = [[Bengali language|বাংলা]] | country = [[ব্ৰিটিছ ভাৰত]] | genre = [[উপন্যাস]] | publisher = | isbn = 978-8-171-67755-9 | image = Gora (Novel) Rabindranath Tagore.jpg | caption = Cover page of Gora ([[Bengali language|Bengali]]) | title_orig = গোৰা (White or Fair) | translator = | illustrator = | cover_artist = | series = | subject = | pub_date = ১৯১০ | english_pub_date = | media_type = | pages = ৬২৪ | oclc = | dewey = | congress = | preceded_by = [[নৌকাডুবি]] | followed_by = [[চতুৰংগ]] | Pub date = | set_in = [[Bengal]] }} '''গোৰা''' ({{lang-en|Gora}}) ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰৰ এখন উপন্যাস। এইখন ১৮৮০ দশকত ব্ৰিটিছ ৰাজত্বকালৰ সময়ত কলকাতাৰ পটভূমিত ৰচনা কৰা উপন্যাস। লিখাৰ ক্ৰম অনুযায়ী এইখন পঞ্চম আৰু তেৰখন উপন্যাসৰ ভিতৰত ই দীঘলীয়া উপন্যাস।<ref>{{ওয়েব উদ্ধৃতি |title=সংৰক্ষণাগাৰভুক্ত অনুলিপি |url=http://www.indianruminations.com/contents/review/tagore%E2%80%99s-idea-of-nation-and-nationalism-in-gora-nakul-kundra-amritsar/ |date=৮ জুলাই ২০১৭ |আৰ্কাইভেৰ-url=https://web.archive.org/web/20170713122932/http://www.indianruminations.com/contents/review/tagore%E2%80%99s-idea-of-nation-and-nationalism-in-gora-nakul-kundra-amritsar/ |archive-date=১৩ জুলাই ২০১৭ |অকাৰ্যকৰ-url=হ্যাঁ }}</ref> এইখন ৰাজনীতি আৰু ধৰ্ম বিষয়ক দাৰ্শনিক বিতৰ্কৰে সমৃদ্ধ উপন্যাস। উপন্যাসখনত মুক্তি, সৰ্বজনীনতাবাদ, ভ্ৰাতৃত্ববোধ, লিংগ, নাৰীবাদ, বৰ্ণ, শ্ৰেণী, পৰম্পৰা বনাম আধুনিকতা, নগৰীয়া অভিজাত শ্ৰেণী বনাম গ্ৰাম্য কৃষক, ঔপনিৱেশিক শাসন, জাতীয়তাবাদ আৰু ব্ৰাহ্ম সমাজৰ বিষয়ে আলোচনা কৰা হৈছে। উপন্যাসখনৰ মূল চৰিত্ৰ হিচাপে চকুত পৰে‍ ''গোৰা''। ==বিষয়== গোৰা উপন্যাসখন গোৰা আৰু সুচৰিতা, বিনয় আৰু ললিতা নামৰ দুহাল প্ৰেমিকৰ দুটা সমান্তৰাল প্ৰেম কাহিনীৰে গঠিত। ইয়াত ১৯ শতিকাৰ শেষৰ ফালে ভাৰতত প্ৰচলিত সামাজিক আৰু ৰাজনৈতিক সমস্যাৰ পটভূমিত তেওঁলোকৰ আৱেগিক বিৱৰ্তন দেখুওৱা হৈছে। ==অন্যান্য বিনোদনত গ্ৰহণ== উপন্যাসখনৰ আধাৰত পৰিচালক নৰেশ মিত্ৰই ১৯৩৮ চনত একে নামৰ এখন বাংলা বোলছবি নিৰ্মাণ কৰে।<ref name="RajadhyakshaWillemen2014">{{cite book|last১=Rajadhyaksha|first১=Ashish |last২=Willemen|first২=Paul |title=Encyclopedia of Indian Cinema|url=https://books.google.com/books?id=SLkABAAAQBAJ&pg=PA99|year=2014|publisher=ৰুটলেজ|isbn=978-1-135-94318-9|পাতা=১৪৯}}</ref> পৰিচালক শুক্ল মিত্ৰই ২০১৫ চনত একে নামৰ আন এখন ছবি নিৰ্মাণ কৰিছিল। ২০১২ চনত হিন্দী চেনেল দূৰদৰ্শনে গাৰ্গী সেনৰ প্ৰযোজনা আৰু সোমনাথ সেনৰ পৰিচালনাৰে ২৬ খণ্ডৰ টেলিভিছন ধাৰাবাহিক প্ৰচাৰ কৰে।<ref name="timesAlive">টাইমস অফ ইণ্ডিয়া ([https://timesofindia.indiatimes.com/life-style/books/features/Tagores-Gora-to-come-alive-on-television/articleshow/16890545.cms Tagore’s Gora to come alive on television])</ref> ==তথ্য সংগ্ৰহ== [[শ্ৰেণী:উপন্যাস]] ec6h6jzxafnwudrpa7q7e9rol7r0uii 514577 514576 2025-06-03T07:21:08Z কুমুদ ঘোষ 42738 added [[Category:বঙালী উপন্যাস]] using [[WP:HC|HotCat]] 514577 wikitext text/x-wiki {{short description|Bengali novel written by Rabindranath Tagore}} {{Use dmy dates|date=December 2022}} {{Use Indian English|date=December 2022}} {{Infobox book | name = গোৰা | author = [[ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰ]] | language = [[Bengali language|বাংলা]] | country = [[ব্ৰিটিছ ভাৰত]] | genre = [[উপন্যাস]] | publisher = | isbn = 978-8-171-67755-9 | image = Gora (Novel) Rabindranath Tagore.jpg | caption = Cover page of Gora ([[Bengali language|Bengali]]) | title_orig = গোৰা (White or Fair) | translator = | illustrator = | cover_artist = | series = | subject = | pub_date = ১৯১০ | english_pub_date = | media_type = | pages = ৬২৪ | oclc = | dewey = | congress = | preceded_by = [[নৌকাডুবি]] | followed_by = [[চতুৰংগ]] | Pub date = | set_in = [[Bengal]] }} '''গোৰা''' ({{lang-en|Gora}}) ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰৰ এখন উপন্যাস। এইখন ১৮৮০ দশকত ব্ৰিটিছ ৰাজত্বকালৰ সময়ত কলকাতাৰ পটভূমিত ৰচনা কৰা উপন্যাস। লিখাৰ ক্ৰম অনুযায়ী এইখন পঞ্চম আৰু তেৰখন উপন্যাসৰ ভিতৰত ই দীঘলীয়া উপন্যাস।<ref>{{ওয়েব উদ্ধৃতি |title=সংৰক্ষণাগাৰভুক্ত অনুলিপি |url=http://www.indianruminations.com/contents/review/tagore%E2%80%99s-idea-of-nation-and-nationalism-in-gora-nakul-kundra-amritsar/ |date=৮ জুলাই ২০১৭ |আৰ্কাইভেৰ-url=https://web.archive.org/web/20170713122932/http://www.indianruminations.com/contents/review/tagore%E2%80%99s-idea-of-nation-and-nationalism-in-gora-nakul-kundra-amritsar/ |archive-date=১৩ জুলাই ২০১৭ |অকাৰ্যকৰ-url=হ্যাঁ }}</ref> এইখন ৰাজনীতি আৰু ধৰ্ম বিষয়ক দাৰ্শনিক বিতৰ্কৰে সমৃদ্ধ উপন্যাস। উপন্যাসখনত মুক্তি, সৰ্বজনীনতাবাদ, ভ্ৰাতৃত্ববোধ, লিংগ, নাৰীবাদ, বৰ্ণ, শ্ৰেণী, পৰম্পৰা বনাম আধুনিকতা, নগৰীয়া অভিজাত শ্ৰেণী বনাম গ্ৰাম্য কৃষক, ঔপনিৱেশিক শাসন, জাতীয়তাবাদ আৰু ব্ৰাহ্ম সমাজৰ বিষয়ে আলোচনা কৰা হৈছে। উপন্যাসখনৰ মূল চৰিত্ৰ হিচাপে চকুত পৰে‍ ''গোৰা''। ==বিষয়== গোৰা উপন্যাসখন গোৰা আৰু সুচৰিতা, বিনয় আৰু ললিতা নামৰ দুহাল প্ৰেমিকৰ দুটা সমান্তৰাল প্ৰেম কাহিনীৰে গঠিত। ইয়াত ১৯ শতিকাৰ শেষৰ ফালে ভাৰতত প্ৰচলিত সামাজিক আৰু ৰাজনৈতিক সমস্যাৰ পটভূমিত তেওঁলোকৰ আৱেগিক বিৱৰ্তন দেখুওৱা হৈছে। ==অন্যান্য বিনোদনত গ্ৰহণ== উপন্যাসখনৰ আধাৰত পৰিচালক নৰেশ মিত্ৰই ১৯৩৮ চনত একে নামৰ এখন বাংলা বোলছবি নিৰ্মাণ কৰে।<ref name="RajadhyakshaWillemen2014">{{cite book|last১=Rajadhyaksha|first১=Ashish |last২=Willemen|first২=Paul |title=Encyclopedia of Indian Cinema|url=https://books.google.com/books?id=SLkABAAAQBAJ&pg=PA99|year=2014|publisher=ৰুটলেজ|isbn=978-1-135-94318-9|পাতা=১৪৯}}</ref> পৰিচালক শুক্ল মিত্ৰই ২০১৫ চনত একে নামৰ আন এখন ছবি নিৰ্মাণ কৰিছিল। ২০১২ চনত হিন্দী চেনেল দূৰদৰ্শনে গাৰ্গী সেনৰ প্ৰযোজনা আৰু সোমনাথ সেনৰ পৰিচালনাৰে ২৬ খণ্ডৰ টেলিভিছন ধাৰাবাহিক প্ৰচাৰ কৰে।<ref name="timesAlive">টাইমস অফ ইণ্ডিয়া ([https://timesofindia.indiatimes.com/life-style/books/features/Tagores-Gora-to-come-alive-on-television/articleshow/16890545.cms Tagore’s Gora to come alive on television])</ref> ==তথ্য সংগ্ৰহ== [[শ্ৰেণী:উপন্যাস]] [[শ্ৰেণী:বঙালী উপন্যাস]] bkz33i3t0sshdqgzglqetz70jyvyhue 0 122348 514582 2025-06-03T07:56:13Z Babulbaishya 2558 নতুন পৃষ্ঠা: {{Infobox athlete | honorific_prefix = চুবেদাৰ | honorific_suffix = | name = পান সিং তোমৰ | image = Paan Singh Tomar.png | image_size = 200px | caption =১৯৫৬ চনত তোমৰ | sport = ট্ৰেক এণ্ড ফিল্ড | event =৩০০০ মিটাৰ ষ্টীপলচেজ | birth_date = {{birth date|df=yes|1932|01|01}} | birth_place =ভিড়োছা, :en:Morena district| টন... 514582 wikitext text/x-wiki {{Infobox athlete | honorific_prefix = চুবেদাৰ | honorific_suffix = | name = পান সিং তোমৰ | image = Paan Singh Tomar.png | image_size = 200px | caption =১৯৫৬ চনত তোমৰ | sport = ট্ৰেক এণ্ড ফিল্ড | event =৩০০০ মিটাৰ ষ্টীপলচেজ | birth_date = {{birth date|df=yes|1932|01|01}} | birth_place =ভিড়োছা, [[:en:Morena district| টনৱাগড় জিলা]], [[গোৱালিয়ৰ ৰাজ্য]], [[ব্ৰিটিছ ভাৰত]]<ref> [https://books.google.com/books?id=FHZDAAAAYAAJ&dq=Tonwarghar+district&pg=PA434 Mention of Tonwarghar District - Imperial Gazetteer Article] </ref><br/>{{small|(বৰ্তমানৰ [[মধ্যপ্ৰদেশ]] }} | death_date = {{death date and age|df=yes|1981|10|01|1932|01|01}} | death_place = ৰাথিয়াপুৰা, ভিন্দ জিলা, [[মধ্যপ্ৰদেশ]] | height = {{convert|6|ft|1|in|m|abbr=on}}<ref name=Profile>{{cite web|title=Paan Singh Tomar|url=http://www.timescrest.com/sports/who-was-this-man-7394|work=Who was this man?|access-date=3 March 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20151222142049/http://www.timescrest.com/sports/who-was-this-man-7394|archive-date=22 December 2015|url-status=dead}}</ref> | medaltemplates = {{MedalCountry|{{IND}}}} | module = {{Infobox military person|embed=yes | allegiance = {{Flag|India}} | branch = {{Army|India}} | serviceyears = | rank = [[File:Subedar - Risaldar of the Indian Army.svg|30px]] [[:enSubedar|চুবেদাৰ]] | unit = বেংগল ইঞ্জিনিয়াৰ গ্ৰুপ | module = {{Infobox person|embed=yes | death_cause = পুলিচ এনকাউণ্টাৰ | nationality = {{small|[[British Raj|ব্ৰিটিছ ভাৰতীয়]] (১৯৩২-১৯৪৭)}}<br>{{small|ভাৰতীয় (১৯৪৭- ১৯৮১)}} | occupation = {{hlist|সেনা বিষয়া|এথলীট|বিদ্ৰোহী}} }}}} }} '''চুবেদাৰ পান সিং তোমৰ''' ({{lang-en| Subedar Paan Singh Tomar }}; ১ জানুৱাৰী ১৯৩২ – ১ অক্টোবৰ ১৯৮১) এজন ভাৰতীয় সৈনিক, খেলুৱৈ আৰু বিদ্ৰোহী (বাগী) আছিল।<ref>{{Cite book |last=Bhāduṛī |first=Taruṇakumāra |url=https://books.google.com/books?id=LleJt2W8jK0C&q=dacoits+of+chambal |title=Chambal, the Valley of Terror |date=1972 |publisher=Vikas Publishing House |isbn=978-0-7069-0227-3 |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |title=Paan Singh Tomar by Tigmanshu Dhulia {{!}} Irrfan (1967 - 2020) : A Retrospective - G5A |url=https://g5afoundation.org/calendar/paan-singh-tomar-by-tigmanshu-dhulia-irrfan-1967-2020-a-retrospective/ |access-date=2024-11-30 |website=g5afoundation.org |language=en-US}}</ref> তেওঁ ভাৰতীয় সেনাবাহিনীত সেৱা আগবঢ়াইছিল। সেনাবাহিনীত থাকোঁতেই তেওঁৰ তীব্ৰ গতিত দৌৰিব পৰা প্ৰতিভাৰ আৱিষ্কাৰ হৈছিল। ১৯৫০ আৰু ১৯৬০ দশকত তেওঁ সাতবাৰ ৰাষ্ট্ৰীয় ষ্টীপলচেজ চেম্পিয়ন হৈছিল আৰু ১৯৫৮ চনৰ এছিয়ান গেমছত ভাৰতক প্ৰতিনিধিত্ব কৰিছিল। সেনাবাহিনীৰ পৰা আগতীয়া অৱসৰ লোৱাৰ পিছত তোমৰ নিজৰ জন্ম গাঁওলৈ উভতি যায়।<ref name=":0">{{Cite web |date=2015-08-01 |title=Betrayal, caste haunt village where Paan Singh Tomar was killed |url=https://www.hindustantimes.com/bhopal/betrayal-caste-haunt-village-where-paan-singh-tomar-was-killed/story-oBevIl7CrH72f2fr5hWkBO.html |access-date=2024-03-09 |website=Hindustan Times |language=en}}</ref> মাটিবাৰীক লৈ হোৱা কাজিয়াত হিংসাৰ আশ্ৰয় লোৱাৰ সূত্ৰ ধৰি পিছলৈ তেওঁ চম্বল উপত্যকাৰ ডাকু হিচাপে কুখ্যাতি লাভ কৰে। ১৯৮১ চনৰ শেষৰ ফালে, মধ্যপ্ৰদেশৰ ভিন্দ জিলাৰ এখন গাঁৱত আৰক্ষীৰ এনকাউণ্টাৰত তোমৰৰ মৃত্যু হয়। ==প্ৰাৰম্ভিক জীৱন== ভাৰতত ব্ৰিটিছ ৰাজৰ শাসনৰ অধীনস্থ দেশীয় ৰাজ্য গোৱালিয়ৰৰ পূৰ্বৰ টোনৱাৰঘৰ জিলাৰ চম্বল নদীৰ পাৰৰ পোৰছাৰ ওচৰৰ ভিড়োছা নামৰ সৰু গাঁওত, এটা হিন্দু ৰাজপুত পৰিয়ালত পান সিং তোমৰৰ জন্ম হৈছিল।<ref>{{Cite web|url = https://thebridge.in/athletics/irrfan-khan-man-who-reminded-us-paan-singh-tomar-glory/?infinitescroll=1|title = Irrfan Khan, the man who reminded us of Paan Singh Tomar's glory|date = 29 April 2020|access-date = 21 May 2021|archive-date = 21 May 2021|archive-url = https://web.archive.org/web/20210521135126/https://thebridge.in/athletics/irrfan-khan-man-who-reminded-us-paan-singh-tomar-glory/?infinitescroll=1|url-status = live}}</ref> তোমৰৰ পিতৃ আছিল ইশ্বৰী সিং তোমৰ, যাৰ কনিষ্ঠ ভাতৃ দয়াৰাম সিং তোমৰ ভিড়োছা অঞ্চল আৰু ইয়াৰ আশে-পাশে থকা বেছিভাগ উৰ্বৰ কৃষিভূমিৰ মালিক আছিল। পিছলৈ পান সিং তোমৰে ১৯৭৭ চনত সন্দেহজনক ভূমি বিবাদৰ পিছত তেওঁৰ ভতিজাক আৰু দয়াৰাম সিং তোমৰৰ নাতিয়েক বাবু সিং তোমৰক হত্যা কৰে।<ref>{{cite web|title=Paan Singh. Tomar|url=https://www.indiatimes.com/others/who-was-this-man-15427.html|work=Who was this man?|date=9 March 2012|access-date=10 January 2019|archive-date=11 January 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190111121520/https://www.indiatimes.com/others/who-was-this-man-15427.html|url-status=live}}</ref> ==সামৰিক জীৱন== পান সিং তোমৰে ৰুৰকী ভিত্তিক ৫১ ইঞ্জিনিয়াৰ ৰেজিমেণ্ট, বেংগল ইঞ্জিনিয়াৰ গ্ৰুপত চুবেদাৰ হিচাপে কাম কৰিছিল। ১৯৫০ আৰু ১৯৬০ দশকত তেওঁ এজন চেম্পিয়ন ক্ৰীড়াবিদ, ৰাষ্ট্ৰীয় ৰেংকিঙৰ খেলুৱৈ আছিল। প্ৰবাদ আছিল যে তোমৰৰ দৌৰবিদ হিচাপে আৰম্ভণি এটা বিবাদৰ পৰাই হৈছিল।<ref>{{Cite web |date=2023-03-16 |title=Unseen Photo Of Paan Singh Tomar Goes Viral, A Look At His Irrfan Khan Starrer Biopic |url=https://www.news18.com/movies/unseen-photo-of-paan-singh-tomar-goes-viral-a-look-at-his-irrfan-khan-starrer-biopic-7310683.html |access-date=2024-03-09 |website=News18 |language=en}}</ref> তোমৰে নিজৰ ৰেজিমেণ্টত যোগদান কৰিছিলহে মাত্ৰ, তেতিয়া এজন প্ৰশিক্ষকৰ লগত তেওঁৰ কাজিয়া হয়। শাস্তি হিচাপে তোমৰক পেৰেড গ্ৰাউণ্ডৰ চৌপাশে বহুবাৰ দৌৰিবলৈ নিৰ্দেশ দিয়া হয়। দৌৰি থাকোঁতে তেওঁ আন বিষয়াসকলৰ চকুত পৰিল আৰু তেওঁ দৌৰৰ বেগে বিষয়াসকলক আপ্লুত কৰে। অতি সোনকালেই তোমৰক নিয়মীয়া কৰ্তব্যৰ পৰা ৰেহাই দিয়া হ'ল। সেনাবাহিনীৰ খেলুৱৈসকলৰ বাবে থকা বিশেষ খাদ্যৰ তালিকাত তেওঁক অন্তৰ্ভূক্তি কৰা হ'ল আৰু লগতে অন্যান্য সুবিধা আৰু সুবিধাসমূহো তেওঁলৈ আগবঢ়োৱা হ’ল।<ref>{{cite web |title= Who was this man? |url= http://www.timescrest.com/sports/who-was-this-man-7394 |publisher= Bennett, Coleman & Co. Ltd |website= timesccrest.com |access-date= 1 March 2015 |archive-url= https://web.archive.org/web/20151222142049/http://www.timescrest.com/sports/who-was-this-man-7394 |archive-date= 22 December 2015 |url-status= dead }}</ref> ==খেলুৱৈ জীৱন== ১৯৫৮ চনত [[জাপান]]ৰ টকিঅ'ত অনুষ্ঠিত [[এছিয়ান গেমছ]]ত তেওঁ ভাৰতক প্ৰতিনিধিত্ব কৰিছিল।<ref>{{Cite news|url=http://timesofindia.indiatimes.com/india/From-the-king-of-the-track-to-the-ruler-of-the-ravines/articleshow/12118994.cms|title=From the king of the track to the ruler of the ravines – Times of India|website=The Times of India|date=3 March 2012 |access-date=2016-03-20|archive-date=20 May 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170520124958/http://timesofindia.indiatimes.com/india/From-the-king-of-the-track-to-the-ruler-of-the-ravines/articleshow/12118994.cms|url-status=live}}</ref> তোমৰে যদিও প্ৰথমতে ষ্টীপলচেজ দৌৰৰ প্ৰতি আগ্ৰহী নাছিল; তেওঁ ৭ বছৰ ধৰি ষ্টীপলচেজিঙৰ ৰাষ্ট্ৰীয় চেম্পিয়ন হিচাপে পৰিগণিত হয়। ৩০০০ মিটাৰ ষ্টীপলচেজ ইভেণ্টত ৯ মিনিট ২ ছেকেণ্ডৰ ৰাষ্ট্ৰীয় অভিলেখ ১০ বছৰ ধৰি অটুট থাকিল। ১৯৬২ চনৰ [[চীন-ভাৰত যুদ্ধ]] আৰু ১৯৬৫ চনৰ ভাৰত-পাকিস্তান যুদ্ধত তেওঁৰ ক্ৰীড়াৰ কেৰিয়াৰৰ বাবে সেনাই তেওঁক যুঁজিবলৈ অনুমতি দিয়া নাছিল।<ref>{{Cite web |date=2012-03-09 |title=Who was this man? |url=https://www.indiatimes.com/others/who-was-this-man-15427.html |access-date=2024-03-09 |website=IndiaTimes |language=en-IN}}</ref> ==পৰৱৰ্তী জীৱন== ১৯৭৭ চনত অৱসৰৰ পিছত তেওঁ পৈতৃক গাঁৱলৈ উভতি যায়। তাত তেওঁ ভতিজাকহঁতৰ সৈতে মাটিবাৰী সংক্ৰান্তীয় বিবাদত লিপ্ত হৈ পৰে আৰু ৯৫ বছৰীয়া মাকক কৰা অপমানৰ প্ৰতিশোধ লবলৈ তেওঁ ভতিজাক বাবু সিং তোমৰক হত্যা কৰে। তেনেকৈয়ে তেওঁ এজন বাগী (বিদ্ৰোহী) হৈ পৰে। তেওঁৰ মূৰৰ দাম তেতিয়া দহ হাজাৰ টকালৈকে উঠিছিল।<ref name=End>{{cite web|last=Mukherjee|first=Arindam|title=The Last Moments of Paana|url=http://www.openthemagazine.com/article/nation/the-last-moments-of-paana|work=[[Open (Indian magazine)|Open Magazine]]|date=25 March 2012 |access-date=31 March 2012|archive-date=29 March 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120329022029/http://www.openthemagazine.com/article/nation/the-last-moments-of-paana|url-status=live}}</ref> ১৯৮১ চনৰ ১ অক্টোবৰত চক্ৰ পৰিদৰ্শক মহেন্দ্ৰ প্ৰতাপ সিং চৌহান আৰু তেওঁৰ ৫০০ আৰক্ষীৰ বিশেষ টাস্ক ফ’ৰ্চে তোমৰক ঘেৰি লৈ গুলী চলায় আৰু তেওঁক মৰিবলৈ বুলি এৰি থৈ যায়। তেওঁৰ দলৰ আন ১৪ জন সদস্যকো হত্যা কৰা হয়। ১২ ঘণ্টাৰো অধিক সময় ধৰি গুলীয়াগুলি চলিছিল। চৌহানক তোমৰৰ আগমনৰ বিষয়ে খবৰ দিছিল গাঁৱৰে দলিতসকলৰ এজন মতিৰাম জাটৱে, যি তোমাৰৰ বৈষম্যমূলক মনোভাৱত ক্ষুব্ধ হৈ পৰিছিল।<ref>{{Cite web |date=2012-03-25 |title=The Last Moments of Paana |url=https://openthemagazine.com/features/india/the-last-moments-of-paana/ |access-date=2022-04-21 |website=Open The Magazine |language=en-GB |archive-date=22 May 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220522131355/https://openthemagazine.com/features/india/the-last-moments-of-paana/ |url-status=live }}</ref> বাতৰি কাকতৰ খবৰ অনুসৰি তোমৰে গুলীবিদ্ধ অৱস্থাত পানী বিচাৰিছিল: "ইয়াত থকা কোনো ৰাজপুতে মোক পানী অলপ দিব পাৰিবনে?"; হাবিলদাৰ ত্ৰিভুৱন সিঙে পানী অলপ লৈ তোমৰৰ ফালে আগবাঢ়ি আহিল যদিও চক্ৰ পৰিদৰ্শক চৌহানে তেওঁক চিঞৰি কয়, "ত্ৰিভূৱন, ডকাইতৰ কোনো জাতি নাই।" আৰু তেওঁক মৰিবলৈ এৰি দিয়া হ'ল।<ref>{{cite web | url=http://www.hindustantimes.com/india-news/the-police-create-dacoits-in-chambal-paan-singh-tomar-s-son/article1-829811.aspx | archive-url=https://web.archive.org/web/20131118201235/http://www.hindustantimes.com/india-news/the-police-create-dacoits-in-chambal-paan-singh-tomar-s-son/article1-829811.aspx | url-status=dead | archive-date=November 18, 2013 | title=The police create dacoits in Chambal: Paan Singh Tomar's son | publisher=[[Hindustan Times]] | date=23 March 2012 | access-date=6 May 2014 | author=Tomar Shruti}}</ref> পান সিঙৰ পুত্ৰ সৌৰাম সিং তোমৰ (জন্ম ১৯৫৯) ভাৰতীয় সেনাৰ এজন অৱসৰপ্ৰাপ্ত চুবেদাৰ। উত্তৰ প্ৰদেশৰ ঝান্সী জিলাৰ বাবিনাত তেওঁ বাস কৰিছিল। ভিড়োছাৰ হিংসাত্মক পৰিস্থিতিৰ পৰা আঁতৰিবলৈ তেওঁ তালৈ গুচি গৈছিল।<ref>{{cite web|title=List of Awards Announced in various categories for the 60th National Film Awards|url=http://pib.nic.in/archieve/others/2013/mar/d2013031801.pdf|access-date=20 March 2013|archive-date=17 April 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130417215938/http://pib.nic.in/archieve/others/2013/mar/d2013031801.pdf|url-status=live}}</ref> ==জনপ্ৰিয় সংস্কৃতিত== সঞ্জয় চৌহান ৰচিত আৰু তিগমাংশু ঢুলীয়া পৰিচালিত ২০১২ চনত মুক্তি পোৱা জীৱনীমূলক ছবি [[পান সিং তোমৰ (চলচ্চিত্ৰ)|পান সিং তোমৰে]] সমালোচকৰ যথেষ্ট প্ৰশংসা লাভ কৰে। ইয়াত [[ইৰফান খান|ইৰফান খানে]] পান সিং তোমাৰৰ চৰিত্ৰত আৰু [[মাহী গিল|মাহী গিলে]] তেওঁৰ পত্নীৰ চৰিত্ৰত অভিনয় কৰিছিল।<ref>{{cite web|title=List of Awards Announced in various categories for the 60th National Film Awards|url=http://pib.nic.in/archieve/others/2013/mar/d2013031801.pdf|access-date=20 March 2013|archive-date=17 April 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130417215938/http://pib.nic.in/archieve/others/2013/mar/d2013031801.pdf|url-status=live}}</ref> ==তথ্যউৎস== {{Reflist}} [[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ এথলীট]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ ক্ৰীড়াবিদ]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় ডকাইত]] npucs0tjjwswvn5uoz5chj675o3dst0 6 122349 514583 2025-06-03T07:58:19Z Babulbaishya 2558 পান সিং তোমৰৰ প্ৰতিচ্ছবি 514583 wikitext text/x-wiki == সাৰাংশ == পান সিং তোমৰৰ প্ৰতিচ্ছবি p3ehvswemokgtgs68rmm6soqerfjxye 514584 514583 2025-06-03T07:59:18Z Babulbaishya 2558 514584 wikitext text/x-wiki == Summary == {{Non-free use rationale |Article = পান সিং তোমৰ |Description = Paan Singh Tomar, an Indian athlete, a seven times national steeplechase champion during the 1950s and represented India at the 1958 Asian Games..... |Source =http://www.google.co.in/imgres?imgurl=http://image3.mouthshut.com/images/ImagesR/2012/3/Paan-Singh-Tomar-Movie-925641534-4140443-1.jpg&imgrefurl=http://www.mouthshut.com/Hindi-Movies/Paan-Singh-Tomar-reviews-925641534&h=370&w=300&sz=15&tbnid=cSEsDLu2V9CwSM:&tbnh=97&tbnw=79&prev=/search%3Fq%3Dpaan%2Bsingh%2Btomar%26tbm%3Disch%26tbo%3Du&zoom=1&q=paan+singh+tomar&usg=__GYaz-GSR6WdijG5AzEnoA0omD08=&docid=lLE2Equ54APoGM&sa=X&ei=ADbGUPnBHMbmrAfIl4CoDQ&ved=0CJsBEP4dMAw |Portion = Entire image |Low_resolution = Yes |Purpose = To provide an visual depiction of the subject's physical appearance |Replaceability = No, because the subject of the image is deceased. |other_information = }} == Licensing == {{Non-free biog-pic|Paan Singh Tomar|image has rationale=yes}} a3uuruingmar1jm8rt5cco6gs7mjd6f 0 122350 514585 2025-06-03T08:01:05Z Babulbaishya 2558 [[১ অক্টোবৰ]]-লৈ পুনৰ্নিৰ্দেশ কৰা হ'ল 514585 wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[১ অক্টোবৰ]] th2wjmkb3fhs7ly2fsaegj3hopqsnan 0 122351 514586 2025-06-03T08:02:46Z কুমুদ ঘোষ 42738 নতুন পৃষ্ঠা: অনিমেষ চতুষ্ক হ'ল প্ৰখ্যাত বাঙালী সাহিত্যিক সমৰেশ মজুমদাৰৰ দ্বাৰা ৰচিত চাৰিখন উপন্যাসৰ একত্ৰ সংকলন৷ 514586 wikitext text/x-wiki অনিমেষ চতুষ্ক হ'ল প্ৰখ্যাত বাঙালী সাহিত্যিক সমৰেশ মজুমদাৰৰ দ্বাৰা ৰচিত চাৰিখন উপন্যাসৰ একত্ৰ সংকলন৷ p6lydlt2tzyhke7fdphit0648wfl22a 514587 514586 2025-06-03T08:03:04Z কুমুদ ঘোষ 42738 514587 wikitext text/x-wiki '''অনিমেষ চতুষ্ক''' হ'ল প্ৰখ্যাত বাঙালী সাহিত্যিক সমৰেশ মজুমদাৰৰ দ্বাৰা ৰচিত চাৰিখন উপন্যাসৰ একত্ৰ সংকলন৷ amidpv3e699ol9fuxzn4v0praf8xa7x 514588 514587 2025-06-03T08:04:51Z কুমুদ ঘোষ 42738 [[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল। 514588 wikitext text/x-wiki '''অনিমেষ চতুষ্ক''' হ'ল প্ৰখ্যাত বাঙালী সাহিত্যিক সমৰেশ মজুমদাৰৰ দ্বাৰা ৰচিত চাৰিখন উপন্যাসৰ একত্ৰ সংকলন। চাৰিখন উপন্যাস হ'ল উত্তৰাধিকাৰ, কালবেলা, কালপুৰুষ এবং মৌষলকাল। গৌতম ঘোষে কালবেলা উপন্যাসখনক লৈ এখন বোলছবি নিৰ্মাণ কৰিছে৷ 0zgxn9l2b6miy4blhanojgl8c0tjltf 514589 514588 2025-06-03T08:06:04Z কুমুদ ঘোষ 42738 [[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল। 514589 wikitext text/x-wiki '''অনিমেষ চতুষ্ক''' হ'ল প্ৰখ্যাত বাঙালী সাহিত্যিক সমৰেশ মজুমদাৰৰ দ্বাৰা ৰচিত চাৰিখন উপন্যাসৰ একত্ৰ সংকলন।<ref name="Political Write">{{cite news |title=Political Write | url=http://timesofindia.indiatimes.com/city/kolkata/Political-Write/articleshow/46640234.cms |date=২১ মাৰ্চ ২০১৫ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[দ্য টাইমস অব ইণ্ডিয়া]]}}</ref><ref>{{cite news |title=Simple yet searing | url=https://www.telegraphindia.com/1090117/jsp/entertainment/story_10400316.jsp |date=১৭ জানুয়াৰি ২০০৯ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[দ্য টেলিগ্ৰাফ]]}}</ref><ref>{{cite news |title=যেগুলো আকাশে ভাসে সেগুলো তাৎক্ষণিক সাহিত্য | url=http://www.sahityacafe.com/?p=4657 |date=১৪ জুলাই ২০১২ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[সাহিত্য ক্যাফে]]}}</ref> চাৰিখন উপন্যাস হ'ল উত্তৰাধিকাৰ, কালবেলা, কালপুৰুষ এবং মৌষলকাল। গৌতম ঘোষে কালবেলা উপন্যাসখনক লৈ এখন বোলছবি নিৰ্মাণ কৰিছে। ==তথ্যসূত্ৰ== od0ineu4uqj59jf0eat7h1qqghvki5o 514590 514589 2025-06-03T08:06:36Z কুমুদ ঘোষ 42738 514590 wikitext text/x-wiki '''অনিমেষ চতুষ্ক''' হ'ল প্ৰখ্যাত বাঙালী সাহিত্যিক সমৰেশ মজুমদাৰৰ দ্বাৰা ৰচিত চাৰিখন উপন্যাসৰ একত্ৰ সংকলন।<ref name="Political Write">{{cite news |title=Political Write | url=http://timesofindia.indiatimes.com/city/kolkata/Political-Write/articleshow/46640234.cms |date=২১ মাৰ্চ ২০১৫ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[দ্য টাইমস অব ইণ্ডিয়া]]}}</ref><ref>{{cite news |title=Simple yet searing | url=https://www.telegraphindia.com/1090117/jsp/entertainment/story_10400316.jsp |date=১৭ জানুয়াৰি ২০০৯ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[দ্য টেলিগ্ৰাফ]]}}</ref><ref>{{cite news |title=যেগুলো আকাশে ভাসে সেগুলো তাৎক্ষণিক সাহিত্য | url=http://www.sahityacafe.com/?p=4657 |date=১৪ জুলাই ২০১২ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[সাহিত্য ক্যাফে]]}}</ref> চাৰিখন উপন্যাস হ'ল উত্তৰাধিকাৰ, কালবেলা, কালপুৰুষ এবং মৌষলকাল। গৌতম ঘোষে কালবেলা উপন্যাসখনক লৈ এখন বোলছবি নিৰ্মাণ কৰিছে।<ref name="আজ ‘কালবেলা’"/> ==তথ্য সংগ্ৰহ== a4pb6div8i3o8oy65vfcwlnw59xxvvt 514591 514590 2025-06-03T08:09:33Z কুমুদ ঘোষ 42738 [[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল। 514591 wikitext text/x-wiki '''অনিমেষ চতুষ্ক''' হ'ল প্ৰখ্যাত বাঙালী সাহিত্যিক সমৰেশ মজুমদাৰৰ দ্বাৰা ৰচিত চাৰিখন উপন্যাসৰ একত্ৰ সংকলন।<ref name="Political Write">{{cite news |title=Political Write | url=http://timesofindia.indiatimes.com/city/kolkata/Political-Write/articleshow/46640234.cms |date=২১ মাৰ্চ ২০১৫ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[দ্য টাইমস অব ইণ্ডিয়া]]}}</ref><ref>{{cite news |title=Simple yet searing | url=https://www.telegraphindia.com/1090117/jsp/entertainment/story_10400316.jsp |date=১৭ জানুয়াৰি ২০০৯ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[দ্য টেলিগ্ৰাফ]]}}</ref><ref>{{cite news |title=যেগুলো আকাশে ভাসে সেগুলো তাৎক্ষণিক সাহিত্য | url=http://www.sahityacafe.com/?p=4657 |date=১৪ জুলাই ২০১২ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[সাহিত্য ক্যাফে]]}}</ref> চাৰিখন উপন্যাস হ'ল উত্তৰাধিকাৰ, কালবেলা, কালপুৰুষ এবং মৌষলকাল। গৌতম ঘোষে কালবেলা উপন্যাসখনক লৈ এখন বোলছবি নিৰ্মাণ কৰিছে।<ref name="আজ ‘কালবেলা’"/> ==কাহিনী== ==মুখ্য চৰিত্ৰ== ==সময়ক্ৰম== ==চলচ্চিত্ৰ== ==চতুষ্ক== ==তথ্য সংগ্ৰহ== n6k0rv8b01hatyp1wmryu6cl63imqhc 514592 514591 2025-06-03T08:10:02Z কুমুদ ঘোষ 42738 [[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল। 514592 wikitext text/x-wiki '''অনিমেষ চতুষ্ক''' হ'ল প্ৰখ্যাত বাঙালী সাহিত্যিক সমৰেশ মজুমদাৰৰ দ্বাৰা ৰচিত চাৰিখন উপন্যাসৰ একত্ৰ সংকলন।<ref name="Political Write">{{cite news |title=Political Write | url=http://timesofindia.indiatimes.com/city/kolkata/Political-Write/articleshow/46640234.cms |date=২১ মাৰ্চ ২০১৫ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[দ্য টাইমস অব ইণ্ডিয়া]]}}</ref><ref>{{cite news |title=Simple yet searing | url=https://www.telegraphindia.com/1090117/jsp/entertainment/story_10400316.jsp |date=১৭ জানুয়াৰি ২০০৯ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[দ্য টেলিগ্ৰাফ]]}}</ref><ref>{{cite news |title=যেগুলো আকাশে ভাসে সেগুলো তাৎক্ষণিক সাহিত্য | url=http://www.sahityacafe.com/?p=4657 |date=১৪ জুলাই ২০১২ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[সাহিত্য ক্যাফে]]}}</ref> চাৰিখন উপন্যাস হ'ল উত্তৰাধিকাৰ, কালবেলা, কালপুৰুষ এবং মৌষলকাল। গৌতম ঘোষে কালবেলা উপন্যাসখনক লৈ এখন বোলছবি নিৰ্মাণ কৰিছে।<ref name="আজ ‘কালবেলা’"/> ==কাহিনী== ==মুখ্য চৰিত্ৰ== ==সময়ক্ৰম== ==চলচ্চিত্ৰ== ==চতুষ্ক== * ''উত্তৰাধিকাৰ'' * ''কালবেলা'' * ''কালপুৰুষ'' * ''মৌষলকাল'' ==তথ্য সংগ্ৰহ== hq063dvv0dqgtbsjx9jl0kiz1h2y1x0 514593 514592 2025-06-03T08:12:10Z কুমুদ ঘোষ 42738 [[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল। 514593 wikitext text/x-wiki '''অনিমেষ চতুষ্ক''' হ'ল প্ৰখ্যাত বাঙালী সাহিত্যিক সমৰেশ মজুমদাৰৰ দ্বাৰা ৰচিত চাৰিখন উপন্যাসৰ একত্ৰ সংকলন।