সদস্য:Deepraj

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11.xsd" version="0.11" xml:lang="as">
  <siteinfo>
    <sitename>অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া</sitename>
    <dbname>aswiki</dbname>
    <base>https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AC%E0%A7%87%E0%A6%9F%E0%A7%81%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A4</base>
    <generator>MediaWiki 1.45.0-wmf.6</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">মাধ্যম</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">বিশেষ</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">বাৰ্তা</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">সদস্য</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">সদস্য বাৰ্তা</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">ৱিকিপিডিয়া</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">ৱিকিপিডিয়া বাৰ্তা</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">চিত্ৰ</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">চিত্ৰ বাৰ্তা</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">মিডিয়াৱিকি</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">মিডিয়াৱিকি আলোচনা</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">সাঁচ</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">সাঁচ বাৰ্তা</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">সহায়</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">সহায় বাৰ্তা</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">শ্ৰেণী</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">শ্ৰেণী বাৰ্তা</namespace>
      <namespace key="100" case="first-letter">ৱিকিচ'ৰা</namespace>
      <namespace key="101" case="first-letter">ৱিকিচ'ৰা আলোচনা</namespace>
      <namespace key="126" case="first-letter">MOS</namespace>
      <namespace key="127" case="first-letter">MOS talk</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">Module</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">Module talk</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>সদস্য:Deepraj</title>
    <ns>2</ns>
    <id>1618</id>
    <revision>
      <id>519339</id>
      <parentid>8817</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T20:37:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>519339</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="606" sha1="mqqz7lg6s22ckbyk2e6ikid4pfc9ajq" xml:space="preserve">This account ([[User:Deepraj|Deepraj]]) is a [http://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Doppelganger_account doppelganger] for [[User:দীপৰাজ|দীপৰাজ]].

Deepraj now lives in The Netherlands and is committed towards adding useful information in Wikipedia. He was born an Assamese in Tezpur from the north eastern state of Assam in India.

জয় আই অসম !
- দীপৰাজ দাস |

He is more active in the [http://en.wikipedia.org/wiki/Special:Contributions/Deepraj English Wikipedia].
-------
শব্দ ৱেবছাইটৰ লিংক: http://www.xobdo.org</text>
      <sha1>mqqz7lg6s22ckbyk2e6ikid4pfc9ajq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ভাৰত</title>
    <ns>0</ns>
    <id>2214</id>
    <revision>
      <id>519328</id>
      <parentid>443976</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T20:09:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>519328</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="72882" sha1="qbz3hzdrj0nfn9io3zy6099dsumssvm" xml:space="preserve">{{Infobox country
| native_name            = भारत गणराज्य
| conventional_long_name = ভাৰত গণৰাজ্য
| common_name            = ভাৰত
| image_flag             = Flag of India.svg
| alt_flag               = Horizontal tricolour flag bearing, from top to bottom, deep saffron, white, and green horizontal bands. In the centre of the white band is a navy-blue wheel with 24 spokes.
| image_coat             = Emblem of India.svg
| alt_coat               = Three lions facing left, right, and toward viewer, atop a frieze containing a galloping horse, a 24-spoke wheel, and an elephant. Underneath is a motto: &quot;सत्यमेव जयते&quot;.
| symbol_type            = Emblem
| national_motto         = &quot;सत्यमेव जयते&quot;&amp;nbsp;&lt;small&gt;(সংস্কৃত, দেৱনাগৰী)&lt;/small&gt;&lt;br /&gt; ''সত্যমেৱ জয়তে''
| national_anthem        = &lt;center&gt;[[File:Jana Gana Mana instrumental.ogg]]&lt;/center&gt;&lt;br /&gt;''[[জন গণ মন]]''
| other_symbol_type      = জাতীয় সংগীত
| other_symbol           = ''[[বন্দে মাতৰম্‌]]''
| image_map              = India (orthographic projection).svg
| map_width              = 250px
| alt_map                = Image of a globe centred on India, with India highlighted.
| map_caption            = গাঢ় সেউজীয়া ৰং ত দেখুওৱা এলেকা ভাৰতৰ দ্বাৰা নিয়ন্ত্ৰিত; পাতল সেউজীয়া ৰং ত দেখুওৱা অঞ্চলবোৰ ভাৰতে দাবী কৰে যদিও নিয়ন্ত্ৰণাধীন নহয়।
| capital                = [[দিল্লী|নতুন দিল্লী]]
| longd                  = 77
| longm                  = 12.5
| longEW                 = E
| largest_city           = [[মুম্বাই]]
| official_languages     = [[হিন্দী]], [[ইংৰাজী]]
| regional_languages     = {{Collapsible list|title=[[ভাৰতীয় ভাষা|অষ্টম অনুসূচী:]]|[[অসমীয়া]]|[[বঙালী]]|[[বড়ো ভাষা|বড়ো]]|ডোগৰি|গুজৰাটী|[[হিন্দী|মাণিক হিন্দী]]|কানাড়া|কাশ্মীৰী|কোংকনী|মৈঠিলি|[[মালয়ালম ভাষা|মালয়ালম]]|[[মণিপুৰী]] ([[মৈতৈ ভাষা|মৈতৈ]])|মাৰাঠী|নেপালী|ওড়িয়া|পঞ্জাবী|সংস্কৃত|সণ্ঠালি|সিন্ধি|তামিল|তেলুগু|উৰ্দু}}
| languages_type         = ৰাষ্ট্ৰীয় ভাষা
| languages              = সংবিধানে নিৰ্ধাৰণ কৰা নাই
| demonym                = ভাৰতীয়
| government_type        = সংসদীয় গণতন্ত্ৰ
| leader_title1          = [[ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰপতি|ৰাষ্ট্ৰপতি]]
| leader_name1           = [[দ্ৰৌপদী মূৰ্মু]]
| leader_title2          = [[ভাৰতৰ প্ৰধান মন্ত্ৰী|প্ৰধান মন্ত্ৰী]]
| leader_name2           = [[নৰেন্দ্ৰ মোদী|নৰেন্দ্ৰ মোদী]] ([[ভাৰতীয় জনতা পাৰ্টী|বি জে পি]])
| leader_title3          = [[লোকসভা]]ৰ অধ্যক্ষ
| leader_name3           = [[ঔম বিৰলা]] ([[ভাৰতীয় জনতা পাৰ্টী|বি জে পি]])
| leader_title4          = [[ভাৰতৰ মুখ্য ন্যায়াধীশ|মুখ্য ন্যায়াধীশ]]
| leader_name4           = [[সঞ্জীৱ খান্না]]
| legislature            = ভাৰতীয় সংসদ
| upper_house            = [[ৰাজ্যসভা]]
| lower_house            = [[লোকসভা]]
| sovereignty_type       = [[ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলন|স্বাধীনতা]]
| sovereignty_note       = ব্ৰিটিছ যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ পৰা
| established_event1     = স্বাধীনতা লাভ
| established_date1      = ১৫ আগষ্ট ১৯৪৭
| established_event2     = গণতন্ত্ৰ প্ৰতিষ্ঠা
| established_date2      = ২৬ জানুৱাৰী ১৯৫০
| area_rank              = সপ্তম
| area_magnitude         = 1 E12
| area_km2               = 3,287,263
| area_sq_mi             = 1,269,219
| percent_water          = 9.6
| population_census_rank = ২য়
| population_census      = ১,৩২৬,৫৭২,০০০
| population_estimate_rank = ২য়
| population_estimate_year = ২০১৭
| population_census_year = ২০১১
| population_density     = 393.6
| population_density_sq_mi = 
| population_density_rank = 31তম|
| GDP_PPP                = $৯.৪৮৯ ত্ৰিলিয়ন
| GDP_PPP_rank           = ৩য়
| GDP_PPP_year           = ২০১৭
| GDP_PPP_per_capita     = $৭,১৫৩
| GDP_nominal            = $২.৪৫৪ ত্ৰিলিয়ন
| GDP_nominal_rank       = ৬ষ্ঠ
| GDP_nominal_year       = ২০১৭
| GDP_nominal_per_capita = $১,৮৫০
| Gini                   = ৩৩.৯
| Gini_rank              = ৭৯তম
| Gini_year              = ২০১৩
| HDI                    = {{Increase}}০.৬২৪&lt;ref name=&quot;HDI&quot;&gt;{{cite web|url=http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2011_EN_Table1.pdf|title=Human Development Report 2011|year=2011|publisher=United Nations|accessdate=5 November 2011}}&lt;/ref&gt;
| HDI_rank               = ১৩১
| HDI_year               = ২০১৫
| HDI_category           = &lt;span style=&quot;color:#fc0;&quot;&gt;মধ্যম&lt;/span&gt;
| currency               = [[ভাৰতীয় টকা]]
| currency_code          = ₹
| country_code           = INR
| time_zone              = [[ভাৰতীয় মান সময়]]
| utc_offset             = +০৫:৩০
| time_zone_DST          = পালন কৰা নহয়
| date_format            = dd/mm/yyyy
| utc_offset_DST         = +০৫:৩০
| drives_on              = বাওঁ ফালে
| cctld                  = .in; .ভাৰত
| calling_code           = ৯১
}}

'''ভাৰত''' বা '''ভাৰতীয় প্ৰজাতন্ত্ৰ''' ({{lang-en|Republic of India}}) দক্ষিণ [[এছিয়া]]ত অৱস্থিত এখন সাৰ্বভৌম গণতান্ত্ৰিক ৰাষ্ট্ৰ। ভৌগোলিক আয়তনৰ ফালৰ পৰা ভাৰত [[পৃথিৱী]]ৰ ভিতৰত সপ্তম বৃহত্তম [[ৰাষ্ট্ৰ]], জনসংখ্যাৰ ফালৰ পৰা প্ৰথম তথা সৰ্ববৃহৎ গণতন্ত্ৰ। দক্ষিণে [[ভাৰত মহাসাগৰ]], পশ্চিমে [[আৰৱ সাগৰ]] আৰু পূবে [[বঙ্গোপ সাগৰ]]ৰ দ্বাৰা পৰিবেষ্টিত ভাৰতৰ মুঠ উপকূলৰ দৈৰ্ঘ্য হ'ল ৭,৫১৭ কিলোমিটাৰ (৪,৬৭১ মাইল)। এই দেশৰ চাৰিসীমাত অৱস্থিত ৰাষ্ট্ৰসমূহ হ'ল- পশ্চিমে [[পাকিস্তান]], উত্তৰ-পূবত [[চীন]], [[নেপাল]] আৰু [[ভূটান]], পূবে [[বাংলাদেশ]] আৰু [[ম্যানমাৰ]]। ভাৰত মহাসাগৰৰ মাজত অৱস্থিত [[শ্ৰীলঙ্কা]], [[মালদ্বীপ]] আৰু [[ইণ্ডোনেছিয়া]]। ইয়াৰ উপৰিও [[থাইলেণ্ড]] ভাৰতৰ নিকতৱৰ্তী ৰাষ্ট্ৰ। [[হিন্দু]] সভ্যতাৰ বসতি অঞ্চল তথা ঐতিহাসিক বাণিজ্য পথ আৰু একাধিক বিশাল সাম্ৰাজ্যৰ পটভূমি [[ভাৰতীয় উপমহাদেশ]] ইয়াৰ সুদীৰ্ঘ অৰ্থনৈতিক আৰু সাংস্কৃতিক ঐতিহ্যৰ বাবে সুপৰিচিত। পৃথিৱীৰ চাৰি প্ৰধান [[ধৰ্ম]]- [[হিন্দু ধৰ্ম|হিন্দু]], [[বৌদ্ধ ধৰ্ম]], [[জৈন ধৰ্ম]] আৰু [[শিখ ধৰ্ম]]ৰ উৎপত্তি ভাৰতত। মধ্যযুগৰ আৰম্ভণিতে [[খ্ৰীষ্টান ধৰ্ম]], [[ইছলাম]], [[ইহুদী ধৰ্ম|ইহুদী]] আৰু পাৰ্চী [[ধৰ্ম]]ই ভাৰতৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম উপকূলত প্ৰৱেশ কৰে আৰু বিবিধতাময় ভাৰতীয় সভ্যতাৰ সৃষ্টি কৰে।&lt;ref name=&quot;Combined-8&quot;&gt;
(a) {{harvnb|Ludden|2014|p=[https://books.google.com/books?id=pBq9DwAAQBAJ&amp;pg=PA54 54]}};
&lt;br/&gt;(b) {{harvnb|Asher|Talbot|2006|pp=[https://books.google.com/books?id=ZvaGuaJIJgoC&amp;pg=PA78 78–79]}};
&lt;br/&gt;(c) {{harvnb|Fisher|2018|p=[https://books.google.com/books?id=kZVuDwAAQBAJ&amp;pg=PA76 76]}}
&lt;/ref&gt;
অষ্টাদশ শতিকাৰ প্ৰথম ভাগত [[ইষ্ট ইণ্ডিয়া কোম্পানী]] ভাৰতত প্ৰৱেশ কৰে আৰু লাহে লাহে ভাৰতৰ ভূ-খণ্ডক নিজৰ অধীন কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে। ঊনবিংশ শতিকাৰ মাজ ভাগলৈকে সমগ্ৰ ভাৰত ব্ৰিটিছ উপনিবেশত পৰিণত হয়। অৱশেষত অহিংস গৌৰৱময় স্বাধীনতা সংগ্ৰামৰ ফলত ১৯৪৭ চনৰ [[১৫ আগষ্ট]]ত ভাৰতে এখন স্বাধীন ৰাষ্ট্ৰ হিচাপে আত্মপ্ৰকাশ কৰে।

== ব্যুৎপত্তি ==
ভাৰতীয় মহাকাব্য আৰু ভাৰতৰ সংবিধান দুয়োটাতে উল্লেখ কৰা 'ভাৰত' শব্দটো, বহু ভাৰতীয়েই ভিন্ন ভাষাত ব্যৱহাৰ কৰে ।

== ইতিহাস ==

=== প্ৰাচীন ভাৰত===

=== মধ্যযুগৰ ভাৰত ===

=== আধুনিক ভাৰত ===

==ৰাজ্য আৰু কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চল==
{{main|ভাৰতৰ ৰাজ্য আৰু কেন্দ্ৰীয়শাসিত অঞ্চলসমূহ}}
[[ভাৰত]]ত ২৮ খন ৰাজ্য আৰু ৮ খন কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চল আছে। ৰাজধানী [[নতুন দিল্লী]]। ৰাজ্যৰ নিজৰ প্ৰশাসনীয় ব্যৱস্থা আছে। কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চলসমূহ কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰে শাসন কৰে। তলত ভাৰতৰ ৰাজ্যসমূহ আৰু কেন্দ্ৰীয় শাসিত ৰাজ্যসমূহৰ ৰাজধানীৰ তালিকা দিয়া হৈছে।
{{Div col}}
# [[অন্ধ্ৰ প্ৰদেশ]]
# [[অৰুণাচল প্ৰদেশ]]
# [[অসম]]
# [[বিহাৰ]]
# [[ছত্তীছগঢ়]]
# [[গোৱা]]
# [[গুজৰাট]]
# [[হাৰিয়ানা]]
# [[হিমাচল প্ৰদেশ]]
# [[ঝাড়খণ্ড]]
# [[কৰ্ণাটক]]
# [[কেৰালা]]
# [[মধ্য প্ৰদেশ]]
# [[মহাৰাষ্ট্ৰ]]
# [[মণিপুৰ]]
# [[মেঘালয়]]
# [[মিজোৰাম]]
# [[নাগালেণ্ড]]
# [[উৰিষ্যা]]
# [[পঞ্জাব, ভাৰত|পঞ্জাব]]
# [[ৰাজস্থান]]
# [[চিক্কিম]]
# [[তামিল নাডু]]
# [[তেলঙ্গানা]]
# [[ত্ৰিপুৰা]]
# [[উত্তৰাখণ্ড]]
# [[উত্তৰ প্ৰদেশ]]
# [[পশ্চিমবংগ]]
{{Div col end}}

===কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চল===
{{Div col}}
# [[আন্দামান আৰু নিকোবৰ দ্বীপপুঞ্জ]]
# [[চণ্ডীগড়]]
# [[জম্মু আৰু কাশ্মীৰ|জম্মু কাশ্মীৰ]]
# [[দাদৰা আৰু নগৰ হাভেলী]] আৰু  [[দমন আৰু দিউ]]
# [[লাক্ষাদ্বীপ]]
# [[পণ্ডিচেৰী]]
# [[দিল্লী]]
# [[লাডাখ]]
{{Div col end}}উল্লেখযোগ্য যে 'দাদৰা আৰু নগৰ হাভেলী' আৰু 'দমন আৰু দিউ' নামৰ কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চল দুটা একেলগ কৰি 'দাদৰা আৰু নগৰ হাভেলী আৰু দমন আৰু দিউ' নামৰ এটা কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চল গঠনৰ প্ৰস্তাৱৰ কথা  ভাৰত চৰকাৰে ২০১৯ চনৰ জুলাই মাহত ঘোষণা কৰিছিল । উক্ত বিধেয়কখন ২০১৯ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত সংসদত গৃহীত হয় আৰু ২০২০ চনৰ ২৬ জানুৱাৰীৰ পৰা কাৰ্যকৰী হয় ।&lt;ref&gt;[https://www.devdiscourse.com/article/national/754685-govt-plans-to-merge-2-uts----daman-and-diu-dadra-and-nagar-haveli]&lt;/ref&gt;  

===ৰাজধানী===
* [[নতুন দিল্লী]]

==ভাৰতৰ ভাষা==
{{Main|ভাৰতীয় ভাষা}}
[[হিন্দী]] হৈছে ভাৰতৰ অধিকাৰিক (অফিছিয়েল) ভাষা। ইংৰাজীক সহকাৰী অধিকাৰিক ভাষা হিচাপে গ্ৰহণ কৰা হয়। ৰাজ্য ভেদে স্থানীয় ভাষাক অধিকাৰিক ভাষা হিচাপে গ্ৰহণ কৰা হয়। ২০০৩ বৰ্ষৰ ৯২তম সংবিধান সংশোধনী অনুসৰি ভাৰতৰ স্বীকৃতিপ্ৰাপ্ত অধিকাৰিক ভাষাৰ সংখ্যা হৈছে ২২টা। এই ভাষাসমূহ হ’ল:
{{৯২তম সংবিধান সংশোধনি অনুসৰি ভাৰতৰ স্বীকৃতী প্ৰাপ্ত অধিকাৰিক ভাষা}}

==ৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰতীক==
{{ভাৰতৰ প্ৰতীক}}

উল্লেখযোগ্য যে হকী ভাৰতৰ 'অনাধিকাৰিক (আন-অ'ফিছিয়েল) ৰাষ্ট্ৰীয় খেল'। ২০২০ চনত মহাৰাষ্ট্ৰৰ ধুলে জিলাৰ ময়ূৰেশ আগৰৱাল নামৰ এজন শিক্ষকে আৰ.টি.আই. (তথ্য জনাৰ অধিকাৰ)ৰ অধীনত ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰীয় খেল হকী হয় নে নহয় এই সন্দৰ্ভত উত্তৰ বিচাৰি কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰৰ ক্ৰীড়া আৰু যুৱ কল্যাণ মন্ত্ৰালয়লৈ আবেদন জনায়। তাৰ উত্তৰত চৰকাৰে জানিবলৈ দিয়ে যে ভাৰত চৰকাৰৰ দ্বাৰা হকী এতিয়াও ৰাষ্ট্ৰীয় খেল হিচাপে অনুমোদিত বা গৃহীত হোৱা নাই।&lt;ref&gt;[https://timesofindia.indiatimes.com/sports/more-sports/others/govt-has-not-declared-any-sport-as-national-game-rti-reply/articleshow/74120667.cms]&lt;/ref&gt;

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{Reflist}}

==অধিক পঢ়ক==
&lt;div class=&quot;reflist4&quot; style=&quot;height: 400px; overflow: auto; padding: 3px noprint&quot; &gt;
'''Overview'''
{{Refbegin|colwidth=33em}}
* {{Citation|title=India|work=[[The World Factbook]]|publisher=[[Central Intelligence Agency]]|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/in.html|accessdate=4 October 2011|ref={{Sfnref|Central Intelligence Agency}}|archivedate=11 June 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080611033144/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/in.html}}
* {{Citation|date=December 2004|title=Country Profile: India|edition=5th|work=[[Library of Congress Country Studies]]|publisher=[[Library of Congress]] [[Federal Research Division]]|url=http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/profiles/India.pdf|accessdate=30 September 2011|format=PDF|ref={{Sfnref|Library of Congress|2004}}}}
* {{Citation|last=Heitzman|first=J.|last2=Worden|first2=R. L.|date=August 1996|title=India: A Country Study|series=Area Handbook Series|publisher=[[Library of Congress]]|place=Washington, D.C.|isbn=978-0844408330}}
* {{Citation|title=India|publisher=[[International Monetary Fund]]|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2011/02/weodata/weorept.aspx?sy=2009&amp;ey=2016&amp;scsm=1&amp;ssd=1&amp;sort=country&amp;ds=.&amp;br=1&amp;c=534&amp;s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&amp;grp=0&amp;a=&amp;pr1.x=88&amp;pr1.y=9|accessdate=14 October 2011|ref={{Sfnref|International Monetary Fund}}}}
* {{Citation|year=2011|title=Provisional Population Totals &amp;ndash; Census 2011|work=Office of the Registrar General and Census Commissioner|publisher=[[Ministry of Home Affairs (India)|Ministry of Home Affairs]], Government of India|url=http://www.censusindia.gov.in/2011-prov-results/indiaatglance.html|accessdate=29 March 2011|ref={{Sfnref|Ministry of Home Affairs|2011}}}}
* {{Citation|date=24 January 1950|title=Constituent Assembly of India&amp;mdash;Volume XII|work=Constituent Assembly of India: Debates|publisher=[[National Informatics Centre]], Government of India|url=http://parliamentofindia.nic.in/ls/debates/vol12p1.htm|accessdate=17 July 2011|ref={{Sfnref|Constituent Assembly of India|1950}}}}
* {{Citation|title=There's No National Language in India: Gujarat High Court|publisher=[[The Times Of India]]|date=6 January 2007|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2010-01-25/india/28148512_1_national-language-official-language-hindi|accessdate=17 July 2011|ref={{Sfnref|The Times of India 2007}}|archivedate=29 January 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140129070149/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2010-01-25/india/28148512_1_national-language-official-language-hindi}}
* {{Citation|year=2011|title=Human Development Report 2011|chapter=Table 1: Human Development Index and its Components|publisher=[[United Nations]]|chapter-url=http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2011_EN_Table1.pdf|format=PDF|ref={{Sfnref|United Nations|2011}}}}
{{Refend}}

'''Etymology'''
{{Refbegin|colwidth=33em}}
* {{Citation|title=Hindustan|publisher=[[Encyclopædia Britannica]]|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/266465/Hindustan|accessdate=17 July 2011|ref={{Sfnref|Encyclopædia Britannica}}}}
* {{Citation|editor-last=Kuiper|editor-first=K.|date=July 2010|title=Culture of India|publisher=Rosen Publishing Group|isbn=978-1615302031|url=http://books.google.com/?id=LiqloV4JnNUC}}
* {{Citation|date=29 July 2008|title=[[Constitution of India]]|publisher=[[Ministry of Law and Justice (India)|Ministry of Law and Justice]]|url=http://lawmin.nic.in/coi/coiason29july08.pdf|accessdate=17 July 2011|format=PDF|quote=Article 1(1): &quot;India, that is Bharat, shall be a Union of States.&quot;|ref={{Sfnref|Ministry of Law and Justice 2008}}}}
* {{Citation|title=[[Oxford English Dictionary]]|chapter=India|publisher=[[Oxford University Press]]|url=http://www.oed.com/|accessdate=17 July 2011|ref={{Sfnref|Oxford English Dictionary}}}}
{{Refend}}

'''History'''
{{Refbegin|colwidth=33em}}
* {{Citation|last=Asher|first=C. B.|last2=Talbot|first2=C.|date=1 January 2008|title=India Before Europe|edition=1st|publisher=[[Cambridge University Press]]|isbn=978-0521517508}}
* {{Citation|last=Bose|first=S.|last2=Jalal|first2=A.|author-link=Sugata Bose|author2-link=Ayesha Jalal|date=11 March 2011|title=Modern South Asia: History, Culture, Political Economy|edition=3rd|publisher=[[Routledge]]|isbn=978-0415779425}}
* {{Citation|last=Brown|first=J. M.|author-link=Judith M. Brown|date=26 May 1994|title=Modern India: The Origins of an Asian Democracy|edition=2nd|series=[[The Short Oxford History of the Modern World]]|publisher=[[Oxford University Press]]|isbn=978-0198731139|url=http://books.google.com/books?id=PaKdsF8WzbcC}}
* {{Citation|last=Copland|first=I.|date=8 October 2001|title=India 1885&amp;ndash;1947: The Unmaking of an Empire|edition=1st|publisher=[[Longman]]|isbn=978-0582381735|url=http://books.google.com/?id=Dw1uAAAAMAAJ}}
* {{Citation|last=Kulke|first=H.|last2=Rothermund|first2=D.|author-link=Hermann Kulke|date=1 August 2004|title=A History of India|series=4th|publisher=[[Routledge]]|isbn=978-0415329200|url=http://books.google.com/books?id=V73N8js5ZgAC}}
* {{Citation|last=Ludden|first=D.|date=13 June 2002|title=India and South Asia: A Short History|publisher=[[One World Media|One World]]|isbn=978-1851682379}}
* {{Citation|last=Metcalf|first=B.|last2=Metcalf|first2=T. R.|author-link=Barbara Metcalf|author2-link=Thomas R. Metcalf|date=9 October 2006|title=A Concise History of Modern India|edition=2nd|publisher=[[Cambridge University Press]]|isbn=978-0521682251|url=http://books.google.com/books?id=iuESgYNYPl0C}}
* {{Citation|last=Peers|first=D. M.|date=3 August 2006|title=India under Colonial Rule 1700&amp;ndash;1885|edition=1st|publisher=[[Pearson Education|Pearson Longman]]|isbn=978-0582317383|url=http://books.google.com/?id=6iNuAAAAMAAJ}}
* {{Citation|last=Possehl|first=G.|author-link=Gregory Possehl|title=The Indus Civilization: A Contemporary Perspective|date=January 2003|publisher=[[Rowman &amp; Littlefield|Rowman Altamira]]|isbn=978-0759101722|url=http://books.google.com/books?id=pmAuAsi4ePIC}}
* {{Citation|last=Robb|first=P.|title=A History of India|year=2001|publisher=London: Palgrave|isbn=978-0333691298}}
* {{Citation|last=Sarkar|first=S.|year=1983|title=Modern India: 1885-1947|place=|publisher=Delhi: Macmillan India Ltd|isbn=978-0333904251|url=http://books.google.com/?id=rVxuAAAAMAAJ}}
* {{Citation|last=Singh|first=U.|author-link=Upinder Singh|title=A History of Ancient and Medieval India: From the Stone Age to the 12th Century|year=2009|publisher=[[Longman]]|location=Delhi|isbn=978-8131716779|url=http://books.google.com/books?id=H3lUIIYxWkEC}}
* {{Citation|last=Sripati|first=V.|year=1998|title=Toward Fifty Years of Constitutionalism and Fundamental Rights in India: Looking Back to See Ahead (1950&amp;ndash;2000)|journal=American University International Law Review|volume=14|issue=2|pages=413&amp;ndash;496}}
* {{Citation|last=Stein|first=B.|author-link=Burton Stein|date=15 June 1998|year=2008|title=A History of India|publisher=Wiley-Blackwell|place=Oxford|isbn=978-0631205463|url=http://books.google.com/books?id=SXdVS0SzQSAC}}
* {{Citation|date=17 December 2009|title=Briefing Rooms: India|work=Economic Research Service|publisher=[[United States Department of Agriculture]]|url=http://www.ers.usda.gov/Briefing/India/|accessdate=17 July 2011|ref={{Sfnref|United States Department of Agriculture}}|archivedate=20 May 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110520002800/http://www.ers.usda.gov/Briefing/India/}}
*{{Citation|last=Thapar|first=Romila|title=Penguin history of early India: from the origins to A.D.1300|url=http://books.google.com/books?id=O2OgAAAAMAAJ|accessdate=13 February 2012|year=2003|publisher=Penguin Books}}
* {{Citation|last=Wolpert|first=S.|author-link=Stanley Wolpert|date=25 December 2003|title=A New History of India|edition=7th|publisher=[[Oxford University Press]]|isbn=978-0195166781}}
{{Refend}}

'''Geography'''
{{Refbegin|colwidth=33em}}
* {{Citation|last=Ali|first=J. R.|last2=Aitchison|first2=J. C.|year=2005|title=Greater India|journal=Earth-Science Reviews|volume=72|issue=3&amp;ndash;4|pages=170&amp;ndash;173|doi=10.1016/j.earscirev.2005.07.005}}
* {{Citation|last=Chang|first=J. H.|year=1967|title=The Indian Summer Monsoon|periodical=Geographical Review|volume=57|issue=3|pages=373–396|doi=10.2307/212640}}
* {{Citation|year=1988|title=Forest (Conservation) Act, 1980 with Amendments Made in 1988|publisher=Department of Environment and Forests, Government of the Andaman and Nicobar Islands|url=http://forest.and.nic.in/fca1980.pdf|accessdate=25 July 2011|format=PDF|ref={{Sfnref|Department of Environment and Forests|1988}}|archivedate=21 July 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110721163118/http://forest.and.nic.in/fca1980.pdf}}
* {{Citation|last=Dikshit|first=K. R.|last2=Schwartzberg|first2=Joseph E.|author2-link=Joseph E. Schwartzberg|title=India|chapter=Land|chapter-url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/285248/India|work=Encyclopædia Britannica|pages=1&amp;ndash;29|ref={{Sfnref|Dikshit &amp; Schwartzberg}}}}
* {{Citation|last=Kumar|first=V. S.|last2=Pathak|first2=K. C.|last3=Pednekar|first3=P.|last4=Raju|first4=N. S. N.|year=2006|title=Coastal processes along the Indian coastline|periodical=Current Science|volume=91|issue=4|pages=530&amp;ndash;536|url=http://drs.nio.org/drs/bitstream/2264/350/1/Curr_Sci_91_530.pdf|format=PDF}}
* {{Citation|year=2007|title=India Yearbook 2007|publisher=Publications Division, [[Ministry of Information and Broadcasting (India)|Ministry of Information and Broadcasting]], [[Government of India]]|place=New Delhi|isbn=978-8123014234|ref={{Sfnref|Ministry of Information and Broadcasting|2007}}}}
* {{Citation|last=Posey|first=C. A.|date=1 November 1994|title=The Living Earth Book of Wind and Weather|publisher=[[Reader's Digest Association|Reader's Digest]]|isbn=978-0895776259}}
* {{Citation|last=Prakash|first=B.|last2=Kumar|first2=S.|last3=Rao|first3=M. S.|last4=Giri|first4=S. C.|year=2000|title=Holocene Tectonic Movements and Stress Field in the Western Gangetic Plains|journal=Current Science|volume=79|issue=4|pages=438&amp;ndash;449|url=http://www.ias.ac.in/currsci/aug252000/prakash.pdf|format=PDF|ref={{Sfnref|Prakash et al.|2000}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20041030195726/http://www.ias.ac.in/currsci/aug252000/prakash.pdf|archivedate=2004-10-30|access-date=2012-02-13}}
{{Refend}}

'''Biodiversity'''
{{Refbegin|colwidth=33em}}
* {{Citation|last=Ali|first=S. (author)|last2=Ripley|first2=S. D. (author)|last3=Dick|first3=J. H. (illustrator)|author-link=Salim Ali (ornithologist)|author2-link=S. Dillon Ripley|date=15 August 1996|title=A Pictorial Guide to the Birds of the Indian Subcontinent|edition=2nd|publisher=[[Oxford University Press]]|place=Mumbai|isbn=978-0195637328}}
* {{Citation|last=Basak|first=R. K.|year=1983|title=Botanical Survey of India: Account of Its Establishment, Development, and Activities|url=http://books.google.com/books?id=yXAVcgAACAAJ|accessdate=20 July 2011}}
* {{Citation|year=2007|title=Hotspots by Region|work=Biodiversity Hotspots|publisher=[[Conservation International]]|url=http://www.biodiversityhotspots.org/xp/Hotspots/hotspots_by_region/Pages/default.aspx|accessdate=28 February 2011|ref={{Sfnref|Conservation International|2007}}}}
* {{Citation|last=Crame|first=J. A.|last2=Owen|first2=A. W.|date=1 August 2002|title=Palaeobiogeography and Biodiversity Change: The Ordovician and Mesozoic–Cenozoic Radiations|series=Geological Society Special Publication|issue=194|publisher=[[Geological Society of London]]|isbn=978-1862391062|url=http://books.google.com/books?id=YswVy5YolYsC&amp;pg=PA142|accessdate=8 December 2011}}
* {{Citation|last=Fisher|first=W. F.|date=January 1995|title=Toward Sustainable Development?: Struggling over India's Narmada River|series=Columbia University Seminars|publisher=[[M. E. Sharpe]]|isbn=978-1563243417|url=http://books.google.com/books?id=n-iwqh2hS9kC}}
* {{Citation|last=Griffiths|first=M.|date=6 July 2010|title=The Lotus Quest: In Search of the Sacred Flower|publisher=[[St. Martin's Press]]|isbn=978-0312641481|url=http://books.google.com/books?id=f2cbyTCeq-EC}}
* {{Citation|last=Karanth|first=K. P.|date=25 March 2006|title=Out-of-India Gondwanan Origin of Some Tropical Asian Biota|journal=[[Current Science]]|volume=90|issue=6|publisher=[[Indian Academy of Sciences]]|pages=789&amp;ndash;792|format=PDF|url=http://www.iisc.ernet.in/currsci/mar252006/789.pdf|accessdate=18 May 2011|archivedate=11 April 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190411223533/http://www.iisc.ernet.in/currsci/mar252006/789.pdf}}
* {{Citation|last=Mace|first=G. M.|date=March 1994|title=1994 IUCN Red List of Threatened Animals|work=World Conservation Monitoring Centre|publisher=[[International Union for Conservation of Nature]]|isbn=978-2831701943|url=http://books.google.com/books?id=dyy0HilL9ecC&amp;pg=PR4}}
* {{Citation|title=Biosphere Reserves of India|work=C. P. R. Environment Education Centre|publisher=[[Ministry of Environment and Forests (India)|Ministry of Environment and Forests]], [[Government of India]]|url=http://www.cpreec.org/pubbook-biosphere.htm|accessdate=17 July 2011|ref={{Sfnref|Ministry of Environment and Forests}}|archivedate=25 July 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110725202217/http://www.cpreec.org/pubbook-biosphere.htm}}
* {{Citation|date=9 September 1972|title=Indian Wildlife (Protection) Act, 1972|publisher=[http://moef.nic.in/index.php Ministry of Environments and Forests], Government of India|url=http://envfor.nic.in/legis/wildlife/wildlife1.html|accessdate=25 July 2011|ref={{Sfnref|Ministry of Environments and Forests 1972}}}}
* {{Citation|last=Puri|first=S. K.|title=Biodiversity Profile of India|url=http://ces.iisc.ernet.in/hpg/cesmg/indiabio.html|accessdate=20 June 2007|ref={{Sfnref|Puri}}}}
* {{Citation|date=4 June 2007|title=The List of Wetlands of International Importance|publisher=The Secretariat of the Convention on Wetlands|page=18|url=http://www.ramsar.org/sitelist.pdf|accessdate=20 June 2007|format=PDF|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070621011113/http://www.ramsar.org/sitelist.pdf|archivedate=21 June 2007|ref={{Sfnref|Secretariat of the Convention on Wetlands}}}}
* {{Citation|last=Tritsch|first=M. F.|date=3 September 2001|title=Wildlife of India|publisher=[[HarperCollins]]|place=London|isbn=978-0007110629|url=http://books.google.com/books?id=aNRQAAAACAAJ}}
{{Refend}}

'''Politics'''
{{Refbegin|colwidth=33em}}
* {{Citation|last=Bhambhri|first=C. P.|date=1 May 1992|title=Politics in India, 1991&amp;ndash;1992|publisher=Shipra|url=http://books.google.com/books?id=pf5HAAAAMAAJ|accessdate=20 July 2011|isbn=978-8185402178}}
* {{Citation|last=Burnell|first=P. J.|last2=Calvert|first2=P.|date=1 May 1999|title=The Resilience of Democracy: Persistent Practice, Durable Idea|edition=1st|publisher=[[Taylor &amp; Francis]]|isbn=978-0714680262|url=http://books.google.com/books?id=hv6TkML5_HAC&amp;pg=PA271|accessdate=20 July 2011}}
* {{Citation|date=16 May 2009|title=Second UPA Win, A Crowning Glory for Sonia's Ascendancy|publisher=[[Business Standard]]|url=http://www.business-standard.com/india/news/second-upa-wincrowning-glory-for-sonia%5Cs-ascendancy/61892/on|accessdate=13 June 2009|ref={{Sfnref|Business Standard|2009}}}}
* {{Citation|last=Chander|first=N. J.|date=1 January 2004|title=Coalition Politics: The Indian Experience|publisher=Concept Publishing Company|isbn=978-8180690921|url=http://books.google.com/books?id=G_QtMGIczhMC&amp;pg=PA117|accessdate=20 July 2011}}
* {{Citation|last=Dunleavy|first=P.|last2=Diwakar|first2=R.|last3=Dunleavy|first3=C.|year=2007|title=The Effective Space of Party Competition|issue=5|publisher=[[London School of Economics|London School of Economics and Political Science]]|url=http://www2.lse.ac.uk/government/research/resgroups/PSPE/pdf/PSPE_WP5_07.pdf|accessdate=27 September 2011|format=PDF|archivedate=28 October 2007|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071028005708/http://www.lse.ac.uk/collections/government/PSPE/pdf/PSPE_WP5_07.pdf}}
* {{Citation|last=Dutt|first=S.|year=1998|title=Identities and the Indian State: An Overview|journal=Third World Quarterly|volume=19|issue=3|pages=411&amp;ndash;434|doi=10.1080/01436599814325}}
* {{Citation|last=Echeverri-Gent|first=J.|editor-last=Ayres|editor-first=A.|editor2-last=Oldenburg|editor2-first=P.|date=January 2002|title=Quickening the Pace of Change|chapter=Politics in India's Decentred Polity|series=India Briefing|publisher=[[M. E. Sharpe]]|place=London|pages=19&amp;ndash;53|isbn=978-0765608123}}
* {{Citation|date=14 March 2009|title=Current Recognised Parties|work=[[Election Commission of India]]|url=http://eci.nic.in/eci_main/ElectoralLaws/OrdersNotifications/Symbols_Sep_2009.pdf|accessdate=5 July 2010|format=PDF|ref={{Sfnref|Election Commission of India}}}}
* {{Citation|last=Gledhill|first=A.|date=30 March 1970|title=The Republic of India: The Development of its Laws and Constitution|publisher=Greenwood|isbn=978-0837128139|url=http://books.google.com/books?id=cHAjPQAACAAJ|accessdate=21 July 2011}}{{Dead link|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
* {{Citation|date=24 December 2004|title=Narasimha Rao Passes Away|publisher=[[The Hindu]]|url=http://www.hindu.com/2004/12/24/stories/2004122408870100.htm|accessdate=2 November 2008|ref={{Sfnref|The Hindu 2008}}}}
* {{Citation|last=Mathew|first=K. M.|date=1 January 2003|title=Manorama Yearbook|publisher=[[Malayala Manorama]]|isbn=978-8190046183|url=http://books.google.com/books?id=jDaLQwAACAAJ|accessdate=21 July 2011}}
* {{Citation|title=National Symbols of India|work=Know India|publisher=[[National Informatics Centre]], [[Government of India]]|url=http://india.gov.in/knowindia/national_symbols.php|accessdate=27 September 2009|ref={{Sfnref|National Informatics Centre|2005}}}}
* {{Citation|last=Neuborne|first=B.|year=2003|title=The Supreme Court of India|journal=International Journal of Constitutional Law|volume=1|issue=1|pages=476&amp;ndash;510|doi=10.1093/icon/1.3.476}}
* {{Citation|last=Pylee|first=M. V.|year=2003|title=Constitutional Government in India|chapter=The Longest Constitutional Document|edition=2nd|publisher=[[S. Chand]]|isbn=978-8121922036|url=http://books.google.com/?id=veDUJCjr5U4C|ref={{Sfnref|Pylee|2003|a}}}}
* {{Citation|last=Pylee|first=M. V.|year=2003|title=Constitutional Government in India|chapter=The Union Judiciary: The Supreme Court|edition=2nd|publisher=[[S. Chand]]|isbn=978-8121922036|url=http://books.google.com/?id=veDUJCjr5U4C&amp;pg=PA314|accessdate=2 November 2007|ref={{Sfnref|Pylee|2003|b}}}}
* {{Citation|last=Sarkar|first=N. I.|title=Sonia Gandhi: Tryst with India|date=1 January 2007|publisher=Atlantic|isbn=978-8126907441&lt;!--8126907444--&gt;|url=http://books.google.com/books?id=26flsWUf8fkC|accessdate=20 July 2011}}
* {{Citation|last=Sharma|first=R.|year=1950|title=Cabinet Government in India|journal=Parliamentary Affairs|volume=4|issue=1|pages=116&amp;ndash;126}}
* {{Citation|last=Sharma|first=B. K.|date=August 2007|title=Introduction to the Constitution of India|edition=4th|publisher=[[Prentice Hall]]|isbn=978-8120332461&lt;!--8120332466--&gt;|url=http://books.google.com/books?id=srDytmFE3KMC&amp;pg=PA161}}
* {{Citation|last=Sinha|first=A.|year=2004|title=The Changing Political Economy of Federalism in India|journal=India Review|volume=3|issue=1|pages=25&amp;ndash;63|doi=10.1080/14736480490443085}}
* {{Citation|title=World's Largest Democracy to Reach One Billion Persons on Independence Day|publisher=[[United Nations Department of Economic and Social Affairs|United Nations]] [[Commission on Population and Development|Population Division]]|url=http://www.un.org/esa/population/pubsarchive/india/ind1bil.htm|accessdate=5 October 2011|ref={{Sfnref|United Nations Population Division}}}}
* {{Citation|last=Wheare|first=K. C.|date=June 1980|title=Federal Government|edition=4th|publisher=[[Oxford University Press]]|isbn=978-0313227028}}
{{Refend}}

'''Foreign relations and military'''
{{Refbegin|colwidth=33em}}
* {{Citation|last=Alford|first=P.|date=7 July 2008|title=G8 Plus 5 Equals Power Shift|publisher=[[The Australian]]|url=http://www.theaustralian.com.au/news/g8-plus-5-equals-power-shift/story-e6frg6t6-1111116838759|accessdate=21 November 2009|ref={{Sfnref|Alford|2008}}}}
* {{Citation|last=Behera|first=L. K.|date=7 March 2011|title=Budgeting for India's Defence: An Analysis of Defence Budget 2011&amp;ndash;2012|publisher=[[Institute for Defence Studies and Analyses]]|url=http://www.idsa.in/idsacomments/IndiasDefenceBudget2011-12_lkbehera_070311|accessdate=4 April 2011|archivedate=24 September 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150924033402/http://www.idsa.in/idsacomments/IndiasDefenceBudget2011-12_lkbehera_070311}}
* {{Citation|date=11 February 2009|title=Russia Agrees India Nuclear Deal|work=[[BBC News]]|publisher=[[BBC|British Broadcasting Corporation]]|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/7883223.stm|accessdate=22 August 2010|ref={{Sfnref|British Broadcasting Corporation 2009}}}}
* {{Citation|last=Curry|first=B.|date=27 June 2010|title=Canada Signs Nuclear Deal with India|publisher=[[The Globe and Mail]]|url=http://www.theglobeandmail.com/news/world/g8-g20/news/canada-signs-nuclear-deal-with-india/article1620801/|accessdate=13 May 2011}}
* {{Citation|date=8 April 2008|title=India, Europe Strategic Relations|work=Europa: Summaries of EU Legislation|publisher=[[European Union]]|url=http://europa.eu/legislation_summaries/external_relations/relations_with_third_countries/asia/r14100_en.htm|accessdate=14 January 2011|ref={{Sfnref|Europa 2008}}}}
* {{Citation|last=Ghosh|first=A.|title=India's Foreign Policy|date=1 September 2009|publisher=[[Pearson PLC|Pearson]]|isbn=978-8131710258|url=http://books.google.com/books?id=Y32u4JMroQgC}}
* {{Citation|last=Gilbert|first=M.|date=17 December 2002|title=A History of the Twentieth Century|publisher=[[William Morrow and Company|William Morrow]]|isbn=978-0060505943|url=http://books.google.com/books?id=jhwY1j8Ao3kC&amp;pg=PA486|accessdate=22 July 2011}}
* {{Citation|date=5 October 2009|title=India, Russia Review Defence Ties|publisher=[[The Hindu]]|url=http://www.thehindu.com/news/national/article2514142.ece|accessdate=8 October 2011|ref={{Sfnref|The Hindu 2011}}}}
* {{Citation|last=Kumar|first=A. V.|date=1 May 2010|title=Reforming the NPT to Include India|work=Bulletin of Atomic Scientists|url=http://www.thebulletin.org/web-edition/features/reforming-the-npt-to-include-india|accessdate=1 Nov 2010}}
* {{Citation|last=Miglani|first=S.|date=28 February 2011|title=With An Eye on China, India Steps Up Defence Spending|publisher=[[Reuters]]|url=http://www.reuters.com/article/2011/02/28/india-budget-military-idUSSGE71R02Y20110228|accessdate=6 July 2011}}
* {{Citation|last=Nair|first=V. K.|year=2007|title=No More Ambiguity: India's Nuclear Policy|url=http://www.afsa.org/fsj/oct02/nair.pdf|accessdate=7 June 2007|format=PDF|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070927041401/http://www.afsa.org/fsj/oct02/nair.pdf|archivedate=27 September 2007}}
* {{Citation|last=Pandit|first=R.|date=27 July 2009|title=N-Submarine to Give India Crucial Third Leg of Nuke Triad|publisher=[[The Times of India]]|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2009-07-27/india/28212143_1_nuclear-powered-submarine-ins-arihant-nuclear-submarine|accessdate=10 March 2010|archivedate=11 August 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110811144548/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2009-07-27/india/28212143_1_nuclear-powered-submarine-ins-arihant-nuclear-submarine}}
* {{Citation|last=Perkovich|first=G.|date=5 November 2001|title=India's Nuclear Bomb: The Impact on Global Proliferation|publisher=[[University of California Press]]|isbn=978-0520232105|url=http://books.google.com/books?id=UDA9dUryS8EC|accessdate=22 July 2011}}
* {{Citation|date=25 January 2008|title=India, France Agree on Civil Nuclear Cooperation|publisher=[[Rediff.com|Rediff]]|url=http://www.rediff.com/news/2008/jan/25france.htm|accessdate=22 August 2010|ref={{Sfnref|Rediff 2008 a}}}}
* {{Citation|date=13 February 2010|title=UK, India Sign Civil Nuclear Accord|publisher=[[Reuters]]|url=http://www.reuters.com/article/2010/02/13/us-india-britain-nuclear-idUSTRE61C21E20100213?type=politicsNews|accessdate=22 August 2010|ref={{Sfnref|Reuters|2010}}}}
* {{Citation|last=Ripsman|first=N. M.|last2=Paul|first2=T. V.|date=18 March 2010|title=Globalization and the National Security State|publisher=[[Oxford University Press]]|isbn=978-0195393903|url=http://books.google.com/books?id=7P87HIh9ajMC&amp;pg=PA130|accessdate=22 July 2011}}
* {{Citation|last=Rothermund|first=D.|date=17 October 2000|title=The Routledge Companion to Decolonization|edition=1st|series=Routledge Companions to History|publisher=[[Routledge]]|url=http://books.google.com/books?id=ez37H0UPt_YC|isbn=978-0415356329}}
* {{Citation|date=10 January 2011|title=India Gets Its First Homegrown Fighter Jet|publisher=[[RIA Novosti]]|url=http://en.rian.ru/world/20110110/162090932.html|accessdate=1 April 2009|ref={{Sfnref|Russian International News Agency 2011}}}}
* {{Citation|last=Sharma|first=S. R.|date=1 January 1999|title=India&amp;ndash;USSR Relations 1947&amp;ndash;1971: From Ambivalence to Steadfastness|volume=1|publisher=Discovery|isbn=978-8171414864&lt;!--8171414869--&gt;|url=http://books.google.com/books?id=vTEge1JWK8oC}}
* {{Citation|last=Shukla|first=A.|date=5 March 2011|title=China Matches India's Expansion in Military Spending|publisher=[[Business Standard]]|url=http://www.business-standard.com/india/news/china-matches-india%5Cs-expansion-in-military-spending/427365/|accessdate=6 July 2011}}
* {{Citation|last=Sisodia|first=N. S.|last2=Naidu|first2=G. V. C.|year=2005|title=Changing Security Dynamic in Eastern Asia: Focus on Japan|publisher=Promilla|isbn=978-8186019528&lt;!--8186019529--&gt;|url=http://books.google.com/books?id=jSgfLG3Ib9wC}}
* {{Citation|date=8 August 2008|title=SIPRI Yearbook 2008: Armaments, Disarmament, and International Security|work=Stockholm International Peace Research Institute|publisher=[[Oxford University Press]]|isbn=978-0199548958|url=http://books.google.com/books?id=EAyQ9KCJE2gC&amp;pg=PA178|accessdate=22 July 2011|ref={{Sfnref|Stockholm International Peace Research Institute 2008}}}}
* {{Citation|date=14 March 2011|title=India World's Largest Arms Importer According to New SIPRI Data on International Arms Transfers|work=Stockholm International Peace Research Initiative|url=http://www.sipri.org/media/pressreleases/armstransfers|accessdate=4 April 2011|ref={{Sfnref|Stockholm International Peace Research Initiative 2011}}}}
* {{Citation|date=11 October 2008|title=India, US Sign 123 Agreement|publisher=[[The Times of India]]|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2008-10-11/india/27905286_1_indian-nuclear-market-sign-landmark-civil-nuclear-field|accessdate=21 July 2011|ref={{Sfnref|The Times of India 2008}}|archivedate=7 November 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111107021602/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2008-10-11/india/27905286_1_indian-nuclear-market-sign-landmark-civil-nuclear-field}}
{{Refend}}

'''Economy'''
{{Refbegin|colwidth=33em}}
* {{Citation|last=Alamgir|first=J.|date=24 December 2008|title=India's Open-Economy Policy: Globalism, Rivalry, Continuity|publisher=[[Taylor &amp; Francis]]|isbn=978-0415776844|url=http://books.google.com/books?id=JL7QfWJ5Yk0C|accessdate=23 July 2011}}
* {{Citation|last=Bonner|first=B|date=20 March 2010|title=Make Way, World. India Is on the Move|publisher=[[Christian Science Monitor]]|url=http://www.csmonitor.com/Business/The-Daily-Reckoning/2010/0320/Make-way-world.-India-is-on-the-move|accessdate=23 July 2011|ref={{Sfnref|Bonner|2010}}}}
* {{Citation|date=18 November 2010|title=India Lost $462bn in Illegal Capital Flows, Says Report|work=[[BBC News]]|publisher=[[BBC|British Broadcasting Corporation]]|url=http://www.bbc.co.uk/news/world-south-asia-11782795|accessdate=23 July 2011|ref={{Sfnref|British Broadcasting Corporation 2010 c}}}}
* {{Citation|date=9 April 2010|title=India Second Fastest Growing Auto Market After China|work=[[Business Line]]|url=http://www.thehindubusinessline.com/todays-paper/article988689.ece?ref=archive|accessdate=23 July 2011|ref={{Sfnref|Business Line 2010}}}}
* {{Citation|date=8 October 2011|title=India's Economy: Not Just Rubies and Polyester Shirts|publisher=[[The Economist]]|url=http://www.economist.com/node/21531527|accessdate=9 October 2011|ref={{Sfnref|Economist 2011}}}}
* {{Citation|date=13 October 2009|title=Indian Car Exports Surge 36%|work=Express India|url=http://www.expressindia.com/latest-news/Indian-car-exports-surge-36/528633/|accessdate=23 July 2011|ref={{Sfnref|Express India 2009}}|archivedate=2 January 2013|archiveurl=https://archive.ph/20130102144817/http://www.expressindia.com/latest-news/indian-car-exports-surge-36/528633/}}
* {{Citation|date=April 2011|title=Report for Selected Countries and Subjects: India, Indonesia, Islamic Republic of Iran, Malaysia, Philippines, Sri Lanka, Thailand|publisher=[[International Monetary Fund]]|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2011/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=20&amp;pr.y=6&amp;sy=1991&amp;ey=2016&amp;scsm=1&amp;ssd=1&amp;sort=country&amp;ds=.&amp;br=1&amp;c=548%2C566%2C524%2C578%2C534%2C536%2C429&amp;s=NGDPDPC&amp;grp=0&amp;a=|accessdate=23 July 2011|ref={{Sfnref|International Monetary Fund 2011}}}}
* {{Citation|last=Farrell|first=D.|last2=Beinhocker|first2=E.|date=19 May 2007|title=Next Big Spenders: India's Middle Class|publisher=[[McKinsey &amp; Company]]|url=http://www.mckinsey.com/mgi/mginews/bigspenders.asp|accessdate=17 September 2011|archivedate=16 November 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111116211914/http://www.mckinsey.com/mgi/mginews/bigspenders.asp}}
* {{Citation|last=Gargan|first=E. A.|date=15 August 1992|title=India Stumbles in Rush to a Free Market Economy|publisher=[[The New York Times]]|url=http://www.nytimes.com/1992/08/15/world/india-stumbles-in-rush-to-a-free-market-economy.html|accessdate=22 July 2011}}
* {{Citation|date=June 2011|title=World Economic Outlook Update|publisher=[[International Monetary Fund]]|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2011/update/02/pdf/0611.pdf|accessdate=22 July 2011|format=PDF|ref={{Sfnref|International Monetary Fund 2011}}}}
* {{Citation|last=Nayak|first=P. B.|last2=Goldar|first2=B.|last3=Agrawal|first3=P.|date=10 November 2010|title=India's Economy and Growth: Essays in Honour of V. K. R. V. Rao|publisher=[[SAGE Publications]]|url=http://books.google.com/books?id=N1Ho2SGXUHwC|isbn=978-8132104520}}
* {{Citation|last=Olson|first=R. G.|date=21 December 2009|title=Technology and Science in Ancient Civilizations|work=Praeger Series on the Ancient World|publisher=[[Greenwood Publishing Group|Praeger]]|isbn=978-0275989361|url=http://books.google.com/books?id=0vP50ra6SYAC|accessdate=27 September 2011}}
* {{Citation|date=October 2007|title=Economic Survey of India 2007: Policy Brief|publisher=[[Organisation for Economic Co-operation and Development]]|url=http://www.oecd.org/dataoecd/17/52/39452196.pdf|accessdate=22 July 2011|format=PDF|ref={{Sfnref|Organisation for Economic Co-operation and Development 2007}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090114195857/http://www.oecd.org/dataoecd/17/52/39452196.pdf|archivedate=14 January 2009}}
* {{Citation|last=Pal|first=P.|last2=Ghosh|first2=J.|title=Inequality in India: A Survey of Recent Trends|work=Economic and Social Affairs: DESA Working Paper No. 45|date=July 2007|publisher=[[United Nations]]|url=http://www.un.org/esa/desa/papers/2007/wp45_2007.pdf|accessdate=23 July 2011|format=PDF}}
* {{Citation|date=January2011|title=The World in 2050: The Accelerating Shift of Global Economic Power: Challenges and Opportunities|publisher=[[PwC|PricewaterhouseCoopers]]|url=http://www.pwc.com/en_GX/gx/world-2050/pdf/world-in-2050-jan-2011.pdf|accessdate=23 July 2011|format=PDF|ref={{Sfnref|PwC|2011}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110201120211/http://www.pwc.com/en_GX/gx/world-2050/pdf/world-in-2050-jan-2011.pdf|archivedate=1 February 2011}}
* {{Citation|last=Schwab|first=K.|year=2010|title=The Global Competitiveness Report 2010&amp;ndash;2011|publisher=[[World Economic Forum]]|url=http://www3.weforum.org/docs/WEF_GlobalCompetitivenessReport_2010-11.pdf|accessdate=10 May 2011|format=PDF}}
* {{Citation|last=Sheth|first=N.|date=28 May 2009|title=Outlook for Outsourcing Spending Brightens|work=[[The Wall Street Journal]]|url=http://online.wsj.com/article/SB124344190542659025.html#articleTabs_comments%3D%26articleTabs%3Darticle|accessdate=3 October 2010}}
* {{Citation|date=6 April 2011|title=Information Note to the Press (Press Release No.29 /2011)|publisher=[[Telecom Regulatory Authority of India]]|url=http://www.trai.gov.in/WriteReadData/trai/upload/PressReleases/816/Press_release_feb%20-11.pdf|accessdate=23 July 2011|format=PDF|ref={{Sfnref|Telecom Regulatory Authority 2011}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110516025431/http://www.trai.gov.in/WriteReadData/trai/upload/PressReleases/816/Press_release_feb%20-11.pdf|archivedate=16 May 2011}}
* {{Citation|date=28 August 2009|title=Exporters Get Wider Market Reach|publisher=[[The Times of India]]|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2009-08-28/india-business/28205417_1_strategies-and-policy-measures-foreign-trade-policy-focus-market-scheme|accessdate=23 July 2011|ref={{Sfnref|The Times of India 2009}}|archivedate=29 January 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140129074251/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2009-08-28/india-business/28205417_1_strategies-and-policy-measures-foreign-trade-policy-focus-market-scheme}}
* {{Citation|date=26 October 2011|title=Corruption Perception Index 2010&amp;mdash;India Continues to be Corrupt|publisher=[[Transparency International]]|url=http://transparencyindia.org/resource/press_release/Corruption%20Perception%20Index%20(CPI)%202010.pdf|accessdate=23 July 2011|format=PDF|ref={{Sfnref|Transparency International 2010}}|archivedate=28 July 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110728123451/http://transparencyindia.org/resource/press_release/Corruption%20Perception%20Index%20(CPI)%202010.pdf}}
* {{Citation|title=New Global Poverty Estimates&amp;mdash;What It Means for India|publisher=[[World Bank]]|url=http://www.worldbank.org.in/WBSITE/EXTERNAL/COUNTRIES/SOUTHASIAEXT/INDIAEXTN/0,,contentMDK:21880725~pagePK:141137~piPK:141127~theSitePK:295584,00.html|accessdate=23 July 2011|ref={{Sfnref|World Bank a}}}}
* {{Citation|title=India: Undernourished Children&amp;mdash;A Call for Reform and Action|work=[[World Bank]]|url=http://web.worldbank.org/WBSITE/EXTERNAL/COUNTRIES/SOUTHASIAEXT/0,,contentMDK:20916955~pagePK:146736~piPK:146830~theSitePK:223547,00.html|accessdate=23 July 2011|ref={{Sfnref|World Bank b}}|archivedate=13 June 2018|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180613011526/http://web.worldbank.org/WBSITE/EXTERNAL/COUNTRIES/SOUTHASIAEXT/0,,contentMDK:20916955~pagePK:146736~piPK:146830~theSitePK:223547,00.html}}
* {{Citation|date=29 May 2006|title=Inclusive Growth and Service Delivery: Building on India's Success|publisher=[[World Bank]]|url=http://siteresources.worldbank.org/SOUTHASIAEXT/Resources/DPR_FullReport.pdf|accessdate=7 May 2009|format=PDF|ref={{Sfnref|World Bank 2006}}}}
* {{Citation|date=September 2010|title=India Country Overview September 2010|publisher=[[World Bank]]|url=http://www.worldbank.org.in/WBSITE/EXTERNAL/COUNTRIES/SOUTHASIAEXT/INDIAEXTN/0,,contentMDK:20195738~menuPK:295591~pagePK:141137~piPK:141127~theSitePK:295584,00.html|accessdate=23 July 2011|ref={{Sfnref|World Bank 2010}}|archivedate=22 May 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110522115104/http://www.worldbank.org.in/WBSITE/EXTERNAL/COUNTRIES/SOUTHASIAEXT/INDIAEXTN/0%2C%2CcontentMDK%3A20195738~menuPK%3A295591~pagePK%3A141137~piPK%3A141127~theSitePK%3A295584%2C00.html}}
* {{Citation|date=26 March 2010|title=Trade to Expand by 9.5% in 2010 After a Dismal 2009, WTO Reports|publisher=[[World Trade Organisation]]|url=http://www.wto.org/english/news_e/pres10_e/pr598_e.htm|accessdate=23 July 2011|ref={{Sfnref|World Trade Organisation 2010}}}}
* {{Citation|last=Yep|first=E.|date=27 September 2011|title=ReNew Wind Power Gets $201 Million Goldman Investment|publisher=[[The Wall Street Journal]]|url=http://online.wsj.com/article/SB10001424052970204422404576595972728958728.html|accessdate=27 September 2011}}
{{Refend}}

'''Demographics'''
{{Refbegin|colwidth=33em}}
* {{Citation|last=Bonner|first=A.|year=1990|title=Averting the Apocalypse: Social Movements in India Today|publisher=[[Duke University Press]]|isbn=978-0822310488|url=http://books.google.com/books?id=uxJlAgRemHgC|accessdate=24 July 2011}}
* {{Citation|date=January 2009|title=Healthcare in India: Report Highlights|publisher=Boston Analytics|url=http://bostonanalytics.com/india_watch/Healthcare%20in%20India%20Executive%20Summary.pdf|accessdate=23 July 2011|format=PDF|ref={{Sfnref|Boston Analytics|2009}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090226074045/http://bostonanalytics.com/india_watch/Healthcare%20in%20India%20Executive%20Summary.pdf|archivedate=26 February 2009}}
* {{Citation|last=Dev|first=S. M.|last2=Rao|first2=N. C.|year=2009|title=India: Perspectives on Equitable Development|publisher=Academic Foundation|isbn=978-8171886852|url=http://books.google.com/books?id=adhKjRoTjcIC}}
* {{Citation|last=Dharwadker|first=A.|editor-last=Canning|editor-first=C. M.|editor2-last=Postlewait|editor2-first=T.|date=28 October 2010|title=Representing the Past: Essays in Performance Historiography|chapter=Representing India's Pasts: Time, Culture, and Problems of Performance Historiography|publisher=[[University of Iowa Press]]|isbn=978-1587299056|url=http://books.google.com/books?id=Rgf0gbml2ocC|accessdate=24 July 2011}}
* {{Citation|last=Drèze|first=J.|last2=Goyal|first2=A.|editor-last=Baru|editor-first=R. V.|date=9 February 2009|title=School Health Services in India: The Social and Economic Contexts|chapter=The Future of Mid-Day Meals|publisher=[[SAGE Publications]]|isbn=978-8178298733|url=http://books.google.com/books?id=aQ39RO9OET4C&amp;pg=PA46|ref={{Sfnref|Drèze|Goyal|2008}}}}
* {{Citation|last=Dyson|first=T.|last2=Visaria|first2=P.|editor-last=Dyson|editor-first=T.|editor2-last=Casses|editor2-first=R.|editor3-last=Visaria|editor3-first=L.|date=7 July 2005|title=Twenty-First Century India: Population, Economy, Human Development, and the Environment|chapter=Migration and Urbanisation: Retrospect and Prospects|publisher=[[Oxford University Press]]|isbn=978-0199283828|url=http://books.google.com/books?id=bqU9T5c0wlYC}}
* {{Citation|last=Garg|first=S. C.|date=19 April 2005|title=Mobilizing Urban Infrastructure Finance in India|publisher=[[World Bank]]|url=http://siteresources.worldbank.org/INTMF/Resources/339747-1105651852282/Garg.pdf|accessdate=27 January 2010|format=PDF}}
* {{Citation|last=Mallikarjun|first=B|date=November 2004|title=Fifty Years of Language Planning for Modern Hindi&amp;mdash;The Official Language of India|journal=[http://www.languageinindia.com/index.html ''Language in India'']|volume=4|issue=11|issn=19302940|url=http://www.languageinindia.com/nov2004/mallikarjunmalaysiapaper1.html|accessdate=24 July 2011}}
* {{Citation|date=27 April 1960|title=Notification No. 2/8/60-O.L|publisher=[[Ministry of Home Affairs (India)|Ministry of Home Affairs]], [[Government of India]]|url=http://rajbhasha.nic.in/enpres-1960.htm|accessdate=13 May 2011|ref={{Sfnref|Ministry of Home Affairs 1960}}}}
* {{Citation|date=2010&amp;ndash;2011|title=Religious Composition|work=Office of the Registrar General and Census Commissioner|publisher=[[Ministry of Home Affairs (India)|Ministry of Home Affairs]], [[Government of India]]|url=http://www.censusindia.gov.in/Census_Data_2001/India_at_glance/religion.aspx|accessdate=23 July 2011|ref={{Sfnref|Ministry of Home Affairs 2010&amp;ndash;2011}}}}
* {{Citation|title=Census Data 2001|work=Office of the Registrar General and Census Commissioner|publisher=[[Ministry of Home Affairs (India)|Ministry of Home Affairs]], [[Government of India]]|date=2010&amp;ndash;2011|url=http://www.censusindia.gov.in/Census_Data_2001/National_Summary/National_Summary_DataPage.aspx|accessdate=22 July 2011|ref={{Sfnref|Ministry of Home Affairs 2010&amp;ndash;2011 b}}}}
* {{Citation|last=Ottenheimer|first=H. J.|year=2008|title=The Anthropology of Language: An Introduction to Linguistic Anthropology|publisher=Cengage|isbn=978-0495508847|url=http://books.google.com/books?id=d4QHsORbZs4C}}
* {{Citation|last=Ratna|first=U.|editor-last=Dutt|editor-first=A. K.|editor2-last=Thakur|editor2-first=B.|year=2007|title=City, Society, and Planning|chapter=Interface Between Urban and Rural Development in India|volume=1|publisher=Concept|isbn=978-8180694592|url=http://books.google.com/books?id=QDmZeW1H37IC}}
* {{Citation|last=Robinson|first=S.|date=1 May 2008|title=India's Medical Emergency|work=[[Time (magazine)|Time]]|url=http://www.time.com/time/nation/article/0,8599,1736516,00.html|accessdate=23 July 2011|ref={{Sfnref|Robinson|2008}}|archivedate=26 July 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130726160638/http://www.time.com/time/nation/article/0,8599,1736516,00.html}}
* {{Citation|last=Rorabacher|first=J. A.|year=2010|title=Hunger and Poverty in South Asia|publisher=Gyan|isbn=978-8121210270|url=http://books.google.com/books?id=u6hriMcSsE4C}}
* {{Citation|last=Singh|first=S.|year=2004|title=Library and Literacy Movement for National Development|publisher=Concept|isbn=978-8180690655|url=http://books.google.com/books?id=JmmeWL_9hqAC}}
* {{Citation|last=Skolnik|first=R. L.|year=2008|title=Essentials of Global Health|publisher=[[Jones &amp; Bartlett Learning]]|isbn=978-0763734213|url=http://books.google.com/books?id=XBARu3KzSNAC}}
* {{Citation|date=November 2006|title=Country Cooperation Strategy: India|publisher=[[World Health Organisation]]|url=http://www.who.int/countryfocus/cooperation_strategy/ccsbrief_ind_en.pdf|accessdate=23 July 2011|format=PDF|ref={{Sfnref|World Health Organisation 2006}}}}
{{Refend}}

'''Culture'''
{{Refbegin|colwidth=33em}}
* {{Citation|last=Binmore|first=K. G.|date=27 March 2007|title=Playing for Real: A Text on Game Theory|publisher=[[Oxford University Press]]|isbn=978-0195300574|url=http://books.google.com/books?id=eY0YhSk9ujsC&amp;pg=PA98}}
* {{Citation|date=1 August 2010|title=Saina Nehwal: India's Badminton Star and &quot;New Woman&quot;|work=[[BBC News]]|url=http://www.bbc.co.uk/news/world-south-asia-10725584|accessdate=5 October 2010|ref={{Sfnref|British Broadcasting Corporation 2010 a}}}}
* {{Citation|date=7 October 2010|title=Commonwealth Games 2010: India Dominate Shooting Medals|work=[[BBC News]]|url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/commonwealth_games/delhi_2010/9068886.stm|accessdate=3 June 2011|ref={{Sfnref|British Broadcasting Corporation 2010 b}}}}
* {{Citation|date=2 March 2007|title=UN Report Slams India for Caste Discrimination|work=[[CBC News Network]]|publisher=[[Canadian Broadcasting Corporation]]|url=http://www.cbc.ca/world/story/2007/03/02/india-dalits.html|accessdate=17 July 2007|ref={{Sfnref|Canadian Broadcasting Corporation 2007}}}}
* {{Citation|last=Cullen-Dupont|first=K.|date=July 2009|title=Human Trafficking|edition=1st|publisher=[[Infobase Publishing]]|isbn=978-0816075454|url=http://books.google.com/books?id=B2GeSNXy5CoC}}
* {{Citation|last=Das|first=S. K.|date=1 January 2005|title=A History of Indian Literature, 500&amp;ndash;1399: From Courtly to the Popular|publisher=[[Sahitya Akademi]]|isbn=978-8126021710}}
* {{Citation|last=Datta|first=A.|year=2006|title=The Encyclopaedia of Indian Literature|volume=2|publisher=[[Sahitya Akademi]]|isbn=978-8126011940}}
* {{Citation|last=Dehejia|first=R. S.|date=7 November 2011|title=Indian Grand Prix Vs. Encephalitis?|work=[[The Wall Street Journal]]|url=http://blogs.wsj.com/indiarealtime/2011/11/07/economics-journal-indian-grand-prix-vs-encephalitis/|accessdate=20 December 2011}}
* {{Citation|last=Deutsch|first=E.|date=30 April 1969|title=Advaita Vedānta: A Philosophical Reconstruction|publisher=[[University of Hawaii Press]]|isbn=978-0824802714|url=http://books.google.com/books?id=63gdKwhHeV0C}}
* {{Citation|last=Dissanayake|first=W. K.|last2=Gokulsing|first2=M.|date=May 2004|title=Indian Popular Cinema: A Narrative of Cultural Change|edition=2nd|publisher=Trentham Books|url=http://books.google.com/?id=_plssuFIar8C&amp;dq|isbn=978-1858563299}}
* {{Citation|date=18 November 2009|title=Southern Movies Account for over 75% of Film Revenues|publisher=[[The Economic Times]]|url=http://articles.economictimes.indiatimes.com/2009-11-18/news/27638208_1_film-industry-small-budget-movies-farokh-balsara|accessdate=18 June 2011|ref={{Sfnref|The Economic Times}}|archivedate=20 July 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110720232113/http://articles.economictimes.indiatimes.com/2009-11-18/news/27638208_1_film-industry-small-budget-movies-farokh-balsara}}
* {{Citation|title=South Asian Arts|chapter=Indian Dance|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/556016/South-Asian-arts/65246/Indian-dance|work=[[Encyclopædia Britannica]]|accessdate=17 July 2011|ref={{Sfnref|Encyclopædia Britannica b}}}}
* {{Citation|title=Tamil Literature|year=2008|work=[[Encyclopædia Britannica]]|url=http://original.britannica.com/eb/article-9071111/Tamil-literature|accessdate=24 July 2011&lt;!--|quote=Apart from literature written in classical (Indo-Aryan) Sanskrit, Tamil is the oldest literature in India. Some inscriptions on stone have been dated to the 3rd century BC, but [[Tamil literature]] proper begins around the 1st century AD. Much early poetry was religious or epic; an exception was the secular court poetry written by members of the ''sangam'', or literary academy (see Sangam literature).--&gt;|ref={{Sfnref|Encyclopædia Britannica|2008}}|archivedate=10 April 2016|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160410060824/http://original.britannica.com/eb/article-9071111/Tamil-literature}}
* {{Citation|last=Eraly|first=A.|year=2008|title=India|publisher=[[Penguin Books]]|isbn=978-0756649524|url=http://books.google.com/books?id=HUdHHuFZN_8C&amp;pg=PA160|accessdate=24 July 2011}}
* {{Citation|last=Hart|first=G. L.|date=August 1975|title=Poems of Ancient Tamil: Their Milieu and Their Sanskrit Counterparts|edition=1st|publisher=[[University of California Press]]|isbn=978-0520026728|url=http://books.google.com/books?id=a5KwQwAACAAJ}}{{Dead link|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
* {{Citation|last=Heehs|first=P. (editor)|date=1 September 2002|title=Indian Religions: A Historical Reader of Spiritual Expression and Experience|publisher=New York University Press|isbn=978-0814736500|url=http://books.google.com/books?id=Jgsu-aIm3ncC|accessdate=24 July 2011}}
* {{Citation|last=Hoiberg|first=D.|last2=Ramchandani|first2=I.|year=2000|title=Students' Britannica India: Select Essays|publisher=[[Popular Prakashan]]|isbn=978-0852297629}}
* {{Citation|last=Johnson|first=W. J. (editor, translator)|title=The Sauptikaparvan of the Mahabharata: The Massacre at Night|date=1 September 2008|edition=2nd|series=[[Oxford World's Classics]]|publisher=[[Oxford University Press]]|isbn=978-0192823618}}
* {{Citation|last=Jones|first1=G.|last2=Ramdas|first2=K.|year=2005|title=(Un)tying the Knot: Ideal and Reality in Asian Marriage|publisher=National University of Singapore Press|isbn=978-9810514280|url=http://books.google.com/books?id=IttiQ3QdJ6YC}}
* {{Citation|last=Kālidāsa|last2=Johnson|first2=W. J.|author-link=Kālidāsa|date=15 November 2001|title=The Recognition of Śakuntalā: A Play in Seven Acts|publisher=[[Oxford University Press]]|isbn=978-0192839114}}
* {{Citation|last=Karanth|first=S. K.|author-link=Shivarama Karanth|date=October 2002|title=Yakṣagāna|publisher=Abhinav Publications|isbn=978-8170173571}}
* {{Citation|last=Kiple|first=K. F. (editor)|last2=Ornelas|first2=K. C. (editor)|title=The Cambridge World History of Food|year=2000|place=Cambridge|publisher=[[Cambridge University Press]]|isbn=978-0521402163}}
* {{Citation|last=Kuiper|first=K. (editor)|title=The Culture of India|url=http://books.google.com/books?id=LiqloV4JnNUC|accessdate=24 July 2011|date=1 July 2010|publisher=Britannica Educational Publishing|isbn=978-1615302031}}
* {{Citation|last=Kumar|first=V.|title=Vastushastra|edition=2nd|series=All You Wanted to Know About Series|date=January 2000|publisher=[[Sterling Publishing]]|isbn=978-8120721999}}
* {{Citation|last=Lal|first=A.|title=The Oxford Companion to Indian Theatre|url=http://books.google.com/books?id=DftkAAAAMAAJ|accessdate=24 July 2011|year=2004|publisher=[[Oxford University Press]]|isbn=978-0195644463}}
* {{Citation|last=MacDonell|first=A. A.|author-link=Arthur Anthony Macdonell|title=[[s:A History of Sanskrit Literature|A History of Sanskrit Literature]]|year=2004|publisher=[[Kessinger Publishing]]|isbn=978-1417906192}}
* {{Citation|last=Majumdar|first=B.|last2=Bandyopadhyay|first2=K.|title=A Social History of Indian Football: Striving To Score|year=2006|month=|publisher=[[Routledge]]|isbn=978-0415348355}}
* {{Citation|last=Makar|first=E. M.|year=2007|title=An American's Guide to Doing Business in India|publisher=Adams|isbn=978-1598692112|url=http://books.google.com/books?id=ujYmdNVIr7QC}}{{Dead link|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
* {{Citation|last=Massey|first=R.|last2=Massey|first2=J.|year=1998|title=The Music of India|publisher=Abhinav Publications|isbn=978-8170173328|url=http://books.google.com/books?id=yySNDP9XVggC}}
* {{Citation|last=Medora|first=N.|editor-last=Hamon|editor-first=R. R.|editor2-last=Ingoldsby|editor2-first=B. B.|year=2003|title=Mate Selection Across Cultures|chapter=Mate Selection in Contemporary India: Love Marriages Versus Arranged Marriages|publisher=[[SAGE Publications]]|page=209&amp;ndash;230|isbn=978-0761925927}}
* {{Citation|date=24 September 2010|title=Is Boxing the New Cricket?|publisher=[[Mint (newspaper)|Mint]]|url=http://www.livemint.com/2010/09/24211250/Is-boxing-the-new-cricket.html|accessdate=5 October 2010|ref={{Sfnref|Mint 2010}}}}
* {{Citation|last=Nakamura|first=H.|date=1 April 1999|title=Indian Buddhism: A Survey with Bibliographical Notes|edition=12th|series=Buddhist Tradition Series|publisher=[[Motilal Banarsidass]]|isbn=978-8120802728|url=http://books.google.com/books?id=w0A7y4TCeVQC}}
* {{Citation|last=Raichlen|first=S.|date=10 May 2011|title=A Tandoor Oven Brings India's Heat to the Backyard|publisher=[[The New York Times]]|url=http://www.nytimes.com/2011/05/11/dining/a-tandoor-oven-brings-indias-heat-to-the-backyard.html|accessdate=14 June 2011}}
* {{Citation|last=Rajadhyaksha|first=A. (editor)|last2=Willemen (editor)|first2=P.|date=22 January 1999|title=Encyclopaedia of Indian Cinema|edition=2nd|publisher=[[British Film Institute]]|isbn=978-0851706696|ref={{Sfnref|Rajadhyaksha|Willemen|1999}}}}
* {{Citation|last=Ramanujan|first=A. K. (translator)|author-link=A. K. Ramanujan|date=15 October 1985|title=Poems of Love and War: From the Eight Anthologies and the Ten Long Poems of Classical Tamil|publisher=[[Columbia University Press]]|place=New York|pages=ix&amp;ndash;x|isbn=978-0231051071|url=http://books.google.com/?id=nIybE0HRvdQC&lt;!--|quote=These poems are 'classical,' i.e. early, ancient; they are also 'classics,' i.e. works that have stood the test of time, the founding works of a whole tradition. Not to know them is not to know a unique and major poetic achievement of Indian civilisation. Early classical Tamil literature (c. 100 BC&amp;ndash;AD 250) consists of the Eight Anthologies (''Eţţuttokai''), the Ten Long Poems (''Pattuppāţţu''), and a grammar called the ''Tolkāppiyam'' or the 'Old Composition.'&amp;nbsp;... The literature of classical Tamil later came to be known as ''Cankam'' (pronounced ''Sangam'') literature.--&gt;}}
* {{Citation|title=Anand Crowned World Champion|date=29 October 2008|publisher=[[Rediff.com|Rediff]]|url=http://www.rediff.com/sports/2008/oct/29anand.htm|accessdate=29 October 2008|ref={{Sfnref|Rediff 2008 b}}}}
* {{Citation|last=Sarma|first=S.|date=1 January 2009|title=A History of Indian Literature|edition=2nd|volume=1|publisher=[[Motilal Banarsidass]]|isbn=978-8120802643}}
* {{Citation|last=Schwartzberg|first=J.|year=2011|title=India|chapter=Caste|work=[[Encyclopædia Britannica]]|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/285248/India/46404/Caste|accessdate=17 July 2011}}
* {{Citation|last=Tarlo|first=E.|date=1 September 1996|title=Clothing Matters: Dress and Identity in India|edition=1st|publisher=[[University of Chicago Press]]|isbn=978-0226789767|url=http://books.google.com/books?id=ByoTXhXCuyAC|accessdate=24 July 2011}}
* {{Citation|date=9 August 2010|title=Sawant Shoots Historic Gold at World Championships|publisher=[[The Times of India]]|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2010-08-09/shooting/28278530_1_tejaswini-sawant-50m-rifle-world-shooting-championship|accessdate=25 May 2011|ref={{Sfnref|The Times of India 2010}}|archivedate=11 August 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110811095657/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2010-08-09/shooting/28278530_1_tejaswini-sawant-50m-rifle-world-shooting-championship}}
* {{Citation|date=11 September 2009|title=India Aims for Center Court|publisher=[[The Wall Street Journal]]|url=http://online.wsj.com/article/SB10001424052970203440104574406704026883502.html|accessdate=29 September 2010|ref={{Sfnref|The Wall Street Journal 2009}}}}
* {{Citation|last=Xavier|first1=L.|date=12 September 2010|title=Sushil Kumar Wins Gold in World Wrestling Championship|publisher=[[The Times of India]]|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2010-09-12/wrestling/28272312_1_sushil-kumar-first-indian-wrestler-semifinal-bout|accessdate=5 October 2010|archivedate=6 January 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120106234140/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2010-09-12/wrestling/28272312_1_sushil-kumar-first-indian-wrestler-semifinal-bout}}
* {{Citation|last=Yadav|first=S. S.|last2=McNeil|first2=D.|last3=Stevenson|first3=P. C.|date=23 October 2007|title=Lentil: An Ancient Crop for Modern Times|publisher=[[Springer Science+Business Media|Springer]]|isbn=978-1402063121|url=http://books.google.com/?id=VfT6hZHpXPkC&amp;pg=PA174&lt;!--|quote=But it has been red lentils which have &quot;fed the masses&quot; particularly in the Indian subcontinent. Lentils are a staple food in many regions.--&gt;}}
* {{Citation|last=Zvelebil|first=K. V.|date=1 August 1997|title=Companion Studies to the History of Tamil Literature|publisher=[[Brill Publishers]]|isbn=978-9004093652|url=http://books.google.com/books?id=qAPtq49DZfoC}}
{{Refend}}
&lt;/div&gt;

==বাহ্যিক সংযোগ==
* [http://india.gov.in/ National Portal] of the Government of India
* {{CIA World Factbook link|in|India}}
* {{Dmoz|Regional/Asia/India}}
* [http://www.bbc.co.uk/news/world-south-asia-12557384 India profile] from the [[BBC News]]
* [http://www.britannica.com/EBchecked/topic/285248/India India] ''[[Encyclopædia Britannica]]'' entry
* {{Wikivoyage-inline}}
* [http://ucblibraries.colorado.edu/govpubs/for/india.htm India] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150317090758/http://ucblibraries.colorado.edu/govpubs/for/india.htm |date=2015-03-17 }} at the [[University of Colorado at Boulder|UCB]] Government Information Library
{{Coord|21|N|78|E|region:IN_type:country_source:dewiki|display=title}}

{{ভাৰতৰ ৰাজ্য আৰু কেন্দ্ৰীয়শাসিত অঞ্চলসমূহ}}
{{ভাৰত সম্পৰ্কীয় বিভিন্ন বিষয়ৰ প্ৰবন্ধ তালিকা}}
{{ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰপতিসকল}}
{{ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰীয় বঁটা আৰু পুৰস্কাৰ}}
{{এছিয়া}}
{{দক্ষিণ এছিয়াৰ দেশসমূহ}}

[[শ্ৰেণী:ভাৰত]]
[[শ্ৰেণী:এছিয়াৰ দেশ]]
[[শ্ৰেণী:ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ সদস্য ৰাষ্ট্ৰসমূহ]]</text>
      <sha1>qbz3hzdrj0nfn9io3zy6099dsumssvm</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519329</id>
      <parentid>519328</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T20:15:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>519329</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="74505" sha1="3rb9namc5jefixe9j2mptue1h7dx779" xml:space="preserve">{{Infobox country
| native_name            = भारत गणराज्य
| conventional_long_name = ভাৰত গণৰাজ্য
| common_name            = ভাৰত
| image_flag             = Flag of India.svg
| alt_flag               = Horizontal tricolour flag bearing, from top to bottom, deep saffron, white, and green horizontal bands. In the centre of the white band is a navy-blue wheel with 24 spokes.
| image_coat             = Emblem of India.svg
| alt_coat               = Three lions facing left, right, and toward viewer, atop a frieze containing a galloping horse, a 24-spoke wheel, and an elephant. Underneath is a motto: &quot;सत्यमेव जयते&quot;.
| symbol_type            = Emblem
| national_motto         = &quot;सत्यमेव जयते&quot;&amp;nbsp;&lt;small&gt;(সংস্কৃত, দেৱনাগৰী)&lt;/small&gt;&lt;br /&gt; ''সত্যমেৱ জয়তে''
| national_anthem        = &lt;center&gt;[[File:Jana Gana Mana instrumental.ogg]]&lt;/center&gt;&lt;br /&gt;''[[জন গণ মন]]''
| other_symbol_type      = জাতীয় সংগীত
| other_symbol           = ''[[বন্দে মাতৰম্‌]]''
| image_map              = India (orthographic projection).svg
| map_width              = 250px
| alt_map                = Image of a globe centred on India, with India highlighted.
| map_caption            = গাঢ় সেউজীয়া ৰং ত দেখুওৱা এলেকা ভাৰতৰ দ্বাৰা নিয়ন্ত্ৰিত; পাতল সেউজীয়া ৰং ত দেখুওৱা অঞ্চলবোৰ ভাৰতে দাবী কৰে যদিও নিয়ন্ত্ৰণাধীন নহয়।
| capital                = [[দিল্লী|নতুন দিল্লী]]
| longd                  = 77
| longm                  = 12.5
| longEW                 = E
| largest_city           = [[মুম্বাই]]
| official_languages     = [[হিন্দী]], [[ইংৰাজী]]
| regional_languages     = {{Collapsible list|title=[[ভাৰতীয় ভাষা|অষ্টম অনুসূচী:]]|[[অসমীয়া]]|[[বঙালী]]|[[বড়ো ভাষা|বড়ো]]|ডোগৰি|গুজৰাটী|[[হিন্দী|মাণিক হিন্দী]]|কানাড়া|কাশ্মীৰী|কোংকনী|মৈঠিলি|[[মালয়ালম ভাষা|মালয়ালম]]|[[মণিপুৰী]] ([[মৈতৈ ভাষা|মৈতৈ]])|মাৰাঠী|নেপালী|ওড়িয়া|পঞ্জাবী|সংস্কৃত|সণ্ঠালি|সিন্ধি|তামিল|তেলুগু|উৰ্দু}}
| languages_type         = ৰাষ্ট্ৰীয় ভাষা
| languages              = সংবিধানে নিৰ্ধাৰণ কৰা নাই
| demonym                = ভাৰতীয়
| government_type        = সংসদীয় গণতন্ত্ৰ
| leader_title1          = [[ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰপতি|ৰাষ্ট্ৰপতি]]
| leader_name1           = [[দ্ৰৌপদী মূৰ্মু]]
| leader_title2          = [[ভাৰতৰ প্ৰধান মন্ত্ৰী|প্ৰধান মন্ত্ৰী]]
| leader_name2           = [[নৰেন্দ্ৰ মোদী|নৰেন্দ্ৰ মোদী]] ([[ভাৰতীয় জনতা পাৰ্টী|বি জে পি]])
| leader_title3          = [[লোকসভা]]ৰ অধ্যক্ষ
| leader_name3           = [[ঔম বিৰলা]] ([[ভাৰতীয় জনতা পাৰ্টী|বি জে পি]])
| leader_title4          = [[ভাৰতৰ মুখ্য ন্যায়াধীশ|মুখ্য ন্যায়াধীশ]]
| leader_name4           = [[সঞ্জীৱ খান্না]]
| legislature            = ভাৰতীয় সংসদ
| upper_house            = [[ৰাজ্যসভা]]
| lower_house            = [[লোকসভা]]
| sovereignty_type       = [[ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলন|স্বাধীনতা]]
| sovereignty_note       = ব্ৰিটিছ যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ পৰা
| established_event1     = স্বাধীনতা লাভ
| established_date1      = ১৫ আগষ্ট ১৯৪৭
| established_event2     = গণতন্ত্ৰ প্ৰতিষ্ঠা
| established_date2      = ২৬ জানুৱাৰী ১৯৫০
| area_rank              = সপ্তম
| area_magnitude         = 1 E12
| area_km2               = 3,287,263
| area_sq_mi             = 1,269,219
| percent_water          = 9.6
| population_census_rank = ২য়
| population_census      = ১,৩২৬,৫৭২,০০০
| population_estimate_rank = ২য়
| population_estimate_year = ২০১৭
| population_census_year = ২০১১
| population_density     = 393.6
| population_density_sq_mi = 
| population_density_rank = 31তম|
| GDP_PPP                = $৯.৪৮৯ ত্ৰিলিয়ন
| GDP_PPP_rank           = ৩য়
| GDP_PPP_year           = ২০১৭
| GDP_PPP_per_capita     = $৭,১৫৩
| GDP_nominal            = $২.৪৫৪ ত্ৰিলিয়ন
| GDP_nominal_rank       = ৬ষ্ঠ
| GDP_nominal_year       = ২০১৭
| GDP_nominal_per_capita = $১,৮৫০
| Gini                   = ৩৩.৯
| Gini_rank              = ৭৯তম
| Gini_year              = ২০১৩
| HDI                    = {{Increase}}০.৬২৪&lt;ref name=&quot;HDI&quot;&gt;{{cite web|url=http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2011_EN_Table1.pdf|title=Human Development Report 2011|year=2011|publisher=United Nations|accessdate=5 November 2011}}&lt;/ref&gt;
| HDI_rank               = ১৩১
| HDI_year               = ২০১৫
| HDI_category           = &lt;span style=&quot;color:#fc0;&quot;&gt;মধ্যম&lt;/span&gt;
| currency               = [[ভাৰতীয় টকা]]
| currency_code          = ₹
| country_code           = INR
| time_zone              = [[ভাৰতীয় মান সময়]]
| utc_offset             = +০৫:৩০
| time_zone_DST          = পালন কৰা নহয়
| date_format            = dd/mm/yyyy
| utc_offset_DST         = +০৫:৩০
| drives_on              = বাওঁ ফালে
| cctld                  = .in; .ভাৰত
| calling_code           = ৯১
}}

'''ভাৰত''' বা '''ভাৰতীয় প্ৰজাতন্ত্ৰ''' ({{lang-en|Republic of India}}) দক্ষিণ [[এছিয়া]]ত অৱস্থিত এখন সাৰ্বভৌম গণতান্ত্ৰিক ৰাষ্ট্ৰ। ভৌগোলিক আয়তনৰ ফালৰ পৰা ভাৰত [[পৃথিৱী]]ৰ ভিতৰত সপ্তম বৃহত্তম [[ৰাষ্ট্ৰ]], জনসংখ্যাৰ ফালৰ পৰা প্ৰথম তথা সৰ্ববৃহৎ গণতন্ত্ৰ। দক্ষিণে [[ভাৰত মহাসাগৰ]], পশ্চিমে [[আৰৱ সাগৰ]] আৰু পূবে [[বঙ্গোপ সাগৰ]]ৰ দ্বাৰা পৰিবেষ্টিত ভাৰতৰ মুঠ উপকূলৰ দৈৰ্ঘ্য হ'ল ৭,৫১৭ কিলোমিটাৰ (৪,৬৭১ মাইল)। এই দেশৰ চাৰিসীমাত অৱস্থিত ৰাষ্ট্ৰসমূহ হ'ল- পশ্চিমে [[পাকিস্তান]], উত্তৰ-পূবত [[চীন]], [[নেপাল]] আৰু [[ভূটান]], পূবে [[বাংলাদেশ]] আৰু [[ম্যানমাৰ]]। ভাৰত মহাসাগৰৰ মাজত অৱস্থিত [[শ্ৰীলঙ্কা]], [[মালদ্বীপ]] আৰু [[ইণ্ডোনেছিয়া]]। ইয়াৰ উপৰিও [[থাইলেণ্ড]] ভাৰতৰ নিকতৱৰ্তী ৰাষ্ট্ৰ। [[হিন্দু]] সভ্যতাৰ বসতি অঞ্চল তথা ঐতিহাসিক বাণিজ্য পথ আৰু একাধিক বিশাল সাম্ৰাজ্যৰ পটভূমি [[ভাৰতীয় উপমহাদেশ]] ইয়াৰ সুদীৰ্ঘ অৰ্থনৈতিক আৰু সাংস্কৃতিক ঐতিহ্যৰ বাবে সুপৰিচিত। পৃথিৱীৰ চাৰি প্ৰধান [[ধৰ্ম]]- [[হিন্দু ধৰ্ম|হিন্দু]], [[বৌদ্ধ ধৰ্ম]], [[জৈন ধৰ্ম]] আৰু [[শিখ ধৰ্ম]]ৰ উৎপত্তি ভাৰতত। মধ্যযুগৰ আৰম্ভণিতে [[খ্ৰীষ্টান ধৰ্ম]], [[ইছলাম]], [[ইহুদী ধৰ্ম|ইহুদী]] আৰু পাৰ্চী [[ধৰ্ম]]ই ভাৰতৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম উপকূলত প্ৰৱেশ কৰে আৰু বিবিধতাময় ভাৰতীয় সভ্যতাৰ সৃষ্টি কৰে।&lt;ref name=&quot;Combined-8&quot;&gt;
(a) {{harvnb|Ludden|2014|p=[https://books.google.com/books?id=pBq9DwAAQBAJ&amp;pg=PA54 54]}};
&lt;br/&gt;(b) {{harvnb|Asher|Talbot|2006|pp=[https://books.google.com/books?id=ZvaGuaJIJgoC&amp;pg=PA78 78–79]}};
&lt;br/&gt;(c) {{harvnb|Fisher|2018|p=[https://books.google.com/books?id=kZVuDwAAQBAJ&amp;pg=PA76 76]}}
&lt;/ref&gt;
অষ্টাদশ শতিকাৰ প্ৰথম ভাগত [[ইষ্ট ইণ্ডিয়া কোম্পানী]] ভাৰতত প্ৰৱেশ কৰে আৰু লাহে লাহে ভাৰতৰ ভূ-খণ্ডক নিজৰ অধীন কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে। ঊনবিংশ শতিকাৰ মাজ ভাগলৈকে সমগ্ৰ ভাৰত ব্ৰিটিছ উপনিবেশত পৰিণত হয়। অৱশেষত অহিংস গৌৰৱময় স্বাধীনতা সংগ্ৰামৰ ফলত ১৯৪৭ চনৰ [[১৫ আগষ্ট]]ত ভাৰতে এখন স্বাধীন ৰাষ্ট্ৰ হিচাপে আত্মপ্ৰকাশ কৰে।

''ভাৰত'' ({{lang|hi|भारत}}; {IPA-hi|ˈbʱaːɾət|pron|hi-Bharat.ogg}}) নাম ভাৰতীয় মহাকাব্য আৰু [[ভাৰতৰ সংবিধান]] উভয়তে পোৱা যায়।{{sfn|Clémentin-Ojha|2014}}&lt;ref&gt;{{Citation |title=ভাৰতৰ সংবিধান |তাৰিখ=১ ডিচেম্বৰ ২০০৭ |url=https://lawmin.nic.in/coi/coiason29july08.pdf |access-date=৩ মাৰ্চ ২০১২ |archive-url=https://web.archive.org/web/২০১৪০৯০৯২৩০৪৩৭/https://lawmin.nic.in/coi/coiason২৯জুলাই০৮.pdf |url-status=dead |publisher=[[আইন আৰু ন্যায় মন্ত্ৰালয় (ভাৰত)]| ন্যায়]] |quote=ধাৰা ১(১): ভাৰত অৰ্থাৎ ভাৰত ৰাষ্ট্ৰ সংঘ হ'ব। |archive-date=9 September 2014}}&lt;/ref&gt; ইয়াক বিভিন্ন ভাৰতীয় ভাষাত  বিভিন্ন ৰূপত ব্যৱহাৰ কৰা হয়। ''ভাৰত'' হৈছে পুৰণি নাম ''ভাৰতবৰ্ষ''ৰ আধুনিক ৰূপ। ইয়াৰ মূল অৰ্থ আছিল ভাৰতৰ উত্তৰ অংশ।&lt;ref name=&quot;Jha2014&quot;&gt;{{উদ্ধৃতি |last=Jha |first=দ্বিজেন্দ্ৰ নাৰায়ণ |title=হিন্দু পৰিচয়ৰ পুনৰ চিন্তা |url=https://books.google.com/books?id=dqDgBQAAQBAJ&amp;pg=PA11 |page=11 |year=2014 |publisher=[[Routledge]] |isbn=978-1-317-49034-0}}&lt;/ref&gt;{{sfn|Singh|2017|p=[https://books.google.com/books?id=dYM4DwAAQBAJ&amp;pg=PA253 253]}} ইয়াৰ পৰা ১৯ শতিকাৰ মাজভাগত ভাৰত নামটো অতি জনপ্ৰিয় নাম হৈ পৰে।{{sfn|Clémentin-Ojha|২০১৪}}{{sfn|Barrow|২০০৩}}

== ইতিহাস ==

=== প্ৰাচীন ভাৰত===

=== মধ্যযুগৰ ভাৰত ===

=== আধুনিক ভাৰত ===

==ৰাজ্য আৰু কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চল==
{{main|ভাৰতৰ ৰাজ্য আৰু কেন্দ্ৰীয়শাসিত অঞ্চলসমূহ}}
[[ভাৰত]]ত ২৮ খন ৰাজ্য আৰু ৮ খন কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চল আছে। ৰাজধানী [[নতুন দিল্লী]]। ৰাজ্যৰ নিজৰ প্ৰশাসনীয় ব্যৱস্থা আছে। কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চলসমূহ কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰে শাসন কৰে। তলত ভাৰতৰ ৰাজ্যসমূহ আৰু কেন্দ্ৰীয় শাসিত ৰাজ্যসমূহৰ ৰাজধানীৰ তালিকা দিয়া হৈছে।
{{Div col}}
# [[অন্ধ্ৰ প্ৰদেশ]]
# [[অৰুণাচল প্ৰদেশ]]
# [[অসম]]
# [[বিহাৰ]]
# [[ছত্তীছগঢ়]]
# [[গোৱা]]
# [[গুজৰাট]]
# [[হাৰিয়ানা]]
# [[হিমাচল প্ৰদেশ]]
# [[ঝাড়খণ্ড]]
# [[কৰ্ণাটক]]
# [[কেৰালা]]
# [[মধ্য প্ৰদেশ]]
# [[মহাৰাষ্ট্ৰ]]
# [[মণিপুৰ]]
# [[মেঘালয়]]
# [[মিজোৰাম]]
# [[নাগালেণ্ড]]
# [[উৰিষ্যা]]
# [[পঞ্জাব, ভাৰত|পঞ্জাব]]
# [[ৰাজস্থান]]
# [[চিক্কিম]]
# [[তামিল নাডু]]
# [[তেলঙ্গানা]]
# [[ত্ৰিপুৰা]]
# [[উত্তৰাখণ্ড]]
# [[উত্তৰ প্ৰদেশ]]
# [[পশ্চিমবংগ]]
{{Div col end}}

===কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চল===
{{Div col}}
# [[আন্দামান আৰু নিকোবৰ দ্বীপপুঞ্জ]]
# [[চণ্ডীগড়]]
# [[জম্মু আৰু কাশ্মীৰ|জম্মু কাশ্মীৰ]]
# [[দাদৰা আৰু নগৰ হাভেলী]] আৰু  [[দমন আৰু দিউ]]
# [[লাক্ষাদ্বীপ]]
# [[পণ্ডিচেৰী]]
# [[দিল্লী]]
# [[লাডাখ]]
{{Div col end}}উল্লেখযোগ্য যে 'দাদৰা আৰু নগৰ হাভেলী' আৰু 'দমন আৰু দিউ' নামৰ কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চল দুটা একেলগ কৰি 'দাদৰা আৰু নগৰ হাভেলী আৰু দমন আৰু দিউ' নামৰ এটা কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চল গঠনৰ প্ৰস্তাৱৰ কথা  ভাৰত চৰকাৰে ২০১৯ চনৰ জুলাই মাহত ঘোষণা কৰিছিল । উক্ত বিধেয়কখন ২০১৯ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত সংসদত গৃহীত হয় আৰু ২০২০ চনৰ ২৬ জানুৱাৰীৰ পৰা কাৰ্যকৰী হয় ।&lt;ref&gt;[https://www.devdiscourse.com/article/national/754685-govt-plans-to-merge-2-uts----daman-and-diu-dadra-and-nagar-haveli]&lt;/ref&gt;  

===ৰাজধানী===
* [[নতুন দিল্লী]]

==ভাৰতৰ ভাষা==
{{Main|ভাৰতীয় ভাষা}}
[[হিন্দী]] হৈছে ভাৰতৰ অধিকাৰিক (অফিছিয়েল) ভাষা। ইংৰাজীক সহকাৰী অধিকাৰিক ভাষা হিচাপে গ্ৰহণ কৰা হয়। ৰাজ্য ভেদে স্থানীয় ভাষাক অধিকাৰিক ভাষা হিচাপে গ্ৰহণ কৰা হয়। ২০০৩ বৰ্ষৰ ৯২তম সংবিধান সংশোধনী অনুসৰি ভাৰতৰ স্বীকৃতিপ্ৰাপ্ত অধিকাৰিক ভাষাৰ সংখ্যা হৈছে ২২টা। এই ভাষাসমূহ হ’ল:
{{৯২তম সংবিধান সংশোধনি অনুসৰি ভাৰতৰ স্বীকৃতী প্ৰাপ্ত অধিকাৰিক ভাষা}}

==ৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰতীক==
{{ভাৰতৰ প্ৰতীক}}

উল্লেখযোগ্য যে হকী ভাৰতৰ 'অনাধিকাৰিক (আন-অ'ফিছিয়েল) ৰাষ্ট্ৰীয় খেল'। ২০২০ চনত মহাৰাষ্ট্ৰৰ ধুলে জিলাৰ ময়ূৰেশ আগৰৱাল নামৰ এজন শিক্ষকে আৰ.টি.আই. (তথ্য জনাৰ অধিকাৰ)ৰ অধীনত ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰীয় খেল হকী হয় নে নহয় এই সন্দৰ্ভত উত্তৰ বিচাৰি কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰৰ ক্ৰীড়া আৰু যুৱ কল্যাণ মন্ত্ৰালয়লৈ আবেদন জনায়। তাৰ উত্তৰত চৰকাৰে জানিবলৈ দিয়ে যে ভাৰত চৰকাৰৰ দ্বাৰা হকী এতিয়াও ৰাষ্ট্ৰীয় খেল হিচাপে অনুমোদিত বা গৃহীত হোৱা নাই।&lt;ref&gt;[https://timesofindia.indiatimes.com/sports/more-sports/others/govt-has-not-declared-any-sport-as-national-game-rti-reply/articleshow/74120667.cms]&lt;/ref&gt;

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{Reflist}}

==অধিক পঢ়ক==
&lt;div class=&quot;reflist4&quot; style=&quot;height: 400px; overflow: auto; padding: 3px noprint&quot; &gt;
'''Overview'''
{{Refbegin|colwidth=33em}}
* {{Citation|title=India|work=[[The World Factbook]]|publisher=[[Central Intelligence Agency]]|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/in.html|accessdate=4 October 2011|ref={{Sfnref|Central Intelligence Agency}}|archivedate=11 June 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080611033144/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/in.html}}
* {{Citation|date=December 2004|title=Country Profile: India|edition=5th|work=[[Library of Congress Country Studies]]|publisher=[[Library of Congress]] [[Federal Research Division]]|url=http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/profiles/India.pdf|accessdate=30 September 2011|format=PDF|ref={{Sfnref|Library of Congress|2004}}}}
* {{Citation|last=Heitzman|first=J.|last2=Worden|first2=R. L.|date=August 1996|title=India: A Country Study|series=Area Handbook Series|publisher=[[Library of Congress]]|place=Washington, D.C.|isbn=978-0844408330}}
* {{Citation|title=India|publisher=[[International Monetary Fund]]|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2011/02/weodata/weorept.aspx?sy=2009&amp;ey=2016&amp;scsm=1&amp;ssd=1&amp;sort=country&amp;ds=.&amp;br=1&amp;c=534&amp;s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&amp;grp=0&amp;a=&amp;pr1.x=88&amp;pr1.y=9|accessdate=14 October 2011|ref={{Sfnref|International Monetary Fund}}}}
* {{Citation|year=2011|title=Provisional Population Totals &amp;ndash; Census 2011|work=Office of the Registrar General and Census Commissioner|publisher=[[Ministry of Home Affairs (India)|Ministry of Home Affairs]], Government of India|url=http://www.censusindia.gov.in/2011-prov-results/indiaatglance.html|accessdate=29 March 2011|ref={{Sfnref|Ministry of Home Affairs|2011}}}}
* {{Citation|date=24 January 1950|title=Constituent Assembly of India&amp;mdash;Volume XII|work=Constituent Assembly of India: Debates|publisher=[[National Informatics Centre]], Government of India|url=http://parliamentofindia.nic.in/ls/debates/vol12p1.htm|accessdate=17 July 2011|ref={{Sfnref|Constituent Assembly of India|1950}}}}
* {{Citation|title=There's No National Language in India: Gujarat High Court|publisher=[[The Times Of India]]|date=6 January 2007|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2010-01-25/india/28148512_1_national-language-official-language-hindi|accessdate=17 July 2011|ref={{Sfnref|The Times of India 2007}}|archivedate=29 January 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140129070149/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2010-01-25/india/28148512_1_national-language-official-language-hindi}}
* {{Citation|year=2011|title=Human Development Report 2011|chapter=Table 1: Human Development Index and its Components|publisher=[[United Nations]]|chapter-url=http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2011_EN_Table1.pdf|format=PDF|ref={{Sfnref|United Nations|2011}}}}
{{Refend}}

'''Etymology'''
{{Refbegin|colwidth=33em}}
* {{Citation|title=Hindustan|publisher=[[Encyclopædia Britannica]]|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/266465/Hindustan|accessdate=17 July 2011|ref={{Sfnref|Encyclopædia Britannica}}}}
* {{Citation|editor-last=Kuiper|editor-first=K.|date=July 2010|title=Culture of India|publisher=Rosen Publishing Group|isbn=978-1615302031|url=http://books.google.com/?id=LiqloV4JnNUC}}
* {{Citation|date=29 July 2008|title=[[Constitution of India]]|publisher=[[Ministry of Law and Justice (India)|Ministry of Law and Justice]]|url=http://lawmin.nic.in/coi/coiason29july08.pdf|accessdate=17 July 2011|format=PDF|quote=Article 1(1): &quot;India, that is Bharat, shall be a Union of States.&quot;|ref={{Sfnref|Ministry of Law and Justice 2008}}}}
* {{Citation|title=[[Oxford English Dictionary]]|chapter=India|publisher=[[Oxford University Press]]|url=http://www.oed.com/|accessdate=17 July 2011|ref={{Sfnref|Oxford English Dictionary}}}}
{{Refend}}

'''History'''
{{Refbegin|colwidth=33em}}
* {{Citation|last=Asher|first=C. B.|last2=Talbot|first2=C.|date=1 January 2008|title=India Before Europe|edition=1st|publisher=[[Cambridge University Press]]|isbn=978-0521517508}}
* {{Citation|last=Bose|first=S.|last2=Jalal|first2=A.|author-link=Sugata Bose|author2-link=Ayesha Jalal|date=11 March 2011|title=Modern South Asia: History, Culture, Political Economy|edition=3rd|publisher=[[Routledge]]|isbn=978-0415779425}}
* {{Citation|last=Brown|first=J. M.|author-link=Judith M. Brown|date=26 May 1994|title=Modern India: The Origins of an Asian Democracy|edition=2nd|series=[[The Short Oxford History of the Modern World]]|publisher=[[Oxford University Press]]|isbn=978-0198731139|url=http://books.google.com/books?id=PaKdsF8WzbcC}}
* {{Citation|last=Copland|first=I.|date=8 October 2001|title=India 1885&amp;ndash;1947: The Unmaking of an Empire|edition=1st|publisher=[[Longman]]|isbn=978-0582381735|url=http://books.google.com/?id=Dw1uAAAAMAAJ}}
* {{Citation|last=Kulke|first=H.|last2=Rothermund|first2=D.|author-link=Hermann Kulke|date=1 August 2004|title=A History of India|series=4th|publisher=[[Routledge]]|isbn=978-0415329200|url=http://books.google.com/books?id=V73N8js5ZgAC}}
* {{Citation|last=Ludden|first=D.|date=13 June 2002|title=India and South Asia: A Short History|publisher=[[One World Media|One World]]|isbn=978-1851682379}}
* {{Citation|last=Metcalf|first=B.|last2=Metcalf|first2=T. R.|author-link=Barbara Metcalf|author2-link=Thomas R. Metcalf|date=9 October 2006|title=A Concise History of Modern India|edition=2nd|publisher=[[Cambridge University Press]]|isbn=978-0521682251|url=http://books.google.com/books?id=iuESgYNYPl0C}}
* {{Citation|last=Peers|first=D. M.|date=3 August 2006|title=India under Colonial Rule 1700&amp;ndash;1885|edition=1st|publisher=[[Pearson Education|Pearson Longman]]|isbn=978-0582317383|url=http://books.google.com/?id=6iNuAAAAMAAJ}}
* {{Citation|last=Possehl|first=G.|author-link=Gregory Possehl|title=The Indus Civilization: A Contemporary Perspective|date=January 2003|publisher=[[Rowman &amp; Littlefield|Rowman Altamira]]|isbn=978-0759101722|url=http://books.google.com/books?id=pmAuAsi4ePIC}}
* {{Citation|last=Robb|first=P.|title=A History of India|year=2001|publisher=London: Palgrave|isbn=978-0333691298}}
* {{Citation|last=Sarkar|first=S.|year=1983|title=Modern India: 1885-1947|place=|publisher=Delhi: Macmillan India Ltd|isbn=978-0333904251|url=http://books.google.com/?id=rVxuAAAAMAAJ}}
* {{Citation|last=Singh|first=U.|author-link=Upinder Singh|title=A History of Ancient and Medieval India: From the Stone Age to the 12th Century|year=2009|publisher=[[Longman]]|location=Delhi|isbn=978-8131716779|url=http://books.google.com/books?id=H3lUIIYxWkEC}}
* {{Citation|last=Sripati|first=V.|year=1998|title=Toward Fifty Years of Constitutionalism and Fundamental Rights in India: Looking Back to See Ahead (1950&amp;ndash;2000)|journal=American University International Law Review|volume=14|issue=2|pages=413&amp;ndash;496}}
* {{Citation|last=Stein|first=B.|author-link=Burton Stein|date=15 June 1998|year=2008|title=A History of India|publisher=Wiley-Blackwell|place=Oxford|isbn=978-0631205463|url=http://books.google.com/books?id=SXdVS0SzQSAC}}
* {{Citation|date=17 December 2009|title=Briefing Rooms: India|work=Economic Research Service|publisher=[[United States Department of Agriculture]]|url=http://www.ers.usda.gov/Briefing/India/|accessdate=17 July 2011|ref={{Sfnref|United States Department of Agriculture}}|archivedate=20 May 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110520002800/http://www.ers.usda.gov/Briefing/India/}}
*{{Citation|last=Thapar|first=Romila|title=Penguin history of early India: from the origins to A.D.1300|url=http://books.google.com/books?id=O2OgAAAAMAAJ|accessdate=13 February 2012|year=2003|publisher=Penguin Books}}
* {{Citation|last=Wolpert|first=S.|author-link=Stanley Wolpert|date=25 December 2003|title=A New History of India|edition=7th|publisher=[[Oxford University Press]]|isbn=978-0195166781}}
{{Refend}}

'''Geography'''
{{Refbegin|colwidth=33em}}
* {{Citation|last=Ali|first=J. R.|last2=Aitchison|first2=J. C.|year=2005|title=Greater India|journal=Earth-Science Reviews|volume=72|issue=3&amp;ndash;4|pages=170&amp;ndash;173|doi=10.1016/j.earscirev.2005.07.005}}
* {{Citation|last=Chang|first=J. H.|year=1967|title=The Indian Summer Monsoon|periodical=Geographical Review|volume=57|issue=3|pages=373–396|doi=10.2307/212640}}
* {{Citation|year=1988|title=Forest (Conservation) Act, 1980 with Amendments Made in 1988|publisher=Department of Environment and Forests, Government of the Andaman and Nicobar Islands|url=http://forest.and.nic.in/fca1980.pdf|accessdate=25 July 2011|format=PDF|ref={{Sfnref|Department of Environment and Forests|1988}}|archivedate=21 July 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110721163118/http://forest.and.nic.in/fca1980.pdf}}
* {{Citation|last=Dikshit|first=K. R.|last2=Schwartzberg|first2=Joseph E.|author2-link=Joseph E. Schwartzberg|title=India|chapter=Land|chapter-url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/285248/India|work=Encyclopædia Britannica|pages=1&amp;ndash;29|ref={{Sfnref|Dikshit &amp; Schwartzberg}}}}
* {{Citation|last=Kumar|first=V. S.|last2=Pathak|first2=K. C.|last3=Pednekar|first3=P.|last4=Raju|first4=N. S. N.|year=2006|title=Coastal processes along the Indian coastline|periodical=Current Science|volume=91|issue=4|pages=530&amp;ndash;536|url=http://drs.nio.org/drs/bitstream/2264/350/1/Curr_Sci_91_530.pdf|format=PDF}}
* {{Citation|year=2007|title=India Yearbook 2007|publisher=Publications Division, [[Ministry of Information and Broadcasting (India)|Ministry of Information and Broadcasting]], [[Government of India]]|place=New Delhi|isbn=978-8123014234|ref={{Sfnref|Ministry of Information and Broadcasting|2007}}}}
* {{Citation|last=Posey|first=C. A.|date=1 November 1994|title=The Living Earth Book of Wind and Weather|publisher=[[Reader's Digest Association|Reader's Digest]]|isbn=978-0895776259}}
* {{Citation|last=Prakash|first=B.|last2=Kumar|first2=S.|last3=Rao|first3=M. S.|last4=Giri|first4=S. C.|year=2000|title=Holocene Tectonic Movements and Stress Field in the Western Gangetic Plains|journal=Current Science|volume=79|issue=4|pages=438&amp;ndash;449|url=http://www.ias.ac.in/currsci/aug252000/prakash.pdf|format=PDF|ref={{Sfnref|Prakash et al.|2000}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20041030195726/http://www.ias.ac.in/currsci/aug252000/prakash.pdf|archivedate=2004-10-30|access-date=2012-02-13}}
{{Refend}}

'''Biodiversity'''
{{Refbegin|colwidth=33em}}
* {{Citation|last=Ali|first=S. (author)|last2=Ripley|first2=S. D. (author)|last3=Dick|first3=J. H. (illustrator)|author-link=Salim Ali (ornithologist)|author2-link=S. Dillon Ripley|date=15 August 1996|title=A Pictorial Guide to the Birds of the Indian Subcontinent|edition=2nd|publisher=[[Oxford University Press]]|place=Mumbai|isbn=978-0195637328}}
* {{Citation|last=Basak|first=R. K.|year=1983|title=Botanical Survey of India: Account of Its Establishment, Development, and Activities|url=http://books.google.com/books?id=yXAVcgAACAAJ|accessdate=20 July 2011}}
* {{Citation|year=2007|title=Hotspots by Region|work=Biodiversity Hotspots|publisher=[[Conservation International]]|url=http://www.biodiversityhotspots.org/xp/Hotspots/hotspots_by_region/Pages/default.aspx|accessdate=28 February 2011|ref={{Sfnref|Conservation International|2007}}}}
* {{Citation|last=Crame|first=J. A.|last2=Owen|first2=A. W.|date=1 August 2002|title=Palaeobiogeography and Biodiversity Change: The Ordovician and Mesozoic–Cenozoic Radiations|series=Geological Society Special Publication|issue=194|publisher=[[Geological Society of London]]|isbn=978-1862391062|url=http://books.google.com/books?id=YswVy5YolYsC&amp;pg=PA142|accessdate=8 December 2011}}
* {{Citation|last=Fisher|first=W. F.|date=January 1995|title=Toward Sustainable Development?: Struggling over India's Narmada River|series=Columbia University Seminars|publisher=[[M. E. Sharpe]]|isbn=978-1563243417|url=http://books.google.com/books?id=n-iwqh2hS9kC}}
* {{Citation|last=Griffiths|first=M.|date=6 July 2010|title=The Lotus Quest: In Search of the Sacred Flower|publisher=[[St. Martin's Press]]|isbn=978-0312641481|url=http://books.google.com/books?id=f2cbyTCeq-EC}}
* {{Citation|last=Karanth|first=K. P.|date=25 March 2006|title=Out-of-India Gondwanan Origin of Some Tropical Asian Biota|journal=[[Current Science]]|volume=90|issue=6|publisher=[[Indian Academy of Sciences]]|pages=789&amp;ndash;792|format=PDF|url=http://www.iisc.ernet.in/currsci/mar252006/789.pdf|accessdate=18 May 2011|archivedate=11 April 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190411223533/http://www.iisc.ernet.in/currsci/mar252006/789.pdf}}
* {{Citation|last=Mace|first=G. M.|date=March 1994|title=1994 IUCN Red List of Threatened Animals|work=World Conservation Monitoring Centre|publisher=[[International Union for Conservation of Nature]]|isbn=978-2831701943|url=http://books.google.com/books?id=dyy0HilL9ecC&amp;pg=PR4}}
* {{Citation|title=Biosphere Reserves of India|work=C. P. R. Environment Education Centre|publisher=[[Ministry of Environment and Forests (India)|Ministry of Environment and Forests]], [[Government of India]]|url=http://www.cpreec.org/pubbook-biosphere.htm|accessdate=17 July 2011|ref={{Sfnref|Ministry of Environment and Forests}}|archivedate=25 July 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110725202217/http://www.cpreec.org/pubbook-biosphere.htm}}
* {{Citation|date=9 September 1972|title=Indian Wildlife (Protection) Act, 1972|publisher=[http://moef.nic.in/index.php Ministry of Environments and Forests], Government of India|url=http://envfor.nic.in/legis/wildlife/wildlife1.html|accessdate=25 July 2011|ref={{Sfnref|Ministry of Environments and Forests 1972}}}}
* {{Citation|last=Puri|first=S. K.|title=Biodiversity Profile of India|url=http://ces.iisc.ernet.in/hpg/cesmg/indiabio.html|accessdate=20 June 2007|ref={{Sfnref|Puri}}}}
* {{Citation|date=4 June 2007|title=The List of Wetlands of International Importance|publisher=The Secretariat of the Convention on Wetlands|page=18|url=http://www.ramsar.org/sitelist.pdf|accessdate=20 June 2007|format=PDF|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070621011113/http://www.ramsar.org/sitelist.pdf|archivedate=21 June 2007|ref={{Sfnref|Secretariat of the Convention on Wetlands}}}}
* {{Citation|last=Tritsch|first=M. F.|date=3 September 2001|title=Wildlife of India|publisher=[[HarperCollins]]|place=London|isbn=978-0007110629|url=http://books.google.com/books?id=aNRQAAAACAAJ}}
{{Refend}}

'''Politics'''
{{Refbegin|colwidth=33em}}
* {{Citation|last=Bhambhri|first=C. P.|date=1 May 1992|title=Politics in India, 1991&amp;ndash;1992|publisher=Shipra|url=http://books.google.com/books?id=pf5HAAAAMAAJ|accessdate=20 July 2011|isbn=978-8185402178}}
* {{Citation|last=Burnell|first=P. J.|last2=Calvert|first2=P.|date=1 May 1999|title=The Resilience of Democracy: Persistent Practice, Durable Idea|edition=1st|publisher=[[Taylor &amp; Francis]]|isbn=978-0714680262|url=http://books.google.com/books?id=hv6TkML5_HAC&amp;pg=PA271|accessdate=20 July 2011}}
* {{Citation|date=16 May 2009|title=Second UPA Win, A Crowning Glory for Sonia's Ascendancy|publisher=[[Business Standard]]|url=http://www.business-standard.com/india/news/second-upa-wincrowning-glory-for-sonia%5Cs-ascendancy/61892/on|accessdate=13 June 2009|ref={{Sfnref|Business Standard|2009}}}}
* {{Citation|last=Chander|first=N. J.|date=1 January 2004|title=Coalition Politics: The Indian Experience|publisher=Concept Publishing Company|isbn=978-8180690921|url=http://books.google.com/books?id=G_QtMGIczhMC&amp;pg=PA117|accessdate=20 July 2011}}
* {{Citation|last=Dunleavy|first=P.|last2=Diwakar|first2=R.|last3=Dunleavy|first3=C.|year=2007|title=The Effective Space of Party Competition|issue=5|publisher=[[London School of Economics|London School of Economics and Political Science]]|url=http://www2.lse.ac.uk/government/research/resgroups/PSPE/pdf/PSPE_WP5_07.pdf|accessdate=27 September 2011|format=PDF|archivedate=28 October 2007|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071028005708/http://www.lse.ac.uk/collections/government/PSPE/pdf/PSPE_WP5_07.pdf}}
* {{Citation|last=Dutt|first=S.|year=1998|title=Identities and the Indian State: An Overview|journal=Third World Quarterly|volume=19|issue=3|pages=411&amp;ndash;434|doi=10.1080/01436599814325}}
* {{Citation|last=Echeverri-Gent|first=J.|editor-last=Ayres|editor-first=A.|editor2-last=Oldenburg|editor2-first=P.|date=January 2002|title=Quickening the Pace of Change|chapter=Politics in India's Decentred Polity|series=India Briefing|publisher=[[M. E. Sharpe]]|place=London|pages=19&amp;ndash;53|isbn=978-0765608123}}
* {{Citation|date=14 March 2009|title=Current Recognised Parties|work=[[Election Commission of India]]|url=http://eci.nic.in/eci_main/ElectoralLaws/OrdersNotifications/Symbols_Sep_2009.pdf|accessdate=5 July 2010|format=PDF|ref={{Sfnref|Election Commission of India}}}}
* {{Citation|last=Gledhill|first=A.|date=30 March 1970|title=The Republic of India: The Development of its Laws and Constitution|publisher=Greenwood|isbn=978-0837128139|url=http://books.google.com/books?id=cHAjPQAACAAJ|accessdate=21 July 2011}}{{Dead link|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
* {{Citation|date=24 December 2004|title=Narasimha Rao Passes Away|publisher=[[The Hindu]]|url=http://www.hindu.com/2004/12/24/stories/2004122408870100.htm|accessdate=2 November 2008|ref={{Sfnref|The Hindu 2008}}}}
* {{Citation|last=Mathew|first=K. M.|date=1 January 2003|title=Manorama Yearbook|publisher=[[Malayala Manorama]]|isbn=978-8190046183|url=http://books.google.com/books?id=jDaLQwAACAAJ|accessdate=21 July 2011}}
* {{Citation|title=National Symbols of India|work=Know India|publisher=[[National Informatics Centre]], [[Government of India]]|url=http://india.gov.in/knowindia/national_symbols.php|accessdate=27 September 2009|ref={{Sfnref|National Informatics Centre|2005}}}}
* {{Citation|last=Neuborne|first=B.|year=2003|title=The Supreme Court of India|journal=International Journal of Constitutional Law|volume=1|issue=1|pages=476&amp;ndash;510|doi=10.1093/icon/1.3.476}}
* {{Citation|last=Pylee|first=M. V.|year=2003|title=Constitutional Government in India|chapter=The Longest Constitutional Document|edition=2nd|publisher=[[S. Chand]]|isbn=978-8121922036|url=http://books.google.com/?id=veDUJCjr5U4C|ref={{Sfnref|Pylee|2003|a}}}}
* {{Citation|last=Pylee|first=M. V.|year=2003|title=Constitutional Government in India|chapter=The Union Judiciary: The Supreme Court|edition=2nd|publisher=[[S. Chand]]|isbn=978-8121922036|url=http://books.google.com/?id=veDUJCjr5U4C&amp;pg=PA314|accessdate=2 November 2007|ref={{Sfnref|Pylee|2003|b}}}}
* {{Citation|last=Sarkar|first=N. I.|title=Sonia Gandhi: Tryst with India|date=1 January 2007|publisher=Atlantic|isbn=978-8126907441&lt;!--8126907444--&gt;|url=http://books.google.com/books?id=26flsWUf8fkC|accessdate=20 July 2011}}
* {{Citation|last=Sharma|first=R.|year=1950|title=Cabinet Government in India|journal=Parliamentary Affairs|volume=4|issue=1|pages=116&amp;ndash;126}}
* {{Citation|last=Sharma|first=B. K.|date=August 2007|title=Introduction to the Constitution of India|edition=4th|publisher=[[Prentice Hall]]|isbn=978-8120332461&lt;!--8120332466--&gt;|url=http://books.google.com/books?id=srDytmFE3KMC&amp;pg=PA161}}
* {{Citation|last=Sinha|first=A.|year=2004|title=The Changing Political Economy of Federalism in India|journal=India Review|volume=3|issue=1|pages=25&amp;ndash;63|doi=10.1080/14736480490443085}}
* {{Citation|title=World's Largest Democracy to Reach One Billion Persons on Independence Day|publisher=[[United Nations Department of Economic and Social Affairs|United Nations]] [[Commission on Population and Development|Population Division]]|url=http://www.un.org/esa/population/pubsarchive/india/ind1bil.htm|accessdate=5 October 2011|ref={{Sfnref|United Nations Population Division}}}}
* {{Citation|last=Wheare|first=K. C.|date=June 1980|title=Federal Government|edition=4th|publisher=[[Oxford University Press]]|isbn=978-0313227028}}
{{Refend}}

'''Foreign relations and military'''
{{Refbegin|colwidth=33em}}
* {{Citation|last=Alford|first=P.|date=7 July 2008|title=G8 Plus 5 Equals Power Shift|publisher=[[The Australian]]|url=http://www.theaustralian.com.au/news/g8-plus-5-equals-power-shift/story-e6frg6t6-1111116838759|accessdate=21 November 2009|ref={{Sfnref|Alford|2008}}}}
* {{Citation|last=Behera|first=L. K.|date=7 March 2011|title=Budgeting for India's Defence: An Analysis of Defence Budget 2011&amp;ndash;2012|publisher=[[Institute for Defence Studies and Analyses]]|url=http://www.idsa.in/idsacomments/IndiasDefenceBudget2011-12_lkbehera_070311|accessdate=4 April 2011|archivedate=24 September 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150924033402/http://www.idsa.in/idsacomments/IndiasDefenceBudget2011-12_lkbehera_070311}}
* {{Citation|date=11 February 2009|title=Russia Agrees India Nuclear Deal|work=[[BBC News]]|publisher=[[BBC|British Broadcasting Corporation]]|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/7883223.stm|accessdate=22 August 2010|ref={{Sfnref|British Broadcasting Corporation 2009}}}}
* {{Citation|last=Curry|first=B.|date=27 June 2010|title=Canada Signs Nuclear Deal with India|publisher=[[The Globe and Mail]]|url=http://www.theglobeandmail.com/news/world/g8-g20/news/canada-signs-nuclear-deal-with-india/article1620801/|accessdate=13 May 2011}}
* {{Citation|date=8 April 2008|title=India, Europe Strategic Relations|work=Europa: Summaries of EU Legislation|publisher=[[European Union]]|url=http://europa.eu/legislation_summaries/external_relations/relations_with_third_countries/asia/r14100_en.htm|accessdate=14 January 2011|ref={{Sfnref|Europa 2008}}}}
* {{Citation|last=Ghosh|first=A.|title=India's Foreign Policy|date=1 September 2009|publisher=[[Pearson PLC|Pearson]]|isbn=978-8131710258|url=http://books.google.com/books?id=Y32u4JMroQgC}}
* {{Citation|last=Gilbert|first=M.|date=17 December 2002|title=A History of the Twentieth Century|publisher=[[William Morrow and Company|William Morrow]]|isbn=978-0060505943|url=http://books.google.com/books?id=jhwY1j8Ao3kC&amp;pg=PA486|accessdate=22 July 2011}}
* {{Citation|date=5 October 2009|title=India, Russia Review Defence Ties|publisher=[[The Hindu]]|url=http://www.thehindu.com/news/national/article2514142.ece|accessdate=8 October 2011|ref={{Sfnref|The Hindu 2011}}}}
* {{Citation|last=Kumar|first=A. V.|date=1 May 2010|title=Reforming the NPT to Include India|work=Bulletin of Atomic Scientists|url=http://www.thebulletin.org/web-edition/features/reforming-the-npt-to-include-india|accessdate=1 Nov 2010}}
* {{Citation|last=Miglani|first=S.|date=28 February 2011|title=With An Eye on China, India Steps Up Defence Spending|publisher=[[Reuters]]|url=http://www.reuters.com/article/2011/02/28/india-budget-military-idUSSGE71R02Y20110228|accessdate=6 July 2011}}
* {{Citation|last=Nair|first=V. K.|year=2007|title=No More Ambiguity: India's Nuclear Policy|url=http://www.afsa.org/fsj/oct02/nair.pdf|accessdate=7 June 2007|format=PDF|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070927041401/http://www.afsa.org/fsj/oct02/nair.pdf|archivedate=27 September 2007}}
* {{Citation|last=Pandit|first=R.|date=27 July 2009|title=N-Submarine to Give India Crucial Third Leg of Nuke Triad|publisher=[[The Times of India]]|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2009-07-27/india/28212143_1_nuclear-powered-submarine-ins-arihant-nuclear-submarine|accessdate=10 March 2010|archivedate=11 August 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110811144548/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2009-07-27/india/28212143_1_nuclear-powered-submarine-ins-arihant-nuclear-submarine}}
* {{Citation|last=Perkovich|first=G.|date=5 November 2001|title=India's Nuclear Bomb: The Impact on Global Proliferation|publisher=[[University of California Press]]|isbn=978-0520232105|url=http://books.google.com/books?id=UDA9dUryS8EC|accessdate=22 July 2011}}
* {{Citation|date=25 January 2008|title=India, France Agree on Civil Nuclear Cooperation|publisher=[[Rediff.com|Rediff]]|url=http://www.rediff.com/news/2008/jan/25france.htm|accessdate=22 August 2010|ref={{Sfnref|Rediff 2008 a}}}}
* {{Citation|date=13 February 2010|title=UK, India Sign Civil Nuclear Accord|publisher=[[Reuters]]|url=http://www.reuters.com/article/2010/02/13/us-india-britain-nuclear-idUSTRE61C21E20100213?type=politicsNews|accessdate=22 August 2010|ref={{Sfnref|Reuters|2010}}}}
* {{Citation|last=Ripsman|first=N. M.|last2=Paul|first2=T. V.|date=18 March 2010|title=Globalization and the National Security State|publisher=[[Oxford University Press]]|isbn=978-0195393903|url=http://books.google.com/books?id=7P87HIh9ajMC&amp;pg=PA130|accessdate=22 July 2011}}
* {{Citation|last=Rothermund|first=D.|date=17 October 2000|title=The Routledge Companion to Decolonization|edition=1st|series=Routledge Companions to History|publisher=[[Routledge]]|url=http://books.google.com/books?id=ez37H0UPt_YC|isbn=978-0415356329}}
* {{Citation|date=10 January 2011|title=India Gets Its First Homegrown Fighter Jet|publisher=[[RIA Novosti]]|url=http://en.rian.ru/world/20110110/162090932.html|accessdate=1 April 2009|ref={{Sfnref|Russian International News Agency 2011}}}}
* {{Citation|last=Sharma|first=S. R.|date=1 January 1999|title=India&amp;ndash;USSR Relations 1947&amp;ndash;1971: From Ambivalence to Steadfastness|volume=1|publisher=Discovery|isbn=978-8171414864&lt;!--8171414869--&gt;|url=http://books.google.com/books?id=vTEge1JWK8oC}}
* {{Citation|last=Shukla|first=A.|date=5 March 2011|title=China Matches India's Expansion in Military Spending|publisher=[[Business Standard]]|url=http://www.business-standard.com/india/news/china-matches-india%5Cs-expansion-in-military-spending/427365/|accessdate=6 July 2011}}
* {{Citation|last=Sisodia|first=N. S.|last2=Naidu|first2=G. V. C.|year=2005|title=Changing Security Dynamic in Eastern Asia: Focus on Japan|publisher=Promilla|isbn=978-8186019528&lt;!--8186019529--&gt;|url=http://books.google.com/books?id=jSgfLG3Ib9wC}}
* {{Citation|date=8 August 2008|title=SIPRI Yearbook 2008: Armaments, Disarmament, and International Security|work=Stockholm International Peace Research Institute|publisher=[[Oxford University Press]]|isbn=978-0199548958|url=http://books.google.com/books?id=EAyQ9KCJE2gC&amp;pg=PA178|accessdate=22 July 2011|ref={{Sfnref|Stockholm International Peace Research Institute 2008}}}}
* {{Citation|date=14 March 2011|title=India World's Largest Arms Importer According to New SIPRI Data on International Arms Transfers|work=Stockholm International Peace Research Initiative|url=http://www.sipri.org/media/pressreleases/armstransfers|accessdate=4 April 2011|ref={{Sfnref|Stockholm International Peace Research Initiative 2011}}}}
* {{Citation|date=11 October 2008|title=India, US Sign 123 Agreement|publisher=[[The Times of India]]|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2008-10-11/india/27905286_1_indian-nuclear-market-sign-landmark-civil-nuclear-field|accessdate=21 July 2011|ref={{Sfnref|The Times of India 2008}}|archivedate=7 November 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111107021602/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2008-10-11/india/27905286_1_indian-nuclear-market-sign-landmark-civil-nuclear-field}}
{{Refend}}

'''Economy'''
{{Refbegin|colwidth=33em}}
* {{Citation|last=Alamgir|first=J.|date=24 December 2008|title=India's Open-Economy Policy: Globalism, Rivalry, Continuity|publisher=[[Taylor &amp; Francis]]|isbn=978-0415776844|url=http://books.google.com/books?id=JL7QfWJ5Yk0C|accessdate=23 July 2011}}
* {{Citation|last=Bonner|first=B|date=20 March 2010|title=Make Way, World. India Is on the Move|publisher=[[Christian Science Monitor]]|url=http://www.csmonitor.com/Business/The-Daily-Reckoning/2010/0320/Make-way-world.-India-is-on-the-move|accessdate=23 July 2011|ref={{Sfnref|Bonner|2010}}}}
* {{Citation|date=18 November 2010|title=India Lost $462bn in Illegal Capital Flows, Says Report|work=[[BBC News]]|publisher=[[BBC|British Broadcasting Corporation]]|url=http://www.bbc.co.uk/news/world-south-asia-11782795|accessdate=23 July 2011|ref={{Sfnref|British Broadcasting Corporation 2010 c}}}}
* {{Citation|date=9 April 2010|title=India Second Fastest Growing Auto Market After China|work=[[Business Line]]|url=http://www.thehindubusinessline.com/todays-paper/article988689.ece?ref=archive|accessdate=23 July 2011|ref={{Sfnref|Business Line 2010}}}}
* {{Citation|date=8 October 2011|title=India's Economy: Not Just Rubies and Polyester Shirts|publisher=[[The Economist]]|url=http://www.economist.com/node/21531527|accessdate=9 October 2011|ref={{Sfnref|Economist 2011}}}}
* {{Citation|date=13 October 2009|title=Indian Car Exports Surge 36%|work=Express India|url=http://www.expressindia.com/latest-news/Indian-car-exports-surge-36/528633/|accessdate=23 July 2011|ref={{Sfnref|Express India 2009}}|archivedate=2 January 2013|archiveurl=https://archive.ph/20130102144817/http://www.expressindia.com/latest-news/indian-car-exports-surge-36/528633/}}
* {{Citation|date=April 2011|title=Report for Selected Countries and Subjects: India, Indonesia, Islamic Republic of Iran, Malaysia, Philippines, Sri Lanka, Thailand|publisher=[[International Monetary Fund]]|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2011/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=20&amp;pr.y=6&amp;sy=1991&amp;ey=2016&amp;scsm=1&amp;ssd=1&amp;sort=country&amp;ds=.&amp;br=1&amp;c=548%2C566%2C524%2C578%2C534%2C536%2C429&amp;s=NGDPDPC&amp;grp=0&amp;a=|accessdate=23 July 2011|ref={{Sfnref|International Monetary Fund 2011}}}}
* {{Citation|last=Farrell|first=D.|last2=Beinhocker|first2=E.|date=19 May 2007|title=Next Big Spenders: India's Middle Class|publisher=[[McKinsey &amp; Company]]|url=http://www.mckinsey.com/mgi/mginews/bigspenders.asp|accessdate=17 September 2011|archivedate=16 November 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111116211914/http://www.mckinsey.com/mgi/mginews/bigspenders.asp}}
* {{Citation|last=Gargan|first=E. A.|date=15 August 1992|title=India Stumbles in Rush to a Free Market Economy|publisher=[[The New York Times]]|url=http://www.nytimes.com/1992/08/15/world/india-stumbles-in-rush-to-a-free-market-economy.html|accessdate=22 July 2011}}
* {{Citation|date=June 2011|title=World Economic Outlook Update|publisher=[[International Monetary Fund]]|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2011/update/02/pdf/0611.pdf|accessdate=22 July 2011|format=PDF|ref={{Sfnref|International Monetary Fund 2011}}}}
* {{Citation|last=Nayak|first=P. B.|last2=Goldar|first2=B.|last3=Agrawal|first3=P.|date=10 November 2010|title=India's Economy and Growth: Essays in Honour of V. K. R. V. Rao|publisher=[[SAGE Publications]]|url=http://books.google.com/books?id=N1Ho2SGXUHwC|isbn=978-8132104520}}
* {{Citation|last=Olson|first=R. G.|date=21 December 2009|title=Technology and Science in Ancient Civilizations|work=Praeger Series on the Ancient World|publisher=[[Greenwood Publishing Group|Praeger]]|isbn=978-0275989361|url=http://books.google.com/books?id=0vP50ra6SYAC|accessdate=27 September 2011}}
* {{Citation|date=October 2007|title=Economic Survey of India 2007: Policy Brief|publisher=[[Organisation for Economic Co-operation and Development]]|url=http://www.oecd.org/dataoecd/17/52/39452196.pdf|accessdate=22 July 2011|format=PDF|ref={{Sfnref|Organisation for Economic Co-operation and Development 2007}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090114195857/http://www.oecd.org/dataoecd/17/52/39452196.pdf|archivedate=14 January 2009}}
* {{Citation|last=Pal|first=P.|last2=Ghosh|first2=J.|title=Inequality in India: A Survey of Recent Trends|work=Economic and Social Affairs: DESA Working Paper No. 45|date=July 2007|publisher=[[United Nations]]|url=http://www.un.org/esa/desa/papers/2007/wp45_2007.pdf|accessdate=23 July 2011|format=PDF}}
* {{Citation|date=January2011|title=The World in 2050: The Accelerating Shift of Global Economic Power: Challenges and Opportunities|publisher=[[PwC|PricewaterhouseCoopers]]|url=http://www.pwc.com/en_GX/gx/world-2050/pdf/world-in-2050-jan-2011.pdf|accessdate=23 July 2011|format=PDF|ref={{Sfnref|PwC|2011}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110201120211/http://www.pwc.com/en_GX/gx/world-2050/pdf/world-in-2050-jan-2011.pdf|archivedate=1 February 2011}}
* {{Citation|last=Schwab|first=K.|year=2010|title=The Global Competitiveness Report 2010&amp;ndash;2011|publisher=[[World Economic Forum]]|url=http://www3.weforum.org/docs/WEF_GlobalCompetitivenessReport_2010-11.pdf|accessdate=10 May 2011|format=PDF}}
* {{Citation|last=Sheth|first=N.|date=28 May 2009|title=Outlook for Outsourcing Spending Brightens|work=[[The Wall Street Journal]]|url=http://online.wsj.com/article/SB124344190542659025.html#articleTabs_comments%3D%26articleTabs%3Darticle|accessdate=3 October 2010}}
* {{Citation|date=6 April 2011|title=Information Note to the Press (Press Release No.29 /2011)|publisher=[[Telecom Regulatory Authority of India]]|url=http://www.trai.gov.in/WriteReadData/trai/upload/PressReleases/816/Press_release_feb%20-11.pdf|accessdate=23 July 2011|format=PDF|ref={{Sfnref|Telecom Regulatory Authority 2011}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110516025431/http://www.trai.gov.in/WriteReadData/trai/upload/PressReleases/816/Press_release_feb%20-11.pdf|archivedate=16 May 2011}}
* {{Citation|date=28 August 2009|title=Exporters Get Wider Market Reach|publisher=[[The Times of India]]|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2009-08-28/india-business/28205417_1_strategies-and-policy-measures-foreign-trade-policy-focus-market-scheme|accessdate=23 July 2011|ref={{Sfnref|The Times of India 2009}}|archivedate=29 January 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140129074251/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2009-08-28/india-business/28205417_1_strategies-and-policy-measures-foreign-trade-policy-focus-market-scheme}}
* {{Citation|date=26 October 2011|title=Corruption Perception Index 2010&amp;mdash;India Continues to be Corrupt|publisher=[[Transparency International]]|url=http://transparencyindia.org/resource/press_release/Corruption%20Perception%20Index%20(CPI)%202010.pdf|accessdate=23 July 2011|format=PDF|ref={{Sfnref|Transparency International 2010}}|archivedate=28 July 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110728123451/http://transparencyindia.org/resource/press_release/Corruption%20Perception%20Index%20(CPI)%202010.pdf}}
* {{Citation|title=New Global Poverty Estimates&amp;mdash;What It Means for India|publisher=[[World Bank]]|url=http://www.worldbank.org.in/WBSITE/EXTERNAL/COUNTRIES/SOUTHASIAEXT/INDIAEXTN/0,,contentMDK:21880725~pagePK:141137~piPK:141127~theSitePK:295584,00.html|accessdate=23 July 2011|ref={{Sfnref|World Bank a}}}}
* {{Citation|title=India: Undernourished Children&amp;mdash;A Call for Reform and Action|work=[[World Bank]]|url=http://web.worldbank.org/WBSITE/EXTERNAL/COUNTRIES/SOUTHASIAEXT/0,,contentMDK:20916955~pagePK:146736~piPK:146830~theSitePK:223547,00.html|accessdate=23 July 2011|ref={{Sfnref|World Bank b}}|archivedate=13 June 2018|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180613011526/http://web.worldbank.org/WBSITE/EXTERNAL/COUNTRIES/SOUTHASIAEXT/0,,contentMDK:20916955~pagePK:146736~piPK:146830~theSitePK:223547,00.html}}
* {{Citation|date=29 May 2006|title=Inclusive Growth and Service Delivery: Building on India's Success|publisher=[[World Bank]]|url=http://siteresources.worldbank.org/SOUTHASIAEXT/Resources/DPR_FullReport.pdf|accessdate=7 May 2009|format=PDF|ref={{Sfnref|World Bank 2006}}}}
* {{Citation|date=September 2010|title=India Country Overview September 2010|publisher=[[World Bank]]|url=http://www.worldbank.org.in/WBSITE/EXTERNAL/COUNTRIES/SOUTHASIAEXT/INDIAEXTN/0,,contentMDK:20195738~menuPK:295591~pagePK:141137~piPK:141127~theSitePK:295584,00.html|accessdate=23 July 2011|ref={{Sfnref|World Bank 2010}}|archivedate=22 May 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110522115104/http://www.worldbank.org.in/WBSITE/EXTERNAL/COUNTRIES/SOUTHASIAEXT/INDIAEXTN/0%2C%2CcontentMDK%3A20195738~menuPK%3A295591~pagePK%3A141137~piPK%3A141127~theSitePK%3A295584%2C00.html}}
* {{Citation|date=26 March 2010|title=Trade to Expand by 9.5% in 2010 After a Dismal 2009, WTO Reports|publisher=[[World Trade Organisation]]|url=http://www.wto.org/english/news_e/pres10_e/pr598_e.htm|accessdate=23 July 2011|ref={{Sfnref|World Trade Organisation 2010}}}}
* {{Citation|last=Yep|first=E.|date=27 September 2011|title=ReNew Wind Power Gets $201 Million Goldman Investment|publisher=[[The Wall Street Journal]]|url=http://online.wsj.com/article/SB10001424052970204422404576595972728958728.html|accessdate=27 September 2011}}
{{Refend}}

'''Demographics'''
{{Refbegin|colwidth=33em}}
* {{Citation|last=Bonner|first=A.|year=1990|title=Averting the Apocalypse: Social Movements in India Today|publisher=[[Duke University Press]]|isbn=978-0822310488|url=http://books.google.com/books?id=uxJlAgRemHgC|accessdate=24 July 2011}}
* {{Citation|date=January 2009|title=Healthcare in India: Report Highlights|publisher=Boston Analytics|url=http://bostonanalytics.com/india_watch/Healthcare%20in%20India%20Executive%20Summary.pdf|accessdate=23 July 2011|format=PDF|ref={{Sfnref|Boston Analytics|2009}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090226074045/http://bostonanalytics.com/india_watch/Healthcare%20in%20India%20Executive%20Summary.pdf|archivedate=26 February 2009}}
* {{Citation|last=Dev|first=S. M.|last2=Rao|first2=N. C.|year=2009|title=India: Perspectives on Equitable Development|publisher=Academic Foundation|isbn=978-8171886852|url=http://books.google.com/books?id=adhKjRoTjcIC}}
* {{Citation|last=Dharwadker|first=A.|editor-last=Canning|editor-first=C. M.|editor2-last=Postlewait|editor2-first=T.|date=28 October 2010|title=Representing the Past: Essays in Performance Historiography|chapter=Representing India's Pasts: Time, Culture, and Problems of Performance Historiography|publisher=[[University of Iowa Press]]|isbn=978-1587299056|url=http://books.google.com/books?id=Rgf0gbml2ocC|accessdate=24 July 2011}}
* {{Citation|last=Drèze|first=J.|last2=Goyal|first2=A.|editor-last=Baru|editor-first=R. V.|date=9 February 2009|title=School Health Services in India: The Social and Economic Contexts|chapter=The Future of Mid-Day Meals|publisher=[[SAGE Publications]]|isbn=978-8178298733|url=http://books.google.com/books?id=aQ39RO9OET4C&amp;pg=PA46|ref={{Sfnref|Drèze|Goyal|2008}}}}
* {{Citation|last=Dyson|first=T.|last2=Visaria|first2=P.|editor-last=Dyson|editor-first=T.|editor2-last=Casses|editor2-first=R.|editor3-last=Visaria|editor3-first=L.|date=7 July 2005|title=Twenty-First Century India: Population, Economy, Human Development, and the Environment|chapter=Migration and Urbanisation: Retrospect and Prospects|publisher=[[Oxford University Press]]|isbn=978-0199283828|url=http://books.google.com/books?id=bqU9T5c0wlYC}}
* {{Citation|last=Garg|first=S. C.|date=19 April 2005|title=Mobilizing Urban Infrastructure Finance in India|publisher=[[World Bank]]|url=http://siteresources.worldbank.org/INTMF/Resources/339747-1105651852282/Garg.pdf|accessdate=27 January 2010|format=PDF}}
* {{Citation|last=Mallikarjun|first=B|date=November 2004|title=Fifty Years of Language Planning for Modern Hindi&amp;mdash;The Official Language of India|journal=[http://www.languageinindia.com/index.html ''Language in India'']|volume=4|issue=11|issn=19302940|url=http://www.languageinindia.com/nov2004/mallikarjunmalaysiapaper1.html|accessdate=24 July 2011}}
* {{Citation|date=27 April 1960|title=Notification No. 2/8/60-O.L|publisher=[[Ministry of Home Affairs (India)|Ministry of Home Affairs]], [[Government of India]]|url=http://rajbhasha.nic.in/enpres-1960.htm|accessdate=13 May 2011|ref={{Sfnref|Ministry of Home Affairs 1960}}}}
* {{Citation|date=2010&amp;ndash;2011|title=Religious Composition|work=Office of the Registrar General and Census Commissioner|publisher=[[Ministry of Home Affairs (India)|Ministry of Home Affairs]], [[Government of India]]|url=http://www.censusindia.gov.in/Census_Data_2001/India_at_glance/religion.aspx|accessdate=23 July 2011|ref={{Sfnref|Ministry of Home Affairs 2010&amp;ndash;2011}}}}
* {{Citation|title=Census Data 2001|work=Office of the Registrar General and Census Commissioner|publisher=[[Ministry of Home Affairs (India)|Ministry of Home Affairs]], [[Government of India]]|date=2010&amp;ndash;2011|url=http://www.censusindia.gov.in/Census_Data_2001/National_Summary/National_Summary_DataPage.aspx|accessdate=22 July 2011|ref={{Sfnref|Ministry of Home Affairs 2010&amp;ndash;2011 b}}}}
* {{Citation|last=Ottenheimer|first=H. J.|year=2008|title=The Anthropology of Language: An Introduction to Linguistic Anthropology|publisher=Cengage|isbn=978-0495508847|url=http://books.google.com/books?id=d4QHsORbZs4C}}
* {{Citation|last=Ratna|first=U.|editor-last=Dutt|editor-first=A. K.|editor2-last=Thakur|editor2-first=B.|year=2007|title=City, Society, and Planning|chapter=Interface Between Urban and Rural Development in India|volume=1|publisher=Concept|isbn=978-8180694592|url=http://books.google.com/books?id=QDmZeW1H37IC}}
* {{Citation|last=Robinson|first=S.|date=1 May 2008|title=India's Medical Emergency|work=[[Time (magazine)|Time]]|url=http://www.time.com/time/nation/article/0,8599,1736516,00.html|accessdate=23 July 2011|ref={{Sfnref|Robinson|2008}}|archivedate=26 July 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130726160638/http://www.time.com/time/nation/article/0,8599,1736516,00.html}}
* {{Citation|last=Rorabacher|first=J. A.|year=2010|title=Hunger and Poverty in South Asia|publisher=Gyan|isbn=978-8121210270|url=http://books.google.com/books?id=u6hriMcSsE4C}}
* {{Citation|last=Singh|first=S.|year=2004|title=Library and Literacy Movement for National Development|publisher=Concept|isbn=978-8180690655|url=http://books.google.com/books?id=JmmeWL_9hqAC}}
* {{Citation|last=Skolnik|first=R. L.|year=2008|title=Essentials of Global Health|publisher=[[Jones &amp; Bartlett Learning]]|isbn=978-0763734213|url=http://books.google.com/books?id=XBARu3KzSNAC}}
* {{Citation|date=November 2006|title=Country Cooperation Strategy: India|publisher=[[World Health Organisation]]|url=http://www.who.int/countryfocus/cooperation_strategy/ccsbrief_ind_en.pdf|accessdate=23 July 2011|format=PDF|ref={{Sfnref|World Health Organisation 2006}}}}
{{Refend}}

'''Culture'''
{{Refbegin|colwidth=33em}}
* {{Citation|last=Binmore|first=K. G.|date=27 March 2007|title=Playing for Real: A Text on Game Theory|publisher=[[Oxford University Press]]|isbn=978-0195300574|url=http://books.google.com/books?id=eY0YhSk9ujsC&amp;pg=PA98}}
* {{Citation|date=1 August 2010|title=Saina Nehwal: India's Badminton Star and &quot;New Woman&quot;|work=[[BBC News]]|url=http://www.bbc.co.uk/news/world-south-asia-10725584|accessdate=5 October 2010|ref={{Sfnref|British Broadcasting Corporation 2010 a}}}}
* {{Citation|date=7 October 2010|title=Commonwealth Games 2010: India Dominate Shooting Medals|work=[[BBC News]]|url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/commonwealth_games/delhi_2010/9068886.stm|accessdate=3 June 2011|ref={{Sfnref|British Broadcasting Corporation 2010 b}}}}
* {{Citation|date=2 March 2007|title=UN Report Slams India for Caste Discrimination|work=[[CBC News Network]]|publisher=[[Canadian Broadcasting Corporation]]|url=http://www.cbc.ca/world/story/2007/03/02/india-dalits.html|accessdate=17 July 2007|ref={{Sfnref|Canadian Broadcasting Corporation 2007}}}}
* {{Citation|last=Cullen-Dupont|first=K.|date=July 2009|title=Human Trafficking|edition=1st|publisher=[[Infobase Publishing]]|isbn=978-0816075454|url=http://books.google.com/books?id=B2GeSNXy5CoC}}
* {{Citation|last=Das|first=S. K.|date=1 January 2005|title=A History of Indian Literature, 500&amp;ndash;1399: From Courtly to the Popular|publisher=[[Sahitya Akademi]]|isbn=978-8126021710}}
* {{Citation|last=Datta|first=A.|year=2006|title=The Encyclopaedia of Indian Literature|volume=2|publisher=[[Sahitya Akademi]]|isbn=978-8126011940}}
* {{Citation|last=Dehejia|first=R. S.|date=7 November 2011|title=Indian Grand Prix Vs. Encephalitis?|work=[[The Wall Street Journal]]|url=http://blogs.wsj.com/indiarealtime/2011/11/07/economics-journal-indian-grand-prix-vs-encephalitis/|accessdate=20 December 2011}}
* {{Citation|last=Deutsch|first=E.|date=30 April 1969|title=Advaita Vedānta: A Philosophical Reconstruction|publisher=[[University of Hawaii Press]]|isbn=978-0824802714|url=http://books.google.com/books?id=63gdKwhHeV0C}}
* {{Citation|last=Dissanayake|first=W. K.|last2=Gokulsing|first2=M.|date=May 2004|title=Indian Popular Cinema: A Narrative of Cultural Change|edition=2nd|publisher=Trentham Books|url=http://books.google.com/?id=_plssuFIar8C&amp;dq|isbn=978-1858563299}}
* {{Citation|date=18 November 2009|title=Southern Movies Account for over 75% of Film Revenues|publisher=[[The Economic Times]]|url=http://articles.economictimes.indiatimes.com/2009-11-18/news/27638208_1_film-industry-small-budget-movies-farokh-balsara|accessdate=18 June 2011|ref={{Sfnref|The Economic Times}}|archivedate=20 July 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110720232113/http://articles.economictimes.indiatimes.com/2009-11-18/news/27638208_1_film-industry-small-budget-movies-farokh-balsara}}
* {{Citation|title=South Asian Arts|chapter=Indian Dance|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/556016/South-Asian-arts/65246/Indian-dance|work=[[Encyclopædia Britannica]]|accessdate=17 July 2011|ref={{Sfnref|Encyclopædia Britannica b}}}}
* {{Citation|title=Tamil Literature|year=2008|work=[[Encyclopædia Britannica]]|url=http://original.britannica.com/eb/article-9071111/Tamil-literature|accessdate=24 July 2011&lt;!--|quote=Apart from literature written in classical (Indo-Aryan) Sanskrit, Tamil is the oldest literature in India. Some inscriptions on stone have been dated to the 3rd century BC, but [[Tamil literature]] proper begins around the 1st century AD. Much early poetry was religious or epic; an exception was the secular court poetry written by members of the ''sangam'', or literary academy (see Sangam literature).--&gt;|ref={{Sfnref|Encyclopædia Britannica|2008}}|archivedate=10 April 2016|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160410060824/http://original.britannica.com/eb/article-9071111/Tamil-literature}}
* {{Citation|last=Eraly|first=A.|year=2008|title=India|publisher=[[Penguin Books]]|isbn=978-0756649524|url=http://books.google.com/books?id=HUdHHuFZN_8C&amp;pg=PA160|accessdate=24 July 2011}}
* {{Citation|last=Hart|first=G. L.|date=August 1975|title=Poems of Ancient Tamil: Their Milieu and Their Sanskrit Counterparts|edition=1st|publisher=[[University of California Press]]|isbn=978-0520026728|url=http://books.google.com/books?id=a5KwQwAACAAJ}}{{Dead link|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
* {{Citation|last=Heehs|first=P. (editor)|date=1 September 2002|title=Indian Religions: A Historical Reader of Spiritual Expression and Experience|publisher=New York University Press|isbn=978-0814736500|url=http://books.google.com/books?id=Jgsu-aIm3ncC|accessdate=24 July 2011}}
* {{Citation|last=Hoiberg|first=D.|last2=Ramchandani|first2=I.|year=2000|title=Students' Britannica India: Select Essays|publisher=[[Popular Prakashan]]|isbn=978-0852297629}}
* {{Citation|last=Johnson|first=W. J. (editor, translator)|title=The Sauptikaparvan of the Mahabharata: The Massacre at Night|date=1 September 2008|edition=2nd|series=[[Oxford World's Classics]]|publisher=[[Oxford University Press]]|isbn=978-0192823618}}
* {{Citation|last=Jones|first1=G.|last2=Ramdas|first2=K.|year=2005|title=(Un)tying the Knot: Ideal and Reality in Asian Marriage|publisher=National University of Singapore Press|isbn=978-9810514280|url=http://books.google.com/books?id=IttiQ3QdJ6YC}}
* {{Citation|last=Kālidāsa|last2=Johnson|first2=W. J.|author-link=Kālidāsa|date=15 November 2001|title=The Recognition of Śakuntalā: A Play in Seven Acts|publisher=[[Oxford University Press]]|isbn=978-0192839114}}
* {{Citation|last=Karanth|first=S. K.|author-link=Shivarama Karanth|date=October 2002|title=Yakṣagāna|publisher=Abhinav Publications|isbn=978-8170173571}}
* {{Citation|last=Kiple|first=K. F. (editor)|last2=Ornelas|first2=K. C. (editor)|title=The Cambridge World History of Food|year=2000|place=Cambridge|publisher=[[Cambridge University Press]]|isbn=978-0521402163}}
* {{Citation|last=Kuiper|first=K. (editor)|title=The Culture of India|url=http://books.google.com/books?id=LiqloV4JnNUC|accessdate=24 July 2011|date=1 July 2010|publisher=Britannica Educational Publishing|isbn=978-1615302031}}
* {{Citation|last=Kumar|first=V.|title=Vastushastra|edition=2nd|series=All You Wanted to Know About Series|date=January 2000|publisher=[[Sterling Publishing]]|isbn=978-8120721999}}
* {{Citation|last=Lal|first=A.|title=The Oxford Companion to Indian Theatre|url=http://books.google.com/books?id=DftkAAAAMAAJ|accessdate=24 July 2011|year=2004|publisher=[[Oxford University Press]]|isbn=978-0195644463}}
* {{Citation|last=MacDonell|first=A. A.|author-link=Arthur Anthony Macdonell|title=[[s:A History of Sanskrit Literature|A History of Sanskrit Literature]]|year=2004|publisher=[[Kessinger Publishing]]|isbn=978-1417906192}}
* {{Citation|last=Majumdar|first=B.|last2=Bandyopadhyay|first2=K.|title=A Social History of Indian Football: Striving To Score|year=2006|month=|publisher=[[Routledge]]|isbn=978-0415348355}}
* {{Citation|last=Makar|first=E. M.|year=2007|title=An American's Guide to Doing Business in India|publisher=Adams|isbn=978-1598692112|url=http://books.google.com/books?id=ujYmdNVIr7QC}}{{Dead link|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
* {{Citation|last=Massey|first=R.|last2=Massey|first2=J.|year=1998|title=The Music of India|publisher=Abhinav Publications|isbn=978-8170173328|url=http://books.google.com/books?id=yySNDP9XVggC}}
* {{Citation|last=Medora|first=N.|editor-last=Hamon|editor-first=R. R.|editor2-last=Ingoldsby|editor2-first=B. B.|year=2003|title=Mate Selection Across Cultures|chapter=Mate Selection in Contemporary India: Love Marriages Versus Arranged Marriages|publisher=[[SAGE Publications]]|page=209&amp;ndash;230|isbn=978-0761925927}}
* {{Citation|date=24 September 2010|title=Is Boxing the New Cricket?|publisher=[[Mint (newspaper)|Mint]]|url=http://www.livemint.com/2010/09/24211250/Is-boxing-the-new-cricket.html|accessdate=5 October 2010|ref={{Sfnref|Mint 2010}}}}
* {{Citation|last=Nakamura|first=H.|date=1 April 1999|title=Indian Buddhism: A Survey with Bibliographical Notes|edition=12th|series=Buddhist Tradition Series|publisher=[[Motilal Banarsidass]]|isbn=978-8120802728|url=http://books.google.com/books?id=w0A7y4TCeVQC}}
* {{Citation|last=Raichlen|first=S.|date=10 May 2011|title=A Tandoor Oven Brings India's Heat to the Backyard|publisher=[[The New York Times]]|url=http://www.nytimes.com/2011/05/11/dining/a-tandoor-oven-brings-indias-heat-to-the-backyard.html|accessdate=14 June 2011}}
* {{Citation|last=Rajadhyaksha|first=A. (editor)|last2=Willemen (editor)|first2=P.|date=22 January 1999|title=Encyclopaedia of Indian Cinema|edition=2nd|publisher=[[British Film Institute]]|isbn=978-0851706696|ref={{Sfnref|Rajadhyaksha|Willemen|1999}}}}
* {{Citation|last=Ramanujan|first=A. K. (translator)|author-link=A. K. Ramanujan|date=15 October 1985|title=Poems of Love and War: From the Eight Anthologies and the Ten Long Poems of Classical Tamil|publisher=[[Columbia University Press]]|place=New York|pages=ix&amp;ndash;x|isbn=978-0231051071|url=http://books.google.com/?id=nIybE0HRvdQC&lt;!--|quote=These poems are 'classical,' i.e. early, ancient; they are also 'classics,' i.e. works that have stood the test of time, the founding works of a whole tradition. Not to know them is not to know a unique and major poetic achievement of Indian civilisation. Early classical Tamil literature (c. 100 BC&amp;ndash;AD 250) consists of the Eight Anthologies (''Eţţuttokai''), the Ten Long Poems (''Pattuppāţţu''), and a grammar called the ''Tolkāppiyam'' or the 'Old Composition.'&amp;nbsp;... The literature of classical Tamil later came to be known as ''Cankam'' (pronounced ''Sangam'') literature.--&gt;}}
* {{Citation|title=Anand Crowned World Champion|date=29 October 2008|publisher=[[Rediff.com|Rediff]]|url=http://www.rediff.com/sports/2008/oct/29anand.htm|accessdate=29 October 2008|ref={{Sfnref|Rediff 2008 b}}}}
* {{Citation|last=Sarma|first=S.|date=1 January 2009|title=A History of Indian Literature|edition=2nd|volume=1|publisher=[[Motilal Banarsidass]]|isbn=978-8120802643}}
* {{Citation|last=Schwartzberg|first=J.|year=2011|title=India|chapter=Caste|work=[[Encyclopædia Britannica]]|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/285248/India/46404/Caste|accessdate=17 July 2011}}
* {{Citation|last=Tarlo|first=E.|date=1 September 1996|title=Clothing Matters: Dress and Identity in India|edition=1st|publisher=[[University of Chicago Press]]|isbn=978-0226789767|url=http://books.google.com/books?id=ByoTXhXCuyAC|accessdate=24 July 2011}}
* {{Citation|date=9 August 2010|title=Sawant Shoots Historic Gold at World Championships|publisher=[[The Times of India]]|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2010-08-09/shooting/28278530_1_tejaswini-sawant-50m-rifle-world-shooting-championship|accessdate=25 May 2011|ref={{Sfnref|The Times of India 2010}}|archivedate=11 August 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110811095657/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2010-08-09/shooting/28278530_1_tejaswini-sawant-50m-rifle-world-shooting-championship}}
* {{Citation|date=11 September 2009|title=India Aims for Center Court|publisher=[[The Wall Street Journal]]|url=http://online.wsj.com/article/SB10001424052970203440104574406704026883502.html|accessdate=29 September 2010|ref={{Sfnref|The Wall Street Journal 2009}}}}
* {{Citation|last=Xavier|first1=L.|date=12 September 2010|title=Sushil Kumar Wins Gold in World Wrestling Championship|publisher=[[The Times of India]]|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2010-09-12/wrestling/28272312_1_sushil-kumar-first-indian-wrestler-semifinal-bout|accessdate=5 October 2010|archivedate=6 January 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120106234140/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2010-09-12/wrestling/28272312_1_sushil-kumar-first-indian-wrestler-semifinal-bout}}
* {{Citation|last=Yadav|first=S. S.|last2=McNeil|first2=D.|last3=Stevenson|first3=P. C.|date=23 October 2007|title=Lentil: An Ancient Crop for Modern Times|publisher=[[Springer Science+Business Media|Springer]]|isbn=978-1402063121|url=http://books.google.com/?id=VfT6hZHpXPkC&amp;pg=PA174&lt;!--|quote=But it has been red lentils which have &quot;fed the masses&quot; particularly in the Indian subcontinent. Lentils are a staple food in many regions.--&gt;}}
* {{Citation|last=Zvelebil|first=K. V.|date=1 August 1997|title=Companion Studies to the History of Tamil Literature|publisher=[[Brill Publishers]]|isbn=978-9004093652|url=http://books.google.com/books?id=qAPtq49DZfoC}}
{{Refend}}
&lt;/div&gt;

==বাহ্যিক সংযোগ==
* [http://india.gov.in/ National Portal] of the Government of India
* {{CIA World Factbook link|in|India}}
* {{Dmoz|Regional/Asia/India}}
* [http://www.bbc.co.uk/news/world-south-asia-12557384 India profile] from the [[BBC News]]
* [http://www.britannica.com/EBchecked/topic/285248/India India] ''[[Encyclopædia Britannica]]'' entry
* {{Wikivoyage-inline}}
* [http://ucblibraries.colorado.edu/govpubs/for/india.htm India] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150317090758/http://ucblibraries.colorado.edu/govpubs/for/india.htm |date=2015-03-17 }} at the [[University of Colorado at Boulder|UCB]] Government Information Library
{{Coord|21|N|78|E|region:IN_type:country_source:dewiki|display=title}}

{{ভাৰতৰ ৰাজ্য আৰু কেন্দ্ৰীয়শাসিত অঞ্চলসমূহ}}
{{ভাৰত সম্পৰ্কীয় বিভিন্ন বিষয়ৰ প্ৰবন্ধ তালিকা}}
{{ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰপতিসকল}}
{{ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰীয় বঁটা আৰু পুৰস্কাৰ}}
{{এছিয়া}}
{{দক্ষিণ এছিয়াৰ দেশসমূহ}}

[[শ্ৰেণী:ভাৰত]]
[[শ্ৰেণী:এছিয়াৰ দেশ]]
[[শ্ৰেণী:ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ সদস্য ৰাষ্ট্ৰসমূহ]]</text>
      <sha1>3rb9namc5jefixe9j2mptue1h7dx779</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519330</id>
      <parentid>519329</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T20:16:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>519330</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="74475" sha1="2de2immpoldevg29xoptkqcss3kwg7i" xml:space="preserve">{{Infobox country
| native_name            = भारत गणराज्य
| conventional_long_name = ভাৰত গণৰাজ্য
| common_name            = ভাৰত
| image_flag             = Flag of India.svg
| alt_flag               = Horizontal tricolour flag bearing, from top to bottom, deep saffron, white, and green horizontal bands. In the centre of the white band is a navy-blue wheel with 24 spokes.
| image_coat             = Emblem of India.svg
| alt_coat               = Three lions facing left, right, and toward viewer, atop a frieze containing a galloping horse, a 24-spoke wheel, and an elephant. Underneath is a motto: &quot;सत्यमेव जयते&quot;.
| symbol_type            = Emblem
| national_motto         = &quot;सत्यमेव जयते&quot;&amp;nbsp;&lt;small&gt;(সংস্কৃত, দেৱনাগৰী)&lt;/small&gt;&lt;br /&gt; ''সত্যমেৱ জয়তে''
| national_anthem        = &lt;center&gt;[[File:Jana Gana Mana instrumental.ogg]]&lt;/center&gt;&lt;br /&gt;''[[জন গণ মন]]''
| other_symbol_type      = জাতীয় সংগীত
| other_symbol           = ''[[বন্দে মাতৰম্‌]]''
| image_map              = India (orthographic projection).svg
| map_width              = 250px
| alt_map                = Image of a globe centred on India, with India highlighted.
| map_caption            = গাঢ় সেউজীয়া ৰং ত দেখুওৱা এলেকা ভাৰতৰ দ্বাৰা নিয়ন্ত্ৰিত; পাতল সেউজীয়া ৰং ত দেখুওৱা অঞ্চলবোৰ ভাৰতে দাবী কৰে যদিও নিয়ন্ত্ৰণাধীন নহয়।
| capital                = [[দিল্লী|নতুন দিল্লী]]
| longd                  = 77
| longm                  = 12.5
| longEW                 = E
| largest_city           = [[মুম্বাই]]
| official_languages     = [[হিন্দী]], [[ইংৰাজী]]
| regional_languages     = {{Collapsible list|title=[[ভাৰতীয় ভাষা|অষ্টম অনুসূচী:]]|[[অসমীয়া]]|[[বঙালী]]|[[বড়ো ভাষা|বড়ো]]|ডোগৰি|গুজৰাটী|[[হিন্দী|মাণিক হিন্দী]]|কানাড়া|কাশ্মীৰী|কোংকনী|মৈঠিলি|[[মালয়ালম ভাষা|মালয়ালম]]|[[মণিপুৰী]] ([[মৈতৈ ভাষা|মৈতৈ]])|মাৰাঠী|নেপালী|ওড়িয়া|পঞ্জাবী|সংস্কৃত|সণ্ঠালি|সিন্ধি|তামিল|তেলুগু|উৰ্দু}}
| languages_type         = ৰাষ্ট্ৰীয় ভাষা
| languages              = সংবিধানে নিৰ্ধাৰণ কৰা নাই
| demonym                = ভাৰতীয়
| government_type        = সংসদীয় গণতন্ত্ৰ
| leader_title1          = [[ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰপতি|ৰাষ্ট্ৰপতি]]
| leader_name1           = [[দ্ৰৌপদী মূৰ্মু]]
| leader_title2          = [[ভাৰতৰ প্ৰধান মন্ত্ৰী|প্ৰধান মন্ত্ৰী]]
| leader_name2           = [[নৰেন্দ্ৰ মোদী|নৰেন্দ্ৰ মোদী]] ([[ভাৰতীয় জনতা পাৰ্টী|বি জে পি]])
| leader_title3          = [[লোকসভা]]ৰ অধ্যক্ষ
| leader_name3           = [[ঔম বিৰলা]] ([[ভাৰতীয় জনতা পাৰ্টী|বি জে পি]])
| leader_title4          = [[ভাৰতৰ মুখ্য ন্যায়াধীশ|মুখ্য ন্যায়াধীশ]]
| leader_name4           = [[সঞ্জীৱ খান্না]]
| legislature            = ভাৰতীয় সংসদ
| upper_house            = [[ৰাজ্যসভা]]
| lower_house            = [[লোকসভা]]
| sovereignty_type       = [[ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলন|স্বাধীনতা]]
| sovereignty_note       = ব্ৰিটিছ যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ পৰা
| established_event1     = স্বাধীনতা লাভ
| established_date1      = ১৫ আগষ্ট ১৯৪৭
| established_event2     = গণতন্ত্ৰ প্ৰতিষ্ঠা
| established_date2      = ২৬ জানুৱাৰী ১৯৫০
| area_rank              = সপ্তম
| area_magnitude         = 1 E12
| area_km2               = 3,287,263
| area_sq_mi             = 1,269,219
| percent_water          = 9.6
| population_census_rank = ২য়
| population_census      = ১,৩২৬,৫৭২,০০০
| population_estimate_rank = ২য়
| population_estimate_year = ২০১৭
| population_census_year = ২০১১
| population_density     = 393.6
| population_density_sq_mi = 
| population_density_rank = 31তম|
| GDP_PPP                = $৯.৪৮৯ ত্ৰিলিয়ন
| GDP_PPP_rank           = ৩য়
| GDP_PPP_year           = ২০১৭
| GDP_PPP_per_capita     = $৭,১৫৩
| GDP_nominal            = $২.৪৫৪ ত্ৰিলিয়ন
| GDP_nominal_rank       = ৬ষ্ঠ
| GDP_nominal_year       = ২০১৭
| GDP_nominal_per_capita = $১,৮৫০
| Gini                   = ৩৩.৯
| Gini_rank              = ৭৯তম
| Gini_year              = ২০১৩
| HDI                    = {{Increase}}০.৬২৪&lt;ref name=&quot;HDI&quot;&gt;{{cite web|url=http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2011_EN_Table1.pdf|title=Human Development Report 2011|year=2011|publisher=United Nations|accessdate=5 November 2011}}&lt;/ref&gt;
| HDI_rank               = ১৩১
| HDI_year               = ২০১৫
| HDI_category           = &lt;span style=&quot;color:#fc0;&quot;&gt;মধ্যম&lt;/span&gt;
| currency               = [[ভাৰতীয় টকা]]
| currency_code          = ₹
| country_code           = INR
| time_zone              = [[ভাৰতীয় মান সময়]]
| utc_offset             = +০৫:৩০
| time_zone_DST          = পালন কৰা নহয়
| date_format            = dd/mm/yyyy
| utc_offset_DST         = +০৫:৩০
| drives_on              = বাওঁ ফালে
| cctld                  = .in; .ভাৰত
| calling_code           = ৯১
}}

'''ভাৰত''' বা '''ভাৰতীয় প্ৰজাতন্ত্ৰ''' ({{lang-en|Republic of India}}) দক্ষিণ [[এছিয়া]]ত অৱস্থিত এখন সাৰ্বভৌম গণতান্ত্ৰিক ৰাষ্ট্ৰ। ভৌগোলিক আয়তনৰ ফালৰ পৰা ভাৰত [[পৃথিৱী]]ৰ ভিতৰত সপ্তম বৃহত্তম [[ৰাষ্ট্ৰ]], জনসংখ্যাৰ ফালৰ পৰা প্ৰথম তথা সৰ্ববৃহৎ গণতন্ত্ৰ। দক্ষিণে [[ভাৰত মহাসাগৰ]], পশ্চিমে [[আৰৱ সাগৰ]] আৰু পূবে [[বঙ্গোপ সাগৰ]]ৰ দ্বাৰা পৰিবেষ্টিত ভাৰতৰ মুঠ উপকূলৰ দৈৰ্ঘ্য হ'ল ৭,৫১৭ কিলোমিটাৰ (৪,৬৭১ মাইল)। এই দেশৰ চাৰিসীমাত অৱস্থিত ৰাষ্ট্ৰসমূহ হ'ল- পশ্চিমে [[পাকিস্তান]], উত্তৰ-পূবত [[চীন]], [[নেপাল]] আৰু [[ভূটান]], পূবে [[বাংলাদেশ]] আৰু [[ম্যানমাৰ]]। ভাৰত মহাসাগৰৰ মাজত অৱস্থিত [[শ্ৰীলঙ্কা]], [[মালদ্বীপ]] আৰু [[ইণ্ডোনেছিয়া]]। ইয়াৰ উপৰিও [[থাইলেণ্ড]] ভাৰতৰ নিকতৱৰ্তী ৰাষ্ট্ৰ। [[হিন্দু]] সভ্যতাৰ বসতি অঞ্চল তথা ঐতিহাসিক বাণিজ্য পথ আৰু একাধিক বিশাল সাম্ৰাজ্যৰ পটভূমি [[ভাৰতীয় উপমহাদেশ]] ইয়াৰ সুদীৰ্ঘ অৰ্থনৈতিক আৰু সাংস্কৃতিক ঐতিহ্যৰ বাবে সুপৰিচিত। পৃথিৱীৰ চাৰি প্ৰধান [[ধৰ্ম]]- [[হিন্দু ধৰ্ম|হিন্দু]], [[বৌদ্ধ ধৰ্ম]], [[জৈন ধৰ্ম]] আৰু [[শিখ ধৰ্ম]]ৰ উৎপত্তি ভাৰতত। মধ্যযুগৰ আৰম্ভণিতে [[খ্ৰীষ্টান ধৰ্ম]], [[ইছলাম]], [[ইহুদী ধৰ্ম|ইহুদী]] আৰু পাৰ্চী [[ধৰ্ম]]ই ভাৰতৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম উপকূলত প্ৰৱেশ কৰে আৰু বিবিধতাময় ভাৰতীয় সভ্যতাৰ সৃষ্টি কৰে।&lt;ref name=&quot;Combined-8&quot;&gt;
(a) {{harvnb|Ludden|2014|p=[https://books.google.com/books?id=pBq9DwAAQBAJ&amp;pg=PA54 54]}};
&lt;br/&gt;(b) {{harvnb|Asher|Talbot|2006|pp=[https://books.google.com/books?id=ZvaGuaJIJgoC&amp;pg=PA78 78–79]}};
&lt;br/&gt;(c) {{harvnb|Fisher|2018|p=[https://books.google.com/books?id=kZVuDwAAQBAJ&amp;pg=PA76 76]}}
&lt;/ref&gt;
অষ্টাদশ শতিকাৰ প্ৰথম ভাগত [[ইষ্ট ইণ্ডিয়া কোম্পানী]] ভাৰতত প্ৰৱেশ কৰে আৰু লাহে লাহে ভাৰতৰ ভূ-খণ্ডক নিজৰ অধীন কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে। ঊনবিংশ শতিকাৰ মাজ ভাগলৈকে সমগ্ৰ ভাৰত ব্ৰিটিছ উপনিবেশত পৰিণত হয়। অৱশেষত অহিংস গৌৰৱময় স্বাধীনতা সংগ্ৰামৰ ফলত ১৯৪৭ চনৰ [[১৫ আগষ্ট]]ত ভাৰতে এখন স্বাধীন ৰাষ্ট্ৰ হিচাপে আত্মপ্ৰকাশ কৰে।

==ব্যুৎপত্তি==
''ভাৰত'' নামটো ভাৰতীয় মহাকাব্য আৰু [[ভাৰতৰ সংবিধান]] উভয়তে পোৱা যায়।{{sfn|Clémentin-Ojha|2014}}&lt;ref&gt;{{Citation |title=ভাৰতৰ সংবিধান |তাৰিখ=১ ডিচেম্বৰ ২০০৭ |url=https://lawmin.nic.in/coi/coiason29july08.pdf |access-date=৩ মাৰ্চ ২০১২ |archive-url=https://web.archive.org/web/২০১৪০৯০৯২৩০৪৩৭/https://lawmin.nic.in/coi/coiason২৯জুলাই০৮.pdf |url-status=dead |publisher=[[আইন আৰু ন্যায় মন্ত্ৰালয় (ভাৰত)]| ন্যায়]] |quote=ধাৰা ১(১): ভাৰত অৰ্থাৎ ভাৰত ৰাষ্ট্ৰ সংঘ হ'ব। |archive-date=9 September 2014}}&lt;/ref&gt; ইয়াক বিভিন্ন ভাৰতীয় ভাষাত  বিভিন্ন ৰূপত ব্যৱহাৰ কৰা হয়। ''ভাৰত'' হৈছে পুৰণি নাম ''ভাৰতবৰ্ষ''ৰ আধুনিক ৰূপ। ইয়াৰ মূল অৰ্থ আছিল ভাৰতৰ উত্তৰ অংশ।&lt;ref name=&quot;Jha2014&quot;&gt;{{উদ্ধৃতি |last=Jha |first=দ্বিজেন্দ্ৰ নাৰায়ণ |title=হিন্দু পৰিচয়ৰ পুনৰ চিন্তা |url=https://books.google.com/books?id=dqDgBQAAQBAJ&amp;pg=PA11 |page=11 |year=2014 |publisher=[[Routledge]] |isbn=978-1-317-49034-0}}&lt;/ref&gt;{{sfn|Singh|2017|p=[https://books.google.com/books?id=dYM4DwAAQBAJ&amp;pg=PA253 253]}} ইয়াৰ পৰা ১৯ শতিকাৰ মাজভাগত ভাৰত নামটো অতি জনপ্ৰিয় নাম হৈ পৰে।{{sfn|Clémentin-Ojha|২০১৪}}{{sfn|Barrow|২০০৩}}

== ইতিহাস ==

=== প্ৰাচীন ভাৰত===

=== মধ্যযুগৰ ভাৰত ===

=== আধুনিক ভাৰত ===

==ৰাজ্য আৰু কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চল==
{{main|ভাৰতৰ ৰাজ্য আৰু কেন্দ্ৰীয়শাসিত অঞ্চলসমূহ}}
[[ভাৰত]]ত ২৮ খন ৰাজ্য আৰু ৮ খন কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চল আছে। ৰাজধানী [[নতুন দিল্লী]]। ৰাজ্যৰ নিজৰ প্ৰশাসনীয় ব্যৱস্থা আছে। কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চলসমূহ কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰে শাসন কৰে। তলত ভাৰতৰ ৰাজ্যসমূহ আৰু কেন্দ্ৰীয় শাসিত ৰাজ্যসমূহৰ ৰাজধানীৰ তালিকা দিয়া হৈছে।
{{Div col}}
# [[অন্ধ্ৰ প্ৰদেশ]]
# [[অৰুণাচল প্ৰদেশ]]
# [[অসম]]
# [[বিহাৰ]]
# [[ছত্তীছগঢ়]]
# [[গোৱা]]
# [[গুজৰাট]]
# [[হাৰিয়ানা]]
# [[হিমাচল প্ৰদেশ]]
# [[ঝাড়খণ্ড]]
# [[কৰ্ণাটক]]
# [[কেৰালা]]
# [[মধ্য প্ৰদেশ]]
# [[মহাৰাষ্ট্ৰ]]
# [[মণিপুৰ]]
# [[মেঘালয়]]
# [[মিজোৰাম]]
# [[নাগালেণ্ড]]
# [[উৰিষ্যা]]
# [[পঞ্জাব, ভাৰত|পঞ্জাব]]
# [[ৰাজস্থান]]
# [[চিক্কিম]]
# [[তামিল নাডু]]
# [[তেলঙ্গানা]]
# [[ত্ৰিপুৰা]]
# [[উত্তৰাখণ্ড]]
# [[উত্তৰ প্ৰদেশ]]
# [[পশ্চিমবংগ]]
{{Div col end}}

===কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চল===
{{Div col}}
# [[আন্দামান আৰু নিকোবৰ দ্বীপপুঞ্জ]]
# [[চণ্ডীগড়]]
# [[জম্মু আৰু কাশ্মীৰ|জম্মু কাশ্মীৰ]]
# [[দাদৰা আৰু নগৰ হাভেলী]] আৰু  [[দমন আৰু দিউ]]
# [[লাক্ষাদ্বীপ]]
# [[পণ্ডিচেৰী]]
# [[দিল্লী]]
# [[লাডাখ]]
{{Div col end}}উল্লেখযোগ্য যে 'দাদৰা আৰু নগৰ হাভেলী' আৰু 'দমন আৰু দিউ' নামৰ কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চল দুটা একেলগ কৰি 'দাদৰা আৰু নগৰ হাভেলী আৰু দমন আৰু দিউ' নামৰ এটা কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চল গঠনৰ প্ৰস্তাৱৰ কথা  ভাৰত চৰকাৰে ২০১৯ চনৰ জুলাই মাহত ঘোষণা কৰিছিল । উক্ত বিধেয়কখন ২০১৯ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত সংসদত গৃহীত হয় আৰু ২০২০ চনৰ ২৬ জানুৱাৰীৰ পৰা কাৰ্যকৰী হয় ।&lt;ref&gt;[https://www.devdiscourse.com/article/national/754685-govt-plans-to-merge-2-uts----daman-and-diu-dadra-and-nagar-haveli]&lt;/ref&gt;  

===ৰাজধানী===
* [[নতুন দিল্লী]]

==ভাৰতৰ ভাষা==
{{Main|ভাৰতীয় ভাষা}}
[[হিন্দী]] হৈছে ভাৰতৰ অধিকাৰিক (অফিছিয়েল) ভাষা। ইংৰাজীক সহকাৰী অধিকাৰিক ভাষা হিচাপে গ্ৰহণ কৰা হয়। ৰাজ্য ভেদে স্থানীয় ভাষাক অধিকাৰিক ভাষা হিচাপে গ্ৰহণ কৰা হয়। ২০০৩ বৰ্ষৰ ৯২তম সংবিধান সংশোধনী অনুসৰি ভাৰতৰ স্বীকৃতিপ্ৰাপ্ত অধিকাৰিক ভাষাৰ সংখ্যা হৈছে ২২টা। এই ভাষাসমূহ হ’ল:
{{৯২তম সংবিধান সংশোধনি অনুসৰি ভাৰতৰ স্বীকৃতী প্ৰাপ্ত অধিকাৰিক ভাষা}}

==ৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰতীক==
{{ভাৰতৰ প্ৰতীক}}

উল্লেখযোগ্য যে হকী ভাৰতৰ 'অনাধিকাৰিক (আন-অ'ফিছিয়েল) ৰাষ্ট্ৰীয় খেল'। ২০২০ চনত মহাৰাষ্ট্ৰৰ ধুলে জিলাৰ ময়ূৰেশ আগৰৱাল নামৰ এজন শিক্ষকে আৰ.টি.আই. (তথ্য জনাৰ অধিকাৰ)ৰ অধীনত ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰীয় খেল হকী হয় নে নহয় এই সন্দৰ্ভত উত্তৰ বিচাৰি কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰৰ ক্ৰীড়া আৰু যুৱ কল্যাণ মন্ত্ৰালয়লৈ আবেদন জনায়। তাৰ উত্তৰত চৰকাৰে জানিবলৈ দিয়ে যে ভাৰত চৰকাৰৰ দ্বাৰা হকী এতিয়াও ৰাষ্ট্ৰীয় খেল হিচাপে অনুমোদিত বা গৃহীত হোৱা নাই।&lt;ref&gt;[https://timesofindia.indiatimes.com/sports/more-sports/others/govt-has-not-declared-any-sport-as-national-game-rti-reply/articleshow/74120667.cms]&lt;/ref&gt;

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{Reflist}}

==অধিক পঢ়ক==
&lt;div class=&quot;reflist4&quot; style=&quot;height: 400px; overflow: auto; padding: 3px noprint&quot; &gt;
'''Overview'''
{{Refbegin|colwidth=33em}}
* {{Citation|title=India|work=[[The World Factbook]]|publisher=[[Central Intelligence Agency]]|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/in.html|accessdate=4 October 2011|ref={{Sfnref|Central Intelligence Agency}}|archivedate=11 June 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080611033144/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/in.html}}
* {{Citation|date=December 2004|title=Country Profile: India|edition=5th|work=[[Library of Congress Country Studies]]|publisher=[[Library of Congress]] [[Federal Research Division]]|url=http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/profiles/India.pdf|accessdate=30 September 2011|format=PDF|ref={{Sfnref|Library of Congress|2004}}}}
* {{Citation|last=Heitzman|first=J.|last2=Worden|first2=R. L.|date=August 1996|title=India: A Country Study|series=Area Handbook Series|publisher=[[Library of Congress]]|place=Washington, D.C.|isbn=978-0844408330}}
* {{Citation|title=India|publisher=[[International Monetary Fund]]|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2011/02/weodata/weorept.aspx?sy=2009&amp;ey=2016&amp;scsm=1&amp;ssd=1&amp;sort=country&amp;ds=.&amp;br=1&amp;c=534&amp;s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&amp;grp=0&amp;a=&amp;pr1.x=88&amp;pr1.y=9|accessdate=14 October 2011|ref={{Sfnref|International Monetary Fund}}}}
* {{Citation|year=2011|title=Provisional Population Totals &amp;ndash; Census 2011|work=Office of the Registrar General and Census Commissioner|publisher=[[Ministry of Home Affairs (India)|Ministry of Home Affairs]], Government of India|url=http://www.censusindia.gov.in/2011-prov-results/indiaatglance.html|accessdate=29 March 2011|ref={{Sfnref|Ministry of Home Affairs|2011}}}}
* {{Citation|date=24 January 1950|title=Constituent Assembly of India&amp;mdash;Volume XII|work=Constituent Assembly of India: Debates|publisher=[[National Informatics Centre]], Government of India|url=http://parliamentofindia.nic.in/ls/debates/vol12p1.htm|accessdate=17 July 2011|ref={{Sfnref|Constituent Assembly of India|1950}}}}
* {{Citation|title=There's No National Language in India: Gujarat High Court|publisher=[[The Times Of India]]|date=6 January 2007|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2010-01-25/india/28148512_1_national-language-official-language-hindi|accessdate=17 July 2011|ref={{Sfnref|The Times of India 2007}}|archivedate=29 January 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140129070149/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2010-01-25/india/28148512_1_national-language-official-language-hindi}}
* {{Citation|year=2011|title=Human Development Report 2011|chapter=Table 1: Human Development Index and its Components|publisher=[[United Nations]]|chapter-url=http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2011_EN_Table1.pdf|format=PDF|ref={{Sfnref|United Nations|2011}}}}
{{Refend}}

'''Etymology'''
{{Refbegin|colwidth=33em}}
* {{Citation|title=Hindustan|publisher=[[Encyclopædia Britannica]]|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/266465/Hindustan|accessdate=17 July 2011|ref={{Sfnref|Encyclopædia Britannica}}}}
* {{Citation|editor-last=Kuiper|editor-first=K.|date=July 2010|title=Culture of India|publisher=Rosen Publishing Group|isbn=978-1615302031|url=http://books.google.com/?id=LiqloV4JnNUC}}
* {{Citation|date=29 July 2008|title=[[Constitution of India]]|publisher=[[Ministry of Law and Justice (India)|Ministry of Law and Justice]]|url=http://lawmin.nic.in/coi/coiason29july08.pdf|accessdate=17 July 2011|format=PDF|quote=Article 1(1): &quot;India, that is Bharat, shall be a Union of States.&quot;|ref={{Sfnref|Ministry of Law and Justice 2008}}}}
* {{Citation|title=[[Oxford English Dictionary]]|chapter=India|publisher=[[Oxford University Press]]|url=http://www.oed.com/|accessdate=17 July 2011|ref={{Sfnref|Oxford English Dictionary}}}}
{{Refend}}

'''History'''
{{Refbegin|colwidth=33em}}
* {{Citation|last=Asher|first=C. B.|last2=Talbot|first2=C.|date=1 January 2008|title=India Before Europe|edition=1st|publisher=[[Cambridge University Press]]|isbn=978-0521517508}}
* {{Citation|last=Bose|first=S.|last2=Jalal|first2=A.|author-link=Sugata Bose|author2-link=Ayesha Jalal|date=11 March 2011|title=Modern South Asia: History, Culture, Political Economy|edition=3rd|publisher=[[Routledge]]|isbn=978-0415779425}}
* {{Citation|last=Brown|first=J. M.|author-link=Judith M. Brown|date=26 May 1994|title=Modern India: The Origins of an Asian Democracy|edition=2nd|series=[[The Short Oxford History of the Modern World]]|publisher=[[Oxford University Press]]|isbn=978-0198731139|url=http://books.google.com/books?id=PaKdsF8WzbcC}}
* {{Citation|last=Copland|first=I.|date=8 October 2001|title=India 1885&amp;ndash;1947: The Unmaking of an Empire|edition=1st|publisher=[[Longman]]|isbn=978-0582381735|url=http://books.google.com/?id=Dw1uAAAAMAAJ}}
* {{Citation|last=Kulke|first=H.|last2=Rothermund|first2=D.|author-link=Hermann Kulke|date=1 August 2004|title=A History of India|series=4th|publisher=[[Routledge]]|isbn=978-0415329200|url=http://books.google.com/books?id=V73N8js5ZgAC}}
* {{Citation|last=Ludden|first=D.|date=13 June 2002|title=India and South Asia: A Short History|publisher=[[One World Media|One World]]|isbn=978-1851682379}}
* {{Citation|last=Metcalf|first=B.|last2=Metcalf|first2=T. R.|author-link=Barbara Metcalf|author2-link=Thomas R. Metcalf|date=9 October 2006|title=A Concise History of Modern India|edition=2nd|publisher=[[Cambridge University Press]]|isbn=978-0521682251|url=http://books.google.com/books?id=iuESgYNYPl0C}}
* {{Citation|last=Peers|first=D. M.|date=3 August 2006|title=India under Colonial Rule 1700&amp;ndash;1885|edition=1st|publisher=[[Pearson Education|Pearson Longman]]|isbn=978-0582317383|url=http://books.google.com/?id=6iNuAAAAMAAJ}}
* {{Citation|last=Possehl|first=G.|author-link=Gregory Possehl|title=The Indus Civilization: A Contemporary Perspective|date=January 2003|publisher=[[Rowman &amp; Littlefield|Rowman Altamira]]|isbn=978-0759101722|url=http://books.google.com/books?id=pmAuAsi4ePIC}}
* {{Citation|last=Robb|first=P.|title=A History of India|year=2001|publisher=London: Palgrave|isbn=978-0333691298}}
* {{Citation|last=Sarkar|first=S.|year=1983|title=Modern India: 1885-1947|place=|publisher=Delhi: Macmillan India Ltd|isbn=978-0333904251|url=http://books.google.com/?id=rVxuAAAAMAAJ}}
* {{Citation|last=Singh|first=U.|author-link=Upinder Singh|title=A History of Ancient and Medieval India: From the Stone Age to the 12th Century|year=2009|publisher=[[Longman]]|location=Delhi|isbn=978-8131716779|url=http://books.google.com/books?id=H3lUIIYxWkEC}}
* {{Citation|last=Sripati|first=V.|year=1998|title=Toward Fifty Years of Constitutionalism and Fundamental Rights in India: Looking Back to See Ahead (1950&amp;ndash;2000)|journal=American University International Law Review|volume=14|issue=2|pages=413&amp;ndash;496}}
* {{Citation|last=Stein|first=B.|author-link=Burton Stein|date=15 June 1998|year=2008|title=A History of India|publisher=Wiley-Blackwell|place=Oxford|isbn=978-0631205463|url=http://books.google.com/books?id=SXdVS0SzQSAC}}
* {{Citation|date=17 December 2009|title=Briefing Rooms: India|work=Economic Research Service|publisher=[[United States Department of Agriculture]]|url=http://www.ers.usda.gov/Briefing/India/|accessdate=17 July 2011|ref={{Sfnref|United States Department of Agriculture}}|archivedate=20 May 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110520002800/http://www.ers.usda.gov/Briefing/India/}}
*{{Citation|last=Thapar|first=Romila|title=Penguin history of early India: from the origins to A.D.1300|url=http://books.google.com/books?id=O2OgAAAAMAAJ|accessdate=13 February 2012|year=2003|publisher=Penguin Books}}
* {{Citation|last=Wolpert|first=S.|author-link=Stanley Wolpert|date=25 December 2003|title=A New History of India|edition=7th|publisher=[[Oxford University Press]]|isbn=978-0195166781}}
{{Refend}}

'''Geography'''
{{Refbegin|colwidth=33em}}
* {{Citation|last=Ali|first=J. R.|last2=Aitchison|first2=J. C.|year=2005|title=Greater India|journal=Earth-Science Reviews|volume=72|issue=3&amp;ndash;4|pages=170&amp;ndash;173|doi=10.1016/j.earscirev.2005.07.005}}
* {{Citation|last=Chang|first=J. H.|year=1967|title=The Indian Summer Monsoon|periodical=Geographical Review|volume=57|issue=3|pages=373–396|doi=10.2307/212640}}
* {{Citation|year=1988|title=Forest (Conservation) Act, 1980 with Amendments Made in 1988|publisher=Department of Environment and Forests, Government of the Andaman and Nicobar Islands|url=http://forest.and.nic.in/fca1980.pdf|accessdate=25 July 2011|format=PDF|ref={{Sfnref|Department of Environment and Forests|1988}}|archivedate=21 July 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110721163118/http://forest.and.nic.in/fca1980.pdf}}
* {{Citation|last=Dikshit|first=K. R.|last2=Schwartzberg|first2=Joseph E.|author2-link=Joseph E. Schwartzberg|title=India|chapter=Land|chapter-url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/285248/India|work=Encyclopædia Britannica|pages=1&amp;ndash;29|ref={{Sfnref|Dikshit &amp; Schwartzberg}}}}
* {{Citation|last=Kumar|first=V. S.|last2=Pathak|first2=K. C.|last3=Pednekar|first3=P.|last4=Raju|first4=N. S. N.|year=2006|title=Coastal processes along the Indian coastline|periodical=Current Science|volume=91|issue=4|pages=530&amp;ndash;536|url=http://drs.nio.org/drs/bitstream/2264/350/1/Curr_Sci_91_530.pdf|format=PDF}}
* {{Citation|year=2007|title=India Yearbook 2007|publisher=Publications Division, [[Ministry of Information and Broadcasting (India)|Ministry of Information and Broadcasting]], [[Government of India]]|place=New Delhi|isbn=978-8123014234|ref={{Sfnref|Ministry of Information and Broadcasting|2007}}}}
* {{Citation|last=Posey|first=C. A.|date=1 November 1994|title=The Living Earth Book of Wind and Weather|publisher=[[Reader's Digest Association|Reader's Digest]]|isbn=978-0895776259}}
* {{Citation|last=Prakash|first=B.|last2=Kumar|first2=S.|last3=Rao|first3=M. S.|last4=Giri|first4=S. C.|year=2000|title=Holocene Tectonic Movements and Stress Field in the Western Gangetic Plains|journal=Current Science|volume=79|issue=4|pages=438&amp;ndash;449|url=http://www.ias.ac.in/currsci/aug252000/prakash.pdf|format=PDF|ref={{Sfnref|Prakash et al.|2000}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20041030195726/http://www.ias.ac.in/currsci/aug252000/prakash.pdf|archivedate=2004-10-30|access-date=2012-02-13}}
{{Refend}}

'''Biodiversity'''
{{Refbegin|colwidth=33em}}
* {{Citation|last=Ali|first=S. (author)|last2=Ripley|first2=S. D. (author)|last3=Dick|first3=J. H. (illustrator)|author-link=Salim Ali (ornithologist)|author2-link=S. Dillon Ripley|date=15 August 1996|title=A Pictorial Guide to the Birds of the Indian Subcontinent|edition=2nd|publisher=[[Oxford University Press]]|place=Mumbai|isbn=978-0195637328}}
* {{Citation|last=Basak|first=R. K.|year=1983|title=Botanical Survey of India: Account of Its Establishment, Development, and Activities|url=http://books.google.com/books?id=yXAVcgAACAAJ|accessdate=20 July 2011}}
* {{Citation|year=2007|title=Hotspots by Region|work=Biodiversity Hotspots|publisher=[[Conservation International]]|url=http://www.biodiversityhotspots.org/xp/Hotspots/hotspots_by_region/Pages/default.aspx|accessdate=28 February 2011|ref={{Sfnref|Conservation International|2007}}}}
* {{Citation|last=Crame|first=J. A.|last2=Owen|first2=A. W.|date=1 August 2002|title=Palaeobiogeography and Biodiversity Change: The Ordovician and Mesozoic–Cenozoic Radiations|series=Geological Society Special Publication|issue=194|publisher=[[Geological Society of London]]|isbn=978-1862391062|url=http://books.google.com/books?id=YswVy5YolYsC&amp;pg=PA142|accessdate=8 December 2011}}
* {{Citation|last=Fisher|first=W. F.|date=January 1995|title=Toward Sustainable Development?: Struggling over India's Narmada River|series=Columbia University Seminars|publisher=[[M. E. Sharpe]]|isbn=978-1563243417|url=http://books.google.com/books?id=n-iwqh2hS9kC}}
* {{Citation|last=Griffiths|first=M.|date=6 July 2010|title=The Lotus Quest: In Search of the Sacred Flower|publisher=[[St. Martin's Press]]|isbn=978-0312641481|url=http://books.google.com/books?id=f2cbyTCeq-EC}}
* {{Citation|last=Karanth|first=K. P.|date=25 March 2006|title=Out-of-India Gondwanan Origin of Some Tropical Asian Biota|journal=[[Current Science]]|volume=90|issue=6|publisher=[[Indian Academy of Sciences]]|pages=789&amp;ndash;792|format=PDF|url=http://www.iisc.ernet.in/currsci/mar252006/789.pdf|accessdate=18 May 2011|archivedate=11 April 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190411223533/http://www.iisc.ernet.in/currsci/mar252006/789.pdf}}
* {{Citation|last=Mace|first=G. M.|date=March 1994|title=1994 IUCN Red List of Threatened Animals|work=World Conservation Monitoring Centre|publisher=[[International Union for Conservation of Nature]]|isbn=978-2831701943|url=http://books.google.com/books?id=dyy0HilL9ecC&amp;pg=PR4}}
* {{Citation|title=Biosphere Reserves of India|work=C. P. R. Environment Education Centre|publisher=[[Ministry of Environment and Forests (India)|Ministry of Environment and Forests]], [[Government of India]]|url=http://www.cpreec.org/pubbook-biosphere.htm|accessdate=17 July 2011|ref={{Sfnref|Ministry of Environment and Forests}}|archivedate=25 July 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110725202217/http://www.cpreec.org/pubbook-biosphere.htm}}
* {{Citation|date=9 September 1972|title=Indian Wildlife (Protection) Act, 1972|publisher=[http://moef.nic.in/index.php Ministry of Environments and Forests], Government of India|url=http://envfor.nic.in/legis/wildlife/wildlife1.html|accessdate=25 July 2011|ref={{Sfnref|Ministry of Environments and Forests 1972}}}}
* {{Citation|last=Puri|first=S. K.|title=Biodiversity Profile of India|url=http://ces.iisc.ernet.in/hpg/cesmg/indiabio.html|accessdate=20 June 2007|ref={{Sfnref|Puri}}}}
* {{Citation|date=4 June 2007|title=The List of Wetlands of International Importance|publisher=The Secretariat of the Convention on Wetlands|page=18|url=http://www.ramsar.org/sitelist.pdf|accessdate=20 June 2007|format=PDF|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070621011113/http://www.ramsar.org/sitelist.pdf|archivedate=21 June 2007|ref={{Sfnref|Secretariat of the Convention on Wetlands}}}}
* {{Citation|last=Tritsch|first=M. F.|date=3 September 2001|title=Wildlife of India|publisher=[[HarperCollins]]|place=London|isbn=978-0007110629|url=http://books.google.com/books?id=aNRQAAAACAAJ}}
{{Refend}}

'''Politics'''
{{Refbegin|colwidth=33em}}
* {{Citation|last=Bhambhri|first=C. P.|date=1 May 1992|title=Politics in India, 1991&amp;ndash;1992|publisher=Shipra|url=http://books.google.com/books?id=pf5HAAAAMAAJ|accessdate=20 July 2011|isbn=978-8185402178}}
* {{Citation|last=Burnell|first=P. J.|last2=Calvert|first2=P.|date=1 May 1999|title=The Resilience of Democracy: Persistent Practice, Durable Idea|edition=1st|publisher=[[Taylor &amp; Francis]]|isbn=978-0714680262|url=http://books.google.com/books?id=hv6TkML5_HAC&amp;pg=PA271|accessdate=20 July 2011}}
* {{Citation|date=16 May 2009|title=Second UPA Win, A Crowning Glory for Sonia's Ascendancy|publisher=[[Business Standard]]|url=http://www.business-standard.com/india/news/second-upa-wincrowning-glory-for-sonia%5Cs-ascendancy/61892/on|accessdate=13 June 2009|ref={{Sfnref|Business Standard|2009}}}}
* {{Citation|last=Chander|first=N. J.|date=1 January 2004|title=Coalition Politics: The Indian Experience|publisher=Concept Publishing Company|isbn=978-8180690921|url=http://books.google.com/books?id=G_QtMGIczhMC&amp;pg=PA117|accessdate=20 July 2011}}
* {{Citation|last=Dunleavy|first=P.|last2=Diwakar|first2=R.|last3=Dunleavy|first3=C.|year=2007|title=The Effective Space of Party Competition|issue=5|publisher=[[London School of Economics|London School of Economics and Political Science]]|url=http://www2.lse.ac.uk/government/research/resgroups/PSPE/pdf/PSPE_WP5_07.pdf|accessdate=27 September 2011|format=PDF|archivedate=28 October 2007|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071028005708/http://www.lse.ac.uk/collections/government/PSPE/pdf/PSPE_WP5_07.pdf}}
* {{Citation|last=Dutt|first=S.|year=1998|title=Identities and the Indian State: An Overview|journal=Third World Quarterly|volume=19|issue=3|pages=411&amp;ndash;434|doi=10.1080/01436599814325}}
* {{Citation|last=Echeverri-Gent|first=J.|editor-last=Ayres|editor-first=A.|editor2-last=Oldenburg|editor2-first=P.|date=January 2002|title=Quickening the Pace of Change|chapter=Politics in India's Decentred Polity|series=India Briefing|publisher=[[M. E. Sharpe]]|place=London|pages=19&amp;ndash;53|isbn=978-0765608123}}
* {{Citation|date=14 March 2009|title=Current Recognised Parties|work=[[Election Commission of India]]|url=http://eci.nic.in/eci_main/ElectoralLaws/OrdersNotifications/Symbols_Sep_2009.pdf|accessdate=5 July 2010|format=PDF|ref={{Sfnref|Election Commission of India}}}}
* {{Citation|last=Gledhill|first=A.|date=30 March 1970|title=The Republic of India: The Development of its Laws and Constitution|publisher=Greenwood|isbn=978-0837128139|url=http://books.google.com/books?id=cHAjPQAACAAJ|accessdate=21 July 2011}}{{Dead link|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
* {{Citation|date=24 December 2004|title=Narasimha Rao Passes Away|publisher=[[The Hindu]]|url=http://www.hindu.com/2004/12/24/stories/2004122408870100.htm|accessdate=2 November 2008|ref={{Sfnref|The Hindu 2008}}}}
* {{Citation|last=Mathew|first=K. M.|date=1 January 2003|title=Manorama Yearbook|publisher=[[Malayala Manorama]]|isbn=978-8190046183|url=http://books.google.com/books?id=jDaLQwAACAAJ|accessdate=21 July 2011}}
* {{Citation|title=National Symbols of India|work=Know India|publisher=[[National Informatics Centre]], [[Government of India]]|url=http://india.gov.in/knowindia/national_symbols.php|accessdate=27 September 2009|ref={{Sfnref|National Informatics Centre|2005}}}}
* {{Citation|last=Neuborne|first=B.|year=2003|title=The Supreme Court of India|journal=International Journal of Constitutional Law|volume=1|issue=1|pages=476&amp;ndash;510|doi=10.1093/icon/1.3.476}}
* {{Citation|last=Pylee|first=M. V.|year=2003|title=Constitutional Government in India|chapter=The Longest Constitutional Document|edition=2nd|publisher=[[S. Chand]]|isbn=978-8121922036|url=http://books.google.com/?id=veDUJCjr5U4C|ref={{Sfnref|Pylee|2003|a}}}}
* {{Citation|last=Pylee|first=M. V.|year=2003|title=Constitutional Government in India|chapter=The Union Judiciary: The Supreme Court|edition=2nd|publisher=[[S. Chand]]|isbn=978-8121922036|url=http://books.google.com/?id=veDUJCjr5U4C&amp;pg=PA314|accessdate=2 November 2007|ref={{Sfnref|Pylee|2003|b}}}}
* {{Citation|last=Sarkar|first=N. I.|title=Sonia Gandhi: Tryst with India|date=1 January 2007|publisher=Atlantic|isbn=978-8126907441&lt;!--8126907444--&gt;|url=http://books.google.com/books?id=26flsWUf8fkC|accessdate=20 July 2011}}
* {{Citation|last=Sharma|first=R.|year=1950|title=Cabinet Government in India|journal=Parliamentary Affairs|volume=4|issue=1|pages=116&amp;ndash;126}}
* {{Citation|last=Sharma|first=B. K.|date=August 2007|title=Introduction to the Constitution of India|edition=4th|publisher=[[Prentice Hall]]|isbn=978-8120332461&lt;!--8120332466--&gt;|url=http://books.google.com/books?id=srDytmFE3KMC&amp;pg=PA161}}
* {{Citation|last=Sinha|first=A.|year=2004|title=The Changing Political Economy of Federalism in India|journal=India Review|volume=3|issue=1|pages=25&amp;ndash;63|doi=10.1080/14736480490443085}}
* {{Citation|title=World's Largest Democracy to Reach One Billion Persons on Independence Day|publisher=[[United Nations Department of Economic and Social Affairs|United Nations]] [[Commission on Population and Development|Population Division]]|url=http://www.un.org/esa/population/pubsarchive/india/ind1bil.htm|accessdate=5 October 2011|ref={{Sfnref|United Nations Population Division}}}}
* {{Citation|last=Wheare|first=K. C.|date=June 1980|title=Federal Government|edition=4th|publisher=[[Oxford University Press]]|isbn=978-0313227028}}
{{Refend}}

'''Foreign relations and military'''
{{Refbegin|colwidth=33em}}
* {{Citation|last=Alford|first=P.|date=7 July 2008|title=G8 Plus 5 Equals Power Shift|publisher=[[The Australian]]|url=http://www.theaustralian.com.au/news/g8-plus-5-equals-power-shift/story-e6frg6t6-1111116838759|accessdate=21 November 2009|ref={{Sfnref|Alford|2008}}}}
* {{Citation|last=Behera|first=L. K.|date=7 March 2011|title=Budgeting for India's Defence: An Analysis of Defence Budget 2011&amp;ndash;2012|publisher=[[Institute for Defence Studies and Analyses]]|url=http://www.idsa.in/idsacomments/IndiasDefenceBudget2011-12_lkbehera_070311|accessdate=4 April 2011|archivedate=24 September 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150924033402/http://www.idsa.in/idsacomments/IndiasDefenceBudget2011-12_lkbehera_070311}}
* {{Citation|date=11 February 2009|title=Russia Agrees India Nuclear Deal|work=[[BBC News]]|publisher=[[BBC|British Broadcasting Corporation]]|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/7883223.stm|accessdate=22 August 2010|ref={{Sfnref|British Broadcasting Corporation 2009}}}}
* {{Citation|last=Curry|first=B.|date=27 June 2010|title=Canada Signs Nuclear Deal with India|publisher=[[The Globe and Mail]]|url=http://www.theglobeandmail.com/news/world/g8-g20/news/canada-signs-nuclear-deal-with-india/article1620801/|accessdate=13 May 2011}}
* {{Citation|date=8 April 2008|title=India, Europe Strategic Relations|work=Europa: Summaries of EU Legislation|publisher=[[European Union]]|url=http://europa.eu/legislation_summaries/external_relations/relations_with_third_countries/asia/r14100_en.htm|accessdate=14 January 2011|ref={{Sfnref|Europa 2008}}}}
* {{Citation|last=Ghosh|first=A.|title=India's Foreign Policy|date=1 September 2009|publisher=[[Pearson PLC|Pearson]]|isbn=978-8131710258|url=http://books.google.com/books?id=Y32u4JMroQgC}}
* {{Citation|last=Gilbert|first=M.|date=17 December 2002|title=A History of the Twentieth Century|publisher=[[William Morrow and Company|William Morrow]]|isbn=978-0060505943|url=http://books.google.com/books?id=jhwY1j8Ao3kC&amp;pg=PA486|accessdate=22 July 2011}}
* {{Citation|date=5 October 2009|title=India, Russia Review Defence Ties|publisher=[[The Hindu]]|url=http://www.thehindu.com/news/national/article2514142.ece|accessdate=8 October 2011|ref={{Sfnref|The Hindu 2011}}}}
* {{Citation|last=Kumar|first=A. V.|date=1 May 2010|title=Reforming the NPT to Include India|work=Bulletin of Atomic Scientists|url=http://www.thebulletin.org/web-edition/features/reforming-the-npt-to-include-india|accessdate=1 Nov 2010}}
* {{Citation|last=Miglani|first=S.|date=28 February 2011|title=With An Eye on China, India Steps Up Defence Spending|publisher=[[Reuters]]|url=http://www.reuters.com/article/2011/02/28/india-budget-military-idUSSGE71R02Y20110228|accessdate=6 July 2011}}
* {{Citation|last=Nair|first=V. K.|year=2007|title=No More Ambiguity: India's Nuclear Policy|url=http://www.afsa.org/fsj/oct02/nair.pdf|accessdate=7 June 2007|format=PDF|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070927041401/http://www.afsa.org/fsj/oct02/nair.pdf|archivedate=27 September 2007}}
* {{Citation|last=Pandit|first=R.|date=27 July 2009|title=N-Submarine to Give India Crucial Third Leg of Nuke Triad|publisher=[[The Times of India]]|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2009-07-27/india/28212143_1_nuclear-powered-submarine-ins-arihant-nuclear-submarine|accessdate=10 March 2010|archivedate=11 August 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110811144548/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2009-07-27/india/28212143_1_nuclear-powered-submarine-ins-arihant-nuclear-submarine}}
* {{Citation|last=Perkovich|first=G.|date=5 November 2001|title=India's Nuclear Bomb: The Impact on Global Proliferation|publisher=[[University of California Press]]|isbn=978-0520232105|url=http://books.google.com/books?id=UDA9dUryS8EC|accessdate=22 July 2011}}
* {{Citation|date=25 January 2008|title=India, France Agree on Civil Nuclear Cooperation|publisher=[[Rediff.com|Rediff]]|url=http://www.rediff.com/news/2008/jan/25france.htm|accessdate=22 August 2010|ref={{Sfnref|Rediff 2008 a}}}}
* {{Citation|date=13 February 2010|title=UK, India Sign Civil Nuclear Accord|publisher=[[Reuters]]|url=http://www.reuters.com/article/2010/02/13/us-india-britain-nuclear-idUSTRE61C21E20100213?type=politicsNews|accessdate=22 August 2010|ref={{Sfnref|Reuters|2010}}}}
* {{Citation|last=Ripsman|first=N. M.|last2=Paul|first2=T. V.|date=18 March 2010|title=Globalization and the National Security State|publisher=[[Oxford University Press]]|isbn=978-0195393903|url=http://books.google.com/books?id=7P87HIh9ajMC&amp;pg=PA130|accessdate=22 July 2011}}
* {{Citation|last=Rothermund|first=D.|date=17 October 2000|title=The Routledge Companion to Decolonization|edition=1st|series=Routledge Companions to History|publisher=[[Routledge]]|url=http://books.google.com/books?id=ez37H0UPt_YC|isbn=978-0415356329}}
* {{Citation|date=10 January 2011|title=India Gets Its First Homegrown Fighter Jet|publisher=[[RIA Novosti]]|url=http://en.rian.ru/world/20110110/162090932.html|accessdate=1 April 2009|ref={{Sfnref|Russian International News Agency 2011}}}}
* {{Citation|last=Sharma|first=S. R.|date=1 January 1999|title=India&amp;ndash;USSR Relations 1947&amp;ndash;1971: From Ambivalence to Steadfastness|volume=1|publisher=Discovery|isbn=978-8171414864&lt;!--8171414869--&gt;|url=http://books.google.com/books?id=vTEge1JWK8oC}}
* {{Citation|last=Shukla|first=A.|date=5 March 2011|title=China Matches India's Expansion in Military Spending|publisher=[[Business Standard]]|url=http://www.business-standard.com/india/news/china-matches-india%5Cs-expansion-in-military-spending/427365/|accessdate=6 July 2011}}
* {{Citation|last=Sisodia|first=N. S.|last2=Naidu|first2=G. V. C.|year=2005|title=Changing Security Dynamic in Eastern Asia: Focus on Japan|publisher=Promilla|isbn=978-8186019528&lt;!--8186019529--&gt;|url=http://books.google.com/books?id=jSgfLG3Ib9wC}}
* {{Citation|date=8 August 2008|title=SIPRI Yearbook 2008: Armaments, Disarmament, and International Security|work=Stockholm International Peace Research Institute|publisher=[[Oxford University Press]]|isbn=978-0199548958|url=http://books.google.com/books?id=EAyQ9KCJE2gC&amp;pg=PA178|accessdate=22 July 2011|ref={{Sfnref|Stockholm International Peace Research Institute 2008}}}}
* {{Citation|date=14 March 2011|title=India World's Largest Arms Importer According to New SIPRI Data on International Arms Transfers|work=Stockholm International Peace Research Initiative|url=http://www.sipri.org/media/pressreleases/armstransfers|accessdate=4 April 2011|ref={{Sfnref|Stockholm International Peace Research Initiative 2011}}}}
* {{Citation|date=11 October 2008|title=India, US Sign 123 Agreement|publisher=[[The Times of India]]|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2008-10-11/india/27905286_1_indian-nuclear-market-sign-landmark-civil-nuclear-field|accessdate=21 July 2011|ref={{Sfnref|The Times of India 2008}}|archivedate=7 November 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111107021602/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2008-10-11/india/27905286_1_indian-nuclear-market-sign-landmark-civil-nuclear-field}}
{{Refend}}

'''Economy'''
{{Refbegin|colwidth=33em}}
* {{Citation|last=Alamgir|first=J.|date=24 December 2008|title=India's Open-Economy Policy: Globalism, Rivalry, Continuity|publisher=[[Taylor &amp; Francis]]|isbn=978-0415776844|url=http://books.google.com/books?id=JL7QfWJ5Yk0C|accessdate=23 July 2011}}
* {{Citation|last=Bonner|first=B|date=20 March 2010|title=Make Way, World. India Is on the Move|publisher=[[Christian Science Monitor]]|url=http://www.csmonitor.com/Business/The-Daily-Reckoning/2010/0320/Make-way-world.-India-is-on-the-move|accessdate=23 July 2011|ref={{Sfnref|Bonner|2010}}}}
* {{Citation|date=18 November 2010|title=India Lost $462bn in Illegal Capital Flows, Says Report|work=[[BBC News]]|publisher=[[BBC|British Broadcasting Corporation]]|url=http://www.bbc.co.uk/news/world-south-asia-11782795|accessdate=23 July 2011|ref={{Sfnref|British Broadcasting Corporation 2010 c}}}}
* {{Citation|date=9 April 2010|title=India Second Fastest Growing Auto Market After China|work=[[Business Line]]|url=http://www.thehindubusinessline.com/todays-paper/article988689.ece?ref=archive|accessdate=23 July 2011|ref={{Sfnref|Business Line 2010}}}}
* {{Citation|date=8 October 2011|title=India's Economy: Not Just Rubies and Polyester Shirts|publisher=[[The Economist]]|url=http://www.economist.com/node/21531527|accessdate=9 October 2011|ref={{Sfnref|Economist 2011}}}}
* {{Citation|date=13 October 2009|title=Indian Car Exports Surge 36%|work=Express India|url=http://www.expressindia.com/latest-news/Indian-car-exports-surge-36/528633/|accessdate=23 July 2011|ref={{Sfnref|Express India 2009}}|archivedate=2 January 2013|archiveurl=https://archive.ph/20130102144817/http://www.expressindia.com/latest-news/indian-car-exports-surge-36/528633/}}
* {{Citation|date=April 2011|title=Report for Selected Countries and Subjects: India, Indonesia, Islamic Republic of Iran, Malaysia, Philippines, Sri Lanka, Thailand|publisher=[[International Monetary Fund]]|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2011/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=20&amp;pr.y=6&amp;sy=1991&amp;ey=2016&amp;scsm=1&amp;ssd=1&amp;sort=country&amp;ds=.&amp;br=1&amp;c=548%2C566%2C524%2C578%2C534%2C536%2C429&amp;s=NGDPDPC&amp;grp=0&amp;a=|accessdate=23 July 2011|ref={{Sfnref|International Monetary Fund 2011}}}}
* {{Citation|last=Farrell|first=D.|last2=Beinhocker|first2=E.|date=19 May 2007|title=Next Big Spenders: India's Middle Class|publisher=[[McKinsey &amp; Company]]|url=http://www.mckinsey.com/mgi/mginews/bigspenders.asp|accessdate=17 September 2011|archivedate=16 November 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111116211914/http://www.mckinsey.com/mgi/mginews/bigspenders.asp}}
* {{Citation|last=Gargan|first=E. A.|date=15 August 1992|title=India Stumbles in Rush to a Free Market Economy|publisher=[[The New York Times]]|url=http://www.nytimes.com/1992/08/15/world/india-stumbles-in-rush-to-a-free-market-economy.html|accessdate=22 July 2011}}
* {{Citation|date=June 2011|title=World Economic Outlook Update|publisher=[[International Monetary Fund]]|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2011/update/02/pdf/0611.pdf|accessdate=22 July 2011|format=PDF|ref={{Sfnref|International Monetary Fund 2011}}}}
* {{Citation|last=Nayak|first=P. B.|last2=Goldar|first2=B.|last3=Agrawal|first3=P.|date=10 November 2010|title=India's Economy and Growth: Essays in Honour of V. K. R. V. Rao|publisher=[[SAGE Publications]]|url=http://books.google.com/books?id=N1Ho2SGXUHwC|isbn=978-8132104520}}
* {{Citation|last=Olson|first=R. G.|date=21 December 2009|title=Technology and Science in Ancient Civilizations|work=Praeger Series on the Ancient World|publisher=[[Greenwood Publishing Group|Praeger]]|isbn=978-0275989361|url=http://books.google.com/books?id=0vP50ra6SYAC|accessdate=27 September 2011}}
* {{Citation|date=October 2007|title=Economic Survey of India 2007: Policy Brief|publisher=[[Organisation for Economic Co-operation and Development]]|url=http://www.oecd.org/dataoecd/17/52/39452196.pdf|accessdate=22 July 2011|format=PDF|ref={{Sfnref|Organisation for Economic Co-operation and Development 2007}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090114195857/http://www.oecd.org/dataoecd/17/52/39452196.pdf|archivedate=14 January 2009}}
* {{Citation|last=Pal|first=P.|last2=Ghosh|first2=J.|title=Inequality in India: A Survey of Recent Trends|work=Economic and Social Affairs: DESA Working Paper No. 45|date=July 2007|publisher=[[United Nations]]|url=http://www.un.org/esa/desa/papers/2007/wp45_2007.pdf|accessdate=23 July 2011|format=PDF}}
* {{Citation|date=January2011|title=The World in 2050: The Accelerating Shift of Global Economic Power: Challenges and Opportunities|publisher=[[PwC|PricewaterhouseCoopers]]|url=http://www.pwc.com/en_GX/gx/world-2050/pdf/world-in-2050-jan-2011.pdf|accessdate=23 July 2011|format=PDF|ref={{Sfnref|PwC|2011}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110201120211/http://www.pwc.com/en_GX/gx/world-2050/pdf/world-in-2050-jan-2011.pdf|archivedate=1 February 2011}}
* {{Citation|last=Schwab|first=K.|year=2010|title=The Global Competitiveness Report 2010&amp;ndash;2011|publisher=[[World Economic Forum]]|url=http://www3.weforum.org/docs/WEF_GlobalCompetitivenessReport_2010-11.pdf|accessdate=10 May 2011|format=PDF}}
* {{Citation|last=Sheth|first=N.|date=28 May 2009|title=Outlook for Outsourcing Spending Brightens|work=[[The Wall Street Journal]]|url=http://online.wsj.com/article/SB124344190542659025.html#articleTabs_comments%3D%26articleTabs%3Darticle|accessdate=3 October 2010}}
* {{Citation|date=6 April 2011|title=Information Note to the Press (Press Release No.29 /2011)|publisher=[[Telecom Regulatory Authority of India]]|url=http://www.trai.gov.in/WriteReadData/trai/upload/PressReleases/816/Press_release_feb%20-11.pdf|accessdate=23 July 2011|format=PDF|ref={{Sfnref|Telecom Regulatory Authority 2011}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110516025431/http://www.trai.gov.in/WriteReadData/trai/upload/PressReleases/816/Press_release_feb%20-11.pdf|archivedate=16 May 2011}}
* {{Citation|date=28 August 2009|title=Exporters Get Wider Market Reach|publisher=[[The Times of India]]|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2009-08-28/india-business/28205417_1_strategies-and-policy-measures-foreign-trade-policy-focus-market-scheme|accessdate=23 July 2011|ref={{Sfnref|The Times of India 2009}}|archivedate=29 January 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140129074251/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2009-08-28/india-business/28205417_1_strategies-and-policy-measures-foreign-trade-policy-focus-market-scheme}}
* {{Citation|date=26 October 2011|title=Corruption Perception Index 2010&amp;mdash;India Continues to be Corrupt|publisher=[[Transparency International]]|url=http://transparencyindia.org/resource/press_release/Corruption%20Perception%20Index%20(CPI)%202010.pdf|accessdate=23 July 2011|format=PDF|ref={{Sfnref|Transparency International 2010}}|archivedate=28 July 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110728123451/http://transparencyindia.org/resource/press_release/Corruption%20Perception%20Index%20(CPI)%202010.pdf}}
* {{Citation|title=New Global Poverty Estimates&amp;mdash;What It Means for India|publisher=[[World Bank]]|url=http://www.worldbank.org.in/WBSITE/EXTERNAL/COUNTRIES/SOUTHASIAEXT/INDIAEXTN/0,,contentMDK:21880725~pagePK:141137~piPK:141127~theSitePK:295584,00.html|accessdate=23 July 2011|ref={{Sfnref|World Bank a}}}}
* {{Citation|title=India: Undernourished Children&amp;mdash;A Call for Reform and Action|work=[[World Bank]]|url=http://web.worldbank.org/WBSITE/EXTERNAL/COUNTRIES/SOUTHASIAEXT/0,,contentMDK:20916955~pagePK:146736~piPK:146830~theSitePK:223547,00.html|accessdate=23 July 2011|ref={{Sfnref|World Bank b}}|archivedate=13 June 2018|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180613011526/http://web.worldbank.org/WBSITE/EXTERNAL/COUNTRIES/SOUTHASIAEXT/0,,contentMDK:20916955~pagePK:146736~piPK:146830~theSitePK:223547,00.html}}
* {{Citation|date=29 May 2006|title=Inclusive Growth and Service Delivery: Building on India's Success|publisher=[[World Bank]]|url=http://siteresources.worldbank.org/SOUTHASIAEXT/Resources/DPR_FullReport.pdf|accessdate=7 May 2009|format=PDF|ref={{Sfnref|World Bank 2006}}}}
* {{Citation|date=September 2010|title=India Country Overview September 2010|publisher=[[World Bank]]|url=http://www.worldbank.org.in/WBSITE/EXTERNAL/COUNTRIES/SOUTHASIAEXT/INDIAEXTN/0,,contentMDK:20195738~menuPK:295591~pagePK:141137~piPK:141127~theSitePK:295584,00.html|accessdate=23 July 2011|ref={{Sfnref|World Bank 2010}}|archivedate=22 May 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110522115104/http://www.worldbank.org.in/WBSITE/EXTERNAL/COUNTRIES/SOUTHASIAEXT/INDIAEXTN/0%2C%2CcontentMDK%3A20195738~menuPK%3A295591~pagePK%3A141137~piPK%3A141127~theSitePK%3A295584%2C00.html}}
* {{Citation|date=26 March 2010|title=Trade to Expand by 9.5% in 2010 After a Dismal 2009, WTO Reports|publisher=[[World Trade Organisation]]|url=http://www.wto.org/english/news_e/pres10_e/pr598_e.htm|accessdate=23 July 2011|ref={{Sfnref|World Trade Organisation 2010}}}}
* {{Citation|last=Yep|first=E.|date=27 September 2011|title=ReNew Wind Power Gets $201 Million Goldman Investment|publisher=[[The Wall Street Journal]]|url=http://online.wsj.com/article/SB10001424052970204422404576595972728958728.html|accessdate=27 September 2011}}
{{Refend}}

'''Demographics'''
{{Refbegin|colwidth=33em}}
* {{Citation|last=Bonner|first=A.|year=1990|title=Averting the Apocalypse: Social Movements in India Today|publisher=[[Duke University Press]]|isbn=978-0822310488|url=http://books.google.com/books?id=uxJlAgRemHgC|accessdate=24 July 2011}}
* {{Citation|date=January 2009|title=Healthcare in India: Report Highlights|publisher=Boston Analytics|url=http://bostonanalytics.com/india_watch/Healthcare%20in%20India%20Executive%20Summary.pdf|accessdate=23 July 2011|format=PDF|ref={{Sfnref|Boston Analytics|2009}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090226074045/http://bostonanalytics.com/india_watch/Healthcare%20in%20India%20Executive%20Summary.pdf|archivedate=26 February 2009}}
* {{Citation|last=Dev|first=S. M.|last2=Rao|first2=N. C.|year=2009|title=India: Perspectives on Equitable Development|publisher=Academic Foundation|isbn=978-8171886852|url=http://books.google.com/books?id=adhKjRoTjcIC}}
* {{Citation|last=Dharwadker|first=A.|editor-last=Canning|editor-first=C. M.|editor2-last=Postlewait|editor2-first=T.|date=28 October 2010|title=Representing the Past: Essays in Performance Historiography|chapter=Representing India's Pasts: Time, Culture, and Problems of Performance Historiography|publisher=[[University of Iowa Press]]|isbn=978-1587299056|url=http://books.google.com/books?id=Rgf0gbml2ocC|accessdate=24 July 2011}}
* {{Citation|last=Drèze|first=J.|last2=Goyal|first2=A.|editor-last=Baru|editor-first=R. V.|date=9 February 2009|title=School Health Services in India: The Social and Economic Contexts|chapter=The Future of Mid-Day Meals|publisher=[[SAGE Publications]]|isbn=978-8178298733|url=http://books.google.com/books?id=aQ39RO9OET4C&amp;pg=PA46|ref={{Sfnref|Drèze|Goyal|2008}}}}
* {{Citation|last=Dyson|first=T.|last2=Visaria|first2=P.|editor-last=Dyson|editor-first=T.|editor2-last=Casses|editor2-first=R.|editor3-last=Visaria|editor3-first=L.|date=7 July 2005|title=Twenty-First Century India: Population, Economy, Human Development, and the Environment|chapter=Migration and Urbanisation: Retrospect and Prospects|publisher=[[Oxford University Press]]|isbn=978-0199283828|url=http://books.google.com/books?id=bqU9T5c0wlYC}}
* {{Citation|last=Garg|first=S. C.|date=19 April 2005|title=Mobilizing Urban Infrastructure Finance in India|publisher=[[World Bank]]|url=http://siteresources.worldbank.org/INTMF/Resources/339747-1105651852282/Garg.pdf|accessdate=27 January 2010|format=PDF}}
* {{Citation|last=Mallikarjun|first=B|date=November 2004|title=Fifty Years of Language Planning for Modern Hindi&amp;mdash;The Official Language of India|journal=[http://www.languageinindia.com/index.html ''Language in India'']|volume=4|issue=11|issn=19302940|url=http://www.languageinindia.com/nov2004/mallikarjunmalaysiapaper1.html|accessdate=24 July 2011}}
* {{Citation|date=27 April 1960|title=Notification No. 2/8/60-O.L|publisher=[[Ministry of Home Affairs (India)|Ministry of Home Affairs]], [[Government of India]]|url=http://rajbhasha.nic.in/enpres-1960.htm|accessdate=13 May 2011|ref={{Sfnref|Ministry of Home Affairs 1960}}}}
* {{Citation|date=2010&amp;ndash;2011|title=Religious Composition|work=Office of the Registrar General and Census Commissioner|publisher=[[Ministry of Home Affairs (India)|Ministry of Home Affairs]], [[Government of India]]|url=http://www.censusindia.gov.in/Census_Data_2001/India_at_glance/religion.aspx|accessdate=23 July 2011|ref={{Sfnref|Ministry of Home Affairs 2010&amp;ndash;2011}}}}
* {{Citation|title=Census Data 2001|work=Office of the Registrar General and Census Commissioner|publisher=[[Ministry of Home Affairs (India)|Ministry of Home Affairs]], [[Government of India]]|date=2010&amp;ndash;2011|url=http://www.censusindia.gov.in/Census_Data_2001/National_Summary/National_Summary_DataPage.aspx|accessdate=22 July 2011|ref={{Sfnref|Ministry of Home Affairs 2010&amp;ndash;2011 b}}}}
* {{Citation|last=Ottenheimer|first=H. J.|year=2008|title=The Anthropology of Language: An Introduction to Linguistic Anthropology|publisher=Cengage|isbn=978-0495508847|url=http://books.google.com/books?id=d4QHsORbZs4C}}
* {{Citation|last=Ratna|first=U.|editor-last=Dutt|editor-first=A. K.|editor2-last=Thakur|editor2-first=B.|year=2007|title=City, Society, and Planning|chapter=Interface Between Urban and Rural Development in India|volume=1|publisher=Concept|isbn=978-8180694592|url=http://books.google.com/books?id=QDmZeW1H37IC}}
* {{Citation|last=Robinson|first=S.|date=1 May 2008|title=India's Medical Emergency|work=[[Time (magazine)|Time]]|url=http://www.time.com/time/nation/article/0,8599,1736516,00.html|accessdate=23 July 2011|ref={{Sfnref|Robinson|2008}}|archivedate=26 July 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130726160638/http://www.time.com/time/nation/article/0,8599,1736516,00.html}}
* {{Citation|last=Rorabacher|first=J. A.|year=2010|title=Hunger and Poverty in South Asia|publisher=Gyan|isbn=978-8121210270|url=http://books.google.com/books?id=u6hriMcSsE4C}}
* {{Citation|last=Singh|first=S.|year=2004|title=Library and Literacy Movement for National Development|publisher=Concept|isbn=978-8180690655|url=http://books.google.com/books?id=JmmeWL_9hqAC}}
* {{Citation|last=Skolnik|first=R. L.|year=2008|title=Essentials of Global Health|publisher=[[Jones &amp; Bartlett Learning]]|isbn=978-0763734213|url=http://books.google.com/books?id=XBARu3KzSNAC}}
* {{Citation|date=November 2006|title=Country Cooperation Strategy: India|publisher=[[World Health Organisation]]|url=http://www.who.int/countryfocus/cooperation_strategy/ccsbrief_ind_en.pdf|accessdate=23 July 2011|format=PDF|ref={{Sfnref|World Health Organisation 2006}}}}
{{Refend}}

'''Culture'''
{{Refbegin|colwidth=33em}}
* {{Citation|last=Binmore|first=K. G.|date=27 March 2007|title=Playing for Real: A Text on Game Theory|publisher=[[Oxford University Press]]|isbn=978-0195300574|url=http://books.google.com/books?id=eY0YhSk9ujsC&amp;pg=PA98}}
* {{Citation|date=1 August 2010|title=Saina Nehwal: India's Badminton Star and &quot;New Woman&quot;|work=[[BBC News]]|url=http://www.bbc.co.uk/news/world-south-asia-10725584|accessdate=5 October 2010|ref={{Sfnref|British Broadcasting Corporation 2010 a}}}}
* {{Citation|date=7 October 2010|title=Commonwealth Games 2010: India Dominate Shooting Medals|work=[[BBC News]]|url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/commonwealth_games/delhi_2010/9068886.stm|accessdate=3 June 2011|ref={{Sfnref|British Broadcasting Corporation 2010 b}}}}
* {{Citation|date=2 March 2007|title=UN Report Slams India for Caste Discrimination|work=[[CBC News Network]]|publisher=[[Canadian Broadcasting Corporation]]|url=http://www.cbc.ca/world/story/2007/03/02/india-dalits.html|accessdate=17 July 2007|ref={{Sfnref|Canadian Broadcasting Corporation 2007}}}}
* {{Citation|last=Cullen-Dupont|first=K.|date=July 2009|title=Human Trafficking|edition=1st|publisher=[[Infobase Publishing]]|isbn=978-0816075454|url=http://books.google.com/books?id=B2GeSNXy5CoC}}
* {{Citation|last=Das|first=S. K.|date=1 January 2005|title=A History of Indian Literature, 500&amp;ndash;1399: From Courtly to the Popular|publisher=[[Sahitya Akademi]]|isbn=978-8126021710}}
* {{Citation|last=Datta|first=A.|year=2006|title=The Encyclopaedia of Indian Literature|volume=2|publisher=[[Sahitya Akademi]]|isbn=978-8126011940}}
* {{Citation|last=Dehejia|first=R. S.|date=7 November 2011|title=Indian Grand Prix Vs. Encephalitis?|work=[[The Wall Street Journal]]|url=http://blogs.wsj.com/indiarealtime/2011/11/07/economics-journal-indian-grand-prix-vs-encephalitis/|accessdate=20 December 2011}}
* {{Citation|last=Deutsch|first=E.|date=30 April 1969|title=Advaita Vedānta: A Philosophical Reconstruction|publisher=[[University of Hawaii Press]]|isbn=978-0824802714|url=http://books.google.com/books?id=63gdKwhHeV0C}}
* {{Citation|last=Dissanayake|first=W. K.|last2=Gokulsing|first2=M.|date=May 2004|title=Indian Popular Cinema: A Narrative of Cultural Change|edition=2nd|publisher=Trentham Books|url=http://books.google.com/?id=_plssuFIar8C&amp;dq|isbn=978-1858563299}}
* {{Citation|date=18 November 2009|title=Southern Movies Account for over 75% of Film Revenues|publisher=[[The Economic Times]]|url=http://articles.economictimes.indiatimes.com/2009-11-18/news/27638208_1_film-industry-small-budget-movies-farokh-balsara|accessdate=18 June 2011|ref={{Sfnref|The Economic Times}}|archivedate=20 July 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110720232113/http://articles.economictimes.indiatimes.com/2009-11-18/news/27638208_1_film-industry-small-budget-movies-farokh-balsara}}
* {{Citation|title=South Asian Arts|chapter=Indian Dance|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/556016/South-Asian-arts/65246/Indian-dance|work=[[Encyclopædia Britannica]]|accessdate=17 July 2011|ref={{Sfnref|Encyclopædia Britannica b}}}}
* {{Citation|title=Tamil Literature|year=2008|work=[[Encyclopædia Britannica]]|url=http://original.britannica.com/eb/article-9071111/Tamil-literature|accessdate=24 July 2011&lt;!--|quote=Apart from literature written in classical (Indo-Aryan) Sanskrit, Tamil is the oldest literature in India. Some inscriptions on stone have been dated to the 3rd century BC, but [[Tamil literature]] proper begins around the 1st century AD. Much early poetry was religious or epic; an exception was the secular court poetry written by members of the ''sangam'', or literary academy (see Sangam literature).--&gt;|ref={{Sfnref|Encyclopædia Britannica|2008}}|archivedate=10 April 2016|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160410060824/http://original.britannica.com/eb/article-9071111/Tamil-literature}}
* {{Citation|last=Eraly|first=A.|year=2008|title=India|publisher=[[Penguin Books]]|isbn=978-0756649524|url=http://books.google.com/books?id=HUdHHuFZN_8C&amp;pg=PA160|accessdate=24 July 2011}}
* {{Citation|last=Hart|first=G. L.|date=August 1975|title=Poems of Ancient Tamil: Their Milieu and Their Sanskrit Counterparts|edition=1st|publisher=[[University of California Press]]|isbn=978-0520026728|url=http://books.google.com/books?id=a5KwQwAACAAJ}}{{Dead link|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
* {{Citation|last=Heehs|first=P. (editor)|date=1 September 2002|title=Indian Religions: A Historical Reader of Spiritual Expression and Experience|publisher=New York University Press|isbn=978-0814736500|url=http://books.google.com/books?id=Jgsu-aIm3ncC|accessdate=24 July 2011}}
* {{Citation|last=Hoiberg|first=D.|last2=Ramchandani|first2=I.|year=2000|title=Students' Britannica India: Select Essays|publisher=[[Popular Prakashan]]|isbn=978-0852297629}}
* {{Citation|last=Johnson|first=W. J. (editor, translator)|title=The Sauptikaparvan of the Mahabharata: The Massacre at Night|date=1 September 2008|edition=2nd|series=[[Oxford World's Classics]]|publisher=[[Oxford University Press]]|isbn=978-0192823618}}
* {{Citation|last=Jones|first1=G.|last2=Ramdas|first2=K.|year=2005|title=(Un)tying the Knot: Ideal and Reality in Asian Marriage|publisher=National University of Singapore Press|isbn=978-9810514280|url=http://books.google.com/books?id=IttiQ3QdJ6YC}}
* {{Citation|last=Kālidāsa|last2=Johnson|first2=W. J.|author-link=Kālidāsa|date=15 November 2001|title=The Recognition of Śakuntalā: A Play in Seven Acts|publisher=[[Oxford University Press]]|isbn=978-0192839114}}
* {{Citation|last=Karanth|first=S. K.|author-link=Shivarama Karanth|date=October 2002|title=Yakṣagāna|publisher=Abhinav Publications|isbn=978-8170173571}}
* {{Citation|last=Kiple|first=K. F. (editor)|last2=Ornelas|first2=K. C. (editor)|title=The Cambridge World History of Food|year=2000|place=Cambridge|publisher=[[Cambridge University Press]]|isbn=978-0521402163}}
* {{Citation|last=Kuiper|first=K. (editor)|title=The Culture of India|url=http://books.google.com/books?id=LiqloV4JnNUC|accessdate=24 July 2011|date=1 July 2010|publisher=Britannica Educational Publishing|isbn=978-1615302031}}
* {{Citation|last=Kumar|first=V.|title=Vastushastra|edition=2nd|series=All You Wanted to Know About Series|date=January 2000|publisher=[[Sterling Publishing]]|isbn=978-8120721999}}
* {{Citation|last=Lal|first=A.|title=The Oxford Companion to Indian Theatre|url=http://books.google.com/books?id=DftkAAAAMAAJ|accessdate=24 July 2011|year=2004|publisher=[[Oxford University Press]]|isbn=978-0195644463}}
* {{Citation|last=MacDonell|first=A. A.|author-link=Arthur Anthony Macdonell|title=[[s:A History of Sanskrit Literature|A History of Sanskrit Literature]]|year=2004|publisher=[[Kessinger Publishing]]|isbn=978-1417906192}}
* {{Citation|last=Majumdar|first=B.|last2=Bandyopadhyay|first2=K.|title=A Social History of Indian Football: Striving To Score|year=2006|month=|publisher=[[Routledge]]|isbn=978-0415348355}}
* {{Citation|last=Makar|first=E. M.|year=2007|title=An American's Guide to Doing Business in India|publisher=Adams|isbn=978-1598692112|url=http://books.google.com/books?id=ujYmdNVIr7QC}}{{Dead link|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
* {{Citation|last=Massey|first=R.|last2=Massey|first2=J.|year=1998|title=The Music of India|publisher=Abhinav Publications|isbn=978-8170173328|url=http://books.google.com/books?id=yySNDP9XVggC}}
* {{Citation|last=Medora|first=N.|editor-last=Hamon|editor-first=R. R.|editor2-last=Ingoldsby|editor2-first=B. B.|year=2003|title=Mate Selection Across Cultures|chapter=Mate Selection in Contemporary India: Love Marriages Versus Arranged Marriages|publisher=[[SAGE Publications]]|page=209&amp;ndash;230|isbn=978-0761925927}}
* {{Citation|date=24 September 2010|title=Is Boxing the New Cricket?|publisher=[[Mint (newspaper)|Mint]]|url=http://www.livemint.com/2010/09/24211250/Is-boxing-the-new-cricket.html|accessdate=5 October 2010|ref={{Sfnref|Mint 2010}}}}
* {{Citation|last=Nakamura|first=H.|date=1 April 1999|title=Indian Buddhism: A Survey with Bibliographical Notes|edition=12th|series=Buddhist Tradition Series|publisher=[[Motilal Banarsidass]]|isbn=978-8120802728|url=http://books.google.com/books?id=w0A7y4TCeVQC}}
* {{Citation|last=Raichlen|first=S.|date=10 May 2011|title=A Tandoor Oven Brings India's Heat to the Backyard|publisher=[[The New York Times]]|url=http://www.nytimes.com/2011/05/11/dining/a-tandoor-oven-brings-indias-heat-to-the-backyard.html|accessdate=14 June 2011}}
* {{Citation|last=Rajadhyaksha|first=A. (editor)|last2=Willemen (editor)|first2=P.|date=22 January 1999|title=Encyclopaedia of Indian Cinema|edition=2nd|publisher=[[British Film Institute]]|isbn=978-0851706696|ref={{Sfnref|Rajadhyaksha|Willemen|1999}}}}
* {{Citation|last=Ramanujan|first=A. K. (translator)|author-link=A. K. Ramanujan|date=15 October 1985|title=Poems of Love and War: From the Eight Anthologies and the Ten Long Poems of Classical Tamil|publisher=[[Columbia University Press]]|place=New York|pages=ix&amp;ndash;x|isbn=978-0231051071|url=http://books.google.com/?id=nIybE0HRvdQC&lt;!--|quote=These poems are 'classical,' i.e. early, ancient; they are also 'classics,' i.e. works that have stood the test of time, the founding works of a whole tradition. Not to know them is not to know a unique and major poetic achievement of Indian civilisation. Early classical Tamil literature (c. 100 BC&amp;ndash;AD 250) consists of the Eight Anthologies (''Eţţuttokai''), the Ten Long Poems (''Pattuppāţţu''), and a grammar called the ''Tolkāppiyam'' or the 'Old Composition.'&amp;nbsp;... The literature of classical Tamil later came to be known as ''Cankam'' (pronounced ''Sangam'') literature.--&gt;}}
* {{Citation|title=Anand Crowned World Champion|date=29 October 2008|publisher=[[Rediff.com|Rediff]]|url=http://www.rediff.com/sports/2008/oct/29anand.htm|accessdate=29 October 2008|ref={{Sfnref|Rediff 2008 b}}}}
* {{Citation|last=Sarma|first=S.|date=1 January 2009|title=A History of Indian Literature|edition=2nd|volume=1|publisher=[[Motilal Banarsidass]]|isbn=978-8120802643}}
* {{Citation|last=Schwartzberg|first=J.|year=2011|title=India|chapter=Caste|work=[[Encyclopædia Britannica]]|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/285248/India/46404/Caste|accessdate=17 July 2011}}
* {{Citation|last=Tarlo|first=E.|date=1 September 1996|title=Clothing Matters: Dress and Identity in India|edition=1st|publisher=[[University of Chicago Press]]|isbn=978-0226789767|url=http://books.google.com/books?id=ByoTXhXCuyAC|accessdate=24 July 2011}}
* {{Citation|date=9 August 2010|title=Sawant Shoots Historic Gold at World Championships|publisher=[[The Times of India]]|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2010-08-09/shooting/28278530_1_tejaswini-sawant-50m-rifle-world-shooting-championship|accessdate=25 May 2011|ref={{Sfnref|The Times of India 2010}}|archivedate=11 August 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110811095657/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2010-08-09/shooting/28278530_1_tejaswini-sawant-50m-rifle-world-shooting-championship}}
* {{Citation|date=11 September 2009|title=India Aims for Center Court|publisher=[[The Wall Street Journal]]|url=http://online.wsj.com/article/SB10001424052970203440104574406704026883502.html|accessdate=29 September 2010|ref={{Sfnref|The Wall Street Journal 2009}}}}
* {{Citation|last=Xavier|first1=L.|date=12 September 2010|title=Sushil Kumar Wins Gold in World Wrestling Championship|publisher=[[The Times of India]]|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2010-09-12/wrestling/28272312_1_sushil-kumar-first-indian-wrestler-semifinal-bout|accessdate=5 October 2010|archivedate=6 January 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120106234140/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2010-09-12/wrestling/28272312_1_sushil-kumar-first-indian-wrestler-semifinal-bout}}
* {{Citation|last=Yadav|first=S. S.|last2=McNeil|first2=D.|last3=Stevenson|first3=P. C.|date=23 October 2007|title=Lentil: An Ancient Crop for Modern Times|publisher=[[Springer Science+Business Media|Springer]]|isbn=978-1402063121|url=http://books.google.com/?id=VfT6hZHpXPkC&amp;pg=PA174&lt;!--|quote=But it has been red lentils which have &quot;fed the masses&quot; particularly in the Indian subcontinent. Lentils are a staple food in many regions.--&gt;}}
* {{Citation|last=Zvelebil|first=K. V.|date=1 August 1997|title=Companion Studies to the History of Tamil Literature|publisher=[[Brill Publishers]]|isbn=978-9004093652|url=http://books.google.com/books?id=qAPtq49DZfoC}}
{{Refend}}
&lt;/div&gt;

==বাহ্যিক সংযোগ==
* [http://india.gov.in/ National Portal] of the Government of India
* {{CIA World Factbook link|in|India}}
* {{Dmoz|Regional/Asia/India}}
* [http://www.bbc.co.uk/news/world-south-asia-12557384 India profile] from the [[BBC News]]
* [http://www.britannica.com/EBchecked/topic/285248/India India] ''[[Encyclopædia Britannica]]'' entry
* {{Wikivoyage-inline}}
* [http://ucblibraries.colorado.edu/govpubs/for/india.htm India] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150317090758/http://ucblibraries.colorado.edu/govpubs/for/india.htm |date=2015-03-17 }} at the [[University of Colorado at Boulder|UCB]] Government Information Library
{{Coord|21|N|78|E|region:IN_type:country_source:dewiki|display=title}}

{{ভাৰতৰ ৰাজ্য আৰু কেন্দ্ৰীয়শাসিত অঞ্চলসমূহ}}
{{ভাৰত সম্পৰ্কীয় বিভিন্ন বিষয়ৰ প্ৰবন্ধ তালিকা}}
{{ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰপতিসকল}}
{{ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰীয় বঁটা আৰু পুৰস্কাৰ}}
{{এছিয়া}}
{{দক্ষিণ এছিয়াৰ দেশসমূহ}}

[[শ্ৰেণী:ভাৰত]]
[[শ্ৰেণী:এছিয়াৰ দেশ]]
[[শ্ৰেণী:ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ সদস্য ৰাষ্ট্ৰসমূহ]]</text>
      <sha1>2de2immpoldevg29xoptkqcss3kwg7i</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519338</id>
      <parentid>519330</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T20:34:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>/* ইতিহাস */</comment>
      <origin>519338</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="74393" sha1="nzm3mdrfraqnshuhou8wb2695yg4gln" xml:space="preserve">{{Infobox country
| native_name            = भारत गणराज्य
| conventional_long_name = ভাৰত গণৰাজ্য
| common_name            = ভাৰত
| image_flag             = Flag of India.svg
| alt_flag               = Horizontal tricolour flag bearing, from top to bottom, deep saffron, white, and green horizontal bands. In the centre of the white band is a navy-blue wheel with 24 spokes.
| image_coat             = Emblem of India.svg
| alt_coat               = Three lions facing left, right, and toward viewer, atop a frieze containing a galloping horse, a 24-spoke wheel, and an elephant. Underneath is a motto: &quot;सत्यमेव जयते&quot;.
| symbol_type            = Emblem
| national_motto         = &quot;सत्यमेव जयते&quot;&amp;nbsp;&lt;small&gt;(সংস্কৃত, দেৱনাগৰী)&lt;/small&gt;&lt;br /&gt; ''সত্যমেৱ জয়তে''
| national_anthem        = &lt;center&gt;[[File:Jana Gana Mana instrumental.ogg]]&lt;/center&gt;&lt;br /&gt;''[[জন গণ মন]]''
| other_symbol_type      = জাতীয় সংগীত
| other_symbol           = ''[[বন্দে মাতৰম্‌]]''
| image_map              = India (orthographic projection).svg
| map_width              = 250px
| alt_map                = Image of a globe centred on India, with India highlighted.
| map_caption            = গাঢ় সেউজীয়া ৰং ত দেখুওৱা এলেকা ভাৰতৰ দ্বাৰা নিয়ন্ত্ৰিত; পাতল সেউজীয়া ৰং ত দেখুওৱা অঞ্চলবোৰ ভাৰতে দাবী কৰে যদিও নিয়ন্ত্ৰণাধীন নহয়।
| capital                = [[দিল্লী|নতুন দিল্লী]]
| longd                  = 77
| longm                  = 12.5
| longEW                 = E
| largest_city           = [[মুম্বাই]]
| official_languages     = [[হিন্দী]], [[ইংৰাজী]]
| regional_languages     = {{Collapsible list|title=[[ভাৰতীয় ভাষা|অষ্টম অনুসূচী:]]|[[অসমীয়া]]|[[বঙালী]]|[[বড়ো ভাষা|বড়ো]]|ডোগৰি|গুজৰাটী|[[হিন্দী|মাণিক হিন্দী]]|কানাড়া|কাশ্মীৰী|কোংকনী|মৈঠিলি|[[মালয়ালম ভাষা|মালয়ালম]]|[[মণিপুৰী]] ([[মৈতৈ ভাষা|মৈতৈ]])|মাৰাঠী|নেপালী|ওড়িয়া|পঞ্জাবী|সংস্কৃত|সণ্ঠালি|সিন্ধি|তামিল|তেলুগু|উৰ্দু}}
| languages_type         = ৰাষ্ট্ৰীয় ভাষা
| languages              = সংবিধানে নিৰ্ধাৰণ কৰা নাই
| demonym                = ভাৰতীয়
| government_type        = সংসদীয় গণতন্ত্ৰ
| leader_title1          = [[ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰপতি|ৰাষ্ট্ৰপতি]]
| leader_name1           = [[দ্ৰৌপদী মূৰ্মু]]
| leader_title2          = [[ভাৰতৰ প্ৰধান মন্ত্ৰী|প্ৰধান মন্ত্ৰী]]
| leader_name2           = [[নৰেন্দ্ৰ মোদী|নৰেন্দ্ৰ মোদী]] ([[ভাৰতীয় জনতা পাৰ্টী|বি জে পি]])
| leader_title3          = [[লোকসভা]]ৰ অধ্যক্ষ
| leader_name3           = [[ঔম বিৰলা]] ([[ভাৰতীয় জনতা পাৰ্টী|বি জে পি]])
| leader_title4          = [[ভাৰতৰ মুখ্য ন্যায়াধীশ|মুখ্য ন্যায়াধীশ]]
| leader_name4           = [[সঞ্জীৱ খান্না]]
| legislature            = ভাৰতীয় সংসদ
| upper_house            = [[ৰাজ্যসভা]]
| lower_house            = [[লোকসভা]]
| sovereignty_type       = [[ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলন|স্বাধীনতা]]
| sovereignty_note       = ব্ৰিটিছ যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ পৰা
| established_event1     = স্বাধীনতা লাভ
| established_date1      = ১৫ আগষ্ট ১৯৪৭
| established_event2     = গণতন্ত্ৰ প্ৰতিষ্ঠা
| established_date2      = ২৬ জানুৱাৰী ১৯৫০
| area_rank              = সপ্তম
| area_magnitude         = 1 E12
| area_km2               = 3,287,263
| area_sq_mi             = 1,269,219
| percent_water          = 9.6
| population_census_rank = ২য়
| population_census      = ১,৩২৬,৫৭২,০০০
| population_estimate_rank = ২য়
| population_estimate_year = ২০১৭
| population_census_year = ২০১১
| population_density     = 393.6
| population_density_sq_mi = 
| population_density_rank = 31তম|
| GDP_PPP                = $৯.৪৮৯ ত্ৰিলিয়ন
| GDP_PPP_rank           = ৩য়
| GDP_PPP_year           = ২০১৭
| GDP_PPP_per_capita     = $৭,১৫৩
| GDP_nominal            = $২.৪৫৪ ত্ৰিলিয়ন
| GDP_nominal_rank       = ৬ষ্ঠ
| GDP_nominal_year       = ২০১৭
| GDP_nominal_per_capita = $১,৮৫০
| Gini                   = ৩৩.৯
| Gini_rank              = ৭৯তম
| Gini_year              = ২০১৩
| HDI                    = {{Increase}}০.৬২৪&lt;ref name=&quot;HDI&quot;&gt;{{cite web|url=http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2011_EN_Table1.pdf|title=Human Development Report 2011|year=2011|publisher=United Nations|accessdate=5 November 2011}}&lt;/ref&gt;
| HDI_rank               = ১৩১
| HDI_year               = ২০১৫
| HDI_category           = &lt;span style=&quot;color:#fc0;&quot;&gt;মধ্যম&lt;/span&gt;
| currency               = [[ভাৰতীয় টকা]]
| currency_code          = ₹
| country_code           = INR
| time_zone              = [[ভাৰতীয় মান সময়]]
| utc_offset             = +০৫:৩০
| time_zone_DST          = পালন কৰা নহয়
| date_format            = dd/mm/yyyy
| utc_offset_DST         = +০৫:৩০
| drives_on              = বাওঁ ফালে
| cctld                  = .in; .ভাৰত
| calling_code           = ৯১
}}

'''ভাৰত''' বা '''ভাৰতীয় প্ৰজাতন্ত্ৰ''' ({{lang-en|Republic of India}}) দক্ষিণ [[এছিয়া]]ত অৱস্থিত এখন সাৰ্বভৌম গণতান্ত্ৰিক ৰাষ্ট্ৰ। ভৌগোলিক আয়তনৰ ফালৰ পৰা ভাৰত [[পৃথিৱী]]ৰ ভিতৰত সপ্তম বৃহত্তম [[ৰাষ্ট্ৰ]], জনসংখ্যাৰ ফালৰ পৰা প্ৰথম তথা সৰ্ববৃহৎ গণতন্ত্ৰ। দক্ষিণে [[ভাৰত মহাসাগৰ]], পশ্চিমে [[আৰৱ সাগৰ]] আৰু পূবে [[বঙ্গোপ সাগৰ]]ৰ দ্বাৰা পৰিবেষ্টিত ভাৰতৰ মুঠ উপকূলৰ দৈৰ্ঘ্য হ'ল ৭,৫১৭ কিলোমিটাৰ (৪,৬৭১ মাইল)। এই দেশৰ চাৰিসীমাত অৱস্থিত ৰাষ্ট্ৰসমূহ হ'ল- পশ্চিমে [[পাকিস্তান]], উত্তৰ-পূবত [[চীন]], [[নেপাল]] আৰু [[ভূটান]], পূবে [[বাংলাদেশ]] আৰু [[ম্যানমাৰ]]। ভাৰত মহাসাগৰৰ মাজত অৱস্থিত [[শ্ৰীলঙ্কা]], [[মালদ্বীপ]] আৰু [[ইণ্ডোনেছিয়া]]। ইয়াৰ উপৰিও [[থাইলেণ্ড]] ভাৰতৰ নিকতৱৰ্তী ৰাষ্ট্ৰ। [[হিন্দু]] সভ্যতাৰ বসতি অঞ্চল তথা ঐতিহাসিক বাণিজ্য পথ আৰু একাধিক বিশাল সাম্ৰাজ্যৰ পটভূমি [[ভাৰতীয় উপমহাদেশ]] ইয়াৰ সুদীৰ্ঘ অৰ্থনৈতিক আৰু সাংস্কৃতিক ঐতিহ্যৰ বাবে সুপৰিচিত। পৃথিৱীৰ চাৰি প্ৰধান [[ধৰ্ম]]- [[হিন্দু ধৰ্ম|হিন্দু]], [[বৌদ্ধ ধৰ্ম]], [[জৈন ধৰ্ম]] আৰু [[শিখ ধৰ্ম]]ৰ উৎপত্তি ভাৰতত। মধ্যযুগৰ আৰম্ভণিতে [[খ্ৰীষ্টান ধৰ্ম]], [[ইছলাম]], [[ইহুদী ধৰ্ম|ইহুদী]] আৰু পাৰ্চী [[ধৰ্ম]]ই ভাৰতৰ দক্ষিণ আৰু পশ্চিম উপকূলত প্ৰৱেশ কৰে আৰু বিবিধতাময় ভাৰতীয় সভ্যতাৰ সৃষ্টি কৰে।&lt;ref name=&quot;Combined-8&quot;&gt;
(a) {{harvnb|Ludden|2014|p=[https://books.google.com/books?id=pBq9DwAAQBAJ&amp;pg=PA54 54]}};
&lt;br/&gt;(b) {{harvnb|Asher|Talbot|2006|pp=[https://books.google.com/books?id=ZvaGuaJIJgoC&amp;pg=PA78 78–79]}};
&lt;br/&gt;(c) {{harvnb|Fisher|2018|p=[https://books.google.com/books?id=kZVuDwAAQBAJ&amp;pg=PA76 76]}}
&lt;/ref&gt;
অষ্টাদশ শতিকাৰ প্ৰথম ভাগত [[ইষ্ট ইণ্ডিয়া কোম্পানী]] ভাৰতত প্ৰৱেশ কৰে আৰু লাহে লাহে ভাৰতৰ ভূ-খণ্ডক নিজৰ অধীন কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে। ঊনবিংশ শতিকাৰ মাজ ভাগলৈকে সমগ্ৰ ভাৰত ব্ৰিটিছ উপনিবেশত পৰিণত হয়। অৱশেষত অহিংস গৌৰৱময় স্বাধীনতা সংগ্ৰামৰ ফলত ১৯৪৭ চনৰ [[১৫ আগষ্ট]]ত ভাৰতে এখন স্বাধীন ৰাষ্ট্ৰ হিচাপে আত্মপ্ৰকাশ কৰে।

==ব্যুৎপত্তি==
''ভাৰত'' নামটো ভাৰতীয় মহাকাব্য আৰু [[ভাৰতৰ সংবিধান]] উভয়তে পোৱা যায়।{{sfn|Clémentin-Ojha|2014}}&lt;ref&gt;{{Citation |title=ভাৰতৰ সংবিধান |তাৰিখ=১ ডিচেম্বৰ ২০০৭ |url=https://lawmin.nic.in/coi/coiason29july08.pdf |access-date=৩ মাৰ্চ ২০১২ |archive-url=https://web.archive.org/web/২০১৪০৯০৯২৩০৪৩৭/https://lawmin.nic.in/coi/coiason২৯জুলাই০৮.pdf |url-status=dead |publisher=[[আইন আৰু ন্যায় মন্ত্ৰালয় (ভাৰত)]| ন্যায়]] |quote=ধাৰা ১(১): ভাৰত অৰ্থাৎ ভাৰত ৰাষ্ট্ৰ সংঘ হ'ব। |archive-date=9 September 2014}}&lt;/ref&gt; ইয়াক বিভিন্ন ভাৰতীয় ভাষাত  বিভিন্ন ৰূপত ব্যৱহাৰ কৰা হয়। ''ভাৰত'' হৈছে পুৰণি নাম ''ভাৰতবৰ্ষ''ৰ আধুনিক ৰূপ। ইয়াৰ মূল অৰ্থ আছিল ভাৰতৰ উত্তৰ অংশ।&lt;ref name=&quot;Jha2014&quot;&gt;{{উদ্ধৃতি |last=Jha |first=দ্বিজেন্দ্ৰ নাৰায়ণ |title=হিন্দু পৰিচয়ৰ পুনৰ চিন্তা |url=https://books.google.com/books?id=dqDgBQAAQBAJ&amp;pg=PA11 |page=11 |year=2014 |publisher=[[Routledge]] |isbn=978-1-317-49034-0}}&lt;/ref&gt;{{sfn|Singh|2017|p=[https://books.google.com/books?id=dYM4DwAAQBAJ&amp;pg=PA253 253]}} ইয়াৰ পৰা ১৯ শতিকাৰ মাজভাগত ভাৰত নামটো অতি জনপ্ৰিয় নাম হৈ পৰে।{{sfn|Clémentin-Ojha|২০১৪}}{{sfn|Barrow|২০০৩}}

== ইতিহাস ==
{{মূল|ভাৰতৰ ইতিহাস}}

==ৰাজ্য আৰু কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চল==
{{main|ভাৰতৰ ৰাজ্য আৰু কেন্দ্ৰীয়শাসিত অঞ্চলসমূহ}}
[[ভাৰত]]ত ২৮ খন ৰাজ্য আৰু ৮ খন কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চল আছে। ৰাজধানী [[নতুন দিল্লী]]। ৰাজ্যৰ নিজৰ প্ৰশাসনীয় ব্যৱস্থা আছে। কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চলসমূহ কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰে শাসন কৰে। তলত ভাৰতৰ ৰাজ্যসমূহ আৰু কেন্দ্ৰীয় শাসিত ৰাজ্যসমূহৰ ৰাজধানীৰ তালিকা দিয়া হৈছে।
{{Div col}}
# [[অন্ধ্ৰ প্ৰদেশ]]
# [[অৰুণাচল প্ৰদেশ]]
# [[অসম]]
# [[বিহাৰ]]
# [[ছত্তীছগঢ়]]
# [[গোৱা]]
# [[গুজৰাট]]
# [[হাৰিয়ানা]]
# [[হিমাচল প্ৰদেশ]]
# [[ঝাড়খণ্ড]]
# [[কৰ্ণাটক]]
# [[কেৰালা]]
# [[মধ্য প্ৰদেশ]]
# [[মহাৰাষ্ট্ৰ]]
# [[মণিপুৰ]]
# [[মেঘালয়]]
# [[মিজোৰাম]]
# [[নাগালেণ্ড]]
# [[উৰিষ্যা]]
# [[পঞ্জাব, ভাৰত|পঞ্জাব]]
# [[ৰাজস্থান]]
# [[চিক্কিম]]
# [[তামিল নাডু]]
# [[তেলঙ্গানা]]
# [[ত্ৰিপুৰা]]
# [[উত্তৰাখণ্ড]]
# [[উত্তৰ প্ৰদেশ]]
# [[পশ্চিমবংগ]]
{{Div col end}}

===কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চল===
{{Div col}}
# [[আন্দামান আৰু নিকোবৰ দ্বীপপুঞ্জ]]
# [[চণ্ডীগড়]]
# [[জম্মু আৰু কাশ্মীৰ|জম্মু কাশ্মীৰ]]
# [[দাদৰা আৰু নগৰ হাভেলী]] আৰু  [[দমন আৰু দিউ]]
# [[লাক্ষাদ্বীপ]]
# [[পণ্ডিচেৰী]]
# [[দিল্লী]]
# [[লাডাখ]]
{{Div col end}}উল্লেখযোগ্য যে 'দাদৰা আৰু নগৰ হাভেলী' আৰু 'দমন আৰু দিউ' নামৰ কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চল দুটা একেলগ কৰি 'দাদৰা আৰু নগৰ হাভেলী আৰু দমন আৰু দিউ' নামৰ এটা কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চল গঠনৰ প্ৰস্তাৱৰ কথা  ভাৰত চৰকাৰে ২০১৯ চনৰ জুলাই মাহত ঘোষণা কৰিছিল । উক্ত বিধেয়কখন ২০১৯ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত সংসদত গৃহীত হয় আৰু ২০২০ চনৰ ২৬ জানুৱাৰীৰ পৰা কাৰ্যকৰী হয় ।&lt;ref&gt;[https://www.devdiscourse.com/article/national/754685-govt-plans-to-merge-2-uts----daman-and-diu-dadra-and-nagar-haveli]&lt;/ref&gt;  

===ৰাজধানী===
* [[নতুন দিল্লী]]

==ভাৰতৰ ভাষা==
{{Main|ভাৰতীয় ভাষা}}
[[হিন্দী]] হৈছে ভাৰতৰ অধিকাৰিক (অফিছিয়েল) ভাষা। ইংৰাজীক সহকাৰী অধিকাৰিক ভাষা হিচাপে গ্ৰহণ কৰা হয়। ৰাজ্য ভেদে স্থানীয় ভাষাক অধিকাৰিক ভাষা হিচাপে গ্ৰহণ কৰা হয়। ২০০৩ বৰ্ষৰ ৯২তম সংবিধান সংশোধনী অনুসৰি ভাৰতৰ স্বীকৃতিপ্ৰাপ্ত অধিকাৰিক ভাষাৰ সংখ্যা হৈছে ২২টা। এই ভাষাসমূহ হ’ল:
{{৯২তম সংবিধান সংশোধনি অনুসৰি ভাৰতৰ স্বীকৃতী প্ৰাপ্ত অধিকাৰিক ভাষা}}

==ৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰতীক==
{{ভাৰতৰ প্ৰতীক}}

উল্লেখযোগ্য যে হকী ভাৰতৰ 'অনাধিকাৰিক (আন-অ'ফিছিয়েল) ৰাষ্ট্ৰীয় খেল'। ২০২০ চনত মহাৰাষ্ট্ৰৰ ধুলে জিলাৰ ময়ূৰেশ আগৰৱাল নামৰ এজন শিক্ষকে আৰ.টি.আই. (তথ্য জনাৰ অধিকাৰ)ৰ অধীনত ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰীয় খেল হকী হয় নে নহয় এই সন্দৰ্ভত উত্তৰ বিচাৰি কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰৰ ক্ৰীড়া আৰু যুৱ কল্যাণ মন্ত্ৰালয়লৈ আবেদন জনায়। তাৰ উত্তৰত চৰকাৰে জানিবলৈ দিয়ে যে ভাৰত চৰকাৰৰ দ্বাৰা হকী এতিয়াও ৰাষ্ট্ৰীয় খেল হিচাপে অনুমোদিত বা গৃহীত হোৱা নাই।&lt;ref&gt;[https://timesofindia.indiatimes.com/sports/more-sports/others/govt-has-not-declared-any-sport-as-national-game-rti-reply/articleshow/74120667.cms]&lt;/ref&gt;

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{Reflist}}

==অধিক পঢ়ক==
&lt;div class=&quot;reflist4&quot; style=&quot;height: 400px; overflow: auto; padding: 3px noprint&quot; &gt;
'''Overview'''
{{Refbegin|colwidth=33em}}
* {{Citation|title=India|work=[[The World Factbook]]|publisher=[[Central Intelligence Agency]]|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/in.html|accessdate=4 October 2011|ref={{Sfnref|Central Intelligence Agency}}|archivedate=11 June 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080611033144/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/in.html}}
* {{Citation|date=December 2004|title=Country Profile: India|edition=5th|work=[[Library of Congress Country Studies]]|publisher=[[Library of Congress]] [[Federal Research Division]]|url=http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/profiles/India.pdf|accessdate=30 September 2011|format=PDF|ref={{Sfnref|Library of Congress|2004}}}}
* {{Citation|last=Heitzman|first=J.|last2=Worden|first2=R. L.|date=August 1996|title=India: A Country Study|series=Area Handbook Series|publisher=[[Library of Congress]]|place=Washington, D.C.|isbn=978-0844408330}}
* {{Citation|title=India|publisher=[[International Monetary Fund]]|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2011/02/weodata/weorept.aspx?sy=2009&amp;ey=2016&amp;scsm=1&amp;ssd=1&amp;sort=country&amp;ds=.&amp;br=1&amp;c=534&amp;s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&amp;grp=0&amp;a=&amp;pr1.x=88&amp;pr1.y=9|accessdate=14 October 2011|ref={{Sfnref|International Monetary Fund}}}}
* {{Citation|year=2011|title=Provisional Population Totals &amp;ndash; Census 2011|work=Office of the Registrar General and Census Commissioner|publisher=[[Ministry of Home Affairs (India)|Ministry of Home Affairs]], Government of India|url=http://www.censusindia.gov.in/2011-prov-results/indiaatglance.html|accessdate=29 March 2011|ref={{Sfnref|Ministry of Home Affairs|2011}}}}
* {{Citation|date=24 January 1950|title=Constituent Assembly of India&amp;mdash;Volume XII|work=Constituent Assembly of India: Debates|publisher=[[National Informatics Centre]], Government of India|url=http://parliamentofindia.nic.in/ls/debates/vol12p1.htm|accessdate=17 July 2011|ref={{Sfnref|Constituent Assembly of India|1950}}}}
* {{Citation|title=There's No National Language in India: Gujarat High Court|publisher=[[The Times Of India]]|date=6 January 2007|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2010-01-25/india/28148512_1_national-language-official-language-hindi|accessdate=17 July 2011|ref={{Sfnref|The Times of India 2007}}|archivedate=29 January 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140129070149/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2010-01-25/india/28148512_1_national-language-official-language-hindi}}
* {{Citation|year=2011|title=Human Development Report 2011|chapter=Table 1: Human Development Index and its Components|publisher=[[United Nations]]|chapter-url=http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2011_EN_Table1.pdf|format=PDF|ref={{Sfnref|United Nations|2011}}}}
{{Refend}}

'''Etymology'''
{{Refbegin|colwidth=33em}}
* {{Citation|title=Hindustan|publisher=[[Encyclopædia Britannica]]|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/266465/Hindustan|accessdate=17 July 2011|ref={{Sfnref|Encyclopædia Britannica}}}}
* {{Citation|editor-last=Kuiper|editor-first=K.|date=July 2010|title=Culture of India|publisher=Rosen Publishing Group|isbn=978-1615302031|url=http://books.google.com/?id=LiqloV4JnNUC}}
* {{Citation|date=29 July 2008|title=[[Constitution of India]]|publisher=[[Ministry of Law and Justice (India)|Ministry of Law and Justice]]|url=http://lawmin.nic.in/coi/coiason29july08.pdf|accessdate=17 July 2011|format=PDF|quote=Article 1(1): &quot;India, that is Bharat, shall be a Union of States.&quot;|ref={{Sfnref|Ministry of Law and Justice 2008}}}}
* {{Citation|title=[[Oxford English Dictionary]]|chapter=India|publisher=[[Oxford University Press]]|url=http://www.oed.com/|accessdate=17 July 2011|ref={{Sfnref|Oxford English Dictionary}}}}
{{Refend}}

'''History'''
{{Refbegin|colwidth=33em}}
* {{Citation|last=Asher|first=C. B.|last2=Talbot|first2=C.|date=1 January 2008|title=India Before Europe|edition=1st|publisher=[[Cambridge University Press]]|isbn=978-0521517508}}
* {{Citation|last=Bose|first=S.|last2=Jalal|first2=A.|author-link=Sugata Bose|author2-link=Ayesha Jalal|date=11 March 2011|title=Modern South Asia: History, Culture, Political Economy|edition=3rd|publisher=[[Routledge]]|isbn=978-0415779425}}
* {{Citation|last=Brown|first=J. M.|author-link=Judith M. Brown|date=26 May 1994|title=Modern India: The Origins of an Asian Democracy|edition=2nd|series=[[The Short Oxford History of the Modern World]]|publisher=[[Oxford University Press]]|isbn=978-0198731139|url=http://books.google.com/books?id=PaKdsF8WzbcC}}
* {{Citation|last=Copland|first=I.|date=8 October 2001|title=India 1885&amp;ndash;1947: The Unmaking of an Empire|edition=1st|publisher=[[Longman]]|isbn=978-0582381735|url=http://books.google.com/?id=Dw1uAAAAMAAJ}}
* {{Citation|last=Kulke|first=H.|last2=Rothermund|first2=D.|author-link=Hermann Kulke|date=1 August 2004|title=A History of India|series=4th|publisher=[[Routledge]]|isbn=978-0415329200|url=http://books.google.com/books?id=V73N8js5ZgAC}}
* {{Citation|last=Ludden|first=D.|date=13 June 2002|title=India and South Asia: A Short History|publisher=[[One World Media|One World]]|isbn=978-1851682379}}
* {{Citation|last=Metcalf|first=B.|last2=Metcalf|first2=T. R.|author-link=Barbara Metcalf|author2-link=Thomas R. Metcalf|date=9 October 2006|title=A Concise History of Modern India|edition=2nd|publisher=[[Cambridge University Press]]|isbn=978-0521682251|url=http://books.google.com/books?id=iuESgYNYPl0C}}
* {{Citation|last=Peers|first=D. M.|date=3 August 2006|title=India under Colonial Rule 1700&amp;ndash;1885|edition=1st|publisher=[[Pearson Education|Pearson Longman]]|isbn=978-0582317383|url=http://books.google.com/?id=6iNuAAAAMAAJ}}
* {{Citation|last=Possehl|first=G.|author-link=Gregory Possehl|title=The Indus Civilization: A Contemporary Perspective|date=January 2003|publisher=[[Rowman &amp; Littlefield|Rowman Altamira]]|isbn=978-0759101722|url=http://books.google.com/books?id=pmAuAsi4ePIC}}
* {{Citation|last=Robb|first=P.|title=A History of India|year=2001|publisher=London: Palgrave|isbn=978-0333691298}}
* {{Citation|last=Sarkar|first=S.|year=1983|title=Modern India: 1885-1947|place=|publisher=Delhi: Macmillan India Ltd|isbn=978-0333904251|url=http://books.google.com/?id=rVxuAAAAMAAJ}}
* {{Citation|last=Singh|first=U.|author-link=Upinder Singh|title=A History of Ancient and Medieval India: From the Stone Age to the 12th Century|year=2009|publisher=[[Longman]]|location=Delhi|isbn=978-8131716779|url=http://books.google.com/books?id=H3lUIIYxWkEC}}
* {{Citation|last=Sripati|first=V.|year=1998|title=Toward Fifty Years of Constitutionalism and Fundamental Rights in India: Looking Back to See Ahead (1950&amp;ndash;2000)|journal=American University International Law Review|volume=14|issue=2|pages=413&amp;ndash;496}}
* {{Citation|last=Stein|first=B.|author-link=Burton Stein|date=15 June 1998|year=2008|title=A History of India|publisher=Wiley-Blackwell|place=Oxford|isbn=978-0631205463|url=http://books.google.com/books?id=SXdVS0SzQSAC}}
* {{Citation|date=17 December 2009|title=Briefing Rooms: India|work=Economic Research Service|publisher=[[United States Department of Agriculture]]|url=http://www.ers.usda.gov/Briefing/India/|accessdate=17 July 2011|ref={{Sfnref|United States Department of Agriculture}}|archivedate=20 May 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110520002800/http://www.ers.usda.gov/Briefing/India/}}
*{{Citation|last=Thapar|first=Romila|title=Penguin history of early India: from the origins to A.D.1300|url=http://books.google.com/books?id=O2OgAAAAMAAJ|accessdate=13 February 2012|year=2003|publisher=Penguin Books}}
* {{Citation|last=Wolpert|first=S.|author-link=Stanley Wolpert|date=25 December 2003|title=A New History of India|edition=7th|publisher=[[Oxford University Press]]|isbn=978-0195166781}}
{{Refend}}

'''Geography'''
{{Refbegin|colwidth=33em}}
* {{Citation|last=Ali|first=J. R.|last2=Aitchison|first2=J. C.|year=2005|title=Greater India|journal=Earth-Science Reviews|volume=72|issue=3&amp;ndash;4|pages=170&amp;ndash;173|doi=10.1016/j.earscirev.2005.07.005}}
* {{Citation|last=Chang|first=J. H.|year=1967|title=The Indian Summer Monsoon|periodical=Geographical Review|volume=57|issue=3|pages=373–396|doi=10.2307/212640}}
* {{Citation|year=1988|title=Forest (Conservation) Act, 1980 with Amendments Made in 1988|publisher=Department of Environment and Forests, Government of the Andaman and Nicobar Islands|url=http://forest.and.nic.in/fca1980.pdf|accessdate=25 July 2011|format=PDF|ref={{Sfnref|Department of Environment and Forests|1988}}|archivedate=21 July 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110721163118/http://forest.and.nic.in/fca1980.pdf}}
* {{Citation|last=Dikshit|first=K. R.|last2=Schwartzberg|first2=Joseph E.|author2-link=Joseph E. Schwartzberg|title=India|chapter=Land|chapter-url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/285248/India|work=Encyclopædia Britannica|pages=1&amp;ndash;29|ref={{Sfnref|Dikshit &amp; Schwartzberg}}}}
* {{Citation|last=Kumar|first=V. S.|last2=Pathak|first2=K. C.|last3=Pednekar|first3=P.|last4=Raju|first4=N. S. N.|year=2006|title=Coastal processes along the Indian coastline|periodical=Current Science|volume=91|issue=4|pages=530&amp;ndash;536|url=http://drs.nio.org/drs/bitstream/2264/350/1/Curr_Sci_91_530.pdf|format=PDF}}
* {{Citation|year=2007|title=India Yearbook 2007|publisher=Publications Division, [[Ministry of Information and Broadcasting (India)|Ministry of Information and Broadcasting]], [[Government of India]]|place=New Delhi|isbn=978-8123014234|ref={{Sfnref|Ministry of Information and Broadcasting|2007}}}}
* {{Citation|last=Posey|first=C. A.|date=1 November 1994|title=The Living Earth Book of Wind and Weather|publisher=[[Reader's Digest Association|Reader's Digest]]|isbn=978-0895776259}}
* {{Citation|last=Prakash|first=B.|last2=Kumar|first2=S.|last3=Rao|first3=M. S.|last4=Giri|first4=S. C.|year=2000|title=Holocene Tectonic Movements and Stress Field in the Western Gangetic Plains|journal=Current Science|volume=79|issue=4|pages=438&amp;ndash;449|url=http://www.ias.ac.in/currsci/aug252000/prakash.pdf|format=PDF|ref={{Sfnref|Prakash et al.|2000}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20041030195726/http://www.ias.ac.in/currsci/aug252000/prakash.pdf|archivedate=2004-10-30|access-date=2012-02-13}}
{{Refend}}

'''Biodiversity'''
{{Refbegin|colwidth=33em}}
* {{Citation|last=Ali|first=S. (author)|last2=Ripley|first2=S. D. (author)|last3=Dick|first3=J. H. (illustrator)|author-link=Salim Ali (ornithologist)|author2-link=S. Dillon Ripley|date=15 August 1996|title=A Pictorial Guide to the Birds of the Indian Subcontinent|edition=2nd|publisher=[[Oxford University Press]]|place=Mumbai|isbn=978-0195637328}}
* {{Citation|last=Basak|first=R. K.|year=1983|title=Botanical Survey of India: Account of Its Establishment, Development, and Activities|url=http://books.google.com/books?id=yXAVcgAACAAJ|accessdate=20 July 2011}}
* {{Citation|year=2007|title=Hotspots by Region|work=Biodiversity Hotspots|publisher=[[Conservation International]]|url=http://www.biodiversityhotspots.org/xp/Hotspots/hotspots_by_region/Pages/default.aspx|accessdate=28 February 2011|ref={{Sfnref|Conservation International|2007}}}}
* {{Citation|last=Crame|first=J. A.|last2=Owen|first2=A. W.|date=1 August 2002|title=Palaeobiogeography and Biodiversity Change: The Ordovician and Mesozoic–Cenozoic Radiations|series=Geological Society Special Publication|issue=194|publisher=[[Geological Society of London]]|isbn=978-1862391062|url=http://books.google.com/books?id=YswVy5YolYsC&amp;pg=PA142|accessdate=8 December 2011}}
* {{Citation|last=Fisher|first=W. F.|date=January 1995|title=Toward Sustainable Development?: Struggling over India's Narmada River|series=Columbia University Seminars|publisher=[[M. E. Sharpe]]|isbn=978-1563243417|url=http://books.google.com/books?id=n-iwqh2hS9kC}}
* {{Citation|last=Griffiths|first=M.|date=6 July 2010|title=The Lotus Quest: In Search of the Sacred Flower|publisher=[[St. Martin's Press]]|isbn=978-0312641481|url=http://books.google.com/books?id=f2cbyTCeq-EC}}
* {{Citation|last=Karanth|first=K. P.|date=25 March 2006|title=Out-of-India Gondwanan Origin of Some Tropical Asian Biota|journal=[[Current Science]]|volume=90|issue=6|publisher=[[Indian Academy of Sciences]]|pages=789&amp;ndash;792|format=PDF|url=http://www.iisc.ernet.in/currsci/mar252006/789.pdf|accessdate=18 May 2011|archivedate=11 April 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190411223533/http://www.iisc.ernet.in/currsci/mar252006/789.pdf}}
* {{Citation|last=Mace|first=G. M.|date=March 1994|title=1994 IUCN Red List of Threatened Animals|work=World Conservation Monitoring Centre|publisher=[[International Union for Conservation of Nature]]|isbn=978-2831701943|url=http://books.google.com/books?id=dyy0HilL9ecC&amp;pg=PR4}}
* {{Citation|title=Biosphere Reserves of India|work=C. P. R. Environment Education Centre|publisher=[[Ministry of Environment and Forests (India)|Ministry of Environment and Forests]], [[Government of India]]|url=http://www.cpreec.org/pubbook-biosphere.htm|accessdate=17 July 2011|ref={{Sfnref|Ministry of Environment and Forests}}|archivedate=25 July 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110725202217/http://www.cpreec.org/pubbook-biosphere.htm}}
* {{Citation|date=9 September 1972|title=Indian Wildlife (Protection) Act, 1972|publisher=[http://moef.nic.in/index.php Ministry of Environments and Forests], Government of India|url=http://envfor.nic.in/legis/wildlife/wildlife1.html|accessdate=25 July 2011|ref={{Sfnref|Ministry of Environments and Forests 1972}}}}
* {{Citation|last=Puri|first=S. K.|title=Biodiversity Profile of India|url=http://ces.iisc.ernet.in/hpg/cesmg/indiabio.html|accessdate=20 June 2007|ref={{Sfnref|Puri}}}}
* {{Citation|date=4 June 2007|title=The List of Wetlands of International Importance|publisher=The Secretariat of the Convention on Wetlands|page=18|url=http://www.ramsar.org/sitelist.pdf|accessdate=20 June 2007|format=PDF|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070621011113/http://www.ramsar.org/sitelist.pdf|archivedate=21 June 2007|ref={{Sfnref|Secretariat of the Convention on Wetlands}}}}
* {{Citation|last=Tritsch|first=M. F.|date=3 September 2001|title=Wildlife of India|publisher=[[HarperCollins]]|place=London|isbn=978-0007110629|url=http://books.google.com/books?id=aNRQAAAACAAJ}}
{{Refend}}

'''Politics'''
{{Refbegin|colwidth=33em}}
* {{Citation|last=Bhambhri|first=C. P.|date=1 May 1992|title=Politics in India, 1991&amp;ndash;1992|publisher=Shipra|url=http://books.google.com/books?id=pf5HAAAAMAAJ|accessdate=20 July 2011|isbn=978-8185402178}}
* {{Citation|last=Burnell|first=P. J.|last2=Calvert|first2=P.|date=1 May 1999|title=The Resilience of Democracy: Persistent Practice, Durable Idea|edition=1st|publisher=[[Taylor &amp; Francis]]|isbn=978-0714680262|url=http://books.google.com/books?id=hv6TkML5_HAC&amp;pg=PA271|accessdate=20 July 2011}}
* {{Citation|date=16 May 2009|title=Second UPA Win, A Crowning Glory for Sonia's Ascendancy|publisher=[[Business Standard]]|url=http://www.business-standard.com/india/news/second-upa-wincrowning-glory-for-sonia%5Cs-ascendancy/61892/on|accessdate=13 June 2009|ref={{Sfnref|Business Standard|2009}}}}
* {{Citation|last=Chander|first=N. J.|date=1 January 2004|title=Coalition Politics: The Indian Experience|publisher=Concept Publishing Company|isbn=978-8180690921|url=http://books.google.com/books?id=G_QtMGIczhMC&amp;pg=PA117|accessdate=20 July 2011}}
* {{Citation|last=Dunleavy|first=P.|last2=Diwakar|first2=R.|last3=Dunleavy|first3=C.|year=2007|title=The Effective Space of Party Competition|issue=5|publisher=[[London School of Economics|London School of Economics and Political Science]]|url=http://www2.lse.ac.uk/government/research/resgroups/PSPE/pdf/PSPE_WP5_07.pdf|accessdate=27 September 2011|format=PDF|archivedate=28 October 2007|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071028005708/http://www.lse.ac.uk/collections/government/PSPE/pdf/PSPE_WP5_07.pdf}}
* {{Citation|last=Dutt|first=S.|year=1998|title=Identities and the Indian State: An Overview|journal=Third World Quarterly|volume=19|issue=3|pages=411&amp;ndash;434|doi=10.1080/01436599814325}}
* {{Citation|last=Echeverri-Gent|first=J.|editor-last=Ayres|editor-first=A.|editor2-last=Oldenburg|editor2-first=P.|date=January 2002|title=Quickening the Pace of Change|chapter=Politics in India's Decentred Polity|series=India Briefing|publisher=[[M. E. Sharpe]]|place=London|pages=19&amp;ndash;53|isbn=978-0765608123}}
* {{Citation|date=14 March 2009|title=Current Recognised Parties|work=[[Election Commission of India]]|url=http://eci.nic.in/eci_main/ElectoralLaws/OrdersNotifications/Symbols_Sep_2009.pdf|accessdate=5 July 2010|format=PDF|ref={{Sfnref|Election Commission of India}}}}
* {{Citation|last=Gledhill|first=A.|date=30 March 1970|title=The Republic of India: The Development of its Laws and Constitution|publisher=Greenwood|isbn=978-0837128139|url=http://books.google.com/books?id=cHAjPQAACAAJ|accessdate=21 July 2011}}{{Dead link|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
* {{Citation|date=24 December 2004|title=Narasimha Rao Passes Away|publisher=[[The Hindu]]|url=http://www.hindu.com/2004/12/24/stories/2004122408870100.htm|accessdate=2 November 2008|ref={{Sfnref|The Hindu 2008}}}}
* {{Citation|last=Mathew|first=K. M.|date=1 January 2003|title=Manorama Yearbook|publisher=[[Malayala Manorama]]|isbn=978-8190046183|url=http://books.google.com/books?id=jDaLQwAACAAJ|accessdate=21 July 2011}}
* {{Citation|title=National Symbols of India|work=Know India|publisher=[[National Informatics Centre]], [[Government of India]]|url=http://india.gov.in/knowindia/national_symbols.php|accessdate=27 September 2009|ref={{Sfnref|National Informatics Centre|2005}}}}
* {{Citation|last=Neuborne|first=B.|year=2003|title=The Supreme Court of India|journal=International Journal of Constitutional Law|volume=1|issue=1|pages=476&amp;ndash;510|doi=10.1093/icon/1.3.476}}
* {{Citation|last=Pylee|first=M. V.|year=2003|title=Constitutional Government in India|chapter=The Longest Constitutional Document|edition=2nd|publisher=[[S. Chand]]|isbn=978-8121922036|url=http://books.google.com/?id=veDUJCjr5U4C|ref={{Sfnref|Pylee|2003|a}}}}
* {{Citation|last=Pylee|first=M. V.|year=2003|title=Constitutional Government in India|chapter=The Union Judiciary: The Supreme Court|edition=2nd|publisher=[[S. Chand]]|isbn=978-8121922036|url=http://books.google.com/?id=veDUJCjr5U4C&amp;pg=PA314|accessdate=2 November 2007|ref={{Sfnref|Pylee|2003|b}}}}
* {{Citation|last=Sarkar|first=N. I.|title=Sonia Gandhi: Tryst with India|date=1 January 2007|publisher=Atlantic|isbn=978-8126907441&lt;!--8126907444--&gt;|url=http://books.google.com/books?id=26flsWUf8fkC|accessdate=20 July 2011}}
* {{Citation|last=Sharma|first=R.|year=1950|title=Cabinet Government in India|journal=Parliamentary Affairs|volume=4|issue=1|pages=116&amp;ndash;126}}
* {{Citation|last=Sharma|first=B. K.|date=August 2007|title=Introduction to the Constitution of India|edition=4th|publisher=[[Prentice Hall]]|isbn=978-8120332461&lt;!--8120332466--&gt;|url=http://books.google.com/books?id=srDytmFE3KMC&amp;pg=PA161}}
* {{Citation|last=Sinha|first=A.|year=2004|title=The Changing Political Economy of Federalism in India|journal=India Review|volume=3|issue=1|pages=25&amp;ndash;63|doi=10.1080/14736480490443085}}
* {{Citation|title=World's Largest Democracy to Reach One Billion Persons on Independence Day|publisher=[[United Nations Department of Economic and Social Affairs|United Nations]] [[Commission on Population and Development|Population Division]]|url=http://www.un.org/esa/population/pubsarchive/india/ind1bil.htm|accessdate=5 October 2011|ref={{Sfnref|United Nations Population Division}}}}
* {{Citation|last=Wheare|first=K. C.|date=June 1980|title=Federal Government|edition=4th|publisher=[[Oxford University Press]]|isbn=978-0313227028}}
{{Refend}}

'''Foreign relations and military'''
{{Refbegin|colwidth=33em}}
* {{Citation|last=Alford|first=P.|date=7 July 2008|title=G8 Plus 5 Equals Power Shift|publisher=[[The Australian]]|url=http://www.theaustralian.com.au/news/g8-plus-5-equals-power-shift/story-e6frg6t6-1111116838759|accessdate=21 November 2009|ref={{Sfnref|Alford|2008}}}}
* {{Citation|last=Behera|first=L. K.|date=7 March 2011|title=Budgeting for India's Defence: An Analysis of Defence Budget 2011&amp;ndash;2012|publisher=[[Institute for Defence Studies and Analyses]]|url=http://www.idsa.in/idsacomments/IndiasDefenceBudget2011-12_lkbehera_070311|accessdate=4 April 2011|archivedate=24 September 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150924033402/http://www.idsa.in/idsacomments/IndiasDefenceBudget2011-12_lkbehera_070311}}
* {{Citation|date=11 February 2009|title=Russia Agrees India Nuclear Deal|work=[[BBC News]]|publisher=[[BBC|British Broadcasting Corporation]]|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/7883223.stm|accessdate=22 August 2010|ref={{Sfnref|British Broadcasting Corporation 2009}}}}
* {{Citation|last=Curry|first=B.|date=27 June 2010|title=Canada Signs Nuclear Deal with India|publisher=[[The Globe and Mail]]|url=http://www.theglobeandmail.com/news/world/g8-g20/news/canada-signs-nuclear-deal-with-india/article1620801/|accessdate=13 May 2011}}
* {{Citation|date=8 April 2008|title=India, Europe Strategic Relations|work=Europa: Summaries of EU Legislation|publisher=[[European Union]]|url=http://europa.eu/legislation_summaries/external_relations/relations_with_third_countries/asia/r14100_en.htm|accessdate=14 January 2011|ref={{Sfnref|Europa 2008}}}}
* {{Citation|last=Ghosh|first=A.|title=India's Foreign Policy|date=1 September 2009|publisher=[[Pearson PLC|Pearson]]|isbn=978-8131710258|url=http://books.google.com/books?id=Y32u4JMroQgC}}
* {{Citation|last=Gilbert|first=M.|date=17 December 2002|title=A History of the Twentieth Century|publisher=[[William Morrow and Company|William Morrow]]|isbn=978-0060505943|url=http://books.google.com/books?id=jhwY1j8Ao3kC&amp;pg=PA486|accessdate=22 July 2011}}
* {{Citation|date=5 October 2009|title=India, Russia Review Defence Ties|publisher=[[The Hindu]]|url=http://www.thehindu.com/news/national/article2514142.ece|accessdate=8 October 2011|ref={{Sfnref|The Hindu 2011}}}}
* {{Citation|last=Kumar|first=A. V.|date=1 May 2010|title=Reforming the NPT to Include India|work=Bulletin of Atomic Scientists|url=http://www.thebulletin.org/web-edition/features/reforming-the-npt-to-include-india|accessdate=1 Nov 2010}}
* {{Citation|last=Miglani|first=S.|date=28 February 2011|title=With An Eye on China, India Steps Up Defence Spending|publisher=[[Reuters]]|url=http://www.reuters.com/article/2011/02/28/india-budget-military-idUSSGE71R02Y20110228|accessdate=6 July 2011}}
* {{Citation|last=Nair|first=V. K.|year=2007|title=No More Ambiguity: India's Nuclear Policy|url=http://www.afsa.org/fsj/oct02/nair.pdf|accessdate=7 June 2007|format=PDF|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070927041401/http://www.afsa.org/fsj/oct02/nair.pdf|archivedate=27 September 2007}}
* {{Citation|last=Pandit|first=R.|date=27 July 2009|title=N-Submarine to Give India Crucial Third Leg of Nuke Triad|publisher=[[The Times of India]]|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2009-07-27/india/28212143_1_nuclear-powered-submarine-ins-arihant-nuclear-submarine|accessdate=10 March 2010|archivedate=11 August 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110811144548/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2009-07-27/india/28212143_1_nuclear-powered-submarine-ins-arihant-nuclear-submarine}}
* {{Citation|last=Perkovich|first=G.|date=5 November 2001|title=India's Nuclear Bomb: The Impact on Global Proliferation|publisher=[[University of California Press]]|isbn=978-0520232105|url=http://books.google.com/books?id=UDA9dUryS8EC|accessdate=22 July 2011}}
* {{Citation|date=25 January 2008|title=India, France Agree on Civil Nuclear Cooperation|publisher=[[Rediff.com|Rediff]]|url=http://www.rediff.com/news/2008/jan/25france.htm|accessdate=22 August 2010|ref={{Sfnref|Rediff 2008 a}}}}
* {{Citation|date=13 February 2010|title=UK, India Sign Civil Nuclear Accord|publisher=[[Reuters]]|url=http://www.reuters.com/article/2010/02/13/us-india-britain-nuclear-idUSTRE61C21E20100213?type=politicsNews|accessdate=22 August 2010|ref={{Sfnref|Reuters|2010}}}}
* {{Citation|last=Ripsman|first=N. M.|last2=Paul|first2=T. V.|date=18 March 2010|title=Globalization and the National Security State|publisher=[[Oxford University Press]]|isbn=978-0195393903|url=http://books.google.com/books?id=7P87HIh9ajMC&amp;pg=PA130|accessdate=22 July 2011}}
* {{Citation|last=Rothermund|first=D.|date=17 October 2000|title=The Routledge Companion to Decolonization|edition=1st|series=Routledge Companions to History|publisher=[[Routledge]]|url=http://books.google.com/books?id=ez37H0UPt_YC|isbn=978-0415356329}}
* {{Citation|date=10 January 2011|title=India Gets Its First Homegrown Fighter Jet|publisher=[[RIA Novosti]]|url=http://en.rian.ru/world/20110110/162090932.html|accessdate=1 April 2009|ref={{Sfnref|Russian International News Agency 2011}}}}
* {{Citation|last=Sharma|first=S. R.|date=1 January 1999|title=India&amp;ndash;USSR Relations 1947&amp;ndash;1971: From Ambivalence to Steadfastness|volume=1|publisher=Discovery|isbn=978-8171414864&lt;!--8171414869--&gt;|url=http://books.google.com/books?id=vTEge1JWK8oC}}
* {{Citation|last=Shukla|first=A.|date=5 March 2011|title=China Matches India's Expansion in Military Spending|publisher=[[Business Standard]]|url=http://www.business-standard.com/india/news/china-matches-india%5Cs-expansion-in-military-spending/427365/|accessdate=6 July 2011}}
* {{Citation|last=Sisodia|first=N. S.|last2=Naidu|first2=G. V. C.|year=2005|title=Changing Security Dynamic in Eastern Asia: Focus on Japan|publisher=Promilla|isbn=978-8186019528&lt;!--8186019529--&gt;|url=http://books.google.com/books?id=jSgfLG3Ib9wC}}
* {{Citation|date=8 August 2008|title=SIPRI Yearbook 2008: Armaments, Disarmament, and International Security|work=Stockholm International Peace Research Institute|publisher=[[Oxford University Press]]|isbn=978-0199548958|url=http://books.google.com/books?id=EAyQ9KCJE2gC&amp;pg=PA178|accessdate=22 July 2011|ref={{Sfnref|Stockholm International Peace Research Institute 2008}}}}
* {{Citation|date=14 March 2011|title=India World's Largest Arms Importer According to New SIPRI Data on International Arms Transfers|work=Stockholm International Peace Research Initiative|url=http://www.sipri.org/media/pressreleases/armstransfers|accessdate=4 April 2011|ref={{Sfnref|Stockholm International Peace Research Initiative 2011}}}}
* {{Citation|date=11 October 2008|title=India, US Sign 123 Agreement|publisher=[[The Times of India]]|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2008-10-11/india/27905286_1_indian-nuclear-market-sign-landmark-civil-nuclear-field|accessdate=21 July 2011|ref={{Sfnref|The Times of India 2008}}|archivedate=7 November 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111107021602/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2008-10-11/india/27905286_1_indian-nuclear-market-sign-landmark-civil-nuclear-field}}
{{Refend}}

'''Economy'''
{{Refbegin|colwidth=33em}}
* {{Citation|last=Alamgir|first=J.|date=24 December 2008|title=India's Open-Economy Policy: Globalism, Rivalry, Continuity|publisher=[[Taylor &amp; Francis]]|isbn=978-0415776844|url=http://books.google.com/books?id=JL7QfWJ5Yk0C|accessdate=23 July 2011}}
* {{Citation|last=Bonner|first=B|date=20 March 2010|title=Make Way, World. India Is on the Move|publisher=[[Christian Science Monitor]]|url=http://www.csmonitor.com/Business/The-Daily-Reckoning/2010/0320/Make-way-world.-India-is-on-the-move|accessdate=23 July 2011|ref={{Sfnref|Bonner|2010}}}}
* {{Citation|date=18 November 2010|title=India Lost $462bn in Illegal Capital Flows, Says Report|work=[[BBC News]]|publisher=[[BBC|British Broadcasting Corporation]]|url=http://www.bbc.co.uk/news/world-south-asia-11782795|accessdate=23 July 2011|ref={{Sfnref|British Broadcasting Corporation 2010 c}}}}
* {{Citation|date=9 April 2010|title=India Second Fastest Growing Auto Market After China|work=[[Business Line]]|url=http://www.thehindubusinessline.com/todays-paper/article988689.ece?ref=archive|accessdate=23 July 2011|ref={{Sfnref|Business Line 2010}}}}
* {{Citation|date=8 October 2011|title=India's Economy: Not Just Rubies and Polyester Shirts|publisher=[[The Economist]]|url=http://www.economist.com/node/21531527|accessdate=9 October 2011|ref={{Sfnref|Economist 2011}}}}
* {{Citation|date=13 October 2009|title=Indian Car Exports Surge 36%|work=Express India|url=http://www.expressindia.com/latest-news/Indian-car-exports-surge-36/528633/|accessdate=23 July 2011|ref={{Sfnref|Express India 2009}}|archivedate=2 January 2013|archiveurl=https://archive.ph/20130102144817/http://www.expressindia.com/latest-news/indian-car-exports-surge-36/528633/}}
* {{Citation|date=April 2011|title=Report for Selected Countries and Subjects: India, Indonesia, Islamic Republic of Iran, Malaysia, Philippines, Sri Lanka, Thailand|publisher=[[International Monetary Fund]]|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2011/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=20&amp;pr.y=6&amp;sy=1991&amp;ey=2016&amp;scsm=1&amp;ssd=1&amp;sort=country&amp;ds=.&amp;br=1&amp;c=548%2C566%2C524%2C578%2C534%2C536%2C429&amp;s=NGDPDPC&amp;grp=0&amp;a=|accessdate=23 July 2011|ref={{Sfnref|International Monetary Fund 2011}}}}
* {{Citation|last=Farrell|first=D.|last2=Beinhocker|first2=E.|date=19 May 2007|title=Next Big Spenders: India's Middle Class|publisher=[[McKinsey &amp; Company]]|url=http://www.mckinsey.com/mgi/mginews/bigspenders.asp|accessdate=17 September 2011|archivedate=16 November 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111116211914/http://www.mckinsey.com/mgi/mginews/bigspenders.asp}}
* {{Citation|last=Gargan|first=E. A.|date=15 August 1992|title=India Stumbles in Rush to a Free Market Economy|publisher=[[The New York Times]]|url=http://www.nytimes.com/1992/08/15/world/india-stumbles-in-rush-to-a-free-market-economy.html|accessdate=22 July 2011}}
* {{Citation|date=June 2011|title=World Economic Outlook Update|publisher=[[International Monetary Fund]]|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2011/update/02/pdf/0611.pdf|accessdate=22 July 2011|format=PDF|ref={{Sfnref|International Monetary Fund 2011}}}}
* {{Citation|last=Nayak|first=P. B.|last2=Goldar|first2=B.|last3=Agrawal|first3=P.|date=10 November 2010|title=India's Economy and Growth: Essays in Honour of V. K. R. V. Rao|publisher=[[SAGE Publications]]|url=http://books.google.com/books?id=N1Ho2SGXUHwC|isbn=978-8132104520}}
* {{Citation|last=Olson|first=R. G.|date=21 December 2009|title=Technology and Science in Ancient Civilizations|work=Praeger Series on the Ancient World|publisher=[[Greenwood Publishing Group|Praeger]]|isbn=978-0275989361|url=http://books.google.com/books?id=0vP50ra6SYAC|accessdate=27 September 2011}}
* {{Citation|date=October 2007|title=Economic Survey of India 2007: Policy Brief|publisher=[[Organisation for Economic Co-operation and Development]]|url=http://www.oecd.org/dataoecd/17/52/39452196.pdf|accessdate=22 July 2011|format=PDF|ref={{Sfnref|Organisation for Economic Co-operation and Development 2007}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090114195857/http://www.oecd.org/dataoecd/17/52/39452196.pdf|archivedate=14 January 2009}}
* {{Citation|last=Pal|first=P.|last2=Ghosh|first2=J.|title=Inequality in India: A Survey of Recent Trends|work=Economic and Social Affairs: DESA Working Paper No. 45|date=July 2007|publisher=[[United Nations]]|url=http://www.un.org/esa/desa/papers/2007/wp45_2007.pdf|accessdate=23 July 2011|format=PDF}}
* {{Citation|date=January2011|title=The World in 2050: The Accelerating Shift of Global Economic Power: Challenges and Opportunities|publisher=[[PwC|PricewaterhouseCoopers]]|url=http://www.pwc.com/en_GX/gx/world-2050/pdf/world-in-2050-jan-2011.pdf|accessdate=23 July 2011|format=PDF|ref={{Sfnref|PwC|2011}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110201120211/http://www.pwc.com/en_GX/gx/world-2050/pdf/world-in-2050-jan-2011.pdf|archivedate=1 February 2011}}
* {{Citation|last=Schwab|first=K.|year=2010|title=The Global Competitiveness Report 2010&amp;ndash;2011|publisher=[[World Economic Forum]]|url=http://www3.weforum.org/docs/WEF_GlobalCompetitivenessReport_2010-11.pdf|accessdate=10 May 2011|format=PDF}}
* {{Citation|last=Sheth|first=N.|date=28 May 2009|title=Outlook for Outsourcing Spending Brightens|work=[[The Wall Street Journal]]|url=http://online.wsj.com/article/SB124344190542659025.html#articleTabs_comments%3D%26articleTabs%3Darticle|accessdate=3 October 2010}}
* {{Citation|date=6 April 2011|title=Information Note to the Press (Press Release No.29 /2011)|publisher=[[Telecom Regulatory Authority of India]]|url=http://www.trai.gov.in/WriteReadData/trai/upload/PressReleases/816/Press_release_feb%20-11.pdf|accessdate=23 July 2011|format=PDF|ref={{Sfnref|Telecom Regulatory Authority 2011}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110516025431/http://www.trai.gov.in/WriteReadData/trai/upload/PressReleases/816/Press_release_feb%20-11.pdf|archivedate=16 May 2011}}
* {{Citation|date=28 August 2009|title=Exporters Get Wider Market Reach|publisher=[[The Times of India]]|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2009-08-28/india-business/28205417_1_strategies-and-policy-measures-foreign-trade-policy-focus-market-scheme|accessdate=23 July 2011|ref={{Sfnref|The Times of India 2009}}|archivedate=29 January 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140129074251/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2009-08-28/india-business/28205417_1_strategies-and-policy-measures-foreign-trade-policy-focus-market-scheme}}
* {{Citation|date=26 October 2011|title=Corruption Perception Index 2010&amp;mdash;India Continues to be Corrupt|publisher=[[Transparency International]]|url=http://transparencyindia.org/resource/press_release/Corruption%20Perception%20Index%20(CPI)%202010.pdf|accessdate=23 July 2011|format=PDF|ref={{Sfnref|Transparency International 2010}}|archivedate=28 July 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110728123451/http://transparencyindia.org/resource/press_release/Corruption%20Perception%20Index%20(CPI)%202010.pdf}}
* {{Citation|title=New Global Poverty Estimates&amp;mdash;What It Means for India|publisher=[[World Bank]]|url=http://www.worldbank.org.in/WBSITE/EXTERNAL/COUNTRIES/SOUTHASIAEXT/INDIAEXTN/0,,contentMDK:21880725~pagePK:141137~piPK:141127~theSitePK:295584,00.html|accessdate=23 July 2011|ref={{Sfnref|World Bank a}}}}
* {{Citation|title=India: Undernourished Children&amp;mdash;A Call for Reform and Action|work=[[World Bank]]|url=http://web.worldbank.org/WBSITE/EXTERNAL/COUNTRIES/SOUTHASIAEXT/0,,contentMDK:20916955~pagePK:146736~piPK:146830~theSitePK:223547,00.html|accessdate=23 July 2011|ref={{Sfnref|World Bank b}}|archivedate=13 June 2018|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180613011526/http://web.worldbank.org/WBSITE/EXTERNAL/COUNTRIES/SOUTHASIAEXT/0,,contentMDK:20916955~pagePK:146736~piPK:146830~theSitePK:223547,00.html}}
* {{Citation|date=29 May 2006|title=Inclusive Growth and Service Delivery: Building on India's Success|publisher=[[World Bank]]|url=http://siteresources.worldbank.org/SOUTHASIAEXT/Resources/DPR_FullReport.pdf|accessdate=7 May 2009|format=PDF|ref={{Sfnref|World Bank 2006}}}}
* {{Citation|date=September 2010|title=India Country Overview September 2010|publisher=[[World Bank]]|url=http://www.worldbank.org.in/WBSITE/EXTERNAL/COUNTRIES/SOUTHASIAEXT/INDIAEXTN/0,,contentMDK:20195738~menuPK:295591~pagePK:141137~piPK:141127~theSitePK:295584,00.html|accessdate=23 July 2011|ref={{Sfnref|World Bank 2010}}|archivedate=22 May 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110522115104/http://www.worldbank.org.in/WBSITE/EXTERNAL/COUNTRIES/SOUTHASIAEXT/INDIAEXTN/0%2C%2CcontentMDK%3A20195738~menuPK%3A295591~pagePK%3A141137~piPK%3A141127~theSitePK%3A295584%2C00.html}}
* {{Citation|date=26 March 2010|title=Trade to Expand by 9.5% in 2010 After a Dismal 2009, WTO Reports|publisher=[[World Trade Organisation]]|url=http://www.wto.org/english/news_e/pres10_e/pr598_e.htm|accessdate=23 July 2011|ref={{Sfnref|World Trade Organisation 2010}}}}
* {{Citation|last=Yep|first=E.|date=27 September 2011|title=ReNew Wind Power Gets $201 Million Goldman Investment|publisher=[[The Wall Street Journal]]|url=http://online.wsj.com/article/SB10001424052970204422404576595972728958728.html|accessdate=27 September 2011}}
{{Refend}}

'''Demographics'''
{{Refbegin|colwidth=33em}}
* {{Citation|last=Bonner|first=A.|year=1990|title=Averting the Apocalypse: Social Movements in India Today|publisher=[[Duke University Press]]|isbn=978-0822310488|url=http://books.google.com/books?id=uxJlAgRemHgC|accessdate=24 July 2011}}
* {{Citation|date=January 2009|title=Healthcare in India: Report Highlights|publisher=Boston Analytics|url=http://bostonanalytics.com/india_watch/Healthcare%20in%20India%20Executive%20Summary.pdf|accessdate=23 July 2011|format=PDF|ref={{Sfnref|Boston Analytics|2009}}|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090226074045/http://bostonanalytics.com/india_watch/Healthcare%20in%20India%20Executive%20Summary.pdf|archivedate=26 February 2009}}
* {{Citation|last=Dev|first=S. M.|last2=Rao|first2=N. C.|year=2009|title=India: Perspectives on Equitable Development|publisher=Academic Foundation|isbn=978-8171886852|url=http://books.google.com/books?id=adhKjRoTjcIC}}
* {{Citation|last=Dharwadker|first=A.|editor-last=Canning|editor-first=C. M.|editor2-last=Postlewait|editor2-first=T.|date=28 October 2010|title=Representing the Past: Essays in Performance Historiography|chapter=Representing India's Pasts: Time, Culture, and Problems of Performance Historiography|publisher=[[University of Iowa Press]]|isbn=978-1587299056|url=http://books.google.com/books?id=Rgf0gbml2ocC|accessdate=24 July 2011}}
* {{Citation|last=Drèze|first=J.|last2=Goyal|first2=A.|editor-last=Baru|editor-first=R. V.|date=9 February 2009|title=School Health Services in India: The Social and Economic Contexts|chapter=The Future of Mid-Day Meals|publisher=[[SAGE Publications]]|isbn=978-8178298733|url=http://books.google.com/books?id=aQ39RO9OET4C&amp;pg=PA46|ref={{Sfnref|Drèze|Goyal|2008}}}}
* {{Citation|last=Dyson|first=T.|last2=Visaria|first2=P.|editor-last=Dyson|editor-first=T.|editor2-last=Casses|editor2-first=R.|editor3-last=Visaria|editor3-first=L.|date=7 July 2005|title=Twenty-First Century India: Population, Economy, Human Development, and the Environment|chapter=Migration and Urbanisation: Retrospect and Prospects|publisher=[[Oxford University Press]]|isbn=978-0199283828|url=http://books.google.com/books?id=bqU9T5c0wlYC}}
* {{Citation|last=Garg|first=S. C.|date=19 April 2005|title=Mobilizing Urban Infrastructure Finance in India|publisher=[[World Bank]]|url=http://siteresources.worldbank.org/INTMF/Resources/339747-1105651852282/Garg.pdf|accessdate=27 January 2010|format=PDF}}
* {{Citation|last=Mallikarjun|first=B|date=November 2004|title=Fifty Years of Language Planning for Modern Hindi&amp;mdash;The Official Language of India|journal=[http://www.languageinindia.com/index.html ''Language in India'']|volume=4|issue=11|issn=19302940|url=http://www.languageinindia.com/nov2004/mallikarjunmalaysiapaper1.html|accessdate=24 July 2011}}
* {{Citation|date=27 April 1960|title=Notification No. 2/8/60-O.L|publisher=[[Ministry of Home Affairs (India)|Ministry of Home Affairs]], [[Government of India]]|url=http://rajbhasha.nic.in/enpres-1960.htm|accessdate=13 May 2011|ref={{Sfnref|Ministry of Home Affairs 1960}}}}
* {{Citation|date=2010&amp;ndash;2011|title=Religious Composition|work=Office of the Registrar General and Census Commissioner|publisher=[[Ministry of Home Affairs (India)|Ministry of Home Affairs]], [[Government of India]]|url=http://www.censusindia.gov.in/Census_Data_2001/India_at_glance/religion.aspx|accessdate=23 July 2011|ref={{Sfnref|Ministry of Home Affairs 2010&amp;ndash;2011}}}}
* {{Citation|title=Census Data 2001|work=Office of the Registrar General and Census Commissioner|publisher=[[Ministry of Home Affairs (India)|Ministry of Home Affairs]], [[Government of India]]|date=2010&amp;ndash;2011|url=http://www.censusindia.gov.in/Census_Data_2001/National_Summary/National_Summary_DataPage.aspx|accessdate=22 July 2011|ref={{Sfnref|Ministry of Home Affairs 2010&amp;ndash;2011 b}}}}
* {{Citation|last=Ottenheimer|first=H. J.|year=2008|title=The Anthropology of Language: An Introduction to Linguistic Anthropology|publisher=Cengage|isbn=978-0495508847|url=http://books.google.com/books?id=d4QHsORbZs4C}}
* {{Citation|last=Ratna|first=U.|editor-last=Dutt|editor-first=A. K.|editor2-last=Thakur|editor2-first=B.|year=2007|title=City, Society, and Planning|chapter=Interface Between Urban and Rural Development in India|volume=1|publisher=Concept|isbn=978-8180694592|url=http://books.google.com/books?id=QDmZeW1H37IC}}
* {{Citation|last=Robinson|first=S.|date=1 May 2008|title=India's Medical Emergency|work=[[Time (magazine)|Time]]|url=http://www.time.com/time/nation/article/0,8599,1736516,00.html|accessdate=23 July 2011|ref={{Sfnref|Robinson|2008}}|archivedate=26 July 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130726160638/http://www.time.com/time/nation/article/0,8599,1736516,00.html}}
* {{Citation|last=Rorabacher|first=J. A.|year=2010|title=Hunger and Poverty in South Asia|publisher=Gyan|isbn=978-8121210270|url=http://books.google.com/books?id=u6hriMcSsE4C}}
* {{Citation|last=Singh|first=S.|year=2004|title=Library and Literacy Movement for National Development|publisher=Concept|isbn=978-8180690655|url=http://books.google.com/books?id=JmmeWL_9hqAC}}
* {{Citation|last=Skolnik|first=R. L.|year=2008|title=Essentials of Global Health|publisher=[[Jones &amp; Bartlett Learning]]|isbn=978-0763734213|url=http://books.google.com/books?id=XBARu3KzSNAC}}
* {{Citation|date=November 2006|title=Country Cooperation Strategy: India|publisher=[[World Health Organisation]]|url=http://www.who.int/countryfocus/cooperation_strategy/ccsbrief_ind_en.pdf|accessdate=23 July 2011|format=PDF|ref={{Sfnref|World Health Organisation 2006}}}}
{{Refend}}

'''Culture'''
{{Refbegin|colwidth=33em}}
* {{Citation|last=Binmore|first=K. G.|date=27 March 2007|title=Playing for Real: A Text on Game Theory|publisher=[[Oxford University Press]]|isbn=978-0195300574|url=http://books.google.com/books?id=eY0YhSk9ujsC&amp;pg=PA98}}
* {{Citation|date=1 August 2010|title=Saina Nehwal: India's Badminton Star and &quot;New Woman&quot;|work=[[BBC News]]|url=http://www.bbc.co.uk/news/world-south-asia-10725584|accessdate=5 October 2010|ref={{Sfnref|British Broadcasting Corporation 2010 a}}}}
* {{Citation|date=7 October 2010|title=Commonwealth Games 2010: India Dominate Shooting Medals|work=[[BBC News]]|url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/commonwealth_games/delhi_2010/9068886.stm|accessdate=3 June 2011|ref={{Sfnref|British Broadcasting Corporation 2010 b}}}}
* {{Citation|date=2 March 2007|title=UN Report Slams India for Caste Discrimination|work=[[CBC News Network]]|publisher=[[Canadian Broadcasting Corporation]]|url=http://www.cbc.ca/world/story/2007/03/02/india-dalits.html|accessdate=17 July 2007|ref={{Sfnref|Canadian Broadcasting Corporation 2007}}}}
* {{Citation|last=Cullen-Dupont|first=K.|date=July 2009|title=Human Trafficking|edition=1st|publisher=[[Infobase Publishing]]|isbn=978-0816075454|url=http://books.google.com/books?id=B2GeSNXy5CoC}}
* {{Citation|last=Das|first=S. K.|date=1 January 2005|title=A History of Indian Literature, 500&amp;ndash;1399: From Courtly to the Popular|publisher=[[Sahitya Akademi]]|isbn=978-8126021710}}
* {{Citation|last=Datta|first=A.|year=2006|title=The Encyclopaedia of Indian Literature|volume=2|publisher=[[Sahitya Akademi]]|isbn=978-8126011940}}
* {{Citation|last=Dehejia|first=R. S.|date=7 November 2011|title=Indian Grand Prix Vs. Encephalitis?|work=[[The Wall Street Journal]]|url=http://blogs.wsj.com/indiarealtime/2011/11/07/economics-journal-indian-grand-prix-vs-encephalitis/|accessdate=20 December 2011}}
* {{Citation|last=Deutsch|first=E.|date=30 April 1969|title=Advaita Vedānta: A Philosophical Reconstruction|publisher=[[University of Hawaii Press]]|isbn=978-0824802714|url=http://books.google.com/books?id=63gdKwhHeV0C}}
* {{Citation|last=Dissanayake|first=W. K.|last2=Gokulsing|first2=M.|date=May 2004|title=Indian Popular Cinema: A Narrative of Cultural Change|edition=2nd|publisher=Trentham Books|url=http://books.google.com/?id=_plssuFIar8C&amp;dq|isbn=978-1858563299}}
* {{Citation|date=18 November 2009|title=Southern Movies Account for over 75% of Film Revenues|publisher=[[The Economic Times]]|url=http://articles.economictimes.indiatimes.com/2009-11-18/news/27638208_1_film-industry-small-budget-movies-farokh-balsara|accessdate=18 June 2011|ref={{Sfnref|The Economic Times}}|archivedate=20 July 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110720232113/http://articles.economictimes.indiatimes.com/2009-11-18/news/27638208_1_film-industry-small-budget-movies-farokh-balsara}}
* {{Citation|title=South Asian Arts|chapter=Indian Dance|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/556016/South-Asian-arts/65246/Indian-dance|work=[[Encyclopædia Britannica]]|accessdate=17 July 2011|ref={{Sfnref|Encyclopædia Britannica b}}}}
* {{Citation|title=Tamil Literature|year=2008|work=[[Encyclopædia Britannica]]|url=http://original.britannica.com/eb/article-9071111/Tamil-literature|accessdate=24 July 2011&lt;!--|quote=Apart from literature written in classical (Indo-Aryan) Sanskrit, Tamil is the oldest literature in India. Some inscriptions on stone have been dated to the 3rd century BC, but [[Tamil literature]] proper begins around the 1st century AD. Much early poetry was religious or epic; an exception was the secular court poetry written by members of the ''sangam'', or literary academy (see Sangam literature).--&gt;|ref={{Sfnref|Encyclopædia Britannica|2008}}|archivedate=10 April 2016|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160410060824/http://original.britannica.com/eb/article-9071111/Tamil-literature}}
* {{Citation|last=Eraly|first=A.|year=2008|title=India|publisher=[[Penguin Books]]|isbn=978-0756649524|url=http://books.google.com/books?id=HUdHHuFZN_8C&amp;pg=PA160|accessdate=24 July 2011}}
* {{Citation|last=Hart|first=G. L.|date=August 1975|title=Poems of Ancient Tamil: Their Milieu and Their Sanskrit Counterparts|edition=1st|publisher=[[University of California Press]]|isbn=978-0520026728|url=http://books.google.com/books?id=a5KwQwAACAAJ}}{{Dead link|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
* {{Citation|last=Heehs|first=P. (editor)|date=1 September 2002|title=Indian Religions: A Historical Reader of Spiritual Expression and Experience|publisher=New York University Press|isbn=978-0814736500|url=http://books.google.com/books?id=Jgsu-aIm3ncC|accessdate=24 July 2011}}
* {{Citation|last=Hoiberg|first=D.|last2=Ramchandani|first2=I.|year=2000|title=Students' Britannica India: Select Essays|publisher=[[Popular Prakashan]]|isbn=978-0852297629}}
* {{Citation|last=Johnson|first=W. J. (editor, translator)|title=The Sauptikaparvan of the Mahabharata: The Massacre at Night|date=1 September 2008|edition=2nd|series=[[Oxford World's Classics]]|publisher=[[Oxford University Press]]|isbn=978-0192823618}}
* {{Citation|last=Jones|first1=G.|last2=Ramdas|first2=K.|year=2005|title=(Un)tying the Knot: Ideal and Reality in Asian Marriage|publisher=National University of Singapore Press|isbn=978-9810514280|url=http://books.google.com/books?id=IttiQ3QdJ6YC}}
* {{Citation|last=Kālidāsa|last2=Johnson|first2=W. J.|author-link=Kālidāsa|date=15 November 2001|title=The Recognition of Śakuntalā: A Play in Seven Acts|publisher=[[Oxford University Press]]|isbn=978-0192839114}}
* {{Citation|last=Karanth|first=S. K.|author-link=Shivarama Karanth|date=October 2002|title=Yakṣagāna|publisher=Abhinav Publications|isbn=978-8170173571}}
* {{Citation|last=Kiple|first=K. F. (editor)|last2=Ornelas|first2=K. C. (editor)|title=The Cambridge World History of Food|year=2000|place=Cambridge|publisher=[[Cambridge University Press]]|isbn=978-0521402163}}
* {{Citation|last=Kuiper|first=K. (editor)|title=The Culture of India|url=http://books.google.com/books?id=LiqloV4JnNUC|accessdate=24 July 2011|date=1 July 2010|publisher=Britannica Educational Publishing|isbn=978-1615302031}}
* {{Citation|last=Kumar|first=V.|title=Vastushastra|edition=2nd|series=All You Wanted to Know About Series|date=January 2000|publisher=[[Sterling Publishing]]|isbn=978-8120721999}}
* {{Citation|last=Lal|first=A.|title=The Oxford Companion to Indian Theatre|url=http://books.google.com/books?id=DftkAAAAMAAJ|accessdate=24 July 2011|year=2004|publisher=[[Oxford University Press]]|isbn=978-0195644463}}
* {{Citation|last=MacDonell|first=A. A.|author-link=Arthur Anthony Macdonell|title=[[s:A History of Sanskrit Literature|A History of Sanskrit Literature]]|year=2004|publisher=[[Kessinger Publishing]]|isbn=978-1417906192}}
* {{Citation|last=Majumdar|first=B.|last2=Bandyopadhyay|first2=K.|title=A Social History of Indian Football: Striving To Score|year=2006|month=|publisher=[[Routledge]]|isbn=978-0415348355}}
* {{Citation|last=Makar|first=E. M.|year=2007|title=An American's Guide to Doing Business in India|publisher=Adams|isbn=978-1598692112|url=http://books.google.com/books?id=ujYmdNVIr7QC}}{{Dead link|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
* {{Citation|last=Massey|first=R.|last2=Massey|first2=J.|year=1998|title=The Music of India|publisher=Abhinav Publications|isbn=978-8170173328|url=http://books.google.com/books?id=yySNDP9XVggC}}
* {{Citation|last=Medora|first=N.|editor-last=Hamon|editor-first=R. R.|editor2-last=Ingoldsby|editor2-first=B. B.|year=2003|title=Mate Selection Across Cultures|chapter=Mate Selection in Contemporary India: Love Marriages Versus Arranged Marriages|publisher=[[SAGE Publications]]|page=209&amp;ndash;230|isbn=978-0761925927}}
* {{Citation|date=24 September 2010|title=Is Boxing the New Cricket?|publisher=[[Mint (newspaper)|Mint]]|url=http://www.livemint.com/2010/09/24211250/Is-boxing-the-new-cricket.html|accessdate=5 October 2010|ref={{Sfnref|Mint 2010}}}}
* {{Citation|last=Nakamura|first=H.|date=1 April 1999|title=Indian Buddhism: A Survey with Bibliographical Notes|edition=12th|series=Buddhist Tradition Series|publisher=[[Motilal Banarsidass]]|isbn=978-8120802728|url=http://books.google.com/books?id=w0A7y4TCeVQC}}
* {{Citation|last=Raichlen|first=S.|date=10 May 2011|title=A Tandoor Oven Brings India's Heat to the Backyard|publisher=[[The New York Times]]|url=http://www.nytimes.com/2011/05/11/dining/a-tandoor-oven-brings-indias-heat-to-the-backyard.html|accessdate=14 June 2011}}
* {{Citation|last=Rajadhyaksha|first=A. (editor)|last2=Willemen (editor)|first2=P.|date=22 January 1999|title=Encyclopaedia of Indian Cinema|edition=2nd|publisher=[[British Film Institute]]|isbn=978-0851706696|ref={{Sfnref|Rajadhyaksha|Willemen|1999}}}}
* {{Citation|last=Ramanujan|first=A. K. (translator)|author-link=A. K. Ramanujan|date=15 October 1985|title=Poems of Love and War: From the Eight Anthologies and the Ten Long Poems of Classical Tamil|publisher=[[Columbia University Press]]|place=New York|pages=ix&amp;ndash;x|isbn=978-0231051071|url=http://books.google.com/?id=nIybE0HRvdQC&lt;!--|quote=These poems are 'classical,' i.e. early, ancient; they are also 'classics,' i.e. works that have stood the test of time, the founding works of a whole tradition. Not to know them is not to know a unique and major poetic achievement of Indian civilisation. Early classical Tamil literature (c. 100 BC&amp;ndash;AD 250) consists of the Eight Anthologies (''Eţţuttokai''), the Ten Long Poems (''Pattuppāţţu''), and a grammar called the ''Tolkāppiyam'' or the 'Old Composition.'&amp;nbsp;... The literature of classical Tamil later came to be known as ''Cankam'' (pronounced ''Sangam'') literature.--&gt;}}
* {{Citation|title=Anand Crowned World Champion|date=29 October 2008|publisher=[[Rediff.com|Rediff]]|url=http://www.rediff.com/sports/2008/oct/29anand.htm|accessdate=29 October 2008|ref={{Sfnref|Rediff 2008 b}}}}
* {{Citation|last=Sarma|first=S.|date=1 January 2009|title=A History of Indian Literature|edition=2nd|volume=1|publisher=[[Motilal Banarsidass]]|isbn=978-8120802643}}
* {{Citation|last=Schwartzberg|first=J.|year=2011|title=India|chapter=Caste|work=[[Encyclopædia Britannica]]|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/285248/India/46404/Caste|accessdate=17 July 2011}}
* {{Citation|last=Tarlo|first=E.|date=1 September 1996|title=Clothing Matters: Dress and Identity in India|edition=1st|publisher=[[University of Chicago Press]]|isbn=978-0226789767|url=http://books.google.com/books?id=ByoTXhXCuyAC|accessdate=24 July 2011}}
* {{Citation|date=9 August 2010|title=Sawant Shoots Historic Gold at World Championships|publisher=[[The Times of India]]|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2010-08-09/shooting/28278530_1_tejaswini-sawant-50m-rifle-world-shooting-championship|accessdate=25 May 2011|ref={{Sfnref|The Times of India 2010}}|archivedate=11 August 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110811095657/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2010-08-09/shooting/28278530_1_tejaswini-sawant-50m-rifle-world-shooting-championship}}
* {{Citation|date=11 September 2009|title=India Aims for Center Court|publisher=[[The Wall Street Journal]]|url=http://online.wsj.com/article/SB10001424052970203440104574406704026883502.html|accessdate=29 September 2010|ref={{Sfnref|The Wall Street Journal 2009}}}}
* {{Citation|last=Xavier|first1=L.|date=12 September 2010|title=Sushil Kumar Wins Gold in World Wrestling Championship|publisher=[[The Times of India]]|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2010-09-12/wrestling/28272312_1_sushil-kumar-first-indian-wrestler-semifinal-bout|accessdate=5 October 2010|archivedate=6 January 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120106234140/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2010-09-12/wrestling/28272312_1_sushil-kumar-first-indian-wrestler-semifinal-bout}}
* {{Citation|last=Yadav|first=S. S.|last2=McNeil|first2=D.|last3=Stevenson|first3=P. C.|date=23 October 2007|title=Lentil: An Ancient Crop for Modern Times|publisher=[[Springer Science+Business Media|Springer]]|isbn=978-1402063121|url=http://books.google.com/?id=VfT6hZHpXPkC&amp;pg=PA174&lt;!--|quote=But it has been red lentils which have &quot;fed the masses&quot; particularly in the Indian subcontinent. Lentils are a staple food in many regions.--&gt;}}
* {{Citation|last=Zvelebil|first=K. V.|date=1 August 1997|title=Companion Studies to the History of Tamil Literature|publisher=[[Brill Publishers]]|isbn=978-9004093652|url=http://books.google.com/books?id=qAPtq49DZfoC}}
{{Refend}}
&lt;/div&gt;

==বাহ্যিক সংযোগ==
* [http://india.gov.in/ National Portal] of the Government of India
* {{CIA World Factbook link|in|India}}
* {{Dmoz|Regional/Asia/India}}
* [http://www.bbc.co.uk/news/world-south-asia-12557384 India profile] from the [[BBC News]]
* [http://www.britannica.com/EBchecked/topic/285248/India India] ''[[Encyclopædia Britannica]]'' entry
* {{Wikivoyage-inline}}
* [http://ucblibraries.colorado.edu/govpubs/for/india.htm India] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150317090758/http://ucblibraries.colorado.edu/govpubs/for/india.htm |date=2015-03-17 }} at the [[University of Colorado at Boulder|UCB]] Government Information Library
{{Coord|21|N|78|E|region:IN_type:country_source:dewiki|display=title}}

{{ভাৰতৰ ৰাজ্য আৰু কেন্দ্ৰীয়শাসিত অঞ্চলসমূহ}}
{{ভাৰত সম্পৰ্কীয় বিভিন্ন বিষয়ৰ প্ৰবন্ধ তালিকা}}
{{ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰপতিসকল}}
{{ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰীয় বঁটা আৰু পুৰস্কাৰ}}
{{এছিয়া}}
{{দক্ষিণ এছিয়াৰ দেশসমূহ}}

[[শ্ৰেণী:ভাৰত]]
[[শ্ৰেণী:এছিয়াৰ দেশ]]
[[শ্ৰেণী:ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ সদস্য ৰাষ্ট্ৰসমূহ]]</text>
      <sha1>nzm3mdrfraqnshuhou8wb2695yg4gln</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>শব্দ (অভিধান)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>2683</id>
    <revision>
      <id>519279</id>
      <parentid>387901</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T17:01:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2401:4900:B38B:E13B:FC1A:AF0B:41B3:7F85</ip>
      </contributor>
      <comment>কুৰি</comment>
      <origin>519279</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12327" sha1="9w499op3xj6judwtl4qcafbx3x7l017" xml:space="preserve">কুউ

==ভাষা আৰু শব্দৰ সংখ্যা==
বৰ্তমানলৈকে অভিধানখনত উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলৰ ২৩টা ভাষাক স্থান দিয়া হৈছে আৰু মূল ইংৰাজী-অসমীয়া শব্দৰ সমাৰ্থক হিচাপে আন ভাষাৰ শব্দসমূহ অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে। শব্দত বৰ্তমান ৩৮৪৮২টা [[অসমীয়া ভাষা]]ৰ শব্দ আছে। আন ভাষাৰ ভিতৰত [[ডিমাছা]] ভাষাৰ ২৯২৩ টা, [[কাৰ্বি]] ভাষাৰ ২১৬৯ টা, [[মিতেইলন]] ভাষাৰ ১৬৩৭ টা, [[টাই]] ভাষাৰ ১০৬৭ টা, [[বড়ো ভাষা]]ৰ ৮৩৯ টা, [[মিচিং]] ভাষাৰ ৬৫৫ টা, [[মাৰ]] ভাষাৰ ৬৩৩ টা, [[ককবৰক ভাষা]]ৰ ৩০৬ টা, [[বাংলা]] ভাষাৰ ৩০৯টা শব্দ অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে&lt;ref&gt;[http://xobdo.net/ xobdo.net] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110514203745/http://www.xobdo.net/ |date=2011-05-14 }} আহৰণ: ১৮ অক্টোবৰ, ২০১১&lt;/ref&gt;। ইয়াৰ বাহিৰেও [[খাছী]], [[দেউৰী]], [[বিষ্ণুপ্ৰিয়া_মণিপুৰী_ভাষা|বিষ্ণুপ্ৰিয়া]], [[গাৰো ভাষা| গাৰো ]], [[নাগামিজ]], [[মিজু]], [[চাকমা ভাষা|চাকমা]], [[আপাটানি]], [[আও]], [[ৰাভা]], [[তিৱা]], [[মনপা]], আৰু [[নেপালী ভাষা| নেপালী]] ভাষাৰ শব্দও বৰ্তমান অভিধানখনত কম-বেছি পৰিমাণে অন্তৰ্ভুক্ত কৰি থকা হৈছে।

==কৰ্ত্তৃত্ব আৰু পৰিচালনা==
অসমীয়া ভাষা-সাহিত্যৰ লগত জড়িত কোনো পণ্ডিতৰ প্ৰত্যক্ষ সহায়-সহযোগৰ অবিহনেই ১৬০০-ৰো অধিক সাধাৰণ অসমীয়াভাষীৰ বিশ্বজোৰা সহযোগিতামূলক প্ৰচেষ্টাত এই অভিধানখন গঢ় লৈ উঠিছে। বৰ্তমান ৱেবচাইটটোত দুই ধৰণৰ স্বেচ্ছাসেৱক আছে: &quot;অৱদানকাৰী&quot; আৰু &quot;সম্পাদক&quot;। এজন অৱদানকাৰীয়ে বিভিন্ন ভাষাৰ শব্দসমূহ পদ্ধতি অনুসৰি এখন অস্থায়ী পৃষ্ঠাত অন্তৰ্ভুক্ত কৰে। তাৰপিছত এজন সম্পাদকে সেই শব্দসমূহ (যদি প্ৰয়োজন হয় সম্পাদনা কৰি) মূল পৃষ্ঠাত অন্তৰ্ভুক্ত কৰে। অৱদানকাৰী এজনে নিজেই নিজৰ শব্দটো মূল পৃষ্ঠাত অন্তৰ্ভুক্ত কৰাৰ অনুমতি নাই। অভিধানখনত অন্তৰ্ভুক্ত কৰা প্ৰতিটো শব্দৰ কৰ্ত্তৃত্ব অৱদানকাৰীজনৰ নিজৰ। প্ৰতিটো শব্দৰ বিপৰীতে অৱদানকাৰীজনৰ নাম, ঠিকনা উল্লেখ কৰা হয়। &lt;ref&gt;[http://www.xobdo.org/dic/mod/article/index.php?aid=5 XOBDO's Policy] আহৰণ: ১৯ অক্টোবৰ, ২০১১&lt;/ref&gt;

==উদ্দেশ্য আৰু লক্ষ্য==
[[File:Xobdo.org - Home.png|thumb|upright|right|300px|শব্দ ডট অৰ্গৰ প্ৰথম পৃষ্ঠা]]
'''শব্দ''' [[অভিধান]]খনৰ উদ্দেশ্য আৰু লক্ষ্য অতি সুস্পষ্ট। বৰ্তমান সময়ত পৃথিৱীৰ বিভিন্ন প্ৰান্তত বাস কৰা অসমীয়াভাষী ব্যক্তিসকলৰ বাবে শকত (আকাৰত) অভিধান এখন কঢ়িয়াই লৈ ফুৰা সহজ কথা নহয়। আনহাতে অসমৰ পৰা বহু হাজাৰ মাইল দূৰত থকা বহুতো [[অসমীয়া]] ব্যক্তিয়ে ব্যস্ততাৰ মাজে মাজে প্ৰায়ে অসমীয়া ভাষা-সাহিত্যৰ চৰ্চা কৰাও দেখা যায়। কিন্তু সেইসকল ব্যক্তিয়ে প্ৰয়োজনৰ তাড়নাত এটা অসমীয়া শব্দ বিচাৰি হাবাথুৰি খাব লগা হয়। এনে এক তাড়নাই এদিন জন্ম দিলে শব্দ অভিধানখনৰ। উদ্দেশ্য, বিশ্বৰ যিকোনো প্ৰান্ততে থাকি কেই ছেকেণ্ডমানৰ ভিতৰতে অসমীয়া শব্দৰ অৰ্থ তাৰ সমাৰ্থক বা বিপৰীত শব্দৰ সন্ধান কৰা। সেয়ে শব্দৰ লক্ষ্য হ’ল সেইসকল অসমীযা ব্যক্তিৰ ওচৰলৈ অসমীয়া ভাষাক লৈ যোৱা যি মাতৃভূমিৰ পৰা আঁতৰত থাকিও নিজৰ ভাষা-সাহিত্যৰ প্ৰতি শ্ৰদ্ধাশীল হৈ থাকে। এনে কাৰণতে শব্দই কোনো নতুন শব্দ, পৰিভাষা সৃষ্টি নকৰি ভাষাটোৰ বৰ্তমান ৰূপত থকা প্ৰতিবিম্ব দাঙি ধৰিব বিচাৰে। বৰ্তমান অসমীয়া ভাষাত প্ৰচলিত অভিধানসমূহৰ ভিতৰত ‘[[হেমকোষ]]’, ‘[[চন্দ্ৰকান্ত অভিধান]]’, সুমন্ত চলিহাৰ ‘[[আধুনিক অসমীয়া শব্দকোষ]]’, প্ৰকাশন পৰিষদৰ ‘[[আধুনিক অসমীয়া অভিধান]]’ আদি সকলো অভিধানৰ লগতে বৰ্তমান সময়ত প্ৰচাৰ-মাধ্যম, কাগজ-আলোচনী, বিখ্যাত লেখক-লেখিকাৰ উপন্যাস, প্ৰবন্ধ আদিত ব্যৱহৃত শব্দবোৰক পদ্ধতি অনুসৰি ‘শব্দ’ৰ মাজত সংযোজন কৰে। বৰ্তমান অসমীয়া ভাষাত ব্যৱহৃত অভিধানসমূহৰ মাজত শব্দৰ অৰ্থ আৰু বানানৰ ক্ষেত্ৰত বিভিন্ন পাৰ্থক্য দেখা পোৱাৰ কাৰণে ‘শব্দ’ই প্ৰতিখন অভিধানৰ পৰা শব্দবোৰ গ্ৰহণ কৰোঁতে একে অৰ্থবাচক ভিন্ন বানানৰ শব্দবোৰক বিকল্প বানান হিচাপে অন্তৰ্ভুক্ত কৰে। যাতে ব্যৱহাৰকৰ্তাই শুদ্ধ যেন লগা বানানটো গ্ৰহণ কৰিব পাৰে। অৱশ্যে কোনো শব্দ সম্পৰ্কে কোনো ব্যৱহাৰকৰ্তাৰ মনত প্ৰশ্নৰ উদ্বেগ হ’লে আলোচনা কৰিবলৈ আলোচনা পৃষ্ঠাৰো ব্যৱস্থা আছে। য’ত প্ৰতিজন সদস্যই শব্দটোৰ উৎস, ব্যৱহাৰৰ স্থান আদিৰ বিষয়ে নিজৰ মত দাঙি ধৰিব পাৰে।

==অভিধানখনৰ বিভিন্ন সুবিধা==
[[File:Xobdoideabase.jpg|thumb|right|250px|অভিধানখনত শব্দ অন্তৰ্ভুক্তিৰ বিভিন্ন প্ৰক্ৰিয়া]]
‘শব্দ’ৰ মাজতো এখন আদৰ্শ অভিধানত থাকিব লগা প্ৰায়কেইটা দিশেই দেখা পোৱা যায়। ‘শব্দ’ই অত্যাধুনিক প্ৰযুক্তিবিদ্যাৰ সহায়ত এখন লিখিত অভিধানত থকা সকলো দিশ ধৰি ৰাখিছে। অতিৰিক্তভাৱে শব্দৰ লগত আলোকচিত্ৰ সংযোগ কৰিব পৰা ব্যৱস্থা, ৰোমান লিপিত শব্দৰ উচ্চাৰণৰ ব্যৱস্থা, সবিশেষ অন্য তথ্য থকা ৱেবচাইট সংযোগ কৰিব পৰা ব্যৱস্থা, একে বৰ্গৰ শব্দসমূহ একেলগে চাব পৰাৰ ব্যৱস্থা আদি উল্লেখযোগ্য। ‘শব্দ’ অভিধানখনত অতিৰিক্তভাৱে ৪৪৮টা [[ফকৰা-যোঁজনা]]&lt;ref&gt;[http://xobdo.org/dic/mod/fj/list.php XOBDO's Idioms / Phrase]&lt;/ref&gt; আৰু বিশ্বকোষৰ দৰে খ্যাতনামা ব্যক্তি, স্থান, পুথি, চলচ্চিত্ৰ, জীৱ-জন্তু আদিৰ বিষয়েও সবিশেষ তথ্য অন্তৰ্ভুক্ত কৰাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছে।&lt;ref&gt;[http://xobdo.net/ xobdo.net] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110514203745/http://www.xobdo.net/ |date=2011-05-14 }} আহৰণ: ১৮ অক্টোবৰ, ২০১১&lt;/ref&gt; ‘শব্দ’ৰ মাজত শব্দ এটা গ্ৰহণ-বৰ্জন আৰু সঠিক ব্যৱহাৰৰ বাবে আলোচনা পৃষ্ঠাত অতি জনপ্ৰিয় ‘De Bono's Six Thinking Hats’ পদ্ধতি&lt;ref&gt;[http://xobdo.org/dic/mod/dcn/index.php XOBDO's Discussion Rules]&lt;/ref&gt; অৱলম্বন কৰা হৈছে। ইয়াৰ দ্বাৰা শব্দ এটাৰ প্ৰতি সন্দেহ জাগ্ৰত হোৱা সদস্যজনে শব্দটো আলোচনাৰ বাবে পঠিয়াব পাৰে। তাৰপিছত ক্ৰমে-ক্ৰমে পদ্ধতি অনুসৰি প্ৰতিজন সদস্যই শব্দটোৰ উৎস, প্ৰাপ্তিৰ স্থান আদি উল্লেখ কৰাৰ পিছত ইয়াৰ সমাধান আগবঢ়োৱাৰ লগতে নিজৰ মত আগবঢ়াব পাৰে। সম্প্ৰতি অভিধানখন অসমীয়া আৰু ইংৰাজী দুয়োটা মাধ্যমতে প্ৰকাশ কৰা হৈছে। 

==শব্দৰ লগত জড়িত অন্যান্য আঁচনি==
* [http://learn.xobdo.org/ অসমীয়া ভাষা শিক্ষণ]
* [http://www.xophura.org/ সঁফুৰা সৱলীকৰণ আঁচনি]

==তথ্যসূত্ৰ==
{{reflist}}

[[শ্ৰেণী:অসম সম্পৰ্কীয় ৱেবছাইট]]
[[শ্ৰেণী:অভিধান]]</text>
      <sha1>9w499op3xj6judwtl4qcafbx3x7l017</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519326</id>
      <parentid>519279</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T19:04:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>[[Special:Contributions/2401:4900:B38B:E13B:FC1A:AF0B:41B3:7F85|2401:4900:B38B:E13B:FC1A:AF0B:41B3:7F85]] ([[User talk:2401:4900:B38B:E13B:FC1A:AF0B:41B3:7F85|আলোচনা]])-ই কৰা [[Special:Diff/519279|519279]] নম্বৰ সম্পাদনাটো বাতিল কৰা হৈছে</comment>
      <origin>519326</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="15960" sha1="aip1kyy8r75bl2hmvr55fbyfp8lstev" xml:space="preserve">{{Infobox website
| name = শব্দ 
| logo = [[Image:Xobdo.gif|160px|Logo of XOBDO]] 
| screenshot = [[Image:Www.xobdo.org_screenshot_Assamese_version.jpg|280px|XOBDO's index page]] 
| collapsible = yes
| caption = ‘শব্দ’ৰ অসমীয়া সংস্কৰণৰ প্ৰথম পৃষ্ঠা
| url = {{URL|http://xobdo.org}}
| commercial = নাই
| type = সতাঁৰ [[অভিধান]]
| language = ২৩
| date_of_launch = ১০ মাৰ্চ, ২০০৬
| registration = ঐচ্ছিক
| owner = এটি অনলাইন গোষ্ঠী
| author = বিক্ৰম এম. বৰুৱা
| location = বেলতলা, [[গুৱাহাটী]], [[অসম]]
| alexa = {{down}} ৬,৫৮৬,৩৯৪&lt;ref name=&quot;alexa&quot;&gt;{{cite web | url=http://www.alexa.com/siteinfo/xobdo.org | title=xobdo.org Site Info | accessdate=September 27, 2012 | archivedate=June 28, 2010 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20100628151249/http://www.alexa.com/siteinfo/xobdo.org | deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;
}}

'''শব্দ ডট অৰ্গ''' ({{lang-en|Xobdo.org}}) হৈছে বিশ্বৰ সৰ্বপ্ৰথম আৰু এতিয়ালৈকে একমাত্ৰ ইংৰাজী-অসমীয়া সতাঁৰ বা অনলাইন [[অভিধান]]৷&lt;ref name=tri&gt;{{Cite web |title=The Assam Tribune, June 14, 2008 |url=http://www.assamtribune.com/scripts/details.asp?id=jun1408/at08 |access-date=October 19, 2011 |archivedate=September 28, 2011 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110928144400/http://www.assamtribune.com/scripts/details.asp?id=jun1408%2Fat08 |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt; শব্দ হৈছে প্ৰধানতঃ উত্তৰপূৰ্বাঞ্চলৰ ভাষাবোৰৰ বৰ্ণনাত্মক, বহুভাষিক আৰু বহুমাধ্যম সন্নিবিষ্ট অভিধান। এই অভিধানখন ২০০৬ চনৰ ১০ মাৰ্চত নিৰ্মাণ কৰা হয়। অভিধানখনৰ মূল প্ৰকল্পটো আৰম্ভ কৰিছিল আবু ধাবিত থকা জ্যেষ্ঠ পেট্ৰ'লিয়াম অভিযন্তা বিক্ৰম এম. বৰুৱাই। পিছলৈ বিভিন্ন ঠাইৰ ব্যক্তিয়ে এই প্ৰকল্পত অংশগ্ৰহণ কৰে আৰু স্বেচ্ছামূলকভাৱে কাম কৰি আছে।&lt;ref&gt;প্ৰান্তিক ১ আগষ্ট ২০০৭&lt;/ref&gt;&lt;ref name=tri&gt;&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=The Assam Tribune, March 12, 2011 |url=http://www.assamtribune.com/scripts/detailsnew.asp?id=mar1311/city06 |access-date=October 19, 2011 |archivedate=June 28, 2012 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120628235001/http://www.assamtribune.com/scripts/detailsnew.asp?id=mar1311/city06 |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt; বৰ্তমান শব্দক মুনাফাহীন অনুষ্ঠান ৰূপে ১৮৬০ চনৰ Societies Act XXI অনুসৰি ২০১০-২০১১-ৰ বাবে KAM(M)/240/A-24/35 নম্বৰত পঞ্জীয়ন কৰা হৈছে আৰু [[গুৱাহাটী]] বেলতলাৰ অশোক পথৰ ২০ নম্বৰ ঘৰত ইয়াৰ স্থায়ী কাৰ্যালয় নিৰ্মাণ কৰা হৈছে।&lt;ref&gt;[http://xobdo.org/dic/mod/article/index.php?aid=3,4,12,2,11 About Xobdo.Org Society]&lt;/ref&gt;

==ভাষা আৰু শব্দৰ সংখ্যা==
বৰ্তমানলৈকে অভিধানখনত উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলৰ ২৩টা ভাষাক স্থান দিয়া হৈছে আৰু মূল ইংৰাজী-অসমীয়া শব্দৰ সমাৰ্থক হিচাপে আন ভাষাৰ শব্দসমূহ অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে। শব্দত বৰ্তমান ৩৮৪৮২টা [[অসমীয়া ভাষা]]ৰ শব্দ আছে। আন ভাষাৰ ভিতৰত [[ডিমাছা]] ভাষাৰ ২৯২৩ টা, [[কাৰ্বি]] ভাষাৰ ২১৬৯ টা, [[মিতেইলন]] ভাষাৰ ১৬৩৭ টা, [[টাই]] ভাষাৰ ১০৬৭ টা, [[বড়ো ভাষা]]ৰ ৮৩৯ টা, [[মিচিং]] ভাষাৰ ৬৫৫ টা, [[মাৰ]] ভাষাৰ ৬৩৩ টা, [[ককবৰক ভাষা]]ৰ ৩০৬ টা, [[বাংলা]] ভাষাৰ ৩০৯টা শব্দ অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে&lt;ref&gt;[http://xobdo.net/ xobdo.net] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110514203745/http://www.xobdo.net/ |date=2011-05-14 }} আহৰণ: ১৮ অক্টোবৰ, ২০১১&lt;/ref&gt;। ইয়াৰ বাহিৰেও [[খাছী]], [[দেউৰী]], [[বিষ্ণুপ্ৰিয়া_মণিপুৰী_ভাষা|বিষ্ণুপ্ৰিয়া]], [[গাৰো ভাষা| গাৰো ]], [[নাগামিজ]], [[মিজু]], [[চাকমা ভাষা|চাকমা]], [[আপাটানি]], [[আও]], [[ৰাভা]], [[তিৱা]], [[মনপা]], আৰু [[নেপালী ভাষা| নেপালী]] ভাষাৰ শব্দও বৰ্তমান অভিধানখনত কম-বেছি পৰিমাণে অন্তৰ্ভুক্ত কৰি থকা হৈছে।

==কৰ্ত্তৃত্ব আৰু পৰিচালনা==
অসমীয়া ভাষা-সাহিত্যৰ লগত জড়িত কোনো পণ্ডিতৰ প্ৰত্যক্ষ সহায়-সহযোগৰ অবিহনেই ১৬০০-ৰো অধিক সাধাৰণ অসমীয়াভাষীৰ বিশ্বজোৰা সহযোগিতামূলক প্ৰচেষ্টাত এই অভিধানখন গঢ় লৈ উঠিছে। বৰ্তমান ৱেবচাইটটোত দুই ধৰণৰ স্বেচ্ছাসেৱক আছে: &quot;অৱদানকাৰী&quot; আৰু &quot;সম্পাদক&quot;। এজন অৱদানকাৰীয়ে বিভিন্ন ভাষাৰ শব্দসমূহ পদ্ধতি অনুসৰি এখন অস্থায়ী পৃষ্ঠাত অন্তৰ্ভুক্ত কৰে। তাৰপিছত এজন সম্পাদকে সেই শব্দসমূহ (যদি প্ৰয়োজন হয় সম্পাদনা কৰি) মূল পৃষ্ঠাত অন্তৰ্ভুক্ত কৰে। অৱদানকাৰী এজনে নিজেই নিজৰ শব্দটো মূল পৃষ্ঠাত অন্তৰ্ভুক্ত কৰাৰ অনুমতি নাই। অভিধানখনত অন্তৰ্ভুক্ত কৰা প্ৰতিটো শব্দৰ কৰ্ত্তৃত্ব অৱদানকাৰীজনৰ নিজৰ। প্ৰতিটো শব্দৰ বিপৰীতে অৱদানকাৰীজনৰ নাম, ঠিকনা উল্লেখ কৰা হয়। &lt;ref&gt;[http://www.xobdo.org/dic/mod/article/index.php?aid=5 XOBDO's Policy] আহৰণ: ১৯ অক্টোবৰ, ২০১১&lt;/ref&gt;

==উদ্দেশ্য আৰু লক্ষ্য==
[[File:Xobdo.org - Home.png|thumb|upright|right|300px|শব্দ ডট অৰ্গৰ প্ৰথম পৃষ্ঠা]]
'''শব্দ''' [[অভিধান]]খনৰ উদ্দেশ্য আৰু লক্ষ্য অতি সুস্পষ্ট। বৰ্তমান সময়ত পৃথিৱীৰ বিভিন্ন প্ৰান্তত বাস কৰা অসমীয়াভাষী ব্যক্তিসকলৰ বাবে শকত (আকাৰত) অভিধান এখন কঢ়িয়াই লৈ ফুৰা সহজ কথা নহয়। আনহাতে অসমৰ পৰা বহু হাজাৰ মাইল দূৰত থকা বহুতো [[অসমীয়া]] ব্যক্তিয়ে ব্যস্ততাৰ মাজে মাজে প্ৰায়ে অসমীয়া ভাষা-সাহিত্যৰ চৰ্চা কৰাও দেখা যায়। কিন্তু সেইসকল ব্যক্তিয়ে প্ৰয়োজনৰ তাড়নাত এটা অসমীয়া শব্দ বিচাৰি হাবাথুৰি খাব লগা হয়। এনে এক তাড়নাই এদিন জন্ম দিলে শব্দ অভিধানখনৰ। উদ্দেশ্য, বিশ্বৰ যিকোনো প্ৰান্ততে থাকি কেই ছেকেণ্ডমানৰ ভিতৰতে অসমীয়া শব্দৰ অৰ্থ তাৰ সমাৰ্থক বা বিপৰীত শব্দৰ সন্ধান কৰা। সেয়ে শব্দৰ লক্ষ্য হ’ল সেইসকল অসমীযা ব্যক্তিৰ ওচৰলৈ অসমীয়া ভাষাক লৈ যোৱা যি মাতৃভূমিৰ পৰা আঁতৰত থাকিও নিজৰ ভাষা-সাহিত্যৰ প্ৰতি শ্ৰদ্ধাশীল হৈ থাকে। এনে কাৰণতে শব্দই কোনো নতুন শব্দ, পৰিভাষা সৃষ্টি নকৰি ভাষাটোৰ বৰ্তমান ৰূপত থকা প্ৰতিবিম্ব দাঙি ধৰিব বিচাৰে। বৰ্তমান অসমীয়া ভাষাত প্ৰচলিত অভিধানসমূহৰ ভিতৰত ‘[[হেমকোষ]]’, ‘[[চন্দ্ৰকান্ত অভিধান]]’, সুমন্ত চলিহাৰ ‘[[আধুনিক অসমীয়া শব্দকোষ]]’, প্ৰকাশন পৰিষদৰ ‘[[আধুনিক অসমীয়া অভিধান]]’ আদি সকলো অভিধানৰ লগতে বৰ্তমান সময়ত প্ৰচাৰ-মাধ্যম, কাগজ-আলোচনী, বিখ্যাত লেখক-লেখিকাৰ উপন্যাস, প্ৰবন্ধ আদিত ব্যৱহৃত শব্দবোৰক পদ্ধতি অনুসৰি ‘শব্দ’ৰ মাজত সংযোজন কৰে। বৰ্তমান অসমীয়া ভাষাত ব্যৱহৃত অভিধানসমূহৰ মাজত শব্দৰ অৰ্থ আৰু বানানৰ ক্ষেত্ৰত বিভিন্ন পাৰ্থক্য দেখা পোৱাৰ কাৰণে ‘শব্দ’ই প্ৰতিখন অভিধানৰ পৰা শব্দবোৰ গ্ৰহণ কৰোঁতে একে অৰ্থবাচক ভিন্ন বানানৰ শব্দবোৰক বিকল্প বানান হিচাপে অন্তৰ্ভুক্ত কৰে। যাতে ব্যৱহাৰকৰ্তাই শুদ্ধ যেন লগা বানানটো গ্ৰহণ কৰিব পাৰে। অৱশ্যে কোনো শব্দ সম্পৰ্কে কোনো ব্যৱহাৰকৰ্তাৰ মনত প্ৰশ্নৰ উদ্বেগ হ’লে আলোচনা কৰিবলৈ আলোচনা পৃষ্ঠাৰো ব্যৱস্থা আছে। য’ত প্ৰতিজন সদস্যই শব্দটোৰ উৎস, ব্যৱহাৰৰ স্থান আদিৰ বিষয়ে নিজৰ মত দাঙি ধৰিব পাৰে।