<ref name="Political Write">{{cite news |title=Political Write | url=http://timesofindia.indiatimes.com/city/kolkata/Political-Write/articleshow/46640234.cms |date=২১ মাৰ্চ ২০১৫ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[দ্য টাইমস অব ইণ্ডিয়া]]}}</ref><ref>{{cite news |title=Simple yet searing | url=https://www.telegraphindia.com/1090117/jsp/entertainment/story_10400316.jsp |date=১৭ জানুয়াৰি ২০০৯ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[দ্য টেলিগ্ৰাফ]]}}</ref><ref>{{cite news |title=যেগুলো আকাশে ভাসে সেগুলো তাৎক্ষণিক সাহিত্য | url=http://www.sahityacafe.com/?p=4657 |date=১৪ জুলাই ২০১২ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[সাহিত্য ক্যাফে]]}}</ref> চাৰিখন উপন্যাস হ'ল উত্তৰাধিকাৰ, কালবেলা, কালপুৰুষ এবং মৌষলকাল। গৌতম ঘোষে কালবেলা উপন্যাসখনক লৈ এখন বোলছবি নিৰ্মাণ কৰিছে।<ref name="আজ ‘কালবেলা’"/> ==কাহিনী== ==মুখ্য চৰিত্ৰ== ==সময়ক্ৰম== ==চলচ্চিত্ৰ== প্ৰখ্যাত পৰিচালক গৌতম ঘোষে ২০০৯ চনত কালবেলা উপন্যাসখনৰ আধাৰত এখন বোলছবি নিৰ্মাণ কৰিছিল। ইয়াত অনিমেষৰ চৰিত্ৰত পৰমব্ৰত চট্টোপাধ্যায় আৰু মাধবীলতাৰ চৰিত্ৰত পাওলি দামে অভিনয় কৰিছিল।[৪] ==চতুষ্ক== * ''উত্তৰাধিকাৰ'' * ''কালবেলা'' * ''কালপুৰুষ'' * ''মৌষলকাল'' ==তথ্য সংগ্ৰহ== 4gni7qrztkl0k48d5he6b480becquth 514594 514593 2025-06-03T08:12:52Z কুমুদ ঘোষ 42738 [[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল। 514594 wikitext text/x-wiki '''অনিমেষ চতুষ্ক''' হ'ল প্ৰখ্যাত বাঙালী সাহিত্যিক সমৰেশ মজুমদাৰৰ দ্বাৰা ৰচিত চাৰিখন উপন্যাসৰ একত্ৰ সংকলন।<ref name="Political Write">{{cite news |title=Political Write | url=http://timesofindia.indiatimes.com/city/kolkata/Political-Write/articleshow/46640234.cms |date=২১ মাৰ্চ ২০১৫ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[দ্য টাইমস অব ইণ্ডিয়া]]}}</ref><ref>{{cite news |title=Simple yet searing | url=https://www.telegraphindia.com/1090117/jsp/entertainment/story_10400316.jsp |date=১৭ জানুয়াৰি ২০০৯ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[দ্য টেলিগ্ৰাফ]]}}</ref><ref>{{cite news |title=যেগুলো আকাশে ভাসে সেগুলো তাৎক্ষণিক সাহিত্য | url=http://www.sahityacafe.com/?p=4657 |date=১৪ জুলাই ২০১২ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[সাহিত্য ক্যাফে]]}}</ref> চাৰিখন উপন্যাস হ'ল উত্তৰাধিকাৰ, কালবেলা, কালপুৰুষ এবং মৌষলকাল। গৌতম ঘোষে কালবেলা উপন্যাসখনক লৈ এখন বোলছবি নিৰ্মাণ কৰিছে।<ref name="আজ ‘কালবেলা’"/> ==কাহিনী== ==মুখ্য চৰিত্ৰ== ==সময়ক্ৰম== ==চলচ্চিত্ৰ== প্ৰখ্যাত পৰিচালক গৌতম ঘোষে ২০০৯ চনত কালবেলা উপন্যাসখনৰ আধাৰত এখন বোলছবি নিৰ্মাণ কৰিছিল। ইয়াত অনিমেষৰ চৰিত্ৰত পৰমব্ৰত চট্টোপাধ্যায় আৰু মাধবীলতাৰ চৰিত্ৰত পাওলি দামে অভিনয় কৰিছিল।<ref name="আজ ‘কালবেলা’">{{cite news |title=আজ ‘কালবেলা’ | url=http://www.anandabazar.com/supplementary/anandaplus/আজ-ক-লব-ল-1.40957 |date=১৬ জুন ২০১৪ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[আনন্দবাজাৰ পত্ৰিকা]]}}</ref> ==চতুষ্ক== * ''উত্তৰাধিকাৰ'' * ''কালবেলা'' * ''কালপুৰুষ'' * ''মৌষলকাল'' ==তথ্য সংগ্ৰহ== rn60m55fdez4yptg2j1zj8qz62a9t6l 514595 514594 2025-06-03T08:13:29Z কুমুদ ঘোষ 42738 [[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল। 514595 wikitext text/x-wiki '''অনিমেষ চতুষ্ক''' হ'ল প্ৰখ্যাত বাঙালী সাহিত্যিক সমৰেশ মজুমদাৰৰ দ্বাৰা ৰচিত চাৰিখন উপন্যাসৰ একত্ৰ সংকলন।<ref name="Political Write">{{cite news |title=Political Write | url=http://timesofindia.indiatimes.com/city/kolkata/Political-Write/articleshow/46640234.cms |date=২১ মাৰ্চ ২০১৫ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[দ্য টাইমস অব ইণ্ডিয়া]]}}</ref><ref>{{cite news |title=Simple yet searing | url=https://www.telegraphindia.com/1090117/jsp/entertainment/story_10400316.jsp |date=১৭ জানুয়াৰি ২০০৯ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[দ্য টেলিগ্ৰাফ]]}}</ref><ref>{{cite news |title=যেগুলো আকাশে ভাসে সেগুলো তাৎক্ষণিক সাহিত্য | url=http://www.sahityacafe.com/?p=4657 |date=১৪ জুলাই ২০১২ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[সাহিত্য ক্যাফে]]}}</ref> চাৰিখন উপন্যাস হ'ল উত্তৰাধিকাৰ, কালবেলা, কালপুৰুষ এবং মৌষলকাল। গৌতম ঘোষে কালবেলা উপন্যাসখনক লৈ এখন বোলছবি নিৰ্মাণ কৰিছে।<ref name="আজ ‘কালবেলা’"/> ==কাহিনী== ==মুখ্য চৰিত্ৰ== * অনিমেষ মিত্ৰ * মাধবীলতা * অৰ্ক মিত্ৰ * সৰিৎশেখৰ মিত্ৰ * মহীতোষ মিত্ৰ * ছোটমা * পিসিমা ==সময়ক্ৰম== ==চলচ্চিত্ৰ== প্ৰখ্যাত পৰিচালক গৌতম ঘোষে ২০০৯ চনত কালবেলা উপন্যাসখনৰ আধাৰত এখন বোলছবি নিৰ্মাণ কৰিছিল। ইয়াত অনিমেষৰ চৰিত্ৰত পৰমব্ৰত চট্টোপাধ্যায় আৰু মাধবীলতাৰ চৰিত্ৰত পাওলি দামে অভিনয় কৰিছিল।<ref name="আজ ‘কালবেলা’">{{cite news |title=আজ ‘কালবেলা’ | url=http://www.anandabazar.com/supplementary/anandaplus/আজ-ক-লব-ল-1.40957 |date=১৬ জুন ২০১৪ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[আনন্দবাজাৰ পত্ৰিকা]]}}</ref> ==চতুষ্ক== * ''উত্তৰাধিকাৰ'' * ''কালবেলা'' * ''কালপুৰুষ'' * ''মৌষলকাল'' ==তথ্য সংগ্ৰহ== faxwejh3sp8b92doh6agmrno6gwvf7x 514596 514595 2025-06-03T08:13:50Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* চলচ্চিত্ৰ */ 514596 wikitext text/x-wiki '''অনিমেষ চতুষ্ক''' হ'ল প্ৰখ্যাত বাঙালী সাহিত্যিক সমৰেশ মজুমদাৰৰ দ্বাৰা ৰচিত চাৰিখন উপন্যাসৰ একত্ৰ সংকলন।<ref name="Political Write">{{cite news |title=Political Write | url=http://timesofindia.indiatimes.com/city/kolkata/Political-Write/articleshow/46640234.cms |date=২১ মাৰ্চ ২০১৫ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[দ্য টাইমস অব ইণ্ডিয়া]]}}</ref><ref>{{cite news |title=Simple yet searing | url=https://www.telegraphindia.com/1090117/jsp/entertainment/story_10400316.jsp |date=১৭ জানুয়াৰি ২০০৯ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[দ্য টেলিগ্ৰাফ]]}}</ref><ref>{{cite news |title=যেগুলো আকাশে ভাসে সেগুলো তাৎক্ষণিক সাহিত্য | url=http://www.sahityacafe.com/?p=4657 |date=১৪ জুলাই ২০১২ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[সাহিত্য ক্যাফে]]}}</ref> চাৰিখন উপন্যাস হ'ল উত্তৰাধিকাৰ, কালবেলা, কালপুৰুষ এবং মৌষলকাল। গৌতম ঘোষে কালবেলা উপন্যাসখনক লৈ এখন বোলছবি নিৰ্মাণ কৰিছে।<ref name="আজ ‘কালবেলা’"/> ==কাহিনী== ==মুখ্য চৰিত্ৰ== * অনিমেষ মিত্ৰ * মাধবীলতা * অৰ্ক মিত্ৰ * সৰিৎশেখৰ মিত্ৰ * মহীতোষ মিত্ৰ * ছোটমা * পিসিমা ==সময়ক্ৰম== ==চলচ্চিত্ৰ== প্ৰখ্যাত পৰিচালক গৌতম ঘোষে ২০০৯ চনত কালবেলা উপন্যাসখনৰ আধাৰত এখন বোলছবি নিৰ্মাণ কৰিছিল। ইয়াত অনিমেষৰ চৰিত্ৰত পৰমব্ৰত চট্টোপাধ্যায় আৰু মাধৱীলতাৰ চৰিত্ৰত পাওলি দামে অভিনয় কৰিছিল।<ref name="আজ ‘কালবেলা’">{{cite news |title=আজ ‘কালবেলা’ | url=http://www.anandabazar.com/supplementary/anandaplus/আজ-ক-লব-ল-1.40957 |date=১৬ জুন ২০১৪ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[আনন্দবাজাৰ পত্ৰিকা]]}}</ref> ==চতুষ্ক== * ''উত্তৰাধিকাৰ'' * ''কালবেলা'' * ''কালপুৰুষ'' * ''মৌষলকাল'' ==তথ্য সংগ্ৰহ== fl7w3cn1yv0yfmp7nh3o0p3npon7z3f 514597 514596 2025-06-03T08:14:10Z কুমুদ ঘোষ 42738 /* মুখ্য চৰিত্ৰ */ 514597 wikitext text/x-wiki '''অনিমেষ চতুষ্ক''' হ'ল প্ৰখ্যাত বাঙালী সাহিত্যিক সমৰেশ মজুমদাৰৰ দ্বাৰা ৰচিত চাৰিখন উপন্যাসৰ একত্ৰ সংকলন।<ref name="Political Write">{{cite news |title=Political Write | url=http://timesofindia.indiatimes.com/city/kolkata/Political-Write/articleshow/46640234.cms |date=২১ মাৰ্চ ২০১৫ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[দ্য টাইমস অব ইণ্ডিয়া]]}}</ref><ref>{{cite news |title=Simple yet searing | url=https://www.telegraphindia.com/1090117/jsp/entertainment/story_10400316.jsp |date=১৭ জানুয়াৰি ২০০৯ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[দ্য টেলিগ্ৰাফ]]}}</ref><ref>{{cite news |title=যেগুলো আকাশে ভাসে সেগুলো তাৎক্ষণিক সাহিত্য | url=http://www.sahityacafe.com/?p=4657 |date=১৪ জুলাই ২০১২ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[সাহিত্য ক্যাফে]]}}</ref> চাৰিখন উপন্যাস হ'ল উত্তৰাধিকাৰ, কালবেলা, কালপুৰুষ এবং মৌষলকাল। গৌতম ঘোষে কালবেলা উপন্যাসখনক লৈ এখন বোলছবি নিৰ্মাণ কৰিছে।<ref name="আজ ‘কালবেলা’"/> ==কাহিনী== ==মুখ্য চৰিত্ৰ== * অনিমেষ মিত্ৰ * মাধৱীলতা * অৰ্ক মিত্ৰ * সৰিৎশেখৰ মিত্ৰ * মহীতোষ মিত্ৰ * ছোটমা * পিসিমা ==সময়ক্ৰম== ==চলচ্চিত্ৰ== প্ৰখ্যাত পৰিচালক গৌতম ঘোষে ২০০৯ চনত কালবেলা উপন্যাসখনৰ আধাৰত এখন বোলছবি নিৰ্মাণ কৰিছিল। ইয়াত অনিমেষৰ চৰিত্ৰত পৰমব্ৰত চট্টোপাধ্যায় আৰু মাধৱীলতাৰ চৰিত্ৰত পাওলি দামে অভিনয় কৰিছিল।<ref name="আজ ‘কালবেলা’">{{cite news |title=আজ ‘কালবেলা’ | url=http://www.anandabazar.com/supplementary/anandaplus/আজ-ক-লব-ল-1.40957 |date=১৬ জুন ২০১৪ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[আনন্দবাজাৰ পত্ৰিকা]]}}</ref> ==চতুষ্ক== * ''উত্তৰাধিকাৰ'' * ''কালবেলা'' * ''কালপুৰুষ'' * ''মৌষলকাল'' ==তথ্য সংগ্ৰহ== i8ys9cydb5ete3h9rbqt9998at59miw 514598 514597 2025-06-03T08:16:27Z কুমুদ ঘোষ 42738 [[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল। 514598 wikitext text/x-wiki '''অনিমেষ চতুষ্ক''' হ'ল প্ৰখ্যাত বাঙালী সাহিত্যিক সমৰেশ মজুমদাৰৰ দ্বাৰা ৰচিত চাৰিখন উপন্যাসৰ একত্ৰ সংকলন।<ref name="Political Write">{{cite news |title=Political Write | url=http://timesofindia.indiatimes.com/city/kolkata/Political-Write/articleshow/46640234.cms |date=২১ মাৰ্চ ২০১৫ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[দ্য টাইমস অব ইণ্ডিয়া]]}}</ref><ref>{{cite news |title=Simple yet searing | url=https://www.telegraphindia.com/1090117/jsp/entertainment/story_10400316.jsp |date=১৭ জানুয়াৰি ২০০৯ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[দ্য টেলিগ্ৰাফ]]}}</ref><ref>{{cite news |title=যেগুলো আকাশে ভাসে সেগুলো তাৎক্ষণিক সাহিত্য | url=http://www.sahityacafe.com/?p=4657 |date=১৪ জুলাই ২০১২ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[সাহিত্য ক্যাফে]]}}</ref> চাৰিখন উপন্যাস হ'ল উত্তৰাধিকাৰ, কালবেলা, কালপুৰুষ এবং মৌষলকাল। গৌতম ঘোষে কালবেলা উপন্যাসখনক লৈ এখন বোলছবি নিৰ্মাণ কৰিছে।<ref name="আজ ‘কালবেলা’"/> ==কাহিনী== ==মুখ্য চৰিত্ৰ== * অনিমেষ মিত্ৰ * মাধৱীলতা * অৰ্ক মিত্ৰ * সৰিৎশেখৰ মিত্ৰ * মহীতোষ মিত্ৰ * ছোটমা * পিসিমা ==সময়ক্ৰম== ১৯৭৯ চনৰ পৰা ১৯৮৯ চনৰ ভিতৰত প্ৰথম তিনিখন উপন্যাস - উত্তৰাধিকাৰ, কালবেলা আৰু কালপুৰুষ প্ৰকাশ পাইছিল। বিখ্যাত সাহিত্য আলোচনী ''দেশ'' পত্ৰিকাত ধাৰাবাহিকভাৱে প্ৰকাশিত কালবেলাৰ বাবে তেওঁ সাহিত্য অকাডেমীৰ বঁটা লাভ কৰে। ==চলচ্চিত্ৰ== প্ৰখ্যাত পৰিচালক গৌতম ঘোষে ২০০৯ চনত কালবেলা উপন্যাসখনৰ আধাৰত এখন বোলছবি নিৰ্মাণ কৰিছিল। ইয়াত অনিমেষৰ চৰিত্ৰত পৰমব্ৰত চট্টোপাধ্যায় আৰু মাধৱীলতাৰ চৰিত্ৰত পাওলি দামে অভিনয় কৰিছিল।<ref name="আজ ‘কালবেলা’">{{cite news |title=আজ ‘কালবেলা’ | url=http://www.anandabazar.com/supplementary/anandaplus/আজ-ক-লব-ল-1.40957 |date=১৬ জুন ২০১৪ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[আনন্দবাজাৰ পত্ৰিকা]]}}</ref> ==চতুষ্ক== * ''উত্তৰাধিকাৰ'' * ''কালবেলা'' * ''কালপুৰুষ'' * ''মৌষলকাল'' ==তথ্য সংগ্ৰহ== sdhx90919aw08whzcbny25gzsa4avpc 514599 514598 2025-06-03T08:20:35Z কুমুদ ঘোষ 42738 [[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল। 514599 wikitext text/x-wiki '''অনিমেষ চতুষ্ক''' হ'ল প্ৰখ্যাত বাঙালী সাহিত্যিক সমৰেশ মজুমদাৰৰ দ্বাৰা ৰচিত চাৰিখন উপন্যাসৰ একত্ৰ সংকলন।<ref name="Political Write">{{cite news |title=Political Write | url=http://timesofindia.indiatimes.com/city/kolkata/Political-Write/articleshow/46640234.cms |date=২১ মাৰ্চ ২০১৫ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[দ্য টাইমস অব ইণ্ডিয়া]]}}</ref><ref>{{cite news |title=Simple yet searing | url=https://www.telegraphindia.com/1090117/jsp/entertainment/story_10400316.jsp |date=১৭ জানুয়াৰি ২০০৯ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[দ্য টেলিগ্ৰাফ]]}}</ref><ref>{{cite news |title=যেগুলো আকাশে ভাসে সেগুলো তাৎক্ষণিক সাহিত্য | url=http://www.sahityacafe.com/?p=4657 |date=১৪ জুলাই ২০১২ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[সাহিত্য ক্যাফে]]}}</ref> চাৰিখন উপন্যাস হ'ল উত্তৰাধিকাৰ, কালবেলা, কালপুৰুষ এবং মৌষলকাল। গৌতম ঘোষে কালবেলা উপন্যাসখনক লৈ এখন বোলছবি নিৰ্মাণ কৰিছে।<ref name="আজ ‘কালবেলা’"/> ==কাহিনী== ==মুখ্য চৰিত্ৰ== * অনিমেষ মিত্ৰ * মাধৱীলতা * অৰ্ক মিত্ৰ * সৰিৎশেখৰ মিত্ৰ * মহীতোষ মিত্ৰ * ছোটমা * পিসিমা ==সময়ক্ৰম== ১৯৭৯ চনৰ পৰা ১৯৮৯ চনৰ ভিতৰত প্ৰথম তিনিখন উপন্যাস - উত্তৰাধিকাৰ, কালবেলা আৰু কালপুৰুষ প্ৰকাশ পাইছিল। বিখ্যাত সাহিত্য আলোচনী ''দেশ'' পত্ৰিকাত ধাৰাবাহিকভাৱে প্ৰকাশিত কালবেলাৰ বাবে তেওঁ সাহিত্য অকাডেমীৰ বঁটা লাভ কৰে। চিৰিজৰ শেষৰখন গ্ৰন্থ মৌষলকাল ২০১৩ চনত প্ৰকাশ পাইছিল। মমতা বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ তৃণমূল কংগ্ৰেছ দলে‍ দীৰ্ঘদিন ক্ষমতাত থকা চিপিএম দলক উৎখাত কৰাৰ পাছত তেওঁ এই গ্ৰন্থখন লিখিছিল। অনিমেষ চতুষ্কক সমৰেশ মজুমদাৰৰ শ্ৰেষ্ঠ কৰ্ম আৰু সমকালীন বাংলা সাহিত্যৰ অন্যতম গুৰুত্বপূৰ্ণ অৱদান হিচাপে‍ ধৰা হয়।[৫] ==চলচ্চিত্ৰ== প্ৰখ্যাত পৰিচালক গৌতম ঘোষে ২০০৯ চনত কালবেলা উপন্যাসখনৰ আধাৰত এখন বোলছবি নিৰ্মাণ কৰিছিল। ইয়াত অনিমেষৰ চৰিত্ৰত পৰমব্ৰত চট্টোপাধ্যায় আৰু মাধৱীলতাৰ চৰিত্ৰত পাওলি দামে অভিনয় কৰিছিল।<ref name="আজ ‘কালবেলা’">{{cite news |title=আজ ‘কালবেলা’ | url=http://www.anandabazar.com/supplementary/anandaplus/আজ-ক-লব-ল-1.40957 |date=১৬ জুন ২০১৪ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[আনন্দবাজাৰ পত্ৰিকা]]}}</ref> ==চতুষ্ক== * ''উত্তৰাধিকাৰ'' * ''কালবেলা'' * ''কালপুৰুষ'' * ''মৌষলকাল'' ==তথ্য সংগ্ৰহ== 7pbvsvaf8pzfywuzmml12thtzuh8b5i 514600 514599 2025-06-03T08:21:22Z কুমুদ ঘোষ 42738 [[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল। 514600 wikitext text/x-wiki '''অনিমেষ চতুষ্ক''' হ'ল প্ৰখ্যাত বাঙালী সাহিত্যিক সমৰেশ মজুমদাৰৰ দ্বাৰা ৰচিত চাৰিখন উপন্যাসৰ একত্ৰ সংকলন।<ref name="Political Write">{{cite news |title=Political Write | url=http://timesofindia.indiatimes.com/city/kolkata/Political-Write/articleshow/46640234.cms |date=২১ মাৰ্চ ২০১৫ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[দ্য টাইমস অব ইণ্ডিয়া]]}}</ref><ref>{{cite news |title=Simple yet searing | url=https://www.telegraphindia.com/1090117/jsp/entertainment/story_10400316.jsp |date=১৭ জানুয়াৰি ২০০৯ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[দ্য টেলিগ্ৰাফ]]}}</ref><ref>{{cite news |title=যেগুলো আকাশে ভাসে সেগুলো তাৎক্ষণিক সাহিত্য | url=http://www.sahityacafe.com/?p=4657 |date=১৪ জুলাই ২০১২ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[সাহিত্য ক্যাফে]]}}</ref> চাৰিখন উপন্যাস হ'ল উত্তৰাধিকাৰ, কালবেলা, কালপুৰুষ এবং মৌষলকাল। গৌতম ঘোষে কালবেলা উপন্যাসখনক লৈ এখন বোলছবি নিৰ্মাণ কৰিছে।<ref name="আজ ‘কালবেলা’"/> ==কাহিনী== ==মুখ্য চৰিত্ৰ== * অনিমেষ মিত্ৰ * মাধৱীলতা * অৰ্ক মিত্ৰ * সৰিৎশেখৰ মিত্ৰ * মহীতোষ মিত্ৰ * ছোটমা * পিসিমা ==সময়ক্ৰম== ১৯৭৯ চনৰ পৰা ১৯৮৯ চনৰ ভিতৰত প্ৰথম তিনিখন উপন্যাস - উত্তৰাধিকাৰ, কালবেলা আৰু কালপুৰুষ প্ৰকাশ পাইছিল। বিখ্যাত সাহিত্য আলোচনী ''দেশ'' পত্ৰিকাত ধাৰাবাহিকভাৱে প্ৰকাশিত কালবেলাৰ বাবে তেওঁ সাহিত্য অকাডেমীৰ বঁটা লাভ কৰে। চিৰিজৰ শেষৰখন গ্ৰন্থ মৌষলকাল ২০১৩ চনত প্ৰকাশ পাইছিল। মমতা বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ তৃণমূল কংগ্ৰেছ দলে‍ দীৰ্ঘদিন ক্ষমতাত থকা চিপিএম দলক উৎখাত কৰাৰ পাছত তেওঁ এই গ্ৰন্থখন লিখিছিল।<ref name="অনিমেষ আবাৰও গ্ৰেফতাৰ হবে"/> অনিমেষ চতুষ্কক সমৰেশ মজুমদাৰৰ শ্ৰেষ্ঠ কৰ্ম আৰু সমকালীন বাংলা সাহিত্যৰ অন্যতম গুৰুত্বপূৰ্ণ অৱদান হিচাপে‍ ধৰা হয়।<ref name="লেখাৰ চাপ আৰও বেড়ে গেছে"/> ==চলচ্চিত্ৰ== প্ৰখ্যাত পৰিচালক গৌতম ঘোষে ২০০৯ চনত কালবেলা উপন্যাসখনৰ আধাৰত এখন বোলছবি নিৰ্মাণ কৰিছিল। ইয়াত অনিমেষৰ চৰিত্ৰত পৰমব্ৰত চট্টোপাধ্যায় আৰু মাধৱীলতাৰ চৰিত্ৰত পাওলি দামে অভিনয় কৰিছিল।<ref name="আজ ‘কালবেলা’">{{cite news |title=আজ ‘কালবেলা’ | url=http://www.anandabazar.com/supplementary/anandaplus/আজ-ক-লব-ল-1.40957 |date=১৬ জুন ২০১৪ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[আনন্দবাজাৰ পত্ৰিকা]]}}</ref> ==চতুষ্ক== * ''উত্তৰাধিকাৰ'' * ''কালবেলা'' * ''কালপুৰুষ'' * ''মৌষলকাল'' ==তথ্য সংগ্ৰহ== t8ajptcyxlji2te91ki2vt05wi6jlwu 514601 514600 2025-06-03T08:23:04Z কুমুদ ঘোষ 42738 [[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল। 514601 wikitext text/x-wiki '''অনিমেষ চতুষ্ক''' হ'ল প্ৰখ্যাত বাঙালী সাহিত্যিক সমৰেশ মজুমদাৰৰ দ্বাৰা ৰচিত চাৰিখন উপন্যাসৰ একত্ৰ সংকলন।<ref name="Political Write">{{cite news |title=Political Write | url=http://timesofindia.indiatimes.com/city/kolkata/Political-Write/articleshow/46640234.cms |date=২১ মাৰ্চ ২০১৫ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[দ্য টাইমস অব ইণ্ডিয়া]]}}</ref><ref>{{cite news |title=Simple yet searing | url=https://www.telegraphindia.com/1090117/jsp/entertainment/story_10400316.jsp |date=১৭ জানুয়াৰি ২০০৯ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[দ্য টেলিগ্ৰাফ]]}}</ref><ref>{{cite news |title=যেগুলো আকাশে ভাসে সেগুলো তাৎক্ষণিক সাহিত্য | url=http://www.sahityacafe.com/?p=4657 |date=১৪ জুলাই ২০১২ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[সাহিত্য ক্যাফে]]}}</ref> চাৰিখন উপন্যাস হ'ল উত্তৰাধিকাৰ, কালবেলা, কালপুৰুষ এবং মৌষলকাল। গৌতম ঘোষে কালবেলা উপন্যাসখনক লৈ এখন বোলছবি নিৰ্মাণ কৰিছে।<ref name="আজ ‘কালবেলা’"/> ==কাহিনী== তিনিখন উপন্যাসত লেখকে নিজৰ জীৱন দৰ্শনৰ আধাৰত সমসাময়িক ৰাজনৈতিক পৰিঘটনা উন্মোচন কৰিছে।<ref name="লেখাৰ চাপ আৰও বেড়ে গেছে">{{cite news |title=সুনীল দা মাৰা যাওয়াৰ পৰ লেখাৰ চাপ আৰও বেড়ে গেছে | url=http://www.jugantor.com/old/literature-magazine/2013/08/30/24522 |date=৩০ আগষ্ট ২০১৩ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[দৈনিক যুগান্তৰ]]}}</ref><ref name="অনিমেষ আবাৰও গ্ৰেফতাৰ হবে">{{cite news |title=অনিমেষ আবাৰও গ্ৰেফতাৰ হবে | url=http://www.bd-pratidin.com/various/2013/08/23/12248 |date=২৩ আগষ্ট ২০১৩ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[বাংলাদেশ প্ৰতিদিন]]}}</ref> ==মুখ্য চৰিত্ৰ== * অনিমেষ মিত্ৰ * মাধৱীলতা * অৰ্ক মিত্ৰ * সৰিৎশেখৰ মিত্ৰ * মহীতোষ মিত্ৰ * ছোটমা * পিসিমা ==সময়ক্ৰম== ১৯৭৯ চনৰ পৰা ১৯৮৯ চনৰ ভিতৰত প্ৰথম তিনিখন উপন্যাস - উত্তৰাধিকাৰ, কালবেলা আৰু কালপুৰুষ প্ৰকাশ পাইছিল। বিখ্যাত সাহিত্য আলোচনী ''দেশ'' পত্ৰিকাত ধাৰাবাহিকভাৱে প্ৰকাশিত কালবেলাৰ বাবে তেওঁ সাহিত্য অকাডেমীৰ বঁটা লাভ কৰে। চিৰিজৰ শেষৰখন গ্ৰন্থ মৌষলকাল ২০১৩ চনত প্ৰকাশ পাইছিল। মমতা বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ তৃণমূল কংগ্ৰেছ দলে‍ দীৰ্ঘদিন ক্ষমতাত থকা চিপিএম দলক উৎখাত কৰাৰ পাছত তেওঁ এই গ্ৰন্থখন লিখিছিল।<ref name="অনিমেষ আবাৰও গ্ৰেফতাৰ হবে"/> অনিমেষ চতুষ্কক সমৰেশ মজুমদাৰৰ শ্ৰেষ্ঠ কৰ্ম আৰু সমকালীন বাংলা সাহিত্যৰ অন্যতম গুৰুত্বপূৰ্ণ অৱদান হিচাপে‍ ধৰা হয়।<ref name="লেখাৰ চাপ আৰও বেড়ে গেছে"/> ==চলচ্চিত্ৰ== প্ৰখ্যাত পৰিচালক গৌতম ঘোষে ২০০৯ চনত কালবেলা উপন্যাসখনৰ আধাৰত এখন বোলছবি নিৰ্মাণ কৰিছিল। ইয়াত অনিমেষৰ চৰিত্ৰত পৰমব্ৰত চট্টোপাধ্যায় আৰু মাধৱীলতাৰ চৰিত্ৰত পাওলি দামে অভিনয় কৰিছিল।<ref name="আজ ‘কালবেলা’">{{cite news |title=আজ ‘কালবেলা’ | url=http://www.anandabazar.com/supplementary/anandaplus/আজ-ক-লব-ল-1.40957 |date=১৬ জুন ২০১৪ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[আনন্দবাজাৰ পত্ৰিকা]]}}</ref> ==চতুষ্ক== * ''উত্তৰাধিকাৰ'' * ''কালবেলা'' * ''কালপুৰুষ'' * ''মৌষলকাল'' ==তথ্য সংগ্ৰহ== 2t5ti68ea4vd33pjl62xw63kannqpz5 514602 514601 2025-06-03T08:23:22Z কুমুদ ঘোষ 42738 added [[Category:উপন্যাস]] using [[WP:HC|HotCat]] 514602 wikitext text/x-wiki '''অনিমেষ চতুষ্ক''' হ'ল প্ৰখ্যাত বাঙালী সাহিত্যিক সমৰেশ মজুমদাৰৰ দ্বাৰা ৰচিত চাৰিখন উপন্যাসৰ একত্ৰ সংকলন।<ref name="Political Write">{{cite news |title=Political Write | url=http://timesofindia.indiatimes.com/city/kolkata/Political-Write/articleshow/46640234.cms |date=২১ মাৰ্চ ২০১৫ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[দ্য টাইমস অব ইণ্ডিয়া]]}}</ref><ref>{{cite news |title=Simple yet searing | url=https://www.telegraphindia.com/1090117/jsp/entertainment/story_10400316.jsp |date=১৭ জানুয়াৰি ২০০৯ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[দ্য টেলিগ্ৰাফ]]}}</ref><ref>{{cite news |title=যেগুলো আকাশে ভাসে সেগুলো তাৎক্ষণিক সাহিত্য | url=http://www.sahityacafe.com/?p=4657 |date=১৪ জুলাই ২০১২ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[সাহিত্য ক্যাফে]]}}</ref> চাৰিখন উপন্যাস হ'ল উত্তৰাধিকাৰ, কালবেলা, কালপুৰুষ এবং মৌষলকাল। গৌতম ঘোষে কালবেলা উপন্যাসখনক লৈ এখন বোলছবি নিৰ্মাণ কৰিছে।<ref name="আজ ‘কালবেলা’"/> ==কাহিনী== তিনিখন উপন্যাসত লেখকে নিজৰ জীৱন দৰ্শনৰ আধাৰত সমসাময়িক ৰাজনৈতিক পৰিঘটনা উন্মোচন কৰিছে।<ref name="লেখাৰ চাপ আৰও বেড়ে গেছে">{{cite news |title=সুনীল দা মাৰা যাওয়াৰ পৰ লেখাৰ চাপ আৰও বেড়ে গেছে | url=http://www.jugantor.com/old/literature-magazine/2013/08/30/24522 |date=৩০ আগষ্ট ২০১৩ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[দৈনিক যুগান্তৰ]]}}</ref><ref name="অনিমেষ আবাৰও গ্ৰেফতাৰ হবে">{{cite news |title=অনিমেষ আবাৰও গ্ৰেফতাৰ হবে | url=http://www.bd-pratidin.com/various/2013/08/23/12248 |date=২৩ আগষ্ট ২০১৩ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[বাংলাদেশ প্ৰতিদিন]]}}</ref> ==মুখ্য চৰিত্ৰ== * অনিমেষ মিত্ৰ * মাধৱীলতা * অৰ্ক মিত্ৰ * সৰিৎশেখৰ মিত্ৰ * মহীতোষ মিত্ৰ * ছোটমা * পিসিমা ==সময়ক্ৰম== ১৯৭৯ চনৰ পৰা ১৯৮৯ চনৰ ভিতৰত প্ৰথম তিনিখন উপন্যাস - উত্তৰাধিকাৰ, কালবেলা আৰু কালপুৰুষ প্ৰকাশ পাইছিল। বিখ্যাত সাহিত্য আলোচনী ''দেশ'' পত্ৰিকাত ধাৰাবাহিকভাৱে প্ৰকাশিত কালবেলাৰ বাবে তেওঁ সাহিত্য অকাডেমীৰ বঁটা লাভ কৰে। চিৰিজৰ শেষৰখন গ্ৰন্থ মৌষলকাল ২০১৩ চনত প্ৰকাশ পাইছিল। মমতা বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ তৃণমূল কংগ্ৰেছ দলে‍ দীৰ্ঘদিন ক্ষমতাত থকা চিপিএম দলক উৎখাত কৰাৰ পাছত তেওঁ এই গ্ৰন্থখন লিখিছিল।<ref name="অনিমেষ আবাৰও গ্ৰেফতাৰ হবে"/> অনিমেষ চতুষ্কক সমৰেশ মজুমদাৰৰ শ্ৰেষ্ঠ কৰ্ম আৰু সমকালীন বাংলা সাহিত্যৰ অন্যতম গুৰুত্বপূৰ্ণ অৱদান হিচাপে‍ ধৰা হয়।<ref name="লেখাৰ চাপ আৰও বেড়ে গেছে"/> ==চলচ্চিত্ৰ== প্ৰখ্যাত পৰিচালক গৌতম ঘোষে ২০০৯ চনত কালবেলা উপন্যাসখনৰ আধাৰত এখন বোলছবি নিৰ্মাণ কৰিছিল। ইয়াত অনিমেষৰ চৰিত্ৰত পৰমব্ৰত চট্টোপাধ্যায় আৰু মাধৱীলতাৰ চৰিত্ৰত পাওলি দামে অভিনয় কৰিছিল।<ref name="আজ ‘কালবেলা’">{{cite news |title=আজ ‘কালবেলা’ | url=http://www.anandabazar.com/supplementary/anandaplus/আজ-ক-লব-ল-1.40957 |date=১৬ জুন ২০১৪ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[আনন্দবাজাৰ পত্ৰিকা]]}}</ref> ==চতুষ্ক== * ''উত্তৰাধিকাৰ'' * ''কালবেলা'' * ''কালপুৰুষ'' * ''মৌষলকাল'' ==তথ্য সংগ্ৰহ== [[শ্ৰেণী:উপন্যাস]] hf9clgxjl1hhpegpnd1vwdrzld8vlvz 514603 514602 2025-06-03T08:23:43Z কুমুদ ঘোষ 42738 added [[Category:বঙালী উপন্যাস]] using [[WP:HC|HotCat]] 514603 wikitext text/x-wiki '''অনিমেষ চতুষ্ক''' হ'ল প্ৰখ্যাত বাঙালী সাহিত্যিক সমৰেশ মজুমদাৰৰ দ্বাৰা ৰচিত চাৰিখন উপন্যাসৰ একত্ৰ সংকলন।<ref name="Political Write">{{cite news |title=Political Write | url=http://timesofindia.indiatimes.com/city/kolkata/Political-Write/articleshow/46640234.cms |date=২১ মাৰ্চ ২০১৫ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[দ্য টাইমস অব ইণ্ডিয়া]]}}</ref><ref>{{cite news |title=Simple yet searing | url=https://www.telegraphindia.com/1090117/jsp/entertainment/story_10400316.jsp |date=১৭ জানুয়াৰি ২০০৯ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[দ্য টেলিগ্ৰাফ]]}}</ref><ref>{{cite news |title=যেগুলো আকাশে ভাসে সেগুলো তাৎক্ষণিক সাহিত্য | url=http://www.sahityacafe.com/?p=4657 |date=১৪ জুলাই ২০১২ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[সাহিত্য ক্যাফে]]}}</ref> চাৰিখন উপন্যাস হ'ল উত্তৰাধিকাৰ, কালবেলা, কালপুৰুষ এবং মৌষলকাল। গৌতম ঘোষে কালবেলা উপন্যাসখনক লৈ এখন বোলছবি নিৰ্মাণ কৰিছে।<ref name="আজ ‘কালবেলা’"/> ==কাহিনী== তিনিখন উপন্যাসত লেখকে নিজৰ জীৱন দৰ্শনৰ আধাৰত সমসাময়িক ৰাজনৈতিক পৰিঘটনা উন্মোচন কৰিছে।<ref name="লেখাৰ চাপ আৰও বেড়ে গেছে">{{cite news |title=সুনীল দা মাৰা যাওয়াৰ পৰ লেখাৰ চাপ আৰও বেড়ে গেছে | url=http://www.jugantor.com/old/literature-magazine/2013/08/30/24522 |date=৩০ আগষ্ট ২০১৩ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[দৈনিক যুগান্তৰ]]}}</ref><ref name="অনিমেষ আবাৰও গ্ৰেফতাৰ হবে">{{cite news |title=অনিমেষ আবাৰও গ্ৰেফতাৰ হবে | url=http://www.bd-pratidin.com/various/2013/08/23/12248 |date=২৩ আগষ্ট ২০১৩ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[বাংলাদেশ প্ৰতিদিন]]}}</ref> ==মুখ্য চৰিত্ৰ== * অনিমেষ মিত্ৰ * মাধৱীলতা * অৰ্ক মিত্ৰ * সৰিৎশেখৰ মিত্ৰ * মহীতোষ মিত্ৰ * ছোটমা * পিসিমা ==সময়ক্ৰম== ১৯৭৯ চনৰ পৰা ১৯৮৯ চনৰ ভিতৰত প্ৰথম তিনিখন উপন্যাস - উত্তৰাধিকাৰ, কালবেলা আৰু কালপুৰুষ প্ৰকাশ পাইছিল। বিখ্যাত সাহিত্য আলোচনী ''দেশ'' পত্ৰিকাত ধাৰাবাহিকভাৱে প্ৰকাশিত কালবেলাৰ বাবে তেওঁ সাহিত্য অকাডেমীৰ বঁটা লাভ কৰে। চিৰিজৰ শেষৰখন গ্ৰন্থ মৌষলকাল ২০১৩ চনত প্ৰকাশ পাইছিল। মমতা বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ তৃণমূল কংগ্ৰেছ দলে‍ দীৰ্ঘদিন ক্ষমতাত থকা চিপিএম দলক উৎখাত কৰাৰ পাছত তেওঁ এই গ্ৰন্থখন লিখিছিল।<ref name="অনিমেষ আবাৰও গ্ৰেফতাৰ হবে"/> অনিমেষ চতুষ্কক সমৰেশ মজুমদাৰৰ শ্ৰেষ্ঠ কৰ্ম আৰু সমকালীন বাংলা সাহিত্যৰ অন্যতম গুৰুত্বপূৰ্ণ অৱদান হিচাপে‍ ধৰা হয়।<ref name="লেখাৰ চাপ আৰও বেড়ে গেছে"/> ==চলচ্চিত্ৰ== প্ৰখ্যাত পৰিচালক গৌতম ঘোষে ২০০৯ চনত কালবেলা উপন্যাসখনৰ আধাৰত এখন বোলছবি নিৰ্মাণ কৰিছিল। ইয়াত অনিমেষৰ চৰিত্ৰত পৰমব্ৰত চট্টোপাধ্যায় আৰু মাধৱীলতাৰ চৰিত্ৰত পাওলি দামে অভিনয় কৰিছিল।<ref name="আজ ‘কালবেলা’">{{cite news |title=আজ ‘কালবেলা’ | url=http://www.anandabazar.com/supplementary/anandaplus/আজ-ক-লব-ল-1.40957 |date=১৬ জুন ২০১৪ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[আনন্দবাজাৰ পত্ৰিকা]]}}</ref> ==চতুষ্ক== * ''উত্তৰাধিকাৰ'' * ''কালবেলা'' * ''কালপুৰুষ'' * ''মৌষলকাল'' ==তথ্য সংগ্ৰহ== [[শ্ৰেণী:উপন্যাস]] [[শ্ৰেণী:বঙালী উপন্যাস]] p1erb05ut5b9qfjwiqrfq93sj9vm02r 514604 514603 2025-06-03T08:24:49Z কুমুদ ঘোষ 42738 514604 wikitext text/x-wiki '''অনিমেষ চতুষ্ক''' lang-en|Animesh quartet}}) হ'ল প্ৰখ্যাত বাঙালী সাহিত্যিক সমৰেশ মজুমদাৰৰ দ্বাৰা ৰচিত চাৰিখন উপন্যাসৰ একত্ৰ সংকলন।<ref name="Political Write">{{cite news |title=Political Write | url=http://timesofindia.indiatimes.com/city/kolkata/Political-Write/articleshow/46640234.cms |date=২১ মাৰ্চ ২০১৫ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[দ্য টাইমস অব ইণ্ডিয়া]]}}</ref><ref>{{cite news |title=Simple yet searing | url=https://www.telegraphindia.com/1090117/jsp/entertainment/story_10400316.jsp |date=১৭ জানুয়াৰি ২০০৯ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[দ্য টেলিগ্ৰাফ]]}}</ref><ref>{{cite news |title=যেগুলো আকাশে ভাসে সেগুলো তাৎক্ষণিক সাহিত্য | url=http://www.sahityacafe.com/?p=4657 |date=১৪ জুলাই ২০১২ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[সাহিত্য ক্যাফে]]}}</ref> চাৰিখন উপন্যাস হ'ল উত্তৰাধিকাৰ, কালবেলা, কালপুৰুষ এবং মৌষলকাল। গৌতম ঘোষে কালবেলা উপন্যাসখনক লৈ এখন বোলছবি নিৰ্মাণ কৰিছে।<ref name="আজ ‘কালবেলা’"/> ==কাহিনী== তিনিখন উপন্যাসত লেখকে নিজৰ জীৱন দৰ্শনৰ আধাৰত সমসাময়িক ৰাজনৈতিক পৰিঘটনা উন্মোচন কৰিছে।<ref name="লেখাৰ চাপ আৰও বেড়ে গেছে">{{cite news |title=সুনীল দা মাৰা যাওয়াৰ পৰ লেখাৰ চাপ আৰও বেড়ে গেছে | url=http://www.jugantor.com/old/literature-magazine/2013/08/30/24522 |date=৩০ আগষ্ট ২০১৩ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[দৈনিক যুগান্তৰ]]}}</ref><ref name="অনিমেষ আবাৰও গ্ৰেফতাৰ হবে">{{cite news |title=অনিমেষ আবাৰও গ্ৰেফতাৰ হবে | url=http://www.bd-pratidin.com/various/2013/08/23/12248 |date=২৩ আগষ্ট ২০১৩ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[বাংলাদেশ প্ৰতিদিন]]}}</ref> ==মুখ্য চৰিত্ৰ== * অনিমেষ মিত্ৰ * মাধৱীলতা * অৰ্ক মিত্ৰ * সৰিৎশেখৰ মিত্ৰ * মহীতোষ মিত্ৰ * ছোটমা * পিসিমা ==সময়ক্ৰম== ১৯৭৯ চনৰ পৰা ১৯৮৯ চনৰ ভিতৰত প্ৰথম তিনিখন উপন্যাস - উত্তৰাধিকাৰ, কালবেলা আৰু কালপুৰুষ প্ৰকাশ পাইছিল। বিখ্যাত সাহিত্য আলোচনী ''দেশ'' পত্ৰিকাত ধাৰাবাহিকভাৱে প্ৰকাশিত কালবেলাৰ বাবে তেওঁ সাহিত্য অকাডেমীৰ বঁটা লাভ কৰে। চিৰিজৰ শেষৰখন গ্ৰন্থ মৌষলকাল ২০১৩ চনত প্ৰকাশ পাইছিল। মমতা বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ তৃণমূল কংগ্ৰেছ দলে‍ দীৰ্ঘদিন ক্ষমতাত থকা চিপিএম দলক উৎখাত কৰাৰ পাছত তেওঁ এই গ্ৰন্থখন লিখিছিল।<ref name="অনিমেষ আবাৰও গ্ৰেফতাৰ হবে"/> অনিমেষ চতুষ্কক সমৰেশ মজুমদাৰৰ শ্ৰেষ্ঠ কৰ্ম আৰু সমকালীন বাংলা সাহিত্যৰ অন্যতম গুৰুত্বপূৰ্ণ অৱদান হিচাপে‍ ধৰা হয়।<ref name="লেখাৰ চাপ আৰও বেড়ে গেছে"/> ==চলচ্চিত্ৰ== প্ৰখ্যাত পৰিচালক গৌতম ঘোষে ২০০৯ চনত কালবেলা উপন্যাসখনৰ আধাৰত এখন বোলছবি নিৰ্মাণ কৰিছিল। ইয়াত অনিমেষৰ চৰিত্ৰত পৰমব্ৰত চট্টোপাধ্যায় আৰু মাধৱীলতাৰ চৰিত্ৰত পাওলি দামে অভিনয় কৰিছিল।<ref name="আজ ‘কালবেলা’">{{cite news |title=আজ ‘কালবেলা’ | url=http://www.anandabazar.com/supplementary/anandaplus/আজ-ক-লব-ল-1.40957 |date=১৬ জুন ২০১৪ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[আনন্দবাজাৰ পত্ৰিকা]]}}</ref> ==চতুষ্ক== * ''উত্তৰাধিকাৰ'' * ''কালবেলা'' * ''কালপুৰুষ'' * ''মৌষলকাল'' ==তথ্য সংগ্ৰহ== [[শ্ৰেণী:উপন্যাস]] [[শ্ৰেণী:বঙালী উপন্যাস]] hrd90wek72rlo7yop2q5iem3uptdgjk 514605 514604 2025-06-03T08:25:23Z কুমুদ ঘোষ 42738 514605 wikitext text/x-wiki '''অনিমেষ চতুষ্ক''' ({{lang-en|Animesh quartet}}) হ'ল প্ৰখ্যাত বাঙালী সাহিত্যিক সমৰেশ মজুমদাৰৰ দ্বাৰা ৰচিত চাৰিখন উপন্যাসৰ একত্ৰ সংকলন।<ref name="Political Write">{{cite news |title=Political Write | url=http://timesofindia.indiatimes.com/city/kolkata/Political-Write/articleshow/46640234.cms |date=২১ মাৰ্চ ২০১৫ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[দ্য টাইমস অব ইণ্ডিয়া]]}}</ref><ref>{{cite news |title=Simple yet searing | url=https://www.telegraphindia.com/1090117/jsp/entertainment/story_10400316.jsp |date=১৭ জানুয়াৰি ২০০৯ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[দ্য টেলিগ্ৰাফ]]}}</ref><ref>{{cite news |title=যেগুলো আকাশে ভাসে সেগুলো তাৎক্ষণিক সাহিত্য | url=http://www.sahityacafe.com/?p=4657 |date=১৪ জুলাই ২০১২ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[সাহিত্য ক্যাফে]]}}</ref> চাৰিখন উপন্যাস হ'ল উত্তৰাধিকাৰ, কালবেলা, কালপুৰুষ এবং মৌষলকাল। গৌতম ঘোষে কালবেলা উপন্যাসখনক লৈ এখন বোলছবি নিৰ্মাণ কৰিছে।<ref name="আজ ‘কালবেলা’"/> ==কাহিনী== তিনিখন উপন্যাসত লেখকে নিজৰ জীৱন দৰ্শনৰ আধাৰত সমসাময়িক ৰাজনৈতিক পৰিঘটনা উন্মোচন কৰিছে।<ref name="লেখাৰ চাপ আৰও বেড়ে গেছে">{{cite news |title=সুনীল দা মাৰা যাওয়াৰ পৰ লেখাৰ চাপ আৰও বেড়ে গেছে | url=http://www.jugantor.com/old/literature-magazine/2013/08/30/24522 |date=৩০ আগষ্ট ২০১৩ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[দৈনিক যুগান্তৰ]]}}</ref><ref name="অনিমেষ আবাৰও গ্ৰেফতাৰ হবে">{{cite news |title=অনিমেষ আবাৰও গ্ৰেফতাৰ হবে | url=http://www.bd-pratidin.com/various/2013/08/23/12248 |date=২৩ আগষ্ট ২০১৩ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[বাংলাদেশ প্ৰতিদিন]]}}</ref> ==মুখ্য চৰিত্ৰ== * অনিমেষ মিত্ৰ * মাধৱীলতা * অৰ্ক মিত্ৰ * সৰিৎশেখৰ মিত্ৰ * মহীতোষ মিত্ৰ * ছোটমা * পিসিমা ==সময়ক্ৰম== ১৯৭৯ চনৰ পৰা ১৯৮৯ চনৰ ভিতৰত প্ৰথম তিনিখন উপন্যাস - উত্তৰাধিকাৰ, কালবেলা আৰু কালপুৰুষ প্ৰকাশ পাইছিল। বিখ্যাত সাহিত্য আলোচনী ''দেশ'' পত্ৰিকাত ধাৰাবাহিকভাৱে প্ৰকাশিত কালবেলাৰ বাবে তেওঁ সাহিত্য অকাডেমীৰ বঁটা লাভ কৰে। চিৰিজৰ শেষৰখন গ্ৰন্থ মৌষলকাল ২০১৩ চনত প্ৰকাশ পাইছিল। মমতা বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ তৃণমূল কংগ্ৰেছ দলে‍ দীৰ্ঘদিন ক্ষমতাত থকা চিপিএম দলক উৎখাত কৰাৰ পাছত তেওঁ এই গ্ৰন্থখন লিখিছিল।<ref name="অনিমেষ আবাৰও গ্ৰেফতাৰ হবে"/> অনিমেষ চতুষ্কক সমৰেশ মজুমদাৰৰ শ্ৰেষ্ঠ কৰ্ম আৰু সমকালীন বাংলা সাহিত্যৰ অন্যতম গুৰুত্বপূৰ্ণ অৱদান হিচাপে‍ ধৰা হয়।<ref name="লেখাৰ চাপ আৰও বেড়ে গেছে"/> ==চলচ্চিত্ৰ== প্ৰখ্যাত পৰিচালক গৌতম ঘোষে ২০০৯ চনত কালবেলা উপন্যাসখনৰ আধাৰত এখন বোলছবি নিৰ্মাণ কৰিছিল। ইয়াত অনিমেষৰ চৰিত্ৰত পৰমব্ৰত চট্টোপাধ্যায় আৰু মাধৱীলতাৰ চৰিত্ৰত পাওলি দামে অভিনয় কৰিছিল।<ref name="আজ ‘কালবেলা’">{{cite news |title=আজ ‘কালবেলা’ | url=http://www.anandabazar.com/supplementary/anandaplus/আজ-ক-লব-ল-1.40957 |date=১৬ জুন ২০১৪ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[আনন্দবাজাৰ পত্ৰিকা]]}}</ref> ==চতুষ্ক== * ''উত্তৰাধিকাৰ'' * ''কালবেলা'' * ''কালপুৰুষ'' * ''মৌষলকাল'' ==তথ্য সংগ্ৰহ== [[শ্ৰেণী:উপন্যাস]] [[শ্ৰেণী:বঙালী উপন্যাস]] bx9dcinlnkvcn741ka0qaeqxfzydifg 514618 514605 2025-06-03T08:56:31Z কুমুদ ঘোষ 42738 [[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল। 514618 wikitext text/x-wiki '''অনিমেষ চতুষ্ক''' ({{lang-en|Animesh quartet}}) হ'ল প্ৰখ্যাত বাঙালী সাহিত্যিক সমৰেশ মজুমদাৰৰ দ্বাৰা ৰচিত চাৰিখন উপন্যাসৰ একত্ৰ সংকলন।<ref name="Political Write">{{cite news |title=Political Write | url=http://timesofindia.indiatimes.com/city/kolkata/Political-Write/articleshow/46640234.cms |date=২১ মাৰ্চ ২০১৫ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[দ্য টাইমস অব ইণ্ডিয়া]]}}</ref><ref>{{cite news |title=Simple yet searing | url=https://www.telegraphindia.com/1090117/jsp/entertainment/story_10400316.jsp |date=১৭ জানুয়াৰি ২০০৯ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[দ্য টেলিগ্ৰাফ]]}}</ref><ref>{{cite news |title=যেগুলো আকাশে ভাসে সেগুলো তাৎক্ষণিক সাহিত্য | url=http://www.sahityacafe.com/?p=4657 |date=১৪ জুলাই ২০১২ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[সাহিত্য ক্যাফে]]}}</ref> চাৰিখন উপন্যাস হ'ল উত্তৰাধিকাৰ, কালবেলা, কালপুৰুষ এবং মৌষলকাল। গৌতম ঘোষে কালবেলা উপন্যাসখনক লৈ এখন বোলছবি নিৰ্মাণ কৰিছে।<ref name="আজ ‘কালবেলা’"/> ==কাহিনী== চি‍ৰিজৰ প্ৰধান চৰিত্ৰ অনিমেষ মিত্ৰ, তেওঁ ডুৱাৰ্চত ডাঙৰ-দীঘল হৈছে। পৰৱৰ্তীকালত তেওঁৰ ককাক সৰিৎশেখৰ মিত্ৰই জলপাইগুড়ি চহৰত ঘৰ-দুৱাৰ তেওঁ তাতেই পঢ়া-শুনা কৰে। ১৯৬০ চনত পঢ়া-শুনা কৰিবলৈ কলকাতালৈ আহিয়েই আৰক্ষীৰ গুলীত আহত হয়। পৰৱৰ্তীকালত এবছৰৰ পাছত স্কটিছ চাৰ্চ কলেজত ভৰ্তি হয়। ইয়াৰ পাছত কিছুদিন চি পি এমৰ লগত জডি়ত থকাৰ পাছত মতাদৰ্শগত মতানৈক্যৰ বাবে তেওঁ নক্সাল আন্দোলনত যোগদান কৰে। ইয়াৰ মাজতে মাধৱীলতাৰ সৈতে তেওঁৰ পৰিচয় হয়। ইজন সিজনৰ প্ৰেমত পৰে। পাছত নক্সালবাদী আন্দোলনৰ বাবে অনিমেষক গ্ৰেপ্তাৰ কৰা হয়। কাৰাগাৰত তেওঁৰ ওপৰত তীব্ৰ অত্যাচাৰ কৰা হৈছিল আৰু ফলস্বৰূপে তেওঁ খোজ কঢ়াৰ ক্ষমতা হেৰুৱাই পেলাইছিল। তিনিখন উপন্যাসত লেখকে নিজৰ জীৱন দৰ্শনৰ আধাৰত সমসাময়িক ৰাজনৈতিক পৰিঘটনা উন্মোচন কৰিছে।<ref name="লেখাৰ চাপ আৰও বেড়ে গেছে">{{cite news |title=সুনীল দা মাৰা যাওয়াৰ পৰ লেখাৰ চাপ আৰও বেড়ে গেছে | url=http://www.jugantor.com/old/literature-magazine/2013/08/30/24522 |date=৩০ আগষ্ট ২০১৩ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[দৈনিক যুগান্তৰ]]}}</ref><ref name="অনিমেষ আবাৰও গ্ৰেফতাৰ হবে">{{cite news |title=অনিমেষ আবাৰও গ্ৰেফতাৰ হবে | url=http://www.bd-pratidin.com/various/2013/08/23/12248 |date=২৩ আগষ্ট ২০১৩ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[বাংলাদেশ প্ৰতিদিন]]}}</ref> ==মুখ্য চৰিত্ৰ== * অনিমেষ মিত্ৰ * মাধৱীলতা * অৰ্ক মিত্ৰ * সৰিৎশেখৰ মিত্ৰ * মহীতোষ মিত্ৰ * ছোটমা * পিসিমা ==সময়ক্ৰম== ১৯৭৯ চনৰ পৰা ১৯৮৯ চনৰ ভিতৰত প্ৰথম তিনিখন উপন্যাস - উত্তৰাধিকাৰ, কালবেলা আৰু কালপুৰুষ প্ৰকাশ পাইছিল। বিখ্যাত সাহিত্য আলোচনী ''দেশ'' পত্ৰিকাত ধাৰাবাহিকভাৱে প্ৰকাশিত কালবেলাৰ বাবে তেওঁ সাহিত্য অকাডেমীৰ বঁটা লাভ কৰে। চিৰিজৰ শেষৰখন গ্ৰন্থ মৌষলকাল ২০১৩ চনত প্ৰকাশ পাইছিল। মমতা বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ তৃণমূল কংগ্ৰেছ দলে‍ দীৰ্ঘদিন ক্ষমতাত থকা চিপিএম দলক উৎখাত কৰাৰ পাছত তেওঁ এই গ্ৰন্থখন লিখিছিল।<ref name="অনিমেষ আবাৰও গ্ৰেফতাৰ হবে"/> অনিমেষ চতুষ্কক সমৰেশ মজুমদাৰৰ শ্ৰেষ্ঠ কৰ্ম আৰু সমকালীন বাংলা সাহিত্যৰ অন্যতম গুৰুত্বপূৰ্ণ অৱদান হিচাপে‍ ধৰা হয়।<ref name="লেখাৰ চাপ আৰও বেড়ে গেছে"/> ==চলচ্চিত্ৰ== প্ৰখ্যাত পৰিচালক গৌতম ঘোষে ২০০৯ চনত কালবেলা উপন্যাসখনৰ আধাৰত এখন বোলছবি নিৰ্মাণ কৰিছিল। ইয়াত অনিমেষৰ চৰিত্ৰত পৰমব্ৰত চট্টোপাধ্যায় আৰু মাধৱীলতাৰ চৰিত্ৰত পাওলি দামে অভিনয় কৰিছিল।<ref name="আজ ‘কালবেলা’">{{cite news |title=আজ ‘কালবেলা’ | url=http://www.anandabazar.com/supplementary/anandaplus/আজ-ক-লব-ল-1.40957 |date=১৬ জুন ২০১৪ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[আনন্দবাজাৰ পত্ৰিকা]]}}</ref> ==চতুষ্ক== * ''উত্তৰাধিকাৰ'' * ''কালবেলা'' * ''কালপুৰুষ'' * ''মৌষলকাল'' ==তথ্য সংগ্ৰহ== [[শ্ৰেণী:উপন্যাস]] [[শ্ৰেণী:বঙালী উপন্যাস]] elasrtp13h5x88ucynm4h83wudgtr42 514619 514618 2025-06-03T09:00:06Z কুমুদ ঘোষ 42738 [[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল। 514619 wikitext text/x-wiki '''অনিমেষ চতুষ্ক''' ({{lang-en|Animesh quartet}}) হ'ল প্ৰখ্যাত বাঙালী সাহিত্যিক সমৰেশ মজুমদাৰৰ দ্বাৰা ৰচিত চাৰিখন উপন্যাসৰ একত্ৰ সংকলন।<ref name="Political Write">{{cite news |title=Political Write | url=http://timesofindia.indiatimes.com/city/kolkata/Political-Write/articleshow/46640234.cms |date=২১ মাৰ্চ ২০১৫ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[দ্য টাইমস অব ইণ্ডিয়া]]}}</ref><ref>{{cite news |title=Simple yet searing | url=https://www.telegraphindia.com/1090117/jsp/entertainment/story_10400316.jsp |date=১৭ জানুয়াৰি ২০০৯ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[দ্য টেলিগ্ৰাফ]]}}</ref><ref>{{cite news |title=যেগুলো আকাশে ভাসে সেগুলো তাৎক্ষণিক সাহিত্য | url=http://www.sahityacafe.com/?p=4657 |date=১৪ জুলাই ২০১২ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[সাহিত্য ক্যাফে]]}}</ref> চাৰিখন উপন্যাস হ'ল উত্তৰাধিকাৰ, কালবেলা, কালপুৰুষ এবং মৌষলকাল। গৌতম ঘোষে কালবেলা উপন্যাসখনক লৈ এখন বোলছবি নিৰ্মাণ কৰিছে।<ref name="আজ ‘কালবেলা’"/> ==কাহিনী== চি‍ৰিজৰ প্ৰধান চৰিত্ৰ অনিমেষ মিত্ৰ, তেওঁ ডুৱাৰ্চত ডাঙৰ-দীঘল হৈছে। পৰৱৰ্তীকালত তেওঁৰ ককাক সৰিৎশেখৰ মিত্ৰই জলপাইগুড়ি চহৰত ঘৰ-দুৱাৰ তেওঁ তাতেই পঢ়া-শুনা কৰে। ১৯৬০ চনত পঢ়া-শুনা কৰিবলৈ কলকাতালৈ আহিয়েই আৰক্ষীৰ গুলীত আহত হয়। পৰৱৰ্তীকালত এবছৰৰ পাছত স্কটিছ চাৰ্চ কলেজত ভৰ্তি হয়। ইয়াৰ পাছত কিছুদিন চি পি এমৰ লগত জডি়ত থকাৰ পাছত মতাদৰ্শগত মতানৈক্যৰ বাবে তেওঁ নক্সাল আন্দোলনত যোগদান কৰে। ইয়াৰ মাজতে মাধৱীলতাৰ সৈতে তেওঁৰ পৰিচয় হয়। ইজন সিজনৰ প্ৰেমত পৰে। পাছত নক্সালবাদী আন্দোলনৰ বাবে অনিমেষক গ্ৰেপ্তাৰ কৰা হয়। কাৰাগাৰত তেওঁৰ ওপৰত তীব্ৰ অত্যাচাৰ কৰা হৈছিল আৰু ফলস্বৰূপে তেওঁ খোজ কঢ়াৰ ক্ষমতা হেৰুৱাই পেলাইছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত চিপিএম ক্ষমতালৈ অহাত তেওঁলোকক মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল। মাধৱীলতাই অনিমেষক বস্তিৰ ঘৰলৈ লৈ যায়। তাতেই মাধৱীলতা, অনিমেশ আৰু তেওঁলোকৰ সন্তান অৰ্ক বাস কৰিছিল। পৰবৰ্তী কাহিনীত অৰ্কই অন্যতম ভূমিকা পালন কৰিছে। তিনিখন উপন্যাসত লেখকে নিজৰ জীৱন দৰ্শনৰ আধাৰত সমসাময়িক ৰাজনৈতিক পৰিঘটনা উন্মোচন কৰিছে।<ref name="লেখাৰ চাপ আৰও বেড়ে গেছে">{{cite news |title=সুনীল দা মাৰা যাওয়াৰ পৰ লেখাৰ চাপ আৰও বেড়ে গেছে | url=http://www.jugantor.com/old/literature-magazine/2013/08/30/24522 |date=৩০ আগষ্ট ২০১৩ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[দৈনিক যুগান্তৰ]]}}</ref><ref name="অনিমেষ আবাৰও গ্ৰেফতাৰ হবে">{{cite news |title=অনিমেষ আবাৰও গ্ৰেফতাৰ হবে | url=http://www.bd-pratidin.com/various/2013/08/23/12248 |date=২৩ আগষ্ট ২০১৩ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[বাংলাদেশ প্ৰতিদিন]]}}</ref> ==মুখ্য চৰিত্ৰ== * অনিমেষ মিত্ৰ * মাধৱীলতা * অৰ্ক মিত্ৰ * সৰিৎশেখৰ মিত্ৰ * মহীতোষ মিত্ৰ * ছোটমা * পিসিমা ==সময়ক্ৰম== ১৯৭৯ চনৰ পৰা ১৯৮৯ চনৰ ভিতৰত প্ৰথম তিনিখন উপন্যাস - উত্তৰাধিকাৰ, কালবেলা আৰু কালপুৰুষ প্ৰকাশ পাইছিল। বিখ্যাত সাহিত্য আলোচনী ''দেশ'' পত্ৰিকাত ধাৰাবাহিকভাৱে প্ৰকাশিত কালবেলাৰ বাবে তেওঁ সাহিত্য অকাডেমীৰ বঁটা লাভ কৰে। চিৰিজৰ শেষৰখন গ্ৰন্থ মৌষলকাল ২০১৩ চনত প্ৰকাশ পাইছিল। মমতা বন্দ্যোপাধ্যায়ৰ তৃণমূল কংগ্ৰেছ দলে‍ দীৰ্ঘদিন ক্ষমতাত থকা চিপিএম দলক উৎখাত কৰাৰ পাছত তেওঁ এই গ্ৰন্থখন লিখিছিল।<ref name="অনিমেষ আবাৰও গ্ৰেফতাৰ হবে"/> অনিমেষ চতুষ্কক সমৰেশ মজুমদাৰৰ শ্ৰেষ্ঠ কৰ্ম আৰু সমকালীন বাংলা সাহিত্যৰ অন্যতম গুৰুত্বপূৰ্ণ অৱদান হিচাপে‍ ধৰা হয়।<ref name="লেখাৰ চাপ আৰও বেড়ে গেছে"/> ==চলচ্চিত্ৰ== প্ৰখ্যাত পৰিচালক গৌতম ঘোষে ২০০৯ চনত কালবেলা উপন্যাসখনৰ আধাৰত এখন বোলছবি নিৰ্মাণ কৰিছিল। ইয়াত অনিমেষৰ চৰিত্ৰত পৰমব্ৰত চট্টোপাধ্যায় আৰু মাধৱীলতাৰ চৰিত্ৰত পাওলি দামে অভিনয় কৰিছিল।<ref name="আজ ‘কালবেলা’">{{cite news |title=আজ ‘কালবেলা’ | url=http://www.anandabazar.com/supplementary/anandaplus/আজ-ক-লব-ল-1.40957 |date=১৬ জুন ২০১৪ |date=৮ সেপ্টেম্বৰ ২০১৭ | সংবাদপত্ৰ=[[আনন্দবাজাৰ পত্ৰিকা]]}}</ref> ==চতুষ্ক== * ''উত্তৰাধিকাৰ'' * ''কালবেলা'' * ''কালপুৰুষ'' * ''মৌষলকাল'' ==তথ্য সংগ্ৰহ== [[শ্ৰেণী:উপন্যাস]] [[শ্ৰেণী:বঙালী উপন্যাস]] tmtaqzzs7bg20quk0b9k8b37ironnn3 6 122352 514614 2025-06-03T08:49:13Z Dipankar Das 36094 514614 wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 514615 514614 2025-06-03T08:50:02Z Dipankar Das 36094 514615 wikitext text/x-wiki == সাৰাংশ == {{Non-free use rationale title-card |Source = https://www.sonyliv.com/shows/nut-boltu-1700000126 |Article = নাট বল্টু |Use = Infobox }} == অনুজ্ঞাপত্ৰ == {{Non-free title-card|image_has_rationale=yes}} 7etc79o70wx38q013w10aqj2q3b347o 10 122353 514616 2025-06-03T08:51:33Z Dipankar Das 36094 + 514616 wikitext text/x-wiki {{Non-free use rationale |Special_header= – non-free title-card |Article={{#if:{{{Article<includeonly>|</includeonly>}}}|{{{Article}}}|<!--{{error|message=Must include parameter: ''Article=xxxxx''}}-->}} |Description=This is a logo, title-card, or title-screen {{#if:{{{Owner|}}} |owned by {{{Owner}}} }} for {{#if:{{{Used for|}}} |{{{Used for}}} |{{{Article}}} }}. {{#if:{{{History|}}} |It is a historical. Its historical usage is as follows: {{{History}}}. }} {{#if:{{{Description|}}} |Further details: {{{Description}}} }} |Source={{#if:{{{Website|}}} |The media is from the {{{Website}}} website. }} {{#if:{{{Source|}}} |{{{Source}}} |{{#if:{{{Website|}}}| |The media may be obtained from {{#if:{{{Owner|}}} |{{{Owner}}} |{{#if:{{{Used for|}}} |{{{Used for}}} |{{{Article}}} }} }}. }} }} |Portion={{#if:{{{Portion|}}} |{{{Portion}}} |The entire logo, card or screen is used to convey the meaning intended and avoid tarnishing or misrepresenting the intended image. }} |Low_resolution={{#if:{{{Low_resolution|{{{Low resolution|}}}}}} |{{{Low_resolution|{{{Low resolution|}}}}}} |The media is of a size and resolution sufficient to maintain the quality intended by the company or organization which owns it, without being unnecessarily high resolution. }} |Purpose=<noinclude>''Choose from:'' <kbd>Infobox / Org / Work / Other</kbd></noinclude>{{#switch:{{{Use|}}} |Infobox=The image is placed in the infobox at the top of the article discussing {{#if:{{{Used for|}}} |{{{Used for}}} |{{{Article}}} }}, a subject of public interest. The significance of the media is to help the reader identify the subject in question, assure the readers that they have reached the right article containing critical commentary about the same, and illustrate the intended branding message in a way that words alone could not convey. |Org=The image is used to identify the organization {{#if:{{{Used for|}}} |{{{Used for}}} |{{{Article}}} }}, a subject of public interest. The significance of the media is to help the reader identify the organization, assure the readers that they have reached the right article containing critical commentary about the organization, and illustrate the organization's intended branding message in a way that words alone could not convey. |Work= The image is used to identify {{#if:{{{Used for|}}} |{{{Used for}}} |{{{Article}}} }}, a notable work. The significance of the media featured is to help the reader identify the work, assure the readers that they have reached the right article(or section) containing critical commentary about that work, and illustrate branding associations of the work in a way that words alone could not convey. |Other={{{Purpose|}}} |#default={{#if:{{{Purpose|}}} |{{{Purpose|}}}<br />{{error|message=Purpose was stated, but Use parameter of the template was not set. Choose "Use=" Infobox / Org / Work / Other}} }} }} {{#if:{{{Commentary|}}} |''There is commentary in the article about the media featured itself as follows:'' "{{{Commentary}}}" }} |Replaceability={{#if:{{{Replaceability|}}} |{{{Replaceability}}} |Because title cards or screens contain unique (and typically protected) creative expression, there is almost certainly no free equivalent. Any substitute that is not a derivative work would fail to convey the meaning intended, would tarnish or misrepresent its image, or would fail its purpose of identification or commentary. }} |other_information={{#if:{{{other_information|{{{Other information|}}}}}} |{{{other_information|{{{Other information|}}}}}} |Use of this media in the article complies with Wikipedia [[Wikipedia:Non-free content criteria|non-free content policy]], [[Wikipedia:Logos|logo guidelines]], and fair use under [[Fair use|United States copyright law]] as described above. }} }}<noinclude> {{Documentation}} [[Category:Non-free use rationale templates|title-card]] </noinclude> ozm491wiuqpi9v19h2ku2mff0ownsy0 10 122354 514617 2025-06-03T08:52:27Z Dipankar Das 36094 + 514617 wikitext text/x-wiki {{Documentation subpage}} {{High-use}} <!-- Please place categories where indicated at the bottom of this page and interwikis at Wikidata (see [[Wikipedia:Wikidata]]) --> == Syntax == <syntaxhighlight lang="wikitext">{{Non-free use rationale title-card | Article = | Use = <!-- Choose one: Infobox / Org / Work / Other --> | Purpose = <!-- Must be specified when Use is set to "Other"; otherwise, disregard --> <!-- ADDITIONAL INFORMATION --> | Used for = | Owner = | Description = | Website = | History = | Commentary = <!-- OVERRIDE FIELDS --> | Source = | Portion = | Low resolution = | Replaceability = | Other information = }}</syntaxhighlight> <includeonly>{{sandbox other|| <!-- Categories below this line, please; interwikis at Wikidata --> }}</includeonly> 54cooltxa5p63ink4ys65sxnpnwdddm 0 122355 514622 2025-06-03T09:10:29Z কুমুদ ঘোষ 42738 নতুন পৃষ্ঠা: কবীৰ সুমন (জন্ম: ১৬ মাৰ্চ ১৯৪৯) এজন ভাৰতীয় বাঙালী গায়ক, গীতিকাৰ, অভিনেতা, ৰেডিঅ' সাংবাদিক, লেখক আৰু সংসদ সদস্য। 514622 wikitext text/x-wiki কবীৰ সুমন (জন্ম: ১৬ মাৰ্চ ১৯৪৯) এজন ভাৰতীয় বাঙালী গায়ক, গীতিকাৰ, অভিনেতা, ৰেডিঅ' সাংবাদিক, লেখক আৰু সংসদ সদস্য। qqoy3ldiz39xxsdkvl1a7qylq7h1an0 514624 514622 2025-06-03T09:10:48Z কুমুদ ঘোষ 42738 514624 wikitext text/x-wiki '''কবীৰ সুমন''' (জন্ম: ১৬ মাৰ্চ ১৯৪৯) এজন ভাৰতীয় বাঙালী গায়ক, গীতিকাৰ, অভিনেতা, ৰেডিঅ' সাংবাদিক, লেখক আৰু সংসদ সদস্য। jvpwo8jpurin7lofsqwm2d0b6x7rdfy 514625 514624 2025-06-03T09:14:30Z কুমুদ ঘোষ 42738 [[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল। 514625 wikitext text/x-wiki '''কবীৰ সুমন''' (জন্ম: ১৬ মাৰ্চ ১৯৪৯) এজন ভাৰতীয় বাঙালী গায়ক, গীতিকাৰ, অভিনেতা, ৰেডিঅ' সাংবাদিক, লেখক আৰু সংসদ সদস্য। তেওঁৰ আগৰ নাম আছিল সুমন চট্টোপাধ্যায়। ২০০০ চনত বাংলাদেশী সংগীশিল্পী ছাবিনা ইয়াছমিনক বিয়া কৰাই ইছলাম ধৰ্ম গ্ৰহণ কৰে। সুমন এগৰাকী বিশিষ্ট আধুনিক আৰু ৰবীন্দ্ৰ সংগীতৰ গায়ক। ১৯৯২ চনত ''তোমাকে চাই'' নামৰ এলবামটোৰ জৰিয়তে বাংলা সংগীতত এক নতুন ধাৰা প্ৰৱৰ্তন কৰে। m7t9u7sx031weatclzhhaiol4v9z5cb 514635 514625 2025-06-03T09:22:15Z কুমুদ ঘোষ 42738 [[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল। 514635 wikitext text/x-wiki '''কবীৰ সুমন''' (জন্ম: ১৬ মাৰ্চ ১৯৪৯) এজন ভাৰতীয় বাঙালী গায়ক, গীতিকাৰ, অভিনেতা, ৰেডিঅ' সাংবাদিক, লেখক আৰু সংসদ সদস্য। তেওঁৰ আগৰ নাম আছিল সুমন চট্টোপাধ্যায়। ২০০০ চনত বাংলাদেশী সংগীশিল্পী ছাবিনা ইয়াছমিনক বিয়া কৰাই ইছলাম ধৰ্ম গ্ৰহণ কৰে। সুমন এগৰাকী বিশিষ্ট আধুনিক আৰু ৰবীন্দ্ৰ সংগীতৰ গায়ক। ১৯৯২ চনত ''তোমাকে চাই'' নামৰ এলবামটোৰ জৰিয়তে বাংলা সংগীতত এক নতুন ধাৰা প্ৰৱৰ্তন কৰে। তেওঁৰ স্বৰচিত গীতৰ এলবামৰ সংখ্যা পোন্ধৰ। সঙ্গীত ৰচনা, সুৰাৰোপ, সংগীতায়োজন আৰু কণ্ঠদানৰ সমান্তৰালকৈ গদ্যৰচনা আৰু অভিনয়ৰ ক্ষেত্ৰতো তেওঁ স্বকীয় প্ৰতিভাৰ সাক্ষৰ থৈছে। তেওঁ একাধিক প্ৰবন্ধ, উপন্যাস আৰু চুটিগল্প ৰচনাৰ লগতে হাৰ্বাৰ্ট, চতুৰঙ্গ প্ৰভৃতি মননশীল বোলছবিৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ চৰিত্ৰত অভিনয় কৰিছে। 3jvgqjkx1cfxkyf8t1wfmn7lt4s80fw 514641 514635 2025-06-03T09:26:42Z কুমুদ ঘোষ 42738 514641 wikitext text/x-wiki '''কবীৰ সুমন''' (জন্ম: ১৬ মাৰ্চ ১৯৪৯) এজন ভাৰতীয় বাঙালী গায়ক, গীতিকাৰ, অভিনেতা, ৰেডিঅ' সাংবাদিক, লেখক আৰু সংসদ সদস্য। তেওঁৰ আগৰ নাম আছিল সুমন চট্টোপাধ্যায়। ২০০০ চনত বাংলাদেশী সংগীশিল্পী ছাবিনা ইয়াছমিনক বিয়া কৰাই ইছলাম ধৰ্ম গ্ৰহণ কৰে। সুমন এগৰাকী বিশিষ্ট আধুনিক আৰু ৰবীন্দ্ৰ সংগীতৰ গায়ক। ১৯৯২ চনত ''তোমাকে চাই'' নামৰ এলবামটোৰ জৰিয়তে বাংলা সংগীতত এক নতুন ধাৰা প্ৰৱৰ্তন কৰে। তেওঁৰ স্বৰচিত গীতৰ এলবামৰ সংখ্যা পোন্ধৰ। সঙ্গীত ৰচনা, সুৰাৰোপ, সংগীতায়োজন আৰু কণ্ঠদানৰ সমান্তৰালকৈ গদ্যৰচনা আৰু অভিনয়ৰ ক্ষেত্ৰতো তেওঁ স্বকীয় প্ৰতিভাৰ সাক্ষৰ থৈছে। তেওঁ একাধিক প্ৰবন্ধ, উপন্যাস আৰু চুটিগল্প ৰচনাৰ লগতে হাৰ্বাৰ্ট, চতুৰঙ্গ প্ৰভৃতি মননশীল বোলছবিৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ চৰিত্ৰত অভিনয় কৰিছে। বিশিষ্ট বাংলাদেশী গায়িকা ছাবিনা ইয়াছমিন তেওঁৰ বৰ্তমান সহধর্মিনী। নন্দিগ্ৰাম হত্যাকাণ্ডৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত কৃষিভূমি সুৰক্ষাৰ প্ৰসংগত মমতা বেনাৰ্জীৰ নেতৃত্বত চলা আন্দোলনত তেওঁ সক্ৰিয়ভাৱে অংশগ্ৰহণ কৰে আৰু এইদৰেই সক্ৰিয় ৰাজনীতিত প্ৰৱেশ কৰে। ২০০৯ চনত তৃণমূল কংগ্ৰেছৰ টিকটত যাদৱপুৰ লোকসভা সমষ্টিৰ পৰা দেশৰ পোন্ধৰ সংখ্যক লোকসভা নিৰ্বাচনত অংশগ্ৰহণ কৰি সমষ্টিটোৰ পৰা সাংসদ নিৰ্বাচিত হয়। ==তথ্যসূত্ৰ== s4u84qebj7miwn7rfw6unl3eb0x3kvd 514645 514641 2025-06-03T09:28:54Z কুমুদ ঘোষ 42738 [[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল। 514645 wikitext text/x-wiki '''কবীৰ সুমন''' (জন্ম: ১৬ মাৰ্চ ১৯৪৯) এজন ভাৰতীয় বাঙালী গায়ক, গীতিকাৰ, অভিনেতা, ৰেডিঅ' সাংবাদিক, লেখক আৰু সংসদ সদস্য।<ref name="biodata2" />তেওঁৰ আগৰ নাম আছিল সুমন চট্টোপাধ্যায়। ২০০০ চনত বাংলাদেশী সংগীশিল্পী ছাবিনা ইয়াছমিনক বিয়া কৰাই ইছলাম ধৰ্ম গ্ৰহণ কৰে।<ref name="biodata3">[http://www.kabirsuman.in/%e0%a6%95%e0%a6%ac%e0%a7%80%e0%a6%b0%e0%a6%b8%e0%a7%81%e0%a6%ae%e0%a6%a8/ Kabir Suman biodata] {{ওয়েব আৰ্কাইভ|url=https://web.archive.org/web/20120911232636/http://www.kabirsuman.in/%E0%A6%95%E0%A6%AC%E0%A7%80%E0%A6%B0%E0%A6%B8%E0%A7%81%E0%A6%AE%E0%A6%A8 |date=১১ সেপ্টেম্বৰ ২০১২ }} @ kabirsuman.in. Retrieved 11 December 2011</ref> সুমন এগৰাকী বিশিষ্ট আধুনিক আৰু ৰবীন্দ্ৰ সংগীতৰ গায়ক। ১৯৯২ চনত ''তোমাকে চাই'' নামৰ এলবামটোৰ জৰিয়তে বাংলা সংগীতত এক নতুন ধাৰা প্ৰৱৰ্তন কৰে। তেওঁৰ স্বৰচিত গীতৰ এলবামৰ সংখ্যা পোন্ধৰ। সঙ্গীত ৰচনা, সুৰাৰোপ, সংগীতায়োজন আৰু কণ্ঠদানৰ সমান্তৰালকৈ গদ্যৰচনা আৰু অভিনয়ৰ ক্ষেত্ৰতো তেওঁ স্বকীয় প্ৰতিভাৰ সাক্ষৰ থৈছে। তেওঁ একাধিক প্ৰবন্ধ, উপন্যাস আৰু চুটিগল্প ৰচনাৰ লগতে হাৰ্বাৰ্ট, চতুৰঙ্গ প্ৰভৃতি মননশীল বোলছবিৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ চৰিত্ৰত অভিনয় কৰিছে। বিশিষ্ট বাংলাদেশী গায়িকা ছাবিনা ইয়াছমিন তেওঁৰ বৰ্তমান সহধৰ্মিনী। নন্দিগ্ৰাম হত্যাকাণ্ডৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত কৃষিভূমি সুৰক্ষাৰ প্ৰসংগত মমতা বেনাৰ্জীৰ নেতৃত্বত চলা আন্দোলনত তেওঁ সক্ৰিয়ভাৱে অংশগ্ৰহণ কৰে আৰু এইদৰেই সক্ৰিয় ৰাজনীতিত প্ৰৱেশ কৰে। ২০০৯ চনত তৃণমূল কংগ্ৰেছৰ টিকটত যাদৱপুৰ লোকসভা সমষ্টিৰ পৰা দেশৰ পোন্ধৰ সংখ্যক লোকসভা নিৰ্বাচনত অংশগ্ৰহণ কৰি সমষ্টিটোৰ পৰা সাংসদ নিৰ্বাচিত হয়। ==তথ্য সংগ্ৰহ== 6p3ipp871vvzs0n5qbv958qsj64z83e 514649 514645 2025-06-03T09:31:10Z কুমুদ ঘোষ 42738 [[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল। 514649 wikitext text/x-wiki {{তথ্যছক সঙ্গীতজ্ঞ | name = কবীৰ সুমন | image = Kabir Suman playing organ.jpg | image_size = | landscape = <!-- yes, if wide image, otherwise leave blank --> | alt = | caption = | background = solo_singer | birth_name = [[সুমন চট্টোপাধ্যায়]] | native_name = | native_name_lang = | alias = | birth_date = {{জন্ম তাৰিখ ও বয়স|১৯৪৯|০৩|১৬}}<ref name=biodata2>{{ওয়েব উদ্ধৃতি | url=http://www.archive.india.gov.in/govt/loksabhampbiodata.php?mpcode=4494 |title=Detailed Profile: Shri Kabir Suman |publisher=india.gov.in |date=26 July 2014 }}</ref> | birth_place = [[কটক]], [[ওড়িশা]], ভাৰত | origin = [[কলকাতা]], [[পশ্চিমবঙ্গ]], ভাৰত | death_date = <!-- {{death date and age|df=yes|YYYY|MM|DD|YYYY|MM|DD}} (death date 1st) --> | death_place = | genre = আধুনিক বাংলা গান, [[ৰবীন্দ্ৰ সঙ্গীত]] | occupation = সুৰকাৰ, গায়ক, গীতিকাৰ, সাংবাদিক, লেখক, অভিনেতা, ৰাজনীতিবিদ | instrument = [[কণ্ঠ]], [[গিটাৰ]], [[ইলেকট্ৰনিক কী-বোৰ্ড]], [[পিয়ানো]], [[হাৰ্মোনিকা]], [[মেলোডিকা]] | years_active = ১৯৯২-বৰ্তমান | label = [[His Master's Voice|এইচএমভি]] | associated_acts = [[অঞ্জন দত্ত]], [[নচিকেতা চক্ৰবৰ্তী]] | website = [http://www.kabirsumanonline.com/ অফিসিয়াল ওয়েবসাইট]<br>[http://www.youtube.com/user/KabirSumanOnline/ অফিসিয়াল ইউটিউব চ্যানেল] | notable_instruments = | module = {{তথ্যছক পদস্থ কৰ্মকৰ্তা | embed = yes | residence = | constituency = [[Jadavpur (Lok Sabha constituency)|যাদবপুৰ]] | office = [[সংসদ সদস্য]] | term = মে ২০০৯ - মে ২০১৪ | predecessor = [[সুজন চক্ৰবৰ্তী]] | successor = [[সুগত বসু]] | party = [[তৃণমূল কংগ্ৰেস]] | religion = [[ইসলাম]] | alma_mater = [[যাদবপুৰ বিশ্ববিদ্যালয়]] | profession = | spouse = [[সাবিনা ইয়াসমিন]] | children = | parents = সুধীন্দ্ৰনাথ চট্টোপাধযায় (পিতা)<br/> উমা চট্টাপাধ্যায় (মাতা) | footnotes = | signature = }} }} '''কবীৰ সুমন''' (জন্ম: ১৬ মাৰ্চ ১৯৪৯) এজন ভাৰতীয় বাঙালী গায়ক, গীতিকাৰ, অভিনেতা, ৰেডিঅ' সাংবাদিক, লেখক আৰু সংসদ সদস্য।