==অভিধানখনৰ বিভিন্ন সুবিধা==
[[File:Xobdoideabase.jpg|thumb|right|250px|অভিধানখনত শব্দ অন্তৰ্ভুক্তিৰ বিভিন্ন প্ৰক্ৰিয়া]]
‘শব্দ’ৰ মাজতো এখন আদৰ্শ অভিধানত থাকিব লগা প্ৰায়কেইটা দিশেই দেখা পোৱা যায়। ‘শব্দ’ই অত্যাধুনিক প্ৰযুক্তিবিদ্যাৰ সহায়ত এখন লিখিত অভিধানত থকা সকলো দিশ ধৰি ৰাখিছে। অতিৰিক্তভাৱে শব্দৰ লগত আলোকচিত্ৰ সংযোগ কৰিব পৰা ব্যৱস্থা, ৰোমান লিপিত শব্দৰ উচ্চাৰণৰ ব্যৱস্থা, সবিশেষ অন্য তথ্য থকা ৱেবচাইট সংযোগ কৰিব পৰা ব্যৱস্থা, একে বৰ্গৰ শব্দসমূহ একেলগে চাব পৰাৰ ব্যৱস্থা আদি উল্লেখযোগ্য। ‘শব্দ’ অভিধানখনত অতিৰিক্তভাৱে ৪৪৮টা [[ফকৰা-যোঁজনা]]&lt;ref&gt;[http://xobdo.org/dic/mod/fj/list.php XOBDO's Idioms / Phrase]&lt;/ref&gt; আৰু বিশ্বকোষৰ দৰে খ্যাতনামা ব্যক্তি, স্থান, পুথি, চলচ্চিত্ৰ, জীৱ-জন্তু আদিৰ বিষয়েও সবিশেষ তথ্য অন্তৰ্ভুক্ত কৰাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছে।&lt;ref&gt;[http://xobdo.net/ xobdo.net] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110514203745/http://www.xobdo.net/ |date=2011-05-14 }} আহৰণ: ১৮ অক্টোবৰ, ২০১১&lt;/ref&gt; ‘শব্দ’ৰ মাজত শব্দ এটা গ্ৰহণ-বৰ্জন আৰু সঠিক ব্যৱহাৰৰ বাবে আলোচনা পৃষ্ঠাত অতি জনপ্ৰিয় ‘De Bono's Six Thinking Hats’ পদ্ধতি&lt;ref&gt;[http://xobdo.org/dic/mod/dcn/index.php XOBDO's Discussion Rules]&lt;/ref&gt; অৱলম্বন কৰা হৈছে। ইয়াৰ দ্বাৰা শব্দ এটাৰ প্ৰতি সন্দেহ জাগ্ৰত হোৱা সদস্যজনে শব্দটো আলোচনাৰ বাবে পঠিয়াব পাৰে। তাৰপিছত ক্ৰমে-ক্ৰমে পদ্ধতি অনুসৰি প্ৰতিজন সদস্যই শব্দটোৰ উৎস, প্ৰাপ্তিৰ স্থান আদি উল্লেখ কৰাৰ পিছত ইয়াৰ সমাধান আগবঢ়োৱাৰ লগতে নিজৰ মত আগবঢ়াব পাৰে। সম্প্ৰতি অভিধানখন অসমীয়া আৰু ইংৰাজী দুয়োটা মাধ্যমতে প্ৰকাশ কৰা হৈছে। 

==শব্দৰ লগত জড়িত অন্যান্য আঁচনি==
* [http://learn.xobdo.org/ অসমীয়া ভাষা শিক্ষণ]
* [http://www.xophura.org/ সঁফুৰা সৱলীকৰণ আঁচনি]

==তথ্যসূত্ৰ==
{{reflist}}

[[শ্ৰেণী:অসম সম্পৰ্কীয় ৱেবছাইট]]
[[শ্ৰেণী:অভিধান]]</text>
      <sha1>aip1kyy8r75bl2hmvr55fbyfp8lstev</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা</title>
    <ns>0</ns>
    <id>3140</id>
    <revision>
      <id>519356</id>
      <parentid>519108</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T02:55:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>/* সাহিত্য পঞ্জী */</comment>
      <origin>519356</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="77383" sha1="fe5x497n4kkz2a4alprigmkrp2em4b0" xml:space="preserve">{{Infobox person
| honorific_prefix = কলাগুৰু
| bgcolour = #6495ED
| name = বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা
| honorific_suffix =
| native_name =
| native_name_lang =
| image = KALAGURU BISHNU PRASAD RABHA PORTRAIT BY ARTIST BHASKAR SHIKHA SAIKIA.jpg
| image_size = 150px
| alt =
| caption =
| birth_name =
| birth_date = {{Birth date|1909|1|31}}
| birth_place = [[ঢাকা]], বেঙ্গল প্ৰেসিডেন্সি
| disappeared_date = &lt;!-- {{Disappeared date and age|YYYY|MM|DD|YYYY|MM|DD}} (disappeared date then birth date) --&gt;
| disappeared_place =
| disappeared_status =
| death_date = {{Death date and age|1969|6|20|1909|1|31}}&lt;ref name=nn&gt;NN Acharya, '''Glories of Assam''', Bina Library, Gauhati&lt;/ref&gt;
| death_place = [[তেজপুৰ]], [[অসম]]
| death_cause = [[কৰ্কট ৰোগ]]
| body_discovered =
| resting_place =
| resting_place_coordinates = &lt;!-- {{Coord|LAT|LONG|type:landmark|display=inline}} --&gt;
| monuments = [[বিষ্ণু ৰাভা স্মৃতি উদ্যান]], [[তেজপুৰ]]
| residence =
| nationality = [[ভাৰতীয়]]
| other_names =
| ethnicity = &lt;!-- Ethnicity should be supported with a citation from a reliable source --&gt;
| citizenship =
| education = আই.এচ.চি.
| alma_mater =
| occupation = কবি, সাহিত্যিক, নাট্যকাৰ, সংগীতজ্ঞ, নৃত্যবিদ, অভিনেতা আৰু মুক্তি যুঁজাৰু
| years_active =
| employer =
| organization =
| agent =
| known_for =
| notable_works =
| style =
| influences =
| influenced =
| home_town =
| salary =
| net_worth = &lt;!-- Net worth should be supported with a citation from a reliable source --&gt;
| height = &lt;!-- {{height|m=}} --&gt;
| weight = &lt;!-- {{convert|weight in kg|kg|lb}} --&gt;
| television =
| title =
| term =
| predecessor =
| successor =
| party =
| movement = [[ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলন]] সাম্যবাদী আন্দোলন
| opponents =
| boards =
| religion = &lt;!-- Religion should be supported with a citation from a reliable source --&gt;
| denomination = &lt;!-- Denomination should be supported with a citation from a reliable source --&gt;
| criminal_charge = &lt;!-- Criminality parameters should be supported with citations from reliable sources --&gt;
| criminal_penalty =
| criminal_status =
| spouse = প্ৰিয়বালা দত্ত &lt;br&gt; কনকলতা মেধি &lt;br&gt; মোহিনীবালা বসুমতাৰী
| partner = নিৰুপমা দেৱী
| children = পৃথ্বীৰাজ ৰাভা (থুন্ থুন্)&lt;br&gt; হেমৰাজ ৰাভা (মুন্ মুন্) &lt;br&gt; মেণ্ডেলা ৰাভা
| parents = গোপাল চন্দ্ৰ ৰাভা, গেথীবালা ৰাভা
| relatives =
| callsign =
| awards =
| signature =Signature bishnu.jpg
| signature_alt =
| signature_size =
| module =
| module2 =
| module3 =
| module4 =
| module5 =
| module6 =
| website = &lt;!-- {{URL|Example.com}} --&gt;
| footnotes =
| box_width =
|signature size=180px}}
'''বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা''' ({{lang-en|Bishnu Prasad Rabha}}; ৩১ জানুৱাৰী, ১৯০৯ – ২০ জুন, ১৯৬৯) [[অসম]]ৰ এগৰাকী শিল্পী, কবি, সাহিত্যিক, নাট্যকাৰ, সংগীতজ্ঞ, নৃত্যবিদ, চিত্ৰকৰ, অভিনেতা, সংগঠক আৰু মুক্তি যুঁজাৰু আছিল।&lt;ref name=&quot;bipuljyoti&quot;&gt;{{cite web | url=http://www.bipuljyoti.in/authors/bishnurabha/bishnurabha02.html | title=Bishnu Rabha – A Revolutionary Artiste | publisher=bipuljyoti.in | date=February 2008 | accessdate=February 01, 2013 | author=Babul Tamuli | archivedate=March 5, 2016 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305020021/http://www.bipuljyoti.in/authors/bishnurabha/bishnurabha02.html | deadurl=yes }}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;গৰীয়সী, পঞ্চদশ বছৰ, তৃতীয় সংখ্যা,ডিচেম্বৰ, ২০০৭, বিষ্ণুৰাভা শ্ৰদ্ধাৰ্ঘ্য সংখ্যা&lt;/ref&gt; ১৯০৯ চনৰ ৩১ জানুৱাৰীত বেঙ্গল প্ৰেছিডেন্সিত জন্মগ্ৰহণ কৰি ৰাভাই ঢাকাৰ সেনা বিভাগৰ বিদ্যালয়ত শিক্ষাগ্ৰহণ আৰম্ভ কৰিছিল আৰু পাছত কলিকতাৰ চেণ্টপল’ কলেজৰ পৰা প্ৰথম বিভাগত আই এছ ছি পাছ কৰিছিল৷ পঢ়ি থকা কালত তেওঁ [[ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলন]]ত নামি পৰে৷ পাছলৈ  বিপ্লৱী কমিউনিষ্ট দলৰ সংস্পৰ্শলৈ আহে আৰু কাৰাবাসো খাটে৷ সংগ্ৰামী জীৱনৰ বাবে তেওঁ এক জীৱন্ত কিংবদন্তীত পৰিণত হৈছিল।&lt;ref&gt;প্ৰকাশ, সম্পাদক-মিহিৰ দেউৰী, জুন, পৃষ্ঠা-৩৫&lt;/ref&gt; তেওঁৰ সাংস্কৃতিক অৱদানৰ বাবে ‘কলাগুৰু’ বুলি অভিহিত কৰা হয়৷&lt;ref&gt;{{cite web |last=Gohain |first=Jintu |date=2020-03-28 |title=TITLE &quot;KALAGURU&quot; - Remembering the Multifaceted Genius |url=https://www.researchgate.net/publication/340247907_TITLE_KALAGURU_-Remembering_the_Multifaceted_Genius |website=ResearchGate |publisher=The Assam Tribune |access-date=2025-04-19}}&lt;/ref&gt;

==জন্ম==
১৯০৯ চনৰ ৩১ জানুৱাৰীত বেঙ্গল প্ৰেসিডেন্সি (এতিয়াৰ [[বাংলাদেশ]]) ৰ [[ঢাকা]]ত বিষ্ণু ৰাভাৰ জন্ম হয়।&lt;ref name=&quot;assaminfo&quot; /&gt; তেওঁৰ পিতৃৰ নাম আছিল গোপাল চন্দ্ৰ ৰাভা আৰু মাতৃৰ নাম গেথীবালা ৰাভা। জন্মসূত্ৰে গোপাল চন্দ্ৰ মুছাহাৰী [[বড়ো জনগোষ্ঠী]]ৰ হ'লেও তেখেত এটা [[ৰাভা জনগোষ্ঠী|ৰাভা]] পৰিয়ালত ডাঙৰ হৈছিল। পাছলৈ তেখেতে সেয়ে 'ৰাভা' উপাধি গ্ৰহণ কৰে।&lt;ref name=nn&gt;&lt;/ref&gt; ব্ৰিটিছ সেনাৰ উচ্চ পদস্থ বিষয়া গোপালচন্দ্ৰ ৰাভাক '[[ৰায়বাহাদুৰ]]' উপাধি যঁচা হৈছিল। গোপাল ৰাভাক বেংগলৰ গৱৰ্ণৰৰ এ.ডি.চি. (A.D.C. to the Governor of Bengal) পদলৈ পদোন্নতি দিয়া হৈছিল।&lt;ref name=&quot;bipuljyoti&quot; /&gt; [[দৰং জিলা]]ৰ চাবেক বাসিন্দা গোপাল ৰাভা, [[তেজপুৰ]]ৰ [[বাণ ৰঙ্গমঞ্চ]]ৰ লগত জড়িত আছিল। তেখেতে মূল থিয়েটাৰ ভৱনৰ নিৰ্মাণত যথেষ্ট অৱদান আগবঢ়াইছিল।&lt;ref name=nn&gt;&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;গৰীয়সী, অষ্টািবংশ বছৰ, অষ্টম সংখ্যা, জুন, ২০২১ পৃষ্ঠা-২৪&lt;/ref&gt;&lt;!-- [[Image:কলাগুৰু, ৰূপকোঁৱৰ আৰু নটসূৰ্য্যৰ প্ৰতিমূৰ্তি.JPG|thumb|right|গুৱাহাটী জিলা পুথিভঁৰালত অৱস্থিত কলাগুৰু, [[জ্যোতিপ্ৰসাদ আগৰৱালা|ৰূপকোঁৱৰ]] আৰু [[ফণী শৰ্মা|নটসূৰ্য্যৰ]] পূৰ্ণাবয়ব মূৰ্তি]]--&gt;

==শৈশৱ আৰু শিক্ষা==
[[File:Bishnu rabha.png|thumb|right|বিষ্ণু ৰাভা]]
বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাই ঢাকাৰ সেনা বিভাগৰ বিদ্যালয়ত শিক্ষাগ্ৰহণ আৰম্ভ কৰিছিল। কিন্তু হাইস্কুলীয়া শিক্ষা সাং কৰাৰ আগেয়েই পিতৃৰ মৃত্যু হোৱাত বিষ্ণু ৰাভা তেজপুৰত সম্বন্ধীয় লোকৰ ঘৰত থাকিবলৈ লয়। [[তেজপুৰ চৰকাৰী উচ্চতৰ মাধ্যমিক বিদ্যালয়]]ৰ পৰাই ১৯২৬ চনত তেখেতে হাইস্কুল শিক্ষান্ত পৰীক্ষাত উত্তীৰ্ণ হয়।&lt;ref name=nn&gt;&lt;/ref&gt; এই পৰীক্ষাত তেওঁ সেই সময়ৰ অবিভক্ত দৰং জিলাৰ সকলো পৰীক্ষাৰ্থীৰ ভিতৰত সৰ্বোচ্চ নম্বৰ লাভ কৰাৰ বাবে তেওঁ ‘কুইন এমপ্ৰেছ’ পদক লাভ কৰে।&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;‘বিষ্ণু ৰাভাৰ সংগ্ৰামী আভা’ (১৯৮২)- দেবেন্দ্ৰ নাথ বৰা, প্ৰকাশক বাণীমন্দিৰ, ডিব্ৰুগড়&lt;/ref&gt;

কলেজীয়া শিক্ষা গ্ৰহণৰ বাবে ৰাভা [[কলিকতা]]লৈ যায় আৰু ১৯২৮ চনত তেওঁ চেণ্টপল’ কলেজৰ পৰা প্ৰথম বিভাগত আই এছ ছি পাছ কৰে।&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;। ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলনত সহযোগ কৰাৰ অপৰাধত তেওঁক চেণ্টপল’ কলেজৰ পৰা বহিষ্কাৰ কৰা হয়।&lt;ref name=&quot;ৰচনা সম্ভাৰ&quot;&gt;{{cite book | title=বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাৰ ৰচনা সম্ভাৰ | publisher=ৰাভা ৰচনাৱলী প্ৰকাশন সংঘ | author=ডা. সৰ্ব্বেশ্বৰ বড়া | authorlink=বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা | year=মাৰ্চ, ২০০৮ | location=তেজপুৰ আৰু নগাঁও | pages=ধ-স}}&lt;/ref&gt; পাছত ৰিপন কলেজত পদাৰ্থ বিজ্ঞান বিভাগত স্নাতক শিক্ষা আৰম্ভ কৰে।&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; ১৯২৯ চনত স্বাধীনতা আন্দোলনৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত কলেজৰ ছাত্ৰাবাসত পুলিচৰ নিৰ্যাতন আৰম্ভ হোৱাত ৰাভাই কোচবিহাৰৰ ভিক্টোৰিয়া কলেজ বৰ্তমানৰ আচাৰ্য ব্ৰজেন্দ্ৰ নাথ শীল কলেজত নাম লগায়।&lt;ref&gt;[http://www.bipuljyoti.in/authors/bishnurabha/bishnurabha04.html Bishnu Rabha:A Friend of the Toiling Masses,By Sumanta Rajbanshi] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091027222506/http://www.bipuljyoti.in/authors/bishnurabha/bishnurabha04.html |date=2009-10-27 }} আহৰণ ১৫.০৯.২০১১&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;&lt;ref&gt;[http://onlinesivasagar.com/music/bishnu-rabha.html অনলাইন শিৱসাগৰ ডট কম]&lt;/ref&gt; পঢ়ি থকা কালত তেখেতে [[ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলন]]ত নামি পৰে আৰু ''আৰ চি পি আই'' বা ভাৰতৰ বিপ্লবী সাম্যবাদী দলত যোগ দিয়ে। [[কোচ বিহাৰ]]তো তেখেত স্বাধীনতা আন্দোলনত যোগদান কৰে আৰু সেই অপৰাধত কলেজ কৰ্তৃপক্ষই বাধ্যতামূলক বদলিৰ নিৰ্দেশ দিয়াত ৰংপুৰ কাৰমাইকেল কলেজৰ কলা বিভাগৰ চতুৰ্থ বাৰ্ষিকত নাম ভৰ্তি কৰে।&lt;ref name=snb&gt;শিৱনাথ বৰ্মন, '''অসমীয়া জীৱনী অভিধান''', ছ'ফিয়া প্ৰেছ এণ্ড পাব্লিচাৰ্ছ প্ৰা:লি:, ১৯৯২, পৃষ্ঠা-৪০&lt;/ref&gt; ইয়াতো আৰক্ষী তেখেতৰ পাছত লগাত পঢ়া আধাতে এৰি দি ১৯৩১ চনত ঘৰলৈ ঘূৰি আহে।&lt;ref name=snb&gt;&lt;/ref&gt;

==সংগ্ৰামী আৰু সাংস্কৃতিক জীৱন==
[[File:BishnuRabhaSmritiUdyan, Tezpur.jpg|thumb|right|বিষ্ণু ৰাভা স্মৃতি উদ্যানৰ এটা ভাষ্কৰ্য]]
ৰংপুৰ কলেজত পঢ়ি থকা কালতে ৰাভাই [[মাধৱচন্দ্ৰ বেজবৰুৱা|মাধৱচন্দ্ৰ বেজবৰুৱাৰ]] দ্বাৰা সম্পাদিত '[[বাঁহী (আলোচনী)|বাঁহী]]' আলোচনীৰ চিত্ৰলেখা বিভাগটো পৰিচালনা কৰিছিল আৰু '[[আৱাহন (আলোচনী)|আৱাহন]]' আলোচনীত প্ৰবন্ধ-পাতি লিখা-মেলা কৰিছিল। &lt;ref&gt;গৰীয়সী, পঞ্চদশ বছৰ, তৃতীয় সংখ্যা,ডিচেম্বৰ, ২০০৭, বিষ্ণুৰাভা শ্ৰদ্ধাৰ্ঘ্য সংখ্যা&lt;/ref&gt;বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা ৰচিত 'সংগীত আৰু শ্ৰীশ্ৰীশংকৰদেৱৰ গায়ন' নামৰ প্ৰবন্ধটো এটা সময়ত বৌদ্ধিক সমাজত বহু জনপ্ৰিয় হৈ
পৰিছিল। এই প্ৰবন্ধটো [[আৱাহন (আলোচনী)|আৱাহন আলোচনীত]] প্ৰকাশ পাইছিল।&lt;ref&gt;দৈনিক অসম, একাদশ বৰ্ষত জোনাকী বাটৰ কুইজ, ১৭ জুন, ২০২২&lt;/ref&gt;

ভিক্টোৰিয়া কলেজৰ একৈশ বছৰ বয়সীয়া ছাত্ৰ বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভা ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলনত জঁপিয়াই পৰিছিল আৰু বৃটিছ শাসনৰ বিৰুদ্ধে কবিতা লিখি আঁৰি দিছিল। 
কবিতাটি আছিল -&lt;ref&gt;বৈচিত্ৰ্যময় অসম, প্ৰস্তুতি: অসম মাধ্যমিক শিক্ষা পৰিষদ, দ্ৰুতপাঠ: নৱম আৰু দশম শ্ৰেণীৰ বাবে, নবেম্বৰ- ২০২১,পৃষ্ঠা-১৩১&lt;/ref&gt; 
{{Cquote|“ৰাজ্যে আছে দুইটি পাঠা

একটি কালো একটি সাদা

ৰাজ্যেৰ যদি মঙ্গল চাওঁ

দুইটি পাঠাই বলি দাওঁ।”}}

১৯৩৫ চনত [[জ্যোতিপ্ৰসাদ আগৰৱালা]]ৰ [[জয়মতী (১৯৩৫ চলচ্চিত্ৰ)|জয়মতী]] কথাছবিত নৃত্য পৰিচালনাত সহযোগ কৰে।&lt;ref name=snb&gt;&lt;/ref&gt; জ্যোতিপ্ৰসাদৰ লগ লাগি ১৯৩৫-৩৭ চনত ৰাভাই '[[জয়মতী (১৯৩৫ চলচ্চিত্ৰ)|জয়মতী]]' আৰু '[[শোণিত কুঁৱৰী]]' নাটকৰ বাণীবদ্ধ ৰূপ প্ৰস্তুত কৰিছিল।&lt;ref name=snb /&gt;১৯৩১ চনত বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাই কলিকতাৰ ভৱানীপুৰত মণি ৰায় নামৰ এজন ব্যক্তিৰ সহযোগত Agro Pictures Corporation নামেৰে এটা বোলছবি নিৰ্মাণ সংস্থা প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল যদিও সেই সংস্থাৰ মাধ্যমেৰে কোনো বোলছবি নিৰ্মাণ কৰা তেওঁৰ বাবে সম্ভৱপৰ নহ'ল।&lt;ref&gt;দৈনিক অসম, একাদশ বৰ্ষত জোনাকী বাটৰ কুইজ, ১৭ জুন, ২০২২&lt;/ref&gt;

১৯৩৯ চনত [[কাশী হিন্দু বিশ্ববিদ্যালয়]]ৰ আমন্ত্ৰণ ক্ৰমে [[বাৰানসী]]ত '[[তাণ্ডৱ|তাণ্ডৱ নৃত্য]]' প্ৰদৰ্শন কৰি খ্যাতি অৰ্জন কৰে। 

১৯৪৫ চনৰ শেষৰ ফালে বিষ্ণু ৰাভা ভাৰতৰ বিপ্লৱী কমিউনিষ্ট দলৰ সংস্পৰ্শলৈ আহে। ১৯৪৬ চনত '[[ছিৰাজ (১৯৪৮ চলচ্চিত্ৰ)|ছিৰাজ]]' বোলছবিৰ কামত কলিকতালৈ যোৱাৰ সময়তে সেই দলৰ নেতা সৌমেন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰক লগ পায় আৰু দলৰ সক্ৰিয় সদস্য হয়। ১৯৪৮ চনত বিপ্লৱী কমিউনিষ্ট দলক নিষিদ্ধ ঘোষণা কৰা হয়, আৰু ১৯৪৮ চনৰপৰা ১৯৫২ চনলৈ ৰাভাই আত্মগোপন কৰি থাকে। সেই সময়ৰ [[বিষ্ণুৰাম মেধি]]ৰ চৰকাৰে তেখেতৰ মূৰৰ দাম দহ হেজাৰ টকা ঘোষণা কৰিছিল। ১৯৫২ চনত পূৰ্বৰ অবিভক্ত গোৱালপাৰা জিলাৰ বৰ্তমানে [[কোকৰাঝাৰ জিলা]]ৰ দোতমা ৰাজহ চক্ৰৰ ঘিলাগুৰি গাঁৱত সপত্নীক গ্ৰেপ্তাৰ হয় আৰু এবছৰৰ বাবে জেললৈ যায়।&lt;ref name=snb /&gt;

বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা সংস্কৃতিৰ বিভিন্ন ক্ষেত্ৰৰ লগত জড়িত আছিল। সংগীত, নৃত্য, চিত্ৰকলা, আৰু অভিনয়ৰ উপৰি সংগীত পৰিচালক হিচাপে আৰু কথাছবি পৰিচালক হিচাপেও কাম কৰি গৈছে। &lt;ref&gt;গৰীয়সী, অষ্টািবংশ বছৰ, অষ্টম সংখ্যা, জুন, ২০২১ পৃষ্ঠা-২৪&lt;/ref&gt;

=== সংগীত ===
ৰাভাই বহুতো কালজয়ী গীত ৰচনা কৰি থৈ গৈছে। ৰাভাৰ দ্বাৰা ৰচিত মুঠ ১৩৭টা গীত ‘বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা ৰচনা সম্ভাৰ’ সন্নিবিষ্ট হৈছে।&lt;ref&gt;{{cite book |last1=দাস (মুখ্য সম্পাদক) |first1=যোগেশ |title=বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাৰ ৰচনা সম্ভাৰ, প্ৰথম খণ্ড |date=মাৰ্চ, ২০০৮ |publisher=ৰাভা ৰচনাৱলী প্ৰকাশন সংঘ |location=তেজপুৰ আৰু নগাঁও |pages=130-190 |edition=দ্বিতীয় সংস্কৰণ}}&lt;/ref&gt; গীতসমূহত প্ৰেম, প্ৰকৃতি, ঐতিহ্য, সৰ্বহাৰৰ মুক্তিকামী বিপ্লৱীভাৱ আদি ভিন্ন ধৰণৰ বিষয়বস্তুৰ। কিছু সংখ্যক শিশু উপযোগী গীত আছে। 
ৰাভাৰ জনপ্ৰিয় গীতসমূহৰ ভিতৰত আছে-
{{multicol}}
* মোৰ কবিতাৰ ছন্দ লাগি
* পৰজনমৰ শুভলগনত
* লগন উকলি গ'ল
* টিলাই টিলাই ঘূৰি ফুৰে উলাহেৰে
* নাহৰ ফুলে নুশুৱাই
* এয়ে মোৰ শেষ গান
* বল বল বল কৃষক শক্তি দল
* সুৰৰে দেউলৰে ৰূপৰে শিকলি
* বিশ্বৰ ছন্দে ছন্দে
* আজি মন্দিৰ দুৱাৰ খোলা
{{multicol-break}}
* তেজৰ বোলেৰ লিখি যাম ইতিহাস
* হে বিপ্লবী বীৰ অধিনায়ক হে
* মোৰ জীৱনৰ আকাশতে ইন্দ্ৰধনু গঢ়িম
* আজলী ছোৱালী নানা ফুল তুলি
* বিলতে হালিছে ধুনীয়া পদুমী
* অ’ গুৰু মোৰ শংকৰ তৰিবৰ কিনো উপায়
* নিছলা আইৰে আমি খাটি অসমীয়া
* কাষতে কলচি লৈ
* সখি হে কি কমে দুখৰে কথা
* উটি যা ৰূপালী নাও
* অ’ অসমীয়া ডেকা দল ইত্যাদি।&lt;br&gt;
{{multicol-end}}
উল্লেখনীয় যে জ্যোতিপ্ৰসাদ আগৰৱালাৰ নাটক কাৰেঙৰ লিগিৰীত ৰাভাদেৱে 'মোৰে জীৱনৰে সখা কৃষ্ণ' শীৰ্ষক গীতটি প্ৰাণ ঢালি গাইছিল।&lt;ref&gt;দৈনিক অসম, একাদশ বৰ্ষত জোনাকী বাটৰ কুইজ, ১৭ জুন, ২০২২&lt;/ref&gt;
তেখেতৰ ৰচিত আৰু সুৰাৰোপিত গানৰ বিশেষত্বৰ বাবে তেখেতে লেখা গীতবোৰ [[বিষ্ণু ৰাভা সংগীত]] হিচাপে পৰিচিত।&lt;ref name=&quot;assaminfo&quot;&gt;{{cite web | url=http://www.assaminfo.com/famous-people/45/kalaguru-bishnu-prasad-rabha.htm | title=About Kalaguru Bishnuprasad Rabha | publisher=www.assaminfo.com | accessdate=February 01, 2013}}&lt;/ref&gt;&lt;br&gt;
=== নৃত্য শিল্পী ===
১৯২৮ চনত কলিকতাত পঢ়ি থকা কালত ৰাচিয়াৰ বিখ্যাত বেলে নৰ্তকী আনা পাভলোভাৰ নৃত্য দেখি অনুপ্ৰাণিত হৈছিল। নৃত্য কলা সম্পৰ্কে তেওঁ দিয়া উপদেশৰ পৰা প্ৰভাৱান্বিত হৈছিল।&lt;ref name=&quot;বিষ্ণপ্ৰসাদ ৰাভা2&quot;/&gt; কলেজ এৰাৰ পাছত তেওঁ কিছুদিন বৰপেটাত আছিল। তাতে তেওঁ সত্ৰীয়া নৃত্যশৈলী আয়ত্ত কৰে। ১৯৩১ চনত চনৰ জানুৱাৰী মাহত তেজপুৰৰ বান ৰংগমঞ্চত মনিপুৰী নৃত্য প্ৰদৰ্শন কৰিছিল। ৰাভায়ো তেওঁলোকৰ লগত হৰ-গৌৰী নৃত্য প্ৰদৰ্শন কৰি প্ৰশংসা লাভ কৰে।&lt;ref name=&quot;বিষ্ণপ্ৰসাদ ৰাভা2&quot;/&gt; অসমৰ জনজাতীয় নৃত্যৰ পৰা আৰম্ভ কৰি দাক্ষিণাত্যৰ বিভিন্ন প্ৰাচীন নৃত্য মূৰ্তিৰ ভগ্নাৱশেষলৈকে অধ্যয়ন কৰি নৃৃত্যৰ বিভিন্ন মুদ্ৰা আৰু শৈলী সংগ্ৰহ কৰিছিল। এইবোৰৰ স্কেছ আদিও আঁকে।&lt;ref name=&quot;বিষ্ণপ্ৰসাদ ৰাভা2&quot;&gt;{{cite book | title=বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাৰ ৰচনা সম্ভাৰ | publisher= | author= | year=}}&lt;/ref&gt;১৯৪০ চনত ‘প্ৰাচীন কামৰূপী নৃত্য সংঘ’ লগত জড়িত হৈ বিভিন্ন ঠাইৰ লগতে শ্বিলঙত নৃত্য প্ৰদৰ্শন কৰি সকলোকে মুগ্ধ কৰে।&lt;ref name=&quot;বিষ্ণপ্ৰসাদ ৰাভা2&quot;/&gt; ১৯৪১ চনত ৰোহিণী বৰুৱাৰ মনোমতী বোলছবিত নৃত্য পৰিচালক ৰূপে কাম কৰে। &lt;ref name=&quot;বিষ্ণপ্ৰসাদ ৰাভা2&quot; /&gt;

=== নাটক আৰু বোলছবিত অভিনয় ===
অসমৰ নাট্য সন্মিলনৰ প্ৰতিষ্ঠাপক সভাপতি কলাগুৰু বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাই নাট্যাভিনয়ৰ পাতনি মেলিছিল আঠ বছৰ বয়সত। ঢাকা নগৰত মঞ্চস্থ এখন নাটকত প্ৰথমে ৰাজকোঁৱৰৰ ভাৱত ৰাভাই অভিনয় কৰিছিল। নাটকখনৰ নাম আছিল হৰিশ্চন্দ্ৰ। তেজপুৰৰ বাণ ৰঙ্গমঞ্চত নিয়মীয়াকৈ অভিনয় কৰা ৰাভাই পাছলৈ যাত্ৰা-পাৰ্টিৰ লগত নাটকত অভিনয় কৰাৰ উপৰিও কেবাখনো অসমীয়া ছবিত অভিনয় কৰিছিল। তেখেতৰ অভিনীত বোলছবি [[এৰা বাটৰ সুৰ]], [[প্ৰতিধ্বনি (চলচ্চিত্ৰ)|প্ৰতিধ্বনি]], [[ছিৰাজ (১৯৪৮ চলচ্চিত্ৰ)|ছিৰাজ]]।&lt;ref name=&quot;assaminfo&quot; /&gt; জ্যোতিপ্ৰসাদৰ আমন্ত্ৰণত অসমীয়া কথাছবি '[[জয়মতী (১৯৩৫ চলচ্চিত্ৰ)|জয়মতী]]' নিৰ্মাণত তেখেতে [[জ্যোতিপ্ৰসাদ আগৰৱালা]]ক নৃত্য পৰিচালনাৰ লগতে আন কেইবাটাও বিষয়ত সহায় কৰিছিল। জ্যোতিপ্ৰসাদ আগৰৱালাৰ 'কাৰেঙৰ লিগিৰী&quot; নাট পৰিচালনা কৰোঁতেও ৰাভাই সংগীত পৰিচালনাৰ দায়িত্ব লৈছিল আৰু 'সুদৰ্শন' চৰিত্ৰত অভিনয়ো কৰিছিল।&lt;ref&gt;দৈনিক অসম, একাদশ বৰ্ষত জোনাকী বাটৰ কুইজ, ১৭ জুন, ২০২২&lt;/ref&gt; [[ফণী শৰ্মা]]ৰ সৈতে যুটীয়া ভাৱে পৰিচালনা কৰিছিল তেতিয়ালৈ আটাইতকৈ সফল বোলছবি [[ছিৰাজ (১৯৪৮ চলচ্চিত্ৰ)|ছিৰাজ]]।&lt;ref name=shiv /&gt; [[ভূপেন হাজৰিকা]]ৰ [[এৰা বাটৰ সুৰ]]ত ৰাভাই ‘ভজলুংকা’ৰ ভাও আৰু [[প্ৰতিধ্বনি (চলচ্চিত্ৰ)|প্ৰতিধ্বনি]] ছবিত খাচী চিয়েমৰ ভাও দিছিল।&lt;ref&gt;{{cite book |last1=দাস (মুখ্য সম্পাদক) |first1=যোগেশ |title=বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাৰ ৰচনা সম্ভাৰ, প্ৰথম খণ্ড |date=মাৰ্চ, ২০০৮ |publisher=ৰাভা ৰচনাৱলী প্ৰকাশন সংঘ |location=তেজপুৰ আৰু নগাঁও |pages=130-190 |edition=দ্বিতীয় সংস্কৰণ}}&lt;/ref&gt;

=== চিত্ৰকলা===
বিষ্ণু ৰাভা এগৰাকী নিপুন চিত্ৰকৰ আছিল। তেওঁ বৰপেটাৰ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱৰ আৰু শংকৰ-মাধৱৰ যুগল ছবি আঁকি তিনিটা ৰঙত ছপাই ৰাইজৰ মাজত বিতৰণ কৰিছিল। ৰাভাৰ ৰচনাৱলীৰ পৰিশিষ্টত ১৯খন ছবিৰ আলোকচিত্ৰ সংযোজিত হৈছে। ৰাভাই শংকৰদেৱৰ তিনিখন ছবি অংকন কৰিছিল। এখন ১৯৩৫ চনত, এখন ১৯৪০ চনত আৰু আনখন আঁকিছিল ১৯৪৫ চনত। ইয়াৰে! ১৯৪০ চনত অংকিত ছবিখন বেছি সমাদৃত। শংকৰ-মাধৱৰ যুগল ছবিখন ১৯৩৫ চনত অঁকা। ৰাভাই অংকন কৰা আন ছবিসমূহৰ ভিতৰত আছে- চিত্ৰলেখা (১৯৩৫), নটৰাজ (১৯৩৭), স্নান (A Bathing lady, 1933), শকুন্তলা (১৯৩৯), গৰমৰ দিনৰ তিৰোতা (১৯৪০), বড়োসকলৰ বিবাহ সমদল (১৯৪৪), ভূমিকম্প (১৯৫০), গাঁৱৰ প্ৰাকৃতিক দৃশ্য (১৯৬৫) আদি। ‘[[বাঁহী (আলোচনী)|বাঁহী]]’, ‘আমাৰ প্ৰতিনিধি’ আদি আলোচনীৰ বেটুপাতো তেওঁ অংকন কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;বিষ্ণপ্ৰসাদ ৰাভা1&quot;&gt;{{cite book | title=বিষ্ণু ৰাভাৰ সংগ্ৰামী আভা | publisher=বাণীমন্দিৰ | author=দেবেন্দ্ৰনাথ বৰা | year=১৯৮২}}&lt;/ref&gt;

==ৰাজনৈতিক জীৱন==
১৯২০ চনত কমবয়সীয়া ৰাভা নব্য-বৈষ্ণৱবাদী কলা আৰু সংস্কৃতিৰ অনুশীলনত সম্পূৰ্ণৰূপে নিয়োজিত হৈ আছিল। শশী শৰ্মা আৰু হীৰেন গোহাঁইৰ দৰে পণ্ডিতসকলে জোৰ দি কৈছিল যে ৰাভাৰ আদৰ্শবাদৰ প্ৰতি সম্পূৰ্ণ আত্মসমৰ্পণে তেওঁৰ যুৱ কালছোৱাত দুখীয়া কৃষকসকলৰ ভয়াৱহ অৱস্থা বুজিব পৰাত বাধা দিছিল।&lt;ref name=&quot;Nenow&quot;&gt;{{cite web | url=https://nenow.in/opinion/knowing-comrade-bishnu-prasad-rabha-a-great-revolutionary.html | title=Knowing comrade Bishnu Prasad Rabha, a great revolutionary | publisher=nenow.in | date=June 20, 2020 | accessdate=20 June 2022}}&lt;/ref&gt; মুক্তি সংগ্ৰামৰ সময়ত দৰিদ্ৰ কৃষক আৰু শ্ৰমিকৰ প্ৰতি জাতীয়তাবাদী নেতাসকলৰ অনীহা আৰু ৰাছিয়াৰ অক্টোবৰ বিপ্লৱৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত হোৱাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে কমিউনিষ্ট মতাদৰ্শৰ প্ৰতি ৰাভা আকৰ্ষিত হয়। ১৯৪৬ চনত তেওঁ আনুষ্ঠানিকভাৱে ভাৰতীয় বিপ্লৱী কমিউনিষ্ট পাৰ্টিৰ (আৰ চি পি আই) সদস্য হয়। ''কুৰি বছৰ জেল'', ''সোণপাহী'', ''কৃষক'', ''বনুৱা পঞ্চায়ত''ৰ দৰে তেওঁৰ অসংখ্য ৰচনা, উপন্যাস আৰু নাটকত কমিউনিষ্ট মতাদৰ্শৰ প্ৰতি থকা গভীৰ আস্থা প্ৰতিফলিত হয়।&lt;ref name=&quot;Nenow&quot; /&gt;

হেমাংগ বিশ্বাসে তেওঁৰ এটা প্ৰবন্ধত লিখিছে যে মাৰ্ক্সবাদী–দ্লনিনবাদী মতাদৰ্শই সামান্য অস্থিৰ বিষ্ণু ৰাভাক স্থিতিশীলতা আৰু গভীৰ ৰাজনৈতিক প্ৰত্যয়ৰ এগৰাকী ব্যক্তিলৈ ৰূপান্তৰিত কৰিছিল। ৰাভাই ঐতিহাসিকভাৱে নিপীড়িত শ্ৰেণীটোৰ জাগৰণৰ দিশত সম্পূৰ্ণৰূপে নিজকে নিয়োজিত কৰি অঞ্চলটোৰ প্ৰতিটো চুক-কোণ ভ্ৰমণ কৰি গৃহহীন জীৱন যাপন কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে। সাম্যবাদত ৰাভাই সেইসকল দুখীয়া অসমীয়া কৃষকৰ মুক্তিৰ পথ দেখিছিল যিসকলে নিজৰ সামন্তৰ দ্বাৰা অহৰহ অত্যাচাৰৰ বলি হৈছিল আৰু জাতীয়তাবাদী নেতাসকলে পৰিত্যাগ কৰিছিল। তেওঁ নিশ্চিত আছিল যে ভাৰতীয় বুৰ্জোৱা শ্ৰেণীয়ে আকাংক্ষা কৰা স্বাধীনতা প্ৰকৃত স্বাধীনতা নহয় যি দৰিদ্ৰ আৰু নিপীড়িতসকলক সম্পূৰ্ণ মুক্তিৰ দিশত আগুৱাই লৈ যাব।&lt;ref name=&quot;Nenow&quot; /&gt; সেয়ে ১৯৪৭ চনৰ ১৫ আগষ্টত যেতিয়া ভাৰতে ব্ৰিটিছৰ পৰা স্বাধীনতা লাভ কৰিছিল, তেতিয়া বিষ্ণু ৰাভাৰ নেতৃত্বত এটা সমদলে ক’লা পতাকা লৈ ''য়েহ আজাদি ঝুঠা হ্যে, চিৰ্ফ চামৰা কা বদল'' (এই স্বাধীনতা মিছা, কেৱল ছালৰ পৰিবৰ্তন) বুলি চিঞৰিছিল। আনকি যেতিয়া অসম চৰকাৰে কমিউনিষ্ট বিপ্লৱীক কঠোৰ হাতেৰে দমন কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰিছিল, তেতিয়াও ৰাভাই প্ৰায় পাঁচ বছৰ ধৰি নিৰ্বাসনত থাকি নিজৰ বিপ্লৱী কৰ্তব্য পালন কৰি থাকিল। অৱশেষত ১৯৫২ চনত কোকৰাঝাৰত ধৰা পৰে আৰু তেওঁক কাৰাগাৰলৈ প্ৰেৰণ কৰা হয়।&lt;ref name=&quot;Nenow&quot; /&gt;

১৯৫৫ চনত ৰাভাই [[ভাৰতীয় কমিউনিষ্ট দল]] (চি.পি.আই.)-ত যোগ দিয়ে আৰু এই দলৰ প্ৰাৰ্থীৰূপে ১৯৫৭ চনত [[বৰপেটা]] সমষ্টিৰ পৰা বিধানসভাৰ নিৰ্বাচনত প্ৰতিদ্বন্দ্বিতা কৰে। নিৰ্বাচনত ৰাভাৰ পৰাজয় হয়। ১৯৬২ চনত [[ভাৰত-চীন যুদ্ধ]]ৰ সময়ত চীনাপন্থী বুলি ৰাভাক আকৌ বন্দী কৰা হয় আৰু ন মাহৰ বাবে জেললৈ পঠোৱা হয়। ১৯৬৭ চনত [[তেজপুৰ]]ৰ পৰা নিৰ্দলীয় প্ৰাৰ্থী হিচাপে [[অসম বিধানসভা|বিধানসভা]] নিৰ্বাচন প্ৰতিদ্বন্দ্বিতা কৰি জয়লাভ কৰে। ১৯৬৮ চনত [[কোকৰাঝাৰ]] সমষ্টিৰ পৰা লোকসভাৰ নিৰ্দলীয় প্ৰাৰ্থীৰূপে থিয় হয় যদিও পৰাজয় বৰণ কৰে।&lt;ref name=snb /&gt;

বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাই [[ভাৰতীয় কমিউনিষ্ট দল]]ৰ অসম ৰাজ্যিক পৰিষদৰ ৰূপালী জয়ন্তী উপলক্ষে ৰোগীয়া শৰীৰেই চিঠি লিখিছিল। চিঠিখনত তেখেতৰ ৰাজনৈতিক দৰ্শন আৰু সামাজিক দৰ্শন প্ৰতিফলিত হৈছে। চিঠিখনৰ কিছু অংশ তলত তুলি দিয়া হ’ল-

ৰাইজৰ অসীম বল। সীমাহীন শকতি। এই জোৰাল কথাষাৰকে বুজা নাছিলোঁ। ভাবিছিলোঁ চহৰৰ, নগৰৰ ভেমপুৰীয়াসকলেই দেশৰ, সমাজৰ আৰু ৰাইজৰ নেতা। দৰাচলতে অসমৰ সীমামূৰীয়া ঠাইত যেতিয়া দ্বিতীয় মহাসমৰৰ কামান গৰজি উঠিল, সৌমাৰৰ সীমান্ত অঞ্চলত জাপানৰ জাকে জাকে উৰাজাহাজ আহি ডেউকা মেলি আকাশ ছানি পেলালে আৰু সীমান্ত ভূমিত জয়াল জাপানী বোমাৰ বিস্ফোৰণ হ'ল, তেতিয়া মোৰ মনত কোটিকলীয়া অসমৰ লাখ লাখ বছৰীয়া সংস্কৃতি আৰু সভ্যতা জানোচা জাপানী আগ্নেয়াস্ত্ৰৰ দাবানলত পহি পুৰি ছাই হৈ যায়; এই চিন্তাই মোৰ হিয়া খুলি খুলি খাইছিল। 
অসমীয়া কৃষ্টি, সংস্কৃতি আৰু সভ্যতাৰ সঁচাকৈয়ে যিসকল ধাৰক আৰু বাহক সেইসকলৰ পৰা যদি ম‍ই অসমীয়া সংস্কৃতি আৰু সভ্যতাৰ কিছু ধৰি ৰাখিব পাৰোঁ, তেন্তে মোৰ টোপোলাতো হয়তো অসমীয়া ৰাইজৰ কাৰণে কিছু সমল থাকিব পাৰে আৰু ধ্বংসৰ মাজতো অসমীয়া কৃষ্টি-সংস্কৃতি বাচিব পাৰে এনে বলিষ্ঠ সংকল্প প্ৰাণত লৈয়ে অসমীয়া ৰাইজৰ মাজত জঁপিয়াই পৰোঁ। 

ৰাইজেই গণদেৱতা। এই গণদেৱতাৰ অতীত হিয়াত কিমান দয়া-কিমান কৃপা। অথচ সেই প্ৰাণৰো প্ৰাণ কিমান অজেয়। এই ৰাইজৰ হিয়া-কোঁহৰ পৰা কৃষ্টি অমৃতৰ সুৰৰ টোপালবোৰ বুটলি আনি মই মোৰ নিজৰ মন-কোঁহত ভৰাই লওঁ। সেই মন কোহতে ৰহঘৰা, মৌচাক সাজি তাৰ পৰা নিজৰি নিগৰি ওলোৱা ৰসৰ টোপালবোৰ বিলাই নিবলৈ ধৰোঁ। যিসকল অসমীয়াৰ প্ৰাণস্বৰূপ, যিসকল অসমীয়া সংস্কৃতিৰ ধাৰক আৰু বাহক সেইসকল হালোৱা, হজুৱা, কনুৱা, তল মজলীয়া ৰাইজ ক্লিষ্ট, শোষিত, দলিত, নিষ্পেষিত আৰু নিপীড়িত। এই ৰাইজৰে দুখত সমমুখী হৈ ৰাইজৰ হিয়াৰ মৰম- চেনেহৰ অঠাই সাগৰৰ পানীত নাদুৰি-সাঁতুৰি উমলি ফুৰিছিলোঁ।&lt;br /&gt;

১৯৪৫ চনৰ পৰা ৰাইজৰ মাজত জঁপিয়াই পৰি বহু সভা-সমিতিৰ যোগে ৰাইজৰ প্ৰতি মোৰ কৃতজ্ঞতা যাচিছিলোঁ। তেতিয়াৰ পৰাই ভাৰতৰ বিপ্লৱী সাম্যবাদী দলৰ লগত সংশ্লিষ্ট থাকি মাৰ্ক্সীয় দৰ্শন, মাৰ্ক্সীয় অৰ্থনীতি, দ্বন্দ্ববাদৰ লগ পৰিচিত হৈ আৰু লেলিনবাদৰ সম্যক জ্ঞানৰ উপলব্ধিৰ আশাত প্ৰকৃত কমিউনিষ্ট হোৱাৰ আশাত ৰাইজৰ হিয়াৰ আমঠু, ৰাইজৰ প্ৰাণৰ লগৰী আৰু ৰাইজৰ লগত একেলগে মিলি-জুলি ৰাইজক মাৰ্ক্সীয় দৰ্শনৰ প্ৰতি উদ্বুদ্ধ কৰাৰ কাৰণে নিজৰ সকলো শক্তি নিয়োগ কৰোঁ।&lt;br /&gt;

১৯৪৬ চনৰ শেহৰ ফালে প্ৰসিদ্ধ অসমীয়া বোলছবি “চিৰাজ”ৰ পৰিচালনাৰ একাংশত অসমৰ বাহিৰত ব্যস্ত থকাত সেই কাম প্ৰায় দহমাহৰ পিছত সমাধা কৰি স্বাধীনতাৰ পিছত অসমলৈ আহি দলীয় ৰাজনীতিত ব্যস্ত থাকি সভাই-সমিতিয়ে ঘূৰি ফুৰোঁতে কংগ্ৰেছ চৰকাৰৰ শেন চকুত পৰি অজ্ঞাতবাসৰ “বিৰাট পৰ্ব্ব”ৰ বিৰাট সাধনাত অংশগ্ৰহণ কৰিছিলোঁ। সেই বিৰাট সাধনাত জনসাধাৰণৰ মাজত থাকি জনসাধাৰণৰ সেৱাত থাকোঁতেই ধৰা পৰি এবছৰ কাৰাবাস খাটি ওলাই আহি কিছুদিনৰ পিছত সেই বিৰাট সাধনাৰ স্বাভাৱিক পথেই মোক লৈ আহে ভাৰতৰ কমিউনিষ্ট পাৰ্টিলৈ বিশ্বজুৰি মহামানৱৰ মুক্তিৰ যি অভিযান। সেই অভিযানৰ অংশভাগী হ'বলৈ। সেই কথা ১৯৫৫ চনত। তেতিয়াৰ পৰা বিশ্বভ্ৰাতৃত্বৰ শ্ৰমিক, কৃষক সৃষ্টিকাৰী জনতাৰ শান্তি-প্ৰগতি আৰু নতুন সমাজৰ সাধনাত মোৰ ক্ষুদ্ৰ শক্তিৰে দুখকাৰী জনসাধাৰণৰ পাৰ্টি কমিউনিষ্ট পাৰ্টিৰ সভ্যৰূপে ৰাইজৰ সেৱা কৰি আহিছোঁ। ১৯৬২ চনত চীনা আক্ৰমণৰ আশঙ্কাত তেজপুৰবাসী যেতিয়া সন্ত্ৰস্ত হৈ পৰিছিল, দেশৰক্ষা আৰু ৰাইজক সাধ্য অনুসৰি অভয় দিয়াৰ চেষ্টা কৰাৰ দোষতে মাতৃহীন দুটি শিশুক বুকুত লৈ শুই থকাৰ পৰা কংগ্ৰেছ চৰকাৰৰ পুলিচে তেজপুৰৰ পৰা গুৱাহাটীলৈ পঘাৰে বান্ধি সাত মাহ সুদূৰ উৰিষ্যাত কাৰাৰুদ্ধ ৰাখি ৰাইজৰ সেৱাৰ পৰা বঞ্চিত কৰিবলৈ বিচাৰিছিল, কিন্তু বিচলিত হোৱা নাছিলোঁ, পাইছিলোঁ নতুন বল।&lt;br /&gt;

আজি মই ৰোগ শয্যাত। মোৰ মনত অসীম প্ৰেৰণা যোগোৱা পাৰ্টি আৰু জনসাধাৰণৰ পৰা মই আঁতৰত থাকিব লগা হৈছোঁ। তথাপি মোৰ মন সদায় ৰাইজৰ মাজত। যি আদৰ্শৰ সাধনাত জীৱনৰ সকলো সামৰ্থ্য আগবঢ়াইছিলোঁ সেই আদৰ্শৰ পাৰ্টিৰ অসমত ৰূপালী জয়ন্তী উপলক্ষে ৰোগ শয্যাৰ পৰাই অভিনন্দন জনাইছোঁ।&lt;ref&gt;বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা ৰচনা সম্ভাৰ, দ্বিতীয় খণ্ড, সম্পাদক-যোগেশ দাস, পৃষ্ঠা-১৩৫০&lt;/ref&gt;

==ব্যক্তিগত জীৱন==
বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভাই ১৯৩৭ চনৰ ২৪ নবেম্বৰত [[যোৰহাট]]ৰ সুগায়িকা প্ৰিয়লতা দত্তৰ লগত বিবাহপাশত আবদ্ধ হয় যদিও মাত্ৰ ২৮ দিন সংসাৰ পতাৰ পিছতে ১৯৩৭ চনৰ ২২ ডিচেম্বৰত প্ৰিয়লতা দত্তৰ মৃত্যু হয়। পত্নী শোকত বিহ্বল হৈ ৰাভাই লিখিছিল.....&lt;ref&gt;বৈচিত্ৰ্যময় অসম, নবেম্বৰ- ২০২১,পৃষ্ঠা-১৩১&lt;/ref&gt; 
{{Cquote| ‘‘পৰজনমৰ শুভ লগনত
 যদিহে আমাৰ হয় দেখা

 পুৰাবানে প্ৰিয়ে এই জনমৰ
 মোৰ হিয়াৰ অপূৰ্ণ আশা। '’ }}
তাৰপিছতেই বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভা নিৰুপমা দেৱীৰ সান্নিধ্যলৈ আহে। অৱশ্যে নিৰুপমা দেৱীৰ লগত বিষ্ণু ৰাভাই আনুষ্ঠানিকভাৱে বিবাহত বহা নাছিল। ১৯৫০ চনত বিষ্ণু ৰাভাই [[নলবাৰী]]ৰ [[বেলশৰ]]ৰ নবীনচন্দ্ৰ মেধিৰ কন্যা কনকলতা মেধিক বিবাহ কৰায়। কনকলতা মেধিৰ ফালৰ পৰা বিষ্ণু ৰাভা দুটি পুত্ৰ সন্তান [[পৃথ্বীৰাজ ৰাভা]] (থুন্ থুন্) আৰু হেমৰাজ ৰাভা (মুন্ মুন্)ৰ পিতৃ হয়।&lt;!-- (পৃথ্বীৰাজ ৰাভা বৰ্তমান তেজপুৰ সমষ্টিৰ বিধায়ক) --&gt;১৯৬২ চনৰ ৪ জানুৱাৰীত ৰাভাৰ পত্নী কনকলতাৰ অসম মেডিকেল কলেজত দুৰাৰোগ্য ৰোগত মৃত্যু হয়।&lt;ref&gt;{{cite web|title= বিষ্ণুৰাভা|url=https://www.sarothiasom.in/2020/06/17/bishnu-prasad-rabha/|access-date=১৭ জুন,২০২২}}&lt;/ref&gt; কনকলতাৰ মৃত্যুৰ পিছত বিষ্ণু ৰাভাই বৰ্তমানৰ কোকৰাঝাৰ জিলাৰ গোসাঁইগাঁও অঞ্চলৰ বিন্নাখাতা ভাওৰাগুৰী গাঁৱৰ মোহিনীবালা বসুমতাৰীক বিয়া কৰায়। মোহিনীবালা বসুমতাৰীৰ ফালৰ পৰা বিষ্ণু ৰাভা দুটি সন্তানৰ পিতৃ হয়। এই দুটি সন্তানৰ এগৰাকী আছিল কন্যা সন্তান যি জন্ম হৈয়েই মৃত্যুমুখত পৰে। পুত্ৰ সন্তানটিৰ নাম আছিল মেণ্ডেলা ৰাভা। স্বামী ৰাভাদেৱৰ মৃত্যুৰ পাছতো মোহিনীবালা বসুমতাৰীয়ে নিজকে সমাজৰ লগত অনেক অনন্য কাৰ্য্যসূচী লগত জড়িত কৰি জীৱন যাপন কৰি ৰাভা পৰিয়ালৰ দায়িত্বভাৰ লৈছিল। &lt;ref&gt;সাতসৰী, ষোড়শ বছৰ, একাদশ সংখ্যা, জুন, ২০২১ পৃষ্ঠা-৩৩&lt;/ref&gt;

==মৃত্যু==
১৯৬৯ চনৰ ২০ জুন তাৰিখে ৰাতি ২-২৫ বজাত তেজপুৰত ৰাভাদেৱে মৃত্যুক সাবটি লয়। পাকস্থলীত হোৱা [[কৰ্কট ৰোগ]]ত ভুগি তেখেতৰ মৃত্যু হয়।&lt;ref name=shiv&gt;http://onlinesivasagar.com/music/bishnu-rabha.html আ্ৰণ কৰা তাৰিখ: ২০-০৬-২০১২&lt;/ref&gt;

==সাহিত্য পঞ্জী==
বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাই সংগীত, [[কবিতা]] ৰচনা কৰাৰ লগতে গল্প, উপন্যাস আৰু অসমীয়া সমাজ-সংস্কৃতি বিষয়ক প্ৰবন্ধ পুথি ৰচনা কৰিছিল। তেওঁ ’বৃহত্তৰ অসমৰ পৰিকল্পনা’ নামৰ এলানি প্ৰবন্ধ ১৯৩০ চনৰ পৰা একেলেঠাৰিয়ে ’বাঁহী’ত প্ৰকাশ পাইছিল।&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; তেওঁৰ উল্লেখনীয় প্ৰকাশিত পুথিসমূহ হ'ল:
{{multicol}}
; প্ৰবন্ধ
* অসমীয়া কৃষ্টিৰ চমু আভাস
* অতীত অসম
* মুক্তি দেউল
* ন পৃথিৱীৰ নতুন যুগ
* বড়ো জাতিৰ ইতিহাস
* ৰাভা জাতিৰ ইতিবৃত্ত
* বোঁৱতী সুতি
* অসমীয়া কৃষ্টি
* জনজাতীয় সংস্কৃতিত শিৱ
* আলিয়াই-লিগাং
* দিমাছা কছাৰীৰ বুৰঞ্জী
* বানে কেবাং
{{multicol-break}}
; উপন্যাস
* সোণপাহি
* মিচিং কনেং&lt;ref name=snb /&gt;
* জীৱন লালসা

; নাটক
* গেঙনি ৰেঙনি (নাটক)

; গল্পসমূহ&lt;ref name=&quot;বিষ্ণুক জানো আহা&quot;/&gt;
* মামীৰ হাৰ
* কুৰি বছৰ জেইল
* জাল কেছ
* হিয়াৰ পুং
* ফুংকা ([[বড়ো ভাষা]]ত ৰচিত)&lt;ref&gt;সৈনিক শিল্পী বিষ্ণুৰাভা: পৰমানন্দ মজুমদাৰ, পৃষ্ঠা: ১৮২&lt;/ref&gt;। 
{{multicol-end}}

==সন্মান==
কাশীৰ হিন্দু বিশ্ববিদ্যালয়ত প্ৰদৰ্শন কৰা 'নটৰাজ' নৃত্যত বিমুগ্ধ হৈ সেইসময়ৰ হিন্দু বিশ্ববিদ্যালয়ৰ উপাচাৰ্য্য [[সৰ্বপল্লী ৰাধাকৃষ্ণণ|সৰ্বপল্লী ৰাধাকৃষ্ণণে]] তেওঁক 'কলাগুৰু' সন্মান প্ৰদান কৰিছিল বুলি প্ৰবাদ আছে।&lt;ref&gt;[http://www.bipuljyoti.in/authors/bishnurabha/bishnurabha.html Bishnu Prasad Rabha:A Neglected Genius,By Sanjib Kr Borkakoti] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101102220626/http://www.bipuljyoti.in/authors/bishnurabha/bishnurabha.html |date=2010-11-02 }} আহৰণ ১৫.০৯.২০১১&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;বিষ্ণুক জানো আহা&quot;&gt;গ্ৰন্থ: বিষ্ণুক জানো আহা লিখক: নুৰুল শইকীয়া, প্ৰবক্তা, অসমীয়া বিভাগ, [[কটন মহাবিদ্যালয়]]&lt;/ref&gt;&lt;!-- &quot;বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা ঠিকাদাৰ নহয়, মন্ত্ৰীও নহয়, সত্ৰাধিকাৰো নহয়, নাস্তিকো নহয়, খাটি মহাপুৰুষীয়া যদিও...মাছ মাংস খায়, ২৫০০ বিঘা মাটিৰ জমিদাৰ হৈও পুঁজিপতি নহয়, মাটিও নাই...গেৰুৱা বসন নিপিন্ধে যদিও সন্ন্যাসী, বিশ্ববিদ্যালয়ত দহোটা-পাচোটা গৱেষণা কৰা নাছিল যদিও গৱেষক বুৰঞ্জীবিদ নৃতত্ত্ববিদ, বিপ্লবী যদিও ৰোমেণ্টিক, জাতি বিচাৰ নামানে যদিও ধনী দুখীয়াৰ জাতি বিচাৰ মানে, তিনিটা সন্তানৰ পিতৃ যদিও গতানুগতিক সংসাৰী নহয়, কমিউনিষ্ট হ'লেও ফেনাটিক নহয়। তিনিকুৰি হ’লেও মনটো একৈশ বছৰীয়া। খাটি বড়ো, খাটি অসমীয়া অথচ বিশ্বৰ ছন্দে ছন্দে ধাৱমান। এক মহান মানৱ শিল্পী। &quot;--&gt;&lt;ref&gt;গৰীয়সী, পঞ্চদশ বছৰ, তৃতীয় সংখ্যা,ডিচেম্বৰ, ২০০৭, বিষ্ণুৰাভা শ্ৰদ্ধাৰ্ঘ্য সংখ্যা&lt;/ref&gt; কিন্তু বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভাই ১৯৪০ চনত লিখা এখন চিঠিত এই বিষয়ে একো উল্লেখ নাই আৰু সেই অনু্ষ্ঠানত সৰ্বপল্লী ৰাধাকৃষ্ণণ উপস্থিত থকাৰ কথাও কোৱা নাই৷&lt;ref name=&quot;ৰচনাৱলী&quot;&gt;{{cite book | title=বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভা ৰচনা সম্ভাৰ- দ্বিতীয় ভাগ | publisher=ৰাভা ৰচনাৱলী প্ৰকাশন সংঘ | year=২০০৮ | location=তেজপুৰ | pages=১৪০২-১৪০৮}}&lt;/ref&gt; বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভাক ‘কলাগুৰু’ বিশেষণ উচ্চাৰণ কৰি লিখা প্ৰথমজন ব্যক্তি আছিল বিবুধ কলিতা। তেওঁ ১৯৬৯ চনৰ ২১ জুনত ‘দৈনিক অসম’ত ৰাভাৰ মৃত্যুৰ বাতৰি প্ৰকাশ কৰি এই অভিধাটো ব্যৱহাৰ কৰিছিল। &lt;ref&gt;প্ৰকাশ, সম্পাদক-মিহিৰ দেউৰী, জুন, পৃষ্ঠা-৩৫&lt;/ref&gt; তেওঁৰ স্মৃতিত সাংবাদিক তিলক দাসে &quot;[[বিষ্ণু ৰাভা এতিয়া কিমান ৰাতি (গ্ৰন্থ)|বিষ্ণু ৰাভা এতিয়া কিমান ৰাতি]]&quot; আৰু &quot;বিষ্ণু ৰাভা পুনৰ আহিব উভতি&quot; শীৰ্ষক দুখন জীৱনীও লিখি উলিয়াইছিল।&lt;ref&gt;সাতসৰী, ষোড়শ বছৰ, একাদশ সংখ্যা, জুন, ২০২১ পৃষ্ঠা-৪৩&lt;/ref&gt;
===ডাকটিকট===
[[Image:rabhapostal.jpg|thumb|right|বিষ্ণু ৰাভাৰ নামত উন্মোচন কৰা ডাকটিকট]]
তেখেতৰ জন্ম শতবাৰ্ষিকী উপলক্ষে ৩১.০১.২০০৯ তাৰিখে [[ভাৰত চৰকাৰ|ভাৰত চৰকাৰে]] এটি বিশেষ ডাকটিকট উন্মোচন কৰে।&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.indianstampghar.com/2009/01/indian-stamp-bishnu-prasad-rabha-by-india-post/ |title=Indian Stamp – Bishnu Prasad Rabha – By India Post &amp;#124; India Stamps |publisher=Indian Stamp Ghar |date=2009-01-31 |accessdate=2013-01-31 |archivedate=2012-10-22 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20121022195915/http://www.indianstampghar.com/2009/01/indian-stamp-bishnu-prasad-rabha-by-india-post/ |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;

===বিষ্ণু ৰাভা দিৱস===
{{main|বিষ্ণু ৰাভা দিৱস}}
বিষ্ণু ৰাভাৰ প্ৰতি সন্মান জনাই প্ৰতি বছৰে ২০ জুন তাৰিখটো &quot;[[বিষ্ণু ৰাভা দিৱস]]&quot; ৰূপে পালন কৰা হয়।&lt;ref name=&quot;নিউজ টাইম অসমৰ বাতৰি&quot;&gt;{{cite web | url=https://assam.news18.com/news/assam/bishnu-prasad-rabha-divas-2023-know-about-bishnu-prasad-rabha-skd-304328.html | title=বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভা দিৱস উদযাপন | accessdate=1 October 2023}}&lt;/ref&gt;

===কলাগুৰু বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা বঁটা===
{{মূল|বিষ্ণু ৰাভা বঁটা}}
[[File:Girish Chandra Borah.jpg|thumb|অসমৰ মুখ্যমন্ত্ৰী সৰ্বানন্দ সোণোৱালে [[ওস্তাদ আমজাদ আলী খান]]ৰ সৈতে প্ৰবীণ শিল্পী গিৰীশ চন্দ্ৰ বৰাক বিষ্ণু ৰাভা বঁটা ২০১৬ প্ৰদান কৰা মুহূৰ্তত]]
বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাৰ সোঁৱৰণত [[অসম চৰকাৰ|অসম চৰকাৰে]] '''কলাগুৰু বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা বঁটা''' মুকলি কৰে। অসমৰ সংস্কৃতি আৰু কৃষ্টিৰ জগতলৈ বিশেষ অৱদান আগবঢ়োৱা ব্যক্তিক এই বঁটাৰে সন্মানীত কৰা হয়।&lt;ref&gt;{{cite web
| url = http://www.assamtribune.com/scripts/details.asp?id=jun2107/at03
| title = Rich tributes paid to Bishnu Rabha
| accessdate = 2007-06-22
| year = 2007
| work = Assam Tribune Website
| publisher = The Assam Tribune (newspaper)
| archivedate = 2007-09-28
| archiveurl = https://web.archive.org/web/20070928043723/http://www.assamtribune.com/scripts/details.asp?id=jun2107%2Fat03
| deadurl = yes
}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web
| url = http://amtron.in/assamgov/grawards/vrawards.html
| title = Bishnu Rabha Award Recipients
| accessdate = 2007-06-22
| year = 2007
| work = Amtron Website
| publisher = Badruddin Ajmal
| archivedate = 2007-07-23
| archiveurl = https://archive.is/20070723133948/http://amtron.in/assamgov/grawards/vrawards.html
| deadurl = yes
}}&lt;/ref&gt;

===স্মৃতি উদ্যান===
[[File:Bishnu%27s Lava Phto (163).jpg|thumb|বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাৰ সমাধিস্থল, বিষ্ণু ৰাভা স্মৃতি উদ্যান, তেজপুৰ]]
[[বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা স্মৃতি উদ্যান]] [[তেজপুৰ]]ৰ [[ব্ৰহ্মপুত্ৰ]] নদীৰ পাৰৰ [[ভৈৰৱী মন্দিৰ]]ৰ কাষতে অৱস্থিত। বিষ্ণু ৰাভাৰ সোঁৱাৰণত স্থাপিত এই উদ্যানৰ কাম-কাজ আৰম্ভ কৰে বিষ্ণু ৰাভাৰ পুত্ৰ হেমৰাজ ৰাভাই। পাছলৈ অসম চৰকাৰে এই উদ্যানৰ দায়িত্ব লয়। উদ্যানৰ দেৱালত ৰাভাৰ বিভিন্ন কৰ্মৰাজি খোদিত কৰা আছে। এই উদ্যানৰ ভিতৰতে ৰাভাৰ সমাধি অৱস্থিত।{{cn}}
&lt;!-- 
==বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাৰ সংক্ষীপ্ত জীৱনপঞ্জী==
জন্ম : ১৯০৯ জানুৱাৰী মাহৰ ৩১ তাৰিখে অবিভক্ত ভাৰতৰ ঢাকা চহৰত। 
পিতৃ: গোপালচন্দ্ৰ ৰাভা
মাতৃঃ গেথীবাই ৰাভা। 
১৯১৬ : ঔপনিৱেশিক শাসকৰ অধীনত আৰক্ষীৰ চাকৰি কৰি পাঁচ বছৰ আগতে অৱসৰ গ্ৰহণ কৰা পিতৃৰ মৃত্যু। 
১৯২৬ : তেজপুৰ চৰকাৰী হাইস্কুলৰপৰা প্ৰথম বিভাগত প্ৰৱেশিকা উত্তীৰ্ণ। 
১৯২৮ : কলিকতাৰ ছেইণ্ট পল কলেজৰপৰা প্ৰথম বিভাগত আই.এছচি পৰীক্ষাত উত্তীৰ্ণ হৈ পদাৰ্থবিজ্ঞানত অনাৰ্ছ লৈ ৰিপন কলেজৰ স্নাতক শ্ৰেণীত নামভৰ্তি। 
১৯২৯ : ৰিপন কলেজৰ ছাত্ৰ সভাৰ সাধাৰণ সম্পাদক নিৰ্বাচিত। 
১৯৩০ : মহাত্মা গান্ধীৰ নেতৃত্বাধীন আইন অমান্য আন্দোলনত অংশগ্ৰহণ। পুলিচী হাৰাশাস্তিৰপৰা বাচিবলৈ কলিকতা পৰিত্যাগ আৰু কোচবিহাৰৰ ভিক্টোৰিয়া কলেজৰ কলা শাখাত নাম ভৰ্তি। আন্দোলনত অংশ লোৱাৰ বাবে পুলিচী হাৰাশাস্তি অব্যাহত। কোচবিহাৰ এৰি পূৰ্ববংগৰ কাৰমাইকেল কলেজত নামভৰ্তি। 
১৯৩১ : ব্ৰিটিছ বিৰোধী কূটঘাতমূলক কামত জড়িত হোৱাৰ অভিযোগত জাৰীকৰা গ্ৰেপ্তাৰী পৰোৱানাৰপৰা হাত সাৰিবলৈ কলেজীয়া শিক্ষা সিমানতে সামৰি পুনৰ কলিকতালৈ প্ৰত্যাগমন। মাধৱ বেজবৰুৱা সম্পাদিত বাঁহী আলোচনীৰ চিত্ৰলেখা’ শিতান সম্পাদনা। 
১৯৩৪ : জ্যোতিপ্ৰসাদ আগৰৱালাই নিৰ্মাণ কৰিবলৈ লোৱা জয়মতী চলচ্চিত্ৰৰ কামত আৰু শোণিত কুঁৱৰী নাট ৰেকৰ্ডিঙৰ ক্ষেত্ৰত বিশেষ সহযোগিতা। 
১৯৩৫ : যোৰহাটৰ প্ৰিয়লতা দত্তৰ সৈতে বিবাহ। বিয়াৰ ছমাহ নৌহওঁতেই প্ৰিয়লতাৰ মৃত্যু। পত্নীৰ স্মৃতিত পৰজনমৰ শুভ লগনত’শীৰ্ষক বিখ্যাত গীতটি ৰচনা। 
১৯৪৩ : ব্ৰিটিছ চৰকাৰে নিষিদ্ধ ঘোষণা কৰা ভাৰতৰ বিপ্লৱী কমিউনিষ্ট পাৰ্টী’(RCPI)ৰ সান্নিধ্যত কৃষক জাগৰণৰ কামত ব্যস্ত। 
১৯৪৫ : ভাৰতৰ বিপ্লৱী কমিউনিষ্ট পাৰ্টীৰ সদস্যপদ লাভ কৰি পাৰ্টীৰ কামত আত্মগোপন। 
১৯৫২ : আত্মগোপনৰ সময়তে প্ৰেমত পৰি বিবাহ কৰোৱা নলবাৰীৰ কনকলতা মেধিৰ সৈতে গোৱালপাৰাৰ ঘিলাগুৰিত পুলিচৰ হাতত গ্ৰেপ্তাৰ। 
১৯৫৪ : জেলৰপৰা মুক্তি। 
১৯৫৫ : পাটীৰ গৰিষ্ঠসংখ্যক সদস্যৰ সিদ্ধান্ত অনুসৰি আন সকলৰ সৈতে ভাৰতীয়। 
কমিউনিষ্ট পাৰ্টী(CPI)ত যোগদান। 
১৯৫৭ : ভাৰতৰ দ্বিতীয় সাধাৰণ নিৰ্বাচনত কোকৰাঝাৰ সংসদীয় সমষ্টিৰপৰা
চি.পি.আইৰ প্ৰাৰ্থী হিচাপে প্ৰতিদ্বন্দ্ব্ব্ব্ব্ব্বিতা কৰি পৰাজিত। 
১৯৬২: দুটি কণমানি পুত্ৰ সন্তানক এৰি থৈ দ্বিতীয় পত্নী কনকলতাৰ মৃত্যু। চীন-ভাৰত যুদ্ধত চীনৰ পক্ষ লোৱাৰ অভিযোগত কমিউনিষ্ট পাৰ্টীৰ আন বহু সদস্যৰ সৈতে ভাৰত চৰকাৰৰদ্বাৰা গ্ৰেপ্তাৰ হৈ উৰিষ্যাৰ বৰহমপুৰ জেলত কাৰাবাস। 
১৯৬৩ : জেলৰপৰা মুক্তি লাভ। মোহিনীবালাৰ সৈতে বিবাহ। 
১৯৬৭ : তেজপুৰ বিধানসভা সমষ্টিৰপৰা দলৰ অনুমতি সাপেক্ষে নিৰ্দলীয় প্ৰাৰ্থী হিচাপে প্ৰতিদ্বন্দ্ব্ব্ব্ব্ব্বিতা কৰি বিজয়ী। 
১৯৬৮ : কৰ্কট ৰোগত আক্ৰান্ত হৈ চিকিৎসাধীন। 
১৯৬৯ : ৰোগশয্যাৰপৰাই জীৱনৰ অন্তিম সৃষ্টি ‘এয়ে মোৰ শেষ গান’শীৰ্ষক বিখ্যাত গীতটি ৰচনা। জুন মাহৰ ২০ তাৰিখে তেজপুৰৰ বাসভৱনত মৃত্যু। &lt;ref&gt;সাতসৰী, ষোড়শ বছৰ, একাদশ সংখ্যা, জুন, ২০২১ পৃষ্ঠা-৪৩&lt;/ref&gt;

===প্ৰকাশিত সাহিত্যকৰ্ম===
সোণপাহি (গল্প-সংকলন)
মিচিং কনেং(উপন্যাস)
অসমীয়া কৃষ্টি (বক্তৃতা)
অসমীয়া কৃষ্টিৰ চমু আভাস (বক্তৃতা); 
বিষ্ণুৰাভা ৰচনাৱলী (বিষ্ণুৰাভা সোঁৱৰণী গৱেষণা সমিতিৰ সম্পাদনাত ১৯৮২ চনত মৰণোত্তৰভাৱে প্ৰকাশিত)
বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাৰ ৰচনাসম্ভাৰ (ৰাভা ৰচনাৱলী প্ৰকাশন সংঘ’ৰ হৈ ডাঃ সৰ্বেশ্বৰ বৰাৰ উদ্যোগত আৰু যোগেশ দাসৰ সম্পাদনাত মৰণোত্তৰভাৱে দুটা খণ্ডত, ক্ৰমে ১৯৮৯ আৰু ১৯৯৭চনত প্ৰকাশিত)

চলচ্চিত্ৰ :
চিৰাজ (ফণী শৰ্মাৰ লগত যুটীয়াভাৱে পৰিচালনা, ১৯৪৮)

গ্ৰামোফোনত বাণীবদ্ধ নাটৰ পৰিচালনা :
বেউলা, নৰকাসুৰ, বিহুৱতী, শঙ্কৰদেৱ,
মাধৱদেৱ, অজগৰৰ বিয়া, চেনাই-চেনেহী, বৰদৈচিলা আদি &lt;ref&gt;সাসতৰী, ষোড়শ বছৰ, একাদশ সংখ্যা, জুন, ২০২১ পৃষ্ঠা-৩৩&lt;/ref&gt;

নৃত্য পৰিচালনা :
জয়মতী আৰু মনোমতী --&gt;

==বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা বিষয়ক গ্ৰন্থৰ তালিকা==
*বিষ্ণু ককাইদেউ, [[ভূপেন হাজৰিকা|ড॰ ভূপেন হাজৰিকা]]
*হাঁহি কান্দোনৰ মেলা, লিখক- কমল চৌধুৰী, (স্বপ্ৰকাশ)
*মায়াবী মানুহজন, লিখক-গুৰুপদ চৌধুৰী, বাণী প্ৰকাশ
*সৈনিক শিল্পী বিষ্ণু ৰাভাঃ সম্পা., [[হীৰেন গোহাঁই]] আৰু [[পৰমানন্দ মজুমদাৰ]],১৯৮২
*বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাঃ জীৱন আৰু কৃতি, সম্পা., [[নলিনীধৰ ভট্টাচাৰ্য]] আৰু [[পৰমানন্দ মজুমদাৰ]], ১৯৮৫
*সতীৰ্থৰ দৃষ্টিত বিষ্ণুৰাভাঃ সম্পা., [[নলিনীধৰ ভট্টাচাৰ্য]], [[প্ৰসেনজিৎ চৌধুৰী]], ৰজনীকান্ত শৰ্মা, [[পৰমানন্দ মজুমদাৰ]], চেতনা প্ৰকাশ, ১৯৮৭
*বিষ্ণুৰাভা ৰচনাৱলীঃ প্ৰথম আৰু দ্বিতীয় খণ্ড, সম্পা., সম্পাদকঃ [[যোগেশ দাস]], ১৯৮৯
*বিষ্ণুৰাভা এতিয়া কিমান ৰাতিঃ [[তিলক দাস]], চন্দ্ৰ প্ৰকাশ, ষষ্ঠ প্ৰকাশ, জুন, ২০০৫
*ৰাভা ৰচনাৱলী প্ৰকাশন পৰিষদঃ সম্পা., দ্বিতীয় মুদ্ৰণ, ২০০৮ 
*ভিন্নজনৰ বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাঃ সম্পা., [[সূৰ্যকান্ত হাজৰিকা]], এছ, এইছ, শৈক্ষিক ন্যাস, প্ৰথম প্ৰকাশ, ২০০৮
*মুক্তি দেউলৰ ৰূপকাৰঃ সম্পা., [[দিলীপ বৰা]], [[অনুৰাধা শৰ্মা]], জ্যোতি প্ৰকাশন, প্ৰথম প্ৰকাশ, ২০০৯
*কলাগুৰু বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাঃ তিলক দাস, বনলতা, চতুৰ্থ প্ৰকাশ, ২০১০
*বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা ব্যক্তিত্ব আৰু প্ৰতিভাঃ [[হেমলতা দেৱী]], অসম প্ৰকাশন পৰিষদ, প্ৰথম প্ৰকাশ, ২০১৬
*বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাৰ গীত আৰু স্বৰলিপিঃ সম্পা., ৰাজীৱ মহন্ত, বনলতা, নৱম প্ৰকাশ, মে’, ২০১৭
*বিষ্ণুৰাভাৰ জীৱন আৰু দৰ্শনঃ সম্পা., [[ইছমাইল হোছেইন]], জ্যোতি প্ৰকাশন, অষ্টম প্ৰকাশ, জুন, ২০১৭
*জ্যোতি-বিষ্ণু, সাংস্কৃতিক ৰূপান্তৰৰ ৰূপৰেখাঃ সম্পা., [[প্ৰসেনজিৎ চৌধুৰী]], [[ইন্দিবৰ দেউৰী]], অসম পাবলিচিং কোম্পানী, প্ৰথম প্ৰকাশ, ডিচেম্বৰ,২০১৮
*ৰাভাৰ আভাঃ স্মৰণিকা, সম্পা., প্ৰফুল্ল বৰ্মন, [[অসম সাহিত্য সভা]], ২০১৯
*বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাৰ জাতীয়তাবোধ আৰু সমাজবীক্ষাঃ [[পৰমানন্দ মজুমদাৰ]], ২০২২
*বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা, কাকায়ছিনি আৰু ফেছেংছিনিঃ সম্পা., চয়নিকা বৰা, পূৰ্বায়ণ প্ৰকাশন, ২০২২
*কিৰাত পুত্ৰ বিষ্ণু ৰাভা,পুলিন কলিতা 
*বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভা,দিলীপ তালুকদাৰ 
*ইয়ে আজাদী ঝুথা হ্যায়, সম্পাদক: অনিল কুমাৰ কলিতা

===তথ্যচিত্ৰ===
*বিহংগম দৃষ্টিত বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভা', পৰিচালনা- সূৰ্যকান্ত হাজৰিকা ২০০৭
*কলাগুৰু বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভা', পৰিচালনা- সূৰ্যকান্ত হাজৰিকা, ২০০৮

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{Reflist|30em}}

==বাহ্যিক সংযোগ==
* [https://geetsankalan.com/albums/rabha-sangeet গীত সংকলন ৱেবচাইটত বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাৰ গীত]
{{Commonscat|Bishnu Prasad Rabha|বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা}}
{{Wikiquote}}
* {{YouTube|id=Z5I7pn2VpVk|title=বিষ্ণু ৰাভাই কণ্ঠদান কৰা &quot;তেজৰে কমালাপতি&quot; বৰগীত শুনক}}
* {{YouTube|id=G5D3IA-jSC0|title=বিষ্ণু ৰাভাৰ চমু জীৱন বৃতান্ত চাওক}}
{{-}}
{{অসমৰ সুপ্ৰসিদ্ধ ব্যক্তিসকল}}

[[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:অসমৰ কণ্ঠশিল্পী]]
[[শ্ৰেণী:অসমীয়া অভিনেতা]]
[[শ্ৰেণী:অসমৰ চলচ্চিত্ৰ পৰিচালক]]
[[শ্ৰেণী:অসমীয়া ভাষাৰ গীতিকাৰ]]
[[শ্ৰেণী:অসমৰ চিত্ৰশিল্পী]]
[[শ্ৰেণী:অসমৰ স্বাধীনতা সংগ্ৰামী]]
[[শ্ৰেণী:কৰ্কট ৰোগত মৃত্যু]]</text>
      <sha1>fe5x497n4kkz2a4alprigmkrp2em4b0</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519363</id>
      <parentid>519356</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T03:09:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>/* বাহ্যিক সংযোগ */</comment>
      <origin>519363</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="77383" sha1="5ey3srh5j2t29h8c6pu2rg4hhevsj1z" xml:space="preserve">{{Infobox person
| honorific_prefix = কলাগুৰু
| bgcolour = #6495ED
| name = বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা
| honorific_suffix =
| native_name =
| native_name_lang =
| image = KALAGURU BISHNU PRASAD RABHA PORTRAIT BY ARTIST BHASKAR SHIKHA SAIKIA.jpg
| image_size = 150px
| alt =
| caption =
| birth_name =
| birth_date = {{Birth date|1909|1|31}}
| birth_place = [[ঢাকা]], বেঙ্গল প্ৰেসিডেন্সি
| disappeared_date = &lt;!-- {{Disappeared date and age|YYYY|MM|DD|YYYY|MM|DD}} (disappeared date then birth date) --&gt;
| disappeared_place =
| disappeared_status =
| death_date = {{Death date and age|1969|6|20|1909|1|31}}&lt;ref name=nn&gt;NN Acharya, '''Glories of Assam''', Bina Library, Gauhati&lt;/ref&gt;
| death_place = [[তেজপুৰ]], [[অসম]]
| death_cause = [[কৰ্কট ৰোগ]]
| body_discovered =
| resting_place =
| resting_place_coordinates = &lt;!-- {{Coord|LAT|LONG|type:landmark|display=inline}} --&gt;
| monuments = [[বিষ্ণু ৰাভা স্মৃতি উদ্যান]], [[তেজপুৰ]]
| residence =
| nationality = [[ভাৰতীয়]]
| other_names =
| ethnicity = &lt;!-- Ethnicity should be supported with a citation from a reliable source --&gt;
| citizenship =
| education = আই.এচ.চি.
| alma_mater =
| occupation = কবি, সাহিত্যিক, নাট্যকাৰ, সংগীতজ্ঞ, নৃত্যবিদ, অভিনেতা আৰু মুক্তি যুঁজাৰু
| years_active =
| employer =
| organization =
| agent =
| known_for =
| notable_works =
| style =
| influences =
| influenced =
| home_town =
| salary =
| net_worth = &lt;!-- Net worth should be supported with a citation from a reliable source --&gt;
| height = &lt;!-- {{height|m=}} --&gt;
| weight = &lt;!-- {{convert|weight in kg|kg|lb}} --&gt;
| television =
| title =
| term =
| predecessor =
| successor =
| party =
| movement = [[ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলন]] সাম্যবাদী আন্দোলন
| opponents =
| boards =
| religion = &lt;!-- Religion should be supported with a citation from a reliable source --&gt;
| denomination = &lt;!-- Denomination should be supported with a citation from a reliable source --&gt;
| criminal_charge = &lt;!-- Criminality parameters should be supported with citations from reliable sources --&gt;
| criminal_penalty =
| criminal_status =
| spouse = প্ৰিয়বালা দত্ত &lt;br&gt; কনকলতা মেধি &lt;br&gt; মোহিনীবালা বসুমতাৰী
| partner = নিৰুপমা দেৱী
| children = পৃথ্বীৰাজ ৰাভা (থুন্ থুন্)&lt;br&gt; হেমৰাজ ৰাভা (মুন্ মুন্) &lt;br&gt; মেণ্ডেলা ৰাভা
| parents = গোপাল চন্দ্ৰ ৰাভা, গেথীবালা ৰাভা
| relatives =
| callsign =
| awards =
| signature =Signature bishnu.jpg
| signature_alt =
| signature_size =
| module =
| module2 =
| module3 =
| module4 =
| module5 =
| module6 =
| website = &lt;!-- {{URL|Example.com}} --&gt;
| footnotes =
| box_width =
|signature size=180px}}
'''বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা''' ({{lang-en|Bishnu Prasad Rabha}}; ৩১ জানুৱাৰী, ১৯০৯ – ২০ জুন, ১৯৬৯) [[অসম]]ৰ এগৰাকী শিল্পী, কবি, সাহিত্যিক, নাট্যকাৰ, সংগীতজ্ঞ, নৃত্যবিদ, চিত্ৰকৰ, অভিনেতা, সংগঠক আৰু মুক্তি যুঁজাৰু আছিল।&lt;ref name=&quot;bipuljyoti&quot;&gt;{{cite web | url=http://www.bipuljyoti.in/authors/bishnurabha/bishnurabha02.html | title=Bishnu Rabha – A Revolutionary Artiste | publisher=bipuljyoti.in | date=February 2008 | accessdate=February 01, 2013 | author=Babul Tamuli | archivedate=March 5, 2016 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305020021/http://www.bipuljyoti.in/authors/bishnurabha/bishnurabha02.html | deadurl=yes }}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;গৰীয়সী, পঞ্চদশ বছৰ, তৃতীয় সংখ্যা,ডিচেম্বৰ, ২০০৭, বিষ্ণুৰাভা শ্ৰদ্ধাৰ্ঘ্য সংখ্যা&lt;/ref&gt; ১৯০৯ চনৰ ৩১ জানুৱাৰীত বেঙ্গল প্ৰেছিডেন্সিত জন্মগ্ৰহণ কৰি ৰাভাই ঢাকাৰ সেনা বিভাগৰ বিদ্যালয়ত শিক্ষাগ্ৰহণ আৰম্ভ কৰিছিল আৰু পাছত কলিকতাৰ চেণ্টপল’ কলেজৰ পৰা প্ৰথম বিভাগত আই এছ ছি পাছ কৰিছিল৷ পঢ়ি থকা কালত তেওঁ [[ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলন]]ত নামি পৰে৷ পাছলৈ  বিপ্লৱী কমিউনিষ্ট দলৰ সংস্পৰ্শলৈ আহে আৰু কাৰাবাসো খাটে৷ সংগ্ৰামী জীৱনৰ বাবে তেওঁ এক জীৱন্ত কিংবদন্তীত পৰিণত হৈছিল।&lt;ref&gt;প্ৰকাশ, সম্পাদক-মিহিৰ দেউৰী, জুন, পৃষ্ঠা-৩৫&lt;/ref&gt; তেওঁৰ সাংস্কৃতিক অৱদানৰ বাবে ‘কলাগুৰু’ বুলি অভিহিত কৰা হয়৷&lt;ref&gt;{{cite web |last=Gohain |first=Jintu |date=2020-03-28 |title=TITLE &quot;KALAGURU&quot; - Remembering the Multifaceted Genius |url=https://www.researchgate.net/publication/340247907_TITLE_KALAGURU_-Remembering_the_Multifaceted_Genius |website=ResearchGate |publisher=The Assam Tribune |access-date=2025-04-19}}&lt;/ref&gt;

==জন্ম==
১৯০৯ চনৰ ৩১ জানুৱাৰীত বেঙ্গল প্ৰেসিডেন্সি (এতিয়াৰ [[বাংলাদেশ]]) ৰ [[ঢাকা]]ত বিষ্ণু ৰাভাৰ জন্ম হয়।&lt;ref name=&quot;assaminfo&quot; /&gt; তেওঁৰ পিতৃৰ নাম আছিল গোপাল চন্দ্ৰ ৰাভা আৰু মাতৃৰ নাম গেথীবালা ৰাভা। জন্মসূত্ৰে গোপাল চন্দ্ৰ মুছাহাৰী [[বড়ো জনগোষ্ঠী]]ৰ হ'লেও তেখেত এটা [[ৰাভা জনগোষ্ঠী|ৰাভা]] পৰিয়ালত ডাঙৰ হৈছিল। পাছলৈ তেখেতে সেয়ে 'ৰাভা' উপাধি গ্ৰহণ কৰে।&lt;ref name=nn&gt;&lt;/ref&gt; ব্ৰিটিছ সেনাৰ উচ্চ পদস্থ বিষয়া গোপালচন্দ্ৰ ৰাভাক '[[ৰায়বাহাদুৰ]]' উপাধি যঁচা হৈছিল। গোপাল ৰাভাক বেংগলৰ গৱৰ্ণৰৰ এ.ডি.চি. (A.D.C. to the Governor of Bengal) পদলৈ পদোন্নতি দিয়া হৈছিল।&lt;ref name=&quot;bipuljyoti&quot; /&gt; [[দৰং জিলা]]ৰ চাবেক বাসিন্দা গোপাল ৰাভা, [[তেজপুৰ]]ৰ [[বাণ ৰঙ্গমঞ্চ]]ৰ লগত জড়িত আছিল। তেখেতে মূল থিয়েটাৰ ভৱনৰ নিৰ্মাণত যথেষ্ট অৱদান আগবঢ়াইছিল।&lt;ref name=nn&gt;&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;গৰীয়সী, অষ্টািবংশ বছৰ, অষ্টম সংখ্যা, জুন, ২০২১ পৃষ্ঠা-২৪&lt;/ref&gt;&lt;!-- [[Image:কলাগুৰু, ৰূপকোঁৱৰ আৰু নটসূৰ্য্যৰ প্ৰতিমূৰ্তি.JPG|thumb|right|গুৱাহাটী জিলা পুথিভঁৰালত অৱস্থিত কলাগুৰু, [[জ্যোতিপ্ৰসাদ আগৰৱালা|ৰূপকোঁৱৰ]] আৰু [[ফণী শৰ্মা|নটসূৰ্য্যৰ]] পূৰ্ণাবয়ব মূৰ্তি]]--&gt;

==শৈশৱ আৰু শিক্ষা==
[[File:Bishnu rabha.png|thumb|right|বিষ্ণু ৰাভা]]
বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাই ঢাকাৰ সেনা বিভাগৰ বিদ্যালয়ত শিক্ষাগ্ৰহণ আৰম্ভ কৰিছিল। কিন্তু হাইস্কুলীয়া শিক্ষা সাং কৰাৰ আগেয়েই পিতৃৰ মৃত্যু হোৱাত বিষ্ণু ৰাভা তেজপুৰত সম্বন্ধীয় লোকৰ ঘৰত থাকিবলৈ লয়। [[তেজপুৰ চৰকাৰী উচ্চতৰ মাধ্যমিক বিদ্যালয়]]ৰ পৰাই ১৯২৬ চনত তেখেতে হাইস্কুল শিক্ষান্ত পৰীক্ষাত উত্তীৰ্ণ হয়।&lt;ref name=nn&gt;&lt;/ref&gt; এই পৰীক্ষাত তেওঁ সেই সময়ৰ অবিভক্ত দৰং জিলাৰ সকলো পৰীক্ষাৰ্থীৰ ভিতৰত সৰ্বোচ্চ নম্বৰ লাভ কৰাৰ বাবে তেওঁ ‘কুইন এমপ্ৰেছ’ পদক লাভ কৰে।&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;‘বিষ্ণু ৰাভাৰ সংগ্ৰামী আভা’ (১৯৮২)- দেবেন্দ্ৰ নাথ বৰা, প্ৰকাশক বাণীমন্দিৰ, ডিব্ৰুগড়&lt;/ref&gt;

কলেজীয়া শিক্ষা গ্ৰহণৰ বাবে ৰাভা [[কলিকতা]]লৈ যায় আৰু ১৯২৮ চনত তেওঁ চেণ্টপল’ কলেজৰ পৰা প্ৰথম বিভাগত আই এছ ছি পাছ কৰে।&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;। ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলনত সহযোগ কৰাৰ অপৰাধত তেওঁক চেণ্টপল’ কলেজৰ পৰা বহিষ্কাৰ কৰা হয়।&lt;ref name=&quot;ৰচনা সম্ভাৰ&quot;&gt;{{cite book | title=বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাৰ ৰচনা সম্ভাৰ | publisher=ৰাভা ৰচনাৱলী প্ৰকাশন সংঘ | author=ডা. সৰ্ব্বেশ্বৰ বড়া | authorlink=বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা | year=মাৰ্চ, ২০০৮ | location=তেজপুৰ আৰু নগাঁও | pages=ধ-স}}&lt;/ref&gt; পাছত ৰিপন কলেজত পদাৰ্থ বিজ্ঞান বিভাগত স্নাতক শিক্ষা আৰম্ভ কৰে।&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; ১৯২৯ চনত স্বাধীনতা আন্দোলনৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত কলেজৰ ছাত্ৰাবাসত পুলিচৰ নিৰ্যাতন আৰম্ভ হোৱাত ৰাভাই কোচবিহাৰৰ ভিক্টোৰিয়া কলেজ বৰ্তমানৰ আচাৰ্য ব্ৰজেন্দ্ৰ নাথ শীল কলেজত নাম লগায়।&lt;ref&gt;[http://www.bipuljyoti.in/authors/bishnurabha/bishnurabha04.html Bishnu Rabha:A Friend of the Toiling Masses,By Sumanta Rajbanshi] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091027222506/http://www.bipuljyoti.in/authors/bishnurabha/bishnurabha04.html |date=2009-10-27 }} আহৰণ ১৫.০৯.২০১১&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;&lt;ref&gt;[http://onlinesivasagar.com/music/bishnu-rabha.html অনলাইন শিৱসাগৰ ডট কম]&lt;/ref&gt; পঢ়ি থকা কালত তেখেতে [[ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলন]]ত নামি পৰে আৰু ''আৰ চি পি আই'' বা ভাৰতৰ বিপ্লবী সাম্যবাদী দলত যোগ দিয়ে। [[কোচ বিহাৰ]]তো তেখেত স্বাধীনতা আন্দোলনত যোগদান কৰে আৰু সেই অপৰাধত কলেজ কৰ্তৃপক্ষই বাধ্যতামূলক বদলিৰ নিৰ্দেশ দিয়াত ৰংপুৰ কাৰমাইকেল কলেজৰ কলা বিভাগৰ চতুৰ্থ বাৰ্ষিকত নাম ভৰ্তি কৰে।&lt;ref name=snb&gt;শিৱনাথ বৰ্মন, '''অসমীয়া জীৱনী অভিধান''', ছ'ফিয়া প্ৰেছ এণ্ড পাব্লিচাৰ্ছ প্ৰা:লি:, ১৯৯২, পৃষ্ঠা-৪০&lt;/ref&gt; ইয়াতো আৰক্ষী তেখেতৰ পাছত লগাত পঢ়া আধাতে এৰি দি ১৯৩১ চনত ঘৰলৈ ঘূৰি আহে।&lt;ref name=snb&gt;&lt;/ref&gt;

==সংগ্ৰামী আৰু সাংস্কৃতিক জীৱন==
[[File:BishnuRabhaSmritiUdyan, Tezpur.jpg|thumb|right|বিষ্ণু ৰাভা স্মৃতি উদ্যানৰ এটা ভাষ্কৰ্য]]
ৰংপুৰ কলেজত পঢ়ি থকা কালতে ৰাভাই [[মাধৱচন্দ্ৰ বেজবৰুৱা|মাধৱচন্দ্ৰ বেজবৰুৱাৰ]] দ্বাৰা সম্পাদিত '[[বাঁহী (আলোচনী)|বাঁহী]]' আলোচনীৰ চিত্ৰলেখা বিভাগটো পৰিচালনা কৰিছিল আৰু '[[আৱাহন (আলোচনী)|আৱাহন]]' আলোচনীত প্ৰবন্ধ-পাতি লিখা-মেলা কৰিছিল। &lt;ref&gt;গৰীয়সী, পঞ্চদশ বছৰ, তৃতীয় সংখ্যা,ডিচেম্বৰ, ২০০৭, বিষ্ণুৰাভা শ্ৰদ্ধাৰ্ঘ্য সংখ্যা&lt;/ref&gt;বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা ৰচিত 'সংগীত আৰু শ্ৰীশ্ৰীশংকৰদেৱৰ গায়ন' নামৰ প্ৰবন্ধটো এটা সময়ত বৌদ্ধিক সমাজত বহু জনপ্ৰিয় হৈ
পৰিছিল। এই প্ৰবন্ধটো [[আৱাহন (আলোচনী)|আৱাহন আলোচনীত]] প্ৰকাশ পাইছিল।&lt;ref&gt;দৈনিক অসম, একাদশ বৰ্ষত জোনাকী বাটৰ কুইজ, ১৭ জুন, ২০২২&lt;/ref&gt;

ভিক্টোৰিয়া কলেজৰ একৈশ বছৰ বয়সীয়া ছাত্ৰ বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভা ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলনত জঁপিয়াই পৰিছিল আৰু বৃটিছ শাসনৰ বিৰুদ্ধে কবিতা লিখি আঁৰি দিছিল। 
কবিতাটি আছিল -&lt;ref&gt;বৈচিত্ৰ্যময় অসম, প্ৰস্তুতি: অসম মাধ্যমিক শিক্ষা পৰিষদ, দ্ৰুতপাঠ: নৱম আৰু দশম শ্ৰেণীৰ বাবে, নবেম্বৰ- ২০২১,পৃষ্ঠা-১৩১&lt;/ref&gt; 
{{Cquote|“ৰাজ্যে আছে দুইটি পাঠা

একটি কালো একটি সাদা

ৰাজ্যেৰ যদি মঙ্গল চাওঁ

দুইটি পাঠাই বলি দাওঁ।”}}

১৯৩৫ চনত [[জ্যোতিপ্ৰসাদ আগৰৱালা]]ৰ [[জয়মতী (১৯৩৫ চলচ্চিত্ৰ)|জয়মতী]] কথাছবিত নৃত্য পৰিচালনাত সহযোগ কৰে।&lt;ref name=snb&gt;&lt;/ref&gt; জ্যোতিপ্ৰসাদৰ লগ লাগি ১৯৩৫-৩৭ চনত ৰাভাই '[[জয়মতী (১৯৩৫ চলচ্চিত্ৰ)|জয়মতী]]' আৰু '[[শোণিত কুঁৱৰী]]' নাটকৰ বাণীবদ্ধ ৰূপ প্ৰস্তুত কৰিছিল।&lt;ref name=snb /&gt;১৯৩১ চনত বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাই কলিকতাৰ ভৱানীপুৰত মণি ৰায় নামৰ এজন ব্যক্তিৰ সহযোগত Agro Pictures Corporation নামেৰে এটা বোলছবি নিৰ্মাণ সংস্থা প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল যদিও সেই সংস্থাৰ মাধ্যমেৰে কোনো বোলছবি নিৰ্মাণ কৰা তেওঁৰ বাবে সম্ভৱপৰ নহ'ল।&lt;ref&gt;দৈনিক অসম, একাদশ বৰ্ষত জোনাকী বাটৰ কুইজ, ১৭ জুন, ২০২২&lt;/ref&gt;

১৯৩৯ চনত [[কাশী হিন্দু বিশ্ববিদ্যালয়]]ৰ আমন্ত্ৰণ ক্ৰমে [[বাৰানসী]]ত '[[তাণ্ডৱ|তাণ্ডৱ নৃত্য]]' প্ৰদৰ্শন কৰি খ্যাতি অৰ্জন কৰে। 

১৯৪৫ চনৰ শেষৰ ফালে বিষ্ণু ৰাভা ভাৰতৰ বিপ্লৱী কমিউনিষ্ট দলৰ সংস্পৰ্শলৈ আহে। ১৯৪৬ চনত '[[ছিৰাজ (১৯৪৮ চলচ্চিত্ৰ)|ছিৰাজ]]' বোলছবিৰ কামত কলিকতালৈ যোৱাৰ সময়তে সেই দলৰ নেতা সৌমেন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰক লগ পায় আৰু দলৰ সক্ৰিয় সদস্য হয়। ১৯৪৮ চনত বিপ্লৱী কমিউনিষ্ট দলক নিষিদ্ধ ঘোষণা কৰা হয়, আৰু ১৯৪৮ চনৰপৰা ১৯৫২ চনলৈ ৰাভাই আত্মগোপন কৰি থাকে। সেই সময়ৰ [[বিষ্ণুৰাম মেধি]]ৰ চৰকাৰে তেখেতৰ মূৰৰ দাম দহ হেজাৰ টকা ঘোষণা কৰিছিল। ১৯৫২ চনত পূৰ্বৰ অবিভক্ত গোৱালপাৰা জিলাৰ বৰ্তমানে [[কোকৰাঝাৰ জিলা]]ৰ দোতমা ৰাজহ চক্ৰৰ ঘিলাগুৰি গাঁৱত সপত্নীক গ্ৰেপ্তাৰ হয় আৰু এবছৰৰ বাবে জেললৈ যায়।&lt;ref name=snb /&gt;

বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা সংস্কৃতিৰ বিভিন্ন ক্ষেত্ৰৰ লগত জড়িত আছিল। সংগীত, নৃত্য, চিত্ৰকলা, আৰু অভিনয়ৰ উপৰি সংগীত পৰিচালক হিচাপে আৰু কথাছবি পৰিচালক হিচাপেও কাম কৰি গৈছে। &lt;ref&gt;গৰীয়সী, অষ্টািবংশ বছৰ, অষ্টম সংখ্যা, জুন, ২০২১ পৃষ্ঠা-২৪&lt;/ref&gt;

=== সংগীত ===
ৰাভাই বহুতো কালজয়ী গীত ৰচনা কৰি থৈ গৈছে। ৰাভাৰ দ্বাৰা ৰচিত মুঠ ১৩৭টা গীত ‘বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা ৰচনা সম্ভাৰ’ সন্নিবিষ্ট হৈছে।&lt;ref&gt;{{cite book |last1=দাস (মুখ্য সম্পাদক) |first1=যোগেশ |title=বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাৰ ৰচনা সম্ভাৰ, প্ৰথম খণ্ড |date=মাৰ্চ, ২০০৮ |publisher=ৰাভা ৰচনাৱলী প্ৰকাশন সংঘ |location=তেজপুৰ আৰু নগাঁও |pages=130-190 |edition=দ্বিতীয় সংস্কৰণ}}&lt;/ref&gt; গীতসমূহত প্ৰেম, প্ৰকৃতি, ঐতিহ্য, সৰ্বহাৰৰ মুক্তিকামী বিপ্লৱীভাৱ আদি ভিন্ন ধৰণৰ বিষয়বস্তুৰ। কিছু সংখ্যক শিশু উপযোগী গীত আছে। 
ৰাভাৰ জনপ্ৰিয় গীতসমূহৰ ভিতৰত আছে-
{{multicol}}
* মোৰ কবিতাৰ ছন্দ লাগি
* পৰজনমৰ শুভলগনত
* লগন উকলি গ'ল
* টিলাই টিলাই ঘূৰি ফুৰে উলাহেৰে
* নাহৰ ফুলে নুশুৱাই
* এয়ে মোৰ শেষ গান
* বল বল বল কৃষক শক্তি দল
* সুৰৰে দেউলৰে ৰূপৰে শিকলি
* বিশ্বৰ ছন্দে ছন্দে
* আজি মন্দিৰ দুৱাৰ খোলা
{{multicol-break}}
* তেজৰ বোলেৰ লিখি যাম ইতিহাস
* হে বিপ্লবী বীৰ অধিনায়ক হে
* মোৰ জীৱনৰ আকাশতে ইন্দ্ৰধনু গঢ়িম
* আজলী ছোৱালী নানা ফুল তুলি
* বিলতে হালিছে ধুনীয়া পদুমী
* অ’ গুৰু মোৰ শংকৰ তৰিবৰ কিনো উপায়
* নিছলা আইৰে আমি খাটি অসমীয়া
* কাষতে কলচি লৈ
* সখি হে কি কমে দুখৰে কথা
* উটি যা ৰূপালী নাও
* অ’ অসমীয়া ডেকা দল ইত্যাদি।&lt;br&gt;
{{multicol-end}}
উল্লেখনীয় যে জ্যোতিপ্ৰসাদ আগৰৱালাৰ নাটক কাৰেঙৰ লিগিৰীত ৰাভাদেৱে 'মোৰে জীৱনৰে সখা কৃষ্ণ' শীৰ্ষক গীতটি প্ৰাণ ঢালি গাইছিল।&lt;ref&gt;দৈনিক অসম, একাদশ বৰ্ষত জোনাকী বাটৰ কুইজ, ১৭ জুন, ২০২২&lt;/ref&gt;
তেখেতৰ ৰচিত আৰু সুৰাৰোপিত গানৰ বিশেষত্বৰ বাবে তেখেতে লেখা গীতবোৰ [[বিষ্ণু ৰাভা সংগীত]] হিচাপে পৰিচিত।&lt;ref name=&quot;assaminfo&quot;&gt;{{cite web | url=http://www.assaminfo.com/famous-people/45/kalaguru-bishnu-prasad-rabha.htm | title=About Kalaguru Bishnuprasad Rabha | publisher=www.assaminfo.com | accessdate=February 01, 2013}}&lt;/ref&gt;&lt;br&gt;
=== নৃত্য শিল্পী ===
১৯২৮ চনত কলিকতাত পঢ়ি থকা কালত ৰাচিয়াৰ বিখ্যাত বেলে নৰ্তকী আনা পাভলোভাৰ নৃত্য দেখি অনুপ্ৰাণিত হৈছিল। নৃত্য কলা সম্পৰ্কে তেওঁ দিয়া উপদেশৰ পৰা প্ৰভাৱান্বিত হৈছিল।&lt;ref name=&quot;বিষ্ণপ্ৰসাদ ৰাভা2&quot;/&gt; কলেজ এৰাৰ পাছত তেওঁ কিছুদিন বৰপেটাত আছিল। তাতে তেওঁ সত্ৰীয়া নৃত্যশৈলী আয়ত্ত কৰে। ১৯৩১ চনত চনৰ জানুৱাৰী মাহত তেজপুৰৰ বান ৰংগমঞ্চত মনিপুৰী নৃত্য প্ৰদৰ্শন কৰিছিল। ৰাভায়ো তেওঁলোকৰ লগত হৰ-গৌৰী নৃত্য প্ৰদৰ্শন কৰি প্ৰশংসা লাভ কৰে।&lt;ref name=&quot;বিষ্ণপ্ৰসাদ ৰাভা2&quot;/&gt; অসমৰ জনজাতীয় নৃত্যৰ পৰা আৰম্ভ কৰি দাক্ষিণাত্যৰ বিভিন্ন প্ৰাচীন নৃত্য মূৰ্তিৰ ভগ্নাৱশেষলৈকে অধ্যয়ন কৰি নৃৃত্যৰ বিভিন্ন মুদ্ৰা আৰু শৈলী সংগ্ৰহ কৰিছিল। এইবোৰৰ স্কেছ আদিও আঁকে।&lt;ref name=&quot;বিষ্ণপ্ৰসাদ ৰাভা2&quot;&gt;{{cite book | title=বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাৰ ৰচনা সম্ভাৰ | publisher= | author= | year=}}&lt;/ref&gt;১৯৪০ চনত ‘প্ৰাচীন কামৰূপী নৃত্য সংঘ’ লগত জড়িত হৈ বিভিন্ন ঠাইৰ লগতে শ্বিলঙত নৃত্য প্ৰদৰ্শন কৰি সকলোকে মুগ্ধ কৰে।&lt;ref name=&quot;বিষ্ণপ্ৰসাদ ৰাভা2&quot;/&gt; ১৯৪১ চনত ৰোহিণী বৰুৱাৰ মনোমতী বোলছবিত নৃত্য পৰিচালক ৰূপে কাম কৰে। &lt;ref name=&quot;বিষ্ণপ্ৰসাদ ৰাভা2&quot; /&gt;

=== নাটক আৰু বোলছবিত অভিনয় ===
অসমৰ নাট্য সন্মিলনৰ প্ৰতিষ্ঠাপক সভাপতি কলাগুৰু বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাই নাট্যাভিনয়ৰ পাতনি মেলিছিল আঠ বছৰ বয়সত। ঢাকা নগৰত মঞ্চস্থ এখন নাটকত প্ৰথমে ৰাজকোঁৱৰৰ ভাৱত ৰাভাই অভিনয় কৰিছিল। নাটকখনৰ নাম আছিল হৰিশ্চন্দ্ৰ। তেজপুৰৰ বাণ ৰঙ্গমঞ্চত নিয়মীয়াকৈ অভিনয় কৰা ৰাভাই পাছলৈ যাত্ৰা-পাৰ্টিৰ লগত নাটকত অভিনয় কৰাৰ উপৰিও কেবাখনো অসমীয়া ছবিত অভিনয় কৰিছিল। তেখেতৰ অভিনীত বোলছবি [[এৰা বাটৰ সুৰ]], [[প্ৰতিধ্বনি (চলচ্চিত্ৰ)|প্ৰতিধ্বনি]], [[ছিৰাজ (১৯৪৮ চলচ্চিত্ৰ)|ছিৰাজ]]।&lt;ref name=&quot;assaminfo&quot; /&gt; জ্যোতিপ্ৰসাদৰ আমন্ত্ৰণত অসমীয়া কথাছবি '[[জয়মতী (১৯৩৫ চলচ্চিত্ৰ)|জয়মতী]]' নিৰ্মাণত তেখেতে [[জ্যোতিপ্ৰসাদ আগৰৱালা]]ক নৃত্য পৰিচালনাৰ লগতে আন কেইবাটাও বিষয়ত সহায় কৰিছিল। জ্যোতিপ্ৰসাদ আগৰৱালাৰ 'কাৰেঙৰ লিগিৰী&quot; নাট পৰিচালনা কৰোঁতেও ৰাভাই সংগীত পৰিচালনাৰ দায়িত্ব লৈছিল আৰু 'সুদৰ্শন' চৰিত্ৰত অভিনয়ো কৰিছিল।&lt;ref&gt;দৈনিক অসম, একাদশ বৰ্ষত জোনাকী বাটৰ কুইজ, ১৭ জুন, ২০২২&lt;/ref&gt; [[ফণী শৰ্মা]]ৰ সৈতে যুটীয়া ভাৱে পৰিচালনা কৰিছিল তেতিয়ালৈ আটাইতকৈ সফল বোলছবি [[ছিৰাজ (১৯৪৮ চলচ্চিত্ৰ)|ছিৰাজ]]।&lt;ref name=shiv /&gt; [[ভূপেন হাজৰিকা]]ৰ [[এৰা বাটৰ সুৰ]]ত ৰাভাই ‘ভজলুংকা’ৰ ভাও আৰু [[প্ৰতিধ্বনি (চলচ্চিত্ৰ)|প্ৰতিধ্বনি]] ছবিত খাচী চিয়েমৰ ভাও দিছিল।&lt;ref&gt;{{cite book |last1=দাস (মুখ্য সম্পাদক) |first1=যোগেশ |title=বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাৰ ৰচনা সম্ভাৰ, প্ৰথম খণ্ড |date=মাৰ্চ, ২০০৮ |publisher=ৰাভা ৰচনাৱলী প্ৰকাশন সংঘ |location=তেজপুৰ আৰু নগাঁও |pages=130-190 |edition=দ্বিতীয় সংস্কৰণ}}&lt;/ref&gt;

=== চিত্ৰকলা===
বিষ্ণু ৰাভা এগৰাকী নিপুন চিত্ৰকৰ আছিল। তেওঁ বৰপেটাৰ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱৰ আৰু শংকৰ-মাধৱৰ যুগল ছবি আঁকি তিনিটা ৰঙত ছপাই ৰাইজৰ মাজত বিতৰণ কৰিছিল। ৰাভাৰ ৰচনাৱলীৰ পৰিশিষ্টত ১৯খন ছবিৰ আলোকচিত্ৰ সংযোজিত হৈছে। ৰাভাই শংকৰদেৱৰ তিনিখন ছবি অংকন কৰিছিল। এখন ১৯৩৫ চনত, এখন ১৯৪০ চনত আৰু আনখন আঁকিছিল ১৯৪৫ চনত। ইয়াৰে! ১৯৪০ চনত অংকিত ছবিখন বেছি সমাদৃত। শংকৰ-মাধৱৰ যুগল ছবিখন ১৯৩৫ চনত অঁকা। ৰাভাই অংকন কৰা আন ছবিসমূহৰ ভিতৰত আছে- চিত্ৰলেখা (১৯৩৫), নটৰাজ (১৯৩৭), স্নান (A Bathing lady, 1933), শকুন্তলা (১৯৩৯), গৰমৰ দিনৰ তিৰোতা (১৯৪০), বড়োসকলৰ বিবাহ সমদল (১৯৪৪), ভূমিকম্প (১৯৫০), গাঁৱৰ প্ৰাকৃতিক দৃশ্য (১৯৬৫) আদি। ‘[[বাঁহী (আলোচনী)|বাঁহী]]’, ‘আমাৰ প্ৰতিনিধি’ আদি আলোচনীৰ বেটুপাতো তেওঁ অংকন কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;বিষ্ণপ্ৰসাদ ৰাভা1&quot;&gt;{{cite book | title=বিষ্ণু ৰাভাৰ সংগ্ৰামী আভা | publisher=বাণীমন্দিৰ | author=দেবেন্দ্ৰনাথ বৰা | year=১৯৮২}}&lt;/ref&gt;

==ৰাজনৈতিক জীৱন==
১৯২০ চনত কমবয়সীয়া ৰাভা নব্য-বৈষ্ণৱবাদী কলা আৰু সংস্কৃতিৰ অনুশীলনত সম্পূৰ্ণৰূপে নিয়োজিত হৈ আছিল। শশী শৰ্মা আৰু হীৰেন গোহাঁইৰ দৰে পণ্ডিতসকলে জোৰ দি কৈছিল যে ৰাভাৰ আদৰ্শবাদৰ প্ৰতি সম্পূৰ্ণ আত্মসমৰ্পণে তেওঁৰ যুৱ কালছোৱাত দুখীয়া কৃষকসকলৰ ভয়াৱহ অৱস্থা বুজিব পৰাত বাধা দিছিল।&lt;ref name=&quot;Nenow&quot;&gt;{{cite web | url=https://nenow.in/opinion/knowing-comrade-bishnu-prasad-rabha-a-great-revolutionary.html | title=Knowing comrade Bishnu Prasad Rabha, a great revolutionary | publisher=nenow.in | date=June 20, 2020 | accessdate=20 June 2022}}&lt;/ref&gt; মুক্তি সংগ্ৰামৰ সময়ত দৰিদ্ৰ কৃষক আৰু শ্ৰমিকৰ প্ৰতি জাতীয়তাবাদী নেতাসকলৰ অনীহা আৰু ৰাছিয়াৰ অক্টোবৰ বিপ্লৱৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত হোৱাৰ পিছত ক্ৰমান্বয়ে কমিউনিষ্ট মতাদৰ্শৰ প্ৰতি ৰাভা আকৰ্ষিত হয়। ১৯৪৬ চনত তেওঁ আনুষ্ঠানিকভাৱে ভাৰতীয় বিপ্লৱী কমিউনিষ্ট পাৰ্টিৰ (আৰ চি পি আই) সদস্য হয়। ''কুৰি বছৰ জেল'', ''সোণপাহী'', ''কৃষক'', ''বনুৱা পঞ্চায়ত''ৰ দৰে তেওঁৰ অসংখ্য ৰচনা, উপন্যাস আৰু নাটকত কমিউনিষ্ট মতাদৰ্শৰ প্ৰতি থকা গভীৰ আস্থা প্ৰতিফলিত হয়।&lt;ref name=&quot;Nenow&quot; /&gt;

হেমাংগ বিশ্বাসে তেওঁৰ এটা প্ৰবন্ধত লিখিছে যে মাৰ্ক্সবাদী–দ্লনিনবাদী মতাদৰ্শই সামান্য অস্থিৰ বিষ্ণু ৰাভাক স্থিতিশীলতা আৰু গভীৰ ৰাজনৈতিক প্ৰত্যয়ৰ এগৰাকী ব্যক্তিলৈ ৰূপান্তৰিত কৰিছিল। ৰাভাই ঐতিহাসিকভাৱে নিপীড়িত শ্ৰেণীটোৰ জাগৰণৰ দিশত সম্পূৰ্ণৰূপে নিজকে নিয়োজিত কৰি অঞ্চলটোৰ প্ৰতিটো চুক-কোণ ভ্ৰমণ কৰি গৃহহীন জীৱন যাপন কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে। সাম্যবাদত ৰাভাই সেইসকল দুখীয়া অসমীয়া কৃষকৰ মুক্তিৰ পথ দেখিছিল যিসকলে নিজৰ সামন্তৰ দ্বাৰা অহৰহ অত্যাচাৰৰ বলি হৈছিল আৰু জাতীয়তাবাদী নেতাসকলে পৰিত্যাগ কৰিছিল। তেওঁ নিশ্চিত আছিল যে ভাৰতীয় বুৰ্জোৱা শ্ৰেণীয়ে আকাংক্ষা কৰা স্বাধীনতা প্ৰকৃত স্বাধীনতা নহয় যি দৰিদ্ৰ আৰু নিপীড়িতসকলক সম্পূৰ্ণ মুক্তিৰ দিশত আগুৱাই লৈ যাব।&lt;ref name=&quot;Nenow&quot; /&gt; সেয়ে ১৯৪৭ চনৰ ১৫ আগষ্টত যেতিয়া ভাৰতে ব্ৰিটিছৰ পৰা স্বাধীনতা লাভ কৰিছিল, তেতিয়া বিষ্ণু ৰাভাৰ নেতৃত্বত এটা সমদলে ক’লা পতাকা লৈ ''য়েহ আজাদি ঝুঠা হ্যে, চিৰ্ফ চামৰা কা বদল'' (এই স্বাধীনতা মিছা, কেৱল ছালৰ পৰিবৰ্তন) বুলি চিঞৰিছিল। আনকি যেতিয়া অসম চৰকাৰে কমিউনিষ্ট বিপ্লৱীক কঠোৰ হাতেৰে দমন কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰিছিল, তেতিয়াও ৰাভাই প্ৰায় পাঁচ বছৰ ধৰি নিৰ্বাসনত থাকি নিজৰ বিপ্লৱী কৰ্তব্য পালন কৰি থাকিল। অৱশেষত ১৯৫২ চনত কোকৰাঝাৰত ধৰা পৰে আৰু তেওঁক কাৰাগাৰলৈ প্ৰেৰণ কৰা হয়।&lt;ref name=&quot;Nenow&quot; /&gt;

১৯৫৫ চনত ৰাভাই [[ভাৰতীয় কমিউনিষ্ট দল]] (চি.পি.আই.)-ত যোগ দিয়ে আৰু এই দলৰ প্ৰাৰ্থীৰূপে ১৯৫৭ চনত [[বৰপেটা]] সমষ্টিৰ পৰা বিধানসভাৰ নিৰ্বাচনত প্ৰতিদ্বন্দ্বিতা কৰে। নিৰ্বাচনত ৰাভাৰ পৰাজয় হয়। ১৯৬২ চনত [[ভাৰত-চীন যুদ্ধ]]ৰ সময়ত চীনাপন্থী বুলি ৰাভাক আকৌ বন্দী কৰা হয় আৰু ন মাহৰ বাবে জেললৈ পঠোৱা হয়। ১৯৬৭ চনত [[তেজপুৰ]]ৰ পৰা নিৰ্দলীয় প্ৰাৰ্থী হিচাপে [[অসম বিধানসভা|বিধানসভা]] নিৰ্বাচন প্ৰতিদ্বন্দ্বিতা কৰি জয়লাভ কৰে। ১৯৬৮ চনত [[কোকৰাঝাৰ]] সমষ্টিৰ পৰা লোকসভাৰ নিৰ্দলীয় প্ৰাৰ্থীৰূপে থিয় হয় যদিও পৰাজয় বৰণ কৰে।&lt;ref name=snb /&gt;

বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাই [[ভাৰতীয় কমিউনিষ্ট দল]]ৰ অসম ৰাজ্যিক পৰিষদৰ ৰূপালী জয়ন্তী উপলক্ষে ৰোগীয়া শৰীৰেই চিঠি লিখিছিল। চিঠিখনত তেখেতৰ ৰাজনৈতিক দৰ্শন আৰু সামাজিক দৰ্শন প্ৰতিফলিত হৈছে। চিঠিখনৰ কিছু অংশ তলত তুলি দিয়া হ’ল-

ৰাইজৰ অসীম বল। সীমাহীন শকতি। এই জোৰাল কথাষাৰকে বুজা নাছিলোঁ। ভাবিছিলোঁ চহৰৰ, নগৰৰ ভেমপুৰীয়াসকলেই দেশৰ, সমাজৰ আৰু ৰাইজৰ নেতা। দৰাচলতে অসমৰ সীমামূৰীয়া ঠাইত যেতিয়া দ্বিতীয় মহাসমৰৰ কামান গৰজি উঠিল, সৌমাৰৰ সীমান্ত অঞ্চলত জাপানৰ জাকে জাকে উৰাজাহাজ আহি ডেউকা মেলি আকাশ ছানি পেলালে আৰু সীমান্ত ভূমিত জয়াল জাপানী বোমাৰ বিস্ফোৰণ হ'ল, তেতিয়া মোৰ মনত কোটিকলীয়া অসমৰ লাখ লাখ বছৰীয়া সংস্কৃতি আৰু সভ্যতা জানোচা জাপানী আগ্নেয়াস্ত্ৰৰ দাবানলত পহি পুৰি ছাই হৈ যায়; এই চিন্তাই মোৰ হিয়া খুলি খুলি খাইছিল। 
অসমীয়া কৃষ্টি, সংস্কৃতি আৰু সভ্যতাৰ সঁচাকৈয়ে যিসকল ধাৰক আৰু বাহক সেইসকলৰ পৰা যদি ম‍ই অসমীয়া সংস্কৃতি আৰু সভ্যতাৰ কিছু ধৰি ৰাখিব পাৰোঁ, তেন্তে মোৰ টোপোলাতো হয়তো অসমীয়া ৰাইজৰ কাৰণে কিছু সমল থাকিব পাৰে আৰু ধ্বংসৰ মাজতো অসমীয়া কৃষ্টি-সংস্কৃতি বাচিব পাৰে এনে বলিষ্ঠ সংকল্প প্ৰাণত লৈয়ে অসমীয়া ৰাইজৰ মাজত জঁপিয়াই পৰোঁ। 

ৰাইজেই গণদেৱতা। এই গণদেৱতাৰ অতীত হিয়াত কিমান দয়া-কিমান কৃপা। অথচ সেই প্ৰাণৰো প্ৰাণ কিমান অজেয়। এই ৰাইজৰ হিয়া-কোঁহৰ পৰা কৃষ্টি অমৃতৰ সুৰৰ টোপালবোৰ বুটলি আনি মই মোৰ নিজৰ মন-কোঁহত ভৰাই লওঁ। সেই মন কোহতে ৰহঘৰা, মৌচাক সাজি তাৰ পৰা নিজৰি নিগৰি ওলোৱা ৰসৰ টোপালবোৰ বিলাই নিবলৈ ধৰোঁ। যিসকল অসমীয়াৰ প্ৰাণস্বৰূপ, যিসকল অসমীয়া সংস্কৃতিৰ ধাৰক আৰু বাহক সেইসকল হালোৱা, হজুৱা, কনুৱা, তল মজলীয়া ৰাইজ ক্লিষ্ট, শোষিত, দলিত, নিষ্পেষিত আৰু নিপীড়িত। এই ৰাইজৰে দুখত সমমুখী হৈ ৰাইজৰ হিয়াৰ মৰম- চেনেহৰ অঠাই সাগৰৰ পানীত নাদুৰি-সাঁতুৰি উমলি ফুৰিছিলোঁ।&lt;br /&gt;

১৯৪৫ চনৰ পৰা ৰাইজৰ মাজত জঁপিয়াই পৰি বহু সভা-সমিতিৰ যোগে ৰাইজৰ প্ৰতি মোৰ কৃতজ্ঞতা যাচিছিলোঁ। তেতিয়াৰ পৰাই ভাৰতৰ বিপ্লৱী সাম্যবাদী দলৰ লগত সংশ্লিষ্ট থাকি মাৰ্ক্সীয় দৰ্শন, মাৰ্ক্সীয় অৰ্থনীতি, দ্বন্দ্ববাদৰ লগ পৰিচিত হৈ আৰু লেলিনবাদৰ সম্যক জ্ঞানৰ উপলব্ধিৰ আশাত প্ৰকৃত কমিউনিষ্ট হোৱাৰ আশাত ৰাইজৰ হিয়াৰ আমঠু, ৰাইজৰ প্ৰাণৰ লগৰী আৰু ৰাইজৰ লগত একেলগে মিলি-জুলি ৰাইজক মাৰ্ক্সীয় দৰ্শনৰ প্ৰতি উদ্বুদ্ধ কৰাৰ কাৰণে নিজৰ সকলো শক্তি নিয়োগ কৰোঁ।&lt;br /&gt;

১৯৪৬ চনৰ শেহৰ ফালে প্ৰসিদ্ধ অসমীয়া বোলছবি “চিৰাজ”ৰ পৰিচালনাৰ একাংশত অসমৰ বাহিৰত ব্যস্ত থকাত সেই কাম প্ৰায় দহমাহৰ পিছত সমাধা কৰি স্বাধীনতাৰ পিছত অসমলৈ আহি দলীয় ৰাজনীতিত ব্যস্ত থাকি সভাই-সমিতিয়ে ঘূৰি ফুৰোঁতে কংগ্ৰেছ চৰকাৰৰ শেন চকুত পৰি অজ্ঞাতবাসৰ “বিৰাট পৰ্ব্ব”ৰ বিৰাট সাধনাত অংশগ্ৰহণ কৰিছিলোঁ। সেই বিৰাট সাধনাত জনসাধাৰণৰ মাজত থাকি জনসাধাৰণৰ সেৱাত থাকোঁতেই ধৰা পৰি এবছৰ কাৰাবাস খাটি ওলাই আহি কিছুদিনৰ পিছত সেই বিৰাট সাধনাৰ স্বাভাৱিক পথেই মোক লৈ আহে ভাৰতৰ কমিউনিষ্ট পাৰ্টিলৈ বিশ্বজুৰি মহামানৱৰ মুক্তিৰ যি অভিযান। সেই অভিযানৰ অংশভাগী হ'বলৈ। সেই কথা ১৯৫৫ চনত। তেতিয়াৰ পৰা বিশ্বভ্ৰাতৃত্বৰ শ্ৰমিক, কৃষক সৃষ্টিকাৰী জনতাৰ শান্তি-প্ৰগতি আৰু নতুন সমাজৰ সাধনাত মোৰ ক্ষুদ্ৰ শক্তিৰে দুখকাৰী জনসাধাৰণৰ পাৰ্টি কমিউনিষ্ট পাৰ্টিৰ সভ্যৰূপে ৰাইজৰ সেৱা কৰি আহিছোঁ। ১৯৬২ চনত চীনা আক্ৰমণৰ আশঙ্কাত তেজপুৰবাসী যেতিয়া সন্ত্ৰস্ত হৈ পৰিছিল, দেশৰক্ষা আৰু ৰাইজক সাধ্য অনুসৰি অভয় দিয়াৰ চেষ্টা কৰাৰ দোষতে মাতৃহীন দুটি শিশুক বুকুত লৈ শুই থকাৰ পৰা কংগ্ৰেছ চৰকাৰৰ পুলিচে তেজপুৰৰ পৰা গুৱাহাটীলৈ পঘাৰে বান্ধি সাত মাহ সুদূৰ উৰিষ্যাত কাৰাৰুদ্ধ ৰাখি ৰাইজৰ সেৱাৰ পৰা বঞ্চিত কৰিবলৈ বিচাৰিছিল, কিন্তু বিচলিত হোৱা নাছিলোঁ, পাইছিলোঁ নতুন বল।&lt;br /&gt;

আজি মই ৰোগ শয্যাত। মোৰ মনত অসীম প্ৰেৰণা যোগোৱা পাৰ্টি আৰু জনসাধাৰণৰ পৰা মই আঁতৰত থাকিব লগা হৈছোঁ। তথাপি মোৰ মন সদায় ৰাইজৰ মাজত। যি আদৰ্শৰ সাধনাত জীৱনৰ সকলো সামৰ্থ্য আগবঢ়াইছিলোঁ সেই আদৰ্শৰ পাৰ্টিৰ অসমত ৰূপালী জয়ন্তী উপলক্ষে ৰোগ শয্যাৰ পৰাই অভিনন্দন জনাইছোঁ।&lt;ref&gt;বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা ৰচনা সম্ভাৰ, দ্বিতীয় খণ্ড, সম্পাদক-যোগেশ দাস, পৃষ্ঠা-১৩৫০&lt;/ref&gt;

==ব্যক্তিগত জীৱন==
বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভাই ১৯৩৭ চনৰ ২৪ নবেম্বৰত [[যোৰহাট]]ৰ সুগায়িকা প্ৰিয়লতা দত্তৰ লগত বিবাহপাশত আবদ্ধ হয় যদিও মাত্ৰ ২৮ দিন সংসাৰ পতাৰ পিছতে ১৯৩৭ চনৰ ২২ ডিচেম্বৰত প্ৰিয়লতা দত্তৰ মৃত্যু হয়। পত্নী শোকত বিহ্বল হৈ ৰাভাই লিখিছিল.....&lt;ref&gt;বৈচিত্ৰ্যময় অসম, নবেম্বৰ- ২০২১,পৃষ্ঠা-১৩১&lt;/ref&gt; 
{{Cquote| ‘‘পৰজনমৰ শুভ লগনত
 যদিহে আমাৰ হয় দেখা

 পুৰাবানে প্ৰিয়ে এই জনমৰ
 মোৰ হিয়াৰ অপূৰ্ণ আশা। '’ }}
তাৰপিছতেই বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভা নিৰুপমা দেৱীৰ সান্নিধ্যলৈ আহে। অৱশ্যে নিৰুপমা দেৱীৰ লগত বিষ্ণু ৰাভাই আনুষ্ঠানিকভাৱে বিবাহত বহা নাছিল। ১৯৫০ চনত বিষ্ণু ৰাভাই [[নলবাৰী]]ৰ [[বেলশৰ]]ৰ নবীনচন্দ্ৰ মেধিৰ কন্যা কনকলতা মেধিক বিবাহ কৰায়। কনকলতা মেধিৰ ফালৰ পৰা বিষ্ণু ৰাভা দুটি পুত্ৰ সন্তান [[পৃথ্বীৰাজ ৰাভা]] (থুন্ থুন্) আৰু হেমৰাজ ৰাভা (মুন্ মুন্)ৰ পিতৃ হয়।&lt;!-- (পৃথ্বীৰাজ ৰাভা বৰ্তমান তেজপুৰ সমষ্টিৰ বিধায়ক) --&gt;১৯৬২ চনৰ ৪ জানুৱাৰীত ৰাভাৰ পত্নী কনকলতাৰ অসম মেডিকেল কলেজত দুৰাৰোগ্য ৰোগত মৃত্যু হয়।&lt;ref&gt;{{cite web|title= বিষ্ণুৰাভা|url=https://www.sarothiasom.in/2020/06/17/bishnu-prasad-rabha/|access-date=১৭ জুন,২০২২}}&lt;/ref&gt; কনকলতাৰ মৃত্যুৰ পিছত বিষ্ণু ৰাভাই বৰ্তমানৰ কোকৰাঝাৰ জিলাৰ গোসাঁইগাঁও অঞ্চলৰ বিন্নাখাতা ভাওৰাগুৰী গাঁৱৰ মোহিনীবালা বসুমতাৰীক বিয়া কৰায়। মোহিনীবালা বসুমতাৰীৰ ফালৰ পৰা বিষ্ণু ৰাভা দুটি সন্তানৰ পিতৃ হয়। এই দুটি সন্তানৰ এগৰাকী আছিল কন্যা সন্তান যি জন্ম হৈয়েই মৃত্যুমুখত পৰে। পুত্ৰ সন্তানটিৰ নাম আছিল মেণ্ডেলা ৰাভা। স্বামী ৰাভাদেৱৰ মৃত্যুৰ পাছতো মোহিনীবালা বসুমতাৰীয়ে নিজকে সমাজৰ লগত অনেক অনন্য কাৰ্য্যসূচী লগত জড়িত কৰি জীৱন যাপন কৰি ৰাভা পৰিয়ালৰ দায়িত্বভাৰ লৈছিল। &lt;ref&gt;সাতসৰী, ষোড়শ বছৰ, একাদশ সংখ্যা, জুন, ২০২১ পৃষ্ঠা-৩৩&lt;/ref&gt;

==মৃত্যু==
১৯৬৯ চনৰ ২০ জুন তাৰিখে ৰাতি ২-২৫ বজাত তেজপুৰত ৰাভাদেৱে মৃত্যুক সাবটি লয়। পাকস্থলীত হোৱা [[কৰ্কট ৰোগ]]ত ভুগি তেখেতৰ মৃত্যু হয়।&lt;ref name=shiv&gt;http://onlinesivasagar.com/music/bishnu-rabha.html আ্ৰণ কৰা তাৰিখ: ২০-০৬-২০১২&lt;/ref&gt;

==সাহিত্য পঞ্জী==
বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাই সংগীত, [[কবিতা]] ৰচনা কৰাৰ লগতে গল্প, উপন্যাস আৰু অসমীয়া সমাজ-সংস্কৃতি বিষয়ক প্ৰবন্ধ পুথি ৰচনা কৰিছিল। তেওঁ ’বৃহত্তৰ অসমৰ পৰিকল্পনা’ নামৰ এলানি প্ৰবন্ধ ১৯৩০ চনৰ পৰা একেলেঠাৰিয়ে ’বাঁহী’ত প্ৰকাশ পাইছিল।&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; তেওঁৰ উল্লেখনীয় প্ৰকাশিত পুথিসমূহ হ'ল:
{{multicol}}
; প্ৰবন্ধ
* অসমীয়া কৃষ্টিৰ চমু আভাস
* অতীত অসম
* মুক্তি দেউল
* ন পৃথিৱীৰ নতুন যুগ
* বড়ো জাতিৰ ইতিহাস
* ৰাভা জাতিৰ ইতিবৃত্ত
* বোঁৱতী সুতি
* অসমীয়া কৃষ্টি
* জনজাতীয় সংস্কৃতিত শিৱ
* আলিয়াই-লিগাং
* দিমাছা কছাৰীৰ বুৰঞ্জী
* বানে কেবাং
{{multicol-break}}
; উপন্যাস
* সোণপাহি
* মিচিং কনেং&lt;ref name=snb /&gt;
* জীৱন লালসা

; নাটক
* গেঙনি ৰেঙনি (নাটক)

; গল্পসমূহ&lt;ref name=&quot;বিষ্ণুক জানো আহা&quot;/&gt;
* মামীৰ হাৰ
* কুৰি বছৰ জেইল
* জাল কেছ
* হিয়াৰ পুং
* ফুংকা ([[বড়ো ভাষা]]ত ৰচিত)&lt;ref&gt;সৈনিক শিল্পী বিষ্ণুৰাভা: পৰমানন্দ মজুমদাৰ, পৃষ্ঠা: ১৮২&lt;/ref&gt;। 
{{multicol-end}}

==সন্মান==
কাশীৰ হিন্দু বিশ্ববিদ্যালয়ত প্ৰদৰ্শন কৰা 'নটৰাজ' নৃত্যত বিমুগ্ধ হৈ সেইসময়ৰ হিন্দু বিশ্ববিদ্যালয়ৰ উপাচাৰ্য্য [[সৰ্বপল্লী ৰাধাকৃষ্ণণ|সৰ্বপল্লী ৰাধাকৃষ্ণণে]] তেওঁক 'কলাগুৰু' সন্মান প্ৰদান কৰিছিল বুলি প্ৰবাদ আছে।&lt;ref&gt;[http://www.bipuljyoti.in/authors/bishnurabha/bishnurabha.html Bishnu Prasad Rabha:A Neglected Genius,By Sanjib Kr Borkakoti] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101102220626/http://www.bipuljyoti.in/authors/bishnurabha/bishnurabha.html |date=2010-11-02 }} আহৰণ ১৫.০৯.২০১১&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;বিষ্ণুক জানো আহা&quot;&gt;গ্ৰন্থ: বিষ্ণুক জানো আহা লিখক: নুৰুল শইকীয়া, প্ৰবক্তা, অসমীয়া বিভাগ, [[কটন মহাবিদ্যালয়]]&lt;/ref&gt;&lt;!-- &quot;বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা ঠিকাদাৰ নহয়, মন্ত্ৰীও নহয়, সত্ৰাধিকাৰো নহয়, নাস্তিকো নহয়, খাটি মহাপুৰুষীয়া যদিও...মাছ মাংস খায়, ২৫০০ বিঘা মাটিৰ জমিদাৰ হৈও পুঁজিপতি নহয়, মাটিও নাই...গেৰুৱা বসন নিপিন্ধে যদিও সন্ন্যাসী, বিশ্ববিদ্যালয়ত দহোটা-পাচোটা গৱেষণা কৰা নাছিল যদিও গৱেষক বুৰঞ্জীবিদ নৃতত্ত্ববিদ, বিপ্লবী যদিও ৰোমেণ্টিক, জাতি বিচাৰ নামানে যদিও ধনী দুখীয়াৰ জাতি বিচাৰ মানে, তিনিটা সন্তানৰ পিতৃ যদিও গতানুগতিক সংসাৰী নহয়, কমিউনিষ্ট হ'লেও ফেনাটিক নহয়। তিনিকুৰি হ’লেও মনটো একৈশ বছৰীয়া। খাটি বড়ো, খাটি অসমীয়া অথচ বিশ্বৰ ছন্দে ছন্দে ধাৱমান। এক মহান মানৱ শিল্পী। &quot;--&gt;&lt;ref&gt;গৰীয়সী, পঞ্চদশ বছৰ, তৃতীয় সংখ্যা,ডিচেম্বৰ, ২০০৭, বিষ্ণুৰাভা শ্ৰদ্ধাৰ্ঘ্য সংখ্যা&lt;/ref&gt; কিন্তু বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভাই ১৯৪০ চনত লিখা এখন চিঠিত এই বিষয়ে একো উল্লেখ নাই আৰু সেই অনু্ষ্ঠানত সৰ্বপল্লী ৰাধাকৃষ্ণণ উপস্থিত থকাৰ কথাও কোৱা নাই৷&lt;ref name=&quot;ৰচনাৱলী&quot;&gt;{{cite book | title=বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভা ৰচনা সম্ভাৰ- দ্বিতীয় ভাগ | publisher=ৰাভা ৰচনাৱলী প্ৰকাশন সংঘ | year=২০০৮ | location=তেজপুৰ | pages=১৪০২-১৪০৮}}&lt;/ref&gt; বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভাক ‘কলাগুৰু’ বিশেষণ উচ্চাৰণ কৰি লিখা প্ৰথমজন ব্যক্তি আছিল বিবুধ কলিতা। তেওঁ ১৯৬৯ চনৰ ২১ জুনত ‘দৈনিক অসম’ত ৰাভাৰ মৃত্যুৰ বাতৰি প্ৰকাশ কৰি এই অভিধাটো ব্যৱহাৰ কৰিছিল। &lt;ref&gt;প্ৰকাশ, সম্পাদক-মিহিৰ দেউৰী, জুন, পৃষ্ঠা-৩৫&lt;/ref&gt; তেওঁৰ স্মৃতিত সাংবাদিক তিলক দাসে &quot;[[বিষ্ণু ৰাভা এতিয়া কিমান ৰাতি (গ্ৰন্থ)|বিষ্ণু ৰাভা এতিয়া কিমান ৰাতি]]&quot; আৰু &quot;বিষ্ণু ৰাভা পুনৰ আহিব উভতি&quot; শীৰ্ষক দুখন জীৱনীও লিখি উলিয়াইছিল।&lt;ref&gt;সাতসৰী, ষোড়শ বছৰ, একাদশ সংখ্যা, জুন, ২০২১ পৃষ্ঠা-৪৩&lt;/ref&gt;
===ডাকটিকট===
[[Image:rabhapostal.jpg|thumb|right|বিষ্ণু ৰাভাৰ নামত উন্মোচন কৰা ডাকটিকট]]
তেখেতৰ জন্ম শতবাৰ্ষিকী উপলক্ষে ৩১.০১.২০০৯ তাৰিখে [[ভাৰত চৰকাৰ|ভাৰত চৰকাৰে]] এটি বিশেষ ডাকটিকট উন্মোচন কৰে।&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.indianstampghar.com/2009/01/indian-stamp-bishnu-prasad-rabha-by-india-post/ |title=Indian Stamp – Bishnu Prasad Rabha – By India Post &amp;#124; India Stamps |publisher=Indian Stamp Ghar |date=2009-01-31 |accessdate=2013-01-31 |archivedate=2012-10-22 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20121022195915/http://www.indianstampghar.com/2009/01/indian-stamp-bishnu-prasad-rabha-by-india-post/ |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;

===বিষ্ণু ৰাভা দিৱস===
{{main|বিষ্ণু ৰাভা দিৱস}}
বিষ্ণু ৰাভাৰ প্ৰতি সন্মান জনাই প্ৰতি বছৰে ২০ জুন তাৰিখটো &quot;[[বিষ্ণু ৰাভা দিৱস]]&quot; ৰূপে পালন কৰা হয়।&lt;ref name=&quot;নিউজ টাইম অসমৰ বাতৰি&quot;&gt;{{cite web | url=https://assam.news18.com/news/assam/bishnu-prasad-rabha-divas-2023-know-about-bishnu-prasad-rabha-skd-304328.html | title=বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভা দিৱস উদযাপন | accessdate=1 October 2023}}&lt;/ref&gt;

===কলাগুৰু বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা বঁটা===
{{মূল|বিষ্ণু ৰাভা বঁটা}}
[[File:Girish Chandra Borah.jpg|thumb|অসমৰ মুখ্যমন্ত্ৰী সৰ্বানন্দ সোণোৱালে [[ওস্তাদ আমজাদ আলী খান]]ৰ সৈতে প্ৰবীণ শিল্পী গিৰীশ চন্দ্ৰ বৰাক বিষ্ণু ৰাভা বঁটা ২০১৬ প্ৰদান কৰা মুহূৰ্তত]]
বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাৰ সোঁৱৰণত [[অসম চৰকাৰ|অসম চৰকাৰে]] '''কলাগুৰু বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা বঁটা''' মুকলি কৰে। অসমৰ সংস্কৃতি আৰু কৃষ্টিৰ জগতলৈ বিশেষ অৱদান আগবঢ়োৱা ব্যক্তিক এই বঁটাৰে সন্মানীত কৰা হয়।&lt;ref&gt;{{cite web
| url = http://www.assamtribune.com/scripts/details.asp?id=jun2107/at03
| title = Rich tributes paid to Bishnu Rabha
| accessdate = 2007-06-22
| year = 2007
| work = Assam Tribune Website
| publisher = The Assam Tribune (newspaper)
| archivedate = 2007-09-28
| archiveurl = https://web.archive.org/web/20070928043723/http://www.assamtribune.com/scripts/details.asp?id=jun2107%2Fat03
| deadurl = yes
}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web
| url = http://amtron.in/assamgov/grawards/vrawards.html
| title = Bishnu Rabha Award Recipients
| accessdate = 2007-06-22
| year = 2007
| work = Amtron Website
| publisher = Badruddin Ajmal
| archivedate = 2007-07-23
| archiveurl = https://archive.is/20070723133948/http://amtron.in/assamgov/grawards/vrawards.html
| deadurl = yes
}}&lt;/ref&gt;

===স্মৃতি উদ্যান===
[[File:Bishnu%27s Lava Phto (163).jpg|thumb|বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাৰ সমাধিস্থল, বিষ্ণু ৰাভা স্মৃতি উদ্যান, তেজপুৰ]]
[[বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা স্মৃতি উদ্যান]] [[তেজপুৰ]]ৰ [[ব্ৰহ্মপুত্ৰ]] নদীৰ পাৰৰ [[ভৈৰৱী মন্দিৰ]]ৰ কাষতে অৱস্থিত। বিষ্ণু ৰাভাৰ সোঁৱাৰণত স্থাপিত এই উদ্যানৰ কাম-কাজ আৰম্ভ কৰে বিষ্ণু ৰাভাৰ পুত্ৰ হেমৰাজ ৰাভাই। পাছলৈ অসম চৰকাৰে এই উদ্যানৰ দায়িত্ব লয়। উদ্যানৰ দেৱালত ৰাভাৰ বিভিন্ন কৰ্মৰাজি খোদিত কৰা আছে। এই উদ্যানৰ ভিতৰতে ৰাভাৰ সমাধি অৱস্থিত।{{cn}}
&lt;!-- 
==বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাৰ সংক্ষীপ্ত জীৱনপঞ্জী==
জন্ম : ১৯০৯ জানুৱাৰী মাহৰ ৩১ তাৰিখে অবিভক্ত ভাৰতৰ ঢাকা চহৰত। 
পিতৃ: গোপালচন্দ্ৰ ৰাভা
মাতৃঃ গেথীবাই ৰাভা। 
১৯১৬ : ঔপনিৱেশিক শাসকৰ অধীনত আৰক্ষীৰ চাকৰি কৰি পাঁচ বছৰ আগতে অৱসৰ গ্ৰহণ কৰা পিতৃৰ মৃত্যু। 
১৯২৬ : তেজপুৰ চৰকাৰী হাইস্কুলৰপৰা প্ৰথম বিভাগত প্ৰৱেশিকা উত্তীৰ্ণ। 
১৯২৮ : কলিকতাৰ ছেইণ্ট পল কলেজৰপৰা প্ৰথম বিভাগত আই.এছচি পৰীক্ষাত উত্তীৰ্ণ হৈ পদাৰ্থবিজ্ঞানত অনাৰ্ছ লৈ ৰিপন কলেজৰ স্নাতক শ্ৰেণীত নামভৰ্তি। 
১৯২৯ : ৰিপন কলেজৰ ছাত্ৰ সভাৰ সাধাৰণ সম্পাদক নিৰ্বাচিত। 
১৯৩০ : মহাত্মা গান্ধীৰ নেতৃত্বাধীন আইন অমান্য আন্দোলনত অংশগ্ৰহণ। পুলিচী হাৰাশাস্তিৰপৰা বাচিবলৈ কলিকতা পৰিত্যাগ আৰু কোচবিহাৰৰ ভিক্টোৰিয়া কলেজৰ কলা শাখাত নাম ভৰ্তি। আন্দোলনত অংশ লোৱাৰ বাবে পুলিচী হাৰাশাস্তি অব্যাহত। কোচবিহাৰ এৰি পূৰ্ববংগৰ কাৰমাইকেল কলেজত নামভৰ্তি। 
১৯৩১ : ব্ৰিটিছ বিৰোধী কূটঘাতমূলক কামত জড়িত হোৱাৰ অভিযোগত জাৰীকৰা গ্ৰেপ্তাৰী পৰোৱানাৰপৰা হাত সাৰিবলৈ কলেজীয়া শিক্ষা সিমানতে সামৰি পুনৰ কলিকতালৈ প্ৰত্যাগমন। মাধৱ বেজবৰুৱা সম্পাদিত বাঁহী আলোচনীৰ চিত্ৰলেখা’ শিতান সম্পাদনা। 
১৯৩৪ : জ্যোতিপ্ৰসাদ আগৰৱালাই নিৰ্মাণ কৰিবলৈ লোৱা জয়মতী চলচ্চিত্ৰৰ কামত আৰু শোণিত কুঁৱৰী নাট ৰেকৰ্ডিঙৰ ক্ষেত্ৰত বিশেষ সহযোগিতা। 
১৯৩৫ : যোৰহাটৰ প্ৰিয়লতা দত্তৰ সৈতে বিবাহ। বিয়াৰ ছমাহ নৌহওঁতেই প্ৰিয়লতাৰ মৃত্যু। পত্নীৰ স্মৃতিত পৰজনমৰ শুভ লগনত’শীৰ্ষক বিখ্যাত গীতটি ৰচনা। 
১৯৪৩ : ব্ৰিটিছ চৰকাৰে নিষিদ্ধ ঘোষণা কৰা ভাৰতৰ বিপ্লৱী কমিউনিষ্ট পাৰ্টী’(RCPI)ৰ সান্নিধ্যত কৃষক জাগৰণৰ কামত ব্যস্ত। 
১৯৪৫ : ভাৰতৰ বিপ্লৱী কমিউনিষ্ট পাৰ্টীৰ সদস্যপদ লাভ কৰি পাৰ্টীৰ কামত আত্মগোপন। 
১৯৫২ : আত্মগোপনৰ সময়তে প্ৰেমত পৰি বিবাহ কৰোৱা নলবাৰীৰ কনকলতা মেধিৰ সৈতে গোৱালপাৰাৰ ঘিলাগুৰিত পুলিচৰ হাতত গ্ৰেপ্তাৰ। 
১৯৫৪ : জেলৰপৰা মুক্তি। 
১৯৫৫ : পাটীৰ গৰিষ্ঠসংখ্যক সদস্যৰ সিদ্ধান্ত অনুসৰি আন সকলৰ সৈতে ভাৰতীয়। 
কমিউনিষ্ট পাৰ্টী(CPI)ত যোগদান। 
১৯৫৭ : ভাৰতৰ দ্বিতীয় সাধাৰণ নিৰ্বাচনত কোকৰাঝাৰ সংসদীয় সমষ্টিৰপৰা
চি.পি.আইৰ প্ৰাৰ্থী হিচাপে প্ৰতিদ্বন্দ্ব্ব্ব্ব্ব্বিতা কৰি পৰাজিত। 
১৯৬২: দুটি কণমানি পুত্ৰ সন্তানক এৰি থৈ দ্বিতীয় পত্নী কনকলতাৰ মৃত্যু। চীন-ভাৰত যুদ্ধত চীনৰ পক্ষ লোৱাৰ অভিযোগত কমিউনিষ্ট পাৰ্টীৰ আন বহু সদস্যৰ সৈতে ভাৰত চৰকাৰৰদ্বাৰা গ্ৰেপ্তাৰ হৈ উৰিষ্যাৰ বৰহমপুৰ জেলত কাৰাবাস। 
১৯৬৩ : জেলৰপৰা মুক্তি লাভ। মোহিনীবালাৰ সৈতে বিবাহ। 
১৯৬৭ : তেজপুৰ বিধানসভা সমষ্টিৰপৰা দলৰ অনুমতি সাপেক্ষে নিৰ্দলীয় প্ৰাৰ্থী হিচাপে প্ৰতিদ্বন্দ্ব্ব্ব্ব্ব্বিতা কৰি বিজয়ী। 
১৯৬৮ : কৰ্কট ৰোগত আক্ৰান্ত হৈ চিকিৎসাধীন। 
১৯৬৯ : ৰোগশয্যাৰপৰাই জীৱনৰ অন্তিম সৃষ্টি ‘এয়ে মোৰ শেষ গান’শীৰ্ষক বিখ্যাত গীতটি ৰচনা। জুন মাহৰ ২০ তাৰিখে তেজপুৰৰ বাসভৱনত মৃত্যু। &lt;ref&gt;সাতসৰী, ষোড়শ বছৰ, একাদশ সংখ্যা, জুন, ২০২১ পৃষ্ঠা-৪৩&lt;/ref&gt;

===প্ৰকাশিত সাহিত্যকৰ্ম===
সোণপাহি (গল্প-সংকলন)
মিচিং কনেং(উপন্যাস)
অসমীয়া কৃষ্টি (বক্তৃতা)
অসমীয়া কৃষ্টিৰ চমু আভাস (বক্তৃতা); 
বিষ্ণুৰাভা ৰচনাৱলী (বিষ্ণুৰাভা সোঁৱৰণী গৱেষণা সমিতিৰ সম্পাদনাত ১৯৮২ চনত মৰণোত্তৰভাৱে প্ৰকাশিত)
বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাৰ ৰচনাসম্ভাৰ (ৰাভা ৰচনাৱলী প্ৰকাশন সংঘ’ৰ হৈ ডাঃ সৰ্বেশ্বৰ বৰাৰ উদ্যোগত আৰু যোগেশ দাসৰ সম্পাদনাত মৰণোত্তৰভাৱে দুটা খণ্ডত, ক্ৰমে ১৯৮৯ আৰু ১৯৯৭চনত প্ৰকাশিত)

চলচ্চিত্ৰ :
চিৰাজ (ফণী শৰ্মাৰ লগত যুটীয়াভাৱে পৰিচালনা, ১৯৪৮)

গ্ৰামোফোনত বাণীবদ্ধ নাটৰ পৰিচালনা :
বেউলা, নৰকাসুৰ, বিহুৱতী, শঙ্কৰদেৱ,
মাধৱদেৱ, অজগৰৰ বিয়া, চেনাই-চেনেহী, বৰদৈচিলা আদি &lt;ref&gt;সাসতৰী, ষোড়শ বছৰ, একাদশ সংখ্যা, জুন, ২০২১ পৃষ্ঠা-৩৩&lt;/ref&gt;

নৃত্য পৰিচালনা :
জয়মতী আৰু মনোমতী --&gt;

==বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা বিষয়ক গ্ৰন্থৰ তালিকা==
*বিষ্ণু ককাইদেউ, [[ভূপেন হাজৰিকা|ড॰ ভূপেন হাজৰিকা]]
*হাঁহি কান্দোনৰ মেলা, লিখক- কমল চৌধুৰী, (স্বপ্ৰকাশ)
*মায়াবী মানুহজন, লিখক-গুৰুপদ চৌধুৰী, বাণী প্ৰকাশ
*সৈনিক শিল্পী বিষ্ণু ৰাভাঃ সম্পা., [[হীৰেন গোহাঁই]] আৰু [[পৰমানন্দ মজুমদাৰ]],১৯৮২
*বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাঃ জীৱন আৰু কৃতি, সম্পা., [[নলিনীধৰ ভট্টাচাৰ্য]] আৰু [[পৰমানন্দ মজুমদাৰ]], ১৯৮৫
*সতীৰ্থৰ দৃষ্টিত বিষ্ণুৰাভাঃ সম্পা., [[নলিনীধৰ ভট্টাচাৰ্য]], [[প্ৰসেনজিৎ চৌধুৰী]], ৰজনীকান্ত শৰ্মা, [[পৰমানন্দ মজুমদাৰ]], চেতনা প্ৰকাশ, ১৯৮৭
*বিষ্ণুৰাভা ৰচনাৱলীঃ প্ৰথম আৰু দ্বিতীয় খণ্ড, সম্পা., সম্পাদকঃ [[যোগেশ দাস]], ১৯৮৯
*বিষ্ণুৰাভা এতিয়া কিমান ৰাতিঃ [[তিলক দাস]], চন্দ্ৰ প্ৰকাশ, ষষ্ঠ প্ৰকাশ, জুন, ২০০৫
*ৰাভা ৰচনাৱলী প্ৰকাশন পৰিষদঃ সম্পা., দ্বিতীয় মুদ্ৰণ, ২০০৮ 
*ভিন্নজনৰ বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাঃ সম্পা., [[সূৰ্যকান্ত হাজৰিকা]], এছ, এইছ, শৈক্ষিক ন্যাস, প্ৰথম প্ৰকাশ, ২০০৮
*মুক্তি দেউলৰ ৰূপকাৰঃ সম্পা., [[দিলীপ বৰা]], [[অনুৰাধা শৰ্মা]], জ্যোতি প্ৰকাশন, প্ৰথম প্ৰকাশ, ২০০৯
*কলাগুৰু বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাঃ তিলক দাস, বনলতা, চতুৰ্থ প্ৰকাশ, ২০১০
*বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা ব্যক্তিত্ব আৰু প্ৰতিভাঃ [[হেমলতা দেৱী]], অসম প্ৰকাশন পৰিষদ, প্ৰথম প্ৰকাশ, ২০১৬
*বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাৰ গীত আৰু স্বৰলিপিঃ সম্পা., ৰাজীৱ মহন্ত, বনলতা, নৱম প্ৰকাশ, মে’, ২০১৭
*বিষ্ণুৰাভাৰ জীৱন আৰু দৰ্শনঃ সম্পা., [[ইছমাইল হোছেইন]], জ্যোতি প্ৰকাশন, অষ্টম প্ৰকাশ, জুন, ২০১৭
*জ্যোতি-বিষ্ণু, সাংস্কৃতিক ৰূপান্তৰৰ ৰূপৰেখাঃ সম্পা., [[প্ৰসেনজিৎ চৌধুৰী]], [[ইন্দিবৰ দেউৰী]], অসম পাবলিচিং কোম্পানী, প্ৰথম প্ৰকাশ, ডিচেম্বৰ,২০১৮
*ৰাভাৰ আভাঃ স্মৰণিকা, সম্পা., প্ৰফুল্ল বৰ্মন, [[অসম সাহিত্য সভা]], ২০১৯
*বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাৰ জাতীয়তাবোধ আৰু সমাজবীক্ষাঃ [[পৰমানন্দ মজুমদাৰ]], ২০২২
*বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা, কাকায়ছিনি আৰু ফেছেংছিনিঃ সম্পা., চয়নিকা বৰা, পূৰ্বায়ণ প্ৰকাশন, ২০২২
*কিৰাত পুত্ৰ বিষ্ণু ৰাভা,পুলিন কলিতা 
*বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভা,দিলীপ তালুকদাৰ 
*ইয়ে আজাদী ঝুথা হ্যায়, সম্পাদক: অনিল কুমাৰ কলিতা

===তথ্যচিত্ৰ===
*বিহংগম দৃষ্টিত বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভা', পৰিচালনা- সূৰ্যকান্ত হাজৰিকা ২০০৭
*কলাগুৰু বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভা', পৰিচালনা- সূৰ্যকান্ত হাজৰিকা, ২০০৮

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{Reflist|30em}}

==বাহ্যিক সংযোগ==
{{Commonscat|Bishnu Prasad Rabha|বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা}}
{{Wikiquote}}
* [https://geetsankalan.com/albums/rabha-sangeet গীত সংকলন ৱেবচাইটত বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাৰ গীত]
* {{YouTube|id=Z5I7pn2VpVk|title=বিষ্ণু ৰাভাই কণ্ঠদান কৰা &quot;তেজৰে কমালাপতি&quot; বৰগীত শুনক}}
* {{YouTube|id=G5D3IA-jSC0|title=বিষ্ণু ৰাভাৰ চমু জীৱন বৃতান্ত চাওক}}
{{-}}
{{অসমৰ সুপ্ৰসিদ্ধ ব্যক্তিসকল}}

[[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:অসমৰ কণ্ঠশিল্পী]]
[[শ্ৰেণী:অসমীয়া অভিনেতা]]
[[শ্ৰেণী:অসমৰ চলচ্চিত্ৰ পৰিচালক]]
[[শ্ৰেণী:অসমীয়া ভাষাৰ গীতিকাৰ]]
[[শ্ৰেণী:অসমৰ চিত্ৰশিল্পী]]
[[শ্ৰেণী:অসমৰ স্বাধীনতা সংগ্ৰামী]]
[[শ্ৰেণী:কৰ্কট ৰোগত মৃত্যু]]</text>
      <sha1>5ey3srh5j2t29h8c6pu2rg4hhevsj1z</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>মাধৱদেৱ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>4075</id>
    <revision>
      <id>519244</id>
      <parentid>518627</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T14:54:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pranamikaadhikary</username>
        <id>27435</id>
      </contributor>
      <comment>/* গণককুছি সত্ৰ */</comment>
      <origin>519244</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="44009" sha1="tqq8q2fxqpn67xi2piwxw2cxvzlpi5j" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name = মাধৱদেৱ
| image = 
| alt = 
| caption = 
| birth_name = 
| birth_date = ১৪৮৯ চন
| birth_place = [[নাৰায়ণপুৰ]], [[লখিমপুৰ জিলা|লখিমপুৰ]], [[অসম]]
| death_date = ১৫৯৬ চন
| death_place = [[কোচবিহাৰ]] 
| nationality = 
| other_names = বঢ়াৰ পো
| religion = [[মহাপুৰুষীয়া ধৰ্ম]]
| notable_works = [[বৰগীত]], [[ভক্তি ৰত্নাৱলী]], [[নামঘোষা]]
| occupation = 
}}
'''মাধৱদেৱ''' (১৪৮৯-১৫৯৬) [[অসম]]ৰ মহাপুৰুষীয়া ধৰ্ম বা [[এক শৰণ নাম ধৰ্ম]] প্ৰৱৰ্তনৰ এজন মূল হোতা আছিল। তেওঁ মহাপুৰুষ [[শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ]]ৰ অন্যতম প্ৰধান শিষ্য আছিল।&lt;ref name=&quot;assaminfo1&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.assaminfo.com/famous-people/52/mahapurush-srimanta-madhabdeva.htm |title=Mahapurush Srimanta Madhabdeva &amp;#124; Srimanta Madhabdeva &amp;#124; Mahapurush Madhabdeva &amp;#124; Madhabdeva &amp;#124; Sri Sri Madhabdeva &amp;#124; History of Madhabdeva |publisher=Assaminfo.com |date= |accessdate=2013-03-16}}&lt;/ref&gt; মাধৱদেৱৰ গুৰু ভক্তিৰ বাবে তেওঁক বিশেষভাৱে জনা যায় আৰু তেওঁক শংকৰদেৱৰ প্ৰকৃত উত্তৰাধিকৰী হিচাপে গণ্য কৰা হয়। মাধৱদেৱ বৈৰাগী আছিল কিন্তু জীৱন বিমুখী নাছিল। জীৱনৰ প্ৰতি তেওঁৰ আস্থা আছিল আৰু গোটেই জীৱনটো গভীৰ জ্ঞানান্বেষণেৰে উপভোগ কৰিব বিচাৰিছিল। মাধৱদেৱে বিষয়-বাসনাৰ প্ৰতি উৎসাহ নেদেখুৱাইছিল যদিও নিজৰ প্ৰতিজন শিষ্যকে খেতি-বাতি বা ব্যৱসায়-বাণিজ্যৰে স্বাৱলম্বী হবলৈ কৈছিল। পাছলৈ নিজেও কোচ ৰজাৰ অনুগ্ৰহত থাকি সাহিত্য আৰু ধৰ্ম চৰ্চা কৰিছিল। [[নামঘোষা]] আৰু ভক্তিৰত্নাৱলী মাধৱদেৱৰ অনুপম সৃষ্টি।&lt;ref name=&quot;assaminfo1&quot; /&gt;

==বংশলতা আৰু জন্ম==
[[File:মাধৱদেৱৰ জন্মস্থান ভৱনৰ আলোকচিত্ৰ২.jpg|thumb|মাধৱদেৱৰ জন্মস্থান ]]

মাধবদেৱৰ আদিপুৰুষ হিচাপে চৰিত পুথি মতে কৃষ্ণ ভূঞা, তেওঁৰ পুত্ৰ বিষ্ণু ভূঞা, তেওঁৰ পুত্ৰ গোপাল ভূঞা, তেওঁৰ পুত্ৰ কৃপাল ভূঞা, তেওঁৰ পুত্ৰ ৰাম ভূঞা, ৰাম ভূঞাৰ পুত্ৰ জনাৰ্দ্দন ভূঞা, তেওঁৰ পুত্ৰ চিৰাম ভূঞা, চিৰাম ভূঞাৰ পুত্ৰ মুকুন্দ ভূঞা, তেওঁৰ পুত্ৰ গোবিন্দ্ৰ ভূঞা,&lt;ref name=&quot;ম&quot;&gt;{{cite book | title=সত্ৰীয়া সংস্কৃতিৰ স্বৰ্ণৰেখা | publisher=লয়াৰ্ছ বুক ষ্টল | author=দেৱগোস্বামী, নাৰায়ণ চন্দ্ৰ | authorlink=মাধবদেৱ | year=১৯৮৪ | pages=৮০৫ | isbn=81-7331-103-X}}&lt;/ref&gt; গোবিন্দৰ পিতৃভূমি আছিল বাণ্ডুকা(বৰ্তমান বাংলাদেশৰ ৰংপুৰ জিলাৰ অন্তৰ্গত)।&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt; গোবিন্দৰ কাণ দীঘল চানেকীয়া আছিল বাবে তেওঁক “বৰকণা’’ নাম দিয়া হৈছিল।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;&gt;{{cite book | title=মহাপুৰুষ শ্ৰীশঙ্কৰদেৱ আৰু শ্ৰীমাধৱদেৱ চৰিত্ৰ | publisher=দত্তবৰুৱা পাব্লিছিং কোম্পানী প্ৰা: লি: | author=ঠাকুৰ, দৈত্যাৰী | authorlink=মহাপুৰুষ শ্ৰীশ্ৰীমাধৱদেৱৰ আবিৰ্ভাৱ | year=২০০৪ তৃতীয় প্ৰকাশ | pages=২২,২৬, ৪৬, ৫০}}&lt;/ref&gt; গোবিন্দ্ৰৰ দুই পুত্ৰ আৰু এককন্যা ক্ৰমে, জ্যেষ্ঠ পুত্ৰ দামোদৰ, সৰু পুত্ৰ মাধবদেৱ কন্যা উৰ্বশী। দামোদৰৰ পত্নী সচী। তেওঁলোকৰ পুত্ৰ অনিৰুদ্ধ। তেওঁৰ পুত্ৰ পৰশুৰাম, তেওঁৰ পুত্ৰ ৰামদেৱ আৰু ৰামদেৱৰ পুত্ৰ পৰমানন্দ।&lt;ref name=&quot;মা&quot;&gt;{{cite book | title=গুৰু চৰিত কথা | publisher=লয়াৰ্ছ বুক ষ্টল | author=নেওগ, মহেশ্বৰ (সম্পাদিত) | authorlink=ছোট আতা বংশাৱলী চৰিত্ৰ (পৃ:৩৯,৪৩) | year=১৯৯৯ | pages=৩৯}}&lt;/ref&gt; গোবিন্দৰ প্ৰথমা পত্নী অনুচিতাই দামোদৰক জন্ম দি ঢুকায়। পিছত দামোদৰলৈ বিয়া কৰাই গোবিন্দই বংশ-মিত্ৰ বিচাৰি বিচাৰি বাণ্ডুকাৰ পৰা আলিপুখুৰী পালেগৈ। তাতে কুসুম্বৰে চিনাকি পাই একে বংশৰে মনোহৰী নামৰ এক কন্যাক গোবিন্দত বিয়া দিলে&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt;  আৰু ৰৌতাৰ পাৰত বৰা বিষয় বাব দিলে।&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt;

কিছুদিন পিছতে ভোটৰ উৎপাতত গৰ্ভৱতী পত্নীসহ গোবিন্দই সেই ঠাইৰ পৰা পলায়ন কৰে।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; তেওঁলোকক আহোম ৰাজবিষয়া হৰিসিংহ বৰাই পাই আশ্ৰয় দিয়ে।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; তেওঁৰ ঘৰ আছিল, লক্ষিমপুৰৰ নাৰায়ণপুৰ অঞ্চলৰ লেতেকুপুখুৰী গাঁৱত।&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt; এই হৰিসিংহ বা হৰিশিঙা বৰাৰ ঘৰতে মনোহৰী আয়ে ১৪১১ শকত(১৪৮৯ চন) জেঠ মাহৰ ৰবিবাৰ, অমাৱস্যা তিথিত ভৰণী নক্ষত্ৰত ৰাতি দুই প্ৰহৰ যাওঁতে মাধবদেৱক জন্ম দিয়ে।&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;মাধৱদেৱ&quot;&gt;{{cite book | title=আমাৰ মাধৱদেৱ | publisher=বনলতা | author=পাৰ্থপ্ৰতীম শৰ্মা| year=২০০৮ | pages=২১}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Maheshwar Neog (1980). Early History of the Vaishnava Faith and Movement in Assam. Delhi: Motilal Banarasidass.&lt;/ref&gt; মাধৱদেৱৰ গুপ্ত নাম আছিল, ৰত্নাকৰ।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; গোবিন্দৰ আশ্ৰয়দাতা বৰা-বৰানীয়ে নিজ সন্তান নথকা বাবে মাধবদেৱক নিজা পুত্ৰজ্ঞান কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt; সেই সময়তে ঘোৰ দুৰ্ভিক্ষ হোৱাত মাধবদেৱ পিতৃ-মাতৃৰে সৈতে সেই ঠাইৰে ঘাঘৰি মাজিৰ ঘৰত আশ্ৰয় লয়।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; তাতেই মাধবদেৱৰ ভনীয়েক উৰ্বশীৰ জন্ম হয়&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; আৰু বিবহযোগ্য হোৱাত তেওঁলোক হোকৰাকুছিলৈ যায়।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; তাতে গয়াপাণি বা ৰাম দাসৰ হাতত কন্যটি সঁপি দি পুত্ৰ সমন্বিতে পুনৰ বাণ্ডুকালৈ যায়।&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt; বাণ্ডুকাতেই গোবিন্দ ভূঞাৰ পৰলোকগমন হয়। মাধবদেৱৰ পিতৃ গোবিন্দগিৰি ভূঞাই বাণ্ডুকাবেহাৰৰ মজিন্দাৰ আছিল&lt;ref name=&quot;+০+&quot;&gt;{{cite journal | title=অসমৰ ভূঞাসকলৰ আঁতিগুৰি বিচাৰি | author=ভূঞা, অপূৰ্ব | journal=প্ৰান্তিক | year=২০১১ | month=১-১৫ জুলাই | issue=১৫শ সংখ্যা | pages=৩৫}}&lt;/ref&gt; আৰু পিতৃৰ পিছত দামোদৰেও খেতি-বাতি আৰু বণিজ কৰাৰ উপৰি ৰজাঘৰীয়া মজিন্দাৰী কাম কৰিছিল। মাধবদেৱে ককায়েকক সহায় কৰিছিল। কিছুকালৰ পিছত তেওঁ তাৰ পৰা টেম্বুৱানীত থকা মাতৃৰ কাষলৈ প্ৰত্যবৰ্তন কৰিছিল&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; আৰু কিছুদিন মাতৃ, ভগ্নী আৰু বৈনায়েকৰ সৈতে থাকি বিয়া কৰাৰ মনেৰে এগৰাকী কন্যাক জোৰোণ দি আহিল।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; সেই সময়তে গয়াপাণি ধুঞাহাটলৈ যায় আৰু শঙ্কৰদেৱৰ সাক্ষাৎ পাই তেওঁৰ ওচৰত শৰণ লয়। শঙ্কৰদেৱেই গয়াপাণিৰ নাম ৰামদাস ৰাখিছিল।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt;

১৪৮৯ চনত [[নাৰায়ণপুৰ]] নামে ঠাইৰ ৰঙাজান আৰু কাঁচিকটা নদীৰ মাজত অৱস্থিত [[লেতেকুপুখুৰী]] নামৰ ঠাইৰ হৰিশিঙা বৰা উজীৰৰ ঘৰত মাধৱদেৱৰ জন্ম হয়।&lt;ref name=&quot;assaminfo1&quot;/&gt; প্ৰবাদ আছে যে মাধৱদেৱৰ নাইকটা কাঁচিখন পেলোৱাৰ বাবে ওচৰৰ নদীখনৰ নাম কাঁচিকটা আৰু প্ৰসূতিৰ তেজলগা কাপোৰ ধোৱাৰ বাবে ওচৰৰ জানটোৰ পানীৰ বৰণ ৰঙা হৈ পৰাত পৰৱৰ্তী কালত ইয়াৰ নাম ৰঙাজান হয়।{{cn}}
===শিক্ষা===
বাণ্ডুকাৰ ৰাজেন্দ্ৰ অধ্যাপকৰ ছাত্ৰশালাত মাধবদেৱৰ আনুষ্ঠানিক শিক্ষা লাভ হয়। এক বছৰ শিক্ষা লাভ কৰিয়েই তেওঁ ব্যাকৰণ, পুৰাণ, ভাগৱত আদি নানা শাস্ত্ৰ আয়ত্ব কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt;
===শিশুকালৰ লগৰীয়া===
মাধবদেৱৰ শিশুকালৰ লগৰীয়াসকলৰ ভিতৰত প্ৰধান নজনা বন্ধু আছিল-হৰি, হৰিবৰ, হৰাই,নিৰাই, নিৰঞ্জন, নিৰামই, নৰহৰি, নাৰায়ণ আৰু নৰোত্তম।&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt; অন্য সাধাৰণ শিশুৰ দৰেই ল’ৰালি কালছোৱা মাধবদেৱ উমলি-জামলি ডাঙৰ হৈছিল। চৰিত-পুথিসমুহত তেওঁৰ বাল্যকালৰ ক্ৰিয়া-কাণ্ডত যথেষ্ট অলৌকিকতা বৰ্ণনা কৰা হৈছে।

==মণি-কাঞ্চণ সংযোগ==
বাণ্ডুকাৰ পৰা উভতি আহোঁতে বাটতে মাকৰ টান নৰীয়া হোৱাৰ খবৰ পাই মাতৃৰ সুস্বাস্থ্য কামনা কৰি দুৰ্গা গোঁসানীলৈ এযোৰ বগা পঠা আগ কৰে।&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt;

শংকৰদেৱক লগ পোৱাৰ আগতে মাধৱদেৱ ঘোৰ শাক্ত ধৰ্মী লোক আছিল। এবাৰ মাকৰ অসুখ হোৱাত তেওঁ দেৱীৰ আগত দুটা ছাগলী বলি দিম বুলি প্ৰতিজ্ঞা কৰিলে যদিহে মাকৰ অসুখ ভাল হয়। তেওঁ যেতিয়া ছাগলী দুটা আনিবলৈ নিজৰ ভনীজোঁৱায়েক ৰামদাসক পাচিলে ভনীজোঁৱায়েকে তেওঁৰ কথা নুশুনি ক’লে যে বলি বিধান অপ্ৰয়োজনীয় প্ৰথা আৰু ইয়াৰ পৰা কোনেও সুফল নাপায়। তেওঁ আৰু ক'লে যে তেওঁ ইতিমধ্যে শংকৰদেৱক গুৰু মানি এক শৰণ হৰি নাম ধৰ্ম গ্ৰহণ কৰিছে আৰু মাধৱেও তাকে কৰিব লাগে। এই কথা শুনি মাধৱদেৱ ক্ৰোধিত হয় আৰু শঙ্কৰদেৱৰ ওচৰলৈ গৈ তেওঁৰ যুক্তি তৰ্ক আৰম্ভ কৰিলে। মাধৱে আগমৰ যুক্তি আগবঢ়ায় আৰু গুৰুজনাই নিগমৰ যুক্তিৰে খন্দন কৰে। এনেদৰে তিনি প্ৰহৰ তৰ্ক যুদ্ধ হ'ল। শেষত গুৰু জনাই শ্ৰীমদ্ভাগৱতৰ চতুৰ্থ স্কন্ধৰ '''&quot;যথা তৰুৰ মূল -------&quot;''' শ্লোকটিৰে মাধৱক পৰাস্ত কৰে। শ্লোকটিৰ অৰ্থ হ'ল গছৰ গুৰিত পানী দিলে দাল পাত সকলোৱে পায়। দাল পাতত দিলে কোনেও নাপায়। একেদৰে ভগৱন্ত কৃষ্ণদেৱক পূজিলে সকলোৰে পূজা হয়। আন দেৱ-দেৱীক পৃথকে পূজাৰ কোনো প্ৰয়োজন নাই। শ্ৰীমন্ত শঙ্কৰদেৱৰ যুক্তিৰ ওচৰত হাৰ মানি মাধৱে তাৰাক গুৰু ভজি তেওঁ প্ৰৱৰ্তন কৰা একশৰণ হৰি নাম ধৰ্মত শৰণ ললে। মাধৱ হৈ পৰিল গুৰুজনাৰ প্ৰপন্ন শিষ্য অভেদ আত্মা মহাপুৰুষ শ্ৰীশ্ৰী মাধৱদেৱ। দুয়োজনা মহাপুৰুষৰ এই মহা মিলনক সাহিত্য ৰথী [[লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা]]দেৱে '''&quot;মণি-কাঞ্চণ সংযোগ&quot;''' বুলি অভিহিত কৰি গৈছে।&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.srimanta.net/contents_l3.php?q=3&amp;ID=1&amp;ID3=41&amp;link_caption=Madhavadeva |title=Welcome to The Site |publisher=Srimanta.net |date= |accessdate=2013-03-16 |archivedate=2015-03-19 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150319204909/http://srimanta.net/contents_l3.php?q=3&amp;ID=1&amp;ID3=41&amp;link_caption=Madhavadeva |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;

==গুৰু শিষ্য সম্পৰ্ক==
শ্ৰীশ্ৰী মাধৱদেৱ আৰু শ্ৰীমন্ত [[শংকৰদেৱ]]ৰ মাজৰ গুৰু-শিষ্য সম্পৰ্ক মহাপুৰুষীয়া বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ ইতিহাসত এক পবিত্ৰ আৰু গভীৰ সম্পৰ্ক হিচাপে পৰিগণিত। শংকৰদেৱৰ আধ্যাত্মিক দৃষ্টিভংগী, সাহিত্যিক প্ৰতিভা আৰু ধৰ্মীয় ধৰ্মপ্ৰচাৰ প্ৰতি মাধৱদেৱ দীৰ্ঘদিন ধৰি আকৃষ্ট হৈ আছিল। যদিও মাধৱদেৱ প্ৰথমতে শাক্ত ধৰ্মত বিশ্বাসী আছিল, কিন্তু বৈনায়েক ৰাম দাসৰ (গোপাল আতা&lt;ref&gt;Sarma, S.N. ''The Neo-Vaishnavite Movement and the Satra Institution of Assam'', Assam Publication Board, 1966, pp. 78–80.&lt;/ref&gt;হৰিসৰণ)ৰ সৈতে বলি-বিতৰ্কৰ পিছত তেওঁৰ মনত প্ৰশ্ন উত্থাপন হয়, আৰু এই সময়তেই তেওঁ শংকৰদেৱৰ সৈতে সাক্ষাৎ কৰে।

১৫৫১ চনত শ্ৰীশ্ৰী শংকৰদেৱৰ ওচৰত মাধৱদেৱে বৈষ্ণৱ ধৰ্ম গ্ৰহণ কৰে। এই সময়তেই তেওঁ শংকৰদেৱৰ অন্যতম সৰ্বাধিক ঘনিষ্ঠ শিষ্য হৈ পৰে। তেওঁ শংকৰদেৱৰ নিৰ্দেশত বহু গুৰুত্বপূৰ্ণ ধৰ্মীয় গ্ৰন্থ, নাম-ঘোষা আৰু নাটন নাট প্ৰকাশ কৰে। মাধৱদেৱে শংকৰদেৱৰ অনুগামী হিচাপে কেবল ধৰ্মীয় শিক্ষাৰ প্ৰসাৰেই কৰা নাই, তেওঁ তেওঁৰ গুৰুৰ আদৰ্শক জীৱনৰ শেষ পৰ্যন্ত পালন কৰি গৈছিল। 

শংকৰদেৱৰ মৃত্যুৰ পিছত মাধৱদেৱে ধৰ্ম আন্দোলনৰ দায়িত্ব স্বীকাৰ কৰি সত্ৰ স্থাপন আৰু ধৰ্মীয় সংস্কৃতি সংৰক্ষণৰ বাবে বিশাল ভূমিকা গ্ৰহণ কৰে। তেওঁ শংকৰদেৱৰ দৰ্শনক আগবঢ়াই সত্ৰ প্ৰথাৰ বিকাশ ঘটায়। তেওঁ শংকৰদেৱৰ আদৰ্শৰ পৰা কেতিয়াও বিচ্যুত নহ’ল, আৰু গুৰুৰ প্ৰতি অকুণ্ঠ বিশ্বাস, আস্থা আৰু শ্ৰদ্ধা দেখুৱাই চিৰস্মৰণীয় হ’ল।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar. ''Early History of the Vaisnava Faith and Movement in Assam'', Motilal Banarsidass, 1980, pp. 250–253.&lt;/ref&gt;

===গুৰু পত্নী [[কালিন্দী আই]] আৰু মাধৱদেৱ===

==সত্ৰ স্থাপন==
শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱৰ মৃত্যুৰ পিছত মাধৱদেৱে মহাপুৰুষীয়া বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ সাংগঠনিক দিশ অধিক সুদৃঢ় কৰাৰ বাবে বিভিন্ন ঠাইত সত্ৰ স্থাপন কৰিছিল। সত্ৰসমূহ আছিল ধৰ্মীয় শিক্ষা, নাম-প্ৰচাৰ আৰু শৃংখলিত ভক্তিসাধনাৰ কেন্দ্ৰ। ই একেলগে ধৰ্ম আৰু সমাজ গঠনৰে মূল আধাৰ ৰূপে পৰিগণিত হৈছিল।&lt;ref&gt;Sarma, S.N. ''The Neo-Vaishnavite Movement and the Satra Institution of Assam'', Assam Publication Board, 1966, pp. 102–105.&lt;/ref&gt;

===বৰপেটা সত্ৰ===
{{মূল|বৰপেটা সত্ৰ}}
মাধৱদেৱে ১৫০৫ শকত (১৫৮৩ খ্ৰীষ্টাব্দ) বৰপেটা সত্ৰ প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল আৰু তাত তেওঁ ৮ বছৰ ধৰি আছিল।&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://onlinesivasagar.com/tourism/barpeta-satra.php |title=Barpeta Satra (Xatra), Barpeta Kirtan Ghar - Barpeta, Assam, Religious and Cultural Centre |publisher=Onlinesivasagar.com |date= |accessdate=2013-06-15}}&lt;/ref&gt; তেওঁ [[মথুৰা দাস বুঢ়া আতা|শ্ৰীমথুৰা দাস বুঢ়া আতা]]ক সত্ৰৰ প্ৰথম সত্ৰাধিকাৰ হিচাপে নিযুক্তি দিছিল।

===গণককুছি সত্ৰ===
[[গণককুছি সত্ৰ]] মহাপুৰুষ মাধৱদেৱে স্থাপন কৰা এখন সত্ৰ। বৰপেটা চহৰৰ কাষতে থকা গণককুছি সত্ৰ এক ঐতিহাসিক আৰু ধৰ্মীয় গুৰুত্বপূৰ্ণ স্থান। এই সত্ৰত মহাপুৰুষ মাধৱদেৱে ১৮ বছৰ ৬ মাহ বসবাস কৰিছিল। সেই সময়ছোৱাত তেওঁৰ লগত ৰাম আতৈ, শ্ৰীৰাম আতৈকে আদি কৰি বহুকেইগৰাকী ভকত একেলগে বসবাস কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web
 |title=Ganakkuchi Satra: A Satra Established by Mahapurush Madhavdev|url=https://assam.news18.com/news/assam/ganakkuchi-satra-a-satra-established-by-mahapurush-madhavdev-skd-local18-411945.html
 |website=News18 Assam
 |language=as
 |access-date=12 June 2025
 |publisher=News18 Network
}}&lt;/ref&gt; উজনি অসমত ধৰ্ম চৰ্চাত কিছু আহুকাল পাই দুয়োজনা গুৰু ভটিয়াই আহি তেতিয়াৰ কামৰূপত থিতাপি লয়। শংকৰদেৱে [[পাটবাউসী সত্ৰ]]ত আৰু মাধবদেৱে বাৰাদিত সত্ৰ পাতি থাকিবলৈ লয়। বাৰাদিৰ পৰা গুৰুসেৱা কৰিবলৈ নিতৌ পাটবাউসীলৈ যোৱাত মাধবদেৱৰ কষ্ট দেখি শংকৰদেৱে এজন গণকৰ পৰা চাৰি পুৰা মাটিৰ এখন বাৰী এতোলা সোণৰ বিনিময়ত কিনি লৈ তাতে মাধবদেৱৰ বাবে ঘৰ সজাই থাকিবলৈ দিয়ে। এই ঠাইখন অলপ দিনৰ পিছতেই ধৰ্ম চৰ্চাৰ কেন্দ্ৰ হৈ পৰিছিল। শংকৰদেৱেও ইয়ালৈ আহি শাস্ত্ৰচৰ্চা কৰিছিল। গুৰুৰ আদেশত সত্ৰ স্থাপন কৰি এই গণককুছিতেই মাধবদেৱে কেইবাখনো ঝুমুৰা ৰচনা কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;বৰ-১&quot;&gt;{{cite book | title=বৰপেটা সত্ৰৰ ৰূপৰেখা | publisher=ৰেখা প্ৰকাশন | author=দাস, অমিয় কুমাৰ | authorlink=বৰপেটাৰ পঞ্চ-সত্ৰৰ ইতিবৃত্ত | year=২০২৪ | pages=৩৬ | isbn=978-81-977981-1-5}}&lt;/ref&gt;

===সুন্দৰীদিয়া সত্ৰ===
{{মূল|সুন্দৰীদিয়া সত্ৰ}} 
মাধৱদেৱে ১৫৭০ চনত সুন্দৰীদিয়া সত্ৰ স্থাপন কৰিছিল৷ বৰপেটা সত্ৰৰ উত্তৰ পূব কোণত প্ৰায় ৩ কিলোমিটাৰ দূৰত বৰপেটা ভবানীপুৰ পথত এই সুন্দৰীদিয়া সত্ৰ অৱস্থিত আৰু ইয়াতে মাধবদেৱে ১৪ বছৰ ছমাহ কাল বাস কৰি নানা পদ-পুথি ৰচনা কৰিছিল৷&lt;ref name=&quot;সুন্দৰী&quot;&gt;{{cite book | title=সচিত্ৰ সুন্দৰীদিয়া সত্ৰ | publisher=সুন্দৰীদিয়া সত্ৰ পৰিচালনা সমিতি | author=পাঠক, ৰাতুল (সম্পাদক) | year=২০০৮}}&lt;/ref&gt;

===বাৰাদি সত্ৰ===
মাধৱদেৱে নিজে বাৰাদি সত্ৰত অৱস্থান কৰিছিল আৰু ইয়াক আধ্যাত্মিক সাধনা, ধৰ্ম প্ৰচাৰ আৰু সাহিত্য সৃষ্টি (বিশেষকৈ নামঘোষা ৰচনা)ৰ বাবে এটা কেন্দ্ৰ হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰিছিল। বাৰাদি সত্ৰত মাধৱদেৱে শেষ জীৱনকাল অতিবাহিত কৰিছিল। এই সত্ৰ মাধৱদেৱৰ শেষ বাসস্থান হিচাপেও পৰিগণিত।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar, pp. 296–297.&lt;/ref&gt;

=== অন্যান্য সত্ৰ স্থাপন ===
মাধৱদেৱে নিজে কিছুমান সত্ৰ স্থাপন কৰিছিল আৰু তেওঁৰ শিষ্যসকলে বহু সত্ৰ স্থাপন কৰিছিল। তেওঁ সত্ৰসমূহৰ মাধ্যমে মহাপুৰুষীয়া ধৰ্ম বিস্তাৰ কৰিবলৈ সংগঠিত প্ৰচেষ্টা গ্ৰহণ কৰিছিল। নিচেই গুৰুত্বপূৰ্ণ কিছুমান সত্ৰ হ’ল—
* '''আহতগুৰি সত্ৰ''' - ধৰ্মীয় চৰ্চা আৰু সংগঠনৰ ক্ষেত্ৰত এই সত্ৰ অত্যন্ত গুৰুত্বপূৰ্ণ আছিল। 
* '''বেলগুৰি সত্ৰ''' - এই সত্ৰত মাধৱদেৱে বহুদিন ধৰি বাস কৰিছিল আৰু বহু শিষ্যক দীক্ষা দিছিল। 
* '''ধাইহাট সত্ৰ''' - মাধৱদেৱে জীবনৰ অন্তিম সময়চোৱাত এই সত্ৰত অৱস্থান কৰিছিল।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar. ''Early History of the Vaisnava Faith and Movement in Assam'', Motilal Banarsidass, 1980, pp. 295–296.&lt;/ref&gt;

এই সত্ৰসমূহত মাধৱদেৱে শিষ্যৰ শিক্ষাদান, ধৰ্মীয় বিধিবিধান প্ৰৱৰ্তন আৰু কীৰ্তন আদি কাৰ্য চলাইছিল।&lt;ref&gt;Sarma, S.N., pp. 111–113.&lt;/ref&gt; সেয়ে এই সত্ৰসমূহ মাধৱদেৱৰ ধৰ্মীয় দৃষ্টিভংগী, সংগঠন দক্ষতা আৰু শিষ্যনিৰ্ভৰ নেতৃত্বৰ পৰিচয় বহন কৰে। মাধৱদেৱে সত্ৰসমূহৰ মাধ্যমে ধৰ্মীয় আচাৰ-বিধি, নাম-কীৰ্তন আৰু আখণ্ড ভক্তিসাধনাৰ এক সাংগঠনিক সাঁচ গঢ়ি তোলে, যি বৰ্তমানো মহাপুৰুষীয়া ধৰ্মৰ মূল আধাৰ ৰূপে চলি আহিছে। 

==ধৰ্ম প্ৰচাৰ==
শ্ৰীমন্ত [[শংকৰদেৱ]]ৰ দীক্ষিত শিষ্য হিচাপে মাধৱদেৱে অসমৰ মহাপুৰুষীয়া [[বৈষ্ণৱ ধৰ্ম]] বিস্তাৰত এক বিশিষ্ট ভূমিকা গ্ৰহণ কৰিছিল। শংকৰদেৱৰ মৃত্যুৰ পিছত মাধৱদেৱে ধৰ্মীয় নেতৃত্ব গ্ৰহণ কৰি ধৰ্মটোক অধিক সুসংগঠিত ৰূপ দিছিল। তেওঁৰ নেতৃত্বত সত্ৰ, নামঘৰ আৰু কীৰ্তনঘোষাৰ প্ৰচলন বৃদ্ধি পায়। 

মাধৱদেৱে শংকৰদেৱৰ দেখুৱোৱা ধৰ্মপথ অনুসৰি ঈশ্বৰৰ নাম গ্ৰহণ, শুদ্ধ ভক্তিৰ মাধ্যমে মুক্তিলাভ আৰু সামাজিক সমতা প্ৰচাৰ কৰিছিল। তেওঁ গ্ৰাম্য অঞ্চললৈ গৈ ধৰ্ম প্ৰচাৰ কৰিছিল আৰু বহু লোকক দীক্ষা দিছিল। তেওঁৰ দীক্ষিত শিষ্যসকলৰ মাজত হৰিদাস ঠাকুৰ, অনন্ত দেৱ আদিৰ নাম উল্লেখযোগ্য।&lt;ref&gt;Sarma, S.N. ''The Neo-Vaishnavite Movement and the Satra Institution of Assam'', Assam Publication Board, 1966, pp. 79–82.&lt;/ref&gt;

মাধৱদেৱৰ ধৰ্ম প্ৰচাৰৰ এক উল্লেখযোগ্য দিশ আছিল নামঘোষাৰ মাধ্যমে ধৰ্মৰ বাণী জনসাধাৰণলৈ প্ৰচাৰ কৰা। তেওঁ ৰচনাৰ জৰিয়তে ধৰ্মক হৃদয়ঙ্গম কৰা সহজ কৰি তোলে। বিশেষকৈ তেওঁৰ ৰচিত [[নামঘোষা]] কাব্যগ্ৰন্থখন মহাপুৰুষীয়া ধৰ্মত অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ স্থান দখল কৰি আছে।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar. ''Early History of the Vaisnava Faith and Movement in Assam'', Motilal Banarsidass, 1980, pp. 290–292.&lt;/ref&gt;

তেওঁ [[সত্ৰ]] সংস্থাপন কৰাৰ ক্ষেত্ৰতো গুৰুত্বপূৰ্ণ অৱদান আগবঢ়াইছিল। তিনিআটি সত্ৰ স্থাপন কৰা কথাও বিভিন্ন কৃতিত উল্লেখ পোৱা যায়। সত্ৰসমূহে ধৰ্মীয় শিক্ষাদান, নৈতিক উন্নয়ন আৰু সাংগঠনিক দৃঢ়তা আগবঢ়াইছিল। এই ধৰ্ম প্ৰচাৰৰ ফলস্বৰূপ, মাধৱদেৱৰ জীৱনকালতেই মহাপুৰুষীয়া বৈষ্ণৱ ধৰ্ম অসমৰ বিভিন্ন অঞ্চললৈ বিস্তৃত হৈছিল। 

===ধৰ্মৰ চাৰি বস্তু===
মহাপুৰুষীয়া বৈষ্ণৱ ধৰ্মত &quot;ধৰ্মৰ চাৰি বস্তু&quot; বা &quot;চাৰিখন বস্তু&quot; বুলিলে নাম, দেৱ, গুৰু আৰু ভকতক বুজোৱা হয়। এই চাৰিটা বস্তুকে ধৰ্মীয় জীৱনৰ মূল আধাৰ হিচাপে গণ্য কৰা হয়। মাধৱদেৱে এই বস্তুসমূহৰ গুৰুত্ব ব্যাখ্যা কৰি ধৰ্মীয় অনুশাসনৰ ৰূপ দিছিল। 

* '''নাম''': ভগৱানৰ নাম লোৱাক (কীৰ্তন, নাম-ঘোষা) ধৰ্মৰ আটাইতকৈ মৌলিক আচাৰ বুলি গণ্য কৰা হয়। নাম-স্মৰণেৰে ভক্ত ভগৱানৰ সৈতে আত্মিক সংযোগ স্থাপন কৰে। বৈষ্ণৱ ধৰ্মত নাম-ঘোষাৰ মাধ্যৰে আত্মশুদ্ধি আৰু মুক্তিৰ পথ দেখুওৱা হয়।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar. ''Early History of the Vaisnava Faith and Movement in Assam'', Motilal Banarsidass, 1980, pp. 220–221.&lt;/ref&gt;

* '''দেৱ''': দেৱ বুলিলে ভগৱানক বুজোৱা হয়। বৈষ্ণৱ ধৰ্মত ভগৱান (বিশেষকৈ কৃষ্ণ) একমাত্ৰ উপাস্য, আৰু তেওঁৰ ওপৰত একনিষ্ঠ ভক্তিৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়া হয়। দেৱৰ উপাসনা সাধাৰণতে নামঘোষা, কীৰ্তন, আৰু একান্ত ভক্তিৰে কৰা হয়।&lt;ref&gt;Sarma, S.N. ''The Neo-Vaishnavite Movement and the Satra Institution of Assam'', Assam Publication Board, 1966, p. 95.&lt;/ref&gt;

* '''গুৰু''': ধৰ্মপথৰ সঠিক দিশ দৰ্শোৱা জনক গুৰু বোলা হয়। গুৰুজনক ভগৱানৰ দ্বাৰা নিৰ্ধাৰিত পথত ভক্তক নিৰ্দেশনা দিয়া এজন আধ্যাত্মিক শিক্ষক হিচাপে গণ্য কৰা হয়। মাধৱদেৱে গুৰুৰ প্ৰতি আনুগত্য আৰু শ্ৰদ্ধাৰ ওপৰত বিশেষ গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছিল।&lt;ref&gt;Barua, B.K. ''A Cultural History of Assam'', Lawyer’s Book Stall, 1951, pp. 273–275.&lt;/ref&gt;

* '''ভকত''': ভকত বুলিলে ভগৱানৰ ভক্তসকলক বুজোৱা হয়। মহাপুৰুষীয়া ধৰ্মত ভকতসকলৰ সৈতে সম্প্ৰীতি, সহানুভূতি আৰু সমতা ৰাখিবলৈ উৎসাহিত কৰা হয়। সমাজত ধৰ্মীয় একতাৰ এক প্ৰতীক হিচাপে ভকতৰ স্থান বৰগম্ভীৰ।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar, p. 222.&lt;/ref&gt;

এই চাৰি বস্তু — নাম, দেৱ, গুৰু আৰু ভকত — বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ ভিত্তি, যাৰ ওপৰত সৎ জীৱন, আধ্যাত্মিক সাধনা আৰু সামাজিক সদভাৱ স্থাপিত হয়। 

===মহাপুৰুষীয়া ধৰ্মৰ নৱৰত্ন লাভ===

==কোচ ৰজাৰ পৃষ্ঠপোষকতা লাভ==
মাধৱদেৱে তেওঁৰ ধৰ্মীয় জীৱনৰ অন্তিম পৰ্যায়ত কোচ ৰাজ্যৰ ৰজা [[নৰনাৰায়ণ]] আৰু সেনাপতি [[চিলাৰায়]]ৰ পৰা বিশেষ পৃষ্ঠপোষকতা লাভ কৰিছিল। [[শংকৰদেৱ]]ৰ দেহাৱসানৰ পাছত মাধৱদেৱ [[বৈষ্ণৱ ধৰ্ম]]ৰ নেতৃত্ব গ্ৰহণ কৰি ইয়াৰ বিস্তাৰ আৰু সুসংগঠনত মনোনিৱেশ কৰিছিল। এই সময়তে সেনাপতি চিলাৰায়ে তেওঁক [[কোচবিহাৰ]]লৈ নিমন্ত্ৰণ জনাইছিল, যিটো তেওঁ গ্ৰহণ কৰিছিল।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar. ''Early History of the Vaiṣṇava Faith and Movement in Assam'', Motilal Banarsidass, 1980, p. 302.&lt;/ref&gt;

চিলাৰায় মাধৱদেৱৰ ধৰ্মীয় নিষ্ঠা আৰু ব্যতিক্ৰমী সাহিত্যিক প্ৰতিভাৰ প্ৰতি গভীৰ ভাবে আকৰ্ষিত হৈছিল। তেওঁ মাধৱদেৱক পূৰ্ণ স্বাধীনতা আৰু আশ্ৰয় প্ৰদান কৰিছিল যাতে তেওঁ বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ শিক্ষা আৰু কীৰ্তন প্ৰথাৰ বিস্তাৰ অব্যাহত ৰাখিব পাৰে।&lt;ref&gt;Sarma, S.N. ''The Neo-Vaishnavite Movement and the Satra Institution of Assam'', Assam Publication Board, 1966, p. 89.&lt;/ref&gt; মাধৱদেৱে এই সময়তে কোচ ৰাজ্যত কেইবাটাও [[সত্ৰ]] স্থাপন কৰে, বিশেষকৈ সোণাৰী অঞ্চলত স্থাপিত সত্ৰটোৱে গুৰুত্ব লাভ কৰে। 

চিলাৰায়ে মাধৱদেৱক &quot;মহাপুৰুষ&quot; হিচাপে সম্বোধন কৰিছিল, আৰু তেওঁৰ সাহিত্য আৰু ধৰ্মীয় কৰ্মকাণ্ডলৈ ৰাজআশ্ৰয় প্ৰদান কৰিছিল, যাৰ ফলস্বৰূপে [[বৰগীত]], নাট, নামপ্ৰসঙ্গ আদিৰ ব্যাপক বিস্তাৰ সাধন হৈছিল।&lt;ref&gt;Maheswar Neog, 1980, pp. 308–309.&lt;/ref&gt; [[সত্যেন্দ্ৰনাথ শৰ্মা]]ই মত দিছে যে, মাধৱদেৱে পোৱা এই ৰাজপৃষ্ঠপোষকতাই কেৱল বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ প্ৰতিষ্ঠানিক বিস্তাৰ নহয়, অসমীয়া সাহিত্য তথা সংস্কৃতিৰো বিকাশত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা গ্ৰহণ কৰিছিল।&lt;ref&gt;Sarma, S.N., 1966, p. 95.&lt;/ref&gt;

==সাহিত্যকৃতি==
ধৰ্ম প্ৰচাৰৰ লগতে সাহিত্য সংস্কৃতিৰো পূজাৰী এইজনা মহান গুৰুৰ সাহিত্যিক জীৱনৰ কীৰ্তিস্তম্ভ হ’ল [[নামঘোষা]]। এহেজাৰটা ঘোষা থকা বাবে এইখনক হেজাৰী ঘোষা বুলিও কোৱা হয়। 
তেওঁ একাধিক [[বৰগীত]]&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://books.google.co.in/books?id=ObFCT5_taSgC&amp;pg=PA387&amp;lpg=PA387&amp;dq=Madhavdeva&amp;source=bl&amp;ots=mVFY0yGOt5&amp;sig=sTGlQ0j6_roY1CDvIGphD70yUiY&amp;hl=en&amp;sa=X&amp;ei=0LtEUbClB8LprQeIw4DQAg&amp;ved=0CGoQ6AEwCTgU#v=onepage&amp;q=Madhavdeva&amp;f=false |title=Encyclopaedia of Indian Literature: A-Devo - Google Books |publisher=Books.google.co.in |date= |accessdate=2013-03-16}}&lt;/ref&gt;, [[ভটিমা]], [[নাট]] ([[ভূমি লেটোৱা (ঝুমুৰা)|ঝুমুৰা]]) আদি ৰচনা কৰিছিল। মাধৱদেৱে বাৰকুৰি (দুশ চল্লিশ) বৰগীত ৰচনা কৰিছিল বুলি প্ৰবাদ আছে যদিও বৰ্তমান সৰ্বমুঠ নকুৰি এঘাৰটা (এশ একান্নবৈটা) মান গীতহে উপলব্ধ। অৱশ্যে ইয়াৰ ভিতৰত কিছু সংখ্যক [[অংকীয়া নাট]]ৰ গীতো সন্নিৱিস্ত হৈ আছে। তেওঁ সৰ্বমুঠ ১৫৭টা [[বৰগীত]] ৰচনা কৰে জীৱন কালত, তাৰ ভিতৰত এটি উল্লেখনীয় বৰগীত হ’ল – ''তেজৰে কমলাপতি''। 

===আখ্যানমূলক ৰচনা===
*ৰাজসূয় কাব্য
*[https://as.m.wikisource.org/wiki/আদিকাণ্ড আদিকাণ্ড ৰামায়ণ] (অনুবাদ)

===তত্ত্বমূলক ৰচন===
*জন্মৰহস্য
*[[ভক্তি ৰত্নাৱলী]]
*নামমালিকা
*[[নামঘোষা]]&lt;ref name=&quot;মাধৱদেৱ&quot;/&gt;

===নাট===
*[[অৰ্জুন ভঞ্জন]] 
*দধিমথন

===ঝুমুৰা===
*[[চোৰধৰা]]
*[[পিম্পৰা গুচোৱা]]
*[[ভোজন বিহাৰ (ঝুমুৰা)]]
*[[ভূমি লেটোৱা (ঝুমুৰা)]]
*কোটোৰা খেলা

===অন্যান্য ৰচনা===
বৰ্তমানলৈকে পোৱা মাধৱদেৱৰ নামত প্ৰচলিত ঝুমুৰা ভূষণ হৰণ, ৰাস ঝুমুৰা, কোটোৰা খেলা, ব্ৰহ্মামোহন আদি তেখেতৰ স্বৰচিত হয়নে নহয় তাক সঠিককৈ জনা নাযায়। চৰিত পুথিত উল্লিখিত দুখনমান নাট, যেনে— ৰাম যাত্ৰা, নৃসিংহ যাত্ৰা, গোবৰ্দ্ধন যাত্ৰা আদি মাধৱদেৱৰ দ্বাৰা ৰচিত বুলি জনা যায় যদিও পাবলৈ নাই। 

==তিৰোভাৱ==
মহাপুৰুষ মাধৱদেৱৰ ১৫৯৬ চনত কোচবিহাৰৰ [[ভেলা সত্ৰ]]ত দেহাৱসান ঘটে&lt;ref name=&quot;assaminfo1&quot;/&gt;। 

==আৰু চাওক==
{{wikisourcelang|as|লিখক: মাধৱদেৱ}}
* [[শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ]]
* [[নৱবৈষ্ণৱ ধৰ্ম]]
* [[সত্ৰ]]
* [[বৰগীত]]
* [[ভাওনা]]
*[[পিম্পৰা গুচোৱা]]

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{Reflist}}

{{অসমৰ প্ৰসিদ্ধ ব্যক্তি}}
[[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:অসমীয়া কবি]]
[[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ ধৰ্মীয় গুৰু]]
[[শ্ৰেণী:নৱবৈষ্ণৱ ধৰ্ম]]
[[শ্ৰেণী:অসমৰ পাব্লিক ডমেইনৰ অন্তৰ্ভুক্ত লিখক]]
[[শ্ৰেণী:ভক্তি আন্দোলন]]
[[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:হিন্দু সন্ত]]</text>
      <sha1>tqq8q2fxqpn67xi2piwxw2cxvzlpi5j</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519246</id>
      <parentid>519244</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T14:56:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pranamikaadhikary</username>
        <id>27435</id>
      </contributor>
      <comment>/* গণককুছি সত্ৰ */</comment>
      <origin>519246</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="44102" sha1="1rmea8qh130k2ph4xk9tkj3q9uco97v" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name = মাধৱদেৱ
| image = 
| alt = 
| caption = 
| birth_name = 
| birth_date = ১৪৮৯ চন
| birth_place = [[নাৰায়ণপুৰ]], [[লখিমপুৰ জিলা|লখিমপুৰ]], [[অসম]]
| death_date = ১৫৯৬ চন
| death_place = [[কোচবিহাৰ]] 
| nationality = 
| other_names = বঢ়াৰ পো
| religion = [[মহাপুৰুষীয়া ধৰ্ম]]
| notable_works = [[বৰগীত]], [[ভক্তি ৰত্নাৱলী]], [[নামঘোষা]]
| occupation = 
}}
'''মাধৱদেৱ''' (১৪৮৯-১৫৯৬) [[অসম]]ৰ মহাপুৰুষীয়া ধৰ্ম বা [[এক শৰণ নাম ধৰ্ম]] প্ৰৱৰ্তনৰ এজন মূল হোতা আছিল। তেওঁ মহাপুৰুষ [[শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ]]ৰ অন্যতম প্ৰধান শিষ্য আছিল।&lt;ref name=&quot;assaminfo1&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.assaminfo.com/famous-people/52/mahapurush-srimanta-madhabdeva.htm |title=Mahapurush Srimanta Madhabdeva &amp;#124; Srimanta Madhabdeva &amp;#124; Mahapurush Madhabdeva &amp;#124; Madhabdeva &amp;#124; Sri Sri Madhabdeva &amp;#124; History of Madhabdeva |publisher=Assaminfo.com |date= |accessdate=2013-03-16}}&lt;/ref&gt; মাধৱদেৱৰ গুৰু ভক্তিৰ বাবে তেওঁক বিশেষভাৱে জনা যায় আৰু তেওঁক শংকৰদেৱৰ প্ৰকৃত উত্তৰাধিকৰী হিচাপে গণ্য কৰা হয়। মাধৱদেৱ বৈৰাগী আছিল কিন্তু জীৱন বিমুখী নাছিল। জীৱনৰ প্ৰতি তেওঁৰ আস্থা আছিল আৰু গোটেই জীৱনটো গভীৰ জ্ঞানান্বেষণেৰে উপভোগ কৰিব বিচাৰিছিল। মাধৱদেৱে বিষয়-বাসনাৰ প্ৰতি উৎসাহ নেদেখুৱাইছিল যদিও নিজৰ প্ৰতিজন শিষ্যকে খেতি-বাতি বা ব্যৱসায়-বাণিজ্যৰে স্বাৱলম্বী হবলৈ কৈছিল। পাছলৈ নিজেও কোচ ৰজাৰ অনুগ্ৰহত থাকি সাহিত্য আৰু ধৰ্ম চৰ্চা কৰিছিল। [[নামঘোষা]] আৰু ভক্তিৰত্নাৱলী মাধৱদেৱৰ অনুপম সৃষ্টি।&lt;ref name=&quot;assaminfo1&quot; /&gt;

==বংশলতা আৰু জন্ম==
[[File:মাধৱদেৱৰ জন্মস্থান ভৱনৰ আলোকচিত্ৰ২.jpg|thumb|মাধৱদেৱৰ জন্মস্থান ]]

মাধবদেৱৰ আদিপুৰুষ হিচাপে চৰিত পুথি মতে কৃষ্ণ ভূঞা, তেওঁৰ পুত্ৰ বিষ্ণু ভূঞা, তেওঁৰ পুত্ৰ গোপাল ভূঞা, তেওঁৰ পুত্ৰ কৃপাল ভূঞা, তেওঁৰ পুত্ৰ ৰাম ভূঞা, ৰাম ভূঞাৰ পুত্ৰ জনাৰ্দ্দন ভূঞা, তেওঁৰ পুত্ৰ চিৰাম ভূঞা, চিৰাম ভূঞাৰ পুত্ৰ মুকুন্দ ভূঞা, তেওঁৰ পুত্ৰ গোবিন্দ্ৰ ভূঞা,&lt;ref name=&quot;ম&quot;&gt;{{cite book | title=সত্ৰীয়া সংস্কৃতিৰ স্বৰ্ণৰেখা | publisher=লয়াৰ্ছ বুক ষ্টল | author=দেৱগোস্বামী, নাৰায়ণ চন্দ্ৰ | authorlink=মাধবদেৱ | year=১৯৮৪ | pages=৮০৫ | isbn=81-7331-103-X}}&lt;/ref&gt; গোবিন্দৰ পিতৃভূমি আছিল বাণ্ডুকা(বৰ্তমান বাংলাদেশৰ ৰংপুৰ জিলাৰ অন্তৰ্গত)।&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt; গোবিন্দৰ কাণ দীঘল চানেকীয়া আছিল বাবে তেওঁক “বৰকণা’’ নাম দিয়া হৈছিল।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;&gt;{{cite book | title=মহাপুৰুষ শ্ৰীশঙ্কৰদেৱ আৰু শ্ৰীমাধৱদেৱ চৰিত্ৰ | publisher=দত্তবৰুৱা পাব্লিছিং কোম্পানী প্ৰা: লি: | author=ঠাকুৰ, দৈত্যাৰী | authorlink=মহাপুৰুষ শ্ৰীশ্ৰীমাধৱদেৱৰ আবিৰ্ভাৱ | year=২০০৪ তৃতীয় প্ৰকাশ | pages=২২,২৬, ৪৬, ৫০}}&lt;/ref&gt; গোবিন্দ্ৰৰ দুই পুত্ৰ আৰু এককন্যা ক্ৰমে, জ্যেষ্ঠ পুত্ৰ দামোদৰ, সৰু পুত্ৰ মাধবদেৱ কন্যা উৰ্বশী। দামোদৰৰ পত্নী সচী। তেওঁলোকৰ পুত্ৰ অনিৰুদ্ধ। তেওঁৰ পুত্ৰ পৰশুৰাম, তেওঁৰ পুত্ৰ ৰামদেৱ আৰু ৰামদেৱৰ পুত্ৰ পৰমানন্দ।&lt;ref name=&quot;মা&quot;&gt;{{cite book | title=গুৰু চৰিত কথা | publisher=লয়াৰ্ছ বুক ষ্টল | author=নেওগ, মহেশ্বৰ (সম্পাদিত) | authorlink=ছোট আতা বংশাৱলী চৰিত্ৰ (পৃ:৩৯,৪৩) | year=১৯৯৯ | pages=৩৯}}&lt;/ref&gt; গোবিন্দৰ প্ৰথমা পত্নী অনুচিতাই দামোদৰক জন্ম দি ঢুকায়। পিছত দামোদৰলৈ বিয়া কৰাই গোবিন্দই বংশ-মিত্ৰ বিচাৰি বিচাৰি বাণ্ডুকাৰ পৰা আলিপুখুৰী পালেগৈ। তাতে কুসুম্বৰে চিনাকি পাই একে বংশৰে মনোহৰী নামৰ এক কন্যাক গোবিন্দত বিয়া দিলে&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt;  আৰু ৰৌতাৰ পাৰত বৰা বিষয় বাব দিলে।&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt;

কিছুদিন পিছতে ভোটৰ উৎপাতত গৰ্ভৱতী পত্নীসহ গোবিন্দই সেই ঠাইৰ পৰা পলায়ন কৰে।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; তেওঁলোকক আহোম ৰাজবিষয়া হৰিসিংহ বৰাই পাই আশ্ৰয় দিয়ে।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; তেওঁৰ ঘৰ আছিল, লক্ষিমপুৰৰ নাৰায়ণপুৰ অঞ্চলৰ লেতেকুপুখুৰী গাঁৱত।&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt; এই হৰিসিংহ বা হৰিশিঙা বৰাৰ ঘৰতে মনোহৰী আয়ে ১৪১১ শকত(১৪৮৯ চন) জেঠ মাহৰ ৰবিবাৰ, অমাৱস্যা তিথিত ভৰণী নক্ষত্ৰত ৰাতি দুই প্ৰহৰ যাওঁতে মাধবদেৱক জন্ম দিয়ে।&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;মাধৱদেৱ&quot;&gt;{{cite book | title=আমাৰ মাধৱদেৱ | publisher=বনলতা | author=পাৰ্থপ্ৰতীম শৰ্মা| year=২০০৮ | pages=২১}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Maheshwar Neog (1980). Early History of the Vaishnava Faith and Movement in Assam. Delhi: Motilal Banarasidass.&lt;/ref&gt; মাধৱদেৱৰ গুপ্ত নাম আছিল, ৰত্নাকৰ।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; গোবিন্দৰ আশ্ৰয়দাতা বৰা-বৰানীয়ে নিজ সন্তান নথকা বাবে মাধবদেৱক নিজা পুত্ৰজ্ঞান কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt; সেই সময়তে ঘোৰ দুৰ্ভিক্ষ হোৱাত মাধবদেৱ পিতৃ-মাতৃৰে সৈতে সেই ঠাইৰে ঘাঘৰি মাজিৰ ঘৰত আশ্ৰয় লয়।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; তাতেই মাধবদেৱৰ ভনীয়েক উৰ্বশীৰ জন্ম হয়&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; আৰু বিবহযোগ্য হোৱাত তেওঁলোক হোকৰাকুছিলৈ যায়।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; তাতে গয়াপাণি বা ৰাম দাসৰ হাতত কন্যটি সঁপি দি পুত্ৰ সমন্বিতে পুনৰ বাণ্ডুকালৈ যায়।&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt; বাণ্ডুকাতেই গোবিন্দ ভূঞাৰ পৰলোকগমন হয়। মাধবদেৱৰ পিতৃ গোবিন্দগিৰি ভূঞাই বাণ্ডুকাবেহাৰৰ মজিন্দাৰ আছিল&lt;ref name=&quot;+০+&quot;&gt;{{cite journal | title=অসমৰ ভূঞাসকলৰ আঁতিগুৰি বিচাৰি | author=ভূঞা, অপূৰ্ব | journal=প্ৰান্তিক | year=২০১১ | month=১-১৫ জুলাই | issue=১৫শ সংখ্যা | pages=৩৫}}&lt;/ref&gt; আৰু পিতৃৰ পিছত দামোদৰেও খেতি-বাতি আৰু বণিজ কৰাৰ উপৰি ৰজাঘৰীয়া মজিন্দাৰী কাম কৰিছিল। মাধবদেৱে ককায়েকক সহায় কৰিছিল। কিছুকালৰ পিছত তেওঁ তাৰ পৰা টেম্বুৱানীত থকা মাতৃৰ কাষলৈ প্ৰত্যবৰ্তন কৰিছিল&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; আৰু কিছুদিন মাতৃ, ভগ্নী আৰু বৈনায়েকৰ সৈতে থাকি বিয়া কৰাৰ মনেৰে এগৰাকী কন্যাক জোৰোণ দি আহিল।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; সেই সময়তে গয়াপাণি ধুঞাহাটলৈ যায় আৰু শঙ্কৰদেৱৰ সাক্ষাৎ পাই তেওঁৰ ওচৰত শৰণ লয়। শঙ্কৰদেৱেই গয়াপাণিৰ নাম ৰামদাস ৰাখিছিল।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt;

১৪৮৯ চনত [[নাৰায়ণপুৰ]] নামে ঠাইৰ ৰঙাজান আৰু কাঁচিকটা নদীৰ মাজত অৱস্থিত [[লেতেকুপুখুৰী]] নামৰ ঠাইৰ হৰিশিঙা বৰা উজীৰৰ ঘৰত মাধৱদেৱৰ জন্ম হয়।&lt;ref name=&quot;assaminfo1&quot;/&gt; প্ৰবাদ আছে যে মাধৱদেৱৰ নাইকটা কাঁচিখন পেলোৱাৰ বাবে ওচৰৰ নদীখনৰ নাম কাঁচিকটা আৰু প্ৰসূতিৰ তেজলগা কাপোৰ ধোৱাৰ বাবে ওচৰৰ জানটোৰ পানীৰ বৰণ ৰঙা হৈ পৰাত পৰৱৰ্তী কালত ইয়াৰ নাম ৰঙাজান হয়।{{cn}}
===শিক্ষা===
বাণ্ডুকাৰ ৰাজেন্দ্ৰ অধ্যাপকৰ ছাত্ৰশালাত মাধবদেৱৰ আনুষ্ঠানিক শিক্ষা লাভ হয়। এক বছৰ শিক্ষা লাভ কৰিয়েই তেওঁ ব্যাকৰণ, পুৰাণ, ভাগৱত আদি নানা শাস্ত্ৰ আয়ত্ব কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt;
===শিশুকালৰ লগৰীয়া===
মাধবদেৱৰ শিশুকালৰ লগৰীয়াসকলৰ ভিতৰত প্ৰধান নজনা বন্ধু আছিল-হৰি, হৰিবৰ, হৰাই,নিৰাই, নিৰঞ্জন, নিৰামই, নৰহৰি, নাৰায়ণ আৰু নৰোত্তম।&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt; অন্য সাধাৰণ শিশুৰ দৰেই ল’ৰালি কালছোৱা মাধবদেৱ উমলি-জামলি ডাঙৰ হৈছিল। চৰিত-পুথিসমুহত তেওঁৰ বাল্যকালৰ ক্ৰিয়া-কাণ্ডত যথেষ্ট অলৌকিকতা বৰ্ণনা কৰা হৈছে।

==মণি-কাঞ্চণ সংযোগ==
বাণ্ডুকাৰ পৰা উভতি আহোঁতে বাটতে মাকৰ টান নৰীয়া হোৱাৰ খবৰ পাই মাতৃৰ সুস্বাস্থ্য কামনা কৰি দুৰ্গা গোঁসানীলৈ এযোৰ বগা পঠা আগ কৰে।&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt;

শংকৰদেৱক লগ পোৱাৰ আগতে মাধৱদেৱ ঘোৰ শাক্ত ধৰ্মী লোক আছিল। এবাৰ মাকৰ অসুখ হোৱাত তেওঁ দেৱীৰ আগত দুটা ছাগলী বলি দিম বুলি প্ৰতিজ্ঞা কৰিলে যদিহে মাকৰ অসুখ ভাল হয়। তেওঁ যেতিয়া ছাগলী দুটা আনিবলৈ নিজৰ ভনীজোঁৱায়েক ৰামদাসক পাচিলে ভনীজোঁৱায়েকে তেওঁৰ কথা নুশুনি ক’লে যে বলি বিধান অপ্ৰয়োজনীয় প্ৰথা আৰু ইয়াৰ পৰা কোনেও সুফল নাপায়। তেওঁ আৰু ক'লে যে তেওঁ ইতিমধ্যে শংকৰদেৱক গুৰু মানি এক শৰণ হৰি নাম ধৰ্ম গ্ৰহণ কৰিছে আৰু মাধৱেও তাকে কৰিব লাগে। এই কথা শুনি মাধৱদেৱ ক্ৰোধিত হয় আৰু শঙ্কৰদেৱৰ ওচৰলৈ গৈ তেওঁৰ যুক্তি তৰ্ক আৰম্ভ কৰিলে। মাধৱে আগমৰ যুক্তি আগবঢ়ায় আৰু গুৰুজনাই নিগমৰ যুক্তিৰে খন্দন কৰে। এনেদৰে তিনি প্ৰহৰ তৰ্ক যুদ্ধ হ'ল। শেষত গুৰু জনাই শ্ৰীমদ্ভাগৱতৰ চতুৰ্থ স্কন্ধৰ '''&quot;যথা তৰুৰ মূল -------&quot;''' শ্লোকটিৰে মাধৱক পৰাস্ত কৰে। শ্লোকটিৰ অৰ্থ হ'ল গছৰ গুৰিত পানী দিলে দাল পাত সকলোৱে পায়। দাল পাতত দিলে কোনেও নাপায়। একেদৰে ভগৱন্ত কৃষ্ণদেৱক পূজিলে সকলোৰে পূজা হয়। আন দেৱ-দেৱীক পৃথকে পূজাৰ কোনো প্ৰয়োজন নাই। শ্ৰীমন্ত শঙ্কৰদেৱৰ যুক্তিৰ ওচৰত হাৰ মানি মাধৱে তাৰাক গুৰু ভজি তেওঁ প্ৰৱৰ্তন কৰা একশৰণ হৰি নাম ধৰ্মত শৰণ ললে। মাধৱ হৈ পৰিল গুৰুজনাৰ প্ৰপন্ন শিষ্য অভেদ আত্মা মহাপুৰুষ শ্ৰীশ্ৰী মাধৱদেৱ। দুয়োজনা মহাপুৰুষৰ এই মহা মিলনক সাহিত্য ৰথী [[লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা]]দেৱে '''&quot;মণি-কাঞ্চণ সংযোগ&quot;''' বুলি অভিহিত কৰি গৈছে।&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.srimanta.net/contents_l3.php?q=3&amp;ID=1&amp;ID3=41&amp;link_caption=Madhavadeva |title=Welcome to The Site |publisher=Srimanta.net |date= |accessdate=2013-03-16 |archivedate=2015-03-19 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150319204909/http://srimanta.net/contents_l3.php?q=3&amp;ID=1&amp;ID3=41&amp;link_caption=Madhavadeva |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;

==গুৰু শিষ্য সম্পৰ্ক==
শ্ৰীশ্ৰী মাধৱদেৱ আৰু শ্ৰীমন্ত [[শংকৰদেৱ]]ৰ মাজৰ গুৰু-শিষ্য সম্পৰ্ক মহাপুৰুষীয়া বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ ইতিহাসত এক পবিত্ৰ আৰু গভীৰ সম্পৰ্ক হিচাপে পৰিগণিত। শংকৰদেৱৰ আধ্যাত্মিক দৃষ্টিভংগী, সাহিত্যিক প্ৰতিভা আৰু ধৰ্মীয় ধৰ্মপ্ৰচাৰ প্ৰতি মাধৱদেৱ দীৰ্ঘদিন ধৰি আকৃষ্ট হৈ আছিল। যদিও মাধৱদেৱ প্ৰথমতে শাক্ত ধৰ্মত বিশ্বাসী আছিল, কিন্তু বৈনায়েক ৰাম দাসৰ (গোপাল আতা&lt;ref&gt;Sarma, S.N. ''The Neo-Vaishnavite Movement and the Satra Institution of Assam'', Assam Publication Board, 1966, pp. 78–80.&lt;/ref&gt;হৰিসৰণ)ৰ সৈতে বলি-বিতৰ্কৰ পিছত তেওঁৰ মনত প্ৰশ্ন উত্থাপন হয়, আৰু এই সময়তেই তেওঁ শংকৰদেৱৰ সৈতে সাক্ষাৎ কৰে।

১৫৫১ চনত শ্ৰীশ্ৰী শংকৰদেৱৰ ওচৰত মাধৱদেৱে বৈষ্ণৱ ধৰ্ম গ্ৰহণ কৰে। এই সময়তেই তেওঁ শংকৰদেৱৰ অন্যতম সৰ্বাধিক ঘনিষ্ঠ শিষ্য হৈ পৰে। তেওঁ শংকৰদেৱৰ নিৰ্দেশত বহু গুৰুত্বপূৰ্ণ ধৰ্মীয় গ্ৰন্থ, নাম-ঘোষা আৰু নাটন নাট প্ৰকাশ কৰে। মাধৱদেৱে শংকৰদেৱৰ অনুগামী হিচাপে কেবল ধৰ্মীয় শিক্ষাৰ প্ৰসাৰেই কৰা নাই, তেওঁ তেওঁৰ গুৰুৰ আদৰ্শক জীৱনৰ শেষ পৰ্যন্ত পালন কৰি গৈছিল। 

শংকৰদেৱৰ মৃত্যুৰ পিছত মাধৱদেৱে ধৰ্ম আন্দোলনৰ দায়িত্ব স্বীকাৰ কৰি সত্ৰ স্থাপন আৰু ধৰ্মীয় সংস্কৃতি সংৰক্ষণৰ বাবে বিশাল ভূমিকা গ্ৰহণ কৰে। তেওঁ শংকৰদেৱৰ দৰ্শনক আগবঢ়াই সত্ৰ প্ৰথাৰ বিকাশ ঘটায়। তেওঁ শংকৰদেৱৰ আদৰ্শৰ পৰা কেতিয়াও বিচ্যুত নহ’ল, আৰু গুৰুৰ প্ৰতি অকুণ্ঠ বিশ্বাস, আস্থা আৰু শ্ৰদ্ধা দেখুৱাই চিৰস্মৰণীয় হ’ল।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar. ''Early History of the Vaisnava Faith and Movement in Assam'', Motilal Banarsidass, 1980, pp. 250–253.&lt;/ref&gt;

===গুৰু পত্নী [[কালিন্দী আই]] আৰু মাধৱদেৱ===

==সত্ৰ স্থাপন==
শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱৰ মৃত্যুৰ পিছত মাধৱদেৱে মহাপুৰুষীয়া বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ সাংগঠনিক দিশ অধিক সুদৃঢ় কৰাৰ বাবে বিভিন্ন ঠাইত সত্ৰ স্থাপন কৰিছিল। সত্ৰসমূহ আছিল ধৰ্মীয় শিক্ষা, নাম-প্ৰচাৰ আৰু শৃংখলিত ভক্তিসাধনাৰ কেন্দ্ৰ। ই একেলগে ধৰ্ম আৰু সমাজ গঠনৰে মূল আধাৰ ৰূপে পৰিগণিত হৈছিল।&lt;ref&gt;Sarma, S.N. ''The Neo-Vaishnavite Movement and the Satra Institution of Assam'', Assam Publication Board, 1966, pp. 102–105.&lt;/ref&gt;

===বৰপেটা সত্ৰ===
{{মূল|বৰপেটা সত্ৰ}}
মাধৱদেৱে ১৫০৫ শকত (১৫৮৩ খ্ৰীষ্টাব্দ) বৰপেটা সত্ৰ প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল আৰু তাত তেওঁ ৮ বছৰ ধৰি আছিল।&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://onlinesivasagar.com/tourism/barpeta-satra.php |title=Barpeta Satra (Xatra), Barpeta Kirtan Ghar - Barpeta, Assam, Religious and Cultural Centre |publisher=Onlinesivasagar.com |date= |accessdate=2013-06-15}}&lt;/ref&gt; তেওঁ [[মথুৰা দাস বুঢ়া আতা|শ্ৰীমথুৰা দাস বুঢ়া আতা]]ক সত্ৰৰ প্ৰথম সত্ৰাধিকাৰ হিচাপে নিযুক্তি দিছিল।

===গণককুছি সত্ৰ===
[[File:গণককুছি সত্ৰ ৮.jpg|thumb|গণককুছি সত্ৰ]]
[[গণককুছি সত্ৰ]] মহাপুৰুষ মাধৱদেৱে স্থাপন কৰা এখন সত্ৰ। বৰপেটা চহৰৰ কাষতে থকা গণককুছি সত্ৰ এক ঐতিহাসিক আৰু ধৰ্মীয় গুৰুত্বপূৰ্ণ স্থান। এই সত্ৰত মহাপুৰুষ মাধৱদেৱে ১৮ বছৰ ৬ মাহ বসবাস কৰিছিল। সেই সময়ছোৱাত তেওঁৰ লগত ৰাম আতৈ, শ্ৰীৰাম আতৈকে আদি কৰি বহুকেইগৰাকী ভকত একেলগে বসবাস কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web
 |title=Ganakkuchi Satra: A Satra Established by Mahapurush Madhavdev|url=https://assam.news18.com/news/assam/ganakkuchi-satra-a-satra-established-by-mahapurush-madhavdev-skd-local18-411945.html
 |website=News18 Assam
 |language=as
 |access-date=12 June 2025
 |publisher=News18 Network
}}&lt;/ref&gt; উজনি অসমত ধৰ্ম চৰ্চাত কিছু আহুকাল পাই দুয়োজনা গুৰু ভটিয়াই আহি তেতিয়াৰ কামৰূপত থিতাপি লয়। শংকৰদেৱে [[পাটবাউসী সত্ৰ]]ত আৰু মাধবদেৱে বাৰাদিত সত্ৰ পাতি থাকিবলৈ লয়। বাৰাদিৰ পৰা গুৰুসেৱা কৰিবলৈ নিতৌ পাটবাউসীলৈ যোৱাত মাধবদেৱৰ কষ্ট দেখি শংকৰদেৱে এজন গণকৰ পৰা চাৰি পুৰা মাটিৰ এখন বাৰী এতোলা সোণৰ বিনিময়ত কিনি লৈ তাতে মাধবদেৱৰ বাবে ঘৰ সজাই থাকিবলৈ দিয়ে। এই ঠাইখন অলপ দিনৰ পিছতেই ধৰ্ম চৰ্চাৰ কেন্দ্ৰ হৈ পৰিছিল। শংকৰদেৱেও ইয়ালৈ আহি শাস্ত্ৰচৰ্চা কৰিছিল। গুৰুৰ আদেশত সত্ৰ স্থাপন কৰি এই গণককুছিতেই মাধবদেৱে কেইবাখনো ঝুমুৰা ৰচনা কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;বৰ-১&quot;&gt;{{cite book | title=বৰপেটা সত্ৰৰ ৰূপৰেখা | publisher=ৰেখা প্ৰকাশন | author=দাস, অমিয় কুমাৰ | authorlink=বৰপেটাৰ পঞ্চ-সত্ৰৰ ইতিবৃত্ত | year=২০২৪ | pages=৩৬ | isbn=978-81-977981-1-5}}&lt;/ref&gt;

===সুন্দৰীদিয়া সত্ৰ===
{{মূল|সুন্দৰীদিয়া সত্ৰ}} 
মাধৱদেৱে ১৫৭০ চনত সুন্দৰীদিয়া সত্ৰ স্থাপন কৰিছিল৷ বৰপেটা সত্ৰৰ উত্তৰ পূব কোণত প্ৰায় ৩ কিলোমিটাৰ দূৰত বৰপেটা ভবানীপুৰ পথত এই সুন্দৰীদিয়া সত্ৰ অৱস্থিত আৰু ইয়াতে মাধবদেৱে ১৪ বছৰ ছমাহ কাল বাস কৰি নানা পদ-পুথি ৰচনা কৰিছিল৷&lt;ref name=&quot;সুন্দৰী&quot;&gt;{{cite book | title=সচিত্ৰ সুন্দৰীদিয়া সত্ৰ | publisher=সুন্দৰীদিয়া সত্ৰ পৰিচালনা সমিতি | author=পাঠক, ৰাতুল (সম্পাদক) | year=২০০৮}}&lt;/ref&gt;

===বাৰাদি সত্ৰ===
মাধৱদেৱে নিজে বাৰাদি সত্ৰত অৱস্থান কৰিছিল আৰু ইয়াক আধ্যাত্মিক সাধনা, ধৰ্ম প্ৰচাৰ আৰু সাহিত্য সৃষ্টি (বিশেষকৈ নামঘোষা ৰচনা)ৰ বাবে এটা কেন্দ্ৰ হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰিছিল। বাৰাদি সত্ৰত মাধৱদেৱে শেষ জীৱনকাল অতিবাহিত কৰিছিল। এই সত্ৰ মাধৱদেৱৰ শেষ বাসস্থান হিচাপেও পৰিগণিত।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar, pp. 296–297.&lt;/ref&gt;

=== অন্যান্য সত্ৰ স্থাপন ===
মাধৱদেৱে নিজে কিছুমান সত্ৰ স্থাপন কৰিছিল আৰু তেওঁৰ শিষ্যসকলে বহু সত্ৰ স্থাপন কৰিছিল। তেওঁ সত্ৰসমূহৰ মাধ্যমে মহাপুৰুষীয়া ধৰ্ম বিস্তাৰ কৰিবলৈ সংগঠিত প্ৰচেষ্টা গ্ৰহণ কৰিছিল। নিচেই গুৰুত্বপূৰ্ণ কিছুমান সত্ৰ হ’ল—
* '''আহতগুৰি সত্ৰ''' - ধৰ্মীয় চৰ্চা আৰু সংগঠনৰ ক্ষেত্ৰত এই সত্ৰ অত্যন্ত গুৰুত্বপূৰ্ণ আছিল। 
* '''বেলগুৰি সত্ৰ''' - এই সত্ৰত মাধৱদেৱে বহুদিন ধৰি বাস কৰিছিল আৰু বহু শিষ্যক দীক্ষা দিছিল। 
* '''ধাইহাট সত্ৰ''' - মাধৱদেৱে জীবনৰ অন্তিম সময়চোৱাত এই সত্ৰত অৱস্থান কৰিছিল।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar. ''Early History of the Vaisnava Faith and Movement in Assam'', Motilal Banarsidass, 1980, pp. 295–296.&lt;/ref&gt;

এই সত্ৰসমূহত মাধৱদেৱে শিষ্যৰ শিক্ষাদান, ধৰ্মীয় বিধিবিধান প্ৰৱৰ্তন আৰু কীৰ্তন আদি কাৰ্য চলাইছিল।&lt;ref&gt;Sarma, S.N., pp. 111–113.&lt;/ref&gt; সেয়ে এই সত্ৰসমূহ মাধৱদেৱৰ ধৰ্মীয় দৃষ্টিভংগী, সংগঠন দক্ষতা আৰু শিষ্যনিৰ্ভৰ নেতৃত্বৰ পৰিচয় বহন কৰে। মাধৱদেৱে সত্ৰসমূহৰ মাধ্যমে ধৰ্মীয় আচাৰ-বিধি, নাম-কীৰ্তন আৰু আখণ্ড ভক্তিসাধনাৰ এক সাংগঠনিক সাঁচ গঢ়ি তোলে, যি বৰ্তমানো মহাপুৰুষীয়া ধৰ্মৰ মূল আধাৰ ৰূপে চলি আহিছে। 

==ধৰ্ম প্ৰচাৰ==
শ্ৰীমন্ত [[শংকৰদেৱ]]ৰ দীক্ষিত শিষ্য হিচাপে মাধৱদেৱে অসমৰ মহাপুৰুষীয়া [[বৈষ্ণৱ ধৰ্ম]] বিস্তাৰত এক বিশিষ্ট ভূমিকা গ্ৰহণ কৰিছিল। শংকৰদেৱৰ মৃত্যুৰ পিছত মাধৱদেৱে ধৰ্মীয় নেতৃত্ব গ্ৰহণ কৰি ধৰ্মটোক অধিক সুসংগঠিত ৰূপ দিছিল। তেওঁৰ নেতৃত্বত সত্ৰ, নামঘৰ আৰু কীৰ্তনঘোষাৰ প্ৰচলন বৃদ্ধি পায়। 

মাধৱদেৱে শংকৰদেৱৰ দেখুৱোৱা ধৰ্মপথ অনুসৰি ঈশ্বৰৰ নাম গ্ৰহণ, শুদ্ধ ভক্তিৰ মাধ্যমে মুক্তিলাভ আৰু সামাজিক সমতা প্ৰচাৰ কৰিছিল। তেওঁ গ্ৰাম্য অঞ্চললৈ গৈ ধৰ্ম প্ৰচাৰ কৰিছিল আৰু বহু লোকক দীক্ষা দিছিল। তেওঁৰ দীক্ষিত শিষ্যসকলৰ মাজত হৰিদাস ঠাকুৰ, অনন্ত দেৱ আদিৰ নাম উল্লেখযোগ্য।&lt;ref&gt;Sarma, S.N. ''The Neo-Vaishnavite Movement and the Satra Institution of Assam'', Assam Publication Board, 1966, pp. 79–82.&lt;/ref&gt;

মাধৱদেৱৰ ধৰ্ম প্ৰচাৰৰ এক উল্লেখযোগ্য দিশ আছিল নামঘোষাৰ মাধ্যমে ধৰ্মৰ বাণী জনসাধাৰণলৈ প্ৰচাৰ কৰা। তেওঁ ৰচনাৰ জৰিয়তে ধৰ্মক হৃদয়ঙ্গম কৰা সহজ কৰি তোলে। বিশেষকৈ তেওঁৰ ৰচিত [[নামঘোষা]] কাব্যগ্ৰন্থখন মহাপুৰুষীয়া ধৰ্মত অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ স্থান দখল কৰি আছে।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar. ''Early History of the Vaisnava Faith and Movement in Assam'', Motilal Banarsidass, 1980, pp. 290–292.&lt;/ref&gt;

তেওঁ [[সত্ৰ]] সংস্থাপন কৰাৰ ক্ষেত্ৰতো গুৰুত্বপূৰ্ণ অৱদান আগবঢ়াইছিল। তিনিআটি সত্ৰ স্থাপন কৰা কথাও বিভিন্ন কৃতিত উল্লেখ পোৱা যায়। সত্ৰসমূহে ধৰ্মীয় শিক্ষাদান, নৈতিক উন্নয়ন আৰু সাংগঠনিক দৃঢ়তা আগবঢ়াইছিল। এই ধৰ্ম প্ৰচাৰৰ ফলস্বৰূপ, মাধৱদেৱৰ জীৱনকালতেই মহাপুৰুষীয়া বৈষ্ণৱ ধৰ্ম অসমৰ বিভিন্ন অঞ্চললৈ বিস্তৃত হৈছিল। 

===ধৰ্মৰ চাৰি বস্তু===
মহাপুৰুষীয়া বৈষ্ণৱ ধৰ্মত &quot;ধৰ্মৰ চাৰি বস্তু&quot; বা &quot;চাৰিখন বস্তু&quot; বুলিলে নাম, দেৱ, গুৰু আৰু ভকতক বুজোৱা হয়। এই চাৰিটা বস্তুকে ধৰ্মীয় জীৱনৰ মূল আধাৰ হিচাপে গণ্য কৰা হয়। মাধৱদেৱে এই বস্তুসমূহৰ গুৰুত্ব ব্যাখ্যা কৰি ধৰ্মীয় অনুশাসনৰ ৰূপ দিছিল। 

* '''নাম''': ভগৱানৰ নাম লোৱাক (কীৰ্তন, নাম-ঘোষা) ধৰ্মৰ আটাইতকৈ মৌলিক আচাৰ বুলি গণ্য কৰা হয়। নাম-স্মৰণেৰে ভক্ত ভগৱানৰ সৈতে আত্মিক সংযোগ স্থাপন কৰে। বৈষ্ণৱ ধৰ্মত নাম-ঘোষাৰ মাধ্যৰে আত্মশুদ্ধি আৰু মুক্তিৰ পথ দেখুওৱা হয়।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar. ''Early History of the Vaisnava Faith and Movement in Assam'', Motilal Banarsidass, 1980, pp. 220–221.&lt;/ref&gt;

* '''দেৱ''': দেৱ বুলিলে ভগৱানক বুজোৱা হয়। বৈষ্ণৱ ধৰ্মত ভগৱান (বিশেষকৈ কৃষ্ণ) একমাত্ৰ উপাস্য, আৰু তেওঁৰ ওপৰত একনিষ্ঠ ভক্তিৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়া হয়। দেৱৰ উপাসনা সাধাৰণতে নামঘোষা, কীৰ্তন, আৰু একান্ত ভক্তিৰে কৰা হয়।&lt;ref&gt;Sarma, S.N. ''The Neo-Vaishnavite Movement and the Satra Institution of Assam'', Assam Publication Board, 1966, p. 95.&lt;/ref&gt;

* '''গুৰু''': ধৰ্মপথৰ সঠিক দিশ দৰ্শোৱা জনক গুৰু বোলা হয়। গুৰুজনক ভগৱানৰ দ্বাৰা নিৰ্ধাৰিত পথত ভক্তক নিৰ্দেশনা দিয়া এজন আধ্যাত্মিক শিক্ষক হিচাপে গণ্য কৰা হয়। মাধৱদেৱে গুৰুৰ প্ৰতি আনুগত্য আৰু শ্ৰদ্ধাৰ ওপৰত বিশেষ গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছিল।&lt;ref&gt;Barua, B.K. ''A Cultural History of Assam'', Lawyer’s Book Stall, 1951, pp. 273–275.&lt;/ref&gt;

* '''ভকত''': ভকত বুলিলে ভগৱানৰ ভক্তসকলক বুজোৱা হয়। মহাপুৰুষীয়া ধৰ্মত ভকতসকলৰ সৈতে সম্প্ৰীতি, সহানুভূতি আৰু সমতা ৰাখিবলৈ উৎসাহিত কৰা হয়। সমাজত ধৰ্মীয় একতাৰ এক প্ৰতীক হিচাপে ভকতৰ স্থান বৰগম্ভীৰ।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar, p. 222.&lt;/ref&gt;

এই চাৰি বস্তু — নাম, দেৱ, গুৰু আৰু ভকত — বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ ভিত্তি, যাৰ ওপৰত সৎ জীৱন, আধ্যাত্মিক সাধনা আৰু সামাজিক সদভাৱ স্থাপিত হয়। 

===মহাপুৰুষীয়া ধৰ্মৰ নৱৰত্ন লাভ===

==কোচ ৰজাৰ পৃষ্ঠপোষকতা লাভ==
মাধৱদেৱে তেওঁৰ ধৰ্মীয় জীৱনৰ অন্তিম পৰ্যায়ত কোচ ৰাজ্যৰ ৰজা [[নৰনাৰায়ণ]] আৰু সেনাপতি [[চিলাৰায়]]ৰ পৰা বিশেষ পৃষ্ঠপোষকতা লাভ কৰিছিল। [[শংকৰদেৱ]]ৰ দেহাৱসানৰ পাছত মাধৱদেৱ [[বৈষ্ণৱ ধৰ্ম]]ৰ নেতৃত্ব গ্ৰহণ কৰি ইয়াৰ বিস্তাৰ আৰু সুসংগঠনত মনোনিৱেশ কৰিছিল। এই সময়তে সেনাপতি চিলাৰায়ে তেওঁক [[কোচবিহাৰ]]লৈ নিমন্ত্ৰণ জনাইছিল, যিটো তেওঁ গ্ৰহণ কৰিছিল।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar. ''Early History of the Vaiṣṇava Faith and Movement in Assam'', Motilal Banarsidass, 1980, p. 302.&lt;/ref&gt;

চিলাৰায় মাধৱদেৱৰ ধৰ্মীয় নিষ্ঠা আৰু ব্যতিক্ৰমী সাহিত্যিক প্ৰতিভাৰ প্ৰতি গভীৰ ভাবে আকৰ্ষিত হৈছিল। তেওঁ মাধৱদেৱক পূৰ্ণ স্বাধীনতা আৰু আশ্ৰয় প্ৰদান কৰিছিল যাতে তেওঁ বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ শিক্ষা আৰু কীৰ্তন প্ৰথাৰ বিস্তাৰ অব্যাহত ৰাখিব পাৰে।&lt;ref&gt;Sarma, S.N. ''The Neo-Vaishnavite Movement and the Satra Institution of Assam'', Assam Publication Board, 1966, p. 89.&lt;/ref&gt; মাধৱদেৱে এই সময়তে কোচ ৰাজ্যত কেইবাটাও [[সত্ৰ]] স্থাপন কৰে, বিশেষকৈ সোণাৰী অঞ্চলত স্থাপিত সত্ৰটোৱে গুৰুত্ব লাভ কৰে। 

চিলাৰায়ে মাধৱদেৱক &quot;মহাপুৰুষ&quot; হিচাপে সম্বোধন কৰিছিল, আৰু তেওঁৰ সাহিত্য আৰু ধৰ্মীয় কৰ্মকাণ্ডলৈ ৰাজআশ্ৰয় প্ৰদান কৰিছিল, যাৰ ফলস্বৰূপে [[বৰগীত]], নাট, নামপ্ৰসঙ্গ আদিৰ ব্যাপক বিস্তাৰ সাধন হৈছিল।&lt;ref&gt;Maheswar Neog, 1980, pp. 308–309.&lt;/ref&gt; [[সত্যেন্দ্ৰনাথ শৰ্মা]]ই মত দিছে যে, মাধৱদেৱে পোৱা এই ৰাজপৃষ্ঠপোষকতাই কেৱল বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ প্ৰতিষ্ঠানিক বিস্তাৰ নহয়, অসমীয়া সাহিত্য তথা সংস্কৃতিৰো বিকাশত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা গ্ৰহণ কৰিছিল।&lt;ref&gt;Sarma, S.N., 1966, p. 95.&lt;/ref&gt;

==সাহিত্যকৃতি==
ধৰ্ম প্ৰচাৰৰ লগতে সাহিত্য সংস্কৃতিৰো পূজাৰী এইজনা মহান গুৰুৰ সাহিত্যিক জীৱনৰ কীৰ্তিস্তম্ভ হ’ল [[নামঘোষা]]। এহেজাৰটা ঘোষা থকা বাবে এইখনক হেজাৰী ঘোষা বুলিও কোৱা হয়। 
তেওঁ একাধিক [[বৰগীত]]&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://books.google.co.in/books?id=ObFCT5_taSgC&amp;pg=PA387&amp;lpg=PA387&amp;dq=Madhavdeva&amp;source=bl&amp;ots=mVFY0yGOt5&amp;sig=sTGlQ0j6_roY1CDvIGphD70yUiY&amp;hl=en&amp;sa=X&amp;ei=0LtEUbClB8LprQeIw4DQAg&amp;ved=0CGoQ6AEwCTgU#v=onepage&amp;q=Madhavdeva&amp;f=false |title=Encyclopaedia of Indian Literature: A-Devo - Google Books |publisher=Books.google.co.in |date= |accessdate=2013-03-16}}&lt;/ref&gt;, [[ভটিমা]], [[নাট]] ([[ভূমি লেটোৱা (ঝুমুৰা)|ঝুমুৰা]]) আদি ৰচনা কৰিছিল। মাধৱদেৱে বাৰকুৰি (দুশ চল্লিশ) বৰগীত ৰচনা কৰিছিল বুলি প্ৰবাদ আছে যদিও বৰ্তমান সৰ্বমুঠ নকুৰি এঘাৰটা (এশ একান্নবৈটা) মান গীতহে উপলব্ধ। অৱশ্যে ইয়াৰ ভিতৰত কিছু সংখ্যক [[অংকীয়া নাট]]ৰ গীতো সন্নিৱিস্ত হৈ আছে। তেওঁ সৰ্বমুঠ ১৫৭টা [[বৰগীত]] ৰচনা কৰে জীৱন কালত, তাৰ ভিতৰত এটি উল্লেখনীয় বৰগীত হ’ল – ''তেজৰে কমলাপতি''। 

===আখ্যানমূলক ৰচনা===
*ৰাজসূয় কাব্য
*[https://as.m.wikisource.org/wiki/আদিকাণ্ড আদিকাণ্ড ৰামায়ণ] (অনুবাদ)

===তত্ত্বমূলক ৰচন===
*জন্মৰহস্য
*[[ভক্তি ৰত্নাৱলী]]
*নামমালিকা
*[[নামঘোষা]]&lt;ref name=&quot;মাধৱদেৱ&quot;/&gt;

===নাট===
*[[অৰ্জুন ভঞ্জন]] 
*দধিমথন

===ঝুমুৰা===
*[[চোৰধৰা]]
*[[পিম্পৰা গুচোৱা]]
*[[ভোজন বিহাৰ (ঝুমুৰা)]]
*[[ভূমি লেটোৱা (ঝুমুৰা)]]
*কোটোৰা খেলা

===অন্যান্য ৰচনা===
বৰ্তমানলৈকে পোৱা মাধৱদেৱৰ নামত প্ৰচলিত ঝুমুৰা ভূষণ হৰণ, ৰাস ঝুমুৰা, কোটোৰা খেলা, ব্ৰহ্মামোহন আদি তেখেতৰ স্বৰচিত হয়নে নহয় তাক সঠিককৈ জনা নাযায়। চৰিত পুথিত উল্লিখিত দুখনমান নাট, যেনে— ৰাম যাত্ৰা, নৃসিংহ যাত্ৰা, গোবৰ্দ্ধন যাত্ৰা আদি মাধৱদেৱৰ দ্বাৰা ৰচিত বুলি জনা যায় যদিও পাবলৈ নাই। 

==তিৰোভাৱ==
মহাপুৰুষ মাধৱদেৱৰ ১৫৯৬ চনত কোচবিহাৰৰ [[ভেলা সত্ৰ]]ত দেহাৱসান ঘটে&lt;ref name=&quot;assaminfo1&quot;/&gt;। 

==আৰু চাওক==
{{wikisourcelang|as|লিখক: মাধৱদেৱ}}
* [[শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ]]
* [[নৱবৈষ্ণৱ ধৰ্ম]]
* [[সত্ৰ]]
* [[বৰগীত]]
* [[ভাওনা]]
*[[পিম্পৰা গুচোৱা]]

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{Reflist}}

{{অসমৰ প্ৰসিদ্ধ ব্যক্তি}}
[[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:অসমীয়া কবি]]
[[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ ধৰ্মীয় গুৰু]]
[[শ্ৰেণী:নৱবৈষ্ণৱ ধৰ্ম]]
[[শ্ৰেণী:অসমৰ পাব্লিক ডমেইনৰ অন্তৰ্ভুক্ত লিখক]]
[[শ্ৰেণী:ভক্তি আন্দোলন]]
[[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:হিন্দু সন্ত]]</text>
      <sha1>1rmea8qh130k2ph4xk9tkj3q9uco97v</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519250</id>
      <parentid>519246</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T14:59:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pranamikaadhikary</username>
        <id>27435</id>
      </contributor>
      <comment>/* সুন্দৰীদিয়া সত্ৰ */</comment>
      <origin>519250</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="44253" sha1="o4blqakpbmtabynxywcjquo4tol2zz4" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name = মাধৱদেৱ
| image = 
| alt = 
| caption = 
| birth_name = 
| birth_date = ১৪৮৯ চন
| birth_place = [[নাৰায়ণপুৰ]], [[লখিমপুৰ জিলা|লখিমপুৰ]], [[অসম]]
| death_date = ১৫৯৬ চন
| death_place = [[কোচবিহাৰ]] 
| nationality = 
| other_names = বঢ়াৰ পো
| religion = [[মহাপুৰুষীয়া ধৰ্ম]]
| notable_works = [[বৰগীত]], [[ভক্তি ৰত্নাৱলী]], [[নামঘোষা]]
| occupation = 
}}
'''মাধৱদেৱ''' (১৪৮৯-১৫৯৬) [[অসম]]ৰ মহাপুৰুষীয়া ধৰ্ম বা [[এক শৰণ নাম ধৰ্ম]] প্ৰৱৰ্তনৰ এজন মূল হোতা আছিল। তেওঁ মহাপুৰুষ [[শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ]]ৰ অন্যতম প্ৰধান শিষ্য আছিল।&lt;ref name=&quot;assaminfo1&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.assaminfo.com/famous-people/52/mahapurush-srimanta-madhabdeva.htm |title=Mahapurush Srimanta Madhabdeva &amp;#124; Srimanta Madhabdeva &amp;#124; Mahapurush Madhabdeva &amp;#124; Madhabdeva &amp;#124; Sri Sri Madhabdeva &amp;#124; History of Madhabdeva |publisher=Assaminfo.com |date= |accessdate=2013-03-16}}&lt;/ref&gt; মাধৱদেৱৰ গুৰু ভক্তিৰ বাবে তেওঁক বিশেষভাৱে জনা যায় আৰু তেওঁক শংকৰদেৱৰ প্ৰকৃত উত্তৰাধিকৰী হিচাপে গণ্য কৰা হয়। মাধৱদেৱ বৈৰাগী আছিল কিন্তু জীৱন বিমুখী নাছিল। জীৱনৰ প্ৰতি তেওঁৰ আস্থা আছিল আৰু গোটেই জীৱনটো গভীৰ জ্ঞানান্বেষণেৰে উপভোগ কৰিব বিচাৰিছিল। মাধৱদেৱে বিষয়-বাসনাৰ প্ৰতি উৎসাহ নেদেখুৱাইছিল যদিও নিজৰ প্ৰতিজন শিষ্যকে খেতি-বাতি বা ব্যৱসায়-বাণিজ্যৰে স্বাৱলম্বী হবলৈ কৈছিল। পাছলৈ নিজেও কোচ ৰজাৰ অনুগ্ৰহত থাকি সাহিত্য আৰু ধৰ্ম চৰ্চা কৰিছিল। [[নামঘোষা]] আৰু ভক্তিৰত্নাৱলী মাধৱদেৱৰ অনুপম সৃষ্টি।&lt;ref name=&quot;assaminfo1&quot; /&gt;

==বংশলতা আৰু জন্ম==
[[File:মাধৱদেৱৰ জন্মস্থান ভৱনৰ আলোকচিত্ৰ২.jpg|thumb|মাধৱদেৱৰ জন্মস্থান ]]

মাধবদেৱৰ আদিপুৰুষ হিচাপে চৰিত পুথি মতে কৃষ্ণ ভূঞা, তেওঁৰ পুত্ৰ বিষ্ণু ভূঞা, তেওঁৰ পুত্ৰ গোপাল ভূঞা, তেওঁৰ পুত্ৰ কৃপাল ভূঞা, তেওঁৰ পুত্ৰ ৰাম ভূঞা, ৰাম ভূঞাৰ পুত্ৰ জনাৰ্দ্দন ভূঞা, তেওঁৰ পুত্ৰ চিৰাম ভূঞা, চিৰাম ভূঞাৰ পুত্ৰ মুকুন্দ ভূঞা, তেওঁৰ পুত্ৰ গোবিন্দ্ৰ ভূঞা,&lt;ref name=&quot;ম&quot;&gt;{{cite book | title=সত্ৰীয়া সংস্কৃতিৰ স্বৰ্ণৰেখা | publisher=লয়াৰ্ছ বুক ষ্টল | author=দেৱগোস্বামী, নাৰায়ণ চন্দ্ৰ | authorlink=মাধবদেৱ | year=১৯৮৪ | pages=৮০৫ | isbn=81-7331-103-X}}&lt;/ref&gt; গোবিন্দৰ পিতৃভূমি আছিল বাণ্ডুকা(বৰ্তমান বাংলাদেশৰ ৰংপুৰ জিলাৰ অন্তৰ্গত)।&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt; গোবিন্দৰ কাণ দীঘল চানেকীয়া আছিল বাবে তেওঁক “বৰকণা’’ নাম দিয়া হৈছিল।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;&gt;{{cite book | title=মহাপুৰুষ শ্ৰীশঙ্কৰদেৱ আৰু শ্ৰীমাধৱদেৱ চৰিত্ৰ | publisher=দত্তবৰুৱা পাব্লিছিং কোম্পানী প্ৰা: লি: | author=ঠাকুৰ, দৈত্যাৰী | authorlink=মহাপুৰুষ শ্ৰীশ্ৰীমাধৱদেৱৰ আবিৰ্ভাৱ | year=২০০৪ তৃতীয় প্ৰকাশ | pages=২২,২৬, ৪৬, ৫০}}&lt;/ref&gt; গোবিন্দ্ৰৰ দুই পুত্ৰ আৰু এককন্যা ক্ৰমে, জ্যেষ্ঠ পুত্ৰ দামোদৰ, সৰু পুত্ৰ মাধবদেৱ কন্যা উৰ্বশী। দামোদৰৰ পত্নী সচী। তেওঁলোকৰ পুত্ৰ অনিৰুদ্ধ। তেওঁৰ পুত্ৰ পৰশুৰাম, তেওঁৰ পুত্ৰ ৰামদেৱ আৰু ৰামদেৱৰ পুত্ৰ পৰমানন্দ।&lt;ref name=&quot;মা&quot;&gt;{{cite book | title=গুৰু চৰিত কথা | publisher=লয়াৰ্ছ বুক ষ্টল | author=নেওগ, মহেশ্বৰ (সম্পাদিত) | authorlink=ছোট আতা বংশাৱলী চৰিত্ৰ (পৃ:৩৯,৪৩) | year=১৯৯৯ | pages=৩৯}}&lt;/ref&gt; গোবিন্দৰ প্ৰথমা পত্নী অনুচিতাই দামোদৰক জন্ম দি ঢুকায়। পিছত দামোদৰলৈ বিয়া কৰাই গোবিন্দই বংশ-মিত্ৰ বিচাৰি বিচাৰি বাণ্ডুকাৰ পৰা আলিপুখুৰী পালেগৈ। তাতে কুসুম্বৰে চিনাকি পাই একে বংশৰে মনোহৰী নামৰ এক কন্যাক গোবিন্দত বিয়া দিলে&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt;  আৰু ৰৌতাৰ পাৰত বৰা বিষয় বাব দিলে।&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt;

কিছুদিন পিছতে ভোটৰ উৎপাতত গৰ্ভৱতী পত্নীসহ গোবিন্দই সেই ঠাইৰ পৰা পলায়ন কৰে।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; তেওঁলোকক আহোম ৰাজবিষয়া হৰিসিংহ বৰাই পাই আশ্ৰয় দিয়ে।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; তেওঁৰ ঘৰ আছিল, লক্ষিমপুৰৰ নাৰায়ণপুৰ অঞ্চলৰ লেতেকুপুখুৰী গাঁৱত।&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt; এই হৰিসিংহ বা হৰিশিঙা বৰাৰ ঘৰতে মনোহৰী আয়ে ১৪১১ শকত(১৪৮৯ চন) জেঠ মাহৰ ৰবিবাৰ, অমাৱস্যা তিথিত ভৰণী নক্ষত্ৰত ৰাতি দুই প্ৰহৰ যাওঁতে মাধবদেৱক জন্ম দিয়ে।&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;মাধৱদেৱ&quot;&gt;{{cite book | title=আমাৰ মাধৱদেৱ | publisher=বনলতা | author=পাৰ্থপ্ৰতীম শৰ্মা| year=২০০৮ | pages=২১}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Maheshwar Neog (1980). Early History of the Vaishnava Faith and Movement in Assam. Delhi: Motilal Banarasidass.&lt;/ref&gt; মাধৱদেৱৰ গুপ্ত নাম আছিল, ৰত্নাকৰ।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; গোবিন্দৰ আশ্ৰয়দাতা বৰা-বৰানীয়ে নিজ সন্তান নথকা বাবে মাধবদেৱক নিজা পুত্ৰজ্ঞান কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt; সেই সময়তে ঘোৰ দুৰ্ভিক্ষ হোৱাত মাধবদেৱ পিতৃ-মাতৃৰে সৈতে সেই ঠাইৰে ঘাঘৰি মাজিৰ ঘৰত আশ্ৰয় লয়।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; তাতেই মাধবদেৱৰ ভনীয়েক উৰ্বশীৰ জন্ম হয়&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; আৰু বিবহযোগ্য হোৱাত তেওঁলোক হোকৰাকুছিলৈ যায়।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; তাতে গয়াপাণি বা ৰাম দাসৰ হাতত কন্যটি সঁপি দি পুত্ৰ সমন্বিতে পুনৰ বাণ্ডুকালৈ যায়।&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt; বাণ্ডুকাতেই গোবিন্দ ভূঞাৰ পৰলোকগমন হয়। মাধবদেৱৰ পিতৃ গোবিন্দগিৰি ভূঞাই বাণ্ডুকাবেহাৰৰ মজিন্দাৰ আছিল&lt;ref name=&quot;+০+&quot;&gt;{{cite journal | title=অসমৰ ভূঞাসকলৰ আঁতিগুৰি বিচাৰি | author=ভূঞা, অপূৰ্ব | journal=প্ৰান্তিক | year=২০১১ | month=১-১৫ জুলাই | issue=১৫শ সংখ্যা | pages=৩৫}}&lt;/ref&gt; আৰু পিতৃৰ পিছত দামোদৰেও খেতি-বাতি আৰু বণিজ কৰাৰ উপৰি ৰজাঘৰীয়া মজিন্দাৰী কাম কৰিছিল। মাধবদেৱে ককায়েকক সহায় কৰিছিল। কিছুকালৰ পিছত তেওঁ তাৰ পৰা টেম্বুৱানীত থকা মাতৃৰ কাষলৈ প্ৰত্যবৰ্তন কৰিছিল&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; আৰু কিছুদিন মাতৃ, ভগ্নী আৰু বৈনায়েকৰ সৈতে থাকি বিয়া কৰাৰ মনেৰে এগৰাকী কন্যাক জোৰোণ দি আহিল।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; সেই সময়তে গয়াপাণি ধুঞাহাটলৈ যায় আৰু শঙ্কৰদেৱৰ সাক্ষাৎ পাই তেওঁৰ ওচৰত শৰণ লয়। শঙ্কৰদেৱেই গয়াপাণিৰ নাম ৰামদাস ৰাখিছিল।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt;

১৪৮৯ চনত [[নাৰায়ণপুৰ]] নামে ঠাইৰ ৰঙাজান আৰু কাঁচিকটা নদীৰ মাজত অৱস্থিত [[লেতেকুপুখুৰী]] নামৰ ঠাইৰ হৰিশিঙা বৰা উজীৰৰ ঘৰত মাধৱদেৱৰ জন্ম হয়।&lt;ref name=&quot;assaminfo1&quot;/&gt; প্ৰবাদ আছে যে মাধৱদেৱৰ নাইকটা কাঁচিখন পেলোৱাৰ বাবে ওচৰৰ নদীখনৰ নাম কাঁচিকটা আৰু প্ৰসূতিৰ তেজলগা কাপোৰ ধোৱাৰ বাবে ওচৰৰ জানটোৰ পানীৰ বৰণ ৰঙা হৈ পৰাত পৰৱৰ্তী কালত ইয়াৰ নাম ৰঙাজান হয়।{{cn}}
===শিক্ষা===
বাণ্ডুকাৰ ৰাজেন্দ্ৰ অধ্যাপকৰ ছাত্ৰশালাত মাধবদেৱৰ আনুষ্ঠানিক শিক্ষা লাভ হয়। এক বছৰ শিক্ষা লাভ কৰিয়েই তেওঁ ব্যাকৰণ, পুৰাণ, ভাগৱত আদি নানা শাস্ত্ৰ আয়ত্ব কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt;
===শিশুকালৰ লগৰীয়া===
মাধবদেৱৰ শিশুকালৰ লগৰীয়াসকলৰ ভিতৰত প্ৰধান নজনা বন্ধু আছিল-হৰি, হৰিবৰ, হৰাই,নিৰাই, নিৰঞ্জন, নিৰামই, নৰহৰি, নাৰায়ণ আৰু নৰোত্তম।&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt; অন্য সাধাৰণ শিশুৰ দৰেই ল’ৰালি কালছোৱা মাধবদেৱ উমলি-জামলি ডাঙৰ হৈছিল। চৰিত-পুথিসমুহত তেওঁৰ বাল্যকালৰ ক্ৰিয়া-কাণ্ডত যথেষ্ট অলৌকিকতা বৰ্ণনা কৰা হৈছে।

==মণি-কাঞ্চণ সংযোগ==
বাণ্ডুকাৰ পৰা উভতি আহোঁতে বাটতে মাকৰ টান নৰীয়া হোৱাৰ খবৰ পাই মাতৃৰ সুস্বাস্থ্য কামনা কৰি দুৰ্গা গোঁসানীলৈ এযোৰ বগা পঠা আগ কৰে।&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt;

শংকৰদেৱক লগ পোৱাৰ আগতে মাধৱদেৱ ঘোৰ শাক্ত ধৰ্মী লোক আছিল। এবাৰ মাকৰ অসুখ হোৱাত তেওঁ দেৱীৰ আগত দুটা ছাগলী বলি দিম বুলি প্ৰতিজ্ঞা কৰিলে যদিহে মাকৰ অসুখ ভাল হয়। তেওঁ যেতিয়া ছাগলী দুটা আনিবলৈ নিজৰ ভনীজোঁৱায়েক ৰামদাসক পাচিলে ভনীজোঁৱায়েকে তেওঁৰ কথা নুশুনি ক’লে যে বলি বিধান অপ্ৰয়োজনীয় প্ৰথা আৰু ইয়াৰ পৰা কোনেও সুফল নাপায়। তেওঁ আৰু ক'লে যে তেওঁ ইতিমধ্যে শংকৰদেৱক গুৰু মানি এক শৰণ হৰি নাম ধৰ্ম গ্ৰহণ কৰিছে আৰু মাধৱেও তাকে কৰিব লাগে। এই কথা শুনি মাধৱদেৱ ক্ৰোধিত হয় আৰু শঙ্কৰদেৱৰ ওচৰলৈ গৈ তেওঁৰ যুক্তি তৰ্ক আৰম্ভ কৰিলে। মাধৱে আগমৰ যুক্তি আগবঢ়ায় আৰু গুৰুজনাই নিগমৰ যুক্তিৰে খন্দন কৰে। এনেদৰে তিনি প্ৰহৰ তৰ্ক যুদ্ধ হ'ল। শেষত গুৰু জনাই শ্ৰীমদ্ভাগৱতৰ চতুৰ্থ স্কন্ধৰ '''&quot;যথা তৰুৰ মূল -------&quot;''' শ্লোকটিৰে মাধৱক পৰাস্ত কৰে। শ্লোকটিৰ অৰ্থ হ'ল গছৰ গুৰিত পানী দিলে দাল পাত সকলোৱে পায়। দাল পাতত দিলে কোনেও নাপায়। একেদৰে ভগৱন্ত কৃষ্ণদেৱক পূজিলে সকলোৰে পূজা হয়। আন দেৱ-দেৱীক পৃথকে পূজাৰ কোনো প্ৰয়োজন নাই। শ্ৰীমন্ত শঙ্কৰদেৱৰ যুক্তিৰ ওচৰত হাৰ মানি মাধৱে তাৰাক গুৰু ভজি তেওঁ প্ৰৱৰ্তন কৰা একশৰণ হৰি নাম ধৰ্মত শৰণ ললে। মাধৱ হৈ পৰিল গুৰুজনাৰ প্ৰপন্ন শিষ্য অভেদ আত্মা মহাপুৰুষ শ্ৰীশ্ৰী মাধৱদেৱ। দুয়োজনা মহাপুৰুষৰ এই মহা মিলনক সাহিত্য ৰথী [[লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা]]দেৱে '''&quot;মণি-কাঞ্চণ সংযোগ&quot;''' বুলি অভিহিত কৰি গৈছে।&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.srimanta.net/contents_l3.php?q=3&amp;ID=1&amp;ID3=41&amp;link_caption=Madhavadeva |title=Welcome to The Site |publisher=Srimanta.net |date= |accessdate=2013-03-16 |archivedate=2015-03-19 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150319204909/http://srimanta.net/contents_l3.php?q=3&amp;ID=1&amp;ID3=41&amp;link_caption=Madhavadeva |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;

==গুৰু শিষ্য সম্পৰ্ক==
শ্ৰীশ্ৰী মাধৱদেৱ আৰু শ্ৰীমন্ত [[শংকৰদেৱ]]ৰ মাজৰ গুৰু-শিষ্য সম্পৰ্ক মহাপুৰুষীয়া বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ ইতিহাসত এক পবিত্ৰ আৰু গভীৰ সম্পৰ্ক হিচাপে পৰিগণিত। শংকৰদেৱৰ আধ্যাত্মিক দৃষ্টিভংগী, সাহিত্যিক প্ৰতিভা আৰু ধৰ্মীয় ধৰ্মপ্ৰচাৰ প্ৰতি মাধৱদেৱ দীৰ্ঘদিন ধৰি আকৃষ্ট হৈ আছিল। যদিও মাধৱদেৱ প্ৰথমতে শাক্ত ধৰ্মত বিশ্বাসী আছিল, কিন্তু বৈনায়েক ৰাম দাসৰ (গোপাল আতা&lt;ref&gt;Sarma, S.N. ''The Neo-Vaishnavite Movement and the Satra Institution of Assam'', Assam Publication Board, 1966, pp. 78–80.&lt;/ref&gt;হৰিসৰণ)ৰ সৈতে বলি-বিতৰ্কৰ পিছত তেওঁৰ মনত প্ৰশ্ন উত্থাপন হয়, আৰু এই সময়তেই তেওঁ শংকৰদেৱৰ সৈতে সাক্ষাৎ কৰে।

১৫৫১ চনত শ্ৰীশ্ৰী শংকৰদেৱৰ ওচৰত মাধৱদেৱে বৈষ্ণৱ ধৰ্ম গ্ৰহণ কৰে। এই সময়তেই তেওঁ শংকৰদেৱৰ অন্যতম সৰ্বাধিক ঘনিষ্ঠ শিষ্য হৈ পৰে। তেওঁ শংকৰদেৱৰ নিৰ্দেশত বহু গুৰুত্বপূৰ্ণ ধৰ্মীয় গ্ৰন্থ, নাম-ঘোষা আৰু নাটন নাট প্ৰকাশ কৰে। মাধৱদেৱে শংকৰদেৱৰ অনুগামী হিচাপে কেবল ধৰ্মীয় শিক্ষাৰ প্ৰসাৰেই কৰা নাই, তেওঁ তেওঁৰ গুৰুৰ আদৰ্শক জীৱনৰ শেষ পৰ্যন্ত পালন কৰি গৈছিল। 

শংকৰদেৱৰ মৃত্যুৰ পিছত মাধৱদেৱে ধৰ্ম আন্দোলনৰ দায়িত্ব স্বীকাৰ কৰি সত্ৰ স্থাপন আৰু ধৰ্মীয় সংস্কৃতি সংৰক্ষণৰ বাবে বিশাল ভূমিকা গ্ৰহণ কৰে। তেওঁ শংকৰদেৱৰ দৰ্শনক আগবঢ়াই সত্ৰ প্ৰথাৰ বিকাশ ঘটায়। তেওঁ শংকৰদেৱৰ আদৰ্শৰ পৰা কেতিয়াও বিচ্যুত নহ’ল, আৰু গুৰুৰ প্ৰতি অকুণ্ঠ বিশ্বাস, আস্থা আৰু শ্ৰদ্ধা দেখুৱাই চিৰস্মৰণীয় হ’ল।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar. ''Early History of the Vaisnava Faith and Movement in Assam'', Motilal Banarsidass, 1980, pp. 250–253.&lt;/ref&gt;

===গুৰু পত্নী [[কালিন্দী আই]] আৰু মাধৱদেৱ===

==সত্ৰ স্থাপন==
শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱৰ মৃত্যুৰ পিছত মাধৱদেৱে মহাপুৰুষীয়া বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ সাংগঠনিক দিশ অধিক সুদৃঢ় কৰাৰ বাবে বিভিন্ন ঠাইত সত্ৰ স্থাপন কৰিছিল। সত্ৰসমূহ আছিল ধৰ্মীয় শিক্ষা, নাম-প্ৰচাৰ আৰু শৃংখলিত ভক্তিসাধনাৰ কেন্দ্ৰ। ই একেলগে ধৰ্ম আৰু সমাজ গঠনৰে মূল আধাৰ ৰূপে পৰিগণিত হৈছিল।&lt;ref&gt;Sarma, S.N. ''The Neo-Vaishnavite Movement and the Satra Institution of Assam'', Assam Publication Board, 1966, pp. 102–105.&lt;/ref&gt;

===বৰপেটা সত্ৰ===
{{মূল|বৰপেটা সত্ৰ}}
মাধৱদেৱে ১৫০৫ শকত (১৫৮৩ খ্ৰীষ্টাব্দ) বৰপেটা সত্ৰ প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল আৰু তাত তেওঁ ৮ বছৰ ধৰি আছিল।&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://onlinesivasagar.com/tourism/barpeta-satra.php |title=Barpeta Satra (Xatra), Barpeta Kirtan Ghar - Barpeta, Assam, Religious and Cultural Centre |publisher=Onlinesivasagar.com |date= |accessdate=2013-06-15}}&lt;/ref&gt; তেওঁ [[মথুৰা দাস বুঢ়া আতা|শ্ৰীমথুৰা দাস বুঢ়া আতা]]ক সত্ৰৰ প্ৰথম সত্ৰাধিকাৰ হিচাপে নিযুক্তি দিছিল।

===গণককুছি সত্ৰ===
[[File:গণককুছি সত্ৰ ৮.jpg|thumb|গণককুছি সত্ৰ]]
[[গণককুছি সত্ৰ]] মহাপুৰুষ মাধৱদেৱে স্থাপন কৰা এখন সত্ৰ। বৰপেটা চহৰৰ কাষতে থকা গণককুছি সত্ৰ এক ঐতিহাসিক আৰু ধৰ্মীয় গুৰুত্বপূৰ্ণ স্থান। এই সত্ৰত মহাপুৰুষ মাধৱদেৱে ১৮ বছৰ ৬ মাহ বসবাস কৰিছিল। সেই সময়ছোৱাত তেওঁৰ লগত ৰাম আতৈ, শ্ৰীৰাম আতৈকে আদি কৰি বহুকেইগৰাকী ভকত একেলগে বসবাস কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web
 |title=Ganakkuchi Satra: A Satra Established by Mahapurush Madhavdev|url=https://assam.news18.com/news/assam/ganakkuchi-satra-a-satra-established-by-mahapurush-madhavdev-skd-local18-411945.html
 |website=News18 Assam
 |language=as
 |access-date=12 June 2025
 |publisher=News18 Network
}}&lt;/ref&gt; উজনি অসমত ধৰ্ম চৰ্চাত কিছু আহুকাল পাই দুয়োজনা গুৰু ভটিয়াই আহি তেতিয়াৰ কামৰূপত থিতাপি লয়। শংকৰদেৱে [[পাটবাউসী সত্ৰ]]ত আৰু মাধবদেৱে বাৰাদিত সত্ৰ পাতি থাকিবলৈ লয়। বাৰাদিৰ পৰা গুৰুসেৱা কৰিবলৈ নিতৌ পাটবাউসীলৈ যোৱাত মাধবদেৱৰ কষ্ট দেখি শংকৰদেৱে এজন গণকৰ পৰা চাৰি পুৰা মাটিৰ এখন বাৰী এতোলা সোণৰ বিনিময়ত কিনি লৈ তাতে মাধবদেৱৰ বাবে ঘৰ সজাই থাকিবলৈ দিয়ে। এই ঠাইখন অলপ দিনৰ পিছতেই ধৰ্ম চৰ্চাৰ কেন্দ্ৰ হৈ পৰিছিল। শংকৰদেৱেও ইয়ালৈ আহি শাস্ত্ৰচৰ্চা কৰিছিল। গুৰুৰ আদেশত সত্ৰ স্থাপন কৰি এই গণককুছিতেই মাধবদেৱে কেইবাখনো ঝুমুৰা ৰচনা কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;বৰ-১&quot;&gt;{{cite book | title=বৰপেটা সত্ৰৰ ৰূপৰেখা | publisher=ৰেখা প্ৰকাশন | author=দাস, অমিয় কুমাৰ | authorlink=বৰপেটাৰ পঞ্চ-সত্ৰৰ ইতিবৃত্ত | year=২০২৪ | pages=৩৬ | isbn=978-81-977981-1-5}}&lt;/ref&gt;

===সুন্দৰীদিয়া সত্ৰ===
{{মূল|সুন্দৰীদিয়া সত্ৰ}} 
[[File:সুন্দৰীদিয়া সত্ৰৰ ’মঠ’.jpg|thumb|সুন্দৰীদিয়া সত্ৰৰ ’মঠ’]]
মাধৱদেৱে ১৫৭০ চনত সুন্দৰীদিয়া সত্ৰ স্থাপন কৰিছিল৷ বৰপেটা সত্ৰৰ উত্তৰ পূব কোণত প্ৰায় ৩ কিলোমিটাৰ দূৰত বৰপেটা ভবানীপুৰ পথত এই সুন্দৰীদিয়া সত্ৰ অৱস্থিত আৰু ইয়াতে মাধবদেৱে ১৪ বছৰ ছমাহ কাল বাস কৰি নানা পদ-পুথি ৰচনা কৰিছিল৷&lt;ref name=&quot;সুন্দৰী&quot;&gt;{{cite book | title=সচিত্ৰ সুন্দৰীদিয়া সত্ৰ | publisher=সুন্দৰীদিয়া সত্ৰ পৰিচালনা সমিতি | author=পাঠক, ৰাতুল (সম্পাদক) | year=২০০৮}}&lt;/ref&gt;

===বাৰাদি সত্ৰ===
মাধৱদেৱে নিজে বাৰাদি সত্ৰত অৱস্থান কৰিছিল আৰু ইয়াক আধ্যাত্মিক সাধনা, ধৰ্ম প্ৰচাৰ আৰু সাহিত্য সৃষ্টি (বিশেষকৈ নামঘোষা ৰচনা)ৰ বাবে এটা কেন্দ্ৰ হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰিছিল। বাৰাদি সত্ৰত মাধৱদেৱে শেষ জীৱনকাল অতিবাহিত কৰিছিল। এই সত্ৰ মাধৱদেৱৰ শেষ বাসস্থান হিচাপেও পৰিগণিত।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar, pp. 296–297.&lt;/ref&gt;

=== অন্যান্য সত্ৰ স্থাপন ===
মাধৱদেৱে নিজে কিছুমান সত্ৰ স্থাপন কৰিছিল আৰু তেওঁৰ শিষ্যসকলে বহু সত্ৰ স্থাপন কৰিছিল। তেওঁ সত্ৰসমূহৰ মাধ্যমে মহাপুৰুষীয়া ধৰ্ম বিস্তাৰ কৰিবলৈ সংগঠিত প্ৰচেষ্টা গ্ৰহণ কৰিছিল। নিচেই গুৰুত্বপূৰ্ণ কিছুমান সত্ৰ হ’ল—
* '''আহতগুৰি সত্ৰ''' - ধৰ্মীয় চৰ্চা আৰু সংগঠনৰ ক্ষেত্ৰত এই সত্ৰ অত্যন্ত গুৰুত্বপূৰ্ণ আছিল। 
* '''বেলগুৰি সত্ৰ''' - এই সত্ৰত মাধৱদেৱে বহুদিন ধৰি বাস কৰিছিল আৰু বহু শিষ্যক দীক্ষা দিছিল। 
* '''ধাইহাট সত্ৰ''' - মাধৱদেৱে জীবনৰ অন্তিম সময়চোৱাত এই সত্ৰত অৱস্থান কৰিছিল।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar. ''Early History of the Vaisnava Faith and Movement in Assam'', Motilal Banarsidass, 1980, pp. 295–296.&lt;/ref&gt;

এই সত্ৰসমূহত মাধৱদেৱে শিষ্যৰ শিক্ষাদান, ধৰ্মীয় বিধিবিধান প্ৰৱৰ্তন আৰু কীৰ্তন আদি কাৰ্য চলাইছিল।&lt;ref&gt;Sarma, S.N., pp. 111–113.&lt;/ref&gt; সেয়ে এই সত্ৰসমূহ মাধৱদেৱৰ ধৰ্মীয় দৃষ্টিভংগী, সংগঠন দক্ষতা আৰু শিষ্যনিৰ্ভৰ নেতৃত্বৰ পৰিচয় বহন কৰে। মাধৱদেৱে সত্ৰসমূহৰ মাধ্যমে ধৰ্মীয় আচাৰ-বিধি, নাম-কীৰ্তন আৰু আখণ্ড ভক্তিসাধনাৰ এক সাংগঠনিক সাঁচ গঢ়ি তোলে, যি বৰ্তমানো মহাপুৰুষীয়া ধৰ্মৰ মূল আধাৰ ৰূপে চলি আহিছে। 

==ধৰ্ম প্ৰচাৰ==
শ্ৰীমন্ত [[শংকৰদেৱ]]ৰ দীক্ষিত শিষ্য হিচাপে মাধৱদেৱে অসমৰ মহাপুৰুষীয়া [[বৈষ্ণৱ ধৰ্ম]] বিস্তাৰত এক বিশিষ্ট ভূমিকা গ্ৰহণ কৰিছিল। শংকৰদেৱৰ মৃত্যুৰ পিছত মাধৱদেৱে ধৰ্মীয় নেতৃত্ব গ্ৰহণ কৰি ধৰ্মটোক অধিক সুসংগঠিত ৰূপ দিছিল। তেওঁৰ নেতৃত্বত সত্ৰ, নামঘৰ আৰু কীৰ্তনঘোষাৰ প্ৰচলন বৃদ্ধি পায়। 

মাধৱদেৱে শংকৰদেৱৰ দেখুৱোৱা ধৰ্মপথ অনুসৰি ঈশ্বৰৰ নাম গ্ৰহণ, শুদ্ধ ভক্তিৰ মাধ্যমে মুক্তিলাভ আৰু সামাজিক সমতা প্ৰচাৰ কৰিছিল। তেওঁ গ্ৰাম্য অঞ্চললৈ গৈ ধৰ্ম প্ৰচাৰ কৰিছিল আৰু বহু লোকক দীক্ষা দিছিল। তেওঁৰ দীক্ষিত শিষ্যসকলৰ মাজত হৰিদাস ঠাকুৰ, অনন্ত দেৱ আদিৰ নাম উল্লেখযোগ্য।&lt;ref&gt;Sarma, S.N. ''The Neo-Vaishnavite Movement and the Satra Institution of Assam'', Assam Publication Board, 1966, pp. 79–82.&lt;/ref&gt;

মাধৱদেৱৰ ধৰ্ম প্ৰচাৰৰ এক উল্লেখযোগ্য দিশ আছিল নামঘোষাৰ মাধ্যমে ধৰ্মৰ বাণী জনসাধাৰণলৈ প্ৰচাৰ কৰা। তেওঁ ৰচনাৰ জৰিয়তে ধৰ্মক হৃদয়ঙ্গম কৰা সহজ কৰি তোলে। বিশেষকৈ তেওঁৰ ৰচিত [[নামঘোষা]] কাব্যগ্ৰন্থখন মহাপুৰুষীয়া ধৰ্মত অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ স্থান দখল কৰি আছে।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar. ''Early History of the Vaisnava Faith and Movement in Assam'', Motilal Banarsidass, 1980, pp. 290–292.&lt;/ref&gt;

তেওঁ [[সত্ৰ]] সংস্থাপন কৰাৰ ক্ষেত্ৰতো গুৰুত্বপূৰ্ণ অৱদান আগবঢ়াইছিল। তিনিআটি সত্ৰ স্থাপন কৰা কথাও বিভিন্ন কৃতিত উল্লেখ পোৱা যায়। সত্ৰসমূহে ধৰ্মীয় শিক্ষাদান, নৈতিক উন্নয়ন আৰু সাংগঠনিক দৃঢ়তা আগবঢ়াইছিল। এই ধৰ্ম প্ৰচাৰৰ ফলস্বৰূপ, মাধৱদেৱৰ জীৱনকালতেই মহাপুৰুষীয়া বৈষ্ণৱ ধৰ্ম অসমৰ বিভিন্ন অঞ্চললৈ বিস্তৃত হৈছিল। 

===ধৰ্মৰ চাৰি বস্তু===
মহাপুৰুষীয়া বৈষ্ণৱ ধৰ্মত &quot;ধৰ্মৰ চাৰি বস্তু&quot; বা &quot;চাৰিখন বস্তু&quot; বুলিলে নাম, দেৱ, গুৰু আৰু ভকতক বুজোৱা হয়। এই চাৰিটা বস্তুকে ধৰ্মীয় জীৱনৰ মূল আধাৰ হিচাপে গণ্য কৰা হয়। মাধৱদেৱে এই বস্তুসমূহৰ গুৰুত্ব ব্যাখ্যা কৰি ধৰ্মীয় অনুশাসনৰ ৰূপ দিছিল। 

* '''নাম''': ভগৱানৰ নাম লোৱাক (কীৰ্তন, নাম-ঘোষা) ধৰ্মৰ আটাইতকৈ মৌলিক আচাৰ বুলি গণ্য কৰা হয়। নাম-স্মৰণেৰে ভক্ত ভগৱানৰ সৈতে আত্মিক সংযোগ স্থাপন কৰে। বৈষ্ণৱ ধৰ্মত নাম-ঘোষাৰ মাধ্যৰে আত্মশুদ্ধি আৰু মুক্তিৰ পথ দেখুওৱা হয়।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar. ''Early History of the Vaisnava Faith and Movement in Assam'', Motilal Banarsidass, 1980, pp. 220–221.&lt;/ref&gt;

* '''দেৱ''': দেৱ বুলিলে ভগৱানক বুজোৱা হয়। বৈষ্ণৱ ধৰ্মত ভগৱান (বিশেষকৈ কৃষ্ণ) একমাত্ৰ উপাস্য, আৰু তেওঁৰ ওপৰত একনিষ্ঠ ভক্তিৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়া হয়। দেৱৰ উপাসনা সাধাৰণতে নামঘোষা, কীৰ্তন, আৰু একান্ত ভক্তিৰে কৰা হয়।&lt;ref&gt;Sarma, S.N. ''The Neo-Vaishnavite Movement and the Satra Institution of Assam'', Assam Publication Board, 1966, p. 95.&lt;/ref&gt;

* '''গুৰু''': ধৰ্মপথৰ সঠিক দিশ দৰ্শোৱা জনক গুৰু বোলা হয়। গুৰুজনক ভগৱানৰ দ্বাৰা নিৰ্ধাৰিত পথত ভক্তক নিৰ্দেশনা দিয়া এজন আধ্যাত্মিক শিক্ষক হিচাপে গণ্য কৰা হয়। মাধৱদেৱে গুৰুৰ প্ৰতি আনুগত্য আৰু শ্ৰদ্ধাৰ ওপৰত বিশেষ গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছিল।&lt;ref&gt;Barua, B.K. ''A Cultural History of Assam'', Lawyer’s Book Stall, 1951, pp. 273–275.&lt;/ref&gt;

* '''ভকত''': ভকত বুলিলে ভগৱানৰ ভক্তসকলক বুজোৱা হয়। মহাপুৰুষীয়া ধৰ্মত ভকতসকলৰ সৈতে সম্প্ৰীতি, সহানুভূতি আৰু সমতা ৰাখিবলৈ উৎসাহিত কৰা হয়। সমাজত ধৰ্মীয় একতাৰ এক প্ৰতীক হিচাপে ভকতৰ স্থান বৰগম্ভীৰ।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar, p. 222.&lt;/ref&gt;

এই চাৰি বস্তু — নাম, দেৱ, গুৰু আৰু ভকত — বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ ভিত্তি, যাৰ ওপৰত সৎ জীৱন, আধ্যাত্মিক সাধনা আৰু সামাজিক সদভাৱ স্থাপিত হয়। 

===মহাপুৰুষীয়া ধৰ্মৰ নৱৰত্ন লাভ===

==কোচ ৰজাৰ পৃষ্ঠপোষকতা লাভ==
মাধৱদেৱে তেওঁৰ ধৰ্মীয় জীৱনৰ অন্তিম পৰ্যায়ত কোচ ৰাজ্যৰ ৰজা [[নৰনাৰায়ণ]] আৰু সেনাপতি [[চিলাৰায়]]ৰ পৰা বিশেষ পৃষ্ঠপোষকতা লাভ কৰিছিল। [[শংকৰদেৱ]]ৰ দেহাৱসানৰ পাছত মাধৱদেৱ [[বৈষ্ণৱ ধৰ্ম]]ৰ নেতৃত্ব গ্ৰহণ কৰি ইয়াৰ বিস্তাৰ আৰু সুসংগঠনত মনোনিৱেশ কৰিছিল। এই সময়তে সেনাপতি চিলাৰায়ে তেওঁক [[কোচবিহাৰ]]লৈ নিমন্ত্ৰণ জনাইছিল, যিটো তেওঁ গ্ৰহণ কৰিছিল।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar. ''Early History of the Vaiṣṇava Faith and Movement in Assam'', Motilal Banarsidass, 1980, p. 302.&lt;/ref&gt;

চিলাৰায় মাধৱদেৱৰ ধৰ্মীয় নিষ্ঠা আৰু ব্যতিক্ৰমী সাহিত্যিক প্ৰতিভাৰ প্ৰতি গভীৰ ভাবে আকৰ্ষিত হৈছিল। তেওঁ মাধৱদেৱক পূৰ্ণ স্বাধীনতা আৰু আশ্ৰয় প্ৰদান কৰিছিল যাতে তেওঁ বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ শিক্ষা আৰু কীৰ্তন প্ৰথাৰ বিস্তাৰ অব্যাহত ৰাখিব পাৰে।&lt;ref&gt;Sarma, S.N. ''The Neo-Vaishnavite Movement and the Satra Institution of Assam'', Assam Publication Board, 1966, p. 89.&lt;/ref&gt; মাধৱদেৱে এই সময়তে কোচ ৰাজ্যত কেইবাটাও [[সত্ৰ]] স্থাপন কৰে, বিশেষকৈ সোণাৰী অঞ্চলত স্থাপিত সত্ৰটোৱে গুৰুত্ব লাভ কৰে। 

চিলাৰায়ে মাধৱদেৱক &quot;মহাপুৰুষ&quot; হিচাপে সম্বোধন কৰিছিল, আৰু তেওঁৰ সাহিত্য আৰু ধৰ্মীয় কৰ্মকাণ্ডলৈ ৰাজআশ্ৰয় প্ৰদান কৰিছিল, যাৰ ফলস্বৰূপে [[বৰগীত]], নাট, নামপ্ৰসঙ্গ আদিৰ ব্যাপক বিস্তাৰ সাধন হৈছিল।&lt;ref&gt;Maheswar Neog, 1980, pp. 308–309.&lt;/ref&gt; [[সত্যেন্দ্ৰনাথ শৰ্মা]]ই মত দিছে যে, মাধৱদেৱে পোৱা এই ৰাজপৃষ্ঠপোষকতাই কেৱল বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ প্ৰতিষ্ঠানিক বিস্তাৰ নহয়, অসমীয়া সাহিত্য তথা সংস্কৃতিৰো বিকাশত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা গ্ৰহণ কৰিছিল।&lt;ref&gt;Sarma, S.N., 1966, p. 95.&lt;/ref&gt;

==সাহিত্যকৃতি==
ধৰ্ম প্ৰচাৰৰ লগতে সাহিত্য সংস্কৃতিৰো পূজাৰী এইজনা মহান গুৰুৰ সাহিত্যিক জীৱনৰ কীৰ্তিস্তম্ভ হ’ল [[নামঘোষা]]। এহেজাৰটা ঘোষা থকা বাবে এইখনক হেজাৰী ঘোষা বুলিও কোৱা হয়। 
তেওঁ একাধিক [[বৰগীত]]&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://books.google.co.in/books?id=ObFCT5_taSgC&amp;pg=PA387&amp;lpg=PA387&amp;dq=Madhavdeva&amp;source=bl&amp;ots=mVFY0yGOt5&amp;sig=sTGlQ0j6_roY1CDvIGphD70yUiY&amp;hl=en&amp;sa=X&amp;ei=0LtEUbClB8LprQeIw4DQAg&amp;ved=0CGoQ6AEwCTgU#v=onepage&amp;q=Madhavdeva&amp;f=false |title=Encyclopaedia of Indian Literature: A-Devo - Google Books |publisher=Books.google.co.in |date= |accessdate=2013-03-16}}&lt;/ref&gt;, [[ভটিমা]], [[নাট]] ([[ভূমি লেটোৱা (ঝুমুৰা)|ঝুমুৰা]]) আদি ৰচনা কৰিছিল। মাধৱদেৱে বাৰকুৰি (দুশ চল্লিশ) বৰগীত ৰচনা কৰিছিল বুলি প্ৰবাদ আছে যদিও বৰ্তমান সৰ্বমুঠ নকুৰি এঘাৰটা (এশ একান্নবৈটা) মান গীতহে উপলব্ধ। অৱশ্যে ইয়াৰ ভিতৰত কিছু সংখ্যক [[অংকীয়া নাট]]ৰ গীতো সন্নিৱিস্ত হৈ আছে। তেওঁ সৰ্বমুঠ ১৫৭টা [[বৰগীত]] ৰচনা কৰে জীৱন কালত, তাৰ ভিতৰত এটি উল্লেখনীয় বৰগীত হ’ল – ''তেজৰে কমলাপতি''। 

===আখ্যানমূলক ৰচনা===
*ৰাজসূয় কাব্য
*[https://as.m.wikisource.org/wiki/আদিকাণ্ড আদিকাণ্ড ৰামায়ণ] (অনুবাদ)

===তত্ত্বমূলক ৰচন===
*জন্মৰহস্য
*[[ভক্তি ৰত্নাৱলী]]
*নামমালিকা
*[[নামঘোষা]]&lt;ref name=&quot;মাধৱদেৱ&quot;/&gt;

===নাট===
*[[অৰ্জুন ভঞ্জন]] 
*দধিমথন

===ঝুমুৰা===
*[[চোৰধৰা]]
*[[পিম্পৰা গুচোৱা]]
*[[ভোজন বিহাৰ (ঝুমুৰা)]]
*[[ভূমি লেটোৱা (ঝুমুৰা)]]
*কোটোৰা খেলা

===অন্যান্য ৰচনা===
বৰ্তমানলৈকে পোৱা মাধৱদেৱৰ নামত প্ৰচলিত ঝুমুৰা ভূষণ হৰণ, ৰাস ঝুমুৰা, কোটোৰা খেলা, ব্ৰহ্মামোহন আদি তেখেতৰ স্বৰচিত হয়নে নহয় তাক সঠিককৈ জনা নাযায়। চৰিত পুথিত উল্লিখিত দুখনমান নাট, যেনে— ৰাম যাত্ৰা, নৃসিংহ যাত্ৰা, গোবৰ্দ্ধন যাত্ৰা আদি মাধৱদেৱৰ দ্বাৰা ৰচিত বুলি জনা যায় যদিও পাবলৈ নাই। 

==তিৰোভাৱ==
মহাপুৰুষ মাধৱদেৱৰ ১৫৯৬ চনত কোচবিহাৰৰ [[ভেলা সত্ৰ]]ত দেহাৱসান ঘটে&lt;ref name=&quot;assaminfo1&quot;/&gt;। 

==আৰু চাওক==
{{wikisourcelang|as|লিখক: মাধৱদেৱ}}
* [[শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ]]
* [[নৱবৈষ্ণৱ ধৰ্ম]]
* [[সত্ৰ]]
* [[বৰগীত]]
* [[ভাওনা]]
*[[পিম্পৰা গুচোৱা]]

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{Reflist}}

{{অসমৰ প্ৰসিদ্ধ ব্যক্তি}}
[[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:অসমীয়া কবি]]
[[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ ধৰ্মীয় গুৰু]]
[[শ্ৰেণী:নৱবৈষ্ণৱ ধৰ্ম]]
[[শ্ৰেণী:অসমৰ পাব্লিক ডমেইনৰ অন্তৰ্ভুক্ত লিখক]]
[[শ্ৰেণী:ভক্তি আন্দোলন]]
[[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:হিন্দু সন্ত]]</text>
      <sha1>o4blqakpbmtabynxywcjquo4tol2zz4</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519280</id>
      <parentid>519250</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T17:01:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pranamikaadhikary</username>
        <id>27435</id>
      </contributor>
      <comment>/* মণি-কাঞ্চণ সংযোগ */</comment>
      <origin>519280</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="44818" sha1="9m3z7jdtkdfycltot319isqpf6bl04x" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name = মাধৱদেৱ
| image = 
| alt = 
| caption = 
| birth_name = 
| birth_date = ১৪৮৯ চন
| birth_place = [[নাৰায়ণপুৰ]], [[লখিমপুৰ জিলা|লখিমপুৰ]], [[অসম]]
| death_date = ১৫৯৬ চন
| death_place = [[কোচবিহাৰ]] 
| nationality = 
| other_names = বঢ়াৰ পো
| religion = [[মহাপুৰুষীয়া ধৰ্ম]]
| notable_works = [[বৰগীত]], [[ভক্তি ৰত্নাৱলী]], [[নামঘোষা]]
| occupation = 
}}
'''মাধৱদেৱ''' (১৪৮৯-১৫৯৬) [[অসম]]ৰ মহাপুৰুষীয়া ধৰ্ম বা [[এক শৰণ নাম ধৰ্ম]] প্ৰৱৰ্তনৰ এজন মূল হোতা আছিল। তেওঁ মহাপুৰুষ [[শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ]]ৰ অন্যতম প্ৰধান শিষ্য আছিল।&lt;ref name=&quot;assaminfo1&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.assaminfo.com/famous-people/52/mahapurush-srimanta-madhabdeva.htm |title=Mahapurush Srimanta Madhabdeva &amp;#124; Srimanta Madhabdeva &amp;#124; Mahapurush Madhabdeva &amp;#124; Madhabdeva &amp;#124; Sri Sri Madhabdeva &amp;#124; History of Madhabdeva |publisher=Assaminfo.com |date= |accessdate=2013-03-16}}&lt;/ref&gt; মাধৱদেৱৰ গুৰু ভক্তিৰ বাবে তেওঁক বিশেষভাৱে জনা যায় আৰু তেওঁক শংকৰদেৱৰ প্ৰকৃত উত্তৰাধিকৰী হিচাপে গণ্য কৰা হয়। মাধৱদেৱ বৈৰাগী আছিল কিন্তু জীৱন বিমুখী নাছিল। জীৱনৰ প্ৰতি তেওঁৰ আস্থা আছিল আৰু গোটেই জীৱনটো গভীৰ জ্ঞানান্বেষণেৰে উপভোগ কৰিব বিচাৰিছিল। মাধৱদেৱে বিষয়-বাসনাৰ প্ৰতি উৎসাহ নেদেখুৱাইছিল যদিও নিজৰ প্ৰতিজন শিষ্যকে খেতি-বাতি বা ব্যৱসায়-বাণিজ্যৰে স্বাৱলম্বী হবলৈ কৈছিল। পাছলৈ নিজেও কোচ ৰজাৰ অনুগ্ৰহত থাকি সাহিত্য আৰু ধৰ্ম চৰ্চা কৰিছিল। [[নামঘোষা]] আৰু ভক্তিৰত্নাৱলী মাধৱদেৱৰ অনুপম সৃষ্টি।&lt;ref name=&quot;assaminfo1&quot; /&gt;

==বংশলতা আৰু জন্ম==
[[File:মাধৱদেৱৰ জন্মস্থান ভৱনৰ আলোকচিত্ৰ২.jpg|thumb|মাধৱদেৱৰ জন্মস্থান ]]

মাধবদেৱৰ আদিপুৰুষ হিচাপে চৰিত পুথি মতে কৃষ্ণ ভূঞা, তেওঁৰ পুত্ৰ বিষ্ণু ভূঞা, তেওঁৰ পুত্ৰ গোপাল ভূঞা, তেওঁৰ পুত্ৰ কৃপাল ভূঞা, তেওঁৰ পুত্ৰ ৰাম ভূঞা, ৰাম ভূঞাৰ পুত্ৰ জনাৰ্দ্দন ভূঞা, তেওঁৰ পুত্ৰ চিৰাম ভূঞা, চিৰাম ভূঞাৰ পুত্ৰ মুকুন্দ ভূঞা, তেওঁৰ পুত্ৰ গোবিন্দ্ৰ ভূঞা,&lt;ref name=&quot;ম&quot;&gt;{{cite book | title=সত্ৰীয়া সংস্কৃতিৰ স্বৰ্ণৰেখা | publisher=লয়াৰ্ছ বুক ষ্টল | author=দেৱগোস্বামী, নাৰায়ণ চন্দ্ৰ | authorlink=মাধবদেৱ | year=১৯৮৪ | pages=৮০৫ | isbn=81-7331-103-X}}&lt;/ref&gt; গোবিন্দৰ পিতৃভূমি আছিল বাণ্ডুকা(বৰ্তমান বাংলাদেশৰ ৰংপুৰ জিলাৰ অন্তৰ্গত)।&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt; গোবিন্দৰ কাণ দীঘল চানেকীয়া আছিল বাবে তেওঁক “বৰকণা’’ নাম দিয়া হৈছিল।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;&gt;{{cite book | title=মহাপুৰুষ শ্ৰীশঙ্কৰদেৱ আৰু শ্ৰীমাধৱদেৱ চৰিত্ৰ | publisher=দত্তবৰুৱা পাব্লিছিং কোম্পানী প্ৰা: লি: | author=ঠাকুৰ, দৈত্যাৰী | authorlink=মহাপুৰুষ শ্ৰীশ্ৰীমাধৱদেৱৰ আবিৰ্ভাৱ | year=২০০৪ তৃতীয় প্ৰকাশ | pages=২২,২৬, ৪৬, ৫০}}&lt;/ref&gt; গোবিন্দ্ৰৰ দুই পুত্ৰ আৰু এককন্যা ক্ৰমে, জ্যেষ্ঠ পুত্ৰ দামোদৰ, সৰু পুত্ৰ মাধবদেৱ কন্যা উৰ্বশী। দামোদৰৰ পত্নী সচী। তেওঁলোকৰ পুত্ৰ অনিৰুদ্ধ। তেওঁৰ পুত্ৰ পৰশুৰাম, তেওঁৰ পুত্ৰ ৰামদেৱ আৰু ৰামদেৱৰ পুত্ৰ পৰমানন্দ।&lt;ref name=&quot;মা&quot;&gt;{{cite book | title=গুৰু চৰিত কথা | publisher=লয়াৰ্ছ বুক ষ্টল | author=নেওগ, মহেশ্বৰ (সম্পাদিত) | authorlink=ছোট আতা বংশাৱলী চৰিত্ৰ (পৃ:৩৯,৪৩) | year=১৯৯৯ | pages=৩৯}}&lt;/ref&gt; গোবিন্দৰ প্ৰথমা পত্নী অনুচিতাই দামোদৰক জন্ম দি ঢুকায়। পিছত দামোদৰলৈ বিয়া কৰাই গোবিন্দই বংশ-মিত্ৰ বিচাৰি বিচাৰি বাণ্ডুকাৰ পৰা আলিপুখুৰী পালেগৈ। তাতে কুসুম্বৰে চিনাকি পাই একে বংশৰে মনোহৰী নামৰ এক কন্যাক গোবিন্দত বিয়া দিলে&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt;  আৰু ৰৌতাৰ পাৰত বৰা বিষয় বাব দিলে।&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt;

কিছুদিন পিছতে ভোটৰ উৎপাতত গৰ্ভৱতী পত্নীসহ গোবিন্দই সেই ঠাইৰ পৰা পলায়ন কৰে।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; তেওঁলোকক আহোম ৰাজবিষয়া হৰিসিংহ বৰাই পাই আশ্ৰয় দিয়ে।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; তেওঁৰ ঘৰ আছিল, লক্ষিমপুৰৰ নাৰায়ণপুৰ অঞ্চলৰ লেতেকুপুখুৰী গাঁৱত।&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt; এই হৰিসিংহ বা হৰিশিঙা বৰাৰ ঘৰতে মনোহৰী আয়ে ১৪১১ শকত(১৪৮৯ চন) জেঠ মাহৰ ৰবিবাৰ, অমাৱস্যা তিথিত ভৰণী নক্ষত্ৰত ৰাতি দুই প্ৰহৰ যাওঁতে মাধবদেৱক জন্ম দিয়ে।&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;মাধৱদেৱ&quot;&gt;{{cite book | title=আমাৰ মাধৱদেৱ | publisher=বনলতা | author=পাৰ্থপ্ৰতীম শৰ্মা| year=২০০৮ | pages=২১}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Maheshwar Neog (1980). Early History of the Vaishnava Faith and Movement in Assam. Delhi: Motilal Banarasidass.&lt;/ref&gt; মাধৱদেৱৰ গুপ্ত নাম আছিল, ৰত্নাকৰ।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; গোবিন্দৰ আশ্ৰয়দাতা বৰা-বৰানীয়ে নিজ সন্তান নথকা বাবে মাধবদেৱক নিজা পুত্ৰজ্ঞান কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt; সেই সময়তে ঘোৰ দুৰ্ভিক্ষ হোৱাত মাধবদেৱ পিতৃ-মাতৃৰে সৈতে সেই ঠাইৰে ঘাঘৰি মাজিৰ ঘৰত আশ্ৰয় লয়।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; তাতেই মাধবদেৱৰ ভনীয়েক উৰ্বশীৰ জন্ম হয়&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; আৰু বিবহযোগ্য হোৱাত তেওঁলোক হোকৰাকুছিলৈ যায়।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; তাতে গয়াপাণি বা ৰাম দাসৰ হাতত কন্যটি সঁপি দি পুত্ৰ সমন্বিতে পুনৰ বাণ্ডুকালৈ যায়।&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt; বাণ্ডুকাতেই গোবিন্দ ভূঞাৰ পৰলোকগমন হয়। মাধবদেৱৰ পিতৃ গোবিন্দগিৰি ভূঞাই বাণ্ডুকাবেহাৰৰ মজিন্দাৰ আছিল&lt;ref name=&quot;+০+&quot;&gt;{{cite journal | title=অসমৰ ভূঞাসকলৰ আঁতিগুৰি বিচাৰি | author=ভূঞা, অপূৰ্ব | journal=প্ৰান্তিক | year=২০১১ | month=১-১৫ জুলাই | issue=১৫শ সংখ্যা | pages=৩৫}}&lt;/ref&gt; আৰু পিতৃৰ পিছত দামোদৰেও খেতি-বাতি আৰু বণিজ কৰাৰ উপৰি ৰজাঘৰীয়া মজিন্দাৰী কাম কৰিছিল। মাধবদেৱে ককায়েকক সহায় কৰিছিল। কিছুকালৰ পিছত তেওঁ তাৰ পৰা টেম্বুৱানীত থকা মাতৃৰ কাষলৈ প্ৰত্যবৰ্তন কৰিছিল&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; আৰু কিছুদিন মাতৃ, ভগ্নী আৰু বৈনায়েকৰ সৈতে থাকি বিয়া কৰাৰ মনেৰে এগৰাকী কন্যাক জোৰোণ দি আহিল।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; সেই সময়তে গয়াপাণি ধুঞাহাটলৈ যায় আৰু শঙ্কৰদেৱৰ সাক্ষাৎ পাই তেওঁৰ ওচৰত শৰণ লয়। শঙ্কৰদেৱেই গয়াপাণিৰ নাম ৰামদাস ৰাখিছিল।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt;

১৪৮৯ চনত [[নাৰায়ণপুৰ]] নামে ঠাইৰ ৰঙাজান আৰু কাঁচিকটা নদীৰ মাজত অৱস্থিত [[লেতেকুপুখুৰী]] নামৰ ঠাইৰ হৰিশিঙা বৰা উজীৰৰ ঘৰত মাধৱদেৱৰ জন্ম হয়।&lt;ref name=&quot;assaminfo1&quot;/&gt; প্ৰবাদ আছে যে মাধৱদেৱৰ নাইকটা কাঁচিখন পেলোৱাৰ বাবে ওচৰৰ নদীখনৰ নাম কাঁচিকটা আৰু প্ৰসূতিৰ তেজলগা কাপোৰ ধোৱাৰ বাবে ওচৰৰ জানটোৰ পানীৰ বৰণ ৰঙা হৈ পৰাত পৰৱৰ্তী কালত ইয়াৰ নাম ৰঙাজান হয়।{{cn}}
===শিক্ষা===
বাণ্ডুকাৰ ৰাজেন্দ্ৰ অধ্যাপকৰ ছাত্ৰশালাত মাধবদেৱৰ আনুষ্ঠানিক শিক্ষা লাভ হয়। এক বছৰ শিক্ষা লাভ কৰিয়েই তেওঁ ব্যাকৰণ, পুৰাণ, ভাগৱত আদি নানা শাস্ত্ৰ আয়ত্ব কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt;
===শিশুকালৰ লগৰীয়া===
মাধবদেৱৰ শিশুকালৰ লগৰীয়াসকলৰ ভিতৰত প্ৰধান নজনা বন্ধু আছিল-হৰি, হৰিবৰ, হৰাই,নিৰাই, নিৰঞ্জন, নিৰামই, নৰহৰি, নাৰায়ণ আৰু নৰোত্তম।&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt; অন্য সাধাৰণ শিশুৰ দৰেই ল’ৰালি কালছোৱা মাধবদেৱ উমলি-জামলি ডাঙৰ হৈছিল। চৰিত-পুথিসমুহত তেওঁৰ বাল্যকালৰ ক্ৰিয়া-কাণ্ডত যথেষ্ট অলৌকিকতা বৰ্ণনা কৰা হৈছে।

==মণি-কাঞ্চণ সংযোগ==
বাণ্ডুকাৰ পৰা উভতি আহোঁতে বাটতে মাকৰ টান নৰীয়া হোৱাৰ খবৰ পাই মাতৃৰ সুস্বাস্থ্য কামনা কৰি দুৰ্গা গোঁসানীলৈ এযোৰ বগা পঠা আগ কৰে।&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt; {{Cquote|কতো দিনে যান্ত পথে বাৰ্ত্তাক পাইলন্ত।&lt;br&gt; শীঘ্ৰে যায়ো তযু মাতৃ অসুস্থ অত্যন্ত।।&lt;br&gt; দেখিবাক পোৱা কি নোপোৱা বুলিলন্ত।&lt;br&gt; হেন শুনি তেখনে দেৱীক বুলিলন্ত।।&lt;br&gt; শুক্ল একযোৰ পাঠা দিবো মই যাই।&lt;br&gt; নপৰা সকাশ পাৱন্তোক মোৰ আই।।}}

শংকৰদেৱক লগ পোৱাৰ আগতে মাধৱদেৱ ঘোৰ শাক্ত ধৰ্মী লোক আছিল। এবাৰ মাকৰ অসুখ হোৱাত তেওঁ দেৱীৰ আগত দুটা ছাগলী বলি দিম বুলি প্ৰতিজ্ঞা কৰিলে যদিহে মাকৰ অসুখ ভাল হয়। তেওঁ যেতিয়া ছাগলী দুটা আনিবলৈ নিজৰ ভনীজোঁৱায়েক ৰামদাসক পাচিলে ভনীজোঁৱায়েকে তেওঁৰ কথা নুশুনি ক’লে যে বলি বিধান অপ্ৰয়োজনীয় প্ৰথা আৰু ইয়াৰ পৰা কোনেও সুফল নাপায়। তেওঁ আৰু ক'লে যে তেওঁ ইতিমধ্যে শংকৰদেৱক গুৰু মানি এক শৰণ হৰি নাম ধৰ্ম গ্ৰহণ কৰিছে আৰু মাধৱেও তাকে কৰিব লাগে। এই কথা শুনি মাধৱদেৱ ক্ৰোধিত হয় আৰু শঙ্কৰদেৱৰ ওচৰলৈ গৈ তেওঁৰ যুক্তি তৰ্ক আৰম্ভ কৰিলে। মাধৱে আগমৰ যুক্তি আগবঢ়ায় আৰু গুৰুজনাই নিগমৰ যুক্তিৰে খন্দন কৰে। এনেদৰে তিনি প্ৰহৰ তৰ্ক যুদ্ধ হ'ল। শেষত গুৰু জনাই শ্ৰীমদ্ভাগৱতৰ চতুৰ্থ স্কন্ধৰ '''&quot;যথা তৰুৰ মূল -------&quot;''' শ্লোকটিৰে মাধৱক পৰাস্ত কৰে। শ্লোকটিৰ অৰ্থ হ'ল গছৰ গুৰিত পানী দিলে দাল পাত সকলোৱে পায়। দাল পাতত দিলে কোনেও নাপায়। একেদৰে ভগৱন্ত কৃষ্ণদেৱক পূজিলে সকলোৰে পূজা হয়। আন দেৱ-দেৱীক পৃথকে পূজাৰ কোনো প্ৰয়োজন নাই। শ্ৰীমন্ত শঙ্কৰদেৱৰ যুক্তিৰ ওচৰত হাৰ মানি মাধৱে তাৰাক গুৰু ভজি তেওঁ প্ৰৱৰ্তন কৰা একশৰণ হৰি নাম ধৰ্মত শৰণ ললে। মাধৱ হৈ পৰিল গুৰুজনাৰ প্ৰপন্ন শিষ্য অভেদ আত্মা মহাপুৰুষ শ্ৰীশ্ৰী মাধৱদেৱ। দুয়োজনা মহাপুৰুষৰ এই মহা মিলনক সাহিত্য ৰথী [[লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা]]দেৱে '''&quot;মণি-কাঞ্চণ সংযোগ&quot;''' বুলি অভিহিত কৰি গৈছে।&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.srimanta.net/contents_l3.php?q=3&amp;ID=1&amp;ID3=41&amp;link_caption=Madhavadeva |title=Welcome to The Site |publisher=Srimanta.net |date= |accessdate=2013-03-16 |archivedate=2015-03-19 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150319204909/http://srimanta.net/contents_l3.php?q=3&amp;ID=1&amp;ID3=41&amp;link_caption=Madhavadeva |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;

==গুৰু শিষ্য সম্পৰ্ক==
শ্ৰীশ্ৰী মাধৱদেৱ আৰু শ্ৰীমন্ত [[শংকৰদেৱ]]ৰ মাজৰ গুৰু-শিষ্য সম্পৰ্ক মহাপুৰুষীয়া বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ ইতিহাসত এক পবিত্ৰ আৰু গভীৰ সম্পৰ্ক হিচাপে পৰিগণিত। শংকৰদেৱৰ আধ্যাত্মিক দৃষ্টিভংগী, সাহিত্যিক প্ৰতিভা আৰু ধৰ্মীয় ধৰ্মপ্ৰচাৰ প্ৰতি মাধৱদেৱ দীৰ্ঘদিন ধৰি আকৃষ্ট হৈ আছিল। যদিও মাধৱদেৱ প্ৰথমতে শাক্ত ধৰ্মত বিশ্বাসী আছিল, কিন্তু বৈনায়েক ৰাম দাসৰ (গোপাল আতা&lt;ref&gt;Sarma, S.N. ''The Neo-Vaishnavite Movement and the Satra Institution of Assam'', Assam Publication Board, 1966, pp. 78–80.&lt;/ref&gt;হৰিসৰণ)ৰ সৈতে বলি-বিতৰ্কৰ পিছত তেওঁৰ মনত প্ৰশ্ন উত্থাপন হয়, আৰু এই সময়তেই তেওঁ শংকৰদেৱৰ সৈতে সাক্ষাৎ কৰে।

১৫৫১ চনত শ্ৰীশ্ৰী শংকৰদেৱৰ ওচৰত মাধৱদেৱে বৈষ্ণৱ ধৰ্ম গ্ৰহণ কৰে। এই সময়তেই তেওঁ শংকৰদেৱৰ অন্যতম সৰ্বাধিক ঘনিষ্ঠ শিষ্য হৈ পৰে। তেওঁ শংকৰদেৱৰ নিৰ্দেশত বহু গুৰুত্বপূৰ্ণ ধৰ্মীয় গ্ৰন্থ, নাম-ঘোষা আৰু নাটন নাট প্ৰকাশ কৰে। মাধৱদেৱে শংকৰদেৱৰ অনুগামী হিচাপে কেবল ধৰ্মীয় শিক্ষাৰ প্ৰসাৰেই কৰা নাই, তেওঁ তেওঁৰ গুৰুৰ আদৰ্শক জীৱনৰ শেষ পৰ্যন্ত পালন কৰি গৈছিল। 

শংকৰদেৱৰ মৃত্যুৰ পিছত মাধৱদেৱে ধৰ্ম আন্দোলনৰ দায়িত্ব স্বীকাৰ কৰি সত্ৰ স্থাপন আৰু ধৰ্মীয় সংস্কৃতি সংৰক্ষণৰ বাবে বিশাল ভূমিকা গ্ৰহণ কৰে। তেওঁ শংকৰদেৱৰ দৰ্শনক আগবঢ়াই সত্ৰ প্ৰথাৰ বিকাশ ঘটায়। তেওঁ শংকৰদেৱৰ আদৰ্শৰ পৰা কেতিয়াও বিচ্যুত নহ’ল, আৰু গুৰুৰ প্ৰতি অকুণ্ঠ বিশ্বাস, আস্থা আৰু শ্ৰদ্ধা দেখুৱাই চিৰস্মৰণীয় হ’ল।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar. ''Early History of the Vaisnava Faith and Movement in Assam'', Motilal Banarsidass, 1980, pp. 250–253.&lt;/ref&gt;

===গুৰু পত্নী [[কালিন্দী আই]] আৰু মাধৱদেৱ===

==সত্ৰ স্থাপন==
শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱৰ মৃত্যুৰ পিছত মাধৱদেৱে মহাপুৰুষীয়া বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ সাংগঠনিক দিশ অধিক সুদৃঢ় কৰাৰ বাবে বিভিন্ন ঠাইত সত্ৰ স্থাপন কৰিছিল। সত্ৰসমূহ আছিল ধৰ্মীয় শিক্ষা, নাম-প্ৰচাৰ আৰু শৃংখলিত ভক্তিসাধনাৰ কেন্দ্ৰ। ই একেলগে ধৰ্ম আৰু সমাজ গঠনৰে মূল আধাৰ ৰূপে পৰিগণিত হৈছিল।&lt;ref&gt;Sarma, S.N. ''The Neo-Vaishnavite Movement and the Satra Institution of Assam'', Assam Publication Board, 1966, pp. 102–105.&lt;/ref&gt;

===বৰপেটা সত্ৰ===
{{মূল|বৰপেটা সত্ৰ}}
মাধৱদেৱে ১৫০৫ শকত (১৫৮৩ খ্ৰীষ্টাব্দ) বৰপেটা সত্ৰ প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল আৰু তাত তেওঁ ৮ বছৰ ধৰি আছিল।&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://onlinesivasagar.com/tourism/barpeta-satra.php |title=Barpeta Satra (Xatra), Barpeta Kirtan Ghar - Barpeta, Assam, Religious and Cultural Centre |publisher=Onlinesivasagar.com |date= |accessdate=2013-06-15}}&lt;/ref&gt; তেওঁ [[মথুৰা দাস বুঢ়া আতা|শ্ৰীমথুৰা দাস বুঢ়া আতা]]ক সত্ৰৰ প্ৰথম সত্ৰাধিকাৰ হিচাপে নিযুক্তি দিছিল।

===গণককুছি সত্ৰ===
[[File:গণককুছি সত্ৰ ৮.jpg|thumb|গণককুছি সত্ৰ]]
[[গণককুছি সত্ৰ]] মহাপুৰুষ মাধৱদেৱে স্থাপন কৰা এখন সত্ৰ। বৰপেটা চহৰৰ কাষতে থকা গণককুছি সত্ৰ এক ঐতিহাসিক আৰু ধৰ্মীয় গুৰুত্বপূৰ্ণ স্থান। এই সত্ৰত মহাপুৰুষ মাধৱদেৱে ১৮ বছৰ ৬ মাহ বসবাস কৰিছিল। সেই সময়ছোৱাত তেওঁৰ লগত ৰাম আতৈ, শ্ৰীৰাম আতৈকে আদি কৰি বহুকেইগৰাকী ভকত একেলগে বসবাস কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web
 |title=Ganakkuchi Satra: A Satra Established by Mahapurush Madhavdev|url=https://assam.news18.com/news/assam/ganakkuchi-satra-a-satra-established-by-mahapurush-madhavdev-skd-local18-411945.html
 |website=News18 Assam
 |language=as
 |access-date=12 June 2025
 |publisher=News18 Network
}}&lt;/ref&gt; উজনি অসমত ধৰ্ম চৰ্চাত কিছু আহুকাল পাই দুয়োজনা গুৰু ভটিয়াই আহি তেতিয়াৰ কামৰূপত থিতাপি লয়। শংকৰদেৱে [[পাটবাউসী সত্ৰ]]ত আৰু মাধবদেৱে বাৰাদিত সত্ৰ পাতি থাকিবলৈ লয়। বাৰাদিৰ পৰা গুৰুসেৱা কৰিবলৈ নিতৌ পাটবাউসীলৈ যোৱাত মাধবদেৱৰ কষ্ট দেখি শংকৰদেৱে এজন গণকৰ পৰা চাৰি পুৰা মাটিৰ এখন বাৰী এতোলা সোণৰ বিনিময়ত কিনি লৈ তাতে মাধবদেৱৰ বাবে ঘৰ সজাই থাকিবলৈ দিয়ে। এই ঠাইখন অলপ দিনৰ পিছতেই ধৰ্ম চৰ্চাৰ কেন্দ্ৰ হৈ পৰিছিল। শংকৰদেৱেও ইয়ালৈ আহি শাস্ত্ৰচৰ্চা কৰিছিল। গুৰুৰ আদেশত সত্ৰ স্থাপন কৰি এই গণককুছিতেই মাধবদেৱে কেইবাখনো ঝুমুৰা ৰচনা কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;বৰ-১&quot;&gt;{{cite book | title=বৰপেটা সত্ৰৰ ৰূপৰেখা | publisher=ৰেখা প্ৰকাশন | author=দাস, অমিয় কুমাৰ | authorlink=বৰপেটাৰ পঞ্চ-সত্ৰৰ ইতিবৃত্ত | year=২০২৪ | pages=৩৬ | isbn=978-81-977981-1-5}}&lt;/ref&gt;

===সুন্দৰীদিয়া সত্ৰ===
{{মূল|সুন্দৰীদিয়া সত্ৰ}} 
[[File:সুন্দৰীদিয়া সত্ৰৰ ’মঠ’.jpg|thumb|সুন্দৰীদিয়া সত্ৰৰ ’মঠ’]]
মাধৱদেৱে ১৫৭০ চনত সুন্দৰীদিয়া সত্ৰ স্থাপন কৰিছিল৷ বৰপেটা সত্ৰৰ উত্তৰ পূব কোণত প্ৰায় ৩ কিলোমিটাৰ দূৰত বৰপেটা ভবানীপুৰ পথত এই সুন্দৰীদিয়া সত্ৰ অৱস্থিত আৰু ইয়াতে মাধবদেৱে ১৪ বছৰ ছমাহ কাল বাস কৰি নানা পদ-পুথি ৰচনা কৰিছিল৷&lt;ref name=&quot;সুন্দৰী&quot;&gt;{{cite book | title=সচিত্ৰ সুন্দৰীদিয়া সত্ৰ | publisher=সুন্দৰীদিয়া সত্ৰ পৰিচালনা সমিতি | author=পাঠক, ৰাতুল (সম্পাদক) | year=২০০৮}}&lt;/ref&gt;

===বাৰাদি সত্ৰ===
মাধৱদেৱে নিজে বাৰাদি সত্ৰত অৱস্থান কৰিছিল আৰু ইয়াক আধ্যাত্মিক সাধনা, ধৰ্ম প্ৰচাৰ আৰু সাহিত্য সৃষ্টি (বিশেষকৈ নামঘোষা ৰচনা)ৰ বাবে এটা কেন্দ্ৰ হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰিছিল। বাৰাদি সত্ৰত মাধৱদেৱে শেষ জীৱনকাল অতিবাহিত কৰিছিল। এই সত্ৰ মাধৱদেৱৰ শেষ বাসস্থান হিচাপেও পৰিগণিত।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar, pp. 296–297.&lt;/ref&gt;

=== অন্যান্য সত্ৰ স্থাপন ===
মাধৱদেৱে নিজে কিছুমান সত্ৰ স্থাপন কৰিছিল আৰু তেওঁৰ শিষ্যসকলে বহু সত্ৰ স্থাপন কৰিছিল। তেওঁ সত্ৰসমূহৰ মাধ্যমে মহাপুৰুষীয়া ধৰ্ম বিস্তাৰ কৰিবলৈ সংগঠিত প্ৰচেষ্টা গ্ৰহণ কৰিছিল। নিচেই গুৰুত্বপূৰ্ণ কিছুমান সত্ৰ হ’ল—
* '''আহতগুৰি সত্ৰ''' - ধৰ্মীয় চৰ্চা আৰু সংগঠনৰ ক্ষেত্ৰত এই সত্ৰ অত্যন্ত গুৰুত্বপূৰ্ণ আছিল। 
* '''বেলগুৰি সত্ৰ''' - এই সত্ৰত মাধৱদেৱে বহুদিন ধৰি বাস কৰিছিল আৰু বহু শিষ্যক দীক্ষা দিছিল। 
* '''ধাইহাট সত্ৰ''' - মাধৱদেৱে জীবনৰ অন্তিম সময়চোৱাত এই সত্ৰত অৱস্থান কৰিছিল।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar. ''Early History of the Vaisnava Faith and Movement in Assam'', Motilal Banarsidass, 1980, pp. 295–296.&lt;/ref&gt;

এই সত্ৰসমূহত মাধৱদেৱে শিষ্যৰ শিক্ষাদান, ধৰ্মীয় বিধিবিধান প্ৰৱৰ্তন আৰু কীৰ্তন আদি কাৰ্য চলাইছিল।&lt;ref&gt;Sarma, S.N., pp. 111–113.&lt;/ref&gt; সেয়ে এই সত্ৰসমূহ মাধৱদেৱৰ ধৰ্মীয় দৃষ্টিভংগী, সংগঠন দক্ষতা আৰু শিষ্যনিৰ্ভৰ নেতৃত্বৰ পৰিচয় বহন কৰে। মাধৱদেৱে সত্ৰসমূহৰ মাধ্যমে ধৰ্মীয় আচাৰ-বিধি, নাম-কীৰ্তন আৰু আখণ্ড ভক্তিসাধনাৰ এক সাংগঠনিক সাঁচ গঢ়ি তোলে, যি বৰ্তমানো মহাপুৰুষীয়া ধৰ্মৰ মূল আধাৰ ৰূপে চলি আহিছে। 

==ধৰ্ম প্ৰচাৰ==
শ্ৰীমন্ত [[শংকৰদেৱ]]ৰ দীক্ষিত শিষ্য হিচাপে মাধৱদেৱে অসমৰ মহাপুৰুষীয়া [[বৈষ্ণৱ ধৰ্ম]] বিস্তাৰত এক বিশিষ্ট ভূমিকা গ্ৰহণ কৰিছিল। শংকৰদেৱৰ মৃত্যুৰ পিছত মাধৱদেৱে ধৰ্মীয় নেতৃত্ব গ্ৰহণ কৰি ধৰ্মটোক অধিক সুসংগঠিত ৰূপ দিছিল। তেওঁৰ নেতৃত্বত সত্ৰ, নামঘৰ আৰু কীৰ্তনঘোষাৰ প্ৰচলন বৃদ্ধি পায়। 

মাধৱদেৱে শংকৰদেৱৰ দেখুৱোৱা ধৰ্মপথ অনুসৰি ঈশ্বৰৰ নাম গ্ৰহণ, শুদ্ধ ভক্তিৰ মাধ্যমে মুক্তিলাভ আৰু সামাজিক সমতা প্ৰচাৰ কৰিছিল। তেওঁ গ্ৰাম্য অঞ্চললৈ গৈ ধৰ্ম প্ৰচাৰ কৰিছিল আৰু বহু লোকক দীক্ষা দিছিল। তেওঁৰ দীক্ষিত শিষ্যসকলৰ মাজত হৰিদাস ঠাকুৰ, অনন্ত দেৱ আদিৰ নাম উল্লেখযোগ্য।&lt;ref&gt;Sarma, S.N. ''The Neo-Vaishnavite Movement and the Satra Institution of Assam'', Assam Publication Board, 1966, pp. 79–82.&lt;/ref&gt;

মাধৱদেৱৰ ধৰ্ম প্ৰচাৰৰ এক উল্লেখযোগ্য দিশ আছিল নামঘোষাৰ মাধ্যমে ধৰ্মৰ বাণী জনসাধাৰণলৈ প্ৰচাৰ কৰা। তেওঁ ৰচনাৰ জৰিয়তে ধৰ্মক হৃদয়ঙ্গম কৰা সহজ কৰি তোলে। বিশেষকৈ তেওঁৰ ৰচিত [[নামঘোষা]] কাব্যগ্ৰন্থখন মহাপুৰুষীয়া ধৰ্মত অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ স্থান দখল কৰি আছে।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar. ''Early History of the Vaisnava Faith and Movement in Assam'', Motilal Banarsidass, 1980, pp. 290–292.&lt;/ref&gt;

তেওঁ [[সত্ৰ]] সংস্থাপন কৰাৰ ক্ষেত্ৰতো গুৰুত্বপূৰ্ণ অৱদান আগবঢ়াইছিল। তিনিআটি সত্ৰ স্থাপন কৰা কথাও বিভিন্ন কৃতিত উল্লেখ পোৱা যায়। সত্ৰসমূহে ধৰ্মীয় শিক্ষাদান, নৈতিক উন্নয়ন আৰু সাংগঠনিক দৃঢ়তা আগবঢ়াইছিল। এই ধৰ্ম প্ৰচাৰৰ ফলস্বৰূপ, মাধৱদেৱৰ জীৱনকালতেই মহাপুৰুষীয়া বৈষ্ণৱ ধৰ্ম অসমৰ বিভিন্ন অঞ্চললৈ বিস্তৃত হৈছিল। 

===ধৰ্মৰ চাৰি বস্তু===
মহাপুৰুষীয়া বৈষ্ণৱ ধৰ্মত &quot;ধৰ্মৰ চাৰি বস্তু&quot; বা &quot;চাৰিখন বস্তু&quot; বুলিলে নাম, দেৱ, গুৰু আৰু ভকতক বুজোৱা হয়। এই চাৰিটা বস্তুকে ধৰ্মীয় জীৱনৰ মূল আধাৰ হিচাপে গণ্য কৰা হয়। মাধৱদেৱে এই বস্তুসমূহৰ গুৰুত্ব ব্যাখ্যা কৰি ধৰ্মীয় অনুশাসনৰ ৰূপ দিছিল। 

* '''নাম''': ভগৱানৰ নাম লোৱাক (কীৰ্তন, নাম-ঘোষা) ধৰ্মৰ আটাইতকৈ মৌলিক আচাৰ বুলি গণ্য কৰা হয়। নাম-স্মৰণেৰে ভক্ত ভগৱানৰ সৈতে আত্মিক সংযোগ স্থাপন কৰে। বৈষ্ণৱ ধৰ্মত নাম-ঘোষাৰ মাধ্যৰে আত্মশুদ্ধি আৰু মুক্তিৰ পথ দেখুওৱা হয়।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar. ''Early History of the Vaisnava Faith and Movement in Assam'', Motilal Banarsidass, 1980, pp. 220–221.&lt;/ref&gt;

* '''দেৱ''': দেৱ বুলিলে ভগৱানক বুজোৱা হয়। বৈষ্ণৱ ধৰ্মত ভগৱান (বিশেষকৈ কৃষ্ণ) একমাত্ৰ উপাস্য, আৰু তেওঁৰ ওপৰত একনিষ্ঠ ভক্তিৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়া হয়। দেৱৰ উপাসনা সাধাৰণতে নামঘোষা, কীৰ্তন, আৰু একান্ত ভক্তিৰে কৰা হয়।&lt;ref&gt;Sarma, S.N. ''The Neo-Vaishnavite Movement and the Satra Institution of Assam'', Assam Publication Board, 1966, p. 95.&lt;/ref&gt;

* '''গুৰু''': ধৰ্মপথৰ সঠিক দিশ দৰ্শোৱা জনক গুৰু বোলা হয়। গুৰুজনক ভগৱানৰ দ্বাৰা নিৰ্ধাৰিত পথত ভক্তক নিৰ্দেশনা দিয়া এজন আধ্যাত্মিক শিক্ষক হিচাপে গণ্য কৰা হয়। মাধৱদেৱে গুৰুৰ প্ৰতি আনুগত্য আৰু শ্ৰদ্ধাৰ ওপৰত বিশেষ গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছিল।&lt;ref&gt;Barua, B.K. ''A Cultural History of Assam'', Lawyer’s Book Stall, 1951, pp. 273–275.&lt;/ref&gt;

* '''ভকত''': ভকত বুলিলে ভগৱানৰ ভক্তসকলক বুজোৱা হয়। মহাপুৰুষীয়া ধৰ্মত ভকতসকলৰ সৈতে সম্প্ৰীতি, সহানুভূতি আৰু সমতা ৰাখিবলৈ উৎসাহিত কৰা হয়। সমাজত ধৰ্মীয় একতাৰ এক প্ৰতীক হিচাপে ভকতৰ স্থান বৰগম্ভীৰ।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar, p. 222.&lt;/ref&gt;

এই চাৰি বস্তু — নাম, দেৱ, গুৰু আৰু ভকত — বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ ভিত্তি, যাৰ ওপৰত সৎ জীৱন, আধ্যাত্মিক সাধনা আৰু সামাজিক সদভাৱ স্থাপিত হয়। 

===মহাপুৰুষীয়া ধৰ্মৰ নৱৰত্ন লাভ===

==কোচ ৰজাৰ পৃষ্ঠপোষকতা লাভ==
মাধৱদেৱে তেওঁৰ ধৰ্মীয় জীৱনৰ অন্তিম পৰ্যায়ত কোচ ৰাজ্যৰ ৰজা [[নৰনাৰায়ণ]] আৰু সেনাপতি [[চিলাৰায়]]ৰ পৰা বিশেষ পৃষ্ঠপোষকতা লাভ কৰিছিল। [[শংকৰদেৱ]]ৰ দেহাৱসানৰ পাছত মাধৱদেৱ [[বৈষ্ণৱ ধৰ্ম]]ৰ নেতৃত্ব গ্ৰহণ কৰি ইয়াৰ বিস্তাৰ আৰু সুসংগঠনত মনোনিৱেশ কৰিছিল। এই সময়তে সেনাপতি চিলাৰায়ে তেওঁক [[কোচবিহাৰ]]লৈ নিমন্ত্ৰণ জনাইছিল, যিটো তেওঁ গ্ৰহণ কৰিছিল।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar. ''Early History of the Vaiṣṇava Faith and Movement in Assam'', Motilal Banarsidass, 1980, p. 302.&lt;/ref&gt;

চিলাৰায় মাধৱদেৱৰ ধৰ্মীয় নিষ্ঠা আৰু ব্যতিক্ৰমী সাহিত্যিক প্ৰতিভাৰ প্ৰতি গভীৰ ভাবে আকৰ্ষিত হৈছিল। তেওঁ মাধৱদেৱক পূৰ্ণ স্বাধীনতা আৰু আশ্ৰয় প্ৰদান কৰিছিল যাতে তেওঁ বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ শিক্ষা আৰু কীৰ্তন প্ৰথাৰ বিস্তাৰ অব্যাহত ৰাখিব পাৰে।&lt;ref&gt;Sarma, S.N. ''The Neo-Vaishnavite Movement and the Satra Institution of Assam'', Assam Publication Board, 1966, p. 89.&lt;/ref&gt; মাধৱদেৱে এই সময়তে কোচ ৰাজ্যত কেইবাটাও [[সত্ৰ]] স্থাপন কৰে, বিশেষকৈ সোণাৰী অঞ্চলত স্থাপিত সত্ৰটোৱে গুৰুত্ব লাভ কৰে। 

চিলাৰায়ে মাধৱদেৱক &quot;মহাপুৰুষ&quot; হিচাপে সম্বোধন কৰিছিল, আৰু তেওঁৰ সাহিত্য আৰু ধৰ্মীয় কৰ্মকাণ্ডলৈ ৰাজআশ্ৰয় প্ৰদান কৰিছিল, যাৰ ফলস্বৰূপে [[বৰগীত]], নাট, নামপ্ৰসঙ্গ আদিৰ ব্যাপক বিস্তাৰ সাধন হৈছিল।&lt;ref&gt;Maheswar Neog, 1980, pp. 308–309.&lt;/ref&gt; [[সত্যেন্দ্ৰনাথ শৰ্মা]]ই মত দিছে যে, মাধৱদেৱে পোৱা এই ৰাজপৃষ্ঠপোষকতাই কেৱল বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ প্ৰতিষ্ঠানিক বিস্তাৰ নহয়, অসমীয়া সাহিত্য তথা সংস্কৃতিৰো বিকাশত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা গ্ৰহণ কৰিছিল।&lt;ref&gt;Sarma, S.N., 1966, p. 95.&lt;/ref&gt;

==সাহিত্যকৃতি==
ধৰ্ম প্ৰচাৰৰ লগতে সাহিত্য সংস্কৃতিৰো পূজাৰী এইজনা মহান গুৰুৰ সাহিত্যিক জীৱনৰ কীৰ্তিস্তম্ভ হ’ল [[নামঘোষা]]। এহেজাৰটা ঘোষা থকা বাবে এইখনক হেজাৰী ঘোষা বুলিও কোৱা হয়। 
তেওঁ একাধিক [[বৰগীত]]&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://books.google.co.in/books?id=ObFCT5_taSgC&amp;pg=PA387&amp;lpg=PA387&amp;dq=Madhavdeva&amp;source=bl&amp;ots=mVFY0yGOt5&amp;sig=sTGlQ0j6_roY1CDvIGphD70yUiY&amp;hl=en&amp;sa=X&amp;ei=0LtEUbClB8LprQeIw4DQAg&amp;ved=0CGoQ6AEwCTgU#v=onepage&amp;q=Madhavdeva&amp;f=false |title=Encyclopaedia of Indian Literature: A-Devo - Google Books |publisher=Books.google.co.in |date= |accessdate=2013-03-16}}&lt;/ref&gt;, [[ভটিমা]], [[নাট]] ([[ভূমি লেটোৱা (ঝুমুৰা)|ঝুমুৰা]]) আদি ৰচনা কৰিছিল। মাধৱদেৱে বাৰকুৰি (দুশ চল্লিশ) বৰগীত ৰচনা কৰিছিল বুলি প্ৰবাদ আছে যদিও বৰ্তমান সৰ্বমুঠ নকুৰি এঘাৰটা (এশ একান্নবৈটা) মান গীতহে উপলব্ধ। অৱশ্যে ইয়াৰ ভিতৰত কিছু সংখ্যক [[অংকীয়া নাট]]ৰ গীতো সন্নিৱিস্ত হৈ আছে। তেওঁ সৰ্বমুঠ ১৫৭টা [[বৰগীত]] ৰচনা কৰে জীৱন কালত, তাৰ ভিতৰত এটি উল্লেখনীয় বৰগীত হ’ল – ''তেজৰে কমলাপতি''। 

===আখ্যানমূলক ৰচনা===
*ৰাজসূয় কাব্য
*[https://as.m.wikisource.org/wiki/আদিকাণ্ড আদিকাণ্ড ৰামায়ণ] (অনুবাদ)

===তত্ত্বমূলক ৰচন===
*জন্মৰহস্য
*[[ভক্তি ৰত্নাৱলী]]
*নামমালিকা
*[[নামঘোষা]]&lt;ref name=&quot;মাধৱদেৱ&quot;/&gt;

===নাট===
*[[অৰ্জুন ভঞ্জন]] 
*দধিমথন

===ঝুমুৰা===
*[[চোৰধৰা]]
*[[পিম্পৰা গুচোৱা]]
*[[ভোজন বিহাৰ (ঝুমুৰা)]]
*[[ভূমি লেটোৱা (ঝুমুৰা)]]
*কোটোৰা খেলা

===অন্যান্য ৰচনা===
বৰ্তমানলৈকে পোৱা মাধৱদেৱৰ নামত প্ৰচলিত ঝুমুৰা ভূষণ হৰণ, ৰাস ঝুমুৰা, কোটোৰা খেলা, ব্ৰহ্মামোহন আদি তেখেতৰ স্বৰচিত হয়নে নহয় তাক সঠিককৈ জনা নাযায়। চৰিত পুথিত উল্লিখিত দুখনমান নাট, যেনে— ৰাম যাত্ৰা, নৃসিংহ যাত্ৰা, গোবৰ্দ্ধন যাত্ৰা আদি মাধৱদেৱৰ দ্বাৰা ৰচিত বুলি জনা যায় যদিও পাবলৈ নাই। 

==তিৰোভাৱ==
মহাপুৰুষ মাধৱদেৱৰ ১৫৯৬ চনত কোচবিহাৰৰ [[ভেলা সত্ৰ]]ত দেহাৱসান ঘটে&lt;ref name=&quot;assaminfo1&quot;/&gt;। 

==আৰু চাওক==
{{wikisourcelang|as|লিখক: মাধৱদেৱ}}
* [[শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ]]
* [[নৱবৈষ্ণৱ ধৰ্ম]]
* [[সত্ৰ]]
* [[বৰগীত]]
* [[ভাওনা]]
*[[পিম্পৰা গুচোৱা]]

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{Reflist}}

{{অসমৰ প্ৰসিদ্ধ ব্যক্তি}}
[[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:অসমীয়া কবি]]
[[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ ধৰ্মীয় গুৰু]]
[[শ্ৰেণী:নৱবৈষ্ণৱ ধৰ্ম]]
[[শ্ৰেণী:অসমৰ পাব্লিক ডমেইনৰ অন্তৰ্ভুক্ত লিখক]]
[[শ্ৰেণী:ভক্তি আন্দোলন]]
[[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:হিন্দু সন্ত]]</text>
      <sha1>9m3z7jdtkdfycltot319isqpf6bl04x</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519281</id>
      <parentid>519280</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T17:04:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pranamikaadhikary</username>
        <id>27435</id>
      </contributor>
      <comment>/* মণি-কাঞ্চণ সংযোগ */</comment>
      <origin>519281</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="44610" sha1="jekwv0fkm30mgchpfdezyxdok0x2dwm" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name = মাধৱদেৱ
| image = 
| alt = 
| caption = 
| birth_name = 
| birth_date = ১৪৮৯ চন
| birth_place = [[নাৰায়ণপুৰ]], [[লখিমপুৰ জিলা|লখিমপুৰ]], [[অসম]]
| death_date = ১৫৯৬ চন
| death_place = [[কোচবিহাৰ]] 
| nationality = 
| other_names = বঢ়াৰ পো
| religion = [[মহাপুৰুষীয়া ধৰ্ম]]
| notable_works = [[বৰগীত]], [[ভক্তি ৰত্নাৱলী]], [[নামঘোষা]]
| occupation = 
}}
'''মাধৱদেৱ''' (১৪৮৯-১৫৯৬) [[অসম]]ৰ মহাপুৰুষীয়া ধৰ্ম বা [[এক শৰণ নাম ধৰ্ম]] প্ৰৱৰ্তনৰ এজন মূল হোতা আছিল। তেওঁ মহাপুৰুষ [[শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ]]ৰ অন্যতম প্ৰধান শিষ্য আছিল।&lt;ref name=&quot;assaminfo1&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.assaminfo.com/famous-people/52/mahapurush-srimanta-madhabdeva.htm |title=Mahapurush Srimanta Madhabdeva &amp;#124; Srimanta Madhabdeva &amp;#124; Mahapurush Madhabdeva &amp;#124; Madhabdeva &amp;#124; Sri Sri Madhabdeva &amp;#124; History of Madhabdeva |publisher=Assaminfo.com |date= |accessdate=2013-03-16}}&lt;/ref&gt; মাধৱদেৱৰ গুৰু ভক্তিৰ বাবে তেওঁক বিশেষভাৱে জনা যায় আৰু তেওঁক শংকৰদেৱৰ প্ৰকৃত উত্তৰাধিকৰী হিচাপে গণ্য কৰা হয়। মাধৱদেৱ বৈৰাগী আছিল কিন্তু জীৱন বিমুখী নাছিল। জীৱনৰ প্ৰতি তেওঁৰ আস্থা আছিল আৰু গোটেই জীৱনটো গভীৰ জ্ঞানান্বেষণেৰে উপভোগ কৰিব বিচাৰিছিল। মাধৱদেৱে বিষয়-বাসনাৰ প্ৰতি উৎসাহ নেদেখুৱাইছিল যদিও নিজৰ প্ৰতিজন শিষ্যকে খেতি-বাতি বা ব্যৱসায়-বাণিজ্যৰে স্বাৱলম্বী হবলৈ কৈছিল। পাছলৈ নিজেও কোচ ৰজাৰ অনুগ্ৰহত থাকি সাহিত্য আৰু ধৰ্ম চৰ্চা কৰিছিল। [[নামঘোষা]] আৰু ভক্তিৰত্নাৱলী মাধৱদেৱৰ অনুপম সৃষ্টি।&lt;ref name=&quot;assaminfo1&quot; /&gt;

==বংশলতা আৰু জন্ম==
[[File:মাধৱদেৱৰ জন্মস্থান ভৱনৰ আলোকচিত্ৰ২.jpg|thumb|মাধৱদেৱৰ জন্মস্থান ]]

মাধবদেৱৰ আদিপুৰুষ হিচাপে চৰিত পুথি মতে কৃষ্ণ ভূঞা, তেওঁৰ পুত্ৰ বিষ্ণু ভূঞা, তেওঁৰ পুত্ৰ গোপাল ভূঞা, তেওঁৰ পুত্ৰ কৃপাল ভূঞা, তেওঁৰ পুত্ৰ ৰাম ভূঞা, ৰাম ভূঞাৰ পুত্ৰ জনাৰ্দ্দন ভূঞা, তেওঁৰ পুত্ৰ চিৰাম ভূঞা, চিৰাম ভূঞাৰ পুত্ৰ মুকুন্দ ভূঞা, তেওঁৰ পুত্ৰ গোবিন্দ্ৰ ভূঞা,&lt;ref name=&quot;ম&quot;&gt;{{cite book | title=সত্ৰীয়া সংস্কৃতিৰ স্বৰ্ণৰেখা | publisher=লয়াৰ্ছ বুক ষ্টল | author=দেৱগোস্বামী, নাৰায়ণ চন্দ্ৰ | authorlink=মাধবদেৱ | year=১৯৮৪ | pages=৮০৫ | isbn=81-7331-103-X}}&lt;/ref&gt; গোবিন্দৰ পিতৃভূমি আছিল বাণ্ডুকা(বৰ্তমান বাংলাদেশৰ ৰংপুৰ জিলাৰ অন্তৰ্গত)।&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt; গোবিন্দৰ কাণ দীঘল চানেকীয়া আছিল বাবে তেওঁক “বৰকণা’’ নাম দিয়া হৈছিল।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;&gt;{{cite book | title=মহাপুৰুষ শ্ৰীশঙ্কৰদেৱ আৰু শ্ৰীমাধৱদেৱ চৰিত্ৰ | publisher=দত্তবৰুৱা পাব্লিছিং কোম্পানী প্ৰা: লি: | author=ঠাকুৰ, দৈত্যাৰী | authorlink=মহাপুৰুষ শ্ৰীশ্ৰীমাধৱদেৱৰ আবিৰ্ভাৱ | year=২০০৪ তৃতীয় প্ৰকাশ | pages=২২,২৬, ৪৬, ৫০}}&lt;/ref&gt; গোবিন্দ্ৰৰ দুই পুত্ৰ আৰু এককন্যা ক্ৰমে, জ্যেষ্ঠ পুত্ৰ দামোদৰ, সৰু পুত্ৰ মাধবদেৱ কন্যা উৰ্বশী। দামোদৰৰ পত্নী সচী। তেওঁলোকৰ পুত্ৰ অনিৰুদ্ধ। তেওঁৰ পুত্ৰ পৰশুৰাম, তেওঁৰ পুত্ৰ ৰামদেৱ আৰু ৰামদেৱৰ পুত্ৰ পৰমানন্দ।&lt;ref name=&quot;মা&quot;&gt;{{cite book | title=গুৰু চৰিত কথা | publisher=লয়াৰ্ছ বুক ষ্টল | author=নেওগ, মহেশ্বৰ (সম্পাদিত) | authorlink=ছোট আতা বংশাৱলী চৰিত্ৰ (পৃ:৩৯,৪৩) | year=১৯৯৯ | pages=৩৯}}&lt;/ref&gt; গোবিন্দৰ প্ৰথমা পত্নী অনুচিতাই দামোদৰক জন্ম দি ঢুকায়। পিছত দামোদৰলৈ বিয়া কৰাই গোবিন্দই বংশ-মিত্ৰ বিচাৰি বিচাৰি বাণ্ডুকাৰ পৰা আলিপুখুৰী পালেগৈ। তাতে কুসুম্বৰে চিনাকি পাই একে বংশৰে মনোহৰী নামৰ এক কন্যাক গোবিন্দত বিয়া দিলে&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt;  আৰু ৰৌতাৰ পাৰত বৰা বিষয় বাব দিলে।&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt;

কিছুদিন পিছতে ভোটৰ উৎপাতত গৰ্ভৱতী পত্নীসহ গোবিন্দই সেই ঠাইৰ পৰা পলায়ন কৰে।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; তেওঁলোকক আহোম ৰাজবিষয়া হৰিসিংহ বৰাই পাই আশ্ৰয় দিয়ে।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; তেওঁৰ ঘৰ আছিল, লক্ষিমপুৰৰ নাৰায়ণপুৰ অঞ্চলৰ লেতেকুপুখুৰী গাঁৱত।&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt; এই হৰিসিংহ বা হৰিশিঙা বৰাৰ ঘৰতে মনোহৰী আয়ে ১৪১১ শকত(১৪৮৯ চন) জেঠ মাহৰ ৰবিবাৰ, অমাৱস্যা তিথিত ভৰণী নক্ষত্ৰত ৰাতি দুই প্ৰহৰ যাওঁতে মাধবদেৱক জন্ম দিয়ে।&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;মাধৱদেৱ&quot;&gt;{{cite book | title=আমাৰ মাধৱদেৱ | publisher=বনলতা | author=পাৰ্থপ্ৰতীম শৰ্মা| year=২০০৮ | pages=২১}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Maheshwar Neog (1980). Early History of the Vaishnava Faith and Movement in Assam. Delhi: Motilal Banarasidass.&lt;/ref&gt; মাধৱদেৱৰ গুপ্ত নাম আছিল, ৰত্নাকৰ।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; গোবিন্দৰ আশ্ৰয়দাতা বৰা-বৰানীয়ে নিজ সন্তান নথকা বাবে মাধবদেৱক নিজা পুত্ৰজ্ঞান কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt; সেই সময়তে ঘোৰ দুৰ্ভিক্ষ হোৱাত মাধবদেৱ পিতৃ-মাতৃৰে সৈতে সেই ঠাইৰে ঘাঘৰি মাজিৰ ঘৰত আশ্ৰয় লয়।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; তাতেই মাধবদেৱৰ ভনীয়েক উৰ্বশীৰ জন্ম হয়&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; আৰু বিবহযোগ্য হোৱাত তেওঁলোক হোকৰাকুছিলৈ যায়।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; তাতে গয়াপাণি বা ৰাম দাসৰ হাতত কন্যটি সঁপি দি পুত্ৰ সমন্বিতে পুনৰ বাণ্ডুকালৈ যায়।&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt; বাণ্ডুকাতেই গোবিন্দ ভূঞাৰ পৰলোকগমন হয়। মাধবদেৱৰ পিতৃ গোবিন্দগিৰি ভূঞাই বাণ্ডুকাবেহাৰৰ মজিন্দাৰ আছিল&lt;ref name=&quot;+০+&quot;&gt;{{cite journal | title=অসমৰ ভূঞাসকলৰ আঁতিগুৰি বিচাৰি | author=ভূঞা, অপূৰ্ব | journal=প্ৰান্তিক | year=২০১১ | month=১-১৫ জুলাই | issue=১৫শ সংখ্যা | pages=৩৫}}&lt;/ref&gt; আৰু পিতৃৰ পিছত দামোদৰেও খেতি-বাতি আৰু বণিজ কৰাৰ উপৰি ৰজাঘৰীয়া মজিন্দাৰী কাম কৰিছিল। মাধবদেৱে ককায়েকক সহায় কৰিছিল। কিছুকালৰ পিছত তেওঁ তাৰ পৰা টেম্বুৱানীত থকা মাতৃৰ কাষলৈ প্ৰত্যবৰ্তন কৰিছিল&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; আৰু কিছুদিন মাতৃ, ভগ্নী আৰু বৈনায়েকৰ সৈতে থাকি বিয়া কৰাৰ মনেৰে এগৰাকী কন্যাক জোৰোণ দি আহিল।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; সেই সময়তে গয়াপাণি ধুঞাহাটলৈ যায় আৰু শঙ্কৰদেৱৰ সাক্ষাৎ পাই তেওঁৰ ওচৰত শৰণ লয়। শঙ্কৰদেৱেই গয়াপাণিৰ নাম ৰামদাস ৰাখিছিল।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt;

১৪৮৯ চনত [[নাৰায়ণপুৰ]] নামে ঠাইৰ ৰঙাজান আৰু কাঁচিকটা নদীৰ মাজত অৱস্থিত [[লেতেকুপুখুৰী]] নামৰ ঠাইৰ হৰিশিঙা বৰা উজীৰৰ ঘৰত মাধৱদেৱৰ জন্ম হয়।&lt;ref name=&quot;assaminfo1&quot;/&gt; প্ৰবাদ আছে যে মাধৱদেৱৰ নাইকটা কাঁচিখন পেলোৱাৰ বাবে ওচৰৰ নদীখনৰ নাম কাঁচিকটা আৰু প্ৰসূতিৰ তেজলগা কাপোৰ ধোৱাৰ বাবে ওচৰৰ জানটোৰ পানীৰ বৰণ ৰঙা হৈ পৰাত পৰৱৰ্তী কালত ইয়াৰ নাম ৰঙাজান হয়।{{cn}}
===শিক্ষা===
বাণ্ডুকাৰ ৰাজেন্দ্ৰ অধ্যাপকৰ ছাত্ৰশালাত মাধবদেৱৰ আনুষ্ঠানিক শিক্ষা লাভ হয়। এক বছৰ শিক্ষা লাভ কৰিয়েই তেওঁ ব্যাকৰণ, পুৰাণ, ভাগৱত আদি নানা শাস্ত্ৰ আয়ত্ব কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt;
===শিশুকালৰ লগৰীয়া===
মাধবদেৱৰ শিশুকালৰ লগৰীয়াসকলৰ ভিতৰত প্ৰধান নজনা বন্ধু আছিল-হৰি, হৰিবৰ, হৰাই,নিৰাই, নিৰঞ্জন, নিৰামই, নৰহৰি, নাৰায়ণ আৰু নৰোত্তম।&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt; অন্য সাধাৰণ শিশুৰ দৰেই ল’ৰালি কালছোৱা মাধবদেৱ উমলি-জামলি ডাঙৰ হৈছিল। চৰিত-পুথিসমুহত তেওঁৰ বাল্যকালৰ ক্ৰিয়া-কাণ্ডত যথেষ্ট অলৌকিকতা বৰ্ণনা কৰা হৈছে।

==মণি-কাঞ্চণ সংযোগ==
বাণ্ডুকাৰ পৰা উভতি আহোঁতে বাটতে মাকৰ টান নৰীয়া হোৱাৰ খবৰ পাই মাতৃৰ সুস্বাস্থ্য কামনা কৰি দুৰ্গা গোঁসানীলৈ এযোৰ বগা পঠা আগ কৰে।&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt; মাধবদেৱ আদিতে শাক্তধৰ্মী আছিল। ইয়াৰ প্ৰমাণ চৰিতপুথি সমূহত পোৱা যায়। {{Cquote|কতো দিনে যান্ত পথে বাৰ্ত্তাক পাইলন্ত।&lt;br&gt; শীঘ্ৰে যায়ো তযু মাতৃ অসুস্থ অত্যন্ত।।&lt;br&gt; দেখিবাক পোৱা কি নোপোৱা বুলিলন্ত।&lt;br&gt; হেন শুনি তেখনে দেৱীক বুলিলন্ত।।&lt;br&gt; শুক্ল একযোৰ পাঠা দিবো মই যাই।&lt;br&gt; নপৰা সকাশ পাৱন্তোক মোৰ আই।।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt;}} তেওঁ যেতিয়া ছাগলী দুটা আনিবলৈ নিজৰ ভনীজোঁৱায়েক ৰামদাসক পাচিলে ভনীজোঁৱায়েকে তেওঁৰ কথা নুশুনি ক’লে যে বলি বিধান অপ্ৰয়োজনীয় প্ৰথা আৰু ইয়াৰ পৰা কোনেও সুফল নাপায়। তেওঁ আৰু ক'লে যে তেওঁ ইতিমধ্যে শংকৰদেৱক গুৰু মানি এক শৰণ হৰি নাম ধৰ্ম গ্ৰহণ কৰিছে আৰু মাধৱেও তাকে কৰিব লাগে। এই কথা শুনি মাধৱদেৱ ক্ৰোধিত হয় আৰু শঙ্কৰদেৱৰ ওচৰলৈ গৈ তেওঁৰ যুক্তি তৰ্ক আৰম্ভ কৰিলে। মাধৱে আগমৰ যুক্তি আগবঢ়ায় আৰু গুৰুজনাই নিগমৰ যুক্তিৰে খন্দন কৰে। এনেদৰে তিনি প্ৰহৰ তৰ্ক যুদ্ধ হ'ল। শেষত গুৰু জনাই শ্ৰীমদ্ভাগৱতৰ চতুৰ্থ স্কন্ধৰ '''&quot;যথা তৰুৰ মূল -------&quot;''' শ্লোকটিৰে মাধৱক পৰাস্ত কৰে। শ্লোকটিৰ অৰ্থ হ'ল গছৰ গুৰিত পানী দিলে দাল পাত সকলোৱে পায়। দাল পাতত দিলে কোনেও নাপায়। একেদৰে ভগৱন্ত কৃষ্ণদেৱক পূজিলে সকলোৰে পূজা হয়। আন দেৱ-দেৱীক পৃথকে পূজাৰ কোনো প্ৰয়োজন নাই। শ্ৰীমন্ত শঙ্কৰদেৱৰ যুক্তিৰ ওচৰত হাৰ মানি মাধৱে তাৰাক গুৰু ভজি তেওঁ প্ৰৱৰ্তন কৰা একশৰণ হৰি নাম ধৰ্মত শৰণ ললে। মাধৱ হৈ পৰিল গুৰুজনাৰ প্ৰপন্ন শিষ্য অভেদ আত্মা মহাপুৰুষ শ্ৰীশ্ৰী মাধৱদেৱ। দুয়োজনা মহাপুৰুষৰ এই মহা মিলনক সাহিত্য ৰথী [[লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা]]দেৱে '''&quot;মণি-কাঞ্চণ সংযোগ&quot;''' বুলি অভিহিত কৰি গৈছে।&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.srimanta.net/contents_l3.php?q=3&amp;ID=1&amp;ID3=41&amp;link_caption=Madhavadeva |title=Welcome to The Site |publisher=Srimanta.net |date= |accessdate=2013-03-16 |archivedate=2015-03-19 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150319204909/http://srimanta.net/contents_l3.php?q=3&amp;ID=1&amp;ID3=41&amp;link_caption=Madhavadeva |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;