<ref name="biodata2" />তেওঁৰ আগৰ নাম আছিল সুমন চট্টোপাধ্যায়। ২০০০ চনত বাংলাদেশী সংগীশিল্পী ছাবিনা ইয়াছমিনক বিয়া কৰাই ইছলাম ধৰ্ম গ্ৰহণ কৰে।<ref name="biodata3">[http://www.kabirsuman.in/%e0%a6%95%e0%a6%ac%e0%a7%80%e0%a6%b0%e0%a6%b8%e0%a7%81%e0%a6%ae%e0%a6%a8/ Kabir Suman biodata] {{ওয়েব আৰ্কাইভ|url=https://web.archive.org/web/20120911232636/http://www.kabirsuman.in/%E0%A6%95%E0%A6%AC%E0%A7%80%E0%A6%B0%E0%A6%B8%E0%A7%81%E0%A6%AE%E0%A6%A8 |date=১১ সেপ্টেম্বৰ ২০১২ }} @ kabirsuman.in. Retrieved 11 December 2011</ref> সুমন এগৰাকী বিশিষ্ট আধুনিক আৰু ৰবীন্দ্ৰ সংগীতৰ গায়ক। ১৯৯২ চনত ''তোমাকে চাই'' নামৰ এলবামটোৰ জৰিয়তে বাংলা সংগীতত এক নতুন ধাৰা প্ৰৱৰ্তন কৰে। তেওঁৰ স্বৰচিত গীতৰ এলবামৰ সংখ্যা পোন্ধৰ। সঙ্গীত ৰচনা, সুৰাৰোপ, সংগীতায়োজন আৰু কণ্ঠদানৰ সমান্তৰালকৈ গদ্যৰচনা আৰু অভিনয়ৰ ক্ষেত্ৰতো তেওঁ স্বকীয় প্ৰতিভাৰ সাক্ষৰ থৈছে। তেওঁ একাধিক প্ৰবন্ধ, উপন্যাস আৰু চুটিগল্প ৰচনাৰ লগতে হাৰ্বাৰ্ট, চতুৰঙ্গ প্ৰভৃতি মননশীল বোলছবিৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ চৰিত্ৰত অভিনয় কৰিছে। বিশিষ্ট বাংলাদেশী গায়িকা ছাবিনা ইয়াছমিন তেওঁৰ বৰ্তমান সহধৰ্মিনী। নন্দিগ্ৰাম হত্যাকাণ্ডৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত কৃষিভূমি সুৰক্ষাৰ প্ৰসংগত মমতা বেনাৰ্জীৰ নেতৃত্বত চলা আন্দোলনত তেওঁ সক্ৰিয়ভাৱে অংশগ্ৰহণ কৰে আৰু এইদৰেই সক্ৰিয় ৰাজনীতিত প্ৰৱেশ কৰে। ২০০৯ চনত তৃণমূল কংগ্ৰেছৰ টিকটত যাদৱপুৰ লোকসভা সমষ্টিৰ পৰা দেশৰ পোন্ধৰ সংখ্যক লোকসভা নিৰ্বাচনত অংশগ্ৰহণ কৰি সমষ্টিটোৰ পৰা সাংসদ নিৰ্বাচিত হয়। ==তথ্য সংগ্ৰহ== hteprqjr579nhng7mfltjs98tyky3yp 514651 514649 2025-06-03T09:32:33Z কুমুদ ঘোষ 42738 [[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল। 514651 wikitext text/x-wiki '''কবীৰ সুমন''' (জন্ম: ১৬ মাৰ্চ ১৯৪৯) এজন ভাৰতীয় বাঙালী গায়ক, গীতিকাৰ, অভিনেতা, ৰেডিঅ' সাংবাদিক, লেখক আৰু সংসদ সদস্য।<ref name=biodata2>{{ওয়েব উদ্ধৃতি | url=http://www.archive.india.gov.in/govt/loksabhampbiodata.php?mpcode=4494 |title=Detailed Profile: Shri Kabir Suman |publisher=india.gov.in |date=26 July 2014 }}</ref> তেওঁৰ আগৰ নাম আছিল সুমন চট্টোপাধ্যায়। ২০০০ চনত বাংলাদেশী সংগীশিল্পী ছাবিনা ইয়াছমিনক বিয়া কৰাই ইছলাম ধৰ্ম গ্ৰহণ কৰে।<ref name="biodata3">[http://www.kabirsuman.in/%e0%a6%95%e0%a6%ac%e0%a7%80%e0%a6%b0%e0%a6%b8%e0%a7%81%e0%a6%ae%e0%a6%a8/ Kabir Suman biodata] {{ওয়েব আৰ্কাইভ|url=https://web.archive.org/web/20120911232636/http://www.kabirsuman.in/%E0%A6%95%E0%A6%AC%E0%A7%80%E0%A6%B0%E0%A6%B8%E0%A7%81%E0%A6%AE%E0%A6%A8 |date=১১ সেপ্টেম্বৰ ২০১২ }} @ kabirsuman.in. Retrieved 11 December 2011</ref> সুমন এগৰাকী বিশিষ্ট আধুনিক আৰু ৰবীন্দ্ৰ সংগীতৰ গায়ক। ১৯৯২ চনত ''তোমাকে চাই'' নামৰ এলবামটোৰ জৰিয়তে বাংলা সংগীতত এক নতুন ধাৰা প্ৰৱৰ্তন কৰে। তেওঁৰ স্বৰচিত গীতৰ এলবামৰ সংখ্যা পোন্ধৰ। সঙ্গীত ৰচনা, সুৰাৰোপ, সংগীতায়োজন আৰু কণ্ঠদানৰ সমান্তৰালকৈ গদ্যৰচনা আৰু অভিনয়ৰ ক্ষেত্ৰতো তেওঁ স্বকীয় প্ৰতিভাৰ সাক্ষৰ থৈছে। তেওঁ একাধিক প্ৰবন্ধ, উপন্যাস আৰু চুটিগল্প ৰচনাৰ লগতে হাৰ্বাৰ্ট, চতুৰঙ্গ প্ৰভৃতি মননশীল বোলছবিৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ চৰিত্ৰত অভিনয় কৰিছে। বিশিষ্ট বাংলাদেশী গায়িকা ছাবিনা ইয়াছমিন তেওঁৰ বৰ্তমান সহধৰ্মিনী। নন্দিগ্ৰাম হত্যাকাণ্ডৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত কৃষিভূমি সুৰক্ষাৰ প্ৰসংগত মমতা বেনাৰ্জীৰ নেতৃত্বত চলা আন্দোলনত তেওঁ সক্ৰিয়ভাৱে অংশগ্ৰহণ কৰে আৰু এইদৰেই সক্ৰিয় ৰাজনীতিত প্ৰৱেশ কৰে। ২০০৯ চনত তৃণমূল কংগ্ৰেছৰ টিকটত যাদৱপুৰ লোকসভা সমষ্টিৰ পৰা দেশৰ পোন্ধৰ সংখ্যক লোকসভা নিৰ্বাচনত অংশগ্ৰহণ কৰি সমষ্টিটোৰ পৰা সাংসদ নিৰ্বাচিত হয়। ==তথ্য সংগ্ৰহ== ro4ufw6u21s1qlp0ubur3bqak33lxyj 514653 514651 2025-06-03T09:35:02Z কুমুদ ঘোষ 42738 [[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল। 514653 wikitext text/x-wiki '''কবীৰ সুমন''' (জন্ম: ১৬ মাৰ্চ ১৯৪৯) এজন ভাৰতীয় বাঙালী গায়ক, গীতিকাৰ, অভিনেতা, ৰেডিঅ' সাংবাদিক, লেখক আৰু সংসদ সদস্য।<ref name=biodata2>{{ওয়েব উদ্ধৃতি | url=http://www.archive.india.gov.in/govt/loksabhampbiodata.php?mpcode=4494 |title=Detailed Profile: Shri Kabir Suman |publisher=india.gov.in |date=26 July 2014 }}</ref> তেওঁৰ আগৰ নাম আছিল সুমন চট্টোপাধ্যায়। ২০০০ চনত বাংলাদেশী সংগীশিল্পী ছাবিনা ইয়াছমিনক বিয়া কৰাই ইছলাম ধৰ্ম গ্ৰহণ কৰে।<ref name="biodata3">[http://www.kabirsuman.in/%e0%a6%95%e0%a6%ac%e0%a7%80%e0%a6%b0%e0%a6%b8%e0%a7%81%e0%a6%ae%e0%a6%a8/ Kabir Suman biodata] {{ওয়েব আৰ্কাইভ|url=https://web.archive.org/web/20120911232636/http://www.kabirsuman.in/%E0%A6%95%E0%A6%AC%E0%A7%80%E0%A6%B0%E0%A6%B8%E0%A7%81%E0%A6%AE%E0%A6%A8 |date=১১ সেপ্টেম্বৰ ২০১২ }} @ kabirsuman.in. Retrieved 11 December 2011</ref> সুমন এগৰাকী বিশিষ্ট আধুনিক আৰু ৰবীন্দ্ৰ সংগীতৰ গায়ক। ১৯৯২ চনত ''তোমাকে চাই'' নামৰ এলবামটোৰ জৰিয়তে বাংলা সংগীতত এক নতুন ধাৰা প্ৰৱৰ্তন কৰে। তেওঁৰ স্বৰচিত গীতৰ এলবামৰ সংখ্যা পোন্ধৰ। সঙ্গীত ৰচনা, সুৰাৰোপ, সংগীতায়োজন আৰু কণ্ঠদানৰ সমান্তৰালকৈ গদ্যৰচনা আৰু অভিনয়ৰ ক্ষেত্ৰতো তেওঁ স্বকীয় প্ৰতিভাৰ সাক্ষৰ থৈছে। তেওঁ একাধিক প্ৰবন্ধ, উপন্যাস আৰু চুটিগল্প ৰচনাৰ লগতে হাৰ্বাৰ্ট, চতুৰঙ্গ প্ৰভৃতি মননশীল বোলছবিৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ চৰিত্ৰত অভিনয় কৰিছে। বিশিষ্ট বাংলাদেশী গায়িকা ছাবিনা ইয়াছমিন তেওঁৰ বৰ্তমান সহধৰ্মিনী। নন্দিগ্ৰাম হত্যাকাণ্ডৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত কৃষিভূমি সুৰক্ষাৰ প্ৰসংগত মমতা বেনাৰ্জীৰ নেতৃত্বত চলা আন্দোলনত তেওঁ সক্ৰিয়ভাৱে অংশগ্ৰহণ কৰে আৰু এইদৰেই সক্ৰিয় ৰাজনীতিত প্ৰৱেশ কৰে। ২০০৯ চনত তৃণমূল কংগ্ৰেছৰ টিকটত যাদৱপুৰ লোকসভা সমষ্টিৰ পৰা দেশৰ পোন্ধৰ সংখ্যক লোকসভা নিৰ্বাচনত অংশগ্ৰহণ কৰি সমষ্টিটোৰ পৰা সাংসদ নিৰ্বাচিত হয়। ==প্ৰাৰম্ভিক জীৱন== ==এলবাম== ==গ্ৰন্থতালিকা== ==পুৰস্কাৰ== ==তথ্য সংগ্ৰহ== g72kpe2995psbh2hh8jg9iqyicsw0g4 514654 514653 2025-06-03T09:35:50Z কুমুদ ঘোষ 42738 [[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল। 514654 wikitext text/x-wiki '''কবীৰ সুমন''' (জন্ম: ১৬ মাৰ্চ ১৯৪৯) এজন ভাৰতীয় বাঙালী গায়ক, গীতিকাৰ, অভিনেতা, ৰেডিঅ' সাংবাদিক, লেখক আৰু সংসদ সদস্য।<ref name=biodata2>{{ওয়েব উদ্ধৃতি | url=http://www.archive.india.gov.in/govt/loksabhampbiodata.php?mpcode=4494 |title=Detailed Profile: Shri Kabir Suman |publisher=india.gov.in |date=26 July 2014 }}</ref> তেওঁৰ আগৰ নাম আছিল সুমন চট্টোপাধ্যায়। ২০০০ চনত বাংলাদেশী সংগীশিল্পী ছাবিনা ইয়াছমিনক বিয়া কৰাই ইছলাম ধৰ্ম গ্ৰহণ কৰে।<ref name="biodata3">[http://www.kabirsuman.in/%e0%a6%95%e0%a6%ac%e0%a7%80%e0%a6%b0%e0%a6%b8%e0%a7%81%e0%a6%ae%e0%a6%a8/ Kabir Suman biodata] {{ওয়েব আৰ্কাইভ|url=https://web.archive.org/web/20120911232636/http://www.kabirsuman.in/%E0%A6%95%E0%A6%AC%E0%A7%80%E0%A6%B0%E0%A6%B8%E0%A7%81%E0%A6%AE%E0%A6%A8 |date=১১ সেপ্টেম্বৰ ২০১২ }} @ kabirsuman.in. Retrieved 11 December 2011</ref> সুমন এগৰাকী বিশিষ্ট আধুনিক আৰু ৰবীন্দ্ৰ সংগীতৰ গায়ক। ১৯৯২ চনত ''তোমাকে চাই'' নামৰ এলবামটোৰ জৰিয়তে বাংলা সংগীতত এক নতুন ধাৰা প্ৰৱৰ্তন কৰে। তেওঁৰ স্বৰচিত গীতৰ এলবামৰ সংখ্যা পোন্ধৰ। সঙ্গীত ৰচনা, সুৰাৰোপ, সংগীতায়োজন আৰু কণ্ঠদানৰ সমান্তৰালকৈ গদ্যৰচনা আৰু অভিনয়ৰ ক্ষেত্ৰতো তেওঁ স্বকীয় প্ৰতিভাৰ সাক্ষৰ থৈছে। তেওঁ একাধিক প্ৰবন্ধ, উপন্যাস আৰু চুটিগল্প ৰচনাৰ লগতে হাৰ্বাৰ্ট, চতুৰঙ্গ প্ৰভৃতি মননশীল বোলছবিৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ চৰিত্ৰত অভিনয় কৰিছে। বিশিষ্ট বাংলাদেশী গায়িকা ছাবিনা ইয়াছমিন তেওঁৰ বৰ্তমান সহধৰ্মিনী। নন্দিগ্ৰাম হত্যাকাণ্ডৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত কৃষিভূমি সুৰক্ষাৰ প্ৰসংগত মমতা বেনাৰ্জীৰ নেতৃত্বত চলা আন্দোলনত তেওঁ সক্ৰিয়ভাৱে অংশগ্ৰহণ কৰে আৰু এইদৰেই সক্ৰিয় ৰাজনীতিত প্ৰৱেশ কৰে। ২০০৯ চনত তৃণমূল কংগ্ৰেছৰ টিকটত যাদৱপুৰ লোকসভা সমষ্টিৰ পৰা দেশৰ পোন্ধৰ সংখ্যক লোকসভা নিৰ্বাচনত অংশগ্ৰহণ কৰি সমষ্টিটোৰ পৰা সাংসদ নিৰ্বাচিত হয়। ==প্ৰাৰম্ভিক জীৱন== ==এলবাম== {{div col}} * ১৯৯২: তোমাকে চাই * ১৯৯৩: বসে আঁকো * ১৯৯৩: ইচ্ছে হল * ১৯৯৪: গানওলা * ১৯৯৫: ঘুমাও বাউণ্ডুলে * ১৯৯৬: চাইছি তোমাৰ বন্ধুতা * ১৯৯৭: জাতিস্মৰ * ১৯৯৮: নিষিদ্ধ ইস্তেহাৰ * ১৯৯৯: পাগলা সানাই * ২০০০: যাব অচেনায় * ২০০০: নাগৰিক কবিয়াল * ২০০২: আদাব * ২০০৩: ৰিচিং আউট (Reaching Out, ইংৰাজি) * ২০০৫: দেখছি তোকে * ২০০৬: তেৰো (সাবিনা ইয়াসমিনেৰ সঙ্গে গাওয়া) * ২০০৭: নন্দীগ্ৰাম * ২০০৮: ৰিজওয়ানুৰেৰ বৃত্ত * ২০০৮: গানওলা ঢাকায় (লাইভ কনসাৰ্ট ৰেকৰ্ডিং) * ২০০৮: প্ৰতিৰোধ * ২০১০: সুপ্ৰভাত বিষণ্ণতা * ২০১০: ছত্ৰধৰেৰ গান * ২০১০: লালমোহনেৰ লাশ * ২০১২: ৬৩ তে </div> ==গ্ৰন্থতালিকা== ==পুৰস্কাৰ== ==তথ্য সংগ্ৰহ== lo7jd9prn6vt34lu7c53fulbjtejrnh 514656 514654 2025-06-03T09:36:28Z কুমুদ ঘোষ 42738 [[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল। 514656 wikitext text/x-wiki '''কবীৰ সুমন''' (জন্ম: ১৬ মাৰ্চ ১৯৪৯) এজন ভাৰতীয় বাঙালী গায়ক, গীতিকাৰ, অভিনেতা, ৰেডিঅ' সাংবাদিক, লেখক আৰু সংসদ সদস্য।<ref name=biodata2>{{ওয়েব উদ্ধৃতি | url=http://www.archive.india.gov.in/govt/loksabhampbiodata.php?mpcode=4494 |title=Detailed Profile: Shri Kabir Suman |publisher=india.gov.in |date=26 July 2014 }}</ref> তেওঁৰ আগৰ নাম আছিল সুমন চট্টোপাধ্যায়। ২০০০ চনত বাংলাদেশী সংগীশিল্পী ছাবিনা ইয়াছমিনক বিয়া কৰাই ইছলাম ধৰ্ম গ্ৰহণ কৰে।<ref name="biodata3">[http://www.kabirsuman.in/%e0%a6%95%e0%a6%ac%e0%a7%80%e0%a6%b0%e0%a6%b8%e0%a7%81%e0%a6%ae%e0%a6%a8/ Kabir Suman biodata] {{ওয়েব আৰ্কাইভ|url=https://web.archive.org/web/20120911232636/http://www.kabirsuman.in/%E0%A6%95%E0%A6%AC%E0%A7%80%E0%A6%B0%E0%A6%B8%E0%A7%81%E0%A6%AE%E0%A6%A8 |date=১১ সেপ্টেম্বৰ ২০১২ }} @ kabirsuman.in. Retrieved 11 December 2011</ref> সুমন এগৰাকী বিশিষ্ট আধুনিক আৰু ৰবীন্দ্ৰ সংগীতৰ গায়ক। ১৯৯২ চনত ''তোমাকে চাই'' নামৰ এলবামটোৰ জৰিয়তে বাংলা সংগীতত এক নতুন ধাৰা প্ৰৱৰ্তন কৰে। তেওঁৰ স্বৰচিত গীতৰ এলবামৰ সংখ্যা পোন্ধৰ। সঙ্গীত ৰচনা, সুৰাৰোপ, সংগীতায়োজন আৰু কণ্ঠদানৰ সমান্তৰালকৈ গদ্যৰচনা আৰু অভিনয়ৰ ক্ষেত্ৰতো তেওঁ স্বকীয় প্ৰতিভাৰ সাক্ষৰ থৈছে। তেওঁ একাধিক প্ৰবন্ধ, উপন্যাস আৰু চুটিগল্প ৰচনাৰ লগতে হাৰ্বাৰ্ট, চতুৰঙ্গ প্ৰভৃতি মননশীল বোলছবিৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ চৰিত্ৰত অভিনয় কৰিছে। বিশিষ্ট বাংলাদেশী গায়িকা ছাবিনা ইয়াছমিন তেওঁৰ বৰ্তমান সহধৰ্মিনী। নন্দিগ্ৰাম হত্যাকাণ্ডৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত কৃষিভূমি সুৰক্ষাৰ প্ৰসংগত মমতা বেনাৰ্জীৰ নেতৃত্বত চলা আন্দোলনত তেওঁ সক্ৰিয়ভাৱে অংশগ্ৰহণ কৰে আৰু এইদৰেই সক্ৰিয় ৰাজনীতিত প্ৰৱেশ কৰে। ২০০৯ চনত তৃণমূল কংগ্ৰেছৰ টিকটত যাদৱপুৰ লোকসভা সমষ্টিৰ পৰা দেশৰ পোন্ধৰ সংখ্যক লোকসভা নিৰ্বাচনত অংশগ্ৰহণ কৰি সমষ্টিটোৰ পৰা সাংসদ নিৰ্বাচিত হয়। ==প্ৰাৰম্ভিক জীৱন== ==এলবাম== {{div col}} * ১৯৯২: তোমাকে চাই * ১৯৯৩: বসে আঁকো * ১৯৯৩: ইচ্ছে হল * ১৯৯৪: গানওলা * ১৯৯৫: ঘুমাও বাউণ্ডুলে * ১৯৯৬: চাইছি তোমাৰ বন্ধুতা * ১৯৯৭: জাতিস্মৰ * ১৯৯৮: নিষিদ্ধ ইস্তেহাৰ * ১৯৯৯: পাগলা সানাই * ২০০০: যাব অচেনায় * ২০০০: নাগৰিক কবিয়াল * ২০০২: আদাব * ২০০৩: ৰিচিং আউট (Reaching Out, ইংৰাজি) * ২০০৫: দেখছি তোকে * ২০০৬: তেৰো (সাবিনা ইয়াসমিনেৰ সঙ্গে গাওয়া) * ২০০৭: নন্দীগ্ৰাম * ২০০৮: ৰিজওয়ানুৰেৰ বৃত্ত * ২০০৮: গানওলা ঢাকায় (লাইভ কনসাৰ্ট ৰেকৰ্ডিং) * ২০০৮: প্ৰতিৰোধ * ২০১০: সুপ্ৰভাত বিষণ্ণতা * ২০১০: ছত্ৰধৰেৰ গান * ২০১০: লালমোহনেৰ লাশ * ২০১২: ৬৩ তে </div> ==গ্ৰন্থতালিকা== {{div col}} * ''ডিসকভাৰিং দি আদাৰ অ্যামেৰিকা: ৰ‍্যাডিকাল ভয়েসেস ফ্ৰম দি নাইনটিন এইটিজ ইন কনভাৰ্সেশন উইথ কবীৰ সুমন'' (২০১২) * ''সুমনামি'' * ''মন-মেজাজ'' * ''আলখাল্লা'' * ''হয়ে ওঠা গান'' * ''কোন পথে গেল গান'' * ''সুমনেৰ গান, সুমনেৰ ভাষ্য'' * ''সুমনেৰ গান'' * ''মুক্ত নিকাৰাগুয়া'' * ''দূৰেৰ জানলা'' * ''নিশানেৰ নাম তাপসী মালিক'' </div> ==পুৰস্কাৰ== ==তথ্য সংগ্ৰহ== panhpqcd4izfyd9icxvu49egsm1u8d6 514659 514656 2025-06-03T09:37:58Z কুমুদ ঘোষ 42738 514659 wikitext text/x-wiki {{short description|Indian musician (born 1949)}} {{Use dmy dates|date=November 2021}} {{Use Indian English|date=July 2018}} {{Infobox person | name = Kabir Suman | image = Kabir Suman playing organ.jpg | image_upright = | landscape = | alt = | caption = Kabir Suman playing an organ | birth_name = Suman Chattopadhyay | birth_date = {{birth date and age|df=y|1949|03|16}} | birth_place = [[Cuttack]], [[Odisha]], India | death_date = <!-- {{death date and age|df=y|YYYY|MM|DD|YYYY|MM|DD}} (death date 1st) --> | death_place = | death_cause = | body_discovered = | resting_place = | resting_place_coordinates = | burial_place = | burial_coordinates = | monuments = | nationality = [[Indian people|Indian]] | other_names = Manab Mitra | citizenship = | education = | alma_mater = [[Jadavpur University]] | occupation = {{hlist|[[Singer-songwriter]]|[[music composer]]|[[music director]]|[[politician]]|[[writer]]|[[actor]]|[[journalist]]}} | years_active = 1972–present | era = | employer = | organization = | agent = | known_for = | works = {{hlist|[[#Discography and other work|Full list]]}} | style = | height = | television = | title = | term = | predecessor = | successor = | party = [[Trinamool Congress]] | otherparty = | movement = | opponents = | boards = | criminal_charges = | criminal_penalty = | criminal_status = | spouse = {{marriage|[[Sabina Yasmin]]|2000}} | partner = | children = | parents = | mother = | father = | relatives = | family = | callsign = | awards = [[#Awards and honours|Full list]] | website = {{url|sumanami.co.uk}} | module = {{Infobox musical artist | embed = yes | background = person | alias = Nagarik Kabiyal, Gaanola | origin = [[Kolkata]], [[West Bengal]], India | genre = {{hlist|[[Music of Bengal|Modern Bengali music]]|[[Rabindra Sangeet]]|Bengali [[Khyal]]}} | instrument = {{hlist|[[Vocals]]|[[guitar]]|[[Keyboard instrument|keyboard]]|[[piano]]|[[harmonica]]|[[melodica]]|[[swarmandal]]|[[ektara]]}} | discography = [[#Discography|Full list]] | label = {{hlist|[[Saregama|His Master's Voice]]|Cosmic Harmony|Bijolpo Music|UD Series}} | current_member_of = | past_member_of = Samatan, Nagarik | associated_acts = {{hlist|[[Anjan Dutt]]|[[Nachiketa Chakraborty]]|[[Pete Seeger]]|[[Sandhya Mukhopadhyay]]|[[Haimanti Sukla]]|[[Raka Bhattacharya]]|[[Indranil Sen]]|[[Sabina Yasmin]]}} }} | module2 = {{Infobox writer | embed = yes | embed_title = | pseudonym = Manab Mitra | language = {{hlist|[[Bengali language|Bengali]]|[[English language|English]]}} | period = [[Bengali literature#Modern (1800–present)|Modern]] | genre = {{hlist|[[Column (periodical)|Column]]|[[Article (publishing)|article]]|[[novel]]|[[short story]]|[[memoir]]|[[poetry]]}} | subject = {{hlist|[[music]]|[[politics]]|[[society]]}} | movement = | notable_works = Discovering the Other America, Sumanami, Alkhalla, Hoye Otha Gaan, Mukta Nicaragua | awards = | years_active = | portaldisp = }} | module3 = {{Infobox officeholder | embed = yes | embed_title = | residence = | constituency = [[Jadavpur (Lok Sabha constituency)|Jadavpur]] | office = [[Member of Parliament, Lok Sabha]] | term = 2009–2014 | predecessor = [[Sujan Chakraborty]] | successor = [[Sugata Bose]] | party = }} | module4 = | module5 = | module6 = | signature = | signature_type = | signature_size = | signature_alt = | footnotes = }} '''কবীৰ সুমন''' (জন্ম: ১৬ মাৰ্চ ১৯৪৯) এজন ভাৰতীয় বাঙালী গায়ক, গীতিকাৰ, অভিনেতা, ৰেডিঅ' সাংবাদিক, লেখক আৰু সংসদ সদস্য।<ref name=biodata2>{{ওয়েব উদ্ধৃতি | url=http://www.archive.india.gov.in/govt/loksabhampbiodata.php?mpcode=4494 |title=Detailed Profile: Shri Kabir Suman |publisher=india.gov.in |date=26 July 2014 }}</ref> তেওঁৰ আগৰ নাম আছিল সুমন চট্টোপাধ্যায়। ২০০০ চনত বাংলাদেশী সংগীশিল্পী ছাবিনা ইয়াছমিনক বিয়া কৰাই ইছলাম ধৰ্ম গ্ৰহণ কৰে।<ref name="biodata3">[http://www.kabirsuman.in/%e0%a6%95%e0%a6%ac%e0%a7%80%e0%a6%b0%e0%a6%b8%e0%a7%81%e0%a6%ae%e0%a6%a8/ Kabir Suman biodata] {{ওয়েব আৰ্কাইভ|url=https://web.archive.org/web/20120911232636/http://www.kabirsuman.in/%E0%A6%95%E0%A6%AC%E0%A7%80%E0%A6%B0%E0%A6%B8%E0%A7%81%E0%A6%AE%E0%A6%A8 |date=১১ সেপ্টেম্বৰ ২০১২ }} @ kabirsuman.in. Retrieved 11 December 2011</ref> সুমন এগৰাকী বিশিষ্ট আধুনিক আৰু ৰবীন্দ্ৰ সংগীতৰ গায়ক। ১৯৯২ চনত ''তোমাকে চাই'' নামৰ এলবামটোৰ জৰিয়তে বাংলা সংগীতত এক নতুন ধাৰা প্ৰৱৰ্তন কৰে। তেওঁৰ স্বৰচিত গীতৰ এলবামৰ সংখ্যা পোন্ধৰ। সঙ্গীত ৰচনা, সুৰাৰোপ, সংগীতায়োজন আৰু কণ্ঠদানৰ সমান্তৰালকৈ গদ্যৰচনা আৰু অভিনয়ৰ ক্ষেত্ৰতো তেওঁ স্বকীয় প্ৰতিভাৰ সাক্ষৰ থৈছে। তেওঁ একাধিক প্ৰবন্ধ, উপন্যাস আৰু চুটিগল্প ৰচনাৰ লগতে হাৰ্বাৰ্ট, চতুৰঙ্গ প্ৰভৃতি মননশীল বোলছবিৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ চৰিত্ৰত অভিনয় কৰিছে। বিশিষ্ট বাংলাদেশী গায়িকা ছাবিনা ইয়াছমিন তেওঁৰ বৰ্তমান সহধৰ্মিনী। নন্দিগ্ৰাম হত্যাকাণ্ডৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত কৃষিভূমি সুৰক্ষাৰ প্ৰসংগত মমতা বেনাৰ্জীৰ নেতৃত্বত চলা আন্দোলনত তেওঁ সক্ৰিয়ভাৱে অংশগ্ৰহণ কৰে আৰু এইদৰেই সক্ৰিয় ৰাজনীতিত প্ৰৱেশ কৰে। ২০০৯ চনত তৃণমূল কংগ্ৰেছৰ টিকটত যাদৱপুৰ লোকসভা সমষ্টিৰ পৰা দেশৰ পোন্ধৰ সংখ্যক লোকসভা নিৰ্বাচনত অংশগ্ৰহণ কৰি সমষ্টিটোৰ পৰা সাংসদ নিৰ্বাচিত হয়। ==প্ৰাৰম্ভিক জীৱন== ==এলবাম== {{div col}} * ১৯৯২: তোমাকে চাই * ১৯৯৩: বসে আঁকো * ১৯৯৩: ইচ্ছে হল * ১৯৯৪: গানওলা * ১৯৯৫: ঘুমাও বাউণ্ডুলে * ১৯৯৬: চাইছি তোমাৰ বন্ধুতা * ১৯৯৭: জাতিস্মৰ * ১৯৯৮: নিষিদ্ধ ইস্তেহাৰ * ১৯৯৯: পাগলা সানাই * ২০০০: যাব অচেনায় * ২০০০: নাগৰিক কবিয়াল * ২০০২: আদাব * ২০০৩: ৰিচিং আউট (Reaching Out, ইংৰাজি) * ২০০৫: দেখছি তোকে * ২০০৬: তেৰো (সাবিনা ইয়াসমিনেৰ সঙ্গে গাওয়া) * ২০০৭: নন্দীগ্ৰাম * ২০০৮: ৰিজওয়ানুৰেৰ বৃত্ত * ২০০৮: গানওলা ঢাকায় (লাইভ কনসাৰ্ট ৰেকৰ্ডিং) * ২০০৮: প্ৰতিৰোধ * ২০১০: সুপ্ৰভাত বিষণ্ণতা * ২০১০: ছত্ৰধৰেৰ গান * ২০১০: লালমোহনেৰ লাশ * ২০১২: ৬৩ তে </div> ==গ্ৰন্থতালিকা== {{div col}} * ''ডিসকভাৰিং দি আদাৰ অ্যামেৰিকা: ৰ‍্যাডিকাল ভয়েসেস ফ্ৰম দি নাইনটিন এইটিজ ইন কনভাৰ্সেশন উইথ কবীৰ সুমন'' (২০১২) * ''সুমনামি'' * ''মন-মেজাজ'' * ''আলখাল্লা'' * ''হয়ে ওঠা গান'' * ''কোন পথে গেল গান'' * ''সুমনেৰ গান, সুমনেৰ ভাষ্য'' * ''সুমনেৰ গান'' * ''মুক্ত নিকাৰাগুয়া'' * ''দূৰেৰ জানলা'' * ''নিশানেৰ নাম তাপসী মালিক'' </div> ==পুৰস্কাৰ== ==তথ্য সংগ্ৰহ== 64ksyy07s891811gpp06dvwf32jd3rw 514660 514659 2025-06-03T09:38:30Z কুমুদ ঘোষ 42738 514660 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{short description|Indian musician (born 1949)}} {{Use dmy dates|date=November 2021}} {{Use Indian English|date=July 2018}} {{Infobox person | name = Kabir Suman | image = Kabir Suman playing organ.jpg | image_upright = | landscape = | alt = | caption = Kabir Suman playing an organ | birth_name = Suman Chattopadhyay | birth_date = {{birth date and age|df=y|1949|03|16}} | birth_place = [[Cuttack]], [[Odisha]], India | death_date = <!-- {{death date and age|df=y|YYYY|MM|DD|YYYY|MM|DD}} (death date 1st) --> | death_place = | death_cause = | body_discovered = | resting_place = | resting_place_coordinates = | burial_place = | burial_coordinates = | monuments = | nationality = [[Indian people|Indian]] | other_names = Manab Mitra | citizenship = | education = | alma_mater = [[Jadavpur University]] | occupation = {{hlist|[[Singer-songwriter]]|[[music composer]]|[[music director]]|[[politician]]|[[writer]]|[[actor]]|[[journalist]]}} | years_active = 1972–present | era = | employer = | organization = | agent = | known_for = | works = {{hlist|[[#Discography and other work|Full list]]}} | style = | height = | television = | title = | term = | predecessor = | successor = | party = [[Trinamool Congress]] | otherparty = | movement = | opponents = | boards = | criminal_charges = | criminal_penalty = | criminal_status = | spouse = {{marriage|[[Sabina Yasmin]]|2000}} | partner = | children = | parents = | mother = | father = | relatives = | family = | callsign = | awards = [[#Awards and honours|Full list]] | website = {{url|sumanami.co.uk}} | module = {{Infobox musical artist | embed = yes | background = person | alias = Nagarik Kabiyal, Gaanola | origin = [[Kolkata]], [[West Bengal]], India | genre = {{hlist|[[Music of Bengal|Modern Bengali music]]|[[Rabindra Sangeet]]|Bengali [[Khyal]]}} | instrument = {{hlist|[[Vocals]]|[[guitar]]|[[Keyboard instrument|keyboard]]|[[piano]]|[[harmonica]]|[[melodica]]|[[swarmandal]]|[[ektara]]}} | discography = [[#Discography|Full list]] | label = {{hlist|[[Saregama|His Master's Voice]]|Cosmic Harmony|Bijolpo Music|UD Series}} | current_member_of = | past_member_of = Samatan, Nagarik | associated_acts = {{hlist|[[Anjan Dutt]]|[[Nachiketa Chakraborty]]|[[Pete Seeger]]|[[Sandhya Mukhopadhyay]]|[[Haimanti Sukla]]|[[Raka Bhattacharya]]|[[Indranil Sen]]|[[Sabina Yasmin]]}} }} | module2 = {{Infobox writer | embed = yes | embed_title = | pseudonym = Manab Mitra | language = {{hlist|[[Bengali language|Bengali]]|[[English language|English]]}} | period = [[Bengali literature#Modern (1800–present)|Modern]] | genre = {{hlist|[[Column (periodical)|Column]]|[[Article (publishing)|article]]|[[novel]]|[[short story]]|[[memoir]]|[[poetry]]}} | subject = {{hlist|[[music]]|[[politics]]|[[society]]}} | movement = | notable_works = Discovering the Other America, Sumanami, Alkhalla, Hoye Otha Gaan, Mukta Nicaragua | awards = | years_active = | portaldisp = }} | module3 = {{Infobox officeholder | embed = yes | embed_title = | residence = | constituency = [[Jadavpur (Lok Sabha constituency)|Jadavpur]] | office = [[Member of Parliament, Lok Sabha]] | term = 2009–2014 | predecessor = [[Sujan Chakraborty]] | successor = [[Sugata Bose]] | party = }} | module4 = | module5 = | module6 = | signature = | signature_type = | signature_size = | signature_alt = | footnotes = }} '''কবীৰ সুমন''' (জন্ম: ১৬ মাৰ্চ ১৯৪৯) এজন ভাৰতীয় বাঙালী গায়ক, গীতিকাৰ, অভিনেতা, ৰেডিঅ' সাংবাদিক, লেখক আৰু সংসদ সদস্য।<ref name=biodata2>{{ওয়েব উদ্ধৃতি | url=http://www.archive.india.gov.in/govt/loksabhampbiodata.php?mpcode=4494 |title=Detailed Profile: Shri Kabir Suman |publisher=india.gov.in |date=26 July 2014 }}</ref> তেওঁৰ আগৰ নাম আছিল সুমন চট্টোপাধ্যায়। ২০০০ চনত বাংলাদেশী সংগীশিল্পী ছাবিনা ইয়াছমিনক বিয়া কৰাই ইছলাম ধৰ্ম গ্ৰহণ কৰে।<ref name="biodata3">[http://www.kabirsuman.in/%e0%a6%95%e0%a6%ac%e0%a7%80%e0%a6%b0%e0%a6%b8%e0%a7%81%e0%a6%ae%e0%a6%a8/ Kabir Suman biodata] {{ওয়েব আৰ্কাইভ|url=https://web.archive.org/web/20120911232636/http://www.kabirsuman.in/%E0%A6%95%E0%A6%AC%E0%A7%80%E0%A6%B0%E0%A6%B8%E0%A7%81%E0%A6%AE%E0%A6%A8 |date=১১ সেপ্টেম্বৰ ২০১২ }} @ kabirsuman.in. Retrieved 11 December 2011</ref> সুমন এগৰাকী বিশিষ্ট আধুনিক আৰু ৰবীন্দ্ৰ সংগীতৰ গায়ক। ১৯৯২ চনত ''তোমাকে চাই'' নামৰ এলবামটোৰ জৰিয়তে বাংলা সংগীতত এক নতুন ধাৰা প্ৰৱৰ্তন কৰে। তেওঁৰ স্বৰচিত গীতৰ এলবামৰ সংখ্যা পোন্ধৰ। সঙ্গীত ৰচনা, সুৰাৰোপ, সংগীতায়োজন আৰু কণ্ঠদানৰ সমান্তৰালকৈ গদ্যৰচনা আৰু অভিনয়ৰ ক্ষেত্ৰতো তেওঁ স্বকীয় প্ৰতিভাৰ সাক্ষৰ থৈছে। তেওঁ একাধিক প্ৰবন্ধ, উপন্যাস আৰু চুটিগল্প ৰচনাৰ লগতে হাৰ্বাৰ্ট, চতুৰঙ্গ প্ৰভৃতি মননশীল বোলছবিৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ চৰিত্ৰত অভিনয় কৰিছে। বিশিষ্ট বাংলাদেশী গায়িকা ছাবিনা ইয়াছমিন তেওঁৰ বৰ্তমান সহধৰ্মিনী। নন্দিগ্ৰাম হত্যাকাণ্ডৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত কৃষিভূমি সুৰক্ষাৰ প্ৰসংগত মমতা বেনাৰ্জীৰ নেতৃত্বত চলা আন্দোলনত তেওঁ সক্ৰিয়ভাৱে অংশগ্ৰহণ কৰে আৰু এইদৰেই সক্ৰিয় ৰাজনীতিত প্ৰৱেশ কৰে। ২০০৯ চনত তৃণমূল কংগ্ৰেছৰ টিকটত যাদৱপুৰ লোকসভা সমষ্টিৰ পৰা দেশৰ পোন্ধৰ সংখ্যক লোকসভা নিৰ্বাচনত অংশগ্ৰহণ কৰি সমষ্টিটোৰ পৰা সাংসদ নিৰ্বাচিত হয়। ==প্ৰাৰম্ভিক জীৱন== ==এলবাম== {{div col}} * ১৯৯২: তোমাকে চাই * ১৯৯৩: বসে আঁকো * ১৯৯৩: ইচ্ছে হল * ১৯৯৪: গানওলা * ১৯৯৫: ঘুমাও বাউণ্ডুলে * ১৯৯৬: চাইছি তোমাৰ বন্ধুতা * ১৯৯৭: জাতিস্মৰ * ১৯৯৮: নিষিদ্ধ ইস্তেহাৰ * ১৯৯৯: পাগলা সানাই * ২০০০: যাব অচেনায় * ২০০০: নাগৰিক কবিয়াল * ২০০২: আদাব * ২০০৩: ৰিচিং আউট (Reaching Out, ইংৰাজি) * ২০০৫: দেখছি তোকে * ২০০৬: তেৰো (সাবিনা ইয়াসমিনেৰ সঙ্গে গাওয়া) * ২০০৭: নন্দীগ্ৰাম * ২০০৮: ৰিজওয়ানুৰেৰ বৃত্ত * ২০০৮: গানওলা ঢাকায় (লাইভ কনসাৰ্ট ৰেকৰ্ডিং) * ২০০৮: প্ৰতিৰোধ * ২০১০: সুপ্ৰভাত বিষণ্ণতা * ২০১০: ছত্ৰধৰেৰ গান * ২০১০: লালমোহনেৰ লাশ * ২০১২: ৬৩ তে </div> ==গ্ৰন্থতালিকা== {{div col}} * ''ডিসকভাৰিং দি আদাৰ অ্যামেৰিকা: ৰ‍্যাডিকাল ভয়েসেস ফ্ৰম দি নাইনটিন এইটিজ ইন কনভাৰ্সেশন উইথ কবীৰ সুমন'' (২০১২) * ''সুমনামি'' * ''মন-মেজাজ'' * ''আলখাল্লা'' * ''হয়ে ওঠা গান'' * ''কোন পথে গেল গান'' * ''সুমনেৰ গান, সুমনেৰ ভাষ্য'' * ''সুমনেৰ গান'' * ''মুক্ত নিকাৰাগুয়া'' * ''দূৰেৰ জানলা'' * ''নিশানেৰ নাম তাপসী মালিক'' </div> ==পুৰস্কাৰ== ==তথ্য সংগ্ৰহ== rwl8aamc6inrk7vd5ch38a90hqb3hin 514661 514660 2025-06-03T09:39:31Z কুমুদ ঘোষ 42738 added [[Category:বঙালী কণ্ঠশিল্পী]] using [[WP:HC|HotCat]] 514661 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{short description|Indian musician (born 1949)}} {{Use dmy dates|date=November 2021}} {{Use Indian English|date=July 2018}} {{Infobox person | name = Kabir Suman | image = Kabir Suman playing organ.jpg | image_upright = | landscape = | alt = | caption = Kabir Suman playing an organ | birth_name = Suman Chattopadhyay | birth_date = {{birth date and age|df=y|1949|03|16}} | birth_place = [[Cuttack]], [[Odisha]], India | death_date = <!-- {{death date and age|df=y|YYYY|MM|DD|YYYY|MM|DD}} (death date 1st) --> | death_place = | death_cause = | body_discovered = | resting_place = | resting_place_coordinates = | burial_place = | burial_coordinates = | monuments = | nationality = [[Indian people|Indian]] | other_names = Manab Mitra | citizenship = | education = | alma_mater = [[Jadavpur University]] | occupation = {{hlist|[[Singer-songwriter]]|[[music composer]]|[[music director]]|[[politician]]|[[writer]]|[[actor]]|[[journalist]]}} | years_active = 1972–present | era = | employer = | organization = | agent = | known_for = | works = {{hlist|[[#Discography and other work|Full list]]}} | style = | height = | television = | title = | term = | predecessor = | successor = | party = [[Trinamool Congress]] | otherparty = | movement = | opponents = | boards = | criminal_charges = | criminal_penalty = | criminal_status = | spouse = {{marriage|[[Sabina Yasmin]]|2000}} | partner = | children = | parents = | mother = | father = | relatives = | family = | callsign = | awards = [[#Awards and honours|Full list]] | website = {{url|sumanami.co.uk}} | module = {{Infobox musical artist | embed = yes | background = person | alias = Nagarik Kabiyal, Gaanola | origin = [[Kolkata]], [[West Bengal]], India | genre = {{hlist|[[Music of Bengal|Modern Bengali music]]|[[Rabindra Sangeet]]|Bengali [[Khyal]]}} | instrument = {{hlist|[[Vocals]]|[[guitar]]|[[Keyboard instrument|keyboard]]|[[piano]]|[[harmonica]]|[[melodica]]|[[swarmandal]]|[[ektara]]}} | discography = [[#Discography|Full list]] | label = {{hlist|[[Saregama|His Master's Voice]]|Cosmic Harmony|Bijolpo Music|UD Series}} | current_member_of = | past_member_of = Samatan, Nagarik | associated_acts = {{hlist|[[Anjan Dutt]]|[[Nachiketa Chakraborty]]|[[Pete Seeger]]|[[Sandhya Mukhopadhyay]]|[[Haimanti Sukla]]|[[Raka Bhattacharya]]|[[Indranil Sen]]|[[Sabina Yasmin]]}} }} | module2 = {{Infobox writer | embed = yes | embed_title = | pseudonym = Manab Mitra | language = {{hlist|[[Bengali language|Bengali]]|[[English language|English]]}} | period = [[Bengali literature#Modern (1800–present)|Modern]] | genre = {{hlist|[[Column (periodical)|Column]]|[[Article (publishing)|article]]|[[novel]]|[[short story]]|[[memoir]]|[[poetry]]}} | subject = {{hlist|[[music]]|[[politics]]|[[society]]}} | movement = | notable_works = Discovering the Other America, Sumanami, Alkhalla, Hoye Otha Gaan, Mukta Nicaragua | awards = | years_active = | portaldisp = }} | module3 = {{Infobox officeholder | embed = yes | embed_title = | residence = | constituency = [[Jadavpur (Lok Sabha constituency)|Jadavpur]] | office = [[Member of Parliament, Lok Sabha]] | term = 2009–2014 | predecessor = [[Sujan Chakraborty]] | successor = [[Sugata Bose]] | party = }} | module4 = | module5 = | module6 = | signature = | signature_type = | signature_size = | signature_alt = | footnotes = }} '''কবীৰ সুমন''' (জন্ম: ১৬ মাৰ্চ ১৯৪৯) এজন ভাৰতীয় বাঙালী গায়ক, গীতিকাৰ, অভিনেতা, ৰেডিঅ' সাংবাদিক, লেখক আৰু সংসদ সদস্য।<ref name=biodata2>{{ওয়েব উদ্ধৃতি | url=http://www.archive.india.gov.in/govt/loksabhampbiodata.php?mpcode=4494 |title=Detailed Profile: Shri Kabir Suman |publisher=india.gov.in |date=26 July 2014 }}</ref> তেওঁৰ আগৰ নাম আছিল সুমন চট্টোপাধ্যায়। ২০০০ চনত বাংলাদেশী সংগীশিল্পী ছাবিনা ইয়াছমিনক বিয়া কৰাই ইছলাম ধৰ্ম গ্ৰহণ কৰে।<ref name="biodata3">[http://www.kabirsuman.in/%e0%a6%95%e0%a6%ac%e0%a7%80%e0%a6%b0%e0%a6%b8%e0%a7%81%e0%a6%ae%e0%a6%a8/ Kabir Suman biodata] {{ওয়েব আৰ্কাইভ|url=https://web.archive.org/web/20120911232636/http://www.kabirsuman.in/%E0%A6%95%E0%A6%AC%E0%A7%80%E0%A6%B0%E0%A6%B8%E0%A7%81%E0%A6%AE%E0%A6%A8 |date=১১ সেপ্টেম্বৰ ২০১২ }} @ kabirsuman.in. Retrieved 11 December 2011</ref> সুমন এগৰাকী বিশিষ্ট আধুনিক আৰু ৰবীন্দ্ৰ সংগীতৰ গায়ক। ১৯৯২ চনত ''তোমাকে চাই'' নামৰ এলবামটোৰ জৰিয়তে বাংলা সংগীতত এক নতুন ধাৰা প্ৰৱৰ্তন কৰে। তেওঁৰ স্বৰচিত গীতৰ এলবামৰ সংখ্যা পোন্ধৰ। সঙ্গীত ৰচনা, সুৰাৰোপ, সংগীতায়োজন আৰু কণ্ঠদানৰ সমান্তৰালকৈ গদ্যৰচনা আৰু অভিনয়ৰ ক্ষেত্ৰতো তেওঁ স্বকীয় প্ৰতিভাৰ সাক্ষৰ থৈছে। তেওঁ একাধিক প্ৰবন্ধ, উপন্যাস আৰু চুটিগল্প ৰচনাৰ লগতে হাৰ্বাৰ্ট, চতুৰঙ্গ প্ৰভৃতি মননশীল বোলছবিৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ চৰিত্ৰত অভিনয় কৰিছে। বিশিষ্ট বাংলাদেশী গায়িকা ছাবিনা ইয়াছমিন তেওঁৰ বৰ্তমান সহধৰ্মিনী। নন্দিগ্ৰাম হত্যাকাণ্ডৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত কৃষিভূমি সুৰক্ষাৰ প্ৰসংগত মমতা বেনাৰ্জীৰ নেতৃত্বত চলা আন্দোলনত তেওঁ সক্ৰিয়ভাৱে অংশগ্ৰহণ কৰে আৰু এইদৰেই সক্ৰিয় ৰাজনীতিত প্ৰৱেশ কৰে। ২০০৯ চনত তৃণমূল কংগ্ৰেছৰ টিকটত যাদৱপুৰ লোকসভা সমষ্টিৰ পৰা দেশৰ পোন্ধৰ সংখ্যক লোকসভা নিৰ্বাচনত অংশগ্ৰহণ কৰি সমষ্টিটোৰ পৰা সাংসদ নিৰ্বাচিত হয়। ==প্ৰাৰম্ভিক জীৱন== ==এলবাম== {{div col}} * ১৯৯২: তোমাকে চাই * ১৯৯৩: বসে আঁকো * ১৯৯৩: ইচ্ছে হল * ১৯৯৪: গানওলা * ১৯৯৫: ঘুমাও বাউণ্ডুলে * ১৯৯৬: চাইছি তোমাৰ বন্ধুতা * ১৯৯৭: জাতিস্মৰ * ১৯৯৮: নিষিদ্ধ ইস্তেহাৰ * ১৯৯৯: পাগলা সানাই * ২০০০: যাব অচেনায় * ২০০০: নাগৰিক কবিয়াল * ২০০২: আদাব * ২০০৩: ৰিচিং আউট (Reaching Out, ইংৰাজি) * ২০০৫: দেখছি তোকে * ২০০৬: তেৰো (সাবিনা ইয়াসমিনেৰ সঙ্গে গাওয়া) * ২০০৭: নন্দীগ্ৰাম * ২০০৮: ৰিজওয়ানুৰেৰ বৃত্ত * ২০০৮: গানওলা ঢাকায় (লাইভ কনসাৰ্ট ৰেকৰ্ডিং) * ২০০৮: প্ৰতিৰোধ * ২০১০: সুপ্ৰভাত বিষণ্ণতা * ২০১০: ছত্ৰধৰেৰ গান * ২০১০: লালমোহনেৰ লাশ * ২০১২: ৬৩ তে </div> ==গ্ৰন্থতালিকা== {{div col}} * ''ডিসকভাৰিং দি আদাৰ অ্যামেৰিকা: ৰ‍্যাডিকাল ভয়েসেস ফ্ৰম দি নাইনটিন এইটিজ ইন কনভাৰ্সেশন উইথ কবীৰ সুমন'' (২০১২) * ''সুমনামি'' * ''মন-মেজাজ'' * ''আলখাল্লা'' * ''হয়ে ওঠা গান'' * ''কোন পথে গেল গান'' * ''সুমনেৰ গান, সুমনেৰ ভাষ্য'' * ''সুমনেৰ গান'' * ''মুক্ত নিকাৰাগুয়া'' * ''দূৰেৰ জানলা'' * ''নিশানেৰ নাম তাপসী মালিক'' </div> ==পুৰস্কাৰ== ==তথ্য সংগ্ৰহ== [[শ্ৰেণী:বঙালী কণ্ঠশিল্পী]] sr8v071fgqsue2k6yx5k1bey4j8u5rc 514662 514661 2025-06-03T09:39:59Z কুমুদ ঘোষ 42738 added [[Category:বঙালী চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেতা]] using [[WP:HC|HotCat]] 514662 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{short description|Indian musician (born 1949)}} {{Use dmy dates|date=November 2021}} {{Use Indian English|date=July 2018}} {{Infobox person | name = Kabir Suman | image = Kabir Suman playing organ.jpg | image_upright = | landscape = | alt = | caption = Kabir Suman playing an organ | birth_name = Suman Chattopadhyay | birth_date = {{birth date and age|df=y|1949|03|16}} | birth_place = [[Cuttack]], [[Odisha]], India | death_date = <!-- {{death date and age|df=y|YYYY|MM|DD|YYYY|MM|DD}} (death date 1st) --> | death_place = | death_cause = | body_discovered = | resting_place = | resting_place_coordinates = | burial_place = | burial_coordinates = | monuments = | nationality = [[Indian people|Indian]] | other_names = Manab Mitra | citizenship = | education = | alma_mater = [[Jadavpur University]] | occupation = {{hlist|[[Singer-songwriter]]|[[music composer]]|[[music director]]|[[politician]]|[[writer]]|[[actor]]|[[journalist]]}} | years_active = 1972–present | era = | employer = | organization = | agent = | known_for = | works = {{hlist|[[#Discography and other work|Full list]]}} | style = | height = | television = | title = | term = | predecessor = | successor = | party = [[Trinamool Congress]] | otherparty = | movement = | opponents = | boards = | criminal_charges = | criminal_penalty = | criminal_status = | spouse = {{marriage|[[Sabina Yasmin]]|2000}} | partner = | children = | parents = | mother = | father = | relatives = | family = | callsign = | awards = [[#Awards and honours|Full list]] | website = {{url|sumanami.co.uk}} | module = {{Infobox musical artist | embed = yes | background = person | alias = Nagarik Kabiyal, Gaanola | origin = [[Kolkata]], [[West Bengal]], India | genre = {{hlist|[[Music of Bengal|Modern Bengali music]]|[[Rabindra Sangeet]]|Bengali [[Khyal]]}} | instrument = {{hlist|[[Vocals]]|[[guitar]]|[[Keyboard instrument|keyboard]]|[[piano]]|[[harmonica]]|[[melodica]]|[[swarmandal]]|[[ektara]]}} | discography = [[#Discography|Full list]] | label = {{hlist|[[Saregama|His Master's Voice]]|Cosmic Harmony|Bijolpo Music|UD Series}} | current_member_of = | past_member_of = Samatan, Nagarik | associated_acts = {{hlist|[[Anjan Dutt]]|[[Nachiketa Chakraborty]]|[[Pete Seeger]]|[[Sandhya Mukhopadhyay]]|[[Haimanti Sukla]]|[[Raka Bhattacharya]]|[[Indranil Sen]]|[[Sabina Yasmin]]}} }} | module2 = {{Infobox writer | embed = yes | embed_title = | pseudonym = Manab Mitra | language = {{hlist|[[Bengali language|Bengali]]|[[English language|English]]}} | period = [[Bengali literature#Modern (1800–present)|Modern]] | genre = {{hlist|[[Column (periodical)|Column]]|[[Article (publishing)|article]]|[[novel]]|[[short story]]|[[memoir]]|[[poetry]]}} | subject = {{hlist|[[music]]|[[politics]]|[[society]]}} | movement = | notable_works = Discovering the Other America, Sumanami, Alkhalla, Hoye Otha Gaan, Mukta Nicaragua | awards = | years_active = | portaldisp = }} | module3 = {{Infobox officeholder | embed = yes | embed_title = | residence = | constituency = [[Jadavpur (Lok Sabha constituency)|Jadavpur]] | office = [[Member of Parliament, Lok Sabha]] | term = 2009–2014 | predecessor = [[Sujan Chakraborty]] | successor = [[Sugata Bose]] | party = }} | module4 = | module5 = | module6 = | signature = | signature_type = | signature_size = | signature_alt = | footnotes = }} '''কবীৰ সুমন''' (জন্ম: ১৬ মাৰ্চ ১৯৪৯) এজন ভাৰতীয় বাঙালী গায়ক, গীতিকাৰ, অভিনেতা, ৰেডিঅ' সাংবাদিক, লেখক আৰু সংসদ সদস্য।<ref name=biodata2>{{ওয়েব উদ্ধৃতি | url=http://www.archive.india.gov.in/govt/loksabhampbiodata.php?mpcode=4494 |title=Detailed Profile: Shri Kabir Suman |publisher=india.gov.in |date=26 July 2014 }}</ref> তেওঁৰ আগৰ নাম আছিল সুমন চট্টোপাধ্যায়। ২০০০ চনত বাংলাদেশী সংগীশিল্পী ছাবিনা ইয়াছমিনক বিয়া কৰাই ইছলাম ধৰ্ম গ্ৰহণ কৰে।<ref name="biodata3">[http://www.kabirsuman.in/%e0%a6%95%e0%a6%ac%e0%a7%80%e0%a6%b0%e0%a6%b8%e0%a7%81%e0%a6%ae%e0%a6%a8/ Kabir Suman biodata] {{ওয়েব আৰ্কাইভ|url=https://web.archive.org/web/20120911232636/http://www.kabirsuman.in/%E0%A6%95%E0%A6%AC%E0%A7%80%E0%A6%B0%E0%A6%B8%E0%A7%81%E0%A6%AE%E0%A6%A8 |date=১১ সেপ্টেম্বৰ ২০১২ }} @ kabirsuman.in. Retrieved 11 December 2011</ref> সুমন এগৰাকী বিশিষ্ট আধুনিক আৰু ৰবীন্দ্ৰ সংগীতৰ গায়ক। ১৯৯২ চনত ''তোমাকে চাই'' নামৰ এলবামটোৰ জৰিয়তে বাংলা সংগীতত এক নতুন ধাৰা প্ৰৱৰ্তন কৰে। তেওঁৰ স্বৰচিত গীতৰ এলবামৰ সংখ্যা পোন্ধৰ। সঙ্গীত ৰচনা, সুৰাৰোপ, সংগীতায়োজন আৰু কণ্ঠদানৰ সমান্তৰালকৈ গদ্যৰচনা আৰু অভিনয়ৰ ক্ষেত্ৰতো তেওঁ স্বকীয় প্ৰতিভাৰ সাক্ষৰ থৈছে। তেওঁ একাধিক প্ৰবন্ধ, উপন্যাস আৰু চুটিগল্প ৰচনাৰ লগতে হাৰ্বাৰ্ট, চতুৰঙ্গ প্ৰভৃতি মননশীল বোলছবিৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ চৰিত্ৰত অভিনয় কৰিছে। বিশিষ্ট বাংলাদেশী গায়িকা ছাবিনা ইয়াছমিন তেওঁৰ বৰ্তমান সহধৰ্মিনী। নন্দিগ্ৰাম হত্যাকাণ্ডৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত কৃষিভূমি সুৰক্ষাৰ প্ৰসংগত মমতা বেনাৰ্জীৰ নেতৃত্বত চলা আন্দোলনত তেওঁ সক্ৰিয়ভাৱে অংশগ্ৰহণ কৰে আৰু এইদৰেই সক্ৰিয় ৰাজনীতিত প্ৰৱেশ কৰে। ২০০৯ চনত তৃণমূল কংগ্ৰেছৰ টিকটত যাদৱপুৰ লোকসভা সমষ্টিৰ পৰা দেশৰ পোন্ধৰ সংখ্যক লোকসভা নিৰ্বাচনত অংশগ্ৰহণ কৰি সমষ্টিটোৰ পৰা সাংসদ নিৰ্বাচিত হয়। ==প্ৰাৰম্ভিক জীৱন== ==এলবাম== {{div col}} * ১৯৯২: তোমাকে চাই * ১৯৯৩: বসে আঁকো * ১৯৯৩: ইচ্ছে হল * ১৯৯৪: গানওলা * ১৯৯৫: ঘুমাও বাউণ্ডুলে * ১৯৯৬: চাইছি তোমাৰ বন্ধুতা * ১৯৯৭: জাতিস্মৰ * ১৯৯৮: নিষিদ্ধ ইস্তেহাৰ * ১৯৯৯: পাগলা সানাই * ২০০০: যাব অচেনায় * ২০০০: নাগৰিক কবিয়াল * ২০০২: আদাব * ২০০৩: ৰিচিং আউট (Reaching Out, ইংৰাজি) * ২০০৫: দেখছি তোকে * ২০০৬: তেৰো (সাবিনা ইয়াসমিনেৰ সঙ্গে গাওয়া) * ২০০৭: নন্দীগ্ৰাম * ২০০৮: ৰিজওয়ানুৰেৰ বৃত্ত * ২০০৮: গানওলা ঢাকায় (লাইভ কনসাৰ্ট ৰেকৰ্ডিং) * ২০০৮: প্ৰতিৰোধ * ২০১০: সুপ্ৰভাত বিষণ্ণতা * ২০১০: ছত্ৰধৰেৰ গান * ২০১০: লালমোহনেৰ লাশ * ২০১২: ৬৩ তে </div> ==গ্ৰন্থতালিকা== {{div col}} * ''ডিসকভাৰিং দি আদাৰ অ্যামেৰিকা: ৰ‍্যাডিকাল ভয়েসেস ফ্ৰম দি নাইনটিন এইটিজ ইন কনভাৰ্সেশন উইথ কবীৰ সুমন'' (২০১২) * ''সুমনামি'' * ''মন-মেজাজ'' * ''আলখাল্লা'' * ''হয়ে ওঠা গান'' * ''কোন পথে গেল গান'' * ''সুমনেৰ গান, সুমনেৰ ভাষ্য'' * ''সুমনেৰ গান'' * ''মুক্ত নিকাৰাগুয়া'' * ''দূৰেৰ জানলা'' * ''নিশানেৰ নাম তাপসী মালিক'' </div> ==পুৰস্কাৰ== ==তথ্য সংগ্ৰহ== [[শ্ৰেণী:বঙালী কণ্ঠশিল্পী]] [[শ্ৰেণী:বঙালী চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেতা]] 9nqa0tc24ocdvaawje7mky0vkazxa9j 514663 514662 2025-06-03T09:41:42Z কুমুদ ঘোষ 42738 [[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল। 514663 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{short description|Indian musician (born 1949)}} {{Use dmy dates|date=November 2021}} {{Use Indian English|date=July 2018}} {{Infobox person | name = Kabir Suman | image = Kabir Suman playing organ.jpg | image_upright = | landscape = | alt = | caption = Kabir Suman playing an organ | birth_name = Suman Chattopadhyay | birth_date = {{birth date and age|df=y|1949|03|16}} | birth_place = [[Cuttack]], [[Odisha]], India | death_date = <!-- {{death date and age|df=y|YYYY|MM|DD|YYYY|MM|DD}} (death date 1st) --> | death_place = | death_cause = | body_discovered = | resting_place = | resting_place_coordinates = | burial_place = | burial_coordinates = | monuments = | nationality = [[Indian people|Indian]] | other_names = Manab Mitra | citizenship = | education = | alma_mater = [[Jadavpur University]] | occupation = {{hlist|[[Singer-songwriter]]|[[music composer]]|[[music director]]|[[politician]]|[[writer]]|[[actor]]|[[journalist]]}} | years_active = 1972–present | era = | employer = | organization = | agent = | known_for = | works = {{hlist|[[#Discography and other work|Full list]]}} | style = | height = | television = | title = | term = | predecessor = | successor = | party = [[Trinamool Congress]] | otherparty = | movement = | opponents = | boards = | criminal_charges = | criminal_penalty = | criminal_status = | spouse = {{marriage|[[Sabina Yasmin]]|2000}} | partner = | children = | parents = | mother = | father = | relatives = | family = | callsign = | awards = [[#Awards and honours|Full list]] | website = {{url|sumanami.co.uk}} | module = {{Infobox musical artist | embed = yes | background = person | alias = Nagarik Kabiyal, Gaanola | origin = [[Kolkata]], [[West Bengal]], India | genre = {{hlist|[[Music of Bengal|Modern Bengali music]]|[[Rabindra Sangeet]]|Bengali [[Khyal]]}} | instrument = {{hlist|[[Vocals]]|[[guitar]]|[[Keyboard instrument|keyboard]]|[[piano]]|[[harmonica]]|[[melodica]]|[[swarmandal]]|[[ektara]]}} | discography = [[#Discography|Full list]] | label = {{hlist|[[Saregama|His Master's Voice]]|Cosmic Harmony|Bijolpo Music|UD Series}} | current_member_of = | past_member_of = Samatan, Nagarik | associated_acts = {{hlist|[[Anjan Dutt]]|[[Nachiketa Chakraborty]]|[[Pete Seeger]]|[[Sandhya Mukhopadhyay]]|[[Haimanti Sukla]]|[[Raka Bhattacharya]]|[[Indranil Sen]]|[[Sabina Yasmin]]}} }} | module2 = {{Infobox writer | embed = yes | embed_title = | pseudonym = Manab Mitra | language = {{hlist|[[Bengali language|Bengali]]|[[English language|English]]}} | period = [[Bengali literature#Modern (1800–present)|Modern]] | genre = {{hlist|[[Column (periodical)|Column]]|[[Article (publishing)|article]]|[[novel]]|[[short story]]|[[memoir]]|[[poetry]]}} | subject = {{hlist|[[music]]|[[politics]]|[[society]]}} | movement = | notable_works = Discovering the Other America, Sumanami, Alkhalla, Hoye Otha Gaan, Mukta Nicaragua | awards = | years_active = | portaldisp = }} | module3 = {{Infobox officeholder | embed = yes | embed_title = | residence = | constituency = [[Jadavpur (Lok Sabha constituency)|Jadavpur]] | office = [[Member of Parliament, Lok Sabha]] | term = 2009–2014 | predecessor = [[Sujan Chakraborty]] | successor = [[Sugata Bose]] | party = }} | module4 = | module5 = | module6 = | signature = | signature_type = | signature_size = | signature_alt = | footnotes = }} '''কবীৰ সুমন''' (জন্ম: ১৬ মাৰ্চ ১৯৪৯) এজন ভাৰতীয় বাঙালী গায়ক, গীতিকাৰ, অভিনেতা, ৰেডিঅ' সাংবাদিক, লেখক আৰু সংসদ সদস্য।<ref name=biodata2>{{ওয়েব উদ্ধৃতি | url=http://www.archive.india.gov.in/govt/loksabhampbiodata.php?mpcode=4494 |title=Detailed Profile: Shri Kabir Suman |publisher=india.gov.in |date=26 July 2014 }}</ref> তেওঁৰ আগৰ নাম আছিল সুমন চট্টোপাধ্যায়। ২০০০ চনত বাংলাদেশী সংগীশিল্পী ছাবিনা ইয়াছমিনক বিয়া কৰাই ইছলাম ধৰ্ম গ্ৰহণ কৰে।<ref name="biodata3">[http://www.kabirsuman.in/%e0%a6%95%e0%a6%ac%e0%a7%80%e0%a6%b0%e0%a6%b8%e0%a7%81%e0%a6%ae%e0%a6%a8/ Kabir Suman biodata] {{ওয়েব আৰ্কাইভ|url=https://web.archive.org/web/20120911232636/http://www.kabirsuman.in/%E0%A6%95%E0%A6%AC%E0%A7%80%E0%A6%B0%E0%A6%B8%E0%A7%81%E0%A6%AE%E0%A6%A8 |date=১১ সেপ্টেম্বৰ ২০১২ }} @ kabirsuman.in. Retrieved 11 December 2011</ref> সুমন এগৰাকী বিশিষ্ট আধুনিক আৰু ৰবীন্দ্ৰ সংগীতৰ গায়ক। ১৯৯২ চনত ''তোমাকে চাই'' নামৰ এলবামটোৰ জৰিয়তে বাংলা সংগীতত এক নতুন ধাৰা প্ৰৱৰ্তন কৰে। তেওঁৰ স্বৰচিত গীতৰ এলবামৰ সংখ্যা পোন্ধৰ। সঙ্গীত ৰচনা, সুৰাৰোপ, সংগীতায়োজন আৰু কণ্ঠদানৰ সমান্তৰালকৈ গদ্যৰচনা আৰু অভিনয়ৰ ক্ষেত্ৰতো তেওঁ স্বকীয় প্ৰতিভাৰ সাক্ষৰ থৈছে। তেওঁ একাধিক প্ৰবন্ধ, উপন্যাস আৰু চুটিগল্প ৰচনাৰ লগতে হাৰ্বাৰ্ট, চতুৰঙ্গ প্ৰভৃতি মননশীল বোলছবিৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ চৰিত্ৰত অভিনয় কৰিছে। বিশিষ্ট বাংলাদেশী গায়িকা ছাবিনা ইয়াছমিন তেওঁৰ বৰ্তমান সহধৰ্মিনী। নন্দিগ্ৰাম হত্যাকাণ্ডৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত কৃষিভূমি সুৰক্ষাৰ প্ৰসংগত মমতা বেনাৰ্জীৰ নেতৃত্বত চলা আন্দোলনত তেওঁ সক্ৰিয়ভাৱে অংশগ্ৰহণ কৰে আৰু এইদৰেই সক্ৰিয় ৰাজনীতিত প্ৰৱেশ কৰে। ২০০৯ চনত তৃণমূল কংগ্ৰেছৰ টিকটত যাদৱপুৰ লোকসভা সমষ্টিৰ পৰা দেশৰ পোন্ধৰ সংখ্যক লোকসভা নিৰ্বাচনত অংশগ্ৰহণ কৰি সমষ্টিটোৰ পৰা সাংসদ নিৰ্বাচিত হয়। ==প্ৰাৰম্ভিক জীৱন== ==এলবাম== {{div col}} * ১৯৯২: তোমাকে চাই * ১৯৯৩: বসে আঁকো * ১৯৯৩: ইচ্ছে হল * ১৯৯৪: গানওলা * ১৯৯৫: ঘুমাও বাউণ্ডুলে * ১৯৯৬: চাইছি তোমাৰ বন্ধুতা * ১৯৯৭: জাতিস্মৰ * ১৯৯৮: নিষিদ্ধ ইস্তেহাৰ * ১৯৯৯: পাগলা সানাই * ২০০০: যাব অচেনায় * ২০০০: নাগৰিক কবিয়াল * ২০০২: আদাব * ২০০৩: ৰিচিং আউট (Reaching Out, ইংৰাজি) * ২০০৫: দেখছি তোকে * ২০০৬: তেৰো (সাবিনা ইয়াসমিনেৰ সঙ্গে গাওয়া) * ২০০৭: নন্দীগ্ৰাম * ২০০৮: ৰিজওয়ানুৰেৰ বৃত্ত * ২০০৮: গানওলা ঢাকায় (লাইভ কনসাৰ্ট ৰেকৰ্ডিং) * ২০০৮: প্ৰতিৰোধ * ২০১০: সুপ্ৰভাত বিষণ্ণতা * ২০১০: ছত্ৰধৰেৰ গান * ২০১০: লালমোহনেৰ লাশ * ২০১২: ৬৩ তে </div> ==গ্ৰন্থতালিকা== {{div col}} * ''ডিসকভাৰিং দি আদাৰ অ্যামেৰিকা: ৰ‍্যাডিকাল ভয়েসেস ফ্ৰম দি নাইনটিন এইটিজ ইন কনভাৰ্সেশন উইথ কবীৰ সুমন'' (২০১২) * ''সুমনামি'' * ''মন-মেজাজ'' * ''আলখাল্লা'' * ''হয়ে ওঠা গান'' * ''কোন পথে গেল গান'' * ''সুমনেৰ গান, সুমনেৰ ভাষ্য'' * ''সুমনেৰ গান'' * ''মুক্ত নিকাৰাগুয়া'' * ''দূৰেৰ জানলা'' * ''নিশানেৰ নাম তাপসী মালিক'' </div> ==পুৰস্কাৰ== * বি এফ জে এ বঁটা (১৯৯৭) – শ্ৰেষ্ঠ গীতিকাৰ (‘ভাই’ ছবিৰ বাবে)।<ref>{{ওয়েব উদ্ধৃতি |title=সংৰক্ষণাগাৰভুক্ত অনুলিপি |url=http://www.gomolo.com/awards-won-by-kabir-suman/6552 |date=৩ অক্টোবৰ ২০১৪ |আৰ্কাইভেৰ-url=https://web.archive.org/web/20150219145612/http://www.gomolo.com/awards-won-by-kabir-suman/6552 |archive-date=১৯ ফেব্ৰুয়াৰি ২০১৫ |অকাৰ্যকৰ-url=হ্যাঁ }}</ref> ==তথ্য সংগ্ৰহ== [[শ্ৰেণী:বঙালী কণ্ঠশিল্পী]] [[শ্ৰেণী:বঙালী চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেতা]] 5fhpv7cqdeyewa2ok1kz5jh7a99t5xx 514664 514663 2025-06-03T09:43:46Z কুমুদ ঘোষ 42738 [[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল। 514664 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{short description|Indian musician (born 1949)}} {{Use dmy dates|date=November 2021}} {{Use Indian English|date=July 2018}} {{Infobox person | name = Kabir Suman | image = Kabir Suman playing organ.jpg | image_upright = | landscape = | alt = | caption = Kabir Suman playing an organ | birth_name = Suman Chattopadhyay | birth_date = {{birth date and age|df=y|1949|03|16}} | birth_place = [[Cuttack]], [[Odisha]], India | death_date = <!-- {{death date and age|df=y|YYYY|MM|DD|YYYY|MM|DD}} (death date 1st) --> | death_place = | death_cause = | body_discovered = | resting_place = | resting_place_coordinates = | burial_place = | burial_coordinates = | monuments = | nationality = [[Indian people|Indian]] | other_names = Manab Mitra | citizenship = | education = | alma_mater = [[Jadavpur University]] | occupation = {{hlist|[[Singer-songwriter]]|[[music composer]]|[[music director]]|[[politician]]|[[writer]]|[[actor]]|[[journalist]]}} | years_active = 1972–present | era = | employer = | organization = | agent = | known_for = | works = {{hlist|[[#Discography and other work|Full list]]}} | style = | height = | television = | title = | term = | predecessor = | successor = | party = [[Trinamool Congress]] | otherparty = | movement = | opponents = | boards = | criminal_charges = | criminal_penalty = | criminal_status = | spouse = {{marriage|[[Sabina Yasmin]]|2000}} | partner = | children = | parents = | mother = | father = | relatives = | family = | callsign = | awards = [[#Awards and honours|Full list]] | website = {{url|sumanami.co.uk}} | module = {{Infobox musical artist | embed = yes | background = person | alias = Nagarik Kabiyal, Gaanola | origin = [[Kolkata]], [[West Bengal]], India | genre = {{hlist|[[Music of Bengal|Modern Bengali music]]|[[Rabindra Sangeet]]|Bengali [[Khyal]]}} | instrument = {{hlist|[[Vocals]]|[[guitar]]|[[Keyboard instrument|keyboard]]|[[piano]]|[[harmonica]]|[[melodica]]|[[swarmandal]]|[[ektara]]}} | discography = [[#Discography|Full list]] | label = {{hlist|[[Saregama|His Master's Voice]]|Cosmic Harmony|Bijolpo Music|UD Series}} | current_member_of = | past_member_of = Samatan, Nagarik | associated_acts = {{hlist|[[Anjan Dutt]]|[[Nachiketa Chakraborty]]|[[Pete Seeger]]|[[Sandhya Mukhopadhyay]]|[[Haimanti Sukla]]|[[Raka Bhattacharya]]|[[Indranil Sen]]|[[Sabina Yasmin]]}} }} | module2 = {{Infobox writer | embed = yes | embed_title = | pseudonym = Manab Mitra | language = {{hlist|[[Bengali language|Bengali]]|[[English language|English]]}} | period = [[Bengali literature#Modern (1800–present)|Modern]] | genre = {{hlist|[[Column (periodical)|Column]]|[[Article (publishing)|article]]|[[novel]]|[[short story]]|[[memoir]]|[[poetry]]}} | subject = {{hlist|[[music]]|[[politics]]|[[society]]}} | movement = | notable_works = Discovering the Other America, Sumanami, Alkhalla, Hoye Otha Gaan, Mukta Nicaragua | awards = | years_active = | portaldisp = }} | module3 = {{Infobox officeholder | embed = yes | embed_title = | residence = | constituency = [[Jadavpur (Lok Sabha constituency)|Jadavpur]] | office = [[Member of Parliament, Lok Sabha]] | term = 2009–2014 | predecessor = [[Sujan Chakraborty]] | successor = [[Sugata Bose]] | party = }} | module4 = | module5 = | module6 = | signature = | signature_type = | signature_size = | signature_alt = | footnotes = }} '''কবীৰ সুমন''' (জন্ম: ১৬ মাৰ্চ ১৯৪৯) এজন ভাৰতীয় বাঙালী গায়ক, গীতিকাৰ, অভিনেতা, ৰেডিঅ' সাংবাদিক, লেখক আৰু সংসদ সদস্য।<ref name=biodata2>{{ওয়েব উদ্ধৃতি | url=http://www.archive.india.gov.in/govt/loksabhampbiodata.php?mpcode=4494 |title=Detailed Profile: Shri Kabir Suman |publisher=india.gov.in |date=26 July 2014 }}</ref> তেওঁৰ আগৰ নাম আছিল সুমন চট্টোপাধ্যায়। ২০০০ চনত বাংলাদেশী সংগীশিল্পী ছাবিনা ইয়াছমিনক বিয়া কৰাই ইছলাম ধৰ্ম গ্ৰহণ কৰে।<ref name="biodata3">[http://www.kabirsuman.in/%e0%a6%95%e0%a6%ac%e0%a7%80%e0%a6%b0%e0%a6%b8%e0%a7%81%e0%a6%ae%e0%a6%a8/ Kabir Suman biodata] {{ওয়েব আৰ্কাইভ|url=https://web.archive.org/web/20120911232636/http://www.kabirsuman.in/%E0%A6%95%E0%A6%AC%E0%A7%80%E0%A6%B0%E0%A6%B8%E0%A7%81%E0%A6%AE%E0%A6%A8 |date=১১ সেপ্টেম্বৰ ২০১২ }} @ kabirsuman.in. Retrieved 11 December 2011</ref> সুমন এগৰাকী বিশিষ্ট আধুনিক আৰু ৰবীন্দ্ৰ সংগীতৰ গায়ক। ১৯৯২ চনত ''তোমাকে চাই'' নামৰ এলবামটোৰ জৰিয়তে বাংলা সংগীতত এক নতুন ধাৰা প্ৰৱৰ্তন কৰে। তেওঁৰ স্বৰচিত গীতৰ এলবামৰ সংখ্যা পোন্ধৰ। সঙ্গীত ৰচনা, সুৰাৰোপ, সংগীতায়োজন আৰু কণ্ঠদানৰ সমান্তৰালকৈ গদ্যৰচনা আৰু অভিনয়ৰ ক্ষেত্ৰতো তেওঁ স্বকীয় প্ৰতিভাৰ সাক্ষৰ থৈছে। তেওঁ একাধিক প্ৰবন্ধ, উপন্যাস আৰু চুটিগল্প ৰচনাৰ লগতে হাৰ্বাৰ্ট, চতুৰঙ্গ প্ৰভৃতি মননশীল বোলছবিৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ চৰিত্ৰত অভিনয় কৰিছে। বিশিষ্ট বাংলাদেশী গায়িকা ছাবিনা ইয়াছমিন তেওঁৰ বৰ্তমান সহধৰ্মিনী। নন্দিগ্ৰাম হত্যাকাণ্ডৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত কৃষিভূমি সুৰক্ষাৰ প্ৰসংগত মমতা বেনাৰ্জীৰ নেতৃত্বত চলা আন্দোলনত তেওঁ সক্ৰিয়ভাৱে অংশগ্ৰহণ কৰে আৰু এইদৰেই সক্ৰিয় ৰাজনীতিত প্ৰৱেশ কৰে। ২০০৯ চনত তৃণমূল কংগ্ৰেছৰ টিকটত যাদৱপুৰ লোকসভা সমষ্টিৰ পৰা দেশৰ পোন্ধৰ সংখ্যক লোকসভা নিৰ্বাচনত অংশগ্ৰহণ কৰি সমষ্টিটোৰ পৰা সাংসদ নিৰ্বাচিত হয়। ==প্ৰাৰম্ভিক জীৱন== ==এলবাম== {{div col}} * ১৯৯২: তোমাকে চাই * ১৯৯৩: বসে আঁকো * ১৯৯৩: ইচ্ছে হল * ১৯৯৪: গানওলা * ১৯৯৫: ঘুমাও বাউণ্ডুলে * ১৯৯৬: চাইছি তোমাৰ বন্ধুতা * ১৯৯৭: জাতিস্মৰ * ১৯৯৮: নিষিদ্ধ ইস্তেহাৰ * ১৯৯৯: পাগলা সানাই * ২০০০: যাব অচেনায় * ২০০০: নাগৰিক কবিয়াল * ২০০২: আদাব * ২০০৩: ৰিচিং আউট (Reaching Out, ইংৰাজি) * ২০০৫: দেখছি তোকে * ২০০৬: তেৰো (সাবিনা ইয়াসমিনেৰ সঙ্গে গাওয়া) * ২০০৭: নন্দীগ্ৰাম * ২০০৮: ৰিজওয়ানুৰেৰ বৃত্ত * ২০০৮: গানওলা ঢাকায় (লাইভ কনসাৰ্ট ৰেকৰ্ডিং) * ২০০৮: প্ৰতিৰোধ * ২০১০: সুপ্ৰভাত বিষণ্ণতা * ২০১০: ছত্ৰধৰেৰ গান * ২০১০: লালমোহনেৰ লাশ * ২০১২: ৬৩ তে </div> ==গ্ৰন্থতালিকা== {{div col}} * ''ডিসকভাৰিং দি আদাৰ অ্যামেৰিকা: ৰ‍্যাডিকাল ভয়েসেস ফ্ৰম দি নাইনটিন এইটিজ ইন কনভাৰ্সেশন উইথ কবীৰ সুমন'' (২০১২) * ''সুমনামি'' * ''মন-মেজাজ'' * ''আলখাল্লা'' * ''হয়ে ওঠা গান'' * ''কোন পথে গেল গান'' * ''সুমনেৰ গান, সুমনেৰ ভাষ্য'' * ''সুমনেৰ গান'' * ''মুক্ত নিকাৰাগুয়া'' * ''দূৰেৰ জানলা'' * ''নিশানেৰ নাম তাপসী মালিক'' </div> ==পুৰস্কাৰ== * বি এফ জে এ বঁটা (১৯৯৭) – শ্ৰেষ্ঠ গীতিকাৰ (‘ভাই’ ছবিৰ বাবে)।