==গুৰু শিষ্য সম্পৰ্ক==
শ্ৰীশ্ৰী মাধৱদেৱ আৰু শ্ৰীমন্ত [[শংকৰদেৱ]]ৰ মাজৰ গুৰু-শিষ্য সম্পৰ্ক মহাপুৰুষীয়া বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ ইতিহাসত এক পবিত্ৰ আৰু গভীৰ সম্পৰ্ক হিচাপে পৰিগণিত। শংকৰদেৱৰ আধ্যাত্মিক দৃষ্টিভংগী, সাহিত্যিক প্ৰতিভা আৰু ধৰ্মীয় ধৰ্মপ্ৰচাৰ প্ৰতি মাধৱদেৱ দীৰ্ঘদিন ধৰি আকৃষ্ট হৈ আছিল। যদিও মাধৱদেৱ প্ৰথমতে শাক্ত ধৰ্মত বিশ্বাসী আছিল, কিন্তু বৈনায়েক ৰাম দাসৰ (গোপাল আতা&lt;ref&gt;Sarma, S.N. ''The Neo-Vaishnavite Movement and the Satra Institution of Assam'', Assam Publication Board, 1966, pp. 78–80.&lt;/ref&gt;হৰিসৰণ)ৰ সৈতে বলি-বিতৰ্কৰ পিছত তেওঁৰ মনত প্ৰশ্ন উত্থাপন হয়, আৰু এই সময়তেই তেওঁ শংকৰদেৱৰ সৈতে সাক্ষাৎ কৰে।

১৫৫১ চনত শ্ৰীশ্ৰী শংকৰদেৱৰ ওচৰত মাধৱদেৱে বৈষ্ণৱ ধৰ্ম গ্ৰহণ কৰে। এই সময়তেই তেওঁ শংকৰদেৱৰ অন্যতম সৰ্বাধিক ঘনিষ্ঠ শিষ্য হৈ পৰে। তেওঁ শংকৰদেৱৰ নিৰ্দেশত বহু গুৰুত্বপূৰ্ণ ধৰ্মীয় গ্ৰন্থ, নাম-ঘোষা আৰু নাটন নাট প্ৰকাশ কৰে। মাধৱদেৱে শংকৰদেৱৰ অনুগামী হিচাপে কেবল ধৰ্মীয় শিক্ষাৰ প্ৰসাৰেই কৰা নাই, তেওঁ তেওঁৰ গুৰুৰ আদৰ্শক জীৱনৰ শেষ পৰ্যন্ত পালন কৰি গৈছিল। 

শংকৰদেৱৰ মৃত্যুৰ পিছত মাধৱদেৱে ধৰ্ম আন্দোলনৰ দায়িত্ব স্বীকাৰ কৰি সত্ৰ স্থাপন আৰু ধৰ্মীয় সংস্কৃতি সংৰক্ষণৰ বাবে বিশাল ভূমিকা গ্ৰহণ কৰে। তেওঁ শংকৰদেৱৰ দৰ্শনক আগবঢ়াই সত্ৰ প্ৰথাৰ বিকাশ ঘটায়। তেওঁ শংকৰদেৱৰ আদৰ্শৰ পৰা কেতিয়াও বিচ্যুত নহ’ল, আৰু গুৰুৰ প্ৰতি অকুণ্ঠ বিশ্বাস, আস্থা আৰু শ্ৰদ্ধা দেখুৱাই চিৰস্মৰণীয় হ’ল।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar. ''Early History of the Vaisnava Faith and Movement in Assam'', Motilal Banarsidass, 1980, pp. 250–253.&lt;/ref&gt;

===গুৰু পত্নী [[কালিন্দী আই]] আৰু মাধৱদেৱ===

==সত্ৰ স্থাপন==
শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱৰ মৃত্যুৰ পিছত মাধৱদেৱে মহাপুৰুষীয়া বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ সাংগঠনিক দিশ অধিক সুদৃঢ় কৰাৰ বাবে বিভিন্ন ঠাইত সত্ৰ স্থাপন কৰিছিল। সত্ৰসমূহ আছিল ধৰ্মীয় শিক্ষা, নাম-প্ৰচাৰ আৰু শৃংখলিত ভক্তিসাধনাৰ কেন্দ্ৰ। ই একেলগে ধৰ্ম আৰু সমাজ গঠনৰে মূল আধাৰ ৰূপে পৰিগণিত হৈছিল।&lt;ref&gt;Sarma, S.N. ''The Neo-Vaishnavite Movement and the Satra Institution of Assam'', Assam Publication Board, 1966, pp. 102–105.&lt;/ref&gt;

===বৰপেটা সত্ৰ===
{{মূল|বৰপেটা সত্ৰ}}
মাধৱদেৱে ১৫০৫ শকত (১৫৮৩ খ্ৰীষ্টাব্দ) বৰপেটা সত্ৰ প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল আৰু তাত তেওঁ ৮ বছৰ ধৰি আছিল।&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://onlinesivasagar.com/tourism/barpeta-satra.php |title=Barpeta Satra (Xatra), Barpeta Kirtan Ghar - Barpeta, Assam, Religious and Cultural Centre |publisher=Onlinesivasagar.com |date= |accessdate=2013-06-15}}&lt;/ref&gt; তেওঁ [[মথুৰা দাস বুঢ়া আতা|শ্ৰীমথুৰা দাস বুঢ়া আতা]]ক সত্ৰৰ প্ৰথম সত্ৰাধিকাৰ হিচাপে নিযুক্তি দিছিল।

===গণককুছি সত্ৰ===
[[File:গণককুছি সত্ৰ ৮.jpg|thumb|গণককুছি সত্ৰ]]
[[গণককুছি সত্ৰ]] মহাপুৰুষ মাধৱদেৱে স্থাপন কৰা এখন সত্ৰ। বৰপেটা চহৰৰ কাষতে থকা গণককুছি সত্ৰ এক ঐতিহাসিক আৰু ধৰ্মীয় গুৰুত্বপূৰ্ণ স্থান। এই সত্ৰত মহাপুৰুষ মাধৱদেৱে ১৮ বছৰ ৬ মাহ বসবাস কৰিছিল। সেই সময়ছোৱাত তেওঁৰ লগত ৰাম আতৈ, শ্ৰীৰাম আতৈকে আদি কৰি বহুকেইগৰাকী ভকত একেলগে বসবাস কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web
 |title=Ganakkuchi Satra: A Satra Established by Mahapurush Madhavdev|url=https://assam.news18.com/news/assam/ganakkuchi-satra-a-satra-established-by-mahapurush-madhavdev-skd-local18-411945.html
 |website=News18 Assam
 |language=as
 |access-date=12 June 2025
 |publisher=News18 Network
}}&lt;/ref&gt; উজনি অসমত ধৰ্ম চৰ্চাত কিছু আহুকাল পাই দুয়োজনা গুৰু ভটিয়াই আহি তেতিয়াৰ কামৰূপত থিতাপি লয়। শংকৰদেৱে [[পাটবাউসী সত্ৰ]]ত আৰু মাধবদেৱে বাৰাদিত সত্ৰ পাতি থাকিবলৈ লয়। বাৰাদিৰ পৰা গুৰুসেৱা কৰিবলৈ নিতৌ পাটবাউসীলৈ যোৱাত মাধবদেৱৰ কষ্ট দেখি শংকৰদেৱে এজন গণকৰ পৰা চাৰি পুৰা মাটিৰ এখন বাৰী এতোলা সোণৰ বিনিময়ত কিনি লৈ তাতে মাধবদেৱৰ বাবে ঘৰ সজাই থাকিবলৈ দিয়ে। এই ঠাইখন অলপ দিনৰ পিছতেই ধৰ্ম চৰ্চাৰ কেন্দ্ৰ হৈ পৰিছিল। শংকৰদেৱেও ইয়ালৈ আহি শাস্ত্ৰচৰ্চা কৰিছিল। গুৰুৰ আদেশত সত্ৰ স্থাপন কৰি এই গণককুছিতেই মাধবদেৱে কেইবাখনো ঝুমুৰা ৰচনা কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;বৰ-১&quot;&gt;{{cite book | title=বৰপেটা সত্ৰৰ ৰূপৰেখা | publisher=ৰেখা প্ৰকাশন | author=দাস, অমিয় কুমাৰ | authorlink=বৰপেটাৰ পঞ্চ-সত্ৰৰ ইতিবৃত্ত | year=২০২৪ | pages=৩৬ | isbn=978-81-977981-1-5}}&lt;/ref&gt;

===সুন্দৰীদিয়া সত্ৰ===
{{মূল|সুন্দৰীদিয়া সত্ৰ}} 
[[File:সুন্দৰীদিয়া সত্ৰৰ ’মঠ’.jpg|thumb|সুন্দৰীদিয়া সত্ৰৰ ’মঠ’]]
মাধৱদেৱে ১৫৭০ চনত সুন্দৰীদিয়া সত্ৰ স্থাপন কৰিছিল৷ বৰপেটা সত্ৰৰ উত্তৰ পূব কোণত প্ৰায় ৩ কিলোমিটাৰ দূৰত বৰপেটা ভবানীপুৰ পথত এই সুন্দৰীদিয়া সত্ৰ অৱস্থিত আৰু ইয়াতে মাধবদেৱে ১৪ বছৰ ছমাহ কাল বাস কৰি নানা পদ-পুথি ৰচনা কৰিছিল৷&lt;ref name=&quot;সুন্দৰী&quot;&gt;{{cite book | title=সচিত্ৰ সুন্দৰীদিয়া সত্ৰ | publisher=সুন্দৰীদিয়া সত্ৰ পৰিচালনা সমিতি | author=পাঠক, ৰাতুল (সম্পাদক) | year=২০০৮}}&lt;/ref&gt;

===বাৰাদি সত্ৰ===
মাধৱদেৱে নিজে বাৰাদি সত্ৰত অৱস্থান কৰিছিল আৰু ইয়াক আধ্যাত্মিক সাধনা, ধৰ্ম প্ৰচাৰ আৰু সাহিত্য সৃষ্টি (বিশেষকৈ নামঘোষা ৰচনা)ৰ বাবে এটা কেন্দ্ৰ হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰিছিল। বাৰাদি সত্ৰত মাধৱদেৱে শেষ জীৱনকাল অতিবাহিত কৰিছিল। এই সত্ৰ মাধৱদেৱৰ শেষ বাসস্থান হিচাপেও পৰিগণিত।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar, pp. 296–297.&lt;/ref&gt;

=== অন্যান্য সত্ৰ স্থাপন ===
মাধৱদেৱে নিজে কিছুমান সত্ৰ স্থাপন কৰিছিল আৰু তেওঁৰ শিষ্যসকলে বহু সত্ৰ স্থাপন কৰিছিল। তেওঁ সত্ৰসমূহৰ মাধ্যমে মহাপুৰুষীয়া ধৰ্ম বিস্তাৰ কৰিবলৈ সংগঠিত প্ৰচেষ্টা গ্ৰহণ কৰিছিল। নিচেই গুৰুত্বপূৰ্ণ কিছুমান সত্ৰ হ’ল—
* '''আহতগুৰি সত্ৰ''' - ধৰ্মীয় চৰ্চা আৰু সংগঠনৰ ক্ষেত্ৰত এই সত্ৰ অত্যন্ত গুৰুত্বপূৰ্ণ আছিল। 
* '''বেলগুৰি সত্ৰ''' - এই সত্ৰত মাধৱদেৱে বহুদিন ধৰি বাস কৰিছিল আৰু বহু শিষ্যক দীক্ষা দিছিল। 
* '''ধাইহাট সত্ৰ''' - মাধৱদেৱে জীবনৰ অন্তিম সময়চোৱাত এই সত্ৰত অৱস্থান কৰিছিল।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar. ''Early History of the Vaisnava Faith and Movement in Assam'', Motilal Banarsidass, 1980, pp. 295–296.&lt;/ref&gt;

এই সত্ৰসমূহত মাধৱদেৱে শিষ্যৰ শিক্ষাদান, ধৰ্মীয় বিধিবিধান প্ৰৱৰ্তন আৰু কীৰ্তন আদি কাৰ্য চলাইছিল।&lt;ref&gt;Sarma, S.N., pp. 111–113.&lt;/ref&gt; সেয়ে এই সত্ৰসমূহ মাধৱদেৱৰ ধৰ্মীয় দৃষ্টিভংগী, সংগঠন দক্ষতা আৰু শিষ্যনিৰ্ভৰ নেতৃত্বৰ পৰিচয় বহন কৰে। মাধৱদেৱে সত্ৰসমূহৰ মাধ্যমে ধৰ্মীয় আচাৰ-বিধি, নাম-কীৰ্তন আৰু আখণ্ড ভক্তিসাধনাৰ এক সাংগঠনিক সাঁচ গঢ়ি তোলে, যি বৰ্তমানো মহাপুৰুষীয়া ধৰ্মৰ মূল আধাৰ ৰূপে চলি আহিছে। 

==ধৰ্ম প্ৰচাৰ==
শ্ৰীমন্ত [[শংকৰদেৱ]]ৰ দীক্ষিত শিষ্য হিচাপে মাধৱদেৱে অসমৰ মহাপুৰুষীয়া [[বৈষ্ণৱ ধৰ্ম]] বিস্তাৰত এক বিশিষ্ট ভূমিকা গ্ৰহণ কৰিছিল। শংকৰদেৱৰ মৃত্যুৰ পিছত মাধৱদেৱে ধৰ্মীয় নেতৃত্ব গ্ৰহণ কৰি ধৰ্মটোক অধিক সুসংগঠিত ৰূপ দিছিল। তেওঁৰ নেতৃত্বত সত্ৰ, নামঘৰ আৰু কীৰ্তনঘোষাৰ প্ৰচলন বৃদ্ধি পায়। 

মাধৱদেৱে শংকৰদেৱৰ দেখুৱোৱা ধৰ্মপথ অনুসৰি ঈশ্বৰৰ নাম গ্ৰহণ, শুদ্ধ ভক্তিৰ মাধ্যমে মুক্তিলাভ আৰু সামাজিক সমতা প্ৰচাৰ কৰিছিল। তেওঁ গ্ৰাম্য অঞ্চললৈ গৈ ধৰ্ম প্ৰচাৰ কৰিছিল আৰু বহু লোকক দীক্ষা দিছিল। তেওঁৰ দীক্ষিত শিষ্যসকলৰ মাজত হৰিদাস ঠাকুৰ, অনন্ত দেৱ আদিৰ নাম উল্লেখযোগ্য।&lt;ref&gt;Sarma, S.N. ''The Neo-Vaishnavite Movement and the Satra Institution of Assam'', Assam Publication Board, 1966, pp. 79–82.&lt;/ref&gt;

মাধৱদেৱৰ ধৰ্ম প্ৰচাৰৰ এক উল্লেখযোগ্য দিশ আছিল নামঘোষাৰ মাধ্যমে ধৰ্মৰ বাণী জনসাধাৰণলৈ প্ৰচাৰ কৰা। তেওঁ ৰচনাৰ জৰিয়তে ধৰ্মক হৃদয়ঙ্গম কৰা সহজ কৰি তোলে। বিশেষকৈ তেওঁৰ ৰচিত [[নামঘোষা]] কাব্যগ্ৰন্থখন মহাপুৰুষীয়া ধৰ্মত অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ স্থান দখল কৰি আছে।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar. ''Early History of the Vaisnava Faith and Movement in Assam'', Motilal Banarsidass, 1980, pp. 290–292.&lt;/ref&gt;

তেওঁ [[সত্ৰ]] সংস্থাপন কৰাৰ ক্ষেত্ৰতো গুৰুত্বপূৰ্ণ অৱদান আগবঢ়াইছিল। তিনিআটি সত্ৰ স্থাপন কৰা কথাও বিভিন্ন কৃতিত উল্লেখ পোৱা যায়। সত্ৰসমূহে ধৰ্মীয় শিক্ষাদান, নৈতিক উন্নয়ন আৰু সাংগঠনিক দৃঢ়তা আগবঢ়াইছিল। এই ধৰ্ম প্ৰচাৰৰ ফলস্বৰূপ, মাধৱদেৱৰ জীৱনকালতেই মহাপুৰুষীয়া বৈষ্ণৱ ধৰ্ম অসমৰ বিভিন্ন অঞ্চললৈ বিস্তৃত হৈছিল। 

===ধৰ্মৰ চাৰি বস্তু===
মহাপুৰুষীয়া বৈষ্ণৱ ধৰ্মত &quot;ধৰ্মৰ চাৰি বস্তু&quot; বা &quot;চাৰিখন বস্তু&quot; বুলিলে নাম, দেৱ, গুৰু আৰু ভকতক বুজোৱা হয়। এই চাৰিটা বস্তুকে ধৰ্মীয় জীৱনৰ মূল আধাৰ হিচাপে গণ্য কৰা হয়। মাধৱদেৱে এই বস্তুসমূহৰ গুৰুত্ব ব্যাখ্যা কৰি ধৰ্মীয় অনুশাসনৰ ৰূপ দিছিল। 

* '''নাম''': ভগৱানৰ নাম লোৱাক (কীৰ্তন, নাম-ঘোষা) ধৰ্মৰ আটাইতকৈ মৌলিক আচাৰ বুলি গণ্য কৰা হয়। নাম-স্মৰণেৰে ভক্ত ভগৱানৰ সৈতে আত্মিক সংযোগ স্থাপন কৰে। বৈষ্ণৱ ধৰ্মত নাম-ঘোষাৰ মাধ্যৰে আত্মশুদ্ধি আৰু মুক্তিৰ পথ দেখুওৱা হয়।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar. ''Early History of the Vaisnava Faith and Movement in Assam'', Motilal Banarsidass, 1980, pp. 220–221.&lt;/ref&gt;

* '''দেৱ''': দেৱ বুলিলে ভগৱানক বুজোৱা হয়। বৈষ্ণৱ ধৰ্মত ভগৱান (বিশেষকৈ কৃষ্ণ) একমাত্ৰ উপাস্য, আৰু তেওঁৰ ওপৰত একনিষ্ঠ ভক্তিৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়া হয়। দেৱৰ উপাসনা সাধাৰণতে নামঘোষা, কীৰ্তন, আৰু একান্ত ভক্তিৰে কৰা হয়।&lt;ref&gt;Sarma, S.N. ''The Neo-Vaishnavite Movement and the Satra Institution of Assam'', Assam Publication Board, 1966, p. 95.&lt;/ref&gt;

* '''গুৰু''': ধৰ্মপথৰ সঠিক দিশ দৰ্শোৱা জনক গুৰু বোলা হয়। গুৰুজনক ভগৱানৰ দ্বাৰা নিৰ্ধাৰিত পথত ভক্তক নিৰ্দেশনা দিয়া এজন আধ্যাত্মিক শিক্ষক হিচাপে গণ্য কৰা হয়। মাধৱদেৱে গুৰুৰ প্ৰতি আনুগত্য আৰু শ্ৰদ্ধাৰ ওপৰত বিশেষ গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছিল।&lt;ref&gt;Barua, B.K. ''A Cultural History of Assam'', Lawyer’s Book Stall, 1951, pp. 273–275.&lt;/ref&gt;

* '''ভকত''': ভকত বুলিলে ভগৱানৰ ভক্তসকলক বুজোৱা হয়। মহাপুৰুষীয়া ধৰ্মত ভকতসকলৰ সৈতে সম্প্ৰীতি, সহানুভূতি আৰু সমতা ৰাখিবলৈ উৎসাহিত কৰা হয়। সমাজত ধৰ্মীয় একতাৰ এক প্ৰতীক হিচাপে ভকতৰ স্থান বৰগম্ভীৰ।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar, p. 222.&lt;/ref&gt;

এই চাৰি বস্তু — নাম, দেৱ, গুৰু আৰু ভকত — বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ ভিত্তি, যাৰ ওপৰত সৎ জীৱন, আধ্যাত্মিক সাধনা আৰু সামাজিক সদভাৱ স্থাপিত হয়। 

===মহাপুৰুষীয়া ধৰ্মৰ নৱৰত্ন লাভ===

==কোচ ৰজাৰ পৃষ্ঠপোষকতা লাভ==
মাধৱদেৱে তেওঁৰ ধৰ্মীয় জীৱনৰ অন্তিম পৰ্যায়ত কোচ ৰাজ্যৰ ৰজা [[নৰনাৰায়ণ]] আৰু সেনাপতি [[চিলাৰায়]]ৰ পৰা বিশেষ পৃষ্ঠপোষকতা লাভ কৰিছিল। [[শংকৰদেৱ]]ৰ দেহাৱসানৰ পাছত মাধৱদেৱ [[বৈষ্ণৱ ধৰ্ম]]ৰ নেতৃত্ব গ্ৰহণ কৰি ইয়াৰ বিস্তাৰ আৰু সুসংগঠনত মনোনিৱেশ কৰিছিল। এই সময়তে সেনাপতি চিলাৰায়ে তেওঁক [[কোচবিহাৰ]]লৈ নিমন্ত্ৰণ জনাইছিল, যিটো তেওঁ গ্ৰহণ কৰিছিল।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar. ''Early History of the Vaiṣṇava Faith and Movement in Assam'', Motilal Banarsidass, 1980, p. 302.&lt;/ref&gt;

চিলাৰায় মাধৱদেৱৰ ধৰ্মীয় নিষ্ঠা আৰু ব্যতিক্ৰমী সাহিত্যিক প্ৰতিভাৰ প্ৰতি গভীৰ ভাবে আকৰ্ষিত হৈছিল। তেওঁ মাধৱদেৱক পূৰ্ণ স্বাধীনতা আৰু আশ্ৰয় প্ৰদান কৰিছিল যাতে তেওঁ বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ শিক্ষা আৰু কীৰ্তন প্ৰথাৰ বিস্তাৰ অব্যাহত ৰাখিব পাৰে।&lt;ref&gt;Sarma, S.N. ''The Neo-Vaishnavite Movement and the Satra Institution of Assam'', Assam Publication Board, 1966, p. 89.&lt;/ref&gt; মাধৱদেৱে এই সময়তে কোচ ৰাজ্যত কেইবাটাও [[সত্ৰ]] স্থাপন কৰে, বিশেষকৈ সোণাৰী অঞ্চলত স্থাপিত সত্ৰটোৱে গুৰুত্ব লাভ কৰে। 

চিলাৰায়ে মাধৱদেৱক &quot;মহাপুৰুষ&quot; হিচাপে সম্বোধন কৰিছিল, আৰু তেওঁৰ সাহিত্য আৰু ধৰ্মীয় কৰ্মকাণ্ডলৈ ৰাজআশ্ৰয় প্ৰদান কৰিছিল, যাৰ ফলস্বৰূপে [[বৰগীত]], নাট, নামপ্ৰসঙ্গ আদিৰ ব্যাপক বিস্তাৰ সাধন হৈছিল।&lt;ref&gt;Maheswar Neog, 1980, pp. 308–309.&lt;/ref&gt; [[সত্যেন্দ্ৰনাথ শৰ্মা]]ই মত দিছে যে, মাধৱদেৱে পোৱা এই ৰাজপৃষ্ঠপোষকতাই কেৱল বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ প্ৰতিষ্ঠানিক বিস্তাৰ নহয়, অসমীয়া সাহিত্য তথা সংস্কৃতিৰো বিকাশত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা গ্ৰহণ কৰিছিল।&lt;ref&gt;Sarma, S.N., 1966, p. 95.&lt;/ref&gt;

==সাহিত্যকৃতি==
ধৰ্ম প্ৰচাৰৰ লগতে সাহিত্য সংস্কৃতিৰো পূজাৰী এইজনা মহান গুৰুৰ সাহিত্যিক জীৱনৰ কীৰ্তিস্তম্ভ হ’ল [[নামঘোষা]]। এহেজাৰটা ঘোষা থকা বাবে এইখনক হেজাৰী ঘোষা বুলিও কোৱা হয়। 
তেওঁ একাধিক [[বৰগীত]]&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://books.google.co.in/books?id=ObFCT5_taSgC&amp;pg=PA387&amp;lpg=PA387&amp;dq=Madhavdeva&amp;source=bl&amp;ots=mVFY0yGOt5&amp;sig=sTGlQ0j6_roY1CDvIGphD70yUiY&amp;hl=en&amp;sa=X&amp;ei=0LtEUbClB8LprQeIw4DQAg&amp;ved=0CGoQ6AEwCTgU#v=onepage&amp;q=Madhavdeva&amp;f=false |title=Encyclopaedia of Indian Literature: A-Devo - Google Books |publisher=Books.google.co.in |date= |accessdate=2013-03-16}}&lt;/ref&gt;, [[ভটিমা]], [[নাট]] ([[ভূমি লেটোৱা (ঝুমুৰা)|ঝুমুৰা]]) আদি ৰচনা কৰিছিল। মাধৱদেৱে বাৰকুৰি (দুশ চল্লিশ) বৰগীত ৰচনা কৰিছিল বুলি প্ৰবাদ আছে যদিও বৰ্তমান সৰ্বমুঠ নকুৰি এঘাৰটা (এশ একান্নবৈটা) মান গীতহে উপলব্ধ। অৱশ্যে ইয়াৰ ভিতৰত কিছু সংখ্যক [[অংকীয়া নাট]]ৰ গীতো সন্নিৱিস্ত হৈ আছে। তেওঁ সৰ্বমুঠ ১৫৭টা [[বৰগীত]] ৰচনা কৰে জীৱন কালত, তাৰ ভিতৰত এটি উল্লেখনীয় বৰগীত হ’ল – ''তেজৰে কমলাপতি''। 

===আখ্যানমূলক ৰচনা===
*ৰাজসূয় কাব্য
*[https://as.m.wikisource.org/wiki/আদিকাণ্ড আদিকাণ্ড ৰামায়ণ] (অনুবাদ)

===তত্ত্বমূলক ৰচন===
*জন্মৰহস্য
*[[ভক্তি ৰত্নাৱলী]]
*নামমালিকা
*[[নামঘোষা]]&lt;ref name=&quot;মাধৱদেৱ&quot;/&gt;

===নাট===
*[[অৰ্জুন ভঞ্জন]] 
*দধিমথন

===ঝুমুৰা===
*[[চোৰধৰা]]
*[[পিম্পৰা গুচোৱা]]
*[[ভোজন বিহাৰ (ঝুমুৰা)]]
*[[ভূমি লেটোৱা (ঝুমুৰা)]]
*কোটোৰা খেলা

===অন্যান্য ৰচনা===
বৰ্তমানলৈকে পোৱা মাধৱদেৱৰ নামত প্ৰচলিত ঝুমুৰা ভূষণ হৰণ, ৰাস ঝুমুৰা, কোটোৰা খেলা, ব্ৰহ্মামোহন আদি তেখেতৰ স্বৰচিত হয়নে নহয় তাক সঠিককৈ জনা নাযায়। চৰিত পুথিত উল্লিখিত দুখনমান নাট, যেনে— ৰাম যাত্ৰা, নৃসিংহ যাত্ৰা, গোবৰ্দ্ধন যাত্ৰা আদি মাধৱদেৱৰ দ্বাৰা ৰচিত বুলি জনা যায় যদিও পাবলৈ নাই। 

==তিৰোভাৱ==
মহাপুৰুষ মাধৱদেৱৰ ১৫৯৬ চনত কোচবিহাৰৰ [[ভেলা সত্ৰ]]ত দেহাৱসান ঘটে&lt;ref name=&quot;assaminfo1&quot;/&gt;। 

==আৰু চাওক==
{{wikisourcelang|as|লিখক: মাধৱদেৱ}}
* [[শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ]]
* [[নৱবৈষ্ণৱ ধৰ্ম]]
* [[সত্ৰ]]
* [[বৰগীত]]
* [[ভাওনা]]
*[[পিম্পৰা গুচোৱা]]

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{Reflist}}

{{অসমৰ প্ৰসিদ্ধ ব্যক্তি}}
[[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:অসমীয়া কবি]]
[[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ ধৰ্মীয় গুৰু]]
[[শ্ৰেণী:নৱবৈষ্ণৱ ধৰ্ম]]
[[শ্ৰেণী:অসমৰ পাব্লিক ডমেইনৰ অন্তৰ্ভুক্ত লিখক]]
[[শ্ৰেণী:ভক্তি আন্দোলন]]
[[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:হিন্দু সন্ত]]</text>
      <sha1>jekwv0fkm30mgchpfdezyxdok0x2dwm</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519283</id>
      <parentid>519281</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T17:13:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pranamikaadhikary</username>
        <id>27435</id>
      </contributor>
      <comment>/* মণি-কাঞ্চণ সংযোগ */</comment>
      <origin>519283</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="45224" sha1="dcfwwvhmt1131w0lbtnm345g4o2opco" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name = মাধৱদেৱ
| image = 
| alt = 
| caption = 
| birth_name = 
| birth_date = ১৪৮৯ চন
| birth_place = [[নাৰায়ণপুৰ]], [[লখিমপুৰ জিলা|লখিমপুৰ]], [[অসম]]
| death_date = ১৫৯৬ চন
| death_place = [[কোচবিহাৰ]] 
| nationality = 
| other_names = বঢ়াৰ পো
| religion = [[মহাপুৰুষীয়া ধৰ্ম]]
| notable_works = [[বৰগীত]], [[ভক্তি ৰত্নাৱলী]], [[নামঘোষা]]
| occupation = 
}}
'''মাধৱদেৱ''' (১৪৮৯-১৫৯৬) [[অসম]]ৰ মহাপুৰুষীয়া ধৰ্ম বা [[এক শৰণ নাম ধৰ্ম]] প্ৰৱৰ্তনৰ এজন মূল হোতা আছিল। তেওঁ মহাপুৰুষ [[শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ]]ৰ অন্যতম প্ৰধান শিষ্য আছিল।&lt;ref name=&quot;assaminfo1&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.assaminfo.com/famous-people/52/mahapurush-srimanta-madhabdeva.htm |title=Mahapurush Srimanta Madhabdeva &amp;#124; Srimanta Madhabdeva &amp;#124; Mahapurush Madhabdeva &amp;#124; Madhabdeva &amp;#124; Sri Sri Madhabdeva &amp;#124; History of Madhabdeva |publisher=Assaminfo.com |date= |accessdate=2013-03-16}}&lt;/ref&gt; মাধৱদেৱৰ গুৰু ভক্তিৰ বাবে তেওঁক বিশেষভাৱে জনা যায় আৰু তেওঁক শংকৰদেৱৰ প্ৰকৃত উত্তৰাধিকৰী হিচাপে গণ্য কৰা হয়। মাধৱদেৱ বৈৰাগী আছিল কিন্তু জীৱন বিমুখী নাছিল। জীৱনৰ প্ৰতি তেওঁৰ আস্থা আছিল আৰু গোটেই জীৱনটো গভীৰ জ্ঞানান্বেষণেৰে উপভোগ কৰিব বিচাৰিছিল। মাধৱদেৱে বিষয়-বাসনাৰ প্ৰতি উৎসাহ নেদেখুৱাইছিল যদিও নিজৰ প্ৰতিজন শিষ্যকে খেতি-বাতি বা ব্যৱসায়-বাণিজ্যৰে স্বাৱলম্বী হবলৈ কৈছিল। পাছলৈ নিজেও কোচ ৰজাৰ অনুগ্ৰহত থাকি সাহিত্য আৰু ধৰ্ম চৰ্চা কৰিছিল। [[নামঘোষা]] আৰু ভক্তিৰত্নাৱলী মাধৱদেৱৰ অনুপম সৃষ্টি।&lt;ref name=&quot;assaminfo1&quot; /&gt;

==বংশলতা আৰু জন্ম==
[[File:মাধৱদেৱৰ জন্মস্থান ভৱনৰ আলোকচিত্ৰ২.jpg|thumb|মাধৱদেৱৰ জন্মস্থান ]]

মাধবদেৱৰ আদিপুৰুষ হিচাপে চৰিত পুথি মতে কৃষ্ণ ভূঞা, তেওঁৰ পুত্ৰ বিষ্ণু ভূঞা, তেওঁৰ পুত্ৰ গোপাল ভূঞা, তেওঁৰ পুত্ৰ কৃপাল ভূঞা, তেওঁৰ পুত্ৰ ৰাম ভূঞা, ৰাম ভূঞাৰ পুত্ৰ জনাৰ্দ্দন ভূঞা, তেওঁৰ পুত্ৰ চিৰাম ভূঞা, চিৰাম ভূঞাৰ পুত্ৰ মুকুন্দ ভূঞা, তেওঁৰ পুত্ৰ গোবিন্দ্ৰ ভূঞা,&lt;ref name=&quot;ম&quot;&gt;{{cite book | title=সত্ৰীয়া সংস্কৃতিৰ স্বৰ্ণৰেখা | publisher=লয়াৰ্ছ বুক ষ্টল | author=দেৱগোস্বামী, নাৰায়ণ চন্দ্ৰ | authorlink=মাধবদেৱ | year=১৯৮৪ | pages=৮০৫ | isbn=81-7331-103-X}}&lt;/ref&gt; গোবিন্দৰ পিতৃভূমি আছিল বাণ্ডুকা(বৰ্তমান বাংলাদেশৰ ৰংপুৰ জিলাৰ অন্তৰ্গত)।&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt; গোবিন্দৰ কাণ দীঘল চানেকীয়া আছিল বাবে তেওঁক “বৰকণা’’ নাম দিয়া হৈছিল।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;&gt;{{cite book | title=মহাপুৰুষ শ্ৰীশঙ্কৰদেৱ আৰু শ্ৰীমাধৱদেৱ চৰিত্ৰ | publisher=দত্তবৰুৱা পাব্লিছিং কোম্পানী প্ৰা: লি: | author=ঠাকুৰ, দৈত্যাৰী | authorlink=মহাপুৰুষ শ্ৰীশ্ৰীমাধৱদেৱৰ আবিৰ্ভাৱ | year=২০০৪ তৃতীয় প্ৰকাশ | pages=২২,২৬, ৪৬, ৫০}}&lt;/ref&gt; গোবিন্দ্ৰৰ দুই পুত্ৰ আৰু এককন্যা ক্ৰমে, জ্যেষ্ঠ পুত্ৰ দামোদৰ, সৰু পুত্ৰ মাধবদেৱ কন্যা উৰ্বশী। দামোদৰৰ পত্নী সচী। তেওঁলোকৰ পুত্ৰ অনিৰুদ্ধ। তেওঁৰ পুত্ৰ পৰশুৰাম, তেওঁৰ পুত্ৰ ৰামদেৱ আৰু ৰামদেৱৰ পুত্ৰ পৰমানন্দ।&lt;ref name=&quot;মা&quot;&gt;{{cite book | title=গুৰু চৰিত কথা | publisher=লয়াৰ্ছ বুক ষ্টল | author=নেওগ, মহেশ্বৰ (সম্পাদিত) | authorlink=ছোট আতা বংশাৱলী চৰিত্ৰ (পৃ:৩৯,৪৩) | year=১৯৯৯ | pages=৩৯}}&lt;/ref&gt; গোবিন্দৰ প্ৰথমা পত্নী অনুচিতাই দামোদৰক জন্ম দি ঢুকায়। পিছত দামোদৰলৈ বিয়া কৰাই গোবিন্দই বংশ-মিত্ৰ বিচাৰি বিচাৰি বাণ্ডুকাৰ পৰা আলিপুখুৰী পালেগৈ। তাতে কুসুম্বৰে চিনাকি পাই একে বংশৰে মনোহৰী নামৰ এক কন্যাক গোবিন্দত বিয়া দিলে&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt;  আৰু ৰৌতাৰ পাৰত বৰা বিষয় বাব দিলে।&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt;

কিছুদিন পিছতে ভোটৰ উৎপাতত গৰ্ভৱতী পত্নীসহ গোবিন্দই সেই ঠাইৰ পৰা পলায়ন কৰে।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; তেওঁলোকক আহোম ৰাজবিষয়া হৰিসিংহ বৰাই পাই আশ্ৰয় দিয়ে।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; তেওঁৰ ঘৰ আছিল, লক্ষিমপুৰৰ নাৰায়ণপুৰ অঞ্চলৰ লেতেকুপুখুৰী গাঁৱত।&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt; এই হৰিসিংহ বা হৰিশিঙা বৰাৰ ঘৰতে মনোহৰী আয়ে ১৪১১ শকত(১৪৮৯ চন) জেঠ মাহৰ ৰবিবাৰ, অমাৱস্যা তিথিত ভৰণী নক্ষত্ৰত ৰাতি দুই প্ৰহৰ যাওঁতে মাধবদেৱক জন্ম দিয়ে।&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;মাধৱদেৱ&quot;&gt;{{cite book | title=আমাৰ মাধৱদেৱ | publisher=বনলতা | author=পাৰ্থপ্ৰতীম শৰ্মা| year=২০০৮ | pages=২১}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Maheshwar Neog (1980). Early History of the Vaishnava Faith and Movement in Assam. Delhi: Motilal Banarasidass.&lt;/ref&gt; মাধৱদেৱৰ গুপ্ত নাম আছিল, ৰত্নাকৰ।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; গোবিন্দৰ আশ্ৰয়দাতা বৰা-বৰানীয়ে নিজ সন্তান নথকা বাবে মাধবদেৱক নিজা পুত্ৰজ্ঞান কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt; সেই সময়তে ঘোৰ দুৰ্ভিক্ষ হোৱাত মাধবদেৱ পিতৃ-মাতৃৰে সৈতে সেই ঠাইৰে ঘাঘৰি মাজিৰ ঘৰত আশ্ৰয় লয়।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; তাতেই মাধবদেৱৰ ভনীয়েক উৰ্বশীৰ জন্ম হয়&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; আৰু বিবহযোগ্য হোৱাত তেওঁলোক হোকৰাকুছিলৈ যায়।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; তাতে গয়াপাণি বা ৰাম দাসৰ হাতত কন্যটি সঁপি দি পুত্ৰ সমন্বিতে পুনৰ বাণ্ডুকালৈ যায়।&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt; বাণ্ডুকাতেই গোবিন্দ ভূঞাৰ পৰলোকগমন হয়। মাধবদেৱৰ পিতৃ গোবিন্দগিৰি ভূঞাই বাণ্ডুকাবেহাৰৰ মজিন্দাৰ আছিল&lt;ref name=&quot;+০+&quot;&gt;{{cite journal | title=অসমৰ ভূঞাসকলৰ আঁতিগুৰি বিচাৰি | author=ভূঞা, অপূৰ্ব | journal=প্ৰান্তিক | year=২০১১ | month=১-১৫ জুলাই | issue=১৫শ সংখ্যা | pages=৩৫}}&lt;/ref&gt; আৰু পিতৃৰ পিছত দামোদৰেও খেতি-বাতি আৰু বণিজ কৰাৰ উপৰি ৰজাঘৰীয়া মজিন্দাৰী কাম কৰিছিল। মাধবদেৱে ককায়েকক সহায় কৰিছিল। কিছুকালৰ পিছত তেওঁ তাৰ পৰা টেম্বুৱানীত থকা মাতৃৰ কাষলৈ প্ৰত্যবৰ্তন কৰিছিল&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; আৰু কিছুদিন মাতৃ, ভগ্নী আৰু বৈনায়েকৰ সৈতে থাকি বিয়া কৰাৰ মনেৰে এগৰাকী কন্যাক জোৰোণ দি আহিল।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; সেই সময়তে গয়াপাণি ধুঞাহাটলৈ যায় আৰু শঙ্কৰদেৱৰ সাক্ষাৎ পাই তেওঁৰ ওচৰত শৰণ লয়। শঙ্কৰদেৱেই গয়াপাণিৰ নাম ৰামদাস ৰাখিছিল।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt;

১৪৮৯ চনত [[নাৰায়ণপুৰ]] নামে ঠাইৰ ৰঙাজান আৰু কাঁচিকটা নদীৰ মাজত অৱস্থিত [[লেতেকুপুখুৰী]] নামৰ ঠাইৰ হৰিশিঙা বৰা উজীৰৰ ঘৰত মাধৱদেৱৰ জন্ম হয়।&lt;ref name=&quot;assaminfo1&quot;/&gt; প্ৰবাদ আছে যে মাধৱদেৱৰ নাইকটা কাঁচিখন পেলোৱাৰ বাবে ওচৰৰ নদীখনৰ নাম কাঁচিকটা আৰু প্ৰসূতিৰ তেজলগা কাপোৰ ধোৱাৰ বাবে ওচৰৰ জানটোৰ পানীৰ বৰণ ৰঙা হৈ পৰাত পৰৱৰ্তী কালত ইয়াৰ নাম ৰঙাজান হয়।{{cn}}
===শিক্ষা===
বাণ্ডুকাৰ ৰাজেন্দ্ৰ অধ্যাপকৰ ছাত্ৰশালাত মাধবদেৱৰ আনুষ্ঠানিক শিক্ষা লাভ হয়। এক বছৰ শিক্ষা লাভ কৰিয়েই তেওঁ ব্যাকৰণ, পুৰাণ, ভাগৱত আদি নানা শাস্ত্ৰ আয়ত্ব কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt;
===শিশুকালৰ লগৰীয়া===
মাধবদেৱৰ শিশুকালৰ লগৰীয়াসকলৰ ভিতৰত প্ৰধান নজনা বন্ধু আছিল-হৰি, হৰিবৰ, হৰাই,নিৰাই, নিৰঞ্জন, নিৰামই, নৰহৰি, নাৰায়ণ আৰু নৰোত্তম।&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt; অন্য সাধাৰণ শিশুৰ দৰেই ল’ৰালি কালছোৱা মাধবদেৱ উমলি-জামলি ডাঙৰ হৈছিল। চৰিত-পুথিসমুহত তেওঁৰ বাল্যকালৰ ক্ৰিয়া-কাণ্ডত যথেষ্ট অলৌকিকতা বৰ্ণনা কৰা হৈছে।

==মণি-কাঞ্চণ সংযোগ==
বাণ্ডুকাৰ পৰা উভতি আহোঁতে বাটতে মাকৰ টান নৰীয়া হোৱাৰ খবৰ পাই মাতৃৰ সুস্বাস্থ্য কামনা কৰি দুৰ্গা গোঁসানীলৈ এযোৰ বগা পঠা আগ কৰে।&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt; মাধবদেৱ আদিতে শাক্তধৰ্মী আছিল। ইয়াৰ প্ৰমাণ চৰিতপুথি সমূহত পোৱা যায়। {{Cquote|কতো দিনে যান্ত পথে বাৰ্ত্তাক পাইলন্ত।&lt;br&gt; শীঘ্ৰে যায়ো তযু মাতৃ অসুস্থ অত্যন্ত।।&lt;br&gt; দেখিবাক পোৱা কি নোপোৱা বুলিলন্ত।&lt;br&gt; হেন শুনি তেখনে দেৱীক বুলিলন্ত।।&lt;br&gt; শুক্ল একযোৰ পাঠা দিবো মই যাই।&lt;br&gt; নপৰা সকাশ পাৱন্তোক মোৰ আই।।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt;}} 
গুৰু চৰিত কথাত {{Cquote|ভাদ্ৰমহীয়া হোকৰাকুচিয়া [হিৰমল] লোণ মুদৈয়ে চিনি [পাই বিশ্বনাথে] বাৰ্ত্তা কলে: বোলে খেদাকৈ গলে বা মাৰক দেখাগৈ নাপৰা টান।। তেহে গুৰু খেদকৈ পিতৃও গল মাতৃও নেদেখো বুলি: গোসানিলৈ এযোৰ পাঠা মানি বোলে যেন মাতৃক দেখোগৈ। }}
তেওঁ যেতিয়া ছাগলী দুটা আনিবলৈ নিজৰ ভনীজোঁৱায়েক ৰামদাসক পাচিলে ভনীজোঁৱায়েকে তেওঁৰ কথা নুশুনি ক’লে যে বলি বিধান অপ্ৰয়োজনীয় প্ৰথা আৰু ইয়াৰ পৰা কোনেও সুফল নাপায়। তেওঁ আৰু ক'লে যে তেওঁ ইতিমধ্যে শংকৰদেৱক গুৰু মানি এক শৰণ হৰি নাম ধৰ্ম গ্ৰহণ কৰিছে আৰু মাধৱেও তাকে কৰিব লাগে। এই কথা শুনি মাধৱদেৱ ক্ৰোধিত হয় আৰু শঙ্কৰদেৱৰ ওচৰলৈ গৈ তেওঁৰ যুক্তি তৰ্ক আৰম্ভ কৰিলে। মাধৱে আগমৰ যুক্তি আগবঢ়ায় আৰু গুৰুজনাই নিগমৰ যুক্তিৰে খন্দন কৰে। এনেদৰে তিনি প্ৰহৰ তৰ্ক যুদ্ধ হ'ল। শেষত গুৰু জনাই শ্ৰীমদ্ভাগৱতৰ চতুৰ্থ স্কন্ধৰ '''&quot;যথা তৰুৰ মূল -------&quot;''' শ্লোকটিৰে মাধৱক পৰাস্ত কৰে। শ্লোকটিৰ অৰ্থ হ'ল গছৰ গুৰিত পানী দিলে দাল পাত সকলোৱে পায়। দাল পাতত দিলে কোনেও নাপায়। একেদৰে ভগৱন্ত কৃষ্ণদেৱক পূজিলে সকলোৰে পূজা হয়। আন দেৱ-দেৱীক পৃথকে পূজাৰ কোনো প্ৰয়োজন নাই। শ্ৰীমন্ত শঙ্কৰদেৱৰ যুক্তিৰ ওচৰত হাৰ মানি মাধৱে তাৰাক গুৰু ভজি তেওঁ প্ৰৱৰ্তন কৰা একশৰণ হৰি নাম ধৰ্মত শৰণ ললে। মাধৱ হৈ পৰিল গুৰুজনাৰ প্ৰপন্ন শিষ্য অভেদ আত্মা মহাপুৰুষ শ্ৰীশ্ৰী মাধৱদেৱ। দুয়োজনা মহাপুৰুষৰ এই মহা মিলনক সাহিত্য ৰথী [[লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা]]দেৱে '''&quot;মণি-কাঞ্চণ সংযোগ&quot;''' বুলি অভিহিত কৰি গৈছে।&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.srimanta.net/contents_l3.php?q=3&amp;ID=1&amp;ID3=41&amp;link_caption=Madhavadeva |title=Welcome to The Site |publisher=Srimanta.net |date= |accessdate=2013-03-16 |archivedate=2015-03-19 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150319204909/http://srimanta.net/contents_l3.php?q=3&amp;ID=1&amp;ID3=41&amp;link_caption=Madhavadeva |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;

==গুৰু শিষ্য সম্পৰ্ক==
শ্ৰীশ্ৰী মাধৱদেৱ আৰু শ্ৰীমন্ত [[শংকৰদেৱ]]ৰ মাজৰ গুৰু-শিষ্য সম্পৰ্ক মহাপুৰুষীয়া বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ ইতিহাসত এক পবিত্ৰ আৰু গভীৰ সম্পৰ্ক হিচাপে পৰিগণিত। শংকৰদেৱৰ আধ্যাত্মিক দৃষ্টিভংগী, সাহিত্যিক প্ৰতিভা আৰু ধৰ্মীয় ধৰ্মপ্ৰচাৰ প্ৰতি মাধৱদেৱ দীৰ্ঘদিন ধৰি আকৃষ্ট হৈ আছিল। যদিও মাধৱদেৱ প্ৰথমতে শাক্ত ধৰ্মত বিশ্বাসী আছিল, কিন্তু বৈনায়েক ৰাম দাসৰ (গোপাল আতা&lt;ref&gt;Sarma, S.N. ''The Neo-Vaishnavite Movement and the Satra Institution of Assam'', Assam Publication Board, 1966, pp. 78–80.&lt;/ref&gt;হৰিসৰণ)ৰ সৈতে বলি-বিতৰ্কৰ পিছত তেওঁৰ মনত প্ৰশ্ন উত্থাপন হয়, আৰু এই সময়তেই তেওঁ শংকৰদেৱৰ সৈতে সাক্ষাৎ কৰে।

১৫৫১ চনত শ্ৰীশ্ৰী শংকৰদেৱৰ ওচৰত মাধৱদেৱে বৈষ্ণৱ ধৰ্ম গ্ৰহণ কৰে। এই সময়তেই তেওঁ শংকৰদেৱৰ অন্যতম সৰ্বাধিক ঘনিষ্ঠ শিষ্য হৈ পৰে। তেওঁ শংকৰদেৱৰ নিৰ্দেশত বহু গুৰুত্বপূৰ্ণ ধৰ্মীয় গ্ৰন্থ, নাম-ঘোষা আৰু নাটন নাট প্ৰকাশ কৰে। মাধৱদেৱে শংকৰদেৱৰ অনুগামী হিচাপে কেবল ধৰ্মীয় শিক্ষাৰ প্ৰসাৰেই কৰা নাই, তেওঁ তেওঁৰ গুৰুৰ আদৰ্শক জীৱনৰ শেষ পৰ্যন্ত পালন কৰি গৈছিল। 

শংকৰদেৱৰ মৃত্যুৰ পিছত মাধৱদেৱে ধৰ্ম আন্দোলনৰ দায়িত্ব স্বীকাৰ কৰি সত্ৰ স্থাপন আৰু ধৰ্মীয় সংস্কৃতি সংৰক্ষণৰ বাবে বিশাল ভূমিকা গ্ৰহণ কৰে। তেওঁ শংকৰদেৱৰ দৰ্শনক আগবঢ়াই সত্ৰ প্ৰথাৰ বিকাশ ঘটায়। তেওঁ শংকৰদেৱৰ আদৰ্শৰ পৰা কেতিয়াও বিচ্যুত নহ’ল, আৰু গুৰুৰ প্ৰতি অকুণ্ঠ বিশ্বাস, আস্থা আৰু শ্ৰদ্ধা দেখুৱাই চিৰস্মৰণীয় হ’ল।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar. ''Early History of the Vaisnava Faith and Movement in Assam'', Motilal Banarsidass, 1980, pp. 250–253.&lt;/ref&gt;

===গুৰু পত্নী [[কালিন্দী আই]] আৰু মাধৱদেৱ===

==সত্ৰ স্থাপন==
শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱৰ মৃত্যুৰ পিছত মাধৱদেৱে মহাপুৰুষীয়া বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ সাংগঠনিক দিশ অধিক সুদৃঢ় কৰাৰ বাবে বিভিন্ন ঠাইত সত্ৰ স্থাপন কৰিছিল। সত্ৰসমূহ আছিল ধৰ্মীয় শিক্ষা, নাম-প্ৰচাৰ আৰু শৃংখলিত ভক্তিসাধনাৰ কেন্দ্ৰ। ই একেলগে ধৰ্ম আৰু সমাজ গঠনৰে মূল আধাৰ ৰূপে পৰিগণিত হৈছিল।&lt;ref&gt;Sarma, S.N. ''The Neo-Vaishnavite Movement and the Satra Institution of Assam'', Assam Publication Board, 1966, pp. 102–105.&lt;/ref&gt;

===বৰপেটা সত্ৰ===
{{মূল|বৰপেটা সত্ৰ}}
মাধৱদেৱে ১৫০৫ শকত (১৫৮৩ খ্ৰীষ্টাব্দ) বৰপেটা সত্ৰ প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল আৰু তাত তেওঁ ৮ বছৰ ধৰি আছিল।&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://onlinesivasagar.com/tourism/barpeta-satra.php |title=Barpeta Satra (Xatra), Barpeta Kirtan Ghar - Barpeta, Assam, Religious and Cultural Centre |publisher=Onlinesivasagar.com |date= |accessdate=2013-06-15}}&lt;/ref&gt; তেওঁ [[মথুৰা দাস বুঢ়া আতা|শ্ৰীমথুৰা দাস বুঢ়া আতা]]ক সত্ৰৰ প্ৰথম সত্ৰাধিকাৰ হিচাপে নিযুক্তি দিছিল।

===গণককুছি সত্ৰ===
[[File:গণককুছি সত্ৰ ৮.jpg|thumb|গণককুছি সত্ৰ]]
[[গণককুছি সত্ৰ]] মহাপুৰুষ মাধৱদেৱে স্থাপন কৰা এখন সত্ৰ। বৰপেটা চহৰৰ কাষতে থকা গণককুছি সত্ৰ এক ঐতিহাসিক আৰু ধৰ্মীয় গুৰুত্বপূৰ্ণ স্থান। এই সত্ৰত মহাপুৰুষ মাধৱদেৱে ১৮ বছৰ ৬ মাহ বসবাস কৰিছিল। সেই সময়ছোৱাত তেওঁৰ লগত ৰাম আতৈ, শ্ৰীৰাম আতৈকে আদি কৰি বহুকেইগৰাকী ভকত একেলগে বসবাস কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web
 |title=Ganakkuchi Satra: A Satra Established by Mahapurush Madhavdev|url=https://assam.news18.com/news/assam/ganakkuchi-satra-a-satra-established-by-mahapurush-madhavdev-skd-local18-411945.html
 |website=News18 Assam
 |language=as
 |access-date=12 June 2025
 |publisher=News18 Network
}}&lt;/ref&gt; উজনি অসমত ধৰ্ম চৰ্চাত কিছু আহুকাল পাই দুয়োজনা গুৰু ভটিয়াই আহি তেতিয়াৰ কামৰূপত থিতাপি লয়। শংকৰদেৱে [[পাটবাউসী সত্ৰ]]ত আৰু মাধবদেৱে বাৰাদিত সত্ৰ পাতি থাকিবলৈ লয়। বাৰাদিৰ পৰা গুৰুসেৱা কৰিবলৈ নিতৌ পাটবাউসীলৈ যোৱাত মাধবদেৱৰ কষ্ট দেখি শংকৰদেৱে এজন গণকৰ পৰা চাৰি পুৰা মাটিৰ এখন বাৰী এতোলা সোণৰ বিনিময়ত কিনি লৈ তাতে মাধবদেৱৰ বাবে ঘৰ সজাই থাকিবলৈ দিয়ে। এই ঠাইখন অলপ দিনৰ পিছতেই ধৰ্ম চৰ্চাৰ কেন্দ্ৰ হৈ পৰিছিল। শংকৰদেৱেও ইয়ালৈ আহি শাস্ত্ৰচৰ্চা কৰিছিল। গুৰুৰ আদেশত সত্ৰ স্থাপন কৰি এই গণককুছিতেই মাধবদেৱে কেইবাখনো ঝুমুৰা ৰচনা কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;বৰ-১&quot;&gt;{{cite book | title=বৰপেটা সত্ৰৰ ৰূপৰেখা | publisher=ৰেখা প্ৰকাশন | author=দাস, অমিয় কুমাৰ | authorlink=বৰপেটাৰ পঞ্চ-সত্ৰৰ ইতিবৃত্ত | year=২০২৪ | pages=৩৬ | isbn=978-81-977981-1-5}}&lt;/ref&gt;

===সুন্দৰীদিয়া সত্ৰ===
{{মূল|সুন্দৰীদিয়া সত্ৰ}} 
[[File:সুন্দৰীদিয়া সত্ৰৰ ’মঠ’.jpg|thumb|সুন্দৰীদিয়া সত্ৰৰ ’মঠ’]]
মাধৱদেৱে ১৫৭০ চনত সুন্দৰীদিয়া সত্ৰ স্থাপন কৰিছিল৷ বৰপেটা সত্ৰৰ উত্তৰ পূব কোণত প্ৰায় ৩ কিলোমিটাৰ দূৰত বৰপেটা ভবানীপুৰ পথত এই সুন্দৰীদিয়া সত্ৰ অৱস্থিত আৰু ইয়াতে মাধবদেৱে ১৪ বছৰ ছমাহ কাল বাস কৰি নানা পদ-পুথি ৰচনা কৰিছিল৷&lt;ref name=&quot;সুন্দৰী&quot;&gt;{{cite book | title=সচিত্ৰ সুন্দৰীদিয়া সত্ৰ | publisher=সুন্দৰীদিয়া সত্ৰ পৰিচালনা সমিতি | author=পাঠক, ৰাতুল (সম্পাদক) | year=২০০৮}}&lt;/ref&gt;

===বাৰাদি সত্ৰ===
মাধৱদেৱে নিজে বাৰাদি সত্ৰত অৱস্থান কৰিছিল আৰু ইয়াক আধ্যাত্মিক সাধনা, ধৰ্ম প্ৰচাৰ আৰু সাহিত্য সৃষ্টি (বিশেষকৈ নামঘোষা ৰচনা)ৰ বাবে এটা কেন্দ্ৰ হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰিছিল। বাৰাদি সত্ৰত মাধৱদেৱে শেষ জীৱনকাল অতিবাহিত কৰিছিল। এই সত্ৰ মাধৱদেৱৰ শেষ বাসস্থান হিচাপেও পৰিগণিত।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar, pp. 296–297.&lt;/ref&gt;

=== অন্যান্য সত্ৰ স্থাপন ===
মাধৱদেৱে নিজে কিছুমান সত্ৰ স্থাপন কৰিছিল আৰু তেওঁৰ শিষ্যসকলে বহু সত্ৰ স্থাপন কৰিছিল। তেওঁ সত্ৰসমূহৰ মাধ্যমে মহাপুৰুষীয়া ধৰ্ম বিস্তাৰ কৰিবলৈ সংগঠিত প্ৰচেষ্টা গ্ৰহণ কৰিছিল। নিচেই গুৰুত্বপূৰ্ণ কিছুমান সত্ৰ হ’ল—
* '''আহতগুৰি সত্ৰ''' - ধৰ্মীয় চৰ্চা আৰু সংগঠনৰ ক্ষেত্ৰত এই সত্ৰ অত্যন্ত গুৰুত্বপূৰ্ণ আছিল। 
* '''বেলগুৰি সত্ৰ''' - এই সত্ৰত মাধৱদেৱে বহুদিন ধৰি বাস কৰিছিল আৰু বহু শিষ্যক দীক্ষা দিছিল। 
* '''ধাইহাট সত্ৰ''' - মাধৱদেৱে জীবনৰ অন্তিম সময়চোৱাত এই সত্ৰত অৱস্থান কৰিছিল।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar. ''Early History of the Vaisnava Faith and Movement in Assam'', Motilal Banarsidass, 1980, pp. 295–296.&lt;/ref&gt;

এই সত্ৰসমূহত মাধৱদেৱে শিষ্যৰ শিক্ষাদান, ধৰ্মীয় বিধিবিধান প্ৰৱৰ্তন আৰু কীৰ্তন আদি কাৰ্য চলাইছিল।&lt;ref&gt;Sarma, S.N., pp. 111–113.&lt;/ref&gt; সেয়ে এই সত্ৰসমূহ মাধৱদেৱৰ ধৰ্মীয় দৃষ্টিভংগী, সংগঠন দক্ষতা আৰু শিষ্যনিৰ্ভৰ নেতৃত্বৰ পৰিচয় বহন কৰে। মাধৱদেৱে সত্ৰসমূহৰ মাধ্যমে ধৰ্মীয় আচাৰ-বিধি, নাম-কীৰ্তন আৰু আখণ্ড ভক্তিসাধনাৰ এক সাংগঠনিক সাঁচ গঢ়ি তোলে, যি বৰ্তমানো মহাপুৰুষীয়া ধৰ্মৰ মূল আধাৰ ৰূপে চলি আহিছে। 

==ধৰ্ম প্ৰচাৰ==
শ্ৰীমন্ত [[শংকৰদেৱ]]ৰ দীক্ষিত শিষ্য হিচাপে মাধৱদেৱে অসমৰ মহাপুৰুষীয়া [[বৈষ্ণৱ ধৰ্ম]] বিস্তাৰত এক বিশিষ্ট ভূমিকা গ্ৰহণ কৰিছিল। শংকৰদেৱৰ মৃত্যুৰ পিছত মাধৱদেৱে ধৰ্মীয় নেতৃত্ব গ্ৰহণ কৰি ধৰ্মটোক অধিক সুসংগঠিত ৰূপ দিছিল। তেওঁৰ নেতৃত্বত সত্ৰ, নামঘৰ আৰু কীৰ্তনঘোষাৰ প্ৰচলন বৃদ্ধি পায়। 

মাধৱদেৱে শংকৰদেৱৰ দেখুৱোৱা ধৰ্মপথ অনুসৰি ঈশ্বৰৰ নাম গ্ৰহণ, শুদ্ধ ভক্তিৰ মাধ্যমে মুক্তিলাভ আৰু সামাজিক সমতা প্ৰচাৰ কৰিছিল। তেওঁ গ্ৰাম্য অঞ্চললৈ গৈ ধৰ্ম প্ৰচাৰ কৰিছিল আৰু বহু লোকক দীক্ষা দিছিল। তেওঁৰ দীক্ষিত শিষ্যসকলৰ মাজত হৰিদাস ঠাকুৰ, অনন্ত দেৱ আদিৰ নাম উল্লেখযোগ্য।&lt;ref&gt;Sarma, S.N. ''The Neo-Vaishnavite Movement and the Satra Institution of Assam'', Assam Publication Board, 1966, pp. 79–82.&lt;/ref&gt;

মাধৱদেৱৰ ধৰ্ম প্ৰচাৰৰ এক উল্লেখযোগ্য দিশ আছিল নামঘোষাৰ মাধ্যমে ধৰ্মৰ বাণী জনসাধাৰণলৈ প্ৰচাৰ কৰা। তেওঁ ৰচনাৰ জৰিয়তে ধৰ্মক হৃদয়ঙ্গম কৰা সহজ কৰি তোলে। বিশেষকৈ তেওঁৰ ৰচিত [[নামঘোষা]] কাব্যগ্ৰন্থখন মহাপুৰুষীয়া ধৰ্মত অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ স্থান দখল কৰি আছে।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar. ''Early History of the Vaisnava Faith and Movement in Assam'', Motilal Banarsidass, 1980, pp. 290–292.&lt;/ref&gt;

তেওঁ [[সত্ৰ]] সংস্থাপন কৰাৰ ক্ষেত্ৰতো গুৰুত্বপূৰ্ণ অৱদান আগবঢ়াইছিল। তিনিআটি সত্ৰ স্থাপন কৰা কথাও বিভিন্ন কৃতিত উল্লেখ পোৱা যায়। সত্ৰসমূহে ধৰ্মীয় শিক্ষাদান, নৈতিক উন্নয়ন আৰু সাংগঠনিক দৃঢ়তা আগবঢ়াইছিল। এই ধৰ্ম প্ৰচাৰৰ ফলস্বৰূপ, মাধৱদেৱৰ জীৱনকালতেই মহাপুৰুষীয়া বৈষ্ণৱ ধৰ্ম অসমৰ বিভিন্ন অঞ্চললৈ বিস্তৃত হৈছিল। 

===ধৰ্মৰ চাৰি বস্তু===
মহাপুৰুষীয়া বৈষ্ণৱ ধৰ্মত &quot;ধৰ্মৰ চাৰি বস্তু&quot; বা &quot;চাৰিখন বস্তু&quot; বুলিলে নাম, দেৱ, গুৰু আৰু ভকতক বুজোৱা হয়। এই চাৰিটা বস্তুকে ধৰ্মীয় জীৱনৰ মূল আধাৰ হিচাপে গণ্য কৰা হয়। মাধৱদেৱে এই বস্তুসমূহৰ গুৰুত্ব ব্যাখ্যা কৰি ধৰ্মীয় অনুশাসনৰ ৰূপ দিছিল। 

* '''নাম''': ভগৱানৰ নাম লোৱাক (কীৰ্তন, নাম-ঘোষা) ধৰ্মৰ আটাইতকৈ মৌলিক আচাৰ বুলি গণ্য কৰা হয়। নাম-স্মৰণেৰে ভক্ত ভগৱানৰ সৈতে আত্মিক সংযোগ স্থাপন কৰে। বৈষ্ণৱ ধৰ্মত নাম-ঘোষাৰ মাধ্যৰে আত্মশুদ্ধি আৰু মুক্তিৰ পথ দেখুওৱা হয়।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar. ''Early History of the Vaisnava Faith and Movement in Assam'', Motilal Banarsidass, 1980, pp. 220–221.&lt;/ref&gt;

* '''দেৱ''': দেৱ বুলিলে ভগৱানক বুজোৱা হয়। বৈষ্ণৱ ধৰ্মত ভগৱান (বিশেষকৈ কৃষ্ণ) একমাত্ৰ উপাস্য, আৰু তেওঁৰ ওপৰত একনিষ্ঠ ভক্তিৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়া হয়। দেৱৰ উপাসনা সাধাৰণতে নামঘোষা, কীৰ্তন, আৰু একান্ত ভক্তিৰে কৰা হয়।&lt;ref&gt;Sarma, S.N. ''The Neo-Vaishnavite Movement and the Satra Institution of Assam'', Assam Publication Board, 1966, p. 95.&lt;/ref&gt;

* '''গুৰু''': ধৰ্মপথৰ সঠিক দিশ দৰ্শোৱা জনক গুৰু বোলা হয়। গুৰুজনক ভগৱানৰ দ্বাৰা নিৰ্ধাৰিত পথত ভক্তক নিৰ্দেশনা দিয়া এজন আধ্যাত্মিক শিক্ষক হিচাপে গণ্য কৰা হয়। মাধৱদেৱে গুৰুৰ প্ৰতি আনুগত্য আৰু শ্ৰদ্ধাৰ ওপৰত বিশেষ গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছিল।&lt;ref&gt;Barua, B.K. ''A Cultural History of Assam'', Lawyer’s Book Stall, 1951, pp. 273–275.&lt;/ref&gt;

* '''ভকত''': ভকত বুলিলে ভগৱানৰ ভক্তসকলক বুজোৱা হয়। মহাপুৰুষীয়া ধৰ্মত ভকতসকলৰ সৈতে সম্প্ৰীতি, সহানুভূতি আৰু সমতা ৰাখিবলৈ উৎসাহিত কৰা হয়। সমাজত ধৰ্মীয় একতাৰ এক প্ৰতীক হিচাপে ভকতৰ স্থান বৰগম্ভীৰ।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar, p. 222.&lt;/ref&gt;

এই চাৰি বস্তু — নাম, দেৱ, গুৰু আৰু ভকত — বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ ভিত্তি, যাৰ ওপৰত সৎ জীৱন, আধ্যাত্মিক সাধনা আৰু সামাজিক সদভাৱ স্থাপিত হয়। 

===মহাপুৰুষীয়া ধৰ্মৰ নৱৰত্ন লাভ===

==কোচ ৰজাৰ পৃষ্ঠপোষকতা লাভ==
মাধৱদেৱে তেওঁৰ ধৰ্মীয় জীৱনৰ অন্তিম পৰ্যায়ত কোচ ৰাজ্যৰ ৰজা [[নৰনাৰায়ণ]] আৰু সেনাপতি [[চিলাৰায়]]ৰ পৰা বিশেষ পৃষ্ঠপোষকতা লাভ কৰিছিল। [[শংকৰদেৱ]]ৰ দেহাৱসানৰ পাছত মাধৱদেৱ [[বৈষ্ণৱ ধৰ্ম]]ৰ নেতৃত্ব গ্ৰহণ কৰি ইয়াৰ বিস্তাৰ আৰু সুসংগঠনত মনোনিৱেশ কৰিছিল। এই সময়তে সেনাপতি চিলাৰায়ে তেওঁক [[কোচবিহাৰ]]লৈ নিমন্ত্ৰণ জনাইছিল, যিটো তেওঁ গ্ৰহণ কৰিছিল।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar. ''Early History of the Vaiṣṇava Faith and Movement in Assam'', Motilal Banarsidass, 1980, p. 302.&lt;/ref&gt;

চিলাৰায় মাধৱদেৱৰ ধৰ্মীয় নিষ্ঠা আৰু ব্যতিক্ৰমী সাহিত্যিক প্ৰতিভাৰ প্ৰতি গভীৰ ভাবে আকৰ্ষিত হৈছিল। তেওঁ মাধৱদেৱক পূৰ্ণ স্বাধীনতা আৰু আশ্ৰয় প্ৰদান কৰিছিল যাতে তেওঁ বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ শিক্ষা আৰু কীৰ্তন প্ৰথাৰ বিস্তাৰ অব্যাহত ৰাখিব পাৰে।&lt;ref&gt;Sarma, S.N. ''The Neo-Vaishnavite Movement and the Satra Institution of Assam'', Assam Publication Board, 1966, p. 89.&lt;/ref&gt; মাধৱদেৱে এই সময়তে কোচ ৰাজ্যত কেইবাটাও [[সত্ৰ]] স্থাপন কৰে, বিশেষকৈ সোণাৰী অঞ্চলত স্থাপিত সত্ৰটোৱে গুৰুত্ব লাভ কৰে। 

চিলাৰায়ে মাধৱদেৱক &quot;মহাপুৰুষ&quot; হিচাপে সম্বোধন কৰিছিল, আৰু তেওঁৰ সাহিত্য আৰু ধৰ্মীয় কৰ্মকাণ্ডলৈ ৰাজআশ্ৰয় প্ৰদান কৰিছিল, যাৰ ফলস্বৰূপে [[বৰগীত]], নাট, নামপ্ৰসঙ্গ আদিৰ ব্যাপক বিস্তাৰ সাধন হৈছিল।&lt;ref&gt;Maheswar Neog, 1980, pp. 308–309.&lt;/ref&gt; [[সত্যেন্দ্ৰনাথ শৰ্মা]]ই মত দিছে যে, মাধৱদেৱে পোৱা এই ৰাজপৃষ্ঠপোষকতাই কেৱল বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ প্ৰতিষ্ঠানিক বিস্তাৰ নহয়, অসমীয়া সাহিত্য তথা সংস্কৃতিৰো বিকাশত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা গ্ৰহণ কৰিছিল।&lt;ref&gt;Sarma, S.N., 1966, p. 95.&lt;/ref&gt;

==সাহিত্যকৃতি==
ধৰ্ম প্ৰচাৰৰ লগতে সাহিত্য সংস্কৃতিৰো পূজাৰী এইজনা মহান গুৰুৰ সাহিত্যিক জীৱনৰ কীৰ্তিস্তম্ভ হ’ল [[নামঘোষা]]। এহেজাৰটা ঘোষা থকা বাবে এইখনক হেজাৰী ঘোষা বুলিও কোৱা হয়। 
তেওঁ একাধিক [[বৰগীত]]&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://books.google.co.in/books?id=ObFCT5_taSgC&amp;pg=PA387&amp;lpg=PA387&amp;dq=Madhavdeva&amp;source=bl&amp;ots=mVFY0yGOt5&amp;sig=sTGlQ0j6_roY1CDvIGphD70yUiY&amp;hl=en&amp;sa=X&amp;ei=0LtEUbClB8LprQeIw4DQAg&amp;ved=0CGoQ6AEwCTgU#v=onepage&amp;q=Madhavdeva&amp;f=false |title=Encyclopaedia of Indian Literature: A-Devo - Google Books |publisher=Books.google.co.in |date= |accessdate=2013-03-16}}&lt;/ref&gt;, [[ভটিমা]], [[নাট]] ([[ভূমি লেটোৱা (ঝুমুৰা)|ঝুমুৰা]]) আদি ৰচনা কৰিছিল। মাধৱদেৱে বাৰকুৰি (দুশ চল্লিশ) বৰগীত ৰচনা কৰিছিল বুলি প্ৰবাদ আছে যদিও বৰ্তমান সৰ্বমুঠ নকুৰি এঘাৰটা (এশ একান্নবৈটা) মান গীতহে উপলব্ধ। অৱশ্যে ইয়াৰ ভিতৰত কিছু সংখ্যক [[অংকীয়া নাট]]ৰ গীতো সন্নিৱিস্ত হৈ আছে। তেওঁ সৰ্বমুঠ ১৫৭টা [[বৰগীত]] ৰচনা কৰে জীৱন কালত, তাৰ ভিতৰত এটি উল্লেখনীয় বৰগীত হ’ল – ''তেজৰে কমলাপতি''। 

===আখ্যানমূলক ৰচনা===
*ৰাজসূয় কাব্য
*[https://as.m.wikisource.org/wiki/আদিকাণ্ড আদিকাণ্ড ৰামায়ণ] (অনুবাদ)

===তত্ত্বমূলক ৰচন===
*জন্মৰহস্য
*[[ভক্তি ৰত্নাৱলী]]
*নামমালিকা
*[[নামঘোষা]]&lt;ref name=&quot;মাধৱদেৱ&quot;/&gt;

===নাট===
*[[অৰ্জুন ভঞ্জন]] 
*দধিমথন

===ঝুমুৰা===
*[[চোৰধৰা]]
*[[পিম্পৰা গুচোৱা]]
*[[ভোজন বিহাৰ (ঝুমুৰা)]]
*[[ভূমি লেটোৱা (ঝুমুৰা)]]
*কোটোৰা খেলা

===অন্যান্য ৰচনা===
বৰ্তমানলৈকে পোৱা মাধৱদেৱৰ নামত প্ৰচলিত ঝুমুৰা ভূষণ হৰণ, ৰাস ঝুমুৰা, কোটোৰা খেলা, ব্ৰহ্মামোহন আদি তেখেতৰ স্বৰচিত হয়নে নহয় তাক সঠিককৈ জনা নাযায়। চৰিত পুথিত উল্লিখিত দুখনমান নাট, যেনে— ৰাম যাত্ৰা, নৃসিংহ যাত্ৰা, গোবৰ্দ্ধন যাত্ৰা আদি মাধৱদেৱৰ দ্বাৰা ৰচিত বুলি জনা যায় যদিও পাবলৈ নাই। 

==তিৰোভাৱ==
মহাপুৰুষ মাধৱদেৱৰ ১৫৯৬ চনত কোচবিহাৰৰ [[ভেলা সত্ৰ]]ত দেহাৱসান ঘটে&lt;ref name=&quot;assaminfo1&quot;/&gt;। 

==আৰু চাওক==
{{wikisourcelang|as|লিখক: মাধৱদেৱ}}
* [[শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ]]
* [[নৱবৈষ্ণৱ ধৰ্ম]]
* [[সত্ৰ]]
* [[বৰগীত]]
* [[ভাওনা]]
*[[পিম্পৰা গুচোৱা]]

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{Reflist}}

{{অসমৰ প্ৰসিদ্ধ ব্যক্তি}}
[[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:অসমীয়া কবি]]
[[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ ধৰ্মীয় গুৰু]]
[[শ্ৰেণী:নৱবৈষ্ণৱ ধৰ্ম]]
[[শ্ৰেণী:অসমৰ পাব্লিক ডমেইনৰ অন্তৰ্ভুক্ত লিখক]]
[[শ্ৰেণী:ভক্তি আন্দোলন]]
[[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:হিন্দু সন্ত]]</text>
      <sha1>dcfwwvhmt1131w0lbtnm345g4o2opco</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519284</id>
      <parentid>519283</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T17:14:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pranamikaadhikary</username>
        <id>27435</id>
      </contributor>
      <comment>/* মণি-কাঞ্চণ সংযোগ */</comment>
      <origin>519284</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="45243" sha1="4wsjhen3wqzq0srwdu2ugzfvz7yq1r3" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name = মাধৱদেৱ
| image = 
| alt = 
| caption = 
| birth_name = 
| birth_date = ১৪৮৯ চন
| birth_place = [[নাৰায়ণপুৰ]], [[লখিমপুৰ জিলা|লখিমপুৰ]], [[অসম]]
| death_date = ১৫৯৬ চন
| death_place = [[কোচবিহাৰ]] 
| nationality = 
| other_names = বঢ়াৰ পো
| religion = [[মহাপুৰুষীয়া ধৰ্ম]]
| notable_works = [[বৰগীত]], [[ভক্তি ৰত্নাৱলী]], [[নামঘোষা]]
| occupation = 
}}
'''মাধৱদেৱ''' (১৪৮৯-১৫৯৬) [[অসম]]ৰ মহাপুৰুষীয়া ধৰ্ম বা [[এক শৰণ নাম ধৰ্ম]] প্ৰৱৰ্তনৰ এজন মূল হোতা আছিল। তেওঁ মহাপুৰুষ [[শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ]]ৰ অন্যতম প্ৰধান শিষ্য আছিল।&lt;ref name=&quot;assaminfo1&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.assaminfo.com/famous-people/52/mahapurush-srimanta-madhabdeva.htm |title=Mahapurush Srimanta Madhabdeva &amp;#124; Srimanta Madhabdeva &amp;#124; Mahapurush Madhabdeva &amp;#124; Madhabdeva &amp;#124; Sri Sri Madhabdeva &amp;#124; History of Madhabdeva |publisher=Assaminfo.com |date= |accessdate=2013-03-16}}&lt;/ref&gt; মাধৱদেৱৰ গুৰু ভক্তিৰ বাবে তেওঁক বিশেষভাৱে জনা যায় আৰু তেওঁক শংকৰদেৱৰ প্ৰকৃত উত্তৰাধিকৰী হিচাপে গণ্য কৰা হয়। মাধৱদেৱ বৈৰাগী আছিল কিন্তু জীৱন বিমুখী নাছিল। জীৱনৰ প্ৰতি তেওঁৰ আস্থা আছিল আৰু গোটেই জীৱনটো গভীৰ জ্ঞানান্বেষণেৰে উপভোগ কৰিব বিচাৰিছিল। মাধৱদেৱে বিষয়-বাসনাৰ প্ৰতি উৎসাহ নেদেখুৱাইছিল যদিও নিজৰ প্ৰতিজন শিষ্যকে খেতি-বাতি বা ব্যৱসায়-বাণিজ্যৰে স্বাৱলম্বী হবলৈ কৈছিল। পাছলৈ নিজেও কোচ ৰজাৰ অনুগ্ৰহত থাকি সাহিত্য আৰু ধৰ্ম চৰ্চা কৰিছিল। [[নামঘোষা]] আৰু ভক্তিৰত্নাৱলী মাধৱদেৱৰ অনুপম সৃষ্টি।&lt;ref name=&quot;assaminfo1&quot; /&gt;

==বংশলতা আৰু জন্ম==
[[File:মাধৱদেৱৰ জন্মস্থান ভৱনৰ আলোকচিত্ৰ২.jpg|thumb|মাধৱদেৱৰ জন্মস্থান ]]

মাধবদেৱৰ আদিপুৰুষ হিচাপে চৰিত পুথি মতে কৃষ্ণ ভূঞা, তেওঁৰ পুত্ৰ বিষ্ণু ভূঞা, তেওঁৰ পুত্ৰ গোপাল ভূঞা, তেওঁৰ পুত্ৰ কৃপাল ভূঞা, তেওঁৰ পুত্ৰ ৰাম ভূঞা, ৰাম ভূঞাৰ পুত্ৰ জনাৰ্দ্দন ভূঞা, তেওঁৰ পুত্ৰ চিৰাম ভূঞা, চিৰাম ভূঞাৰ পুত্ৰ মুকুন্দ ভূঞা, তেওঁৰ পুত্ৰ গোবিন্দ্ৰ ভূঞা,&lt;ref name=&quot;ম&quot;&gt;{{cite book | title=সত্ৰীয়া সংস্কৃতিৰ স্বৰ্ণৰেখা | publisher=লয়াৰ্ছ বুক ষ্টল | author=দেৱগোস্বামী, নাৰায়ণ চন্দ্ৰ | authorlink=মাধবদেৱ | year=১৯৮৪ | pages=৮০৫ | isbn=81-7331-103-X}}&lt;/ref&gt; গোবিন্দৰ পিতৃভূমি আছিল বাণ্ডুকা(বৰ্তমান বাংলাদেশৰ ৰংপুৰ জিলাৰ অন্তৰ্গত)।&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt; গোবিন্দৰ কাণ দীঘল চানেকীয়া আছিল বাবে তেওঁক “বৰকণা’’ নাম দিয়া হৈছিল।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;&gt;{{cite book | title=মহাপুৰুষ শ্ৰীশঙ্কৰদেৱ আৰু শ্ৰীমাধৱদেৱ চৰিত্ৰ | publisher=দত্তবৰুৱা পাব্লিছিং কোম্পানী প্ৰা: লি: | author=ঠাকুৰ, দৈত্যাৰী | authorlink=মহাপুৰুষ শ্ৰীশ্ৰীমাধৱদেৱৰ আবিৰ্ভাৱ | year=২০০৪ তৃতীয় প্ৰকাশ | pages=২২,২৬, ৪৬, ৫০}}&lt;/ref&gt; গোবিন্দ্ৰৰ দুই পুত্ৰ আৰু এককন্যা ক্ৰমে, জ্যেষ্ঠ পুত্ৰ দামোদৰ, সৰু পুত্ৰ মাধবদেৱ কন্যা উৰ্বশী। দামোদৰৰ পত্নী সচী। তেওঁলোকৰ পুত্ৰ অনিৰুদ্ধ। তেওঁৰ পুত্ৰ পৰশুৰাম, তেওঁৰ পুত্ৰ ৰামদেৱ আৰু ৰামদেৱৰ পুত্ৰ পৰমানন্দ।&lt;ref name=&quot;মা&quot;&gt;{{cite book | title=গুৰু চৰিত কথা | publisher=লয়াৰ্ছ বুক ষ্টল | author=নেওগ, মহেশ্বৰ (সম্পাদিত) | authorlink=ছোট আতা বংশাৱলী চৰিত্ৰ (পৃ:৩৯,৪৩) | year=১৯৯৯ | pages=৩৯}}&lt;/ref&gt; গোবিন্দৰ প্ৰথমা পত্নী অনুচিতাই দামোদৰক জন্ম দি ঢুকায়। পিছত দামোদৰলৈ বিয়া কৰাই গোবিন্দই বংশ-মিত্ৰ বিচাৰি বিচাৰি বাণ্ডুকাৰ পৰা আলিপুখুৰী পালেগৈ। তাতে কুসুম্বৰে চিনাকি পাই একে বংশৰে মনোহৰী নামৰ এক কন্যাক গোবিন্দত বিয়া দিলে&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt;  আৰু ৰৌতাৰ পাৰত বৰা বিষয় বাব দিলে।&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt;

কিছুদিন পিছতে ভোটৰ উৎপাতত গৰ্ভৱতী পত্নীসহ গোবিন্দই সেই ঠাইৰ পৰা পলায়ন কৰে।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; তেওঁলোকক আহোম ৰাজবিষয়া হৰিসিংহ বৰাই পাই আশ্ৰয় দিয়ে।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; তেওঁৰ ঘৰ আছিল, লক্ষিমপুৰৰ নাৰায়ণপুৰ অঞ্চলৰ লেতেকুপুখুৰী গাঁৱত।&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt; এই হৰিসিংহ বা হৰিশিঙা বৰাৰ ঘৰতে মনোহৰী আয়ে ১৪১১ শকত(১৪৮৯ চন) জেঠ মাহৰ ৰবিবাৰ, অমাৱস্যা তিথিত ভৰণী নক্ষত্ৰত ৰাতি দুই প্ৰহৰ যাওঁতে মাধবদেৱক জন্ম দিয়ে।&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;মাধৱদেৱ&quot;&gt;{{cite book | title=আমাৰ মাধৱদেৱ | publisher=বনলতা | author=পাৰ্থপ্ৰতীম শৰ্মা| year=২০০৮ | pages=২১}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Maheshwar Neog (1980). Early History of the Vaishnava Faith and Movement in Assam. Delhi: Motilal Banarasidass.&lt;/ref&gt; মাধৱদেৱৰ গুপ্ত নাম আছিল, ৰত্নাকৰ।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; গোবিন্দৰ আশ্ৰয়দাতা বৰা-বৰানীয়ে নিজ সন্তান নথকা বাবে মাধবদেৱক নিজা পুত্ৰজ্ঞান কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt; সেই সময়তে ঘোৰ দুৰ্ভিক্ষ হোৱাত মাধবদেৱ পিতৃ-মাতৃৰে সৈতে সেই ঠাইৰে ঘাঘৰি মাজিৰ ঘৰত আশ্ৰয় লয়।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; তাতেই মাধবদেৱৰ ভনীয়েক উৰ্বশীৰ জন্ম হয়&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; আৰু বিবহযোগ্য হোৱাত তেওঁলোক হোকৰাকুছিলৈ যায়।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; তাতে গয়াপাণি বা ৰাম দাসৰ হাতত কন্যটি সঁপি দি পুত্ৰ সমন্বিতে পুনৰ বাণ্ডুকালৈ যায়।&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt; বাণ্ডুকাতেই গোবিন্দ ভূঞাৰ পৰলোকগমন হয়। মাধবদেৱৰ পিতৃ গোবিন্দগিৰি ভূঞাই বাণ্ডুকাবেহাৰৰ মজিন্দাৰ আছিল&lt;ref name=&quot;+০+&quot;&gt;{{cite journal | title=অসমৰ ভূঞাসকলৰ আঁতিগুৰি বিচাৰি | author=ভূঞা, অপূৰ্ব | journal=প্ৰান্তিক | year=২০১১ | month=১-১৫ জুলাই | issue=১৫শ সংখ্যা | pages=৩৫}}&lt;/ref&gt; আৰু পিতৃৰ পিছত দামোদৰেও খেতি-বাতি আৰু বণিজ কৰাৰ উপৰি ৰজাঘৰীয়া মজিন্দাৰী কাম কৰিছিল। মাধবদেৱে ককায়েকক সহায় কৰিছিল। কিছুকালৰ পিছত তেওঁ তাৰ পৰা টেম্বুৱানীত থকা মাতৃৰ কাষলৈ প্ৰত্যবৰ্তন কৰিছিল&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; আৰু কিছুদিন মাতৃ, ভগ্নী আৰু বৈনায়েকৰ সৈতে থাকি বিয়া কৰাৰ মনেৰে এগৰাকী কন্যাক জোৰোণ দি আহিল।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; সেই সময়তে গয়াপাণি ধুঞাহাটলৈ যায় আৰু শঙ্কৰদেৱৰ সাক্ষাৎ পাই তেওঁৰ ওচৰত শৰণ লয়। শঙ্কৰদেৱেই গয়াপাণিৰ নাম ৰামদাস ৰাখিছিল।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt;

১৪৮৯ চনত [[নাৰায়ণপুৰ]] নামে ঠাইৰ ৰঙাজান আৰু কাঁচিকটা নদীৰ মাজত অৱস্থিত [[লেতেকুপুখুৰী]] নামৰ ঠাইৰ হৰিশিঙা বৰা উজীৰৰ ঘৰত মাধৱদেৱৰ জন্ম হয়।&lt;ref name=&quot;assaminfo1&quot;/&gt; প্ৰবাদ আছে যে মাধৱদেৱৰ নাইকটা কাঁচিখন পেলোৱাৰ বাবে ওচৰৰ নদীখনৰ নাম কাঁচিকটা আৰু প্ৰসূতিৰ তেজলগা কাপোৰ ধোৱাৰ বাবে ওচৰৰ জানটোৰ পানীৰ বৰণ ৰঙা হৈ পৰাত পৰৱৰ্তী কালত ইয়াৰ নাম ৰঙাজান হয়।{{cn}}
===শিক্ষা===
বাণ্ডুকাৰ ৰাজেন্দ্ৰ অধ্যাপকৰ ছাত্ৰশালাত মাধবদেৱৰ আনুষ্ঠানিক শিক্ষা লাভ হয়। এক বছৰ শিক্ষা লাভ কৰিয়েই তেওঁ ব্যাকৰণ, পুৰাণ, ভাগৱত আদি নানা শাস্ত্ৰ আয়ত্ব কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt;
===শিশুকালৰ লগৰীয়া===
মাধবদেৱৰ শিশুকালৰ লগৰীয়াসকলৰ ভিতৰত প্ৰধান নজনা বন্ধু আছিল-হৰি, হৰিবৰ, হৰাই,নিৰাই, নিৰঞ্জন, নিৰামই, নৰহৰি, নাৰায়ণ আৰু নৰোত্তম।&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt; অন্য সাধাৰণ শিশুৰ দৰেই ল’ৰালি কালছোৱা মাধবদেৱ উমলি-জামলি ডাঙৰ হৈছিল। চৰিত-পুথিসমুহত তেওঁৰ বাল্যকালৰ ক্ৰিয়া-কাণ্ডত যথেষ্ট অলৌকিকতা বৰ্ণনা কৰা হৈছে।

==মণি-কাঞ্চণ সংযোগ==
বাণ্ডুকাৰ পৰা উভতি আহোঁতে বাটতে মাকৰ টান নৰীয়া হোৱাৰ খবৰ পাই মাতৃৰ সুস্বাস্থ্য কামনা কৰি দুৰ্গা গোঁসানীলৈ এযোৰ বগা পঠা আগ কৰে।&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt; মাধবদেৱ আদিতে শাক্তধৰ্মী আছিল। ইয়াৰ প্ৰমাণ চৰিতপুথি সমূহত পোৱা যায়। {{Cquote|কতো দিনে যান্ত পথে বাৰ্ত্তাক পাইলন্ত।&lt;br&gt; শীঘ্ৰে যায়ো তযু মাতৃ অসুস্থ অত্যন্ত।।&lt;br&gt; দেখিবাক পোৱা কি নোপোৱা বুলিলন্ত।&lt;br&gt; হেন শুনি তেখনে দেৱীক বুলিলন্ত।।&lt;br&gt; শুক্ল একযোৰ পাঠা দিবো মই যাই।&lt;br&gt; নপৰা সকাশ পাৱন্তোক মোৰ আই।।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt;}} 
গুৰু চৰিত কথাত {{Cquote|ভাদ্ৰমহীয়া হোকৰাকুচিয়া [হিৰমল] লোণ মুদৈয়ে চিনি [পাই বিশ্বনাথে] বাৰ্ত্তা কলে: বোলে খেদাকৈ গলে বা মাৰক দেখাগৈ নাপৰা টান।। তেহে গুৰু খেদকৈ পিতৃও গল মাতৃও নেদেখো বুলি: গোসানিলৈ এযোৰ পাঠা মানি বোলে যেন মাতৃক দেখোগৈ।&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt;}}
তেওঁ যেতিয়া ছাগলী দুটা আনিবলৈ নিজৰ ভনীজোঁৱায়েক ৰামদাসক পাচিলে ভনীজোঁৱায়েকে তেওঁৰ কথা নুশুনি ক’লে যে বলি বিধান অপ্ৰয়োজনীয় প্ৰথা আৰু ইয়াৰ পৰা কোনেও সুফল নাপায়। তেওঁ আৰু ক'লে যে তেওঁ ইতিমধ্যে শংকৰদেৱক গুৰু মানি এক শৰণ হৰি নাম ধৰ্ম গ্ৰহণ কৰিছে আৰু মাধৱেও তাকে কৰিব লাগে। এই কথা শুনি মাধৱদেৱ ক্ৰোধিত হয় আৰু শঙ্কৰদেৱৰ ওচৰলৈ গৈ তেওঁৰ যুক্তি তৰ্ক আৰম্ভ কৰিলে। মাধৱে আগমৰ যুক্তি আগবঢ়ায় আৰু গুৰুজনাই নিগমৰ যুক্তিৰে খন্দন কৰে। এনেদৰে তিনি প্ৰহৰ তৰ্ক যুদ্ধ হ'ল। শেষত গুৰু জনাই শ্ৰীমদ্ভাগৱতৰ চতুৰ্থ স্কন্ধৰ '''&quot;যথা তৰুৰ মূল -------&quot;''' শ্লোকটিৰে মাধৱক পৰাস্ত কৰে। শ্লোকটিৰ অৰ্থ হ'ল গছৰ গুৰিত পানী দিলে দাল পাত সকলোৱে পায়। দাল পাতত দিলে কোনেও নাপায়। একেদৰে ভগৱন্ত কৃষ্ণদেৱক পূজিলে সকলোৰে পূজা হয়। আন দেৱ-দেৱীক পৃথকে পূজাৰ কোনো প্ৰয়োজন নাই। শ্ৰীমন্ত শঙ্কৰদেৱৰ যুক্তিৰ ওচৰত হাৰ মানি মাধৱে তাৰাক গুৰু ভজি তেওঁ প্ৰৱৰ্তন কৰা একশৰণ হৰি নাম ধৰ্মত শৰণ ললে। মাধৱ হৈ পৰিল গুৰুজনাৰ প্ৰপন্ন শিষ্য অভেদ আত্মা মহাপুৰুষ শ্ৰীশ্ৰী মাধৱদেৱ। দুয়োজনা মহাপুৰুষৰ এই মহা মিলনক সাহিত্য ৰথী [[লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা]]দেৱে '''&quot;মণি-কাঞ্চণ সংযোগ&quot;''' বুলি অভিহিত কৰি গৈছে।&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.srimanta.net/contents_l3.php?q=3&amp;ID=1&amp;ID3=41&amp;link_caption=Madhavadeva |title=Welcome to The Site |publisher=Srimanta.net |date= |accessdate=2013-03-16 |archivedate=2015-03-19 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150319204909/http://srimanta.net/contents_l3.php?q=3&amp;ID=1&amp;ID3=41&amp;link_caption=Madhavadeva |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;

==গুৰু শিষ্য সম্পৰ্ক==
শ্ৰীশ্ৰী মাধৱদেৱ আৰু শ্ৰীমন্ত [[শংকৰদেৱ]]ৰ মাজৰ গুৰু-শিষ্য সম্পৰ্ক মহাপুৰুষীয়া বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ ইতিহাসত এক পবিত্ৰ আৰু গভীৰ সম্পৰ্ক হিচাপে পৰিগণিত। শংকৰদেৱৰ আধ্যাত্মিক দৃষ্টিভংগী, সাহিত্যিক প্ৰতিভা আৰু ধৰ্মীয় ধৰ্মপ্ৰচাৰ প্ৰতি মাধৱদেৱ দীৰ্ঘদিন ধৰি আকৃষ্ট হৈ আছিল। যদিও মাধৱদেৱ প্ৰথমতে শাক্ত ধৰ্মত বিশ্বাসী আছিল, কিন্তু বৈনায়েক ৰাম দাসৰ (গোপাল আতা&lt;ref&gt;Sarma, S.N. ''The Neo-Vaishnavite Movement and the Satra Institution of Assam'', Assam Publication Board, 1966, pp. 78–80.&lt;/ref&gt;হৰিসৰণ)ৰ সৈতে বলি-বিতৰ্কৰ পিছত তেওঁৰ মনত প্ৰশ্ন উত্থাপন হয়, আৰু এই সময়তেই তেওঁ শংকৰদেৱৰ সৈতে সাক্ষাৎ কৰে।

১৫৫১ চনত শ্ৰীশ্ৰী শংকৰদেৱৰ ওচৰত মাধৱদেৱে বৈষ্ণৱ ধৰ্ম গ্ৰহণ কৰে। এই সময়তেই তেওঁ শংকৰদেৱৰ অন্যতম সৰ্বাধিক ঘনিষ্ঠ শিষ্য হৈ পৰে। তেওঁ শংকৰদেৱৰ নিৰ্দেশত বহু গুৰুত্বপূৰ্ণ ধৰ্মীয় গ্ৰন্থ, নাম-ঘোষা আৰু নাটন নাট প্ৰকাশ কৰে। মাধৱদেৱে শংকৰদেৱৰ অনুগামী হিচাপে কেবল ধৰ্মীয় শিক্ষাৰ প্ৰসাৰেই কৰা নাই, তেওঁ তেওঁৰ গুৰুৰ আদৰ্শক জীৱনৰ শেষ পৰ্যন্ত পালন কৰি গৈছিল। 

শংকৰদেৱৰ মৃত্যুৰ পিছত মাধৱদেৱে ধৰ্ম আন্দোলনৰ দায়িত্ব স্বীকাৰ কৰি সত্ৰ স্থাপন আৰু ধৰ্মীয় সংস্কৃতি সংৰক্ষণৰ বাবে বিশাল ভূমিকা গ্ৰহণ কৰে। তেওঁ শংকৰদেৱৰ দৰ্শনক আগবঢ়াই সত্ৰ প্ৰথাৰ বিকাশ ঘটায়। তেওঁ শংকৰদেৱৰ আদৰ্শৰ পৰা কেতিয়াও বিচ্যুত নহ’ল, আৰু গুৰুৰ প্ৰতি অকুণ্ঠ বিশ্বাস, আস্থা আৰু শ্ৰদ্ধা দেখুৱাই চিৰস্মৰণীয় হ’ল।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar. ''Early History of the Vaisnava Faith and Movement in Assam'', Motilal Banarsidass, 1980, pp. 250–253.&lt;/ref&gt;

===গুৰু পত্নী [[কালিন্দী আই]] আৰু মাধৱদেৱ===

==সত্ৰ স্থাপন==
শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱৰ মৃত্যুৰ পিছত মাধৱদেৱে মহাপুৰুষীয়া বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ সাংগঠনিক দিশ অধিক সুদৃঢ় কৰাৰ বাবে বিভিন্ন ঠাইত সত্ৰ স্থাপন কৰিছিল। সত্ৰসমূহ আছিল ধৰ্মীয় শিক্ষা, নাম-প্ৰচাৰ আৰু শৃংখলিত ভক্তিসাধনাৰ কেন্দ্ৰ। ই একেলগে ধৰ্ম আৰু সমাজ গঠনৰে মূল আধাৰ ৰূপে পৰিগণিত হৈছিল।&lt;ref&gt;Sarma, S.N. ''The Neo-Vaishnavite Movement and the Satra Institution of Assam'', Assam Publication Board, 1966, pp. 102–105.&lt;/ref&gt;

===বৰপেটা সত্ৰ===
{{মূল|বৰপেটা সত্ৰ}}
মাধৱদেৱে ১৫০৫ শকত (১৫৮৩ খ্ৰীষ্টাব্দ) বৰপেটা সত্ৰ প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল আৰু তাত তেওঁ ৮ বছৰ ধৰি আছিল।&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://onlinesivasagar.com/tourism/barpeta-satra.php |title=Barpeta Satra (Xatra), Barpeta Kirtan Ghar - Barpeta, Assam, Religious and Cultural Centre |publisher=Onlinesivasagar.com |date= |accessdate=2013-06-15}}&lt;/ref&gt; তেওঁ [[মথুৰা দাস বুঢ়া আতা|শ্ৰীমথুৰা দাস বুঢ়া আতা]]ক সত্ৰৰ প্ৰথম সত্ৰাধিকাৰ হিচাপে নিযুক্তি দিছিল।

===গণককুছি সত্ৰ===
[[File:গণককুছি সত্ৰ ৮.jpg|thumb|গণককুছি সত্ৰ]]
[[গণককুছি সত্ৰ]] মহাপুৰুষ মাধৱদেৱে স্থাপন কৰা এখন সত্ৰ। বৰপেটা চহৰৰ কাষতে থকা গণককুছি সত্ৰ এক ঐতিহাসিক আৰু ধৰ্মীয় গুৰুত্বপূৰ্ণ স্থান। এই সত্ৰত মহাপুৰুষ মাধৱদেৱে ১৮ বছৰ ৬ মাহ বসবাস কৰিছিল। সেই সময়ছোৱাত তেওঁৰ লগত ৰাম আতৈ, শ্ৰীৰাম আতৈকে আদি কৰি বহুকেইগৰাকী ভকত একেলগে বসবাস কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web
 |title=Ganakkuchi Satra: A Satra Established by Mahapurush Madhavdev|url=https://assam.news18.com/news/assam/ganakkuchi-satra-a-satra-established-by-mahapurush-madhavdev-skd-local18-411945.html
 |website=News18 Assam
 |language=as
 |access-date=12 June 2025
 |publisher=News18 Network
}}&lt;/ref&gt; উজনি অসমত ধৰ্ম চৰ্চাত কিছু আহুকাল পাই দুয়োজনা গুৰু ভটিয়াই আহি তেতিয়াৰ কামৰূপত থিতাপি লয়। শংকৰদেৱে [[পাটবাউসী সত্ৰ]]ত আৰু মাধবদেৱে বাৰাদিত সত্ৰ পাতি থাকিবলৈ লয়। বাৰাদিৰ পৰা গুৰুসেৱা কৰিবলৈ নিতৌ পাটবাউসীলৈ যোৱাত মাধবদেৱৰ কষ্ট দেখি শংকৰদেৱে এজন গণকৰ পৰা চাৰি পুৰা মাটিৰ এখন বাৰী এতোলা সোণৰ বিনিময়ত কিনি লৈ তাতে মাধবদেৱৰ বাবে ঘৰ সজাই থাকিবলৈ দিয়ে। এই ঠাইখন অলপ দিনৰ পিছতেই ধৰ্ম চৰ্চাৰ কেন্দ্ৰ হৈ পৰিছিল। শংকৰদেৱেও ইয়ালৈ আহি শাস্ত্ৰচৰ্চা কৰিছিল। গুৰুৰ আদেশত সত্ৰ স্থাপন কৰি এই গণককুছিতেই মাধবদেৱে কেইবাখনো ঝুমুৰা ৰচনা কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;বৰ-১&quot;&gt;{{cite book | title=বৰপেটা সত্ৰৰ ৰূপৰেখা | publisher=ৰেখা প্ৰকাশন | author=দাস, অমিয় কুমাৰ | authorlink=বৰপেটাৰ পঞ্চ-সত্ৰৰ ইতিবৃত্ত | year=২০২৪ | pages=৩৬ | isbn=978-81-977981-1-5}}&lt;/ref&gt;

===সুন্দৰীদিয়া সত্ৰ===
{{মূল|সুন্দৰীদিয়া সত্ৰ}} 
[[File:সুন্দৰীদিয়া সত্ৰৰ ’মঠ’.jpg|thumb|সুন্দৰীদিয়া সত্ৰৰ ’মঠ’]]
মাধৱদেৱে ১৫৭০ চনত সুন্দৰীদিয়া সত্ৰ স্থাপন কৰিছিল৷ বৰপেটা সত্ৰৰ উত্তৰ পূব কোণত প্ৰায় ৩ কিলোমিটাৰ দূৰত বৰপেটা ভবানীপুৰ পথত এই সুন্দৰীদিয়া সত্ৰ অৱস্থিত আৰু ইয়াতে মাধবদেৱে ১৪ বছৰ ছমাহ কাল বাস কৰি নানা পদ-পুথি ৰচনা কৰিছিল৷&lt;ref name=&quot;সুন্দৰী&quot;&gt;{{cite book | title=সচিত্ৰ সুন্দৰীদিয়া সত্ৰ | publisher=সুন্দৰীদিয়া সত্ৰ পৰিচালনা সমিতি | author=পাঠক, ৰাতুল (সম্পাদক) | year=২০০৮}}&lt;/ref&gt;

===বাৰাদি সত্ৰ===
মাধৱদেৱে নিজে বাৰাদি সত্ৰত অৱস্থান কৰিছিল আৰু ইয়াক আধ্যাত্মিক সাধনা, ধৰ্ম প্ৰচাৰ আৰু সাহিত্য সৃষ্টি (বিশেষকৈ নামঘোষা ৰচনা)ৰ বাবে এটা কেন্দ্ৰ হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰিছিল। বাৰাদি সত্ৰত মাধৱদেৱে শেষ জীৱনকাল অতিবাহিত কৰিছিল। এই সত্ৰ মাধৱদেৱৰ শেষ বাসস্থান হিচাপেও পৰিগণিত।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar, pp. 296–297.&lt;/ref&gt;

=== অন্যান্য সত্ৰ স্থাপন ===
মাধৱদেৱে নিজে কিছুমান সত্ৰ স্থাপন কৰিছিল আৰু তেওঁৰ শিষ্যসকলে বহু সত্ৰ স্থাপন কৰিছিল। তেওঁ সত্ৰসমূহৰ মাধ্যমে মহাপুৰুষীয়া ধৰ্ম বিস্তাৰ কৰিবলৈ সংগঠিত প্ৰচেষ্টা গ্ৰহণ কৰিছিল। নিচেই গুৰুত্বপূৰ্ণ কিছুমান সত্ৰ হ’ল—
* '''আহতগুৰি সত্ৰ''' - ধৰ্মীয় চৰ্চা আৰু সংগঠনৰ ক্ষেত্ৰত এই সত্ৰ অত্যন্ত গুৰুত্বপূৰ্ণ আছিল। 
* '''বেলগুৰি সত্ৰ''' - এই সত্ৰত মাধৱদেৱে বহুদিন ধৰি বাস কৰিছিল আৰু বহু শিষ্যক দীক্ষা দিছিল। 
* '''ধাইহাট সত্ৰ''' - মাধৱদেৱে জীবনৰ অন্তিম সময়চোৱাত এই সত্ৰত অৱস্থান কৰিছিল।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar. ''Early History of the Vaisnava Faith and Movement in Assam'', Motilal Banarsidass, 1980, pp. 295–296.&lt;/ref&gt;

এই সত্ৰসমূহত মাধৱদেৱে শিষ্যৰ শিক্ষাদান, ধৰ্মীয় বিধিবিধান প্ৰৱৰ্তন আৰু কীৰ্তন আদি কাৰ্য চলাইছিল।&lt;ref&gt;Sarma, S.N., pp. 111–113.&lt;/ref&gt; সেয়ে এই সত্ৰসমূহ মাধৱদেৱৰ ধৰ্মীয় দৃষ্টিভংগী, সংগঠন দক্ষতা আৰু শিষ্যনিৰ্ভৰ নেতৃত্বৰ পৰিচয় বহন কৰে। মাধৱদেৱে সত্ৰসমূহৰ মাধ্যমে ধৰ্মীয় আচাৰ-বিধি, নাম-কীৰ্তন আৰু আখণ্ড ভক্তিসাধনাৰ এক সাংগঠনিক সাঁচ গঢ়ি তোলে, যি বৰ্তমানো মহাপুৰুষীয়া ধৰ্মৰ মূল আধাৰ ৰূপে চলি আহিছে। 

==ধৰ্ম প্ৰচাৰ==
শ্ৰীমন্ত [[শংকৰদেৱ]]ৰ দীক্ষিত শিষ্য হিচাপে মাধৱদেৱে অসমৰ মহাপুৰুষীয়া [[বৈষ্ণৱ ধৰ্ম]] বিস্তাৰত এক বিশিষ্ট ভূমিকা গ্ৰহণ কৰিছিল। শংকৰদেৱৰ মৃত্যুৰ পিছত মাধৱদেৱে ধৰ্মীয় নেতৃত্ব গ্ৰহণ কৰি ধৰ্মটোক অধিক সুসংগঠিত ৰূপ দিছিল। তেওঁৰ নেতৃত্বত সত্ৰ, নামঘৰ আৰু কীৰ্তনঘোষাৰ প্ৰচলন বৃদ্ধি পায়। 

মাধৱদেৱে শংকৰদেৱৰ দেখুৱোৱা ধৰ্মপথ অনুসৰি ঈশ্বৰৰ নাম গ্ৰহণ, শুদ্ধ ভক্তিৰ মাধ্যমে মুক্তিলাভ আৰু সামাজিক সমতা প্ৰচাৰ কৰিছিল। তেওঁ গ্ৰাম্য অঞ্চললৈ গৈ ধৰ্ম প্ৰচাৰ কৰিছিল আৰু বহু লোকক দীক্ষা দিছিল। তেওঁৰ দীক্ষিত শিষ্যসকলৰ মাজত হৰিদাস ঠাকুৰ, অনন্ত দেৱ আদিৰ নাম উল্লেখযোগ্য।&lt;ref&gt;Sarma, S.N. ''The Neo-Vaishnavite Movement and the Satra Institution of Assam'', Assam Publication Board, 1966, pp. 79–82.&lt;/ref&gt;

মাধৱদেৱৰ ধৰ্ম প্ৰচাৰৰ এক উল্লেখযোগ্য দিশ আছিল নামঘোষাৰ মাধ্যমে ধৰ্মৰ বাণী জনসাধাৰণলৈ প্ৰচাৰ কৰা। তেওঁ ৰচনাৰ জৰিয়তে ধৰ্মক হৃদয়ঙ্গম কৰা সহজ কৰি তোলে। বিশেষকৈ তেওঁৰ ৰচিত [[নামঘোষা]] কাব্যগ্ৰন্থখন মহাপুৰুষীয়া ধৰ্মত অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ স্থান দখল কৰি আছে।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar. ''Early History of the Vaisnava Faith and Movement in Assam'', Motilal Banarsidass, 1980, pp. 290–292.&lt;/ref&gt;

তেওঁ [[সত্ৰ]] সংস্থাপন কৰাৰ ক্ষেত্ৰতো গুৰুত্বপূৰ্ণ অৱদান আগবঢ়াইছিল। তিনিআটি সত্ৰ স্থাপন কৰা কথাও বিভিন্ন কৃতিত উল্লেখ পোৱা যায়। সত্ৰসমূহে ধৰ্মীয় শিক্ষাদান, নৈতিক উন্নয়ন আৰু সাংগঠনিক দৃঢ়তা আগবঢ়াইছিল। এই ধৰ্ম প্ৰচাৰৰ ফলস্বৰূপ, মাধৱদেৱৰ জীৱনকালতেই মহাপুৰুষীয়া বৈষ্ণৱ ধৰ্ম অসমৰ বিভিন্ন অঞ্চললৈ বিস্তৃত হৈছিল। 

===ধৰ্মৰ চাৰি বস্তু===
মহাপুৰুষীয়া বৈষ্ণৱ ধৰ্মত &quot;ধৰ্মৰ চাৰি বস্তু&quot; বা &quot;চাৰিখন বস্তু&quot; বুলিলে নাম, দেৱ, গুৰু আৰু ভকতক বুজোৱা হয়। এই চাৰিটা বস্তুকে ধৰ্মীয় জীৱনৰ মূল আধাৰ হিচাপে গণ্য কৰা হয়। মাধৱদেৱে এই বস্তুসমূহৰ গুৰুত্ব ব্যাখ্যা কৰি ধৰ্মীয় অনুশাসনৰ ৰূপ দিছিল। 

* '''নাম''': ভগৱানৰ নাম লোৱাক (কীৰ্তন, নাম-ঘোষা) ধৰ্মৰ আটাইতকৈ মৌলিক আচাৰ বুলি গণ্য কৰা হয়। নাম-স্মৰণেৰে ভক্ত ভগৱানৰ সৈতে আত্মিক সংযোগ স্থাপন কৰে। বৈষ্ণৱ ধৰ্মত নাম-ঘোষাৰ মাধ্যৰে আত্মশুদ্ধি আৰু মুক্তিৰ পথ দেখুওৱা হয়।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar. ''Early History of the Vaisnava Faith and Movement in Assam'', Motilal Banarsidass, 1980, pp. 220–221.&lt;/ref&gt;

* '''দেৱ''': দেৱ বুলিলে ভগৱানক বুজোৱা হয়। বৈষ্ণৱ ধৰ্মত ভগৱান (বিশেষকৈ কৃষ্ণ) একমাত্ৰ উপাস্য, আৰু তেওঁৰ ওপৰত একনিষ্ঠ ভক্তিৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়া হয়। দেৱৰ উপাসনা সাধাৰণতে নামঘোষা, কীৰ্তন, আৰু একান্ত ভক্তিৰে কৰা হয়।&lt;ref&gt;Sarma, S.N. ''The Neo-Vaishnavite Movement and the Satra Institution of Assam'', Assam Publication Board, 1966, p. 95.&lt;/ref&gt;

* '''গুৰু''': ধৰ্মপথৰ সঠিক দিশ দৰ্শোৱা জনক গুৰু বোলা হয়। গুৰুজনক ভগৱানৰ দ্বাৰা নিৰ্ধাৰিত পথত ভক্তক নিৰ্দেশনা দিয়া এজন আধ্যাত্মিক শিক্ষক হিচাপে গণ্য কৰা হয়। মাধৱদেৱে গুৰুৰ প্ৰতি আনুগত্য আৰু শ্ৰদ্ধাৰ ওপৰত বিশেষ গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছিল।&lt;ref&gt;Barua, B.K. ''A Cultural History of Assam'', Lawyer’s Book Stall, 1951, pp. 273–275.&lt;/ref&gt;

* '''ভকত''': ভকত বুলিলে ভগৱানৰ ভক্তসকলক বুজোৱা হয়। মহাপুৰুষীয়া ধৰ্মত ভকতসকলৰ সৈতে সম্প্ৰীতি, সহানুভূতি আৰু সমতা ৰাখিবলৈ উৎসাহিত কৰা হয়। সমাজত ধৰ্মীয় একতাৰ এক প্ৰতীক হিচাপে ভকতৰ স্থান বৰগম্ভীৰ।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar, p. 222.&lt;/ref&gt;

এই চাৰি বস্তু — নাম, দেৱ, গুৰু আৰু ভকত — বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ ভিত্তি, যাৰ ওপৰত সৎ জীৱন, আধ্যাত্মিক সাধনা আৰু সামাজিক সদভাৱ স্থাপিত হয়। 

===মহাপুৰুষীয়া ধৰ্মৰ নৱৰত্ন লাভ===

==কোচ ৰজাৰ পৃষ্ঠপোষকতা লাভ==
মাধৱদেৱে তেওঁৰ ধৰ্মীয় জীৱনৰ অন্তিম পৰ্যায়ত কোচ ৰাজ্যৰ ৰজা [[নৰনাৰায়ণ]] আৰু সেনাপতি [[চিলাৰায়]]ৰ পৰা বিশেষ পৃষ্ঠপোষকতা লাভ কৰিছিল। [[শংকৰদেৱ]]ৰ দেহাৱসানৰ পাছত মাধৱদেৱ [[বৈষ্ণৱ ধৰ্ম]]ৰ নেতৃত্ব গ্ৰহণ কৰি ইয়াৰ বিস্তাৰ আৰু সুসংগঠনত মনোনিৱেশ কৰিছিল। এই সময়তে সেনাপতি চিলাৰায়ে তেওঁক [[কোচবিহাৰ]]লৈ নিমন্ত্ৰণ জনাইছিল, যিটো তেওঁ গ্ৰহণ কৰিছিল।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar. ''Early History of the Vaiṣṇava Faith and Movement in Assam'', Motilal Banarsidass, 1980, p. 302.&lt;/ref&gt;

চিলাৰায় মাধৱদেৱৰ ধৰ্মীয় নিষ্ঠা আৰু ব্যতিক্ৰমী সাহিত্যিক প্ৰতিভাৰ প্ৰতি গভীৰ ভাবে আকৰ্ষিত হৈছিল। তেওঁ মাধৱদেৱক পূৰ্ণ স্বাধীনতা আৰু আশ্ৰয় প্ৰদান কৰিছিল যাতে তেওঁ বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ শিক্ষা আৰু কীৰ্তন প্ৰথাৰ বিস্তাৰ অব্যাহত ৰাখিব পাৰে।&lt;ref&gt;Sarma, S.N. ''The Neo-Vaishnavite Movement and the Satra Institution of Assam'', Assam Publication Board, 1966, p. 89.&lt;/ref&gt; মাধৱদেৱে এই সময়তে কোচ ৰাজ্যত কেইবাটাও [[সত্ৰ]] স্থাপন কৰে, বিশেষকৈ সোণাৰী অঞ্চলত স্থাপিত সত্ৰটোৱে গুৰুত্ব লাভ কৰে। 

চিলাৰায়ে মাধৱদেৱক &quot;মহাপুৰুষ&quot; হিচাপে সম্বোধন কৰিছিল, আৰু তেওঁৰ সাহিত্য আৰু ধৰ্মীয় কৰ্মকাণ্ডলৈ ৰাজআশ্ৰয় প্ৰদান কৰিছিল, যাৰ ফলস্বৰূপে [[বৰগীত]], নাট, নামপ্ৰসঙ্গ আদিৰ ব্যাপক বিস্তাৰ সাধন হৈছিল।&lt;ref&gt;Maheswar Neog, 1980, pp. 308–309.&lt;/ref&gt; [[সত্যেন্দ্ৰনাথ শৰ্মা]]ই মত দিছে যে, মাধৱদেৱে পোৱা এই ৰাজপৃষ্ঠপোষকতাই কেৱল বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ প্ৰতিষ্ঠানিক বিস্তাৰ নহয়, অসমীয়া সাহিত্য তথা সংস্কৃতিৰো বিকাশত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা গ্ৰহণ কৰিছিল।&lt;ref&gt;Sarma, S.N., 1966, p. 95.&lt;/ref&gt;

==সাহিত্যকৃতি==
ধৰ্ম প্ৰচাৰৰ লগতে সাহিত্য সংস্কৃতিৰো পূজাৰী এইজনা মহান গুৰুৰ সাহিত্যিক জীৱনৰ কীৰ্তিস্তম্ভ হ’ল [[নামঘোষা]]। এহেজাৰটা ঘোষা থকা বাবে এইখনক হেজাৰী ঘোষা বুলিও কোৱা হয়। 
তেওঁ একাধিক [[বৰগীত]]&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://books.google.co.in/books?id=ObFCT5_taSgC&amp;pg=PA387&amp;lpg=PA387&amp;dq=Madhavdeva&amp;source=bl&amp;ots=mVFY0yGOt5&amp;sig=sTGlQ0j6_roY1CDvIGphD70yUiY&amp;hl=en&amp;sa=X&amp;ei=0LtEUbClB8LprQeIw4DQAg&amp;ved=0CGoQ6AEwCTgU#v=onepage&amp;q=Madhavdeva&amp;f=false |title=Encyclopaedia of Indian Literature: A-Devo - Google Books |publisher=Books.google.co.in |date= |accessdate=2013-03-16}}&lt;/ref&gt;, [[ভটিমা]], [[নাট]] ([[ভূমি লেটোৱা (ঝুমুৰা)|ঝুমুৰা]]) আদি ৰচনা কৰিছিল। মাধৱদেৱে বাৰকুৰি (দুশ চল্লিশ) বৰগীত ৰচনা কৰিছিল বুলি প্ৰবাদ আছে যদিও বৰ্তমান সৰ্বমুঠ নকুৰি এঘাৰটা (এশ একান্নবৈটা) মান গীতহে উপলব্ধ। অৱশ্যে ইয়াৰ ভিতৰত কিছু সংখ্যক [[অংকীয়া নাট]]ৰ গীতো সন্নিৱিস্ত হৈ আছে। তেওঁ সৰ্বমুঠ ১৫৭টা [[বৰগীত]] ৰচনা কৰে জীৱন কালত, তাৰ ভিতৰত এটি উল্লেখনীয় বৰগীত হ’ল – ''তেজৰে কমলাপতি''। 

===আখ্যানমূলক ৰচনা===
*ৰাজসূয় কাব্য
*[https://as.m.wikisource.org/wiki/আদিকাণ্ড আদিকাণ্ড ৰামায়ণ] (অনুবাদ)

===তত্ত্বমূলক ৰচন===
*জন্মৰহস্য
*[[ভক্তি ৰত্নাৱলী]]
*নামমালিকা
*[[নামঘোষা]]&lt;ref name=&quot;মাধৱদেৱ&quot;/&gt;

===নাট===
*[[অৰ্জুন ভঞ্জন]] 
*দধিমথন

===ঝুমুৰা===
*[[চোৰধৰা]]
*[[পিম্পৰা গুচোৱা]]
*[[ভোজন বিহাৰ (ঝুমুৰা)]]
*[[ভূমি লেটোৱা (ঝুমুৰা)]]
*কোটোৰা খেলা

===অন্যান্য ৰচনা===
বৰ্তমানলৈকে পোৱা মাধৱদেৱৰ নামত প্ৰচলিত ঝুমুৰা ভূষণ হৰণ, ৰাস ঝুমুৰা, কোটোৰা খেলা, ব্ৰহ্মামোহন আদি তেখেতৰ স্বৰচিত হয়নে নহয় তাক সঠিককৈ জনা নাযায়। চৰিত পুথিত উল্লিখিত দুখনমান নাট, যেনে— ৰাম যাত্ৰা, নৃসিংহ যাত্ৰা, গোবৰ্দ্ধন যাত্ৰা আদি মাধৱদেৱৰ দ্বাৰা ৰচিত বুলি জনা যায় যদিও পাবলৈ নাই। 

==তিৰোভাৱ==
মহাপুৰুষ মাধৱদেৱৰ ১৫৯৬ চনত কোচবিহাৰৰ [[ভেলা সত্ৰ]]ত দেহাৱসান ঘটে&lt;ref name=&quot;assaminfo1&quot;/&gt;। 

==আৰু চাওক==
{{wikisourcelang|as|লিখক: মাধৱদেৱ}}
* [[শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ]]
* [[নৱবৈষ্ণৱ ধৰ্ম]]
* [[সত্ৰ]]
* [[বৰগীত]]
* [[ভাওনা]]
*[[পিম্পৰা গুচোৱা]]

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{Reflist}}

{{অসমৰ প্ৰসিদ্ধ ব্যক্তি}}
[[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:অসমীয়া কবি]]
[[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ ধৰ্মীয় গুৰু]]
[[শ্ৰেণী:নৱবৈষ্ণৱ ধৰ্ম]]
[[শ্ৰেণী:অসমৰ পাব্লিক ডমেইনৰ অন্তৰ্ভুক্ত লিখক]]
[[শ্ৰেণী:ভক্তি আন্দোলন]]
[[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:হিন্দু সন্ত]]</text>
      <sha1>4wsjhen3wqzq0srwdu2ugzfvz7yq1r3</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519288</id>
      <parentid>519284</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T17:25:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pranamikaadhikary</username>
        <id>27435</id>
      </contributor>
      <comment>/* মণি-কাঞ্চণ সংযোগ */</comment>
      <origin>519288</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="46040" sha1="11epqc7dvig4fjb7edf60ma2bddnl2d" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name = মাধৱদেৱ
| image = 
| alt = 
| caption = 
| birth_name = 
| birth_date = ১৪৮৯ চন
| birth_place = [[নাৰায়ণপুৰ]], [[লখিমপুৰ জিলা|লখিমপুৰ]], [[অসম]]
| death_date = ১৫৯৬ চন
| death_place = [[কোচবিহাৰ]] 
| nationality = 
| other_names = বঢ়াৰ পো
| religion = [[মহাপুৰুষীয়া ধৰ্ম]]
| notable_works = [[বৰগীত]], [[ভক্তি ৰত্নাৱলী]], [[নামঘোষা]]
| occupation = 
}}
'''মাধৱদেৱ''' (১৪৮৯-১৫৯৬) [[অসম]]ৰ মহাপুৰুষীয়া ধৰ্ম বা [[এক শৰণ নাম ধৰ্ম]] প্ৰৱৰ্তনৰ এজন মূল হোতা আছিল। তেওঁ মহাপুৰুষ [[শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ]]ৰ অন্যতম প্ৰধান শিষ্য আছিল।&lt;ref name=&quot;assaminfo1&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.assaminfo.com/famous-people/52/mahapurush-srimanta-madhabdeva.htm |title=Mahapurush Srimanta Madhabdeva &amp;#124; Srimanta Madhabdeva &amp;#124; Mahapurush Madhabdeva &amp;#124; Madhabdeva &amp;#124; Sri Sri Madhabdeva &amp;#124; History of Madhabdeva |publisher=Assaminfo.com |date= |accessdate=2013-03-16}}&lt;/ref&gt; মাধৱদেৱৰ গুৰু ভক্তিৰ বাবে তেওঁক বিশেষভাৱে জনা যায় আৰু তেওঁক শংকৰদেৱৰ প্ৰকৃত উত্তৰাধিকৰী হিচাপে গণ্য কৰা হয়। মাধৱদেৱ বৈৰাগী আছিল কিন্তু জীৱন বিমুখী নাছিল। জীৱনৰ প্ৰতি তেওঁৰ আস্থা আছিল আৰু গোটেই জীৱনটো গভীৰ জ্ঞানান্বেষণেৰে উপভোগ কৰিব বিচাৰিছিল। মাধৱদেৱে বিষয়-বাসনাৰ প্ৰতি উৎসাহ নেদেখুৱাইছিল যদিও নিজৰ প্ৰতিজন শিষ্যকে খেতি-বাতি বা ব্যৱসায়-বাণিজ্যৰে স্বাৱলম্বী হবলৈ কৈছিল। পাছলৈ নিজেও কোচ ৰজাৰ অনুগ্ৰহত থাকি সাহিত্য আৰু ধৰ্ম চৰ্চা কৰিছিল। [[নামঘোষা]] আৰু ভক্তিৰত্নাৱলী মাধৱদেৱৰ অনুপম সৃষ্টি।&lt;ref name=&quot;assaminfo1&quot; /&gt;

==বংশলতা আৰু জন্ম==
[[File:মাধৱদেৱৰ জন্মস্থান ভৱনৰ আলোকচিত্ৰ২.jpg|thumb|মাধৱদেৱৰ জন্মস্থান ]]

মাধবদেৱৰ আদিপুৰুষ হিচাপে চৰিত পুথি মতে কৃষ্ণ ভূঞা, তেওঁৰ পুত্ৰ বিষ্ণু ভূঞা, তেওঁৰ পুত্ৰ গোপাল ভূঞা, তেওঁৰ পুত্ৰ কৃপাল ভূঞা, তেওঁৰ পুত্ৰ ৰাম ভূঞা, ৰাম ভূঞাৰ পুত্ৰ জনাৰ্দ্দন ভূঞা, তেওঁৰ পুত্ৰ চিৰাম ভূঞা, চিৰাম ভূঞাৰ পুত্ৰ মুকুন্দ ভূঞা, তেওঁৰ পুত্ৰ গোবিন্দ্ৰ ভূঞা,&lt;ref name=&quot;ম&quot;&gt;{{cite book | title=সত্ৰীয়া সংস্কৃতিৰ স্বৰ্ণৰেখা | publisher=লয়াৰ্ছ বুক ষ্টল | author=দেৱগোস্বামী, নাৰায়ণ চন্দ্ৰ | authorlink=মাধবদেৱ | year=১৯৮৪ | pages=৮০৫ | isbn=81-7331-103-X}}&lt;/ref&gt; গোবিন্দৰ পিতৃভূমি আছিল বাণ্ডুকা(বৰ্তমান বাংলাদেশৰ ৰংপুৰ জিলাৰ অন্তৰ্গত)।&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt; গোবিন্দৰ কাণ দীঘল চানেকীয়া আছিল বাবে তেওঁক “বৰকণা’’ নাম দিয়া হৈছিল।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;&gt;{{cite book | title=মহাপুৰুষ শ্ৰীশঙ্কৰদেৱ আৰু শ্ৰীমাধৱদেৱ চৰিত্ৰ | publisher=দত্তবৰুৱা পাব্লিছিং কোম্পানী প্ৰা: লি: | author=ঠাকুৰ, দৈত্যাৰী | authorlink=মহাপুৰুষ শ্ৰীশ্ৰীমাধৱদেৱৰ আবিৰ্ভাৱ | year=২০০৪ তৃতীয় প্ৰকাশ | pages=২২,২৬, ৪৬, ৫০}}&lt;/ref&gt; গোবিন্দ্ৰৰ দুই পুত্ৰ আৰু এককন্যা ক্ৰমে, জ্যেষ্ঠ পুত্ৰ দামোদৰ, সৰু পুত্ৰ মাধবদেৱ কন্যা উৰ্বশী। দামোদৰৰ পত্নী সচী। তেওঁলোকৰ পুত্ৰ অনিৰুদ্ধ। তেওঁৰ পুত্ৰ পৰশুৰাম, তেওঁৰ পুত্ৰ ৰামদেৱ আৰু ৰামদেৱৰ পুত্ৰ পৰমানন্দ।&lt;ref name=&quot;মা&quot;&gt;{{cite book | title=গুৰু চৰিত কথা | publisher=লয়াৰ্ছ বুক ষ্টল | author=নেওগ, মহেশ্বৰ (সম্পাদিত) | authorlink=ছোট আতা বংশাৱলী চৰিত্ৰ (পৃ:৩৯,৪৩) | year=১৯৯৯ | pages=৩৯}}&lt;/ref&gt; গোবিন্দৰ প্ৰথমা পত্নী অনুচিতাই দামোদৰক জন্ম দি ঢুকায়। পিছত দামোদৰলৈ বিয়া কৰাই গোবিন্দই বংশ-মিত্ৰ বিচাৰি বিচাৰি বাণ্ডুকাৰ পৰা আলিপুখুৰী পালেগৈ। তাতে কুসুম্বৰে চিনাকি পাই একে বংশৰে মনোহৰী নামৰ এক কন্যাক গোবিন্দত বিয়া দিলে&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt;  আৰু ৰৌতাৰ পাৰত বৰা বিষয় বাব দিলে।&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt;

কিছুদিন পিছতে ভোটৰ উৎপাতত গৰ্ভৱতী পত্নীসহ গোবিন্দই সেই ঠাইৰ পৰা পলায়ন কৰে।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; তেওঁলোকক আহোম ৰাজবিষয়া হৰিসিংহ বৰাই পাই আশ্ৰয় দিয়ে।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; তেওঁৰ ঘৰ আছিল, লক্ষিমপুৰৰ নাৰায়ণপুৰ অঞ্চলৰ লেতেকুপুখুৰী গাঁৱত।&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt; এই হৰিসিংহ বা হৰিশিঙা বৰাৰ ঘৰতে মনোহৰী আয়ে ১৪১১ শকত(১৪৮৯ চন) জেঠ মাহৰ ৰবিবাৰ, অমাৱস্যা তিথিত ভৰণী নক্ষত্ৰত ৰাতি দুই প্ৰহৰ যাওঁতে মাধবদেৱক জন্ম দিয়ে।&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;মাধৱদেৱ&quot;&gt;{{cite book | title=আমাৰ মাধৱদেৱ | publisher=বনলতা | author=পাৰ্থপ্ৰতীম শৰ্মা| year=২০০৮ | pages=২১}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Maheshwar Neog (1980). Early History of the Vaishnava Faith and Movement in Assam. Delhi: Motilal Banarasidass.&lt;/ref&gt; মাধৱদেৱৰ গুপ্ত নাম আছিল, ৰত্নাকৰ।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; গোবিন্দৰ আশ্ৰয়দাতা বৰা-বৰানীয়ে নিজ সন্তান নথকা বাবে মাধবদেৱক নিজা পুত্ৰজ্ঞান কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt; সেই সময়তে ঘোৰ দুৰ্ভিক্ষ হোৱাত মাধবদেৱ পিতৃ-মাতৃৰে সৈতে সেই ঠাইৰে ঘাঘৰি মাজিৰ ঘৰত আশ্ৰয় লয়।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; তাতেই মাধবদেৱৰ ভনীয়েক উৰ্বশীৰ জন্ম হয়&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; আৰু বিবহযোগ্য হোৱাত তেওঁলোক হোকৰাকুছিলৈ যায়।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; তাতে গয়াপাণি বা ৰাম দাসৰ হাতত কন্যটি সঁপি দি পুত্ৰ সমন্বিতে পুনৰ বাণ্ডুকালৈ যায়।&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt; বাণ্ডুকাতেই গোবিন্দ ভূঞাৰ পৰলোকগমন হয়। মাধবদেৱৰ পিতৃ গোবিন্দগিৰি ভূঞাই বাণ্ডুকাবেহাৰৰ মজিন্দাৰ আছিল&lt;ref name=&quot;+০+&quot;&gt;{{cite journal | title=অসমৰ ভূঞাসকলৰ আঁতিগুৰি বিচাৰি | author=ভূঞা, অপূৰ্ব | journal=প্ৰান্তিক | year=২০১১ | month=১-১৫ জুলাই | issue=১৫শ সংখ্যা | pages=৩৫}}&lt;/ref&gt; আৰু পিতৃৰ পিছত দামোদৰেও খেতি-বাতি আৰু বণিজ কৰাৰ উপৰি ৰজাঘৰীয়া মজিন্দাৰী কাম কৰিছিল। মাধবদেৱে ককায়েকক সহায় কৰিছিল। কিছুকালৰ পিছত তেওঁ তাৰ পৰা টেম্বুৱানীত থকা মাতৃৰ কাষলৈ প্ৰত্যবৰ্তন কৰিছিল&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; আৰু কিছুদিন মাতৃ, ভগ্নী আৰু বৈনায়েকৰ সৈতে থাকি বিয়া কৰাৰ মনেৰে এগৰাকী কন্যাক জোৰোণ দি আহিল।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; সেই সময়তে গয়াপাণি ধুঞাহাটলৈ যায় আৰু শঙ্কৰদেৱৰ সাক্ষাৎ পাই তেওঁৰ ওচৰত শৰণ লয়। শঙ্কৰদেৱেই গয়াপাণিৰ নাম ৰামদাস ৰাখিছিল।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt;

১৪৮৯ চনত [[নাৰায়ণপুৰ]] নামে ঠাইৰ ৰঙাজান আৰু কাঁচিকটা নদীৰ মাজত অৱস্থিত [[লেতেকুপুখুৰী]] নামৰ ঠাইৰ হৰিশিঙা বৰা উজীৰৰ ঘৰত মাধৱদেৱৰ জন্ম হয়।&lt;ref name=&quot;assaminfo1&quot;/&gt; প্ৰবাদ আছে যে মাধৱদেৱৰ নাইকটা কাঁচিখন পেলোৱাৰ বাবে ওচৰৰ নদীখনৰ নাম কাঁচিকটা আৰু প্ৰসূতিৰ তেজলগা কাপোৰ ধোৱাৰ বাবে ওচৰৰ জানটোৰ পানীৰ বৰণ ৰঙা হৈ পৰাত পৰৱৰ্তী কালত ইয়াৰ নাম ৰঙাজান হয়।{{cn}}
===শিক্ষা===
বাণ্ডুকাৰ ৰাজেন্দ্ৰ অধ্যাপকৰ ছাত্ৰশালাত মাধবদেৱৰ আনুষ্ঠানিক শিক্ষা লাভ হয়। এক বছৰ শিক্ষা লাভ কৰিয়েই তেওঁ ব্যাকৰণ, পুৰাণ, ভাগৱত আদি নানা শাস্ত্ৰ আয়ত্ব কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt;
===শিশুকালৰ লগৰীয়া===
মাধবদেৱৰ শিশুকালৰ লগৰীয়াসকলৰ ভিতৰত প্ৰধান নজনা বন্ধু আছিল-হৰি, হৰিবৰ, হৰাই,নিৰাই, নিৰঞ্জন, নিৰামই, নৰহৰি, নাৰায়ণ আৰু নৰোত্তম।&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt; অন্য সাধাৰণ শিশুৰ দৰেই ল’ৰালি কালছোৱা মাধবদেৱ উমলি-জামলি ডাঙৰ হৈছিল। চৰিত-পুথিসমুহত তেওঁৰ বাল্যকালৰ ক্ৰিয়া-কাণ্ডত যথেষ্ট অলৌকিকতা বৰ্ণনা কৰা হৈছে।

==মণি-কাঞ্চণ সংযোগ==
বাণ্ডুকাৰ পৰা উভতি আহোঁতে বাটতে মাকৰ টান নৰীয়া হোৱাৰ খবৰ পাই মাতৃৰ সুস্বাস্থ্য কামনা কৰি দুৰ্গা গোঁসানীলৈ এযোৰ বগা পঠা আগ কৰে।&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt; মাধবদেৱ আদিতে শাক্তধৰ্মী আছিল। ইয়াৰ প্ৰমাণ চৰিতপুথি সমূহত পোৱা যায়। {{Cquote|কতো দিনে যান্ত পথে বাৰ্ত্তাক পাইলন্ত।&lt;br&gt; শীঘ্ৰে যায়ো তযু মাতৃ অসুস্থ অত্যন্ত।।&lt;br&gt; দেখিবাক পোৱা কি নোপোৱা বুলিলন্ত।&lt;br&gt; হেন শুনি তেখনে দেৱীক বুলিলন্ত।।&lt;br&gt; শুক্ল একযোৰ পাঠা দিবো মই যাই।&lt;br&gt; নপৰা সকাশ পাৱন্তোক মোৰ আই।।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt;}} 
গুৰু চৰিত কথাত {{Cquote|ভাদ্ৰমহীয়া হোকৰাকুচিয়া [হিৰমল] লোণ মুদৈয়ে চিনি [পাই বিশ্বনাথে] বাৰ্ত্তা কলে: বোলে খেদাকৈ গলে বা মাৰক দেখাগৈ নাপৰা টান।। তেহে গুৰু খেদকৈ পিতৃও গল মাতৃও নেদেখো বুলি: গোসানিলৈ এযোৰ পাঠা মানি বোলে যেন মাতৃক দেখোগৈ।&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt;}} পিছত দূৰ্গা পূজাৰ সময়ত তেওঁ ছাগলী দুটা আনিবলৈ ভনীজোঁৱায়েক ৰামদাসক পাচিলে। “ বোলে বৈনাই আই নপৰা সুনি পাঠা এযোৰ মানিলো গোসানিক আনি দিয়া পূজাতে কটাঞ।’’&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt; ৰামদাসে ইতিমধ্যেই শংকৰদেৱৰ শিষ্যত্ব গ্ৰহণ কৰিছিল। গতিকে বলি-বিধানৰ অসাৰতাৰ প্ৰতি তেওঁৰ অগাধ বিশ্বাস আছিল। সেয়ে তেওঁ পঠা ছাগলী আনি দিয়া নাছিল। এই কথাত মাধবদেৱৰ খং উঠিছিল আৰু ককৰ্থনা কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt; উত্তৰত ৰামদাসে বলি-বিধান অপ্ৰয়োজনীয় বিষয় বুলি পতিয়ন নিয়াবলৈ যত্ন কৰি, নোৱৰাত শংকৰদেৱৰ ওচৰলৈ যোৱাৰ কথা কৈছিল। মাধবদেৱেও পিছদিনা শংকৰদেৱক লগ কৰিবলৈ যাবলৈ সন্মত হৈ পুৱাই ৰামদাসৰ সৈতে শংকৰদেৱ থকা ঠাইলৈ গৈছিল।

 এই কথা শুনি মাধৱদেৱ ক্ৰোধিত হয় আৰু শঙ্কৰদেৱৰ ওচৰলৈ গৈ তেওঁৰ যুক্তি তৰ্ক আৰম্ভ কৰিলে। মাধৱে আগমৰ যুক্তি আগবঢ়ায় আৰু গুৰুজনাই নিগমৰ যুক্তিৰে খন্দন কৰে। এনেদৰে তিনি প্ৰহৰ তৰ্ক যুদ্ধ হ'ল। শেষত গুৰু জনাই শ্ৰীমদ্ভাগৱতৰ চতুৰ্থ স্কন্ধৰ '''&quot;যথা তৰুৰ মূল -------&quot;''' শ্লোকটিৰে মাধৱক পৰাস্ত কৰে। শ্লোকটিৰ অৰ্থ হ'ল গছৰ গুৰিত পানী দিলে দাল পাত সকলোৱে পায়। দাল পাতত দিলে কোনেও নাপায়। একেদৰে ভগৱন্ত কৃষ্ণদেৱক পূজিলে সকলোৰে পূজা হয়। আন দেৱ-দেৱীক পৃথকে পূজাৰ কোনো প্ৰয়োজন নাই। শ্ৰীমন্ত শঙ্কৰদেৱৰ যুক্তিৰ ওচৰত হাৰ মানি মাধৱে তাৰাক গুৰু ভজি তেওঁ প্ৰৱৰ্তন কৰা একশৰণ হৰি নাম ধৰ্মত শৰণ ললে। মাধৱ হৈ পৰিল গুৰুজনাৰ প্ৰপন্ন শিষ্য অভেদ আত্মা মহাপুৰুষ শ্ৰীশ্ৰী মাধৱদেৱ। দুয়োজনা মহাপুৰুষৰ এই মহা মিলনক সাহিত্য ৰথী [[লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা]]দেৱে '''&quot;মণি-কাঞ্চণ সংযোগ&quot;''' বুলি অভিহিত কৰি গৈছে।&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.srimanta.net/contents_l3.php?q=3&amp;ID=1&amp;ID3=41&amp;link_caption=Madhavadeva |title=Welcome to The Site |publisher=Srimanta.net |date= |accessdate=2013-03-16 |archivedate=2015-03-19 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150319204909/http://srimanta.net/contents_l3.php?q=3&amp;ID=1&amp;ID3=41&amp;link_caption=Madhavadeva |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;

==গুৰু শিষ্য সম্পৰ্ক==
শ্ৰীশ্ৰী মাধৱদেৱ আৰু শ্ৰীমন্ত [[শংকৰদেৱ]]ৰ মাজৰ গুৰু-শিষ্য সম্পৰ্ক মহাপুৰুষীয়া বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ ইতিহাসত এক পবিত্ৰ আৰু গভীৰ সম্পৰ্ক হিচাপে পৰিগণিত। শংকৰদেৱৰ আধ্যাত্মিক দৃষ্টিভংগী, সাহিত্যিক প্ৰতিভা আৰু ধৰ্মীয় ধৰ্মপ্ৰচাৰ প্ৰতি মাধৱদেৱ দীৰ্ঘদিন ধৰি আকৃষ্ট হৈ আছিল। যদিও মাধৱদেৱ প্ৰথমতে শাক্ত ধৰ্মত বিশ্বাসী আছিল, কিন্তু বৈনায়েক ৰাম দাসৰ (গোপাল আতা&lt;ref&gt;Sarma, S.N. ''The Neo-Vaishnavite Movement and the Satra Institution of Assam'', Assam Publication Board, 1966, pp. 78–80.&lt;/ref&gt;হৰিসৰণ)ৰ সৈতে বলি-বিতৰ্কৰ পিছত তেওঁৰ মনত প্ৰশ্ন উত্থাপন হয়, আৰু এই সময়তেই তেওঁ শংকৰদেৱৰ সৈতে সাক্ষাৎ কৰে।

১৫৫১ চনত শ্ৰীশ্ৰী শংকৰদেৱৰ ওচৰত মাধৱদেৱে বৈষ্ণৱ ধৰ্ম গ্ৰহণ কৰে। এই সময়তেই তেওঁ শংকৰদেৱৰ অন্যতম সৰ্বাধিক ঘনিষ্ঠ শিষ্য হৈ পৰে। তেওঁ শংকৰদেৱৰ নিৰ্দেশত বহু গুৰুত্বপূৰ্ণ ধৰ্মীয় গ্ৰন্থ, নাম-ঘোষা আৰু নাটন নাট প্ৰকাশ কৰে। মাধৱদেৱে শংকৰদেৱৰ অনুগামী হিচাপে কেবল ধৰ্মীয় শিক্ষাৰ প্ৰসাৰেই কৰা নাই, তেওঁ তেওঁৰ গুৰুৰ আদৰ্শক জীৱনৰ শেষ পৰ্যন্ত পালন কৰি গৈছিল। 

শংকৰদেৱৰ মৃত্যুৰ পিছত মাধৱদেৱে ধৰ্ম আন্দোলনৰ দায়িত্ব স্বীকাৰ কৰি সত্ৰ স্থাপন আৰু ধৰ্মীয় সংস্কৃতি সংৰক্ষণৰ বাবে বিশাল ভূমিকা গ্ৰহণ কৰে। তেওঁ শংকৰদেৱৰ দৰ্শনক আগবঢ়াই সত্ৰ প্ৰথাৰ বিকাশ ঘটায়। তেওঁ শংকৰদেৱৰ আদৰ্শৰ পৰা কেতিয়াও বিচ্যুত নহ’ল, আৰু গুৰুৰ প্ৰতি অকুণ্ঠ বিশ্বাস, আস্থা আৰু শ্ৰদ্ধা দেখুৱাই চিৰস্মৰণীয় হ’ল।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar. ''Early History of the Vaisnava Faith and Movement in Assam'', Motilal Banarsidass, 1980, pp. 250–253.&lt;/ref&gt;

===গুৰু পত্নী [[কালিন্দী আই]] আৰু মাধৱদেৱ===

==সত্ৰ স্থাপন==
শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱৰ মৃত্যুৰ পিছত মাধৱদেৱে মহাপুৰুষীয়া বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ সাংগঠনিক দিশ অধিক সুদৃঢ় কৰাৰ বাবে বিভিন্ন ঠাইত সত্ৰ স্থাপন কৰিছিল। সত্ৰসমূহ আছিল ধৰ্মীয় শিক্ষা, নাম-প্ৰচাৰ আৰু শৃংখলিত ভক্তিসাধনাৰ কেন্দ্ৰ। ই একেলগে ধৰ্ম আৰু সমাজ গঠনৰে মূল আধাৰ ৰূপে পৰিগণিত হৈছিল।&lt;ref&gt;Sarma, S.N. ''The Neo-Vaishnavite Movement and the Satra Institution of Assam'', Assam Publication Board, 1966, pp. 102–105.&lt;/ref&gt;

===বৰপেটা সত্ৰ===
{{মূল|বৰপেটা সত্ৰ}}
মাধৱদেৱে ১৫০৫ শকত (১৫৮৩ খ্ৰীষ্টাব্দ) বৰপেটা সত্ৰ প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল আৰু তাত তেওঁ ৮ বছৰ ধৰি আছিল।&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://onlinesivasagar.com/tourism/barpeta-satra.php |title=Barpeta Satra (Xatra), Barpeta Kirtan Ghar - Barpeta, Assam, Religious and Cultural Centre |publisher=Onlinesivasagar.com |date= |accessdate=2013-06-15}}&lt;/ref&gt; তেওঁ [[মথুৰা দাস বুঢ়া আতা|শ্ৰীমথুৰা দাস বুঢ়া আতা]]ক সত্ৰৰ প্ৰথম সত্ৰাধিকাৰ হিচাপে নিযুক্তি দিছিল।

===গণককুছি সত্ৰ===
[[File:গণককুছি সত্ৰ ৮.jpg|thumb|গণককুছি সত্ৰ]]
[[গণককুছি সত্ৰ]] মহাপুৰুষ মাধৱদেৱে স্থাপন কৰা এখন সত্ৰ। বৰপেটা চহৰৰ কাষতে থকা গণককুছি সত্ৰ এক ঐতিহাসিক আৰু ধৰ্মীয় গুৰুত্বপূৰ্ণ স্থান। এই সত্ৰত মহাপুৰুষ মাধৱদেৱে ১৮ বছৰ ৬ মাহ বসবাস কৰিছিল। সেই সময়ছোৱাত তেওঁৰ লগত ৰাম আতৈ, শ্ৰীৰাম আতৈকে আদি কৰি বহুকেইগৰাকী ভকত একেলগে বসবাস কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web
 |title=Ganakkuchi Satra: A Satra Established by Mahapurush Madhavdev|url=https://assam.news18.com/news/assam/ganakkuchi-satra-a-satra-established-by-mahapurush-madhavdev-skd-local18-411945.html
 |website=News18 Assam
 |language=as
 |access-date=12 June 2025
 |publisher=News18 Network
}}&lt;/ref&gt; উজনি অসমত ধৰ্ম চৰ্চাত কিছু আহুকাল পাই দুয়োজনা গুৰু ভটিয়াই আহি তেতিয়াৰ কামৰূপত থিতাপি লয়। শংকৰদেৱে [[পাটবাউসী সত্ৰ]]ত আৰু মাধবদেৱে বাৰাদিত সত্ৰ পাতি থাকিবলৈ লয়। বাৰাদিৰ পৰা গুৰুসেৱা কৰিবলৈ নিতৌ পাটবাউসীলৈ যোৱাত মাধবদেৱৰ কষ্ট দেখি শংকৰদেৱে এজন গণকৰ পৰা চাৰি পুৰা মাটিৰ এখন বাৰী এতোলা সোণৰ বিনিময়ত কিনি লৈ তাতে মাধবদেৱৰ বাবে ঘৰ সজাই থাকিবলৈ দিয়ে। এই ঠাইখন অলপ দিনৰ পিছতেই ধৰ্ম চৰ্চাৰ কেন্দ্ৰ হৈ পৰিছিল। শংকৰদেৱেও ইয়ালৈ আহি শাস্ত্ৰচৰ্চা কৰিছিল। গুৰুৰ আদেশত সত্ৰ স্থাপন কৰি এই গণককুছিতেই মাধবদেৱে কেইবাখনো ঝুমুৰা ৰচনা কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;বৰ-১&quot;&gt;{{cite book | title=বৰপেটা সত্ৰৰ ৰূপৰেখা | publisher=ৰেখা প্ৰকাশন | author=দাস, অমিয় কুমাৰ | authorlink=বৰপেটাৰ পঞ্চ-সত্ৰৰ ইতিবৃত্ত | year=২০২৪ | pages=৩৬ | isbn=978-81-977981-1-5}}&lt;/ref&gt;

===সুন্দৰীদিয়া সত্ৰ===
{{মূল|সুন্দৰীদিয়া সত্ৰ}} 
[[File:সুন্দৰীদিয়া সত্ৰৰ ’মঠ’.jpg|thumb|সুন্দৰীদিয়া সত্ৰৰ ’মঠ’]]
মাধৱদেৱে ১৫৭০ চনত সুন্দৰীদিয়া সত্ৰ স্থাপন কৰিছিল৷ বৰপেটা সত্ৰৰ উত্তৰ পূব কোণত প্ৰায় ৩ কিলোমিটাৰ দূৰত বৰপেটা ভবানীপুৰ পথত এই সুন্দৰীদিয়া সত্ৰ অৱস্থিত আৰু ইয়াতে মাধবদেৱে ১৪ বছৰ ছমাহ কাল বাস কৰি নানা পদ-পুথি ৰচনা কৰিছিল৷&lt;ref name=&quot;সুন্দৰী&quot;&gt;{{cite book | title=সচিত্ৰ সুন্দৰীদিয়া সত্ৰ | publisher=সুন্দৰীদিয়া সত্ৰ পৰিচালনা সমিতি | author=পাঠক, ৰাতুল (সম্পাদক) | year=২০০৮}}&lt;/ref&gt;

===বাৰাদি সত্ৰ===
মাধৱদেৱে নিজে বাৰাদি সত্ৰত অৱস্থান কৰিছিল আৰু ইয়াক আধ্যাত্মিক সাধনা, ধৰ্ম প্ৰচাৰ আৰু সাহিত্য সৃষ্টি (বিশেষকৈ নামঘোষা ৰচনা)ৰ বাবে এটা কেন্দ্ৰ হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰিছিল। বাৰাদি সত্ৰত মাধৱদেৱে শেষ জীৱনকাল অতিবাহিত কৰিছিল। এই সত্ৰ মাধৱদেৱৰ শেষ বাসস্থান হিচাপেও পৰিগণিত।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar, pp. 296–297.&lt;/ref&gt;

=== অন্যান্য সত্ৰ স্থাপন ===
মাধৱদেৱে নিজে কিছুমান সত্ৰ স্থাপন কৰিছিল আৰু তেওঁৰ শিষ্যসকলে বহু সত্ৰ স্থাপন কৰিছিল। তেওঁ সত্ৰসমূহৰ মাধ্যমে মহাপুৰুষীয়া ধৰ্ম বিস্তাৰ কৰিবলৈ সংগঠিত প্ৰচেষ্টা গ্ৰহণ কৰিছিল। নিচেই গুৰুত্বপূৰ্ণ কিছুমান সত্ৰ হ’ল—
* '''আহতগুৰি সত্ৰ''' - ধৰ্মীয় চৰ্চা আৰু সংগঠনৰ ক্ষেত্ৰত এই সত্ৰ অত্যন্ত গুৰুত্বপূৰ্ণ আছিল। 
* '''বেলগুৰি সত্ৰ''' - এই সত্ৰত মাধৱদেৱে বহুদিন ধৰি বাস কৰিছিল আৰু বহু শিষ্যক দীক্ষা দিছিল। 
* '''ধাইহাট সত্ৰ''' - মাধৱদেৱে জীবনৰ অন্তিম সময়চোৱাত এই সত্ৰত অৱস্থান কৰিছিল।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar. ''Early History of the Vaisnava Faith and Movement in Assam'', Motilal Banarsidass, 1980, pp. 295–296.&lt;/ref&gt;

এই সত্ৰসমূহত মাধৱদেৱে শিষ্যৰ শিক্ষাদান, ধৰ্মীয় বিধিবিধান প্ৰৱৰ্তন আৰু কীৰ্তন আদি কাৰ্য চলাইছিল।&lt;ref&gt;Sarma, S.N., pp. 111–113.&lt;/ref&gt; সেয়ে এই সত্ৰসমূহ মাধৱদেৱৰ ধৰ্মীয় দৃষ্টিভংগী, সংগঠন দক্ষতা আৰু শিষ্যনিৰ্ভৰ নেতৃত্বৰ পৰিচয় বহন কৰে। মাধৱদেৱে সত্ৰসমূহৰ মাধ্যমে ধৰ্মীয় আচাৰ-বিধি, নাম-কীৰ্তন আৰু আখণ্ড ভক্তিসাধনাৰ এক সাংগঠনিক সাঁচ গঢ়ি তোলে, যি বৰ্তমানো মহাপুৰুষীয়া ধৰ্মৰ মূল আধাৰ ৰূপে চলি আহিছে। 

==ধৰ্ম প্ৰচাৰ==
শ্ৰীমন্ত [[শংকৰদেৱ]]ৰ দীক্ষিত শিষ্য হিচাপে মাধৱদেৱে অসমৰ মহাপুৰুষীয়া [[বৈষ্ণৱ ধৰ্ম]] বিস্তাৰত এক বিশিষ্ট ভূমিকা গ্ৰহণ কৰিছিল। শংকৰদেৱৰ মৃত্যুৰ পিছত মাধৱদেৱে ধৰ্মীয় নেতৃত্ব গ্ৰহণ কৰি ধৰ্মটোক অধিক সুসংগঠিত ৰূপ দিছিল। তেওঁৰ নেতৃত্বত সত্ৰ, নামঘৰ আৰু কীৰ্তনঘোষাৰ প্ৰচলন বৃদ্ধি পায়। 

মাধৱদেৱে শংকৰদেৱৰ দেখুৱোৱা ধৰ্মপথ অনুসৰি ঈশ্বৰৰ নাম গ্ৰহণ, শুদ্ধ ভক্তিৰ মাধ্যমে মুক্তিলাভ আৰু সামাজিক সমতা প্ৰচাৰ কৰিছিল। তেওঁ গ্ৰাম্য অঞ্চললৈ গৈ ধৰ্ম প্ৰচাৰ কৰিছিল আৰু বহু লোকক দীক্ষা দিছিল। তেওঁৰ দীক্ষিত শিষ্যসকলৰ মাজত হৰিদাস ঠাকুৰ, অনন্ত দেৱ আদিৰ নাম উল্লেখযোগ্য।&lt;ref&gt;Sarma, S.N. ''The Neo-Vaishnavite Movement and the Satra Institution of Assam'', Assam Publication Board, 1966, pp. 79–82.&lt;/ref&gt;

মাধৱদেৱৰ ধৰ্ম প্ৰচাৰৰ এক উল্লেখযোগ্য দিশ আছিল নামঘোষাৰ মাধ্যমে ধৰ্মৰ বাণী জনসাধাৰণলৈ প্ৰচাৰ কৰা। তেওঁ ৰচনাৰ জৰিয়তে ধৰ্মক হৃদয়ঙ্গম কৰা সহজ কৰি তোলে। বিশেষকৈ তেওঁৰ ৰচিত [[নামঘোষা]] কাব্যগ্ৰন্থখন মহাপুৰুষীয়া ধৰ্মত অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ স্থান দখল কৰি আছে।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar. ''Early History of the Vaisnava Faith and Movement in Assam'', Motilal Banarsidass, 1980, pp. 290–292.&lt;/ref&gt;

তেওঁ [[সত্ৰ]] সংস্থাপন কৰাৰ ক্ষেত্ৰতো গুৰুত্বপূৰ্ণ অৱদান আগবঢ়াইছিল। তিনিআটি সত্ৰ স্থাপন কৰা কথাও বিভিন্ন কৃতিত উল্লেখ পোৱা যায়। সত্ৰসমূহে ধৰ্মীয় শিক্ষাদান, নৈতিক উন্নয়ন আৰু সাংগঠনিক দৃঢ়তা আগবঢ়াইছিল। এই ধৰ্ম প্ৰচাৰৰ ফলস্বৰূপ, মাধৱদেৱৰ জীৱনকালতেই মহাপুৰুষীয়া বৈষ্ণৱ ধৰ্ম অসমৰ বিভিন্ন অঞ্চললৈ বিস্তৃত হৈছিল। 

===ধৰ্মৰ চাৰি বস্তু===
মহাপুৰুষীয়া বৈষ্ণৱ ধৰ্মত &quot;ধৰ্মৰ চাৰি বস্তু&quot; বা &quot;চাৰিখন বস্তু&quot; বুলিলে নাম, দেৱ, গুৰু আৰু ভকতক বুজোৱা হয়। এই চাৰিটা বস্তুকে ধৰ্মীয় জীৱনৰ মূল আধাৰ হিচাপে গণ্য কৰা হয়। মাধৱদেৱে এই বস্তুসমূহৰ গুৰুত্ব ব্যাখ্যা কৰি ধৰ্মীয় অনুশাসনৰ ৰূপ দিছিল। 

* '''নাম''': ভগৱানৰ নাম লোৱাক (কীৰ্তন, নাম-ঘোষা) ধৰ্মৰ আটাইতকৈ মৌলিক আচাৰ বুলি গণ্য কৰা হয়। নাম-স্মৰণেৰে ভক্ত ভগৱানৰ সৈতে আত্মিক সংযোগ স্থাপন কৰে। বৈষ্ণৱ ধৰ্মত নাম-ঘোষাৰ মাধ্যৰে আত্মশুদ্ধি আৰু মুক্তিৰ পথ দেখুওৱা হয়।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar. ''Early History of the Vaisnava Faith and Movement in Assam'', Motilal Banarsidass, 1980, pp. 220–221.&lt;/ref&gt;

* '''দেৱ''': দেৱ বুলিলে ভগৱানক বুজোৱা হয়। বৈষ্ণৱ ধৰ্মত ভগৱান (বিশেষকৈ কৃষ্ণ) একমাত্ৰ উপাস্য, আৰু তেওঁৰ ওপৰত একনিষ্ঠ ভক্তিৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়া হয়। দেৱৰ উপাসনা সাধাৰণতে নামঘোষা, কীৰ্তন, আৰু একান্ত ভক্তিৰে কৰা হয়।&lt;ref&gt;Sarma, S.N. ''The Neo-Vaishnavite Movement and the Satra Institution of Assam'', Assam Publication Board, 1966, p. 95.&lt;/ref&gt;

* '''গুৰু''': ধৰ্মপথৰ সঠিক দিশ দৰ্শোৱা জনক গুৰু বোলা হয়। গুৰুজনক ভগৱানৰ দ্বাৰা নিৰ্ধাৰিত পথত ভক্তক নিৰ্দেশনা দিয়া এজন আধ্যাত্মিক শিক্ষক হিচাপে গণ্য কৰা হয়। মাধৱদেৱে গুৰুৰ প্ৰতি আনুগত্য আৰু শ্ৰদ্ধাৰ ওপৰত বিশেষ গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছিল।&lt;ref&gt;Barua, B.K. ''A Cultural History of Assam'', Lawyer’s Book Stall, 1951, pp. 273–275.&lt;/ref&gt;

* '''ভকত''': ভকত বুলিলে ভগৱানৰ ভক্তসকলক বুজোৱা হয়। মহাপুৰুষীয়া ধৰ্মত ভকতসকলৰ সৈতে সম্প্ৰীতি, সহানুভূতি আৰু সমতা ৰাখিবলৈ উৎসাহিত কৰা হয়। সমাজত ধৰ্মীয় একতাৰ এক প্ৰতীক হিচাপে ভকতৰ স্থান বৰগম্ভীৰ।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar, p. 222.&lt;/ref&gt;

এই চাৰি বস্তু — নাম, দেৱ, গুৰু আৰু ভকত — বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ ভিত্তি, যাৰ ওপৰত সৎ জীৱন, আধ্যাত্মিক সাধনা আৰু সামাজিক সদভাৱ স্থাপিত হয়। 

===মহাপুৰুষীয়া ধৰ্মৰ নৱৰত্ন লাভ===

==কোচ ৰজাৰ পৃষ্ঠপোষকতা লাভ==
মাধৱদেৱে তেওঁৰ ধৰ্মীয় জীৱনৰ অন্তিম পৰ্যায়ত কোচ ৰাজ্যৰ ৰজা [[নৰনাৰায়ণ]] আৰু সেনাপতি [[চিলাৰায়]]ৰ পৰা বিশেষ পৃষ্ঠপোষকতা লাভ কৰিছিল। [[শংকৰদেৱ]]ৰ দেহাৱসানৰ পাছত মাধৱদেৱ [[বৈষ্ণৱ ধৰ্ম]]ৰ নেতৃত্ব গ্ৰহণ কৰি ইয়াৰ বিস্তাৰ আৰু সুসংগঠনত মনোনিৱেশ কৰিছিল। এই সময়তে সেনাপতি চিলাৰায়ে তেওঁক [[কোচবিহাৰ]]লৈ নিমন্ত্ৰণ জনাইছিল, যিটো তেওঁ গ্ৰহণ কৰিছিল।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar. ''Early History of the Vaiṣṇava Faith and Movement in Assam'', Motilal Banarsidass, 1980, p. 302.&lt;/ref&gt;

চিলাৰায় মাধৱদেৱৰ ধৰ্মীয় নিষ্ঠা আৰু ব্যতিক্ৰমী সাহিত্যিক প্ৰতিভাৰ প্ৰতি গভীৰ ভাবে আকৰ্ষিত হৈছিল। তেওঁ মাধৱদেৱক পূৰ্ণ স্বাধীনতা আৰু আশ্ৰয় প্ৰদান কৰিছিল যাতে তেওঁ বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ শিক্ষা আৰু কীৰ্তন প্ৰথাৰ বিস্তাৰ অব্যাহত ৰাখিব পাৰে।&lt;ref&gt;Sarma, S.N. ''The Neo-Vaishnavite Movement and the Satra Institution of Assam'', Assam Publication Board, 1966, p. 89.&lt;/ref&gt; মাধৱদেৱে এই সময়তে কোচ ৰাজ্যত কেইবাটাও [[সত্ৰ]] স্থাপন কৰে, বিশেষকৈ সোণাৰী অঞ্চলত স্থাপিত সত্ৰটোৱে গুৰুত্ব লাভ কৰে। 

চিলাৰায়ে মাধৱদেৱক &quot;মহাপুৰুষ&quot; হিচাপে সম্বোধন কৰিছিল, আৰু তেওঁৰ সাহিত্য আৰু ধৰ্মীয় কৰ্মকাণ্ডলৈ ৰাজআশ্ৰয় প্ৰদান কৰিছিল, যাৰ ফলস্বৰূপে [[বৰগীত]], নাট, নামপ্ৰসঙ্গ আদিৰ ব্যাপক বিস্তাৰ সাধন হৈছিল।&lt;ref&gt;Maheswar Neog, 1980, pp. 308–309.&lt;/ref&gt; [[সত্যেন্দ্ৰনাথ শৰ্মা]]ই মত দিছে যে, মাধৱদেৱে পোৱা এই ৰাজপৃষ্ঠপোষকতাই কেৱল বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ প্ৰতিষ্ঠানিক বিস্তাৰ নহয়, অসমীয়া সাহিত্য তথা সংস্কৃতিৰো বিকাশত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা গ্ৰহণ কৰিছিল।&lt;ref&gt;Sarma, S.N., 1966, p. 95.&lt;/ref&gt;

==সাহিত্যকৃতি==
ধৰ্ম প্ৰচাৰৰ লগতে সাহিত্য সংস্কৃতিৰো পূজাৰী এইজনা মহান গুৰুৰ সাহিত্যিক জীৱনৰ কীৰ্তিস্তম্ভ হ’ল [[নামঘোষা]]। এহেজাৰটা ঘোষা থকা বাবে এইখনক হেজাৰী ঘোষা বুলিও কোৱা হয়। 
তেওঁ একাধিক [[বৰগীত]]&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://books.google.co.in/books?id=ObFCT5_taSgC&amp;pg=PA387&amp;lpg=PA387&amp;dq=Madhavdeva&amp;source=bl&amp;ots=mVFY0yGOt5&amp;sig=sTGlQ0j6_roY1CDvIGphD70yUiY&amp;hl=en&amp;sa=X&amp;ei=0LtEUbClB8LprQeIw4DQAg&amp;ved=0CGoQ6AEwCTgU#v=onepage&amp;q=Madhavdeva&amp;f=false |title=Encyclopaedia of Indian Literature: A-Devo - Google Books |publisher=Books.google.co.in |date= |accessdate=2013-03-16}}&lt;/ref&gt;, [[ভটিমা]], [[নাট]] ([[ভূমি লেটোৱা (ঝুমুৰা)|ঝুমুৰা]]) আদি ৰচনা কৰিছিল। মাধৱদেৱে বাৰকুৰি (দুশ চল্লিশ) বৰগীত ৰচনা কৰিছিল বুলি প্ৰবাদ আছে যদিও বৰ্তমান সৰ্বমুঠ নকুৰি এঘাৰটা (এশ একান্নবৈটা) মান গীতহে উপলব্ধ। অৱশ্যে ইয়াৰ ভিতৰত কিছু সংখ্যক [[অংকীয়া নাট]]ৰ গীতো সন্নিৱিস্ত হৈ আছে। তেওঁ সৰ্বমুঠ ১৫৭টা [[বৰগীত]] ৰচনা কৰে জীৱন কালত, তাৰ ভিতৰত এটি উল্লেখনীয় বৰগীত হ’ল – ''তেজৰে কমলাপতি''। 

===আখ্যানমূলক ৰচনা===
*ৰাজসূয় কাব্য
*[https://as.m.wikisource.org/wiki/আদিকাণ্ড আদিকাণ্ড ৰামায়ণ] (অনুবাদ)

===তত্ত্বমূলক ৰচন===
*জন্মৰহস্য
*[[ভক্তি ৰত্নাৱলী]]
*নামমালিকা
*[[নামঘোষা]]&lt;ref name=&quot;মাধৱদেৱ&quot;/&gt;

===নাট===
*[[অৰ্জুন ভঞ্জন]] 
*দধিমথন

===ঝুমুৰা===
*[[চোৰধৰা]]
*[[পিম্পৰা গুচোৱা]]
*[[ভোজন বিহাৰ (ঝুমুৰা)]]
*[[ভূমি লেটোৱা (ঝুমুৰা)]]
*কোটোৰা খেলা

===অন্যান্য ৰচনা===
বৰ্তমানলৈকে পোৱা মাধৱদেৱৰ নামত প্ৰচলিত ঝুমুৰা ভূষণ হৰণ, ৰাস ঝুমুৰা, কোটোৰা খেলা, ব্ৰহ্মামোহন আদি তেখেতৰ স্বৰচিত হয়নে নহয় তাক সঠিককৈ জনা নাযায়। চৰিত পুথিত উল্লিখিত দুখনমান নাট, যেনে— ৰাম যাত্ৰা, নৃসিংহ যাত্ৰা, গোবৰ্দ্ধন যাত্ৰা আদি মাধৱদেৱৰ দ্বাৰা ৰচিত বুলি জনা যায় যদিও পাবলৈ নাই। 

==তিৰোভাৱ==
মহাপুৰুষ মাধৱদেৱৰ ১৫৯৬ চনত কোচবিহাৰৰ [[ভেলা সত্ৰ]]ত দেহাৱসান ঘটে&lt;ref name=&quot;assaminfo1&quot;/&gt;। 

==আৰু চাওক==
{{wikisourcelang|as|লিখক: মাধৱদেৱ}}
* [[শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ]]
* [[নৱবৈষ্ণৱ ধৰ্ম]]
* [[সত্ৰ]]
* [[বৰগীত]]
* [[ভাওনা]]
*[[পিম্পৰা গুচোৱা]]

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{Reflist}}

{{অসমৰ প্ৰসিদ্ধ ব্যক্তি}}
[[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:অসমীয়া কবি]]
[[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ ধৰ্মীয় গুৰু]]
[[শ্ৰেণী:নৱবৈষ্ণৱ ধৰ্ম]]
[[শ্ৰেণী:অসমৰ পাব্লিক ডমেইনৰ অন্তৰ্ভুক্ত লিখক]]
[[শ্ৰেণী:ভক্তি আন্দোলন]]
[[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:হিন্দু সন্ত]]</text>
      <sha1>11epqc7dvig4fjb7edf60ma2bddnl2d</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519307</id>
      <parentid>519288</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T18:23:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pranamikaadhikary</username>
        <id>27435</id>
      </contributor>
      <comment>/* মণি-কাঞ্চণ সংযোগ */</comment>
      <origin>519307</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="47883" sha1="kbm4grydeupqg7hhizk3gvvg51lmwsd" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name = মাধৱদেৱ
| image = 
| alt = 
| caption = 
| birth_name = 
| birth_date = ১৪৮৯ চন
| birth_place = [[নাৰায়ণপুৰ]], [[লখিমপুৰ জিলা|লখিমপুৰ]], [[অসম]]
| death_date = ১৫৯৬ চন
| death_place = [[কোচবিহাৰ]] 
| nationality = 
| other_names = বঢ়াৰ পো
| religion = [[মহাপুৰুষীয়া ধৰ্ম]]
| notable_works = [[বৰগীত]], [[ভক্তি ৰত্নাৱলী]], [[নামঘোষা]]
| occupation = 
}}
'''মাধৱদেৱ''' (১৪৮৯-১৫৯৬) [[অসম]]ৰ মহাপুৰুষীয়া ধৰ্ম বা [[এক শৰণ নাম ধৰ্ম]] প্ৰৱৰ্তনৰ এজন মূল হোতা আছিল। তেওঁ মহাপুৰুষ [[শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ]]ৰ অন্যতম প্ৰধান শিষ্য আছিল।&lt;ref name=&quot;assaminfo1&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.assaminfo.com/famous-people/52/mahapurush-srimanta-madhabdeva.htm |title=Mahapurush Srimanta Madhabdeva &amp;#124; Srimanta Madhabdeva &amp;#124; Mahapurush Madhabdeva &amp;#124; Madhabdeva &amp;#124; Sri Sri Madhabdeva &amp;#124; History of Madhabdeva |publisher=Assaminfo.com |date= |accessdate=2013-03-16}}&lt;/ref&gt; মাধৱদেৱৰ গুৰু ভক্তিৰ বাবে তেওঁক বিশেষভাৱে জনা যায় আৰু তেওঁক শংকৰদেৱৰ প্ৰকৃত উত্তৰাধিকৰী হিচাপে গণ্য কৰা হয়। মাধৱদেৱ বৈৰাগী আছিল কিন্তু জীৱন বিমুখী নাছিল। জীৱনৰ প্ৰতি তেওঁৰ আস্থা আছিল আৰু গোটেই জীৱনটো গভীৰ জ্ঞানান্বেষণেৰে উপভোগ কৰিব বিচাৰিছিল। মাধৱদেৱে বিষয়-বাসনাৰ প্ৰতি উৎসাহ নেদেখুৱাইছিল যদিও নিজৰ প্ৰতিজন শিষ্যকে খেতি-বাতি বা ব্যৱসায়-বাণিজ্যৰে স্বাৱলম্বী হবলৈ কৈছিল। পাছলৈ নিজেও কোচ ৰজাৰ অনুগ্ৰহত থাকি সাহিত্য আৰু ধৰ্ম চৰ্চা কৰিছিল। [[নামঘোষা]] আৰু ভক্তিৰত্নাৱলী মাধৱদেৱৰ অনুপম সৃষ্টি।&lt;ref name=&quot;assaminfo1&quot; /&gt;

==বংশলতা আৰু জন্ম==
[[File:মাধৱদেৱৰ জন্মস্থান ভৱনৰ আলোকচিত্ৰ২.jpg|thumb|মাধৱদেৱৰ জন্মস্থান ]]

মাধবদেৱৰ আদিপুৰুষ হিচাপে চৰিত পুথি মতে কৃষ্ণ ভূঞা, তেওঁৰ পুত্ৰ বিষ্ণু ভূঞা, তেওঁৰ পুত্ৰ গোপাল ভূঞা, তেওঁৰ পুত্ৰ কৃপাল ভূঞা, তেওঁৰ পুত্ৰ ৰাম ভূঞা, ৰাম ভূঞাৰ পুত্ৰ জনাৰ্দ্দন ভূঞা, তেওঁৰ পুত্ৰ চিৰাম ভূঞা, চিৰাম ভূঞাৰ পুত্ৰ মুকুন্দ ভূঞা, তেওঁৰ পুত্ৰ গোবিন্দ্ৰ ভূঞা,&lt;ref name=&quot;ম&quot;&gt;{{cite book | title=সত্ৰীয়া সংস্কৃতিৰ স্বৰ্ণৰেখা | publisher=লয়াৰ্ছ বুক ষ্টল | author=দেৱগোস্বামী, নাৰায়ণ চন্দ্ৰ | authorlink=মাধবদেৱ | year=১৯৮৪ | pages=৮০৫ | isbn=81-7331-103-X}}&lt;/ref&gt; গোবিন্দৰ পিতৃভূমি আছিল বাণ্ডুকা(বৰ্তমান বাংলাদেশৰ ৰংপুৰ জিলাৰ অন্তৰ্গত)।&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt; গোবিন্দৰ কাণ দীঘল চানেকীয়া আছিল বাবে তেওঁক “বৰকণা’’ নাম দিয়া হৈছিল।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;&gt;{{cite book | title=মহাপুৰুষ শ্ৰীশঙ্কৰদেৱ আৰু শ্ৰীমাধৱদেৱ চৰিত্ৰ | publisher=দত্তবৰুৱা পাব্লিছিং কোম্পানী প্ৰা: লি: | author=ঠাকুৰ, দৈত্যাৰী | authorlink=মহাপুৰুষ শ্ৰীশ্ৰীমাধৱদেৱৰ আবিৰ্ভাৱ | year=২০০৪ তৃতীয় প্ৰকাশ | pages=২২,২৬, ৪৬, ৫০}}&lt;/ref&gt; গোবিন্দ্ৰৰ দুই পুত্ৰ আৰু এককন্যা ক্ৰমে, জ্যেষ্ঠ পুত্ৰ দামোদৰ, সৰু পুত্ৰ মাধবদেৱ কন্যা উৰ্বশী। দামোদৰৰ পত্নী সচী। তেওঁলোকৰ পুত্ৰ অনিৰুদ্ধ। তেওঁৰ পুত্ৰ পৰশুৰাম, তেওঁৰ পুত্ৰ ৰামদেৱ আৰু ৰামদেৱৰ পুত্ৰ পৰমানন্দ।&lt;ref name=&quot;মা&quot;&gt;{{cite book | title=গুৰু চৰিত কথা | publisher=লয়াৰ্ছ বুক ষ্টল | author=নেওগ, মহেশ্বৰ (সম্পাদিত) | authorlink=ছোট আতা বংশাৱলী চৰিত্ৰ (পৃ:৩৯,৪৩) | year=১৯৯৯ | pages=৩৯}}&lt;/ref&gt; গোবিন্দৰ প্ৰথমা পত্নী অনুচিতাই দামোদৰক জন্ম দি ঢুকায়। পিছত দামোদৰলৈ বিয়া কৰাই গোবিন্দই বংশ-মিত্ৰ বিচাৰি বিচাৰি বাণ্ডুকাৰ পৰা আলিপুখুৰী পালেগৈ। তাতে কুসুম্বৰে চিনাকি পাই একে বংশৰে মনোহৰী নামৰ এক কন্যাক গোবিন্দত বিয়া দিলে&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt;  আৰু ৰৌতাৰ পাৰত বৰা বিষয় বাব দিলে।&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt;

কিছুদিন পিছতে ভোটৰ উৎপাতত গৰ্ভৱতী পত্নীসহ গোবিন্দই সেই ঠাইৰ পৰা পলায়ন কৰে।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; তেওঁলোকক আহোম ৰাজবিষয়া হৰিসিংহ বৰাই পাই আশ্ৰয় দিয়ে।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; তেওঁৰ ঘৰ আছিল, লক্ষিমপুৰৰ নাৰায়ণপুৰ অঞ্চলৰ লেতেকুপুখুৰী গাঁৱত।&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt; এই হৰিসিংহ বা হৰিশিঙা বৰাৰ ঘৰতে মনোহৰী আয়ে ১৪১১ শকত(১৪৮৯ চন) জেঠ মাহৰ ৰবিবাৰ, অমাৱস্যা তিথিত ভৰণী নক্ষত্ৰত ৰাতি দুই প্ৰহৰ যাওঁতে মাধবদেৱক জন্ম দিয়ে।&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;মাধৱদেৱ&quot;&gt;{{cite book | title=আমাৰ মাধৱদেৱ | publisher=বনলতা | author=পাৰ্থপ্ৰতীম শৰ্মা| year=২০০৮ | pages=২১}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Maheshwar Neog (1980). Early History of the Vaishnava Faith and Movement in Assam. Delhi: Motilal Banarasidass.&lt;/ref&gt; মাধৱদেৱৰ গুপ্ত নাম আছিল, ৰত্নাকৰ।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; গোবিন্দৰ আশ্ৰয়দাতা বৰা-বৰানীয়ে নিজ সন্তান নথকা বাবে মাধবদেৱক নিজা পুত্ৰজ্ঞান কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt; সেই সময়তে ঘোৰ দুৰ্ভিক্ষ হোৱাত মাধবদেৱ পিতৃ-মাতৃৰে সৈতে সেই ঠাইৰে ঘাঘৰি মাজিৰ ঘৰত আশ্ৰয় লয়।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; তাতেই মাধবদেৱৰ ভনীয়েক উৰ্বশীৰ জন্ম হয়&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; আৰু বিবহযোগ্য হোৱাত তেওঁলোক হোকৰাকুছিলৈ যায়।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; তাতে গয়াপাণি বা ৰাম দাসৰ হাতত কন্যটি সঁপি দি পুত্ৰ সমন্বিতে পুনৰ বাণ্ডুকালৈ যায়।&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt; বাণ্ডুকাতেই গোবিন্দ ভূঞাৰ পৰলোকগমন হয়। মাধবদেৱৰ পিতৃ গোবিন্দগিৰি ভূঞাই বাণ্ডুকাবেহাৰৰ মজিন্দাৰ আছিল&lt;ref name=&quot;+০+&quot;&gt;{{cite journal | title=অসমৰ ভূঞাসকলৰ আঁতিগুৰি বিচাৰি | author=ভূঞা, অপূৰ্ব | journal=প্ৰান্তিক | year=২০১১ | month=১-১৫ জুলাই | issue=১৫শ সংখ্যা | pages=৩৫}}&lt;/ref&gt; আৰু পিতৃৰ পিছত দামোদৰেও খেতি-বাতি আৰু বণিজ কৰাৰ উপৰি ৰজাঘৰীয়া মজিন্দাৰী কাম কৰিছিল। মাধবদেৱে ককায়েকক সহায় কৰিছিল। কিছুকালৰ পিছত তেওঁ তাৰ পৰা টেম্বুৱানীত থকা মাতৃৰ কাষলৈ প্ৰত্যবৰ্তন কৰিছিল&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; আৰু কিছুদিন মাতৃ, ভগ্নী আৰু বৈনায়েকৰ সৈতে থাকি বিয়া কৰাৰ মনেৰে এগৰাকী কন্যাক জোৰোণ দি আহিল।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; সেই সময়তে গয়াপাণি ধুঞাহাটলৈ যায় আৰু শঙ্কৰদেৱৰ সাক্ষাৎ পাই তেওঁৰ ওচৰত শৰণ লয়। শঙ্কৰদেৱেই গয়াপাণিৰ নাম ৰামদাস ৰাখিছিল।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt;

১৪৮৯ চনত [[নাৰায়ণপুৰ]] নামে ঠাইৰ ৰঙাজান আৰু কাঁচিকটা নদীৰ মাজত অৱস্থিত [[লেতেকুপুখুৰী]] নামৰ ঠাইৰ হৰিশিঙা বৰা উজীৰৰ ঘৰত মাধৱদেৱৰ জন্ম হয়।&lt;ref name=&quot;assaminfo1&quot;/&gt; প্ৰবাদ আছে যে মাধৱদেৱৰ নাইকটা কাঁচিখন পেলোৱাৰ বাবে ওচৰৰ নদীখনৰ নাম কাঁচিকটা আৰু প্ৰসূতিৰ তেজলগা কাপোৰ ধোৱাৰ বাবে ওচৰৰ জানটোৰ পানীৰ বৰণ ৰঙা হৈ পৰাত পৰৱৰ্তী কালত ইয়াৰ নাম ৰঙাজান হয়।{{cn}}
===শিক্ষা===
বাণ্ডুকাৰ ৰাজেন্দ্ৰ অধ্যাপকৰ ছাত্ৰশালাত মাধবদেৱৰ আনুষ্ঠানিক শিক্ষা লাভ হয়। এক বছৰ শিক্ষা লাভ কৰিয়েই তেওঁ ব্যাকৰণ, পুৰাণ, ভাগৱত আদি নানা শাস্ত্ৰ আয়ত্ব কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt;
===শিশুকালৰ লগৰীয়া===
মাধবদেৱৰ শিশুকালৰ লগৰীয়াসকলৰ ভিতৰত প্ৰধান নজনা বন্ধু আছিল-হৰি, হৰিবৰ, হৰাই,নিৰাই, নিৰঞ্জন, নিৰামই, নৰহৰি, নাৰায়ণ আৰু নৰোত্তম।&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt; অন্য সাধাৰণ শিশুৰ দৰেই ল’ৰালি কালছোৱা মাধবদেৱ উমলি-জামলি ডাঙৰ হৈছিল। চৰিত-পুথিসমুহত তেওঁৰ বাল্যকালৰ ক্ৰিয়া-কাণ্ডত যথেষ্ট অলৌকিকতা বৰ্ণনা কৰা হৈছে।

==মণি-কাঞ্চণ সংযোগ==
বাণ্ডুকাৰ পৰা উভতি আহোঁতে বাটতে মাকৰ টান নৰীয়া হোৱাৰ খবৰ পাই মাতৃৰ সুস্বাস্থ্য কামনা কৰি দুৰ্গা গোঁসানীলৈ এযোৰ বগা পঠা আগ কৰে।&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt; মাধবদেৱ আদিতে শাক্তধৰ্মী আছিল। ইয়াৰ প্ৰমাণ চৰিতপুথি সমূহত পোৱা যায়। {{Cquote|কতো দিনে যান্ত পথে বাৰ্ত্তাক পাইলন্ত।&lt;br&gt; শীঘ্ৰে যায়ো তযু মাতৃ অসুস্থ অত্যন্ত।।&lt;br&gt; দেখিবাক পোৱা কি নোপোৱা বুলিলন্ত।&lt;br&gt; হেন শুনি তেখনে দেৱীক বুলিলন্ত।।&lt;br&gt; শুক্ল একযোৰ পাঠা দিবো মই যাই।&lt;br&gt; নপৰা সকাশ পাৱন্তোক মোৰ আই।।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt;}} 
গুৰু চৰিত কথাত {{Cquote|ভাদ্ৰমহীয়া হোকৰাকুচিয়া [হিৰমল] লোণ মুদৈয়ে চিনি [পাই বিশ্বনাথে] বাৰ্ত্তা কলে: বোলে খেদাকৈ গলে বা মাৰক দেখাগৈ নাপৰা টান।। তেহে গুৰু খেদকৈ পিতৃও গল মাতৃও নেদেখো বুলি: গোসানিলৈ এযোৰ পাঠা মানি বোলে যেন মাতৃক দেখোগৈ।&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt;}} পিছত দূৰ্গা পূজাৰ সময়ত তেওঁ ছাগলী দুটা আনিবলৈ ভনীজোঁৱায়েক ৰামদাসক পাচিলে। “ বোলে বৈনাই আই নপৰা সুনি পাঠা এযোৰ মানিলো গোসানিক আনি দিয়া পূজাতে কটাঞ।’’&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt; ৰামদাসে ইতিমধ্যেই শংকৰদেৱৰ শিষ্যত্ব গ্ৰহণ কৰিছিল। গতিকে বলি-বিধানৰ অসাৰতাৰ প্ৰতি তেওঁৰ অগাধ বিশ্বাস আছিল। সেয়ে তেওঁ পঠা ছাগলী আনি দিয়া নাছিল। এই কথাত মাধবদেৱৰ খং উঠিছিল আৰু ককৰ্থনা কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt; উত্তৰত ৰামদাসে বলি-বিধান অপ্ৰয়োজনীয় বিষয় বুলি পতিয়ন নিয়াবলৈ যত্ন কৰি, নোৱৰাত শংকৰদেৱৰ ওচৰলৈ যোৱাৰ কথা কৈছিল। মাধবদেৱেও পিছদিনা শংকৰদেৱক লগ কৰিবলৈ যাবলৈ সন্মত হৈ পুৱাই ৰামদাসৰ সৈতে শংকৰদেৱ থকা ঠাইলৈ গৈছিল।

শিষ্যসকলৰ সৈতে শাস্ত্ৰ চৰ্চা কৰি থকা শংকৰদেৱে ৰামদাসৰ সৈতে মাধবদেৱক দেখি তেওঁৰ পৰিচয় জানিব খোজাত, একে বংশৰে মনোহৰী বাইৰ পুত্ৰ বুলি আদৰ-সাদৰ কৰিছিল,- “ অ মনোহৰি বাইৰ বেটা, এমান ৰধ হলনে বাটে পথে লগ পালেও নিচিনো নেপা....’’।&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt; তালৈ যোৱাৰ কাৰণ জনাৰ পিছত দুয়োজনৰ মাজত প্ৰবৃত্তি নিবৃত্তি আগম তৰ্ক ন্যায় আদি অনেক শ্লোকৰ ব্যাখ্যা হ’ল। শংকৰদেৱে “হংস ছাগ কাটি যিটো ৰুধিৰে কৰ্দম কৰে: সিজে স্বৰ্গে যাই নৰকতনো কোন পৰে’’ বুলি কোৱাত মাধবদেৱৰমন অথিৰ হ’ল। তথাপি মাধৱে আগমৰ যুক্তি আগবঢ়ায় আৰু গুৰুজনাই নিগমৰ যুক্তিৰে খণ্ডন কৰে আৰু এনেদৰে তিনি প্ৰহৰ তৰ্ক যুদ্ধ হ;ল। শেষত গুৰু জনাই শ্ৰীমদ্ভাগৱতৰ চতুৰ্থ স্কন্ধৰ '''যথা তৰোৰ্মূলনিষেচনেন তৃপ্যন্তি তৎস্কন্ধভূজোপশাখাঃ''' শ্লোকটিৰে মাধৱক পৰাস্ত কৰে।&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt; শ্লোকটিৰ অৰ্থ হ’ল গছৰ গুৰিত পানী দিলে ডাল পাত সকলোৱে পায়। ডাল পাতত দিলে কোনেও নাপায়। একেদৰে ভগৱন্ত কৃষ্ণদেৱক পূজিলে সকলোৰে পূজা হয়। আন দেৱ-দেৱীক পৃথকে পূজাৰ কোনো প্ৰয়োজন নাই। শ্ৰীমন্ত শঙ্কৰদেৱৰ যুক্তিৰ ওচৰত হাৰ মানি মাধৱে তাৰাক গুৰু ভজি তেওঁ প্ৰৱৰ্তন কৰা একশৰণ হৰি নাম ধৰ্মত শৰণ ললে। মাধৱ হৈ পৰিল গুৰুজনাৰ প্ৰপন্ন শিষ্য অভেদ আত্মা মহাপুৰুষ শ্ৰীশ্ৰী মাধৱদেৱ। দুয়োজনা মহাপুৰুষৰ এই মহা মিলনক সাহিত্য ৰথী [[লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা]]দেৱে '''মণি-কাঞ্চণ সংযোগ''' বুলি অভিহিত কৰি গৈছে।&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.srimanta.net/contents_l3.php?q=3&amp;ID=1&amp;ID3=41&amp;link_caption=Madhavadeva |title=Welcome to The Site |publisher=Srimanta.net |date= |accessdate=2013-03-16 |archivedate=2015-03-19 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150319204909/http://srimanta.net/contents_l3.php?q=3&amp;ID=1&amp;ID3=41&amp;link_caption=Madhavadeva |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt; ইয়াৰ পিছত মাধবদেৱে শংকৰদেৱক সেৱা কৰাত শংকৰদেৱে সুধিলে, “বোলে দেখো আহিও সেৱা কৈলা:এতিয়াও সেৱা কৈলা কিৱ?’’ মাধৱদেৱে বিনয়েৰে ক’লে, আগতে সেৱা কৰিছিলোঁ বৰভূঞা বিষয়া বুলি মানি, এতিয়া সেৱা কৰিলোঁ আপোনাক গুৰু মানি।&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt; সিদিনাৰ পৰাই মাধবদেৱে শংকৰদেৱৰ শিষ্যত্ব মনে-প্ৰাণে গ্ৰহণ কৰিছিল।

==গুৰু শিষ্য সম্পৰ্ক==
শ্ৰীশ্ৰী মাধৱদেৱ আৰু শ্ৰীমন্ত [[শংকৰদেৱ]]ৰ মাজৰ গুৰু-শিষ্য সম্পৰ্ক মহাপুৰুষীয়া বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ ইতিহাসত এক পবিত্ৰ আৰু গভীৰ সম্পৰ্ক হিচাপে পৰিগণিত। শংকৰদেৱৰ আধ্যাত্মিক দৃষ্টিভংগী, সাহিত্যিক প্ৰতিভা আৰু ধৰ্মীয় ধৰ্মপ্ৰচাৰ প্ৰতি মাধৱদেৱ দীৰ্ঘদিন ধৰি আকৃষ্ট হৈ আছিল। যদিও মাধৱদেৱ প্ৰথমতে শাক্ত ধৰ্মত বিশ্বাসী আছিল, কিন্তু বৈনায়েক ৰাম দাসৰ (গোপাল আতা&lt;ref&gt;Sarma, S.N. ''The Neo-Vaishnavite Movement and the Satra Institution of Assam'', Assam Publication Board, 1966, pp. 78–80.&lt;/ref&gt;হৰিসৰণ)ৰ সৈতে বলি-বিতৰ্কৰ পিছত তেওঁৰ মনত প্ৰশ্ন উত্থাপন হয়, আৰু এই সময়তেই তেওঁ শংকৰদেৱৰ সৈতে সাক্ষাৎ কৰে।

১৫৫১ চনত শ্ৰীশ্ৰী শংকৰদেৱৰ ওচৰত মাধৱদেৱে বৈষ্ণৱ ধৰ্ম গ্ৰহণ কৰে। এই সময়তেই তেওঁ শংকৰদেৱৰ অন্যতম সৰ্বাধিক ঘনিষ্ঠ শিষ্য হৈ পৰে। তেওঁ শংকৰদেৱৰ নিৰ্দেশত বহু গুৰুত্বপূৰ্ণ ধৰ্মীয় গ্ৰন্থ, নাম-ঘোষা আৰু নাটন নাট প্ৰকাশ কৰে। মাধৱদেৱে শংকৰদেৱৰ অনুগামী হিচাপে কেবল ধৰ্মীয় শিক্ষাৰ প্ৰসাৰেই কৰা নাই, তেওঁ তেওঁৰ গুৰুৰ আদৰ্শক জীৱনৰ শেষ পৰ্যন্ত পালন কৰি গৈছিল। 

শংকৰদেৱৰ মৃত্যুৰ পিছত মাধৱদেৱে ধৰ্ম আন্দোলনৰ দায়িত্ব স্বীকাৰ কৰি সত্ৰ স্থাপন আৰু ধৰ্মীয় সংস্কৃতি সংৰক্ষণৰ বাবে বিশাল ভূমিকা গ্ৰহণ কৰে। তেওঁ শংকৰদেৱৰ দৰ্শনক আগবঢ়াই সত্ৰ প্ৰথাৰ বিকাশ ঘটায়। তেওঁ শংকৰদেৱৰ আদৰ্শৰ পৰা কেতিয়াও বিচ্যুত নহ’ল, আৰু গুৰুৰ প্ৰতি অকুণ্ঠ বিশ্বাস, আস্থা আৰু শ্ৰদ্ধা দেখুৱাই চিৰস্মৰণীয় হ’ল।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar. ''Early History of the Vaisnava Faith and Movement in Assam'', Motilal Banarsidass, 1980, pp. 250–253.&lt;/ref&gt;

===গুৰু পত্নী [[কালিন্দী আই]] আৰু মাধৱদেৱ===

==সত্ৰ স্থাপন==
শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱৰ মৃত্যুৰ পিছত মাধৱদেৱে মহাপুৰুষীয়া বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ সাংগঠনিক দিশ অধিক সুদৃঢ় কৰাৰ বাবে বিভিন্ন ঠাইত সত্ৰ স্থাপন কৰিছিল। সত্ৰসমূহ আছিল ধৰ্মীয় শিক্ষা, নাম-প্ৰচাৰ আৰু শৃংখলিত ভক্তিসাধনাৰ কেন্দ্ৰ। ই একেলগে ধৰ্ম আৰু সমাজ গঠনৰে মূল আধাৰ ৰূপে পৰিগণিত হৈছিল।&lt;ref&gt;Sarma, S.N. ''The Neo-Vaishnavite Movement and the Satra Institution of Assam'', Assam Publication Board, 1966, pp. 102–105.&lt;/ref&gt;

===বৰপেটা সত্ৰ===
{{মূল|বৰপেটা সত্ৰ}}
মাধৱদেৱে ১৫০৫ শকত (১৫৮৩ খ্ৰীষ্টাব্দ) বৰপেটা সত্ৰ প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল আৰু তাত তেওঁ ৮ বছৰ ধৰি আছিল।&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://onlinesivasagar.com/tourism/barpeta-satra.php |title=Barpeta Satra (Xatra), Barpeta Kirtan Ghar - Barpeta, Assam, Religious and Cultural Centre |publisher=Onlinesivasagar.com |date= |accessdate=2013-06-15}}&lt;/ref&gt; তেওঁ [[মথুৰা দাস বুঢ়া আতা|শ্ৰীমথুৰা দাস বুঢ়া আতা]]ক সত্ৰৰ প্ৰথম সত্ৰাধিকাৰ হিচাপে নিযুক্তি দিছিল।

===গণককুছি সত্ৰ===
[[File:গণককুছি সত্ৰ ৮.jpg|thumb|গণককুছি সত্ৰ]]
[[গণককুছি সত্ৰ]] মহাপুৰুষ মাধৱদেৱে স্থাপন কৰা এখন সত্ৰ। বৰপেটা চহৰৰ কাষতে থকা গণককুছি সত্ৰ এক ঐতিহাসিক আৰু ধৰ্মীয় গুৰুত্বপূৰ্ণ স্থান। এই সত্ৰত মহাপুৰুষ মাধৱদেৱে ১৮ বছৰ ৬ মাহ বসবাস কৰিছিল। সেই সময়ছোৱাত তেওঁৰ লগত ৰাম আতৈ, শ্ৰীৰাম আতৈকে আদি কৰি বহুকেইগৰাকী ভকত একেলগে বসবাস কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web
 |title=Ganakkuchi Satra: A Satra Established by Mahapurush Madhavdev|url=https://assam.news18.com/news/assam/ganakkuchi-satra-a-satra-established-by-mahapurush-madhavdev-skd-local18-411945.html
 |website=News18 Assam
 |language=as
 |access-date=12 June 2025
 |publisher=News18 Network
}}&lt;/ref&gt; উজনি অসমত ধৰ্ম চৰ্চাত কিছু আহুকাল পাই দুয়োজনা গুৰু ভটিয়াই আহি তেতিয়াৰ কামৰূপত থিতাপি লয়। শংকৰদেৱে [[পাটবাউসী সত্ৰ]]ত আৰু মাধবদেৱে বাৰাদিত সত্ৰ পাতি থাকিবলৈ লয়। বাৰাদিৰ পৰা গুৰুসেৱা কৰিবলৈ নিতৌ পাটবাউসীলৈ যোৱাত মাধবদেৱৰ কষ্ট দেখি শংকৰদেৱে এজন গণকৰ পৰা চাৰি পুৰা মাটিৰ এখন বাৰী এতোলা সোণৰ বিনিময়ত কিনি লৈ তাতে মাধবদেৱৰ বাবে ঘৰ সজাই থাকিবলৈ দিয়ে। এই ঠাইখন অলপ দিনৰ পিছতেই ধৰ্ম চৰ্চাৰ কেন্দ্ৰ হৈ পৰিছিল। শংকৰদেৱেও ইয়ালৈ আহি শাস্ত্ৰচৰ্চা কৰিছিল। গুৰুৰ আদেশত সত্ৰ স্থাপন কৰি এই গণককুছিতেই মাধবদেৱে কেইবাখনো ঝুমুৰা ৰচনা কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;বৰ-১&quot;&gt;{{cite book | title=বৰপেটা সত্ৰৰ ৰূপৰেখা | publisher=ৰেখা প্ৰকাশন | author=দাস, অমিয় কুমাৰ | authorlink=বৰপেটাৰ পঞ্চ-সত্ৰৰ ইতিবৃত্ত | year=২০২৪ | pages=৩৬ | isbn=978-81-977981-1-5}}&lt;/ref&gt;

===সুন্দৰীদিয়া সত্ৰ===
{{মূল|সুন্দৰীদিয়া সত্ৰ}} 
[[File:সুন্দৰীদিয়া সত্ৰৰ ’মঠ’.jpg|thumb|সুন্দৰীদিয়া সত্ৰৰ ’মঠ’]]
মাধৱদেৱে ১৫৭০ চনত সুন্দৰীদিয়া সত্ৰ স্থাপন কৰিছিল৷ বৰপেটা সত্ৰৰ উত্তৰ পূব কোণত প্ৰায় ৩ কিলোমিটাৰ দূৰত বৰপেটা ভবানীপুৰ পথত এই সুন্দৰীদিয়া সত্ৰ অৱস্থিত আৰু ইয়াতে মাধবদেৱে ১৪ বছৰ ছমাহ কাল বাস কৰি নানা পদ-পুথি ৰচনা কৰিছিল৷&lt;ref name=&quot;সুন্দৰী&quot;&gt;{{cite book | title=সচিত্ৰ সুন্দৰীদিয়া সত্ৰ | publisher=সুন্দৰীদিয়া সত্ৰ পৰিচালনা সমিতি | author=পাঠক, ৰাতুল (সম্পাদক) | year=২০০৮}}&lt;/ref&gt;

===বাৰাদি সত্ৰ===
মাধৱদেৱে নিজে বাৰাদি সত্ৰত অৱস্থান কৰিছিল আৰু ইয়াক আধ্যাত্মিক সাধনা, ধৰ্ম প্ৰচাৰ আৰু সাহিত্য সৃষ্টি (বিশেষকৈ নামঘোষা ৰচনা)ৰ বাবে এটা কেন্দ্ৰ হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰিছিল। বাৰাদি সত্ৰত মাধৱদেৱে শেষ জীৱনকাল অতিবাহিত কৰিছিল। এই সত্ৰ মাধৱদেৱৰ শেষ বাসস্থান হিচাপেও পৰিগণিত।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar, pp. 296–297.&lt;/ref&gt;

=== অন্যান্য সত্ৰ স্থাপন ===
মাধৱদেৱে নিজে কিছুমান সত্ৰ স্থাপন কৰিছিল আৰু তেওঁৰ শিষ্যসকলে বহু সত্ৰ স্থাপন কৰিছিল। তেওঁ সত্ৰসমূহৰ মাধ্যমে মহাপুৰুষীয়া ধৰ্ম বিস্তাৰ কৰিবলৈ সংগঠিত প্ৰচেষ্টা গ্ৰহণ কৰিছিল। নিচেই গুৰুত্বপূৰ্ণ কিছুমান সত্ৰ হ’ল—
* '''আহতগুৰি সত্ৰ''' - ধৰ্মীয় চৰ্চা আৰু সংগঠনৰ ক্ষেত্ৰত এই সত্ৰ অত্যন্ত গুৰুত্বপূৰ্ণ আছিল। 
* '''বেলগুৰি সত্ৰ''' - এই সত্ৰত মাধৱদেৱে বহুদিন ধৰি বাস কৰিছিল আৰু বহু শিষ্যক দীক্ষা দিছিল। 
* '''ধাইহাট সত্ৰ''' - মাধৱদেৱে জীবনৰ অন্তিম সময়চোৱাত এই সত্ৰত অৱস্থান কৰিছিল।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar. ''Early History of the Vaisnava Faith and Movement in Assam'', Motilal Banarsidass, 1980, pp. 295–296.&lt;/ref&gt;

এই সত্ৰসমূহত মাধৱদেৱে শিষ্যৰ শিক্ষাদান, ধৰ্মীয় বিধিবিধান প্ৰৱৰ্তন আৰু কীৰ্তন আদি কাৰ্য চলাইছিল।&lt;ref&gt;Sarma, S.N., pp. 111–113.&lt;/ref&gt; সেয়ে এই সত্ৰসমূহ মাধৱদেৱৰ ধৰ্মীয় দৃষ্টিভংগী, সংগঠন দক্ষতা আৰু শিষ্যনিৰ্ভৰ নেতৃত্বৰ পৰিচয় বহন কৰে। মাধৱদেৱে সত্ৰসমূহৰ মাধ্যমে ধৰ্মীয় আচাৰ-বিধি, নাম-কীৰ্তন আৰু আখণ্ড ভক্তিসাধনাৰ এক সাংগঠনিক সাঁচ গঢ়ি তোলে, যি বৰ্তমানো মহাপুৰুষীয়া ধৰ্মৰ মূল আধাৰ ৰূপে চলি আহিছে। 

==ধৰ্ম প্ৰচাৰ==
শ্ৰীমন্ত [[শংকৰদেৱ]]ৰ দীক্ষিত শিষ্য হিচাপে মাধৱদেৱে অসমৰ মহাপুৰুষীয়া [[বৈষ্ণৱ ধৰ্ম]] বিস্তাৰত এক বিশিষ্ট ভূমিকা গ্ৰহণ কৰিছিল। শংকৰদেৱৰ মৃত্যুৰ পিছত মাধৱদেৱে ধৰ্মীয় নেতৃত্ব গ্ৰহণ কৰি ধৰ্মটোক অধিক সুসংগঠিত ৰূপ দিছিল। তেওঁৰ নেতৃত্বত সত্ৰ, নামঘৰ আৰু কীৰ্তনঘোষাৰ প্ৰচলন বৃদ্ধি পায়। 

মাধৱদেৱে শংকৰদেৱৰ দেখুৱোৱা ধৰ্মপথ অনুসৰি ঈশ্বৰৰ নাম গ্ৰহণ, শুদ্ধ ভক্তিৰ মাধ্যমে মুক্তিলাভ আৰু সামাজিক সমতা প্ৰচাৰ কৰিছিল। তেওঁ গ্ৰাম্য অঞ্চললৈ গৈ ধৰ্ম প্ৰচাৰ কৰিছিল আৰু বহু লোকক দীক্ষা দিছিল। তেওঁৰ দীক্ষিত শিষ্যসকলৰ মাজত হৰিদাস ঠাকুৰ, অনন্ত দেৱ আদিৰ নাম উল্লেখযোগ্য।&lt;ref&gt;Sarma, S.N. ''The Neo-Vaishnavite Movement and the Satra Institution of Assam'', Assam Publication Board, 1966, pp. 79–82.&lt;/ref&gt;

মাধৱদেৱৰ ধৰ্ম প্ৰচাৰৰ এক উল্লেখযোগ্য দিশ আছিল নামঘোষাৰ মাধ্যমে ধৰ্মৰ বাণী জনসাধাৰণলৈ প্ৰচাৰ কৰা। তেওঁ ৰচনাৰ জৰিয়তে ধৰ্মক হৃদয়ঙ্গম কৰা সহজ কৰি তোলে। বিশেষকৈ তেওঁৰ ৰচিত [[নামঘোষা]] কাব্যগ্ৰন্থখন মহাপুৰুষীয়া ধৰ্মত অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ স্থান দখল কৰি আছে।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar. ''Early History of the Vaisnava Faith and Movement in Assam'', Motilal Banarsidass, 1980, pp. 290–292.&lt;/ref&gt;

তেওঁ [[সত্ৰ]] সংস্থাপন কৰাৰ ক্ষেত্ৰতো গুৰুত্বপূৰ্ণ অৱদান আগবঢ়াইছিল। তিনিআটি সত্ৰ স্থাপন কৰা কথাও বিভিন্ন কৃতিত উল্লেখ পোৱা যায়। সত্ৰসমূহে ধৰ্মীয় শিক্ষাদান, নৈতিক উন্নয়ন আৰু সাংগঠনিক দৃঢ়তা আগবঢ়াইছিল। এই ধৰ্ম প্ৰচাৰৰ ফলস্বৰূপ, মাধৱদেৱৰ জীৱনকালতেই মহাপুৰুষীয়া বৈষ্ণৱ ধৰ্ম অসমৰ বিভিন্ন অঞ্চললৈ বিস্তৃত হৈছিল। 

===ধৰ্মৰ চাৰি বস্তু===
মহাপুৰুষীয়া বৈষ্ণৱ ধৰ্মত &quot;ধৰ্মৰ চাৰি বস্তু&quot; বা &quot;চাৰিখন বস্তু&quot; বুলিলে নাম, দেৱ, গুৰু আৰু ভকতক বুজোৱা হয়। এই চাৰিটা বস্তুকে ধৰ্মীয় জীৱনৰ মূল আধাৰ হিচাপে গণ্য কৰা হয়। মাধৱদেৱে এই বস্তুসমূহৰ গুৰুত্ব ব্যাখ্যা কৰি ধৰ্মীয় অনুশাসনৰ ৰূপ দিছিল। 

* '''নাম''': ভগৱানৰ নাম লোৱাক (কীৰ্তন, নাম-ঘোষা) ধৰ্মৰ আটাইতকৈ মৌলিক আচাৰ বুলি গণ্য কৰা হয়। নাম-স্মৰণেৰে ভক্ত ভগৱানৰ সৈতে আত্মিক সংযোগ স্থাপন কৰে। বৈষ্ণৱ ধৰ্মত নাম-ঘোষাৰ মাধ্যৰে আত্মশুদ্ধি আৰু মুক্তিৰ পথ দেখুওৱা হয়।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar. ''Early History of the Vaisnava Faith and Movement in Assam'', Motilal Banarsidass, 1980, pp. 220–221.&lt;/ref&gt;

* '''দেৱ''': দেৱ বুলিলে ভগৱানক বুজোৱা হয়। বৈষ্ণৱ ধৰ্মত ভগৱান (বিশেষকৈ কৃষ্ণ) একমাত্ৰ উপাস্য, আৰু তেওঁৰ ওপৰত একনিষ্ঠ ভক্তিৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়া হয়। দেৱৰ উপাসনা সাধাৰণতে নামঘোষা, কীৰ্তন, আৰু একান্ত ভক্তিৰে কৰা হয়।&lt;ref&gt;Sarma, S.N. ''The Neo-Vaishnavite Movement and the Satra Institution of Assam'', Assam Publication Board, 1966, p. 95.&lt;/ref&gt;

* '''গুৰু''': ধৰ্মপথৰ সঠিক দিশ দৰ্শোৱা জনক গুৰু বোলা হয়। গুৰুজনক ভগৱানৰ দ্বাৰা নিৰ্ধাৰিত পথত ভক্তক নিৰ্দেশনা দিয়া এজন আধ্যাত্মিক শিক্ষক হিচাপে গণ্য কৰা হয়। মাধৱদেৱে গুৰুৰ প্ৰতি আনুগত্য আৰু শ্ৰদ্ধাৰ ওপৰত বিশেষ গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছিল।&lt;ref&gt;Barua, B.K. ''A Cultural History of Assam'', Lawyer’s Book Stall, 1951, pp. 273–275.&lt;/ref&gt;

* '''ভকত''': ভকত বুলিলে ভগৱানৰ ভক্তসকলক বুজোৱা হয়। মহাপুৰুষীয়া ধৰ্মত ভকতসকলৰ সৈতে সম্প্ৰীতি, সহানুভূতি আৰু সমতা ৰাখিবলৈ উৎসাহিত কৰা হয়। সমাজত ধৰ্মীয় একতাৰ এক প্ৰতীক হিচাপে ভকতৰ স্থান বৰগম্ভীৰ।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar, p. 222.&lt;/ref&gt;

এই চাৰি বস্তু — নাম, দেৱ, গুৰু আৰু ভকত — বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ ভিত্তি, যাৰ ওপৰত সৎ জীৱন, আধ্যাত্মিক সাধনা আৰু সামাজিক সদভাৱ স্থাপিত হয়। 

===মহাপুৰুষীয়া ধৰ্মৰ নৱৰত্ন লাভ===

==কোচ ৰজাৰ পৃষ্ঠপোষকতা লাভ==
মাধৱদেৱে তেওঁৰ ধৰ্মীয় জীৱনৰ অন্তিম পৰ্যায়ত কোচ ৰাজ্যৰ ৰজা [[নৰনাৰায়ণ]] আৰু সেনাপতি [[চিলাৰায়]]ৰ পৰা বিশেষ পৃষ্ঠপোষকতা লাভ কৰিছিল। [[শংকৰদেৱ]]ৰ দেহাৱসানৰ পাছত মাধৱদেৱ [[বৈষ্ণৱ ধৰ্ম]]ৰ নেতৃত্ব গ্ৰহণ কৰি ইয়াৰ বিস্তাৰ আৰু সুসংগঠনত মনোনিৱেশ কৰিছিল। এই সময়তে সেনাপতি চিলাৰায়ে তেওঁক [[কোচবিহাৰ]]লৈ নিমন্ত্ৰণ জনাইছিল, যিটো তেওঁ গ্ৰহণ কৰিছিল।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar. ''Early History of the Vaiṣṇava Faith and Movement in Assam'', Motilal Banarsidass, 1980, p. 302.&lt;/ref&gt;

চিলাৰায় মাধৱদেৱৰ ধৰ্মীয় নিষ্ঠা আৰু ব্যতিক্ৰমী সাহিত্যিক প্ৰতিভাৰ প্ৰতি গভীৰ ভাবে আকৰ্ষিত হৈছিল। তেওঁ মাধৱদেৱক পূৰ্ণ স্বাধীনতা আৰু আশ্ৰয় প্ৰদান কৰিছিল যাতে তেওঁ বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ শিক্ষা আৰু কীৰ্তন প্ৰথাৰ বিস্তাৰ অব্যাহত ৰাখিব পাৰে।&lt;ref&gt;Sarma, S.N. ''The Neo-Vaishnavite Movement and the Satra Institution of Assam'', Assam Publication Board, 1966, p. 89.&lt;/ref&gt; মাধৱদেৱে এই সময়তে কোচ ৰাজ্যত কেইবাটাও [[সত্ৰ]] স্থাপন কৰে, বিশেষকৈ সোণাৰী অঞ্চলত স্থাপিত সত্ৰটোৱে গুৰুত্ব লাভ কৰে। 

চিলাৰায়ে মাধৱদেৱক &quot;মহাপুৰুষ&quot; হিচাপে সম্বোধন কৰিছিল, আৰু তেওঁৰ সাহিত্য আৰু ধৰ্মীয় কৰ্মকাণ্ডলৈ ৰাজআশ্ৰয় প্ৰদান কৰিছিল, যাৰ ফলস্বৰূপে [[বৰগীত]], নাট, নামপ্ৰসঙ্গ আদিৰ ব্যাপক বিস্তাৰ সাধন হৈছিল।&lt;ref&gt;Maheswar Neog, 1980, pp. 308–309.&lt;/ref&gt; [[সত্যেন্দ্ৰনাথ শৰ্মা]]ই মত দিছে যে, মাধৱদেৱে পোৱা এই ৰাজপৃষ্ঠপোষকতাই কেৱল বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ প্ৰতিষ্ঠানিক বিস্তাৰ নহয়, অসমীয়া সাহিত্য তথা সংস্কৃতিৰো বিকাশত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা গ্ৰহণ কৰিছিল।&lt;ref&gt;Sarma, S.N., 1966, p. 95.&lt;/ref&gt;

==সাহিত্যকৃতি==
ধৰ্ম প্ৰচাৰৰ লগতে সাহিত্য সংস্কৃতিৰো পূজাৰী এইজনা মহান গুৰুৰ সাহিত্যিক জীৱনৰ কীৰ্তিস্তম্ভ হ’ল [[নামঘোষা]]। এহেজাৰটা ঘোষা থকা বাবে এইখনক হেজাৰী ঘোষা বুলিও কোৱা হয়। 
তেওঁ একাধিক [[বৰগীত]]&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://books.google.co.in/books?id=ObFCT5_taSgC&amp;pg=PA387&amp;lpg=PA387&amp;dq=Madhavdeva&amp;source=bl&amp;ots=mVFY0yGOt5&amp;sig=sTGlQ0j6_roY1CDvIGphD70yUiY&amp;hl=en&amp;sa=X&amp;ei=0LtEUbClB8LprQeIw4DQAg&amp;ved=0CGoQ6AEwCTgU#v=onepage&amp;q=Madhavdeva&amp;f=false |title=Encyclopaedia of Indian Literature: A-Devo - Google Books |publisher=Books.google.co.in |date= |accessdate=2013-03-16}}&lt;/ref&gt;, [[ভটিমা]], [[নাট]] ([[ভূমি লেটোৱা (ঝুমুৰা)|ঝুমুৰা]]) আদি ৰচনা কৰিছিল। মাধৱদেৱে বাৰকুৰি (দুশ চল্লিশ) বৰগীত ৰচনা কৰিছিল বুলি প্ৰবাদ আছে যদিও বৰ্তমান সৰ্বমুঠ নকুৰি এঘাৰটা (এশ একান্নবৈটা) মান গীতহে উপলব্ধ। অৱশ্যে ইয়াৰ ভিতৰত কিছু সংখ্যক [[অংকীয়া নাট]]ৰ গীতো সন্নিৱিস্ত হৈ আছে। তেওঁ সৰ্বমুঠ ১৫৭টা [[বৰগীত]] ৰচনা কৰে জীৱন কালত, তাৰ ভিতৰত এটি উল্লেখনীয় বৰগীত হ’ল – ''তেজৰে কমলাপতি''। 

===আখ্যানমূলক ৰচনা===
*ৰাজসূয় কাব্য
*[https://as.m.wikisource.org/wiki/আদিকাণ্ড আদিকাণ্ড ৰামায়ণ] (অনুবাদ)

===তত্ত্বমূলক ৰচন===
*জন্মৰহস্য
*[[ভক্তি ৰত্নাৱলী]]
*নামমালিকা
*[[নামঘোষা]]&lt;ref name=&quot;মাধৱদেৱ&quot;/&gt;

===নাট===
*[[অৰ্জুন ভঞ্জন]] 
*দধিমথন

===ঝুমুৰা===
*[[চোৰধৰা]]
*[[পিম্পৰা গুচোৱা]]
*[[ভোজন বিহাৰ (ঝুমুৰা)]]
*[[ভূমি লেটোৱা (ঝুমুৰা)]]
*কোটোৰা খেলা

===অন্যান্য ৰচনা===
বৰ্তমানলৈকে পোৱা মাধৱদেৱৰ নামত প্ৰচলিত ঝুমুৰা ভূষণ হৰণ, ৰাস ঝুমুৰা, কোটোৰা খেলা, ব্ৰহ্মামোহন আদি তেখেতৰ স্বৰচিত হয়নে নহয় তাক সঠিককৈ জনা নাযায়। চৰিত পুথিত উল্লিখিত দুখনমান নাট, যেনে— ৰাম যাত্ৰা, নৃসিংহ যাত্ৰা, গোবৰ্দ্ধন যাত্ৰা আদি মাধৱদেৱৰ দ্বাৰা ৰচিত বুলি জনা যায় যদিও পাবলৈ নাই। 

==তিৰোভাৱ==
মহাপুৰুষ মাধৱদেৱৰ ১৫৯৬ চনত কোচবিহাৰৰ [[ভেলা সত্ৰ]]ত দেহাৱসান ঘটে&lt;ref name=&quot;assaminfo1&quot;/&gt;। 

==আৰু চাওক==
{{wikisourcelang|as|লিখক: মাধৱদেৱ}}
* [[শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ]]
* [[নৱবৈষ্ণৱ ধৰ্ম]]
* [[সত্ৰ]]
* [[বৰগীত]]
* [[ভাওনা]]
*[[পিম্পৰা গুচোৱা]]

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{Reflist}}

{{অসমৰ প্ৰসিদ্ধ ব্যক্তি}}
[[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:অসমীয়া কবি]]
[[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ ধৰ্মীয় গুৰু]]
[[শ্ৰেণী:নৱবৈষ্ণৱ ধৰ্ম]]
[[শ্ৰেণী:অসমৰ পাব্লিক ডমেইনৰ অন্তৰ্ভুক্ত লিখক]]
[[শ্ৰেণী:ভক্তি আন্দোলন]]
[[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:হিন্দু সন্ত]]</text>
      <sha1>kbm4grydeupqg7hhizk3gvvg51lmwsd</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519308</id>
      <parentid>519307</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T18:25:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pranamikaadhikary</username>
        <id>27435</id>
      </contributor>
      <comment>/* মণি-কাঞ্চণ সংযোগ */</comment>
      <origin>519308</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="47682" sha1="ehgdulsclhayqus4magkpizoguxzi2y" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name = মাধৱদেৱ
| image = 
| alt = 
| caption = 
| birth_name = 
| birth_date = ১৪৮৯ চন
| birth_place = [[নাৰায়ণপুৰ]], [[লখিমপুৰ জিলা|লখিমপুৰ]], [[অসম]]
| death_date = ১৫৯৬ চন
| death_place = [[কোচবিহাৰ]] 
| nationality = 
| other_names = বঢ়াৰ পো
| religion = [[মহাপুৰুষীয়া ধৰ্ম]]
| notable_works = [[বৰগীত]], [[ভক্তি ৰত্নাৱলী]], [[নামঘোষা]]
| occupation = 
}}
'''মাধৱদেৱ''' (১৪৮৯-১৫৯৬) [[অসম]]ৰ মহাপুৰুষীয়া ধৰ্ম বা [[এক শৰণ নাম ধৰ্ম]] প্ৰৱৰ্তনৰ এজন মূল হোতা আছিল। তেওঁ মহাপুৰুষ [[শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ]]ৰ অন্যতম প্ৰধান শিষ্য আছিল।&lt;ref name=&quot;assaminfo1&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.assaminfo.com/famous-people/52/mahapurush-srimanta-madhabdeva.htm |title=Mahapurush Srimanta Madhabdeva &amp;#124; Srimanta Madhabdeva &amp;#124; Mahapurush Madhabdeva &amp;#124; Madhabdeva &amp;#124; Sri Sri Madhabdeva &amp;#124; History of Madhabdeva |publisher=Assaminfo.com |date= |accessdate=2013-03-16}}&lt;/ref&gt; মাধৱদেৱৰ গুৰু ভক্তিৰ বাবে তেওঁক বিশেষভাৱে জনা যায় আৰু তেওঁক শংকৰদেৱৰ প্ৰকৃত উত্তৰাধিকৰী হিচাপে গণ্য কৰা হয়। মাধৱদেৱ বৈৰাগী আছিল কিন্তু জীৱন বিমুখী নাছিল। জীৱনৰ প্ৰতি তেওঁৰ আস্থা আছিল আৰু গোটেই জীৱনটো গভীৰ জ্ঞানান্বেষণেৰে উপভোগ কৰিব বিচাৰিছিল। মাধৱদেৱে বিষয়-বাসনাৰ প্ৰতি উৎসাহ নেদেখুৱাইছিল যদিও নিজৰ প্ৰতিজন শিষ্যকে খেতি-বাতি বা ব্যৱসায়-বাণিজ্যৰে স্বাৱলম্বী হবলৈ কৈছিল। পাছলৈ নিজেও কোচ ৰজাৰ অনুগ্ৰহত থাকি সাহিত্য আৰু ধৰ্ম চৰ্চা কৰিছিল। [[নামঘোষা]] আৰু ভক্তিৰত্নাৱলী মাধৱদেৱৰ অনুপম সৃষ্টি।&lt;ref name=&quot;assaminfo1&quot; /&gt;

==বংশলতা আৰু জন্ম==
[[File:মাধৱদেৱৰ জন্মস্থান ভৱনৰ আলোকচিত্ৰ২.jpg|thumb|মাধৱদেৱৰ জন্মস্থান ]]

মাধবদেৱৰ আদিপুৰুষ হিচাপে চৰিত পুথি মতে কৃষ্ণ ভূঞা, তেওঁৰ পুত্ৰ বিষ্ণু ভূঞা, তেওঁৰ পুত্ৰ গোপাল ভূঞা, তেওঁৰ পুত্ৰ কৃপাল ভূঞা, তেওঁৰ পুত্ৰ ৰাম ভূঞা, ৰাম ভূঞাৰ পুত্ৰ জনাৰ্দ্দন ভূঞা, তেওঁৰ পুত্ৰ চিৰাম ভূঞা, চিৰাম ভূঞাৰ পুত্ৰ মুকুন্দ ভূঞা, তেওঁৰ পুত্ৰ গোবিন্দ্ৰ ভূঞা,&lt;ref name=&quot;ম&quot;&gt;{{cite book | title=সত্ৰীয়া সংস্কৃতিৰ স্বৰ্ণৰেখা | publisher=লয়াৰ্ছ বুক ষ্টল | author=দেৱগোস্বামী, নাৰায়ণ চন্দ্ৰ | authorlink=মাধবদেৱ | year=১৯৮৪ | pages=৮০৫ | isbn=81-7331-103-X}}&lt;/ref&gt; গোবিন্দৰ পিতৃভূমি আছিল বাণ্ডুকা(বৰ্তমান বাংলাদেশৰ ৰংপুৰ জিলাৰ অন্তৰ্গত)।&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt; গোবিন্দৰ কাণ দীঘল চানেকীয়া আছিল বাবে তেওঁক “বৰকণা’’ নাম দিয়া হৈছিল।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;&gt;{{cite book | title=মহাপুৰুষ শ্ৰীশঙ্কৰদেৱ আৰু শ্ৰীমাধৱদেৱ চৰিত্ৰ | publisher=দত্তবৰুৱা পাব্লিছিং কোম্পানী প্ৰা: লি: | author=ঠাকুৰ, দৈত্যাৰী | authorlink=মহাপুৰুষ শ্ৰীশ্ৰীমাধৱদেৱৰ আবিৰ্ভাৱ | year=২০০৪ তৃতীয় প্ৰকাশ | pages=২২,২৬, ৪৬, ৫০}}&lt;/ref&gt; গোবিন্দ্ৰৰ দুই পুত্ৰ আৰু এককন্যা ক্ৰমে, জ্যেষ্ঠ পুত্ৰ দামোদৰ, সৰু পুত্ৰ মাধবদেৱ কন্যা উৰ্বশী। দামোদৰৰ পত্নী সচী। তেওঁলোকৰ পুত্ৰ অনিৰুদ্ধ। তেওঁৰ পুত্ৰ পৰশুৰাম, তেওঁৰ পুত্ৰ ৰামদেৱ আৰু ৰামদেৱৰ পুত্ৰ পৰমানন্দ।&lt;ref name=&quot;মা&quot;&gt;{{cite book | title=গুৰু চৰিত কথা | publisher=লয়াৰ্ছ বুক ষ্টল | author=নেওগ, মহেশ্বৰ (সম্পাদিত) | authorlink=ছোট আতা বংশাৱলী চৰিত্ৰ (পৃ:৩৯,৪৩) | year=১৯৯৯ | pages=৩৯}}&lt;/ref&gt; গোবিন্দৰ প্ৰথমা পত্নী অনুচিতাই দামোদৰক জন্ম দি ঢুকায়। পিছত দামোদৰলৈ বিয়া কৰাই গোবিন্দই বংশ-মিত্ৰ বিচাৰি বিচাৰি বাণ্ডুকাৰ পৰা আলিপুখুৰী পালেগৈ। তাতে কুসুম্বৰে চিনাকি পাই একে বংশৰে মনোহৰী নামৰ এক কন্যাক গোবিন্দত বিয়া দিলে&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt;  আৰু ৰৌতাৰ পাৰত বৰা বিষয় বাব দিলে।&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt;

কিছুদিন পিছতে ভোটৰ উৎপাতত গৰ্ভৱতী পত্নীসহ গোবিন্দই সেই ঠাইৰ পৰা পলায়ন কৰে।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; তেওঁলোকক আহোম ৰাজবিষয়া হৰিসিংহ বৰাই পাই আশ্ৰয় দিয়ে।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; তেওঁৰ ঘৰ আছিল, লক্ষিমপুৰৰ নাৰায়ণপুৰ অঞ্চলৰ লেতেকুপুখুৰী গাঁৱত।&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt; এই হৰিসিংহ বা হৰিশিঙা বৰাৰ ঘৰতে মনোহৰী আয়ে ১৪১১ শকত(১৪৮৯ চন) জেঠ মাহৰ ৰবিবাৰ, অমাৱস্যা তিথিত ভৰণী নক্ষত্ৰত ৰাতি দুই প্ৰহৰ যাওঁতে মাধবদেৱক জন্ম দিয়ে।&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;মাধৱদেৱ&quot;&gt;{{cite book | title=আমাৰ মাধৱদেৱ | publisher=বনলতা | author=পাৰ্থপ্ৰতীম শৰ্মা| year=২০০৮ | pages=২১}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Maheshwar Neog (1980). Early History of the Vaishnava Faith and Movement in Assam. Delhi: Motilal Banarasidass.&lt;/ref&gt; মাধৱদেৱৰ গুপ্ত নাম আছিল, ৰত্নাকৰ।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; গোবিন্দৰ আশ্ৰয়দাতা বৰা-বৰানীয়ে নিজ সন্তান নথকা বাবে মাধবদেৱক নিজা পুত্ৰজ্ঞান কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt; সেই সময়তে ঘোৰ দুৰ্ভিক্ষ হোৱাত মাধবদেৱ পিতৃ-মাতৃৰে সৈতে সেই ঠাইৰে ঘাঘৰি মাজিৰ ঘৰত আশ্ৰয় লয়।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; তাতেই মাধবদেৱৰ ভনীয়েক উৰ্বশীৰ জন্ম হয়&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; আৰু বিবহযোগ্য হোৱাত তেওঁলোক হোকৰাকুছিলৈ যায়।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; তাতে গয়াপাণি বা ৰাম দাসৰ হাতত কন্যটি সঁপি দি পুত্ৰ সমন্বিতে পুনৰ বাণ্ডুকালৈ যায়।&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt; বাণ্ডুকাতেই গোবিন্দ ভূঞাৰ পৰলোকগমন হয়। মাধবদেৱৰ পিতৃ গোবিন্দগিৰি ভূঞাই বাণ্ডুকাবেহাৰৰ মজিন্দাৰ আছিল&lt;ref name=&quot;+০+&quot;&gt;{{cite journal | title=অসমৰ ভূঞাসকলৰ আঁতিগুৰি বিচাৰি | author=ভূঞা, অপূৰ্ব | journal=প্ৰান্তিক | year=২০১১ | month=১-১৫ জুলাই | issue=১৫শ সংখ্যা | pages=৩৫}}&lt;/ref&gt; আৰু পিতৃৰ পিছত দামোদৰেও খেতি-বাতি আৰু বণিজ কৰাৰ উপৰি ৰজাঘৰীয়া মজিন্দাৰী কাম কৰিছিল। মাধবদেৱে ককায়েকক সহায় কৰিছিল। কিছুকালৰ পিছত তেওঁ তাৰ পৰা টেম্বুৱানীত থকা মাতৃৰ কাষলৈ প্ৰত্যবৰ্তন কৰিছিল&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; আৰু কিছুদিন মাতৃ, ভগ্নী আৰু বৈনায়েকৰ সৈতে থাকি বিয়া কৰাৰ মনেৰে এগৰাকী কন্যাক জোৰোণ দি আহিল।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt; সেই সময়তে গয়াপাণি ধুঞাহাটলৈ যায় আৰু শঙ্কৰদেৱৰ সাক্ষাৎ পাই তেওঁৰ ওচৰত শৰণ লয়। শঙ্কৰদেৱেই গয়াপাণিৰ নাম ৰামদাস ৰাখিছিল।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt;

১৪৮৯ চনত [[নাৰায়ণপুৰ]] নামে ঠাইৰ ৰঙাজান আৰু কাঁচিকটা নদীৰ মাজত অৱস্থিত [[লেতেকুপুখুৰী]] নামৰ ঠাইৰ হৰিশিঙা বৰা উজীৰৰ ঘৰত মাধৱদেৱৰ জন্ম হয়।&lt;ref name=&quot;assaminfo1&quot;/&gt; প্ৰবাদ আছে যে মাধৱদেৱৰ নাইকটা কাঁচিখন পেলোৱাৰ বাবে ওচৰৰ নদীখনৰ নাম কাঁচিকটা আৰু প্ৰসূতিৰ তেজলগা কাপোৰ ধোৱাৰ বাবে ওচৰৰ জানটোৰ পানীৰ বৰণ ৰঙা হৈ পৰাত পৰৱৰ্তী কালত ইয়াৰ নাম ৰঙাজান হয়।{{cn}}
===শিক্ষা===
বাণ্ডুকাৰ ৰাজেন্দ্ৰ অধ্যাপকৰ ছাত্ৰশালাত মাধবদেৱৰ আনুষ্ঠানিক শিক্ষা লাভ হয়। এক বছৰ শিক্ষা লাভ কৰিয়েই তেওঁ ব্যাকৰণ, পুৰাণ, ভাগৱত আদি নানা শাস্ত্ৰ আয়ত্ব কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt;
===শিশুকালৰ লগৰীয়া===
মাধবদেৱৰ শিশুকালৰ লগৰীয়াসকলৰ ভিতৰত প্ৰধান নজনা বন্ধু আছিল-হৰি, হৰিবৰ, হৰাই,নিৰাই, নিৰঞ্জন, নিৰামই, নৰহৰি, নাৰায়ণ আৰু নৰোত্তম।&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt; অন্য সাধাৰণ শিশুৰ দৰেই ল’ৰালি কালছোৱা মাধবদেৱ উমলি-জামলি ডাঙৰ হৈছিল। চৰিত-পুথিসমুহত তেওঁৰ বাল্যকালৰ ক্ৰিয়া-কাণ্ডত যথেষ্ট অলৌকিকতা বৰ্ণনা কৰা হৈছে।

==মণি-কাঞ্চণ সংযোগ==
বাণ্ডুকাৰ পৰা উভতি আহোঁতে বাটতে মাকৰ টান নৰীয়া হোৱাৰ খবৰ পাই মাতৃৰ সুস্বাস্থ্য কামনা কৰি দুৰ্গা গোঁসানীলৈ এযোৰ বগা পঠা আগ কৰে।&lt;ref name=&quot;ম&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt; মাধবদেৱ আদিতে শাক্তধৰ্মী আছিল। ইয়াৰ প্ৰমাণ চৰিতপুথি সমূহত পোৱা যায়। {{Cquote|কতো দিনে যান্ত পথে বাৰ্ত্তাক পাইলন্ত।&lt;br&gt; শীঘ্ৰে যায়ো তযু মাতৃ অসুস্থ অত্যন্ত।।&lt;br&gt; দেখিবাক পোৱা কি নোপোৱা বুলিলন্ত।&lt;br&gt; হেন শুনি তেখনে দেৱীক বুলিলন্ত।।&lt;br&gt; শুক্ল একযোৰ পাঠা দিবো মই যাই।&lt;br&gt; নপৰা সকাশ পাৱন্তোক মোৰ আই।।&lt;ref name=&quot;:০:&quot;/&gt;}} 
গুৰু চৰিত কথাত {{Cquote|ভাদ্ৰমহীয়া হোকৰাকুচিয়া [হিৰমল] লোণ মুদৈয়ে চিনি [পাই বিশ্বনাথে] বাৰ্ত্তা কলে: বোলে খেদাকৈ গলে বা মাৰক দেখাগৈ নাপৰা টান।। তেহে গুৰু খেদকৈ পিতৃও গল মাতৃও নেদেখো বুলি: গোসানিলৈ এযোৰ পাঠা মানি বোলে যেন মাতৃক দেখোগৈ।&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt;}} পিছত দূৰ্গা পূজাৰ সময়ত তেওঁ ছাগলী দুটা আনিবলৈ ভনীজোঁৱায়েক ৰামদাসক পাচিলে। “ বোলে বৈনাই আই নপৰা সুনি পাঠা এযোৰ মানিলো গোসানিক আনি দিয়া পূজাতে কটাঞ।’’&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt; ৰামদাসে ইতিমধ্যেই শংকৰদেৱৰ শিষ্যত্ব গ্ৰহণ কৰিছিল। গতিকে বলি-বিধানৰ অসাৰতাৰ প্ৰতি তেওঁৰ অগাধ বিশ্বাস আছিল। সেয়ে তেওঁ পঠা ছাগলী আনি দিয়া নাছিল। এই কথাত মাধবদেৱৰ খং উঠিছিল আৰু ককৰ্থনা কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt; উত্তৰত ৰামদাসে বলি-বিধান অপ্ৰয়োজনীয় বিষয় বুলি পতিয়ন নিয়াবলৈ যত্ন কৰি, নোৱৰাত শংকৰদেৱৰ ওচৰলৈ যোৱাৰ কথা কৈছিল। মাধবদেৱেও পিছদিনা শংকৰদেৱক লগ কৰিবলৈ যাবলৈ সন্মত হৈ পুৱাই ৰামদাসৰ সৈতে শংকৰদেৱ থকা ঠাইলৈ গৈছিল।

শিষ্যসকলৰ সৈতে শাস্ত্ৰ চৰ্চা কৰি থকা শংকৰদেৱে ৰামদাসৰ সৈতে মাধবদেৱক দেখি তেওঁৰ পৰিচয় জানিব খোজাত, একে বংশৰে মনোহৰী বাইৰ পুত্ৰ বুলি আদৰ-সাদৰ কৰিছিল,- “ অ মনোহৰি বাইৰ বেটা, এমান ৰধ হলনে বাটে পথে লগ পালেও নিচিনো নেপা....’’।&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt; তালৈ যোৱাৰ কাৰণ জনাৰ পিছত দুয়োজনৰ মাজত প্ৰবৃত্তি নিবৃত্তি আগম তৰ্ক ন্যায় আদি অনেক শ্লোকৰ ব্যাখ্যা হ’ল। শংকৰদেৱে “হংস ছাগ কাটি যিটো ৰুধিৰে কৰ্দম কৰে: সিজে স্বৰ্গে যাই নৰকতনো কোন পৰে’’ বুলি কোৱাত মাধবদেৱৰমন অথিৰ হ’ল। তথাপি মাধৱে আগমৰ যুক্তি আগবঢ়ায় আৰু গুৰুজনাই নিগমৰ যুক্তিৰে খণ্ডন কৰে আৰু এনেদৰে তিনি প্ৰহৰ তৰ্ক যুদ্ধ হ;ল। শেষত গুৰু জনাই শ্ৰীমদ্ভাগৱতৰ চতুৰ্থ স্কন্ধৰ '''যথা তৰোৰ্মূলনিষেচনেন তৃপ্যন্তি তৎস্কন্ধভূজোপশাখাঃ''' শ্লোকটিৰে মাধৱক পৰাস্ত কৰে।&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt; শ্লোকটিৰ অৰ্থ হ’ল গছৰ গুৰিত পানী দিলে ডাল পাত সকলোৱে পায়। ডাল পাতত দিলে কোনেও নাপায়। একেদৰে ভগৱন্ত কৃষ্ণদেৱক পূজিলে সকলোৰে পূজা হয়। আন দেৱ-দেৱীক পৃথকে পূজাৰ কোনো প্ৰয়োজন নাই। শ্ৰীমন্ত শঙ্কৰদেৱৰ যুক্তিৰ ওচৰত হাৰ মানি মাধৱে তাৰাক গুৰু ভজি তেওঁ প্ৰৱৰ্তন কৰা একশৰণ হৰি নাম ধৰ্মত শৰণ ললে। দুয়োজনা মহাপুৰুষৰ এই মহামিলনক সাহিত্য ৰথী [[লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা]]দেৱে '''মণি-কাঞ্চণ সংযোগ''' বুলি অভিহিত কৰি গৈছে।&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.srimanta.net/contents_l3.php?q=3&amp;ID=1&amp;ID3=41&amp;link_caption=Madhavadeva |title=Welcome to The Site |publisher=Srimanta.net |date= |accessdate=2013-03-16 |archivedate=2015-03-19 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150319204909/http://srimanta.net/contents_l3.php?q=3&amp;ID=1&amp;ID3=41&amp;link_caption=Madhavadeva |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt; ইয়াৰ পিছত মাধবদেৱে শংকৰদেৱক সেৱা কৰাত শংকৰদেৱে সুধিলে, “বোলে দেখো আহিও সেৱা কৈলা:এতিয়াও সেৱা কৈলা কিৱ?’’ মাধৱদেৱে বিনয়েৰে ক’লে, আগতে সেৱা কৰিছিলোঁ বৰভূঞা বিষয়া বুলি মানি, এতিয়া সেৱা কৰিলোঁ আপোনাক গুৰু মানি।&lt;ref name=&quot;মা&quot;/&gt; সিদিনাৰ পৰাই মাধবদেৱে শংকৰদেৱৰ শিষ্যত্ব মনে-প্ৰাণে গ্ৰহণ কৰিছিল।

==গুৰু শিষ্য সম্পৰ্ক==
শ্ৰীশ্ৰী মাধৱদেৱ আৰু শ্ৰীমন্ত [[শংকৰদেৱ]]ৰ মাজৰ গুৰু-শিষ্য সম্পৰ্ক মহাপুৰুষীয়া বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ ইতিহাসত এক পবিত্ৰ আৰু গভীৰ সম্পৰ্ক হিচাপে পৰিগণিত। শংকৰদেৱৰ আধ্যাত্মিক দৃষ্টিভংগী, সাহিত্যিক প্ৰতিভা আৰু ধৰ্মীয় ধৰ্মপ্ৰচাৰ প্ৰতি মাধৱদেৱ দীৰ্ঘদিন ধৰি আকৃষ্ট হৈ আছিল। যদিও মাধৱদেৱ প্ৰথমতে শাক্ত ধৰ্মত বিশ্বাসী আছিল, কিন্তু বৈনায়েক ৰাম দাসৰ (গোপাল আতা&lt;ref&gt;Sarma, S.N. ''The Neo-Vaishnavite Movement and the Satra Institution of Assam'', Assam Publication Board, 1966, pp. 78–80.&lt;/ref&gt;হৰিসৰণ)ৰ সৈতে বলি-বিতৰ্কৰ পিছত তেওঁৰ মনত প্ৰশ্ন উত্থাপন হয়, আৰু এই সময়তেই তেওঁ শংকৰদেৱৰ সৈতে সাক্ষাৎ কৰে।

১৫৫১ চনত শ্ৰীশ্ৰী শংকৰদেৱৰ ওচৰত মাধৱদেৱে বৈষ্ণৱ ধৰ্ম গ্ৰহণ কৰে। এই সময়তেই তেওঁ শংকৰদেৱৰ অন্যতম সৰ্বাধিক ঘনিষ্ঠ শিষ্য হৈ পৰে। তেওঁ শংকৰদেৱৰ নিৰ্দেশত বহু গুৰুত্বপূৰ্ণ ধৰ্মীয় গ্ৰন্থ, নাম-ঘোষা আৰু নাটন নাট প্ৰকাশ কৰে। মাধৱদেৱে শংকৰদেৱৰ অনুগামী হিচাপে কেবল ধৰ্মীয় শিক্ষাৰ প্ৰসাৰেই কৰা নাই, তেওঁ তেওঁৰ গুৰুৰ আদৰ্শক জীৱনৰ শেষ পৰ্যন্ত পালন কৰি গৈছিল। 

শংকৰদেৱৰ মৃত্যুৰ পিছত মাধৱদেৱে ধৰ্ম আন্দোলনৰ দায়িত্ব স্বীকাৰ কৰি সত্ৰ স্থাপন আৰু ধৰ্মীয় সংস্কৃতি সংৰক্ষণৰ বাবে বিশাল ভূমিকা গ্ৰহণ কৰে। তেওঁ শংকৰদেৱৰ দৰ্শনক আগবঢ়াই সত্ৰ প্ৰথাৰ বিকাশ ঘটায়। তেওঁ শংকৰদেৱৰ আদৰ্শৰ পৰা কেতিয়াও বিচ্যুত নহ’ল, আৰু গুৰুৰ প্ৰতি অকুণ্ঠ বিশ্বাস, আস্থা আৰু শ্ৰদ্ধা দেখুৱাই চিৰস্মৰণীয় হ’ল।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar. ''Early History of the Vaisnava Faith and Movement in Assam'', Motilal Banarsidass, 1980, pp. 250–253.&lt;/ref&gt;

===গুৰু পত্নী [[কালিন্দী আই]] আৰু মাধৱদেৱ===

==সত্ৰ স্থাপন==
শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱৰ মৃত্যুৰ পিছত মাধৱদেৱে মহাপুৰুষীয়া বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ সাংগঠনিক দিশ অধিক সুদৃঢ় কৰাৰ বাবে বিভিন্ন ঠাইত সত্ৰ স্থাপন কৰিছিল। সত্ৰসমূহ আছিল ধৰ্মীয় শিক্ষা, নাম-প্ৰচাৰ আৰু শৃংখলিত ভক্তিসাধনাৰ কেন্দ্ৰ। ই একেলগে ধৰ্ম আৰু সমাজ গঠনৰে মূল আধাৰ ৰূপে পৰিগণিত হৈছিল।&lt;ref&gt;Sarma, S.N. ''The Neo-Vaishnavite Movement and the Satra Institution of Assam'', Assam Publication Board, 1966, pp. 102–105.&lt;/ref&gt;

===বৰপেটা সত্ৰ===
{{মূল|বৰপেটা সত্ৰ}}
মাধৱদেৱে ১৫০৫ শকত (১৫৮৩ খ্ৰীষ্টাব্দ) বৰপেটা সত্ৰ প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল আৰু তাত তেওঁ ৮ বছৰ ধৰি আছিল।&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://onlinesivasagar.com/tourism/barpeta-satra.php |title=Barpeta Satra (Xatra), Barpeta Kirtan Ghar - Barpeta, Assam, Religious and Cultural Centre |publisher=Onlinesivasagar.com |date= |accessdate=2013-06-15}}&lt;/ref&gt; তেওঁ [[মথুৰা দাস বুঢ়া আতা|শ্ৰীমথুৰা দাস বুঢ়া আতা]]ক সত্ৰৰ প্ৰথম সত্ৰাধিকাৰ হিচাপে নিযুক্তি দিছিল।

===গণককুছি সত্ৰ===
[[File:গণককুছি সত্ৰ ৮.jpg|thumb|গণককুছি সত্ৰ]]
[[গণককুছি সত্ৰ]] মহাপুৰুষ মাধৱদেৱে স্থাপন কৰা এখন সত্ৰ। বৰপেটা চহৰৰ কাষতে থকা গণককুছি সত্ৰ এক ঐতিহাসিক আৰু ধৰ্মীয় গুৰুত্বপূৰ্ণ স্থান। এই সত্ৰত মহাপুৰুষ মাধৱদেৱে ১৮ বছৰ ৬ মাহ বসবাস কৰিছিল। সেই সময়ছোৱাত তেওঁৰ লগত ৰাম আতৈ, শ্ৰীৰাম আতৈকে আদি কৰি বহুকেইগৰাকী ভকত একেলগে বসবাস কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web
 |title=Ganakkuchi Satra: A Satra Established by Mahapurush Madhavdev|url=https://assam.news18.com/news/assam/ganakkuchi-satra-a-satra-established-by-mahapurush-madhavdev-skd-local18-411945.html
 |website=News18 Assam
 |language=as
 |access-date=12 June 2025
 |publisher=News18 Network
}}&lt;/ref&gt; উজনি অসমত ধৰ্ম চৰ্চাত কিছু আহুকাল পাই দুয়োজনা গুৰু ভটিয়াই আহি তেতিয়াৰ কামৰূপত থিতাপি লয়। শংকৰদেৱে [[পাটবাউসী সত্ৰ]]ত আৰু মাধবদেৱে বাৰাদিত সত্ৰ পাতি থাকিবলৈ লয়। বাৰাদিৰ পৰা গুৰুসেৱা কৰিবলৈ নিতৌ পাটবাউসীলৈ যোৱাত মাধবদেৱৰ কষ্ট দেখি শংকৰদেৱে এজন গণকৰ পৰা চাৰি পুৰা মাটিৰ এখন বাৰী এতোলা সোণৰ বিনিময়ত কিনি লৈ তাতে মাধবদেৱৰ বাবে ঘৰ সজাই থাকিবলৈ দিয়ে। এই ঠাইখন অলপ দিনৰ পিছতেই ধৰ্ম চৰ্চাৰ কেন্দ্ৰ হৈ পৰিছিল। শংকৰদেৱেও ইয়ালৈ আহি শাস্ত্ৰচৰ্চা কৰিছিল। গুৰুৰ আদেশত সত্ৰ স্থাপন কৰি এই গণককুছিতেই মাধবদেৱে কেইবাখনো ঝুমুৰা ৰচনা কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;বৰ-১&quot;&gt;{{cite book | title=বৰপেটা সত্ৰৰ ৰূপৰেখা | publisher=ৰেখা প্ৰকাশন | author=দাস, অমিয় কুমাৰ | authorlink=বৰপেটাৰ পঞ্চ-সত্ৰৰ ইতিবৃত্ত | year=২০২৪ | pages=৩৬ | isbn=978-81-977981-1-5}}&lt;/ref&gt;

===সুন্দৰীদিয়া সত্ৰ===
{{মূল|সুন্দৰীদিয়া সত্ৰ}} 
[[File:সুন্দৰীদিয়া সত্ৰৰ ’মঠ’.jpg|thumb|সুন্দৰীদিয়া সত্ৰৰ ’মঠ’]]
মাধৱদেৱে ১৫৭০ চনত সুন্দৰীদিয়া সত্ৰ স্থাপন কৰিছিল৷ বৰপেটা সত্ৰৰ উত্তৰ পূব কোণত প্ৰায় ৩ কিলোমিটাৰ দূৰত বৰপেটা ভবানীপুৰ পথত এই সুন্দৰীদিয়া সত্ৰ অৱস্থিত আৰু ইয়াতে মাধবদেৱে ১৪ বছৰ ছমাহ কাল বাস কৰি নানা পদ-পুথি ৰচনা কৰিছিল৷&lt;ref name=&quot;সুন্দৰী&quot;&gt;{{cite book | title=সচিত্ৰ সুন্দৰীদিয়া সত্ৰ | publisher=সুন্দৰীদিয়া সত্ৰ পৰিচালনা সমিতি | author=পাঠক, ৰাতুল (সম্পাদক) | year=২০০৮}}&lt;/ref&gt;

===বাৰাদি সত্ৰ===
মাধৱদেৱে নিজে বাৰাদি সত্ৰত অৱস্থান কৰিছিল আৰু ইয়াক আধ্যাত্মিক সাধনা, ধৰ্ম প্ৰচাৰ আৰু সাহিত্য সৃষ্টি (বিশেষকৈ নামঘোষা ৰচনা)ৰ বাবে এটা কেন্দ্ৰ হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰিছিল। বাৰাদি সত্ৰত মাধৱদেৱে শেষ জীৱনকাল অতিবাহিত কৰিছিল। এই সত্ৰ মাধৱদেৱৰ শেষ বাসস্থান হিচাপেও পৰিগণিত।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar, pp. 296–297.&lt;/ref&gt;

=== অন্যান্য সত্ৰ স্থাপন ===
মাধৱদেৱে নিজে কিছুমান সত্ৰ স্থাপন কৰিছিল আৰু তেওঁৰ শিষ্যসকলে বহু সত্ৰ স্থাপন কৰিছিল। তেওঁ সত্ৰসমূহৰ মাধ্যমে মহাপুৰুষীয়া ধৰ্ম বিস্তাৰ কৰিবলৈ সংগঠিত প্ৰচেষ্টা গ্ৰহণ কৰিছিল। নিচেই গুৰুত্বপূৰ্ণ কিছুমান সত্ৰ হ’ল—
* '''আহতগুৰি সত্ৰ''' - ধৰ্মীয় চৰ্চা আৰু সংগঠনৰ ক্ষেত্ৰত এই সত্ৰ অত্যন্ত গুৰুত্বপূৰ্ণ আছিল। 
* '''বেলগুৰি সত্ৰ''' - এই সত্ৰত মাধৱদেৱে বহুদিন ধৰি বাস কৰিছিল আৰু বহু শিষ্যক দীক্ষা দিছিল। 
* '''ধাইহাট সত্ৰ''' - মাধৱদেৱে জীবনৰ অন্তিম সময়চোৱাত এই সত্ৰত অৱস্থান কৰিছিল।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar. ''Early History of the Vaisnava Faith and Movement in Assam'', Motilal Banarsidass, 1980, pp. 295–296.&lt;/ref&gt;

এই সত্ৰসমূহত মাধৱদেৱে শিষ্যৰ শিক্ষাদান, ধৰ্মীয় বিধিবিধান প্ৰৱৰ্তন আৰু কীৰ্তন আদি কাৰ্য চলাইছিল।&lt;ref&gt;Sarma, S.N., pp. 111–113.&lt;/ref&gt; সেয়ে এই সত্ৰসমূহ মাধৱদেৱৰ ধৰ্মীয় দৃষ্টিভংগী, সংগঠন দক্ষতা আৰু শিষ্যনিৰ্ভৰ নেতৃত্বৰ পৰিচয় বহন কৰে। মাধৱদেৱে সত্ৰসমূহৰ মাধ্যমে ধৰ্মীয় আচাৰ-বিধি, নাম-কীৰ্তন আৰু আখণ্ড ভক্তিসাধনাৰ এক সাংগঠনিক সাঁচ গঢ়ি তোলে, যি বৰ্তমানো মহাপুৰুষীয়া ধৰ্মৰ মূল আধাৰ ৰূপে চলি আহিছে। 

==ধৰ্ম প্ৰচাৰ==
শ্ৰীমন্ত [[শংকৰদেৱ]]ৰ দীক্ষিত শিষ্য হিচাপে মাধৱদেৱে অসমৰ মহাপুৰুষীয়া [[বৈষ্ণৱ ধৰ্ম]] বিস্তাৰত এক বিশিষ্ট ভূমিকা গ্ৰহণ কৰিছিল। শংকৰদেৱৰ মৃত্যুৰ পিছত মাধৱদেৱে ধৰ্মীয় নেতৃত্ব গ্ৰহণ কৰি ধৰ্মটোক অধিক সুসংগঠিত ৰূপ দিছিল। তেওঁৰ নেতৃত্বত সত্ৰ, নামঘৰ আৰু কীৰ্তনঘোষাৰ প্ৰচলন বৃদ্ধি পায়। 

মাধৱদেৱে শংকৰদেৱৰ দেখুৱোৱা ধৰ্মপথ অনুসৰি ঈশ্বৰৰ নাম গ্ৰহণ, শুদ্ধ ভক্তিৰ মাধ্যমে মুক্তিলাভ আৰু সামাজিক সমতা প্ৰচাৰ কৰিছিল। তেওঁ গ্ৰাম্য অঞ্চললৈ গৈ ধৰ্ম প্ৰচাৰ কৰিছিল আৰু বহু লোকক দীক্ষা দিছিল। তেওঁৰ দীক্ষিত শিষ্যসকলৰ মাজত হৰিদাস ঠাকুৰ, অনন্ত দেৱ আদিৰ নাম উল্লেখযোগ্য।&lt;ref&gt;Sarma, S.N. ''The Neo-Vaishnavite Movement and the Satra Institution of Assam'', Assam Publication Board, 1966, pp. 79–82.&lt;/ref&gt;

মাধৱদেৱৰ ধৰ্ম প্ৰচাৰৰ এক উল্লেখযোগ্য দিশ আছিল নামঘোষাৰ মাধ্যমে ধৰ্মৰ বাণী জনসাধাৰণলৈ প্ৰচাৰ কৰা। তেওঁ ৰচনাৰ জৰিয়তে ধৰ্মক হৃদয়ঙ্গম কৰা সহজ কৰি তোলে। বিশেষকৈ তেওঁৰ ৰচিত [[নামঘোষা]] কাব্যগ্ৰন্থখন মহাপুৰুষীয়া ধৰ্মত অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ স্থান দখল কৰি আছে।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar. ''Early History of the Vaisnava Faith and Movement in Assam'', Motilal Banarsidass, 1980, pp. 290–292.&lt;/ref&gt;

তেওঁ [[সত্ৰ]] সংস্থাপন কৰাৰ ক্ষেত্ৰতো গুৰুত্বপূৰ্ণ অৱদান আগবঢ়াইছিল। তিনিআটি সত্ৰ স্থাপন কৰা কথাও বিভিন্ন কৃতিত উল্লেখ পোৱা যায়। সত্ৰসমূহে ধৰ্মীয় শিক্ষাদান, নৈতিক উন্নয়ন আৰু সাংগঠনিক দৃঢ়তা আগবঢ়াইছিল। এই ধৰ্ম প্ৰচাৰৰ ফলস্বৰূপ, মাধৱদেৱৰ জীৱনকালতেই মহাপুৰুষীয়া বৈষ্ণৱ ধৰ্ম অসমৰ বিভিন্ন অঞ্চললৈ বিস্তৃত হৈছিল। 

===ধৰ্মৰ চাৰি বস্তু===
মহাপুৰুষীয়া বৈষ্ণৱ ধৰ্মত &quot;ধৰ্মৰ চাৰি বস্তু&quot; বা &quot;চাৰিখন বস্তু&quot; বুলিলে নাম, দেৱ, গুৰু আৰু ভকতক বুজোৱা হয়। এই চাৰিটা বস্তুকে ধৰ্মীয় জীৱনৰ মূল আধাৰ হিচাপে গণ্য কৰা হয়। মাধৱদেৱে এই বস্তুসমূহৰ গুৰুত্ব ব্যাখ্যা কৰি ধৰ্মীয় অনুশাসনৰ ৰূপ দিছিল। 

* '''নাম''': ভগৱানৰ নাম লোৱাক (কীৰ্তন, নাম-ঘোষা) ধৰ্মৰ আটাইতকৈ মৌলিক আচাৰ বুলি গণ্য কৰা হয়। নাম-স্মৰণেৰে ভক্ত ভগৱানৰ সৈতে আত্মিক সংযোগ স্থাপন কৰে। বৈষ্ণৱ ধৰ্মত নাম-ঘোষাৰ মাধ্যৰে আত্মশুদ্ধি আৰু মুক্তিৰ পথ দেখুওৱা হয়।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar. ''Early History of the Vaisnava Faith and Movement in Assam'', Motilal Banarsidass, 1980, pp. 220–221.&lt;/ref&gt;

* '''দেৱ''': দেৱ বুলিলে ভগৱানক বুজোৱা হয়। বৈষ্ণৱ ধৰ্মত ভগৱান (বিশেষকৈ কৃষ্ণ) একমাত্ৰ উপাস্য, আৰু তেওঁৰ ওপৰত একনিষ্ঠ ভক্তিৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়া হয়। দেৱৰ উপাসনা সাধাৰণতে নামঘোষা, কীৰ্তন, আৰু একান্ত ভক্তিৰে কৰা হয়।&lt;ref&gt;Sarma, S.N. ''The Neo-Vaishnavite Movement and the Satra Institution of Assam'', Assam Publication Board, 1966, p. 95.&lt;/ref&gt;

* '''গুৰু''': ধৰ্মপথৰ সঠিক দিশ দৰ্শোৱা জনক গুৰু বোলা হয়। গুৰুজনক ভগৱানৰ দ্বাৰা নিৰ্ধাৰিত পথত ভক্তক নিৰ্দেশনা দিয়া এজন আধ্যাত্মিক শিক্ষক হিচাপে গণ্য কৰা হয়। মাধৱদেৱে গুৰুৰ প্ৰতি আনুগত্য আৰু শ্ৰদ্ধাৰ ওপৰত বিশেষ গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছিল।&lt;ref&gt;Barua, B.K. ''A Cultural History of Assam'', Lawyer’s Book Stall, 1951, pp. 273–275.&lt;/ref&gt;

* '''ভকত''': ভকত বুলিলে ভগৱানৰ ভক্তসকলক বুজোৱা হয়। মহাপুৰুষীয়া ধৰ্মত ভকতসকলৰ সৈতে সম্প্ৰীতি, সহানুভূতি আৰু সমতা ৰাখিবলৈ উৎসাহিত কৰা হয়। সমাজত ধৰ্মীয় একতাৰ এক প্ৰতীক হিচাপে ভকতৰ স্থান বৰগম্ভীৰ।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar, p. 222.&lt;/ref&gt;

এই চাৰি বস্তু — নাম, দেৱ, গুৰু আৰু ভকত — বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ ভিত্তি, যাৰ ওপৰত সৎ জীৱন, আধ্যাত্মিক সাধনা আৰু সামাজিক সদভাৱ স্থাপিত হয়। 

===মহাপুৰুষীয়া ধৰ্মৰ নৱৰত্ন লাভ===

==কোচ ৰজাৰ পৃষ্ঠপোষকতা লাভ==
মাধৱদেৱে তেওঁৰ ধৰ্মীয় জীৱনৰ অন্তিম পৰ্যায়ত কোচ ৰাজ্যৰ ৰজা [[নৰনাৰায়ণ]] আৰু সেনাপতি [[চিলাৰায়]]ৰ পৰা বিশেষ পৃষ্ঠপোষকতা লাভ কৰিছিল। [[শংকৰদেৱ]]ৰ দেহাৱসানৰ পাছত মাধৱদেৱ [[বৈষ্ণৱ ধৰ্ম]]ৰ নেতৃত্ব গ্ৰহণ কৰি ইয়াৰ বিস্তাৰ আৰু সুসংগঠনত মনোনিৱেশ কৰিছিল। এই সময়তে সেনাপতি চিলাৰায়ে তেওঁক [[কোচবিহাৰ]]লৈ নিমন্ত্ৰণ জনাইছিল, যিটো তেওঁ গ্ৰহণ কৰিছিল।&lt;ref&gt;Neog, Maheswar. ''Early History of the Vaiṣṇava Faith and Movement in Assam'', Motilal Banarsidass, 1980, p. 302.&lt;/ref&gt;

চিলাৰায় মাধৱদেৱৰ ধৰ্মীয় নিষ্ঠা আৰু ব্যতিক্ৰমী সাহিত্যিক প্ৰতিভাৰ প্ৰতি গভীৰ ভাবে আকৰ্ষিত হৈছিল। তেওঁ মাধৱদেৱক পূৰ্ণ স্বাধীনতা আৰু আশ্ৰয় প্ৰদান কৰিছিল যাতে তেওঁ বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ শিক্ষা আৰু কীৰ্তন প্ৰথাৰ বিস্তাৰ অব্যাহত ৰাখিব পাৰে।&lt;ref&gt;Sarma, S.N. ''The Neo-Vaishnavite Movement and the Satra Institution of Assam'', Assam Publication Board, 1966, p. 89.&lt;/ref&gt; মাধৱদেৱে এই সময়তে কোচ ৰাজ্যত কেইবাটাও [[সত্ৰ]] স্থাপন কৰে, বিশেষকৈ সোণাৰী অঞ্চলত স্থাপিত সত্ৰটোৱে গুৰুত্ব লাভ কৰে। 

চিলাৰায়ে মাধৱদেৱক &quot;মহাপুৰুষ&quot; হিচাপে সম্বোধন কৰিছিল, আৰু তেওঁৰ সাহিত্য আৰু ধৰ্মীয় কৰ্মকাণ্ডলৈ ৰাজআশ্ৰয় প্ৰদান কৰিছিল, যাৰ ফলস্বৰূপে [[বৰগীত]], নাট, নামপ্ৰসঙ্গ আদিৰ ব্যাপক বিস্তাৰ সাধন হৈছিল।&lt;ref&gt;Maheswar Neog, 1980, pp. 308–309.&lt;/ref&gt; [[সত্যেন্দ্ৰনাথ শৰ্মা]]ই মত দিছে যে, মাধৱদেৱে পোৱা এই ৰাজপৃষ্ঠপোষকতাই কেৱল বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ প্ৰতিষ্ঠানিক বিস্তাৰ নহয়, অসমীয়া সাহিত্য তথা সংস্কৃতিৰো বিকাশত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা গ্ৰহণ কৰিছিল।&lt;ref&gt;Sarma, S.N., 1966, p. 95.&lt;/ref&gt;

==সাহিত্যকৃতি==
ধৰ্ম প্ৰচাৰৰ লগতে সাহিত্য সংস্কৃতিৰো পূজাৰী এইজনা মহান গুৰুৰ সাহিত্যিক জীৱনৰ কীৰ্তিস্তম্ভ হ’ল [[নামঘোষা]]। এহেজাৰটা ঘোষা থকা বাবে এইখনক হেজাৰী ঘোষা বুলিও কোৱা হয়। 
তেওঁ একাধিক [[বৰগীত]]&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://books.google.co.in/books?id=ObFCT5_taSgC&amp;pg=PA387&amp;lpg=PA387&amp;dq=Madhavdeva&amp;source=bl&amp;ots=mVFY0yGOt5&amp;sig=sTGlQ0j6_roY1CDvIGphD70yUiY&amp;hl=en&amp;sa=X&amp;ei=0LtEUbClB8LprQeIw4DQAg&amp;ved=0CGoQ6AEwCTgU#v=onepage&amp;q=Madhavdeva&amp;f=false |title=Encyclopaedia of Indian Literature: A-Devo - Google Books |publisher=Books.google.co.in |date= |accessdate=2013-03-16}}&lt;/ref&gt;, [[ভটিমা]], [[নাট]] ([[ভূমি লেটোৱা (ঝুমুৰা)|ঝুমুৰা]]) আদি ৰচনা কৰিছিল। মাধৱদেৱে বাৰকুৰি (দুশ চল্লিশ) বৰগীত ৰচনা কৰিছিল বুলি প্ৰবাদ আছে যদিও বৰ্তমান সৰ্বমুঠ নকুৰি এঘাৰটা (এশ একান্নবৈটা) মান গীতহে উপলব্ধ। অৱশ্যে ইয়াৰ ভিতৰত কিছু সংখ্যক [[অংকীয়া নাট]]ৰ গীতো সন্নিৱিস্ত হৈ আছে। তেওঁ সৰ্বমুঠ ১৫৭টা [[বৰগীত]] ৰচনা কৰে জীৱন কালত, তাৰ ভিতৰত এটি উল্লেখনীয় বৰগীত হ’ল – ''তেজৰে কমলাপতি''। 

===আখ্যানমূলক ৰচনা===
*ৰাজসূয় কাব্য
*[https://as.m.wikisource.org/wiki/আদিকাণ্ড আদিকাণ্ড ৰামায়ণ] (অনুবাদ)

===তত্ত্বমূলক ৰচন===
*জন্মৰহস্য
*[[ভক্তি ৰত্নাৱলী]]
*নামমালিকা
*[[নামঘোষা]]&lt;ref name=&quot;মাধৱদেৱ&quot;/&gt;

===নাট===
*[[অৰ্জুন ভঞ্জন]] 
*দধিমথন

===ঝুমুৰা===
*[[চোৰধৰা]]
*[[পিম্পৰা গুচোৱা]]
*[[ভোজন বিহাৰ (ঝুমুৰা)]]
*[[ভূমি লেটোৱা (ঝুমুৰা)]]
*কোটোৰা খেলা

===অন্যান্য ৰচনা===
বৰ্তমানলৈকে পোৱা মাধৱদেৱৰ নামত প্ৰচলিত ঝুমুৰা ভূষণ হৰণ, ৰাস ঝুমুৰা, কোটোৰা খেলা, ব্ৰহ্মামোহন আদি তেখেতৰ স্বৰচিত হয়নে নহয় তাক সঠিককৈ জনা নাযায়। চৰিত পুথিত উল্লিখিত দুখনমান নাট, যেনে— ৰাম যাত্ৰা, নৃসিংহ যাত্ৰা, গোবৰ্দ্ধন যাত্ৰা আদি মাধৱদেৱৰ দ্বাৰা ৰচিত বুলি জনা যায় যদিও পাবলৈ নাই। 

==তিৰোভাৱ==
মহাপুৰুষ মাধৱদেৱৰ ১৫৯৬ চনত কোচবিহাৰৰ [[ভেলা সত্ৰ]]ত দেহাৱসান ঘটে&lt;ref name=&quot;assaminfo1&quot;/&gt;। 

==আৰু চাওক==
{{wikisourcelang|as|লিখক: মাধৱদেৱ}}
* [[শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ]]
* [[নৱবৈষ্ণৱ ধৰ্ম]]
* [[সত্ৰ]]
* [[বৰগীত]]
* [[ভাওনা]]
*[[পিম্পৰা গুচোৱা]]

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{Reflist}}

{{অসমৰ প্ৰসিদ্ধ ব্যক্তি}}
[[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:অসমীয়া কবি]]
[[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ ধৰ্মীয় গুৰু]]
[[শ্ৰেণী:নৱবৈষ্ণৱ ধৰ্ম]]
[[শ্ৰেণী:অসমৰ পাব্লিক ডমেইনৰ অন্তৰ্ভুক্ত লিখক]]
[[শ্ৰেণী:ভক্তি আন্দোলন]]
[[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:হিন্দু সন্ত]]</text>
      <sha1>ehgdulsclhayqus4magkpizoguxzi2y</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>অসমৰ পৰ্যটনস্থলসমূহৰ তালিকা</title>
    <ns>0</ns>
    <id>8095</id>
    <revision>
      <id>519240</id>
      <parentid>495515</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T14:35:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>AjayDas</username>
        <id>12623</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* অসমৰ ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু অভয়াৰণ্য */ updated</comment>
      <origin>519240</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="34891" sha1="or8j6dreodptpth0t84hnqslp298rwy" xml:space="preserve">{{অসম্পূৰ্ণ তালিকা}}

[[Image:Rhino on the move.jpg|thumb|right|250px|[[কাজিৰঙা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]ৰ বিখ্যাত [[এশিঙীয়া গঁড়]]। ]]
[[অসম]] হৈছে [[উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চল]]ৰ মুখ্য দুৱাৰ আৰু সাতভগ্নীৰ প্ৰাণকেন্দ্ৰ স্বৰূপ। অসম প্ৰাকৃতিক সম্পদ আৰু নানান ঐতিহাসিক সমল আৰু সাংস্কৃতিক সম্পদেৰে সমৃদ্ধিশালী এখন ৰাজ্য। পৰ্যটনৰ কাৰণে অসম ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান, মঠ-মন্দিৰ আৰু ঐতিহাসিক সমলেৰে চহকী। অসমৰ পৰ্যটন উদ্যোগ [[কাজিৰঙা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]], [[মানাহ ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]] আদিৰ দৰে নানান ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু [[কামাখ্যা মন্দিৰ|কামাখ্যা]], [[উমানন্দ]] দৰে মঠ-মন্দিৰ আৰু [[ৰংঘৰ]], [[তলাতল ঘৰ]] আৰু [[কাৰেংঘৰ]]ৰ দৰে নানান ঐতিহাসিক সমল আদিয়ে চহকী কৰি তুলিছে।

==ঐতিহাসিক পৰ্যটনস্থল==
===অসমৰ বিভিন্ন মঠ মন্দিৰ===
* হাবুং হ'-ফি, [[হাবুং]], [[ধেমাজী]]
* লাকুৱা হ'-ফি
* মণিপুৰী আই গোসাঁনী থান, [[ধেমাজী]]
* [[কামাখ্যা মন্দিৰ|কামাখ্যা]]
* [[বশিষ্ঠ মন্দিৰ]]&lt;ref name=&quot;স্পাইডাৰ &quot;&gt;[http://www.assamspider.com/articles/Temples.aspx Articles related to &quot;Temples&quot;], উৎস: [[আসাম স্পাইডাৰ ডট কম]], ২৮-০৯-২০১২&lt;/ref&gt;
* [[উমানন্দ]], গুৱাহাটী&lt;ref name=&quot;স্পাইডাৰ &quot;/&gt;
* [[নৱগ্ৰহ মন্দিৰ, গুৱাহাটী]]
* [[অশ্বক্লান্ত মন্দিৰ]], [[উত্তৰ গুৱাহাটী]]
* [[ভিমেশ্বৰ শিৱ ধাম|ভিমেশ্বৰ ধাম]], [[গুৱাহাটী]]
* [[দীৰ্ঘেশ্বৰী দেৱালয়]], [[উত্তৰ গুৱাহাটী]]
* [[দৌল গোবিন্দ মন্দিৰ]], [[উত্তৰ গুৱাহাটী]]
* [[গৰখীয়া দৌল]]
* [[ঢেঁকীয়াখোৱা বৰ নামঘৰ]]
* [[বিল্বেশ্বৰ দেৱালয়]]
* [[শিৱ দ'ল]], [[শিৱসাগৰ]]
*দেৱী দ'ল, [[শিৱসাগৰ]]
*বিষ্ণু দ'ল, [[শিৱসাগৰ]]
* [[মহাভৈৰৱ মন্দিৰ]], [[তেজপুৰ]]
* [[ভৈৰৱী মন্দিৰ]], [[তেজপুৰ]]
* [[কেতেকেশ্বৰ]] দেৱালয়, [[তেজপুৰ]]
* [[মহামায়া ধাম]], [[ধুবুৰী]]
* [[কীৰ্তন ঘৰ]], [[বৰপেটা]]
* [[শ্ৰীশ্ৰীপৰিহৰেশ্বৰ দেৱালয়]], [[ডুবি]]&lt;ref&gt;শ্ৰীশ্ৰীপৰিহৰেশ্বৰ দেৱালয়ঃ অতীত আৰু বৰ্তমান - গ্ৰন্থকাৰ : শ্ৰী টিকেন্দ্ৰনাথ কলিতা, প্ৰকাশক : শ্ৰী দেবেন্দ্ৰনাথ শৰ্মা, প্ৰকাশ কাল : ১২/১২/২০০৮ ইং চন&lt;/ref&gt;

==অসমৰ ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু অভয়াৰণ্য==
{{Main|অসমৰ ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু অভয়াৰণ্যসমূহৰ তালিকা}}
[[File:Pobitora Wildlife Sanctuary 11.jpg|thumb|300px|&lt;center&gt;[[মৰিগাঁও|মৰিগাঁৱত]] থকা [[পবিতৰা অভয়াৰণ্য]] &lt;/center&gt;]]
অসমত মুঠ ৮খন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান (ৰাজ্যৰ মাটিকালিৰ ২.৫১% শতাংশ) আৰু ১৮খন অভয়াৰণ্য (ৰাজ্যৰ মাটিকালিৰ ১.৮৮% শতাংশ) আছে।&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://assamagribusiness.nic.in/Stastical%20Handbook/Forest.pdf |title=AREA OF THE NATIONAL PARKS AND WILDLIFE SANCTUARIES IN ASSAM, 2003 |publisher=Chief Conservator of Forest (WL), Assam. |date= |accessdate=2013-06-17 |archivedate=2016-03-04 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304023303/http://assamagribusiness.nic.in/Stastical%20Handbook/Forest.pdf |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://assamforest.in/forestGlance/assamForest_glance.php |title=Department of Environment &amp; Forests (Government of Assam) |publisher=Assamforest.in |date= |accessdate=2013-06-17 |archivedate=2012-08-14 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120814140017/http://assamforest.in/forestGlance/assamForest_glance.php |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://ibcn.in/wp-content/uploads/2011/12/15-231_321-Assam.pdf |title=Important Bird Areas in India - Assam |format=PDF |date= |accessdate=2013-06-17}}&lt;/ref&gt; [[ইউনেস্কো]]ই কাজিৰঙা আৰু [[মানস ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]ক প্ৰাকৃতিক [[বিশ্ব ঐতিহ্যবাহী স্থান]]বুলি স্বীকৃতি দিছে।&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/6564337.stm |work=BBC News |title=Assam rhino poaching 'spirals' |author=Bhaumik, Subir |date=17 April 2007 |accessdate=2008-08-23}}&lt;/ref&gt; [[পৃথিৱী|পৃথিৱীৰ]] প্ৰায় দুই তৃতীয়াংশ [[এশিঙীয়া গঁড়]] [[কাজিৰঙা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]ত পোৱা যায়। কাজিৰঙাতেই সংৰক্ষিত বনাঞ্চল সমূহৰ ভিতৰত সৰ্বাধিক ঘনত্বৰে ঢেঁকীয়াপতীয়া বাঘৰ বসতি আছে। অসমৰ বনাঞ্চলত বিভিন্ন প্ৰজাতিৰ বনফুল (Orchid), বিলুপ্তপ্ৰায় প্ৰজাতিৰ জীৱ-জন্তু পোৱা যায়। 

; ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান
* [[কাজিৰঙা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]
* [[মানস ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]
* [[ডিব্ৰু-চৈখোৱা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]
* [[ওৰাং ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]
* [[নামেৰি ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]
* [[ৰাইমনা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]
* [[দিহিং পাটকাই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]
* [[শিখনা জৌলাও ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]

; অভয়াৰণ্য
* [[পবিতৰা অভয়াৰণ্য]]
* [[গৰমপানী অভয়াৰণ্য]]
* [[লাওখোৱা অভয়াৰণ্য]]
* [[বৰনদী অভয়াৰণ্য]]
* [[সোণাই-ৰূপাই অভয়াৰণ্য]]
* [[পাভৈ অভয়াৰণ্য]]

==ব্ৰহ্মপুত্ৰ নদী==
{{Main|ব্ৰহ্মপুত্ৰ নদী}}
ব্ৰহ্মপুত্ৰ হৈছে [[ভাৰত]] তথা [[অসম]]ৰ এক প্ৰধান নদী। এই নদীক ''লুইত'', ''বৰলুইত'', ''চিৰিলুইত'', ''লৌহিত্য'' আদি নামেৰেও জনা যায়। প্ৰায় ২৯০০ কিলোমিটাৰ দৈৰ্ঘ্যৰ ব্ৰহ্মপুত্ৰ [[এছিয়া]]ৰ ভিতৰতে অন্যতম দীঘল নদী। এই নদীৰ ওপৰত থকা দলংসমূহ হৈছে: [[শৰাইঘাট দলং]], [[কলীয়াভোমোৰা সেতু]], [[নৰনাৰায়ণ সেতু]], [[বগীবিল দলং]] আৰু [[ভূপেন হাজৰিকা সেতু]]। এই নদীৰ প্ৰাকৃতিক দৃশ্য অতি মনোৰম। অসমৰ সংস্কৃতি আৰু সভ্যতাৰ সৈতে ব্ৰহ্মপুত্ৰ নদী অংগাংগীভাৱে জড়িত। সভ্যতা সদায় নদী-কেন্দ্ৰিক। প্ৰাগজ্যোতিষ-কামৰূপ-অসমৰ সভ্যতাক ব্ৰহ্মপুত্ৰ কেন্দ্ৰীক সভ্যতা আখ্যা দিব পাৰি। এই ব্ৰহ্মপুত্ৰ নদীক আশ্ৰয় কৰি নানা জাতি-উপজাতি অসমলৈ আহি অসমৰ বুকুত স্থায়ীভাৱে বসবাস কৰিবলৈ লৈ সমন্বয় আৰু সমাহাৰ প্ৰক্ৰিয়াৰ সংযোগত অসমীয়া জাতি গঠন কৰিছে। 

==জিলা অনুসৰি অসমৰ বিভিন্ন পৰ্যটনৰ স্থানসমূহ ==
===যোৰহাট জিলা===
{{Main|যোৰহাট জিলাৰ পৰ্যটনস্থলসমূহৰ তালিকা}}
[[গুৱাহাটী]]ৰ পৰা ৩১৮ কিল'মিটাৰ পূৱত অৱস্থিত উজনি অসমৰ এখন গুৰুত্বপূৰ্ণ চহৰ। [[আহোম]] শাসনৰ শেষ ৰাজধানী [[যোৰহাট]]ক অসমৰ সাংস্কৃতিক ৰাজধানী বুলি কোৱা হয়। অসমৰ [[চাহ]] উৎপাদনৰ অন্যতম স্থান যোৰহাট প্ৰাকৃতিক সৌন্দৰ্য্যতো চহকী। মাজুলী মহকুমা যোৰহাট জিলাৰে এক অংশ। [[মাজুলী]] যোৰহাট জিলাৰ লগতে অসমৰে এখন উল্লেখযোগ্য পৰ্যটনস্থল। যোৰহাটত [[টোকোলাই চাহ গৱেষণা কেন্দ্ৰ]], [[হাতীগড় শিৱদ'ল]], [[বুঢ়ীগোসানী দেৱালয়]], [[গৰখীয়া দ'ল]], [[ঢেকীয়াখোৱা বৰ নামঘৰ]], [[লাচিত বৰফুকন মৈদাম]], [[অসম সাহিত্য সভা]]ৰ মুখ্য কাৰ্য্যালয় [[চন্দ্ৰকান্ত সন্দিকৈ ভৱন]] আদি উল্লেখ্যযোগ্য পৰ্য্যটন স্থান আছে। 

; [[যোৰহাট জিমখানা ক্লাব]]
স্থাপন হোৱা বছৰ ধৰি ইয়াত ঘোঁৰা দৌৰ অনুষ্ঠিত হৈ আহিছে, য'ত বিজয়ীক &quot;গ'ভাৰ্ণৰছ কাপ&quot; প্ৰদান কৰা হয়।&lt;ref name=&quot;1sthorse&quot;&gt;{{cite web | url=http://www.1sthorse.com/1h/index.php?view=venueevents&amp;id=46%3Ajorhat-gymkhana-club&amp;option=com_eventlist&amp;Itemid=86 | title=Jorhat Gymkhana Club | publisher=1stHorse ~ wHere the Horse comes first. | accessdate=January 06, 2013 }}{{Dead link|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt; ইয়াত থকা 'নাইন হ'ল গ'ল্ফ ক'ৰ্ছ' এছিয়াৰ আটাইতকৈ পুৰণি গ'ল্ফ ক'ছ আৰু বিশ্বৰ ভিতৰত তৃতীয় সৰ্বোচ্চ পুৰণি। ইয়াত এতিয়া ল'ন টেনিছ গ্ৰাছ ক'ৰ্ট, চুইমিং পুল, বিলিয়াৰ্ডছ্‌, প'ল' আৰু চিনেমা থিয়েটাৰৰ সুবিধা আছে। 

; [[দক্ষিণপাট সত্ৰ]]
দক্ষিণপাট সত্ৰ হৈছে অসমৰ চাৰিখন ৰাজ সত্ৰৰ ভিতৰত দ্বিতীয় শাৰীৰ সত্ৰ। শিষ্যৰ সংখ্যা কেউখন ৰাজসত্ৰৰ ভিতৰত আটাইতকৈ বেছি। আহোম ৰজা জয়ধ্বজ সিংহৰ দিনত ১৫৮৪ শকত মাজুলিত স্থাপন কৰা হয়। প্ৰথমজন সত্ৰাধিকাৰ আছিল শ্ৰীশ্ৰী বনমালিদেৱ। 

; [[আউনীআটী সত্ৰ]]
আউনীআটী সত্ৰ হৈছে [[অসম]]ৰ প্ৰথম শ্ৰেণীৰ [[ৰাজসত্ৰ]]&lt;ref&gt;চাৰি ৰাজসত্ৰৰ বুৰঞ্জী - সম্পাদক : শিৰীষ কুমাৰ ভট্টাচাৰ্য্য, প্ৰকাশক : দক্ষিণপাট সত্ৰ শিষ্য সন্মিলন, প্ৰকাশ কাল : ১৯৯৭ চন&lt;/ref&gt;। [[আহোম]] ৰজা [[জয়ধ্বজ সিংহ]]ই [[মাজুলী]]ত ১৫৭৫ শকত (ইং ১৬৫৩ চন) এইখন সত্ৰ নিৰ্মাণ কৰায়&lt;ref name=auniati&gt;[http://www.auniati.org/about_auniati.asp SriSri Auniati Satra] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171220032418/http://www.auniati.org/about_auniati.asp |date=2017-12-20 }}, auniati.org, আহৰণ-১০ ছেপ্টেম্বৰ ২০১১&lt;/ref&gt;। বৰ্তমানৰ সত্ৰাধিকাৰজন হৈছে শ্ৰীশ্ৰী [[পীতাম্বৰ দেৱ গোস্বামী (আউনীআটী সত্ৰৰ সত্ৰাধিকাৰ)|পীতাম্বৰ দেৱ গোস্বামী]]। 

; [[ঠেঙাল ভৱন]]
ঠেঙাল ভৱন হৈছে অসমৰ [[যোৰহাট জিলা]]ত অৱস্থিত এটা পুৰণি ভৱন। ৰায়বাহাদুৰ শিৱপ্ৰসাদ বৰুৱাই ১৮৮০ দশকত ঠেঙাল ভৱনটো নিৰ্মাণ কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;holiday&quot;&gt;{{cite web | url=http://www.holidayiq.com/Thengal-Bhavan-Jorhat-Sightseeing-808-15077.html | title=About Thengal Bhavan | publisher=holidayiq.com | accessdate=January 06, 2013 | archivedate=March 26, 2013 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20130326070625/http://www.holidayiq.com/Thengal-Bhavan-Jorhat-Sightseeing-808-15077.html | deadurl=yes }}&lt;/ref&gt; ১৯২৯ চনত তেওঁ ইয়াতেই এটা ছপাশাল বহুৱায়। প্ৰথমতে, ইয়াৰ পৰা সাপ্তাহিক বাতৰি কাকত এখন প্ৰকাশ পাইছিল।&lt;ref name=&quot;tourism&quot;&gt;{{cite web | url=http://tourism.co.in/mainpage.php?action=place&amp;id=855 | title=Thengal Bhawan | publisher=www.tourism.co.in | accessdate=January 06, 2013 | archivedate=March 5, 2016 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305010143/http://tourism.co.in/mainpage.php?action=place&amp;id=855 | deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;heritagetourismindia&quot;&gt;{{cite web | url=http://www.heritagetourismindia.com/ | title=Heritage North-East | publisher=Heritage North East Pvt. Ltd. | work=Contadgreen | accessdate=January 06, 2013 | archivedate=June 2, 2013 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20130602065106/http://heritagetourismindia.com/ | deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;

===শোণিতপুৰ জিলা===
{{Main|শোণিতপুৰ জিলাৰ পৰ্যটনস্থলসমূহৰ তালিকা}}
অসমৰ ঐতিহ্য আৰু সংস্কৃতিৰ এখন অনুপম স্থান হৈছে শোণিতপুৰ জিলা। উষা পাহাৰ, [[অগ্নিগড়]], [[মহাভৈৰৱ মন্দিৰ]], [[চিত্ৰলেখা উদ্যান]] আদি উল্লেখযোগ্য পৰ্য্যটন স্থান। 

; [[চিত্ৰলেখা উদ্যান]]
[[File:cole park1.jpg|thumb|150px|উদ্যানৰ ভিতৰৰ দৃশ্য]]
[[তেজপুৰ]] নগৰৰ এখন ঐতিহাসিক উদ্যান। পূৰ্বতে এই উদ্যানৰ নাম ক'ল পাৰ্ক আছিল। চিত্ৰলেখা উদ্যানক তেজপুৰৰ এক যাদুঘৰ বুলিব পাৰি। ১৯০৬ চনত সেই সময়ৰ উপায়ুক্ত এইচ ডব্লিউ জি ক'লে (H W G Cole) তেজপুৰৰ বিভিন্ন ঠাইত আলাই-আথানি হৈ পৰি থকা মনোমহা শিলত খোদিত মূৰ্তি গোটাই এক উদ্যান গঢ়াৰ চেষ্টা কৰিছিল। পিছলৈ ইয়াৰ নাম &quot;চিত্ৰলেখা উদ্যান&quot; ৰখা হয়। 

; [[গুপ্তেশ্বৰ দেৱালয়]] বা গুপ্তেশ্বৰ মন্দিৰ
[[ঢেকীয়াজুলি]] চহৰৰ পৰা প্ৰায় ১১ কিলোমিটাৰ আঁতৰত [[ব্ৰহ্মপুত্ৰ নদী]]ৰ পাৰত শিঙৰী পাহাৰৰ পাদদেশত অৱস্থিত [[হিন্দু ধৰ্ম]]ৰ এক দেৱালয়। এই দেৱালয় শিঙৰী মন্দিৰ হিচাপেও জনা যায়, [[কালিকা পুৰাণ]]টো শৃংগটক নামেৰে ইয়াৰ উল্লেখ আছে।&lt;ref&gt;http://www.india9.com/i9show/Singri-Temple-20079.htm india9.com, Singri Temple, আহৰণ কৰা তাৰিখ : ২৮-১০-২০১২&lt;/ref&gt;

; [[জ্যোতি ভাৰতী]] বা পকী
[[চিত্ৰ:Entrance of Poki or Jyoti Bharati.jpg|thumb|150px|right|জ্যোতি ভাৰতীৰ সন্মুখৰ দৃশ্য]]
১৮৭৮ চনত তেওঁৰ ককাদেউতাক [[হৰবিলাস আগৰৱালা]]ই নিৰ্মাণ কৰা ঘৰটোৰ নাম পূৰ্বতে আছিল '[[পকী]]'। সেই সময়ত [[তেজপুৰ]]ত একমাত্ৰ পকী ব্যক্তিগত বাসভৱন আছিল বাবেই এই ঘৰটোক 'পকী' নামেৰে জনা গৈছিল। ইয়াত জ্যোতিপ্ৰসাদ আগৰৱালাৰ গীতৰ গ্ৰামোফোন ৰেকৰ্ড, তেওঁৰ হাতৰ আখৰ থকা কাগজ, বিভিন্ন তথ্য-পাতি, শোৱা পালেং আদি সংৰক্ষণ কৰি ৰখা হৈছে।&lt;ref&gt;বিশ্ব ঐতিহ্য, শান্তনু কৌশিক বৰুৱা&lt;/ref&gt;

; [[বিশ্বনাথ ক্ষেত্ৰ]]
[[বিশ্বনাথ চাৰিআলি]] নগৰৰ পৰা প্ৰায় ১০ কিঃমিঃ দক্ষিণৰ এখন প্ৰাচীনতম পবিত্ৰ স্থান। দশম শতিকামানত ৰচিত [[কালিকাপুৰাণ]]ত বিশ্বনাথ [[হিন্দুধৰ্ম]]ৰ এখন প্ৰধান তীৰ্থক্ষেত্ৰ হিচাপে উল্লেখ হোৱা দেখা যায়। আহোম ৰাজত্বত বিশ্বনাথ ক্ষেত্ৰত কেবাটাও দৌল-দেৱালয় নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল।&lt;ref&gt;ড: নিত্যানন্দ গগৈ, তুলসী ফুকন আৰু শিৱনাথ বৰঠাকুৰ; বিশ্বনাথ-লহৰি (স্মৃতিগ্ৰন্থ:বিশ্বনাথ উৎসৱ), প্ৰকাশ:২০০৬&lt;/ref&gt;

===শিৱসাগৰ জিলা===
{{Main|শিৱসাগৰ জিলাৰ পৰ্যটনস্থলসমূহৰ তালিকা}}
[[আহোম সাম্ৰাজ্য]]ৰ এখন ঐতিহাসিক স্থান। ছশ বছৰীয়া [[আহোম ৰাজ্য|আহোম ৰাজবংশৰ]] বহু উত্থান-পতনৰ সাক্ষী এই শিৱসাগৰ। সমগ্ৰ জিলাখনতে আহোমৰ শাসনকালৰ অলেখ স্থাপত্য,ভাস্কৰ্য, মৈদাম, পুখুৰী, গড়, আলিবাট আদি সিঁচৰতি হৈ আছে। [[ৰংঘৰ]], [[কাৰেংঘৰ]], [[তলাতল ঘৰ]], [[চৰাইদেউ]], [[শিৱ দ'ল]] আদি উল্লেখযোগ্য পৰ্য্যটনৰ স্থান। 

; [[কাৰেং ঘৰ]] বা [[তলাতল ঘৰ]]
তলাতল ঘৰ [[শিৱসাগৰ]]ৰ মূল কেন্দ্ৰৰ পৰা মাত্ৰ ৩ কিঃমিঃ দূৰৈৰ [[ৰংপুৰ]]ত অৱস্থিত। ই [[আহোম]] [[স্বৰ্গদেউ]]সকলৰ দ্বাৰা নিৰ্মিত এটা ৰাজমহল। তলাতল ঘৰ [[আহোম ৰাজ্য]]ৰ স্মৃতিচিহ্নসমূহৰ ভিতৰত আকাৰত আটাইতকৈ ডাঙৰ।&lt;ref name=&quot;অনলাইন&quot;&gt;{{cite web | url=http://onlinesivasagar.com/tourism/talatal-ghar.html | title=Talatal Ghar (Kareng Ghar of Rangpur) | publisher=OnlineSivasagar.com | accessdate=January 23, 2013}}&lt;/ref&gt; প্ৰসাদটো সাতমহলীয়া; চাৰিটা মহল [[মাটি]]ৰ ওপৰত আৰু তিনিটা মহল মাটিৰ তলত আছে।&lt;ref&gt;{{Harvcol|Gogoi|1999-2000|pp=27}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Harvcol|Archaeological Survey Report|1902-3}}&lt;/ref&gt;

; [[চৰাইদেউৰ মৈদাম]] বা চৰাইদেও
সোণাৰি নগৰৰ পৰা প্ৰায় ২০ কিঃমিঃ দূৰত অৱস্থিত। এসময়ৰ আহোম ৰাজপৰিয়াল আৰু উচ্চ পদস্থ ৰাজ-বিষয়াসকলৰ সমাধিস্থলী। মাটিৰে নিৰ্মিত পিৰামিড সদৃশ বহু মৈদাম আজিও অক্ষত অৱস্থাত আছে। মৈদামৰ অভ্যন্তৰত থকা ধন-সোণবোৰ ব্ৰিটিছসকলে খান্দি উলিয়াই লৈ গৈছিল বুলি কোৱা হয়। 

; [[আজানপীৰৰ দৰগাহ]]
শৰাগুৰি চাপৰিত এই দৰগাহ অৱস্থিত। শিৱসাগৰৰ পৰা ২২ কিঃমিঃ দূৰত্বত। সুদূৰ পাৰস্যৰ পৰা অহা সন্ত জিকিৰ আৰু জাৰিৰ স্ৰষ্টা আজানপীৰৰ সমাধিস্থলী। সকলো ধৰ্মৰ লোকে ইয়াত শ্ৰদ্ধা জনায়। 

; [[জয়দৌল]]
ল'ৰাৰজাৰ চাউদাঙৰ হাতত নৃশংসভাবে মৃত্যুবৰণ কৰা মাতৃ [[জয়মতী]]ৰ স্মৃতিত [[ৰুদ্ৰসিংহ]]ই জয়সাগৰ পুখুৰী আৰু জয়দৌল নিৰ্মাণ কৰে। 

; [[ৰুদ্ৰদৌল]]
পিতৃ [[ৰুদ্ৰসিংহ]]ৰ স্মৃতিত ১৭৭৩ চনত ৰজা [[লক্ষ্মীসিংহ]]ই ৰুদ্ৰসাগৰ পুখুৰী আৰু তাৰ পাৰত ৰুদ্ৰদৌল নিৰ্মাণ কৰে। ইয়ালৈ শিৱসাগৰ নগৰৰ পৰা দূৰত্ব প্ৰায় ৪ কিঃমিঃ। 

; [[গৌৰীদৌল]]
বৰৰজা ফুলেশ্বৰী কুঁৱৰীয়ে এটি পুখুৰী খন্দাই তাৰ পাৰতে এই দৌলটো নিৰ্মাণ কৰে। শিৱসাগৰ নগৰৰ পৰা ১২ কিঃমিঃ দূৰত্বৰ গৌৰীসাগৰত গৌৰীদৌল অৱস্থিত। 

===নগাঁও জিলা===
{{Main|নগাঁও জিলাৰ পৰ্যটনস্থলসমূহৰ তালিকা}}
; [[কাজিৰঙা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]
এশিঙীয়া গড়ৰ বাবে পৃথিৱীবিখ্যাত কাজিৰঙা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ কিছু অংশই নগাঁও জিলাক স্পৰ্শ কৰি আছে। বহুতো বন্যপ্ৰাণী আৰু পশু-পক্ষীৰ আশ্ৰয়স্থলী কাজিৰঙা অসম তথা ভাৰতৰ এক জনপ্ৰিয় পৰ্যটনস্থলী। উদ্যানখন চাবলৈ অহা দেশী-বিদেশী পৰ্যটকৰ ভিৰ বাৰুকৈয়ে পৰিলক্ষিত হয়।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=আৰ্কাইভ কপি |url=http://nagaon.gov.in/portlets/tourism-in-nagaon |access-date=2019-08-28 |archivedate=2019-08-13 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20190813221228/https://nagaon.gov.in/portlets/tourism-in-nagaon |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;

{{Main|বৰদোৱা}}
; [[বৰদোৱা থান]]
ঐতিহ্যমণ্ডিত বৰদোৱা থান বা বটদ্ৰৱা থান নগাঁও চহৰৰপৰা প্ৰায় ওঠৰ(১৮)কিলোমিটাৰ নিলগত অৱস্থিত। অসমীয়া জাতিৰ প্ৰাণ-প্ৰতিষ্ঠাতা আৰু বৈষ্ণৱ ধৰ্মগুৰু মহাপুৰুষ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱৰ জন্মভূমি হিচাপে খ্যাত। মহাপুৰুষজনাৰ আদৰ্শ আৰু নীতিত বিশ্বাস ৰখা বহুতো ভক্তৰ এই থানলৈ ভিন্ ভিন্ সময়ত আগমন ঘটে। বটদ্ৰৱা থানৰ আন এক বিশেষত্ব হৈছে যে এইখন মহাপুৰুষজনাই প্ৰতিষ্ঠা কৰা সৰ্বপ্ৰথম থান আৰু ইয়াত তেওঁ আৰম্ভ কৰা [[একশৰণ নাম ধৰ্ম]]ৰ প্ৰচাৰ কৰা হৈছিল&lt;ref&gt;{{Cite web |title=আৰ্কাইভ কপি |url=http://nagaon.gov.in/portlets/tourism-in-nagaon |access-date=2019-08-28 |archivedate=2019-08-13 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20190813221228/https://nagaon.gov.in/portlets/tourism-in-nagaon |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bordowathan&quot;&gt;{{cite web | url=http://www.bordowathan.com/#! history/ | title=ইতিহাস | publisher=বটদ্ৰৱা থান ডট কম | accessdate=নৱেম্বৰ ২৬, ২০১২}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;amiasomiya&quot;&gt;{{cite web | url=http://www.amiasomiya.org/literature/articles/427-sep12-bordowa | title=শ্ৰী শ্ৰী বটদ্ৰৱা থান, ইয়াৰ অতীত অৰু বৰ্তমান | publisher=[[আমি অসমীয়া ডট কম]] | accessdate=নৱেম্বৰ ২৬, ২০১২ | author=ভৱ হাজৰিকা }}{{Dead link|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;

{{Main|পখীতীৰ্থ}}
; [[পখীতীৰ্থ]]
[[নগাঁও চহৰ]]ৰ পৰা প্ৰায় ষোল্ল(১৬) কিলোমিটাৰ পূবত অৱস্থিত [[চামগুৰি বিল]] বা [[পখীতীৰ্থ]]। বিভিন্ন সময়ত ইয়ালৈ পৰিভ্ৰমী পখীৰ আগমন ঘটে বাবে এই বিলখনক [[পখীতীৰ্থ]] বুলি কোৱা হয়।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=আৰ্কাইভ কপি |url=http://nagaon.gov.in/portlets/tourism-in-nagaon |access-date=2019-08-28 |archivedate=2019-08-13 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20190813221228/https://nagaon.gov.in/portlets/tourism-in-nagaon |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;

{{Main|চম্পাৱতী জলপ্ৰপাত}}
; [[চম্পাৱতী জলপ্ৰপাত]]
[[চাপানালা]] নামে ঠাইত থকা [[চম্পাৱতী কুণ্ড]] বা [[চম্পাৱতী জলপ্ৰপাত]] [[নগাঁও জিলা]]ৰ এক আকৰ্ষণীয় পৰ্যটনস্থলী। জলপ্ৰপাতটোলৈ যাবলৈ নগাঁও চহৰৰপৰা প্ৰায় একঘণ্টা সময় লাগে। ওচৰে-পাজৰে থকা চাহ-বাগানৰ সৌন্দৰ্য আৰু বিভিন্ন পখীৰ আগমনে জলপ্ৰপাতটোৰ প্ৰতি মানুহৰ আকৰ্ষণ বঢ়াই আহিছে।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=আৰ্কাইভ কপি |url=http://nagaon.gov.in/portlets/tourism-in-nagaon |access-date=2019-08-28 |archivedate=2019-08-13 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20190813221228/https://nagaon.gov.in/portlets/tourism-in-nagaon |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;

===ডিমা হাছাও===
{{Main|ডিমা হাছাও}}
ডিমা হাছাও প্ৰাকৃতিক সৌন্দৰ্য্যৰে সমৃদ্ধিশালী অসমৰ এখন পাহাৰীয়া জিলা। সদৰ স্থান [[হাফলং]] এখন সুন্দৰ ঠাই তথা অসমৰ একমাত্ৰ পৰ্বতীয়া স্থান। জাতিংগা হাফলঙৰ নিকতৱৰ্তী গাঁও যি চৰাইৰ আত্মহত্যাৰ স্থান হিচাপে বিখ্যাত। ডিমা হাছাওৰ উল্লেখনীয় পৰ্য্যটন ক্ষেত্ৰ সমূহ হৈছে [[উমৰাংছু]], পানীমূৰ জলপ্ৰপাত, [[মাইবং]], চেলকাল পীকৰ টুমজাং ট্ৰেক ইত্যাদি।

===গুৱাহাটী===
{{Main|গুৱাহাটীৰ পৰ্যটনস্থলসমূহৰ তালিকা}}
গুৱাহাটী উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলৰ সৰ্ববৃহৎ মহানগৰ। গুৱাহাটী মহানগৰৰ ভিতৰত [[কামাখ্যা মন্দিৰ]], [[অসম ৰাজ্যিক সংগ্ৰহালয়]], [[গুৱাহাটী চিৰিয়াখানা]], [[শংকৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰ]], [[উমানন্দ]], মহাবাহু ব্ৰহ্মপুত্ৰ ৰিভাৰ হেৰিটেজ চেণ্টাৰ আদি বিভিন্ন পৰ্য্যটন স্থান আছে। ইয়াৰোপৰি গুৱাহাটী চহৰৰ পৰা কিছু নিলগত অৱস্থিত বাইহাটা চাৰিআলিৰ [[মদন কামদেৱ দেৱালয়]] আৰু দক্ষিণ কামৰূপৰ [[চানডুবি বিল]] আকৰ্ষণীয় পৰ্যটন স্থলী। 

==চিত্ৰ ভঁৰাল==
&lt;center&gt;
&lt;gallery mode=&quot;packed&quot; heights=&quot;134&quot;&gt;
File:Kazi rhino edit.jpg| [[কাজিৰঙা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]ৰ বিখ্যাত এশিঙীয়া গঁড়। 
File:Rang_Ghar_Sibsagar.jpg| [[শিৱসাগৰ]]ৰ [[ৰংঘৰ]]। 
File:Chandubi Lake New.jpg|[[চানডুবি বিল]]
File:Kamalabari Satra.jpg| [[মাজুলী]]ৰ [[কমলাবাৰী সত্ৰ]]। 
File:Ibisbill3.jpg| [[শোণিতপুৰ]] জিলাৰ [[নামেৰী ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]। 
File:Golden Langur.jpg| [[উমানন্দ]]ৰ [[সোণালী বান্দৰ]]। 
File:পবিতৰা অভয়াৰণ্যত এটি গঁড.jpg|[[পবিতৰা অভয়াৰণ্য]]ত এটি এশিঙীয়া গঁড়
File:Nameri.jpg|[[নামেৰী ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]ৰ এক প্ৰাকৃতিক দৃশ্য
File:চামগুৰি বিল.jpg|[[পখীতীৰ্থ]],নগাঁও
চিত্ৰ:বাদুলিপাৰা চাহ বাগিচা, [[গোলাঘাট]] জিলা .jpg|বাদুলিপাৰা চাহ বাগিচা, গোলাঘাট জিলা
&lt;/gallery&gt;
&lt;/center&gt;

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{Reflist|2}}

==বাহ্যিক সংযোগ==
*[http://www.assamtourism.org/ Assam Tourism, Official Website]
*[http://www.assamtourismonline.com/ Assam Tourism Development Corporation Limited] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220120081045/http://assamtourismonline.com/ |date=2022-01-20 }}
* [http://tourismassam.blogspot.in/ Assam Tourism]

{{Tourism in India}}

[[শ্ৰেণী:অসমৰ পৰ্যটনস্থলী]]
[[শ্ৰেণী:অসম সম্পৰ্কীয় তালিকা]]</text>
      <sha1>or8j6dreodptpth0t84hnqslp298rwy</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>এশিঙীয়া গঁড়</title>
    <ns>0</ns>
    <id>18227</id>
    <revision>
      <id>519468</id>
      <parentid>384850</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T10:44:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>29706</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>519468</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11144" sha1="eh4diyh6vhdcdriiqyuz3z5ceh3sqfz" xml:space="preserve">{{Taxobox
| name = এশিঙীয়া গঁড়
| image = Great-Indian-one-horned-rhinoceros-at-Kaziranga-national-park-in-Assam-India.jpg
| image_caption = [[কাজিৰঙা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]ত এটা এশিঙীয়া গঁড়
| status = VU
| status_system = IUCN3.1
| status_ref =&lt;ref name=&quot;iucn&quot;&gt;{{cite iucn |journal=[[The IUCN Red List of Threatened Species]] |publisher=[[IUCN]] |title=''Rhinoceros unicornis'' | author = Talukdar, B. K. | author2 = Emslie, R. | author3 = Bist, S. S. | author4 = Choudhury, A. | author5 = Ellis, S. | author6 = Bonal, B. S. | author7 = Malakar, M. C. |author8=Talukdar, B. N. |author9=Barua, M |volume=2008 |page=e.T19496A8928657 |date=2008 |url=https://www.iucnredlist.org/species/19496/8928657 |doi=10.2305/IUCN.UK.2008.RLTS.T19496A8928657.en |access-date=29 October 2018}}&lt;/ref&gt;
| regnum = [[Animal]]ia
| phylum = [[Chordata]]
| classis = [[Mammal]]ia
| ordo = [[Perissodactyla]]
| familia = [[Rhinocerotidae]]
| genus = [[Rhinoceros]]
| species = '''''R. unicornis'''''
| binomial = ''Rhinoceros unicornis''
| authority = [[Carl Linnaeus|Linnaeus]], [[10th edition of Systema Naturae|1758]]
| range_map = Rhinoceros-unicornis-map.jpg
| range_map_caption = Indian rhinoceros range
}}
'''গঁড়''' ([[বৈজ্ঞানিক নাম]]: ''Rhinoceros unicornis'') এটি স্তন্যপায়ী জন্তু।&lt;ref&gt;[http://xobdo.org/dic/index.php?w=%E0%A6%8F%E0%A6%95%E0%A6%9A%E0%A7%B0&amp;l=2/ Xobdo.orgত সন্নিবিষ্ট অৰ্থৰ পৰা]&lt;/ref&gt; ইয়াক একচৰ, একশৃংগ, খড়্গী আদি নামেৰেও জনা যায়। পৃথিৱীত বৰ্তমান ৩০০০ মানহে গঁড় আছে আৰু ইয়াৰে প্ৰায় ২০০০ [[অসম]]ত অৱস্থিত [[কাজিৰঙা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]], [[পবিতৰা অভয়াৰণ্য]] আৰু [[মানাহ ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]ত পোৱা যায়।&lt;ref name=&quot;sarma2009&quot;&gt;Sarma, P.K., Talukdar, B.K., Sarma, K., Barua, M. (2009) [http://www.pachydermjournal.org/index.php/pachy/article/viewArticle/135 ''Assessment of habitat change and threats to the greater one-horned rhino (''Rhinoceros unicornis'') in Pabitora Wildlife Sanctuary, Assam, using multi-temporal satellite data''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170210071604/http://www.pachydermjournal.org/index.php/pachy/article/viewArticle/135 |date=2017-02-10 }}. Pachyderm No. 46 July–December 2009: 18–24.&lt;/ref&gt;

== বিস্তৃতি ==
এশিঙীয়া গঁড় প্ৰধানকৈ [[বাংলাদেশ]], [[ভূটান]], [[ভাৰত]] আৰু [[নেপাল]]ত দেখা পোৱা যায়। ভাৰতত একালত এই গঁড় ব্ৰহ্মপুত্ৰ, গংগা আৰু সিন্ধু নদীৰ উপত্যকাৰ বনাঞ্চলত উভৈনদী আছিল যদিও বৰ্তমান কেৱল [[অসম]], [[উত্তৰ প্ৰদেশ]] আৰু [[পশ্চিমবংগ]]ত সীমিত সংখ্যক গঁড় আছেগৈ। অসমৰ কাজিৰঙা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান, মানাহ ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান, ওৰাং ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান, পবিতৰা বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য আদিৰ ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ পাৰৰ ঘাঁহনি অঞ্চলত বৃহৎ সংখ্যক এশিঙীয়া গঁড় দেখা পোৱা যায়।&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;&lt;nowiki&gt;https://indiabiodiversity.org/species/show/257370&lt;/nowiki&gt;&lt;/ref&gt;

== দৈহিক গঠন ==
এশিঙীয়া গঁড়ৰ ওজন প্ৰায় ১৮০০-২৭০০ কিলোগ্ৰাম, উচ্চতা ১.৭৫-২ মিটাৰ আৰু দৈৰ্ঘ্য ৩-৩.৮ মিটাৰ। ইয়াৰ ছালখন ধোঁৱা বৰণীয়া, নোমবিহীন, দেখাত যুদ্ধত ব্যৱহাৰ কৰা বৰ্মৰ দৰে কঠিন। তথ্য অনুসৰি এশিঙীয়া গড়ৰ ছাল ৪ ছেমি পৰ্য্যন্ত ডাঠ হ’ব পাৰে। এই গঁড়ৰ খড়্গ মাথোঁ এটা। ইয়াৰ দৈৰ্ঘ্য প্ৰায় ২০-৬১ ছেমি আৰু ওজন ৩ কিলোগ্ৰাম পৰ্য্যন্ত হয়। এই খড়্গ ভাঙিলে পুনৰ গজিব পাৰে।&lt;ref&gt;https://rhinos.org/about-rhinos/rhino-species/greater-one-horned-rhino/&lt;/ref&gt;

==আচৰণ==
এশিঙীয়া গঁড় মূলতঃ অৰ্ধ জলচৰ। ইহঁতে জলাশয় আৰু পিতনিত চৰি ভাল পায়। ই সাধাৰণতে অকলশৰীয়াকৈ থাকে। কেৱল পোৱালি আৰু মাকেহে একেলগে চৰা দেখা যায়। মতা এশিঙীয়া গঁড়ে নিজৰ ভৌগোলিক পৰিসীমা (territory) ৰক্ষা কৰি চলে আৰু ইয়াৰ ভিতৰত অন্য মতা গঁড়ে প্ৰবেশ কৰিলে হিংস্ৰতাৰে আক্ৰমণ কৰে। মাইকী গঁড়ে অৱশ্যে বিনাবাধাই এনে পৰিসীমাৰ বাহিৰ-ভিতৰ হ’ব পাৰে। এশিঙীয়া গঁড়ে একে ঠাইতে মল ত্যাগ কৰে আৰু এই মলৰ দ’মৰ যোগেদি অন্য প্ৰাণীক নিজৰ ভৌগোলিক পৰিসীমাৰ সংকেত দিয়ে। ইহঁতে সাধাৰণতে এঠাইৰ পৰা আন ঠাইলৈ যাবলৈ একেটা বাট ব্যৱহাৰ কৰে আৰু ভৰিৰ তলুৱাত থকা গ্ৰন্থিৰ পৰা ওলোৱা গোন্ধৰে চিন ৰাখি যায়। এই বাটটোক ‘দণ্ডী’ বুলি কোৱা হয়। ইহঁতৰ শ্ৰবণ আৰু গোন্ধ শক্তি তীব্ৰ কিন্তু দৃষ্টিশক্তি তেনেই দুৰ্বল।&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;

মাইকী এশিঙীয়া গঁড় চাৰি বছৰ বয়সত আৰু মতা গঁড় নবছৰ বয়সত প্ৰজননৰ বাবে সাজু হয়। প্ৰায় ১৫-১৬ মাহ গৰ্ভধাৰণ কৰি মাইকী গঁড়ে একোটা পোৱালিৰ জন্ম দিয়ে। পোৱালিৰ ওজন প্ৰায় ৫৮-৭০ কিলোগ্ৰাম হয় আৰু জন্মৰ পিচত প্ৰতিদিনে পোৱালিটোৰ ওজন ১-২ কিলোগ্ৰামকৈ বাঢ়ে। প্ৰথম বছৰটো পোৱালি মাকৰ লগে লগে থাকে। এশিঙীয়া গঁড়ৰ আয়ুস সাধাৰণতে ৩০-৪৫ বছৰ। ই প্ৰধানকৈ ঘাঁহ, গছৰ পাত, জলচৰ উদ্ভিদ আদি খাই জীয়াই থাকে।&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;

==স্থিতি তথা সংৰক্ষণ==
এশিঙীয়া গঁড়ক [[আই ইউ চি এন ৰঙা তালিকা]] (IUCN Red List)-ত অসুৰক্ষিত (vulnerable) বুলি গণ্য কৰা হৈছে। বিস্তীৰ্ণ ঘাঁহনি আৰু পিতনি অঞ্চলৰ ধ্বংসপ্ৰাপ্তি তথা চোৰাং চিকাৰ ইয়াৰ মূল কাৰণ বুলি অভিহিত কৰা হয়।&lt;ref&gt;&lt;nowiki&gt;https://www.savetherhino.org/rhino-info/rhino-species/greater-one-horned-rhino/&lt;/nowiki&gt;&lt;/ref&gt;

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{reflist}}

==বাহ্যিক সংযোগ==
{{commons|Rhinoceros unicornis|এশিঙীয়া গঁড়}}
* [http://www.thesundayindian.com/as/story/%E0%A6%8F%E0%A6%B6%E0%A6%BF%E0%A6%99%E0%A7%80%E0%A7%9F%E0%A6%BE-%E0%A6%97%E0%A6%81%E0%A6%A1%E0%A6%BC-/25/1273/ এশিঙীয়া গঁড়] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200803152639/http://www.thesundayindian.com/as/story/%E0%A6%8F%E0%A6%B6%E0%A6%BF%E0%A6%99%E0%A7%80%E0%A7%9F%E0%A6%BE-%E0%A6%97%E0%A6%81%E0%A6%A1%E0%A6%BC-/25/1273/ |date=2020-08-03 }}ৰ বিষয়ে দ্য চান‌ডে ইণ্ডিয়ান ৱেবছাইটত সন্নিবিষ্ট তথ্য
*[http://www.rhinoresourcecenter.com The Rhino Resource Center]
*[http://www.rhinos-irf.org/indian/ International Rhino Foundation: ''Greater One-Horned Rhino (Rhinoceros unicornis)'']
*[http://onehornedrhino.org/ Nepal Rhino Conservation] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110624235033/http://www.onehornedrhino.org/ |date=2011-06-24 }}
*[http://www.worldheritagekaziranga.com Indian Rhino in Kaziranga National Park Official website] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091124055517/http://www.worldheritagekaziranga.com/ |date=2009-11-24 }}
*[http://www.thebigzoo.com/Animals/Greater_Indian_Rhinoceros.asp TheBigZoo.com: ''Greater Indian Rhinoceros'']
*[http://www.animalinfo.org/species/artiperi/rhinunic.htm Indian Rhino page at AnimalInfo.org]
*[http://nature.ca/notebooks/english/indrhino.htm Indian Rhinoceros page at nature.ca]
*[http://nature.ca/notebooks/francais/rhinoind.htm Page Rhinocéros indien à nature.ca]
*[http://www.ultimateungulate.com/Perissodactyla/Rhinoceros_unicornis.html Indian Rhinoceros page at UltimateUngulate.com]
*[http://www.arkive.org/species/GES/mammals/Rhinoceros_unicornis/more_info.html Images, videos and information on the Indian Rhinoceros] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071217230855/http://www.arkive.org/species/GES/mammals/Rhinoceros_unicornis/more_info.html |date=2007-12-17 }}
*[http://www.asianrhino.nl/English/Home.htm Asian Rhino Foundation] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070907171645/http://www.asianrhino.nl/English/Home.htm |date=2007-09-07 }}
*[http://www.foxnews.com/wires/2008Jul26/0,4670,IndiaRhinoPoaching,00.html Indian army to help prevent rhino poaching]

[[শ্ৰেণী:তৃণভোজী প্ৰাণী]]
[[শ্ৰেণী:স্তন্যপায়ী প্ৰাণী]]
[[শ্ৰেণী:অসমৰ ৰাজ্যিক প্ৰতীক]]</text>
      <sha1>eh4diyh6vhdcdriiqyuz3z5ceh3sqfz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>বিষ্ণু ৰাভা এতিয়া কিমান ৰাতি (গ্ৰন্থ)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>23755</id>
    <revision>
      <id>519370</id>
      <parentid>369205</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T03:16:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>519370</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5127" sha1="2exl4e8lbfxet20yo5sdtqijxb6qx30" xml:space="preserve">{{Infobox book
| name = বিষ্ণু ৰাভা এতিয়া কিমান ৰাতি
| image = [[Image:BishnuRabhaKimanRaati.jpg|200px]]
| author = [[তিলক দাস]]
| country = [[অসম]], [[ভাৰত]]
| language = [[অসমীয়া ভাষা|অসমীয়া]]
| genre = জীৱনীভিত্তিক গ্ৰন্থ
| media_type = মুদ্ৰণ
| pages = 
| isbn = 
}}

'''বিষ্ণু ৰাভা এতিয়া কিমান ৰাতি''' [[বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা]]ৰ জীৱনীভিত্তিক এখন গ্ৰন্থ। গ্ৰন্থখনৰ লিখক হৈছে [[তিলক দাস]]। তিলক দাসে গ্ৰন্থখনৰ নাম সাহিত্যিক [[বীৰেন্দ্ৰ কুমাৰ ভট্টাচাৰ্য্য|ড° বীৰেন্দ্ৰ কুমাৰ ভট্টাচাৰ্য্য]]ৰ দ্বাৰা ৰচিত “বিষ্ণু ৰাভা,এতিয়া কিমান ৰাতি” নামৰ কবিতাটোৰ অনুকৰণত ৰাখিছিল। 

গ্ৰন্থখনত [[বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভা]]ৰ জীৱন যাত্ৰাক ২৮টা খণ্ডত বৰ্ণোৱা হৈছে। কিতাপখন লিখিবলৈ লওঁতে [[বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভা]]ই এখন চিঠিৰ জৰিয়তে লিখক তিলক দাসক তেওঁৰ জীৱনীখন কেনেদৰে লিখা উচিত তাৰ সম্পৰ্কে [[আন্দ্ৰে মৌৰইচ|আন্দ্ৰে মৌৰইচে]] কবি [[:en:Percy Bysshe Shelley|পাৰ্শ্বি বিশ্বি শ্যেলীৰ]] জীৱনৰ ওপৰত লিখা “এৰিয়েল” আৰু [[আৰভিং ষ্ট’ন|আৰভিং ষ্ট’নে]] চিত্ৰকৰ [[ভিনচেণ্ট ভেন গ’গ]]ৰ জীৱনৰ ওপৰত লিখা “লাষ্ট ফৰ লাইফ”ৰ পৰা আভাস লবলৈ কৈছিল। উক্ত চিঠিখন তিলক দাসে বিষ্ণু ৰাভা এতিয়া কিমান ৰাতি গ্ৰন্থখনৰ আৰম্ভণিতে প্ৰকাশ কৰিছে।&lt;ref&gt; গ্ৰন্থ: বিষ্ণু ৰাভা এতিয়া কিমান ৰাতি - লিখক: তিলক দাস&lt;/ref&gt;

==খণ্ডসমূহ==
গ্ৰন্থখনৰ বিভিন্ন খণ্ডসমূহ হ’ল:
{{refbegin|2}}
#আগলিকা
#অসমীয়া কৃষ্টি
#ধিননং খিতং তাততং
#ৰংপুৰ ৰঙে ৰসে ভৰপূৰ
#ৰংপুৰৰ পৰা ৰংঘৰলৈ
#নৃত্যতি ললিতং হৰিগুণ বলিতং
#জীৱনৰ মৌ-কোঁহ
#সুন্দৰৰ ৰাজআলিয়েদি
#আহে সভাসদ লোক
#যাউতিযুগীয়া বনগীত অমিয়া
#জীৱনৰ বিবিধ ছন্দেৰে
#বৰধেমালিৰ বৰবায়নৰ ৰূপত
#কাৰণানীৰপৰা কমলাবাৰীলৈ
#মুক্ত বিহংগমৰ দৰে
#জনজীৱনৰ আঁহে-আঁহে পাহে পাহে
#মুকুতি দেউলৰ বৰ চোতালত
#ন-পৃথিৱীৰ নতুন যুগ স্বাগতম
#আনন্দ ৰূপং যদ্ বিভাতি
#শুনা জনতাৰ কোলাহল শুনা
#জনতাৰ সাগৰত সাঁতুৰি-নাদুৰি
#বিষ্ণু ৰাভা,এতিয়া কিমান ৰাতি
#সমাজ তান্ত্ৰিক বিপ্লৱত
#দেহা-বীণৰ তাঁৰ জোকাৰি
#সুৰ দেউলৰে শিকলি ৰূপেৰে
#জীৱন নাটৰ ভাৱৰীয়া
#কলাগুৰু সদানন্দ শিল্পী শিৰোমণি
#ৰাগ কল্যাণ, তাল খৰমান
#উপসংহাৰ
{{refend}}
&lt;!-- আৰু বিস্তাৰ কৰিব বুলি আশা কৰিলো --&gt;

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{Reflist}}

==বাহ্যিক সংযোগ==
* [http://as.wikisource.org/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B7%E0%A7%8D%E0%A6%A3%E0%A7%81_%E0%A7%B0%E0%A6%BE%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%87_%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%B2%E0%A6%95_%E0%A6%A6%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%B2%E0%A7%88_%E0%A6%A6%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE_%E0%A6%9A%E0%A6%BF%E0%A6%A0%E0%A6%BF বিষ্ণু ৰাভাই তিলক দাসলৈ দিয়া চিঠিখন] অসমীয়া ৱিকিউৎসত পঢ়ক। 

[[শ্ৰেণী:অসমীয়া গ্ৰন্থ]]</text>
      <sha1>2exl4e8lbfxet20yo5sdtqijxb6qx30</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519371</id>
      <parentid>519370</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T03:16:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>519371</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5126" sha1="mcpvnskv9k6ekssxeiiy1pjzidfnkzx" xml:space="preserve">{{Infobox book
| name = বিষ্ণু ৰাভা এতিয়া কিমান ৰাতি
| image = [[Image:BishnuRabhaKimanRaati.jpg|200px]]
| author = [[তিলক দাস]]
| country = [[অসম]], [[ভাৰত]]
| language = [[অসমীয়া ভাষা|অসমীয়া]]
| genre = জীৱনীভিত্তিক গ্ৰন্থ
| media_type = মুদ্ৰণ
| pages = 
| isbn = 
}}

'''বিষ্ণু ৰাভা এতিয়া কিমান ৰাতি''' [[বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা]]ৰ জীৱনীভিত্তিক এখন গ্ৰন্থ। গ্ৰন্থখনৰ লিখক হৈছে [[তিলক দাস]]। তিলক দাসে গ্ৰন্থখনৰ নাম সাহিত্যিক [[বীৰেন্দ্ৰ কুমাৰ ভট্টাচাৰ্য্য|ড° বীৰেন্দ্ৰ কুমাৰ ভট্টাচাৰ্য্য]]ৰ দ্বাৰা ৰচিত “বিষ্ণু ৰাভা,এতিয়া কিমান ৰাতি” নামৰ কবিতাটোৰ অনুকৰণত ৰাখিছিল। 

গ্ৰন্থখনত [[বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা]]ৰ জীৱন যাত্ৰাক ২৮টা খণ্ডত বৰ্ণোৱা হৈছে। কিতাপখন লিখিবলৈ লওঁতে [[বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভা]]ই এখন চিঠিৰ জৰিয়তে লিখক তিলক দাসক তেওঁৰ জীৱনীখন কেনেদৰে লিখা উচিত তাৰ সম্পৰ্কে [[আন্দ্ৰে মৌৰইচ|আন্দ্ৰে মৌৰইচে]] কবি [[:en:Percy Bysshe Shelley|পাৰ্শ্বি বিশ্বি শ্যেলীৰ]] জীৱনৰ ওপৰত লিখা “এৰিয়েল” আৰু [[আৰভিং ষ্ট’ন|আৰভিং ষ্ট’নে]] চিত্ৰকৰ [[ভিনচেণ্ট ভেন গ’গ]]ৰ জীৱনৰ ওপৰত লিখা “লাষ্ট ফৰ লাইফ”ৰ পৰা আভাস লবলৈ কৈছিল। উক্ত চিঠিখন তিলক দাসে বিষ্ণু ৰাভা এতিয়া কিমান ৰাতি গ্ৰন্থখনৰ আৰম্ভণিতে প্ৰকাশ কৰিছে।&lt;ref&gt; গ্ৰন্থ: বিষ্ণু ৰাভা এতিয়া কিমান ৰাতি - লিখক: তিলক দাস&lt;/ref&gt;

==খণ্ডসমূহ==
গ্ৰন্থখনৰ বিভিন্ন খণ্ডসমূহ হ’ল:
{{refbegin|2}}
#আগলিকা
#অসমীয়া কৃষ্টি
#ধিননং খিতং তাততং
#ৰংপুৰ ৰঙে ৰসে ভৰপূৰ
#ৰংপুৰৰ পৰা ৰংঘৰলৈ
#নৃত্যতি ললিতং হৰিগুণ বলিতং
#জীৱনৰ মৌ-কোঁহ
#সুন্দৰৰ ৰাজআলিয়েদি
#আহে সভাসদ লোক
#যাউতিযুগীয়া বনগীত অমিয়া
#জীৱনৰ বিবিধ ছন্দেৰে
#বৰধেমালিৰ বৰবায়নৰ ৰূপত
#কাৰণানীৰপৰা কমলাবাৰীলৈ
#মুক্ত বিহংগমৰ দৰে
#জনজীৱনৰ আঁহে-আঁহে পাহে পাহে
#মুকুতি দেউলৰ বৰ চোতালত
#ন-পৃথিৱীৰ নতুন যুগ স্বাগতম
#আনন্দ ৰূপং যদ্ বিভাতি
#শুনা জনতাৰ কোলাহল শুনা
#জনতাৰ সাগৰত সাঁতুৰি-নাদুৰি
#বিষ্ণু ৰাভা,এতিয়া কিমান ৰাতি
#সমাজ তান্ত্ৰিক বিপ্লৱত
#দেহা-বীণৰ তাঁৰ জোকাৰি
#সুৰ দেউলৰে শিকলি ৰূপেৰে
#জীৱন নাটৰ ভাৱৰীয়া
#কলাগুৰু সদানন্দ শিল্পী শিৰোমণি
#ৰাগ কল্যাণ, তাল খৰমান
#উপসংহাৰ
{{refend}}
&lt;!-- আৰু বিস্তাৰ কৰিব বুলি আশা কৰিলো --&gt;

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{Reflist}}

==বাহ্যিক সংযোগ==
* [http://as.wikisource.org/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B7%E0%A7%8D%E0%A6%A3%E0%A7%81_%E0%A7%B0%E0%A6%BE%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%87_%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%B2%E0%A6%95_%E0%A6%A6%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%B2%E0%A7%88_%E0%A6%A6%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE_%E0%A6%9A%E0%A6%BF%E0%A6%A0%E0%A6%BF বিষ্ণু ৰাভাই তিলক দাসলৈ দিয়া চিঠিখন] অসমীয়া ৱিকিউৎসত পঢ়ক। 

[[শ্ৰেণী:অসমীয়া গ্ৰন্থ]]</text>
      <sha1>mcpvnskv9k6ekssxeiiy1pjzidfnkzx</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>জগন্নাথ বৰুৱা বিশ্ববিদ্যালয়</title>
    <ns>0</ns>
    <id>24414</id>
    <revision>
      <id>519405</id>
      <parentid>510915</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T06:45:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ishanjyotibora</username>
        <id>14131</id>
      </contributor>
      <comment>/* স্নাতক পাঠ্যক্ৰমজগন্নাথ বৰুৱা মহাবিদ্যালয়ৰ ৱেবচাইট {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140414041044/http://www.jbcollege.net/Uploads/dynamicpages/degree_course.html |date=2014-04-14 }}, আহৰণ কৰা তাৰিখ: ২১-০৭-২০১২ */</comment>
      <origin>519405</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="20676" sha1="05v9eezbx2b9h9w1s9iq0d1i9fp023g" xml:space="preserve">{{Infobox university
| name = জগন্নাথ বৰুৱা বিশ্ববিদ্যালয়&lt;br&gt;Jagannath Barooah University
| native_name = উজনি অসম মহাবিদ্যালয় (১৯৩০-১৯৩৮)&lt;br&gt;জগন্নাথ বৰুৱা মহাবিদ্যালয় (১৯৩৮-২০২৩)
| image_name =JB_College_,_Jorhat.jpg
| image_size = 200px
| image_alt =
| caption =
| latin_name =
| motto = ন হি জ্ঞানেন সদৃশম্ পৱিত্ৰমিহ বিদ্যতে&lt;br&gt;The Light That Never Fails
| mottoeng =
| established = ১৯ আগষ্ট, ১৯৩০
| closed = 
| type = 
| affiliation = 
| endowment =
| officer_in_charge =
| chairman =
| chancellor = 
| president =
| vice-president =
| superintendent =
| provost =
| vice_chancellor =
| rector =
| principal = ড॰ উৎপল জ্যোতি মহন্ত| dean =
| director =
| head_label = 
| head =
| academic_staff =
| administrative_staff =
| students =
| undergrad =
| postgrad =
| doctoral =
| other =
| city = [[যোৰহাট]]
| state = [[অসম]]
| province =
| country =ভাৰত
| coor = 
| campus = চহৰাঞ্চল
| former_names =
| free_label =
| free =
| colors =
| colours = 
| athletics =
| sports = 
| nickname =জে বি
| mascot =
| affiliations =
| website = http://www.jbcollege.org
| logo = 
| footnotes =
}}
'''জগন্নাথ বৰুৱা বিশ্ববিদ্যালয়''' ({{lang-en|Jagannath Barooah University}}) [[অসম|অসমৰ]] [[যোৰহাট জিলা|যোৰহাট জিলাৰ]] পুৰণি শিক্ষানুষ্ঠানসমূহৰ ভিতৰত অন্যতম। ই [[উজনি অসম|উজনি অসমৰ]] প্ৰথমখন মহাবিদ্যালয় '''জগন্নাথ বৰুৱা মহাবিদ্যালয় (স্বতন্ত্ৰ)''' হিচাপে স্থাপন হৈছিল যি পাছলৈ বিশ্ববিদ্যালয়লৈ উন্নীতকৰণ হয়।&lt;ref&gt;[https://legislative.assam.gov.in/documents-detail/the-jagannath-barooah-university-act-2023-assam-act-nolxvi-of-2023 The Jagannath Barooah University Act, 2023]{{Dead link|date=May 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt; [[যোৰহাট]] চহৰৰ মাজমজিয়াতে বৰপাত্ৰ আলিত যোৰহাট কাছাৰী ময়দানৰ ঠিক সন্মুখতে বিশ্ববিদ্যালয়খন অৱস্থিত। জগন্নাথ বৰুৱা বিশ্ববিদ্যালয়ক NAAC-ৰ A গ্ৰেড (CGPA মান ৩.১১) প্ৰদান কৰা হৈছে&lt;ref name=naac&gt;[http://www.naac.gov.in/sites/naac.gov.in/files/Reaccreditation.pdf List of Institutions Re-Accredited by NAAC 
(on March 10, 2012)] আহৰণ কৰা তাৰিখ: ২১-০৭-২০১২&lt;/ref&gt;।

==ইতিহাস==
'''উজনি অসম মহাবিদ্যালয়''' (Upper Assam College) নামেৰে ১৯৩০ চনৰ ১৯ আগষ্ট তাৰিখে মহাবিদ্যালয় স্থাপন কৰা হৈছিল। সেই বছৰৰে ৪ ছেপ্টেম্বৰ তাৰিখৰ আলোচনা সভাত মহাবিদ্যালয়খনৰ পৰিচালনা সমিতিয়ে লোৱা সিদ্ধান্তমৰ্মে শিক্ষানুষ্ঠানখনৰ নাম যোৰহাট মহাবিদ্যালয় ৰখা হয়। ১৯৩৮ চনত পুনৰ এক সিদ্ধান্তমৰ্মে এই নাম সলাই উজনি অসমৰ প্ৰথমগৰাকী স্নাতক [[জগন্নাথ বৰুৱা|জগন্নাথ বৰুৱাৰ]] নামত ৰখা হয়। অনুষ্ঠানটোৰ বাবে ভূমি আৰু বৰ্ত্তমানৰ কাৰ্যালয় ভৱন 'বৰপাত্ৰ কুটীৰ' দান কৰিছিল জগন্নাথ বৰুৱাৰ নাতি মুৰুলীধৰ বৰুৱাই। ২০১৫ চনৰ অক্টোবৰত [[বিশ্ববিদ্যালয় অনুদান আয়োগ|বিশ্ববিদ্যালয় অনুদান আয়োগে]] পূৰ্বৰ মহাবিদ্যালয়ক ২০১৬-১৭ শৈক্ষিক বৰ্ষৰ পৰা বলৱৎ হোৱাকৈ ছবছৰৰ বাবে স্বায়ত্তশাসিত মৰ্যাদা প্ৰদান কৰে।&lt;ref name=&quot;AUTONOMY&quot;&gt;{{cite web | url=http://www.telegraphindia.com/1151030/jsp/northeast/story_50478.jsp#.VjwvWkb01QM | title=Autonomy for JB College | publisher=The Telegraph | date=30 October 2015 | accessdate=6 November 2015}}&lt;/ref&gt;

==প্ৰতিষ্ঠাপকসকল==
জে বি কলেজৰ প্ৰতিষ্ঠাপক মুৰব্বী তথা অধ্যক্ষ আছিল পণ্ডিত [[কৃষ্ণকান্ত সন্দিকৈ]]। সহকাৰী শিক্ষকসকল আছিল ক্ৰমে [[তুলসী নাৰায়ণ শৰ্মা]], [[যজ্ঞেশ্বৰ শৰ্মা]], ফণীধৰ দত্ত, প্ৰফুল্ল প্ৰাণ চাংকাকতী আৰু গুণগোবিন্দ দত্ত। এইকেইগৰাকী শিক্ষক আৰু ১৪ গৰাকী বিদ্যাৰ্থীৰে [[কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়|কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ]] তত্ত্বাৱধানত বিশ্ববিদ্যালয়খনত আই.এ. (Intermediate of Arts) শ্ৰেণীসমূহ আৰম্ভ কৰা হৈছিল। পিছলৈ ক্ৰমে আই. কম. (I. Com.), কলা শাখাৰ স্নাতক, বাণিজ্যৰ স্নাতক, আই. এছ. ছি. (I. Sc.) আৰু বিজ্ঞানৰ স্নাতক শ্ৰেণীসমূহ খোলা হয়। ১৯৪৮ চনত এই বিশ্ববিদ্যালয় [[গৌহাটী বিশ্ববিদ্যালয়|গৌহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ]] অন্তৰ্ভুক্ত হয় আৰু শেষত ১৯৬৫ চনত [[ডিব্ৰুগড় বিশ্ববিদ্যালয়]] স্থাপন হোৱাৰ লগে লগে বিশ্ববিদ্যালয়খনৰ পাঠ্যক্ৰম ইয়াৰ আওঁতালৈ আহে।

==অধ্যক্ষৰ তালিকা==
১৯৩০ চনৰপৰা ২০২০ চনলৈকে পূৰ্বৰ মহাবিদ্যালয়খনত মুঠতে ওঠৰজন অধ্যক্ষই কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছে।&lt;ref name=&quot;calendar&quot;&gt;Academic Calendar 2011-2012. Jagannath Barooah College&lt;/ref&gt; 
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! ক্ৰমিক নং
! অধ্যক্ষ
! কাৰ্যকাল
|-
| ১
| [[কৃষ্ণকান্ত সন্দিকৈ]]
| ১৯৩০-১৯৪৮
|-
| ২
| [[তুলসী নাৰায়ণ শৰ্মা]]
| ১৯৪৮-১৯৫২
|-
| ৩
| [[গুণগোবিন্দ দত্ত]]
| ১৯৫২-৯৬৪
|-
| ৪
| এন. চি. গোস্বামী
| ১৯৬৪-১৯৭৪
|-
| ৫
| কৃষ্ণচন্দ্ৰ কাকতি
| ১৯৭৪-১৯৭৯
|-
| ৬
| কে. পি. চক্ৰৱৰ্তী
| ১৯৭৯-১৯৮২
|-
| ৭
| বি. কে. মিশ্ৰ
| ১৯৮২-১৯৮৩
|-
| ৮
| মাণিকলাল ফুকন
| ১৯৮৩-১৯৯৫
|-
| ৯
| [[মুকুল চন্দ্ৰ চলিহা]]
| ১৯৯৫-১৯৯৬
|-
| ১০
| আৰ. কে. বৰুৱা
| ১৯৯৬-১৯৯৮
|-
| ১১
| জি. দাস
| ১৯৯৮-২০০০
|-
| ১২
| জে. চি. বৰা
| ২০০০-২০০০
|-
| ১৩
| আৰ. এছ. আগৰৱালা
| ২০০০-২০০১
|- 
| ১৪
| ড॰ অঞ্জনা চলিহা
| ২০০১-২০০৩
|-
| ১৫
| ড॰ এন. জি. গোস্বামী
| ২০০৩-২০০৬
|-
| ১৬
| ড॰ বিজয় চন্দ্ৰ শৰ্মা
| ২০০৬-২০১১
|-
| ১৭
| ড° বিমল বৰা
| ২০১২-২০২২
|-
| ১৮
| ড॰ উৎপল জ্যোতি মহন্ত
| ২০২২-
|}

==বিভাগসমূহ==
বিশ্ববিদ্যালয়খনত তলত উল্লিখিত ২২ টা বিভাগ আছে। 

{{multicol}}
* অসমীয়া
* অৰ্থনীতি বিজ্ঞান
* ইতিহাস
* ইংৰাজী
* উদ্ভিদ বিজ্ঞান
* কম্পিউটাৰ বিজ্ঞান
* গণিত
{{multicol-break}}
* তৰ্কবিজ্ঞান আৰু দৰ্শন
* পদাৰ্থ বিজ্ঞান 
* পৰিসংখ্যা বিজ্ঞান
* প্ৰাণীবিজ্ঞান
* বাণিজ্য 
* বাংলা
* ভূগোল
{{multicol-break}}
* ভূতত্ত্ব
* ৰসায়ন বিজ্ঞান
* ৰাজনীতি বিজ্ঞান
* সংস্কৃত 
* হিন্দী
* সমাজতত্ব
* জৈৱ-প্ৰযুক্তি
* ইলেকট্ৰনিকছ
{{multicol-end}}

==পাঠ্যক্ৰম==
জগন্নাথ বৰুৱা বিশ্ববিদ্যালয়ত বৰ্তমান স্নাতক,স্নাতকোত্তৰ আৰু ডক্টৰেট ডিগ্ৰীৰ পাঠ্যক্ৰম ব্যৱস্থা আছে। তলৰ তালিকাত বৰ্তমানে উপলভ্য পাঠ্যক্ৰমৰ উল্লেখ আছে:
===স্নাতক পাঠ্যক্ৰম&lt;ref&gt;[http://www.jbcollege.net/Uploads/dynamicpages/degree_course.html জগন্নাথ বৰুৱা মহাবিদ্যালয়ৰ ৱেবচাইট] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140414041044/http://www.jbcollege.net/Uploads/dynamicpages/degree_course.html |date=2014-04-14 }}, আহৰণ কৰা তাৰিখ: ২১-০৭-২০১২&lt;/ref&gt;===
{{multicol}}
'''কলা শাখা'''
*ইংৰাজী
*বাংলা
**অসমীয়া
*অৰ্থনীতি বিজ্ঞান
*ৰাজনীতি বিজ্ঞান
*দৰ্শন
*ভূগোল
*পৰিসংখ্যা বিজ্ঞান
*ইতিহাস
*গণিত
*সংস্কৃত
*সমাজতত্ব

{{multicol-break}}
'''বিজ্ঞান শাখা'''
*পদাৰ্থ বিজ্ঞান
*ৰসায়ন বিজ্ঞান
*গণিত
*পৰিসংখ্যা বিজ্ঞান
*ভূতত্ত্ব বিজ্ঞান
*উদ্ভিদ বিজ্ঞান
*প্ৰাণী বিজ্ঞান
*ইলেকট্ৰ'নিক্‌ছ
*কম্পিউটাৰ বিজ্ঞান
*জৈৱ-প্ৰযুক্তি

{{multicol-break}}

'''পেছাদাৰী পাঠ্যক্ৰম''':&lt;ref&gt;[http://www.jbcollege.net/Uploads/dynamicpages/prof_course.html জগন্নাথ বৰুৱা মহাবিদ্যালয়ৰ ৱেবচাইট] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140529014238/http://www.jbcollege.net/Uploads/dynamicpages/prof_course.html |date=2014-05-29 }}, আহৰণ কৰা তাৰিখ: ২১-০৭-২০১২&lt;/ref&gt;
**কম্পিউটাৰ ব্যৱহাৰৰ স্নাতক (Bachelor of Computer Application)
**তথ্য-প্ৰযুক্তি বিজ্ঞান স্নাতক (B.Sc. IT)
{{multicol-break}}
'''বাণিজ্য শাখা'''
*সাধাৰণ স্নাতক পাঠ্যক্ৰম
*মেজৰ: একাউণ্টিং এণ্ড ফাইনেঞ্চ, মাৰ্কেটিং
{{multicol-end}}

===স্নাতকোত্তৰ পাঠ্যক্ৰম(জগন্নাথ বৰুৱা বিশ্ববিদ্যালয়)===

*ভূগোল
*দৰ্শন
*অসমীয়া
*ইতিহাস
*বাণিজ্য
*গণিত
*পদাৰ্থ বিজ্ঞান
*ৰাজনীতি
*ইংৰাজী
'''ডিব্ৰুগড় বিশ্ববিদ্যালয়ৰ দূৰৱৰ্তী শিক্ষাৰ অধীনত'''
{{multicol}}
* বাণিজ্য
* অৰ্থনীতি
* ৰাজনীতি
* বুৰঞ্জী
{{multicol-break}}
* অসমীয়া
* গণিত
* সমাজবিজ্ঞান
* কম্পিউটাৰ ব্যৱহাৰৰ স্নাতকোত্তৰ ডিপ্ল'মা (PGDCA)
{{multicol-end}}

===অন্যান্য&lt;ref name=&quot;ORG&quot;&gt;{{cite web | url=https://www.jbcollege.org.in/courses.php | title=Programmes Offered | publisher=Official Website | accessdate=17 April 2020}}&lt;/ref&gt;===
* সামূহিক আৰু আলংকৰিক মৎস্য পালন (এবছৰীয়া)
* হাৰ্ডৱেৰ মেইনটিনেন্স (এবছৰীয়া)
* আণ্ডাৰষ্টেণ্ডিং ফিল্ম ষ্টাডিজ এণ্ড ডিজিটেল ফিল্ম মেকিং
* পৰ্যটন আৰু ভ্ৰমণ ব্যৱস্থাপনা
* বিশেষ চিপিটি (CPT)
* টেলী চাৰ্টিফিকেট কোৰ্ছ

==অন্যান্য সা-সুবিধাসমূহ==
===পুথিভঁৰাল===
প্ৰতিষ্ঠাপক অধ্যক্ষ পণ্ডিত কৃষ্ণকান্ত সন্দিকৈৰ নামানুসৰি বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পুথিভঁৰালৰ নাম কৃষ্ণকান্ত সন্দিকৈ পুথিভঁৰাল ৰখা হৈছে। ২০১১ চনৰ তথ্য অনুসৰি ইয়াত ৩৬,১৭৪খন পাঠ্যপুথি, ১০,৪৮৬খন সহায়ক গ্ৰন্থ থকাৰ লগতে [[অসমীয়া]], [[হিন্দী]], আৰু [[ইংৰাজী]] ভাষাৰ ৭২খন ৰাষ্ট্ৰীয় তথা আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সংবাদ পত্ৰিকা আৰ ১৬খন স্থানীয় তথা ৰাষ্ট্ৰীয় দৈনিক গ্ৰন্থাগাৰলৈ লোৱা হয়।&lt;ref name=&quot;prospectus&quot;&gt;Jagannath Barooah College, UG &amp; PG Prospectus (2010-2011&lt;/ref&gt;
===গৱেষণাগাৰ===
বিজ্ঞান শাখাৰ বিভাগসমূহৰ একোটা আছুতীয়া গৱেষণাগাৰৰ লগতে কাৰ্যকৰী ইংৰাজী বিভাগৰ এক ভাষিক গৱেষণাগাৰ আছে।&lt;ref name=&quot;prospectus&quot;/&gt;

ইয়াৰ উপৰিও শিক্ষানুষ্ঠানখনৰ এটা ছাত্ৰাবাস, দুটা ছাত্ৰীনিবাস, এক ইনড'ৰ ষ্টেডিয়াম (ফণীধৰ দত্ত খেলঘৰ), এটা ব্যায়ামগাৰ,এটা স্বাস্থ্য কেন্দ্ৰ আৰু দুখন কেণ্টিন আছে।

==আলোচনী==
বিশ্ববিদ্যালয়খনৰ বাৰ্ষিক মুখপত্ৰ হৈছে জেবিয়ান। আলোচনীখনৰ অনলাইন সংস্কৰণো উপলভ্য।&lt;ref name=&quot;MAG&quot;&gt;{{cite web | url=http://jbcollege-opac.kohacloud.in/cgi-bin/koha/opac-detail.pl?biblionumber=71039 | title=অনলাইন জেবিয়ান | publisher=জগন্নাথ বৰুৱা মহাবিদ্যালয় | accessdate=18 April 2020 | archivedate=24 January 2022 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20220124031406/https://jbcollege-opac.kohacloud.in/cgi-bin/koha/opac-detail.pl?biblionumber=71039 | deadurl=yes }}&lt;/ref&gt; মূল প্ৰাচীৰ পত্ৰিকা ''স্পন্দন''ৰ উপৰিও সকলো বিভাগৰ প্ৰতিটোৰে একোখনকৈ প্ৰাচীৰ পত্ৰিকা আছে। লগতে প্ৰয়াস, তৰংগ ইত্যাদি বাৰ্ষিক হাতেলিখা আলোচনীও অন্যতম সংযোজন।

==বিশ্ববিদ্যালয়ৰ গীত==
জগন্নাথ বৰুৱা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ প্ৰতীকত থকা &quot;Light that never fails&quot; শীৰ্ষক বিষয়বস্তুৰ আধাৰত বিশ্ববিদ্যালয়ৰ সোণালী জয়ন্তী উদযাপনৰ সময়ৰ পৰা 'জ্যোতিৰ শিখা এই অনিৰ্বাণ' শীৰ্ষক গীত বিশ্ববিদ্যালয়ৰ গীতৰূপে গ্ৰহণ কৰা হয়। গীতৰ গীতিকাৰ অমিয়ধৰ বৰুৱা, ৰোহিণীধৰ বৰুৱা আৰু যতীন্দ্ৰকুমাৰ বৰগোহাঞি আৰু সুৰকাৰ অমিয়ধৰ বৰুৱা।&lt;ref name=&quot;jbian&quot;&gt;[[জেবিয়ান]], [[জগন্নাথ বৰুৱা মহাবিদ্যালয়]]ৰ বাৰ্ষিক মুখপত্ৰ, ৬৯তম সংখ্যা, ২০০৭-২০০৮ বৰ্ষ&lt;/ref&gt;

&lt;poem&gt;জ্যোতিৰ শিখা এই অনিৰ্বাণ
জ্ঞানৰ শিখা এই অনিৰ্বাণ
অনিৰ্বাণ পোহৰৰ মহা অভিযান॥

সত্য সুন্দৰ জ্ঞানেৰে মহান
বিনাশি অসুন্দৰ আন্ধাৰ অজ্ঞান
সোণোৱালী অতীতত জনাই প্ৰণাম
নতুন প্ৰভাৰ পথে হ'ম আগুৱান॥

কলা-কৃষ্টি জ্ঞান-বিজ্ঞান
সাধনাৰ লক্ষ্য জন কল্যাণ
প্ৰজ্বলিত হওক জুৰি চিৰকাল
জ্ঞানৰ শিখা চিৰ জ্যোতিষ্মান॥&lt;/poem&gt;

বিশ্ববিদ্যালয়ৰ সকলোবোৰ অনুষ্ঠানৰ আৰম্ভণিতে গীতটো পৰিবেশন কৰা হয়। 

==আলোকচিত্ৰ ভঁৰাল==
&lt;gallery&gt;
চিত্ৰ:Borpatra kutir.jpg|thumb|250px|বৰপাত্ৰ কুটীৰ 
File:Borpatra Kutir.jpg|thumb|250px|বৰপাত্ৰ কুটীৰ
File:জগন্নাথ বৰুৱা মহাবিদ্যালয়ৰ প্ৰেক্ষাগৃহ.jpg|thumb|250px|জগন্নাথ বৰুৱা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ প্ৰেক্ষাগৃহ
File:JB College, Jorhat.jpg|thumb|250px|জগন্নাথ বৰুৱা বিশ্ববিদ্যালয় 
File:Central library of JB College.jpg|thumb|250px|কৃষ্ণকান্ত সন্দিকৈ কেন্দ্ৰীয় পুথিভঁৰাল
&lt;/gallery&gt;

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{Reflist}}

==বাহ্যিক সংযোগ==
* [http://www.jbcollege.org/ বিশ্ববিদ্যালয়ৰ আনুষ্ঠানিক ৱেবছাইট]

{{অসমৰ শৈক্ষিক প্ৰতিষ্ঠানসমূহ}}

[[শ্ৰেণী:অসমৰ বিশ্ববিদ্যালয়সমূহ]]
[[শ্ৰেণী:যোৰহাট জিলাৰ শৈক্ষিক প্ৰতিষ্ঠান]]
[[শ্ৰেণী:যোৰহাট]]</text>
      <sha1>05v9eezbx2b9h9w1s9iq0d1i9fp023g</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>নাগালেণ্ড</title>
    <ns>0</ns>
    <id>25368</id>
    <revision>
      <id>519425</id>
      <parentid>401759</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T07:26:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2401:4900:3A81:AFDC:CEB6:B649:A423:21DD</ip>
      </contributor>
      <origin>519425</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="45581" sha1="laumwx5odja2ib6vqy76rfsl25n4uf8" xml:space="preserve">{{Infobox state
| name = নাগালেণ্ড
| native_name =
| native_name_lang =
| type = [[ভাৰতৰ ৰাজ্য|ৰাজ্য]]
| image_skyline = {{Photomontage
| photo1a                         = Kohima 24 July 2021.jpeg
| photo2a                         = Kapamodzu.jpg
| photo2b                         = Doyang Lake House.jpg
| photo3a                         = Photograph of Dzukou Valley in Manipur-Nagaland border by Saurabh Sawant.jpg
| size                            = 280
| spacing                         = 1
| position                        = centre
| border                          = 1
| color                           = white
| text = {{Center|'''ওপৰৰ পৰা ঘড়ীৰ কাঁটাৰ দিশত:'''{{flatlist|
* [[কোহিমা]]
* [[ডোয়াং]]
* [[ড্জুকো উপত্যকা|পশ্চিম ড্জুকো উপত্যকা]]
* [[কাপামুড্জু|কাপামুড্জু শৃংগ]]।
}}
}}
}}
| image_seal =
| seal_alt =
| image_flag =
| image_map = India Nagaland locator map.svg
| map_alt =
| map_caption = [[ভাৰত]]ত নাগালেণ্ডৰ অৱস্থিতি
| image_map1 = Nagaland locator map.svg
| map_caption1 = নাগালেণ্ডৰ মেপ
| latd = 25.67
| longd = 94.12
| coor_pinpoint = ক’হিমা
| coordinates_type = region:IN-NL_type:adm1st
| coordinates_display = inline,title
| coordinates_footnotes =
| coordinates_region = IN-NL
| subdivision_type = দেশ
| subdivision_name = {{flag|ভাৰত}}
| established_title = গঠন
| established_date = ১ ডিচেম্বৰ, ১৯৬৩
| parts_type = মুঠ জিলা
| parts_style = para
| p1 = ১১
| seat_type = ৰাজধানী
| seat = [[ক’হিমা]]
| seat1_type = বৃহত্তম নগৰ
| seat1 = [[ডিমাপুৰ]]
| government_footnotes =
| leader_title = ৰাজ্যপাল
| leader_name = নিখিল কুমাৰ
| leader_title1 = মুখ্য মন্ত্ৰী
| leader_name1 = নেফিউ ৰিঅ’ (নাগালেণ্ড পিপ’লচ ফ্ৰণ্ট)
| leader_title2 = বিধানসভা
| leader_name2 = এককক্ষীয় (৬০খন আসন)
| leader_title3 = লোকসভা সমষ্টি
| leader_name3 = ১
| leader_title4 = উচ্চ ন্যায়ালয়
| leader_name4 = [[গুৱাহাটী উচ্চ ন্যায়ালয়]] - ক’হিমা আসন
| unit_pref = Metric&lt;!-- or US or UK --&gt;
| area_footnotes =
| area_total_km2 = ১৬৫৭৯
| area_note =
| area_rank = ২৫শ
| elevation_footnotes =
| elevation_m =
| population_footnotes =
| population_total = ১,৯৮০,৬০২
| population_as_of = ২০১১
| population_rank = ২৪শ
| population_density_km2 = 119
| population_note =
| timezone1 = [[ভাৰতীয় মান সময়|ভা.মা.স.]]
| utc_offset1 = +০৫:৩০
| iso_code = [[ISO 3166-2:IN|IN-NL]]
| blank_name_sec1 = [[মানব বিকাশ সূচাংক (HDI)]]
| blank_info_sec1 = {{increase}} 0.770 (&lt;span style=&quot;color:#090&quot;&gt;high&lt;/span&gt;)
| blank1_name_sec1 = মানব বিকাশ সূচাংকস্থান
| blank1_info_sec1 = ৪ৰ্থ (২০০৫)
| blank_name_sec2 = সাক্ষৰতা
| blank_info_sec2 = ৮০.১১% (১৩শ)
| blank1_name_sec2 = চৰকাৰী ভাষা
| blank1_info_sec2 = [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী]]
| website = [http://nagaland.nic.in/ nagaland.nic.in]
| footnotes =
}}
'''নাগালেণ্ড''' ({{lang-en|Nagaland}}) {{IPAc-en|'|n|ah|g|@|l|ae|n|d}} [[উত্তৰ-পূব ভাৰত]]ৰ এখন [[ভাৰতৰ ৰাজ্য আৰু কেন্দ্ৰীয়শাসিত অঞ্চলসমূহ|ৰাজ্য]]। নাগালেণ্ডৰ পশ্চিমে [[অসম]], উত্তৰলৈ [[অৰুণাচল প্ৰদেশ]] আৰু অসমৰ কিছু অংশ, পূৱে [[ম্যানমাৰ]] আৰু দক্ষিণলৈ [[মণিপুৰ]]। ৰাজ্যৰ ৰাজধানী [[ক’হিমা]], আৰু বৃহত্তম নগৰ [[ডিমাপুৰ]], নাগালেণ্ডৰ মাটিকালি প্ৰায় ১৬,৫৭৯&amp;nbsp; km&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt; আৰু ২০১১ চনৰ লোকপিয়ল মতে জনসংখ্যা ১,৯৮০,৬০২ (ঊনৈশ লাখ আশী হাজাৰ ছশ দুজন), এইখন [[ভাৰত]]ৰ সৰু ৰাজ্যসমূহৰ মাজত এখন। অসমৰ দাঁতিকাষৰীয়া অঞ্চল সমূহক বাদ দি ৰাজ্য খনৰ আনবোৰ অঞ্চল ঘাইকৈ পৰ্বতীয়া, ৩,৮৪০ মিটাৰ ঊচ্চতাৰ সাৰামতি নাগালেণ্ডৰ সৰ্বোচ্চ পাহাৰ (শৃংগ), ই ব্ৰহ্মদেশ (ম্যানমাৰ) আৰু ভাৰতৰ মাজত এক প্ৰাকৃতিক প্ৰাচীৰৰ দৰে থিয় হৈ আছে। ই ৯৮ডিগ্ৰীৰ পৰা ৯৬ডিগ্ৰী পূৱ দ্ৰাঘিমাংশ আৰু [[বিষুৱ ৰেখা|বিষুৱ]]ৰ উত্তৰে ২৬.৬ৰ পৰা ২৭.৪ ডিগ্ৰী অক্ষাংশলৈ বিস্তৃত। 

১ ডিচেম্বৰ ১৯৬৩ স্থাপন হোৱা নাগালেণ্ড ভাৰতৰ ১৬ সংখ্যক ৰাজ্য, ৰাজ্যখন মুঠ ১১খন জিলাত বিভক্ত, সেইবোৰ হ’ল: ক’হিমা জিলা, ফেক জিলা, মুককচাং জিলা, ৱ’খা জিলা, জুনহেবুট’ জিলা, টুৱেনচাং জিলা, মন জিলা, ডিমাপুৰ জিলা, কিপহিৰে জিলা, লংগ্লেং জিলা আৰু পেৰেণ জিলা. পাৰ্বত্য ৰাজ্যখনৰ কৃষিয়েই অৰ্থব্যৱস্থাৰ মূল। চাউল, গোমধান, ধপাতজাতীয় সামগ্ৰী, তৈলবীজ, কুহিঁয়াৰ, কপাহ, আলু, আহঁজাতীয় শস্য, মতৰ আদি ৰাজ্যখনৰ প্ৰধান শস্য। বনজ সম্পদ, পৰ্যটন, গৃহনিৰ্মাণ ঊদ্যোগ আদিয়েও ৰাজ্যৰ অৰ্থব্যৱস্থা বৰঙণি যোগাই।

==ইতিহাস==
নাগালেণ্ডৰ মানুহবোৰক পূৰ্বতে নাকা (বাৰ্মা ভাষাত) বুলি জনা গৈছিল, নাকাৰ অৰ্থ হৈছে কাণত ফুটা থকা মানুহ&lt;ref name=&quot;Inato_cultural&quot;&gt;{{cite book | title = A re-discovery and re-building of Naga cultural values | author = Inato Yekheto Shikhu | publisher = Daya Books | year = 2007 | isbn = 978-81-89233-55-6 | page = 4 }}&lt;/ref&gt;। নগা জনজাতিৰ অসম আৰু ব্ৰহ্মদেশৰ সৈতে আৰ্থ-সামাজিক সম্পৰ্ক অতীজৰে পৰা দেখা যায়। এতিয়াও বহু সংখ্যাক নগা অসমত বাস কৰে, কিছু সংখ্যাক নগালোক [[মণিপুৰ]]তো দেখা যায়, এওঁলোকক কেঁচা নগা (ভুৱা নগা) বোলা হয়, এওঁলোক সামাজিক আৰু সাংস্কৃতিক দিশত নাগালেণ্ড আৰু অসমৰ নগাসকলতকৈ পৃথক। ১৮১৬ চনৰ পাছত ইংৰাজসকল অহাৰ সময়লৈকে নগালেণ্ড বাৰ্মাৰ অধীনত আছিল, ১৮২৬ চনত ইংৰাজে অসম অধিকাৰ কৰে, তাৰ পাছৰে পৰা ইংৰাজে নিজৰ সাম্ৰাজ্য নাগালেণ্ডলৈ প্ৰসাৰিত কৰে আৰু ১৮৯২ চনৰ ভিতৰত বৰ্তমানৰ নগা পৰ্বত(টুৱেনচাং অঞ্চলক বাদ দি) নিজৰ দখললৈ আনে, এই সময়ত খৃষ্টিয়ান মিচনেৰী সকলে নগালেণ্ডত প্ৰৱেশ কৰে আৰু খ্ৰীষ্ট ধৰ্ম প্ৰচাৰৰ লগতে এই ধৰ্মত নগা লোকসকলক দীক্ষিত কৰাত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰে।&lt;ref&gt;Tezenlo Thong, “‘Thy Kingdom Come’: The Impact of Colonization and Proselytization on Religion among the Nagas,” Journal of Asian and African Studies, no. 45, 6: 595–609&lt;/ref&gt;
বাৰ্মাৰ অধীনৰ আগৰ নাগালেণ্ডৰ বিষয়ে অধিক তথ্য পোৱা নাযায়। 

===ৰাজ্যৰ মৰ্যাদা===
প্ৰথম বিশ্বযুদ্ধৰ সময়ত ইংৰাজসকলে বহু সংখ্যক নগা লোকক যুদ্ধ কৰিবলৈ ফ্ৰান্স আৰু ইউৰোপৰ আন আন দেশলৈ প্ৰেৰণ কৰে, ইউৰোপত তেওঁলোকে জনজাতীয় হোৱাৰ বাৰে বাৰে অপমানিত হয়। তেওঁলোকে অনুভৱ কৰে যে তেওঁলোকৰ স্বাৰ্থ আদায় আৰু প্ৰতিষ্ঠাৰ বাবে তেওঁলোক একগোট হোৱাটো প্ৰয়োজনীয়। ইয়াৰ পাছত যি সকল লোক যুদ্ধ কৰিবলৈ বিদেশলৈ গৈছিল তেওঁলোকে ভাৰতলৈ পুনৰ ঘূৰি আহি নগা জাতীয় আন্দোলন গঢ়ি তোলে&lt;ref&gt;{{Cite web |title=The Naga Story – Then and Now |url=http://www.combatlaw.org/information.php?article_id=7&amp;issue_id=1 |access-date=2012-06-05 |archivedate=2007-10-07 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20071007115418/http://www.combatlaw.org/information.php?article_id=7&amp;issue_id=1 |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;। ভাৰতৰ স্বাধীনতাৰ সময়ত নাগালেণ্ড অসমৰ অন্তৰ্গত আছিল, পাছৰ কালত নগা জাতীয়তাবাদী সংগঠন সমূহে নিজৰ বিকাশৰ বাবে এখন নগা ইউনিয়ন গঢ়াৰ দাবী কৰে, নগা জাতীয় কাউঞ্চিলে এই দাবী কৰাৰ লগতে বিভিন্ন আন্দোনধৰ্মী কাৰ্যকলাপ চলাই যায়, চৰকাৰী মানুহ আৰু ভাৰতৰ আন প্ৰদেশৰ লোকক তেওঁলোকে আক্ৰমণ কৰিবলৈ লয়। ১৯৫৭ চনৰ পৰা নগা জনজাতীৰ প্ৰতিনিধি সকলৰ সৈতে চৰকাৰে আলোচনা প্ৰক্ৰিয়া আৰম্ভ কৰে, আৰু নাগালেণ্ডক অসমৰ পৰা পৃথক কৰি এক কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চলৰ মৰ্যাদা দিয়ে&lt;ref name=&quot;Nagaland Legislative Assembly&quot;&gt;{{cite news |title= Naga Hills Tuensang Area Act, 1957 |url= http://www.indiankanoon.org/doc/727141/}}&lt;/ref&gt;, কিন্তু এয়া ৰাজ্যখনৰ লোকসকলৰ বাবে যথেষ্ট নাছিল। নাগালেণ্ডত পুনৰ হিংসা বৃদ্ধি পায়। চৰকাৰী কৰ্মচাৰীৰ ওপৰত আক্ৰমণ আৰম্ভ হয়। নগালোকে চৰকাৰী কৰ দিয়া বন্ধ কৰি দিয়ে আৰু অৱশেষত ১৯৬০ চনত হোৱা প্ৰধানমন্ত্ৰী আৰু নাগা পিপ’ল কনভেনচনৰ আলোচনাৰ ১৬দফাৰ চুক্তি মৰ্মে নাগালেণ্ডক পূৰ্ণাংগ ৰাজ্যৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা হয়।&lt;ref&gt;[http://www.satp.org/satporgtp/countries/india/states/nagaland/documents/papers/nagaland_16point.htm The 16-point Agreement arrived at between the Government of India and the Naga People’s Convention, July, 1960]&lt;/ref&gt;। ১৯৬৩ত কহিমাক নাগালেণ্ডৰ ৰাজধানী হিচাপে ঘোষণা কৰা হয়। ১৯৬৪ত হোৱা প্ৰথম নিৰ্বাচনৰ পাছত ১১ ফেব্ৰুৱাৰী ১৯৬৪ত প্ৰথম নাগালেণ্ড বিধানসভা গঠন হয়।&lt;ref name=&quot;Nagaland Legislative Assembly&quot;/&gt;

==ভৌগোলিক অৱস্থান আৰু জলবায়ু==
নাগালেণ্ডৰ ভূ-ভাগৰ অধিকাংশ‍ই পাহাৰেৰে আগুৰা। ব্ৰহ্মপুত্ৰ উপত্যকাতকৈ প্ৰায় ২০০০ফুট ঊচ্চতাত এই ৰাজ্য অৱস্থিত, দক্ষিণ-পূব নাগালেণ্ডত এই ঊচ্চতা প্ৰায় ৬০০০ফুট। ১২৫৫২ ফুট ঊচ্চতাৰ মাউণ্ট সাৰামতি ৰাজ্যখনৰ সৰ্বোচ্চ শৃংগ, ইয়াতেই নগা পাহাৰ [[পাটকাই]] পৰ্বতমালাৰ লগ লাগিছে। উত্তৰে দৈয়াং আৰু ডিফু নদী, দক্ষিণ পশ্চিমে [[বৰাক]] নদী আৰু দক্ষিণ পূবে চেংদং নদীয়ে ৰাজ্যখনক চুই গৈছে। জৈৱবৈচিত্ৰ্যৰে ভৰপূৰ অৰণ্য অঞ্চলে ৰাজ্যখনৰ মুঠ মাটিকালিৰ প্ৰায় ২০শতাংশ অধিকাৰ কৰি আছে। ৰাজ্যখনত ঘাইকৈ চিৰসেউজ আৰু নাতিশীতোষ্ণ বনাঞ্চল দেখিবলৈ পোৱা যায়।&lt;ref&gt;[http://www.mapsofindia.com/nagaland/geography/ Geography of Nagaland]&lt;/ref&gt;

নাগালেণ্ড বৰ্ষাপ্ৰধান ৰাজ্য, জলবায়ুৰ আদ্ৰতাৰ মাত্ৰা যথেষ্ট। বাৰ্ষিক বৃষ্টিপাত প্ৰায় ১,৮০০মি.মি.ৰ পৰা ২,৫০০মি.মি.। মে’ মাহৰ পৰা চেপ্টেম্বৰ মাহলৈকে সৰ্বাধিক বৃষ্টিপাত হোৱা দেখা যায়। ঊষ্ণতা ১৮ৰ পৰা ৪০ ডিগ্ৰী ছেলচিয়াছ, শীত কালত সাধাৰণতে ঊষ্ণতা ৪ ডিগ্ৰীতকৈ তললৈ নানামে, অৱশ্যে ওখ অঞ্চলবোৰত এই সময়ত হিমপাত দেখা যায়। ৰাজ্যখনৰ জলবায়ু সাধাৰণভাবে যথেষ্ট স্বাস্থ্যকৰ। গ্ৰীষ্ম আটাইতকৈ চুটী ঋতু (ঊষ্ণতা ১৬ৰ পৰা ৩১ ডিগ্ৰী ছেলচিয়াছ)। শীতকাল দীঘল, এই সময়চোৱাত প্ৰচণ্ড শীতৰ প্ৰভাৱ পৰে, লগতে জলবায়ু শুকান হৈ পৰে। শীতকালৰ ঊচ্চতম ঊষ্ণতা প্ৰায় ২৪ডিগ্ৰী মান হয়। ফেব্ৰুৱাৰী আৰু মাৰ্চ মাহত প্ৰবল উত্তৰ-পশ্ছিম বায়ু ৰাজ্যখনত বোৱা দেখা যায়।&lt;ref&gt;[http://www.mapsofindia.com/nagaland/geography/climate.html Climate of Nagaland]&lt;/ref&gt;

==জৈৱবৈচিত্ৰ্য==
[[Image:Tragopan blythii01.jpg|thumb|left|নাগালেণ্ডৰ ৰাজ্যিক চৰাই- ব্লাইথচ ট্ৰেগ’পেন]]

নাগালেণ্ড জৈৱবৈচিত্ৰ্যত চহকী ৰাজ্য, ৰাজ্যৰ প্ৰায় ছভাগৰ এভাগ ঠাই বৰ্ষাৰণ্য আৰু নাতিশীতোষ্ণ অৰণ্য সমূহে আগুৰি আছে, বগৰীজাতীয় গছ, বাঁহ, মেহগনি আৰু বিভিন্ন প্ৰকাৰৰ গছে এই অঞ্চলবোৰ ঢকা। অৱশ্যে এনে অৰণ্যৰ বহুবোৰ বৰ্তমান ঝুম খেতিৰ বাবে কাটি পেলোৱা হৈছে, যথেষ্ট পৰিমাণৰ ঘাঁহনি অঞ্চলো এই বনাঞ্চল সমূহত দেখা যায়। জন্তুৰ ভিতৰত বনৰীয়া কুকুৰ, হাতী, বান্দৰ, বিভিন্ন প্ৰকাৰৰ পহু, ভালুক, নাহৰফুটুকী, বনৰীয়া ম’হ, বনৰীয়া ষাঁড় আদি নাগালেণ্ডৰ অৰণ্যত দেখিবলৈ পোৱা যায়। ভাৰতীয় ধনেশ পক্ষী (The Great Indian Hornbill), কুকুৰাজাতীয় ব্লাইথচ ট্ৰেগ’পেন নামৰ বিলুপ্তপ্ৰায় চৰাইবিধো নাগালেণ্ডত পোৱা যায়। ব্লাইথচ ট্ৰেগ’পেন নাগালেণ্ডৰ ৰাজ্যিক চৰাই। জাফু পৰ্বত, ক’হিমা জিলাৰ জুকাও উপত্যকা, জুহনেবুট’ৰ চাত’ই পৰ্বতমালা আৰু ফেক জিলাৰ ফুতেৰ’ অঞ্চলত ব্লাইথচ ট্ৰেগ’পেন দেখিবলৈ পোৱা যায়। পৃথিৱীৰ প্ৰায় ২,৫০০০ ব্লাইথচ ট্ৰেগ’পেনৰ প্ৰায় ১,০০০টাই নাগালেণ্ডৰ জুকাও উপত্যকাত আছে।&lt;ref&gt;[http://www.telegraphindia.com/1100705/jsp/northeast/story_12646762.jsp] Nagaland struggles to save state bird- The Telegraph Calcutta Monday, July 5, 2010 &lt;/ref&gt;

পৃথিৱীৰ ভিতৰত কেৱল উত্তৰ-পূব ভাৰতত পোৱা মিথুন, নাগালেণ্ডৰ ৰাজ্যিক জন্তু, নাগালেণ্ডৰ চৰকাৰী মোহৰত মিথুনৰ ছবি ব্যৱহাৰ কৰা হয়। বাণিজ্যিক ভাবেও ই ৰাজ্যখনৰ সকলোতকৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ জন্তু। উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ এই জন্তুটোক ৰক্ষণাবেক্ষণ দিয়াৰ ঊদ্দেশ্যে ভাৰতীয় কৃষি গৱেষণা পৰিষদে(ICAR) ১৯৮৮ চনত ৰাষ্ট্ৰীয় মিথুন গৱেষণা প্ৰতিষ্ঠান(NRMC) স্থাপন কৰে।&lt;ref&gt;[http://www.nrcmithun.res.in/] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20141218183629/http://nrcmithun.res.in/ |date=2014-12-18 }} NRCM Nagaland&lt;/ref&gt;


==ধৰ্ম আৰু ভাষা ==

===ধৰ্ম===
{{bar box
|title=নাগালেণ্ডৰ ধৰ্ম
|titlebar=#Fcd116
|left1=ধৰ্ম
|right1=শতাংশ
|float=right
|bars=
{{bar percent|[[খ্ৰীষ্টিয়ান]]|orange|90.02}}
{{bar percent|[[হিন্দু]]|green|7.7}}
{{bar percent|[[মুছলমান]]|blue|1.8}}
{{bar percent|অন্যান্য†|black|0.5}}
|caption=ধৰ্মৰ হিচাপত ভাগ&lt;br /&gt;
†&lt;small&gt; [[শিখ]], [[বৌদ্ধ ধৰ্ম]], [[জৈন]], [[Animism]].&lt;/small&gt;
}}

[[খ্ৰীষ্টিয়ান ধৰ্ম]] নাগালেণ্ডৰ মুখ্য [[ধৰ্ম]]। ৰাজ্যখনৰ মুঠ জনসংখ্যা ১.৯৮৮ নিযুত তাৰে প্ৰায় ৯০.০২% লোক খ্ৰীষ্টিয়ান।&lt;ref name=&quot;Indian Census&quot;&gt;[http://www.censusindia.gov.in/ Indian Census]&lt;/ref&gt; ২০০১ চনৰ লোকপিয়ল অনুসৰি ৰাজ্যখনৰ মুঠ খ্ৰীষ্টিয়ান লোকৰ সংখ্যা ১,৭৯০,৩৪৯জন, এই মতে [[মেঘালয়]] আৰু [[মিজোৰাম]]ৰ সৈতে নাগালেণ্ড হৈছে ভাৰতৰ খ্ৰীষ্টিয়ান সংখ্যাগুৰু তিনিখন ৰাজ্যৰ এখন, আৰু একমাত্ৰ ৰাজ্য য’ত ৯০%ৰো অধিক লোক এই ধৰ্মালম্বী। ৰাজ্যখনৰ চহৰ আৰু গ্ৰামাঞ্চল ঊভয়তে যথেষ্টসংখ্যক গীৰ্জা দেখিবলৈ পোৱা য়ায়। ক’হিমা, ডিমাপুৰ আৰু মুককচাং চহৰ বৃহদাকাৰ গীৰ্জাৰে ভৰা। 

নাগালেণ্ডক পৃথিৱীৰ একমাত্ৰ বেপ্টিষ্ট প্ৰধান ৰাজ্য বুলি জনা যায়।&lt;ref&gt;Olson, C. Gordon. ''What in the World Is God Doing''. Global Gospel Publishers: Cedar Knolls, NJ. 2003.&lt;/ref&gt; নাগালেণ্ডৰ খ্ৰীষ্টিয়ানসকলৰ ভিতৰত অধিকাংশ‍ই বেপ্টিষ্ট, (ৰাজ্যৰ মুঠ জনসংখ্যাৰ ৭৫% শতাংশৰো অধিক), যিটো দক্ষিণ আমেৰিকাৰ মিছিছিপি অঞ্চলতকৈ অধিক, য’ত ব্যপ্টিষ্ট লোক মুঠ জনসংখ্যাৰ ৫৫%।&lt;ref&gt;[http://www.gc.cuny.edu/Faculty/GC-Faculty-Activities/ARIS--American-Religious-Identification-Survey/Key-findings American Religious Identification Survey] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120414233611/http://www.gc.cuny.edu/Faculty/GC-Faculty-Activities/ARIS--American-Religious-Identification-Survey/Key-findings |date=2012-04-14 }} www.gc.cuny.edu.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[http://www.thearda.com/mapsReports/reports/state/28_2000.asp Mississippi Denominational Groups, 2000] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111229052106/http://www.thearda.com/mapsReports/reports/state/28_2000.asp |date=2011-12-29 }} Thearda.com. Retrieved 2010-07-30.&lt;/ref&gt; ৰোমান কেথলিক, ৰিভাইভেলিষ্ট আৰু পেণ্টাকোষ্টেলচ আদিসকল ৰাজ্যখনৰ আন আন খ্ৰীষ্টধৰ্মালম্বী লোক। কেথলিক সকলক সাধাৰণতে ৱ’খা জিলা আৰু ক’হিমা জিলাৰ লগতে ডিমাপুৰৰ নগৰাঞ্চলত পোৱা যায়। 
[[হিন্দু]] আৰু [[মুছলমান]]সকল সাধাৰণতে নাগালেণ্ডত থকা আনজাতিৰ (নগা নোহোৱা) লোকসকল, এইসকল সংখ্যালঘু হিন্দু আৰু ইছলাম ধৰ্মৰ লোক প্ৰায় ৭.৭% আৰু ১.৮%। 

নাগালেণ্ডত বাস কৰা মুঠ ১,৭৪১,৬৯২জন নগা লোকৰ প্ৰায় ৯৯% খ্ৰীষ্টিয়ান, ৮,৭২৩জন হিন্দু(০.৫০%) আৰু ৪,১৬৮জন হেৰেকা। নাগালেণ্ডত বাস কৰা কুকি সকলৰো প্ৰায় ৯৪% খ্ৰীষ্টিয়ান। 

===ভাষা===
নাগালেণ্ডৰ প্ৰতিটো জনজাতিৰে নিজস্ব ভাষা আছে, নগা সকলে (কুকি আৰু ডিমাচাকে ধৰি ১৬টা জনজাতীয়ে) [[চীনা-তিব্বতীয় ভাষা গোষ্ঠী]]ৰ প্ৰায় ২০টা মান উপভাষা ব্যাৱহাৰ কৰা দেখা যায়। এই পৰম্পৰাগত ভাষাসমূহৰ কোনো নিজস্ব লিপি নাই, খ্ৰীষ্টিয়ান মিচনেৰী সকলে ৰোমান লিপি এই সমূহ ভাষা লিখিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰিছিল। 
১৯৬৭চনত নাগালেণ্ড বিধানসভাই ইংৰাজীক চৰকাৰী ভাষা আৰু শিক্ষাৰ মাধ্যম হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰাৰ সিদ্ধান্ত গ্ৰহণ কৰে। 

তদুপৰি [[অসমীয়া ভাষা|অসমীয়া]] আৰু স্থানীয় উপভাষা সমূহৰ সংমিশ্ৰিত [[নাগামিজ]] ভাষা নাগালেণ্ডৰ এটা বহুল প্ৰচলিত ভাষা, প্ৰতিটো জনজাতিৰে নিজস্ব ভাষা আছে, কিন্তু এটা জনজাতিয়ে আন এটাৰ লগত নাগামিজেৰে যোগাযোগ কৰে। মণিপুৰৰ কেঁচা নগাসকলে মণিপুৰৰ সাধাৰণ ভাষা মেইটেই ব্যৱহাৰ কৰা দেখা যায়। 

==জনগাঁথনি==
নাগালেণ্ডৰ জনসংখ্যা প্ৰায় দুই নিযুত। প্ৰায়সকল লোকেই খেতিয়ক, মুঠ জনসংখ্যাৰ ৭৫%ই গ্ৰামাঞ্চলত বাস কৰে। গাৱঁত বাস কৰা লোকসকলৰ প্ৰায় এক তৃতীয়াংশ‍ই দৰিদ্ৰ সীমা ৰেখাৰ তলৰ, নগৰাঞ্চলৰ লোকৰ ক্ষেত্ৰত এই সংখ্যা এক পঞ্চমাংশ। 

==সংস্কৃতি==
[[File:Sumitraditional.jpg|thumb|right|পৰম্পৰাগত সাজত চুমী নগা যুৱতী]]
নাগালেণ্ডৰ ১৬টা প্ৰধান জনজাতি হ’ল আঙ্গামি, আও, চাখেচাং, চাঙ, খাইমনিউনগান, কঁয়াক, ল’থা, ফ’ম নগা, প’চুৰী, ৰেঙ্গমা, চাঙ্গতাম, চুমী, য়িমচুংগাৰ, কুকি, আৰু জেলিয়াংগ্ৰং। কয়াঁক, আঙ্গামি, আও, ল’থা আৰু চুমী সকল বৃহত্তম [[নগা জনগোষ্ঠী]]। এইবোৰৰ উপৰিও আন আন সৰু সৰু জনগোষ্ঠীও নাগালেণ্ডত দেখিবলৈ পোৱা যায়। 
জনগোষ্ঠীয় পৰম্পৰাসমূহৰ নগা সমাজত গুৰুত্ব বেছি। তাঁতশালত কাপোৰ বোৱা পৰম্পৰা নগা সমাজত বহু প্ৰজন্মৰ পৰা চলি আহিছে। প্ৰত্যেকটো জনগোষ্ঠীৰে কাপোৰত নিজস্ব কলাশৈলী আৰু ৰঙ দেখিবলৈ পোৱা যায়, তাঁতশালত নগাসকলে গাত লোৱা কাপোৰ, মেজত পৰা কাপোৰ, সাধাৰণ বস্ত্ৰ প্ৰস্তুত কৰে। কাঠ আৰু বাঁহৰ সঁজুলি নিৰ্মাণতো নগাসকল পাকৈত। প্ৰায় সকলোবোৰ জনগোষ্ঠীৰ ক্ষেত্ৰতে গাত লোৱা কাপোৰ(শ্বাল)খনে নগা সমাজত মানুহ জনৰ সামাজিক স্থান সূচিত কৰে। নগা সমাজত প্ৰচলিত জনপ্ৰিয় শ্বালবোৰ হৈছে আওসকলৰ ''চাংকটেপচু'' আৰু ''ৰংচো'', ল’থাসকলৰ ''চুটাম'', ''ইথাচু'', ''লংপেনচু'', চাংটামসকলৰ ''চুপং'', য়িমচুংগাৰসকলৰ ''ৰংখিম'', ''চুংগ্ৰেম খিম'', আঙ্গামি সকলৰ ''ল’হে'' ইত্যাদি। 
লোক নৃত্য আৰু লোক সংগীত নগা সংস্কৃতিৰ এৰাব নোৱৰা অংগ। লোক সংগীত আৰু সাধুবোৰ মুখে মুখে এটা প্ৰজন্মৰ পৰা আনটোলৈ চলি আহিছে। নগা লোক সংগীত সমূহ ৰোমান্তিক আৰু ঐতিহাসিক দুয়ো বিষয়ৰ হোৱা দেখা যায়, ঐতিহাসিক গীত সমূহত বিখ্যাত পূৰ্বপুৰুষসকলৰ আৰু বিভিন্ন কাহিনীৰ বৰ্ণনা পোৱা যায়। তদুপৰি কিছুমাত গীতত বিভিন্ন ঋতু আৰু প্ৰকৃতিৰ বৰ্ণনাও পোৱা যায়। লগতে তেওঁলোকৰ বিভিন্ন ঋতুত কৰা খেতিৰ বৰ্ণনাও এই গীতসমূহত পোৱা যায়। নগাসকলৰ যুদ্ধ নৃত্য নাগালেণ্ডৰ প্ৰধান নৃত্য। 

প্ৰায় ৬০% নগা লোক খেতিয়ক হোৱাৰ বাবে নগাসকলৰ প্ৰধান উৎসৱ সমূহ কৃষি কেন্দ্ৰিক হয়। এই উৎসৱসমূহক তেওঁলোকে বৰ পবিত্ৰ বুলি গণ্য কৰে। গতিকে এই সমূহত ভাগ লোৱাটো সকলোৰে বাবে বাধ্যতামূলক হয়। নাগালেণ্ডক উৎসৱৰ ৰাজ্য বুলিও জনা যায়। নগাসকলৰ মুখ্য উৎসৱ সমূহ হ’ল- চাখেচাঙসকলৰ 'চুকহেনয়ে' (জানুৱাৰী মাহত), আঙ্গামী সকলৰ 'চেকৰেনয়ি' (ফেব্ৰুৱাৰীত), ক’নয়াক সকলৰ 'আউলিং' (এপ্ৰিল মাহত), আও সকলৰ 'মাউটচু' (মে’ মাহত), চুমী সকলৰ 'টুলুনী' (জুলাই মাহত), চাঙ নগাসকলৰ 'ন্যকনলুম' (জুলাই মাহত), চাঙ্গতাম সকলৰ 'মংমং' (চেপ্তেম্বৰ মাহত), ল’থা সকলৰ 'ট’খো ইমং' (নবেম্বৰ মাহত) আৰু পচুৰী সকলৰ 'য়েমচে' (অক্টোবৰ মাহত)।&lt;ref&gt;[http://www.festivalsofindia.in/hornbill/ Naga Festivals] www.festivalsofindia.in&lt;/ref&gt;

===হৰ্ণবিল (ধনেশ পক্ষী) উৎসৱ ===
[[File:Hornbil Festival, Kohima 4.jpg|thumb|right|200px|হৰ্ণবিল (ধনেশ পক্ষী) উৎসৱ]]
[[File:Hornbil Festival, Kohima 7.jpg|thumb|left|200px|হৰ্ণবিল (ধনেশ পক্ষী) উৎসৱত নগা লোক]]
ৰাজ্যখনৰ জনজাতি সমূহৰ মাজত সমন্বয় আৰু ৰাজ্যৰ কলা কৃষ্টি প্ৰসাৰৰ ঊদ্দেশ্যে ২০০ চনত নাগালেণ্ড চৰকাৰে এই উৎসৱ আৰম্ভ কৰে&lt;ref&gt;[http://www.hornbillfestival.com/ Hornbill Festival official website]&lt;/ref&gt;। বৰ্তমানে ৰাজ্যৰ পৰ্যতন আৰু কৃষ্টি বিভাগে আয়োজন কৰা উৎসৱটিত একেখন মঞ্চতে ৰাজ্যখনৰ সকলোবোৰ জনজাতিৰ কলা কৃষ্টিৰ সমাহাৰ দেখিবলৈ পোৱা যায়। প্ৰতি বছৰে ১ৰ পৰা ৭ ডিচেম্বৰলৈকে হৰ্ণবিল উৎসৱ পালন কৰা হয়। 

ক’হিমাৰ পৰা ১২ কিমি দূৰত থকা ঐতিহ্যমণ্ডিত নগা গাওঁ কিছামাত এই সপ্তাহযোৰা উৎসৱটি পালন কৰা হয়। নগালেণ্ডৰ প্ৰায় সকলোবোৰ জনজাতিয়েই এই উৎসৱত ভাগ লোৱা দেখা যায়, ৰাজ্যখনৰ কলা-কৃষ্টি আৰু পৰম্পৰাৰ প্ৰদৰ্শনেই উৎসৱটিৰ মূল লক্ষ্য&lt;ref&gt;[http://www.festivalsofindia.in/hornbill/ Hornbill Festival] www.festivalsofindia.in&lt;/ref&gt;। 

ভাৰতত পোৱা ধনেশ পক্ষী (Great Indian Hornbill)ৰ নামেৰে এই উৎসৱটিৰ নাম ৰখা হৈছে। যাৰ ঊল্লেখ ৰাজ্যৰ প্ৰায়বোৰ জনজাতিৰেই লোকসংগীতত দেখিবলৈ ওৱা যায়। চিত্ৰশিল্প, কাঠৰ শিল্প, আন আন ভাষ্কৰ্য, খাদ্যসম্ভাৰ আদিৰ প্ৰদৰ্শনী উৎসৱটিত দেখিবলৈ পোৱা যায়, তদুপৰি বিভিন্ন পৰপ্মৰাগত সজূঁলি, বনৌষধ, ফুল আদিৰো প্ৰদৰ্শনীৰ লগতে বিক্ৰী হয়, সোণ্দৰ্য প্ৰতিযোগিতা, ফেশ্বন প্ৰতিযোগিতা, কাড়ঁ মৰা প্ৰতিযোগিতা, মল্লযুদ্ধ, সংগীতানুষ্ঠান, গাহৰি মঙহ খোৱা প্ৰতিযোগিতা, কঁয়াক সকলৰ জুই ভক্ষণ কৰা প্ৰতিযোগিতা, সাহিত্য প্ৰতিযোগিতা আৰু সাহিত্যালোচনা, হৰ্ণবিল ক’ৰেল পেন’ৰমা, হৰ্ণবিল গ্ল’বেল চলচ্চিত্ৰ মহোৎসৱ, উত্তৰ পূৰ্বীয় ঢোলৰ সমূহীয়া বাদন, নগা জলকীয়া খোৱা প্ৰতিযোগিতা, হৰ্ণবিল জাতীয় পাহাৰ বগোৱা প্ৰতিযোগিতা, হৰ্ণবিল আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় মটৰ ৰেলী আৰু WW-II ভিণ্টেজ কাৰ ৰেলী আদি হৈছে ধনেশ উৎসৱত অনুষ্ঠিত হোৱা আন আন অনুষ্ঠান&lt;ref&gt;[http://www.hornbillmusic.com/ Hornbill National Rock Contest] official website&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[http://www.nagalandpost.com/ChannelNews/State/StateNews.aspx?news=TkVXUzEwMDAwOTc3NA%3D%3D-1dcVCWhUBdM%3D 2 crore 7-day Hornbill Festival to enthrall] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120407124307/http://www.nagalandpost.com/ChannelNews/State/StateNews.aspx?news=TkVXUzEwMDAwOTc3NA==-1dcVCWhUBdM= |date=2012-04-07 }} nagalandpost.com retrieved 3-12-2011&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[http://www.nagalandpost.com/ChannelNews/Sports/SportsNews.aspx?news=TkVXUzEwMDAwOTg4Mw%3d%3d-wWhyNwKSFz0%3d Hornbill International Motor Rally starts] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120407124351/http://www.nagalandpost.com/ChannelNews/Sports/SportsNews.aspx?news=TkVXUzEwMDAwOTg4Mw==-wWhyNwKSFz0= |date=2012-04-07 }} nagalandpost.com retrieved 3-12-2011&lt;/ref&gt;। 

==প্ৰশাসন==
[[File:Nagaland district map as.svg|thumb|নাগালেণ্ডৰ জিলাসমূহৰ মানচিত্ৰ]]
ৰাজ্যপাল সাংবিধানিকভাবে ৰাজ্যৰ মুৰব্বী আৰু ৰাষ্ট্ৰপতিৰ প্ৰতিনিধি। ৰাজ্যপালে সাধাৰণতে শাসনকাৰ্যৰ পৰিৱৰ্তে বিভিন্ন আনুষ্ঠানিক দায়িত্বসমূহ পালন কৰে। 
নাগালেণ্ড বিধানসভাহে প্ৰধান কাৰ্যপালিকা, মুঠ ৬০খন আসনেৰে গঠিত নাগালেণ্ড [[বিধানসভা]]। প্ৰতিখন আসনৰ বাবে সদস্য নিৰ্বাচিত কৰা হয়, সদস্যৰ সংখ্যাত সংখ্যাগৰিষ্ঠ দলে চৰকাৰ গঠন কৰে আৰু তেওঁলোকৰ নেতাজনক মুখ্যমন্ত্ৰী হিচাপে নিৰ্বাচন কৰা হয়। ভাৰতৰ আন ৰাজ্যতকৈ কিছু ক্ষেত্ৰত নাগালেণ্ডৰ স্বায়ত্ত্বশাসন ক্ষমতা অধিক, তদুপৰি নগা জনজাতিৰ বাবে আন কিছুমান বিশেষ ক্ষমতাও ভাৰত চৰকাৰে প্ৰদান কৰিছে। তদুপৰি প্ৰতিটো জনজাতিৰ বাবে আন কিছুমান শাসন পৰিষদ দেখা যায়। 
'''জিলা''' – '''জিলা সদৰ'''
* [[ডিমাপুৰ জিলা]]– [[ডিমাপুৰ]] - [[চুমুকেডিমা]]
* [[কিফিৰে জিলা]]– [[কিফিৰে]]
* [[ক’হিমা জিলা]]– [[গ্ৰেটাৰ ক'হিমা]]
* [[লংলেং জিলা]]– [[লংলেং]]
* [[মোককচাং জিলা]]– [[মোককচাং]]
* [[মন জিলা]]– [[মন]]
* [[পেৰেণ জিলা]]– [[পেৰেণ]]
* [[ফেক জিলা]]– [[ফেক]]
* [[টুৱেনচাং জিলা]]– [[টুৱেনচাং]]
* [[ৱখা জিলা]]– [[ৱখা]]
* [[জুন্থেব’ট’ জিলা|জুনহেব’ট’ জিলা]]– [[জুনহেব'ট'|জুনহেব’ট’]]

==যাতায়াত==
ৰাজ্যখনৰ ৰেলপথৰ দৈৰ্ঘ্যসীমিত। ৰাজ্যখনৰ মুঠ ব্ৰড গজ ৰেলপথ ৭.৯৮ মাইল (১২.৮৪ কি.মি.), ৰাষ্ট্ৰীয় ঘাইপথ ২২৭.০ মাইল (৩৬৫.৩ কি.মি), আৰু ৰাজ্যিক পথ ৬৮০.১ মাইল (১,০৯৪.৫ কি.মি.)। ৰাজ্যখনৰ বিমানঘাটি এটা ডিমাপুৰ। 
===ৰেলৱে===
ৰেলৱে: [[উত্তৰ-পূব সীমান্ত ৰেলৱে]]

ৰেলৱে ষ্টেচন--ডিমাপুৰ

* ব্ৰড গজ: ৭.৯৮ মাইল (১২.৮৪ কি.মি.)
* মুঠ: ৭.৯৮ মাইল (১২.৮৪ কি.মি.)
[তথ্য সূত্ৰ: উত্তৰ-পূব সীমান্ত ৰেলৱে, CME কাৰ্যালয়, গুৱাহাটী-৭৮১০১১]

===ঘাইপথ সমূহ ===
'''ভাৰতীয় ৰাষ্ট্ৰীয় ঘাইপথ''': ২২৭.০ মাইল (৩৬৫.৩ কি.মি.)
* ৬১নং ৰাষ্ট্ৰীয় ঘাইপথ: ক’হিমা, ৱ’খা, চেমিনয়ু, মুককচাং, চেংতংয়া, তুলি
* ৩৯নং ৰাষ্ট্ৰীয় ঘাইপথ: ডিমাপুৰ-ক’হিমা-মাও-ইম্ফল (১৩৪.২ মাইল/২১৬.০ কি.মি.)
* ৩৬নং ৰাষ্ট্ৰীয় ঘাইপথ: ডিমাপুৰ-ডবকা-ন গনা (১০৫.৬ মাইল/১৬৯.৯ কি.মি.)
* ১৫০নং ৰাষ্ট্ৰীয় ঘাইপথ: চাকহাবামা-ফুটচেৰ’ হৈ ক’হিমা-জেচ্চামিলৈ (৭৪.৬ মাইল/১২০.১ কি.মি.)
* ১৫৫নং ৰাষ্ট্ৰীয় ঘাইপথ: টুৱেনচাং –কিপহিৰে হৈ মুককচাং-জেচ্চামিলৈ (২০৬.৯ মাইল/৩৩৩.০ কি.মি.)
'''ৰাজ্যিক ঘাইপথসমূহ''': ৬৮০.১ মাইল (১,০৯৪.৫ কি.মি.)
* চাযুবা আৰু জুনহেবুট’ হৈ চাকাবামা–মুককচাংলৈ
* চাকাবামা হৈ কহিমা-মেলুৰিলৈ
* মুককচাং-মৰিয়ণি
* মুককচাং–টুৱেনচাং
* নামতলা–মন
* টুৱেনচাং–মন–নাগিনীমৰা
* টুৱেনচাং–কিপহিৰে–মেলুৰি
* ৱ’খা–মেৰাপানী পথ
[উৎস: মুখ্য অভিযন্তাৰ কাৰ্যালয়, গড়কাপ্তানি বিভাগ, ক’হিমা, নাগালেণ্ড]

'''বায়ু পথ'''
* ডিমাপুৰ বিমানঘাটি: ৰাজধানী ক’হিমাৰপৰা ৪৩.৫ মাইল (৭০.০ কি.মি.)

==তথ্যসূত্ৰ==
{{reflist|3}}

==বাহ্যিক সংযোগ==
{{Commons category|Nagaland|নাগালেণ্ড}}
* {{Official website|http://nagaland.nic.in}}
* [http://nagaland.gov.in/ State Portal of the Government of Nagaland]
* [http://itngl.nic.in/ Department of IT &amp; Technical Education] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110430035420/http://itngl.nic.in/ |date=2011-04-30 }}
* [http://nagaforest.nic.in/ Department of Forest, Ecology, Environment and Wildlife] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101018035711/http://nagaforest.nic.in/ |date=2010-10-18 }}
* [http://hortingl.nic.in/ Department of Horticulture] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100730090643/http://hortingl.nic.in/ |date=2010-07-30 }}
* [http://www.efi-news.com/2011/08/nagaland-journey-through-choir-of.html Nagaland - Journey Through The Choir Of Clouds (Documentary)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120502152707/http://www.efi-news.com/2011/08/nagaland-journey-through-choir-of.html |date=2012-05-02 }}
* {{Wikivoyage|Nagaland}}
* [http://humanplanet.com/timothyallen/2010/12/nagaland/ A photojournalist in Nagaland ]

{{Geographic Location
|Centre = নাগালেণ্ড
|North =[[অসম]] &lt;br&gt; [[অৰুণাচল প্ৰদেশ]]
|Northeast =
|East = {{flagicon|Myanmar}}[[ম্যানমাৰ]]
|Southeast =
|South = [[মণিপুৰ]]
|Southwest =
|West = [[অসম]]
|Northwest =
}}
{{-}}
{{ভাৰতৰ ৰাজ্য আৰু কেন্দ্ৰীয়শাসিত অঞ্চলসমূহ}}
{{উত্তৰ পূব ভাৰত}}

[[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ ৰাজ্য]]
[[শ্ৰেণী:উত্তৰ পূব ভাৰত]]
[[শ্ৰেণী:সাতভনী ৰাজ্যসমূহ]]
[[শ্ৰেণী:নাগালেণ্ড]]</text>
      <sha1>laumwx5odja2ib6vqy76rfsl25n4uf8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>অসমৰ ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু অভয়াৰণ্যসমূহৰ তালিকা</title>
    <ns>0</ns>
    <id>26450</id>
    <revision>
      <id>519241</id>
      <parentid>450175</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T14:41:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>AjayDas</username>
        <id>12623</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানসমূহ */ তথ্য যোগ</comment>
      <origin>519241</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13786" sha1="0cwsyjv7aq4c2sbzltza73f0pns3u33" xml:space="preserve">==ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানসমূহ==

{| border=0 cellpadding=1 cellspacing=1 width=100%
| bgcolor=#cccccc | '''ক্ৰমিক নং''' 
| bgcolor=#cccccc | '''চিত্ৰ'''
| bgcolor=#cccccc | ''' ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান'''
| bgcolor=#cccccc | '''অৱস্থিতি'''
| bgcolor=#cccccc | '''মাটিকালি (বৰ্গ কিঃমিঃ)'''
| bgcolor=#cccccc | '''প্ৰাপ্য জীৱ-জন্তু/ আন আকৰ্ষণ''' 
|-
| bgcolor=#DDEEFF | ১
| bgcolor=#DDEEFF | [[চিত্ৰ:Assam 010.jpg|100px|centre]]
| bgcolor=#DDEEFF | [[কাজিৰঙা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]
| bgcolor=#DDEEFF | [[গোলাঘাট জিলা]], [[নগাঁও]]
| bgcolor=#DDEEFF | ১০৯০ বৰ্গ কিঃমিঃ&lt;ref name=&quot;Nagaon&quot;&gt;{{cite web | url=https://nagaon.gov.in/frontimpotentdata/kaziranga-national-park#:~:text=Kaziranga%20National%20Park%20lies%20partly,Anglong%20hills%20on%20the%20South. | title=Kaziranga National Park | publisher=nagaon.gov.in | accessdate=11 June 2021 | archivedate=4 August 2021 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20210804153932/https://nagaon.gov.in/frontimpotentdata/kaziranga-national-park#:~:text=Kaziranga%20National%20Park%20lies%20partly,Anglong%20hills%20on%20the%20South. | deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;
| bgcolor=#DDEEFF | গঁড়, বাঘ, বনৰীয়া ম'হ, হলৌ বান্দৰ, হাতী, বৰা, শিহু
|-
| bgcolor=#DDEEFF | ২
| bgcolor=#DDEEFF | [[File:Dibru-Saikhowa National Park (2).jpg|100px|centre]]
| bgcolor=#DDEEFF | [[ডিব্ৰু-চৈখোৱা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]
| bgcolor=#DDEEFF | [[তিনিচুকীয়া জিলা]], [[ ডিব্ৰুগড়]]
| bgcolor=#DDEEFF | ৩৪০ বৰ্গ কিঃমিঃ
| bgcolor=#DDEEFF | অন্য ঘৰচীয়া ঘোঁৰা, বনৰীয়া ম'হ
|-
| bgcolor=#DDEEFF | ৩
| bgcolor=#DDEEFF | [[চিত্ৰ:Indian Rhinoceros.jpg|100px|centre]]
| bgcolor=#DDEEFF | [[ওৰাং ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]
| bgcolor=#DDEEFF | [[দৰং জিলা]], [[শোণিতপুৰ জিলা]]
| bgcolor=#DDEEFF | ৭৮.৮১ বৰ্গ কিঃমিঃ
| bgcolor=#DDEEFF | গঁড়, বাঘ, হাতী
|-
| bgcolor=#DDEEFF | ৪
| bgcolor=#DDEEFF | [[চিত্ৰ:Manas National Park.jpg|100px|centre]]
| bgcolor=#DDEEFF | [[ মানস ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]
| bgcolor=#DDEEFF | [[বাক্সা জিলা]]
| bgcolor=#DDEEFF | ৯৫০ বৰ্গ কিঃমিঃ
| bgcolor=#DDEEFF | বাঘ, বনৰীয়া ম'হ, সোণালী বান্দৰ, নল গাহৰি, গঁড়
|-
| bgcolor=#DDEEFF | ৫
| bgcolor=#DDEEFF | [[চিত্ৰ:Ibisbill3.jpg|100px|centre]]
| bgcolor=#DDEEFF | [[নামেৰী ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]
| bgcolor=#DDEEFF | [[শোণিতপুৰ জিলা]]
| bgcolor=#DDEEFF | ২০০ বৰ্গ কিঃমিঃ
| bgcolor=#DDEEFF | বাঘ, ধনেশ, দেওহাঁহ, সোণালী মহাচিৰ (মাছ)
|-
| bgcolor=#DDEEFF | ৬
| bgcolor=#DDEEFF | [[File:Rufous-throated Fulvetta Dehing Patkai Assam India April 2019.jpg|100px|centre]]
| bgcolor=#DDEEFF | [[দিহিং পাটকাই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]
| bgcolor=#DDEEFF | [[ডিব্ৰুগড় জিলা|ডিব্ৰুগড়]] আৰু [[তিনিচুকীয়া জিলা]]
| bgcolor=#DDEEFF | ২৩৪.২৬ বৰ্গ কিঃমিঃ
| bgcolor=#DDEEFF | হাতী, বাঘ, [[হলৌ বান্দৰ]], দেওহাঁহ, ধনেশ
|-
| bgcolor=#DDEEFF | ৭
| bgcolor=#DDEEFF | [[File:ৰাইমনা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান.jpg |centre|100px]]
| bgcolor=#DDEEFF | [[ৰাইমনা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]
| bgcolor=#DDEEFF | [[কোকৰাঝাৰ জিলা|কোকৰাঝাৰ]]
| bgcolor=#DDEEFF | ৪২২ বৰ্গ কিঃমিঃ
| bgcolor=#DDEEFF | সোণালী বান্দৰ, হাতী, নাহৰফুটুকী বাঘ, বনৰীয়া ম'হ, ফুটুকী হৰিণ, ধনেশ
|-
| bgcolor=#DDEEFF | ৭
| bgcolor=#DDEEFF | [[file:Open wing basking of Dichorragia nesimachus (Doyère, -1840-) – Constable.jpg|centre|100px]]
| bgcolor=#DDEEFF | [[শিখনা জৌলাও ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]
| bgcolor=#DDEEFF | [[কোকৰাঝাৰ জিলা|কোকৰাঝাৰ]] আৰু [[চিৰাং জিলা|চিৰাং]]
| bgcolor=#DDEEFF | ৩১৬.২৯ বৰ্গ কিঃমিঃ
| bgcolor=#DDEEFF | সোণালী বান্দৰ, হাতী, ঢেঁকীয়াপতীয়া বাঘ, পখিলা
|}

==অভয়াৰণ্যসমূহ==

{| border=0 cellpadding=1 cellspacing=1 width=100%
| bgcolor=#cccccc | '''ক্ৰমিক নং''' 
| bgcolor=#cccccc | '''চিত্ৰ'''
| bgcolor=#cccccc | '''অভয়াৰণ্য'''
| bgcolor=#cccccc | '''অৱস্থিতি'''
| bgcolor=#cccccc | '''মাটিকালি (বৰ্গ কিঃমিঃ)'''
| bgcolor=#cccccc | '''প্ৰাপ্য জীৱ-জন্তু/ আন আকৰ্ষণ''' 
|-
| bgcolor=#DDEEFF | ১
| bgcolor=#DDEEFF | [[চিত্ৰ:পবিতৰা অভয়াৰণ্যত এটি গঁড.jpg|100px|centre]]
| bgcolor=#DDEEFF | [[পবিতৰা অভয়াৰণ্য]]
| bgcolor=#DDEEFF | [[মৰিগাঁও জিলা]]
| bgcolor=#DDEEFF | ৩৮.৮০
| bgcolor=#DDEEFF | গঁড়, নাহৰ ফুটুকী, হুগৰি পহু, বিভিন্ন প্ৰকাৰৰ মাছ
|-
| bgcolor=#DDEEFF | ২
| bgcolor=#DDEEFF |
| bgcolor=#DDEEFF | [[ভেঁৰজান-বৰাজান-পদুমনি অভয়াৰণ্য]]
| bgcolor=#DDEEFF | [[তিনিচুকীয়া জিলা]]
| bgcolor=#DDEEFF | ৭.২২
| bgcolor=#DDEEFF | হলৌ বান্দৰ, নাহৰ ফুটুকী, টুপীয়া বান্দৰ
|-
| bgcolor=#DDEEFF | ৩
| bgcolor=#DDEEFF | 
| bgcolor=#DDEEFF | [[পানী দিহিং অভয়াৰণ্য]]
| bgcolor=#DDEEFF | [[শিৱসাগৰ জিলা]]
| bgcolor=#DDEEFF | ৩৩.৯৩
| bgcolor=#DDEEFF | হাতী, পৰিভ্ৰমী চৰাই
|-
| bgcolor=#DDEEFF | ৪
| bgcolor=#DDEEFF | [[চিত্ৰ:Canopy Gaps.jpg|100px|centre]]
| bgcolor=#DDEEFF | [[হোলোঙাপাৰ গিবন অভয়াৰণ্য]]
| bgcolor=#DDEEFF | [[যোৰহাট জিলা]]
| bgcolor=#DDEEFF | ২০.৯৮
| bgcolor=#DDEEFF | হলৌ বান্দৰ, হাতী, বান্দৰ
|-
| bgcolor=#DDEEFF | ৫
| bgcolor=#DDEEFF | 
| bgcolor=#DDEEFF | [[নামবৰ অভয়াৰণ্য]]
| bgcolor=#DDEEFF | [[গোলাঘাট জিলা]], [[কাৰ্বি আংলং জিলা]]
| bgcolor=#DDEEFF | ৩৭
| bgcolor=#DDEEFF | শৰপহু, হাতী, হলৌ বান্দৰ, বাঘ
|-
| bgcolor=#DDEEFF | ৬
| bgcolor=#DDEEFF | [[File:Garampani hanging bridge.JPG|centre|100px]]
| bgcolor=#DDEEFF | [[গৰমপানী অভয়াৰণ্য]]
| bgcolor=#DDEEFF | গোলাঘাট জিলা, কাৰ্বি আংলং জিলা
| bgcolor=#DDEEFF | ৬.৩৫
| bgcolor=#DDEEFF | হাতী, [[অৰ্কিড]], গৰম পানীৰ উঁহ (উষ্ণ প্ৰস্ৰৱন)
|-
| bgcolor=#DDEEFF | ৭
| bgcolor=#DDEEFF | 
| bgcolor=#DDEEFF | [[নামবৰ-দৈগ্ৰুং অভয়াৰণ্য]]
| bgcolor=#DDEEFF | [[গোলাঘাট জিলা]], [[কাৰ্বি আংলং জিলা]]
| bgcolor=#DDEEFF | ৯৭.১৫&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://assamforest.in/NP_Sanctuaries/wls_nDoigrung.php |title=Nambor - Doigrung Wildlife Sanctuaries |publisher=Department of Environment &amp; Forests, Government of Assam |date=2013-04-05 |accessdate=2013-06-17 |archivedate=2013-05-16 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130516062806/http://assamforest.in/NP_Sanctuaries/wls_nDoigrung.php |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;
| bgcolor=#DDEEFF | শৰপহু, হাতী, হলৌ বান্দৰ
|-
| bgcolor=#DDEEFF | ৮
| bgcolor=#DDEEFF | 
| bgcolor=#DDEEFF | [[পূব কাৰ্বি আংলং অভয়াৰণ্য]]
| bgcolor=#DDEEFF | কাৰ্বি আংলং জিলা
| bgcolor=#DDEEFF | ২২২
| bgcolor=#DDEEFF | শৰপহু, হাতী, হলৌ বান্দৰ, বাঘ
|-
| bgcolor=#DDEEFF | ৯
| bgcolor=#DDEEFF | 
| bgcolor=#DDEEFF | [[সোণাই-ৰূপাই অভয়াৰণ্য]]
| bgcolor=#DDEEFF | [[শোণিতপুৰ জিলা]]
| bgcolor=#DDEEFF | ২৩০
| bgcolor=#DDEEFF | শৰপহু, হাতী, দেওঁহাঁহ, বাঘ
|-
| bgcolor=#DDEEFF | ১০
| bgcolor=#DDEEFF | 
| bgcolor=#DDEEFF | [[বৰনদী অভয়াৰণ্য]]
| bgcolor=#DDEEFF | [[বাক্সা জিলা]], [[ওদালগুৰি জিলা]]
| bgcolor=#DDEEFF | ২৬.২২
| bgcolor=#DDEEFF | নল গাহৰি, বনৰৌ, হাতী, কেটেলা পহু
|-
| bgcolor=#DDEEFF | ১১
| bgcolor=#DDEEFF | 
| bgcolor=#DDEEFF | [[চক্ৰশিলা অভয়াৰণ্য]]
| bgcolor=#DDEEFF | [[ধুবুৰী জিলা]]
| bgcolor=#DDEEFF | ৪৫.৫০
| bgcolor=#DDEEFF | সোণালী বান্দৰ, শৰ, হৰিণা
|-
| bgcolor=#DDEEFF | ১২
| bgcolor=#DDEEFF | 
| bgcolor=#DDEEFF | [[আমচোং অভয়াৰণ্য]]
| bgcolor=#DDEEFF | [[কামৰূপ মহানগৰ জিলা]]
| bgcolor=#DDEEFF | ৭৮.৬৪
| bgcolor=#DDEEFF | হাতী, শৰ, হলৌ বান্দৰ, নাহৰ ফুটুকী
|-
| bgcolor=#DDEEFF | ১৩
| bgcolor=#DDEEFF | 
| bgcolor=#DDEEFF | [[লাওখোৱা অভয়াৰণ্য]]
| bgcolor=#DDEEFF | [[নগাঁও জিলা]]
| bgcolor=#DDEEFF | ৭০.১৩
| bgcolor=#DDEEFF | হাতী, বাঘ, বনৰীয়া ম'হ
|-
| bgcolor=#DDEEFF | ১৪
| bgcolor=#DDEEFF | [[চিত্ৰ:Bura Chapori Wildlife Sanctuary in Assam.jpg|100px|centre]]
| bgcolor=#DDEEFF | [[বুঢ়া চাপৰি অভয়াৰণ্য]]
| bgcolor=#DDEEFF | [[শোণিতপুৰ জিলা]]
| bgcolor=#DDEEFF | ৪৪.০৬
| bgcolor=#DDEEFF | হাতী, বাঘ, বনৰীয়া ম'হ 
|-
| bgcolor=#DDEEFF | ১৫
| bgcolor=#DDEEFF | 
| bgcolor=#DDEEFF | [[মাৰাট লংৰি অভয়াৰণ্য]]
| bgcolor=#DDEEFF | [[কাৰ্বি আংলং জিলা]]
| bgcolor=#DDEEFF | ৪৫১.০০
| bgcolor=#DDEEFF | বাঘ, নাহৰ ফুটুকী, হাতী, হলৌ বান্দৰ, জহামল, হুগৰি পহু, শৰপহু
|-
| bgcolor=#DDEEFF | ১৬
| bgcolor=#DDEEFF | 
| bgcolor=#DDEEFF | [[বৰাইল অভয়াৰণ্য]]
| bgcolor=#DDEEFF | [[ডিমা হাছাও জিলা]]
| bgcolor=#DDEEFF | ৩২৬.২৫
| bgcolor=#DDEEFF | ভালুক, হলৌ বান্দৰ, অৰ্কিড
|}

==প্ৰস্তাৱিত অভয়াৰণ্যসমূহ==

{| border=0 cellpadding=1 cellspacing=1 width=100%
| bgcolor=#cccccc | '''ক্ৰমিক নং''' 
| bgcolor=#cccccc | '''চিত্ৰ'''
| bgcolor=#cccccc | ''' ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান/অভয়াৰণ্য'''
| bgcolor=#cccccc | '''অৱস্থিতি'''
| bgcolor=#cccccc | '''মাটিকালি (বৰ্গ কিঃমিঃ)'''
| bgcolor=#cccccc | '''প্ৰাপ্য জীৱ-জন্তু/ আন আকৰ্ষণ''' 
|-
| bgcolor=#DDEEFF | ১
| bgcolor=#DDEEFF | 
| bgcolor=#DDEEFF | [[বৰদৈবাম বিলমুখ]]
| bgcolor=#DDEEFF | [[লখিমপুৰ জিলা|লখিমপুৰ]]
| bgcolor=#DDEEFF | ১১.২৫
| bgcolor=#DDEEFF | পৰিভ্ৰমী চৰাই, স্থানীয় জলচৰ চৰাই
|-
| bgcolor=#DDEEFF | ২
| bgcolor=#DDEEFF | 
| bgcolor=#DDEEFF | [[দিপৰ বিল]]
| bgcolor=#DDEEFF | [[কামৰূপ মহানগৰ জিলা]]
| bgcolor=#DDEEFF | ৪.১৪
| bgcolor=#DDEEFF | পৰিভ্ৰমী চৰাই, হাতী
|-
| bgcolor=#DDEEFF | ৩
| bgcolor=#DDEEFF |
| bgcolor=#DDEEFF | [[উত্তৰ কাৰ্বি আংলং]]
| bgcolor=#DDEEFF | [[কাৰ্বি আংলং]]
| bgcolor=#DDEEFF | ৯৬.০০
| bgcolor=#DDEEFF | হলৌ বান্দৰ, বাঘ, হাতী
|}

==পক্ষী উদ্যানসমূহ==
* বৰদৈবাম বিলমুখ পক্ষী উদ্যান

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{reflist}}
* A Glimpse of National Parks...... Director, Forest Communnication, Forest Dept. Assam 2006

==বাহ্যিক সংযোগ==


{{অসমৰ ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু অভয়াৰণ্যসমূহ}}

[[শ্ৰেণী:অসমৰ ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু অভয়াৰণ্য]]
[[শ্ৰেণী:অসমৰ পৰ্যটনস্থলী]]
[[শ্ৰেণী:অসম সম্পৰ্কীয় তালিকা]]</text>
      <sha1>0cwsyjv7aq4c2sbzltza73f0pns3u33</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>অসম বিধানসভাৰ সমষ্টিসমূহৰ তালিকা</title>
    <ns>0</ns>
    <id>29898</id>
    <revision>
      <id>519415</id>
      <parentid>455380</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T07:16:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2409:40E6:F:4995:8000:0:0:0</ip>
      </contributor>
      <origin>519415</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="29549" sha1="gjpgdto8zctg19m2ftoiqo5rbfh13g3" xml:space="preserve">'''[[অসম বিধানসভা]]'''ৰ আৰম্ভণি হোৱাৰ সময়ত ১৯৩৭ চনৰ ৭ এপ্ৰিল তাৰিখে মুঠ ১০৮টা সমষ্টি আছিল। ১৯৫৭ চনত সমষ্টিৰ সংখ্যা ১০৫ খনলৈ হ্ৰাস কৰা হৈছিল। বিধানসভা সমষ্টিৰ সংখ্যা ১৯৬২ চনত ১১৪খন আৰু ১৯৭২ চনত ১২৬ খনলৈ বৃদ্ধি কৰা হ'ল। ১৯৭৬ চনৰ পৰা ইয়াৰে ৮টা সমষ্টি অনুসূচীত জাতি প্ৰাৰ্থীৰ আৰু ১৬টা সমষ্টি অনুসূচীত জনজাতি প্ৰাৰ্থীৰ বাবে সংৰক্ষিত।

==সমষ্টিসমূহৰ তালিকা (১৯৭৬ চনৰ পৰা)==
তলত অসম বিধানসভাৰ সমষ্টি সমূহৰ তালিকাখন দিয়া হ'ল। এই তালিকাখন ১৯৭৬ চনত গ্ৰহণ কৰা তালিকাখনৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি প্ৰস্তুত কৰা হৈছে:

{|class=&quot;wikitable&quot; width=&quot;700px&quot;
!width=&quot;50px&quot; style=&quot;font-size:75%&quot;| জিলা
!width=&quot;150px&quot;| নাম
!width=&quot;100px&quot; style=&quot;font-size:75%&quot;| সংৰক্ষিত আসন ([[অনুসূচীত জাতি]]/[[অনুসূচীত জনজাতি]])
!width=&quot;100px&quot;|জিলা
!width=&quot;150px&quot; style=&quot;font-size:75%&quot;| ভোটাৰৰ সংখ্যা (২০১১)&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://ceoassam.nic.in/GE/AE-2011/Gen_Elector-%20Ser_Electora%20with%20PS-1st%20&amp;%202nd%20Phase.pdf|title=General Election to Assam Legislative Assembly, 2011 - Male, Female wise breakup of General Elector, Service Elector &amp; Polling Stations in each Assembly Constituency|publisher=Chief Electoral Officer, Assam website}}&lt;/ref&gt;
!width=&quot;150px&quot; style=&quot;font-size:75%&quot;| লোকসভা সমষ্টি
|-
|১
|[[ৰাতাবাৰী (বিধানসভা সমষ্টি)|ৰাতাবাৰী]]
|অনুসূচীত জাতি
|[[কৰিমগঞ্জ জিলা|কৰিমগঞ্জ]]
|১৩৮,০২০
|[[কৰিমগঞ্জ (লোকসভা সমষ্টি)|কৰিমগঞ্জ]]
|-
|২
|[[পাথাৰকান্দি (বিধানসভা সমষ্টি)|পাথাৰকাণ্ডি]]
|নাই
|কৰিমগঞ্জ
|১৪২,৯২৩
|কৰিমগঞ্জ
|-
|৩
|[[কৰিমগঞ্জ উত্তৰ (বিধানসভা সমষ্টি)|কৰিমগঞ্জ উত্তৰ]]
|নাই
|কৰিমগঞ্জ
|১৫৭,৮৩২
|কৰিমগঞ্জ
|-
|৪
|[[কৰিমগঞ্জ দক্ষিণ (বিধানসভা সমষ্টি)|কৰিমগঞ্জ দক্ষিণ]]
|নাই
|কৰিমগঞ্জ
|১৪৪,১০৩
|কৰিমগঞ্জ
|-
|৫
|[[বদৰপুৰ (বিধানসভা সমষ্টি)|বদৰপুৰ]]
|নাই
|কৰিমগঞ্জ
|১২৯,৩৬৩
|কৰিমগঞ্জ
|-
|৬
|[[হাইলাকান্দি (বিধানসভা সমষ্টি)|হাইলাকান্দি]]
|নাই
|[[হাইলাকান্দি জিলা|হাইলাকান্দি]]
|১৩১,৭৮৬
|কৰিমগঞ্জ
|-
|৭
|[[কটলীছেৰা (বিধানসভা সমষ্টি)|কটলীছেৰা]] &lt;!--Katlicherra--&gt;
|নাই
|হাইলাকান্দি
|১৪৬,২৬৮
|কৰিমগঞ্জ
|-
|৮
|[[আলগাপুৰ (বিধানসভা সমষ্টি)|আলগাপুৰ ]]
|নাই
|হাইলাকান্দি
|১৩১,৬২৪
|কৰিমগঞ্জ
|-
|৯
|[[শিলচৰ (বিধানসভা সমষ্টি)|শিলচৰ]]
|নাই
|[[কাছাৰ জিলা|কাছাৰ]]
|১৯৫,৫২৭
|[[শিলচৰ (লোকসভা সমষ্টি)|শিলচৰ]]
|-
|১০
|[[সোণাই (বিধানসভা সমষ্টি)|সোণাই]]
|নাই
|কাছাৰ
|১৩৭,৩৬৬
|শিলচৰ
|-
|১১
|[[ধলাই (বিধানসভা সমষ্টি)|ধলাই]]
|অনুসূচীত জাতি
|কাছাৰ
|১৩৯,৬৬৬
|শিলচৰ
|-
|১২
|[[উধাৰবণ্ড (বিধানসভা সমষ্টি)|উধাৰব্ণ্ড]]
|নাই
|কাছাৰ
|১২৭,২১৯
|শিলচৰ
|-
|১৩
|[[লখিপুৰ (বিধানসভা সমষ্টি)|লখিপুৰ]]
|নাই
|কাছাৰ
|১২৭,৩৫০
|শিলচৰ
|-
|১৪
|[[বাৰখোলা (বিধানসভা সমষ্টি)|বাৰখোলা ]]
|নাই
|কাছাৰ
|১১৩,২৩২
|শিলচৰ
|-
|১৫
|[[কাতিগৰা (বিধানসভা সমষ্টি)|কাতিগৰা ]]
|নাই
|কাছাৰ
|১৩৭,৪২২
|শিলচৰ
|-
|১৬
|[[হাফলঙ (বিধানসভা সমষ্টি)|হাফলঙ]]
|অনুসূচীত জনজাতি
|[[ডিমা হাচাও জিলা|ডিমা হাচাও]]
|১৩০,৩৯০
|[[স্বায়ত্ত্বশাসিত জিলা (লোকসভা সমষ্টি)|স্বায়ত্ত্বশাসিত জিলা]]
|-
|১৭
|[[বোকাজান (বিধানসভা সমষ্টি)|বোকাজান]]
|অনুসূচীত জনজাতি
|[[কাৰ্বি আংলং জিলা|কাৰ্বি আংলং]]
|১৩১,৭৫৪
|স্বায়ত্ত্বশাসিত জিলা
|-
|১৮
|[[হাওৰাঘাট (বিধানসভা সমষ্টি)|হাওৰাঘাট]]
|অনুসূচীত জনজাতি
|কাৰ্বি আংলং
|১০৮,২৪৬
|স্বায়ত্ত্বশাসিত জিলা
|-
|১৯
|[[ডিফু (বিধানসভা সমষ্টি)|ডিফু]]
|অনুসূচীত জনজাতি
|কাৰ্বি আংলং
|১৬৫,৪২৪
|স্বায়ত্ত্বশাসিত জিলা
|-
|২০
|[[বৈঠালাংছ' (বিধানসভা সমষ্টি)|বৈঠালাংছ']]
|অনুসূচীত জনজাতি
|কাৰ্বি আংলং
|১৭৪,৪০৫
|স্বায়ত্ত্বশাসিত জিলা
|-
|২১
|[[মানকাচৰ (বিধানসভা সমষ্টি)|মানকাচৰ]]
|নাই
|[[দক্ষিণ শালমৰা-মানকাচৰ জিলা|দক্ষিণ শালমৰা-মানকাচৰ]]
|১৫৫,১৭৮
|[[ধুবুৰী (লোকসভা সমষ্টি)|ধুবুৰী]]
|-
|২২
|[[শালমৰা দক্ষিণ (বিধানসভা সমষ্টি)|শালমৰা দক্ষিণ]]
|নাই
|দক্ষিণ শালমৰা-মানকাচৰ
|১৪১,৯১৫
|ধুবুৰী
|-
|২৩
|[[ধুবুৰী (বিধানসভা সমষ্টি)|ধুবুৰী]]
|নাই
|ধুবুৰী
|১৫৩,৩৮০
|ধুবুৰী
|-
|২৪
|[[গৌৰীপুৰ (বিধানসভা সমষ্টি)|গৌৰীপুৰ]]
|নাই
|ধুবুৰী
|১৫৬,৫৫৯
|ধুবুৰী
|-
|২৫
|[[গোলকগঞ্জ (বিধানসভা সমষ্টি)|গোলকগঞ্জ]]
|নাই
|ধুবুৰী
|১৫৫,৮০১
|ধুবুৰী
|-
|২৬
|[[বিলাসীপাৰা পশ্চিম (বিধানসভা সমষ্টি)|বিলাসীপাৰা পশ্চিম]]
|নাই
|ধুবুৰী
|১২৮,৩৩০
|ধুবুৰী
|-
|২৭
|[[বিলাসীপাৰা পূব (বিধানসভা সমষ্টি)|বিলাসীপাৰা পূব]]
|নাই
|ধুবুৰী
|১৬৪,২৩৮
|ধুবুৰী
|-
|২৮
|[[গোসাইগাঁও (বিধানসভা সমষ্টি)|গোসাইগাঁও]]
|নাই
|[[কোকৰাঝাৰ জিলা|কোকৰাঝাৰ]]
|১৫৯,৯০৬
|[[কোকৰাঝাৰ (লোকসভা সমষ্টি)|কোকৰাঝাৰ]]
|-
|২৯
|[[কোকৰাঝাৰ পশ্চিম (বিধানসভা সমষ্টি)|কোকৰাঝাৰ পশ্চিম]]
|অনুসূচীত জনজাতি
|কোকৰাঝাৰ
|১৪৬,৯৬৮
|কোকৰাঝাৰ
|-
|৩০
|[[কোকৰাঝাৰ পূব (বিধানসভা সমষ্টি)|কোকৰাঝাৰ পূব]]
|অনুসূচীত জনজাতি
|কোকৰাঝাৰ
|১৪৭,৫০০
|কোকৰাঝাৰ
|-
|৩১
|[[ছিদলী (বিধানসভা সমষ্টি)|ছিদলী]]
|অনুসূচীত জনজাতি
|[[চিৰাং জিলা|চিৰাং]]
|১৬০,৯২৪
|কোকৰাঝাৰ
|-
|৩২
|[[বঙাইগাঁও (বিধানসভা সমষ্টি)|বঙাইগাঁও]]
|নাই
|[[বঙাইগাঁও জিলা|বঙাইগাঁও]]
|১৪৪,৪৮৪
|[[বৰপেটা (লোকসভা সমষ্টি)|বৰপেটা]]
|-
|৩৩
|[[বিজনী (বিধানসভা সমষ্টি)|বিজনী]]
|নাই
|চিৰাং
|১১১,৬৬৮
|কোকৰাঝাৰ
|-
|৩৪
|[[অভয়াপুৰী উত্তৰ (বিধানসভা সমষ্টি)|অভয়াপুৰী উত্তৰ]]
|নাই
|বঙাইগাঁও
|১২৫,৩০৪
|বৰপেটা
|-
|৩৫
|[[অভয়াপুৰী দক্ষিণ (বিধানসভা সমষ্টি)|অভয়াপুৰী দক্ষিণ]]
|অনুসূচীত জাতি
|বঙাইগাঁও
|১৪৫,৯২৫
|বৰপেটা
|-
|৩৬
|[[দুধনৈ (বিধানসভা সমষ্টি)|দুধনৈ]]
|অনুসূচীত জনজাতি
|[[গোৱালপাৰা জিলা|গোৱালপাৰা]]
|১৫১,৮৮৪
|[[গুৱাহাটী (লোকসভা সমষ্টি)|গুৱাহাটী]]
|-
|৩৭
|[[গোৱালপাৰা পূব (বিধানসভা সমষ্টি)|গোৱালপাৰা পূব]]
|নাই
|[[গোৱালপাৰা জিলা|গোৱালপাৰা]]
|১৬১,৭১৭
|ধুবুৰী
|-
|৩৮
|[[গোৱালপাৰা পশ্চিম (বিধানসভা সমষ্টি)|গোৱালপাৰা পশ্চিম]]
|নাই
|গোৱালপাৰা
|১২৭,০০৫
|ধুবুৰী
|-
|৩৯
|[[জলেশ্বৰ (বিধানসভা সমষ্টি)|জলেশ্বৰ]]
|নাই
|গোৱালপাৰা
|১১৯,২৮৮
|ধুবুৰী
|-
|৪০
|[[সৰভোগ (বিধানসভা সমষ্টি)|সৰভোগ]]
|নাই
|[[বৰপেটা জিলা|বৰপেটা]]
|১৬০,১৮৬
|কোকৰাঝাৰ
|-
|৪১
|[[ভৱানীপুৰ (বিধানসভা সমষ্টি)|ভৱানীপুৰ]]
|নাই
|বৰপেটা
|১১৭,৩৯৬
|কোকৰাঝাৰ
|-
|৪২
|[[পাটছাৰকুছি (বিধানসভা সমষ্টি)|পাটছাৰকুছি]]
|নাই
|বৰপেটা
|১২৪,৯৯৩
|বৰপেটা
|-
|৪৩
|[[বৰপেটা (বিধানসভা সমষ্টি)|বৰপেটা]]
|নাই
|বৰপেটা
|১৫৪,৩৪৩
|বৰপেটা
|-
|৪৪
|[[জনীয়া (বিধানসভা সমষ্টি)|জনীয়া]]
|নাই
|বৰপেটা
|১৩৬,৯৩৯
|বৰপেটা
|-
|৪৫
|[[বাঘবৰ (বিধানসভা সমষ্টি)|বাঘবৰ]]
|নাই
|বৰপেটা
|১০৮,০৭৬
|বৰপেটা
|-
|৪৬
|[[সৰুক্ষেত্ৰী (বিধানসভা সমষ্টি)|সৰুক্ষেত্ৰী]]
|নাই
|বৰপেটা
|১৪৯,৫৪৭
|বৰপেটা
|-
|৪৭
|[[চেঙা (বিধানসভা সমষ্টি)|চেঙা]]
|নাই
|বৰপেটা
|১০৫,৪৮২
|বৰপেটা
|-
|৪৮
|[[বকো (বিধানসভা সমষ্টি)|বকো]]
|অনুসূচীত জাতি
|[[কামৰূপ জিলা|কামৰূপ]]
|১৭০,৩৩৪
|গুৱাহাটী
|-
|৪৯
|[[ছয়গাঁও (বিধানসভা সমষ্টি)|ছয়গাঁও]]
|নাই
|কামৰূপ
|১৪০,১৩৭
|গুৱাহাটী
|-
|৫০
|[[পলাশবাৰী (বিধানসভা সমষ্টি)|পলাশবাৰী]]
|নাই
|কামৰূপ
|১৩০,৪৫৩
|গুৱাহাটী
|-
|৫১
|[[জালুকবাৰী (বিধানসভা সমষ্টি)|জালুকবাৰী]]
|নাই
|[[কামৰূপ মহানগৰ জিলা|কামৰূপ মহানগৰ]]
|১৬৭,৫৯৭
|গুৱাহাটী
|-
|৫২
|[[দিছপুৰ (বিধানসভা সমষ্টি)|দিছপুৰ]]
|নাই
|কামৰূপ মহানগৰ
|৩১৮,২৮২
|গুৱাহাটী
|-
|৫৩
|[[গুৱাহাটী পূব (বিধানসভা সমষ্টি)|গুৱাহাটী পূব]]
|নাই
|কামৰূপ মহানগৰ
|২২৬,৭৫১
|গুৱাহাটী
|-
|৫৪
|[[গুৱাহাটী পশ্চিম (বিধানসভা সমষ্টি)|গুৱাহাটী পশ্চিম]]
|নাই
|কামৰূপ মহানগৰ
|২৩৯,১১৭
|গুৱাহাটী
|-
|৫৫
|[[হাজো (বিধানসভা সমষ্টি)|হাজো]]
|নাই
|কামৰূপ
|১৩৮,১৪১
|গুৱাহাটী
|-
|৫৬
|[[কমলপুৰ (বিধানসভা সমষ্টি)|কমলপুৰ]]
|নাই
|কামৰূপ
|১৪৪,০৬৪
|[[মংগলদৈ (লোকসভা সমষ্টি)|মংগলদৈ]]
|-
|৫৭
|[[ৰঙিয়া (বিধানসভা সমষ্টি)|ৰঙিয়া]]
|নাই
|কামৰূপ
|১৫৬,২৭০
|মংগলদৈ
|-
|৫৮
|[[তামোলপুৰ (বিধানসভা সমষ্টি)|তামোলপুৰ]]
|নাই
|[[বাক্সা জিলা|বাক্সা]]
|১৫৮,৫৩৪
|কোকৰাঝাৰ
|-
|৫৯
|[[নলবাৰী (বিধানসভা সমষ্টি)|নলবাৰী]]
|নাই
|নলবাৰী
|১৫৮,৫২৭
|মংগলদৈ
|-
|৬০
|[[বৰক্ষেত্ৰী (বিধানসভা সমষ্টি)|বৰক্ষেত্ৰী]]
|নাই
|নলবাৰী
|১৫৩,২৪৪
|গুৱাহাটী
|-
|৬১
|[[ধৰ্মপুৰ (বিধানসভা সমষ্টি)|ধৰ্মপুৰ]]
|নাই
|নলবাৰী
|১২৭,০০৫
|বৰপেটা
|-
|৬২
|[[বৰমা (বিধানসভা সমষ্টি)|বৰমা]]
|অনুসূচীত জনজাতি
|বাক্সা
|১৩৩,৬৪৩
|কোকৰাঝাৰ
|-
|৬৩
|[[চাপাগুৰি (বিধানসভা সমষ্টি)|চাপাগুৰি]]
|অনুসূচীত জনজাতি
|বাক্সা
|১২৯,৩০২
|কোকৰাঝাৰ
|-
|৬৪
|[[পানেৰী (বিধানসভা সমষ্টি)|পানেৰী]]
|নাই
|[[ওদালগুৰি জিলা|ওদালগুৰি]]
|১২৫,২১০
|মংগলদৈ
|-
|৬৫
|[[কলাইগাঁও (বিধানসভা সমষ্টি)|কলাইগাঁও]]
|নাই
|[[দৰং জিলা|দৰং]]
|১৪২,৮৬৩
|মংগলদৈ
|-
|৬৬
|[[ছিপাঝাৰ (বিধানসভা সমষ্টি)|ছিপাঝাৰ]]
|নাই
|দৰং
|১৪৯,৬১০
|মংগলদৈ
|-
|৬৭
|[[মংগলদৈ (বিধানসভা সমষ্টি)|মংগলদৈ]]
|অনুসূচীত জাতি
|দৰং
|১৮৬,৭৮৯
|মংগলদৈ
|-
|৬৮
|[[দলগাঁও (বিধানসভা সমষ্টি)|দলগাঁও]]
|নাই
|দৰং
|১৬৫,৮০৩
|মংগলদৈ
|-
|৬৯
|[[ওদালগুৰি (বিধানসভা সমষ্টি)|ওদালগুৰি]]
|অনুসূচীত জনজাতি
|ওদালগুৰি
|১২৭,৯০৬
|মংগলদৈ
|-
|৭০
|[[মাজবাট (বিধানসভা সমষ্টি)|মাজবাট]]
|নাই
|ওদালগুৰি
|১১৯,৬২৮
|মংগলদৈ
|-
|৭১
|[[ঢেকীয়াজুলি (বিধানসভা সমষ্টি)|ঢেকীয়াজুলি]]
|নাই
|[[শোণিতপুৰ জিলা|শোণিতপুৰ]]
|১৬৬,৬০০
|[[তেজপুৰ (লোকসভা সমষ্টি)|তেজপুৰ]]
|-
|৭২
|[[বৰচলা (বিধানসভা সমষ্টি)|বৰচলা]]
|নাই
|শোণিতপুৰ
|১৩২,১২১
|তেজপুৰ
|-
|৭৩
|[[তেজপুৰ (বিধানসভা সমষ্টি)|তেজপুৰ]]
|নাই
|শোণিতপুৰ
|১৫১,৯১৩
|তেজপুৰ
|-
|৭৪
|[[ৰঙাপাৰা (বিধানসভা সমষ্টি)|ৰঙাপাৰা]]
|নাই
|শোণিতপুৰ
|১৩৩,৬৫৬
|তেজপুৰ
|-
|৭৫
|[[চতিয়া (বিধানসভা সমষ্টি)|চতিয়া]]
|নাই
|শোণিতপুৰ
|১৫০,৩৫৪
|তেজপুৰ
|-
|৭৬
|[[বিশ্বনাথ (বিধানসভা সমষ্টি)|বিশ্বনাথ]]
|নাই
|[[বিশ্বনাথ জিলা|বিশ্বনাথ]]
|১৩১,০৫৮
|তেজপুৰ
|-
|৭৭
|[[বিহালী (বিধানসভা সমষ্টি)|বিহালী]]
|নাই
|বিশ্বনাথ
|১০০,০৭২
|তেজপুৰ
|-
|৭৮
|[[গহপুৰ (বিধানসভা সমষ্টি)|গহপুৰ]]
|নাই
|বিশ্বনাথ
|১৬০,১৮৭
|তেজপুৰ
|-
|৭৯
|[[জাগীৰোড (বিধানসভা সমষ্টি)|জাগীৰোড]]
|অনুসূচীত জাতি
|[[মৰিগাঁও জিলা|মৰিগাঁও]]
|১৭৮,১৪৮
|[[নগাঁও (লোকসভা সমষ্টি)|নগাঁও]]
|-
|৮০
|[[মৰিগাঁও (বিধানসভা সমষ্টি)|মৰিগাঁও]]
|নাই
|মৰিগাঁও
|১৫০,৮৫৬
|নগাঁও
|-
|৮১
|[[লাহৰীঘাট (বিধানসভা সমষ্টি)|লাহৰীঘাট]]
|নাই
|মৰিগাঁও
|১৩৭,৭৩০
|নগাঁও
|-
|৮২
|[[ৰহা (বিধানসভা সমষ্টি)|ৰহা]]
|অনুসূচীত জাতি
|[[নগাঁও জিলা|নগাঁও]]
|১৭১,৭০৭
|নগাঁও
|-
|৮৩
|[[ধিং (বিধানসভা সমষ্টি)|ধিং]]
|নাই
|নগাঁও
|১৫৭,৩২৭
|[[কলিয়াবৰ (লোকসভা সমষ্টি)|কলিয়াবৰ]]
|-
|৮৪
|[[বটদ্ৰৱা (বিধানসভা সমষ্টি)|বটদ্ৰৱা]]
|নাই
|নগাঁও
|১৩০,৮৮৩
|কলিয়াবৰ
|-
|৮৫
|[[ৰূপহীহাট (বিধানসভা সমষ্টি)|ৰূপহীহাট]]
|নাই
|নগাঁও
|১৪৩,০৭১
|কলিয়াবৰ
|-
|৮৬
|[[নগাঁও (বিধানসভা সমষ্টি)|নগাঁও]]
|নাই
|নগাঁও
|১৫৮,৫৫০
|নগাঁও
|-
|৮৭
|[[বঢ়মপুৰ (বিধানসভা সমষ্টি)|বঢ়মপুৰ]]
|নাই
|নগাঁও
|১৪৯,৫৬৪
|নগাঁও
|-
|৮৮
|[[চামগুৰি (বিধানসভা সমষ্টি)|চামগুৰি]]
|নাই
|নগাঁও
|১২৮,৬৫৯
|কলিয়াবৰ
|-
|৮৯
|[[কলিয়াবৰ (বিধানসভা সমষ্টি)|কলিয়াবৰ]]
|নাই
|নগাঁও
|১১৩,৭৭১
|কলিয়াবৰ
|-
|৯০
|[[যমুনামুখ (বিধানসভা সমষ্টি)|যমুনামুখ]]
|নাই
|[[হোজাই জিলা|হোজাই]]
|১৫৫,৯৭৭
|নগাঁও
|-
|৯১
|[[হোজাই (বিধানসভা সমষ্টি)|হোজাই]]
|নাই
|হোজাই
|২০৪,০৭৪
|নগাঁও
|-
|৯২
|[[লামডিং (বিধানসভা সমষ্টি)|লামডিং]]
|নাই
|হোজাই
|১৭২,৬৫০
|নগাঁও
|-
|৯৩
|[[বোকাখাট (বিধানসভা সমষ্টি)|বোকাখাট]]
|নাই
|[[গোলাঘাট জিলা|গোলাঘাট]]
|১১৮,৭৮৪
|কলিয়াবৰ
|-
|৯৪
|[[সৰুপথাৰ (বিধানসভা সমষ্টি)|সৰুপথাৰ]]
|নাই
|গোলাঘাট
|১৯৮,৪৭০
|কলিয়াবৰ
|-
|৯৫
|[[গোলাঘাট (বিধানসভা সমষ্টি)|গোলাঘাট]]
|নাই
|গোলাঘাট
|১৬১,৮১৭
|কলিয়াবৰ
|-
|৯৬
|[[খুমটাই (বিধানসভা সমষ্টি)|খুমটাই]]
|নাই
|গোলাঘাট
|১১২,৪৮৬
|কলিয়াবৰ
|-
|৯৭
|[[ডেৰগাঁও (বিধানসভা সমষ্টি)|ডেৰগাঁও]]
|অনুসূচীত জাতি
|[[যোৰহাট জিলা|যোৰহাট]]
|১৩৬,৫৭০
|কলিয়াবৰ
|-
|৯৮
|[[যোৰহাট (বিধানসভা সমষ্টি)|যোৰহাট]]
|নাই
|যোৰহাট
|১৫৩,৫১৭
|[[যোৰহাট (লোকসভা সমষ্টি)|যোৰহাট]]
|-
|৯৯
|[[মাজুলী (বিধানসভা সমষ্টি)|মাজুলী]]
|অনুসূচীত জনজাতি
|[[মাজুলী জিলা|মাজুলী]]
|১০৭,৮৩৭
|[[লখিমপুৰ (লোকসভা সমষ্টি)|লখিমপুৰ]]
|-
|১০০
|[[তিতাবৰ (বিধানসভা সমষ্টি)|তিতাবৰ]]
|নাই
|যোৰহাট
|১২৩,৫২৯
|যোৰহাট
|-
|১০১
|[[মৰিয়নি (বিধানসভা সমষ্টি)|মৰিয়নি]]
|নাই
|যোৰহাট
|১০৪,২৮৩
|যোৰহাট
|-
|১০২
|[[টিয়ক (বিধানসভা সমষ্টি)|টিয়ক]]
|নাই
|যোৰহাট
|১১৩,২০৩
|যোৰহাট
|-
|১০৩
|[[আমগুৰি (বিধানসভা সমষ্টি)|আমগুৰি]]
|নাই
|[[শিৱসাগৰ জিলা|শিৱসাগৰ]]
|১০৯,৭২৩
|যোৰহাট
|-
|১০৪
|[[নাজিৰা (বিধানসভা সমষ্টি)|নাজিৰা]]
|নাই
|শিৱসাগৰ
|১১২,৮১০
|যোৰহাট
|-
|১০৫
|[[মাহমৰা (বিধানসভা সমষ্টি)|মাহমৰা]]
|নাই
|শিৱসাগৰ
|১১৪,৯৯৫
|যোৰহাট
|-
|১০৬
|[[সোণাৰি (বিধানসভা সমষ্টি)|সোণাৰি]]
|নাই
|[[চৰাইদেউ জিলা|চৰাইদেউ]]
|১৪৬,৭০০
|যোৰহাট
|-
|১০৭
|[[থাওঁৰা (বিধানসভা সমষ্টি)|থাওঁৰা]]
|নাই
|শিৱসাগৰ
|৯৪,৮৩৩
|যোৰহাট
|-
|১০৮
|[[শিৱসাগৰ (বিধানসভা সমষ্টি)|শিৱসাগৰ]]
|নাই
|শিৱসাগৰ
|১৩৫,৪৭৮
|যোৰহাট
|-
|১০৯
|[[বিহপুৰীয়া (বিধানসভা সমষ্টি)|বিহপুৰীয়া]]
|নাই
|[[লখিমপুৰ জিলা|লখিমপুৰ]]
|১২০,৯১৪
|তেজপুৰ
|-
|১১০
|[[নাওবৈচা (বিধানসভা সমষ্টি)|নাওবৈচা]]
|নাই
|লখিমপুৰ
|১৫৫,৯৭৩
|লখিমপুৰ
|-
|১১১
|[[লখিমপুৰ (বিধানসভা সমষ্টি)|লখিমপুৰ]]
|নাই
|লখিমপুৰ
|১৪১,৩৬৩
|লখিমপুৰ
|-
|১১২
|[[ঢকুৱাখানা (বিধানসভা সমষ্টি)|ঢকুৱাখানা]]
|অনুসূচীত জনজাতি
|লখিমপুৰ
|১৫৪,৬২২
|লখিমপুৰ
|-
|১১৩
|[[ধেমাজী (বিধানসভা সমষ্টি)|ধেমাজী]]
|অনুসূচীত জনজাতি
|[[ধেমাজী জিলা|ধেমাজী]]
|১৮৬,২৮১
|লখিমপুৰ
|-
|১১৪
|[[জোনাই (বিধানসভা সমষ্টি)|জোনাই]]
|অনুসূচীত জনজাতি
|ধেমাজী
|২৩২,৬৬৯
|লখিমপুৰ
|-
|১১৫
|[[মৰাণ (বিধানসভা সমষ্টি)|মৰাণ]]
|নাই
|[[ডিব্ৰুগড় জিলা|ডিব্ৰুগড়]]
|১১৫,৩০৭
|[[ডিব্ৰুগড় (লোকসভা সমষ্টি)|ডিব্ৰুগড়]]
|-
|১১৬
|[[ডিব্ৰুগড় (বিধানসভা সমষ্টি)|ডিব্ৰুগড়]]
|নাই
|ডিব্ৰুগড়
|১২৪,৮৭৪
|ডিব্ৰুগড়
|-
|১১৭
|[[লাহোৱাল (বিধানসভা সমষ্টি)|লাহোৱাল]]
|নাই
|ডিব্ৰুগড়
|১১৮,১৩৫
|ডিব্ৰুগড়
|-
|১১৮
|[[দুলিয়াজান (বিধানসভা সমষ্টি)|দুলিয়াজান]]
|নাই
|ডিব্ৰুগড়
|১৩৬,৭৫৯
|ডিব্ৰুগড়
|-
|১১৯
|[[টিংখং (বিধানসভা সমষ্টি)|টিংখং]]
|নাই
|ডিব্ৰুগড়
|১১৫,৮৭৩
|ডিব্ৰুগড়
|-
|১২০
|[[নাহৰকটীয়া (বিধানসভা সমষ্টি)|নাহৰকটীয়া]]
|নাই
|ডিব্ৰুগড়
|১১৭,১১৬
|ডিব্ৰুগড়
|-
|১২১
|[[চাবুৱা (বিধানসভা সমষ্টি)|চাবুৱা]]
|নাই
|ডিব্ৰুগড়
|১৩২,৯৭৬
|লখিমপুৰ
|-
|১২২
|[[তিনিচুকীয়া (বিধানসভা সমষ্টি)|তিনিচুকীয়া]]
|নাই
|[[তিনিচুকীয়া জিলা|তিনিচুকীয়া]]
|১৪১,০২৩
|ডিব্ৰুগড়
|-
|১২৩
|[[ডিগবৈ (বিধানসভা সমষ্টি)|ডিগবৈ]]
|নাই
|তিনিচুকীয়া
|১১২,৬৩৭
|ডিব্ৰুগড়
|-
|১২৪
|[[মাৰ্ঘেৰিটা (বিধানসভা সমষ্টি)|মাৰ্ঘেৰিটা]]
|নাই
|তিনিচুকীয়া
|১৫৮,৮২১
|ডিব্ৰুগড়
|-
|১২৫
|[[ডুমডুমা (বিধানসভা সমষ্টি)|ডুমডুমা]]
|নাই
|তিনিচুকীয়া
|১২০,৩৭৫
|লখিমপুৰ
|-
|১২৬
|[[শদিয়া (বিধানসভা সমষ্টি)|শদিয়া]]
|নাই
|তিনিচুকীয়া
|১৪২,৩৭৬
|লখিমপুৰ
|}

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{Reflist}}

==ডিমৌ সমষ্টি ==

* [[অসম বিধানসভা]]

==বাহ্যিক সংযোগ==
* [http://assamassembly.nic.in/ অসম বিধানসভাৰ আনুষ্ঠানিক ৱেবছাইট]

[[শ্ৰেণী:অসমৰ ৰাজনীতি]]
[[শ্ৰেণী:অসম চৰকাৰ]]
[[শ্ৰেণী:আইনসভা]]
[[শ্ৰেণী:অসম সম্পৰ্কীয় তালিকা]]</text>
      <sha1>gjpgdto8zctg19m2ftoiqo5rbfh13g3</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ৱিকিপিডিয়া:অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকা</title>
    <ns>4</ns>
    <id>29980</id>
    <revision>
      <id>519512</id>
      <parentid>518877</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T11:50:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>519512</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="71345" sha1="2zdbpic8fh9h26hci6stz0vg8rdh2oa" xml:space="preserve">{{ৱিকিপিডিয়া:অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকা/Level/Nav bar}}
{{Shortcut|WP:VA|WP:VITAL}}
&lt;span style=&quot;font-size: 115%; font-weight: bold&quot;&gt;&lt;span style=&quot;color: red&quot;&gt;বিশেষ দ্ৰষ্টব্য:&lt;/span&gt; এই তালিকাখন মেটা-ৱিকিৰ [[:meta:List of articles every Wikipedia should have|গোলকীয় তালিকাৰ]] প্ৰতিলিপি। অনুগ্ৰহ কৰি এই তালিকাখন পোনপটিয়াকৈ সলনি নকৰে যেন। আপুনি যদি কোনো বিষয় ইয়াত সংযোগ কৰিব বিচাৰে, প্ৰথমে মেটা-ৱিকিৰ [[:meta:Talk:List of articles every Wikipedia should have|আলোচনা পৃষ্ঠাত]] আলোচনা কৰক। কোনো বিষয় সংযোগ বা বিলোপ কৰিবৰ বাবে উপযুক্ত যুক্তি দৰ্শোৱা প্ৰয়োজন। &lt;/span&gt;

এই তালিকাখনত অন্তৰ্ভুক্ত কৰা প্ৰবন্ধসমূহ প্ৰতিখন ৱিকিপিডিয়াতে থকাতো অত্যাৱশ্যকীয় হিচাপে বিবেচনা কৰা হয়। এই প্ৰবন্ধসমূহ উচ্চ মানদণ্ডৰ তথা নিৰ্বাচিত প্ৰবন্ধ হোৱাটো বাঞ্ছনীয়। অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াতো এই প্ৰবন্ধসমূহ থকাটো প্ৰয়োজনীয়। আপুনিও এই প্ৰবন্ধসমূহ সৃষ্টি বা বিস্তাৰ কৰাত সহায় কৰিব পাৰে। অধিক সহায়ৰ বাবে [[সহায়:সমল|ইয়াত]] ক্লিক কৰক।

এই পৃষ্ঠাত '''ৱিকিপিডিয়াৰ ১,০০০ অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধ'''ক তালিকাভুক্ত কৰা হৈছে। এই তালিকা হৈছে ৱিকিপিডিয়াৰ অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকাৰ তৃতীয় স্তৰ। ১০,০০০ প্ৰবন্ধ সমৃদ্ধ বিস্তাৰিত তালিকা চতুৰ্থ স্তৰৰ এখনো [[ৱিকিপিডিয়া:অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকা/বিস্তাৰিত|ইয়াত]] উপলব্ধ আছে। আন দুখন চমু তালিকা ক্ৰমে দ্বিতীয় স্তৰৰ [[ৱিকিপিডিয়া:অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকা/স্তৰ/২|১০০টা প্ৰবন্ধ]] আৰু প্ৰথম স্তৰৰ [[ৱিকিপিডিয়া:অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকা/স্তৰ/১|শীৰ্ষ ১০টা প্ৰবন্ধও]] আছে। এই তালিকাখনৰ নবীনতম সংস্কৰণটোৰ বাবে [[:meta:List of articles every Wikipedia should have|এই লিঙ্কটো]] চাব পাৰে। [[ৱিকিপিডিয়া:অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকা/ভাৰতীয় ভাষাৰ ৱিকিপিডিয়া|পঞ্চম স্তৰৰ]] আন এখন তালিকা আছে, যিখনত ভাৰতীয় ভাষাৰ ৱিকিপিডিয়াবোৰত থাকিব লগা অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকা দিয়া হৈছে।
{{Progress bar|{{#expr:(100-((73/1000)*100))}}
|text = প্ৰবন্ধ সৃষ্টি কৰা হ'ল}}
{{TOCright}}

{| class=&quot;wikitable&quot; width=&quot;40%&quot;
|+ বিষয়বস্তু অনুসৰি প্ৰবন্ধৰ সংখ্যা
|-
! বিষয়!! প্ৰবন্ধৰ সংখ্যা!! প্ৰবন্ধ আছে!! প্ৰবন্ধ নাই
|-
| জীৱনী || ২০৪ || ১৩১ || ৭৩
|-
| দৰ্শন আৰু মনোবিজ্ঞান || ১৮ || ১৮ || ০
|-
| বিশ্ববীক্ষা আৰু ধৰ্ম || ২৫ || ২৫ || ০
|-
| সমাজ বিজ্ঞান || ৭০ || ৭০ || ০ 
|-
| ভাষা আৰু সাহিত্য || ৪৬ || ৪৬ || ০
|-
| প্ৰমিতি || ১২ || ১২ || ০ 
|-
| বিজ্ঞান || ২৫৭ || ২৫৭ || ০
|-
| খাদ্য আৰু কৃষি || ৩৪ || ৩৪ || ০ 
|-
| প্ৰযুক্তি || ৬৭ || ৬৭ || ০ 
|-
| কলা আৰু বিনোদন || ৭৫ || ৭৫ || ০
|-
| ইতিহাস || ৪৬ || ৪৬ || ০
|-
| ভূগোল || ১৪৬ || ১৪৬ || ০
|-
| '''মুঠ''' || '''১০০০''' || '''৯২৭''' || '''৭৩''' 
|}
&lt;small&gt;* এই তালিকাখন অন্তিমবাৰৰ বাবে ২০ জুন ২০২৫-ত সংশোধন কৰা হৈছে। &lt;/small&gt;

== জীৱনী ==

=== শিল্পী আৰু স্থপতিবিদ ===
{{div col|2}}
# [[লী ক'ৰবাজিয়ে]] ([[:en:Le Corbusier]])
# [[চালভাড' ডালি]] ([[:en:Salvador Dalí]])
# [[এলব্ৰেখট ড্যুৰাৰ]] ([[:en:Albrecht Dürer]])
# '''[[ভিনচেণ্ট ভেন গঘ]] ([[:en:Vincent van Gogh]])'''
# [[ফ্ৰান্সিছক' গয়া]] ([[:en:Francisco Goya]])
# [[কাটুশ্বিকা হ'কচাই]] ([[:en:Hokusai]])
# [[ফ্ৰিদা কাল']] ([[:en:Frida Kahlo]])
# '''[[লিঅ'নাৰ্ড' দা ভিন্সি]] ([[:en:Leonardo da Vinci]])'''
# [[হেনৰি মেটিশ্ব]] ([[:en:Henri Matisse]])
# '''[[মাইকেলেঞ্জেল']] ([[:en:Michelangelo]])'''
# '''[[পাব্‌ল' পিকাছ']] ([[:en:Pablo Picasso]])'''
# [[ৰাফায়েল]] ([[:en:Raphael]])
# '''[[ৰে'ম্ব্ৰেণ্ট]] ([[:en:Rembrandt]])'''
# [[পিটাৰ পল ৰুবেন্স]] ([[:en:Peter Paul Rubens]])
# [[মিমাৰ চিনান]] ([[:en:Mimar Sinan]])
# [[ডিয়েগো ৱেলাজকেজ]] ([[:en:Diego Velázquez]])
# [[এণ্ডি ৱাৰহ'ল]] ([[:en:Andy Warhol]])
# [[ফ্ৰেঙ্ক লইড ৰাইট]] ([[:en:Frank Lloyd Wright]])
{{div col end}}

=== লেখক, নাট্যকাৰ আৰু কবি ===
{{div col|2}}
# [[চাৰ্লছ ডিকেন্স]] ([[:en:Charles Dickens]])
# [[ফিওদোৰ দস্তয়েভস্কি]] ([[:en:Fyodor Dostoevsky]])
# [[নাগিব মাহফুজ]] ([[:en:Naguib Mahfouz]])
# [[গাব্ৰিয়েল গাৰ্ছিয়া মাৰ্কেছ]] ([[:en:Gabriel García Márquez]])
# [[হোমাৰ]] ([[:en:Homer]])
# [[ফ্ৰান্‌জ কাফ্‌কা]] ([[:en:Franz Kafka]])
# [[কালিদাস]] ([[:en:Kālidāsa]])
# [[মাৰ্চেল প্ৰুষ্ট]] ([[:en:Marcel Proust]])
#  [[উইলিয়াম শ্বেইকছপীয়েৰ]] ([[:en:William Shakespeare]])
# [[ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰ]] ([[:en:Rabindranath Tagore]])
# [[লীঅ' টলষ্টয়]] ([[:en:Leo Tolstoy]])
# [[মাৰ্ক টোৱেইন]] ([[:en:Mark Twain]])
# [[দান্তে আলিগিয়েৰি]] ([[:en:Dante Alighieri]])
# [[আবু নুৱাচ]] ([[:en:Abu Nuwas]])
# [[হান্স খ্ৰীষ্টিয়ান এণ্ডাৰচন]] ([[:en:Hans Christian Andersen]])
# [[মাৎসু বাসো]] ([[:en:Matsuo Bashō]])
# [[হাফিজ শ্বিৰাজী]] ([[:en:Hafez]])
# [[হোৰ্হে লুইচ বৰ্হেচ]] ([[:en:Jorge Luis Borges]])
# [[লৰ্ড বায়ৰন]] ([[:en:Lord Byron]])
# [[মিগেল দে চেৰ্ভানটেচ]] ([[:en:Miguel de Cervantes]])
# [[জেফ্ৰি চ'ছাৰ]] ([[:en:Geoffrey Chaucer]])
# [[এণ্টন চেকভ]] ([[:en:Anton Chekhov]])
# [[জোহান ভোল্ফগেং ফন গ্যোটে]] ([[:en:Johann Wolfgang von Goethe]])
# [[ভিক্টৰ হিউগ']] ([[:en:Victor Hugo]])
# [[জেমছ জয়ছ]] ([[:en:James Joyce]])
# [[লি বাই]] ([[:en:Li Bai]])
# [[মলিয়েৰ]] ([[:en:Molière]])
# [[অ'ভিদ]] ([[:en:Ovid]])
# [[আলেকজেণ্ডাৰ পুস্কিন]] ([[:en:Alexander Pushkin]])
# [[সোফোক্লেচ]] ([[:en:Sophocles]])
# [[ভাৰ্জিল]] ([[:en:Virgil]])
{{div col end}}


=== সুৰকাৰ আৰু সঙ্গীতশিল্পী ===
{{div col|2}}
# [[দ্য বিটল্‌চ]] ([[:en:The Beatles]])
# '''[[লুটৱিস ফান বিটহ'ফন]] ([[:en:Ludwig van Beethoven]])'''
# [[লুইচ আৰ্মষ্ট্ৰং]] ([[:en:Louis Armstrong]])
# '''[[জোহান চেবাষ্টিয়ান বাক]] ([[:en:Johann Sebastian Bach]])'''
# [[জোহানেচ ব্ৰাম্স]] ([[:en:Johannes Brahms]])
# [[ফ্ৰেডেৰিক চোপাঁ]] ([[:en:Frédéric Chopin]])
# [[এণ্টনিন দ্ভাৰাক]] ([[:en:Antonín Dvořák]])
# [[জৰ্জ ফেড্ৰিক হাণ্ডেল]] ([[:en:Georg Frideric Handel]])
# [[জোছেফ হেইডেন]] ([[:en:Joseph Haydn]])
# [[গুস্তৱ মাহলাৰ]] ([[:en:Gustav Mahler]])
# '''[[মোৎজাৰ্ট]] ([[:en:Wolfgang Amadeus Mozart]])'''
# [[জিয়'ভানি পিয়েৰলুইগি দা পেলেষ্ট্ৰিনা]] ([[:en:Giovanni Pierluigi da Palestrina]])
# [[এদিত পিয়াফ]] ([[:en:Édith Piaf]])
# [[এলভিচ প্ৰেচলি]] ([[:en:Elvis Presley]])
# [[জ্যাক'ম' পুচ্চিনি]] ([[:en:Giacomo Puccini]])
# [[ফ্ৰান্‌জ সুবৰ্ট]] ([[:en:Franz Schubert]])
# '''[[আইগৰ ষ্ট্ৰাভিন্সকি]] ([[:en:Igor Stravinsky]])'''
# [[পিওটাৰ ইলিচ চালইকভস্কি]] ([[:en:Pyotr Ilyich Tchaikovsky]])
# [[জিছেপ্পে ভেৰ্দি]] ([[:en:Giuseppe Verdi]])
# [[এণ্টোনিয়' ভিভাল্ডি]] ([[:en:Antonio Vivaldi]])
# '''[[ৰিচাৰ্ড ৱেগনাৰ]] ([[:en:Richard Wagner]])'''
{{div col end}}

=== অভিযাত্ৰী আৰু ভ্ৰমণকাৰী ===
{{div col|2}}
# [[নীল আৰ্মষ্ট্ৰং]] ([[:en:Neil Armstrong]])
# '''[[ক্ৰিষ্টোফাৰ কলম্বাছ]] ([[:en:Christopher Columbus]])'''
# [[জেমছ কুক]] ([[:en:James Cook]])
# '''[[য়ুৰি গেগেৰিন]] ([[:en:Yuri Gagarin]])'''
# [[ভাস্কো দা গামা]] ([[:en:Vasco da Gama]])
# [[ইবন বটুতা]] ([[:en:Ibn Battuta]])
# '''[[ফাৰ্ডিনেণ্ড মেগালান]] ([[:en:Ferdinand Magellan]])'''
# [[মাৰ্ক’ প’ল’]] ([[:en:Marco Polo]])
# [[ৰুৱাল আমুন্সেন]] ([[:en:Roald Amundsen]])
# [[জ্যেক কাৰ্টিয়ে]] ([[:en:Jacques Cartier]])
# [[এৰ্ণান কৰ্টেছ]] ([[:en:Hernán Cortés]])
# [[চেং হো]] ([[:en:Zheng He]])
{{div col end}}

=== চলচ্চিত্ৰ পৰিচালক, চিত্ৰনাট্যকাৰ আৰু অভিনয় শিল্পী ===
{{div col|2}}
# [[ইংমাৰ বাৰ্গমেন]] ([[:en:Ingmar Bergman]])
# [[ছাৰা বাৰ্নহাৰ্ট]] ([[:en:Sarah Bernhardt]])
# [[চাৰ্লি চেপলিন]] ([[:en:Charlie Chaplin]])
# [[মাৰ্লিন ডিট্ৰিস]] ([[:en:Marlene Dietrich]])
# [[ৱাল্ট ডিজনী]] ([[:en:Walt Disney]])
# [[ছেৰ্গেই আইজেনষ্টাইন]] ([[:en:Sergei Eisenstein]])
# [[আলফ্ৰেড হিচকক]] ([[:en:Alfred Hitchcock]])
# [[ষ্টেনলি কুবৰিক]] ([[:en:Stanley Kubrick]])
# [[আকিৰা কুৰোছাৱা]] ([[:en:Akira Kurosawa]])
# [[মেৰিলিন মন্‌ৰ']] ([[:en:Marilyn Monroe]])
# [[সত্যজিৎ ৰায়]] ([[:en:Satyajit Ray]])
# [[ষ্টিভেন স্পিলবাৰ্গ]] ([[:en:Steven Spielberg]])
# [[ফেডেৰিক' ফেল্লিনি]] ([[:en:Federico Fellini]])
{{div col end}}

=== উদ্ভাৱক, বিজ্ঞানী আৰু গণিতজ্ঞ ===
{{div col|3}}
# '''[[আৰ্কিমিডিছ]] ([[:en:Archimedes]])'''
# [[টিম বাৰ্নাৰ্ছ লী]] ([[:en:Tim Berners-Lee]])
# [[ব্ৰহ্মগুপ্ত]] ([[:en:Brahmagupta]])
# '''[[নিক'লাচ ক'পাৰ্নিকাচ]] ([[:en:Nicolaus Copernicus]])'''
# '''[[মেৰী কুৰী]] ([[:en:Marie Curie]])'''
# '''[[চাৰ্লছ ডাৰউইন]] ([[:en:Charles Darwin]])'''
# '''[[টমাছ আলভা এডিচন]] ([[:en:Thomas Edison]])'''
# '''[[এলবাৰ্ট আইনষ্টাইন]] ([[:en:Albert Einstein]])'''
# '''[[ইউক্লিড]] ([[:en:Euclid]])'''
# [[লিঅ'নাৰ্ড অইলাৰ]] ([[:en:Leonhard Euler]])
# [[মাইকেল ফেৰাডে]] ([[:en:Michael Faraday]])
# '''[[হেনৰী ফৰ্ড]] ([[:en:Henry Ford]])'''
# '''[[গেলিলিঅ’ গেলিলি]] ([[:en:Galileo Galilei]])'''
# [[কাৰ্ল ফ্ৰিডৰিখ গাউছ]] ([[:en:Carl Friedrich Gauss]])
# '''[[জ'হানেছ গুটন্‌বাৰ্গ]] ([[:en:Johannes Gutenberg]])'''
# [[জহান্স কেপলাৰ]] ([[:en:Johannes Kepler]])
# [[কাৰ্ল লিনিয়াছ]] ([[:en:Carl Linnaeus]])
# '''[[আইজাক নিউটন]] ([[:en:Isaac Newton]])'''
# '''[[লুই পেষ্ট'ৰ]] ([[:en:Louis Pasteur]])'''
# '''[[মেক্স প্লেংক]] ([[:en:Max Planck]])'''
# [[আৰ্নেষ্ট ৰাডাৰফ'ৰ্ড]] ([[:en:Ernest Rutherford]])
# '''[[নিক'লা টেছলা]] ([[:en:Nikola Tesla]])'''
# '''[[এলান ট্যুৰিং]] ([[:en:Alan Turing]])'''
# [[ইবন চিনা]] ([[:en:Avicenna]])
# [[এনৰিক' ফাৰ্মী]] ([[:en:Enrico Fermi]])
# [[গালেন]] ([[:en:Galen]])
# '''[[ডেভিদ হিলবাৰ্ট]] ([[:en:David Hilbert]])'''
# [[জেমছ প্ৰেস্কট জুল]] ([[:en:James Prescott Joule]])
# [[আল খোৱাৰিজমি]] ([[:en:Muhammad ibn Musa al-Khwarizmi]])
# [[গট‌ফ্ৰিড লাইব‌নিৎস]] ([[:en:Gottfried Wilhelm Leibniz]])
# [[জেমছ ক্লাৰ্ক মেক্সৱেল]] ([[:en:James Clerk Maxwell]])
# [[ডিমিট্ৰী মেণ্ডেলিভ]] ([[:en:Dmitri Mendeleev]])
# '''[[আৰৱিন শ্ৰুডিঙগাৰ]] ([[:en:Erwin Schrödinger]])'''
# '''[[জেমছ ৱাট]] ([[:en:James Watt]])'''
{{div col end}}

=== দাৰ্শনিক আৰু সমাজ বিজ্ঞানী ===
{{div col|2}}
# '''[[এৰিষ্ট'টল]] ([[:en:Aristotle]])'''
# [[চাণক্য]] ([[:en:Chanakya]])
# '''[[কনফুচিয়াছ]] ([[:en:Confucius]])'''
# '''[[চিগ্‌মণ্ড ফ্ৰয়েড]] ([[:en:Sigmund Freud]])'''
# '''[[কাৰ্ল মাৰ্ক্স]] ([[:en:Karl Marx]])'''
# [[এডাম স্মিথ]] ([[:en:Adam Smith]])
# '''[[ছক্ৰেটিছ]] ([[:en:Socrates]])'''
# [[জঁ-জাক ৰুছ’]] ([[:en:Jean-Jacques Rousseau]])
# '''[[ৰেনে ডেকাৰ্ট]] ([[:en:René Descartes]])'''
# [[চিমন দে ব্যাভুৱাৰ]] ([[:en:Simone de Beauvoir]])
# [[ন'ম চম্‌স্কি]] ([[:en:Noam Chomsky]])
# [[হেগেল]] ([[:en:Georg Wilhelm Friedrich Hegel]])
# [[ইবন খালদুন]] ([[:en:Ibn Khaldun]])
# '''[[ইমানুৱেল কাণ্ট]] ([[:en:Immanuel Kant]])'''
# [[জন মেনাৰ্ড কেইনছ]] ([[:en:John Maynard Keynes]])
# '''[[লাউযি]] ([[:en:Laozi]])'''
# '''[[জন লক]] ([[:en:John Locke]])'''
# [[নিক্কোলো মাকিয়াভেল্লি]] ([[:en:Niccolò Machiavelli]])
# '''[[ফ্ৰেডৰিখ নিৎসে]] ([[:en:Friedrich Nietzsche]])'''
# '''[[প্লেটো]] ([[:en:Plato]])'''
# [[জ্যা পল ছাট্টে]] ([[:en:Jean-Paul Sartre]])
# [[সিমা কিয়ান]] ([[:en:Sima Qian]])
# '''[[ভলতেয়ৰ]] ([[:en:Voltaire]])'''
# [[মেক্স ৱেবাৰ]] ([[:en:Max Weber]])
# [[লুডৱিগ ৱিটগেনষ্টাইন]] ([[:en:Ludwig Wittgenstein]])
# [[চ্যু জি]] ([[:en:Zhu Xi]])
{{div col end}}

=== ৰাজনীতিবিদ ===
{{div col|3}}
# [[সম্ৰাট অশোক]] ([[:en:Ashoka]]) &lt;!-- Greatest Indian monarch of antiquity; spread Buddhism --&gt;
# '''[[নেপোলিয়ন বোনাপাৰ্ট]] ([[:en:Napoleon]])'''
# [[জুলিয়াছ চিজাৰ]] ([[:en:Julius Caesar]])
# [[মোহনদাস কৰমচান্দ গান্ধী]] ([[:en:Mohandas Karamchand Gandhi]])
# '''[[চেংগিজ খান]] ([[:en:Genghis Khan]])'''
# [[চে গোৱেৰা]] ([[:en:Che Guevara]])
# '''[[এডল্ফ হিটলাৰ]] ([[:en:Adolf Hitler]])'''
# [[জোন অফ আৰ্ক]] ([[:en:Joan of Arc]])
# [[মাৰ্টিন লুথাৰ কিং, অনুজ]] ([[:en:Martin Luther King, Jr.]])
# '''[[ভ্লেডিমিৰ লেনিন]] ([[:en:Vladimir Lenin]])'''
# [[নেলছন মেণ্ডেলা]] ([[:en:Nelson Mandela]])
# [[মাও জেদং]] ([[:en:Mao Zedong]])
# [[জৱাহৰলাল নেহৰু‎‎]] ([[:en:Jawaharlal Nehru]])
# '''[[ক্যিন ছি হোৱং]] ([[:en:Qin Shi Huang]])'''&lt;!-- Created first Chinese state and dynasty --&gt;
# [[আকবৰ]] ([[:en:Akbar]])
# '''[[আলেকজেণ্ডাৰ]] ([[:en:Alexander the Great]])'''
# [[মোস্তাফা কামাল আতাতুৰ্ক]] ([[:en:Mustafa Kemal Atatürk]])
# '''[[আগষ্টাচ]] ([[:en:Augustus]])'''
# [[অটো ৱন বিজমাৰ্ক]] ([[:en:Otto von Bismarck]])
# [[সিমন বলিভাৰ]] ([[:en:Simón Bolívar]])
# [[শাৰ্লেমেন]] ([[:en:Charlemagne]])
# [[ৱিনষ্টন চাৰ্চিল]] ([[:en:Winston Churchill]])
# [[মহান কনষ্টেনটাইন]] ([[:en:Constantine the Great]])
# '''[[মহান চাইৰাচ]] ([[:en:Cyrus the Great]])'''
# [[চাৰ্লচ দ্য গ'ল]] ([[:en:Charles de Gaulle]])
# [[এলিজাবেথ প্ৰথম]] ([[:en:Elizabeth I of England]])
# [[আব্ৰাহাম লিংকন]] ([[:en:Abraham Lincoln]])
# [[লুই চতুৰ্থ]] ([[:en:Louis XIV of France]])
# [[ৰোজা লাক্সেমবাৰ্গ]] ([[:en:Rosa Luxemburg]])
# [[কোৱামে নক্ৰুমা]] ([[:en:Kwame Nkrumah]])
# [[মহান পিটাৰ]] ([[:en:Peter the Great]])
# [[ফ্ৰেংকলিন ডি ৰুজভেল্ট]] ([[:en:Franklin D. Roosevelt]])
# [[ছালাহুদ্দিন আয়ুবী]] ([[:en:Saladin]])
# [[যোছেফ ষ্টালিন]] ([[:en:Joseph Stalin]])
# [[ছুলেইমান প্ৰথম]] ([[:en:Suleiman the Magnificent]]) &lt;!-- Greatest Ottoman sultan --&gt;
# [[চান য়াট-চেন]] ([[:en:Sun Yat-sen]])
# [[তৈমুৰ লং]] ([[:en:Timur]])
# [[ওমৰ]] ([[:en:Umar]]) &lt;!-- Conquered Persia, Syria, Palestine, and Egypt for Islam --&gt;
# '''[[জৰ্জ ৱাশ্বিংটন]] ([[:en:George Washington]])'''
{{div col end}}

=== ধৰ্মীয় গুৰু আৰু ধৰ্মতত্ত্ববিদ ===
{{div col|2}}
# [[ইব্ৰাহিম]] ([[:en:Abraham]])
# [[গৌতম বুদ্ধ]] ([[:en:Buddha]])
# [[মুহাম্মাদ]] ([[:en:Muhammad]])
# [[যীশু]] ([[:en:Jesus]])
# [[টমাচ আকুইনাচ]] ([[:en:Thomas Aquinas]])
# [[হিপ্পোৰ আগষ্টিন]] ([[:en:Augustine of Hippo]])
# [[আল-গজ্জালি]] ([[:en:Al-Ghazali]])
# [[মাৰ্টিন লুথাৰ]] ([[:en:Martin Luther]])
# [[মোজেচ]] ([[:en:Moses]])
# [[নাগাৰ্জুন]] ([[:en:Nagarjuna]])
{{div col end}}

== দৰ্শন আৰু মনোবিজ্ঞান ==

=== দৰ্শন ===
{{div col|2}}
# [[সৌন্দৰ্য]] ([[:en:Beauty]])
# [[দ্বন্দ্ববাদ]] ([[:en:Dialectic]])
# [[নৈতিকতা]] ([[:en:Ethics]])
# [[জ্ঞানতত্ত্ব]] ([[:en:Epistemology]])
# [[নাৰীবাদ]] ([[:en:Feminism]])
# [[স্বইচ্ছা]] ([[:en:Free will]])
# '''[[জ্ঞান]] ([[:en:Knowledge]])'''
# [[তৰ্কশাস্ত্ৰ]] ([[:en:Logic]])
# [[মন]] ([[:en:Mind]])
# '''[[দৰ্শন]] ([[:en:Philosophy]])'''
# [[সম্ভাৱিতা]] ([[:en:Probability]])
# [[বাস্তৱতা]] ([[:en:Reality]])
# [[সত্য]] ([[:en:Truth]])
{{div col end}}

=== মনোবিজ্ঞান ===
{{div col|2}}
# '''[[আচৰণ]] ([[:en:Behavior]])'''
# '''[[আবেগ]] ([[:en:Emotion]])'''
# [[প্ৰেম]] ([[:en:Love]])
# [[মনোবিজ্ঞান]] ([[:en:Psychology]])
# '''[[চিন্তা]] ([[:en:Thought]])'''
{{div col end}}

== বিশ্ববীক্ষা আৰু ধৰ্ম ==
# '''[[ভগৱান]] ([[:en:God]])'''
# '''[[শ্ৰুতিকথা]] ([[:en:Mythology]])'''
# বিশ্ববীক্ষা দৰ্শন
## [[নাস্তিকতা]] ([[:en:Atheism]])
## [[মৌলবাদ]] ([[:en:Fundamentalism]])
## [[বস্তুবাদ]] ([[:en:Materialism]])
## [[একেশ্বৰবাদ]] ([[:en:Monotheism]])
## [[বহু-ঈশ্বৰবাদ]] ([[:en:Polytheism]])
# '''[[আত্মা]] ([[:en:Soul]])'''
# '''[[ধৰ্ম]] ([[:en:Religion]])'''
# উল্লৰখযোগ্য ধৰ্ম
## '''[[বৌদ্ধ ধৰ্ম]] ([[:en:Buddhism]])'''
## '''[[খ্ৰীষ্টান ধৰ্ম]] ([[:en:Christianity]])'''
### [[কেথলিক গিৰ্জা]] ([[:en:Catholic Church]])
## [[কনফুচিয়াছ ধৰ্ম]] ([[:en:Confucianism]])
## '''[[হিন্দু ধৰ্ম]] ([[:en:Hinduism]])'''
### [[ত্ৰিমূৰ্তি]] ([[:en:Trimurti]])
## '''[[ইছলাম]] ([[:en:Islam]])'''
### [[ছিয়া ইছলাম]] ([[:en:Shia Islam]])
## [[জৈন ধৰ্ম]] ([[:en:Jainism]])
## '''[[ইহুদী ধৰ্ম]] ([[:en:Judaism]])'''
## [[শিখ ধৰ্ম]] ([[:en:Sikhism]])
## [[তাওবাদ]] ([[:en:Taoism]])
## [[জৰথুষ্ট্ৰবাদ]] ([[:en:Zoroastrianism]])
# আধ্যাত্মিক অভ্যসন
## [[চুফীবাদ]] ([[:en:Sufism]])
## [[যোগাসন]] ([[:en:Yoga]])
## [[জেন]] ([[:en:Zen]])

== সমাজ বিজ্ঞান ==
{{div col|2}}
# '''[[সমাজ]] ([[:en:Society]])'''
# [[সভ্যতা]] ([[:en:Civilization]])
# '''[[শিক্ষা]] ([[:en:Education]])'''
{{div col end}}

=== পৰিয়াল আৰু সম্বন্ধ ===
{{div col|2}}
# '''[[পৰিয়াল]] ([[:en:Family]])'''
# '''[[শিশু]] ([[:en:Child]])'''
# [[পুৰুষ]] ([[:en:Man]])
# '''[[বিবাহ]] ([[:en:Marriage]])'''
# [[মহিলা]] ([[:en:Woman]])
{{div col end}}

=== ৰাজনীতি ===
{{div col|2}}
# '''[[ৰাজনীতি]] ([[:en:Politics]])'''
# [[নৈৰাজ্যবাদ]] ([[:en:Anarchism]])
# [[ঔপনিৱেশিকতাবাদ]] ([[:en:Colonialism]])
# [[সাম্যবাদ]] ([[:en:Communism]])
# [[ৰক্ষণশীলতাবাদ]] ([[:en:Conservatism]])
# [[গণতন্ত্ৰ]] ([[:en:Democracy]])
# [[একনায়কত্ববাদ]] ([[:en:Dictatorship]])
# [[কূটনীতি]] ([[:en:Diplomacy]])
# [[ফেছিবাদ]] ([[:en:Fascism]])
# [[গোলকীকৰণ]] ([[:en:Globalization]])
# '''[[চৰকাৰ]] ([[:en:Government]])'''
# [[মতাদৰ্শ]] ([[:en:Ideology]])
# [[সাম্ৰাজ্যবাদ]] ([[:en:Imperialism]])
# [[উদাৰনৈতিকতাবাদ]] ([[:en:Liberalism]])
# [[মাৰ্ক্সবাদ]] ([[:en:Marxism]])
# [[ৰাজতন্ত্ৰ]] ([[:en:Monarchy]])
# [[জাতীয়তাবাদ]] ([[:en:Nationalism]])
# [[গণৰাজ্য]] ([[:en:Republic]])
# [[সমাজবাদ]] ([[:en:Socialism]])
# '''[[ৰাষ্ট্ৰ]] ([[:en:State (polity)]])'''
# [[ৰাজনৈতিক দল]] ([[:en:Political party]])
# [[অপপ্ৰচাৰ]] ([[:en:Propaganda]])
# [[সন্ত্ৰাসবাদ]] ([[:en:Terrorism]])
{{div col end}}

=== বাণিজ্য আৰু অৰ্থনীতি ===
{{div col|2}}
# '''[[অৰ্থনীতি]] ([[:en:Economics]])'''
# [[মূলধন (অৰ্থনীতি)]] ([[:en:Capital (economics)]])
# [[পুঁজিবাদ]] ([[:en:Capitalism]])
# [[প্ৰচলিত মুদ্ৰা (চলাৰ্থ)]] ([[:en:Currency]])
## [[ইউৰো]] ([[:en:Euro]])
## [[জাপানীজ য়েন]] ([[:en:Japanese yen]])
## [[আমেৰিকান ডলাৰ]] ([[:en:United States dollar]])
# [[উদ্যোগ]] ([[:en:Industry]])
# '''[[মুদ্ৰা]] ([[:en:Money]])'''
# [[কৰ]] ([[:en:Tax]])
{{div col end}}

=== আইন ===
{{div col|2}}
# '''[[আইন]] ([[:en:Law]])'''
# [[সংবিধান]] ([[:en:Constitution]])
{{div col end}}

=== আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সংস্থা ===
{{div col|2}}
# [[আফ্ৰিকান ইউনিয়ন]] ([[:en:African Union]])
# [[আৰব লীগ]] ([[:en:Arab League]])
# [[দক্ষিণ-পূব এচিয় ৰাষ্ট্ৰসমূহৰ সংগঠন]] ([[:en:ASEAN]])
# [[জাতিসমূহৰ সংঘ]] ([[:en:Commonwealth of Nations]]) &lt;!-- [[কমনৱেলথ ৰাষ্ট্ৰ]] --&gt;
# [[ইউৰোপিয়ান ইউনিয়ন]] ([[:en:European Union]])
# '''[[ৰেডক্ৰছ]] ([[:en:International Red Cross and Red Crescent Movement]])'''
# [[নাটো]] ([[:en:NATO]])
# [[ন'বেল বঁটা]] ([[:en:Nobel Prize]])
# [[অ'পেক]] ([[:en:OPEC]])
# '''[[ৰাষ্ট্ৰসংঘ]] ([[:en:United Nations]])'''
## [[আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় ন্যায়ালয়]] ([[:en:International Court of Justice]])
## [[আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় মুদ্ৰা নিধি]] ([[:en:International Monetary Fund]])
## [[ৰাষ্ট্ৰসংঘ শিক্ষা, বিজ্ঞান আৰু সংস্কৃতি সংস্থা]] ([[:en:UNESCO]])
## [[মানৱ অধিকাৰৰ সাৰ্বজনীন ঘোষণা]] ([[:en:Universal Declaration of Human Rights]])
## [[বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থা]] ([[:en:World Health Organization]])
# [[বিশ্ব বেংক]] ([[:en:World Bank]])
# [[বিশ্ব বাণিজ্য সংস্থা]] ([[:en:World Trade Organization]])
{{div col end}}

=== যুদ্ধ আৰু সৈন্যবাহিনী ===
{{div col|2}}
# '''[[সৈন্যবাহিনী]] ([[:en:Military]])'''
# '''[[শান্তি]] ([[:en:Peace]])'''
# '''[[যুদ্ধ]] ([[:en:War]])'''
## [[গৃহযুদ্ধ]] ([[:en:Civil war]])
{{div col end}}

=== সামাজিক সমস্যা ===
{{div col|2}}
# [[গৰ্ভপাত]] ([[:en:Abortion]])
# '''[[মৃত্যুদণ্ড]] ([[:en:Capital punishment]])'''
# '''[[মানৱ অধিকাৰ]] ([[:en:Human rights]])'''
# [[দৰিদ্ৰতা]] ([[:en:Poverty]])
# [[বৰ্ণবৈষম্য]] ([[:en:Racism]])
# '''[[দাসত্ব]] ([[:en:Slavery]])'''
{{div col end}}

== ভাষা আৰু সাহিত্য ==
# '''[[ভাষা]] ([[:en:Language]])'''
# গুৰুত্বপূৰ্ণ ভাষাসমূহ
## [[আৰবী ভাষা]] ([[:en:Arabic language]])
## [[বঙালী ভাষা]] ([[:en:Bengali language]])
## [[চীনা ভাষা]] ([[:en:Chinese language]]) &lt;!--With the clarification that it is, linguistically speaking, not a single language.--&gt;
## [[ইংৰাজী ভাষা]] ([[:en:English language]])
## [[ফৰাচী ভাষা]] ([[:en:French language]])
## [[জাৰ্মান ভাষা]] ([[:en:German language]])
## [[গ্ৰীক ভাষা]] ([[:en:Greek language]])
## [[হিব্ৰু ভাষা]] ([[:en:Hebrew language]])
## [[হিন্দুস্তানী ভাষা]] ([[:en:Hindi-Urdu language]])
## [[জাপানী ভাষা]] ([[:en:Japanese language]])
## [[লেটিন ভাষা]] ([[:en:Latin language]])
## [[ফাৰ্চী ভাষা]] ([[:en:Persian language]])
## [[পৰ্তুগীজ ভাষা]] ([[:en:Portuguese language]])
## [[ৰুছ ভাষা]] ([[:en:Russian language]])
## [[সংস্কৃত]] ([[:en:Sanskrit]])
## [[স্পেনীছ ভাষা]] ([[:en:Spanish language]])
## [[স্বাহিলী ভাষা]] ([[:en:Swahili language]])
## [[তুৰ্কী ভাষা]] ([[:en:Turkish language]])
# [[ভাষাবিজ্ঞান]] ([[:en:Linguistics]])
# [[ব্যাকৰণ‎]] ([[:en:Grammar]])
# '''[[শব্দ (ব্যাকৰণ‎)]] ([[:en:Word]])'''
## [[ধ্বনি]] ([[:en:Phoneme]])
## [[আখৰ]] ([[:en:Syllable]])
# '''[[লিখন পদ্ধতি]] ([[:en:Writing system]])'''
## [[আৰবী বৰ্ণমালা]] ([[:en:Arabic alphabet]])
## [[চীনা ভাৱচিত্ৰ]] ([[:en:Chinese characters]])
## [[চিৰিলিক লিপি]] ([[:en:Cyrillic script]])
## [[গ্ৰীক বৰ্ণমালা]] ([[:en:Greek alphabet]])
## [[হানগুল লিপি]] ([[:en:Hangul]])
## [[ৰোমান লিপি]] ([[:en:Latin alphabet]])
# [[সাক্ষৰতা]] ([[:en:Literacy]])
# '''[[অনুবাদ]] ([[:en:Translation]])'''
# '''[[সাহিত্য]] ([[:en:Literature]])'''
## [[গদ্য]] ([[:en:Prose]])
## [[দ্য আৰ্ট অফ ৱাৰ]] ([[:en:The Art of War]])
## [[কল্প-সাহিত্য]] ([[:en:Fiction]])
### [[আলিফ লেইলা]] ([[:en:One Thousand and One Nights]])
## [[উপন্যাস]] ([[:en:Novel]])
### [[ড্ৰিম অফ দা ৰেড চেম্বাৰ]] ([[:en:Dream of the Red Chamber]])
### [[দ্য টেল অফ গেঞ্জি]] ([[:en:The Tale of Genji]])
## '''[[কবিতা]] ([[:en:Poetry]])'''
### [[গিলগামেশৰ মহাকাব্য]] ([[:en:Epic of Gilgamesh]])
### [[ইলিয়াদ]] ([[:en:Iliad]])
### [[মহাভাৰত]] ([[:en:Mahābhārata]])
### [[শাহনামা]] ([[:en:Shāhnāma]])

== প্ৰমিতি ==
# '''[[প্ৰমিতি]] ([[:en:Measurement]])'''
# [[আন্তৰ্জাতিক একক পদ্ধতি]] ([[:en:International System of Units]])

=== ভৰ, আয়তন আৰু দূৰত্ব ===
# [[কিলোগ্ৰাম]] ([[:en:Kilogram]])
# [[লিটাৰ]] ([[:en:Litre]])
# [[মিটাৰ]] ([[:en:Metre]])

=== সময় ===
{{div col|2}}
# '''[[দিনপঞ্জী]] ([[:en:Calendar]])'''
## [[গ্ৰেগৰিয়ান বৰ্ষপঞ্জী]] ([[:en:Gregorian calendar]])
# [[ঘড়ী]] ([[:en:Clock]])
# [[ছেকেণ্ড]] ([[:en:Second]])
# '''[[দিন]] ([[:en:Day]])'''
# '''[[বছৰ]] ([[:en:Year]])'''
# [[সময় অঞ্চল]] ([[:en:Time zone]])
{{div col end}}

== বিজ্ঞান ==
# '''[[বিজ্ঞান]] ([[:en:Science]])'''
# '''[[প্ৰকৃতি]] ([[:en:Nature]])'''

=== জ্যোতিৰ্বিজ্ঞান ===
{{div col|2}}
# '''[[জ্যোতিৰ্বিজ্ঞান]] ([[:en:Astronomy]])'''
# [[গ্ৰহাণু]] ([[:en:Asteroid]])
# '''[[মহানাদ]] ([[:en:Big Bang]])'''
# '''[[কৃষ্ণগহ্বৰ]] ([[:en:Black hole]])'''
# [[ধূমকেতু]] ([[:en:Comet]])
# '''[[তাৰকাৰাজ্য]] ([[:en:Galaxy]])'''
## [[হাতীপটি]] ([[:en:Milky Way]])
# '''[[চন্দ্ৰ]] ([[:en:Moon]])'''
# '''[[গ্ৰহ]] ([[:en:Planet]])'''
## '''[[পৃথিৱী]] ([[:en:Earth]])'''
## [[বৃহস্পতি গ্ৰহ]] ([[:en:Jupiter]])
## [[মঙ্গল গ্ৰহ]] ([[:en:Mars]])
## [[বুধ গ্ৰহ]] ([[:en:Mercury]])
## [[নেপচুন]] ([[:en:Neptune]])
## [[শনি গ্ৰহ]] ([[:en:Saturn]])
## [[ইউৰেনাচ]] ([[:en:Uranus]])
## [[শুক্ৰ গ্ৰহ]] ([[:en:Venus]])
# [[সৌৰজগত]] ([[:en:Solar System]])
# [[মহাকাশ যাত্ৰা]] ([[:en:Spaceflight]])
# '''[[নক্ষত্ৰ]] ([[:en:Star]])'''
## '''[[সূৰ্য]] ([[:en:Sun]])'''
# [[বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ড]] ([[:en:Universe]])
{{div col end}}

=== জীৱবিজ্ঞান ===
{{div col|2}}
# '''[[জীৱবিজ্ঞান]] ([[:en:Biology]])'''
# জৈৱ উপাদান
## '''[[ডি এন এ]] ([[:en:DNA]])'''
## [[উৎসেচক]] ([[:en:Enzyme]])
## [[মাংসসাৰ]] ([[:en:Protein]])
# [[উদ্ভিদবিজ্ঞান]] ([[:en:Botany]])
# '''[[মৃত্যু]] ([[:en:Death]])'''
## [[আত্মহত্যা]] ([[:en:Suicide]])
# [[পৰিস্থিতি বিজ্ঞান]] ([[:en:Ecology]])
## [[বিপন্ন প্ৰজাতি]] ([[:en:Endangered species]])
# [[ঘৰুৱাকৰণ]] ([[:en:Domestication]])
# '''[[জীৱন]] ([[:en:Life]])'''
# [[জীৱবৈজ্ঞানিক শ্ৰেণীবিভাজন]] ([[:en:Biological classification]])
## [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)]] ([[:en:Species]])
{{div col end}}
==== জৈবিক প্ৰক্ৰিয়া ====
# '''[[বিপাক ক্ৰিয়া]] ([[:en:Metabolism]])'''
## [[পাচন]] ([[:en:Digestion]])
## [[সালোক সংশ্লেষণ]] ([[:en:Photosynthesis]])
## [[শ্বাসক্ৰিয়া]] ([[:en:Breathing]])
# '''[[ক্ৰমবিকাশ]] ([[:en:Evolution]])'''
# '''[[প্ৰজনন]] ([[:en:Reproduction]])'''
## [[গৰ্ভধাৰণ]] ([[:en:Pregnancy]])
## [[লিংগ]] ([[:en:Sex]])

==== জীৱ ====
# '''[[জীৱ]] ([[:en:Organism]])'''
# '''[[প্ৰাণী]] ([[:en:Animal]])'''
## [[ঘূৰণীয়া কৃমি]] ([[:en:Nematode]])
## [[কোমলদেহী প্ৰাণী]] ([[:en:Mollusca]])
## [[সন্ধিপদী প্ৰাণী]] ([[:en:Arthropod]])
### '''[[পতংগ]] ([[:en:Insect]])'''
#### [[পৰুৱা]] ([[:en:Ant]])
#### [[মৌ-মাখি]] ([[:en:Bee]])
#### [[মহ]] ([[:en:Mosquito]])
### [[মকৰা]] ([[:en:Spider]])
## ক'ৰডাটা
### '''[[উভচৰ প্ৰাণী]] ([[:en:Amphibian]])'''
### '''[[চৰাই]] ([[:en:Bird]])'''
#### [[কুকুৰা]] ([[:en:Chicken]])
#### [[পাৰ চৰাই]] ([[:en:Pigeons and doves]])
### '''[[মাছ]] ([[:en:Fish]])'''
#### [[হাংগৰ]] ([[:en:Shark]])
### '''[[স্তন্যপায়ী প্ৰাণী]] ([[:en:Mammal]])'''
#### [[উট]] ([[:en:Camel]])
#### [[মেকুৰী]] ([[:en:Cat]])
#### [[গৰু]] ([[:en:Cattle]])
#### [[কুকুৰ]] ([[:en:Dog]])
#### [[ঘোঁৰা]] ([[:en:Horse]])
#### [[ভেড়া]] ([[:en:Sheep]])
#### [[তীক্ষ্ণদন্তী প্ৰাণী]] ([[:en:Rodent]])
#### [[গাহৰি]] ([[:en:Domestic pig]])
#### [[প্ৰাইমেট]] ([[:en:Primate]])
##### '''[[মানুহ]] ([[:en:Human]])'''
#### [[সামুদ্ৰিক স্তন্যপায়ী প্ৰাণী]] ([[:en:Marine mammal]])
##### [[তিমি]] ([[:en:Cetacea]])
### '''[[সৰীসৃপ]] ([[:en:Reptile]])'''
#### [[ডাইন’চৰ]] ([[:en:Dinosaur]])
#### [[সাপ]] ([[:en:Snake]])
# [[আৰ্কিয়া]] ([[:en:Archaea]])
# '''[[বেক্টেৰিয়া]] ([[:en:Bacteria]])'''
# '''[[ভেঁকুৰ]] ([[:en:Fungus]])'''
# '''[[উদ্ভিদ]] ([[:en:Plant]])'''
## [[ফুল]] ([[:en:Flower]])
## [[বৃক্ষ]] ([[:en:Tree]])
# [[প্ৰটিষ্টা]] ([[:en:Protist]])

==== শৰীৰস্থান ====
# '''[[শৰীৰস্থান]] ([[:en:Anatomy]])'''
# [[স্তন]] ([[:en:Breast]])
# '''[[কোষ (জীৱবিজ্ঞান)]] ([[:en:Cell (biology)]])'''
# [[সংবহন তন্ত্ৰ]] ([[:en:Circulatory system]])
## [[তেজ]] ([[:en:Blood]])
## [[হৃদযন্ত্ৰ]] ([[:en:Heart]])
# [[অন্তঃস্ৰাৱী তন্ত্ৰ]] ([[:en:Endocrine system]])
# [[পাচন নলী]] ([[:en:Human gastrointestinal tract]])
## [[বৃহদান্ত্ৰ]] ([[:en:Large intestine]])
## [[ক্ষুদ্ৰান্ত্ৰ]] ([[:en:Small intestine]])
## [[যকৃৎ]] ([[:en:Liver]])
# [[পেশী]] ([[:en:Muscle]])
# [[স্নায়ু তন্ত্ৰ]] ([[:en:Nervous system]])
## [[মস্তিষ্ক]] ([[:en:Brain]])
## [[স্নায়ু]] ([[:en:Nerve]])
## [[সংবেদন তন্ত্ৰ]] ([[:en:Sensory system]])
### [[কৰ্ণ (অংগ)]] ([[:en:Ear]])
### [[নাক]] ([[:en:Nose]])
### [[চকু]] ([[:en:Eye]])
# [[প্ৰজনন তন্ত্ৰ]] ([[:en:Reproductive system]])
# [[শ্বাস তন্ত্ৰ]] ([[:en:Respiratory system]])
# [[কংকাল]] ([[:en:Skeleton]])
# [[চৰ্ম]] ([[:en:Skin]])

=== স্বাস্থ্য আৰু চিকিৎসা বিজ্ঞান ===
{{div col|2}}
# '''[[চিকিৎসা বিজ্ঞান]] ([[:en:Medicine]])'''
# [[আসক্তি]] ([[:en:Addiction]])
## [[ইথান'ল]] ([[:en:Ethanol]])
## [[ধঁপাত]] ([[:en:Tobacco]])
# [[আলজেমাৰ ৰোগ]] ([[:en:Alzheimer's disease]])
# '''[[কৰ্কট ৰোগ]] ([[:en:Cancer]])'''
# [[ক্ৰনিক অবষ্ট্ৰাক্টিভ পালমোনাৰী ডিজিজ]] ([[:en:COPD]])
# [[পানীলগা জ্বৰ]] ([[:en:Common cold]])
# [[দন্ত চিকিৎসা]] ([[:en:Dentistry]])
# [[প্ৰতিবন্ধকতা]] ([[:en:Disability]])
## [[অন্ধত্ব]] ([[:en:Blindness]])
## [[বধিৰতা]] ([[:en:Deafness]])
# [[মানসিক বিসংগতি]] ([[:en:Mental disorder]])
# '''[[ৰোগ]] ([[:en:Disease]])'''
# [[মৃগীৰোগ]] ([[:en:Epilepsy]])
# [[ঔষধ]] ([[:en:Pharmaceutical drug]])
## [[প্ৰতিজৈৱিক]] ([[:en:Antibiotic]])
# '''[[স্বাস্থ্য]] ([[:en:Health]])'''
# [[গেষ্ট্ৰ’এণ্টেৰাইটিছ]] ([[:en:Gastroenteritis]])
# [[মূৰৰ বিষ]] ([[:en:Headache]])
# [[মাইঅ'কাৰ্দিয়েল ইনফাৰ্কচন]] ([[:en:Heart attack]])
# [[প্ৰতিৰোধ তন্ত্ৰ]] ([[:en:Immune system]])
# '''[[মেলেৰিয়া]] ([[:en:Malaria]])'''
# [[অপুষ্টি]] ([[:en:Malnutrition]])
# [[ঋতুস্ৰাৱ]] ([[:en:Menstruation]])
# [[মেদবহুলতা]] ([[:en:Obesity]])
# [[বৈশ্বিক মহামাৰী]] ([[:en:Pandemic]])
# [[নিউম'নিয়া]] ([[:en:Pneumonia]])
# [[প'লিঅ'মায়েলাইটিছ]] ([[:en:Poliomyelitis]])
# [[যৌন সংক্ৰামক ৰোগ]] ([[:en:Sexually transmitted disease]])
## '''[[এইড্‌ছ]] ([[:en:AIDS]])'''
# [[ষ্ট্ৰ'ক]] ([[:en:Stroke]])
# [[যক্ষ্মা]] ([[:en:Tuberculosis]])
# [[বহুমূত্ৰ ৰোগ]] ([[:en:Diabetes mellitus]])
# '''[[ছিটা]] ([[:en:Vaccine]])'''
# [[ভাইৰাছ]] ([[:en:Virus]])
## [[ইনফ্লুৱেঞ্জা]] ([[:en:Influenza]])
## [[বৰআই]] ([[:en:Smallpox]])
{{div col end}}

=== ৰসায়ন বিজ্ঞান ===
{{div col|2}}
# '''[[ৰসায়ন বিজ্ঞান]] ([[:en:Chemistry]])'''
# [[অজৈৱ ৰসায়ন]] ([[:en:Inorganic chemistry]])
# [[জৈৱ ৰসায়ন]] ([[:en:Biochemistry]])
## [[হৰম'ন]] ([[:en:Hormone]])
# [[ৰাসায়নিক যৌগ]] ([[:en:Chemical compound]])
## [[অম্ল]] ([[:en:Acid]])
## [[ক্ষাৰ]] ([[:en:Base (chemistry)]])
## [[লৱণ]] ([[:en:Salt]])
# '''[[ৰাসায়নিক মৌল]] ([[:en:Chemical element]])'''
## '''[[পৰ্যাবৃত্ত তালিকা]] ([[:en:Periodic table]])'''
## [[এলুমিনিয়াম]] ([[:en:Aluminium]])
## [[কাৰ্বন]] ([[:en:Carbon]])
## [[তাম]] ([[:en:Copper]])
## '''[[সোণ]] ([[:en:Gold]])'''
## '''[[উদজান]] ([[:en:Hydrogen]])'''
## '''[[লো]] ([[:en:Iron]])'''
## [[নাইট্ৰ'জেন]] ([[:en:Nitrogen]])
## '''[[অম্লজান]] ([[:en:Oxygen]])'''
## [[ৰূপ]] ([[:en:Silver]])
## [[টিন]] ([[:en:Tin]])
# [[জৈৱিক ৰসায়ন]] ([[:en:Organic chemistry]])
## [[এলক'হল]] ([[:en:Alcohol]])
## [[শৰ্কৰা]] ([[:en:Carbohydrate]])
## [[লিপিড]] ([[:en:Lipid]])
# '''[[অণু]] ([[:en:Molecule]])'''
# [[বিশ্লেষণাত্মক ৰসায়ন]] ([[:en:Analytical chemistry]])
# [[ভৌত ৰসায়ন]] ([[:en:Physical chemistry]])
{{div col end}}

=== পৃথিৱী বিজ্ঞান ===
# [[হিমস্খলন]] ([[:en:Avalanche]])
# '''[[জলবায়ু]] ([[:en:Climate]])'''
## [[এল নিনয়'–দক্ষিণ দোলন]] ([[:en:El Niño–Southern Oscillation]])
## [[গোলকীয় উষ্ণতা বৃদ্ধি]] ([[:en:Global warming]])
# [[ভূমিকম্প]] ([[:en:Earthquake]])
# '''[[ভূ-বিজ্ঞান]] ([[:en:Geology]])'''
## '''[[খনিজ পদাৰ্থ]] ([[:en:Mineral]])'''
### [[হীৰা]] ([[:en:Diamond]])
## [[ফলক বিৱৰ্তন]] ([[:en:Plate tectonics]])
## [[শিল]] ([[:en:Rock]])
# [[প্ৰাকৃতিক দুৰ্যোগ]] ([[:en:Natural disaster]])
## [[বানপানী]] ([[:en:Flood]])
## [[ছুনামি]] ([[:en:Tsunami]])
# [[আগ্নেয়গিৰি]] ([[:en:Volcano]])
# '''[[বতৰ]] ([[:en:Weather]])'''
## [[ডাৱৰ]] ([[:en:Cloud]])
## [[বৰষুণ]] ([[:en:Rain]])
## [[তুষাৰ]] ([[:en:Snow]])
## [[ঘূৰ্ণীবতাহ]] ([[:en:Tornado]])
## [[ক্ৰান্তীয় ঘূৰ্ণীবতাহ]] ([[:en:Tropical cyclone]])
## [[বতাহ]] ([[:en:Wind]])

=== পদাৰ্থ বিজ্ঞান ===
# '''[[পদাৰ্থ বিজ্ঞান]] ([[:en:Physics]])'''
# [[ত্বৰণ]] ([[:en:Acceleration]])
# '''[[পৰমাণু]] ([[:en:Atom]])'''
# '''[[শক্তি]] ([[:en:Energy]])'''
## [[শক্তিৰ সংৰক্ষণশীলতা]] ([[:en:Conservation of energy]])
# '''[[বিদ্যুৎ চুম্বকীয় বিকিৰণ]] ([[:en:Electromagnetic radiation]])'''
## [[অৱলোহিত ৰশ্মি]] ([[:en:Infrared]])
## [[অতিবেঙুনীয়া ৰশ্মি]] ([[:en:Ultraviolet]])
## [[পোহৰ]] ([[:en:Light]])
### '''[[ৰং]] ([[:en:Color]])'''
# [[ধ্ৰুপদী বলবিজ্ঞান]] ([[:en:Classical mechanics]])
# '''[[বল]] ([[:en:Force]])'''
## [[বিদ্যুত চুম্বকত্ব]] ([[:en:Electromagnetism]])
### [[চুম্বকীয় ক্ষেত্ৰ]] ([[:en:Magnetic field]])
## [[মহাকৰ্ষণ]] ([[:en:Gravitation]])
## [[প্ৰবল আন্তঃক্ৰিয়া]] ([[:en:Strong interaction]])
## [[দুৰ্বল আন্তঃক্ৰিয়া]] ([[:en:Weak interaction]])
# [[চুম্বক]] ([[:en:Magnet]])
# '''[[ভৰ]] ([[:en:Mass]])'''
# '''[[ধাতু]] ([[:en:Metal]])'''
## [[তীখা]] ([[:en:Steel]])
# [[নিউক্লীয় বিভাজন]] ([[:en:Nuclear fission]])
# '''[[পদাৰ্থৰ অৱস্থা]] ([[:en:State of matter]])'''
## [[গেছ|গেছীয়]] ([[:en:Gas]])
## [[জুলীয়া]] ([[:en:Liquid]])
## [[প্লাজমা]] ([[:en:Plasma]])
## [[কঠিন]] ([[:en:Solid]])
# [[কোৱাণ্টাম বলবিজ্ঞান]] ([[:en:Quantum mechanics]])
# [[তেজস্ক্ৰিয়তা]] ([[:en:Radioactive decay]])
# '''[[সাধাৰণ আপেক্ষিকতাবাদ]] ([[:en:General relativity]])'''
# [[বিশেষ আপেক্ষিকতাবাদ তত্ত্ব]] ([[:en:Special relativity]])
# [[অৰ্ধপৰিবাহী]] ([[:en:Semiconductor]])
# '''[[শব্দ]] ([[:en:Sound]])'''
# '''[[বেগ]] ([[:en:Velocity]])'''
## [[পোহৰৰ বেগ]] ([[:en:Speed of light]])
# [[উষ্ণতা]] ([[:en:Temperature]])
# '''[[সময়]] ([[:en:Time]])'''
# [[তাপগতি বিজ্ঞান]] ([[:en:Thermodynamics]])
# [[ভেকুৱাম]] ([[:en:Vacuum]])

=== গণিত ===
{{div col|2}}
# '''[[গণিত]] ([[:en:Mathematics]])'''
# '''[[পাটীগণিত]] ([[:en:Arithmetic]])'''
## [[ঘাতাংক]] ([[:en:Logarithm]])
## '''[[সংখ্যা]] ([[:en:Number]])'''
## [[সংখ্যাতত্ত্ব]] ([[:en:Number theory]])
# '''[[বীজগণিত]] ([[:en:Algebra]])'''
## [[জটিল সংখ্যা]] ([[:en:Complex number]])
## [[সমীকৰণ]] ([[:en:Equation]])
## [[ৰৈখিক বীজগণিত]] ([[:en:Linear algebra]])
# '''[[জ্যামিতি]] ([[:en:Geometry]])'''
## [[কোণ]] ([[:en:Angle]])
## [[ক্ষেত্ৰফল]] ([[:en:Area]])
## [[স্থানাংক প্ৰণালী]] ([[:en:Coordinate system]])
## [[পাই]] ([[:en:Pi]])
## [[পাইথেগাৰাছৰ উপপাদ্য]] ([[:en:Pythagorean theorem]])
## [[সমমিতি]] ([[:en:Symmetry]])
## [[ত্ৰিকোণমিতি]] ([[:en:Trigonometry]])
# [[গাণিতিক বিশ্লেষণ]] ([[:en:Mathematical analysis]])
## [[অৱকলনীয় সমীকৰণ]] ([[:en:Differential equation]])
## [[সাংখ্যিক বিশ্লেষণ]] ([[:en:Numerical analysis]])
# সম্ভাৱিতা আৰু পৰিসংখ্যা
## [[পৰিসংখ্যা]] ([[:en:Statistics]])
# যুক্তিতত্ত্ব আৰু আধাৰ
## [[ফলন]] ([[:en:Function (mathematics)]])
## [[অসীম]] ([[:en:Infinity]])
## [[গাণিতিক প্ৰমাণ]] ([[:en:Mathematical proof]])
## [[সংহতি তত্ত্ব]] ([[:en:Set theory]])
{{div col end}}

== খাদ্য আৰু কৃষি ==

=== কৃষি ===
# '''[[কৃষি]] ([[:en:Agriculture]])'''
## [[জলসিঞ্চন]] ([[:en:Irrigation]])
## [[নাঙল]] ([[:en:Plough]])

===খাদ্য===
{{div col|2}}
# '''[[খাদ্য]] ([[:en:Food]])'''
# [[পাউৰুটী]] ([[:en:Bread]])
# [[খাদ্যশস্য]] ([[:en:Cereal]])
## [[যৱ]] ([[:en:Barley]])
## [[মাকৈ]] ([[:en:Maize]])
## [[অ'ট]] ([[:en:Oat]])
## [[চাউল]] ([[:en:Rice]])
## [[ৰাই]] ([[:en:Rye]])
## [[জোৱাৰ]] ([[:en:Sorghum]])
## [[ঘেঁহু]] ([[:en:Wheat]])
# [[পনীৰ]] ([[:en:Cheese]])
# [[চকলেট]] ([[:en:Chocolate]])
# [[মৌ]] ([[:en:Honey]])
# [[ফল]] ([[:en:Fruit]])
## [[আপেল]] ([[:en:Apple]])
## [[কল]] ([[:en:Banana]])
## [[আঙুৰ]] ([[:en:Grape]])
## [[চয়াবিন]] ([[:en:Soybean]])
## [[নেমু]] ([[:en:Lemon]])
## [[বাদাম]] ([[:en:Nut (fruit)]])
# [[মাংস]] ([[:en:Meat]])
# [[চেনি]] ([[:en:Sugar]])
# [[শাক-পাচলি]] ([[:en:Vegetable]])
## [[আলু (পাচলি)|আলু]] ([[:en:Potato]])
{{div col end}}

=== পানীয় ===
{{div col|2}}
# [[বিয়েৰ]] ([[:en:Beer]])
# [[কফি]] ([[:en:Coffee]])
# [[ফলৰ ৰস]] ([[:en:Juice]])
# '''[[গাখীৰ]] ([[:en:Milk]])'''
# [[চাহ]] ([[:en:Tea]])
# '''[[পানী]] ([[:en:Water]])'''
# [[সুৰা]] ([[:en:Wine]])
{{div col end}}

== প্ৰযুক্তি ==
{{div col|2}}
# '''[[প্ৰযুক্তি]] ([[:en:Technology]])'''
# [[জৈৱ প্ৰযুক্তি]] ([[:en:Biotechnology]])
# [[কাপোৰ]] ([[:en:Clothing]])
## [[কপাহ]] ([[:en:Cotton]])
# [[অভিযান্ত্ৰিক বিদ্যা]] ([[:en:Engineering]])
## [[যন্ত্ৰ]] ([[:en:Machine]])
## [[ৰবট]] ([[:en:Robot]])
## [[স্ক্ৰু]] ([[:en:Screw]])
## [[চকা]] ([[:en:Wheel]])
# [[ধাতুবিজ্ঞান]] ([[:en:Metallurgy]])
# [[নেন'প্ৰযুক্তি]] ([[:en:Nanotechnology]])
{{div col end}}

=== যোগাযোগ ===
{{div col|2}}
# '''[[যোগাযোগ]] ([[:en:Communication]])'''
# [[কিতাপ]] ([[:en:Book]])
# '''[[তথ্য]] ([[:en:Information]])'''
## [[বিশ্বকোষ]] ([[:en:Encyclopedia]])
# [[সাংবাদিকতা]] ([[:en:Journalism]])
## [[বাতৰিকাকত]] ([[:en:Newspaper]])
## [[গণমাধ্যম]] ([[:en:Mass media]])
# [[মুদ্ৰণ]] ([[:en:Printing]])
# [[টেলিফোন]] ([[:en:Telephone]])
{{div col end}}

=== অণুবিদ্যুৎ বা ইলেক্ট্ৰনিক্স ===
{{div col|2}}
# [[ইলেক্ট্ৰনিকছ]] ([[:en:Electronics]])
## [[বৈদ্যুতিক প্ৰবাহ]] ([[:en:Electric current]])
## [[কম্পনাংক]] ([[:en:Frequency]])
# উপাদান
## [[ধাৰক]] ([[:en:Capacitor]])
## [[আৱেশক]] ([[:en:Inductor]])
## [[ট্ৰানজিষ্টৰ]] ([[:en:Transistor]])
## [[ডায়ড]] ([[:en:Diode]])
## [[ৰোধক]] ([[:en:Resistor]])
## [[ৰূপান্তৰক]] ([[:en:Transformer]])
{{div col end}}

==== কম্পিউটাৰ আৰু ইণ্টাৰনেট ====
{{div col|2}}
# '''[[কম্পিউটাৰ]] ([[:en:Computer]])'''
## [[হাৰ্ড ডিস্ক ড্ৰাইভ]] ([[:en:Hard disk drive]])
## [[চেণ্ট্ৰেল প্ৰচেছিং ইউনিট]] ([[:en:Central processing unit]])
# [[কৃত্ৰিম বুদ্ধিমত্তা]] ([[:en:Artificial intelligence]])
# [[তথ্য প্ৰযুক্তি]] ([[:en:Information technology]])
## [[এলগৰিথম আৰু ডেইটা ষ্ট্ৰাকচাৰ]] ([[:en:Algorithm]])
# [[ইণ্টাৰনেট]] ([[:en:Internet]])
## [[ইমেইল]] ([[:en:Email]])
## [[ৱৰ্ল্ড ৱাইড ৱেব]] ([[:en:World Wide Web]])
# [[অপাৰেটিং চিষ্টেম]] ([[:en:Operating system]])
# [[প্ৰগ্ৰামিং ভাষা]] ([[:en:Programming language]])
# [[ছফ্টৱেৰ]] ([[:en:Software]])
{{div col end}}

=== শক্তি আৰু ইন্ধন ===
{{div col|2}}
# [[নবীকৰণীয় শক্তি]] ([[:en:Renewable energy]])
# [[বিদ্যুৎ]] ([[:en:Electricity]])
## [[পাৰমাণবিক শক্তি]] ([[:en:Nuclear power]])
# [[জীৱাশ্ম ইন্ধন]] ([[:en:Fossil fuel]])
# [[অন্তৰ্দাহী ইঞ্জিন]] ([[:en:Internal combustion engine]])
# [[ভাপ ইঞ্জিন]] ([[:en:Steam engine]])
# [[জুই]] ([[:en:Fire]])
{{div col end}}

=== সামগ্ৰী ===
{{div col|2}}
# [[কাঁচ]] ([[:en:Glass]])
# [[কাগজ]] ([[:en:Paper]])
# [[প্লাষ্টিক]] ([[:en:Plastic]])
# [[কাঠ]] ([[:en:Wood]])
{{div col end}}

=== যাতায়াত ===
{{div col|2}}
# [[পৰিবহণ]] ([[:en:Transport]])
# [[বিমান]] ([[:en:Aircraft]])
# [[মটৰ গাড়ী]] ([[:en:Car]])
# [[চাইকেল]] ([[:en:Bicycle]])
# [[ডুবযান]] ([[:en:Submarine]])
# [[জাহাজ]] ([[:en:Ship]])
# [[ৰেলগাড়ী]] ([[:en:Train]])
{{div col end}}

=== অস্ত্ৰশস্ত্ৰ ===
{{div col|2}}
# [[অস্ত্ৰ]] ([[:en:Weapon]])
## [[তৰোৱাল]] ([[:en:Sword]])
# [[আগ্নেয়াস্ত্ৰ]] ([[:en:Firearm]])
## [[মেছিন গান]] ([[:en:Machine gun]])
# [[পাৰমাণবিক অস্ত্ৰ]] ([[:en:Nuclear weapon]])
## [[টেঙ্ক]] ([[:en:Tank]])
# [[বিস্ফোৰক সামগ্ৰী]] ([[:en:Explosive material]])
## [[বাৰুদ]] ([[:en:Gunpowder]])
{{div col end}}

== কলা আৰু বিনোদন ==
{{div col|2}}
# '''[[সংস্কৃতি]] ([[:en:Culture]])'''
# '''[[কলা]] ([[:en:Art]])'''
## [[কমিক্‌ছ]] ([[:en:Comics]])
## [[চিত্ৰকলা]] ([[:en:Painting]])
## [[ফটোগ্ৰাফী]] ([[:en:Photography]])
## [[ভাস্কৰ্য]] ([[:en:Sculpture]])
## [[মৃৎশিল্প]] ([[:en:Pottery]])
# [[নৃত্য]] ([[:en:Dance]])
# [[ফেশ্বন]] ([[:en:Fashion]])
# [[থিয়েটাৰ]] ([[:en:Theatre]])
# [[কেলিগ্ৰাফী]] ([[:en:Calligraphy]])
{{div col end}}

=== স্থাপত্যবিদ্যা আৰু অসামৰিক অভিযান্ত্ৰিকী ===
{{div col|2}}
# '''[[স্থাপত্য]] ([[:en:Architecture]])'''
# [[খিলান]] ([[:en:Arch]])
# [[দলং]] ([[:en:Bridge]])
# [[খাল]] ([[:en:Canal]])
# [[বান্ধ]] ([[:en:Dam]])
# [[গম্বুজ]] ([[:en:Dome]])
# '''[[ঘৰ]] ([[:en:House]])'''
# উল্লেখযোগ্য স্থাপত্য
## [[এংকৰ ৱাট]] ([[:en:Angkor Wat]])
## [[ক'ল'ছিয়াম]] ([[:en:Colosseum]])
## [[চীনৰ মহাপ্ৰাচীৰ]] ([[:en:Great Wall of China]])
## [[আইফেল টাৱাৰ]] ([[:en:Eiffel Tower]])
## [[এম্পায়াৰ ষ্টেট বিল্ডিং]] ([[:en:Empire State Building]])
## [[হাজিয়া চ'ফিয়া]] ([[:en:Hagia Sophia]])
## [[পাৰ্থেনন মন্দিৰ]] ([[:en:Parthenon]])
## [[গিজাৰ পিৰামিড পৰিসৰ]] ([[:en:Giza pyramid complex]])
## [[ছেইণ্ট পিটাৰ্ছ বেছিলিকা]] ([[:en:St. Peter's Basilica]])
## [[ষ্টেচু অফ লিবাৰ্টি]] ([[:en:Statue of Liberty]])
## [[তাজমহল]] ([[:en:Taj Mahal]])
## [[তিনি গিৰিসংকটৰ বান্ধ]] ([[:en:Three Gorges Dam]])
# [[পিৰামিড]] ([[:en:Pyramid]])
# [[টাৱাৰ]] ([[:en:Tower]])
{{div col end}}

=== চলচ্চিত্ৰ, ৰেডিঅ' আৰু দূৰদৰ্শন ===
{{div col|2}}
# '''[[চলচ্চিত্ৰ]] ([[:en:Film]])'''
## [[এনিমেছন]] ([[:en:Animation]])
# '''[[অনাতাঁৰ প্ৰযুক্তি]] ([[:en:Radio]])'''
# '''[[দূৰদৰ্শন]] ([[:en:Television]])'''
{{div col end}}

===সংগীত===
# '''[[সংগীত]] ([[:en:Music]])'''
# [[গীত]] ([[:en:Song]])
# উল্লেখযোগ্য সংগীতৰ প্ৰকাৰ
## [[ব্লুজ]] ([[:en:Blues]])
## [[শাস্ত্ৰীয় সংগীত]] ([[:en:Classical music]])
### [[অপেৰা]] ([[:en:Opera]])
### [[চিম্ফনী]] ([[:en:Symphony]])
## [[ইলেকট্ৰনিক সংগীত]] ([[:en:Electronic music]])
## [[ফ্লামেঙ্কো]] ([[:en:Flamenco]])
## [[হিপ-হপ]] ([[:en:Hip-hop]])
## [[জ্যাজ সংগীত]] ([[:en:Jazz]])
## [[ৰেগে]] ([[:en:Reggae]])
## [[ৰক সংগীত]] ([[:en:Rock music]])
## [[চাম্বা]] ([[:en:Samba]])
# উল্লেখযোগ্য বাদ্যযন্ত্ৰ
## [[ঢোল]] ([[:en:Drum]])
## [[বাঁহী]] ([[:en:Flute]])
## [[গীটাৰ]] ([[:en:Guitar]])
## [[পিয়ান']] ([[:en:Piano]])
## [[ট্ৰাম্পেট]] ([[:en:Trumpet]])
## [[ভায়'লিন]] ([[:en:Violin]])

=== বিনোদন ===
{{div col|2}}
# '''[[খেল]] ([[:en:Game]])'''
## [[বেকগেমন]] ([[:en:Backgammon]])
## [[দবা খেল]] ([[:en:Chess]])
## [[গ' খেল]] ([[:en:Go (game)]])
## [[ভিডিঅ' গেম]] ([[:en:Video game]])
# [[জুৱা খেল]] ([[:en:Gambling]])
# [[সমৰ কলা]] ([[:en:Martial arts]])
## [[কাৰাটে]] ([[:en:Karate]])
## [[জুদো]] ([[:en:Judo]])
# [[অলিম্পিক]] ([[:en:Olympic Games]])
# '''[[ক্ৰীড়া]] ([[:en:Sport]])'''
## [[এথলেটিকছ]] ([[:en:Sport of athletics]])
## [[বেছবল]] ([[:en:Baseball]])
## [[বাস্কেটবল]] ([[:en:Basketball]])
## [[ক্ৰিকেট]] ([[:en:Cricket]])
## [[ফুটবল]] ([[:en:Association football]])
## [[গল্ফ]] ([[:en:Golf]])
## [[ৰাগবী]] ([[:en:Rugby football]])
## [[টেনিছ]] ([[:en:Tennis]])
# '''[[খেলনা]] ([[:en:Toy]])'''
{{div col end}}

== ইতিহাস ==
# '''[[ইতিহাস]] ([[:en:History]])'''

==== প্ৰাক-ইতিহাস আৰু প্ৰাচীন বিশ্ব‎ ====
{{div col|2}}
# [[প্ৰাক-ইতিহাস]] ([[:en:Prehistory]])
# [[প্ৰস্তৰ যুগ]] ([[:en:Stone Age]])
# [[ব্ৰঞ্জ যুগ]] ([[:en:Bronze Age]])
# [[লৌহ যুগ]] ([[:en:Iron Age]])
# [[মেচ'পটেমিয়া]] ([[:en:Mesopotamia]])
# [[সুমেৰ]] ([[:en:Sumer]])
# [[প্ৰাচীন ইজিপ্ট]] ([[:en:Ancient Egypt]])
# [[প্ৰাচীন গ্ৰীচ]] ([[:en:Ancient Greece]])
# [[ৰোমান সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Roman Empire]])
# [[হান ৰাজবংশ]] ([[:en:Han Dynasty]])
# [[গুপ্ত সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Gupta Empire]])
{{div col end}}

==== মধ্যযুগ আৰু প্ৰাৰম্ভিক আধুনিক যুগ ====
{{div col|2}}
# [[আব্বাচীয় খিলাফত]] ([[:en:Abbasid Caliphate]])
# [[ইউৰোপীয় জ্ঞানোদয়]] ([[:en:Age of Enlightenment]])
# [[এজটেক]] ([[:en:Aztecs]])
# [[বাইজেণ্টাইন সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Byzantine Empire]])
# [[ক্ৰুচেদ]] ([[:en:Crusades]])
# [[পবিত্ৰ ৰোমান সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Holy Roman Empire]])
# [[ইনকা সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Inca Empire]])
# [[মালি সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Mali Empire]])
# [[মায়া সভ্যতা]] ([[:en:Mayan Civilization]])
# [[মধ্যযুগ]] ([[:en:Middle Ages]])
# [[মংগোল সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Mongol Empire]])
# [[মিং ৰাজবংশ]] ([[:en:Ming Dynasty]])
# [[অটোমান সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Ottoman Empire]])
# [[খ্ৰীষ্টান ধৰ্মসংস্কাৰ আন্দোলন]] ([[:en:Protestant Reformation]])
# [[নৱ-জাগৰণ]] ([[:en:Renaissance]])
# [[টাং সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Tang Dynasty]])
# [[ভাইকিংছ]] ([[:en:Vikings]])
{{div col end}}

==== আধুনিক যুগ ====
{{div col|2}}
# [[আৰব-ইজৰাইল বিবাদ]] ([[:en:Arab-Israeli conflict]])
# [[আমেৰিকান গৃহ যুদ্ধ]] ([[:en:American Civil War]])
# [[বৰ্ণবৈষম্য নীতি]] ([[:en:Apartheid]])
# '''[[ব্ৰিটিছ সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:British Empire]])'''
# '''[[শীতল যুদ্ধ]] ([[:en:Cold War]])'''
# [[সাংস্কৃতিক বিপ্লৱ]] ([[:en:Cultural Revolution]])
# '''[[ফৰাচী বিপ্লৱ]] ([[:en:French Revolution]])'''
# [[মহামন্দা]] ([[:en:Great Depression]])
# [[ইহুদী গণহত্যা]] ([[:en:The Holocaust]])
# '''[[শিল্প বিপ্লৱ]] ([[:en:Industrial Revolution]])'''
# [[নাজী জাৰ্মানী]] ([[:en:Nazi Germany]])
# [[মেইজি পুনৰ্গঠন]] ([[:en:Meiji Restoration]]) &lt;!-- most significant event in Japanese history --&gt;
# [[ৰুছ বিপ্লৱ]] ([[:en:Russian Revolution]])
# [[চিং ৰাজবংশ]] ([[:en:Qing Dynasty]])
# [[ভিয়েটনাম যুদ্ধ]] ([[:en:Vietnam War]])
# '''[[প্ৰথম বিশ্বযুদ্ধ]] ([[:en:World War I]])'''
# '''[[দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধ]] ([[:en:World War II]])'''
{{div col end}}

== ভূগোল ==
{{div col|2}}
এই অংশত ভূগোলৰ কিছুমান সাধাৰণ ধাৰণা আৰু পৃথিৱীৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ ভৌগোলিক অঞ্চলসমূহ তালিকাভূক্ত কৰা হৈছে।
# '''[[ভূগোল]] ([[:en:Geography]])'''
# '''[[চহৰ]] ([[:en:City]])'''
# '''[[মহাদেশ]] ([[:en:Continent]])'''
# [[অৰণ্য]] ([[:en:Forest]])
# [[পৰ্বত]] ([[:en:Mountain]])
# [[মৰুভূমি]] ([[:en:Desert]])
# [[সুমেৰু]] ([[:en:North Pole]])
# '''[[মহাসাগৰ]] ([[:en:Ocean]])'''
# [[নদী]] ([[:en:River]])
# '''[[সাগৰ]] ([[:en:Sea]])'''
# [[কুমেৰু]] ([[:en:South Pole]])

=== মহাদেশ আৰু প্ৰমুখ অঞ্চল ===
# '''[[আফ্ৰিকা]] ([[:en:Africa]])'''
# '''[[এণ্টাৰ্কটিকা]] ([[:en:Antarctica]])'''
# '''[[এছিয়া]] ([[:en:Asia]])'''
# '''[[ইউৰোপ]] ([[:en:Europe]])'''
# [[মধ্যপ্ৰাচ্য]] ([[:en:Middle East]])
# '''[[উত্তৰ আমেৰিকা]] ([[:en:North America]])'''
# '''[[ওচেনিয়া]] ([[:en:Oceania]])'''
# '''[[দক্ষিণ আমেৰিকা]] ([[:en:South America]])'''
{{div col end}}

=== দেশ ===
{{div col|3}}
[[সাৰ্বভৌম ৰাষ্ট্ৰসমূহৰ তালিকা]]ত থকা আটাইবোৰ দেশৰে প্ৰবন্ধ ৱিকিপিডিয়াত থকাটো বাঞ্ছনীয়। পিছে সৰু ৱিকিপিডিয়াবোৰৰ বাবে ইয়াত কিছুমান দেশক অধিক প্ৰাধন্য দিয়া হৈছে।
# [[আফগানিস্তান]] ([[:en:Afghanistan]])
# [[আলজেৰিয়া]] ([[:en:Algeria]])
# [[আৰ্জেণ্টিনা]] ([[:en:Argentina]])
# [[অষ্ট্ৰেলিয়া]] ([[:en:Australia]])
# [[অষ্ট্ৰিয়া]] ([[:en:Austria]])
# [[বাংলাদেশ]] ([[:en:Bangladesh]])
# '''[[ব্ৰাজিল]] ([[:en:Brazil]])'''
# [[কানাডা]] ([[:en:Canada]])
# '''[[চীন]] ([[:en:China]])'''
# [[কংগো গণৰাজ্য]] ([[:en:Democratic Republic of the Congo]])
# [[কিউবা]] ([[:en:Cuba]])
# [[ইজিপ্ত]] ([[:en:Egypt]])
# [[ইথিঅ'পিয়া]] ([[:en:Ethiopia]])
# '''[[ফ্ৰান্স]] ([[:en:France]])'''
# '''[[জাৰ্মানী]] ([[:en:Germany]])'''
# '''[[ভাৰত]] ([[:en:India]])'''
# [[ইণ্ডোনেছিয়া]] ([[:en:Indonesia]])
# '''[[ইৰান]] [[:en:Iran]])'''
# [[ইৰাক]] ([[:en:Iraq]])
# [[ইজৰাইল]] ([[:en:Israel]])
# '''[[ইটালী]] ([[:en:Italy]])'''
# '''[[জাপান]] ([[:en:Japan]])'''
# [[মেক্সিকো]] ([[:en:Mexico]])
# [[নেদাৰলেণ্ড]] ([[:en:Netherlands]])
# [[নিউজিলেণ্ড]] ([[:en:New Zealand]])
# [[নাইজেৰিয়া]] ([[:en:Nigeria]])
# [[পাকিস্তান]] ([[:en:Pakistan]])
# [[পোলেণ্ড]] ([[:en:Poland]])
# [[পৰ্তুগাল]] ([[:en:Portugal]])
# '''[[ৰাছিয়া]] ([[:en:Russia]])'''
# [[চৌদি আৰৱ]] ([[:en:Saudi Arabia]])
# [[ছিংগাপুৰ]] ([[:en:Singapore]])
# [[দক্ষিণ আফ্ৰিকা]] ([[:en:South Africa]])
# [[দক্ষিণ কোৰিয়া]] ([[:en:South Korea]])
# '''[[স্পেইন]] ([[:en:Spain]])'''
# [[চুদান]] ([[:en:Sudan]])
# [[ছুইজাৰলেণ্ড]] ([[:en:Switzerland]])
# [[তাঞ্জানিয়া]] ([[:en:Tanzania]])
# [[থাইলেণ্ড]] ([[:en:Thailand]])
# [[তুৰস্ক]] ([[:en:Turkey]])
# [[ইউক্ৰেইন]] ([[:en:Ukraine]])
# '''[[যুক্তৰাজ্য]] ([[:en:United Kingdom]])'''
# '''[[আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ]] ([[:en:United States]])'''
# [[ভেটিকান চিটি]] ([[:en:Vatican City]])
# [[ভেনিজুৱেলা]] ([[:en:Venezuela]])
# [[ভিয়েটনাম]] ([[:en:Vietnam]])
{{div col end}}

=== নগৰ ===
{{div col|3}}
# [[আমষ্টাৰডাম]] ([[:en:Amsterdam]])
# [[এথেন্স]] ([[:en:Athens]])
# [[বাগদাদ]] ([[:en:Baghdad]])
# [[বেংকক]] ([[:en:Bangkok]])
# '''[[বেইজিং]] ([[:en:Beijing]])'''
# '''[[বাৰ্লিন]] ([[:en:Berlin]])'''
# [[বগোটা]] ([[:en:Bogotá]])
# [[ব্ৰুচেলছ]] ([[:en:Brussels]])
# [[ব্যুনেচ আইৰিচ]] ([[:en:Buenos Aires]])
# [[কাইৰো]] ([[:en:Cairo]])
# [[কেপ টাউন]] ([[:en:Cape Town]])
# [[ডামাস্কাছ]] ([[:en:Damascus]])
# [[দিল্লী]] ([[:en:Delhi]])
# [[ঢাকা]] ([[:en:Dhaka]])
# [[ডুবাই]] ([[:en:Dubai]])
# [[হংকং]] ([[:en:Hong Kong]])
# [[ইষ্টানবুল]] ([[:en:Istanbul]])
# [[জাকাৰ্টা]] ([[:en:Jakarta]])
# '''[[জেৰুজালেম]] ([[:en:Jerusalem]])'''
# [[কৰাচী]] ([[:en:Karachi]])
# [[কিনাশাচা]] ([[:en:Kinshasa]])
# [[কলকাতা]] ([[:en:Kolkata]])
# [[লাগ'চ]] ([[:en:Lagos]])
# '''[[লণ্ডন]] ([[:en:London]])'''
# [[লচ এঞ্জেলচ]] ([[:en:Los Angeles]])
# [[মাদ্ৰিদ]] ([[:en:Madrid]])
# [[মক্কা]] ([[:en:Mecca]])
# [[মেক্সিকো চিটি]] ([[:en:Mexico City]])
# '''[[মস্কো]] ([[:en:Moscow]])'''
# [[মুম্বাই]] ([[:en:Mumbai]])
# [[নাইৰোবি]] ([[:en:Nairobi]])
# '''[[নিউয়ৰ্ক মহানগৰ]] ([[:en:New York City]])'''
# '''[[পেৰিছ]] ([[:en:Paris]])'''
# [[ৰিঅ' ডি জেনেৰ']] ([[:en:Rio de Janeiro]])
# '''[[ৰোম]] ([[:en:Rome]])'''
# '''[[চেণ্ট পিটাৰছবাৰ্গ]] ([[:en:Saint Petersburg]])'''
# [[চাও পাওল']] ([[:en:São Paulo]])
# [[ছিউল]] ([[:en:Seoul]])
# [[ছাংহাই]] ([[:en:Shanghai]])
# [[ছিডনী]] ([[:en:Sydney]])
# [[তেহৰাণ]] ([[:en:Tehran]])
# '''[[টকিঅ']] ([[:en:Tokyo]])'''
# [[ভিয়েনা]] ([[:en:Vienna]])
# [[ৱাশ্বিংটন ডি.চি.]] ([[:en:Washington, D.C.]])
{{div col end}}

=== জলাঞ্চল ===
{{div col|3}}
# '''[[আমাজান নদী]] ([[:en:Amazon River]])'''
# [[উত্তৰ মহাসাগৰ]] ([[:en:Arctic Ocean]])
# '''[[আটলাণ্টিক মহাসাগৰ]] ([[:en:Atlantic Ocean]])'''
# [[বাল্টিক সাগৰ]] ([[:en:Baltic Sea]])
# [[কৃষ্ণ সাগৰ]] ([[:en:Black Sea]])
# [[কেৰিবিয়ান সাগৰ]] ([[:en:Caribbean Sea]])
# [[কাস্পিয়ান সাগৰ]] ([[:en:Caspian Sea]])
# [[কংগো নদী]] ([[:en:Congo River]])
# [[ডানয়ুব নদী]] ([[:en:Danube]])
# [[গঙ্গা নদী]] ([[:en:Ganges]])
# [[বৃহৎ প্ৰবাল প্ৰাচীৰ]] ([[:en:Great Barrier Reef]])
# [[বৃহৎ হ্ৰদসমূহ]] ([[:en:Great Lakes]])
# '''[[ভাৰত মহাসাগৰ]] ([[:en:Indian Ocean]])'''
# [[সিন্ধু নদী]] ([[:en:Indus River]])
# [[বৈকাল হ্ৰদ]] ([[:en:Lake Baikal]])
# [[টাংগান্যিকা হ্ৰদ]] ([[:en:Lake Tanganyika]])
# [[ভিক্টোৰিয়া হ্ৰদ]] ([[:en:Lake Victoria]])
# [[ভূমধ্য সাগৰ]] ([[:en:Mediterranean Sea]])
# [[মিছিছিপি নদী]] ([[:en:Mississippi River]])
# [[নাইজাৰ নদী]] ([[:en:Niger River]])
# '''[[নীল নদী]] ([[:en:Nile]])'''
# [[উত্তৰ সাগৰ]] ([[:en:North Sea]])
# '''[[প্ৰশান্ত মহাসাগৰ]] ([[:en:Pacific Ocean]])'''
# [[পানামা খাল]] ([[:en:Panama Canal]])
# [[ৰাইন]] ([[:en:Rhine]])
# [[ছুৱেজ খাল]] ([[:en:Suez Canal]])
# [[দক্ষিণ মহাসাগৰ]] ([[:en:Southern Ocean]])
# [[ভল্গা নদী]] ([[:en:Volga River]])
# [[য়াংজে নদী]] ([[:en:Yangtze River]])
# [[হোৱাংহো নদী]] ([[:en:Yellow River]])
{{div col end}}

=== পৰ্বত আৰু মৰুভূমি ===
# [[এল্পছ]] ([[:en:Alps]])
# [[এণ্ডিছ]] ([[:en:Andes]])
# '''[[হিমালয়]] ([[:en:Himalayas]])'''
## [[মাউণ্ট এভাৰেষ্ট]] ([[:en:Mount Everest]])
# [[মাউণ্ট কিলিমাঞ্জাৰ']] ([[:en:Mount Kilimanjaro]])
# [[ৰকি পৰ্বতমালা]] ([[:en:Rocky Mountains]])
# '''[[চাহাৰা মৰুভূমি]] ([[:en:Sahara]])'''

{{Core topics}}
[[শ্ৰেণী:ৱিকিপিডিয়াৰ অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধ|*]]</text>
      <sha1>2zdbpic8fh9h26hci6stz0vg8rdh2oa</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519513</id>
      <parentid>519512</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T11:52:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>519513</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="71352" sha1="d8mdy3vf05pirjjvd47nkif75lio3kq" xml:space="preserve">{{ৱিকিপিডিয়া:অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকা/Level/Nav bar}}
{{Shortcut|WP:VA|WP:VITAL}}
&lt;span style=&quot;font-size: 115%; font-weight: bold&quot;&gt;&lt;span style=&quot;color: red&quot;&gt;বিশেষ দ্ৰষ্টব্য:&lt;/span&gt; এই তালিকাখন মেটা-ৱিকিৰ [[:meta:List of articles every Wikipedia should have|গোলকীয় তালিকাৰ]] প্ৰতিলিপি। অনুগ্ৰহ কৰি এই তালিকাখন পোনপটিয়াকৈ সলনি নকৰে যেন। আপুনি যদি কোনো বিষয় ইয়াত সংযোগ কৰিব বিচাৰে, প্ৰথমে মেটা-ৱিকিৰ [[:meta:Talk:List of articles every Wikipedia should have|আলোচনা পৃষ্ঠাত]] আলোচনা কৰক। কোনো বিষয় সংযোগ বা বিলোপ কৰিবৰ বাবে উপযুক্ত যুক্তি দৰ্শোৱা প্ৰয়োজন। &lt;/span&gt;

এই তালিকাখনত অন্তৰ্ভুক্ত কৰা প্ৰবন্ধসমূহ প্ৰতিখন ৱিকিপিডিয়াতে থকাতো অত্যাৱশ্যকীয় হিচাপে বিবেচনা কৰা হয়। এই প্ৰবন্ধসমূহ উচ্চ মানদণ্ডৰ তথা নিৰ্বাচিত প্ৰবন্ধ হোৱাটো বাঞ্ছনীয়। অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াতো এই প্ৰবন্ধসমূহ থকাটো প্ৰয়োজনীয়। আপুনিও এই প্ৰবন্ধসমূহ সৃষ্টি বা বিস্তাৰ কৰাত সহায় কৰিব পাৰে। অধিক সহায়ৰ বাবে [[সহায়:সমল|ইয়াত]] ক্লিক কৰক।

এই পৃষ্ঠাত '''ৱিকিপিডিয়াৰ ১,০০০ অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধ'''ক তালিকাভুক্ত কৰা হৈছে। এই তালিকা হৈছে ৱিকিপিডিয়াৰ অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকাৰ তৃতীয় স্তৰ। ১০,০০০ প্ৰবন্ধ সমৃদ্ধ বিস্তাৰিত তালিকা চতুৰ্থ স্তৰৰ এখনো [[ৱিকিপিডিয়া:অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকা/বিস্তাৰিত|ইয়াত]] উপলব্ধ আছে। আন দুখন চমু তালিকা ক্ৰমে দ্বিতীয় স্তৰৰ [[ৱিকিপিডিয়া:অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকা/স্তৰ/২|১০০টা প্ৰবন্ধ]] আৰু প্ৰথম স্তৰৰ [[ৱিকিপিডিয়া:অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকা/স্তৰ/১|শীৰ্ষ ১০টা প্ৰবন্ধও]] আছে। এই তালিকাখনৰ নবীনতম সংস্কৰণটোৰ বাবে [[:meta:List of articles every Wikipedia should have|এই লিঙ্কটো]] চাব পাৰে। [[ৱিকিপিডিয়া:অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকা/ভাৰতীয় ভাষাৰ ৱিকিপিডিয়া|পঞ্চম স্তৰৰ]] আন এখন তালিকা আছে, যিখনত ভাৰতীয় ভাষাৰ ৱিকিপিডিয়াবোৰত থাকিব লগা অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকা দিয়া হৈছে।
{{Progress bar|{{#expr:(100-((73/1000)*100))}}
|text = প্ৰবন্ধ সৃষ্টি কৰা হ'ল}}
{{TOCright}}

{| class=&quot;wikitable&quot; width=&quot;40%&quot;
|+ বিষয়বস্তু অনুসৰি প্ৰবন্ধৰ সংখ্যা
|-
! বিষয়!! প্ৰবন্ধৰ সংখ্যা!! প্ৰবন্ধ আছে!! প্ৰবন্ধ নাই
|-
| জীৱনী || ২০৪ || ১৩১ || ৭৩
|-
| দৰ্শন আৰু মনোবিজ্ঞান || ১৮ || ১৮ || ০
|-
| বিশ্ববীক্ষা আৰু ধৰ্ম || ২৫ || ২৫ || ০
|-
| সমাজ বিজ্ঞান || ৭০ || ৭০ || ০ 
|-
| ভাষা আৰু সাহিত্য || ৪৬ || ৪৬ || ০
|-
| প্ৰমিতি || ১২ || ১২ || ০ 
|-
| বিজ্ঞান || ২৫৭ || ২৫৭ || ০
|-
| খাদ্য আৰু কৃষি || ৩৪ || ৩৪ || ০ 
|-
| প্ৰযুক্তি || ৬৭ || ৬৭ || ০ 
|-
| কলা আৰু বিনোদন || ৭৫ || ৭৫ || ০
|-
| ইতিহাস || ৪৬ || ৪৬ || ০
|-
| ভূগোল || ১৪৬ || ১৪৬ || ০
|-
| '''মুঠ''' || '''১০০০''' || '''৯২৭''' || '''৭৩''' 
|}
&lt;small&gt;* এই তালিকাখন অন্তিমবাৰৰ বাবে ২০ জুন ২০২৫-ত সংশোধন কৰা হৈছে। &lt;/small&gt;

== জীৱনী ==

=== শিল্পী আৰু স্থপতিবিদ ===
{{div col|2}}
# [[লী ক'ৰবাজিয়ে]] ([[:en:Le Corbusier]])
# [[চালভাড' ডালি]] ([[:en:Salvador Dalí]])
# [[এলব্ৰেখট ড্যুৰাৰ]] ([[:en:Albrecht Dürer]])
# '''[[ভিনচেণ্ট ভেন গঘ]] ([[:en:Vincent van Gogh]])'''
# [[ফ্ৰান্সিছক' গয়া]] ([[:en:Francisco Goya]])
# [[কাটুশ্বিকা হ'কচাই]] ([[:en:Hokusai]])
# [[ফ্ৰিদা কাল']] ([[:en:Frida Kahlo]])
# '''[[লিঅ'নাৰ্ড' দা ভিন্সি]] ([[:en:Leonardo da Vinci]])'''
# [[হেনৰি মেটিশ্ব]] ([[:en:Henri Matisse]])
# '''[[মাইকেলেঞ্জেল']] ([[:en:Michelangelo]])'''
# '''[[পাব্‌ল' পিকাছ']] ([[:en:Pablo Picasso]])'''
# [[ৰাফায়েল]] ([[:en:Raphael]])
# '''[[ৰে'ম্ব্ৰেণ্ট]] ([[:en:Rembrandt]])'''
# [[পিটাৰ পল ৰুবেন্স]] ([[:en:Peter Paul Rubens]])
# [[মিমাৰ চিনান]] ([[:en:Mimar Sinan]])
# [[ডিয়েগো ৱেলাজকেজ]] ([[:en:Diego Velázquez]])
# [[এণ্ডি ৱাৰহ'ল]] ([[:en:Andy Warhol]])
# [[ফ্ৰেঙ্ক লইড ৰাইট]] ([[:en:Frank Lloyd Wright]])
{{div col end}}

=== লেখক, নাট্যকাৰ আৰু কবি ===
{{div col|2}}
# [[চাৰ্লছ ডিকেন্স]] ([[:en:Charles Dickens]])
# [[ফিওদোৰ দস্তয়েভস্কি]] ([[:en:Fyodor Dostoevsky]])
# [[নাগিব মাহফুজ]] ([[:en:Naguib Mahfouz]])
# [[গাব্ৰিয়েল গাৰ্ছিয়া মাৰ্কেছ]] ([[:en:Gabriel García Márquez]])
# [[হোমাৰ]] ([[:en:Homer]])
# [[ফ্ৰান্‌জ কাফ্‌কা]] ([[:en:Franz Kafka]])
# [[কালিদাস]] ([[:en:Kālidāsa]])
# [[মাৰ্চেল প্ৰুষ্ট]] ([[:en:Marcel Proust]])
#  [[উইলিয়াম শ্বেইকছপীয়েৰ]] ([[:en:William Shakespeare]])
# [[ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰ]] ([[:en:Rabindranath Tagore]])
# [[লীঅ' টলষ্টয়]] ([[:en:Leo Tolstoy]])
# [[মাৰ্ক টোৱেইন]] ([[:en:Mark Twain]])
# [[দান্তে আলিগিয়েৰি]] ([[:en:Dante Alighieri]])
# [[আবু নুৱাচ]] ([[:en:Abu Nuwas]])
# [[হান্স খ্ৰীষ্টিয়ান এণ্ডাৰচন]] ([[:en:Hans Christian Andersen]])
# [[মাৎসু বাসো]] ([[:en:Matsuo Bashō]])
# [[হাফিজ শ্বিৰাজী]] ([[:en:Hafez]])
# [[হোৰ্হে লুইচ বৰ্হেচ]] ([[:en:Jorge Luis Borges]])
# [[লৰ্ড বায়ৰন]] ([[:en:Lord Byron]])
# [[মিগেল দে চেৰ্ভানটেচ]] ([[:en:Miguel de Cervantes]])
# [[জেফ্ৰি চ'ছাৰ]] ([[:en:Geoffrey Chaucer]])
# [[এণ্টন চেকভ]] ([[:en:Anton Chekhov]])
# [[জোহান ভোল্ফগেং ফন গ্যোটে]] ([[:en:Johann Wolfgang von Goethe]])
# [[ভিক্টৰ হিউগ']] ([[:en:Victor Hugo]])
# [[জেমছ জয়ছ]] ([[:en:James Joyce]])
# [[লি বাই]] ([[:en:Li Bai]])
# [[মলিয়েৰ]] ([[:en:Molière]])
# [[অ'ভিদ]] ([[:en:Ovid]])
# [[আলেকজেণ্ডাৰ পুস্কিন]] ([[:en:Alexander Pushkin]])
# [[সোফোক্লেচ]] ([[:en:Sophocles]])
# [[ভাৰ্জিল]] ([[:en:Virgil]])
{{div col end}}


=== সুৰকাৰ আৰু সঙ্গীতশিল্পী ===
{{div col|2}}
# [[দ্য বিটল্‌চ]] ([[:en:The Beatles]])
# '''[[লুটৱিস ফান বিটহ'ফন]] ([[:en:Ludwig van Beethoven]])'''
# [[লুইচ আৰ্মষ্ট্ৰং]] ([[:en:Louis Armstrong]])
# '''[[জোহান চেবাষ্টিয়ান বাক]] ([[:en:Johann Sebastian Bach]])'''
# [[জোহানেচ ব্ৰাম্স]] ([[:en:Johannes Brahms]])
# [[ফ্ৰেডেৰিক চোপাঁ]] ([[:en:Frédéric Chopin]])
# [[এণ্টনিন দ্ভাৰাক]] ([[:en:Antonín Dvořák]])
# [[জৰ্জ ফেড্ৰিক হাণ্ডেল]] ([[:en:Georg Frideric Handel]])
# [[জোছেফ হেইডেন]] ([[:en:Joseph Haydn]])
# [[গুস্তৱ মাহলাৰ]] ([[:en:Gustav Mahler]])
# '''[[মোৎজাৰ্ট]] ([[:en:Wolfgang Amadeus Mozart]])'''
# [[জিয়'ভানি পিয়েৰলুইগি দা পেলেষ্ট্ৰিনা]] ([[:en:Giovanni Pierluigi da Palestrina]])
# [[এদিত পিয়াফ]] ([[:en:Édith Piaf]])
# [[এলভিচ প্ৰেচলি]] ([[:en:Elvis Presley]])
# [[জ্যাক'ম' পুচ্চিনি]] ([[:en:Giacomo Puccini]])
# [[ফ্ৰান্‌জ সুবৰ্ট]] ([[:en:Franz Schubert]])
# '''[[আইগৰ ষ্ট্ৰাভিন্সকি]] ([[:en:Igor Stravinsky]])'''
# [[পিওটাৰ ইলিচ চালইকভস্কি]] ([[:en:Pyotr Ilyich Tchaikovsky]])
# [[জিছেপ্পে ভেৰ্দি]] ([[:en:Giuseppe Verdi]])
# [[এণ্টোনিয়' ভিভাল্ডি]] ([[:en:Antonio Vivaldi]])
# '''[[ৰিচাৰ্ড ৱেগনাৰ]] ([[:en:Richard Wagner]])'''
{{div col end}}

=== অভিযাত্ৰী আৰু ভ্ৰমণকাৰী ===
{{div col|2}}
# [[নীল আৰ্মষ্ট্ৰং]] ([[:en:Neil Armstrong]])
# '''[[ক্ৰিষ্টোফাৰ কলম্বাছ]] ([[:en:Christopher Columbus]])'''
# [[জেমছ কুক]] ([[:en:James Cook]])
# '''[[য়ুৰি গেগেৰিন]] ([[:en:Yuri Gagarin]])'''
# [[ভাস্কো দা গামা]] ([[:en:Vasco da Gama]])
# [[ইবন বটুতা]] ([[:en:Ibn Battuta]])
# '''[[ফাৰ্ডিনেণ্ড মেগালান]] ([[:en:Ferdinand Magellan]])'''
# [[মাৰ্ক’ প’ল’]] ([[:en:Marco Polo]])
# [[ৰুৱাল আমুন্সেন]] ([[:en:Roald Amundsen]])
# [[জ্যেক কাৰ্টিয়ে]] ([[:en:Jacques Cartier]])
# [[এৰ্ণান কৰ্টেছ]] ([[:en:Hernán Cortés]])
# [[চেং হো]] ([[:en:Zheng He]])
{{div col end}}

=== চলচ্চিত্ৰ পৰিচালক, চিত্ৰনাট্যকাৰ আৰু অভিনয় শিল্পী ===
{{div col|2}}
# [[ইংমাৰ বাৰ্গমেন]] ([[:en:Ingmar Bergman]])
# [[ছাৰা বাৰ্নহাৰ্ট]] ([[:en:Sarah Bernhardt]])
# [[চাৰ্লি চেপলিন]] ([[:en:Charlie Chaplin]])
# [[মাৰ্লিন ডিট্ৰিস]] ([[:en:Marlene Dietrich]])
# [[ৱাল্ট ডিজনী]] ([[:en:Walt Disney]])
# [[ছেৰ্গেই আইজেনষ্টাইন]] ([[:en:Sergei Eisenstein]])
# [[আলফ্ৰেড হিচকক]] ([[:en:Alfred Hitchcock]])
# [[ষ্টেনলি কুবৰিক]] ([[:en:Stanley Kubrick]])
# [[আকিৰা কুৰোছাৱা]] ([[:en:Akira Kurosawa]])
# [[মেৰিলিন মন্‌ৰ']] ([[:en:Marilyn Monroe]])
# [[সত্যজিৎ ৰায়]] ([[:en:Satyajit Ray]])
# [[ষ্টিভেন স্পিলবাৰ্গ]] ([[:en:Steven Spielberg]])
# [[ফেডেৰিক' ফেল্লিনি]] ([[:en:Federico Fellini]])
{{div col end}}

=== উদ্ভাৱক, বিজ্ঞানী আৰু গণিতজ্ঞ ===
{{div col|3}}
# '''[[আৰ্কিমিডিছ]] ([[:en:Archimedes]])'''
# [[টিম বাৰ্নাৰ্ছ লী]] ([[:en:Tim Berners-Lee]])
# [[ব্ৰহ্মগুপ্ত]] ([[:en:Brahmagupta]])
# '''[[নিক'লাচ ক'পাৰ্নিকাচ]] ([[:en:Nicolaus Copernicus]])'''
# '''[[মেৰী কুৰী]] ([[:en:Marie Curie]])'''
# '''[[চাৰ্লছ ডাৰউইন]] ([[:en:Charles Darwin]])'''
# '''[[টমাছ আলভা এডিচন]] ([[:en:Thomas Edison]])'''
# '''[[এলবাৰ্ট আইনষ্টাইন]] ([[:en:Albert Einstein]])'''
# '''[[ইউক্লিড]] ([[:en:Euclid]])'''
# [[লিঅ'নাৰ্ড অইলাৰ]] ([[:en:Leonhard Euler]])
# [[মাইকেল ফেৰাডে]] ([[:en:Michael Faraday]])
# '''[[হেনৰী ফৰ্ড]] ([[:en:Henry Ford]])'''
# '''[[গেলিলিঅ’ গেলিলি]] ([[:en:Galileo Galilei]])'''
# [[কাৰ্ল ফ্ৰিডৰিখ গাউছ]] ([[:en:Carl Friedrich Gauss]])
# '''[[জ'হানেছ গুটন্‌বাৰ্গ]] ([[:en:Johannes Gutenberg]])'''
# [[জহান্স কেপলাৰ]] ([[:en:Johannes Kepler]])
# [[কাৰ্ল লিনিয়াছ]] ([[:en:Carl Linnaeus]])
# '''[[আইজাক নিউটন]] ([[:en:Isaac Newton]])'''
# '''[[লুই পেষ্ট'ৰ]] ([[:en:Louis Pasteur]])'''
# '''[[মেক্স প্লেংক]] ([[:en:Max Planck]])'''
# [[আৰ্নেষ্ট ৰাডাৰফ'ৰ্ড]] ([[:en:Ernest Rutherford]])
# '''[[নিক'লা টেছলা]] ([[:en:Nikola Tesla]])'''
# '''[[এলান ট্যুৰিং]] ([[:en:Alan Turing]])'''
# [[ইবন চিনা]] ([[:en:Avicenna]])
# [[এনৰিক' ফাৰ্মী]] ([[:en:Enrico Fermi]])
# [[গালেন]] ([[:en:Galen]])
# '''[[ডেভিদ হিলবাৰ্ট]] ([[:en:David Hilbert]])'''
# [[জেমছ প্ৰেস্কট জুল]] ([[:en:James Prescott Joule]])
# [[আল খোৱাৰিজমি]] ([[:en:Muhammad ibn Musa al-Khwarizmi]])
# [[গট‌ফ্ৰিড লাইব‌নিৎস]] ([[:en:Gottfried Wilhelm Leibniz]])
# [[জেমছ ক্লাৰ্ক মেক্সৱেল]] ([[:en:James Clerk Maxwell]])
# [[ডিমিট্ৰী মেণ্ডেলিভ]] ([[:en:Dmitri Mendeleev]])
# '''[[আৰৱিন শ্ৰুডিঙগাৰ]] ([[:en:Erwin Schrödinger]])'''
# '''[[জেমছ ৱাট]] ([[:en:James Watt]])'''
{{div col end}}

=== দাৰ্শনিক আৰু সমাজ বিজ্ঞানী ===
{{div col|2}}
# '''[[এৰিষ্ট'টল]] ([[:en:Aristotle]])'''
# [[চাণক্য]] ([[:en:Chanakya]])
# '''[[কনফুচিয়াছ]] ([[:en:Confucius]])'''
# '''[[চিগ্‌মণ্ড ফ্ৰয়েড]] ([[:en:Sigmund Freud]])'''
# '''[[কাৰ্ল মাৰ্ক্স]] ([[:en:Karl Marx]])'''
# [[এডাম স্মিথ]] ([[:en:Adam Smith]])
# '''[[ছক্ৰেটিছ]] ([[:en:Socrates]])'''
# [[জঁ-জাক ৰুছ’]] ([[:en:Jean-Jacques Rousseau]])
# '''[[ৰেনে ডেকাৰ্ট]] ([[:en:René Descartes]])'''
# [[চিমন দে ব্যাভুৱাৰ]] ([[:en:Simone de Beauvoir]])
# [[ন'ম চম্‌স্কি]] ([[:en:Noam Chomsky]])
# [[হেগেল]] ([[:en:Georg Wilhelm Friedrich Hegel]])
# [[ইবন খালদুন]] ([[:en:Ibn Khaldun]])
# '''[[ইমানুৱেল কাণ্ট]] ([[:en:Immanuel Kant]])'''
# [[জন মেনাৰ্ড কেইনছ]] ([[:en:John Maynard Keynes]])
# '''[[লাউযি]] ([[:en:Laozi]])'''
# '''[[জন লক]] ([[:en:John Locke]])'''
# [[নিক্কোলো মাকিয়াভেল্লি]] ([[:en:Niccolò Machiavelli]])
# '''[[ফ্ৰেডৰিখ নিৎসে]] ([[:en:Friedrich Nietzsche]])'''
# '''[[প্লেটো]] ([[:en:Plato]])'''
# [[জ্যা পল ছাট্টে]] ([[:en:Jean-Paul Sartre]])
# [[সিমা কিয়ান]] ([[:en:Sima Qian]])
# '''[[ভলতেয়ৰ]] ([[:en:Voltaire]])'''
# [[মেক্স ৱেবাৰ]] ([[:en:Max Weber]])
# [[লুডৱিগ ৱিটগেনষ্টাইন]] ([[:en:Ludwig Wittgenstein]])
# [[চ্যু জি]] ([[:en:Zhu Xi]])
{{div col end}}

=== ৰাজনীতিবিদ ===
{{div col|3}}
# [[সম্ৰাট অশোক]] ([[:en:Ashoka]]) &lt;!-- Greatest Indian monarch of antiquity; spread Buddhism --&gt;
# '''[[নেপোলিয়ন বোনাপাৰ্ট]] ([[:en:Napoleon]])'''
# [[জুলিয়াছ চিজাৰ]] ([[:en:Julius Caesar]])
# [[মোহনদাস কৰমচান্দ গান্ধী]] ([[:en:Mohandas Karamchand Gandhi]])
# '''[[চেংগিজ খান]] ([[:en:Genghis Khan]])'''
# [[চে গোৱেৰা]] ([[:en:Che Guevara]])
# '''[[এডল্ফ হিটলাৰ]] ([[:en:Adolf Hitler]])'''
# [[জোন অফ আৰ্ক]] ([[:en:Joan of Arc]])
# [[মাৰ্টিন লুথাৰ কিং, অনুজ]] ([[:en:Martin Luther King, Jr.]])
# '''[[ভ্লেডিমিৰ লেনিন]] ([[:en:Vladimir Lenin]])'''
# [[নেলছন মেণ্ডেলা]] ([[:en:Nelson Mandela]])
# [[মাও জেদং]] ([[:en:Mao Zedong]])
# [[জৱাহৰলাল নেহৰু‎‎]] ([[:en:Jawaharlal Nehru]])
# '''[[ক্যিন ছি হোৱং]] ([[:en:Qin Shi Huang]])'''&lt;!-- Created first Chinese state and dynasty --&gt;
# [[আকবৰ]] ([[:en:Akbar]])
# '''[[আলেকজেণ্ডাৰ]] ([[:en:Alexander the Great]])'''
# [[মোস্তাফা কামাল আতাতুৰ্ক]] ([[:en:Mustafa Kemal Atatürk]])
# '''[[আগষ্টাচ]] ([[:en:Augustus]])'''
# [[অটো ৱন বিজমাৰ্ক]] ([[:en:Otto von Bismarck]])
# [[সিমন বলিভাৰ]] ([[:en:Simón Bolívar]])
# [[শাৰ্লেমেন]] ([[:en:Charlemagne]])
# [[ৱিনষ্টন চাৰ্চিল]] ([[:en:Winston Churchill]])
# [[মহান কনষ্টেনটাইন]] ([[:en:Constantine the Great]])
# '''[[মহান চাইৰাচ]] ([[:en:Cyrus the Great]])'''
# [[চাৰ্লচ দ্য গ'ল]] ([[:en:Charles de Gaulle]])
# [[এলিজাবেথ প্ৰথম]] ([[:en:Elizabeth I of England]])
# [[আব্ৰাহাম লিংকন]] ([[:en:Abraham Lincoln]])
# [[লুই চতুৰ্থ]] ([[:en:Louis XIV of France]])
# [[ৰোজা লাক্সেমবাৰ্গ]] ([[:en:Rosa Luxemburg]])
# [[কোৱামে নক্ৰুমা]] ([[:en:Kwame Nkrumah]])
# [[মহান পিটাৰ]] ([[:en:Peter the Great]])
# [[ফ্ৰেংকলিন ডি ৰুজভেল্ট]] ([[:en:Franklin D. Roosevelt]])
# [[ছালাহুদ্দিন আয়ুবী]] ([[:en:Saladin]])
# [[যোছেফ ষ্টালিন]] ([[:en:Joseph Stalin]])
# [[ছুলেইমান প্ৰথম]] ([[:en:Suleiman the Magnificent]]) &lt;!-- Greatest Ottoman sultan --&gt;
# [[চান য়াট-চেন]] ([[:en:Sun Yat-sen]])
# [[তৈমুৰ লং]] ([[:en:Timur]])
# [[ওমৰ]] ([[:en:Umar]]) &lt;!-- Conquered Persia, Syria, Palestine, and Egypt for Islam --&gt;
# '''[[জৰ্জ ৱাশ্বিংটন]] ([[:en:George Washington]])'''
{{div col end}}

=== ধৰ্মীয় গুৰু আৰু ধৰ্মতত্ত্ববিদ ===
{{div col|2}}
# [[ইব্ৰাহিম]] ([[:en:Abraham]])
# [[গৌতম বুদ্ধ]] ([[:en:Buddha]])
# [[মুহাম্মাদ]] ([[:en:Muhammad]])
# [[যীশু]] ([[:en:Jesus]])
# [[টমাচ আকুইনাচ]] ([[:en:Thomas Aquinas]])
# [[হিপ্পোৰ আগষ্টিন]] ([[:en:Augustine of Hippo]])
# [[আল-গজ্জালি]] ([[:en:Al-Ghazali]])
# [[মাৰ্টিন লুথাৰ]] ([[:en:Martin Luther]])
# [[মোজেচ]] ([[:en:Moses]])
# [[নাগাৰ্জুন]] ([[:en:Nagarjuna]])
{{div col end}}

== দৰ্শন আৰু মনোবিজ্ঞান ==

=== দৰ্শন ===
{{div col|2}}
# [[সৌন্দৰ্য]] ([[:en:Beauty]])
# [[দ্বন্দ্ববাদ]] ([[:en:Dialectic]])
# [[নৈতিকতা]] ([[:en:Ethics]])
# [[জ্ঞানতত্ত্ব]] ([[:en:Epistemology]])
# [[নাৰীবাদ]] ([[:en:Feminism]])
# [[স্বইচ্ছা]] ([[:en:Free will]])
# '''[[জ্ঞান]] ([[:en:Knowledge]])'''
# [[তৰ্কশাস্ত্ৰ]] ([[:en:Logic]])
# [[মন]] ([[:en:Mind]])
# '''[[দৰ্শন]] ([[:en:Philosophy]])'''
# [[সম্ভাৱিতা]] ([[:en:Probability]])
# [[বাস্তৱতা]] ([[:en:Reality]])
# [[সত্য]] ([[:en:Truth]])
{{div col end}}

=== মনোবিজ্ঞান ===
{{div col|2}}
# '''[[আচৰণ]] ([[:en:Behavior]])'''
# '''[[আবেগ]] ([[:en:Emotion]])'''
# [[প্ৰেম]] ([[:en:Love]])
# [[মনোবিজ্ঞান]] ([[:en:Psychology]])
# '''[[চিন্তা]] ([[:en:Thought]])'''
{{div col end}}

== বিশ্ববীক্ষা আৰু ধৰ্ম ==
# '''[[ভগৱান]] ([[:en:God]])'''
# '''[[শ্ৰুতিকথা]] ([[:en:Mythology]])'''
# বিশ্ববীক্ষা দৰ্শন
## [[নাস্তিকতা]] ([[:en:Atheism]])
## [[মৌলবাদ]] ([[:en:Fundamentalism]])
## [[বস্তুবাদ]] ([[:en:Materialism]])
## [[একেশ্বৰবাদ]] ([[:en:Monotheism]])
## [[বহু-ঈশ্বৰবাদ]] ([[:en:Polytheism]])
# '''[[আত্মা]] ([[:en:Soul]])'''
# '''[[ধৰ্ম]] ([[:en:Religion]])'''
# উল্লৰখযোগ্য ধৰ্ম
## '''[[বৌদ্ধ ধৰ্ম]] ([[:en:Buddhism]])'''
## '''[[খ্ৰীষ্টান ধৰ্ম]] ([[:en:Christianity]])'''
### [[কেথলিক গিৰ্জা]] ([[:en:Catholic Church]])
## [[কনফুচিয়াছ ধৰ্ম]] ([[:en:Confucianism]])
## '''[[হিন্দু ধৰ্ম]] ([[:en:Hinduism]])'''
### [[ত্ৰিমূৰ্তি]] ([[:en:Trimurti]])
## '''[[ইছলাম]] ([[:en:Islam]])'''
### [[ছিয়া ইছলাম]] ([[:en:Shia Islam]])
## [[জৈন ধৰ্ম]] ([[:en:Jainism]])
## '''[[ইহুদী ধৰ্ম]] ([[:en:Judaism]])'''
## [[শিখ ধৰ্ম]] ([[:en:Sikhism]])
## [[তাওবাদ]] ([[:en:Taoism]])
## [[জৰথুষ্ট্ৰবাদ]] ([[:en:Zoroastrianism]])
# আধ্যাত্মিক অভ্যসন
## [[চুফীবাদ]] ([[:en:Sufism]])
## [[যোগাসন]] ([[:en:Yoga]])
## [[জেন]] ([[:en:Zen]])

== সমাজ বিজ্ঞান ==
{{div col|2}}
# '''[[সমাজ]] ([[:en:Society]])'''
# [[সভ্যতা]] ([[:en:Civilization]])
# '''[[শিক্ষা]] ([[:en:Education]])'''
{{div col end}}

=== পৰিয়াল আৰু সম্বন্ধ ===
{{div col|2}}
# '''[[পৰিয়াল]] ([[:en:Family]])'''
# '''[[শিশু]] ([[:en:Child]])'''
# [[পুৰুষ]] ([[:en:Man]])
# '''[[বিবাহ]] ([[:en:Marriage]])'''
# [[মহিলা]] ([[:en:Woman]])
{{div col end}}

=== ৰাজনীতি ===
{{div col|2}}
# '''[[ৰাজনীতি]] ([[:en:Politics]])'''
# [[নৈৰাজ্যবাদ]] ([[:en:Anarchism]])
# [[ঔপনিৱেশিকতাবাদ]] ([[:en:Colonialism]])
# [[সাম্যবাদ]] ([[:en:Communism]])
# [[ৰক্ষণশীলতাবাদ]] ([[:en:Conservatism]])
# [[গণতন্ত্ৰ]] ([[:en:Democracy]])
# [[একনায়কত্ববাদ]] ([[:en:Dictatorship]])
# [[কূটনীতি]] ([[:en:Diplomacy]])
# [[ফেছিবাদ]] ([[:en:Fascism]])
# [[গোলকীকৰণ]] ([[:en:Globalization]])
# '''[[চৰকাৰ]] ([[:en:Government]])'''
# [[মতাদৰ্শ]] ([[:en:Ideology]])
# [[সাম্ৰাজ্যবাদ]] ([[:en:Imperialism]])
# [[উদাৰনৈতিকতাবাদ]] ([[:en:Liberalism]])
# [[মাৰ্ক্সবাদ]] ([[:en:Marxism]])
# [[ৰাজতন্ত্ৰ]] ([[:en:Monarchy]])
# [[জাতীয়তাবাদ]] ([[:en:Nationalism]])
# [[গণৰাজ্য]] ([[:en:Republic]])
# [[সমাজবাদ]] ([[:en:Socialism]])
# '''[[ৰাষ্ট্ৰ]] ([[:en:State (polity)]])'''
# [[ৰাজনৈতিক দল]] ([[:en:Political party]])
# [[অপপ্ৰচাৰ]] ([[:en:Propaganda]])
# [[সন্ত্ৰাসবাদ]] ([[:en:Terrorism]])
{{div col end}}

=== বাণিজ্য আৰু অৰ্থনীতি ===
{{div col|2}}
# '''[[অৰ্থনীতি]] ([[:en:Economics]])'''
# [[মূলধন (অৰ্থনীতি)]] ([[:en:Capital (economics)]])
# [[পুঁজিবাদ]] ([[:en:Capitalism]])
# [[প্ৰচলিত মুদ্ৰা (চলাৰ্থ)]] ([[:en:Currency]])
## [[ইউৰো]] ([[:en:Euro]])
## [[জাপানীজ য়েন]] ([[:en:Japanese yen]])
## [[আমেৰিকান ডলাৰ]] ([[:en:United States dollar]])
# [[উদ্যোগ]] ([[:en:Industry]])
# '''[[মুদ্ৰা]] ([[:en:Money]])'''
# [[কৰ]] ([[:en:Tax]])
{{div col end}}

=== আইন ===
{{div col|2}}
# '''[[আইন]] ([[:en:Law]])'''
# [[সংবিধান]] ([[:en:Constitution]])
{{div col end}}

=== আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সংস্থা ===
{{div col|2}}
# [[আফ্ৰিকান ইউনিয়ন]] ([[:en:African Union]])
# [[আৰব লীগ]] ([[:en:Arab League]])
# [[দক্ষিণ-পূব এচিয় ৰাষ্ট্ৰসমূহৰ সংগঠন]] ([[:en:ASEAN]])
# [[কমনৱেলথ অৱ নেচনছ]] ([[:en:Commonwealth of Nations]]) &lt;!-- [[কমনৱেলথ ৰাষ্ট্ৰ]] --&gt;
# [[ইউৰোপিয়ান ইউনিয়ন]] ([[:en:European Union]])
# '''[[ৰেডক্ৰছ]] ([[:en:International Red Cross and Red Crescent Movement]])'''
# [[নাটো]] ([[:en:NATO]])
# [[ন'বেল বঁটা]] ([[:en:Nobel Prize]])
# [[অ'পেক]] ([[:en:OPEC]])
# '''[[ৰাষ্ট্ৰসংঘ]] ([[:en:United Nations]])'''
## [[আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় ন্যায়ালয়]] ([[:en:International Court of Justice]])
## [[আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় মুদ্ৰা নিধি]] ([[:en:International Monetary Fund]])
## [[ৰাষ্ট্ৰসংঘ শিক্ষা, বিজ্ঞান আৰু সংস্কৃতি সংস্থা]] ([[:en:UNESCO]])
## [[মানৱ অধিকাৰৰ সাৰ্বজনীন ঘোষণা]] ([[:en:Universal Declaration of Human Rights]])
## [[বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থা]] ([[:en:World Health Organization]])
# [[বিশ্ব বেংক]] ([[:en:World Bank]])
# [[বিশ্ব বাণিজ্য সংস্থা]] ([[:en:World Trade Organization]])
{{div col end}}

=== যুদ্ধ আৰু সৈন্যবাহিনী ===
{{div col|2}}
# '''[[সৈন্যবাহিনী]] ([[:en:Military]])'''
# '''[[শান্তি]] ([[:en:Peace]])'''
# '''[[যুদ্ধ]] ([[:en:War]])'''
## [[গৃহযুদ্ধ]] ([[:en:Civil war]])
{{div col end}}

=== সামাজিক সমস্যা ===
{{div col|2}}
# [[গৰ্ভপাত]] ([[:en:Abortion]])
# '''[[মৃত্যুদণ্ড]] ([[:en:Capital punishment]])'''
# '''[[মানৱ অধিকাৰ]] ([[:en:Human rights]])'''
# [[দৰিদ্ৰতা]] ([[:en:Poverty]])
# [[বৰ্ণবৈষম্য]] ([[:en:Racism]])
# '''[[দাসত্ব]] ([[:en:Slavery]])'''
{{div col end}}

== ভাষা আৰু সাহিত্য ==
# '''[[ভাষা]] ([[:en:Language]])'''
# গুৰুত্বপূৰ্ণ ভাষাসমূহ
## [[আৰবী ভাষা]] ([[:en:Arabic language]])
## [[বঙালী ভাষা]] ([[:en:Bengali language]])
## [[চীনা ভাষা]] ([[:en:Chinese language]]) &lt;!--With the clarification that it is, linguistically speaking, not a single language.--&gt;
## [[ইংৰাজী ভাষা]] ([[:en:English language]])
## [[ফৰাচী ভাষা]] ([[:en:French language]])
## [[জাৰ্মান ভাষা]] ([[:en:German language]])
## [[গ্ৰীক ভাষা]] ([[:en:Greek language]])
## [[হিব্ৰু ভাষা]] ([[:en:Hebrew language]])
## [[হিন্দুস্তানী ভাষা]] ([[:en:Hindi-Urdu language]])
## [[জাপানী ভাষা]] ([[:en:Japanese language]])
## [[লেটিন ভাষা]] ([[:en:Latin language]])
## [[ফাৰ্চী ভাষা]] ([[:en:Persian language]])
## [[পৰ্তুগীজ ভাষা]] ([[:en:Portuguese language]])
## [[ৰুছ ভাষা]] ([[:en:Russian language]])
## [[সংস্কৃত]] ([[:en:Sanskrit]])
## [[স্পেনীছ ভাষা]] ([[:en:Spanish language]])
## [[স্বাহিলী ভাষা]] ([[:en:Swahili language]])
## [[তুৰ্কী ভাষা]] ([[:en:Turkish language]])
# [[ভাষাবিজ্ঞান]] ([[:en:Linguistics]])
# [[ব্যাকৰণ‎]] ([[:en:Grammar]])
# '''[[শব্দ (ব্যাকৰণ‎)]] ([[:en:Word]])'''
## [[ধ্বনি]] ([[:en:Phoneme]])
## [[আখৰ]] ([[:en:Syllable]])
# '''[[লিখন পদ্ধতি]] ([[:en:Writing system]])'''
## [[আৰবী বৰ্ণমালা]] ([[:en:Arabic alphabet]])
## [[চীনা ভাৱচিত্ৰ]] ([[:en:Chinese characters]])
## [[চিৰিলিক লিপি]] ([[:en:Cyrillic script]])
## [[গ্ৰীক বৰ্ণমালা]] ([[:en:Greek alphabet]])
## [[হানগুল লিপি]] ([[:en:Hangul]])
## [[ৰোমান লিপি]] ([[:en:Latin alphabet]])
# [[সাক্ষৰতা]] ([[:en:Literacy]])
# '''[[অনুবাদ]] ([[:en:Translation]])'''
# '''[[সাহিত্য]] ([[:en:Literature]])'''
## [[গদ্য]] ([[:en:Prose]])
## [[দ্য আৰ্ট অফ ৱাৰ]] ([[:en:The Art of War]])
## [[কল্প-সাহিত্য]] ([[:en:Fiction]])
### [[আলিফ লেইলা]] ([[:en:One Thousand and One Nights]])
## [[উপন্যাস]] ([[:en:Novel]])
### [[ড্ৰিম অফ দা ৰেড চেম্বাৰ]] ([[:en:Dream of the Red Chamber]])
### [[দ্য টেল অফ গেঞ্জি]] ([[:en:The Tale of Genji]])
## '''[[কবিতা]] ([[:en:Poetry]])'''
### [[গিলগামেশৰ মহাকাব্য]] ([[:en:Epic of Gilgamesh]])
### [[ইলিয়াদ]] ([[:en:Iliad]])
### [[মহাভাৰত]] ([[:en:Mahābhārata]])
### [[শাহনামা]] ([[:en:Shāhnāma]])

== প্ৰমিতি ==
# '''[[প্ৰমিতি]] ([[:en:Measurement]])'''
# [[আন্তৰ্জাতিক একক পদ্ধতি]] ([[:en:International System of Units]])

=== ভৰ, আয়তন আৰু দূৰত্ব ===
# [[কিলোগ্ৰাম]] ([[:en:Kilogram]])
# [[লিটাৰ]] ([[:en:Litre]])
# [[মিটাৰ]] ([[:en:Metre]])

=== সময় ===
{{div col|2}}
# '''[[দিনপঞ্জী]] ([[:en:Calendar]])'''
## [[গ্ৰেগৰিয়ান বৰ্ষপঞ্জী]] ([[:en:Gregorian calendar]])
# [[ঘড়ী]] ([[:en:Clock]])
# [[ছেকেণ্ড]] ([[:en:Second]])
# '''[[দিন]] ([[:en:Day]])'''
# '''[[বছৰ]] ([[:en:Year]])'''
# [[সময় অঞ্চল]] ([[:en:Time zone]])
{{div col end}}

== বিজ্ঞান ==
# '''[[বিজ্ঞান]] ([[:en:Science]])'''
# '''[[প্ৰকৃতি]] ([[:en:Nature]])'''

=== জ্যোতিৰ্বিজ্ঞান ===
{{div col|2}}
# '''[[জ্যোতিৰ্বিজ্ঞান]] ([[:en:Astronomy]])'''
# [[গ্ৰহাণু]] ([[:en:Asteroid]])
# '''[[মহানাদ]] ([[:en:Big Bang]])'''
# '''[[কৃষ্ণগহ্বৰ]] ([[:en:Black hole]])'''
# [[ধূমকেতু]] ([[:en:Comet]])
# '''[[তাৰকাৰাজ্য]] ([[:en:Galaxy]])'''
## [[হাতীপটি]] ([[:en:Milky Way]])
# '''[[চন্দ্ৰ]] ([[:en:Moon]])'''
# '''[[গ্ৰহ]] ([[:en:Planet]])'''
## '''[[পৃথিৱী]] ([[:en:Earth]])'''
## [[বৃহস্পতি গ্ৰহ]] ([[:en:Jupiter]])
## [[মঙ্গল গ্ৰহ]] ([[:en:Mars]])
## [[বুধ গ্ৰহ]] ([[:en:Mercury]])
## [[নেপচুন]] ([[:en:Neptune]])
## [[শনি গ্ৰহ]] ([[:en:Saturn]])
## [[ইউৰেনাচ]] ([[:en:Uranus]])
## [[শুক্ৰ গ্ৰহ]] ([[:en:Venus]])
# [[সৌৰজগত]] ([[:en:Solar System]])
# [[মহাকাশ যাত্ৰা]] ([[:en:Spaceflight]])
# '''[[নক্ষত্ৰ]] ([[:en:Star]])'''
## '''[[সূৰ্য]] ([[:en:Sun]])'''
# [[বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ড]] ([[:en:Universe]])
{{div col end}}

=== জীৱবিজ্ঞান ===
{{div col|2}}
# '''[[জীৱবিজ্ঞান]] ([[:en:Biology]])'''
# জৈৱ উপাদান
## '''[[ডি এন এ]] ([[:en:DNA]])'''
## [[উৎসেচক]] ([[:en:Enzyme]])
## [[মাংসসাৰ]] ([[:en:Protein]])
# [[উদ্ভিদবিজ্ঞান]] ([[:en:Botany]])
# '''[[মৃত্যু]] ([[:en:Death]])'''
## [[আত্মহত্যা]] ([[:en:Suicide]])
# [[পৰিস্থিতি বিজ্ঞান]] ([[:en:Ecology]])
## [[বিপন্ন প্ৰজাতি]] ([[:en:Endangered species]])
# [[ঘৰুৱাকৰণ]] ([[:en:Domestication]])
# '''[[জীৱন]] ([[:en:Life]])'''
# [[জীৱবৈজ্ঞানিক শ্ৰেণীবিভাজন]] ([[:en:Biological classification]])
## [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)]] ([[:en:Species]])
{{div col end}}
==== জৈবিক প্ৰক্ৰিয়া ====
# '''[[বিপাক ক্ৰিয়া]] ([[:en:Metabolism]])'''
## [[পাচন]] ([[:en:Digestion]])
## [[সালোক সংশ্লেষণ]] ([[:en:Photosynthesis]])
## [[শ্বাসক্ৰিয়া]] ([[:en:Breathing]])
# '''[[ক্ৰমবিকাশ]] ([[:en:Evolution]])'''
# '''[[প্ৰজনন]] ([[:en:Reproduction]])'''
## [[গৰ্ভধাৰণ]] ([[:en:Pregnancy]])
## [[লিংগ]] ([[:en:Sex]])

==== জীৱ ====
# '''[[জীৱ]] ([[:en:Organism]])'''
# '''[[প্ৰাণী]] ([[:en:Animal]])'''
## [[ঘূৰণীয়া কৃমি]] ([[:en:Nematode]])
## [[কোমলদেহী প্ৰাণী]] ([[:en:Mollusca]])
## [[সন্ধিপদী প্ৰাণী]] ([[:en:Arthropod]])
### '''[[পতংগ]] ([[:en:Insect]])'''
#### [[পৰুৱা]] ([[:en:Ant]])
#### [[মৌ-মাখি]] ([[:en:Bee]])
#### [[মহ]] ([[:en:Mosquito]])
### [[মকৰা]] ([[:en:Spider]])
## ক'ৰডাটা
### '''[[উভচৰ প্ৰাণী]] ([[:en:Amphibian]])'''
### '''[[চৰাই]] ([[:en:Bird]])'''
#### [[কুকুৰা]] ([[:en:Chicken]])
#### [[পাৰ চৰাই]] ([[:en:Pigeons and doves]])
### '''[[মাছ]] ([[:en:Fish]])'''
#### [[হাংগৰ]] ([[:en:Shark]])
### '''[[স্তন্যপায়ী প্ৰাণী]] ([[:en:Mammal]])'''
#### [[উট]] ([[:en:Camel]])
#### [[মেকুৰী]] ([[:en:Cat]])
#### [[গৰু]] ([[:en:Cattle]])
#### [[কুকুৰ]] ([[:en:Dog]])
#### [[ঘোঁৰা]] ([[:en:Horse]])
#### [[ভেড়া]] ([[:en:Sheep]])
#### [[তীক্ষ্ণদন্তী প্ৰাণী]] ([[:en:Rodent]])
#### [[গাহৰি]] ([[:en:Domestic pig]])
#### [[প্ৰাইমেট]] ([[:en:Primate]])
##### '''[[মানুহ]] ([[:en:Human]])'''
#### [[সামুদ্ৰিক স্তন্যপায়ী প্ৰাণী]] ([[:en:Marine mammal]])
##### [[তিমি]] ([[:en:Cetacea]])
### '''[[সৰীসৃপ]] ([[:en:Reptile]])'''
#### [[ডাইন’চৰ]] ([[:en:Dinosaur]])
#### [[সাপ]] ([[:en:Snake]])
# [[আৰ্কিয়া]] ([[:en:Archaea]])
# '''[[বেক্টেৰিয়া]] ([[:en:Bacteria]])'''
# '''[[ভেঁকুৰ]] ([[:en:Fungus]])'''
# '''[[উদ্ভিদ]] ([[:en:Plant]])'''
## [[ফুল]] ([[:en:Flower]])
## [[বৃক্ষ]] ([[:en:Tree]])
# [[প্ৰটিষ্টা]] ([[:en:Protist]])

==== শৰীৰস্থান ====
# '''[[শৰীৰস্থান]] ([[:en:Anatomy]])'''
# [[স্তন]] ([[:en:Breast]])
# '''[[কোষ (জীৱবিজ্ঞান)]] ([[:en:Cell (biology)]])'''
# [[সংবহন তন্ত্ৰ]] ([[:en:Circulatory system]])
## [[তেজ]] ([[:en:Blood]])
## [[হৃদযন্ত্ৰ]] ([[:en:Heart]])
# [[অন্তঃস্ৰাৱী তন্ত্ৰ]] ([[:en:Endocrine system]])
# [[পাচন নলী]] ([[:en:Human gastrointestinal tract]])
## [[বৃহদান্ত্ৰ]] ([[:en:Large intestine]])
## [[ক্ষুদ্ৰান্ত্ৰ]] ([[:en:Small intestine]])
## [[যকৃৎ]] ([[:en:Liver]])
# [[পেশী]] ([[:en:Muscle]])
# [[স্নায়ু তন্ত্ৰ]] ([[:en:Nervous system]])
## [[মস্তিষ্ক]] ([[:en:Brain]])
## [[স্নায়ু]] ([[:en:Nerve]])
## [[সংবেদন তন্ত্ৰ]] ([[:en:Sensory system]])
### [[কৰ্ণ (অংগ)]] ([[:en:Ear]])
### [[নাক]] ([[:en:Nose]])
### [[চকু]] ([[:en:Eye]])
# [[প্ৰজনন তন্ত্ৰ]] ([[:en:Reproductive system]])
# [[শ্বাস তন্ত্ৰ]] ([[:en:Respiratory system]])
# [[কংকাল]] ([[:en:Skeleton]])
# [[চৰ্ম]] ([[:en:Skin]])

=== স্বাস্থ্য আৰু চিকিৎসা বিজ্ঞান ===
{{div col|2}}
# '''[[চিকিৎসা বিজ্ঞান]] ([[:en:Medicine]])'''
# [[আসক্তি]] ([[:en:Addiction]])
## [[ইথান'ল]] ([[:en:Ethanol]])
## [[ধঁপাত]] ([[:en:Tobacco]])
# [[আলজেমাৰ ৰোগ]] ([[:en:Alzheimer's disease]])
# '''[[কৰ্কট ৰোগ]] ([[:en:Cancer]])'''
# [[ক্ৰনিক অবষ্ট্ৰাক্টিভ পালমোনাৰী ডিজিজ]] ([[:en:COPD]])
# [[পানীলগা জ্বৰ]] ([[:en:Common cold]])
# [[দন্ত চিকিৎসা]] ([[:en:Dentistry]])
# [[প্ৰতিবন্ধকতা]] ([[:en:Disability]])
## [[অন্ধত্ব]] ([[:en:Blindness]])
## [[বধিৰতা]] ([[:en:Deafness]])
# [[মানসিক বিসংগতি]] ([[:en:Mental disorder]])
# '''[[ৰোগ]] ([[:en:Disease]])'''
# [[মৃগীৰোগ]] ([[:en:Epilepsy]])
# [[ঔষধ]] ([[:en:Pharmaceutical drug]])
## [[প্ৰতিজৈৱিক]] ([[:en:Antibiotic]])
# '''[[স্বাস্থ্য]] ([[:en:Health]])'''
# [[গেষ্ট্ৰ’এণ্টেৰাইটিছ]] ([[:en:Gastroenteritis]])
# [[মূৰৰ বিষ]] ([[:en:Headache]])
# [[মাইঅ'কাৰ্দিয়েল ইনফাৰ্কচন]] ([[:en:Heart attack]])
# [[প্ৰতিৰোধ তন্ত্ৰ]] ([[:en:Immune system]])
# '''[[মেলেৰিয়া]] ([[:en:Malaria]])'''
# [[অপুষ্টি]] ([[:en:Malnutrition]])
# [[ঋতুস্ৰাৱ]] ([[:en:Menstruation]])
# [[মেদবহুলতা]] ([[:en:Obesity]])
# [[বৈশ্বিক মহামাৰী]] ([[:en:Pandemic]])
# [[নিউম'নিয়া]] ([[:en:Pneumonia]])
# [[প'লিঅ'মায়েলাইটিছ]] ([[:en:Poliomyelitis]])
# [[যৌন সংক্ৰামক ৰোগ]] ([[:en:Sexually transmitted disease]])
## '''[[এইড্‌ছ]] ([[:en:AIDS]])'''
# [[ষ্ট্ৰ'ক]] ([[:en:Stroke]])
# [[যক্ষ্মা]] ([[:en:Tuberculosis]])
# [[বহুমূত্ৰ ৰোগ]] ([[:en:Diabetes mellitus]])
# '''[[ছিটা]] ([[:en:Vaccine]])'''
# [[ভাইৰাছ]] ([[:en:Virus]])
## [[ইনফ্লুৱেঞ্জা]] ([[:en:Influenza]])
## [[বৰআই]] ([[:en:Smallpox]])
{{div col end}}

=== ৰসায়ন বিজ্ঞান ===
{{div col|2}}
# '''[[ৰসায়ন বিজ্ঞান]] ([[:en:Chemistry]])'''
# [[অজৈৱ ৰসায়ন]] ([[:en:Inorganic chemistry]])
# [[জৈৱ ৰসায়ন]] ([[:en:Biochemistry]])
## [[হৰম'ন]] ([[:en:Hormone]])
# [[ৰাসায়নিক যৌগ]] ([[:en:Chemical compound]])
## [[অম্ল]] ([[:en:Acid]])
## [[ক্ষাৰ]] ([[:en:Base (chemistry)]])
## [[লৱণ]] ([[:en:Salt]])
# '''[[ৰাসায়নিক মৌল]] ([[:en:Chemical element]])'''
## '''[[পৰ্যাবৃত্ত তালিকা]] ([[:en:Periodic table]])'''
## [[এলুমিনিয়াম]] ([[:en:Aluminium]])
## [[কাৰ্বন]] ([[:en:Carbon]])
## [[তাম]] ([[:en:Copper]])
## '''[[সোণ]] ([[:en:Gold]])'''
## '''[[উদজান]] ([[:en:Hydrogen]])'''
## '''[[লো]] ([[:en:Iron]])'''
## [[নাইট্ৰ'জেন]] ([[:en:Nitrogen]])
## '''[[অম্লজান]] ([[:en:Oxygen]])'''
## [[ৰূপ]] ([[:en:Silver]])
## [[টিন]] ([[:en:Tin]])
# [[জৈৱিক ৰসায়ন]] ([[:en:Organic chemistry]])
## [[এলক'হল]] ([[:en:Alcohol]])
## [[শৰ্কৰা]] ([[:en:Carbohydrate]])
## [[লিপিড]] ([[:en:Lipid]])
# '''[[অণু]] ([[:en:Molecule]])'''
# [[বিশ্লেষণাত্মক ৰসায়ন]] ([[:en:Analytical chemistry]])
# [[ভৌত ৰসায়ন]] ([[:en:Physical chemistry]])
{{div col end}}

=== পৃথিৱী বিজ্ঞান ===
# [[হিমস্খলন]] ([[:en:Avalanche]])
# '''[[জলবায়ু]] ([[:en:Climate]])'''
## [[এল নিনয়'–দক্ষিণ দোলন]] ([[:en:El Niño–Southern Oscillation]])
## [[গোলকীয় উষ্ণতা বৃদ্ধি]] ([[:en:Global warming]])
# [[ভূমিকম্প]] ([[:en:Earthquake]])
# '''[[ভূ-বিজ্ঞান]] ([[:en:Geology]])'''
## '''[[খনিজ পদাৰ্থ]] ([[:en:Mineral]])'''
### [[হীৰা]] ([[:en:Diamond]])
## [[ফলক বিৱৰ্তন]] ([[:en:Plate tectonics]])
## [[শিল]] ([[:en:Rock]])
# [[প্ৰাকৃতিক দুৰ্যোগ]] ([[:en:Natural disaster]])
## [[বানপানী]] ([[:en:Flood]])
## [[ছুনামি]] ([[:en:Tsunami]])
# [[আগ্নেয়গিৰি]] ([[:en:Volcano]])
# '''[[বতৰ]] ([[:en:Weather]])'''
## [[ডাৱৰ]] ([[:en:Cloud]])
## [[বৰষুণ]] ([[:en:Rain]])
## [[তুষাৰ]] ([[:en:Snow]])
## [[ঘূৰ্ণীবতাহ]] ([[:en:Tornado]])
## [[ক্ৰান্তীয় ঘূৰ্ণীবতাহ]] ([[:en:Tropical cyclone]])
## [[বতাহ]] ([[:en:Wind]])

=== পদাৰ্থ বিজ্ঞান ===
# '''[[পদাৰ্থ বিজ্ঞান]] ([[:en:Physics]])'''
# [[ত্বৰণ]] ([[:en:Acceleration]])
# '''[[পৰমাণু]] ([[:en:Atom]])'''
# '''[[শক্তি]] ([[:en:Energy]])'''
## [[শক্তিৰ সংৰক্ষণশীলতা]] ([[:en:Conservation of energy]])
# '''[[বিদ্যুৎ চুম্বকীয় বিকিৰণ]] ([[:en:Electromagnetic radiation]])'''
## [[অৱলোহিত ৰশ্মি]] ([[:en:Infrared]])
## [[অতিবেঙুনীয়া ৰশ্মি]] ([[:en:Ultraviolet]])
## [[পোহৰ]] ([[:en:Light]])
### '''[[ৰং]] ([[:en:Color]])'''
# [[ধ্ৰুপদী বলবিজ্ঞান]] ([[:en:Classical mechanics]])
# '''[[বল]] ([[:en:Force]])'''
## [[বিদ্যুত চুম্বকত্ব]] ([[:en:Electromagnetism]])
### [[চুম্বকীয় ক্ষেত্ৰ]] ([[:en:Magnetic field]])
## [[মহাকৰ্ষণ]] ([[:en:Gravitation]])
## [[প্ৰবল আন্তঃক্ৰিয়া]] ([[:en:Strong interaction]])
## [[দুৰ্বল আন্তঃক্ৰিয়া]] ([[:en:Weak interaction]])
# [[চুম্বক]] ([[:en:Magnet]])
# '''[[ভৰ]] ([[:en:Mass]])'''
# '''[[ধাতু]] ([[:en:Metal]])'''
## [[তীখা]] ([[:en:Steel]])
# [[নিউক্লীয় বিভাজন]] ([[:en:Nuclear fission]])
# '''[[পদাৰ্থৰ অৱস্থা]] ([[:en:State of matter]])'''
## [[গেছ|গেছীয়]] ([[:en:Gas]])
## [[জুলীয়া]] ([[:en:Liquid]])
## [[প্লাজমা]] ([[:en:Plasma]])
## [[কঠিন]] ([[:en:Solid]])
# [[কোৱাণ্টাম বলবিজ্ঞান]] ([[:en:Quantum mechanics]])
# [[তেজস্ক্ৰিয়তা]] ([[:en:Radioactive decay]])
# '''[[সাধাৰণ আপেক্ষিকতাবাদ]] ([[:en:General relativity]])'''
# [[বিশেষ আপেক্ষিকতাবাদ তত্ত্ব]] ([[:en:Special relativity]])
# [[অৰ্ধপৰিবাহী]] ([[:en:Semiconductor]])
# '''[[শব্দ]] ([[:en:Sound]])'''
# '''[[বেগ]] ([[:en:Velocity]])'''
## [[পোহৰৰ বেগ]] ([[:en:Speed of light]])
# [[উষ্ণতা]] ([[:en:Temperature]])
# '''[[সময়]] ([[:en:Time]])'''
# [[তাপগতি বিজ্ঞান]] ([[:en:Thermodynamics]])
# [[ভেকুৱাম]] ([[:en:Vacuum]])

=== গণিত ===
{{div col|2}}
# '''[[গণিত]] ([[:en:Mathematics]])'''
# '''[[পাটীগণিত]] ([[:en:Arithmetic]])'''
## [[ঘাতাংক]] ([[:en:Logarithm]])
## '''[[সংখ্যা]] ([[:en:Number]])'''
## [[সংখ্যাতত্ত্ব]] ([[:en:Number theory]])
# '''[[বীজগণিত]] ([[:en:Algebra]])'''
## [[জটিল সংখ্যা]] ([[:en:Complex number]])
## [[সমীকৰণ]] ([[:en:Equation]])
## [[ৰৈখিক বীজগণিত]] ([[:en:Linear algebra]])
# '''[[জ্যামিতি]] ([[:en:Geometry]])'''
## [[কোণ]] ([[:en:Angle]])
## [[ক্ষেত্ৰফল]] ([[:en:Area]])
## [[স্থানাংক প্ৰণালী]] ([[:en:Coordinate system]])
## [[পাই]] ([[:en:Pi]])
## [[পাইথেগাৰাছৰ উপপাদ্য]] ([[:en:Pythagorean theorem]])
## [[সমমিতি]] ([[:en:Symmetry]])
## [[ত্ৰিকোণমিতি]] ([[:en:Trigonometry]])
# [[গাণিতিক বিশ্লেষণ]] ([[:en:Mathematical analysis]])
## [[অৱকলনীয় সমীকৰণ]] ([[:en:Differential equation]])
## [[সাংখ্যিক বিশ্লেষণ]] ([[:en:Numerical analysis]])
# সম্ভাৱিতা আৰু পৰিসংখ্যা
## [[পৰিসংখ্যা]] ([[:en:Statistics]])
# যুক্তিতত্ত্ব আৰু আধাৰ
## [[ফলন]] ([[:en:Function (mathematics)]])
## [[অসীম]] ([[:en:Infinity]])
## [[গাণিতিক প্ৰমাণ]] ([[:en:Mathematical proof]])
## [[সংহতি তত্ত্ব]] ([[:en:Set theory]])
{{div col end}}

== খাদ্য আৰু কৃষি ==

=== কৃষি ===
# '''[[কৃষি]] ([[:en:Agriculture]])'''
## [[জলসিঞ্চন]] ([[:en:Irrigation]])
## [[নাঙল]] ([[:en:Plough]])

===খাদ্য===
{{div col|2}}
# '''[[খাদ্য]] ([[:en:Food]])'''
# [[পাউৰুটী]] ([[:en:Bread]])
# [[খাদ্যশস্য]] ([[:en:Cereal]])
## [[যৱ]] ([[:en:Barley]])
## [[মাকৈ]] ([[:en:Maize]])
## [[অ'ট]] ([[:en:Oat]])
## [[চাউল]] ([[:en:Rice]])
## [[ৰাই]] ([[:en:Rye]])
## [[জোৱাৰ]] ([[:en:Sorghum]])
## [[ঘেঁহু]] ([[:en:Wheat]])
# [[পনীৰ]] ([[:en:Cheese]])
# [[চকলেট]] ([[:en:Chocolate]])
# [[মৌ]] ([[:en:Honey]])
# [[ফল]] ([[:en:Fruit]])
## [[আপেল]] ([[:en:Apple]])
## [[কল]] ([[:en:Banana]])
## [[আঙুৰ]] ([[:en:Grape]])
## [[চয়াবিন]] ([[:en:Soybean]])
## [[নেমু]] ([[:en:Lemon]])
## [[বাদাম]] ([[:en:Nut (fruit)]])
# [[মাংস]] ([[:en:Meat]])
# [[চেনি]] ([[:en:Sugar]])
# [[শাক-পাচলি]] ([[:en:Vegetable]])
## [[আলু (পাচলি)|আলু]] ([[:en:Potato]])
{{div col end}}

=== পানীয় ===
{{div col|2}}
# [[বিয়েৰ]] ([[:en:Beer]])
# [[কফি]] ([[:en:Coffee]])
# [[ফলৰ ৰস]] ([[:en:Juice]])
# '''[[গাখীৰ]] ([[:en:Milk]])'''
# [[চাহ]] ([[:en:Tea]])
# '''[[পানী]] ([[:en:Water]])'''
# [[সুৰা]] ([[:en:Wine]])
{{div col end}}

== প্ৰযুক্তি ==
{{div col|2}}
# '''[[প্ৰযুক্তি]] ([[:en:Technology]])'''
# [[জৈৱ প্ৰযুক্তি]] ([[:en:Biotechnology]])
# [[কাপোৰ]] ([[:en:Clothing]])
## [[কপাহ]] ([[:en:Cotton]])
# [[অভিযান্ত্ৰিক বিদ্যা]] ([[:en:Engineering]])
## [[যন্ত্ৰ]] ([[:en:Machine]])
## [[ৰবট]] ([[:en:Robot]])
## [[স্ক্ৰু]] ([[:en:Screw]])
## [[চকা]] ([[:en:Wheel]])
# [[ধাতুবিজ্ঞান]] ([[:en:Metallurgy]])
# [[নেন'প্ৰযুক্তি]] ([[:en:Nanotechnology]])
{{div col end}}

=== যোগাযোগ ===
{{div col|2}}
# '''[[যোগাযোগ]] ([[:en:Communication]])'''
# [[কিতাপ]] ([[:en:Book]])
# '''[[তথ্য]] ([[:en:Information]])'''
## [[বিশ্বকোষ]] ([[:en:Encyclopedia]])
# [[সাংবাদিকতা]] ([[:en:Journalism]])
## [[বাতৰিকাকত]] ([[:en:Newspaper]])
## [[গণমাধ্যম]] ([[:en:Mass media]])
# [[মুদ্ৰণ]] ([[:en:Printing]])
# [[টেলিফোন]] ([[:en:Telephone]])
{{div col end}}

=== অণুবিদ্যুৎ বা ইলেক্ট্ৰনিক্স ===
{{div col|2}}
# [[ইলেক্ট্ৰনিকছ]] ([[:en:Electronics]])
## [[বৈদ্যুতিক প্ৰবাহ]] ([[:en:Electric current]])
## [[কম্পনাংক]] ([[:en:Frequency]])
# উপাদান
## [[ধাৰক]] ([[:en:Capacitor]])
## [[আৱেশক]] ([[:en:Inductor]])
## [[ট্ৰানজিষ্টৰ]] ([[:en:Transistor]])
## [[ডায়ড]] ([[:en:Diode]])
## [[ৰোধক]] ([[:en:Resistor]])
## [[ৰূপান্তৰক]] ([[:en:Transformer]])
{{div col end}}

==== কম্পিউটাৰ আৰু ইণ্টাৰনেট ====
{{div col|2}}
# '''[[কম্পিউটাৰ]] ([[:en:Computer]])'''
## [[হাৰ্ড ডিস্ক ড্ৰাইভ]] ([[:en:Hard disk drive]])
## [[চেণ্ট্ৰেল প্ৰচেছিং ইউনিট]] ([[:en:Central processing unit]])
# [[কৃত্ৰিম বুদ্ধিমত্তা]] ([[:en:Artificial intelligence]])
# [[তথ্য প্ৰযুক্তি]] ([[:en:Information technology]])
## [[এলগৰিথম আৰু ডেইটা ষ্ট্ৰাকচাৰ]] ([[:en:Algorithm]])
# [[ইণ্টাৰনেট]] ([[:en:Internet]])
## [[ইমেইল]] ([[:en:Email]])
## [[ৱৰ্ল্ড ৱাইড ৱেব]] ([[:en:World Wide Web]])
# [[অপাৰেটিং চিষ্টেম]] ([[:en:Operating system]])
# [[প্ৰগ্ৰামিং ভাষা]] ([[:en:Programming language]])
# [[ছফ্টৱেৰ]] ([[:en:Software]])
{{div col end}}

=== শক্তি আৰু ইন্ধন ===
{{div col|2}}
# [[নবীকৰণীয় শক্তি]] ([[:en:Renewable energy]])
# [[বিদ্যুৎ]] ([[:en:Electricity]])
## [[পাৰমাণবিক শক্তি]] ([[:en:Nuclear power]])
# [[জীৱাশ্ম ইন্ধন]] ([[:en:Fossil fuel]])
# [[অন্তৰ্দাহী ইঞ্জিন]] ([[:en:Internal combustion engine]])
# [[ভাপ ইঞ্জিন]] ([[:en:Steam engine]])
# [[জুই]] ([[:en:Fire]])
{{div col end}}

=== সামগ্ৰী ===
{{div col|2}}
# [[কাঁচ]] ([[:en:Glass]])
# [[কাগজ]] ([[:en:Paper]])
# [[প্লাষ্টিক]] ([[:en:Plastic]])
# [[কাঠ]] ([[:en:Wood]])
{{div col end}}

=== যাতায়াত ===
{{div col|2}}
# [[পৰিবহণ]] ([[:en:Transport]])
# [[বিমান]] ([[:en:Aircraft]])
# [[মটৰ গাড়ী]] ([[:en:Car]])
# [[চাইকেল]] ([[:en:Bicycle]])
# [[ডুবযান]] ([[:en:Submarine]])
# [[জাহাজ]] ([[:en:Ship]])
# [[ৰেলগাড়ী]] ([[:en:Train]])
{{div col end}}

=== অস্ত্ৰশস্ত্ৰ ===
{{div col|2}}
# [[অস্ত্ৰ]] ([[:en:Weapon]])
## [[তৰোৱাল]] ([[:en:Sword]])
# [[আগ্নেয়াস্ত্ৰ]] ([[:en:Firearm]])
## [[মেছিন গান]] ([[:en:Machine gun]])
# [[পাৰমাণবিক অস্ত্ৰ]] ([[:en:Nuclear weapon]])
## [[টেঙ্ক]] ([[:en:Tank]])
# [[বিস্ফোৰক সামগ্ৰী]] ([[:en:Explosive material]])
## [[বাৰুদ]] ([[:en:Gunpowder]])
{{div col end}}

== কলা আৰু বিনোদন ==
{{div col|2}}
# '''[[সংস্কৃতি]] ([[:en:Culture]])'''
# '''[[কলা]] ([[:en:Art]])'''
## [[কমিক্‌ছ]] ([[:en:Comics]])
## [[চিত্ৰকলা]] ([[:en:Painting]])
## [[ফটোগ্ৰাফী]] ([[:en:Photography]])
## [[ভাস্কৰ্য]] ([[:en:Sculpture]])
## [[মৃৎশিল্প]] ([[:en:Pottery]])
# [[নৃত্য]] ([[:en:Dance]])
# [[ফেশ্বন]] ([[:en:Fashion]])
# [[থিয়েটাৰ]] ([[:en:Theatre]])
# [[কেলিগ্ৰাফী]] ([[:en:Calligraphy]])
{{div col end}}

=== স্থাপত্যবিদ্যা আৰু অসামৰিক অভিযান্ত্ৰিকী ===
{{div col|2}}
# '''[[স্থাপত্য]] ([[:en:Architecture]])'''
# [[খিলান]] ([[:en:Arch]])
# [[দলং]] ([[:en:Bridge]])
# [[খাল]] ([[:en:Canal]])
# [[বান্ধ]] ([[:en:Dam]])
# [[গম্বুজ]] ([[:en:Dome]])
# '''[[ঘৰ]] ([[:en:House]])'''
# উল্লেখযোগ্য স্থাপত্য
## [[এংকৰ ৱাট]] ([[:en:Angkor Wat]])
## [[ক'ল'ছিয়াম]] ([[:en:Colosseum]])
## [[চীনৰ মহাপ্ৰাচীৰ]] ([[:en:Great Wall of China]])
## [[আইফেল টাৱাৰ]] ([[:en:Eiffel Tower]])
## [[এম্পায়াৰ ষ্টেট বিল্ডিং]] ([[:en:Empire State Building]])
## [[হাজিয়া চ'ফিয়া]] ([[:en:Hagia Sophia]])
## [[পাৰ্থেনন মন্দিৰ]] ([[:en:Parthenon]])
## [[গিজাৰ পিৰামিড পৰিসৰ]] ([[:en:Giza pyramid complex]])
## [[ছেইণ্ট পিটাৰ্ছ বেছিলিকা]] ([[:en:St. Peter's Basilica]])
## [[ষ্টেচু অফ লিবাৰ্টি]] ([[:en:Statue of Liberty]])
## [[তাজমহল]] ([[:en:Taj Mahal]])
## [[তিনি গিৰিসংকটৰ বান্ধ]] ([[:en:Three Gorges Dam]])
# [[পিৰামিড]] ([[:en:Pyramid]])
# [[টাৱাৰ]] ([[:en:Tower]])
{{div col end}}

=== চলচ্চিত্ৰ, ৰেডিঅ' আৰু দূৰদৰ্শন ===
{{div col|2}}
# '''[[চলচ্চিত্ৰ]] ([[:en:Film]])'''
## [[এনিমেছন]] ([[:en:Animation]])
# '''[[অনাতাঁৰ প্ৰযুক্তি]] ([[:en:Radio]])'''
# '''[[দূৰদৰ্শন]] ([[:en:Television]])'''
{{div col end}}

===সংগীত===
# '''[[সংগীত]] ([[:en:Music]])'''
# [[গীত]] ([[:en:Song]])
# উল্লেখযোগ্য সংগীতৰ প্ৰকাৰ
## [[ব্লুজ]] ([[:en:Blues]])
## [[শাস্ত্ৰীয় সংগীত]] ([[:en:Classical music]])
### [[অপেৰা]] ([[:en:Opera]])
### [[চিম্ফনী]] ([[:en:Symphony]])
## [[ইলেকট্ৰনিক সংগীত]] ([[:en:Electronic music]])
## [[ফ্লামেঙ্কো]] ([[:en:Flamenco]])
## [[হিপ-হপ]] ([[:en:Hip-hop]])
## [[জ্যাজ সংগীত]] ([[:en:Jazz]])
## [[ৰেগে]] ([[:en:Reggae]])
## [[ৰক সংগীত]] ([[:en:Rock music]])
## [[চাম্বা]] ([[:en:Samba]])
# উল্লেখযোগ্য বাদ্যযন্ত্ৰ
## [[ঢোল]] ([[:en:Drum]])
## [[বাঁহী]] ([[:en:Flute]])
## [[গীটাৰ]] ([[:en:Guitar]])
## [[পিয়ান']] ([[:en:Piano]])
## [[ট্ৰাম্পেট]] ([[:en:Trumpet]])
## [[ভায়'লিন]] ([[:en:Violin]])

=== বিনোদন ===
{{div col|2}}
# '''[[খেল]] ([[:en:Game]])'''
## [[বেকগেমন]] ([[:en:Backgammon]])
## [[দবা খেল]] ([[:en:Chess]])
## [[গ' খেল]] ([[:en:Go (game)]])
## [[ভিডিঅ' গেম]] ([[:en:Video game]])
# [[জুৱা খেল]] ([[:en:Gambling]])
# [[সমৰ কলা]] ([[:en:Martial arts]])
## [[কাৰাটে]] ([[:en:Karate]])
## [[জুদো]] ([[:en:Judo]])
# [[অলিম্পিক]] ([[:en:Olympic Games]])
# '''[[ক্ৰীড়া]] ([[:en:Sport]])'''
## [[এথলেটিকছ]] ([[:en:Sport of athletics]])
## [[বেছবল]] ([[:en:Baseball]])
## [[বাস্কেটবল]] ([[:en:Basketball]])
## [[ক্ৰিকেট]] ([[:en:Cricket]])
## [[ফুটবল]] ([[:en:Association football]])
## [[গল্ফ]] ([[:en:Golf]])
## [[ৰাগবী]] ([[:en:Rugby football]])
## [[টেনিছ]] ([[:en:Tennis]])
# '''[[খেলনা]] ([[:en:Toy]])'''
{{div col end}}

== ইতিহাস ==
# '''[[ইতিহাস]] ([[:en:History]])'''

==== প্ৰাক-ইতিহাস আৰু প্ৰাচীন বিশ্ব‎ ====
{{div col|2}}
# [[প্ৰাক-ইতিহাস]] ([[:en:Prehistory]])
# [[প্ৰস্তৰ যুগ]] ([[:en:Stone Age]])
# [[ব্ৰঞ্জ যুগ]] ([[:en:Bronze Age]])
# [[লৌহ যুগ]] ([[:en:Iron Age]])
# [[মেচ'পটেমিয়া]] ([[:en:Mesopotamia]])
# [[সুমেৰ]] ([[:en:Sumer]])
# [[প্ৰাচীন ইজিপ্ট]] ([[:en:Ancient Egypt]])
# [[প্ৰাচীন গ্ৰীচ]] ([[:en:Ancient Greece]])
# [[ৰোমান সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Roman Empire]])
# [[হান ৰাজবংশ]] ([[:en:Han Dynasty]])
# [[গুপ্ত সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Gupta Empire]])
{{div col end}}

==== মধ্যযুগ আৰু প্ৰাৰম্ভিক আধুনিক যুগ ====
{{div col|2}}
# [[আব্বাচীয় খিলাফত]] ([[:en:Abbasid Caliphate]])
# [[ইউৰোপীয় জ্ঞানোদয়]] ([[:en:Age of Enlightenment]])
# [[এজটেক]] ([[:en:Aztecs]])
# [[বাইজেণ্টাইন সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Byzantine Empire]])
# [[ক্ৰুচেদ]] ([[:en:Crusades]])
# [[পবিত্ৰ ৰোমান সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Holy Roman Empire]])
# [[ইনকা সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Inca Empire]])
# [[মালি সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Mali Empire]])
# [[মায়া সভ্যতা]] ([[:en:Mayan Civilization]])
# [[মধ্যযুগ]] ([[:en:Middle Ages]])
# [[মংগোল সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Mongol Empire]])
# [[মিং ৰাজবংশ]] ([[:en:Ming Dynasty]])
# [[অটোমান সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Ottoman Empire]])
# [[খ্ৰীষ্টান ধৰ্মসংস্কাৰ আন্দোলন]] ([[:en:Protestant Reformation]])
# [[নৱ-জাগৰণ]] ([[:en:Renaissance]])
# [[টাং সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Tang Dynasty]])
# [[ভাইকিংছ]] ([[:en:Vikings]])
{{div col end}}

==== আধুনিক যুগ ====
{{div col|2}}
# [[আৰব-ইজৰাইল বিবাদ]] ([[:en:Arab-Israeli conflict]])
# [[আমেৰিকান গৃহ যুদ্ধ]] ([[:en:American Civil War]])
# [[বৰ্ণবৈষম্য নীতি]] ([[:en:Apartheid]])
# '''[[ব্ৰিটিছ সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:British Empire]])'''
# '''[[শীতল যুদ্ধ]] ([[:en:Cold War]])'''
# [[সাংস্কৃতিক বিপ্লৱ]] ([[:en:Cultural Revolution]])
# '''[[ফৰাচী বিপ্লৱ]] ([[:en:French Revolution]])'''
# [[মহামন্দা]] ([[:en:Great Depression]])
# [[ইহুদী গণহত্যা]] ([[:en:The Holocaust]])
# '''[[শিল্প বিপ্লৱ]] ([[:en:Industrial Revolution]])'''
# [[নাজী জাৰ্মানী]] ([[:en:Nazi Germany]])
# [[মেইজি পুনৰ্গঠন]] ([[:en:Meiji Restoration]]) &lt;!-- most significant event in Japanese history --&gt;
# [[ৰুছ বিপ্লৱ]] ([[:en:Russian Revolution]])
# [[চিং ৰাজবংশ]] ([[:en:Qing Dynasty]])
# [[ভিয়েটনাম যুদ্ধ]] ([[:en:Vietnam War]])
# '''[[প্ৰথম বিশ্বযুদ্ধ]] ([[:en:World War I]])'''
# '''[[দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধ]] ([[:en:World War II]])'''
{{div col end}}

== ভূগোল ==
{{div col|2}}
এই অংশত ভূগোলৰ কিছুমান সাধাৰণ ধাৰণা আৰু পৃথিৱীৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ ভৌগোলিক অঞ্চলসমূহ তালিকাভূক্ত কৰা হৈছে।
# '''[[ভূগোল]] ([[:en:Geography]])'''
# '''[[চহৰ]] ([[:en:City]])'''
# '''[[মহাদেশ]] ([[:en:Continent]])'''
# [[অৰণ্য]] ([[:en:Forest]])
# [[পৰ্বত]] ([[:en:Mountain]])
# [[মৰুভূমি]] ([[:en:Desert]])
# [[সুমেৰু]] ([[:en:North Pole]])
# '''[[মহাসাগৰ]] ([[:en:Ocean]])'''
# [[নদী]] ([[:en:River]])
# '''[[সাগৰ]] ([[:en:Sea]])'''
# [[কুমেৰু]] ([[:en:South Pole]])

=== মহাদেশ আৰু প্ৰমুখ অঞ্চল ===
# '''[[আফ্ৰিকা]] ([[:en:Africa]])'''
# '''[[এণ্টাৰ্কটিকা]] ([[:en:Antarctica]])'''
# '''[[এছিয়া]] ([[:en:Asia]])'''
# '''[[ইউৰোপ]] ([[:en:Europe]])'''
# [[মধ্যপ্ৰাচ্য]] ([[:en:Middle East]])
# '''[[উত্তৰ আমেৰিকা]] ([[:en:North America]])'''
# '''[[ওচেনিয়া]] ([[:en:Oceania]])'''
# '''[[দক্ষিণ আমেৰিকা]] ([[:en:South America]])'''
{{div col end}}

=== দেশ ===
{{div col|3}}
[[সাৰ্বভৌম ৰাষ্ট্ৰসমূহৰ তালিকা]]ত থকা আটাইবোৰ দেশৰে প্ৰবন্ধ ৱিকিপিডিয়াত থকাটো বাঞ্ছনীয়। পিছে সৰু ৱিকিপিডিয়াবোৰৰ বাবে ইয়াত কিছুমান দেশক অধিক প্ৰাধন্য দিয়া হৈছে।
# [[আফগানিস্তান]] ([[:en:Afghanistan]])
# [[আলজেৰিয়া]] ([[:en:Algeria]])
# [[আৰ্জেণ্টিনা]] ([[:en:Argentina]])
# [[অষ্ট্ৰেলিয়া]] ([[:en:Australia]])
# [[অষ্ট্ৰিয়া]] ([[:en:Austria]])
# [[বাংলাদেশ]] ([[:en:Bangladesh]])
# '''[[ব্ৰাজিল]] ([[:en:Brazil]])'''
# [[কানাডা]] ([[:en:Canada]])
# '''[[চীন]] ([[:en:China]])'''
# [[কংগো গণৰাজ্য]] ([[:en:Democratic Republic of the Congo]])
# [[কিউবা]] ([[:en:Cuba]])
# [[ইজিপ্ত]] ([[:en:Egypt]])
# [[ইথিঅ'পিয়া]] ([[:en:Ethiopia]])
# '''[[ফ্ৰান্স]] ([[:en:France]])'''
# '''[[জাৰ্মানী]] ([[:en:Germany]])'''
# '''[[ভাৰত]] ([[:en:India]])'''
# [[ইণ্ডোনেছিয়া]] ([[:en:Indonesia]])
# '''[[ইৰান]] [[:en:Iran]])'''
# [[ইৰাক]] ([[:en:Iraq]])
# [[ইজৰাইল]] ([[:en:Israel]])
# '''[[ইটালী]] ([[:en:Italy]])'''
# '''[[জাপান]] ([[:en:Japan]])'''
# [[মেক্সিকো]] ([[:en:Mexico]])
# [[নেদাৰলেণ্ড]] ([[:en:Netherlands]])
# [[নিউজিলেণ্ড]] ([[:en:New Zealand]])
# [[নাইজেৰিয়া]] ([[:en:Nigeria]])
# [[পাকিস্তান]] ([[:en:Pakistan]])
# [[পোলেণ্ড]] ([[:en:Poland]])
# [[পৰ্তুগাল]] ([[:en:Portugal]])
# '''[[ৰাছিয়া]] ([[:en:Russia]])'''
# [[চৌদি আৰৱ]] ([[:en:Saudi Arabia]])
# [[ছিংগাপুৰ]] ([[:en:Singapore]])
# [[দক্ষিণ আফ্ৰিকা]] ([[:en:South Africa]])
# [[দক্ষিণ কোৰিয়া]] ([[:en:South Korea]])
# '''[[স্পেইন]] ([[:en:Spain]])'''
# [[চুদান]] ([[:en:Sudan]])
# [[ছুইজাৰলেণ্ড]] ([[:en:Switzerland]])
# [[তাঞ্জানিয়া]] ([[:en:Tanzania]])
# [[থাইলেণ্ড]] ([[:en:Thailand]])
# [[তুৰস্ক]] ([[:en:Turkey]])
# [[ইউক্ৰেইন]] ([[:en:Ukraine]])
# '''[[যুক্তৰাজ্য]] ([[:en:United Kingdom]])'''
# '''[[আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ]] ([[:en:United States]])'''
# [[ভেটিকান চিটি]] ([[:en:Vatican City]])
# [[ভেনিজুৱেলা]] ([[:en:Venezuela]])
# [[ভিয়েটনাম]] ([[:en:Vietnam]])
{{div col end}}

=== নগৰ ===
{{div col|3}}
# [[আমষ্টাৰডাম]] ([[:en:Amsterdam]])
# [[এথেন্স]] ([[:en:Athens]])
# [[বাগদাদ]] ([[:en:Baghdad]])
# [[বেংকক]] ([[:en:Bangkok]])
# '''[[বেইজিং]] ([[:en:Beijing]])'''
# '''[[বাৰ্লিন]] ([[:en:Berlin]])'''
# [[বগোটা]] ([[:en:Bogotá]])
# [[ব্ৰুচেলছ]] ([[:en:Brussels]])
# [[ব্যুনেচ আইৰিচ]] ([[:en:Buenos Aires]])
# [[কাইৰো]] ([[:en:Cairo]])
# [[কেপ টাউন]] ([[:en:Cape Town]])
# [[ডামাস্কাছ]] ([[:en:Damascus]])
# [[দিল্লী]] ([[:en:Delhi]])
# [[ঢাকা]] ([[:en:Dhaka]])
# [[ডুবাই]] ([[:en:Dubai]])
# [[হংকং]] ([[:en:Hong Kong]])
# [[ইষ্টানবুল]] ([[:en:Istanbul]])
# [[জাকাৰ্টা]] ([[:en:Jakarta]])
# '''[[জেৰুজালেম]] ([[:en:Jerusalem]])'''
# [[কৰাচী]] ([[:en:Karachi]])
# [[কিনাশাচা]] ([[:en:Kinshasa]])
# [[কলকাতা]] ([[:en:Kolkata]])
# [[লাগ'চ]] ([[:en:Lagos]])
# '''[[লণ্ডন]] ([[:en:London]])'''
# [[লচ এঞ্জেলচ]] ([[:en:Los Angeles]])
# [[মাদ্ৰিদ]] ([[:en:Madrid]])
# [[মক্কা]] ([[:en:Mecca]])
# [[মেক্সিকো চিটি]] ([[:en:Mexico City]])
# '''[[মস্কো]] ([[:en:Moscow]])'''
# [[মুম্বাই]] ([[:en:Mumbai]])
# [[নাইৰোবি]] ([[:en:Nairobi]])
# '''[[নিউয়ৰ্ক মহানগৰ]] ([[:en:New York City]])'''
# '''[[পেৰিছ]] ([[:en:Paris]])'''
# [[ৰিঅ' ডি জেনেৰ']] ([[:en:Rio de Janeiro]])
# '''[[ৰোম]] ([[:en:Rome]])'''
# '''[[চেণ্ট পিটাৰছবাৰ্গ]] ([[:en:Saint Petersburg]])'''
# [[চাও পাওল']] ([[:en:São Paulo]])
# [[ছিউল]] ([[:en:Seoul]])
# [[ছাংহাই]] ([[:en:Shanghai]])
# [[ছিডনী]] ([[:en:Sydney]])
# [[তেহৰাণ]] ([[:en:Tehran]])
# '''[[টকিঅ']] ([[:en:Tokyo]])'''
# [[ভিয়েনা]] ([[:en:Vienna]])
# [[ৱাশ্বিংটন ডি.চি.]] ([[:en:Washington, D.C.]])
{{div col end}}

=== জলাঞ্চল ===
{{div col|3}}
# '''[[আমাজান নদী]] ([[:en:Amazon River]])'''
# [[উত্তৰ মহাসাগৰ]] ([[:en:Arctic Ocean]])
# '''[[আটলাণ্টিক মহাসাগৰ]] ([[:en:Atlantic Ocean]])'''
# [[বাল্টিক সাগৰ]] ([[:en:Baltic Sea]])
# [[কৃষ্ণ সাগৰ]] ([[:en:Black Sea]])
# [[কেৰিবিয়ান সাগৰ]] ([[:en:Caribbean Sea]])
# [[কাস্পিয়ান সাগৰ]] ([[:en:Caspian Sea]])
# [[কংগো নদী]] ([[:en:Congo River]])
# [[ডানয়ুব নদী]] ([[:en:Danube]])
# [[গঙ্গা নদী]] ([[:en:Ganges]])
# [[বৃহৎ প্ৰবাল প্ৰাচীৰ]] ([[:en:Great Barrier Reef]])
# [[বৃহৎ হ্ৰদসমূহ]] ([[:en:Great Lakes]])
# '''[[ভাৰত মহাসাগৰ]] ([[:en:Indian Ocean]])'''
# [[সিন্ধু নদী]] ([[:en:Indus River]])
# [[বৈকাল হ্ৰদ]] ([[:en:Lake Baikal]])
# [[টাংগান্যিকা হ্ৰদ]] ([[:en:Lake Tanganyika]])
# [[ভিক্টোৰিয়া হ্ৰদ]] ([[:en:Lake Victoria]])
# [[ভূমধ্য সাগৰ]] ([[:en:Mediterranean Sea]])
# [[মিছিছিপি নদী]] ([[:en:Mississippi River]])
# [[নাইজাৰ নদী]] ([[:en:Niger River]])
# '''[[নীল নদী]] ([[:en:Nile]])'''
# [[উত্তৰ সাগৰ]] ([[:en:North Sea]])
# '''[[প্ৰশান্ত মহাসাগৰ]] ([[:en:Pacific Ocean]])'''
# [[পানামা খাল]] ([[:en:Panama Canal]])
# [[ৰাইন]] ([[:en:Rhine]])
# [[ছুৱেজ খাল]] ([[:en:Suez Canal]])
# [[দক্ষিণ মহাসাগৰ]] ([[:en:Southern Ocean]])
# [[ভল্গা নদী]] ([[:en:Volga River]])
# [[য়াংজে নদী]] ([[:en:Yangtze River]])
# [[হোৱাংহো নদী]] ([[:en:Yellow River]])
{{div col end}}

=== পৰ্বত আৰু মৰুভূমি ===
# [[এল্পছ]] ([[:en:Alps]])
# [[এণ্ডিছ]] ([[:en:Andes]])
# '''[[হিমালয়]] ([[:en:Himalayas]])'''
## [[মাউণ্ট এভাৰেষ্ট]] ([[:en:Mount Everest]])
# [[মাউণ্ট কিলিমাঞ্জাৰ']] ([[:en:Mount Kilimanjaro]])
# [[ৰকি পৰ্বতমালা]] ([[:en:Rocky Mountains]])
# '''[[চাহাৰা মৰুভূমি]] ([[:en:Sahara]])'''

{{Core topics}}
[[শ্ৰেণী:ৱিকিপিডিয়াৰ অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধ|*]]</text>
      <sha1>d8mdy3vf05pirjjvd47nkif75lio3kq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>অমিত ত্ৰিবেদী</title>
    <ns>0</ns>
    <id>34343</id>
    <revision>
      <id>519404</id>
      <parentid>413545</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T06:41:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>29706</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>519404</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="24546" sha1="ptemaob98onstsa6o2tpi1u6ioulgym" xml:space="preserve">{{Infobox musical artist
| name = অমিত ত্ৰিবেদী
| image = Amit Trivedi.jpg
| background = solo_singer
| birth_date = {{birth date and age|df=yes|1979|4|8}}
| birth_place = [[মুম্বাই]], [[মহাৰাষ্ট্ৰ]], [[ভাৰত]]
| genre = চাউণ্ডট্ৰেক, চলচ্চিত্ৰ আৱহ সংগীত
| occupation = সংগীত পৰিচালক, গীতিকাৰ, বাণীবন্ধক, গায়ক, বাদ্যযন্ত্ৰী
| years_active = ২০০১ৰ পৰা বৰ্তমানলৈ
}}
'''অমিত ত্ৰিবেদী''' ({{lang-gu|અમિત ત્રિવેદી}}) এজন ভাৰতীয় চলচ্চিত্ৰ সংগীত পৰিচালক, সুৰকাৰ, গায়ক আৰু গীতিকাৰ। নাটক আৰু জিংগোল সুৰকাৰ হিচাপে কাম কৰাৰ পাছত বিভিন্ন এলবামত সংগীত পৰিচালনা কৰে। '[[আমিৰ (চলচ্চিত্ৰ)|আমিৰ]]' চলচ্চিত্ৰৰ সংগীত পৰিচালক হিচাপে ২০০৮ চনত তেওঁ আত্মপ্ৰকাশ কৰিছিল।&lt;ref&gt;[http://inhome.rediff.com/movies/2008/jun/05aamir.htm Why we should applaud Aamir] by Raja Sen, Rediff.com, 5 June 2008.&lt;/ref&gt; বহুল ভাৱে সমাদৃত 'দেৱ দি' (২০০৯)ত,&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.planetbollywood.com/displayReview.php?id=m010909033244 |title=Dev.D - music review by Amanda Sodhi |publisher=Planet Bollywood |date=2008-12-28 |accessdate=2011-10-18}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[http://www.expressindia.com/latest-news/kitschy-tune/413398/ Amit Trivedi’s music in Dev D derives from his musical journey] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120924060222/http://www.expressindia.com/latest-news/kitschy-tune/413398/ |date=2012-09-24 }} Indian Express, 21 January 2009.&lt;/ref&gt; সংগীত দিয়াৰ পাছত তেওঁ চৰ্চালৈ আহে। এইখন চলচ্চিত্ৰয়েই তেওঁলৈ কঢ়িয়াই আনে ২০১০ চনৰ [[ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা]]ৰ শ্ৰেষ্ঠ সংগীতৰ সন্মান।

==পেছা==
ডেকা বয়সতেই বাদ্য-যন্ত্ৰৰ প্ৰেমত পৰা ত্ৰিবেদী সৰুৰে পৰাই শাস্ত্ৰীয় সংগীতৰ অনুৰাগী আছিল। ১৯-২০ বছৰতেই তেওঁ সংগীতত সুৰ দিয়াৰ কাম আৰম্ভ কৰিছিল। ১৯-২০ মান বছৰতেই তেওঁ 'ওঁম' নামেৰে স্থানীয়ভাৱে এটা সংগীতৰ দল গঠন কৰিছিল। 'Times Music'এ কোনো এটা অনুষ্ঠানত তেওঁলোকৰ প্ৰদৰ্শন লক্ষ্য কৰাৰ পাছতেই তেওঁলোকলৈ সোণালী সুযোগ আহে আৰু তেওঁলোকৰ সৈতে এটা এলবামৰ কাম আৰম্ভ কৰাৰ বাবে আগ্ৰহ প্ৰকাশ কৰে। অৱশ্যে বেয়া প্ৰচাৰৰ বাবে এলবামটোৱে সুনাম অৰ্জাত ব্যৰ্থ হয়। ইয়াৰ পাছতেই ত্ৰিবেদীয়ে নাটকৰ (হিন্দী, ইংৰাজী আৰু গুজৰাটী নাটক) সুৰ তৈয়াৰ, দূৰদৰ্শনৰ বিভিন্ন অনুষ্ঠানৰ, আৱহ সংগীত, জীৱন্ত প্ৰদৰ্শনী, দাণ্ডীয়া প্ৰদৰ্শনী আদি কৰাৰ কামত ব্যস্ত হয়। 'McDonalds' আৰু 'Airtel' কে ধৰি তেওঁ বিভিন্ন ব্ৰেণ্ডৰ বিজ্ঞাপনৰ বাবে সংগীত তৈয়াৰ কৰিছিল। Sound engineer আৰু Audio Garage Recording Studioৰ মালিক অৰবিন্দ বিশ্বকৰ্মাই ত্ৰিবেদীক 'Sony BMG' ৰ সৈতে পৰিচয় কৰাই দিয়াৰ পাছত তেওঁ অকথাছবীয় এলবামত সংগীত দিয়াৰ কাম আৰম্ভ কৰে। তেওঁৰ দুবছৰীয়া চুক্তি হিচাপে অভিজিৎ শাৱন্তৰ 'Junoon - Abhijeet Sawant|জুনুন' আৰু 'প্ৰশান্ত তামাং'এ আত্মপ্ৰকাশ কৰা এলবামটোৰ এটা গানত সুৰ দিয়ে। ২০০৪ চনত মাৰাঠী চলচ্চিত্ৰ উত্তৰায়ণৰ বাবে অমৰ্ত্য ৰাহুতকে ধৰি বিভিন্নজনৰ বাবে সংগীত ব্যৱস্থাপনাৰ কাম কৰি দিয়ে।

তেওঁৰ বান্ধবী তথা নেপথ্য গায়িকা শিল্পা ৰাৱে চলচ্চিত্ৰ পৰিচালক অনুৰাগ কাশ্যপৰ সৈতে পৰিচয় কৰাই দিয়াৰ পাছতেই ত্ৰিবেদীলৈ চলচ্চিত্ৰৰ সংগীতৰ কাম আহিবলৈ ধৰে। সেইসময়ত অনুৰাগ কাশ্যপে তেওঁৰ নতুন চলচ্চিত্ৰখনৰ বাবে এজন নতুন সংগীতজ্ঞ বিচাৰি আছিল। ত্ৰিবেদীক লগ পোৱাৰ পাছত কাশ্যপে তেওঁক 'দেৱ দি' ছবিখনৰ সংগীত পৰিচালনাৰ দায়িত্ব দিয়ে। যদিও দেৱ দি ত্ৰিবেদীয়ে আত্মপ্ৰকাশ কৰিবলগীয়া প্ৰথমখন চলচ্চিত্ৰ আছিল, কিন্তু বিভিন্ন অসুবিধাত পৰি কিছু পলমকৈহে ছবিখন মুক্তি দিয়া হয়। দেৱ দি চলচ্চিত্ৰখনৰ সংগীতে সমালোচকৰ পৰা যথেষ্ট সমাদৰ লাভ কৰে।

কাশ্যপৰ কথামতেই পৰিচালক ৰাজ কুমাৰ গুপ্তাই তেওঁ পৰিচালনা কৰা চলচ্চিত্ৰ 'আমিৰ'ৰ সংগীত পৰিচালনাৰ দায়িত্ব ত্ৰিবেদীক অৰ্পণ কৰে। ত্ৰিবেদী আৰু গুপ্তা দুয়োজনে মিলি তৈয়াৰ কৰা সংগীতে সমালোচকৰ যথেষ্ট সমাদৰ লাভ কৰে।

২০০৮ চনৰ শেষৰ ফালে অৱশেষত দেৱ দি চলচ্চিত্ৰখনে মুক্তি লাভ কৰে। চলচ্চিত্ৰখনত থকা ১৮টা গীত ডিচেম্বৰ মাহত মুক্তি দিয়া হয়। ত্ৰিবেদীৰ মতে সেই ১৮ টা গীতেই বেলেগ বেলেগ শৈলীৰ আছিল। তাৰে ৫টা গীতত তেওঁ নিজেই কণ্ঠদান কৰিছিল আৰু এটা গীতৰ গীতিকাৰ আছিল (আঁখ মিচলি)। অপৰম্পৰাগত সংগীতেৰে দেৱ দিৰ কেইবাটাও গীত যেনে, &quot;ইমচোনেল অত্যাচাৰ&quot;, &quot;চালি খুচি&quot;, &quot;অ' পৰদেশী&quot; বহুলভাৱে জনপ্ৰিয় হৈছিল। তেওঁক ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটাৰ শ্ৰেষ্ঠ সংগীত পৰিচালকৰ বঁটা দিয়াৰ উপৰিও 'ফিল্মফেয়াৰ আৰ ডি বৰ্মন বঁটা' আৰু 'ফিল্মফেয়াৰ বঁটা ২০১০' ৰ 'শ্ৰেষ্ঠ আৱহ সংগীতৰ ফিল্মফেয়াৰ বঁটা' বঁটাৰে সন্মানিত কৰা হৈছিল। ২০০৯ চনত ত্ৰিবেদীয়ে 'Wake Up Sid' চলচ্চিত্ৰখনত সংগীত দিয়াৰ উপৰিও &quot;ইকটাৰা&quot; নামৰে এটা গীতো লিখিছিল। ২০০৯চনত ৰেডিফ্লুজন ৱাই এণ্ড আৰৰ সৃষ্টিশীল পৰিচালক অঞ্চু শৰ্মাই ত্ৰিবেদীক বিজয় মল্লয়াৰ আই পি এল দল 'Royal Challengers Bangalore'ৰ দলীয় গীত &quot;Game for More&quot; ৰচনাৰ ভাৰ দিয়ে। চলচ্চিত্ৰত সংগীত দিয়াৰ উপৰিও ত্ৰিবেদীয়ে 'UTV Bindaas'ৰ বাস্তৱধৰ্মী প্ৰদৰ্শনী 'Big Switch'ৰ শীৰ্ষগীতটি ৰচনা কৰে।

==সংগীতৰ বৈশিষ্ট্য==
অমিত ত্ৰিবেদীৰ সংগীতৰ এটা নিৰ্দিষ্ট দৃষ্টিকোণ তথা মান আছে। তেওঁৰ সংগীতত সদায় গীতৰ কথাই প্ৰাধান্য পায় ( উদাহৰণ: উড়ান)। বিখ্যাত গীতিকাৰ অমিতাভ ভট্টাচাৰ্য্যৰ সৈতে তেওঁ সহযোগ উল্লেখনীয়। &quot;ইশ্বকজাদে&quot;ৰ &quot;পৰেচান&quot;, &quot;আইচা&quot;ৰ &quot;চাম&quot; আদি তেওঁৰ বিশেষভাৱে উল্লেখযোগ্য শ্ৰুতিমধুৰ গীত। তেওঁ বিভিন্ন গীতত নিজেই কণ্ঠদান কৰিছে আৰু তেওঁৰ স্পষ্ট গায়নশৈলী যথেষ্ট সমাদৃত।

==চলচ্চিত্ৰ পঞ্জী==
{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
|- style=&quot;background:#cccccf; text-align:center;&quot;
| ''বৰ্ষ'' || ''চলচ্চিত্ৰৰ নাম'' || ''অন্যান্য টোকা''
|-
| ২০০৭ || 'জুনুন – অভিজিত শাৱন্ত' || সংগীত এলবাম, ৪টা গীত
|-
| ২০০৮ || 'F4 - তু ত’ না আয়ী' || সংগীত এলবাম (ইণ্ডিয়ান আইড’ল F4 বেণ্ডৰ বাবে)
|-
| ২০০৮ || 'আমিৰ' ||
|-
| ২০০৮ || 'অন্থিপ’নভেট্টম' (মালায়ালম) || এটা গীত (আজা চজনা)&lt;ref&gt;{{cite news | url=http://www.hindu.com/2008/02/29/stories/2008022950330200.htm | location=Chennai, India | work=The Hindu | title=A moral tale that fails to inspire Film Review | date=29 February 2008 | access-date=15 June 2013 | archivedate=8 November 2012 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20121108232738/http://www.hindu.com/2008/02/29/stories/2008022950330200.htm | deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;
|-
| ২০০৯ || 'ডেভ ডি' || ''বিজয়ী'', শ্ৰেষ্ঠ সংগীত পৰিচালকৰ ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা&lt;br&gt;''বিজয়ী'', ফিল্মফেয়াৰ আৰ ডি বৰ্মন নিউ মিউজিক টেলেন্ট বঁটা&lt;ref name = &quot;ফিল্মফেয়াৰ55&quot;&gt;{{cite news | title = 3 Idiots Dev-D top-winners at ফিল্মফেয়াৰ Awards |publisher = Timesofindia | url = http://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/bollywood/news-interviews/3-Idiots-Dev-D-top-winners-at-ফিল্মফেয়াৰ-Awards/articleshow/5627239.cms| accessdate = 27 August 2010 | date=28 February 2010}}&lt;/ref&gt;&lt;br&gt;''বিজয়ী'', ফিল্মফেয়াৰ শ্ৰেষ্ঠ আৱহ সংগীত বঁটা&lt;ref name=ফিল্মফেয়াৰ55/&gt;&lt;br/&gt;''বিজয়ী'', ষ্টাৰ ক্ৰীণ শ্ৰেষ্ঠ আৱহ সংগীত বঁটা&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://starplus.startv.in/starscreenawards2010/winners.asp |title=Star Screen Awards 2010: The official website of the event at STAR Plus |publisher=Starplus.startv.in |date=2000-04-16 |accessdate=2011-10-18 |archivedate=2012-03-14 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120314015149/http://starplus.startv.in/starscreenawards2010/winners.asp |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;শ্ৰেষ্ঠ সংগীত পৰিচালকৰ ফিল্মফেয়াৰ বঁটাৰ বাবে মনোনীত&lt;ref&gt;{{cite news| title = Nomination for 55th-Idea-ফিল্মফেয়াৰ-Awards| publisher = Indiatimes.com| url = http://movies.indiatimes.com/Features-Events/Features/55th-Idea-ফিল্মফেয়াৰ-Awards-Nominations/articleshow/msid-5568410,curpg-7.cms| accessdate = 27 August 2010}}{{Dead link|date=October 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;&lt;br&gt;প্ৰশংসনীয় সংগীত পৰিচালনাৰ বাবে ষ্টাৰডাষ্ট এৱাৰ্ড&lt;ref name=&quot;star&quot;&gt;{{cite web| title = Stardust awards 2010 Nominations| publisher = Magnamags.com| url = http://www.magnamags.com/index.php/201001145538/stardust/garam-gupshup/stardust-awards-2010-nominations.html| accessdate = 27 August 2010| archivedate = 8 February 2010| archiveurl = https://web.archive.org/web/20100208141948/http://www.magnamags.com/index.php/201001145538/stardust/garam-gupshup/stardust-awards-2010-nominations.html| deadurl = yes}}&lt;/ref&gt;&lt;br&gt;নিউ মিউজিকেল চেনচেচন (পুৰুষ) ষ্টাৰডাষ্ট এৱাৰ্ডৰ বাবে মনোনীত&lt;ref name=star/&gt;
|-
| ২০০৯ || 'ৱেইক আপ চিড' || আৱ্হ সংগীত + ১টা সংগীতৰ পৰিচালনা (ইকতাৰা)&lt;br&gt;''বিজয়ী'', মিৰচি মিউজিক এৱাৰ্ড&lt;ref&gt;{{cite web |author=Filmicafe Media Inc |url=http://www.filmicafe.com/news13627.html |title=Airtel Mirchi Music Awards Winners |publisher=Filmicafe.com |date= |accessdate=2011-10-18 |archivedate=2011-10-02 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20111002111815/http://www.filmicafe.com/news13627.html |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;&lt;br&gt;''বিজয়ী'', শ্ৰেষ্ঠ চলচ্চিত্ৰ সংগীতৰ গ্ল’বেল ইণ্ডিয়ান মিউজিক এৱাৰ্ড (গিমা)(ইকতাৰাৰ বাবে)&lt;ref&gt;{{Cite web |title=আৰ্কাইভ কপি |url=http://www.oneshotoneplace.com/2010/11/global-indian-music-awards-winners-list/ |access-date=2013-06-15 |archivedate=2011-07-15 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110715002227/http://www.oneshotoneplace.com/2010/11/global-indian-music-awards-winners-list/ |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;মনোনীত, গ্ল’বেল ইণ্ডিয়ান মিউজিক এৱাৰ্ড (গিমা) - শ্ৰেষ্ঠ আৱহ সংগীত&lt;ref&gt;{{Cite web |title=আৰ্কাইভ কপি |url=http://gima.co.in/film-nomination.html |access-date=2013-06-15 |archivedate=2010-11-10 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20101110051738/http://gima.co.in/film-nomination.html |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;
|-
| ২০১০ || 'ষ্টাৰডাষ্ট' || ১টা গীত (ব’ম্বে ব’ম্বে)
|-
| ২০১০ || 'এডমিচনচ অ’পেন' ||
|-
| ২০১০ || 'উড়ান' || ''বিজয়ী'', শ্ৰেষ্ঠ আৱহ সংগীতৰ ফিল্মফেয়াৰ বঁটা&lt;ref name=&quot;ফিল্মফেয়াৰ১&quot;&gt;{{cite web | url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2011-01-29/news-interviews/28356373_1_udaan-yash-chopra-dabangg | title=Udaan, Dabangg top winners at ফিল্মফেয়াৰ Awards | publisher=টাইমচ অৱ ইণ্ডিয়া | date=জানুৱাৰী ২৯, ২০১১ | accessdate=2013-06-15 | archivedate=2012-11-04 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20121104134729/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2011-01-29/news-interviews/28356373_1_udaan-yash-chopra-dabangg | deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;''বিজয়ী'', গিফ্ফ’নী চলচ্চিত্ৰ মহোৎসৱত শ্ৰেষ্ঠ চাউণ্ডত্ৰেক বঁটা&lt;ref name=&quot;abh&quot;&gt;{{cite web| title = Giffoni: Here are the winners| publisher = giffoniff.it| url = http://www.giffoniff.it/en/pageview2.php?i=2211| accessdate = 27 August 2010}}{{Dead link|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;''বিজয়ী'', গ্ল’বেল ইণ্ডিয়ান ফিল্ম এণ্ড টেলিভিচনচ অ’নাৰ্চত শ্ৰেষ্ঠ আৱহ সংগীতৰ বঁটা&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.bollywoodhungama.com/features/2011/02/12/7095/index.html |title=Winners of 1st Global Indian Film &amp; Television Honors 2011 |publisher=Bollywoodhungama.com |date=2011-02-12 |accessdate=2011-10-18}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;ষ্টাৰ স্ক্ৰীণ শ্ৰেষ্ঠ আৱহ সংগীত বঁটাৰ বাবে মনোনীত&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.bollywoodhungama.com/features/2011/01/03/6978/index.html |title=Nominations for 17th Annual Star Screen Awards 2011 |publisher=Bollywoodhungama.com |date=2011-01-03 |accessdate=2011-10-18}}&lt;/ref&gt;
|-
| ২০১০ || 'আইচা' ||ফিল্মফেয়াৰ শ্ৰেষ্ঠ আৱহ সংগীত বঁটাৰ বাবে মনোনীত&lt;ref name=ফিল্মফেয়াৰ১/&gt;&lt;br /&gt;প্ৰশংসনীয় সংগীত পৰিচালনাৰ ষ্টাৰডাষ্ট এৱাৰ্ডৰ বাবে মনোনীত&lt;ref name=&quot;star2&quot;&gt;{{cite web | title = Nominations of Stardust Awards 2011 |publisher = Bollywood Hungama | url = http://www.bollywoodhungama.com/features/2011/01/22/7034/index.html| accessdate = 23 January 2011}}&lt;/ref&gt;&lt;br&gt; নিউ মিউজিকেল চেনচেচন (পুৰুষ) ষ্টাৰডাষ্ট এৱাৰ্ডৰ বাবে মনোনীত&lt;ref name=&quot;star2&quot;/&gt;
|-
| ২০১১ || 'ন’ ৱান কিল্ড জেচ্চিকা' ||
|-
| ২০১১ || 'আই এম' || ৩টা গীত
|-
| ২০১১ || 'চিল্লাৰ পাৰ্টী' ||
|-
| ২০১১ || 'তৃষ্ণা' || মৌলিক গীতসমূহ
|-
| ২০১২ || 'ইচকজাডে' || শ্ৰেষ্ঠ সংগীত পৰিচালকৰ 'ফিল্মফেয়াৰ এৱাৰ্ড'ৰ বাবে মনোনীত, শ্ৰেষ্ঠ সংগীত পৰিচালকৰ 'স্ক্ৰীন এৱাৰ্ৰ্ড'ৰ বাবে ৰ বাবে মনোনীত, &lt;br&gt; 'পৰেচান' গীতটি 'বিগ ষ্টাৰ' শ্ৰেষ্ঠ মনোৰঞ্জক সংগীতৰ বাবে মনোনীত
|-
| ২০১২ || 'এক মে অ’ৰ এক তু'||
|-
| ২০১২ || 'ইংলিচ ভিংলিচ' || শ্ৰেষ্ঠ আৱহ সংগীত 'স্ক্ৰীন এৱাৰ্ৰ্ড'ৰ বাবে ৰ বাবে মনোনীত
|-
| ২০১২ || 'আইয়া' ||
|-
| ২০১২ || 'ল’ভ চ’ভ তে চিকেন খুৰানা' ||
|-
| ২০১৩ || 'কাই প’ চে!' ||
|-
| ২০১৩ ||'ব’ম্বে টকীজ' ||
|-
| ২০১৩ ||'ঘনচক্কৰ' || ২৮ জুন ২০১৩ত মুক্তি পাব
|-
| ২০১৩ ||'লুতেৰা' || ৫ জুলাই ২০১৩ত মুক্তি পাব
|-
| ২০১৩ ||'কুচৰ প্ৰসাদ কা ভূত' || চিত্ৰগ্ৰহণ
|-
| ২০১৩ ||'চমকিলা' || পঞ্জাবী চলচ্চিত্ৰ&lt;br /&gt;চিত্ৰগ্ৰহণ
|-
| ২০১৩ ||'কণ্ডিচনচ এপ্লাইড' || চিত্ৰগ্ৰহণ
|-
| ২০১৩ ||'পেহলা চিতাৰা' || চিত্ৰগ্ৰহণ
|-
| ২০১৪ || 'ব’ম্বে ভেলভেট' || ঘোষিত
|}

==জীৱন্ত প্ৰদৰ্শনী==
অমিত ত্ৰিবেদীয়ে তেওঁ জীৱনৰ প্ৰথম আৰু একমাত্ৰ জীৱন্ত সঙ্গীতানুষ্ঠানটি প্ৰদৰ্শন কৰে ২০১০ চনৰ ২৩ ডিচেম্বৰৰ আই আই টি বোম্বাইৰ বাৰ্ষিক সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠান Mood Indigo (festival)|Mood Indigoত। উক্ত অনুষ্ঠানত &quot;তচি ৰাইনা&quot;, &quot;অমিতাভ ভট্টাচাৰ্য্য&quot;, &quot;কবিতা শেঠ&quot;', &quot;নিখিল দিচুজা&quot;', &quot;ৰাজা হাচান&quot;, &quot;অদিতি সিং শৰ্মা&quot;, আৰু &quot;শ্ৰীৰাম আয়াৰে&quot;ও পৰিবেশন কৰে।

==বঁটা-বাহন==
* ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা (ভাৰত)
** ২০০৯: শ্ৰেষ্ঠ সংগীত পৰিচালকৰ ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা: 'দেৱ দি'&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/bollywood/news-interviews/And-the-National-Award-goes-to/articleshow/6565889.cms|title=And the National Award goes to...|date=17 Sep 2010|work=The Times of India}}&lt;/ref&gt;
* ফিল্মফেয়াৰ বঁটা
** ২০০৯: নতুন সংগীত প্ৰতিভাৰ ফিল্মফেয়াৰ আৰ ডি বৰ্মন বঁটা: 'দেৱ দি'
** ২০০৯: ৫৫তম শ্ৰেষ্ঠ আৱহ সংগীতৰ ফিল্মফেয়াৰ বঁটা: 'দেৱ দি'
** ২০১০: ৫৬তম শ্ৰেষ্ঠ আৱহ সংগীতৰ ফিল্মফেয়াৰ বঁটা: 'উৰান (২০১০)'&lt;ref name=ফিল্মফেয়াৰ&gt;{{cite news|url=http://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/bollywood/news-interviews/Live-Coverage-56th-Idea-ফিল্মফেয়াৰ-Awards/articleshow/7385103.cms|title=Udaan, Dabangg top winners at ফিল্মফেয়াৰ Awards|date=29 Jan 2010|work=The Times of India}}&lt;/ref&gt;

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{Reflist}}

==বাহ্যিক সংযোগ==
* {{IMDb name|id=3032664|name=Amit Trivedi}}
* [http://passionforcinema.com/amit-trivedi-interview-with-devd-music-dir/ Q &amp; A With Amit Trivedi - The Composer of Dev.D]
* [http://passionforcinema.com/devd-emosional-atyachar/ The making of Dev.D- 'Emosional Atyachar']
* [http://www.backgroundscore.com/2010/10/udaan-background-score_27.html Udaan, Background Score]
{{NationalFilmAwardBestMusicDirection}}

[[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় চলচ্চিত্ৰ সংগীতকাৰ]]
[[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় কণ্ঠশিল্পী]]
[[শ্ৰেণী:বাদ্যযন্ত্ৰী]]
[[শ্ৰেণী:শ্ৰেষ্ঠ সংগীত পৰিচালনাৰ ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা বিজয়ী]]
[[শ্ৰেণী:ফিল্মফেয়াৰ বঁটা বিজয়ী]]</text>
      <sha1>ptemaob98onstsa6o2tpi1u6ioulgym</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>শ্ৰেণী:যৌন সংক্ৰামক ৰোগ</title>
    <ns>14</ns>
    <id>38142</id>
    <revision>
      <id>519349</id>
      <parentid>155512</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T02:21:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>added [[Category:মানৱ যৌনতা]] using [[WP:HC|HotCat]]</comment>
      <origin>519349</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="138" sha1="581wnoh3qu3v3hzyhvz116q5l70swku" xml:space="preserve">{{Main|যৌন সংক্ৰামক ৰোগ}}
[[শ্ৰেণী:ৰোগ]]
[[শ্ৰেণী:মানৱ যৌনতা]]</text>
      <sha1>581wnoh3qu3v3hzyhvz116q5l70swku</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>আলোক-বৰ্ষ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>40494</id>
    <revision>
      <id>519446</id>
      <parentid>507325</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T09:02:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>29706</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>519446</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="19076" sha1="gkcvn9ck38wqlp1lf3mxut6klq6r107" xml:space="preserve">{{Infobox unit
| standard = [[জ্যোতিৰ্বিদ্যাৰ একক পদ্ধতি|জ্যোতিৰ্বিদ্যাৰ একক]]
| quantity = দৈৰ্ঘ্য
| symbol   = ly
| units1   = [[মেট্ৰিক পদ্ধতি|মেট্ৰিক]] ([[আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় একক পদ্ধতি|এচ আই]]) একক
| inunits1 = {{val|9.4607|e=15|ul=m}}
| units2   = ইম্পেৰিয়েল একক
| inunits2 = {{val|5.8786|e=12|ul=mi}}
| units3   = [[জ্যোতিৰ্বৈজ্ঞানিক একক পদ্ধতি|জ্যোতিৰ্বৈজ্ঞানিক একক]]
| inunits3 = {{val|6.3241|e=4|ul=AU}}&lt;br/&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;{{val|0.3066|ul=pc}}
| caption  = সূৰ্যৰ পৰা '''১২.৫ আলোক-বৰ্ষ'''ৰ ভিতৰত থকা তৰাসমূহ দেখুওৱা হৈছে&lt;ref&gt;http://www.atlasoftheuniverse.com/12lys.html&lt;/ref&gt;
| image    = [[File:12lightyears.gif|380px]]
}}
এক '''আলোক-বৰ্ষ''' বা '''পোহৰ-বৰ্ষ''' (ইংৰাজীত Light-year বা light year, চমুকৈ: '''ly''')&lt;ref&gt;ISO 80000-3, Quantities and Units - Space and Time&lt;/ref&gt; মহাজাগতিক দূৰত্ব সূচিত কৰা এটা একক। ই প্ৰায় ৯ লাখ কোটি [[কিলোমিটাৰ]] (বা প্ৰায় ৬ লাখ কোটি [[মাইল]]ৰ সমান)। [[আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় জ্যোতিৰ্বিজ্ঞান সংস্থা]] (IAU)-ৰ মতে, এক আলোক বৰ্ষ হৈছে এক [[জুলিয়ান বৰ্ষ]]ত [[পোহৰৰ বেগ|পোহৰে অতিক্ৰম কৰিব পৰা দূৰত্ব]]।&lt;ref name=&quot;IAUgen&quot;&gt;{{citation | url = http://www.iau.org/public/themes/measuring/ | title = Measuring the Universe: The IAU and Astronomical Units | author = International Astronomical Union | accessdate = 10 November 2013 | archivedate = 19 December 2016 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20161219024527/https://www.iau.org/public/themes/measuring/ }}&lt;/ref&gt; যিহেতু ইয়াত বৰ্ষ শব্দটো সোমাই আছে, সেয়ে বহুসময়ত আলোক-বৰ্ষক সময়ৰ একক বুলি ভুল কৰা হয়।  

জনপ্ৰিয় বিজ্ঞান লেখা(পত্ৰিকা) সমূহত, তাৰকাপুঞ্জৰ মাজৰ দূৰত্ব বা ইহঁতৰ তৰাবোৰৰ মাজৰ দূৰত্ব প্ৰকাশ কৰিবলৈ সাধাৰণভাৱে আলোক-বৰ্ষ ব্যৱহাৰ কৰা হয়, ই অৱ্শ্যে মানক বৈজ্ঞানিক একক নহয়। পেচাদাৰী জ্যোতিৰ্বিদ্যাত ব্যৱহাৰ কৰা দূৰত্বৰ একক হৈছে ''পাৰছেক'', (সংকেত: pc, এক পাৰছেক প্ৰায় ৩.২৬ আলোক-বৰ্ষৰ সমান)। ১ পাৰছেক হৈছে, ১ [[জ্যোতিৰ্বৈজ্ঞানিক একক]] দৈৰ্ঘৰ এডাল ৰেখাৰ দুইমূৰৰ পৰা টনা আন দূডাল ৰেখাই য’ত এক আৰ্ক-ছেকেণ্ড কোণ কৰি মিলিত হ’ব, সিমান দূৰত্ব।&lt;ref name=&quot;IAUgen&quot;/&gt;

==সংজ্ঞা==
IAUৰ মতে এক-আলোক বৰ্ষ হৈছে, জুলিয়ান বৰ্ষ {{refn|জুলিয়ান বৰ্ষত এবছৰত ৩৬৫.২৫ দিন থাকে (বা এছ.আই. এককত, এদিনত ৮৬৪০০ ছেকেণ্ডকৈ মুঠ ৩১৫৫৭৬০০ ছেকেণ্ড, আনহাতেদি [[জৰ্জিয়ান বৰ্ষ]]ত ৩৬৫.২৪২৫দিন থাকে&lt;ref&gt;{{Citation |url=http://www.iau.org/Units.234.0.html |title=IAU Recommendations concerning Units |access-date=2015-09-02 |archivedate=2007-02-16 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070216041250/http://www.iau.org/Units.234.0.html }}&lt;/ref&gt;|group=টোকা}} (৩৬৫.২৫ দিন) আৰু পোহৰৰ বেগ (২৯৯৭৯২৪৫৮ মি/ছে)ৰ পূৰণফল।&lt;ref group=টোকা&gt;মিটাৰৰ সংজ্ঞা মতে, [[পোহৰৰ বেগ]] সঠিকভাৱে ২৯৯৭৯২৪৫৮ মি/ছে।&lt;/ref&gt; ১৯৮৪ চনৰ পৰা ব্যৱহাৰ হৈ অহা জ্যোতিৰ্বিজ্ঞানৰ ধ্ৰুৱ সংখ্যা প্ৰণালীত এই দুটা মান অন্তৰ্ভুক্ত হৈ আহিছে।&lt;ref&gt;&quot;[http://asa.usno.navy.mil/static/files/2009/Astronomical_Constants_2009.pdf Selected Astronomical Constants] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140726132053/http://asa.usno.navy.mil/static/files/2009/Astronomical_Constants_2009.pdf |date=2014-07-26 }}&quot; in ''[[Astronomical Almanac]]'', p. 6..&lt;/ref&gt; ইয়াৰ পৰা তলৰ একক পৰিৱৰ্তন সমূহ কৰিব পাৰি, আলোক-বৰ্ষৰ বাবে আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় ভাৱে স্বীকৃত সংক্ষিপ্ত ৰূপ হৈছে, &quot;l.y.&quot;&lt;ref&gt;ISO 80000-3:2006 Quantities and Units - Space and Time&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;IEEE/ASTM SI 10-2010, American National Standard for Metric Practice&lt;/ref&gt;).

:{|
|-
|rowspan=5 valign=top|১ আলোক-বৰ্ষ
|= ৯৪৬০৭৩০৪৭২৫৮০৮০০ মিটাৰ (সঠিকভাৱে)
|-
|≈ ৯.৪৬১ পেটামিটাৰ
|-
|≈ ৫.৮৭৮৬২৫ লাখ-কোটি মাইল
|-
|≈ ৬৩২৪১.০৭৭ জ্যোতিৰ্বৈজ্ঞানিক একক
|-
|≈ ০.৩০৬৬০১ পাৰছেক্‌
|}

==ব্যৱহাৰ==
আলোক-বৰ্ষত দূৰত্ব লিখা তৰাসমূহৰ ভিতৰত সেইবোৰ তৰা থাকে যিবোৰ একেখন সাধাৰণ ক্ষেত্ৰৰ যেনে, একোটা [[সৰ্পিল বাহু]] বা গ্ল’বুলাৰ ক্লাষ্টাৰত থাকে। একোখন [[তাৰকাৰাজ্য]]‍ৰ ব্যাস কেইবাশৰ পৰা কেইবা হাজাৰ আলোক-বৰ্ষ হ’ব পাৰে, আৰু এখন তাৰকাৰাজ্যৰ পৰা কাষৰ আন এখনলৈ দূৰত্ব কেইবা নিযুত আলোক-বৰ্ষ হ’ব পাৰে। অতি বেছি দূৰত্বৰ মাহাজাগতিক ক্ষেত্ৰ যেনে, ক’ছাৰ (Quasar) বা চ’লান বৃহত্‍ প্ৰাচীৰ (Solan Great Wall)ৰ দূৰত্ব কেইবা শত-কোটি আলোক বৰ্ষ হ’ব পাৰে।

{| class=&quot;wikitable&quot;
|+'''দূৰত্বৰ মাত্ৰাৰ তালিকা'''
!স্কেল (ly)
!মান
!বিৱৰণ
|-
|১০&lt;sup&gt;−৯&lt;/sup&gt;
|৪০.৪×১০&lt;sup&gt;−৯&lt;/sup&gt;
|[[চন্দ্ৰ]]ৰ পৃষ্ঠত প্ৰতিফলিত হোৱা [[সূৰ্য্য]]ৰ পোহৰ প্ৰায় ৩,৫০,০০০-৪,০০,০০০ কিলোমিটাৰ অতিক্ৰম কৰি আহি পৃথিৱী পাবলৈ প্ৰায় ১.২-১.৩ছে মান সময় লাগে।
|-
|rowspan=2|১০&lt;sup&gt;−৬&lt;/sup&gt;
|১৫.৮×১০&lt;sup&gt;−৬&lt;/sup&gt;
|এক [[জ্যোতিৰ্বৈজ্ঞানিক একক]] (পৃথিৱীৰ পৰা সূৰ্য্যলৈ দূৰত্ব), পোহৰক এই দূৰত্ব অতিক্ৰম কৰিবলৈ প্ৰায় ৪৯৯ছে (৮.৩২ মিনিট) লাগে।&lt;ref&gt;{{Citation |url=http://www.iers.org/MainDisp.csl?pid=46-25776 |title=IERS Conventions (2003) |chapter=Chapter 1, Table 1-1 |access-date=2015-09-02 |archivedate=2014-04-19 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140419043412/http://www.iers.org/MainDisp.csl?pid=46-25776 }}&lt;/ref&gt;
|-
|১২৭×১০&lt;sup&gt;−৬&lt;/sup&gt;
|পৃথিৱীৰ পৰা ১২০ কোটি কিলোমিটাৰ দূৰত থকা শণিৰ উপগ্ৰহ টাইটানত ইউৰোপীয় মহাকাশ সংস্থাৰ হাইজেন প্ৰ’বে ২০০৫ চনত অৱতৰণ কৰে, ই টাইটানৰ ছবি পৃথিৱীলৈ প্ৰেৰণ কৰি আছে।
|-
|১০&lt;sup&gt;−৩&lt;/sup&gt;
|২.০৪×১০&lt;sup&gt;−৩&lt;/sup&gt;
|[[ভয়েজাৰ ১]] পৃথিৱীৰ পৰা প্ৰেৰণ কৰা আৰু বৰ্তমান পৃথিৱীৰ পৰা সকলোতকৈ দূৰত থকা মহাকাশযান, ই বৰ্তমান প্ৰায় ১৮ আলোক ঘণ্টা দূৰত আছে, &lt;ref&gt;{{citation |title=WHERE ARE THE VOYAGERS? |url=http://voyager.jpl.nasa.gov/where/index.html |accessdate=14 October 2014}}&lt;/ref&gt; এক আলোক-বৰ্ষ দূৰত্ব অতিক্ৰম কৰিবলৈ ইয়াক প্ৰায় ১৭,৫০০ বছৰ লাগিব, ইয়াৰ বৰ্তমান বেগ সূৰ্য্যৰ সাপেক্ষে প্ৰায় ১৭ কিমি/ছে। ২০১৩ চনৰ ১২ চেপ্টেম্বৰত, [[নাছা]]ই ঘোষণা কৰে যে ভয়েজাৰে ২০১২ৰ ২৫ আগষ্টত আন্তঃতাৰকীয় মাধ্যম (intersteller medium)ত প্ৰৱেশ কৰিছে। সৌৰজগতৰ সীমা অতিক্ৰম কৰি পাৰ হৈ যোৱা ভয়েজাৰ প্ৰথম মানৱনিৰ্মিত বস্তু।&lt;ref&gt;{{Citation |title=NASA Spacecraft Embarks on Historic Journey Into Interstellar Space |url=http://www.nasa.gov/mission_pages/voyager/voyager20130912.html#.VD37P410yCg |accessdate=14 October 2014 |archivedate=11 June 2020 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200611233345/https://www.nasa.gov/mission_pages/voyager/voyager20130912.html#.VD37P410yCg }}&lt;/ref&gt;&lt;!-- Speed relative to the Sun is used because speed relative to the Earth varies annually due to Earth's own orbital speed of about 30 km/s. --&gt;
|-
|rowspan=7| ১০&lt;sup&gt;০&lt;/sup&gt;
|১.৬×১০&lt;sup&gt;−০&lt;/sup&gt;
|[[উৰ্ট মেঘ]]ৰ ব্যাস প্ৰায় ২ আলোক-বৰ্ষ, ইয়াৰ অন্তৰভাগৰ সীমা প্ৰায় {{val|50000|u=AU}}, আৰু বৰ্হিসীমা প্ৰায় {{val|100000|u=AU}}।
|-
|২.০×১০&lt;sup&gt;−০&lt;/sup&gt;
|সূৰ্য্যৰ মহাকৰ্ষণ শক্তিৰ প্ৰভাৱৰ সৰ্বোচ্চ মাত্ৰা [[হিল গোলক]] {{val|125000|u=AU}})। এই দূৰত্ব পাৰ হৈ গ’লে বৰ্হি সৌৰজাগতিক আন্তঃতাৰকীৰ মহাকৰ্ষণ শক্তিৰ প্ৰভাৱ পোৱা যাব।
|-
|৪.২২×১০&lt;sup&gt;−০&lt;/sup&gt;
|সূৰ্য্যক বাদ দি আমাৰ নিকটতম তৰা [[প্ৰক্সিমা চেন্টাউৰি]], আমাৰ পৰা প্ৰায় ৪.২২ আলোক-বৰ্ষ দূৰত্বত অৱস্থিত।&lt;ref&gt;{{Citation |author=[[NASA]] |url=http://heasarc.gsfc.nasa.gov/docs/cosmic/nearest_star_info.html |title=Cosmic Distance Scales - The Nearest Star |access-date=2015-09-02 |archivedate=2012-06-04 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120604062344/http://heasarc.gsfc.nasa.gov/docs/cosmic/nearest_star_info.html }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|url=http://www.daviddarling.info/encyclopedia/P/ProximaCen.html|chapter=Proxima Centauri (Gliese 551)|title=Encyclopedia of Astrobiology, Astronomy, and Spaceflight}}&lt;/ref&gt;
|-
|৮.৬০×১০&lt;sup&gt;−০&lt;/sup&gt;
|এই দূৰত্বত থকা ''Sirius'' ৰাতিৰ আকাশৰ সকলোতকৈ উজ্জ্বল তৰা, ই সূৰ্য্যতকৈ দুগুণ অধিক ভৰযুক্ত আৰু ২৫ গুণ অধিক উজ্জ্বল তৰা।
|-
|১১.৯০×১০&lt;sup&gt;−০&lt;/sup&gt;
|[[HD 10700 e]], সোৰজগতৰ বাহিৰৰ বাসপোযোগী গ্ৰহ, ই পৃথিৱীতকৈ প্ৰায় ৬.৬ গুণ ডাঙৰ।&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.bbc.co.uk/news/science-environment-20770103|date=19 December 2012 |title=Tau Ceti's planets nearest around single, Sun-like star|work=BBC News|accessdate=1 November 2014}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[http://star-www.herts.ac.uk/~hraj/tauceti/paper.pdf &quot;Signals embedded in the radial velocity noise — Periodic variations in the τ Ceti velocities&quot;] M. Tuomi, H. R. A. Jones, J. S. Jenkins, C. G. Tinney, R. P. Butler, S. S. Vogt, J. R. Barnes, R. A. Wittenmyer, S. O’Toole, J. Horner, J. Bailey, B. D. Carter, D. J. Wright, G. S. Salter, and D. Pinfield of various of [[University of Hertfordshire]], Centre for Astrophysics Research, Science and Technology Research Institute, College Lane, AL10 9AB, Hatﬁeld, UK
[[University of Turku]], Tuorla Observatory, Department of Physics and Astronomy, V¨ais¨al¨antie 20, FI-21500, Piikki¨o, Finland
Departamento de Astronomıa, [[Universidad de Chile]], Camino del Observatorio 1515, Las Condes, Santiago, Chile; School of Physics, [[University of New South Wales]], 2052, Sydney, Australia, Australian Centre for Astrobiology (ibid) Department of Terrestrial Magnetism, [[Carnegie Institution of Washington]], Washington, DC 20015, USA; [[UCO Lick]] Observatory, Department of Astronomy and Astrophysics, University of California at Santa Cruz, Santa Cruz, CA 95064, December 14, 2012]&lt;/ref&gt;
|-
|২০.৫×১০&lt;sup&gt;−০&lt;/sup&gt;
|''Gliese 581'', কেইবাটাও দৈত্যকায় গ্ৰহৰ সৈতে থকা এটা ৰঙা বাউনা।
|-
|৩১০×১০&lt;sup&gt;−০&lt;/sup&gt;
|''Canopus'', আকাশত দেখা দ্বিতীয় উজ্জ্বল তৰা, এটা টাইপ-এফ অতিকায় আৰু অতি উজ্জ্বল তৰা (চুপাৰ-জায়েন্ত)। ইয়াৰ উজ্জ্বলতা সূৰ্য্যতকৈ প্ৰায় ১৫,০০০ গুণ বেছি। &lt;!--- the 15,000 figure is unsourced in the original article... someone ought to sort it out and make sure it's a post-Hipparcos figure ---&gt;
|-
|rowspan=3| ১০&lt;sup&gt;৩&lt;/sup&gt;
|২৬×১০&lt;sup&gt;৩&lt;/sup&gt;
|আমাৰ [[তাৰকাৰাজ্য]] [[হাতীপটি]]ৰ কেন্দ্ৰ প্ৰায় আমাৰ পৰা প্ৰায় ২৬,০০০ আলোক বৰ্ষ দূৰত।&lt;ref&gt;{{Citation|doi= 10.1086/380188|title= A Geometric Determination of the Distance to the Galactic Center|date= 2003|last1= Eisenhauer|first1= F.|last2= Schdel|first2= R.|last3= Genzel|first3= R.|last4= Ott|first4= T.|last5= Tecza|first5= M.|last6= Abuter|first6= R.|last7= Eckart|first7= A.|last8= Alexander|first8= T.|journal= The Astrophysical Journal|volume= 597|issue= 2|pages= L121|arxiv = astro-ph/0306220 |bibcode = 2003ApJ...597L.121E }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{citation|doi=10.1086/316512|url=http://www.journals.uchicago.edu/PASP/journal/issues/v112n768/200037/200037.web.pdf|title=The Distance to the Galactic Center|date=2000|last1=McNamara|first1=D. H.|authorlink1=D. Harold McNamara|last2=Madsen|first2=J. B.|last3=Barnes|first3=J.|last4=Ericksen|first4=B. F.|journal=Publications of the Astronomical Society of the Pacific|volume=112|issue=768|pages=202 |bibcode = 2000PASP..112..202M }}{{dead link|date=July 2014}}&lt;/ref&gt;
|-
|১০০×১০&lt;sup&gt;৩&lt;/sup&gt;
|[[হাতীপটি]]ৰ ব্যাস প্ৰায় ১,০০,০০০ আলোক-বৰ্ষ।
|-
|১৬৫×১০&lt;sup&gt;৩&lt;/sup&gt;
|R136a1, Large Magellanic Cloudত থকা প্ৰায়বোৰ তৰাই সূৰ্য্যতকৈ ৮৭ লাখ গুণে অধিক উজ্জ্বল। 
|-
|rowspan=4| ১০&lt;sup&gt;৬&lt;/sup&gt;
|২.৫×১০&lt;sup&gt;৬&lt;/sup&gt;
|চুবুৰীয়া তাৰকাৰাজ্য [[এণ্ড্ৰ’মেডা তাৰকাৰাজ্য|এণ্ড্ৰ’মেডা]]ৰ দূৰত্ব প্ৰায় ২৫ লাখ আলোক বৰ্ষ। 
|-
|৩×১০&lt;sup&gt;৬&lt;/sup&gt;
|[[ত্ৰায়েংগুলাম তাৰকাৰাজ্য]] প্ৰায় ৩০ লাখ আলোক-বৰ্ষ দূৰত, ই খালী চকুৰে দেখা পোৱা সৰ্বোচ্চ দূৰত্বত থকা বস্তু।
|-
|৫৯×১০&lt;sup&gt;৬&lt;/sup&gt;
|নিকটম বহত্‍ তাৰকাৰাজ্যপুঞ্জ কন্যাৰাশি-পুঞ্জ (Virgo Cluster)ৰ দূৰত্ব প্ৰায় ৫.৯ কোটি আলোক বৰ্ষ।
|-
|১৫০×১০&lt;sup&gt;৬&lt;/sup&gt; - ২৫০×১০&lt;sup&gt;৬&lt;/sup&gt;
|দা গ্ৰেইট এট্ৰেক্টৰ প্ৰায় ১৫ৰ পৰা ২৫কোটি আলোক-বৰ্ষৰ মাজৰ কোনো দূৰত্বত অৱস্থিত।
|-
|rowspan=3| ১০&lt;sup&gt;৯&lt;/sup&gt;
|১.২×১০&lt;sup&gt;৯&lt;/sup&gt;
|চ’লান বৃহত্‍ প্ৰাচীৰ প্ৰায় এশ কোটি আলোক-বৰ্ষ দূৰত্বত অৱ্স্থিত।
|-
|২.৪×১০&lt;sup&gt;৯&lt;/sup&gt;
|এই দূৰত্বত অৱস্থিত 3C 273, হৈছে সকলোতকৈ উজ্জ্বলতম [[ক’ছাৰ]]।
|-
|৪৫.৭×১০&lt;sup&gt;৯&lt;/sup&gt;
|The [[comoving distance]] from the Earth to the edge of the visible universe is about 45.7 gigalight-years in any direction; this is the comoving [[radius]] of the [[observable universe]]. This is larger than the [[age of the universe]] dictated by the [[cosmic background radiation]]; see [[Observable universe#Misconceptions|size of the universe: misconceptions]] for why this is possible.
|}

==টোকা==
{{Reflist|group=টোকা}}

==তথ্যসূত্ৰ==
{{reflist}}

[[শ্ৰেণী:জ্যোতিৰ্পদাৰ্থ বিজ্ঞান‎]]
[[শ্ৰেণী:জোখ-মাখৰ একক]]
[[শ্ৰেণী:পোহৰ]]</text>
      <sha1>gkcvn9ck38wqlp1lf3mxut6klq6r107</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>অঞ্জন দত্ত (শিল্পী)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>41842</id>
    <revision>
      <id>519398</id>
      <parentid>443344</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T06:10:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>29706</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 0 sources and tagging 2 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>519398</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10865" sha1="lqw4mbmzp6hl0ge1u4uma6nprkq2455" xml:space="preserve">{{Infobox musical artist|name=অঞ্জন দত্ত|image=Anjan Dutt in premiere of The Bong Connection.jpg|image_size=220px|caption=অঞ্জন দত্ত|background=group_or_band|alias=|birth_date={{জন্ম তাৰিখ ও বয়স|mf=yes|1953|1|19}}|birth_place=[[কলকাতা]], [[পশ্চিমবঙ্গ]], [[ভাৰত]]|occupation=নগৰীয়া লোকসংগীত, [[বাংলা]] আধুনিক, অভিনেতা, পৰিচালক|years_active=১৯৮১-বৰ্তমান|label=|current_members=|past_members=}}'''অঞ্জন দত্ত''' এজন ভাৰতীয় বাঙালী গায়ক, চলচ্চিত্ৰ অভিনেতা আৰু পৰিচালক। তেওঁ সংগীতৰ বাবেহে‍ বেছি পৰিচিত। তেওঁৰ বিখ্যাত গীতসমূহৰ ভিতৰত 'বেলা বোস', 'ৰঞ্জনা আমি আৰ আছবোনা' অন্যতম। তেওঁৰ শৈশৱকাল অতিবাহিত হৈছিল [[দাৰ্জিলিং|দাৰ্জিলিঙত]]। অঞ্জন দত্ত [[কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়|কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ]] পৰা ইংৰাজী সাহিত্যত স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰীধাৰী। অঞ্জন দত্তৰ বিষয়ে‍ বাংলাদেশৰ সাজ্জাদ হুছেইনে অঞ্জনযাত্ৰা নামেৰে‍ এখন কিতাপ লিখি উলিয়াইছে।&lt;ref name=&quot;মোছাব্বেৰ &quot;&gt;{{cite web | url=https://www.prothomalo.com/amp/entertainment/article/1458356/%E0%A6%AF%E0%A6%BE-%E0%A6%B9%E0%A6%A4%E0%A7%87-%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A7%9F%E0%A7%87%E0%A6%9B%E0%A6%BF-%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%A8%E0%A6%BF-%E0%A6%85%E0%A6%9E%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A6%A8-%E0%A6%A6%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%A4 | title=যা হতে চেয়েছি, পাৰিনি: অঞ্জন দত্ত | accessdate=7 November 2024 | author=মোছাব্বেৰ হোসেন | archivedate=2 August 2020 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20200802042321/https://www.prothomalo.com/amp/entertainment/article/1458356/%E0%A6%AF%E0%A6%BE-%E0%A6%B9%E0%A6%A4%E0%A7%87-%E0%A6%9A%E0%A7%87%E0%A7%9F%E0%A7%87%E0%A6%9B%E0%A6%BF-%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%A8%E0%A6%BF-%E0%A6%85%E0%A6%9E%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A6%A8-%E0%A6%A6%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%A4 | deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;

== প্ৰাৰম্ভিক জীৱন ==
অঞ্জন দত্তৰ জন্ম ১৯৫৩ চনৰ ১৯ জানুৱাৰীত। তেওঁৰ শৈশৱ অতিবাহিত হৈছিল দাৰ্জিলিঙত। দাৰ্জিলিঙৰ ছেইণ্ট পল স্কুলতেই তেওঁৰ শিক্ষাজীৱন আৰম্ভ। 

জীৱিকাৰ বাবে কাম-কাজ নথকাৰ দিনবোৰত তেওঁ কিছুদিনৰ বাবে‍ কলিকতাস্থিত দৈনিক কাকত দ্য ষ্টেটছমেন কাকতত সাংবাদিক হিচাপে কাম কৰিছিল। 

== অভিনয় ==
১৯৮১ চনৰ পৰাই চলচ্চিত্ৰত অভিনয় কৰি অহা অঞ্জন দত্তই ১৯৯৮ চনৰ পৰা চলচ্চিত্ৰ নিৰ্মাণত হাত দিয়ে‍।&lt;ref name=&quot;অঞ্জন দত্ত&quot;&gt;{{cite web | url=https://bangla.bdnews24.com/glitz/article829232.bdnews | title=বিখ্যাত হতে চেয়েছিলাম: অঞ্জন দত্ত | accessdate=7 November 2024 | archivedate=20 August 2020 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20200820185605/https://bangla.bdnews24.com/glitz/article829232.bdnews | deadurl=unfit }}&lt;/ref&gt; ‘একদিন অচানক’, ‘যুগান্ত’, ‘অন্তৰীণ’, ‘নিৰ্বাক’, ‘জানি দেখা হবে’, ‘চিত্ৰাঙ্গদা’, ‘দেখা’, ‘মিষ্টাৰ এণ্ড মিচেছ আয়েৰ’কে ধৰি কেইবাখনো চিনেমাত তেওঁক দেখা গৈছিল। মৃণাল সেন পৰিচালিত ‘চালচিত্ৰ’ৰ যোগেদি‍ অভিনয় জগতত আত্মপ্ৰকাশ। এই চলচ্চিত্ৰখনত কৰা অভিনয়ৰ বাবে‍ই তেওঁ ভেনিচ চলচ্চিত্ৰ মহোৎসৱত শ্ৰেষ্ঠ নৱাগত অভিনেতাৰ বঁটা লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হৈছিল। 

অঞ্জন দত্তই ‘দা বং কানেকচন’, ‘ৰঞ্জনা আমি আৰ আসবো না’, ‘চলো...লেটছ গ’, ‘দত্ত ভাৰ্চাছ দত্ত’, ‘মে‍ডলি বাঙালী’, ‘শেষ বলে কিছু নেই’কে ধৰি কেইবাখনো ব্যুমকেশ চিৰিজৰ চলচ্চিত্ৰ পৰিচালনা কৰিছিল।

দত্তই ''ৰঞ্জনা আমি আৰ আসবো না'' ছবিৰ বাবে দুটাকৈ ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা লাভ কৰে।
*২০১২ – ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা – ''ৰঞ্জনা আমি আৰ আসবো না''ৰ বাবে বিশেষ জুৰী বঁটা।&lt;ref&gt;https://archives.anandabazar.com/archive/1120309/8binodan1.html{{Dead link|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;
*২০১২ - ''ৰঞ্জনা আমি আৰ আসবো না''ৰ বাবে বাংলা ভাষাৰ শ্ৰেষ্ঠ বৈশিষ্ট্যপূৰ্ণ ছবিৰ বাবে ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা।&lt;ref&gt;https://archives.anandabazar.com/archive/1120309/8binodan1.html{{Dead link|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;

==অৱসৰ ঘোষণা==
২০২৪ চনৰ ছেপ্টেম্বৰ মাহত অঞ্জন দত্তই মঞ্চৰ পৰা অৱসৰ লোৱাৰ কথা ঘোষণা কৰিছিল। ৰাজহুৱা ঘোষণাত অভিনেতাজনে অতি সোনকালে পৰিবেশন হ’বলগীয়া তেওঁৰ নাটক ''আৰো একতা লিয়াৰ''ৰ পোষ্টাৰ প্ৰকাশ কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite news |date=2024-10-01 |title=Anjan Dutt bids farewell to the stage; announces his final act, ‘Aro Ekta Lear’ |url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/bengali/movies/news/anjan-dutt-bids-farewell-to-the-stage-announces-his-final-act-aro-ekta-lear/articleshow/113837672.cms |access-date=2024-10-18 |work=The Times of India |issn=0971-8257}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Arts &amp; Entertainment Desk |date=2024-09-27 |title=Anjan Dutt to bid farewell to theatre with ‘Aro Ekta Lear’ |url=https://www.thedailystar.net/entertainment/theatre-arts/news/anjan-dutt-bid-farewell-theatre-aro-ekta-lear-3713611 |access-date=2024-10-18 |website=The Daily Star |language=en}}&lt;/ref&gt;

== অঞ্জন দত্তৰ গীতৰ এলবাম ==

* শুনতে কি চাও? - ১৯৯৪ 
* পুৰোনো গীটাৰ - ১৯৯৫ চন
* ভালবাসি তোমায় - ১৯৯৬ চন
* কেউ গান গায় - ১৯৯৭ চন
* প্ৰিয় বন্ধু (বাংলাদেশত &quot;গানে গানে ভালবাসা &quot; নামেৰে‍ মুক্তিপ্ৰাপ্ত; অঞ্জন দত্ত, নিমা ৰহমান আৰু পৰশ পাথৰ) - ১৯৯৮
* চলো বদলাই - ১৯৯৮ চন
* হেল্ল' বাংলাদেশ - ১৯৯৯ চন
* কলকাতা-১৬ - ১৯৯৯ চন
* বান্দ্ৰা ব্লুজ (ইংৰাজী এলবাম) - ২০০০
* অসময় - ২০০০ চন
* ৰং পেঞ্চিল - ২০০১
* অনেকদিন পৰ (অঞ্জন দত্ত আৰু কবীৰ সুমন) - ২০০৪
* ইচ্ছে কৰে‍ই একসাথে (অঞ্জন দত্ত আৰু বাপ্পা মজুমদাৰ) - ২০০৫
* দা বং কানেকচন (চলচ্চিত্ৰৰ গীত) - ২০০৭
* আমি আৰ গদদ (নীল দত্ত আৰু অঞ্জন দত্ত) - ২০০৭
* আবাৰ পথে দেখা (অঞ্জন দত্ত, বাপ্পা মজুমদাৰ আৰু এছ.আই. টুটুল) - ২০০৭
* ঊনষাট -২০১৪

== পৰিচালিত চলচ্চিত্ৰ ==

* ০১. ''বৰদিন'' - ''১৯৯৮''
* ০২. ''বো বেৰাকছ ফৰ এভাৰ'' - ''২০০৪''
* ০৩. ''কলকাতা''- ''২০০৫''
* ০৪. ''দা বং কানেকচন'' - ''২০০৬''
* ০৫. ''চলো, লেটছ গ!&quot; - ''২০০৮''
* ০৬. ''চৌৰাস্তা ক্ৰছৰোডছ অফ লাভ'' - ''২০০৯''
* ০৭. ''মে‍ডলি বাঙালী'' - ''২০০৯''
* ০৮. ''ব্যুমকেশ বক্সী'' - ''২০১০''
* ০৯. ''ৰঞ্জনা আমি আৰ আছাবো না'' - ''২০১১''
* ১০. ''আবাৰ ব্যুমকেশ'' - ''২০১২''
* ১১. ''দত্ত ভাৰ্চাছ দত্ত'' - ''২০১২''
* ১২. ''গণেশ টকিছ'' - ''২০১৩''
* ১৩. ''শেষ বলে কিছু নেই'' - ''২০১৪'' 
* ১৪. ''ব্যুমকেশ'' - ''২০১৫''
* ১৫. ''ব্যুমকেশ ও চিৰিয়াখানা'' - ''২০১৬''
* ১৬. ''হেমন্ত'' - ''২০১৬''
* ১৭. ''ব্যুমকেশ ও অগ্নিবান'' - ''২০১৭''

== তথ্যসূত্ৰ ==

[[শ্ৰেণী:জীৱিত ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:অভিনয় শিল্পী]]
[[শ্ৰেণী:চলচ্চিত্ৰ পৰিচালক]]</text>
      <sha1>lqw4mbmzp6hl0ge1u4uma6nprkq2455</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>শ্ৰেণী:মানৱ যৌনতা</title>
    <ns>14</ns>
    <id>44669</id>
    <revision>
      <id>519351</id>
      <parentid>519133</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T02:22:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>added [[Category:এলজিবিটি]] using [[WP:HC|HotCat]]</comment>
      <origin>519351</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="488" sha1="cp3pg9a011r4wl85erpl6l6nwwqyu7x" xml:space="preserve">''এই শ্ৰেণীৰ বিষয়বস্তু হৈছে [[মানৱ যৌনতা]]''
[[শ্ৰেণী:মানৱ বিজ্ঞান]]
[[শ্ৰেণী:মানুহ]]
[[শ্ৰেণী:যৌন অভিমুখিতা]]
[[শ্ৰেণী:যৌন সংক্ৰামক ৰোগ]]
[[শ্ৰেণী:পৰ্ণগ্ৰাফি]]
[[শ্ৰেণী:পৰ্ণষ্টাৰ]]
[[শ্ৰেণী:এলজিবিটি]]</text>
      <sha1>cp3pg9a011r4wl85erpl6l6nwwqyu7x</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>আগথা চাংমা</title>
    <ns>0</ns>
    <id>50896</id>
    <revision>
      <id>519434</id>
      <parentid>379883</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T08:11:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>29706</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>519434</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12222" sha1="dqe16zihc8xdwvhwrye4ra4cirboilq" xml:space="preserve">{{Infobox officeholder
|name=আগথা চাংমা
|image=Agatha Sangma, 2009 (cropped).jpg
|caption=২০০৯ চনত আগথা চাংমা
|birth_name=আগথা কঙ্গকাল চাংমা
|birth_date={{Birth date and age|1980|7|24|df=y}}
|birth_place=[[নতুন দিল্লী]], ভাৰত&lt;ref name=lok/&gt;
|constituency1=তুৰা লোকসভা সমষ্টি
|office1=[[লোকসভা|লোকসভাৰ]] সাংসদ
|term_start1=মে' ২০০৮
|term_end1=মে' ২০১৪
|predecessor1=[[পি. এ. চাংমা]]
|successor1=[[পি. এ. চাংমা]]
|party=[[জাতীয় জনতা পাৰ্টি|এন পি পি]]
|otherparty=[[জাতীয়তাবাদী কংগ্ৰেছ পাৰ্টি|এন চি পি]]
|office=গ্ৰাম্য উন্নয়নৰ ৰাজ্যিক মন্ত্ৰী
|term_start=মে' ২০০৯
|term_end=অক্টোবৰ ২০১২
|alma_mater=[[পুণে বিশ্ববিদ্যালয়]]&lt;br&gt; [[নটিংঘাম বিশ্ববিদ্যালয়]]
|profession=ৰাজনীতিবিদ
|relatives=[[জেমছ্ চাংমা]] (ভাতৃ)&lt;br/&gt;[[কনৰেড চাংমা]] (ভাতৃ)
}}
'''আগথা কঙ্গকাল চাংমা''' (জন্ম ২৪ জুলাই ১৯৮০) ভাৰতৰ পূৰ্বৰ সাংসদ সদস্য (এম.পি) আৰু ১৫ তম লোকসভাৰ সদস্য আছিল। ২০০৯ চনৰ সংসদীয় নিৰ্বাচনত জাতীয়তাবাদী কংগ্ৰেছ পাৰ্টিৰ (এন.চি.পি) প্ৰাৰ্থী হিচাপে তেওঁ [[মেঘালয়]]ৰ তুৰা নিৰ্বাচন ক্ষেত্ৰক প্ৰতিনিধিত্ব কৰিছিল। তেওঁ ইউপিএ দ্বিতীয় [[মনমোহন সিং]] কেবিনেটেৰ সকলোতকৈ কম বয়সৰ ৰাজ্যমন্ত্ৰী আছিল।

== জীৱনৰ আৰম্ভণি ==
আগথা চাংমাই নতুন দিল্লীত জন্মগ্ৰহণ কৰে। আগাথাৰ দেউতাক [[পি. এ. চাংমা]], লোকসভাৰ এগৰাকী প্ৰাক্তন অধ্যক্ষ, আৰু মাক চোৰাদিনী চাংমা। দেউতাকৰ পৰাই ৰাজনৈতিক শিক্ষাৰ অ আ ক খ শিকি আগথা চাংমা আৰু তেওঁৰ ভাতৃ কনৰেড চাংমা ৰাজনীতিৰ সৈতে জড়িত হৈ পৰিছিল। তেওঁক পশ্চিম গাৰো পাহাৰ, মেঘালয়লৈ অনা হৈছিল। তেওঁৰ ভাই কনৰেড চাংমা&lt;ref name=&quot;lok&quot;&gt;[http://164.100.47.134/newls/former_Biography.aspx?mpsno=4251 Fifteenth Lok Sabha: Members Bioprofile: Agatha Sangma] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160128043744/http://164.100.47.134/newls/former_Biography.aspx?mpsno=4251#|date=28 January 2016}} [[Lok Sabha]] website.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;thehindu2009et&quot;&gt;{{Citation|title=NCP retains Tura, Congress Shillong |newspaper=The Hindu |date=2009-05-16 |accessdate=2009-05-25 |url=http://www.hindu.com/thehindu/holnus/002200905161632.htm |quote=''... NCP candidate Agatha Sangma, daughter of former Lok Sabha Speaker P A Sangma, retained the Tura parliamentary seat in Meghalaya and Congress the Shillong seat. Ms. Agatha, who is the sitting MP, polled 1,54,476 votes compared to 1,36,531 votes by closest rival Deborah Marak of the Congress. ...'' |location=Chennai, India |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20121104082418/http://www.hindu.com/thehindu/holnus/002200905161632.htm |archivedate=4 November 2012 |df=dmy }}&lt;/ref&gt; মেঘালয় ৰাজ্য পৰিষদত প্ৰধানমন্ত্ৰী নিৰ্বাচিত হয়।

== শিক্ষা ==
তেওঁ পুণে বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা এল.এল.বি ডিগ্ৰি গ্ৰহণ কৰে আৰু পিছত দিল্লী উচ্চ ন্যায়ালয়ত যোগদান কৰে। তেওঁ [[যুক্তৰাজ্য]]ৰ নটিংঘাম বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ৰা পৰিৱেশগত ব্যৱস্থাপনাত স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী গ্ৰহণ কৰে।&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://www.rediff.com/news/2008/apr/23sangma.htm|title=Sangma dynasty gains momentum in Meghalaya|date=23 April 2008|publisher=[[Rediff.com]] News|access-date=24 August 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20090508144721/http://www.rediff.com/news/2008/apr/23sangma.htm#|archive-date=8 May 2009|dead-url=no|df=dmy-all}}&lt;/ref&gt;

== ৰাজনৈতিক জীৱন ==
আগথা চংমাৰ দেউতাক পি.এ চাংমাই ৰাজ্যিক ৰাজনৈতিক ক্ষেত্ৰ খনত অন্তৰ্ভুক্ত হোৱাৰ বাবে সাংসদৰ পৰা পদ ত্যাগ কৰাৰ পিছত আগথা চাংমা ২০০৮ চনৰ মে মাহৰ উপনিৰ্বাচনত ১৪ তম লোকসভালৈ নিৰ্বাচিত হয়। পিছত তেওঁ ১৫ তম লোকসভাটো নিৰ্বাচিত হয়, লোকসভাৰ সাংসদ হিচাপে নিৰ্বাচিত হোৱা আগথা সেইসময়ত আটাইতকৈ কম বয়সৰ ভাৰতীয় নাগৰিক।&lt;ref name=&quot;samaw2009et&quot;&gt;{{Citation|title=Agatha K. Sangma: India’s Youngest MP profile &amp; Bio|newspaper=Samaw.com|accessdate=2009-05-25|url=http://samaw.com/agatha-k-sangma-indias-youngest-mp-profile-bio/1143|quote=''... Agatha K. Sangma, the youngest India’s Parliamentarian from Meghalaya ... Date of Birth 24.07.1980 ...''|archive-url=https://web.archive.org/web/20090401205346/http://samaw.com/agatha-k-sangma-indias-youngest-mp-profile-bio/1143#|archive-date=1 April 2009|dead-url=no|df=dmy-all|archivedate=2009-04-01|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090401205346/http://samaw.com/agatha-k-sangma-indias-youngest-mp-profile-bio/1143}}&lt;/ref&gt;এটি সাক্ষাৎকাৰত আগথাই আটাইতকৈ কম বয়সৰ ৰাজনৈতিক ব্যক্তি হোৱাৰ অভিজ্ঞতাক লৈ কৈছিল যে- 'মই কোনোদিনেই ৰাজনৈতিক ক্ষেত্ৰ খনত ইমান সোনকালেই ভৰি দিয়াৰ কথা ভবা নাছিলোঁ। মই ভবিষ্যত পৰিকল্পনা হিসাবে এই লক্ষ্য ৰাখিছিলোঁ যদিও যোৱা দুবছৰত বহুতেই কিবা-কিবি ঘটি গ'ল আৰু আহি আহি আজি এই দিনটো দেখা পালোঁ। ' ২৯ বছৰ বয়সতে, তেওঁ ১৫ তম লোকসভাৰ মন্ত্ৰীসকলৰ কাউন্সিলৰ সৰ্ববৃহৎ মন্ত্ৰী আছিল।&lt;ref name=&quot;economictimes2009et&quot;&gt;{{Citation|title=Agatha Sangma youngest minister in Manmohan ministry|newspaper=economictimes.com|accessdate=2009-05-27|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2009-05-27/india/28150808_1_youngest-minister-agatha-sangma-tura|quote=''... P A Sangma, will be the youngest minister in the Manmohan Singh cabinet ...''|date=2009-05-27|archivedate=2012-10-23|archiveurl=https://web.archive.org/web/20121023235523/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2009-05-27/india/28150808_1_youngest-minister-agatha-sangma-tura}}&lt;/ref&gt; চাংমা গ্ৰাম্য উন্নয়ন দপ্তৰৰ মন্ত্ৰী আছিল। ২০১২ চনৰ অক্টোবৰৰ মন্ত্ৰিসভা পুনৰ নিৰ্মাণৰ সময়ত তেওঁ এই পদৰ পৰা পদত্যাগ কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://indiatoday.intoday.in/story/agatha-sangma-and-vincent-pala-steps-down-from-cabinet/1/226534.html|title=Agatha Sangma and Vincent Pala step down|accessdate=28 October 2012|newspaper=India today|archive-url=https://web.archive.org/web/20121028072737/http://indiatoday.intoday.in/story/agatha-sangma-and-vincent-pala-steps-down-from-cabinet/1/226534.html#|archive-date=28 October 2012|dead-url=no|df=dmy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-06-21/india/32351003_1_agatha-sangma-d-p-tripathi-ncp|title=Agatha Sangma too may quit NCP, ministry|date=21 June 2012|work=The Times Of India|access-date=2019-03-31|archivedate=2013-01-26|archiveurl=https://archive.today/20130126070048/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-06-21/india/32351003_1_agatha-sangma-d-p-tripathi-ncp|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;inewsyahoo2009et&quot;&gt;{{Citation|title=Agatha Sangma gets rural development, Ambika is I&amp;B minister|newspaper=in.news.yahoo.com|accessdate=2009-05-28|url=http://in.news.yahoo.com/43/20090528/818/tnl-agatha-sangma-gets-rural-development.html|quote=''... The youngest minister in Prime Minister Manmohan Singh's cabinet, Agatha Sangma, 28, has been named minister of state for rural development... ''}} {{Dead link|date=October 2010|bot=H3llBot}}&lt;/ref&gt; আগথা এগৰাকী আইনবিদ, এগৰাকী পৰিৱেশবিদ আৰু এগৰাকী অপেচাদাৰী আলোকচিত্ৰবিদ আছিল। ২০১৭ চনৰ নৱেম্বৰ মাহত এইবুলি প্ৰচাৰ হৈছিল যে তেওঁ ২০১৮ চনৰ মেঘালয় বিধান সভা নিৰ্বাচনত এটি জাতীয় জনতা পাৰ্টি (এন.পি পি)ৰ হৈ প্ৰতিদ্বন্দ্বিতা কৰিব।&lt;ref&gt;{{cite news|title=Agatha Sangma to contest 2018 assembly elections|url=http://www.theweek.in/news/india/agatha-sangma-to-contest-2018-assembly-elections.html|accessdate=3 March 2018|agency=Indo-Asian News Service|publisher=theweek.in|date=10 November 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20180302151657/http://www.theweek.in/news/india/agatha-sangma-to-contest-2018-assembly-elections.html#|archive-date=2 March 2018|dead-url=no|df=dmy-all}}&lt;/ref&gt; তেওঁ দক্ষিণ তুৰাৰ প্ৰতিদ্বন্দ্বি হৈ নিৰ্বাচনত ৬,৪৯৯ ভোটত জয়ী হয়।&lt;ref&gt;{{cite news|title=Agatha Sangma wins from South Tura|url=http://www.uniindia.com/agatha-sangma-wins-from-south-tura/election/news/1156100.html|accessdate=4 March 2018|agency=United News of India|date=3 March 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180304231626/http://www.uniindia.com/agatha-sangma-wins-from-south-tura/election/news/1156100.html#|archive-date=4 March 2018|dead-url=no|df=dmy-all}}&lt;/ref&gt;কিন্তু আগথা চাংমাই নিজ ভাতৃৰ ৰাজনৈতিক ভৱিষ্যত সুৰক্ষাৰ কথা ভাৱি তেওঁৰ সদনৰ সদস্য পদৰ পৰা পদ ত্যাগ কৰে।&lt;ref&gt;https://thenortheasttoday.com/meghalaya-mla-agatha-sangma-resigns-to-make-way-for-brother-conrad-sangma/amp/{{Dead link|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}?&lt;/ref&gt;

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{Reflist}}

[[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় ৰাজনীতিবিদ]]
[[শ্ৰেণী:ভাৰত চৰকাৰৰ মন্ত্ৰী]]</text>
      <sha1>dqe16zihc8xdwvhwrye4ra4cirboilq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>২০ জুন</title>
    <ns>0</ns>
    <id>52420</id>
    <revision>
      <id>519373</id>
      <parentid>371186</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T03:19:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>519373</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3213" sha1="tk15w2nn342v7jd1g95zrn4hle6mhm3" xml:space="preserve">{{আজিৰ দিনটো|20|06|171}}

==ঘটনাৱলী==

* ১৮৩৭ - ৰাণী ভিক্ট'ৰিয়াই সিংহাসনত আৰোহণ কৰে। 
* ১৯১২ - পোলেণ্ডৰ বিজ্ঞানী ডক্টৰ কাচিমিৰ ফ্ৰাঙ্কে প্ৰথমবাৰৰ বাবে ভিটামিন আৱিষ্কাৰ কৰিবলৈ সক্ষম হয়।

==জন্ম==
* ১৮৯৭ - [[ৰত্নকান্ত বৰকাকতী]], অসমীয়া কবি। 
* ১৯১১ - [[ছুফিয়া কামাল]], বাংলাদেশী কবি, নাৰীবাদী নেত্ৰী আৰু ৰাজনৈতিক কৰ্মী।
* ১৯১৭ - [[এছ. আই. পদ্মাৱতী]], ভাৰতীয় চিকিৎসক তথা হৃদয় বিশেষজ্ঞ।
* ১৯৩২ - [[ৰাম গগৈ]], অসমীয়া কবি।
* ১৯৩৩ - [[নিৰ্মলপ্ৰভা বৰদলৈ]], অসমীয়া কবি, গীতিকাৰ আৰু লোক-সংস্কৃতিৰ গৱেষক।
* ১৯৫২ - [[বিক্ৰম শেঠ]], ভাৰতীয় ঔপন্যাসিক আৰু কবি।
* ১৯৫৮ - [[দ্ৰৌপদী মূৰ্মু]], ভাৰতবৰ্ষৰ ৰাষ্ট্ৰপতি।
* ১৯৬৯ - [[শ্বেতা চেট্টী]], ভাৰতীয় কণ্ঠশিল্পী।

== মৃত্যু ==
* ১৯৬৯ - [[বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা|কলাগুৰু বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা]], একাধাৰে কবি, সাহিত্যিক, নাট্যকাৰ, সংগীতজ্ঞ, নৃত্যবিদ, চিত্ৰকৰ, অভিনেতা আৰু মুক্তি যুঁজাৰু আছিল। 
* ১৯৮৭ - [[চালিম আলি]], ভাৰতীয় প্ৰাণী আৰু পক্ষী বিশেষজ্ঞ।
* ২০০৬ - সতীশ চন্দ্ৰ কাকতি, অসমীয়া সাংবাদিক।
* ২০১৫ - [[মহানন্দ শৰ্মা]], অসমৰ অভিনেতা, আবৃত্তিকাৰ, নাট্যকাৰ আৰু পৰিচালক আছিল। তেখেত বিশেষকৈ ভ্ৰাম্যমাণ থিয়েটাৰৰ সৈতে জড়িত আছিল। (জন্ম: [[১২ নৱেম্বৰ]] ১৯৩৫)
* ২০২১ - অশোক দাস, অসমীয়া নাট্যকাৰ, ঔপন্যাসিক আৰু গল্পকাৰ।

==দিৱসসমূহ==
* বিষ্ণু ৰাভা দিৱস। 
* বিশ্ব শৰণাৰ্থী দিৱস।

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{Reflist}}


== বাহ্যিক সংযোগ ==
{{commons|Category:20 June|২০ জুন}}
* [http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/june/20 বিবিচি: এই দিনত]
----
{{Months}}</text>
      <sha1>tk15w2nn342v7jd1g95zrn4hle6mhm3</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519460</id>
      <parentid>519373</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T10:34:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>519460</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4456" sha1="ovuusi6wgxo46pjbz8s0i90ri3qev91" xml:space="preserve">{{আজিৰ দিনটো|20|06|171}}

==ঘটনাৱলী==

* ১৮৩৭ - ৰাণী ভিক্ট'ৰিয়াই সিংহাসনত আৰোহণ কৰে। 
* ১৯১২ - পোলেণ্ডৰ বিজ্ঞানী ডক্টৰ কাচিমিৰ ফ্ৰাঙ্কে প্ৰথমবাৰৰ বাবে ভিটামিন আৱিষ্কাৰ কৰিবলৈ সক্ষম হয়।

==জন্ম==
* ১৮৯৭ - [[ৰত্নকান্ত বৰকাকতী]], অসমীয়া কবি।&lt;ref name=&quot;ৰ&quot;&gt;{{cite book | title=অসমীয়া জীৱনী অভিধান | publisher=বনলতা | author=বৰ্মন, শিৱনাথ | authorlink=ৰত্নকান্ত বৰকাকতী | year=২০১৮ | pages=২১০ | isbn=978-81-7339-428-7}}&lt;/ref&gt;
* ১৯১১ - [[ছুফিয়া কামাল]], বাংলাদেশী কবি, নাৰীবাদী নেত্ৰী আৰু ৰাজনৈতিক কৰ্মী।&lt;ref&gt;{{cite web | title = Google celebrates Sufia Kamal's 108th birthday with Doodle | url = https://en.prothomalo.com/bangladesh/news/197621/Google-celebrates-Sufia-Kamal%E2%80%99s-108th-birthday | website = prothomalo.com | accessdate = 20 June 2019}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web | title = Google Doodle celebrates 108th birth anniversary of poet Sufia Kamal | url = https://www.dhakatribune.com/bangladesh/people/2019/06/20/google-doodle-celebrates-108th-anniversary-of-poet-sufia-kamal-s-birth | website = dhakatribune.com | accessdate = 20 June 2019 | date = 20 June 2019}}&lt;/ref&gt;
* ১৯১৭ - [[এছ. আই. পদ্মাৱতী]], ভাৰতীয় চিকিৎসক তথা হৃদয় বিশেষজ্ঞ।&lt;ref name=&quot;fi&quot;&gt;{{cite news|url=http://www.financialexpress.com/printer/news/59293/|title=Matters Of Heart |date=29 September 2002 |publisher=The Financial Express (India)}}&lt;/ref&gt;
* ১৯৩২ - [[ৰাম গগৈ]], অসমীয়া কবি।&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;ৰাম গ‍গৈ কবিতা সমগ্ৰ, পৰাগজ্যোতি মহন্ত, সদৌ অসম কবি সন্মিলন, ২০১৯&lt;/ref&gt;
* ১৯৩৩ - [[নিৰ্মলপ্ৰভা বৰদলৈ]], অসমীয়া কবি, গীতিকাৰ আৰু লোক-সংস্কৃতিৰ গৱেষক।
* ১৯৫২ - [[বিক্ৰম শেঠ]], ভাৰতীয় ঔপন্যাসিক আৰু কবি।
* ১৯৫৮ - [[দ্ৰৌপদী মূৰ্মু]], ভাৰতবৰ্ষৰ ৰাষ্ট্ৰপতি।
* ১৯৬৯ - [[শ্বেতা চেট্টী]], ভাৰতীয় কণ্ঠশিল্পী।

== মৃত্যু ==
* ১৯৬৯ - [[বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা|কলাগুৰু বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা]], একাধাৰে কবি, সাহিত্যিক, নাট্যকাৰ, সংগীতজ্ঞ, নৃত্যবিদ, চিত্ৰকৰ, অভিনেতা আৰু মুক্তি যুঁজাৰু আছিল। 
* ১৯৮৭ - [[চালিম আলি]], ভাৰতীয় প্ৰাণী আৰু পক্ষী বিশেষজ্ঞ।
* ২০০৬ - সতীশ চন্দ্ৰ কাকতি, অসমীয়া সাংবাদিক।
* ২০১৫ - [[মহানন্দ শৰ্মা]], অসমৰ অভিনেতা, আবৃত্তিকাৰ, নাট্যকাৰ আৰু পৰিচালক আছিল। তেখেত বিশেষকৈ ভ্ৰাম্যমাণ থিয়েটাৰৰ সৈতে জড়িত আছিল। (জন্ম: [[১২ নৱেম্বৰ]] ১৯৩৫)
* ২০২১ - অশোক দাস, অসমীয়া নাট্যকাৰ, ঔপন্যাসিক আৰু গল্পকাৰ।

==দিৱসসমূহ==
* বিষ্ণু ৰাভা দিৱস। 
* বিশ্ব শৰণাৰ্থী দিৱস।

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{Reflist}}


== বাহ্যিক সংযোগ ==
{{commons|Category:20 June|২০ জুন}}
* [http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/june/20 বিবিচি: এই দিনত]
----
{{Months}}</text>
      <sha1>ovuusi6wgxo46pjbz8s0i90ri3qev91</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519462</id>
      <parentid>519460</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T10:37:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>519462</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8091" sha1="elp7y9qpm0in9s09hhykoaooyb5027b" xml:space="preserve">{{আজিৰ দিনটো|20|06|171}}

==ঘটনাৱলী==

* ১৮৩৭ - ৰাণী ভিক্ট'ৰিয়াই সিংহাসনত আৰোহণ কৰে। 
* ১৯১২ - পোলেণ্ডৰ বিজ্ঞানী ডক্টৰ কাচিমিৰ ফ্ৰাঙ্কে প্ৰথমবাৰৰ বাবে ভিটামিন আৱিষ্কাৰ কৰিবলৈ সক্ষম হয়।

==জন্ম==
* ১৮৯৭ - [[ৰত্নকান্ত বৰকাকতী]], অসমীয়া কবি।&lt;ref name=&quot;ৰ&quot;&gt;{{cite book | title=অসমীয়া জীৱনী অভিধান | publisher=বনলতা | author=বৰ্মন, শিৱনাথ | authorlink=ৰত্নকান্ত বৰকাকতী | year=২০১৮ | pages=২১০ | isbn=978-81-7339-428-7}}&lt;/ref&gt;
* ১৯১১ - [[ছুফিয়া কামাল]], বাংলাদেশী কবি, নাৰীবাদী নেত্ৰী আৰু ৰাজনৈতিক কৰ্মী।&lt;ref&gt;{{cite web | title = Google celebrates Sufia Kamal's 108th birthday with Doodle | url = https://en.prothomalo.com/bangladesh/news/197621/Google-celebrates-Sufia-Kamal%E2%80%99s-108th-birthday | website = prothomalo.com | accessdate = 20 June 2019}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web | title = Google Doodle celebrates 108th birth anniversary of poet Sufia Kamal | url = https://www.dhakatribune.com/bangladesh/people/2019/06/20/google-doodle-celebrates-108th-anniversary-of-poet-sufia-kamal-s-birth | website = dhakatribune.com | accessdate = 20 June 2019 | date = 20 June 2019}}&lt;/ref&gt;
* ১৯১৭ - [[এছ. আই. পদ্মাৱতী]], ভাৰতীয় চিকিৎসক তথা হৃদয় বিশেষজ্ঞ।&lt;ref name=&quot;fi&quot;&gt;{{cite news|url=http://www.financialexpress.com/printer/news/59293/|title=Matters Of Heart |date=29 September 2002 |publisher=The Financial Express (India)}}&lt;/ref&gt;
* ১৯৩২ - [[ৰাম গগৈ]], অসমীয়া কবি।&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;ৰাম গ‍গৈ কবিতা সমগ্ৰ, পৰাগজ্যোতি মহন্ত, সদৌ অসম কবি সন্মিলন, ২০১৯&lt;/ref&gt;
* ১৯৩৩ - [[নিৰ্মলপ্ৰভা বৰদলৈ]], অসমীয়া কবি, গীতিকাৰ আৰু লোক-সংস্কৃতিৰ গৱেষক।&lt;ref name=&quot;বৰদলৈ&quot;&gt;{{cite book | title=জীৱন-জীৱন বৰ অনুপম | publisher=জ্যোতি প্ৰকাশন | author=বৰদলৈ, ড॰ নিৰ্মলপ্ৰভা | year=২০১৫, মাৰ্চ | pages=১৬}}&lt;/ref&gt;
* ১৯৫২ - [[বিক্ৰম শেঠ]], ভাৰতীয় ঔপন্যাসিক আৰু কবি।&lt;ref name=&quot;Atkins2002&quot;&gt;{{cite book|author=Angela Atkins|title=Vikram Seth's Suitable Boy: A Reader's Guide|url=https://books.google.com/books?id=nqiNnpMOxlYC&amp;pg=PA7|date=26 June 2002|publisher=A&amp;C Black |isbn=978-0-8264-5707-3|page=7}}&lt;/ref&gt;
* ১৯৫৮ - [[দ্ৰৌপদী মূৰ্মু]], ভাৰতবৰ্ষৰ ৰাষ্ট্ৰপতি।&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Live |first=A. B. P. |date=2022-07-25 |title=राज्यपाल से 15वीं राष्ट्रपति तक... ऐसा रहा आदिवासी समुदाय से आने वालीं द्रौपदी मुर्मू का सफर |url=https://www.abplive.com/news/india/droupadi-murmu-oath-15th-president-of-india-jharkhand-governor-draupadi-murmu-journey-2175758 |access-date=2022-07-25 |website=www.abplive.com |language=hi}}&lt;/ref&gt;
* ১৯৬৯ - [[শ্বেতা চেট্টী]], ভাৰতীয় কণ্ঠশিল্পী।&lt;ref name=&quot;Kumar&quot;&gt;{{cite news|last=কুমাৰ|first=অনুজ|title=শ্বেতাৰ ক্ৰমবধাৰী সাজনা|newspaper=[[The Hindu]]|date=৩ জুন ২০০৩|url=http://www.hinduonnet.com/thehindu/mp/2003/06/03/stories/2003060300360400.htm|archive-url=https://web.archive.org/web/20030626201719/http://www.hinduonnet.com/thehindu/mp/2003/06/03/stories/2003060300360400.htm|url-status=usurped|archive-date=২৬ জুন ২০০৩|accessdate=২০২১-১১-১০|archivedate=2003-06-26|archiveurl=https://web.archive.org/web/20030626201719/http://www.hinduonnet.com/thehindu/mp/2003/06/03/stories/2003060300360400.htm|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://www.timesnownews.com/entertainment-news/article/exclusive-90s-pop-star-shweta-shetty-reveals-why-she-left-singing-career-opens-up-on-low-phase-in-germany/739160 | title=৯০ ৰ দশকৰ পপ তাৰকা শ্বেতা চেট্টীয়ে প্ৰকাশ কৰে যে তেওঁ কিয় গানৰ কেৰিয়াৰ এৰিছিল; জাৰ্মানীত নিম্ন পৰ্যায়ত মুকলি হয়| publisher=টাইমচ নাও | work=প্ৰিয়ংকা কৌল| date=২০২১-০৩-৩১ | accessdate=২০২১-১১-১১}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/music/news/exclusive-interview-shweta-shetty-on-disco-version-of-jalne-mein-hai-mazaa-sometimes-it-takes-26-years-to-realise-a-dream/articleshow/81703649.cms | title=কেতিয়াবা সপোন এটা বাজিবলৈ ২৬ বছৰ লাগে| publisher=[[The Times of India]] | work=মিলানা ৰাও | date=২৬ মাৰ্চ ২০২১| accessdate=২০২১-১১-১০}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://indianexpress.com/article/entertainment/music/singer-shweta-shetty-is-making-a-comeback-after-20-years-reveals-what-kept-her-away-from-the-music-scene-7249229/ | title=কন্ঠশিল্পী শ্বেতা চেট্টীয়ে ২০ বছৰৰ পিছত পুনৰ প্ৰত্যাৱৰ্তন কৰিছে, কিহে তেওঁক সংগীতৰ দৃশ্যৰ পৰা আঁতৰাই ৰাখিছিল সেয়া প্ৰকাশ কৰে  | publisher=দ্য ইণ্ডিয়ান এক্সপ্ৰেছ | work=এ. কামেশ্বৰী | date=২৯ মাৰ্চ ২০২১ | accessdate=২০২১-১১-১১}}&lt;/ref&gt;

== মৃত্যু ==
* ১৯৬৯ - [[বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা|কলাগুৰু বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা]], একাধাৰে কবি, সাহিত্যিক, নাট্যকাৰ, সংগীতজ্ঞ, নৃত্যবিদ, চিত্ৰকৰ, অভিনেতা আৰু মুক্তি যুঁজাৰু আছিল। 
* ১৯৮৭ - [[চালিম আলি]], ভাৰতীয় প্ৰাণী আৰু পক্ষী বিশেষজ্ঞ।
* ২০০৬ - সতীশ চন্দ্ৰ কাকতি, অসমীয়া সাংবাদিক।
* ২০১৫ - [[মহানন্দ শৰ্মা]], অসমৰ অভিনেতা, আবৃত্তিকাৰ, নাট্যকাৰ আৰু পৰিচালক আছিল। তেখেত বিশেষকৈ ভ্ৰাম্যমাণ থিয়েটাৰৰ সৈতে জড়িত আছিল। (জন্ম: [[১২ নৱেম্বৰ]] ১৯৩৫)
* ২০২১ - অশোক দাস, অসমীয়া নাট্যকাৰ, ঔপন্যাসিক আৰু গল্পকাৰ।