<ref>{{ওয়েব উদ্ধৃতি |title=সংৰক্ষণাগাৰভুক্ত অনুলিপি |url=http://www.gomolo.com/awards-won-by-kabir-suman/6552 |date=৩ অক্টোবৰ ২০১৪ |আৰ্কাইভেৰ-url=https://web.archive.org/web/20150219145612/http://www.gomolo.com/awards-won-by-kabir-suman/6552 |archive-date=১৯ ফেব্ৰুয়াৰি ২০১৫ |অকাৰ্যকৰ-url=হ্যাঁ }}</ref> * [[ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা (ভাৰত)]] (২০১৪) – শ্ৰেষ্ঠ সংগীত পৰিচালকৰ বাবে ''[[জাতিস্মৰ (চলচ্চিত্ৰ)|জাতিস্মৰ]]'' ছবিৰ বাবে। ==তথ্য সংগ্ৰহ== [[শ্ৰেণী:বঙালী কণ্ঠশিল্পী]] [[শ্ৰেণী:বঙালী চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেতা]] 2yurgfzq284mlwn0h7diz2zfgjpaejc 514667 514664 2025-06-03T09:47:12Z কুমুদ ঘোষ 42738 [[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল। 514667 wikitext text/x-wiki {{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}} {{short description|Indian musician (born 1949)}} {{Use dmy dates|date=November 2021}} {{Use Indian English|date=July 2018}} {{Infobox person | name = Kabir Suman | image = Kabir Suman playing organ.jpg | image_upright = | landscape = | alt = | caption = Kabir Suman playing an organ | birth_name = Suman Chattopadhyay | birth_date = {{birth date and age|df=y|1949|03|16}} | birth_place = [[Cuttack]], [[Odisha]], India | death_date = <!-- {{death date and age|df=y|YYYY|MM|DD|YYYY|MM|DD}} (death date 1st) --> | death_place = | death_cause = | body_discovered = | resting_place = | resting_place_coordinates = | burial_place = | burial_coordinates = | monuments = | nationality = [[Indian people|Indian]] | other_names = Manab Mitra | citizenship = | education = | alma_mater = [[Jadavpur University]] | occupation = {{hlist|[[Singer-songwriter]]|[[music composer]]|[[music director]]|[[politician]]|[[writer]]|[[actor]]|[[journalist]]}} | years_active = 1972–present | era = | employer = | organization = | agent = | known_for = | works = {{hlist|[[#Discography and other work|Full list]]}} | style = | height = | television = | title = | term = | predecessor = | successor = | party = [[Trinamool Congress]] | otherparty = | movement = | opponents = | boards = | criminal_charges = | criminal_penalty = | criminal_status = | spouse = {{marriage|[[Sabina Yasmin]]|2000}} | partner = | children = | parents = | mother = | father = | relatives = | family = | callsign = | awards = [[#Awards and honours|Full list]] | website = {{url|sumanami.co.uk}} | module = {{Infobox musical artist | embed = yes | background = person | alias = Nagarik Kabiyal, Gaanola | origin = [[Kolkata]], [[West Bengal]], India | genre = {{hlist|[[Music of Bengal|Modern Bengali music]]|[[Rabindra Sangeet]]|Bengali [[Khyal]]}} | instrument = {{hlist|[[Vocals]]|[[guitar]]|[[Keyboard instrument|keyboard]]|[[piano]]|[[harmonica]]|[[melodica]]|[[swarmandal]]|[[ektara]]}} | discography = [[#Discography|Full list]] | label = {{hlist|[[Saregama|His Master's Voice]]|Cosmic Harmony|Bijolpo Music|UD Series}} | current_member_of = | past_member_of = Samatan, Nagarik | associated_acts = {{hlist|[[Anjan Dutt]]|[[Nachiketa Chakraborty]]|[[Pete Seeger]]|[[Sandhya Mukhopadhyay]]|[[Haimanti Sukla]]|[[Raka Bhattacharya]]|[[Indranil Sen]]|[[Sabina Yasmin]]}} }} | module2 = {{Infobox writer | embed = yes | embed_title = | pseudonym = Manab Mitra | language = {{hlist|[[Bengali language|Bengali]]|[[English language|English]]}} | period = [[Bengali literature#Modern (1800–present)|Modern]] | genre = {{hlist|[[Column (periodical)|Column]]|[[Article (publishing)|article]]|[[novel]]|[[short story]]|[[memoir]]|[[poetry]]}} | subject = {{hlist|[[music]]|[[politics]]|[[society]]}} | movement = | notable_works = Discovering the Other America, Sumanami, Alkhalla, Hoye Otha Gaan, Mukta Nicaragua | awards = | years_active = | portaldisp = }} | module3 = {{Infobox officeholder | embed = yes | embed_title = | residence = | constituency = [[Jadavpur (Lok Sabha constituency)|Jadavpur]] | office = [[Member of Parliament, Lok Sabha]] | term = 2009–2014 | predecessor = [[Sujan Chakraborty]] | successor = [[Sugata Bose]] | party = }} | module4 = | module5 = | module6 = | signature = | signature_type = | signature_size = | signature_alt = | footnotes = }} '''কবীৰ সুমন''' (জন্ম: ১৬ মাৰ্চ ১৯৪৯) এজন ভাৰতীয় বাঙালী গায়ক, গীতিকাৰ, অভিনেতা, ৰেডিঅ' সাংবাদিক, লেখক আৰু সংসদ সদস্য।<ref name=biodata2>{{ওয়েব উদ্ধৃতি | url=http://www.archive.india.gov.in/govt/loksabhampbiodata.php?mpcode=4494 |title=Detailed Profile: Shri Kabir Suman |publisher=india.gov.in |date=26 July 2014 }}</ref> তেওঁৰ আগৰ নাম আছিল সুমন চট্টোপাধ্যায়। ২০০০ চনত বাংলাদেশী সংগীশিল্পী ছাবিনা ইয়াছমিনক বিয়া কৰাই ইছলাম ধৰ্ম গ্ৰহণ কৰে।<ref name="biodata3">[http://www.kabirsuman.in/%e0%a6%95%e0%a6%ac%e0%a7%80%e0%a6%b0%e0%a6%b8%e0%a7%81%e0%a6%ae%e0%a6%a8/ Kabir Suman biodata] {{ওয়েব আৰ্কাইভ|url=https://web.archive.org/web/20120911232636/http://www.kabirsuman.in/%E0%A6%95%E0%A6%AC%E0%A7%80%E0%A6%B0%E0%A6%B8%E0%A7%81%E0%A6%AE%E0%A6%A8 |date=১১ সেপ্টেম্বৰ ২০১২ }} @ kabirsuman.in. Retrieved 11 December 2011</ref> সুমন এগৰাকী বিশিষ্ট আধুনিক আৰু ৰবীন্দ্ৰ সংগীতৰ গায়ক। ১৯৯২ চনত ''তোমাকে চাই'' নামৰ এলবামটোৰ জৰিয়তে বাংলা সংগীতত এক নতুন ধাৰা প্ৰৱৰ্তন কৰে। তেওঁৰ স্বৰচিত গীতৰ এলবামৰ সংখ্যা পোন্ধৰ। সঙ্গীত ৰচনা, সুৰাৰোপ, সংগীতায়োজন আৰু কণ্ঠদানৰ সমান্তৰালকৈ গদ্যৰচনা আৰু অভিনয়ৰ ক্ষেত্ৰতো তেওঁ স্বকীয় প্ৰতিভাৰ সাক্ষৰ থৈছে। তেওঁ একাধিক প্ৰবন্ধ, উপন্যাস আৰু চুটিগল্প ৰচনাৰ লগতে হাৰ্বাৰ্ট, চতুৰঙ্গ প্ৰভৃতি মননশীল বোলছবিৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ চৰিত্ৰত অভিনয় কৰিছে। বিশিষ্ট বাংলাদেশী গায়িকা ছাবিনা ইয়াছমিন তেওঁৰ বৰ্তমান সহধৰ্মিনী। নন্দিগ্ৰাম হত্যাকাণ্ডৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত কৃষিভূমি সুৰক্ষাৰ প্ৰসংগত মমতা বেনাৰ্জীৰ নেতৃত্বত চলা আন্দোলনত তেওঁ সক্ৰিয়ভাৱে অংশগ্ৰহণ কৰে আৰু এইদৰেই সক্ৰিয় ৰাজনীতিত প্ৰৱেশ কৰে। ২০০৯ চনত তৃণমূল কংগ্ৰেছৰ টিকটত যাদৱপুৰ লোকসভা সমষ্টিৰ পৰা দেশৰ পোন্ধৰ সংখ্যক লোকসভা নিৰ্বাচনত অংশগ্ৰহণ কৰি সমষ্টিটোৰ পৰা সাংসদ নিৰ্বাচিত হয়। ==প্ৰাৰম্ভিক জীৱন== ==এলবাম== {{div col}} * ১৯৯২: তোমাকে চাই * ১৯৯৩: বসে আঁকো * ১৯৯৩: ইচ্ছে হল * ১৯৯৪: গানওলা * ১৯৯৫: ঘুমাও বাউণ্ডুলে * ১৯৯৬: চাইছি তোমাৰ বন্ধুতা * ১৯৯৭: জাতিস্মৰ * ১৯৯৮: নিষিদ্ধ ইস্তেহাৰ * ১৯৯৯: পাগলা সানাই * ২০০০: যাব অচেনায় * ২০০০: নাগৰিক কবিয়াল * ২০০২: আদাব * ২০০৩: ৰিচিং আউট (Reaching Out, ইংৰাজি) * ২০০৫: দেখছি তোকে * ২০০৬: তেৰো (সাবিনা ইয়াসমিনেৰ সঙ্গে গাওয়া) * ২০০৭: নন্দীগ্ৰাম * ২০০৮: ৰিজওয়ানুৰেৰ বৃত্ত * ২০০৮: গানওলা ঢাকায় (লাইভ কনসাৰ্ট ৰেকৰ্ডিং) * ২০০৮: প্ৰতিৰোধ * ২০১০: সুপ্ৰভাত বিষণ্ণতা * ২০১০: ছত্ৰধৰেৰ গান * ২০১০: লালমোহনেৰ লাশ * ২০১২: ৬৩ তে </div> ==গ্ৰন্থতালিকা== {{div col}} * ''ডিসকভাৰিং দি আদাৰ অ্যামেৰিকা: ৰ‍্যাডিকাল ভয়েসেস ফ্ৰম দি নাইনটিন এইটিজ ইন কনভাৰ্সেশন উইথ কবীৰ সুমন'' (২০১২) * ''সুমনামি'' * ''মন-মেজাজ'' * ''আলখাল্লা'' * ''হয়ে ওঠা গান'' * ''কোন পথে গেল গান'' * ''সুমনেৰ গান, সুমনেৰ ভাষ্য'' * ''সুমনেৰ গান'' * ''মুক্ত নিকাৰাগুয়া'' * ''দূৰেৰ জানলা'' * ''নিশানেৰ নাম তাপসী মালিক'' </div> ==পুৰস্কাৰ== * বি এফ জে এ বঁটা (১৯৯৭) – শ্ৰেষ্ঠ গীতিকাৰ (‘ভাই’ ছবিৰ বাবে)।<ref>{{ওয়েব উদ্ধৃতি |title=সংৰক্ষণাগাৰভুক্ত অনুলিপি |url=http://www.gomolo.com/awards-won-by-kabir-suman/6552 |date=৩ অক্টোবৰ ২০১৪ |আৰ্কাইভেৰ-url=https://web.archive.org/web/20150219145612/http://www.gomolo.com/awards-won-by-kabir-suman/6552 |archive-date=১৯ ফেব্ৰুয়াৰি ২০১৫ |অকাৰ্যকৰ-url=হ্যাঁ }}</ref> * [[ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা (ভাৰত)]] (২০১৪) – শ্ৰেষ্ঠ সংগীত পৰিচালকৰ বাবে ''[[জাতিস্মৰ (চলচ্চিত্ৰ)|জাতিস্মৰ]]'' ছবিৰ বাবে। * মিৰ্চি মিউজিক এৱাৰ্ড বাংলা (২০১৪) - শ্ৰেষ্ঠ সুৰকাৰ ("জাতিস্মাৰ" চিনেমাত "এ তুমি কেমেন তুমি" গীতৰ বাবে)। <ref>{{ওয়েব উদ্ধৃতি|title=Winners|url=http://www.mirchimusicawards.com/bangla/winners.php|publisher=[[Mirchi Music Awards]]|date=16 August 2016|অকাৰ্যকৰ-url=yes|আৰ্কাইভেৰ-url=https://web.archive.org/web/20141120045952/http://www.mirchimusicawards.com/bangla/winners.php|archive-date=20 November 2014|df=dmy-all}}</ref> * মিৰ্চি মিউজিক এৱাৰ্ড বাংলা (২০১৪) - শ্ৰেষ্ঠ গীতিকাৰ ("জাতিস্মৰ" ছবিৰ "খোদৰ কছম জান" গীতৰ বাবে)। * সংগীত মহাসম্মান (২০১৫) - [[পশ্চিম বংগ চৰকাৰ]]ৰ দ্বাৰা। <ref>{{cite news|last১=Chakraborty|first১=Samir|title=Right choice|url=http://www.telegraphindia.com/1150221/jsp/opinion/story_4597.jsp#.V7Lwsfl97IU|date=16 August 2016|publisher=[[The Telegraph (Calcutta)]]}}</ref> ==তথ্য সংগ্ৰহ== [[শ্ৰেণী:বঙালী কণ্ঠশিল্পী]] [[শ্ৰেণী:বঙালী চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেতা]] jywgo1gpx97nj7soa7960xev0s8npc3 0 122356 514665 2025-06-03T09:43:55Z Dipankar Das 36094 "[[:bn:Special:Redirect/revision/8150239|নাট বল্টু]]" পৃষ্ঠাৰ অনুবাদেৰে সৃষ্টি কৰা হৈছে 514665 wikitext text/x-wiki {{Infobox television|image=[[চিত্ৰ:Nut Boltu title card.png]]|caption=শিৰোনাম কাৰ্ড|genre=হাস্যৰসাত্মক|creator=|based_on=|developer=|writer=|director=সৌৰভ মণ্ডল<br>হানছা মণ্ডল|creative_director=|presenter=|starring=|judges=|voices={{unbulleted list|উজ্জ্বল মণ্ডল|উদ্ভাস ৰায়|অৰিজিৎ বেনাৰ্জী|ৰাজেন্দ্ৰ প্ৰসাদ মজুমদাৰ|গৌতম পাল|সন্দীপ কুমাৰ সাহা|মনোজিৎ বোস|সৌৰভ মণ্ডল|শিল্পী মিত্ৰ|পল্লব মুখোপাধ্যায়}}|narrated=|theme_music_composer=|opentheme=|endtheme=|composer=|country=[[ভাৰত]]|language=বঙালী|num_seasons=|num_episodes=৯০৮ <!-- ২৯ ডিচেম্বৰ ২০২৪ লৈকে -->|list_episodes=#খণ্ডৰ তালিকা|executive_producer=|producer=সৌৰভ মণ্ডল<br>হানছা মণ্ডল|location=|cinematography=|editor=<!-- চলচ্চিত্র সম্পাদক -->|camera=|runtime=১৭-২৩ মিনিট (প্রতি খণ্ড)|company=ছফটুনচ্|distributor=|picture_format=|audio_format=|first_run=|first_aired={{Start date|df=yes|2016|4|10}}|last_aired=বৰ্তমান|preceded_by=|followed_by=|related=|website=|production_website=|show_name=নাট বল্টু|channel=চনী আঠ}}'''''নাট বল্টু''''' ({{Lang-en|Nut Boltu}}) হৈছে [[ভাৰত|ভাৰতীয়]] [[বঙালী ভাষা]]ৰ এখন হাস্যৰসাত্মক এনিমেটেড টেলিভিছন ধাৰাবাহিক। শিশুসকলৰ বাবে নিৰ্মিত এই পাৰিবাৰিক ধাৰাবাহিকখন ২০১৬ চনৰ পৰা চনী আঠ টেলিভিছন চেনেলত নিয়মিতভাৱে সম্প্ৰচাৰিত হৈ আহিছে।<ref name=":0">{{Cite journal|url=https://www.youtube.com/watch?v=zlLFqG1cmmg|title=Nut Boltu (Bengali) - নাট বল্টু - Episode 1 - Paropkar|language=bn-BD}}</ref> == কাহিনী == ''নাট বল্টু'' ধাৰাবাহিকখন, নাট আৰু বল্টু নামৰ দুগৰাকী শিশুৰ দৈনন্দিন ঘটনা আৰু কাৰ্যকলাপৰ আধাৰত নিৰ্মিত হৈছে, যাৰ বয়স প্ৰায় ১০ বছৰ। দুয়ো দুষ্ট, এজন শকত আৰু এজন ক্ষীণ; যিসকলে ভাল আৰু বেয়া সময়ত ইজনে সিজনৰ কাষত থাকে। তেওঁলোকে সদায় আনৰ সমস্যা সমাধান কৰিবলৈ স্বেচ্ছাসেৱক হিচাপে কাম কৰে যদিও তেওঁলোকৰ ব্যক্তিত্ব আৰু অনন্য চিন্তাধাৰাৰ বাবে সদায় তেওঁলোক কোনোবা নহয় কোনোবা বিপদত পৰে। শেষত, তেওঁলোকৰ বন্ধুত্ব, সততা আৰু বিশ্বাসে সকলো সমস্যা সমাধান কৰাত সহায় কৰে।<ref>{{Cite web|language=en|title=Nut Boltu|url=https://www.sonyliv.com/shows/nut-boltu-1700000126|accessdate=2024-06-08|work=Sony LIV}}</ref> == চৰিত্ৰসমূহ == * '''নাট''': কেন্দ্ৰীয় চৰিত্ৰ, শকত আৰু বুদ্ধিমান লʼৰা। তাৰ গাৰ ৰং উজ্জ্বল শ্যাম বৰণীয়া। তেওঁ বেছিভাগ সময়তে সেউজীয়া টি-চাৰ্ট, কমলা ৰঙৰ পেণ্ট আৰু বাদামী ৰঙৰ জোতা পিন্ধে।<ref name=":0">{{Cite journal|url=https://www.youtube.com/watch?v=zlLFqG1cmmg|title=Nut Boltu (Bengali) - নাট বল্টু - Episode 1 - Paropkar|language=bn-BD}}</ref> * '''বল্টু''': দ্বিতীয় কেন্দ্ৰীয় চৰিত্ৰ, নাটৰ বন্ধু; ক্ষীণ আৰু বুদ্ধিমান লʼৰা।<ref name=":0" /> * '''বড়বাবু''': গোপী দাৰোগা; দাসপাৰা পুলিচ ষ্টেচনৰ ইন্সপেক্টৰ।<ref name=":0" /> * '''ৰজনী বাবু''': নাটৰ পিতৃ।<ref name=":0" /> * '''ৰেঞ্চ''': ৰতন চচ্চৰি; নাট-বল্টুৰ প্রতিদ্বন্দ্বী দলৰ প্রধান।<ref name=":1">{{Cite journal|last=Sony AATH|date=2019-08-04|title=নয় ছয় {{!}} Nut Boltu {{!}} Bangla Cartoon {{!}} Episode - 345|url=https://www.youtube.com/watch?v=HtRRlRIcuRQ}}</ref> * '''হুলো''': নাট-বল্টুৰ প্রতিদ্বন্দ্বী, ৰেঞ্চৰ সহযোগী, মিত্তিৰ আণ্টিৰ ভনীয়েকৰ পুতেক। তেওঁ নিজৰ মাহীয়েকৰ ঘৰত থাকে আৰু দাসপাৰা স্কুলত পঢ়া-শুনা কৰে।<ref>{{Cite journal|last=Sony AATH|date=2016-07-31|title=Nut Boltu (Bengali) - নাট বল্টু - Episode 33 - Meeao|url=https://www.youtube.com/watch?v=wa06V6afd-M}}</ref> * '''বাটালি''': নাট-বল্টুৰ প্রতিদ্বন্দ্বী, ৰেঞ্চৰ সহযোগী, মিত্তিৰ আণ্টিৰ ভনীয়েকৰ পুতেক। তেৱোঁ নিজৰ মাহীয়েকৰ ঘৰত থাকি দাসপাৰা স্কুলত পঢ়া-শুনা কৰে।<ref>{{Cite journal|last=Sony AATH|date=2022-03-20|title=বাটালি উইল নট প্লে হোলি {{!}} Nut Boltu {{!}} Bangla Cartoon {{!}} Episode - 619|url=https://www.youtube.com/watch?v=8q3UnCVjlNk}}</ref> * '''ভেবলাই''': রেঞ্চ, হুলো আৰু বাটালির সহযোগী।<ref name=":1" /> * '''চিমটি''': নাট-বল্টুর বান্ধৱী, বড়বাবুর ভাগিনীয়েক।<ref>{{Cite journal|last=Sony AATH|date=2021-06-06|title=ছিমটি'স এজিটেশন {{!}} Nut Boltu {{!}} Bangla Cartoon {{!}} Episode - 536|url=https://www.youtube.com/watch?v=MqiWzNbda-g}}</ref> * '''করালি দাদু''': অৱসরপ্রাপ্ত উকীল।<ref>{{Cite journal|last=Sony AATH|date=2022-08-28|title=করালিদাদুর কিপ্টেমির ওষুধ {{!}} Nut Boltu {{!}} Bangla Cartoon {{!}} Episode - 664|url=https://www.youtube.com/watch?v=ITgin9IWZjE}}</ref> * '''মিত্তির আন্টি''': মিছেছ মিত্র; হুলো, বাটালির মাহীয়েক।<ref name=":0" /> * '''কর্মকর্তা''': দাসপাৰা ক্লাবর সভাপতি।<ref>{{Cite journal|last=Sony AATH|date=2020-11-29|title=Karate Classes {{!}} Nut Boltu {{!}} Bangla Cartoon {{!}} Episode - 483|url=https://www.youtube.com/watch?v=oiM6Me5orHg}}</ref> * '''রাঙা দাদু''': নাটর মাকৰ মামা, নাটর দুঃসম্পর্কীয় ককাক।<ref>{{Cite journal|last=Sony AATH|date=2023-01-15|title=বলটুর বাড়ি এলো রাঙা দাদু {{!}} Nut Boltu {{!}} Bangla Cartoon {{!}} Episode - 704|url=https://www.youtube.com/watch?v=lg82kZScxGE}}</ref> * '''মুড়িলাল''', '''কানু''', '''কাকাতুয়া''': ডকাইত, যিসকলে প্রতিবার চুরি অথবা ডকাইতি করার পিছত নাট-বল্টুর বাবে ধরা পৰে।<ref>{{Cite journal|last=Sony AATH|date=2020-10-18|title=The Master Plan {{!}} Nut Boltu {{!}} Bangla Cartoon {{!}} Episode - 471|url=https://www.youtube.com/watch?v=pl7hkyqofRw}}</ref> * '''চেলা''': মুড়িলাল, কানু আৰু কাকাতুয়ার সহযোগী। == খণ্ডৰ তালিকা == বৰ্তমানলৈকে ধাৰাবাহিকখনৰ ৯০৮টা খণ্ড সম্প্ৰচাৰিত হৈছে। === ১–৫০ === {| class="wikitable" !পর্ব !শিরোনাম |- |১ |পরোপকার |- |২ |মুষ্টিযোগ |- |৩ |নববর্ষের জলসা |- |৪ |নববর্ষের চমচম |- |৫ |দাঁতকপাটি |- |৬ |হরবোলা |- |৭ |বস্তা দৌড় |- |৮ |ভূতের ঠাণ্ডা হাত |- |৯ |হাতের কাজ |- |১০ |যান্ত্রিক কেরামতি |- |১১ |ফুলকপির যুদ্ধ |- |১২ |কিডন্যাপারের কবলে |- |১৩ |জঞ্জাল সাফাই |- |১৪ |বস্ত্র বিতরণ |- |১৫ |ভৌতিক অভিযান |- |১৬ |সাইকেল রেস |- |১৭ |সৌভাগ্য |- |১৮ |ভারোত্তোলন |- |১৯ |ফাটা নাকের কেরামতি |- |২০ |দারোগাবাবু দূর হটো |- |২১ |ছদ্মবেশের আড়ালে |- |২২ |বড়বাবুর পেটের ব্যামো |- |২৩ |মরণ কুঁয়ো |- |২৪ |টাইট খেলো রেঞ্চ |- |২৫ |মোক্ষম ব্রেকফাস্ট |- |২৬ |অপহরণের অপবাদে |- |২৭ |রিভেঞ্জ |- |২৮ |চকোলেট কেক |- |২৯ |মাইক ভূত |- |৩০ |ডাকাত ধরা |- |৩১ |পার্সেল বনাম জলের পাইপ |- |৩২ |আম অভিযান বনগ্রামে |- |৩৩ |ম্যাও |- |৩৪ |সেল-এর কেনাকাটা |- |৩৫ |ফোন কল |- |৩৬ |চোর ধরার কল |- |৩৭ |সারে জাহাঁসে আচ্ছা |- |৩৮ |বড়বাবুর উত্তোলন |- |৩৯ |কিশোর বাহিনী |- |৪০ |সাবেক কালের খাবার |- |৪১ |আটত্রিশের তিনের দুই |- |৪২ |ঘুড়ির লড়াই |- |৪৩ |আসল নকল |- |৪৪ |বড়বাবুর ছাতা |- |৪৫ |ন্যাড়া ব্লাডার |- |৪৬ |মোবাইল কাণ্ড |- |৪৭ |গোয়েন্দাগিরি |- |৪৮ |জন্মদিনের উপহার |- |৪৯ |হালকা পলকা |- |৫০ |ঘুঘু পড়লো ফাঁদে |} === ৫১–১০০ === {| class="wikitable" !পর্ব !শিরোনাম |- |৫১ |নাট বল্টু ও গান্ধী জয়ন্তী |- |৫২ |নাটের নতুন কাকা |- |৫৩ |জ্যান্ত অসুর |- |৫৪ |আতস কাচ |- |৫৫ |রাস্টিকেট |- |৫৬ |নকল দারোগা |- |৫৭ |জল বাঁচাও |- |৫৮ |কালী পূজো |- |৫৯ |বৃক্ষরোপণ |- |৬০ |বেলুন ভ্রমণ |- |৬১ |ফুটবল ম্যাচ |- |৬২ |মোহর উদ্ধার |- |৬৩ |মাছ ধরা |- |৬৪ |বাঘ ধরার কেরামতি |- |৬৫ |শব্দের গুঁতো |- |৬৬ |তীর-ধনুকের কেরামতি |- |৬৭ |ভূতের বাড়ি |- |৬৮ |হাতখরচ |- |৬৯ |ক্যামেরা |- |৭০ |পেইন্টিং |- |৭১ |কেক চুরি |- |৭২ |ওয়াক-ওভার |- |৭৩ |বড়দিনের কেক |- |৭৪ |আসল নকল সান্তাদাদু |- |৭৫ |হ্যাপি নিউ ইয়ার |- |৭৬ |বর্ষবরণ ২০১৭ |- |৭৭ |গয়না উদ্ধার |- |৭৮ |আশ্চর্য কলম |- |৭৯ |ম্যাজিক চাদর |- |৮০ |হানাবাড়িতে একটি রাত |- |৮১ |মাছের টোপ |- |৮২ |হনুমানের লঙ্কাকাণ্ড |- |৮৩ |কত ধানে কত চাল |- |৮৪ | |- |৮৫ |আজব সাজা |- |৮৬ |সবুজ পাতার বাণীবন্দনা |- |৮৭ |ক্রিকেট প্রতিযোগিতা |- |৮৮ |জ্যোতিষ চর্চা |- |৮৯ |রাজভোগ কেলেঙ্কারি |- |৯০ |পিকনিক |- |৯১ |হাতি ধরা |- |৯২ |ভূতের রাজা |- |৯৩ |হাঁস চোর |- |৯৪ |তেঁতুল চুরি |- |৯৫ |পুণ্যি পুকুর |- |৯৬ |শিক্ষামূলক ভ্রমণ |- |৯৭ |বড়বাবুর জন্মদিন |- |৯৮ |হাইজ্যাক |- |৯৯ |নিরক্ষরতা দূরীকরণ |- |১০০ |মাস্টার স্ট্রোক |} === ১০১–১৫০ === {| class="wikitable" !পর্ব !শিরোনাম |- |১০১ |বাঘের খোঁজে |- |১০২ |রাবণ হরণ পালা |- |১০৩ |বন্ধু |- |১০৪ |ইকির মিকির |- |১০৫ |মাছি |- |১০৬ |ঘোঁয়াশা |- |১০৭ |কেমন জব্দ |- |১০৮ |ম্যাজিক চশমা |- |১০৯ |পার্ট টাইম জব |- |১১০ |স্বাদ বদল |- |১১১ |রং রহস্য |- |১১২ |মাঠ দখল |- |১১৩ |ভূতুড়ে আলমারি |- |১১৪ |বন্দুকবাজি |- |১১৫ |নাট বল্টুর লড়াই |- |১১৬ |ভূতের গুপ্তধন |- |১১৭ |স্পোর্টস ডে |- |১১৮ |উড়ন্ত সসার |- |১১৯ |রোবোট বোম |- |১২০ |ইটের বদলে পাটকেল |- |১২১ |আম চুরি |- |১২২ |ভূতুড়ে বায়োস্কোপ |- |১২৩ |মুড়িলালের নতুন বাড়ি |- |১২৪ |রঙের ভেলকি |- |১২৫ |রক্তদান শিবির |- |১২৬ |আবিষ্কারের গুঁতো |- |১২৭ |বডি বিল্ডিং প্রতিযোগিতা |- |১২৮ |সূর্যমুখী ফুল |- |১২৯ |টিয়া পাখি |- |১৩০ |মোবাইল ফোন |- |১৩১ |বলবর্ধক চূর্ণ |- |১৩২ |নিরুদ্দেশ |- |১৩৩ |দেশী খেলা |- |১৩৪ |ভূতের আলো |- |১৩৫ |মাটি পরীক্ষা |- |১৩৬ |গুপ্তধন |- |১৩৭ |আজব জন্তু |- |১৩৮ |বড়বাবুর সংবর্ধনা |- |১৩৯ |বাই বাই বাবা |- |১৪০ |তেষজ রং |- |১৪১ |মায়ের গিফট |- |১৪২ | |- |১৪৩ |গুলবাজি |- |১৪৪ |আবার খাবো |- |১৪৫ |কাকতাড়ুয়ার আতঙ্ক |- |১৪৬ |রোবট কাণ্ড |- |১৪৭ |পিসির ছেলের বিয়ে |- |১৪৮ |টহলদারি |- |১৪৯ |মাছ চলে ডালে ডালে |- |১৫০ |পূজোর শপিং |} === ১৫১–২০০ === {| class="wikitable" !পর্ব !শিরোনাম |- |১৫১ |মহিষাসুর |- |১৫২ |কাঠের বাক্স |- |১৫৩ | |- |১৫৪ |ঠেলাগাড়ি বিভ্রাট |- |১৫৫ |রাঙাদাদুর খপ্পরে |- |১৫৬ |পেটমোটা গুপি |- |১৫৭ |খেলনা টাকা |- |১৫৮ |কালীপূজোর ভূত |- |১৫৯ |আকাশ যুদ্ধ |- |১৬০ |দাসপাড়ায় গরিলাকাণ্ড |- |১৬১ |যন্তর মন্তর |- |১৬২ |উল্টো টাইট |- |১৬৩ |মায়ের অত্যাচার |- |১৬৪ |নকল ডাক্তার |- |১৬৫ |বক্সিং-এর গুঁতো |- |১৬৬ |পুলিশ কুকুর |- |১৬৭ |হীরে চুরি |- |১৬৮ |প্ল্যানচেট |- |১৬৯ |মশা মারতে কামান |- |১৭০ |অলস বাবা |- |১৭১ |গা ছমছমে অভিজ্ঞতা |- |১৭২ |লটারী যোগ |- |১৭৩ |বাঁশির কেরামতি |- |১৭৪ |নাট বল্টুর চাঁদে যাওয়া |- |১৭৫ |ভূতুড়ে আয়না |- |১৭৬ |বড়দিনের বরফ দেখা |- |১৭৭ |মোজা নিয়ে মজা |- |১৭৮ |নতুন বছরে নতুন গাড়ি |- |১৭৯ |দাসপাড়ায় সার্কাস |- |১৮০ |মিষ্টি চোর |- |১৮১ |নাট বল্টুর দুষ্টুমি |- |১৮২ |কিডন্যাপ কেস |- |১৮৩ |মৎস্য শিকার |- |১৮৪ |স্বরস্বতী পূজোর পেটপূজো |- |১৮৫ |দধিকর্মা |- |১৮৬ |পতাকা উত্তোলন |- |১৮৭ |হিট ফান্ড |- |১৮৮ |নাট গোয়েন্দা বল্টু অ্যাসিস্ট্যান্ট |- |১৮৯ |নাটের কুঁড়েমি |- |১৯০ |লক্ষ্যভেদ |- |১৯১ |ক্যুরিয়ার সার্ভিস |- |১৯২ |ফিরে এলো করালির ভূত |- |১৯৩ |মাছ ধরার প্রতিযোগিতা |- |১৯৪ |নাটের লম্বা হওয়া |- |১৯৫ |ইউনিভার্সাল রিমোট |- |১৯৬ |জুটিতে লুটি |- |১৯৭ |বিপদ সংকেত |- |১৯৮ |নাটের জন্মদিন |- |১৯৯ |দাসপাড়ায় কিপন্যাপিং |- |২০০ |অ্যাক্টিং বড়বাবু |} == লগতে চাওক == * [[গোপাল ভাঁড় (টেলিভিছন ধাৰাবাহিক)]] * [[মটু পতলু]] * [[শিৱা (কাৰ্টুন)]] * [[গোলমাল জুনিয়ৰ]] == তথ্য উৎস == {{ৰেফলিষ্ট}} == বাহ্যিক সংযোগ == {{IMDb title|10375762}} [[শ্ৰেণী:বঙালী ভাষাৰ এনিমেটেড টেলিভিছন ধাৰাবাহিক]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় এনিমেটেড টেলিভিছন ধাৰাবাহিক]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় শিশুসকলৰ এনিমেটেড হাস্যৰসাত্মক টেলিভিছন ধাৰাবাহিক]] kw626av1j1mqh55sm6qodsf1f3jgfc3 514666 514665 2025-06-03T09:46:33Z Dipankar Das 36094 [[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল। 514666 wikitext text/x-wiki {{Infobox television|image=[[চিত্ৰ:Nut Boltu title card.png]]|caption=শিৰোনাম কাৰ্ড|genre=হাস্যৰসাত্মক|creator=|based_on=|developer=|writer=|director=সৌৰভ মণ্ডল<br>হানছা মণ্ডল|creative_director=|presenter=|starring=|judges=|voices={{unbulleted list|উজ্জ্বল মণ্ডল|উদ্ভাস ৰায়|অৰিজিৎ বেনাৰ্জী|ৰাজেন্দ্ৰ প্ৰসাদ মজুমদাৰ|গৌতম পাল|সন্দীপ কুমাৰ সাহা|মনোজিৎ বোস|সৌৰভ মণ্ডল|শিল্পী মিত্ৰ|পল্লব মুখোপাধ্যায়}}|narrated=|theme_music_composer=|opentheme=|endtheme=|composer=|country=[[ভাৰত]]|language=বঙালী|num_seasons=|num_episodes=৯০৮ <!-- ২৯ ডিচেম্বৰ ২০২৪ লৈকে -->|list_episodes=#খণ্ডৰ তালিকা|executive_producer=|producer=সৌৰভ মণ্ডল<br>হানছা মণ্ডল|location=|cinematography=|editor=<!-- চলচ্চিত্ৰ সম্পাদক -->|camera=|runtime=১৭-২৩ মিনিট (প্ৰতি খণ্ড)|company=ছফটুনচ্|distributor=|picture_format=|audio_format=|first_run=|first_aired={{Start date|df=yes|2016|4|10}}|last_aired=বৰ্তমান|preceded_by=|followed_by=|related=|website=|production_website=|show_name=নাট বল্টু|channel=চনী আঠ}}'''''নাট বল্টু''''' ({{Lang-en|Nut Boltu}}) হৈছে [[ভাৰত|ভাৰতীয়]] [[বঙালী ভাষা]]ৰ এখন হাস্যৰসাত্মক এনিমেটেড টেলিভিছন ধাৰাবাহিক। শিশুসকলৰ বাবে নিৰ্মিত এই পাৰিবাৰিক ধাৰাবাহিকখন ২০১৬ চনৰ পৰা চনী আঠ টেলিভিছন চেনেলত নিয়মিতভাৱে সম্প্ৰচাৰিত হৈ আহিছে।<ref name=":0">{{Cite journal|url=https://www.youtube.com/watch?v=zlLFqG1cmmg|title=Nut Boltu (Bengali) - নাট বল্টু - Episode 1 - Paropkar|language=bn-BD}}</ref> == কাহিনী == ''নাট বল্টু'' ধাৰাবাহিকখন, নাট আৰু বল্টু নামৰ দুগৰাকী শিশুৰ দৈনন্দিন ঘটনা আৰু কাৰ্যকলাপৰ আধাৰত নিৰ্মিত হৈছে, যাৰ বয়স প্ৰায় ১০ বছৰ। দুয়ো দুষ্ট, এজন শকত আৰু এজন ক্ষীণ; যিসকলে ভাল আৰু বেয়া সময়ত ইজনে সিজনৰ কাষত থাকে। তেওঁলোকে সদায় আনৰ সমস্যা সমাধান কৰিবলৈ স্বেচ্ছাসেৱক হিচাপে কাম কৰে যদিও তেওঁলোকৰ ব্যক্তিত্ব আৰু অনন্য চিন্তাধাৰাৰ বাবে সদায় তেওঁলোক কোনোবা নহয় কোনোবা বিপদত পৰে। শেষত, তেওঁলোকৰ বন্ধুত্ব, সততা আৰু বিশ্বাসে সকলো সমস্যা সমাধান কৰাত সহায় কৰে।<ref>{{Cite web|language=en|title=Nut Boltu|url=https://www.sonyliv.com/shows/nut-boltu-1700000126|accessdate=2024-06-08|work=Sony LIV}}</ref> == চৰিত্ৰসমূহ == * '''নাট''': কেন্দ্ৰীয় চৰিত্ৰ, শকত আৰু বুদ্ধিমান লʼৰা। তাৰ গাৰ ৰং উজ্জ্বল শ্যাম বৰণীয়া। তেওঁ বেছিভাগ সময়তে সেউজীয়া টি-চাৰ্ট, কমলা ৰঙৰ পেণ্ট আৰু বাদামী ৰঙৰ জোতা পিন্ধে।<ref name=":0">{{Cite journal|url=https://www.youtube.com/watch?v=zlLFqG1cmmg|title=Nut Boltu (Bengali) - নাট বল্টু - Episode 1 - Paropkar|language=bn-BD}}</ref> * '''বল্টু''': দ্বিতীয় কেন্দ্ৰীয় চৰিত্ৰ, নাটৰ বন্ধু; ক্ষীণ আৰু বুদ্ধিমান লʼৰা।<ref name=":0" /> * '''বড়বাবু''': গোপী দাৰোগা; দাসপাৰা পুলিচ ষ্টেচনৰ ইন্সপেক্টৰ।<ref name=":0" /> * '''ৰজনী বাবু''': নাটৰ পিতৃ।<ref name=":0" /> * '''ৰেঞ্চ''': ৰতন চচ্চৰি; নাট-বল্টুৰ প্ৰতিদ্বন্দ্বী দলৰ প্ৰধান।<ref name=":1">{{Cite journal|last=Sony AATH|date=2019-08-04|title=নয় ছয় {{!}} Nut Boltu {{!}} Bangla Cartoon {{!}} Episode - 345|url=https://www.youtube.com/watch?v=HtRRlRIcuRQ}}</ref> * '''হুলো''': নাট-বল্টুৰ প্ৰতিদ্বন্দ্বী, ৰেঞ্চৰ সহযোগী, মিত্তিৰ আণ্টিৰ ভনীয়েকৰ পুতেক। তেওঁ নিজৰ মাহীয়েকৰ ঘৰত থাকে আৰু দাসপাৰা স্কুলত পঢ়া-শুনা কৰে।<ref>{{Cite journal|last=Sony AATH|date=2016-07-31|title=Nut Boltu (Bengali) - নাট বল্টু - Episode 33 - Meeao|url=https://www.youtube.com/watch?v=wa06V6afd-M}}</ref> * '''বাটালি''': নাট-বল্টুৰ প্ৰতিদ্বন্দ্বী, ৰেঞ্চৰ সহযোগী, মিত্তিৰ আণ্টিৰ ভনীয়েকৰ পুতেক। তেৱোঁ নিজৰ মাহীয়েকৰ ঘৰত থাকি দাসপাৰা স্কুলত পঢ়া-শুনা কৰে।<ref>{{Cite journal|last=Sony AATH|date=2022-03-20|title=বাটালি উইল নট প্লে হোলি {{!}} Nut Boltu {{!}} Bangla Cartoon {{!}} Episode - 619|url=https://www.youtube.com/watch?v=8q3UnCVjlNk}}</ref> * '''ভেবলাই''': ৰেঞ্চ, হুলো আৰু বাটালিৰ সহযোগী।<ref name=":1" /> * '''চিমটি''': নাট-বল্টুৰ বান্ধৱী, বড়বাবুৰ ভাগিনীয়েক।<ref>{{Cite journal|last=Sony AATH|date=2021-06-06|title=ছিমটি'স এজিটেশন {{!}} Nut Boltu {{!}} Bangla Cartoon {{!}} Episode - 536|url=https://www.youtube.com/watch?v=MqiWzNbda-g}}</ref> * '''কৰালি দাদু''': অৱসৰপ্ৰাপ্ত উকীল।<ref>{{Cite journal|last=Sony AATH|date=2022-08-28|title=কৰালিদাদুৰ কিপ্টেমিৰ ওষুধ {{!}} Nut Boltu {{!}} Bangla Cartoon {{!}} Episode - 664|url=https://www.youtube.com/watch?v=ITgin9IWZjE}}</ref> * '''মিত্তিৰ আণ্টি''': মিছেছ মিত্ৰ; হুলো, বাটালিৰ মাহীয়েক।<ref name=":0" /> * '''কৰ্মকৰ্তা''': দাসপাৰা ক্লাবৰ সভাপতি।<ref>{{Cite journal|last=Sony AATH|date=2020-11-29|title=Karate Classes {{!}} Nut Boltu {{!}} Bangla Cartoon {{!}} Episode - 483|url=https://www.youtube.com/watch?v=oiM6Me5orHg}}</ref> * '''ৰাঙা দাদু''': নাটৰ মাকৰ মামা, নাটৰ দুঃসম্পৰ্কীয় ককাক।<ref>{{Cite journal|last=Sony AATH|date=2023-01-15|title=বলটুৰ বাড়ি এলো ৰাঙা দাদু {{!}} Nut Boltu {{!}} Bangla Cartoon {{!}} Episode - 704|url=https://www.youtube.com/watch?v=lg82kZScxGE}}</ref> * '''মুড়িলাল''', '''কানু''', '''কাকাতুয়া''': ডকাইত, যিসকলে প্ৰতিবাৰ চুৰি অথবা ডকাইতি কৰাৰ পিছত নাট-বল্টুৰ বাবে ধৰা পৰে।<ref>{{Cite journal|last=Sony AATH|date=2020-10-18|title=The Master Plan {{!}} Nut Boltu {{!}} Bangla Cartoon {{!