==দিৱসসমূহ==
* বিষ্ণু ৰাভা দিৱস। 
* বিশ্ব শৰণাৰ্থী দিৱস।

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{Reflist}}


== বাহ্যিক সংযোগ ==
{{commons|Category:20 June|২০ জুন}}
* [http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/june/20 বিবিচি: এই দিনত]
----
{{Months}}</text>
      <sha1>elp7y9qpm0in9s09hhykoaooyb5027b</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519463</id>
      <parentid>519462</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T10:40:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>/* মৃত্যু */</comment>
      <origin>519463</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8721" sha1="npfqtd8i6k628aawes07affe8ox6967" xml:space="preserve">{{আজিৰ দিনটো|20|06|171}}

==ঘটনাৱলী==

* ১৮৩৭ - ৰাণী ভিক্ট'ৰিয়াই সিংহাসনত আৰোহণ কৰে। 
* ১৯১২ - পোলেণ্ডৰ বিজ্ঞানী ডক্টৰ কাচিমিৰ ফ্ৰাঙ্কে প্ৰথমবাৰৰ বাবে ভিটামিন আৱিষ্কাৰ কৰিবলৈ সক্ষম হয়।

==জন্ম==
* ১৮৯৭ - [[ৰত্নকান্ত বৰকাকতী]], অসমীয়া কবি।&lt;ref name=&quot;ৰ&quot;&gt;{{cite book | title=অসমীয়া জীৱনী অভিধান | publisher=বনলতা | author=বৰ্মন, শিৱনাথ | authorlink=ৰত্নকান্ত বৰকাকতী | year=২০১৮ | pages=২১০ | isbn=978-81-7339-428-7}}&lt;/ref&gt;
* ১৯১১ - [[ছুফিয়া কামাল]], বাংলাদেশী কবি, নাৰীবাদী নেত্ৰী আৰু ৰাজনৈতিক কৰ্মী।&lt;ref&gt;{{cite web | title = Google celebrates Sufia Kamal's 108th birthday with Doodle | url = https://en.prothomalo.com/bangladesh/news/197621/Google-celebrates-Sufia-Kamal%E2%80%99s-108th-birthday | website = prothomalo.com | accessdate = 20 June 2019}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web | title = Google Doodle celebrates 108th birth anniversary of poet Sufia Kamal | url = https://www.dhakatribune.com/bangladesh/people/2019/06/20/google-doodle-celebrates-108th-anniversary-of-poet-sufia-kamal-s-birth | website = dhakatribune.com | accessdate = 20 June 2019 | date = 20 June 2019}}&lt;/ref&gt;
* ১৯১৭ - [[এছ. আই. পদ্মাৱতী]], ভাৰতীয় চিকিৎসক তথা হৃদয় বিশেষজ্ঞ।&lt;ref name=&quot;fi&quot;&gt;{{cite news|url=http://www.financialexpress.com/printer/news/59293/|title=Matters Of Heart |date=29 September 2002 |publisher=The Financial Express (India)}}&lt;/ref&gt;
* ১৯৩২ - [[ৰাম গগৈ]], অসমীয়া কবি।&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;ৰাম গ‍গৈ কবিতা সমগ্ৰ, পৰাগজ্যোতি মহন্ত, সদৌ অসম কবি সন্মিলন, ২০১৯&lt;/ref&gt;
* ১৯৩৩ - [[নিৰ্মলপ্ৰভা বৰদলৈ]], অসমীয়া কবি, গীতিকাৰ আৰু লোক-সংস্কৃতিৰ গৱেষক।&lt;ref name=&quot;বৰদলৈ&quot;&gt;{{cite book | title=জীৱন-জীৱন বৰ অনুপম | publisher=জ্যোতি প্ৰকাশন | author=বৰদলৈ, ড॰ নিৰ্মলপ্ৰভা | year=২০১৫, মাৰ্চ | pages=১৬}}&lt;/ref&gt;
* ১৯৫২ - [[বিক্ৰম শেঠ]], ভাৰতীয় ঔপন্যাসিক আৰু কবি।&lt;ref name=&quot;Atkins2002&quot;&gt;{{cite book|author=Angela Atkins|title=Vikram Seth's Suitable Boy: A Reader's Guide|url=https://books.google.com/books?id=nqiNnpMOxlYC&amp;pg=PA7|date=26 June 2002|publisher=A&amp;C Black |isbn=978-0-8264-5707-3|page=7}}&lt;/ref&gt;
* ১৯৫৮ - [[দ্ৰৌপদী মূৰ্মু]], ভাৰতবৰ্ষৰ ৰাষ্ট্ৰপতি।&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Live |first=A. B. P. |date=2022-07-25 |title=राज्यपाल से 15वीं राष्ट्रपति तक... ऐसा रहा आदिवासी समुदाय से आने वालीं द्रौपदी मुर्मू का सफर |url=https://www.abplive.com/news/india/droupadi-murmu-oath-15th-president-of-india-jharkhand-governor-draupadi-murmu-journey-2175758 |access-date=2022-07-25 |website=www.abplive.com |language=hi}}&lt;/ref&gt;
* ১৯৬৯ - [[শ্বেতা চেট্টী]], ভাৰতীয় কণ্ঠশিল্পী।&lt;ref name=&quot;Kumar&quot;&gt;{{cite news|last=কুমাৰ|first=অনুজ|title=শ্বেতাৰ ক্ৰমবধাৰী সাজনা|newspaper=[[The Hindu]]|date=৩ জুন ২০০৩|url=http://www.hinduonnet.com/thehindu/mp/2003/06/03/stories/2003060300360400.htm|archive-url=https://web.archive.org/web/20030626201719/http://www.hinduonnet.com/thehindu/mp/2003/06/03/stories/2003060300360400.htm|url-status=usurped|archive-date=২৬ জুন ২০০৩|accessdate=২০২১-১১-১০|archivedate=2003-06-26|archiveurl=https://web.archive.org/web/20030626201719/http://www.hinduonnet.com/thehindu/mp/2003/06/03/stories/2003060300360400.htm|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://www.timesnownews.com/entertainment-news/article/exclusive-90s-pop-star-shweta-shetty-reveals-why-she-left-singing-career-opens-up-on-low-phase-in-germany/739160 | title=৯০ ৰ দশকৰ পপ তাৰকা শ্বেতা চেট্টীয়ে প্ৰকাশ কৰে যে তেওঁ কিয় গানৰ কেৰিয়াৰ এৰিছিল; জাৰ্মানীত নিম্ন পৰ্যায়ত মুকলি হয়| publisher=টাইমচ নাও | work=প্ৰিয়ংকা কৌল| date=২০২১-০৩-৩১ | accessdate=২০২১-১১-১১}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/music/news/exclusive-interview-shweta-shetty-on-disco-version-of-jalne-mein-hai-mazaa-sometimes-it-takes-26-years-to-realise-a-dream/articleshow/81703649.cms | title=কেতিয়াবা সপোন এটা বাজিবলৈ ২৬ বছৰ লাগে| publisher=[[The Times of India]] | work=মিলানা ৰাও | date=২৬ মাৰ্চ ২০২১| accessdate=২০২১-১১-১০}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://indianexpress.com/article/entertainment/music/singer-shweta-shetty-is-making-a-comeback-after-20-years-reveals-what-kept-her-away-from-the-music-scene-7249229/ | title=কন্ঠশিল্পী শ্বেতা চেট্টীয়ে ২০ বছৰৰ পিছত পুনৰ প্ৰত্যাৱৰ্তন কৰিছে, কিহে তেওঁক সংগীতৰ দৃশ্যৰ পৰা আঁতৰাই ৰাখিছিল সেয়া প্ৰকাশ কৰে  | publisher=দ্য ইণ্ডিয়ান এক্সপ্ৰেছ | work=এ. কামেশ্বৰী | date=২৯ মাৰ্চ ২০২১ | accessdate=২০২১-১১-১১}}&lt;/ref&gt;

== মৃত্যু ==
* ১৯৬৯ - [[বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা|কলাগুৰু বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা]], একাধাৰে কবি, সাহিত্যিক, নাট্যকাৰ, সংগীতজ্ঞ, নৃত্যবিদ, চিত্ৰকৰ, অভিনেতা আৰু মুক্তি যুঁজাৰু আছিল।&lt;ref name=shiv&gt;http://onlinesivasagar.com/music/bishnu-rabha.html accessdate=২০-০৬-২০১২&lt;/ref&gt; 
* ১৯৮৭ - [[চালিম আলি]], ভাৰতীয় প্ৰাণী আৰু পক্ষী বিশেষজ্ঞ।&lt;ref name=obit&gt;{{cite journal|journal=Ibis| volume=130| issue=2|pages=305–306|doi=10.1111/j.1474-919X.1988.tb00986.x|title=Obituary:Salim Moizuddin Abdul Ali |year=1988|author=Perrins, Christopher|doi-access=free}}&lt;/ref&gt;
* ২০০৬ - সতীশ চন্দ্ৰ কাকতি, অসমীয়া সাংবাদিক।
* ২০১৫ - [[মহানন্দ শৰ্মা]], অসমৰ অভিনেতা, আবৃত্তিকাৰ, নাট্যকাৰ আৰু পৰিচালক আছিল। তেখেত বিশেষকৈ ভ্ৰাম্যমাণ থিয়েটাৰৰ সৈতে জড়িত আছিল।&lt;ref name=&quot;pratidin&quot;&gt;{{cite news | title=অসমীয়া প্ৰতিদিন | work=জীৱন মঞ্চৰ পৰা মহানন্দ শৰ্মাৰ মহাপ্ৰস্থান | date=২১ জুন ২০১৫ | accessdate=21 জুন 2015 | pages=১৪}}&lt;/ref&gt; (জন্ম: [[১২ নৱেম্বৰ]] ১৯৩৫)
* ২০২১ - অশোক দাস, অসমীয়া নাট্যকাৰ, ঔপন্যাসিক আৰু গল্পকাৰ।

==দিৱসসমূহ==
* বিষ্ণু ৰাভা দিৱস। 
* বিশ্ব শৰণাৰ্থী দিৱস।

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{Reflist}}


== বাহ্যিক সংযোগ ==
{{commons|Category:20 June|২০ জুন}}
* [http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/june/20 বিবিচি: এই দিনত]
----
{{Months}}</text>
      <sha1>npfqtd8i6k628aawes07affe8ox6967</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519464</id>
      <parentid>519463</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T10:41:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>519464</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8827" sha1="d2ac2jx2ch07l5e4yy991dfrgp1a6dg" xml:space="preserve">{{আজিৰ দিনটো|20|06|171}}

==ঘটনাৱলী==

* ১৮৩৭ - ৰাণী ভিক্ট'ৰিয়াই সিংহাসনত আৰোহণ কৰে। 
* ১৯১২ - পোলেণ্ডৰ বিজ্ঞানী ডক্টৰ কাচিমিৰ ফ্ৰাঙ্কে প্ৰথমবাৰৰ বাবে ভিটামিন আৱিষ্কাৰ কৰিবলৈ সক্ষম হয়।

==জন্ম==
* ১৮৯৭ - [[ৰত্নকান্ত বৰকাকতী]], অসমীয়া কবি।&lt;ref name=&quot;ৰ&quot;&gt;{{cite book | title=অসমীয়া জীৱনী অভিধান | publisher=বনলতা | author=বৰ্মন, শিৱনাথ | authorlink=ৰত্নকান্ত বৰকাকতী | year=২০১৮ | pages=২১০ | isbn=978-81-7339-428-7}}&lt;/ref&gt;
* ১৯১১ - [[ছুফিয়া কামাল]], বাংলাদেশী কবি, নাৰীবাদী নেত্ৰী আৰু ৰাজনৈতিক কৰ্মী।&lt;ref&gt;{{cite web | title = Google celebrates Sufia Kamal's 108th birthday with Doodle | url = https://en.prothomalo.com/bangladesh/news/197621/Google-celebrates-Sufia-Kamal%E2%80%99s-108th-birthday | website = prothomalo.com | accessdate = 20 June 2019}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web | title = Google Doodle celebrates 108th birth anniversary of poet Sufia Kamal | url = https://www.dhakatribune.com/bangladesh/people/2019/06/20/google-doodle-celebrates-108th-anniversary-of-poet-sufia-kamal-s-birth | website = dhakatribune.com | accessdate = 20 June 2019 | date = 20 June 2019}}&lt;/ref&gt;
* ১৯১৭ - [[এছ. আই. পদ্মাৱতী]], ভাৰতীয় চিকিৎসক তথা হৃদয় বিশেষজ্ঞ।&lt;ref name=&quot;fi&quot;&gt;{{cite news|url=http://www.financialexpress.com/printer/news/59293/|title=Matters Of Heart |date=29 September 2002 |publisher=The Financial Express (India)}}&lt;/ref&gt;
* ১৯৩২ - [[ৰাম গগৈ]], অসমীয়া কবি।&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;ৰাম গ‍গৈ কবিতা সমগ্ৰ, পৰাগজ্যোতি মহন্ত, সদৌ অসম কবি সন্মিলন, ২০১৯&lt;/ref&gt;
* ১৯৩৩ - [[নিৰ্মলপ্ৰভা বৰদলৈ]], অসমীয়া কবি, গীতিকাৰ আৰু লোক-সংস্কৃতিৰ গৱেষক।&lt;ref name=&quot;বৰদলৈ&quot;&gt;{{cite book | title=জীৱন-জীৱন বৰ অনুপম | publisher=জ্যোতি প্ৰকাশন | author=বৰদলৈ, ড॰ নিৰ্মলপ্ৰভা | year=২০১৫, মাৰ্চ | pages=১৬}}&lt;/ref&gt;
* ১৯৫২ - [[বিক্ৰম শেঠ]], ভাৰতীয় ঔপন্যাসিক আৰু কবি।&lt;ref name=&quot;Atkins2002&quot;&gt;{{cite book|author=Angela Atkins|title=Vikram Seth's Suitable Boy: A Reader's Guide|url=https://books.google.com/books?id=nqiNnpMOxlYC&amp;pg=PA7|date=26 June 2002|publisher=A&amp;C Black |isbn=978-0-8264-5707-3|page=7}}&lt;/ref&gt;
* ১৯৫৮ - [[দ্ৰৌপদী মূৰ্মু]], ভাৰতবৰ্ষৰ ৰাষ্ট্ৰপতি।&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Live |first=A. B. P. |date=2022-07-25 |title=राज्यपाल से 15वीं राष्ट्रपति तक... ऐसा रहा आदिवासी समुदाय से आने वालीं द्रौपदी मुर्मू का सफर |url=https://www.abplive.com/news/india/droupadi-murmu-oath-15th-president-of-india-jharkhand-governor-draupadi-murmu-journey-2175758 |access-date=2022-07-25 |website=www.abplive.com |language=hi}}&lt;/ref&gt;
* ১৯৬৯ - [[শ্বেতা চেট্টী]], ভাৰতীয় কণ্ঠশিল্পী।&lt;ref name=&quot;Kumar&quot;&gt;{{cite news|last=কুমাৰ|first=অনুজ|title=শ্বেতাৰ ক্ৰমবধাৰী সাজনা|newspaper=[[The Hindu]]|date=৩ জুন ২০০৩|url=http://www.hinduonnet.com/thehindu/mp/2003/06/03/stories/2003060300360400.htm|archive-url=https://web.archive.org/web/20030626201719/http://www.hinduonnet.com/thehindu/mp/2003/06/03/stories/2003060300360400.htm|url-status=usurped|archive-date=২৬ জুন ২০০৩|accessdate=২০২১-১১-১০|archivedate=2003-06-26|archiveurl=https://web.archive.org/web/20030626201719/http://www.hinduonnet.com/thehindu/mp/2003/06/03/stories/2003060300360400.htm|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://www.timesnownews.com/entertainment-news/article/exclusive-90s-pop-star-shweta-shetty-reveals-why-she-left-singing-career-opens-up-on-low-phase-in-germany/739160 | title=৯০ ৰ দশকৰ পপ তাৰকা শ্বেতা চেট্টীয়ে প্ৰকাশ কৰে যে তেওঁ কিয় গানৰ কেৰিয়াৰ এৰিছিল; জাৰ্মানীত নিম্ন পৰ্যায়ত মুকলি হয়| publisher=টাইমচ নাও | work=প্ৰিয়ংকা কৌল| date=২০২১-০৩-৩১ | accessdate=২০২১-১১-১১}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/music/news/exclusive-interview-shweta-shetty-on-disco-version-of-jalne-mein-hai-mazaa-sometimes-it-takes-26-years-to-realise-a-dream/articleshow/81703649.cms | title=কেতিয়াবা সপোন এটা বাজিবলৈ ২৬ বছৰ লাগে| publisher=[[The Times of India]] | work=মিলানা ৰাও | date=২৬ মাৰ্চ ২০২১| accessdate=২০২১-১১-১০}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://indianexpress.com/article/entertainment/music/singer-shweta-shetty-is-making-a-comeback-after-20-years-reveals-what-kept-her-away-from-the-music-scene-7249229/ | title=কন্ঠশিল্পী শ্বেতা চেট্টীয়ে ২০ বছৰৰ পিছত পুনৰ প্ৰত্যাৱৰ্তন কৰিছে, কিহে তেওঁক সংগীতৰ দৃশ্যৰ পৰা আঁতৰাই ৰাখিছিল সেয়া প্ৰকাশ কৰে  | publisher=দ্য ইণ্ডিয়ান এক্সপ্ৰেছ | work=এ. কামেশ্বৰী | date=২৯ মাৰ্চ ২০২১ | accessdate=২০২১-১১-১১}}&lt;/ref&gt;

== মৃত্যু ==
* ১৯৬৯ - [[বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা|কলাগুৰু বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা]], একাধাৰে কবি, সাহিত্যিক, নাট্যকাৰ, সংগীতজ্ঞ, নৃত্যবিদ, চিত্ৰকৰ, অভিনেতা আৰু মুক্তি যুঁজাৰু আছিল।&lt;ref name=shiv&gt;http://onlinesivasagar.com/music/bishnu-rabha.html accessdate=২০-০৬-২০১২&lt;/ref&gt; 
* ১৯৮৭ - [[চালিম আলি]], ভাৰতীয় প্ৰাণী আৰু পক্ষী বিশেষজ্ঞ।&lt;ref name=obit&gt;{{cite journal|journal=Ibis| volume=130| issue=2|pages=305–306|doi=10.1111/j.1474-919X.1988.tb00986.x|title=Obituary:Salim Moizuddin Abdul Ali |year=1988|author=Perrins, Christopher|doi-access=free}}&lt;/ref&gt;
* ২০০৬ - সতীশ চন্দ্ৰ কাকতি, অসমীয়া সাংবাদিক।{{উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন}}
* ২০১৫ - [[মহানন্দ শৰ্মা]], অসমৰ অভিনেতা, আবৃত্তিকাৰ, নাট্যকাৰ আৰু পৰিচালক আছিল। তেখেত বিশেষকৈ ভ্ৰাম্যমাণ থিয়েটাৰৰ সৈতে জড়িত আছিল।&lt;ref name=&quot;pratidin&quot;&gt;{{cite news | title=অসমীয়া প্ৰতিদিন | work=জীৱন মঞ্চৰ পৰা মহানন্দ শৰ্মাৰ মহাপ্ৰস্থান | date=২১ জুন ২০১৫ | accessdate=21 জুন 2015 | pages=১৪}}&lt;/ref&gt; (জন্ম: [[১২ নৱেম্বৰ]] ১৯৩৫)
* ২০২১ - অশোক দাস, অসমীয়া নাট্যকাৰ, ঔপন্যাসিক আৰু গল্পকাৰ।{{উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন}}

==দিৱসসমূহ==
* বিষ্ণু ৰাভা দিৱস। 
* বিশ্ব শৰণাৰ্থী দিৱস।

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{Reflist}}


== বাহ্যিক সংযোগ ==
{{commons|Category:20 June|২০ জুন}}
* [http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/june/20 বিবিচি: এই দিনত]
----
{{Months}}</text>
      <sha1>d2ac2jx2ch07l5e4yy991dfrgp1a6dg</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519465</id>
      <parentid>519464</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T10:41:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>/* দিৱসসমূহ */</comment>
      <origin>519465</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8831" sha1="6oqiitiuszq1onpx306qeqltkt8jped" xml:space="preserve">{{আজিৰ দিনটো|20|06|171}}

==ঘটনাৱলী==

* ১৮৩৭ - ৰাণী ভিক্ট'ৰিয়াই সিংহাসনত আৰোহণ কৰে। 
* ১৯১২ - পোলেণ্ডৰ বিজ্ঞানী ডক্টৰ কাচিমিৰ ফ্ৰাঙ্কে প্ৰথমবাৰৰ বাবে ভিটামিন আৱিষ্কাৰ কৰিবলৈ সক্ষম হয়।

==জন্ম==
* ১৮৯৭ - [[ৰত্নকান্ত বৰকাকতী]], অসমীয়া কবি।&lt;ref name=&quot;ৰ&quot;&gt;{{cite book | title=অসমীয়া জীৱনী অভিধান | publisher=বনলতা | author=বৰ্মন, শিৱনাথ | authorlink=ৰত্নকান্ত বৰকাকতী | year=২০১৮ | pages=২১০ | isbn=978-81-7339-428-7}}&lt;/ref&gt;
* ১৯১১ - [[ছুফিয়া কামাল]], বাংলাদেশী কবি, নাৰীবাদী নেত্ৰী আৰু ৰাজনৈতিক কৰ্মী।&lt;ref&gt;{{cite web | title = Google celebrates Sufia Kamal's 108th birthday with Doodle | url = https://en.prothomalo.com/bangladesh/news/197621/Google-celebrates-Sufia-Kamal%E2%80%99s-108th-birthday | website = prothomalo.com | accessdate = 20 June 2019}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web | title = Google Doodle celebrates 108th birth anniversary of poet Sufia Kamal | url = https://www.dhakatribune.com/bangladesh/people/2019/06/20/google-doodle-celebrates-108th-anniversary-of-poet-sufia-kamal-s-birth | website = dhakatribune.com | accessdate = 20 June 2019 | date = 20 June 2019}}&lt;/ref&gt;
* ১৯১৭ - [[এছ. আই. পদ্মাৱতী]], ভাৰতীয় চিকিৎসক তথা হৃদয় বিশেষজ্ঞ।&lt;ref name=&quot;fi&quot;&gt;{{cite news|url=http://www.financialexpress.com/printer/news/59293/|title=Matters Of Heart |date=29 September 2002 |publisher=The Financial Express (India)}}&lt;/ref&gt;
* ১৯৩২ - [[ৰাম গগৈ]], অসমীয়া কবি।&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;ৰাম গ‍গৈ কবিতা সমগ্ৰ, পৰাগজ্যোতি মহন্ত, সদৌ অসম কবি সন্মিলন, ২০১৯&lt;/ref&gt;
* ১৯৩৩ - [[নিৰ্মলপ্ৰভা বৰদলৈ]], অসমীয়া কবি, গীতিকাৰ আৰু লোক-সংস্কৃতিৰ গৱেষক।&lt;ref name=&quot;বৰদলৈ&quot;&gt;{{cite book | title=জীৱন-জীৱন বৰ অনুপম | publisher=জ্যোতি প্ৰকাশন | author=বৰদলৈ, ড॰ নিৰ্মলপ্ৰভা | year=২০১৫, মাৰ্চ | pages=১৬}}&lt;/ref&gt;
* ১৯৫২ - [[বিক্ৰম শেঠ]], ভাৰতীয় ঔপন্যাসিক আৰু কবি।&lt;ref name=&quot;Atkins2002&quot;&gt;{{cite book|author=Angela Atkins|title=Vikram Seth's Suitable Boy: A Reader's Guide|url=https://books.google.com/books?id=nqiNnpMOxlYC&amp;pg=PA7|date=26 June 2002|publisher=A&amp;C Black |isbn=978-0-8264-5707-3|page=7}}&lt;/ref&gt;
* ১৯৫৮ - [[দ্ৰৌপদী মূৰ্মু]], ভাৰতবৰ্ষৰ ৰাষ্ট্ৰপতি।&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Live |first=A. B. P. |date=2022-07-25 |title=राज्यपाल से 15वीं राष्ट्रपति तक... ऐसा रहा आदिवासी समुदाय से आने वालीं द्रौपदी मुर्मू का सफर |url=https://www.abplive.com/news/india/droupadi-murmu-oath-15th-president-of-india-jharkhand-governor-draupadi-murmu-journey-2175758 |access-date=2022-07-25 |website=www.abplive.com |language=hi}}&lt;/ref&gt;
* ১৯৬৯ - [[শ্বেতা চেট্টী]], ভাৰতীয় কণ্ঠশিল্পী।&lt;ref name=&quot;Kumar&quot;&gt;{{cite news|last=কুমাৰ|first=অনুজ|title=শ্বেতাৰ ক্ৰমবধাৰী সাজনা|newspaper=[[The Hindu]]|date=৩ জুন ২০০৩|url=http://www.hinduonnet.com/thehindu/mp/2003/06/03/stories/2003060300360400.htm|archive-url=https://web.archive.org/web/20030626201719/http://www.hinduonnet.com/thehindu/mp/2003/06/03/stories/2003060300360400.htm|url-status=usurped|archive-date=২৬ জুন ২০০৩|accessdate=২০২১-১১-১০|archivedate=2003-06-26|archiveurl=https://web.archive.org/web/20030626201719/http://www.hinduonnet.com/thehindu/mp/2003/06/03/stories/2003060300360400.htm|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://www.timesnownews.com/entertainment-news/article/exclusive-90s-pop-star-shweta-shetty-reveals-why-she-left-singing-career-opens-up-on-low-phase-in-germany/739160 | title=৯০ ৰ দশকৰ পপ তাৰকা শ্বেতা চেট্টীয়ে প্ৰকাশ কৰে যে তেওঁ কিয় গানৰ কেৰিয়াৰ এৰিছিল; জাৰ্মানীত নিম্ন পৰ্যায়ত মুকলি হয়| publisher=টাইমচ নাও | work=প্ৰিয়ংকা কৌল| date=২০২১-০৩-৩১ | accessdate=২০২১-১১-১১}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/music/news/exclusive-interview-shweta-shetty-on-disco-version-of-jalne-mein-hai-mazaa-sometimes-it-takes-26-years-to-realise-a-dream/articleshow/81703649.cms | title=কেতিয়াবা সপোন এটা বাজিবলৈ ২৬ বছৰ লাগে| publisher=[[The Times of India]] | work=মিলানা ৰাও | date=২৬ মাৰ্চ ২০২১| accessdate=২০২১-১১-১০}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://indianexpress.com/article/entertainment/music/singer-shweta-shetty-is-making-a-comeback-after-20-years-reveals-what-kept-her-away-from-the-music-scene-7249229/ | title=কন্ঠশিল্পী শ্বেতা চেট্টীয়ে ২০ বছৰৰ পিছত পুনৰ প্ৰত্যাৱৰ্তন কৰিছে, কিহে তেওঁক সংগীতৰ দৃশ্যৰ পৰা আঁতৰাই ৰাখিছিল সেয়া প্ৰকাশ কৰে  | publisher=দ্য ইণ্ডিয়ান এক্সপ্ৰেছ | work=এ. কামেশ্বৰী | date=২৯ মাৰ্চ ২০২১ | accessdate=২০২১-১১-১১}}&lt;/ref&gt;

== মৃত্যু ==
* ১৯৬৯ - [[বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা|কলাগুৰু বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা]], একাধাৰে কবি, সাহিত্যিক, নাট্যকাৰ, সংগীতজ্ঞ, নৃত্যবিদ, চিত্ৰকৰ, অভিনেতা আৰু মুক্তি যুঁজাৰু আছিল।&lt;ref name=shiv&gt;http://onlinesivasagar.com/music/bishnu-rabha.html accessdate=২০-০৬-২০১২&lt;/ref&gt; 
* ১৯৮৭ - [[চালিম আলি]], ভাৰতীয় প্ৰাণী আৰু পক্ষী বিশেষজ্ঞ।&lt;ref name=obit&gt;{{cite journal|journal=Ibis| volume=130| issue=2|pages=305–306|doi=10.1111/j.1474-919X.1988.tb00986.x|title=Obituary:Salim Moizuddin Abdul Ali |year=1988|author=Perrins, Christopher|doi-access=free}}&lt;/ref&gt;
* ২০০৬ - সতীশ চন্দ্ৰ কাকতি, অসমীয়া সাংবাদিক।{{উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন}}
* ২০১৫ - [[মহানন্দ শৰ্মা]], অসমৰ অভিনেতা, আবৃত্তিকাৰ, নাট্যকাৰ আৰু পৰিচালক আছিল। তেখেত বিশেষকৈ ভ্ৰাম্যমাণ থিয়েটাৰৰ সৈতে জড়িত আছিল।&lt;ref name=&quot;pratidin&quot;&gt;{{cite news | title=অসমীয়া প্ৰতিদিন | work=জীৱন মঞ্চৰ পৰা মহানন্দ শৰ্মাৰ মহাপ্ৰস্থান | date=২১ জুন ২০১৫ | accessdate=21 জুন 2015 | pages=১৪}}&lt;/ref&gt; (জন্ম: [[১২ নৱেম্বৰ]] ১৯৩৫)
* ২০২১ - অশোক দাস, অসমীয়া নাট্যকাৰ, ঔপন্যাসিক আৰু গল্পকাৰ।{{উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন}}

==দিৱসসমূহ==
* [[বিষ্ণু ৰাভা দিৱস]]। 
* বিশ্ব শৰণাৰ্থী দিৱস।

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{Reflist}}


== বাহ্যিক সংযোগ ==
{{commons|Category:20 June|২০ জুন}}
* [http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/june/20 বিবিচি: এই দিনত]
----
{{Months}}</text>
      <sha1>6oqiitiuszq1onpx306qeqltkt8jped</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519466</id>
      <parentid>519465</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T10:42:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>519466</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9154" sha1="qoh4lyc7rd1qqwn9zhscyy0nqynayt4" xml:space="preserve">{{আজিৰ দিনটো|20|06|171}}

==ঘটনাৱলী==

* ১৮৩৭ - ৰাণী ভিক্ট'ৰিয়াই সিংহাসনত আৰোহণ কৰে। 
* ১৯১২ - পোলেণ্ডৰ বিজ্ঞানী ডক্টৰ কাচিমিৰ ফ্ৰাঙ্কে প্ৰথমবাৰৰ বাবে ভিটামিন আৱিষ্কাৰ কৰিবলৈ সক্ষম হয়।

==জন্ম==
* ১৮৯৭ - [[ৰত্নকান্ত বৰকাকতী]], অসমীয়া কবি।&lt;ref name=&quot;ৰ&quot;&gt;{{cite book | title=অসমীয়া জীৱনী অভিধান | publisher=বনলতা | author=বৰ্মন, শিৱনাথ | authorlink=ৰত্নকান্ত বৰকাকতী | year=২০১৮ | pages=২১০ | isbn=978-81-7339-428-7}}&lt;/ref&gt;
* ১৯১১ - [[ছুফিয়া কামাল]], বাংলাদেশী কবি, নাৰীবাদী নেত্ৰী আৰু ৰাজনৈতিক কৰ্মী।&lt;ref&gt;{{cite web | title = Google celebrates Sufia Kamal's 108th birthday with Doodle | url = https://en.prothomalo.com/bangladesh/news/197621/Google-celebrates-Sufia-Kamal%E2%80%99s-108th-birthday | website = prothomalo.com | accessdate = 20 June 2019}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web | title = Google Doodle celebrates 108th birth anniversary of poet Sufia Kamal | url = https://www.dhakatribune.com/bangladesh/people/2019/06/20/google-doodle-celebrates-108th-anniversary-of-poet-sufia-kamal-s-birth | website = dhakatribune.com | accessdate = 20 June 2019 | date = 20 June 2019}}&lt;/ref&gt;
* ১৯১৭ - [[এছ. আই. পদ্মাৱতী]], ভাৰতীয় চিকিৎসক তথা হৃদয় বিশেষজ্ঞ।&lt;ref name=&quot;fi&quot;&gt;{{cite news|url=http://www.financialexpress.com/printer/news/59293/|title=Matters Of Heart |date=29 September 2002 |publisher=The Financial Express (India)}}&lt;/ref&gt;
* ১৯৩২ - [[ৰাম গগৈ]], অসমীয়া কবি।&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;ৰাম গ‍গৈ কবিতা সমগ্ৰ, পৰাগজ্যোতি মহন্ত, সদৌ অসম কবি সন্মিলন, ২০১৯&lt;/ref&gt;
* ১৯৩৩ - [[নিৰ্মলপ্ৰভা বৰদলৈ]], অসমীয়া কবি, গীতিকাৰ আৰু লোক-সংস্কৃতিৰ গৱেষক।&lt;ref name=&quot;বৰদলৈ&quot;&gt;{{cite book | title=জীৱন-জীৱন বৰ অনুপম | publisher=জ্যোতি প্ৰকাশন | author=বৰদলৈ, ড॰ নিৰ্মলপ্ৰভা | year=২০১৫, মাৰ্চ | pages=১৬}}&lt;/ref&gt;
* ১৯৫২ - [[বিক্ৰম শেঠ]], ভাৰতীয় ঔপন্যাসিক আৰু কবি।&lt;ref name=&quot;Atkins2002&quot;&gt;{{cite book|author=Angela Atkins|title=Vikram Seth's Suitable Boy: A Reader's Guide|url=https://books.google.com/books?id=nqiNnpMOxlYC&amp;pg=PA7|date=26 June 2002|publisher=A&amp;C Black |isbn=978-0-8264-5707-3|page=7}}&lt;/ref&gt;
* ১৯৫৮ - [[দ্ৰৌপদী মূৰ্মু]], ভাৰতবৰ্ষৰ ৰাষ্ট্ৰপতি।&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Live |first=A. B. P. |date=2022-07-25 |title=राज्यपाल से 15वीं राष्ट्रपति तक... ऐसा रहा आदिवासी समुदाय से आने वालीं द्रौपदी मुर्मू का सफर |url=https://www.abplive.com/news/india/droupadi-murmu-oath-15th-president-of-india-jharkhand-governor-draupadi-murmu-journey-2175758 |access-date=2022-07-25 |website=www.abplive.com |language=hi}}&lt;/ref&gt;
* ১৯৬৯ - [[শ্বেতা চেট্টী]], ভাৰতীয় কণ্ঠশিল্পী।&lt;ref name=&quot;Kumar&quot;&gt;{{cite news|last=কুমাৰ|first=অনুজ|title=শ্বেতাৰ ক্ৰমবধাৰী সাজনা|newspaper=[[The Hindu]]|date=৩ জুন ২০০৩|url=http://www.hinduonnet.com/thehindu/mp/2003/06/03/stories/2003060300360400.htm|archive-url=https://web.archive.org/web/20030626201719/http://www.hinduonnet.com/thehindu/mp/2003/06/03/stories/2003060300360400.htm|url-status=usurped|archive-date=২৬ জুন ২০০৩|accessdate=২০২১-১১-১০|archivedate=2003-06-26|archiveurl=https://web.archive.org/web/20030626201719/http://www.hinduonnet.com/thehindu/mp/2003/06/03/stories/2003060300360400.htm|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://www.timesnownews.com/entertainment-news/article/exclusive-90s-pop-star-shweta-shetty-reveals-why-she-left-singing-career-opens-up-on-low-phase-in-germany/739160 | title=৯০ ৰ দশকৰ পপ তাৰকা শ্বেতা চেট্টীয়ে প্ৰকাশ কৰে যে তেওঁ কিয় গানৰ কেৰিয়াৰ এৰিছিল; জাৰ্মানীত নিম্ন পৰ্যায়ত মুকলি হয়| publisher=টাইমচ নাও | work=প্ৰিয়ংকা কৌল| date=২০২১-০৩-৩১ | accessdate=২০২১-১১-১১}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/music/news/exclusive-interview-shweta-shetty-on-disco-version-of-jalne-mein-hai-mazaa-sometimes-it-takes-26-years-to-realise-a-dream/articleshow/81703649.cms | title=কেতিয়াবা সপোন এটা বাজিবলৈ ২৬ বছৰ লাগে| publisher=[[The Times of India]] | work=মিলানা ৰাও | date=২৬ মাৰ্চ ২০২১| accessdate=২০২১-১১-১০}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://indianexpress.com/article/entertainment/music/singer-shweta-shetty-is-making-a-comeback-after-20-years-reveals-what-kept-her-away-from-the-music-scene-7249229/ | title=কন্ঠশিল্পী শ্বেতা চেট্টীয়ে ২০ বছৰৰ পিছত পুনৰ প্ৰত্যাৱৰ্তন কৰিছে, কিহে তেওঁক সংগীতৰ দৃশ্যৰ পৰা আঁতৰাই ৰাখিছিল সেয়া প্ৰকাশ কৰে  | publisher=দ্য ইণ্ডিয়ান এক্সপ্ৰেছ | work=এ. কামেশ্বৰী | date=২৯ মাৰ্চ ২০২১ | accessdate=২০২১-১১-১১}}&lt;/ref&gt;

== মৃত্যু ==
* ১৯৬৯ - [[বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা|কলাগুৰু বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা]], একাধাৰে কবি, সাহিত্যিক, নাট্যকাৰ, সংগীতজ্ঞ, নৃত্যবিদ, চিত্ৰকৰ, অভিনেতা আৰু মুক্তি যুঁজাৰু আছিল।&lt;ref name=shiv&gt;http://onlinesivasagar.com/music/bishnu-rabha.html accessdate=২০-০৬-২০১২&lt;/ref&gt; 
* ১৯৮৭ - [[চালিম আলি]], ভাৰতীয় প্ৰাণী আৰু পক্ষী বিশেষজ্ঞ।&lt;ref name=obit&gt;{{cite journal|journal=Ibis| volume=130| issue=2|pages=305–306|doi=10.1111/j.1474-919X.1988.tb00986.x|title=Obituary:Salim Moizuddin Abdul Ali |year=1988|author=Perrins, Christopher|doi-access=free}}&lt;/ref&gt;
* ২০০৬ - সতীশ চন্দ্ৰ কাকতি, অসমীয়া সাংবাদিক।{{উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন}}
* ২০১৫ - [[মহানন্দ শৰ্মা]], অসমৰ অভিনেতা, আবৃত্তিকাৰ, নাট্যকাৰ আৰু পৰিচালক আছিল। তেখেত বিশেষকৈ ভ্ৰাম্যমাণ থিয়েটাৰৰ সৈতে জড়িত আছিল।&lt;ref name=&quot;pratidin&quot;&gt;{{cite news | title=অসমীয়া প্ৰতিদিন | work=জীৱন মঞ্চৰ পৰা মহানন্দ শৰ্মাৰ মহাপ্ৰস্থান | date=২১ জুন ২০১৫ | accessdate=21 জুন 2015 | pages=১৪}}&lt;/ref&gt; (জন্ম: [[১২ নৱেম্বৰ]] ১৯৩৫)
* ২০২১ - অশোক দাস, অসমীয়া নাট্যকাৰ, ঔপন্যাসিক আৰু গল্পকাৰ।{{উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন}}

==দিৱসসমূহ==
* [[বিষ্ণু ৰাভা দিৱস]]।&lt;ref name=&quot;নিউজ টাইম অসমৰ বাতৰি&quot;&gt;{{cite web | url=https://assam.news18.com/news/assam/bishnu-prasad-rabha-divas-2023-know-about-bishnu-prasad-rabha-skd-304328.html | title=বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভা দিৱস উদযাপন | accessdate=1 October 2023}}&lt;/ref&gt;
* বিশ্ব শৰণাৰ্থী দিৱস।

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{Reflist}}


== বাহ্যিক সংযোগ ==
{{commons|Category:20 June|২০ জুন}}
* [http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/june/20 বিবিচি: এই দিনত]
----
{{Months}}</text>
      <sha1>qoh4lyc7rd1qqwn9zhscyy0nqynayt4</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519467</id>
      <parentid>519466</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T10:43:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>519467</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9390" sha1="ow5l3kmkgqkl2rrui6qxulk83zkmy0w" xml:space="preserve">{{আজিৰ দিনটো|20|06|171}}

==ঘটনাৱলী==

* ১৮৩৭ - ৰাণী ভিক্ট'ৰিয়াই সিংহাসনত আৰোহণ কৰে। 
* ১৯১২ - পোলেণ্ডৰ বিজ্ঞানী ডক্টৰ কাচিমিৰ ফ্ৰাঙ্কে প্ৰথমবাৰৰ বাবে ভিটামিন আৱিষ্কাৰ কৰিবলৈ সক্ষম হয়।

==জন্ম==
* ১৮৯৭ - [[ৰত্নকান্ত বৰকাকতী]], অসমীয়া কবি।&lt;ref name=&quot;ৰ&quot;&gt;{{cite book | title=অসমীয়া জীৱনী অভিধান | publisher=বনলতা | author=বৰ্মন, শিৱনাথ | authorlink=ৰত্নকান্ত বৰকাকতী | year=২০১৮ | pages=২১০ | isbn=978-81-7339-428-7}}&lt;/ref&gt;
* ১৯১১ - [[ছুফিয়া কামাল]], বাংলাদেশী কবি, নাৰীবাদী নেত্ৰী আৰু ৰাজনৈতিক কৰ্মী।&lt;ref&gt;{{cite web | title = Google celebrates Sufia Kamal's 108th birthday with Doodle | url = https://en.prothomalo.com/bangladesh/news/197621/Google-celebrates-Sufia-Kamal%E2%80%99s-108th-birthday | website = prothomalo.com | accessdate = 20 June 2019}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web | title = Google Doodle celebrates 108th birth anniversary of poet Sufia Kamal | url = https://www.dhakatribune.com/bangladesh/people/2019/06/20/google-doodle-celebrates-108th-anniversary-of-poet-sufia-kamal-s-birth | website = dhakatribune.com | accessdate = 20 June 2019 | date = 20 June 2019}}&lt;/ref&gt;
* ১৯১৭ - [[এছ. আই. পদ্মাৱতী]], ভাৰতীয় চিকিৎসক তথা হৃদয় বিশেষজ্ঞ।&lt;ref name=&quot;fi&quot;&gt;{{cite news|url=http://www.financialexpress.com/printer/news/59293/|title=Matters Of Heart |date=29 September 2002 |publisher=The Financial Express (India)}}&lt;/ref&gt;
* ১৯৩২ - [[ৰাম গগৈ]], অসমীয়া কবি।&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;ৰাম গ‍গৈ কবিতা সমগ্ৰ, পৰাগজ্যোতি মহন্ত, সদৌ অসম কবি সন্মিলন, ২০১৯&lt;/ref&gt;
* ১৯৩৩ - [[নিৰ্মলপ্ৰভা বৰদলৈ]], অসমীয়া কবি, গীতিকাৰ আৰু লোক-সংস্কৃতিৰ গৱেষক।&lt;ref name=&quot;বৰদলৈ&quot;&gt;{{cite book | title=জীৱন-জীৱন বৰ অনুপম | publisher=জ্যোতি প্ৰকাশন | author=বৰদলৈ, ড॰ নিৰ্মলপ্ৰভা | year=২০১৫, মাৰ্চ | pages=১৬}}&lt;/ref&gt;
* ১৯৫২ - [[বিক্ৰম শেঠ]], ভাৰতীয় ঔপন্যাসিক আৰু কবি।&lt;ref name=&quot;Atkins2002&quot;&gt;{{cite book|author=Angela Atkins|title=Vikram Seth's Suitable Boy: A Reader's Guide|url=https://books.google.com/books?id=nqiNnpMOxlYC&amp;pg=PA7|date=26 June 2002|publisher=A&amp;C Black |isbn=978-0-8264-5707-3|page=7}}&lt;/ref&gt;
* ১৯৫৮ - [[দ্ৰৌপদী মূৰ্মু]], ভাৰতবৰ্ষৰ ৰাষ্ট্ৰপতি।&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Live |first=A. B. P. |date=2022-07-25 |title=राज्यपाल से 15वीं राष्ट्रपति तक... ऐसा रहा आदिवासी समुदाय से आने वालीं द्रौपदी मुर्मू का सफर |url=https://www.abplive.com/news/india/droupadi-murmu-oath-15th-president-of-india-jharkhand-governor-draupadi-murmu-journey-2175758 |access-date=2022-07-25 |website=www.abplive.com |language=hi}}&lt;/ref&gt;
* ১৯৬৯ - [[শ্বেতা চেট্টী]], ভাৰতীয় কণ্ঠশিল্পী।&lt;ref name=&quot;Kumar&quot;&gt;{{cite news|last=কুমাৰ|first=অনুজ|title=শ্বেতাৰ ক্ৰমবধাৰী সাজনা|newspaper=[[The Hindu]]|date=৩ জুন ২০০৩|url=http://www.hinduonnet.com/thehindu/mp/2003/06/03/stories/2003060300360400.htm|archive-url=https://web.archive.org/web/20030626201719/http://www.hinduonnet.com/thehindu/mp/2003/06/03/stories/2003060300360400.htm|url-status=usurped|archive-date=২৬ জুন ২০০৩|accessdate=২০২১-১১-১০|archivedate=2003-06-26|archiveurl=https://web.archive.org/web/20030626201719/http://www.hinduonnet.com/thehindu/mp/2003/06/03/stories/2003060300360400.htm|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://www.timesnownews.com/entertainment-news/article/exclusive-90s-pop-star-shweta-shetty-reveals-why-she-left-singing-career-opens-up-on-low-phase-in-germany/739160 | title=৯০ ৰ দশকৰ পপ তাৰকা শ্বেতা চেট্টীয়ে প্ৰকাশ কৰে যে তেওঁ কিয় গানৰ কেৰিয়াৰ এৰিছিল; জাৰ্মানীত নিম্ন পৰ্যায়ত মুকলি হয়| publisher=টাইমচ নাও | work=প্ৰিয়ংকা কৌল| date=২০২১-০৩-৩১ | accessdate=২০২১-১১-১১}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/music/news/exclusive-interview-shweta-shetty-on-disco-version-of-jalne-mein-hai-mazaa-sometimes-it-takes-26-years-to-realise-a-dream/articleshow/81703649.cms | title=কেতিয়াবা সপোন এটা বাজিবলৈ ২৬ বছৰ লাগে| publisher=[[The Times of India]] | work=মিলানা ৰাও | date=২৬ মাৰ্চ ২০২১| accessdate=২০২১-১১-১০}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://indianexpress.com/article/entertainment/music/singer-shweta-shetty-is-making-a-comeback-after-20-years-reveals-what-kept-her-away-from-the-music-scene-7249229/ | title=কন্ঠশিল্পী শ্বেতা চেট্টীয়ে ২০ বছৰৰ পিছত পুনৰ প্ৰত্যাৱৰ্তন কৰিছে, কিহে তেওঁক সংগীতৰ দৃশ্যৰ পৰা আঁতৰাই ৰাখিছিল সেয়া প্ৰকাশ কৰে  | publisher=দ্য ইণ্ডিয়ান এক্সপ্ৰেছ | work=এ. কামেশ্বৰী | date=২৯ মাৰ্চ ২০২১ | accessdate=২০২১-১১-১১}}&lt;/ref&gt;

== মৃত্যু ==
* ১৯৬৯ - [[বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা|কলাগুৰু বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা]], একাধাৰে কবি, সাহিত্যিক, নাট্যকাৰ, সংগীতজ্ঞ, নৃত্যবিদ, চিত্ৰকৰ, অভিনেতা আৰু মুক্তি যুঁজাৰু আছিল।&lt;ref name=shiv&gt;http://onlinesivasagar.com/music/bishnu-rabha.html accessdate=২০-০৬-২০১২&lt;/ref&gt; 
* ১৯৮৭ - [[চালিম আলি]], ভাৰতীয় প্ৰাণী আৰু পক্ষী বিশেষজ্ঞ।&lt;ref name=obit&gt;{{cite journal|journal=Ibis| volume=130| issue=2|pages=305–306|doi=10.1111/j.1474-919X.1988.tb00986.x|title=Obituary:Salim Moizuddin Abdul Ali |year=1988|author=Perrins, Christopher|doi-access=free}}&lt;/ref&gt;
* ২০০৬ - সতীশ চন্দ্ৰ কাকতি, অসমীয়া সাংবাদিক।{{উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন}}
* ২০১৫ - [[মহানন্দ শৰ্মা]], অসমৰ অভিনেতা, আবৃত্তিকাৰ, নাট্যকাৰ আৰু পৰিচালক আছিল। তেখেত বিশেষকৈ ভ্ৰাম্যমাণ থিয়েটাৰৰ সৈতে জড়িত আছিল।&lt;ref name=&quot;pratidin&quot;&gt;{{cite news | title=অসমীয়া প্ৰতিদিন | work=জীৱন মঞ্চৰ পৰা মহানন্দ শৰ্মাৰ মহাপ্ৰস্থান | date=২১ জুন ২০১৫ | accessdate=21 জুন 2015 | pages=১৪}}&lt;/ref&gt; (জন্ম: [[১২ নৱেম্বৰ]] ১৯৩৫)
* ২০২১ - অশোক দাস, অসমীয়া নাট্যকাৰ, ঔপন্যাসিক আৰু গল্পকাৰ।{{উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন}}

==দিৱসসমূহ==
* [[বিষ্ণু ৰাভা দিৱস]]।&lt;ref name=&quot;নিউজ টাইম অসমৰ বাতৰি&quot;&gt;{{cite web | url=https://assam.news18.com/news/assam/bishnu-prasad-rabha-divas-2023-know-about-bishnu-prasad-rabha-skd-304328.html | title=বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভা দিৱস উদযাপন | accessdate=1 October 2023}}&lt;/ref&gt;
* বিশ্ব শৰণাৰ্থী দিৱস।&lt;ref&gt;{{cite news |title=International Days |url=https://www.un.org/en/sections/observances/international-days/ |newspaper=United Nations |access-date=2 January 2021 |language=en |date=6 January 2015|last1=Nations |first1=United }}&lt;/ref&gt;

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{Reflist}}


== বাহ্যিক সংযোগ ==
{{commons|Category:20 June|২০ জুন}}
* [http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/june/20 বিবিচি: এই দিনত]
----
{{Months}}</text>
      <sha1>ow5l3kmkgqkl2rrui6qxulk83zkmy0w</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>শ্ৰেণী:সমকামিতা</title>
    <ns>14</ns>
    <id>62014</id>
    <revision>
      <id>519350</id>
      <parentid>287880</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T02:21:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>added [[Category:মানৱ যৌনতা]] using [[WP:HC|HotCat]]</comment>
      <origin>519350</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="133" sha1="rddkpmit89l89w61jn88fockuqot1ro" xml:space="preserve">{{main|সমকামিতা}}
[[শ্ৰেণী:এলজিবিটি]]
[[শ্ৰেণী:মানৱ যৌনতা]]</text>
      <sha1>rddkpmit89l89w61jn88fockuqot1ro</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>যোগেশ্বৰ সিংহ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>64071</id>
    <revision>
      <id>519355</id>
      <parentid>510709</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T02:43:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Babulbaishya</username>
        <id>2558</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>পোখালি টেগ আঁতৰাই দিয়া হ'ল।</comment>
      <origin>519355</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="18114" sha1="ixw6pk1xp49kn4l4z4a6o87p2t1qe0q" xml:space="preserve">{{infobox royalty
| name = স্বৰ্গদেউ যোগেশ্বৰ সিংহ
| title = চাওফা স্বৰ্গদেউ ([[আহোম ৰাজ্য]])
| image =
| spouse = 
| religion = [[হিন্দুধৰ্ম]]
| birth_place = [[আহোম ৰাজ্য]]
| death_place = [[আহোম ৰাজ্য]]
| father = 
| predecessor = [[চন্দ্ৰকান্ত সিংহ]]
| successor = [[পুৰন্দৰ সিংহ]]
}}
'''যোগেশ্বৰ সিংহ'''ক ১৮২১ খ্ৰীষ্টাব্দত মানসকলে [[আহোম ৰাজ্য]]ৰ ৰজা হিচাপে ৰাজসিংহাসনত বহাইছিল। তেওঁ মূলতঃ মানসকলৰ হাতৰ পুতলা আছিল, কাৰণ প্ৰকৃত শাসনক্ষমতা মানসকলৰ হাততেই আছিল। তেওঁৰ শাসনকালত [[অসম]]বাসীয়ে মানসকলৰ দমন-নিপীড়নৰ সন্মুখীন হৈছিল, আৰু [[চন্দ্ৰকান্ত সিংহ]] আৰু [[পুৰন্দৰ সিংহ]]ই মান আক্ৰমণকাৰীসকলক উৎখাত কৰিবলৈ কৰা প্ৰচেষ্টাৰ সাক্ষী আছিল। ইতিহাসবিধসকলে তেওঁৰ ৰাজাসনচ্যুতিৰ সময়ৰ বিষয়ে একমত নহয়, কিয়নো কিছুমানে দাবী কৰে যে [[চন্দ্ৰকান্ত সিংহ]]ৰ সেনাবাহিনীৰ ওপৰত সম্পূৰ্ণ জয় লাভ কৰাৰ পিছত, ১৮২২ খ্ৰীষ্টাব্দত মানসকলে তেওঁক আসনচ্যুত কৰিছিল; আন কিছুমানে কয় যে তেওঁ ১৮২৫ চনত প্ৰথম ইংগ-বাৰ্মা যুদ্ধৰ সময়ত [[ব্ৰিটিছ ইষ্ট ইণ্ডিয়া কোম্পানী]]য়ে [[অসম]]ত মানসকলৰ শাসন শেষ নোহোৱালৈকে নামমাত্ৰ ৰজা হিচাপে ৰৈ আছিল।

==বংশ আৰু পৰিয়াল==
যোগেশ্বৰ সিংহ টিপাম ৰজা বগা কোঁৱৰৰ জ্যেষ্ঠ পুত্ৰ, যি স্বৰ্গদেউ গদাধৰ সিংহৰ কনিষ্ঠ ভাতৃ চাৰিং ৰাজাৰ বংশধৰ আছিল। বগা কোঁৱৰে টিপাম ৰজাৰ পদবী লাভ কৰিছিল। যোগেশ্বৰৰ বাহিৰেও বগাকোঁৱৰৰ তিনিগৰাকী কন্যা তৰাৱতী আইদেও, সৰুপাহী আইদেও আৰু হেমো আইদেও আৰু তিনিজন পুত্ৰ মন্তন চাৰিং ৰজা, বিহুৰাম ওৰফে বিশ্বনাথ, টিপাম ৰজা আৰু ধনীৰাম গোহাঁই।&lt;ref name=&quot;Tunkhungia213&quot;&gt;Bhuyan, Dr. S.K. Tunkhungia Buranji or A History of Assam (1681–1826), second edition, 1968, Department of Historical and Antiquarian Studies in Assam, Guwahati, p. 213.&lt;/ref&gt;

==পৰিঘটনা==
১৮২১ চনত বাগীদাও মানৰ ৰজা হোৱাৰ পিছত, তেওঁ অসমৰ ওপৰত পূৰ্ণ নিয়ন্ত্ৰণ স্থাপন কৰিবলৈ সিদ্ধান্ত লয়। তেওঁ মিংগিমাহা তিলোৱাক অসমৰ পৰা আহোম ৰাজ্যৰ ওপৰত নিয়ন্ত্ৰণ কৰিবলৈ পঠিয়ায়। এই সময়ত, বাগীদাওৰ অসমীয়া ৰাণী হেমা আইদেওৰ ভায়েক পুণ্যধৰ ওৰফে যোগেশ্বৰ সিংহক আহোম ৰজা হিচাপে স্থাপন কৰা হয়। এই নিযুক্তিৰ দ্বৈত উদ্দেশ্য আছিল: বাগীদাওৰ ৰাজদৰবাৰত হেমা আইদেওৰ প্ৰতিপত্তি বৃদ্ধি কৰা আৰু অসমীয়া জনসাধাৰণক সন্তুষ্ট কৰা, যিহেতু তেওঁলোক এজন স্থানীয় ৰজাক পছন্দ কৰিছিল। যদিও, বাস্তৱত, যোগেশ্বৰ সিংহৰ কোনো প্ৰকৃত ক্ষমতা নাছিল; সকলো কাৰ্য্য মান সেনাপতিৰ দ্বাৰা নিয়ন্ত্ৰিত হৈছিল।&lt;ref name=&quot;Tunkhungia206&quot; /&gt;

==ৰাজপাট দখল==
মানসকলে আহোম ৰাজ্যৰ ওপৰত সম্পূৰ্ণ কৰ্তৃত্ব গ্ৰহণ কৰি অসমত মানৰ জয়ৰ খবৰ যথাযথভাৱে অমৰাপুৰালৈ প্ৰেৰণ কৰা হয়। বাগীদাৱে অসমৰ সেনাপতি মিংগীমাহা তিলোৱা বাজুক উত্তৰাধিকাৰৰ লগতে ককাদেউতাক বোদাওপয়াৰ পৰা উত্তৰাধিকাৰী সূত্ৰে লাভ কৰা অসমীয়া পত্নী হেমো আইদেওৰ জ্যেষ্ঠ ভাতৃ যোগেশ্বৰক সিংহাসনত বহাবলৈ নিৰ্দেশ জাৰি কৰে। এইদৰে ১৮২১ চনৰ নৱেম্বৰ মাহত মানৰ সেনাপতি মিংগীমাহা তিলোৱা বাজুৱে যোগেশ্বৰক অসমৰ আহোম ৰাজ্যৰ ৰজা হিচাপে নিযুক্তি দিয়ে। যোগেশ্বৰ সিংহৰ নিযুক্তি দ্বৈত উদ্দেশ্যেৰে কৰা হৈছিল; ই মান ৰজাৰ দৰবাৰত অসমীয়া ৰাণী হেমো আইদেও বা হেমো মেপায়াৰ প্ৰতিপত্তি বৃদ্ধি কৰিব, আৰু নিজৰ দেশত এজন থলুৱা শাসক স্থাপন কৰাৰ স্বাভাৱিকতে শলাগ লোৱা অসমীয়া প্ৰজাসকলকো শান্ত কৰিব। বাস্তৱত যোগেশ্বৰ সিংহৰ কোনো সাৰ্বভৌম শক্তিৰ অৱশিষ্ট নাছিল আৰু মান সেনাপতিজন মুঠতে অসমত আছিল।&lt;ref name=&quot;Tunkhungia206&quot;&gt;Bhuyan Dr. S.K. Tunkhungia Buranji or A History of Assam (1681-1826) second edition 1968 Department of HISTORICAL AND ANTIQUARIAN STUDIES IN ASSAM Guwahati page 206&lt;/ref&gt;

==ৰাজত্ব==
যোগেশ্বৰ সিংহৰ শাসনকালত, মানসকলে অসমৰ ওপৰত অত্যাচাৰ চলাইছিল। [[চন্দ্ৰকান্ত সিংহ]] আৰু [[পুৰন্দৰ সিংহ]]ই মানসকসকলক উৎখাত কৰিবলৈ চেষ্টা কৰিছিল। ইতিহাসবিদসকলৰ মাজত যোগেশ্বৰ সিংহৰ সিংহাসনচ্যুতিৰ তাৰিখ সন্দৰ্ভত মতভেদ আছে; কিছুমানে কয় যে ১৮২২ চনত মানসকলে তেওঁক অপসাৰণ কৰিছিল, আনহাতে কিছুমানে কয় যে ১৮২৫ চনত প্ৰথম ইংৰাজ আৰু মানৰ যুদ্ধৰ সময়ত ব্ৰিটিছ ইষ্ট ইণ্ডিয়া কোম্পানীয়ে মানসকলক উৎখাত কৰা পৰ্যন্ত তেওঁ পুতলা ৰজা হিচাপে আছিল।&lt;ref name=&quot;Tunkhungia213&quot; /&gt;

==ইংৰাজৰ অসম দখল==
১৮২৪ খ্ৰীষ্টাব্দত ইংৰাজ আৰু মানৰ মাজত প্ৰথম যুদ্ধ আৰম্ভ হয়। মানসকলক একেবাৰে পৰাজিত কৰি অসম, কাছাৰ আৰু মণিপুৰৰ পৰা বহিষ্কাৰ কৰা হয়। ১৮২৫ চনৰ ফেব্ৰুৱাৰী মাহত অসমত থকা মান সেনা সম্পূৰ্ণৰূপে পৰাজিত হয়। ব্ৰিটিছে উজনি অসমৰ মানৰ শেষ দুৰ্গ ৰংপুৰ ঘেৰি ধৰিলে। মান সৈন্যসকলে আভাত ডাঙৰ-দীঘল হোৱা চিলনৰ বাসিন্দা ধৰ্মধৰ ব্ৰহ্মচাৰী নামৰ এজন বৌদ্ধ পুৰোহিতক ৰংপুৰ আত্মসমৰ্পণৰ চৰ্তসমূহৰ আলোচনা কৰিবলৈ পঠিয়াইছিল। বিনিময়ত মান সেনাপতিজনে ব্ৰিটিছ সেনাপতি কৰ্ণেল ৰিচাৰ্ডছক অনুৰোধ কৰিলে, যাতে তেওঁলোকক অসমৰ পৰা কোনো নিৰ্যাতন নোহোৱাকৈ আঁতৰি যাবলৈ অনুমতি দিয়ে। ব্ৰিটিছ সেনাপতি কৰ্ণেল ৰিচাৰ্ডছে এই প্ৰস্তাৱত সন্মতি দিছিল যাতে অধিক ৰক্তপাতৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ মান সেনাই বাৰ্মালৈ উভতি যাব পাৰে। সেই সময়ত যোগেশ্বৰ সিংহ যোৰহাটত বাস কৰিছিল, আনহাতে চন্দ্ৰকান্ত সিংহ ৰংপুৰত আছিল। এই দুই প্ৰাক্তন ৰজাৰ উপস্থিতিৰ বাবে উত্তেজনাৰ আশংকাত ব্ৰিটিছ সেনাপতিজনে যোগেশ্বৰ সিংহক বৰ্তমানৰ [[বঙাইগাঁও জিলা]]ৰ যোগীঘোপালৈ নিৰ্বাসিত কৰে, আনহাতে চন্দ্ৰকান্ত সিংহক গুৱাহাটীলৈ পঠিওৱা হয়। ইফালে যুদ্ধৰ অন্যান্য ফ্ৰণ্টত মানসকলে পৰাজয়ৰ সন্মুখীন হ’বলগীয়া হয়। মান ৰজা বাগিদাৱে শান্তিৰ বাবে আবেদন কৰে আৰু ১৮২৬ চনৰ ২৬ ফেব্ৰুৱাৰীত দুয়োপক্ষই [[ইয়াণ্ডাবু সন্ধি]]ত স্বাক্ষৰ কৰে।&lt;ref&gt;Bhuyan Dr. S.K. Tunkhungia Buranji or A History of Assam (1681-1826) second edition 1968 Department of HISTORICAL AND ANTIQUARIAN STUDIES IN ASSAM Guwahati page 210&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Barbaruah Hiteswar Ahomar-Din or A History of Assam under the Ahoms 1981 page 329&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Gait E.A. A History of Assam 1926 page 288&lt;/ref&gt;

==মৃত্যু আৰু উত্তৰাধিকাৰ==
১৮২৫ খ্ৰীষ্টাব্দত পৰিয়ালসহ যোগেশ্বৰ সিংহই ব্ৰিটিছ এস্কৰ্ট যোগীঘোপাত উপস্থিত হয়। তেওঁ অহাৰ কিছু সময়ৰ পাছতে তেওঁ অসুস্থ হৈ মৃত্যুবৰণ কৰে।&lt;ref name=&quot;Tunkhungia213&quot; /&gt; মানসকলৰ হাতত পুতলা হোৱাৰ বাবে যোগেশ্বৰ সিংহাই তেওঁৰ ৰাজত্বকালত কোনো কৰ্তৃত্ব প্ৰয়োগ কৰিব পৰা নাছিল। মানুহে তেওঁক “মানে পতা ৰাজা” বুলি উল্লেখ কৰে। তেওঁৰ ৰাজত্বকালত মানসকলে অসমীয়াৰ ওপৰত কৰা অত্যাচাৰৰ কৰিছিল, আৰু ৰাইজে সেই দিনবোৰক “মানৰ দিন” বুলি আতংকৰে স্মৰণ কৰিছিল।&lt;ref&gt;Barbaruah Hiteswar Ahomar-Din or A History of Assam under the Ahoms 1981 page 317-329&lt;/ref&gt;

==পৰিয়াল আৰু বংশধৰ==
যোগেশ্বৰ সিংহই ডম্বৰুধৰ সিংহ নামৰ এজন পুত্ৰ, আৰু পদ্মৱতী নামৰ এগৰাকী কন্যা সন্তান এৰি থৈ যায়। স্থানীয় বাসিন্দাসকলে ডাম্বৰুধৰ সিংহক বলিয়া ৰজা বা উন্মাদ ৰজা বুলি মাতিছিল। ব্ৰিটিছ চৰকাৰে তেওঁক মাহে মাত্ৰ ৫০ টকা পেঞ্চন প্ৰদান কৰিছিল। পিছলৈ ব্ৰিটিছ চৰকাৰে [[যোৰহাট জিলা]]ৰ [[তিতাবৰ]]ত অৱস্থিত মৰিয়ানীত ডাম্বৰুধৰৰ পুত্ৰ কৃষ্ণৰাম সিংহক মৌজাদাৰ হিচাপে নিযুক্তি দিয়ে। এই নিযুক্তিৰ বাবেই কৃষ্ণৰাম সিংহ স্থানীয় বাসিন্দাসকলৰ মাজত ৰাজ মৌজাদাৰ নামেৰে পৰিচিত আছিল। কৃষ্ণৰামৰ বংশধৰসকলে হোলোংপাৰত বসবাস কৰিছিল।&lt;ref&gt;Bhuyan Dr. S.K. Tunkhungia Buranji or A History of Assam (1681-1826) second edition 1968 Department of HISTORICAL AND ANTIQUARIAN STUDIES IN ASSAM Guwahati page 214&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Barbaruah Hiteswar Ahomar-Din or A History of Assam under the Ahoms 1981 page 340&lt;/ref&gt; ভগ্নী হেমো আইদেওৰ সৈতে বাৰ্মা (বৰ্তমানৰ [[ম্যানমাৰ]])লৈ যোৱা যোগেশ্বৰ সিংহৰ ভাতৃ বিহুৰাম ওৰফে বিশ্বনাথ মোগাউঙৰ ৰাজ্যপাল আৰু শেষত মান ৰজাৰ মুখ্যমন্ত্ৰী হয়। কনিষ্ঠ ভাতৃ ধনীৰামেও মাকৰ সৈতে মিলি বাৰ্মাত আশ্ৰয় লয়। বিশ্বনাথ আৰু ধনীৰামক মান ৰেকৰ্ডত তাবাংগাচা আৰু মালোমিন নামেৰে জনা গৈছিল। বিশ্বনাথ বা তাবাংগাচাৰ মাউং গ্যি, মাউং মিঠা, মাউং লাট, মাউং গালে আৰু মাউং ছন নামৰ পাঁচজন পুত্ৰ আছিল, এই আটাইকেইজনেই প্ৰাধান্য আৰু ক্ষমতালৈ উন্নীত হৈছিল। তেওঁৰ তিনিগৰাকী কন্যাৰ ভিতৰত মেদায়া মাপায়া মান ৰজা মিণ্ডন মিন (১৮৫৩-৭৮ খ্ৰীষ্টাব্দ)ৰ পত্নী হৈছিল। মালোমিন ওৰফে ধনীৰাম সাধাৰণতে মাতৃ আৰু ভগ্নী হেমো আইদেওৰ সৈতে ৰাজধানীত বাস কৰিছিল। যোগেশ্বৰ সিংহৰ ভগ্নী তৰাৱতী আইদেও আৰু সৰুপাহী আইদেউক ১৮৫০ খ্ৰীষ্টাব্দ আৰু ১৮৫২ খ্ৰীষ্টাব্দৰ পৰা প্ৰতি বছৰে ১২০ টকা পেঞ্চন প্ৰদান কৰা হয়।&lt;ref&gt;Bhuyan Dr. S.K. Tunkhungia Buranji or A History of Assam (1681-1826) second edition 1968 Department of HISTORICAL AND ANTIQUARIAN STUDIES IN ASSAM Guwahati page 214-215&lt;/ref&gt;

==আৰু চাওক==
*[[আহোম ৰাজবংশ]]
*[[আহোম ৰাজ্য]]
*[[ইষ্ট ইণ্ডিয়া কোম্পানী]]
*[[মানৰ অসম আক্ৰমণ]]

==প্ৰসংগ পুথি==
* Bhuyan Dr. S.K. Swargadeo Rajeswar Singha first edition 1975 Publication Board of Assam Guwahati
* Bhuyan Dr. S.K. Tunkhungia Buranji or A History of Assam (1681-1826) second edition 1968 Department of HISTORICAL AND ANTIQUARIAN STUDIES IN ASSAM Guwahati
* Barbaruah Hiteswar Ahomar-Din or A History of Assam under the Ahoms first edition 1981 Publication Board of Assam Guwahati
* Barua Gunaviram Assam Buranji or A History of Assam fourth edition 2008 Publication Board of Assam Guwahati
* Gait E.A. A History of Assam second edition 1926 Thacker, Spink &amp; Co Calcutta
* Chaliha Sadananda Guwahati: Buranjir Khala-Bamat or A collection of select articles on the antiquity and history of Guwahati and the surrounding tracts first edition 1991 M/s Student Stores Guwahati

==তথ্যসূত্ৰ==

[[শ্ৰেণী:আহোম ৰাজবংশ]]</text>
      <sha1>ixw6pk1xp49kn4l4z4a6o87p2t1qe0q</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>পৰ্ণগ্ৰাফি</title>
    <ns>0</ns>
    <id>64647</id>
    <revision>
      <id>519347</id>
      <parentid>519120</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T02:19:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>removed [[Category:মানৱ যৌনতা]] using [[WP:HC|HotCat]]</comment>
      <origin>519347</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="42844" sha1="2d1wkozc5vuuh1qry8yguns320imnzw" xml:space="preserve">[[File:XXX P icon.svg|thumb|'xxx'দ্বাৰা সাধাৰণতে পৰ্ণগ্ৰাফিক উপাদান সমূহক প্ৰতিনিধিত্ব কৰা হয়]]
'''পৰ্ণগ্ৰাফি''' ({{Lang-en|Pornography}}; সংক্ষেপে &quot;পৰ্ণ&quot;; {{Lang|en|Porn}}) যৌন আবেগ সৃষ্টিৰ উদ্দেশ্যে যৌনসংক্ৰান্ত বিষয়বস্তুৰ প্ৰতিকৃতি অঙ্কন বা পুঙ্খানুপুঙ্খ বৰ্ণনা।&lt;ref name=&quot;Psych Today.2011&quot;&gt;[https://www.psychologytoday.com/blog/evolution-the-self/201104/what-distinguishes-erotica-pornography What Distinguishes Erotica from Pornography?] – Leon F Seltzer, Psychology Today, 6 April 2011&lt;/ref&gt; পৰ্ণগ্ৰাফি শব্দটি গ্ৰীক শব্দ &quot;পৰনোগ্ৰাফিয়া&quot;ৰ পৰা আহিছে। পৰ্ণগ্ৰাফি বিভিন্ন মাধ্যমৰ দ্বাৰা উপস্থাপন কৰা হয়, এই সমূহৰ ভিতৰত অন্তৰ্ভুক্ত হৈছে [[আলোচনী]], [[এনিমেছন]], [[লেখা]], [[চলচ্চিত্ৰ]], [[ভিডিঅ']], [[ছবি]], শব্দ ৰেকৰ্ডিং, [[ভিডিঅ' গেম]] ইত্যাদি। এই শব্দটোৱে 'লাইভ' পৰিদৰ্শন যেন 'যৌন অনুষ্ঠান' আদিক নুবুজায়। বৰ্তমানৰ পৰ্ণগ্ৰাফিৰ প্ৰাথমিক বিষয় হৈছে পৰ্ণ মডেল সকলৰ দ্বাৰা স্থিৰ চিত্ৰ আৰু যৌন কাৰ্যৰ চিত্ৰণ।

সমাজৰ বিভিন্ন গোটে বিভিন্ন মাধ্যমেৰে যৌন আচৰণৰ মুক্ত প্ৰদৰ্শনক, অনৈতিক, নিচা যুক্ত, আৰু ক্ষতিকাৰক বুলি যুক্তি দৰ্শাইছে আৰু তেওঁলোকে এই সমূহক অশিষ্টআইনৰ অধীনত দমন কৰা, চেন্সৰ কৰা বা অবৈধ ঘোষণা কৰাৰ বিষয়ে বিবেচনা কৰিছে। পৰ্ণগ্ৰাফৰ সংজ্ঞাও বিভিন্ন ঐতিহাসিক, সাংস্কৃতিক আৰু ৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰেক্ষাপটত পৃথক পৃথক ভাৱে বৰ্ণনা কৰা আছে।

যৌনতাৰ আলোচনা আৰু উপস্থাপনৰ প্ৰতি সামাজিক মনোভাৱ পশ্চিমীয়া দেশবোৰত অধিক সহনশীল হৈ উঠিছে, আৰু অশ্লীলতাৰ আইনী সংজ্ঞা সীমিত হৈ পৰিছে। ১৯৬৯ চনত আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰত মুক্তি' প্ৰাপ্ত এণ্ডী ৱাৰহলৰ প্ৰথমখন প্ৰাপ্ত বয়স্ক চলচ্চিত্ৰ 'ব্লু মোভি'ৰে আৰম্ভ হৈছিল পৰ্ণগ্ৰাফিৰ সোণালী সময় (১৯৬৯–১৯৮৪) য'ত সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ মানদণ্ডৰ পৰ্ণগ্ৰাফ চিনেমাসমূহ মূল সংস্কৃতিৰ অংশ হৈ পৰে।

বিংশ শতিকাৰ শেষৰভাগত পৰ্ণগ্ৰাফৰ উৎপাদন আৰু ব্যৱহাৰৰ দ্বাৰা এক বৰ্ধিত উদ্যোগ বিকশিত হৈ উঠিছিল। ইণ্টাৰনেটত ঘৰুৱা পৰ্ণ ভিডিঅ' আৰু পৰিকল্পিত পৰ্ণ চিত্ৰনে সমগ্ৰ পৃথিৱীৰ পৰ্ণ উদ্যোগটোত এক প্ৰবল তাণ্ডৱ সৃষ্টিৰে কোটি কোটি ডলাৰ উপাৰ্জন কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Coopersmith|first=Jonathan|date=March 2006|title=Does Your Mother Know What YouReallyDo? The Changing Nature and Image of Computer‐Based Pornography|journal=History and Technology|volume=22|issue=1|pages=1–25|doi=10.1080/07341510500508610|s2cid=143713545|issn=0734-1512}}&lt;/ref&gt; কেৱল [[আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ]]তে বাণিজ্যিকীকৰণ কৰা পৰ্ণগ্ৰাফৰ দ্বাৰা হোৱা উপাৰ্জন হৈছে ২.৫ বিলিয়ন আমেৰিকান ডলাৰ, যাৰ ভিতৰত আছে বিভিন্ন মাধ্যম আৰু সংশ্লিষ্ট সামগ্ৰী আৰু সেৱাৰ উৎপাদন। বৰ্তমানৰ আমেৰিকান পৰ্ণ উদ্যোগটো ১০-১২ বিলিয়ন ডলাৰৰ ভিতৰত আছে।&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nbcnews.com/business/business-news/things-are-looking-americas-porn-industry-n289431|title=Things Are Looking Up in America's Porn Industry – NBC News|work=NBC News|access-date=2018-01-26|language=en}}&lt;/ref&gt; ২০০৬ চনত বিশ্ব পৰ্ণগ্ৰাফ ৰাজহ আছিল ৯৭ বিলিয়ন ডলাৰ।&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://internet-filter-review.toptenreviews.com/internet-pornography-statistics.html |title=Best Internet Filter Software of 2019 |accessdate=2010-05-27 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20111013032720/http://internet-filter-review.toptenreviews.com/internet-pornography-statistics.html |archivedate=2011-10-13 }}[Last accessed on 2010 Nov 12]&lt;/ref&gt; এই উদ্যোগটোৱে সহস্ৰাধিক প্ৰদৰ্শনকাৰীক আৰ্থিক সমৰ্থন কৰাৰ লগতে আৰু ইয়াৰ উৎপাদন কৰ্মচাৰী, কলা-কুশলী সকলকো উপাৰ্জনৰ বাট দিয়ে। ইয়াৰ সৈতে উৎসৰ্গিত উদ্যোগ প্ৰকাশন আৰু বাণিজ্য গোট, এৱাৰ্ড শ্ব', লগতে প্ৰেছ, ব্যক্তিগত সংগঠন, চৰকাৰী সংস্থা, আৰু ৰাজনৈতিক সংগঠনো জড়িত আছে।&lt;ref name=1999AVNWhitePaper&gt;{{cite web|last=Staff|title=The Truth About California's Adult Entertainment Industry White Paper 1999|url=http://business.avn.com/articles/video/The-Truth-About-California-s-Adult-Entertainment-Industry-White-Paper-1999-35686.html|publisher=Adult Video News|accessdate=28 April 2014|archivedate=29 April 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140429045116/http://business.avn.com/articles/video/The-Truth-About-California-s-Adult-Entertainment-Industry-White-Paper-1999-35686.html|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt; একবিংশ শতিকাত সন্মতিবিহীন সংগমৰ বিষয়বস্তু সম্বলিত ভিডিঅ' আৰু চাইবাৰছেক্স ট্ৰেফিকিঙকো জনপ্ৰিয় পৰ্ণ'গ্ৰাফিক ছাইটসমূহত তুলি ধৰা হৈছে।&lt;ref name=&quot;BBC rape&quot;&gt;{{cite web|url=https://www.bbc.co.uk/news/stories-51391981|title=I was raped at 14, and the video ended up on a porn site|date=10 February 2020|publisher=[[British Broadcasting Corporation]]|accessdate=8 March 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;vice GirlsDoPorn&quot;&gt;{{cite web|url=https://www.vice.com/en_us/article/mb8zjn/pornhub-doxing-and-harassment-girls-do-porn-lawsuit|title=How Pornhub Enables Doxing and Harassment|work=[[Vice (website) |Vice]]|last1=Cole|first1=Samantha|last2=Maiberg|first2=Emanuel|date=16 July 2019|accessdate=8 March 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.vice.com/en_ca/article/epgpqa/how-to-remove-videos-from-pornhub|title=How to Remove Non-Consensual Videos From Pornhub|last=Cole|first=Samantha|date=6 February 2020|website=Vice|language=en|access-date=29 April 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.bustle.com/p/notyourporn-is-the-campaign-fighting-to-get-non-consensual-content-removed-from-uk-porn-sites-18669297|title=#NotYourPorn Is The Campaign Fighting To Get Non-Consensual Content Removed From UK Porn Sites|work=[[Bustle (magazine) |Bustle]]|last=Broster|first=Alice|date=27 August 2019|accessdate=8 March 2020}}&lt;/ref&gt;
==ইতিহাস==
===ব্যুৎপত্তি===
পৰ্ণগ্ৰাফি শব্দটো প্ৰাচীন গ্ৰীক শব্দ πόρνη (pórne বা &quot;বেশ্যা&quot;) আৰু πρνεα (porneía অৰ্থাৎ &quot;পতিতাবৃত্তি&quot;) আৰু γράφειν (gráphein অৰ্থাৎ &quot;লিখিবলৈ বা ৰেকৰ্ড কৰিবলৈ&quot;) ৰ পৰা সৃষ্টি হৈছে।&lt;ref&gt;[http://www.perseus.tufts.edu/hopper/resolveform?type=start&amp;lookup=porn&amp;lang=greek List of Greek words starting with πορν- (''porn-'') ] on Perseus.&lt;/ref&gt;

১৮০০ খ্ৰীষ্টাব্দত ফৰাচী ভাষাত &quot;পৰ্ণগ্ৰাফি&quot; শব্দটোৰ ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল। শব্দটো ১৮৫৭ লৈকে চিনাকি শব্দ হিচাপে বা ফৰাচী আমদানি হিচাপে ইংৰাজী ভাষাত প্ৰৱেশ কৰা নাছিল।&lt;ref&gt;[http://www.etymonline.com/index.php?search=pornography&amp;searchmode=none Online Etymology Dictionary]. Etymonline.com. Retrieved 2011-04-21.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20110511201413/http://podictionary.com/pornography-podictionary-943/ history of the word pornography &amp;#124; podictionary – for word lovers – dictionary etymology, trivia &amp; history]. podictionary (2009-03-13) . Retrieved 2011-04-21. Archived from [http://podictionary.com/pornography-podictionary-943/ the original] on 2011-05-11.&lt;/ref&gt; এই শব্দটো ধ্ৰুপদী পণ্ডিত সকলৰ দ্বাৰা &quot;বেশ্যা&quot; শব্দৰ লিখিত ৰূপ হিচাপে চিনাকি কৰোৱা হয়।&lt;ref name=&quot;Talvacchia2010&quot;&gt;{{cite book|last=Talvacchia|first=Bette|author-link=Bette Talvacchia|date=2010|chapter=Pornography|title=The Classical Tradition|chapter-url=https://books.google.com/books?id=LbqF8z2bq3sC&amp;q=devil+poseidon+pan&amp;pg=PA264|editor1-last=Grafton|editor1-first=Anthony|editor1-link=Anthony Grafton|editor2-last=Most|editor2-first=Glenn W.|editor2-link=Glenn W. Most|editor3-last=Settis|editor3-first=Salvatore|publisher=The Belknap Press of Harvard University Press|location=Cambridge, Massachusetts and London, England|isbn=978-0-674-03572-0|pages=767–771}}&lt;/ref&gt; কিন্তু এই শব্দৰ দ্বাৰা &quot;কলা আৰু সাহিত্যৰ যিকোনো অপত্তিজনক বা অশ্লীল বিষয়&quot;ক বুজোৱা হয় বুলি বহুল ভাৱে প্ৰসাৰিত হৈ পৰে।&lt;ref name=&quot;Talvacchia2010&quot;/&gt; ১৮৬৪ চনৰ আৰম্ভণিতে ৱেবষ্টাৰ অভিধানত শব্দটোৰ অৰ্থ &quot;লিচেণ্টিৱাছ পেইণ্টিং&quot; বুলি বিৱৰণ দিয়া হৈছিল।&lt;ref name=&quot;Talvacchia2010&quot;/&gt; আন এক শব্দ &quot;ইৰ'টিকা&quot;ক &quot;পৰ্ণগ্ৰাফ&quot;ৰ প্ৰতিশব্দ হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰা হয়। প্ৰাচীন গ্ৰীক বিশেষণ ἐρωτικός (erōtikós) , ἔρως (érōs) ৰ পৰা লোৱা হৈছে আৰু ইয়াত অৰ্থ হ'ল যৌন আকাংক্ষা বা যৌন বাসনা তথা যৌন প্ৰেম।&lt;ref name=&quot;Talvacchia2010&quot;/&gt;

==ভাগ==
পৰ্ণগ্ৰাফক সাধাৰণতে ছফ্টকোৰ বা হাৰ্ডকোৰ হিচাপে শ্ৰেণীবদ্ধ কৰা হয়। যদি এখন পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰত কোনো উগ্ৰ সমল থাকে সেয়া লাগিলে যিমান সৰু নহওক, তেন্তে সেয়া হাৰ্ডকোৰ পৰ্ণগ্ৰাফি বুলি ধৰা হয়। দুয়োপ্ৰকাৰৰ পৰ্ণগ্ৰাফতেই লগ্নতা প্ৰধান সমল। ছফ্টকোৰ পৰ্ণগ্ৰাফীত সাধাৰণতে সম্পূৰ্ণ বা আংশিক ভাৱে নগ্ন দৃশ্য থাকিব পাৰে। কিন্তু স্পষ্ট যৌন কাৰ্যকলাপ, অত্যাধিক ফেটিজিম অবিহনে এই সমূহৰ দৃশ্য গ্ৰহণ কৰা হয়।&lt;ref name=Amis&gt;{{cite web|url=https://www.theguardian.com/Archive/Article/0, 4273, 4153718, 00.html|title=A rough trade|accessdate=29 February 2012|author=Martin Amis|date=17 March 2001|work=[[The Guardian]]|author-link=Martin Amis}}&lt;/ref&gt; আনহাতে হাৰ্ডকোৰ পৰ্ণগ্ৰাফীত গ্ৰাফিক যৌন কাৰ্যকলাপ আৰু স্পষ্টভাৱে দৃশ্যমানহোৱা যৌন কাৰ্যকলাপৰ দৃশ্য থাকে,&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.arthistoryarchive.com/arthistory/modern/20th-Century-Nudes.html|title=P20th Century Nudes in Art|publisher=The Art History Archive|accessdate=29 February 2012}}&lt;/ref&gt; যাৰ ভিতৰত আছে উদ্দীপক যৌন দৃশ্য।

পৰ্ণগ্ৰাফত বিভিন্ন প্ৰকাৰৰ ধাৰা আছে। সাধাৰণতে [[বিপৰীতকামীতা|বিপৰীতকামী]] পৰ্ণগ্ৰাফিক অনুষ্ঠান বোৰেই বেছিপৰিমাণৰ পৰ্ণগ্ৰাফি ৰচনা কৰে আৰু ই &quot;কেন্দ্ৰিক আৰু অদৃশ্য&quot;, যি উদ্যোগটোক 'হেটৰোনৰ্মেটিভ' হিচাপে চিহ্নিত কৰে। অৱশ্যে, পৰ্ণগ্ৰাফিৰ এক বৃহৎ অংশত মানৱীয়তাৰ অভাৱ দেখা জয়। যি সমূহ দৃশ্য অধিক অপাৰম্পৰিক প্ৰকাৰৰ দৃশ্যপট আৰু যৌন কাৰ্যকলাপ যেনে &quot;ফেট পৰ্ণ, অপেছাদাৰী পৰ্ণ, ডিচএবল পৰ্ণ, মহিলাৰ দ্বাৰা প্ৰস্তুত কৰা পৰ্ণ, কুইয়াৰ পৰ্ণ, বি.ডি.এছ.এম. আৰু বডী মডিফিকেশ্যন।&lt;ref name=&quot;Mulholland11&quot;&gt;{{cite journal|last1=Mulholland|first1=Monique|title=When Porno Meets Hetero|journal=Australian Feminist Studies|date=March 2011|volume=26|issue=67|pages=119–135|doi=10.1080/08164649.2011.546332|publisher=Taylor &amp; Francis|s2cid=142218966|quote=The pornographic genre is immense, and includes an enormous variety of styles catering to an equally vast range of tastes and fetishes. Certainly, mainstream heteroporn makes up the main bulk of the genre, and is most easily accessible. As stated above, this style of porn includes highly formulaic displays of paired or group sex, enacted by bodies exhibiting a conventional gendered aesthetic, moving through various sexual positions and penetrations. Nonetheless, some forms of porn are more normative than others, and indeed not all forms of heteroporn are normative, such as 'rimming', girl on boy strap-on anal sex, and hard-core BDSM. Pornography also includes an endless array of different kinds of fetish, 'fat' porn, amateur porn, disabled porn, porn produced by women, queer porn, BDSM and body modification. The list of non- mainstream porn is endless and displays bodies, gender scenarios and sexual activity differently to heteronormative formulations of mainstream heteroporn.}}&lt;/ref&gt;

পৰ্ণগ্ৰাফি সমূহ সাধাৰণতে অভিনেতাৰ দৈহিক বৈশিষ্ট্য, ফেটিচ, [[যৌন অভিমুখীতা]] তথা দৃশ্যমান যৌন কাৰ্যকলাপৰ ধৰণ ইত্যাদিৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি বিভিন্ন ভাগত ভাগ কৰিব পাৰি। পৰ্ণগ্ৰাফিৰ কিছুমান ধৰা হৈছে:
[[File:Michael Lucas Men of Israel film shoot.jpg|thumb|লুকাছ এণ্টাৰটেইনমেণ্ট নামৰ ব্ৰেণ্ডৰ দ্বাৰা এখন গে' পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিৰ চিত্ৰগ্ৰহণৰ দৃশ্য]]
* অল্টাৰ্নেটিভ বা বিকল্প পৰ্ণ
* অপেছাদাৰী পৰ্ণগ্ৰাফি
* বণ্ডেজ পৰ্ণগ্ৰাফি
* এথনিক পৰ্ণগ্ৰাফি
* ফেটিজিম
* [[দলগত যৌনকাৰ্য|দলীয় পৰ্ণ]]
* বাস্তৱিক পৰ্ণ
* পৰ্ণ পেৰডি
* [[যৌন অভিমুখীতা]]ৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি-
** বিপৰীতকামী পৰ্ণ
** গে পৰ্ণ
** লেচবিয়ান পৰ্ণ
** উভয়কামী পৰ্ণ
*ৰূপান্তৰকামী পৰ্ণ

==ব্যৱসায়==
===অৰ্থনীতি===
আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ প্ৰাপ্তবয়স্কৰ উদ্যোগটোৰ ৰাজহ নিৰ্ধাৰণ কৰা কঠিন। ১৯৭০ চনত, এক ফেডাৰেল অধ্যয়নে অনুমান কৰিছিল যে আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰত হাৰ্ডকোৰ পৰ্ণগ্ৰাফিৰ মুঠ খুচুৰা মূল্য ১০ মিলিয়ন ডলাৰতকৈ অধিক নাছিল।&lt;ref&gt;[[President's Commission on Obscenity and Pornography]]. ''Report of The Commission on Obscenity and Pornography'' 1970, [[Washington, D.C.]]: [[United States Government Printing Office|U. S. Government Printing Office]].&lt;/ref&gt; ১৯৯৮ চনত, ফৰেষ্টাৰ ৰিচাৰ্চে প্ৰকাশ কৰা এক আবেদনত উল্লেখ আছিল যে, যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ এই উদ্যোগটোৱে বাৰ্ষিক ৰাজহত প্ৰায় ৭৫০ মিলিয়ন ডলাৰৰ পৰা ১ বিলিয়ন ডলাৰলৈকে অৱদান আগবঢ়াই। ২০০১ চনত কৰা অধ্যয়নে এই ৰাজহৰ পৰিমাণ মুঠ ২.৬ বিলিয়ন ডলাৰৰ পৰা ৩.৯ বিলিয়ন ডলাৰৰ ভিতৰত ৰাখিছে।&lt;ref name=&quot;ForbesAckman&quot;&gt;{{cite web|url=https://www.forbes.com/2001/05/25/0524porn.html|title=How Big Is Porn?|accessdate=8 November 2007|last=Ackman|first=Dan|author-link=Dan Ackman|date=25 May 2001|work=Forbes|archive-url=https://web.archive.org/web/20010609221146/http://www.forbes.com/2001/05/25/0524porn.html|archive-date=9 June 2001|quote=$2.6&amp;nbsp; billion to $3.9&amp;nbsp; billion. Sources: Adams Media Research, Forrester Research, Veronis Suhler Communications Industry Report, IVD}}&lt;/ref&gt;

২০১৪ চনলৈকে, পৰ্ণ উদ্যোগটোৱে আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰত বাৰ্ষিক ভিত্তিত ১৩ বিলিয়ন ডলাৰতকৈ অধিক ব্যৱসায় কৰিছিল বুলি বিশ্বাস কৰা হৈছিল।&lt;ref name=Szymanski&gt;{{Cite journal|last1=Szymanski|first1=Dawn M.|last2=Stewart-Richardson|first2=Destin N.|title=Psychological, relational, and sexual correlates of pornography use on young adult heterosexual men in romantic relationships|journal=[[The Journal of Men's Studies]]|volume=22|issue=1|pages=64–82|publisher=[[SAGE Publications|Sage]]|date=January 2014|doi=10.3149/jms.2201.64|s2cid=146523196}}&lt;/ref&gt; চি.এন.বি.চি.ৰ মতে আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ পৰ্ণ উদ্যোগটো ১৩ বিলিয়ন ডলাৰৰ এক উদ্যোগ আছিল, য'ত প্ৰতি ছেকেণ্ডত পৰ্ণৰ ওপৰত ৩, ০৭৫ ডলাৰ খৰচ কৰা হৈছিল আৰু প্ৰতি ৩৯ মিনিটত এটা নতুন পৰ্ণ ভিডিঅ' প্ৰস্তুত কৰা হৈছিল।&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.minyanville.com/businessmarkets/articles/pornography-industry-3D-movies-equipment-cost/1/28/2010/id/26572?page=full|title=Coming Soon: XXX In 3D|author=Josh Lipton|work=Minyanville|accessdate=9 October 2015|date=2010-01-28|archive-url=https://web.archive.org/web/20160116130835/http://www.minyanville.com/businessmarkets/articles/pornography-industry-3D-movies-equipment-cost/1/28/2010/id/26572?page=full|archive-date=16 January 2016|url-status=dead|archivedate=16 January 2016|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160116130835/http://www.minyanville.com/businessmarkets/articles/pornography-industry-3D-movies-equipment-cost/1/28/2010/id/26572?page=full|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;

কেলিফৰ্ণিয়াৰ চেন ফাৰ্ণাণ্ডো অঞ্চলটো ১৯৭০ চনৰ পৰা প্ৰাপ্তবয়স্ক ছবি প্ৰস্তুত কৰাৰ বাবে এক উল্লেখযোগ্য অঞ্চল হৈ আছিল আৰু বৰ্তমানো এই অঞ্চলটো পৰ্ণগ্ৰাফৰ উৎপাদন আৰু বিতৰণত জড়িত বিভিন্ন মডেল, অভিনেতা/অভিনেত্ৰী, প্ৰডাকচন কোম্পানী আদিৰ অফিচ বা আৱাসস্থলী হৈ আছে।

===প্ৰযুক্তি===
পৰ্ণগ্ৰাফাৰসকলে দৃশ্যমান ছবিৰ উৎপাদন আৰু বিতৰণত প্ৰতিটো প্ৰযুক্তিগত বিকাশৰ সুবিধা গ্ৰহণ কৰিছে। প্ৰিণ্টিং প্ৰেছৰ পৰা প্ৰযুক্তিৰ বিকাশত, ফটোগ্ৰাফী (স্থিৰ আৰু গতিশীল) , উপগ্ৰহ, ঘৰুৱা ভিডিঅ', অন্যান্য প্ৰকাৰৰ ভিডিঅ' আৰু ইণ্টাৰনেট পৰ্ণগ্ৰাফীৰ এক সেৱা বল বুলি গণ্য কৰা হয়।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Monaco, James.|title=The dictionary of new media : the new digital world : video, audio, print, film, television, DVD, home theatre, satellite, digital photography, wireless, super CD, internet|date=1999|publisher=Harbor Electronic|isbn=0-9669744-0-9|oclc=301650106}}&lt;/ref&gt;

ক্ষুদ্ৰ কেমেৰা আৰু তাঁৰবিহীন সঁজুলিৰ বাণিজ্যিক উপলব্ধতাৰ ফলস্বৰূপে গুপ্ত পৰ্ণগ্ৰাফিৰ প্ৰচলনে দৰ্শক গোটাব পৰিছে।&lt;ref name=2014AVNTech&gt;{{cite web|last=Staff|title=Magnet Media Holds Porn/Tech Event in NYC This Tuesday|url=http://business.avn.com/articles/technology/Magnet-Media-Holds-Porn-Tech-Event-in-NYC-This-Tuesday-551837.html|publisher=Adult Video News|accessdate=11 March 2014|archivedate=11 March 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140311164622/http://business.avn.com/articles/technology/Magnet-Media-Holds-Porn-Tech-Event-in-NYC-This-Tuesday-551837.html|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=GuidePornTech&gt;{{cite web|last=Staff|title=How Porn Drives Mainstream Internet Technology Adoption Tuesday, Mar 11, 12:30&amp;nbsp; pm @ Rose Auditorium|url=http://www.garysguide.com/events/n6gmwpf/How-Porn-Drives-Mainstream-Internet-Technology-Adoption|publisher=Garys Guide|accessdate=11 March 2014}}&lt;/ref&gt; ফটোগ্ৰাফ বা ভিডিঅ' প্ৰস্তুত কৰিবলৈ ম'বাইল কেমেৰা ব্যৱহাৰ কৰা হয়, আৰু এমএমএছ হিচাপে আন্তঃজাল জগতত মুকলি কৰি দিয়া হয়, যাক 'চেক্সটিং' বুলি কোৱা হয়।
====কম্পিউটাৰৰ দ্বাৰা নিৰ্মিত ছবি====
[[File:00mrx1new.jpg|thumb|কম্পিউটাৰৰ দ্বাৰা প্ৰস্তুত কৰা এখন পৰ্ণ চলচ্চিত্ৰৰ কভাৰ পেজ]]
ডিজিটেল পৰিবৰ্তনৰ বাবে প্ৰথমে ফটোগ্ৰাফক মূল উৎস হিচাপে ব্যৱহাৰৰ প্ৰয়োজন আছিল, কিন্তু মানৱ অভিনেতা অবিহনেও কম্পিউটাৰত ডিজিটেল মাধ্যমেৰে কিছুমান পৰ্ণগ্ৰাফি প্ৰস্তুত কৰাটো সম্ভৱ। সম্পূৰ্ণৰূপে কম্পিউটাৰৰ দ্বাৰা সৃষ্টি কৰা পৰ্ণগ্ৰাফিৰ বাবে কম্পিউটাৰ গ্ৰাফিক্স আৰু 3ডি ৰেণ্ডেৰিঙ প্ৰয়োগৰ ধৰণটো যথেষ্ট পুৰণা। প্ৰযুক্তিৰ অধিক অগ্ৰসৰতাই ক্ৰমান্বিতভাৱে ফটোবাস্তৱিক 3D আৰ্হিবোৰ ইণ্টাৰেক্টিভ পৰ্ণগ্ৰাফত ব্যৱহাৰ কৰাটো অধিক সহজ কৰি তুলিছে।&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.vice.com/en_us/article/j5yzpk/they-cant-stop-us-people-are-having-sex-with-3d-avatars-of-their-exes-and-celebrities|title='They Can't Stop Us:' People Are Having Sex With 3D Avatars of Their Exes and Celebrities|author=Samantha Cole and Emanuel Maiberg|date=2019-11-20|publisher=[[Vice (magazine) |Vice]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.nytimes.com/2017/10/28/style/virtual-reality-porn.html|title=Virtual Reality Gets Naughty|author=Alyson Krueger|date=2017-10-28|work=[[New York Times]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.independent.co.uk/life-style/gadgets-and-tech/news/pornography-porn-virtual-reality-personal-intimate-vr-headset-criticism-problems-a8046141.html|title=VIRTUAL REALITY PORNOGRAPHY IS ALLOWING FOR MORE 'INTIMATE' AND 'PERSONAL' EXPERIENCES BUT COULD BRING HORRORS, WARN EXPERTS|author=Andrew Griffin|date=2017-11-09|publisher=[[The Independent]]}}&lt;/ref&gt;

১৯৯০ চনৰ শেষলৈকে ডিজিটেলভাৱে প্ৰস্তুত কৰা পৰ্ণগ্ৰাফিয়ে ভাল ব্যৱসায় কৰিব পৰা নাছিল। ২০০০ চনৰ আৰম্ভণিৰে পৰা এই ক্ষেত্ৰখনে বিকাশ লাভ কৰে, কিয়নো এই সময়চোৱাত মডেলিং আৰু এনিমেচন ছফ্টৱেৰ বোৰ যথেষ্ট পৰিপক্ক হৈ অহাৰ লগতে কম্পিউটাৰৰ ৰেণ্ডেৰিং ক্ষমতাও উন্নত হৈছিল।

====ত্ৰিমাত্ৰিক পৰ্ণগ্ৰাফি====
[[File:Anaglyph glasses.png|thumb|ত্ৰিমাত্ৰিক (3D) চছমা]]
3D বা ত্ৰিমাত্ৰিক পৰ্ণগ্ৰাফি হৈছে এক বিশেষ ৰূপত চিত্ৰণ কৰা চলচ্চিত্ৰ। ইয়াত ত্ৰিমাত্ৰিক ৰূপত অধিক বাস্তৱিক ৰূপ দিবলৈ অভিনয়ৰ দৃশ্যসমূহৰ ছাঁক বিশেষ কেমেৰাৰ দ্বাৰা চিত্ৰণ কৰা হয়। ইয়াক বিশেষ দৰ্শন সঁজুলি যেনে ত্ৰিমাত্ৰিক চছমা পিন্ধি চাব লাগে। ইয়াৰ দ্বাৰা দৰ্শকে চাইথকা চলচ্চিত্ৰ খনৰ সৈতে নিজক অনুভৱ কৰিব পাৰে যি এক প্ৰকাৰৰ ভ্ৰম। প্ৰথমখন 3D ৰূপত দৃশ্যগ্ৰহণ কৰা পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ হৈছে '3D চেক্স এণ্ড জেন:এক্সট্ৰিম একষ্টাচি', আৰু এইখনে ২০১১ চনৰ এপ্ৰিল মাহত [[হংকং]]ত মুক্তি লাভ কৰে।&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://www.asiansexgazette.com/asg/china/china07news20.htm|title=Hong Kong filmmakers shoot 'first' 3D porn film|accessdate=17 August 2010|work=Asian Sex Gazette|date=17 January 2012|archivedate=3 March 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110303085850/http://www.asiansexgazette.com/asg/china/china07news20.htm|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;

==STD আৰু জন্ম নিয়ন্ত্ৰণৰ উপায়==
নেটফ্লিক্স'ৰ এখন তথ্যচিত্ৰ &quot;হট গাৰ্ল ৱাণ্টেড&quot;ৰ কাষ্ট অনুসৰি, পৰ্ণ ইণ্ডাষ্ট্ৰীৰে জড়িত বেছিভাগ অভিনেতা আৰু অভিনেত্ৰীয়ে প্ৰতি দুই সপ্তাহৰ বিৰতিত এছটিডিৰ পৰীক্ষা কৰায়। অৱশ্যে, তেওঁলোক জন্ম নিয়ন্ত্ৰণত থকাটো প্ৰয়োজনীয় নহয়। চিনেমাখনৰ এগৰাকী অভিনেত্ৰীয়ে কয় যে, &quot;ক্ৰীম পাই&quot; শ্বট এটাত অংশগ্ৰহণ কৰাৰ পিছত (য'ত যোনিত স্খলন অন্তৰ্ভুক্ত থাকে) তেওঁলোকক গৰ্ভধাৰণৰ পৰা নিজকে সুৰক্ষিত কৰাৰ বাবে দ্বিতীয় পৰিকল্পনা হিচাপে জৰুৰীকালীন গৰ্ভনিৰোধক পিল ক্ৰয় কৰিবলৈ নিৰ্দেশ দিয়া হয়। এই শ্বটবোৰৰ বাবে তেওঁলোকক অধিক অৰ্থ পৰিশোধ কৰা হয়।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.netflix.com/title/8003816|title=Netflix|last=|first=|date=|website=|url-status=live|archive-url=|archive-date=|access-date=|archivedate=2020-08-06|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200806061049/http://www.netflix.com/title/8003816|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;

==আইন==
[[File:Pornography laws.svg|300px|thumb|right|পৃথিৱীৰ মানচিত্ৰত পৰ্ণগ্ৰাফি (১৮+) আইনৰ প্ৰদৰ্শন
{{legend|#47c223|পৰ্ণগ্ৰাফি বৈধ}}
{{legend|#ece117|সীমিত পৰিসৰত পৰ্ণগ্ৰাফি বৈধ}}
{{legend|red|পৰ্ণগ্ৰাফি অবৈধ}}
{{legend|#b4b4b4|তথ্য পোৱা নাযায়}}]]
দেশ ভেদে পৰ্ণগ্ৰাফৰ প্ৰকাৰ বিভিন্ন হোৱা দেখা যায়। বেছিভাগ দেশে কমেও কিছুমান বিশেষ প্ৰকাৰৰ পৰ্ণগ্ৰাফৰ অনুমতি প্ৰদান কৰে। কিছুমান দেশত, 'ছফ্টকোৰ' পৰ্ণগ্ৰাফক সাধাৰণ দোকানত বিক্ৰী কৰিবলৈ বা টিভিত দেখুৱাবলৈ মান্যতা প্ৰদান কৰা হয়। আনহাতে, 'হাৰ্ডকোৰ' পৰ্ণগ্ৰাফিক সাধাৰণতে নিয়ন্ত্ৰণ কৰা হয়। উৎপাদন আৰু বিক্ৰীৰ নিয়ন্ত্ৰণ, আৰু উগ্ৰ আচৰণ সমূহ সামান্য নমনীয় কৰণৰ উপৰি, প্ৰায় সকলো দেশতে [[শিশু পৰ্ণগ্ৰাফি]] অবৈধ। বেছিভাগ দেশত, এজন শিশু সচৰাচৰ ১৮ বছৰৰ তলৰ ব্যক্তি (যদিও বয়সৰ তাৰতম্য হয়) ৰ যিকোনো যৌন কাৰুকাৰ্য বা যৌন অংগৰ ফটোক পৰ্ণগ্ৰাফ আৰু অবৈধ বুলি গণ্য কৰা হয় আৰু কিছুমান দেশত হিংসা প্ৰদৰ্শন কৰা পৰ্ণগ্ৰাফৰ ওপৰত নিষেধাজ্ঞা আছে, উদাহৰণ স্বৰূপে বলাৎকাৰৰ পৰ্ণগ্ৰাফি বা জন্তুৰ পৰ্ণগ্ৰাফি। পৰ্ণগ্ৰাফিয়ে ব্যক্তিৰ মৌলিক মানৱ অধিকাৰ উলংঘন কৰিব পাৰে, বিশেষকৈ যেতিয়া যৌন সন্মতি পোৱা হোৱা নাছিল। উদাহৰণ স্বৰূপে, প্ৰতিশোধ পৰ্ণ হৈছে এক পৰিঘটনা য'ত অসন্তুষ্ট যৌন সঙ্গীসকলে অন্তৰংগ যৌন কাৰ্যকলাপৰ ছবি বা ভিডিঅ' ফুটেজ আনজনৰ অনুমতি অবিহনে ইণ্টাৰনেটত মুকলি কৰে।&lt;ref&gt;{{cite journal|last=Salter|first=Michael|year=2013|title=Responding to revenge porn: Gender, justice and online legal impunity|url=https://www.academia.edu/4585975|journal=Presented at &quot;whose Justice? Contested Approaches to Crime and Conflict&quot;, University of Western Sydney, Sydney, Australia|accessdate=3 January 2016}}&lt;/ref&gt; আইন প্ৰণেতাসকল মহিলাৰ সন্মতিবিহীন &quot;আপস্কাৰ্ট&quot; ফটো সম্পৰ্কেও আইনী সচেতনতা প্ৰদৰ্শন কৰিছে। কোনো কোনো দেশত এই সন্মতিবিহীন অবৈধ পৰ্ণগ্ৰাফি (ভিডিঅ' বা ফটোগ্ৰাফ) আৰু বিভিন্ন যৌন সামগ্ৰীৰ যথেষ্ট চাহিদা আছে।&lt;ref&gt;{{cite journal|title=Using Copyright to Combat Revenge Porn|ssrn=2374119|first=Amanda M.|last=Levendowski|journal=NYU Journal of Intellectual Property &amp; Entertainment Law|volume=3|year=2014|publisher=Social Science Research Network}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|last=Bhasin|first=Puneet|date=29 November 2014|title=Online Revenge Porn-Recourse for Victims under Cyber Laws|url=http://blog.ipleaders.in/online-revenge-porn-recourse-for-victims-under-cyber-laws/|publisher=iPleaders|location=India|accessdate=29 January 2016}}&lt;/ref&gt; ফলশ্ৰুতিত, কিছুমান ন্যায়াধিকৰণে &quot;প্ৰতিশোধ পৰ্ণ&quot;ৰ বিৰুদ্ধে নিৰ্দিষ্ট আইন প্ৰণয়ন কৰিছে।&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.bbc.com/news/technology-30307657|title='Revenge porn' Facebook post leads to jail sentence|work=BBC News|accessdate=9 October 2015|date=2014-12-03}}&lt;/ref&gt;
===কোনবোৰ পৰ্ণগ্ৰাফি নহয়===
নেচনেল জিঅ'গ্ৰাফীৰ আলোচনী, সমাজতত্ত্বৰ পাঠ্যপুথি, আৰু নিউডিষ্ট কেটালগৰ দৰে উৎসত থকা উলংগ শিশু বা প্ৰাপ্ত বয়স্কৰ ফটোগ্ৰাফবোৰ পৰ্ণগ্ৰাফী বুলি আইনৰ দৃষ্টিৰে গণ্য কৰা হোৱা নাই।&lt;ref name=2014MACaseNotPorn&gt;{{cite web|last1=Kernes|first1=Mark|title=MA Supremes Rule National Geographic Photos Not Kid Porn|url=http://business.avn.com/articles/legal/MA-Supremes-Rule-National-Geographic-Photos-Not-Kid-Porn-566486.html|publisher=AVN.com|accessdate=18 July 2014}}&lt;/ref&gt; সাধাৰণতে এই বিষয়ে সীমা ৰেখা নিৰ্ধাৰণ সময় আৰু স্থানৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে। বিভিন্ন সময়ত বিভিন্ন চলচ্চিত্ৰ আদিত একোটা সীমাৰ ভিতৰত যৌনগন্ধি দৃশ্য কিছুমান অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয়। এনে দৃশ্য সমূহক পৰ্ণগ্ৰাফি বুলি ধৰা নহয়।

===স্বত্বাধিকাৰ===
আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰত, কিছুমান আদালতে পৰ্ণগ্ৰাফ সামগ্ৰীৰ বাবে আমেৰিকান স্বত্বাধিকাৰ সুৰক্ষা প্ৰয়োগ কৰিছে।&lt;ref name=Gousse&gt;Goussé, Caroline (2012-02-16) . [http://www.ipbrief.net/2012/02/16/4803/ &quot;No Copyright Protection for Pornography: A Daring Response to File-Sharing Litigation&quot;] {{Webarchive|url=https://archive.is/20120802205140/http://www.ipbrief.net/2012/02/16/4803/ |date=2012-08-02 }}. Intellectual Property Brief. Retrieved 2012-03-01.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Masnick, Mike (2011-11-04) . [http://www.techdirt.com/articles/20111103/18353216627/court-wonders-if-porn-can-even-be-covered-copyright.shtml &quot;Court Wonders If Porn Can Even Be Covered By Copyright&quot;]. Tech Dirt. Retrieved 2012-03-01.&lt;/ref&gt; যদিও প্ৰথম আমেৰিকান স্বত্বাধিকাৰ আইনত বিশেষভাৱে অশ্লীল সামগ্ৰীক লৈ বিশেষ আইনী ব্যৱস্থা নাছিল, পৰৱৰ্তী সময়ত এই বিধান আঁতৰোৱা হয়। বেছিভাগ পৰ্ণগ্ৰাফিক কাম 'মেড ফৰ হায়াৰ' স্বত্বাধিকাৰ আইনৰ অধীনত কৰা হয় যাৰ অৰ্থ হৈছে পৰ্ণগ্ৰাফিক মডেলে তেওঁলোকৰ প্ৰদৰ্শনৰ বাবে বিধিবদ্ধ ৰয়েলটি প্ৰাপ্ত নকৰে। ইয়াত মালিকৰ হাতত হে উক্ত চলচ্চিত্ৰৰ স্বত্বাধিকাৰ সুৰক্ষিত হৈ থাকে। বিশেষ অসুবিধাটো হৈছে- অশ্লীল বুলি গণ্য কৰা বস্তুৰ পৰিবৰ্তনশীল সমাজৰ মনোভাৱ, যাৰ অৰ্থ হৈছে কামবোৰ অশ্লীলতাৰ প্ৰচলিত মানদণ্ডৰ ওপৰত আধাৰিত। যি স্বত্বাধিকাৰ সুৰক্ষাৰ ভিতৰত পৰিব পাৰে বা বাহিৰলৈ ওলাই আহিব পাৰে। এয়া ১৯৭২ চনলৈকে স্বত্বাধিকাৰ আইনৰ বাবে কোনো বিশেষ বিষয় নাছিল। যেতিয়া স্বত্বাধিকাৰ সুৰক্ষাৰ বাবে পঞ্জীয়নৰ প্ৰয়োজন হৈছিল তেতিয়াই বিষয়টো বিবেচিত হয়। কিছুমান আদালতে ধৰি লৈছে যে স্বত্বাধিকাৰ সুৰক্ষা, কামৰ বাবে কাৰ্যকৰীভাৱে প্ৰযোজ্য হোৱা উচিত লাগিলে সেইবোৰ অশ্লীল হওক বা নহওক,&lt;ref&gt;''Mitchell Bros. Film Group v. Cinema Adult Theater'', 604 F.2d 852 (5th Cir.1979) and ''Jartech v. Clancy'', 666 F.2d 403 (9th Cir.1982) held that obscenity could not be a defense to copyright claims.&lt;/ref&gt; কিন্তু সকলো আদালতে একে ধৰণে মানি লোৱা নাই।&lt;ref&gt;''Devils Films, Inc. v. Nectar Video Under'', 29 F.Supp.2d 174, 175 (S.D.N.Y. 1998) refused to follow the Mitchell ruling and relied on the doctrine of &quot;clean hands&quot; to deny copyright protection to works seen as obscene.&lt;/ref&gt; আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰত পৰ্ণগ্ৰাফৰ স্বত্বাধিকাৰ সুৰক্ষা অধিকাৰক পুনৰ ২০১২ চনৰ ফেব্ৰুৱাৰীমাহৰ ভিতৰত প্ৰত্যাহ্বান জনোৱা হৈছে।&lt;ref name=Gousse /&gt;&lt;ref&gt;&quot;[http://torrentfreak.com/you-cant-copyright-porn-bittorrent-defendant-insists-120206/ You Can’t Copyright Porn, Harassed BitTorrent Defendant Insists]&quot;, ''[[TorrentFreak]]'', 6 February 2012. Retrieved 9 Augusti 2012.&lt;/ref&gt;

==তথ্যসূত্ৰ==
{{Reflist|30em}}

[[শ্ৰেণী:বিনোদন]]
[[শ্ৰেণী:পৰ্ণগ্ৰাফি]]</text>
      <sha1>2d1wkozc5vuuh1qry8yguns320imnzw</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>অৰুন্ধতী কাট্‌জু</title>
    <ns>0</ns>
    <id>68893</id>
    <revision>
      <id>519431</id>
      <parentid>269612</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T07:51:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>29706</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>519431</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="20867" sha1="bfajbrbbxe6np51of9ug5je0dykmdkp" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name = অৰুন্ধতী কাট্‌জু
| image =
| caption = 
| birth_date = {{birth date|df=y|1982|08|19}}
| birth_place= এলাহাবাদ, [[উত্তৰ প্ৰদেশ]], ভাৰত
| alma_mater = কলম্বিয়া ল' স্কুল&lt;small&gt; &lt;/small&gt;&lt;br /&gt;ভাৰতীয় ৰাষ্ট্ৰীয় আইন বিশ্ববিদ্যালয়
| occupation = অধিবক্তা
}}

'''অৰুন্ধতী কাট্‌জু''' ({{lang-en|Arundhati Katju}}, জন্ম: ১৯ আগষ্ট, ১৯৮২) এগৰাকী ভাৰতীয় অধিবক্তা। 
তেওঁ ভাৰত আৰু নিউয়ৰ্কত আইনৰ অনুশীলন কৰে। তেওঁ [[ভাৰতৰ উচ্চতম ন্যায়ালয়]] আৰু দিল্লী উচ্চ ন্যায়ালয়ত বহুতো উল্লেখযোগ্য গোচৰত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰাৰ বাবে জনাজাত। ইয়াৰে ভিতৰত উল্লেখযোগ্য সমূহ হৈছে ভাৰতীয় দণ্ডবিধি আইনৰ ধাৰা ৩৭৭ গোচৰ, এগৰাকী [[ট্ৰান্সজেণ্ডাৰ|ট্ৰান্সমেন]] ব্যক্তিক তেওঁৰ পিতৃ-মাতৃৰ দ্বাৰা অবৈধভাৱে সীমাবদ্ধ কৰাৰ গোচৰ, আগষ্টা ৱেষ্টলেণ্ড উৎকোচৰ গোচৰ, ২জি স্পেক্ট্ৰাম দুৰ্নীতিৰ গোচৰ আৰু জেচিকা লাল হত্যাৰ গোচৰ। তেওঁ ঘাইকৈ আইন অনুশীলনত বগা কলাৰযুক্ত প্ৰতিৰক্ষা, সাধাৰণ অসামৰিক গোচৰ আৰু ৰাজহুৱা স্বাৰ্থজনিত গোচৰৰ জড়িত। 

==প্ৰাৰম্ভিক জীৱন আৰু শিক্ষা==
১৯৮২ চনৰ ১৯ আগষ্ট তাৰিখে এলাহাবাদত অৰুন্ধতী কাট্‌জুৰ জন্ম হৈছিল। তেওঁৰ পিতৃ বিবেক কাট্‌জু আৰু মাতৃ গীতা কাট্‌জু। তেওঁ উচ্চতম ন্যায়ালয়ৰ প্ৰাক্তন ন্যায়াধীশ মাৰ্কণ্ডেয় কাট্‌জু ভাগিনী। তেওঁ ২০০০ চনত নতুন দিল্লীৰ বায়ু সেনা বাল ভাৰতী বিদ্যালয়ৰ পৰা স্কুলীয়া শিক্ষা সম্পূৰ্ণ কৰিছিল। 

তাৰপিছত অৰুন্ধতীয়ে ২০০৫ চনত ভাৰতীয় ৰাষ্ট্ৰীয় আইন বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা সন্মানসহ আইন আৰু কলাৰ স্নাতক ডিগ্ৰী লাভ কৰিছিল। প্ৰায় ১১ বছৰ ভাৰতীয় বাৰত অনুশীলন কৰাৰ পিছত তেওঁ ২০১৭ চনত নিউয়ৰ্কৰ কলম্বিয়া বিশ্ববিদ্যালয়ত আইনৰ স্নাতকোত্তৰ পাঠ্যক্ৰমত নামভৰ্তি কৰে। ইয়াত তেওঁ এগৰাকী মানৱ অধিকাৰ সভ্য, জেমছ কেণ্ট স্কেলৰ আৰু ৰাজহুৱা স্বাৰ্থ অনাৰি আছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.law.columbia.edu/admissions/graduate-legal-studies/profiles/arundhati-katju|title=Arundhati Katju ’17 LL.M., J.S.D. Candidate}}&lt;/ref&gt; তেওঁ ফ্ৰেংকেলষ্টাইন ফেল' হিচাপে কলম্বিয়া বিশ্ববিদ্যালয়ত ভাৰতত অপৰাধী আৰু সাংবিধানিক আইনৰ ওপৰত গৱেষণা কৰিছে। 

২০১৯ চনত চিএনএন ফেৰেদ জাকাৰিয়াৰ সৈতে হোৱা এক সাক্ষাৎকাৰত তেওঁ প্ৰকাশ কৰিছিল যে তেওঁ অধিবক্তা [[মেনকা গুৰুস্বামী]]ৰ সৈতে সমকামী সম্পৰ্কত আছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.news18.com/news/buzz/section-377-lawyers-menaka-guruswamy-and-arundhati-katju-come-out-as-a-couple-2237281.html|title=Section 377 Lawyers Menaka Guruswamy and Arundhati Katju Come Out as a Couple|last=|first=|date=|website=|archive-url=|archive-date=|access-date=}}&lt;/ref&gt;

==কৰ্মজীৱন==
অৰুন্ধতীয়ে ২০০৫ চনত ভাৰতীয় বাৰত অন্তৰ্ভুক্ত হৈছিল আৰু জ্যেষ্ঠ অধিবক্তা সিদ্ধাৰ্থ লুথৰাৰ চেম্বাৰত যোগদান কৰিছিল। তেওঁ লুথৰাৰ ওচৰত পাঁচ বছৰৰ বাবে অপৰাধী প্ৰতিৰক্ষা অধিবক্তা হিচাপে অনুশীলন কৰিছিল। এজন বগা কলাৰ প্ৰতিৰক্ষা অধিবক্তা হিচাপে, তেওঁ ২জি স্পেকট্ৰাম উৎকোচ গোচৰ আৰু জেচিকা লাল হত্যা গোচৰত আৰু কেছ ফৰ কুৱেশ্যনৰ বাবে অনুসন্ধানী সাংবাদিকসকলক প্ৰতিনিধিত্ব কৰিছিল। 

তেওঁ ২০১১ চনত নতুন দিল্লীত নিজৰ আইনৰ চেম্বাৰ আৰম্ভ কৰিছিল। উচ্চতম ন্যায়ালয় আৰু দিল্লী উচ্চ ন্যায়ালয়ত তেওঁৰ অনুশীলনত অপৰাধী, অসামৰিক আৰু সাংবিধানিক আইনৰ ক্ষেত্ৰ আৰু ইয়াৰ লগতে মধ্যস্থতাও সামৰি লোৱা হৈছে। 

২০১৬ চনত তেওঁ নৱতেজ সিং জোহৰ আৰু অন্যান্য বনাম ভাৰত চৰকাৰ গোচৰত মুখ্য আবেদনৰ খচৰা প্ৰস্তুত কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://orinam.net/377/wp-content/uploads/2016/06/Johar-UoI-2016.pdf|title=Petition in Section 377 case, Orinam.net}}&lt;/ref&gt; তেওঁ সুৰেশ কুমাৰ কৌশাল বনাম নাজ ফাউণ্ডেচন (২০১৩) আৰু শিৱানী ভাট বানান জিএনচিটি অৱ দিল্লী (২০১৫) কে ধৰি ভাৰতৰ অন্যান্য গুৰুত্বপূৰ্ণ [[এলজিবিটি]] অধিকাৰ গোচৰৰত যুক্তি দৰ্শাইছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.theguardian.com/world/2018/sep/06/indian-supreme-court-decriminalises-homosexuality|title=Campaigners celebrate as India decriminalises homosexuality, The Guardian}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.livelaw.in/everyone-has-a-fundamental-right-to-be-recognized-in-their-chosen-gender-delhi-hc/|title=Everyone has a fundamental right to be recognized in their chosen Gender: Delhi HC allows transgender student to return to US}}&lt;/ref&gt;

তেওঁ বিভিন্ন মঞ্চত ভাৰতৰ আগশাৰীৰ ৰাজহুৱা বিশ্ববিদ্যালয় জৱাহৰলাল নেহৰু বিশ্ববিদ্যালয় (২০১৩-২০১৬) প্ৰতিনিধিত্ব কৰিছে আৰু দিল্লী প্ৰদূষণ নিয়ন্ত্ৰণ সমিতিৰ (২০০৮-২০০৯) অধিবক্তাও আছিল। 

তেওঁৰ বাণিজ্যিক অনুশীলনৰ সৈতে তেওঁ তিনি বছৰৰ বাবে দিল্লী উচ্চ ন্যায়ালয় আইন সেৱা সমিতিৰ বাবে অপৰাধী আবেদনত প্ৰায় ১০০ গৰাকী ব্যক্তিক প্ৰতিনিধিত্ব কৰিছিল। দিল্লী উচ্চ ন্যায়ালয়ে আমিকাছ কুৰী হিচাপে তেওঁক অপৰাধী বিষয়ত কেইবাবাৰো নিযুক্ত কৰিছে। 

২০১৮ চনত তেওঁ নিউয়ৰ্কত আইন অনুশীলন বাৰত অন্তৰ্ভুক্ত হৈছিল। 

===সমকামীতাৰ সাংবিধানিক বৈধতা===
২০১৬ চনৰ এপ্ৰিলত মাহত অৰুদ্ধতী কাট্‌জুয়ে মেনকা গুৰুস্বামী আৰু সৌৰভ কৃপালকে ধৰি অধিবক্তাৰ এটা দলৰ সৈতে ভাৰতীয় দণ্ড বিধি, ১৮৬০ৰ ধাৰা ৩৭৭ ৰ সাংবিধানিক বৈধতাৰ প্ৰত্যাহ্বান জনাই নৱতেজ সিং জোহৰৰ নেতৃত্বত পাঁচজন [[এলজিবিটি]] আবেদনকাৰীৰ হৈ এখন আবেদন দাখিল কৰে। এলজিবিটি ভাৰতীয় নাগৰিকসকলে প্ৰকৃততে তেওঁলোকৰ মৌলিক অধিকাৰ উলংঘনৰ অভিযোগ কৰি ৰিট আবেদন দাখিল কৰা এয়া প্ৰথম নিদৰ্শন আছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.theguardian.com/world/2018/jul/24/our-lives-should-be-lived-in-the-sun-the-couple-fighting-to-legalise-gay-sex-in-india|title=Our lives should be lived in the sun’: the couple fighting to legalise gay sex in India - The Guardian|last=|first=|date=|website=|archive-url=|archive-date=|access-date=}}&lt;/ref&gt; ন্যায়ালয়ৰ ৫ জনীয়া সাংবিধানিক বিচাৰপীঠে প্ৰাপ্তবয়স্কসকলক সন্মতি প্ৰদান কৰাৰ বাবে ধাৰা ৩৭৭ প্ৰযোজ্য নহয় ঐতিহাসিক ৰায়দান প্ৰদান কৰিছিল। 

তেওঁ ২০১৩ চনত বিশ্ববিদ্যালয়ৰ অধ্যাপকসকলৰ হৈ সমকামিতাৰ সংবিধানিক বৈধতাৰ বিষয়ে সুৰেশ কুমাৰ কৌশাল বনাম নাজ ফাউণ্ডেচনৰ গোচৰটো উচ্চতম ন্যায়ালয়ত যুক্তি দৰ্শাইছিল। 

===অবৈধ সীমাবদ্ধতাৰ গোচৰ===
শিৱানী ভাট বনাম ৰাষ্ট্ৰীয় ৰাজধানী অঞ্চল দিল্লী আৰু অন্যান্য গোচৰত&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://lobis.nic.in/ddir/dhc/SID/judgement/05-10-2015/SID05102015CRLW21332015.pdf|title=Shivani Bhat v. National Capital Territory of Delhi and Others}}&lt;/ref&gt; তেওঁ ১৯ বছৰীয়া [[ট্ৰান্সজেণ্ডাৰ|ট্ৰান্সমেন]] শিৱানী ভাটক প্ৰতিনিধিত্ব কৰিছিল। শিৱানীৰ পিতৃ-মাতৃয়ে প্ৰতাৰণাৰে [[আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ]]ৰ পৰা ভাৰতলৈ আনিছিল। অৰুন্ধতীয়ে হাৰাশাস্তিৰ পৰা সুৰক্ষা আৰু আমেৰিকালৈ উভতি যোৱাৰ অধিকাৰৰ বাবে ভাটৰ হৈ দিল্লী উচ্চ ন্যায়ালয়ত এটা ৰিট আবেদন দাখিল কৰিছিল। দিল্লী উচ্চ ন্যায়ালয়ে শিৱানীৰ পক্ষত ৰায় দিছিল। লগতে ন্যায়ালয়ে শিৱানীৰ মাক-দেউতাকে তেওঁৰ ভ্ৰমণৰ নথিপত্ৰ ঘূৰাই দিব লাগিব যাতে তেওঁ আমেৰিকা লৈ ঘূৰি যাব পাৰে বুলি ৰায় প্ৰদান কৰিছিল। আদালতে তেওঁৰ আত্মসংকল্প, ভ্ৰমণ আৰু শিক্ষাৰ অধিকাৰ ৰক্ষা কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://indianexpress.com/article/india/india-others/delhi-high-court-steps-in-to-protect-19-yr-old-transgender-from-california/|title=Delhi High Court steps in to protect 19-year-old transgender from California}}&lt;/ref&gt;

===আগষ্টা ৱেষ্টলেণ্ড ভিভিআইপি চপাৰ কেলেংকাৰী===
আগষ্টা ৱেষ্টলেণ্ড দুৰ্নীতিৰ গোচৰত মধ্যস্থতাকাৰী আৰু ভাৰতীয় বিষয়াসকলে হেলিকপ্টাৰ ক্ৰয় কৰাৰ চুক্তিত অৰুন্ধতীয়ে মেনকা গুৰুস্বামীৰ সৈতে চিবিআইৰ এক বিশেষ আদালতত প্ৰাক্তন এয়াৰ চীফ মাৰ্শ্বল এচ পি ত্যাগীক প্ৰতিনিধিত্ব কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/defence/agustawestland-european-middleman-discloses-percentage-of-bribe-paid-to-tyagi-brothers-says-cbi-to-court/articleshow/55983893.cms|title=AgustaWestland: 'European middleman discloses percentage of bribe paid to Tyagi brothers', says CBI to court|last=|first=|date=|website=|archive-url=|archive-date=|access-date=}}&lt;/ref&gt; গ্ৰেপ্তাৰৰ পিছত তেওঁ সফলতাৰে তেওঁৰ জামিনৰ বাবে যুক্তি দিছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/defence/former-iaf-chief-s-p-tyagi-granted-bail-in-agustawestland-chopper-scam/articleshow/56178713.cms?from=mdr|title=CBI failed to state amount of money paid to former IAF Chief SP Tyagi in AgustaWestland case: court; grants him bail|last=|first=|date=|website=|archive-url=|archive-date=|access-date=}}&lt;/ref&gt; ২০১৮ চনত ত্যাগীৰ বিৰুদ্ধে এটা অভিযোগপত্ৰ দাখিল কৰা হৈছিল আৰু গোচৰটো বৰ্তমান স্থগিত হৈ আছে। 

===দিল্লী উচ্চ ন্যায়ালয় আইনী সেৱা সমিতি===
দিল্লী উচ্চ ন্যায়ালয় আইনসেৱা সমিতিৰ পেনেল অধিবক্তা হিচাপে তেওঁ প্ৰায় ১০০টা গোচৰত ধৰ্ষণ, হত্যা, শিশু যৌন উৎপীড়ন, নিচাযুক্ত অপৰাধৰ গোচৰত অভিযুক্ত অভাৱী ব্যক্তিসকলৰ হৈ আপীল আৰু গোচৰৰ লগত জড়িত আছিল। 

===আমিকাচ কুৰী===
২০০৯ চনৰ পৰা বহুবাৰ চুৰি, যৌতুকৰ ফলত মৃত্যু আৰু হত্যাৰ ক্ষেত্ৰত অভিযুক্ত আৰু অভিযোগকাৰী দুয়োজনক প্ৰতিনিধিত্ব কৰিবলৈ অপৰাধী আবেদনত দিল্লী উচ্চ ন্যায়ালয়ে তেওঁক আমিকাচ কুৰী হিচাপে নিযুক্ত কৰিছে। 

==শৈক্ষিক জীৱন==
তেওঁ ২০১৭ চনত চেণ্টাৰ ফৰ ষ্টাডি অৱ ল' এণ্ড কালচাৰ, কলম্বিয়া ল' স্কুলত ভাৰতীয় অপৰাধী আৰু সাংবিধানিক আইনৰ বিষয়ত গৱেষণা কৰিছিল। তেওঁ দিল্লীৰ ৰাষ্ট্ৰীয় আইন বিশ্ববিদ্যালয়ত বগা কলাৰ প্ৰতিৰক্ষাৰ শিক্ষা প্ৰদান কৰিছিল। অৰুন্ধতীয়ে ২০১০ চনত শিশুৰ বিৰুদ্ধে যৌন অপৰাধৰ ক্ষেত্ৰত অপৰাধী পৰীক্ষণৰ বাবে বিশেষ প্ৰক্ৰিয়া প্ৰস্তুত কৰিবলৈ ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰীয় শিশু অধিকাৰ সুৰক্ষা আয়োগৰ সৈতে কাম কৰিছিল। যৌন অপৰাধৰ পৰা শিশুৰ সুৰক্ষা আইন, ২০১২ৰ খচৰা প্ৰস্তুত কৰোঁতে আয়োগৰ প্ৰস্তাৱিত বিধেয়কখন বিবেচনা কৰা হৈছিল। 

তেওঁ আইন বিষয়ক কেইবাখনো গ্ৰন্থ ৰচনা কৰিছে আৰু বাতৰি কাকত আৰু অনলাইন নিউজ পৰ্টেলত লিখা মেলা কৰে। 

==বঁটা আৰু সন্মান==
২০১৬ চনত অৰুন্ধতী কাট্‌জুয়ে কলম্বিয়া বিশ্ববিদ্যালয়ৰ সন্মানীয় মানৱ অধিকাৰ ফেল'শ্বিপ আৰু নিউয়ৰ্কৰ আন্তৰ্জাতিক গৃহত মহিলা আন্তৰ্জাতিক নেতৃত্ব কাৰ্যসূচী ফেল'শ্বিপ লাভ কৰে। তেওঁক কলম্বিয়া ল' স্কুলৰ হাৰমেন এন ফ্ৰেংকেলষ্টাইন মেমৰিয়েল ফেল'শ্বিপ (২০১৮-১৯) প্ৰদান কৰা হৈছিল। ২০১৮ চনত তেওঁ আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ-ইটালী যুৱ নেতা ফেল' আছিল। ২০১৯ চনৰ এপ্ৰিল মাহত তেওঁৰ নাম মেনকা গুৰুস্বামীৰ সৈতে টাইম আলোচনীৰ ১০০ গৰাকী আটাইতকৈ প্ৰভাৱশালী ব্যক্তিৰ তালিকাত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://time.com/collection/100-most-influential-people-2019/5567711/arundhati-katju-menaka-guruswamy|title=Arundhati Katju and Menaka Guruswamy, Time 100|last=|first=|date=|website=|archive-url=|archive-date=|access-date=}}&lt;/ref&gt; তেওঁক ফৰ্বছ ইণ্ডিয়াৰ মহিলা-পাৱাৰ ট্ৰেলব্ৰেজাৰ, ২০১৯ৰ তালিকাতো প্ৰদৰ্শিত কৰা হৈছে।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.forbesindia.com/lists/2019-w-power-trailblazers/1759/1|title=Menaka Guruswamy: Taking the law into her hands|last=|first=|date=|website=|archive-url=|archive-date=|access-date=|archivedate=2020-01-05|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200105085738/http://www.forbesindia.com/lists/2019-w-power-trailblazers/1759/1|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;

==তথ্য উৎস==
{{ৰেফলিষ্ট}}

[[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:জীৱিত ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:এলজিবিটি সম্প্ৰদায়ৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় অধিবক্তা]]</text>
      <sha1>bfajbrbbxe6np51of9ug5je0dykmdkp</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>শিল্পা শেট্টী</title>
    <ns>0</ns>
    <id>71690</id>
    <revision>
      <id>519372</id>
      <parentid>517236</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T03:19:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Babulbaishya</username>
        <id>2558</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>519372</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="52457" sha1="83mp7ll1f6erzrk4j9osv4rl82rjxj5" xml:space="preserve">
{{Infobox person
| name = শিল্পা শেট্টী
| image = Shilpa Shetty snapped at a press conference (cropped).jpg
| caption = ২০২৩ চনত শিল্পা শেট্টী
| birth_date = {{Birth date and age|df=yes|1975|6|8}}&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.hindustantimes.com/bollywood/happy-birthday-shilpa-shetty-her-10-pics-with-husband-raj-kundra-son-viaan-and-daughter-samisha-that-are-just-perfect/story-CIlhGaoWISoDDtiP01ttcN.html|title=Happy birthday Shilpa Shetty: Her 10 pics with husband Raj Kundra|website=Hindustan Times|archive-url=https://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:IGueZikhmOgJ:https://www.hindustantimes.com/bollywood/happy-birthday-shilpa-shetty-her-10-pics-with-husband-raj-kundra-son-viaan-and-daughter-samisha-that-are-just-perfect/story-CIlhGaoWISoDDtiP01ttcN.html+&amp;cd=27&amp;hl=en&amp;ct=clnk&amp;gl=in|archive-date=2 October 2020|url-status=live|access-date=22 October 2020}}&lt;/ref&gt;
| birth_place = মাঙ্গালোৰ, [[কৰ্ণাটক]], [[ভাৰত]]&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://filmychef.com/shilpa-shetty-biography/amp|title=Shilpa Shetty Biography|website=Filmy Chef|access-date=22 October 2020|archivedate=17 July 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200717120317/https://filmychef.com/shilpa-shetty-biography/amp|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.mangalorean.com/hey-kudla-niklekh-pura-namaskara-im-coming-to-launch-mother-child-centre-at-kmc-actress-shilpa-shetty/|title=Hey Kudla Niklekh Pura Namaskara in coming to launch mother child centre at KMC actress Shilpa Shetty|website=Mangalorean.com}}&lt;/ref&gt;
| birth_name = অশ্বিনী শেট্টী&lt;ref&gt;{{cite news |last1=Kapoor |first1=Reena |title=Here's why Shilpa Shetty's changed her name |url=https://www.deccanchronicle.com/141207/entertainment-bollywood/article/shilpa-shetty%E2%80%99s-real-name-ashwini |access-date=22 October 2020 |work=Deccan Chronicle |date=7 December 2014 |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news |title=What is Shilpa Shetty's real name? |url=https://www.timesnownews.com/real-name-of/article/what-is-shilpa-shettys-real-name/226744 |access-date=22 October 2020 |work=Times Now |date=11 May 2018 |language=en}}&lt;/ref&gt;
| occupation = বলিউডৰ অভিনেত্ৰী, চলচ্চিত্ৰ পৰিচালক, নৃত্য শিল্পী,লেখিকা, ব্যৱসায়ি, মডেল
| spouse = {{marriage|ৰাজ কুন্দ্ৰা|2009}}
| children = ২
| relatives = শমিতা শেট্টী (ভগ্নী)
| yearsactive = ১৯৯৩ চনৰ পৰা
| height = {{height|ft=5|in=10}}&lt;ref&gt;{{cite news |title=A balancing act |url=https://www.thehindu.com/todays-paper/tp-features/tp-metroplus/a-balancing-act/article3197426.ece |access-date=26 May 2021 |work=The Hindu |date=2006-08-05 |archive-url=https://archive.ph/ife4y |archive-date=20 May 2021}}&lt;/ref&gt;
}}
'''শিল্পা শেট্টী কুন্দ্ৰা''' ({{Lang-en|Shilpa Shetty Kundra}}; জন্ম: ৮ জুন ১৯৭৫)&lt;ref name=&quot;Indian Express&quot;&gt;{{cite news|url=https://www.indianexpress.com/article/entertainment/bollywood/happy-birthday-shilpa-shetty-these-throwback-photos-is-a-gift-for-shilpa-fans-4694281/lite/ |title=Happy birthday Shilpa Shetty: A stylish star, a mother and an inspiration, here are all the roles she plays to perfection she is the mother of a 5-year-old Y.Vishwa of Hyderabad |access-date=8 June 2017 |date=8 June 2017 |work=[[Hindustan Times]] |quote=...and thus we celebrate her 42nd birthday... }}&lt;/ref&gt; হৈছে এগৰাকী [[ভাৰতীয় চলচ্চিত্ৰ]] অভিনেত্ৰী আৰু মডেল। ১৯৯৩ চনত [[শ্বাহৰুখ খান]]ৰ সৈতে 'বাজিগৰ' চলচ্চিত্ৰত অভিনয় কৰি চলচ্চিত্ৰ জগতত অভিষেক ঘটোৱাৰ পিছত প্ৰায় ৪০খন [[হিন্দী ভাষা|হিন্দী]], [[তামিল ভাষা|তামিল]], [[তেলুগু ভাষা|তেলুগু]] আৰু [[কন্নড় ভাষা|কন্নড়]] চলচ্চিত্ৰত অভিনয় কৰিছে। তেওঁ থ্ৰিলাৰ বাজিগাৰ (১৯৯৩)ত পৰ্দাত অভিষেক ঘটায় যিয়ে শ্ৰেষ্ঠ সহযোগী অভিনেত্ৰীৰ বাবে ফিল্মফেয়াৰ বঁটাৰ বাবে প্ৰথম মনোনয়ন লাভ কৰে। শিল্পাই প্ৰথম প্ৰধান চৰিত্ৰত অভিনয় কৰে ১৯৯৪ চনত 'আগ' বোলছবিত। ইয়াৰোপৰি তেওঁ 'ধড়কন' (২০০০), মেয় খিলাড়ী তু অনাৰী (১৯৯৪), জানোৱাৰ (১৯৯৯) আৰু 'ৰিস্তে' (২০০২) চলচ্চিত্ৰত শক্তিশালী অভিনয় প্ৰদৰ্শন কৰে।&lt;ref&gt;{{cite news |title=Shilpa Shetty celebrates '25 years of Main Khiladi Tu Anari' |url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/bollywood/news/shilpa-shetty-celebrates-25-years-of-main-khiladi-tu-anari-shares-a-video-on-her-instagram/articleshow/71268035.cms |access-date=9 April 2020 |work=Times of India |agency=Bennett, Coleman and Company Limited |date=24 September 2019 |archive-date=16 December 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201216125235/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/bollywood/news/shilpa-shetty-celebrates-25-years-of-main-khiladi-tu-anari-shares-a-video-on-her-instagram/articleshow/71268035.cms |url-status=live }}&lt;/ref&gt; ২০০৪ চনত 'ফিৰ মিলিঙ্গে' চলচ্চিত্ৰত এগৰাকী [[এইড্‌ছ]] ৰোগীৰ ভূমিকাত অভিনয় কৰি তেওঁ বহুতো পুৰস্কাৰ লাভ কৰিবৰ সক্ষম হয়। তেওঁৰ ভনীয়েক শমিতা শেট্টীও এগৰাকী বলিউড অভিনেত্ৰী। 

ৰোমাণ্টিক নাটক ধড়কন (২০০০) শেট্টীৰ কেৰিয়াৰত এক টাৰ্নিং পইণ্ট হিচাপে পৰিগণিত হৈছিল। ইয়াৰ পিছত ইণ্ডিয়ান (২০০১) আৰু ৰিস্তে (২০০২) ছবিত চৰিত্ৰত অভিনয় কৰি তেওঁ দ্বিতীয়বাৰৰ বাবে ফিল্মফেয়াৰত শ্ৰেষ্ঠ সহযোগী অভিনেত্ৰীৰ বাবে মনোনয়ন লাভ কৰে। শ্বেট্টিয়ে ফিৰ মিলেংগে (২০০৪) নাটকত এইডছ ৰোগীৰ চৰিত্ৰত অভিনয় কৰাৰ বাবে প্ৰশংসা লাভ কৰে, যাৰ ফলত তেওঁ শ্ৰেষ্ঠ অভিনেত্ৰীৰ বাবে ফিল্মফেয়াৰ বঁটাৰ বাবে মনোনয়ন লাভ কৰে। তাৰ পিছত তেওঁ একচন থ্ৰিলাৰ ডাছ (২০০৫), এনচেম্বল নাটক লাইফ ইন এ... মেট্ৰ' (২০০৭), আৰু ক্ৰীড়া নাটক আপনে (২০০৭)ত অভিনয় কৰে আৰু দোস্তানা (২০০৮)ৰ &quot;শ্বাট আপ এণ্ড বাউন্স&quot; গীতটোৰ বাবে মনোযোগ অৰ্জন কৰে। ইয়াৰ পিছতে অভিনয়ৰ পৰা বিৰতি আহিল। 

২০০৬ চনত তেওঁ নৃত্যৰ ৰিয়েলিটি শ্ব' ঝলক দিখলা জা বিচাৰক হিচাপে ৰিয়েলিটি টেলিভিছনত প্ৰৱেশ কৰে। ২০০৭ চনৰ আৰম্ভণিতে শ্বেট্টিয়ে ব্ৰিটেইনৰ ৰিয়েলিটি শ্ব' চেলিব্ৰিটি বিগ ব্ৰাদাৰৰ পঞ্চম ছিৰিজত যোগদান কৰে আৰু শেষত এই ধাৰাবাহিকখন জয় কৰে। থকাৰ সময়ছোৱাত শেট্টীয়ে আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সংবাদ মাধ্যমত কভাৰেজ লাভ কৰিছিল আৰু সহ্য কৰা বৰ্ণবাদৰ বাবে তেওঁৰ কেইবাজনো ঘৰৰ সতীৰ্থৰ পৰা মনোযোগ লাভ কৰিছিল। তাৰ পিছত শেট্টীয়ে ২০০৮ চনত ভাৰতীয় সংস্কৰণৰ দ্বিতীয় ছিজন বিগ বছৰ আয়োজন কৰিছিল। তাৰ পিছত শ্বেট্টীয়ে জাৰা নাচকে দিখা (২০১০), নাচ বালিয়ে (২০১২–২০২০) আৰু ছুপাৰ ডান্সাৰ (২০১৬–২০২১)কে ধৰি কেইবাটাও নৃত্য আৰু সংগীতৰ ৰিয়েলিটি-কম্পিটিচন শ্ব'ত বিচাৰক হিচাপে অভিনয় কৰিছিল আৰু ইণ্ডিয়ান আইডলত অভিনয় কৰিছিল (২০২১–২০২৩)। ২০২১ চনত কমেডী ছবি হুংগামা ২ ৰ জৰিয়তে অভিনয়লৈ ঘূৰি অহা ছানীয়ে তাৰ পিছত একচন ছিৰিজ ইণ্ডিয়ান পুলিচ ফৰ্চ (২০২৪)ত অভিনয় কৰে। 

তেওঁ পৰ্দাৰ কামৰ উপৰিও বিভিন্ন ব্ৰেণ্ড আৰু প্ৰডাক্টৰ বাবে এগৰাকী চেলিব্ৰিটি এণ্ডাৰছাৰ। তদুপৰি তেওঁ নাৰীবাদ, নিৰামিষভোজী আৰু পশুৰ অধিকাৰৰ দৰে ব্যক্তিগত বিষয়সমূহৰ ওপৰত কণ্ঠস্বৰ প্ৰকাশ কৰিছে।&lt;ref name=&quot;brands&quot;&gt;{{cite news |last1=Sharma |first1=Karuna |title=What continues to make Shilpa Shetty Kundra relevant for brands |url=https://www.businessinsider.in/advertising/brands/article/what-continues-to-make-shilpa-shetty-kundra-relevant-for-brands/articleshow/74165546.cms |access-date=9 April 2020 |work=Business Insider |agency=Axel Springer SE |archive-url=https://web.archive.org/web/20200410074605/https://www.businessinsider.in/advertising/brands/article/what-continues-to-make-shilpa-shetty-kundra-relevant-for-brands/articleshow/74165546.cms |archive-date=10 April 2020 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;feminism&quot;&gt;{{cite web |title=Have Bollywood Celebs Finally Embraced Feminism? |url=https://www.tatacliq.com/que/have-bollywood-celebs-finally-embraced-feminism/ |publisher=Tata Cliq |access-date=9 April 2020 |archive-date=22 September 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200922104027/https://www.tatacliq.com/que/have-bollywood-celebs-finally-embraced-feminism/ |url-status=live }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;animal rights&quot;&gt;{{cite web |title=Shilpa Shetty Kundra Honoured With PETA's 'Hero to Animals' Award |url=https://www.petaindia.com/media/bollywoods-shilpa-shetty-kundra-honoured-petas-hero-animals-award/ |publisher=PETA |access-date=9 April 2020 |archive-date=31 August 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200831113301/https://www.petaindia.com/media/bollywoods-shilpa-shetty-kundra-honoured-petas-hero-animals-award/ |url-status=dead |archivedate=31 August 2020 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200831113301/https://www.petaindia.com/media/bollywoods-shilpa-shetty-kundra-honoured-petas-hero-animals-award/ |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;animal hero&quot;&gt;{{cite news |title=Shilpa Shetty wins PETA's 'Hero To Animals' Award |url=https://news.abplive.com/entertainment/movies/shilpa-shetty-wins-petas-hero-to-animals-award-854218 |access-date=9 April 2020 |work=ABP News |agency=ABP Group |date=17 December 2017 |archive-date=16 March 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220316201012/https://news.abplive.com/entertainment/movies/shilpa-shetty-wins-petas-hero-to-animals-award-854218 |url-status=live }}&lt;/ref&gt; শেট্টীয়ে ২০০৬ চনৰ পৰা চাৰ্কাছত বন্যপ্ৰাণীৰ ব্যৱহাৰৰ বিৰুদ্ধে বিজ্ঞাপন অভিযানৰ অংশ হিচাপে পেটাৰ সৈতে কাম কৰি আহিছে। তেখেতে ২০১৫ চনত নিজাকৈ যোগ ডিভিডি মুকলি কৰিছিল। ভাৰত চৰকাৰে আৰম্ভ কৰা ফিট ইণ্ডিয়া মুভমেণ্টৰ দৰে কেইবাটাও ফিটনেছ অভিযানৰ সৈতে জড়িত। স্বচ্ছ ভাৰত অভিযানৰ স্বচ্ছতা অভিযানৰ কামৰ বাবে শেট্টীক চেম্পিয়নছ অৱ চেঞ্জ বঁটাৰে সন্মানিত কৰা হয়। ২০০৯ চনৰ পৰা ২০১৫ চনলৈকে ইণ্ডিয়ান প্ৰিমিয়াৰ লীগৰ দল ৰাজস্থান ৰয়েলছৰ অংশস্বত্বাধিকাৰী আছিল। 

== প্ৰাৰম্ভিক জীৱন ==
শেট্টীৰ জন্ম হৈছিল [[কৰ্ণাটক]]ৰ মেংগালুৰু চহৰত এটা [[তুলু ভাষা|তুলুভাষী]] বণ্ট পৰিয়ালত।&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://filmychef.com/shilpa-shetty-biography/amp |title=Shilpa Shetty Biography |website=Filmy Chef |access-date=22 October 2020 |archive-date=17 July 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200717120317/https://filmychef.com/shilpa-shetty-biography/amp |url-status=live |archivedate=17 July 2020 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200717120317/https://filmychef.com/shilpa-shetty-biography/amp |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://www.mangalorean.com/hey-kudla-niklekh-pura-namaskara-im-coming-to-launch-mother-child-centre-at-kmc-actress-shilpa-shetty/ |title=Hey Kudla Niklekh Pura Namaskara in coming to launch mother child centre at KMC actress Shilpa Shetty |website=Mangalorean.com |date=24 September 2019 |access-date=17 July 2020 |archive-date=17 July 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200717120050/https://www.mangalorean.com/hey-kudla-niklekh-pura-namaskara-im-coming-to-launch-mother-child-centre-at-kmc-actress-shilpa-shetty/ |url-status=live }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=25 November 2013 |title=I am a full on Bunt: Shilpa Shetty |url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/mangaluru/I-am-a-full-on-Bunt-Shilpa-Shetty/articleshow/26347687.cms |access-date=16 July 2020 |work=The Times of India |language=en |archive-date=4 April 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190404104430/https://timesofindia.indiatimes.com/city/mangaluru/I-am-a-full-on-Bunt-Shilpa-Shetty/articleshow/26347687.cms |url-status=live }}&lt;/ref&gt; তেওঁৰ মাতৃ ছুনন্দা আৰু পিতৃ স্বৰ্গীয় সুৰেন্দ্ৰ শেট্টী দুয়োজনে ঔষধ উদ্যোগত ব্যৱহৃত টেম্পাৰ-প্ৰুফ পানীৰ ঢাকনিৰ উৎপাদক আছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Raghuram |first=M. |date=19 April 2010 |title=Bunts feel at home wherever they are |url=https://www.dnaindia.com/lifestyle/report-bunts-feel-at-home-wherever-they-are-1373019 |access-date=16 July 2020 |website=DNA India |language=en |archive-date=18 July 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200718061525/https://www.dnaindia.com/lifestyle/report-bunts-feel-at-home-wherever-they-are-1373019 |url-status=live }}&lt;/ref&gt; তেওঁ শমিতা শেট্টীৰ বাইদেউ। 

শেট্টীয়ে শিক্ষাগ্ৰহণ কৰিছিল চেম্বুৰৰ ছেণ্ট এন্থনীৰ গাৰ্লছ হাই স্কুল আৰু পাছত মাটুঙাস্থিত ৰামনীৰঞ্জন আনন্দীলাল পোদাৰ কমাৰ্চ আৰু ইকনমিকছ মহাবিদ্যালয়ত।&lt;ref&gt;{{cite news |last1=Vibhute |first1=Kranti |title=Mumbai: Chembur's St Anthony's Girls' school to extend premises |url=https://www.dnaindia.com/mumbai/report-mumbai-chembur-s-st-anthony-s-girl-s-school-to-extend-premises-2697817 |work=DNA India |date=19 December 2018 |language=en |access-date=22 November 2020 |archive-date=8 November 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201108141028/https://www.dnaindia.com/mumbai/report-mumbai-chembur-s-st-anthony-s-girl-s-school-to-extend-premises-2697817 |url-status=live }}&lt;/ref&gt; তেওঁ এজন প্ৰশিক্ষিত [[ভাৰতনাট্যম]] নৃত্যাংগনা আৰু বিদ্যালয়ত ভলীবল দলৰ অধিনায়িকা আছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web |url=https://www.hindustantimes.com/bollywood/fitness-a-way-of-life-for-shilpa-shetty-who-was-a-state-level-volleyball-player-once/story-nf1BrqxIjx7dIAUdzQqzVO.html |title=Fitness a way of life for Shilpa Shetty who was a state-level volleyball player once |date=10 June 2018 |website=Hindustan Times |language=en |access-date=25 May 2019 |archive-date=25 May 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190525090513/https://www.hindustantimes.com/bollywood/fitness-a-way-of-life-for-shilpa-shetty-who-was-a-state-level-volleyball-player-once/story-nf1BrqxIjx7dIAUdzQqzVO.html |url-status=live }}&lt;/ref&gt;

১৯৯১ চনত দশম শ্ৰেণীৰ পৰীক্ষা উত্তীৰ্ণ কৰাৰ পাছত, শেট্টীয়ে এটা টেলিভিছন চেনেলত লিম্‌কাৰ বিজ্ঞাপনযোগে মডেলিং জগতত পদাৰ্পণ কৰে আৰু তাৰ পাছতে বিভিন্ন বাণিজ্যিক বিজ্ঞাপনত অংশ লয়। তাৰ ফলস্বৰূপে তেওঁ চলচ্চিত্ৰৰ পৰাও প্ৰস্তাৱ লাভ কৰে। অভিনেত্ৰী হোৱাৰ আগলৈকে তেওঁ মডেল হিচাপে নিজৰ কেৰিয়াৰ আগবঢ়াইছিল।&lt;ref name=&quot;bbcprofile&quot;&gt;{{cite web |title=Profile: Shilpa Shetty |url=https://www.bbc.com/news/entertainment-arts-12345678 |work=BBC News |access-date=18 May 2025 }}{{Dead link|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;

== পৰ্দাৰ বাহিৰৰ কাৰ্য ==
[[চিত্ৰ:ShilpaShetty12.jpg|thumb|left|upright|''নাচ বলিয়ে ৫''-ৰ বিচাৰকৰূপে চেট্টী]]
ফেব্ৰুৱাৰী ২০০৬ চনত, শেট্টীয়ে ভাৰতত এইচআইভি-এইডছ সমস্যা সমাধানৰ উদ্দেশ্যে বিবিচি ৱৰ্ল্ড চাৰ্ভিচ ট্ৰাষ্টে নিৰ্মাণ কৰা এক দূৰদৰ্শন অনুষ্ঠানত সহায় আগবঢ়ায়।&lt;ref name=&quot;bbcaids&quot;&gt;{{cite news |publisher=BBC |title=Bollywood stars in BBC Aids show |url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/south_asia/4697030.stm |access-date=4 January 2007 |date=9 February 2006 |archive-date=15 January 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070115181055/http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/south_asia/4697030.stm |url-status=live }}&lt;/ref&gt; বাতৰিসূত্ৰৰ মতে, তেওঁ এইডছ পীড়িত লোকৰ সৈতে একতা প্ৰদৰ্শনৰ উদ্দেশ্যে অংশগ্ৰহণ কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;bbcaids&quot; /&gt; শেট্টীৰ মতে, এই বিষয়টো তেওঁৰ মনৰ বিশেষ ওচৰৰ আছিল, কিয়নো তেওঁ ২০০৪ চনৰ ''ফিৰ মিলেংগে'' চিনেমাখনত এখন এইচআইভি পজিটিভ ৰোগীৰ চৰিত্ৰ অভিনয় কৰিছিল। চিনেমাখন আৰু এইচআইভি সন্দৰ্ভত কথা পাতি তেওঁ কয়: &quot;এইচআইভি পজিটিভ ৰোগীক লৈ চিনেমা কিয় নহয়? এইটো আমাৰ সমাজত এটা সমাজিক কলঙ্ক। আমি এই সমস্যা প্ৰচাৰৰ উদ্দেশ্যে এই চিনেমাখন বনাইছিলোঁ... এই চিনেমাই আমাৰ দেশত এইডছ সম্পৰ্কে সমাজিক সচেতনতা বৃদ্ধি কৰিব। এতিয়া সময় আহিছে যে আমি এই বিষয়ত কথা পাতোঁ।&quot;&lt;ref name=&quot;rediffheart&quot;&gt;{{cite web |title=Shilpa Shetty bares her heart |url=https://www.rediff.com/movies/2007/feb/15shilpa.htm |work=Rediff.com |date=15 February 2007 |access-date=18 May 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070217000000/https://www.rediff.com/movies/2007/feb/15shilpa.htm |archive-date=17 February 2007 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

মাৰ্চ ২০০৬ চনত, বিভিন্ন উৎসই জনাই যে শেট্টীয়ে PETA-ৰ এটা বিজ্ঞাপন অভিযানত যোগ দিছিল, যাৰ লক্ষ্য আছিল চৰ্কাছত বনৰীয়া প্ৰাণীৰ ব্যৱহাৰৰ বিৰুদ্ধত জনসচেতনতা বৃদ্ধি কৰা।&lt;ref name=&quot;:3&quot;&gt;{{cite news |title=Distress call from tinsel town 'tigress' |url=http://www.hindu.com/2006/05/02/stories/2006050202730200.htm |access-date=2 January 2007 |location=Chennai, India |date=2 May 2006 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20060513090839/http://www.hindu.com/2006/05/02/stories/2006050202730200.htm |work=[[The Hindu]] |archive-date=13 May 2006 |archivedate=13 May 2006 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060513090839/http://www.hindu.com/2006/05/02/stories/2006050202730200.htm |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt; PETA ইণ্ডিয়াৰ মতে, শেট্টী দীৰ্ঘদিনীয়া সমৰ্থক আৰু তেওঁ এক বাঘৰ দেহৰূপী টাইট কাপোৰ পিন্ধি ফটোত অংশ লৈ এই অভিযানত সহায় কৰিছিল। তেওঁ কৈছিল, খাঁচাত বহি ফটোত অংশ লোৱাটো অস্বস্তিকৰ আছিল, কিন্তু এই অস্বস্তি সেইসকল প্ৰাণীয়ে ভোগা যন্ত্ৰণাৰ তুলনাত কিছু নহয়। &quot;এইসকল গৌৰৱময় প্ৰাণীয়ে খাঁচাৰ পৰা বহুত কম সময়ৰ বাবে বাহিৰলৈ ওলায়, য'ত তেওঁলোকক অকথ্য কষ্টেৰে ক্ৰুৰ কৌশল দেখুৱাবলৈ বাধ্য কৰা হয়। চৰ্কাছ বৰ্জন কৰা হৈছে এনে পশুদুৰ্ব্যৱহাৰৰ বিৰুদ্ধে সহায় কৰাৰ আটাইতকৈ ভাল উপায়।&quot; &lt;ref name=&quot;:4&quot;&gt;{{cite web |work=petaindia.com |title=Shilpa Shetty Speaks Up About Cruelty To Animals in Circuses |url=http://www.petaindia.com/newsnew/NewsItem.asp?id=2996 |access-date=2 January 2007 |archive-date=14 December 2006 |archive-url=https://web.archive.org/web/20061214114623/http://www.petaindia.com/newsnew/NewsItem.asp?id=2996 |url-status=dead |archivedate=14 December 2006 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20061214114623/http://www.petaindia.com/newsnew/NewsItem.asp?id=2996 |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt; এক পিছৰ সাক্ষাৎকাৰত তেওঁ কয়, &quot;মই ভাবিলোঁ যে এইটো বন্ধ হ'ব লাগিব। যদি মোৰ কাৰ্যই তেওঁলোকৰ জীৱনত সামান্য পৰিবৰ্তন আনিব পাৰে, তেন্তে কিয় নহয়?&quot;&lt;ref name=&quot;rediffheart&quot; /&gt;

শেট্টীৰ কাৰাটেত ব্লেক বেল্ট আছে।&lt;ref&gt;{{Cite web |date=7 September 2015 |title=10 Bollywood actresses who are trained in martial arts |url=https://www.indiatimes.com/culture/who-we-are/10-bollywood-actresses-who-are-trained-in-martial-arts-277876.html |access-date=22 October 2020 |website=The Times of India |language=en-IN |archive-date=27 October 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201027155449/https://www.indiatimes.com/culture/who-we-are/10-bollywood-actresses-who-are-trained-in-martial-arts-277876.html |url-status=live }}&lt;/ref&gt; তেওঁ ২০১৫ চনত নিজৰ যোগাৰ ডিজিটেল ভিডিঅ’ মুক্তি দিয়ে।&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Rakshit |first=Nayandeep |date=28 July 2015 |url=https://www.dnaindia.com/entertainment/report-shilpa-shetty-kundra-to-launch-an-express-yoga-dvd-2108578 |title=Shilpa Shetty Kundra to launch an express Yoga DVD! |newspaper=DNA |language=en-US |access-date=9 December 2016 |archive-date=11 November 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161111233409/http://www.dnaindia.com/entertainment/report-shilpa-shetty-kundra-to-launch-an-express-yoga-dvd-2108578 |url-status=live }}&lt;/ref&gt; ফেব্ৰুৱাৰী ২০০৯ চনত, শেট্টী আৰু ৰাজ কুন্দ্ৰায়ে প্ৰায় ১৫.৪ নিযুত আমেৰিকান ডলাৰ ব্যয় কৰি [[ইণ্ডিয়ান প্ৰিমিয়াৰ লিগ]]ৰ দল ৰাজস্থান ৰয়েলছৰ ১১.৭% শ্বেয়াৰ কিনে। তেখেতৰ ''Iosis'' নামৰ এক ভাৰতীয় স্পা আৰু চেলুন শৃংখলাও আছে।&lt;ref&gt;{{cite news |title=10 Bollywood stars who made it big as entrepreneurs |url=http://www.businesstoday.in/photos/in-the-news/10-bollywood-stars-who-made-it-big-as-entrepreneurs/1173.html#photo2 |access-date=27 March 2017 |publisher=[[Business Today (India)|Business Today]] |archive-date=28 March 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170328195655/http://www.businesstoday.in/photos/in-the-news/10-bollywood-stars-who-made-it-big-as-entrepreneurs/1173.html#photo2 |url-status=live }}&lt;/ref&gt; ২০১৭ চনত, ভাৰত চৰকাৰে তেওঁক [[স্বচ্ছ ভাৰত অভিযান]]ৰ ব্ৰেণ্ড এম্বেছেডৰ হিচাপে নিযুক্ত কৰে।&lt;ref&gt;{{cite news |last1=PTI |title=Government ropes in Shilpa Shetty as Swachh Bharat brand ambassador |url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/bollywood/news/government-ropes-in-shilpa-shetty-as-swachh-bharat-brand-ambassador/articleshow/57328754.cms |access-date=23 April 2022 |work=The Times of India |date=24 February 2017 |archive-date=27 May 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220527151548/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/bollywood/news/government-ropes-in-shilpa-shetty-as-swachh-bharat-brand-ambassador/articleshow/57328754.cms |url-status=live }}&lt;/ref&gt; ২০২০ চনৰ ২০ জানুৱাৰীত তেওঁ স্বচ্ছ ভাৰত অভিযানত নিজৰ অৱদানৰ বাবে চেম্পিয়নছ অফ চেঞ্জ বঁটা লাভ কৰে।&lt;ref&gt;{{cite news |last=ANI |date=20 January 2020 |title=Shilpa Shetty gets 'Champions of Change' award for Swachh Bharat Abhiyan |url=https://www.business-standard.com/article/news-ani/shilpa-shetty-gets-champions-of-change-award-for-swachh-bharat-abhiyan-120012001570_1.html |work=Business Standard India |access-date=23 April 2022 |archive-date=26 April 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220426095143/https://www.business-standard.com/article/news-ani/shilpa-shetty-gets-champions-of-change-award-for-swachh-bharat-abhiyan-120012001570_1.html |url-status=live }}&lt;/ref&gt;

২০২১ চনত, ভোজ্য তৈল আৰু খাদ্য সামগ্ৰী উৎপাদনকাৰী বি.এল. এগ্ৰ' ইণ্ডাষ্ট্ৰিয়ে তেওঁক তেখেতৰ ''Nourish'' নামৰ উৎপাদনশৃংখলাৰ (ডাল, শুকান ফলমূল আৰু আটা) বাবে ব্ৰেণ্ড এম্বেছেডৰ হিচাপে ঘোষণা কৰে।&lt;ref&gt;{{cite news |title=BL Agro ropes in Shilpa Shetty as brand ambassador for Nourish - ET BrandEquity |url=https://brandequity.economictimes.indiatimes.com/news/marketing/bl-agro-ropes-in-shilpa-shetty-as-brand-ambassador-for-nourish/81445774 |work=Economic Times |date=11 March 2021 |access-date=18 December 2024}}&lt;/ref&gt; ২০২৩ চনত তেওঁ ''Shark Tank India''-ৰ লগত সম্পৰ্কিত ''WickedGud'' নামৰ কোম্পানিত ২.২৫ কোটি টকা বিনিয়োগ কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite web |date=15 May 2023 |title=Shilpa Shetty invests Rs 2.25 crore in Shark Tank fame WickedGud |url=https://economictimes.indiatimes.com/small-biz/sme-sector/shilpa-shetty-invests-rs-2-25-crore-in-shark-tank-fame-wickedgud/articleshow/100247530.cms |access-date=6 August 2023 |website=Economic Times |language=en |archive-date=11 August 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230811035735/https://economictimes.indiatimes.com/small-biz/sme-sector/shilpa-shetty-invests-rs-2-25-crore-in-shark-tank-fame-wickedgud/articleshow/100247530.cms |url-status=live }}&lt;/ref&gt; তেওঁ ভাৰতীয় কছমেটিক্স ব্ৰেণ্ড MamaEarth-ৰ অন্যতম প্ৰাৰম্ভিক বিনিয়োগকাৰীও আছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Deva |first=Pranati |date=1 November 2023 |title=Mamaearth IPO: How does Shilpa Shetty's return compare with Katrina Kaif's Nykaa profit? |url=https://www.livemint.com/market/ipo/shilpa-shetty-likely-to-earn-massive-return-from-mamaearth-ipo-how-does-it-compare-with-alia-katrinas-nykaa-profit-11698823419590.html |access-date=1 January 2024 |website=mint |language=en |archive-date=1 January 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240101092345/https://www.livemint.com/market/ipo/shilpa-shetty-likely-to-earn-massive-return-from-mamaearth-ipo-how-does-it-compare-with-alia-katrinas-nykaa-profit-11698823419590.html |url-status=live }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Manohar |first=Asit |date=26 October 2023 |title=Shilpa Shetty set to earn ₹15.65 crore as Mamaearth IPO hits market |url=https://www.livemint.com/market/ipo/shilpa-shetty-set-to-earn-rs-15-65-crore-as-mamaearth-ipo-hits-market-11698307818888.html |access-date=1 January 2024 |website=mint |language=en |archive-date=1 January 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240101092347/https://www.livemint.com/market/ipo/shilpa-shetty-set-to-earn-rs-15-65-crore-as-mamaearth-ipo-hits-market-11698307818888.html |url-status=live }}&lt;/ref&gt;

== ব্যক্তিগত জীৱন ==
[[File:Photos-Shilpa-Shetty-at-Bastian-in-Lower-Parel-3 (cropped).jpg|thumb|২০২০ চনত নিজৰ পতী ৰাজ কুন্দ্ৰাৰ সৈতে শিল্পা শেট্টী]]

''মেয় খিলাড়ী তু অনাৰী'' (১৯৯৪) ছবিত [[অক্ষয় কুমাৰ]]ৰ সৈতে কাম কৰাৰ পিছত, শিল্পা শেট্টীয়ে ''ইনছাফ'' (১৯৯৭) ছবিৰ ছেটত তেওঁৰ সৈতে ডেটিং আৰম্ভ কৰে, সেই সময়ত কুমাৰ অভিনেত্ৰী [[ৰবীনা টেণ্ডন]]ৰ সৈতে সম্পৰ্কৰ অৱসান ঘটাইছিল।&lt;ref name=&quot;bbcprofile&quot; /&gt; শিল্পাই এই সম্পৰ্ক সন্দৰ্ভত খোলাখুলি মন্তব্য কৰিছিল। ভাৰতীয় সংবাদ মাধ্যমত তেওঁৰ বাগদানৰ কথা আৰু অক্ষয় কুমাৰে তেওঁক চলচ্চিত্ৰ এৰি ঘৰ-গৃহস্থালীলৈ মন দিবলৈ চায় বুলি জোৰ দিয়ে আলোচনাত উঠে আহিছিল। যদিও, শিল্পাই কৈছিল যে তেওঁৰ বিয়া কৰাৰ কোনো পৰিকল্পনা নাই। ''ধড়কন'' চলচ্চিত্ৰৰ শ্বুটিঙৰ সময়ত, ২০০০ চনত তেওঁলোকৰ সম্পৰ্কৰ অন্ত পৰে।&lt;ref&gt;{{cite web |title=Shilpa Shetty and Akshay Kumar: Their Relationship Journey |url=https://www.news18.com/amp/news/movies/shilpa-shetty-akshay-kumar-relationship-timeline-6254197.html |website=News18 |access-date=18 May 2025}}&lt;/ref&gt;

২০০৯ চনৰ ফেব্ৰুৱাৰীত শিল্পা শেট্টীয়ে ৰাজ কুন্দ্ৰাৰ সৈতে বাগদান কৰে, যাৰ সৈতে তেওঁ ভাৰতীয় প্ৰিমিয়াৰ লিগ (IPL) দল ৰাজস্থান ৰয়েলছৰ সহ-গৰাকী আছিল। তেওঁলোকৰ বিবাহ ২২ নৱেম্বৰ, ২০০৯ তাৰিখে অনুষ্ঠিত হয়।&lt;ref name=&quot;:6&quot;&gt;[http://www.shilpashettylive.com/blog/index.php/2009/11/26/shilpa-shetty-kundra/254 I am officially Shilpa Shetty Kundra now!! ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091202002511/http://www.shilpashettylive.com/blog/index.php/2009/11/26/shilpa-shetty-kundra/254 |date=2 December 2009 }} ২৬ নৱেম্বৰ ২০০৯&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:9&quot;&gt;{{cite news |url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/bollywood/news-interviews/Thank-god-Ill-marry-only-once-Shilpa/articleshow/5281437.cms |archive-url=https://web.archive.org/web/20110811044718/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2009-11-30/news-interviews/28103353_1_shilpa-shetty-kundra-wedding-receptions-mediterranean-cruise |url-status=live |archive-date=11 August 2011 |work=[[The Times of India]] |title=Thank god, I'll marry only once: Shilpa |date=30 November 2009}}&lt;/ref&gt; তেওঁ ২১ মে', ২০১২ তাৰিখে এগৰাকী পুত্ৰ সন্তানৰ জন্ম দিয়ে।&lt;ref name=&quot;:7&quot;&gt;[http://www.rediff.com/movies/report/report-shilpa-shetty-gives-birth-to-a-baby-boy/20120521.htm Shilpa Shetty gives birth to a baby boy – Rediff.com Movies] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120614072813/http://www.rediff.com/movies/report/report-shilpa-shetty-gives-birth-to-a-baby-boy/20120521.htm |date=14 June 2012 }}। Rediff.com (২১ মে' ২০১২)। উদ্ধৃত কৰা তাৰিখ: ২৩ ডিচেম্বৰ ২০১৩।&lt;/ref&gt; তেওঁলোকৰ দ্বিতীয় সন্তান, এগৰাকী কন্যা, ১৫ ফেব্ৰুৱাৰী, ২০২০ তাৰিখে সাৰোগাছীৰ জৰিয়তে জন্ম গ্ৰহণ কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite web |url=https://www.instagram.com/p/B80Uq2RB3yj/ |archive-url=https://ghostarchive.org/iarchive/instagram/theshilpashetty/2248513019380726947 |archive-date=23 December 2021 |url-access=subscription |title=Shilpa Shetty Kundra on Instagram: &quot;{{!}} {{!}}Om Shri Ganeshaya Namah{{!}}{{!}} Our prayers have been answered with a miracle... With gratitude in our hearts, we are thrilled to announce the…&quot; |website=Instagram |language=en |access-date=27 February 2020}}{{cbignore}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |url=https://www.filmfare.com/news/bollywood/shilpa-shetty-and-raj-kundra-welcome-a-baby-girl-39174.html |title=Shilpa Shetty and Raj Kundra welcome a baby girl |website=filmfare.com |date=21 February 2020 |language=en |access-date=11 April 2020 |archive-date=11 April 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200411064728/https://www.filmfare.com/news/bollywood/shilpa-shetty-and-raj-kundra-welcome-a-baby-girl-39174.html |url-status=live }}&lt;/ref&gt;

== সংবাদ মাধ্যমত ==
শেট্টীয়ে ১৯৯০ৰ দশকৰ অন্যতম অগ্ৰণী অভিনেত্ৰী হিচাপে নিজকে প্ৰতিষ্ঠা কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite web |url=https://www.freepressjournal.in/cmcm/aishwarya-karisma-to-preity-90s-bollywood-actresses-then-and-now |title=Shilpa, Karisma to Sonali: 90s Bollywood actresses, then and now |website='''ফ্ৰী প্ৰেছ জাৰ্ণেল''' |access-date=28 August 2019 |archive-date=8 June 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190608041942/https://www.freepressjournal.in/cmcm/aishwarya-karisma-to-preity-90s-bollywood-actresses-then-and-now |url-status=live }}&lt;/ref&gt; '''[[ফিল্মফেয়াৰ]]'''-ৰ নায়নিকা দাসে শেট্টীক &quot;সৰ্বাধিক উল্লাসপূৰ্ণ আৰু পৰিশ্ৰমী&quot; অভিনেত্ৰী বুলি অভিহিত কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{cite news |url=https://m.filmfare.com/features/as-shilpa-shetty-kundra-turns-a-year-older-we-share-the-secrets-to-her-zestful-lifestyle-54378.amp |title=Shilpa Shetty Kundra - Secrets to her zestful lifestyle |work='''ফিল্মফেয়াৰ''' |access-date=12 September 2022 |archive-date=19 December 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191219063445/https://m.filmfare.com/features/as-shilpa-shetty-kundra-turns-a-year-older-we-share-the-secrets-to-her-zestful-lifestyle-54378.amp |url-status=live}}&lt;/ref&gt; তেওঁ '''[[ফৰ্বছ ইণ্ডিয়া]]'''ৰ [[Forbes Celebrity 100|Celebrity 100]] তালিকাত ২০১২ৰ পৰা ২০১৬ আৰু ২০১৯ চনলৈকে অন্তৰ্ভুক্ত আছিল।&lt;ref&gt;{{cite news |url=https://www.forbesindia.com/celebprofile2015/shilpa-shetty/1519/165 |title=Shilpa Shetty - Forbes |work='''ফৰ্বছ ইণ্ডিয়া''' |access-date=21 December 2016 |archive-date=19 December 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191219063445/https://www.forbesindia.com/celebprofile2015/shilpa-shetty/1519/165 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; তেওঁৰ আৰম্ভণিৰ বছৰত তেওঁ ৫৮তম স্থানত আছিল আৰু তেতিয়াৰ অনুমানিত বাৎসৰিক উপাৰ্জন আছিল ₹১২.৬ কোটি।&lt;ref&gt;{{cite news |url=https://www.forbesindia.com/lists/2012-celebrity-100/1395/1 |title=2012 Celebrity 100 |work='''ফৰ্বছ ইণ্ডিয়া''' |access-date=22 December 2013 |archive-date=19 December 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191219063445/https://www.forbesindia.com/lists/2012-celebrity-100/1395/1 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; ২০১৯ চনত তেওঁ ৭৫তম স্থানত আছিল আৰু উপাৰ্জন আছিল প্ৰায় ₹২.২৬ কোটি।&lt;ref&gt;{{cite news |url=https://www.forbesindia.com/lists/2019-celebrity-100/1819/1 |title=2019 Celebrity 100 |work='''ফৰ্বছ ইণ্ডিয়া''' |access-date=29 December 2020 |archive-date=19 December 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191219063445/https://www.forbesindia.com/lists/2019-celebrity-100/1819/1 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

[[File:Shilpa S K Manish M B'day Bash.jpg|thumb|upright|২০১৬ চনত শেট্টী]]

'''[[ৰেডিফ.কম]]'''-এ ২০০৭ চনত শেট্টীক &quot;সৰ্বাধিক প্ৰভাৱশালী অভিনেত্ৰী&quot; হিচাপে অভিহিত কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{cite news |url=https://specials.rediff.com/yearend/2007/dec/18yrpoweractress11.htm |title=The most powerful actresses of 2007 |work='''ৰেডিফ.কম''' |access-date=20 December 2018 |archive-date=19 December 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191219063445/https://specials.rediff.com/yearend/2007/dec/18yrpoweractress11.htm |url-status=live}}&lt;/ref&gt; তেওঁ তেওঁৰ নৃত্যশৈলীৰ বাবে জনাজাত।&lt;ref&gt;{{cite web |title=Madhuri Dixit to Shilpa Shetty, Bollywood actresses known for their thumkas |work='''জী নিউজ''' |accessdate=26 July 2023 |date=22 March 2023 |url=https://zeenews.india.com/people/madhuri-dixit-to-shilpa-shetty-bollywood-actresses-known-for-their-thumkas-2586765.html/amp |archive-date=10 August 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230810233110/https://zeenews.india.com/people/madhuri-dixit-to-shilpa-shetty-bollywood-actresses-known-for-their-thumkas-2586765.html/amp |url-status=live }}&lt;/ref&gt; '''[[টাইমছ অৱ ইণ্ডিয়া]]'''-ৰ &quot;Most Desirable Women&quot; তালিকাত তেওঁ ২০০৯ চনত ১০তম আৰু ২০১০ চনত ২৭তম স্থান লাভ কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{cite news |title=Times 50 Most Desirable Women |url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2011-01-09/news-interviews/28375785_1_nicole-faria-vidya-balan-preity-zinta |date=9 January 2011 |access-date=31 December 2011 |archive-date=1 July 2012 |archive-url=https://archive.today/20120701172424/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2011-01-09/news-interviews/28375785_1_nicole-faria-vidya-balan-preity-zinta |work='''টাইমছ অৱ ইণ্ডিয়া''' |url-status=dead |archivedate=25 September 2012 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120925063854/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2011-01-09/news-interviews/28375785_1_nicole-faria-vidya-balan-preity-zinta |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt; ২০০৯ চনত তেওঁ '''[[ম্যাকছিম (ইণ্ডিয়া)]]'''-ৰ &quot;Hot 100&quot; তালিকাত অষ্টম স্থানত আছিল।&lt;ref&gt;{{cite news |url=https://www.indiatoday.in/entertainment/photo/bipasha-is-hottest-of-em-all-362515-2009-09-10/1 |title=Bipasha is hottest of 'em all! |work='''ইণ্ডিয়া টুডে''' |access-date=19 November 2012 |archive-date=19 December 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191219063445/https://www.indiatoday.in/entertainment/photo/bipasha-is-hottest-of-em-all-362515-2009-09-10/1 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

শেট্টীয়ে '''[[প্যানটিন]]''', '''[[য়াকল্ট]]''', '''[[এমামী|কেশ কিং]]''', '''Mamaearth''', '''B Natural''' আৰু '''Fast &amp; Up''' আদি বহুতো ব্ৰেণ্ডৰ বাবে প্ৰচাৰ মুখ হিচাপে কাম কৰিছে।&lt;ref&gt;{{cite web |title=Yakult Danone India names Shilpa Shetty as brand ambassador |work='''ইকনমিক টাইমছ''' |date=28 March 2017 |access-date=20 November 2021 |url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/services/advertising/yakult-danone-india-names-shilpa-shetty-as-brand-ambassador/articleshow/57876111.cms |archive-date=11 August 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230811034408/https://economictimes.indiatimes.com/industry/services/advertising/yakult-danone-india-names-shilpa-shetty-as-brand-ambassador/articleshow/57876111.cms |url-status=live |last1=Laghate |first1=Gaurav }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=Shilpa Shetty Kundra reveals the secret to everyday glow with Mamaearth |work='''ইকনমিক টাইমছ''' |accessdate=25 February 2023 |url=https://brandequity.economictimes.indiatimes.com/news/advertising/shilpa-shetty-kundra-reveals-the-secret-to-everyday-glow-with-mamaearth/98178905 |archive-date=10 August 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230810230122/https://brandequity.economictimes.indiatimes.com/amp/news/advertising/shilpa-shetty-kundra-reveals-the-secret-to-everyday-glow-with-mamaearth/98178905 |url-status=live }}&lt;/ref&gt; তেওঁ ২০২২ চনৰ &quot;Google Top 100 Most Searched Asians&quot; তালিকাত ৫৯তম স্থান লাভ কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{cite web |title=Google Top 100 Most Searched Asians Full List: Sidhu Moose Wala at 3, Lata Mangeshkar at 5 |work='''ইণ্ডিয়া টুডে''' |date=29 June 2022 |accessdate=26 October 2022 |url=https://www.indiatoday.in/movies/celebrities/story/google-top-100-most-searched-asians-full-list-sidhu-moose-wala-at-3-lata-mangeshkar-at-5-1968151-2022-06-29 |archive-date=15 July 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220715143404/https://www.indiatoday.in/amp/movies/celebrities/story/google-top-100-most-searched-asians-full-list-sidhu-moose-wala-at-3-lata-mangeshkar-at-5-1968151-2022-06-29 |url-status=live }}&lt;/ref&gt; তেওঁ ২০০৭ চনত '''[[ৰাজীৱ গান্ধী]]''' বঁটা লাভ কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{cite web|title=Rajiv Gandhi awards presented to achievers|url=http://sify.com/cities/mumbai/fullstory.php?id=14509427|date=13 August 2007|accessdate=23 January 2008|website='''চিফি'''|archive-url=https://web.archive.org/web/20080112044136/http://sify.com/cities/mumbai/fullstory.php?id=14509427|archive-date=12 January 2008|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;

'''[[টাইমছ অৱ ইণ্ডিয়া]]'''-এ তেওঁক &quot;৫০ সুন্দৰ মুখাবয়ৱ&quot; তালিকাত অন্তৰ্ভুক্ত কৰিছিল আৰু '''[[ৰেডিফ.কম]]'''-এ তেওঁক &quot;সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ পোছাকধাৰী মহিলাৰ&quot; তালিকাত অন্তৰ্ভুক্ত কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{cite web |title=Photos - 50 Beautiful Faces: 100 years of Indian Cinema |work='''টাইমছ অৱ ইণ্ডিয়া''' |access-date=28 December 2021 |url=https://photogallery.indiatimes.com/movies/100-yrs-of-indian-cinema/50-beautiful-faces-100-years-of-indian-cinema/morphshow/19693243.cms |archive-date=26 January 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240126093439/https://photogallery.indiatimes.com/movies/100-yrs-of-indian-cinema/50-beautiful-faces-100-years-of-indian-cinema/morphshow/19693243.cms |url-status=live }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://m.rediff.com/movies/2007/may/02sld7.htm |title=Bollywood's best dressed women |last=Verma |first=Sukanya |work='''ৰেডিফ.কম''' |access-date=23 November 2021 |archive-date=17 November 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201117013436/https://m.rediff.com/movies/2007/may/02sld7.htm |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

== বঁটা আৰু মনোনয়ন ==
শিল্পা শেট্টীয়ে চাৰিবাৰ [[ফিল্মফেয়াৰ বঁটা]]ৰ বাবে মনোনয়ন লাভ কৰিছে: ''বাজীগৰ'' ছবিৰ বাবে সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ আত্মপ্ৰকাশ অভিনেত্ৰী হিচাপে, ''বাজীগৰ'' আৰু ''ৰিস্তে''ৰ বাবে সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ সহ-অভিনেত্ৰী হিচাপে, আৰু ''ফিৰ মিলেংগে''ৰ বাবে সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ অভিনেত্ৰী হিচাপে।&lt;ref&gt;{{cite news|title=Nominees of the 50th Filmfare Awards |url=http://filmfareawards.indiatimes.com/articleshow/msid-1021384,curpg-2.cms |accessdate=22 September 2012 |newspaper=Filmfare Awards |url-status=dead |archiveurl=https://archive.today/20120709222922/http://filmfareawards.indiatimes.com/articleshow/msid-1021384,curpg-2.cms |archivedate=9 July 2012}}&lt;/ref&gt;

==চলচ্চিত্ৰপঞ্জী==
[[File:Shilpa Shetty 2007.jpg|thumb|upright|শিল্পা শেট্টী ২০০৭ চনৰ আইফা পুৰস্কাৰ অনুষ্ঠানত]]
{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
|-
! বছৰ!! চলচ্চিত্ৰ!! ভূমিকা!! ভাষা!! মন্তব্য
|-
| ১৯৯৩ || ''গাতে ৰ'হে মেৰা দিল'' || শিল্পা || হিন্দী || অপ্ৰকাশিত
|-
| ১৯৯৩ || ''বাজীগৰ'' || সীমা চোপড়া || [[হিন্দী ভাষা|হিন্দী]] || মনোনয়ন—লাক্স বছৰৰ নতুন মুখ ফিল্মফেয়াৰ পুৰস্কাৰ &lt;br&gt; মনোনয়ন—ফিল্মফেয়াৰ পুৰস্কাৰ শ্ৰেষ্ঠ অভিনেত্ৰী
|-
| ১৯৯৪ || ''আও প্যাৰ কৰে'' || ছায়া || হিন্দী ||
|-
| ১৯৯৪ || ''মেয় খিলাড়ী তু আনাড়ী'' || মেনা/বাস্তন্তি || হিন্দী ||
|-
| ১৯৯৪ || ''আগ'' || বিজলী || হিন্দী ||
|-
| ১৯৯৫ || ''গেম্বলাৰ'' || ৰিতু || হিন্দী ||
|-
| ১৯৯৫ || ''হাথকড়ি || নেহা || হিন্দী ||
|-
| ১৯৯৬ || ''মি. ৰোমিঅ''' || শিল্পা || [[তামিল ভাষা|তামিল]] || মি. ৰোমিও হিন্দী ও তেলুগু ভাষাত ডাবিং কৰি মুক্তি দিয়া হয়'
|-
| ১৯৯৬ || ''ছোটে সৰকাৰ'' || সীমা || হিন্দী ||
|-
| ১৯৯৬ || ''হিম্মত'' || নিশা || হিন্দী ||
|-
| ১৯৯৬ || ''সহসা বিৰুদু সাগৰ কন্যা'' || বাংগাৰু || [[তেলুগু ভাষা|তেলুগু]] || সাগৰ কন্যা ছবিৰ ডাবিং হিন্দী ভাষাত মুক্তি দিয়া হয়'
|-
| ২০০০ || ''তৰকিব || প্ৰীতি || হিন্দী ||
|-
| ২০০৩ ||''গৰ্ব''|| || হিন্দী ||
|-
| ২০০৫ || খামোশ খউফ কী ৰাত || সোণীয়া || হিন্দী ||
|}

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{Reflist}}

==বহিঃসংযোগ==
* {{IMDb name|id=792908}}
* Profile Page at [http://news.bbc.co.uk/1/hi/entertainment/6272561.stm বিবিসি নিউজ]
* [https://web.archive.org/web/20120528193323/http://www.247onlinenews.com/2012/05/shilpa-shetty-raj-kundra-take-newborn-son-home/ Shilpa Shetty, Raj Kundra take newborn son home] 25 May 2012

[[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় অভিনেত্ৰী]]
[[শ্ৰেণী:হিন্দী চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেত্ৰী]]</text>
      <sha1>83mp7ll1f6erzrk4j9osv4rl82rjxj5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>কন্যাক নগা জনগোষ্ঠী</title>
    <ns>0</ns>
    <id>79575</id>
    <revision>
      <id>519495</id>
      <parentid>318291</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T11:18:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>29706</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>519495</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9732" sha1="enivhc3x8atyxkazh2c91g08afxdi87" xml:space="preserve">{{Infobox ethnic group
|group        = কন্যাক
|group        = কন্যাক
|image        =
|image caption=
|population   = ৩২০,০০০ প্ৰায় ( ভাৰত আৰু বাৰ্মা)
|languages    = [[কন্যাক ভাষা]]
|regions      = [[নাগালেণ্ড]] আৰু [[নগা স্বায়ত্ব-শাসিত অঞ্চল]]
|religions    = [[খ্ৰীষ্টান ধৰ্ম]] আৰু এনিমিজম             
|related      = [[:en:Wancho Naga|ৱাংচু]], অন্যান্য [[নাগা লোক]]
}}
[[File:Koniak 0382b.jpg|thumb|right|পৰম্পৰাগত পোছাকত কন্যাক জনজাতিৰ এজন প্ৰধান]]
'''কন্যাক'''সকল নগা জনজাতি গোটবোৰৰ ভিতৰত এটা।&lt;ref&gt;'Konyak Nagas' by Christoph von Furer-Haimendorf, (1969)&lt;/ref&gt; [[নাগালেণ্ড]]ৰ মন জিলা, অৰুণাচল, অসম আৰু ম্যানমাৰৰ কাষৰীয়া অঞ্চলত বাস কৰা কন্যাক হৈছে নাগালেণ্ডৰ অন্যতম মুখ্য জনজাতি। তেওঁলোক মঙ্গোল জাতিত অন্তৰ্ভুক্ত আৰু ভাষিকভাৱে তিব্বত-বাৰ্মা পৰিয়ালৰ নাগা-কুকি গোটত অন্তৰ্ভুক্ত।&lt;ref&gt;Pradheep, K., Pandey, A., &amp; Bhatt, K. C. (2016). Wild edible plants used by Konyak tribe in Mon district of Nagaland: Survey and inventorisation. Indian Journal of Natural Products and Resources (IJNPR)[Formerly Natural Product Radiance (NPR)], 7(1), 74-81.&lt;/ref&gt; উত্তৰ পূব ভাৰতৰ নাগালেণ্ডৰ ১৬টা জনজাতিৰ ভিতৰত কন্যাকসকল আটাইতকৈ ডাঙৰ। &lt;ref&gt;Pandey, D. K., Adhiguru, P., &amp; De, H. K. (2019). Attachment to shifting cultivation among Konyak Naga tribe in Eastern Himalaya: choice or compulsion?. Current Science, 116(8), 1387.&lt;/ref&gt; [[নাগালেণ্ড]]ত, তেওঁলোক থকা ঠাইখন 'আংঘসকলৰ দেশ' বুলিও জনাজাত। আংঘ বা ৱাংঘসকল এই জাতিৰ পৰম্পৰাগত মুৰব্বী সেয়ে তেওঁলোকে সকলোৰে পৰা উচ্চ সন্মান অৰ্জন কৰে। তেওঁলোকে শত্ৰুৰ মূণ্ড চিকাৰ কৰি সন্মানৰ চিহ্ন হিচাপে মুখত টেটু অৰ্জন কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://qz.com/india/1136007/the-konyaks-of-nagaland-indias-famed-tattooed-headhunters-are-a-vanishing-tribe/|title = Portraits of India's last tattooed headhunters before they disappear}}&lt;/ref&gt;
কন্যাকসকলৰ অন্যতম পৰম্পৰাগত পেচাবোৰ হৈছে: বন্দুকমেৰামতিৰ কাম, লোৰ কাম, পিতলৰ কাম, আৰু বাৰুদ নিৰ্মাণ। তেওঁলোকে 'জাংলাউ' আৰু কাঠৰ ভাস্কৰ্য নিৰ্মাণত পাৰদৰ্শী। জাংলাউ নামৰ সঁজুলিটো অত্যন্ত বহুমুখী, কিয়নো ই চুৰি আৰু কুঠাৰ দুয়োটা হিচাপে কাম কৰিব পাৰে। 
==উৎসৱ==
[[আওলিয়াং]] হৈছে কন্যাকসকলৰ মুখ্য উৎসৱ। এপ্ৰিলৰ প্ৰথম সপ্তাহত (১-৬ তাৰিখ) বসন্তক স্বাগতম জনোৱাৰ বাবে আৰু লগতে বীজ ৰোপণৰ আগতে ভূমিত সৰ্বশক্তিমানৰ (কাৱাং) আশীৰ্বাদ পোৱাৰ বাবে উদযাপন কৰা হয় এই উৎসৱ। তেওঁলোকৰ আন এক উৎসৱ [[লাও অং মো]], হৈছে আগষ্ট/ছেপ্টেম্বৰ মাহত উদযাপন কৰা পৰম্পৰাগত শস্য চপোৱা উৎসৱ।&lt;ref&gt;La, K. Altruistic World Online Library., https://survivorbb.rapeutation.com/viewtopic.php?f=60&amp;t=4204&amp;start=237&lt;/ref&gt;
==সমাজ==
কন্যাকসকল ভাৰতৰ উত্তৰ পূব অঞ্চলৰ অৰুণাচল প্ৰদেশৰ টিৰাপ, লংডিং আৰু চাংলাং জিলাত বাস কৰে; অসমৰ চিবসাগৰ জিলাতো তেওঁলোকৰ বসতি। তেওঁলোকক অৰুণাচল প্ৰদেশত ʼৱাংচুʼ বুলি জনা যায় ('ৱাংচু' হৈছে 'কন্যাক'ৰ সমাৰ্থক শব্দ)। জাতিগত, সাংস্কৃতিক আৰু ভাষিকভাৱে একেখন চুবুৰীয়া ৰাজ্য অৰুণাচল প্ৰদেশৰ নকট আৰু টাংচাও কন্যাকসকলৰ সৈতে ওতপ্ৰোতভাৱে সম্পৰ্ক। খ্ৰীষ্টান ধৰ্ম গ্ৰহণ কৰা নাগা জনজাতিসকলৰ ভিতৰত কন্যাকসকল অন্তিম জনজাতি আছিল। অতীতত, তেওঁলোকে ওচৰৰ গাওঁবোৰত আক্ৰমণ কৰাৰ বাবে কুখ্যাত আছিল, যাৰ ফলত প্ৰায়ে বিৰোধী যোদ্ধাসকলৰ শিৰশ্ছেদ হৈছিল। শিৰশ্ছেদ কৰা মুৰবোৰ ট্ৰফী হিচাপে লোৱা হৈছিল আৰু সাধাৰণতে 'বান' (এটা সাম্প্ৰদায়িক ঘৰ)ত ওলমাই দিয়া হৈছিল। চিকাৰ কৰা নৰমুণ্ডৰ সংখ্যাই এজন যোদ্ধাৰ শক্তিসূচিত কৰিছিল। কিছুমান মানুহে [[নৰমুণ্ড চিকাৰ]]ক তেওঁলোকৰ দৈনন্দিন জীৱনৰ বৃত্তি হিচাপে গণ্য কৰিছিল। তেওঁলোকে গাওঁখনক শত্ৰুৰ আক্ৰমণৰ পৰা সুৰক্ষিত কৰিছিল। তেওঁলোকক গাওঁখনৰ উদ্ধাৰকৰ্তা হিচাপে গণ্য কৰা হৈছিল। &lt;ref&gt;Penzu, T. (2009). Ancient Naga head hunters: lives and tales in prose and poetry. Mittal Publications.&lt;/ref&gt; শিৰশ্ছেদ অভিযানবোৰ প্ৰায়ে কিছুমান অন্ধবিশ্বাসৰ দ্বাৰা পৰিচালিত হৈছিল, যেনে সন্মান, সংহতি আনুগত্য আৰু ত্যাগৰ নীতি। খ্ৰীষ্টান ধৰ্মপ্ৰচাৰক আৰু ব্ৰিটিছ শাসনৰ প্ৰচেষ্টাৰ ফলত বিংশ শতিকাৰ আৰম্ভণিতে [[নৰমুণ্ড চিকাৰ]] প্ৰথাৰ সমাপ্তি ঘটিছিল।&lt;ref&gt;Penzu, T. (2009). Ancient Naga head hunters: lives and tales in prose and poetry. Mittal Publications.&lt;/ref&gt;
জনজাতীয় সদস্যসকলে তেওঁলোকৰ প্ৰত্যেকে নিজৰ কৰ্তব্য আৰু দায়িত্বক কঠোৰভাৱে পালন কৰি এক অতি শৃংখলাবদ্ধ সামূহিক জীৱন বজাই ৰাখে। এজন ধৰ্মপ্ৰচাৰকে জনাইছিল যে কিছুমান কন্যাক জনজাতিয়ে তেওঁলোকৰ শত্ৰুৰ পৰা লোৱা প্ৰকৃত দাঁতৰ মালা পিন্ধাও দেখা গৈছিল।&lt;ref&gt;Hutton, J. H. (1928). The Significance of Head-Hunting in Assam. The Journal of the Royal Anthropological Institute of Great Britain and Ireland, 58, 399-408.; https://www.jstor.org/stable/pdf/2843630.pdf?casa_token=kPNUaBQX6IAAAAAA:rcPIxWJuyb2yhrIueYTVs3KgBJI421YIKhUxInyGmhJSPt9eu0DaLi8gPzfdxnH64zAKdQdYObJ9RqP1A1O0JTze9tt72J9yTlohE_7aZGFI0Hdo5w&lt;/ref&gt;

==ভাষা==
কন্যাক ভাষাটো চীন-তিব্বতৰ [[:en:Sal languages | চাল]] পৰিয়ালৰ উত্তৰ নগা উপশাখাৰ অন্তৰ্গত বুলি উদ্ধৃতি পৌৱাযায়।&lt;ref&gt;Coupe, A. R. (2012). Overcounting numeral systems and their relevance to subgrouping in the Tibeto-Burman languages of Nagaland. Language and Linguistics, 13(1), 193-220. https://dr.ntu.edu.sg/bitstream/10220/24045/1/Overcounting%20numeral%20systems%20and%20their%20relevance%20to%20sub-grouping%20in%20the%20Tibeto-Burman%20languages%20of%20Nagaland.pdf {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220325012905/https://dr.ntu.edu.sg/bitstream/10220/24045/1/Overcounting%20numeral%20systems%20and%20their%20relevance%20to%20sub-grouping%20in%20the%20Tibeto-Burman%20languages%20of%20Nagaland.pdf |date=2022-03-25 }}&lt;/ref&gt;
==তথ্যসূত্ৰ==</text>
      <sha1>enivhc3x8atyxkazh2c91g08afxdi87</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>পুৰকুইল গাউছিয়া হাবিবিয়া ফাজিল মাদ্ৰাছা</title>
    <ns>0</ns>
    <id>85068</id>
    <redirect title="পুৰকুইল গাউছিয়া হাবিবিয়া কামিল মাদ্ৰাছা" />
    <revision>
      <id>519211</id>
      <parentid>342246</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T12:08:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>EmausBot</username>
        <id>1983</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[পুৰকুইল গাউছিয়া হাবিবিয়া কামিল মাদ্ৰাছা]] পাতায় করা দ্বিপুনর্নির্দেশনা ঠিক করেছে</comment>
      <origin>519211</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="129" sha1="7zha72w0a9n3dax5steb7mdgszoucmb" xml:space="preserve">#REDIRECT [[পুৰকুইল গাউছিয়া হাবিবিয়া কামিল মাদ্ৰাছা]]</text>
      <sha1>7zha72w0a9n3dax5steb7mdgszoucmb</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>বাৰ্তা:পুৰকুইল গাউছিয়া হাবিবিয়া ফাজিল মাদ্ৰাছা</title>
    <ns>1</ns>
    <id>85069</id>
    <redirect title="বাৰ্তা:পুৰকুইল গাউছিয়া হাবিবিয়া কামিল মাদ্ৰাছা" />
    <revision>
      <id>519213</id>
      <parentid>342248</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T12:08:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>EmausBot</username>
        <id>1983</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[বাৰ্তা:পুৰকুইল গাউছিয়া হাবিবিয়া কামিল মাদ্ৰাছা]] পাতায় করা দ্বিপুনর্নির্দেশনা ঠিক করেছে</comment>
      <origin>519213</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="148" sha1="4qjk3qdga2uiifktk5grxjg6vp5dear" xml:space="preserve">#REDIRECT [[বাৰ্তা:পুৰকুইল গাউছিয়া হাবিবিয়া কামিল মাদ্ৰাছা]]</text>
      <sha1>4qjk3qdga2uiifktk5grxjg6vp5dear</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>অজয় বংগা</title>
    <ns>0</ns>
    <id>96456</id>
    <revision>
      <id>519396</id>
      <parentid>467171</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T06:05:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>29706</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>519396</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="30097" sha1="jh81dsnvvbcngmaiiewdijv2z7oommc" xml:space="preserve">{{Infobox officeholder
|name = অজয় বংগা
|image =Ajay Banga.jpg
|caption= ২০২৩ চনত অজয় বংগা
|office = [[বিশ্ব বেংক]] গোটৰ অধ্যক্ষ
|term_start = ২ জুন ২০২৩
|term_end = 
|predecessor =ডেভিদ মালপাছ 
|successor = 
|birth_name = অজয়পাল সিং বংগা
|birth_date = {{birth date and age|1959|11|10}}
|birth_place = [[পুনে]], [[ভাৰত]]
|death_date = 
|death_place = 
|citizenship = ভাৰতীয় (১৯৫৯-২০০৭)&lt;br&gt;আমেৰিকান (২০০৭-বৰ্তমান)
|relatives = 
|education = ছেইণ্ট ষ্টিফেনছ কলেজ, দিল্লী (বিএ)&lt;br&gt;ভাৰতীয় ব্যৱস্থাপনা প্ৰতিষ্ঠান, আহমেদাবাদ (এমবিএ)
}}
'''অজয়পাল সিং বংগা''' ({{lang-en|Ajaypal Singh Banga}}; জন্ম: ১০ নৱেম্বৰ, ১৯৫৯&lt;ref&gt;{{cite web |title=Ajay Banga |url=https://investor.mastercard.com/corporate-governance/board-of-directors/person-details/default.aspx?ItemId=69055b98-d74b-4715-8b6f-87a385930985 |publisher=Mastercard Incorporated |access-date=February 11, 2021}}&lt;/ref&gt;) ভাৰতত জন্মগ্ৰহণ কৰা এগৰাকী আমেৰিকান ব্যৱসায়িক কাৰ্যবাহী।&lt;ref name=&quot;ledger-enquirer&quot;&gt;{{cite web |url=https://www.ledger-enquirer.com/news/business/article101425582.html |title=MasterCard CEO discusses diversity, technology, unpredictable world and personal incidents}}&lt;/ref&gt; বৰ্তমান তেওঁ [[বিশ্ব বেংক]] গোটৰ অধ্যক্ষ&lt;ref name=&quot;:2&quot;&gt;{{Cite news |last=Rappeport |first=Alan |date=2023-06-02 |title=Ajay Banga Era Begins at the World Bank |language=en-US |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/2023/06/02/business/economy/ajay-banga-world-bank.html |access-date=2023-06-10 |issn=0362-4331}}&lt;/ref&gt; আৰু জেনেৰেল আটলাণ্টিকৰ উপাধ্যক্ষ পদত অধিষ্ঠিত।&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Cite web |date=2021-12-01 |title=Ajay Banga Joins General Atlantic as Vice Chairman |url=https://www.businesswire.com/news/home/20211201005403/en/Ajay-Banga-Joins-General-Atlantic-as-Vice-Chairman |access-date=2022-08-05 |website=www.businesswire.com |language=en}}&lt;/ref&gt; ইয়াৰ পূৰ্বে ২০১০ চনৰ জুলাইৰ পৰা ২০২০ চনৰ ৩১ ডিচেম্বৰলৈকে তেওঁ মাষ্টাৰকাৰ্ডৰ মুখ্য কাৰ্যবাহী বিষয়া (চিইঅ') হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰাৰ পিছত তেওঁ বিত্তীয় সেৱা আগবঢ়োৱা কোম্পানীটোৰ কাৰ্যবাহী অধ্যক্ষ আছিল।&lt;ref name=&quot;indiorg&quot;&gt;{{cite news|last1=Reshmanth|title=These CEOs of Indian Origin will make you feel proud|url=http://www.southreport.com/these-ceos-of-indian-origin-will-make-you-feel-proud/|access-date=May 22, 2017|publisher=South Report|date=April 6, 2015}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;mastercard.com&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.mastercard.com/us/company/en/newsroom/ceo_transition_announcement.html|title=About Mastercard - Smart &amp; Secure Payment Solutions|website=www.mastercard.com}}&lt;/ref&gt; ২০২১ চনৰ ৩১ ডিচেম্বৰত তেওঁ এই পদৰ পৰা অৱসৰ গ্ৰহণ কৰি জেনেৰেল আটলাণ্টিকত যোগদান কৰে। ইয়াৰ লগতে তেওঁ [[নেদাৰলেণ্ড]]ৰ বিনিয়োগ হোল্ডিং কোম্পানী এক্স’ৰৰ অধ্যক্ষ আৰু আমেৰিকাৰ উপৰাষ্ট্ৰপতি [[কমলা হেৰিছ]]ৰ সৈতে মধ্য আমেৰিকাৰ বাবে ৰাজহুৱা-ব্যক্তিগত অংশীদাৰিত্বৰ অধ্যক্ষৰ পদত কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছে।&lt;ref name=&quot;auto3&quot;&gt;{{Cite web|last=|first=|title=Partnership for Central America - Ajay Banga|url=https://www.centampartnership.org/ajaybanga|url-status=live|access-date=2023-02-23|website=Partnership for Central America|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|last=|first=|title=President Biden Announces U.S. Nomination of Ajay Banga to Lead World Bank|url=https://www.whitehouse.gov/briefing-room/statements-releases/2023/02/23/president-biden-announces-u-s-nomination-of-ajay-banga-to-lead-world-bank/|url-status=live|access-date=2023-02-23|website=The White House|date=23 February 2023|language=en|archivedate=2023-02-23|archiveurl=https://web.archive.org/web/20230223150319/https://www.whitehouse.gov/briefing-room/statements-releases/2023/02/23/president-biden-announces-u-s-nomination-of-ajay-banga-to-lead-world-bank/|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;

বাংগা ভাৰতত বিনিয়োগ কৰা ৩০০ৰো অধিক বৃহৎ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় কোম্পানীক প্ৰতিনিধিত্ব কৰা আমেৰিকা-ভাৰত ব্যৱসায়িক পৰিষদৰ (USIBC) প্ৰাক্তন অধ্যক্ষ আৰু আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় বাণিজ্য পৰিষদৰ অধ্যক্ষ।&lt;ref&gt;{{Cite web|date=23 June 2020|title=ICC elects Mastercard CEO Ajay Banga as new Chair|url=https://iccwbo.org/media-wall/news-speeches/icc-elects-mastercard-ceo-ajay-banga-as-new-chair/|website=International Chamber of Commerce}}&lt;/ref&gt; 

২০২৩ চনৰ ফেব্ৰুৱাৰী মাহত বাইডেন প্ৰশাসনে মনোনীত হোৱাৰ পিছত ২০২৩ চনৰ ৩ মে'ত বংগাক [[বিশ্ব বেংক]]ৰ সভাপতি নিৰ্বাচিত কৰা হয়। ২০২৩ চনৰ ২ জুন তাৰিখে তেওঁ বিশ্ব বেংকৰ অধ্যক্ষৰ কাৰ্যভাৰ আনুষ্ঠানিকভাৱে গ্ৰহণ কৰে।&lt;ref name=&quot;wbg&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2023/02/23/business/world-bank-president-nomination.html|title=U.S. Nominates Ajay Banga to Lead World Bank|first1=Alan|last1=Rappeport|first2=Coral|last2=Davenport|work=The New York Times |date=February 23, 2023|via=NYTimes.com}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.whitehouse.gov/briefing-room/statements-releases/2023/02/23/president-biden-announces-u-s-nomination-of-ajay-banga-to-lead-world-bank/|title=President Biden Announces U.S. Nomination of Ajay Banga to Lead World Bank|first=The White|last=House|date=February 23, 2023|website=The White House|access-date=June 10, 2023|archivedate=February 23, 2023|archiveurl=https://web.archive.org/web/20230223150319/https://www.whitehouse.gov/briefing-room/statements-releases/2023/02/23/president-biden-announces-u-s-nomination-of-ajay-banga-to-lead-world-bank/|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;

==প্ৰাৰম্ভিক জীৱন আৰু শিক্ষা==
১৯৫৯ চনৰ ১০ নৱেম্বৰত ভাৰতৰ [[মহাৰাষ্ট্ৰ]]ৰ [[পুনে]]ৰ খাদকী ছাউনীত অজয় বংগাৰ জন্ম হৈছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.sainionline.com/personalities/ajay-banga-ceo-of-master-card-international|title=Ajay Banga, CEO of Master Card International - यदुवंशी सैनी राजपूतों का इतिहास|website=www.sainionline.com|access-date=2023-06-10|archivedate=2023-06-02|archiveurl=https://web.archive.org/web/20230602193218/http://www.sainionline.com/personalities/ajay-banga-ceo-of-master-card-international|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Parker|first=Garrett|date=2019-03-01|title=10 Things You Didn't Know about Mastercard CEO Ajaypal Singh Banga|url=https://moneyinc.com/mastercard-ceo-ajaypal-singh-banga/|access-date=2020-12-21|website=Money Inc|language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Maharashtra-Born Ajay Banga To Take Over As President Of World Bank on June 2 |url=https://www.news18.com/amp/business/maharashtra-born-ajay-banga-to-take-over-as-president-of-world-bank-on-june-2-7717375.html |website=News18 India}}&lt;/ref&gt; চেইনি শিখ পৰিয়ালত জন্মগ্ৰহণ কৰা বংগাৰ পিতৃ হৰভজন সিং বংগা এজন অৱসৰপ্ৰাপ্ত লেফটেনেণ্ট জেনেৰেল আছিল আৰু তেওঁ ভাৰতীয় সেনাবাহিনীত কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;auto2&quot;&gt;Aime Williams, Camilla Hodgson and Anjli Raval (25 February 2023), [https://www.ft.com/content/097b3d80-5b46-4604-a5ce-9726819d9b8a Ajay Banga, World Bank nominee must swap finance for climate] ''Financial Times''.&lt;/ref&gt; তেওঁৰ পৰিয়াল মূলতঃ পঞ্জাৱৰ জলন্ধাৰৰ মূল নিৱাসী আছিল। অজয় বংগা ব্যৱসায়ী এম এছ বাংগাৰ কনিষ্ঠ ভাতৃ।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.forbes.com/global/2010/0809/companies-mastercard-vindi-ajay-india-banga-brothers.html|title=India's Banga Brothers|last=Karmali|first=Naazneen|website=Forbes|language=en|access-date=2020-04-09}}&lt;/ref&gt;

বংগাই শ্বিমলাৰ ছেইণ্ট এডৱাৰ্ড স্কুলত&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.tribuneindia.com/news/himachal/world-bank-prez-nominee-studied-at-st-edwards-482940|title=World Bank prez nominee studied at St Edward's : The Tribune India|accessdate=5 March 2023}}&lt;/ref&gt; 
আৰু হায়দৰাবাদত অৱস্থিত হায়দৰাবাদ পাব্লিক স্কুলত শিক্ষা গ্ৰহণ কৰিছিল। তাৰ পিছত তেওঁ দিল্লীৰ ছেইণ্ট ষ্টিফেনছ কলেজৰ পৰা অৰ্থনীতিত সন্মানসহ স্নাতক ডিগ্ৰী লাভ কৰে আৰু তাৰ পিছত আহমেদাবাদৰ ভাৰতীয় ব্যৱস্থাপনা প্ৰতিষ্ঠানৰ পৰা ব্যৱস্থাপনাৰ স্নাতকোত্তৰৰ সমতুল্য ডিগ্ৰী মেনেজমেণ্টত পিজিপি লাভ কৰে।&lt;ref name=&quot;mastercard.com&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|title=Bloomberg - Executive Profile|url=https://www.bloomberg.com/research/stocks/people/person.asp?personId=23673920&amp;privcapId=6477196|access-date=2019-06-16|website=www.bloomberg.com}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |url=https://newsroom.mastercard.com/press-releases/mastercard-names-ajay-banga-president-and-chief-executive-officer-succeeding-robert-w-selander/ |title=MasterCard Names Ajay Banga President and Chief Executive Officer Succeeding Robert W. Selander |access-date=2022-02-15 |archivedate=2022-02-15 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220215092535/https://newsroom.mastercard.com/press-releases/mastercard-names-ajay-banga-president-and-chief-executive-officer-succeeding-robert-w-selander/ |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;

২০০৭ চনত তেওঁ আমেৰিকাৰ নাগৰিকত্ব গ্ৰহণ কৰে।&lt;ref&gt;[https://www.devex.com/news/biden-nominates-ex-mastercard-ceo-ajay-banga-to-lead-world-bank-105015 Biden nominates ex-Mastercard CEO Ajay Banga to lead World Bank] Devex&lt;/ref&gt;

==কৰ্মজীৱন==
১৯৮১ চনত নেচলেৰ সৈতে পৰিচালনা প্ৰশিক্ষাৰ্থী হিচাপে ব্যৱসায়িক কেৰিয়াৰ আৰম্ভ কৰা&lt;ref name=&quot;auto1&quot;&gt;Suzanne Kapner (13 September 2010), [https://www.ft.com/content/4c177f22-bd07-11df-954b-00144feab49a Master who plays his cards right] ''Financial Times''.&lt;/ref&gt; বাংগাই পৰৱৰ্তী ১৩ বছৰ বিক্ৰী, বিপণন আৰু সাধাৰণ পৰিচালনাৰ ক্ষেত্ৰত কাম কৰে। পিছলৈ তেওঁ পেপচিকোত যোগদান কৰে আৰু অৰ্থনীতি উদাৰ হোৱাৰ লগে লগে ভাৰতত পিজ্জা হাট আৰু কেএফচিকে ধৰি ইয়াৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় ফাষ্ট ফুড ফ্ৰেঞ্চাইজি&lt;ref name=&quot;auto2&quot;/&gt; আৰম্ভ কৰাত জড়িত হয়।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.forbes.com/profile/ajaypal-banga/|title=Ajaypal Banga|website=Forbes|language=en|access-date=2020-04-09}}&lt;/ref&gt;
[[File:The Prime Minister, Shri Narendra Modi meets the CEO of Master Card and Chairman of USIBC, Shri Ajay Banga, in New York on September 24, 2015.jpg|thumb|ভাৰতৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী [[নৰেন্দ্ৰ মোদী]]ৰ সৈতে অজয় বংগা]]

===চিটিগ্ৰুপ, ১৯৯৬–২০০৯===
১৯৯৬ চনত বাংগাই চিটিগ্ৰুপত যোগদান কৰে। ইয়াত তেওঁ প্ৰশিক্ষণৰ অংশ হিচাপে কিছু সময়ৰ বাবে ঋণ সংগ্ৰাহক হিচাপে কাম কৰে।&lt;ref name=&quot;auto1&quot;/&gt; ২০০০ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে তেওঁ চিটিফাইনেন্সিয়েল আৰু ইউ এছ কনজিউমাৰ এচেটছ ডিভিজনৰ নেতৃত্ব দিছিল।&lt;ref name=&quot;auto4&quot;&gt;Greg Farrell (20 June 2009), [https://www.ft.com/content/8361b35a-5d20-11de-9d42-00144feabdc0 Banga leaves Citi for MasterCard] ''Financial Times''.&lt;/ref&gt; ২০০৫ চনৰ পৰা ২০০৮ চনলৈকে তেওঁ চিটিৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় গ্ল'বেল কনজিউমাৰ গ্ৰুপৰ মুখ্য কাৰ্যবাহী আছিল। এই গ্ৰুপ উত্তৰ আমেৰিকাৰ বাহিৰৰ সকলো ক্ৰেডিট কাৰ্ড আৰু কনজিউমাৰ বেংকিং কাৰ্য্যকলাপৰ লগত জড়িত।&lt;ref name=&quot;auto4&quot;/&gt; সেই সময়ছোৱাত তেওঁ সমগ্ৰ বিশ্বৰ ক্ষুদ্ৰ বিত্তীয় খণ্ডত চিটিৰ কৌশলৰ নেতৃত্ব দিছিল।&lt;ref name=&quot;mastercard.com&quot; /&gt; 

২০০৮ চনত বাংগাই চিটি বেংকৰ এছিয়া-পেচিফিক ব্যৱসায়ৰ মুখ্য কাৰ্যবাহীৰ দায়িত্ব লাভ কৰে আৰু নিউয়ৰ্ক আৰু হংকঙৰ মাজত সময় বিভাজন কৰে।&lt;ref&gt;Andrew Martin and Eric Dash (12 April 2010), [https://www.nytimes.com/2010/04/13/business/13card.html Naming a New Chief, MasterCard Signals It Is Open to Changes] ''New York Times''.&lt;/ref&gt; এই ক্ষমতাত তেওঁ ২০০৮ চনত চিটিগ্ৰুপৰ এছিয়ান কাৰ্য্যকলাপৰ এক বৃহৎ পুনৰ্গঠনৰ নেতৃত্ব দিছিল। ইয়াৰ ফলস্বৰূপে আঞ্চলিক মুৰব্বীসকলক বেংকৰ প্ৰডাক্ট লাইনত বৃদ্ধি পোৱা কৰ্তৃত্ব প্ৰদান কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;auto&quot;&gt;Maria Aspan (12 April 2010), [https://www.reuters.com/article/us-mastercard-idUSTRE63B24D20100412 MasterCard names ex-Citi exec Banga as CEO] ''Reuters''.&lt;/ref&gt; ২০০৮ চনত বাংগাই চিটিগ্ৰুপৰ পৰা প্ৰায় এক কোটি ডলাৰ ক্ষতিপূৰণ লাভ কৰে। ইয়াৰ ফলত তেওঁ সেই বছৰত প্ৰতিষ্ঠানটোৰ অন্যতম সৰ্বাধিক দৰমহা পোৱা কাৰ্যবাহী হিচাপে পৰিগণিত হয়।&lt;ref name=&quot;auto&quot;/&gt;

===মাষ্টাৰকাৰ্ড, ২০১০–২০২১===
২০১০ চনৰ এপ্ৰিল মাহত মাষ্টাৰকাৰ্ডে ঘোষণা কৰে যে ইয়াৰ পূৰ্বে ইয়াৰ মুখ্য পৰিচালন বিষয়া (COO) বাংগা ২০১০ চনৰ ১ জুলাইৰ পৰা কাৰ্যকৰী হোৱাকৈ অধ্যক্ষ আৰু মুখ্য কাৰ্যবাহী বিষয়া আৰু পৰিচালনা সমিতিৰ সদস্য হ'ব।&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; ১৯৯৭ চনৰ মাৰ্চ মাহৰ পৰা চিইঅ' হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰা ৰবাৰ্ট ডব্লিউ চেলেণ্ডাৰৰ পিছত বাংগাই কাৰ্যনিৰ্বাহ আৰম্ভ কৰে।&lt;ref name=&quot;auto1&quot;/&gt; প্ৰথম বছৰত তেওঁ ১৩.৫ মিলিয়ন ডলাৰ ক্ষতিপূৰণ লাভ কৰে।&lt;ref name=&quot;mastercard.com&quot; /&gt;

তেওঁৰ কাৰ্যকালত বাংগাই মাষ্টাৰকাৰ্ডৰ ৰাজহ তিনিগুণ বৃদ্ধি কৰে, নিকা আয় ছয়গুণ বৃদ্ধি কৰে আৰু বজাৰ মূলধন ৩০ বিলিয়ন ডলাৰৰ তলৰ পৰা ৩০০ বিলিয়ন ডলাৰতকৈ অধিকলৈ বৃদ্ধি কৰে।&lt;ref name=&quot;auto2&quot;/&gt; ২০২০ চনত তেওঁ প্ৰাইচলেছ প্লেনেট ক'লিচন&lt;ref&gt;Alan Rappeport and Coral Davenport (23 February 2023), [https://www.nytimes.com/2023/02/23/business/world-bank-president-nomination.html U.S. Nominates Ajay Banga to Lead World Bank] ''New York Times''.&lt;/ref&gt; গঠন কৰাৰ কথা ঘোষণা কৰে। ই হৈছে প্ৰায় ১০০টা প্ৰতিষ্ঠানৰ এটা গোট যিয়ে পৰিৱেশ সংৰক্ষণৰ বাবে কৰ্পৰেট বিনিয়োগ কৰে আৰু মাষ্টাৰকাৰ্ডৰ ১০ কোটি গছ ৰোপণৰ প্ৰতিশ্ৰুতি আৰম্ভ কৰে।&lt;ref name=&quot;auto2&quot;/&gt;

===পৰৱৰ্তী কাৰ্য===
২০২০ চনত পল পলমেনৰ পিছত বাংগা আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় বাণিজ্য চেম্বাৰ (আইচিচি)ৰ অধ্যক্ষ নিৰ্বাচিত হয়। ইয়াৰ পূৰ্বে তেওঁ ২০১৮ চনৰ জুন মাহৰ পৰা আইচিচিৰ প্ৰথম উপাধ্যক্ষ হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2020-06-23|title=ICC elects Mastercard CEO Ajay Banga as new Chair|url=https://iccwbo.org/media-wall/news-speeches/icc-elects-mastercard-ceo-ajay-banga-as-new-chair/|access-date=2021-03-05|website=ICC - International Chamber of Commerce}}&lt;/ref&gt; ২০২২ চনৰ ১ জানুৱাৰীত বাংগাই জেনেৰেল আটলাণ্টিকত উপাধ্যক্ষ হিচাপে দায়িত্ব গ্ৰহণ কৰে।&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt;

==ৰাজহুৱা খণ্ড==
২০১৫ চনৰ ফেব্ৰুৱাৰী মাহত আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ ৰাষ্ট্ৰপতি [[বাৰাক ওবামা]]ই বাংগাক ৰাষ্ট্ৰপতিৰ বাণিজ্য নীতি আৰু আলোচনাৰ পৰামৰ্শদাতা সমিতিৰ সদস্য হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিবলৈ নিযুক্তি দিয়ে।&lt;ref&gt;{{cite web|date=5 February 2015|title=President Obama Announces More Key Administration Posts|url=https://obamawhitehouse.archives.gov/the-press-office/2015/02/05/president-obama-announces-more-key-administration-posts|work=whitehouse.gov|via=National Archives}}&lt;/ref&gt;

২০২০ চনৰ নিৰ্বাচনৰ পিছৰে পৰা বাংগাই মধ্য আমেৰিকাৰ পাৰ্টনাৰশ্বিপৰ অধ্যক্ষ হিচাপে আমেৰিকাৰ উপ-ৰাষ্ট্ৰপতি [[কমলা হেৰিছ]]ৰ বাহিৰৰ উপদেষ্টা হিচাপে কাম কৰি আহিছে। তেওঁ এল ছালভাডৰ, গুৱেটামালা আৰু হণ্ডুৰাছত প্ৰশাসনৰ কামৰ বিষয়ে পৰামৰ্শ দিয়া ব্যৱসায়িক নেতাৰ এটা দলৰ নেতৃত্ব দিছে।&lt;ref&gt;Andrew Duehren and Andrew Restuccia (23 February 2023), [https://www.wsj.com/articles/biden-to-nominate-former-mastercard-executive-ajay-banga-to-lead-world-bank-ad1670ec Biden to Nominate Former Mastercard Executive Ajay Banga to Lead World Bank] ''Wall Street Journal''.&lt;/ref&gt;

২০২৩ চনৰ ২৩ ফেব্ৰুৱাৰীত ৰাষ্ট্ৰপতি [[জ' বাইডেন|জ' বাইডেনে]] [[বিশ্ব বেংক]]ৰ নেতৃত্ব দিবলৈ বাংগাক মনোনীত কৰে। ২০২৩ চনৰ ৩ মে'ত বিশ্ব বেংকে অজয় বাংগাক চতুৰ্দশ অধ্যক্ষ হিচাপে নিশ্চিত কৰে&lt;ref name=&quot;wbg&quot;&gt;{{cite news |last1=Shalal |first1=Andrea |last2=Lawder |first2=David |date=May 3, 2023 |title=World Bank board elects US nominee Ajay Banga as president |url=https://www.reuters.com/business/finance/world-bank-board-poised-elect-us-nominee-ajay-banga-president-2023-05-03/ |publisher=Reuters}}&lt;/ref&gt; আৰু ২০২৩ চনৰ ২ জুনত তেওঁৰ কাৰ্যকাল আৰম্ভ কৰে।&lt;ref name=&quot;:2&quot; /&gt;

==বঁটা আৰু সন্মান==
বাংগাই ২০১৪ চনৰ ২২ মে' তাৰিখে নিউয়ৰ্ক বিশ্ববিদ্যালয় ষ্টাৰন স্কুল অফ বিজনেছৰ স্নাতক সমাৱৰ্তনত মুখ্য বক্তা হিচাপে অংশগ্ৰহণ কৰিছিল। ইয়াত তেওঁ উদ্ভাৱন আৰু নেতৃত্বক আগুৱাই নিয়াত বৈচিত্ৰ্যৰ গুৰুত্বৰ বিষয়ে বক্তৃতা প্ৰদান কৰে।&lt;ref&gt;{{cite web|title=Press Release - Ajay Banga, President &amp; CEO of MasterCard, to Keynote 2014 Graduate Convocation - NYU Stern|url=http://www.stern.nyu.edu/experience-stern/news-events/banga-keynote-convocation-14|website=www.stern.nyu.edu}}&lt;/ref&gt; ২০১৫ চনৰ ক্লাছ অৱ মেনেজমেণ্টৰ সময়ত তেওঁ নিজৰ মাতৃশিক্ষানুষ্ঠান ভাৰতীয় ব্যৱস্থাপনা প্ৰতিষ্ঠান আহমেদাবাদৰ বাবেও মুখ্য বক্তা আছিল।&lt;ref&gt;{{cite web|title=MasterCard CEO Ajay Banga's six lessons on leadership—as told to the IIM-A class of 2015 — Quartz|url=https://qz.com/377104/ajay-bangas-six-lessons-on-leadership-as-told-to-the-iim-a-class-of-2015/|website=qz.com|date=8 April 2015}}{{Dead link|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;peng_ALea&quot;&gt;{{Cite web|author=Ajay Banga|title=A Leader Listens|url=https://penguin.co.in/book/a-leader-listens/|access-date=25 November 2020|work=Penguin Random House India}}&lt;/ref&gt; বংগা বিভিন্ন বিত্তীয় প্ৰযুক্তি সন্মিলন আৰু বিভিন্ন নেতৃত্ব সন্মিলনত নিয়মীয়াকৈ বক্তা হিচাপে যোগদান কৰি আহিছে। জিম ক্ৰেমাৰে আয়োজন কৰা মেড মানি শ্ব' ২০১৪ চনৰ ৬ নৱেম্বৰ তাৰিখে প্ৰচাৰিত হোৱা এটা এপিছডত তেওঁক দেখা গৈছিল।&lt;ref&gt;{{cite web|last=Allen|first=Karma|date=6 November 2014|title=Cramer, MasterCard CEO talk radical banking moves|website=CNBC|url=https://www.cnbc.com/id/102161792#.}}&lt;/ref&gt;

[[ভাৰত চৰকাৰ|ভাৰত চৰকাৰে]] ২০১৬ চনত অজয় বাংগাক দেশৰ চতুৰ্থ সৰ্বোচ্চ অসামৰিক সন্মান [[পদ্মশ্ৰী]] প্ৰদান কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Padma Awards 2016 |url=https://pib.gov.in/newsite/PrintRelease.aspx?relid=135783}}&lt;/ref&gt;

==জড়িত অনুষ্ঠান-প্ৰতিষ্ঠান==
===কৰ্পৰেট ব’ৰ্ড===
* এক্স'ৰ, পৰিচালনা সমিতিৰ সদস্য (২০২১ চনৰ পৰা)&lt;ref&gt;[https://www.exor.com/press-releases/2022-05-24/exor-appoints-ajay-banga-chairman Exor appoints Ajay Banga as Chairman] Exor, press release of 24 May 2022.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;auto2&quot;/&gt;
* টেমাচেক হোল্ডিংছ, পৰিচালনা সমিতিৰ সদস্য (২০২১ চনৰ পৰা)&lt;ref&gt;[https://www.temasek.com.sg/en/news-and-resources/news-room/news/2021/ajay-banga-jenny-lee-join-temasek-board Ajay Banga and Jenny Lee to join Temasek Board] Temasek Holdings, press release of 30 September 2021.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;auto2&quot;/&gt;
* বিয়ণ্ডনেটজিৰো, পৰামৰ্শদাতা ব'ৰ্ডৰ সদস্য (২০২১ চনৰ পৰা)&lt;ref&gt;[https://beyond-net-zero.com/team/ Advisory Board] BeyondNetZero.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|last1=Karsh|first1=Melissa|date=July 16, 2021|title=General Atlantic Targets $4 Billion for New Climate Strategy|publisher=Bloomberg Law|url=https://news.bloomberglaw.com/private-equity/general-atlantic-starts-new-strategy-to-pursue-climate-deals}}&lt;/ref&gt;
* ডাউ কেমিকেল কোম্পানী, পৰিচালনা সমিতিৰ সদস্য (২০১৩–২০২১)&lt;ref&gt;[https://investors.dow.com/en/news/news-details/2021/Dow-Board-of-Directors-nominates-Debra-L.-Dial-and-Luis-A.-Moreno-to-the-Board/default.aspx Dow Board of Directors nominates Debra L. Dial and Luis A. Moreno to the Board] Dow Chemical Company, press of 11 February 2020.&lt;/ref&gt;
===অলাভজনক সংস্থা===
* মধ্য আমেৰিকাৰ বাবে অংশীদাৰিত্ব (PCA), অধ্যক্ষ (২০২২ চনৰ পৰা)&lt;ref name=&quot;auto3&quot;/&gt;
* আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় বাণিজ্য পৰিষদ (আইচিচি), অধ্যক্ষ (২০২০ চনৰ পৰা)&lt;ref&gt;[https://iccwbo.org/media-wall/news-speeches/icc-elects-mastercard-ceo-ajay-banga-as-new-chair/ ICC elects Mastercard CEO Ajay Banga as new Chair] International Chamber of Commerce (ICC), press release of 23 June 2020.&lt;/ref&gt;
* আমেৰিকান ৰেড ক্ৰছ (ARC), গভৰ্ণৰ ব'ৰ্ডৰ সদস্য (২০১৪ চনৰ পৰা)
* ইকনমিক ক্লাব অৱ নিউয়ৰ্ক, ব'ৰ্ডৰ ভাইচ চেয়াৰ&lt;ref&gt;[https://www.econclubny.org/board-directors Trustees &amp; Officers] Economic Club of New York.&lt;/ref&gt;
* পিটাৰছন ইনষ্টিটিউট ফৰ ইণ্টাৰনেশ্যনেল ইকনমিক্স, পৰিচালনা সমিতিৰ সদস্য&lt;ref&gt;[https://www.piie.com/about/board-directors Board of Directors] Peterson Institute for International Economics.&lt;/ref&gt;
* ত্ৰিপাক্ষিক আয়োগ, সদস্য
আমেৰিকান ইণ্ডিয়া ফাউণ্ডেশ্যন, পৰিচালনা সমিতিৰ সহ-অধ্যক্ষ (২০১৬–২০১৯)&lt;ref&gt;[https://aif.org/aif-announces-appointment-of-mastercard-ceo-ajay-banga-as-co-chair/ AIF Announces Appointment of MasterCard CEO Ajay Banga as Co-Chair] American India Foundation, press release of 26 January 2016.&lt;/ref&gt;
* নিউয়ৰ্ক হল অৱ চাইন্স, ব’ৰ্ড অৱ ট্ৰাষ্টীৰ ভাইচ চেয়াৰ
* নেচনেল আৰ্বান লীগ, ব’ৰ্ডৰ সদস্য

==তথ্য উৎস==
{{ৰেফলিষ্ট}}


{{Authority control}}
[[শ্ৰেণী:অৰ্থনীতিবিদ]]
[[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় মূলৰ আমেৰিকান]]
[[শ্ৰেণী:আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:জীৱিত ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:পদ্মশ্ৰী বঁটা বিজয়ী]]</text>
      <sha1>jh81dsnvvbcngmaiiewdijv2z7oommc</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519397</id>
      <parentid>519396</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T06:05:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>KiranBOT</username>
        <id>45247</id>
      </contributor>
      <comment>AMP-Tracking URLs ৰ পৰা আঁতৰোৱা হৈছে ([[:m:User:KiranBOT/AMP|বিশদ]]) ([[User talk:Usernamekiran|ভুল প'ৰিবেশ]]) v2.2.7r</comment>
      <origin>519397</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="30093" sha1="8qysighaz2mcmr4myb8gnbix37ovmig" xml:space="preserve">{{Infobox officeholder
|name = অজয় বংগা
|image =Ajay Banga.jpg
|caption= ২০২৩ চনত অজয় বংগা
|office = [[বিশ্ব বেংক]] গোটৰ অধ্যক্ষ
|term_start = ২ জুন ২০২৩
|term_end = 
|predecessor =ডেভিদ মালপাছ 
|successor = 
|birth_name = অজয়পাল সিং বংগা
|birth_date = {{birth date and age|1959|11|10}}
|birth_place = [[পুনে]], [[ভাৰত]]
|death_date = 
|death_place = 
|citizenship = ভাৰতীয় (১৯৫৯-২০০৭)&lt;br&gt;আমেৰিকান (২০০৭-বৰ্তমান)
|relatives = 
|education = ছেইণ্ট ষ্টিফেনছ কলেজ, দিল্লী (বিএ)&lt;br&gt;ভাৰতীয় ব্যৱস্থাপনা প্ৰতিষ্ঠান, আহমেদাবাদ (এমবিএ)
}}
'''অজয়পাল সিং বংগা''' ({{lang-en|Ajaypal Singh Banga}}; জন্ম: ১০ নৱেম্বৰ, ১৯৫৯&lt;ref&gt;{{cite web |title=Ajay Banga |url=https://investor.mastercard.com/corporate-governance/board-of-directors/person-details/default.aspx?ItemId=69055b98-d74b-4715-8b6f-87a385930985 |publisher=Mastercard Incorporated |access-date=February 11, 2021}}&lt;/ref&gt;) ভাৰতত জন্মগ্ৰহণ কৰা এগৰাকী আমেৰিকান ব্যৱসায়িক কাৰ্যবাহী।&lt;ref name=&quot;ledger-enquirer&quot;&gt;{{cite web |url=https://www.ledger-enquirer.com/news/business/article101425582.html |title=MasterCard CEO discusses diversity, technology, unpredictable world and personal incidents}}&lt;/ref&gt; বৰ্তমান তেওঁ [[বিশ্ব বেংক]] গোটৰ অধ্যক্ষ&lt;ref name=&quot;:2&quot;&gt;{{Cite news |last=Rappeport |first=Alan |date=2023-06-02 |title=Ajay Banga Era Begins at the World Bank |language=en-US |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/2023/06/02/business/economy/ajay-banga-world-bank.html |access-date=2023-06-10 |issn=0362-4331}}&lt;/ref&gt; আৰু জেনেৰেল আটলাণ্টিকৰ উপাধ্যক্ষ পদত অধিষ্ঠিত।&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Cite web |date=2021-12-01 |title=Ajay Banga Joins General Atlantic as Vice Chairman |url=https://www.businesswire.com/news/home/20211201005403/en/Ajay-Banga-Joins-General-Atlantic-as-Vice-Chairman |access-date=2022-08-05 |website=www.businesswire.com |language=en}}&lt;/ref&gt; ইয়াৰ পূৰ্বে ২০১০ চনৰ জুলাইৰ পৰা ২০২০ চনৰ ৩১ ডিচেম্বৰলৈকে তেওঁ মাষ্টাৰকাৰ্ডৰ মুখ্য কাৰ্যবাহী বিষয়া (চিইঅ') হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰাৰ পিছত তেওঁ বিত্তীয় সেৱা আগবঢ়োৱা কোম্পানীটোৰ কাৰ্যবাহী অধ্যক্ষ আছিল।&lt;ref name=&quot;indiorg&quot;&gt;{{cite news|last1=Reshmanth|title=These CEOs of Indian Origin will make you feel proud|url=http://www.southreport.com/these-ceos-of-indian-origin-will-make-you-feel-proud/|access-date=May 22, 2017|publisher=South Report|date=April 6, 2015}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;mastercard.com&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.mastercard.com/us/company/en/newsroom/ceo_transition_announcement.html|title=About Mastercard - Smart &amp; Secure Payment Solutions|website=www.mastercard.com}}&lt;/ref&gt; ২০২১ চনৰ ৩১ ডিচেম্বৰত তেওঁ এই পদৰ পৰা অৱসৰ গ্ৰহণ কৰি জেনেৰেল আটলাণ্টিকত যোগদান কৰে। ইয়াৰ লগতে তেওঁ [[নেদাৰলেণ্ড]]ৰ বিনিয়োগ হোল্ডিং কোম্পানী এক্স’ৰৰ অধ্যক্ষ আৰু আমেৰিকাৰ উপৰাষ্ট্ৰপতি [[কমলা হেৰিছ]]ৰ সৈতে মধ্য আমেৰিকাৰ বাবে ৰাজহুৱা-ব্যক্তিগত অংশীদাৰিত্বৰ অধ্যক্ষৰ পদত কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছে।&lt;ref name=&quot;auto3&quot;&gt;{{Cite web|last=|first=|title=Partnership for Central America - Ajay Banga|url=https://www.centampartnership.org/ajaybanga|url-status=live|access-date=2023-02-23|website=Partnership for Central America|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|last=|first=|title=President Biden Announces U.S. Nomination of Ajay Banga to Lead World Bank|url=https://www.whitehouse.gov/briefing-room/statements-releases/2023/02/23/president-biden-announces-u-s-nomination-of-ajay-banga-to-lead-world-bank/|url-status=live|access-date=2023-02-23|website=The White House|date=23 February 2023|language=en|archivedate=2023-02-23|archiveurl=https://web.archive.org/web/20230223150319/https://www.whitehouse.gov/briefing-room/statements-releases/2023/02/23/president-biden-announces-u-s-nomination-of-ajay-banga-to-lead-world-bank/|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;

বাংগা ভাৰতত বিনিয়োগ কৰা ৩০০ৰো অধিক বৃহৎ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় কোম্পানীক প্ৰতিনিধিত্ব কৰা আমেৰিকা-ভাৰত ব্যৱসায়িক পৰিষদৰ (USIBC) প্ৰাক্তন অধ্যক্ষ আৰু আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় বাণিজ্য পৰিষদৰ অধ্যক্ষ।&lt;ref&gt;{{Cite web|date=23 June 2020|title=ICC elects Mastercard CEO Ajay Banga as new Chair|url=https://iccwbo.org/media-wall/news-speeches/icc-elects-mastercard-ceo-ajay-banga-as-new-chair/|website=International Chamber of Commerce}}&lt;/ref&gt; 

২০২৩ চনৰ ফেব্ৰুৱাৰী মাহত বাইডেন প্ৰশাসনে মনোনীত হোৱাৰ পিছত ২০২৩ চনৰ ৩ মে'ত বংগাক [[বিশ্ব বেংক]]ৰ সভাপতি নিৰ্বাচিত কৰা হয়। ২০২৩ চনৰ ২ জুন তাৰিখে তেওঁ বিশ্ব বেংকৰ অধ্যক্ষৰ কাৰ্যভাৰ আনুষ্ঠানিকভাৱে গ্ৰহণ কৰে।&lt;ref name=&quot;wbg&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2023/02/23/business/world-bank-president-nomination.html|title=U.S. Nominates Ajay Banga to Lead World Bank|first1=Alan|last1=Rappeport|first2=Coral|last2=Davenport|work=The New York Times |date=February 23, 2023|via=NYTimes.com}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.whitehouse.gov/briefing-room/statements-releases/2023/02/23/president-biden-announces-u-s-nomination-of-ajay-banga-to-lead-world-bank/|title=President Biden Announces U.S. Nomination of Ajay Banga to Lead World Bank|first=The White|last=House|date=February 23, 2023|website=The White House|access-date=June 10, 2023|archivedate=February 23, 2023|archiveurl=https://web.archive.org/web/20230223150319/https://www.whitehouse.gov/briefing-room/statements-releases/2023/02/23/president-biden-announces-u-s-nomination-of-ajay-banga-to-lead-world-bank/|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;

==প্ৰাৰম্ভিক জীৱন আৰু শিক্ষা==
১৯৫৯ চনৰ ১০ নৱেম্বৰত ভাৰতৰ [[মহাৰাষ্ট্ৰ]]ৰ [[পুনে]]ৰ খাদকী ছাউনীত অজয় বংগাৰ জন্ম হৈছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.sainionline.com/personalities/ajay-banga-ceo-of-master-card-international|title=Ajay Banga, CEO of Master Card International - यदुवंशी सैनी राजपूतों का इतिहास|website=www.sainionline.com|access-date=2023-06-10|archivedate=2023-06-02|archiveurl=https://web.archive.org/web/20230602193218/http://www.sainionline.com/personalities/ajay-banga-ceo-of-master-card-international|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Parker|first=Garrett|date=2019-03-01|title=10 Things You Didn't Know about Mastercard CEO Ajaypal Singh Banga|url=https://moneyinc.com/mastercard-ceo-ajaypal-singh-banga/|access-date=2020-12-21|website=Money Inc|language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Maharashtra-Born Ajay Banga To Take Over As President Of World Bank on June 2 |url=https://www.news18.com/business/maharashtra-born-ajay-banga-to-take-over-as-president-of-world-bank-on-june-2-7717375.html |website=News18 India}}&lt;/ref&gt; চেইনি শিখ পৰিয়ালত জন্মগ্ৰহণ কৰা বংগাৰ পিতৃ হৰভজন সিং বংগা এজন অৱসৰপ্ৰাপ্ত লেফটেনেণ্ট জেনেৰেল আছিল আৰু তেওঁ ভাৰতীয় সেনাবাহিনীত কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;auto2&quot;&gt;Aime Williams, Camilla Hodgson and Anjli Raval (25 February 2023), [https://www.ft.com/content/097b3d80-5b46-4604-a5ce-9726819d9b8a Ajay Banga, World Bank nominee must swap finance for climate] ''Financial Times''.&lt;/ref&gt; তেওঁৰ পৰিয়াল মূলতঃ পঞ্জাৱৰ জলন্ধাৰৰ মূল নিৱাসী আছিল। অজয় বংগা ব্যৱসায়ী এম এছ বাংগাৰ কনিষ্ঠ ভাতৃ।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.forbes.com/global/2010/0809/companies-mastercard-vindi-ajay-india-banga-brothers.html|title=India's Banga Brothers|last=Karmali|first=Naazneen|website=Forbes|language=en|access-date=2020-04-09}}&lt;/ref&gt;

বংগাই শ্বিমলাৰ ছেইণ্ট এডৱাৰ্ড স্কুলত&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.tribuneindia.com/news/himachal/world-bank-prez-nominee-studied-at-st-edwards-482940|title=World Bank prez nominee studied at St Edward's : The Tribune India|accessdate=5 March 2023}}&lt;/ref&gt; 
আৰু হায়দৰাবাদত অৱস্থিত হায়দৰাবাদ পাব্লিক স্কুলত শিক্ষা গ্ৰহণ কৰিছিল। তাৰ পিছত তেওঁ দিল্লীৰ ছেইণ্ট ষ্টিফেনছ কলেজৰ পৰা অৰ্থনীতিত সন্মানসহ স্নাতক ডিগ্ৰী লাভ কৰে আৰু তাৰ পিছত আহমেদাবাদৰ ভাৰতীয় ব্যৱস্থাপনা প্ৰতিষ্ঠানৰ পৰা ব্যৱস্থাপনাৰ স্নাতকোত্তৰৰ সমতুল্য ডিগ্ৰী মেনেজমেণ্টত পিজিপি লাভ কৰে।&lt;ref name=&quot;mastercard.com&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|title=Bloomberg - Executive Profile|url=https://www.bloomberg.com/research/stocks/people/person.asp?personId=23673920&amp;privcapId=6477196|access-date=2019-06-16|website=www.bloomberg.com}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |url=https://newsroom.mastercard.com/press-releases/mastercard-names-ajay-banga-president-and-chief-executive-officer-succeeding-robert-w-selander/ |title=MasterCard Names Ajay Banga President and Chief Executive Officer Succeeding Robert W. Selander |access-date=2022-02-15 |archivedate=2022-02-15 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220215092535/https://newsroom.mastercard.com/press-releases/mastercard-names-ajay-banga-president-and-chief-executive-officer-succeeding-robert-w-selander/ |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;

২০০৭ চনত তেওঁ আমেৰিকাৰ নাগৰিকত্ব গ্ৰহণ কৰে।&lt;ref&gt;[https://www.devex.com/news/biden-nominates-ex-mastercard-ceo-ajay-banga-to-lead-world-bank-105015 Biden nominates ex-Mastercard CEO Ajay Banga to lead World Bank] Devex&lt;/ref&gt;

==কৰ্মজীৱন==
১৯৮১ চনত নেচলেৰ সৈতে পৰিচালনা প্ৰশিক্ষাৰ্থী হিচাপে ব্যৱসায়িক কেৰিয়াৰ আৰম্ভ কৰা&lt;ref name=&quot;auto1&quot;&gt;Suzanne Kapner (13 September 2010), [https://www.ft.com/content/4c177f22-bd07-11df-954b-00144feab49a Master who plays his cards right] ''Financial Times''.&lt;/ref&gt; বাংগাই পৰৱৰ্তী ১৩ বছৰ বিক্ৰী, বিপণন আৰু সাধাৰণ পৰিচালনাৰ ক্ষেত্ৰত কাম কৰে। পিছলৈ তেওঁ পেপচিকোত যোগদান কৰে আৰু অৰ্থনীতি উদাৰ হোৱাৰ লগে লগে ভাৰতত পিজ্জা হাট আৰু কেএফচিকে ধৰি ইয়াৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় ফাষ্ট ফুড ফ্ৰেঞ্চাইজি&lt;ref name=&quot;auto2&quot;/&gt; আৰম্ভ কৰাত জড়িত হয়।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.forbes.com/profile/ajaypal-banga/|title=Ajaypal Banga|website=Forbes|language=en|access-date=2020-04-09}}&lt;/ref&gt;
[[File:The Prime Minister, Shri Narendra Modi meets the CEO of Master Card and Chairman of USIBC, Shri Ajay Banga, in New York on September 24, 2015.jpg|thumb|ভাৰতৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী [[নৰেন্দ্ৰ মোদী]]ৰ সৈতে অজয় বংগা]]

===চিটিগ্ৰুপ, ১৯৯৬–২০০৯===
১৯৯৬ চনত বাংগাই চিটিগ্ৰুপত যোগদান কৰে। ইয়াত তেওঁ প্ৰশিক্ষণৰ অংশ হিচাপে কিছু সময়ৰ বাবে ঋণ সংগ্ৰাহক হিচাপে কাম কৰে।&lt;ref name=&quot;auto1&quot;/&gt; ২০০০ চনৰ পৰা ২০০২ চনলৈকে তেওঁ চিটিফাইনেন্সিয়েল আৰু ইউ এছ কনজিউমাৰ এচেটছ ডিভিজনৰ নেতৃত্ব দিছিল।&lt;ref name=&quot;auto4&quot;&gt;Greg Farrell (20 June 2009), [https://www.ft.com/content/8361b35a-5d20-11de-9d42-00144feabdc0 Banga leaves Citi for MasterCard] ''Financial Times''.&lt;/ref&gt; ২০০৫ চনৰ পৰা ২০০৮ চনলৈকে তেওঁ চিটিৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় গ্ল'বেল কনজিউমাৰ গ্ৰুপৰ মুখ্য কাৰ্যবাহী আছিল। এই গ্ৰুপ উত্তৰ আমেৰিকাৰ বাহিৰৰ সকলো ক্ৰেডিট কাৰ্ড আৰু কনজিউমাৰ বেংকিং কাৰ্য্যকলাপৰ লগত জড়িত।&lt;ref name=&quot;auto4&quot;/&gt; সেই সময়ছোৱাত তেওঁ সমগ্ৰ বিশ্বৰ ক্ষুদ্ৰ বিত্তীয় খণ্ডত চিটিৰ কৌশলৰ নেতৃত্ব দিছিল।&lt;ref name=&quot;mastercard.com&quot; /&gt; 

২০০৮ চনত বাংগাই চিটি বেংকৰ এছিয়া-পেচিফিক ব্যৱসায়ৰ মুখ্য কাৰ্যবাহীৰ দায়িত্ব লাভ কৰে আৰু নিউয়ৰ্ক আৰু হংকঙৰ মাজত সময় বিভাজন কৰে।&lt;ref&gt;Andrew Martin and Eric Dash (12 April 2010), [https://www.nytimes.com/2010/04/13/business/13card.html Naming a New Chief, MasterCard Signals It Is Open to Changes] ''New York Times''.&lt;/ref&gt; এই ক্ষমতাত তেওঁ ২০০৮ চনত চিটিগ্ৰুপৰ এছিয়ান কাৰ্য্যকলাপৰ এক বৃহৎ পুনৰ্গঠনৰ নেতৃত্ব দিছিল। ইয়াৰ ফলস্বৰূপে আঞ্চলিক মুৰব্বীসকলক বেংকৰ প্ৰডাক্ট লাইনত বৃদ্ধি পোৱা কৰ্তৃত্ব প্ৰদান কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;auto&quot;&gt;Maria Aspan (12 April 2010), [https://www.reuters.com/article/us-mastercard-idUSTRE63B24D20100412 MasterCard names ex-Citi exec Banga as CEO] ''Reuters''.&lt;/ref&gt; ২০০৮ চনত বাংগাই চিটিগ্ৰুপৰ পৰা প্ৰায় এক কোটি ডলাৰ ক্ষতিপূৰণ লাভ কৰে। ইয়াৰ ফলত তেওঁ সেই বছৰত প্ৰতিষ্ঠানটোৰ অন্যতম সৰ্বাধিক দৰমহা পোৱা কাৰ্যবাহী হিচাপে পৰিগণিত হয়।&lt;ref name=&quot;auto&quot;/&gt;

===মাষ্টাৰকাৰ্ড, ২০১০–২০২১===
২০১০ চনৰ এপ্ৰিল মাহত মাষ্টাৰকাৰ্ডে ঘোষণা কৰে যে ইয়াৰ পূৰ্বে ইয়াৰ মুখ্য পৰিচালন বিষয়া (COO) বাংগা ২০১০ চনৰ ১ জুলাইৰ পৰা কাৰ্যকৰী হোৱাকৈ অধ্যক্ষ আৰু মুখ্য কাৰ্যবাহী বিষয়া আৰু পৰিচালনা সমিতিৰ সদস্য হ'ব।&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; ১৯৯৭ চনৰ মাৰ্চ মাহৰ পৰা চিইঅ' হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰা ৰবাৰ্ট ডব্লিউ চেলেণ্ডাৰৰ পিছত বাংগাই কাৰ্যনিৰ্বাহ আৰম্ভ কৰে।&lt;ref name=&quot;auto1&quot;/&gt; প্ৰথম বছৰত তেওঁ ১৩.৫ মিলিয়ন ডলাৰ ক্ষতিপূৰণ লাভ কৰে।&lt;ref name=&quot;mastercard.com&quot; /&gt;

তেওঁৰ কাৰ্যকালত বাংগাই মাষ্টাৰকাৰ্ডৰ ৰাজহ তিনিগুণ বৃদ্ধি কৰে, নিকা আয় ছয়গুণ বৃদ্ধি কৰে আৰু বজাৰ মূলধন ৩০ বিলিয়ন ডলাৰৰ তলৰ পৰা ৩০০ বিলিয়ন ডলাৰতকৈ অধিকলৈ বৃদ্ধি কৰে।&lt;ref name=&quot;auto2&quot;/&gt; ২০২০ চনত তেওঁ প্ৰাইচলেছ প্লেনেট ক'লিচন&lt;ref&gt;Alan Rappeport and Coral Davenport (23 February 2023), [https://www.nytimes.com/2023/02/23/business/world-bank-president-nomination.html U.S. Nominates Ajay Banga to Lead World Bank] ''New York Times''.&lt;/ref&gt; গঠন কৰাৰ কথা ঘোষণা কৰে। ই হৈছে প্ৰায় ১০০টা প্ৰতিষ্ঠানৰ এটা গোট যিয়ে পৰিৱেশ সংৰক্ষণৰ বাবে কৰ্পৰেট বিনিয়োগ কৰে আৰু মাষ্টাৰকাৰ্ডৰ ১০ কোটি গছ ৰোপণৰ প্ৰতিশ্ৰুতি আৰম্ভ কৰে।&lt;ref name=&quot;auto2&quot;/&gt;

===পৰৱৰ্তী কাৰ্য===
২০২০ চনত পল পলমেনৰ পিছত বাংগা আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় বাণিজ্য চেম্বাৰ (আইচিচি)ৰ অধ্যক্ষ নিৰ্বাচিত হয়। ইয়াৰ পূৰ্বে তেওঁ ২০১৮ চনৰ জুন মাহৰ পৰা আইচিচিৰ প্ৰথম উপাধ্যক্ষ হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2020-06-23|title=ICC elects Mastercard CEO Ajay Banga as new Chair|url=https://iccwbo.org/media-wall/news-speeches/icc-elects-mastercard-ceo-ajay-banga-as-new-chair/|access-date=2021-03-05|website=ICC - International Chamber of Commerce}}&lt;/ref&gt; ২০২২ চনৰ ১ জানুৱাৰীত বাংগাই জেনেৰেল আটলাণ্টিকত উপাধ্যক্ষ হিচাপে দায়িত্ব গ্ৰহণ কৰে।&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt;

==ৰাজহুৱা খণ্ড==
২০১৫ চনৰ ফেব্ৰুৱাৰী মাহত আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ ৰাষ্ট্ৰপতি [[বাৰাক ওবামা]]ই বাংগাক ৰাষ্ট্ৰপতিৰ বাণিজ্য নীতি আৰু আলোচনাৰ পৰামৰ্শদাতা সমিতিৰ সদস্য হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিবলৈ নিযুক্তি দিয়ে।&lt;ref&gt;{{cite web|date=5 February 2015|title=President Obama Announces More Key Administration Posts|url=https://obamawhitehouse.archives.gov/the-press-office/2015/02/05/president-obama-announces-more-key-administration-posts|work=whitehouse.gov|via=National Archives}}&lt;/ref&gt;

২০২০ চনৰ নিৰ্বাচনৰ পিছৰে পৰা বাংগাই মধ্য আমেৰিকাৰ পাৰ্টনাৰশ্বিপৰ অধ্যক্ষ হিচাপে আমেৰিকাৰ উপ-ৰাষ্ট্ৰপতি [[কমলা হেৰিছ]]ৰ বাহিৰৰ উপদেষ্টা হিচাপে কাম কৰি আহিছে। তেওঁ এল ছালভাডৰ, গুৱেটামালা আৰু হণ্ডুৰাছত প্ৰশাসনৰ কামৰ বিষয়ে পৰামৰ্শ দিয়া ব্যৱসায়িক নেতাৰ এটা দলৰ নেতৃত্ব দিছে।&lt;ref&gt;Andrew Duehren and Andrew Restuccia (23 February 2023), [https://www.wsj.com/articles/biden-to-nominate-former-mastercard-executive-ajay-banga-to-lead-world-bank-ad1670ec Biden to Nominate Former Mastercard Executive Ajay Banga to Lead World Bank] ''Wall Street Journal''.&lt;/ref&gt;

২০২৩ চনৰ ২৩ ফেব্ৰুৱাৰীত ৰাষ্ট্ৰপতি [[জ' বাইডেন|জ' বাইডেনে]] [[বিশ্ব বেংক]]ৰ নেতৃত্ব দিবলৈ বাংগাক মনোনীত কৰে। ২০২৩ চনৰ ৩ মে'ত বিশ্ব বেংকে অজয় বাংগাক চতুৰ্দশ অধ্যক্ষ হিচাপে নিশ্চিত কৰে&lt;ref name=&quot;wbg&quot;&gt;{{cite news |last1=Shalal |first1=Andrea |last2=Lawder |first2=David |date=May 3, 2023 |title=World Bank board elects US nominee Ajay Banga as president |url=https://www.reuters.com/business/finance/world-bank-board-poised-elect-us-nominee-ajay-banga-president-2023-05-03/ |publisher=Reuters}}&lt;/ref&gt; আৰু ২০২৩ চনৰ ২ জুনত তেওঁৰ কাৰ্যকাল আৰম্ভ কৰে।&lt;ref name=&quot;:2&quot; /&gt;

==বঁটা আৰু সন্মান==
বাংগাই ২০১৪ চনৰ ২২ মে' তাৰিখে নিউয়ৰ্ক বিশ্ববিদ্যালয় ষ্টাৰন স্কুল অফ বিজনেছৰ স্নাতক সমাৱৰ্তনত মুখ্য বক্তা হিচাপে অংশগ্ৰহণ কৰিছিল। ইয়াত তেওঁ উদ্ভাৱন আৰু নেতৃত্বক আগুৱাই নিয়াত বৈচিত্ৰ্যৰ গুৰুত্বৰ বিষয়ে বক্তৃতা প্ৰদান কৰে।&lt;ref&gt;{{cite web|title=Press Release - Ajay Banga, President &amp; CEO of MasterCard, to Keynote 2014 Graduate Convocation - NYU Stern|url=http://www.stern.nyu.edu/experience-stern/news-events/banga-keynote-convocation-14|website=www.stern.nyu.edu}}&lt;/ref&gt; ২০১৫ চনৰ ক্লাছ অৱ মেনেজমেণ্টৰ সময়ত তেওঁ নিজৰ মাতৃশিক্ষানুষ্ঠান ভাৰতীয় ব্যৱস্থাপনা প্ৰতিষ্ঠান আহমেদাবাদৰ বাবেও মুখ্য বক্তা আছিল।&lt;ref&gt;{{cite web|title=MasterCard CEO Ajay Banga's six lessons on leadership—as told to the IIM-A class of 2015 — Quartz|url=https://qz.com/377104/ajay-bangas-six-lessons-on-leadership-as-told-to-the-iim-a-class-of-2015/|website=qz.com|date=8 April 2015}}{{Dead link|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;peng_ALea&quot;&gt;{{Cite web|author=Ajay Banga|title=A Leader Listens|url=https://penguin.co.in/book/a-leader-listens/|access-date=25 November 2020|work=Penguin Random House India}}&lt;/ref&gt; বংগা বিভিন্ন বিত্তীয় প্ৰযুক্তি সন্মিলন আৰু বিভিন্ন নেতৃত্ব সন্মিলনত নিয়মীয়াকৈ বক্তা হিচাপে যোগদান কৰি আহিছে। জিম ক্ৰেমাৰে আয়োজন কৰা মেড মানি শ্ব' ২০১৪ চনৰ ৬ নৱেম্বৰ তাৰিখে প্ৰচাৰিত হোৱা এটা এপিছডত তেওঁক দেখা গৈছিল।&lt;ref&gt;{{cite web|last=Allen|first=Karma|date=6 November 2014|title=Cramer, MasterCard CEO talk radical banking moves|website=CNBC|url=https://www.cnbc.com/id/102161792#.}}&lt;/ref&gt;

[[ভাৰত চৰকাৰ|ভাৰত চৰকাৰে]] ২০১৬ চনত অজয় বাংগাক দেশৰ চতুৰ্থ সৰ্বোচ্চ অসামৰিক সন্মান [[পদ্মশ্ৰী]] প্ৰদান কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Padma Awards 2016 |url=https://pib.gov.in/newsite/PrintRelease.aspx?relid=135783}}&lt;/ref&gt;

==জড়িত অনুষ্ঠান-প্ৰতিষ্ঠান==
===কৰ্পৰেট ব’ৰ্ড===
* এক্স'ৰ, পৰিচালনা সমিতিৰ সদস্য (২০২১ চনৰ পৰা)&lt;ref&gt;[https://www.exor.com/press-releases/2022-05-24/exor-appoints-ajay-banga-chairman Exor appoints Ajay Banga as Chairman] Exor, press release of 24 May 2022.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;auto2&quot;/&gt;
* টেমাচেক হোল্ডিংছ, পৰিচালনা সমিতিৰ সদস্য (২০২১ চনৰ পৰা)&lt;ref&gt;[https://www.temasek.com.sg/en/news-and-resources/news-room/news/2021/ajay-banga-jenny-lee-join-temasek-board Ajay Banga and Jenny Lee to join Temasek Board] Temasek Holdings, press release of 30 September 2021.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;auto2&quot;/&gt;
* বিয়ণ্ডনেটজিৰো, পৰামৰ্শদাতা ব'ৰ্ডৰ সদস্য (২০২১ চনৰ পৰা)&lt;ref&gt;[https://beyond-net-zero.com/team/ Advisory Board] BeyondNetZero.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|last1=Karsh|first1=Melissa|date=July 16, 2021|title=General Atlantic Targets $4 Billion for New Climate Strategy|publisher=Bloomberg Law|url=https://news.bloomberglaw.com/private-equity/general-atlantic-starts-new-strategy-to-pursue-climate-deals}}&lt;/ref&gt;
* ডাউ কেমিকেল কোম্পানী, পৰিচালনা সমিতিৰ সদস্য (২০১৩–২০২১)&lt;ref&gt;[https://investors.dow.com/en/news/news-details/2021/Dow-Board-of-Directors-nominates-Debra-L.-Dial-and-Luis-A.-Moreno-to-the-Board/default.aspx Dow Board of Directors nominates Debra L. Dial and Luis A. Moreno to the Board] Dow Chemical Company, press of 11 February 2020.&lt;/ref&gt;
===অলাভজনক সংস্থা===
* মধ্য আমেৰিকাৰ বাবে অংশীদাৰিত্ব (PCA), অধ্যক্ষ (২০২২ চনৰ পৰা)&lt;ref name=&quot;auto3&quot;/&gt;
* আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় বাণিজ্য পৰিষদ (আইচিচি), অধ্যক্ষ (২০২০ চনৰ পৰা)&lt;ref&gt;[https://iccwbo.org/media-wall/news-speeches/icc-elects-mastercard-ceo-ajay-banga-as-new-chair/ ICC elects Mastercard CEO Ajay Banga as new Chair] International Chamber of Commerce (ICC), press release of 23 June 2020.&lt;/ref&gt;
* আমেৰিকান ৰেড ক্ৰছ (ARC), গভৰ্ণৰ ব'ৰ্ডৰ সদস্য (২০১৪ চনৰ পৰা)
* ইকনমিক ক্লাব অৱ নিউয়ৰ্ক, ব'ৰ্ডৰ ভাইচ চেয়াৰ&lt;ref&gt;[https://www.econclubny.org/board-directors Trustees &amp; Officers] Economic Club of New York.&lt;/ref&gt;
* পিটাৰছন ইনষ্টিটিউট ফৰ ইণ্টাৰনেশ্যনেল ইকনমিক্স, পৰিচালনা সমিতিৰ সদস্য&lt;ref&gt;[https://www.piie.com/about/board-directors Board of Directors] Peterson Institute for International Economics.&lt;/ref&gt;
* ত্ৰিপাক্ষিক আয়োগ, সদস্য
আমেৰিকান ইণ্ডিয়া ফাউণ্ডেশ্যন, পৰিচালনা সমিতিৰ সহ-অধ্যক্ষ (২০১৬–২০১৯)&lt;ref&gt;[https://aif.org/aif-announces-appointment-of-mastercard-ceo-ajay-banga-as-co-chair/ AIF Announces Appointment of MasterCard CEO Ajay Banga as Co-Chair] American India Foundation, press release of 26 January 2016.&lt;/ref&gt;
* নিউয়ৰ্ক হল অৱ চাইন্স, ব’ৰ্ড অৱ ট্ৰাষ্টীৰ ভাইচ চেয়াৰ
* নেচনেল আৰ্বান লীগ, ব’ৰ্ডৰ সদস্য

==তথ্য উৎস==
{{ৰেফলিষ্ট}}


{{Authority control}}
[[শ্ৰেণী:অৰ্থনীতিবিদ]]
[[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় মূলৰ আমেৰিকান]]
[[শ্ৰেণী:আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:জীৱিত ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:পদ্মশ্ৰী বঁটা বিজয়ী]]</text>
      <sha1>8qysighaz2mcmr4myb8gnbix37ovmig</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>বিষ্ণু ৰাভা দিৱস</title>
    <ns>0</ns>
    <id>96758</id>
    <revision>
      <id>519357</id>
      <parentid>504023</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T02:56:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>519357</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9115" sha1="e4jwz3bcm64fv2g9p1p3edvkrpxcgsj" xml:space="preserve">[[File:Celebration of Bishnu Rabha Divas.jpg|thumb|ইউনাইটেড্ কেকুৰী আদৰ্শ হাইস্কুলত বিষ্ণুৰাভা দিৱস উদযাপন। ]]
'''বিষ্ণু ৰাভা দিৱস''' [[বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা]]ৰ মৃত্যুৰ দিনটো অসমত ‘বিষ্ণু ৰাভা দিৱস’ হিচাপে পালন কৰা হয়।&lt;ref name=&quot;নিউজ টাইম অসমৰ বাতৰি&quot;&gt;{{cite web | url=https://assam.news18.com/news/assam/bishnu-prasad-rabha-divas-2023-know-about-bishnu-prasad-rabha-skd-304328.html | title=বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভা দিৱস উদযাপন | accessdate=1 October 2023}}&lt;/ref&gt; প্ৰত্যেক বছৰৰ ২০ জুন তাৰিখে এই দিনটো চৰকাৰী কাৰ্যসূচী হিচাপে শিক্ষানুষ্ঠানসমূহৰ লগতে অসমৰ সামাজিক-সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠানসমূহে উলহ-মালহেৰে পালন কৰি আহিছে।

==বিৱৰণ==
১৯৬৯ চনৰ ২০ জুনত বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাৰ তেজপুৰত দেহাৱসান ঘটে৷ তেখেতৰ সামাজিক-সাংস্কৃতিক অৱদান আৰু উত্তৰাধিকাৰে নৱ প্ৰজন্মক অনুপ্ৰাণিত কৰি আহিছে। জন্ম বাৰ্ষিকীত পালন কৰা '''বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা দিৱস'''ত অসমৰ সাংস্কৃতিক আৰু সামাজিক তন্ত্ৰলৈ তেখেতৰ অপৰিসীম অৱদানৰ প্ৰতি শ্ৰদ্ধা জনাই শ্ৰদ্ধাঞ্জলি প্ৰদান কৰা হয় আৰু তেখেতৰ গুণানুকীৰ্তন কৰা হয়। এই দিনটোত তেখেতৰ জীৱন উদযাপন আৰু তেখেতৰ কৃতিত্বক সন্মান জনাই বিভিন্ন সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠান, সংগীত পৰিবেশন, আলোচনা চক্ৰৰ আয়োজন কৰা হয়। তেখেতৰ দৃষ্টিভংগী, নিষ্ঠা, অসমীয়া সংস্কৃতি আৰু সমাজত চিৰস্থায়ী প্ৰভাৱ স্মৰণ কৰাৰ এক অনুষ্ঠান হিচাপে অসমত এই দিৱসটো প্ৰতিবছৰে উদযাপন কৰা হৈ আহিছে৷&lt;ref name=&quot;বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা দিৱস&quot;&gt;{{cite web | url=https://ipurbanchal.in/bishnu-prasad-rabha-day/ | title=বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা দিৱস সম্পৰ্কীয় আলোচনা | accessdate=1 October 2023}}&lt;/ref&gt;

==বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভাৰ চমু পৰিচয়==
{{Main|বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা}}
বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভাৰ জন্ম হৈছিল ১৯০৯ চনৰ ৩১ জানুৱাৰীত ।&lt;ref&gt;{{cite book | title=কলাগুৰু বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাৰ জীৱনী আৰু কবিতা | publisher=নিষ্ঠা প্ৰককশন | author=ড⁰ প্ৰফুল্ল কুমাৰ নাথ}}&lt;/ref&gt;দেউতাকৰ নাম গোপাল ৰাভা আৰু মাতৃ গেঠিবালা ৰাভা । বিষ্ণু ৰাভাৰ তিনি গৰাকী পত্নী -প্ৰিয়বালা ৰাভা, কনকলতা মেধি আৰু মোহিনীবালা বসুমতাৰী ।সন্তান তিনিটা-পৃথ্বিৰাজ ৰাভা, হেমৰাজ ৰাভা আৰু মেণ্ডেলা ৰাভা । ১৯৬৯ চনৰ ২০ জুন তাৰিখে কৰ্কট ৰোগত আক্ৰান্ত হৈ বিষ্ণু ৰাভাৰ মৃত্যু হয় ।

==বিষ্ণু ৰাভা দিৱসৰ প্ৰাসঙ্গিকতা == 
বৰ্তমান বাংলাদেশৰ ঢাকাত জন্মগ্ৰহণ কৰা বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভাই সমগ্ৰ জীৱন অসম আৰু অসমীয়াৰ  বাবে দি থৈ গ'ল । প্ৰাথমিক শিক্ষা বাংলাদেশতে গ্ৰহণ কৰি হাইস্কুলীয়া শিক্ষাৰ বাবে তেজপুৰলৈ আহে আৰু পিছত কোচবিহাৰ আৰু কলিকতা(কলকাতা)ত উচ্চ শিক্ষা গ্ৰহণ কৰে ।
বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভা এগৰাকী প্ৰতিভাশালী আৰু তীক্ষ্ণ-বুদ্ধি সম্পূৰ্ণ ব্যক্তি আছিল । তেখেত একেধাৰে কবি, গীতিকাৰ,নাট্যকাৰ,গল্পকাৰ ,নিবন্ধকাৰ,জীৱনীকাৰ,নৃতত্ত্ববিদ বোলছবিকাৰক আৰু উপন্যাসিক ।মহাপুৰুষ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱৰ চিত্ৰ আৰু ' বাঁহী ' আলোচনীৰ বেটু-পাতৰ সাতখলপীয়া সিংহাসনৰ ছৱি বিষ্ণুৰাভাই অংকন কৰা ।
বিষ্ণু ৰাভাৰ অসমীয়া, বাংলা,বড়ো, হিন্দী, ইংৰাজী আদি কৰি কেইবাটাও ভাষাৰ দখল আছিল ।তেখেতে ঢোল, খোল, মৃদং,পেঁপা, টোকাৰী আদি বাদ্য যন্ত্ৰ বজাব জানিছিল । ১৯৪০ চনত কাশী হিন্দু বিশ্ব বিদ্যালয়ত বিষ্ণু ৰাভাই পৰিৱেশন কৰা শিৱৰ তাণ্ডৱ নৃত্য, ওজা-পালি আৰু কালীয় দমন নৃত্য দেখি সেই সময়ৰ কাশী হিন্দু বিশ্ব বিদ্যালয়ৰ উপাচাৰ্য সৰ্বপল্লী ৰাধাকৃষ্ণণ মুগ্ধ হৈছিল আৰু বিষ্ণু ৰাভাক ভূয়সী প্ৰশংসা কৰি কলাগুৰু উপাধি প্ৰদান কৰিছিল ।

বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভা অসমীয়া সমাজ জীৱনৰ প্ৰতীক । &lt;ref&gt;{{cite book | title=বিষ্ণু ককাইদেউ | publisher=সূয্য হাজৰিকা | author=ভূপেন হাজৰিকা}}&lt;/ref&gt;জৰ্জৰিত অসমীয়া সমাজ ব্যৱস্তাৰ বিপৰীতে যি সামাজিক জীৱনৰ ছৱি বিষ্ণু ৰাভাই সংগীত, ছৱি,সাহিত্যৰ মাজেৰে অংকন কৰি থৈ গ'ল সি অতুলনীয় । বিষ্ণু ৰাভা গণ শিল্পী আছিল । অসমৰ পাহাৰ-ভৈয়াম একাকাৰ কৰি ঘুৰি ফুৰিছিল ।নিস্পেষিত, শোষিত জনগণৰ হৈ সদায়ে যুঁজিছিল। বিপ্লৱী আছিল ।২০ জুন তাৰিখে বিষ্ণু ৰাভা দিবস উদযাপন কৰি বিষ্ণু ৰাভাৰ চিন্তাধাৰা, আদৰ্শ আৰু দৰ্শন নতুন প্ৰজন্মক চিনাকী কৰাই দিয়াটো সময়ৰ আহবান ।&lt;ref&gt;{{cite web |title= Assam: Kalaguru Bishnu Rabha Divas Commemorated |
url=https://www.sentinelassam.com/north-east-india-news/assam-news/assam-kalaguru-bishnu-rabha-divas-commemorated | accessdate=27 December 2024}}&lt;/ref&gt;
ভূপেন হাজৰিকাৰ ভাষাৰে-&quot;বিষ্ণুদা ঘূৰি আহিবা -আকৌ আমি বিষ্ণুদাক আদৰিম-সাবটিম-অনুসৰণ কৰিম-বিষ্ণুদাতো এজন মানুহ নহয়-বিষ্ণুদা এটি সদা জীৱন্ত জীৱন-লালসা -।&quot;

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{reflist}}


[[শ্ৰেণী:দিৱসসমূহ]]</text>
      <sha1>e4jwz3bcm64fv2g9p1p3edvkrpxcgsj</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519358</id>
      <parentid>519357</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T02:57:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>519358</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9109" sha1="nhdd3ivb5nkx41v84zodvxd1t349uxx" xml:space="preserve">[[File:Celebration of Bishnu Rabha Divas.jpg|thumb|ইউনাইটেড্ কেকুৰী আদৰ্শ হাইস্কুলত বিষ্ণুৰাভা দিৱস উদযাপন। ]]
'''বিষ্ণু ৰাভা দিৱস''' [[বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা]]ৰ মৃত্যুৰ দিনটো অসমত ‘বিষ্ণু ৰাভা দিৱস’ হিচাপে পালন কৰা হয়।&lt;ref name=&quot;নিউজ টাইম অসমৰ বাতৰি&quot;&gt;{{cite web | url=https://assam.news18.com/news/assam/bishnu-prasad-rabha-divas-2023-know-about-bishnu-prasad-rabha-skd-304328.html | title=বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভা দিৱস উদযাপন | accessdate=1 October 2023}}&lt;/ref&gt; প্ৰত্যেক বছৰৰ ২০ জুন তাৰিখে এই দিনটো চৰকাৰী কাৰ্যসূচী হিচাপে শিক্ষানুষ্ঠানসমূহৰ লগতে অসমৰ সামাজিক-সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠানসমূহে উলহ-মালহেৰে পালন কৰি আহিছে।

==বিৱৰণ==
১৯৬৯ চনৰ ২০ জুনত বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাৰ তেজপুৰত দেহাৱসান ঘটে৷ তেখেতৰ সামাজিক-সাংস্কৃতিক অৱদান আৰু উত্তৰাধিকাৰে নৱ প্ৰজন্মক অনুপ্ৰাণিত কৰি আহিছে। জন্ম বাৰ্ষিকীত পালন কৰা '''বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা দিৱস'''ত অসমৰ সাংস্কৃতিক আৰু সামাজিক তন্ত্ৰলৈ তেখেতৰ অপৰিসীম অৱদানৰ প্ৰতি শ্ৰদ্ধা জনাই শ্ৰদ্ধাঞ্জলি প্ৰদান কৰা হয় আৰু তেখেতৰ গুণানুকীৰ্তন কৰা হয়। এই দিনটোত তেখেতৰ জীৱন উদযাপন আৰু তেখেতৰ কৃতিত্বক সন্মান জনাই বিভিন্ন সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠান, সংগীত পৰিবেশন, আলোচনা চক্ৰৰ আয়োজন কৰা হয়। তেখেতৰ দৃষ্টিভংগী, নিষ্ঠা, অসমীয়া সংস্কৃতি আৰু সমাজত চিৰস্থায়ী প্ৰভাৱ স্মৰণ কৰাৰ এক অনুষ্ঠান হিচাপে অসমত এই দিৱসটো প্ৰতিবছৰে উদযাপন কৰা হৈ আহিছে৷&lt;ref name=&quot;বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা দিৱস&quot;&gt;{{cite web | url=https://ipurbanchal.in/bishnu-prasad-rabha-day/ | title=বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা দিৱস সম্পৰ্কীয় আলোচনা | accessdate=1 October 2023}}&lt;/ref&gt;

==বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভাৰ চমু পৰিচয়==
{{Main|বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা}}
বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভাৰ জন্ম হৈছিল ১৯০৯ চনৰ ৩১ জানুৱাৰীত।&lt;ref&gt;{{cite book | title=কলাগুৰু বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাৰ জীৱনী আৰু কবিতা | publisher=নিষ্ঠা প্ৰককশন | author=ড⁰ প্ৰফুল্ল কুমাৰ নাথ}}&lt;/ref&gt;দেউতাকৰ নাম গোপাল ৰাভা আৰু মাতৃ গেঠিবালা ৰাভা। বিষ্ণু ৰাভাৰ তিনি গৰাকী পত্নী -প্ৰিয়বালা ৰাভা, কনকলতা মেধি আৰু মোহিনীবালা বসুমতাৰী। সন্তান তিনজন- পৃথ্বিৰাজ ৰাভা, হেমৰাজ ৰাভা আৰু মেণ্ডেলা ৰাভা। ১৯৬৯ চনৰ ২০ জুন তাৰিখে কৰ্কট ৰোগত আক্ৰান্ত হৈ বিষ্ণু ৰাভাৰ মৃত্যু হয়।

==বিষ্ণু ৰাভা দিৱসৰ প্ৰাসঙ্গিকতা == 
বৰ্তমান বাংলাদেশৰ ঢাকাত জন্মগ্ৰহণ কৰা বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভাই সমগ্ৰ জীৱন অসম আৰু অসমীয়াৰ  বাবে দি থৈ গ'ল । প্ৰাথমিক শিক্ষা বাংলাদেশতে গ্ৰহণ কৰি হাইস্কুলীয়া শিক্ষাৰ বাবে তেজপুৰলৈ আহে আৰু পিছত কোচবিহাৰ আৰু কলিকতা(কলকাতা)ত উচ্চ শিক্ষা গ্ৰহণ কৰে ।
বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভা এগৰাকী প্ৰতিভাশালী আৰু তীক্ষ্ণ-বুদ্ধি সম্পূৰ্ণ ব্যক্তি আছিল । তেখেত একেধাৰে কবি, গীতিকাৰ,নাট্যকাৰ,গল্পকাৰ ,নিবন্ধকাৰ,জীৱনীকাৰ,নৃতত্ত্ববিদ বোলছবিকাৰক আৰু উপন্যাসিক ।মহাপুৰুষ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱৰ চিত্ৰ আৰু ' বাঁহী ' আলোচনীৰ বেটু-পাতৰ সাতখলপীয়া সিংহাসনৰ ছৱি বিষ্ণুৰাভাই অংকন কৰা ।
বিষ্ণু ৰাভাৰ অসমীয়া, বাংলা,বড়ো, হিন্দী, ইংৰাজী আদি কৰি কেইবাটাও ভাষাৰ দখল আছিল ।তেখেতে ঢোল, খোল, মৃদং,পেঁপা, টোকাৰী আদি বাদ্য যন্ত্ৰ বজাব জানিছিল । ১৯৪০ চনত কাশী হিন্দু বিশ্ব বিদ্যালয়ত বিষ্ণু ৰাভাই পৰিৱেশন কৰা শিৱৰ তাণ্ডৱ নৃত্য, ওজা-পালি আৰু কালীয় দমন নৃত্য দেখি সেই সময়ৰ কাশী হিন্দু বিশ্ব বিদ্যালয়ৰ উপাচাৰ্য সৰ্বপল্লী ৰাধাকৃষ্ণণ মুগ্ধ হৈছিল আৰু বিষ্ণু ৰাভাক ভূয়সী প্ৰশংসা কৰি কলাগুৰু উপাধি প্ৰদান কৰিছিল ।

বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভা অসমীয়া সমাজ জীৱনৰ প্ৰতীক । &lt;ref&gt;{{cite book | title=বিষ্ণু ককাইদেউ | publisher=সূয্য হাজৰিকা | author=ভূপেন হাজৰিকা}}&lt;/ref&gt;জৰ্জৰিত অসমীয়া সমাজ ব্যৱস্তাৰ বিপৰীতে যি সামাজিক জীৱনৰ ছৱি বিষ্ণু ৰাভাই সংগীত, ছৱি,সাহিত্যৰ মাজেৰে অংকন কৰি থৈ গ'ল সি অতুলনীয় । বিষ্ণু ৰাভা গণ শিল্পী আছিল । অসমৰ পাহাৰ-ভৈয়াম একাকাৰ কৰি ঘুৰি ফুৰিছিল ।নিস্পেষিত, শোষিত জনগণৰ হৈ সদায়ে যুঁজিছিল। বিপ্লৱী আছিল ।২০ জুন তাৰিখে বিষ্ণু ৰাভা দিবস উদযাপন কৰি বিষ্ণু ৰাভাৰ চিন্তাধাৰা, আদৰ্শ আৰু দৰ্শন নতুন প্ৰজন্মক চিনাকী কৰাই দিয়াটো সময়ৰ আহবান ।&lt;ref&gt;{{cite web |title= Assam: Kalaguru Bishnu Rabha Divas Commemorated |
url=https://www.sentinelassam.com/north-east-india-news/assam-news/assam-kalaguru-bishnu-rabha-divas-commemorated | accessdate=27 December 2024}}&lt;/ref&gt;
ভূপেন হাজৰিকাৰ ভাষাৰে-&quot;বিষ্ণুদা ঘূৰি আহিবা -আকৌ আমি বিষ্ণুদাক আদৰিম-সাবটিম-অনুসৰণ কৰিম-বিষ্ণুদাতো এজন মানুহ নহয়-বিষ্ণুদা এটি সদা জীৱন্ত জীৱন-লালসা -।&quot;

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{reflist}}


[[শ্ৰেণী:দিৱসসমূহ]]</text>
      <sha1>nhdd3ivb5nkx41v84zodvxd1t349uxx</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519359</id>
      <parentid>519358</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T02:57:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>[[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল।</comment>
      <origin>519359</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9106" sha1="ae195phlkebz8f46bps7mfxqi1ed3yx" xml:space="preserve">[[File:Celebration of Bishnu Rabha Divas.jpg|thumb|ইউনাইটেড্ কেকুৰী আদৰ্শ হাইস্কুলত বিষ্ণুৰাভা দিৱস উদযাপন। ]]
'''বিষ্ণু ৰাভা দিৱস''' [[বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা]]ৰ মৃত্যুৰ দিনটো অসমত ‘বিষ্ণু ৰাভা দিৱস’ হিচাপে পালন কৰা হয়।&lt;ref name=&quot;নিউজ টাইম অসমৰ বাতৰি&quot;&gt;{{cite web | url=https://assam.news18.com/news/assam/bishnu-prasad-rabha-divas-2023-know-about-bishnu-prasad-rabha-skd-304328.html | title=বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভা দিৱস উদযাপন | accessdate=1 October 2023}}&lt;/ref&gt; প্ৰত্যেক বছৰৰ ২০ জুন তাৰিখে এই দিনটো চৰকাৰী কাৰ্যসূচী হিচাপে শিক্ষানুষ্ঠানসমূহৰ লগতে অসমৰ সামাজিক-সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠানসমূহে উলহ-মালহেৰে পালন কৰি আহিছে। 

==বিৱৰণ==
১৯৬৯ চনৰ ২০ জুনত বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাৰ তেজপুৰত দেহাৱসান ঘটে। তেখেতৰ সামাজিক-সাংস্কৃতিক অৱদান আৰু উত্তৰাধিকাৰে নৱ প্ৰজন্মক অনুপ্ৰাণিত কৰি আহিছে। জন্ম বাৰ্ষিকীত পালন কৰা '''বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা দিৱস'''ত অসমৰ সাংস্কৃতিক আৰু সামাজিক তন্ত্ৰলৈ তেখেতৰ অপৰিসীম অৱদানৰ প্ৰতি শ্ৰদ্ধা জনাই শ্ৰদ্ধাঞ্জলি প্ৰদান কৰা হয় আৰু তেখেতৰ গুণানুকীৰ্তন কৰা হয়। এই দিনটোত তেখেতৰ জীৱন উদযাপন আৰু তেখেতৰ কৃতিত্বক সন্মান জনাই বিভিন্ন সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠান, সংগীত পৰিবেশন, আলোচনা চক্ৰৰ আয়োজন কৰা হয়। তেখেতৰ দৃষ্টিভংগী, নিষ্ঠা, অসমীয়া সংস্কৃতি আৰু সমাজত চিৰস্থায়ী প্ৰভাৱ স্মৰণ কৰাৰ এক অনুষ্ঠান হিচাপে অসমত এই দিৱসটো প্ৰতিবছৰে উদযাপন কৰা হৈ আহিছে।&lt;ref name=&quot;বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা দিৱস&quot;&gt;{{cite web | url=https://ipurbanchal.in/bishnu-prasad-rabha-day/ | title=বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা দিৱস সম্পৰ্কীয় আলোচনা | accessdate=1 October 2023}}&lt;/ref&gt;

==বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভাৰ চমু পৰিচয়==
{{Main|বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা}}
বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভাৰ জন্ম হৈছিল ১৯০৯ চনৰ ৩১ জানুৱাৰীত।&lt;ref&gt;{{cite book | title=কলাগুৰু বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাৰ জীৱনী আৰু কবিতা | publisher=নিষ্ঠা প্ৰককশন | author=ড⁰ প্ৰফুল্ল কুমাৰ নাথ}}&lt;/ref&gt;দেউতাকৰ নাম গোপাল ৰাভা আৰু মাতৃ গেঠিবালা ৰাভা। বিষ্ণু ৰাভাৰ তিনি গৰাকী পত্নী -প্ৰিয়বালা ৰাভা, কনকলতা মেধি আৰু মোহিনীবালা বসুমতাৰী। সন্তান তিনজন- পৃথ্বিৰাজ ৰাভা, হেমৰাজ ৰাভা আৰু মেণ্ডেলা ৰাভা। ১৯৬৯ চনৰ ২০ জুন তাৰিখে কৰ্কট ৰোগত আক্ৰান্ত হৈ বিষ্ণু ৰাভাৰ মৃত্যু হয়। 

==বিষ্ণু ৰাভা দিৱসৰ প্ৰাসঙ্গিকতা == 
বৰ্তমান বাংলাদেশৰ ঢাকাত জন্মগ্ৰহণ কৰা বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভাই সমগ্ৰ জীৱন অসম আৰু অসমীয়াৰ বাবে দি থৈ গ'ল। প্ৰাথমিক শিক্ষা বাংলাদেশতে গ্ৰহণ কৰি হাইস্কুলীয়া শিক্ষাৰ বাবে তেজপুৰলৈ আহে আৰু পিছত কোচবিহাৰ আৰু কলিকতা(কলকাতা)ত উচ্চ শিক্ষা গ্ৰহণ কৰে। 
বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভা এগৰাকী প্ৰতিভাশালী আৰু তীক্ষ্ণ-বুদ্ধি সম্পূৰ্ণ ব্যক্তি আছিল। তেখেত একাধাৰে কবি, গীতিকাৰ,নাট্যকাৰ,গল্পকাৰ,নিবন্ধকাৰ,জীৱনীকাৰ,নৃতত্ত্ববিদ বোলছবিকাৰক আৰু উপন্যাসিক। মহাপুৰুষ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱৰ চিত্ৰ আৰু ' বাঁহী ' আলোচনীৰ বেটু-পাতৰ সাতখলপীয়া সিংহাসনৰ ছৱি বিষ্ণুৰাভাই অংকন কৰা। 
বিষ্ণু ৰাভাৰ অসমীয়া, বাংলা,বড়ো, হিন্দী, ইংৰাজী আদি কৰি কেইবাটাও ভাষাৰ দখল আছিল। তেখেতে ঢোল, খোল, মৃদং,পেঁপা, টোকাৰী আদি বাদ্য যন্ত্ৰ বজাব জানিছিল। ১৯৪০ চনত কাশী হিন্দু বিশ্ব বিদ্যালয়ত বিষ্ণু ৰাভাই পৰিৱেশন কৰা শিৱৰ তাণ্ডৱ নৃত্য, ওজা-পালি আৰু কালীয় দমন নৃত্য দেখি সেই সময়ৰ কাশী হিন্দু বিশ্ব বিদ্যালয়ৰ উপাচাৰ্য সৰ্বপল্লী ৰাধাকৃষ্ণণ মুগ্ধ হৈছিল আৰু বিষ্ণু ৰাভাক ভূয়সী প্ৰশংসা কৰি কলাগুৰু উপাধি প্ৰদান কৰিছিল। 

বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভা অসমীয়া সমাজ জীৱনৰ প্ৰতীক। &lt;ref&gt;{{cite book | title=বিষ্ণু ককাইদেউ | publisher=সূয্য হাজৰিকা | author=ভূপেন হাজৰিকা}}&lt;/ref&gt;জৰ্জড়িত অসমীয়া সমাজ ব্যৱস্তাৰ বিপৰীতে যি সামাজিক জীৱনৰ ছৱি বিষ্ণু ৰাভাই সংগীত, ছৱি,সাহিত্যৰ মাজেৰে অংকন কৰি থৈ গ'ল সি অতুলনীয়। বিষ্ণু ৰাভা গণ শিল্পী আছিল। অসমৰ পাহাৰ-ভৈয়াম একাকাৰ কৰি ঘূৰি ফুৰিছিল। নিস্পেষিত, শোষিত জনগণৰ হৈ সদায়ে যুঁজিছিল। বিপ্লৱী আছিল। ২০ জুন তাৰিখে বিষ্ণু ৰাভা দিবস উদযাপন কৰি বিষ্ণু ৰাভাৰ চিন্তাধাৰা, আদৰ্শ আৰু দৰ্শন নতুন প্ৰজন্মক চিনাকি কৰাই দিয়াটো সময়ৰ আহবান।&lt;ref&gt;{{cite web |title= Assam: Kalaguru Bishnu Rabha Divas Commemorated |
url=https://www.sentinelassam.com/north-east-india-news/assam-news/assam-kalaguru-bishnu-rabha-divas-commemorated | accessdate=27 December 2024}}&lt;/ref&gt;
ভূপেন হাজৰিকাৰ ভাষাৰে-&quot;বিষ্ণুদা ঘূৰি আহিবা -আকৌ আমি বিষ্ণুদাক আদৰিম-সাবটিম-অনুসৰণ কৰিম-বিষ্ণুদাতো এজন মানুহ নহয়-বিষ্ণুদা এটি সদা জীৱন্ত জীৱন-লালসা -।&quot; 

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{reflist}}


[[শ্ৰেণী:দিৱসসমূহ]]</text>
      <sha1>ae195phlkebz8f46bps7mfxqi1ed3yx</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519360</id>
      <parentid>519359</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T03:06:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>/* বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভাৰ চমু পৰিচয় */</comment>
      <origin>519360</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9105" sha1="o5wmz3i9v246158w9fp5wzs6adrsx4y" xml:space="preserve">[[File:Celebration of Bishnu Rabha Divas.jpg|thumb|ইউনাইটেড্ কেকুৰী আদৰ্শ হাইস্কুলত বিষ্ণুৰাভা দিৱস উদযাপন। ]]
'''বিষ্ণু ৰাভা দিৱস''' [[বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা]]ৰ মৃত্যুৰ দিনটো অসমত ‘বিষ্ণু ৰাভা দিৱস’ হিচাপে পালন কৰা হয়।&lt;ref name=&quot;নিউজ টাইম অসমৰ বাতৰি&quot;&gt;{{cite web | url=https://assam.news18.com/news/assam/bishnu-prasad-rabha-divas-2023-know-about-bishnu-prasad-rabha-skd-304328.html | title=বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভা দিৱস উদযাপন | accessdate=1 October 2023}}&lt;/ref&gt; প্ৰত্যেক বছৰৰ ২০ জুন তাৰিখে এই দিনটো চৰকাৰী কাৰ্যসূচী হিচাপে শিক্ষানুষ্ঠানসমূহৰ লগতে অসমৰ সামাজিক-সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠানসমূহে উলহ-মালহেৰে পালন কৰি আহিছে। 

==বিৱৰণ==
১৯৬৯ চনৰ ২০ জুনত বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাৰ তেজপুৰত দেহাৱসান ঘটে। তেখেতৰ সামাজিক-সাংস্কৃতিক অৱদান আৰু উত্তৰাধিকাৰে নৱ প্ৰজন্মক অনুপ্ৰাণিত কৰি আহিছে। জন্ম বাৰ্ষিকীত পালন কৰা '''বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা দিৱস'''ত অসমৰ সাংস্কৃতিক আৰু সামাজিক তন্ত্ৰলৈ তেখেতৰ অপৰিসীম অৱদানৰ প্ৰতি শ্ৰদ্ধা জনাই শ্ৰদ্ধাঞ্জলি প্ৰদান কৰা হয় আৰু তেখেতৰ গুণানুকীৰ্তন কৰা হয়। এই দিনটোত তেখেতৰ জীৱন উদযাপন আৰু তেখেতৰ কৃতিত্বক সন্মান জনাই বিভিন্ন সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠান, সংগীত পৰিবেশন, আলোচনা চক্ৰৰ আয়োজন কৰা হয়। তেখেতৰ দৃষ্টিভংগী, নিষ্ঠা, অসমীয়া সংস্কৃতি আৰু সমাজত চিৰস্থায়ী প্ৰভাৱ স্মৰণ কৰাৰ এক অনুষ্ঠান হিচাপে অসমত এই দিৱসটো প্ৰতিবছৰে উদযাপন কৰা হৈ আহিছে।&lt;ref name=&quot;বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা দিৱস&quot;&gt;{{cite web | url=https://ipurbanchal.in/bishnu-prasad-rabha-day/ | title=বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা দিৱস সম্পৰ্কীয় আলোচনা | accessdate=1 October 2023}}&lt;/ref&gt;

==বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভাৰ চমু পৰিচয়==
{{Main|বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা}}
বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভাৰ জন্ম হৈছিল ১৯০৯ চনৰ ৩১ জানুৱাৰীত।&lt;ref&gt;{{cite book | title=কলাগুৰু বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাৰ জীৱনী আৰু কবিতা | publisher=নিষ্ঠা প্ৰককশন | author=ড° প্ৰফুল্ল কুমাৰ নাথ}}&lt;/ref&gt; দেউতাকৰ নাম গোপাল ৰাভা আৰু মাতৃ গেঠিবালা ৰাভা। বিষ্ণু ৰাভাৰ তিনি গৰাকী পত্নী- প্ৰিয়বালা ৰাভা, কনকলতা মেধি আৰু মোহিনীবালা বসুমতাৰী। সন্তান তিনজন- পৃথ্বিৰাজ ৰাভা, হেমৰাজ ৰাভা আৰু মেণ্ডেলা ৰাভা। ১৯৬৯ চনৰ ২০ জুন তাৰিখে কৰ্কট ৰোগত আক্ৰান্ত হৈ বিষ্ণু ৰাভাৰ মৃত্যু হয়।

==বিষ্ণু ৰাভা দিৱসৰ প্ৰাসঙ্গিকতা == 
বৰ্তমান বাংলাদেশৰ ঢাকাত জন্মগ্ৰহণ কৰা বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভাই সমগ্ৰ জীৱন অসম আৰু অসমীয়াৰ বাবে দি থৈ গ'ল। প্ৰাথমিক শিক্ষা বাংলাদেশতে গ্ৰহণ কৰি হাইস্কুলীয়া শিক্ষাৰ বাবে তেজপুৰলৈ আহে আৰু পিছত কোচবিহাৰ আৰু কলিকতা(কলকাতা)ত উচ্চ শিক্ষা গ্ৰহণ কৰে। 
বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভা এগৰাকী প্ৰতিভাশালী আৰু তীক্ষ্ণ-বুদ্ধি সম্পূৰ্ণ ব্যক্তি আছিল। তেখেত একাধাৰে কবি, গীতিকাৰ,নাট্যকাৰ,গল্পকাৰ,নিবন্ধকাৰ,জীৱনীকাৰ,নৃতত্ত্ববিদ বোলছবিকাৰক আৰু উপন্যাসিক। মহাপুৰুষ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱৰ চিত্ৰ আৰু ' বাঁহী ' আলোচনীৰ বেটু-পাতৰ সাতখলপীয়া সিংহাসনৰ ছৱি বিষ্ণুৰাভাই অংকন কৰা। 
বিষ্ণু ৰাভাৰ অসমীয়া, বাংলা,বড়ো, হিন্দী, ইংৰাজী আদি কৰি কেইবাটাও ভাষাৰ দখল আছিল। তেখেতে ঢোল, খোল, মৃদং,পেঁপা, টোকাৰী আদি বাদ্য যন্ত্ৰ বজাব জানিছিল। ১৯৪০ চনত কাশী হিন্দু বিশ্ব বিদ্যালয়ত বিষ্ণু ৰাভাই পৰিৱেশন কৰা শিৱৰ তাণ্ডৱ নৃত্য, ওজা-পালি আৰু কালীয় দমন নৃত্য দেখি সেই সময়ৰ কাশী হিন্দু বিশ্ব বিদ্যালয়ৰ উপাচাৰ্য সৰ্বপল্লী ৰাধাকৃষ্ণণ মুগ্ধ হৈছিল আৰু বিষ্ণু ৰাভাক ভূয়সী প্ৰশংসা কৰি কলাগুৰু উপাধি প্ৰদান কৰিছিল। 

বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভা অসমীয়া সমাজ জীৱনৰ প্ৰতীক। &lt;ref&gt;{{cite book | title=বিষ্ণু ককাইদেউ | publisher=সূয্য হাজৰিকা | author=ভূপেন হাজৰিকা}}&lt;/ref&gt;জৰ্জড়িত অসমীয়া সমাজ ব্যৱস্তাৰ বিপৰীতে যি সামাজিক জীৱনৰ ছৱি বিষ্ণু ৰাভাই সংগীত, ছৱি,সাহিত্যৰ মাজেৰে অংকন কৰি থৈ গ'ল সি অতুলনীয়। বিষ্ণু ৰাভা গণ শিল্পী আছিল। অসমৰ পাহাৰ-ভৈয়াম একাকাৰ কৰি ঘূৰি ফুৰিছিল। নিস্পেষিত, শোষিত জনগণৰ হৈ সদায়ে যুঁজিছিল। বিপ্লৱী আছিল। ২০ জুন তাৰিখে বিষ্ণু ৰাভা দিবস উদযাপন কৰি বিষ্ণু ৰাভাৰ চিন্তাধাৰা, আদৰ্শ আৰু দৰ্শন নতুন প্ৰজন্মক চিনাকি কৰাই দিয়াটো সময়ৰ আহবান।&lt;ref&gt;{{cite web |title= Assam: Kalaguru Bishnu Rabha Divas Commemorated |
url=https://www.sentinelassam.com/north-east-india-news/assam-news/assam-kalaguru-bishnu-rabha-divas-commemorated | accessdate=27 December 2024}}&lt;/ref&gt;
ভূপেন হাজৰিকাৰ ভাষাৰে-&quot;বিষ্ণুদা ঘূৰি আহিবা -আকৌ আমি বিষ্ণুদাক আদৰিম-সাবটিম-অনুসৰণ কৰিম-বিষ্ণুদাতো এজন মানুহ নহয়-বিষ্ণুদা এটি সদা জীৱন্ত জীৱন-লালসা -।&quot; 

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{reflist}}


[[শ্ৰেণী:দিৱসসমূহ]]</text>
      <sha1>o5wmz3i9v246158w9fp5wzs6adrsx4y</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519362</id>
      <parentid>519360</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T03:08:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>519362</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9124" sha1="3kwf7ynjl3l3yiytjwhmy5fvig8i2i9" xml:space="preserve">[[File:Celebration of Bishnu Rabha Divas.jpg|thumb|ইউনাইটেড্ কেকুৰী আদৰ্শ হাইস্কুলত বিষ্ণুৰাভা দিৱস উদযাপন। ]]
'''বিষ্ণু ৰাভা দিৱস''' [[বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা]]ৰ মৃত্যুৰ দিনটো অসমত ‘বিষ্ণু ৰাভা দিৱস’ হিচাপে পালন কৰা হয়।&lt;ref name=&quot;নিউজ টাইম অসমৰ বাতৰি&quot;&gt;{{cite web | url=https://assam.news18.com/news/assam/bishnu-prasad-rabha-divas-2023-know-about-bishnu-prasad-rabha-skd-304328.html | title=বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভা দিৱস উদযাপন | accessdate=1 October 2023}}&lt;/ref&gt; প্ৰত্যেক বছৰৰ ২০ জুন তাৰিখে এই দিনটো চৰকাৰী কাৰ্যসূচী হিচাপে শিক্ষানুষ্ঠানসমূহৰ লগতে অসমৰ সামাজিক-সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠানসমূহে উলহ-মালহেৰে পালন কৰি আহিছে। 

==বিৱৰণ==
১৯৬৯ চনৰ ২০ জুনত বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাৰ তেজপুৰত দেহাৱসান ঘটে। তেখেতৰ সামাজিক-সাংস্কৃতিক অৱদান আৰু উত্তৰাধিকাৰে নৱ প্ৰজন্মক অনুপ্ৰাণিত কৰি আহিছে। জন্ম বাৰ্ষিকীত পালন কৰা '''বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা দিৱস'''ত অসমৰ সাংস্কৃতিক আৰু সামাজিক তন্ত্ৰলৈ তেখেতৰ অপৰিসীম অৱদানৰ প্ৰতি শ্ৰদ্ধা জনাই শ্ৰদ্ধাঞ্জলি প্ৰদান কৰা হয় আৰু তেখেতৰ গুণানুকীৰ্তন কৰা হয়। এই দিনটোত তেখেতৰ জীৱন উদযাপন আৰু তেখেতৰ কৃতিত্বক সন্মান জনাই বিভিন্ন সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠান, সংগীত পৰিবেশন, আলোচনা চক্ৰৰ আয়োজন কৰা হয়। তেখেতৰ দৃষ্টিভংগী, নিষ্ঠা, অসমীয়া সংস্কৃতি আৰু সমাজত চিৰস্থায়ী প্ৰভাৱ স্মৰণ কৰাৰ এক অনুষ্ঠান হিচাপে অসমত এই দিৱসটো প্ৰতিবছৰে উদযাপন কৰা হৈ আহিছে।&lt;ref name=&quot;বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা দিৱস&quot;&gt;{{cite web | url=https://ipurbanchal.in/bishnu-prasad-rabha-day/ | title=বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা দিৱস সম্পৰ্কীয় আলোচনা | accessdate=1 October 2023}}&lt;/ref&gt;

==বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভাৰ চমু পৰিচয়==
{{Main|বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা}}
বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভাৰ জন্ম হৈছিল ১৯০৯ চনৰ ৩১ জানুৱাৰীত।&lt;ref&gt;{{cite book | title=কলাগুৰু বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাৰ জীৱনী আৰু কবিতা | publisher=নিষ্ঠা প্ৰককশন | author=ড° প্ৰফুল্ল কুমাৰ নাথ}}&lt;/ref&gt; দেউতাকৰ নাম গোপাল ৰাভা আৰু মাতৃ গেঠিবালা ৰাভা। বিষ্ণু ৰাভাৰ তিনি গৰাকী পত্নী- প্ৰিয়বালা ৰাভা, কনকলতা মেধি আৰু মোহিনীবালা বসুমতাৰী। সন্তান তিনজন- পৃথ্বিৰাজ ৰাভা, হেমৰাজ ৰাভা আৰু মেণ্ডেলা ৰাভা। ১৯৬৯ চনৰ ২০ জুন তাৰিখে কৰ্কট ৰোগত আক্ৰান্ত হৈ বিষ্ণু ৰাভাৰ মৃত্যু হয়।

==বিষ্ণু ৰাভা দিৱসৰ প্ৰাসঙ্গিকতা == 
বৰ্তমান বাংলাদেশৰ ঢাকাত জন্মগ্ৰহণ কৰা বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভাই সমগ্ৰ জীৱন অসম আৰু অসমীয়াৰ বাবে দি থৈ গ'ল। প্ৰাথমিক শিক্ষা বাংলাদেশতে গ্ৰহণ কৰি হাইস্কুলীয়া শিক্ষাৰ বাবে তেজপুৰলৈ আহে আৰু পিছত কোচবিহাৰ আৰু কলিকতা(কলকাতা)ত উচ্চ শিক্ষা গ্ৰহণ কৰে। 
বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভা এগৰাকী প্ৰতিভাশালী আৰু তীক্ষ্ণ-বুদ্ধি সম্পূৰ্ণ ব্যক্তি আছিল। তেখেত একাধাৰে কবি, গীতিকাৰ, নাট্যকাৰ, গল্পকাৰ, নিবন্ধকাৰ, জীৱনীকাৰ, নৃতত্ত্ববিদ,  বোলছবি পৰিচালক আৰু উপন্যাসিক। মহাপুৰুষ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱৰ চিত্ৰ আৰু 'বাঁহী' আলোচনীৰ বেটু-পাতৰ সাতখলপীয়া সিংহাসনৰ ছবি বিষ্ণুৰাভাই অংকন কৰা। 
বিষ্ণু ৰাভাৰ অসমীয়া, বাংলা, বড়ো, হিন্দী, ইংৰাজী আদি কৰি কেইবাটাও ভাষাৰ দখল আছিল। তেখেতে ঢোল, খোল, মৃদং, পেঁপা, টোকাৰী আদি বাদ্য যন্ত্ৰ বজাব জানিছিল। ১৯৪০ চনত কাশী হিন্দু বিশ্ব বিদ্যালয়ত বিষ্ণু ৰাভাই পৰিৱেশন কৰা শিৱৰ তাণ্ডৱ নৃত্য, ওজা-পালি আৰু কালীয় দমন নৃত্য দেখি সেই সময়ৰ কাশী হিন্দু বিশ্ব বিদ্যালয়ৰ উপাচাৰ্য সৰ্বপল্লী ৰাধাকৃষ্ণণ মুগ্ধ হৈছিল আৰু বিষ্ণু ৰাভাক ভূয়সী প্ৰশংসা কৰি কলাগুৰু উপাধি প্ৰদান কৰিছিল। 

বিষ্ণু প্ৰসাদ ৰাভা অসমীয়া সমাজ জীৱনৰ প্ৰতীক। &lt;ref&gt;{{cite book | title=বিষ্ণু ককাইদেউ | publisher=সূয্য হাজৰিকা | author=ভূপেন হাজৰিকা}}&lt;/ref&gt; জৰ্জড়িত অসমীয়া সমাজ ব্যৱস্তাৰ বিপৰীতে যি সামাজিক জীৱনৰ ছৱি বিষ্ণু ৰাভাই সংগীত, ছবি,সাহিত্যৰ মাজেৰে অংকন কৰি থৈ গ'ল সি অতুলনীয়। বিষ্ণু ৰাভা গণ শিল্পী আছিল। অসমৰ পাহাৰ-ভৈয়াম একাকাৰ কৰি ঘূৰি ফুৰিছিল। নিস্পেষিত, শোষিত জনগণৰ হৈ সদায়ে যুঁজিছিল। বিপ্লৱী আছিল। ২০ জুন তাৰিখে বিষ্ণু ৰাভা দিবস উদযাপন কৰি বিষ্ণু ৰাভাৰ চিন্তাধাৰা, আদৰ্শ আৰু দৰ্শন নতুন প্ৰজন্মক চিনাকি কৰাই দিয়াটো সময়ৰ আহবান।&lt;ref&gt;{{cite web |title= Assam: Kalaguru Bishnu Rabha Divas Commemorated |
url=https://www.sentinelassam.com/north-east-india-news/assam-news/assam-kalaguru-bishnu-rabha-divas-commemorated | accessdate=27 December 2024}}&lt;/ref&gt;
ভূপেন হাজৰিকাৰ ভাষাৰে- &quot;বিষ্ণুদা ঘূৰি আহিবা- আকৌ আমি বিষ্ণুদাক আদৰিম-সাবটিম- অনুসৰণ কৰিম- বিষ্ণুদাতো এজন মানুহ নহয়- বিষ্ণুদা এটি সদা জীৱন্ত জীৱন-লালসা।&quot;

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{reflist}}


[[শ্ৰেণী:দিৱসসমূহ]]</text>
      <sha1>3kwf7ynjl3l3yiytjwhmy5fvig8i2i9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>কলাগুৰু বিষ্ণুৰাভা (গ্ৰন্থ)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>98048</id>
    <revision>
      <id>519367</id>
      <parentid>375741</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T03:14:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>519367</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2616" sha1="ifkl11wuxm6iiwqk5h95882uvfczfrk" xml:space="preserve">[[চিত্ৰ:কলাগুৰু    বিষ্ণুৰাভা.jpg|thumb|160px|কলাগুৰু বিষ্ণুৰাভা গ্ৰন্থৰ বেটুপাত]]
'''কলাগুৰু বিষ্ণুৰাভা''' ({{lang-en|Kalguru Bishnu Rabha}})গ্ৰন্থখন [[বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা]]ৰ জীৱনীমূলক গ্ৰন্থ। গ্ৰন্থখনৰ প্ৰণেতা তিলক দাস। ১৯৮৮ চনত প্ৰথম প্ৰকাশ পোৱা গ্ৰন্থখনৰ প্ৰকাশক বনলতা, পানবজাৰ, [[গুৱাহাটী]]। ইয়াত মুঠতে একৈশটা অধ্যায় আছে।&lt;ref name=&quot;banlata&quot;&gt;{{cite book | title=কলাগুৰু বিষ্ণুৰাভা | publisher=বনলতা, পানবজাৰ, গুৱাহাটী | author=তিলক দাস | year=২০১৯ পঞ্চম প্ৰকাশ | location=গুৱাহাটী}}&lt;/ref&gt;

== অধ্যায় সমূহ ==
{{refbegin|4}}
* ''নৱগুণ্ঠিতা ফুল্ল শিখৰিণী''
* ''এন্ধাৰৰ বক্ষ ফালি''
*'' জ্যোতিষী শিল্পীৰ গণনাৰে''
*''অসমৰ প্ৰাণৰ স্পন্দন''
* ''বাহিৰত বৰ চুৰীয়াৰ ফেৰ''
*''নামতীৰ নামৰ মহিমাৰে''
*''সুহাই একতাল''
*''কালা কানু নাচে চৰণ চলাই''
* ''শিল্পীৰ ন ন ভাৱেৰে''
* ''ৰজকিনী প্ৰেম বিকশিত হেম''
*''সাত সূৰুযৰ দৰে''
*''আৰু দুজনী জয়মতী''
*'' বিপ্লৱৰ বুৰঞ্জীত বিৰল''
* ''অজ্ঞাত বাসৰ ন-জ্ঞাত কথা''
* ''মৰমৰ ময়না পুখুৰী''
* ''চেনেহী চিকুণী দেৱী! অসমী জননী''
* ''সপ্তসুৰৰ কত মিঠা মাত''
* ''আই মোৰ ভাৰতী জননী'''
* ''ভৱ ভয় ভঞ্জন দুৰ্জ্জন শোষণ''
*'' তেজ ৰাঙলী শোণিতপুৰী''
* ''জনতাৰে ভৰপূৰ মুকুতিৰ দ'ল''
{{refend}}
== তথ্যসূত্ৰ== 
{{reflist}}

[[শ্ৰেণী:অসমীয়া গ্ৰন্থ]]
[[শ্ৰেণী:পোখালি (সাহিত্য)]]</text>
      <sha1>ifkl11wuxm6iiwqk5h95882uvfczfrk</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519368</id>
      <parentid>519367</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T03:14:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>519368</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2617" sha1="n8s4sgbsbndk9621cdwpsok0rnswpr9" xml:space="preserve">[[চিত্ৰ:কলাগুৰু    বিষ্ণুৰাভা.jpg|thumb|160px|কলাগুৰু বিষ্ণুৰাভা গ্ৰন্থৰ বেটুপাত]]
'''কলাগুৰু বিষ্ণুৰাভা''' ({{lang-en|Kalguru Bishnu Rabha}}) গ্ৰন্থখন [[বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা]]ৰ জীৱনীমূলক গ্ৰন্থ। গ্ৰন্থখনৰ প্ৰণেতা তিলক দাস। ১৯৮৮ চনত প্ৰথম প্ৰকাশ পোৱা গ্ৰন্থখনৰ প্ৰকাশক বনলতা, পানবজাৰ, [[গুৱাহাটী]]। ইয়াত মুঠতে একৈশটা অধ্যায় আছে।&lt;ref name=&quot;banlata&quot;&gt;{{cite book | title=কলাগুৰু বিষ্ণুৰাভা | publisher=বনলতা, পানবজাৰ, গুৱাহাটী | author=তিলক দাস | year=২০১৯ পঞ্চম প্ৰকাশ | location=গুৱাহাটী}}&lt;/ref&gt;

== অধ্যায় সমূহ ==
{{refbegin|4}}
* ''নৱগুণ্ঠিতা ফুল্ল শিখৰিণী''
* ''এন্ধাৰৰ বক্ষ ফালি''
*'' জ্যোতিষী শিল্পীৰ গণনাৰে''
*''অসমৰ প্ৰাণৰ স্পন্দন''
* ''বাহিৰত বৰ চুৰীয়াৰ ফেৰ''
*''নামতীৰ নামৰ মহিমাৰে''
*''সুহাই একতাল''
*''কালা কানু নাচে চৰণ চলাই''
* ''শিল্পীৰ ন ন ভাৱেৰে''
* ''ৰজকিনী প্ৰেম বিকশিত হেম''
*''সাত সূৰুযৰ দৰে''
*''আৰু দুজনী জয়মতী''
*'' বিপ্লৱৰ বুৰঞ্জীত বিৰল''
* ''অজ্ঞাত বাসৰ ন-জ্ঞাত কথা''
* ''মৰমৰ ময়না পুখুৰী''
* ''চেনেহী চিকুণী দেৱী! অসমী জননী''
* ''সপ্তসুৰৰ কত মিঠা মাত''
* ''আই মোৰ ভাৰতী জননী'''
* ''ভৱ ভয় ভঞ্জন দুৰ্জ্জন শোষণ''
*'' তেজ ৰাঙলী শোণিতপুৰী''
* ''জনতাৰে ভৰপূৰ মুকুতিৰ দ'ল''
{{refend}}
== তথ্যসূত্ৰ== 
{{reflist}}

[[শ্ৰেণী:অসমীয়া গ্ৰন্থ]]
[[শ্ৰেণী:পোখালি (সাহিত্য)]]</text>
      <sha1>n8s4sgbsbndk9621cdwpsok0rnswpr9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>অসমীয়া জাতিচিন্তা বেজবৰুৱা, শংকৰদেৱ আৰু বিষ্ণুৰাভা</title>
    <ns>0</ns>
    <id>98188</id>
    <revision>
      <id>519369</id>
      <parentid>463915</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T03:15:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>519369</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3350" sha1="j7pfjlzfqkl7b1k61mb5xu0ke9st4p5" xml:space="preserve">{{notability}}
'''অসমীয়া জাতিচিন্তা বেজবৰুৱা, শংকৰদেৱ আৰু বিষ্ণুৰাভা''' এখন অসমীয়া গ্ৰন্থ। গ্ৰন্থখনৰ লেখক [[গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়]]ৰ অৱসৰপ্ৰাপ্ত প্ৰাধ্যাপক [[গোবিন্দপ্ৰসাদ শৰ্মা]]। গ্ৰন্থখনৰ প্ৰকাশক ভৱানী বুক্ছ। গ্ৰন্থখন প্ৰথম প্ৰকাশ পাইছিল এপ্ৰিল ২০১৩ চনত। গ্ৰন্থখনত লেখকে বিভিন্ন সময়ত লিখা ১২ টা গুৰুত্বপূৰ্ণ প্ৰবন্ধ সন্নিৱিষ্ট হৈছে।&lt;ref&gt;গোৱিন্দ প্ৰসাদ শৰ্মা, '''অসমীয়া জাতিচিন্তা বেজবৰুৱা, শংকৰদেৱ আৰু বিষ্ণুৰাভা''', প্ৰথম প্ৰকাশ এপ্ৰিল ২০১৩, ভৱানী বুক্ছ, গুৱাহাটী-৭৮১০২৬&lt;/ref&gt; গ্ৰন্থখনৰ মুঠ পৃষ্ঠাৰ সংখ্যা ১৬৮।

== গ্ৰন্থখনত সন্নিৱিষ্ট প্ৰবন্ধসমূহ ==
# ''অসমীয়া জাতিচিন্তা''
# ''বেজবৰুৱাৰ স্বদেশপ্ৰেম''
# ''বেজবৰুৱাৰ জাতীয়তাবোধঃ ভাৰতীয় আৰু অসমীয়া''
# ''বেজবৰুৱাৰ অসমীয়া চেতনা আৰু তেওঁৰ সাহিত্য''
# ''উত্তৰাধুনিকতাবাদ আৰু অসমীয়াৰ সাম্প্ৰতিক জাতীয় সংকট''
# ''অসমীয়াৰ সংজ্ঞা''
# ''অসমীয়া অসমীয়া''
# ''ঊনবিংশ শতিকাৰ আধুনিক অসমীয়াসকল''
#'' উত্তৰাধুনিকতাৰ পোহৰত শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ''
#'' শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ আৰু মাৰ্টিন লুথাৰ''
# ''শংকৰদেৱ আৰু শ্বেইক্সপীয়াৰ''
# ''বিষ্ণু ৰাভাৰ অসমীয়া জাতি

== সহায়ক গ্ৰন্থপঞ্জী ==
# গোৱিন্দ প্ৰসাদ শৰ্মা, '''অসমীয়া জাতিচিন্তা বেজবৰুৱা, শংকৰদেৱ আৰু বিষ্ণুৰাভা''', প্ৰথম প্ৰকাশ এপ্ৰিল ২০১৩, ভৱানী বুক্ছ, গুৱাহাটী-৭৮১০২৬

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;ref&gt;গোৱিন্দ প্ৰসাদ শৰ্মা, '''অসমীয়া জাতিচিন্তা বেজবৰুৱা, শংকৰদেৱ আৰু বিষ্ণুৰাভা''', প্ৰথম প্ৰকাশ এপ্ৰিল ২০১৩, ভৱানী বুক্ছ, গুৱাহাটী-৭৮১০২৬&lt;/ref&gt; 
{{reflist}}</text>
      <sha1>j7pfjlzfqkl7b1k61mb5xu0ke9st4p5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ভাৰতৰ ইতিহাস</title>
    <ns>0</ns>
    <id>100197</id>
    <revision>
      <id>519331</id>
      <parentid>438160</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T20:18:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>519331</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="14575" sha1="jpt349h10f1kgg60bci335gizbpub9j" xml:space="preserve">{{পোখালি}}
''এই লেখাটোত ১৯৪৭ চনত ভাৰত বিভাজনৰ আগৰ [[ভাৰতীয় উপমহাদেশ|ভাৰত উপমহাদেশৰ]] ইতিহাসৰ বিষয়ে উল্লেখ কৰা হৈছে। ১৯৪৭ চনৰ পিছৰ [[ভাৰত|ভাৰত গণৰাজ্যৰ]] ইতিহাস জানিবলৈ ভাৰতীয় গণৰাজ্যৰ ইতিহাস প্ৰবন্ধটো চাওক। তদুপৰি [[পাকিস্তান]] বা [[বাংলাদেশ|বাংলাদেশৰ]] ইতিহাস জানিব বিচাৰিলে ক্ৰমে পাকিস্তানৰ ইতিহাস আৰু বাংলাদেশৰ ইতিহাস চাওক। দক্ষিণ ভাৰত, [[বংগ|অবিভক্ত বংগ]] আৰু [[পশ্চিমবংগ|পশ্চিম বংগৰ]] ইতিহাস জানিবলৈ ক্ৰমে দক্ষিণ ভাৰতৰ ইতিহাস, বংগৰ ইতিহাস আৰু পশ্চিম বংগৰ ইতিহাস চাওক। ''

'''[[ভাৰত|ভাৰতীয়]] ইতিহাসে''' মূলতঃ [[ভাৰতীয় উপমহাদেশ|ভাৰতীয় উপমহাদেশৰ]] প্ৰাচীন-মধ্যযুগীয় আৰু প্ৰাক-আধুনিক ইতিহাসক বুজায়, খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৩য় সহস্ৰাব্দৰ পৰা খ্ৰীষ্টীয় ২০ শতিকাৰ মাজভাগলৈকে। খ্ৰীষ্টৰ জন্মৰ প্ৰায় দহ লাখ(?) বছৰৰ আগৰ দেশত প্ৰথম মানৱ বসতি দেখা যায়। কিন্তু ভাৰতৰ জ্ঞাত ইতিহাস খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৩৩০০ চনৰ পৰা খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ১৩০০ চনৰ ভিতৰত [[ভাৰতীয় উপমহাদেশ|ভাৰত উপমহাদেশৰ]] উত্তৰ-পশ্চিম অংশত [[সিন্ধু সভ্যতা|সিন্ধু সভ্যতাৰ]] উত্থান আৰু সম্প্ৰসাৰণৰ পৰা আৰম্ভ হয়। পিছৰ হৰপ্পান যুগৰ সময়ছোৱা খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ২৬০০ – ১৯০০ চন। এই [[ব্ৰোঞ্জযুগীয় ভাৰত|ব্ৰঞ্জ যুগৰ]] সভ্যতা খ্ৰীষ্টপূৰ্ব দ্বিতীয় সহস্ৰাব্দৰ আৰম্ভণিতে পতন ঘটিছিল। সূচনা হয় লো -নিৰ্ভৰশীল বৈদিক যুগৰ। এই সময়ছোৱাতে সমগ্ৰ গংগা সমভূমি অঞ্চলত মহাজনপদ নামেৰে জনাজাত ১৬টা প্ৰধান ৰাজ্য-বসতিৰ সৃষ্টি হয়। এই জনপদবোৰৰ বেছিভাগেই ৰাজতন্ত্ৰিক আছিল যদিও ইয়াৰ ভিতৰত &quot;লিচ্ছিবি&quot; গণতান্ত্ৰিক আছিল। ইয়াৰে উল্লেখযোগ্য জনপদ আছিল মগধ। খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ষষ্ঠ শতিকাত মগধত [[মহাবীৰ]] আৰু [[গৌতম বুদ্ধ|গৌতম বুদ্ধৰ]] জন্ম হৈছিল; পিছলৈ যি ভাৰতৰ জনসাধাৰণৰ মাজত শ্ৰমণ ধৰ্মদৰ্শন প্ৰচাৰ কৰিছিল। 

ইয়াৰ কিছু সময়ৰ পিছতে উত্তৰ-পূবৰ এই অঞ্চলটো কেইবাটাও বিদেশী শাসনৰ অধীনলৈ আহিল। ইয়াৰে খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৫৪৩ চনৰ আশে-পাশে প্ৰতিষ্ঠিত হাখামানিয়ান পাৰ্চী সাম্ৰাজ্য &lt;ref name=&quot;achaemenid&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.livius.org/aa-ac/achaemenians/achaemenians.html|title=Achaemenians|publisher=Jona Lendering, Livius.org|accessdate=2008-01-09}}&lt;/ref&gt; আৰু খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৩২৬ চনলৈকে [[আলেকজেণ্ডাৰ|মহান আলেকজেণ্ডাৰৰ]] ৰাজত্বকাল &lt;ref name=&quot;plutarch60&quot;&gt;{{Cite book|last=Plutarchus|first=Mestrius|coauthors=Bernadotte Perrin (trans.)|title=Plutarch's Lives|publisher=William Heinemann|year=1919|place=London|pages=Ch. LX|url=http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?lookup=Plut.+Caes.+60.1|isbn=0674991109|access-date=2008-01-09}}&lt;/ref&gt; বিশেষভাৱে উল্লেখযোগ্য। ইয়াৰ উপৰিও, ভাৰত-গ্ৰীক ৰাজ্য পঞ্জাৱ আৰু গান্ধাৰ অঞ্চলৰ বেক্ট্ৰিয়াৰ প্ৰথম ডেমেট্ৰিয়াছে খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ১৮৪ চনত প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। গ্ৰীক-বৌদ্ধ যুগত প্ৰথম মিনাণ্ডাৰৰ ৰাজত্বকালত এই ৰাজ্যখনে বাণিজ্যিক আৰু সাংস্কৃতিক সমৃদ্ধিৰ শিখৰত উপনীত হয়। 

খ্ৰীষ্টপূৰ্ব তৃতীয় আৰু চতুৰ্থ শতিকাত [[মৌৰ্য সাম্ৰাজ্য|মৌৰ্য সাম্ৰাজ্যৰ]] অধীনত উপমহাদেশত ৰাজনৈতিক ঐক্য লাভ কৰা হৈছিল। পৰৱৰ্তী দহ শতিকাত ধাৰাবাহিকভাৱে ক্ষুদ্ৰ ক্ষুদ্ৰ ৰাজ্যই ভাৰতৰ বিভিন্ন প্ৰান্তত শাসন কৰিছিল। খ্ৰীষ্টীয় চতুৰ্থ শতিকাত উত্তৰ ভাৰত পুনৰ একত্ৰিত হয় আৰু [[গুপ্ত সাম্ৰাজ্য|গুপ্ত সাম্ৰাজ্যলৈকে]] পৰৱৰ্তী দুটা শতিকালৈকে এই ঐক্য বজাই ৰখা হয়। এই যুগটোৱেই আছিল [[হিন্দু ধৰ্ম]] সংস্কৃতিৰ নৱজাগৰণৰ সময়। ভাৰতীয় ইতিহাসত এই যুগক &quot; ভাৰতৰ সোণালী যুগ &quot; বুলি কোৱা হয়। এই সময়ছোৱাত আৰু তাৰ পিছৰ শতিকাবোৰত চালুক্য, [[চোল ৰাজবংশ|চোল]], [[পল্লৱ ৰাজবংশ|পল্লৱ]] আৰু [[পাণ্ড্য ৰাজবংশ|পাণ্ড্য]] বংশই দক্ষিণ ভাৰতত শাসন কৰিছিল। তেওঁলোকৰ ৰাজত্বকালত দক্ষিণ ভাৰতৰ নিজস্ব এক সোণালী যুগৰ সূচনা হয়। এই সময়ছোৱাতে ভাৰতীয় সভ্যতা, প্ৰশাসন, সংস্কৃতিৰ লগতে [[হিন্দু ধৰ্ম|হিন্দু]] আৰু [[বৌদ্ধ ধৰ্ম]] [[এছিয়া|এছিয়াৰ]] বেছিভাগ অঞ্চলতে বিয়পি পৰে। ৭৭ খ্ৰীষ্টাব্দলৈকে কেৰেলাৰ সৈতে [[ৰোমান সাম্ৰাজ্য|ৰোমান সাম্ৰাজ্যৰ]] সামুদ্ৰিক বাণিজ্যও জনা যায়। 

৭১২ খ্ৰীষ্টাব্দত আৰব সেনাপতি মহম্মদ বিন কাছিমে দক্ষিণ পঞ্জাৱৰ সিন্ধ আৰু উত্তৰ পঞ্জাৱৰ মুলতান দখল কৰাৰ সময়ত ভাৰত উপমহাদেশত মুছলমান শাসন আৰম্ভ হৈছিল। &lt;ref name=&quot;infopak&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.infopak.gov.pk/History.aspx|title=History in Chronological Order|publisher=Government of Pakistan|accessdate=2008-01-09|archivedate=২০১০-০৭-২৩|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100723113602/http://infopak.gov.pk/History.aspx}}&lt;/ref&gt; এই অভিযানসমূহে দশম আৰু পোন্ধৰ শতিকাৰ ভিতৰত মধ্য এছিয়াৰ পৰা কেইবাটাও অভিযানৰ ভিত্তি স্থাপন কৰিছিল। ইয়াৰ ফলস্বৰূপে ভাৰত উপমহাদেশত দিল্লী চুলতান আৰু [[মোগল সাম্ৰাজ্য|মোগল সাম্ৰাজ্যৰ]] দৰে মুছলমান সাম্ৰাজ্য প্ৰতিষ্ঠা সম্ভৱ হৈ উঠিল। উপমহাদেশৰ প্ৰায় সমগ্ৰ উত্তৰ অংশ মোগল শাসনৰ অধীনত একত্ৰিত হৈছিল। মোগল শাসকে ভাৰতত মধ্যপ্ৰাচ্যৰ শিল্প আৰু স্থাপত্যৰ প্ৰচলন কৰিছিল। মোগল যুগত দক্ষিণ আৰু [[উত্তৰ-পূব ভাৰত|উত্তৰ-পূব পশ্চিম]] ভাৰতত বিজয়নগৰ সাম্ৰাজ্য, আহোম ৰাজ্য আৰু বংগ '','' মাৰাঠা সাম্ৰাজ্য আৰু কেইবাখনো ৰাজপুত ৰাজ্যৰ দৰে কেইবাখনো স্বাধীন ৰাজ্যৰ উত্থান ঘটিছিল। অষ্টাদশ শতিকাৰ আৰম্ভণিতে ক্ৰমান্বয়ে মোগলৰ অৱনতি ঘটিছিল। ফলত আফগান, বেলুচ আৰু শিখসকলে উপমহাদেশখনৰ উত্তৰ-পশ্চিম অংশত আধিপত্য বিস্তাৰ কৰিবলৈ সক্ষম হয়। &lt;ref name=&quot;east_india&quot;&gt;{{Cite web|url=http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/pktoc.html|title=Pakistan|publisher=Library of Congress|accessdate=2008-01-09}}&lt;/ref&gt; অৱশেষত ব্ৰিটিছে সমগ্ৰ দক্ষিণ এছিয়াত নিজৰ শাসন প্ৰতিষ্ঠা কৰিলে। 

অষ্টাদশ শতিকাৰ মাজভাগ আৰু তাৰ পিছৰ শতিকাবোৰত ভাৰত ক্ৰমান্বয়ে [[ইষ্ট ইণ্ডিয়া কোম্পানী|ব্ৰিটিছ ইষ্ট ইণ্ডিয়া কোম্পানীৰ]] শাসনৰ অধীনলৈ আহে। প্ৰথম ভাৰতীয় স্বাধীনতা যুদ্ধ বুলি জনাজাত [[চিপাহী বিদ্ৰোহ ১৮৫৭|চিপাহী বিদ্ৰোহৰ পিছত]] কোম্পানীটোৰ শাসনত অসন্তুষ্ট হৈ ব্ৰিটিছ চৰকাৰে ভাৰতক পোনপটীয়াকৈ ব্ৰিটিছ ৰাজৰ প্ৰত্যক্ষ শাসনৰ অধীনলৈ আনে। এই সময়ছোৱা আছিল ভাৰতৰ আন্তঃগাঁথনি উন্নয়ন আৰু [[অৰ্থনীতি|অৰ্থনৈতিক অৱনতিৰ]] এক অধ্যায়। যদিও পশ্চিমীয়া আধুনিক শিক্ষাৰ প্ৰসাৰে এই সময়ছোৱাত [[বেংগল প্ৰেচিডেঞ্চি|বংগত]] [[বংগৰ নৱজাগৰণ|নৱজাগৰণৰ]] জন্ম দিছিল। 

২০ শতিকাৰ প্ৰথমাৰ্ধত [[ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছ|ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছে]] দেশজোৰা [[ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলন|স্বাধীনতা সংগ্ৰামৰ]] আহ্বান জনাইছিল। অৱশেষত ১৯৪৭ চনত ভাৰতীয় উপমহাদেশখনে গ্ৰেট ব্ৰিটেইনৰ পৰা বিচ্ছিন্ন হৈ ভাৰতক ধৰ্মীয় পৰ্যায়ত বিভাজন কৰে। উপমহাদেশখনৰ পূব আৰু পশ্চিম অংশৰ মুছলমান প্ৰধান অঞ্চলসমূহক [[পাকিস্তান]] আৰু বাকীবোৰ [[ভাৰত|ভাৰত গণৰাজ্য]] বুলি জনা যায়। পূব পাকিস্তান নামেৰে পৰিচিত পাকিস্তানৰ পূব অংশই ১৯৭১ চনত ৰক্তাক্ত যুদ্ধৰ মাজেৰে নিজকে স্বাধীন [[বাংলাদেশ]] ৰাজ্য হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল।

==প্ৰাগ-ঐতিহাসিক যুগ==

==বৈদিক আৰু উত্তৰ-বৈদিক যুগ==
 
==মৌৰ্য যুগ==
 
==গুপ্ত সাম্ৰাজ্য==
 
==ধ্ৰুপদী যুগ==
 
==মুছলমান শাসন==

==মোগলৰ পিছৰ আঞ্চলিক ৰাজ্যসমূহ==
 
==ঔপনিৱেশিক যুগ==
 
==ভাৰতীয় স্বাধীনতা আন্দোলন==
 
==স্বাধীনতা আৰু দেশ বিভাজন==

==তথ্যসূত্ৰ==

[[শ্ৰেণী: ভাৰতৰ ইতিহাস]]
[[শ্ৰেণী: ইতিহাস]]</text>
      <sha1>jpt349h10f1kgg60bci335gizbpub9j</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519332</id>
      <parentid>519331</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T20:18:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>519332</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="14574" sha1="fwygptznkt9zw37v4lfpb9fng2uyo6f" xml:space="preserve">{{পোখালি}}''এই লেখাটোত ১৯৪৭ চনত ভাৰত বিভাজনৰ আগৰ [[ভাৰতীয় উপমহাদেশ|ভাৰত উপমহাদেশৰ]] ইতিহাসৰ বিষয়ে উল্লেখ কৰা হৈছে। ১৯৪৭ চনৰ পিছৰ [[ভাৰত|ভাৰত গণৰাজ্যৰ]] ইতিহাস জানিবলৈ ভাৰতীয় গণৰাজ্যৰ ইতিহাস প্ৰবন্ধটো চাওক। তদুপৰি [[পাকিস্তান]] বা [[বাংলাদেশ|বাংলাদেশৰ]] ইতিহাস জানিব বিচাৰিলে ক্ৰমে পাকিস্তানৰ ইতিহাস আৰু বাংলাদেশৰ ইতিহাস চাওক। দক্ষিণ ভাৰত, [[বংগ|অবিভক্ত বংগ]] আৰু [[পশ্চিমবংগ|পশ্চিম বংগৰ]] ইতিহাস জানিবলৈ ক্ৰমে দক্ষিণ ভাৰতৰ ইতিহাস, বংগৰ ইতিহাস আৰু পশ্চিম বংগৰ ইতিহাস চাওক। ''

'''[[ভাৰত|ভাৰতীয়]] ইতিহাসে''' মূলতঃ [[ভাৰতীয় উপমহাদেশ|ভাৰতীয় উপমহাদেশৰ]] প্ৰাচীন-মধ্যযুগীয় আৰু প্ৰাক-আধুনিক ইতিহাসক বুজায়, খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৩য় সহস্ৰাব্দৰ পৰা খ্ৰীষ্টীয় ২০ শতিকাৰ মাজভাগলৈকে। খ্ৰীষ্টৰ জন্মৰ প্ৰায় দহ লাখ(?) বছৰৰ আগৰ দেশত প্ৰথম মানৱ বসতি দেখা যায়। কিন্তু ভাৰতৰ জ্ঞাত ইতিহাস খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৩৩০০ চনৰ পৰা খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ১৩০০ চনৰ ভিতৰত [[ভাৰতীয় উপমহাদেশ|ভাৰত উপমহাদেশৰ]] উত্তৰ-পশ্চিম অংশত [[সিন্ধু সভ্যতা|সিন্ধু সভ্যতাৰ]] উত্থান আৰু সম্প্ৰসাৰণৰ পৰা আৰম্ভ হয়। পিছৰ হৰপ্পান যুগৰ সময়ছোৱা খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ২৬০০ – ১৯০০ চন। এই [[ব্ৰোঞ্জযুগীয় ভাৰত|ব্ৰঞ্জ যুগৰ]] সভ্যতা খ্ৰীষ্টপূৰ্ব দ্বিতীয় সহস্ৰাব্দৰ আৰম্ভণিতে পতন ঘটিছিল। সূচনা হয় লো -নিৰ্ভৰশীল বৈদিক যুগৰ। এই সময়ছোৱাতে সমগ্ৰ গংগা সমভূমি অঞ্চলত মহাজনপদ নামেৰে জনাজাত ১৬টা প্ৰধান ৰাজ্য-বসতিৰ সৃষ্টি হয়। এই জনপদবোৰৰ বেছিভাগেই ৰাজতন্ত্ৰিক আছিল যদিও ইয়াৰ ভিতৰত &quot;লিচ্ছিবি&quot; গণতান্ত্ৰিক আছিল। ইয়াৰে উল্লেখযোগ্য জনপদ আছিল মগধ। খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ষষ্ঠ শতিকাত মগধত [[মহাবীৰ]] আৰু [[গৌতম বুদ্ধ|গৌতম বুদ্ধৰ]] জন্ম হৈছিল; পিছলৈ যি ভাৰতৰ জনসাধাৰণৰ মাজত শ্ৰমণ ধৰ্মদৰ্শন প্ৰচাৰ কৰিছিল। 

ইয়াৰ কিছু সময়ৰ পিছতে উত্তৰ-পূবৰ এই অঞ্চলটো কেইবাটাও বিদেশী শাসনৰ অধীনলৈ আহিল। ইয়াৰে খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৫৪৩ চনৰ আশে-পাশে প্ৰতিষ্ঠিত হাখামানিয়ান পাৰ্চী সাম্ৰাজ্য &lt;ref name=&quot;achaemenid&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.livius.org/aa-ac/achaemenians/achaemenians.html|title=Achaemenians|publisher=Jona Lendering, Livius.org|accessdate=2008-01-09}}&lt;/ref&gt; আৰু খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৩২৬ চনলৈকে [[আলেকজেণ্ডাৰ|মহান আলেকজেণ্ডাৰৰ]] ৰাজত্বকাল &lt;ref name=&quot;plutarch60&quot;&gt;{{Cite book|last=Plutarchus|first=Mestrius|coauthors=Bernadotte Perrin (trans.)|title=Plutarch's Lives|publisher=William Heinemann|year=1919|place=London|pages=Ch. LX|url=http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?lookup=Plut.+Caes.+60.1|isbn=0674991109|access-date=2008-01-09}}&lt;/ref&gt; বিশেষভাৱে উল্লেখযোগ্য। ইয়াৰ উপৰিও, ভাৰত-গ্ৰীক ৰাজ্য পঞ্জাৱ আৰু গান্ধাৰ অঞ্চলৰ বেক্ট্ৰিয়াৰ প্ৰথম ডেমেট্ৰিয়াছে খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ১৮৪ চনত প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। গ্ৰীক-বৌদ্ধ যুগত প্ৰথম মিনাণ্ডাৰৰ ৰাজত্বকালত এই ৰাজ্যখনে বাণিজ্যিক আৰু সাংস্কৃতিক সমৃদ্ধিৰ শিখৰত উপনীত হয়। 

খ্ৰীষ্টপূৰ্ব তৃতীয় আৰু চতুৰ্থ শতিকাত [[মৌৰ্য সাম্ৰাজ্য|মৌৰ্য সাম্ৰাজ্যৰ]] অধীনত উপমহাদেশত ৰাজনৈতিক ঐক্য লাভ কৰা হৈছিল। পৰৱৰ্তী দহ শতিকাত ধাৰাবাহিকভাৱে ক্ষুদ্ৰ ক্ষুদ্ৰ ৰাজ্যই ভাৰতৰ বিভিন্ন প্ৰান্তত শাসন কৰিছিল। খ্ৰীষ্টীয় চতুৰ্থ শতিকাত উত্তৰ ভাৰত পুনৰ একত্ৰিত হয় আৰু [[গুপ্ত সাম্ৰাজ্য|গুপ্ত সাম্ৰাজ্যলৈকে]] পৰৱৰ্তী দুটা শতিকালৈকে এই ঐক্য বজাই ৰখা হয়। এই যুগটোৱেই আছিল [[হিন্দু ধৰ্ম]] সংস্কৃতিৰ নৱজাগৰণৰ সময়। ভাৰতীয় ইতিহাসত এই যুগক &quot; ভাৰতৰ সোণালী যুগ &quot; বুলি কোৱা হয়। এই সময়ছোৱাত আৰু তাৰ পিছৰ শতিকাবোৰত চালুক্য, [[চোল ৰাজবংশ|চোল]], [[পল্লৱ ৰাজবংশ|পল্লৱ]] আৰু [[পাণ্ড্য ৰাজবংশ|পাণ্ড্য]] বংশই দক্ষিণ ভাৰতত শাসন কৰিছিল। তেওঁলোকৰ ৰাজত্বকালত দক্ষিণ ভাৰতৰ নিজস্ব এক সোণালী যুগৰ সূচনা হয়। এই সময়ছোৱাতে ভাৰতীয় সভ্যতা, প্ৰশাসন, সংস্কৃতিৰ লগতে [[হিন্দু ধৰ্ম|হিন্দু]] আৰু [[বৌদ্ধ ধৰ্ম]] [[এছিয়া|এছিয়াৰ]] বেছিভাগ অঞ্চলতে বিয়পি পৰে। ৭৭ খ্ৰীষ্টাব্দলৈকে কেৰেলাৰ সৈতে [[ৰোমান সাম্ৰাজ্য|ৰোমান সাম্ৰাজ্যৰ]] সামুদ্ৰিক বাণিজ্যও জনা যায়। 

৭১২ খ্ৰীষ্টাব্দত আৰব সেনাপতি মহম্মদ বিন কাছিমে দক্ষিণ পঞ্জাৱৰ সিন্ধ আৰু উত্তৰ পঞ্জাৱৰ মুলতান দখল কৰাৰ সময়ত ভাৰত উপমহাদেশত মুছলমান শাসন আৰম্ভ হৈছিল। &lt;ref name=&quot;infopak&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.infopak.gov.pk/History.aspx|title=History in Chronological Order|publisher=Government of Pakistan|accessdate=2008-01-09|archivedate=২০১০-০৭-২৩|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100723113602/http://infopak.gov.pk/History.aspx}}&lt;/ref&gt; এই অভিযানসমূহে দশম আৰু পোন্ধৰ শতিকাৰ ভিতৰত মধ্য এছিয়াৰ পৰা কেইবাটাও অভিযানৰ ভিত্তি স্থাপন কৰিছিল। ইয়াৰ ফলস্বৰূপে ভাৰত উপমহাদেশত দিল্লী চুলতান আৰু [[মোগল সাম্ৰাজ্য|মোগল সাম্ৰাজ্যৰ]] দৰে মুছলমান সাম্ৰাজ্য প্ৰতিষ্ঠা সম্ভৱ হৈ উঠিল। উপমহাদেশৰ প্ৰায় সমগ্ৰ উত্তৰ অংশ মোগল শাসনৰ অধীনত একত্ৰিত হৈছিল। মোগল শাসকে ভাৰতত মধ্যপ্ৰাচ্যৰ শিল্প আৰু স্থাপত্যৰ প্ৰচলন কৰিছিল। মোগল যুগত দক্ষিণ আৰু [[উত্তৰ-পূব ভাৰত|উত্তৰ-পূব পশ্চিম]] ভাৰতত বিজয়নগৰ সাম্ৰাজ্য, আহোম ৰাজ্য আৰু বংগ '','' মাৰাঠা সাম্ৰাজ্য আৰু কেইবাখনো ৰাজপুত ৰাজ্যৰ দৰে কেইবাখনো স্বাধীন ৰাজ্যৰ উত্থান ঘটিছিল। অষ্টাদশ শতিকাৰ আৰম্ভণিতে ক্ৰমান্বয়ে মোগলৰ অৱনতি ঘটিছিল। ফলত আফগান, বেলুচ আৰু শিখসকলে উপমহাদেশখনৰ উত্তৰ-পশ্চিম অংশত আধিপত্য বিস্তাৰ কৰিবলৈ সক্ষম হয়। &lt;ref name=&quot;east_india&quot;&gt;{{Cite web|url=http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/pktoc.html|title=Pakistan|publisher=Library of Congress|accessdate=2008-01-09}}&lt;/ref&gt; অৱশেষত ব্ৰিটিছে সমগ্ৰ দক্ষিণ এছিয়াত নিজৰ শাসন প্ৰতিষ্ঠা কৰিলে। 

অষ্টাদশ শতিকাৰ মাজভাগ আৰু তাৰ পিছৰ শতিকাবোৰত ভাৰত ক্ৰমান্বয়ে [[ইষ্ট ইণ্ডিয়া কোম্পানী|ব্ৰিটিছ ইষ্ট ইণ্ডিয়া কোম্পানীৰ]] শাসনৰ অধীনলৈ আহে। প্ৰথম ভাৰতীয় স্বাধীনতা যুদ্ধ বুলি জনাজাত [[চিপাহী বিদ্ৰোহ ১৮৫৭|চিপাহী বিদ্ৰোহৰ পিছত]] কোম্পানীটোৰ শাসনত অসন্তুষ্ট হৈ ব্ৰিটিছ চৰকাৰে ভাৰতক পোনপটীয়াকৈ ব্ৰিটিছ ৰাজৰ প্ৰত্যক্ষ শাসনৰ অধীনলৈ আনে। এই সময়ছোৱা আছিল ভাৰতৰ আন্তঃগাঁথনি উন্নয়ন আৰু [[অৰ্থনীতি|অৰ্থনৈতিক অৱনতিৰ]] এক অধ্যায়। যদিও পশ্চিমীয়া আধুনিক শিক্ষাৰ প্ৰসাৰে এই সময়ছোৱাত [[বেংগল প্ৰেচিডেঞ্চি|বংগত]] [[বংগৰ নৱজাগৰণ|নৱজাগৰণৰ]] জন্ম দিছিল। 

২০ শতিকাৰ প্ৰথমাৰ্ধত [[ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছ|ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছে]] দেশজোৰা [[ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলন|স্বাধীনতা সংগ্ৰামৰ]] আহ্বান জনাইছিল। অৱশেষত ১৯৪৭ চনত ভাৰতীয় উপমহাদেশখনে গ্ৰেট ব্ৰিটেইনৰ পৰা বিচ্ছিন্ন হৈ ভাৰতক ধৰ্মীয় পৰ্যায়ত বিভাজন কৰে। উপমহাদেশখনৰ পূব আৰু পশ্চিম অংশৰ মুছলমান প্ৰধান অঞ্চলসমূহক [[পাকিস্তান]] আৰু বাকীবোৰ [[ভাৰত|ভাৰত গণৰাজ্য]] বুলি জনা যায়। পূব পাকিস্তান নামেৰে পৰিচিত পাকিস্তানৰ পূব অংশই ১৯৭১ চনত ৰক্তাক্ত যুদ্ধৰ মাজেৰে নিজকে স্বাধীন [[বাংলাদেশ]] ৰাজ্য হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল।

==প্ৰাগ-ঐতিহাসিক যুগ==

==বৈদিক আৰু উত্তৰ-বৈদিক যুগ==
 
==মৌৰ্য যুগ==
 
==গুপ্ত সাম্ৰাজ্য==
 
==ধ্ৰুপদী যুগ==
 
==মুছলমান শাসন==

==মোগলৰ পিছৰ আঞ্চলিক ৰাজ্যসমূহ==
 
==ঔপনিৱেশিক যুগ==
 
==ভাৰতীয় স্বাধীনতা আন্দোলন==
 
==স্বাধীনতা আৰু দেশ বিভাজন==

==তথ্যসূত্ৰ==

[[শ্ৰেণী: ভাৰতৰ ইতিহাস]]
[[শ্ৰেণী: ইতিহাস]]</text>
      <sha1>fwygptznkt9zw37v4lfpb9fng2uyo6f</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519333</id>
      <parentid>519332</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T20:28:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>/* প্ৰাগ-ঐতিহাসিক যুগ */</comment>
      <origin>519333</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="14592" sha1="4kcvww2jlaptev3m5aq0daqolbqune7" xml:space="preserve">{{পোখালি}}''এই লেখাটোত ১৯৪৭ চনত ভাৰত বিভাজনৰ আগৰ [[ভাৰতীয় উপমহাদেশ|ভাৰত উপমহাদেশৰ]] ইতিহাসৰ বিষয়ে উল্লেখ কৰা হৈছে। ১৯৪৭ চনৰ পিছৰ [[ভাৰত|ভাৰত গণৰাজ্যৰ]] ইতিহাস জানিবলৈ ভাৰতীয় গণৰাজ্যৰ ইতিহাস প্ৰবন্ধটো চাওক। তদুপৰি [[পাকিস্তান]] বা [[বাংলাদেশ|বাংলাদেশৰ]] ইতিহাস জানিব বিচাৰিলে ক্ৰমে পাকিস্তানৰ ইতিহাস আৰু বাংলাদেশৰ ইতিহাস চাওক। দক্ষিণ ভাৰত, [[বংগ|অবিভক্ত বংগ]] আৰু [[পশ্চিমবংগ|পশ্চিম বংগৰ]] ইতিহাস জানিবলৈ ক্ৰমে দক্ষিণ ভাৰতৰ ইতিহাস, বংগৰ ইতিহাস আৰু পশ্চিম বংগৰ ইতিহাস চাওক। ''

'''[[ভাৰত|ভাৰতীয়]] ইতিহাসে''' মূলতঃ [[ভাৰতীয় উপমহাদেশ|ভাৰতীয় উপমহাদেশৰ]] প্ৰাচীন-মধ্যযুগীয় আৰু প্ৰাক-আধুনিক ইতিহাসক বুজায়, খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৩য় সহস্ৰাব্দৰ পৰা খ্ৰীষ্টীয় ২০ শতিকাৰ মাজভাগলৈকে। খ্ৰীষ্টৰ জন্মৰ প্ৰায় দহ লাখ(?) বছৰৰ আগৰ দেশত প্ৰথম মানৱ বসতি দেখা যায়। কিন্তু ভাৰতৰ জ্ঞাত ইতিহাস খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৩৩০০ চনৰ পৰা খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ১৩০০ চনৰ ভিতৰত [[ভাৰতীয় উপমহাদেশ|ভাৰত উপমহাদেশৰ]] উত্তৰ-পশ্চিম অংশত [[সিন্ধু সভ্যতা|সিন্ধু সভ্যতাৰ]] উত্থান আৰু সম্প্ৰসাৰণৰ পৰা আৰম্ভ হয়। পিছৰ হৰপ্পান যুগৰ সময়ছোৱা খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ২৬০০ – ১৯০০ চন। এই [[ব্ৰোঞ্জযুগীয় ভাৰত|ব্ৰঞ্জ যুগৰ]] সভ্যতা খ্ৰীষ্টপূৰ্ব দ্বিতীয় সহস্ৰাব্দৰ আৰম্ভণিতে পতন ঘটিছিল। সূচনা হয় লো -নিৰ্ভৰশীল বৈদিক যুগৰ। এই সময়ছোৱাতে সমগ্ৰ গংগা সমভূমি অঞ্চলত মহাজনপদ নামেৰে জনাজাত ১৬টা প্ৰধান ৰাজ্য-বসতিৰ সৃষ্টি হয়। এই জনপদবোৰৰ বেছিভাগেই ৰাজতন্ত্ৰিক আছিল যদিও ইয়াৰ ভিতৰত &quot;লিচ্ছিবি&quot; গণতান্ত্ৰিক আছিল। ইয়াৰে উল্লেখযোগ্য জনপদ আছিল মগধ। খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ষষ্ঠ শতিকাত মগধত [[মহাবীৰ]] আৰু [[গৌতম বুদ্ধ|গৌতম বুদ্ধৰ]] জন্ম হৈছিল; পিছলৈ যি ভাৰতৰ জনসাধাৰণৰ মাজত শ্ৰমণ ধৰ্মদৰ্শন প্ৰচাৰ কৰিছিল। 

ইয়াৰ কিছু সময়ৰ পিছতে উত্তৰ-পূবৰ এই অঞ্চলটো কেইবাটাও বিদেশী শাসনৰ অধীনলৈ আহিল। ইয়াৰে খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৫৪৩ চনৰ আশে-পাশে প্ৰতিষ্ঠিত হাখামানিয়ান পাৰ্চী সাম্ৰাজ্য &lt;ref name=&quot;achaemenid&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.livius.org/aa-ac/achaemenians/achaemenians.html|title=Achaemenians|publisher=Jona Lendering, Livius.org|accessdate=2008-01-09}}&lt;/ref&gt; আৰু খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৩২৬ চনলৈকে [[আলেকজেণ্ডাৰ|মহান আলেকজেণ্ডাৰৰ]] ৰাজত্বকাল &lt;ref name=&quot;plutarch60&quot;&gt;{{Cite book|last=Plutarchus|first=Mestrius|coauthors=Bernadotte Perrin (trans.)|title=Plutarch's Lives|publisher=William Heinemann|year=1919|place=London|pages=Ch. LX|url=http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?lookup=Plut.+Caes.+60.1|isbn=0674991109|access-date=2008-01-09}}&lt;/ref&gt; বিশেষভাৱে উল্লেখযোগ্য। ইয়াৰ উপৰিও, ভাৰত-গ্ৰীক ৰাজ্য পঞ্জাৱ আৰু গান্ধাৰ অঞ্চলৰ বেক্ট্ৰিয়াৰ প্ৰথম ডেমেট্ৰিয়াছে খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ১৮৪ চনত প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। গ্ৰীক-বৌদ্ধ যুগত প্ৰথম মিনাণ্ডাৰৰ ৰাজত্বকালত এই ৰাজ্যখনে বাণিজ্যিক আৰু সাংস্কৃতিক সমৃদ্ধিৰ শিখৰত উপনীত হয়। 

খ্ৰীষ্টপূৰ্ব তৃতীয় আৰু চতুৰ্থ শতিকাত [[মৌৰ্য সাম্ৰাজ্য|মৌৰ্য সাম্ৰাজ্যৰ]] অধীনত উপমহাদেশত ৰাজনৈতিক ঐক্য লাভ কৰা হৈছিল। পৰৱৰ্তী দহ শতিকাত ধাৰাবাহিকভাৱে ক্ষুদ্ৰ ক্ষুদ্ৰ ৰাজ্যই ভাৰতৰ বিভিন্ন প্ৰান্তত শাসন কৰিছিল। খ্ৰীষ্টীয় চতুৰ্থ শতিকাত উত্তৰ ভাৰত পুনৰ একত্ৰিত হয় আৰু [[গুপ্ত সাম্ৰাজ্য|গুপ্ত সাম্ৰাজ্যলৈকে]] পৰৱৰ্তী দুটা শতিকালৈকে এই ঐক্য বজাই ৰখা হয়। এই যুগটোৱেই আছিল [[হিন্দু ধৰ্ম]] সংস্কৃতিৰ নৱজাগৰণৰ সময়। ভাৰতীয় ইতিহাসত এই যুগক &quot; ভাৰতৰ সোণালী যুগ &quot; বুলি কোৱা হয়। এই সময়ছোৱাত আৰু তাৰ পিছৰ শতিকাবোৰত চালুক্য, [[চোল ৰাজবংশ|চোল]], [[পল্লৱ ৰাজবংশ|পল্লৱ]] আৰু [[পাণ্ড্য ৰাজবংশ|পাণ্ড্য]] বংশই দক্ষিণ ভাৰতত শাসন কৰিছিল। তেওঁলোকৰ ৰাজত্বকালত দক্ষিণ ভাৰতৰ নিজস্ব এক সোণালী যুগৰ সূচনা হয়। এই সময়ছোৱাতে ভাৰতীয় সভ্যতা, প্ৰশাসন, সংস্কৃতিৰ লগতে [[হিন্দু ধৰ্ম|হিন্দু]] আৰু [[বৌদ্ধ ধৰ্ম]] [[এছিয়া|এছিয়াৰ]] বেছিভাগ অঞ্চলতে বিয়পি পৰে। ৭৭ খ্ৰীষ্টাব্দলৈকে কেৰেলাৰ সৈতে [[ৰোমান সাম্ৰাজ্য|ৰোমান সাম্ৰাজ্যৰ]] সামুদ্ৰিক বাণিজ্যও জনা যায়। 

৭১২ খ্ৰীষ্টাব্দত আৰব সেনাপতি মহম্মদ বিন কাছিমে দক্ষিণ পঞ্জাৱৰ সিন্ধ আৰু উত্তৰ পঞ্জাৱৰ মুলতান দখল কৰাৰ সময়ত ভাৰত উপমহাদেশত মুছলমান শাসন আৰম্ভ হৈছিল। &lt;ref name=&quot;infopak&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.infopak.gov.pk/History.aspx|title=History in Chronological Order|publisher=Government of Pakistan|accessdate=2008-01-09|archivedate=২০১০-০৭-২৩|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100723113602/http://infopak.gov.pk/History.aspx}}&lt;/ref&gt; এই অভিযানসমূহে দশম আৰু পোন্ধৰ শতিকাৰ ভিতৰত মধ্য এছিয়াৰ পৰা কেইবাটাও অভিযানৰ ভিত্তি স্থাপন কৰিছিল। ইয়াৰ ফলস্বৰূপে ভাৰত উপমহাদেশত দিল্লী চুলতান আৰু [[মোগল সাম্ৰাজ্য|মোগল সাম্ৰাজ্যৰ]] দৰে মুছলমান সাম্ৰাজ্য প্ৰতিষ্ঠা সম্ভৱ হৈ উঠিল। উপমহাদেশৰ প্ৰায় সমগ্ৰ উত্তৰ অংশ মোগল শাসনৰ অধীনত একত্ৰিত হৈছিল। মোগল শাসকে ভাৰতত মধ্যপ্ৰাচ্যৰ শিল্প আৰু স্থাপত্যৰ প্ৰচলন কৰিছিল। মোগল যুগত দক্ষিণ আৰু [[উত্তৰ-পূব ভাৰত|উত্তৰ-পূব পশ্চিম]] ভাৰতত বিজয়নগৰ সাম্ৰাজ্য, আহোম ৰাজ্য আৰু বংগ '','' মাৰাঠা সাম্ৰাজ্য আৰু কেইবাখনো ৰাজপুত ৰাজ্যৰ দৰে কেইবাখনো স্বাধীন ৰাজ্যৰ উত্থান ঘটিছিল। অষ্টাদশ শতিকাৰ আৰম্ভণিতে ক্ৰমান্বয়ে মোগলৰ অৱনতি ঘটিছিল। ফলত আফগান, বেলুচ আৰু শিখসকলে উপমহাদেশখনৰ উত্তৰ-পশ্চিম অংশত আধিপত্য বিস্তাৰ কৰিবলৈ সক্ষম হয়। &lt;ref name=&quot;east_india&quot;&gt;{{Cite web|url=http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/pktoc.html|title=Pakistan|publisher=Library of Congress|accessdate=2008-01-09}}&lt;/ref&gt; অৱশেষত ব্ৰিটিছে সমগ্ৰ দক্ষিণ এছিয়াত নিজৰ শাসন প্ৰতিষ্ঠা কৰিলে। 

অষ্টাদশ শতিকাৰ মাজভাগ আৰু তাৰ পিছৰ শতিকাবোৰত ভাৰত ক্ৰমান্বয়ে [[ইষ্ট ইণ্ডিয়া কোম্পানী|ব্ৰিটিছ ইষ্ট ইণ্ডিয়া কোম্পানীৰ]] শাসনৰ অধীনলৈ আহে। প্ৰথম ভাৰতীয় স্বাধীনতা যুদ্ধ বুলি জনাজাত [[চিপাহী বিদ্ৰোহ ১৮৫৭|চিপাহী বিদ্ৰোহৰ পিছত]] কোম্পানীটোৰ শাসনত অসন্তুষ্ট হৈ ব্ৰিটিছ চৰকাৰে ভাৰতক পোনপটীয়াকৈ ব্ৰিটিছ ৰাজৰ প্ৰত্যক্ষ শাসনৰ অধীনলৈ আনে। এই সময়ছোৱা আছিল ভাৰতৰ আন্তঃগাঁথনি উন্নয়ন আৰু [[অৰ্থনীতি|অৰ্থনৈতিক অৱনতিৰ]] এক অধ্যায়। যদিও পশ্চিমীয়া আধুনিক শিক্ষাৰ প্ৰসাৰে এই সময়ছোৱাত [[বেংগল প্ৰেচিডেঞ্চি|বংগত]] [[বংগৰ নৱজাগৰণ|নৱজাগৰণৰ]] জন্ম দিছিল। 

২০ শতিকাৰ প্ৰথমাৰ্ধত [[ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছ|ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছে]] দেশজোৰা [[ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলন|স্বাধীনতা সংগ্ৰামৰ]] আহ্বান জনাইছিল। অৱশেষত ১৯৪৭ চনত ভাৰতীয় উপমহাদেশখনে গ্ৰেট ব্ৰিটেইনৰ পৰা বিচ্ছিন্ন হৈ ভাৰতক ধৰ্মীয় পৰ্যায়ত বিভাজন কৰে। উপমহাদেশখনৰ পূব আৰু পশ্চিম অংশৰ মুছলমান প্ৰধান অঞ্চলসমূহক [[পাকিস্তান]] আৰু বাকীবোৰ [[ভাৰত|ভাৰত গণৰাজ্য]] বুলি জনা যায়। পূব পাকিস্তান নামেৰে পৰিচিত পাকিস্তানৰ পূব অংশই ১৯৭১ চনত ৰক্তাক্ত যুদ্ধৰ মাজেৰে নিজকে স্বাধীন [[বাংলাদেশ]] ৰাজ্য হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল।

==প্ৰাগ-ঐতিহাসিক যুগ==
{{Empty section}}

==বৈদিক আৰু উত্তৰ-বৈদিক যুগ==
 
==মৌৰ্য যুগ==
 
==গুপ্ত সাম্ৰাজ্য==
 
==ধ্ৰুপদী যুগ==
 
==মুছলমান শাসন==

==মোগলৰ পিছৰ আঞ্চলিক ৰাজ্যসমূহ==
 
==ঔপনিৱেশিক যুগ==
 
==ভাৰতীয় স্বাধীনতা আন্দোলন==
 
==স্বাধীনতা আৰু দেশ বিভাজন==

==তথ্যসূত্ৰ==

[[শ্ৰেণী: ভাৰতৰ ইতিহাস]]
[[শ্ৰেণী: ইতিহাস]]</text>
      <sha1>4kcvww2jlaptev3m5aq0daqolbqune7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519334</id>
      <parentid>519333</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T20:30:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>519334</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="14006" sha1="eamq4dk0hq3v5gceuycvdgst13fhec7" xml:space="preserve">{{পোখালি}}''এই লেখাটোত ১৯৪৭ চনত ভাৰত বিভাজনৰ আগৰ [[ভাৰতীয় উপমহাদেশ|ভাৰত উপমহাদেশৰ]] ইতিহাসৰ বিষয়ে উল্লেখ কৰা হৈছে। ১৯৪৭ চনৰ পিছৰ [[ভাৰত|ভাৰত গণৰাজ্যৰ]] ইতিহাস জানিবলৈ ভাৰতীয় গণৰাজ্যৰ ইতিহাস প্ৰবন্ধটো চাওক। তদুপৰি [[পাকিস্তান]] বা [[বাংলাদেশ|বাংলাদেশৰ]] ইতিহাস জানিব বিচাৰিলে ক্ৰমে পাকিস্তানৰ ইতিহাস আৰু বাংলাদেশৰ ইতিহাস চাওক। দক্ষিণ ভাৰত, [[বংগ|অবিভক্ত বংগ]] আৰু [[পশ্চিমবংগ|পশ্চিম বংগৰ]] ইতিহাস জানিবলৈ ক্ৰমে দক্ষিণ ভাৰতৰ ইতিহাস, বংগৰ ইতিহাস আৰু পশ্চিম বংগৰ ইতিহাস চাওক। ''

'''[[ভাৰত|ভাৰতীয়]] ইতিহাসে''' মূলতঃ [[ভাৰতীয় উপমহাদেশ|ভাৰতীয় উপমহাদেশৰ]] প্ৰাচীন-মধ্যযুগীয় আৰু প্ৰাক-আধুনিক ইতিহাসক বুজায়, খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৩য় সহস্ৰাব্দৰ পৰা খ্ৰীষ্টীয় ২০ শতিকাৰ মাজভাগলৈকে। খ্ৰীষ্টৰ জন্মৰ প্ৰায় দহ লাখ(?) বছৰৰ আগৰ দেশত প্ৰথম মানৱ বসতি দেখা যায়। কিন্তু ভাৰতৰ জ্ঞাত ইতিহাস খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৩৩০০ চনৰ পৰা খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ১৩০০ চনৰ ভিতৰত [[ভাৰতীয় উপমহাদেশ|ভাৰত উপমহাদেশৰ]] উত্তৰ-পশ্চিম অংশত [[সিন্ধু সভ্যতা|সিন্ধু সভ্যতাৰ]] উত্থান আৰু সম্প্ৰসাৰণৰ পৰা আৰম্ভ হয়। পিছৰ হৰপ্পান যুগৰ সময়ছোৱা খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ২৬০০ – ১৯০০ চন। এই [[ব্ৰোঞ্জযুগীয় ভাৰত|ব্ৰঞ্জ যুগৰ]] সভ্যতা খ্ৰীষ্টপূৰ্ব দ্বিতীয় সহস্ৰাব্দৰ আৰম্ভণিতে পতন ঘটিছিল। সূচনা হয় লো -নিৰ্ভৰশীল বৈদিক যুগৰ। এই সময়ছোৱাতে সমগ্ৰ গংগা সমভূমি অঞ্চলত মহাজনপদ নামেৰে জনাজাত ১৬টা প্ৰধান ৰাজ্য-বসতিৰ সৃষ্টি হয়। এই জনপদবোৰৰ বেছিভাগেই ৰাজতন্ত্ৰিক আছিল যদিও ইয়াৰ ভিতৰত &quot;লিচ্ছিবি&quot; গণতান্ত্ৰিক আছিল। ইয়াৰে উল্লেখযোগ্য জনপদ আছিল মগধ। খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ষষ্ঠ শতিকাত মগধত [[মহাবীৰ]] আৰু [[গৌতম বুদ্ধ|গৌতম বুদ্ধৰ]] জন্ম হৈছিল; পিছলৈ যি ভাৰতৰ জনসাধাৰণৰ মাজত শ্ৰমণ ধৰ্মদৰ্শন প্ৰচাৰ কৰিছিল। 

ইয়াৰ কিছু সময়ৰ পিছতে উত্তৰ-পূবৰ এই অঞ্চলটো কেইবাটাও বিদেশী শাসনৰ অধীনলৈ আহিল। ইয়াৰে খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৫৪৩ চনৰ আশে-পাশে প্ৰতিষ্ঠিত হাখামানিয়ান পাৰ্চী সাম্ৰাজ্য &lt;ref name=&quot;achaemenid&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.livius.org/aa-ac/achaemenians/achaemenians.html|title=Achaemenians|publisher=Jona Lendering, Livius.org|accessdate=2008-01-09}}&lt;/ref&gt; আৰু খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৩২৬ চনলৈকে [[আলেকজেণ্ডাৰ|মহান আলেকজেণ্ডাৰৰ]] ৰাজত্বকাল &lt;ref name=&quot;plutarch60&quot;&gt;{{Cite book|last=Plutarchus|first=Mestrius|coauthors=Bernadotte Perrin (trans.)|title=Plutarch's Lives|publisher=William Heinemann|year=1919|place=London|pages=Ch. LX|url=http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?lookup=Plut.+Caes.+60.1|isbn=0674991109|access-date=2008-01-09}}&lt;/ref&gt; বিশেষভাৱে উল্লেখযোগ্য। ইয়াৰ উপৰিও, ভাৰত-গ্ৰীক ৰাজ্য পঞ্জাৱ আৰু গান্ধাৰ অঞ্চলৰ বেক্ট্ৰিয়াৰ প্ৰথম ডেমেট্ৰিয়াছে খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ১৮৪ চনত প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। গ্ৰীক-বৌদ্ধ যুগত প্ৰথম মিনাণ্ডাৰৰ ৰাজত্বকালত এই ৰাজ্যখনে বাণিজ্যিক আৰু সাংস্কৃতিক সমৃদ্ধিৰ শিখৰত উপনীত হয়। 

খ্ৰীষ্টপূৰ্ব তৃতীয় আৰু চতুৰ্থ শতিকাত [[মৌৰ্য সাম্ৰাজ্য|মৌৰ্য সাম্ৰাজ্যৰ]] অধীনত উপমহাদেশত ৰাজনৈতিক ঐক্য লাভ কৰা হৈছিল। পৰৱৰ্তী দহ শতিকাত ধাৰাবাহিকভাৱে ক্ষুদ্ৰ ক্ষুদ্ৰ ৰাজ্যই ভাৰতৰ বিভিন্ন প্ৰান্তত শাসন কৰিছিল। খ্ৰীষ্টীয় চতুৰ্থ শতিকাত উত্তৰ ভাৰত পুনৰ একত্ৰিত হয় আৰু [[গুপ্ত সাম্ৰাজ্য|গুপ্ত সাম্ৰাজ্যলৈকে]] পৰৱৰ্তী দুটা শতিকালৈকে এই ঐক্য বজাই ৰখা হয়। এই যুগটোৱেই আছিল [[হিন্দু ধৰ্ম]] সংস্কৃতিৰ নৱজাগৰণৰ সময়। ভাৰতীয় ইতিহাসত এই যুগক &quot; ভাৰতৰ সোণালী যুগ &quot; বুলি কোৱা হয়। এই সময়ছোৱাত আৰু তাৰ পিছৰ শতিকাবোৰত চালুক্য, [[চোল ৰাজবংশ|চোল]], [[পল্লৱ ৰাজবংশ|পল্লৱ]] আৰু [[পাণ্ড্য ৰাজবংশ|পাণ্ড্য]] বংশই দক্ষিণ ভাৰতত শাসন কৰিছিল। তেওঁলোকৰ ৰাজত্বকালত দক্ষিণ ভাৰতৰ নিজস্ব এক সোণালী যুগৰ সূচনা হয়। এই সময়ছোৱাতে ভাৰতীয় সভ্যতা, প্ৰশাসন, সংস্কৃতিৰ লগতে [[হিন্দু ধৰ্ম|হিন্দু]] আৰু [[বৌদ্ধ ধৰ্ম]] [[এছিয়া|এছিয়াৰ]] বেছিভাগ অঞ্চলতে বিয়পি পৰে। ৭৭ খ্ৰীষ্টাব্দলৈকে কেৰেলাৰ সৈতে [[ৰোমান সাম্ৰাজ্য|ৰোমান সাম্ৰাজ্যৰ]] সামুদ্ৰিক বাণিজ্যও জনা যায়। 

৭১২ খ্ৰীষ্টাব্দত আৰব সেনাপতি মহম্মদ বিন কাছিমে দক্ষিণ পঞ্জাৱৰ সিন্ধ আৰু উত্তৰ পঞ্জাৱৰ মুলতান দখল কৰাৰ সময়ত ভাৰত উপমহাদেশত মুছলমান শাসন আৰম্ভ হৈছিল। &lt;ref name=&quot;infopak&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.infopak.gov.pk/History.aspx|title=History in Chronological Order|publisher=Government of Pakistan|accessdate=2008-01-09|archivedate=২০১০-০৭-২৩|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100723113602/http://infopak.gov.pk/History.aspx}}&lt;/ref&gt; এই অভিযানসমূহে দশম আৰু পোন্ধৰ শতিকাৰ ভিতৰত মধ্য এছিয়াৰ পৰা কেইবাটাও অভিযানৰ ভিত্তি স্থাপন কৰিছিল। ইয়াৰ ফলস্বৰূপে ভাৰত উপমহাদেশত দিল্লী চুলতান আৰু [[মোগল সাম্ৰাজ্য|মোগল সাম্ৰাজ্যৰ]] দৰে মুছলমান সাম্ৰাজ্য প্ৰতিষ্ঠা সম্ভৱ হৈ উঠিল। উপমহাদেশৰ প্ৰায় সমগ্ৰ উত্তৰ অংশ মোগল শাসনৰ অধীনত একত্ৰিত হৈছিল। মোগল শাসকে ভাৰতত মধ্যপ্ৰাচ্যৰ শিল্প আৰু স্থাপত্যৰ প্ৰচলন কৰিছিল। মোগল যুগত দক্ষিণ আৰু [[উত্তৰ-পূব ভাৰত|উত্তৰ-পূব পশ্চিম]] ভাৰতত বিজয়নগৰ সাম্ৰাজ্য, আহোম ৰাজ্য আৰু বংগ '','' মাৰাঠা সাম্ৰাজ্য আৰু কেইবাখনো ৰাজপুত ৰাজ্যৰ দৰে কেইবাখনো স্বাধীন ৰাজ্যৰ উত্থান ঘটিছিল। অষ্টাদশ শতিকাৰ আৰম্ভণিতে ক্ৰমান্বয়ে মোগলৰ অৱনতি ঘটিছিল। ফলত আফগান, বেলুচ আৰু শিখসকলে উপমহাদেশখনৰ উত্তৰ-পশ্চিম অংশত আধিপত্য বিস্তাৰ কৰিবলৈ সক্ষম হয়। &lt;ref name=&quot;east_india&quot;&gt;{{Cite web|url=http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/pktoc.html|title=Pakistan|publisher=Library of Congress|accessdate=2008-01-09}}&lt;/ref&gt; অৱশেষত ব্ৰিটিছে সমগ্ৰ দক্ষিণ এছিয়াত নিজৰ শাসন প্ৰতিষ্ঠা কৰিলে। 

অষ্টাদশ শতিকাৰ মাজভাগ আৰু তাৰ পিছৰ শতিকাবোৰত ভাৰত ক্ৰমান্বয়ে [[ইষ্ট ইণ্ডিয়া কোম্পানী|ব্ৰিটিছ ইষ্ট ইণ্ডিয়া কোম্পানীৰ]] শাসনৰ অধীনলৈ আহে। প্ৰথম ভাৰতীয় স্বাধীনতা যুদ্ধ বুলি জনাজাত [[চিপাহী বিদ্ৰোহ ১৮৫৭|চিপাহী বিদ্ৰোহৰ পিছত]] কোম্পানীটোৰ শাসনত অসন্তুষ্ট হৈ ব্ৰিটিছ চৰকাৰে ভাৰতক পোনপটীয়াকৈ ব্ৰিটিছ ৰাজৰ প্ৰত্যক্ষ শাসনৰ অধীনলৈ আনে। এই সময়ছোৱা আছিল ভাৰতৰ আন্তঃগাঁথনি উন্নয়ন আৰু [[অৰ্থনীতি|অৰ্থনৈতিক অৱনতিৰ]] এক অধ্যায়। যদিও পশ্চিমীয়া আধুনিক শিক্ষাৰ প্ৰসাৰে এই সময়ছোৱাত [[বেংগল প্ৰেচিডেঞ্চি|বংগত]] [[বংগৰ নৱজাগৰণ|নৱজাগৰণৰ]] জন্ম দিছিল। 

২০ শতিকাৰ প্ৰথমাৰ্ধত [[ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছ|ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছে]] দেশজোৰা [[ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলন|স্বাধীনতা সংগ্ৰামৰ]] আহ্বান জনাইছিল। অৱশেষত ১৯৪৭ চনত ভাৰতীয় উপমহাদেশখনে গ্ৰেট ব্ৰিটেইনৰ পৰা বিচ্ছিন্ন হৈ ভাৰতক ধৰ্মীয় পৰ্যায়ত বিভাজন কৰে। উপমহাদেশখনৰ পূব আৰু পশ্চিম অংশৰ মুছলমান প্ৰধান অঞ্চলসমূহক [[পাকিস্তান]] আৰু বাকীবোৰ [[ভাৰত|ভাৰত গণৰাজ্য]] বুলি জনা যায়। পূব পাকিস্তান নামেৰে পৰিচিত পাকিস্তানৰ পূব অংশই ১৯৭১ চনত ৰক্তাক্ত যুদ্ধৰ মাজেৰে নিজকে স্বাধীন [[বাংলাদেশ]] ৰাজ্য হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল।


==তথ্যসূত্ৰ==

[[শ্ৰেণী: ভাৰতৰ ইতিহাস]]
[[শ্ৰেণী: ইতিহাস]]</text>
      <sha1>eamq4dk0hq3v5gceuycvdgst13fhec7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519335</id>
      <parentid>519334</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T20:32:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>519335</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="14001" sha1="kvzbd0fvuqllrhlsbp2dd0m7rb864tc" xml:space="preserve">{{পোখালি}}''এই লেখাটোত ১৯৪৭ চনত ভাৰত বিভাজনৰ আগৰ [[ভাৰতীয় উপমহাদেশ|ভাৰত উপমহাদেশৰ]] ইতিহাসৰ বিষয়ে উল্লেখ কৰা হৈছে। ১৯৪৭ চনৰ পিছৰ [[ভাৰত|ভাৰত গণৰাজ্যৰ]] ইতিহাস জানিবলৈ ভাৰতীয় গণৰাজ্যৰ ইতিহাস প্ৰবন্ধটো চাওক। তদুপৰি [[পাকিস্তান]] বা [[বাংলাদেশ|বাংলাদেশৰ]] ইতিহাস জানিব বিচাৰিলে ক্ৰমে পাকিস্তানৰ ইতিহাস আৰু বাংলাদেশৰ ইতিহাস চাওক। দক্ষিণ ভাৰত, [[বংগ|অবিভক্ত বংগ]] আৰু [[পশ্চিমবংগ|পশ্চিম বংগৰ]] ইতিহাস জানিবলৈ ক্ৰমে দক্ষিণ ভাৰতৰ ইতিহাস, বংগৰ ইতিহাস আৰু পশ্চিম বংগৰ ইতিহাস চাওক।''

'''[[ভাৰত|ভাৰতীয়]] ইতিহাসে''' মূলতঃ [[ভাৰতীয় উপমহাদেশ|ভাৰতীয় উপমহাদেশৰ]] প্ৰাচীন-মধ্যযুগীয় আৰু প্ৰাক-আধুনিক ইতিহাসক বুজায়, খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৩য় সহস্ৰাব্দৰ পৰা খ্ৰীষ্টীয় ২০ শতিকাৰ মাজভাগলৈকে। খ্ৰীষ্টৰ জন্মৰ প্ৰায় দহ লাখ(?) বছৰৰ আগৰ দেশত প্ৰথম মানৱ বসতি দেখা যায়। কিন্তু ভাৰতৰ জ্ঞাত ইতিহাস খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৩৩০০ চনৰ পৰা খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ১৩০০ চনৰ ভিতৰত [[ভাৰতীয় উপমহাদেশ|ভাৰত উপমহাদেশৰ]] উত্তৰ-পশ্চিম অংশত [[সিন্ধু সভ্যতা|সিন্ধু সভ্যতাৰ]] উত্থান আৰু সম্প্ৰসাৰণৰ পৰা আৰম্ভ হয়। পিছৰ হৰপ্পান যুগৰ সময়ছোৱা খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ২৬০০ – ১৯০০ চন। এই [[ব্ৰোঞ্জযুগীয় ভাৰত|ব্ৰঞ্জ যুগৰ]] সভ্যতা খ্ৰীষ্টপূৰ্ব দ্বিতীয় সহস্ৰাব্দৰ আৰম্ভণিতে পতন ঘটিছিল। সূচনা হয় লো -নিৰ্ভৰশীল বৈদিক যুগৰ। এই সময়ছোৱাতে সমগ্ৰ গংগা সমভূমি অঞ্চলত মহাজনপদ নামেৰে জনাজাত ১৬টা প্ৰধান ৰাজ্য-বসতিৰ সৃষ্টি হয়। এই জনপদবোৰৰ বেছিভাগেই ৰাজতন্ত্ৰিক আছিল যদিও ইয়াৰ ভিতৰত &quot;লিচ্ছিবি&quot; গণতান্ত্ৰিক আছিল। ইয়াৰে উল্লেখযোগ্য জনপদ আছিল মগধ। খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ষষ্ঠ শতিকাত মগধত [[মহাবীৰ]] আৰু [[গৌতম বুদ্ধ|গৌতম বুদ্ধৰ]] জন্ম হৈছিল; পিছলৈ যি ভাৰতৰ জনসাধাৰণৰ মাজত শ্ৰমণ ধৰ্মদৰ্শন প্ৰচাৰ কৰিছিল। 

ইয়াৰ কিছু সময়ৰ পিছতে উত্তৰ-পূবৰ এই অঞ্চলটো কেইবাটাও বিদেশী শাসনৰ অধীনলৈ আহিল। ইয়াৰে খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৫৪৩ চনৰ আশে-পাশে প্ৰতিষ্ঠিত হাখামানিয়ান পাৰ্চী সাম্ৰাজ্য &lt;ref name=&quot;achaemenid&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.livius.org/aa-ac/achaemenians/achaemenians.html|title=Achaemenians|publisher=Jona Lendering, Livius.org|accessdate=2008-01-09}}&lt;/ref&gt; আৰু খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৩২৬ চনলৈকে [[আলেকজেণ্ডাৰ|মহান আলেকজেণ্ডাৰৰ]] ৰাজত্বকাল &lt;ref name=&quot;plutarch60&quot;&gt;{{Cite book|last=Plutarchus|first=Mestrius|coauthors=Bernadotte Perrin (trans.)|title=Plutarch's Lives|publisher=William Heinemann|year=1919|place=London|pages=Ch. LX|url=http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?lookup=Plut.+Caes.+60.1|isbn=0674991109|access-date=2008-01-09}}&lt;/ref&gt; বিশেষভাৱে উল্লেখযোগ্য। ইয়াৰ উপৰিও, ভাৰত-গ্ৰীক ৰাজ্য পঞ্জাৱ আৰু গান্ধাৰ অঞ্চলৰ বেক্ট্ৰিয়াৰ প্ৰথম ডেমেট্ৰিয়াছে খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ১৮৪ চনত প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। গ্ৰীক-বৌদ্ধ যুগত প্ৰথম মিনাণ্ডাৰৰ ৰাজত্বকালত এই ৰাজ্যখনে বাণিজ্যিক আৰু সাংস্কৃতিক সমৃদ্ধিৰ শিখৰত উপনীত হয়। 

খ্ৰীষ্টপূৰ্ব তৃতীয় আৰু চতুৰ্থ শতিকাত [[মৌৰ্য সাম্ৰাজ্য|মৌৰ্য সাম্ৰাজ্যৰ]] অধীনত উপমহাদেশত ৰাজনৈতিক ঐক্য লাভ কৰা হৈছিল। পৰৱৰ্তী দহ শতিকাত ধাৰাবাহিকভাৱে ক্ষুদ্ৰ ক্ষুদ্ৰ ৰাজ্যই ভাৰতৰ বিভিন্ন প্ৰান্তত শাসন কৰিছিল। খ্ৰীষ্টীয় চতুৰ্থ শতিকাত উত্তৰ ভাৰত পুনৰ একত্ৰিত হয় আৰু [[গুপ্ত সাম্ৰাজ্য|গুপ্ত সাম্ৰাজ্যলৈকে]] পৰৱৰ্তী দুটা শতিকালৈকে এই ঐক্য বজাই ৰখা হয়। এই যুগটোৱেই আছিল [[হিন্দু ধৰ্ম]] সংস্কৃতিৰ নৱজাগৰণৰ সময়। ভাৰতীয় ইতিহাসত এই যুগক &quot; শভাৰতৰ সোণালী যুগ&quot; বুলি কোৱা হয়। এই সময়ছোৱাত আৰু তাৰ পিছৰ শতিকাবোৰত চালুক্য, [[চোল ৰাজবংশ|চোল]], [[পল্লৱ ৰাজবংশ|পল্লৱ]] আৰু [[পাণ্ড্য ৰাজবংশ|পাণ্ড্য]] বংশই দক্ষিণ ভাৰতত শাসন কৰিছিল। তেওঁলোকৰ ৰাজত্বকালত দক্ষিণ ভাৰতৰ নিজস্ব এক সোণালী যুগৰ সূচনা হয়। এই সময়ছোৱাতে ভাৰতীয় সভ্যতা, প্ৰশাসন, সংস্কৃতিৰ লগতে [[হিন্দু ধৰ্ম|হিন্দু]] আৰু [[বৌদ্ধ ধৰ্ম]] [[এছিয়া|এছিয়াৰ]] বেছিভাগ অঞ্চলতে বিয়পি পৰে। ৭৭ খ্ৰীষ্টাব্দলৈকে কেৰেলাৰ সৈতে [[ৰোমান সাম্ৰাজ্য|ৰোমান সাম্ৰাজ্যৰ]] সামুদ্ৰিক বাণিজ্যও জনা যায়। 

৭১২ খ্ৰীষ্টাব্দত আৰব সেনাপতি মহম্মদ বিন কাছিমে দক্ষিণ পঞ্জাৱৰ সিন্ধ আৰু উত্তৰ পঞ্জাৱৰ মুলতান দখল কৰাৰ সময়ত ভাৰত উপমহাদেশত মুছলমান শাসন আৰম্ভ হৈছিল। &lt;ref name=&quot;infopak&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.infopak.gov.pk/History.aspx|title=History in Chronological Order|publisher=Government of Pakistan|accessdate=2008-01-09|archivedate=২০১০-০৭-২৩|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100723113602/http://infopak.gov.pk/History.aspx}}&lt;/ref&gt; এই অভিযানসমূহে দশম আৰু পোন্ধৰ শতিকাৰ ভিতৰত মধ্য এছিয়াৰ পৰা কেইবাটাও অভিযানৰ ভিত্তি স্থাপন কৰিছিল। ইয়াৰ ফলস্বৰূপে ভাৰত উপমহাদেশত দিল্লী চুলতান আৰু [[মোগল সাম্ৰাজ্য|মোগল সাম্ৰাজ্যৰ]] দৰে মুছলমান সাম্ৰাজ্য প্ৰতিষ্ঠা সম্ভৱ হৈ উঠিল। উপমহাদেশৰ প্ৰায় সমগ্ৰ উত্তৰ অংশ মোগল শাসনৰ অধীনত একত্ৰিত হৈছিল। মোগল শাসকে ভাৰতত মধ্যপ্ৰাচ্যৰ শিল্প আৰু স্থাপত্যৰ প্ৰচলন কৰিছিল। মোগল যুগত দক্ষিণ আৰু [[উত্তৰ-পূব ভাৰত|উত্তৰ-পূব পশ্চিম]] ভাৰতত বিজয়নগৰ সাম্ৰাজ্য, আহোম ৰাজ্য আৰু বংগ, মাৰাঠা সাম্ৰাজ্য আৰু কেইবাখনো ৰাজপুত ৰাজ্যৰ দৰে কেইবাখনো স্বাধীন ৰাজ্যৰ উত্থান ঘটিছিল। অষ্টাদশ শতিকাৰ আৰম্ভণিতে ক্ৰমান্বয়ে মোগলৰ অৱনতি ঘটিছিল। ফলত আফগান, বেলুচ আৰু শিখসকলে উপমহাদেশখনৰ উত্তৰ-পশ্চিম অংশত আধিপত্য বিস্তাৰ কৰিবলৈ সক্ষম হয়। &lt;ref name=&quot;east_india&quot;&gt;{{Cite web|url=http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/pktoc.html|title=Pakistan|publisher=Library of Congress|accessdate=2008-01-09}}&lt;/ref&gt; অৱশেষত ব্ৰিটিছে সমগ্ৰ দক্ষিণ এছিয়াত নিজৰ শাসন প্ৰতিষ্ঠা কৰিলে। 

অষ্টাদশ শতিকাৰ মাজভাগ আৰু তাৰ পিছৰ শতিকাবোৰত ভাৰত ক্ৰমান্বয়ে [[ইষ্ট ইণ্ডিয়া কোম্পানী|ব্ৰিটিছ ইষ্ট ইণ্ডিয়া কোম্পানীৰ]] শাসনৰ অধীনলৈ আহে। প্ৰথম ভাৰতীয় স্বাধীনতা যুদ্ধ বুলি জনাজাত [[চিপাহী বিদ্ৰোহ ১৮৫৭|চিপাহী বিদ্ৰোহৰ পিছত]] কোম্পানীটোৰ শাসনত অসন্তুষ্ট হৈ ব্ৰিটিছ চৰকাৰে ভাৰতক পোনপটীয়াকৈ ব্ৰিটিছ ৰাজৰ প্ৰত্যক্ষ শাসনৰ অধীনলৈ আনে। এই সময়ছোৱা আছিল ভাৰতৰ আন্তঃগাঁথনি উন্নয়ন আৰু [[অৰ্থনীতি|অৰ্থনৈতিক অৱনতিৰ]] এক অধ্যায়। যদিও পশ্চিমীয়া আধুনিক শিক্ষাৰ প্ৰসাৰে এই সময়ছোৱাত [[বেংগল প্ৰেচিডেঞ্চি|বংগত]] [[বংগৰ নৱজাগৰণ|নৱজাগৰণৰ]] জন্ম দিছিল। 

২০ শতিকাৰ প্ৰথমাৰ্ধত [[ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছ|ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছে]] দেশজোৰা [[ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলন|স্বাধীনতা সংগ্ৰামৰ]] আহ্বান জনাইছিল। অৱশেষত ১৯৪৭ চনত ভাৰতীয় উপমহাদেশখনে গ্ৰেট ব্ৰিটেইনৰ পৰা বিচ্ছিন্ন হৈ ভাৰতক ধৰ্মীয় পৰ্যায়ত বিভাজন কৰে। উপমহাদেশখনৰ পূব আৰু পশ্চিম অংশৰ মুছলমান প্ৰধান অঞ্চলসমূহক [[পাকিস্তান]] আৰু বাকীবোৰ [[ভাৰত|ভাৰত গণৰাজ্য]] বুলি জনা যায়। পূব পাকিস্তান নামেৰে পৰিচিত পাকিস্তানৰ পূব অংশই ১৯৭১ চনত ৰক্তাক্ত যুদ্ধৰ মাজেৰে নিজকে স্বাধীন [[বাংলাদেশ]] ৰাজ্য হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল।

==তথ্যসূত্ৰ==

[[শ্ৰেণী: ভাৰতৰ ইতিহাস]]
[[শ্ৰেণী: ইতিহাস]]</text>
      <sha1>kvzbd0fvuqllrhlsbp2dd0m7rb864tc</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519336</id>
      <parentid>519335</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T20:32:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>519336</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12791" sha1="lcala5p0z87gtqduvr0x3i1czss9wk3" xml:space="preserve">{{পোখালি}}'''[[ভাৰত|ভাৰতীয়]] ইতিহাসে''' মূলতঃ [[ভাৰতীয় উপমহাদেশ|ভাৰতীয় উপমহাদেশৰ]] প্ৰাচীন-মধ্যযুগীয় আৰু প্ৰাক-আধুনিক ইতিহাসক বুজায়, খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৩য় সহস্ৰাব্দৰ পৰা খ্ৰীষ্টীয় ২০ শতিকাৰ মাজভাগলৈকে। খ্ৰীষ্টৰ জন্মৰ প্ৰায় দহ লাখ(?) বছৰৰ আগৰ দেশত প্ৰথম মানৱ বসতি দেখা যায়। কিন্তু ভাৰতৰ জ্ঞাত ইতিহাস খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৩৩০০ চনৰ পৰা খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ১৩০০ চনৰ ভিতৰত [[ভাৰতীয় উপমহাদেশ|ভাৰত উপমহাদেশৰ]] উত্তৰ-পশ্চিম অংশত [[সিন্ধু সভ্যতা|সিন্ধু সভ্যতাৰ]] উত্থান আৰু সম্প্ৰসাৰণৰ পৰা আৰম্ভ হয়। পিছৰ হৰপ্পান যুগৰ সময়ছোৱা খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ২৬০০ – ১৯০০ চন। এই [[ব্ৰোঞ্জযুগীয় ভাৰত|ব্ৰঞ্জ যুগৰ]] সভ্যতা খ্ৰীষ্টপূৰ্ব দ্বিতীয় সহস্ৰাব্দৰ আৰম্ভণিতে পতন ঘটিছিল। সূচনা হয় লো -নিৰ্ভৰশীল বৈদিক যুগৰ। এই সময়ছোৱাতে সমগ্ৰ গংগা সমভূমি অঞ্চলত মহাজনপদ নামেৰে জনাজাত ১৬টা প্ৰধান ৰাজ্য-বসতিৰ সৃষ্টি হয়। এই জনপদবোৰৰ বেছিভাগেই ৰাজতন্ত্ৰিক আছিল যদিও ইয়াৰ ভিতৰত &quot;লিচ্ছিবি&quot; গণতান্ত্ৰিক আছিল। ইয়াৰে উল্লেখযোগ্য জনপদ আছিল মগধ। খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ষষ্ঠ শতিকাত মগধত [[মহাবীৰ]] আৰু [[গৌতম বুদ্ধ|গৌতম বুদ্ধৰ]] জন্ম হৈছিল; পিছলৈ যি ভাৰতৰ জনসাধাৰণৰ মাজত শ্ৰমণ ধৰ্মদৰ্শন প্ৰচাৰ কৰিছিল। 

ইয়াৰ কিছু সময়ৰ পিছতে উত্তৰ-পূবৰ এই অঞ্চলটো কেইবাটাও বিদেশী শাসনৰ অধীনলৈ আহিল। ইয়াৰে খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৫৪৩ চনৰ আশে-পাশে প্ৰতিষ্ঠিত হাখামানিয়ান পাৰ্চী সাম্ৰাজ্য &lt;ref name=&quot;achaemenid&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.livius.org/aa-ac/achaemenians/achaemenians.html|title=Achaemenians|publisher=Jona Lendering, Livius.org|accessdate=2008-01-09}}&lt;/ref&gt; আৰু খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৩২৬ চনলৈকে [[আলেকজেণ্ডাৰ|মহান আলেকজেণ্ডাৰৰ]] ৰাজত্বকাল &lt;ref name=&quot;plutarch60&quot;&gt;{{Cite book|last=Plutarchus|first=Mestrius|coauthors=Bernadotte Perrin (trans.)|title=Plutarch's Lives|publisher=William Heinemann|year=1919|place=London|pages=Ch. LX|url=http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?lookup=Plut.+Caes.+60.1|isbn=0674991109|access-date=2008-01-09}}&lt;/ref&gt; বিশেষভাৱে উল্লেখযোগ্য। ইয়াৰ উপৰিও, ভাৰত-গ্ৰীক ৰাজ্য পঞ্জাৱ আৰু গান্ধাৰ অঞ্চলৰ বেক্ট্ৰিয়াৰ প্ৰথম ডেমেট্ৰিয়াছে খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ১৮৪ চনত প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। গ্ৰীক-বৌদ্ধ যুগত প্ৰথম মিনাণ্ডাৰৰ ৰাজত্বকালত এই ৰাজ্যখনে বাণিজ্যিক আৰু সাংস্কৃতিক সমৃদ্ধিৰ শিখৰত উপনীত হয়। 

খ্ৰীষ্টপূৰ্ব তৃতীয় আৰু চতুৰ্থ শতিকাত [[মৌৰ্য সাম্ৰাজ্য|মৌৰ্য সাম্ৰাজ্যৰ]] অধীনত উপমহাদেশত ৰাজনৈতিক ঐক্য লাভ কৰা হৈছিল। পৰৱৰ্তী দহ শতিকাত ধাৰাবাহিকভাৱে ক্ষুদ্ৰ ক্ষুদ্ৰ ৰাজ্যই ভাৰতৰ বিভিন্ন প্ৰান্তত শাসন কৰিছিল। খ্ৰীষ্টীয় চতুৰ্থ শতিকাত উত্তৰ ভাৰত পুনৰ একত্ৰিত হয় আৰু [[গুপ্ত সাম্ৰাজ্য|গুপ্ত সাম্ৰাজ্যলৈকে]] পৰৱৰ্তী দুটা শতিকালৈকে এই ঐক্য বজাই ৰখা হয়। এই যুগটোৱেই আছিল [[হিন্দু ধৰ্ম]] সংস্কৃতিৰ নৱজাগৰণৰ সময়। ভাৰতীয় ইতিহাসত এই যুগক &quot; শভাৰতৰ সোণালী যুগ&quot; বুলি কোৱা হয়। এই সময়ছোৱাত আৰু তাৰ পিছৰ শতিকাবোৰত চালুক্য, [[চোল ৰাজবংশ|চোল]], [[পল্লৱ ৰাজবংশ|পল্লৱ]] আৰু [[পাণ্ড্য ৰাজবংশ|পাণ্ড্য]] বংশই দক্ষিণ ভাৰতত শাসন কৰিছিল। তেওঁলোকৰ ৰাজত্বকালত দক্ষিণ ভাৰতৰ নিজস্ব এক সোণালী যুগৰ সূচনা হয়। এই সময়ছোৱাতে ভাৰতীয় সভ্যতা, প্ৰশাসন, সংস্কৃতিৰ লগতে [[হিন্দু ধৰ্ম|হিন্দু]] আৰু [[বৌদ্ধ ধৰ্ম]] [[এছিয়া|এছিয়াৰ]] বেছিভাগ অঞ্চলতে বিয়পি পৰে। ৭৭ খ্ৰীষ্টাব্দলৈকে কেৰেলাৰ সৈতে [[ৰোমান সাম্ৰাজ্য|ৰোমান সাম্ৰাজ্যৰ]] সামুদ্ৰিক বাণিজ্যও জনা যায়। 

৭১২ খ্ৰীষ্টাব্দত আৰব সেনাপতি মহম্মদ বিন কাছিমে দক্ষিণ পঞ্জাৱৰ সিন্ধ আৰু উত্তৰ পঞ্জাৱৰ মুলতান দখল কৰাৰ সময়ত ভাৰত উপমহাদেশত মুছলমান শাসন আৰম্ভ হৈছিল। &lt;ref name=&quot;infopak&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.infopak.gov.pk/History.aspx|title=History in Chronological Order|publisher=Government of Pakistan|accessdate=2008-01-09|archivedate=২০১০-০৭-২৩|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100723113602/http://infopak.gov.pk/History.aspx}}&lt;/ref&gt; এই অভিযানসমূহে দশম আৰু পোন্ধৰ শতিকাৰ ভিতৰত মধ্য এছিয়াৰ পৰা কেইবাটাও অভিযানৰ ভিত্তি স্থাপন কৰিছিল। ইয়াৰ ফলস্বৰূপে ভাৰত উপমহাদেশত দিল্লী চুলতান আৰু [[মোগল সাম্ৰাজ্য|মোগল সাম্ৰাজ্যৰ]] দৰে মুছলমান সাম্ৰাজ্য প্ৰতিষ্ঠা সম্ভৱ হৈ উঠিল। উপমহাদেশৰ প্ৰায় সমগ্ৰ উত্তৰ অংশ মোগল শাসনৰ অধীনত একত্ৰিত হৈছিল। মোগল শাসকে ভাৰতত মধ্যপ্ৰাচ্যৰ শিল্প আৰু স্থাপত্যৰ প্ৰচলন কৰিছিল। মোগল যুগত দক্ষিণ আৰু [[উত্তৰ-পূব ভাৰত|উত্তৰ-পূব পশ্চিম]] ভাৰতত বিজয়নগৰ সাম্ৰাজ্য, আহোম ৰাজ্য আৰু বংগ, মাৰাঠা সাম্ৰাজ্য আৰু কেইবাখনো ৰাজপুত ৰাজ্যৰ দৰে কেইবাখনো স্বাধীন ৰাজ্যৰ উত্থান ঘটিছিল। অষ্টাদশ শতিকাৰ আৰম্ভণিতে ক্ৰমান্বয়ে মোগলৰ অৱনতি ঘটিছিল। ফলত আফগান, বেলুচ আৰু শিখসকলে উপমহাদেশখনৰ উত্তৰ-পশ্চিম অংশত আধিপত্য বিস্তাৰ কৰিবলৈ সক্ষম হয়। &lt;ref name=&quot;east_india&quot;&gt;{{Cite web|url=http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/pktoc.html|title=Pakistan|publisher=Library of Congress|accessdate=2008-01-09}}&lt;/ref&gt; অৱশেষত ব্ৰিটিছে সমগ্ৰ দক্ষিণ এছিয়াত নিজৰ শাসন প্ৰতিষ্ঠা কৰিলে। 

অষ্টাদশ শতিকাৰ মাজভাগ আৰু তাৰ পিছৰ শতিকাবোৰত ভাৰত ক্ৰমান্বয়ে [[ইষ্ট ইণ্ডিয়া কোম্পানী|ব্ৰিটিছ ইষ্ট ইণ্ডিয়া কোম্পানীৰ]] শাসনৰ অধীনলৈ আহে। প্ৰথম ভাৰতীয় স্বাধীনতা যুদ্ধ বুলি জনাজাত [[চিপাহী বিদ্ৰোহ ১৮৫৭|চিপাহী বিদ্ৰোহৰ পিছত]] কোম্পানীটোৰ শাসনত অসন্তুষ্ট হৈ ব্ৰিটিছ চৰকাৰে ভাৰতক পোনপটীয়াকৈ ব্ৰিটিছ ৰাজৰ প্ৰত্যক্ষ শাসনৰ অধীনলৈ আনে। এই সময়ছোৱা আছিল ভাৰতৰ আন্তঃগাঁথনি উন্নয়ন আৰু [[অৰ্থনীতি|অৰ্থনৈতিক অৱনতিৰ]] এক অধ্যায়। যদিও পশ্চিমীয়া আধুনিক শিক্ষাৰ প্ৰসাৰে এই সময়ছোৱাত [[বেংগল প্ৰেচিডেঞ্চি|বংগত]] [[বংগৰ নৱজাগৰণ|নৱজাগৰণৰ]] জন্ম দিছিল। 

২০ শতিকাৰ প্ৰথমাৰ্ধত [[ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছ|ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছে]] দেশজোৰা [[ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলন|স্বাধীনতা সংগ্ৰামৰ]] আহ্বান জনাইছিল। অৱশেষত ১৯৪৭ চনত ভাৰতীয় উপমহাদেশখনে গ্ৰেট ব্ৰিটেইনৰ পৰা বিচ্ছিন্ন হৈ ভাৰতক ধৰ্মীয় পৰ্যায়ত বিভাজন কৰে। উপমহাদেশখনৰ পূব আৰু পশ্চিম অংশৰ মুছলমান প্ৰধান অঞ্চলসমূহক [[পাকিস্তান]] আৰু বাকীবোৰ [[ভাৰত|ভাৰত গণৰাজ্য]] বুলি জনা যায়। পূব পাকিস্তান নামেৰে পৰিচিত পাকিস্তানৰ পূব অংশই ১৯৭১ চনত ৰক্তাক্ত যুদ্ধৰ মাজেৰে নিজকে স্বাধীন [[বাংলাদেশ]] ৰাজ্য হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল।

==তথ্যসূত্ৰ==

[[শ্ৰেণী: ভাৰতৰ ইতিহাস]]
[[শ্ৰেণী: ইতিহাস]]</text>
      <sha1>lcala5p0z87gtqduvr0x3i1czss9wk3</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519337</id>
      <parentid>519336</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T20:33:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>519337</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12772" sha1="ju8024xna5qekn9mmpkx6au521ex94j" xml:space="preserve">{{পোখালি}}'''[[ভাৰত]]ৰ ইতিহাসে''' মূলতঃ [[ভাৰতীয় উপমহাদেশ|ভাৰতীয় উপমহাদেশৰ]] প্ৰাচীন-মধ্যযুগীয় আৰু প্ৰাক-আধুনিক ইতিহাসক বুজায়, খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৩য় সহস্ৰাব্দৰ পৰা খ্ৰীষ্টীয় ২০ শতিকাৰ মাজভাগলৈকে। খ্ৰীষ্টৰ জন্মৰ প্ৰায় দহ লাখ(?) বছৰৰ আগৰ দেশত প্ৰথম মানৱ বসতি দেখা যায়। কিন্তু ভাৰতৰ জ্ঞাত ইতিহাস খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৩৩০০ চনৰ পৰা খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ১৩০০ চনৰ ভিতৰত [[ভাৰতীয় উপমহাদেশ|ভাৰত উপমহাদেশৰ]] উত্তৰ-পশ্চিম অংশত [[সিন্ধু সভ্যতা|সিন্ধু সভ্যতাৰ]] উত্থান আৰু সম্প্ৰসাৰণৰ পৰা আৰম্ভ হয়। পিছৰ হৰপ্পান যুগৰ সময়ছোৱা খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ২৬০০ – ১৯০০ চন। এই [[ব্ৰোঞ্জযুগীয় ভাৰত|ব্ৰঞ্জ যুগৰ]] সভ্যতা খ্ৰীষ্টপূৰ্ব দ্বিতীয় সহস্ৰাব্দৰ আৰম্ভণিতে পতন ঘটিছিল। সূচনা হয় লো -নিৰ্ভৰশীল বৈদিক যুগৰ। এই সময়ছোৱাতে সমগ্ৰ গংগা সমভূমি অঞ্চলত মহাজনপদ নামেৰে জনাজাত ১৬টা প্ৰধান ৰাজ্য-বসতিৰ সৃষ্টি হয়। এই জনপদবোৰৰ বেছিভাগেই ৰাজতন্ত্ৰিক আছিল যদিও ইয়াৰ ভিতৰত &quot;লিচ্ছিবি&quot; গণতান্ত্ৰিক আছিল। ইয়াৰে উল্লেখযোগ্য জনপদ আছিল মগধ। খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ষষ্ঠ শতিকাত মগধত [[মহাবীৰ]] আৰু [[গৌতম বুদ্ধ|গৌতম বুদ্ধৰ]] জন্ম হৈছিল; পিছলৈ যি ভাৰতৰ জনসাধাৰণৰ মাজত শ্ৰমণ ধৰ্মদৰ্শন প্ৰচাৰ কৰিছিল। 

ইয়াৰ কিছু সময়ৰ পিছতে উত্তৰ-পূবৰ এই অঞ্চলটো কেইবাটাও বিদেশী শাসনৰ অধীনলৈ আহিল। ইয়াৰে খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৫৪৩ চনৰ আশে-পাশে প্ৰতিষ্ঠিত হাখামানিয়ান পাৰ্চী সাম্ৰাজ্য &lt;ref name=&quot;achaemenid&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.livius.org/aa-ac/achaemenians/achaemenians.html|title=Achaemenians|publisher=Jona Lendering, Livius.org|accessdate=2008-01-09}}&lt;/ref&gt; আৰু খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৩২৬ চনলৈকে [[আলেকজেণ্ডাৰ|মহান আলেকজেণ্ডাৰৰ]] ৰাজত্বকাল &lt;ref name=&quot;plutarch60&quot;&gt;{{Cite book|last=Plutarchus|first=Mestrius|coauthors=Bernadotte Perrin (trans.)|title=Plutarch's Lives|publisher=William Heinemann|year=1919|place=London|pages=Ch. LX|url=http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?lookup=Plut.+Caes.+60.1|isbn=0674991109|access-date=2008-01-09}}&lt;/ref&gt; বিশেষভাৱে উল্লেখযোগ্য। ইয়াৰ উপৰিও, ভাৰত-গ্ৰীক ৰাজ্য পঞ্জাৱ আৰু গান্ধাৰ অঞ্চলৰ বেক্ট্ৰিয়াৰ প্ৰথম ডেমেট্ৰিয়াছে খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ১৮৪ চনত প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। গ্ৰীক-বৌদ্ধ যুগত প্ৰথম মিনাণ্ডাৰৰ ৰাজত্বকালত এই ৰাজ্যখনে বাণিজ্যিক আৰু সাংস্কৃতিক সমৃদ্ধিৰ শিখৰত উপনীত হয়। 

খ্ৰীষ্টপূৰ্ব তৃতীয় আৰু চতুৰ্থ শতিকাত [[মৌৰ্য সাম্ৰাজ্য|মৌৰ্য সাম্ৰাজ্যৰ]] অধীনত উপমহাদেশত ৰাজনৈতিক ঐক্য লাভ কৰা হৈছিল। পৰৱৰ্তী দহ শতিকাত ধাৰাবাহিকভাৱে ক্ষুদ্ৰ ক্ষুদ্ৰ ৰাজ্যই ভাৰতৰ বিভিন্ন প্ৰান্তত শাসন কৰিছিল। খ্ৰীষ্টীয় চতুৰ্থ শতিকাত উত্তৰ ভাৰত পুনৰ একত্ৰিত হয় আৰু [[গুপ্ত সাম্ৰাজ্য|গুপ্ত সাম্ৰাজ্যলৈকে]] পৰৱৰ্তী দুটা শতিকালৈকে এই ঐক্য বজাই ৰখা হয়। এই যুগটোৱেই আছিল [[হিন্দু ধৰ্ম]] সংস্কৃতিৰ নৱজাগৰণৰ সময়। ভাৰতীয় ইতিহাসত এই যুগক &quot; শভাৰতৰ সোণালী যুগ&quot; বুলি কোৱা হয়। এই সময়ছোৱাত আৰু তাৰ পিছৰ শতিকাবোৰত চালুক্য, [[চোল ৰাজবংশ|চোল]], [[পল্লৱ ৰাজবংশ|পল্লৱ]] আৰু [[পাণ্ড্য ৰাজবংশ|পাণ্ড্য]] বংশই দক্ষিণ ভাৰতত শাসন কৰিছিল। তেওঁলোকৰ ৰাজত্বকালত দক্ষিণ ভাৰতৰ নিজস্ব এক সোণালী যুগৰ সূচনা হয়। এই সময়ছোৱাতে ভাৰতীয় সভ্যতা, প্ৰশাসন, সংস্কৃতিৰ লগতে [[হিন্দু ধৰ্ম|হিন্দু]] আৰু [[বৌদ্ধ ধৰ্ম]] [[এছিয়া|এছিয়াৰ]] বেছিভাগ অঞ্চলতে বিয়পি পৰে। ৭৭ খ্ৰীষ্টাব্দলৈকে কেৰেলাৰ সৈতে [[ৰোমান সাম্ৰাজ্য|ৰোমান সাম্ৰাজ্যৰ]] সামুদ্ৰিক বাণিজ্যও জনা যায়। 

৭১২ খ্ৰীষ্টাব্দত আৰব সেনাপতি মহম্মদ বিন কাছিমে দক্ষিণ পঞ্জাৱৰ সিন্ধ আৰু উত্তৰ পঞ্জাৱৰ মুলতান দখল কৰাৰ সময়ত ভাৰত উপমহাদেশত মুছলমান শাসন আৰম্ভ হৈছিল। &lt;ref name=&quot;infopak&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.infopak.gov.pk/History.aspx|title=History in Chronological Order|publisher=Government of Pakistan|accessdate=2008-01-09|archivedate=২০১০-০৭-২৩|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100723113602/http://infopak.gov.pk/History.aspx}}&lt;/ref&gt; এই অভিযানসমূহে দশম আৰু পোন্ধৰ শতিকাৰ ভিতৰত মধ্য এছিয়াৰ পৰা কেইবাটাও অভিযানৰ ভিত্তি স্থাপন কৰিছিল। ইয়াৰ ফলস্বৰূপে ভাৰত উপমহাদেশত দিল্লী চুলতান আৰু [[মোগল সাম্ৰাজ্য|মোগল সাম্ৰাজ্যৰ]] দৰে মুছলমান সাম্ৰাজ্য প্ৰতিষ্ঠা সম্ভৱ হৈ উঠিল। উপমহাদেশৰ প্ৰায় সমগ্ৰ উত্তৰ অংশ মোগল শাসনৰ অধীনত একত্ৰিত হৈছিল। মোগল শাসকে ভাৰতত মধ্যপ্ৰাচ্যৰ শিল্প আৰু স্থাপত্যৰ প্ৰচলন কৰিছিল। মোগল যুগত দক্ষিণ আৰু [[উত্তৰ-পূব ভাৰত|উত্তৰ-পূব পশ্চিম]] ভাৰতত বিজয়নগৰ সাম্ৰাজ্য, আহোম ৰাজ্য আৰু বংগ, মাৰাঠা সাম্ৰাজ্য আৰু কেইবাখনো ৰাজপুত ৰাজ্যৰ দৰে কেইবাখনো স্বাধীন ৰাজ্যৰ উত্থান ঘটিছিল। অষ্টাদশ শতিকাৰ আৰম্ভণিতে ক্ৰমান্বয়ে মোগলৰ অৱনতি ঘটিছিল। ফলত আফগান, বেলুচ আৰু শিখসকলে উপমহাদেশখনৰ উত্তৰ-পশ্চিম অংশত আধিপত্য বিস্তাৰ কৰিবলৈ সক্ষম হয়। &lt;ref name=&quot;east_india&quot;&gt;{{Cite web|url=http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/pktoc.html|title=Pakistan|publisher=Library of Congress|accessdate=2008-01-09}}&lt;/ref&gt; অৱশেষত ব্ৰিটিছে সমগ্ৰ দক্ষিণ এছিয়াত নিজৰ শাসন প্ৰতিষ্ঠা কৰিলে। 

অষ্টাদশ শতিকাৰ মাজভাগ আৰু তাৰ পিছৰ শতিকাবোৰত ভাৰত ক্ৰমান্বয়ে [[ইষ্ট ইণ্ডিয়া কোম্পানী|ব্ৰিটিছ ইষ্ট ইণ্ডিয়া কোম্পানীৰ]] শাসনৰ অধীনলৈ আহে। প্ৰথম ভাৰতীয় স্বাধীনতা যুদ্ধ বুলি জনাজাত [[চিপাহী বিদ্ৰোহ ১৮৫৭|চিপাহী বিদ্ৰোহৰ পিছত]] কোম্পানীটোৰ শাসনত অসন্তুষ্ট হৈ ব্ৰিটিছ চৰকাৰে ভাৰতক পোনপটীয়াকৈ ব্ৰিটিছ ৰাজৰ প্ৰত্যক্ষ শাসনৰ অধীনলৈ আনে। এই সময়ছোৱা আছিল ভাৰতৰ আন্তঃগাঁথনি উন্নয়ন আৰু [[অৰ্থনীতি|অৰ্থনৈতিক অৱনতিৰ]] এক অধ্যায়। যদিও পশ্চিমীয়া আধুনিক শিক্ষাৰ প্ৰসাৰে এই সময়ছোৱাত [[বেংগল প্ৰেচিডেঞ্চি|বংগত]] [[বংগৰ নৱজাগৰণ|নৱজাগৰণৰ]] জন্ম দিছিল। 

২০ শতিকাৰ প্ৰথমাৰ্ধত [[ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছ|ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছে]] দেশজোৰা [[ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলন|স্বাধীনতা সংগ্ৰামৰ]] আহ্বান জনাইছিল। অৱশেষত ১৯৪৭ চনত ভাৰতীয় উপমহাদেশখনে গ্ৰেট ব্ৰিটেইনৰ পৰা বিচ্ছিন্ন হৈ ভাৰতক ধৰ্মীয় পৰ্যায়ত বিভাজন কৰে। উপমহাদেশখনৰ পূব আৰু পশ্চিম অংশৰ মুছলমান প্ৰধান অঞ্চলসমূহক [[পাকিস্তান]] আৰু বাকীবোৰ [[ভাৰত|ভাৰত গণৰাজ্য]] বুলি জনা যায়। পূব পাকিস্তান নামেৰে পৰিচিত পাকিস্তানৰ পূব অংশই ১৯৭১ চনত ৰক্তাক্ত যুদ্ধৰ মাজেৰে নিজকে স্বাধীন [[বাংলাদেশ]] ৰাজ্য হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল।

==তথ্যসূত্ৰ==

[[শ্ৰেণী: ভাৰতৰ ইতিহাস]]
[[শ্ৰেণী: ইতিহাস]]</text>
      <sha1>ju8024xna5qekn9mmpkx6au521ex94j</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ইজৰাইলৰ নাৰী</title>
    <ns>0</ns>
    <id>103638</id>
    <revision>
      <id>519451</id>
      <parentid>513825</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T09:20:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>29706</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>519451</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="20987" sha1="9y15yo4olczje8cd2v8gysge4zag02y" xml:space="preserve">{{Infobox women|image=Emekizr.jpg|caption=|gii=০.০৮৩ (২০২১)|gii_rank=২২(১৯১খন দেশৰ ভিতৰত)|matdeath=৫ (২০১৮)|womparl=২৯.১৬% (২০২২)&lt;ref&gt;[http://main.knesset.gov.il/mk/Pages/Current.aspx?pg=mklist חברי הכנסת ה-25 לפי סדר הא&quot;ב]&lt;/ref&gt;|femed=৮২.৭% (২০১০)|womlab=৬৪.২%, নিযুক্তিৰ হাৰ&lt;br /&gt;OECDৰ ২০১৪ পৰিসংখ্যা অনুসৰি&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://stats.oecd.org/Index.aspx?DatasetCode=LFS_SEXAGE_I_R |title=LFS by sex and age - indicators |access-date=30 November 2015 |archive-date=25 May 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190525072605/https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=LFS_SEXAGE_I_R |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;|ggg=০.৭২৭ (২০২২)|ggg_rank=৬০ (১৪৬খন দেশৰ ভিতৰত)|ggg_ref=&lt;ref&gt;{{cite web|title=Global Gender Gap Report 2022|url=https://www3.weforum.org/docs/WEF_GGGR_2022.pdf|publisher=World Economic Forum|access-date=22 February 2023}}&lt;/ref&gt;|gii_ref=&lt;ref&gt;{{cite web|title=Human Development Report 2021/2022|url=https://hdr.undp.org/system/files/documents/global-report-document/hdr2021-22pdf_1.pdf|publisher=HUMAN DEVELOPMENT REPORTS|access-date=21 October 2022}}&lt;/ref&gt;}}২০১৯ চনৰ পৰিসংখ্যা অনুসৰি ইজৰাইলৰ ৫০.২৬ শতাংশ মহিলা।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Population, female (% of total population) - Israel {{!}} Data|url=https://data.worldbank.org/indicator/SP.POP.TOTL.FE.ZS?locations=IL|access-date=2021-05-28|website=data.worldbank.org}}&lt;/ref&gt;ইজৰাইলত চৰকাৰী সংবিধান নাই যদিও ১৯৪৮ চনৰ ইজৰাইলৰ স্বাধীনতা ঘোষণাপত্ৰত কোৱা হৈছে যে “ইজৰাইল ৰাষ্ট্ৰই (...) ধৰ্ম, জাতি বা লিংগ নিৰ্বিশেষে ইয়াৰ সকলো বাসিন্দাৰ সামাজিক আৰু ৰাজনৈতিক অধিকাৰৰ সম্পূৰ্ণ সমতা নিশ্চিত কৰিব।”

ইজৰাইলৰ আইনত নিয়োগ আৰু মজুৰিৰ দৰে বিষয়ত লিংগভিত্তিক বৈষম্য নিষিদ্ধ কৰা হৈছে আৰু শ্ৰেণী-ক্ৰিয়া গোচৰৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছে। কিন্তু ইয়াৰ সমান্তৰালভাৱে পুৰুষ আৰু মহিলাৰ মাজত লিংগবাদী মজুৰিৰ বৈষম্য দেশখনৰ কিছু অংশৰ বাবে এটা চৰ্চিত বিষয় হৈয়েই আছে।&lt;ref name=&quot;hr2010&quot; /&gt; ২০১২ চনত ৫৯খন উন্নত দেশৰ মাজত সম্পন্ন হোৱা এক সমীক্ষামতে, কৰ্মক্ষেত্ৰত মহিলাসকলৰ অংশগ্ৰহণৰ ক্ষেত্ৰত ইজৰাইলে ১১ নম্বৰ স্থান লাভ কৰিছিল। একেটা সমীক্ষাতে ইজৰাইলে ক্ষমতাৰ কাৰ্যবাহী পদত সেৱা আগবঢ়োৱা মহিলাৰ অনুপাতৰ ক্ষেত্ৰত ২৪ নম্বৰ স্থান লাভ কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;Lior&quot;&gt;{{cite news|last=Lior|first=Gad|title=Israel ranks 24th in number of women executives|url=http://www.ynetnews.com/articles/0,7340,L-4199179,00.html|access-date=9 March 2012|newspaper=[[Ynetnews]]|date=7 March 2012}}&lt;/ref&gt;

২০১৮ চনত দক্ষিণ আফ্ৰিকাৰ নিউ ৱৰ্ল্ড ৱেলথে ইজৰাইলক মহিলাৰ বাবে বিশ্বৰ অষ্টম নিৰাপদ দেশ হিচাপে স্থান দিছিল।&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.businessinsider.com/the-10-safest-countries-in-the-world-for-women-2018-1|title=The 10 safest countries in the world for women|location=Australia|first=Chris|last=Pash|website=Business Insider|date=2018-01-23|access-date=2019-03-23}}&lt;/ref&gt;

== সামৰিক সেৱা ==
ইজৰাইল বিশ্বৰ কেইখনমান দেশৰ ভিতৰত অন্যতম, য'ত মহিলাৰ বাবে বাধ্যতামূলক সামৰিক সেৱাৰ প্ৰয়োজনীয়তা আছে।&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2024.html|title=The World Factbook|publisher=Cia.gov|access-date=2015-11-21|archive-date=22 March 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160322125136/https://www.cia.gov/library//publications/the-world-factbook/fields/2024.html|url-status=dead|archivedate=2016-03-22|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160322125136/https://www.cia.gov/library//publications/the-world-factbook/fields/2024.html|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;serviceStatsAugust2010&quot;&gt;{{cite web|title=Statistics: Women's Service in the IDF for 2010, 25 Aug 2010|url=http://idfspokesperson.com/2010/08/25/statistics-womens-service-in-the-idf-for-2010-25-aug-2010/|publisher=Israel Defense Forces|access-date=22 March 2011|date=25 August 2010|archivedate=7 June 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150607010046/http://idfspokesperson.com/2010/08/25/statistics-womens-service-in-the-idf-for-2010-25-aug-2010/|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;feldinger&quot;&gt;{{cite news|author=Lauren Gelfond Feldinger|title=Skirting history|publisher=The Jerusalem Post|access-date=2011-03-22|date=September 21, 2008|url=http://www.jpost.com/Home/Article.aspx?id=114834}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;mfaWomen&quot;&gt;{{cite web|title=Integration of women in the IDF|publisher=Israeli Ministry of Foreign Affairs|url=http://www.mfa.gov.il/MFA/Israel+beyond+politics/Integration_women_in_IDF-March_2009|access-date=23 March 2011|date=8 March 2009}}&lt;/ref&gt;১৯৪৮ চনত ৰাষ্ট্ৰখন প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ আগতে আৰু তাৰ পৰৱৰ্তী সময়ত ইজৰাইলৰ সামৰিক বাহিনীত মহিলাসকলে অংশগ্ৰহণ কৰিছে৷&lt;ref name=&quot;womenIDF&quot;&gt;{{cite web|title=Women in the IDF|url=http://idfspokesperson.com/2011/03/07/women-in-the-idf/|publisher=Israel Defense Forces|access-date=22 March 2011|date=7 March 2011|archivedate=11 March 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110311125757/http://idfspokesperson.com/2011/03/07/women-in-the-idf/|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;60YearsService&quot;&gt;{{cite web|title=60 Years of Women's Service in the IDF|url=http://idfspokesperson.com/reports/60-years-of-women%E2%80%99s-service-in-the-idf/|publisher=Israel Defense Forces|access-date=22 March 2011|archivedate=8 March 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110308030643/http://idfspokesperson.com/reports/60-years-of-women%E2%80%99s-service-in-the-idf/|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt; বৰ্তমান ইজৰাইলৰ প্ৰতিৰক্ষা বাহিনীৰ (Israel Defense Forces) সৈনিক মহিলাৰ সংখ্যা ৩৩% আৰু মহিলা বিষয়াৰ সংখ্যা ৫১% ৷&lt;ref name=&quot;dotzNov11&quot;&gt;{{cite press release|url=http://www.idf.il/1086-14000-EN/Dover.aspx|title=More female officers in more positions in the IDF|publisher=[[IDF spokesperson]]|date=30 November 2011|access-date=8 December 2011}}&lt;/ref&gt;তেওঁলোকে স্থলসেনা, নৌসেনা অথবা বায়ুসেনাত বিভিন্ন ভূমিকা পালন কৰি আছে। ২০০০ চনৰ সামৰিক সেৱা আইনখনৰ সমতা সংশোধনীত কোৱা হৈছে যে &quot; ইজৰাইল প্ৰতিৰক্ষা বাহিনীৰ মহিলাৰ যিকোনো ভূমিকাত সেৱা আগবঢ়োৱাৰ অধিকাৰ পুৰুষৰ অধিকাৰৰ সমান।&quot;&lt;ref name=&quot;mfaWomen&quot; /&gt; বাহিনীৰ সকলো ভূমিকাৰ ৮৮% মহিলা প্ৰাৰ্থীৰ বাবে মুকলি৷ মহিলাসকলক ৬৯% পদতে দেখা পোৱা যায়।&lt;ref name=&quot;serviceStatsAugust2010&quot; /&gt;

মহিলাসকলে টোপ বাহিনী, পদাতিক আৰু সাজসজ্জিত বিভাগত যুদ্ধ সমৰ্থন আৰু লঘু যুদ্ধৰ ভূমিকাত আবেদন কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰিছিল। ইজৰাইলত কাৰাকেল বেটেলিয়ন গঠন কৰা হৈছিল যাৰ ফলত পুৰুষ আৰু মহিলাই একেলগে লঘু পদাতিক বাহিনীত সেৱা আগবঢ়াব পাৰিছিল। বহু মহিলাই সীমান্ত আৰক্ষীত যোগদান কৰে।&lt;ref name=&quot;feldinger&quot; /&gt; ইজৰাইলৰ বায়ুসেনাৰ বিমান একাডেমীত পাইলট নিৰ্বাচন পৰ্যায়ত বহু ইজৰাইলী মহিলাক গ্ৰহণ কৰা হৈছিল। প্ৰথম মহিলা জেট যুঁজাৰু পাইলট ৰনি জুকাৰমেনে ২০০১ চনত ''ৱিংগছ'' লাভ কৰে।&lt;ref name=&quot;IAFwomandies&quot;&gt;{{cite news|url=http://www.jweekly.com/article/full/29471/first-woman-pilot-in-israeli-air-force-dies/|title=First woman pilot in Israeli Air Force dies|publisher=The Jewish news weekly of Northern California|date=June 2, 2006|access-date=2010-06-10}}&lt;/ref&gt; ২০০৬ চনৰ ভিতৰত প্ৰথম মহিলা পাইলট আৰু নেভিগেটৰসকলে ইজৰাইল বায়ু সেনাৰ প্ৰশিক্ষণ পাঠ্যক্ৰমৰ পৰা স্নাতক ডিগ্ৰী লাভ কৰে আৰু কেইবাশ মহিলাই যুদ্ধ গোটত প্ৰৱেশ কৰে৷ তেওঁলোকে মূলতঃ চোৰাংচোৱা সংগ্ৰাহক, প্ৰশিক্ষক, সমাজকৰ্মী, চিকিৎসা আৰু অভিযন্তাৰ দৰে ভূমিকাত অৱতীৰ্ণ হয়। দ্বিতীয় লেবানন যুদ্ধ আৰম্ভ হোৱাৰ সময়ত মহিলাসকলে পুৰুষৰ সৈতে ক্ষেত্ৰ অভিযানত অংশগ্ৰহণ কৰিছিল। এয়াৰবৰ্ণ হেলিকপ্টাৰ অভিযন্তা চাৰ্জেণ্ট মেজৰ ড. (res.) কেৰেন টেণ্ডলাৰ আছিল ইজৰাইল প্ৰতিৰক্ষা বাহিনীৰ প্ৰথমগৰাকী মহিলা যুদ্ধ সৈনিক যিয়ে কৰ্মক্ষেত্ৰত নিহত হৈছিল।&lt;ref name=&quot;feldinger&quot; /&gt; ২০০৭ চনৰ নৱেম্বৰ মাহত বায়ুসেনাই ইয়াৰ প্ৰথম মহিলা উপ-স্কাড্ৰন কমাণ্ডাৰ নিযুক্তি দিয়ে।&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://www.haaretz.com/news/israel-air-force-appoints-first-female-deputy-squadron-commander-1.234139|title=Israel Air Force appoints first female deputy squadron commander|publisher=Haaretz.com|author=Yuval Azoulay|date=November 28, 2007|access-date=2010-06-10}}&lt;/ref&gt;
{{multiple image
 | align = right
 | total_width =500
 | image_style = border:none;

 | image1 = IDF_women_officers_1950.jpg
 | alt1 = ১৯৫০ চনত ইজৰাইল প্ৰতিৰক্ষা বাহিনীত মহিলা
 | caption1 =১৯৫০ চনত ইজৰাইল প্ৰতিৰক্ষা বাহিনীত মহিলা

 | image2 = Golda_Meir2.jpg
 | alt2 = ইজৰাইলৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰা একমাত্ৰ মহিলা গোল্ডা মেইৰ (১৯৬৯-১৯৭৪)
 | caption2 =ইজৰাইলৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰা একমাত্ৰ মহিলা গোল্ডা মেইৰ (১৯৬৯-১৯৭৪)

 | image3 = Flickr_-_Israel_Defense_Forces_-_Female_Soldiers_Take_a_Break_in_the_Desert_Sun.jpg
 | alt3 =ইজৰাইলী মহিলা সৈনিক
 | caption3 =ইজৰাইলী মহিলা সৈনিক
}}

== ৰাজনীতি ==
ইজৰাইল ৰাষ্ট্ৰ প্ৰতিষ্ঠাৰ পিছৰে পৰা তুলনামূলকভাৱে কম সংখ্যক মহিলাই ইজৰাইল চৰকাৰত সেৱা আগবঢ়াইছে আৰু এতিয়াও কম সংখ্যকক মহিলাকহে আগশাৰীৰ মন্ত্ৰী কাৰ্যালয়ত সেৱা আগবঢ়োৱা দেখা যায়। ইজৰাইল কম সংখ্যক দেশৰ ভিতৰত অন্যতম য’ত এগৰাকী মহিলা (গোল্ডা মেইৰে) প্ৰধানমন্ত্ৰী হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছে৷ কিন্তু সংসদ আৰু চৰকাৰ উভয় ক্ষেত্ৰত মহিলাৰ প্ৰতিনিধিত্বৰ ক্ষেত্ৰত ই বেছিভাগ পশ্চিমীয়া দেশৰ পিছত স্থান পাইছে।

ইজৰাইলৰ স্বাধীনতা ঘোষণাপত্ৰত কোৱা হৈছে যে: “ইজৰাইল ৰাষ্ট্ৰই (...) ধৰ্ম, জাতি বা লিংগ নিৰ্বিশেষে ইয়াৰ সকলো বাসিন্দাৰ সামাজিক আৰু ৰাজনৈতিক অধিকাৰৰ সম্পূৰ্ণ সমতা নিশ্চিত কৰিব,”৷ অৱশ্যে হাৰেদি ৰাজনৈতিক দলসমূহে (শ্বাছ আৰু ইউনাইটেড টোৰা ইহুদী ধৰ্ম) নেচেট নিৰ্বাচনৰ বাবে কেতিয়াও মহিলাসকলক তেওঁলোকৰ তালিকাত অন্তৰ্ভুক্ত কৰিবলৈ অনুমতি দিয়া নাছিল।&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.haaretz.com/print-edition/features/even-china-has-more-female-politicians-than-israel-1.35908|title=Even China has more female politicians than Israel|work=[[Haaretz]]|date=26 August 2002}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.jpost.com/JewishWorld/Judaism/Article.aspx?id=122076|title=Ask the Rabbi: Queen for a day|work=[[The Jerusalem Post]]|date=28 November 2008}}&lt;/ref&gt; কিন্তু ২০১৪ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত হাৰেদি সম্প্ৰদায়ৰ মহিলা কৰ্মীসকলে নিৰ্বাচনত মহিলাক অন্তৰ্ভুক্ত নকৰিলে আগন্তুক নিৰ্বাচনত হাৰেদি দল বৰ্জন কৰাৰ হুংকাৰ দিছিল।

২০১৬ চন পৰ্যন্ত ইজৰাইলৰ ১২০ জনীয়া নেচেটৰ ২৬.৭% মহিলাৰ সংখ্যা আছিল, যাৰ ফলত মহিলাসকলক বিধায়িনী দলত অন্তৰ্ভুক্ত কৰা ১৮৫&lt;ref&gt;{{cite web|title=Women in national parliaments|url=http://www.ipu.org/wmn-e/classif.htm|website=Inter-Parliamentary Union|date=1 February 2016}}&lt;/ref&gt;দেশৰ ভিতৰত ৫৪ নম্বৰ স্থানত আছে। তুলনামূলকভাৱে স্ক্যাণ্ডিনেভিয়াত মহিলাৰ অনুপাত ৪০%ৰ ওপৰত, ইউৰোপীয় সংঘৰ গড় ১৭.৬%, আনহাতে আৰব বিশ্বত ই ৬.৪%।&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/Society_%26_Culture/women2004.html|title=Report on the Status of Women in Israel (2004)|publisher=Jewish Virtual Library|date=2004-11-19|access-date=2015-11-21|archivedate=2016-03-04|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304071150/https://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/Society_%26_Culture/women2004.html|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt; জনগাঁথনি অনুসৰি মহিলাৰ প্ৰতিনিধিত্ব যথেষ্ট ভিন্ন৷ বেছিভাগ মহিলা ৰাজনীতিবিদেই ধৰ্মনিৰপেক্ষ দলক প্ৰতিনিধিত্ব কৰিছে, আনহাতে ধৰ্মীয় ইহুদী বা আৰব দলৰ পৰা অতি কম সংখ্যকহে আহিছে।&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/Society_%26_Culture/Women_in_public_life.html|title=Israeli Women In Politics &amp; Public Life|publisher=Jewish Virtual Library|access-date=2015-11-21|archivedate=2016-12-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161224234003/http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/Society_%26_Culture/Women_in_public_life.html|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.knesset.gov.il/mk/eng/MKIndex_Current_eng.asp?view=3|title=Current Knesset Members|publisher=Knesset.gov.il|access-date=2015-11-21}}&lt;/ref&gt;

== কৰ্মক্ষেত্ৰত ==
২০১২ চনত প্ৰকাশিত আইএমডিৰ এক সমীক্ষাত কৰ্মক্ষেত্ৰত মহিলাসকলৰ অংশগ্ৰহণৰ ক্ষেত্ৰত ৫৯খন উন্নত দেশৰ ভিতৰত ইজৰাইলক একাদশ স্থানত স্থান দিয়া হৈছে। একেটা সমীক্ষাতে ইজৰাইলে কাৰ্যবাহী পদত সেৱা আগবঢ়োৱা মহিলাৰ অনুপাতৰ ক্ষেত্ৰত ২৪ নম্বৰ স্থান লাভ কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;Lior&quot; /&gt; ইজৰাইলৰ আইনত নিয়োগ আৰু মজুৰিৰ ক্ষেত্ৰত লিংগৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি বৈষম্য নিষিদ্ধ কৰা হৈছে আৰু ক্লাছ একচন ছুটৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছে৷ &lt;ref name=&quot;hr2010&quot;&gt;2010 Human Rights Report: Israel and the occupied territories. U.S. Department of state. ''This article incorporates public domain material from this source''.&lt;/ref&gt; তথাপিও পুৰুষ আৰু মহিলাৰ মাজত মজুৰিৰ যথেষ্ট বৈষম্যৰ অভিযোগ আছে।২০১৬ চনত OECDয়ে (অৰ্থনৈতিক সহযোগিতা আৰু উন্নয়নৰ বাবে সংস্থা) প্ৰকাশ কৰা প্ৰতিবেদন অনুসৰি ইজৰাইলত মহিলাৰ পুৰুষৰ মাজত আয়ৰ বৈষম্য অ’ইচিডিৰ অন্যান্য দেশৰ তুলনাত বিশেষভাৱে বেছি। গড় হিচাপত ইজৰাইলৰ পুৰুষে মহিলাতকৈ ২২ শতাংশ বেছি উপাৰ্জন কৰে, যাৰ ফলত ইজৰাইলক পুৰুষ আৰু মহিলাৰ মাজত সৰ্বাধিক মজুৰিৰ বৈষম্য থকা জাপান, ইষ্ট’নিয়া আৰু দক্ষিণ কোৰিয়াৰ পিছতে স্থান দিয়া হৈছে। OECD ৰ গড় ১৫ শতাংশ।&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.ynetnews.com/articles/0,7340,L-4753118,00.html|title=Israel's poverty rates highest among OECD nations|first=Liran Saar and Yair|last=Hasson|newspaper=Ynetnews|date=14 January 2016|via=www.ynetnews.com}}&lt;/ref&gt;

== তথ্যসূত্ৰ ==
{{reflist|30em}}
[[শ্ৰেণী:দেশভেদে নাৰী]]</text>
      <sha1>9y15yo4olczje8cd2v8gysge4zag02y</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>কলাগুৰু বিষ্ণুৰাভা স্নাতক মহাবিদ্যালয়, ওৰাং</title>
    <ns>0</ns>
    <id>107827</id>
    <revision>
      <id>519364</id>
      <parentid>515451</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T03:12:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>519364</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8695" sha1="381bysqiq05rzjv265rfptn6cwqhxzn" xml:space="preserve">{{self-published}}
'''কলাগুৰু বিষ্ণুৰাভা স্নাতক মহাবিদ্যালয় '''({{lang-en|Kalaguru Bishnu Rabha Degree College}}) ১৯৯০ চনত স্থাপন কৰা হৈছে।&lt;ref&gt;''&lt;small&gt;Kalaguru Bishnu Rabha Degree College's [[Bachelors of Arts]] (B.A.) is a 3 years course offerede UG level under B.A. at [[Kalaguru Bishnu Rabha Degree College.]]&lt;/small&gt;'' &lt;/ref&gt; ই [[অসম]]ৰ [[ওদালগুৰি জিলা]]ত অৱস্থিত এখন ৰাজহুৱা খণ্ডৰ মহাবিদ্যালয়।&lt;ref&gt;''&lt;small&gt;Under [[Bodoland University]] at [https://m.facebook.com/www.kbrdcollege.in/ K.B.R.Degree College Affiliated to Bodoland University Under section ( 2) 1990 UGC] Kalaguru Bishnu Rabha Degree College,Orang : [[October ,2021|October ,]]&lt;/small&gt;''[[October ,2021|2021]]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://www.shikshahub.com/college/kalaguru-bishnu-rabha-degree-college SikshaHub] &lt;/ref&gt; এই মহাবিদ্যালয়খন ২০২১ চনত [[বড়োলেণ্ড ক্ষেত্ৰীয় পৰিষদ]] চৰকাৰৰ দ্বাৰা প্ৰাদেশিকৰন কৰা হয়।&lt;ref&gt;''&lt;small&gt;Kalaguru Bishnu Rabha Degree College's [[Bachelors of Arts (B.A.)]] .[https://www.collegedekho.com/colleges/kalaguru-bishnu-rabha-degree-college College Dekho] 2024&lt;/small&gt;'' &lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;''&lt;small&gt;Orang College [https://m.facebook.com/p/KBR-Degree-College-100064095669200/ KBR-Degree-College] info&lt;/small&gt;''&lt;/ref&gt;{{cn|name=কলাগুৰু বিষ্ণুৰাভা স্নাতক মহাবিদ্যালয়}} ১৯৯০ চনত স্থাপিত কলাগুৰু বিষ্ণু ৰাভা স্নাতক মহাবিদ্যালয়খন [[ওদালগুৰি জিলা]]ৰ ওৰাং চাৰিআলিত অৱস্থিত এখন স্নাতক, সহ শিক্ষা মহাবিদ্যালয়। মহাবিদ্যালয়খন [[বড়োলেণ্ড বিশ্ববিদ্যালয়]]ৰ সৈতে জড়িত আৰু ধাৰা ২ (i) &amp; ১২ খ [[বিশ্ববিদ্যালয় অনুদান আয়োগ]] চমুকৈ ইউ জি চিৰ আইন/ ১৯৫৬ অধীনত স্বীকৃতিপ্ৰাপ্ত [[নতুন দিল্লী]]।&lt;ref&gt;''&lt;small&gt;Kalaguru Bishnu Rabha Degree College , information [https://assamadmission.samarth.ac.in/index.php/site/programme?sort=programme_name Samarth][[Bachelor of Arts]] (Faculty of [[Arts]], [[Humanities]] and [[Social Sciences]])&lt;/small&gt;''&lt;/ref&gt;

{{Infobox organization|name=কলাগুৰু বিষ্ণুৰাভা স্নাতক মহাবিদ্যালয় ওৰাং|motto=Teach them to live|language=[[অসমীয়া]], [[ইংৰাজী]] আৰু বড়ো|location=ওৰাং চাৰিআলি|headquarters=[[নতুন দিল্লী]]|website=https://www.kbrdcollege.ac.in/|leader_name=|affiliations=[[বড়োলেণ্ড বিশ্ববিদ্যালয়]]|type=চৰকাৰী|map=Udalguri_District_Map.svg|image=KALAGURU_BISHNU_PRASAD_RABHA_PORTRAIT_BY_ARTIST_BHASKAR_SHIKHA_SAIKIA.jpg|caption=[[কলাগুৰু বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা]]|mcaption=[[ওদালগুৰি জিলা]]|region_served=|current name=}}

== ইতিহাস ==
অসমৰ সংস্কৃতিৰ গুৰু তথা আৰ্থ-সামাজিক বিপ্লৱৰ পিতৃ প্ৰখ্যাত বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাৰ নামেৰে ১৯৯০ চনত ওৰাং চাৰিআলিৰ মাজমজিয়াত এইখন উচ্চ শিক্ষানুষ্ঠান গঢ়ি তুলা হৈছিল। এই অঞ্চলৰ সচেতন লোকসকল আৰু ৰাজহুৱা অনুদানৰ সহায়ত এই শিক্ষানুষ্ঠান গঢ়ি তুলা হৈছিল ।&lt;ref&gt;1.''&lt;small&gt;The college is popularly known as,[[KBRC Orang]] among the students.The institute offers a wide array of academic courses and program [https://www.kbrdcollege.ac.in/ KBR degree college website]&lt;/small&gt;''&lt;small&gt;

2 . [http://www.naac.gov.in/ NAAC, Govt.of India] 

Established in [[1990]], Kalaguru Bishnu Rabha College (KBRC), Orang is a leading Private Un-Aided college based in [[ওদালগুৰি|Udalguri]].&lt;/small&gt;'' ''

''&lt;small&gt;3.  [https://buniv.edu.in Bodoland University]&lt;/small&gt;''&lt;small&gt;

4.&lt;/small&gt;'' ''&lt;/ref&gt;
[[চিত্ৰ:কলাগুৰু বিষ্ণুৰাভা স্নাতক মহাবিদ্যালয়ৰ গেট.jpg|alt=গেট |thumb|কলাগুৰু বিষ্ণুৰাভা স্নাতক মহাবিদ্যালয়ৰ চৌহদ ২০২৪ (শিক্ষা  বিভাগ)&lt;ref&gt;''&lt;small&gt;[https://www.facebook.com/share/p/1B95WUEi6j/ Ferawell picture of Education Department at Kalaguru Bishnu Rabha Degree College] Department of Education in 2023&lt;/small&gt;'' &lt;/ref&gt;]]
[[চিত্ৰ:Kalaguru Bishnu Rabha Degree College memorial Gate 1990.jpg|thumb|Kalaguru Bishnu Rabha Degree College Memorial Gate, 1990]]
অবিভক্ত দৰং জিলাৰ বিস্তৃত অঞ্চল সামৰি বিভিন্ন জাতি-জনগোষ্ঠীৰ সহস্ৰাধিক ছাত্ৰ-ছাত্ৰীক মহাবিদ্যালয়খনে গুণগত উচ্চ শিক্ষা প্ৰদান কৰা প্ৰতিষ্ঠান হিচাপে আত্মপ্ৰকাশ কৰিছে। বছৰ বছৰ ধৰি কলেজখনে দৰিদ্ৰ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীসকলক শিক্ষা আগবঢ়াই আহিছে, কাৰণ ইয়াৰ দ্বাৰা সামৰি লোৱা অঞ্চলটোৰ বেছিভাগেই অৰ্থনৈতিকভাৱে পিছপৰা।&lt;ref&gt;''&lt;small&gt;Established in [[1990]], Kalaguru Bishnu Rabha College (KBRC), Orang is a leading Private Un-Aided college based in [[ওদালগুৰি|Udalguri]]. The college is popularly known as, [[KBRC Orang]] among the students.[https://www.jagranjosh.com/colleges/kalaguru-bishnu-rabha-college-kbrc-orang-17067 Jagranjosh info]The institute offers a wide array of academic courses and program :Jun 29, 2022&lt;/small&gt;'' &lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;''&lt;small&gt;KBR degree college,Bachelor of Arts (Faculty of Arts, Humanities and Social Sciences)[https://www.ugc.gov.in/oldpdf/colleges/List%20of%20colleges%20included%20under%20Section%202(f)%20and%2012(B)%20of%20the%20UGC%20Act%20as%20on%2031.01.2017.pdf UGC govt from Achievers]{{Dead link|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} PDF files 2022&lt;/small&gt;''&lt;/ref&gt;

যোৱা ১ জানুৱাৰী ২০২১ চনৰ পৰা কাৰ্যকৰী হোৱাকৈ অসম চৰকাৰে মহাবিদ্যালয়খনৰ প্ৰাদেশিকীকৰণ কৰিছিল আৰু ই বৰ্তমান অসম চৰকাৰৰ অধীনস্থ এখন পূৰ্ণাংগ প্ৰাদেশিকীকৃত মহাবিদ্যালয়।{{citation needed|name=কে বি আৰ ডি চি}}

==অধ্যক্ষ==
'''বৰ্তমান অধ্যক্ষ''' ড° উৎপল চন্দ্ৰ হাজং

'''উপ-অধ্যক্ষ''' ড° ধ্ৰুৱজ্যোতি শৰ্মা 

==বিভাগ আৰু অধ্যয়ন কেন্দ্ৰসমূহ==
'''বিভাগসমূহ স্নাতক ডিগ্ৰীৰ বাবে''' 

১. ৰাজনীতি বিজ্ঞান বিভাগ 

২. শিক্ষা বিভাগ

৩. ইংৰাজী বিভাগ

৪. অসমীয়া বিভাগ

৫. বাংলা বিভাগ

৬. অৰ্থনৈতিক বিভাগ

৭. বড়ো বিভাগ

৮. তৰ্ক বিজ্ঞান বিভাগ

৯. নেপালী বিভাগ

'''স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰীৰ বাবে'''

১. ৰাজনীতি বিজ্ঞান বিভাগ 

২. শিক্ষা বিভাগ

৩. অসমীয়া বিভাগ

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{reflist}}</text>
      <sha1>381bysqiq05rzjv265rfptn6cwqhxzn</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519365</id>
      <parentid>519364</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T03:12:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>/* ইতিহাস */</comment>
      <origin>519365</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8693" sha1="478qgwsf2bz04t4jmowz7r9pxs6a97y" xml:space="preserve">{{self-published}}
'''কলাগুৰু বিষ্ণুৰাভা স্নাতক মহাবিদ্যালয় '''({{lang-en|Kalaguru Bishnu Rabha Degree College}}) ১৯৯০ চনত স্থাপন কৰা হৈছে।&lt;ref&gt;''&lt;small&gt;Kalaguru Bishnu Rabha Degree College's [[Bachelors of Arts]] (B.A.) is a 3 years course offerede UG level under B.A. at [[Kalaguru Bishnu Rabha Degree College.]]&lt;/small&gt;'' &lt;/ref&gt; ই [[অসম]]ৰ [[ওদালগুৰি জিলা]]ত অৱস্থিত এখন ৰাজহুৱা খণ্ডৰ মহাবিদ্যালয়।&lt;ref&gt;''&lt;small&gt;Under [[Bodoland University]] at [https://m.facebook.com/www.kbrdcollege.in/ K.B.R.Degree College Affiliated to Bodoland University Under section ( 2) 1990 UGC] Kalaguru Bishnu Rabha Degree College,Orang : [[October ,2021|October ,]]&lt;/small&gt;''[[October ,2021|2021]]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://www.shikshahub.com/college/kalaguru-bishnu-rabha-degree-college SikshaHub] &lt;/ref&gt; এই মহাবিদ্যালয়খন ২০২১ চনত [[বড়োলেণ্ড ক্ষেত্ৰীয় পৰিষদ]] চৰকাৰৰ দ্বাৰা প্ৰাদেশিকৰন কৰা হয়।&lt;ref&gt;''&lt;small&gt;Kalaguru Bishnu Rabha Degree College's [[Bachelors of Arts (B.A.)]] .[https://www.collegedekho.com/colleges/kalaguru-bishnu-rabha-degree-college College Dekho] 2024&lt;/small&gt;'' &lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;''&lt;small&gt;Orang College [https://m.facebook.com/p/KBR-Degree-College-100064095669200/ KBR-Degree-College] info&lt;/small&gt;''&lt;/ref&gt;{{cn|name=কলাগুৰু বিষ্ণুৰাভা স্নাতক মহাবিদ্যালয়}} ১৯৯০ চনত স্থাপিত কলাগুৰু বিষ্ণু ৰাভা স্নাতক মহাবিদ্যালয়খন [[ওদালগুৰি জিলা]]ৰ ওৰাং চাৰিআলিত অৱস্থিত এখন স্নাতক, সহ শিক্ষা মহাবিদ্যালয়। মহাবিদ্যালয়খন [[বড়োলেণ্ড বিশ্ববিদ্যালয়]]ৰ সৈতে জড়িত আৰু ধাৰা ২ (i) &amp; ১২ খ [[বিশ্ববিদ্যালয় অনুদান আয়োগ]] চমুকৈ ইউ জি চিৰ আইন/ ১৯৫৬ অধীনত স্বীকৃতিপ্ৰাপ্ত [[নতুন দিল্লী]]।&lt;ref&gt;''&lt;small&gt;Kalaguru Bishnu Rabha Degree College , information [https://assamadmission.samarth.ac.in/index.php/site/programme?sort=programme_name Samarth][[Bachelor of Arts]] (Faculty of [[Arts]], [[Humanities]] and [[Social Sciences]])&lt;/small&gt;''&lt;/ref&gt;

{{Infobox organization|name=কলাগুৰু বিষ্ণুৰাভা স্নাতক মহাবিদ্যালয় ওৰাং|motto=Teach them to live|language=[[অসমীয়া]], [[ইংৰাজী]] আৰু বড়ো|location=ওৰাং চাৰিআলি|headquarters=[[নতুন দিল্লী]]|website=https://www.kbrdcollege.ac.in/|leader_name=|affiliations=[[বড়োলেণ্ড বিশ্ববিদ্যালয়]]|type=চৰকাৰী|map=Udalguri_District_Map.svg|image=KALAGURU_BISHNU_PRASAD_RABHA_PORTRAIT_BY_ARTIST_BHASKAR_SHIKHA_SAIKIA.jpg|caption=[[কলাগুৰু বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা]]|mcaption=[[ওদালগুৰি জিলা]]|region_served=|current name=}}

== ইতিহাস ==
অসমৰ সংস্কৃতিৰ গুৰু তথা আৰ্থ-সামাজিক বিপ্লৱৰ পিতৃ প্ৰখ্যাত বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাৰ নামেৰে ১৯৯০ চনত ওৰাং চাৰিআলিৰ মাজমজিয়াত এইখন উচ্চ শিক্ষানুষ্ঠান গঢ়ি তুলা হৈছিল। এই অঞ্চলৰ সচেতন লোকসকল আৰু ৰাজহুৱা অনুদানৰ সহায়ত এই শিক্ষানুষ্ঠান গঢ়ি তুলা হৈছিল।&lt;ref&gt;1.''&lt;small&gt;The college is popularly known as,[[KBRC Orang]] among the students.The institute offers a wide array of academic courses and program [https://www.kbrdcollege.ac.in/ KBR degree college website]&lt;/small&gt;''&lt;small&gt;

2 . [http://www.naac.gov.in/ NAAC, Govt.of India] 

Established in [[1990]], Kalaguru Bishnu Rabha College (KBRC), Orang is a leading Private Un-Aided college based in [[ওদালগুৰি|Udalguri]].&lt;/small&gt;'' ''

''&lt;small&gt;3.  [https://buniv.edu.in Bodoland University]&lt;/small&gt;''&lt;small&gt;

4.&lt;/small&gt;'' ''&lt;/ref&gt;
[[চিত্ৰ:কলাগুৰু বিষ্ণুৰাভা স্নাতক মহাবিদ্যালয়ৰ গেট.jpg|alt=গেট |thumb|কলাগুৰু বিষ্ণুৰাভা স্নাতক মহাবিদ্যালয়ৰ চৌহদ ২০২৪ (শিক্ষা  বিভাগ)&lt;ref&gt;''&lt;small&gt;[https://www.facebook.com/share/p/1B95WUEi6j/ Ferawell picture of Education Department at Kalaguru Bishnu Rabha Degree College] Department of Education in 2023&lt;/small&gt;'' &lt;/ref&gt;]]
[[চিত্ৰ:Kalaguru Bishnu Rabha Degree College memorial Gate 1990.jpg|thumb|Kalaguru Bishnu Rabha Degree College Memorial Gate, 1990]]
অবিভক্ত দৰং জিলাৰ বিস্তৃত অঞ্চল সামৰি বিভিন্ন জাতি-জনগোষ্ঠীৰ সহস্ৰাধিক ছাত্ৰ-ছাত্ৰীক মহাবিদ্যালয়খনে গুণগত উচ্চ শিক্ষা প্ৰদান কৰা প্ৰতিষ্ঠান হিচাপে আত্মপ্ৰকাশ কৰিছে। বছৰ বছৰ ধৰি কলেজখনে দৰিদ্ৰ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীসকলক শিক্ষা আগবঢ়াই আহিছে, কাৰণ ইয়াৰ দ্বাৰা সামৰি লোৱা অঞ্চলটোৰ বেছিভাগেই অৰ্থনৈতিকভাৱে পিছপৰা।&lt;ref&gt;''&lt;small&gt;Established in [[1990]], Kalaguru Bishnu Rabha College (KBRC), Orang is a leading Private Un-Aided college based in [[ওদালগুৰি|Udalguri]]. The college is popularly known as, [[KBRC Orang]] among the students.[https://www.jagranjosh.com/colleges/kalaguru-bishnu-rabha-college-kbrc-orang-17067 Jagranjosh info]The institute offers a wide array of academic courses and program :Jun 29, 2022&lt;/small&gt;'' &lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;''&lt;small&gt;KBR degree college,Bachelor of Arts (Faculty of Arts, Humanities and Social Sciences)[https://www.ugc.gov.in/oldpdf/colleges/List%20of%20colleges%20included%20under%20Section%202(f)%20and%2012(B)%20of%20the%20UGC%20Act%20as%20on%2031.01.2017.pdf UGC govt from Achievers]{{Dead link|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} PDF files 2022&lt;/small&gt;''&lt;/ref&gt;

যোৱা ১ জানুৱাৰী ২০২১ চনৰ পৰা কাৰ্যকৰী হোৱাকৈ অসম চৰকাৰে মহাবিদ্যালয়খনৰ প্ৰাদেশিকীকৰণ কৰিছিল আৰু ই বৰ্তমান অসম চৰকাৰৰ অধীনস্থ এখন পূৰ্ণাংগ প্ৰাদেশিকীকৃত মহাবিদ্যালয়।{{citation needed|name=কে বি আৰ ডি চি}}

==অধ্যক্ষ==
'''বৰ্তমান অধ্যক্ষ''' ড° উৎপল চন্দ্ৰ হাজং

'''উপ-অধ্যক্ষ''' ড° ধ্ৰুৱজ্যোতি শৰ্মা 

==বিভাগ আৰু অধ্যয়ন কেন্দ্ৰসমূহ==
'''বিভাগসমূহ স্নাতক ডিগ্ৰীৰ বাবে''' 

১. ৰাজনীতি বিজ্ঞান বিভাগ 

২. শিক্ষা বিভাগ

৩. ইংৰাজী বিভাগ

৪. অসমীয়া বিভাগ

৫. বাংলা বিভাগ

৬. অৰ্থনৈতিক বিভাগ

৭. বড়ো বিভাগ

৮. তৰ্ক বিজ্ঞান বিভাগ

৯. নেপালী বিভাগ

'''স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰীৰ বাবে'''

১. ৰাজনীতি বিজ্ঞান বিভাগ 

২. শিক্ষা বিভাগ

৩. অসমীয়া বিভাগ

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{reflist}}</text>
      <sha1>478qgwsf2bz04t4jmowz7r9pxs6a97y</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519366</id>
      <parentid>519365</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T03:13:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>519366</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8697" sha1="sf7mghqfvwj731s6pbwmfz220m3apcx" xml:space="preserve">{{self-published}}
'''কলাগুৰু বিষ্ণুৰাভা স্নাতক মহাবিদ্যালয় '''({{lang-en|Kalaguru Bishnu Rabha Degree College}}) ১৯৯০ চনত স্থাপন কৰা হৈছে।&lt;ref&gt;''&lt;small&gt;Kalaguru Bishnu Rabha Degree College's [[Bachelors of Arts]] (B.A.) is a 3 years course offerede UG level under B.A. at [[Kalaguru Bishnu Rabha Degree College.]]&lt;/small&gt;'' &lt;/ref&gt; ই [[অসম]]ৰ [[ওদালগুৰি জিলা]]ত অৱস্থিত এখন ৰাজহুৱা খণ্ডৰ মহাবিদ্যালয়।&lt;ref&gt;''&lt;small&gt;Under [[Bodoland University]] at [https://m.facebook.com/www.kbrdcollege.in/ K.B.R.Degree College Affiliated to Bodoland University Under section ( 2) 1990 UGC] Kalaguru Bishnu Rabha Degree College,Orang : [[October ,2021|October ,]]&lt;/small&gt;''[[October ,2021|2021]]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://www.shikshahub.com/college/kalaguru-bishnu-rabha-degree-college SikshaHub] &lt;/ref&gt; এই মহাবিদ্যালয়খন ২০২১ চনত [[বড়োলেণ্ড ক্ষেত্ৰীয় পৰিষদ]] চৰকাৰৰ দ্বাৰা প্ৰাদেশিকৰন কৰা হয়।&lt;ref&gt;''&lt;small&gt;Kalaguru Bishnu Rabha Degree College's [[Bachelors of Arts (B.A.)]] .[https://www.collegedekho.com/colleges/kalaguru-bishnu-rabha-degree-college College Dekho] 2024&lt;/small&gt;'' &lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;''&lt;small&gt;Orang College [https://m.facebook.com/p/KBR-Degree-College-100064095669200/ KBR-Degree-College] info&lt;/small&gt;''&lt;/ref&gt;{{cn|name=কলাগুৰু বিষ্ণুৰাভা স্নাতক মহাবিদ্যালয়}} ১৯৯০ চনত স্থাপিত কলাগুৰু [[বিষ্ণু ৰাভা]] স্নাতক মহাবিদ্যালয়খন [[ওদালগুৰি জিলা]]ৰ ওৰাং চাৰিআলিত অৱস্থিত এখন স্নাতক, সহ শিক্ষা মহাবিদ্যালয়। মহাবিদ্যালয়খন [[বড়োলেণ্ড বিশ্ববিদ্যালয়]]ৰ সৈতে জড়িত আৰু ধাৰা ২ (i) &amp; ১২ খ [[বিশ্ববিদ্যালয় অনুদান আয়োগ]] চমুকৈ ইউ জি চিৰ আইন/ ১৯৫৬ অধীনত স্বীকৃতিপ্ৰাপ্ত [[নতুন দিল্লী]]।&lt;ref&gt;''&lt;small&gt;Kalaguru Bishnu Rabha Degree College , information [https://assamadmission.samarth.ac.in/index.php/site/programme?sort=programme_name Samarth][[Bachelor of Arts]] (Faculty of [[Arts]], [[Humanities]] and [[Social Sciences]])&lt;/small&gt;''&lt;/ref&gt;

{{Infobox organization|name=কলাগুৰু বিষ্ণুৰাভা স্নাতক মহাবিদ্যালয় ওৰাং|motto=Teach them to live|language=[[অসমীয়া]], [[ইংৰাজী]] আৰু বড়ো|location=ওৰাং চাৰিআলি|headquarters=[[নতুন দিল্লী]]|website=https://www.kbrdcollege.ac.in/|leader_name=|affiliations=[[বড়োলেণ্ড বিশ্ববিদ্যালয়]]|type=চৰকাৰী|map=Udalguri_District_Map.svg|image=KALAGURU_BISHNU_PRASAD_RABHA_PORTRAIT_BY_ARTIST_BHASKAR_SHIKHA_SAIKIA.jpg|caption=[[কলাগুৰু বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা]]|mcaption=[[ওদালগুৰি জিলা]]|region_served=|current name=}}

== ইতিহাস ==
অসমৰ সংস্কৃতিৰ গুৰু তথা আৰ্থ-সামাজিক বিপ্লৱৰ পিতৃ প্ৰখ্যাত বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাৰ নামেৰে ১৯৯০ চনত ওৰাং চাৰিআলিৰ মাজমজিয়াত এইখন উচ্চ শিক্ষানুষ্ঠান গঢ়ি তুলা হৈছিল। এই অঞ্চলৰ সচেতন লোকসকল আৰু ৰাজহুৱা অনুদানৰ সহায়ত এই শিক্ষানুষ্ঠান গঢ়ি তুলা হৈছিল।&lt;ref&gt;1.''&lt;small&gt;The college is popularly known as,[[KBRC Orang]] among the students.The institute offers a wide array of academic courses and program [https://www.kbrdcollege.ac.in/ KBR degree college website]&lt;/small&gt;''&lt;small&gt;

2 . [http://www.naac.gov.in/ NAAC, Govt.of India] 

Established in [[1990]], Kalaguru Bishnu Rabha College (KBRC), Orang is a leading Private Un-Aided college based in [[ওদালগুৰি|Udalguri]].&lt;/small&gt;'' ''

''&lt;small&gt;3.  [https://buniv.edu.in Bodoland University]&lt;/small&gt;''&lt;small&gt;

4.&lt;/small&gt;'' ''&lt;/ref&gt;
[[চিত্ৰ:কলাগুৰু বিষ্ণুৰাভা স্নাতক মহাবিদ্যালয়ৰ গেট.jpg|alt=গেট |thumb|কলাগুৰু বিষ্ণুৰাভা স্নাতক মহাবিদ্যালয়ৰ চৌহদ ২০২৪ (শিক্ষা  বিভাগ)&lt;ref&gt;''&lt;small&gt;[https://www.facebook.com/share/p/1B95WUEi6j/ Ferawell picture of Education Department at Kalaguru Bishnu Rabha Degree College] Department of Education in 2023&lt;/small&gt;'' &lt;/ref&gt;]]
[[চিত্ৰ:Kalaguru Bishnu Rabha Degree College memorial Gate 1990.jpg|thumb|Kalaguru Bishnu Rabha Degree College Memorial Gate, 1990]]
অবিভক্ত দৰং জিলাৰ বিস্তৃত অঞ্চল সামৰি বিভিন্ন জাতি-জনগোষ্ঠীৰ সহস্ৰাধিক ছাত্ৰ-ছাত্ৰীক মহাবিদ্যালয়খনে গুণগত উচ্চ শিক্ষা প্ৰদান কৰা প্ৰতিষ্ঠান হিচাপে আত্মপ্ৰকাশ কৰিছে। বছৰ বছৰ ধৰি কলেজখনে দৰিদ্ৰ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীসকলক শিক্ষা আগবঢ়াই আহিছে, কাৰণ ইয়াৰ দ্বাৰা সামৰি লোৱা অঞ্চলটোৰ বেছিভাগেই অৰ্থনৈতিকভাৱে পিছপৰা।&lt;ref&gt;''&lt;small&gt;Established in [[1990]], Kalaguru Bishnu Rabha College (KBRC), Orang is a leading Private Un-Aided college based in [[ওদালগুৰি|Udalguri]]. The college is popularly known as, [[KBRC Orang]] among the students.[https://www.jagranjosh.com/colleges/kalaguru-bishnu-rabha-college-kbrc-orang-17067 Jagranjosh info]The institute offers a wide array of academic courses and program :Jun 29, 2022&lt;/small&gt;'' &lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;''&lt;small&gt;KBR degree college,Bachelor of Arts (Faculty of Arts, Humanities and Social Sciences)[https://www.ugc.gov.in/oldpdf/colleges/List%20of%20colleges%20included%20under%20Section%202(f)%20and%2012(B)%20of%20the%20UGC%20Act%20as%20on%2031.01.2017.pdf UGC govt from Achievers]{{Dead link|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} PDF files 2022&lt;/small&gt;''&lt;/ref&gt;

যোৱা ১ জানুৱাৰী ২০২১ চনৰ পৰা কাৰ্যকৰী হোৱাকৈ অসম চৰকাৰে মহাবিদ্যালয়খনৰ প্ৰাদেশিকীকৰণ কৰিছিল আৰু ই বৰ্তমান অসম চৰকাৰৰ অধীনস্থ এখন পূৰ্ণাংগ প্ৰাদেশিকীকৃত মহাবিদ্যালয়।{{citation needed|name=কে বি আৰ ডি চি}}

==অধ্যক্ষ==
'''বৰ্তমান অধ্যক্ষ''' ড° উৎপল চন্দ্ৰ হাজং

'''উপ-অধ্যক্ষ''' ড° ধ্ৰুৱজ্যোতি শৰ্মা 

==বিভাগ আৰু অধ্যয়ন কেন্দ্ৰসমূহ==
'''বিভাগসমূহ স্নাতক ডিগ্ৰীৰ বাবে''' 

১. ৰাজনীতি বিজ্ঞান বিভাগ 

২. শিক্ষা বিভাগ

৩. ইংৰাজী বিভাগ

৪. অসমীয়া বিভাগ

৫. বাংলা বিভাগ

৬. অৰ্থনৈতিক বিভাগ

৭. বড়ো বিভাগ

৮. তৰ্ক বিজ্ঞান বিভাগ

৯. নেপালী বিভাগ

'''স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰীৰ বাবে'''

১. ৰাজনীতি বিজ্ঞান বিভাগ 

২. শিক্ষা বিভাগ

৩. অসমীয়া বিভাগ

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{reflist}}</text>
      <sha1>sf7mghqfvwj731s6pbwmfz220m3apcx</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>শাহনামা</title>
    <ns>0</ns>
    <id>109703</id>
    <revision>
      <id>519361</id>
      <parentid>510281</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T03:07:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Babulbaishya</username>
        <id>2558</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>519361</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9852" sha1="a50srsulihtuw62aqq7s2sdmrzxz7ug" xml:space="preserve">'''শাহনামা''' (পাৰ্চী : شاهنامه Šāhnāmeh, &quot;ৰজাৰ কিতাপ&quot;) হৈছে পাৰ্চী (বৰ্তমানৰ ইৰাণৰ) কবি '''''ফাৰ্দৌছি'''য়ে'' লিখা এটা দীঘলীয়া মহাকাব্য। ৯৭৭ চনৰ পৰা ১০১০ চনৰ ভিতৰত ৩০ বছৰতকৈও অধিক সময় ধৰি এই মহাকাব্যখন লিখিছিল ফাৰ্দৌছিয়ে আৰু এইখনেই হ'ল এজন ব্যক্তিৰ দ্বাৰা ৰচিত আটাইতকৈ দীঘলীয়া মহাকাব্য।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=The Shahnameh: a Literary Masterpiece |url=https://shahnameh.fitzmuseum.cam.ac.uk/literary |access-date=2023-12-25 |website=The Shahnameh: a Persian Cultural Emblem and a Timeless Masterpiece |language=en |archive-date=2023-12-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231225125311/https://shahnameh.fitzmuseum.cam.ac.uk/literary |url-status=live }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Shahnameh Ferdowsi |url=http://shahnameh.eu/ferdowsi.html |access-date=2023-12-25 |website=shahnameh.eu |archive-date=2022-12-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221207040531/http://shahnameh.eu/ferdowsi.html |url-status=live }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2023-05-15 |title=Iran marks National Day of Ferdowsi |url=https://en.mehrnews.com/news/200711/Iran-marks-National-Day-of-Ferdowsi |access-date=2023-12-25 |website=Mehr News Agency |language=en |archive-date=2023-12-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231225125307/https://en.mehrnews.com/news/200711/Iran-marks-National-Day-of-Ferdowsi |url-status=live }}&lt;/ref&gt; শাহনামাত প্ৰায় ৫০ হাজাৰ পদ আছে।&lt;ref name=&quot;TIO20100513&quot;&gt;{{cite web |last=Lalani |first=Farah |title=A thousand years of Firdawsi's Shahnama is celebrated |url=http://www.theismaili.org/cms/998/A-thousand-years-of-Firdawsis-Shahnama-is-celebrated |work=The Ismaili |access-date=24 May 2010 |date=13 May 2010 |archive-date=5 August 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130805175227/http://www.theismaili.org/cms/998/A-thousand-years-of-Firdawsis-Shahnama-is-celebrated |url-status=live }}&lt;/ref&gt; এই মহাকাব্যত ইৰাণৰ ইতিহাস আৰু পৰম্পৰা উত্থাপন কৰা হৈছে। শাহনামাত মূলতঃ ইছলামৰ পূৰ্বৰ ইৰাণ আৰু সপ্তম শতিকাত ইছলামিক শাসন প্ৰৱৰ্তনৰ পিছৰ পৰিণতিৰ কাহিনী বৰ্ণনা কৰা হৈছে। এই কাহিনীটোত ৰজাসকলৰ প্ৰশংসা আৰু পিছলৈ কবিৰ নিজৰ অনুভৱ প্ৰকাশ কৰা হৈছে। 

[[File:The Court of Gayumars (Cropped).jpg|thumb]]

==সুৰ-ৰচনা==

[[File:Penjikent mural Hermitage hall 49.jpg|thumb|upright=1.6|'ৰষ্টাম চক্ৰ', হাৰ্মিটেজ সংগ্ৰহালয়ত থকা পেঞ্জিকেণ্ট মিউৰেলৰ খণ্ড। ৭-৮ শতিকা]]
৯৭৭ চনত ফাৰ্দৌচিয়ে শ্বাহনামেহ লিখিবলৈ আৰম্ভ কৰে আৰু ১০১০ চনৰ ৮ মাৰ্চত সম্পূৰ্ণ কৰে। এনে বহুতো বিৱৰণ ইতিমধ্যে গদ্যত আছিল, ইয়াৰ উদাহৰণ হ'ল আবু-মনছুৰৰ শ্বাহনামেহ। শ্বাহনামেহত সিঁচৰতি হৈ থকা অংশসমূহত ফাৰ্দৌছিৰ ৰচনাৰ এটা সৰু অংশ সম্পূৰ্ণৰূপে তেওঁৰ নিজৰ ধাৰণা। 

শ্বাহনামেহ হৈছে আৰম্ভণিৰ নতুন পাৰ্চী ভাষাত লিখা ৫০,০০০ ৰো অধিক দ্বৈত কবিতা। ইয়াৰ মূল আধাৰত ৰচনা কৰা হৈছে ফেৰ্ড'ছিৰ পূৰ্বৰ জীৱনত তেওঁৰ জন্মভূমি টাছত সংকলিত একে নামৰ গদ্য গ্ৰন্থ। এই গদ্য শ্বাহনামেহ আছিল পাছলৈ আৰু বেছিভাগেই এটা পাহলৱী ( মধ্য পাৰ্চী ) গ্ৰন্থৰ অনুবাদ, যাক খোৱাদাই-নামাগ &quot;ৰজাৰ কিতাপ&quot; বুলি জনা যায়, যিটো পৌৰাণিক যুগৰ পৰা দ্বিতীয় খোছৰ'ৰ ৰাজত্বকাললৈকে (৫৯০–৬২৮) পাৰস্যৰ ৰজা আৰু বীৰসকলৰ ইতিহাসৰ শেষৰ ফালে ছাছানিয়ান সংকলন। খোৱাদাই -নামাগত পিছৰ ছাছান যুগৰ ঐতিহাসিক তথ্য আছিল যদিও ইয়াত আগৰ ছাছান যুগৰ (তৃতীয়ৰ পৰা চতুৰ্থ শতিকা) কোনো ঐতিহাসিক উৎসৰ পৰা লোৱা হোৱা দেখা নাযায়।&lt;ref&gt;{{cite encyclopedia |last=Khaleghi-Motlagh |first=Djalal |title=Ferdowsi, Abu'l Qāsem i. Life |url=http://www.iranicaonline.org/articles/ferdowsi-i |encyclopedia=[[Encyclopædia Iranica]] |access-date=27 May 2012 |date=26 January 2012 |quote=the poet refers [...] to the date of the ''Šāh-nāma's'' completion as the day of Ard (i.e., 25th) of Esfand in the year 378 Š. (400 Lunar)/8 March 1010 |archive-date=31 October 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191031194813/http://www.iranicaonline.org/articles/ferdowsi-i |url-status=live }}&lt;/ref&gt; সপ্তম শতিকাৰ মাজভাগত মুছলমান সেনাই ছাছানিয়ানসকলক ওফৰাই পেলোৱাৰ কাহিনীটো আগবঢ়াই নিয়াৰ বাবে ফাৰ্দৌচিয়ে সামগ্ৰী যোগ কৰে। 

পাহলৱী বুৰঞ্জীৰ পদ্যীকৰণৰ কাম প্ৰথমে গ্ৰহণ কৰাজন আছিল সামানী সাম্ৰাজ্যৰ দৰবাৰৰ কবি ফাৰ্দৌছিৰ সমসাময়িক ডাকিকি, যিয়ে মাত্ৰ ১০০০টা পদ্য সম্পূৰ্ণ কৰাৰ পিছত হিংসাত্মক অন্ত পেলাইছিল। এই পদবোৰ, যিবোৰত নবী জৰ’ষ্টাৰৰ উত্থানৰ বিষয়ে আলোচনা কৰা হৈছে, পিছলৈ ফাৰ্দৌচিয়ে স্বীকাৰোক্তিৰে নিজৰ কবিতাত অন্তৰ্ভুক্ত কৰিছিল। শ্বাহনামেহৰ শৈলীত লিখিত আৰু মৌখিক উভয় সাহিত্যৰ বৈশিষ্ট্য দেখা যায়। কিছুমানে দাবী কৰে যে ফাৰ্দৌচিয়ে জৰদস্তিৰ নাস্কো ব্যৱহাৰ কৰিছিল, যেনে এতিয়া হেৰুৱা চিহ্ৰদাদ, উৎস হিচাপেও।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.heritageinstitute.com/zoroastrianism/shahnameh/|title=Ferdowsi Shahnameh Introduction|first=Ed|last=Eduljee|website=www.heritageinstitute.com|accessdate=Oct 24, 2022|archive-date=January 28, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230128130710/https://www.heritageinstitute.com/zoroastrianism/shahnameh/|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

মহাকাব্যখনৰ ৰচনাত আন বহুতো পাহলৱী উৎস ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল, বিশিষ্ট হৈছে কাৰ-নামাগ ই অৰ্দাশিৰ ই পাবাগান, যিটো মূলতঃ ছাছানিদ যুগৰ শেষৰ ফালে লিখা হৈছিল আৰু ইয়াত প্ৰথম আৰ্দাশ্বিৰ কেনেকৈ ক্ষমতালৈ আহিছিল তাৰ বিৱৰণ দিয়া হৈছিল যিটো ইয়াৰ ঐতিহাসিক সান্নিধ্যৰ বাবে অতি সঠিক বুলি ভবা হয়। এই গ্ৰন্থখন মধ্য পাৰ্চী ভাষাৰ শেষৰ ফালে লিখা হৈছে, যিটো আধুনিক পাৰ্চী ভাষাৰ নিকট পূৰ্বপুৰুষ আছিল। শ্বাহনামেহত দিয়া ঐতিহাসিক বুৰঞ্জীসমূহৰ এটা বৃহৎ অংশ এই মহাকাব্যৰ ওপৰত আধাৰিত আৰু প্ৰকৃততে বিভিন্ন বাক্যাংশ আৰু শব্দ আছে যিবোৰ ফাৰ্দৌছিৰ কবিতা আৰু এই উৎসৰ মাজত মিলাব পাৰি, জাবিহোল্লাহ ছাফাৰ মতে।&lt;ref&gt;{{cite book|last=Safa|first=Zabihollah|title=Hamase-sarâ'i dar Iran, Tehran 1945|year=2000}}&lt;/ref&gt;

==তথ্যসূত্ৰ==

[[শ্ৰেণী:সাহিত্য]]
[[শ্ৰেণী:গ্ৰন্থ]]</text>
      <sha1>a50srsulihtuw62aqq7s2sdmrzxz7ug</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ইণ্ডোনেছিয়াৰ ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানসমূহৰ তালিকা</title>
    <ns>0</ns>
    <id>110417</id>
    <revision>
      <id>519452</id>
      <parentid>463876</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T09:27:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>29706</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>519452</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="23296" sha1="0wx7chipot0rf6mnqnlbhfo7375ampk" xml:space="preserve">
এইখন '''ইণ্ডোনেছিয়াৰ ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানসমূহৰ তালিকা'''।&lt;ref&gt;{{cite web | url = http://www.dephut.go.id/uploads/INFORMASI/TN%20INDO-ENGLISH/tn_index.htm | title = National Parks in Indonesia | access-date = 17 December 2009 | url-status = dead | archive-url = https://web.archive.org/web/20131009143318/http://www.dephut.go.id/uploads/INFORMASI/TN%20INDO-ENGLISH/tn_index.htm | archive-date = 9 October 2013 | df = dmy-all }}&lt;/ref&gt; ৫৫খন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ ভিতৰত ৬খন বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰ, ৯খন ৱৰ্ল্ড নেটৱৰ্ক অৱ বায়’স্ফিয়াৰ ৰিজাৰ্ভৰ অংশ&lt;ref&gt;UNESCO: [http://www.unesco.org/new/en/natural-sciences/environment/ecological-sciences/biosphere-reserves/asia-and-the-pacific/ &quot;Ecological Sciences for Sustainable Development&quot;], retrieved 18 July 2015&lt;/ref&gt; আৰু ৫খন ৰামছাৰ সন্ধিৰ অধীনত আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় গুৰুত্বপূৰ্ণ জলাশয়। মুঠ ৯খন উদ্যান বহুলাংশে সাগৰীয়। ইণ্ডোনেছিয়াৰ পৃষ্ঠৰ প্ৰায় ৯% ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান (জাৰ্মানীৰ ২৫% বা ফ্ৰান্সৰ ৩৩%তকৈ কম)। 

১৯৮০ চনত ইণ্ডোনেছিয়াৰ পাঁচখন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ প্ৰথমটো গোট স্থাপন কৰা হয়।&lt;ref&gt;[http://www.dephut.go.id/INFORMASI/TN%20INDO-ENGLISH/gedepangrango_NP.htm Indonesian Ministry of Forestry] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100315160047/http://www.dephut.go.id/INFORMASI/TN%20INDO-ENGLISH/gedepangrango_NP.htm |date=15 March 2010 }}, Retrieved 8 January 2010&lt;/ref&gt; এই সংখ্যা অহৰহ বৃদ্ধি পাই ২০০৩ চনত ৪১টা হয়। ২০০৪ চনত এটা বৃহৎ সম্প্ৰসাৰণত আৰু ৯খন নতুন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান সৃষ্টি কৰা হয়, যাৰ ফলত মুঠ সংখ্যা ৫০খনলৈ বৃদ্ধি পায়।&lt;ref&gt;[http://assets.panda.org/downloads/finalindolr.pdf WWF:Indonesia establishes 1.3 million hectares of Protected Areas], Retrieved 19 February 2010&lt;/ref&gt; ২০১৫ চনত মাউণ্ট টাম্বোৰা সংযোজন কৰা হয়।&lt;ref&gt;[http://assets.panda.org/downloads/finalindolr.pdf WWF:Indonesia establishes 1.3 million hectares of Protected Areas], Retrieved 19 February 2010&lt;/ref&gt; ২০১৬ চনত সুমাট্ৰা, চুলাৱেছি আৰু বাংকা দ্বীপৰ আৰু ৩খন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান সংযোজন কৰা হয়।&lt;ref&gt;[https://jasling.menlhk.go.id/berita-dan-artikel/artikel/kosik-2-surga-itu-bernama-taman-nasional-moyo-satonda &quot;KOSIK 2 &quot;Surga Itu Bernama Taman Nasional Moyo Satonda&quot;&quot;] 6 April 2023&lt;/ref&gt;
==জাভা==
[[File:Semeru Bromo Temple.JPG|thumb|[[ব্ৰ’ম’ টেংগাৰ চেমেৰু ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]]]
[[File:Pemandangan Merbabu dari Kota Salatiga (1).jpg|thumb|[[গুনুং মেৰবাবু ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]]]
[[File:Tanjung Gelam - Karimunjawa.jpg|thumb|[[কাৰিমুংজাৱা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]]]

{| class=&quot;wikitable&quot; 
! rowspan=2 width=&quot;175&quot;| নাম
! rowspan=2 | বছৰ
! colspan=&quot;2&quot; | মুঠ মাটিকালি
! rowspan=2 width=&quot;50&quot;| সাগৰীয় অঞ্চল
! rowspan=2 width=&quot;240&quot;| আন্তৰ্জাতিক স্থিতি
|-
! বৰ্গ কি.মি.
! &amp;nbsp; &amp;nbsp; বৰ্গমাইল
|-
|-
| [[এলাচ পূৰৱ’ ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]] || ১৯৯২ ||align=&quot;right&quot; | ৪৩৪ ||align=&quot;right&quot; | ১৬৮ || || 
|-
| [[বালুৰণ ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]] || ১৯৮০ ||align=&quot;right&quot; | ২৫০ ||align=&quot;right&quot; | ৯৬ || || 
|-
| [[ব্ৰ’ম’ টেংগাৰ চেমেৰু ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]] || ১৯৮৩ ||align=&quot;right&quot; | ৫০৩ ||align=&quot;right&quot; | ১৯৪ || || জৈৱমণ্ডল সংৰক্ষিত বনাঞ্চলৰ বিশ্ব নেটৱৰ্ক
|-
| [[মাউণ্ট চিৰেমাই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]] || ২০০৪ ||align=&quot;right&quot; | ১৫৫ ||align=&quot;right&quot; | ৬০ || || 
|-
| [[মাউণ্ট গেডে পাংৰাংগো ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]] || ১০৮০ ||align=&quot;right&quot; | ১৫০ ||align=&quot;right&quot; | ৫৮ || || জৈৱমণ্ডল সংৰক্ষিত বনাঞ্চলৰ বিশ্ব নেটৱৰ্ক
|-
| [[গুনুং হালিমুন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান ]] || ১৯৯২ ||align=&quot;right&quot; | ৪০০ ||align=&quot;right&quot; | ১৫০ || || 
|-
| [[গুনুং মাৰাপি ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]] || ২০০৪ ||align=&quot;right&quot; | ৬৪ ||align=&quot;right&quot; | ২৫ || || 
|-
| [[গুনুং মেৰবাবু ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]] || ২০০৪ ||align=&quot;right&quot; | ৫৭ ||align=&quot;right&quot; | ২১ || || 
|-
| [[কাৰিমুংজাৱা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]] || ১৯৮৬ ||align=&quot;right&quot; | ১,১১৬ ||align=&quot;right&quot; |৪৩১ ||align=&quot;center&quot; | অধিকাংশ || 
|-
| [[কেপুলৱান চেৰিবু ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]] || ১৯৮২ ||align=&quot;right&quot; | ১,০৮০ ||align=&quot;right&quot; |৪২০ ||align=&quot;center&quot; | অধিকাংশ || 
|-
| [[মেৰু বেটিৰি ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]] || ১৯৮২ ||align=&quot;right&quot; | ৫৮০ ||align=&quot;right&quot; | ২২৪ || || 
|-
| [[উজুং কোলন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]] ||১৯৯২ ||align=&quot;right&quot; | ১,২০৬ ||align=&quot;right&quot; | ৪৬৬ ||align=&quot;center&quot; | ৪৪৩ কিমি || বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰ&lt;ref&gt;{{cite web
 | url = https://whc.unesco.org/en/list/608 | title = Ujung Kulon National Park | publisher = [[UNESCO]] | access-date=30 September 2007}}&lt;/ref&gt; 
|}

==কালিমন্তন==
[[File:Gas Station A.JPG|thumb|কায়ান মেনটাৰাং ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]] 
[[File:Win the Orangutang in Tanjung Puting National Park 2005.jpg|thumb|টেনজুং পুটিং]] 
{| class=&quot;wikitable&quot; 
! rowspan=2 width=&quot;175&quot;| নাম
! rowspan=2 |বছৰ
! colspan=&quot;2&quot; | মুঠ মাটিকালি
! rowspan=2 width=&quot;50&quot;| সাগৰীয় এলেকা
! rowspan=2 width=&quot;240&quot;| আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় স্থিতি
|-
! বৰ্গ কি.মি.
! বৰ্গমাইল 
|-
| [[বেটুং কেৰিহন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]] || ১৯৯৫ ||align=&quot;right&quot; | ৮,০০০ ||align=&quot;right&quot; | ৩,১০০ || || প্ৰস্তাৱিত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰ&lt;ref&gt;{{cite web
 | url = https://whc.unesco.org/en/tentativelists/1871/ | title = Betung Kerihun National Park (Transborder Rainforest Heritage of Borneo)
 | publisher = [[UNESCO]] | access-date=3 October 2007}}&lt;/ref&gt;
|-
| [[বুকিত বাকা বুকিত ৰায়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]] || ১৯৯২ ||align=&quot;right&quot; | ১,৮১১ ||align=&quot;right&quot; | ৬৯৯ || || 
|-
| [[দনৌ চেণ্টাৰাম ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]] || ১৯৯৯ ||align=&quot;right&quot; |১,৩২০ ||align=&quot;right&quot; | ৫১০ || || ৰামছাৰ ছাইট
|-
| [[গুনুং পালং ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]] || ১৯৯০ ||align=&quot;right&quot; | ৯০০ ||align=&quot;right&quot; | ৩৫০ || || 
|-
| [[কায়ান মেনটাৰাং ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]] || ১৯৯৬ ||align=&quot;right&quot; | ১৩,৬০৫ ||align=&quot;right&quot; | ৫,২৫২ || || 
|-
| [[কুটাই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]] || ১৯৮২ ||align=&quot;right&quot; | ১,৯৮৬ ||align=&quot;right&quot; | ৭৬৭ || || 
|-
| [[চেবাংগৌ ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]] || ২০০৪ ||align=&quot;right&quot; | ৫,৬৮৭ ||align=&quot;right&quot; | ২,১৯৬ || || 
|-
| [[টেনজুং পুটিং ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান ]] || ১৯৮২ ||align=&quot;right&quot; | ৪,১৫০ || ১,৩৭০ || || জৈৱমণ্ডল সংৰক্ষিত বনাঞ্চলৰ বিশ্ব নেটৱৰ্ক
|}
==লেছাৰ চুণ্ডা দ্বীপপুঞ্জ==
[[File:Rinjani Caldera.jpg|thumb|[[গুনুং ৰিঞ্জানি ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]]]
[[File:Kelimutu 2008-08-08.jpg|thumb|[[কেলিমুটু ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]]]
{| class=&quot;wikitable&quot; border=&quot;1&quot;
!rowspan=2 width=&quot;175&quot;| নাম
!rowspan=2 | বছৰ
!colspan=&quot;2&quot; | মুঠ মাটিকালি
!rowspan=2 width=&quot;50&quot;| সাগৰীয় এলেকা
!rowspan=2 width=&quot;240&quot;| আন্তৰ্জাতিক স্থিতি
|-
!বৰ্গ কি.মি.
! &amp;nbsp;&amp;nbsp;বৰ্গ মাইল
|-
| [[বালি বাৰত ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]] || ১৯৯৫ ||align=&quot;right&quot; | ১৯০ ||align=&quot;right&quot; | ৭৩ || || 
|-
| [[মাউণ্ট ৰিঞ্জানী ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]] ||১৯৯০ ||align=&quot;right&quot; | ৪১৩ ||align=&quot;right&quot; | ১৫৯ || || 
|-
| [[কেলিমুটু ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]] || ১৯৯২ ||align=&quot;right&quot; | ৫০||align=&quot;right&quot; | ২০ ||  || 
|-
| [[কোমোদো ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]] || ১৯৮০ ||align=&quot;right&quot; | ১,৮১৭  ||align=&quot;right&quot; | ৭০১ ||align=&quot;center&quot; | ৬৬% || বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰ;&lt;ref&gt;{{cite web
  | url = https://whc.unesco.org/en/list/609 | title = Komodo National Park | publisher = [[UNESCO]] | access-date = 30 September 2007}}&lt;/ref&gt; &lt;br&gt;জৈৱমণ্ডল সংৰক্ষিত বনাঞ্চলৰ বিশ্ব নেটৱৰ্ক
|-
| [[লাইৱাংগী ৱাংমেটি ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]] || ১৯৯৮ ||align=&quot;right&quot; | ৪৭০ ||align=&quot;right&quot; | ১৮০ || || 
|-
| [[মনুপেউ টানাহ দাৰু ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]] || ১৯৯৮ ||align=&quot;right&quot; | ৮৮০ ||align=&quot;right&quot; | ৩৪০ || || 
|-
| [[মাউণ্ট টেম্বোৰা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]&lt;ref&gt;{{cite web
| url = https://en.antaranews.com/news/98498/mount-tambora-national-park-transformed-into-new-ecotourism-destination | title = Mount Tambora National Park Transformed Into New Ecotourism Destination | date = 15 April 2015 | access-date = 15 April 2015}}&lt;/ref&gt; || ২০১৫ ||align=&quot;right&quot; | ৭১৬ ||align=&quot;right&quot; | ২৭৬ || ||
|-
| মোয়ো চাটোণ্ডা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান&lt;ref&gt;{{cite web
| url = https://jasling.menlhk.go.id/berita-dan-artikel/artikel/kosik-2-surga-itu-bernama-taman-nasional-moyo-satonda | title = KOSIK 2 &quot;Surga Itu Bernama Taman Nasional Moyo Satonda&quot; | date= 6 April 2023}}&lt;/ref&gt; || ২০২২ ||align=&quot;right&quot; | ৩১২ ||align=&quot;right&quot; | ১২০ || ||
|}

==মালুকু আৰু পাপুয়া==
[[File:Wasur Rainbow 1994.jpg|thumb|[[ৱাচুৰ ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]]]
[[File:Wikiearth-Danau Habema Taman Nasional Lorentz.jpg|thumb|[[ল’ৰেণ্টজ্ ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]]]
{| class=&quot;wikitable&quot; 
!rowspan=2 width=&quot;175&quot;| নাম
!rowspan=2 | বছৰ
!colspan=&quot;2&quot; | মুঠ মাটিকালি
!rowspan=2 width=&quot;50&quot;| সাগৰীয় এলেকা
!rowspan=2 width=&quot;240&quot;| আন্তৰ্জাতিক স্থিতি
|-
! বৰ্গ কি.মি.
! &amp;nbsp;&amp;nbsp;বৰ্গমাইল
|-
| [[আকেটেজাৱে লোলোবাটা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]] || ২০০৪ ||align=&quot;right&quot; | ১,৬৭৩ ||align=&quot;right&quot; | ৬৪৬ ||  || 
|-
| [[ল’ৰেণ্টজ্ ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]] || ১৯৯৭ ||align=&quot;right&quot; | ২৫,০৫০ ||align=&quot;right&quot; | ৯,৬৭০ ||  || বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰ&lt;ref&gt;{{cite web
  | url = https://whc.unesco.org/en/list/955 | title = Lorentz National Park | publisher = [[UNESCO]] | access-date=30 September 2007}}&lt;/ref&gt;
|-
| [[মানুচেলা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান ]] || ১৯৮২ ||align=&quot;right&quot; | ১৮৯০ ||align=&quot;right&quot; | ৭২৯ ||  || 
|-
| [[টেলুক চেণ্ডাৰৱাছি ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]] || ২০০২ ||align=&quot;right&quot; | ১৪,৫৩৫ ||align=&quot;right&quot; | ৫,৬১১ ||align=&quot;center&quot; | ৯০% || 
|-
| [[ৱাচুৰ ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]] || ১৯৯০ ||align=&quot;right&quot; | ৪,১৩৮ ||align=&quot;right&quot; | ১৫৯৮ ||  || ৰামচাৰ চাইট
|}

==চুলাৱেচি==
[[File:Bunaken01.JPG|thumb|[[বুনাকেন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]]]
[[File:Wakatobi beach 2006.jpg|thumb|[[Wakatobi National Park]]]]
{| class=&quot;wikitable&quot; 
! rowspan=2 width=&quot;175&quot;| নাম
! rowspan=2 | বছৰ
! colspan=&quot;2&quot; | মুঠ মাটিকালি
! rowspan=2 width=&quot;50&quot;| সাগৰীয় এলেকা
! rowspan=2 width=&quot;240&quot;| আন্তৰ্জাতিক স্থিতি
|-
! বৰ্গ কিলোমিটাৰ
! &amp;nbsp; &amp;nbsp; বৰ্গমাইল
|-
| [[বাণ্টিমুৰুং বুলুচাৰাউং ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]] || ২০০৪ ||align=&quot;right&quot; | ৪৮০ ||align=&quot;right&quot; | ১৮৫ || || 
|-
| [[বাগোনী নানী ৱাৰ্টাবোন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]] || ১৯৯১ ||align=&quot;right&quot; | ২,৮৭১ ||align=&quot;right&quot; | ১,১০৮ || || 
|-
| [[বুনাকেন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]] || ১৯৯১ ||align=&quot;right&quot; | ৮৯০ || align=&quot;right&quot; |৩৪২|| align=&quot;center&quot; | ৯৭% || প্ৰস্তাৱিত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰ&lt;ref&gt;[https://whc.unesco.org/en/tentativelists/2002/ UNESCO tentative list], Retrieved 28 September 2009&lt;/ref&gt;
|-
| [[গাণ্ডাং দেৱাতা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান ]]&lt;ref&gt;[http://www.mamasakab.go.id/?jenis=berita&amp;id_brt=85&amp;aksi=detail&amp;lang=eng Kabupatem Mamasa]{{Dead link|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}, Retrieved 15 November 2017&lt;/ref&gt;|| ২০১৬||align=&quot;right&quot; |৭৯৩|| align=&quot;right&quot; |৩০৬|| align=&quot;center&quot; | || 
|-
| [[কেপুলৌন টগিন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]&lt;ref&gt;{{cite web
 | url = https://komododreamland.com/explore-flores-island
 | title = Rare Pride helps Togean Islands Establish National Park
 | access-date = 30 September 2007
 }}{{Dead link|date=March 2020 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt; || ২০০৪ ||align=&quot;right&quot; | ৩,৬২০ ||align=&quot;right&quot; | ১,৪০০ ||align=&quot;center&quot; | ৭০০ বৰ্গ কিমি || 
|-
| [[ল’ৰ লিন্দু ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]] || ১৯৮২ ||align=&quot;right&quot; | ২,২৯০ ||align=&quot;right&quot; | ৮৮৪ || || জৈৱমণ্ডল সংৰক্ষিত বনাঞ্চলৰ বিশ্ব নেটৱৰ্ক
|-
| [[ৰাৱা আওপা ৱাটুম’হাই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান ]] || ১৯৮৯ ||align=&quot;right&quot; | ১,০৫২ ||align=&quot;right&quot; | ৪০৬ || || ৰামচাৰ চাইট
|-
| [[টাকা ব’ন ৰেট ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]] || ২০০১ ||align=&quot;right&quot; | ৫,৩০৮ ||align=&quot;right&quot; | ২,০৪৯ ||align=&quot;center&quot; | অধিকাংশ || জৈৱমণ্ডল সংৰক্ষিত বনাঞ্চলৰ বিশ্ব নেটৱৰ্ক&lt;br/&gt;প্ৰস্তাৱিত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰ&lt;ref&gt;{{cite web|title=World Heritage Tentative List: Taka Bonerate National Park|url=https://whc.unesco.org/en/tentativelists/2005/|publisher=[[UNESCO]]|access-date=6 April 2010}}&lt;/ref&gt;
|-
| [[ৱাকাটবি ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]] || ২০০২ ||align=&quot;right&quot; | ১৩,৯০০ ||align=&quot;right&quot; | ৫,৩৭০ ||align=&quot;center&quot; | অধিকাংশ || জৈৱমণ্ডল সংৰক্ষিত বনাঞ্চলৰ বিশ্ব নেটৱৰ্ক&lt;br/&gt;প্ৰস্তাৱিত বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰ&lt;ref&gt;{{cite web|title=World Heritage Tentative List: Wakatobi National Park|url=https://whc.unesco.org/en/tentativelists/2006/|publisher=[[UNESCO]]|access-date=6 April 2010}}&lt;/ref&gt;
|}

==সুমাত্ৰা==
[[File:Sorikmarapi.jpg|thumb|বাটাং গাডী ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]
[[File:Gunung Leuser National Park Jungle Life.jpg|thumb|[[গুনুং লিউচাৰ ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]]]

{| class=&quot;wikitable&quot; 
!rowspan=2 width=&quot;175&quot;| নাম
!rowspan=2 | বছৰ
!colspan=&quot;2&quot; | মুঠ মাটিকালি
!rowspan=2 width=&quot;50&quot;|সাগৰীয় এলেকা
!rowspan=2 width=&quot;240&quot;| আন্তৰ্জাতিক স্থিতি
|-
! বৰ্গ কি,মি,
! &amp;nbsp;&amp;nbsp;বৰ্গমাইল
|-
| [[বাটাং গাডী ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান ]]&lt;ref&gt;{{cite web
  |url=http://www.cepf.net/xp/cepf/news/newsletter/2004/may_topstory.xml |title=Indonesia Declares Batang Gadis National Park |access-date=29 September 2007 |archive-url = https://web.archive.org/web/20071110093833/http://www.cepf.net/xp/cepf/news/newsletter/2004/may_topstory.xml &lt;!-- Bot retrieved archive --&gt; |archive-date = 10 November 2007}}&lt;/ref&gt; ||২০০৪ ||align=&quot;right&quot; | ১,০৮০ ||align=&quot;right&quot; | ৪১৭ ||  ||
|-
| [[বাৰবাক ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান ]] || ১৯৯২ ||align=&quot;right&quot; | ১,৬২৮ ||align=&quot;right&quot; | ৬২৮ ||  ||ৰামচাৰ চাইট
|-
| [[বুকিট বাৰিচান চেলাটন ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান ]] || ১০৮২ ||align=&quot;right&quot; | ৩,৬৫০ ||align=&quot;right&quot; | ১৪১০  ||  ||[[সুমাত্ৰাৰ ক্ৰান্তীয় বৰ্ষাৰণ্য ঐতিহ্য|বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰ]] গোট&lt;ref name=&quot;heritage_sumatra&quot;&gt;{{cite web
  | url = https://whc.unesco.org/en/list/1167 | title = Tropical Rainforest Heritage of Sumatra | publisher = [[UNESCO]] | access-date=30 September 2007}}&lt;/ref&gt;
|-
| [[বুকিট ডুবেলাচ ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান ]] || ২০০০ ||align=&quot;right&quot; | ৬০৫ ||align=&quot;right&quot; | ২৩৩ || ||
|- 
| [[বুকিট টিগাপুলুহ কেৰিঞ্চি]] || ১৯৯৫ ||align=&quot;right&quot; | ১,২৭৭ ||align=&quot;right&quot; | ৪৯৩ || ||
|-
| [[গুনুং লিউচাৰ ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান ]] || ১৯৮০ ||align=&quot;right&quot; | ৭,৯২৭ ||align=&quot;right&quot; | ৩,০৬১||  ||[[সুমাত্ৰাৰ ক্ৰান্তীয় বৰ্ষাৰণ্য ঐতিহ্য|বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰ]] গোট।&lt;ref name=&quot;heritage_sumatra&quot;/&gt;&lt;br&gt;জৈৱমণ্ডল সংৰক্ষিত বনাঞ্চলৰ বিশ্ব নেটৱৰ্ক
|-
| [[কেৰিঞ্চি চেব্লাট ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান ]] || ১৯৯৯ ||align=&quot;right&quot; |  ১৩,৭৫০ ||align=&quot;right&quot; | ৫,৩১০ ||  ||[[সুমাত্ৰাৰ ক্ৰান্তীয় বৰ্ষাৰণ্য ঐতিহ্য|বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰ]] গোট।&lt;ref name=&quot;heritage_sumatra&quot;/&gt;
|-
| [[চেম্বিলাং ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]] || ২০০১ ||align=&quot;right&quot; | ২,০৫১ ||align=&quot;right&quot; | ৭৯২ || || ৰামচাৰ চাইট
|-
| [[চিবেৰুট ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]] || ১৯৯২ ||align=&quot;right&quot; | ১,৯০৫ ||align=&quot;right&quot; | ৭৩৫ ||  || জৈৱমণ্ডল সংৰক্ষিত বনাঞ্চলৰ বিশ্ব নেটৱৰ্ক
|-
| [[টেছ’ নিলো ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান ]]&lt;ref&gt;{{cite web
  |url=http://www.cepf.net/news/top_stories/Pages/aug302004_indonesia_tessonilo.aspx |title= Indonesia Declares Tesso Nilo National Park |access-date=8 January 2010}}&lt;/ref&gt;|| ২০০৪ ||align=&quot;right&quot; | ১,০০০ ||align=&quot;right&quot; | ৩৮৬ ||  ||
|-
| [[ৱে কেম্বাচ ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]] || ১৯৮৯ ||align=&quot;right&quot; | ১,৩০০ ||align=&quot;right&quot; | ৫০০ || ||
|-
| [[ঝামৰুড ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান ]]&lt;ref&gt;{{cite web
  |url=https://news.mongabay.com/2016/07/indonesia-declares-national-park-in-top-palm-oil-producing-province/ |title= Indonesia declares national park in top palm oil-producing province |date= 27 July 2016 |access-date=27 July 2016 }}&lt;/ref&gt;|| ২০১৬ ||align=&quot;right&quot; | ৩১৪ ||align=&quot;right&quot; |  ১২১ || || 
|-
| [[মাউণ্ট মাৰাচ ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান ]]&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://indonesianforest.or.id/mount-maras-national-park/ |title=Mt. Maras National Park · Indonesian Forest |access-date=2024-12-31 |archivedate=2020-10-10 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20201010072952/https://www.indonesianforest.or.id/mount-maras-national-park/ |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt; || ২০১৬ ||align=&quot;right&quot; | ১৬৮ ||align=&quot;right&quot; | ৬৫ || || 
|}

==তথ্য সূত্ৰ==

[[শ্ৰেণী:তালিকাসমূহ]]
[[শ্ৰেণী:ইণ্ডোনেছিয়াৰ ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]
[[শ্ৰেণী:ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান]]</text>
      <sha1>0wx7chipot0rf6mnqnlbhfo7375ampk</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ওড়িশা ৰাজ্যিক মহিলা আয়োগ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>112257</id>
    <revision>
      <id>519472</id>
      <parentid>506525</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T10:50:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>29706</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>519472</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13259" sha1="se9w28ip1y642ahs7jlm54p1r63yrfi" xml:space="preserve">{{Infobox government agency|agency_name=ওড়িশা ৰাজ্যিক মহিলা আয়োগ|nativename=|nativename_r=|type=আয়োগ|logo=|logo_width=|logo_caption=|seal=|seal_width=|seal_caption=|image=|image_size=|image_caption=|formed=১৫ অক্টোবৰ ২০০৪|preceding1=|preceding2=|dissolved=|superseding=|jurisdiction=[[ওড়িশা]] চৰকাৰ|headquarters=ওড়িশা ৰাজ্যিক মহিলা আয়োগ, ব্লক নং ১ আৰু ২, ৩য় মহলা, তোছালী ভৱন, সত্যনগৰ, ভুৱনেশ্বৰ, ওড়িশা - ৭৫১০০৭।০৬৭৪-২৫৭৩৮৫০ (কাৰ্যালয়)। ০৬৭৪-২৫৭৩৮৭০ (ফেক্স)।&lt;ref name=&quot;ow ref1&quot;&gt;{{cite web |title=Odisha Women Commission |url=http://ncw.nic.in/important-links/list-state-women-commissions#Orissa |website=Odisha Women Commission |access-date=14 January 2022}}&lt;/ref&gt;|employees=|budget=|minister1_name=|minister1_pfo=|deputyminister1_name=|deputyminister1_pfo=|deputyminister2_name=|deputyminister2_pfo=|chief1_name=খালী|chief1_position=অধ্যক্ষ|chief2_name=|chief2_position=|chief3_name=|chief3_position=|chief4_name=|chief4_position=|chief5_name=|chief5_position=|chief6_name=|chief6_position=|parent_agency=|child1_agency=|child2_agency=|website={{Official website|http://ncw.nic.in/important-links/list-state-women-commissions#Orissa}}|footnotes=|chief7_name=|chief7_position=|chief8_name=|chief8_position=|chief9_name=|chief9_position=|parent_department=|native_name_a=|region_code=|coordinates=|keydocument1=|keydocument2=|keydocument3=}}
'''ওড়িশা ৰাজ্যিক মহিলা আয়োগ''' হৈছে [[ওড়িশা]] ৰাজ্যৰ [[মহিলাৰ বিৰুদ্ধে হিংসা|মহিলাৰ বিৰুদ্ধে অপৰাধ]] সম্পৰ্কীয় বিষয়সমূহৰ সৈতে মোকাবিলা কৰিবলৈ ২০০৪ চনত গঠন কৰা এটা [[বিধিগত]] সংস্থা। ৰাজ্যৰ মহিলাৰকল্যাণৰ বাবে উৰিষ্যা চৰকাৰে [[অৰ্ধ-ন্যায়িক সংস্থা|অৰ্ধ-ন্যায়িক]] সংস্থা হিচাপে মহিলা আয়োগ গঠন কৰিছিল।

== ইতিহাস আৰু উদ্দেশ্য ==

মহিলা সম্পৰ্কীয় নিৰ্দিষ্ট সমস্যাসমূহৰ তদন্তৰ বাবে আৰু ৰাজ্যৰ পৰা মহিলা সম্পৰ্কীয় বিষয়সমূহ অধ্যয়ন কৰাৰ উপৰিও উৰিষ্যা ৰাজ্যিক মহিলা আয়োগ গঠন কৰা হৈছিল৷আয়োগ মহিলাৰ অধিকাৰ সুৰক্ষিত কৰাৰ ক্ষমতাৰে সজ্জিত আৰু পৰিয়াল-সমাজত সন্মুখীন হোৱা যিকোনো ধৰণৰ হাৰাশাস্তি আৰু সমস্যাৰ বিৰুদ্ধে তেওঁলোকৰ সুৰক্ষা আৰু সমতা নিশ্চিত কৰাৰ দায়িত্বৰে সমৃদ্ধ।&lt;ref name=&quot;scw ref12&quot;&gt;{{cite news|last1=Rajagopalan|first1=Swarna|title=Why National and State Women’s Commissions are important and should be held accountable|url=https://www.dnaindia.com/india/report-why-national-and-state-women-s-commissions-are-important-and-should-be-held-accountable-2217939|access-date=9 January 2022|publisher=dnaindia.com|date=30 May 2016}}&lt;/ref&gt; 

তলত উল্লেখ কৰা উদ্দেশ্যেৰে আয়োগ গঠন কৰা হৈছিল-

১. মহিলাৰ সুৰক্ষা আৰু কল্যাণ নিশ্চিত কৰা।

২. প্ৰাসংগিক আইন উলংঘা বা সুযোগ অস্বীকাৰ বা মহিলাসকলক কোনো অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰাৰ ক্ষেত্ৰত সময়মতে লিংগভিত্তিক বিষয়সমূহ চম্ভালিব লাগে। 

৩. মহিলা ভিত্তিক বিষয়ত ৰাজ্য চৰকাৰক পৰামৰ্শ দিয়া।

৪. ৰাজ্যৰ মহিলা ভিত্তিক আইন সন্দৰ্ভত ৰাজহুৱা স্থানত সজাগতা সৃষ্টিৰ বাবে আয়োগে মাজে মাজে পদক্ষেপ গ্ৰহণ কৰে।

ৰাজ্যৰ মহিলাসকলে মহিলা সম্পৰ্কীয় বিষয়ত অভিযোগ দাখিল কৰাৰ সুবিধাৰ বাবে ওড়িশা মহিলা আয়োগে ৭২০৫০০৬০৩৯ নম্বৰৰ বিশেষ হোৱাটছএপ নং সৃষ্টি কৰিছে।&lt;ref name=&quot;ow ref3&quot;&gt;{{cite news|title=Odisha State Commission for Women issues Whatsapp helpline number to address issues related to violence against women|url=https://orissadiary.com/odisha-state-commission-for-women-issues-whatsapp-helpline-number-to-address-issues-related-to-violence-against-women/|access-date=14 January 2022|publisher=orissadiary.com|date=16 April 2020}}{{Dead link|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;ow ref4&quot;&gt;{{cite news|title=Now, Odisha Women’s Commission Issues WhatsApp Number For Domestic Violence Victims|url=https://odishabytes.com/now-odisha-women-commission-issues-whatsapp-number-for-domestic-violence-victims/|access-date=14 January 2022|publisher=odishabytes.com|date=16 April 2020}}&lt;/ref&gt;

== গঠন==

এগৰাকী অধ্যক্ষ আৰু অন্যান্য সদস্যৰে সৈতে উৰিষ্যা ৰাজ্যিক মহিলা আয়োগ গঠন কৰা হয়। ৰাজ্যৰ সমাজ কল্যাণ বিভাগে মহিলা আয়োগৰ অধ্যক্ষ নিযুক্তিৰ বাবে মডালিটি তৈয়াৰ কৰে। তেওঁলোকৰ দৰমহা আৰু অন্যান্য পাৰিতোষিক ৰাজ্য চৰকাৰে নিৰ্ধাৰণ কৰে আৰু সময়ে সময়ে সংশোধন কৰে।&lt;ref name=&quot;ow ref2&quot;&gt;{{cite news|title=Odisha State Women Commission (OSCW) website launched|url=https://informaticsweb.nic.in/index.php/news/odisha-state-women-commission-oscw-website-launched|access-date=14 January 2022|publisher=informaticsweb.nic.in|date=11 March 2013|archivedate=14 January 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220114150748/https://informaticsweb.nic.in/index.php/news/odisha-state-women-commission-oscw-website-launched|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;

ড০ মিনতি বেহেৰা উৰিষ্যা ৰাজ্যিক মহিলা আয়োগৰ অধ্যক্ষ। তেওঁলোকৰ কাৰ্যকাল ৩ বছৰীয়া৷
== কাৰ্যাৱলী ==

১. আয়োগে ভাৰতীয় সংবিধান আৰু মহিলা সম্পৰ্কীয় আইনসমূহৰ অধীনত মহিলাসকলৰ বাবে নিশ্চিত কৰা ব্যৱস্থা আৰু সুৰক্ষাৰ প্ৰতি নিশ্চিতি লোৱাটো নিশ্চিত কৰিব লাগে।

২. ৰাজ্যৰ কোনো সংস্থাই মহিলাৰ বিৰুদ্ধে সুৰক্ষামূলক ব্যৱস্থা ৰূপায়ণ কৰাত ব্যৰ্থ হ’লে চৰকাৰৰ জাননীত একেখিনি লাভ কৰা।

৩. ৰাজ্যৰ মহিলাসকলক ন্যায় প্ৰদানৰ ক্ষেত্ৰত যিকোনো আইন বিফল হ’লে সংশোধনীৰ বাবে পৰামৰ্শ দিয়া।&lt;ref name=&quot;ow ref5&quot;&gt;{{cite news|title=Mamita Meher Murder: Odisha Women’s Commission Seeks Probe Report In 15 Days, Assures Stern Action|url=https://sambadenglish.com/mamita-meher-murder-odisha-women-commission-seeks-probe-report-in-15-days-assures-stern-action/|access-date=14 January 2022|publisher=sambadenglish.com|date=20 October 2021}}&lt;/ref&gt;

৪. মহিলাৰ অধিকাৰ উলংঘাৰ যিকোনো বিষয় সংশ্লিষ্ট কৰ্তৃপক্ষৰ সৈতে গ্ৰহণ কৰা আৰু তেওঁলোকক অনুসৰণমূলক ব্যৱস্থা গ্ৰহণৰ পৰামৰ্শ দিয়া।&lt;ref name=&quot;ow ref6&quot;&gt;{{cite news|title=Odisha women commission issues helpline number against violence during lockdown|url=https://www.aninews.in/news/national/general-news/odisha-women-commission-issues-helpline-number-against-violence-during-lockdown20200416232256/|access-date=14 January 2022|publisher=aninews.in|date=16 April 2020}}&lt;/ref&gt;

৫ ভাৰতীয় সংবিধানৰ অধীনত নিশ্চিত কৰা নিজৰ অধিকাৰ খৰ্বৰ অভিযোগ আৰু নিজৰ সুৰক্ষা ব্যৱস্থা ৰূপায়ণ নকৰাৰ অভিযোগ থকা মহিলাসকলে প্ৰতিকাৰৰ বাবে পোনপটীয়াকৈ মহিলা আয়োগৰ কাষ চাপিব পাৰে।

৬. ৰাজ্যত অত্যাচাৰ আৰু বৈষম্যৰ বলি হোৱা মহিলাসকলক পৰামৰ্শ আৰু সহায় কৰা।

৭. মহিলাৰ গণ গোটৰ সৈতে জড়িত যিকোনো বিষয়ৰ বিচাৰৰ খৰচৰ বিত্তীয় সাহায্য আৰু মাজে মাজে সেইবোৰৰ সৈতে জড়িত ৰাজ্য চৰকাৰক প্ৰতিবেদন দিয়া।&lt;ref name=&quot;ow ref7&quot;&gt;{{cite news|title=BJD MP Anubhav Mohanty answers to women’s commission over domestic violence charge|url=https://www.hindustantimes.com/india-news/bjd-mp-anubhav-mohanty-answers-to-women-s-commission-over-domestic-violence-charge/story-Bqxf2j8zaRlxtwwU3V7UsI.html|access-date=14 January 2022|publisher=hindustantimes|date=30 December 2020}}&lt;/ref&gt;

৮. মহিলা কাৰাবন্দী দাখিল কৰা যিকোনো চৌহদ, কাৰাগাৰ বা অন্যান্য ৰিমাণ্ড হোম বা আন যিকোনো গোচৰ পৰিদৰ্শন কৰি প্ৰয়োজনসাপেক্ষে নিজ নিজ কৰ্তৃপক্ষৰ জাননীলৈ অনা।

৯. মহিলা ভিত্তিক যিকোনো নিৰ্দিষ্ট বিষয়ৰ সোধা-পোছা, অধ্যয়ন আৰু অনুসন্ধান কৰা।

১০. শৈক্ষিক গৱেষণা আৰম্ভ কৰা বা যিকোনো প্ৰচাৰ পদ্ধতি গ্ৰহণ কৰা আৰু সকলো ক্ষেত্ৰতে মহিলাৰ প্ৰতিনিধিত্ব নিশ্চিত কৰাৰ উপায়ৰ পৰামৰ্শ দিয়া আৰু তেওঁলোকৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা কাৰণ চিনাক্ত কৰা।

১১. মহিলাসকলক তেওঁলোকৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা কোনো বিষয় বা মহিলা সুৰক্ষা আইন কাৰ্যকৰী নোহোৱা বা তেওঁলোকৰ সৈতে জড়িত কোনো নীতি অমান্য কৰা বা তেওঁলোকৰ সৈতে জড়িত মহিলা কল্যাণ আৰু সকাহৰ সৈতে জড়িত নিৰ্দেশনা মানি চলাত ব্যৰ্থ হোৱাৰ বিষয়ে suo-moto বা কোনো অভিযোগৰ সোধা-পোছা কৰা।

== সম্পৰ্কিত প্ৰবন্ধ ==

[[ৰাষ্ট্ৰীয় মহিলা আয়োগ|ৰাষ্ট্ৰীয় মহিলা আয়োগ]]
== তথ্যসূত্ৰ ==
{{Reflist}}
== বাহ্যিক সংযোগ ==

* {{Official website|http://ncw.nic.in/important-links/list-state-women-commissions#Orissa}}

[[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ মহিলা আয়োগ]]
[[শ্ৰেণী:নাৰীবাদী সংগঠন]]</text>
      <sha1>se9w28ip1y642ahs7jlm54p1r63yrfi</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>আমেৰিকাৰ বায়ুসেনাত মহিলা</title>
    <ns>0</ns>
    <id>116152</id>
    <revision>
      <id>519444</id>
      <parentid>517361</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T08:52:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>29706</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>519444</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="44933" sha1="er8b72q3kybiow6oe802hdjez51xujh" xml:space="preserve">
'''আমেৰিকাৰ বায়ুসেনাত মহিলা''' ১৯৪৮ চনৰ পৰা আছে আৰু আজিও মহিলাসকলে ইয়াত সেৱা আগবঢ়াই আছে।&lt;ref name=&quot;autogenerated14&quot;&gt;Women of the U.S. Air Force: Aiming High By Heather E. Schwartz, p.14&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|author=|url=http://www.airforcetimes.com/story/military/careers/air-force/2015/03/04/af-secretary-deborah-lee-james-bold-moves-to-boost-women-and-minorities/24365719/ |title=Air Force secretary announces bold moves to boost women, minorities |publisher=Airforcetimes.com |date=2015-03-04 |accessdate=2015-08-12}}&lt;/ref&gt;
[[File:Wolfenbarger jc4.jpg|thumb|right|200px|জেনেট উলফেনবাৰ্গাৰ, ২০১২ চনত বায়ুসেনাৰ প্ৰথমগৰাকী মহিলা চাৰি তাৰকা জেনেৰেল হিচাপে পৰিগণিত হয়&lt;ref name= Wolfenbarger&gt;{{cite web|url=http://www.springfieldnewssun.com/news/news/local/wolfenbarger-makes-history-as-afs-first-female-fou/nPR3m/ |title=Wolfenbarger makes history as AF's first female four-star |publisher=www.springfieldnewssun.com|author= Barrie Barber |date=June 6, 2012 |accessdate=2015-08-12}}&lt;/ref&gt;]]
২০২০ চনলৈকে আমেৰিকাৰ বায়ুসেনাত সক্ৰিয় কৰ্তব্যৰত মুঠ ৬৯,৫৬৪ গৰাকী মহিলা আছিল, য’ত ১৪,৩২৫ গৰাকীয়ে বিষয়া হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছিল, আৰু ৫৫,২৩৯ গৰাকীয়ে তালিকাভুক্ত হৈছিল। আমেৰিকাৰ সেনাবাহিনীৰ সকলো শাখাৰ ভিতৰত বায়ুসেনাত মহিলা সক্ৰিয় কৰ্তব্য সেৱাৰ সদস্যৰ শতকৰা হাৰ সৰ্বাধিক আৰু ২০২০ চনত আমেৰিকাৰ বায়ুসেনাৰ ২১.১% মহিলা।&lt;ref&gt;{{Cite web|year=2021|title=2020 Demographics Profile of the Military Community|url=https://download.militaryonesource.mil/12038/MOS/Reports/2020-demographics-report.pdf|access-date=January 9, 2022|website=Military One Source|publisher=Department of Defense (DoD), Office of the Deputy Assistant Secretary of Defense for Military Community and Family Policy (ODASD (MC&amp;FP))}}&lt;/ref&gt;
==ইতিহাস==
মন কৰিব যে মহিলাসকলে সেৱা আগবঢ়োৱা কিছুমান সৰু সৰু যুদ্ধ এই ইতিহাসত বাদ দিয়া হৈছে।
===১৯৪০ৰ===
[[File:Esther Blake.png|thumb|left|১৯৪৮ চনৰ ৮ জুলাইত মহিলাসকলৰ বাবে নিয়মীয়া বায়ুসেনাৰ কৰ্তব্য অনুমোদিত হোৱা প্ৰথম দিনটোৰ প্ৰথম ঘণ্টাৰ প্ৰথম মিনিটতে ডব্লিউ এ এফত নামভৰ্তি কৰা এষ্টাৰ মেকগ’উইন ব্লেক আছিল বায়ুসেনাৰ প্ৰথমগৰাকী মহিলা।&lt;ref name=&quot;autogenerated14&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;smithsonianmag1948&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;womensmemorial1&quot;/&gt;]] ১৯৪৭ চনৰ ৰাষ্ট্ৰীয় নিৰাপত্তা আইনখনে বায়ুসেনাক পৃথক সামৰিক সেৱা হিচাপে গঢ়ি তুলিছিল।&lt;ref name=&quot;autogeneratedmil&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.af.mil/News/ArticleDisplay/tabid/223/Article/497548/womens-legacy-parallels-air-force-history.aspx |title=Women's legacy parallels Air Force history &gt; U.S. Air Force &gt; Article Display |publisher=Af.mil |author= Martha Lockwood|date=September 18, 2014 |accessdate=2015-08-12}}&lt;/ref&gt; সেই বছৰতে কিছুমান মহিলা সেনাবাহিনীৰ (WAC) সদস্যই সেনাবাহিনীত সেৱা আগবঢ়াই থকাৰ লগতে বায়ুসেনাৰ কৰ্তব্য পালন কৰে। &lt;ref name=&quot;autogeneratedmil&quot;/&gt;১৯৪৮ চনত তেওঁলোক মহিলা বায়ুসেনালৈ (যাক ডব্লিউ এ এফ বুলি কোৱা হয়) বদলি হ'বলৈ সক্ষম হয় আৰু কিছুমানে বদলি কৰে।&lt;ref name=&quot;smithsonianmag1948&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.smithsonianmag.com/smart-news/today-in-1948-the-us-air-force-accepted-its-first-female-member-7671291/ |title=Today in 1948, the U.S. Air Force Accepted Its First Female Member|publisher=Smithsonianmag.com |author=Rose Eveleth |author-link=Rose Eveleth |date=July 8, 2013  |accessdate=2015-08-12}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;autogeneratedmil&quot;/&gt; ১৯৪৮ চনত মহিলা সশস্ত্ৰ সেৱা সংহতি আইন অনুসৰি ডব্লিউ এ এফ গঠন কৰা হয়, যিয়ে মহিলাসকলক বায়ুসেনাৰ নিয়মীয়া আৰু সংৰক্ষিত বাহিনীত স্থায়ী মৰ্যাদা প্ৰদান কৰে।&lt;ref name=&quot;womensmemorial1&quot;&gt;{{cite web |url=http://www.womensmemorial.org/Education/timeline.html |title=Highlights in the History of Military Women |publisher=Womensmemorial.org; Women In Military Service For America Memorial Foundation's website |accessdate=2015-08-12 |archivedate=2012-12-28 |archiveurl=https://archive.today/20121228132136/http://www.womensmemorial.org/Education/timeline.html |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt; ১৯৪৮ চনৰ ৮ জুলাইত মহিলাসকলৰ বাবে নিয়মীয়া বায়ুসেনাৰ কৰ্তব্য অনুমোদিত হোৱা প্ৰথম দিনটোৰ প্ৰথম ঘণ্টাৰ প্ৰথম মিনিটত তেওঁ ডব্লিউ এ এফত নামভৰ্তি কৰিছিল এষ্টাৰ মেকগ'উইন ব্লেক বায়ুসেনাৰ প্ৰথমগৰাকী মহিলা।&lt;ref name=&quot;autogenerated14&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;smithsonianmag1948&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;womensmemorial1&quot;/&gt; ১৯৪৮ চনত জেৰাল্ডিন ​​প্ৰাট মেই ডব্লিউ এ এফৰ প্ৰথম সঞ্চালিকা হয় আৰু কৰ্ণেল পদবীলৈ উন্নীত হয় যাৰ ফলত তেওঁ বায়ুসেনাৰ প্ৰথমগৰাকী মহিলা কৰ্ণেল হয়।&lt;ref name=&quot;:May1&quot;&gt;{{Cite web|title=United States Air Force|url=https://www.arlingtoncemetery.mil/Explore/Notable-Graves/US-Air-Force|access-date=2021-06-09|website=www.arlingtoncemetery.mil}}&lt;/ref&gt;
==কোৰিয়া যুদ্ধ আৰু তাৰ পিছত ভিয়েটনাম যুদ্ধলৈকে==
কোৰিয়া যুদ্ধৰ সময়ত কোৰিয়াৰ যুদ্ধক্ষেত্ৰত সেৱা আগবঢ়াবলৈ অনুমতি পোৱা বায়ুসেনাৰ একমাত্ৰ মহিলা আছিল চিকিৎসা বিমানৰ খালী কৰা নাৰ্ছ।&lt;ref name=&quot;autogeneratedmil&quot;/&gt; আন মহিলাসকলে জাপানৰ পিছফালৰ ঘাটিসমূহত বিমান পৰিবহণ নিয়ন্ত্ৰক, বতৰ পৰ্যবেক্ষক, ৰাডাৰ অপাৰেটৰ আৰু ফটো দোভাষী হিচাপে সহায়ক ভূমিকা পালন কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;autogeneratedmil&quot;/&gt; ১৯৫৩ চনত কোৰিয়া যুদ্ধৰ শেষলৈকে ১২,৮০০ ডব্লিউ এ এফ বিষয়া আৰু তালিকাভুক্ত মহিলাই বিশ্বজুৰি সেৱা আগবঢ়াইছিল।&lt;ref name=&quot;autogeneratedmil&quot;/&gt;

পণ্ডিতসকলৰ মতে, অন্ততঃ ১৯৬০ চনৰ পৰাই হিজড়া ব্যক্তিসকলক আমেৰিকাৰ সামৰিক বাহিনীত সেৱা আগবঢ়োৱাত নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰিবলৈ কাৰ্যবাহী আদেশ ১০৪৫০ প্ৰয়োগ কৰা হৈছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.archives.gov/federal-register/codification/executive-order/10450.html|title=Executive Orders|date=August 15, 2016|website=National Archives}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Transauto&quot;&gt;{{Cite web |url=https://www.outserve-sldn.org/about-us/ |title=Our History |access-date=January 26, 2019 |archive-date=January 26, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190126221040/https://www.outserve-sldn.org/about-us/ |url-status=live |archivedate=January 26, 2019 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20190126221040/https://www.outserve-sldn.org/about-us/ |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt; ১৯৬৩ চনৰ ১৭ মে’ত লিংগ পৰিৱৰ্তন বা পৰিৱৰ্তনশীল ব্যক্তিক সেনাবাহিনীৰ নিয়ম ৪০-৫০১ৰ দ্বাৰা আনুষ্ঠানিকভাৱে আমেৰিকাৰ সামৰিক বাহিনীৰ পৰা নিষিদ্ধ কৰা হয়। এই নীতিয়ে যুক্তি দিছিল যে হিজড়াসকলক সেৱা আগবঢ়াবলৈ চিকিৎসা বিজ্ঞানৰ ফালৰ পৰা অযোগ্য কাৰণ তেওঁলোকৰ মানসিক অৱস্থাক অযোগ্য বুলি গণ্য কৰা হৈছিল।&lt;ref name=&quot;Transauto1&quot;&gt;{{cite web |url=http://www.nclrights.org/wp-content/uploads/2017/08/Govt-Brief.pdf |title=Defendants' Motion to Dismiss and Opposition to Plaintiffs' Application for a Preliminary Injunction, Civil Action No. 17-cv-1597 (CKK)|date=October 4, 2017 |author1=Readler, Chad A. |author2=Shumate, Brett A. |author3=Griffiths, John R. |author4=Coppolino, Anthony J. |publisher=National Center for Lesbian Rights |access-date=April 13, 2018 |archive-date=December 11, 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171211053355/http://www.nclrights.org/wp-content/uploads/2017/08/Govt-Brief.pdf |url-status=live }}&lt;/ref&gt; পিছলৈ বছৰ বছৰ ধৰি বিভিন্ন নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰাৰ পিছত, ২০২১ চনৰ ২৫ জানুৱাৰীত ৰাষ্ট্ৰপতি জো বাইডেনে &quot;সকলো যোগ্য আমেৰিকানক ইউনিফৰ্মত নিজৰ দেশ সেৱা আগবঢ়াবলৈ সক্ষম কৰাৰ কাৰ্যবাহী আদেশ&quot;ত স্বাক্ষৰ কৰাৰ পিছত হিজড়া হোৱাৰ বাবে লোকসকলে সামৰিক বাহিনীত সেৱা আগবঢ়োৱাৰ ওপৰত নিষেধাজ্ঞা বন্ধ হৈ পৰে।&lt;ref name=&quot;cnbc biden eo repeal&quot;&gt;{{cite news |url=https://www.cnbc.com/2021/01/25/biden-reverses-trumps-ban-on-transgender-people-enlisting-in-the-military.html |title=Biden reverses Trump's ban on transgender people enlisting in the military |first=Andrea |last=Macias |date=January 25, 2021 |publisher=[[CNBC]] |access-date=January 25, 2021 |archive-date=January 26, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210126044819/https://www.cnbc.com/2021/01/25/biden-reverses-trumps-ban-on-transgender-people-enlisting-in-the-military.html |url-status=live }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;biden eo&quot;&gt;{{cite web |url=https://bidenwhitehouse.archives.gov/briefing-room/presidential-actions/2021/01/25/executive-order-on-enabling-all-qualified-americans-to-serve-their-country-in-uniform/ |title=Executive Order on Enabling All Qualified Americans to Serve Their Country in Uniform |first=Joe |last=Biden |date=January 25, 2021 |publisher=[[White House]] |access-date=January 25, 2021 |archive-date=January 25, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210125184515/https://www.whitehouse.gov/briefing-room/presidential-actions/2021/01/25/executive-order-on-enabling-all-qualified-americans-to-serve-their-country-in-uniform/ |url-status=live }}&lt;/ref&gt;
==ভিয়েটনাম যুদ্ধ==
ভিয়েটনাম যুদ্ধৰ সময়ত দক্ষিণ-পূব এছিয়াত ৬০০ৰ পৰা ৮০০ ডব্লিউ এ এফে সেৱা আগবঢ়াইছিল।&lt;ref name=&quot;autogeneratedmil&quot;/&gt; নাৰ্ছ আৰু চিকিৎসা পৰিচাৰক কৰ্মী হিচাপে কাম কৰাৰ উপৰিও ডব্লিউ এ এফে চিকিৎসালয়ত বিভিন্ন সহায়ক কৰ্মচাৰীৰ নিযুক্তিত, MASH ইউনিটৰ সৈতে, সেৱা ক্লাবত, মুখ্য কাৰ্যালয়ৰ কাৰ্যালয়ত আৰু চোৰাংচোৱাৰ লগতে বিভিন্ন কৰ্মীৰ পদতো কাম কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;autogeneratedmil&quot;/&gt; ১৯৬৭ চনত ৰাজহুৱা আইন ৯০-১৩০ আইনত স্বাক্ষৰিত হয়; ই মহিলাৰ পদোন্নতিৰ আইনী চিলিং আঁতৰাই পেলাইছিল, যিয়ে তেওঁলোকক জেনেৰেল আৰু ফ্লেগ ৰেংকৰ পৰা আঁতৰাই ৰাখিছিল আৰু বিষয়াৰ ওপৰত দুই শতাংশ চিলিং হ্ৰাস কৰিছিল আৰু সশস্ত্ৰ বাহিনীত মহিলাসকলৰ বাবে শক্তি তালিকাভুক্ত কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.womensmemorial.org/Education/diduknow.html|title=Did you know...?|publisher=Womensmemorial.org; Women In Military Service For America Memorial Foundation's website|accessdate=2015-08-12|archivedate=2015-09-20|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150920032806/http://www.womensmemorial.org/Education/diduknow.html|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt; ১৯৬৯ চনত মহিলাসকলক বায়ুসেনাৰ সংৰক্ষিত বিষয়া প্ৰশিক্ষণ কৰ্পছত যোগদান কৰিবলৈ অনুমতি দিয়া হয়।&lt;ref name=&quot;autogeneratedmil&quot;/&gt; ১৯৭১ চনত জিন এম হোম ব্ৰিগেডিয়াৰ জেনেৰেল পদত পদোন্নতি পোৱা প্ৰথমগৰাকী মহিলা বিমানচালক হিচাপে পৰিগণিত হয়।&lt;ref name=&quot;autogeneratedmil&quot;/&gt;
==১৯৭২ চনৰ পৰা বায়ুসেনাত মহিলা==
[[File:Kim campbell a10.jpg|thumb|upright| ২০০৩ চনত ইৰাক যুদ্ধৰ সময়ত কেপ্তেইন কিম কেম্পবেলে তেওঁৰ এ-১০ থাণ্ডাৰবল্ট দ্বিতীয়ৰ ক্ষতি পৰিদৰ্শন কৰি আছে]]
ফ্ৰণ্টিয়েৰো বনাম ৰিচাৰ্ডছন, ৪১১ ইউ.এছ.৬৭৭ (১৯৭৩), আছিল উচ্চতম ন্যায়ালয়ৰ এটা গুৰুত্বপূৰ্ণ গোচৰ&lt;ref&gt;Technically, the case was decided under the [[Fifth Amendment to the United States Constitution|Fifth Amendment]]'s [[Due Process Clause]], not under the Equal Protection Clause of the [[Fourteenth Amendment to the United States Constitution|Fourteenth Amendment]], since the latter applies not to the federal government but to the states. However, because ''[[Bolling v. Sharpe]]'', through the doctrine of reverse [[Incorporation (Bill of Rights)|incorporation]], made the standards of the Equal Protection Clause applicable to the federal government, it was for practical purposes an addition not to due process, but rather to equal protection jurisprudence.&lt;/ref&gt; যিয়ে সিদ্ধান্ত লৈছিল যে সেৱাৰ সদস্যৰ পৰিয়ালক সামৰিক বাহিনীয়ে দিয়া সুবিধাসমূহ লিংগ পাৰ্থক্যৰ বাবে বেলেগ ধৰণে দিব নোৱাৰি।&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.oyez.org/cases/1970-1979/1972/1972_71_1694 |title=Frontiero v. Richardson &amp;#124; The Oyez Project at IIT Chicago-Kent College of Law |publisher=Oyez.org |date= |accessdate=2015-08-09}}&lt;/ref&gt; এই গোচৰৰ বাদী আছিল বায়ুসেনাৰ লেফটেনেণ্ট শ্বেৰন ফ্ৰণ্টিয়েৰো আৰু তেওঁৰ স্বামী জোচেফ।&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.splcenter.org/seeking-justice/case-docket/frontiero-v-richardson |title=Frontiero v. Richardson &amp;#124; Southern Poverty Law Center |publisher=Splcenter.org |accessdate=2015-08-12}}&lt;/ref&gt;

১৯৭৬ চনত ডব্লিউ এ এফৰ অন্ত পৰে আৰু মহিলাসকলক সমান সদস্য হিচাপে বায়ুসেনাত প্ৰৱেশৰ অনুমতি দিয়া হয়।&lt;ref name=&quot;smithsonianmag1948&quot;/&gt;

লগতে ১৯৭৬ চনত বায়ুসেনা একাডেমীয়ে প্ৰথমবাৰৰ বাবে মহিলাক ভৰ্তি কৰিছিল; ১৯৮৬ চনত বায়ুসেনা একাডেমীৰ শীৰ্ষ স্নাতক প্ৰথমবাৰৰ বাবে এগৰাকী মহিলা আছিল (টেৰী এন মেকলাফলিন)।&lt;ref name=&quot;autogeneratedmil&quot;/&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.usafa.af.mil/information/factsheets/factsheet.asp?id=9409 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100420101054/http://www.usafa.af.mil/information/factsheets/factsheet.asp?id=9409 |url-status=dead |archive-date=April 20, 2010 |title=Factsheets : Air Force Academy History |publisher=Usafa.af.mil |date=January 18, 2012 |accessdate=2015-08-12 |archivedate=September 6, 2015 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150906220249/http://www.usafa.af.mil/information/factsheets/factsheet.asp?id=9409 |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|author= Barbara Mahany |url=https://www.chicagotribune.com/1986/05/29/air-academys-best-just-call-her-sir/ |title=Air Academy's Best: Just Call Her Sir|publisher=Articles.chicagotribune.com |date=1986-05-29 |access-date=2015-08-15}}&lt;/ref&gt;

১৯৮৬ চনত লিবিয়াত আক্ৰমণৰ সময়ত এফবি-১১১ বিমানত ইন্ধন ভৰোৱা কেচি-১৩৫ আৰু কেচি-১০ টেংকাৰত বায়ুসেনাৰ ছয়গৰাকী মহিলাই পাইলট, কপিপাইলট আৰু বুম অপাৰেটৰ হিচাপে কাম কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;autogeneratedmil&quot;/&gt;

লেলেণ্ড বনাম অৰ (১৯৮৭) বায়ুসেনাৰ সদস্য লেলেণ্ড নামৰ এগৰাকী হিজড়া মহিলাৰ বিষয়ে আছিল, যিয়ে ডিচচাৰ্জ হোৱাৰ আগতে লিংগ প্ৰতিষ্ঠাপনৰ অস্ত্ৰোপচাৰ কৰিছিল। আদালতে এই ডিচচাৰ্জক বৈধ বুলি ৰায় দিয়ে কাৰণ এই যুক্তিৰ বাবে যে লেলেণ্ড সঁচাকৈয়ে মানসিকভাৱে নহয়, শাৰীৰিকভাৱে অযোগ্য।&lt;ref&gt;{{cite court |litigants=Leyland v. Orr |vol=828 |reporter=F.2d |opinion=584 |court=9th Cir. |date=1987 |url=https://openjurist.org/828/f2d/584/leyland-v-orr-f-e |access-date=April 13, 2018}}&lt;/ref&gt; এই বিচাৰ নিৰ্ণয় কৰা হৈছিল যে যৌনাংগৰ অস্ত্ৰোপচাৰ অংগচ্ছেদ কৰা অস্ত্ৰোপচাৰৰ দৰেই, যাৰ ফলত ব্যক্তিজনে সৈনিকৰ দাবী পূৰণ কৰিব নোৱাৰে।&lt;ref&gt;{{cite report |url=http://archive.palmcenter.org/files/active/0/TransMilitary2007.pdf |title=Gender Identity and the Military—Transgender, Transsexual, and Intersex-identified Individuals in the U.S. Armed Forces |author=Witten, Tarynn M. |date=February 2007 |publisher=Palm Center |access-date=April 13, 2018 |archive-date=April 13, 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180413190013/http://archive.palmcenter.org/files/active/0/TransMilitary2007.pdf |url-status=live |archivedate=April 13, 2018 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180413190013/http://archive.palmcenter.org/files/active/0/TransMilitary2007.pdf |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;

বায়ুসেনাৰ মহিলাসকলে অপাৰেচন ডেজাৰ্ট শ্বিল্ড (১৯৯০-১৯৯১) আৰু অপাৰেচন ডেজাৰ্ট ষ্টৰ্ম (১৯৯১)ত সেৱা আগবঢ়াইছিল।&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.defense.gov/News/News-Stories/id/43678/ |title=News Article: Air Force Women Surveyed Report Health Challenges During Gulf Service |publisher=Defense.gov |author=Gerry J. Gilmore|date=2002-07-09 |access-date=2015-08-12}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.defense.gov/News/News-Stories/id/45404/ |title=News Article: The Operation Desert Shield/Desert Storm Timeline |publisher=Defense.gov; National Guard Bureau |date=August 8, 2000 |access-date=2015-08-15}}&lt;/ref&gt;

১৯৯৩ চনত “ড’ণ্ট আস্ক ড’ণ্ট টেল’’ নীতি প্ৰণয়ন হোৱাৰ আগতে লেচবিয়ান আৰু বাইচেক্সুৱেল মহিলা (আৰু সমকামী পুৰুষ আৰু উভয়লিংগধাৰী)ক সামৰিক বাহিনীত সেৱা আগবঢ়োৱাত নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰা হৈছিল।&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://prezi.com/ytivn4zvwnrv/military-service-should-be-based-on-conduct-not-sexual-orie/|title=Military Service Should Be Based On Conduct, Not Sexual Orientation|publisher=prezi.com |author=Elizabeth Hoffman|date=January 15, 2014 |accessdate=August 16, 2015}}&lt;/ref&gt; ১৯৯৩ চনত &quot;ড’ণ্ট আস্ক ড’ণ্ট টেল&quot; নীতি প্ৰণয়ন কৰা হয়, যাৰ দ্বাৰা নিৰ্দেশ দিয়া হয় যে, সেনাই সেৱাৰ সদস্যসকলক তেওঁলোকৰ যৌন অভীৰুচিৰ বিষয়ে সুধিব নোৱাৰিব।&lt;ref name=&quot;Craig A. Rimmerman p. 249&quot;&gt;Craig A. Rimmerman [https://books.google.com/books?id=Go9XsJ47GswC&amp;pg=PA249 Gay rights, military wrongs: political perspectives on lesbians and gays in the military], Garland Pub., 1996 {{ISBN|0815325800}} p. 249&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;'Don't Ask, Don't Tell' Turns 15&quot;&gt;Thompson, Mark. (2008-01-28) [https://web.archive.org/web/20080131092438/http://www.time.com/time/nation/article/0,8599,1707545,00.html 'Don't Ask, Don't Tell' Turns 15]. TIME. Retrieved on 2010-11-30.&lt;/ref&gt; কিন্তু ২০১১ চনত এই নীতি শেষ নোহোৱালৈকে সেৱাৰ সদস্যসকলক সামৰিক বাহিনীৰ পৰা বহিষ্কাৰ কৰা হৈছিল যদিহে তেওঁলোকে সমলিংগৰ সদস্যৰ সৈতে যৌন আচৰণ কৰিছিল, তেওঁলোকে লেচবিয়ান, সমকামী বা উভয়লিংগী বুলি কয় আৰু/বা সমলিংগৰ কাৰোবাক বিয়া কৰাইছিল বা বিয়া কৰাবলৈ চেষ্টা কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;The Military Commander &amp; the Law&quot;&gt;Richard A. Gittins [https://books.google.com/books?id=ENpnS9KApu8C&amp;pg=PA215 The Military Commander &amp; the Law], DIANE Publishing, 1996 {{ISBN|0788172603}} p. 215&lt;/ref&gt;

১৯৯৩ চনৰ ২৮ এপ্ৰিলত লেছ এছপিনে বিমান পৰিবহণৰ স্থানৰ পৰা যুদ্ধৰ বৰ্জন আঁতৰাই দিয়ে, যাৰ ফলত মহিলাসকলে প্ৰায় সকলো বিমান কৰ্তৃপক্ষত সেৱা আগবঢ়াব পাৰে।&lt;ref&gt;{{cite web|last=Lohrenz |first=Carey D. |url=https://nation.time.com/2013/01/30/time-for-some-fearless-leadership/ |title=Time for Some Fearless Leadership |publisher=[[Time (magazine)|Time]] |date=2013-01-30 |access-date=2015-08-09}}&lt;/ref&gt;

১৯৯৩ চনত শ্বিলা উইডনাল বায়ুসেনাৰ প্ৰথম মহিলা সচিব হয়।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.mountainhome.af.mil/News-Photos-Videos/Article-Display/Article/1788286/womens-history-month-honoring-airmen-past-and-present/https://www.mountainhome.af.mil/News-Photos-Videos/Article-Display/Article/1788286/womens-history-month-honoring-airmen-past-and-present/|title=Women's History Month: Honoring Airmen past and present|date=March 18, 2019|website=Mountain Home Air Force Base}}{{dead link|date=March 2025|bot=medic}}{{cbignore|bot=medic}}&lt;/ref&gt; যদিও এইটো এটা অসামৰিক পদ,&lt;ref name=&quot;9013a&quot;&gt;{{USCSub|10|9013|a}}&lt;/ref&gt; এই প্ৰবন্ধত ইয়াক অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে, কাৰণ সেই পদত থকাৰ বাবে উইডনালক আমেৰিকাৰ সামৰিক বাহিনীৰ এটা শাখাৰ মুৰব্বী হোৱা প্ৰথম মহিলা হিচাপে পৰিগণিত হৈছিল।&lt;ref name=&quot;:Sheila0&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.womenofthehall.org/inductee/sheila-e-widnall/|title=Widnall, Sheila E.|website=National Women’s Hall of Fame|language=en-US|access-date=2019-03-23}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.milwomen.info/history.html |title=Women in the U.S. Military |publisher=Milwomen.info; Military Women Across the Nation, formerly WAVES National |date= |accessdate=2015-08-12 }}{{Dead link|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;

১৯৯৪ চনত পেণ্টাগনে ঘোষণা কৰিছিল:{{Cquote|সেৱাৰ সদস্যসকলে যিবোৰ পদৰ বাবে যোগ্যতা অৰ্জন কৰে, সেইবোৰ সকলো পদতে নিযুক্তি দিয়াৰ যোগ্য, মাথোঁ মহিলাসকলক ব্ৰিগেড পৰ্যায়ৰ তলৰ ইউনিটসমূহত নিযুক্তিৰ পৰা বাদ দিয়া হ’ব, যাৰ প্ৰধান মিছন হৈছে প্ৰত্যক্ষ স্থলযুদ্ধত লিপ্ত হোৱা।&lt;ref name=womenatwar&gt;{{cite news | url=https://www.nytimes.com/2009/10/21/opinion/21iht-edbroadwell.html?_r=0| title=Women at War | author= Paula Broadwell | author-link= Paula Broadwell | date=October 20, 2009 | work=New York Times}}&lt;/ref&gt;}}

সেই নীতিয়ে মহিলাসকলক প্ৰত্যক্ষ যুদ্ধৰ সান্নিধ্য বা &quot;কলকেচন&quot;ৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি কিছুমান সংস্থাত নিযুক্তি দিয়াটোও বাদ দিছিল যিটো নীতিয়ে ইয়াক বিশেষভাৱে উল্লেখ কৰিছিল।&lt;ref name=DOD&gt;{{cite web|title=The 2012 Statistical Abstract; National Security &amp; Veterans Affairs: Military Personnel and Expenditures; 511 - Military Personnel on Active Duty by Rank or Grade |url=https://www.census.gov/compendia/statab/cats/national_security_veterans_affairs/military_personnel_and_expenditures.html|publisher=United States Census Bureau; Department of Defense|accessdate=2012-05-10}}&lt;/ref&gt; সেনাবাহিনীৰ মতে, কল'কেচন তেতিয়া হয় যেতিয়া, “অৱস্থান বা ইউনিটে নিয়মিতভাৱে শাৰীৰিকভাৱে স্থান নিৰ্ণয় কৰে আৰু নিয়মিতভাৱে প্ৰত্যক্ষ যুদ্ধত লিপ্ত হ'বলৈ এটা মতবাদী মিছন নিযুক্তি দিয়া সামৰিক ইউনিটৰ সৈতে থাকে। ’’&lt;ref name=&quot;Army regulation&quot;&gt;{{cite journal|last=Army Regulation |title=Army Regulation 600-13, Army Policy For The Assignment of Female Soldiers.|journal=Department of the Army |date=27 March 1992}}&lt;/ref&gt;

কেলি ফ্লিন, যাক কেতিয়াবা কেলি ফ্লিন বুলিও কোৱা হয়, বায়ুসেনাৰ প্ৰথমগৰাকী মহিলা বি-৫২ পাইলট আছিল,&lt;ref name=sindy&gt;{{cite news | url=https://www.independent.co.uk/news/world/female-b52-pilot-quits-over-charges-of-adultery-1262385.html | title=Female B-52 pilot quits over charges of adultery | author= Dejevsky, Mary | date=19 May 1997 | journal=[[The Independent on Sunday]] | location=London}}&lt;/ref&gt; কিন্তু ১৯৯৭ চনত এজন তালিকাভুক্ত অধীনস্থৰ স্বামীৰ সৈতে ব্যভিচাৰী সম্পৰ্ক স্থাপন কৰাৰ পিছত, তেওঁৰ কমাণ্ডিং অফিচাৰৰ পৰা প্ৰেমৰ সম্পৰ্ক বিচ্ছিন্ন কৰাৰ প্ৰত্যক্ষ আদেশ অমান্য কৰাকে ধৰি সামৰিক অপৰাধৰ বাবে, আৰু তেওঁক মিছা কথা কোৱাৰ বাবে বায়ুসেনাৰ পৰা বৰ্খাস্ত কৰা হয় গতিকে।&lt;ref name=BSun&gt;{{cite news| url=https://www.baltimoresun.com/1997/05/24/end-to-messy-case-kelly-flinn-general-discharge-for-air-force-lieutenant-is-wise-resolution/| work = The Baltimore Sun| title=End to messy case Kelly Flinn: General discharge for Air Force lieutenant is wise resolution|date=May 24, 1997}}&lt;/ref&gt; বায়ুসেনাৰ সৈতে ফ্লিনৰ সমস্যাই সেই সময়ত সংবাদ মাধ্যমৰ ব্যাপক চৰ্চা লাভ কৰিছিল আৰু ১৯৯৭ চনৰ ২২ মে'ত ছিনেটৰ শুনানিত ইয়াৰ বিষয়ে আলোচনা কৰা হৈছিল।&lt;ref name=BSun/&gt;

বায়ুসেনাৰ মহিলাসকলে ২০০৩ চনৰ পৰা ২০১১ চনলৈকে ইৰাক যুদ্ধত সেৱা আগবঢ়াইছিল।&lt;ref name=&quot;auto&quot;&gt;{{cite web|url=http://archive.airforcetimes.com/article/20071229/NEWS/712290301/Female-airmen-deadly-Iraq-Afghanistan |title=Female airmen deadly in Iraq, Afghanistan|publisher=Archive.airforcetimes.com |author= Patrick Winn|date=December 29, 2007 |accessdate=2015-08-12}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.reuters.com/article/us-iraq-withdrawal-idUSTRE7BH03320111218|title=Last U.S. troops leave Iraq, ending war |work=Reuters|author=Joseph Logan|date=December 18, 2011|accessdate=2014-10-29}}&lt;/ref&gt;

২০০৩ চনত বায়ুসেনা একাডেমীৰ যৌন নিৰ্যাতনৰ কেলেংকাৰীত বায়ুসেনা একাডেমীত যৌন নিৰ্যাতনৰ অভিযোগৰ লগতে একাডেমীৰ নেতৃত্বই অভিযোগ কৰা কাণ্ডসমূহক আওকাণ কৰা বুলিও অভিযোগ উত্থাপন কৰা হৈছিল।&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.msnbc.com/msnbc/report-finds-sexual-assault-drug-use-air-force-academy|title=Report finds sexual assault, drug use at Air Force Academy |work=Msnbc.com|author=Meredith Clark|date=August 4, 2014|accessdate=2014-10-29}}&lt;/ref&gt;
[[File:Reserve Citizen Airmen Mobilized to Support COVID-19 Response.jpg|thumb|ক'ভিড-১৯ মহামাৰীৰ সময়ত যুটীয়া ঘাটি মেকগুয়াৰ–ডিক্স–লেকহাৰ্ষ্টত বায়ুসেনাৰ সংৰক্ষিত চিকিৎসা কৰ্মী, এপ্ৰিল ২০২০]]

আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ বায়ুসেনাৰ মৌলিক প্ৰশিক্ষণ কেলেংকাৰীত ৪৩ গৰাকী মহিলা প্ৰশিক্ষাৰ্থীয়ে ২০০৯ চনৰ পৰা আৰম্ভ হোৱা মৌলিক সামৰিক প্ৰশিক্ষণৰ সময়ত আৰু পিছত তেওঁলোকৰ সামৰিক প্ৰশিক্ষকৰ দ্বাৰা নিৰ্যাতিত হোৱাৰ অভিযোগ উত্থাপন কৰিছিল।&lt;ref name=Woodward&gt;{{cite news|last=Woodward|first=Margaret|title=Developing America's Airmen: A Review of Air Force Enlisted Training|url=http://www.af.mil/shared/media/document/AFD-121114-057.pdf|accessdate=26 May 2013|newspaper=www.AF.Mil|date=Aug 22, 2012}}{{dead link|date=March 2025|bot=medic}}{{cbignore|bot=medic}}&lt;/ref&gt; সোতৰজন পুৰুষ প্ৰশিক্ষকৰ বিৰুদ্ধে অনুচিত সম্পৰ্ক বিচৰাৰ পৰা আৰম্ভ কৰি ধৰ্ষণলৈকে অপৰাধৰ অভিযোগ উত্থাপন কৰা হৈছিল&lt;ref name=Davis&gt;{{cite news|last=Davis|first=Kristin|title=MTIs accused of wrong relationships now at 17|url=http://www.airforcetimes.com/news/2012/08/airforce-lackland-basic-training-17-mtis-accused-082712/|accessdate=4 September 2012|newspaper=Air Force Times|date=Aug 27, 2012}}&lt;/ref&gt; আৰু তদন্তৰ অপেক্ষাত ৩৫জন প্ৰশিক্ষকক পদৰ পৰা আঁতৰাই দিয়া হৈছিল।&lt;ref name=&quot;jervis&quot;&gt;{{cite news | first = Rick | last = Jervis | title = Sex-assault scandal casts a pall over Lackland AFB | date = July 19, 2012 | url = https://www.usatoday.com/news/military/story/2012-07-19/lackland-air-force-sex-scandal/56332956/1 | work = USA Today | accessdate = 2012-07-23}}&lt;/ref&gt; অভিযুক্ত প্ৰশিক্ষকসকলৰ ভিতৰত ৯জন আছিল ৩৩১ নং ট্ৰেইনিং স্কোয়াড্ৰনৰ। ৩৩১ নং প্ৰশিক্ষণ স্কোয়াড্ৰনৰ অধিনায়ক লেফটেনেণ্ট কৰ্ণেল মাইক পেকেটক ২০১২ চনৰ জুন মাহত তেওঁৰ ইউনিটৰ সমস্যাৰ বাবে কমাণ্ডৰ পৰা আঁতৰাই দিয়া হয়।&lt;ref name=&quot;carroll&quot;&gt;{{cite news | first = Chris | last = Carroll | title = Air Force has identified 31 alleged victims in Lackland sex abuse scandal | date = June 29, 2012 | url = http://www.stripes.com/news/air-force-has-identified-31-alleged-victims-in-lackland-sex-abuse-scandal-1.181597 | work = Stars &amp; Stripes | accessdate = 2012-07-23}}&lt;/ref&gt; ২০১২ চনৰ আগষ্ট মাহত ৭৩৭ নং প্ৰশিক্ষণ গোটৰ অধিনায়ক কৰ্ণেল গ্লেন পামৰকো এই কেলেংকাৰীৰ বাবে নিজৰ পদৰ পৰা অব্যাহতি দিয়া হয়।&lt;ref name=Weber-Baldor&gt;{{cite news|last=Weber|first=Paul J.|title=Air Force relieves commander over sex scandal|url=https://www.google.com/hostednews/ap/article/ALeqM5j1WcOVH8N3g734bJPBvZOvdF273w?docId=a4ae36d4d2af48e4bf521aba6dc750aa|archive-url=https://web.archive.org/web/20120811135748/http://www.google.com/hostednews/ap/article/ALeqM5j1WcOVH8N3g734bJPBvZOvdF273w?docId=a4ae36d4d2af48e4bf521aba6dc750aa|url-status=dead|archive-date=August 11, 2012|accessdate=4 September 2012|newspaper=AP|date=Aug 10, 2012|author2=Lolita C. Baldor|agency=AP}}&lt;/ref&gt;

২০১২ চনত জেনেট উলফেনবাৰ্গাৰ বায়ুসেনাৰ প্ৰথম মহিলা চাৰি তাৰকাযুক্ত জেনেৰেল হয়।&lt;ref name= &quot;Wolfenbarger&quot;/&gt; তাৰ আগতে বায়ুসেনাত কম পদবীৰ মহিলা জেনেৰেল বিষয়া আছিল, য'ত আছিল আন কিছুমানৰ লগতে এগৰাকী আফ্ৰিকান আমেৰিকান মহিলা চিকিৎসক, এডিথ পিটাৰছন মিচেল, এম ডি, এগৰাকী চিকিৎসা অংক'লজিষ্ট যি এগৰাকী ব্ৰিগেডিয়াৰ জেনেৰেল আৰু আমেৰিকাৰ চিকিৎসা সমিতিৰ সভানেত্ৰী হৈছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.nmanet.org/page/President_Bio/Edith-Peterson-Mitchell-MD.htm|title=Edith Peterson Mitchell, MD - National Medical Association|website=www.nmanet.org}}&lt;/ref&gt;

২০১৩ চনত প্ৰতিৰক্ষা সচিব লিঅ’ন পেনেটাই মহিলাসকলে যুদ্ধত সেৱা আগবঢ়োৱাৰ ওপৰত সামৰিক বাহিনীৰ নিষেধাজ্ঞা আঁতৰাই ১৯৯৪ চনৰ নিয়ম বাতিল কৰে। পেনেটাৰ এই সিদ্ধান্তত সামৰিক সেৱাসমূহক ২০১৬ চনৰ জানুৱাৰী মাহলৈকে সময় দিয়া হৈছে যে যদি তেওঁলোকে বিশ্বাস কৰে যে কোনো পদ মহিলাৰ বাবে বন্ধ হৈ থাকিব লাগে তেন্তে বিশেষ ব্যতিক্ৰম বিচাৰিব। সেৱাসমূহে ২০১৩ চনৰ মে' মাহলৈকে সকলো ইউনিট মহিলাৰ বাবে মুকলি কৰাৰ পৰিকল্পনা প্ৰস্তুত কৰিবলৈ আৰু ২০১৫ চনৰ শেষলৈকে ইয়াক প্ৰকৃততে কাৰ্যকৰী কৰিবলৈ সময় দিছিল।&lt;ref&gt;{{cite news| url=http://www.huffingtonpost.com/2013/01/23/women-in-combat_n_2535954.html | work=Huffington Post | title= Women In Combat: Leon Panetta Removes Military Ban, Opening Front-Line Positions| author= Lolita C. Baldor|date=23 January 2013}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news| url=https://www.cbsnews.com/news/panetta-to-lift-ban-on-women-in-combat/ |title=Panetta to lift ban on women in combat|author=David Martin| work=CBS News|date= June 14, 2013}}&lt;/ref&gt;

২০১৫ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত প্ৰতিৰক্ষা সচিব এছ কাৰ্টাৰে কয় যে, ২০১৬ চনৰ পৰা সকলো যুদ্ধৰ চাকৰি মহিলাৰ বাবে মুকলি হ’ব।&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.nbcnews.com/news/us-news/pentagon-nbc-news-all-combat-roles-now-open-women-n473581|title=All Combat Roles Now Open to Women|author=Jim Miklaszewski|work=NBC News|date=3 December 2015 }}&lt;/ref&gt;

২০১৬ চনৰ মাৰ্চ মাহত এছ কাৰ্টাৰে সামৰিক সেৱা শাখা আৰু আমেৰিকাৰ বিশেষ অভিযান কমাণ্ডৰ পৰা সকলো যুদ্ধৰ চাকৰি মহিলাৰ বাবে মুকলি কৰাৰ চূড়ান্ত পৰিকল্পনাত অনুমোদন জনায় আৰু সামৰিক বাহিনীক &quot;তৎক্ষণাত&quot; মহিলা যুদ্ধ সৈনিকক একত্ৰিত কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰিবলৈ অনুমোদন জনায়।&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.washingtontimes.com/news/2016/mar/11/ash-carter-approves-final-strategy-women-military-/|title=Ashton Carter approves final strategy for women in military combat roles|work=The Washington Times}}&lt;/ref&gt;

২০২০ চনত [[এমিলি থম্পছন]] যুদ্ধত এফ-৩৫এ লাইটনিং II উৰুৱা প্ৰথমগৰাকী মহিলা হিচাপে পৰিগণিত হয়।&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Correll|first=Diana Stancy|date=2020-06-11|title=This Air Force pilot is the first woman to fly the F-35 in combat|url=https://www.airforcetimes.com/news/your-air-force/2020/06/11/this-air-force-pilot-is-the-first-woman-to-fly-the-f-35-in-combat/|access-date=2020-06-23|website=Air Force Times|language=en-US}}&lt;/ref&gt;

২০০১ চনত আৰম্ভ হোৱা আৰু ২০২১ চনত সমাপ্ত হোৱা আফগানিস্তান যুদ্ধ আৰু ২০১৪ চনত আৰম্ভ হোৱা আৰু ২০২১ চনত সমাপ্ত হোৱা ইৰাকত আমেৰিকাৰ নেতৃত্বত যুদ্ধৰ হস্তক্ষেপত বায়ুসেনাৰ মহিলাসকলে সেৱা আগবঢ়াইছিল।&lt;ref name=&quot;auto&quot;/&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.af.mil/News/Article-Display/Article/682985/becoming-a-boom/|title=Becoming a boom|website=Air Force Reserve Command|date=March 2016 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;aljazeera.com&quot;&gt;{{cite web|url=https://www.aljazeera.com/news/2021/12/9/iraq-official-says-us-combat-mission-in-the-country-has-ended|title=US-led combat mission in Iraq ends, shifting to advisory role|website=aljazeera.com}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;reuters.com&quot;&gt;{{cite news|url=https://www.reuters.com/world/middle-east/iraq-security-adviser-says-international-coalition-ends-combat-mission-no-us-2021-12-09/|title=U.S.-led troops end Iraq combat mission, as planned - military officials|website=reuters.com|date=9 December 2021}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=LastFlight&gt;{{Cite web|url=https://www.cnn.com/2021/08/30/politics/us-military-withdraws-afghanistan/index.html |access-date=September 11, 2021 |date=31 August 2021 |title=The last US military planes have left Afghanistan, marking the end of the United States' longest war|first1=Nicole |last1=Gaouette |first2=Jennifer |last2=Hansler|first3=Barbara |last3=Starr |first4=Oren |last4=Liebermann |website=CNN}}&lt;/ref&gt;

২০২২ চনত যিগৰাকী মহিলাৰ নাম ৰাজহুৱাভাৱে ঘোষণা কৰা হোৱা নাছিল, তেওঁ বায়ুসেনাৰ প্ৰথমগৰাকী মহিলা বিশেষ কৌশল বিষয়া হয়।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.airforcetimes.com/news/your-air-force/2022/06/24/air-forces-first-female-special-tactics-officer-earns-coveted-scarlet-beret/|title=Air Force's first female special tactics officer earns coveted scarlet beret|first=Rachel|last=Cohen|date=June 24, 2022|website=Air Force Times}}&lt;/ref&gt;

==তথ্য সূত্ৰ==

[[শ্ৰেণী:সামৰিক]]
[[শ্ৰেণী:মহিলা সংগঠন]]</text>
      <sha1>er8b72q3kybiow6oe802hdjez51xujh</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী</title>
    <ns>0</ns>
    <id>116200</id>
    <revision>
      <id>519256</id>
      <parentid>519166</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T15:31:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Human Anubhav</username>
        <id>45073</id>
      </contributor>
      <comment>/* আৰু চাওক */</comment>
      <origin>519256</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="45581" sha1="ezvz1kdisilm4zgygzjql6lz0nl7qpn" xml:space="preserve">[[File:Asa Akira at AVN Awards 2016 (2).jpg|thumb|২০১৬ চনত পৰ্ণ অভিনেতা আসা আকিৰা আৰু টনি ৰিবাছ]]
'''পৰ্ণগ্ৰাফি চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেতা/অভিনেত্ৰী''' 
বুলি ক'লে সিহঁতক বুজায় যিয়ে [[পৰ্ণগ্ৰাফি]] [[চলচ্চিত্ৰ]]ত প্ৰদৰ্শিত [[মানৱ যৌনতা|যৌনতা]]ক দৃশ্যৰ মাধ্যমত উপস্থাপন কৰে। পৰ্ণগ্ৰাফিক ভিডিঅ' নিৰ্মাণ কৰাৰ আগতে [[অভিনেতা]]/[[অভিনেত্ৰী]]সকলক তেওঁলোকৰ ধাৰা আৰু উপধাৰাৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি এনেদৰে বাছনি কৰা হয় যাতে তেওঁলোকে মানুহৰ যৌন কল্পনা পূৰণ কৰিবলৈ সক্ষম হয়। সাধাৰণতে দুটা মূল শাখা থাকে; &quot;চফ্টকোৰ পৰ্ণগ্ৰাফী&quot;, য'ত [[অনাভেদী যৌনক্ৰিয়া]] থাকে কিন্তু &quot;ভেদকাৰী যৌনতা&quot; বা &quot;অত্যধিক যৌনতা&quot; নাথাকে, আৰু &quot;হাৰ্ডকোৰ পৰ্ণগ্ৰাফী&quot;, য'ত ভেদকাৰী যৌনতা আৰু অত্যধিক যৌনতা বা কামুকতা থাকে। ভিডিঅ' মূলতঃ মানুহৰ প্ৰয়োজন অনুযায়ী তৈয়াৰ কৰা হয়। পৰ্ণগ্ৰাফিক ভিডিঅ’ৰ ধাৰা আৰু উপধাৰাৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি পৰিৱেশ, অভিনেতা/অভিনেত্ৰীৰ বয়স, অভিনেত্ৰীগৰাকীৰ কামুকতা, শাৰীৰিক ক্ষমতা, আৱেগিকভাৱে উত্তেজিত হোৱাৰ ক্ষমতা আদি কাৰকে চৰিত্ৰটোক বাস্তৱিক ৰূপ দিবলৈ বিবেচনা কৰা হয়। তদুপৰি, জনপ্ৰিয়তাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি, পৰিবেশকসকলে প্ৰায়ে [[সমকামী]] পুৰুষ পৰ্ণগ্ৰাফি, [[লেচবিয়ান]] মহিলা পৰ্ণগ্ৰাফি, [[এলজিবিটি]], বিডিএছএম, ষ্ট্ৰেপ-অন যৌনতা, [[পায়ু সংগম|পায়ুপথৰ যৌনতা]], দ্বৈত অনুপ্ৰৱেশ, কিশোৰী ছোৱালী, আন্তঃবৰ্ণীয়, MILFs, [[আঙুলি সঞ্চালন]], [[দলগত যৌনকাৰ্য]], [[উভকামিতা]], [[বিপৰীতকামিতা]], [[মুখমৈথুন]], [[হস্তমৈথুন]], [[হেনটাই]], [[স্তন সংগম]], [[পশুকামিতা]] আদি নিৰ্দিষ্ট ধাৰাত বিভক্ত হয়। পৰ্ণগ্ৰাফিত অভিনয় কৰাৰ সময়ত সকলো অভিনেতা-অভিনেত্ৰী আংশিক বা সম্পূৰ্ণ নগ্ন হ’ব লাগে।

== জনপ্ৰিয় পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেতা ==
*'''[[জনী চিন্স]]''' (প্ৰকৃত নাম: ষ্টিভেন উলফ; জন্ম: ৩১ ডিচেম্বৰ, ১৯৭৮) এগৰাকী আমেৰিকান প্ৰাপ্তবয়স্ক চলচ্চিত্ৰ অভিনেতা, পৰিচালক আৰু ইউটিউবাৰ। তেওঁ ধাৰাবাহিকভাৱে আটাইতকৈ জনপ্ৰিয় পুৰুষ প্ৰতিভা প্ৰাপ্তবয়স্ক চিনেমা অনুসন্ধানৰ ভিতৰত অন্যতম আৰু তেওঁৰ চুলি কাটি লোৱা মূৰ, পেশীবহুল শৰীৰ আৰু নীলা চকুৰ বাবে পৰিচিত, যাক প্ৰায়ে যৌন প্ৰতীক বুলিও গণ্য কৰা হয়।&lt;ref&gt;{{cite news|last=Carey|first=Alexis|date=January 11, 2018|title=The most popular porn searches of 2017|url=https://m.frasercoastchronicle.com.au/news/from-rick-and-morty-to-fidget-spinners-pornhubs-mo/3308032/|newspaper=[[Fraser Coast Chronicle]]|access-date=September 1, 2018}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite magazine|last=Chatel|first=Amanda|date=July 28, 2015|title=Top 10 Porn Stars Women Search For More Than Men, According To PornHub, Because We Want Our James Deen, Damn It!|url=https://www.bustle.com/articles/100367-top-10-porn-stars-women-search-for-more-than-men-according-to-pornhub-because-we-want|magazine=Bustle|access-date=September 1, 2018}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|last1=Rodellar|first1=Pol|last2=Iris Simón|first2=Ana|date=January 9, 2018|title=Las tendencias de consumo de porno en España 2017 nos han hecho pensar|url=https://www.vice.com/es/article/jordi-nino-polla-actor-porno-resultados-pornhub-2017-espana/|publisher=Vice Media|access-date=September 3, 2018}}&lt;/ref&gt; তেওঁৰ প্ৰশংসাসমূহৰ ভিতৰত একাধিক এভিএন বঁটা বিজয়ী আৰু মনোনীত হোৱা লোকসকলো অন্তৰ্ভুক্ত।&lt;ref name=&quot;IAFD1&quot;&gt;{{cite web|last=Vanzetti|date=November 28, 2014|title=AVN Awards Nominations 2015: Individual Performer Awards|url=https://blog.iafd.com/2014/11/28/avn-awards-nominations-2015-individual-performer-awards/|publisher=[[Internet Adult Film Database]]|access-date=August 30, 2018}}&lt;/ref&gt; তেওঁৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চৰিত্ৰসমূহে কাম কৰা বৃহৎ বৈচিত্ৰ্যপূৰ্ণ বৃত্তিসমূহক কেন্দ্ৰ কৰি তেওঁ মিমৰ বিষয়বস্তু হৈ আহিছে।&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Bateman |first=Effie |date=February 4, 2022 |title=Scotty From Marketing Now On Par With Johnny Sins For Amount Of Different Jobs He's Tried Out |url=https://www.betootaadvocate.com/uncategorized/scotty-from-marketing-now-on-par-with-johnny-sins-for-amount-of-different-jobs-hes-tried-out/ |access-date=September 7, 2022 |website=The Betoota Advocate |language=en-AU}}&lt;/ref&gt;

== জনপ্ৰিয় পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী ==

* '''''[[:es:Audrey Bitoni|অড্ৰে বিটোনী]]''''' (জন্ম: ১৬ আগষ্ট, ১৯৮৬) এগৰাকী আমেৰিকান পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী। 
* '''''[[:en:Aurora Snow|অৰোৰা স্নো]]''''' এগৰাকী প্ৰাক্তন পৰ্ণ অভিনেত্ৰী,&lt;ref name=&quot;Snow 2017a&quot;&gt;{{cite news |last=Snow |first=Aurora |title=Retired Porn Star's Bittersweet Return to the Spotlight |url=https://www.thedailybeast.com/a-retired-porn-stars-bittersweet-return-to-the-spotlight |work=The Daily Beast |date=April 11, 2017 |url-access=subscription}}&lt;/ref&gt; পৰিচাৰিকা আৰু স্তম্ভলেখিকা।&lt;ref name=&quot;Snow 2013b&quot;&gt;{{cite web |url=https://www.thedailybeast.com/how-a-porn-star-retires-aurora-snow-on-life-after-porn |title=How a Porn Star Retires: Aurora Snow on Life After Porn |access-date=July 9, 2013 |first=Aurora |last=Snow |date=June 18, 2013 |work=The Daily Beast |url-access=subscription}}&lt;/ref&gt;
* '''''[[:es:Austin Kincaid|অষ্টিন কিনকেইড]]''''' (জন্ম: ১৪ জানুৱাৰী, ১৯৮০) এগৰাকী আমেৰিকান পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী। 
* '''''[[:en:Asa Akira|আসা আকিৰা]]''''' (জন্ম: ৩ জানুৱাৰী, ১৯৮৬) এগৰাকী জাপানী-মাৰ্কিন পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী আৰু পৰিচালক। 
* '''[[ইণ্ডিয়া ছামাৰ]]''' এগৰাকী আমেৰিকান পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী আৰু নগ্ন মডেল আৰু এভিএন আৰু এক্সআৰচিঅ’ হলছ অৱ ফেমৰ সদস্য। 
* '''[[ইভা এঞ্জেলিনা]]''' (জন্ম: ১৪ মাৰ্চ, ১৯৮৫) এগৰাকী মাৰ্কিন পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী আৰু মডেল। 
* '''''[[:en:Asia Carrera|এচিয়া কাৰেৰা]]''''' (জন্ম: ৬ আগষ্ট, ১৯৭৩) এগৰাকী প্ৰাক্তন মাৰ্কিন পৰ্ণ অভিনেত্ৰী। 
* '''''[[:en:Angela White|এঞ্জেলা হোৱাইট]]''''' এগৰাকী অষ্ট্ৰেলিয়ান পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী আৰু পৰিচালিকা। 
* '''''[[:en:Anette Dawn|এনেট ডন]]''''' (জন্ম: ৯ মে', ১৯৭৮) এগৰাকী হাঙ্গেৰীয়ান পতিতা, মেকআপ শিল্পী, মডেল আৰু প্ৰাক্তন পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী। 
* '''[[এবে ব্ৰুকছ]]''' (জন্ম: ১৭ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৮৩) এগৰাকী মাৰ্কিন পৰ্ণ অভিনেত্ৰী। 
* '''''[[:en:Emma Magnolia|এমা মেগনোলিয়া]]''''' (জন্ম: ১০ এপ্ৰিল, ১৯৯২) এগৰাকী আমেৰিকান পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী আৰু মডেল। এভিএন বঁটা (২০২৪), পৰ্ণহাব বঁটা (২০২৪), আৰু এক্সবিআইজেড বঁটা (২০২৫)-ৰ বাবে মনোনীত হৈছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.imdb.com/name/nm13497154/awards/|title=Emma Magnolia - Awards|lang=en-US|website=IMDb|access-date=2025-06-05}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://nmgmanagement.com/2023/11/22/2024-xbiz-awards-nominees-announced/|title=2024 XBIZ Awards Nominees Announced|lang=en-US|last=NMG|website=NMG Management|access-date=2025-06-05}}&lt;/ref&gt;
* '''''[[:en:Alexis Texas|এলেক্সিচ টেক্সাচ]]''''' (জন্ম: ২৫ মে', ১৯৮৫) এগৰাকী আমেৰিকান AVN পুৰস্কাৰ বিজয়ী পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী তথা পৰিচালক।&lt;ref name=avnhof&gt;{{cite web | url=https://avn.com/business/articles/video/2022-avn-award-winners-announced-905527.html | title=2022 AVN Award Winners Announced AVN }}&lt;/ref&gt;
* '''''[[:en:Carmen Moore (American actress)|কাৰ্মেন কিম মূৰ]]''''' (২১ ফেব্ৰুৱাৰী ১৯৮৬ – আগষ্ট ২০১৮) এগৰাকী নাভাজো আমেৰিকান পৰ্ণ অভিনেত্ৰী। 
* '''''[[:en:Carmen Luvana|কাৰ্মেন লুভানা]]''''' (প্ৰকৃত নাম: মিচেল চেণ্ডোভাল, জন্ম: ২৩ আগষ্ট ১৯৮১) এগৰাকী থিয়েটাৰ অভিনেত্ৰী আৰু অৱসৰপ্ৰাপ্ত পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী।&lt;ref name=&quot;Vocero 9-3-23&quot;&gt;{{cite web|url=https://www.elvocero.com/escenario/espectaculos/v-deo-joshua-pauta-y-carmen-luvana-maduran-como-pareja-y-equipo/article_cc32b164-bdfc-11ed-92e7-27116220892e.html |title=Los creadores de contenido lideran la obra ¿Pa' qué cara@%&amp; me casé?, este fin de semana, en el Teatro Tapia|first1=Alexandra Acosta|last1=Vilanova|work=El Vocero|date=9 March 2023}}&lt;/ref&gt;
* '''''[[:en:Crissy Moran|ক্ৰিচ্চী মোৰান]]''''' (জন্ম: ২২ ডিচেম্বৰ, ১৯৭৫) এগৰাকী প্ৰাক্তন মাৰ্কিন পৰ্ণ অভিনেত্ৰী। 
*'''[[কেচাৰিন চাইচালামপল]]''' এগৰাকী থাই প্ৰাপ্তবয়স্ক চলচ্চিত্ৰ অভিনেত্ৰী, যিয়ে বহুতো ছদ্মনামেৰে  অভিনয় কৰিছে। বিশেষকৈ '''নং নাট''' আৰু '''নাট চানাপা''' নামেৰে জনাজাত।&lt;ref&gt;{{usurped|1=[https://web.archive.org/web/20040804040523/http://www.asiansexgazette.com/asg/southeast_asia/southeast01news98.htm &quot;থাই অভিনেত্ৰীক প্ৰাপ্তবয়স্ক ফিল্ম সম্পৰ্কীয় অভিযোগত চমন&quot;]}}, ২ আগষ্ট ২০০৪, ''Asian Sex Gazette''. উদ্ধৃতি ২০০৭-০৭-২৭ &lt;/ref&gt;
* '''''[[:es:Kelly Madison|কেলি মেডিচন]]''''' (জন্ম: ২৬ আগষ্ট, ১৯৬৭) এগৰাকী আমেৰিকান পৰ্ণ অভিনেত্ৰী আৰু পৰিচালক। 
* '''''[[:en:Cytherea (actress)|চাইথেৰিয়া]]''''' এগৰাকী আমেৰিকান পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী, যি &quot;squirting&quot;ৰ বাবে প্ৰসিদ্ধ। 
* '''''[[:en:Charmane Star|চাৰ্মান ষ্টাৰ]]''''' (জন্ম: ৫ মে', ১৯৭৯) এগৰাকী আমেৰিকান পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী। 
* '''[[ছ’ফি এণ্ডাৰছন]]''' (২৩ নৱেম্বৰ ১৯৮৭ – ৩০ নৱেম্বৰ ২০২৩) এগৰাকী ইংৰাজী পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী আৰু ইণ্টাৰনেট ব্যক্তিত্ব আছিল। 
* '''[[ছানী লিয়নি]]''' (জন্ম: ১৩ মে', ১৯৮১) এগৰাকী ভাৰতীয়-কানাডীয় অভিনেত্ৰী, মডেল আৰু প্ৰাক্তন পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী।&lt;ref name=&quot;sunnyleone.com&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.sunnyleone.com/en|title=Sunny Leone – Desi Porn|work=SunnyLeone.com|accessdate=April 11, 2015|archive-date=December 25, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181225170019/https://www.sunnyleone.com/en|archivedate=December 25, 2018|archiveurl=https://web.archive.org/web/20181225170019/https://www.sunnyleone.com/en|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;
* '''[[ছানি লেন]]'''&lt;ref name=&quot;Bio&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.sunnylanelive.com/bio.html|title=Sunny Lane Biography|work=sunnylanelive.com|year=2009|accessdate=29 June 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131005231101/http://www.sunnylanelive.com/bio.html|archivedate=5 October 2013}}&lt;/ref&gt; (জন্ম: ২ মাৰ্চ, ১৯৮০) এগৰাকী মাৰ্কিন পৰ্ণ অভিনেত্ৰী আৰু নগ্ন মডেল। 
*'''''[[:en:Jessie Rogers|জেছি ৰজাৰ্ছ]]''''' এগৰাকী ব্ৰাজিলিয়ান-আমেৰিকান পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী। 
*'''[[জেজমিন চৌধুৰী]]''' (জন্ম: ১৫ মে ১৯৮৫) বাংলাদেশী/আমেৰিকান পৰ্ণগ্ৰাফি অভিনেত্ৰী। 
*'''[[জেনা জেমছন]]''' (জন্ম: ৯ এপ্ৰিল, ১৯৭৪) এগৰাকী প্ৰাক্তন পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী।&lt;ref name=&quot;CNBC&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.cnbc.com/2014/01/15/jenna-jameson-makes-post-retirement-comback-to-porn.html|title=The return of Jenna Jameson|first=Chris|last=Morris|date=2014-01-15|publisher=CNBC|archiveurl=https://web.archive.org/web/20141016012417/https://www.cnbc.com/id/101338733|archivedate=October 16, 2014}}&lt;/ref&gt; 
*'''[[টেইলৰ ৱেন]]''' এগৰাকী বৃটিছ অভিনেত্ৰী, মডেল আৰু প্ৰাক্তন পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ পৰিবেশক। 
*'''''[[:en:Dyanna Lauren|ডায়েনা লৰেন]]''''' (জন্ম: ১৮ মাৰ্চ, ১৯৬৫) এগৰাকী আমেৰিকান কামুক নৃত্যশিল্পী, পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী, গায়িকা আৰু পৰিচালক। 
*'''''[[:en:Patrícia Kimberly|পেট্ৰিচিয়া কিম্বাৰ্লি]]''''' (জন্ম: ৬ জানুৱাৰী ১৯৮৪) এগৰাকী ব্ৰাজিলিয়ান যৌনকৰ্মী।&lt;ref name=&quot;extra&quot;&gt;{{cite news |author=&lt;!--Staff writer(s); no by-line.--&gt; |title=Consagrada em premiação, nova estrela do pornô foi professora de inglês: 'Sou reconhecida até no mercado' |url=https://extra.globo.com/famosos/consagrada-em-premiacao-nova-estrela-do-porno-foi-professora-de-ingles-sou-reconhecida-ate-no-mercado-19621473.html |work=EXTRA |date=2016-07-01 |access-date=2018-03-10}}&lt;/ref&gt;
*'''''[[:en:Bianca Beauchamp|বিয়াংকা বিউচাম্প]]''''' (জন্ম: ১৪ অক্টোবৰ, ১৯৭৭) এগৰাকী কানাডিয়ান পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী আৰু ফেটিছ মডেল যিয়ে তেওঁৰ গ্লেমাৰ, ইৰ'টিক আৰু লেটেক্স ফেটিছ মডেলিঙৰ বাবে বেছিকৈ পৰিচিত।&lt;ref name=bbgl&gt;{{cite web | url=http://www.biancabeauchamp.com/bianca_beauchamp_glamour_lounge_bio.html | title=Bianca Beauchamp's Biography | date=October 2003 | access-date=24 August 2011 | archive-url=https://web.archive.org/web/20110720091029/http://www.biancabeauchamp.com/bianca_beauchamp_glamour_lounge_bio.html | archive-date=July 20, 2011 | url-status=dead | website=Bianca Beauchamp Official website | archivedate=20 July 2011 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20110720091029/http://www.biancabeauchamp.com/bianca_beauchamp_glamour_lounge_bio.html | deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;
*'''''[[:es:Brianna Love|ব্ৰিয়ানা লাভ]]''''' (জন্ম: ১৪ মাৰ্চ ১৯৮৫), এগৰাকী অবসৰপ্ৰাপ্ত মাৰ্কিন পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী। 
*'''[[ব্ৰী অ'ল্চন]]'''&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Silverman|first=Stephen M.|date=March 1, 2011|title=Rachel Oberlin's Mom Worried about Her with Charlie Sheen|url=https://people.com/celebrity/rachel-oberlin-charlie-sheens-girlfriend-has-worried-mom/|work=[[People (magazine)|People]]|accessdate=January 14, 2025}}&lt;/ref&gt; (জন্ম: ৭ অক্টোবৰ, ১৯৮৬), এগৰাকী মাৰ্কিন পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেত্ৰী। 
*'''''[[:en:Bruna Ferraz|ব্ৰুনা ফেৰাজ]]''''' (জন্ম: ৫ ছেপ্টেম্বৰ ১৯৮১) এগৰাকী ব্ৰাজিলৰ প্ৰাপ্তবয়স্ক মডেল, পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী আৰু টিভি-ব্যক্তিত্ব। 
*'''''[[:en:Belladonna (actress)|বেলাডোনা]]''''' এগৰাকী মাৰ্কিন পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেত্ৰী। 
*'''''[[:en:Victoria Zdrok|ভিক্টোৰিয়া ঝড্ৰক উইলছন]]'''''&lt;ref name=&quot;Wilson 2011&quot;&gt;{{Cite book |title=The 30-Day Sex Solution: How to Build Intimacy, Enhance your Sex Life, and Strengthen Your Relationship on One Month's Time |last1=Wilson |first1=Victoria Zdrok |last2=Wilson |first2=John |year=2011 |publisher=Adams Media |location=New York |isbn=978-1-6055-0680-7}}{{page needed|date=May 2025}}&lt;/ref&gt; (জন্ম: ৩ মাৰ্চ, ১৯৭৩) এগৰাকী আমেৰিকান পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ অভিনেত্ৰী, লেখিকা আৰু মডেল। ১৯৯৪ চনৰ অক্টোবৰ মাহত তেওঁ প্লেবয়ৰ প্লেমেট আছিল। ২০০২ চনৰ জুন মাহত তেওঁ পেণ্টহাউছ আলোচনীৰ পেট অৱ দ্য মান্থ হিচাপে পৰিগণিত হয়, পিছলৈ তেওঁলোকৰ ২০০৪ চনৰ পেণ্টহাউছ পেট অৱ দ্য ইয়েৰ হিচাপে নিৰ্বাচিত হয়। ঝড্ৰক এজন নন-প্ৰেকটিচিং এটৰ্নী, এজন ক্লিনিকেল চাইক'লজিষ্ট আৰু চেক্স থেৰাপিষ্টো। 
*'''''[[:en:Vicky Vette|ভিকি ভেট]]''''' (জন্ম: ১২ জুন, ১৯৬৫)&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://www.xbiz.com/news/195667/vicky-vette-celebrates-turning-50-with-site-promotion |title=Vicky Vette Celebrates Turning 50 With Site Promotion |access-date=15 December 2023 |first=John |last=Sanford |date= 12 June 2015 |website=XBIZ}}&lt;/ref&gt; পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেত্ৰী আছিল। 
*'''''[[:en:Venus Lux|ভেনাছ লাক্স]]''''' এগৰাকী আমেৰিকান তৃতীয় লিংগৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী, পৰিচালক, প্ৰযোজক আৰু শিক্ষাবিদ। 
*'''''[[:en:Monique Alexander|মনিক আলেকজেণ্ডাৰ]]''''' এগৰাকী আমেৰিকান পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী, নগ্ন মডেল, আৰু ২০১৭ চনৰ এভিএন হল অৱ ফেমৰ অন্তৰ্ভুক্ত।&lt;ref name=&quot;Street 2016&quot;&gt;{{cite web |last1=Street |first1=Sharan |title=Class of 2017: The AVN Hall of Fame's Newest Inductees |url=https://avn.com/business/articles/video/class-of-2017-the-new-inductees-into-the-avn-hall-of-fame-707363.html |website=AVN |access-date=26 June 2024 |date=28 December 2016 |archive-date=December 29, 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161229171303/https://avn.com/business/articles/video/class-of-2017-the-new-inductees-into-the-avn-hall-of-fame-707363.html |url-status=live }}&lt;/ref&gt;
*'''[[মণিকা মেহেম]]''' (জন্ম: ১৪ মাৰ্চ ১৯৭৮) এগৰাকী অষ্ট্ৰেলিয়ান প্ৰাক্তন পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী, নৃত্যশিল্পী&lt;ref name=&quot;Speiser2011&quot;&gt;{{cite book|author=Lainie Speiser|title=Confessions of the Hundred Hottest Porn Stars|url=https://books.google.com/books?id=fdBrEZKNadkC&amp;pg=PA113|accessdate=13 January 2014|date=1 June 2011|publisher=Quiver|isbn=978-1-59233-477-3|page=113}}&lt;/ref&gt; আৰু গায়িকা। 
*'''[[মিয়া খলিফা]]''' (জন্ম: ১০ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৯৩) এগৰাকী লেবানন-আমেৰিকান ইণ্টাৰনেট চেলিব্ৰিটি, ৱেবকেম মডেল আৰু প্ৰাপ্তবয়স্ক মডেল। 
*'''''[[:es:Memphis Monroe|মেমফিচ মনৰো]]''''' (জন্ম: ২৩ মাৰ্চ, ১৯৮৫) এগৰাকী মাৰ্কিন পৰ্ণ অভিনেত্ৰী। 
*'''[[লানা ৰোডছ]]''' (জন্ম: ৬ ছেপ্টেম্বৰ, ১৯৯৬) এগৰাকী পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেত্ৰী আৰ্ মডেল। 
*'''''[[:en:Lisa Ann|লিচা এন]]''''' (জন্ম: ৯ মে', ১৯৭২) এগৰাকী আমেৰিকান পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেত্ৰী। 
*'''''[[:es:Lisa Sparks|লিচা স্পাৰ্কচ]]''''' (জন্ম: ৬ অক্টোবৰ, ১৯৭৭) এগৰাকী মাৰ্কিন পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেত্ৰী। 
*'''''[[:en:Shy Love|শাই লাভ]]''''' (জন্ম: ২৭ নৱেম্বৰ, ১৯৭৮) এগৰাকী ইটালীয়ান পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী। 
*'''''[[:es:Shay Jordan|শে জোৰ্ডন]]''''' (জন্ম: ১৭ নভেম্বৰ ১৯৮৫, ফিলিপাইন) এগৰাকী মাৰ্কিন পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী। 
*'''[[শ্বাইলা ষ্টাইলেজ]]''' (আমাণ্ডা ফ্ৰাইডমেন, ২৩ ছেপ্টেম্বৰ ১৯৮২ – ৯ নৱেম্বৰ ২০১৭) এগৰাকী কানাডাৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী আৰু মডেল আছিল। 
*'''''[[:en:Stormy Daniels|ষ্টৰ্মি ডেনিয়েলছ]]''''' এগৰাকী আমেৰিকান পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ অভিনেত্ৰী, পৰিচালক আৰু প্ৰাক্তন ষ্ট্ৰিপাৰ। 
*'''''[[:en:Sasha Grey|সাশা গ্ৰে]]''''' (জন্ম: ১৪ মাৰ্চ, ১৯৮৮)&lt;ref name=&quot;Commanducci-2009&quot;&gt;{{Cite news |url=https://www.theglobeandmail.com/arts/sasha-grey-particulars/article4277473/ |title=Sasha Grey: Particulars |newspaper=The Globe and Mail |publication-place=Toronto |date=June 25, 2009 |last1=Commanducci |first1=Massimo |url-access=subscription }}&lt;/ref&gt; এগৰাকী মাৰ্কিন পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেত্ৰী। 
*'''''[[:en:Savannah (actress)|সাভান্নাহ]]''''' (জন্ম: ৯ অক্টোবৰ, ১৯৭০, মৃত্যু: ১১ জুলাই, ১৯৯৪) এগৰাকী মাৰ্কিন পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ অভিনেত্ৰী আছিল। 
*'''[[হলি চেম্পছন]]''' (জন্ম: ৪ ছেপ্টেম্বৰ, ১৯৭৩) এগৰাকী আমেৰিকান পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেত্ৰী। 
*'''''[[:es:Hannah Harper|হান্না হাৰ্পাৰ]]''''' (জন্ম: ৪ জুলাই, ১৯৮২) পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেত্ৰী। 
*'''[[য়াছমিন লী]]''' এগৰাকী কম্বোডিয়ান আমেৰিকান ট্ৰেন্সজেণ্ডাৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেত্ৰী আৰু এগৰাকী মডেল।

== দেশ অনুসৰি জনপ্ৰিয় পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী ==
===আমেৰিকা===
{{div col|3}}
* [[:en:Asa Akira|আসা আকিৰা]]
* [[:en:Monique Alexander|মোনিক এলেক্সাণ্ডাৰ]]
* [[:en:August Ames|আগাষ্ট এমছ]]
* [[:en:Alexis Amore|আলেক্সিছ আমৰে]]
* [[:en:Brittany Andrews|ব্ৰিটেনি এণ্ড্ৰিউছ]]
* '''[[ইভা এঞ্জেলিনা]]'''
* [[:en:Nicole Aniston|নিকল এনিক্সটন]]
* [[:en:Lisa Ann|লিচা এন]]
* [[:en:Belladonna (actress)|বেলাডোনা]]
* [[:en:Yurizan Beltran|ইউৰিজান বেলট্ৰান]]
* [[:en:Tori Black|টোৰি ব্লেক]]
* [[:en:Rene Bond|ৰেনে বণ্ড]]
* [[:en:Lizzy Borden (actress)|লিজী বৰ্ডেন]]
*'''[[এবে ব্ৰুকছ]]'''
* [[:en:Mary Carey (actress)|মেৰী কেৰী]]
* [[:en:Asia Carrera|এছিয়া কাৰেৰাৰা]]
* [[:en:Mercedes Carrera|মাৰ্সেডিছ কাৰেৰাৰা]]
* [[:en:Angelina Castro|এঞ্জেলিনা কাষ্ট্ৰো]]
* [[:en:Kim Chambers|কিম চেম্বৰ্ছ]]
* [[:en:Adriana Chechik|এড্ৰিয়ানা চেচিক]]
* [[:en:Brittany CoxXx|ব্ৰিটেনি কক্সএক্সএক্স]]
* [[:en:Carter Cruise|কাৰ্টাৰ ক্ৰুইজ]]
* [[:en:Cytherea (actress)|চিথেৰিয়া]]
* [[:en:Siri Dahl|চিৰি ডাল]]
* [[:en:Abella Danger|আবেল্লা ডেঞ্জাৰ]]
* [[:en:Stormy Daniels|ষ্টৰ্মি ডেনিয়েলছ]]
* [[:en:Ela Darling|এলা ডাৰ্লিং]]
* [[:en:Brittni De La Mora|ব্ৰিত্নি ডে লা মৰ]]
* [[:en:Devon (actress)|ডেভন]]
* [[:en:Skin Diamond|স্কিন ডায়মণ্ড]]
* [[:en:Jessica Drake|জেছিকা ড্ৰেক]]
* [[:en:Sasha Grey|সাশা গ্ৰে]]
* [[:en:Carmen Hart|কাৰ্মেন হাৰ্ট]]
* [[:en:Nina Hartley|নিনা হাৰ্টলি]]
* [[:en:Jenna Haze|জেনা হেইজ]]
* [[:en:Nicki Hunter|নিকি হাণ্টাৰ]]
* [[:en:Kylie Ireland|কাইলি আয়াৰলেণ্ড]]
* [[:en:Mia Isabella|মিয়া ইছাবেলা]]
* '''[[জেনা জেমছন]]'''
* [[:en:Jesse Jane|জেচি জেইন]]
* [[:en:Bailey Jay|বেইলি জে]]
* [[:en:Jessica Jaymes|জেছিকা জেমছ]]
* '''[[জেজমিন চৌধুৰী]]'''
* [[:en:Jelena Jensen|জেলেনা জেনচেন]]
* [[:en:Julia Ann|জুলিয়া এন]]
* [[:en:Kimberly Kane|কিম্বাৰ্লি কেইন]]
* [[:en:Kagney Linn Karter|কেগনি লিন কাৰ্টাৰ]]
* [[:en:Jennifer Ketcham|জেনিফাৰ কেঁচাম]]
* '''[[মিয়া খলিফা]]'''
* [[:en:Kayden Kross|কেইডেন ক্ৰছ]]
* [[:en:Remy LaCroix|ৰেমি লাক্ৰোই]]
* '''[[ছানি লেন]]'''
* [[:en:Tory Lane|টৰি লেইন]]
* [[:en:Dyanna Lauren|ডায়েনা লৰেন]]
* [[:en:Shayla LaVeaux|শ্বাইলা লাভো]]
* '''[[য়াছমিন লী]]'''
* [[:en:Kaylani Lei|কেলানি লেই]]
* '''[[ছানী লিয়নি]]'''
* [[:en:Janine Lindemulder|জানিন লিণ্ডেমুল্ডাৰ]]
* [[:en:Shy Love|শাই লাভ]]
* [[:en:Carmen Luvana|কাৰমেন লুভানা]]
* [[:en:Venus Lux|ভেনাছ লাক্স]]
* [[:en:Amber Lynn|এম্বাৰ লিন]]
* [[:en:Gina Lynn|জিনা লিন]]
* [[:en:Emma Magnolia|এম্মা মেগন’লিয়া]]
* [[:en:Mia Malkova|মিয়া মালকোভা]]
* [[:en:Ariana Marie|এৰিয়ানা মাৰি]]
* [[:en:Michelle Maylene|মিচেল মেলিন]]
* [[:en:Kelli McCarty|কেলি মেককাৰ্টি]]
* [[:en:Mimi Miyagi|মিমি মিয়াগি]]
* [[:en:Carmen Moore (American actress)|কাৰমেন মুৰ]]
* [[:en:Crissy Moran|ক্ৰিছি ম'ৰান]]
* [[:en:Noname Jane|ন'নেম জেইন]]
* '''[[ব্ৰী অ'ল্চন]]'''
* [[:en:Tera Patrick|টেৰাৰ পেট্ৰিক]]
* [[:en:Lauren Phillips (American actress)|লৰেন ফিলিপছ]]
* [[:en:Mari Possa|মাৰি প'ছা]]
* [[:en:Chanel Preston|চানেল প্ৰেষ্টন]]
* [[:en:Kirsten Price (actress)|কিষ্টেন প্ৰাইচ]]
* [[:en:Raylene|ৰেইলিন]]
* [[:en:Amber Rayne|এম্বাৰ ৰেইন]]
* [[:en:Rayveness|ৰেভেনেছ]]
* [[:en:Riley Reid|ৰাইলি ৰীড]]
* [[:en:Tasha Reign|টাশা ৰেইন]]
* '''[[লানা ৰোডছ]]'''
* [[:en:Raven Riley|ৰেভেন ৰাইলি]]
* [[:en:Gina Rodriguez (pornographic actress)|জিনা ৰ'ড্ৰিগেজ]]
* [[:en:Brett Rossi|ব্ৰেট ৰ'চি]]
* [[:en:Bonnie Rotten|ব'ন্নি ৰটেন]]
* [[:en:Dylan Ryder|ডিলান ৰাইডাৰ]]
* '''[[হলি চেম্পছন]]'''
* [[:en:Savanna Samson|চাভান্না ছেম্পচন]]
* [[:en:Savannah (actress)|চাভেন্না]]
* [[:en:Hillary Scott (actress)|হিলাৰী স্কট]]
* [[:en:Kristina and Karissa Shannon|ক্ৰিষ্টিনা আৰু কাৰিছা শেনন]]
* [[:en:Alexandra Silk|আলেক্সাণ্ড্ৰা চিল্ক]]
* [[:en:Aurora Snow|অ'ৰোৰা স্ন']]
* [[:en:Jasmin St. Claire|জাছমিন ছেইণ্ট ক্লেয়াৰ]]
* [[:en:Bobbi Starr|ববি ষ্টাৰ]]
* [[:en:Rachel Starr|ৰেচেল ষ্টাৰ]]
* [[:en:Riley Steele|ৰাইলি ষ্টীল]]
* [[:en:Sydnee Steele|চিড্‌নি ষ্টীল]]
* [[:en:Hollie Stevens|হলি ষ্টিভেন্স]]
* [[:en:Tabitha Stevens|টাবিথা ষ্টিভেন্স]]
* '''[[ইণ্ডিয়া ছামাৰ]]'''
* [[:en:Kendra Sunderland|কেণ্ড্ৰা ছাণ্ডাৰলেণ্ড]]
* [[:en:Reya Sunshine|ৰেয়া ছানচাইন]]
* [[:en:Tammy Lynn Sytch|টেমি লিন চিচ]]
* [[:en:Felicia Tang|ফেলিছিয়া টেং]]
* [[:en:Alexis Texas|আলেক্সিছ টেক্সাছ]]
* [[:en:Sunset Thomas|চানচেট থমাচ]]
* [[:en:Taryn Thomas|টাৰিন থমাচ]]
* [[:en:Nikki Tyler|নিকি টেইলৰ]]
* [[:en:Dana Vespoli|ডানা ভেছপ'ল']]
* [[:en:Maitland Ward|মেইটলেণ্ড ৱাৰ্ড]]
* [[:en:Emily Willis|এমিলি উইলিছ]]
* [[:en:Linda Wong (pornographic actress)|লিণ্ডা ৱঙ]]
* [[:en:Victoria Zdrok|ভিক্ট'ৰিয়া জ়ড্ৰক]]
* [[:en:Lezley Zen|লেজ্‌লি জেন]]
{{div col end}}

===অষ্ট্ৰেলিয়া===
{{div col|2}}
* '''[[মণিকা মেহেম]]'''
* [[:en:Angela White|এঞ্জেলা হোৱাইট]]
{{div col end}}

===বাংলাদেশ===
*'''[[জেজমিন চৌধুৰী]]'''

===ব্ৰাজিল===
{{div col|3}}
*[[:en:Bruna Ferraz|ব্ৰুনা ফেৰাজ]]
*[[:en:Patrícia Kimberly|পেট্ৰিচিয়া কিম্বাৰ্লি]]
*[[:en:Jessie Rogers|জেচি ৰজাৰ্ছ]]
{{div col end}}

===ইংলেণ্ড===
{{div col|3}}
*'''[[ছ’ফি এণ্ডাৰছন]]'''
*[[:en:Samantha Bentley|চামেংথা বেণ্টলি]]
*[[:en:Linsey Dawn McKenzie|লিনচি ডন মেকেঞ্জি]]
*'''[[টেইলৰ ৱেন]]'''
{{div col end}}

===কানাডা===
{{div col|3}}
*[[:en:Bianca Beauchamp|বিয়াংকা ব’শ্যাঁ]]
*[[:en:Sunny Leone|চানি লিঅ’নি]]
*'''[[শ্বাইলা ষ্টাইলেজ]]'''
{{div col end}}

===কলম্বিয়া===
*[[:en:Lupe Fuentes|লুপে ফুয়েণ্টেছ]]

===চেক গণৰাজ্য===
{{div col|3}}
*[[:en:Andrea Absolonová|আন্দ্ৰেয়া আবচ’লনোভা]]
*[[:en:Dolly Buster|ডলি বাষ্টাৰ]]
*[[:en:Little Caprice|লিট্‌ল ক্যাপ্ৰিচ]]
*[[:en:Silvia Saint|চিলভিয়া ছেইণ্ট]]
*[[:en:Tarra White|টাৰ্ৰা হোৱাইট]]
{{div col end}}

===ডেনমাৰ্ক===
*[[:en:Denice Klarskov|ডেনিচ ক্লাৰস্কভ]]

===নেদাৰলেণ্ড===
*[[:en:Bobbi Eden|ব’ব্বি ইডেন]]

===ফ্ৰান্স===
{{div col|3}}
*[[:en:Céline Bara|চেলিন বাৰা]]
*[[:en:Liza del Sierra|লিজা ডেল ছিয়েৰা]]
*[[:en:Lolo Ferrari|লোলো ফেৰাৰী]]
*[[:en:Dolly Golden|ডলি গ’ল্ডেন]]
*[[:en:Anksa Kara|আংক্সা কাৰা]]
*[[:en:Yasmine Lafitte|ইয়াছমিন লাফিত]]
*[[:en:Karen Lancaume|কাৰেন লানক’ম]]
*[[:en:Rebecca Lord|ৰেবেকা ল’ৰ্ড]]
*[[:en:Judy Minx|জুডি মিনক্স]]
*[[:en:Angelique Morgan|এঞ্জেলিক মৰগান]]
*[[:en:Anna Polina|আন্না প’লিনা]]
*[[:en:Nina Roberts|নিনা ৰবাৰ্টছ]]
*[[:en:Céline Tran|চেলিন ট্ৰান]]
*[[:en:Laly Vallade|লালি ভাল্লাড]]
*[[:en:Dany Verissimo|ডেনি ভেৰিছিমো]]
{{div col end}}

===জাৰ্মানী===
{{div col|3}}
*[[:en:Dolly Buster|ডলি বাষ্টাৰ]]
*[[:en:Mia Julia Brückner|মিয়া জুলিয়া ব্ৰুকনাৰ]]
*[[:en:Aische Pervers|আইছে পাৰ্ভাৰ্স]]
*[[:en:Leonie Saint|লিওনি ছেইণ্ট]]
*[[:en:Sexy Cora|চেক্সি কোৰা]]
{{div col end}}

===হাংগেৰী===
{{div col|2}}
*[[:en:Monique Covét|মনিক ক’ভেট]]
*[[:en:Anette Dawn|এনেট ডন]]
{{div col end}}

===ইটালী===
{{div col|3}}
*[[:en:Roberta Gemma|ৰবেৰ্টা জেমা]]
*[[:en:Valentina Nappi|ভেলেণ্টিনা নাপ্পি]]
*[[:en:Sara Tommasi|ছাৰা ট’ম্মাছি]]
{{div col end}}

===জাপান===
{{div col|3}}
*[[:en:Sola Aoi|চোলা আওই]]
*[[:en:Tsukasa Aoi|চুকাছা আওই]]
*[[:en:Rin Aoki|ৰিন আ’কি]]
*[[:en:Erena So|এৰেনা সো]]
*[[:en:Saori Hara|চাওৰি হাৰা]]
*[[:en:Marica Hase|মাৰিকা হাছে]]
*[[:en:Iori Kogawa|ইঅ’ৰি কোগাৱা]]
*[[:en:Mihiro|মিহিৰো]]
*[[:en:Yua Mikami|ইুৱা মিকামি]]
*[[:en:Anri Okita|আনৰি অ’কিতা]]
*[[:en:Hibiki Ōtsuki|হিবিকি ওৎসুকি]]
*[[:en:Rae Lil Black|ৰে লিল ব্লেক]]
*[[:en:Mana Sakura|মানা চাকুৰা]]
*[[:en:Ayu Sakurai|আয়ু চাকুৰাই]]
*[[:en:Kaho Shibuya|কাহ’ শিবুয়া]]
*[[:en:Aimi Yoshikawa|আইমি ইয়’শিকাৱা]]
*[[:en:Akiho Yoshizawa|আকিহো ইয়’শিজাৱা]]
{{div col end}}

===লেবানন===
*'''[[মিয়া খলিফা]]'''

===মৰক্কো===
*[[:en:Yasmine Lafitte|য়াছমিন লাফিটে]]

===নৰ'ৱে===
*[[:en:Vicky Vette|ভিকি ভেট]]

===পাকিস্তান===
*[[:en:Nadia Ali (actress)|নাদিয়া আলি]]

===পেৰু===
*[[:en:Alexis Amore|আলেক্সিচ আমৰে]]

===পৰ্তুগাল===
*[[:en:Erica Fontes|এৰিকা ফণ্টেছ]]

===ৰোমানিয়া===
*[[:en:Alina Plugaru|আলিনা প্লুগাৰু]]

===ৰাছিয়া===
{{div col|3}}
*[[:en:Anna Polina|আন্না পোলিনা]]
*[[:en:Maria Ryabushkina|মাৰিয়া ৰিয়াবুশকিনা]]
*[[:en:Katya Sambuca|কাটিয়া ছামবুকা]]
{{div col end}}

===স্পেইন===
*[[:en:Rebeca Linares|ৰেবেকা লিনাৰেছ]]

===ছুইডেন===
*[[:en:Puma Swede|পুমা ছুইড]]

===থাইলেণ্ড===
*'''[[কেচাৰিন চাইচালামপল]]'''

===ইউক্ৰেইন===
*[[:en:Victoria Zdrok|ভিক্টোৰিয়া ঝড্ৰক]]

==উভলিংগী পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী==
{{div col|3}}
*[[:en:Monique Alexander|মনিক আলেক্সাণ্ডাৰ]]
*[[:en:August Ames|অগাষ্ট এমছ]]
*[[:en:Cytherea (actress)|চিথেৰিয়া]]
*[[:en:Stormy Daniels|ষ্টৰ্মি ডেনিয়েলছ]]
*[[:en:Skin Diamond|স্কিন ডায়মণ্ড]]
*[[:en:Nina Hartley|নিনা হাৰ্টলী]]
*'''[[জেনা জেমছন]]'''
*'''[[ছানি লেন]]'''
*[[:en:Dyanna Lauren|ডায়ানা ল'ৰেন]]
*'''[[ছানী লিয়নি]]'''
*[[:en:Carmen Luvana|কাৰমেন লুভানা]]
*[[:en:Savannah (actress)|চাভান্না]]
{{div col end}}

==সমলিংগী পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী==
{{div col|2}}
*[[:en:Emma Magnolia|এমা মেগন’লিয়া]]
*'''[[ব্ৰী অ'ল্চন]]'''
{{div col end}}

==ট্ৰান্সজেণ্ডাৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী==
{{div col|3}}
*[[:en:Brittany CoxXx|ব্ৰিটানী কক্সএক্সএক্স]]
*[[:en:Mia Isabella|মিয়া ইছাবেলা]]
*[[:en:Bailey Jay|বেইলি জে]]
*'''[[য়াছমিন লী]]'''
*[[:en:Venus Lux|ভিনাছ লাক্স]]
*[[:en:Ts Madison|টি’এস মাডিচন]]
*[[:en:Carmen Moore (American actress)|কাৰমেন মুৰ]]
{{div col end}}

==স্বাস্থ্যজনিত বিপদ==

ৱেব সন্ধানৰ ফলাফল অনুসৰি পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেতা/অভিনেত্ৰীসকল বিশেষভাৱে বিভিন্ন যৌন সংক্ৰমণ (STI) বিশেষকৈ এইচ পি ভি, জিকা [[জ্বৰ]], ক্ল’মাইডিয়া, [[গনৰিয়া]], [[চিফিলিছ]], আৰু এইচ আই ভি/[[এইডছ]]ৰ বাবে বিপদত পৰে। এনে কিছুমান সংক্ৰমণ মাৰাত্মক হ’ব পাৰে বা গুৰুতৰ স্বাস্থ্যজনিত সমস্যাৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে। পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেতা/অভিনেত্ৰীয়ে কামৰ সময়ত এইচ আই ভি আৰু অন্যান্য এছ টি আই ৰোগত আক্ৰান্ত হোৱাৰ কেইবাটাও ঘটনা সংঘটিত হৈছে।&lt;ref name=&quot;gawker&quot;&gt;{{cite web |last=Chen |first=Adrian |date=2011-03-30 |title=Porn Star HIV Test Database Leaked |url=https://www.gawker.com/5787392/porn-star-hiv-test-database-leaked |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150120053539/https://www.gawker.com/5787392/porn-star-hiv-test-database-leaked |archive-date=January 20, 2015 |access-date=January 11, 2015 |work=Gawker |publisher= |archivedate=January 20, 2015 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150120053539/https://www.gawker.com/5787392/porn-star-hiv-test-database-leaked |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=foxnews&gt;{{cite news| url=https://www.foxnews.com/entertainment/porn-actors-personal-information-hiv-status-released-through-california-health-clinic-report-says/ | work=Fox News | title=Porn Actors' Personal Information, HIV Status Released Through California Health Clinic, Report Says | date=March 31, 2011}}&lt;/ref&gt;

==আত্মজীৱনী==
*[[জেনা জেমছন]] – How to Make Love Like a Porn Star: A Cautionary Tale (২০০৫)&lt;ref name=CNBC2014&gt;{{cite web|url= https://www.cnbc.com/2014/01/15/jenna-jameson-makes-post-retirement-comback-to-porn.html|title= The return of Jenna Jameson|access-date= 2014-04-03|author= Chris Morris|date= 2014-01-15|publisher= CNBC}}&lt;/ref&gt;

==আৰু চাওক==
*[[বিংশ শতিকাৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ]]
*[https://as.m.wikipedia.org/wiki/শ্ৰেণী:পৰ্ণষ্টাৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেত্ৰী সকল]
*[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Category:Pornographic_film_actresses Pornographic film actresses]

==তথ্যসূত্ৰ==

[[শ্ৰেণী:মানৱ যৌনতা]]
[[শ্ৰেণী:যৌন অভিমুখিতা]]
[[শ্ৰেণী:যৌন সংক্ৰামক ৰোগ]]
[[শ্ৰেণী:সমকামিতা]]
[[শ্ৰেণী:এলজিবিটি]]
[[শ্ৰেণী:পৰ্ণগ্ৰাফি]]</text>
      <sha1>ezvz1kdisilm4zgygzjql6lz0nl7qpn</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519299</id>
      <parentid>519256</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T18:07:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Human Anubhav</username>
        <id>45073</id>
      </contributor>
      <origin>519299</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="45549" sha1="r1fzaqfehpjgxasjz9mlm6bic7hv7av" xml:space="preserve">[[File:Asa Akira at AVN Awards 2016 (2).jpg|thumb|২০১৬ চনত পৰ্ণ অভিনেতা আসা আকিৰা আৰু টনি ৰিবাছ]]
'''পৰ্ণগ্ৰাফি চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেতা/অভিনেত্ৰী''' 
বুলি ক'লে সিহঁতক বুজায় যিয়ে [[পৰ্ণগ্ৰাফি]] [[চলচ্চিত্ৰ]]ত প্ৰদৰ্শিত [[মানৱ যৌনতা|যৌনতা]]ক দৃশ্যৰ মাধ্যমত উপস্থাপন কৰে। পৰ্ণগ্ৰাফিক ভিডিঅ' নিৰ্মাণ কৰাৰ আগতে [[অভিনেতা]]/[[অভিনেত্ৰী]]সকলক তেওঁলোকৰ ধাৰা আৰু উপধাৰাৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি এনেদৰে বাছনি কৰা হয় যাতে তেওঁলোকে মানুহৰ যৌন কল্পনা পূৰণ কৰিবলৈ সক্ষম হয়। সাধাৰণতে দুটা মূল শাখা থাকে; &quot;চফ্টকোৰ পৰ্ণগ্ৰাফী&quot;, য'ত [[অনাভেদী যৌনক্ৰিয়া]] থাকে কিন্তু &quot;ভেদকাৰী যৌনতা&quot; বা &quot;অত্যধিক যৌনতা&quot; নাথাকে, আৰু &quot;হাৰ্ডকোৰ পৰ্ণগ্ৰাফী&quot;, য'ত ভেদকাৰী যৌনতা আৰু অত্যধিক যৌনতা বা কামুকতা থাকে। ভিডিঅ' মূলতঃ মানুহৰ প্ৰয়োজন অনুযায়ী তৈয়াৰ কৰা হয়। পৰ্ণগ্ৰাফিক ভিডিঅ’ৰ ধাৰা আৰু উপধাৰাৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি পৰিৱেশ, অভিনেতা/অভিনেত্ৰীৰ বয়স, অভিনেত্ৰীগৰাকীৰ কামুকতা, শাৰীৰিক ক্ষমতা, আৱেগিকভাৱে উত্তেজিত হোৱাৰ ক্ষমতা আদি কাৰকে চৰিত্ৰটোক বাস্তৱিক ৰূপ দিবলৈ বিবেচনা কৰা হয়। তদুপৰি, জনপ্ৰিয়তাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি, পৰিবেশকসকলে প্ৰায়ে [[সমকামী]] পুৰুষ পৰ্ণগ্ৰাফি, [[লেচবিয়ান]] মহিলা পৰ্ণগ্ৰাফি, [[এলজিবিটি]], বিডিএছএম, ষ্ট্ৰেপ-অন যৌনতা, [[পায়ু সংগম|পায়ুপথৰ যৌনতা]], দ্বৈত অনুপ্ৰৱেশ, কিশোৰী ছোৱালী, আন্তঃবৰ্ণীয়, MILFs, [[আঙুলি সঞ্চালন]], [[দলগত যৌনকাৰ্য]], [[উভকামিতা]], [[বিপৰীতকামিতা]], [[মুখমৈথুন]], [[হস্তমৈথুন]], [[হেনটাই]], [[স্তন সংগম]], [[পশুকামিতা]] আদি নিৰ্দিষ্ট ধাৰাত বিভক্ত হয়। পৰ্ণগ্ৰাফিত অভিনয় কৰাৰ সময়ত সকলো অভিনেতা-অভিনেত্ৰী আংশিক বা সম্পূৰ্ণ নগ্ন হ’ব লাগে।

== জনপ্ৰিয় পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেতা ==
*'''[[জনী চিন্স]]''' (প্ৰকৃত নাম: ষ্টিভেন উলফ; জন্ম: ৩১ ডিচেম্বৰ, ১৯৭৮) এগৰাকী আমেৰিকান প্ৰাপ্তবয়স্ক চলচ্চিত্ৰ অভিনেতা, পৰিচালক আৰু ইউটিউবাৰ। তেওঁ ধাৰাবাহিকভাৱে আটাইতকৈ জনপ্ৰিয় পুৰুষ প্ৰতিভা প্ৰাপ্তবয়স্ক চিনেমা অনুসন্ধানৰ ভিতৰত অন্যতম আৰু তেওঁৰ চুলি কাটি লোৱা মূৰ, পেশীবহুল শৰীৰ আৰু নীলা চকুৰ বাবে পৰিচিত, যাক প্ৰায়ে যৌন প্ৰতীক বুলিও গণ্য কৰা হয়।&lt;ref&gt;{{cite news|last=Carey|first=Alexis|date=January 11, 2018|title=The most popular porn searches of 2017|url=https://m.frasercoastchronicle.com.au/news/from-rick-and-morty-to-fidget-spinners-pornhubs-mo/3308032/|newspaper=[[Fraser Coast Chronicle]]|access-date=September 1, 2018}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite magazine|last=Chatel|first=Amanda|date=July 28, 2015|title=Top 10 Porn Stars Women Search For More Than Men, According To PornHub, Because We Want Our James Deen, Damn It!|url=https://www.bustle.com/articles/100367-top-10-porn-stars-women-search-for-more-than-men-according-to-pornhub-because-we-want|magazine=Bustle|access-date=September 1, 2018}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|last1=Rodellar|first1=Pol|last2=Iris Simón|first2=Ana|date=January 9, 2018|title=Las tendencias de consumo de porno en España 2017 nos han hecho pensar|url=https://www.vice.com/es/article/jordi-nino-polla-actor-porno-resultados-pornhub-2017-espana/|publisher=Vice Media|access-date=September 3, 2018}}&lt;/ref&gt; তেওঁৰ প্ৰশংসাসমূহৰ ভিতৰত একাধিক এভিএন বঁটা বিজয়ী আৰু মনোনীত হোৱা লোকসকলো অন্তৰ্ভুক্ত।&lt;ref name=&quot;IAFD1&quot;&gt;{{cite web|last=Vanzetti|date=November 28, 2014|title=AVN Awards Nominations 2015: Individual Performer Awards|url=https://blog.iafd.com/2014/11/28/avn-awards-nominations-2015-individual-performer-awards/|publisher=[[Internet Adult Film Database]]|access-date=August 30, 2018}}&lt;/ref&gt; তেওঁৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চৰিত্ৰসমূহে কাম কৰা বৃহৎ বৈচিত্ৰ্যপূৰ্ণ বৃত্তিসমূহক কেন্দ্ৰ কৰি তেওঁ মিমৰ বিষয়বস্তু হৈ আহিছে।&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Bateman |first=Effie |date=February 4, 2022 |title=Scotty From Marketing Now On Par With Johnny Sins For Amount Of Different Jobs He's Tried Out |url=https://www.betootaadvocate.com/uncategorized/scotty-from-marketing-now-on-par-with-johnny-sins-for-amount-of-different-jobs-hes-tried-out/ |access-date=September 7, 2022 |website=The Betoota Advocate |language=en-AU}}&lt;/ref&gt;

== জনপ্ৰিয় পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী ==

* '''''[[:es:Audrey Bitoni|অড্ৰে বিটোনী]]''''' (জন্ম: ১৬ আগষ্ট, ১৯৮৬) এগৰাকী আমেৰিকান পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী। 
* '''''[[:en:Aurora Snow|অৰোৰা স্নো]]''''' এগৰাকী প্ৰাক্তন পৰ্ণ অভিনেত্ৰী,&lt;ref name=&quot;Snow 2017a&quot;&gt;{{cite news |last=Snow |first=Aurora |title=Retired Porn Star's Bittersweet Return to the Spotlight |url=https://www.thedailybeast.com/a-retired-porn-stars-bittersweet-return-to-the-spotlight |work=The Daily Beast |date=April 11, 2017 |url-access=subscription}}&lt;/ref&gt; পৰিচাৰিকা আৰু স্তম্ভলেখিকা।&lt;ref name=&quot;Snow 2013b&quot;&gt;{{cite web |url=https://www.thedailybeast.com/how-a-porn-star-retires-aurora-snow-on-life-after-porn |title=How a Porn Star Retires: Aurora Snow on Life After Porn |access-date=July 9, 2013 |first=Aurora |last=Snow |date=June 18, 2013 |work=The Daily Beast |url-access=subscription}}&lt;/ref&gt;
* '''''[[:es:Austin Kincaid|অষ্টিন কিনকেইড]]''''' (জন্ম: ১৪ জানুৱাৰী, ১৯৮০) এগৰাকী আমেৰিকান পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী। 
* '''''[[:en:Asa Akira|আসা আকিৰা]]''''' (জন্ম: ৩ জানুৱাৰী, ১৯৮৬) এগৰাকী জাপানী-মাৰ্কিন পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী আৰু পৰিচালক। 
* '''[[ইণ্ডিয়া ছামাৰ]]''' এগৰাকী আমেৰিকান পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী আৰু নগ্ন মডেল আৰু এভিএন আৰু এক্সআৰচিঅ’ হলছ অৱ ফেমৰ সদস্য। 
* '''[[ইভা এঞ্জেলিনা]]''' (জন্ম: ১৪ মাৰ্চ, ১৯৮৫) এগৰাকী মাৰ্কিন পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী আৰু মডেল। 
* '''''[[:en:Asia Carrera|এচিয়া কাৰেৰা]]''''' (জন্ম: ৬ আগষ্ট, ১৯৭৩) এগৰাকী প্ৰাক্তন মাৰ্কিন পৰ্ণ অভিনেত্ৰী। 
* '''''[[:en:Angela White|এঞ্জেলা হোৱাইট]]''''' এগৰাকী অষ্ট্ৰেলিয়ান পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী আৰু পৰিচালিকা। 
* '''''[[:en:Anette Dawn|এনেট ডন]]''''' (জন্ম: ৯ মে', ১৯৭৮) এগৰাকী হাঙ্গেৰীয়ান পতিতা, মেকআপ শিল্পী, মডেল আৰু প্ৰাক্তন পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী। 
* '''[[এবে ব্ৰুকছ]]''' (জন্ম: ১৭ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৮৩) এগৰাকী মাৰ্কিন পৰ্ণ অভিনেত্ৰী। 
* '''''[[:en:Emma Magnolia|এমা মেগনোলিয়া]]''''' (জন্ম: ১০ এপ্ৰিল, ১৯৯২) এগৰাকী আমেৰিকান পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী আৰু মডেল। এভিএন বঁটা (২০২৪), পৰ্ণহাব বঁটা (২০২৪), আৰু এক্সবিআইজেড বঁটা (২০২৫)-ৰ বাবে মনোনীত হৈছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.imdb.com/name/nm13497154/awards/|title=Emma Magnolia - Awards|lang=en-US|website=IMDb|access-date=2025-06-05}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://nmgmanagement.com/2023/11/22/2024-xbiz-awards-nominees-announced/|title=2024 XBIZ Awards Nominees Announced|lang=en-US|last=NMG|website=NMG Management|access-date=2025-06-05}}&lt;/ref&gt;
* '''''[[:en:Alexis Texas|এলেক্সিচ টেক্সাচ]]''''' (জন্ম: ২৫ মে', ১৯৮৫) এগৰাকী আমেৰিকান AVN পুৰস্কাৰ বিজয়ী পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী তথা পৰিচালক।&lt;ref name=avnhof&gt;{{cite web | url=https://avn.com/business/articles/video/2022-avn-award-winners-announced-905527.html | title=2022 AVN Award Winners Announced AVN }}&lt;/ref&gt;
* '''''[[:en:Carmen Moore (American actress)|কাৰ্মেন কিম মূৰ]]''''' (২১ ফেব্ৰুৱাৰী ১৯৮৬ – আগষ্ট ২০১৮) এগৰাকী নাভাজো আমেৰিকান পৰ্ণ অভিনেত্ৰী। 
* '''''[[:en:Carmen Luvana|কাৰ্মেন লুভানা]]''''' (প্ৰকৃত নাম: মিচেল চেণ্ডোভাল, জন্ম: ২৩ আগষ্ট ১৯৮১) এগৰাকী থিয়েটাৰ অভিনেত্ৰী আৰু অৱসৰপ্ৰাপ্ত পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী।&lt;ref name=&quot;Vocero 9-3-23&quot;&gt;{{cite web|url=https://www.elvocero.com/escenario/espectaculos/v-deo-joshua-pauta-y-carmen-luvana-maduran-como-pareja-y-equipo/article_cc32b164-bdfc-11ed-92e7-27116220892e.html |title=Los creadores de contenido lideran la obra ¿Pa' qué cara@%&amp; me casé?, este fin de semana, en el Teatro Tapia|first1=Alexandra Acosta|last1=Vilanova|work=El Vocero|date=9 March 2023}}&lt;/ref&gt;
* '''''[[:en:Crissy Moran|ক্ৰিচ্চী মোৰান]]''''' (জন্ম: ২২ ডিচেম্বৰ, ১৯৭৫) এগৰাকী প্ৰাক্তন মাৰ্কিন পৰ্ণ অভিনেত্ৰী। 
*'''[[কেচাৰিন চাইচালামপল]]''' এগৰাকী থাই প্ৰাপ্তবয়স্ক চলচ্চিত্ৰ অভিনেত্ৰী, যিয়ে বহুতো ছদ্মনামেৰে  অভিনয় কৰিছে। বিশেষকৈ '''নং নাট''' আৰু '''নাট চানাপা''' নামেৰে জনাজাত।&lt;ref&gt;{{usurped|1=[https://web.archive.org/web/20040804040523/http://www.asiansexgazette.com/asg/southeast_asia/southeast01news98.htm &quot;থাই অভিনেত্ৰীক প্ৰাপ্তবয়স্ক ফিল্ম সম্পৰ্কীয় অভিযোগত চমন&quot;]}}, ২ আগষ্ট ২০০৪, ''Asian Sex Gazette''. উদ্ধৃতি ২০০৭-০৭-২৭ &lt;/ref&gt;
* '''''[[:es:Kelly Madison|কেলি মেডিচন]]''''' (জন্ম: ২৬ আগষ্ট, ১৯৬৭) এগৰাকী আমেৰিকান পৰ্ণ অভিনেত্ৰী আৰু পৰিচালক। 
* '''''[[:en:Cytherea (actress)|চাইথেৰিয়া]]''''' এগৰাকী আমেৰিকান পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী, যি &quot;squirting&quot;ৰ বাবে প্ৰসিদ্ধ। 
* '''''[[:en:Charmane Star|চাৰ্মান ষ্টাৰ]]''''' (জন্ম: ৫ মে', ১৯৭৯) এগৰাকী আমেৰিকান পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী। 
* '''[[ছ’ফি এণ্ডাৰছন]]''' (২৩ নৱেম্বৰ ১৯৮৭ – ৩০ নৱেম্বৰ ২০২৩) এগৰাকী ইংৰাজী পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী আৰু ইণ্টাৰনেট ব্যক্তিত্ব আছিল। 
* '''[[ছানী লিয়নি]]''' (জন্ম: ১৩ মে', ১৯৮১) এগৰাকী ভাৰতীয়-কানাডীয় অভিনেত্ৰী, মডেল আৰু প্ৰাক্তন পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী।&lt;ref name=&quot;sunnyleone.com&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.sunnyleone.com/en|title=Sunny Leone – Desi Porn|work=SunnyLeone.com|accessdate=April 11, 2015|archive-date=December 25, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181225170019/https://www.sunnyleone.com/en|archivedate=December 25, 2018|archiveurl=https://web.archive.org/web/20181225170019/https://www.sunnyleone.com/en|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;
* '''[[ছানি লেন]]'''&lt;ref name=&quot;Bio&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.sunnylanelive.com/bio.html|title=Sunny Lane Biography|work=sunnylanelive.com|year=2009|accessdate=29 June 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131005231101/http://www.sunnylanelive.com/bio.html|archivedate=5 October 2013}}&lt;/ref&gt; (জন্ম: ২ মাৰ্চ, ১৯৮০) এগৰাকী মাৰ্কিন পৰ্ণ অভিনেত্ৰী আৰু নগ্ন মডেল। 
*'''''[[:en:Jessie Rogers|জেছি ৰজাৰ্ছ]]''''' এগৰাকী ব্ৰাজিলিয়ান-আমেৰিকান পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী। 
*'''[[জেজমিন চৌধুৰী]]''' (জন্ম: ১৫ মে ১৯৮৫) বাংলাদেশী/আমেৰিকান পৰ্ণগ্ৰাফি অভিনেত্ৰী। 
*'''[[জেনা জেমছন]]''' (জন্ম: ৯ এপ্ৰিল, ১৯৭৪) এগৰাকী প্ৰাক্তন পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী।&lt;ref name=&quot;CNBC&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.cnbc.com/2014/01/15/jenna-jameson-makes-post-retirement-comback-to-porn.html|title=The return of Jenna Jameson|first=Chris|last=Morris|date=2014-01-15|publisher=CNBC|archiveurl=https://web.archive.org/web/20141016012417/https://www.cnbc.com/id/101338733|archivedate=October 16, 2014}}&lt;/ref&gt; 
*'''[[টেইলৰ ৱেন]]''' এগৰাকী বৃটিছ অভিনেত্ৰী, মডেল আৰু প্ৰাক্তন পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ পৰিবেশক। 
*'''''[[:en:Dyanna Lauren|ডায়েনা লৰেন]]''''' (জন্ম: ১৮ মাৰ্চ, ১৯৬৫) এগৰাকী আমেৰিকান কামুক নৃত্যশিল্পী, পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী, গায়িকা আৰু পৰিচালক। 
*'''''[[:en:Patrícia Kimberly|পেট্ৰিচিয়া কিম্বাৰ্লি]]''''' (জন্ম: ৬ জানুৱাৰী ১৯৮৪) এগৰাকী ব্ৰাজিলিয়ান যৌনকৰ্মী।&lt;ref name=&quot;extra&quot;&gt;{{cite news |author=&lt;!--Staff writer(s); no by-line.--&gt; |title=Consagrada em premiação, nova estrela do pornô foi professora de inglês: 'Sou reconhecida até no mercado' |url=https://extra.globo.com/famosos/consagrada-em-premiacao-nova-estrela-do-porno-foi-professora-de-ingles-sou-reconhecida-ate-no-mercado-19621473.html |work=EXTRA |date=2016-07-01 |access-date=2018-03-10}}&lt;/ref&gt;
*'''''[[:en:Bianca Beauchamp|বিয়াংকা বিউচাম্প]]''''' (জন্ম: ১৪ অক্টোবৰ, ১৯৭৭) এগৰাকী কানাডিয়ান পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী আৰু ফেটিছ মডেল যিয়ে তেওঁৰ গ্লেমাৰ, ইৰ'টিক আৰু লেটেক্স ফেটিছ মডেলিঙৰ বাবে বেছিকৈ পৰিচিত।&lt;ref name=bbgl&gt;{{cite web | url=http://www.biancabeauchamp.com/bianca_beauchamp_glamour_lounge_bio.html | title=Bianca Beauchamp's Biography | date=October 2003 | access-date=24 August 2011 | archive-url=https://web.archive.org/web/20110720091029/http://www.biancabeauchamp.com/bianca_beauchamp_glamour_lounge_bio.html | archive-date=July 20, 2011 | url-status=dead | website=Bianca Beauchamp Official website | archivedate=20 July 2011 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20110720091029/http://www.biancabeauchamp.com/bianca_beauchamp_glamour_lounge_bio.html | deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;
*'''''[[:es:Brianna Love|ব্ৰিয়ানা লাভ]]''''' (জন্ম: ১৪ মাৰ্চ ১৯৮৫), এগৰাকী অবসৰপ্ৰাপ্ত মাৰ্কিন পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী। 
*'''[[ব্ৰী অ'ল্চন]]'''&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Silverman|first=Stephen M.|date=March 1, 2011|title=Rachel Oberlin's Mom Worried about Her with Charlie Sheen|url=https://people.com/celebrity/rachel-oberlin-charlie-sheens-girlfriend-has-worried-mom/|work=[[People (magazine)|People]]|accessdate=January 14, 2025}}&lt;/ref&gt; (জন্ম: ৭ অক্টোবৰ, ১৯৮৬), এগৰাকী মাৰ্কিন পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেত্ৰী। 
*'''''[[:en:Bruna Ferraz|ব্ৰুনা ফেৰাজ]]''''' (জন্ম: ৫ ছেপ্টেম্বৰ ১৯৮১) এগৰাকী ব্ৰাজিলৰ প্ৰাপ্তবয়স্ক মডেল, পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী আৰু টিভি-ব্যক্তিত্ব। 
*'''''[[:en:Belladonna (actress)|বেলাডোনা]]''''' এগৰাকী মাৰ্কিন পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেত্ৰী। 
*'''''[[:en:Victoria Zdrok|ভিক্টোৰিয়া ঝড্ৰক উইলছন]]'''''&lt;ref name=&quot;Wilson 2011&quot;&gt;{{Cite book |title=The 30-Day Sex Solution: How to Build Intimacy, Enhance your Sex Life, and Strengthen Your Relationship on One Month's Time |last1=Wilson |first1=Victoria Zdrok |last2=Wilson |first2=John |year=2011 |publisher=Adams Media |location=New York |isbn=978-1-6055-0680-7}}{{page needed|date=May 2025}}&lt;/ref&gt; (জন্ম: ৩ মাৰ্চ, ১৯৭৩) এগৰাকী আমেৰিকান পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ অভিনেত্ৰী, লেখিকা আৰু মডেল। ১৯৯৪ চনৰ অক্টোবৰ মাহত তেওঁ প্লেবয়ৰ প্লেমেট আছিল। ২০০২ চনৰ জুন মাহত তেওঁ পেণ্টহাউছ আলোচনীৰ পেট অৱ দ্য মান্থ হিচাপে পৰিগণিত হয়, পিছলৈ তেওঁলোকৰ ২০০৪ চনৰ পেণ্টহাউছ পেট অৱ দ্য ইয়েৰ হিচাপে নিৰ্বাচিত হয়। ঝড্ৰক এজন নন-প্ৰেকটিচিং এটৰ্নী, এজন ক্লিনিকেল চাইক'লজিষ্ট আৰু চেক্স থেৰাপিষ্টো। 
*'''''[[:en:Vicky Vette|ভিকি ভেট]]''''' (জন্ম: ১২ জুন, ১৯৬৫)&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://www.xbiz.com/news/195667/vicky-vette-celebrates-turning-50-with-site-promotion |title=Vicky Vette Celebrates Turning 50 With Site Promotion |access-date=15 December 2023 |first=John |last=Sanford |date= 12 June 2015 |website=XBIZ}}&lt;/ref&gt; পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেত্ৰী আছিল। 
*'''''[[:en:Venus Lux|ভেনাছ লাক্স]]''''' এগৰাকী আমেৰিকান তৃতীয় লিংগৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী, পৰিচালক, প্ৰযোজক আৰু শিক্ষাবিদ। 
*'''''[[:en:Monique Alexander|মনিক আলেকজেণ্ডাৰ]]''''' এগৰাকী আমেৰিকান পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী, নগ্ন মডেল, আৰু ২০১৭ চনৰ এভিএন হল অৱ ফেমৰ অন্তৰ্ভুক্ত।&lt;ref name=&quot;Street 2016&quot;&gt;{{cite web |last1=Street |first1=Sharan |title=Class of 2017: The AVN Hall of Fame's Newest Inductees |url=https://avn.com/business/articles/video/class-of-2017-the-new-inductees-into-the-avn-hall-of-fame-707363.html |website=AVN |access-date=26 June 2024 |date=28 December 2016 |archive-date=December 29, 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161229171303/https://avn.com/business/articles/video/class-of-2017-the-new-inductees-into-the-avn-hall-of-fame-707363.html |url-status=live }}&lt;/ref&gt;
*'''[[মণিকা মেহেম]]''' (জন্ম: ১৪ মাৰ্চ ১৯৭৮) এগৰাকী অষ্ট্ৰেলিয়ান প্ৰাক্তন পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী, নৃত্যশিল্পী&lt;ref name=&quot;Speiser2011&quot;&gt;{{cite book|author=Lainie Speiser|title=Confessions of the Hundred Hottest Porn Stars|url=https://books.google.com/books?id=fdBrEZKNadkC&amp;pg=PA113|accessdate=13 January 2014|date=1 June 2011|publisher=Quiver|isbn=978-1-59233-477-3|page=113}}&lt;/ref&gt; আৰু গায়িকা। 
*'''[[মিয়া খলিফা]]''' (জন্ম: ১০ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৯৩) এগৰাকী লেবানন-আমেৰিকান ইণ্টাৰনেট চেলিব্ৰিটি, ৱেবকেম মডেল আৰু প্ৰাপ্তবয়স্ক মডেল। 
*'''''[[:es:Memphis Monroe|মেমফিচ মনৰো]]''''' (জন্ম: ২৩ মাৰ্চ, ১৯৮৫) এগৰাকী মাৰ্কিন পৰ্ণ অভিনেত্ৰী। 
*'''[[লানা ৰোডছ]]''' (জন্ম: ৬ ছেপ্টেম্বৰ, ১৯৯৬) এগৰাকী পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেত্ৰী আৰ্ মডেল। 
*'''''[[:en:Lisa Ann|লিচা এন]]''''' (জন্ম: ৯ মে', ১৯৭২) এগৰাকী আমেৰিকান পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেত্ৰী। 
*'''''[[:es:Lisa Sparks|লিচা স্পাৰ্কচ]]''''' (জন্ম: ৬ অক্টোবৰ, ১৯৭৭) এগৰাকী মাৰ্কিন পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেত্ৰী। 
*'''''[[:en:Shy Love|শাই লাভ]]''''' (জন্ম: ২৭ নৱেম্বৰ, ১৯৭৮) এগৰাকী ইটালীয়ান পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী। 
*'''''[[:es:Shay Jordan|শে জোৰ্ডন]]''''' (জন্ম: ১৭ নভেম্বৰ ১৯৮৫, ফিলিপাইন) এগৰাকী মাৰ্কিন পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী। 
*'''[[শ্বাইলা ষ্টাইলেজ]]''' (আমাণ্ডা ফ্ৰাইডমেন, ২৩ ছেপ্টেম্বৰ ১৯৮২ – ৯ নৱেম্বৰ ২০১৭) এগৰাকী কানাডাৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী আৰু মডেল আছিল। 
*'''''[[:en:Stormy Daniels|ষ্টৰ্মি ডেনিয়েলছ]]''''' এগৰাকী আমেৰিকান পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ অভিনেত্ৰী, পৰিচালক আৰু প্ৰাক্তন ষ্ট্ৰিপাৰ। 
*'''''[[:en:Sasha Grey|সাশা গ্ৰে]]''''' (জন্ম: ১৪ মাৰ্চ, ১৯৮৮)&lt;ref name=&quot;Commanducci-2009&quot;&gt;{{Cite news |url=https://www.theglobeandmail.com/arts/sasha-grey-particulars/article4277473/ |title=Sasha Grey: Particulars |newspaper=The Globe and Mail |publication-place=Toronto |date=June 25, 2009 |last1=Commanducci |first1=Massimo |url-access=subscription }}&lt;/ref&gt; এগৰাকী মাৰ্কিন পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেত্ৰী। 
*'''''[[:en:Savannah (actress)|সাভান্নাহ]]''''' (জন্ম: ৯ অক্টোবৰ, ১৯৭০, মৃত্যু: ১১ জুলাই, ১৯৯৪) এগৰাকী মাৰ্কিন পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ অভিনেত্ৰী আছিল। 
*'''[[হলি চেম্পছন]]''' (জন্ম: ৪ ছেপ্টেম্বৰ, ১৯৭৩) এগৰাকী আমেৰিকান পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেত্ৰী। 
*'''''[[:es:Hannah Harper|হান্না হাৰ্পাৰ]]''''' (জন্ম: ৪ জুলাই, ১৯৮২) পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেত্ৰী। 
*'''[[য়াছমিন লী]]''' এগৰাকী কম্বোডিয়ান আমেৰিকান ট্ৰেন্সজেণ্ডাৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেত্ৰী আৰু এগৰাকী মডেল।

== দেশ অনুসৰি জনপ্ৰিয় পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী ==
===আমেৰিকা===
{{div col|3}}
* [[:en:Asa Akira|আসা আকিৰা]]
* [[:en:Monique Alexander|মোনিক এলেক্সাণ্ডাৰ]]
* [[:en:August Ames|আগাষ্ট এমছ]]
* [[:en:Alexis Amore|আলেক্সিছ আমৰে]]
* [[:en:Brittany Andrews|ব্ৰিটেনি এণ্ড্ৰিউছ]]
* '''[[ইভা এঞ্জেলিনা]]'''
* [[:en:Nicole Aniston|নিকল এনিক্সটন]]
* [[:en:Lisa Ann|লিচা এন]]
* [[:en:Belladonna (actress)|বেলাডোনা]]
* [[:en:Yurizan Beltran|ইউৰিজান বেলট্ৰান]]
* [[:en:Tori Black|টোৰি ব্লেক]]
* [[:en:Rene Bond|ৰেনে বণ্ড]]
* [[:en:Lizzy Borden (actress)|লিজী বৰ্ডেন]]
*'''[[এবে ব্ৰুকছ]]'''
* [[:en:Mary Carey (actress)|মেৰী কেৰী]]
* [[:en:Asia Carrera|এছিয়া কাৰেৰাৰা]]
* [[:en:Mercedes Carrera|মাৰ্সেডিছ কাৰেৰাৰা]]
* [[:en:Angelina Castro|এঞ্জেলিনা কাষ্ট্ৰো]]
* [[:en:Kim Chambers|কিম চেম্বৰ্ছ]]
* [[:en:Adriana Chechik|এড্ৰিয়ানা চেচিক]]
* [[:en:Brittany CoxXx|ব্ৰিটেনি কক্সএক্সএক্স]]
* [[:en:Carter Cruise|কাৰ্টাৰ ক্ৰুইজ]]
* [[:en:Cytherea (actress)|চিথেৰিয়া]]
* [[:en:Siri Dahl|চিৰি ডাল]]
* [[:en:Abella Danger|আবেল্লা ডেঞ্জাৰ]]
* [[:en:Stormy Daniels|ষ্টৰ্মি ডেনিয়েলছ]]
* [[:en:Ela Darling|এলা ডাৰ্লিং]]
* [[:en:Brittni De La Mora|ব্ৰিত্নি ডে লা মৰ]]
* [[:en:Devon (actress)|ডেভন]]
* [[:en:Skin Diamond|স্কিন ডায়মণ্ড]]
* [[:en:Jessica Drake|জেছিকা ড্ৰেক]]
* [[:en:Sasha Grey|সাশা গ্ৰে]]
* [[:en:Carmen Hart|কাৰ্মেন হাৰ্ট]]
* [[:en:Nina Hartley|নিনা হাৰ্টলি]]
* [[:en:Jenna Haze|জেনা হেইজ]]
* [[:en:Nicki Hunter|নিকি হাণ্টাৰ]]
* [[:en:Kylie Ireland|কাইলি আয়াৰলেণ্ড]]
* [[:en:Mia Isabella|মিয়া ইছাবেলা]]
* '''[[জেনা জেমছন]]'''
* [[:en:Jesse Jane|জেচি জেইন]]
* [[:en:Bailey Jay|বেইলি জে]]
* [[:en:Jessica Jaymes|জেছিকা জেমছ]]
* '''[[জেজমিন চৌধুৰী]]'''
* [[:en:Jelena Jensen|জেলেনা জেনচেন]]
* [[:en:Julia Ann|জুলিয়া এন]]
* [[:en:Kimberly Kane|কিম্বাৰ্লি কেইন]]
* [[:en:Kagney Linn Karter|কেগনি লিন কাৰ্টাৰ]]
* [[:en:Jennifer Ketcham|জেনিফাৰ কেঁচাম]]
* '''[[মিয়া খলিফা]]'''
* [[:en:Kayden Kross|কেইডেন ক্ৰছ]]
* [[:en:Remy LaCroix|ৰেমি লাক্ৰোই]]
* '''[[ছানি লেন]]'''
* [[:en:Tory Lane|টৰি লেইন]]
* [[:en:Dyanna Lauren|ডায়েনা লৰেন]]
* [[:en:Shayla LaVeaux|শ্বাইলা লাভো]]
* '''[[য়াছমিন লী]]'''
* [[:en:Kaylani Lei|কেলানি লেই]]
* '''[[ছানী লিয়নি]]'''
* [[:en:Janine Lindemulder|জানিন লিণ্ডেমুল্ডাৰ]]
* [[:en:Shy Love|শাই লাভ]]
* [[:en:Carmen Luvana|কাৰমেন লুভানা]]
* [[:en:Venus Lux|ভেনাছ লাক্স]]
* [[:en:Amber Lynn|এম্বাৰ লিন]]
* [[:en:Gina Lynn|জিনা লিন]]
* [[:en:Emma Magnolia|এম্মা মেগন’লিয়া]]
* [[:en:Mia Malkova|মিয়া মালকোভা]]
* [[:en:Ariana Marie|এৰিয়ানা মাৰি]]
* [[:en:Michelle Maylene|মিচেল মেলিন]]
* [[:en:Kelli McCarty|কেলি মেককাৰ্টি]]
* [[:en:Mimi Miyagi|মিমি মিয়াগি]]
* [[:en:Carmen Moore (American actress)|কাৰমেন মুৰ]]
* [[:en:Crissy Moran|ক্ৰিছি ম'ৰান]]
* [[:en:Noname Jane|ন'নেম জেইন]]
* '''[[ব্ৰী অ'ল্চন]]'''
* [[:en:Tera Patrick|টেৰাৰ পেট্ৰিক]]
* [[:en:Lauren Phillips (American actress)|লৰেন ফিলিপছ]]
* [[:en:Mari Possa|মাৰি প'ছা]]
* [[:en:Chanel Preston|চানেল প্ৰেষ্টন]]
* [[:en:Kirsten Price (actress)|কিষ্টেন প্ৰাইচ]]
* [[:en:Raylene|ৰেইলিন]]
* [[:en:Amber Rayne|এম্বাৰ ৰেইন]]
* [[:en:Rayveness|ৰেভেনেছ]]
* [[:en:Riley Reid|ৰাইলি ৰীড]]
* [[:en:Tasha Reign|টাশা ৰেইন]]
* '''[[লানা ৰোডছ]]'''
* [[:en:Raven Riley|ৰেভেন ৰাইলি]]
* [[:en:Gina Rodriguez (pornographic actress)|জিনা ৰ'ড্ৰিগেজ]]
* [[:en:Brett Rossi|ব্ৰেট ৰ'চি]]
* [[:en:Bonnie Rotten|ব'ন্নি ৰটেন]]
* [[:en:Dylan Ryder|ডিলান ৰাইডাৰ]]
* '''[[হলি চেম্পছন]]'''
* [[:en:Savanna Samson|চাভান্না ছেম্পচন]]
* [[:en:Savannah (actress)|চাভেন্না]]
* [[:en:Hillary Scott (actress)|হিলাৰী স্কট]]
* [[:en:Kristina and Karissa Shannon|ক্ৰিষ্টিনা আৰু কাৰিছা শেনন]]
* [[:en:Alexandra Silk|আলেক্সাণ্ড্ৰা চিল্ক]]
* [[:en:Aurora Snow|অ'ৰোৰা স্ন']]
* [[:en:Jasmin St. Claire|জাছমিন ছেইণ্ট ক্লেয়াৰ]]
* [[:en:Bobbi Starr|ববি ষ্টাৰ]]
* [[:en:Rachel Starr|ৰেচেল ষ্টাৰ]]
* [[:en:Riley Steele|ৰাইলি ষ্টীল]]
* [[:en:Sydnee Steele|চিড্‌নি ষ্টীল]]
* [[:en:Hollie Stevens|হলি ষ্টিভেন্স]]
* [[:en:Tabitha Stevens|টাবিথা ষ্টিভেন্স]]
* '''[[ইণ্ডিয়া ছামাৰ]]'''
* [[:en:Kendra Sunderland|কেণ্ড্ৰা ছাণ্ডাৰলেণ্ড]]
* [[:en:Reya Sunshine|ৰেয়া ছানচাইন]]
* [[:en:Tammy Lynn Sytch|টেমি লিন চিচ]]
* [[:en:Felicia Tang|ফেলিছিয়া টেং]]
* [[:en:Alexis Texas|আলেক্সিছ টেক্সাছ]]
* [[:en:Sunset Thomas|চানচেট থমাচ]]
* [[:en:Taryn Thomas|টাৰিন থমাচ]]
* [[:en:Nikki Tyler|নিকি টেইলৰ]]
* [[:en:Dana Vespoli|ডানা ভেছপ'ল']]
* [[:en:Maitland Ward|মেইটলেণ্ড ৱাৰ্ড]]
* [[:en:Emily Willis|এমিলি উইলিছ]]
* [[:en:Linda Wong (pornographic actress)|লিণ্ডা ৱঙ]]
* [[:en:Victoria Zdrok|ভিক্ট'ৰিয়া জ়ড্ৰক]]
* [[:en:Lezley Zen|লেজ্‌লি জেন]]
{{div col end}}

===অষ্ট্ৰেলিয়া===
{{div col|2}}
* '''[[মণিকা মেহেম]]'''
* [[:en:Angela White|এঞ্জেলা হোৱাইট]]
{{div col end}}

===বাংলাদেশ===
*'''[[জেজমিন চৌধুৰী]]'''

===ব্ৰাজিল===
{{div col|3}}
*[[:en:Bruna Ferraz|ব্ৰুনা ফেৰাজ]]
*[[:en:Patrícia Kimberly|পেট্ৰিচিয়া কিম্বাৰ্লি]]
*[[:en:Jessie Rogers|জেচি ৰজাৰ্ছ]]
{{div col end}}

===ইংলেণ্ড===
{{div col|3}}
*'''[[ছ’ফি এণ্ডাৰছন]]'''
*[[:en:Samantha Bentley|চামেংথা বেণ্টলি]]
*[[:en:Linsey Dawn McKenzie|লিনচি ডন মেকেঞ্জি]]
*'''[[টেইলৰ ৱেন]]'''
{{div col end}}

===কানাডা===
{{div col|3}}
*[[:en:Bianca Beauchamp|বিয়াংকা ব’শ্যাঁ]]
*[[:en:Sunny Leone|চানি লিঅ’নি]]
*'''[[শ্বাইলা ষ্টাইলেজ]]'''
{{div col end}}

===কলম্বিয়া===
*[[:en:Lupe Fuentes|লুপে ফুয়েণ্টেছ]]

===চেক গণৰাজ্য===
{{div col|3}}
*[[:en:Andrea Absolonová|আন্দ্ৰেয়া আবচ’লনোভা]]
*[[:en:Dolly Buster|ডলি বাষ্টাৰ]]
*[[:en:Little Caprice|লিট্‌ল ক্যাপ্ৰিচ]]
*[[:en:Silvia Saint|চিলভিয়া ছেইণ্ট]]
*[[:en:Tarra White|টাৰ্ৰা হোৱাইট]]
{{div col end}}

===ডেনমাৰ্ক===
*[[:en:Denice Klarskov|ডেনিচ ক্লাৰস্কভ]]

===নেদাৰলেণ্ড===
*[[:en:Bobbi Eden|ব’ব্বি ইডেন]]

===ফ্ৰান্স===
{{div col|3}}
*[[:en:Céline Bara|চেলিন বাৰা]]
*[[:en:Liza del Sierra|লিজা ডেল ছিয়েৰা]]
*[[:en:Lolo Ferrari|লোলো ফেৰাৰী]]
*[[:en:Dolly Golden|ডলি গ’ল্ডেন]]
*[[:en:Anksa Kara|আংক্সা কাৰা]]
*[[:en:Yasmine Lafitte|ইয়াছমিন লাফিত]]
*[[:en:Karen Lancaume|কাৰেন লানক’ম]]
*[[:en:Rebecca Lord|ৰেবেকা ল’ৰ্ড]]
*[[:en:Judy Minx|জুডি মিনক্স]]
*[[:en:Angelique Morgan|এঞ্জেলিক মৰগান]]
*[[:en:Anna Polina|আন্না প’লিনা]]
*[[:en:Nina Roberts|নিনা ৰবাৰ্টছ]]
*[[:en:Céline Tran|চেলিন ট্ৰান]]
*[[:en:Laly Vallade|লালি ভাল্লাড]]
*[[:en:Dany Verissimo|ডেনি ভেৰিছিমো]]
{{div col end}}

===জাৰ্মানী===
{{div col|3}}
*[[:en:Dolly Buster|ডলি বাষ্টাৰ]]
*[[:en:Mia Julia Brückner|মিয়া জুলিয়া ব্ৰুকনাৰ]]
*[[:en:Aische Pervers|আইছে পাৰ্ভাৰ্স]]
*[[:en:Leonie Saint|লিওনি ছেইণ্ট]]
*[[:en:Sexy Cora|চেক্সি কোৰা]]
{{div col end}}

===হাংগেৰী===
{{div col|2}}
*[[:en:Monique Covét|মনিক ক’ভেট]]
*[[:en:Anette Dawn|এনেট ডন]]
{{div col end}}

===ইটালী===
{{div col|3}}
*[[:en:Roberta Gemma|ৰবেৰ্টা জেমা]]
*[[:en:Valentina Nappi|ভেলেণ্টিনা নাপ্পি]]
*[[:en:Sara Tommasi|ছাৰা ট’ম্মাছি]]
{{div col end}}

===জাপান===
{{div col|3}}
*[[:en:Sola Aoi|চোলা আওই]]
*[[:en:Tsukasa Aoi|চুকাছা আওই]]
*[[:en:Rin Aoki|ৰিন আ’কি]]
*[[:en:Erena So|এৰেনা সো]]
*[[:en:Saori Hara|চাওৰি হাৰা]]
*[[:en:Marica Hase|মাৰিকা হাছে]]
*[[:en:Iori Kogawa|ইঅ’ৰি কোগাৱা]]
*[[:en:Mihiro|মিহিৰো]]
*[[:en:Yua Mikami|ইুৱা মিকামি]]
*[[:en:Anri Okita|আনৰি অ’কিতা]]
*[[:en:Hibiki Ōtsuki|হিবিকি ওৎসুকি]]
*[[:en:Rae Lil Black|ৰে লিল ব্লেক]]
*[[:en:Mana Sakura|মানা চাকুৰা]]
*[[:en:Ayu Sakurai|আয়ু চাকুৰাই]]
*[[:en:Kaho Shibuya|কাহ’ শিবুয়া]]
*[[:en:Aimi Yoshikawa|আইমি ইয়’শিকাৱা]]
*[[:en:Akiho Yoshizawa|আকিহো ইয়’শিজাৱা]]
{{div col end}}

===লেবানন===
*'''[[মিয়া খলিফা]]'''

===মৰক্কো===
*[[:en:Yasmine Lafitte|য়াছমিন লাফিটে]]

===নৰ'ৱে===
*[[:en:Vicky Vette|ভিকি ভেট]]

===পাকিস্তান===
*[[:en:Nadia Ali (actress)|নাদিয়া আলি]]

===পেৰু===
*[[:en:Alexis Amore|আলেক্সিচ আমৰে]]

===পৰ্তুগাল===
*[[:en:Erica Fontes|এৰিকা ফণ্টেছ]]

===ৰোমানিয়া===
*[[:en:Alina Plugaru|আলিনা প্লুগাৰু]]

===ৰাছিয়া===
{{div col|3}}
*[[:en:Anna Polina|আন্না পোলিনা]]
*[[:en:Maria Ryabushkina|মাৰিয়া ৰিয়াবুশকিনা]]
*[[:en:Katya Sambuca|কাটিয়া ছামবুকা]]
{{div col end}}

===স্পেইন===
*[[:en:Rebeca Linares|ৰেবেকা লিনাৰেছ]]

===ছুইডেন===
*[[:en:Puma Swede|পুমা ছুইড]]

===থাইলেণ্ড===
*'''[[কেচাৰিন চাইচালামপল]]'''

===ইউক্ৰেইন===
*[[:en:Victoria Zdrok|ভিক্টোৰিয়া ঝড্ৰক]]

==উভলিংগী পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী==
{{div col|3}}
*[[:en:Monique Alexander|মনিক আলেক্সাণ্ডাৰ]]
*[[:en:August Ames|অগাষ্ট এমছ]]
*[[:en:Cytherea (actress)|চিথেৰিয়া]]
*[[:en:Stormy Daniels|ষ্টৰ্মি ডেনিয়েলছ]]
*[[:en:Skin Diamond|স্কিন ডায়মণ্ড]]
*[[:en:Nina Hartley|নিনা হাৰ্টলী]]
*'''[[জেনা জেমছন]]'''
*'''[[ছানি লেন]]'''
*[[:en:Dyanna Lauren|ডায়ানা ল'ৰেন]]
*'''[[ছানী লিয়নি]]'''
*[[:en:Carmen Luvana|কাৰমেন লুভানা]]
*[[:en:Savannah (actress)|চাভান্না]]
{{div col end}}

==সমলিংগী পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী==
{{div col|2}}
*[[:en:Emma Magnolia|এমা মেগন’লিয়া]]
*'''[[ব্ৰী অ'ল্চন]]'''
{{div col end}}

==ট্ৰান্সজেণ্ডাৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী==
{{div col|3}}
*[[:en:Brittany CoxXx|ব্ৰিটানী কক্সএক্সএক্স]]
*[[:en:Mia Isabella|মিয়া ইছাবেলা]]
*[[:en:Bailey Jay|বেইলি জে]]
*'''[[য়াছমিন লী]]'''
*[[:en:Venus Lux|ভিনাছ লাক্স]]
*[[:en:Ts Madison|টি’এস মাডিচন]]
*[[:en:Carmen Moore (American actress)|কাৰমেন মুৰ]]
{{div col end}}

==স্বাস্থ্যজনিত বিপদ==

ৱেব সন্ধানৰ ফলাফল অনুসৰি পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেতা/অভিনেত্ৰীসকল বিশেষভাৱে বিভিন্ন যৌন সংক্ৰমণ (STI) বিশেষকৈ এইচ পি ভি, জিকা [[জ্বৰ]], ক্ল’মাইডিয়া, [[গনৰিয়া]], [[চিফিলিছ]], আৰু এইচ আই ভি/[[এইডছ]]ৰ বাবে বিপদত পৰে। এনে কিছুমান সংক্ৰমণ মাৰাত্মক হ’ব পাৰে বা গুৰুতৰ স্বাস্থ্যজনিত সমস্যাৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে। পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেতা/অভিনেত্ৰীয়ে কামৰ সময়ত এইচ আই ভি আৰু অন্যান্য এছ টি আই ৰোগত আক্ৰান্ত হোৱাৰ কেইবাটাও ঘটনা সংঘটিত হৈছে।&lt;ref name=&quot;gawker&quot;&gt;{{cite web |last=Chen |first=Adrian |date=2011-03-30 |title=Porn Star HIV Test Database Leaked |url=https://www.gawker.com/5787392/porn-star-hiv-test-database-leaked |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150120053539/https://www.gawker.com/5787392/porn-star-hiv-test-database-leaked |archive-date=January 20, 2015 |access-date=January 11, 2015 |work=Gawker |publisher= |archivedate=January 20, 2015 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150120053539/https://www.gawker.com/5787392/porn-star-hiv-test-database-leaked |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=foxnews&gt;{{cite news| url=https://www.foxnews.com/entertainment/porn-actors-personal-information-hiv-status-released-through-california-health-clinic-report-says/ | work=Fox News | title=Porn Actors' Personal Information, HIV Status Released Through California Health Clinic, Report Says | date=March 31, 2011}}&lt;/ref&gt;

==আত্মজীৱনী==
*[[জেনা জেমছন]] – How to Make Love Like a Porn Star: A Cautionary Tale (২০০৫)&lt;ref name=CNBC2014&gt;{{cite web|url= https://www.cnbc.com/2014/01/15/jenna-jameson-makes-post-retirement-comback-to-porn.html|title= The return of Jenna Jameson|access-date= 2014-04-03|author= Chris Morris|date= 2014-01-15|publisher= CNBC}}&lt;/ref&gt;

==আৰু চাওক==
*[[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ]]
*[https://as.m.wikipedia.org/wiki/শ্ৰেণী:পৰ্ণষ্টাৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেত্ৰী সকল]
*[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Category:Pornographic_film_actresses Pornographic film actresses]

==তথ্যসূত্ৰ==

[[শ্ৰেণী:মানৱ যৌনতা]]
[[শ্ৰেণী:যৌন অভিমুখিতা]]
[[শ্ৰেণী:যৌন সংক্ৰামক ৰোগ]]
[[শ্ৰেণী:সমকামিতা]]
[[শ্ৰেণী:এলজিবিটি]]
[[শ্ৰেণী:পৰ্ণগ্ৰাফি]]</text>
      <sha1>r1fzaqfehpjgxasjz9mlm6bic7hv7av</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519352</id>
      <parentid>519299</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T02:23:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>/* তথ্যসূত্ৰ */</comment>
      <origin>519352</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="45272" sha1="bfvqditq4501f3i8b45ah7v1o80q2gg" xml:space="preserve">[[File:Asa Akira at AVN Awards 2016 (2).jpg|thumb|২০১৬ চনত পৰ্ণ অভিনেতা আসা আকিৰা আৰু টনি ৰিবাছ]]
'''পৰ্ণগ্ৰাফি চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেতা/অভিনেত্ৰী''' 
বুলি ক'লে সিহঁতক বুজায় যিয়ে [[পৰ্ণগ্ৰাফি]] [[চলচ্চিত্ৰ]]ত প্ৰদৰ্শিত [[মানৱ যৌনতা|যৌনতা]]ক দৃশ্যৰ মাধ্যমত উপস্থাপন কৰে। পৰ্ণগ্ৰাফিক ভিডিঅ' নিৰ্মাণ কৰাৰ আগতে [[অভিনেতা]]/[[অভিনেত্ৰী]]সকলক তেওঁলোকৰ ধাৰা আৰু উপধাৰাৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি এনেদৰে বাছনি কৰা হয় যাতে তেওঁলোকে মানুহৰ যৌন কল্পনা পূৰণ কৰিবলৈ সক্ষম হয়। সাধাৰণতে দুটা মূল শাখা থাকে; &quot;চফ্টকোৰ পৰ্ণগ্ৰাফী&quot;, য'ত [[অনাভেদী যৌনক্ৰিয়া]] থাকে কিন্তু &quot;ভেদকাৰী যৌনতা&quot; বা &quot;অত্যধিক যৌনতা&quot; নাথাকে, আৰু &quot;হাৰ্ডকোৰ পৰ্ণগ্ৰাফী&quot;, য'ত ভেদকাৰী যৌনতা আৰু অত্যধিক যৌনতা বা কামুকতা থাকে। ভিডিঅ' মূলতঃ মানুহৰ প্ৰয়োজন অনুযায়ী তৈয়াৰ কৰা হয়। পৰ্ণগ্ৰাফিক ভিডিঅ’ৰ ধাৰা আৰু উপধাৰাৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি পৰিৱেশ, অভিনেতা/অভিনেত্ৰীৰ বয়স, অভিনেত্ৰীগৰাকীৰ কামুকতা, শাৰীৰিক ক্ষমতা, আৱেগিকভাৱে উত্তেজিত হোৱাৰ ক্ষমতা আদি কাৰকে চৰিত্ৰটোক বাস্তৱিক ৰূপ দিবলৈ বিবেচনা কৰা হয়। তদুপৰি, জনপ্ৰিয়তাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি, পৰিবেশকসকলে প্ৰায়ে [[সমকামী]] পুৰুষ পৰ্ণগ্ৰাফি, [[লেচবিয়ান]] মহিলা পৰ্ণগ্ৰাফি, [[এলজিবিটি]], বিডিএছএম, ষ্ট্ৰেপ-অন যৌনতা, [[পায়ু সংগম|পায়ুপথৰ যৌনতা]], দ্বৈত অনুপ্ৰৱেশ, কিশোৰী ছোৱালী, আন্তঃবৰ্ণীয়, MILFs, [[আঙুলি সঞ্চালন]], [[দলগত যৌনকাৰ্য]], [[উভকামিতা]], [[বিপৰীতকামিতা]], [[মুখমৈথুন]], [[হস্তমৈথুন]], [[হেনটাই]], [[স্তন সংগম]], [[পশুকামিতা]] আদি নিৰ্দিষ্ট ধাৰাত বিভক্ত হয়। পৰ্ণগ্ৰাফিত অভিনয় কৰাৰ সময়ত সকলো অভিনেতা-অভিনেত্ৰী আংশিক বা সম্পূৰ্ণ নগ্ন হ’ব লাগে।

== জনপ্ৰিয় পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেতা ==
*'''[[জনী চিন্স]]''' (প্ৰকৃত নাম: ষ্টিভেন উলফ; জন্ম: ৩১ ডিচেম্বৰ, ১৯৭৮) এগৰাকী আমেৰিকান প্ৰাপ্তবয়স্ক চলচ্চিত্ৰ অভিনেতা, পৰিচালক আৰু ইউটিউবাৰ। তেওঁ ধাৰাবাহিকভাৱে আটাইতকৈ জনপ্ৰিয় পুৰুষ প্ৰতিভা প্ৰাপ্তবয়স্ক চিনেমা অনুসন্ধানৰ ভিতৰত অন্যতম আৰু তেওঁৰ চুলি কাটি লোৱা মূৰ, পেশীবহুল শৰীৰ আৰু নীলা চকুৰ বাবে পৰিচিত, যাক প্ৰায়ে যৌন প্ৰতীক বুলিও গণ্য কৰা হয়।&lt;ref&gt;{{cite news|last=Carey|first=Alexis|date=January 11, 2018|title=The most popular porn searches of 2017|url=https://m.frasercoastchronicle.com.au/news/from-rick-and-morty-to-fidget-spinners-pornhubs-mo/3308032/|newspaper=[[Fraser Coast Chronicle]]|access-date=September 1, 2018}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite magazine|last=Chatel|first=Amanda|date=July 28, 2015|title=Top 10 Porn Stars Women Search For More Than Men, According To PornHub, Because We Want Our James Deen, Damn It!|url=https://www.bustle.com/articles/100367-top-10-porn-stars-women-search-for-more-than-men-according-to-pornhub-because-we-want|magazine=Bustle|access-date=September 1, 2018}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|last1=Rodellar|first1=Pol|last2=Iris Simón|first2=Ana|date=January 9, 2018|title=Las tendencias de consumo de porno en España 2017 nos han hecho pensar|url=https://www.vice.com/es/article/jordi-nino-polla-actor-porno-resultados-pornhub-2017-espana/|publisher=Vice Media|access-date=September 3, 2018}}&lt;/ref&gt; তেওঁৰ প্ৰশংসাসমূহৰ ভিতৰত একাধিক এভিএন বঁটা বিজয়ী আৰু মনোনীত হোৱা লোকসকলো অন্তৰ্ভুক্ত।&lt;ref name=&quot;IAFD1&quot;&gt;{{cite web|last=Vanzetti|date=November 28, 2014|title=AVN Awards Nominations 2015: Individual Performer Awards|url=https://blog.iafd.com/2014/11/28/avn-awards-nominations-2015-individual-performer-awards/|publisher=[[Internet Adult Film Database]]|access-date=August 30, 2018}}&lt;/ref&gt; তেওঁৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চৰিত্ৰসমূহে কাম কৰা বৃহৎ বৈচিত্ৰ্যপূৰ্ণ বৃত্তিসমূহক কেন্দ্ৰ কৰি তেওঁ মিমৰ বিষয়বস্তু হৈ আহিছে।&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Bateman |first=Effie |date=February 4, 2022 |title=Scotty From Marketing Now On Par With Johnny Sins For Amount Of Different Jobs He's Tried Out |url=https://www.betootaadvocate.com/uncategorized/scotty-from-marketing-now-on-par-with-johnny-sins-for-amount-of-different-jobs-hes-tried-out/ |access-date=September 7, 2022 |website=The Betoota Advocate |language=en-AU}}&lt;/ref&gt;

== জনপ্ৰিয় পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী ==

* '''''[[:es:Audrey Bitoni|অড্ৰে বিটোনী]]''''' (জন্ম: ১৬ আগষ্ট, ১৯৮৬) এগৰাকী আমেৰিকান পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী। 
* '''''[[:en:Aurora Snow|অৰোৰা স্নো]]''''' এগৰাকী প্ৰাক্তন পৰ্ণ অভিনেত্ৰী,&lt;ref name=&quot;Snow 2017a&quot;&gt;{{cite news |last=Snow |first=Aurora |title=Retired Porn Star's Bittersweet Return to the Spotlight |url=https://www.thedailybeast.com/a-retired-porn-stars-bittersweet-return-to-the-spotlight |work=The Daily Beast |date=April 11, 2017 |url-access=subscription}}&lt;/ref&gt; পৰিচাৰিকা আৰু স্তম্ভলেখিকা।&lt;ref name=&quot;Snow 2013b&quot;&gt;{{cite web |url=https://www.thedailybeast.com/how-a-porn-star-retires-aurora-snow-on-life-after-porn |title=How a Porn Star Retires: Aurora Snow on Life After Porn |access-date=July 9, 2013 |first=Aurora |last=Snow |date=June 18, 2013 |work=The Daily Beast |url-access=subscription}}&lt;/ref&gt;
* '''''[[:es:Austin Kincaid|অষ্টিন কিনকেইড]]''''' (জন্ম: ১৪ জানুৱাৰী, ১৯৮০) এগৰাকী আমেৰিকান পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী। 
* '''''[[:en:Asa Akira|আসা আকিৰা]]''''' (জন্ম: ৩ জানুৱাৰী, ১৯৮৬) এগৰাকী জাপানী-মাৰ্কিন পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী আৰু পৰিচালক। 
* '''[[ইণ্ডিয়া ছামাৰ]]''' এগৰাকী আমেৰিকান পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী আৰু নগ্ন মডেল আৰু এভিএন আৰু এক্সআৰচিঅ’ হলছ অৱ ফেমৰ সদস্য। 
* '''[[ইভা এঞ্জেলিনা]]''' (জন্ম: ১৪ মাৰ্চ, ১৯৮৫) এগৰাকী মাৰ্কিন পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী আৰু মডেল। 
* '''''[[:en:Asia Carrera|এচিয়া কাৰেৰা]]''''' (জন্ম: ৬ আগষ্ট, ১৯৭৩) এগৰাকী প্ৰাক্তন মাৰ্কিন পৰ্ণ অভিনেত্ৰী। 
* '''''[[:en:Angela White|এঞ্জেলা হোৱাইট]]''''' এগৰাকী অষ্ট্ৰেলিয়ান পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী আৰু পৰিচালিকা। 
* '''''[[:en:Anette Dawn|এনেট ডন]]''''' (জন্ম: ৯ মে', ১৯৭৮) এগৰাকী হাঙ্গেৰীয়ান পতিতা, মেকআপ শিল্পী, মডেল আৰু প্ৰাক্তন পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী। 
* '''[[এবে ব্ৰুকছ]]''' (জন্ম: ১৭ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৮৩) এগৰাকী মাৰ্কিন পৰ্ণ অভিনেত্ৰী। 
* '''''[[:en:Emma Magnolia|এমা মেগনোলিয়া]]''''' (জন্ম: ১০ এপ্ৰিল, ১৯৯২) এগৰাকী আমেৰিকান পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী আৰু মডেল। এভিএন বঁটা (২০২৪), পৰ্ণহাব বঁটা (২০২৪), আৰু এক্সবিআইজেড বঁটা (২০২৫)-ৰ বাবে মনোনীত হৈছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.imdb.com/name/nm13497154/awards/|title=Emma Magnolia - Awards|lang=en-US|website=IMDb|access-date=2025-06-05}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://nmgmanagement.com/2023/11/22/2024-xbiz-awards-nominees-announced/|title=2024 XBIZ Awards Nominees Announced|lang=en-US|last=NMG|website=NMG Management|access-date=2025-06-05}}&lt;/ref&gt;
* '''''[[:en:Alexis Texas|এলেক্সিচ টেক্সাচ]]''''' (জন্ম: ২৫ মে', ১৯৮৫) এগৰাকী আমেৰিকান AVN পুৰস্কাৰ বিজয়ী পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী তথা পৰিচালক।&lt;ref name=avnhof&gt;{{cite web | url=https://avn.com/business/articles/video/2022-avn-award-winners-announced-905527.html | title=2022 AVN Award Winners Announced AVN }}&lt;/ref&gt;
* '''''[[:en:Carmen Moore (American actress)|কাৰ্মেন কিম মূৰ]]''''' (২১ ফেব্ৰুৱাৰী ১৯৮৬ – আগষ্ট ২০১৮) এগৰাকী নাভাজো আমেৰিকান পৰ্ণ অভিনেত্ৰী। 
* '''''[[:en:Carmen Luvana|কাৰ্মেন লুভানা]]''''' (প্ৰকৃত নাম: মিচেল চেণ্ডোভাল, জন্ম: ২৩ আগষ্ট ১৯৮১) এগৰাকী থিয়েটাৰ অভিনেত্ৰী আৰু অৱসৰপ্ৰাপ্ত পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী।&lt;ref name=&quot;Vocero 9-3-23&quot;&gt;{{cite web|url=https://www.elvocero.com/escenario/espectaculos/v-deo-joshua-pauta-y-carmen-luvana-maduran-como-pareja-y-equipo/article_cc32b164-bdfc-11ed-92e7-27116220892e.html |title=Los creadores de contenido lideran la obra ¿Pa' qué cara@%&amp; me casé?, este fin de semana, en el Teatro Tapia|first1=Alexandra Acosta|last1=Vilanova|work=El Vocero|date=9 March 2023}}&lt;/ref&gt;
* '''''[[:en:Crissy Moran|ক্ৰিচ্চী মোৰান]]''''' (জন্ম: ২২ ডিচেম্বৰ, ১৯৭৫) এগৰাকী প্ৰাক্তন মাৰ্কিন পৰ্ণ অভিনেত্ৰী। 
*'''[[কেচাৰিন চাইচালামপল]]''' এগৰাকী থাই প্ৰাপ্তবয়স্ক চলচ্চিত্ৰ অভিনেত্ৰী, যিয়ে বহুতো ছদ্মনামেৰে  অভিনয় কৰিছে। বিশেষকৈ '''নং নাট''' আৰু '''নাট চানাপা''' নামেৰে জনাজাত।&lt;ref&gt;{{usurped|1=[https://web.archive.org/web/20040804040523/http://www.asiansexgazette.com/asg/southeast_asia/southeast01news98.htm &quot;থাই অভিনেত্ৰীক প্ৰাপ্তবয়স্ক ফিল্ম সম্পৰ্কীয় অভিযোগত চমন&quot;]}}, ২ আগষ্ট ২০০৪, ''Asian Sex Gazette''. উদ্ধৃতি ২০০৭-০৭-২৭ &lt;/ref&gt;
* '''''[[:es:Kelly Madison|কেলি মেডিচন]]''''' (জন্ম: ২৬ আগষ্ট, ১৯৬৭) এগৰাকী আমেৰিকান পৰ্ণ অভিনেত্ৰী আৰু পৰিচালক। 
* '''''[[:en:Cytherea (actress)|চাইথেৰিয়া]]''''' এগৰাকী আমেৰিকান পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী, যি &quot;squirting&quot;ৰ বাবে প্ৰসিদ্ধ। 
* '''''[[:en:Charmane Star|চাৰ্মান ষ্টাৰ]]''''' (জন্ম: ৫ মে', ১৯৭৯) এগৰাকী আমেৰিকান পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী। 
* '''[[ছ’ফি এণ্ডাৰছন]]''' (২৩ নৱেম্বৰ ১৯৮৭ – ৩০ নৱেম্বৰ ২০২৩) এগৰাকী ইংৰাজী পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী আৰু ইণ্টাৰনেট ব্যক্তিত্ব আছিল। 
* '''[[ছানী লিয়নি]]''' (জন্ম: ১৩ মে', ১৯৮১) এগৰাকী ভাৰতীয়-কানাডীয় অভিনেত্ৰী, মডেল আৰু প্ৰাক্তন পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী।&lt;ref name=&quot;sunnyleone.com&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.sunnyleone.com/en|title=Sunny Leone – Desi Porn|work=SunnyLeone.com|accessdate=April 11, 2015|archive-date=December 25, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181225170019/https://www.sunnyleone.com/en|archivedate=December 25, 2018|archiveurl=https://web.archive.org/web/20181225170019/https://www.sunnyleone.com/en|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;
* '''[[ছানি লেন]]'''&lt;ref name=&quot;Bio&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.sunnylanelive.com/bio.html|title=Sunny Lane Biography|work=sunnylanelive.com|year=2009|accessdate=29 June 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131005231101/http://www.sunnylanelive.com/bio.html|archivedate=5 October 2013}}&lt;/ref&gt; (জন্ম: ২ মাৰ্চ, ১৯৮০) এগৰাকী মাৰ্কিন পৰ্ণ অভিনেত্ৰী আৰু নগ্ন মডেল। 
*'''''[[:en:Jessie Rogers|জেছি ৰজাৰ্ছ]]''''' এগৰাকী ব্ৰাজিলিয়ান-আমেৰিকান পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী। 
*'''[[জেজমিন চৌধুৰী]]''' (জন্ম: ১৫ মে ১৯৮৫) বাংলাদেশী/আমেৰিকান পৰ্ণগ্ৰাফি অভিনেত্ৰী। 
*'''[[জেনা জেমছন]]''' (জন্ম: ৯ এপ্ৰিল, ১৯৭৪) এগৰাকী প্ৰাক্তন পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী।&lt;ref name=&quot;CNBC&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.cnbc.com/2014/01/15/jenna-jameson-makes-post-retirement-comback-to-porn.html|title=The return of Jenna Jameson|first=Chris|last=Morris|date=2014-01-15|publisher=CNBC|archiveurl=https://web.archive.org/web/20141016012417/https://www.cnbc.com/id/101338733|archivedate=October 16, 2014}}&lt;/ref&gt; 
*'''[[টেইলৰ ৱেন]]''' এগৰাকী বৃটিছ অভিনেত্ৰী, মডেল আৰু প্ৰাক্তন পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ পৰিবেশক। 
*'''''[[:en:Dyanna Lauren|ডায়েনা লৰেন]]''''' (জন্ম: ১৮ মাৰ্চ, ১৯৬৫) এগৰাকী আমেৰিকান কামুক নৃত্যশিল্পী, পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী, গায়িকা আৰু পৰিচালক। 
*'''''[[:en:Patrícia Kimberly|পেট্ৰিচিয়া কিম্বাৰ্লি]]''''' (জন্ম: ৬ জানুৱাৰী ১৯৮৪) এগৰাকী ব্ৰাজিলিয়ান যৌনকৰ্মী।&lt;ref name=&quot;extra&quot;&gt;{{cite news |author=&lt;!--Staff writer(s); no by-line.--&gt; |title=Consagrada em premiação, nova estrela do pornô foi professora de inglês: 'Sou reconhecida até no mercado' |url=https://extra.globo.com/famosos/consagrada-em-premiacao-nova-estrela-do-porno-foi-professora-de-ingles-sou-reconhecida-ate-no-mercado-19621473.html |work=EXTRA |date=2016-07-01 |access-date=2018-03-10}}&lt;/ref&gt;
*'''''[[:en:Bianca Beauchamp|বিয়াংকা বিউচাম্প]]''''' (জন্ম: ১৪ অক্টোবৰ, ১৯৭৭) এগৰাকী কানাডিয়ান পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী আৰু ফেটিছ মডেল যিয়ে তেওঁৰ গ্লেমাৰ, ইৰ'টিক আৰু লেটেক্স ফেটিছ মডেলিঙৰ বাবে বেছিকৈ পৰিচিত।&lt;ref name=bbgl&gt;{{cite web | url=http://www.biancabeauchamp.com/bianca_beauchamp_glamour_lounge_bio.html | title=Bianca Beauchamp's Biography | date=October 2003 | access-date=24 August 2011 | archive-url=https://web.archive.org/web/20110720091029/http://www.biancabeauchamp.com/bianca_beauchamp_glamour_lounge_bio.html | archive-date=July 20, 2011 | url-status=dead | website=Bianca Beauchamp Official website | archivedate=20 July 2011 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20110720091029/http://www.biancabeauchamp.com/bianca_beauchamp_glamour_lounge_bio.html | deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;
*'''''[[:es:Brianna Love|ব্ৰিয়ানা লাভ]]''''' (জন্ম: ১৪ মাৰ্চ ১৯৮৫), এগৰাকী অবসৰপ্ৰাপ্ত মাৰ্কিন পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী। 
*'''[[ব্ৰী অ'ল্চন]]'''&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Silverman|first=Stephen M.|date=March 1, 2011|title=Rachel Oberlin's Mom Worried about Her with Charlie Sheen|url=https://people.com/celebrity/rachel-oberlin-charlie-sheens-girlfriend-has-worried-mom/|work=[[People (magazine)|People]]|accessdate=January 14, 2025}}&lt;/ref&gt; (জন্ম: ৭ অক্টোবৰ, ১৯৮৬), এগৰাকী মাৰ্কিন পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেত্ৰী। 
*'''''[[:en:Bruna Ferraz|ব্ৰুনা ফেৰাজ]]''''' (জন্ম: ৫ ছেপ্টেম্বৰ ১৯৮১) এগৰাকী ব্ৰাজিলৰ প্ৰাপ্তবয়স্ক মডেল, পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী আৰু টিভি-ব্যক্তিত্ব। 
*'''''[[:en:Belladonna (actress)|বেলাডোনা]]''''' এগৰাকী মাৰ্কিন পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেত্ৰী। 
*'''''[[:en:Victoria Zdrok|ভিক্টোৰিয়া ঝড্ৰক উইলছন]]'''''&lt;ref name=&quot;Wilson 2011&quot;&gt;{{Cite book |title=The 30-Day Sex Solution: How to Build Intimacy, Enhance your Sex Life, and Strengthen Your Relationship on One Month's Time |last1=Wilson |first1=Victoria Zdrok |last2=Wilson |first2=John |year=2011 |publisher=Adams Media |location=New York |isbn=978-1-6055-0680-7}}{{page needed|date=May 2025}}&lt;/ref&gt; (জন্ম: ৩ মাৰ্চ, ১৯৭৩) এগৰাকী আমেৰিকান পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ অভিনেত্ৰী, লেখিকা আৰু মডেল। ১৯৯৪ চনৰ অক্টোবৰ মাহত তেওঁ প্লেবয়ৰ প্লেমেট আছিল। ২০০২ চনৰ জুন মাহত তেওঁ পেণ্টহাউছ আলোচনীৰ পেট অৱ দ্য মান্থ হিচাপে পৰিগণিত হয়, পিছলৈ তেওঁলোকৰ ২০০৪ চনৰ পেণ্টহাউছ পেট অৱ দ্য ইয়েৰ হিচাপে নিৰ্বাচিত হয়। ঝড্ৰক এজন নন-প্ৰেকটিচিং এটৰ্নী, এজন ক্লিনিকেল চাইক'লজিষ্ট আৰু চেক্স থেৰাপিষ্টো। 
*'''''[[:en:Vicky Vette|ভিকি ভেট]]''''' (জন্ম: ১২ জুন, ১৯৬৫)&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://www.xbiz.com/news/195667/vicky-vette-celebrates-turning-50-with-site-promotion |title=Vicky Vette Celebrates Turning 50 With Site Promotion |access-date=15 December 2023 |first=John |last=Sanford |date= 12 June 2015 |website=XBIZ}}&lt;/ref&gt; পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেত্ৰী আছিল। 
*'''''[[:en:Venus Lux|ভেনাছ লাক্স]]''''' এগৰাকী আমেৰিকান তৃতীয় লিংগৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী, পৰিচালক, প্ৰযোজক আৰু শিক্ষাবিদ। 
*'''''[[:en:Monique Alexander|মনিক আলেকজেণ্ডাৰ]]''''' এগৰাকী আমেৰিকান পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী, নগ্ন মডেল, আৰু ২০১৭ চনৰ এভিএন হল অৱ ফেমৰ অন্তৰ্ভুক্ত।&lt;ref name=&quot;Street 2016&quot;&gt;{{cite web |last1=Street |first1=Sharan |title=Class of 2017: The AVN Hall of Fame's Newest Inductees |url=https://avn.com/business/articles/video/class-of-2017-the-new-inductees-into-the-avn-hall-of-fame-707363.html |website=AVN |access-date=26 June 2024 |date=28 December 2016 |archive-date=December 29, 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161229171303/https://avn.com/business/articles/video/class-of-2017-the-new-inductees-into-the-avn-hall-of-fame-707363.html |url-status=live }}&lt;/ref&gt;
*'''[[মণিকা মেহেম]]''' (জন্ম: ১৪ মাৰ্চ ১৯৭৮) এগৰাকী অষ্ট্ৰেলিয়ান প্ৰাক্তন পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী, নৃত্যশিল্পী&lt;ref name=&quot;Speiser2011&quot;&gt;{{cite book|author=Lainie Speiser|title=Confessions of the Hundred Hottest Porn Stars|url=https://books.google.com/books?id=fdBrEZKNadkC&amp;pg=PA113|accessdate=13 January 2014|date=1 June 2011|publisher=Quiver|isbn=978-1-59233-477-3|page=113}}&lt;/ref&gt; আৰু গায়িকা। 
*'''[[মিয়া খলিফা]]''' (জন্ম: ১০ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৯৩) এগৰাকী লেবানন-আমেৰিকান ইণ্টাৰনেট চেলিব্ৰিটি, ৱেবকেম মডেল আৰু প্ৰাপ্তবয়স্ক মডেল। 
*'''''[[:es:Memphis Monroe|মেমফিচ মনৰো]]''''' (জন্ম: ২৩ মাৰ্চ, ১৯৮৫) এগৰাকী মাৰ্কিন পৰ্ণ অভিনেত্ৰী। 
*'''[[লানা ৰোডছ]]''' (জন্ম: ৬ ছেপ্টেম্বৰ, ১৯৯৬) এগৰাকী পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেত্ৰী আৰ্ মডেল। 
*'''''[[:en:Lisa Ann|লিচা এন]]''''' (জন্ম: ৯ মে', ১৯৭২) এগৰাকী আমেৰিকান পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেত্ৰী। 
*'''''[[:es:Lisa Sparks|লিচা স্পাৰ্কচ]]''''' (জন্ম: ৬ অক্টোবৰ, ১৯৭৭) এগৰাকী মাৰ্কিন পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেত্ৰী। 
*'''''[[:en:Shy Love|শাই লাভ]]''''' (জন্ম: ২৭ নৱেম্বৰ, ১৯৭৮) এগৰাকী ইটালীয়ান পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী। 
*'''''[[:es:Shay Jordan|শে জোৰ্ডন]]''''' (জন্ম: ১৭ নভেম্বৰ ১৯৮৫, ফিলিপাইন) এগৰাকী মাৰ্কিন পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী। 
*'''[[শ্বাইলা ষ্টাইলেজ]]''' (আমাণ্ডা ফ্ৰাইডমেন, ২৩ ছেপ্টেম্বৰ ১৯৮২ – ৯ নৱেম্বৰ ২০১৭) এগৰাকী কানাডাৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী আৰু মডেল আছিল। 
*'''''[[:en:Stormy Daniels|ষ্টৰ্মি ডেনিয়েলছ]]''''' এগৰাকী আমেৰিকান পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ অভিনেত্ৰী, পৰিচালক আৰু প্ৰাক্তন ষ্ট্ৰিপাৰ। 
*'''''[[:en:Sasha Grey|সাশা গ্ৰে]]''''' (জন্ম: ১৪ মাৰ্চ, ১৯৮৮)&lt;ref name=&quot;Commanducci-2009&quot;&gt;{{Cite news |url=https://www.theglobeandmail.com/arts/sasha-grey-particulars/article4277473/ |title=Sasha Grey: Particulars |newspaper=The Globe and Mail |publication-place=Toronto |date=June 25, 2009 |last1=Commanducci |first1=Massimo |url-access=subscription }}&lt;/ref&gt; এগৰাকী মাৰ্কিন পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেত্ৰী। 
*'''''[[:en:Savannah (actress)|সাভান্নাহ]]''''' (জন্ম: ৯ অক্টোবৰ, ১৯৭০, মৃত্যু: ১১ জুলাই, ১৯৯৪) এগৰাকী মাৰ্কিন পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ অভিনেত্ৰী আছিল। 
*'''[[হলি চেম্পছন]]''' (জন্ম: ৪ ছেপ্টেম্বৰ, ১৯৭৩) এগৰাকী আমেৰিকান পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেত্ৰী। 
*'''''[[:es:Hannah Harper|হান্না হাৰ্পাৰ]]''''' (জন্ম: ৪ জুলাই, ১৯৮২) পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেত্ৰী। 
*'''[[য়াছমিন লী]]''' এগৰাকী কম্বোডিয়ান আমেৰিকান ট্ৰেন্সজেণ্ডাৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেত্ৰী আৰু এগৰাকী মডেল।

== দেশ অনুসৰি জনপ্ৰিয় পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী ==
===আমেৰিকা===
{{div col|3}}
* [[:en:Asa Akira|আসা আকিৰা]]
* [[:en:Monique Alexander|মোনিক এলেক্সাণ্ডাৰ]]
* [[:en:August Ames|আগাষ্ট এমছ]]
* [[:en:Alexis Amore|আলেক্সিছ আমৰে]]
* [[:en:Brittany Andrews|ব্ৰিটেনি এণ্ড্ৰিউছ]]
* '''[[ইভা এঞ্জেলিনা]]'''
* [[:en:Nicole Aniston|নিকল এনিক্সটন]]
* [[:en:Lisa Ann|লিচা এন]]
* [[:en:Belladonna (actress)|বেলাডোনা]]
* [[:en:Yurizan Beltran|ইউৰিজান বেলট্ৰান]]
* [[:en:Tori Black|টোৰি ব্লেক]]
* [[:en:Rene Bond|ৰেনে বণ্ড]]
* [[:en:Lizzy Borden (actress)|লিজী বৰ্ডেন]]
*'''[[এবে ব্ৰুকছ]]'''
* [[:en:Mary Carey (actress)|মেৰী কেৰী]]
* [[:en:Asia Carrera|এছিয়া কাৰেৰাৰা]]
* [[:en:Mercedes Carrera|মাৰ্সেডিছ কাৰেৰাৰা]]
* [[:en:Angelina Castro|এঞ্জেলিনা কাষ্ট্ৰো]]
* [[:en:Kim Chambers|কিম চেম্বৰ্ছ]]
* [[:en:Adriana Chechik|এড্ৰিয়ানা চেচিক]]
* [[:en:Brittany CoxXx|ব্ৰিটেনি কক্সএক্সএক্স]]
* [[:en:Carter Cruise|কাৰ্টাৰ ক্ৰুইজ]]
* [[:en:Cytherea (actress)|চিথেৰিয়া]]
* [[:en:Siri Dahl|চিৰি ডাল]]
* [[:en:Abella Danger|আবেল্লা ডেঞ্জাৰ]]
* [[:en:Stormy Daniels|ষ্টৰ্মি ডেনিয়েলছ]]
* [[:en:Ela Darling|এলা ডাৰ্লিং]]
* [[:en:Brittni De La Mora|ব্ৰিত্নি ডে লা মৰ]]
* [[:en:Devon (actress)|ডেভন]]
* [[:en:Skin Diamond|স্কিন ডায়মণ্ড]]
* [[:en:Jessica Drake|জেছিকা ড্ৰেক]]
* [[:en:Sasha Grey|সাশা গ্ৰে]]
* [[:en:Carmen Hart|কাৰ্মেন হাৰ্ট]]
* [[:en:Nina Hartley|নিনা হাৰ্টলি]]
* [[:en:Jenna Haze|জেনা হেইজ]]
* [[:en:Nicki Hunter|নিকি হাণ্টাৰ]]
* [[:en:Kylie Ireland|কাইলি আয়াৰলেণ্ড]]
* [[:en:Mia Isabella|মিয়া ইছাবেলা]]
* '''[[জেনা জেমছন]]'''
* [[:en:Jesse Jane|জেচি জেইন]]
* [[:en:Bailey Jay|বেইলি জে]]
* [[:en:Jessica Jaymes|জেছিকা জেমছ]]
* '''[[জেজমিন চৌধুৰী]]'''
* [[:en:Jelena Jensen|জেলেনা জেনচেন]]
* [[:en:Julia Ann|জুলিয়া এন]]
* [[:en:Kimberly Kane|কিম্বাৰ্লি কেইন]]
* [[:en:Kagney Linn Karter|কেগনি লিন কাৰ্টাৰ]]
* [[:en:Jennifer Ketcham|জেনিফাৰ কেঁচাম]]
* '''[[মিয়া খলিফা]]'''
* [[:en:Kayden Kross|কেইডেন ক্ৰছ]]
* [[:en:Remy LaCroix|ৰেমি লাক্ৰোই]]
* '''[[ছানি লেন]]'''
* [[:en:Tory Lane|টৰি লেইন]]
* [[:en:Dyanna Lauren|ডায়েনা লৰেন]]
* [[:en:Shayla LaVeaux|শ্বাইলা লাভো]]
* '''[[য়াছমিন লী]]'''
* [[:en:Kaylani Lei|কেলানি লেই]]
* '''[[ছানী লিয়নি]]'''
* [[:en:Janine Lindemulder|জানিন লিণ্ডেমুল্ডাৰ]]
* [[:en:Shy Love|শাই লাভ]]
* [[:en:Carmen Luvana|কাৰমেন লুভানা]]
* [[:en:Venus Lux|ভেনাছ লাক্স]]
* [[:en:Amber Lynn|এম্বাৰ লিন]]
* [[:en:Gina Lynn|জিনা লিন]]
* [[:en:Emma Magnolia|এম্মা মেগন’লিয়া]]
* [[:en:Mia Malkova|মিয়া মালকোভা]]
* [[:en:Ariana Marie|এৰিয়ানা মাৰি]]
* [[:en:Michelle Maylene|মিচেল মেলিন]]
* [[:en:Kelli McCarty|কেলি মেককাৰ্টি]]
* [[:en:Mimi Miyagi|মিমি মিয়াগি]]
* [[:en:Carmen Moore (American actress)|কাৰমেন মুৰ]]
* [[:en:Crissy Moran|ক্ৰিছি ম'ৰান]]
* [[:en:Noname Jane|ন'নেম জেইন]]
* '''[[ব্ৰী অ'ল্চন]]'''
* [[:en:Tera Patrick|টেৰাৰ পেট্ৰিক]]
* [[:en:Lauren Phillips (American actress)|লৰেন ফিলিপছ]]
* [[:en:Mari Possa|মাৰি প'ছা]]
* [[:en:Chanel Preston|চানেল প্ৰেষ্টন]]
* [[:en:Kirsten Price (actress)|কিষ্টেন প্ৰাইচ]]
* [[:en:Raylene|ৰেইলিন]]
* [[:en:Amber Rayne|এম্বাৰ ৰেইন]]
* [[:en:Rayveness|ৰেভেনেছ]]
* [[:en:Riley Reid|ৰাইলি ৰীড]]
* [[:en:Tasha Reign|টাশা ৰেইন]]
* '''[[লানা ৰোডছ]]'''
* [[:en:Raven Riley|ৰেভেন ৰাইলি]]
* [[:en:Gina Rodriguez (pornographic actress)|জিনা ৰ'ড্ৰিগেজ]]
* [[:en:Brett Rossi|ব্ৰেট ৰ'চি]]
* [[:en:Bonnie Rotten|ব'ন্নি ৰটেন]]
* [[:en:Dylan Ryder|ডিলান ৰাইডাৰ]]
* '''[[হলি চেম্পছন]]'''
* [[:en:Savanna Samson|চাভান্না ছেম্পচন]]
* [[:en:Savannah (actress)|চাভেন্না]]
* [[:en:Hillary Scott (actress)|হিলাৰী স্কট]]
* [[:en:Kristina and Karissa Shannon|ক্ৰিষ্টিনা আৰু কাৰিছা শেনন]]
* [[:en:Alexandra Silk|আলেক্সাণ্ড্ৰা চিল্ক]]
* [[:en:Aurora Snow|অ'ৰোৰা স্ন']]
* [[:en:Jasmin St. Claire|জাছমিন ছেইণ্ট ক্লেয়াৰ]]
* [[:en:Bobbi Starr|ববি ষ্টাৰ]]
* [[:en:Rachel Starr|ৰেচেল ষ্টাৰ]]
* [[:en:Riley Steele|ৰাইলি ষ্টীল]]
* [[:en:Sydnee Steele|চিড্‌নি ষ্টীল]]
* [[:en:Hollie Stevens|হলি ষ্টিভেন্স]]
* [[:en:Tabitha Stevens|টাবিথা ষ্টিভেন্স]]
* '''[[ইণ্ডিয়া ছামাৰ]]'''
* [[:en:Kendra Sunderland|কেণ্ড্ৰা ছাণ্ডাৰলেণ্ড]]
* [[:en:Reya Sunshine|ৰেয়া ছানচাইন]]
* [[:en:Tammy Lynn Sytch|টেমি লিন চিচ]]
* [[:en:Felicia Tang|ফেলিছিয়া টেং]]
* [[:en:Alexis Texas|আলেক্সিছ টেক্সাছ]]
* [[:en:Sunset Thomas|চানচেট থমাচ]]
* [[:en:Taryn Thomas|টাৰিন থমাচ]]
* [[:en:Nikki Tyler|নিকি টেইলৰ]]
* [[:en:Dana Vespoli|ডানা ভেছপ'ল']]
* [[:en:Maitland Ward|মেইটলেণ্ড ৱাৰ্ড]]
* [[:en:Emily Willis|এমিলি উইলিছ]]
* [[:en:Linda Wong (pornographic actress)|লিণ্ডা ৱঙ]]
* [[:en:Victoria Zdrok|ভিক্ট'ৰিয়া জ়ড্ৰক]]
* [[:en:Lezley Zen|লেজ্‌লি জেন]]
{{div col end}}

===অষ্ট্ৰেলিয়া===
{{div col|2}}
* '''[[মণিকা মেহেম]]'''
* [[:en:Angela White|এঞ্জেলা হোৱাইট]]
{{div col end}}

===বাংলাদেশ===
*'''[[জেজমিন চৌধুৰী]]'''

===ব্ৰাজিল===
{{div col|3}}
*[[:en:Bruna Ferraz|ব্ৰুনা ফেৰাজ]]
*[[:en:Patrícia Kimberly|পেট্ৰিচিয়া কিম্বাৰ্লি]]
*[[:en:Jessie Rogers|জেচি ৰজাৰ্ছ]]
{{div col end}}

===ইংলেণ্ড===
{{div col|3}}
*'''[[ছ’ফি এণ্ডাৰছন]]'''
*[[:en:Samantha Bentley|চামেংথা বেণ্টলি]]
*[[:en:Linsey Dawn McKenzie|লিনচি ডন মেকেঞ্জি]]
*'''[[টেইলৰ ৱেন]]'''
{{div col end}}

===কানাডা===
{{div col|3}}
*[[:en:Bianca Beauchamp|বিয়াংকা ব’শ্যাঁ]]
*[[:en:Sunny Leone|চানি লিঅ’নি]]
*'''[[শ্বাইলা ষ্টাইলেজ]]'''
{{div col end}}

===কলম্বিয়া===
*[[:en:Lupe Fuentes|লুপে ফুয়েণ্টেছ]]

===চেক গণৰাজ্য===
{{div col|3}}
*[[:en:Andrea Absolonová|আন্দ্ৰেয়া আবচ’লনোভা]]
*[[:en:Dolly Buster|ডলি বাষ্টাৰ]]
*[[:en:Little Caprice|লিট্‌ল ক্যাপ্ৰিচ]]
*[[:en:Silvia Saint|চিলভিয়া ছেইণ্ট]]
*[[:en:Tarra White|টাৰ্ৰা হোৱাইট]]
{{div col end}}

===ডেনমাৰ্ক===
*[[:en:Denice Klarskov|ডেনিচ ক্লাৰস্কভ]]

===নেদাৰলেণ্ড===
*[[:en:Bobbi Eden|ব’ব্বি ইডেন]]

===ফ্ৰান্স===
{{div col|3}}
*[[:en:Céline Bara|চেলিন বাৰা]]
*[[:en:Liza del Sierra|লিজা ডেল ছিয়েৰা]]
*[[:en:Lolo Ferrari|লোলো ফেৰাৰী]]
*[[:en:Dolly Golden|ডলি গ’ল্ডেন]]
*[[:en:Anksa Kara|আংক্সা কাৰা]]
*[[:en:Yasmine Lafitte|ইয়াছমিন লাফিত]]
*[[:en:Karen Lancaume|কাৰেন লানক’ম]]
*[[:en:Rebecca Lord|ৰেবেকা ল’ৰ্ড]]
*[[:en:Judy Minx|জুডি মিনক্স]]
*[[:en:Angelique Morgan|এঞ্জেলিক মৰগান]]
*[[:en:Anna Polina|আন্না প’লিনা]]
*[[:en:Nina Roberts|নিনা ৰবাৰ্টছ]]
*[[:en:Céline Tran|চেলিন ট্ৰান]]
*[[:en:Laly Vallade|লালি ভাল্লাড]]
*[[:en:Dany Verissimo|ডেনি ভেৰিছিমো]]
{{div col end}}

===জাৰ্মানী===
{{div col|3}}
*[[:en:Dolly Buster|ডলি বাষ্টাৰ]]
*[[:en:Mia Julia Brückner|মিয়া জুলিয়া ব্ৰুকনাৰ]]
*[[:en:Aische Pervers|আইছে পাৰ্ভাৰ্স]]
*[[:en:Leonie Saint|লিওনি ছেইণ্ট]]
*[[:en:Sexy Cora|চেক্সি কোৰা]]
{{div col end}}

===হাংগেৰী===
{{div col|2}}
*[[:en:Monique Covét|মনিক ক’ভেট]]
*[[:en:Anette Dawn|এনেট ডন]]
{{div col end}}

===ইটালী===
{{div col|3}}
*[[:en:Roberta Gemma|ৰবেৰ্টা জেমা]]
*[[:en:Valentina Nappi|ভেলেণ্টিনা নাপ্পি]]
*[[:en:Sara Tommasi|ছাৰা ট’ম্মাছি]]
{{div col end}}

===জাপান===
{{div col|3}}
*[[:en:Sola Aoi|চোলা আওই]]
*[[:en:Tsukasa Aoi|চুকাছা আওই]]
*[[:en:Rin Aoki|ৰিন আ’কি]]
*[[:en:Erena So|এৰেনা সো]]
*[[:en:Saori Hara|চাওৰি হাৰা]]
*[[:en:Marica Hase|মাৰিকা হাছে]]
*[[:en:Iori Kogawa|ইঅ’ৰি কোগাৱা]]
*[[:en:Mihiro|মিহিৰো]]
*[[:en:Yua Mikami|ইুৱা মিকামি]]
*[[:en:Anri Okita|আনৰি অ’কিতা]]
*[[:en:Hibiki Ōtsuki|হিবিকি ওৎসুকি]]
*[[:en:Rae Lil Black|ৰে লিল ব্লেক]]
*[[:en:Mana Sakura|মানা চাকুৰা]]
*[[:en:Ayu Sakurai|আয়ু চাকুৰাই]]
*[[:en:Kaho Shibuya|কাহ’ শিবুয়া]]
*[[:en:Aimi Yoshikawa|আইমি ইয়’শিকাৱা]]
*[[:en:Akiho Yoshizawa|আকিহো ইয়’শিজাৱা]]
{{div col end}}

===লেবানন===
*'''[[মিয়া খলিফা]]'''

===মৰক্কো===
*[[:en:Yasmine Lafitte|য়াছমিন লাফিটে]]

===নৰ'ৱে===
*[[:en:Vicky Vette|ভিকি ভেট]]

===পাকিস্তান===
*[[:en:Nadia Ali (actress)|নাদিয়া আলি]]

===পেৰু===
*[[:en:Alexis Amore|আলেক্সিচ আমৰে]]

===পৰ্তুগাল===
*[[:en:Erica Fontes|এৰিকা ফণ্টেছ]]

===ৰোমানিয়া===
*[[:en:Alina Plugaru|আলিনা প্লুগাৰু]]

===ৰাছিয়া===
{{div col|3}}
*[[:en:Anna Polina|আন্না পোলিনা]]
*[[:en:Maria Ryabushkina|মাৰিয়া ৰিয়াবুশকিনা]]
*[[:en:Katya Sambuca|কাটিয়া ছামবুকা]]
{{div col end}}

===স্পেইন===
*[[:en:Rebeca Linares|ৰেবেকা লিনাৰেছ]]

===ছুইডেন===
*[[:en:Puma Swede|পুমা ছুইড]]

===থাইলেণ্ড===
*'''[[কেচাৰিন চাইচালামপল]]'''

===ইউক্ৰেইন===
*[[:en:Victoria Zdrok|ভিক্টোৰিয়া ঝড্ৰক]]

==উভলিংগী পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী==
{{div col|3}}
*[[:en:Monique Alexander|মনিক আলেক্সাণ্ডাৰ]]
*[[:en:August Ames|অগাষ্ট এমছ]]
*[[:en:Cytherea (actress)|চিথেৰিয়া]]
*[[:en:Stormy Daniels|ষ্টৰ্মি ডেনিয়েলছ]]
*[[:en:Skin Diamond|স্কিন ডায়মণ্ড]]
*[[:en:Nina Hartley|নিনা হাৰ্টলী]]
*'''[[জেনা জেমছন]]'''
*'''[[ছানি লেন]]'''
*[[:en:Dyanna Lauren|ডায়ানা ল'ৰেন]]
*'''[[ছানী লিয়নি]]'''
*[[:en:Carmen Luvana|কাৰমেন লুভানা]]
*[[:en:Savannah (actress)|চাভান্না]]
{{div col end}}

==সমলিংগী পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী==
{{div col|2}}
*[[:en:Emma Magnolia|এমা মেগন’লিয়া]]
*'''[[ব্ৰী অ'ল্চন]]'''
{{div col end}}

==ট্ৰান্সজেণ্ডাৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী==
{{div col|3}}
*[[:en:Brittany CoxXx|ব্ৰিটানী কক্সএক্সএক্স]]
*[[:en:Mia Isabella|মিয়া ইছাবেলা]]
*[[:en:Bailey Jay|বেইলি জে]]
*'''[[য়াছমিন লী]]'''
*[[:en:Venus Lux|ভিনাছ লাক্স]]
*[[:en:Ts Madison|টি’এস মাডিচন]]
*[[:en:Carmen Moore (American actress)|কাৰমেন মুৰ]]
{{div col end}}

==স্বাস্থ্যজনিত বিপদ==

ৱেব সন্ধানৰ ফলাফল অনুসৰি পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেতা/অভিনেত্ৰীসকল বিশেষভাৱে বিভিন্ন যৌন সংক্ৰমণ (STI) বিশেষকৈ এইচ পি ভি, জিকা [[জ্বৰ]], ক্ল’মাইডিয়া, [[গনৰিয়া]], [[চিফিলিছ]], আৰু এইচ আই ভি/[[এইডছ]]ৰ বাবে বিপদত পৰে। এনে কিছুমান সংক্ৰমণ মাৰাত্মক হ’ব পাৰে বা গুৰুতৰ স্বাস্থ্যজনিত সমস্যাৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে। পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেতা/অভিনেত্ৰীয়ে কামৰ সময়ত এইচ আই ভি আৰু অন্যান্য এছ টি আই ৰোগত আক্ৰান্ত হোৱাৰ কেইবাটাও ঘটনা সংঘটিত হৈছে।&lt;ref name=&quot;gawker&quot;&gt;{{cite web |last=Chen |first=Adrian |date=2011-03-30 |title=Porn Star HIV Test Database Leaked |url=https://www.gawker.com/5787392/porn-star-hiv-test-database-leaked |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150120053539/https://www.gawker.com/5787392/porn-star-hiv-test-database-leaked |archive-date=January 20, 2015 |access-date=January 11, 2015 |work=Gawker |publisher= |archivedate=January 20, 2015 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150120053539/https://www.gawker.com/5787392/porn-star-hiv-test-database-leaked |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=foxnews&gt;{{cite news| url=https://www.foxnews.com/entertainment/porn-actors-personal-information-hiv-status-released-through-california-health-clinic-report-says/ | work=Fox News | title=Porn Actors' Personal Information, HIV Status Released Through California Health Clinic, Report Says | date=March 31, 2011}}&lt;/ref&gt;

==আত্মজীৱনী==
*[[জেনা জেমছন]] – How to Make Love Like a Porn Star: A Cautionary Tale (২০০৫)&lt;ref name=CNBC2014&gt;{{cite web|url= https://www.cnbc.com/2014/01/15/jenna-jameson-makes-post-retirement-comback-to-porn.html|title= The return of Jenna Jameson|access-date= 2014-04-03|author= Chris Morris|date= 2014-01-15|publisher= CNBC}}&lt;/ref&gt;

==আৰু চাওক==
*[[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ]]
*[https://as.m.wikipedia.org/wiki/শ্ৰেণী:পৰ্ণষ্টাৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেত্ৰী সকল]
*[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Category:Pornographic_film_actresses Pornographic film actresses]

==তথ্যসূত্ৰ==

[[শ্ৰেণী:পৰ্ণগ্ৰাফি]]</text>
      <sha1>bfvqditq4501f3i8b45ah7v1o80q2gg</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519353</id>
      <parentid>519352</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T02:26:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>519353</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="45271" sha1="sarc5kcjxho0t8qiko7tiuorf5xhonk" xml:space="preserve">[[File:Asa Akira at AVN Awards 2016 (2).jpg|thumb|২০১৬ চনত পৰ্ণ অভিনেতা আসা আকিৰা আৰু টনি ৰিবাছ]]
'''পৰ্ণগ্ৰাফি চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেতা/অভিনেত্ৰী''' 
বুলি ক'লে সিহঁতক বুজায় যিয়ে [[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ]]ত প্ৰদৰ্শিত [[মানৱ যৌনতা|যৌনতা]]ক দৃশ্যৰ মাধ্যমত উপস্থাপন কৰে। পৰ্ণগ্ৰাফিক ভিডিঅ' নিৰ্মাণ কৰাৰ আগতে [[অভিনেতা]]/[[অভিনেত্ৰী]]সকলক তেওঁলোকৰ ধাৰা আৰু উপধাৰাৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি এনেদৰে বাছনি কৰা হয় যাতে তেওঁলোকে মানুহৰ যৌন কল্পনা পূৰণ কৰিবলৈ সক্ষম হয়। সাধাৰণতে দুটা মূল শাখা থাকে; &quot;চফ্টকোৰ পৰ্ণগ্ৰাফী&quot;, য'ত [[অনাভেদী যৌনক্ৰিয়া]] থাকে কিন্তু &quot;ভেদকাৰী যৌনতা&quot; বা &quot;অত্যধিক যৌনতা&quot; নাথাকে, আৰু &quot;হাৰ্ডকোৰ পৰ্ণগ্ৰাফী&quot;, য'ত ভেদকাৰী যৌনতা আৰু অত্যধিক যৌনতা বা কামুকতা থাকে। ভিডিঅ' মূলতঃ মানুহৰ প্ৰয়োজন অনুযায়ী তৈয়াৰ কৰা হয়। পৰ্ণগ্ৰাফিক ভিডিঅ’ৰ ধাৰা আৰু উপধাৰাৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি পৰিৱেশ, অভিনেতা/অভিনেত্ৰীৰ বয়স, অভিনেত্ৰীগৰাকীৰ কামুকতা, শাৰীৰিক ক্ষমতা, আৱেগিকভাৱে উত্তেজিত হোৱাৰ ক্ষমতা আদি কাৰকে চৰিত্ৰটোক বাস্তৱিক ৰূপ দিবলৈ বিবেচনা কৰা হয়। তদুপৰি, জনপ্ৰিয়তাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি, পৰিবেশকসকলে প্ৰায়ে [[সমকামী]] পুৰুষ পৰ্ণগ্ৰাফি, [[লেচবিয়ান]] মহিলা পৰ্ণগ্ৰাফি, [[এলজিবিটি]], বিডিএছএম, ষ্ট্ৰেপ-অন যৌনতা, [[পায়ু সংগম|পায়ুপথৰ যৌনতা]], দ্বৈত অনুপ্ৰৱেশ, কিশোৰী ছোৱালী, আন্তঃবৰ্ণীয়, MILFs, [[আঙুলি সঞ্চালন]], [[দলগত যৌনকাৰ্য]], [[উভকামিতা]], [[বিপৰীতকামিতা]], [[মুখমৈথুন]], [[হস্তমৈথুন]], [[হেনটাই]], [[স্তন সংগম]], [[পশুকামিতা]] আদি নিৰ্দিষ্ট ধাৰাত বিভক্ত হয়। পৰ্ণগ্ৰাফিত অভিনয় কৰাৰ সময়ত সকলো অভিনেতা-অভিনেত্ৰী আংশিক বা সম্পূৰ্ণ নগ্ন হ’ব লাগে।

== জনপ্ৰিয় পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেতা ==
*'''[[জনী চিন্স]]''' (প্ৰকৃত নাম: ষ্টিভেন উলফ; জন্ম: ৩১ ডিচেম্বৰ, ১৯৭৮) এগৰাকী আমেৰিকান প্ৰাপ্তবয়স্ক চলচ্চিত্ৰ অভিনেতা, পৰিচালক আৰু ইউটিউবাৰ। তেওঁ ধাৰাবাহিকভাৱে আটাইতকৈ জনপ্ৰিয় পুৰুষ প্ৰতিভা প্ৰাপ্তবয়স্ক চিনেমা অনুসন্ধানৰ ভিতৰত অন্যতম আৰু তেওঁৰ চুলি কাটি লোৱা মূৰ, পেশীবহুল শৰীৰ আৰু নীলা চকুৰ বাবে পৰিচিত, যাক প্ৰায়ে যৌন প্ৰতীক বুলিও গণ্য কৰা হয়।&lt;ref&gt;{{cite news|last=Carey|first=Alexis|date=January 11, 2018|title=The most popular porn searches of 2017|url=https://m.frasercoastchronicle.com.au/news/from-rick-and-morty-to-fidget-spinners-pornhubs-mo/3308032/|newspaper=[[Fraser Coast Chronicle]]|access-date=September 1, 2018}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite magazine|last=Chatel|first=Amanda|date=July 28, 2015|title=Top 10 Porn Stars Women Search For More Than Men, According To PornHub, Because We Want Our James Deen, Damn It!|url=https://www.bustle.com/articles/100367-top-10-porn-stars-women-search-for-more-than-men-according-to-pornhub-because-we-want|magazine=Bustle|access-date=September 1, 2018}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|last1=Rodellar|first1=Pol|last2=Iris Simón|first2=Ana|date=January 9, 2018|title=Las tendencias de consumo de porno en España 2017 nos han hecho pensar|url=https://www.vice.com/es/article/jordi-nino-polla-actor-porno-resultados-pornhub-2017-espana/|publisher=Vice Media|access-date=September 3, 2018}}&lt;/ref&gt; তেওঁৰ প্ৰশংসাসমূহৰ ভিতৰত একাধিক এভিএন বঁটা বিজয়ী আৰু মনোনীত হোৱা লোকসকলো অন্তৰ্ভুক্ত।&lt;ref name=&quot;IAFD1&quot;&gt;{{cite web|last=Vanzetti|date=November 28, 2014|title=AVN Awards Nominations 2015: Individual Performer Awards|url=https://blog.iafd.com/2014/11/28/avn-awards-nominations-2015-individual-performer-awards/|publisher=[[Internet Adult Film Database]]|access-date=August 30, 2018}}&lt;/ref&gt; তেওঁৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চৰিত্ৰসমূহে কাম কৰা বৃহৎ বৈচিত্ৰ্যপূৰ্ণ বৃত্তিসমূহক কেন্দ্ৰ কৰি তেওঁ মিমৰ বিষয়বস্তু হৈ আহিছে।&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Bateman |first=Effie |date=February 4, 2022 |title=Scotty From Marketing Now On Par With Johnny Sins For Amount Of Different Jobs He's Tried Out |url=https://www.betootaadvocate.com/uncategorized/scotty-from-marketing-now-on-par-with-johnny-sins-for-amount-of-different-jobs-hes-tried-out/ |access-date=September 7, 2022 |website=The Betoota Advocate |language=en-AU}}&lt;/ref&gt;

== জনপ্ৰিয় পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী ==

* '''''[[:es:Audrey Bitoni|অড্ৰে বিটোনী]]''''' (জন্ম: ১৬ আগষ্ট, ১৯৮৬) এগৰাকী আমেৰিকান পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী। 
* '''''[[:en:Aurora Snow|অৰোৰা স্নো]]''''' এগৰাকী প্ৰাক্তন পৰ্ণ অভিনেত্ৰী,&lt;ref name=&quot;Snow 2017a&quot;&gt;{{cite news |last=Snow |first=Aurora |title=Retired Porn Star's Bittersweet Return to the Spotlight |url=https://www.thedailybeast.com/a-retired-porn-stars-bittersweet-return-to-the-spotlight |work=The Daily Beast |date=April 11, 2017 |url-access=subscription}}&lt;/ref&gt; পৰিচাৰিকা আৰু স্তম্ভলেখিকা।&lt;ref name=&quot;Snow 2013b&quot;&gt;{{cite web |url=https://www.thedailybeast.com/how-a-porn-star-retires-aurora-snow-on-life-after-porn |title=How a Porn Star Retires: Aurora Snow on Life After Porn |access-date=July 9, 2013 |first=Aurora |last=Snow |date=June 18, 2013 |work=The Daily Beast |url-access=subscription}}&lt;/ref&gt;
* '''''[[:es:Austin Kincaid|অষ্টিন কিনকেইড]]''''' (জন্ম: ১৪ জানুৱাৰী, ১৯৮০) এগৰাকী আমেৰিকান পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী। 
* '''''[[:en:Asa Akira|আসা আকিৰা]]''''' (জন্ম: ৩ জানুৱাৰী, ১৯৮৬) এগৰাকী জাপানী-মাৰ্কিন পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী আৰু পৰিচালক। 
* '''[[ইণ্ডিয়া ছামাৰ]]''' এগৰাকী আমেৰিকান পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী আৰু নগ্ন মডেল আৰু এভিএন আৰু এক্সআৰচিঅ’ হলছ অৱ ফেমৰ সদস্য। 
* '''[[ইভা এঞ্জেলিনা]]''' (জন্ম: ১৪ মাৰ্চ, ১৯৮৫) এগৰাকী মাৰ্কিন পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী আৰু মডেল। 
* '''''[[:en:Asia Carrera|এচিয়া কাৰেৰা]]''''' (জন্ম: ৬ আগষ্ট, ১৯৭৩) এগৰাকী প্ৰাক্তন মাৰ্কিন পৰ্ণ অভিনেত্ৰী। 
* '''''[[:en:Angela White|এঞ্জেলা হোৱাইট]]''''' এগৰাকী অষ্ট্ৰেলিয়ান পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী আৰু পৰিচালিকা। 
* '''''[[:en:Anette Dawn|এনেট ডন]]''''' (জন্ম: ৯ মে', ১৯৭৮) এগৰাকী হাঙ্গেৰীয়ান পতিতা, মেকআপ শিল্পী, মডেল আৰু প্ৰাক্তন পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী। 
* '''[[এবে ব্ৰুকছ]]''' (জন্ম: ১৭ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৮৩) এগৰাকী মাৰ্কিন পৰ্ণ অভিনেত্ৰী। 
* '''''[[:en:Emma Magnolia|এমা মেগনোলিয়া]]''''' (জন্ম: ১০ এপ্ৰিল, ১৯৯২) এগৰাকী আমেৰিকান পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী আৰু মডেল। এভিএন বঁটা (২০২৪), পৰ্ণহাব বঁটা (২০২৪), আৰু এক্সবিআইজেড বঁটা (২০২৫)-ৰ বাবে মনোনীত হৈছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.imdb.com/name/nm13497154/awards/|title=Emma Magnolia - Awards|lang=en-US|website=IMDb|access-date=2025-06-05}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://nmgmanagement.com/2023/11/22/2024-xbiz-awards-nominees-announced/|title=2024 XBIZ Awards Nominees Announced|lang=en-US|last=NMG|website=NMG Management|access-date=2025-06-05}}&lt;/ref&gt;
* '''''[[:en:Alexis Texas|এলেক্সিচ টেক্সাচ]]''''' (জন্ম: ২৫ মে', ১৯৮৫) এগৰাকী আমেৰিকান AVN পুৰস্কাৰ বিজয়ী পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী তথা পৰিচালক।&lt;ref name=avnhof&gt;{{cite web | url=https://avn.com/business/articles/video/2022-avn-award-winners-announced-905527.html | title=2022 AVN Award Winners Announced AVN }}&lt;/ref&gt;
* '''''[[:en:Carmen Moore (American actress)|কাৰ্মেন কিম মূৰ]]''''' (২১ ফেব্ৰুৱাৰী ১৯৮৬ – আগষ্ট ২০১৮) এগৰাকী নাভাজো আমেৰিকান পৰ্ণ অভিনেত্ৰী। 
* '''''[[:en:Carmen Luvana|কাৰ্মেন লুভানা]]''''' (প্ৰকৃত নাম: মিচেল চেণ্ডোভাল, জন্ম: ২৩ আগষ্ট ১৯৮১) এগৰাকী থিয়েটাৰ অভিনেত্ৰী আৰু অৱসৰপ্ৰাপ্ত পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী।&lt;ref name=&quot;Vocero 9-3-23&quot;&gt;{{cite web|url=https://www.elvocero.com/escenario/espectaculos/v-deo-joshua-pauta-y-carmen-luvana-maduran-como-pareja-y-equipo/article_cc32b164-bdfc-11ed-92e7-27116220892e.html |title=Los creadores de contenido lideran la obra ¿Pa' qué cara@%&amp; me casé?, este fin de semana, en el Teatro Tapia|first1=Alexandra Acosta|last1=Vilanova|work=El Vocero|date=9 March 2023}}&lt;/ref&gt;
* '''''[[:en:Crissy Moran|ক্ৰিচ্চী মোৰান]]''''' (জন্ম: ২২ ডিচেম্বৰ, ১৯৭৫) এগৰাকী প্ৰাক্তন মাৰ্কিন পৰ্ণ অভিনেত্ৰী। 
*'''[[কেচাৰিন চাইচালামপল]]''' এগৰাকী থাই প্ৰাপ্তবয়স্ক চলচ্চিত্ৰ অভিনেত্ৰী, যিয়ে বহুতো ছদ্মনামেৰে  অভিনয় কৰিছে। বিশেষকৈ '''নং নাট''' আৰু '''নাট চানাপা''' নামেৰে জনাজাত।&lt;ref&gt;{{usurped|1=[https://web.archive.org/web/20040804040523/http://www.asiansexgazette.com/asg/southeast_asia/southeast01news98.htm &quot;থাই অভিনেত্ৰীক প্ৰাপ্তবয়স্ক ফিল্ম সম্পৰ্কীয় অভিযোগত চমন&quot;]}}, ২ আগষ্ট ২০০৪, ''Asian Sex Gazette''. উদ্ধৃতি ২০০৭-০৭-২৭ &lt;/ref&gt;
* '''''[[:es:Kelly Madison|কেলি মেডিচন]]''''' (জন্ম: ২৬ আগষ্ট, ১৯৬৭) এগৰাকী আমেৰিকান পৰ্ণ অভিনেত্ৰী আৰু পৰিচালক। 
* '''''[[:en:Cytherea (actress)|চাইথেৰিয়া]]''''' এগৰাকী আমেৰিকান পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী, যি &quot;squirting&quot;ৰ বাবে প্ৰসিদ্ধ। 
* '''''[[:en:Charmane Star|চাৰ্মান ষ্টাৰ]]''''' (জন্ম: ৫ মে', ১৯৭৯) এগৰাকী আমেৰিকান পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী। 
* '''[[ছ’ফি এণ্ডাৰছন]]''' (২৩ নৱেম্বৰ ১৯৮৭ – ৩০ নৱেম্বৰ ২০২৩) এগৰাকী ইংৰাজী পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী আৰু ইণ্টাৰনেট ব্যক্তিত্ব আছিল। 
* '''[[ছানী লিয়নি]]''' (জন্ম: ১৩ মে', ১৯৮১) এগৰাকী ভাৰতীয়-কানাডীয় অভিনেত্ৰী, মডেল আৰু প্ৰাক্তন পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী।&lt;ref name=&quot;sunnyleone.com&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.sunnyleone.com/en|title=Sunny Leone – Desi Porn|work=SunnyLeone.com|accessdate=April 11, 2015|archive-date=December 25, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181225170019/https://www.sunnyleone.com/en|archivedate=December 25, 2018|archiveurl=https://web.archive.org/web/20181225170019/https://www.sunnyleone.com/en|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;
* '''[[ছানি লেন]]'''&lt;ref name=&quot;Bio&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.sunnylanelive.com/bio.html|title=Sunny Lane Biography|work=sunnylanelive.com|year=2009|accessdate=29 June 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131005231101/http://www.sunnylanelive.com/bio.html|archivedate=5 October 2013}}&lt;/ref&gt; (জন্ম: ২ মাৰ্চ, ১৯৮০) এগৰাকী মাৰ্কিন পৰ্ণ অভিনেত্ৰী আৰু নগ্ন মডেল। 
*'''''[[:en:Jessie Rogers|জেছি ৰজাৰ্ছ]]''''' এগৰাকী ব্ৰাজিলিয়ান-আমেৰিকান পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী। 
*'''[[জেজমিন চৌধুৰী]]''' (জন্ম: ১৫ মে ১৯৮৫) বাংলাদেশী/আমেৰিকান পৰ্ণগ্ৰাফি অভিনেত্ৰী। 
*'''[[জেনা জেমছন]]''' (জন্ম: ৯ এপ্ৰিল, ১৯৭৪) এগৰাকী প্ৰাক্তন পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী।&lt;ref name=&quot;CNBC&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.cnbc.com/2014/01/15/jenna-jameson-makes-post-retirement-comback-to-porn.html|title=The return of Jenna Jameson|first=Chris|last=Morris|date=2014-01-15|publisher=CNBC|archiveurl=https://web.archive.org/web/20141016012417/https://www.cnbc.com/id/101338733|archivedate=October 16, 2014}}&lt;/ref&gt; 
*'''[[টেইলৰ ৱেন]]''' এগৰাকী বৃটিছ অভিনেত্ৰী, মডেল আৰু প্ৰাক্তন পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ পৰিবেশক। 
*'''''[[:en:Dyanna Lauren|ডায়েনা লৰেন]]''''' (জন্ম: ১৮ মাৰ্চ, ১৯৬৫) এগৰাকী আমেৰিকান কামুক নৃত্যশিল্পী, পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী, গায়িকা আৰু পৰিচালক। 
*'''''[[:en:Patrícia Kimberly|পেট্ৰিচিয়া কিম্বাৰ্লি]]''''' (জন্ম: ৬ জানুৱাৰী ১৯৮৪) এগৰাকী ব্ৰাজিলিয়ান যৌনকৰ্মী।&lt;ref name=&quot;extra&quot;&gt;{{cite news |author=&lt;!--Staff writer(s); no by-line.--&gt; |title=Consagrada em premiação, nova estrela do pornô foi professora de inglês: 'Sou reconhecida até no mercado' |url=https://extra.globo.com/famosos/consagrada-em-premiacao-nova-estrela-do-porno-foi-professora-de-ingles-sou-reconhecida-ate-no-mercado-19621473.html |work=EXTRA |date=2016-07-01 |access-date=2018-03-10}}&lt;/ref&gt;
*'''''[[:en:Bianca Beauchamp|বিয়াংকা বিউচাম্প]]''''' (জন্ম: ১৪ অক্টোবৰ, ১৯৭৭) এগৰাকী কানাডিয়ান পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী আৰু ফেটিছ মডেল যিয়ে তেওঁৰ গ্লেমাৰ, ইৰ'টিক আৰু লেটেক্স ফেটিছ মডেলিঙৰ বাবে বেছিকৈ পৰিচিত।&lt;ref name=bbgl&gt;{{cite web | url=http://www.biancabeauchamp.com/bianca_beauchamp_glamour_lounge_bio.html | title=Bianca Beauchamp's Biography | date=October 2003 | access-date=24 August 2011 | archive-url=https://web.archive.org/web/20110720091029/http://www.biancabeauchamp.com/bianca_beauchamp_glamour_lounge_bio.html | archive-date=July 20, 2011 | url-status=dead | website=Bianca Beauchamp Official website | archivedate=20 July 2011 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20110720091029/http://www.biancabeauchamp.com/bianca_beauchamp_glamour_lounge_bio.html | deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;
*'''''[[:es:Brianna Love|ব্ৰিয়ানা লাভ]]''''' (জন্ম: ১৪ মাৰ্চ ১৯৮৫), এগৰাকী অবসৰপ্ৰাপ্ত মাৰ্কিন পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী। 
*'''[[ব্ৰী অ'ল্চন]]'''&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Silverman|first=Stephen M.|date=March 1, 2011|title=Rachel Oberlin's Mom Worried about Her with Charlie Sheen|url=https://people.com/celebrity/rachel-oberlin-charlie-sheens-girlfriend-has-worried-mom/|work=[[People (magazine)|People]]|accessdate=January 14, 2025}}&lt;/ref&gt; (জন্ম: ৭ অক্টোবৰ, ১৯৮৬), এগৰাকী মাৰ্কিন পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেত্ৰী। 
*'''''[[:en:Bruna Ferraz|ব্ৰুনা ফেৰাজ]]''''' (জন্ম: ৫ ছেপ্টেম্বৰ ১৯৮১) এগৰাকী ব্ৰাজিলৰ প্ৰাপ্তবয়স্ক মডেল, পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী আৰু টিভি-ব্যক্তিত্ব। 
*'''''[[:en:Belladonna (actress)|বেলাডোনা]]''''' এগৰাকী মাৰ্কিন পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেত্ৰী। 
*'''''[[:en:Victoria Zdrok|ভিক্টোৰিয়া ঝড্ৰক উইলছন]]'''''&lt;ref name=&quot;Wilson 2011&quot;&gt;{{Cite book |title=The 30-Day Sex Solution: How to Build Intimacy, Enhance your Sex Life, and Strengthen Your Relationship on One Month's Time |last1=Wilson |first1=Victoria Zdrok |last2=Wilson |first2=John |year=2011 |publisher=Adams Media |location=New York |isbn=978-1-6055-0680-7}}{{page needed|date=May 2025}}&lt;/ref&gt; (জন্ম: ৩ মাৰ্চ, ১৯৭৩) এগৰাকী আমেৰিকান পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ অভিনেত্ৰী, লেখিকা আৰু মডেল। ১৯৯৪ চনৰ অক্টোবৰ মাহত তেওঁ প্লেবয়ৰ প্লেমেট আছিল। ২০০২ চনৰ জুন মাহত তেওঁ পেণ্টহাউছ আলোচনীৰ পেট অৱ দ্য মান্থ হিচাপে পৰিগণিত হয়, পিছলৈ তেওঁলোকৰ ২০০৪ চনৰ পেণ্টহাউছ পেট অৱ দ্য ইয়েৰ হিচাপে নিৰ্বাচিত হয়। ঝড্ৰক এজন নন-প্ৰেকটিচিং এটৰ্নী, এজন ক্লিনিকেল চাইক'লজিষ্ট আৰু চেক্স থেৰাপিষ্টো। 
*'''''[[:en:Vicky Vette|ভিকি ভেট]]''''' (জন্ম: ১২ জুন, ১৯৬৫)&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://www.xbiz.com/news/195667/vicky-vette-celebrates-turning-50-with-site-promotion |title=Vicky Vette Celebrates Turning 50 With Site Promotion |access-date=15 December 2023 |first=John |last=Sanford |date= 12 June 2015 |website=XBIZ}}&lt;/ref&gt; পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেত্ৰী আছিল। 
*'''''[[:en:Venus Lux|ভেনাছ লাক্স]]''''' এগৰাকী আমেৰিকান তৃতীয় লিংগৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী, পৰিচালক, প্ৰযোজক আৰু শিক্ষাবিদ। 
*'''''[[:en:Monique Alexander|মনিক আলেকজেণ্ডাৰ]]''''' এগৰাকী আমেৰিকান পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী, নগ্ন মডেল, আৰু ২০১৭ চনৰ এভিএন হল অৱ ফেমৰ অন্তৰ্ভুক্ত।&lt;ref name=&quot;Street 2016&quot;&gt;{{cite web |last1=Street |first1=Sharan |title=Class of 2017: The AVN Hall of Fame's Newest Inductees |url=https://avn.com/business/articles/video/class-of-2017-the-new-inductees-into-the-avn-hall-of-fame-707363.html |website=AVN |access-date=26 June 2024 |date=28 December 2016 |archive-date=December 29, 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161229171303/https://avn.com/business/articles/video/class-of-2017-the-new-inductees-into-the-avn-hall-of-fame-707363.html |url-status=live }}&lt;/ref&gt;
*'''[[মণিকা মেহেম]]''' (জন্ম: ১৪ মাৰ্চ ১৯৭৮) এগৰাকী অষ্ট্ৰেলিয়ান প্ৰাক্তন পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী, নৃত্যশিল্পী&lt;ref name=&quot;Speiser2011&quot;&gt;{{cite book|author=Lainie Speiser|title=Confessions of the Hundred Hottest Porn Stars|url=https://books.google.com/books?id=fdBrEZKNadkC&amp;pg=PA113|accessdate=13 January 2014|date=1 June 2011|publisher=Quiver|isbn=978-1-59233-477-3|page=113}}&lt;/ref&gt; আৰু গায়িকা। 
*'''[[মিয়া খলিফা]]''' (জন্ম: ১০ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯৯৩) এগৰাকী লেবানন-আমেৰিকান ইণ্টাৰনেট চেলিব্ৰিটি, ৱেবকেম মডেল আৰু প্ৰাপ্তবয়স্ক মডেল। 
*'''''[[:es:Memphis Monroe|মেমফিচ মনৰো]]''''' (জন্ম: ২৩ মাৰ্চ, ১৯৮৫) এগৰাকী মাৰ্কিন পৰ্ণ অভিনেত্ৰী। 
*'''[[লানা ৰোডছ]]''' (জন্ম: ৬ ছেপ্টেম্বৰ, ১৯৯৬) এগৰাকী পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেত্ৰী আৰ্ মডেল। 
*'''''[[:en:Lisa Ann|লিচা এন]]''''' (জন্ম: ৯ মে', ১৯৭২) এগৰাকী আমেৰিকান পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেত্ৰী। 
*'''''[[:es:Lisa Sparks|লিচা স্পাৰ্কচ]]''''' (জন্ম: ৬ অক্টোবৰ, ১৯৭৭) এগৰাকী মাৰ্কিন পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেত্ৰী। 
*'''''[[:en:Shy Love|শাই লাভ]]''''' (জন্ম: ২৭ নৱেম্বৰ, ১৯৭৮) এগৰাকী ইটালীয়ান পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী। 
*'''''[[:es:Shay Jordan|শে জোৰ্ডন]]''''' (জন্ম: ১৭ নভেম্বৰ ১৯৮৫, ফিলিপাইন) এগৰাকী মাৰ্কিন পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী। 
*'''[[শ্বাইলা ষ্টাইলেজ]]''' (আমাণ্ডা ফ্ৰাইডমেন, ২৩ ছেপ্টেম্বৰ ১৯৮২ – ৯ নৱেম্বৰ ২০১৭) এগৰাকী কানাডাৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী আৰু মডেল আছিল। 
*'''''[[:en:Stormy Daniels|ষ্টৰ্মি ডেনিয়েলছ]]''''' এগৰাকী আমেৰিকান পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ অভিনেত্ৰী, পৰিচালক আৰু প্ৰাক্তন ষ্ট্ৰিপাৰ। 
*'''''[[:en:Sasha Grey|সাশা গ্ৰে]]''''' (জন্ম: ১৪ মাৰ্চ, ১৯৮৮)&lt;ref name=&quot;Commanducci-2009&quot;&gt;{{Cite news |url=https://www.theglobeandmail.com/arts/sasha-grey-particulars/article4277473/ |title=Sasha Grey: Particulars |newspaper=The Globe and Mail |publication-place=Toronto |date=June 25, 2009 |last1=Commanducci |first1=Massimo |url-access=subscription }}&lt;/ref&gt; এগৰাকী মাৰ্কিন পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেত্ৰী। 
*'''''[[:en:Savannah (actress)|সাভান্নাহ]]''''' (জন্ম: ৯ অক্টোবৰ, ১৯৭০, মৃত্যু: ১১ জুলাই, ১৯৯৪) এগৰাকী মাৰ্কিন পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ অভিনেত্ৰী আছিল। 
*'''[[হলি চেম্পছন]]''' (জন্ম: ৪ ছেপ্টেম্বৰ, ১৯৭৩) এগৰাকী আমেৰিকান পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেত্ৰী। 
*'''''[[:es:Hannah Harper|হান্না হাৰ্পাৰ]]''''' (জন্ম: ৪ জুলাই, ১৯৮২) পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেত্ৰী। 
*'''[[য়াছমিন লী]]''' এগৰাকী কম্বোডিয়ান আমেৰিকান ট্ৰেন্সজেণ্ডাৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেত্ৰী আৰু এগৰাকী মডেল।

== দেশ অনুসৰি জনপ্ৰিয় পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী ==
===আমেৰিকা===
{{div col|3}}
* [[:en:Asa Akira|আসা আকিৰা]]
* [[:en:Monique Alexander|মোনিক এলেক্সাণ্ডাৰ]]
* [[:en:August Ames|আগাষ্ট এমছ]]
* [[:en:Alexis Amore|আলেক্সিছ আমৰে]]
* [[:en:Brittany Andrews|ব্ৰিটেনি এণ্ড্ৰিউছ]]
* '''[[ইভা এঞ্জেলিনা]]'''
* [[:en:Nicole Aniston|নিকল এনিক্সটন]]
* [[:en:Lisa Ann|লিচা এন]]
* [[:en:Belladonna (actress)|বেলাডোনা]]
* [[:en:Yurizan Beltran|ইউৰিজান বেলট্ৰান]]
* [[:en:Tori Black|টোৰি ব্লেক]]
* [[:en:Rene Bond|ৰেনে বণ্ড]]
* [[:en:Lizzy Borden (actress)|লিজী বৰ্ডেন]]
*'''[[এবে ব্ৰুকছ]]'''
* [[:en:Mary Carey (actress)|মেৰী কেৰী]]
* [[:en:Asia Carrera|এছিয়া কাৰেৰাৰা]]
* [[:en:Mercedes Carrera|মাৰ্সেডিছ কাৰেৰাৰা]]
* [[:en:Angelina Castro|এঞ্জেলিনা কাষ্ট্ৰো]]
* [[:en:Kim Chambers|কিম চেম্বৰ্ছ]]
* [[:en:Adriana Chechik|এড্ৰিয়ানা চেচিক]]
* [[:en:Brittany CoxXx|ব্ৰিটেনি কক্সএক্সএক্স]]
* [[:en:Carter Cruise|কাৰ্টাৰ ক্ৰুইজ]]
* [[:en:Cytherea (actress)|চিথেৰিয়া]]
* [[:en:Siri Dahl|চিৰি ডাল]]
* [[:en:Abella Danger|আবেল্লা ডেঞ্জাৰ]]
* [[:en:Stormy Daniels|ষ্টৰ্মি ডেনিয়েলছ]]
* [[:en:Ela Darling|এলা ডাৰ্লিং]]
* [[:en:Brittni De La Mora|ব্ৰিত্নি ডে লা মৰ]]
* [[:en:Devon (actress)|ডেভন]]
* [[:en:Skin Diamond|স্কিন ডায়মণ্ড]]
* [[:en:Jessica Drake|জেছিকা ড্ৰেক]]
* [[:en:Sasha Grey|সাশা গ্ৰে]]
* [[:en:Carmen Hart|কাৰ্মেন হাৰ্ট]]
* [[:en:Nina Hartley|নিনা হাৰ্টলি]]
* [[:en:Jenna Haze|জেনা হেইজ]]
* [[:en:Nicki Hunter|নিকি হাণ্টাৰ]]
* [[:en:Kylie Ireland|কাইলি আয়াৰলেণ্ড]]
* [[:en:Mia Isabella|মিয়া ইছাবেলা]]
* '''[[জেনা জেমছন]]'''
* [[:en:Jesse Jane|জেচি জেইন]]
* [[:en:Bailey Jay|বেইলি জে]]
* [[:en:Jessica Jaymes|জেছিকা জেমছ]]
* '''[[জেজমিন চৌধুৰী]]'''
* [[:en:Jelena Jensen|জেলেনা জেনচেন]]
* [[:en:Julia Ann|জুলিয়া এন]]
* [[:en:Kimberly Kane|কিম্বাৰ্লি কেইন]]
* [[:en:Kagney Linn Karter|কেগনি লিন কাৰ্টাৰ]]
* [[:en:Jennifer Ketcham|জেনিফাৰ কেঁচাম]]
* '''[[মিয়া খলিফা]]'''
* [[:en:Kayden Kross|কেইডেন ক্ৰছ]]
* [[:en:Remy LaCroix|ৰেমি লাক্ৰোই]]
* '''[[ছানি লেন]]'''
* [[:en:Tory Lane|টৰি লেইন]]
* [[:en:Dyanna Lauren|ডায়েনা লৰেন]]
* [[:en:Shayla LaVeaux|শ্বাইলা লাভো]]
* '''[[য়াছমিন লী]]'''
* [[:en:Kaylani Lei|কেলানি লেই]]
* '''[[ছানী লিয়নি]]'''
* [[:en:Janine Lindemulder|জানিন লিণ্ডেমুল্ডাৰ]]
* [[:en:Shy Love|শাই লাভ]]
* [[:en:Carmen Luvana|কাৰমেন লুভানা]]
* [[:en:Venus Lux|ভেনাছ লাক্স]]
* [[:en:Amber Lynn|এম্বাৰ লিন]]
* [[:en:Gina Lynn|জিনা লিন]]
* [[:en:Emma Magnolia|এম্মা মেগন’লিয়া]]
* [[:en:Mia Malkova|মিয়া মালকোভা]]
* [[:en:Ariana Marie|এৰিয়ানা মাৰি]]
* [[:en:Michelle Maylene|মিচেল মেলিন]]
* [[:en:Kelli McCarty|কেলি মেককাৰ্টি]]
* [[:en:Mimi Miyagi|মিমি মিয়াগি]]
* [[:en:Carmen Moore (American actress)|কাৰমেন মুৰ]]
* [[:en:Crissy Moran|ক্ৰিছি ম'ৰান]]
* [[:en:Noname Jane|ন'নেম জেইন]]
* '''[[ব্ৰী অ'ল্চন]]'''
* [[:en:Tera Patrick|টেৰাৰ পেট্ৰিক]]
* [[:en:Lauren Phillips (American actress)|লৰেন ফিলিপছ]]
* [[:en:Mari Possa|মাৰি প'ছা]]
* [[:en:Chanel Preston|চানেল প্ৰেষ্টন]]
* [[:en:Kirsten Price (actress)|কিষ্টেন প্ৰাইচ]]
* [[:en:Raylene|ৰেইলিন]]
* [[:en:Amber Rayne|এম্বাৰ ৰেইন]]
* [[:en:Rayveness|ৰেভেনেছ]]
* [[:en:Riley Reid|ৰাইলি ৰীড]]
* [[:en:Tasha Reign|টাশা ৰেইন]]
* '''[[লানা ৰোডছ]]'''
* [[:en:Raven Riley|ৰেভেন ৰাইলি]]
* [[:en:Gina Rodriguez (pornographic actress)|জিনা ৰ'ড্ৰিগেজ]]
* [[:en:Brett Rossi|ব্ৰেট ৰ'চি]]
* [[:en:Bonnie Rotten|ব'ন্নি ৰটেন]]
* [[:en:Dylan Ryder|ডিলান ৰাইডাৰ]]
* '''[[হলি চেম্পছন]]'''
* [[:en:Savanna Samson|চাভান্না ছেম্পচন]]
* [[:en:Savannah (actress)|চাভেন্না]]
* [[:en:Hillary Scott (actress)|হিলাৰী স্কট]]
* [[:en:Kristina and Karissa Shannon|ক্ৰিষ্টিনা আৰু কাৰিছা শেনন]]
* [[:en:Alexandra Silk|আলেক্সাণ্ড্ৰা চিল্ক]]
* [[:en:Aurora Snow|অ'ৰোৰা স্ন']]
* [[:en:Jasmin St. Claire|জাছমিন ছেইণ্ট ক্লেয়াৰ]]
* [[:en:Bobbi Starr|ববি ষ্টাৰ]]
* [[:en:Rachel Starr|ৰেচেল ষ্টাৰ]]
* [[:en:Riley Steele|ৰাইলি ষ্টীল]]
* [[:en:Sydnee Steele|চিড্‌নি ষ্টীল]]
* [[:en:Hollie Stevens|হলি ষ্টিভেন্স]]
* [[:en:Tabitha Stevens|টাবিথা ষ্টিভেন্স]]
* '''[[ইণ্ডিয়া ছামাৰ]]'''
* [[:en:Kendra Sunderland|কেণ্ড্ৰা ছাণ্ডাৰলেণ্ড]]
* [[:en:Reya Sunshine|ৰেয়া ছানচাইন]]
* [[:en:Tammy Lynn Sytch|টেমি লিন চিচ]]
* [[:en:Felicia Tang|ফেলিছিয়া টেং]]
* [[:en:Alexis Texas|আলেক্সিছ টেক্সাছ]]
* [[:en:Sunset Thomas|চানচেট থমাচ]]
* [[:en:Taryn Thomas|টাৰিন থমাচ]]
* [[:en:Nikki Tyler|নিকি টেইলৰ]]
* [[:en:Dana Vespoli|ডানা ভেছপ'ল']]
* [[:en:Maitland Ward|মেইটলেণ্ড ৱাৰ্ড]]
* [[:en:Emily Willis|এমিলি উইলিছ]]
* [[:en:Linda Wong (pornographic actress)|লিণ্ডা ৱঙ]]
* [[:en:Victoria Zdrok|ভিক্ট'ৰিয়া জ়ড্ৰক]]
* [[:en:Lezley Zen|লেজ্‌লি জেন]]
{{div col end}}

===অষ্ট্ৰেলিয়া===
{{div col|2}}
* '''[[মণিকা মেহেম]]'''
* [[:en:Angela White|এঞ্জেলা হোৱাইট]]
{{div col end}}

===বাংলাদেশ===
*'''[[জেজমিন চৌধুৰী]]'''

===ব্ৰাজিল===
{{div col|3}}
*[[:en:Bruna Ferraz|ব্ৰুনা ফেৰাজ]]
*[[:en:Patrícia Kimberly|পেট্ৰিচিয়া কিম্বাৰ্লি]]
*[[:en:Jessie Rogers|জেচি ৰজাৰ্ছ]]
{{div col end}}

===ইংলেণ্ড===
{{div col|3}}
*'''[[ছ’ফি এণ্ডাৰছন]]'''
*[[:en:Samantha Bentley|চামেংথা বেণ্টলি]]
*[[:en:Linsey Dawn McKenzie|লিনচি ডন মেকেঞ্জি]]
*'''[[টেইলৰ ৱেন]]'''
{{div col end}}

===কানাডা===
{{div col|3}}
*[[:en:Bianca Beauchamp|বিয়াংকা ব’শ্যাঁ]]
*[[:en:Sunny Leone|চানি লিঅ’নি]]
*'''[[শ্বাইলা ষ্টাইলেজ]]'''
{{div col end}}

===কলম্বিয়া===
*[[:en:Lupe Fuentes|লুপে ফুয়েণ্টেছ]]

===চেক গণৰাজ্য===
{{div col|3}}
*[[:en:Andrea Absolonová|আন্দ্ৰেয়া আবচ’লনোভা]]
*[[:en:Dolly Buster|ডলি বাষ্টাৰ]]
*[[:en:Little Caprice|লিট্‌ল ক্যাপ্ৰিচ]]
*[[:en:Silvia Saint|চিলভিয়া ছেইণ্ট]]
*[[:en:Tarra White|টাৰ্ৰা হোৱাইট]]
{{div col end}}

===ডেনমাৰ্ক===
*[[:en:Denice Klarskov|ডেনিচ ক্লাৰস্কভ]]

===নেদাৰলেণ্ড===
*[[:en:Bobbi Eden|ব’ব্বি ইডেন]]

===ফ্ৰান্স===
{{div col|3}}
*[[:en:Céline Bara|চেলিন বাৰা]]
*[[:en:Liza del Sierra|লিজা ডেল ছিয়েৰা]]
*[[:en:Lolo Ferrari|লোলো ফেৰাৰী]]
*[[:en:Dolly Golden|ডলি গ’ল্ডেন]]
*[[:en:Anksa Kara|আংক্সা কাৰা]]
*[[:en:Yasmine Lafitte|ইয়াছমিন লাফিত]]
*[[:en:Karen Lancaume|কাৰেন লানক’ম]]
*[[:en:Rebecca Lord|ৰেবেকা ল’ৰ্ড]]
*[[:en:Judy Minx|জুডি মিনক্স]]
*[[:en:Angelique Morgan|এঞ্জেলিক মৰগান]]
*[[:en:Anna Polina|আন্না প’লিনা]]
*[[:en:Nina Roberts|নিনা ৰবাৰ্টছ]]
*[[:en:Céline Tran|চেলিন ট্ৰান]]
*[[:en:Laly Vallade|লালি ভাল্লাড]]
*[[:en:Dany Verissimo|ডেনি ভেৰিছিমো]]
{{div col end}}

===জাৰ্মানী===
{{div col|3}}
*[[:en:Dolly Buster|ডলি বাষ্টাৰ]]
*[[:en:Mia Julia Brückner|মিয়া জুলিয়া ব্ৰুকনাৰ]]
*[[:en:Aische Pervers|আইছে পাৰ্ভাৰ্স]]
*[[:en:Leonie Saint|লিওনি ছেইণ্ট]]
*[[:en:Sexy Cora|চেক্সি কোৰা]]
{{div col end}}

===হাংগেৰী===
{{div col|2}}
*[[:en:Monique Covét|মনিক ক’ভেট]]
*[[:en:Anette Dawn|এনেট ডন]]
{{div col end}}

===ইটালী===
{{div col|3}}
*[[:en:Roberta Gemma|ৰবেৰ্টা জেমা]]
*[[:en:Valentina Nappi|ভেলেণ্টিনা নাপ্পি]]
*[[:en:Sara Tommasi|ছাৰা ট’ম্মাছি]]
{{div col end}}

===জাপান===
{{div col|3}}
*[[:en:Sola Aoi|চোলা আওই]]
*[[:en:Tsukasa Aoi|চুকাছা আওই]]
*[[:en:Rin Aoki|ৰিন আ’কি]]
*[[:en:Erena So|এৰেনা সো]]
*[[:en:Saori Hara|চাওৰি হাৰা]]
*[[:en:Marica Hase|মাৰিকা হাছে]]
*[[:en:Iori Kogawa|ইঅ’ৰি কোগাৱা]]
*[[:en:Mihiro|মিহিৰো]]
*[[:en:Yua Mikami|ইুৱা মিকামি]]
*[[:en:Anri Okita|আনৰি অ’কিতা]]
*[[:en:Hibiki Ōtsuki|হিবিকি ওৎসুকি]]
*[[:en:Rae Lil Black|ৰে লিল ব্লেক]]
*[[:en:Mana Sakura|মানা চাকুৰা]]
*[[:en:Ayu Sakurai|আয়ু চাকুৰাই]]
*[[:en:Kaho Shibuya|কাহ’ শিবুয়া]]
*[[:en:Aimi Yoshikawa|আইমি ইয়’শিকাৱা]]
*[[:en:Akiho Yoshizawa|আকিহো ইয়’শিজাৱা]]
{{div col end}}

===লেবানন===
*'''[[মিয়া খলিফা]]'''

===মৰক্কো===
*[[:en:Yasmine Lafitte|য়াছমিন লাফিটে]]

===নৰ'ৱে===
*[[:en:Vicky Vette|ভিকি ভেট]]

===পাকিস্তান===
*[[:en:Nadia Ali (actress)|নাদিয়া আলি]]

===পেৰু===
*[[:en:Alexis Amore|আলেক্সিচ আমৰে]]

===পৰ্তুগাল===
*[[:en:Erica Fontes|এৰিকা ফণ্টেছ]]

===ৰোমানিয়া===
*[[:en:Alina Plugaru|আলিনা প্লুগাৰু]]

===ৰাছিয়া===
{{div col|3}}
*[[:en:Anna Polina|আন্না পোলিনা]]
*[[:en:Maria Ryabushkina|মাৰিয়া ৰিয়াবুশকিনা]]
*[[:en:Katya Sambuca|কাটিয়া ছামবুকা]]
{{div col end}}

===স্পেইন===
*[[:en:Rebeca Linares|ৰেবেকা লিনাৰেছ]]

===ছুইডেন===
*[[:en:Puma Swede|পুমা ছুইড]]

===থাইলেণ্ড===
*'''[[কেচাৰিন চাইচালামপল]]'''

===ইউক্ৰেইন===
*[[:en:Victoria Zdrok|ভিক্টোৰিয়া ঝড্ৰক]]

==উভলিংগী পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী==
{{div col|3}}
*[[:en:Monique Alexander|মনিক আলেক্সাণ্ডাৰ]]
*[[:en:August Ames|অগাষ্ট এমছ]]
*[[:en:Cytherea (actress)|চিথেৰিয়া]]
*[[:en:Stormy Daniels|ষ্টৰ্মি ডেনিয়েলছ]]
*[[:en:Skin Diamond|স্কিন ডায়মণ্ড]]
*[[:en:Nina Hartley|নিনা হাৰ্টলী]]
*'''[[জেনা জেমছন]]'''
*'''[[ছানি লেন]]'''
*[[:en:Dyanna Lauren|ডায়ানা ল'ৰেন]]
*'''[[ছানী লিয়নি]]'''
*[[:en:Carmen Luvana|কাৰমেন লুভানা]]
*[[:en:Savannah (actress)|চাভান্না]]
{{div col end}}

==সমলিংগী পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী==
{{div col|2}}
*[[:en:Emma Magnolia|এমা মেগন’লিয়া]]
*'''[[ব্ৰী অ'ল্চন]]'''
{{div col end}}

==ট্ৰান্সজেণ্ডাৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেত্ৰী==
{{div col|3}}
*[[:en:Brittany CoxXx|ব্ৰিটানী কক্সএক্সএক্স]]
*[[:en:Mia Isabella|মিয়া ইছাবেলা]]
*[[:en:Bailey Jay|বেইলি জে]]
*'''[[য়াছমিন লী]]'''
*[[:en:Venus Lux|ভিনাছ লাক্স]]
*[[:en:Ts Madison|টি’এস মাডিচন]]
*[[:en:Carmen Moore (American actress)|কাৰমেন মুৰ]]
{{div col end}}

==স্বাস্থ্যজনিত বিপদ==

ৱেব সন্ধানৰ ফলাফল অনুসৰি পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেতা/অভিনেত্ৰীসকল বিশেষভাৱে বিভিন্ন যৌন সংক্ৰমণ (STI) বিশেষকৈ এইচ পি ভি, জিকা [[জ্বৰ]], ক্ল’মাইডিয়া, [[গনৰিয়া]], [[চিফিলিছ]], আৰু এইচ আই ভি/[[এইডছ]]ৰ বাবে বিপদত পৰে। এনে কিছুমান সংক্ৰমণ মাৰাত্মক হ’ব পাৰে বা গুৰুতৰ স্বাস্থ্যজনিত সমস্যাৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে। পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেতা/অভিনেত্ৰীয়ে কামৰ সময়ত এইচ আই ভি আৰু অন্যান্য এছ টি আই ৰোগত আক্ৰান্ত হোৱাৰ কেইবাটাও ঘটনা সংঘটিত হৈছে।&lt;ref name=&quot;gawker&quot;&gt;{{cite web |last=Chen |first=Adrian |date=2011-03-30 |title=Porn Star HIV Test Database Leaked |url=https://www.gawker.com/5787392/porn-star-hiv-test-database-leaked |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150120053539/https://www.gawker.com/5787392/porn-star-hiv-test-database-leaked |archive-date=January 20, 2015 |access-date=January 11, 2015 |work=Gawker |publisher= |archivedate=January 20, 2015 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150120053539/https://www.gawker.com/5787392/porn-star-hiv-test-database-leaked |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=foxnews&gt;{{cite news| url=https://www.foxnews.com/entertainment/porn-actors-personal-information-hiv-status-released-through-california-health-clinic-report-says/ | work=Fox News | title=Porn Actors' Personal Information, HIV Status Released Through California Health Clinic, Report Says | date=March 31, 2011}}&lt;/ref&gt;

==আত্মজীৱনী==
*[[জেনা জেমছন]] – How to Make Love Like a Porn Star: A Cautionary Tale (২০০৫)&lt;ref name=CNBC2014&gt;{{cite web|url= https://www.cnbc.com/2014/01/15/jenna-jameson-makes-post-retirement-comback-to-porn.html|title= The return of Jenna Jameson|access-date= 2014-04-03|author= Chris Morris|date= 2014-01-15|publisher= CNBC}}&lt;/ref&gt;

==আৰু চাওক==
*[[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ]]
*[https://as.m.wikipedia.org/wiki/শ্ৰেণী:পৰ্ণষ্টাৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেত্ৰী সকল]
*[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Category:Pornographic_film_actresses Pornographic film actresses]

==তথ্যসূত্ৰ==

[[শ্ৰেণী:পৰ্ণগ্ৰাফি]]</text>
      <sha1>sarc5kcjxho0t8qiko7tiuorf5xhonk</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>সদস্য:-chanakyakdas/tools&amp;scripts</title>
    <ns>2</ns>
    <id>118427</id>
    <revision>
      <id>519354</id>
      <parentid>501740</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T02:34:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>-chanakyakdas</username>
        <id>23408</id>
      </contributor>
      <origin>519354</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="266" sha1="9q5mf2ba26n48xjy2wwxioltdykozwz" xml:space="preserve">__NOEDITSECTION__
==Tools==
* https://awnat.toolforge.org (currently inactive)
* https://obotrack.toolforge.org 
==Scripts==
* [[:meta:User:-chanakyakdas/deletion.js|deletion.js]]
* [[:meta:User:-chanakyakdas/ana.js|ana.js]]
==Bots==
* [[User:AdoroniBot|AdoroniBot]]</text>
      <sha1>9q5mf2ba26n48xjy2wwxioltdykozwz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ৱিকিপিডিয়া:অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া পোখালি বিস্তাৰ সম্পাদনা মেলা ২০২৫</title>
    <ns>4</ns>
    <id>121629</id>
    <revision>
      <id>519305</id>
      <parentid>508954</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T18:22:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JonaliB</username>
        <id>28397</id>
      </contributor>
      <origin>519305</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6556" sha1="4wkcng0hhg56ly7srk6jdd6x7z21j0y" xml:space="preserve">__NOTOC__
__NOEDITSECTION__
{{DISPLAYTITLE:অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া পোখালি বিস্তাৰ সম্পাদনা মেলা ২০২৫}}
{| width=&quot;100%&quot; cellpadding=&quot;5&quot; cellspacing=&quot;3&quot; style=&quot;background:green; &quot;
| width=&quot;60%&quot; style=&quot;vertical-align:top; padding: 0; margin:0; &quot; |
{| width=&quot;100%&quot; cellpadding=&quot;5&quot; cellspacing=&quot;3&quot; style=&quot;background:white; &quot;
| width=&quot;60%&quot; style=&quot;vertical-align:top; padding: 0; margin:0; &quot; |


[[অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া]]ত ২০২৫ চনৰ &lt;code&gt;{{color|red|১৬ মে’ৰ পৰা-৩০ মে’}}&lt;/code&gt;লৈ এক পোখালি বিস্তাৰ সম্পাদনা মেলাৰ আয়োজন কৰা হৈছে। এই এডিটাথনত অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াত থকা অতি চমু প্ৰবন্ধসমূহ বিস্তাৰ কৰা বা বহলাই লিখা হ’ব। 

==প্ৰবন্ধৰ তালিকা==
&lt;!--* বাংলাৰ পৰা অসমীয়ালৈ অনুবাদ কৰিবলগীয়া [[ৱিকিপিডিয়া:অসমীয়া-বাংলা আন্তঃৱিকি সহযোগিতামূলক সম্পাদনা মেলা ২০২৪/প্ৰবন্ধ তালিকা|প্ৰবন্ধৰ তালিকা]]--&gt;
* বিস্তাৰ কৰিবলগীয়া [[:শ্ৰেণী:পোখালি (অসম)|অসম সম্পৰ্কীয় প্ৰবন্ধৰ তালিকা]]
* বিস্তাৰ কৰিবলগীয়া [[:শ্ৰেণী:পোখালি| অন্যান্য পোখালি প্ৰবন্ধৰ তালিকা]]

===বিস্তাৰ কৰা প্ৰবন্ধ===
{{div col|3}}
*
*
*
{{div col end}}

== অংশগ্ৰহণ ==
&lt;div style=&quot;text-align:center; &quot;&gt;
[[/অংশগ্ৰহণকাৰীসকল|{{Clickable button|অংশগ্ৰহণ কৰক|color=blue}}]] &lt;!--Blue : Primary call to action --&gt;
&lt;/div&gt;

==নিয়মাৱলী==
* এই এডিটাথন সকলোৰে বাবে মুকলি। ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনা কৰিব জনা সকলো ব্যৱহাৰকাৰীয়ে লগইন কৰাৰ পাছত ইয়াত ভাগ ল’ব পাৰিব। 
* প্ৰবন্ধসমূহ &lt;code&gt;{{color|red|১৬ মে’ৰ পৰা-৩০ মে’, ২০২৫}}&lt;/code&gt;ৰ নিশা ১২ বজাৰ ভিতৰত বিস্তাৰ কৰিব লাগিব। (মন কৰিব, প্ৰতিযোগিতাখনিৰ আৰম্ভণি হ’ব ১৫ মে’ৰ ৰাতি ১২ বাজি পাৰ হোৱাৰ লগে লগে।)
* প্ৰবন্ধসমূহ ৱিকিপিডিয়াৰ নীতি অনুসৰি সঠিক তথ্যসূত্ৰ (অতি কমেও তিনিটা) সহকাৰে নিৰপেক্ষ হিচাপে বিস্তাৰ কৰিব লাগিব। 
* প্ৰবন্ধসমূহত কোনোধৰণৰ কপিৰাইট উলংঘন তথা উল্লেখনীয় সমস্যা থাকিব নালাগিব। 
* জমা দিয়া প্ৰৱন্ধত অতি কমেও ৩০০ শব্দ নতুনকৈ যোগ দিলে গ্ৰহণ কৰা হ’ব আৰু ১ নম্বৰ দিয়া হ'ব। অনুবাদৰ ক্ষেত্ৰত সম্পূৰ্ণকৈ অনুবাদ কৰিলে অতিৰিক্ত ১ নম্বৰ যোগ হ’ব।
* প্ৰৱন্ধসমূহৰ পোখালি টেগ কেৱল এই সম্পাদনা মেলাৰ বিচাৰকেহে আঁতৰাব পাৰিব।
* ওপৰত দিয়া তালিকাত অন্তৰ্ভূক্ত নোহোৱা নতুন পোখালি পৃষ্ঠাও এই প্ৰতিযোগিতাৰ অধীনত বিস্তাৰ কৰি জমা দিব পাৰিব।
=== প্ৰবন্ধ জমা কৰক ===
প্ৰবন্ধ জমা দিবৰ বাবে ফাউনটেইন সঁজুলি প্ৰস্তুত কৰা হৈছে। আপুনি বিস্তাৰ কৰা প্ৰবন্ধসমূহ তলৰ &quot;'''প্ৰবন্ধ জমা কৰক'''&quot; লিংকত ক্লিক কৰি জমা দিব পাৰিব। 
&lt;div style=&quot;text-align:center; &quot;&gt;
{{Clickable button|[https://fountain.toolforge.org/editathons/asdec-2025 প্ৰবন্ধ জমা কৰক]|color=white}} &lt;!--White : Secondary call to action --&gt;
&lt;/div&gt;

==পুৰস্কাৰ==
ৱিকিপিডিয়াৰ আয়োজকৰ ফালৰ পৰা অংশগ্ৰহণকাৰীসকলক ডিজিটেল মানপত্ৰ আৰু বাৰ্ণষ্টাৰ প্ৰদান কৰা হ'ব। 

==সমন্বয়ক==
*[[সদস্য:কুমুদ_ঘোষ|কুমুদ ঘোষ]]
*[[সদস্য:পৱন_বৰ্মন|পৱন বৰ্মন]]
*[[সদস্য:Sushmita Lekharu|সুস্মিতা লেখাৰু]]

==বিচাৰক==
*[[সদস্য:Babulbaishya|বাবুল বৈশ্য]]
*[[সদস্য:JonaliB|জোনালী বৰুৱা]]

==অংশগ্ৰহণকাৰীসকল‎==
{{/অংশগ্ৰহণকাৰীসকল‎}}

==ফলাফল==
{|class=&quot;wikitable&quot;
|+ ফলাফল
! স্থান !! সদস্য
|-
| প্ৰথম স্থান || [[User:Kandarpajit Kallol|কন্দৰ্পজিৎ কল্লোল]]
|-
| দ্বিতীয় স্থান || [[সদস্য:দিম্পল দাস|দিম্পল দাস]]
|-
| তৃতীয় স্থান || [[User:কুমুদ_ঘোষ|কুমুদ ঘোষ]]
|}

==বিচাৰকৰ টোকা==

সোনকালে প্ৰকাশ পাব...