}} Episode - 471|url=https://www.youtube.com/watch?v=pl7hkyqofRw}}</ref> * '''চেলা''': মুড়িলাল, কানু আৰু কাকাতুয়াৰ সহযোগী। == খণ্ডৰ তালিকা == বৰ্তমানলৈকে ধাৰাবাহিকখনৰ ৯০৮টা খণ্ড সম্প্ৰচাৰিত হৈছে। === ১–৫০ === {| class="wikitable" ! খণ্ড ! শিৰোনাম |- |১ |পৰোপকাৰ |- |২ |মুষ্টিযোগ |- |৩ |নববৰ্ষেৰ জলসা |- |৪ |নববৰ্ষেৰ চমচম |- |৫ |দাঁতকপাটি |- |৬ |হৰবোলা |- |৭ |বস্তা দৌড় |- |৮ |ভূতেৰ ঠাণ্ডা হাত |- |৯ |হাতেৰ কাজ |- |১০ |যান্ত্ৰিক কেৰামতি |- |১১ |ফুলকপিৰ যুদ্ধ |- |১২ |কিডন্যাপাৰেৰ কবলে |- |১৩ |জঞ্জাল সাফাই |- |১৪ |বস্ত্ৰ বিতৰণ |- |১৫ |ভৌতিক অভিযান |- |১৬ |সাইকেল ৰেস |- |১৭ |সৌভাগ্য |- |১৮ |ভাৰোত্তোলন |- |১৯ |ফাটা নাকেৰ কেৰামতি |- |২০ |দাৰোগাবাবু দূৰ হটো |- |২১ |ছদ্মবেশেৰ আড়ালে |- |২২ |বড়বাবুৰ পেটেৰ ব্যামো |- |২৩ |মৰণ কুঁয়ো |- |২৪ |টাইট খেলো ৰেঞ্চ |- |২৫ |মোক্ষম ব্ৰেকফাষ্ট |- |২৬ |অপহৰণেৰ অপবাদে |- |২৭ |ৰিভেঞ্জ |- |২৮ |চকোলেট কেক |- |২৯ |মাইক ভূত |- |৩০ |ডাকাত ধৰা |- |৩১ |পাৰ্সেল বনাম জলেৰ পাইপ |- |৩২ |আম অভিযান বনগ্ৰামে |- |৩৩ |ম্যাও |- |৩৪ |সেল-এৰ কেনাকাটা |- |৩৫ |ফোন কল |- |৩৬ |চোৰ ধৰাৰ কল |- |৩৭ |সাৰে জাহাঁসে আচ্ছা |- |৩৮ |বড়বাবুৰ উত্তোলন |- |৩৯ |কিশোৰ বাহিনী |- |৪০ |সাবেক কালেৰ খাবাৰ |- |৪১ |আটত্ৰিশেৰ তিনেৰ দুই |- |৪২ |ঘুড়িৰ লড়াই |- |৪৩ |আসল নকল |- |৪৪ |বড়বাবুৰ ছাতা |- |৪৫ |ন্যাড়া ব্লাডাৰ |- |৪৬ |মোবাইল কাণ্ড |- |৪৭ |গোয়েন্দাগিৰি |- |৪৮ |জন্মদিনেৰ উপহাৰ |- |৪৯ |হালকা পলকা |- |৫০ |ঘুঘু পড়লো ফাঁদে |} === ৫১–১০০ === {| class="wikitable" ! খণ্ড ! শিৰোনাম |- |৫১ |নাট বল্টু ও গান্ধী জয়ন্তী |- |৫২ |নাটেৰ নতুন কাকা |- |৫৩ |জ্যান্ত অসুৰ |- |৫৪ |আতস কাচ |- |৫৫ |ৰাষ্টিকেট |- |৫৬ |নকল দাৰোগা |- |৫৭ |জল বাঁচাও |- |৫৮ |কালী পূজো |- |৫৯ |বৃক্ষৰোপণ |- |৬০ |বেলুন ভ্ৰমণ |- |৬১ |ফুটবল ম্যাচ |- |৬২ |মোহৰ উদ্ধাৰ |- |৬৩ |মাছ ধৰা |- |৬৪ |বাঘ ধৰাৰ কেৰামতি |- |৬৫ |শব্দেৰ গুঁতো |- |৬৬ |তীৰ-ধনুকেৰ কেৰামতি |- |৬৭ |ভূতেৰ বাড়ি |- |৬৮ |হাতখৰচ |- |৬৯ |ক্যামেৰা |- |৭০ |পেইণ্টিং |- |৭১ |কেক চুৰি |- |৭২ |ওয়াক-ওভাৰ |- |৭৩ |বড়দিনেৰ কেক |- |৭৪ |আসল নকল সান্তাদাদু |- |৭৫ |হ্যাপি নিউ ইয়াৰ |- |৭৬ |বৰ্ষবৰণ ২০১৭ |- |৭৭ |গয়না উদ্ধাৰ |- |৭৮ |আশ্চৰ্য কলম |- |৭৯ |ম্যাজিক চাদৰ |- |৮০ |হানাবাড়িতে একটি ৰাত |- |৮১ |মাছেৰ টোপ |- |৮২ |হনুমানেৰ লঙ্কাকাণ্ড |- |৮৩ |কত ধানে কত চাল |- |৮৪ | |- |৮৫ |আজব সাজা |- |৮৬ |সবুজ পাতাৰ বাণীবন্দনা |- |৮৭ |ক্ৰিকেট প্ৰতিযোগিতা |- |৮৮ |জ্যোতিষ চৰ্চা |- |৮৯ |ৰাজভোগ কেলেঙ্কাৰি |- |৯০ |পিকনিক |- |৯১ |হাতি ধৰা |- |৯২ |ভূতেৰ ৰাজা |- |৯৩ |হাঁস চোৰ |- |৯৪ |তেঁতুল চুৰি |- |৯৫ |পুণ্যি পুকুৰ |- |৯৬ |শিক্ষামূলক ভ্ৰমণ |- |৯৭ |বড়বাবুৰ জন্মদিন |- |৯৮ |হাইজ্যাক |- |৯৯ |নিৰক্ষৰতা দূৰীকৰণ |- |১০০ |মাষ্টাৰ ষ্ট্ৰোক |} === ১০১–১৫০ === {| class="wikitable" ! খণ্ড ! শিৰোনাম |- |১০১ |বাঘেৰ খোঁজে |- |১০২ |ৰাবণ হৰণ পালা |- |১০৩ |বন্ধু |- |১০৪ |ইকিৰ মিকিৰ |- |১০৫ |মাছি |- |১০৬ |ঘোঁয়াশা |- |১০৭ |কেমন জব্দ |- |১০৮ |ম্যাজিক চশমা |- |১০৯ |পাৰ্ট টাইম জব |- |১১০ |স্বাদ বদল |- |১১১ |ৰং ৰহস্য |- |১১২ |মাঠ দখল |- |১১৩ |ভূতুড়ে আলমাৰি |- |১১৪ |বন্দুকবাজি |- |১১৫ |নাট বল্টুৰ লড়াই |- |১১৬ |ভূতেৰ গুপ্তধন |- |১১৭ |স্পোৰ্টস ডে |- |১১৮ |উড়ন্ত সসাৰ |- |১১৯ |ৰোবোট বোম |- |১২০ |ইটেৰ বদলে পাটকেল |- |১২১ |আম চুৰি |- |১২২ |ভূতুড়ে বায়োস্কোপ |- |১২৩ |মুড়িলালেৰ নতুন বাড়ি |- |১২৪ |ৰঙেৰ ভেলকি |- |১২৫ |ৰক্তদান শিবিৰ |- |১২৬ |আবিষ্কাৰেৰ গুঁতো |- |১২৭ |বডি বিল্ডিং প্ৰতিযোগিতা |- |১২৮ |সূৰ্যমুখী ফুল |- |১২৯ |টিয়া পাখি |- |১৩০ |মোবাইল ফোন |- |১৩১ |বলবৰ্ধক চূৰ্ণ |- |১৩২ |নিৰুদ্দেশ |- |১৩৩ |দেশী খেলা |- |১৩৪ |ভূতেৰ আলো |- |১৩৫ |মাটি পৰীক্ষা |- |১৩৬ |গুপ্তধন |- |১৩৭ |আজব জন্তু |- |১৩৮ |বড়বাবুৰ সংবৰ্ধনা |- |১৩৯ |বাই বাই বাবা |- |১৪০ |তেষজ ৰং |- |১৪১ |মায়েৰ গিফট |- |১৪২ | |- |১৪৩ |গুলবাজি |- |১৪৪ |আবাৰ খাবো |- |১৪৫ |কাকতাড়ুয়াৰ আতঙ্ক |- |১৪৬ |ৰোবট কাণ্ড |- |১৪৭ |পিসিৰ ছেলেৰ বিয়ে |- |১৪৮ |টহলদাৰি |- |১৪৯ |মাছ চলে ডালে ডালে |- |১৫০ |পূজোৰ শপিং |} === ১৫১–২০০ === {| class="wikitable" ! খণ্ড ! শিৰোনাম |- |১৫১ |মহিষাসুৰ |- |১৫২ |কাঠেৰ বাক্স |- |১৫৩ | |- |১৫৪ |ঠেলাগাড়ি বিভ্ৰাট |- |১৫৫ |ৰাঙাদাদুৰ খপ্পৰে |- |১৫৬ |পেটমোটা গুপি |- |১৫৭ |খেলনা টাকা |- |১৫৮ |কালীপূজোৰ ভূত |- |১৫৯ |আকাশ যুদ্ধ |- |১৬০ |দাসপাড়ায় গৰিলাকাণ্ড |- |১৬১ |যন্তৰ মন্তৰ |- |১৬২ |উল্টো টাইট |- |১৬৩ |মায়েৰ অত্যাচাৰ |- |১৬৪ |নকল ডাক্তাৰ |- |১৬৫ |বক্সিং-এৰ গুঁতো |- |১৬৬ |পুলিশ কুকুৰ |- |১৬৭ |হীৰে চুৰি |- |১৬৮ |প্ল্যানচেট |- |১৬৯ |মশা মাৰতে কামান |- |১৭০ |অলস বাবা |- |১৭১ |গা ছমছমে অভিজ্ঞতা |- |১৭২ |লটাৰী যোগ |- |১৭৩ |বাঁশিৰ কেৰামতি |- |১৭৪ |নাট বল্টুৰ চাঁদে যাওয়া |- |১৭৫ |ভূতুড়ে আয়না |- |১৭৬ |বড়দিনেৰ বৰফ দেখা |- |১৭৭ |মোজা নিয়ে মজা |- |১৭৮ |নতুন বছৰে নতুন গাড়ি |- |১৭৯ |দাসপাড়ায় সাৰ্কাস |- |১৮০ |মিষ্টি চোৰ |- |১৮১ |নাট বল্টুৰ দুষ্টুমি |- |১৮২ |কিডন্যাপ কেস |- |১৮৩ |মৎস্য শিকাৰ |- |১৮৪ |স্বৰস্বতী পূজোৰ পেটপূজো |- |১৮৫ |দধিকৰ্মা |- |১৮৬ |পতাকা উত্তোলন |- |১৮৭ |হিট ফাণ্ড |- |১৮৮ |নাট গোয়েন্দা বল্টু অ্যাসিষ্ট্যাণ্ট |- |১৮৯ |নাটেৰ কুঁড়েমি |- |১৯০ |লক্ষ্যভেদ |- |১৯১ |ক্যুৰিয়াৰ সাৰ্ভিস |- |১৯২ |ফিৰে এলো কৰালিৰ ভূত |- |১৯৩ |মাছ ধৰাৰ প্ৰতিযোগিতা |- |১৯৪ |নাটেৰ লম্বা হওয়া |- |১৯৫ |ইউনিভাৰ্সাল ৰিমোট |- |১৯৬ |জুটিতে লুটি |- |১৯৭ |বিপদ সংকেত |- |১৯৮ |নাটেৰ জন্মদিন |- |১৯৯ |দাসপাড়ায় কিপন্যাপিং |- |২০০ |অ্যাক্টিং বড়বাবু |} == লগতে চাওক == * [[গোপাল ভাঁড় (টেলিভিছন ধাৰাবাহিক)]] * [[মটু পতলু]] * [[শিৱা (কাৰ্টুন)]] * [[গোলমাল জুনিয়ৰ]] == তথ্য উৎস == {{ৰেফলিষ্ট}} == বাহ্যিক সংযোগ == {{IMDb title|10375762}} [[শ্ৰেণী:বঙালী ভাষাৰ এনিমেটেড টেলিভিছন ধাৰাবাহিক]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় এনিমেটেড টেলিভিছন ধাৰাবাহিক]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় শিশুসকলৰ এনিমেটেড হাস্যৰসাত্মক টেলিভিছন ধাৰাবাহিক]] m01uy817gvp67og2cjvlrc21gnoaunv 14 122357 514672 2025-06-03T10:34:43Z Dipankar Das 36094 + 514672 wikitext text/x-wiki [[শ্ৰেণী:দূৰদৰ্শন ধাৰাবাহিক]] [[শ্ৰেণী:বঙালী ভাষা]] 24w39tfwww6wwb2fnneralqeqzuany6 0 122358 514673 2025-06-03T10:36:49Z Ishanjyotibora 14131 নতুন পৃষ্ঠা: {{Infobox person | name = চাবা সৌদাগৰ </br>Saba Saudagar | image = Saba Saudagar.jpg | caption = ২০১৯ চনত চাবা | occupation = Actress | website = {{URL|thesabasaudagar.com}} }} '''চাবা সৌদাগৰ''' ({{Lang-en|Saba Saudagar}}) এগৰাকী ভাৰতীয় চলচ্চিত্ৰ আৰু টেলিভিছন অভিনেত্ৰী। হিন্দী ভাষাৰ ৱে... 514673 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = চাবা সৌদাগৰ </br>Saba Saudagar | image = Saba Saudagar.jpg | caption = ২০১৯ চনত চাবা | occupation = Actress | website = {{URL|thesabasaudagar.com}} }} '''চাবা সৌদাগৰ''' ({{Lang-en|Saba Saudagar}}) এগৰাকী ভাৰতীয় চলচ্চিত্ৰ আৰু টেলিভিছন অভিনেত্ৰী। হিন্দী ভাষাৰ ৱেব-ছিৰিজত ''বুও সবকি ফাটেগী'' (২০১৯), ''ক্ৰেকডাউন'' (২০২০), আৰু ''গাণ্ডী বাত (ছিজন ৪) (২০২০)'' আদিত আগবঢ়োৱা অভিনয়ৰ বাবে তেওঁ পৰিচিত।<ref name=":0">{{cite web |last=Keshri |first=Shweta |title=Did you know Gandii Baat 4 actress Saba Saudagar was shortlisted for Sanya Malhotra's role in Dangal? |website=India Today |date=2020-10-23 |url=https://www.indiatoday.in/binge-watch/story/did-you-know-gandii-baat-4-actress-saba-saudagar-was-shortlisted-for-sanya-malhotra-s-role-in-dangal-1734527-2020-10-23 |access-date=2021-10-23}}</ref> ==কৰ্মজীৱন== Saba played one of the lead roles in the 2018 Indian film ''The Reunion''.<ref name=":2">{{cite web |title='The Reunions': Krutika Desai shares the teaser of their upcoming film |website=The Times of India |date=2018-08-14 |url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/gujarati/movies/news/the-reunions-krutika-desai-shares-the-teaser-of-the-er-upcoming-film/articleshow/65400907.cms |access-date=2021-10-23}}</ref> She rose to prominence with her role in the 2019 web-series ''[[Booo Sabki Phategi]]''.<ref name=":4">{{cite web |last=Chakraborty |first=Juhi |title=Saba Saudagar: There are a lot of people to misguide you and take advantage of you |website=Hindustan Times |date=2020-10-16 |url=https://www.hindustantimes.com/bollywood/saba-saudagar-there-are-a-lot-of-people-to-misguide-you-and-take-advantage-of-you/story-T0uSXdWRf56srlPXvyztUL.html |access-date=2021-10-23}}</ref><ref name=":5">{{cite web |title=Feeling accepted |website=[[The Pioneer (India)|The Pioneer]] |date=2020-10-03 |url=https://www.proquest.com/docview/2447971440/608D35013C6E4957PQ |url-access=subscription |access-date=2021-10-23}}</ref> She appeared in a pivotal role in [[Apoorva Lakhia]]'s spy thriller web series ''[[Crackdown (web series)|Crackdown]]'' (2020),<ref name=":5"/><ref name=":1">{{cite web |author=The Tribune India |title=Saba Saudagar joins Apoorva Lakhia's web series Crackdown |website=[[The Tribune (Chandigarh)|The Tribune]] |date=2020-09-20 |url=https://www.tribuneindia.com/news/lifestyle/spy-games-143866 |access-date=2021-10-23}}</ref> in which she acted as Fawzia.<ref name=":0">{{cite web |last=Keshri |first=Shweta |title=Did you know Gandii Baat 4 actress Saba Saudagar was shortlisted for Sanya Malhotra's role in Dangal? |website=India Today |date=2020-10-23 |url=https://www.indiatoday.in/binge-watch/story/did-you-know-gandii-baat-4-actress-saba-saudagar-was-shortlisted-for-sanya-malhotra-s-role-in-dangal-1734527-2020-10-23 |access-date=2021-10-23}}</ref><ref name=":3">{{cite web |title=Actress Saba Saudagar talks about getting true recognition and appreciation for her work |website=Mumbai Live |date=2020-09-27 |url=https://www.mumbailive.com/en/bollywood/actress-saba-saudagar-talks-about-getting-true-recognition-and-appreciation-for-her-work-55925 |access-date=2021-10-23}}</ref> Her role was well received by audiences.<ref name=":5"/> ==চলচ্চিত্ৰপুঞ্জী== * ''The Reunion'' (2018) * ''[[Booo Sabki Phategi]]'' (2019) * ''[[Crackdown (web series)|Crackdown]]'' (2020) * ''[[Gandii Baat]]'' (Season 4) (2020) ==References== {{reflist}} 9nhqdocbilbzh2boldg2rihhu34ujg3 514674 514673 2025-06-03T10:40:05Z Ishanjyotibora 14131 /* কৰ্মজীৱন */ 514674 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = চাবা সৌদাগৰ </br>Saba Saudagar | image = Saba Saudagar.jpg | caption = ২০১৯ চনত চাবা | occupation = Actress | website = {{URL|thesabasaudagar.com}} }} '''চাবা সৌদাগৰ''' ({{Lang-en|Saba Saudagar}}) এগৰাকী ভাৰতীয় চলচ্চিত্ৰ আৰু টেলিভিছন অভিনেত্ৰী। হিন্দী ভাষাৰ ৱেব-ছিৰিজত ''বুও সবকি ফাটেগী'' (২০১৯), ''ক্ৰেকডাউন'' (২০২০), আৰু ''গাণ্ডী বাত (ছিজন ৪) (২০২০)'' আদিত আগবঢ়োৱা অভিনয়ৰ বাবে তেওঁ পৰিচিত।<ref name=":0">{{cite web |last=Keshri |first=Shweta |title=Did you know Gandii Baat 4 actress Saba Saudagar was shortlisted for Sanya Malhotra's role in Dangal? |website=India Today |date=2020-10-23 |url=https://www.indiatoday.in/binge-watch/story/did-you-know-gandii-baat-4-actress-saba-saudagar-was-shortlisted-for-sanya-malhotra-s-role-in-dangal-1734527-2020-10-23 |access-date=2021-10-23}}</ref> ==কৰ্মজীৱন== ২০১৮ চনৰ ভাৰতীয় ছবি ''দ্য ৰিইউনিয়ন''ত ছাবাই অন্যতম মুখ্য চৰিত্ৰত অভিনয় কৰিছিল।<ref name=":2">{{cite web |title='The Reunions': Krutika Desai shares the teaser of their upcoming film |website=The Times of India |date=2018-08-14 |url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/gujarati/movies/news/the-reunions-krutika-desai-shares-the-teaser-of-the-er-upcoming-film/articleshow/65400907.cms |access-date=2021-10-23}}</ref> ২০১৯ চনৰ ৱেব-ছিৰিজ Boo Sabki Phategi ত অভিনয় কৰি তেওঁ বিশিষ্টতা লাভ কৰে।<ref name=":4">{{cite web |last=Chakraborty |first=Juhi |title=Saba Saudagar: There are a lot of people to misguide you and take advantage of you |website=Hindustan Times |date=2020-10-16 |url=https://www.hindustantimes.com/bollywood/saba-saudagar-there-are-a-lot-of-people-to-misguide-you-and-take-advantage-of-you/story-T0uSXdWRf56srlPXvyztUL.html |access-date=2021-10-23}}</ref><ref name=":5">{{cite web |title=Feeling accepted |website=[[The Pioneer (India)|The Pioneer]] |date=2020-10-03 |url=https://www.proquest.com/docview/2447971440/608D35013C6E4957PQ |url-access=subscription |access-date=2021-10-23}}</ref> অপূৰ্ব লখিয়াৰ চোৰাংচোৱা থ্ৰিলাৰ ৱেব ধাৰাবাহিক ক্ৰেকডাউন (২০২০)ত তেওঁ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ চৰিত্ৰত অভিনয় কৰিছিল,<ref name=":5"/><ref name=":1">{{cite web |author=The Tribune India |title=Saba Saudagar joins Apoorva Lakhia's web series Crackdown |website=[[The Tribune (Chandigarh)|The Tribune]] |date=2020-09-20 |url=https://www.tribuneindia.com/news/lifestyle/spy-games-143866 |access-date=2021-10-23}}</ref> য'ত তেওঁ ফাউজিয়াৰ চৰিত্ৰত অভিনয় কৰিছিল।<ref name=":0">{{cite web |last=Keshri |first=Shweta |title=Did you know Gandii Baat 4 actress Saba Saudagar was shortlisted for Sanya Malhotra's role in Dangal? |website=India Today |date=2020-10-23 |url=https://www.indiatoday.in/binge-watch/story/did-you-know-gandii-baat-4-actress-saba-saudagar-was-shortlisted-for-sanya-malhotra-s-role-in-dangal-1734527-2020-10-23 |access-date=2021-10-23}}</ref><ref name=":3">{{cite web |title=Actress Saba Saudagar talks about getting true recognition and appreciation for her work |website=Mumbai Live |date=2020-09-27 |url=https://www.mumbailive.com/en/bollywood/actress-saba-saudagar-talks-about-getting-true-recognition-and-appreciation-for-her-work-55925 |access-date=2021-10-23}}</ref> তেওঁৰ ভূমিকাক দৰ্শকে ভাল পাইছিল।<ref name=":5"/> ==চলচ্চিত্ৰপুঞ্জী== * ''দ্য ৰিইউনিয়ন'' (২০১৮) * Boo Sabki Phategi (২০১৯) * ক্ৰেকডাউন (২০২০) * গাণ্ডী বাত (ছিজন ৪) (২০২০) ==References== {{reflist}} gxkfuq75dqympe6whkbolnctaqo9utt 514676 514674 2025-06-03T10:41:20Z Ishanjyotibora 14131 + 6 categories using [[WP:HC|HotCat]] 514676 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = চাবা সৌদাগৰ </br>Saba Saudagar | image = Saba Saudagar.jpg | caption = ২০১৯ চনত চাবা | occupation = Actress | website = {{URL|thesabasaudagar.com}} }} '''চাবা সৌদাগৰ''' ({{Lang-en|Saba Saudagar}}) এগৰাকী ভাৰতীয় চলচ্চিত্ৰ আৰু টেলিভিছন অভিনেত্ৰী। হিন্দী ভাষাৰ ৱেব-ছিৰিজত ''বুও সবকি ফাটেগী'' (২০১৯), ''ক্ৰেকডাউন'' (২০২০), আৰু ''গাণ্ডী বাত (ছিজন ৪) (২০২০)'' আদিত আগবঢ়োৱা অভিনয়ৰ বাবে তেওঁ পৰিচিত।<ref name=":0">{{cite web |last=Keshri |first=Shweta |title=Did you know Gandii Baat 4 actress Saba Saudagar was shortlisted for Sanya Malhotra's role in Dangal? |website=India Today |date=2020-10-23 |url=https://www.indiatoday.in/binge-watch/story/did-you-know-gandii-baat-4-actress-saba-saudagar-was-shortlisted-for-sanya-malhotra-s-role-in-dangal-1734527-2020-10-23 |access-date=2021-10-23}}</ref> ==কৰ্মজীৱন== ২০১৮ চনৰ ভাৰতীয় ছবি ''দ্য ৰিইউনিয়ন''ত ছাবাই অন্যতম মুখ্য চৰিত্ৰত অভিনয় কৰিছিল।<ref name=":2">{{cite web |title='The Reunions': Krutika Desai shares the teaser of their upcoming film |website=The Times of India |date=2018-08-14 |url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/gujarati/movies/news/the-reunions-krutika-desai-shares-the-teaser-of-the-er-upcoming-film/articleshow/65400907.cms |access-date=2021-10-23}}</ref> ২০১৯ চনৰ ৱেব-ছিৰিজ Boo Sabki Phategi ত অভিনয় কৰি তেওঁ বিশিষ্টতা লাভ কৰে।<ref name=":4">{{cite web |last=Chakraborty |first=Juhi |title=Saba Saudagar: There are a lot of people to misguide you and take advantage of you |website=Hindustan Times |date=2020-10-16 |url=https://www.hindustantimes.com/bollywood/saba-saudagar-there-are-a-lot-of-people-to-misguide-you-and-take-advantage-of-you/story-T0uSXdWRf56srlPXvyztUL.html |access-date=2021-10-23}}</ref><ref name=":5">{{cite web |title=Feeling accepted |website=[[The Pioneer (India)|The Pioneer]] |date=2020-10-03 |url=https://www.proquest.com/docview/2447971440/608D35013C6E4957PQ |url-access=subscription |access-date=2021-10-23}}</ref> অপূৰ্ব লখিয়াৰ চোৰাংচোৱা থ্ৰিলাৰ ৱেব ধাৰাবাহিক ক্ৰেকডাউন (২০২০)ত তেওঁ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ চৰিত্ৰত অভিনয় কৰিছিল,<ref name=":5"/><ref name=":1">{{cite web |author=The Tribune India |title=Saba Saudagar joins Apoorva Lakhia's web series Crackdown |website=[[The Tribune (Chandigarh)|The Tribune]] |date=2020-09-20 |url=https://www.tribuneindia.com/news/lifestyle/spy-games-143866 |access-date=2021-10-23}}</ref> য'ত তেওঁ ফাউজিয়াৰ চৰিত্ৰত অভিনয় কৰিছিল।<ref name=":0">{{cite web |last=Keshri |first=Shweta |title=Did you know Gandii Baat 4 actress Saba Saudagar was shortlisted for Sanya Malhotra's role in Dangal? |website=India Today |date=2020-10-23 |url=https://www.indiatoday.in/binge-watch/story/did-you-know-gandii-baat-4-actress-saba-saudagar-was-shortlisted-for-sanya-malhotra-s-role-in-dangal-1734527-2020-10-23 |access-date=2021-10-23}}</ref><ref name=":3">{{cite web |title=Actress Saba Saudagar talks about getting true recognition and appreciation for her work |website=Mumbai Live |date=2020-09-27 |url=https://www.mumbailive.com/en/bollywood/actress-saba-saudagar-talks-about-getting-true-recognition-and-appreciation-for-her-work-55925 |access-date=2021-10-23}}</ref> তেওঁৰ ভূমিকাক দৰ্শকে ভাল পাইছিল।<ref name=":5"/> ==চলচ্চিত্ৰপুঞ্জী== * ''দ্য ৰিইউনিয়ন'' (২০১৮) * Boo Sabki Phategi (২০১৯) * ক্ৰেকডাউন (২০২০) * গাণ্ডী বাত (ছিজন ৪) (২০২০) ==References== {{reflist}} [[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় অভিনেত্ৰী]] [[শ্ৰেণী:জীৱিত ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:অভিনয় শিল্পী]] [[শ্ৰেণী:হিন্দী চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেত্ৰী]] [[শ্ৰেণী:হিন্দী টেলিভিছনৰ অভিনেত্ৰী]] [[শ্ৰেণী:অভিনেত্ৰী]] gnfsy9jasxkh17tz2asfbjjyo65hsi9 14 122359 514675 2025-06-03T10:40:23Z Dipankar Das 36094 + 514675 wikitext text/x-wiki [[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় টেলিভিছন ধাৰাবাহিক]] [[শ্ৰেণী:এনিমেছন]] 9upr071q3y1z9fcsr393i1838zfsnl2 14 122360 514677 2025-06-03T10:42:36Z Dipankar Das 36094 + 514677 wikitext text/x-wiki {{Commons|Category:Television series of India}}[[শ্ৰেণী:দূৰদৰ্শন ধাৰাবাহিক]] sglcxtprxpweuw8sddtm5hik77v710x 14 122361 514678 2025-06-03T10:46:21Z Dipankar Das 36094 + 514678 wikitext text/x-wiki [[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় টেলিভিছন ধাৰাবাহিক]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় এনিমেটেড টেলিভিছন ধাৰাবাহিক]] gcl2n7qkiw561iqn8dxw27mr38icie9 0 122362 514680 2025-06-03T11:00:04Z Ishanjyotibora 14131 নতুন পৃষ্ঠা: {{Infobox person | name = আইশা আহমেদ </br>Aisha Ahmed | image = Aisha Ahmed at the premiere of Amar Singh Chamkila.jpg | caption = ২০২৪ চনত আহমেদ | height = | birth_date = ৮ মে ১৯৯৬ | birth_place = [[মুম্বাই]], [[মহাৰাষ্ট্ৰ]], [[ভাৰত]] | nationality = ভাৰতীয় | occupation... 514680 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = আইশা আহমেদ </br>Aisha Ahmed | image = Aisha Ahmed at the premiere of Amar Singh Chamkila.jpg | caption = ২০২৪ চনত আহমেদ | height = | birth_date = ৮ মে ১৯৯৬ | birth_place = [[মুম্বাই]], [[মহাৰাষ্ট্ৰ]], [[ভাৰত]] | nationality = ভাৰতীয় | occupation = অভিনেত্ৰী | yearsactive = ২০১৬–বৰ্তমানলৈকে | organisation = | works = | partner = উদয় অবেৰয় (২০২২-বৰ্তমানলৈকে) | spouse = | children = | mother = [[ৰুকছাৰ ৰহমান]] | awards = | website = }} '''আইছা আহমেদ''' ({{Lang-en|Aisha Ahmed}}) এগৰাকী ভাৰতীয় অভিনেত্ৰী।<ref>{{Cite web |last=Khanna |first=Garvika |date=26 June 2020 |title=Lockdown Log: A Day In The Life Of Aisha Ahmed |url=https://www.grazia.co.in/people/lockdown-log-a-day-in-the-life-of-aisha-ahmed-5134.amp |access-date=2024-10-18 |website=[[Grazia India]]}}</ref> অভিনেত্ৰী ৰুখছাৰ ৰেহমানৰ কন্যা,<ref>{{cite news|url=https://www.hindustantimes.com/if-only-nepotism-could-have-applied-in-my-case/story-TiVAt0FDQeQkRNe95cmaHN_amp.html |title='If only nepotism could have applied in my case...' |first=Farah |last=Rizvi |date=26 July 2020 | website=[[Hindustan Times]] |access-date=18 October 2024 |archive-date= |archive-url= |url-status= }}</ref> আইশা ''এডালটিং (২০১৮)'' আৰু ''মাইনাছ ৱান (২০১৯)''কে ধৰি কেইবাখনো জনপ্ৰিয় ষ্ট্ৰীমিং ধাৰাবাহিকত মুখ্য চৰিত্ৰত অভিনয় কৰাৰ বাবে পৰিচিত। ২০১৮ চনত থ্ৰিলাৰ ''থ্ৰি ষ্ট’ৰেজ''ৰ জৰিয়তে তেওঁ ছবিজগতত প্ৰৱেশ কৰে।<ref>{{Cite web |last=Sur |first=Prateek |date=2023-02-27 |title=5 Women With Unconventional Talents To Watch Out For |url=https://www.outlookindia.com/art-entertainment/5-women-with-unconventional-talents-to-watch-out-for-news-265834 |access-date=2024-10-18 |website=Outlook India |language=en}}</ref><ref>{{Cite news |title=Aisha Ahmed |url=https://timesofindia.indiatimes.com/national/most-desirable-women/aisha-ahmed/amp_articleshow/73018642.cms |access-date=2024-10-18 |work=The Times of India |issn=0971-8257}}</ref> == তথ্যসূত্ৰ == kl32duw1983c7ayhwywgavrzc19ly0u 514681 514680 2025-06-03T11:06:22Z Ishanjyotibora 14131 514681 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = আইশা আহমেদ </br>Aisha Ahmed | image = Aisha Ahmed at the premiere of Amar Singh Chamkila.jpg | caption = ২০২৪ চনত আহমেদ | height = | birth_date = ৮ মে ১৯৯৬ | birth_place = [[মুম্বাই]], [[মহাৰাষ্ট্ৰ]], [[ভাৰত]] | nationality = ভাৰতীয় | occupation = অভিনেত্ৰী | yearsactive = ২০১৬–বৰ্তমানলৈকে | organisation = | works = | partner = উদয় অবেৰয় (২০২২-বৰ্তমানলৈকে) | spouse = | children = | mother = [[ৰুকছাৰ ৰহমান]] | awards = | website = }} '''আইছা আহমেদ''' ({{Lang-en|Aisha Ahmed}}) এগৰাকী ভাৰতীয় অভিনেত্ৰী।<ref>{{Cite web |last=Khanna |first=Garvika |date=26 June 2020 |title=Lockdown Log: A Day In The Life Of Aisha Ahmed |url=https://www.grazia.co.in/people/lockdown-log-a-day-in-the-life-of-aisha-ahmed-5134.amp |access-date=2024-10-18 |website=[[Grazia India]]}}</ref> অভিনেত্ৰী ৰুখছাৰ ৰেহমানৰ কন্যা,<ref>{{cite news|url=https://www.hindustantimes.com/if-only-nepotism-could-have-applied-in-my-case/story-TiVAt0FDQeQkRNe95cmaHN_amp.html |title='If only nepotism could have applied in my case...' |first=Farah |last=Rizvi |date=26 July 2020 | website=[[Hindustan Times]] |access-date=18 October 2024 |archive-date= |archive-url= |url-status= }}</ref> আইশা ''এডালটিং (২০১৮)'' আৰু ''মাইনাছ ৱান (২০১৯)''কে ধৰি কেইবাখনো জনপ্ৰিয় ষ্ট্ৰীমিং ধাৰাবাহিকত মুখ্য চৰিত্ৰত অভিনয় কৰাৰ বাবে পৰিচিত। ২০১৮ চনত থ্ৰিলাৰ ''থ্ৰি ষ্ট’ৰেজ''ৰ জৰিয়তে তেওঁ ছবিজগতত প্ৰৱেশ কৰে।<ref>{{Cite web |last=Sur |first=Prateek |date=2023-02-27 |title=5 Women With Unconventional Talents To Watch Out For |url=https://www.outlookindia.com/art-entertainment/5-women-with-unconventional-talents-to-watch-out-for-news-265834 |access-date=2024-10-18 |website=Outlook India |language=en}}</ref><ref>{{Cite news |title=Aisha Ahmed |url=https://timesofindia.indiatimes.com/national/most-desirable-women/aisha-ahmed/amp_articleshow/73018642.cms |access-date=2024-10-18 |work=The Times of India |issn=0971-8257}}</ref> == কৰ্মজীৱন == ''টুম বিন ২'' (২০১৬) ছবিখনত আহমেদৰ সৰু ভূমিকা আছিল।<ref name=TOI1>{{Cite news |title=Aisha Ahmed |url=https://timesofindia.indiatimes.com/aisha-ahmed/amp_articleshow/88562722.cms |access-date=2024-10-18 |work=The Times of India |issn=0971-8257}}</ref> অৰ্জুন মুকাৰ্জীৰ ''৩ ষ্ট'ৰীজ (২০১৮)'' ছবিত তেওঁ অভিষেক ঘটায়।<ref>{{Cite web |title=Aisha Ahmed talks about her debut film '3 Storeys' |url=https://timesofindia.indiatimes.com/videos/entertainment/hindi/aisha-ahmed-talks-about-her-debut-film-3-storeys/videoshow/62890696.cms |access-date=2024-10-18 |website=The Times of India |language=en}}</ref><ref name=TOI2>{{Cite news |title=Aisha Ahmed |url=https://timesofindia.indiatimes.com/2018/national/most-desirable-women/aisha-ahmed/amp_articleshow/67039430.cms |access-date=2024-10-18 |work=The Times of India |issn=0971-8257}}</ref> ইতিবাচক সমালোচনাত ফিল্মফেয়াৰৰ দেৱেশ শৰ্মাই সহ অভিনেতা অংকিত ৰাথীৰ সৈতে আহমেদৰ যুটিটোৰ প্ৰশংসা কৰে।<ref>{{Cite web |last=Sharma |first=Devesh |date=10 March 2018 |title=Movie review: 3 Storeys |url=https://www.filmfare.com/reviews/bollywood-movies/movie-review-3-storeys-27044.amp |access-date=21 October 2024 |website=[[Filmfare]]}}</ref> সেই বছৰতে তেওঁ জেচিকা সদানাৰ ধাৰাবাহিক ''এডাল্টিং''ত নিখাত ৰিজভিৰ চৰিত্ৰত অভিনয় কৰে৷ তেওঁৰ সতীৰ্থ আছিল যশস্বনী দয়ামা।<ref>{{Cite news |last=Nagaraj |first=Sindhu |date=2022-09-20 |title=Aisha Ahmed and Yashaswini Dayama on 'Adulting' and entering the world of audio shows |url=https://www.thehindu.com/entertainment/movies/aisha-ahmed-and-yashaswini-dayama-on-adulting-and-entering-the-world-of-audio-shows/article65908839.ece |access-date=2024-10-18 |work=The Hindu |language=en-IN |issn=0971-751X}}</ref><ref>{{Cite web |date=2022-10-02 |title=Aisha Ahmed, Yashaswini Dayama Share What They Hate About Adulting, Say 'If You're Girl It's Harder to Get Work Done' |url=https://www.news18.com/news/movies/aisha-ahmed-yashaswini-dayama-share-what-they-hate-about-adulting-say-if-youre-girl-its-harder-to-get-work-done-6044881.html |access-date=2024-10-18 |website=News18 |language=en}}</ref> তেওঁৰ অভিনয়ে ভাল সমাদৰ লাভ কৰিছিল।<ref name=TOI2 /><ref>{{Cite web |date=2018-04-20 |title=Adulting first impression: Dice Media's new coming-of-age story needs a lesson in adulting |url=https://indianexpress.com/article/entertainment/web-series/adulting-first-impression-5143548/ |access-date=2024-10-18 |website=The Indian Express |language=en}}</ref> ২০১৯ চনত আহমেদে আয়ুশ মেহৰাৰ বিপৰীতে ৰোমাণ্টিক কমেডী ''মাইনাছ ৱান''ত অভিনয় কৰে।<ref>{{Cite web |date=2022-07-19 |title=Aisha Ahmed and Ayush Mehra's Minus One commences shoot for Season 2 |url=https://www.firstpost.com/entertainment/aisha-ahmed-and-ayush-mehras-minus-one-commences-shoot-for-season-2-10930101.html/amp |access-date=2024-10-17 |website=Firstpost |language=en-us}}</ref><ref>{{Cite web |date=2023-02-14 |title=Minus One New Chapter Review: Ayush Mehra-Aisha Ahmed's show gets more real about the nuances of love |url=https://www.indiatoday.in/amp/binge-watch/reviews/story/minus-one-new-chapter-review-ayush-mehra-aisha-ahmeds-show-gets-more-real-about-nuances-of-love-2334460-2023-02-14 |access-date=2024-10-18 |website=India Today |language=en}}</ref> ইয়াৰ দ্বিতীয় ছিজন আছিল, যাৰ নাম আছিল নিউ চেপ্টাৰ, যিটো ২০২৩ চনত লায়ন্সগেট প্লেত মুক্তি পাইছিল।