[[শ্ৰেণী:ৱিকিপিডিয়া সম্পাদনা মেলা]]
|}
|}
{{অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াৰ সম্পাদনা মেলা}}</text>
      <sha1>4wkcng0hhg56ly7srk6jdd6x7z21j0y</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>সদস্য:Kandarpajit Kallol/পৰীক্ষাগাৰ</title>
    <ns>2</ns>
    <id>121841</id>
    <revision>
      <id>519511</id>
      <parentid>518876</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T11:48:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>519511</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6556" sha1="3emyq6yugoh0j3e5hu42gdemjic3lkb" xml:space="preserve">==অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধ==
''তলত [[অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া]]ৰ বাবে অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধৰ তালিকা দিয়া হ'ল। ইয়াৰ পৰা প্ৰবন্ধ সৃষ্টি কৰি অসমীয়া [[ৱিকিপিডিয়া]]ৰ সমৃদ্ধিত আপুনিও অংশীদাৰ হ'ব পাৰে।''
===জীৱনী===
;শিল্পী আৰু স্থপতিবিদ
# [[মিমাৰ চিনান]] ([[:en:Mimar Sinan]])
# [[ডিয়েগো ৱেলাজকেজ]] ([[:en:Diego Velázquez]])
# [[এণ্ডি ৱাৰহ'ল]] ([[:en:Andy Warhol]])
# [[ফ্ৰেঙ্ক লইড ৰাইট]] ([[:en:Frank Lloyd Wright]])

;লেখক, নাট্যকাৰ, কবি
# [[আবু নুৱাচ]] ([[:en:Abu Nuwas]])
# [[হান্স খ্ৰীষ্টিয়ান এণ্ডাৰচন]] ([[:en:Hans Christian Andersen]])
# [[মাৎসু বাসো]] ([[:en:Matsuo Bashō]])
# [[হাফিজ শ্বিৰাজী]] ([[:en:Hafez]])
# [[হোৰ্হে লুইচ বৰ্হেচ]] ([[:en:Jorge Luis Borges]])
# [[মিগেল দে চেৰ্ভানটেচ]] ([[:en:Miguel de Cervantes]])
# [[জোহান ভোল্ফগেং ফন গ্যোটে]] ([[:en:Johann Wolfgang von Goethe]])
# [[জেমছ জয়ছ]] ([[:en:James Joyce]])
# [[মলিয়েৰ]] ([[:en:Molière]])
# [[অ'ভিদ]] ([[:en:Ovid]])

;সুৰকাৰ আৰু সঙ্গীতশিল্পী 
# [[লুইচ আৰ্মষ্ট্ৰং]] ([[:en:Louis Armstrong]])
# [[জোহানেচ ব্ৰাম্স]] ([[:en:Johannes Brahms]])
# [[ফ্ৰেডেৰিক চোপাঁ]] ([[:en:Frédéric Chopin]])
# [[এণ্টনিন দ্ভাৰাক]] ([[:en:Antonín Dvořák]])
# [[জৰ্জ ফেড্ৰিক হাণ্ডেল]] ([[:en:Georg Frideric Handel]])
# [[জোছেফ হেইডেন]] ([[:en:Joseph Haydn]])
# [[গুস্তৱ মাহলাৰ]] ([[:en:Gustav Mahler]])
# [[মোৎজাৰ্ট]] ([[:en:Wolfgang Amadeus Mozart]])
# [[জিয়'ভানি পিয়েৰলুইগি দা পেলেষ্ট্ৰিনা]] ([[:en:Giovanni Pierluigi da Palestrina]])
# [[এদিত পিয়াফ]] ([[:en:Édith Piaf]])
# [[এলভিচ প্ৰেচলি]] ([[:en:Elvis Presley]])
# [[জ্যাক'ম' পুচ্চিনি]] ([[:en:Giacomo Puccini]])
# [[ফ্ৰান্‌জ সুবৰ্ট]] ([[:en:Franz Schubert]])
# [[আইগৰ ষ্ট্ৰাভিন্সকি]] ([[:en:Igor Stravinsky]])
# [[পিওটাৰ ইলিচ চালইকভস্কি]] ([[:en:Pyotr Ilyich Tchaikovsky]])
# [[জিছেপ্পে ভেৰ্দি]] ([[:en:Giuseppe Verdi]])
# [[এণ্টোনিয়' ভিভাল্ডি]] ([[:en:Antonio Vivaldi]])

;অভিযাত্ৰী আৰু ভ্ৰমণকাৰী
# [[ৰুৱাল আমুন্সেন]] ([[:en:Roald Amundsen]])
# [[জ্যেক কাৰ্টিয়ে]] ([[:en:Jacques Cartier]])
# [[এৰ্ণান কৰ্টেছ]] ([[:en:Hernán Cortés]])
# [[চেং হো]] ([[:en:Zheng He]])

;উদ্ভাৱক, বিজ্ঞানী আৰু গণিতজ্ঞ
# [[ইবন চিনা]] ([[:en:Avicenna]])
# [[গালেন]] ([[:en:Galen]])
# [[জেমছ প্ৰেস্কট জুল]] ([[:en:James Prescott Joule]])
# [[ডিমিট্ৰী মেণ্ডেলিভ]] ([[:en:Dmitri Mendeleev]])
# [[আৰৱিন শ্ৰুডিঙগাৰ]] ([[:en:Erwin Schrödinger]])

;দাৰ্শনিক আৰু সমাজ বিজ্ঞানী
# [[চিমন দে ব্যাভুৱাৰ]] ([[:en:Simone de Beauvoir]])
# [[ইবন খালদুন]] ([[:en:Ibn Khaldun]])
# [[জন মেনাৰ্ড কেইনছ]] ([[:en:John Maynard Keynes]])
# [[লাউযি]] ([[:en:Laozi]])
# [[নিক্কোলো মাকিয়াভেল্লি]] ([[:en:Niccolò Machiavelli]])
# [[সিমা কিয়ান]] ([[:en:Sima Qian]])
# [[লুডৱিগ ৱিটগেনষ্টাইন]] ([[:en:Ludwig Wittgenstein]])
# [[চ্যু জি]] ([[:en:Zhu Xi]])

;ৰাজনীতিবিদ
# [[মোস্তাফা কামাল আতাতুৰ্ক]] ([[:en:Mustafa Kemal Atatürk]])
# '''[[আগষ্টাচ]] ([[:en:Augustus]])'''
# [[অটো ৱন বিজমাৰ্ক]] ([[:en:Otto von Bismarck]])
# '''[[সিমন বলিভাৰ]]''' ([[:en:Simón Bolívar]])
# [[শাৰ্লেমেন]] ([[:en:Charlemagne]])
# '''[[ৱিনষ্টন চাৰ্চিল]]''' ([[:en:Winston Churchill]])
# [[মহান কনষ্টেনটাইন]] ([[:en:Constantine the Great]])
# '''[[মহান চাইৰাচ]] ([[:en:Cyrus the Great]])'''
# [[চাৰ্লচ দ্য গ'ল]] ([[:en:Charles de Gaulle]])
# '''[[এলিজাবেথ প্ৰথম]]''' ([[:en:Elizabeth I of England]])
# '''[[লুই চতুৰ্থ]]''' ([[:en:Louis XIV of France]])
# [[ৰোজা লাক্সেমবাৰ্গ]] ([[:en:Rosa Luxemburg]])
# [[কোৱামে নক্ৰুমা]] ([[:en:Kwame Nkrumah]])
# '''[[মহান পিটাৰ]]''' ([[:en:Peter the Great]])
# [[যোছেফ ষ্টালিন]] ([[:en:Joseph Stalin]])
# [[ছুলেইমান প্ৰথম]] ([[:en:Suleiman the Magnificent]]) 
# [[চান য়াট-চেন]] ([[:en:Sun Yat-sen]])
# [[তৈমুৰ লং]] ([[:en:Timur]])
# [[ওমৰ]] ([[:en:Umar]]) 
# '''[[জৰ্জ ৱাশ্বিংটন]]''' ([[:en:George Washington]])

;ধৰ্মীয় গুৰু আৰু ধৰ্মতত্ত্ববিদ 
# [[টমাচ আকুইনাচ]] ([[:en:Thomas Aquinas]])
# [[হিপ্পোৰ আগষ্টিন]] ([[:en:Augustine of Hippo]])
# [[আল-গজ্জালি]] ([[:en:Al-Ghazali]])
# '''[[মাৰ্টিন লুথাৰ]]''' ([[:en:Martin Luther]])
# [[মোজেচ]] ([[:en:Moses]])

==অন্যান্য==
&lt;span style=&quot;text-shadow:gray 3px 3px 3px;&quot;&gt;[[User:Kandarpajit Kallol|&lt;font color=&quot;#872455&quot;&gt;'''কন্দৰ্পজিৎ কল্লোল'''&lt;/font&gt;]]&amp;nbsp;([[User Talk:Kandarpajit Kallol|বাৰ্তা]])&lt;/span&gt;</text>
      <sha1>3emyq6yugoh0j3e5hu42gdemjic3lkb</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ইথিঅ'পিয়া</title>
    <ns>0</ns>
    <id>122463</id>
    <revision>
      <id>519453</id>
      <parentid>516000</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T09:27:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>29706</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>519453</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5754" sha1="th5p6hqtmetahs7yekh9rr66092qbkb" xml:space="preserve">{{Infobox country
| conventional_long_name = ইথিঅ'পিয়া ফেডাৰেল গণপ্ৰজাতন্ত্ৰ
| capital = [[আদ্দিছ আবাবা]]
| area_km2 = ১,১০৪,৩০০
| population_estimate = প্ৰায় ১১৫.৯ মিলিয়ন (২০২৩)
| government_type = ফেডাৰেল গণপ্ৰজাতন্ত্ৰ&lt;ref&gt;{{cite web|title=ইথিঅ'পিয়াৰ চৰকাৰ ব্যবস্থা|url=https://www.britannica.com/place/Ethiopia/Government-and-society}}&lt;/ref&gt;
| currency = ইথিঅ'পিয়ান বিৰ (ETB)&lt;ref&gt;{{cite web|title=ইথিঅ'পিয়াৰ মুদ্ৰা|url=https://www.xe.com/currency/etb-ethiopian-birr}}&lt;/ref&gt;
| time_zone = EAT (UTC+০৩:০০)
}}

'''ইথিঅ'পিয়া''' হৈছে [[আফ্ৰিকা]] মহাদেশৰ পূব-উত্তৰ অংশত অৱস্থিত এখন দেশ। ই আফ্ৰিকাৰ আটাইতকৈ জনবহুল অভ্যন্তৰীণ দেশসমূহৰ ভিতৰত এটা আৰু অঞ্চলটোৰ এক প্ৰাচীনতম সভ্যতাৰ জন্মভূমি। ইথিঅ'পিয়াৰ মুঠ ভূমি প্ৰায় ১,১০৪,৩০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ আৰু জনসংখ্যা প্ৰায় ১১৫.৯ মিলিয়ন (২০২৩) বুলি ধৰা হয়।&lt;ref&gt;{{cite web|title=ইথিঅ'পিয়াৰ ভূগোল আৰু জনসংখ্যা|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/ethiopia/}}&lt;/ref&gt;

== ভৌগোলিক গঠন ==
ইথিঅ'পিয়া পাহাৰীয়া অঞ্চল আৰু উচ্চ ভূমিৰ দেশ। দেশখনৰ আটাইতকৈ উচ্চ স্থান হৈছে ৰাশ মাকোনেন (৪,৬১০ মি) আৰু ইটাৰ পৰ্বতশৃংখলা দেশটোৰ মুখ্য ভূ-আকৃতি। ৰফি নদী আৰু [[নীল নদী]]ৰ উৎস এই দেশতে অৱস্থিত।&lt;ref&gt;{{cite web|title=ইথিঅ'পিয়াৰ পৰ্বত আৰু নদীসমূহ|url=https://www.britannica.com/place/Ethiopia/Physical-geography}}&lt;/ref&gt;

== জলবায়ু ==
ইথিঅ'পিয়াৰ জলবায়ু অঞ্চল অনুসৰি বেলেগ বেলেগ, উচ্চ ভূমি অঞ্চলত শীতল আৰু মৃদু, নিছলা ভূমিত গৰম আৰু আৰ্দ্ৰ। বৰ্ষাকাল সাধাৰণতে জুনৰ পৰা ছেপ্টেম্বৰলৈ থাকে।&lt;ref&gt;{{cite web|title=ইথিঅ'পিয়াৰ জলবায়ু|url=https://www.climate-data.org/africa/ethiopia/}}{{Dead link|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt; 

== জনসংখ্যা আৰু ভাষা ==
ইথিঅ'পিয়াৰ জনসংখ্যা বহু জাতি আৰু ভাষাৰ সংমিশ্ৰণ। [[আমহাৰিক ভাষা]] হৈছে চৰকাৰী ভাষা, আৰু এছিৰ বিভিন্ন অঞ্চলত বিভিন্ন আদিবাসী আৰু স্থানীয় ভাষাও ব্যৱহৃত হয়।&lt;ref&gt;{{cite web|title=ইথিঅ'পিয়াৰ ভাষা আৰু জনসংখ্যা|url=https://www.ethnologue.com/country/ET}}&lt;/ref&gt;

== ৰাজনীতি ==
ইথিঅ'পিয়া এখন ফেডাৰেল গণপ্ৰজাতন্ত্ৰ। দেশটোৰ চৰকাৰ ফেডাৰেল আৰু ৰাজ্যিক স্তৰত বিভক্ত। শাসন প্ৰণালী ধাৰাবাহিক পৰিৱৰ্তনত আছে, আৰু কিছু সময়ৰ পৰা অঞ্চলত ৰাজনৈতিক উত্তেজনা দেখা গৈছে।&lt;ref&gt;{{cite web|title=ইথিঅ'পিয়াৰ ৰাজনীতি|url=https://www.bbc.com/news/world-africa-13349398}}&lt;/ref&gt; 

== অৰ্থনীতি ==
ইথিঅ'পিয়াৰ অৰ্থনীতি কৃষি, শিল্প আৰু সেৱা ক্ষেত্ৰত আধাৰিত। কফি উৎপাদন ইথিঅ'পিয়াৰ অন্যতম মুখ্য অৰ্থনৈতিক সম্পদ। দেশখনৰ অৰ্থনীতি বৰ্তমান উন্নয়নশীল অৱস্থাত আছে, কিন্তু কিছু পৰিমাণে সামাজিক আৰু ৰাজনৈতিক বাধাৰ সন্মুখীন হয়।&lt;ref&gt;{{cite web|title=ইথিঅ'পিয়াৰ অৰ্থনীতি|url=https://www.worldbank.org/en/country/ethiopia/overview}}&lt;/ref&gt;

== উল্লেখযোগ্য তথ্য ==
* জনসংখ্যা: প্ৰায় ১১৫.৯ মিলিয়ন (২০২৩) 
* মুঠ ভূমি: ১,১০৪,৩০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ 
* ৰাজধানী: আদ্দিছ আবাবা 
* চৰকাৰ: ফেডাৰেল গণপ্ৰজাতন্ত্ৰ 
* মুদ্ৰা: ইথিঅ'পিয়ান বিৰ (ETB) 
* মুখ্য ভাষা: আমহাৰিক 
* সময় অঞ্চল: UTC+৩

==তথ্যসূত্ৰ==

[[শ্ৰেণী:ভূগোল]]
[[শ্ৰেণী:দেশ]]</text>
      <sha1>th5p6hqtmetahs7yekh9rr66092qbkb</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>কাইৰো</title>
    <ns>0</ns>
    <id>122475</id>
    <revision>
      <id>519507</id>
      <parentid>516074</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T11:44:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>29706</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>519507</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3653" sha1="h8r4nmreiffc5jmyx2d3cfmpv9zw2l0" xml:space="preserve">{{পোখালি}}'''কাইৰো''' হৈছে [[মিছৰ]]ৰ ৰাজধানী আৰু আটাইতকৈ ডাঙৰ মহানগৰ। ই আফ্ৰিকা আৰু আৰব বিশ্বৰ অন্যতম বৃহৎ মহানগৰ হিচাপে পৰিগণিত হৈছে।&lt;ref&gt;{{cite web|title=কাইৰোৰ ইতিহাস আৰু ভৌগোলিক অৱস্থান|url=https://www.britannica.com/place/Cairo}}&lt;/ref&gt;

== ভৌগোলিক অৱস্থান ==
কাইৰো নীল নদীৰ কাষত, মিছৰৰ উত্তৰ-পূব অংশত অৱস্থিত। মহানগৰখন প্ৰায় ৪,৫২৫ বৰ্গ কিলোমিটাৰ এলেকাত বিস্তৃত আৰু সমুদ্ৰপৃষ্ঠৰ পৰা প্ৰায় ২৩ মিটাৰ ওপৰত অৱস্থিত।&lt;ref&gt;{{cite web|title=কাইৰোৰ ভৌগোলিক তথ্য|url=https://www.worldatlas.com/cairo-egypt}}{{Dead link|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;

== জনসংখ্যা ==
২০২৩ চনৰ তথ্য অনুসৰি, কাইৰোৰ মেট্ৰ' অঞ্চলত প্ৰায় ২০.৯ মিলিয়ন মানুহ বাস কৰে, যি আফ্ৰিকা মহাদেশৰ আটাইতকৈ জনবহুল মহানগৰসমূহৰ ভিতৰত অন্যতম।&lt;ref&gt;{{cite web|title=কাইৰোৰ জনসংখ্যা|url=https://www.citypopulation.de/en/egypt/cities/}}&lt;/ref&gt;। 

== ইতিহাস ==
কাইৰো খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৯৬৯ চনত প্ৰতিষ্ঠা হৈছিল আৰু ই মিছৰৰ ৰাজনৈতিক, ধৰ্মীয় আৰু সাংস্কৃতিক কেন্দ্ৰ হিচাপে গুৰুত্বপূৰ্ণ।&lt;ref&gt;{{cite web|title=কাইৰোৰ ইতিহাস|url=https://www.history.com/topics/africa/cairo}}&lt;/ref&gt;

== সংস্কৃতি ==
কাইৰো মিছৰৰ সংস্কৃতি আৰু শিক্ষাৰ প্ৰধান কেন্দ্ৰ। ইয়াত বহু বিশ্ববিদ্যালয়, মিউজিয়াম আৰু ঐতিহাসিক স্থান আছে, যেনে গিজাৰ পিৰামিড আৰু ইজিপ্ট মিউজিয়াম।&lt;ref&gt;{{cite web|title=কাইৰোৰ সংস্কৃতি|url=https://www.egypt.travel/en/regions/cairo}}&lt;/ref&gt;

== অৰ্থনীতি ==
কাইৰো মিছৰৰ অৰ্থনৈতিক মুখ্য কেন্দ্ৰ। ই বাণিজ্য, পৰ্যটন আৰু উদ্যোগৰ ক্ষেত্ৰত গুৰুত্বপূৰ্ণ স্থান।&lt;ref&gt;{{cite web|title=কাইৰোৰ অৰ্থনীতি|url=https://www.worldbank.org/en/country/egypt/overview}}&lt;/ref&gt;

== উল্লেখযোগ্য তথ্য ==
* দেশ: [[মিছৰ]]
* প্ৰতিষ্ঠা: খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৯৬৯ 
* জনসংখ্যা: প্ৰায় ২০.৯ মিলিয়ন (মেট্ৰ' অঞ্চল, ২০২৩) 
* এলাকা: ৪,৫২৫ বৰ্গ কিলোমিটাৰ 
* সময় অঞ্চল: UTC+২ (EET)

== তথ্যসূত্ৰ ==

[[শ্ৰেণী:ৰাজধানী]]
[[শ্ৰেণী:ভূগোল]]</text>
      <sha1>h8r4nmreiffc5jmyx2d3cfmpv9zw2l0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>কমনৱেলথ অৱ নেচনছ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>122586</id>
    <revision>
      <id>519321</id>
      <parentid>518720</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T18:55:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>পৃষ্ঠা [[ৰাষ্ট্ৰমণ্ডল]]ৰ পৰা [[কমনৱেলথ অৱ নেচনছ]]লৈ Kandarpajit Kallolয়ে স্থানান্তৰ কৰিলে</comment>
      <origin>518720</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13202" sha1="o26ph5rd7wuej8jgkf6g3oaqkedaa3o" xml:space="preserve">{{confuse|ৰাষ্ট্ৰসংঘ{{!}}ৰাষ্ট্ৰসংঘ| জাতিসংঘ{{!}}জাতিসংঘ}}
{{Infobox geopolitical organisation
| name = '''কমনৱেলথ অৱ নেচনছ'''
| linking_name = কমনৱেলথ অৱ নেচনছ
| image_flag = 
| symbol_type = 
| image_symbol = 
| symbol_width = 
| image_map = Carte des pays du Commonwealth.png
| image_map_size = 300px
| map_caption = {{Legend|#000081|বৰ্তমান সদস্য ৰাষ্ট্ৰ}}
{{Legend|lime|আংশিকভাৱে স্থগিত সদস্য ৰাষ্ট্ৰ}}
{{Legend|#F57A00|পূৰ্বৰ সদস্য ৰাষ্ট্ৰ}}
{{Legend|lightblue|ব্ৰিটিছ অ'ভাৰচীজ টেৰিটৰিজ&lt;br /&gt;আৰু ক্ৰাউন ডিপেণ্ডেন্সিজ}}
| org_type = ইচ্ছাধীনভাৱে গঠন হোৱা সংঘ[[Commonwealth Charter|&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://thecommonwealth.org/our-charter|title=Commonwealth Charter|date=6 June 2013|quote=কমনৱেলথ হৈছে স্বাধীন আৰু সমঅধিকাৰভুক্ত ৰাষ্ট্ৰসমূহৰ এক ইচ্ছাধীন সংগঠন। এই সদস্য ৰাষ্ট্ৰসমূহৰ প্ৰত্যেকটিয়ে নিজৰ নীতি নিৰ্ধাৰণত স্বয়ংসম্পূৰ্ণ, আৰু এইসকল ৰাষ্ট্ৰৰ মানুহৰ কল্যাণ, আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সদ্ভাৱ আৰু বিশ্ব শান্তিৰ প্ৰচাৰত পৰস্পৰে পৰামৰ্শ আৰু সহযোগিতা কৰে। |access-date=5 March 2019|archive-date=6 March 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190306044606/http://thecommonwealth.org/our-charter|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;]]
| membership_type = সদস্য ৰাষ্ট্ৰসমূহ
| membership = {{collapsible list
 | titlestyle = background: transparent; text-align: left; font-weight: normal; 
 | title = ৫৬খন ৰাষ্ট্ৰ
 | {{nowrap|{{flagcountry|এণ্টিগুৱা আৰু বাৰবুডা}}}}
 | {{flaglist|অষ্ট্ৰেলিয়া}}
 | {{flaglist|বাংলাদেশ}}
 | {{flaglist|বাৰবাডছ}}
 | {{flaglist|বেলিজ}}
 | {{flaglist|বটছৱানা}}
 | {{flaglist|ব্ৰুনেই}}
 | {{flaglist|কেমেৰুন}}
 | {{flaglist|কানাডা}}
 | {{flaglist|চিপ্ৰাছ}}
 | {{flaglist|ড'মিনিকা}}
 | {{flaglist|এছৱাটিনি}}
 | {{flaglist|ফিজি}}
 | {{flaglist|গেবন}}
 | {{flaglist|গাম্বিয়া}}
 | {{flaglist|ঘানা}}
 | {{flaglist|গ্ৰেনাডা}}
 | {{flaglist|গায়ানা}}
 | {{flaglist|ভাৰত}}
 | {{flaglist|জামাইকা}}
 | {{flaglist|কেনিয়া}}
 | {{flaglist|কিৰিবাটি}}
 | {{flaglist|লেছোথো}}
 | {{flaglist|মালাৱি}}
 | {{flaglist|মালেচিয়া}}
 | {{flaglist|মালদ্বীপ}}
 | {{flaglist|মাল্টা}}
 | {{flaglist|মৰিছাছ}}
 | {{flaglist|ম'জাম্বিক}}
 | {{flaglist|নামিবিয়া}}
 | {{flaglist|নাউৰু}}
 | {{nowrap|{{flaglist|নিউজিলেণ্ড}}}}
 | {{flaglist|নাইজেৰিয়া}}
 | {{flaglist|পাকিস্তান}}
 | {{nowrap|{{flaglist|পাপুৱা নিউ গিনি}}}}
 | {{flaglist|ৰুৱাণ্ডা}}
 | {{nowrap|{{flaglist|ছেইণ্ট কিটছ আৰু নেভিছ}}}}
 | {{nowrap|{{flaglist|ছেইণ্ট লুচিয়া}}}}
 | {{nowrap|{{flaglist|ছেইণ্ট ভিনচেণ্ট আৰু গ্ৰেনাডিনছ}}}}
 | {{flaglist|চাম'আ}}
 | {{flaglist|ছিচেলছ}}
 | {{nowrap|{{flaglist|চিয়েৰা লিঅ'ন}}}}
 | {{flaglist|চিংগাপুৰ}}
 | {{nowrap|{{flaglist|চ'লোমন দ্বীপপুঞ্জ}}}}
 | {{nowrap|{{flaglist|দক্ষিণ আফ্ৰিকা}}}}
 | {{nowrap|{{flaglist|শ্ৰীলংকা}}}}
 | {{flaglist|টাঞ্জানিয়া}}
 | {{flaglist|বাহামাছ}}
 | {{flaglist|টোগো}}
 | {{flaglist|টঙা}}
 | {{nowrap|{{flaglist|ট্ৰিনিডাড আৰু টোবাগো}}}}
 | {{flaglist|টুভালু}}
 | {{flaglist|উগাণ্ডা}}
 | {{nowrap|{{flaglist|যুক্ত ৰাজ্য}}}}
 | {{flaglist|ভানুৱাটু}}
 | {{flaglist|জাম্বিয়া}}
 }}
| admin_center_type = মুখ্য কাৰ্যালয়
| admin_center = মাৰ্লব'ৰো হাউছ, লণ্ডন, যুক্ত ৰাজ্য
| languages_type = কৰ্মভাষা
| languages = ইংৰাজী
| p1 = ব্ৰিটিছ সাম্ৰাজ্য
| flag_p1 = Flag of the United Kingdom.svg
| leader_title1 = কমনৱেলথৰ নেতা
| leader_name1 = চাৰ্লছ তৃতীয়
| leader_title2 = {{nowrap|কমনৱেলথ সচিব-জেনেৰেল}}
| leader_name2 = শাৰ্লি আইয়ৰকাৰ ব'চৱেই
| leader_title3 = {{nowrap|কমনৱেলথ চেয়াৰ-ইন-অফিছ}}
| leader_name3 = ফিয়ামে নাওমি মাতাআফা
| established_event1 = {{nowrap|বেলফোৰ ঘোষণাপত্ৰ, ১৯২৬}}
| established_date1 = ১৯ নৱেম্বৰ ১৯২৬
| established_event2 = {{nowrap|ৱেষ্টমিনষ্টাৰৰ আইনৰ দলিল, ১৯৩১}}
| established_date2 = {{nowrap|১১ ডিচেম্বৰ ১৯৩১&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.civilservice.gov.uk/wp-content/uploads/2011/09/AnnexB_Commonwealth.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20111206072849/http://www.civilservice.gov.uk/wp-content/uploads/2011/09/AnnexB_Commonwealth.pdf |url-status=dead |archive-date=6 December 2011 |title=Annex B – Territories Forming Part of the Commonwealth |date=September 2011 |publisher=[[Her Majesty's Civil Service]] |access-date=19 November 2013 |archivedate=6 December 2011 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20111206072849/http://www.civilservice.gov.uk/wp-content/uploads/2011/09/AnnexB_Commonwealth.pdf |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;}}
| established_event3 = {{nowrap|লণ্ডন ঘোষণাপত্ৰ}}
| established_date3 = ২৮ এপ্ৰিল ১৯৪৯
| area_km2 = ২৯,৯৫৮,০৫০
| area_sq_mi = ১১,৫৬৬,৮৭০
| population_estimate = ২,৪১৮,৯৬৪,০০০
| population_estimate_year = ২০১৬
| population_density_km2 = ৭৫
| population_density_sq_mi = ১৯৪
| official_website = {{URL|https://thecommonwealth.org/|thecommonwealth.org}}
| footnotes = 
| demonym = 
| area_rank = 
| GDP_PPP = 
| GDP_PPP_year = 
| HDI = 
| HDI_year = 
| today = 
}}
'''ৰাষ্ট্ৰমণ্ডল''' বা '''জাতিসমূহৰ সংঘ''' ({{lang-en|Commonwealth of Nations}}, কমনৱেলথ অব্‌ নেচনছ, সাধাৰণতে কেৱল '''কমনৱেলথ''' বুলি জনা যায়) হৈছে এটা আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সংগঠন য'ত মূলতঃ ৫৬খন স্বাধীন [[ৰাষ্ট্ৰ]] সদস্য ৰূপে যুক্ত। এই সংগঠনটোত অতিৰিক্তকৈ বেলেগ অঞ্চল আৰু নিৰীক্ষক সদস্যও থাকে। সদস্যসকলৰ অধিকাংশেই পূৰ্বৰ বৃটিছ উপনিৱেশ বা ঔপনিৱেশিক অঞ্চল আছিল।&lt;ref name=&quot;members&quot; /&gt;

== ইতিহাস ==
ৰাষ্ট্ৰমণ্ডলৰ উৎপত্তি ১৯৩১ চনৰ ৱেষ্টমিনিষ্টাৰৰ বিধিৰ পৰা আৰম্ভ হৈছিল, যাৰ জৰিয়তে বৃটিছ সাম্ৰাজ্যৰ কিছুমান উপনিবেশক স্বাধীনতা প্ৰদান কৰা হৈছিল। ১৯৪৯ চনত লণ্ডন ঘোষণাপত্ৰ অনুসৰি, ৰাষ্ট্ৰসমূহে বৃটিছ ৰজা-ৰাণীক আনুষ্ঠানিক ৰাষ্ট্ৰপ্ৰধান হিচাপে গ্ৰহণ নকৰিলেও সদস্য হৈ থাকিব পাৰিব বুলি সিদ্ধান্ত ল'লে। এই সময়ৰে পৰা আধুনিক ৰাষ্ট্ৰমণ্ডল গঠন হ'ল।&lt;ref name=&quot;britannica&quot; /&gt;

== সদস্যতা ==
ৰাষ্ট্ৰমণ্ডলৰ ৫৬খন সদস্য ৰাষ্ট্ৰ আছে, যাৰ ভিতৰত [[India|ভাৰত]], [[Canada|কানাডা]], [[Australia|অষ্ট্ৰেলিয়া]], [[Nigeria|নাইজেৰিয়া]], [[South Africa|দক্ষিণ আফ্ৰিকা]], [[Bangladesh|বাংলাদেশ]], [[Pakistan|পাকিস্তান]] আৰু [[United Kingdom|যুক্ত ৰাজ্য]] আদি অন্তৰ্ভুক্ত। সদস্যসকলে গণতন্ত্ৰ, মানৱাধিকাৰ, আৰু আইনৰ শাসন আদিত বিশ্বাস কৰে।&lt;ref name=&quot;members&quot; /&gt;

== সংগঠনৰ গঠন ==
ৰাষ্ট্ৰমণ্ডলৰ নেতৃত্ব এখন সচিবালয়ে দিয়ে যাৰ মুখ্য কাৰ্যালয় লণ্ডনত অৱস্থিত। মহাসচিবই সংগঠনৰ মুখ্য কাৰ্যবাহী। বৰ্তমান মহাসচিব হৈছে পেট্ৰিছিয়া স্কটলেণ্ড। সদস্য ৰাষ্ট্ৰসমূহে পৰস্পৰৰ মাজত পৰামৰ্শমূলক বৈঠক তথা কমনৱেলথ চৰকাৰৰ মুৰব্বীসকলৰ বৈঠকৰ যোগেদি যোগাযোগ ৰাখে।&lt;ref name=&quot;secretariat&quot; /&gt;

== কাম-কাজ আৰু লক্ষ্য ==
ৰাষ্ট্ৰমণ্ডল বিশ্বব্যাপী শিক্ষা, স্বাস্থ্য, পৰিবেশ, মানৱাধিকাৰ আৰু গণতান্ত্ৰিক মূল্যবোধৰ উন্নয়ন আগবঢ়ায়। &quot;কমনৱেলথ গেমছ&quot; নামৰ এক [[ক্ৰীড়া]] প্ৰতিযোগিতা প্ৰতিটো চাৰি বছৰে অনুষ্ঠিত হয়, যি সংগঠনটোৰ জনপ্ৰিয় অনুষ্ঠান।&lt;ref name=&quot;cgf&quot; /&gt;

== সমালোচনা ==
কিছুমান বিশ্লেষকে ৰাষ্ট্ৰমণ্ডলক ‘পূৰ্ব বৃটিছ উপনিৱেশৰ ক্লাব’ বুলি সমালোচনা কৰে। কিছু সদস্যই গণতন্ত্ৰ আৰু মানৱাধিকাৰৰ ক্ষেত্ৰত সংগঠনৰ মূলনীতি উলংঘন কৰাৰ অভিযোগ পাইছে। এই সকলো প্ৰতিবন্ধকতাৰ ভিতৰতো সংগঠনটোৱে সদস্য ৰাষ্ট্ৰসমূহক এক প্লেটফৰ্ম প্ৰদান কৰে য'ত তেওঁলোকে সমানভাৱে মতামত প্ৰকাশ কৰিব পাৰে।&lt;ref name=&quot;dw&quot; /&gt;

== আৰু চাওক ==
* [[জাতিসংঘ]]
* [[ৰাষ্ট্ৰসংঘ]]

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references&gt;
&lt;ref name=&quot;members&quot;&gt;{{cite web |title=Our Member Countries |url=https://thecommonwealth.org/our-member-countries |website=The Commonwealth |access-date=2025-06-16}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;britannica&quot;&gt;{{cite web |title=Commonwealth (association of states) |url=https://www.britannica.com/topic/Commonwealth-association-of-states |website=Encyclopaedia Britannica |access-date=2025-06-16}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;secretariat&quot;&gt;{{cite web |title=The Commonwealth Secretariat |url=https://thecommonwealth.org/secretariat |website=The Commonwealth |access-date=2025-06-16}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;cgf&quot;&gt;{{cite web |title=Commonwealth Games Federation |url=https://thecgf.com/ |website=Commonwealth Games Federation |access-date=2025-06-16}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;dw&quot;&gt;{{cite web |title=Does the Commonwealth still matter? |url=https://www.dw.com/en/does-the-commonwealth-still-matter/a-61895132 |website=Deutsche Welle |access-date=2025-06-16}}&lt;/ref&gt;
&lt;/references&gt;


[[শ্ৰেণী:আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সংস্থা]]
[[শ্ৰেণী:সমাজ বিজ্ঞান]]</text>
      <sha1>o26ph5rd7wuej8jgkf6g3oaqkedaa3o</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519325</id>
      <parentid>519321</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T18:56:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>519325</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13208" sha1="rx9xu33v82idn234ohekkq4q40amfxk" xml:space="preserve">{{confuse|ৰাষ্ট্ৰসংঘ{{!}}ৰাষ্ট্ৰসংঘ| জাতিসংঘ{{!}}জাতিসংঘ}}
{{Infobox geopolitical organisation
| name = '''কমনৱেলথ অৱ নেচনছ'''
| linking_name = কমনৱেলথ অৱ নেচনছ
| image_flag = 
| symbol_type = 
| image_symbol = 
| symbol_width = 
| image_map = Carte des pays du Commonwealth.png
| image_map_size = 300px
| map_caption = {{Legend|#000081|বৰ্তমান সদস্য ৰাষ্ট্ৰ}}
{{Legend|lime|আংশিকভাৱে স্থগিত সদস্য ৰাষ্ট্ৰ}}
{{Legend|#F57A00|পূৰ্বৰ সদস্য ৰাষ্ট্ৰ}}
{{Legend|lightblue|ব্ৰিটিছ অ'ভাৰচীজ টেৰিটৰিজ&lt;br /&gt;আৰু ক্ৰাউন ডিপেণ্ডেন্সিজ}}
| org_type = ইচ্ছাধীনভাৱে গঠন হোৱা সংঘ[[Commonwealth Charter|&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://thecommonwealth.org/our-charter|title=Commonwealth Charter|date=6 June 2013|quote=কমনৱেলথ হৈছে স্বাধীন আৰু সমঅধিকাৰভুক্ত ৰাষ্ট্ৰসমূহৰ এক ইচ্ছাধীন সংগঠন। এই সদস্য ৰাষ্ট্ৰসমূহৰ প্ৰত্যেকটিয়ে নিজৰ নীতি নিৰ্ধাৰণত স্বয়ংসম্পূৰ্ণ, আৰু এইসকল ৰাষ্ট্ৰৰ মানুহৰ কল্যাণ, আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সদ্ভাৱ আৰু বিশ্ব শান্তিৰ প্ৰচাৰত পৰস্পৰে পৰামৰ্শ আৰু সহযোগিতা কৰে। |access-date=5 March 2019|archive-date=6 March 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190306044606/http://thecommonwealth.org/our-charter|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;]]
| membership_type = সদস্য ৰাষ্ট্ৰসমূহ
| membership = {{collapsible list
 | titlestyle = background: transparent; text-align: left; font-weight: normal; 
 | title = ৫৬খন ৰাষ্ট্ৰ
 | {{nowrap|{{flagcountry|এণ্টিগুৱা আৰু বাৰবুডা}}}}
 | {{flaglist|অষ্ট্ৰেলিয়া}}
 | {{flaglist|বাংলাদেশ}}
 | {{flaglist|বাৰবাডছ}}
 | {{flaglist|বেলিজ}}
 | {{flaglist|বটছৱানা}}
 | {{flaglist|ব্ৰুনেই}}
 | {{flaglist|কেমেৰুন}}
 | {{flaglist|কানাডা}}
 | {{flaglist|চিপ্ৰাছ}}
 | {{flaglist|ড'মিনিকা}}
 | {{flaglist|এছৱাটিনি}}
 | {{flaglist|ফিজি}}
 | {{flaglist|গেবন}}
 | {{flaglist|গাম্বিয়া}}
 | {{flaglist|ঘানা}}
 | {{flaglist|গ্ৰেনাডা}}
 | {{flaglist|গায়ানা}}
 | {{flaglist|ভাৰত}}
 | {{flaglist|জামাইকা}}
 | {{flaglist|কেনিয়া}}
 | {{flaglist|কিৰিবাটি}}
 | {{flaglist|লেছোথো}}
 | {{flaglist|মালাৱি}}
 | {{flaglist|মালেচিয়া}}
 | {{flaglist|মালদ্বীপ}}
 | {{flaglist|মাল্টা}}
 | {{flaglist|মৰিছাছ}}
 | {{flaglist|ম'জাম্বিক}}
 | {{flaglist|নামিবিয়া}}
 | {{flaglist|নাউৰু}}
 | {{nowrap|{{flaglist|নিউজিলেণ্ড}}}}
 | {{flaglist|নাইজেৰিয়া}}
 | {{flaglist|পাকিস্তান}}
 | {{nowrap|{{flaglist|পাপুৱা নিউ গিনি}}}}
 | {{flaglist|ৰুৱাণ্ডা}}
 | {{nowrap|{{flaglist|ছেইণ্ট কিটছ আৰু নেভিছ}}}}
 | {{nowrap|{{flaglist|ছেইণ্ট লুচিয়া}}}}
 | {{nowrap|{{flaglist|ছেইণ্ট ভিনচেণ্ট আৰু গ্ৰেনাডিনছ}}}}
 | {{flaglist|চাম'আ}}
 | {{flaglist|ছিচেলছ}}
 | {{nowrap|{{flaglist|চিয়েৰা লিঅ'ন}}}}
 | {{flaglist|চিংগাপুৰ}}
 | {{nowrap|{{flaglist|চ'লোমন দ্বীপপুঞ্জ}}}}
 | {{nowrap|{{flaglist|দক্ষিণ আফ্ৰিকা}}}}
 | {{nowrap|{{flaglist|শ্ৰীলংকা}}}}
 | {{flaglist|টাঞ্জানিয়া}}
 | {{flaglist|বাহামাছ}}
 | {{flaglist|টোগো}}
 | {{flaglist|টঙা}}
 | {{nowrap|{{flaglist|ট্ৰিনিডাড আৰু টোবাগো}}}}
 | {{flaglist|টুভালু}}
 | {{flaglist|উগাণ্ডা}}
 | {{nowrap|{{flaglist|যুক্ত ৰাজ্য}}}}
 | {{flaglist|ভানুৱাটু}}
 | {{flaglist|জাম্বিয়া}}
 }}
| admin_center_type = মুখ্য কাৰ্যালয়
| admin_center = মাৰ্লব'ৰো হাউছ, লণ্ডন, যুক্ত ৰাজ্য
| languages_type = কৰ্মভাষা
| languages = ইংৰাজী
| p1 = ব্ৰিটিছ সাম্ৰাজ্য
| flag_p1 = Flag of the United Kingdom.svg
| leader_title1 = কমনৱেলথৰ নেতা
| leader_name1 = চাৰ্লছ তৃতীয়
| leader_title2 = {{nowrap|কমনৱেলথ সচিব-জেনেৰেল}}
| leader_name2 = শাৰ্লি আইয়ৰকাৰ ব'চৱেই
| leader_title3 = {{nowrap|কমনৱেলথ চেয়াৰ-ইন-অফিছ}}
| leader_name3 = ফিয়ামে নাওমি মাতাআফা
| established_event1 = {{nowrap|বেলফোৰ ঘোষণাপত্ৰ, ১৯২৬}}
| established_date1 = ১৯ নৱেম্বৰ ১৯২৬
| established_event2 = {{nowrap|ৱেষ্টমিনষ্টাৰৰ আইনৰ দলিল, ১৯৩১}}
| established_date2 = {{nowrap|১১ ডিচেম্বৰ ১৯৩১&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.civilservice.gov.uk/wp-content/uploads/2011/09/AnnexB_Commonwealth.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20111206072849/http://www.civilservice.gov.uk/wp-content/uploads/2011/09/AnnexB_Commonwealth.pdf |url-status=dead |archive-date=6 December 2011 |title=Annex B – Territories Forming Part of the Commonwealth |date=September 2011 |publisher=[[Her Majesty's Civil Service]] |access-date=19 November 2013 |archivedate=6 December 2011 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20111206072849/http://www.civilservice.gov.uk/wp-content/uploads/2011/09/AnnexB_Commonwealth.pdf |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;}}
| established_event3 = {{nowrap|লণ্ডন ঘোষণাপত্ৰ}}
| established_date3 = ২৮ এপ্ৰিল ১৯৪৯
| area_km2 = ২৯,৯৫৮,০৫০
| area_sq_mi = ১১,৫৬৬,৮৭০
| population_estimate = ২,৪১৮,৯৬৪,০০০
| population_estimate_year = ২০১৬
| population_density_km2 = ৭৫
| population_density_sq_mi = ১৯৪
| official_website = {{URL|https://thecommonwealth.org/|thecommonwealth.org}}
| footnotes = 
| demonym = 
| area_rank = 
| GDP_PPP = 
| GDP_PPP_year = 
| HDI = 
| HDI_year = 
| today = 
}}
'''কমনৱেলথ অৱ নেচনছ''' বা '''ৰাষ্ট্ৰমণ্ডল''' বা '''জাতিসমূহৰ সংঘ''' ({{lang-en|Commonwealth of Nations}}, সাধাৰণতে কেৱল '''কমনৱেলথ''' বুলি জনা যায়) হৈছে এটা আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সংগঠন য'ত মূলতঃ ৫৬খন স্বাধীন [[ৰাষ্ট্ৰ]] সদস্য ৰূপে যুক্ত। এই সংগঠনটোত অতিৰিক্তকৈ বেলেগ অঞ্চল আৰু নিৰীক্ষক সদস্যও থাকে। সদস্যসকলৰ অধিকাংশেই পূৰ্বৰ বৃটিছ উপনিৱেশ বা ঔপনিৱেশিক অঞ্চল আছিল।&lt;ref name=&quot;members&quot; /&gt;

== ইতিহাস ==
ৰাষ্ট্ৰমণ্ডলৰ উৎপত্তি ১৯৩১ চনৰ ৱেষ্টমিনিষ্টাৰৰ বিধিৰ পৰা আৰম্ভ হৈছিল, যাৰ জৰিয়তে বৃটিছ সাম্ৰাজ্যৰ কিছুমান উপনিবেশক স্বাধীনতা প্ৰদান কৰা হৈছিল। ১৯৪৯ চনত লণ্ডন ঘোষণাপত্ৰ অনুসৰি, ৰাষ্ট্ৰসমূহে বৃটিছ ৰজা-ৰাণীক আনুষ্ঠানিক ৰাষ্ট্ৰপ্ৰধান হিচাপে গ্ৰহণ নকৰিলেও সদস্য হৈ থাকিব পাৰিব বুলি সিদ্ধান্ত ল'লে। এই সময়ৰে পৰা আধুনিক ৰাষ্ট্ৰমণ্ডল গঠন হ'ল।&lt;ref name=&quot;britannica&quot; /&gt;

== সদস্যতা ==
ৰাষ্ট্ৰমণ্ডলৰ ৫৬খন সদস্য ৰাষ্ট্ৰ আছে, যাৰ ভিতৰত [[India|ভাৰত]], [[Canada|কানাডা]], [[Australia|অষ্ট্ৰেলিয়া]], [[Nigeria|নাইজেৰিয়া]], [[South Africa|দক্ষিণ আফ্ৰিকা]], [[Bangladesh|বাংলাদেশ]], [[Pakistan|পাকিস্তান]] আৰু [[United Kingdom|যুক্ত ৰাজ্য]] আদি অন্তৰ্ভুক্ত। সদস্যসকলে গণতন্ত্ৰ, মানৱাধিকাৰ, আৰু আইনৰ শাসন আদিত বিশ্বাস কৰে।&lt;ref name=&quot;members&quot; /&gt;

== সংগঠনৰ গঠন ==
ৰাষ্ট্ৰমণ্ডলৰ নেতৃত্ব এখন সচিবালয়ে দিয়ে যাৰ মুখ্য কাৰ্যালয় লণ্ডনত অৱস্থিত। মহাসচিবই সংগঠনৰ মুখ্য কাৰ্যবাহী। বৰ্তমান মহাসচিব হৈছে পেট্ৰিছিয়া স্কটলেণ্ড। সদস্য ৰাষ্ট্ৰসমূহে পৰস্পৰৰ মাজত পৰামৰ্শমূলক বৈঠক তথা কমনৱেলথ চৰকাৰৰ মুৰব্বীসকলৰ বৈঠকৰ যোগেদি যোগাযোগ ৰাখে।&lt;ref name=&quot;secretariat&quot; /&gt;

== কাম-কাজ আৰু লক্ষ্য ==
ৰাষ্ট্ৰমণ্ডল বিশ্বব্যাপী শিক্ষা, স্বাস্থ্য, পৰিবেশ, মানৱাধিকাৰ আৰু গণতান্ত্ৰিক মূল্যবোধৰ উন্নয়ন আগবঢ়ায়। &quot;কমনৱেলথ গেমছ&quot; নামৰ এক [[ক্ৰীড়া]] প্ৰতিযোগিতা প্ৰতিটো চাৰি বছৰে অনুষ্ঠিত হয়, যি সংগঠনটোৰ জনপ্ৰিয় অনুষ্ঠান।&lt;ref name=&quot;cgf&quot; /&gt;

== সমালোচনা ==
কিছুমান বিশ্লেষকে ৰাষ্ট্ৰমণ্ডলক ‘পূৰ্ব বৃটিছ উপনিৱেশৰ ক্লাব’ বুলি সমালোচনা কৰে। কিছু সদস্যই গণতন্ত্ৰ আৰু মানৱাধিকাৰৰ ক্ষেত্ৰত সংগঠনৰ মূলনীতি উলংঘন কৰাৰ অভিযোগ পাইছে। এই সকলো প্ৰতিবন্ধকতাৰ ভিতৰতো সংগঠনটোৱে সদস্য ৰাষ্ট্ৰসমূহক এক প্লেটফৰ্ম প্ৰদান কৰে য'ত তেওঁলোকে সমানভাৱে মতামত প্ৰকাশ কৰিব পাৰে।&lt;ref name=&quot;dw&quot; /&gt;

== আৰু চাওক ==
* [[জাতিসংঘ]]
* [[ৰাষ্ট্ৰসংঘ]]

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references&gt;
&lt;ref name=&quot;members&quot;&gt;{{cite web |title=Our Member Countries |url=https://thecommonwealth.org/our-member-countries |website=The Commonwealth |access-date=2025-06-16}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;britannica&quot;&gt;{{cite web |title=Commonwealth (association of states) |url=https://www.britannica.com/topic/Commonwealth-association-of-states |website=Encyclopaedia Britannica |access-date=2025-06-16}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;secretariat&quot;&gt;{{cite web |title=The Commonwealth Secretariat |url=https://thecommonwealth.org/secretariat |website=The Commonwealth |access-date=2025-06-16}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;cgf&quot;&gt;{{cite web |title=Commonwealth Games Federation |url=https://thecgf.com/ |website=Commonwealth Games Federation |access-date=2025-06-16}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;dw&quot;&gt;{{cite web |title=Does the Commonwealth still matter? |url=https://www.dw.com/en/does-the-commonwealth-still-matter/a-61895132 |website=Deutsche Welle |access-date=2025-06-16}}&lt;/ref&gt;
&lt;/references&gt;


[[শ্ৰেণী:আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সংস্থা]]
[[শ্ৰেণী:সমাজ বিজ্ঞান]]</text>
      <sha1>rx9xu33v82idn234ohekkq4q40amfxk</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ সংস্কৃতি</title>
    <ns>0</ns>
    <id>122600</id>
    <revision>
      <id>519374</id>
      <parentid>516678</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T04:44:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>নৰুনা বৰুৱা</username>
        <id>44897</id>
      </contributor>
      <comment>/* সমাজ */</comment>
      <origin>519374</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5267" sha1="m0a5d617uo2hf88c5mdt3pdn297p2x5" xml:space="preserve">{{Under construction}}
{{Short description|none}}
{{image frame|content={{multiple image  |border = infobox | total_width = 300 | perrow = 1/2/3/3/3/2
|image1=National Mall, Washington, D.C. (20100325-DSC01310).jpg
|image2=1 times square night 2013.jpg
|image3=Breezewood, Pennsylvania.jpg
|image4=Hollywood Sign (Zuschnitt).jpg
|image5=Vintage Coca-Cola Vending Machine-03.jpg
|image6=Cinderella Castle (29439016538).jpg
|image7=Suburbia by David Shankbone.jpg 
|image8=The_Broncho_Buster_MET_DP361132.jpg
|image9=Chicago River ferry.jpg
|image10=Miles_Davis-140916-0016-103WP.jpg
|image11=Impossible_Burger_-_Gott's_Roadside-_2018_-_Stierch.jpg
|image12=Aldrin Apollo 11 original.jpg
|image13=Tasseled Out, Corn Crop, NW Iowa 7-25-13f (11033879664).jpg
|image14=Exterior of the Independence Hall, Aug 2019.jpg
}}|width=300|align=right|caption='''From top, left to right''': [[National Mall]], [[Times Square]], [[United States Numbered Highway System|US highway system]], [[Hollywood Sign]], [[Coca-Cola]], [[Cinderella Castle]], [[Suburbs]], [[The Bronco Buster]], [[Chicago River]], [[Jazz]], [[Hamburger]], [[Apollo 11]], [[corn|Cornfield]], and [[Independence Hall]]|mode=}}{{US culture}}
'''আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ সংস্কৃতি {{lang_en|Culture of the United States}} '''য়ে ইয়াৰ লোকসকলৰ বাক বা কথনশৈলী, সাহিত্য, সংগীত, দৃশ্য কলা, পৰিবেশন কলা, খাদ্য, ক্ৰীড়া, ধৰ্ম, আইন, প্ৰযুক্তিৰ লগতে অন্যান্য ৰীতি-নীতি, বিশ্বাস আৰু জ্ঞানৰ ৰূপকে ধৰি বিভিন্ন সামাজিক আচৰণ, প্ৰতিষ্ঠান আৰু নীতি-নিয়ম আদিক সামৰি লয়। আমেৰিকাৰ সংস্কৃতি [[আমেৰিকা]]ৰ, ইয়াৰ ভৌগোলিক পৰিবেশ, বিভিন্ন অভ্যন্তৰীণ আৰু বাহ্যিক শক্তি আৰু প্ৰব্ৰজনৰ দ্বাৰা গঢ় লৈ উঠিছে।&lt;ref&gt;https://isso.ucsf.edu/us-culture&lt;/ref&gt;

আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ সংস্কৃতিৰ ভেটিসমূহ প্ৰথম অৱস্থাত পশ্চিমীয়া ভিত্তিক আছিল আৰু মূলতঃ ইংৰাজসকলৰ প্ৰভাৱত পৰিছিল। কিন্তু ফৰাচী, জাৰ্মান, গ্ৰীক, আইৰিছ, ইটালীয়, স্কটিছ, ৱেলছ, ইহুদী, পোলেণ্ড, স্ক্যাণ্ডিনেভিয়ান আৰু স্পেনিছ আঞ্চলিক প্ৰভাৱো আছিল। কিন্তু [[আফ্ৰিকা]]ৰ আৰু খিলঞ্জীয়া সংস্কৃতিকে ধৰি অ-পশ্চিমীয়া প্ৰভাৱে আৰু শেহতীয়াকৈ [[এছিয়া]]ৰ সংস্কৃতিয়েও আমেৰিকাৰ সংস্কৃতিতন্ত্ৰত বিশেষভাৱে প্ৰভাৱ পেলাইছে। 

==ইতিহাস==

==ৰীতিনীতি আৰু পৰম্পৰা==

==কলা==
'''স্থাপত্যশিল্প'''ৰ  ক্ষেত্ৰত আমেৰিকাৰ স্থাপত্য আঞ্চলিকভাৱে বৈচিত্ৰময় আৰু বহুতো বাহ্যিক শক্তিৰ দ্বাৰা স্থাপত্যশিল্প গঢ় দিয়া হৈছে।  সেয়েহে আমেৰিকাৰ স্থাপত্যক বৰ্ণিল বুলি ক’ব পাৰি। পৰম্পৰাগতভাৱে আমেৰিকাৰ স্থাপত্যৰ প্ৰভাৱ ইংৰাজসকলৰ স্থাপত্যৰ পৰা গ্ৰীক ৰোমান স্থাপত্যলৈকে প্ৰভাৱ পৰিছে।
==সমাজ==
যদিও একবিংশ শতিকাৰ গৰিষ্ঠসংখ্যক আমেৰিকান লোকে নিজকে মধ্যবিত্ত শ্ৰেণী বুলি পৰিচয় দিয়ে, তথাপিও আমেৰিকাৰ সমাজত আয়ৰ বৈষম্য বৃদ্ধি পাইছে।

==সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠান==

==আঞ্চলিক বিভিন্নতা==
সাংস্কৃতিক ভূগোলবিদ কলিন উডৱাৰ্ডৰ মতে আমেৰিকাৰ এঘাৰটামান সাংস্কৃতিক অঞ্চল আছে, যিবোৰ তেওঁলোকৰ বসতিৰ ইতিহাসৰ পৰাই উদ্ভৱ হৈছে।

==তথ্যৰ উৎস==
[[শ্ৰেণী:আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ]][[শ্ৰেণী:সংস্কৃতি]]</text>
      <sha1>m0a5d617uo2hf88c5mdt3pdn297p2x5</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519375</id>
      <parentid>519374</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T04:47:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>নৰুনা বৰুৱা</username>
        <id>44897</id>
      </contributor>
      <origin>519375</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5344" sha1="qgs41j3ceduw0l9b99zcx1zsk6ve9g8" xml:space="preserve">{{Under construction}}
{{Short description|none}}
{{image frame|content={{multiple image  |border = infobox | total_width = 300 | perrow = 1/2/3/3/3/2
|image1=National Mall, Washington, D.C. (20100325-DSC01310).jpg
|image2=1 times square night 2013.jpg
|image3=Breezewood, Pennsylvania.jpg
|image4=Hollywood Sign (Zuschnitt).jpg
|image5=Vintage Coca-Cola Vending Machine-03.jpg
|image6=Cinderella Castle (29439016538).jpg
|image7=Suburbia by David Shankbone.jpg 
|image8=The_Broncho_Buster_MET_DP361132.jpg
|image9=Chicago River ferry.jpg
|image10=Miles_Davis-140916-0016-103WP.jpg
|image11=Impossible_Burger_-_Gott's_Roadside-_2018_-_Stierch.jpg
|image12=Aldrin Apollo 11 original.jpg
|image13=Tasseled Out, Corn Crop, NW Iowa 7-25-13f (11033879664).jpg
|image14=Exterior of the Independence Hall, Aug 2019.jpg
}}|width=300|align=right|caption='''From top, left to right''': [[National Mall]], [[Times Square]], [[United States Numbered Highway System|US highway system]], [[Hollywood Sign]], [[Coca-Cola]], [[Cinderella Castle]], [[Suburbs]], [[The Bronco Buster]], [[Chicago River]], [[Jazz]], [[Hamburger]], [[Apollo 11]], [[corn|Cornfield]], and [[Independence Hall]]|mode=}}{{US culture}}
'''আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ সংস্কৃতি {{lang_en|Culture of the United States}} '''য়ে ইয়াৰ লোকসকলৰ বাক বা কথনশৈলী, সাহিত্য, সংগীত, দৃশ্য কলা, পৰিবেশন কলা, খাদ্য, ক্ৰীড়া, ধৰ্ম, আইন, প্ৰযুক্তিৰ লগতে অন্যান্য ৰীতি-নীতি, বিশ্বাস আৰু জ্ঞানৰ ৰূপকে ধৰি বিভিন্ন সামাজিক আচৰণ, প্ৰতিষ্ঠান আৰু নীতি-নিয়ম আদিক সামৰি লয়। আমেৰিকাৰ সংস্কৃতি [[আমেৰিকা]]ৰ, ইয়াৰ ভৌগোলিক পৰিবেশ, বিভিন্ন অভ্যন্তৰীণ আৰু বাহ্যিক শক্তি আৰু প্ৰব্ৰজনৰ দ্বাৰা গঢ় লৈ উঠিছে।&lt;ref&gt;https://isso.ucsf.edu/us-culture&lt;/ref&gt;

আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ সংস্কৃতিৰ ভেটিসমূহ প্ৰথম অৱস্থাত পশ্চিমীয়া ভিত্তিক আছিল আৰু মূলতঃ ইংৰাজসকলৰ প্ৰভাৱত পৰিছিল। কিন্তু ফৰাচী, জাৰ্মান, গ্ৰীক, আইৰিছ, ইটালীয়, স্কটিছ, ৱেলছ, ইহুদী, পোলেণ্ড, স্ক্যাণ্ডিনেভিয়ান আৰু স্পেনিছ আঞ্চলিক প্ৰভাৱো আছিল। কিন্তু [[আফ্ৰিকা]]ৰ আৰু খিলঞ্জীয়া সংস্কৃতিকে ধৰি অ-পশ্চিমীয়া প্ৰভাৱে আৰু শেহতীয়াকৈ [[এছিয়া]]ৰ সংস্কৃতিয়েও আমেৰিকাৰ সংস্কৃতিতন্ত্ৰত বিশেষভাৱে প্ৰভাৱ পেলাইছে। 

==ইতিহাস==

==ৰীতিনীতি আৰু পৰম্পৰা==

==কলা==
'''স্থাপত্যশিল্প'''ৰ  ক্ষেত্ৰত আমেৰিকাৰ স্থাপত্য আঞ্চলিকভাৱে বৈচিত্ৰময় আৰু বহুতো বাহ্যিক শক্তিৰ দ্বাৰা স্থাপত্যশিল্প গঢ় দিয়া হৈছে।  সেয়েহে আমেৰিকাৰ স্থাপত্যক বৰ্ণিল বুলি ক’ব পাৰি। পৰম্পৰাগতভাৱে আমেৰিকাৰ স্থাপত্যৰ প্ৰভাৱ ইংৰাজসকলৰ স্থাপত্যৰ পৰা গ্ৰীক ৰোমান স্থাপত্যলৈকে প্ৰভাৱ পৰিছে।
==সমাজ==
যদিও একবিংশ শতিকাৰ গৰিষ্ঠসংখ্যক আমেৰিকান লোকে নিজকে মধ্যবিত্ত শ্ৰেণী বুলি পৰিচয় দিয়ে, তথাপিও আমেৰিকাৰ সমাজত আয়ৰ বৈষম্য বৃদ্ধি পাইছে।&lt;ref&gt;https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/978-0-205-41365-2&lt;/ref&gt;
==সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠান==

==আঞ্চলিক বিভিন্নতা==
সাংস্কৃতিক ভূগোলবিদ কলিন উডৱাৰ্ডৰ মতে আমেৰিকাৰ এঘাৰটামান সাংস্কৃতিক অঞ্চল আছে, যিবোৰ তেওঁলোকৰ বসতিৰ ইতিহাসৰ পৰাই উদ্ভৱ হৈছে।

==তথ্যৰ উৎস==
[[শ্ৰেণী:আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ]][[শ্ৰেণী:সংস্কৃতি]]</text>
      <sha1>qgs41j3ceduw0l9b99zcx1zsk6ve9g8</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519376</id>
      <parentid>519375</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T04:50:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>নৰুনা বৰুৱা</username>
        <id>44897</id>
      </contributor>
      <comment>/* সমাজ */</comment>
      <origin>519376</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5869" sha1="jfjniksqkhieclujfospkpq4ysegnyc" xml:space="preserve">{{Under construction}}
{{Short description|none}}
{{image frame|content={{multiple image  |border = infobox | total_width = 300 | perrow = 1/2/3/3/3/2
|image1=National Mall, Washington, D.C. (20100325-DSC01310).jpg
|image2=1 times square night 2013.jpg
|image3=Breezewood, Pennsylvania.jpg
|image4=Hollywood Sign (Zuschnitt).jpg
|image5=Vintage Coca-Cola Vending Machine-03.jpg
|image6=Cinderella Castle (29439016538).jpg
|image7=Suburbia by David Shankbone.jpg 
|image8=The_Broncho_Buster_MET_DP361132.jpg
|image9=Chicago River ferry.jpg
|image10=Miles_Davis-140916-0016-103WP.jpg
|image11=Impossible_Burger_-_Gott's_Roadside-_2018_-_Stierch.jpg
|image12=Aldrin Apollo 11 original.jpg
|image13=Tasseled Out, Corn Crop, NW Iowa 7-25-13f (11033879664).jpg
|image14=Exterior of the Independence Hall, Aug 2019.jpg
}}|width=300|align=right|caption='''From top, left to right''': [[National Mall]], [[Times Square]], [[United States Numbered Highway System|US highway system]], [[Hollywood Sign]], [[Coca-Cola]], [[Cinderella Castle]], [[Suburbs]], [[The Bronco Buster]], [[Chicago River]], [[Jazz]], [[Hamburger]], [[Apollo 11]], [[corn|Cornfield]], and [[Independence Hall]]|mode=}}{{US culture}}
'''আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ সংস্কৃতি {{lang_en|Culture of the United States}} '''য়ে ইয়াৰ লোকসকলৰ বাক বা কথনশৈলী, সাহিত্য, সংগীত, দৃশ্য কলা, পৰিবেশন কলা, খাদ্য, ক্ৰীড়া, ধৰ্ম, আইন, প্ৰযুক্তিৰ লগতে অন্যান্য ৰীতি-নীতি, বিশ্বাস আৰু জ্ঞানৰ ৰূপকে ধৰি বিভিন্ন সামাজিক আচৰণ, প্ৰতিষ্ঠান আৰু নীতি-নিয়ম আদিক সামৰি লয়। আমেৰিকাৰ সংস্কৃতি [[আমেৰিকা]]ৰ, ইয়াৰ ভৌগোলিক পৰিবেশ, বিভিন্ন অভ্যন্তৰীণ আৰু বাহ্যিক শক্তি আৰু প্ৰব্ৰজনৰ দ্বাৰা গঢ় লৈ উঠিছে।&lt;ref&gt;https://isso.ucsf.edu/us-culture&lt;/ref&gt;

আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ সংস্কৃতিৰ ভেটিসমূহ প্ৰথম অৱস্থাত পশ্চিমীয়া ভিত্তিক আছিল আৰু মূলতঃ ইংৰাজসকলৰ প্ৰভাৱত পৰিছিল। কিন্তু ফৰাচী, জাৰ্মান, গ্ৰীক, আইৰিছ, ইটালীয়, স্কটিছ, ৱেলছ, ইহুদী, পোলেণ্ড, স্ক্যাণ্ডিনেভিয়ান আৰু স্পেনিছ আঞ্চলিক প্ৰভাৱো আছিল। কিন্তু [[আফ্ৰিকা]]ৰ আৰু খিলঞ্জীয়া সংস্কৃতিকে ধৰি অ-পশ্চিমীয়া প্ৰভাৱে আৰু শেহতীয়াকৈ [[এছিয়া]]ৰ সংস্কৃতিয়েও আমেৰিকাৰ সংস্কৃতিতন্ত্ৰত বিশেষভাৱে প্ৰভাৱ পেলাইছে। 

==ইতিহাস==

==ৰীতিনীতি আৰু পৰম্পৰা==

==কলা==
'''স্থাপত্যশিল্প'''ৰ  ক্ষেত্ৰত আমেৰিকাৰ স্থাপত্য আঞ্চলিকভাৱে বৈচিত্ৰময় আৰু বহুতো বাহ্যিক শক্তিৰ দ্বাৰা স্থাপত্যশিল্প গঢ় দিয়া হৈছে।  সেয়েহে আমেৰিকাৰ স্থাপত্যক বৰ্ণিল বুলি ক’ব পাৰি। পৰম্পৰাগতভাৱে আমেৰিকাৰ স্থাপত্যৰ প্ৰভাৱ ইংৰাজসকলৰ স্থাপত্যৰ পৰা গ্ৰীক ৰোমান স্থাপত্যলৈকে প্ৰভাৱ পৰিছে।
==সমাজ==
যদিও একবিংশ শতিকাৰ গৰিষ্ঠসংখ্যক আমেৰিকান লোকে নিজকে মধ্যবিত্ত শ্ৰেণী বুলি পৰিচয় দিয়ে, তথাপিও আমেৰিকাৰ সমাজত আয়ৰ বৈষম্য বৃদ্ধি পাইছে।&lt;ref&gt;https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/978-0-205-41365-2&lt;/ref&gt;
আন বেছিভাগ দেশৰ তুলনাৰ বিপৰীতে আমেৰিকাত আগ্নেয়াস্ত্ৰ আইন অনুমোদিত আৰু ব্যক্তিগত বন্দুকৰ মালিকীস্বত্ব সাধাৰণতে  আমেৰিকাৰ প্ৰায় আধাসংখ্যক পৰিয়ালত অন্ততঃ এটা হলেও আগ্নেয়াস্ত্ৰ থকা দেখা যায়।

==সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠান==

==আঞ্চলিক বিভিন্নতা==
সাংস্কৃতিক ভূগোলবিদ কলিন উডৱাৰ্ডৰ মতে আমেৰিকাৰ এঘাৰটামান সাংস্কৃতিক অঞ্চল আছে, যিবোৰ তেওঁলোকৰ বসতিৰ ইতিহাসৰ পৰাই উদ্ভৱ হৈছে।

==তথ্যৰ উৎস==
[[শ্ৰেণী:আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ]][[শ্ৰেণী:সংস্কৃতি]]</text>
      <sha1>jfjniksqkhieclujfospkpq4ysegnyc</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519377</id>
      <parentid>519376</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T04:51:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>নৰুনা বৰুৱা</username>
        <id>44897</id>
      </contributor>
      <comment>/* সমাজ */</comment>
      <origin>519377</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5876" sha1="llgthrs4n4hgysiuvsfoq9zdgwb0y1d" xml:space="preserve">{{Under construction}}
{{Short description|none}}
{{image frame|content={{multiple image  |border = infobox | total_width = 300 | perrow = 1/2/3/3/3/2
|image1=National Mall, Washington, D.C. (20100325-DSC01310).jpg
|image2=1 times square night 2013.jpg
|image3=Breezewood, Pennsylvania.jpg
|image4=Hollywood Sign (Zuschnitt).jpg
|image5=Vintage Coca-Cola Vending Machine-03.jpg
|image6=Cinderella Castle (29439016538).jpg
|image7=Suburbia by David Shankbone.jpg 
|image8=The_Broncho_Buster_MET_DP361132.jpg
|image9=Chicago River ferry.jpg
|image10=Miles_Davis-140916-0016-103WP.jpg
|image11=Impossible_Burger_-_Gott's_Roadside-_2018_-_Stierch.jpg
|image12=Aldrin Apollo 11 original.jpg
|image13=Tasseled Out, Corn Crop, NW Iowa 7-25-13f (11033879664).jpg
|image14=Exterior of the Independence Hall, Aug 2019.jpg
}}|width=300|align=right|caption='''From top, left to right''': [[National Mall]], [[Times Square]], [[United States Numbered Highway System|US highway system]], [[Hollywood Sign]], [[Coca-Cola]], [[Cinderella Castle]], [[Suburbs]], [[The Bronco Buster]], [[Chicago River]], [[Jazz]], [[Hamburger]], [[Apollo 11]], [[corn|Cornfield]], and [[Independence Hall]]|mode=}}{{US culture}}
'''আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ সংস্কৃতি {{lang_en|Culture of the United States}} '''য়ে ইয়াৰ লোকসকলৰ বাক বা কথনশৈলী, সাহিত্য, সংগীত, দৃশ্য কলা, পৰিবেশন কলা, খাদ্য, ক্ৰীড়া, ধৰ্ম, আইন, প্ৰযুক্তিৰ লগতে অন্যান্য ৰীতি-নীতি, বিশ্বাস আৰু জ্ঞানৰ ৰূপকে ধৰি বিভিন্ন সামাজিক আচৰণ, প্ৰতিষ্ঠান আৰু নীতি-নিয়ম আদিক সামৰি লয়। আমেৰিকাৰ সংস্কৃতি [[আমেৰিকা]]ৰ, ইয়াৰ ভৌগোলিক পৰিবেশ, বিভিন্ন অভ্যন্তৰীণ আৰু বাহ্যিক শক্তি আৰু প্ৰব্ৰজনৰ দ্বাৰা গঢ় লৈ উঠিছে।&lt;ref&gt;https://isso.ucsf.edu/us-culture&lt;/ref&gt;

আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ সংস্কৃতিৰ ভেটিসমূহ প্ৰথম অৱস্থাত পশ্চিমীয়া ভিত্তিক আছিল আৰু মূলতঃ ইংৰাজসকলৰ প্ৰভাৱত পৰিছিল। কিন্তু ফৰাচী, জাৰ্মান, গ্ৰীক, আইৰিছ, ইটালীয়, স্কটিছ, ৱেলছ, ইহুদী, পোলেণ্ড, স্ক্যাণ্ডিনেভিয়ান আৰু স্পেনিছ আঞ্চলিক প্ৰভাৱো আছিল। কিন্তু [[আফ্ৰিকা]]ৰ আৰু খিলঞ্জীয়া সংস্কৃতিকে ধৰি অ-পশ্চিমীয়া প্ৰভাৱে আৰু শেহতীয়াকৈ [[এছিয়া]]ৰ সংস্কৃতিয়েও আমেৰিকাৰ সংস্কৃতিতন্ত্ৰত বিশেষভাৱে প্ৰভাৱ পেলাইছে। 

==ইতিহাস==

==ৰীতিনীতি আৰু পৰম্পৰা==

==কলা==
'''স্থাপত্যশিল্প'''ৰ  ক্ষেত্ৰত আমেৰিকাৰ স্থাপত্য আঞ্চলিকভাৱে বৈচিত্ৰময় আৰু বহুতো বাহ্যিক শক্তিৰ দ্বাৰা স্থাপত্যশিল্প গঢ় দিয়া হৈছে।  সেয়েহে আমেৰিকাৰ স্থাপত্যক বৰ্ণিল বুলি ক’ব পাৰি। পৰম্পৰাগতভাৱে আমেৰিকাৰ স্থাপত্যৰ প্ৰভাৱ ইংৰাজসকলৰ স্থাপত্যৰ পৰা গ্ৰীক ৰোমান স্থাপত্যলৈকে প্ৰভাৱ পৰিছে।
==সমাজ==
যদিও একবিংশ শতিকাৰ গৰিষ্ঠসংখ্যক আমেৰিকান লোকে নিজকে মধ্যবিত্ত শ্ৰেণী বুলি পৰিচয় দিয়ে, তথাপিও আমেৰিকাৰ সমাজত আয়ৰ বৈষম্য বৃদ্ধি পাইছে।&lt;ref&gt;https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/978-0-205-41365-2&lt;/ref&gt;

আন বেছিভাগ দেশৰ তুলনাৰ বিপৰীতে আমেৰিকাত '''আগ্নেয়াস্ত্ৰ আইন''' অনুমোদিত আৰু ব্যক্তিগত বন্দুকৰ মালিকীস্বত্ব সাধাৰণতে  আমেৰিকাৰ প্ৰায় আধাসংখ্যক পৰিয়ালত অন্ততঃ এটা হলেও আগ্নেয়াস্ত্ৰ থকা দেখা যায়।

==সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠান==

==আঞ্চলিক বিভিন্নতা==
সাংস্কৃতিক ভূগোলবিদ কলিন উডৱাৰ্ডৰ মতে আমেৰিকাৰ এঘাৰটামান সাংস্কৃতিক অঞ্চল আছে, যিবোৰ তেওঁলোকৰ বসতিৰ ইতিহাসৰ পৰাই উদ্ভৱ হৈছে।

==তথ্যৰ উৎস==
[[শ্ৰেণী:আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ]][[শ্ৰেণী:সংস্কৃতি]]</text>
      <sha1>llgthrs4n4hgysiuvsfoq9zdgwb0y1d</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519378</id>
      <parentid>519377</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T04:51:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>নৰুনা বৰুৱা</username>
        <id>44897</id>
      </contributor>
      <comment>[[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল।</comment>
      <origin>519378</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5881" sha1="plvovgtico0jeisp11jqcrw5kt7dcnh" xml:space="preserve">{{Under construction}}
{{Short description|none}}
{{image frame|content={{multiple image |border = infobox | total_width = 300 | perrow = 1/2/3/3/3/2
|image1=National Mall, Washington, D.C. (20100325-DSC01310).jpg
|image2=1 times square night 2013.jpg
|image3=Breezewood, Pennsylvania.jpg
|image4=Hollywood Sign (Zuschnitt).jpg
|image5=Vintage Coca-Cola Vending Machine-03.jpg
|image6=Cinderella Castle (29439016538).jpg
|image7=Suburbia by David Shankbone.jpg 
|image8=The_Broncho_Buster_MET_DP361132.jpg
|image9=Chicago River ferry.jpg
|image10=Miles_Davis-140916-0016-103WP.jpg
|image11=Impossible_Burger_-_Gott's_Roadside-_2018_-_Stierch.jpg
|image12=Aldrin Apollo 11 original.jpg
|image13=Tasseled Out, Corn Crop, NW Iowa 7-25-13f (11033879664).jpg
|image14=Exterior of the Independence Hall, Aug 2019.jpg
}}|width=300|align=right|caption='''From top, left to right''': [[National Mall]], [[Times Square]], [[United States Numbered Highway System|US highway system]], [[Hollywood Sign]], [[Coca-Cola]], [[Cinderella Castle]], [[Suburbs]], [[The Bronco Buster]], [[Chicago River]], [[Jazz]], [[Hamburger]], [[Apollo 11]], [[corn|Cornfield]], and [[Independence Hall]]|mode=}}{{US culture}}
'''আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ সংস্কৃতি {{lang_en|Culture of the United States}} '''য়ে ইয়াৰ লোকসকলৰ বাক বা কথনশৈলী, সাহিত্য, সংগীত, দৃশ্য কলা, পৰিবেশন কলা, খাদ্য, ক্ৰীড়া, ধৰ্ম, আইন, প্ৰযুক্তিৰ লগতে অন্যান্য ৰীতি-নীতি, বিশ্বাস আৰু জ্ঞানৰ ৰূপকে ধৰি বিভিন্ন সামাজিক আচৰণ, প্ৰতিষ্ঠান আৰু নীতি-নিয়ম আদিক সামৰি লয়। আমেৰিকাৰ সংস্কৃতি [[আমেৰিকা]]ৰ, ইয়াৰ ভৌগোলিক পৰিবেশ, বিভিন্ন অভ্যন্তৰীণ আৰু বাহ্যিক শক্তি আৰু প্ৰব্ৰজনৰ দ্বাৰা গঢ় লৈ উঠিছে।&lt;ref&gt;https://isso.ucsf.edu/us-culture&lt;/ref&gt;

আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ সংস্কৃতিৰ ভেটিসমূহ প্ৰথম অৱস্থাত পশ্চিমীয়া ভিত্তিক আছিল আৰু মূলতঃ ইংৰাজসকলৰ প্ৰভাৱত পৰিছিল। কিন্তু ফৰাচী, জাৰ্মান, গ্ৰীক, আইৰিছ, ইটালীয়, স্কটিছ, ৱেলছ, ইহুদী, পোলেণ্ড, স্ক্যাণ্ডিনেভিয়ান আৰু স্পেনিছ আঞ্চলিক প্ৰভাৱো আছিল। কিন্তু [[আফ্ৰিকা]]ৰ আৰু খিলঞ্জীয়া সংস্কৃতিকে ধৰি অ-পশ্চিমীয়া প্ৰভাৱে আৰু শেহতীয়াকৈ [[এছিয়া]]ৰ সংস্কৃতিয়েও আমেৰিকাৰ সংস্কৃতিতন্ত্ৰত বিশেষভাৱে প্ৰভাৱ পেলাইছে। 

==ইতিহাস==

==ৰীতিনীতি আৰু পৰম্পৰা==

==কলা==
'''স্থাপত্যশিল্প'''ৰ ক্ষেত্ৰত আমেৰিকাৰ স্থাপত্য আঞ্চলিকভাৱে বৈচিত্ৰ্যময় আৰু বহুতো বাহ্যিক শক্তিৰ দ্বাৰা স্থাপত্যশিল্প গঢ় দিয়া হৈছে। সেয়েহে আমেৰিকাৰ স্থাপত্যক বৰ্ণিল বুলি ক’ব পাৰি। পৰম্পৰাগতভাৱে আমেৰিকাৰ স্থাপত্যৰ প্ৰভাৱ ইংৰাজসকলৰ স্থাপত্যৰ পৰা গ্ৰীক ৰোমান স্থাপত্যলৈকে প্ৰভাৱ পৰিছে। 
==সমাজ==
যদিও একবিংশ শতিকাৰ গৰিষ্ঠসংখ্যক আমেৰিকান লোকে নিজকে মধ্যবিত্ত শ্ৰেণী বুলি পৰিচয় দিয়ে, তথাপিও আমেৰিকাৰ সমাজত আয়ৰ বৈষম্য বৃদ্ধি পাইছে।&lt;ref&gt;https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/978-0-205-41365-2&lt;/ref&gt;

আন বেছিভাগ দেশৰ তুলনাৰ বিপৰীতে আমেৰিকাত '''আগ্নেয়াস্ত্ৰ আইন''' অনুমোদিত আৰু ব্যক্তিগত বন্দুকৰ মালিকীস্বত্ব সাধাৰণতে আমেৰিকাৰ প্ৰায় আধাসংখ্যক পৰিয়ালত অন্ততঃ এটা হলেও আগ্নেয়াস্ত্ৰ থকা দেখা যায়। 

==সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠান==

==আঞ্চলিক বিভিন্নতা==
সাংস্কৃতিক ভূগোলবিদ কলিন উডৱাৰ্ডৰ মতে আমেৰিকাৰ এঘাৰটামান সাংস্কৃতিক অঞ্চল আছে, যিবোৰ তেওঁলোকৰ বসতিৰ ইতিহাসৰ পৰাই উদ্ভৱ হৈছে। 

==তথ্যৰ উৎস==
[[শ্ৰেণী:আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ]][[শ্ৰেণী:সংস্কৃতি]]</text>
      <sha1>plvovgtico0jeisp11jqcrw5kt7dcnh</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519379</id>
      <parentid>519378</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T04:54:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>নৰুনা বৰুৱা</username>
        <id>44897</id>
      </contributor>
      <origin>519379</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5972" sha1="tkrn4ocvuh81nkxzeft0t63rim123pm" xml:space="preserve">{{Under construction}}
{{Short description|none}}
{{image frame|content={{multiple image |border = infobox | total_width = 300 | perrow = 1/2/3/3/3/2
|image1=National Mall, Washington, D.C. (20100325-DSC01310).jpg
|image2=1 times square night 2013.jpg
|image3=Breezewood, Pennsylvania.jpg
|image4=Hollywood Sign (Zuschnitt).jpg
|image5=Vintage Coca-Cola Vending Machine-03.jpg
|image6=Cinderella Castle (29439016538).jpg
|image7=Suburbia by David Shankbone.jpg 
|image8=The_Broncho_Buster_MET_DP361132.jpg
|image9=Chicago River ferry.jpg
|image10=Miles_Davis-140916-0016-103WP.jpg
|image11=Impossible_Burger_-_Gott's_Roadside-_2018_-_Stierch.jpg
|image12=Aldrin Apollo 11 original.jpg
|image13=Tasseled Out, Corn Crop, NW Iowa 7-25-13f (11033879664).jpg
|image14=Exterior of the Independence Hall, Aug 2019.jpg
}}|width=300|align=right|caption='''From top, left to right''': [[National Mall]], [[Times Square]], [[United States Numbered Highway System|US highway system]], [[Hollywood Sign]], [[Coca-Cola]], [[Cinderella Castle]], [[Suburbs]], [[The Bronco Buster]], [[Chicago River]], [[Jazz]], [[Hamburger]], [[Apollo 11]], [[corn|Cornfield]], and [[Independence Hall]]|mode=}}{{US culture}}
'''আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ সংস্কৃতি {{lang_en|Culture of the United States}} '''য়ে ইয়াৰ লোকসকলৰ বাক বা কথনশৈলী, সাহিত্য, সংগীত, দৃশ্য কলা, পৰিবেশন কলা, খাদ্য, ক্ৰীড়া, ধৰ্ম, আইন, প্ৰযুক্তিৰ লগতে অন্যান্য ৰীতি-নীতি, বিশ্বাস আৰু জ্ঞানৰ ৰূপকে ধৰি বিভিন্ন সামাজিক আচৰণ, প্ৰতিষ্ঠান আৰু নীতি-নিয়ম আদিক সামৰি লয়। আমেৰিকাৰ সংস্কৃতি [[আমেৰিকা]]ৰ, ইয়াৰ ভৌগোলিক পৰিবেশ, বিভিন্ন অভ্যন্তৰীণ আৰু বাহ্যিক শক্তি আৰু প্ৰব্ৰজনৰ দ্বাৰা গঢ় লৈ উঠিছে।&lt;ref&gt;https://isso.ucsf.edu/us-culture&lt;/ref&gt;

আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ সংস্কৃতিৰ ভেটিসমূহ প্ৰথম অৱস্থাত পশ্চিমীয়া ভিত্তিক আছিল আৰু মূলতঃ ইংৰাজসকলৰ প্ৰভাৱত পৰিছিল। কিন্তু ফৰাচী, জাৰ্মান, গ্ৰীক, আইৰিছ, ইটালীয়, স্কটিছ, ৱেলছ, ইহুদী, পোলেণ্ড, স্ক্যাণ্ডিনেভিয়ান আৰু স্পেনিছ আঞ্চলিক প্ৰভাৱো আছিল। কিন্তু [[আফ্ৰিকা]]ৰ আৰু খিলঞ্জীয়া সংস্কৃতিকে ধৰি অ-পশ্চিমীয়া প্ৰভাৱে আৰু শেহতীয়াকৈ [[এছিয়া]]ৰ সংস্কৃতিয়েও আমেৰিকাৰ সংস্কৃতিতন্ত্ৰত বিশেষভাৱে প্ৰভাৱ পেলাইছে। 

==ইতিহাস==

==ৰীতিনীতি আৰু পৰম্পৰা==

==কলা==
'''স্থাপত্যশিল্প'''ৰ ক্ষেত্ৰত আমেৰিকাৰ স্থাপত্য আঞ্চলিকভাৱে বৈচিত্ৰ্যময় আৰু বহুতো বাহ্যিক শক্তিৰ দ্বাৰা স্থাপত্যশিল্প গঢ় দিয়া হৈছে। সেয়েহে আমেৰিকাৰ স্থাপত্যক বৰ্ণিল বুলি ক’ব পাৰি। পৰম্পৰাগতভাৱে আমেৰিকাৰ স্থাপত্যৰ প্ৰভাৱ ইংৰাজসকলৰ স্থাপত্যৰ পৰা গ্ৰীক ৰোমান স্থাপত্যলৈকে প্ৰভাৱ পৰিছে। 
==সমাজ==
যদিও একবিংশ শতিকাৰ গৰিষ্ঠসংখ্যক আমেৰিকান লোকে নিজকে মধ্যবিত্ত শ্ৰেণী বুলি পৰিচয় দিয়ে, তথাপিও আমেৰিকাৰ সমাজত আয়ৰ বৈষম্য বৃদ্ধি পাইছে।&lt;ref&gt;https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/978-0-205-41365-2&lt;/ref&gt;

আন বেছিভাগ দেশৰ তুলনাৰ বিপৰীতে আমেৰিকাত '''আগ্নেয়াস্ত্ৰ আইন''' অনুমোদিত আৰু ব্যক্তিগত বন্দুকৰ মালিকীস্বত্ব সাধাৰণতে আমেৰিকাৰ প্ৰায় আধাসংখ্যক পৰিয়ালত অন্ততঃ এটা হলেও আগ্নেয়াস্ত্ৰ থকা দেখা যায়। &lt;ref&gt;https://www.gallup.com/poll/150353/self-reported-gun-ownership-highest-1993.aspx&lt;/ref&gt;

==সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠান==

==আঞ্চলিক বিভিন্নতা==
সাংস্কৃতিক ভূগোলবিদ কলিন উডৱাৰ্ডৰ মতে আমেৰিকাৰ এঘাৰটামান সাংস্কৃতিক অঞ্চল আছে, যিবোৰ তেওঁলোকৰ বসতিৰ ইতিহাসৰ পৰাই উদ্ভৱ হৈছে। 

==তথ্যৰ উৎস==
[[শ্ৰেণী:আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ]][[শ্ৰেণী:সংস্কৃতি]]</text>
      <sha1>tkrn4ocvuh81nkxzeft0t63rim123pm</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519380</id>
      <parentid>519379</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T04:57:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>নৰুনা বৰুৱা</username>
        <id>44897</id>
      </contributor>
      <origin>519380</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6772" sha1="6jui8d9p01zw735p4297qbyq3p20hjz" xml:space="preserve">{{Under construction}}
{{Short description|none}}
{{image frame|content={{multiple image |border = infobox | total_width = 300 | perrow = 1/2/3/3/3/2
|image1=National Mall, Washington, D.C. (20100325-DSC01310).jpg
|image2=1 times square night 2013.jpg
|image3=Breezewood, Pennsylvania.jpg
|image4=Hollywood Sign (Zuschnitt).jpg
|image5=Vintage Coca-Cola Vending Machine-03.jpg
|image6=Cinderella Castle (29439016538).jpg
|image7=Suburbia by David Shankbone.jpg 
|image8=The_Broncho_Buster_MET_DP361132.jpg
|image9=Chicago River ferry.jpg
|image10=Miles_Davis-140916-0016-103WP.jpg
|image11=Impossible_Burger_-_Gott's_Roadside-_2018_-_Stierch.jpg
|image12=Aldrin Apollo 11 original.jpg
|image13=Tasseled Out, Corn Crop, NW Iowa 7-25-13f (11033879664).jpg
|image14=Exterior of the Independence Hall, Aug 2019.jpg
}}|width=300|align=right|caption='''From top, left to right''': [[National Mall]], [[Times Square]], [[United States Numbered Highway System|US highway system]], [[Hollywood Sign]], [[Coca-Cola]], [[Cinderella Castle]], [[Suburbs]], [[The Bronco Buster]], [[Chicago River]], [[Jazz]], [[Hamburger]], [[Apollo 11]], [[corn|Cornfield]], and [[Independence Hall]]|mode=}}{{US culture}}
'''আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ সংস্কৃতি {{lang_en|Culture of the United States}} '''য়ে ইয়াৰ লোকসকলৰ বাক বা কথনশৈলী, সাহিত্য, সংগীত, দৃশ্য কলা, পৰিবেশন কলা, খাদ্য, ক্ৰীড়া, ধৰ্ম, আইন, প্ৰযুক্তিৰ লগতে অন্যান্য ৰীতি-নীতি, বিশ্বাস আৰু জ্ঞানৰ ৰূপকে ধৰি বিভিন্ন সামাজিক আচৰণ, প্ৰতিষ্ঠান আৰু নীতি-নিয়ম আদিক সামৰি লয়। আমেৰিকাৰ সংস্কৃতি [[আমেৰিকা]]ৰ, ইয়াৰ ভৌগোলিক পৰিবেশ, বিভিন্ন অভ্যন্তৰীণ আৰু বাহ্যিক শক্তি আৰু প্ৰব্ৰজনৰ দ্বাৰা গঢ় লৈ উঠিছে।&lt;ref&gt;https://isso.ucsf.edu/us-culture&lt;/ref&gt;

আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ সংস্কৃতিৰ ভেটিসমূহ প্ৰথম অৱস্থাত পশ্চিমীয়া ভিত্তিক আছিল আৰু মূলতঃ ইংৰাজসকলৰ প্ৰভাৱত পৰিছিল। কিন্তু ফৰাচী, জাৰ্মান, গ্ৰীক, আইৰিছ, ইটালীয়, স্কটিছ, ৱেলছ, ইহুদী, পোলেণ্ড, স্ক্যাণ্ডিনেভিয়ান আৰু স্পেনিছ আঞ্চলিক প্ৰভাৱো আছিল। কিন্তু [[আফ্ৰিকা]]ৰ আৰু খিলঞ্জীয়া সংস্কৃতিকে ধৰি অ-পশ্চিমীয়া প্ৰভাৱে আৰু শেহতীয়াকৈ [[এছিয়া]]ৰ সংস্কৃতিয়েও আমেৰিকাৰ সংস্কৃতিতন্ত্ৰত বিশেষভাৱে প্ৰভাৱ পেলাইছে। 

==ইতিহাস==

==ৰীতিনীতি আৰু পৰম্পৰা==

==কলা==
'''স্থাপত্যশিল্প'''ৰ ক্ষেত্ৰত আমেৰিকাৰ স্থাপত্য আঞ্চলিকভাৱে বৈচিত্ৰ্যময় আৰু বহুতো বাহ্যিক শক্তিৰ দ্বাৰা স্থাপত্যশিল্প গঢ় দিয়া হৈছে। সেয়েহে আমেৰিকাৰ স্থাপত্যক বৰ্ণিল বুলি ক’ব পাৰি। পৰম্পৰাগতভাৱে আমেৰিকাৰ স্থাপত্যৰ প্ৰভাৱ ইংৰাজসকলৰ স্থাপত্যৰ পৰা গ্ৰীক ৰোমান স্থাপত্যলৈকে প্ৰভাৱ পৰিছে। 
==সমাজ==
যদিও একবিংশ শতিকাৰ গৰিষ্ঠসংখ্যক আমেৰিকান লোকে নিজকে মধ্যবিত্ত শ্ৰেণী বুলি পৰিচয় দিয়ে, তথাপিও আমেৰিকাৰ সমাজত আয়ৰ বৈষম্য বৃদ্ধি পাইছে।&lt;ref&gt;https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/978-0-205-41365-2&lt;/ref&gt;

আন বেছিভাগ দেশৰ তুলনাৰ বিপৰীতে আমেৰিকাত '''আগ্নেয়াস্ত্ৰ আইন''' অনুমোদিত আৰু ব্যক্তিগত বন্দুকৰ মালিকীস্বত্ব সাধাৰণতে আমেৰিকাৰ প্ৰায় আধাসংখ্যক পৰিয়ালত অন্ততঃ এটা হলেও আগ্নেয়াস্ত্ৰ থকা দেখা যায়। &lt;ref&gt;https://www.gallup.com/poll/150353/self-reported-gun-ownership-highest-1993.aspx&lt;/ref&gt;অঞ্চল আৰু ৰাজ্য অনুসৰি বন্দুকৰ মালিকীস্বত্বৰ হাৰ যথেষ্ট বিভিন্নতা দেখা যায়।  বন্দুকৰ মালিকীস্বত্ব আলাস্কা, মাউণ্টেন ষ্টেট আৰু দক্ষিণত বেছিকৈ দেখা যায় আৰু হাৱাই, দ্বীপ টেৰিটৰী, কেলিফৰ্ণিয়া আৰু নিউ ইংলেণ্ডত কম।  সমগ্ৰ দেশতে বন্দুকৰ মালিকীস্বত্ব চহৰ অঞ্চলতকৈ গ্ৰাম্য অঞ্চলত অধিক  লোৱাৰ প্ৰৱণতা আছে।

==সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠান==

==আঞ্চলিক বিভিন্নতা==
সাংস্কৃতিক ভূগোলবিদ কলিন উডৱাৰ্ডৰ মতে আমেৰিকাৰ এঘাৰটামান সাংস্কৃতিক অঞ্চল আছে, যিবোৰ তেওঁলোকৰ বসতিৰ ইতিহাসৰ পৰাই উদ্ভৱ হৈছে। 

==তথ্যৰ উৎস==
[[শ্ৰেণী:আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ]][[শ্ৰেণী:সংস্কৃতি]]</text>
      <sha1>6jui8d9p01zw735p4297qbyq3p20hjz</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519381</id>
      <parentid>519380</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T04:58:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>নৰুনা বৰুৱা</username>
        <id>44897</id>
      </contributor>
      <comment>/* সমাজ */</comment>
      <origin>519381</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6861" sha1="hzpjzgqxs240hkwdqiov07u7neew04n" xml:space="preserve">{{Under construction}}
{{Short description|none}}
{{image frame|content={{multiple image |border = infobox | total_width = 300 | perrow = 1/2/3/3/3/2
|image1=National Mall, Washington, D.C. (20100325-DSC01310).jpg
|image2=1 times square night 2013.jpg
|image3=Breezewood, Pennsylvania.jpg
|image4=Hollywood Sign (Zuschnitt).jpg
|image5=Vintage Coca-Cola Vending Machine-03.jpg
|image6=Cinderella Castle (29439016538).jpg
|image7=Suburbia by David Shankbone.jpg 
|image8=The_Broncho_Buster_MET_DP361132.jpg
|image9=Chicago River ferry.jpg
|image10=Miles_Davis-140916-0016-103WP.jpg
|image11=Impossible_Burger_-_Gott's_Roadside-_2018_-_Stierch.jpg
|image12=Aldrin Apollo 11 original.jpg
|image13=Tasseled Out, Corn Crop, NW Iowa 7-25-13f (11033879664).jpg
|image14=Exterior of the Independence Hall, Aug 2019.jpg
}}|width=300|align=right|caption='''From top, left to right''': [[National Mall]], [[Times Square]], [[United States Numbered Highway System|US highway system]], [[Hollywood Sign]], [[Coca-Cola]], [[Cinderella Castle]], [[Suburbs]], [[The Bronco Buster]], [[Chicago River]], [[Jazz]], [[Hamburger]], [[Apollo 11]], [[corn|Cornfield]], and [[Independence Hall]]|mode=}}{{US culture}}
'''আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ সংস্কৃতি {{lang_en|Culture of the United States}} '''য়ে ইয়াৰ লোকসকলৰ বাক বা কথনশৈলী, সাহিত্য, সংগীত, দৃশ্য কলা, পৰিবেশন কলা, খাদ্য, ক্ৰীড়া, ধৰ্ম, আইন, প্ৰযুক্তিৰ লগতে অন্যান্য ৰীতি-নীতি, বিশ্বাস আৰু জ্ঞানৰ ৰূপকে ধৰি বিভিন্ন সামাজিক আচৰণ, প্ৰতিষ্ঠান আৰু নীতি-নিয়ম আদিক সামৰি লয়। আমেৰিকাৰ সংস্কৃতি [[আমেৰিকা]]ৰ, ইয়াৰ ভৌগোলিক পৰিবেশ, বিভিন্ন অভ্যন্তৰীণ আৰু বাহ্যিক শক্তি আৰু প্ৰব্ৰজনৰ দ্বাৰা গঢ় লৈ উঠিছে।&lt;ref&gt;https://isso.ucsf.edu/us-culture&lt;/ref&gt;

আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ সংস্কৃতিৰ ভেটিসমূহ প্ৰথম অৱস্থাত পশ্চিমীয়া ভিত্তিক আছিল আৰু মূলতঃ ইংৰাজসকলৰ প্ৰভাৱত পৰিছিল। কিন্তু ফৰাচী, জাৰ্মান, গ্ৰীক, আইৰিছ, ইটালীয়, স্কটিছ, ৱেলছ, ইহুদী, পোলেণ্ড, স্ক্যাণ্ডিনেভিয়ান আৰু স্পেনিছ আঞ্চলিক প্ৰভাৱো আছিল। কিন্তু [[আফ্ৰিকা]]ৰ আৰু খিলঞ্জীয়া সংস্কৃতিকে ধৰি অ-পশ্চিমীয়া প্ৰভাৱে আৰু শেহতীয়াকৈ [[এছিয়া]]ৰ সংস্কৃতিয়েও আমেৰিকাৰ সংস্কৃতিতন্ত্ৰত বিশেষভাৱে প্ৰভাৱ পেলাইছে। 

==ইতিহাস==

==ৰীতিনীতি আৰু পৰম্পৰা==

==কলা==
'''স্থাপত্যশিল্প'''ৰ ক্ষেত্ৰত আমেৰিকাৰ স্থাপত্য আঞ্চলিকভাৱে বৈচিত্ৰ্যময় আৰু বহুতো বাহ্যিক শক্তিৰ দ্বাৰা স্থাপত্যশিল্প গঢ় দিয়া হৈছে। সেয়েহে আমেৰিকাৰ স্থাপত্যক বৰ্ণিল বুলি ক’ব পাৰি। পৰম্পৰাগতভাৱে আমেৰিকাৰ স্থাপত্যৰ প্ৰভাৱ ইংৰাজসকলৰ স্থাপত্যৰ পৰা গ্ৰীক ৰোমান স্থাপত্যলৈকে প্ৰভাৱ পৰিছে। 
==সমাজ==
যদিও একবিংশ শতিকাৰ গৰিষ্ঠসংখ্যক আমেৰিকান লোকে নিজকে মধ্যবিত্ত শ্ৰেণী বুলি পৰিচয় দিয়ে, তথাপিও আমেৰিকাৰ সমাজত আয়ৰ বৈষম্য বৃদ্ধি পাইছে।&lt;ref&gt;https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/978-0-205-41365-2&lt;/ref&gt;

আন বেছিভাগ দেশৰ তুলনাৰ বিপৰীতে আমেৰিকাত '''আগ্নেয়াস্ত্ৰ আইন''' অনুমোদিত আৰু ব্যক্তিগত বন্দুকৰ মালিকীস্বত্ব সাধাৰণতে আমেৰিকাৰ প্ৰায় আধাসংখ্যক পৰিয়ালত অন্ততঃ এটা হলেও আগ্নেয়াস্ত্ৰ থকা দেখা যায়। &lt;ref&gt;https://www.gallup.com/poll/150353/self-reported-gun-ownership-highest-1993.aspx&lt;/ref&gt;অঞ্চল আৰু ৰাজ্য অনুসৰি বন্দুকৰ মালিকীস্বত্বৰ হাৰ যথেষ্ট বিভিন্নতা দেখা যায়।  বন্দুকৰ মালিকীস্বত্ব আলাস্কা, মাউণ্টেন ষ্টেট আৰু দক্ষিণত বেছিকৈ দেখা যায় আৰু হাৱাই, দ্বীপ টেৰিটৰী, কেলিফৰ্ণিয়া আৰু নিউ ইংলেণ্ডত কম।  সমগ্ৰ দেশতে বন্দুকৰ মালিকীস্বত্ব চহৰ অঞ্চলতকৈ গ্ৰাম্য অঞ্চলত অধিক  লোৱাৰ প্ৰৱণতা আছে।
&lt;ref&gt;https://www.washingtonpost.com/wp-srv/health/interactives/guns/ownership.html&lt;/ref&gt;

==সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠান==

==আঞ্চলিক বিভিন্নতা==
সাংস্কৃতিক ভূগোলবিদ কলিন উডৱাৰ্ডৰ মতে আমেৰিকাৰ এঘাৰটামান সাংস্কৃতিক অঞ্চল আছে, যিবোৰ তেওঁলোকৰ বসতিৰ ইতিহাসৰ পৰাই উদ্ভৱ হৈছে। 

==তথ্যৰ উৎস==
[[শ্ৰেণী:আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ]][[শ্ৰেণী:সংস্কৃতি]]</text>
      <sha1>hzpjzgqxs240hkwdqiov07u7neew04n</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519382</id>
      <parentid>519381</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T05:01:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>নৰুনা বৰুৱা</username>
        <id>44897</id>
      </contributor>
      <comment>/* সমাজ */</comment>
      <origin>519382</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6928" sha1="16mhlvk529xwyr181m21fyy1oob8y1k" xml:space="preserve">{{Under construction}}
{{Short description|none}}
{{image frame|content={{multiple image |border = infobox | total_width = 300 | perrow = 1/2/3/3/3/2
|image1=National Mall, Washington, D.C. (20100325-DSC01310).jpg
|image2=1 times square night 2013.jpg
|image3=Breezewood, Pennsylvania.jpg
|image4=Hollywood Sign (Zuschnitt).jpg
|image5=Vintage Coca-Cola Vending Machine-03.jpg
|image6=Cinderella Castle (29439016538).jpg
|image7=Suburbia by David Shankbone.jpg 
|image8=The_Broncho_Buster_MET_DP361132.jpg
|image9=Chicago River ferry.jpg
|image10=Miles_Davis-140916-0016-103WP.jpg
|image11=Impossible_Burger_-_Gott's_Roadside-_2018_-_Stierch.jpg
|image12=Aldrin Apollo 11 original.jpg
|image13=Tasseled Out, Corn Crop, NW Iowa 7-25-13f (11033879664).jpg
|image14=Exterior of the Independence Hall, Aug 2019.jpg
}}|width=300|align=right|caption='''From top, left to right''': [[National Mall]], [[Times Square]], [[United States Numbered Highway System|US highway system]], [[Hollywood Sign]], [[Coca-Cola]], [[Cinderella Castle]], [[Suburbs]], [[The Bronco Buster]], [[Chicago River]], [[Jazz]], [[Hamburger]], [[Apollo 11]], [[corn|Cornfield]], and [[Independence Hall]]|mode=}}{{US culture}}
'''আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ সংস্কৃতি {{lang_en|Culture of the United States}} '''য়ে ইয়াৰ লোকসকলৰ বাক বা কথনশৈলী, সাহিত্য, সংগীত, দৃশ্য কলা, পৰিবেশন কলা, খাদ্য, ক্ৰীড়া, ধৰ্ম, আইন, প্ৰযুক্তিৰ লগতে অন্যান্য ৰীতি-নীতি, বিশ্বাস আৰু জ্ঞানৰ ৰূপকে ধৰি বিভিন্ন সামাজিক আচৰণ, প্ৰতিষ্ঠান আৰু নীতি-নিয়ম আদিক সামৰি লয়। আমেৰিকাৰ সংস্কৃতি [[আমেৰিকা]]ৰ, ইয়াৰ ভৌগোলিক পৰিবেশ, বিভিন্ন অভ্যন্তৰীণ আৰু বাহ্যিক শক্তি আৰু প্ৰব্ৰজনৰ দ্বাৰা গঢ় লৈ উঠিছে।&lt;ref&gt;https://isso.ucsf.edu/us-culture&lt;/ref&gt;

আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ সংস্কৃতিৰ ভেটিসমূহ প্ৰথম অৱস্থাত পশ্চিমীয়া ভিত্তিক আছিল আৰু মূলতঃ ইংৰাজসকলৰ প্ৰভাৱত পৰিছিল। কিন্তু ফৰাচী, জাৰ্মান, গ্ৰীক, আইৰিছ, ইটালীয়, স্কটিছ, ৱেলছ, ইহুদী, পোলেণ্ড, স্ক্যাণ্ডিনেভিয়ান আৰু স্পেনিছ আঞ্চলিক প্ৰভাৱো আছিল। কিন্তু [[আফ্ৰিকা]]ৰ আৰু খিলঞ্জীয়া সংস্কৃতিকে ধৰি অ-পশ্চিমীয়া প্ৰভাৱে আৰু শেহতীয়াকৈ [[এছিয়া]]ৰ সংস্কৃতিয়েও আমেৰিকাৰ সংস্কৃতিতন্ত্ৰত বিশেষভাৱে প্ৰভাৱ পেলাইছে। 

==ইতিহাস==

==ৰীতিনীতি আৰু পৰম্পৰা==

==কলা==
'''স্থাপত্যশিল্প'''ৰ ক্ষেত্ৰত আমেৰিকাৰ স্থাপত্য আঞ্চলিকভাৱে বৈচিত্ৰ্যময় আৰু বহুতো বাহ্যিক শক্তিৰ দ্বাৰা স্থাপত্যশিল্প গঢ় দিয়া হৈছে। সেয়েহে আমেৰিকাৰ স্থাপত্যক বৰ্ণিল বুলি ক’ব পাৰি। পৰম্পৰাগতভাৱে আমেৰিকাৰ স্থাপত্যৰ প্ৰভাৱ ইংৰাজসকলৰ স্থাপত্যৰ পৰা গ্ৰীক ৰোমান স্থাপত্যলৈকে প্ৰভাৱ পৰিছে। 
==সমাজ==
যদিও একবিংশ শতিকাৰ গৰিষ্ঠসংখ্যক আমেৰিকান লোকে নিজকে মধ্যবিত্ত শ্ৰেণী বুলি পৰিচয় দিয়ে, তথাপিও আমেৰিকাৰ সমাজত আয়ৰ বৈষম্য বৃদ্ধি পাইছে।&lt;ref&gt;https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/978-0-205-41365-2&lt;/ref&gt;

আন বেছিভাগ দেশৰ তুলনাৰ বিপৰীতে আমেৰিকাত '''আগ্নেয়াস্ত্ৰ আইন''' অনুমোদিত আৰু ব্যক্তিগত বন্দুকৰ মালিকীস্বত্ব সাধাৰণতে আমেৰিকাৰ প্ৰায় আধাসংখ্যক পৰিয়ালত অন্ততঃ এটা হলেও আগ্নেয়াস্ত্ৰ থকা দেখা যায়। &lt;ref&gt;https://www.gallup.com/poll/150353/self-reported-gun-ownership-highest-1993.aspx&lt;/ref&gt;অঞ্চল আৰু ৰাজ্য অনুসৰি বন্দুকৰ মালিকীস্বত্বৰ হাৰ যথেষ্ট বিভিন্নতা দেখা যায়।  বন্দুকৰ মালিকীস্বত্ব আলাস্কা, মাউণ্টেন ষ্টেট আৰু দক্ষিণত বেছিকৈ দেখা যায় আৰু হাৱাই, দ্বীপ টেৰিটৰী, কেলিফৰ্ণিয়া আৰু নিউ ইংলেণ্ডত কম।  সমগ্ৰ দেশতে বন্দুকৰ মালিকীস্বত্ব চহৰ অঞ্চলতকৈ গ্ৰাম্য অঞ্চলত অধিক  লোৱাৰ প্ৰৱণতা আছে।
&lt;ref&gt;https://www.washingtonpost.com/wp-srv/health/interactives/guns/ownership.html&lt;/ref&gt;

'''জাতি, বংশ, আৰু প্ৰব্ৰজন'''

==সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠান==

==আঞ্চলিক বিভিন্নতা==
সাংস্কৃতিক ভূগোলবিদ কলিন উডৱাৰ্ডৰ মতে আমেৰিকাৰ এঘাৰটামান সাংস্কৃতিক অঞ্চল আছে, যিবোৰ তেওঁলোকৰ বসতিৰ ইতিহাসৰ পৰাই উদ্ভৱ হৈছে। 

==তথ্যৰ উৎস==
[[শ্ৰেণী:আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ]][[শ্ৰেণী:সংস্কৃতি]]</text>
      <sha1>16mhlvk529xwyr181m21fyy1oob8y1k</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519383</id>
      <parentid>519382</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T05:09:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>নৰুনা বৰুৱা</username>
        <id>44897</id>
      </contributor>
      <comment>/* সমাজ */</comment>
      <origin>519383</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7439" sha1="4xf3gbfpfdp1zjl0nuw4rrmlgku4ftt" xml:space="preserve">{{Under construction}}
{{Short description|none}}
{{image frame|content={{multiple image |border = infobox | total_width = 300 | perrow = 1/2/3/3/3/2
|image1=National Mall, Washington, D.C. (20100325-DSC01310).jpg
|image2=1 times square night 2013.jpg
|image3=Breezewood, Pennsylvania.jpg
|image4=Hollywood Sign (Zuschnitt).jpg
|image5=Vintage Coca-Cola Vending Machine-03.jpg
|image6=Cinderella Castle (29439016538).jpg
|image7=Suburbia by David Shankbone.jpg 
|image8=The_Broncho_Buster_MET_DP361132.jpg
|image9=Chicago River ferry.jpg
|image10=Miles_Davis-140916-0016-103WP.jpg
|image11=Impossible_Burger_-_Gott's_Roadside-_2018_-_Stierch.jpg
|image12=Aldrin Apollo 11 original.jpg
|image13=Tasseled Out, Corn Crop, NW Iowa 7-25-13f (11033879664).jpg
|image14=Exterior of the Independence Hall, Aug 2019.jpg
}}|width=300|align=right|caption='''From top, left to right''': [[National Mall]], [[Times Square]], [[United States Numbered Highway System|US highway system]], [[Hollywood Sign]], [[Coca-Cola]], [[Cinderella Castle]], [[Suburbs]], [[The Bronco Buster]], [[Chicago River]], [[Jazz]], [[Hamburger]], [[Apollo 11]], [[corn|Cornfield]], and [[Independence Hall]]|mode=}}{{US culture}}
'''আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ সংস্কৃতি {{lang_en|Culture of the United States}} '''য়ে ইয়াৰ লোকসকলৰ বাক বা কথনশৈলী, সাহিত্য, সংগীত, দৃশ্য কলা, পৰিবেশন কলা, খাদ্য, ক্ৰীড়া, ধৰ্ম, আইন, প্ৰযুক্তিৰ লগতে অন্যান্য ৰীতি-নীতি, বিশ্বাস আৰু জ্ঞানৰ ৰূপকে ধৰি বিভিন্ন সামাজিক আচৰণ, প্ৰতিষ্ঠান আৰু নীতি-নিয়ম আদিক সামৰি লয়। আমেৰিকাৰ সংস্কৃতি [[আমেৰিকা]]ৰ, ইয়াৰ ভৌগোলিক পৰিবেশ, বিভিন্ন অভ্যন্তৰীণ আৰু বাহ্যিক শক্তি আৰু প্ৰব্ৰজনৰ দ্বাৰা গঢ় লৈ উঠিছে।&lt;ref&gt;https://isso.ucsf.edu/us-culture&lt;/ref&gt;

আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ সংস্কৃতিৰ ভেটিসমূহ প্ৰথম অৱস্থাত পশ্চিমীয়া ভিত্তিক আছিল আৰু মূলতঃ ইংৰাজসকলৰ প্ৰভাৱত পৰিছিল। কিন্তু ফৰাচী, জাৰ্মান, গ্ৰীক, আইৰিছ, ইটালীয়, স্কটিছ, ৱেলছ, ইহুদী, পোলেণ্ড, স্ক্যাণ্ডিনেভিয়ান আৰু স্পেনিছ আঞ্চলিক প্ৰভাৱো আছিল। কিন্তু [[আফ্ৰিকা]]ৰ আৰু খিলঞ্জীয়া সংস্কৃতিকে ধৰি অ-পশ্চিমীয়া প্ৰভাৱে আৰু শেহতীয়াকৈ [[এছিয়া]]ৰ সংস্কৃতিয়েও আমেৰিকাৰ সংস্কৃতিতন্ত্ৰত বিশেষভাৱে প্ৰভাৱ পেলাইছে। 

==ইতিহাস==

==ৰীতিনীতি আৰু পৰম্পৰা==

==কলা==
'''স্থাপত্যশিল্প'''ৰ ক্ষেত্ৰত আমেৰিকাৰ স্থাপত্য আঞ্চলিকভাৱে বৈচিত্ৰ্যময় আৰু বহুতো বাহ্যিক শক্তিৰ দ্বাৰা স্থাপত্যশিল্প গঢ় দিয়া হৈছে। সেয়েহে আমেৰিকাৰ স্থাপত্যক বৰ্ণিল বুলি ক’ব পাৰি। পৰম্পৰাগতভাৱে আমেৰিকাৰ স্থাপত্যৰ প্ৰভাৱ ইংৰাজসকলৰ স্থাপত্যৰ পৰা গ্ৰীক ৰোমান স্থাপত্যলৈকে প্ৰভাৱ পৰিছে। 
==সমাজ==
যদিও একবিংশ শতিকাৰ গৰিষ্ঠসংখ্যক আমেৰিকান লোকে নিজকে মধ্যবিত্ত শ্ৰেণী বুলি পৰিচয় দিয়ে, তথাপিও আমেৰিকাৰ সমাজত আয়ৰ বৈষম্য বৃদ্ধি পাইছে।&lt;ref&gt;https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/978-0-205-41365-2&lt;/ref&gt;

আন বেছিভাগ দেশৰ তুলনাৰ বিপৰীতে আমেৰিকাত '''আগ্নেয়াস্ত্ৰ আইন''' অনুমোদিত আৰু ব্যক্তিগত বন্দুকৰ মালিকীস্বত্ব সাধাৰণতে আমেৰিকাৰ প্ৰায় আধাসংখ্যক পৰিয়ালত অন্ততঃ এটা হলেও আগ্নেয়াস্ত্ৰ থকা দেখা যায়। &lt;ref&gt;https://www.gallup.com/poll/150353/self-reported-gun-ownership-highest-1993.aspx&lt;/ref&gt;অঞ্চল আৰু ৰাজ্য অনুসৰি বন্দুকৰ মালিকীস্বত্বৰ হাৰ যথেষ্ট বিভিন্নতা দেখা যায়।  বন্দুকৰ মালিকীস্বত্ব আলাস্কা, মাউণ্টেন ষ্টেট আৰু দক্ষিণত বেছিকৈ দেখা যায় আৰু হাৱাই, দ্বীপ টেৰিটৰী, কেলিফৰ্ণিয়া আৰু নিউ ইংলেণ্ডত কম।  সমগ্ৰ দেশতে বন্দুকৰ মালিকীস্বত্ব চহৰ অঞ্চলতকৈ গ্ৰাম্য অঞ্চলত অধিক  লোৱাৰ প্ৰৱণতা আছে।
&lt;ref&gt;https://www.washingtonpost.com/wp-srv/health/interactives/guns/ownership.html&lt;/ref&gt;

'''জাতি, বংশ, আৰু প্ৰব্ৰজন'''ৰ ক্ষেত্ৰৰ পৰা আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ জনগাঁঠনি ধাৰনা কৰিব পাৰি।
ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ মতে আমেৰিকাত বিশ্বৰ ভিতৰতে সৰ্বাধিক অনুপ্ৰৱেশকাৰীৰ জনসংখ্যা আছে। ইয়াৰ ভিতৰত ৫০,৬৬১,১৪৯ জন লোকেই অনুপ্ৰবেশকাৰী।।

==সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠান==

==আঞ্চলিক বিভিন্নতা==
সাংস্কৃতিক ভূগোলবিদ কলিন উডৱাৰ্ডৰ মতে আমেৰিকাৰ এঘাৰটামান সাংস্কৃতিক অঞ্চল আছে, যিবোৰ তেওঁলোকৰ বসতিৰ ইতিহাসৰ পৰাই উদ্ভৱ হৈছে। 

==তথ্যৰ উৎস==
[[শ্ৰেণী:আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ]][[শ্ৰেণী:সংস্কৃতি]]</text>
      <sha1>4xf3gbfpfdp1zjl0nuw4rrmlgku4ftt</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519384</id>
      <parentid>519383</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T05:14:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>নৰুনা বৰুৱা</username>
        <id>44897</id>
      </contributor>
      <comment>/* সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠান */</comment>
      <origin>519384</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8448" sha1="0gy7r8htr8mobe3ddecbxlu5duv1k7n" xml:space="preserve">{{Under construction}}
{{Short description|none}}
{{image frame|content={{multiple image |border = infobox | total_width = 300 | perrow = 1/2/3/3/3/2
|image1=National Mall, Washington, D.C. (20100325-DSC01310).jpg
|image2=1 times square night 2013.jpg
|image3=Breezewood, Pennsylvania.jpg
|image4=Hollywood Sign (Zuschnitt).jpg
|image5=Vintage Coca-Cola Vending Machine-03.jpg
|image6=Cinderella Castle (29439016538).jpg
|image7=Suburbia by David Shankbone.jpg 
|image8=The_Broncho_Buster_MET_DP361132.jpg
|image9=Chicago River ferry.jpg
|image10=Miles_Davis-140916-0016-103WP.jpg
|image11=Impossible_Burger_-_Gott's_Roadside-_2018_-_Stierch.jpg
|image12=Aldrin Apollo 11 original.jpg
|image13=Tasseled Out, Corn Crop, NW Iowa 7-25-13f (11033879664).jpg
|image14=Exterior of the Independence Hall, Aug 2019.jpg
}}|width=300|align=right|caption='''From top, left to right''': [[National Mall]], [[Times Square]], [[United States Numbered Highway System|US highway system]], [[Hollywood Sign]], [[Coca-Cola]], [[Cinderella Castle]], [[Suburbs]], [[The Bronco Buster]], [[Chicago River]], [[Jazz]], [[Hamburger]], [[Apollo 11]], [[corn|Cornfield]], and [[Independence Hall]]|mode=}}{{US culture}}
'''আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ সংস্কৃতি {{lang_en|Culture of the United States}} '''য়ে ইয়াৰ লোকসকলৰ বাক বা কথনশৈলী, সাহিত্য, সংগীত, দৃশ্য কলা, পৰিবেশন কলা, খাদ্য, ক্ৰীড়া, ধৰ্ম, আইন, প্ৰযুক্তিৰ লগতে অন্যান্য ৰীতি-নীতি, বিশ্বাস আৰু জ্ঞানৰ ৰূপকে ধৰি বিভিন্ন সামাজিক আচৰণ, প্ৰতিষ্ঠান আৰু নীতি-নিয়ম আদিক সামৰি লয়। আমেৰিকাৰ সংস্কৃতি [[আমেৰিকা]]ৰ, ইয়াৰ ভৌগোলিক পৰিবেশ, বিভিন্ন অভ্যন্তৰীণ আৰু বাহ্যিক শক্তি আৰু প্ৰব্ৰজনৰ দ্বাৰা গঢ় লৈ উঠিছে।&lt;ref&gt;https://isso.ucsf.edu/us-culture&lt;/ref&gt;

আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ সংস্কৃতিৰ ভেটিসমূহ প্ৰথম অৱস্থাত পশ্চিমীয়া ভিত্তিক আছিল আৰু মূলতঃ ইংৰাজসকলৰ প্ৰভাৱত পৰিছিল। কিন্তু ফৰাচী, জাৰ্মান, গ্ৰীক, আইৰিছ, ইটালীয়, স্কটিছ, ৱেলছ, ইহুদী, পোলেণ্ড, স্ক্যাণ্ডিনেভিয়ান আৰু স্পেনিছ আঞ্চলিক প্ৰভাৱো আছিল। কিন্তু [[আফ্ৰিকা]]ৰ আৰু খিলঞ্জীয়া সংস্কৃতিকে ধৰি অ-পশ্চিমীয়া প্ৰভাৱে আৰু শেহতীয়াকৈ [[এছিয়া]]ৰ সংস্কৃতিয়েও আমেৰিকাৰ সংস্কৃতিতন্ত্ৰত বিশেষভাৱে প্ৰভাৱ পেলাইছে। 

==ইতিহাস==

==ৰীতিনীতি আৰু পৰম্পৰা==

==কলা==
'''স্থাপত্যশিল্প'''ৰ ক্ষেত্ৰত আমেৰিকাৰ স্থাপত্য আঞ্চলিকভাৱে বৈচিত্ৰ্যময় আৰু বহুতো বাহ্যিক শক্তিৰ দ্বাৰা স্থাপত্যশিল্প গঢ় দিয়া হৈছে। সেয়েহে আমেৰিকাৰ স্থাপত্যক বৰ্ণিল বুলি ক’ব পাৰি। পৰম্পৰাগতভাৱে আমেৰিকাৰ স্থাপত্যৰ প্ৰভাৱ ইংৰাজসকলৰ স্থাপত্যৰ পৰা গ্ৰীক ৰোমান স্থাপত্যলৈকে প্ৰভাৱ পৰিছে। 
==সমাজ==
যদিও একবিংশ শতিকাৰ গৰিষ্ঠসংখ্যক আমেৰিকান লোকে নিজকে মধ্যবিত্ত শ্ৰেণী বুলি পৰিচয় দিয়ে, তথাপিও আমেৰিকাৰ সমাজত আয়ৰ বৈষম্য বৃদ্ধি পাইছে।&lt;ref&gt;https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/978-0-205-41365-2&lt;/ref&gt;

আন বেছিভাগ দেশৰ তুলনাৰ বিপৰীতে আমেৰিকাত '''আগ্নেয়াস্ত্ৰ আইন''' অনুমোদিত আৰু ব্যক্তিগত বন্দুকৰ মালিকীস্বত্ব সাধাৰণতে আমেৰিকাৰ প্ৰায় আধাসংখ্যক পৰিয়ালত অন্ততঃ এটা হলেও আগ্নেয়াস্ত্ৰ থকা দেখা যায়। &lt;ref&gt;https://www.gallup.com/poll/150353/self-reported-gun-ownership-highest-1993.aspx&lt;/ref&gt;অঞ্চল আৰু ৰাজ্য অনুসৰি বন্দুকৰ মালিকীস্বত্বৰ হাৰ যথেষ্ট বিভিন্নতা দেখা যায়।  বন্দুকৰ মালিকীস্বত্ব আলাস্কা, মাউণ্টেন ষ্টেট আৰু দক্ষিণত বেছিকৈ দেখা যায় আৰু হাৱাই, দ্বীপ টেৰিটৰী, কেলিফৰ্ণিয়া আৰু নিউ ইংলেণ্ডত কম।  সমগ্ৰ দেশতে বন্দুকৰ মালিকীস্বত্ব চহৰ অঞ্চলতকৈ গ্ৰাম্য অঞ্চলত অধিক  লোৱাৰ প্ৰৱণতা আছে।
&lt;ref&gt;https://www.washingtonpost.com/wp-srv/health/interactives/guns/ownership.html&lt;/ref&gt;

'''জাতি, বংশ, আৰু প্ৰব্ৰজন'''ৰ ক্ষেত্ৰৰ পৰা আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ জনগাঁঠনি ধাৰনা কৰিব পাৰি।
ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ মতে আমেৰিকাত বিশ্বৰ ভিতৰতে সৰ্বাধিক অনুপ্ৰৱেশকাৰীৰ জনসংখ্যা আছে। ইয়াৰ ভিতৰত ৫০,৬৬১,১৪৯ জন লোকেই অনুপ্ৰবেশকাৰী।।

==সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠান==
আমেৰিকা চৰকাৰৰ সংস্কৃতি মন্ত্ৰালয় নাই যদিও সাংস্কৃতিক দায়িত্ব থকা কেইবাটাও চৰকাৰী প্ৰতিষ্ঠান আছে। সেইবিলাক হ'ল ৰাষ্ট্ৰপতিৰ কলা আৰু মানৱীয় সমিতি, ফেডাৰেল কমিউনিকেচন কমিছন, কৰ্প’ৰেশ্যন ফৰ পাব্লিক ব্ৰডকাষ্টিং, নেশ্যনেল এনডাউমেণ্ট ফৰ দ্য হিউমেনিটিজ, নেশ্যনেল এনডাউমেণ্ট ফৰ দ্য আৰ্টছ, ইনষ্টিটিউট অৱ মিউজিয়াম এণ্ড লাইব্ৰেৰী চাৰ্ভিচেছ, ইউ.এছ  নেচনেল গেলেৰী অৱ আৰ্ট উল্লেখযোগ্য।

==আঞ্চলিক বিভিন্নতা==
সাংস্কৃতিক ভূগোলবিদ কলিন উডৱাৰ্ডৰ মতে আমেৰিকাৰ এঘাৰটামান সাংস্কৃতিক অঞ্চল আছে, যিবোৰ তেওঁলোকৰ বসতিৰ ইতিহাসৰ পৰাই উদ্ভৱ হৈছে। 

==তথ্যৰ উৎস==
[[শ্ৰেণী:আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ]][[শ্ৰেণী:সংস্কৃতি]]</text>
      <sha1>0gy7r8htr8mobe3ddecbxlu5duv1k7n</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519385</id>
      <parentid>519384</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T05:17:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>নৰুনা বৰুৱা</username>
        <id>44897</id>
      </contributor>
      <comment>/* সমাজ */</comment>
      <origin>519385</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8813" sha1="f8co9d3yqmlof8q74407xjn0vy2dxvj" xml:space="preserve">{{Under construction}}
{{Short description|none}}
{{image frame|content={{multiple image |border = infobox | total_width = 300 | perrow = 1/2/3/3/3/2
|image1=National Mall, Washington, D.C. (20100325-DSC01310).jpg
|image2=1 times square night 2013.jpg
|image3=Breezewood, Pennsylvania.jpg
|image4=Hollywood Sign (Zuschnitt).jpg
|image5=Vintage Coca-Cola Vending Machine-03.jpg
|image6=Cinderella Castle (29439016538).jpg
|image7=Suburbia by David Shankbone.jpg 
|image8=The_Broncho_Buster_MET_DP361132.jpg
|image9=Chicago River ferry.jpg
|image10=Miles_Davis-140916-0016-103WP.jpg
|image11=Impossible_Burger_-_Gott's_Roadside-_2018_-_Stierch.jpg
|image12=Aldrin Apollo 11 original.jpg
|image13=Tasseled Out, Corn Crop, NW Iowa 7-25-13f (11033879664).jpg
|image14=Exterior of the Independence Hall, Aug 2019.jpg
}}|width=300|align=right|caption='''From top, left to right''': [[National Mall]], [[Times Square]], [[United States Numbered Highway System|US highway system]], [[Hollywood Sign]], [[Coca-Cola]], [[Cinderella Castle]], [[Suburbs]], [[The Bronco Buster]], [[Chicago River]], [[Jazz]], [[Hamburger]], [[Apollo 11]], [[corn|Cornfield]], and [[Independence Hall]]|mode=}}{{US culture}}
'''আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ সংস্কৃতি {{lang_en|Culture of the United States}} '''য়ে ইয়াৰ লোকসকলৰ বাক বা কথনশৈলী, সাহিত্য, সংগীত, দৃশ্য কলা, পৰিবেশন কলা, খাদ্য, ক্ৰীড়া, ধৰ্ম, আইন, প্ৰযুক্তিৰ লগতে অন্যান্য ৰীতি-নীতি, বিশ্বাস আৰু জ্ঞানৰ ৰূপকে ধৰি বিভিন্ন সামাজিক আচৰণ, প্ৰতিষ্ঠান আৰু নীতি-নিয়ম আদিক সামৰি লয়। আমেৰিকাৰ সংস্কৃতি [[আমেৰিকা]]ৰ, ইয়াৰ ভৌগোলিক পৰিবেশ, বিভিন্ন অভ্যন্তৰীণ আৰু বাহ্যিক শক্তি আৰু প্ৰব্ৰজনৰ দ্বাৰা গঢ় লৈ উঠিছে।&lt;ref&gt;https://isso.ucsf.edu/us-culture&lt;/ref&gt;

আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ সংস্কৃতিৰ ভেটিসমূহ প্ৰথম অৱস্থাত পশ্চিমীয়া ভিত্তিক আছিল আৰু মূলতঃ ইংৰাজসকলৰ প্ৰভাৱত পৰিছিল। কিন্তু ফৰাচী, জাৰ্মান, গ্ৰীক, আইৰিছ, ইটালীয়, স্কটিছ, ৱেলছ, ইহুদী, পোলেণ্ড, স্ক্যাণ্ডিনেভিয়ান আৰু স্পেনিছ আঞ্চলিক প্ৰভাৱো আছিল। কিন্তু [[আফ্ৰিকা]]ৰ আৰু খিলঞ্জীয়া সংস্কৃতিকে ধৰি অ-পশ্চিমীয়া প্ৰভাৱে আৰু শেহতীয়াকৈ [[এছিয়া]]ৰ সংস্কৃতিয়েও আমেৰিকাৰ সংস্কৃতিতন্ত্ৰত বিশেষভাৱে প্ৰভাৱ পেলাইছে। 

==ইতিহাস==

==ৰীতিনীতি আৰু পৰম্পৰা==

==কলা==
'''স্থাপত্যশিল্প'''ৰ ক্ষেত্ৰত আমেৰিকাৰ স্থাপত্য আঞ্চলিকভাৱে বৈচিত্ৰ্যময় আৰু বহুতো বাহ্যিক শক্তিৰ দ্বাৰা স্থাপত্যশিল্প গঢ় দিয়া হৈছে। সেয়েহে আমেৰিকাৰ স্থাপত্যক বৰ্ণিল বুলি ক’ব পাৰি। পৰম্পৰাগতভাৱে আমেৰিকাৰ স্থাপত্যৰ প্ৰভাৱ ইংৰাজসকলৰ স্থাপত্যৰ পৰা গ্ৰীক ৰোমান স্থাপত্যলৈকে প্ৰভাৱ পৰিছে। 
==সমাজ==
যদিও একবিংশ শতিকাৰ গৰিষ্ঠসংখ্যক আমেৰিকান লোকে নিজকে মধ্যবিত্ত শ্ৰেণী বুলি পৰিচয় দিয়ে, তথাপিও আমেৰিকাৰ সমাজত আয়ৰ বৈষম্য বৃদ্ধি পাইছে।&lt;ref&gt;https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/978-0-205-41365-2&lt;/ref&gt;

আন বেছিভাগ দেশৰ তুলনাৰ বিপৰীতে আমেৰিকাত '''আগ্নেয়াস্ত্ৰ আইন''' অনুমোদিত আৰু ব্যক্তিগত বন্দুকৰ মালিকীস্বত্ব সাধাৰণতে আমেৰিকাৰ প্ৰায় আধাসংখ্যক পৰিয়ালত অন্ততঃ এটা হলেও আগ্নেয়াস্ত্ৰ থকা দেখা যায়। &lt;ref&gt;https://www.gallup.com/poll/150353/self-reported-gun-ownership-highest-1993.aspx&lt;/ref&gt;অঞ্চল আৰু ৰাজ্য অনুসৰি বন্দুকৰ মালিকীস্বত্বৰ হাৰ যথেষ্ট বিভিন্নতা দেখা যায়।  বন্দুকৰ মালিকীস্বত্ব আলাস্কা, মাউণ্টেন ষ্টেট আৰু দক্ষিণত বেছিকৈ দেখা যায় আৰু হাৱাই, দ্বীপ টেৰিটৰী, কেলিফৰ্ণিয়া আৰু নিউ ইংলেণ্ডত কম।  সমগ্ৰ দেশতে বন্দুকৰ মালিকীস্বত্ব চহৰ অঞ্চলতকৈ গ্ৰাম্য অঞ্চলত অধিক  লোৱাৰ প্ৰৱণতা আছে।
&lt;ref&gt;https://www.washingtonpost.com/wp-srv/health/interactives/guns/ownership.html&lt;/ref&gt;

'''জাতি, বংশ, আৰু প্ৰব্ৰজন'''ৰ ক্ষেত্ৰৰ পৰা আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ জনগাঁঠনি ধাৰনা কৰিব পাৰি।
ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ মতে আমেৰিকাত বিশ্বৰ ভিতৰতে সৰ্বাধিক অনুপ্ৰৱেশকাৰীৰ জনসংখ্যা আছে। ইয়াৰ ভিতৰত ৫০,৬৬১,১৪৯ জন লোকেই অনুপ্ৰবেশকাৰী।২০১৮ চনত আমেৰিকাত প্ৰায় ৯ কোটি অনুপ্ৰৱেশকাৰী আৰু আমেৰিকাত জন্মগ্ৰহণ কৰা অনুপ্ৰৱেশকাৰীৰ সন্তান আছিল, যি আমেৰিকাৰ সামগ্ৰিক জনসংখ্যাৰ ২৮%।

==সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠান==
আমেৰিকা চৰকাৰৰ সংস্কৃতি মন্ত্ৰালয় নাই যদিও সাংস্কৃতিক দায়িত্ব থকা কেইবাটাও চৰকাৰী প্ৰতিষ্ঠান আছে। সেইবিলাক হ'ল ৰাষ্ট্ৰপতিৰ কলা আৰু মানৱীয় সমিতি, ফেডাৰেল কমিউনিকেচন কমিছন, কৰ্প’ৰেশ্যন ফৰ পাব্লিক ব্ৰডকাষ্টিং, নেশ্যনেল এনডাউমেণ্ট ফৰ দ্য হিউমেনিটিজ, নেশ্যনেল এনডাউমেণ্ট ফৰ দ্য আৰ্টছ, ইনষ্টিটিউট অৱ মিউজিয়াম এণ্ড লাইব্ৰেৰী চাৰ্ভিচেছ, ইউ.এছ  নেচনেল গেলেৰী অৱ আৰ্ট উল্লেখযোগ্য।

==আঞ্চলিক বিভিন্নতা==
সাংস্কৃতিক ভূগোলবিদ কলিন উডৱাৰ্ডৰ মতে আমেৰিকাৰ এঘাৰটামান সাংস্কৃতিক অঞ্চল আছে, যিবোৰ তেওঁলোকৰ বসতিৰ ইতিহাসৰ পৰাই উদ্ভৱ হৈছে। 

==তথ্যৰ উৎস==
[[শ্ৰেণী:আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ]][[শ্ৰেণী:সংস্কৃতি]]</text>
      <sha1>f8co9d3yqmlof8q74407xjn0vy2dxvj</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519386</id>
      <parentid>519385</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T05:19:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>নৰুনা বৰুৱা</username>
        <id>44897</id>
      </contributor>
      <comment>/* সমাজ */</comment>
      <origin>519386</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8881" sha1="i6l7i64dist9eq8l858ahby25na9mpd" xml:space="preserve">{{Under construction}}
{{Short description|none}}
{{image frame|content={{multiple image |border = infobox | total_width = 300 | perrow = 1/2/3/3/3/2
|image1=National Mall, Washington, D.C. (20100325-DSC01310).jpg
|image2=1 times square night 2013.jpg
|image3=Breezewood, Pennsylvania.jpg
|image4=Hollywood Sign (Zuschnitt).jpg
|image5=Vintage Coca-Cola Vending Machine-03.jpg
|image6=Cinderella Castle (29439016538).jpg
|image7=Suburbia by David Shankbone.jpg 
|image8=The_Broncho_Buster_MET_DP361132.jpg
|image9=Chicago River ferry.jpg
|image10=Miles_Davis-140916-0016-103WP.jpg
|image11=Impossible_Burger_-_Gott's_Roadside-_2018_-_Stierch.jpg
|image12=Aldrin Apollo 11 original.jpg
|image13=Tasseled Out, Corn Crop, NW Iowa 7-25-13f (11033879664).jpg
|image14=Exterior of the Independence Hall, Aug 2019.jpg
}}|width=300|align=right|caption='''From top, left to right''': [[National Mall]], [[Times Square]], [[United States Numbered Highway System|US highway system]], [[Hollywood Sign]], [[Coca-Cola]], [[Cinderella Castle]], [[Suburbs]], [[The Bronco Buster]], [[Chicago River]], [[Jazz]], [[Hamburger]], [[Apollo 11]], [[corn|Cornfield]], and [[Independence Hall]]|mode=}}{{US culture}}
'''আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ সংস্কৃতি {{lang_en|Culture of the United States}} '''য়ে ইয়াৰ লোকসকলৰ বাক বা কথনশৈলী, সাহিত্য, সংগীত, দৃশ্য কলা, পৰিবেশন কলা, খাদ্য, ক্ৰীড়া, ধৰ্ম, আইন, প্ৰযুক্তিৰ লগতে অন্যান্য ৰীতি-নীতি, বিশ্বাস আৰু জ্ঞানৰ ৰূপকে ধৰি বিভিন্ন সামাজিক আচৰণ, প্ৰতিষ্ঠান আৰু নীতি-নিয়ম আদিক সামৰি লয়। আমেৰিকাৰ সংস্কৃতি [[আমেৰিকা]]ৰ, ইয়াৰ ভৌগোলিক পৰিবেশ, বিভিন্ন অভ্যন্তৰীণ আৰু বাহ্যিক শক্তি আৰু প্ৰব্ৰজনৰ দ্বাৰা গঢ় লৈ উঠিছে।&lt;ref&gt;https://isso.ucsf.edu/us-culture&lt;/ref&gt;

আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ সংস্কৃতিৰ ভেটিসমূহ প্ৰথম অৱস্থাত পশ্চিমীয়া ভিত্তিক আছিল আৰু মূলতঃ ইংৰাজসকলৰ প্ৰভাৱত পৰিছিল। কিন্তু ফৰাচী, জাৰ্মান, গ্ৰীক, আইৰিছ, ইটালীয়, স্কটিছ, ৱেলছ, ইহুদী, পোলেণ্ড, স্ক্যাণ্ডিনেভিয়ান আৰু স্পেনিছ আঞ্চলিক প্ৰভাৱো আছিল। কিন্তু [[আফ্ৰিকা]]ৰ আৰু খিলঞ্জীয়া সংস্কৃতিকে ধৰি অ-পশ্চিমীয়া প্ৰভাৱে আৰু শেহতীয়াকৈ [[এছিয়া]]ৰ সংস্কৃতিয়েও আমেৰিকাৰ সংস্কৃতিতন্ত্ৰত বিশেষভাৱে প্ৰভাৱ পেলাইছে। 

==ইতিহাস==

==ৰীতিনীতি আৰু পৰম্পৰা==

==কলা==
'''স্থাপত্যশিল্প'''ৰ ক্ষেত্ৰত আমেৰিকাৰ স্থাপত্য আঞ্চলিকভাৱে বৈচিত্ৰ্যময় আৰু বহুতো বাহ্যিক শক্তিৰ দ্বাৰা স্থাপত্যশিল্প গঢ় দিয়া হৈছে। সেয়েহে আমেৰিকাৰ স্থাপত্যক বৰ্ণিল বুলি ক’ব পাৰি। পৰম্পৰাগতভাৱে আমেৰিকাৰ স্থাপত্যৰ প্ৰভাৱ ইংৰাজসকলৰ স্থাপত্যৰ পৰা গ্ৰীক ৰোমান স্থাপত্যলৈকে প্ৰভাৱ পৰিছে। 
==সমাজ==
যদিও একবিংশ শতিকাৰ গৰিষ্ঠসংখ্যক আমেৰিকান লোকে নিজকে মধ্যবিত্ত শ্ৰেণী বুলি পৰিচয় দিয়ে, তথাপিও আমেৰিকাৰ সমাজত আয়ৰ বৈষম্য বৃদ্ধি পাইছে।&lt;ref&gt;https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/978-0-205-41365-2&lt;/ref&gt;

আন বেছিভাগ দেশৰ তুলনাৰ বিপৰীতে আমেৰিকাত '''আগ্নেয়াস্ত্ৰ আইন''' অনুমোদিত আৰু ব্যক্তিগত বন্দুকৰ মালিকীস্বত্ব সাধাৰণতে আমেৰিকাৰ প্ৰায় আধাসংখ্যক পৰিয়ালত অন্ততঃ এটা হলেও আগ্নেয়াস্ত্ৰ থকা দেখা যায়। &lt;ref&gt;https://www.gallup.com/poll/150353/self-reported-gun-ownership-highest-1993.aspx&lt;/ref&gt;অঞ্চল আৰু ৰাজ্য অনুসৰি বন্দুকৰ মালিকীস্বত্বৰ হাৰ যথেষ্ট বিভিন্নতা দেখা যায়।  বন্দুকৰ মালিকীস্বত্ব আলাস্কা, মাউণ্টেন ষ্টেট আৰু দক্ষিণত বেছিকৈ দেখা যায় আৰু হাৱাই, দ্বীপ টেৰিটৰী, কেলিফৰ্ণিয়া আৰু নিউ ইংলেণ্ডত কম।  সমগ্ৰ দেশতে বন্দুকৰ মালিকীস্বত্ব চহৰ অঞ্চলতকৈ গ্ৰাম্য অঞ্চলত অধিক  লোৱাৰ প্ৰৱণতা আছে।
&lt;ref&gt;https://www.washingtonpost.com/wp-srv/health/interactives/guns/ownership.html&lt;/ref&gt;

'''জাতি, বংশ, আৰু প্ৰব্ৰজন'''ৰ ক্ষেত্ৰৰ পৰা আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ জনগাঁঠনি ধাৰনা কৰিব পাৰি।
ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ মতে আমেৰিকাত বিশ্বৰ ভিতৰতে সৰ্বাধিক অনুপ্ৰৱেশকাৰীৰ জনসংখ্যা আছে। ইয়াৰ ভিতৰত ৫০,৬৬১,১৪৯ জন লোকেই অনুপ্ৰবেশকাৰী।২০১৮ চনত আমেৰিকাত প্ৰায় ৯ কোটি অনুপ্ৰৱেশকাৰী আৰু আমেৰিকাত জন্মগ্ৰহণ কৰা অনুপ্ৰৱেশকাৰীৰ সন্তান আছিল, যি আমেৰিকাৰ সামগ্ৰিক জনসংখ্যাৰ ২৮%।
&lt;ref&gt;https://en.wikipedia.org/wiki/Migration_Policy_Institute&lt;/ref&gt;

==সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠান==
আমেৰিকা চৰকাৰৰ সংস্কৃতি মন্ত্ৰালয় নাই যদিও সাংস্কৃতিক দায়িত্ব থকা কেইবাটাও চৰকাৰী প্ৰতিষ্ঠান আছে। সেইবিলাক হ'ল ৰাষ্ট্ৰপতিৰ কলা আৰু মানৱীয় সমিতি, ফেডাৰেল কমিউনিকেচন কমিছন, কৰ্প’ৰেশ্যন ফৰ পাব্লিক ব্ৰডকাষ্টিং, নেশ্যনেল এনডাউমেণ্ট ফৰ দ্য হিউমেনিটিজ, নেশ্যনেল এনডাউমেণ্ট ফৰ দ্য আৰ্টছ, ইনষ্টিটিউট অৱ মিউজিয়াম এণ্ড লাইব্ৰেৰী চাৰ্ভিচেছ, ইউ.এছ  নেচনেল গেলেৰী অৱ আৰ্ট উল্লেখযোগ্য।

==আঞ্চলিক বিভিন্নতা==
সাংস্কৃতিক ভূগোলবিদ কলিন উডৱাৰ্ডৰ মতে আমেৰিকাৰ এঘাৰটামান সাংস্কৃতিক অঞ্চল আছে, যিবোৰ তেওঁলোকৰ বসতিৰ ইতিহাসৰ পৰাই উদ্ভৱ হৈছে। 

==তথ্যৰ উৎস==
[[শ্ৰেণী:আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ]][[শ্ৰেণী:সংস্কৃতি]]</text>
      <sha1>i6l7i64dist9eq8l858ahby25na9mpd</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519387</id>
      <parentid>519386</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T05:25:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>নৰুনা বৰুৱা</username>
        <id>44897</id>
      </contributor>
      <comment>/* সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠান */</comment>
      <origin>519387</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9794" sha1="e1q6ef1n1vovx1ubs3kgc9q33hhikje" xml:space="preserve">{{Under construction}}
{{Short description|none}}
{{image frame|content={{multiple image |border = infobox | total_width = 300 | perrow = 1/2/3/3/3/2
|image1=National Mall, Washington, D.C. (20100325-DSC01310).jpg
|image2=1 times square night 2013.jpg
|image3=Breezewood, Pennsylvania.jpg
|image4=Hollywood Sign (Zuschnitt).jpg
|image5=Vintage Coca-Cola Vending Machine-03.jpg
|image6=Cinderella Castle (29439016538).jpg
|image7=Suburbia by David Shankbone.jpg 
|image8=The_Broncho_Buster_MET_DP361132.jpg
|image9=Chicago River ferry.jpg
|image10=Miles_Davis-140916-0016-103WP.jpg
|image11=Impossible_Burger_-_Gott's_Roadside-_2018_-_Stierch.jpg
|image12=Aldrin Apollo 11 original.jpg
|image13=Tasseled Out, Corn Crop, NW Iowa 7-25-13f (11033879664).jpg
|image14=Exterior of the Independence Hall, Aug 2019.jpg
}}|width=300|align=right|caption='''From top, left to right''': [[National Mall]], [[Times Square]], [[United States Numbered Highway System|US highway system]], [[Hollywood Sign]], [[Coca-Cola]], [[Cinderella Castle]], [[Suburbs]], [[The Bronco Buster]], [[Chicago River]], [[Jazz]], [[Hamburger]], [[Apollo 11]], [[corn|Cornfield]], and [[Independence Hall]]|mode=}}{{US culture}}
'''আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ সংস্কৃতি {{lang_en|Culture of the United States}} '''য়ে ইয়াৰ লোকসকলৰ বাক বা কথনশৈলী, সাহিত্য, সংগীত, দৃশ্য কলা, পৰিবেশন কলা, খাদ্য, ক্ৰীড়া, ধৰ্ম, আইন, প্ৰযুক্তিৰ লগতে অন্যান্য ৰীতি-নীতি, বিশ্বাস আৰু জ্ঞানৰ ৰূপকে ধৰি বিভিন্ন সামাজিক আচৰণ, প্ৰতিষ্ঠান আৰু নীতি-নিয়ম আদিক সামৰি লয়। আমেৰিকাৰ সংস্কৃতি [[আমেৰিকা]]ৰ, ইয়াৰ ভৌগোলিক পৰিবেশ, বিভিন্ন অভ্যন্তৰীণ আৰু বাহ্যিক শক্তি আৰু প্ৰব্ৰজনৰ দ্বাৰা গঢ় লৈ উঠিছে।&lt;ref&gt;https://isso.ucsf.edu/us-culture&lt;/ref&gt;

আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ সংস্কৃতিৰ ভেটিসমূহ প্ৰথম অৱস্থাত পশ্চিমীয়া ভিত্তিক আছিল আৰু মূলতঃ ইংৰাজসকলৰ প্ৰভাৱত পৰিছিল। কিন্তু ফৰাচী, জাৰ্মান, গ্ৰীক, আইৰিছ, ইটালীয়, স্কটিছ, ৱেলছ, ইহুদী, পোলেণ্ড, স্ক্যাণ্ডিনেভিয়ান আৰু স্পেনিছ আঞ্চলিক প্ৰভাৱো আছিল। কিন্তু [[আফ্ৰিকা]]ৰ আৰু খিলঞ্জীয়া সংস্কৃতিকে ধৰি অ-পশ্চিমীয়া প্ৰভাৱে আৰু শেহতীয়াকৈ [[এছিয়া]]ৰ সংস্কৃতিয়েও আমেৰিকাৰ সংস্কৃতিতন্ত্ৰত বিশেষভাৱে প্ৰভাৱ পেলাইছে। 

==ইতিহাস==

==ৰীতিনীতি আৰু পৰম্পৰা==

==কলা==
'''স্থাপত্যশিল্প'''ৰ ক্ষেত্ৰত আমেৰিকাৰ স্থাপত্য আঞ্চলিকভাৱে বৈচিত্ৰ্যময় আৰু বহুতো বাহ্যিক শক্তিৰ দ্বাৰা স্থাপত্যশিল্প গঢ় দিয়া হৈছে। সেয়েহে আমেৰিকাৰ স্থাপত্যক বৰ্ণিল বুলি ক’ব পাৰি। পৰম্পৰাগতভাৱে আমেৰিকাৰ স্থাপত্যৰ প্ৰভাৱ ইংৰাজসকলৰ স্থাপত্যৰ পৰা গ্ৰীক ৰোমান স্থাপত্যলৈকে প্ৰভাৱ পৰিছে। 
==সমাজ==
যদিও একবিংশ শতিকাৰ গৰিষ্ঠসংখ্যক আমেৰিকান লোকে নিজকে মধ্যবিত্ত শ্ৰেণী বুলি পৰিচয় দিয়ে, তথাপিও আমেৰিকাৰ সমাজত আয়ৰ বৈষম্য বৃদ্ধি পাইছে।&lt;ref&gt;https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/978-0-205-41365-2&lt;/ref&gt;

আন বেছিভাগ দেশৰ তুলনাৰ বিপৰীতে আমেৰিকাত '''আগ্নেয়াস্ত্ৰ আইন''' অনুমোদিত আৰু ব্যক্তিগত বন্দুকৰ মালিকীস্বত্ব সাধাৰণতে আমেৰিকাৰ প্ৰায় আধাসংখ্যক পৰিয়ালত অন্ততঃ এটা হলেও আগ্নেয়াস্ত্ৰ থকা দেখা যায়। &lt;ref&gt;https://www.gallup.com/poll/150353/self-reported-gun-ownership-highest-1993.aspx&lt;/ref&gt;অঞ্চল আৰু ৰাজ্য অনুসৰি বন্দুকৰ মালিকীস্বত্বৰ হাৰ যথেষ্ট বিভিন্নতা দেখা যায়।  বন্দুকৰ মালিকীস্বত্ব আলাস্কা, মাউণ্টেন ষ্টেট আৰু দক্ষিণত বেছিকৈ দেখা যায় আৰু হাৱাই, দ্বীপ টেৰিটৰী, কেলিফৰ্ণিয়া আৰু নিউ ইংলেণ্ডত কম।  সমগ্ৰ দেশতে বন্দুকৰ মালিকীস্বত্ব চহৰ অঞ্চলতকৈ গ্ৰাম্য অঞ্চলত অধিক  লোৱাৰ প্ৰৱণতা আছে।
&lt;ref&gt;https://www.washingtonpost.com/wp-srv/health/interactives/guns/ownership.html&lt;/ref&gt;

'''জাতি, বংশ, আৰু প্ৰব্ৰজন'''ৰ ক্ষেত্ৰৰ পৰা আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ জনগাঁঠনি ধাৰনা কৰিব পাৰি।
ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ মতে আমেৰিকাত বিশ্বৰ ভিতৰতে সৰ্বাধিক অনুপ্ৰৱেশকাৰীৰ জনসংখ্যা আছে। ইয়াৰ ভিতৰত ৫০,৬৬১,১৪৯ জন লোকেই অনুপ্ৰবেশকাৰী।২০১৮ চনত আমেৰিকাত প্ৰায় ৯ কোটি অনুপ্ৰৱেশকাৰী আৰু আমেৰিকাত জন্মগ্ৰহণ কৰা অনুপ্ৰৱেশকাৰীৰ সন্তান আছিল, যি আমেৰিকাৰ সামগ্ৰিক জনসংখ্যাৰ ২৮%।
&lt;ref&gt;https://en.wikipedia.org/wiki/Migration_Policy_Institute&lt;/ref&gt;

==সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠান==
আমেৰিকা চৰকাৰৰ সংস্কৃতি মন্ত্ৰালয় নাই যদিও সাংস্কৃতিক দায়িত্ব থকা কেইবাটাও চৰকাৰী প্ৰতিষ্ঠান আছে। সেইবিলাক হ'ল ৰাষ্ট্ৰপতিৰ কলা আৰু মানৱীয় সমিতি, ফেডাৰেল কমিউনিকেচন কমিছন, কৰ্প’ৰেশ্যন ফৰ পাব্লিক ব্ৰডকাষ্টিং, নেশ্যনেল এনডাউমেণ্ট ফৰ দ্য হিউমেনিটিজ, নেশ্যনেল এনডাউমেণ্ট ফৰ দ্য আৰ্টছ, ইনষ্টিটিউট অৱ মিউজিয়াম এণ্ড লাইব্ৰেৰী চাৰ্ভিচেছ, ইউ.এছ  নেচনেল গেলেৰী অৱ আৰ্ট উল্লেখযোগ্য।

নেচনেল ৰেজিষ্টাৰ অৱ হিষ্ট'ৰিক প্লেচ (NRHP) হৈছে আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ  চৰকাৰৰ ঐতিহাসিক তাৎপৰ্য্য তথা &quot;বৃহৎ কলাত্মক মূল্য&quot;ৰ বাবে সংৰক্ষণৰ যোগ্য বুলি গণ্য কৰা জিলা, স্থান, অট্টালিকা আদিৰ চৰকাৰী তালিকা।  ইতিহাসৰ বেছিভাগ সময়ৰ বাবে ৰাষ্ট্ৰীয় পঞ্জীটো আমেৰিকাৰ স্বৰাজ বিভাগৰ ভিতৰৰ এটা সংস্থা নেচনেল পাৰ্ক চাৰ্ভিচে (এনপিএছ)ৰ দ্বাৰা পৰিচালিত কৰি আহিছে।

==আঞ্চলিক বিভিন্নতা==
সাংস্কৃতিক ভূগোলবিদ কলিন উডৱাৰ্ডৰ মতে আমেৰিকাৰ এঘাৰটামান সাংস্কৃতিক অঞ্চল আছে, যিবোৰ তেওঁলোকৰ বসতিৰ ইতিহাসৰ পৰাই উদ্ভৱ হৈছে। 

==তথ্যৰ উৎস==
[[শ্ৰেণী:আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ]][[শ্ৰেণী:সংস্কৃতি]]</text>
      <sha1>e1q6ef1n1vovx1ubs3kgc9q33hhikje</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519388</id>
      <parentid>519387</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T05:30:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>নৰুনা বৰুৱা</username>
        <id>44897</id>
      </contributor>
      <comment>/* সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠান */</comment>
      <origin>519388</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10291" sha1="r90uq98yffjtjhekp6ryaueg74oq8bj" xml:space="preserve">{{Under construction}}
{{Short description|none}}
{{image frame|content={{multiple image |border = infobox | total_width = 300 | perrow = 1/2/3/3/3/2
|image1=National Mall, Washington, D.C. (20100325-DSC01310).jpg
|image2=1 times square night 2013.jpg
|image3=Breezewood, Pennsylvania.jpg
|image4=Hollywood Sign (Zuschnitt).jpg
|image5=Vintage Coca-Cola Vending Machine-03.jpg
|image6=Cinderella Castle (29439016538).jpg
|image7=Suburbia by David Shankbone.jpg 
|image8=The_Broncho_Buster_MET_DP361132.jpg
|image9=Chicago River ferry.jpg
|image10=Miles_Davis-140916-0016-103WP.jpg
|image11=Impossible_Burger_-_Gott's_Roadside-_2018_-_Stierch.jpg
|image12=Aldrin Apollo 11 original.jpg
|image13=Tasseled Out, Corn Crop, NW Iowa 7-25-13f (11033879664).jpg
|image14=Exterior of the Independence Hall, Aug 2019.jpg
}}|width=300|align=right|caption='''From top, left to right''': [[National Mall]], [[Times Square]], [[United States Numbered Highway System|US highway system]], [[Hollywood Sign]], [[Coca-Cola]], [[Cinderella Castle]], [[Suburbs]], [[The Bronco Buster]], [[Chicago River]], [[Jazz]], [[Hamburger]], [[Apollo 11]], [[corn|Cornfield]], and [[Independence Hall]]|mode=}}{{US culture}}
'''আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ সংস্কৃতি {{lang_en|Culture of the United States}} '''য়ে ইয়াৰ লোকসকলৰ বাক বা কথনশৈলী, সাহিত্য, সংগীত, দৃশ্য কলা, পৰিবেশন কলা, খাদ্য, ক্ৰীড়া, ধৰ্ম, আইন, প্ৰযুক্তিৰ লগতে অন্যান্য ৰীতি-নীতি, বিশ্বাস আৰু জ্ঞানৰ ৰূপকে ধৰি বিভিন্ন সামাজিক আচৰণ, প্ৰতিষ্ঠান আৰু নীতি-নিয়ম আদিক সামৰি লয়। আমেৰিকাৰ সংস্কৃতি [[আমেৰিকা]]ৰ, ইয়াৰ ভৌগোলিক পৰিবেশ, বিভিন্ন অভ্যন্তৰীণ আৰু বাহ্যিক শক্তি আৰু প্ৰব্ৰজনৰ দ্বাৰা গঢ় লৈ উঠিছে।&lt;ref&gt;https://isso.ucsf.edu/us-culture&lt;/ref&gt;

আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ সংস্কৃতিৰ ভেটিসমূহ প্ৰথম অৱস্থাত পশ্চিমীয়া ভিত্তিক আছিল আৰু মূলতঃ ইংৰাজসকলৰ প্ৰভাৱত পৰিছিল। কিন্তু ফৰাচী, জাৰ্মান, গ্ৰীক, আইৰিছ, ইটালীয়, স্কটিছ, ৱেলছ, ইহুদী, পোলেণ্ড, স্ক্যাণ্ডিনেভিয়ান আৰু স্পেনিছ আঞ্চলিক প্ৰভাৱো আছিল। কিন্তু [[আফ্ৰিকা]]ৰ আৰু খিলঞ্জীয়া সংস্কৃতিকে ধৰি অ-পশ্চিমীয়া প্ৰভাৱে আৰু শেহতীয়াকৈ [[এছিয়া]]ৰ সংস্কৃতিয়েও আমেৰিকাৰ সংস্কৃতিতন্ত্ৰত বিশেষভাৱে প্ৰভাৱ পেলাইছে। 

==ইতিহাস==

==ৰীতিনীতি আৰু পৰম্পৰা==

==কলা==
'''স্থাপত্যশিল্প'''ৰ ক্ষেত্ৰত আমেৰিকাৰ স্থাপত্য আঞ্চলিকভাৱে বৈচিত্ৰ্যময় আৰু বহুতো বাহ্যিক শক্তিৰ দ্বাৰা স্থাপত্যশিল্প গঢ় দিয়া হৈছে। সেয়েহে আমেৰিকাৰ স্থাপত্যক বৰ্ণিল বুলি ক’ব পাৰি। পৰম্পৰাগতভাৱে আমেৰিকাৰ স্থাপত্যৰ প্ৰভাৱ ইংৰাজসকলৰ স্থাপত্যৰ পৰা গ্ৰীক ৰোমান স্থাপত্যলৈকে প্ৰভাৱ পৰিছে। 
==সমাজ==
যদিও একবিংশ শতিকাৰ গৰিষ্ঠসংখ্যক আমেৰিকান লোকে নিজকে মধ্যবিত্ত শ্ৰেণী বুলি পৰিচয় দিয়ে, তথাপিও আমেৰিকাৰ সমাজত আয়ৰ বৈষম্য বৃদ্ধি পাইছে।&lt;ref&gt;https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/978-0-205-41365-2&lt;/ref&gt;

আন বেছিভাগ দেশৰ তুলনাৰ বিপৰীতে আমেৰিকাত '''আগ্নেয়াস্ত্ৰ আইন''' অনুমোদিত আৰু ব্যক্তিগত বন্দুকৰ মালিকীস্বত্ব সাধাৰণতে আমেৰিকাৰ প্ৰায় আধাসংখ্যক পৰিয়ালত অন্ততঃ এটা হলেও আগ্নেয়াস্ত্ৰ থকা দেখা যায়। &lt;ref&gt;https://www.gallup.com/poll/150353/self-reported-gun-ownership-highest-1993.aspx&lt;/ref&gt;অঞ্চল আৰু ৰাজ্য অনুসৰি বন্দুকৰ মালিকীস্বত্বৰ হাৰ যথেষ্ট বিভিন্নতা দেখা যায়।  বন্দুকৰ মালিকীস্বত্ব আলাস্কা, মাউণ্টেন ষ্টেট আৰু দক্ষিণত বেছিকৈ দেখা যায় আৰু হাৱাই, দ্বীপ টেৰিটৰী, কেলিফৰ্ণিয়া আৰু নিউ ইংলেণ্ডত কম।  সমগ্ৰ দেশতে বন্দুকৰ মালিকীস্বত্ব চহৰ অঞ্চলতকৈ গ্ৰাম্য অঞ্চলত অধিক  লোৱাৰ প্ৰৱণতা আছে।
&lt;ref&gt;https://www.washingtonpost.com/wp-srv/health/interactives/guns/ownership.html&lt;/ref&gt;

'''জাতি, বংশ, আৰু প্ৰব্ৰজন'''ৰ ক্ষেত্ৰৰ পৰা আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ জনগাঁঠনি ধাৰনা কৰিব পাৰি।
ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ মতে আমেৰিকাত বিশ্বৰ ভিতৰতে সৰ্বাধিক অনুপ্ৰৱেশকাৰীৰ জনসংখ্যা আছে। ইয়াৰ ভিতৰত ৫০,৬৬১,১৪৯ জন লোকেই অনুপ্ৰবেশকাৰী।২০১৮ চনত আমেৰিকাত প্ৰায় ৯ কোটি অনুপ্ৰৱেশকাৰী আৰু আমেৰিকাত জন্মগ্ৰহণ কৰা অনুপ্ৰৱেশকাৰীৰ সন্তান আছিল, যি আমেৰিকাৰ সামগ্ৰিক জনসংখ্যাৰ ২৮%।
&lt;ref&gt;https://en.wikipedia.org/wiki/Migration_Policy_Institute&lt;/ref&gt;

==সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠান==
আমেৰিকা চৰকাৰৰ সংস্কৃতি মন্ত্ৰালয় নাই যদিও সাংস্কৃতিক দায়িত্ব থকা কেইবাটাও চৰকাৰী প্ৰতিষ্ঠান আছে। সেইবিলাক হ'ল ৰাষ্ট্ৰপতিৰ কলা আৰু মানৱীয় সমিতি, ফেডাৰেল কমিউনিকেচন কমিছন, কৰ্প’ৰেশ্যন ফৰ পাব্লিক ব্ৰডকাষ্টিং, নেশ্যনেল এনডাউমেণ্ট ফৰ দ্য হিউমেনিটিজ, নেশ্যনেল এনডাউমেণ্ট ফৰ দ্য আৰ্টছ, ইনষ্টিটিউট অৱ মিউজিয়াম এণ্ড লাইব্ৰেৰী চাৰ্ভিচেছ, ইউ.এছ  নেচনেল গেলেৰী অৱ আৰ্ট উল্লেখযোগ্য।

নেচনেল ৰেজিষ্টাৰ অৱ হিষ্ট'ৰিক প্লেচ (NRHP) হৈছে আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ  চৰকাৰৰ ঐতিহাসিক তাৎপৰ্য্য তথা &quot;বৃহৎ কলাত্মক মূল্য&quot;ৰ বাবে সংৰক্ষণৰ যোগ্য বুলি গণ্য কৰা জিলা, স্থান, অট্টালিকা আদিৰ চৰকাৰী তালিকা।  ইতিহাসৰ বেছিভাগ সময়ৰ বাবে ৰাষ্ট্ৰীয় পঞ্জীটো আমেৰিকাৰ স্বৰাজ বিভাগৰ ভিতৰৰ এটা সংস্থা নেচনেল পাৰ্ক চাৰ্ভিচে (এনপিএছ)ৰ দ্বাৰা পৰিচালিত কৰি আহিছে।

আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ প্ৰধান ব্যক্তিগত সংস্কৃতি প্ৰতিষ্ঠানসমূহৰ ভিতৰত আছে পয়েট্ৰি ফাউণ্ডেশ্যন, ছলমন আৰ গুগেনহাইম ফাউণ্ডেশ্যন, জে পল গেট্টি ট্ৰাষ্ট, এণ্ড্ৰু ডব্লিউ মেলন ফাউণ্ডেশ্যন।

==আঞ্চলিক বিভিন্নতা==
সাংস্কৃতিক ভূগোলবিদ কলিন উডৱাৰ্ডৰ মতে আমেৰিকাৰ এঘাৰটামান সাংস্কৃতিক অঞ্চল আছে, যিবোৰ তেওঁলোকৰ বসতিৰ ইতিহাসৰ পৰাই উদ্ভৱ হৈছে। 

==তথ্যৰ উৎস==
[[শ্ৰেণী:আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ]][[শ্ৰেণী:সংস্কৃতি]]</text>
      <sha1>r90uq98yffjtjhekp6ryaueg74oq8bj</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519389</id>
      <parentid>519388</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T05:36:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>নৰুনা বৰুৱা</username>
        <id>44897</id>
      </contributor>
      <comment>/* ৰীতিনীতি আৰু পৰম্পৰা */</comment>
      <origin>519389</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11092" sha1="gbgwbklbjq20z2kdzs8hpsf4reqybt7" xml:space="preserve">{{Under construction}}
{{Short description|none}}
{{image frame|content={{multiple image |border = infobox | total_width = 300 | perrow = 1/2/3/3/3/2
|image1=National Mall, Washington, D.C. (20100325-DSC01310).jpg
|image2=1 times square night 2013.jpg
|image3=Breezewood, Pennsylvania.jpg
|image4=Hollywood Sign (Zuschnitt).jpg
|image5=Vintage Coca-Cola Vending Machine-03.jpg
|image6=Cinderella Castle (29439016538).jpg
|image7=Suburbia by David Shankbone.jpg 
|image8=The_Broncho_Buster_MET_DP361132.jpg
|image9=Chicago River ferry.jpg
|image10=Miles_Davis-140916-0016-103WP.jpg
|image11=Impossible_Burger_-_Gott's_Roadside-_2018_-_Stierch.jpg
|image12=Aldrin Apollo 11 original.jpg
|image13=Tasseled Out, Corn Crop, NW Iowa 7-25-13f (11033879664).jpg
|image14=Exterior of the Independence Hall, Aug 2019.jpg
}}|width=300|align=right|caption='''From top, left to right''': [[National Mall]], [[Times Square]], [[United States Numbered Highway System|US highway system]], [[Hollywood Sign]], [[Coca-Cola]], [[Cinderella Castle]], [[Suburbs]], [[The Bronco Buster]], [[Chicago River]], [[Jazz]], [[Hamburger]], [[Apollo 11]], [[corn|Cornfield]], and [[Independence Hall]]|mode=}}{{US culture}}
'''আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ সংস্কৃতি {{lang_en|Culture of the United States}} '''য়ে ইয়াৰ লোকসকলৰ বাক বা কথনশৈলী, সাহিত্য, সংগীত, দৃশ্য কলা, পৰিবেশন কলা, খাদ্য, ক্ৰীড়া, ধৰ্ম, আইন, প্ৰযুক্তিৰ লগতে অন্যান্য ৰীতি-নীতি, বিশ্বাস আৰু জ্ঞানৰ ৰূপকে ধৰি বিভিন্ন সামাজিক আচৰণ, প্ৰতিষ্ঠান আৰু নীতি-নিয়ম আদিক সামৰি লয়। আমেৰিকাৰ সংস্কৃতি [[আমেৰিকা]]ৰ, ইয়াৰ ভৌগোলিক পৰিবেশ, বিভিন্ন অভ্যন্তৰীণ আৰু বাহ্যিক শক্তি আৰু প্ৰব্ৰজনৰ দ্বাৰা গঢ় লৈ উঠিছে।&lt;ref&gt;https://isso.ucsf.edu/us-culture&lt;/ref&gt;

আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ সংস্কৃতিৰ ভেটিসমূহ প্ৰথম অৱস্থাত পশ্চিমীয়া ভিত্তিক আছিল আৰু মূলতঃ ইংৰাজসকলৰ প্ৰভাৱত পৰিছিল। কিন্তু ফৰাচী, জাৰ্মান, গ্ৰীক, আইৰিছ, ইটালীয়, স্কটিছ, ৱেলছ, ইহুদী, পোলেণ্ড, স্ক্যাণ্ডিনেভিয়ান আৰু স্পেনিছ আঞ্চলিক প্ৰভাৱো আছিল। কিন্তু [[আফ্ৰিকা]]ৰ আৰু খিলঞ্জীয়া সংস্কৃতিকে ধৰি অ-পশ্চিমীয়া প্ৰভাৱে আৰু শেহতীয়াকৈ [[এছিয়া]]ৰ সংস্কৃতিয়েও আমেৰিকাৰ সংস্কৃতিতন্ত্ৰত বিশেষভাৱে প্ৰভাৱ পেলাইছে। 

==ইতিহাস==

==ৰীতিনীতি আৰু পৰম্পৰা==
পৰম্পৰাগত আমেৰিকাৰ খাদ্যতালিকাৰ ভিতৰত যেনে আপেল পাই, ডোনাট, ফ্ৰাইড চিকেন, আমেৰিকান পিজ্জা, হেমবাৰ্গাৰ, আৰু হট ডগ আদি বিভিন্ন অনুপ্ৰৱেশকাৰী আৰু নিজা ঘৰুৱা উদ্ভাৱনৰ ৰেচিপিৰ পৰা আহৰণ কৰা হয়। ফ্ৰেঞ্চ ফ্ৰাই, মেক্সিকান খাদ্য যেনে বুৰিটো আৰু টেকো, আৰু পাস্তা আদি খাদ্য খোৱাৰ ধৰন ইটালীয় লোকসকলৰ পৰা আহৰন কৰা।

==কলা==
'''স্থাপত্যশিল্প'''ৰ ক্ষেত্ৰত আমেৰিকাৰ স্থাপত্য আঞ্চলিকভাৱে বৈচিত্ৰ্যময় আৰু বহুতো বাহ্যিক শক্তিৰ দ্বাৰা স্থাপত্যশিল্প গঢ় দিয়া হৈছে। সেয়েহে আমেৰিকাৰ স্থাপত্যক বৰ্ণিল বুলি ক’ব পাৰি। পৰম্পৰাগতভাৱে আমেৰিকাৰ স্থাপত্যৰ প্ৰভাৱ ইংৰাজসকলৰ স্থাপত্যৰ পৰা গ্ৰীক ৰোমান স্থাপত্যলৈকে প্ৰভাৱ পৰিছে। 
==সমাজ==
যদিও একবিংশ শতিকাৰ গৰিষ্ঠসংখ্যক আমেৰিকান লোকে নিজকে মধ্যবিত্ত শ্ৰেণী বুলি পৰিচয় দিয়ে, তথাপিও আমেৰিকাৰ সমাজত আয়ৰ বৈষম্য বৃদ্ধি পাইছে।&lt;ref&gt;https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/978-0-205-41365-2&lt;/ref&gt;

আন বেছিভাগ দেশৰ তুলনাৰ বিপৰীতে আমেৰিকাত '''আগ্নেয়াস্ত্ৰ আইন''' অনুমোদিত আৰু ব্যক্তিগত বন্দুকৰ মালিকীস্বত্ব সাধাৰণতে আমেৰিকাৰ প্ৰায় আধাসংখ্যক পৰিয়ালত অন্ততঃ এটা হলেও আগ্নেয়াস্ত্ৰ থকা দেখা যায়। &lt;ref&gt;https://www.gallup.com/poll/150353/self-reported-gun-ownership-highest-1993.aspx&lt;/ref&gt;অঞ্চল আৰু ৰাজ্য অনুসৰি বন্দুকৰ মালিকীস্বত্বৰ হাৰ যথেষ্ট বিভিন্নতা দেখা যায়।  বন্দুকৰ মালিকীস্বত্ব আলাস্কা, মাউণ্টেন ষ্টেট আৰু দক্ষিণত বেছিকৈ দেখা যায় আৰু হাৱাই, দ্বীপ টেৰিটৰী, কেলিফৰ্ণিয়া আৰু নিউ ইংলেণ্ডত কম।  সমগ্ৰ দেশতে বন্দুকৰ মালিকীস্বত্ব চহৰ অঞ্চলতকৈ গ্ৰাম্য অঞ্চলত অধিক  লোৱাৰ প্ৰৱণতা আছে।
&lt;ref&gt;https://www.washingtonpost.com/wp-srv/health/interactives/guns/ownership.html&lt;/ref&gt;

'''জাতি, বংশ, আৰু প্ৰব্ৰজন'''ৰ ক্ষেত্ৰৰ পৰা আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ জনগাঁঠনি ধাৰনা কৰিব পাৰি।
ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ মতে আমেৰিকাত বিশ্বৰ ভিতৰতে সৰ্বাধিক অনুপ্ৰৱেশকাৰীৰ জনসংখ্যা আছে। ইয়াৰ ভিতৰত ৫০,৬৬১,১৪৯ জন লোকেই অনুপ্ৰবেশকাৰী।২০১৮ চনত আমেৰিকাত প্ৰায় ৯ কোটি অনুপ্ৰৱেশকাৰী আৰু আমেৰিকাত জন্মগ্ৰহণ কৰা অনুপ্ৰৱেশকাৰীৰ সন্তান আছিল, যি আমেৰিকাৰ সামগ্ৰিক জনসংখ্যাৰ ২৮%।
&lt;ref&gt;https://en.wikipedia.org/wiki/Migration_Policy_Institute&lt;/ref&gt;

==সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠান==
আমেৰিকা চৰকাৰৰ সংস্কৃতি মন্ত্ৰালয় নাই যদিও সাংস্কৃতিক দায়িত্ব থকা কেইবাটাও চৰকাৰী প্ৰতিষ্ঠান আছে। সেইবিলাক হ'ল ৰাষ্ট্ৰপতিৰ কলা আৰু মানৱীয় সমিতি, ফেডাৰেল কমিউনিকেচন কমিছন, কৰ্প’ৰেশ্যন ফৰ পাব্লিক ব্ৰডকাষ্টিং, নেশ্যনেল এনডাউমেণ্ট ফৰ দ্য হিউমেনিটিজ, নেশ্যনেল এনডাউমেণ্ট ফৰ দ্য আৰ্টছ, ইনষ্টিটিউট অৱ মিউজিয়াম এণ্ড লাইব্ৰেৰী চাৰ্ভিচেছ, ইউ.এছ  নেচনেল গেলেৰী অৱ আৰ্ট উল্লেখযোগ্য।

নেচনেল ৰেজিষ্টাৰ অৱ হিষ্ট'ৰিক প্লেচ (NRHP) হৈছে আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ  চৰকাৰৰ ঐতিহাসিক তাৎপৰ্য্য তথা &quot;বৃহৎ কলাত্মক মূল্য&quot;ৰ বাবে সংৰক্ষণৰ যোগ্য বুলি গণ্য কৰা জিলা, স্থান, অট্টালিকা আদিৰ চৰকাৰী তালিকা।  ইতিহাসৰ বেছিভাগ সময়ৰ বাবে ৰাষ্ট্ৰীয় পঞ্জীটো আমেৰিকাৰ স্বৰাজ বিভাগৰ ভিতৰৰ এটা সংস্থা নেচনেল পাৰ্ক চাৰ্ভিচে (এনপিএছ)ৰ দ্বাৰা পৰিচালিত কৰি আহিছে।

আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ প্ৰধান ব্যক্তিগত সংস্কৃতি প্ৰতিষ্ঠানসমূহৰ ভিতৰত আছে পয়েট্ৰি ফাউণ্ডেশ্যন, ছলমন আৰ গুগেনহাইম ফাউণ্ডেশ্যন, জে পল গেট্টি ট্ৰাষ্ট, এণ্ড্ৰু ডব্লিউ মেলন ফাউণ্ডেশ্যন।

==আঞ্চলিক বিভিন্নতা==
সাংস্কৃতিক ভূগোলবিদ কলিন উডৱাৰ্ডৰ মতে আমেৰিকাৰ এঘাৰটামান সাংস্কৃতিক অঞ্চল আছে, যিবোৰ তেওঁলোকৰ বসতিৰ ইতিহাসৰ পৰাই উদ্ভৱ হৈছে। 

==তথ্যৰ উৎস==
[[শ্ৰেণী:আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ]][[শ্ৰেণী:সংস্কৃতি]]</text>
      <sha1>gbgwbklbjq20z2kdzs8hpsf4reqybt7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519390</id>
      <parentid>519389</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T05:37:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>নৰুনা বৰুৱা</username>
        <id>44897</id>
      </contributor>
      <origin>519390</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11070" sha1="jvjhfo7excgl61nhpisa3un7oaq4afs" xml:space="preserve">
{{Short description|none}}
{{image frame|content={{multiple image |border = infobox | total_width = 300 | perrow = 1/2/3/3/3/2
|image1=National Mall, Washington, D.C. (20100325-DSC01310).jpg
|image2=1 times square night 2013.jpg
|image3=Breezewood, Pennsylvania.jpg
|image4=Hollywood Sign (Zuschnitt).jpg
|image5=Vintage Coca-Cola Vending Machine-03.jpg
|image6=Cinderella Castle (29439016538).jpg
|image7=Suburbia by David Shankbone.jpg 
|image8=The_Broncho_Buster_MET_DP361132.jpg
|image9=Chicago River ferry.jpg
|image10=Miles_Davis-140916-0016-103WP.jpg
|image11=Impossible_Burger_-_Gott's_Roadside-_2018_-_Stierch.jpg
|image12=Aldrin Apollo 11 original.jpg
|image13=Tasseled Out, Corn Crop, NW Iowa 7-25-13f (11033879664).jpg
|image14=Exterior of the Independence Hall, Aug 2019.jpg
}}|width=300|align=right|caption='''From top, left to right''': [[National Mall]], [[Times Square]], [[United States Numbered Highway System|US highway system]], [[Hollywood Sign]], [[Coca-Cola]], [[Cinderella Castle]], [[Suburbs]], [[The Bronco Buster]], [[Chicago River]], [[Jazz]], [[Hamburger]], [[Apollo 11]], [[corn|Cornfield]], and [[Independence Hall]]|mode=}}{{US culture}}
'''আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ সংস্কৃতি {{lang_en|Culture of the United States}} '''য়ে ইয়াৰ লোকসকলৰ বাক বা কথনশৈলী, সাহিত্য, সংগীত, দৃশ্য কলা, পৰিবেশন কলা, খাদ্য, ক্ৰীড়া, ধৰ্ম, আইন, প্ৰযুক্তিৰ লগতে অন্যান্য ৰীতি-নীতি, বিশ্বাস আৰু জ্ঞানৰ ৰূপকে ধৰি বিভিন্ন সামাজিক আচৰণ, প্ৰতিষ্ঠান আৰু নীতি-নিয়ম আদিক সামৰি লয়। আমেৰিকাৰ সংস্কৃতি [[আমেৰিকা]]ৰ, ইয়াৰ ভৌগোলিক পৰিবেশ, বিভিন্ন অভ্যন্তৰীণ আৰু বাহ্যিক শক্তি আৰু প্ৰব্ৰজনৰ দ্বাৰা গঢ় লৈ উঠিছে।&lt;ref&gt;https://isso.ucsf.edu/us-culture&lt;/ref&gt;

আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ সংস্কৃতিৰ ভেটিসমূহ প্ৰথম অৱস্থাত পশ্চিমীয়া ভিত্তিক আছিল আৰু মূলতঃ ইংৰাজসকলৰ প্ৰভাৱত পৰিছিল। কিন্তু ফৰাচী, জাৰ্মান, গ্ৰীক, আইৰিছ, ইটালীয়, স্কটিছ, ৱেলছ, ইহুদী, পোলেণ্ড, স্ক্যাণ্ডিনেভিয়ান আৰু স্পেনিছ আঞ্চলিক প্ৰভাৱো আছিল। কিন্তু [[আফ্ৰিকা]]ৰ আৰু খিলঞ্জীয়া সংস্কৃতিকে ধৰি অ-পশ্চিমীয়া প্ৰভাৱে আৰু শেহতীয়াকৈ [[এছিয়া]]ৰ সংস্কৃতিয়েও আমেৰিকাৰ সংস্কৃতিতন্ত্ৰত বিশেষভাৱে প্ৰভাৱ পেলাইছে। 

==ইতিহাস==

==ৰীতিনীতি আৰু পৰম্পৰা==
পৰম্পৰাগত আমেৰিকাৰ খাদ্যতালিকাৰ ভিতৰত যেনে আপেল পাই, ডোনাট, ফ্ৰাইড চিকেন, আমেৰিকান পিজ্জা, হেমবাৰ্গাৰ, আৰু হট ডগ আদি বিভিন্ন অনুপ্ৰৱেশকাৰী আৰু নিজা ঘৰুৱা উদ্ভাৱনৰ ৰেচিপিৰ পৰা আহৰণ কৰা হয়। ফ্ৰেঞ্চ ফ্ৰাই, মেক্সিকান খাদ্য যেনে বুৰিটো আৰু টেকো, আৰু পাস্তা আদি খাদ্য খোৱাৰ ধৰন ইটালীয় লোকসকলৰ পৰা আহৰন কৰা।

==কলা==
'''স্থাপত্যশিল্প'''ৰ ক্ষেত্ৰত আমেৰিকাৰ স্থাপত্য আঞ্চলিকভাৱে বৈচিত্ৰ্যময় আৰু বহুতো বাহ্যিক শক্তিৰ দ্বাৰা স্থাপত্যশিল্প গঢ় দিয়া হৈছে। সেয়েহে আমেৰিকাৰ স্থাপত্যক বৰ্ণিল বুলি ক’ব পাৰি। পৰম্পৰাগতভাৱে আমেৰিকাৰ স্থাপত্যৰ প্ৰভাৱ ইংৰাজসকলৰ স্থাপত্যৰ পৰা গ্ৰীক ৰোমান স্থাপত্যলৈকে প্ৰভাৱ পৰিছে। 
==সমাজ==
যদিও একবিংশ শতিকাৰ গৰিষ্ঠসংখ্যক আমেৰিকান লোকে নিজকে মধ্যবিত্ত শ্ৰেণী বুলি পৰিচয় দিয়ে, তথাপিও আমেৰিকাৰ সমাজত আয়ৰ বৈষম্য বৃদ্ধি পাইছে।&lt;ref&gt;https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/978-0-205-41365-2&lt;/ref&gt;

আন বেছিভাগ দেশৰ তুলনাৰ বিপৰীতে আমেৰিকাত '''আগ্নেয়াস্ত্ৰ আইন''' অনুমোদিত আৰু ব্যক্তিগত বন্দুকৰ মালিকীস্বত্ব সাধাৰণতে আমেৰিকাৰ প্ৰায় আধাসংখ্যক পৰিয়ালত অন্ততঃ এটা হলেও আগ্নেয়াস্ত্ৰ থকা দেখা যায়। &lt;ref&gt;https://www.gallup.com/poll/150353/self-reported-gun-ownership-highest-1993.aspx&lt;/ref&gt;অঞ্চল আৰু ৰাজ্য অনুসৰি বন্দুকৰ মালিকীস্বত্বৰ হাৰ যথেষ্ট বিভিন্নতা দেখা যায়।  বন্দুকৰ মালিকীস্বত্ব আলাস্কা, মাউণ্টেন ষ্টেট আৰু দক্ষিণত বেছিকৈ দেখা যায় আৰু হাৱাই, দ্বীপ টেৰিটৰী, কেলিফৰ্ণিয়া আৰু নিউ ইংলেণ্ডত কম।  সমগ্ৰ দেশতে বন্দুকৰ মালিকীস্বত্ব চহৰ অঞ্চলতকৈ গ্ৰাম্য অঞ্চলত অধিক  লোৱাৰ প্ৰৱণতা আছে।
&lt;ref&gt;https://www.washingtonpost.com/wp-srv/health/interactives/guns/ownership.html&lt;/ref&gt;

'''জাতি, বংশ, আৰু প্ৰব্ৰজন'''ৰ ক্ষেত্ৰৰ পৰা আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ জনগাঁঠনি ধাৰনা কৰিব পাৰি।
ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ মতে আমেৰিকাত বিশ্বৰ ভিতৰতে সৰ্বাধিক অনুপ্ৰৱেশকাৰীৰ জনসংখ্যা আছে। ইয়াৰ ভিতৰত ৫০,৬৬১,১৪৯ জন লোকেই অনুপ্ৰবেশকাৰী।২০১৮ চনত আমেৰিকাত প্ৰায় ৯ কোটি অনুপ্ৰৱেশকাৰী আৰু আমেৰিকাত জন্মগ্ৰহণ কৰা অনুপ্ৰৱেশকাৰীৰ সন্তান আছিল, যি আমেৰিকাৰ সামগ্ৰিক জনসংখ্যাৰ ২৮%।
&lt;ref&gt;https://en.wikipedia.org/wiki/Migration_Policy_Institute&lt;/ref&gt;

==সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠান==
আমেৰিকা চৰকাৰৰ সংস্কৃতি মন্ত্ৰালয় নাই যদিও সাংস্কৃতিক দায়িত্ব থকা কেইবাটাও চৰকাৰী প্ৰতিষ্ঠান আছে। সেইবিলাক হ'ল ৰাষ্ট্ৰপতিৰ কলা আৰু মানৱীয় সমিতি, ফেডাৰেল কমিউনিকেচন কমিছন, কৰ্প’ৰেশ্যন ফৰ পাব্লিক ব্ৰডকাষ্টিং, নেশ্যনেল এনডাউমেণ্ট ফৰ দ্য হিউমেনিটিজ, নেশ্যনেল এনডাউমেণ্ট ফৰ দ্য আৰ্টছ, ইনষ্টিটিউট অৱ মিউজিয়াম এণ্ড লাইব্ৰেৰী চাৰ্ভিচেছ, ইউ.এছ  নেচনেল গেলেৰী অৱ আৰ্ট উল্লেখযোগ্য।

নেচনেল ৰেজিষ্টাৰ অৱ হিষ্ট'ৰিক প্লেচ (NRHP) হৈছে আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ  চৰকাৰৰ ঐতিহাসিক তাৎপৰ্য্য তথা &quot;বৃহৎ কলাত্মক মূল্য&quot;ৰ বাবে সংৰক্ষণৰ যোগ্য বুলি গণ্য কৰা জিলা, স্থান, অট্টালিকা আদিৰ চৰকাৰী তালিকা।  ইতিহাসৰ বেছিভাগ সময়ৰ বাবে ৰাষ্ট্ৰীয় পঞ্জীটো আমেৰিকাৰ স্বৰাজ বিভাগৰ ভিতৰৰ এটা সংস্থা নেচনেল পাৰ্ক চাৰ্ভিচে (এনপিএছ)ৰ দ্বাৰা পৰিচালিত কৰি আহিছে।

আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ প্ৰধান ব্যক্তিগত সংস্কৃতি প্ৰতিষ্ঠানসমূহৰ ভিতৰত আছে পয়েট্ৰি ফাউণ্ডেশ্যন, ছলমন আৰ গুগেনহাইম ফাউণ্ডেশ্যন, জে পল গেট্টি ট্ৰাষ্ট, এণ্ড্ৰু ডব্লিউ মেলন ফাউণ্ডেশ্যন।

==আঞ্চলিক বিভিন্নতা==
সাংস্কৃতিক ভূগোলবিদ কলিন উডৱাৰ্ডৰ মতে আমেৰিকাৰ এঘাৰটামান সাংস্কৃতিক অঞ্চল আছে, যিবোৰ তেওঁলোকৰ বসতিৰ ইতিহাসৰ পৰাই উদ্ভৱ হৈছে। 

==তথ্যৰ উৎস==
[[শ্ৰেণী:আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ]][[শ্ৰেণী:সংস্কৃতি]]</text>
      <sha1>jvjhfo7excgl61nhpisa3un7oaq4afs</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519391</id>
      <parentid>519390</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T05:38:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>নৰুনা বৰুৱা</username>
        <id>44897</id>
      </contributor>
      <origin>519391</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11101" sha1="f39jky70lii1lrnte5upgycdci4yepb" xml:space="preserve">
{{Short description|none}}
{{image frame|content={{multiple image |border = infobox | total_width = 300 | perrow = 1/2/3/3/3/2
|image1=National Mall, Washington, D.C. (20100325-DSC01310).jpg
|image2=1 times square night 2013.jpg
|image3=Breezewood, Pennsylvania.jpg
|image4=Hollywood Sign (Zuschnitt).jpg
|image5=Vintage Coca-Cola Vending Machine-03.jpg
|image6=Cinderella Castle (29439016538).jpg
|image7=Suburbia by David Shankbone.jpg 
|image8=The_Broncho_Buster_MET_DP361132.jpg
|image9=Chicago River ferry.jpg
|image10=Miles_Davis-140916-0016-103WP.jpg
|image11=Impossible_Burger_-_Gott's_Roadside-_2018_-_Stierch.jpg
|image12=Aldrin Apollo 11 original.jpg
|image13=Tasseled Out, Corn Crop, NW Iowa 7-25-13f (11033879664).jpg
|image14=Exterior of the Independence Hall, Aug 2019.jpg
}}|width=300|align=right|caption='''From top, left to right''': নেছেনল মল,টাইমছ স্কোয়াৰ, [[United States Numbered Highway System|US highway system]], [[Hollywood Sign]], [[Coca-Cola]], [[Cinderella Castle]], [[Suburbs]], [[The Bronco Buster]], [[Chicago River]], [[Jazz]], [[Hamburger]], [[Apollo 11]], [[corn|Cornfield]], and [[Independence Hall]]|mode=}}{{US culture}}
'''আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ সংস্কৃতি {{lang_en|Culture of the United States}} '''য়ে ইয়াৰ লোকসকলৰ বাক বা কথনশৈলী, সাহিত্য, সংগীত, দৃশ্য কলা, পৰিবেশন কলা, খাদ্য, ক্ৰীড়া, ধৰ্ম, আইন, প্ৰযুক্তিৰ লগতে অন্যান্য ৰীতি-নীতি, বিশ্বাস আৰু জ্ঞানৰ ৰূপকে ধৰি বিভিন্ন সামাজিক আচৰণ, প্ৰতিষ্ঠান আৰু নীতি-নিয়ম আদিক সামৰি লয়। আমেৰিকাৰ সংস্কৃতি [[আমেৰিকা]]ৰ, ইয়াৰ ভৌগোলিক পৰিবেশ, বিভিন্ন অভ্যন্তৰীণ আৰু বাহ্যিক শক্তি আৰু প্ৰব্ৰজনৰ দ্বাৰা গঢ় লৈ উঠিছে।&lt;ref&gt;https://isso.ucsf.edu/us-culture&lt;/ref&gt;

আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ সংস্কৃতিৰ ভেটিসমূহ প্ৰথম অৱস্থাত পশ্চিমীয়া ভিত্তিক আছিল আৰু মূলতঃ ইংৰাজসকলৰ প্ৰভাৱত পৰিছিল। কিন্তু ফৰাচী, জাৰ্মান, গ্ৰীক, আইৰিছ, ইটালীয়, স্কটিছ, ৱেলছ, ইহুদী, পোলেণ্ড, স্ক্যাণ্ডিনেভিয়ান আৰু স্পেনিছ আঞ্চলিক প্ৰভাৱো আছিল। কিন্তু [[আফ্ৰিকা]]ৰ আৰু খিলঞ্জীয়া সংস্কৃতিকে ধৰি অ-পশ্চিমীয়া প্ৰভাৱে আৰু শেহতীয়াকৈ [[এছিয়া]]ৰ সংস্কৃতিয়েও আমেৰিকাৰ সংস্কৃতিতন্ত্ৰত বিশেষভাৱে প্ৰভাৱ পেলাইছে। 

==ইতিহাস==

==ৰীতিনীতি আৰু পৰম্পৰা==
পৰম্পৰাগত আমেৰিকাৰ খাদ্যতালিকাৰ ভিতৰত যেনে আপেল পাই, ডোনাট, ফ্ৰাইড চিকেন, আমেৰিকান পিজ্জা, হেমবাৰ্গাৰ, আৰু হট ডগ আদি বিভিন্ন অনুপ্ৰৱেশকাৰী আৰু নিজা ঘৰুৱা উদ্ভাৱনৰ ৰেচিপিৰ পৰা আহৰণ কৰা হয়। ফ্ৰেঞ্চ ফ্ৰাই, মেক্সিকান খাদ্য যেনে বুৰিটো আৰু টেকো, আৰু পাস্তা আদি খাদ্য খোৱাৰ ধৰন ইটালীয় লোকসকলৰ পৰা আহৰন কৰা।

==কলা==
'''স্থাপত্যশিল্প'''ৰ ক্ষেত্ৰত আমেৰিকাৰ স্থাপত্য আঞ্চলিকভাৱে বৈচিত্ৰ্যময় আৰু বহুতো বাহ্যিক শক্তিৰ দ্বাৰা স্থাপত্যশিল্প গঢ় দিয়া হৈছে। সেয়েহে আমেৰিকাৰ স্থাপত্যক বৰ্ণিল বুলি ক’ব পাৰি। পৰম্পৰাগতভাৱে আমেৰিকাৰ স্থাপত্যৰ প্ৰভাৱ ইংৰাজসকলৰ স্থাপত্যৰ পৰা গ্ৰীক ৰোমান স্থাপত্যলৈকে প্ৰভাৱ পৰিছে। 
==সমাজ==
যদিও একবিংশ শতিকাৰ গৰিষ্ঠসংখ্যক আমেৰিকান লোকে নিজকে মধ্যবিত্ত শ্ৰেণী বুলি পৰিচয় দিয়ে, তথাপিও আমেৰিকাৰ সমাজত আয়ৰ বৈষম্য বৃদ্ধি পাইছে।&lt;ref&gt;https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/978-0-205-41365-2&lt;/ref&gt;

আন বেছিভাগ দেশৰ তুলনাৰ বিপৰীতে আমেৰিকাত '''আগ্নেয়াস্ত্ৰ আইন''' অনুমোদিত আৰু ব্যক্তিগত বন্দুকৰ মালিকীস্বত্ব সাধাৰণতে আমেৰিকাৰ প্ৰায় আধাসংখ্যক পৰিয়ালত অন্ততঃ এটা হলেও আগ্নেয়াস্ত্ৰ থকা দেখা যায়। &lt;ref&gt;https://www.gallup.com/poll/150353/self-reported-gun-ownership-highest-1993.aspx&lt;/ref&gt;অঞ্চল আৰু ৰাজ্য অনুসৰি বন্দুকৰ মালিকীস্বত্বৰ হাৰ যথেষ্ট বিভিন্নতা দেখা যায়।  বন্দুকৰ মালিকীস্বত্ব আলাস্কা, মাউণ্টেন ষ্টেট আৰু দক্ষিণত বেছিকৈ দেখা যায় আৰু হাৱাই, দ্বীপ টেৰিটৰী, কেলিফৰ্ণিয়া আৰু নিউ ইংলেণ্ডত কম।  সমগ্ৰ দেশতে বন্দুকৰ মালিকীস্বত্ব চহৰ অঞ্চলতকৈ গ্ৰাম্য অঞ্চলত অধিক  লোৱাৰ প্ৰৱণতা আছে।
&lt;ref&gt;https://www.washingtonpost.com/wp-srv/health/interactives/guns/ownership.html&lt;/ref&gt;

'''জাতি, বংশ, আৰু প্ৰব্ৰজন'''ৰ ক্ষেত্ৰৰ পৰা আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ জনগাঁঠনি ধাৰনা কৰিব পাৰি।
ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ মতে আমেৰিকাত বিশ্বৰ ভিতৰতে সৰ্বাধিক অনুপ্ৰৱেশকাৰীৰ জনসংখ্যা আছে। ইয়াৰ ভিতৰত ৫০,৬৬১,১৪৯ জন লোকেই অনুপ্ৰবেশকাৰী।২০১৮ চনত আমেৰিকাত প্ৰায় ৯ কোটি অনুপ্ৰৱেশকাৰী আৰু আমেৰিকাত জন্মগ্ৰহণ কৰা অনুপ্ৰৱেশকাৰীৰ সন্তান আছিল, যি আমেৰিকাৰ সামগ্ৰিক জনসংখ্যাৰ ২৮%।
&lt;ref&gt;https://en.wikipedia.org/wiki/Migration_Policy_Institute&lt;/ref&gt;

==সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠান==
আমেৰিকা চৰকাৰৰ সংস্কৃতি মন্ত্ৰালয় নাই যদিও সাংস্কৃতিক দায়িত্ব থকা কেইবাটাও চৰকাৰী প্ৰতিষ্ঠান আছে। সেইবিলাক হ'ল ৰাষ্ট্ৰপতিৰ কলা আৰু মানৱীয় সমিতি, ফেডাৰেল কমিউনিকেচন কমিছন, কৰ্প’ৰেশ্যন ফৰ পাব্লিক ব্ৰডকাষ্টিং, নেশ্যনেল এনডাউমেণ্ট ফৰ দ্য হিউমেনিটিজ, নেশ্যনেল এনডাউমেণ্ট ফৰ দ্য আৰ্টছ, ইনষ্টিটিউট অৱ মিউজিয়াম এণ্ড লাইব্ৰেৰী চাৰ্ভিচেছ, ইউ.এছ  নেচনেল গেলেৰী অৱ আৰ্ট উল্লেখযোগ্য।

নেচনেল ৰেজিষ্টাৰ অৱ হিষ্ট'ৰিক প্লেচ (NRHP) হৈছে আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ  চৰকাৰৰ ঐতিহাসিক তাৎপৰ্য্য তথা &quot;বৃহৎ কলাত্মক মূল্য&quot;ৰ বাবে সংৰক্ষণৰ যোগ্য বুলি গণ্য কৰা জিলা, স্থান, অট্টালিকা আদিৰ চৰকাৰী তালিকা।  ইতিহাসৰ বেছিভাগ সময়ৰ বাবে ৰাষ্ট্ৰীয় পঞ্জীটো আমেৰিকাৰ স্বৰাজ বিভাগৰ ভিতৰৰ এটা সংস্থা নেচনেল পাৰ্ক চাৰ্ভিচে (এনপিএছ)ৰ দ্বাৰা পৰিচালিত কৰি আহিছে।

আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ প্ৰধান ব্যক্তিগত সংস্কৃতি প্ৰতিষ্ঠানসমূহৰ ভিতৰত আছে পয়েট্ৰি ফাউণ্ডেশ্যন, ছলমন আৰ গুগেনহাইম ফাউণ্ডেশ্যন, জে পল গেট্টি ট্ৰাষ্ট, এণ্ড্ৰু ডব্লিউ মেলন ফাউণ্ডেশ্যন।

==আঞ্চলিক বিভিন্নতা==
সাংস্কৃতিক ভূগোলবিদ কলিন উডৱাৰ্ডৰ মতে আমেৰিকাৰ এঘাৰটামান সাংস্কৃতিক অঞ্চল আছে, যিবোৰ তেওঁলোকৰ বসতিৰ ইতিহাসৰ পৰাই উদ্ভৱ হৈছে। 

==তথ্যৰ উৎস==
[[শ্ৰেণী:আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ]][[শ্ৰেণী:সংস্কৃতি]]</text>
      <sha1>f39jky70lii1lrnte5upgycdci4yepb</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519392</id>
      <parentid>519391</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T05:39:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>নৰুনা বৰুৱা</username>
        <id>44897</id>
      </contributor>
      <comment>[[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল।</comment>
      <origin>519392</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11102" sha1="m7g5u0d661b331moejlsgti834fqdc9" xml:space="preserve">
{{Short description|none}}
{{image frame|content={{multiple image |border = infobox | total_width = 300 | perrow = 1/2/3/3/3/2
|image1=National Mall, Washington, D.C. (20100325-DSC01310).jpg
|image2=1 times square night 2013.jpg
|image3=Breezewood, Pennsylvania.jpg
|image4=Hollywood Sign (Zuschnitt).jpg
|image5=Vintage Coca-Cola Vending Machine-03.jpg
|image6=Cinderella Castle (29439016538).jpg
|image7=Suburbia by David Shankbone.jpg 
|image8=The_Broncho_Buster_MET_DP361132.jpg
|image9=Chicago River ferry.jpg
|image10=Miles_Davis-140916-0016-103WP.jpg
|image11=Impossible_Burger_-_Gott's_Roadside-_2018_-_Stierch.jpg
|image12=Aldrin Apollo 11 original.jpg
|image13=Tasseled Out, Corn Crop, NW Iowa 7-25-13f (11033879664).jpg
|image14=Exterior of the Independence Hall, Aug 2019.jpg
}}|width=300|align=right|caption='''From top, left to right''': নেছেনল মল,টাইমছ স্কোয়াৰ, [[United States Numbered Highway System|US highway system]], [[Hollywood Sign]], [[Coca-Cola]], [[Cinderella Castle]], [[Suburbs]], [[The Bronco Buster]], [[Chicago River]], [[Jazz]], [[Hamburger]], [[Apollo 11]], [[corn|Cornfield]], and [[Independence Hall]]|mode=}}{{US culture}}
'''আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ সংস্কৃতি {{lang_en|Culture of the United States}} '''য়ে ইয়াৰ লোকসকলৰ বাক বা কথনশৈলী, সাহিত্য, সংগীত, দৃশ্য কলা, পৰিবেশন কলা, খাদ্য, ক্ৰীড়া, ধৰ্ম, আইন, প্ৰযুক্তিৰ লগতে অন্যান্য ৰীতি-নীতি, বিশ্বাস আৰু জ্ঞানৰ ৰূপকে ধৰি বিভিন্ন সামাজিক আচৰণ, প্ৰতিষ্ঠান আৰু নীতি-নিয়ম আদিক সামৰি লয়। আমেৰিকাৰ সংস্কৃতি [[আমেৰিকা]]ৰ, ইয়াৰ ভৌগোলিক পৰিবেশ, বিভিন্ন অভ্যন্তৰীণ আৰু বাহ্যিক শক্তি আৰু প্ৰব্ৰজনৰ দ্বাৰা গঢ় লৈ উঠিছে।&lt;ref&gt;https://isso.ucsf.edu/us-culture&lt;/ref&gt;

আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ সংস্কৃতিৰ ভেটিসমূহ প্ৰথম অৱস্থাত পশ্চিমীয়া ভিত্তিক আছিল আৰু মূলতঃ ইংৰাজসকলৰ প্ৰভাৱত পৰিছিল। কিন্তু ফৰাচী, জাৰ্মান, গ্ৰীক, আইৰিছ, ইটালীয়, স্কটিছ, ৱেলছ, ইহুদী, পোলেণ্ড, স্ক্যাণ্ডিনেভিয়ান আৰু স্পেনিছ আঞ্চলিক প্ৰভাৱো আছিল। কিন্তু [[আফ্ৰিকা]]ৰ আৰু খিলঞ্জীয়া সংস্কৃতিকে ধৰি অ-পশ্চিমীয়া প্ৰভাৱে আৰু শেহতীয়াকৈ [[এছিয়া]]ৰ সংস্কৃতিয়েও আমেৰিকাৰ সংস্কৃতিতন্ত্ৰত বিশেষভাৱে প্ৰভাৱ পেলাইছে। 

==ইতিহাস==

==ৰীতিনীতি আৰু পৰম্পৰা==
পৰম্পৰাগত আমেৰিকাৰ খাদ্যতালিকাৰ ভিতৰত যেনে আপেল পাই, ডোনাট, ফ্ৰাইড চিকেন, আমেৰিকান পিজ্জা, হেমবাৰ্গাৰ, আৰু হট ডগ আদি বিভিন্ন অনুপ্ৰৱেশকাৰী আৰু নিজা ঘৰুৱা উদ্ভাৱনৰ ৰেচিপিৰ পৰা আহৰণ কৰা হয়। ফ্ৰেঞ্চ ফ্ৰাই, মেক্সিকান খাদ্য যেনে বুৰিটো আৰু টেকো, আৰু পাস্তা আদি খাদ্য খোৱাৰ ধৰণ ইটালীয় লোকসকলৰ পৰা আহৰন কৰা। 

==কলা==
'''স্থাপত্যশিল্প'''ৰ ক্ষেত্ৰত আমেৰিকাৰ স্থাপত্য আঞ্চলিকভাৱে বৈচিত্ৰ্যময় আৰু বহুতো বাহ্যিক শক্তিৰ দ্বাৰা স্থাপত্যশিল্প গঢ় দিয়া হৈছে। সেয়েহে আমেৰিকাৰ স্থাপত্যক বৰ্ণিল বুলি ক’ব পাৰি। পৰম্পৰাগতভাৱে আমেৰিকাৰ স্থাপত্যৰ প্ৰভাৱ ইংৰাজসকলৰ স্থাপত্যৰ পৰা গ্ৰীক ৰোমান স্থাপত্যলৈকে প্ৰভাৱ পৰিছে। 
==সমাজ==
যদিও একবিংশ শতিকাৰ গৰিষ্ঠসংখ্যক আমেৰিকান লোকে নিজকে মধ্যবিত্ত শ্ৰেণী বুলি পৰিচয় দিয়ে, তথাপিও আমেৰিকাৰ সমাজত আয়ৰ বৈষম্য বৃদ্ধি পাইছে।&lt;ref&gt;https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/978-0-205-41365-2&lt;/ref&gt;

আন বেছিভাগ দেশৰ তুলনাৰ বিপৰীতে আমেৰিকাত '''আগ্নেয়াস্ত্ৰ আইন''' অনুমোদিত আৰু ব্যক্তিগত বন্দুকৰ মালিকীস্বত্ব সাধাৰণতে আমেৰিকাৰ প্ৰায় আধাসংখ্যক পৰিয়ালত অন্ততঃ এটা হলেও আগ্নেয়াস্ত্ৰ থকা দেখা যায়। &lt;ref&gt;https://www.gallup.com/poll/150353/self-reported-gun-ownership-highest-1993.aspx&lt;/ref&gt;অঞ্চল আৰু ৰাজ্য অনুসৰি বন্দুকৰ মালিকীস্বত্বৰ হাৰ যথেষ্ট বিভিন্নতা দেখা যায়। বন্দুকৰ মালিকীস্বত্ব আলাস্কা, মাউণ্টেন ষ্টেট আৰু দক্ষিণত বেছিকৈ দেখা যায় আৰু হাৱাই, দ্বীপ টেৰিটৰী, কেলিফৰ্ণিয়া আৰু নিউ ইংলেণ্ডত কম। সমগ্ৰ দেশতে বন্দুকৰ মালিকীস্বত্ব চহৰ অঞ্চলতকৈ গ্ৰাম্য অঞ্চলত অধিক লোৱাৰ প্ৰৱণতা আছে। 
&lt;ref&gt;https://www.washingtonpost.com/wp-srv/health/interactives/guns/ownership.html&lt;/ref&gt;

'''জাতি, বংশ, আৰু প্ৰব্ৰজন'''ৰ ক্ষেত্ৰৰ পৰা আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ জনগাঁঠনি ধাৰণা কৰিব পাৰি। 
ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ মতে আমেৰিকাত বিশ্বৰ ভিতৰতে সৰ্বাধিক অনুপ্ৰৱেশকাৰীৰ জনসংখ্যা আছে। ইয়াৰ ভিতৰত ৫০,৬৬১,১৪৯জন লোকেই অনুপ্ৰবেশকাৰী। ২০১৮ চনত আমেৰিকাত প্ৰায় ৯ কোটি অনুপ্ৰৱেশকাৰী আৰু আমেৰিকাত জন্মগ্ৰহণ কৰা অনুপ্ৰৱেশকাৰীৰ সন্তান আছিল, যি আমেৰিকাৰ সামগ্ৰিক জনসংখ্যাৰ ২৮%। 
&lt;ref&gt;https://en.wikipedia.org/wiki/Migration_Policy_Institute&lt;/ref&gt;

==সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠান==
আমেৰিকা চৰকাৰৰ সংস্কৃতি মন্ত্ৰালয় নাই যদিও সাংস্কৃতিক দায়িত্ব থকা কেইবাটাও চৰকাৰী প্ৰতিষ্ঠান আছে। সেইবিলাক হ'ল ৰাষ্ট্ৰপতিৰ কলা আৰু মানৱীয় সমিতি, ফেডাৰেল কমিউনিকেচন কমিছন, কৰ্প’ৰেশ্যন ফৰ পাব্লিক ব্ৰডকাষ্টিং, নেশ্যনেল এনডাউমেণ্ট ফৰ দ্য হিউমেনিটিজ, নেশ্যনেল এনডাউমেণ্ট ফৰ দ্য আৰ্টছ, ইনষ্টিটিউট অৱ মিউজিয়াম এণ্ড লাইব্ৰেৰী চাৰ্ভিচেছ, ইউ.এছ নেচনেল গেলেৰী অৱ আৰ্ট উল্লেখযোগ্য। 

নেচনেল ৰেজিষ্টাৰ অৱ হিষ্ট'ৰিক প্লেচ (NRHP) হৈছে আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ চৰকাৰৰ ঐতিহাসিক তাৎপৰ্য্য তথা &quot;বৃহৎ কলাত্মক মূল্য&quot;ৰ বাবে সংৰক্ষণৰ যোগ্য বুলি গণ্য কৰা জিলা, স্থান, অট্টালিকা আদিৰ চৰকাৰী তালিকা। ইতিহাসৰ বেছিভাগ সময়ৰ বাবে ৰাষ্ট্ৰীয় পঞ্জীটো আমেৰিকাৰ স্বৰাজ বিভাগৰ ভিতৰৰ এটা সংস্থা নেচনেল পাৰ্ক চাৰ্ভিচে (এনপিএছ)ৰ দ্বাৰা পৰিচালিত কৰি আহিছে। 

আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ প্ৰধান ব্যক্তিগত সংস্কৃতি প্ৰতিষ্ঠানসমূহৰ ভিতৰত আছে পয়েট্ৰি ফাউণ্ডেশ্যন, ছলমন আৰ গুগেনহাইম ফাউণ্ডেশ্যন, জে পল গেট্টি ট্ৰাষ্ট, এণ্ড্ৰু ডব্লিউ মেলন ফাউণ্ডেশ্যন। 

==আঞ্চলিক বিভিন্নতা==
সাংস্কৃতিক ভূগোলবিদ কলিন উডৱাৰ্ডৰ মতে আমেৰিকাৰ এঘাৰটামান সাংস্কৃতিক অঞ্চল আছে, যিবোৰ তেওঁলোকৰ বসতিৰ ইতিহাসৰ পৰাই উদ্ভৱ হৈছে। 

==তথ্যৰ উৎস==
[[শ্ৰেণী:আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ]][[শ্ৰেণী:সংস্কৃতি]]</text>
      <sha1>m7g5u0d661b331moejlsgti834fqdc9</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519440</id>
      <parentid>519392</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T08:28:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>নৰুনা বৰুৱা</username>
        <id>44897</id>
      </contributor>
      <comment>/* আঞ্চলিক বিভিন্নতা */</comment>
      <origin>519440</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12517" sha1="7i6sifbblskxbtvr3flftmm1hyh7x35" xml:space="preserve">
{{Short description|none}}
{{image frame|content={{multiple image |border = infobox | total_width = 300 | perrow = 1/2/3/3/3/2
|image1=National Mall, Washington, D.C. (20100325-DSC01310).jpg
|image2=1 times square night 2013.jpg
|image3=Breezewood, Pennsylvania.jpg
|image4=Hollywood Sign (Zuschnitt).jpg
|image5=Vintage Coca-Cola Vending Machine-03.jpg
|image6=Cinderella Castle (29439016538).jpg
|image7=Suburbia by David Shankbone.jpg 
|image8=The_Broncho_Buster_MET_DP361132.jpg
|image9=Chicago River ferry.jpg
|image10=Miles_Davis-140916-0016-103WP.jpg
|image11=Impossible_Burger_-_Gott's_Roadside-_2018_-_Stierch.jpg
|image12=Aldrin Apollo 11 original.jpg
|image13=Tasseled Out, Corn Crop, NW Iowa 7-25-13f (11033879664).jpg
|image14=Exterior of the Independence Hall, Aug 2019.jpg
}}|width=300|align=right|caption='''From top, left to right''': নেছেনল মল,টাইমছ স্কোয়াৰ, [[United States Numbered Highway System|US highway system]], [[Hollywood Sign]], [[Coca-Cola]], [[Cinderella Castle]], [[Suburbs]], [[The Bronco Buster]], [[Chicago River]], [[Jazz]], [[Hamburger]], [[Apollo 11]], [[corn|Cornfield]], and [[Independence Hall]]|mode=}}{{US culture}}
'''আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ সংস্কৃতি {{lang_en|Culture of the United States}} '''য়ে ইয়াৰ লোকসকলৰ বাক বা কথনশৈলী, সাহিত্য, সংগীত, দৃশ্য কলা, পৰিবেশন কলা, খাদ্য, ক্ৰীড়া, ধৰ্ম, আইন, প্ৰযুক্তিৰ লগতে অন্যান্য ৰীতি-নীতি, বিশ্বাস আৰু জ্ঞানৰ ৰূপকে ধৰি বিভিন্ন সামাজিক আচৰণ, প্ৰতিষ্ঠান আৰু নীতি-নিয়ম আদিক সামৰি লয়। আমেৰিকাৰ সংস্কৃতি [[আমেৰিকা]]ৰ, ইয়াৰ ভৌগোলিক পৰিবেশ, বিভিন্ন অভ্যন্তৰীণ আৰু বাহ্যিক শক্তি আৰু প্ৰব্ৰজনৰ দ্বাৰা গঢ় লৈ উঠিছে।&lt;ref&gt;https://isso.ucsf.edu/us-culture&lt;/ref&gt;

আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ সংস্কৃতিৰ ভেটিসমূহ প্ৰথম অৱস্থাত পশ্চিমীয়া ভিত্তিক আছিল আৰু মূলতঃ ইংৰাজসকলৰ প্ৰভাৱত পৰিছিল। কিন্তু ফৰাচী, জাৰ্মান, গ্ৰীক, আইৰিছ, ইটালীয়, স্কটিছ, ৱেলছ, ইহুদী, পোলেণ্ড, স্ক্যাণ্ডিনেভিয়ান আৰু স্পেনিছ আঞ্চলিক প্ৰভাৱো আছিল। কিন্তু [[আফ্ৰিকা]]ৰ আৰু খিলঞ্জীয়া সংস্কৃতিকে ধৰি অ-পশ্চিমীয়া প্ৰভাৱে আৰু শেহতীয়াকৈ [[এছিয়া]]ৰ সংস্কৃতিয়েও আমেৰিকাৰ সংস্কৃতিতন্ত্ৰত বিশেষভাৱে প্ৰভাৱ পেলাইছে। 

==ইতিহাস==

==ৰীতিনীতি আৰু পৰম্পৰা==
পৰম্পৰাগত আমেৰিকাৰ খাদ্যতালিকাৰ ভিতৰত যেনে আপেল পাই, ডোনাট, ফ্ৰাইড চিকেন, আমেৰিকান পিজ্জা, হেমবাৰ্গাৰ, আৰু হট ডগ আদি বিভিন্ন অনুপ্ৰৱেশকাৰী আৰু নিজা ঘৰুৱা উদ্ভাৱনৰ ৰেচিপিৰ পৰা আহৰণ কৰা হয়। ফ্ৰেঞ্চ ফ্ৰাই, মেক্সিকান খাদ্য যেনে বুৰিটো আৰু টেকো, আৰু পাস্তা আদি খাদ্য খোৱাৰ ধৰণ ইটালীয় লোকসকলৰ পৰা আহৰন কৰা। 

==কলা==
'''স্থাপত্যশিল্প'''ৰ ক্ষেত্ৰত আমেৰিকাৰ স্থাপত্য আঞ্চলিকভাৱে বৈচিত্ৰ্যময় আৰু বহুতো বাহ্যিক শক্তিৰ দ্বাৰা স্থাপত্যশিল্প গঢ় দিয়া হৈছে। সেয়েহে আমেৰিকাৰ স্থাপত্যক বৰ্ণিল বুলি ক’ব পাৰি। পৰম্পৰাগতভাৱে আমেৰিকাৰ স্থাপত্যৰ প্ৰভাৱ ইংৰাজসকলৰ স্থাপত্যৰ পৰা গ্ৰীক ৰোমান স্থাপত্যলৈকে প্ৰভাৱ পৰিছে। 
==সমাজ==
যদিও একবিংশ শতিকাৰ গৰিষ্ঠসংখ্যক আমেৰিকান লোকে নিজকে মধ্যবিত্ত শ্ৰেণী বুলি পৰিচয় দিয়ে, তথাপিও আমেৰিকাৰ সমাজত আয়ৰ বৈষম্য বৃদ্ধি পাইছে।&lt;ref&gt;https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/978-0-205-41365-2&lt;/ref&gt;

আন বেছিভাগ দেশৰ তুলনাৰ বিপৰীতে আমেৰিকাত '''আগ্নেয়াস্ত্ৰ আইন''' অনুমোদিত আৰু ব্যক্তিগত বন্দুকৰ মালিকীস্বত্ব সাধাৰণতে আমেৰিকাৰ প্ৰায় আধাসংখ্যক পৰিয়ালত অন্ততঃ এটা হলেও আগ্নেয়াস্ত্ৰ থকা দেখা যায়। &lt;ref&gt;https://www.gallup.com/poll/150353/self-reported-gun-ownership-highest-1993.aspx&lt;/ref&gt;অঞ্চল আৰু ৰাজ্য অনুসৰি বন্দুকৰ মালিকীস্বত্বৰ হাৰ যথেষ্ট বিভিন্নতা দেখা যায়। বন্দুকৰ মালিকীস্বত্ব আলাস্কা, মাউণ্টেন ষ্টেট আৰু দক্ষিণত বেছিকৈ দেখা যায় আৰু হাৱাই, দ্বীপ টেৰিটৰী, কেলিফৰ্ণিয়া আৰু নিউ ইংলেণ্ডত কম। সমগ্ৰ দেশতে বন্দুকৰ মালিকীস্বত্ব চহৰ অঞ্চলতকৈ গ্ৰাম্য অঞ্চলত অধিক লোৱাৰ প্ৰৱণতা আছে। 
&lt;ref&gt;https://www.washingtonpost.com/wp-srv/health/interactives/guns/ownership.html&lt;/ref&gt;

'''জাতি, বংশ, আৰু প্ৰব্ৰজন'''ৰ ক্ষেত্ৰৰ পৰা আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ জনগাঁঠনি ধাৰণা কৰিব পাৰি। 
ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ মতে আমেৰিকাত বিশ্বৰ ভিতৰতে সৰ্বাধিক অনুপ্ৰৱেশকাৰীৰ জনসংখ্যা আছে। ইয়াৰ ভিতৰত ৫০,৬৬১,১৪৯জন লোকেই অনুপ্ৰবেশকাৰী। ২০১৮ চনত আমেৰিকাত প্ৰায় ৯ কোটি অনুপ্ৰৱেশকাৰী আৰু আমেৰিকাত জন্মগ্ৰহণ কৰা অনুপ্ৰৱেশকাৰীৰ সন্তান আছিল, যি আমেৰিকাৰ সামগ্ৰিক জনসংখ্যাৰ ২৮%। 
&lt;ref&gt;https://en.wikipedia.org/wiki/Migration_Policy_Institute&lt;/ref&gt;

==সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠান==
আমেৰিকা চৰকাৰৰ সংস্কৃতি মন্ত্ৰালয় নাই যদিও সাংস্কৃতিক দায়িত্ব থকা কেইবাটাও চৰকাৰী প্ৰতিষ্ঠান আছে। সেইবিলাক হ'ল ৰাষ্ট্ৰপতিৰ কলা আৰু মানৱীয় সমিতি, ফেডাৰেল কমিউনিকেচন কমিছন, কৰ্প’ৰেশ্যন ফৰ পাব্লিক ব্ৰডকাষ্টিং, নেশ্যনেল এনডাউমেণ্ট ফৰ দ্য হিউমেনিটিজ, নেশ্যনেল এনডাউমেণ্ট ফৰ দ্য আৰ্টছ, ইনষ্টিটিউট অৱ মিউজিয়াম এণ্ড লাইব্ৰেৰী চাৰ্ভিচেছ, ইউ.এছ নেচনেল গেলেৰী অৱ আৰ্ট উল্লেখযোগ্য। 

নেচনেল ৰেজিষ্টাৰ অৱ হিষ্ট'ৰিক প্লেচ (NRHP) হৈছে আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ চৰকাৰৰ ঐতিহাসিক তাৎপৰ্য্য তথা &quot;বৃহৎ কলাত্মক মূল্য&quot;ৰ বাবে সংৰক্ষণৰ যোগ্য বুলি গণ্য কৰা জিলা, স্থান, অট্টালিকা আদিৰ চৰকাৰী তালিকা। ইতিহাসৰ বেছিভাগ সময়ৰ বাবে ৰাষ্ট্ৰীয় পঞ্জীটো আমেৰিকাৰ স্বৰাজ বিভাগৰ ভিতৰৰ এটা সংস্থা নেচনেল পাৰ্ক চাৰ্ভিচে (এনপিএছ)ৰ দ্বাৰা পৰিচালিত কৰি আহিছে। 

আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ প্ৰধান ব্যক্তিগত সংস্কৃতি প্ৰতিষ্ঠানসমূহৰ ভিতৰত আছে পয়েট্ৰি ফাউণ্ডেশ্যন, ছলমন আৰ গুগেনহাইম ফাউণ্ডেশ্যন, জে পল গেট্টি ট্ৰাষ্ট, এণ্ড্ৰু ডব্লিউ মেলন ফাউণ্ডেশ্যন। 

==আঞ্চলিক বিভিন্নতা==
সাংস্কৃতিক ভূগোলবিদ কলিন উডৱাৰ্ডৰ মতে আমেৰিকাৰ এঘাৰটামান সাংস্কৃতিক অঞ্চল আছে, যিবোৰ তেওঁলোকৰ বসতিৰ ইতিহাসৰ পৰাই উদ্ভৱ হৈছে।
পূব দিশত উত্তৰৰ পৰা দক্ষিণলৈ: নিউ ইংলেণ্ডৰ পিউৰিটান অঞ্চল (&quot;য়েংকিডম&quot;) আছে যিবোৰ উত্তৰ গ্ৰেট হ্ৰদৰ মাজেৰে মিচিচিপি আৰু মিছৌৰী নদীৰ উত্তৰ অংশলৈকে বিয়পি পৰিছে;  ঘন জনবসতিপূৰ্ণ নিউয়ৰ্ক মহানগৰ অঞ্চলৰ নিউ নেদাৰলেণ্ড অঞ্চল;  পেনচিলভেনিয়াৰ পৰা তলৰ গ্ৰেট লেক আৰু ট্ৰেন্স-মিচিচিপি ওপৰৰ মধ্য পশ্চিমলৈকে বিস্তৃত হোৱা মিডলেণ্ড অঞ্চল;  গ্ৰেটাৰ এপ্লাচিয়া যি পশ্চিম ভাৰ্জিনিয়াৰ পৰা নিম্ন মধ্য পশ্চিম আৰু ওপৰৰ দক্ষিণৰ মাজেৰে ট্ৰেন্স-মিচিচিপি আৰ্কান্ সাছ, আৰু দক্ষিণ ওকলাহোমালৈ কোণ কৰে;  ডিপ চাউথ কেৰ'লিনাছৰ পৰা ফ্ল'ৰিডা আৰু পশ্চিমে টেক্সাছলৈকে।

==তথ্যৰ উৎস==
[[শ্ৰেণী:আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ]][[শ্ৰেণী:সংস্কৃতি]]</text>
      <sha1>7i6sifbblskxbtvr3flftmm1hyh7x35</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519441</id>
      <parentid>519440</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T08:32:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>নৰুনা বৰুৱা</username>
        <id>44897</id>
      </contributor>
      <comment>/* ৰীতিনীতি আৰু পৰম্পৰা */</comment>
      <origin>519441</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12601" sha1="pevwp6y4w2re0y1foeehn8qfchecysk" xml:space="preserve">
{{Short description|none}}
{{image frame|content={{multiple image |border = infobox | total_width = 300 | perrow = 1/2/3/3/3/2
|image1=National Mall, Washington, D.C. (20100325-DSC01310).jpg
|image2=1 times square night 2013.jpg
|image3=Breezewood, Pennsylvania.jpg
|image4=Hollywood Sign (Zuschnitt).jpg
|image5=Vintage Coca-Cola Vending Machine-03.jpg
|image6=Cinderella Castle (29439016538).jpg
|image7=Suburbia by David Shankbone.jpg 
|image8=The_Broncho_Buster_MET_DP361132.jpg
|image9=Chicago River ferry.jpg
|image10=Miles_Davis-140916-0016-103WP.jpg
|image11=Impossible_Burger_-_Gott's_Roadside-_2018_-_Stierch.jpg
|image12=Aldrin Apollo 11 original.jpg
|image13=Tasseled Out, Corn Crop, NW Iowa 7-25-13f (11033879664).jpg
|image14=Exterior of the Independence Hall, Aug 2019.jpg
}}|width=300|align=right|caption='''From top, left to right''': নেছেনল মল,টাইমছ স্কোয়াৰ, [[United States Numbered Highway System|US highway system]], [[Hollywood Sign]], [[Coca-Cola]], [[Cinderella Castle]], [[Suburbs]], [[The Bronco Buster]], [[Chicago River]], [[Jazz]], [[Hamburger]], [[Apollo 11]], [[corn|Cornfield]], and [[Independence Hall]]|mode=}}{{US culture}}
'''আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ সংস্কৃতি {{lang_en|Culture of the United States}} '''য়ে ইয়াৰ লোকসকলৰ বাক বা কথনশৈলী, সাহিত্য, সংগীত, দৃশ্য কলা, পৰিবেশন কলা, খাদ্য, ক্ৰীড়া, ধৰ্ম, আইন, প্ৰযুক্তিৰ লগতে অন্যান্য ৰীতি-নীতি, বিশ্বাস আৰু জ্ঞানৰ ৰূপকে ধৰি বিভিন্ন সামাজিক আচৰণ, প্ৰতিষ্ঠান আৰু নীতি-নিয়ম আদিক সামৰি লয়। আমেৰিকাৰ সংস্কৃতি [[আমেৰিকা]]ৰ, ইয়াৰ ভৌগোলিক পৰিবেশ, বিভিন্ন অভ্যন্তৰীণ আৰু বাহ্যিক শক্তি আৰু প্ৰব্ৰজনৰ দ্বাৰা গঢ় লৈ উঠিছে।&lt;ref&gt;https://isso.ucsf.edu/us-culture&lt;/ref&gt;

আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ সংস্কৃতিৰ ভেটিসমূহ প্ৰথম অৱস্থাত পশ্চিমীয়া ভিত্তিক আছিল আৰু মূলতঃ ইংৰাজসকলৰ প্ৰভাৱত পৰিছিল। কিন্তু ফৰাচী, জাৰ্মান, গ্ৰীক, আইৰিছ, ইটালীয়, স্কটিছ, ৱেলছ, ইহুদী, পোলেণ্ড, স্ক্যাণ্ডিনেভিয়ান আৰু স্পেনিছ আঞ্চলিক প্ৰভাৱো আছিল। কিন্তু [[আফ্ৰিকা]]ৰ আৰু খিলঞ্জীয়া সংস্কৃতিকে ধৰি অ-পশ্চিমীয়া প্ৰভাৱে আৰু শেহতীয়াকৈ [[এছিয়া]]ৰ সংস্কৃতিয়েও আমেৰিকাৰ সংস্কৃতিতন্ত্ৰত বিশেষভাৱে প্ৰভাৱ পেলাইছে। 

==ইতিহাস==

==ৰীতিনীতি আৰু পৰম্পৰা==
পৰম্পৰাগত আমেৰিকাৰ খাদ্যতালিকাৰ ভিতৰত যেনে আপেল পাই, ডোনাট, ফ্ৰাইড চিকেন, আমেৰিকান পিজ্জা, হেমবাৰ্গাৰ, আৰু হট ডগ আদি বিভিন্ন অনুপ্ৰৱেশকাৰী আৰু নিজা ঘৰুৱা উদ্ভাৱনৰ ৰেচিপিৰ পৰা আহৰণ কৰা হয়। ফ্ৰেঞ্চ ফ্ৰাই, মেক্সিকান খাদ্য যেনে বুৰিটো আৰু টেকো, আৰু পাস্তা আদি খাদ্য খোৱাৰ ধৰণ ইটালীয় লোকসকলৰ পৰা আহৰন কৰা। &lt;ref&gt; https://archive.today/20080418181548/http://www.ift.org/cms/?pid=1000496&lt;/ref&gt;

==কলা==
'''স্থাপত্যশিল্প'''ৰ ক্ষেত্ৰত আমেৰিকাৰ স্থাপত্য আঞ্চলিকভাৱে বৈচিত্ৰ্যময় আৰু বহুতো বাহ্যিক শক্তিৰ দ্বাৰা স্থাপত্যশিল্প গঢ় দিয়া হৈছে। সেয়েহে আমেৰিকাৰ স্থাপত্যক বৰ্ণিল বুলি ক’ব পাৰি। পৰম্পৰাগতভাৱে আমেৰিকাৰ স্থাপত্যৰ প্ৰভাৱ ইংৰাজসকলৰ স্থাপত্যৰ পৰা গ্ৰীক ৰোমান স্থাপত্যলৈকে প্ৰভাৱ পৰিছে। 
==সমাজ==
যদিও একবিংশ শতিকাৰ গৰিষ্ঠসংখ্যক আমেৰিকান লোকে নিজকে মধ্যবিত্ত শ্ৰেণী বুলি পৰিচয় দিয়ে, তথাপিও আমেৰিকাৰ সমাজত আয়ৰ বৈষম্য বৃদ্ধি পাইছে।&lt;ref&gt;https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/978-0-205-41365-2&lt;/ref&gt;

আন বেছিভাগ দেশৰ তুলনাৰ বিপৰীতে আমেৰিকাত '''আগ্নেয়াস্ত্ৰ আইন''' অনুমোদিত আৰু ব্যক্তিগত বন্দুকৰ মালিকীস্বত্ব সাধাৰণতে আমেৰিকাৰ প্ৰায় আধাসংখ্যক পৰিয়ালত অন্ততঃ এটা হলেও আগ্নেয়াস্ত্ৰ থকা দেখা যায়। &lt;ref&gt;https://www.gallup.com/poll/150353/self-reported-gun-ownership-highest-1993.aspx&lt;/ref&gt;অঞ্চল আৰু ৰাজ্য অনুসৰি বন্দুকৰ মালিকীস্বত্বৰ হাৰ যথেষ্ট বিভিন্নতা দেখা যায়। বন্দুকৰ মালিকীস্বত্ব আলাস্কা, মাউণ্টেন ষ্টেট আৰু দক্ষিণত বেছিকৈ দেখা যায় আৰু হাৱাই, দ্বীপ টেৰিটৰী, কেলিফৰ্ণিয়া আৰু নিউ ইংলেণ্ডত কম। সমগ্ৰ দেশতে বন্দুকৰ মালিকীস্বত্ব চহৰ অঞ্চলতকৈ গ্ৰাম্য অঞ্চলত অধিক লোৱাৰ প্ৰৱণতা আছে। 
&lt;ref&gt;https://www.washingtonpost.com/wp-srv/health/interactives/guns/ownership.html&lt;/ref&gt;

'''জাতি, বংশ, আৰু প্ৰব্ৰজন'''ৰ ক্ষেত্ৰৰ পৰা আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ জনগাঁঠনি ধাৰণা কৰিব পাৰি। 
ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ মতে আমেৰিকাত বিশ্বৰ ভিতৰতে সৰ্বাধিক অনুপ্ৰৱেশকাৰীৰ জনসংখ্যা আছে। ইয়াৰ ভিতৰত ৫০,৬৬১,১৪৯জন লোকেই অনুপ্ৰবেশকাৰী। ২০১৮ চনত আমেৰিকাত প্ৰায় ৯ কোটি অনুপ্ৰৱেশকাৰী আৰু আমেৰিকাত জন্মগ্ৰহণ কৰা অনুপ্ৰৱেশকাৰীৰ সন্তান আছিল, যি আমেৰিকাৰ সামগ্ৰিক জনসংখ্যাৰ ২৮%। 
&lt;ref&gt;https://en.wikipedia.org/wiki/Migration_Policy_Institute&lt;/ref&gt;

==সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠান==
আমেৰিকা চৰকাৰৰ সংস্কৃতি মন্ত্ৰালয় নাই যদিও সাংস্কৃতিক দায়িত্ব থকা কেইবাটাও চৰকাৰী প্ৰতিষ্ঠান আছে। সেইবিলাক হ'ল ৰাষ্ট্ৰপতিৰ কলা আৰু মানৱীয় সমিতি, ফেডাৰেল কমিউনিকেচন কমিছন, কৰ্প’ৰেশ্যন ফৰ পাব্লিক ব্ৰডকাষ্টিং, নেশ্যনেল এনডাউমেণ্ট ফৰ দ্য হিউমেনিটিজ, নেশ্যনেল এনডাউমেণ্ট ফৰ দ্য আৰ্টছ, ইনষ্টিটিউট অৱ মিউজিয়াম এণ্ড লাইব্ৰেৰী চাৰ্ভিচেছ, ইউ.এছ নেচনেল গেলেৰী অৱ আৰ্ট উল্লেখযোগ্য। 

নেচনেল ৰেজিষ্টাৰ অৱ হিষ্ট'ৰিক প্লেচ (NRHP) হৈছে আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ চৰকাৰৰ ঐতিহাসিক তাৎপৰ্য্য তথা &quot;বৃহৎ কলাত্মক মূল্য&quot;ৰ বাবে সংৰক্ষণৰ যোগ্য বুলি গণ্য কৰা জিলা, স্থান, অট্টালিকা আদিৰ চৰকাৰী তালিকা। ইতিহাসৰ বেছিভাগ সময়ৰ বাবে ৰাষ্ট্ৰীয় পঞ্জীটো আমেৰিকাৰ স্বৰাজ বিভাগৰ ভিতৰৰ এটা সংস্থা নেচনেল পাৰ্ক চাৰ্ভিচে (এনপিএছ)ৰ দ্বাৰা পৰিচালিত কৰি আহিছে। 

আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ প্ৰধান ব্যক্তিগত সংস্কৃতি প্ৰতিষ্ঠানসমূহৰ ভিতৰত আছে পয়েট্ৰি ফাউণ্ডেশ্যন, ছলমন আৰ গুগেনহাইম ফাউণ্ডেশ্যন, জে পল গেট্টি ট্ৰাষ্ট, এণ্ড্ৰু ডব্লিউ মেলন ফাউণ্ডেশ্যন। 

==আঞ্চলিক বিভিন্নতা==
সাংস্কৃতিক ভূগোলবিদ কলিন উডৱাৰ্ডৰ মতে আমেৰিকাৰ এঘাৰটামান সাংস্কৃতিক অঞ্চল আছে, যিবোৰ তেওঁলোকৰ বসতিৰ ইতিহাসৰ পৰাই উদ্ভৱ হৈছে।
পূব দিশত উত্তৰৰ পৰা দক্ষিণলৈ: নিউ ইংলেণ্ডৰ পিউৰিটান অঞ্চল (&quot;য়েংকিডম&quot;) আছে যিবোৰ উত্তৰ গ্ৰেট হ্ৰদৰ মাজেৰে মিচিচিপি আৰু মিছৌৰী নদীৰ উত্তৰ অংশলৈকে বিয়পি পৰিছে;  ঘন জনবসতিপূৰ্ণ নিউয়ৰ্ক মহানগৰ অঞ্চলৰ নিউ নেদাৰলেণ্ড অঞ্চল;  পেনচিলভেনিয়াৰ পৰা তলৰ গ্ৰেট লেক আৰু ট্ৰেন্স-মিচিচিপি ওপৰৰ মধ্য পশ্চিমলৈকে বিস্তৃত হোৱা মিডলেণ্ড অঞ্চল;  গ্ৰেটাৰ এপ্লাচিয়া যি পশ্চিম ভাৰ্জিনিয়াৰ পৰা নিম্ন মধ্য পশ্চিম আৰু ওপৰৰ দক্ষিণৰ মাজেৰে ট্ৰেন্স-মিচিচিপি আৰ্কান্ সাছ, আৰু দক্ষিণ ওকলাহোমালৈ কোণ কৰে;  ডিপ চাউথ কেৰ'লিনাছৰ পৰা ফ্ল'ৰিডা আৰু পশ্চিমে টেক্সাছলৈকে।

==তথ্যৰ উৎস==
[[শ্ৰেণী:আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ]][[শ্ৰেণী:সংস্কৃতি]]</text>
      <sha1>pevwp6y4w2re0y1foeehn8qfchecysk</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519442</id>
      <parentid>519441</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T08:35:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>নৰুনা বৰুৱা</username>
        <id>44897</id>
      </contributor>
      <comment>/* ইতিহাস */</comment>
      <origin>519442</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12816" sha1="ey4rf84agr56qm65ybv7v8pcoku4ya0" xml:space="preserve">
{{Short description|none}}
{{image frame|content={{multiple image |border = infobox | total_width = 300 | perrow = 1/2/3/3/3/2
|image1=National Mall, Washington, D.C. (20100325-DSC01310).jpg
|image2=1 times square night 2013.jpg
|image3=Breezewood, Pennsylvania.jpg
|image4=Hollywood Sign (Zuschnitt).jpg
|image5=Vintage Coca-Cola Vending Machine-03.jpg
|image6=Cinderella Castle (29439016538).jpg
|image7=Suburbia by David Shankbone.jpg 
|image8=The_Broncho_Buster_MET_DP361132.jpg
|image9=Chicago River ferry.jpg
|image10=Miles_Davis-140916-0016-103WP.jpg
|image11=Impossible_Burger_-_Gott's_Roadside-_2018_-_Stierch.jpg
|image12=Aldrin Apollo 11 original.jpg
|image13=Tasseled Out, Corn Crop, NW Iowa 7-25-13f (11033879664).jpg
|image14=Exterior of the Independence Hall, Aug 2019.jpg
}}|width=300|align=right|caption='''From top, left to right''': নেছেনল মল,টাইমছ স্কোয়াৰ, [[United States Numbered Highway System|US highway system]], [[Hollywood Sign]], [[Coca-Cola]], [[Cinderella Castle]], [[Suburbs]], [[The Bronco Buster]], [[Chicago River]], [[Jazz]], [[Hamburger]], [[Apollo 11]], [[corn|Cornfield]], and [[Independence Hall]]|mode=}}{{US culture}}
'''আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ সংস্কৃতি {{lang_en|Culture of the United States}} '''য়ে ইয়াৰ লোকসকলৰ বাক বা কথনশৈলী, সাহিত্য, সংগীত, দৃশ্য কলা, পৰিবেশন কলা, খাদ্য, ক্ৰীড়া, ধৰ্ম, আইন, প্ৰযুক্তিৰ লগতে অন্যান্য ৰীতি-নীতি, বিশ্বাস আৰু জ্ঞানৰ ৰূপকে ধৰি বিভিন্ন সামাজিক আচৰণ, প্ৰতিষ্ঠান আৰু নীতি-নিয়ম আদিক সামৰি লয়। আমেৰিকাৰ সংস্কৃতি [[আমেৰিকা]]ৰ, ইয়াৰ ভৌগোলিক পৰিবেশ, বিভিন্ন অভ্যন্তৰীণ আৰু বাহ্যিক শক্তি আৰু প্ৰব্ৰজনৰ দ্বাৰা গঢ় লৈ উঠিছে।&lt;ref&gt;https://isso.ucsf.edu/us-culture&lt;/ref&gt;

আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ সংস্কৃতিৰ ভেটিসমূহ প্ৰথম অৱস্থাত পশ্চিমীয়া ভিত্তিক আছিল আৰু মূলতঃ ইংৰাজসকলৰ প্ৰভাৱত পৰিছিল। কিন্তু ফৰাচী, জাৰ্মান, গ্ৰীক, আইৰিছ, ইটালীয়, স্কটিছ, ৱেলছ, ইহুদী, পোলেণ্ড, স্ক্যাণ্ডিনেভিয়ান আৰু স্পেনিছ আঞ্চলিক প্ৰভাৱো আছিল। কিন্তু [[আফ্ৰিকা]]ৰ আৰু খিলঞ্জীয়া সংস্কৃতিকে ধৰি অ-পশ্চিমীয়া প্ৰভাৱে আৰু শেহতীয়াকৈ [[এছিয়া]]ৰ সংস্কৃতিয়েও আমেৰিকাৰ সংস্কৃতিতন্ত্ৰত বিশেষভাৱে প্ৰভাৱ পেলাইছে। 

==ইতিহাস==
[[File:Albert_Bierstadt_-_The_Rocky_Mountains,_Lander's_Peak.jpg|thumb|right|275px|''[[The Rocky Mountains, Lander's Peak]]'' (1863) by [[Albert Bierstadt]], at the [[Metropolitan Museum of Art]] in [[Manhattan]]]]

==ৰীতিনীতি আৰু পৰম্পৰা==
পৰম্পৰাগত আমেৰিকাৰ খাদ্যতালিকাৰ ভিতৰত যেনে আপেল পাই, ডোনাট, ফ্ৰাইড চিকেন, আমেৰিকান পিজ্জা, হেমবাৰ্গাৰ, আৰু হট ডগ আদি বিভিন্ন অনুপ্ৰৱেশকাৰী আৰু নিজা ঘৰুৱা উদ্ভাৱনৰ ৰেচিপিৰ পৰা আহৰণ কৰা হয়। ফ্ৰেঞ্চ ফ্ৰাই, মেক্সিকান খাদ্য যেনে বুৰিটো আৰু টেকো, আৰু পাস্তা আদি খাদ্য খোৱাৰ ধৰণ ইটালীয় লোকসকলৰ পৰা আহৰন কৰা। &lt;ref&gt; https://archive.today/20080418181548/http://www.ift.org/cms/?pid=1000496&lt;/ref&gt;

==কলা==
'''স্থাপত্যশিল্প'''ৰ ক্ষেত্ৰত আমেৰিকাৰ স্থাপত্য আঞ্চলিকভাৱে বৈচিত্ৰ্যময় আৰু বহুতো বাহ্যিক শক্তিৰ দ্বাৰা স্থাপত্যশিল্প গঢ় দিয়া হৈছে। সেয়েহে আমেৰিকাৰ স্থাপত্যক বৰ্ণিল বুলি ক’ব পাৰি। পৰম্পৰাগতভাৱে আমেৰিকাৰ স্থাপত্যৰ প্ৰভাৱ ইংৰাজসকলৰ স্থাপত্যৰ পৰা গ্ৰীক ৰোমান স্থাপত্যলৈকে প্ৰভাৱ পৰিছে। 
==সমাজ==
যদিও একবিংশ শতিকাৰ গৰিষ্ঠসংখ্যক আমেৰিকান লোকে নিজকে মধ্যবিত্ত শ্ৰেণী বুলি পৰিচয় দিয়ে, তথাপিও আমেৰিকাৰ সমাজত আয়ৰ বৈষম্য বৃদ্ধি পাইছে।&lt;ref&gt;https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/978-0-205-41365-2&lt;/ref&gt;

আন বেছিভাগ দেশৰ তুলনাৰ বিপৰীতে আমেৰিকাত '''আগ্নেয়াস্ত্ৰ আইন''' অনুমোদিত আৰু ব্যক্তিগত বন্দুকৰ মালিকীস্বত্ব সাধাৰণতে আমেৰিকাৰ প্ৰায় আধাসংখ্যক পৰিয়ালত অন্ততঃ এটা হলেও আগ্নেয়াস্ত্ৰ থকা দেখা যায়। &lt;ref&gt;https://www.gallup.com/poll/150353/self-reported-gun-ownership-highest-1993.aspx&lt;/ref&gt;অঞ্চল আৰু ৰাজ্য অনুসৰি বন্দুকৰ মালিকীস্বত্বৰ হাৰ যথেষ্ট বিভিন্নতা দেখা যায়। বন্দুকৰ মালিকীস্বত্ব আলাস্কা, মাউণ্টেন ষ্টেট আৰু দক্ষিণত বেছিকৈ দেখা যায় আৰু হাৱাই, দ্বীপ টেৰিটৰী, কেলিফৰ্ণিয়া আৰু নিউ ইংলেণ্ডত কম। সমগ্ৰ দেশতে বন্দুকৰ মালিকীস্বত্ব চহৰ অঞ্চলতকৈ গ্ৰাম্য অঞ্চলত অধিক লোৱাৰ প্ৰৱণতা আছে। 
&lt;ref&gt;https://www.washingtonpost.com/wp-srv/health/interactives/guns/ownership.html&lt;/ref&gt;

'''জাতি, বংশ, আৰু প্ৰব্ৰজন'''ৰ ক্ষেত্ৰৰ পৰা আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ জনগাঁঠনি ধাৰণা কৰিব পাৰি। 
ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ মতে আমেৰিকাত বিশ্বৰ ভিতৰতে সৰ্বাধিক অনুপ্ৰৱেশকাৰীৰ জনসংখ্যা আছে। ইয়াৰ ভিতৰত ৫০,৬৬১,১৪৯জন লোকেই অনুপ্ৰবেশকাৰী। ২০১৮ চনত আমেৰিকাত প্ৰায় ৯ কোটি অনুপ্ৰৱেশকাৰী আৰু আমেৰিকাত জন্মগ্ৰহণ কৰা অনুপ্ৰৱেশকাৰীৰ সন্তান আছিল, যি আমেৰিকাৰ সামগ্ৰিক জনসংখ্যাৰ ২৮%। 
&lt;ref&gt;https://en.wikipedia.org/wiki/Migration_Policy_Institute&lt;/ref&gt;

==সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠান==
আমেৰিকা চৰকাৰৰ সংস্কৃতি মন্ত্ৰালয় নাই যদিও সাংস্কৃতিক দায়িত্ব থকা কেইবাটাও চৰকাৰী প্ৰতিষ্ঠান আছে। সেইবিলাক হ'ল ৰাষ্ট্ৰপতিৰ কলা আৰু মানৱীয় সমিতি, ফেডাৰেল কমিউনিকেচন কমিছন, কৰ্প’ৰেশ্যন ফৰ পাব্লিক ব্ৰডকাষ্টিং, নেশ্যনেল এনডাউমেণ্ট ফৰ দ্য হিউমেনিটিজ, নেশ্যনেল এনডাউমেণ্ট ফৰ দ্য আৰ্টছ, ইনষ্টিটিউট অৱ মিউজিয়াম এণ্ড লাইব্ৰেৰী চাৰ্ভিচেছ, ইউ.এছ নেচনেল গেলেৰী অৱ আৰ্ট উল্লেখযোগ্য। 

নেচনেল ৰেজিষ্টাৰ অৱ হিষ্ট'ৰিক প্লেচ (NRHP) হৈছে আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ চৰকাৰৰ ঐতিহাসিক তাৎপৰ্য্য তথা &quot;বৃহৎ কলাত্মক মূল্য&quot;ৰ বাবে সংৰক্ষণৰ যোগ্য বুলি গণ্য কৰা জিলা, স্থান, অট্টালিকা আদিৰ চৰকাৰী তালিকা। ইতিহাসৰ বেছিভাগ সময়ৰ বাবে ৰাষ্ট্ৰীয় পঞ্জীটো আমেৰিকাৰ স্বৰাজ বিভাগৰ ভিতৰৰ এটা সংস্থা নেচনেল পাৰ্ক চাৰ্ভিচে (এনপিএছ)ৰ দ্বাৰা পৰিচালিত কৰি আহিছে। 

আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ প্ৰধান ব্যক্তিগত সংস্কৃতি প্ৰতিষ্ঠানসমূহৰ ভিতৰত আছে পয়েট্ৰি ফাউণ্ডেশ্যন, ছলমন আৰ গুগেনহাইম ফাউণ্ডেশ্যন, জে পল গেট্টি ট্ৰাষ্ট, এণ্ড্ৰু ডব্লিউ মেলন ফাউণ্ডেশ্যন। 

==আঞ্চলিক বিভিন্নতা==
সাংস্কৃতিক ভূগোলবিদ কলিন উডৱাৰ্ডৰ মতে আমেৰিকাৰ এঘাৰটামান সাংস্কৃতিক অঞ্চল আছে, যিবোৰ তেওঁলোকৰ বসতিৰ ইতিহাসৰ পৰাই উদ্ভৱ হৈছে।
পূব দিশত উত্তৰৰ পৰা দক্ষিণলৈ: নিউ ইংলেণ্ডৰ পিউৰিটান অঞ্চল (&quot;য়েংকিডম&quot;) আছে যিবোৰ উত্তৰ গ্ৰেট হ্ৰদৰ মাজেৰে মিচিচিপি আৰু মিছৌৰী নদীৰ উত্তৰ অংশলৈকে বিয়পি পৰিছে;  ঘন জনবসতিপূৰ্ণ নিউয়ৰ্ক মহানগৰ অঞ্চলৰ নিউ নেদাৰলেণ্ড অঞ্চল;  পেনচিলভেনিয়াৰ পৰা তলৰ গ্ৰেট লেক আৰু ট্ৰেন্স-মিচিচিপি ওপৰৰ মধ্য পশ্চিমলৈকে বিস্তৃত হোৱা মিডলেণ্ড অঞ্চল;  গ্ৰেটাৰ এপ্লাচিয়া যি পশ্চিম ভাৰ্জিনিয়াৰ পৰা নিম্ন মধ্য পশ্চিম আৰু ওপৰৰ দক্ষিণৰ মাজেৰে ট্ৰেন্স-মিচিচিপি আৰ্কান্ সাছ, আৰু দক্ষিণ ওকলাহোমালৈ কোণ কৰে;  ডিপ চাউথ কেৰ'লিনাছৰ পৰা ফ্ল'ৰিডা আৰু পশ্চিমে টেক্সাছলৈকে।

==তথ্যৰ উৎস==
[[শ্ৰেণী:আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ]][[শ্ৰেণী:সংস্কৃতি]]</text>
      <sha1>ey4rf84agr56qm65ybv7v8pcoku4ya0</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519454</id>
      <parentid>519442</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T09:30:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>নৰুনা বৰুৱা</username>
        <id>44897</id>
      </contributor>
      <comment>/* ইতিহাস */</comment>
      <origin>519454</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13186" sha1="564bo8kbelc74fqhs4hzpph47nvtmmx" xml:space="preserve">
{{Short description|none}}
{{image frame|content={{multiple image |border = infobox | total_width = 300 | perrow = 1/2/3/3/3/2
|image1=National Mall, Washington, D.C. (20100325-DSC01310).jpg
|image2=1 times square night 2013.jpg
|image3=Breezewood, Pennsylvania.jpg
|image4=Hollywood Sign (Zuschnitt).jpg
|image5=Vintage Coca-Cola Vending Machine-03.jpg
|image6=Cinderella Castle (29439016538).jpg
|image7=Suburbia by David Shankbone.jpg 
|image8=The_Broncho_Buster_MET_DP361132.jpg
|image9=Chicago River ferry.jpg
|image10=Miles_Davis-140916-0016-103WP.jpg
|image11=Impossible_Burger_-_Gott's_Roadside-_2018_-_Stierch.jpg
|image12=Aldrin Apollo 11 original.jpg
|image13=Tasseled Out, Corn Crop, NW Iowa 7-25-13f (11033879664).jpg
|image14=Exterior of the Independence Hall, Aug 2019.jpg
}}|width=300|align=right|caption='''From top, left to right''': নেছেনল মল,টাইমছ স্কোয়াৰ, [[United States Numbered Highway System|US highway system]], [[Hollywood Sign]], [[Coca-Cola]], [[Cinderella Castle]], [[Suburbs]], [[The Bronco Buster]], [[Chicago River]], [[Jazz]], [[Hamburger]], [[Apollo 11]], [[corn|Cornfield]], and [[Independence Hall]]|mode=}}{{US culture}}
'''আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ সংস্কৃতি {{lang_en|Culture of the United States}} '''য়ে ইয়াৰ লোকসকলৰ বাক বা কথনশৈলী, সাহিত্য, সংগীত, দৃশ্য কলা, পৰিবেশন কলা, খাদ্য, ক্ৰীড়া, ধৰ্ম, আইন, প্ৰযুক্তিৰ লগতে অন্যান্য ৰীতি-নীতি, বিশ্বাস আৰু জ্ঞানৰ ৰূপকে ধৰি বিভিন্ন সামাজিক আচৰণ, প্ৰতিষ্ঠান আৰু নীতি-নিয়ম আদিক সামৰি লয়। আমেৰিকাৰ সংস্কৃতি [[আমেৰিকা]]ৰ, ইয়াৰ ভৌগোলিক পৰিবেশ, বিভিন্ন অভ্যন্তৰীণ আৰু বাহ্যিক শক্তি আৰু প্ৰব্ৰজনৰ দ্বাৰা গঢ় লৈ উঠিছে।&lt;ref&gt;https://isso.ucsf.edu/us-culture&lt;/ref&gt;

আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ সংস্কৃতিৰ ভেটিসমূহ প্ৰথম অৱস্থাত পশ্চিমীয়া ভিত্তিক আছিল আৰু মূলতঃ ইংৰাজসকলৰ প্ৰভাৱত পৰিছিল। কিন্তু ফৰাচী, জাৰ্মান, গ্ৰীক, আইৰিছ, ইটালীয়, স্কটিছ, ৱেলছ, ইহুদী, পোলেণ্ড, স্ক্যাণ্ডিনেভিয়ান আৰু স্পেনিছ আঞ্চলিক প্ৰভাৱো আছিল। কিন্তু [[আফ্ৰিকা]]ৰ আৰু খিলঞ্জীয়া সংস্কৃতিকে ধৰি অ-পশ্চিমীয়া প্ৰভাৱে আৰু শেহতীয়াকৈ [[এছিয়া]]ৰ সংস্কৃতিয়েও আমেৰিকাৰ সংস্কৃতিতন্ত্ৰত বিশেষভাৱে প্ৰভাৱ পেলাইছে। 

==ইতিহাস==
[[File:Albert_Bierstadt_-_The_Rocky_Mountains,_Lander's_Peak.jpg|thumb|right|275px|''[[The Rocky Mountains, Lander's Peak]]'' (1863) by [[Albert Bierstadt]], at the [[Metropolitan Museum of Art]] in [[Manhattan]]]]
আমেৰিকাৰ ইউৰোপীয় শিপাৰ উৎপত্তি হৈছে ব্ৰিটিছ আৰু স্পেনিছ শাসনৰ সময়ত ঔপনিৱেশিক উত্তৰ আমেৰিকাৰ ইংৰাজ আৰু স্পেনিছ বসতিপ্ৰধান লোকসকলৰ পৰা।

==ৰীতিনীতি আৰু পৰম্পৰা==
পৰম্পৰাগত আমেৰিকাৰ খাদ্যতালিকাৰ ভিতৰত যেনে আপেল পাই, ডোনাট, ফ্ৰাইড চিকেন, আমেৰিকান পিজ্জা, হেমবাৰ্গাৰ, আৰু হট ডগ আদি বিভিন্ন অনুপ্ৰৱেশকাৰী আৰু নিজা ঘৰুৱা উদ্ভাৱনৰ ৰেচিপিৰ পৰা আহৰণ কৰা হয়। ফ্ৰেঞ্চ ফ্ৰাই, মেক্সিকান খাদ্য যেনে বুৰিটো আৰু টেকো, আৰু পাস্তা আদি খাদ্য খোৱাৰ ধৰণ ইটালীয় লোকসকলৰ পৰা আহৰন কৰা। &lt;ref&gt; https://archive.today/20080418181548/http://www.ift.org/cms/?pid=1000496&lt;/ref&gt;

==কলা==
'''স্থাপত্যশিল্প'''ৰ ক্ষেত্ৰত আমেৰিকাৰ স্থাপত্য আঞ্চলিকভাৱে বৈচিত্ৰ্যময় আৰু বহুতো বাহ্যিক শক্তিৰ দ্বাৰা স্থাপত্যশিল্প গঢ় দিয়া হৈছে। সেয়েহে আমেৰিকাৰ স্থাপত্যক বৰ্ণিল বুলি ক’ব পাৰি। পৰম্পৰাগতভাৱে আমেৰিকাৰ স্থাপত্যৰ প্ৰভাৱ ইংৰাজসকলৰ স্থাপত্যৰ পৰা গ্ৰীক ৰোমান স্থাপত্যলৈকে প্ৰভাৱ পৰিছে। 
==সমাজ==
যদিও একবিংশ শতিকাৰ গৰিষ্ঠসংখ্যক আমেৰিকান লোকে নিজকে মধ্যবিত্ত শ্ৰেণী বুলি পৰিচয় দিয়ে, তথাপিও আমেৰিকাৰ সমাজত আয়ৰ বৈষম্য বৃদ্ধি পাইছে।&lt;ref&gt;https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/978-0-205-41365-2&lt;/ref&gt;

আন বেছিভাগ দেশৰ তুলনাৰ বিপৰীতে আমেৰিকাত '''আগ্নেয়াস্ত্ৰ আইন''' অনুমোদিত আৰু ব্যক্তিগত বন্দুকৰ মালিকীস্বত্ব সাধাৰণতে আমেৰিকাৰ প্ৰায় আধাসংখ্যক পৰিয়ালত অন্ততঃ এটা হলেও আগ্নেয়াস্ত্ৰ থকা দেখা যায়। &lt;ref&gt;https://www.gallup.com/poll/150353/self-reported-gun-ownership-highest-1993.aspx&lt;/ref&gt;অঞ্চল আৰু ৰাজ্য অনুসৰি বন্দুকৰ মালিকীস্বত্বৰ হাৰ যথেষ্ট বিভিন্নতা দেখা যায়। বন্দুকৰ মালিকীস্বত্ব আলাস্কা, মাউণ্টেন ষ্টেট আৰু দক্ষিণত বেছিকৈ দেখা যায় আৰু হাৱাই, দ্বীপ টেৰিটৰী, কেলিফৰ্ণিয়া আৰু নিউ ইংলেণ্ডত কম। সমগ্ৰ দেশতে বন্দুকৰ মালিকীস্বত্ব চহৰ অঞ্চলতকৈ গ্ৰাম্য অঞ্চলত অধিক লোৱাৰ প্ৰৱণতা আছে। 
&lt;ref&gt;https://www.washingtonpost.com/wp-srv/health/interactives/guns/ownership.html&lt;/ref&gt;

'''জাতি, বংশ, আৰু প্ৰব্ৰজন'''ৰ ক্ষেত্ৰৰ পৰা আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ জনগাঁঠনি ধাৰণা কৰিব পাৰি। 
ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ মতে আমেৰিকাত বিশ্বৰ ভিতৰতে সৰ্বাধিক অনুপ্ৰৱেশকাৰীৰ জনসংখ্যা আছে। ইয়াৰ ভিতৰত ৫০,৬৬১,১৪৯জন লোকেই অনুপ্ৰবেশকাৰী। ২০১৮ চনত আমেৰিকাত প্ৰায় ৯ কোটি অনুপ্ৰৱেশকাৰী আৰু আমেৰিকাত জন্মগ্ৰহণ কৰা অনুপ্ৰৱেশকাৰীৰ সন্তান আছিল, যি আমেৰিকাৰ সামগ্ৰিক জনসংখ্যাৰ ২৮%। 
&lt;ref&gt;https://en.wikipedia.org/wiki/Migration_Policy_Institute&lt;/ref&gt;

==সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠান==
আমেৰিকা চৰকাৰৰ সংস্কৃতি মন্ত্ৰালয় নাই যদিও সাংস্কৃতিক দায়িত্ব থকা কেইবাটাও চৰকাৰী প্ৰতিষ্ঠান আছে। সেইবিলাক হ'ল ৰাষ্ট্ৰপতিৰ কলা আৰু মানৱীয় সমিতি, ফেডাৰেল কমিউনিকেচন কমিছন, কৰ্প’ৰেশ্যন ফৰ পাব্লিক ব্ৰডকাষ্টিং, নেশ্যনেল এনডাউমেণ্ট ফৰ দ্য হিউমেনিটিজ, নেশ্যনেল এনডাউমেণ্ট ফৰ দ্য আৰ্টছ, ইনষ্টিটিউট অৱ মিউজিয়াম এণ্ড লাইব্ৰেৰী চাৰ্ভিচেছ, ইউ.এছ নেচনেল গেলেৰী অৱ আৰ্ট উল্লেখযোগ্য। 

নেচনেল ৰেজিষ্টাৰ অৱ হিষ্ট'ৰিক প্লেচ (NRHP) হৈছে আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ চৰকাৰৰ ঐতিহাসিক তাৎপৰ্য্য তথা &quot;বৃহৎ কলাত্মক মূল্য&quot;ৰ বাবে সংৰক্ষণৰ যোগ্য বুলি গণ্য কৰা জিলা, স্থান, অট্টালিকা আদিৰ চৰকাৰী তালিকা। ইতিহাসৰ বেছিভাগ সময়ৰ বাবে ৰাষ্ট্ৰীয় পঞ্জীটো আমেৰিকাৰ স্বৰাজ বিভাগৰ ভিতৰৰ এটা সংস্থা নেচনেল পাৰ্ক চাৰ্ভিচে (এনপিএছ)ৰ দ্বাৰা পৰিচালিত কৰি আহিছে। 

আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ প্ৰধান ব্যক্তিগত সংস্কৃতি প্ৰতিষ্ঠানসমূহৰ ভিতৰত আছে পয়েট্ৰি ফাউণ্ডেশ্যন, ছলমন আৰ গুগেনহাইম ফাউণ্ডেশ্যন, জে পল গেট্টি ট্ৰাষ্ট, এণ্ড্ৰু ডব্লিউ মেলন ফাউণ্ডেশ্যন। 

==আঞ্চলিক বিভিন্নতা==
সাংস্কৃতিক ভূগোলবিদ কলিন উডৱাৰ্ডৰ মতে আমেৰিকাৰ এঘাৰটামান সাংস্কৃতিক অঞ্চল আছে, যিবোৰ তেওঁলোকৰ বসতিৰ ইতিহাসৰ পৰাই উদ্ভৱ হৈছে।
পূব দিশত উত্তৰৰ পৰা দক্ষিণলৈ: নিউ ইংলেণ্ডৰ পিউৰিটান অঞ্চল (&quot;য়েংকিডম&quot;) আছে যিবোৰ উত্তৰ গ্ৰেট হ্ৰদৰ মাজেৰে মিচিচিপি আৰু মিছৌৰী নদীৰ উত্তৰ অংশলৈকে বিয়পি পৰিছে;  ঘন জনবসতিপূৰ্ণ নিউয়ৰ্ক মহানগৰ অঞ্চলৰ নিউ নেদাৰলেণ্ড অঞ্চল;  পেনচিলভেনিয়াৰ পৰা তলৰ গ্ৰেট লেক আৰু ট্ৰেন্স-মিচিচিপি ওপৰৰ মধ্য পশ্চিমলৈকে বিস্তৃত হোৱা মিডলেণ্ড অঞ্চল;  গ্ৰেটাৰ এপ্লাচিয়া যি পশ্চিম ভাৰ্জিনিয়াৰ পৰা নিম্ন মধ্য পশ্চিম আৰু ওপৰৰ দক্ষিণৰ মাজেৰে ট্ৰেন্স-মিচিচিপি আৰ্কান্ সাছ, আৰু দক্ষিণ ওকলাহোমালৈ কোণ কৰে;  ডিপ চাউথ কেৰ'লিনাছৰ পৰা ফ্ল'ৰিডা আৰু পশ্চিমে টেক্সাছলৈকে।

==তথ্যৰ উৎস==
[[শ্ৰেণী:আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ]][[শ্ৰেণী:সংস্কৃতি]]</text>
      <sha1>564bo8kbelc74fqhs4hzpph47nvtmmx</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>কাঁচ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>122620</id>
    <revision>
      <id>519505</id>
      <parentid>516894</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T11:41:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>29706</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 0 sources and tagging 2 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>519505</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3918" sha1="e6zxk5lito21leudqqg7na8caef32nu" xml:space="preserve">{{পোখালি}}[[File:Fassade Wilhelmstrasse 65, Berlin-Mitte, 160417, ako.jpg|thumb|এটা কাঁচৰ অট্টালিকাৰ মুখাৱয়ব]]
'''কাঁচ''' এবিধ আকাৰহীন (অস্ফটিকীয়) কঠিন পদাৰ্থ। ঘৰৰ খিৰিকী, পানী খোৱা গিলাচ, চশমা, গাড়ীৰ খিৰিকী, বাটি, ফুলদানি, বটল আদি বিভিন্ন বস্তু কাঁচেৰে নিৰ্মাণ কৰা হয়।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Glass |website=Encyclopedia Britannica |url=https://www.britannica.com/technology/glass |access-date=2025-06-10 |publisher=Encyclopedia Britannica}}&lt;/ref&gt; 

প্ৰত্নতাত্ত্বিক প্ৰমাণে প্ৰকাশ কৰে যে কাঁচ নিৰ্মাণৰ কাম খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৩৬০০ চনৰ পৰা মেছ'পটেমিয়া, [[ইজিপ্ত]] বা [[ছিৰিয়া]]ত হৈছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=History of Glass |website=Encyclopedia Britannica |url=https://www.britannica.com/technology/glass/History-of-glass |access-date=2025-06-10 |publisher=Encyclopedia Britannica}}&lt;/ref&gt; 

কাঁচ যিকোনো আকৃতিলৈ সহজে গঠন হোৱাৰ বাবে পৰম্পৰাগতভাৱে পাত্ৰৰ বাবে ইয়াক ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে, যেনে- গিলাচ, বাটি আদি।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Applications of Glass |website=Corning Museum of Glass |url=https://www.cmog.org/glass-dictionary/applications |access-date=2025-06-10 |publisher=Corning }}{{Dead link|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt; 

কাঁচত ধাতুৰ লৱণ যোগ কৰি ৰং কৰিব পাৰি বা ভিট্ৰিয়াছ ইনামেলেৰে ৰং আৰু প্ৰিন্ট কৰিব পাৰি, যাৰ ফলত ইয়াৰ ব্যৱহাৰ ষ্টেইনড গ্লাছৰ খিৰিকী আৰু অন্যান্য কাঁচৰ [[শিল্প]] বস্তুত হয়।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Stained Glass |website=ScienceDirect Topics |url=https://www.sciencedirect.com/topics/materials-science/stained-glass |access-date=2025-06-10 |publisher=Elsevier}}&lt;/ref&gt; 

কাঁচৰ বিবৰ্তন, প্ৰতিফলিত আৰু সংবহন ধৰ্মই কাঁচক অপটিকেল লেন্স, প্ৰিজম আৰু অপ্টোইলেক্ট্ৰনিক্স সামগ্ৰী নিৰ্মাণৰ বাবে উপযোগী কৰি তোলে।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Ultrastable glasses |website=Nature |url=https://www.nature.com/articles/s41586-019-1821-8 |access-date=2025-06-10 |publisher=Nature Publishing Group}}&lt;/ref&gt; 

যোগাযোগ নেটৱৰ্কত অপটিকেল ফাইবাৰ, বায়ু আৱদ্ধ কৰিবলৈ কাঁচৰ উল হিচাপে মেট কৰিলে তাপ নিৰোধক পদাৰ্থ বা কাঁচৰ আঁহ শক্তিশালী কৰা প্লাষ্টিক (ফাইবাৰগ্লাছ)ত এক্সট্ৰুডেড গ্লাছ ফাইবাৰৰ প্ৰয়োগ হয়।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Optical Fiber |website=Corning |url=https://www.corning.com/worldwide/en/products/communication-networks/technologies/fiber.html |access-date=2025-06-10 |publisher=Corning Inc. }}{{Dead link|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;

==তথ্যসূত্ৰ==
{{Reflist}}

[[শ্ৰেণী:প্ৰযুক্তি]]</text>
      <sha1>e6zxk5lito21leudqqg7na8caef32nu</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>কম্পনাংক</title>
    <ns>0</ns>
    <id>122648</id>
    <revision>
      <id>519504</id>
      <parentid>517280</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T11:27:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>29706</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>519504</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="16709" sha1="9ibv99zwxhf73eaiiksrq6fwojvvlla" xml:space="preserve">[[File:ลูกตุ้มธรรมชาติ.gif|thumb|৬০ ছেকেণ্ডত ২৫টা সম্পূৰ্ণ দোলন কৰা এটা পেণ্ডুলাম, যাৰ কম্পাঙ্ক ০.৪১ ৬ হাৰ্টজ]]{{Infobox physical quantity
| name = কম্পনাংক
| image = 
| caption = 
| unit = হাৰ্টজ (Hz)
| otherunits = 
 {{ublist
 | প্ৰতি চেকেণ্ড চক্ৰ (cycle per second, cps)
 | rpm বা r/min
 }}
| symbols = {{math|''f'', ''ν''}}
| baseunits = [[চেকেণ্ড|s]]&lt;sup&gt;−1&lt;/sup&gt;
| dimension = wikidata
| derivations =
 {{ublist
 | {{math|1=''f'' = 1 / ''T''}}
 }}
}}

'''কম্পনাংক''' হৈছে এটা পুনৰাবৃত্তিমূলক পৰিঘটনাৰ প্ৰতি [[সময়]]ৰ এককত সংঘটনৰ সংখ্যা।&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.merriam-webster.com/dictionary/frequency|title=Definition of FREQUENCY|access-date=3 October 2016}}&lt;/ref&gt; কম্পনাংক হৈছে [[বিজ্ঞান]] আৰু অভিযান্ত্ৰিকীৰ ক্ষেত্ৰত এটা গুৰুত্বপূৰ্ণ পৰামিতি, যাৰ দ্বাৰা দোলন আৰু কম্পন সম্পৰ্কীয় পৰিঘটনাৰ হাৰ নিৰূপণ কৰা হয়, যেনে যান্ত্ৰিক কম্পন, অডিঅ' সংকেত (ধ্বনি), [[ৰেডিঅ']] তৰংগ, আৰু [[পোহৰ]]। 

দুটা পৰিঘটনাৰ মাজত থকা সময়ৰ ব্যৱধানক '''সময়কাল''' বোলা হয়। এই সময়কাল হৈছে কম্পনাংকৰ বিপৰীত মান।&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.merriam-webster.com/dictionary/period|title=Definition of PERIOD|access-date=3 October 2016}}&lt;/ref&gt; উদাহৰণস্বৰূপে, যদি হৃদযন্ত্ৰই প্ৰতি মিনিটত ১২০ বাৰ স্পন্দন কৰে (২ হাৰ্টজ), তেন্তে ইয়াৰ সময়কাল হৈছে আধা ছেকেণ্ড। 

কিছুমান বিশেষ ক্ষেত্ৰত কম্পনাংকৰ বিশেষ সংজ্ঞা প্ৰযোজ্য হয়, যেনে ঘূৰ্ণন বা চক্ৰীয় গতিৰ ক্ষেত্ৰত কৌণিক কম্পনাংক, য’ত কৌণিক অগ্ৰগতিৰ হাৰ গণনা কৰা হয়। জ্যামিতিক স্থান বা আকাৰত পুনৰাবৃত্তি হোৱা বৈশিষ্ট্যসমূহৰ বাবে '''স্থানীয় কম্পনাংক'''ৰ সংজ্ঞাও প্ৰযোজ্য। 

[[আন্তৰ্জাতিক একক প্ৰণালী]] (SI) অনুসৰি, কম্পনাংক মাপিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা একক হৈছে হাৰ্টজ (Hz)।

== সংজ্ঞা আৰু একক ==
[[File:Pendulum-no-text.gif|thumb|২.৮ ছেকেণ্ডৰ সময়কাল আৰু ০.৩৬ হাৰ্টজ কম্পনাংক থকা এটা পেণ্ডুলাম]]

চক্ৰীয় পৰিঘটনা, যেনে দোলন, তৰংগ বা সৰল হাৰমনিক গতিৰ ক্ষেত্ৰত, '''কম্পনাংক''' (frequency) বুলিলে প্ৰতি সময়ৰ এককত সংঘটিত চক্ৰ বা পুনৰাবৃত্তিৰ সংখ্যা বুজোৱা হয়। কম্পনাংকৰ প্ৰচলিত প্ৰতীক হৈছে &lt;math&gt;f&lt;/math&gt; বা গ্ৰীক আখৰ &lt;math&gt;\nu&lt;/math&gt; (nu)।&lt;ref name=&quot;Griffiths&quot;&gt;{{cite book |last=Griffiths |first=David J. |title=Introduction to Electrodynamics |edition=4th |year=2012 |publisher=Pearson |isbn=978-0-321-85656-2}}&lt;/ref&gt;

&lt;math display=block&gt;f = \frac{1}{T}&lt;/math&gt;

এতিয়া, &lt;math&gt;T&lt;/math&gt; হৈছে কোনো দোলন বা চক্ৰ সম্পূৰ্ণ কৰিবলৈ লোৱা সময়, যাক '''সময়কাল''' (period) বুলি কোৱা হয়। সেয়ে কম্পনাংক আৰু সময়কাল একে অপৰৰ বিপৰীত সম্পৰ্কত আছে।&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.britannica.com/science/frequency-physics|title=Frequency|website=Encyclopaedia Britannica|access-date=11 June 2025}}&lt;/ref&gt;

&quot;কালিক কম্পনাংক&quot; (temporal frequency) শব্দটো বহু সময়ত ব্যৱহৃত হয়, যাৰ অৰ্থ হৈছে – কেতিয়াবা কোনো পৰিঘটনা কিমানবাৰ পুনৰাবৃত্তি হয় – সময়ৰ সৈতে সংযোগী হৈ। 

কম্পনাংকৰ SI একক হৈছে '''হাৰ্টজ''' (Hz), যাক ১৯৩০ চনত আন্তৰ্জাতিক বিদ্যুৎ কাৰিকৰী আয়োগে জাৰ্মান পদাৰ্থবিজ্ঞানী হাইনৰিখ হাৰ্টজৰ নামত নামকৰণ কৰে।&lt;ref&gt;{{cite journal |last=Froome |first=K. D. |title=The origin of the term &quot;hertz&quot; |journal=Physics Education |volume=13 |issue=3 |pages=172 |year=1978 |doi=10.1088/0031-9120/13/3/020}}&lt;/ref&gt; 

সময়কালৰ SI একক হৈছে &quot;ছেকেণ্ড&quot; (second), যি সকলো সময়ৰ জোখৰ আধাৰ।&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.bipm.org/en/si-base-units/second|title=The International System of Units – The second|publisher=International Bureau of Weights and Measures (BIPM)|access-date=11 June 2025}}&lt;/ref&gt;

যান্ত্ৰিক ঘূৰ্ণন সম্পৰ্কীয় ক্ষেত্ৰত, কম্পনাংকৰ পৰম্পৰাগত একক হৈছে '''প্ৰতি মিনিটত বিপ্লৱ''' (revolutions per minute), যাক সংক্ষেপে '''rpm''' বা '''r/min''' বুলি কোৱা হয়।&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.nist.gov/pml/weights-and-measures/si-units-revolutions-minute|title=SI units - revolutions per minute|publisher=National Institute of Standards and Technology (NIST)|access-date=11 June 2025}}{{Dead link|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt; 

১ Hz = ৬০ rpm।&lt;ref&gt;{{cite book|title=The International System of Units (SI) |publisher=BIPM |year=2019 |page=138 |url=https://www.bipm.org/documents/20126/41483022/SI-Brochure-9.pdf}}&lt;/ref&gt;

== সময়কাল আৰু কম্পনাংক ==
সুবিধাৰ বাবে দীঘল আৰু মন্থৰ তৰংগ, যেনে সাগৰৰ পৃষ্ঠৰ তৰংগ সাধাৰণতে কম্পনাংকৰ পৰিৱৰ্তে সময়কালৰ দ্বাৰা বৰ্ণনা কৰা হয়।{{sfn|Young|1999|p=7}} ক্ষুদ্ৰ আৰু দ্ৰুত তৰংগ, যেনে [[ধ্বনি|অডিঅ']] আৰু ৰেডিঅ' তৰংগ সাধাৰণতে তেওঁলোকৰ কম্পনাংকৰ দ্বাৰা বৰ্ণনা কৰা হয়। তলত কিছু সাধাৰণ ব্যৱহৃত ৰূপান্তৰণ দিয়া হৈছে:

{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! কম্পনাংক
! সময়কাল
|-
| ১&amp;nbsp; মিলিহাৰ্টজ (10&lt;sup&gt;−3&lt;/sup&gt;&amp;nbsp; Hz)
| ১&amp;nbsp; কিলোচেকেণ্ড (10&lt;sup&gt;3&lt;/sup&gt;&amp;nbsp; s)
|-
| ১&amp;nbsp; হাৰ্টজ (10&lt;sup&gt;0&lt;/sup&gt;&amp;nbsp; Hz)
| ১&amp;nbsp; চেকেণ্ড (10&lt;sup&gt;0&lt;/sup&gt;&amp;nbsp; s)
|-
| ১&amp;nbsp; কিলোহাৰ্টজ (10&lt;sup&gt;3&lt;/sup&gt;&amp;nbsp; Hz)
| ১&amp;nbsp; মিলিচেকেণ্ড (10&lt;sup&gt;−3&lt;/sup&gt;&amp;nbsp; s)
|-
| ১&amp;nbsp; মেগাহাৰ্টজ (10&lt;sup&gt;6&lt;/sup&gt;&amp;nbsp; Hz)
| ১&amp;nbsp; মাইক্ৰ'চেকেণ্ড (10&lt;sup&gt;−6&lt;/sup&gt;&amp;nbsp; s)
|-
| ১&amp;nbsp; গিগাহাৰ্টজ (10&lt;sup&gt;9&lt;/sup&gt;&amp;nbsp; Hz)
| ১&amp;nbsp; নেন'চেকেণ্ড (10&lt;sup&gt;−9&lt;/sup&gt;&amp;nbsp; s)
|-
| ১&amp;nbsp; টেৰাহাৰ্টজ (10&lt;sup&gt;12&lt;/sup&gt;&amp;nbsp; Hz)
| ১&amp;nbsp; পিক'চেকেণ্ড (10&lt;sup&gt;−12&lt;/sup&gt;&amp;nbsp; s)
|-
|}

== সম্পৰ্কিত পৰিমাণসমূহ ==
[[File:Commutative diagram of harmonic wave properties.svg|thumb|কম্পনাংকৰ বিভিন্ন ধৰণ আৰু অন্যান্য তৰংগ বৈশিষ্ট্যসমূহৰ মাজত সম্পৰ্কৰ ৰেখাচিত্ৰ। এই ৰেখাচিত্ৰত ''x'' হৈছে তীৰচিহ্নযুক্ত কাৰ্যটোৰ ইনপুট। ]]

* ঘূৰ্ণন কম্পনাংক (Rotational frequency), সাধাৰণতে গ্ৰীক আখৰ ''ν'' (nu)-ৰ দ্বাৰা সূচিত হয়, সময়ৰ প্ৰতি ঘূৰণীয়া সংখ্যা ''N''-ৰ তাৎক্ষণিক পৰিৱৰ্তনৰ হাৰ হিচাপে সংজ্ঞায়িত কৰা হয়: {{nowrap|''ν'' {{=}} d''N''/d''t''; }} এইটো এক প্ৰকাৰৰ কম্পনাংক যি ঘূৰ্ণন গতিৰ ক্ষেত্ৰত প্ৰয়োগ হয়। 

* কোণীয় কম্পনাংক (Angular frequency), সাধাৰণতে গ্ৰীক আখৰ ''ω'' (omega)-ৰ দ্বাৰা সূচিত কৰা হয়, কোণীয় স্থানচ্যুতি (''θ'', theta) বা ছাইনুছয়িডেল তৰংগৰ পৰ্যায়ৰ পৰিৱৰ্তনৰ হাৰ হিচাপে সংজ্ঞায়িত কৰা হয় (বিশেষকৈ দোলন আৰু তৰংগত), বা sine function-ৰ আৰ্গুমেণ্টৰ পৰিৱৰ্তনৰ হাৰ হিচাপে:
:&lt;math display=&quot;block&quot;&gt;y(t) = \sin \theta(t) = \sin(\omega t) = \sin(2 \mathrm{\pi} f t)&lt;/math&gt;
&lt;math display=&quot;block&quot; qid=Q161635&gt;\frac{\mathrm{d} \theta}{\mathrm{d} t} = \omega = 2 \mathrm{\pi} f .&lt;/math&gt;

: কোণীয় কম্পনাংকৰ একক হৈছে ৰেডিয়ান প্ৰতি ছেকেণ্ড (rad/s), কিন্তু বিচ্ছিন্ন-সময় সংকেতৰ ক্ষেত্ৰত এইটো নমুনা অন্তৰৰ প্ৰতিও ৰেডিয়ান হিচাপে প্ৰকাশ কৰিব পৰা যায়, যি এটা নিৰ্মিতহীন পৰিমাণ। কোণীয় কম্পনাংক হৈছে কম্পনাংক ২π। 

* স্থানিক কম্পনাংক (Spatial frequency), ইয়াত ''ξ'' (xi)-ৰ দ্বাৰা সূচিত কৰা হয়, কালিক কম্পনাংকৰ সদৃশ কিন্তু ইয়াত সময়ৰ পৰিমাপক প্ৰতিষ্ঠাপন কৰি স্থানিক পৰিমাপক ব্যৱহাৰ কৰা হয়,{{refn|1= ''স্থানিক সময়কাল'' শব্দটো কেতিয়াবা ''তৰংগ দৈৰ্ঘ্য''ৰ পৰিৱৰ্তে ব্যৱহাৰ কৰা হয়, যিটো কালিক সময়কালৰ সদৃশ।&lt;ref&gt;{{cite web |last1=Boreman |first1=Glenn D. |title=Spatial Frequency |url=https://spie.org/publications/tt52_12_spatial_frequency?SSO=1 |publisher=[[SPIE]] |access-date=22 January 2021}}&lt;/ref&gt;|group=note}} উদাহৰণস্বৰূপে:
:&lt;math display=&quot;block&quot;&gt;y(t) = \sin \theta(t,x) = \sin(\omega t + kx)&lt;/math&gt;
&lt;math display=&quot;block&quot; qid=Q192510&gt;\frac{\mathrm{d} \theta}{\mathrm{d} x} = k = 2 \pi \xi.&lt;/math&gt;

** স্থানিক সময়কাল বা তৰংগ দৈৰ্ঘ্য হৈছে কালিক সময়কালৰ স্থানিক সদৃশ ৰূপ।

== তৰংগ প্ৰসাৰণত ==
অবিচ্ছিন্ন মাধ্যম (অৰ্থাৎ এনে মাধ্যম য'ত তৰংগৰ বেগ কম্পনাংকৰ পৰা নিৰ্ভৰশীল নহয়)ৰ ক্ষেত্ৰত পৰ্যায়বদ্ধ তৰংগসমূহৰ বাবে, কম্পনাংকৰ ''λ'' (lambda) অৰ্থাৎ তৰংগ দৈৰ্ঘ্যৰ সৈতে বিপৰীত সম্পৰ্ক থাকে। যদিও বিচ্ছিন্ন মাধ্যমৰ ক্ষেত্ৰতো, ছাইন তৰংগৰ কম্পনাংক ''f'' তৰংগৰ পৰ্যায় বেগ ''v'' আৰু তাৰ তৰংগ দৈৰ্ঘ্য ''λ''-ৰ অনুপাতৰ সমান হয়:
&lt;math display=block&gt;
f = \frac{v}{\lambda}.
&lt;/math&gt;

বিশেষকৈ শূন্যস্থানৰ ভিতৰত চলা তড়িতচুম্বকীয় তৰংগৰ ক্ষেত্ৰত, {{nowrap|1=''v'' = ''c''}} হয়, য'ত ''c'' হৈছে শূন্যস্থানত পোহৰৰ বেগ, আৰু সেইক্ষেত্ৰত উক্ত সমীকৰণটো হ'ব:
&lt;math display=block&gt;
f = \frac{c}{\lambda}.
&lt;/math&gt;

যেতিয়া একধৰণৰ তৰংগ (monochromatic wave) এটা মাধ্যমৰ পৰা আন এখন মাধ্যমলৈ যায়, তেতিয়া তাৰ কম্পনাংক একে থাকে — কেৱল তাৰ তৰংগ দৈৰ্ঘ্য আৰু বেগটোৱেই সলনি হয়।

== অ-চক্ৰীয় কম্পনাংক ==
'''অ-চক্ৰীয় কম্পনাংক''' (Aperiodic frequency) হৈছে এনে ঘটনাৰ হাৰ (rate), যিবোৰ চক্ৰীয় নহয়, অৰ্থাৎ যিবোৰ কোনো নিয়মীয়া পুনৰাবৃত্তিৰ অধীন নহয়। ইয়াত ৰেডিঅ’এক্টিভ ক্ষয়ৰ দৰে যাদৃচ্ছিক (random) প্ৰক্ৰিয়াবোৰ অন্তৰ্ভুক্ত। এই কম্পনাংক reciprocal second (s&lt;sup&gt;−1&lt;/sup&gt;) এককত প্ৰকাশ কৰা হয়,&lt;ref&gt;{{Cite book |title=Mechatronic Systems, Sensors, and Actuators: Fundamentals and Modeling |last=Lombardi |first=Michael A. |publisher=CRC Press |year=2007 |isbn=9781420009002 |editor-last=Bishop |editor-first=Robert H. |location=Austin |language=en|chapter=Fundamentals of Time and Frequency}}&lt;/ref&gt; আৰু ৰেডিঅ’এক্টিভতাৰ ক্ষেত্ৰত ইয়াক becquerel (Bq) এককত প্ৰকাশ কৰা হয়।&lt;ref&gt;{{cite report | last1=Newell | first1=David B | last2=Tiesinga | first2=Eite | title=The international system of units (SI) | publisher=National Institute of Standards and Technology | publication-place=Gaithersburg, MD | year=2019 | doi=10.6028/nist.sp.330-2019 | url = https://nvlpubs.nist.gov/nistpubs/SpecialPublications/NIST.SP.330-2019.pdf}} sub§2.3.4, Table 4.&lt;/ref&gt;

এই কম্পনাংক এটাৰ সংজ্ঞা হৈছে এটা ঘটনাৰ সংখ্যা বা কোনো বস্তুৰ সংখ্যা (''N'') নিৰ্দিষ্ট সময়ছোৱা (Δ''t'')ৰ ভিতৰত সংঘটিত হোৱাৰ হাৰ (rate), অৰ্থাৎ: (Δ''t'');&lt;ref&gt;{{Cite web |title=SI Brochure |url=https://www.bipm.org/en/publications/si-brochure |access-date=2025-04-24 |website=BIPM |language=en-US}}&lt;/ref&gt; এইটো এটা ভৌতিক ৰাশি (physical quantity), যাক কালগত হাৰ (temporal rate) হিচাপে শ্ৰেণীবদ্ধ কৰা হয়।

==টোকা==
{{Reflist|group=note}}

==তথ্যসূত্ৰ==

[[শ্ৰেণী:প্ৰযুক্তি]]
[[শ্ৰেণী:বিজ্ঞান]]</text>
      <sha1>9ibv99zwxhf73eaiiksrq6fwojvvlla</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>দ্য কম্বেট: ৱ'মেন প্লিডিং ফ'ৰ দ্য ভেংকুইছড</title>
    <ns>0</ns>
    <id>122810</id>
    <revision>
      <id>519346</id>
      <parentid>518188</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T02:18:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>removed [[Category:মানৱ যৌনতা]]; added [[Category:পৰ্ণগ্ৰাফি]] using [[WP:HC|HotCat]]</comment>
      <origin>519346</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="44066" sha1="oo501ksoaea8rropmk9cdxptgbrr8ky" xml:space="preserve">[[File:Etty – The Combat.jpg|thumb|দ্য কম্বেট: ৱ'মেন প্লিডিং ফ'ৰ দ্য ভেংকুইছড, উইলিয়াম এটি (১৮২৫), ৩০৪ বাই ৩৯৯ চে.মি. (১০ ফুট ০ ইঞ্চি বাই ১৩ ফুট ১ ইঞ্চি)]]
[[File:Etty – The Combat (1848 engraving).jpeg|thumb|১৮৪৮ চনত জিটি ডুৰ দ্বাৰা খোদিত, ১৮৪৫ চনত এটিয়ে সম্পূৰ্ণ কৰা চিত্ৰখনৰ পুনৰ নিৰ্মাণ কৰা সংস্কৰণৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি]]

'''দ্য কম্বেট: ৱ'মেন প্লিডিং ফ'ৰ দ্য ভেংকুইছড''' ({{Lang-en|''The Combat: Woman Pleading for the Vanquished''}}, [[অসমীয়া]] অৰ্থ: ''যুদ্ধ: পৰাজিতজনৰ বাবে অনুৰোধ কৰা মহিলা'') হৈছে ইংৰাজ শিল্পী উইলিয়াম এটিৰ কেনভাছত নিৰ্মিতএখন বৃহৎ তৈলচিত্ৰ, যিখন প্ৰথমে ১৮২৫ চনত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল আৰু এতিয়া স্কটলেণ্ডৰ নেচনেল গেলেৰীত। এলগিন মাৰ্বলছৰ পৰা অনুপ্ৰাণিতআৰু শিল্পীগৰাকীয়ে &quot;দয়াৰ সৌন্দৰ্য্য&quot;ৰ ওপৰত নৈতিক পাঠ প্ৰদান কৰাৰ উদ্দেশ্যেৰে নিৰ্মাণ কৰা এই ছবিখনত দেখা গৈছে যে এজন প্ৰায় নগ্ন যোদ্ধা, যাৰ [[তৰোৱাল]]খন ভাঙি গৈছে, আঁঠু কাঢ়িবলৈ বাধ্য হৈছে আন এজন প্ৰায় নগ্ন সৈনিকৰ সন্মুখত যিয়ে হত্যাৰ আঘাত দিবলৈ সাজু হৈছে। এগৰাকী মহিলা, যি প্ৰায় নগ্ন, বিজয়ী যোদ্ধাজনক দয়া বিচাৰিবলৈ খামুচি ধৰিছে। সেই সময়ৰ ইতিহাস চিত্ৰৰ বাবে অস্বাভাৱিকভাৱে দ্য কম্বেটত [[ইতিহাস]], [[সাহিত্য]] বা [[ধৰ্ম]]ৰ কোনো দৃশ্য চিত্ৰিত কৰা হোৱা নাই আৰু ই কোনো বিদ্যমান শিল্পকৰ্মৰ ওপৰত আধাৰিত নহয়, বৰঞ্চ শিল্পীৰ নিজৰ কল্পনাৰ দৃশ্য। 

১৮২৫ চনৰ ৰয়েল একাডেমীৰ গ্ৰীষ্মকালীন প্ৰদৰ্শনীত যেতিয়া ইয়াক প্ৰদৰ্শিত কৰা হৈছিল, তেতিয়া ইয়াৰ কাৰিকৰী উৎকৰ্ষ, বিভিন্ন চিত্ৰকলাৰ বিদ্যালয়ৰ শৈলীৰ সংমিশ্ৰণ আৰু ইয়াৰ বিষয়বস্তুৰ বাবে সমালোচকৰ পৰা প্ৰায় সৰ্বজনীন প্ৰশংসা আকৰ্ষণ হৈছিল। তথাপিও ই গ্ৰীষ্মকালীন প্ৰদৰ্শনীত ক্ৰেতা বিচাৰি নাপালে আৰু ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে সহযোগী শিল্পীজন মাৰ্টিনে ইয়াক ক্ৰয় কৰে। মাৰ্টিনৰ ঘৰৰ বাবে এই ছবিখন অতি ডাঙৰ বুলি প্ৰমাণিত হয় আৰু ১৮৩১ চনত তেওঁ ইয়াক ৰয়েল স্কটিছ একাডেমীক বিক্ৰী কৰে। ১৯১০ চনত ইয়াক স্কটলেণ্ডৰ নেচনেল গেলেৰীলৈ স্থানান্তৰ কৰা হয় আৰু তাতেই আছে।

== পটভূমি ==
[[File:William Etty - Self-Portrait - Google Art Project.jpg|thumb|left|upright|উইলিয়াম এটি, ১৮২৩, ''দ্য কম্বেট'' ছবি অংকন কৰাৰ কিছু সময়ৰ আগতে|alt=৩০ বছৰীয়া দাড়ি থকা মানুহ]]

উইলিয়াম এটিৰ জন্ম ১৭৮৭ চনত য়ৰ্ক চহৰত এজন বেকাৰ আৰু মিলাৰৰ পুত্ৰ হিচাপে হৈছিল। তেওঁ কিংষ্টন আপন হালত এজন এপ্ৰেণ্টিছ প্ৰিণ্টাৰ হিচাপে নিজৰ জীৱন আৰম্ভ কৰিছিল।{{sfn|Gilchrist|1855|p=23}} সাত বছৰৰ এপ্ৰেণ্টিছশ্বিপ শেষ কৰাৰ পিছত, তেওঁ ১৮ বছৰ বয়সত &quot;কেইটামান চক ক্ৰেয়ন লৈ&quot; [[লণ্ডন]]লৈ গুচি যায়,{{sfn|Burnage|2011a|p=157}} য’ত তেওঁ অল্ড মাষ্টাৰসকলৰ পৰম্পৰাত এটিৰ দৰে এজন ইতিহাস চিত্ৰশিল্পী হ’ব বিচাৰিছিল।{{sfn|Smith|1996|p=86}} টিটিয়ান আৰু ৰুবেনছৰ ৰচনাৰ পৰা গভীৰভাৱে প্ৰভাৱিত হৈ, ইটিয়ে য়েল একাডেমী অৱ আৰ্টছ আৰু ব্ৰিটিছ ইনষ্টিটিউচনত চিত্ৰ দাখিল কৰিছিল, যিবোৰ অধিকাংশ সময়তে নাকচ কৰা হৈছিল বা বিশেষ গুৰুত্ব পোৱা নাছিল।{{sfn|Burnage|2011d|p=31}}

১৮২১ চনত ৰয়েল একাডেমীয়ে এটিৰ এখন চিত্ৰ ''দ্য এৰাইভাল অৱ [[ক্লিঅ'পেট্ৰা]] ইন চিলিচিয়া'' (''দ্য ট্ৰাইমফ অৱ ক্লিঅ'পেট্ৰা'' বুলিও জনাজাত) গ্ৰহণ কৰি প্ৰদৰ্শন কৰে।{{sfn|Burnage|2011d|p=31}} ছবিখনে যথেষ্ট সমাদৰ লাভ কৰে, আৰু ইয়াৰ বাবে এটিৰ বহু সহকৰ্মী শিল্পীয়ে তেওঁক যথেষ্ট প্ৰশংসা কৰে। ''ক্লিঅ'পেট্ৰা''ৰ সফলতাৰ পিছত এটিয়ে সেই ধৰণৰ কৃতিত্ব পুনৰাবৃত্তি কৰিবলৈ [[বাইবেল]], [[সাহিত্য]] আৰু পৌৰাণিক পৰিপ্ৰেক্ষিতত নগ্ন চৰিত্ৰ আঁকিবলৈ আৰম্ভ কৰে, &lt;ref name=&quot;MAG Etty&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.manchestergalleries.org/salvaged/the-painting/about-the-artist/index.html |title=About the artist |publisher=Manchester Art Gallery |access-date=10 February 2015 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20150211024806/http://www.manchestergalleries.org/salvaged/the-painting/about-the-artist/index.html |archive-date=11 February 2015 }}&lt;/ref&gt; ইয়াৰ ভিতৰত আছিল ১৮২২ চনৰ ''এ স্কেচ ফ্ৰম ৱান অৱ গ্ৰে'জ অ'ডছ (ইউথ অন দ্য প্ৰ')''{{sfn|Robinson|2007|p=178}}{{efn-ua|এই ছবিখন পিছত ১৮২৮ চনৰ ''Youth on the Prow, আৰু Pleasure at the Helm'' হিচাপে বিকশিত হৈছিল।{{sfn|Farr|1958|p=63}}}}, আৰু ১৮২৪ চনত বিতৰ্কিত ''[[পেণ্ডোৰা]] ক্ৰাউনড বাই দ্য ছিজনছ''। 

১৮২৩ চনত এটিয়ে [[ইটালী]] ভ্ৰমণ কৰিছিল আৰু সঁচাকৈয়ে ইটালীৰ সংগ্ৰহশালাৰ চিত্ৰৰ পৰা অনুপ্ৰাণিত হৈ শেহতীয়াকৈ লাভ কৰা অগ্ৰগতিৰ &quot;এটা স্বীকৃতি হিচাপে&quot; ''পেণ্ডোৰা''ক তৎকালীনভাৱে আঁকে।{{sfn|Burnage|2011b|p=118}} এই ছবিখনৰ ওপৰত মতামত বিভক্ত হৈছিল—কিছুমানে ইয়াক এটা কাৰিকৰী সফলতা হিচাপে বিশেষ প্ৰশংসা কৰিছিল, আনহাতে কিছুমানে ইয়াক টিটিয়ান আৰু ৰুবেনছৰ এটা কৃত্ৰিম অনুকৰণ হিচাপে নিন্দা কৰিছিল।{{sfn|Burnage|2011b|pp=108–109}}{{sfn|Burnage|Bertram|2011|p=22}} ''পেণ্ডোৰা ক্ৰাউনড বাই দ্য ছিজনছ'' ৩০০ গিনিত বিক্ৰী হৈছিল (২০২৫ চনৰ হিচাপত প্ৰায় ৩৫,০০০ পাউণ্ড),{{sfn|Burnage|Bertram|2011|p=22}} আৰু ইয়াৰ দ্বাৰাই ইটি ৰয়েল একাডেমী অৱ আৰ্টছৰ এছ'চিয়েট সদস্য হয়।{{sfn|Burnage|2011b|p=109}}

[[File:William Etty - Pandora Crowned by the Seasons, 1824.jpg|right|thumb|''পেণ্ডোৰা ক্ৰাউনড বাই দ্য ছিজনছ'' (১৮২৪)য়ে ইটিৰ ৰুবেনছ আৰু টিটিয়ানৰ অনুকৰণৰ দক্ষতা আৰু পৌৰাণিক/সাহিত্যিক বিষয়ৰ ব্যৱহাৰৰ মাজেৰে নগ্নতাৰ চিত্ৰণৰ প্ৰসিদ্ধি স্থাপন কৰাত সহায় কৰিছিল।]]

যদিও বিদেশী শিল্পীৰ নগ্ন চিত্ৰ ইংলেণ্ডৰ কিছু ব্যক্তিগত সংগ্ৰহত আছিল, দেশখনৰ ভিতৰত নগ্ন চিত্ৰাংকনৰ কোনো পৰম্পৰা নাছিল আৰু ১৭৮৭ চনৰ প্ৰক্লেমেচন ফৰ ''দ্য ডিচক'ৰেজমেণ্ট অৱ ভাইচ''ৰ পিছৰে পৰা এনে সামগ্ৰীৰ জনপ্ৰদৰ্শন কঠোৰভাৱে দমন কৰা হৈছিল।{{sfn|Smith|2001b|p=53}} ইটি আছিল প্ৰথমজন ব্ৰিটিছ শিল্পী যি নগ্নতাৰ ওপৰত বিশেষত্ব লাভ কৰিছিল, আৰু সাধাৰণ জনতাই বিশেষকৈ [[মহিলা]]ৰ নগ্নতা লৈ কৰা প্ৰতিক্ৰিয়াই ১৯শ শতিকাৰ সমাজত বিতৰ্কৰ সৃষ্টি কৰিছিল।{{sfn|Smith|2001b|p=55}} বহু সমালোচকে তেওঁৰ মহিলাৰ নগ্নতাৰ বাৰে বাৰে চিত্ৰণক অশ্লীল বুলি গৰিহণা দিছিল, যদিও [[পুৰুষ]] নগ্নতাৰ চিত্ৰসমূহ সাধাৰণতে ভালভাৱে গ্ৰহণ কৰা হৈছিল।{{sfn|Smith|2001a|p = 54}}

==ৰচনা==
[[File:Sketches of the Elgin Marbles by William Etty YORAG 2005 493 2.jpg|left|thumb|উইলিয়াম এটিৰ এলগিন মাৰ্বলছৰ পৰা স্কেচ। শেহতীয়াকৈ লণ্ডনত প্ৰদৰ্শিত হোৱা মাৰ্বলছৰ দ্বাৰা চিত্ৰিত যুদ্ধৰ দৃশ্যবোৰ দেখি এটি আকৰ্ষিত হৈছিল। ]]

এটি শেহতীয়াকৈ ইটালী ভ্ৰমণৰ সময়ত দেখা ধ্ৰুপদী শিল্পকৰ্মৰ প্ৰতি আৰু বিশেষকৈ এলগিন মাৰ্বলছৰ প্ৰতি আকৰ্ষিত হৈছিল, যিটো ১৯ শতিকাৰ আৰম্ভণিতে বিতৰ্কিত পৰিস্থিতিত লণ্ডনলৈ লৈ যোৱা প্ৰাচীন গ্ৰীক ভাস্কৰ্য্যৰ এটা গোট।{{sfn|Burnage|2011b|p=112}}

''দ্য কম্বেট: উমেন প্লিডিং ফৰ দ্য ভেংকিছড)'' হৈছে ৩৯৯ চে.মি. (১৩ ফুট ১ ইঞ্চি) বহল এখন ডাঙৰ ছবি।{{sfn|Burnage|2011b|p=111}} ইয়াত এজন পৰাজিত সৈনিকক আন এজন সৈনিকৰ সন্মুখত আঁঠু লৈ চিত্ৰিত কৰা হৈছে। পৰাজিত যোদ্ধাজনে তৰোৱাল তুলি থিয় হৈ থকা বিজয়ী যোদ্ধাজনৰ কবলৰ পৰা নিজকে মুক্ত কৰিবলৈ চেষ্টা কৰে। আঁঠু লৈ থকা এগৰাকী মহিলাই বিজয়ী সৈনিকজনৰ কঁকালত খামুচি ধৰিছে, তেওঁৰ পৰাজিত শত্ৰুক ৰক্ষা কৰিবলৈ ভিক্ষা কৰিবলৈ তেওঁৰ ফালে মুখখন তুলি লৈছে।{{sfn|Burnage|2011b|p=112}} পৰাজিত যোদ্ধাৰ শৰীৰ শক্তিশালী, সেই সময়ৰ আকৰ্ষণৰ নীতি-নিয়মৰ সৈতে অধিক মিল থকা মুখ আৰু অধিক সহানুভূতিশীল অভিব্যক্তি, আনহাতে বিজয়ী মানুহজনৰ ছাল ক'লা আৰু উকা উগ্ৰতাৰ অভিব্যক্তি থাকে। পৰাজিত সৈনিকজনৰ তৰোৱালখন ভাঙি গৈছে, আৰু তেওঁৰ কাষতে মাটিত পৰি আছে।&lt;ref name=&quot;EuropeanMag&quot;&gt;{{cite journal|date=1 June 1825|title=The Fifty-Seventh Annual Exhibition of the Royal Academy|journal=The European Magazine, and London Review|publisher=Sherwood, Jones and Co.|location=London|volume=87|issue=May 1825|page=459}}&lt;/ref&gt;

এটিয়ে ''দ্য কম্বেট''ক ইতিহাস বা সাহিত্যৰ কোনো এটা কাণ্ডৰ ওপৰত, বা কোনো বিদ্যমান শিল্পকৰ্মৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি কৰা নাছিল, বৰঞ্চ নিজৰ কল্পনাৰ ওপৰত ভিত্তি কৰিহে সৃষ্টি কৰিছিল; {{sfn|Burnage|2011b|p=112}} ইতিহাস চিত্ৰকলাৰ ক্ষেত্ৰত এইটো এটা অতি অস্বাভাৱিক পদক্ষেপ আছিল, যিবোৰত সাধাৰণতে সাহিত্য বা ধৰ্মৰ বিষয়বস্তু চিত্ৰিত কৰা হৈছিল।{{sfn|Farr|১৯৫৮|p=৪৭}}{{efn-ua|১৮৩২ চনত এটিয়ে ''দ্য ডেষ্ট্ৰয়িং এঞ্জেল এণ্ড ডেমনছ অৱ ইভিল ইণ্টাৰপ্ৰটিং দ্য অৰ্জিছ অৱ দ্য ভিচিয়াছ এণ্ড ইনটেম্পেৰেট''ৰ সৈতে সম্পূৰ্ণৰূপে কল্পনাৰ পৰা অংকন কৰা এখন ইতিহাস চিত্ৰৰ ধাৰণালৈ ঘূৰি আহে, যিটো তেওঁ বৰ্ণনা কৰিছিল যে &quot;ৰোমানসকলে ''দৰ্শন'' বুলি কোৱা সেই শ্ৰেণীৰ ৰচনাৰ এটা সম্পূৰ্ণ স্কেচ, যাৰ উৎপত্তি ইতিহাস বা কবিতাৰ পৰা হোৱা নাই।&quot; &lt;ref name=&quot;Times1832&quot;&gt;{{Cite news |title=ৰয়েল একাডেমী |date=24 মে' 1832 |page=3 |issue=14860 |column=F }}&lt;/ref&gt;}} ১৮২১ চনৰ পৰাই তেওঁ এই বিষয়টো বিবেচনা কৰি আছিল আৰু ইটালী ভ্ৰমণৰ পিছত তেওঁৰ পৰিকল্পনা গঢ় লৈ উঠিছিল।{{sfn|Robinson|2007|p=99}}এই ভ্ৰমণৰ সময়ত এটিয়ে এণ্টনিঅ' কানোভাক লগ পাইছিল আৰু তেওঁৰ ওপৰত অতিশয় আপ্লুত হৈছিল; তেওঁৰ কামৰ দ্বাৰা কম্বেটো স্পষ্টভাৱে প্ৰভাৱিত হৈছে। ধ্ৰুপদী ভাস্কৰ্য্যৰ পৰা প্ৰেৰণা লোৱাৰ লগতে ইটালীত থকাৰ সময়ত তেওঁ দেখা পুৰণি মাষ্টৰৰ কৰ্মৰ ৰচনাৰ দ্বাৰাও তেওঁ প্ৰবলভাৱে প্ৰভাৱিত হৈছিল। {{sfn|Burnage|2011b|p=112}} এটিৰ বহু কামৰ দৰেই মডেলসকলে তেওঁৰ বাবে গোট হিচাপে নহয়, তেওঁৰ ষ্টুডিঅ'ত পৃথকে পৃথকে পোজ দিছিল।{{sfn|Robinson|2007|p=120}}

১৮৪৯ চনত লিখা এটিয়ে দ্য কম্বেটৰ উদ্দেশ্যক &quot;দয়াৰ সৌন্দৰ্য্যৰ হৃদয়ত এক মহান নৈতিকতা অংকন কৰা&quot; বুলি বৰ্ণনা কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;Spectator1849&quot;&gt;{{cite journal|date=16 June 1849|title=The Etty Collection at the Society of Arts|journal=The Spectator|publisher=Joseph Clayton|location=London|volume=22|issue=1094|page=568}}&lt;/ref&gt; ১৯৫৮ চনৰ এটিৰ জীৱনীকাৰ ডেনিছ ফাৰে দ্য কম্বেট আৰুজন ফ্লেক্সমেনৰ হেৰাক্লিছ কিলিং এ মেন টু হুম এ উইমেন ক্লিংছ ছবিৰ ৰচনাৰ সাদৃশ্য আঙুলিয়াই দিয়ে যদিও এটি আৰু ফ্লেক্সমেন ৰয়েল একাডেমীৰ সমসাময়িক আছিল যদিও এটি এই অংকনৰ বিষয়ে অৱগত আছিল নে নাই সেয়া জনা নাযায়। {{sfn|Farr|1958|p=142}}{{efn-ua|জন ফ্লেক্সমেন (১৭৫৫–১৮২৬) ইয়ৰ্কৰ অধিবাসী আছিল। এটি ১৮২৮ চনত ৰয়েল একাডেমীৰ সদস্য হয়, ফ্লাস্ক‌মেনৰ মৃত্যুৰে সৃষ্টি হোৱা শূন্যস্থান পূৰণ কৰিবলৈ।{{sfn|Burnage|Bertram|2011|p=23}}}}

[[File:Etty – The Combat (1825 study).jpeg|right|upright|thumb|পৰাজিত যোদ্ধাজনৰ বাবে কৰা প্ৰাৰম্ভিক অধ্যয়নত চৰিত্ৰটোৱে সম্পূৰ্ণ সংস্কৰণত দেখাতকৈ অধিক প্ৰত্যাহ্বানমূলক অভিব্যক্তি আৰু ভংগিমা বহন কৰে। ]]

পৰাজিত যোদ্ধাজনৰ বাবে কৰা প্ৰাৰম্ভিক তেলৰ অধ্যয়নত (ইয়ৰ্ক আৰ্ট গেলেৰী), এটিয়ে চৰিত্ৰটোক সম্পূৰ্ণ সংস্কৰণত দেখাতকৈ অধিক প্ৰত্যাহ্বানমূলক ৰূপ দিছিল। এই প্ৰাৰম্ভিক স্কেচটোত তেওঁ আঁঠুত নহয়, নিজকে ব্ৰেচ কৰিবলৈ ভৰিখন বাহিৰলৈ ঠেলি দিয়ে। চূড়ান্ত কামত দেখুওৱা দয়াৰ অনুৰোধ আৰু সম্পূৰ্ণ পৰাজয়ৰ ভংগিমাতকৈ তেওঁৰ অৱজ্ঞা আৰু দৃঢ়তাৰ প্ৰকাশ। {{sfn|Burnage|2011c|p=204}}

১৮২৫ চনত ৰয়েল একাডেমীৰ গ্ৰীষ্মকালীন প্ৰদৰ্শনীত সম্পূৰ্ণ হোৱা ''দ্য কম্বেট: উইমেন প্লিডিং ফৰ দ্য ভ্যাংকিছড'' প্ৰদৰ্শিত হয়।{{sfn|Burnage|Bertram|2011|p=22}}

==অভ্যৰ্থনা==
ইয়াৰ প্ৰদৰ্শনীত দ্য কম্বেটক সাধাৰণতে সমালোচকসকলে ইয়াৰ কাৰিকৰী উৎকৃষ্টতা, ভেনিচ আৰু ইংৰাজী শৈলীৰ চিত্ৰকলাৰ সংমিশ্ৰণ আৰু এটি নগ্নতাৰ পৰা আঁতৰি ইতিহাস চিত্ৰকলাৰ দিশলৈ যোৱাৰ ইংগিত হিচাপে অতিশয় প্ৰশংসা কৰিছিল। {{sfn|Burnage|2011b|p=111}} ইউৰোপিয়ান মেগাজিন আৰু লণ্ডন ৰিভিউয়ে মন্তব্য কৰিছিল যে &quot;ৰঙীনভাৱে এই ছবিখনে আমাক ভেনিচৰ স্কুলৰ মহান নায়কসকলৰ কথা শক্তিশালীভাৱে সোঁৱৰাই দিয়ে, আনহাতে ৰূপৰ শিক্ষিত বুদ্ধিমত্তা আৰু ক্ৰিয়াৰ শক্তিৰ ক্ষেত্ৰত ই তেওঁলোকক বহুখিনি অতিক্ৰম কৰে&quot;, লক্ষ্য কৰি যে &quot;এই ছবিখন টিটিয়ান আৰু পল ভেৰ'নেছৰ কাষত প্ৰথম গেলেৰীসমূহৰ ভিতৰত এটাত স্থাপন কৰাটো আমাৰ বাবে কম আপত্তি হোৱা উচিত নহয়।&quot; &lt;ref name=&quot;EuropeanMag&quot; /&gt;

[[File:Flaxman – Heracles Killing a Man to whom a Woman Clings.jpg|left|thumb|''Heracles Killing a Man to whom a Woman Clings''জন ফ্লেক্সমেনৰ দ্বাৰা সম্ভৱতঃ ''দ্য কম্বেট'' ৰ ৰচনাক প্ৰভাৱিত কৰিছিল। |alt=নগ্ন পুৰুষে আন এজন উলংগ পুৰুষক ক্লাবেৰে আঘাত কৰিবলৈ ওলাইছে, যাক এগৰাকী মহিলাই ধৰি ৰাখিছে]]
একেদৰেই ''দ্য লেডীজ মেগাজিনে'' অনুভৱ কৰিছিল যে ''দ্য কম্বেট'' &quot;এটিৰ উৎকৃষ্টতাৰ অগ্ৰগতি শক্তিশালীভাৱে প্ৰদৰ্শন কৰে&quot;, মন্তব্য কৰি যে &quot;যি কাৰ্য্যত বিজয়ৰ শক্তি ইমান বিশিষ্ট আৰু ভয়ংকৰভাৱে চিত্ৰিত কৰা হৈছে, সেই ক্ৰিয়াটো প্ৰদৰ্শন কৰিবলৈ অধিক হিচাপ কৰা {{sic|groupe|hide=y}} কেতিয়াও হোৱা নাছিল।&quot; একেজন সংবাদদাতাই বিজয়ীৰ উৰুৰ অত্যধিক উচ্চাৰিত পেশীবোৰ আৰু পৰাজিত মানুহজনৰ ভৰিৰ পেশীৰ সংজ্ঞাৰ অভাৱত কিছুমান ত্ৰুটি বিচাৰি পাইছিল, কিন্তু অনুভৱ কৰিছিল যে এই সত্ত্বেও ''দ্য কম্বেট'' &quot;ৰয়েল একাডেমীৰ দেৱালত শোভা বঢ়োৱা আটাইতকৈ উন্নত আৰু নিপুণ কামবোৰৰ ভিতৰত অন্যতম।&quot; &lt;ref&gt;{{cite journal|date=31 May ১৮২৫|title=ফাইন আৰ্টছ|জাৰ্নেল=দ্য লেডীজ মেগাজিন|প্ৰকাশক=এছ ৰবিনছন|স্থান=লণ্ডন|volume=৬|page=৩১১}}&lt;/ref&gt;

দ্য লণ্ডন মেগাজিনেও চিত্ৰখনৰ বিষয়ে একেদৰেই ফুচফুচাই কৈছিল, এলগিন মাৰ্বলছৰ পৰা আৰু ভেনিচৰ পুৰণি মাষ্টাৰসকলৰ পৰা উদ্ভৱ হোৱা বিষয়বস্তুৰ সৈতে নিজৰ কল্পনাশক্তিক মিহলি কৰাৰ ক্ষমতাক প্ৰশংসা কৰিছিল&lt;ref&gt;{{cite journal|date=June 1825|title=The Fine Arts: Exhibition of the Royal Academy|journal=The London Magazine|publisher=Hunt and ক্লাৰ্ক|location=লণ্ডন|volume=2|pages=256–57}}&lt;/ref&gt; আৰু মন্তব্য কৰিছিল যে &quot;যেতিয়া বৰ্তমানৰ দৃষ্টান্তৰ দৰে এজন শিল্পীয়ে নিজৰ বিষয়বস্তুৰ বাবে প্ৰকৃতি আৰু নিজৰ মনৰ সম্পদৰ ওপৰত সফলতাৰে নিৰ্ভৰ কৰে, আৰু চিত্ৰকলাৰ সন্মান আৰু স্বাধীনতাৰ বাবে অনুভৱ কৰাসকলৰ বাবে সদায় সন্তুষ্টিদায়ক।&quot; &lt;ref&gt;{{cite journal|date=জুন ১৮২৫|title=দ্য ফাইন আৰ্টছ: ৰয়েল একাডেমীৰ প্ৰদৰ্শনী|journal=দ্য লণ্ডন মেগাজিন|প্ৰকাশক=হাণ্ট এণ্ড ক্লাৰ্ক|location=লণ্ডন|volume=2|page=256}}&lt;/ref&gt; ''দ্য টাইমছ'' নামৰ কাকতখনে ইটিক &quot;আক্ৰমণাত্মক আৰু অশ্লীল&quot; বুলি পূৰ্বতে নিন্দা কৰিছিল, &lt;ref&gt;{{Cite news |title=লৰ্ড গ্ৱিডিৰ |date=২৯ জানুৱাৰী ১৮২২ |page=3 |issue=11466 |column=A }}&lt;/ref&gt; অনুভৱ কৰিছিল যে &quot;যদিও কিছুমান দিশত ত্ৰুটিপূৰ্ণ&quot; কম্বেট &quot; এটা নিপুণ প্ৰচেষ্টা&quot; যিয়ে &quot;ভেনিচৰ স্কুলৰ ফুলি উঠা সৌন্দৰ্য্য&quot;ক &quot;ৰোমান স্কুলৰ সচেতন মৰ্যাদা আৰু শক্তি&quot;ৰ সৈতে সফলতাৰে মিহলাই দিছিল আৰু যিটো তেওঁৰ পূৰ্বৰ চিত্ৰসমূহৰ সৈতে তুলনা কৰিছিল, যিবোৰ &quot;অতি একেধৰণৰ আছিল চৰিত্ৰত দুৰ্বল আৰু কাৰ্যতঃ তেওঁলোকক যিকোনো অতি নিৰ্ধাৰিত প্ৰশংসাৰ অধিকাৰী হ'ব পৰাকৈ ক্ষুদ্ৰ&quot;, ছবিখনে প্ৰমাণ কৰিলে যে ইটি &quot;আমি আশা কৰাতকৈ শিল্পৰ বহু উচ্চ স্থান বজাই ৰাখিবলৈ সক্ষম।&quot; &lt;ref&gt;{{Cite news |title=Exhibition at the Royal Academy |date=3 May 1825 |page=3 |issue=12643 |স্তম্ভ=C }}&lt;/ref&gt;

অল্পকালীন&lt;ref&gt;{{cite book|title=দ্য পাৰ্থেনন: এ মেগাজিন অৱ আৰ্ট এণ্ড লিটাৰেচাৰ|url=https://archive.org/details/parthenonamagaz00unkngoog|year=1826|publisher=ব্লেক, ইয়ং, এণ্ড ইয়ং|location=লণ্ডন|page=iv|chapter=Preface|oclc= 1761936}}&lt;/ref&gt;&lt;!-- উদ্ধৃতি কিতাপ, উদ্ধৃতি জাৰ্নেল নহয়; এইটো কিতাপখনৰ প্ৰস্তাৱনাৰ উদ্ধৃতি যিয়ে তেওঁলোকৰ সকলো পিছৰ সংখ্যা সংগ্ৰহ কৰিছিল --&gt; ''দ্য পাৰ্থেনন'' আলোচনীয়ে ''দ্য কম্বেট''ক অতিশয় প্ৰশংসা কৰিছিল, বিশেষকৈ মহিলা আকৃতিৰ সোঁ ভৰিখন:
 {{Blockquote|text=এটি এনে এজন শিল্পী যিয়ে এতিয়ালৈকে জনসাধাৰণৰ সন্মুখত মাত্ৰ কেইখনমান সৰু ইজেল-চিত্ৰতহে উপস্থিত হৈছে, তেওঁলোকৰ ব্যৱস্থা আৰু ভেনিচৰ ৰঙৰ ব্যৱস্থাৰ প্ৰতি তেওঁলোকৰ দৃষ্টিভংগীৰ পৰা সঁচাকৈয়ে আকৰ্ষণীয়, কিন্তু কোনো বিশেষ আগ্ৰহৰ পৰা বঞ্চিত। তেওঁ এতিয়া এটা নতুন চৰিত্ৰত আগবাঢ়িছে— মহাকাব্যিক ৰচনাৰ মহান শৈলীৰ চিত্ৰশিল্পী হিচাপে; আৰু যদি তেওঁৰ ভৱিষ্যতৰ প্ৰচেষ্টা তেওঁৰ প্ৰথম ৰচনাখনে উত্থাপন কৰা আশাৰ সমান হয়, তেন্তে পৰিৱৰ্তনত আমাৰ আনন্দিত হোৱাৰ কাৰণ থাকিব। ৰয়েল একাডেমীত বৰ্তমানৰ প্ৰদৰ্শনীত তেওঁৰ আদৰ্শ গোট &quot;দ্য কম্বেট&quot; বিশেষভাৱে আকৰ্ষণীয়, ইয়াৰ সৌন্দৰ্য্যৰ অস্বাভাৱিক সংমিশ্ৰণৰ পৰা, কোনো একক গুণতে কোনো অতি অসাধাৰণ গুণৰ অধিকাৰী নোহোৱাকৈ, পৃথকে লোৱা। ইয়াৰ ৰং কৰা শৈলীয়ে হয়তো ইয়াৰ আটাইতকৈ পৃথক বৈশিষ্ট্য গঠন কৰে; আৰু এই ক্ষেত্ৰত শিল্পীজনে এতিয়াও ভেনিচৰ বিদ্যালয়খনে অনুসৰণ কৰা ব্যৱস্থাটোৰ প্ৰতি নিবিড়ভাৱে আনুগত্য প্ৰকাশ কৰি আহিছে। তেওঁৰ ৰঙৰ বিন্যাস প্ৰশংসনীয়ভাৱে সফল, আৰু আমি অসাধাৰণ সৌন্দৰ্য্যৰ ব্যক্তিগত অংশৰ উদাহৰণ দিব পাৰো। ইয়াৰে কোনোটোৱেই মাইকী মানুহৰ সোঁ ভৰিখনতকৈ বেছি বিশিষ্টভাৱে যোগ্য নহয়, যিখন ভৰিখন আচলতে জীৱনৰ চহকী ৰসেৰে জিলিকি থকা যেন লাগে। সাধাৰণতে ক’বলৈ গ’লে চৰম অংশবোৰ ভালদৰে বুজা হৈছে, আৰু সযতনে নিষ্পাদন কৰা হৈছে, আৰু আকৃতিবোৰৰ ৰচনা আটাইতকৈ নিপুণ শৈলীত কৰা হৈছে। |sign=দ্য কম্বেটৰ পাৰ্থেনন পৰ্যালোচনা, ১১ জুন ১৮২৫&lt;ref&gt;{{cite journal|date=11 June 1825|title=Exhibitions of Pictures, &amp;c|journal=The Parthenon|publisher=Black,, ইয়ং, আৰু ইয়ং|স্থান=লণ্ডন|volume=1|issue=1|pages=8–9}}&lt;/ref&gt;}}

প্ৰশ্ন কৰা ভৰিখন সমালোচকসকলে সৰ্বজনীনভাৱে প্ৰশংসা কৰা নাছিল; লণ্ডন মেগাজিনৰ বেনামী সংবাদদাতাজনে অনুভৱ কৰিছিল যে উক্ত ভৰিখন &quot;জোতাত সংকোচনত অভ্যস্ত আধুনিক ভৰিৰ পৰা ৰং কৰা যেন লাগে, বাকী কামৰ বীৰ চৰিত্ৰ আৰু ধ্ৰুপদী বায়ুৰ বাবে&quot; আৰু তাইৰ ভৰিখন অতি চুটি যেন লাগে।&lt;ref&gt;{{cite journal|date=June 1825|title=The সূক্ষ্ম কলা: ৰয়েল একাডেমীৰ প্ৰদৰ্শনী|জাৰ্নেল=দ্য লণ্ডন মেগাজিন|প্ৰকাশক=হাণ্ট এণ্ড ক্লাৰ্ক|স্থান=লণ্ডন|volume=2|page=257}}&lt;/ref&gt;{{efn-ua|ডেনিছ ফাৰৰ মতে মহিলাৰ আকৃতিৰ সামান্য বিকৃতিৰ ফল হৈছে এটিয়ে মডেলৰ অত্যধিক ওচৰত থিয় হোৱাৰ ফলত... ষ্টুডিঅ'।{{sfn|Farr|১৯৫৮|p=৮৮}}}}

১৮২৬ চনত লিখা লেটিচিয়া এলিজাবেথ লেণ্ডনে তেওঁৰ সংকলন দ্য ট্ৰুবাড’ৰৰ এখন পয়েটিকেল স্কেচছ অৱ মডাৰ্ণ পিকচাৰ্ছৰ বিষয়বস্তু। 

==উত্তৰাধিকাৰ==
গ্ৰীষ্মকালীন প্ৰদৰ্শনীত বিক্ৰী কৰিব নোৱাৰাৰ বাবে{{sfn|Farr|১৯৫৮|p=৪৯}} সহযোগী শিল্পীজন মাৰ্টিনে ইটিৰ পৰা ৩০০ গিনি (২০২৫ চনৰ হিচাপত প্ৰায় ৩১,০০০ পাউণ্ড)ত ''দ্য কম্বেট'' কিনিছিল, চিত্ৰখন সম্পূৰ্ণ হোৱাৰ আগতে মাৰ্টিনে ইটিক দিয়া প্ৰতিশ্ৰুতি অনুসৰি।{{sfn|Farr|1958|p=48}}{{efn-ua|এলিছন স্মিথৰ ১৯৯৬ চনৰ ''দ্য ভিক্টোৰিয়ান ন্যুড''ত উল্লেখ আছে যে ''দ্য কম্বেট'' প্ৰদৰ্শনীতজন বিলিগ, ডাৰ্নলিৰ ৪ৰ্থ আৰ্ল,{{sfn|Smith|1996|p=70}} কিন্তু এইটো ভুল; ডাৰ্নলিয়ে ''দ্য কম্বেট''ৰ প্ৰশংসা কৰিছিল আৰু ৰয়েল একাডেমীত ''দ্য কম্বেট'' চাই ''দ্য জাজমেণ্ট অৱ পেৰিছ'' ছবি অংকন কৰিবলৈ এটিক নিযুক্তি দিছিল।{{sfn|Farr|1958|p=141}}}} মাৰ্টিনৰ ঘৰৰ বাবে এই ছবিখন অতি ডাঙৰ আছিল আৰু ১৮৩১ চনত তেওঁ ইয়াক ৰয়েল স্কটিছ একাডেমীক বিক্ৰী কৰিছিল।{{sfn|Farr|১৯৫৮|p=৪৮}} ১৯১০ চনত ইয়াক ওচৰৰ নেচনেল গেলেৰী অৱ স্কটলেণ্ডলৈ স্থানান্তৰ কৰা হয় আৰু তাতেই ই আছে।{{sfn|Farr|১৯৫৮|p=১৪১}} এটিৰ অন্যতম প্ৰধান ৰচনা, ১৯ শতিকাৰ দ্বিতীয়াৰ্ধত এটি ফেশ্বনৰ পৰা আঁতৰি যোৱাৰ আগতে ১৮৫৭ চনৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ আৰ্ট ট্ৰেজাৰ্ছ প্ৰদৰ্শনীকে ধৰি বহুতো ডাঙৰ প্ৰদৰ্শনীত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল।{{sfn|Farr|১৯৫৮|p=১৪১}}

[[File:The Sirens and Ulysses by William Etty, 1837.jpg|right|thumb|''দ্য কম্বেট''ৰ সফলতাই এট্টিয়ে আন আন অতি বৃহৎ চিত্ৰ নিৰ্মাণ কৰিবলৈ প্ৰেৰণা দিয়ে, যেনে ৪৪২.৫ চে.মি. বাই ২৯৭ চে.মি. (১৪ ফুট ৬ ইঞ্চি বাই ৯ ফুট ৯ ইঞ্চি) দ্য চাইৰেন্স এণ্ড ইউলিছিছ (১৮৩৭)। ]] 
গোটেই জীৱনজুৰি দ্য কম্বেটক এটিৰ অন্যতম শক্তিশালী চিত্ৰ হিচাপে গণ্য কৰা হৈছিল।&lt;ref name=&quot;Spectator1849&quot; /&gt; ১৮৪৫ চনত এটিয়ে এডিনবাৰ্গৰ এজন অজ্ঞাত শিল্পীয়ে অংকন কৰা দ্য কম্বেটৰ সৰু ৮৯ বাই ১১৮ চে.মি.{{sfn|Farr|1958|p=142}} এই খোদিত ছবিখন তিনি বছৰৰ পিছত প্ৰকাশ পায়,{{sfn|Burnage|2011b|p=110}} আৰু ইয়াৰ আৰ্হি হিচাপে ব্যৱহৃত চিত্ৰখন পৰৱৰ্তী বছৰবোৰত কেইবাজনো সংগ্ৰাহকৰ হাতৰ মাজেৰে পাৰ হৈ যায়, তাৰ পিছত ১৯৩৪ চনত ৰিংলিং সংগ্ৰহালয়ৰ সংগ্ৰহত প্ৰৱেশ কৰে।{{sfn|Farr|1958|p=142}}&lt;!-- মই সচেতন ৰবিনছনে কৈছে যে আৰু দুটা প্ৰচলিত আছে, কিন্তু উৎস নাথাকিলে অনুগ্ৰহ কৰি সেইবোৰ যোগ নকৰিব। ৰবিনছন উৎসৰ ভিতৰত আটাইতকৈ নিৰ্ভৰযোগ্য নহয়, আৰু আন কোনো উৎসই—সাধাৰণতে নিৰ্দোষ ফাৰকে ধৰি—এইবোৰৰ বিষয়ে শুনা যেন নালাগে --&gt; ''এ ষ্টাডি ফৰ মাৰ্চি ইণ্টাৰচিডিং ফৰ দ্য ভ্যাংকিছড'' নামেৰে এটিৰ নামত কেইবাটাও স্কেচ্চ প্ৰচলিত।{{sfn|Farr|1958|p=142}}

দ্য কম্বেটৰ সফলতাৰ পিছত এটিয়ে নিজৰ পছন্দৰ বিষয়বস্তু নগ্নতা থকা ইতিহাসৰ চিত্ৰকলাৰ সৈতে আগবাঢ়িছিল; ১৮২০ চনৰ সময়ছোৱাত ৰয়েল একাডেমীত তেওঁ প্ৰদৰ্শন কৰা ১৫খন ছবিৰ ভিতৰত (ক্লিঅ'পেট্ৰা, পাণ্ডোৰা আৰু দ্য কম্বেটকে ধৰি) এখনৰ বাহিৰে বাকী সকলোবোৰতে এটা নগ্ন আকৃতি আছিল।{{sfn|Burnage|2011d|p=32}} ১৮২৮ চনত তেওঁ সম্পূৰ্ণ ৰয়েল একাডেমিকিয়ান হিচাপে নিৰ্বাচিত হয়,{{sfn|Burnage|2011b|p=118}} সেই সময়ত এজন শিল্পীৰ বাবে উপলব্ধ আটাইতকৈ সন্মানীয় সন্মান।{{sfn|Robinson|2007|p=135}}{{efn-ua|এটিৰ সময়ত নাইটৰ দৰে সন্মান কেৱল প্ৰধান প্ৰতিষ্ঠানৰ সভাপতিকহে দিয়া হৈছিল, আনকি আটাইতকৈ সন্মানীয় ব্যক্তিকো দিয়া হোৱা নাছিল artists.{{sfn|Robinson|2007|p=135}}}} কম্বেট হৈছে এটিৰ প্ৰথম অতি বৃহৎ ৰচনা আৰু ইয়াৰ সফলতাই তেওঁক কেৰিয়াৰৰ বাকী সময়ছোৱাত একে পৰিসৰত অধিক ৰচনা প্ৰস্তুত কৰিবলৈ প্ৰেৰণা দিয়ে; তেওঁ গোটেই কেৰিয়াৰত নৈতিক বিষয়বস্তুৰ চিত্ৰণ কৰা নখন অতি বৃহৎ চিত্ৰ নিৰ্মাণ কৰিছিল। সময়ৰ লগে লগে তেওঁৰ কেনভাছবোৰত নগ্ন মহিলাৰ আধিপত্য ক্ৰমাৎ বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰিলে।&lt;ref name=&quot;Spectator1849&quot; /&gt;

১৮৩২ চনত ইউথ অন দ্য প্ৰ', এণ্ড প্লেজাৰ এট দ্য হেলম নামৰ ছবিখনে আপাত দৃষ্টিত বিনামূলীয়া নগ্ন আকৃতিৰে নিৰ্মিত ছবিখনে সমালোচকৰ পৰা শত্ৰুতাপূৰ্ণ আদৰণি লাভ কৰে। {{sfn|Burnage|2011d|p=36}} তেতিয়াৰ পৰাই এটিয়ে নিজৰ কেৰিয়াৰৰ বাকী সময়ছোৱাত নগ্ন আকৃতি অংকন কৰি থাকিলেও তেওঁ নিজৰ কামেৰে নৈতিক পাঠৰ চিত্ৰণ কৰিবলৈ চেষ্টা কৰাৰ সচেতন প্ৰচেষ্টা চলায়।{{sfn|Burnage|2011d|p=42}} এই প্ৰচেষ্টা সম্পূৰ্ণৰূপে সফল নহ'ল আৰু তেওঁৰ গোটেই কেৰিয়াৰত তেওঁক কিছুমানে পৰ্ণগ্ৰাফাৰ হিচাপে গণ্য কৰি থাকিল। ১৮৪৯ চনৰ শেষৰ ফালে তেওঁৰ মৃত্যু হয় আৰু তেওঁৰ মৃত্যুৰ পিছত ব্ৰিটেইনত নগ্ন চিত্ৰসমূহ দ্ৰুতগতিত ফেশ্বনৰ পৰা আঁতৰি যায়।{{sfn|Smith|1996|p=2}}

==টোকা==
{{notelist-ua}}

==তথ্যসূত্ৰ==

[[শ্ৰেণী:শিল্প]]
[[শ্ৰেণী:চিত্ৰ]]
[[শ্ৰেণী:কলা]]
[[শ্ৰেণী:পৰ্ণগ্ৰাফি]]</text>
      <sha1>oo501ksoaea8rropmk9cdxptgbrr8ky</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ভাৰতীয় বতৰ বিজ্ঞান বিভাগ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>122850</id>
    <redirect title="ভাৰত বতৰ বিজ্ঞান বিভাগ" />
    <revision>
      <id>519212</id>
      <parentid>518503</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T12:08:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>EmausBot</username>
        <id>1983</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[ভাৰত বতৰ বিজ্ঞান বিভাগ]] পাতায় করা দ্বিপুনর্নির্দেশনা ঠিক করেছে</comment>
      <origin>519212</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="74" sha1="tavcgwgaoth97nkw347utc83tfhhswi" xml:space="preserve">#REDIRECT [[ভাৰত বতৰ বিজ্ঞান বিভাগ]]</text>
      <sha1>tavcgwgaoth97nkw347utc83tfhhswi</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>IMD</title>
    <ns>0</ns>
    <id>122851</id>
    <redirect title="ভাৰত বতৰ বিজ্ঞান বিভাগ" />
    <revision>
      <id>519210</id>
      <parentid>518517</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T12:08:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>EmausBot</username>
        <id>1983</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[ভাৰত বতৰ বিজ্ঞান বিভাগ]] পাতায় করা দ্বিপুনর্নির্দেশনা ঠিক করেছে</comment>
      <origin>519210</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="74" sha1="tavcgwgaoth97nkw347utc83tfhhswi" xml:space="preserve">#REDIRECT [[ভাৰত বতৰ বিজ্ঞান বিভাগ]]</text>
      <sha1>tavcgwgaoth97nkw347utc83tfhhswi</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>বাৰ্তা:কমনৱেলথ অৱ নেচনছ</title>
    <ns>1</ns>
    <id>122860</id>
    <revision>
      <id>519323</id>
      <parentid>519021</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T18:55:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>পৃষ্ঠা [[বাৰ্তা:ৰাষ্ট্ৰমণ্ডল]]ৰ পৰা [[বাৰ্তা:কমনৱেলথ অৱ নেচনছ]]লৈ Kandarpajit Kallolয়ে স্থানান্তৰ কৰিলে</comment>
      <origin>519021</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1718" sha1="2fcn3k730za578q7vd2cxv4qawyveea" xml:space="preserve">== বিষয়বস্তু ==

এই প্ৰবন্ধটো [[ৰাষ্ট্ৰসংঘ]]ৰ বিষয়ে লিখা হৈছে কিন্তু ইংৰাজী অন্য এটা প্ৰবন্ধৰ সৈতে সংযোগ কৰা হৈছে৷ বিষয়টো চাব চোন! @[[সদস্য:Kandarpajit Kallol|Kandarpajit Kallol]] &lt;span style=&quot;text-shadow:gray 3px 3px 3px;&quot;&gt;[[User:দিব্য দত্ত|&lt;font color=&quot;#663300&quot;&gt;'''দিব্য দত্ত'''&lt;/font&gt;]]&amp;nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])&lt;/span&gt; 15:58, 16 June 2025 (ইউ.টি.চি.)