<ref>{{Cite web |last=Bandhyopadhyay |first=Zinia |date=2023-02-14 |title=Minus One New Chapter Review: Ayush Mehra-Aisha Ahmed's show gets more real about the nuances of love |url=https://www.indiatoday.in/amp/binge-watch/reviews/story/minus-one-new-chapter-review-ayush-mehra-aisha-ahmeds-show-gets-more-real-about-nuances-of-love-2334460-2023-02-14 |access-date=2024-10-18 |website=India Today |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |last=Irani |first=Shaheen |title=Minus One: New Chapter review: Ayush Mehra-Aisha Ahmed's show is a page out of the book of love and heartbreaks |url=https://www.ottplay.com/amp/review/minus-one-new-chapter-review-ayush-mehra-aisha-ahmeds-show-is-a-page-out-of-the-book-of-love-and-heartbreaks/02fd2f0da8758 |access-date=2024-10-18 |website=OTT Play}}</ref> আহমেদে এমএক্স প্লেয়াৰ ধাৰাবাহিক ''বেলকনি বাডিজ (২০২১; আমোল পৰাশৰৰ বিপৰীতে)''<ref name=TOI1 /><ref name=":1">{{Cite web |date=2021-07-28 |title=Balcony Buddies trailer: Amol Parashar, Aisha Ahmed give us a quirky lockdown story |url=https://indianexpress.com/article/entertainment/web-series/balcony-buddies-trailer-amol-parashar-aisha-ahmed-watch-video-7427244/ |access-date=2024-10-18 |website=The Indian Express |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |last= |first= |date=2021-08-02 |title=MX Player brings viewers its second interactive film with Amazon presents 'Balcony Buddies' |url=https://theprint.in/ani-press-releases/mx-player-brings-viewers-its-second-interactive-film-with-amazon-presents-balcony-buddies/707943/ |access-date=2024-10-18 |website=ThePrint |language=en-US}}</ref> আৰু জোয়া পাৰভিনৰ চুটি ছবি ''ক্লিন (২০২১)''তো মুখ্য চৰিত্ৰত অভিনয় কৰিছে।<ref name=":0">{{Cite news |title=Clean Review : An honest, bitter-sweet story about two sisters |url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/movie-reviews/clean/ottmoviereview/88468560.cms |access-date=2024-10-18 |work=The Times of India |issn=0971-8257}}</ref><ref>{{Cite web |date=2021-12-31 |title=Short film 'Clean' review: This heartfelt tale of two sisters is worth a watch |url=https://www.wionews.com/entertainment/bollywood/news-short-film-%E2%80%98clean%E2%80%99-review-this-heartfelt-tale-of-two-sisters-is-worth-a-watch-441364 |access-date=2024-10-18 |website=WION |language=en-us}}</ref> ২০২২ চনত তেওঁ শুভম যোগী-চলচ্চিত্ৰ ''কচ্চে লিম্বু''ত সহযোগী চৰিত্ৰত অভিনয় কৰে।<ref>{{Cite web |last=Gahlot |first=Deepa |title=Review: Kacchey Limbu Is Raw |url=https://m.rediff.com/movies/report/kacchey-limbu-review/20230519.htm |access-date=2024-10-18 |website=Rediff |language=en}}</ref> ২০২৪ চনত আহমেদে গায়ক অক্ষত আচাৰ্যৰ সৈতে "নাদানিয়া" মিউজিক ভিডিঅ'ত অভিনয় কৰে।<ref name=":2">{{Cite news |last=Poorvaja |first=S. |date=2024-07-24 |title=Meet ‘Nadaaniyan‘ singer Akshath Acharya, the voice and composer behind the viral hit |url=https://www.thehindu.com/entertainment/music/meet-nadaaniyan-singer-akshath-acharya-the-voice-and-composer-behind-the-viral-hit/article68436341.ece/amp/ |access-date=2024-12-14 |work=The Hindu |language=en-IN |issn=0971-751X}}</ref> == তথ্যসূত্ৰ == e9evr9a56fuyldpw3t1wv8so5t464si 514682 514681 2025-06-03T11:06:36Z Ishanjyotibora 14131 /* তথ্যসূত্ৰ */ 514682 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = আইশা আহমেদ </br>Aisha Ahmed | image = Aisha Ahmed at the premiere of Amar Singh Chamkila.jpg | caption = ২০২৪ চনত আহমেদ | height = | birth_date = ৮ মে ১৯৯৬ | birth_place = [[মুম্বাই]], [[মহাৰাষ্ট্ৰ]], [[ভাৰত]] | nationality = ভাৰতীয় | occupation = অভিনেত্ৰী | yearsactive = ২০১৬–বৰ্তমানলৈকে | organisation = | works = | partner = উদয় অবেৰয় (২০২২-বৰ্তমানলৈকে) | spouse = | children = | mother = [[ৰুকছাৰ ৰহমান]] | awards = | website = }} '''আইছা আহমেদ''' ({{Lang-en|Aisha Ahmed}}) এগৰাকী ভাৰতীয় অভিনেত্ৰী।<ref>{{Cite web |last=Khanna |first=Garvika |date=26 June 2020 |title=Lockdown Log: A Day In The Life Of Aisha Ahmed |url=https://www.grazia.co.in/people/lockdown-log-a-day-in-the-life-of-aisha-ahmed-5134.amp |access-date=2024-10-18 |website=[[Grazia India]]}}</ref> অভিনেত্ৰী ৰুখছাৰ ৰেহমানৰ কন্যা,<ref>{{cite news|url=https://www.hindustantimes.com/if-only-nepotism-could-have-applied-in-my-case/story-TiVAt0FDQeQkRNe95cmaHN_amp.html |title='If only nepotism could have applied in my case...' |first=Farah |last=Rizvi |date=26 July 2020 | website=[[Hindustan Times]] |access-date=18 October 2024 |archive-date= |archive-url= |url-status= }}</ref> আইশা ''এডালটিং (২০১৮)'' আৰু ''মাইনাছ ৱান (২০১৯)''কে ধৰি কেইবাখনো জনপ্ৰিয় ষ্ট্ৰীমিং ধাৰাবাহিকত মুখ্য চৰিত্ৰত অভিনয় কৰাৰ বাবে পৰিচিত। ২০১৮ চনত থ্ৰিলাৰ ''থ্ৰি ষ্ট’ৰেজ''ৰ জৰিয়তে তেওঁ ছবিজগতত প্ৰৱেশ কৰে।<ref>{{Cite web |last=Sur |first=Prateek |date=2023-02-27 |title=5 Women With Unconventional Talents To Watch Out For |url=https://www.outlookindia.com/art-entertainment/5-women-with-unconventional-talents-to-watch-out-for-news-265834 |access-date=2024-10-18 |website=Outlook India |language=en}}</ref><ref>{{Cite news |title=Aisha Ahmed |url=https://timesofindia.indiatimes.com/national/most-desirable-women/aisha-ahmed/amp_articleshow/73018642.cms |access-date=2024-10-18 |work=The Times of India |issn=0971-8257}}</ref> == কৰ্মজীৱন == ''টুম বিন ২'' (২০১৬) ছবিখনত আহমেদৰ সৰু ভূমিকা আছিল।<ref name=TOI1>{{Cite news |title=Aisha Ahmed |url=https://timesofindia.indiatimes.com/aisha-ahmed/amp_articleshow/88562722.cms |access-date=2024-10-18 |work=The Times of India |issn=0971-8257}}</ref> অৰ্জুন মুকাৰ্জীৰ ''৩ ষ্ট'ৰীজ (২০১৮)'' ছবিত তেওঁ অভিষেক ঘটায়।<ref>{{Cite web |title=Aisha Ahmed talks about her debut film '3 Storeys' |url=https://timesofindia.indiatimes.com/videos/entertainment/hindi/aisha-ahmed-talks-about-her-debut-film-3-storeys/videoshow/62890696.cms |access-date=2024-10-18 |website=The Times of India |language=en}}</ref><ref name=TOI2>{{Cite news |title=Aisha Ahmed |url=https://timesofindia.indiatimes.com/2018/national/most-desirable-women/aisha-ahmed/amp_articleshow/67039430.cms |access-date=2024-10-18 |work=The Times of India |issn=0971-8257}}</ref> ইতিবাচক সমালোচনাত ফিল্মফেয়াৰৰ দেৱেশ শৰ্মাই সহ অভিনেতা অংকিত ৰাথীৰ সৈতে আহমেদৰ যুটিটোৰ প্ৰশংসা কৰে।<ref>{{Cite web |last=Sharma |first=Devesh |date=10 March 2018 |title=Movie review: 3 Storeys |url=https://www.filmfare.com/reviews/bollywood-movies/movie-review-3-storeys-27044.amp |access-date=21 October 2024 |website=[[Filmfare]]}}</ref> সেই বছৰতে তেওঁ জেচিকা সদানাৰ ধাৰাবাহিক ''এডাল্টিং''ত নিখাত ৰিজভিৰ চৰিত্ৰত অভিনয় কৰে৷ তেওঁৰ সতীৰ্থ আছিল যশস্বনী দয়ামা।<ref>{{Cite news |last=Nagaraj |first=Sindhu |date=2022-09-20 |title=Aisha Ahmed and Yashaswini Dayama on 'Adulting' and entering the world of audio shows |url=https://www.thehindu.com/entertainment/movies/aisha-ahmed-and-yashaswini-dayama-on-adulting-and-entering-the-world-of-audio-shows/article65908839.ece |access-date=2024-10-18 |work=The Hindu |language=en-IN |issn=0971-751X}}</ref><ref>{{Cite web |date=2022-10-02 |title=Aisha Ahmed, Yashaswini Dayama Share What They Hate About Adulting, Say 'If You're Girl It's Harder to Get Work Done' |url=https://www.news18.com/news/movies/aisha-ahmed-yashaswini-dayama-share-what-they-hate-about-adulting-say-if-youre-girl-its-harder-to-get-work-done-6044881.html |access-date=2024-10-18 |website=News18 |language=en}}</ref> তেওঁৰ অভিনয়ে ভাল সমাদৰ লাভ কৰিছিল।<ref name=TOI2 /><ref>{{Cite web |date=2018-04-20 |title=Adulting first impression: Dice Media's new coming-of-age story needs a lesson in adulting |url=https://indianexpress.com/article/entertainment/web-series/adulting-first-impression-5143548/ |access-date=2024-10-18 |website=The Indian Express |language=en}}</ref> ২০১৯ চনত আহমেদে আয়ুশ মেহৰাৰ বিপৰীতে ৰোমাণ্টিক কমেডী ''মাইনাছ ৱান''ত অভিনয় কৰে।<ref>{{Cite web |date=2022-07-19 |title=Aisha Ahmed and Ayush Mehra's Minus One commences shoot for Season 2 |url=https://www.firstpost.com/entertainment/aisha-ahmed-and-ayush-mehras-minus-one-commences-shoot-for-season-2-10930101.html/amp |access-date=2024-10-17 |website=Firstpost |language=en-us}}</ref><ref>{{Cite web |date=2023-02-14 |title=Minus One New Chapter Review: Ayush Mehra-Aisha Ahmed's show gets more real about the nuances of love |url=https://www.indiatoday.in/amp/binge-watch/reviews/story/minus-one-new-chapter-review-ayush-mehra-aisha-ahmeds-show-gets-more-real-about-nuances-of-love-2334460-2023-02-14 |access-date=2024-10-18 |website=India Today |language=en}}</ref> ইয়াৰ দ্বিতীয় ছিজন আছিল, যাৰ নাম আছিল নিউ চেপ্টাৰ, যিটো ২০২৩ চনত লায়ন্সগেট প্লেত মুক্তি পাইছিল।<ref>{{Cite web |last=Bandhyopadhyay |first=Zinia |date=2023-02-14 |title=Minus One New Chapter Review: Ayush Mehra-Aisha Ahmed's show gets more real about the nuances of love |url=https://www.indiatoday.in/amp/binge-watch/reviews/story/minus-one-new-chapter-review-ayush-mehra-aisha-ahmeds-show-gets-more-real-about-nuances-of-love-2334460-2023-02-14 |access-date=2024-10-18 |website=India Today |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |last=Irani |first=Shaheen |title=Minus One: New Chapter review: Ayush Mehra-Aisha Ahmed's show is a page out of the book of love and heartbreaks |url=https://www.ottplay.com/amp/review/minus-one-new-chapter-review-ayush-mehra-aisha-ahmeds-show-is-a-page-out-of-the-book-of-love-and-heartbreaks/02fd2f0da8758 |access-date=2024-10-18 |website=OTT Play}}</ref> আহমেদে এমএক্স প্লেয়াৰ ধাৰাবাহিক ''বেলকনি বাডিজ (২০২১; আমোল পৰাশৰৰ বিপৰীতে)''<ref name=TOI1 /><ref name=":1">{{Cite web |date=2021-07-28 |title=Balcony Buddies trailer: Amol Parashar, Aisha Ahmed give us a quirky lockdown story |url=https://indianexpress.com/article/entertainment/web-series/balcony-buddies-trailer-amol-parashar-aisha-ahmed-watch-video-7427244/ |access-date=2024-10-18 |website=The Indian Express |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |last= |first= |date=2021-08-02 |title=MX Player brings viewers its second interactive film with Amazon presents 'Balcony Buddies' |url=https://theprint.in/ani-press-releases/mx-player-brings-viewers-its-second-interactive-film-with-amazon-presents-balcony-buddies/707943/ |access-date=2024-10-18 |website=ThePrint |language=en-US}}</ref> আৰু জোয়া পাৰভিনৰ চুটি ছবি ''ক্লিন (২০২১)''তো মুখ্য চৰিত্ৰত অভিনয় কৰিছে।<ref name=":0">{{Cite news |title=Clean Review : An honest, bitter-sweet story about two sisters |url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/movie-reviews/clean/ottmoviereview/88468560.cms |access-date=2024-10-18 |work=The Times of India |issn=0971-8257}}</ref><ref>{{Cite web |date=2021-12-31 |title=Short film 'Clean' review: This heartfelt tale of two sisters is worth a watch |url=https://www.wionews.com/entertainment/bollywood/news-short-film-%E2%80%98clean%E2%80%99-review-this-heartfelt-tale-of-two-sisters-is-worth-a-watch-441364 |access-date=2024-10-18 |website=WION |language=en-us}}</ref> ২০২২ চনত তেওঁ শুভম যোগী-চলচ্চিত্ৰ ''কচ্চে লিম্বু''ত সহযোগী চৰিত্ৰত অভিনয় কৰে।<ref>{{Cite web |last=Gahlot |first=Deepa |title=Review: Kacchey Limbu Is Raw |url=https://m.rediff.com/movies/report/kacchey-limbu-review/20230519.htm |access-date=2024-10-18 |website=Rediff |language=en}}</ref> ২০২৪ চনত আহমেদে গায়ক অক্ষত আচাৰ্যৰ সৈতে "নাদানিয়া" মিউজিক ভিডিঅ'ত অভিনয় কৰে।<ref name=":2">{{Cite news |last=Poorvaja |first=S. |date=2024-07-24 |title=Meet ‘Nadaaniyan‘ singer Akshath Acharya, the voice and composer behind the viral hit |url=https://www.thehindu.com/entertainment/music/meet-nadaaniyan-singer-akshath-acharya-the-voice-and-composer-behind-the-viral-hit/article68436341.ece/amp/ |access-date=2024-12-14 |work=The Hindu |language=en-IN |issn=0971-751X}}</ref> == তথ্যসূত্ৰ == {{reflist|30em}} 826e61j6rbsiarrtmfaorv050cvwbn6 514683 514682 2025-06-03T11:08:01Z Ishanjyotibora 14131 + 6 categories using [[WP:HC|HotCat]] 514683 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = আইশা আহমেদ </br>Aisha Ahmed | image = Aisha Ahmed at the premiere of Amar Singh Chamkila.jpg | caption = ২০২৪ চনত আহমেদ | height = | birth_date = ৮ মে ১৯৯৬ | birth_place = [[মুম্বাই]], [[মহাৰাষ্ট্ৰ]], [[ভাৰত]] | nationality = ভাৰতীয় | occupation = অভিনেত্ৰী | yearsactive = ২০১৬–বৰ্তমানলৈকে | organisation = | works = | partner = উদয় অবেৰয় (২০২২-বৰ্তমানলৈকে) | spouse = | children = | mother = [[ৰুকছাৰ ৰহমান]] | awards = | website = }} '''আইছা আহমেদ''' ({{Lang-en|Aisha Ahmed}}) এগৰাকী ভাৰতীয় অভিনেত্ৰী।<ref>{{Cite web |last=Khanna |first=Garvika |date=26 June 2020 |title=Lockdown Log: A Day In The Life Of Aisha Ahmed |url=https://www.grazia.co.in/people/lockdown-log-a-day-in-the-life-of-aisha-ahmed-5134.amp |access-date=2024-10-18 |website=[[Grazia India]]}}</ref> অভিনেত্ৰী ৰুখছাৰ ৰেহমানৰ কন্যা,<ref>{{cite news|url=https://www.hindustantimes.com/if-only-nepotism-could-have-applied-in-my-case/story-TiVAt0FDQeQkRNe95cmaHN_amp.html |title='If only nepotism could have applied in my case...' |first=Farah |last=Rizvi |date=26 July 2020 | website=[[Hindustan Times]] |access-date=18 October 2024 |archive-date= |archive-url= |url-status= }}</ref> আইশা ''এডালটিং (২০১৮)'' আৰু ''মাইনাছ ৱান (২০১৯)''কে ধৰি কেইবাখনো জনপ্ৰিয় ষ্ট্ৰীমিং ধাৰাবাহিকত মুখ্য চৰিত্ৰত অভিনয় কৰাৰ বাবে পৰিচিত। ২০১৮ চনত থ্ৰিলাৰ ''থ্ৰি ষ্ট’ৰেজ''ৰ জৰিয়তে তেওঁ ছবিজগতত প্ৰৱেশ কৰে।<ref>{{Cite web |last=Sur |first=Prateek |date=2023-02-27 |title=5 Women With Unconventional Talents To Watch Out For |url=https://www.outlookindia.com/art-entertainment/5-women-with-unconventional-talents-to-watch-out-for-news-265834 |access-date=2024-10-18 |website=Outlook India |language=en}}</ref><ref>{{Cite news |title=Aisha Ahmed |url=https://timesofindia.indiatimes.com/national/most-desirable-women/aisha-ahmed/amp_articleshow/73018642.cms |access-date=2024-10-18 |work=The Times of India |issn=0971-8257}}</ref> == কৰ্মজীৱন == ''টুম বিন ২'' (২০১৬) ছবিখনত আহমেদৰ সৰু ভূমিকা আছিল।<ref name=TOI1>{{Cite news |title=Aisha Ahmed |url=https://timesofindia.indiatimes.com/aisha-ahmed/amp_articleshow/88562722.cms |access-date=2024-10-18 |work=The Times of India |issn=0971-8257}}</ref> অৰ্জুন মুকাৰ্জীৰ ''৩ ষ্ট'ৰীজ (২০১৮)'' ছবিত তেওঁ অভিষেক ঘটায়।<ref>{{Cite web |title=Aisha Ahmed talks about her debut film '3 Storeys' |url=https://timesofindia.indiatimes.com/videos/entertainment/hindi/aisha-ahmed-talks-about-her-debut-film-3-storeys/videoshow/62890696.cms |access-date=2024-10-18 |website=The Times of India |language=en}}</ref><ref name=TOI2>{{Cite news |title=Aisha Ahmed |url=https://timesofindia.indiatimes.com/2018/national/most-desirable-women/aisha-ahmed/amp_articleshow/67039430.cms |access-date=2024-10-18 |work=The Times of India |issn=0971-8257}}</ref> ইতিবাচক সমালোচনাত ফিল্মফেয়াৰৰ দেৱেশ শৰ্মাই সহ অভিনেতা অংকিত ৰাথীৰ সৈতে আহমেদৰ যুটিটোৰ প্ৰশংসা কৰে।<ref>{{Cite web |last=Sharma |first=Devesh |date=10 March 2018 |title=Movie review: 3 Storeys |url=https://www.filmfare.com/reviews/bollywood-movies/movie-review-3-storeys-27044.amp |access-date=21 October 2024 |website=[[Filmfare]]}}</ref> সেই বছৰতে তেওঁ জেচিকা সদানাৰ ধাৰাবাহিক ''এডাল্টিং''ত নিখাত ৰিজভিৰ চৰিত্ৰত অভিনয় কৰে৷ তেওঁৰ সতীৰ্থ আছিল যশস্বনী দয়ামা।<ref>{{Cite news |last=Nagaraj |first=Sindhu |date=2022-09-20 |title=Aisha Ahmed and Yashaswini Dayama on 'Adulting' and entering the world of audio shows |url=https://www.thehindu.com/entertainment/movies/aisha-ahmed-and-yashaswini-dayama-on-adulting-and-entering-the-world-of-audio-shows/article65908839.ece |access-date=2024-10-18 |work=The Hindu |language=en-IN |issn=0971-751X}}</ref><ref>{{Cite web |date=2022-10-02 |title=Aisha Ahmed, Yashaswini Dayama Share What They Hate About Adulting, Say 'If You're Girl It's Harder to Get Work Done' |url=https://www.news18.com/news/movies/aisha-ahmed-yashaswini-dayama-share-what-they-hate-about-adulting-say-if-youre-girl-its-harder-to-get-work-done-6044881.html |access-date=2024-10-18 |website=News18 |language=en}}</ref> তেওঁৰ অভিনয়ে ভাল সমাদৰ লাভ কৰিছিল।<ref name=TOI2 /><ref>{{Cite web |date=2018-04-20 |title=Adulting first impression: Dice Media's new coming-of-age story needs a lesson in adulting |url=https://indianexpress.com/article/entertainment/web-series/adulting-first-impression-5143548/ |access-date=2024-10-18 |website=The Indian Express |language=en}}</ref> ২০১৯ চনত আহমেদে আয়ুশ মেহৰাৰ বিপৰীতে ৰোমাণ্টিক কমেডী ''মাইনাছ ৱান''ত অভিনয় কৰে।<ref>{{Cite web |date=2022-07-19 |title=Aisha Ahmed and Ayush Mehra's Minus One commences shoot for Season 2 |url=https://www.firstpost.com/entertainment/aisha-ahmed-and-ayush-mehras-minus-one-commences-shoot-for-season-2-10930101.html/amp |access-date=2024-10-17 |website=Firstpost |language=en-us}}</ref><ref>{{Cite web |date=2023-02-14 |title=Minus One New Chapter Review: Ayush Mehra-Aisha Ahmed's show gets more real about the nuances of love |url=https://www.indiatoday.in/amp/binge-watch/reviews/story/minus-one-new-chapter-review-ayush-mehra-aisha-ahmeds-show-gets-more-real-about-nuances-of-love-2334460-2023-02-14 |access-date=2024-10-18 |website=India Today |language=en}}</ref> ইয়াৰ দ্বিতীয় ছিজন আছিল, যাৰ নাম আছিল নিউ চেপ্টাৰ, যিটো ২০২৩ চনত লায়ন্সগেট প্লেত মুক্তি পাইছিল।<ref>{{Cite web |last=Bandhyopadhyay |first=Zinia |date=2023-02-14 |title=Minus One New Chapter Review: Ayush Mehra-Aisha Ahmed's show gets more real about the nuances of love |url=https://www.indiatoday.in/amp/binge-watch/reviews/story/minus-one-new-chapter-review-ayush-mehra-aisha-ahmeds-show-gets-more-real-about-nuances-of-love-2334460-2023-02-14 |access-date=2024-10-18 |website=India Today |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |last=Irani |first=Shaheen |title=Minus One: New Chapter review: Ayush Mehra-Aisha Ahmed's show is a page out of the book of love and heartbreaks |url=https://www.ottplay.com/amp/review/minus-one-new-chapter-review-ayush-mehra-aisha-ahmeds-show-is-a-page-out-of-the-book-of-love-and-heartbreaks/02fd2f0da8758 |access-date=2024-10-18 |website=OTT Play}}</ref> আহমেদে এমএক্স প্লেয়াৰ ধাৰাবাহিক ''বেলকনি বাডিজ (২০২১; আমোল পৰাশৰৰ বিপৰীতে)''<ref name=TOI1 /><ref name=":1">{{Cite web |date=2021-07-28 |title=Balcony Buddies trailer: Amol Parashar, Aisha Ahmed give us a quirky lockdown story |url=https://indianexpress.com/article/entertainment/web-series/balcony-buddies-trailer-amol-parashar-aisha-ahmed-watch-video-7427244/ |access-date=2024-10-18 |website=The Indian Express |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |last= |first= |date=2021-08-02 |title=MX Player brings viewers its second interactive film with Amazon presents 'Balcony Buddies' |url=https://theprint.in/ani-press-releases/mx-player-brings-viewers-its-second-interactive-film-with-amazon-presents-balcony-buddies/707943/ |access-date=2024-10-18 |website=ThePrint |language=en-US}}</ref> আৰু জোয়া পাৰভিনৰ চুটি ছবি ''ক্লিন (২০২১)''তো মুখ্য চৰিত্ৰত অভিনয় কৰিছে।<ref name=":0">{{Cite news |title=Clean Review : An honest, bitter-sweet story about two sisters |url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/movie-reviews/clean/ottmoviereview/88468560.cms |access-date=2024-10-18 |work=The Times of India |issn=0971-8257}}</ref><ref>{{Cite web |date=2021-12-31 |title=Short film 'Clean' review: This heartfelt tale of two sisters is worth a watch |url=https://www.wionews.com/entertainment/bollywood/news-short-film-%E2%80%98clean%E2%80%99-review-this-heartfelt-tale-of-two-sisters-is-worth-a-watch-441364 |access-date=2024-10-18 |website=WION |language=en-us}}</ref> ২০২২ চনত তেওঁ শুভম যোগী-চলচ্চিত্ৰ ''কচ্চে লিম্বু''ত সহযোগী চৰিত্ৰত অভিনয় কৰে।<ref>{{Cite web |last=Gahlot |first=Deepa |title=Review: Kacchey Limbu Is Raw |url=https://m.rediff.com/movies/report/kacchey-limbu-review/20230519.htm |access-date=2024-10-18 |website=Rediff |language=en}}</ref> ২০২৪ চনত আহমেদে গায়ক অক্ষত আচাৰ্যৰ সৈতে "নাদানিয়া" মিউজিক ভিডিঅ'ত অভিনয় কৰে।<ref name=":2">{{Cite news |last=Poorvaja |first=S. |date=2024-07-24 |title=Meet ‘Nadaaniyan‘ singer Akshath Acharya, the voice and composer behind the viral hit |url=https://www.thehindu.com/entertainment/music/meet-nadaaniyan-singer-akshath-acharya-the-voice-and-composer-behind-the-viral-hit/article68436341.ece/amp/ |access-date=2024-12-14 |work=The Hindu |language=en-IN |issn=0971-751X}}</ref> == তথ্যসূত্ৰ == {{reflist|30em}} [[শ্ৰেণী:হিন্দী চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেত্ৰী]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় অভিনেত্ৰী]] [[শ্ৰেণী:জীৱিত ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:মহাৰাষ্ট্ৰৰ ব্যক্তি]] [[শ্ৰেণী:অভিনেত্ৰী]] [[শ্ৰেণী:হিন্দী টেলিভিছনৰ অভিনেত্ৰী]] ss7s7wjlq5o57f6re5zwn0h3bwbnh4i 0 122363 514690 2025-06-03T11:58:50Z Dipankar Das 36094 "[[:bn:Special:Redirect/revision/8150293|গোপাল ভাঁড় (টেলিভিশন ধারাবাহিক)]]" পৃষ্ঠাৰ অনুবাদেৰে সৃষ্টি কৰা হৈছে 514690 wikitext text/x-wiki {{Infobox television|director=সৌৰভ মণ্ডল<br>হানছা মণ্ডল|producer=সৌৰভ মণ্ডল<br>হানছা মণ্ডল|genre=হাস্যৰসাত্মক|based_on=[[গোপাল ভাঁড়]]|country=[[ভাৰত]]|language=বঙালী|num_seasons=১|num_episodes=১,১২২ <!-- ২৯ ডিচেম্বৰ ২০২৪ লৈকে -->|list_episodes=#খণ্ডৰ তালিকা|voices={{Plainlist| ৰাজেন্দ্র প্রসাদ মজুমদাৰ<br>পার্থ প্রতিম নাথ<br>ৰবীন শেঠ<br>উজ্জ্বল মণ্ডল<br>পার্থসাৰথি দাশগুপ্ত<br>মনোজিৎ বোস<br>সুদীপ্ত মিত্র<br>শিল্পী মিত্র<br>আশীষ ঘোষ<br>হানসা মণ্ডল<br>শুভেচ্ছা মিত্ৰ<br>মানবেন্দ্র মুখার্জী}}|editor=কৌশিক পাইন<br>কৌশিক সৰকাৰ|company=ছফটুনচ্|location=[[কলিকতা|কলকাতা]], [[পশ্চিমবংগ]],|last_aired=বৰ্তমান|image=Gopal Bhar animated TV series title card.jpeg|caption=শিৰোনাম কাৰ্ড|first_aired={{Start date|df=yes|2015|3|8}}|show_name=গোপাল ভাঁড়|channel=চʼনী আঠ}}'''''গোপাল ভাঁড়''''' {{Lang-en|Gopal Bhar}} হৈছে [[বাঙালী জাতি|বঙালী]] হাস্যৰসিক [[গোপাল ভাঁড়]]ৰ জীৱনৰ আধাৰত নিৰ্মিত ভাৰতীয় [[বঙালী ভাষা]]ৰ এখন হাস্যৰসাত্মক এনিমেটেড টেলিভিছন ধাৰাবাহিক। ধাৰাবাহিকখন ২০১৫ চনৰ পৰা চʼনী আঠ টেলিভিছন চেনেলত সম্প্ৰচাৰিত হৈ আহিছে।<ref>{{Cite web|title=Gopal Bhar spotted on the streets of Kolkata ahead of his own movie launch|url=https://www.telegraphindia.com/my-kolkata/people/gopal-bhar-spotted-on-the-streets-of-kolkata-ahead-of-his-own-movie-launch/cid/1956956|accessdate=২৪ নভেম্বর ২০২৪|work=telegraphindia.com}}</ref> বঙালী ভাষাৰ উপৰিও এই ধাৰাবাহিকখন [[হিন্দী ভাষা]]তো ডাব কৰা হৈছিল আৰু চʼনী ইয়েইত সম্প্ৰচাৰ কৰা হৈছিল।<ref>{{Cite web|last=Sony Aath|first=সনি লিভে গোপাল ভাঁড়|date=২৭ আগস্ট ২০২২|title=Sonyliv|url=https://www.sonyliv.com/shows/gopal-bhar-1700000125|accessdate=২৭ আগস্ট ২০২২|archivedate=২২ অক্টোবর ২০২১|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211022090613/https://www.sonyliv.com/shows/gopal-bhar-1700000125}}</ref><ref>{{Cite web|title=Aath|url=https://www.aath.in/show|accessdate=2022-08-27|work=www.aath.in|archivedate=২০২২-০৮-১৭|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220817035047/https://www.aath.in/show}}</ref><ref>{{Cite web|language=en|title=Watch Gopal Bhar Online, All Seasons or Episodes, Comedy {{!}} Show/Web Series|url=https://www.digit.in/digit-binge/amp/shows/gopal-bhar-4291/|accessdate=2022-08-27|work=www.digit.in|archivedate=২০২০-১২-১৮|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201218170021/https://www.digit.in/digit-binge/amp/shows/gopal-bhar-4291/}}</ref> == চৰিত্ৰসমূহ == <div style="-moz-column-count:2; column-count:2;"> * গোপাল ভাঁড় * ৰজা কৃষ্ণচন্দ্র রায় * ৰজা কৃষ্ণচন্দ্র ৰায়ৰ পত্নী/ৰাণীমা * মন্ত্রী * গোপাল ভাঁড়ৰ পত্নী/গোপাল গিন্নি/পার্বতী * মন্ত্রীৰ স্ত্রী * বিজ্ঞানী * সভা কবি * ৰাজ পণ্ডিত * ৰাজ বৈদ্য * নবাব বাহাদুৰ * উজিৰ * কেলেপচা * সেনাপতি * প্ৰহৰী * ইংৰাজ চাহেবসকল * গজানন পণ্ডিত * ৰাজ জ্যোতিষী * ৰাজ অমাত্য * ভগৱান * খাম্বাজ ৰাজ * খাম্বাজ মন্ত্রী * ভোলা ময়রা * বটা * ঘটা * পুটি * পুটিৰ পিতৃ * পুটিৰ মাতৃ * নেপলা * গুল্টে * টেপা * পুচকে * গোপালৰ শাহুৱেক * গোপালৰ শহুৰেক * গোপালৰ জীয়েক * গোপালৰ জী জোঁৱাই * বৰ্ধমানৰ ৰজা * বৰ্ধমানৰ মন্ত্রী </div> == খণ্ডৰ তালিকা == বৰ্তমানলৈকে ধাৰাবাহিকখনৰ ১১২২টা খণ্ড সম্প্ৰচাৰিত হৈছে। === ১–৫০ === {| class="wikitable" !পর্ব !শিরোনাম |- |১ |গোপালের মন্ত্র |- |২ |হোদোলপুরে কোতল |- |৩ |গোয়েন্দা গোপাল |- |৪ |মহারাজের পুতুল তৈরি |- |৫ |কেমন জব্দ |- |৬ |তৃতীয় নয়ন |- |৭ |ধুম ধারাক্কা |- |৮ |মেছো ভূত |- |৯ |ভৌতিক টুকলি |- |১০ |বেয়াদপ কে |- |১১ |মাছি ভালোবাসে মিষ্টি খেতে |- |১২ |কৃপণ পিসি জব্দ |- |১৩ |রাজবৈদ্য নির্বাচন |- |১৪ |খট্টাঙ্গ পুরাণ |- |১৫ |গোপালের কৃষ্ণপ্রাপ্তি |- |১৬ |আঠারো মাসে বছর |- |১৭ |সোনার চাষ |- |১৮ |মহারাজের পরোপকার |- |১৯ |উরুক্কু জুতো |- |২০ |রূপকথার রাজ্যে গোপাল |- |২১ |যান্ত্রিক কুকুর |- |২২ |গোপাল ও ভগবান |- |২৩ |রাজার মামা |- |২৪ |মহারাজের ইচ্ছাপূরণ |- |২৫ |অদৃশ্য কেরামতি |- |২৬ |ভয়ের চোটে |- |২৭ |অদ্ভুত শর্ত |- |২৮ |গোপাল ও টুনি |- |২৯ |গোপালের বাণিজ্য যাত্রা |- |৩০ |ব্রহ্মদৈত্য দমন |- |৩১ |ঘুড়ি গাড়ির খেল |- |৩২ |বিচারক গোপাল |- |৩৩ |অন্ধ কে? |- |৩৪ |ঘুমন্তপুরীতে গোপাল |- |৩৫ |এক টাকা |- |৩৬ |প্রতিদান |- |৩৭ |গোপাল ও রঙিন মাছ |- |৩৮ |ছুরিকাহত গোপাল |- |৩৯ |যেমন কুকুর তেমন মুগুর |- |৪০ |কেমন জব্দ |- |৪১ |নারদ বনাম গোপাল |- |৪২ |ইংরেজ বনাম গোপাল |- |৪৩ |বার্ষিক ক্রীড়া প্রতিযোগিতা |- |৪৪ |গুল্টের নতুন জামা |- |৪৫ |ঠাকুর ভাসান |- |৪৬ |মানুষের থেকে পোশাক দামী |- |৪৭ |গোপালের ছবি আঁকা |- |৪৮ |পাঁচ বোকা |- |৪৯ |মন্ত্রীর মহাজনী কারবার |- |৫০ |রাজার মামা |} == লগতে চাওক == * [[গোপাল ভাঁড়]] * [[নাট বল্টু]] == তথ্য উৎস == {{ৰেফলিষ্ট}} == বাহ্যিক সংযোগ == {{IMDb title|tt10375748}} [[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় এনিমেটেড টেলিভিছন ধাৰাবাহিক]] [[শ্ৰেণী:বঙালী ভাষাৰ এনিমেটেড টেলিভিছন ধাৰাবাহিক]] [[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় টেলিভিছন ধাৰাবাহিক]] m2tzd5cwbi7ejayt1fsngppdjq1acgw