:@[[সদস্য:দিব্য দত্ত|দিব্য দত্ত]], ঠিক আছে বাৰু, আঙুলিয়াই দিয়া বাবে ধন্যবাদ। – [[সদস্য: Kandarpajit Kallol|কন্দৰ্পজিৎ কল্লোল]] 16:55, 16 June 2025 (ইউ.টি.চি.)
:@[[সদস্য:দিব্য দত্ত|দিব্য দত্ত]], শুদ্ধ কৰিলোঁ। - &lt;span style=&quot;text-shadow:gray 3px 3px 3px;&quot;&gt;[[User:Kandarpajit Kallol|&lt;font color=&quot;#872455&quot;&gt;'''কন্দৰ্পজিৎ কল্লোল'''&lt;/font&gt;]]&amp;nbsp;([[User Talk:Kandarpajit Kallol|বাৰ্তা]])&lt;/span&gt; 18:03, 16 June 2025 (ইউ.টি.চি.)

== শিৰোনাম ==

প্ৰচলিত নাম অনুসৰি শিৰোনাম &quot;কমনৱেলথ অৱ নেচনছ&quot;য়ে ৰখা ভাল। [[সদস্য:AjayDas|AjayDas]] ([[সদস্য বাৰ্তা:AjayDas|বাৰ্তা]]) 04:31, 18 June 2025 (ইউ.টি.চি.)</text>
      <sha1>2fcn3k730za578q7vd2cxv4qawyveea</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ভিক্টৰ হিউগ'</title>
    <ns>0</ns>
    <id>122879</id>
    <revision>
      <id>519255</id>
      <parentid>519207</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T15:29:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>নৰুনা বৰুৱা</username>
        <id>44897</id>
      </contributor>
      <comment>/* প্ৰাৰম্ভিক জীৱন */</comment>
      <origin>519255</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13618" sha1="mkrvin0mv0q1yspzu0tky7ngbm25ouf" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name = ভিক্টৰ হিউগ'
| image = Victor Hugo by Étienne Carjat 1876 - full.jpg
| caption = ১৮৭৫ চনৰ প্ৰতিচ্ছবি
| birth_name = ভিক্টৰ-মেৰী হুগো
| module = {{Infobox writer
| genre = {{cslist|উপন্যাস|কবিতা|থিয়েটাৰ}}
| movement = ৰোমাণ্টিকতাবাদ 
| notableworks = {{cslist|''[[Les Misérables]]''|''[[Ruy Blas]]''|''[[The Hunchback of Notre-Dame]]''}}
| years_active = ১৮২৯–১৮৮৩
}}
| module2 = {{Collapsed infobox section begin|Offices held }}
{{Infobox officeholder | embed = yes
| office = Besançon, ফ্ৰান্সে-কমটে, [[ফ্ৰান্স]]
| term_start = ৩০ জনুৱাৰী ১৮৭৬
| term_end = ২২ মে ১৮৮২
| constituency = পেৰিছ
| office1 = ৰাষ্ট্ৰীয় সভাৰ সদস্য&lt;br&gt;গিৰোণ্ড (Bordeaux)
| term_start1 = ৯ ফেব্ৰুৱাৰী ১৮৭১
| term_end1 = ১ মাৰ্চ ১৮৭১
| office2 = ৰাষ্ট্ৰীয় সভাৰ সদস্য&lt;br&gt;সেইন (Paris)
| term_start2 = ২৪ এপ্ৰিল ১৮৪৮
| term_end2 = ৩ ডিচেম্বৰ ১৮৫১
| office3 = ফ্ৰান্সৰ পিয়াৰ (Peer of France)
| term_start3 = ১৩ এপ্ৰিল ১৮৪৫
| term_end3 = ফেব্ৰুৱাৰী ১৮৪৮
| office4 = ফ্ৰান্স একাডেমীৰ সদস্য (Seat 14)
| term_start4 = ৭ জানুৱাৰী ১৮৪১
| term_end4 = ২২ মে ১৮৮৫
| predecessor4 = নেপোমুচেনে লেমাৰ্সিয়ে
| successor4 = লেকণ্ট ডে লি
}}
{{Collapsed infobox section end}}
| party = {{plainlist|
* অৰ্ডাৰৰ দল (Party of Order) (১৮৪৮–১৮৫১)
* স্বাধীন উদাৰপন্থী (Independent liberal) (১৮৭১)
* গণতান্ত্ৰিক ঐক্য (Republican Union) (১৮৭৬–১৮৮৫)
}}
| birth_date = {{Birth date|df=y|1802|2|26}}
| birth_place = বেছাঁছোঁ, ফ্ৰাঞ্চে-কম্টে, ফ্ৰান্স
| death_date = {{Death date and age|df=y|1885|5|22|1802|2|26}}
| death_place = পেৰিছ, ফ্ৰান্স
| resting_place = পান্থিঅঁ, পেৰিছ
| occupation = {{cslist|কবি|উপন্যাসিক|নাট্যকাৰ|প্ৰবন্ধকাৰ|সাংবাদিক|মানৱ অধিকাৰকৰ্মী|ৰাজনীতিবিদ}}
| spouse = {{marriage|আডেল ফুচেৰে|1822|1868|end=d.}}
| children = {{plainlist|
* লিয়োপোল্ড হিউগ' (শৈশৱতে মৃত্যু)
* লিয়োপোল্ডিন হিউগ'
* চাৰ্লছ হিউগ' (লেখক)
* ফ্ৰাঁসোয়া-ভিক্টৰ হিউগ'
* আডেল হিউগ'
}}
| parents = {{plainlist|
* জ’ছেফ লিয়োপোল্ড সিজিসবাৰ্ট হিউগ'
* সোফি ত্ৰেবুচে
}}
}}
'''ভিক্টৰ হিউগ' ({{lang_en|Victor-Marie Hugo, vicomte Hugo}})'''&lt;ref&gt;{{Cite web |date=17 April 2024 |title=HUGO Marie-Victor, vicomte Hugo |url=https://www.senat.fr/pair-de-france/hugo_marie_victorpf0733.html |access-date=17 April 2024 |website=Sénat |language=fr-FR}}&lt;/ref&gt; (জন্ম ২৬ ফেব্ৰুৱাৰী ১৮০২ –মৃত্যু ২২ মে' ১৮৮৫) আছিল এজন ফৰাচী ৰোমাণ্টিক লেখক, [[কবি]], ৰচনাকাৰ, [[নাট্যকাৰ]], [[সাংবাদিক]], মানৱতাবাদী লেখক। 

তেওঁৰ বিখ্যাত ৰচনাসমূহৰ ভিতৰত হ’ল দ্য হাঞ্চবেক অৱ নট্ৰে-ডেম (১৮৩১) আৰু লেছ মিজেৰেবলছ (১৮৬২) উপন্যাস। হিউগ'ৰ নাটক 'ক্ৰমৱেল' আৰু 'হাৰ্নানি'ৰে ৰোমাণ্টিক সাহিত্য আন্দোলনত অৱদান আগবঢ়াইছিল। তেওঁৰ জীৱনকাল আৰু মৃত্যুৰ পিছতো তেওঁৰ ৰচনাসমূহে সংগীতক অনুপ্ৰাণিত কৰিছে, য'ত আছে অপেৰা ৰিগোলেট্টো আৰু মিউজিকেল লেছ মিজেৰেবলছ আৰু নট্ৰে-ডেম ডি পেৰিছ। তেওঁ জীৱনকালত ৪,০০০ৰো অধিক অংকন প্ৰস্তুত কৰিছিল, আৰু মৃত্যুদণ্ড আৰু দাসত্ত্ব বিলুপ্ত কৰাৰ দৰে সামাজিক কাৰণৰ বাবে প্ৰচাৰ চলাইছিল। 

যদিও তেওঁ সৰুতে এজন প্ৰতিশ্ৰুতিবদ্ধ ৰয়েলিষ্ট আছিল, দশক দশক পাৰ হোৱাৰ লগে লগে হুগোৰ মতামত সলনি হৈছিল, আৰু তেওঁ গণতন্ত্ৰবাদৰ আবেগিক সমৰ্থক হৈ পৰিছিল, ৰাজনীতিত ডেপুটি আৰু চিনেটৰ উভয় হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছিল। তেওঁৰ ৰচনাই তেওঁৰ সময়ৰ বেছিভাগ ৰাজনৈতিক আৰু সামাজিক বিষয় আৰু কলাত্মক ধাৰাক স্পৰ্শ কৰিছিল। নিৰপেক্ষতাবাদৰ বিৰোধিতা, আৰু সাহিত্যিক উচ্চতাই তেওঁক জাতীয় নায়ক হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। ১৮৮৫ চনৰ ২২ মে'ত ৮৩ বছৰ বয়সত হুগোৰ মৃত্যু হয়। পেৰিছৰ প্যান্থেয়নত তেওঁৰ ৰাষ্ট্ৰীয় অন্ত্যেষ্টিক্ৰিয়া অনুষ্ঠিত হয়, য'ত ২০ লাখতকৈ অধিক লোকে অংশগ্ৰহণ কৰে, যিটো ফ্ৰান্সৰ ইতিহাসৰ আটাইতকৈ ডাঙৰ।&lt;ref&gt;{{cite journal |url=http://isreview.org/issue/89/enduring-relevance-victor-hugo|title=The enduring relevance of Victor Hugo|journal =International Socialist Review |first1=Megan |last1=Behrent |date=May 2013 |issue=89 |accessdate=15 February 2015}}&lt;/ref&gt;

==প্ৰাৰম্ভিক জীৱন==
১৮০২ চনৰ ২৬ ফেব্ৰুৱাৰীত ফ্ৰান্সৰ বেছানচনত জন্মগ্ৰহণ কৰিছিল ভিক্টৰ হিউগ'। ভিক্টৰ হিউগ' নেপোলিয়ন সেনাবাহিনীৰ সেনাপতি জোচেফ লিওপল্ড ছিগিছবাৰ্ট হুগো আৰু ছফী ট্ৰেবুচেটৰ কনিষ্ঠ পুত্ৰ।{{Gallery
|align=center
|File:Sophie Trébuchet.jpg|  ছফী ট্ৰেবুচেট, ভিক্টৰ হিউগ'ৰ মাতৃ
|File:Général Joseph-Leopold Sigisbert Hugo.jpg|General [[Joseph Léopold Sigisbert Hugo| জোচেফ-লিওপল্ড হিউগ', ভিক্টৰ হিউগ'ৰ পিতৃ]]}}
১৮৩০ চনৰ পৰাই ভিক্টৰ হিউগে' সামাজিক দুৰ্দশা আৰু অন্যায়ৰ বিষয়ে এখন ডাঙৰ উপন্যাস লিখাৰ পৰিকল্পনা আৰম্ভ কৰিছিল যদিও 'লা মিজেৰেবলছ'ক বাস্তৱায়িত কৰিবলৈ তথা ১৮৬২ চনত উপন্যাসখন প্ৰকাশ কৰিবলৈ সম্পূৰ্ণ ১৭ বছৰৰ প্ৰয়োজন হৈছিল।

==কৰ্মজীৱন==

==ৰাজনৈতিক জীৱন আৰু নিৰ্বাসন==

==সংগীতৰ জীৱন==
ঞভিক্টৰ হিউগ'ৰ ৰচনাসমূহে ১৯ আৰু ২০ শতিকাৰ সুৰকাৰসকলক প্ৰেৰণা যোগাইছিল আৰু জৰিয়তে তেওঁ সংগীত জগতখনত এক বৃহৎ প্ৰভাৱ পেলাইছিল। হুগোৱে নিজেই বিশেষকৈ গ্লুক, মোজাৰ্ট, ৱেবাৰ আৰু মেয়াৰবিয়াৰৰ সংগীত ভাল পাইছিল। 

==চিত্ৰকলা==
ভিক্টৰ হিউগ নিজৰ জীৱনকাকলত ৪,০০০ৰো অধিক চিত্ৰ অংকন কৰিছিল। ইয়াৰ ভিতৰত প্ৰায় ৩,০০০টা চিত্ৰঅংকন এতিয়াও আছে। মূলতঃ আকস্মিক চখ হিচাপে অনুসৰণ কৰা ভিক্টৰ হিউগে নিৰ্বাসনৰ কিছু সময়ৰ আগতে যেতিয়া তেওঁ ৰাজনীতিত নিজকে নিয়োজিত কৰিবলৈ লিখা বন্ধ কৰাৰ সিদ্ধান্ত লৈছিল তেতিয়া চিত্ৰ অংকন কৰিবলৈ লৈছিল। ১৮৪৮ চনৰ পৰা ১৮৫১ চনৰ ভিতৰত চিত্ৰ অংকন তেওঁৰ সৃষ্টিশীলতাৰ বিষয়বস্তু হৈ পৰিছিল। 
&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Victor Hugo's Drawings {{!}} Maisons Victor Hugo |url=https://www.maisonsvictorhugo.paris.fr/en/paris/collections/victor-hugos-drawings |access-date=29 June 2023 |website=www.maisonsvictorhugo.paris.fr |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Schindel |first=Daniel |date=20 September 2018 |title=Victor Hugo's Hidden Drawings: Was the 'Les Mis' Author Also One of the Greatest Artists of His Time? |language=en-US |work=[[Observer Media]] |url=https://observer.com/2018/09/rarely-seen-victor-hugo-drawings-las-hammer-museum/ |access-date=29 June 2023}}&lt;/ref&gt;

==ব্যক্তিগত জীৱন==
১৮২২ চনৰ অক্টোবৰ মাহত হিউগে এডেল ফৌচাৰক বিয়া কৰায়। নিজৰ প্ৰেমৰ সম্পৰ্ক থকাৰ পিছতো তেওঁলোকে প্ৰায় ৪৬ বছৰ ধৰি একেলগে থাকে আৰু ১৮৬৮ চনৰ আগষ্ট মাহত তেওঁৰ মৃত্যু হয়। ১৮৩০ চনৰ পৰা ১৮৩৭ চনলৈকে এডেলৰ সম্পৰ্ক আছিল চাৰ্লছ-অগাষ্টিন চেণ্ট বিউভ নামৰ এজন পৰ্যালোচক আৰু লেখকৰ সৈতে।&lt;ref&gt;https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/2259012884&lt;/ref&gt;

১৮২৩ চনত এডেল আৰু ভিক্টৰ হুগোৰ প্ৰথম সন্তান লিঅ’পল্ডৰ জন্ম হয় যদিও ল’ৰাজনৰ শিশু অৱস্থাতে মৃত্যু হয়। ১৮২৪ চনৰ ২৮ আগষ্টত দম্পতীহালৰ দ্বিতীয় সন্তান লিঅ'পল্ডিনৰ জন্ম হয়, তাৰ পিছত ১৮২৬ চনৰ ৪ নৱেম্বৰত চাৰ্লছ, ১৮২৮ চনৰ ২৮ অক্টোবৰত ফ্ৰান্সোৱা-ভিক্টৰ আৰু ১৮৩০ চনৰ ২৮ জুলাইত এডেলৰ জন্ম হয়। 
[[File:Victor Hugo et ses petits-enfants Georges et Jeanne.jpg|thumb|right|ভিক্টৰ হিউগ'নিজা নাতি-নাৱতিনীৰ সৈতে [[Jeanne Hugo|জিন]] আৰু জৰ্জ, ১৮৮১ চনত]]

==নিৰ্বাসন==
১৮৫১ চনৰ শেষৰ ফালে তৃতীয় নেপোলিয়নৰ অভ্যুত্থানৰ পিছত ভিক্টৰ হিউগে নিৰ্বাসনত থাকিবলৈ সিদ্ধান্ত লয়। ফ্ৰান্স এৰি যোৱাৰ পিছত হুগোৱে ১৮৫১ চনত ব্ৰাছেলছত কিছু দিনৰ বাবে থাকিবলৈ লয় আৰু তাৰ পিছত চেনেল দ্বীপপুঞ্জলৈ যায়, প্ৰথমে জাৰ্চিলৈ (১৮৫২–১৮৫৫) আৰু তাৰ পিছত ১৮৫৫ চনত তৃতীয় নেপোলিয়নৰ ক্ষমতাৰ পৰা অপসাৰিত হোৱালৈকে সৰু দ্বীপ গাৰ্নিচত থাকিবলৈ লয়। 

==তথ্যৰ উৎস==

[[শ্ৰেণী:ফৰাচী লেখক]][[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]]</text>
      <sha1>mkrvin0mv0q1yspzu0tky7ngbm25ouf</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519265</id>
      <parentid>519255</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T15:56:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>নৰুনা বৰুৱা</username>
        <id>44897</id>
      </contributor>
      <comment>/* নিৰ্বাসন */</comment>
      <origin>519265</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="14155" sha1="h2q8n7hp7yoongnp6f3nkpskihet5fg" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name = ভিক্টৰ হিউগ'
| image = Victor Hugo by Étienne Carjat 1876 - full.jpg
| caption = ১৮৭৫ চনৰ প্ৰতিচ্ছবি
| birth_name = ভিক্টৰ-মেৰী হুগো
| module = {{Infobox writer
| genre = {{cslist|উপন্যাস|কবিতা|থিয়েটাৰ}}
| movement = ৰোমাণ্টিকতাবাদ 
| notableworks = {{cslist|''[[Les Misérables]]''|''[[Ruy Blas]]''|''[[The Hunchback of Notre-Dame]]''}}
| years_active = ১৮২৯–১৮৮৩
}}
| module2 = {{Collapsed infobox section begin|Offices held }}
{{Infobox officeholder | embed = yes
| office = Besançon, ফ্ৰান্সে-কমটে, [[ফ্ৰান্স]]
| term_start = ৩০ জনুৱাৰী ১৮৭৬
| term_end = ২২ মে ১৮৮২
| constituency = পেৰিছ
| office1 = ৰাষ্ট্ৰীয় সভাৰ সদস্য&lt;br&gt;গিৰোণ্ড (Bordeaux)
| term_start1 = ৯ ফেব্ৰুৱাৰী ১৮৭১
| term_end1 = ১ মাৰ্চ ১৮৭১
| office2 = ৰাষ্ট্ৰীয় সভাৰ সদস্য&lt;br&gt;সেইন (Paris)
| term_start2 = ২৪ এপ্ৰিল ১৮৪৮
| term_end2 = ৩ ডিচেম্বৰ ১৮৫১
| office3 = ফ্ৰান্সৰ পিয়াৰ (Peer of France)
| term_start3 = ১৩ এপ্ৰিল ১৮৪৫
| term_end3 = ফেব্ৰুৱাৰী ১৮৪৮
| office4 = ফ্ৰান্স একাডেমীৰ সদস্য (Seat 14)
| term_start4 = ৭ জানুৱাৰী ১৮৪১
| term_end4 = ২২ মে ১৮৮৫
| predecessor4 = নেপোমুচেনে লেমাৰ্সিয়ে
| successor4 = লেকণ্ট ডে লি
}}
{{Collapsed infobox section end}}
| party = {{plainlist|
* অৰ্ডাৰৰ দল (Party of Order) (১৮৪৮–১৮৫১)
* স্বাধীন উদাৰপন্থী (Independent liberal) (১৮৭১)
* গণতান্ত্ৰিক ঐক্য (Republican Union) (১৮৭৬–১৮৮৫)
}}
| birth_date = {{Birth date|df=y|1802|2|26}}
| birth_place = বেছাঁছোঁ, ফ্ৰাঞ্চে-কম্টে, ফ্ৰান্স
| death_date = {{Death date and age|df=y|1885|5|22|1802|2|26}}
| death_place = পেৰিছ, ফ্ৰান্স
| resting_place = পান্থিঅঁ, পেৰিছ
| occupation = {{cslist|কবি|উপন্যাসিক|নাট্যকাৰ|প্ৰবন্ধকাৰ|সাংবাদিক|মানৱ অধিকাৰকৰ্মী|ৰাজনীতিবিদ}}
| spouse = {{marriage|আডেল ফুচেৰে|1822|1868|end=d.}}
| children = {{plainlist|
* লিয়োপোল্ড হিউগ' (শৈশৱতে মৃত্যু)
* লিয়োপোল্ডিন হিউগ'
* চাৰ্লছ হিউগ' (লেখক)
* ফ্ৰাঁসোয়া-ভিক্টৰ হিউগ'
* আডেল হিউগ'
}}
| parents = {{plainlist|
* জ’ছেফ লিয়োপোল্ড সিজিসবাৰ্ট হিউগ'
* সোফি ত্ৰেবুচে
}}
}}
'''ভিক্টৰ হিউগ' ({{lang_en|Victor-Marie Hugo, vicomte Hugo}})'''&lt;ref&gt;{{Cite web |date=17 April 2024 |title=HUGO Marie-Victor, vicomte Hugo |url=https://www.senat.fr/pair-de-france/hugo_marie_victorpf0733.html |access-date=17 April 2024 |website=Sénat |language=fr-FR}}&lt;/ref&gt; (জন্ম ২৬ ফেব্ৰুৱাৰী ১৮০২ –মৃত্যু ২২ মে' ১৮৮৫) আছিল এজন ফৰাচী ৰোমাণ্টিক লেখক, [[কবি]], ৰচনাকাৰ, [[নাট্যকাৰ]], [[সাংবাদিক]], মানৱতাবাদী লেখক। 

তেওঁৰ বিখ্যাত ৰচনাসমূহৰ ভিতৰত হ’ল দ্য হাঞ্চবেক অৱ নট্ৰে-ডেম (১৮৩১) আৰু লেছ মিজেৰেবলছ (১৮৬২) উপন্যাস। হিউগ'ৰ নাটক 'ক্ৰমৱেল' আৰু 'হাৰ্নানি'ৰে ৰোমাণ্টিক সাহিত্য আন্দোলনত অৱদান আগবঢ়াইছিল। তেওঁৰ জীৱনকাল আৰু মৃত্যুৰ পিছতো তেওঁৰ ৰচনাসমূহে সংগীতক অনুপ্ৰাণিত কৰিছে, য'ত আছে অপেৰা ৰিগোলেট্টো আৰু মিউজিকেল লেছ মিজেৰেবলছ আৰু নট্ৰে-ডেম ডি পেৰিছ। তেওঁ জীৱনকালত ৪,০০০ৰো অধিক অংকন প্ৰস্তুত কৰিছিল, আৰু মৃত্যুদণ্ড আৰু দাসত্ত্ব বিলুপ্ত কৰাৰ দৰে সামাজিক কাৰণৰ বাবে প্ৰচাৰ চলাইছিল। 

যদিও তেওঁ সৰুতে এজন প্ৰতিশ্ৰুতিবদ্ধ ৰয়েলিষ্ট আছিল, দশক দশক পাৰ হোৱাৰ লগে লগে হুগোৰ মতামত সলনি হৈছিল, আৰু তেওঁ গণতন্ত্ৰবাদৰ আবেগিক সমৰ্থক হৈ পৰিছিল, ৰাজনীতিত ডেপুটি আৰু চিনেটৰ উভয় হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছিল। তেওঁৰ ৰচনাই তেওঁৰ সময়ৰ বেছিভাগ ৰাজনৈতিক আৰু সামাজিক বিষয় আৰু কলাত্মক ধাৰাক স্পৰ্শ কৰিছিল। নিৰপেক্ষতাবাদৰ বিৰোধিতা, আৰু সাহিত্যিক উচ্চতাই তেওঁক জাতীয় নায়ক হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। ১৮৮৫ চনৰ ২২ মে'ত ৮৩ বছৰ বয়সত হুগোৰ মৃত্যু হয়। পেৰিছৰ প্যান্থেয়নত তেওঁৰ ৰাষ্ট্ৰীয় অন্ত্যেষ্টিক্ৰিয়া অনুষ্ঠিত হয়, য'ত ২০ লাখতকৈ অধিক লোকে অংশগ্ৰহণ কৰে, যিটো ফ্ৰান্সৰ ইতিহাসৰ আটাইতকৈ ডাঙৰ।&lt;ref&gt;{{cite journal |url=http://isreview.org/issue/89/enduring-relevance-victor-hugo|title=The enduring relevance of Victor Hugo|journal =International Socialist Review |first1=Megan |last1=Behrent |date=May 2013 |issue=89 |accessdate=15 February 2015}}&lt;/ref&gt;

==প্ৰাৰম্ভিক জীৱন==
১৮০২ চনৰ ২৬ ফেব্ৰুৱাৰীত ফ্ৰান্সৰ বেছানচনত জন্মগ্ৰহণ কৰিছিল ভিক্টৰ হিউগ'। ভিক্টৰ হিউগ' নেপোলিয়ন সেনাবাহিনীৰ সেনাপতি জোচেফ লিওপল্ড ছিগিছবাৰ্ট হুগো আৰু ছফী ট্ৰেবুচেটৰ কনিষ্ঠ পুত্ৰ।{{Gallery
|align=center
|File:Sophie Trébuchet.jpg|  ছফী ট্ৰেবুচেট, ভিক্টৰ হিউগ'ৰ মাতৃ
|File:Général Joseph-Leopold Sigisbert Hugo.jpg|General [[Joseph Léopold Sigisbert Hugo| জোচেফ-লিওপল্ড হিউগ', ভিক্টৰ হিউগ'ৰ পিতৃ]]}}
১৮৩০ চনৰ পৰাই ভিক্টৰ হিউগে' সামাজিক দুৰ্দশা আৰু অন্যায়ৰ বিষয়ে এখন ডাঙৰ উপন্যাস লিখাৰ পৰিকল্পনা আৰম্ভ কৰিছিল যদিও 'লা মিজেৰেবলছ'ক বাস্তৱায়িত কৰিবলৈ তথা ১৮৬২ চনত উপন্যাসখন প্ৰকাশ কৰিবলৈ সম্পূৰ্ণ ১৭ বছৰৰ প্ৰয়োজন হৈছিল।

==কৰ্মজীৱন==

==ৰাজনৈতিক জীৱন আৰু নিৰ্বাসন==

==সংগীতৰ জীৱন==
ঞভিক্টৰ হিউগ'ৰ ৰচনাসমূহে ১৯ আৰু ২০ শতিকাৰ সুৰকাৰসকলক প্ৰেৰণা যোগাইছিল আৰু জৰিয়তে তেওঁ সংগীত জগতখনত এক বৃহৎ প্ৰভাৱ পেলাইছিল। হুগোৱে নিজেই বিশেষকৈ গ্লুক, মোজাৰ্ট, ৱেবাৰ আৰু মেয়াৰবিয়াৰৰ সংগীত ভাল পাইছিল। 

==চিত্ৰকলা==
ভিক্টৰ হিউগ নিজৰ জীৱনকাকলত ৪,০০০ৰো অধিক চিত্ৰ অংকন কৰিছিল। ইয়াৰ ভিতৰত প্ৰায় ৩,০০০টা চিত্ৰঅংকন এতিয়াও আছে। মূলতঃ আকস্মিক চখ হিচাপে অনুসৰণ কৰা ভিক্টৰ হিউগে নিৰ্বাসনৰ কিছু সময়ৰ আগতে যেতিয়া তেওঁ ৰাজনীতিত নিজকে নিয়োজিত কৰিবলৈ লিখা বন্ধ কৰাৰ সিদ্ধান্ত লৈছিল তেতিয়া চিত্ৰ অংকন কৰিবলৈ লৈছিল। ১৮৪৮ চনৰ পৰা ১৮৫১ চনৰ ভিতৰত চিত্ৰ অংকন তেওঁৰ সৃষ্টিশীলতাৰ বিষয়বস্তু হৈ পৰিছিল। 
&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Victor Hugo's Drawings {{!}} Maisons Victor Hugo |url=https://www.maisonsvictorhugo.paris.fr/en/paris/collections/victor-hugos-drawings |access-date=29 June 2023 |website=www.maisonsvictorhugo.paris.fr |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Schindel |first=Daniel |date=20 September 2018 |title=Victor Hugo's Hidden Drawings: Was the 'Les Mis' Author Also One of the Greatest Artists of His Time? |language=en-US |work=[[Observer Media]] |url=https://observer.com/2018/09/rarely-seen-victor-hugo-drawings-las-hammer-museum/ |access-date=29 June 2023}}&lt;/ref&gt;

==ব্যক্তিগত জীৱন==
১৮২২ চনৰ অক্টোবৰ মাহত হিউগে এডেল ফৌচাৰক বিয়া কৰায়। নিজৰ প্ৰেমৰ সম্পৰ্ক থকাৰ পিছতো তেওঁলোকে প্ৰায় ৪৬ বছৰ ধৰি একেলগে থাকে আৰু ১৮৬৮ চনৰ আগষ্ট মাহত তেওঁৰ মৃত্যু হয়। ১৮৩০ চনৰ পৰা ১৮৩৭ চনলৈকে এডেলৰ সম্পৰ্ক আছিল চাৰ্লছ-অগাষ্টিন চেণ্ট বিউভ নামৰ এজন পৰ্যালোচক আৰু লেখকৰ সৈতে।&lt;ref&gt;https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/2259012884&lt;/ref&gt;

১৮২৩ চনত এডেল আৰু ভিক্টৰ হুগোৰ প্ৰথম সন্তান লিঅ’পল্ডৰ জন্ম হয় যদিও ল’ৰাজনৰ শিশু অৱস্থাতে মৃত্যু হয়। ১৮২৪ চনৰ ২৮ আগষ্টত দম্পতীহালৰ দ্বিতীয় সন্তান লিঅ'পল্ডিনৰ জন্ম হয়, তাৰ পিছত ১৮২৬ চনৰ ৪ নৱেম্বৰত চাৰ্লছ, ১৮২৮ চনৰ ২৮ অক্টোবৰত ফ্ৰান্সোৱা-ভিক্টৰ আৰু ১৮৩০ চনৰ ২৮ জুলাইত এডেলৰ জন্ম হয়। 
[[File:Victor Hugo et ses petits-enfants Georges et Jeanne.jpg|thumb|right|ভিক্টৰ হিউগ'নিজা নাতি-নাৱতিনীৰ সৈতে [[Jeanne Hugo|জিন]] আৰু জৰ্জ, ১৮৮১ চনত]]

==নিৰ্বাসন==
১৮৫১ চনৰ শেষৰ ফালে তৃতীয় নেপোলিয়নৰ অভ্যুত্থানৰ পিছত ভিক্টৰ হিউগে নিৰ্বাসনত থাকিবলৈ সিদ্ধান্ত লয়। ফ্ৰান্স এৰি যোৱাৰ পিছত হুগোৱে ১৮৫১ চনত ব্ৰাছেলছত কিছু দিনৰ বাবে থাকিবলৈ লয় আৰু তাৰ পিছত চেনেল দ্বীপপুঞ্জলৈ যায়, প্ৰথমে জাৰ্চিলৈ (১৮৫২–১৮৫৫) আৰু তাৰ পিছত ১৮৫৫ চনত তৃতীয় নেপোলিয়নৰ ক্ষমতাৰ পৰা অপসাৰিত হোৱালৈকে সৰু দ্বীপ গাৰ্নিচত থাকিবলৈ লয়।

==উপনাম==
&quot;অ'চেন মেন&quot;ৰ সমান্তৰালভাৱে হুগোৰ জীৱনকালতো কেতিয়াবা &quot;হৰাইজন মেন&quot; নামেৰেও পৰিচিত আছিল। শেষত হেনৰী মেচোনিকৰ দৰে গৱেষক আৰু সাহিত্য সমালোচকে ভিক্টৰ হুগোক বুজাবলৈ &quot;চেঞ্চুৰী মেন&quot; উপনামটো ব্যৱহাৰ কৰে।

==তথ্যৰ উৎস==

[[শ্ৰেণী:ফৰাচী লেখক]][[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]]</text>
      <sha1>h2q8n7hp7yoongnp6f3nkpskihet5fg</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519267</id>
      <parentid>519265</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T15:58:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>নৰুনা বৰুৱা</username>
        <id>44897</id>
      </contributor>
      <comment>/* উপনাম */</comment>
      <origin>519267</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="14267" sha1="98esmniggfcf4i3gwq5un5z10otty0f" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name = ভিক্টৰ হিউগ'
| image = Victor Hugo by Étienne Carjat 1876 - full.jpg
| caption = ১৮৭৫ চনৰ প্ৰতিচ্ছবি
| birth_name = ভিক্টৰ-মেৰী হুগো
| module = {{Infobox writer
| genre = {{cslist|উপন্যাস|কবিতা|থিয়েটাৰ}}
| movement = ৰোমাণ্টিকতাবাদ 
| notableworks = {{cslist|''[[Les Misérables]]''|''[[Ruy Blas]]''|''[[The Hunchback of Notre-Dame]]''}}
| years_active = ১৮২৯–১৮৮৩
}}
| module2 = {{Collapsed infobox section begin|Offices held }}
{{Infobox officeholder | embed = yes
| office = Besançon, ফ্ৰান্সে-কমটে, [[ফ্ৰান্স]]
| term_start = ৩০ জনুৱাৰী ১৮৭৬
| term_end = ২২ মে ১৮৮২
| constituency = পেৰিছ
| office1 = ৰাষ্ট্ৰীয় সভাৰ সদস্য&lt;br&gt;গিৰোণ্ড (Bordeaux)
| term_start1 = ৯ ফেব্ৰুৱাৰী ১৮৭১
| term_end1 = ১ মাৰ্চ ১৮৭১
| office2 = ৰাষ্ট্ৰীয় সভাৰ সদস্য&lt;br&gt;সেইন (Paris)
| term_start2 = ২৪ এপ্ৰিল ১৮৪৮
| term_end2 = ৩ ডিচেম্বৰ ১৮৫১
| office3 = ফ্ৰান্সৰ পিয়াৰ (Peer of France)
| term_start3 = ১৩ এপ্ৰিল ১৮৪৫
| term_end3 = ফেব্ৰুৱাৰী ১৮৪৮
| office4 = ফ্ৰান্স একাডেমীৰ সদস্য (Seat 14)
| term_start4 = ৭ জানুৱাৰী ১৮৪১
| term_end4 = ২২ মে ১৮৮৫
| predecessor4 = নেপোমুচেনে লেমাৰ্সিয়ে
| successor4 = লেকণ্ট ডে লি
}}
{{Collapsed infobox section end}}
| party = {{plainlist|
* অৰ্ডাৰৰ দল (Party of Order) (১৮৪৮–১৮৫১)
* স্বাধীন উদাৰপন্থী (Independent liberal) (১৮৭১)
* গণতান্ত্ৰিক ঐক্য (Republican Union) (১৮৭৬–১৮৮৫)
}}
| birth_date = {{Birth date|df=y|1802|2|26}}
| birth_place = বেছাঁছোঁ, ফ্ৰাঞ্চে-কম্টে, ফ্ৰান্স
| death_date = {{Death date and age|df=y|1885|5|22|1802|2|26}}
| death_place = পেৰিছ, ফ্ৰান্স
| resting_place = পান্থিঅঁ, পেৰিছ
| occupation = {{cslist|কবি|উপন্যাসিক|নাট্যকাৰ|প্ৰবন্ধকাৰ|সাংবাদিক|মানৱ অধিকাৰকৰ্মী|ৰাজনীতিবিদ}}
| spouse = {{marriage|আডেল ফুচেৰে|1822|1868|end=d.}}
| children = {{plainlist|
* লিয়োপোল্ড হিউগ' (শৈশৱতে মৃত্যু)
* লিয়োপোল্ডিন হিউগ'
* চাৰ্লছ হিউগ' (লেখক)
* ফ্ৰাঁসোয়া-ভিক্টৰ হিউগ'
* আডেল হিউগ'
}}
| parents = {{plainlist|
* জ’ছেফ লিয়োপোল্ড সিজিসবাৰ্ট হিউগ'
* সোফি ত্ৰেবুচে
}}
}}
'''ভিক্টৰ হিউগ' ({{lang_en|Victor-Marie Hugo, vicomte Hugo}})'''&lt;ref&gt;{{Cite web |date=17 April 2024 |title=HUGO Marie-Victor, vicomte Hugo |url=https://www.senat.fr/pair-de-france/hugo_marie_victorpf0733.html |access-date=17 April 2024 |website=Sénat |language=fr-FR}}&lt;/ref&gt; (জন্ম ২৬ ফেব্ৰুৱাৰী ১৮০২ –মৃত্যু ২২ মে' ১৮৮৫) আছিল এজন ফৰাচী ৰোমাণ্টিক লেখক, [[কবি]], ৰচনাকাৰ, [[নাট্যকাৰ]], [[সাংবাদিক]], মানৱতাবাদী লেখক। 

তেওঁৰ বিখ্যাত ৰচনাসমূহৰ ভিতৰত হ’ল দ্য হাঞ্চবেক অৱ নট্ৰে-ডেম (১৮৩১) আৰু লেছ মিজেৰেবলছ (১৮৬২) উপন্যাস। হিউগ'ৰ নাটক 'ক্ৰমৱেল' আৰু 'হাৰ্নানি'ৰে ৰোমাণ্টিক সাহিত্য আন্দোলনত অৱদান আগবঢ়াইছিল। তেওঁৰ জীৱনকাল আৰু মৃত্যুৰ পিছতো তেওঁৰ ৰচনাসমূহে সংগীতক অনুপ্ৰাণিত কৰিছে, য'ত আছে অপেৰা ৰিগোলেট্টো আৰু মিউজিকেল লেছ মিজেৰেবলছ আৰু নট্ৰে-ডেম ডি পেৰিছ। তেওঁ জীৱনকালত ৪,০০০ৰো অধিক অংকন প্ৰস্তুত কৰিছিল, আৰু মৃত্যুদণ্ড আৰু দাসত্ত্ব বিলুপ্ত কৰাৰ দৰে সামাজিক কাৰণৰ বাবে প্ৰচাৰ চলাইছিল। 

যদিও তেওঁ সৰুতে এজন প্ৰতিশ্ৰুতিবদ্ধ ৰয়েলিষ্ট আছিল, দশক দশক পাৰ হোৱাৰ লগে লগে হুগোৰ মতামত সলনি হৈছিল, আৰু তেওঁ গণতন্ত্ৰবাদৰ আবেগিক সমৰ্থক হৈ পৰিছিল, ৰাজনীতিত ডেপুটি আৰু চিনেটৰ উভয় হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছিল। তেওঁৰ ৰচনাই তেওঁৰ সময়ৰ বেছিভাগ ৰাজনৈতিক আৰু সামাজিক বিষয় আৰু কলাত্মক ধাৰাক স্পৰ্শ কৰিছিল। নিৰপেক্ষতাবাদৰ বিৰোধিতা, আৰু সাহিত্যিক উচ্চতাই তেওঁক জাতীয় নায়ক হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। ১৮৮৫ চনৰ ২২ মে'ত ৮৩ বছৰ বয়সত হুগোৰ মৃত্যু হয়। পেৰিছৰ প্যান্থেয়নত তেওঁৰ ৰাষ্ট্ৰীয় অন্ত্যেষ্টিক্ৰিয়া অনুষ্ঠিত হয়, য'ত ২০ লাখতকৈ অধিক লোকে অংশগ্ৰহণ কৰে, যিটো ফ্ৰান্সৰ ইতিহাসৰ আটাইতকৈ ডাঙৰ।&lt;ref&gt;{{cite journal |url=http://isreview.org/issue/89/enduring-relevance-victor-hugo|title=The enduring relevance of Victor Hugo|journal =International Socialist Review |first1=Megan |last1=Behrent |date=May 2013 |issue=89 |accessdate=15 February 2015}}&lt;/ref&gt;

==প্ৰাৰম্ভিক জীৱন==
১৮০২ চনৰ ২৬ ফেব্ৰুৱাৰীত ফ্ৰান্সৰ বেছানচনত জন্মগ্ৰহণ কৰিছিল ভিক্টৰ হিউগ'। ভিক্টৰ হিউগ' নেপোলিয়ন সেনাবাহিনীৰ সেনাপতি জোচেফ লিওপল্ড ছিগিছবাৰ্ট হুগো আৰু ছফী ট্ৰেবুচেটৰ কনিষ্ঠ পুত্ৰ।{{Gallery
|align=center
|File:Sophie Trébuchet.jpg|  ছফী ট্ৰেবুচেট, ভিক্টৰ হিউগ'ৰ মাতৃ
|File:Général Joseph-Leopold Sigisbert Hugo.jpg|General [[Joseph Léopold Sigisbert Hugo| জোচেফ-লিওপল্ড হিউগ', ভিক্টৰ হিউগ'ৰ পিতৃ]]}}
১৮৩০ চনৰ পৰাই ভিক্টৰ হিউগে' সামাজিক দুৰ্দশা আৰু অন্যায়ৰ বিষয়ে এখন ডাঙৰ উপন্যাস লিখাৰ পৰিকল্পনা আৰম্ভ কৰিছিল যদিও 'লা মিজেৰেবলছ'ক বাস্তৱায়িত কৰিবলৈ তথা ১৮৬২ চনত উপন্যাসখন প্ৰকাশ কৰিবলৈ সম্পূৰ্ণ ১৭ বছৰৰ প্ৰয়োজন হৈছিল।

==কৰ্মজীৱন==

==ৰাজনৈতিক জীৱন আৰু নিৰ্বাসন==

==সংগীতৰ জীৱন==
ঞভিক্টৰ হিউগ'ৰ ৰচনাসমূহে ১৯ আৰু ২০ শতিকাৰ সুৰকাৰসকলক প্ৰেৰণা যোগাইছিল আৰু জৰিয়তে তেওঁ সংগীত জগতখনত এক বৃহৎ প্ৰভাৱ পেলাইছিল। হুগোৱে নিজেই বিশেষকৈ গ্লুক, মোজাৰ্ট, ৱেবাৰ আৰু মেয়াৰবিয়াৰৰ সংগীত ভাল পাইছিল। 

==চিত্ৰকলা==
ভিক্টৰ হিউগ নিজৰ জীৱনকাকলত ৪,০০০ৰো অধিক চিত্ৰ অংকন কৰিছিল। ইয়াৰ ভিতৰত প্ৰায় ৩,০০০টা চিত্ৰঅংকন এতিয়াও আছে। মূলতঃ আকস্মিক চখ হিচাপে অনুসৰণ কৰা ভিক্টৰ হিউগে নিৰ্বাসনৰ কিছু সময়ৰ আগতে যেতিয়া তেওঁ ৰাজনীতিত নিজকে নিয়োজিত কৰিবলৈ লিখা বন্ধ কৰাৰ সিদ্ধান্ত লৈছিল তেতিয়া চিত্ৰ অংকন কৰিবলৈ লৈছিল। ১৮৪৮ চনৰ পৰা ১৮৫১ চনৰ ভিতৰত চিত্ৰ অংকন তেওঁৰ সৃষ্টিশীলতাৰ বিষয়বস্তু হৈ পৰিছিল। 
&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Victor Hugo's Drawings {{!}} Maisons Victor Hugo |url=https://www.maisonsvictorhugo.paris.fr/en/paris/collections/victor-hugos-drawings |access-date=29 June 2023 |website=www.maisonsvictorhugo.paris.fr |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Schindel |first=Daniel |date=20 September 2018 |title=Victor Hugo's Hidden Drawings: Was the 'Les Mis' Author Also One of the Greatest Artists of His Time? |language=en-US |work=[[Observer Media]] |url=https://observer.com/2018/09/rarely-seen-victor-hugo-drawings-las-hammer-museum/ |access-date=29 June 2023}}&lt;/ref&gt;

==ব্যক্তিগত জীৱন==
১৮২২ চনৰ অক্টোবৰ মাহত হিউগে এডেল ফৌচাৰক বিয়া কৰায়। নিজৰ প্ৰেমৰ সম্পৰ্ক থকাৰ পিছতো তেওঁলোকে প্ৰায় ৪৬ বছৰ ধৰি একেলগে থাকে আৰু ১৮৬৮ চনৰ আগষ্ট মাহত তেওঁৰ মৃত্যু হয়। ১৮৩০ চনৰ পৰা ১৮৩৭ চনলৈকে এডেলৰ সম্পৰ্ক আছিল চাৰ্লছ-অগাষ্টিন চেণ্ট বিউভ নামৰ এজন পৰ্যালোচক আৰু লেখকৰ সৈতে।&lt;ref&gt;https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/2259012884&lt;/ref&gt;

১৮২৩ চনত এডেল আৰু ভিক্টৰ হুগোৰ প্ৰথম সন্তান লিঅ’পল্ডৰ জন্ম হয় যদিও ল’ৰাজনৰ শিশু অৱস্থাতে মৃত্যু হয়। ১৮২৪ চনৰ ২৮ আগষ্টত দম্পতীহালৰ দ্বিতীয় সন্তান লিঅ'পল্ডিনৰ জন্ম হয়, তাৰ পিছত ১৮২৬ চনৰ ৪ নৱেম্বৰত চাৰ্লছ, ১৮২৮ চনৰ ২৮ অক্টোবৰত ফ্ৰান্সোৱা-ভিক্টৰ আৰু ১৮৩০ চনৰ ২৮ জুলাইত এডেলৰ জন্ম হয়। 
[[File:Victor Hugo et ses petits-enfants Georges et Jeanne.jpg|thumb|right|ভিক্টৰ হিউগ'নিজা নাতি-নাৱতিনীৰ সৈতে [[Jeanne Hugo|জিন]] আৰু জৰ্জ, ১৮৮১ চনত]]

==নিৰ্বাসন==
১৮৫১ চনৰ শেষৰ ফালে তৃতীয় নেপোলিয়নৰ অভ্যুত্থানৰ পিছত ভিক্টৰ হিউগে নিৰ্বাসনত থাকিবলৈ সিদ্ধান্ত লয়। ফ্ৰান্স এৰি যোৱাৰ পিছত হুগোৱে ১৮৫১ চনত ব্ৰাছেলছত কিছু দিনৰ বাবে থাকিবলৈ লয় আৰু তাৰ পিছত চেনেল দ্বীপপুঞ্জলৈ যায়, প্ৰথমে জাৰ্চিলৈ (১৮৫২–১৮৫৫) আৰু তাৰ পিছত ১৮৫৫ চনত তৃতীয় নেপোলিয়নৰ ক্ষমতাৰ পৰা অপসাৰিত হোৱালৈকে সৰু দ্বীপ গাৰ্নিচত থাকিবলৈ লয়।

==উপনাম==
ভিক্টৰ হিউগ' কেইবাটাও নামেৰে পৰিচিত আছিল। &quot;অ'চেন মেন&quot;ৰ সমান্তৰালভাৱে হুগোৰ জীৱনকালতো কেতিয়াবা &quot;হৰাইজন মেন&quot; নামেৰেও পৰিচিত আছিল। শেষত হেনৰী মেচোনিকৰ দৰে গৱেষক আৰু সাহিত্য সমালোচকে ভিক্টৰ হুগোক বুজাবলৈ &quot;চেঞ্চুৰী মেন&quot; উপনামটো ব্যৱহাৰ কৰে।

==তথ্যৰ উৎস==

[[শ্ৰেণী:ফৰাচী লেখক]][[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]]</text>
      <sha1>98esmniggfcf4i3gwq5un5z10otty0f</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519271</id>
      <parentid>519267</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T16:02:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>নৰুনা বৰুৱা</username>
        <id>44897</id>
      </contributor>
      <comment>/* উপনাম */</comment>
      <origin>519271</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="14498" sha1="qupe2t0v9z922yhwgmrivvugzvoyp9j" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name = ভিক্টৰ হিউগ'
| image = Victor Hugo by Étienne Carjat 1876 - full.jpg
| caption = ১৮৭৫ চনৰ প্ৰতিচ্ছবি
| birth_name = ভিক্টৰ-মেৰী হুগো
| module = {{Infobox writer
| genre = {{cslist|উপন্যাস|কবিতা|থিয়েটাৰ}}
| movement = ৰোমাণ্টিকতাবাদ 
| notableworks = {{cslist|''[[Les Misérables]]''|''[[Ruy Blas]]''|''[[The Hunchback of Notre-Dame]]''}}
| years_active = ১৮২৯–১৮৮৩
}}
| module2 = {{Collapsed infobox section begin|Offices held }}
{{Infobox officeholder | embed = yes
| office = Besançon, ফ্ৰান্সে-কমটে, [[ফ্ৰান্স]]
| term_start = ৩০ জনুৱাৰী ১৮৭৬
| term_end = ২২ মে ১৮৮২
| constituency = পেৰিছ
| office1 = ৰাষ্ট্ৰীয় সভাৰ সদস্য&lt;br&gt;গিৰোণ্ড (Bordeaux)
| term_start1 = ৯ ফেব্ৰুৱাৰী ১৮৭১
| term_end1 = ১ মাৰ্চ ১৮৭১
| office2 = ৰাষ্ট্ৰীয় সভাৰ সদস্য&lt;br&gt;সেইন (Paris)
| term_start2 = ২৪ এপ্ৰিল ১৮৪৮
| term_end2 = ৩ ডিচেম্বৰ ১৮৫১
| office3 = ফ্ৰান্সৰ পিয়াৰ (Peer of France)
| term_start3 = ১৩ এপ্ৰিল ১৮৪৫
| term_end3 = ফেব্ৰুৱাৰী ১৮৪৮
| office4 = ফ্ৰান্স একাডেমীৰ সদস্য (Seat 14)
| term_start4 = ৭ জানুৱাৰী ১৮৪১
| term_end4 = ২২ মে ১৮৮৫
| predecessor4 = নেপোমুচেনে লেমাৰ্সিয়ে
| successor4 = লেকণ্ট ডে লি
}}
{{Collapsed infobox section end}}
| party = {{plainlist|
* অৰ্ডাৰৰ দল (Party of Order) (১৮৪৮–১৮৫১)
* স্বাধীন উদাৰপন্থী (Independent liberal) (১৮৭১)
* গণতান্ত্ৰিক ঐক্য (Republican Union) (১৮৭৬–১৮৮৫)
}}
| birth_date = {{Birth date|df=y|1802|2|26}}
| birth_place = বেছাঁছোঁ, ফ্ৰাঞ্চে-কম্টে, ফ্ৰান্স
| death_date = {{Death date and age|df=y|1885|5|22|1802|2|26}}
| death_place = পেৰিছ, ফ্ৰান্স
| resting_place = পান্থিঅঁ, পেৰিছ
| occupation = {{cslist|কবি|উপন্যাসিক|নাট্যকাৰ|প্ৰবন্ধকাৰ|সাংবাদিক|মানৱ অধিকাৰকৰ্মী|ৰাজনীতিবিদ}}
| spouse = {{marriage|আডেল ফুচেৰে|1822|1868|end=d.}}
| children = {{plainlist|
* লিয়োপোল্ড হিউগ' (শৈশৱতে মৃত্যু)
* লিয়োপোল্ডিন হিউগ'
* চাৰ্লছ হিউগ' (লেখক)
* ফ্ৰাঁসোয়া-ভিক্টৰ হিউগ'
* আডেল হিউগ'
}}
| parents = {{plainlist|
* জ’ছেফ লিয়োপোল্ড সিজিসবাৰ্ট হিউগ'
* সোফি ত্ৰেবুচে
}}
}}
'''ভিক্টৰ হিউগ' ({{lang_en|Victor-Marie Hugo, vicomte Hugo}})'''&lt;ref&gt;{{Cite web |date=17 April 2024 |title=HUGO Marie-Victor, vicomte Hugo |url=https://www.senat.fr/pair-de-france/hugo_marie_victorpf0733.html |access-date=17 April 2024 |website=Sénat |language=fr-FR}}&lt;/ref&gt; (জন্ম ২৬ ফেব্ৰুৱাৰী ১৮০২ –মৃত্যু ২২ মে' ১৮৮৫) আছিল এজন ফৰাচী ৰোমাণ্টিক লেখক, [[কবি]], ৰচনাকাৰ, [[নাট্যকাৰ]], [[সাংবাদিক]], মানৱতাবাদী লেখক। 

তেওঁৰ বিখ্যাত ৰচনাসমূহৰ ভিতৰত হ’ল দ্য হাঞ্চবেক অৱ নট্ৰে-ডেম (১৮৩১) আৰু লেছ মিজেৰেবলছ (১৮৬২) উপন্যাস। হিউগ'ৰ নাটক 'ক্ৰমৱেল' আৰু 'হাৰ্নানি'ৰে ৰোমাণ্টিক সাহিত্য আন্দোলনত অৱদান আগবঢ়াইছিল। তেওঁৰ জীৱনকাল আৰু মৃত্যুৰ পিছতো তেওঁৰ ৰচনাসমূহে সংগীতক অনুপ্ৰাণিত কৰিছে, য'ত আছে অপেৰা ৰিগোলেট্টো আৰু মিউজিকেল লেছ মিজেৰেবলছ আৰু নট্ৰে-ডেম ডি পেৰিছ। তেওঁ জীৱনকালত ৪,০০০ৰো অধিক অংকন প্ৰস্তুত কৰিছিল, আৰু মৃত্যুদণ্ড আৰু দাসত্ত্ব বিলুপ্ত কৰাৰ দৰে সামাজিক কাৰণৰ বাবে প্ৰচাৰ চলাইছিল। 

যদিও তেওঁ সৰুতে এজন প্ৰতিশ্ৰুতিবদ্ধ ৰয়েলিষ্ট আছিল, দশক দশক পাৰ হোৱাৰ লগে লগে হুগোৰ মতামত সলনি হৈছিল, আৰু তেওঁ গণতন্ত্ৰবাদৰ আবেগিক সমৰ্থক হৈ পৰিছিল, ৰাজনীতিত ডেপুটি আৰু চিনেটৰ উভয় হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছিল। তেওঁৰ ৰচনাই তেওঁৰ সময়ৰ বেছিভাগ ৰাজনৈতিক আৰু সামাজিক বিষয় আৰু কলাত্মক ধাৰাক স্পৰ্শ কৰিছিল। নিৰপেক্ষতাবাদৰ বিৰোধিতা, আৰু সাহিত্যিক উচ্চতাই তেওঁক জাতীয় নায়ক হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। ১৮৮৫ চনৰ ২২ মে'ত ৮৩ বছৰ বয়সত হুগোৰ মৃত্যু হয়। পেৰিছৰ প্যান্থেয়নত তেওঁৰ ৰাষ্ট্ৰীয় অন্ত্যেষ্টিক্ৰিয়া অনুষ্ঠিত হয়, য'ত ২০ লাখতকৈ অধিক লোকে অংশগ্ৰহণ কৰে, যিটো ফ্ৰান্সৰ ইতিহাসৰ আটাইতকৈ ডাঙৰ।&lt;ref&gt;{{cite journal |url=http://isreview.org/issue/89/enduring-relevance-victor-hugo|title=The enduring relevance of Victor Hugo|journal =International Socialist Review |first1=Megan |last1=Behrent |date=May 2013 |issue=89 |accessdate=15 February 2015}}&lt;/ref&gt;

==প্ৰাৰম্ভিক জীৱন==
১৮০২ চনৰ ২৬ ফেব্ৰুৱাৰীত ফ্ৰান্সৰ বেছানচনত জন্মগ্ৰহণ কৰিছিল ভিক্টৰ হিউগ'। ভিক্টৰ হিউগ' নেপোলিয়ন সেনাবাহিনীৰ সেনাপতি জোচেফ লিওপল্ড ছিগিছবাৰ্ট হুগো আৰু ছফী ট্ৰেবুচেটৰ কনিষ্ঠ পুত্ৰ।{{Gallery
|align=center
|File:Sophie Trébuchet.jpg|  ছফী ট্ৰেবুচেট, ভিক্টৰ হিউগ'ৰ মাতৃ
|File:Général Joseph-Leopold Sigisbert Hugo.jpg|General [[Joseph Léopold Sigisbert Hugo| জোচেফ-লিওপল্ড হিউগ', ভিক্টৰ হিউগ'ৰ পিতৃ]]}}
১৮৩০ চনৰ পৰাই ভিক্টৰ হিউগে' সামাজিক দুৰ্দশা আৰু অন্যায়ৰ বিষয়ে এখন ডাঙৰ উপন্যাস লিখাৰ পৰিকল্পনা আৰম্ভ কৰিছিল যদিও 'লা মিজেৰেবলছ'ক বাস্তৱায়িত কৰিবলৈ তথা ১৮৬২ চনত উপন্যাসখন প্ৰকাশ কৰিবলৈ সম্পূৰ্ণ ১৭ বছৰৰ প্ৰয়োজন হৈছিল।

==কৰ্মজীৱন==

==ৰাজনৈতিক জীৱন আৰু নিৰ্বাসন==

==সংগীতৰ জীৱন==
ঞভিক্টৰ হিউগ'ৰ ৰচনাসমূহে ১৯ আৰু ২০ শতিকাৰ সুৰকাৰসকলক প্ৰেৰণা যোগাইছিল আৰু জৰিয়তে তেওঁ সংগীত জগতখনত এক বৃহৎ প্ৰভাৱ পেলাইছিল। হুগোৱে নিজেই বিশেষকৈ গ্লুক, মোজাৰ্ট, ৱেবাৰ আৰু মেয়াৰবিয়াৰৰ সংগীত ভাল পাইছিল। 

==চিত্ৰকলা==
ভিক্টৰ হিউগ নিজৰ জীৱনকাকলত ৪,০০০ৰো অধিক চিত্ৰ অংকন কৰিছিল। ইয়াৰ ভিতৰত প্ৰায় ৩,০০০টা চিত্ৰঅংকন এতিয়াও আছে। মূলতঃ আকস্মিক চখ হিচাপে অনুসৰণ কৰা ভিক্টৰ হিউগে নিৰ্বাসনৰ কিছু সময়ৰ আগতে যেতিয়া তেওঁ ৰাজনীতিত নিজকে নিয়োজিত কৰিবলৈ লিখা বন্ধ কৰাৰ সিদ্ধান্ত লৈছিল তেতিয়া চিত্ৰ অংকন কৰিবলৈ লৈছিল। ১৮৪৮ চনৰ পৰা ১৮৫১ চনৰ ভিতৰত চিত্ৰ অংকন তেওঁৰ সৃষ্টিশীলতাৰ বিষয়বস্তু হৈ পৰিছিল। 
&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Victor Hugo's Drawings {{!}} Maisons Victor Hugo |url=https://www.maisonsvictorhugo.paris.fr/en/paris/collections/victor-hugos-drawings |access-date=29 June 2023 |website=www.maisonsvictorhugo.paris.fr |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Schindel |first=Daniel |date=20 September 2018 |title=Victor Hugo's Hidden Drawings: Was the 'Les Mis' Author Also One of the Greatest Artists of His Time? |language=en-US |work=[[Observer Media]] |url=https://observer.com/2018/09/rarely-seen-victor-hugo-drawings-las-hammer-museum/ |access-date=29 June 2023}}&lt;/ref&gt;

==ব্যক্তিগত জীৱন==
১৮২২ চনৰ অক্টোবৰ মাহত হিউগে এডেল ফৌচাৰক বিয়া কৰায়। নিজৰ প্ৰেমৰ সম্পৰ্ক থকাৰ পিছতো তেওঁলোকে প্ৰায় ৪৬ বছৰ ধৰি একেলগে থাকে আৰু ১৮৬৮ চনৰ আগষ্ট মাহত তেওঁৰ মৃত্যু হয়। ১৮৩০ চনৰ পৰা ১৮৩৭ চনলৈকে এডেলৰ সম্পৰ্ক আছিল চাৰ্লছ-অগাষ্টিন চেণ্ট বিউভ নামৰ এজন পৰ্যালোচক আৰু লেখকৰ সৈতে।&lt;ref&gt;https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/2259012884&lt;/ref&gt;

১৮২৩ চনত এডেল আৰু ভিক্টৰ হুগোৰ প্ৰথম সন্তান লিঅ’পল্ডৰ জন্ম হয় যদিও ল’ৰাজনৰ শিশু অৱস্থাতে মৃত্যু হয়। ১৮২৪ চনৰ ২৮ আগষ্টত দম্পতীহালৰ দ্বিতীয় সন্তান লিঅ'পল্ডিনৰ জন্ম হয়, তাৰ পিছত ১৮২৬ চনৰ ৪ নৱেম্বৰত চাৰ্লছ, ১৮২৮ চনৰ ২৮ অক্টোবৰত ফ্ৰান্সোৱা-ভিক্টৰ আৰু ১৮৩০ চনৰ ২৮ জুলাইত এডেলৰ জন্ম হয়। 
[[File:Victor Hugo et ses petits-enfants Georges et Jeanne.jpg|thumb|right|ভিক্টৰ হিউগ'নিজা নাতি-নাৱতিনীৰ সৈতে [[Jeanne Hugo|জিন]] আৰু জৰ্জ, ১৮৮১ চনত]]

==নিৰ্বাসন==
১৮৫১ চনৰ শেষৰ ফালে তৃতীয় নেপোলিয়নৰ অভ্যুত্থানৰ পিছত ভিক্টৰ হিউগে নিৰ্বাসনত থাকিবলৈ সিদ্ধান্ত লয়। ফ্ৰান্স এৰি যোৱাৰ পিছত হুগোৱে ১৮৫১ চনত ব্ৰাছেলছত কিছু দিনৰ বাবে থাকিবলৈ লয় আৰু তাৰ পিছত চেনেল দ্বীপপুঞ্জলৈ যায়, প্ৰথমে জাৰ্চিলৈ (১৮৫২–১৮৫৫) আৰু তাৰ পিছত ১৮৫৫ চনত তৃতীয় নেপোলিয়নৰ ক্ষমতাৰ পৰা অপসাৰিত হোৱালৈকে সৰু দ্বীপ গাৰ্নিচত থাকিবলৈ লয়।

==উপনাম==
ভিক্টৰ হিউগ' কেইবাটাও নামেৰে পৰিচিত আছিল। &quot;অ'চেন মেন&quot;ৰ সমান্তৰালভাৱে হুগোৰ জীৱনকালতো কেতিয়াবা &quot;হৰাইজন মেন&quot; নামেৰেও পৰিচিত আছিল। শেষত হেনৰী মেচোনিকৰ দৰে গৱেষক আৰু সাহিত্য সমালোচকে ভিক্টৰ হুগোক বুজাবলৈ &quot;চেঞ্চুৰী মেন&quot; উপনামটো ব্যৱহাৰ কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite web |last=texte |first=Académie du Var Auteur du |date=2002 |title=Bulletin de l'Académie du Var |url=https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k9603313v |access-date=28 November 2023 |website=Gallica |language=EN}}&lt;/ref&gt;

==তথ্যৰ উৎস==

[[শ্ৰেণী:ফৰাচী লেখক]][[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]]</text>
      <sha1>qupe2t0v9z922yhwgmrivvugzvoyp9j</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>এবে ব্ৰুকছ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>122880</id>
    <revision>
      <id>519461</id>
      <parentid>518862</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T10:35:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>29706</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>519461</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3686" sha1="07mml2sst4xykbmrs4pw9t22to1w7wd" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name = এবে ব্ৰুকছ
| image = Abbey Brooks01.jpg
| caption = এবে ব্ৰুকছ প্লেবয়ৰ মেনচনত
| birth_date = {{Birth date and age|1983|2|17}}
| birth_place = ডেট্ৰইট, মিচিগান, [[মাৰ্কিন যুক্তৰাষ্ট্ৰ]]
| birth_name = 
| spouse = 
| measurements = 36DD-27-36&lt;ref name=&quot;freoones&quot;&gt;[http://www.freeones.com/html/a_links/bio_Abbey_Brooks.php এবে ব্ৰুকছৰ জীৱনী] - FreeOnes&lt;/ref&gt;
| height = ১.৭০ মিটাৰ (৫ ফুট ৭ ইন্সি)&lt;ref name=AVNFOTB&gt;{{cite web|url=https://www.adultdvdtalk.com/pornstar/abbey-brooks|title=talk|access-date=25 September 2018}}&lt;/ref&gt;
| weight = ৫৭  কিলোগ্ৰাম (১২৫  পাউণ্ড)&lt;ref name=AVNFOTB /&gt;
| eye_color = কেঁচা
| hair_color = সোণালী
| years_active = ২০০৬–২০১৭
| sexual_orientation = [[বিষমলিংগী]]
| movie_orientation = দ্বিলিংগী
| ethnicity = ককেছীয়
| alias = এবে ব্ৰুকছ
| number_of_films = ৩৫৩ (IAFD অনুসৰি)&lt;ref name=&quot;iafd&quot; /&gt;
| website = https://www.abbeybrooks.com/en/
| imdb_id = 2511017
| iafd_id = AbbeyBrooks
| afdb_id = 45599
| myspace = therealabbeybrooks
}}

'''এবে ব্ৰুকছ''' (ডেট্ৰইট, মিচিগান; ১৭ ফেব্ৰুৱাৰী ১৯৮৩) এগৰাকী [[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেত্ৰী|অশ্লীল চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেত্ৰী]] তথা [[মাৰ্কিন যুক্তৰাষ্ট্ৰ|মাৰ্কিন]] নাগৰিক। তেওঁ লেচবিয়ান দৃশ্যত অধিক উৎসাহী; যদিও তেওঁৰ অভিষেক হৈছিল [[স্তন]]ৰ সহায়ত কৰা [[হস্তমৈথুন]] দৃশ্যৰ বাবে। 

তেওঁ Bang Bros, Reality Kings, Brazzers আদি সংস্থাত কাম কৰিছে। তেওঁ বহুতো ইৰোটিক এক্সপ’ত অংশগ্ৰহণ কৰিছে।&lt;ref&gt;[http://www.terra.com.mx/articulo.aspx?articuloId=676327 Pornstars reúne a 15 actrices porno.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160308091430/http://www.terra.com.mx/articulo.aspx?articuloId=676327 |date=2016-03-08 }} Terra México, ৬ জুন ২০০৮&lt;/ref&gt;

== বঁটা ==
* ২০০৮ AVN বঁটা: মনোনীত
* ২০১৪ XBiz Awards: মনোনীত – সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ গাৰ্ল-অন-গাৰ্ল দৃশ্য &quot;Hot and Mean 9 (2013)&quot; চলচ্চিত্ৰৰ বাবে&lt;ref&gt;{{cite web|title=XBiz Awards 2014 Nominee: Best Scene – All-Girl for Hot and Mean 9 (2013)|url=https://www.mixxxtv.com/who-is-porn-star-abbey-brooks-19367.html|author=Mixxxtv.com|access-date=২ ফেব্ৰুৱাৰী ২০১৮|archive-url=https://web.archive.org/web/20180202130628/https://www.mixxxtv.com/who-is-porn-star-abbey-brooks-19367.html|archive-date=২ ফেব্ৰুৱাৰী ২০১৮|archivedate=2018-02-02|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180202130628/https://www.mixxxtv.com/who-is-porn-star-abbey-brooks-19367.html|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;

== উৎস ==
{{reflist}}

== বাহ্যিক সংযোগ ==
* {{official|https://www.abbeybrooks.com/en/}}
* {{Twitter|abbeybrooksxxx}}
* {{IMDb name|2511017|Abbey Brooks}}

[[শ্ৰেণী:পৰ্ণষ্টাৰ]]</text>
      <sha1>07mml2sst4xykbmrs4pw9t22to1w7wd</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ইভা এঞ্জেলিনা</title>
    <ns>0</ns>
    <id>122881</id>
    <revision>
      <id>519457</id>
      <parentid>518875</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T09:35:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>29706</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 3 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>519457</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12814" sha1="50poodv8993hlwmkdr0hmpb3f37ysao" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name = ইভা এঞ্জেলিনা
| image = Eva Angelina 2013 by Glenn Francis.jpg
| caption = ২০১৩ চনত এভিএন এডাল্ট এণ্টাৰটেইনমেণ্ট এক্সপ’ত এঞ্জেলিনা
| birth_name = &lt;!--See WP:BLPPRIVACY before adding birth name--&gt;
| birth_date = {{birth based on age as of date|18|2003}}{{r|Roland 2018}}&lt;!--See WP:BLPPRIVACY before adding full birth date--&gt;
| birth_place = {{nowrap|হাণ্টিংটন বিচ, কেলিফৰ্ণিয়া, [[আমেৰিকা]]।{{r|Andersson}} }}
| spouse = {{marriage|ডেনি মাউণ্টেন|2007|2009}}&lt;ref name=&quot;Churchward&quot;/&gt;
| height = 
| alias = 
| website = 
}}
'''ইভা এঞ্জেলিনা''' এগৰাকী আমেৰিকান [[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেত্ৰী]]। ২০০৭ চনৰ শ্ৰেষ্ঠ অভিনেত্ৰীৰ বাবে নাইটমুভছ বঁটা, ২০০৮ চনৰ শ্ৰেষ্ঠ অভিনেত্ৰীৰ বাবে এভিএন বঁটা, ২০০৮ চনৰ শ্ৰেষ্ঠ অভিনেত্ৰীৰ বাবে এক্সআৰচিঅ' বঁটা, আৰু ২০০৮ চনৰ বছৰৰ মহিলা অভিনেতাৰ বাবে এক্সবিআইজ বঁটা আদি কেইবাটাও উদ্যোগ বঁটা লাভ কৰিছে। ২০১৮ চনত তেওঁক এভিএন হল অৱ ফেমত অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয়।{{r|Roland 2018}} এঞ্জেলিনাৰ জন্ম হৈছিল কেলিফৰ্ণিয়াৰ হাণ্টিংটন বিচত।&lt;ref name=&quot;Andersson&quot;/&gt;

==কেৰিয়াৰ==
এঞ্জেলিনাই বাতৰি কাকতৰ বিজ্ঞাপনৰ উত্তৰ দি পৰ্ণ উদ্যোগত প্ৰৱেশ কৰিছিল; তেওঁৰ প্ৰথম দৃশ্যটো আছিল ২০০৩ চনত মিষ্টাৰ পিটৰ সৈতে ''শ্বেনছ ৱৰ্ল্ড'' ধাৰাবাহিকখনৰ বাবে, ১৮ বছৰ বয়সত।&lt;ref name=&quot;Perry&quot; /&gt;
তেওঁ অভিনয়ৰ সময়ত চশমা পিন্ধাৰ বাবে পৰিচিত।&lt;ref name=&quot;Cherry&quot; /&gt; ২০১০ চনত মেক্সিমে পৰ্ণৰ ১২ গৰাকী শীৰ্ষ মহিলা তাৰকাৰ ভিতৰত অন্যতম হিচাপে নিৰ্বাচিত কৰে।&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.maxim.co.uk/girls/ |last=Anselmi |first=Eduardo |title=The dirty dozen |website=Maxim UK |date=June 2010 |url-status=unfit |archive-url=https://web.archive.org/web/20110331014107/http://www.maxim.co.uk/girls/ |archive-date=March 31, 2011 |access-date=June 17, 2025 |archivedate=March 31, 2011 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110331014107/http://www.maxim.co.uk/girls/ |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt; ২০১৪ চনত তেওঁ ''ভাইচ''ক কয় যে তেওঁ ৰিয়েল এষ্টেটৰ অনুজ্ঞাপত্ৰ লাভ কৰিছে আৰু পৰ্ণৰ পৰা আঁতৰি আহিবলৈ বিচাৰিছে।&lt;ref name=&quot;Miller 2014&quot;/&gt; ২০২৪ চনত তেওঁ ভিক্সেন মিডিয়া গ্ৰুপৰ সৈতে তেওঁলোকৰ ব্ৰেণ্ডৰ বাবে একচেটিয়াভাৱে অনুষ্ঠান পৰিৱেশন কৰিবলৈ চুক্তিবদ্ধ হৈ পৰ্ণ উদ্যোগলৈ এক উল্লেখযোগ্য প্ৰত্যাৱৰ্তন ঘটায়।&lt;ref&gt;{{cite web|url= https://avn.com/business/press-release/video/vixen-media-group-features-eva-angelina-maitland-ward-others-936386.html|title= Vixen Media Group Features Eva Angelina, Maitland Ward, Others|date=October 8, 2024|work=AVN}}&lt;/ref&gt;

==ব্যক্তিগত জীৱন==
২০০৭ চনৰ পৰা ২০০৯ চনলৈকে ব্ৰিটিছ পৰ্ণগ্ৰাফিক অভিনেতা ডেনি মাউণ্টেনৰ সৈতে বিবাহপাশত আবদ্ধ হৈ থাকে।&lt;ref name=&quot;Churchward&quot;/&gt; তেওঁৰ দুটা সন্তান আছে।&lt;ref name=&quot;Miller 2014&quot;/&gt;

== পুৰস্কাৰ ==
* ২০০৭ – AEBN VOD বঁটা – বৰ্ষৰ শ্ৰেষ্ঠ অভিনয়শিল্পী&lt;ref&gt;[https://www.xbiz.com/news/22587/eva-angelina-wins-aebn-performer-of-the-year Eva Angelina wins AEBN Award] xbiz.com {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230830024550/https://www.xbiz.com/news/22587/eva-angelina-wins-aebn-performer-of-the-year |date=৩০ আগষ্ট ২০২৩ }}&lt;/ref&gt;
* ২০০৭ ছেপ্টেম্বৰ – Twistys Treat (মাহটোৰ শ্ৰেষ্ঠ)&lt;ref&gt;{{Cite web |date=২০০৭-০৯-০৫ |title=Eva Angelina is September Twistys Treat of the Month |url=https://www.xbiz.com/news/83727/eva-angelina-is-september-twistys-treat-of-the-month |access-date=১৩ ডিচেম্বৰ ২০২৩ |website=XBIZ |language=en}}&lt;/ref&gt;
* ২০০৭ – NightMoves বঁটা – শ্ৰেষ্ঠ অভিনেত্ৰী (দৰ্শকৰ বিচাৰ)&lt;ref name=&quot;2007 NightMoves&quot;&gt;https://www.xbiz.com/news/100572/nightmoves-winners-announced&lt;/ref&gt;
* ২০০৮ – AVN বঁটা – শ্ৰেষ্ঠ অভিনেত্ৰী – ভিডিঅ' – ''Upload''&lt;ref name=&quot;Rutter&quot;/&gt;
* ২০০৮ – AVN বঁটা – শ্ৰেষ্ঠ একক যৌন দৃশ্য – ভিডিঅ' – ''Upload''&lt;ref name=&quot;Rutter&quot;/&gt;
* ২০০৮ – Adult DVD Empire – এম্পায়াৰ গাৰ্ল&lt;ref&gt;[https://www.xbiz.com/news/89154/eva-angelina-wins-empire-girl-contest Eva Angelina wins Empire Girl Contest] xbiz.com {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230830024551/https://www.xbiz.com/news/89154/eva-angelina-wins-empire-girl-contest |date=৩০ আগষ্ট ২০২৩ }}&lt;/ref&gt;
* ২০০৮ – XBIZ বঁটা – বৰ্ষৰ শ্ৰেষ্ঠ মহিলা অভিনয়শিল্পী&lt;ref name=&quot;2008 XBIZ&quot;/&gt;
* ২০০৮ – XRCO বঁটা – একক দৃশ্যত শ্ৰেষ্ঠ অভিনেত্ৰী – ''Upload''&lt;ref name=&quot;2008 XRCO&quot;/&gt;
* ২০০৮ – NightMoves বঁটা – শ্ৰেষ্ঠ অল-সেক্স গঞ্জো মুক্তি (সম্পাদকৰ বিচাৰ) – ''E for Eva''&lt;ref&gt;https://www.xbiz.com/news/100572/nightmoves-winners-announced&lt;/ref&gt;
* ২০১০ – AVN বঁটা – শ্ৰেষ্ঠ ছোৱালীৰ দলগত যৌন দৃশ্য – ''Deviance''&lt;ref name=&quot;2010 AVN&quot;/&gt;
* ২০১০ – XBIZ বঁটা – বৰ্ষৰ শ্ৰেষ্ঠ পৰ্নষ্টাৰ ৱেবছাইট&lt;ref name=&quot;Katz&quot;/&gt;
* ২০১০ – XRCO বঁটা – শ্ৰেষ্ঠ কামবেক&lt;ref name=&quot;2010 XRCO&quot;/&gt;
* ২০১০ জুন – ''Penthouse'' Pet of the Month&lt;ref&gt;https://penthousegold.com/models/eva-angelina.html&lt;/ref&gt;
* ২০১০ – Fame Registry বঁটা – দৰ্শকৰ পছন্দ&lt;ref&gt;https://www.xbiz.com/news/124714/fame-registry-announces-porn-award-winners&lt;/ref&gt;
* ২০১১ – AVN বঁটা – শ্ৰেষ্ঠ টিজ প্ৰদৰ্শন – ''Car Wash Girls''&lt;ref name=&quot;2011 AVN&quot;/&gt;
* ২০১১ – Fame Registry বঁটা – দৰ্শকৰ পছন্দ: আটাইতকৈ হট ব্ৰুনেট&lt;ref&gt;https://web.archive.org/web/20141003142309/http://www.fameregistry.com/top-100-porn-stars-of-2010/&lt;/ref&gt;
* ২০১২ – Fame Registry বঁটা – দৰ্শকৰ পছন্দ: আটাইতকৈ হট ব্ৰুনেট&lt;ref&gt;https://web.archive.org/web/20121225201120/https://www.fameregistry.com/awards/&lt;/ref&gt;
* ২০১৮ – AVN Hall of Fame সদস্যপদ লাভ&lt;ref name=&quot;Roland 2018&quot;&gt;{{cite web |last1=Roland |first1=John |title=Class of 2018: Meet the New AVN Hall of Famers |url=https://avn.com/business/articles/video/class-of-2018-meet-the-new-avn-hall-of-famers-755332.html |website=Adult Video News |access-date=২০ জানুৱাৰী ২০২৩ |date=৬ জানুৱাৰী ২০১৮}}&lt;/ref&gt;

==তথ্যসূত্ৰ==
{{Reflist|30em|refs=

&lt;ref name=&quot;2007 NightMoves&quot;&gt;{{cite web |url=http://business.avn.com/articles/3639.html |title=2007 NightMoves Award Winners Announced |website=Adult Video News |date=October 11, 2007 |access-date= |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20100308001954/http://business.avn.com/articles/3639.html |archive-date=March 8, 2010}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;2008 XBIZ&quot;&gt;{{cite web |url=http://www.xbizawards.com/theshow.php |archive-url=https://web.archive.org/web/20080212161056/http://xbizawards.com/theshow.php |archive-date=February 12, 2008 |title=2008 XBIZ Awards Winners |date=February 15, 2008 |publisher=[[XBIZ]]}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;2008 XRCO&quot;&gt;{{cite web |title=XRCO |publisher=XRCO.com |url=http://xrco.com/ |access-date=February 23, 2008}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;2010 AVN&quot;&gt;{{cite web |url=https://avn.com/business/articles/video/2010-avn-award-winners-announced-378238.html |title=2010 AVN Award Winners Announced |last=Roland |first=John |date=13 January 2010 |website=www.AVN.com |publisher=AVN |access-date=10 April 2022}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;2010 XRCO&quot;&gt;{{cite web |title=2010 XRCO Award Winners Announced |website=Adult Video News |url=https://avn.com/business/articles/video/2010-xrco-award-winners-announced-395384.html |last=Warren |first=Peter |date=30 April 2010 |access-date=10 April 2022}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;2011 AVN&quot;&gt;{{cite web |title=AVN Announces the Winners of the 2011 AVN Awards |website=Adult Video News |url=https://avn.com/business/articles/video/avn-announces-the-winners-of-the-2011-avn-awards-421782.html |date=January 9, 2011 |access-date=}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;Andersson&quot;&gt;{{cite magazine |url=https://avn.com/business/articles/video/adultvideonews-march-2005-fresh-off-the-bus-eva-angelina-44719.html |title=ADULTVIDEONEWS MARCH 2005 - FRESH OFF THE BUS - Eva Angelina |access-date= |first=Acme |last=Andersson |date=March 1, 2005 |magazine=Adult Video News}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;Cherry&quot;&gt;{{cite web |url=http://xtrememagazine.com/index.php/eva-avangelina.html |title=Eva Angelina: Sizzling Hot |first=Maya |last=Cherry |publisher=Xtreme Magazine |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080731204403/http://xtrememagazine.com/index.php/eva-avangelina.html |archive-date=July 31, 2008 |access-date=June 17, 2025 |archivedate=July 31, 2008 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080731204403/http://xtrememagazine.com/index.php/eva-avangelina.html |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;Churchward&quot;&gt;{{cite web |url=http://www.thenorthernecho.co.uk/news/4042622.From_a_Saint_to_a_porn_star/ |title=Ex-Saint Danny Mountain has a new career as a porn star in America |first=Sally |last=Churchward |date=January 13, 2009 |work=[[The Northern Echo]] |access-date=October 6, 2016}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;Katz&quot;&gt;{{cite web |title=XBIZ Awards 2010 Winners Announced |publisher=XBiz.com |url=https://www.xbiz.com/news/117447/xbiz-awards-2010-winners-announced?ln=web |first=Lyla |last=Katz |date=February 11, 2010 |access-date=}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;Miller 2014&quot;&gt;{{cite magazine |url=https://www.vice.com/en/article/porn-veteran-eva-angelina-is-now-a-real-estate-agent-666/ |title=Porn Veteran Eva Angelina Is Now A Real Estate Agent |access-date= |first=Marissa |last=Miller |date=August 24, 2014 |magazine=[[Vice (magazine)|Vice]]}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;Perry&quot;&gt;{{Cite magazine |first=Dianne |last=Perry |date=March 2008 |title=Eva Angelina: 2008's Hottest Girl in Porn |magazine=Stiletto Magazine |location=Los Angeles |page=4}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;Rutter&quot;&gt;{{cite magazine |url=http://business.avn.com/articles/2759.html |title=2008 AVN Awards Winners Announced |first=Jared |last=Rutter |date=January 12, 2008 |magazine=Adult Video News |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20090228062450/http://business.avn.com/articles/2759.html |archive-date=February 28, 2009 |access-date=June 17, 2025 |archivedate=March 30, 2010 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100330024826/http://business.avn.com/articles/2759.html |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;
}}

[[শ্ৰেণী:পৰ্ণষ্টাৰ]]</text>
      <sha1>50poodv8993hlwmkdr0hmpb3f37ysao</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ভাৰতীয় সংসদ ভৱন আক্ৰমণ, ২০০১</title>
    <ns>0</ns>
    <id>122895</id>
    <revision>
      <id>519419</id>
      <parentid>519209</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T07:22:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ishanjyotibora</username>
        <id>14131</id>
      </contributor>
      <comment>/* কূটাঘাতকাৰী */</comment>
      <origin>519419</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12747" sha1="7wu2wvq9drfdsebn1g6oxorcit25bp8" xml:space="preserve">{{Infobox terrorist attack
| image            = Sansad_Bhavan-2.jpg{{!}}border
| title            = ভাৰতীয় সংসদ ভৱন আক্ৰমণ, ২০০১
| location         = [[নতুন দিল্লী]], [[দিল্লী]], [[ভাৰত]]
| target           = পুৰণি সংসদ ভৱন, নতুন দিল্লী
| date             = ১৩ ডিচেম্বৰ ২০০১
| coordinates      = {{Coord|28.6172|77.2081|region:IN_type:event|display=it}}
| time             = 
| timezone         = [[UTC+05:30]]
| type             = গণ গুলীচালনা
| weapons          = একে-৪৭ ৰাইফল, পিষ্টল, গ্ৰেনেড লঞ্চাৰ, হেণ্ড গ্ৰেনেড, বিস্ফোৰক বেল্ট
| fatalities       = 14 (৫জন আতংকবাদীকে ধৰি)
| injuries         = ১৮
| perps            = জেঈশ-ঈ-মহম্মদ&lt;ref name=&quot;China Daily&quot;&gt;{{cite news |url=http://www.chinadaily.com.cn/en/doc/2003-08/31/content_259902.htm |title=Mastermind killed |work=[[China Daily]] |date=2003-08-31 | access-date=8 September 2011 |df=dmy-all}}&lt;/ref&gt;
}}
২০০১ চনৰ ১৩ ডিচেম্বৰত জেঈশ-ই-মহম্মদৰ পাঁচজন [[সন্ত্ৰাসবাদ|সন্ত্ৰাসবাদী]]য়ে ভাৰতৰ [[নতুন দিল্লী]]ত অৱস্থিত [[ভাৰতৰ সংসদ ভৱন|ভাৰতৰ সংসদ]]ত সন্ত্ৰাসবাদী আক্ৰমণ চলাইছিল। পাঁচোটা সন্ত্ৰাসবাদীয়ে নিৰাপত্তাৰক্ষীৰ হাতত নিহত হয়।

[[পাকিস্তান]]ৰ পৰা কাম কৰি থকা দুটা সন্ত্ৰাসবাদী গোট লস্কৰ-ঈ-তৈবা (LeT) আৰু জয়ছ-ঈ-মহম্মদ (JeM)ৰ ওপৰত ভাৰতীয় কৰ্তৃপক্ষই  এই আক্ৰমণ সংঘটিত কৰাৰ অভিযোগ উত্থাপন কৰে;&lt;ref name=&quot;demarche&quot;&gt;{{cite web |url=http://www.rediff.com/news/2001/dec/14parl12.htm |title=Govt blames LeT for Parliament attack |website=[[Rediff.com]] |date=14 December 2001 |access-date=8 September 2011}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;indianembassy.org&quot;&gt;{{cite web |url=http://www.indianembassy.org/new/parliament_dec_13_01.htm |title=Terrorist Attack on the Parliament of India |date=2001-12-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100611152203/http://www.indianembassy.org/new/parliament_dec_13_01.htm |archive-date=2010-06-11 |publisher=Embassy of India – Washington DC |access-date=2018-12-12 |url-status=dead |df=dmy-all}}&lt;/ref&gt; অৱশ্যে লস্কৰ-ঈ-তৈবাই ইয়াৰ লগত জড়িত হোৱা বুলি অস্বীকাৰ কৰে।

এই কাণ্ডৰ ফলত ভাৰত আৰু পাকিস্তানৰ মাজত উত্তেজনা বাঢ়ি যায়, যাৰ ফলত ২০০১–২০০২ চনত ভাৰত–পাকিস্তান সমুখ-সমৰলৈ আহে।

==আক্ৰমণ==
২০০১ চনৰ ১৩ ডিচেম্বৰত গৃহ মন্ত্ৰালয় আৰু সংসদৰ লেবেল থকা এখন গাড়ীত পাঁচজন জয়ছ-ঈ-মহম্মদ সন্ত্ৰাসবাদীয়ে সংসদত প্ৰৱেশ কৰে।&lt;ref name=&quot;dec14rediff&quot;&gt;{{cite web |url=http://www.rediff.com/news/2001/dec/13parl14.htm |title=The terrorists had the home ministry and special Parliament label |website=Rediff.com India |date=13 December 2001}}&lt;/ref&gt;এই ঘটনাৰ ৪০ মিনিট পূৰ্বে [[ৰাজ্যসভা]] আৰু [[লোকসভা]] দুয়োখনেই স্থগিত ৰখা হৈছিল যদিও আক্ৰমণৰ সময়ত বহু সংসদৰ সদস্য (সাংসদ) আৰু গৃহমন্ত্ৰী [[লালকৃষ্ণ আদৱানী|এল কে আদবানী]] আৰু প্ৰতিৰক্ষা ৰাজ্যিক মন্ত্ৰী হৰিণ পাঠকৰ দৰে চৰকাৰী বিষয়াও ভৱনটোত আছিল বুলি ধাৰণা কৰা হৈছিল।&lt;ref name=&quot;rediff1&quot;&gt;{{cite web |url=http://www.rediff.com/news/2001/dec/13parl1.htm |title=Terrorists attack Parliament; five intruders, six cops killed |website=Rediff.com |date=13 December 2001}}&lt;/ref&gt; সেই সময়ত সংসদ ভৱনৰ ভিতৰত আছিল প্ৰধান ৰাজনীতিবিদকে ধৰি ১০০ৰো অধিক লোক। বন্দুকধাৰীয়ে চলোৱা গাড়ীখনত ভুৱা পৰিচয় ষ্টীকাৰ ব্যৱহাৰ কৰিছিল আৰু এইদৰে সংসদীয় কমপ্লেক্সৰ চাৰিওফালে নিয়োজিত নিৰাপত্তা ব্যৱস্থা সহজেই ভংগ কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;suicide1&quot; /&gt; সন্ত্ৰাসবাদীসকলৰ হাতত আছিল এ কে-৪৭ ৰাইফল, গ্ৰেনেড লঞ্চাৰ, পিষ্টল আৰু গ্ৰেনেড।&lt;ref name=&quot;vishnu&quot;&gt;{{cite news |last1=Vishnu |first1=J T |title=ISI supervised Parliament attack Main coordinator of Jaish, two others arrested |url=http://www.tribuneindia.com/2001/20011217/main1.htm |access-date=23 October 2014 |work=[[The Tribune (Chandigarh)|The Tribune]] |date=17 December 2001}}&lt;/ref&gt;

বন্দুকধাৰীয়ে নিজৰ বাহনখন ভাৰতৰ উপ-ৰাষ্ট্ৰপতি [[কৃষ্ণকান্ত|কৃষণ কান্ত]]ৰ (যি সেই সময়ত ভৱনটোত আছিল) গাড়ীত উঠাই, তাৰ পিছত নামি গুলী চলাবলৈ আৰম্ভ কৰে। উপ-ৰাষ্ট্ৰপতিৰ প্ৰহৰী আৰু নিৰাপত্তাৰক্ষীয়ে আক্ৰমণকাৰীক প্ৰত্যুত্তৰ দি গুলীচালনা কৰাৰ পিছত চৌহদৰ গেট বন্ধ কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে। ২০০১ চনৰ অক্টোবৰ মাহত [[জম্মু আৰু কাশ্মীৰ|জম্মু-কাশ্মীৰ]]ৰ [[শ্ৰীনগৰ]]ৰ সভাত একেধৰণৰ আক্ৰমণ সংঘটিত হৈছিল আৰু ৩৮ জন লোকৰ মৃত্যু হৈছিল।&lt;ref name=&quot;suicide1&quot; /&gt;

[[কেন্দ্ৰীয় সংৰক্ষিত আৰক্ষী বাহিনী]]ৰ কনিষ্টবল কমলেশ কুমাৰীয়ে প্ৰথমে উগ্ৰপন্থীক দেখা পায় আৰু এলাৰ্ম বজাই থকাৰ সময়তে গুলীচালনা কৰে। তেওঁৰ থিতাতে মৃত্যু হয়। এজন বন্দুকধাৰীৰ চুইচাইড ভেষ্ট বিস্ফোৰণ ঘটিছিল যেতিয়া তেওঁক গুলীয়াই হত্যা কৰা হৈছিল; বাকী চাৰিজন বন্দুকধাৰীকো নিহত কৰা হয়। মন্ত্ৰী-সাংসদ কোনো আঘাত নোপোৱাকৈ সাৰি গ’ল। আক্ৰমণকাৰীৰ দ্বাৰা নিহত হোৱা মুঠ লোকৰ সংখ্যা ৯ জন আৰু আন কমেও ১৭ জন লোক আহত হয়।&lt;ref name=&quot;suicide1&quot;&gt;{{cite news |title=2001: Suicide attack on Indian parliament |url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/december/13/newsid_3695000/3695057.stm |access-date=23 October 2014|work=[[BBC News]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;remember&quot;&gt;{{cite news |author=PTI |title=Parliament attack victims remembered |url=http://www.thehindu.com/news/cities/Delhi/parliament-attack-victims-remembered/article2711970.ece |access-date=23 October 2014 |work=The Hindu |date=13 December 2011}}&lt;/ref&gt;

==কূটাঘাতকাৰী==
দিল্লী আৰক্ষীয়ে জনোৱা মতে, পাঁচজন সন্ত্ৰাসবাদীয়ে আক্ৰমণ চলাইছিল আৰু তেওঁলোকে দিয়া নামসমূহ হ’ল : হামজা, হাইদৰ ওৰফে টুফাইল, ৰানা, ৰাজা আৰু মহম্মদ – যিসকল জয়ছ-ঈ-মহম্মদৰ সদস্য আছিল আৰু নিহত হৈছিল।&lt;ref name=vishnu/&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.india.com/news/india/pm-modi-pays-homage-to-the-2001-parliament-attack-martyrs-key-points-about-the-heinous-attack-1704511/ |website=India.com |publisher=[[Penske Media Corporation]] |title=PM Modi pays homage to the 2001 Parliament attack martyrs: Key points about the heinous attack |date=16 December 2016 |access-date=5 January 2018 |quote=The names of the terrorists given by Delhi Police were Hamza, Haider alias Tufail, Rana, Ranvijay and Mohammed.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=kaur&gt;{{cite magazine |last1=Kaur |first1=Naunidhi |title=Conviction in Parliament attack case |url=http://www.frontline.in/static/html/fl1926/stories/20030103005713300.htm |access-date=23 October 2014 |magazine=[[Frontline (magazine)|Frontline]] |issue=23 |volume=19 |date=21 December 2002}}&lt;/ref&gt;

নিহত সন্ত্ৰাসবাদীসকলৰ এজনে ইয়াৰ পূৰ্বে [[ইণ্ডিয়ান এয়াৰলাইনছ ফ্লাইট ৮১৪|ইণ্ডিয়ান এয়াৰলাইন্সৰ বিমান ৮১৪]] অপহৰণতো অংশগ্ৰহণ কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{citenews|url=https://www.hindustantimes.com/world-news/ic814-victim-rupin-katyal-gets-justice-hijacker-ibrahim-killed-in-karachi-101646712210813.html|title=IC-814 victim Rupin Katyal gets justice, hijacker Ibrahim killed in Karachi|date= 8 March 2022|publisher = Hindustan Times}}&lt;/ref&gt;

দিল্লী আৰক্ষীৰ বিষয়াসকলে কয় যে বন্দুকধাৰীসকলে পাকিস্তানৰ পৰা নিৰ্দেশনা লাভ কৰিছিল আৰু এই অভিযান পাকিস্তানৰ আন্তঃসেৱা চোৰাংচোৱা সংস্থা (আই এছ আই)ৰ নিৰ্দেশনাত সংঘটিত হৈছিল।&lt;ref name=&quot;vishnu&quot; /&gt; কেথী স্কট-ক্লাৰ্ক আৰু এড্ৰিয়ান লেভিয়ে তেওঁলোকৰ গ্ৰন্থ ''দ্য এক্সাইল: দ্য ফ্লাইট অৱ ওছামা বিন লাডেন''ত উল্লেখ কৰিছে যে তেতিয়াৰ চিআইএ ষ্টেচনৰ মুৰব্বী ৰবাৰ্ট গ্ৰেনিয়াৰ আৰু ৰাষ্ট্ৰদূত ৱেণ্ডী চেম্বাৰলিনে সন্দেহ কৰিছিল যে আইএছআইয়ে এই আক্ৰমণত অনুমোদন জনাইছিল যাতে আলী জান আউৰাকজাইৰ কমাণ্ডত সৈন্যক ডুৰাণ্ড লাইনৰ পৰা আঁতৰি যাবলৈ বাধ্য কৰাব পাৰে, যাৰ ফলত ওছামা বিন লাডেনে ট’ৰা যুদ্ধৰ সময়ত পাকিস্তানত পলায়ন কৰিব পাৰে।&lt;ref name=&quot;LevyScott-Clark2017&quot;&gt;{{cite book |last1=Levy |first1=Adrian |url=https://books.google.com/books?id=uHG9DAAAQBAJ |title=The Exile: The Flight of Osama bin Laden |last2=Scott-Clark |first2=Catherine |date=23 May 2017 |publisher=[[Bloomsbury Publishing]] |isbn=978-1-4088-5878-3 |pages=77–78}}&lt;/ref&gt;
== তথ্যসূত্ৰ ==

[[শ্ৰেণী:ভাৰত-পাক সম্পৰ্ক]]
[[শ্ৰেণী:সন্ত্ৰাসবাদী আক্ৰমণ]]
[[শ্ৰেণী:সন্ত্ৰাসবাদ]]</text>
      <sha1>7wu2wvq9drfdsebn1g6oxorcit25bp8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>সদস্য বাৰ্তা:DrSiddharthalahiri</title>
    <ns>3</ns>
    <id>122897</id>
    <revision>
      <id>519214</id>
      <timestamp>2025-06-19T13:08:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>AdoroniBot</username>
        <id>32943</id>
      </contributor>
      <comment>স্বাগতম!</comment>
      <origin>519214</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3778" sha1="9giq7v3ujejy93gm68hdlbs5vnwahgk" xml:space="preserve">{{tmbox
| type = notice
| image = [[চিত্ৰ:Assamese Jaapi.png|135px|left]]
| imageright = [[চিত্ৰ:Wikipedia-logo.png|135px]]
| style = border: 1px blue solid; 
| textstyle = 
| text = {{Center|&lt;big&gt;{{#if: {{{1}}} |'''নমস্কাৰ, {{#if:  | {{{1}}} | {{BASEPAGENAME}} }}&lt;br/&gt;}}}}
{{Center|'''[[অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া]]লৈ আপোনাক [[ৱিকিপিডিয়া:আদৰণি|আদৰণি জনাইছোঁ]]! '''&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;&lt;br/&gt;
আপোনাৰ আগ্ৰহৰ বাবে ধন্যবাদ। আশা কৰোঁ আপুনি সদায় আমাৰ লগত জড়িত হৈ থাকিব। নৱাগত সকলৰ বাবে তলত দিয়া পৃষ্ঠাকেইখন অতি উপযোগী, অনুগ্ৰহ কৰি পৃষ্ঠাকেইখন এবাৰ চকু ফুৰাই চাই যেন। }}&lt;br/&gt;

{{Center|
'''ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনাৰ সহায়'''&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:পৰিচয়|ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে অলপ]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[সহায়:সৰল সম্পাদনা|সম্পাদনাৰ থুলমুল আভাস]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:সহায়িকা|ৱিকিপিডিয়া সম্পাদনাৰ বিষয়ে প্ৰয়োজনীয় আভাস]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[সহায়:নতুন প্ৰবন্ধ আৰম্ভ কৰক|প্ৰবন্ধ এটা কেনেকৈ আৰম্ভ কৰিব?]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ|সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ]] &lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;br&gt;
'''ৱিকিপিডিয়াৰ সম্পাদনাৰ নিয়ম নীতি'''&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:পাঁচটা স্তম্ভ|ৱিকিপিডিয়াৰ পঞ্চশীল নীতি]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়া কি নহয়|ৱিকিপিডিয়া কি নহয়]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
}}
&lt;br/&gt;
'''ইয়াৰ উপৰিও ফে’চবুকত [https://www.facebook.com/groups/assamwikigroup/ {{Like|''Assamese Wikipedia Community''}}] বুলি আমাৰ এটা আলোচনা গোট আৰু [https://facebook.com/aswikipedia {{Like|''অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া''}}] নামৰ এটা পৃষ্ঠা আছে। ৱিকিপিডিয়ানসকলক লগ পাবলৈ আৰু ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে জানিবলৈ আপুনিও সেইবোৰৰ সদস্য হৈ ল’ব পাৰে। '''

আশা কৰোঁ ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনা কৰি আৰু এজন [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়ান|ৱিকিপিডিয়ান]] হোৱাটো উপভোগ কৰিব। 

&lt;div class=&quot;center&quot;&gt;{{Wikipedia in Social Media}}&lt;/div&gt;
| small =  / yes
| smallimage = none / [[Image:Some image.svg|30px]]
| smallimageright = none / [[Image:Some image.svg|30px]]
| smalltext = আদৰণি 
}} — [[সদস্য:AdoroniBot|AdoroniBot]] ([[সদস্য বাৰ্তা:AdoroniBot|বাৰ্তা]]) 13:08, 19 June 2025 (ইউ.টি.চি.)
&lt;!-- This welcome message is delivered by [[User:AdoroniBot|AdoroniBot]] on behalf of Assamese Wikimedia Community. --&gt;</text>
      <sha1>9giq7v3ujejy93gm68hdlbs5vnwahgk</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>সদস্য বাৰ্তা:Er. Gurdev Singh</title>
    <ns>3</ns>
    <id>122898</id>
    <revision>
      <id>519215</id>
      <timestamp>2025-06-19T13:08:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>AdoroniBot</username>
        <id>32943</id>
      </contributor>
      <comment>স্বাগতম!</comment>
      <origin>519215</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3778" sha1="9giq7v3ujejy93gm68hdlbs5vnwahgk" xml:space="preserve">{{tmbox
| type = notice
| image = [[চিত্ৰ:Assamese Jaapi.png|135px|left]]
| imageright = [[চিত্ৰ:Wikipedia-logo.png|135px]]
| style = border: 1px blue solid; 
| textstyle = 
| text = {{Center|&lt;big&gt;{{#if: {{{1}}} |'''নমস্কাৰ, {{#if:  | {{{1}}} | {{BASEPAGENAME}} }}&lt;br/&gt;}}}}
{{Center|'''[[অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া]]লৈ আপোনাক [[ৱিকিপিডিয়া:আদৰণি|আদৰণি জনাইছোঁ]]! '''&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;&lt;br/&gt;
আপোনাৰ আগ্ৰহৰ বাবে ধন্যবাদ। আশা কৰোঁ আপুনি সদায় আমাৰ লগত জড়িত হৈ থাকিব। নৱাগত সকলৰ বাবে তলত দিয়া পৃষ্ঠাকেইখন অতি উপযোগী, অনুগ্ৰহ কৰি পৃষ্ঠাকেইখন এবাৰ চকু ফুৰাই চাই যেন। }}&lt;br/&gt;

{{Center|
'''ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনাৰ সহায়'''&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:পৰিচয়|ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে অলপ]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[সহায়:সৰল সম্পাদনা|সম্পাদনাৰ থুলমুল আভাস]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:সহায়িকা|ৱিকিপিডিয়া সম্পাদনাৰ বিষয়ে প্ৰয়োজনীয় আভাস]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[সহায়:নতুন প্ৰবন্ধ আৰম্ভ কৰক|প্ৰবন্ধ এটা কেনেকৈ আৰম্ভ কৰিব?]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ|সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ]] &lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;br&gt;
'''ৱিকিপিডিয়াৰ সম্পাদনাৰ নিয়ম নীতি'''&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:পাঁচটা স্তম্ভ|ৱিকিপিডিয়াৰ পঞ্চশীল নীতি]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়া কি নহয়|ৱিকিপিডিয়া কি নহয়]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
}}
&lt;br/&gt;
'''ইয়াৰ উপৰিও ফে’চবুকত [https://www.facebook.com/groups/assamwikigroup/ {{Like|''Assamese Wikipedia Community''}}] বুলি আমাৰ এটা আলোচনা গোট আৰু [https://facebook.com/aswikipedia {{Like|''অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া''}}] নামৰ এটা পৃষ্ঠা আছে। ৱিকিপিডিয়ানসকলক লগ পাবলৈ আৰু ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে জানিবলৈ আপুনিও সেইবোৰৰ সদস্য হৈ ল’ব পাৰে। '''

আশা কৰোঁ ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনা কৰি আৰু এজন [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়ান|ৱিকিপিডিয়ান]] হোৱাটো উপভোগ কৰিব। 

&lt;div class=&quot;center&quot;&gt;{{Wikipedia in Social Media}}&lt;/div&gt;
| small =  / yes
| smallimage = none / [[Image:Some image.svg|30px]]
| smallimageright = none / [[Image:Some image.svg|30px]]
| smalltext = আদৰণি 
}} — [[সদস্য:AdoroniBot|AdoroniBot]] ([[সদস্য বাৰ্তা:AdoroniBot|বাৰ্তা]]) 13:08, 19 June 2025 (ইউ.টি.চি.)
&lt;!-- This welcome message is delivered by [[User:AdoroniBot|AdoroniBot]] on behalf of Assamese Wikimedia Community. --&gt;</text>
      <sha1>9giq7v3ujejy93gm68hdlbs5vnwahgk</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>সদস্য বাৰ্তা:Fiona Romeo</title>
    <ns>3</ns>
    <id>122899</id>
    <revision>
      <id>519216</id>
      <timestamp>2025-06-19T13:08:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>AdoroniBot</username>
        <id>32943</id>
      </contributor>
      <comment>স্বাগতম!</comment>
      <origin>519216</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3778" sha1="9giq7v3ujejy93gm68hdlbs5vnwahgk" xml:space="preserve">{{tmbox
| type = notice
| image = [[চিত্ৰ:Assamese Jaapi.png|135px|left]]
| imageright = [[চিত্ৰ:Wikipedia-logo.png|135px]]
| style = border: 1px blue solid; 
| textstyle = 
| text = {{Center|&lt;big&gt;{{#if: {{{1}}} |'''নমস্কাৰ, {{#if:  | {{{1}}} | {{BASEPAGENAME}} }}&lt;br/&gt;}}}}
{{Center|'''[[অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া]]লৈ আপোনাক [[ৱিকিপিডিয়া:আদৰণি|আদৰণি জনাইছোঁ]]! '''&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;&lt;br/&gt;
আপোনাৰ আগ্ৰহৰ বাবে ধন্যবাদ। আশা কৰোঁ আপুনি সদায় আমাৰ লগত জড়িত হৈ থাকিব। নৱাগত সকলৰ বাবে তলত দিয়া পৃষ্ঠাকেইখন অতি উপযোগী, অনুগ্ৰহ কৰি পৃষ্ঠাকেইখন এবাৰ চকু ফুৰাই চাই যেন। }}&lt;br/&gt;

{{Center|
'''ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনাৰ সহায়'''&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:পৰিচয়|ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে অলপ]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[সহায়:সৰল সম্পাদনা|সম্পাদনাৰ থুলমুল আভাস]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:সহায়িকা|ৱিকিপিডিয়া সম্পাদনাৰ বিষয়ে প্ৰয়োজনীয় আভাস]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[সহায়:নতুন প্ৰবন্ধ আৰম্ভ কৰক|প্ৰবন্ধ এটা কেনেকৈ আৰম্ভ কৰিব?]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ|সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ]] &lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;br&gt;
'''ৱিকিপিডিয়াৰ সম্পাদনাৰ নিয়ম নীতি'''&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:পাঁচটা স্তম্ভ|ৱিকিপিডিয়াৰ পঞ্চশীল নীতি]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়া কি নহয়|ৱিকিপিডিয়া কি নহয়]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
}}
&lt;br/&gt;
'''ইয়াৰ উপৰিও ফে’চবুকত [https://www.facebook.com/groups/assamwikigroup/ {{Like|''Assamese Wikipedia Community''}}] বুলি আমাৰ এটা আলোচনা গোট আৰু [https://facebook.com/aswikipedia {{Like|''অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া''}}] নামৰ এটা পৃষ্ঠা আছে। ৱিকিপিডিয়ানসকলক লগ পাবলৈ আৰু ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে জানিবলৈ আপুনিও সেইবোৰৰ সদস্য হৈ ল’ব পাৰে। '''

আশা কৰোঁ ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনা কৰি আৰু এজন [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়ান|ৱিকিপিডিয়ান]] হোৱাটো উপভোগ কৰিব। 

&lt;div class=&quot;center&quot;&gt;{{Wikipedia in Social Media}}&lt;/div&gt;
| small =  / yes
| smallimage = none / [[Image:Some image.svg|30px]]
| smallimageright = none / [[Image:Some image.svg|30px]]
| smalltext = আদৰণি 
}} — [[সদস্য:AdoroniBot|AdoroniBot]] ([[সদস্য বাৰ্তা:AdoroniBot|বাৰ্তা]]) 13:08, 19 June 2025 (ইউ.টি.চি.)
&lt;!-- This welcome message is delivered by [[User:AdoroniBot|AdoroniBot]] on behalf of Assamese Wikimedia Community. --&gt;</text>
      <sha1>9giq7v3ujejy93gm68hdlbs5vnwahgk</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>সদস্য বাৰ্তা:Billbull14</title>
    <ns>3</ns>
    <id>122900</id>
    <revision>
      <id>519217</id>
      <timestamp>2025-06-19T13:08:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>AdoroniBot</username>
        <id>32943</id>
      </contributor>
      <comment>স্বাগতম!</comment>
      <origin>519217</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3778" sha1="9giq7v3ujejy93gm68hdlbs5vnwahgk" xml:space="preserve">{{tmbox
| type = notice
| image = [[চিত্ৰ:Assamese Jaapi.png|135px|left]]
| imageright = [[চিত্ৰ:Wikipedia-logo.png|135px]]
| style = border: 1px blue solid; 
| textstyle = 
| text = {{Center|&lt;big&gt;{{#if: {{{1}}} |'''নমস্কাৰ, {{#if:  | {{{1}}} | {{BASEPAGENAME}} }}&lt;br/&gt;}}}}
{{Center|'''[[অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া]]লৈ আপোনাক [[ৱিকিপিডিয়া:আদৰণি|আদৰণি জনাইছোঁ]]! '''&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;&lt;br/&gt;
আপোনাৰ আগ্ৰহৰ বাবে ধন্যবাদ। আশা কৰোঁ আপুনি সদায় আমাৰ লগত জড়িত হৈ থাকিব। নৱাগত সকলৰ বাবে তলত দিয়া পৃষ্ঠাকেইখন অতি উপযোগী, অনুগ্ৰহ কৰি পৃষ্ঠাকেইখন এবাৰ চকু ফুৰাই চাই যেন। }}&lt;br/&gt;

{{Center|
'''ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনাৰ সহায়'''&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:পৰিচয়|ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে অলপ]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[সহায়:সৰল সম্পাদনা|সম্পাদনাৰ থুলমুল আভাস]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:সহায়িকা|ৱিকিপিডিয়া সম্পাদনাৰ বিষয়ে প্ৰয়োজনীয় আভাস]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[সহায়:নতুন প্ৰবন্ধ আৰম্ভ কৰক|প্ৰবন্ধ এটা কেনেকৈ আৰম্ভ কৰিব?]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ|সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ]] &lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;br&gt;
'''ৱিকিপিডিয়াৰ সম্পাদনাৰ নিয়ম নীতি'''&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:পাঁচটা স্তম্ভ|ৱিকিপিডিয়াৰ পঞ্চশীল নীতি]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়া কি নহয়|ৱিকিপিডিয়া কি নহয়]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
}}
&lt;br/&gt;
'''ইয়াৰ উপৰিও ফে’চবুকত [https://www.facebook.com/groups/assamwikigroup/ {{Like|''Assamese Wikipedia Community''}}] বুলি আমাৰ এটা আলোচনা গোট আৰু [https://facebook.com/aswikipedia {{Like|''অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া''}}] নামৰ এটা পৃষ্ঠা আছে। ৱিকিপিডিয়ানসকলক লগ পাবলৈ আৰু ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে জানিবলৈ আপুনিও সেইবোৰৰ সদস্য হৈ ল’ব পাৰে। '''

আশা কৰোঁ ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনা কৰি আৰু এজন [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়ান|ৱিকিপিডিয়ান]] হোৱাটো উপভোগ কৰিব। 

&lt;div class=&quot;center&quot;&gt;{{Wikipedia in Social Media}}&lt;/div&gt;
| small =  / yes
| smallimage = none / [[Image:Some image.svg|30px]]
| smallimageright = none / [[Image:Some image.svg|30px]]
| smalltext = আদৰণি 
}} — [[সদস্য:AdoroniBot|AdoroniBot]] ([[সদস্য বাৰ্তা:AdoroniBot|বাৰ্তা]]) 13:08, 19 June 2025 (ইউ.টি.চি.)
&lt;!-- This welcome message is delivered by [[User:AdoroniBot|AdoroniBot]] on behalf of Assamese Wikimedia Community. --&gt;</text>
      <sha1>9giq7v3ujejy93gm68hdlbs5vnwahgk</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>সদস্য বাৰ্তা:Arnab Bar</title>
    <ns>3</ns>
    <id>122901</id>
    <revision>
      <id>519218</id>
      <timestamp>2025-06-19T13:08:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>AdoroniBot</username>
        <id>32943</id>
      </contributor>
      <comment>স্বাগতম!</comment>
      <origin>519218</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3778" sha1="9giq7v3ujejy93gm68hdlbs5vnwahgk" xml:space="preserve">{{tmbox
| type = notice
| image = [[চিত্ৰ:Assamese Jaapi.png|135px|left]]
| imageright = [[চিত্ৰ:Wikipedia-logo.png|135px]]
| style = border: 1px blue solid; 
| textstyle = 
| text = {{Center|&lt;big&gt;{{#if: {{{1}}} |'''নমস্কাৰ, {{#if:  | {{{1}}} | {{BASEPAGENAME}} }}&lt;br/&gt;}}}}
{{Center|'''[[অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া]]লৈ আপোনাক [[ৱিকিপিডিয়া:আদৰণি|আদৰণি জনাইছোঁ]]! '''&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;&lt;br/&gt;
আপোনাৰ আগ্ৰহৰ বাবে ধন্যবাদ। আশা কৰোঁ আপুনি সদায় আমাৰ লগত জড়িত হৈ থাকিব। নৱাগত সকলৰ বাবে তলত দিয়া পৃষ্ঠাকেইখন অতি উপযোগী, অনুগ্ৰহ কৰি পৃষ্ঠাকেইখন এবাৰ চকু ফুৰাই চাই যেন। }}&lt;br/&gt;

{{Center|
'''ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনাৰ সহায়'''&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:পৰিচয়|ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে অলপ]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[সহায়:সৰল সম্পাদনা|সম্পাদনাৰ থুলমুল আভাস]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:সহায়িকা|ৱিকিপিডিয়া সম্পাদনাৰ বিষয়ে প্ৰয়োজনীয় আভাস]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[সহায়:নতুন প্ৰবন্ধ আৰম্ভ কৰক|প্ৰবন্ধ এটা কেনেকৈ আৰম্ভ কৰিব?]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ|সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ]] &lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;br&gt;
'''ৱিকিপিডিয়াৰ সম্পাদনাৰ নিয়ম নীতি'''&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:পাঁচটা স্তম্ভ|ৱিকিপিডিয়াৰ পঞ্চশীল নীতি]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়া কি নহয়|ৱিকিপিডিয়া কি নহয়]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
}}
&lt;br/&gt;
'''ইয়াৰ উপৰিও ফে’চবুকত [https://www.facebook.com/groups/assamwikigroup/ {{Like|''Assamese Wikipedia Community''}}] বুলি আমাৰ এটা আলোচনা গোট আৰু [https://facebook.com/aswikipedia {{Like|''অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া''}}] নামৰ এটা পৃষ্ঠা আছে। ৱিকিপিডিয়ানসকলক লগ পাবলৈ আৰু ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে জানিবলৈ আপুনিও সেইবোৰৰ সদস্য হৈ ল’ব পাৰে। '''

আশা কৰোঁ ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনা কৰি আৰু এজন [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়ান|ৱিকিপিডিয়ান]] হোৱাটো উপভোগ কৰিব। 

&lt;div class=&quot;center&quot;&gt;{{Wikipedia in Social Media}}&lt;/div&gt;
| small =  / yes
| smallimage = none / [[Image:Some image.svg|30px]]
| smallimageright = none / [[Image:Some image.svg|30px]]
| smalltext = আদৰণি 
}} — [[সদস্য:AdoroniBot|AdoroniBot]] ([[সদস্য বাৰ্তা:AdoroniBot|বাৰ্তা]]) 13:08, 19 June 2025 (ইউ.টি.চি.)
&lt;!-- This welcome message is delivered by [[User:AdoroniBot|AdoroniBot]] on behalf of Assamese Wikimedia Community. --&gt;</text>
      <sha1>9giq7v3ujejy93gm68hdlbs5vnwahgk</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>সদস্য বাৰ্তা:Слава Бангладэщ</title>
    <ns>3</ns>
    <id>122902</id>
    <revision>
      <id>519219</id>
      <timestamp>2025-06-19T13:09:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>AdoroniBot</username>
        <id>32943</id>
      </contributor>
      <comment>স্বাগতম!</comment>
      <origin>519219</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3778" sha1="onlmulh4bljafiticuji03fese450kl" xml:space="preserve">{{tmbox
| type = notice
| image = [[চিত্ৰ:Assamese Jaapi.png|135px|left]]
| imageright = [[চিত্ৰ:Wikipedia-logo.png|135px]]
| style = border: 1px blue solid; 
| textstyle = 
| text = {{Center|&lt;big&gt;{{#if: {{{1}}} |'''নমস্কাৰ, {{#if:  | {{{1}}} | {{BASEPAGENAME}} }}&lt;br/&gt;}}}}
{{Center|'''[[অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া]]লৈ আপোনাক [[ৱিকিপিডিয়া:আদৰণি|আদৰণি জনাইছোঁ]]! '''&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;&lt;br/&gt;
আপোনাৰ আগ্ৰহৰ বাবে ধন্যবাদ। আশা কৰোঁ আপুনি সদায় আমাৰ লগত জড়িত হৈ থাকিব। নৱাগত সকলৰ বাবে তলত দিয়া পৃষ্ঠাকেইখন অতি উপযোগী, অনুগ্ৰহ কৰি পৃষ্ঠাকেইখন এবাৰ চকু ফুৰাই চাই যেন। }}&lt;br/&gt;

{{Center|
'''ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনাৰ সহায়'''&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:পৰিচয়|ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে অলপ]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[সহায়:সৰল সম্পাদনা|সম্পাদনাৰ থুলমুল আভাস]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:সহায়িকা|ৱিকিপিডিয়া সম্পাদনাৰ বিষয়ে প্ৰয়োজনীয় আভাস]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[সহায়:নতুন প্ৰবন্ধ আৰম্ভ কৰক|প্ৰবন্ধ এটা কেনেকৈ আৰম্ভ কৰিব?]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ|সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ]] &lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;br&gt;
'''ৱিকিপিডিয়াৰ সম্পাদনাৰ নিয়ম নীতি'''&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:পাঁচটা স্তম্ভ|ৱিকিপিডিয়াৰ পঞ্চশীল নীতি]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়া কি নহয়|ৱিকিপিডিয়া কি নহয়]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
}}
&lt;br/&gt;
'''ইয়াৰ উপৰিও ফে’চবুকত [https://www.facebook.com/groups/assamwikigroup/ {{Like|''Assamese Wikipedia Community''}}] বুলি আমাৰ এটা আলোচনা গোট আৰু [https://facebook.com/aswikipedia {{Like|''অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া''}}] নামৰ এটা পৃষ্ঠা আছে। ৱিকিপিডিয়ানসকলক লগ পাবলৈ আৰু ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে জানিবলৈ আপুনিও সেইবোৰৰ সদস্য হৈ ল’ব পাৰে। '''

আশা কৰোঁ ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনা কৰি আৰু এজন [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়ান|ৱিকিপিডিয়ান]] হোৱাটো উপভোগ কৰিব। 

&lt;div class=&quot;center&quot;&gt;{{Wikipedia in Social Media}}&lt;/div&gt;
| small =  / yes
| smallimage = none / [[Image:Some image.svg|30px]]
| smallimageright = none / [[Image:Some image.svg|30px]]
| smalltext = আদৰণি 
}} — [[সদস্য:AdoroniBot|AdoroniBot]] ([[সদস্য বাৰ্তা:AdoroniBot|বাৰ্তা]]) 13:09, 19 June 2025 (ইউ.টি.চি.)
&lt;!-- This welcome message is delivered by [[User:AdoroniBot|AdoroniBot]] on behalf of Assamese Wikimedia Community. --&gt;</text>
      <sha1>onlmulh4bljafiticuji03fese450kl</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>সদস্য বাৰ্তা:Thedeconstruct</title>
    <ns>3</ns>
    <id>122903</id>
    <revision>
      <id>519220</id>
      <timestamp>2025-06-19T13:09:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>AdoroniBot</username>
        <id>32943</id>
      </contributor>
      <comment>স্বাগতম!</comment>
      <origin>519220</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3778" sha1="onlmulh4bljafiticuji03fese450kl" xml:space="preserve">{{tmbox
| type = notice
| image = [[চিত্ৰ:Assamese Jaapi.png|135px|left]]
| imageright = [[চিত্ৰ:Wikipedia-logo.png|135px]]
| style = border: 1px blue solid; 
| textstyle = 
| text = {{Center|&lt;big&gt;{{#if: {{{1}}} |'''নমস্কাৰ, {{#if:  | {{{1}}} | {{BASEPAGENAME}} }}&lt;br/&gt;}}}}
{{Center|'''[[অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া]]লৈ আপোনাক [[ৱিকিপিডিয়া:আদৰণি|আদৰণি জনাইছোঁ]]! '''&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;&lt;br/&gt;
আপোনাৰ আগ্ৰহৰ বাবে ধন্যবাদ। আশা কৰোঁ আপুনি সদায় আমাৰ লগত জড়িত হৈ থাকিব। নৱাগত সকলৰ বাবে তলত দিয়া পৃষ্ঠাকেইখন অতি উপযোগী, অনুগ্ৰহ কৰি পৃষ্ঠাকেইখন এবাৰ চকু ফুৰাই চাই যেন। }}&lt;br/&gt;

{{Center|
'''ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনাৰ সহায়'''&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:পৰিচয়|ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে অলপ]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[সহায়:সৰল সম্পাদনা|সম্পাদনাৰ থুলমুল আভাস]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:সহায়িকা|ৱিকিপিডিয়া সম্পাদনাৰ বিষয়ে প্ৰয়োজনীয় আভাস]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[সহায়:নতুন প্ৰবন্ধ আৰম্ভ কৰক|প্ৰবন্ধ এটা কেনেকৈ আৰম্ভ কৰিব?]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ|সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ]] &lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;br&gt;
'''ৱিকিপিডিয়াৰ সম্পাদনাৰ নিয়ম নীতি'''&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:পাঁচটা স্তম্ভ|ৱিকিপিডিয়াৰ পঞ্চশীল নীতি]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়া কি নহয়|ৱিকিপিডিয়া কি নহয়]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
}}
&lt;br/&gt;
'''ইয়াৰ উপৰিও ফে’চবুকত [https://www.facebook.com/groups/assamwikigroup/ {{Like|''Assamese Wikipedia Community''}}] বুলি আমাৰ এটা আলোচনা গোট আৰু [https://facebook.com/aswikipedia {{Like|''অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া''}}] নামৰ এটা পৃষ্ঠা আছে। ৱিকিপিডিয়ানসকলক লগ পাবলৈ আৰু ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে জানিবলৈ আপুনিও সেইবোৰৰ সদস্য হৈ ল’ব পাৰে। '''

আশা কৰোঁ ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনা কৰি আৰু এজন [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়ান|ৱিকিপিডিয়ান]] হোৱাটো উপভোগ কৰিব। 

&lt;div class=&quot;center&quot;&gt;{{Wikipedia in Social Media}}&lt;/div&gt;
| small =  / yes
| smallimage = none / [[Image:Some image.svg|30px]]
| smallimageright = none / [[Image:Some image.svg|30px]]
| smalltext = আদৰণি 
}} — [[সদস্য:AdoroniBot|AdoroniBot]] ([[সদস্য বাৰ্তা:AdoroniBot|বাৰ্তা]]) 13:09, 19 June 2025 (ইউ.টি.চি.)
&lt;!-- This welcome message is delivered by [[User:AdoroniBot|AdoroniBot]] on behalf of Assamese Wikimedia Community. --&gt;</text>
      <sha1>onlmulh4bljafiticuji03fese450kl</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>সদস্য বাৰ্তা:Kashyap.anshuman</title>
    <ns>3</ns>
    <id>122904</id>
    <revision>
      <id>519221</id>
      <timestamp>2025-06-19T13:09:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>AdoroniBot</username>
        <id>32943</id>
      </contributor>
      <comment>স্বাগতম!</comment>
      <origin>519221</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3778" sha1="onlmulh4bljafiticuji03fese450kl" xml:space="preserve">{{tmbox
| type = notice
| image = [[চিত্ৰ:Assamese Jaapi.png|135px|left]]
| imageright = [[চিত্ৰ:Wikipedia-logo.png|135px]]
| style = border: 1px blue solid; 
| textstyle = 
| text = {{Center|&lt;big&gt;{{#if: {{{1}}} |'''নমস্কাৰ, {{#if:  | {{{1}}} | {{BASEPAGENAME}} }}&lt;br/&gt;}}}}
{{Center|'''[[অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া]]লৈ আপোনাক [[ৱিকিপিডিয়া:আদৰণি|আদৰণি জনাইছোঁ]]! '''&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;&lt;br/&gt;
আপোনাৰ আগ্ৰহৰ বাবে ধন্যবাদ। আশা কৰোঁ আপুনি সদায় আমাৰ লগত জড়িত হৈ থাকিব। নৱাগত সকলৰ বাবে তলত দিয়া পৃষ্ঠাকেইখন অতি উপযোগী, অনুগ্ৰহ কৰি পৃষ্ঠাকেইখন এবাৰ চকু ফুৰাই চাই যেন। }}&lt;br/&gt;

{{Center|
'''ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনাৰ সহায়'''&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:পৰিচয়|ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে অলপ]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[সহায়:সৰল সম্পাদনা|সম্পাদনাৰ থুলমুল আভাস]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:সহায়িকা|ৱিকিপিডিয়া সম্পাদনাৰ বিষয়ে প্ৰয়োজনীয় আভাস]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[সহায়:নতুন প্ৰবন্ধ আৰম্ভ কৰক|প্ৰবন্ধ এটা কেনেকৈ আৰম্ভ কৰিব?]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ|সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ]] &lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;br&gt;
'''ৱিকিপিডিয়াৰ সম্পাদনাৰ নিয়ম নীতি'''&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:পাঁচটা স্তম্ভ|ৱিকিপিডিয়াৰ পঞ্চশীল নীতি]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়া কি নহয়|ৱিকিপিডিয়া কি নহয়]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
}}
&lt;br/&gt;
'''ইয়াৰ উপৰিও ফে’চবুকত [https://www.facebook.com/groups/assamwikigroup/ {{Like|''Assamese Wikipedia Community''}}] বুলি আমাৰ এটা আলোচনা গোট আৰু [https://facebook.com/aswikipedia {{Like|''অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া''}}] নামৰ এটা পৃষ্ঠা আছে। ৱিকিপিডিয়ানসকলক লগ পাবলৈ আৰু ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে জানিবলৈ আপুনিও সেইবোৰৰ সদস্য হৈ ল’ব পাৰে। '''

আশা কৰোঁ ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনা কৰি আৰু এজন [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়ান|ৱিকিপিডিয়ান]] হোৱাটো উপভোগ কৰিব। 

&lt;div class=&quot;center&quot;&gt;{{Wikipedia in Social Media}}&lt;/div&gt;
| small =  / yes
| smallimage = none / [[Image:Some image.svg|30px]]
| smallimageright = none / [[Image:Some image.svg|30px]]
| smalltext = আদৰণি 
}} — [[সদস্য:AdoroniBot|AdoroniBot]] ([[সদস্য বাৰ্তা:AdoroniBot|বাৰ্তা]]) 13:09, 19 June 2025 (ইউ.টি.চি.)
&lt;!-- This welcome message is delivered by [[User:AdoroniBot|AdoroniBot]] on behalf of Assamese Wikimedia Community. --&gt;</text>
      <sha1>onlmulh4bljafiticuji03fese450kl</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>সদস্য বাৰ্তা:Blackfalcon501</title>
    <ns>3</ns>
    <id>122905</id>
    <revision>
      <id>519222</id>
      <timestamp>2025-06-19T13:09:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>AdoroniBot</username>
        <id>32943</id>
      </contributor>
      <comment>স্বাগতম!</comment>
      <origin>519222</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3778" sha1="onlmulh4bljafiticuji03fese450kl" xml:space="preserve">{{tmbox
| type = notice
| image = [[চিত্ৰ:Assamese Jaapi.png|135px|left]]
| imageright = [[চিত্ৰ:Wikipedia-logo.png|135px]]
| style = border: 1px blue solid; 
| textstyle = 
| text = {{Center|&lt;big&gt;{{#if: {{{1}}} |'''নমস্কাৰ, {{#if:  | {{{1}}} | {{BASEPAGENAME}} }}&lt;br/&gt;}}}}
{{Center|'''[[অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া]]লৈ আপোনাক [[ৱিকিপিডিয়া:আদৰণি|আদৰণি জনাইছোঁ]]! '''&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;&lt;br/&gt;
আপোনাৰ আগ্ৰহৰ বাবে ধন্যবাদ। আশা কৰোঁ আপুনি সদায় আমাৰ লগত জড়িত হৈ থাকিব। নৱাগত সকলৰ বাবে তলত দিয়া পৃষ্ঠাকেইখন অতি উপযোগী, অনুগ্ৰহ কৰি পৃষ্ঠাকেইখন এবাৰ চকু ফুৰাই চাই যেন। }}&lt;br/&gt;

{{Center|
'''ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনাৰ সহায়'''&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:পৰিচয়|ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে অলপ]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[সহায়:সৰল সম্পাদনা|সম্পাদনাৰ থুলমুল আভাস]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:সহায়িকা|ৱিকিপিডিয়া সম্পাদনাৰ বিষয়ে প্ৰয়োজনীয় আভাস]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[সহায়:নতুন প্ৰবন্ধ আৰম্ভ কৰক|প্ৰবন্ধ এটা কেনেকৈ আৰম্ভ কৰিব?]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ|সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ]] &lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;br&gt;
'''ৱিকিপিডিয়াৰ সম্পাদনাৰ নিয়ম নীতি'''&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:পাঁচটা স্তম্ভ|ৱিকিপিডিয়াৰ পঞ্চশীল নীতি]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়া কি নহয়|ৱিকিপিডিয়া কি নহয়]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
}}
&lt;br/&gt;
'''ইয়াৰ উপৰিও ফে’চবুকত [https://www.facebook.com/groups/assamwikigroup/ {{Like|''Assamese Wikipedia Community''}}] বুলি আমাৰ এটা আলোচনা গোট আৰু [https://facebook.com/aswikipedia {{Like|''অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া''}}] নামৰ এটা পৃষ্ঠা আছে। ৱিকিপিডিয়ানসকলক লগ পাবলৈ আৰু ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে জানিবলৈ আপুনিও সেইবোৰৰ সদস্য হৈ ল’ব পাৰে। '''

আশা কৰোঁ ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনা কৰি আৰু এজন [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়ান|ৱিকিপিডিয়ান]] হোৱাটো উপভোগ কৰিব। 

&lt;div class=&quot;center&quot;&gt;{{Wikipedia in Social Media}}&lt;/div&gt;
| small =  / yes
| smallimage = none / [[Image:Some image.svg|30px]]
| smallimageright = none / [[Image:Some image.svg|30px]]
| smalltext = আদৰণি 
}} — [[সদস্য:AdoroniBot|AdoroniBot]] ([[সদস্য বাৰ্তা:AdoroniBot|বাৰ্তা]]) 13:09, 19 June 2025 (ইউ.টি.চি.)
&lt;!-- This welcome message is delivered by [[User:AdoroniBot|AdoroniBot]] on behalf of Assamese Wikimedia Community. --&gt;</text>
      <sha1>onlmulh4bljafiticuji03fese450kl</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>সদস্য বাৰ্তা:SaidMuqaffa123</title>
    <ns>3</ns>
    <id>122906</id>
    <revision>
      <id>519223</id>
      <timestamp>2025-06-19T13:09:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>AdoroniBot</username>
        <id>32943</id>
      </contributor>
      <comment>স্বাগতম!</comment>
      <origin>519223</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3778" sha1="onlmulh4bljafiticuji03fese450kl" xml:space="preserve">{{tmbox
| type = notice
| image = [[চিত্ৰ:Assamese Jaapi.png|135px|left]]
| imageright = [[চিত্ৰ:Wikipedia-logo.png|135px]]
| style = border: 1px blue solid; 
| textstyle = 
| text = {{Center|&lt;big&gt;{{#if: {{{1}}} |'''নমস্কাৰ, {{#if:  | {{{1}}} | {{BASEPAGENAME}} }}&lt;br/&gt;}}}}
{{Center|'''[[অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া]]লৈ আপোনাক [[ৱিকিপিডিয়া:আদৰণি|আদৰণি জনাইছোঁ]]! '''&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;&lt;br/&gt;
আপোনাৰ আগ্ৰহৰ বাবে ধন্যবাদ। আশা কৰোঁ আপুনি সদায় আমাৰ লগত জড়িত হৈ থাকিব। নৱাগত সকলৰ বাবে তলত দিয়া পৃষ্ঠাকেইখন অতি উপযোগী, অনুগ্ৰহ কৰি পৃষ্ঠাকেইখন এবাৰ চকু ফুৰাই চাই যেন। }}&lt;br/&gt;

{{Center|
'''ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনাৰ সহায়'''&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:পৰিচয়|ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে অলপ]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[সহায়:সৰল সম্পাদনা|সম্পাদনাৰ থুলমুল আভাস]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:সহায়িকা|ৱিকিপিডিয়া সম্পাদনাৰ বিষয়ে প্ৰয়োজনীয় আভাস]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[সহায়:নতুন প্ৰবন্ধ আৰম্ভ কৰক|প্ৰবন্ধ এটা কেনেকৈ আৰম্ভ কৰিব?]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ|সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ]] &lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;br&gt;
'''ৱিকিপিডিয়াৰ সম্পাদনাৰ নিয়ম নীতি'''&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:পাঁচটা স্তম্ভ|ৱিকিপিডিয়াৰ পঞ্চশীল নীতি]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়া কি নহয়|ৱিকিপিডিয়া কি নহয়]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
}}
&lt;br/&gt;
'''ইয়াৰ উপৰিও ফে’চবুকত [https://www.facebook.com/groups/assamwikigroup/ {{Like|''Assamese Wikipedia Community''}}] বুলি আমাৰ এটা আলোচনা গোট আৰু [https://facebook.com/aswikipedia {{Like|''অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া''}}] নামৰ এটা পৃষ্ঠা আছে। ৱিকিপিডিয়ানসকলক লগ পাবলৈ আৰু ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে জানিবলৈ আপুনিও সেইবোৰৰ সদস্য হৈ ল’ব পাৰে। '''

আশা কৰোঁ ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনা কৰি আৰু এজন [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়ান|ৱিকিপিডিয়ান]] হোৱাটো উপভোগ কৰিব। 

&lt;div class=&quot;center&quot;&gt;{{Wikipedia in Social Media}}&lt;/div&gt;
| small =  / yes
| smallimage = none / [[Image:Some image.svg|30px]]
| smallimageright = none / [[Image:Some image.svg|30px]]
| smalltext = আদৰণি 
}} — [[সদস্য:AdoroniBot|AdoroniBot]] ([[সদস্য বাৰ্তা:AdoroniBot|বাৰ্তা]]) 13:09, 19 June 2025 (ইউ.টি.চি.)
&lt;!-- This welcome message is delivered by [[User:AdoroniBot|AdoroniBot]] on behalf of Assamese Wikimedia Community. --&gt;</text>
      <sha1>onlmulh4bljafiticuji03fese450kl</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>সদস্য বাৰ্তা:WritesbyDebasish</title>
    <ns>3</ns>
    <id>122907</id>
    <revision>
      <id>519224</id>
      <timestamp>2025-06-19T13:09:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>AdoroniBot</username>
        <id>32943</id>
      </contributor>
      <comment>স্বাগতম!</comment>
      <origin>519224</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3778" sha1="onlmulh4bljafiticuji03fese450kl" xml:space="preserve">{{tmbox
| type = notice
| image = [[চিত্ৰ:Assamese Jaapi.png|135px|left]]
| imageright = [[চিত্ৰ:Wikipedia-logo.png|135px]]
| style = border: 1px blue solid; 
| textstyle = 
| text = {{Center|&lt;big&gt;{{#if: {{{1}}} |'''নমস্কাৰ, {{#if:  | {{{1}}} | {{BASEPAGENAME}} }}&lt;br/&gt;}}}}
{{Center|'''[[অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া]]লৈ আপোনাক [[ৱিকিপিডিয়া:আদৰণি|আদৰণি জনাইছোঁ]]! '''&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;&lt;br/&gt;
আপোনাৰ আগ্ৰহৰ বাবে ধন্যবাদ। আশা কৰোঁ আপুনি সদায় আমাৰ লগত জড়িত হৈ থাকিব। নৱাগত সকলৰ বাবে তলত দিয়া পৃষ্ঠাকেইখন অতি উপযোগী, অনুগ্ৰহ কৰি পৃষ্ঠাকেইখন এবাৰ চকু ফুৰাই চাই যেন। }}&lt;br/&gt;

{{Center|
'''ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনাৰ সহায়'''&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:পৰিচয়|ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে অলপ]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[সহায়:সৰল সম্পাদনা|সম্পাদনাৰ থুলমুল আভাস]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:সহায়িকা|ৱিকিপিডিয়া সম্পাদনাৰ বিষয়ে প্ৰয়োজনীয় আভাস]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[সহায়:নতুন প্ৰবন্ধ আৰম্ভ কৰক|প্ৰবন্ধ এটা কেনেকৈ আৰম্ভ কৰিব?]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ|সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ]] &lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;br&gt;
'''ৱিকিপিডিয়াৰ সম্পাদনাৰ নিয়ম নীতি'''&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:পাঁচটা স্তম্ভ|ৱিকিপিডিয়াৰ পঞ্চশীল নীতি]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়া কি নহয়|ৱিকিপিডিয়া কি নহয়]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
}}
&lt;br/&gt;
'''ইয়াৰ উপৰিও ফে’চবুকত [https://www.facebook.com/groups/assamwikigroup/ {{Like|''Assamese Wikipedia Community''}}] বুলি আমাৰ এটা আলোচনা গোট আৰু [https://facebook.com/aswikipedia {{Like|''অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া''}}] নামৰ এটা পৃষ্ঠা আছে। ৱিকিপিডিয়ানসকলক লগ পাবলৈ আৰু ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে জানিবলৈ আপুনিও সেইবোৰৰ সদস্য হৈ ল’ব পাৰে। '''

আশা কৰোঁ ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনা কৰি আৰু এজন [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়ান|ৱিকিপিডিয়ান]] হোৱাটো উপভোগ কৰিব। 

&lt;div class=&quot;center&quot;&gt;{{Wikipedia in Social Media}}&lt;/div&gt;
| small =  / yes
| smallimage = none / [[Image:Some image.svg|30px]]
| smallimageright = none / [[Image:Some image.svg|30px]]
| smalltext = আদৰণি 
}} — [[সদস্য:AdoroniBot|AdoroniBot]] ([[সদস্য বাৰ্তা:AdoroniBot|বাৰ্তা]]) 13:09, 19 June 2025 (ইউ.টি.চি.)
&lt;!-- This welcome message is delivered by [[User:AdoroniBot|AdoroniBot]] on behalf of Assamese Wikimedia Community. --&gt;</text>
      <sha1>onlmulh4bljafiticuji03fese450kl</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>সদস্য বাৰ্তা:Jatru2</title>
    <ns>3</ns>
    <id>122908</id>
    <revision>
      <id>519225</id>
      <timestamp>2025-06-19T13:10:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>AdoroniBot</username>
        <id>32943</id>
      </contributor>
      <comment>স্বাগতম!</comment>
      <origin>519225</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3778" sha1="jv98aj9x34vou4er6odt1c8tbjy7wqf" xml:space="preserve">{{tmbox
| type = notice
| image = [[চিত্ৰ:Assamese Jaapi.png|135px|left]]
| imageright = [[চিত্ৰ:Wikipedia-logo.png|135px]]
| style = border: 1px blue solid; 
| textstyle = 
| text = {{Center|&lt;big&gt;{{#if: {{{1}}} |'''নমস্কাৰ, {{#if:  | {{{1}}} | {{BASEPAGENAME}} }}&lt;br/&gt;}}}}
{{Center|'''[[অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া]]লৈ আপোনাক [[ৱিকিপিডিয়া:আদৰণি|আদৰণি জনাইছোঁ]]! '''&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;&lt;br/&gt;
আপোনাৰ আগ্ৰহৰ বাবে ধন্যবাদ। আশা কৰোঁ আপুনি সদায় আমাৰ লগত জড়িত হৈ থাকিব। নৱাগত সকলৰ বাবে তলত দিয়া পৃষ্ঠাকেইখন অতি উপযোগী, অনুগ্ৰহ কৰি পৃষ্ঠাকেইখন এবাৰ চকু ফুৰাই চাই যেন। }}&lt;br/&gt;

{{Center|
'''ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনাৰ সহায়'''&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:পৰিচয়|ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে অলপ]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[সহায়:সৰল সম্পাদনা|সম্পাদনাৰ থুলমুল আভাস]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:সহায়িকা|ৱিকিপিডিয়া সম্পাদনাৰ বিষয়ে প্ৰয়োজনীয় আভাস]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[সহায়:নতুন প্ৰবন্ধ আৰম্ভ কৰক|প্ৰবন্ধ এটা কেনেকৈ আৰম্ভ কৰিব?]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ|সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ]] &lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;br&gt;
'''ৱিকিপিডিয়াৰ সম্পাদনাৰ নিয়ম নীতি'''&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:পাঁচটা স্তম্ভ|ৱিকিপিডিয়াৰ পঞ্চশীল নীতি]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়া কি নহয়|ৱিকিপিডিয়া কি নহয়]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
}}
&lt;br/&gt;
'''ইয়াৰ উপৰিও ফে’চবুকত [https://www.facebook.com/groups/assamwikigroup/ {{Like|''Assamese Wikipedia Community''}}] বুলি আমাৰ এটা আলোচনা গোট আৰু [https://facebook.com/aswikipedia {{Like|''অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া''}}] নামৰ এটা পৃষ্ঠা আছে। ৱিকিপিডিয়ানসকলক লগ পাবলৈ আৰু ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে জানিবলৈ আপুনিও সেইবোৰৰ সদস্য হৈ ল’ব পাৰে। '''

আশা কৰোঁ ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনা কৰি আৰু এজন [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়ান|ৱিকিপিডিয়ান]] হোৱাটো উপভোগ কৰিব। 

&lt;div class=&quot;center&quot;&gt;{{Wikipedia in Social Media}}&lt;/div&gt;
| small =  / yes
| smallimage = none / [[Image:Some image.svg|30px]]
| smallimageright = none / [[Image:Some image.svg|30px]]
| smalltext = আদৰণি 
}} — [[সদস্য:AdoroniBot|AdoroniBot]] ([[সদস্য বাৰ্তা:AdoroniBot|বাৰ্তা]]) 13:10, 19 June 2025 (ইউ.টি.চি.)
&lt;!-- This welcome message is delivered by [[User:AdoroniBot|AdoroniBot]] on behalf of Assamese Wikimedia Community. --&gt;</text>
      <sha1>jv98aj9x34vou4er6odt1c8tbjy7wqf</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>সদস্য বাৰ্তা:GJ402</title>
    <ns>3</ns>
    <id>122909</id>
    <revision>
      <id>519226</id>
      <timestamp>2025-06-19T13:10:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>AdoroniBot</username>
        <id>32943</id>
      </contributor>
      <comment>স্বাগতম!</comment>
      <origin>519226</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3778" sha1="jv98aj9x34vou4er6odt1c8tbjy7wqf" xml:space="preserve">{{tmbox
| type = notice
| image = [[চিত্ৰ:Assamese Jaapi.png|135px|left]]
| imageright = [[চিত্ৰ:Wikipedia-logo.png|135px]]
| style = border: 1px blue solid; 
| textstyle = 
| text = {{Center|&lt;big&gt;{{#if: {{{1}}} |'''নমস্কাৰ, {{#if:  | {{{1}}} | {{BASEPAGENAME}} }}&lt;br/&gt;}}}}
{{Center|'''[[অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া]]লৈ আপোনাক [[ৱিকিপিডিয়া:আদৰণি|আদৰণি জনাইছোঁ]]! '''&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;&lt;br/&gt;
আপোনাৰ আগ্ৰহৰ বাবে ধন্যবাদ। আশা কৰোঁ আপুনি সদায় আমাৰ লগত জড়িত হৈ থাকিব। নৱাগত সকলৰ বাবে তলত দিয়া পৃষ্ঠাকেইখন অতি উপযোগী, অনুগ্ৰহ কৰি পৃষ্ঠাকেইখন এবাৰ চকু ফুৰাই চাই যেন। }}&lt;br/&gt;

{{Center|
'''ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনাৰ সহায়'''&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:পৰিচয়|ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে অলপ]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[সহায়:সৰল সম্পাদনা|সম্পাদনাৰ থুলমুল আভাস]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:সহায়িকা|ৱিকিপিডিয়া সম্পাদনাৰ বিষয়ে প্ৰয়োজনীয় আভাস]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[সহায়:নতুন প্ৰবন্ধ আৰম্ভ কৰক|প্ৰবন্ধ এটা কেনেকৈ আৰম্ভ কৰিব?]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ|সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ]] &lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;br&gt;
'''ৱিকিপিডিয়াৰ সম্পাদনাৰ নিয়ম নীতি'''&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:পাঁচটা স্তম্ভ|ৱিকিপিডিয়াৰ পঞ্চশীল নীতি]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়া কি নহয়|ৱিকিপিডিয়া কি নহয়]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
}}
&lt;br/&gt;
'''ইয়াৰ উপৰিও ফে’চবুকত [https://www.facebook.com/groups/assamwikigroup/ {{Like|''Assamese Wikipedia Community''}}] বুলি আমাৰ এটা আলোচনা গোট আৰু [https://facebook.com/aswikipedia {{Like|''অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া''}}] নামৰ এটা পৃষ্ঠা আছে। ৱিকিপিডিয়ানসকলক লগ পাবলৈ আৰু ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে জানিবলৈ আপুনিও সেইবোৰৰ সদস্য হৈ ল’ব পাৰে। '''

আশা কৰোঁ ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনা কৰি আৰু এজন [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়ান|ৱিকিপিডিয়ান]] হোৱাটো উপভোগ কৰিব। 

&lt;div class=&quot;center&quot;&gt;{{Wikipedia in Social Media}}&lt;/div&gt;
| small =  / yes
| smallimage = none / [[Image:Some image.svg|30px]]
| smallimageright = none / [[Image:Some image.svg|30px]]
| smalltext = আদৰণি 
}} — [[সদস্য:AdoroniBot|AdoroniBot]] ([[সদস্য বাৰ্তা:AdoroniBot|বাৰ্তা]]) 13:10, 19 June 2025 (ইউ.টি.চি.)
&lt;!-- This welcome message is delivered by [[User:AdoroniBot|AdoroniBot]] on behalf of Assamese Wikimedia Community. --&gt;</text>
      <sha1>jv98aj9x34vou4er6odt1c8tbjy7wqf</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>সদস্য বাৰ্তা:SHALINI SARMA</title>
    <ns>3</ns>
    <id>122910</id>
    <revision>
      <id>519227</id>
      <timestamp>2025-06-19T13:10:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>AdoroniBot</username>
        <id>32943</id>
      </contributor>
      <comment>স্বাগতম!</comment>
      <origin>519227</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3778" sha1="jv98aj9x34vou4er6odt1c8tbjy7wqf" xml:space="preserve">{{tmbox
| type = notice
| image = [[চিত্ৰ:Assamese Jaapi.png|135px|left]]
| imageright = [[চিত্ৰ:Wikipedia-logo.png|135px]]
| style = border: 1px blue solid; 
| textstyle = 
| text = {{Center|&lt;big&gt;{{#if: {{{1}}} |'''নমস্কাৰ, {{#if:  | {{{1}}} | {{BASEPAGENAME}} }}&lt;br/&gt;}}}}
{{Center|'''[[অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া]]লৈ আপোনাক [[ৱিকিপিডিয়া:আদৰণি|আদৰণি জনাইছোঁ]]! '''&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;&lt;br/&gt;
আপোনাৰ আগ্ৰহৰ বাবে ধন্যবাদ। আশা কৰোঁ আপুনি সদায় আমাৰ লগত জড়িত হৈ থাকিব। নৱাগত সকলৰ বাবে তলত দিয়া পৃষ্ঠাকেইখন অতি উপযোগী, অনুগ্ৰহ কৰি পৃষ্ঠাকেইখন এবাৰ চকু ফুৰাই চাই যেন। }}&lt;br/&gt;

{{Center|
'''ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনাৰ সহায়'''&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:পৰিচয়|ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে অলপ]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[সহায়:সৰল সম্পাদনা|সম্পাদনাৰ থুলমুল আভাস]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:সহায়িকা|ৱিকিপিডিয়া সম্পাদনাৰ বিষয়ে প্ৰয়োজনীয় আভাস]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[সহায়:নতুন প্ৰবন্ধ আৰম্ভ কৰক|প্ৰবন্ধ এটা কেনেকৈ আৰম্ভ কৰিব?]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ|সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ]] &lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;br&gt;
'''ৱিকিপিডিয়াৰ সম্পাদনাৰ নিয়ম নীতি'''&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:পাঁচটা স্তম্ভ|ৱিকিপিডিয়াৰ পঞ্চশীল নীতি]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়া কি নহয়|ৱিকিপিডিয়া কি নহয়]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
}}
&lt;br/&gt;
'''ইয়াৰ উপৰিও ফে’চবুকত [https://www.facebook.com/groups/assamwikigroup/ {{Like|''Assamese Wikipedia Community''}}] বুলি আমাৰ এটা আলোচনা গোট আৰু [https://facebook.com/aswikipedia {{Like|''অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া''}}] নামৰ এটা পৃষ্ঠা আছে। ৱিকিপিডিয়ানসকলক লগ পাবলৈ আৰু ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে জানিবলৈ আপুনিও সেইবোৰৰ সদস্য হৈ ল’ব পাৰে। '''

আশা কৰোঁ ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনা কৰি আৰু এজন [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়ান|ৱিকিপিডিয়ান]] হোৱাটো উপভোগ কৰিব। 

&lt;div class=&quot;center&quot;&gt;{{Wikipedia in Social Media}}&lt;/div&gt;
| small =  / yes
| smallimage = none / [[Image:Some image.svg|30px]]
| smallimageright = none / [[Image:Some image.svg|30px]]
| smalltext = আদৰণি 
}} — [[সদস্য:AdoroniBot|AdoroniBot]] ([[সদস্য বাৰ্তা:AdoroniBot|বাৰ্তা]]) 13:10, 19 June 2025 (ইউ.টি.চি.)
&lt;!-- This welcome message is delivered by [[User:AdoroniBot|AdoroniBot]] on behalf of Assamese Wikimedia Community. --&gt;</text>
      <sha1>jv98aj9x34vou4er6odt1c8tbjy7wqf</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>সদস্য বাৰ্তা:पांडेजी की बिकिपीडिया</title>
    <ns>3</ns>
    <id>122911</id>
    <revision>
      <id>519228</id>
      <timestamp>2025-06-19T13:10:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>AdoroniBot</username>
        <id>32943</id>
      </contributor>
      <comment>স্বাগতম!</comment>
      <origin>519228</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3778" sha1="jv98aj9x34vou4er6odt1c8tbjy7wqf" xml:space="preserve">{{tmbox
| type = notice
| image = [[চিত্ৰ:Assamese Jaapi.png|135px|left]]
| imageright = [[চিত্ৰ:Wikipedia-logo.png|135px]]
| style = border: 1px blue solid; 
| textstyle = 
| text = {{Center|&lt;big&gt;{{#if: {{{1}}} |'''নমস্কাৰ, {{#if:  | {{{1}}} | {{BASEPAGENAME}} }}&lt;br/&gt;}}}}
{{Center|'''[[অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া]]লৈ আপোনাক [[ৱিকিপিডিয়া:আদৰণি|আদৰণি জনাইছোঁ]]! '''&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;&lt;br/&gt;
আপোনাৰ আগ্ৰহৰ বাবে ধন্যবাদ। আশা কৰোঁ আপুনি সদায় আমাৰ লগত জড়িত হৈ থাকিব। নৱাগত সকলৰ বাবে তলত দিয়া পৃষ্ঠাকেইখন অতি উপযোগী, অনুগ্ৰহ কৰি পৃষ্ঠাকেইখন এবাৰ চকু ফুৰাই চাই যেন। }}&lt;br/&gt;

{{Center|
'''ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনাৰ সহায়'''&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:পৰিচয়|ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে অলপ]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[সহায়:সৰল সম্পাদনা|সম্পাদনাৰ থুলমুল আভাস]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:সহায়িকা|ৱিকিপিডিয়া সম্পাদনাৰ বিষয়ে প্ৰয়োজনীয় আভাস]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[সহায়:নতুন প্ৰবন্ধ আৰম্ভ কৰক|প্ৰবন্ধ এটা কেনেকৈ আৰম্ভ কৰিব?]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ|সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ]] &lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;br&gt;
'''ৱিকিপিডিয়াৰ সম্পাদনাৰ নিয়ম নীতি'''&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:পাঁচটা স্তম্ভ|ৱিকিপিডিয়াৰ পঞ্চশীল নীতি]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়া কি নহয়|ৱিকিপিডিয়া কি নহয়]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
}}
&lt;br/&gt;
'''ইয়াৰ উপৰিও ফে’চবুকত [https://www.facebook.com/groups/assamwikigroup/ {{Like|''Assamese Wikipedia Community''}}] বুলি আমাৰ এটা আলোচনা গোট আৰু [https://facebook.com/aswikipedia {{Like|''অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া''}}] নামৰ এটা পৃষ্ঠা আছে। ৱিকিপিডিয়ানসকলক লগ পাবলৈ আৰু ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে জানিবলৈ আপুনিও সেইবোৰৰ সদস্য হৈ ল’ব পাৰে। '''

আশা কৰোঁ ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনা কৰি আৰু এজন [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়ান|ৱিকিপিডিয়ান]] হোৱাটো উপভোগ কৰিব। 

&lt;div class=&quot;center&quot;&gt;{{Wikipedia in Social Media}}&lt;/div&gt;
| small =  / yes
| smallimage = none / [[Image:Some image.svg|30px]]
| smallimageright = none / [[Image:Some image.svg|30px]]
| smalltext = আদৰণি 
}} — [[সদস্য:AdoroniBot|AdoroniBot]] ([[সদস্য বাৰ্তা:AdoroniBot|বাৰ্তা]]) 13:10, 19 June 2025 (ইউ.টি.চি.)
&lt;!-- This welcome message is delivered by [[User:AdoroniBot|AdoroniBot]] on behalf of Assamese Wikimedia Community. --&gt;</text>
      <sha1>jv98aj9x34vou4er6odt1c8tbjy7wqf</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>সদস্য বাৰ্তা:Schlenjs</title>
    <ns>3</ns>
    <id>122912</id>
    <revision>
      <id>519229</id>
      <timestamp>2025-06-19T13:10:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>AdoroniBot</username>
        <id>32943</id>
      </contributor>
      <comment>স্বাগতম!</comment>
      <origin>519229</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3778" sha1="jv98aj9x34vou4er6odt1c8tbjy7wqf" xml:space="preserve">{{tmbox
| type = notice
| image = [[চিত্ৰ:Assamese Jaapi.png|135px|left]]
| imageright = [[চিত্ৰ:Wikipedia-logo.png|135px]]
| style = border: 1px blue solid; 
| textstyle = 
| text = {{Center|&lt;big&gt;{{#if: {{{1}}} |'''নমস্কাৰ, {{#if:  | {{{1}}} | {{BASEPAGENAME}} }}&lt;br/&gt;}}}}
{{Center|'''[[অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া]]লৈ আপোনাক [[ৱিকিপিডিয়া:আদৰণি|আদৰণি জনাইছোঁ]]! '''&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;&lt;br/&gt;
আপোনাৰ আগ্ৰহৰ বাবে ধন্যবাদ। আশা কৰোঁ আপুনি সদায় আমাৰ লগত জড়িত হৈ থাকিব। নৱাগত সকলৰ বাবে তলত দিয়া পৃষ্ঠাকেইখন অতি উপযোগী, অনুগ্ৰহ কৰি পৃষ্ঠাকেইখন এবাৰ চকু ফুৰাই চাই যেন। }}&lt;br/&gt;

{{Center|
'''ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনাৰ সহায়'''&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:পৰিচয়|ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে অলপ]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[সহায়:সৰল সম্পাদনা|সম্পাদনাৰ থুলমুল আভাস]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:সহায়িকা|ৱিকিপিডিয়া সম্পাদনাৰ বিষয়ে প্ৰয়োজনীয় আভাস]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[সহায়:নতুন প্ৰবন্ধ আৰম্ভ কৰক|প্ৰবন্ধ এটা কেনেকৈ আৰম্ভ কৰিব?]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ|সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ]] &lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;br&gt;
'''ৱিকিপিডিয়াৰ সম্পাদনাৰ নিয়ম নীতি'''&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:পাঁচটা স্তম্ভ|ৱিকিপিডিয়াৰ পঞ্চশীল নীতি]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়া কি নহয়|ৱিকিপিডিয়া কি নহয়]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
}}
&lt;br/&gt;
'''ইয়াৰ উপৰিও ফে’চবুকত [https://www.facebook.com/groups/assamwikigroup/ {{Like|''Assamese Wikipedia Community''}}] বুলি আমাৰ এটা আলোচনা গোট আৰু [https://facebook.com/aswikipedia {{Like|''অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া''}}] নামৰ এটা পৃষ্ঠা আছে। ৱিকিপিডিয়ানসকলক লগ পাবলৈ আৰু ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে জানিবলৈ আপুনিও সেইবোৰৰ সদস্য হৈ ল’ব পাৰে। '''

আশা কৰোঁ ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনা কৰি আৰু এজন [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়ান|ৱিকিপিডিয়ান]] হোৱাটো উপভোগ কৰিব। 

&lt;div class=&quot;center&quot;&gt;{{Wikipedia in Social Media}}&lt;/div&gt;
| small =  / yes
| smallimage = none / [[Image:Some image.svg|30px]]
| smallimageright = none / [[Image:Some image.svg|30px]]
| smalltext = আদৰণি 
}} — [[সদস্য:AdoroniBot|AdoroniBot]] ([[সদস্য বাৰ্তা:AdoroniBot|বাৰ্তা]]) 13:10, 19 June 2025 (ইউ.টি.চি.)
&lt;!-- This welcome message is delivered by [[User:AdoroniBot|AdoroniBot]] on behalf of Assamese Wikimedia Community. --&gt;</text>
      <sha1>jv98aj9x34vou4er6odt1c8tbjy7wqf</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>সদস্য বাৰ্তা:RolandUnger</title>
    <ns>3</ns>
    <id>122913</id>
    <revision>
      <id>519230</id>
      <timestamp>2025-06-19T13:10:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>AdoroniBot</username>
        <id>32943</id>
      </contributor>
      <comment>স্বাগতম!</comment>
      <origin>519230</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3778" sha1="jv98aj9x34vou4er6odt1c8tbjy7wqf" xml:space="preserve">{{tmbox
| type = notice
| image = [[চিত্ৰ:Assamese Jaapi.png|135px|left]]
| imageright = [[চিত্ৰ:Wikipedia-logo.png|135px]]
| style = border: 1px blue solid; 
| textstyle = 
| text = {{Center|&lt;big&gt;{{#if: {{{1}}} |'''নমস্কাৰ, {{#if:  | {{{1}}} | {{BASEPAGENAME}} }}&lt;br/&gt;}}}}
{{Center|'''[[অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া]]লৈ আপোনাক [[ৱিকিপিডিয়া:আদৰণি|আদৰণি জনাইছোঁ]]! '''&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;&lt;br/&gt;
আপোনাৰ আগ্ৰহৰ বাবে ধন্যবাদ। আশা কৰোঁ আপুনি সদায় আমাৰ লগত জড়িত হৈ থাকিব। নৱাগত সকলৰ বাবে তলত দিয়া পৃষ্ঠাকেইখন অতি উপযোগী, অনুগ্ৰহ কৰি পৃষ্ঠাকেইখন এবাৰ চকু ফুৰাই চাই যেন। }}&lt;br/&gt;

{{Center|
'''ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনাৰ সহায়'''&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:পৰিচয়|ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে অলপ]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[সহায়:সৰল সম্পাদনা|সম্পাদনাৰ থুলমুল আভাস]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:সহায়িকা|ৱিকিপিডিয়া সম্পাদনাৰ বিষয়ে প্ৰয়োজনীয় আভাস]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[সহায়:নতুন প্ৰবন্ধ আৰম্ভ কৰক|প্ৰবন্ধ এটা কেনেকৈ আৰম্ভ কৰিব?]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ|সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ]] &lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;br&gt;
'''ৱিকিপিডিয়াৰ সম্পাদনাৰ নিয়ম নীতি'''&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:পাঁচটা স্তম্ভ|ৱিকিপিডিয়াৰ পঞ্চশীল নীতি]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়া কি নহয়|ৱিকিপিডিয়া কি নহয়]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
}}
&lt;br/&gt;
'''ইয়াৰ উপৰিও ফে’চবুকত [https://www.facebook.com/groups/assamwikigroup/ {{Like|''Assamese Wikipedia Community''}}] বুলি আমাৰ এটা আলোচনা গোট আৰু [https://facebook.com/aswikipedia {{Like|''অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া''}}] নামৰ এটা পৃষ্ঠা আছে। ৱিকিপিডিয়ানসকলক লগ পাবলৈ আৰু ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে জানিবলৈ আপুনিও সেইবোৰৰ সদস্য হৈ ল’ব পাৰে। '''

আশা কৰোঁ ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনা কৰি আৰু এজন [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়ান|ৱিকিপিডিয়ান]] হোৱাটো উপভোগ কৰিব। 

&lt;div class=&quot;center&quot;&gt;{{Wikipedia in Social Media}}&lt;/div&gt;
| small =  / yes
| smallimage = none / [[Image:Some image.svg|30px]]
| smallimageright = none / [[Image:Some image.svg|30px]]
| smalltext = আদৰণি 
}} — [[সদস্য:AdoroniBot|AdoroniBot]] ([[সদস্য বাৰ্তা:AdoroniBot|বাৰ্তা]]) 13:10, 19 June 2025 (ইউ.টি.চি.)
&lt;!-- This welcome message is delivered by [[User:AdoroniBot|AdoroniBot]] on behalf of Assamese Wikimedia Community. --&gt;</text>
      <sha1>jv98aj9x34vou4er6odt1c8tbjy7wqf</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>সদস্য বাৰ্তা:Soumalya Paul</title>
    <ns>3</ns>
    <id>122914</id>
    <revision>
      <id>519231</id>
      <timestamp>2025-06-19T13:11:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>AdoroniBot</username>
        <id>32943</id>
      </contributor>
      <comment>স্বাগতম!</comment>
      <origin>519231</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3778" sha1="igfvxo0wjo9tyyi3xe1iz10jl9vh62n" xml:space="preserve">{{tmbox
| type = notice
| image = [[চিত্ৰ:Assamese Jaapi.png|135px|left]]
| imageright = [[চিত্ৰ:Wikipedia-logo.png|135px]]
| style = border: 1px blue solid; 
| textstyle = 
| text = {{Center|&lt;big&gt;{{#if: {{{1}}} |'''নমস্কাৰ, {{#if:  | {{{1}}} | {{BASEPAGENAME}} }}&lt;br/&gt;}}}}
{{Center|'''[[অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া]]লৈ আপোনাক [[ৱিকিপিডিয়া:আদৰণি|আদৰণি জনাইছোঁ]]! '''&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;&lt;br/&gt;
আপোনাৰ আগ্ৰহৰ বাবে ধন্যবাদ। আশা কৰোঁ আপুনি সদায় আমাৰ লগত জড়িত হৈ থাকিব। নৱাগত সকলৰ বাবে তলত দিয়া পৃষ্ঠাকেইখন অতি উপযোগী, অনুগ্ৰহ কৰি পৃষ্ঠাকেইখন এবাৰ চকু ফুৰাই চাই যেন। }}&lt;br/&gt;

{{Center|
'''ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনাৰ সহায়'''&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:পৰিচয়|ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে অলপ]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[সহায়:সৰল সম্পাদনা|সম্পাদনাৰ থুলমুল আভাস]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:সহায়িকা|ৱিকিপিডিয়া সম্পাদনাৰ বিষয়ে প্ৰয়োজনীয় আভাস]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[সহায়:নতুন প্ৰবন্ধ আৰম্ভ কৰক|প্ৰবন্ধ এটা কেনেকৈ আৰম্ভ কৰিব?]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ|সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ]] &lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;br&gt;
'''ৱিকিপিডিয়াৰ সম্পাদনাৰ নিয়ম নীতি'''&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:পাঁচটা স্তম্ভ|ৱিকিপিডিয়াৰ পঞ্চশীল নীতি]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়া কি নহয়|ৱিকিপিডিয়া কি নহয়]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
}}
&lt;br/&gt;
'''ইয়াৰ উপৰিও ফে’চবুকত [https://www.facebook.com/groups/assamwikigroup/ {{Like|''Assamese Wikipedia Community''}}] বুলি আমাৰ এটা আলোচনা গোট আৰু [https://facebook.com/aswikipedia {{Like|''অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া''}}] নামৰ এটা পৃষ্ঠা আছে। ৱিকিপিডিয়ানসকলক লগ পাবলৈ আৰু ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে জানিবলৈ আপুনিও সেইবোৰৰ সদস্য হৈ ল’ব পাৰে। '''

আশা কৰোঁ ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনা কৰি আৰু এজন [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়ান|ৱিকিপিডিয়ান]] হোৱাটো উপভোগ কৰিব। 

&lt;div class=&quot;center&quot;&gt;{{Wikipedia in Social Media}}&lt;/div&gt;
| small =  / yes
| smallimage = none / [[Image:Some image.svg|30px]]
| smallimageright = none / [[Image:Some image.svg|30px]]
| smalltext = আদৰণি 
}} — [[সদস্য:AdoroniBot|AdoroniBot]] ([[সদস্য বাৰ্তা:AdoroniBot|বাৰ্তা]]) 13:11, 19 June 2025 (ইউ.টি.চি.)
&lt;!-- This welcome message is delivered by [[User:AdoroniBot|AdoroniBot]] on behalf of Assamese Wikimedia Community. --&gt;</text>
      <sha1>igfvxo0wjo9tyyi3xe1iz10jl9vh62n</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>সদস্য বাৰ্তা:Rubah Hitam Vukova</title>
    <ns>3</ns>
    <id>122915</id>
    <revision>
      <id>519232</id>
      <timestamp>2025-06-19T13:11:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>AdoroniBot</username>
        <id>32943</id>
      </contributor>
      <comment>স্বাগতম!</comment>
      <origin>519232</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3778" sha1="igfvxo0wjo9tyyi3xe1iz10jl9vh62n" xml:space="preserve">{{tmbox
| type = notice
| image = [[চিত্ৰ:Assamese Jaapi.png|135px|left]]
| imageright = [[চিত্ৰ:Wikipedia-logo.png|135px]]
| style = border: 1px blue solid; 
| textstyle = 
| text = {{Center|&lt;big&gt;{{#if: {{{1}}} |'''নমস্কাৰ, {{#if:  | {{{1}}} | {{BASEPAGENAME}} }}&lt;br/&gt;}}}}
{{Center|'''[[অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া]]লৈ আপোনাক [[ৱিকিপিডিয়া:আদৰণি|আদৰণি জনাইছোঁ]]! '''&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;&lt;br/&gt;
আপোনাৰ আগ্ৰহৰ বাবে ধন্যবাদ। আশা কৰোঁ আপুনি সদায় আমাৰ লগত জড়িত হৈ থাকিব। নৱাগত সকলৰ বাবে তলত দিয়া পৃষ্ঠাকেইখন অতি উপযোগী, অনুগ্ৰহ কৰি পৃষ্ঠাকেইখন এবাৰ চকু ফুৰাই চাই যেন। }}&lt;br/&gt;

{{Center|
'''ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনাৰ সহায়'''&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:পৰিচয়|ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে অলপ]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[সহায়:সৰল সম্পাদনা|সম্পাদনাৰ থুলমুল আভাস]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:সহায়িকা|ৱিকিপিডিয়া সম্পাদনাৰ বিষয়ে প্ৰয়োজনীয় আভাস]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[সহায়:নতুন প্ৰবন্ধ আৰম্ভ কৰক|প্ৰবন্ধ এটা কেনেকৈ আৰম্ভ কৰিব?]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ|সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ]] &lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;br&gt;
'''ৱিকিপিডিয়াৰ সম্পাদনাৰ নিয়ম নীতি'''&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:পাঁচটা স্তম্ভ|ৱিকিপিডিয়াৰ পঞ্চশীল নীতি]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়া কি নহয়|ৱিকিপিডিয়া কি নহয়]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
}}
&lt;br/&gt;
'''ইয়াৰ উপৰিও ফে’চবুকত [https://www.facebook.com/groups/assamwikigroup/ {{Like|''Assamese Wikipedia Community''}}] বুলি আমাৰ এটা আলোচনা গোট আৰু [https://facebook.com/aswikipedia {{Like|''অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া''}}] নামৰ এটা পৃষ্ঠা আছে। ৱিকিপিডিয়ানসকলক লগ পাবলৈ আৰু ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে জানিবলৈ আপুনিও সেইবোৰৰ সদস্য হৈ ল’ব পাৰে। '''

আশা কৰোঁ ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনা কৰি আৰু এজন [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়ান|ৱিকিপিডিয়ান]] হোৱাটো উপভোগ কৰিব। 

&lt;div class=&quot;center&quot;&gt;{{Wikipedia in Social Media}}&lt;/div&gt;
| small =  / yes
| smallimage = none / [[Image:Some image.svg|30px]]
| smallimageright = none / [[Image:Some image.svg|30px]]
| smalltext = আদৰণি 
}} — [[সদস্য:AdoroniBot|AdoroniBot]] ([[সদস্য বাৰ্তা:AdoroniBot|বাৰ্তা]]) 13:11, 19 June 2025 (ইউ.টি.চি.)
&lt;!-- This welcome message is delivered by [[User:AdoroniBot|AdoroniBot]] on behalf of Assamese Wikimedia Community. --&gt;</text>
      <sha1>igfvxo0wjo9tyyi3xe1iz10jl9vh62n</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>সদস্য বাৰ্তা:Yourinfo94</title>
    <ns>3</ns>
    <id>122916</id>
    <revision>
      <id>519233</id>
      <timestamp>2025-06-19T13:11:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>AdoroniBot</username>
        <id>32943</id>
      </contributor>
      <comment>স্বাগতম!</comment>
      <origin>519233</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3778" sha1="igfvxo0wjo9tyyi3xe1iz10jl9vh62n" xml:space="preserve">{{tmbox
| type = notice
| image = [[চিত্ৰ:Assamese Jaapi.png|135px|left]]
| imageright = [[চিত্ৰ:Wikipedia-logo.png|135px]]
| style = border: 1px blue solid; 
| textstyle = 
| text = {{Center|&lt;big&gt;{{#if: {{{1}}} |'''নমস্কাৰ, {{#if:  | {{{1}}} | {{BASEPAGENAME}} }}&lt;br/&gt;}}}}
{{Center|'''[[অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া]]লৈ আপোনাক [[ৱিকিপিডিয়া:আদৰণি|আদৰণি জনাইছোঁ]]! '''&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;&lt;br/&gt;
আপোনাৰ আগ্ৰহৰ বাবে ধন্যবাদ। আশা কৰোঁ আপুনি সদায় আমাৰ লগত জড়িত হৈ থাকিব। নৱাগত সকলৰ বাবে তলত দিয়া পৃষ্ঠাকেইখন অতি উপযোগী, অনুগ্ৰহ কৰি পৃষ্ঠাকেইখন এবাৰ চকু ফুৰাই চাই যেন। }}&lt;br/&gt;

{{Center|
'''ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনাৰ সহায়'''&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:পৰিচয়|ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে অলপ]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[সহায়:সৰল সম্পাদনা|সম্পাদনাৰ থুলমুল আভাস]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:সহায়িকা|ৱিকিপিডিয়া সম্পাদনাৰ বিষয়ে প্ৰয়োজনীয় আভাস]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[সহায়:নতুন প্ৰবন্ধ আৰম্ভ কৰক|প্ৰবন্ধ এটা কেনেকৈ আৰম্ভ কৰিব?]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ|সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ]] &lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;br&gt;
'''ৱিকিপিডিয়াৰ সম্পাদনাৰ নিয়ম নীতি'''&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:পাঁচটা স্তম্ভ|ৱিকিপিডিয়াৰ পঞ্চশীল নীতি]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়া কি নহয়|ৱিকিপিডিয়া কি নহয়]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
}}
&lt;br/&gt;
'''ইয়াৰ উপৰিও ফে’চবুকত [https://www.facebook.com/groups/assamwikigroup/ {{Like|''Assamese Wikipedia Community''}}] বুলি আমাৰ এটা আলোচনা গোট আৰু [https://facebook.com/aswikipedia {{Like|''অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া''}}] নামৰ এটা পৃষ্ঠা আছে। ৱিকিপিডিয়ানসকলক লগ পাবলৈ আৰু ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে জানিবলৈ আপুনিও সেইবোৰৰ সদস্য হৈ ল’ব পাৰে। '''

আশা কৰোঁ ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনা কৰি আৰু এজন [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়ান|ৱিকিপিডিয়ান]] হোৱাটো উপভোগ কৰিব। 

&lt;div class=&quot;center&quot;&gt;{{Wikipedia in Social Media}}&lt;/div&gt;
| small =  / yes
| smallimage = none / [[Image:Some image.svg|30px]]
| smallimageright = none / [[Image:Some image.svg|30px]]
| smalltext = আদৰণি 
}} — [[সদস্য:AdoroniBot|AdoroniBot]] ([[সদস্য বাৰ্তা:AdoroniBot|বাৰ্তা]]) 13:11, 19 June 2025 (ইউ.টি.চি.)
&lt;!-- This welcome message is delivered by [[User:AdoroniBot|AdoroniBot]] on behalf of Assamese Wikimedia Community. --&gt;</text>
      <sha1>igfvxo0wjo9tyyi3xe1iz10jl9vh62n</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ফাক ট্ৰি</title>
    <ns>0</ns>
    <id>122917</id>
    <revision>
      <id>519234</id>
      <timestamp>2025-06-19T14:23:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>[[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল।</comment>
      <origin>519234</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="516" sha1="euyj5arm8jvlbznep2bapbxb78z0hj5" xml:space="preserve">ফাক ট্ৰি বা ফাক গছ উত্তৰ লণ্ডনৰ হেম্পষ্টেড হিথৰ পশ্চিম হিথত থকা এটা অস্থিৰ ওক গছ [ 1 ]। ই এটা প্ৰতিষ্ঠিত সমকামী ক্ৰুজিং এলেকাত অৱস্থিত। ইয়াৰ চিকন ডালৰ বাবে বিখ্যাত যিয়ে সমকামী যৌনতাক সহজ কৰি তোলে।</text>
      <sha1>euyj5arm8jvlbznep2bapbxb78z0hj5</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519235</id>
      <parentid>519234</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T14:26:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>519235</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="957" sha1="byvihv9zxbfvpv56apjova7qpymxuuu" xml:space="preserve">'''ফাক ট্ৰি'' বা '''ফাক গছ''' উত্তৰ [[লণ্ডন]]ৰ হেম্পষ্টেড হিথৰ পশ্চিম হিথত থকা এটা অস্থিৰ ওক [[গছ]]।&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Farrelly |first=Niall |date=12 October 2023 |title=The Wood for the Trees |url=https://plinth.uk.com/blogs/magazine/trevor-yeung-soft-ground |access-date=5 June 2025 |website=Plinth |language=en |archive-date=13 February 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20250213223353/https://plinth.uk.com/blogs/magazine/trevor-yeung-soft-ground |url-status=live }}&lt;/ref&gt; ই এটা প্ৰতিষ্ঠিত [[সমকামী]] ক্ৰুজিং এলেকাত অৱস্থিত। ইয়াৰ মিহি ডালৰ বাবে বিখ্যাত যিয়ে সমকামী [[মানৱ যৌনতা|যৌনতা]]ক সহজ কৰি তোলে।</text>
      <sha1>byvihv9zxbfvpv56apjova7qpymxuuu</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519236</id>
      <parentid>519235</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T14:27:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>519236</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="991" sha1="miza6qzb9ivbq5nwsgecssbexm6qycd" xml:space="preserve">'''ফাক ট্ৰি''' বা '''ফাক গছ''' উত্তৰ [[লণ্ডন]]ৰ হেম্পষ্টেড হিথৰ পশ্চিম হিথত থকা এটা অস্থিৰ ওক [[গছ]]।&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Farrelly |first=Niall |date=12 October 2023 |title=The Wood for the Trees |url=https://plinth.uk.com/blogs/magazine/trevor-yeung-soft-ground |access-date=5 June 2025 |website=Plinth |language=en |archive-date=13 February 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20250213223353/https://plinth.uk.com/blogs/magazine/trevor-yeung-soft-ground |url-status=live }}&lt;/ref&gt; ই এটা প্ৰতিষ্ঠিত [[সমকামী]] ক্ৰুজিং এলেকাত অৱস্থিত। ইয়াৰ মিহি ডালৰ বাবে বিখ্যাত যিয়ে সমকামী [[মানৱ যৌনতা|যৌনতা]]ক সহজ কৰি তোলে।

==তথ্যসূত্ৰ==</text>
      <sha1>miza6qzb9ivbq5nwsgecssbexm6qycd</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519237</id>
      <parentid>519236</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T14:30:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>519237</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1698" sha1="7r627oeujboeyybu9qv4io0isj0cmqe" xml:space="preserve">{{Infobox tree
| name = ফাক গছ
| image = Fuck tree May 2025.jpg
| alt = A photograph of the Fuck Tree in May 2025
| image_caption = ফাক ট্ৰি, ২০২৫ চনত 
| species = অস্থিৰ ওক গছ
| binomial = ''কুৱেৰকাছ পেট্ৰিয়া''
| location = কেমডেনৰ লণ্ডন বৰোত থকা হেম্পষ্টেড হিথ
| coordinates = {{coord|51.564844|-0.1863602|format=dms|display=inline,title|type:landmark_region:UK}}
| seeded = &lt;!-- c. YYYY AD (age {{Age|-XXXX}}) --&gt;
| felled = &lt;!-- {{End date|YYYY|MM|DD|df=y}} --&gt;
| custodian = চিটি অৱ লণ্ডন কৰ্পৰেশ্যন
}}
'''ফাক ট্ৰি''' বা '''ফাক গছ''' উত্তৰ [[লণ্ডন]]ৰ হেম্পষ্টেড হিথৰ পশ্চিম হিথত থকা এটা অস্থিৰ ওক [[গছ]]।&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Farrelly |first=Niall |date=12 October 2023 |title=The Wood for the Trees |url=https://plinth.uk.com/blogs/magazine/trevor-yeung-soft-ground |access-date=5 June 2025 |website=Plinth |language=en |archive-date=13 February 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20250213223353/https://plinth.uk.com/blogs/magazine/trevor-yeung-soft-ground |url-status=live }}&lt;/ref&gt; ই এটা প্ৰতিষ্ঠিত [[সমকামী]] ক্ৰুজিং এলেকাত অৱস্থিত। ইয়াৰ মিহি ডালৰ বাবে বিখ্যাত যিয়ে সমকামী [[মানৱ যৌনতা|যৌনতা]]ক সহজ কৰি তোলে।

==তথ্যসূত্ৰ==</text>
      <sha1>7r627oeujboeyybu9qv4io0isj0cmqe</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519238</id>
      <parentid>519237</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T14:33:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>+[[শ্ৰেণী:বৃক্ষ]]; +[[শ্ৰেণী:উদ্ভিদ]] using [[WP:HC|HotCat]]</comment>
      <origin>519238</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1780" sha1="3pn9rxmin724y19vb9ntmjrgtk8v0n4" xml:space="preserve">{{Infobox tree
| name = ফাক গছ
| image = Fuck tree May 2025.jpg
| alt = A photograph of the Fuck Tree in May 2025
| image_caption = ফাক ট্ৰি, ২০২৫ চনত 
| species = অস্থিৰ ওক গছ
| binomial = ''কুৱেৰকাছ পেট্ৰিয়া''
| location = কেমডেনৰ লণ্ডন বৰোত থকা হেম্পষ্টেড হিথ
| coordinates = {{coord|51.564844|-0.1863602|format=dms|display=inline,title|type:landmark_region:UK}}
| seeded = &lt;!-- c. YYYY AD (age {{Age|-XXXX}}) --&gt;
| felled = &lt;!-- {{End date|YYYY|MM|DD|df=y}} --&gt;
| custodian = চিটি অৱ লণ্ডন কৰ্পৰেশ্যন
}}
'''ফাক ট্ৰি''' বা '''ফাক গছ''' উত্তৰ [[লণ্ডন]]ৰ হেম্পষ্টেড হিথৰ পশ্চিম হিথত থকা এটা অস্থিৰ ওক [[গছ]]।&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Farrelly |first=Niall |date=12 October 2023 |title=The Wood for the Trees |url=https://plinth.uk.com/blogs/magazine/trevor-yeung-soft-ground |access-date=5 June 2025 |website=Plinth |language=en |archive-date=13 February 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20250213223353/https://plinth.uk.com/blogs/magazine/trevor-yeung-soft-ground |url-status=live }}&lt;/ref&gt; ই এটা প্ৰতিষ্ঠিত [[সমকামী]] ক্ৰুজিং এলেকাত অৱস্থিত। ইয়াৰ মিহি ডালৰ বাবে বিখ্যাত যিয়ে সমকামী [[মানৱ যৌনতা|যৌনতা]]ক সহজ কৰি তোলে।

==তথ্যসূত্ৰ==

[[শ্ৰেণী:বৃক্ষ]]
[[শ্ৰেণী:উদ্ভিদ]]</text>
      <sha1>3pn9rxmin724y19vb9ntmjrgtk8v0n4</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519239</id>
      <parentid>519238</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T14:33:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>removed [[Category:উদ্ভিদ]] using [[WP:HC|HotCat]]</comment>
      <origin>519239</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1738" sha1="s7gwddkv7mamh83da0or1fp8kkt86u2" xml:space="preserve">{{Infobox tree
| name = ফাক গছ
| image = Fuck tree May 2025.jpg
| alt = A photograph of the Fuck Tree in May 2025
| image_caption = ফাক ট্ৰি, ২০২৫ চনত 
| species = অস্থিৰ ওক গছ
| binomial = ''কুৱেৰকাছ পেট্ৰিয়া''
| location = কেমডেনৰ লণ্ডন বৰোত থকা হেম্পষ্টেড হিথ
| coordinates = {{coord|51.564844|-0.1863602|format=dms|display=inline,title|type:landmark_region:UK}}
| seeded = &lt;!-- c. YYYY AD (age {{Age|-XXXX}}) --&gt;
| felled = &lt;!-- {{End date|YYYY|MM|DD|df=y}} --&gt;
| custodian = চিটি অৱ লণ্ডন কৰ্পৰেশ্যন
}}
'''ফাক ট্ৰি''' বা '''ফাক গছ''' উত্তৰ [[লণ্ডন]]ৰ হেম্পষ্টেড হিথৰ পশ্চিম হিথত থকা এটা অস্থিৰ ওক [[গছ]]।&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Farrelly |first=Niall |date=12 October 2023 |title=The Wood for the Trees |url=https://plinth.uk.com/blogs/magazine/trevor-yeung-soft-ground |access-date=5 June 2025 |website=Plinth |language=en |archive-date=13 February 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20250213223353/https://plinth.uk.com/blogs/magazine/trevor-yeung-soft-ground |url-status=live }}&lt;/ref&gt; ই এটা প্ৰতিষ্ঠিত [[সমকামী]] ক্ৰুজিং এলেকাত অৱস্থিত। ইয়াৰ মিহি ডালৰ বাবে বিখ্যাত যিয়ে সমকামী [[মানৱ যৌনতা|যৌনতা]]ক সহজ কৰি তোলে।

==তথ্যসূত্ৰ==

[[শ্ৰেণী:বৃক্ষ]]</text>
      <sha1>s7gwddkv7mamh83da0or1fp8kkt86u2</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519242</id>
      <parentid>519239</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T14:41:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>519242</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4970" sha1="4kfr96n0mhk9185ip7jp7iv2zt8iyah" xml:space="preserve">{{Infobox tree
| name = ফাক গছ
| image = Fuck tree May 2025.jpg
| alt = A photograph of the Fuck Tree in May 2025
| image_caption = ফাক ট্ৰি, ২০২৫ চনত 
| species = অস্থিৰ ওক গছ
| binomial = ''কুৱেৰকাছ পেট্ৰিয়া''
| location = কেমডেনৰ লণ্ডন বৰোত থকা হেম্পষ্টেড হিথ
| coordinates = {{coord|51.564844|-0.1863602|format=dms|display=inline,title|type:landmark_region:UK}}
| seeded = &lt;!-- c. YYYY AD (age {{Age|-XXXX}}) --&gt;
| felled = &lt;!-- {{End date|YYYY|MM|DD|df=y}} --&gt;
| custodian = চিটি অৱ লণ্ডন কৰ্পৰেশ্যন
}}
'''ফাক ট্ৰি''' বা '''ফাক গছ''' উত্তৰ [[লণ্ডন]]ৰ হেম্পষ্টেড হিথৰ পশ্চিম হিথত থকা এটা অস্থিৰ ওক [[গছ]]।&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Farrelly |first=Niall |date=12 October 2023 |title=The Wood for the Trees |url=https://plinth.uk.com/blogs/magazine/trevor-yeung-soft-ground |access-date=5 June 2025 |website=Plinth |language=en |archive-date=13 February 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20250213223353/https://plinth.uk.com/blogs/magazine/trevor-yeung-soft-ground |url-status=live }}&lt;/ref&gt; ই এটা প্ৰতিষ্ঠিত [[সমকামী]] ক্ৰুজিং এলেকাত অৱস্থিত। ইয়াৰ মিহি ডালৰ বাবে বিখ্যাত যিয়ে সমকামী [[মানৱ যৌনতা|যৌনতা]]ক সহজ কৰি তোলে।

== ইতিহাস ==
১৯ শতিকাৰ পৰা হেম্পষ্টেড হিথ এলেকাটো ক্ৰুজিঙৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে।&lt;ref name=TelegMar25&gt;{{cite news|url=https://www.telegraph.co.uk/news/2025/03/09/hampstead-heath-dog-walkers-cruising-homophobic-campaign/|archive-url=https://web.archive.org/web/20250405002702/https://www.telegraph.co.uk/news/2025/03/09/hampstead-heath-dog-walkers-cruising-homophobic-campaign/|title=হেম্পষ্টেডত গে ক্ৰুজিঙৰ বাবে ব্যৱহৃত গছ লৈ হিথত সংঘাত|date=৯ মাৰ্চ ২০২৫|work=[[দ্য ডেইলী টেলিগ্ৰাফ]]|accessdate=১৬ এপ্ৰিল ২০২৫|archivedate=৫ এপ্ৰিল ২০২৫|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

২০২৩ চনৰ অক্টোবৰ মাহত সাংবাদিক ব্ৰন মাহেৰে ''দ্য ফেন্স'' নামৰ এখন ব্ৰিটিছ ব্যংগ-পত্ৰিকাৰ বাবে এই গছটো চাইছিল।&lt;ref name=Fence23&gt;{{cite news|url=https://www.the-fence.com/the-fuck-tree/|archive-url=|title=The Fuck Tree|date=১২ অক্টোবৰ ২০২৩|work=The Fence|accessdate=১৯ এপ্ৰিল ২০২৫|archivedate=}}&lt;/ref&gt; তেওঁ কয় যে এই গছটো বহুদিন ধৰি লোকৰ নজৰত পৰা নাছিল, আৰু ক্ৰুজিঙৰ বাবে ই খুবেই উপযুক্ত ঠাই। তেওঁৰ ভাষ্য অনুসৰি, “গছটোৰ গুৰি হাত মেলি চাদৰ খুচৰি ধৰা দৰে দেখা যায়; ডালটো মাটিলৈ নামি আহি পেটৰ সমান উচ্চতালৈ আহিছে, তাৰপাছত ওপৰলৈ বেঁকা হৈ উঠিছে। গছটো যেন কঁকাল বেঁকা কৰি শোই আছে।”

এই গছটো [[Armistead Maupin]]ৰ ২০২৪ চনৰ উপন্যাস ''[[Mona of the Manor]]'' তো উল্লেখ কৰা হৈছে। তাত উইলফ্ৰেড নামৰ এটা চৰিত্ৰই যৌন সঙ্গী বিচাৰি আহি এই গছটোলৈ যায়। মাউপিনে লিখিছে, “এই গছটো এখন খালি ঠাইত আছিল, যাৰ চাৰিওফালে ডাঠ জংলে আৱৰি ধৰা। গছটোৰ ডাল মাটিলৈ ইমান তললৈ নামি আহিছিল যে ই যেন এখন চেয়াৰৰ দৰে আছিল—য’ত আপুনি হেলি হাত খেলা কৰিব পাৰে, বা আগলৈ বেঁকা হৈ যৌন সম্পৰ্কত লিপ্ত হ’ব পাৰে।”&lt;ref name=&quot;Maupin&quot;&gt;{{cite book |author-link=Armistead Maupin|title=Mona of the Manor |publisher=[[ৰেণ্ডম হাউচ]] |date=৭ মাৰ্চ ২০২৪ |isbn=৯৭৮-১-৪৭৩৫-৭৬৫৬-৮ |page=১০০}}&lt;/ref&gt;</text>
      <sha1>4kfr96n0mhk9185ip7jp7iv2zt8iyah</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519243</id>
      <parentid>519242</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T14:42:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>519243</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5003" sha1="pvi6bu3g31m2dfb4myw8qwmwclsozzb" xml:space="preserve">{{Infobox tree
| name = ফাক গছ
| image = Fuck tree May 2025.jpg
| alt = A photograph of the Fuck Tree in May 2025
| image_caption = ফাক ট্ৰি, ২০২৫ চনত 
| species = অস্থিৰ ওক গছ
| binomial = ''কুৱেৰকাছ পেট্ৰিয়া''
| location = কেমডেনৰ লণ্ডন বৰোত থকা হেম্পষ্টেড হিথ
| coordinates = {{coord|51.564844|-0.1863602|format=dms|display=inline,title|type:landmark_region:UK}}
| seeded = &lt;!-- c. YYYY AD (age {{Age|-XXXX}}) --&gt;
| felled = &lt;!-- {{End date|YYYY|MM|DD|df=y}} --&gt;
| custodian = চিটি অৱ লণ্ডন কৰ্পৰেশ্যন
}}
'''ফাক ট্ৰি''' বা '''ফাক গছ''' উত্তৰ [[লণ্ডন]]ৰ হেম্পষ্টেড হিথৰ পশ্চিম হিথত থকা এটা অস্থিৰ ওক [[গছ]]।&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Farrelly |first=Niall |date=12 October 2023 |title=The Wood for the Trees |url=https://plinth.uk.com/blogs/magazine/trevor-yeung-soft-ground |access-date=5 June 2025 |website=Plinth |language=en |archive-date=13 February 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20250213223353/https://plinth.uk.com/blogs/magazine/trevor-yeung-soft-ground |url-status=live }}&lt;/ref&gt; ই এটা প্ৰতিষ্ঠিত [[সমকামী]] ক্ৰুজিং এলেকাত অৱস্থিত। ইয়াৰ মিহি ডালৰ বাবে বিখ্যাত যিয়ে সমকামী [[মানৱ যৌনতা|যৌনতা]]ক সহজ কৰি তোলে।

== ইতিহাস ==
১৯ শতিকাৰ পৰা হেম্পষ্টেড হিথ এলেকাটো ক্ৰুজিঙৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে।&lt;ref name=TelegMar25&gt;{{cite news|url=https://www.telegraph.co.uk/news/2025/03/09/hampstead-heath-dog-walkers-cruising-homophobic-campaign/|archive-url=https://web.archive.org/web/20250405002702/https://www.telegraph.co.uk/news/2025/03/09/hampstead-heath-dog-walkers-cruising-homophobic-campaign/|title=হেম্পষ্টেডত গে ক্ৰুজিঙৰ বাবে ব্যৱহৃত গছ লৈ হিথত সংঘাত|date=৯ মাৰ্চ ২০২৫|work=[[দ্য ডেইলী টেলিগ্ৰাফ]]|accessdate=১৬ এপ্ৰিল ২০২৫|archivedate=৫ এপ্ৰিল ২০২৫|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

২০২৩ চনৰ অক্টোবৰ মাহত সাংবাদিক ব্ৰন মাহেৰে ''দ্য ফেন্স'' নামৰ এখন ব্ৰিটিছ ব্যংগ-পত্ৰিকাৰ বাবে এই গছটো চাইছিল।&lt;ref name=Fence23&gt;{{cite news|url=https://www.the-fence.com/the-fuck-tree/|archive-url=|title=The Fuck Tree|date=১২ অক্টোবৰ ২০২৩|work=The Fence|accessdate=১৯ এপ্ৰিল ২০২৫|archivedate=}}&lt;/ref&gt; তেওঁ কয় যে এই গছটো বহুদিন ধৰি লোকৰ নজৰত পৰা নাছিল, আৰু ক্ৰুজিঙৰ বাবে ই খুবেই উপযুক্ত ঠাই। তেওঁৰ ভাষ্য অনুসৰি, “গছটোৰ গুৰি হাত মেলি চাদৰ খুচৰি ধৰা দৰে দেখা যায়; ডালটো মাটিলৈ নামি আহি পেটৰ সমান উচ্চতালৈ আহিছে, তাৰপাছত ওপৰলৈ বেঁকা হৈ উঠিছে। গছটো যেন কঁকাল বেঁকা কৰি শোই আছে।”

এই গছটো [[Armistead Maupin]]ৰ ২০২৪ চনৰ উপন্যাস ''[[Mona of the Manor]]'' তো উল্লেখ কৰা হৈছে। তাত উইলফ্ৰেড নামৰ এটা চৰিত্ৰই যৌন সঙ্গী বিচাৰি আহি এই গছটোলৈ যায়। মাউপিনে লিখিছে, “এই গছটো এখন খালি ঠাইত আছিল, যাৰ চাৰিওফালে ডাঠ জংলে আৱৰি ধৰা। গছটোৰ ডাল মাটিলৈ ইমান তললৈ নামি আহিছিল যে ই যেন এখন চেয়াৰৰ দৰে আছিল—য’ত আপুনি হেলি হাত খেলা কৰিব পাৰে, বা আগলৈ বেঁকা হৈ যৌন সম্পৰ্কত লিপ্ত হ’ব পাৰে।”&lt;ref name=&quot;Maupin&quot;&gt;{{cite book |author-link=Armistead Maupin|title=Mona of the Manor |publisher=[[ৰেণ্ডম হাউচ]] |date=৭ মাৰ্চ ২০২৪ |isbn=৯৭৮-১-৪৭৩৫-৭৬৫৬-৮ |page=১০০}}&lt;/ref&gt;

==তথ্যসূত্ৰ==</text>
      <sha1>pvi6bu3g31m2dfb4myw8qwmwclsozzb</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519245</id>
      <parentid>519243</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T14:55:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>519245</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5122" sha1="54yis7saty4iuirz69gcydaxcb3aaa8" xml:space="preserve">{{Infobox tree
| name = ফাক গছ
| image = Fuck tree May 2025.jpg
| alt = A photograph of the Fuck Tree in May 2025
| image_caption = ফাক ট্ৰি, ২০২৫ চনত 
| species = অস্থিৰ ওক গছ
| binomial = ''কুৱেৰকাছ পেট্ৰিয়া''
| location = কেমডেনৰ লণ্ডন বৰোত থকা হেম্পষ্টেড হিথ
| coordinates = {{coord|51.564844|-0.1863602|format=dms|display=inline,title|type:landmark_region:UK}}
| seeded = &lt;!-- c. YYYY AD (age {{Age|-XXXX}}) --&gt;
| felled = &lt;!-- {{End date|YYYY|MM|DD|df=y}} --&gt;
| custodian = চিটি অৱ লণ্ডন কৰ্পৰেশ্যন
}}
'''ফাক ট্ৰি''' বা '''ফাক গছ''' উত্তৰ [[লণ্ডন]]ৰ হেম্পষ্টেড হিথৰ পশ্চিম হিথত থকা এটা অস্থিৰ ওক [[গছ]]।&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Farrelly |first=Niall |date=12 October 2023 |title=The Wood for the Trees |url=https://plinth.uk.com/blogs/magazine/trevor-yeung-soft-ground |access-date=5 June 2025 |website=Plinth |language=en |archive-date=13 February 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20250213223353/https://plinth.uk.com/blogs/magazine/trevor-yeung-soft-ground |url-status=live }}&lt;/ref&gt; ই এটা প্ৰতিষ্ঠিত [[সমকামী]] ক্ৰুজিং এলেকাত অৱস্থিত। ইয়াৰ মিহি ডালৰ বাবে বিখ্যাত যিয়ে সমকামী [[মানৱ যৌনতা|যৌনতা]]ক সহজ কৰি তোলে।

== ইতিহাস ==
১৯ শতিকাৰ পৰা হেম্পষ্টেড হিথ এলেকাটো ক্ৰুজিঙৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে।&lt;ref name=TelegMar25&gt;{{cite news|url=https://www.telegraph.co.uk/news/2025/03/09/hampstead-heath-dog-walkers-cruising-homophobic-campaign/|archive-url=https://web.archive.org/web/20250405002702/https://www.telegraph.co.uk/news/2025/03/09/hampstead-heath-dog-walkers-cruising-homophobic-campaign/|title=হেম্পষ্টেডত গে ক্ৰুজিঙৰ বাবে ব্যৱহৃত গছ লৈ হিথত সংঘাত|date=৯ মাৰ্চ ২০২৫|work=[[দ্য ডেইলী টেলিগ্ৰাফ]]|accessdate=১৬ এপ্ৰিল ২০২৫|archivedate=৫ এপ্ৰিল ২০২৫|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ২০২৩ চনৰ অক্টোবৰ মাহত সাংবাদিক ব্ৰন মাহেৰে ''দ্য ফেন্স'' নামৰ এখন ব্ৰিটিছ ব্যংগ-পত্ৰিকাত এই গছজোপা পোহৰলৈ আনিছিল।&lt;ref name=Fence23&gt;{{cite news|url=https://www.the-fence.com/the-fuck-tree/|archive-url=|title=The Fuck Tree|date=১২ অক্টোবৰ ২০২৩|work=The Fence|accessdate=১৯ এপ্ৰিল ২০২৫|archivedate=}}&lt;/ref&gt; তেওঁ কয় যে এই গছটো বহুদিন ধৰি মানুহৰ চকুত পৰা নাছিল, আৰু ক্ৰুজিঙৰ বাবে ই খুবেই উপযুক্ত ঠাই। তেওঁৰ ভাষ্য অনুসৰি, “গছজোপাৰ গুৰি হাত মেলি চাদৰ খুচৰি ধৰাৰ দৰে দেখা যায়; ডালটো মাটিলৈ নামি আহি পেটৰ সমান উচ্চতালৈ আহিছে, তাৰপাছত ওপৰলৈ বেঁকা হৈ উঠিছে। গছটো যেন কঁকাল বেঁকা কৰি শুই আছে।” এই গছজোপাৰ কথা আৰ্মিষ্টেড মাউপিনৰ ২০২৪ চনৰ উপন্যাস ''ম'না অৱ দ্য মন'ৰ''তো উল্লেখ কৰা হৈছে। তাত উইলফ্ৰেড নামৰ এটা চৰিত্ৰই যৌন সঙ্গী বিচাৰি আহি এই গছজোপাৰ ওচৰলৈ যায়। মাউপিনে লিখিছে, “এই গছজোপা এখন খালি ঠাইত আছিল, যাৰ চাৰিওফালে ডাঠ জঙ্ঘলেৰে আৱৰি ধৰা। গছজোপাৰ ডাল মাটিলৈ ইমান তললৈ নামি আহিছিল যে ই যেন এখন চকীৰ দৰে আছিল—য’ত আপুনি হেলি হাত খেলা কৰিব পাৰে, বা আগলৈ বেঁকা হৈ যৌন সম্পৰ্কত লিপ্ত হ’ব পাৰে।”&lt;ref name=&quot;Maupin&quot;&gt;{{cite book |author-link=Armistead Maupin|title=Mona of the Manor |publisher=ৰেণ্ডম হাউচ |date=৭ মাৰ্চ ২০২৪ |isbn=৯৭৮-১-৪৭৩৫-৭৬৫৬-৮ |page=১০০}}&lt;/ref&gt;

==তথ্যসূত্ৰ==</text>
      <sha1>54yis7saty4iuirz69gcydaxcb3aaa8</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519247</id>
      <parentid>519245</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T14:58:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>/* ইতিহাস */</comment>
      <origin>519247</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5189" sha1="jzcq8wrmbzqjhq9q86vy82um5dkwxcd" xml:space="preserve">{{Infobox tree
| name = ফাক গছ
| image = Fuck tree May 2025.jpg
| alt = A photograph of the Fuck Tree in May 2025
| image_caption = ফাক ট্ৰি, ২০২৫ চনত 
| species = অস্থিৰ ওক গছ
| binomial = ''কুৱেৰকাছ পেট্ৰিয়া''
| location = কেমডেনৰ লণ্ডন বৰোত থকা হেম্পষ্টেড হিথ
| coordinates = {{coord|51.564844|-0.1863602|format=dms|display=inline,title|type:landmark_region:UK}}
| seeded = &lt;!-- c. YYYY AD (age {{Age|-XXXX}}) --&gt;
| felled = &lt;!-- {{End date|YYYY|MM|DD|df=y}} --&gt;
| custodian = চিটি অৱ লণ্ডন কৰ্পৰেশ্যন
}}
'''ফাক ট্ৰি''' বা '''ফাক গছ''' উত্তৰ [[লণ্ডন]]ৰ হেম্পষ্টেড হিথৰ পশ্চিম হিথত থকা এটা অস্থিৰ ওক [[গছ]]।&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Farrelly |first=Niall |date=12 October 2023 |title=The Wood for the Trees |url=https://plinth.uk.com/blogs/magazine/trevor-yeung-soft-ground |access-date=5 June 2025 |website=Plinth |language=en |archive-date=13 February 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20250213223353/https://plinth.uk.com/blogs/magazine/trevor-yeung-soft-ground |url-status=live }}&lt;/ref&gt; ই এটা প্ৰতিষ্ঠিত [[সমকামী]] ক্ৰুজিং এলেকাত অৱস্থিত। ইয়াৰ মিহি ডালৰ বাবে বিখ্যাত যিয়ে সমকামী [[মানৱ যৌনতা|যৌনতা]]ক সহজ কৰি তোলে।

== ইতিহাস ==
১৯ শতিকাৰ পৰা হেম্পষ্টেড হিথ এলেকাটো ক্ৰুজিঙৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে।&lt;ref name=TelegMar25&gt;{{cite news|url=https://www.telegraph.co.uk/news/2025/03/09/hampstead-heath-dog-walkers-cruising-homophobic-campaign/|archive-url=https://web.archive.org/web/20250405002702/https://www.telegraph.co.uk/news/2025/03/09/hampstead-heath-dog-walkers-cruising-homophobic-campaign/|title=হেম্পষ্টেডত গে ক্ৰুজিঙৰ বাবে ব্যৱহৃত গছ লৈ হিথত সংঘাত|date=৯ মাৰ্চ ২০২৫|work=[[দ্য ডেইলী টেলিগ্ৰাফ]]|accessdate=১৬ এপ্ৰিল ২০২৫|archivedate=৫ এপ্ৰিল ২০২৫|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ২০২৩ চনৰ অক্টোবৰ মাহত সাংবাদিক ব্ৰন মাহেৰে ''দ্য ফেন্স'' নামৰ এখন ব্ৰিটিছ ব্যংগ-পত্ৰিকাত এই গছজোপা পোহৰলৈ আনিছিল।&lt;ref name=Fence23&gt;{{cite news|url=https://www.the-fence.com/the-fuck-tree/|archive-url=|title=The Fuck Tree|date=১২ অক্টোবৰ ২০২৩|work=The Fence|accessdate=১৯ এপ্ৰিল ২০২৫|archivedate=}}&lt;/ref&gt; তেওঁ কয় যে এই গছটো বহুদিন ধৰি মানুহৰ চকুত পৰা নাছিল, আৰু ক্ৰুজিঙৰ বাবে ই খুবেই উপযুক্ত ঠাই। তেওঁৰ ভাষ্য অনুসৰি, “গছজোপাৰ গুৰি হাত মেলি চাদৰ খুচৰি ধৰাৰ দৰে দেখা যায়; ডালটো মাটিলৈ নামি আহি পেটৰ সমান উচ্চতালৈ আহিছে, তাৰপাছত ওপৰলৈ বেঁকা হৈ উঠিছে। গছটো যেন কঁকাল বেঁকা কৰি শুই আছে।” এই গছজোপাৰ কথা আৰ্মিষ্টেড মাউপিনৰ ২০২৪ চনৰ উপন্যাস ''ম'না অৱ দ্য মন'ৰ''তো উল্লেখ কৰা হৈছে। তাত উইলফ্ৰেড নামৰ এটা চৰিত্ৰই যৌন সঙ্গী বিচাৰি আহি এই গছজোপাৰ ওচৰলৈ যায়। মাউপিনে লিখিছে, “এই গছজোপা এখন খালি ঠাইত আছিল, যাৰ চাৰিওফালে ডাঠ জঙ্ঘলেৰে আৱৰি ধৰা। গছজোপাৰ ডাল মাটিলৈ ইমান তললৈ নামি আহিছিল যে ই যেন এখন চকীৰ দৰে আছিল—য’ত আপুনি হেলি [[হস্তমৈথুন]] কৰিব পাৰে, বা আগলৈ বেঁকা হৈ [[অনাভেদী যৌন ক্ৰিয়া|যৌন সম্পৰ্ক]]ত লিপ্ত হ’ব পাৰে।”&lt;ref name=&quot;Maupin&quot;&gt;{{cite book |author-link=Armistead Maupin|title=Mona of the Manor |publisher=ৰেণ্ডম হাউচ |date=৭ মাৰ্চ ২০২৪ |isbn=৯৭৮-১-৪৭৩৫-৭৬৫৬-৮ |page=১০০}}&lt;/ref&gt;

==তথ্যসূত্ৰ==</text>
      <sha1>jzcq8wrmbzqjhq9q86vy82um5dkwxcd</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519248</id>
      <parentid>519247</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T14:58:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>[[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল।</comment>
      <origin>519248</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5282" sha1="44tl4w8068g56ezdm1s8omqy119hhwa" xml:space="preserve">{{Infobox tree
| name = ফাক গছ
| image = Fuck tree May 2025.jpg
| alt = A photograph of the Fuck Tree in May 2025
| image_caption = ফাক ট্ৰি, ২০২৫ চনত 
| species = অস্থিৰ ওক গছ
| binomial = ''কুৱেৰকাছ পেট্ৰিয়া''
| location = কেমডেনৰ লণ্ডন বৰোত থকা হেম্পষ্টেড হিথ
| coordinates = {{coord|51.564844|-0.1863602|format=dms|display=inline,title|type:landmark_region:UK}}
| seeded = &lt;!-- c. YYYY AD (age {{Age|-XXXX}}) --&gt;
| felled = &lt;!-- {{End date|YYYY|MM|DD|df=y}} --&gt;
| custodian = চিটি অৱ লণ্ডন কৰ্পৰেশ্যন
}}
'''ফাক ট্ৰি''' বা '''ফাক গছ''' উত্তৰ [[লণ্ডন]]ৰ হেম্পষ্টেড হিথৰ পশ্চিম হিথত থকা এটা অস্থিৰ ওক [[গছ]]।&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Farrelly |first=Niall |date=12 October 2023 |title=The Wood for the Trees |url=https://plinth.uk.com/blogs/magazine/trevor-yeung-soft-ground |access-date=5 June 2025 |website=Plinth |language=en |archive-date=13 February 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20250213223353/https://plinth.uk.com/blogs/magazine/trevor-yeung-soft-ground |url-status=live }}&lt;/ref&gt; ই এটা প্ৰতিষ্ঠিত [[সমকামী]] ক্ৰুজিং এলেকাত অৱস্থিত। ইয়াৰ মিহি ডালৰ বাবে বিখ্যাত যিয়ে সমকামী [[মানৱ যৌনতা|যৌনতা]]ক সহজ কৰি তোলে। 

== ইতিহাস ==
১৯ শতিকাৰ পৰা হেম্পষ্টেড হিথ এলেকাটো ক্ৰুজিঙৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে।&lt;ref name=TelegMar25&gt;{{cite news|url=https://www.telegraph.co.uk/news/2025/03/09/hampstead-heath-dog-walkers-cruising-homophobic-campaign/|archive-url=https://web.archive.org/web/20250405002702/https://www.telegraph.co.uk/news/2025/03/09/hampstead-heath-dog-walkers-cruising-homophobic-campaign/|title=হেম্পষ্টেডত গে ক্ৰুজিঙৰ বাবে ব্যৱহৃত গছ লৈ হিথত সংঘাত|date=৯ মাৰ্চ ২০২৫|work=[[দ্য ডেইলী টেলিগ্ৰাফ]]|accessdate=১৬ এপ্ৰিল ২০২৫|archivedate=৫ এপ্ৰিল ২০২৫|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ২০২৩ চনৰ অক্টোবৰ মাহত সাংবাদিক ব্ৰন মাহেৰে ''দ্য ফেন্স'' নামৰ এখন ব্ৰিটিছ ব্যংগ-পত্ৰিকাত এই গছজোপা পোহৰলৈ আনিছিল।&lt;ref name=Fence23&gt;{{cite news|url=https://www.the-fence.com/the-fuck-tree/|archive-url=|title=The Fuck Tree|date=১২ অক্টোবৰ ২০২৩|work=The Fence|accessdate=১৯ এপ্ৰিল ২০২৫|archivedate=}}&lt;/ref&gt; তেওঁ কয় যে এই গছটো বহুদিন ধৰি মানুহৰ চকুত পৰা নাছিল, আৰু ক্ৰুজিঙৰ বাবে ই খুবেই উপযুক্ত ঠাই। তেওঁৰ ভাষ্য অনুসৰি, “গছজোপাৰ গুৰি হাত মেলি চাদৰ খুচৰি ধৰাৰ দৰে দেখা যায়; ডালটো মাটিলৈ নামি আহি পেটৰ সমান উচ্চতালৈ আহিছে, তাৰপাছত ওপৰলৈ বেঁকা হৈ উঠিছে। গছটো যেন কঁকাল বেঁকা কৰি শুই আছে।” এই গছজোপাৰ কথা আৰ্মিষ্টেড মাউপিনৰ ২০২৪ চনৰ উপন্যাস ''ম'না অৱ দ্য মন'ৰ''তো উল্লেখ কৰা হৈছে। তাত উইলফ্ৰেড নামৰ এটা চৰিত্ৰই যৌন সঙ্গী বিচাৰি আহি এই গছজোপাৰ ওচৰলৈ যায়। মাউপিনে লিখিছে, “এই গছজোপা এখন খালি ঠাইত আছিল, যাৰ চাৰিওফালে ডাঠ জঙ্ঘলেৰে আৱৰি ধৰা। গছজোপাৰ ডাল মাটিলৈ ইমান তললৈ নামি আহিছিল যে ই যেন এখন চকীৰ দৰে আছিল—য’ত আপুনি হেলি [[হস্তমৈথুন]] কৰিব পাৰে, বা আগলৈ বেঁকা হৈ [[অনাভেদী যৌন ক্ৰিয়া|যৌন সম্পৰ্ক]]ত লিপ্ত হ’ব পাৰে।”&lt;ref name=&quot;Maupin&quot;&gt;{{cite book |author-link=Armistead Maupin|title=Mona of the Manor |publisher=ৰেণ্ডম হাউচ |date=৭ মাৰ্চ ২০২৪ |isbn=৯৭৮-১-৪৭৩৫-৭৬৫৬-৮ |page=১০০}}&lt;/ref&gt;

==তথ্যসূত্ৰ==

[[শ্ৰেণী:বৃক্ষ]]
[[শ্ৰেণী:মানৱ যৌনতা]]</text>
      <sha1>44tl4w8068g56ezdm1s8omqy119hhwa</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519249</id>
      <parentid>519248</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T14:59:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>/* ইতিহাস */</comment>
      <origin>519249</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5281" sha1="p9op53lnxpsuwi55qkfai10f032ughf" xml:space="preserve">{{Infobox tree
| name = ফাক গছ
| image = Fuck tree May 2025.jpg
| alt = A photograph of the Fuck Tree in May 2025
| image_caption = ফাক ট্ৰি, ২০২৫ চনত 
| species = অস্থিৰ ওক গছ
| binomial = ''কুৱেৰকাছ পেট্ৰিয়া''
| location = কেমডেনৰ লণ্ডন বৰোত থকা হেম্পষ্টেড হিথ
| coordinates = {{coord|51.564844|-0.1863602|format=dms|display=inline,title|type:landmark_region:UK}}
| seeded = &lt;!-- c. YYYY AD (age {{Age|-XXXX}}) --&gt;
| felled = &lt;!-- {{End date|YYYY|MM|DD|df=y}} --&gt;
| custodian = চিটি অৱ লণ্ডন কৰ্পৰেশ্যন
}}
'''ফাক ট্ৰি''' বা '''ফাক গছ''' উত্তৰ [[লণ্ডন]]ৰ হেম্পষ্টেড হিথৰ পশ্চিম হিথত থকা এটা অস্থিৰ ওক [[গছ]]।&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Farrelly |first=Niall |date=12 October 2023 |title=The Wood for the Trees |url=https://plinth.uk.com/blogs/magazine/trevor-yeung-soft-ground |access-date=5 June 2025 |website=Plinth |language=en |archive-date=13 February 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20250213223353/https://plinth.uk.com/blogs/magazine/trevor-yeung-soft-ground |url-status=live }}&lt;/ref&gt; ই এটা প্ৰতিষ্ঠিত [[সমকামী]] ক্ৰুজিং এলেকাত অৱস্থিত। ইয়াৰ মিহি ডালৰ বাবে বিখ্যাত যিয়ে সমকামী [[মানৱ যৌনতা|যৌনতা]]ক সহজ কৰি তোলে। 

== ইতিহাস ==
১৯ শতিকাৰ পৰা হেম্পষ্টেড হিথ এলেকাটো ক্ৰুজিঙৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে।&lt;ref name=TelegMar25&gt;{{cite news|url=https://www.telegraph.co.uk/news/2025/03/09/hampstead-heath-dog-walkers-cruising-homophobic-campaign/|archive-url=https://web.archive.org/web/20250405002702/https://www.telegraph.co.uk/news/2025/03/09/hampstead-heath-dog-walkers-cruising-homophobic-campaign/|title=হেম্পষ্টেডত গে ক্ৰুজিঙৰ বাবে ব্যৱহৃত গছ লৈ হিথত সংঘাত|date=৯ মাৰ্চ ২০২৫|work=[[দ্য ডেইলী টেলিগ্ৰাফ]]|accessdate=১৬ এপ্ৰিল ২০২৫|archivedate=৫ এপ্ৰিল ২০২৫|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ২০২৩ চনৰ অক্টোবৰ মাহত সাংবাদিক ব্ৰন মাহেৰে ''দ্য ফেন্স'' নামৰ এখন ব্ৰিটিছ ব্যংগ-পত্ৰিকাত এই গছজোপা পোহৰলৈ আনিছিল।&lt;ref name=Fence23&gt;{{cite news|url=https://www.the-fence.com/the-fuck-tree/|archive-url=|title=The Fuck Tree|date=১২ অক্টোবৰ ২০২৩|work=The Fence|accessdate=১৯ এপ্ৰিল ২০২৫|archivedate=}}&lt;/ref&gt; তেওঁ কয় যে এই গছটো বহুদিন ধৰি মানুহৰ চকুত পৰা নাছিল, আৰু ক্ৰুজিঙৰ বাবে ই খুবেই উপযুক্ত ঠাই। তেওঁৰ ভাষ্য অনুসৰি, “গছজোপাৰ গুৰি হাত মেলি চাদৰ খুচৰি ধৰাৰ দৰে দেখা যায়; ডালটো মাটিলৈ নামি আহি পেটৰ সমান উচ্চতালৈ আহিছে, তাৰপাছত ওপৰলৈ বেঁকা হৈ উঠিছে। গছটো যেন কঁকাল বেঁকা কৰি শুই আছে।” এই গছজোপাৰ কথা আৰ্মিষ্টেড মাউপিনৰ ২০২৪ চনৰ উপন্যাস ''ম'না অৱ দ্য মন'ৰ''তো উল্লেখ কৰা হৈছে। তাত উইলফ্ৰেড নামৰ এটা চৰিত্ৰই যৌন সঙ্গী বিচাৰি আহি এই গছজোপাৰ ওচৰলৈ যায়। মাউপিনে লিখিছে, “এই গছজোপা এখন খালি ঠাইত আছিল, যাৰ চাৰিওফালে ডাঠ জঙ্ঘলেৰে আৱৰি ধৰা। গছজোপাৰ ডাল মাটিলৈ ইমান তললৈ নামি আহিছিল যে ই যেন এখন চকীৰ দৰে আছিল—য’ত আপুনি হেলি [[হস্তমৈথুন]] কৰিব পাৰে, বা আগলৈ বেঁকা হৈ [[অনাভেদী যৌনক্ৰিয়া|যৌন সম্পৰ্ক]]ত লিপ্ত হ’ব পাৰে।”&lt;ref name=&quot;Maupin&quot;&gt;{{cite book |author-link=Armistead Maupin|title=Mona of the Manor |publisher=ৰেণ্ডম হাউচ |date=৭ মাৰ্চ ২০২৪ |isbn=৯৭৮-১-৪৭৩৫-৭৬৫৬-৮ |page=১০০}}&lt;/ref&gt;

==তথ্যসূত্ৰ==

[[শ্ৰেণী:বৃক্ষ]]
[[শ্ৰেণী:মানৱ যৌনতা]]</text>
      <sha1>p9op53lnxpsuwi55qkfai10f032ughf</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519251</id>
      <parentid>519249</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T15:01:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>519251</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8145" sha1="5w8d6wfpc4rlejxntu6wfw42w9ob58n" xml:space="preserve">{{Infobox tree
| name = ফাক গছ
| image = Fuck tree May 2025.jpg
| alt = A photograph of the Fuck Tree in May 2025
| image_caption = ফাক ট্ৰি, ২০২৫ চনত 
| species = অস্থিৰ ওক গছ
| binomial = ''কুৱেৰকাছ পেট্ৰিয়া''
| location = কেমডেনৰ লণ্ডন বৰোত থকা হেম্পষ্টেড হিথ
| coordinates = {{coord|51.564844|-0.1863602|format=dms|display=inline,title|type:landmark_region:UK}}
| seeded = &lt;!-- c. YYYY AD (age {{Age|-XXXX}}) --&gt;
| felled = &lt;!-- {{End date|YYYY|MM|DD|df=y}} --&gt;
| custodian = চিটি অৱ লণ্ডন কৰ্পৰেশ্যন
}}
'''ফাক ট্ৰি''' বা '''ফাক গছ''' উত্তৰ [[লণ্ডন]]ৰ হেম্পষ্টেড হিথৰ পশ্চিম হিথত থকা এটা অস্থিৰ ওক [[গছ]]।&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Farrelly |first=Niall |date=12 October 2023 |title=The Wood for the Trees |url=https://plinth.uk.com/blogs/magazine/trevor-yeung-soft-ground |access-date=5 June 2025 |website=Plinth |language=en |archive-date=13 February 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20250213223353/https://plinth.uk.com/blogs/magazine/trevor-yeung-soft-ground |url-status=live }}&lt;/ref&gt; ই এটা প্ৰতিষ্ঠিত [[সমকামী]] ক্ৰুজিং এলেকাত অৱস্থিত। ইয়াৰ মিহি ডালৰ বাবে বিখ্যাত যিয়ে সমকামী [[মানৱ যৌনতা|যৌনতা]]ক সহজ কৰি তোলে। 

== ইতিহাস ==
১৯ শতিকাৰ পৰা হেম্পষ্টেড হিথ এলেকাটো ক্ৰুজিঙৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে।&lt;ref name=TelegMar25&gt;{{cite news|url=https://www.telegraph.co.uk/news/2025/03/09/hampstead-heath-dog-walkers-cruising-homophobic-campaign/|archive-url=https://web.archive.org/web/20250405002702/https://www.telegraph.co.uk/news/2025/03/09/hampstead-heath-dog-walkers-cruising-homophobic-campaign/|title=হেম্পষ্টেডত গে ক্ৰুজিঙৰ বাবে ব্যৱহৃত গছ লৈ হিথত সংঘাত|date=৯ মাৰ্চ ২০২৫|work=[[দ্য ডেইলী টেলিগ্ৰাফ]]|accessdate=১৬ এপ্ৰিল ২০২৫|archivedate=৫ এপ্ৰিল ২০২৫|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ২০২৩ চনৰ অক্টোবৰ মাহত সাংবাদিক ব্ৰন মাহেৰে ''দ্য ফেন্স'' নামৰ এখন ব্ৰিটিছ ব্যংগ-পত্ৰিকাত এই গছজোপা পোহৰলৈ আনিছিল।&lt;ref name=Fence23&gt;{{cite news|url=https://www.the-fence.com/the-fuck-tree/|archive-url=|title=The Fuck Tree|date=১২ অক্টোবৰ ২০২৩|work=The Fence|accessdate=১৯ এপ্ৰিল ২০২৫|archivedate=}}&lt;/ref&gt; তেওঁ কয় যে এই গছটো বহুদিন ধৰি মানুহৰ চকুত পৰা নাছিল, আৰু ক্ৰুজিঙৰ বাবে ই খুবেই উপযুক্ত ঠাই। তেওঁৰ ভাষ্য অনুসৰি, “গছজোপাৰ গুৰি হাত মেলি চাদৰ খুচৰি ধৰাৰ দৰে দেখা যায়; ডালটো মাটিলৈ নামি আহি পেটৰ সমান উচ্চতালৈ আহিছে, তাৰপাছত ওপৰলৈ বেঁকা হৈ উঠিছে। গছটো যেন কঁকাল বেঁকা কৰি শুই আছে।” এই গছজোপাৰ কথা আৰ্মিষ্টেড মাউপিনৰ ২০২৪ চনৰ উপন্যাস ''ম'না অৱ দ্য মন'ৰ''তো উল্লেখ কৰা হৈছে। তাত উইলফ্ৰেড নামৰ এটা চৰিত্ৰই যৌন সঙ্গী বিচাৰি আহি এই গছজোপাৰ ওচৰলৈ যায়। মাউপিনে লিখিছে, “এই গছজোপা এখন খালি ঠাইত আছিল, যাৰ চাৰিওফালে ডাঠ জঙ্ঘলেৰে আৱৰি ধৰা। গছজোপাৰ ডাল মাটিলৈ ইমান তললৈ নামি আহিছিল যে ই যেন এখন চকীৰ দৰে আছিল—য’ত আপুনি হেলি [[হস্তমৈথুন]] কৰিব পাৰে, বা আগলৈ বেঁকা হৈ [[অনাভেদী যৌনক্ৰিয়া|যৌন সম্পৰ্ক]]ত লিপ্ত হ’ব পাৰে।”&lt;ref name=&quot;Maupin&quot;&gt;{{cite book |author-link=Armistead Maupin|title=Mona of the Manor |publisher=ৰেণ্ডম হাউচ |date=৭ মাৰ্চ ২০২৪ |isbn=৯৭৮-১-৪৭৩৫-৭৬৫৬-৮ |page=১০০}}&lt;/ref&gt;

==শিল্পত==
 ২০১৭ চনৰ [[শিল্প ছবি]] পৰিবেশন শিল্পী লিজ ৰ'জেনফেল্ডৰ ''ফাক ট্ৰি'' ফাক ট্ৰিৰ প্ৰতিকৃতি হিচাপে আৰু ১৯৮৯ চনত [[লুথাৰ প্ৰাইচ]]ৰ ''ছডম'' ছবিৰ প্ৰতিক্ৰিয়া হিচাপে নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল।&lt;ref name='LUX'&gt;{{cite web|title=FUCK  TREE|url=https://lux.org.uk/work/fuck-tree/|archive-url=https://web.archive.org/web/20250526221151/https://lux.org.uk/work/fuck-tree/|প্ৰকাশক=লাক্স|প্ৰৱেশ তাৰিখ=১৭ এপ্ৰিল ২০২৫|আৰ্কাইভ তাৰিখ=২৬ মে'  2025|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ৰ'জেনফেল্ডে পৰৱৰ্তী সময়ত ছবিখনৰ কিছু অংশ [[Female ejaculation|her own ejaculate]] ত তিয়াই ইয়াৰ ছবিখন খহাই পেলাইছিল আৰু ইয়াক আৰ্ট গেলেৰী ''LUX''ৰ বাগিচাত পুতি থৈছিল।&lt;ref name='LUX'/&gt; ৰ'জেনফেল্ডৰ ছবিখনক পৰীক্ষা কৰা বুলি বৰ্ণনা কৰা হৈছে।  'এপ'কেলিপছ', অদৃশ্য গণহত্যা, আৰু কুইয়াৰ মৃত্যুৰ পিছত বিচিত্ৰ জীৱনৰ ইতিবাচক আকোৱালি লোৱা।'&lt;ref name='LUX'/&gt;

 শিল্পী ট্ৰেভৰ ইয়ঙে ২০২৩ চনত কেনিংটনৰ [[গেছৱৰ্কছ গেলেৰী]]ত অনুষ্ঠিত হোৱা ''চফ্ট গ্ৰাউণ্ড'' প্ৰদৰ্শনীত চাবোনেৰে গছজোপা পুনৰ সৃষ্টি কৰিছিল।&lt;ref name=AN23&gt;{{cite  news|last=ঝালা|first=কবীৰ|url=https://www.theartnewspaper.com/2023/12/07/hampstead-heaths-notorious-gay-cruising-spot-recreated-for-london-exhibition|archive-url=|title=হাম্পষ্টেড হিথৰ কুখ্যাত গে ক্ৰুজিং স্পট লণ্ডনৰ বাবে পুনৰ সৃষ্টি কৰা হৈছে  exhibition|date=7 December 2023|work=[[The Art Newspaper]]|accessdate=19 April 2025|archivedate=}}&lt;/ref&gt; ইয়ুঙে গছজোপাক &quot; ... ইচ্ছাৰ শাৰীৰিক মূৰ্তি, অনুভূতিৰ সেই আটাইতকৈ ৰহস্যময়&quot; আৰু &quot;মানৱীয় পাৰস্পৰিক ক্ৰিয়াৰ&quot; স্মৃতিসৌধ বুলি বৰ্ণনা কৰিছে।&lt;ref name=AN23/&gt;

==তথ্যসূত্ৰ==

[[শ্ৰেণী:বৃক্ষ]]
[[শ্ৰেণী:মানৱ যৌনতা]]</text>
      <sha1>5w8d6wfpc4rlejxntu6wfw42w9ob58n</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519252</id>
      <parentid>519251</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T15:09:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>519252</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8272" sha1="apjrqyh3t1q5q3xhbh5bs3a7dn9nru8" xml:space="preserve">{{Infobox tree
| name = ফাক গছ
| image = Fuck tree May 2025.jpg
| alt = A photograph of the Fuck Tree in May 2025
| image_caption = ফাক ট্ৰি, ২০২৫ চনত 
| species = অস্থিৰ ওক গছ
| binomial = ''কুৱেৰকাছ পেট্ৰিয়া''
| location = কেমডেনৰ লণ্ডন বৰোত থকা হেম্পষ্টেড হিথ
| coordinates = {{coord|51.564844|-0.1863602|format=dms|display=inline,title|type:landmark_region:UK}}
| seeded = &lt;!-- c. YYYY AD (age {{Age|-XXXX}}) --&gt;
| felled = &lt;!-- {{End date|YYYY|MM|DD|df=y}} --&gt;
| custodian = চিটি অৱ লণ্ডন কৰ্পৰেশ্যন
}}
'''ফাক ট্ৰি''' বা '''ফাক গছ''' উত্তৰ [[লণ্ডন]]ৰ হেম্পষ্টেড হিথৰ পশ্চিম হিথত থকা এটা অস্থিৰ ওক [[গছ]]।&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Farrelly |first=Niall |date=12 October 2023 |title=The Wood for the Trees |url=https://plinth.uk.com/blogs/magazine/trevor-yeung-soft-ground |access-date=5 June 2025 |website=Plinth |language=en |archive-date=13 February 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20250213223353/https://plinth.uk.com/blogs/magazine/trevor-yeung-soft-ground |url-status=live }}&lt;/ref&gt; ই এটা প্ৰতিষ্ঠিত [[সমকামী]] ক্ৰুজিং এলেকাত অৱস্থিত। ইয়াৰ মিহি ডালৰ বাবে বিখ্যাত যিয়ে সমকামী [[মানৱ যৌনতা|যৌনতা]]ক সহজ কৰি তোলে। 

== ইতিহাস ==
১৯ শতিকাৰ পৰা হেম্পষ্টেড হিথ এলেকাটো ক্ৰুজিঙৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে।&lt;ref name=TelegMar25&gt;{{cite news|url=https://www.telegraph.co.uk/news/2025/03/09/hampstead-heath-dog-walkers-cruising-homophobic-campaign/|archive-url=https://web.archive.org/web/20250405002702/https://www.telegraph.co.uk/news/2025/03/09/hampstead-heath-dog-walkers-cruising-homophobic-campaign/|title=হেম্পষ্টেডত গে ক্ৰুজিঙৰ বাবে ব্যৱহৃত গছ লৈ হিথত সংঘাত|date=৯ মাৰ্চ ২০২৫|work=[[দ্য ডেইলী টেলিগ্ৰাফ]]|accessdate=১৬ এপ্ৰিল ২০২৫|archivedate=৫ এপ্ৰিল ২০২৫|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ২০২৩ চনৰ অক্টোবৰ মাহত সাংবাদিক ব্ৰন মাহেৰে ''দ্য ফেন্স'' নামৰ এখন ব্ৰিটিছ ব্যংগ-পত্ৰিকাত এই গছজোপা পোহৰলৈ আনিছিল।&lt;ref name=Fence23&gt;{{cite news|url=https://www.the-fence.com/the-fuck-tree/|archive-url=|title=The Fuck Tree|date=১২ অক্টোবৰ ২০২৩|work=The Fence|accessdate=১৯ এপ্ৰিল ২০২৫|archivedate=}}&lt;/ref&gt; তেওঁ কয় যে এই গছটো বহুদিন ধৰি মানুহৰ চকুত পৰা নাছিল, আৰু ক্ৰুজিঙৰ বাবে ই খুবেই উপযুক্ত ঠাই। তেওঁৰ ভাষ্য অনুসৰি, “গছজোপাৰ গুৰি হাত মেলি চাদৰ খুচৰি ধৰাৰ দৰে দেখা যায়; ডালটো মাটিলৈ নামি আহি পেটৰ সমান উচ্চতালৈ আহিছে, তাৰপাছত ওপৰলৈ বেঁকা হৈ উঠিছে। গছটো যেন কঁকাল বেঁকা কৰি শুই আছে।” এই গছজোপাৰ কথা আৰ্মিষ্টেড মাউপিনৰ ২০২৪ চনৰ উপন্যাস ''ম'না অৱ দ্য মন'ৰ''তো উল্লেখ কৰা হৈছে। তাত উইলফ্ৰেড নামৰ এটা চৰিত্ৰই যৌন সঙ্গী বিচাৰি আহি এই গছজোপাৰ ওচৰলৈ যায়। মাউপিনে লিখিছে, “এই গছজোপা এখন খালি ঠাইত আছিল, যাৰ চাৰিওফালে ডাঠ জঙ্ঘলেৰে আৱৰি ধৰা। গছজোপাৰ ডাল মাটিলৈ ইমান তললৈ নামি আহিছিল যে ই যেন এখন চকীৰ দৰে আছিল—য’ত আপুনি হেলি [[হস্তমৈথুন]] কৰিব পাৰে, বা আগলৈ বেঁকা হৈ [[অনাভেদী যৌনক্ৰিয়া|যৌন সম্পৰ্ক]]ত লিপ্ত হ’ব পাৰে।”&lt;ref name=&quot;Maupin&quot;&gt;{{cite book |author-link=Armistead Maupin|title=Mona of the Manor |publisher=ৰেণ্ডম হাউচ |date=৭ মাৰ্চ ২০২৪ |isbn=৯৭৮-১-৪৭৩৫-৭৬৫৬-৮ |page=১০০}}&lt;/ref&gt;

==শিল্প হিচাপে==
২০১৭ চনৰ শিল্পী লিজ ৰ'জেনফেল্ডৰ শিল্প ছবি ''ফাক ট্ৰি''ত এই গছজোপা প্ৰতিকৃতি হিচাপে আৰু ১৯৮৯ চনত লুথাৰ প্ৰাইচৰ ''ছডম'' ছবিত প্ৰতিক্ৰিয়া হিচাপে প্ৰকাশ কৰিছিল।&lt;ref name='LUX'&gt;{{cite web|title=FUCK  TREE|url=https://lux.org.uk/work/fuck-tree/|archive-url=https://web.archive.org/web/20250526221151/https://lux.org.uk/work/fuck-tree/|প্ৰকাশক=লাক্স|প্ৰৱেশ তাৰিখ=১৭ এপ্ৰিল ২০২৫|আৰ্কাইভ তাৰিখ=২৬ মে'  2025|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ৰ'জেনফেল্ডে পৰৱৰ্তী সময়ত ছবিখনৰ কিছু অংশ তাইৰ নিজৰ স্খলনত তিয়াই ইয়াৰ ছবিখন খহাই পেলাইছিল আৰু ইয়াক আৰ্ট গেলেৰী ''LUX''ৰ বাগিচাত পুতি থৈছিল।&lt;ref name='LUX'/&gt; ৰ'জেনফেল্ডৰ ছবিখনক পৰীক্ষা কৰা বুলি বৰ্ণনা কৰা হৈছে। ছবিখনত  'এপ'কেলিপছ', অদৃশ্য গণহত্যা, আৰু কুইয়াৰ মৃত্যুৰ পিছত বিচিত্ৰ জীৱনৰ ইতিবাচক আঁকোৱালি লোৱা কথা বৰ্ণনা কৰা হৈছে।'&lt;ref name='LUX'/&gt;

শিল্পী ট্ৰেভৰ ইয়ঙে ২০২৩ চনত কেনিংটনৰ গেছৱৰ্কছ গেলেৰীত অনুষ্ঠিত হোৱা ''চফ্ট গ্ৰাউণ্ড'' প্ৰদৰ্শনীত চাবোনেৰে গছজোপা পুনৰ সৃষ্টি কৰিছিল।&lt;ref name=AN23&gt;{{cite  news|last=ঝালা|first=কবীৰ|url=https://www.theartnewspaper.com/2023/12/07/hampstead-heaths-notorious-gay-cruising-spot-recreated-for-london-exhibition|archive-url=|title=হাম্পষ্টেড হিথৰ কুখ্যাত গে ক্ৰুজিং স্পট লণ্ডনৰ বাবে পুনৰ সৃষ্টি কৰা হৈছে  exhibition|date=৭ ডিচেম্বৰ ২০২৩|work=দ্য আৰ্ট নিউজপেপাৰ|accessdate=১৯ এপ্ৰিল ২০২৫|archivedate=}}&lt;/ref&gt; ইয়ুঙে গছজোপাক &quot; ... ইচ্ছাৰ শাৰীৰিক মূৰ্তি, অনুভূতিৰ সেই আটাইতকৈ ৰহস্যময়&quot; আৰু &quot;মানৱীয় পাৰস্পৰিক ক্ৰিয়াৰ&quot; স্মৃতিসৌধ বুলি বৰ্ণনা কৰিছে।&lt;ref name=AN23/&gt;

==তথ্যসূত্ৰ==

[[শ্ৰেণী:বৃক্ষ]]
[[শ্ৰেণী:মানৱ যৌনতা]]</text>
      <sha1>apjrqyh3t1q5q3xhbh5bs3a7dn9nru8</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519253</id>
      <parentid>519252</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T15:26:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>519253</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8300" sha1="ro2d3xyr93jxxox3d0lv9cgs5zgj0ak" xml:space="preserve">{{Infobox tree
| name = ফাক গছ
| image = Fuck tree May 2025.jpg
| alt = A photograph of the Fuck Tree in May 2025
| image_caption = ফাক ট্ৰি, ২০২৫ চনত 
| species = অস্থিৰ ওক গছ
| binomial = ''কুৱেৰকাছ পেট্ৰিয়া''
| location = কেমডেনৰ লণ্ডন বৰোত থকা হেম্পষ্টেড হিথ
| coordinates = {{coord|51.564844|-0.1863602|format=dms|display=inline,title|type:landmark_region:UK}}
| seeded = &lt;!-- c. YYYY AD (age {{Age|-XXXX}}) --&gt;
| felled = &lt;!-- {{End date|YYYY|MM|DD|df=y}} --&gt;
| custodian = চিটি অৱ লণ্ডন কৰ্পৰেশ্যন
}}
'''ফাক ট্ৰি''' বা '''ফাক গছ''' উত্তৰ [[লণ্ডন]]ৰ হেম্পষ্টেড হিথৰ পশ্চিম হিথত থকা এটা অস্থিৰ ওক [[গছ]]।&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Farrelly |first=Niall |date=12 October 2023 |title=The Wood for the Trees |url=https://plinth.uk.com/blogs/magazine/trevor-yeung-soft-ground |access-date=5 June 2025 |website=Plinth |language=en |archive-date=13 February 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20250213223353/https://plinth.uk.com/blogs/magazine/trevor-yeung-soft-ground |url-status=live }}&lt;/ref&gt; ই এটা প্ৰতিষ্ঠিত [[সমকামী]] ক্ৰুজিং এলেকাত অৱস্থিত। ইয়াৰ মিহি ডালৰ বাবে বিখ্যাত যিয়ে সমকামী [[মানৱ যৌনতা|যৌনতা]]ক সহজ কৰি তোলে। 

== ইতিহাস ==
১৯ শতিকাৰ পৰা হেম্পষ্টেড হিথ এলেকাটো ক্ৰুজিঙৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে।&lt;ref name=TelegMar25&gt;{{cite news|url=https://www.telegraph.co.uk/news/2025/03/09/hampstead-heath-dog-walkers-cruising-homophobic-campaign/|archive-url=https://web.archive.org/web/20250405002702/https://www.telegraph.co.uk/news/2025/03/09/hampstead-heath-dog-walkers-cruising-homophobic-campaign/|title=হেম্পষ্টেডত গে ক্ৰুজিঙৰ বাবে ব্যৱহৃত গছ লৈ হিথত সংঘাত|date=৯ মাৰ্চ ২০২৫|work=[[দ্য ডেইলী টেলিগ্ৰাফ]]|accessdate=১৬ এপ্ৰিল ২০২৫|archivedate=৫ এপ্ৰিল ২০২৫|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ২০২৩ চনৰ অক্টোবৰ মাহত সাংবাদিক ব্ৰন মাহেৰে ''দ্য ফেন্স'' নামৰ এখন ব্ৰিটিছ ব্যংগ-পত্ৰিকাত এই গছজোপা পোহৰলৈ আনিছিল।&lt;ref name=Fence23&gt;{{cite news|url=https://www.the-fence.com/the-fuck-tree/|archive-url=|title=The Fuck Tree|date=১২ অক্টোবৰ ২০২৩|work=The Fence|accessdate=১৯ এপ্ৰিল ২০২৫|archivedate=}}&lt;/ref&gt; তেওঁ কয় যে এই গছটো বহুদিন ধৰি মানুহৰ চকুত পৰা নাছিল, আৰু ক্ৰুজিঙৰ বাবে ই খুবেই উপযুক্ত ঠাই। তেওঁৰ ভাষ্য অনুসৰি, “গছজোপাৰ গুৰি হাত মেলি চাদৰ খুচৰি ধৰাৰ দৰে দেখা যায়; ডালটো মাটিলৈ নামি আহি পেটৰ সমান উচ্চতালৈ আহিছে, তাৰপাছত ওপৰলৈ বেঁকা হৈ উঠিছে। গছটো যেন কঁকাল বেঁকা কৰি শুই আছে।” এই গছজোপাৰ কথা আৰ্মিষ্টেড মাউপিনৰ ২০২৪ চনৰ উপন্যাস ''ম'না অৱ দ্য মন'ৰ''তো উল্লেখ কৰা হৈছে। তাত উইলফ্ৰেড নামৰ এটা চৰিত্ৰই যৌন সঙ্গী বিচাৰি আহি এই গছজোপাৰ ওচৰলৈ যায়। মাউপিনে লিখিছে, “এই গছজোপা এখন খালি ঠাইত আছিল, যাৰ চাৰিওফালে ডাঠ জঙ্ঘলেৰে আৱৰি ধৰা। গছজোপাৰ ডাল মাটিলৈ ইমান তললৈ নামি আহিছিল যে ই যেন এখন চকীৰ দৰে আছিল—য’ত আপুনি হেলনীয়াকৈ বহি [[হস্তমৈথুন]] কৰিব পাৰে, বা আগলৈ বেঁকা হৈ [[অনাভেদী যৌনক্ৰিয়া|যৌন সম্পৰ্ক]]ত লিপ্ত হ’ব পাৰে।”&lt;ref name=&quot;Maupin&quot;&gt;{{cite book |author-link=Armistead Maupin|title=Mona of the Manor |publisher=ৰেণ্ডম হাউচ |date=৭ মাৰ্চ ২০২৪ |isbn=৯৭৮-১-৪৭৩৫-৭৬৫৬-৮ |page=১০০}}&lt;/ref&gt;

==শিল্প হিচাপে==
২০১৭ চনৰ শিল্পী লিজ ৰ'জেনফেল্ডৰ শিল্প ছবি ''ফাক ট্ৰি''ত এই গছজোপা প্ৰতিকৃতি হিচাপে আৰু ১৯৮৯ চনত লুথাৰ প্ৰাইচৰ ''ছডম'' ছবিত প্ৰতিক্ৰিয়া হিচাপে প্ৰকাশ কৰিছিল।&lt;ref name='LUX'&gt;{{cite web|title=FUCK  TREE|url=https://lux.org.uk/work/fuck-tree/|archive-url=https://web.archive.org/web/20250526221151/https://lux.org.uk/work/fuck-tree/|প্ৰকাশক=লাক্স|প্ৰৱেশ তাৰিখ=১৭ এপ্ৰিল ২০২৫|আৰ্কাইভ তাৰিখ=২৬ মে'  2025|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ৰ'জেনফেল্ডে পৰৱৰ্তী সময়ত ছবিখনৰ কিছু অংশ তাইৰ নিজৰ স্খলনত তিয়াই ইয়াৰ ছবিখন খহাই পেলাইছিল আৰু ইয়াক আৰ্ট গেলেৰী ''LUX''ৰ বাগিচাত পুতি থৈছিল।&lt;ref name='LUX'/&gt; ৰ'জেনফেল্ডৰ ছবিখনক পৰীক্ষা কৰা বুলি বৰ্ণনা কৰা হৈছে। ছবিখনত  'এপ'কেলিপছ', অদৃশ্য গণহত্যা, আৰু কুইয়াৰ মৃত্যুৰ পিছত বিচিত্ৰ জীৱনৰ ইতিবাচক আঁকোৱালি লোৱা কথা বৰ্ণনা কৰা হৈছে।'&lt;ref name='LUX'/&gt;

শিল্পী ট্ৰেভৰ ইয়ঙে ২০২৩ চনত কেনিংটনৰ গেছৱৰ্কছ গেলেৰীত অনুষ্ঠিত হোৱা ''চফ্ট গ্ৰাউণ্ড'' প্ৰদৰ্শনীত চাবোনেৰে গছজোপা পুনৰ সৃষ্টি কৰিছিল।&lt;ref name=AN23&gt;{{cite  news|last=ঝালা|first=কবীৰ|url=https://www.theartnewspaper.com/2023/12/07/hampstead-heaths-notorious-gay-cruising-spot-recreated-for-london-exhibition|archive-url=|title=হাম্পষ্টেড হিথৰ কুখ্যাত গে ক্ৰুজিং স্পট লণ্ডনৰ বাবে পুনৰ সৃষ্টি কৰা হৈছে  exhibition|date=৭ ডিচেম্বৰ ২০২৩|work=দ্য আৰ্ট নিউজপেপাৰ|accessdate=১৯ এপ্ৰিল ২০২৫|archivedate=}}&lt;/ref&gt; ইয়ুঙে গছজোপাক &quot; ... ইচ্ছাৰ শাৰীৰিক মূৰ্তি, অনুভূতিৰ সেই আটাইতকৈ ৰহস্যময়&quot; আৰু &quot;মানৱীয় পাৰস্পৰিক ক্ৰিয়াৰ&quot; স্মৃতিসৌধ বুলি বৰ্ণনা কৰিছে।&lt;ref name=AN23/&gt;

==তথ্যসূত্ৰ==

[[শ্ৰেণী:বৃক্ষ]]
[[শ্ৰেণী:মানৱ যৌনতা]]</text>
      <sha1>ro2d3xyr93jxxox3d0lv9cgs5zgj0ak</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519254</id>
      <parentid>519253</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T15:27:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>added [[Category:পৰ্ণগ্ৰাফি]] using [[WP:HC|HotCat]]</comment>
      <origin>519254</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8354" sha1="120pdv55baeoby3pe9ylmvycvvt9aqu" xml:space="preserve">{{Infobox tree
| name = ফাক গছ
| image = Fuck tree May 2025.jpg
| alt = A photograph of the Fuck Tree in May 2025
| image_caption = ফাক ট্ৰি, ২০২৫ চনত 
| species = অস্থিৰ ওক গছ
| binomial = ''কুৱেৰকাছ পেট্ৰিয়া''
| location = কেমডেনৰ লণ্ডন বৰোত থকা হেম্পষ্টেড হিথ
| coordinates = {{coord|51.564844|-0.1863602|format=dms|display=inline,title|type:landmark_region:UK}}
| seeded = &lt;!-- c. YYYY AD (age {{Age|-XXXX}}) --&gt;
| felled = &lt;!-- {{End date|YYYY|MM|DD|df=y}} --&gt;
| custodian = চিটি অৱ লণ্ডন কৰ্পৰেশ্যন
}}
'''ফাক ট্ৰি''' বা '''ফাক গছ''' উত্তৰ [[লণ্ডন]]ৰ হেম্পষ্টেড হিথৰ পশ্চিম হিথত থকা এটা অস্থিৰ ওক [[গছ]]।&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Farrelly |first=Niall |date=12 October 2023 |title=The Wood for the Trees |url=https://plinth.uk.com/blogs/magazine/trevor-yeung-soft-ground |access-date=5 June 2025 |website=Plinth |language=en |archive-date=13 February 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20250213223353/https://plinth.uk.com/blogs/magazine/trevor-yeung-soft-ground |url-status=live }}&lt;/ref&gt; ই এটা প্ৰতিষ্ঠিত [[সমকামী]] ক্ৰুজিং এলেকাত অৱস্থিত। ইয়াৰ মিহি ডালৰ বাবে বিখ্যাত যিয়ে সমকামী [[মানৱ যৌনতা|যৌনতা]]ক সহজ কৰি তোলে। 

== ইতিহাস ==
১৯ শতিকাৰ পৰা হেম্পষ্টেড হিথ এলেকাটো ক্ৰুজিঙৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে।&lt;ref name=TelegMar25&gt;{{cite news|url=https://www.telegraph.co.uk/news/2025/03/09/hampstead-heath-dog-walkers-cruising-homophobic-campaign/|archive-url=https://web.archive.org/web/20250405002702/https://www.telegraph.co.uk/news/2025/03/09/hampstead-heath-dog-walkers-cruising-homophobic-campaign/|title=হেম্পষ্টেডত গে ক্ৰুজিঙৰ বাবে ব্যৱহৃত গছ লৈ হিথত সংঘাত|date=৯ মাৰ্চ ২০২৫|work=[[দ্য ডেইলী টেলিগ্ৰাফ]]|accessdate=১৬ এপ্ৰিল ২০২৫|archivedate=৫ এপ্ৰিল ২০২৫|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ২০২৩ চনৰ অক্টোবৰ মাহত সাংবাদিক ব্ৰন মাহেৰে ''দ্য ফেন্স'' নামৰ এখন ব্ৰিটিছ ব্যংগ-পত্ৰিকাত এই গছজোপা পোহৰলৈ আনিছিল।&lt;ref name=Fence23&gt;{{cite news|url=https://www.the-fence.com/the-fuck-tree/|archive-url=|title=The Fuck Tree|date=১২ অক্টোবৰ ২০২৩|work=The Fence|accessdate=১৯ এপ্ৰিল ২০২৫|archivedate=}}&lt;/ref&gt; তেওঁ কয় যে এই গছটো বহুদিন ধৰি মানুহৰ চকুত পৰা নাছিল, আৰু ক্ৰুজিঙৰ বাবে ই খুবেই উপযুক্ত ঠাই। তেওঁৰ ভাষ্য অনুসৰি, “গছজোপাৰ গুৰি হাত মেলি চাদৰ খুচৰি ধৰাৰ দৰে দেখা যায়; ডালটো মাটিলৈ নামি আহি পেটৰ সমান উচ্চতালৈ আহিছে, তাৰপাছত ওপৰলৈ বেঁকা হৈ উঠিছে। গছটো যেন কঁকাল বেঁকা কৰি শুই আছে।” এই গছজোপাৰ কথা আৰ্মিষ্টেড মাউপিনৰ ২০২৪ চনৰ উপন্যাস ''ম'না অৱ দ্য মন'ৰ''তো উল্লেখ কৰা হৈছে। তাত উইলফ্ৰেড নামৰ এটা চৰিত্ৰই যৌন সঙ্গী বিচাৰি আহি এই গছজোপাৰ ওচৰলৈ যায়। মাউপিনে লিখিছে, “এই গছজোপা এখন খালি ঠাইত আছিল, যাৰ চাৰিওফালে ডাঠ জঙ্ঘলেৰে আৱৰি ধৰা। গছজোপাৰ ডাল মাটিলৈ ইমান তললৈ নামি আহিছিল যে ই যেন এখন চকীৰ দৰে আছিল—য’ত আপুনি হেলনীয়াকৈ বহি [[হস্তমৈথুন]] কৰিব পাৰে, বা আগলৈ বেঁকা হৈ [[অনাভেদী যৌনক্ৰিয়া|যৌন সম্পৰ্ক]]ত লিপ্ত হ’ব পাৰে।”&lt;ref name=&quot;Maupin&quot;&gt;{{cite book |author-link=Armistead Maupin|title=Mona of the Manor |publisher=ৰেণ্ডম হাউচ |date=৭ মাৰ্চ ২০২৪ |isbn=৯৭৮-১-৪৭৩৫-৭৬৫৬-৮ |page=১০০}}&lt;/ref&gt;

==শিল্প হিচাপে==
২০১৭ চনৰ শিল্পী লিজ ৰ'জেনফেল্ডৰ শিল্প ছবি ''ফাক ট্ৰি''ত এই গছজোপা প্ৰতিকৃতি হিচাপে আৰু ১৯৮৯ চনত লুথাৰ প্ৰাইচৰ ''ছডম'' ছবিত প্ৰতিক্ৰিয়া হিচাপে প্ৰকাশ কৰিছিল।&lt;ref name='LUX'&gt;{{cite web|title=FUCK  TREE|url=https://lux.org.uk/work/fuck-tree/|archive-url=https://web.archive.org/web/20250526221151/https://lux.org.uk/work/fuck-tree/|প্ৰকাশক=লাক্স|প্ৰৱেশ তাৰিখ=১৭ এপ্ৰিল ২০২৫|আৰ্কাইভ তাৰিখ=২৬ মে'  2025|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ৰ'জেনফেল্ডে পৰৱৰ্তী সময়ত ছবিখনৰ কিছু অংশ তাইৰ নিজৰ স্খলনত তিয়াই ইয়াৰ ছবিখন খহাই পেলাইছিল আৰু ইয়াক আৰ্ট গেলেৰী ''LUX''ৰ বাগিচাত পুতি থৈছিল।&lt;ref name='LUX'/&gt; ৰ'জেনফেল্ডৰ ছবিখনক পৰীক্ষা কৰা বুলি বৰ্ণনা কৰা হৈছে। ছবিখনত  'এপ'কেলিপছ', অদৃশ্য গণহত্যা, আৰু কুইয়াৰ মৃত্যুৰ পিছত বিচিত্ৰ জীৱনৰ ইতিবাচক আঁকোৱালি লোৱা কথা বৰ্ণনা কৰা হৈছে।'&lt;ref name='LUX'/&gt;

শিল্পী ট্ৰেভৰ ইয়ঙে ২০২৩ চনত কেনিংটনৰ গেছৱৰ্কছ গেলেৰীত অনুষ্ঠিত হোৱা ''চফ্ট গ্ৰাউণ্ড'' প্ৰদৰ্শনীত চাবোনেৰে গছজোপা পুনৰ সৃষ্টি কৰিছিল।&lt;ref name=AN23&gt;{{cite  news|last=ঝালা|first=কবীৰ|url=https://www.theartnewspaper.com/2023/12/07/hampstead-heaths-notorious-gay-cruising-spot-recreated-for-london-exhibition|archive-url=|title=হাম্পষ্টেড হিথৰ কুখ্যাত গে ক্ৰুজিং স্পট লণ্ডনৰ বাবে পুনৰ সৃষ্টি কৰা হৈছে  exhibition|date=৭ ডিচেম্বৰ ২০২৩|work=দ্য আৰ্ট নিউজপেপাৰ|accessdate=১৯ এপ্ৰিল ২০২৫|archivedate=}}&lt;/ref&gt; ইয়ুঙে গছজোপাক &quot; ... ইচ্ছাৰ শাৰীৰিক মূৰ্তি, অনুভূতিৰ সেই আটাইতকৈ ৰহস্যময়&quot; আৰু &quot;মানৱীয় পাৰস্পৰিক ক্ৰিয়াৰ&quot; স্মৃতিসৌধ বুলি বৰ্ণনা কৰিছে।&lt;ref name=AN23/&gt;

==তথ্যসূত্ৰ==

[[শ্ৰেণী:বৃক্ষ]]
[[শ্ৰেণী:মানৱ যৌনতা]]
[[শ্ৰেণী:পৰ্ণগ্ৰাফি]]</text>
      <sha1>120pdv55baeoby3pe9ylmvycvvt9aqu</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519327</id>
      <parentid>519254</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T20:08:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nayan j Nath</username>
        <id>15159</id>
      </contributor>
      <origin>519327</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8375" sha1="rr4co6zaa7gry0g3sttz4iiv3no18tb" xml:space="preserve">{{Rough translation}}{{Infobox tree
| name = ফাক গছ
| image = Fuck tree May 2025.jpg
| alt = A photograph of the Fuck Tree in May 2025
| image_caption = ফাক ট্ৰি, ২০২৫ চনত 
| species = অস্থিৰ ওক গছ
| binomial = ''কুৱেৰকাছ পেট্ৰিয়া''
| location = কেমডেনৰ লণ্ডন বৰোত থকা হেম্পষ্টেড হিথ
| coordinates = {{coord|51.564844|-0.1863602|format=dms|display=inline,title|type:landmark_region:UK}}
| seeded = &lt;!-- c. YYYY AD (age {{Age|-XXXX}}) --&gt;
| felled = &lt;!-- {{End date|YYYY|MM|DD|df=y}} --&gt;
| custodian = চিটি অৱ লণ্ডন কৰ্পৰেশ্যন
}}
'''ফাক ট্ৰি''' বা '''ফাক গছ''' উত্তৰ [[লণ্ডন]]ৰ হেম্পষ্টেড হিথৰ পশ্চিম হিথত থকা এটা অস্থিৰ ওক [[গছ]]।&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Farrelly |first=Niall |date=12 October 2023 |title=The Wood for the Trees |url=https://plinth.uk.com/blogs/magazine/trevor-yeung-soft-ground |access-date=5 June 2025 |website=Plinth |language=en |archive-date=13 February 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20250213223353/https://plinth.uk.com/blogs/magazine/trevor-yeung-soft-ground |url-status=live }}&lt;/ref&gt; ই এটা প্ৰতিষ্ঠিত [[সমকামী]] ক্ৰুজিং এলেকাত অৱস্থিত। ইয়াৰ মিহি ডালৰ বাবে বিখ্যাত যিয়ে সমকামী [[মানৱ যৌনতা|যৌনতা]]ক সহজ কৰি তোলে। 

== ইতিহাস ==
১৯ শতিকাৰ পৰা হেম্পষ্টেড হিথ এলেকাটো ক্ৰুজিঙৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে।&lt;ref name=TelegMar25&gt;{{cite news|url=https://www.telegraph.co.uk/news/2025/03/09/hampstead-heath-dog-walkers-cruising-homophobic-campaign/|archive-url=https://web.archive.org/web/20250405002702/https://www.telegraph.co.uk/news/2025/03/09/hampstead-heath-dog-walkers-cruising-homophobic-campaign/|title=হেম্পষ্টেডত গে ক্ৰুজিঙৰ বাবে ব্যৱহৃত গছ লৈ হিথত সংঘাত|date=৯ মাৰ্চ ২০২৫|work=[[দ্য ডেইলী টেলিগ্ৰাফ]]|accessdate=১৬ এপ্ৰিল ২০২৫|archivedate=৫ এপ্ৰিল ২০২৫|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ২০২৩ চনৰ অক্টোবৰ মাহত সাংবাদিক ব্ৰন মাহেৰে ''দ্য ফেন্স'' নামৰ এখন ব্ৰিটিছ ব্যংগ-পত্ৰিকাত এই গছজোপা পোহৰলৈ আনিছিল।&lt;ref name=Fence23&gt;{{cite news|url=https://www.the-fence.com/the-fuck-tree/|archive-url=|title=The Fuck Tree|date=১২ অক্টোবৰ ২০২৩|work=The Fence|accessdate=১৯ এপ্ৰিল ২০২৫|archivedate=}}&lt;/ref&gt; তেওঁ কয় যে এই গছটো বহুদিন ধৰি মানুহৰ চকুত পৰা নাছিল, আৰু ক্ৰুজিঙৰ বাবে ই খুবেই উপযুক্ত ঠাই। তেওঁৰ ভাষ্য অনুসৰি, “গছজোপাৰ গুৰি হাত মেলি চাদৰ খুচৰি ধৰাৰ দৰে দেখা যায়; ডালটো মাটিলৈ নামি আহি পেটৰ সমান উচ্চতালৈ আহিছে, তাৰপাছত ওপৰলৈ বেঁকা হৈ উঠিছে। গছটো যেন কঁকাল বেঁকা কৰি শুই আছে।” এই গছজোপাৰ কথা আৰ্মিষ্টেড মাউপিনৰ ২০২৪ চনৰ উপন্যাস ''ম'না অৱ দ্য মন'ৰ''তো উল্লেখ কৰা হৈছে। তাত উইলফ্ৰেড নামৰ এটা চৰিত্ৰই যৌন সঙ্গী বিচাৰি আহি এই গছজোপাৰ ওচৰলৈ যায়। মাউপিনে লিখিছে, “এই গছজোপা এখন খালি ঠাইত আছিল, যাৰ চাৰিওফালে ডাঠ জঙ্ঘলেৰে আৱৰি ধৰা। গছজোপাৰ ডাল মাটিলৈ ইমান তললৈ নামি আহিছিল যে ই যেন এখন চকীৰ দৰে আছিল—য’ত আপুনি হেলনীয়াকৈ বহি [[হস্তমৈথুন]] কৰিব পাৰে, বা আগলৈ বেঁকা হৈ [[অনাভেদী যৌনক্ৰিয়া|যৌন সম্পৰ্ক]]ত লিপ্ত হ’ব পাৰে।”&lt;ref name=&quot;Maupin&quot;&gt;{{cite book |author-link=Armistead Maupin|title=Mona of the Manor |publisher=ৰেণ্ডম হাউচ |date=৭ মাৰ্চ ২০২৪ |isbn=৯৭৮-১-৪৭৩৫-৭৬৫৬-৮ |page=১০০}}&lt;/ref&gt;

==শিল্প হিচাপে==
২০১৭ চনৰ শিল্পী লিজ ৰ'জেনফেল্ডৰ শিল্প ছবি ''ফাক ট্ৰি''ত এই গছজোপা প্ৰতিকৃতি হিচাপে আৰু ১৯৮৯ চনত লুথাৰ প্ৰাইচৰ ''ছডম'' ছবিত প্ৰতিক্ৰিয়া হিচাপে প্ৰকাশ কৰিছিল।&lt;ref name='LUX'&gt;{{cite web|title=FUCK  TREE|url=https://lux.org.uk/work/fuck-tree/|archive-url=https://web.archive.org/web/20250526221151/https://lux.org.uk/work/fuck-tree/|প্ৰকাশক=লাক্স|প্ৰৱেশ তাৰিখ=১৭ এপ্ৰিল ২০২৫|আৰ্কাইভ তাৰিখ=২৬ মে'  2025|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ৰ'জেনফেল্ডে পৰৱৰ্তী সময়ত ছবিখনৰ কিছু অংশ তাইৰ নিজৰ স্খলনত তিয়াই ইয়াৰ ছবিখন খহাই পেলাইছিল আৰু ইয়াক আৰ্ট গেলেৰী ''LUX''ৰ বাগিচাত পুতি থৈছিল।&lt;ref name='LUX'/&gt; ৰ'জেনফেল্ডৰ ছবিখনক পৰীক্ষা কৰা বুলি বৰ্ণনা কৰা হৈছে। ছবিখনত  'এপ'কেলিপছ', অদৃশ্য গণহত্যা, আৰু কুইয়াৰ মৃত্যুৰ পিছত বিচিত্ৰ জীৱনৰ ইতিবাচক আঁকোৱালি লোৱা কথা বৰ্ণনা কৰা হৈছে।'&lt;ref name='LUX'/&gt;

শিল্পী ট্ৰেভৰ ইয়ঙে ২০২৩ চনত কেনিংটনৰ গেছৱৰ্কছ গেলেৰীত অনুষ্ঠিত হোৱা ''চফ্ট গ্ৰাউণ্ড'' প্ৰদৰ্শনীত চাবোনেৰে গছজোপা পুনৰ সৃষ্টি কৰিছিল।&lt;ref name=AN23&gt;{{cite  news|last=ঝালা|first=কবীৰ|url=https://www.theartnewspaper.com/2023/12/07/hampstead-heaths-notorious-gay-cruising-spot-recreated-for-london-exhibition|archive-url=|title=হাম্পষ্টেড হিথৰ কুখ্যাত গে ক্ৰুজিং স্পট লণ্ডনৰ বাবে পুনৰ সৃষ্টি কৰা হৈছে  exhibition|date=৭ ডিচেম্বৰ ২০২৩|work=দ্য আৰ্ট নিউজপেপাৰ|accessdate=১৯ এপ্ৰিল ২০২৫|archivedate=}}&lt;/ref&gt; ইয়ুঙে গছজোপাক &quot; ... ইচ্ছাৰ শাৰীৰিক মূৰ্তি, অনুভূতিৰ সেই আটাইতকৈ ৰহস্যময়&quot; আৰু &quot;মানৱীয় পাৰস্পৰিক ক্ৰিয়াৰ&quot; স্মৃতিসৌধ বুলি বৰ্ণনা কৰিছে।&lt;ref name=AN23/&gt;

==তথ্যসূত্ৰ==

[[শ্ৰেণী:বৃক্ষ]]
[[শ্ৰেণী:মানৱ যৌনতা]]
[[শ্ৰেণী:পৰ্ণগ্ৰাফি]]</text>
      <sha1>rr4co6zaa7gry0g3sttz4iiv3no18tb</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>122918</id>
    <revision>
      <id>519257</id>
      <timestamp>2025-06-19T15:35:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Human Anubhav</username>
        <id>45073</id>
      </contributor>
      <comment>নতুন পৃষ্ঠা: '''বিংশ শতিকাৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ''' হ'ল ১৯০০ চনৰ পৰা ১৯৯৯ চনৰ ভিতৰত মুক্তি লাভ কৰা পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰসমূহ। [[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী]]ৰ দ্বাৰা অভিনীত এই চলচ...</comment>
      <origin>519257</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="598" sha1="8y87dkv48yvpsf7u455g976hokjw02i" xml:space="preserve">'''বিংশ শতিকাৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ''' হ'ল ১৯০০ চনৰ পৰা ১৯৯৯ চনৰ ভিতৰত মুক্তি লাভ কৰা পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰসমূহ। [[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী]]ৰ দ্বাৰা অভিনীত এই চলচ্চিত্ৰসমূহে [[মানৱ যৌনতা]]ক মুক্তভাৱে প্ৰদৰ্শিত কৰে।</text>
      <sha1>8y87dkv48yvpsf7u455g976hokjw02i</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519258</id>
      <parentid>519257</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T15:42:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Human Anubhav</username>
        <id>45073</id>
      </contributor>
      <origin>519258</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2111" sha1="4bhwraj37qkr8cevc9cv9ep58gqxk4n" xml:space="preserve">'''বিংশ শতিকাৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ''' হ'ল ১৯০০ চনৰ পৰা ১৯৯৯ চনৰ ভিতৰত মুক্তি লাভ কৰা পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰসমূহ। [[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী]]ৰ দ্বাৰা অভিনীত এই চলচ্চিত্ৰসমূহে [[মানৱ যৌনতা]]ক মুক্তভাৱে প্ৰদৰ্শিত কৰে,&lt;ref&gt;Williams, Linda (1999). ''Hard Core: Power, Pleasure, and the &quot;Frenzy of the Visible&quot;''. University of California Press. ISBN 978-0-520-22361-0.&lt;/ref&gt; য'ত [[অনাভেদী যৌনক্ৰিয়া]] মুকলিকৈ দেখুওৱা হয়। সেয়ে এনে চলচ্চিত্ৰ প্ৰাপ্তবয়স্ক নোহোৱা ব্যক্তিৰ বাবে উপযুক্ত নহয়।&lt;ref&gt;McKee, Alan (2010). ''Pornography as Entertainment''. In Attwood, Feona (ed.). ''Mainstreaming Sex: The Sexualization of Western Culture''. I.B. Tauris. ISBN 978-1-84885-085-5.&lt;/ref&gt; তাৰোপৰি পৃথিৱীৰ বিভিন্ন দেশত এনে চলচ্চিত্ৰৰ ক্ষেত্ৰত সম্পূৰ্ণ নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰা হয়।&lt;ref&gt;Wikipedia contributors. &quot;Pornography laws by country.&quot; Wikipedia, The Free Encyclopedia. [https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country](https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country)&lt;/ref&gt; অৱশ্যে কিছুমান দেশত পৰ্ণ চলচ্চিত্ৰৰ উদ্যোগৰ ক্ষেত্ৰত কোনোধৰণৰ নিষেধাজ্ঞা নাই।&lt;ref&gt;McNair, Brian (2013). ''Porno? Chic! How Pornography Changed the World and Made it a Better Place''. Routledge. ISBN 978-0-415-52729-9.&lt;/ref&gt;

==তথ্যসূত্ৰ==
&lt;references/&gt;</text>
      <sha1>4bhwraj37qkr8cevc9cv9ep58gqxk4n</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519259</id>
      <parentid>519258</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T15:43:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Human Anubhav</username>
        <id>45073</id>
      </contributor>
      <origin>519259</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2141" sha1="52sn6ewxd77ate36g1lw7504nhihr3j" xml:space="preserve">'''বিংশ শতিকাৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ''' হ'ল ১৯০০ চনৰ পৰা ১৯৯৯ চনৰ ভিতৰত মুক্তি লাভ কৰা পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰসমূহ। [[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী]] (পৰ্ণষ্টাৰ)ৰ দ্বাৰা অভিনীত এই চলচ্চিত্ৰসমূহে [[মানৱ যৌনতা]]ক মুক্তভাৱে প্ৰদৰ্শিত কৰে,&lt;ref&gt;Williams, Linda (1999). ''Hard Core: Power, Pleasure, and the &quot;Frenzy of the Visible&quot;''. University of California Press. ISBN 978-0-520-22361-0.&lt;/ref&gt; য'ত [[অনাভেদী যৌনক্ৰিয়া]] মুকলিকৈ দেখুওৱা হয়। সেয়ে এনে চলচ্চিত্ৰ প্ৰাপ্তবয়স্ক নোহোৱা ব্যক্তিৰ বাবে উপযুক্ত নহয়।&lt;ref&gt;McKee, Alan (2010). ''Pornography as Entertainment''. In Attwood, Feona (ed.). ''Mainstreaming Sex: The Sexualization of Western Culture''. I.B. Tauris. ISBN 978-1-84885-085-5.&lt;/ref&gt; তাৰোপৰি পৃথিৱীৰ বিভিন্ন দেশত এনে চলচ্চিত্ৰৰ ক্ষেত্ৰত সম্পূৰ্ণ নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰা হয়।&lt;ref&gt;Wikipedia contributors. &quot;Pornography laws by country.&quot; Wikipedia, The Free Encyclopedia. [https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country](https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country)&lt;/ref&gt; অৱশ্যে কিছুমান দেশত পৰ্ণ চলচ্চিত্ৰৰ উদ্যোগৰ ক্ষেত্ৰত কোনোধৰণৰ নিষেধাজ্ঞা নাই।&lt;ref&gt;McNair, Brian (2013). ''Porno? Chic! How Pornography Changed the World and Made it a Better Place''. Routledge. ISBN 978-0-415-52729-9.&lt;/ref&gt;

==তথ্যসূত্ৰ==
&lt;references/&gt;</text>
      <sha1>52sn6ewxd77ate36g1lw7504nhihr3j</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519263</id>
      <parentid>519259</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T15:54:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Human Anubhav</username>
        <id>45073</id>
      </contributor>
      <origin>519263</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2167" sha1="l9sh9fa4l86cqcl7alapyu19erp2beh" xml:space="preserve">'''বিংশ শতিকাৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ''' হ'ল ১৯০০ চনৰ পৰা ১৯৯৯ চনৰ ভিতৰত মুক্তি লাভ কৰা [[:en:Pornographic film|পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ]]সমূহ। [[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী]] (পৰ্ণষ্টাৰ)ৰ দ্বাৰা অভিনীত এই চলচ্চিত্ৰসমূহে [[মানৱ যৌনতা]]ক মুক্তভাৱে প্ৰদৰ্শিত কৰে,&lt;ref&gt;Williams, Linda (1999). ''Hard Core: Power, Pleasure, and the &quot;Frenzy of the Visible&quot;''. University of California Press. ISBN 978-0-520-22361-0.&lt;/ref&gt; য'ত [[অনাভেদী যৌনক্ৰিয়া]] মুকলিকৈ দেখুওৱা হয়। সেয়ে এনে চলচ্চিত্ৰ প্ৰাপ্তবয়স্ক নোহোৱা ব্যক্তিৰ বাবে উপযুক্ত নহয়।&lt;ref&gt;McKee, Alan (2010). ''Pornography as Entertainment''. In Attwood, Feona (ed.). ''Mainstreaming Sex: The Sexualization of Western Culture''. I.B. Tauris. ISBN 978-1-84885-085-5.&lt;/ref&gt; তাৰোপৰি পৃথিৱীৰ বিভিন্ন দেশত এনে চলচ্চিত্ৰৰ ক্ষেত্ৰত সম্পূৰ্ণ নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰা হয়।&lt;ref&gt;Wikipedia contributors. &quot;Pornography laws by country.&quot; Wikipedia, The Free Encyclopedia. [https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country](https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country)&lt;/ref&gt; অৱশ্যে কিছুমান দেশত পৰ্ণ চলচ্চিত্ৰৰ উদ্যোগৰ ক্ষেত্ৰত কোনোধৰণৰ নিষেধাজ্ঞা নাই।&lt;ref&gt;McNair, Brian (2013). ''Porno? Chic! How Pornography Changed the World and Made it a Better Place''. Routledge. ISBN 978-0-415-52729-9.&lt;/ref&gt;

==তথ্যসূত্ৰ==
&lt;references/&gt;</text>
      <sha1>l9sh9fa4l86cqcl7alapyu19erp2beh</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519264</id>
      <parentid>519263</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T15:55:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Human Anubhav</username>
        <id>45073</id>
      </contributor>
      <comment>/* আৰু চাওক */</comment>
      <origin>519264</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2240" sha1="l14e8d35hkhv8vjqruq4xdpu9k7ev1f" xml:space="preserve">'''বিংশ শতিকাৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ''' হ'ল ১৯০০ চনৰ পৰা ১৯৯৯ চনৰ ভিতৰত মুক্তি লাভ কৰা [[:en:Pornographic film|পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ]]সমূহ। [[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী]] (পৰ্ণষ্টাৰ)ৰ দ্বাৰা অভিনীত এই চলচ্চিত্ৰসমূহে [[মানৱ যৌনতা]]ক মুক্তভাৱে প্ৰদৰ্শিত কৰে,&lt;ref&gt;Williams, Linda (1999). ''Hard Core: Power, Pleasure, and the &quot;Frenzy of the Visible&quot;''. University of California Press. ISBN 978-0-520-22361-0.&lt;/ref&gt; য'ত [[অনাভেদী যৌনক্ৰিয়া]] মুকলিকৈ দেখুওৱা হয়। সেয়ে এনে চলচ্চিত্ৰ প্ৰাপ্তবয়স্ক নোহোৱা ব্যক্তিৰ বাবে উপযুক্ত নহয়।&lt;ref&gt;McKee, Alan (2010). ''Pornography as Entertainment''. In Attwood, Feona (ed.). ''Mainstreaming Sex: The Sexualization of Western Culture''. I.B. Tauris. ISBN 978-1-84885-085-5.&lt;/ref&gt; তাৰোপৰি পৃথিৱীৰ বিভিন্ন দেশত এনে চলচ্চিত্ৰৰ ক্ষেত্ৰত সম্পূৰ্ণ নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰা হয়।&lt;ref&gt;Wikipedia contributors. &quot;Pornography laws by country.&quot; Wikipedia, The Free Encyclopedia. [https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country](https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country)&lt;/ref&gt; অৱশ্যে কিছুমান দেশত পৰ্ণ চলচ্চিত্ৰৰ উদ্যোগৰ ক্ষেত্ৰত কোনোধৰণৰ নিষেধাজ্ঞা নাই।&lt;ref&gt;McNair, Brian (2013). ''Porno? Chic! How Pornography Changed the World and Made it a Better Place''. Routledge. ISBN 978-0-415-52729-9.&lt;/ref&gt;

==আৰু চাওক==
*[[:en:Pornographic film|Pornographic film]]

==তথ্যসূত্ৰ==
&lt;references/&gt;</text>
      <sha1>l14e8d35hkhv8vjqruq4xdpu9k7ev1f</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519266</id>
      <parentid>519264</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T15:58:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Human Anubhav</username>
        <id>45073</id>
      </contributor>
      <comment>/* আৰু চাওক */</comment>
      <origin>519266</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2339" sha1="qz71t6x2xwu0ihegqwd4ikp09m8a9sp" xml:space="preserve">'''বিংশ শতিকাৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ''' হ'ল ১৯০০ চনৰ পৰা ১৯৯৯ চনৰ ভিতৰত মুক্তি লাভ কৰা [[:en:Pornographic film|পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ]]সমূহ। [[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী]] (পৰ্ণষ্টাৰ)ৰ দ্বাৰা অভিনীত এই চলচ্চিত্ৰসমূহে [[মানৱ যৌনতা]]ক মুক্তভাৱে প্ৰদৰ্শিত কৰে,&lt;ref&gt;Williams, Linda (1999). ''Hard Core: Power, Pleasure, and the &quot;Frenzy of the Visible&quot;''. University of California Press. ISBN 978-0-520-22361-0.&lt;/ref&gt; য'ত [[অনাভেদী যৌনক্ৰিয়া]] মুকলিকৈ দেখুওৱা হয়। সেয়ে এনে চলচ্চিত্ৰ প্ৰাপ্তবয়স্ক নোহোৱা ব্যক্তিৰ বাবে উপযুক্ত নহয়।&lt;ref&gt;McKee, Alan (2010). ''Pornography as Entertainment''. In Attwood, Feona (ed.). ''Mainstreaming Sex: The Sexualization of Western Culture''. I.B. Tauris. ISBN 978-1-84885-085-5.&lt;/ref&gt; তাৰোপৰি পৃথিৱীৰ বিভিন্ন দেশত এনে চলচ্চিত্ৰৰ ক্ষেত্ৰত সম্পূৰ্ণ নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰা হয়।&lt;ref&gt;Wikipedia contributors. &quot;Pornography laws by country.&quot; Wikipedia, The Free Encyclopedia. [https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country](https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country)&lt;/ref&gt; অৱশ্যে কিছুমান দেশত পৰ্ণ চলচ্চিত্ৰৰ উদ্যোগৰ ক্ষেত্ৰত কোনোধৰণৰ নিষেধাজ্ঞা নাই।&lt;ref&gt;McNair, Brian (2013). ''Porno? Chic! How Pornography Changed the World and Made it a Better Place''. Routledge. ISBN 978-0-415-52729-9.&lt;/ref&gt;

==আৰু চাওক==
*''[[:en:Pornographic film|Pornographic film]]''
*''[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Category:Pornographic_films Category:Pornographic films]''

==তথ্যসূত্ৰ==
&lt;references/&gt;</text>
      <sha1>qz71t6x2xwu0ihegqwd4ikp09m8a9sp</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519268</id>
      <parentid>519266</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T15:58:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Human Anubhav</username>
        <id>45073</id>
      </contributor>
      <comment>/* তথ্যসূত্ৰ */</comment>
      <origin>519268</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2394" sha1="k2tkjcnh3804q49dgiqwqj93k7ay7bi" xml:space="preserve">'''বিংশ শতিকাৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ''' হ'ল ১৯০০ চনৰ পৰা ১৯৯৯ চনৰ ভিতৰত মুক্তি লাভ কৰা [[:en:Pornographic film|পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ]]সমূহ। [[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী]] (পৰ্ণষ্টাৰ)ৰ দ্বাৰা অভিনীত এই চলচ্চিত্ৰসমূহে [[মানৱ যৌনতা]]ক মুক্তভাৱে প্ৰদৰ্শিত কৰে,&lt;ref&gt;Williams, Linda (1999). ''Hard Core: Power, Pleasure, and the &quot;Frenzy of the Visible&quot;''. University of California Press. ISBN 978-0-520-22361-0.&lt;/ref&gt; য'ত [[অনাভেদী যৌনক্ৰিয়া]] মুকলিকৈ দেখুওৱা হয়। সেয়ে এনে চলচ্চিত্ৰ প্ৰাপ্তবয়স্ক নোহোৱা ব্যক্তিৰ বাবে উপযুক্ত নহয়।&lt;ref&gt;McKee, Alan (2010). ''Pornography as Entertainment''. In Attwood, Feona (ed.). ''Mainstreaming Sex: The Sexualization of Western Culture''. I.B. Tauris. ISBN 978-1-84885-085-5.&lt;/ref&gt; তাৰোপৰি পৃথিৱীৰ বিভিন্ন দেশত এনে চলচ্চিত্ৰৰ ক্ষেত্ৰত সম্পূৰ্ণ নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰা হয়।&lt;ref&gt;Wikipedia contributors. &quot;Pornography laws by country.&quot; Wikipedia, The Free Encyclopedia. [https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country](https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country)&lt;/ref&gt; অৱশ্যে কিছুমান দেশত পৰ্ণ চলচ্চিত্ৰৰ উদ্যোগৰ ক্ষেত্ৰত কোনোধৰণৰ নিষেধাজ্ঞা নাই।&lt;ref&gt;McNair, Brian (2013). ''Porno? Chic! How Pornography Changed the World and Made it a Better Place''. Routledge. ISBN 978-0-415-52729-9.&lt;/ref&gt;

==আৰু চাওক==
*''[[:en:Pornographic film|Pornographic film]]''
*''[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Category:Pornographic_films Category:Pornographic films]''

==তথ্যসূত্ৰ==
&lt;references/&gt;

[[শ্ৰেণী:পৰ্ণগ্ৰাফি]]</text>
      <sha1>k2tkjcnh3804q49dgiqwqj93k7ay7bi</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519269</id>
      <parentid>519268</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T16:00:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>/* আৰু চাওক */</comment>
      <origin>519269</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2626" sha1="j029txerdvlhuaf6sqhptj6dxk1p1t7" xml:space="preserve">'''বিংশ শতিকাৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ''' হ'ল ১৯০০ চনৰ পৰা ১৯৯৯ চনৰ ভিতৰত মুক্তি লাভ কৰা [[:en:Pornographic film|পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ]]সমূহ। [[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী]] (পৰ্ণষ্টাৰ)ৰ দ্বাৰা অভিনীত এই চলচ্চিত্ৰসমূহে [[মানৱ যৌনতা]]ক মুক্তভাৱে প্ৰদৰ্শিত কৰে,&lt;ref&gt;Williams, Linda (1999). ''Hard Core: Power, Pleasure, and the &quot;Frenzy of the Visible&quot;''. University of California Press. ISBN 978-0-520-22361-0.&lt;/ref&gt; য'ত [[অনাভেদী যৌনক্ৰিয়া]] মুকলিকৈ দেখুওৱা হয়। সেয়ে এনে চলচ্চিত্ৰ প্ৰাপ্তবয়স্ক নোহোৱা ব্যক্তিৰ বাবে উপযুক্ত নহয়।&lt;ref&gt;McKee, Alan (2010). ''Pornography as Entertainment''. In Attwood, Feona (ed.). ''Mainstreaming Sex: The Sexualization of Western Culture''. I.B. Tauris. ISBN 978-1-84885-085-5.&lt;/ref&gt; তাৰোপৰি পৃথিৱীৰ বিভিন্ন দেশত এনে চলচ্চিত্ৰৰ ক্ষেত্ৰত সম্পূৰ্ণ নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰা হয়।&lt;ref&gt;Wikipedia contributors. &quot;Pornography laws by country.&quot; Wikipedia, The Free Encyclopedia. [https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country](https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country)&lt;/ref&gt; অৱশ্যে কিছুমান দেশত পৰ্ণ চলচ্চিত্ৰৰ উদ্যোগৰ ক্ষেত্ৰত কোনোধৰণৰ নিষেধাজ্ঞা নাই।&lt;ref&gt;McNair, Brian (2013). ''Porno? Chic! How Pornography Changed the World and Made it a Better Place''. Routledge. ISBN 978-0-415-52729-9.&lt;/ref&gt;

==আৰু চাওক==
*[[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী|পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকল]]
*''[[:en:Pornographic film|Pornographic film]]''
*''[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Category:Pornographic_films Category:Pornographic films]''

==তথ্যসূত্ৰ==
&lt;references/&gt;

[[শ্ৰেণী:পৰ্ণগ্ৰাফি]]</text>
      <sha1>j029txerdvlhuaf6sqhptj6dxk1p1t7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519270</id>
      <parentid>519269</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T16:01:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>519270</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2630" sha1="8ghendshvqvanotfcrma0rsg28cskzi" xml:space="preserve">'''বিংশ শতিকাৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ''' হ'ল ১৯০০ চনৰ পৰা ১৯৯৯ চনৰ ভিতৰত মুক্তি লাভ কৰা [[:en:Pornographic film|পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ]]সমূহ। [[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী]] (পৰ্ণষ্টাৰ)ৰ দ্বাৰা অভিনীত এই [[চলচ্চিত্ৰ]]সমূহে [[মানৱ যৌনতা]]ক মুক্তভাৱে প্ৰদৰ্শিত কৰে,&lt;ref&gt;Williams, Linda (1999). ''Hard Core: Power, Pleasure, and the &quot;Frenzy of the Visible&quot;''. University of California Press. ISBN 978-0-520-22361-0.&lt;/ref&gt; য'ত [[অনাভেদী যৌনক্ৰিয়া]] মুকলিকৈ দেখুওৱা হয়। সেয়ে এনে চলচ্চিত্ৰ প্ৰাপ্তবয়স্ক নোহোৱা ব্যক্তিৰ বাবে উপযুক্ত নহয়।&lt;ref&gt;McKee, Alan (2010). ''Pornography as Entertainment''. In Attwood, Feona (ed.). ''Mainstreaming Sex: The Sexualization of Western Culture''. I.B. Tauris. ISBN 978-1-84885-085-5.&lt;/ref&gt; তাৰোপৰি পৃথিৱীৰ বিভিন্ন দেশত এনে চলচ্চিত্ৰৰ ক্ষেত্ৰত সম্পূৰ্ণ নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰা হয়।&lt;ref&gt;Wikipedia contributors. &quot;Pornography laws by country.&quot; Wikipedia, The Free Encyclopedia. [https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country](https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country)&lt;/ref&gt; অৱশ্যে কিছুমান দেশত পৰ্ণ চলচ্চিত্ৰৰ উদ্যোগৰ ক্ষেত্ৰত কোনোধৰণৰ নিষেধাজ্ঞা নাই।&lt;ref&gt;McNair, Brian (2013). ''Porno? Chic! How Pornography Changed the World and Made it a Better Place''. Routledge. ISBN 978-0-415-52729-9.&lt;/ref&gt;

==আৰু চাওক==
*[[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী|পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকল]]
*''[[:en:Pornographic film|Pornographic film]]''
*''[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Category:Pornographic_films Category:Pornographic films]''

==তথ্যসূত্ৰ==
&lt;references/&gt;

[[শ্ৰেণী:পৰ্ণগ্ৰাফি]]</text>
      <sha1>8ghendshvqvanotfcrma0rsg28cskzi</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519272</id>
      <parentid>519270</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T16:08:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Human Anubhav</username>
        <id>45073</id>
      </contributor>
      <origin>519272</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3573" sha1="iqc53etmbrfk4py3b2g70w5dcr6oh4i" xml:space="preserve">'''বিংশ শতিকাৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ''' হ'ল ১৯০০ চনৰ পৰা ১৯৯৯ চনৰ ভিতৰত মুক্তি লাভ কৰা [[:en:Pornographic film|পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ]]সমূহ। [[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী]] (পৰ্ণষ্টাৰ)ৰ দ্বাৰা অভিনীত এই [[চলচ্চিত্ৰ]]সমূহে [[মানৱ যৌনতা]]ক মুক্তভাৱে প্ৰদৰ্শিত কৰে,&lt;ref&gt;Williams, Linda (1999). ''Hard Core: Power, Pleasure, and the &quot;Frenzy of the Visible&quot;''. University of California Press. ISBN 978-0-520-22361-0.&lt;/ref&gt; য'ত [[অনাভেদী যৌনক্ৰিয়া]] মুকলিকৈ দেখুওৱা হয়। সেয়ে এনে চলচ্চিত্ৰ প্ৰাপ্তবয়স্ক নোহোৱা ব্যক্তিৰ বাবে উপযুক্ত নহয়।&lt;ref&gt;McKee, Alan (2010). ''Pornography as Entertainment''. In Attwood, Feona (ed.). ''Mainstreaming Sex: The Sexualization of Western Culture''. I.B. Tauris. ISBN 978-1-84885-085-5.&lt;/ref&gt; তাৰোপৰি পৃথিৱীৰ বিভিন্ন দেশত এনে চলচ্চিত্ৰৰ ক্ষেত্ৰত সম্পূৰ্ণ নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰা হয়।&lt;ref&gt;Wikipedia contributors. &quot;Pornography laws by country.&quot; Wikipedia, The Free Encyclopedia. [https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country](https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country)&lt;/ref&gt; অৱশ্যে কিছুমান দেশত পৰ্ণ চলচ্চিত্ৰৰ উদ্যোগৰ ক্ষেত্ৰত কোনোধৰণৰ নিষেধাজ্ঞা নাই।&lt;ref&gt;McNair, Brian (2013). ''Porno? Chic! How Pornography Changed the World and Made it a Better Place''. Routledge. ISBN 978-0-415-52729-9.&lt;/ref&gt; ঊনবিংশ শতিকাৰ (১৮৯৬ চনত মুক্তিপ্ৰাপ্ত) ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' হৈছে প্ৰথম পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ। ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' নামৰ ফৰাচী কামুক চুটি ছবিখনক এতিয়ালৈকে নিৰ্মিত কামুক ছবিসমূহৰ ভিতৰত অন্যতম বুলি গণ্য কৰা হয়। এই চলচ্চিত্ৰখনক সম্পূৰ্ণ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ শাৰীত স্থান দিব নোৱাৰি যদিও এইখন চলচ্চিত্ৰই পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ বাট মুকলি কৰিছিল।

==আৰু চাওক==
*[[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী|পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকল]]
*''[[:en:Pornographic film|Pornographic film]]''
*''[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Category:Pornographic_films Category:Pornographic films]''

==তথ্যসূত্ৰ==
&lt;references/&gt;

[[শ্ৰেণী:পৰ্ণগ্ৰাফি]]</text>
      <sha1>iqc53etmbrfk4py3b2g70w5dcr6oh4i</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519273</id>
      <parentid>519272</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T16:10:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Human Anubhav</username>
        <id>45073</id>
      </contributor>
      <origin>519273</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3824" sha1="9n9hl9c7nrc6yzkp4njrzy349qm3qwh" xml:space="preserve">'''বিংশ শতিকাৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ''' হ'ল ১৯০০ চনৰ পৰা ১৯৯৯ চনৰ ভিতৰত মুক্তি লাভ কৰা [[:en:Pornographic film|পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ]]সমূহ। [[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী]] (পৰ্ণষ্টাৰ)ৰ দ্বাৰা অভিনীত এই [[চলচ্চিত্ৰ]]সমূহে [[মানৱ যৌনতা]]ক মুক্তভাৱে প্ৰদৰ্শিত কৰে,&lt;ref&gt;Williams, Linda (1999). ''Hard Core: Power, Pleasure, and the &quot;Frenzy of the Visible&quot;''. University of California Press. ISBN 978-0-520-22361-0.&lt;/ref&gt; য'ত [[অনাভেদী যৌনক্ৰিয়া]] মুকলিকৈ দেখুওৱা হয়। সেয়ে এনে চলচ্চিত্ৰ প্ৰাপ্তবয়স্ক নোহোৱা ব্যক্তিৰ বাবে উপযুক্ত নহয়।&lt;ref&gt;McKee, Alan (2010). ''Pornography as Entertainment''. In Attwood, Feona (ed.). ''Mainstreaming Sex: The Sexualization of Western Culture''. I.B. Tauris. ISBN 978-1-84885-085-5.&lt;/ref&gt; তাৰোপৰি পৃথিৱীৰ বিভিন্ন দেশত এনে চলচ্চিত্ৰৰ ক্ষেত্ৰত সম্পূৰ্ণ নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰা হয়।&lt;ref&gt;Wikipedia contributors. &quot;Pornography laws by country.&quot; Wikipedia, The Free Encyclopedia. [https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country](https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country)&lt;/ref&gt; অৱশ্যে কিছুমান দেশত পৰ্ণ চলচ্চিত্ৰৰ উদ্যোগৰ ক্ষেত্ৰত কোনোধৰণৰ নিষেধাজ্ঞা নাই।&lt;ref&gt;McNair, Brian (2013). ''Porno? Chic! How Pornography Changed the World and Made it a Better Place''. Routledge. ISBN 978-0-415-52729-9.&lt;/ref&gt; ঊনবিংশ শতিকাৰ (১৮৯৬ চনত মুক্তিপ্ৰাপ্ত) ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' হৈছে প্ৰথম পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ।&lt;ref&gt;Ramsaye, Terry (1926), ''A Million and One Nights: A History of the Motion Picture Through 1926'', Simon and Schuster Essandess paperback reprint, 1964, Location at Broadway and Thirty-Fourth: p. 117; 20-foot screen and gilded frame, p. 232&lt;/ref&gt; ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' নামৰ ফৰাচী কামুক চুটি ছবিখনক এতিয়ালৈকে নিৰ্মিত কামুক ছবিসমূহৰ ভিতৰত অন্যতম বুলি গণ্য কৰা হয়। এই চলচ্চিত্ৰখনক সম্পূৰ্ণ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ শাৰীত স্থান দিব নোৱাৰি যদিও এইখন চলচ্চিত্ৰই পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ বাট মুকলি কৰিছিল।

==আৰু চাওক==
*[[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী|পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকল]]
*''[[:en:Pornographic film|Pornographic film]]''
*''[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Category:Pornographic_films Category:Pornographic films]''

==তথ্যসূত্ৰ==
&lt;references/&gt;

[[শ্ৰেণী:পৰ্ণগ্ৰাফি]]</text>
      <sha1>9n9hl9c7nrc6yzkp4njrzy349qm3qwh</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519274</id>
      <parentid>519273</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T16:11:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Human Anubhav</username>
        <id>45073</id>
      </contributor>
      <origin>519274</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4213" sha1="d1u4cg64jxj7whnw2w9wxqrqk73xtev" xml:space="preserve">&lt;div style=&quot;border: 1px solid #f00; background-color: #fee; padding: 1em; margin: 1em 0;&quot;&gt;
⚠️ '''সতর্কবাণী''': এই পৃষ্ঠাটোত ১৮+ তথ্য আছে, যি সকলো পাঠকৰ বাবে, বিশেষকৈ কম বয়সীয়া পাঠকৰ বাবে উপযোগী নহ’ব পাৰে। 
&lt;/div&gt;
'''বিংশ শতিকাৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ''' হ'ল ১৯০০ চনৰ পৰা ১৯৯৯ চনৰ ভিতৰত মুক্তি লাভ কৰা [[:en:Pornographic film|পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ]]সমূহ। [[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী]] (পৰ্ণষ্টাৰ)ৰ দ্বাৰা অভিনীত এই [[চলচ্চিত্ৰ]]সমূহে [[মানৱ যৌনতা]]ক মুক্তভাৱে প্ৰদৰ্শিত কৰে,&lt;ref&gt;Williams, Linda (1999). ''Hard Core: Power, Pleasure, and the &quot;Frenzy of the Visible&quot;''. University of California Press. ISBN 978-0-520-22361-0.&lt;/ref&gt; য'ত [[অনাভেদী যৌনক্ৰিয়া]] মুকলিকৈ দেখুওৱা হয়। সেয়ে এনে চলচ্চিত্ৰ প্ৰাপ্তবয়স্ক নোহোৱা ব্যক্তিৰ বাবে উপযুক্ত নহয়।&lt;ref&gt;McKee, Alan (2010). ''Pornography as Entertainment''. In Attwood, Feona (ed.). ''Mainstreaming Sex: The Sexualization of Western Culture''. I.B. Tauris. ISBN 978-1-84885-085-5.&lt;/ref&gt; তাৰোপৰি পৃথিৱীৰ বিভিন্ন দেশত এনে চলচ্চিত্ৰৰ ক্ষেত্ৰত সম্পূৰ্ণ নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰা হয়।&lt;ref&gt;Wikipedia contributors. &quot;Pornography laws by country.&quot; Wikipedia, The Free Encyclopedia. [https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country](https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country)&lt;/ref&gt; অৱশ্যে কিছুমান দেশত পৰ্ণ চলচ্চিত্ৰৰ উদ্যোগৰ ক্ষেত্ৰত কোনোধৰণৰ নিষেধাজ্ঞা নাই।&lt;ref&gt;McNair, Brian (2013). ''Porno? Chic! How Pornography Changed the World and Made it a Better Place''. Routledge. ISBN 978-0-415-52729-9.&lt;/ref&gt; ঊনবিংশ শতিকাৰ (১৮৯৬ চনত মুক্তিপ্ৰাপ্ত) ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' হৈছে প্ৰথম পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ।&lt;ref&gt;Ramsaye, Terry (1926), ''A Million and One Nights: A History of the Motion Picture Through 1926'', Simon and Schuster Essandess paperback reprint, 1964, Location at Broadway and Thirty-Fourth: p. 117; 20-foot screen and gilded frame, p. 232&lt;/ref&gt; ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' নামৰ ফৰাচী কামুক চুটি ছবিখনক এতিয়ালৈকে নিৰ্মিত কামুক ছবিসমূহৰ ভিতৰত অন্যতম বুলি গণ্য কৰা হয়। এই চলচ্চিত্ৰখনক সম্পূৰ্ণ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ শাৰীত স্থান দিব নোৱাৰি যদিও এইখন চলচ্চিত্ৰই পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ বাট মুকলি কৰিছিল।

==আৰু চাওক==
*[[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী|পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকল]]
*''[[:en:Pornographic film|Pornographic film]]''
*''[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Category:Pornographic_films Category:Pornographic films]''

==তথ্যসূত্ৰ==
&lt;references/&gt;

[[শ্ৰেণী:পৰ্ণগ্ৰাফি]]</text>
      <sha1>d1u4cg64jxj7whnw2w9wxqrqk73xtev</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519276</id>
      <parentid>519274</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T16:17:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Human Anubhav</username>
        <id>45073</id>
      </contributor>
      <comment>/* ১৯২০-ৰ পৰা ১৯৪০-ৰ দশকলৈ */</comment>
      <origin>519276</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4963" sha1="h58ux5q354ci1tsui62mzi04xzvmxbb" xml:space="preserve">&lt;div style=&quot;border: 1px solid #f00; background-color: #fee; padding: 1em; margin: 1em 0;&quot;&gt;
⚠️ '''সতর্কবাণী''': এই পৃষ্ঠাটোত ১৮+ তথ্য আছে, যি সকলো পাঠকৰ বাবে, বিশেষকৈ কম বয়সীয়া পাঠকৰ বাবে উপযোগী নহ’ব পাৰে। 
&lt;/div&gt;
'''বিংশ শতিকাৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ''' হ'ল ১৯০০ চনৰ পৰা ১৯৯৯ চনৰ ভিতৰত মুক্তি লাভ কৰা [[:en:Pornographic film|পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ]]সমূহ। [[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী]] (পৰ্ণষ্টাৰ)ৰ দ্বাৰা অভিনীত এই [[চলচ্চিত্ৰ]]সমূহে [[মানৱ যৌনতা]]ক মুক্তভাৱে প্ৰদৰ্শিত কৰে,&lt;ref&gt;Williams, Linda (1999). ''Hard Core: Power, Pleasure, and the &quot;Frenzy of the Visible&quot;''. University of California Press. ISBN 978-0-520-22361-0.&lt;/ref&gt; য'ত [[অনাভেদী যৌনক্ৰিয়া]] মুকলিকৈ দেখুওৱা হয়। সেয়ে এনে চলচ্চিত্ৰ প্ৰাপ্তবয়স্ক নোহোৱা ব্যক্তিৰ বাবে উপযুক্ত নহয়।&lt;ref&gt;McKee, Alan (2010). ''Pornography as Entertainment''. In Attwood, Feona (ed.). ''Mainstreaming Sex: The Sexualization of Western Culture''. I.B. Tauris. ISBN 978-1-84885-085-5.&lt;/ref&gt; তাৰোপৰি পৃথিৱীৰ বিভিন্ন দেশত এনে চলচ্চিত্ৰৰ ক্ষেত্ৰত সম্পূৰ্ণ নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰা হয়।&lt;ref&gt;Wikipedia contributors. &quot;Pornography laws by country.&quot; Wikipedia, The Free Encyclopedia. [https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country](https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country)&lt;/ref&gt; অৱশ্যে কিছুমান দেশত পৰ্ণ চলচ্চিত্ৰৰ উদ্যোগৰ ক্ষেত্ৰত কোনোধৰণৰ নিষেধাজ্ঞা নাই।&lt;ref&gt;McNair, Brian (2013). ''Porno? Chic! How Pornography Changed the World and Made it a Better Place''. Routledge. ISBN 978-0-415-52729-9.&lt;/ref&gt; ঊনবিংশ শতিকাৰ (১৮৯৬ চনত মুক্তিপ্ৰাপ্ত) ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' হৈছে প্ৰথম পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ।&lt;ref&gt;Ramsaye, Terry (1926), ''A Million and One Nights: A History of the Motion Picture Through 1926'', Simon and Schuster Essandess paperback reprint, 1964, Location at Broadway and Thirty-Fourth: p. 117; 20-foot screen and gilded frame, p. 232&lt;/ref&gt; ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' নামৰ ফৰাচী কামুক চুটি ছবিখনক এতিয়ালৈকে নিৰ্মিত কামুক ছবিসমূহৰ ভিতৰত অন্যতম বুলি গণ্য কৰা হয়। এই চলচ্চিত্ৰখনক সম্পূৰ্ণ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ শাৰীত স্থান দিব নোৱাৰি যদিও এইখন চলচ্চিত্ৰই পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ বাট মুকলি কৰিছিল।

===১৯২০-ৰ পৰা ১৯৪০-ৰ দশকলৈ===
{{multiple image
| align             = right
| total_width       = 480
| image_style       = border:none;
| image1            = BrunetteStagFilm.ogv
| image2            = Blonde stag film.ogv
| footer            = মহিলাসকলে ষ্ট্ৰিপটিজ প্ৰদৰ্শন কৰা দুখন ষ্টেগ ছবি
| direction         = horizontal
}}
১৯২০ চনৰ নিৰৱ চিনেমাৰ যুগত পৰ্ণগ্ৰাফিক চিনেমা ব্যাপকভাৱে প্ৰচলিত আছিল আৰু প্ৰায়ে বেশ্যালয়ত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল।

==আৰু চাওক==
*[[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী|পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকল]]
*''[[:en:Pornographic film|Pornographic film]]''
*''[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Category:Pornographic_films Category:Pornographic films]''

==তথ্যসূত্ৰ==
&lt;references/&gt;

[[শ্ৰেণী:পৰ্ণগ্ৰাফি]]</text>
      <sha1>h58ux5q354ci1tsui62mzi04xzvmxbb</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519277</id>
      <parentid>519276</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T16:18:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Human Anubhav</username>
        <id>45073</id>
      </contributor>
      <comment>/* ১৯২০-ৰ পৰা ১৯৪০-ৰ দশকলৈ */</comment>
      <origin>519277</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4961" sha1="ezfnf60hko5b1lw22i0cipx2y5vg2zu" xml:space="preserve">&lt;div style=&quot;border: 1px solid #f00; background-color: #fee; padding: 1em; margin: 1em 0;&quot;&gt;
⚠️ '''সতর্কবাণী''': এই পৃষ্ঠাটোত ১৮+ তথ্য আছে, যি সকলো পাঠকৰ বাবে, বিশেষকৈ কম বয়সীয়া পাঠকৰ বাবে উপযোগী নহ’ব পাৰে। 
&lt;/div&gt;
'''বিংশ শতিকাৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ''' হ'ল ১৯০০ চনৰ পৰা ১৯৯৯ চনৰ ভিতৰত মুক্তি লাভ কৰা [[:en:Pornographic film|পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ]]সমূহ। [[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী]] (পৰ্ণষ্টাৰ)ৰ দ্বাৰা অভিনীত এই [[চলচ্চিত্ৰ]]সমূহে [[মানৱ যৌনতা]]ক মুক্তভাৱে প্ৰদৰ্শিত কৰে,&lt;ref&gt;Williams, Linda (1999). ''Hard Core: Power, Pleasure, and the &quot;Frenzy of the Visible&quot;''. University of California Press. ISBN 978-0-520-22361-0.&lt;/ref&gt; য'ত [[অনাভেদী যৌনক্ৰিয়া]] মুকলিকৈ দেখুওৱা হয়। সেয়ে এনে চলচ্চিত্ৰ প্ৰাপ্তবয়স্ক নোহোৱা ব্যক্তিৰ বাবে উপযুক্ত নহয়।&lt;ref&gt;McKee, Alan (2010). ''Pornography as Entertainment''. In Attwood, Feona (ed.). ''Mainstreaming Sex: The Sexualization of Western Culture''. I.B. Tauris. ISBN 978-1-84885-085-5.&lt;/ref&gt; তাৰোপৰি পৃথিৱীৰ বিভিন্ন দেশত এনে চলচ্চিত্ৰৰ ক্ষেত্ৰত সম্পূৰ্ণ নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰা হয়।&lt;ref&gt;Wikipedia contributors. &quot;Pornography laws by country.&quot; Wikipedia, The Free Encyclopedia. [https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country](https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country)&lt;/ref&gt; অৱশ্যে কিছুমান দেশত পৰ্ণ চলচ্চিত্ৰৰ উদ্যোগৰ ক্ষেত্ৰত কোনোধৰণৰ নিষেধাজ্ঞা নাই।&lt;ref&gt;McNair, Brian (2013). ''Porno? Chic! How Pornography Changed the World and Made it a Better Place''. Routledge. ISBN 978-0-415-52729-9.&lt;/ref&gt; ঊনবিংশ শতিকাৰ (১৮৯৬ চনত মুক্তিপ্ৰাপ্ত) ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' হৈছে প্ৰথম পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ।&lt;ref&gt;Ramsaye, Terry (1926), ''A Million and One Nights: A History of the Motion Picture Through 1926'', Simon and Schuster Essandess paperback reprint, 1964, Location at Broadway and Thirty-Fourth: p. 117; 20-foot screen and gilded frame, p. 232&lt;/ref&gt; ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' নামৰ ফৰাচী কামুক চুটি ছবিখনক এতিয়ালৈকে নিৰ্মিত কামুক ছবিসমূহৰ ভিতৰত অন্যতম বুলি গণ্য কৰা হয়। এই চলচ্চিত্ৰখনক সম্পূৰ্ণ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ শাৰীত স্থান দিব নোৱাৰি যদিও এইখন চলচ্চিত্ৰই পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ বাট মুকলি কৰিছিল।

==১৯২০-ৰ পৰা ১৯৪০-ৰ দশকলৈ==
{{multiple image
| align             = right
| total_width       = 480
| image_style       = border:none;
| image1            = BrunetteStagFilm.ogv
| image2            = Blonde stag film.ogv
| footer            = মহিলাসকলে ষ্ট্ৰিপটিজ প্ৰদৰ্শন কৰা দুখন ষ্টেগ ছবি
| direction         = horizontal
}}
১৯২০ চনৰ নিৰৱ চিনেমাৰ যুগত পৰ্ণগ্ৰাফিক চিনেমা ব্যাপকভাৱে প্ৰচলিত আছিল আৰু প্ৰায়ে বেশ্যালয়ত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল।

==আৰু চাওক==
*[[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী|পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকল]]
*''[[:en:Pornographic film|Pornographic film]]''
*''[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Category:Pornographic_films Category:Pornographic films]''

==তথ্যসূত্ৰ==
&lt;references/&gt;

[[শ্ৰেণী:পৰ্ণগ্ৰাফি]]</text>
      <sha1>ezfnf60hko5b1lw22i0cipx2y5vg2zu</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519278</id>
      <parentid>519277</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T16:30:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Human Anubhav</username>
        <id>45073</id>
      </contributor>
      <origin>519278</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5009" sha1="qi001mtwcwezjt75d5zv3z8t2r6ed8k" xml:space="preserve">{{সম্পাদনা দ্বন্দ}}
&lt;div style=&quot;border: 1px solid #f00; background-color: #fee; padding: 1em; margin: 1em 0;&quot;&gt;
⚠️ '''সতর্কবাণী''': এই পৃষ্ঠাটোত ১৮+ তথ্য আছে, যি সকলো পাঠকৰ বাবে, বিশেষকৈ কম বয়সীয়া পাঠকৰ বাবে উপযোগী নহ’ব পাৰে। 
&lt;/div&gt;
'''বিংশ শতিকাৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ''' হ'ল ১৯০০ চনৰ পৰা ১৯৯৯ চনৰ ভিতৰত মুক্তি লাভ কৰা [[:en:Pornographic film|পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ]]সমূহ। [[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী]] (পৰ্ণষ্টাৰ)ৰ দ্বাৰা অভিনীত এই [[চলচ্চিত্ৰ]]সমূহে [[মানৱ যৌনতা]]ক মুক্তভাৱে প্ৰদৰ্শিত কৰে,&lt;ref&gt;Williams, Linda (1999). ''Hard Core: Power, Pleasure, and the &quot;Frenzy of the Visible&quot;''. University of California Press. ISBN 978-0-520-22361-0.&lt;/ref&gt; য'ত [[অনাভেদী যৌনক্ৰিয়া]] মুকলিকৈ দেখুওৱা হয়। সেয়ে এনে চলচ্চিত্ৰ প্ৰাপ্তবয়স্ক নোহোৱা ব্যক্তিৰ বাবে উপযুক্ত নহয়।&lt;ref&gt;McKee, Alan (2010). ''Pornography as Entertainment''. In Attwood, Feona (ed.). ''Mainstreaming Sex: The Sexualization of Western Culture''. I.B. Tauris. ISBN 978-1-84885-085-5.&lt;/ref&gt; তাৰোপৰি পৃথিৱীৰ বিভিন্ন দেশত এনে চলচ্চিত্ৰৰ ক্ষেত্ৰত সম্পূৰ্ণ নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰা হয়।&lt;ref&gt;Wikipedia contributors. &quot;Pornography laws by country.&quot; Wikipedia, The Free Encyclopedia. [https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country](https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country)&lt;/ref&gt; অৱশ্যে কিছুমান দেশত পৰ্ণ চলচ্চিত্ৰৰ উদ্যোগৰ ক্ষেত্ৰত কোনোধৰণৰ নিষেধাজ্ঞা নাই।&lt;ref&gt;McNair, Brian (2013). ''Porno? Chic! How Pornography Changed the World and Made it a Better Place''. Routledge. ISBN 978-0-415-52729-9.&lt;/ref&gt; ঊনবিংশ শতিকাৰ (১৮৯৬ চনত মুক্তিপ্ৰাপ্ত) ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' হৈছে প্ৰথম পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ।&lt;ref&gt;Ramsaye, Terry (1926), ''A Million and One Nights: A History of the Motion Picture Through 1926'', Simon and Schuster Essandess paperback reprint, 1964, Location at Broadway and Thirty-Fourth: p. 117; 20-foot screen and gilded frame, p. 232&lt;/ref&gt; ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' নামৰ ফৰাচী কামুক চুটি ছবিখনক এতিয়ালৈকে নিৰ্মিত কামুক ছবিসমূহৰ ভিতৰত অন্যতম বুলি গণ্য কৰা হয়। এই চলচ্চিত্ৰখনক সম্পূৰ্ণ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ শাৰীত স্থান দিব নোৱাৰি যদিও এইখন চলচ্চিত্ৰই পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ বাট মুকলি কৰিছিল।

==১৯২০-ৰ পৰা ১৯৪০-ৰ দশকলৈ==
{{multiple image
| align             = right
| total_width       = 480
| image_style       = border:none;
| image1            = BrunetteStagFilm.ogv
| image2            = Blonde stag film.ogv
| footer            = মহিলাসকলে ষ্ট্ৰিপটিজ প্ৰদৰ্শন কৰা দুখন ষ্টেগ ছবি
| direction         = horizontal
}}
১৯২০ চনৰ নিৰৱ চিনেমাৰ যুগত পৰ্ণগ্ৰাফিক চিনেমা ব্যাপকভাৱে প্ৰচলিত আছিল আৰু প্ৰায়ে বেশ্যালয়ত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল।

==আৰু চাওক==
*[[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী|পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকল]]
*''[[:en:Pornographic film|Pornographic film]]''
*''[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Category:Pornographic_films Category:Pornographic films]''

==তথ্যসূত্ৰ==
&lt;references/&gt;

[[শ্ৰেণী:পৰ্ণগ্ৰাফি]]</text>
      <sha1>qi001mtwcwezjt75d5zv3z8t2r6ed8k</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519285</id>
      <parentid>519278</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T17:18:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Human Anubhav</username>
        <id>45073</id>
      </contributor>
      <comment>/* ১৯০০ দশক */</comment>
      <origin>519285</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5636" sha1="n6tbni354jwm0ws3u7m3517hxhs52r1" xml:space="preserve">{{সম্পাদনা দ্বন্দ}}
&lt;div style=&quot;border: 1px solid #f00; background-color: #fee; padding: 1em; margin: 1em 0;&quot;&gt;
⚠️ '''সতর্কবাণী''': এই পৃষ্ঠাটোত ১৮+ তথ্য আছে, যি সকলো পাঠকৰ বাবে, বিশেষকৈ কম বয়সীয়া পাঠকৰ বাবে উপযোগী নহ’ব পাৰে। 
&lt;/div&gt;
'''বিংশ শতিকাৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ''' হ'ল ১৯০০ চনৰ পৰা ১৯৯৯ চনৰ ভিতৰত মুক্তি লাভ কৰা [[:en:Pornographic film|পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ]]সমূহ। [[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী]] (পৰ্ণষ্টাৰ)ৰ দ্বাৰা অভিনীত এই [[চলচ্চিত্ৰ]]সমূহে [[মানৱ যৌনতা]]ক মুক্তভাৱে প্ৰদৰ্শিত কৰে,&lt;ref&gt;Williams, Linda (1999). ''Hard Core: Power, Pleasure, and the &quot;Frenzy of the Visible&quot;''. University of California Press. ISBN 978-0-520-22361-0.&lt;/ref&gt; য'ত [[অনাভেদী যৌনক্ৰিয়া]] মুকলিকৈ দেখুওৱা হয়। সেয়ে এনে চলচ্চিত্ৰ প্ৰাপ্তবয়স্ক নোহোৱা ব্যক্তিৰ বাবে উপযুক্ত নহয়।&lt;ref&gt;McKee, Alan (2010). ''Pornography as Entertainment''. In Attwood, Feona (ed.). ''Mainstreaming Sex: The Sexualization of Western Culture''. I.B. Tauris. ISBN 978-1-84885-085-5.&lt;/ref&gt; তাৰোপৰি পৃথিৱীৰ বিভিন্ন দেশত এনে চলচ্চিত্ৰৰ ক্ষেত্ৰত সম্পূৰ্ণ নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰা হয়।&lt;ref&gt;Wikipedia contributors. &quot;Pornography laws by country.&quot; Wikipedia, The Free Encyclopedia. [https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country](https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country)&lt;/ref&gt; অৱশ্যে কিছুমান দেশত পৰ্ণ চলচ্চিত্ৰৰ উদ্যোগৰ ক্ষেত্ৰত কোনোধৰণৰ নিষেধাজ্ঞা নাই।&lt;ref&gt;McNair, Brian (2013). ''Porno? Chic! How Pornography Changed the World and Made it a Better Place''. Routledge. ISBN 978-0-415-52729-9.&lt;/ref&gt; ঊনবিংশ শতিকাৰ (১৮৯৬ চনত মুক্তিপ্ৰাপ্ত) ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' হৈছে প্ৰথম পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ।&lt;ref&gt;Ramsaye, Terry (1926), ''A Million and One Nights: A History of the Motion Picture Through 1926'', Simon and Schuster Essandess paperback reprint, 1964, Location at Broadway and Thirty-Fourth: p. 117; 20-foot screen and gilded frame, p. 232&lt;/ref&gt; ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' নামৰ ফৰাচী কামুক চুটি ছবিখনক এতিয়ালৈকে নিৰ্মিত কামুক ছবিসমূহৰ ভিতৰত অন্যতম বুলি গণ্য কৰা হয়। এই চলচ্চিত্ৰখনক সম্পূৰ্ণ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ শাৰীত স্থান দিব নোৱাৰি যদিও এইখন চলচ্চিত্ৰই পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ বাট মুকলি কৰিছিল।

==১৯০০ দশক==
===এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট===
'''এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট''' হৈছে ১৯০৭ চনত জোহান শ্ব'ৱাৰ্জাৰে (১৮৮০-১৯১৪) তেওঁৰ ষ্টুডিঅ' চেটাৰ্ন-ফিল্ম কোম্পানীত পৰিচালনা কৰা এখন চুটি অষ্ট্ৰিয়া-হাংগেৰিয়ান পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ। 
[[File:&quot;Am Sklavenmarkt&quot;, a.k.a. &quot;The Slave Market&quot; (1906).webm|thumb]]

==১৯২০-ৰ পৰা ১৯৪০-ৰ দশকলৈ==
{{multiple image
| align             = right
| total_width       = 480
| image_style       = border:none;
| image1            = BrunetteStagFilm.ogv
| image2            = Blonde stag film.ogv
| footer            = মহিলাসকলে ষ্ট্ৰিপটিজ প্ৰদৰ্শন কৰা দুখন ষ্টেগ ছবি
| direction         = horizontal
}}
১৯২০ চনৰ নিৰৱ চিনেমাৰ যুগত পৰ্ণগ্ৰাফিক চিনেমা ব্যাপকভাৱে প্ৰচলিত আছিল আৰু প্ৰায়ে বেশ্যালয়ত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল।

==আৰু চাওক==
*[[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী|পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকল]]
*''[[:en:Pornographic film|Pornographic film]]''
*''[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Category:Pornographic_films Category:Pornographic films]''

==তথ্যসূত্ৰ==
&lt;references/&gt;

[[শ্ৰেণী:পৰ্ণগ্ৰাফি]]</text>
      <sha1>n6tbni354jwm0ws3u7m3517hxhs52r1</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519286</id>
      <parentid>519285</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T17:22:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Human Anubhav</username>
        <id>45073</id>
      </contributor>
      <comment>/* এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট */</comment>
      <origin>519286</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6530" sha1="mygclghhpnbozndd9j626kf09bz8rnx" xml:space="preserve">{{সম্পাদনা দ্বন্দ}}
&lt;div style=&quot;border: 1px solid #f00; background-color: #fee; padding: 1em; margin: 1em 0;&quot;&gt;
⚠️ '''সতর্কবাণী''': এই পৃষ্ঠাটোত ১৮+ তথ্য আছে, যি সকলো পাঠকৰ বাবে, বিশেষকৈ কম বয়সীয়া পাঠকৰ বাবে উপযোগী নহ’ব পাৰে। 
&lt;/div&gt;
'''বিংশ শতিকাৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ''' হ'ল ১৯০০ চনৰ পৰা ১৯৯৯ চনৰ ভিতৰত মুক্তি লাভ কৰা [[:en:Pornographic film|পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ]]সমূহ। [[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী]] (পৰ্ণষ্টাৰ)ৰ দ্বাৰা অভিনীত এই [[চলচ্চিত্ৰ]]সমূহে [[মানৱ যৌনতা]]ক মুক্তভাৱে প্ৰদৰ্শিত কৰে,&lt;ref&gt;Williams, Linda (1999). ''Hard Core: Power, Pleasure, and the &quot;Frenzy of the Visible&quot;''. University of California Press. ISBN 978-0-520-22361-0.&lt;/ref&gt; য'ত [[অনাভেদী যৌনক্ৰিয়া]] মুকলিকৈ দেখুওৱা হয়। সেয়ে এনে চলচ্চিত্ৰ প্ৰাপ্তবয়স্ক নোহোৱা ব্যক্তিৰ বাবে উপযুক্ত নহয়।&lt;ref&gt;McKee, Alan (2010). ''Pornography as Entertainment''. In Attwood, Feona (ed.). ''Mainstreaming Sex: The Sexualization of Western Culture''. I.B. Tauris. ISBN 978-1-84885-085-5.&lt;/ref&gt; তাৰোপৰি পৃথিৱীৰ বিভিন্ন দেশত এনে চলচ্চিত্ৰৰ ক্ষেত্ৰত সম্পূৰ্ণ নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰা হয়।&lt;ref&gt;Wikipedia contributors. &quot;Pornography laws by country.&quot; Wikipedia, The Free Encyclopedia. [https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country](https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country)&lt;/ref&gt; অৱশ্যে কিছুমান দেশত পৰ্ণ চলচ্চিত্ৰৰ উদ্যোগৰ ক্ষেত্ৰত কোনোধৰণৰ নিষেধাজ্ঞা নাই।&lt;ref&gt;McNair, Brian (2013). ''Porno? Chic! How Pornography Changed the World and Made it a Better Place''. Routledge. ISBN 978-0-415-52729-9.&lt;/ref&gt; ঊনবিংশ শতিকাৰ (১৮৯৬ চনত মুক্তিপ্ৰাপ্ত) ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' হৈছে প্ৰথম পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ।&lt;ref&gt;Ramsaye, Terry (1926), ''A Million and One Nights: A History of the Motion Picture Through 1926'', Simon and Schuster Essandess paperback reprint, 1964, Location at Broadway and Thirty-Fourth: p. 117; 20-foot screen and gilded frame, p. 232&lt;/ref&gt; ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' নামৰ ফৰাচী কামুক চুটি ছবিখনক এতিয়ালৈকে নিৰ্মিত কামুক ছবিসমূহৰ ভিতৰত অন্যতম বুলি গণ্য কৰা হয়। এই চলচ্চিত্ৰখনক সম্পূৰ্ণ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ শাৰীত স্থান দিব নোৱাৰি যদিও এইখন চলচ্চিত্ৰই পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ বাট মুকলি কৰিছিল।

==১৯০০ দশক==
===এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট===
'''এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট''' হৈছে ১৯০৭ চনত জোহান শ্ব'ৱাৰ্জাৰে (১৮৮০-১৯১৪) তেওঁৰ ষ্টুডিঅ' চেটাৰ্ন-ফিল্ম কোম্পানীত পৰিচালনা কৰা এখন চুটি অষ্ট্ৰিয়া-হাংগেৰিয়ান পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ। 
[[File:&quot;Am Sklavenmarkt&quot;, a.k.a. &quot;The Slave Market&quot; (1906).webm|thumb]]

===এল চাটাৰিঅ'===
'''এল চাটাৰিঅ''' হ'ল ১৯০৭ চনৰ আশে-পাশে [[আৰ্জেণ্টিনা]]ত নিৰ্মাণ কৰা পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ, য'ত যৌনাংগৰ চৰম ক্ল'জ-আপৰ প্ৰথম ব্যৱহাৰ অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে। এজন লেখকে মত প্ৰকাশ কৰিছে যে ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে ১৯৩০ চনৰ [[কিউবা]]ৰ হ'ব পাৰে।&lt;ref&gt;{{cite book|last=Thompson|first=Dave|title=Black and White and Blue: Adult Cinema from the Victorian Age to the VCR|year=2007|publisher=ECW Press|location=Toronto, Ontario, Canada|isbn=9781554903023|pages=67–68|url=https://books.google.com/books?id=rBP6yjQwT8QC&amp;pg=PA67}}&lt;/ref&gt;

==১৯২০-ৰ পৰা ১৯৪০-ৰ দশকলৈ==
{{multiple image
| align             = right
| total_width       = 480
| image_style       = border:none;
| image1            = BrunetteStagFilm.ogv
| image2            = Blonde stag film.ogv
| footer            = মহিলাসকলে ষ্ট্ৰিপটিজ প্ৰদৰ্শন কৰা দুখন ষ্টেগ ছবি
| direction         = horizontal
}}
১৯২০ চনৰ নিৰৱ চিনেমাৰ যুগত পৰ্ণগ্ৰাফিক চিনেমা ব্যাপকভাৱে প্ৰচলিত আছিল আৰু প্ৰায়ে বেশ্যালয়ত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল।

==আৰু চাওক==
*[[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী|পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকল]]
*''[[:en:Pornographic film|Pornographic film]]''
*''[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Category:Pornographic_films Category:Pornographic films]''

==তথ্যসূত্ৰ==
&lt;references/&gt;

[[শ্ৰেণী:পৰ্ণগ্ৰাফি]]</text>
      <sha1>mygclghhpnbozndd9j626kf09bz8rnx</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519287</id>
      <parentid>519286</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T17:23:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Human Anubhav</username>
        <id>45073</id>
      </contributor>
      <comment>/* এল চাটাৰিঅ' */</comment>
      <origin>519287</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6562" sha1="nzo0gyaezbesdgh1h27gtw6da84wrun" xml:space="preserve">{{সম্পাদনা দ্বন্দ}}
&lt;div style=&quot;border: 1px solid #f00; background-color: #fee; padding: 1em; margin: 1em 0;&quot;&gt;
⚠️ '''সতর্কবাণী''': এই পৃষ্ঠাটোত ১৮+ তথ্য আছে, যি সকলো পাঠকৰ বাবে, বিশেষকৈ কম বয়সীয়া পাঠকৰ বাবে উপযোগী নহ’ব পাৰে। 
&lt;/div&gt;
'''বিংশ শতিকাৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ''' হ'ল ১৯০০ চনৰ পৰা ১৯৯৯ চনৰ ভিতৰত মুক্তি লাভ কৰা [[:en:Pornographic film|পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ]]সমূহ। [[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী]] (পৰ্ণষ্টাৰ)ৰ দ্বাৰা অভিনীত এই [[চলচ্চিত্ৰ]]সমূহে [[মানৱ যৌনতা]]ক মুক্তভাৱে প্ৰদৰ্শিত কৰে,&lt;ref&gt;Williams, Linda (1999). ''Hard Core: Power, Pleasure, and the &quot;Frenzy of the Visible&quot;''. University of California Press. ISBN 978-0-520-22361-0.&lt;/ref&gt; য'ত [[অনাভেদী যৌনক্ৰিয়া]] মুকলিকৈ দেখুওৱা হয়। সেয়ে এনে চলচ্চিত্ৰ প্ৰাপ্তবয়স্ক নোহোৱা ব্যক্তিৰ বাবে উপযুক্ত নহয়।&lt;ref&gt;McKee, Alan (2010). ''Pornography as Entertainment''. In Attwood, Feona (ed.). ''Mainstreaming Sex: The Sexualization of Western Culture''. I.B. Tauris. ISBN 978-1-84885-085-5.&lt;/ref&gt; তাৰোপৰি পৃথিৱীৰ বিভিন্ন দেশত এনে চলচ্চিত্ৰৰ ক্ষেত্ৰত সম্পূৰ্ণ নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰা হয়।&lt;ref&gt;Wikipedia contributors. &quot;Pornography laws by country.&quot; Wikipedia, The Free Encyclopedia. [https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country](https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country)&lt;/ref&gt; অৱশ্যে কিছুমান দেশত পৰ্ণ চলচ্চিত্ৰৰ উদ্যোগৰ ক্ষেত্ৰত কোনোধৰণৰ নিষেধাজ্ঞা নাই।&lt;ref&gt;McNair, Brian (2013). ''Porno? Chic! How Pornography Changed the World and Made it a Better Place''. Routledge. ISBN 978-0-415-52729-9.&lt;/ref&gt; ঊনবিংশ শতিকাৰ (১৮৯৬ চনত মুক্তিপ্ৰাপ্ত) ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' হৈছে প্ৰথম পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ।&lt;ref&gt;Ramsaye, Terry (1926), ''A Million and One Nights: A History of the Motion Picture Through 1926'', Simon and Schuster Essandess paperback reprint, 1964, Location at Broadway and Thirty-Fourth: p. 117; 20-foot screen and gilded frame, p. 232&lt;/ref&gt; ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' নামৰ ফৰাচী কামুক চুটি ছবিখনক এতিয়ালৈকে নিৰ্মিত কামুক ছবিসমূহৰ ভিতৰত অন্যতম বুলি গণ্য কৰা হয়। এই চলচ্চিত্ৰখনক সম্পূৰ্ণ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ শাৰীত স্থান দিব নোৱাৰি যদিও এইখন চলচ্চিত্ৰই পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ বাট মুকলি কৰিছিল।

==১৯০০ দশক==
===এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট===
'''এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট''' হৈছে ১৯০৭ চনত জোহান শ্ব'ৱাৰ্জাৰে (১৮৮০-১৯১৪) তেওঁৰ ষ্টুডিঅ' চেটাৰ্ন-ফিল্ম কোম্পানীত পৰিচালনা কৰা এখন চুটি অষ্ট্ৰিয়া-হাংগেৰিয়ান পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ। 
[[File:&quot;Am Sklavenmarkt&quot;, a.k.a. &quot;The Slave Market&quot; (1906).webm|thumb]]

===এল চাটাৰিঅ'===
'''এল চাটাৰিঅ''' হ'ল ১৯০৭ চনৰ আশে-পাশে [[আৰ্জেণ্টিনা]]ত নিৰ্মাণ কৰা পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ, য'ত যৌনাংগৰ চৰম ক্ল'জ-আপৰ প্ৰথম ব্যৱহাৰ অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে। এজন লেখকে মত প্ৰকাশ কৰিছে যে ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে ১৯৩০ চনৰ [[কিউবা]]ৰ হ'ব পাৰে।&lt;ref&gt;{{cite book|last=Thompson|first=Dave|title=Black and White and Blue: Adult Cinema from the Victorian Age to the VCR|year=2007|publisher=ECW Press|location=Toronto, Ontario, Canada|isbn=9781554903023|pages=67–68|url=https://books.google.com/books?id=rBP6yjQwT8QC&amp;pg=PA67}}&lt;/ref&gt;

[[File:El Satario.webm|thumb]]

==১৯২০-ৰ পৰা ১৯৪০-ৰ দশকলৈ==
{{multiple image
| align             = right
| total_width       = 480
| image_style       = border:none;
| image1            = BrunetteStagFilm.ogv
| image2            = Blonde stag film.ogv
| footer            = মহিলাসকলে ষ্ট্ৰিপটিজ প্ৰদৰ্শন কৰা দুখন ষ্টেগ ছবি
| direction         = horizontal
}}
১৯২০ চনৰ নিৰৱ চিনেমাৰ যুগত পৰ্ণগ্ৰাফিক চিনেমা ব্যাপকভাৱে প্ৰচলিত আছিল আৰু প্ৰায়ে বেশ্যালয়ত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল।

==আৰু চাওক==
*[[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী|পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকল]]
*''[[:en:Pornographic film|Pornographic film]]''
*''[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Category:Pornographic_films Category:Pornographic films]''

==তথ্যসূত্ৰ==
&lt;references/&gt;

[[শ্ৰেণী:পৰ্ণগ্ৰাফি]]</text>
      <sha1>nzo0gyaezbesdgh1h27gtw6da84wrun</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519289</id>
      <parentid>519287</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T17:27:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Human Anubhav</username>
        <id>45073</id>
      </contributor>
      <comment>/* এল চাটাৰিঅ' */</comment>
      <origin>519289</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7133" sha1="4fyj9exj5ofli6isakda3ttyqwos33r" xml:space="preserve">{{সম্পাদনা দ্বন্দ}}
&lt;div style=&quot;border: 1px solid #f00; background-color: #fee; padding: 1em; margin: 1em 0;&quot;&gt;
⚠️ '''সতর্কবাণী''': এই পৃষ্ঠাটোত ১৮+ তথ্য আছে, যি সকলো পাঠকৰ বাবে, বিশেষকৈ কম বয়সীয়া পাঠকৰ বাবে উপযোগী নহ’ব পাৰে। 
&lt;/div&gt;
'''বিংশ শতিকাৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ''' হ'ল ১৯০০ চনৰ পৰা ১৯৯৯ চনৰ ভিতৰত মুক্তি লাভ কৰা [[:en:Pornographic film|পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ]]সমূহ। [[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী]] (পৰ্ণষ্টাৰ)ৰ দ্বাৰা অভিনীত এই [[চলচ্চিত্ৰ]]সমূহে [[মানৱ যৌনতা]]ক মুক্তভাৱে প্ৰদৰ্শিত কৰে,&lt;ref&gt;Williams, Linda (1999). ''Hard Core: Power, Pleasure, and the &quot;Frenzy of the Visible&quot;''. University of California Press. ISBN 978-0-520-22361-0.&lt;/ref&gt; য'ত [[অনাভেদী যৌনক্ৰিয়া]] মুকলিকৈ দেখুওৱা হয়। সেয়ে এনে চলচ্চিত্ৰ প্ৰাপ্তবয়স্ক নোহোৱা ব্যক্তিৰ বাবে উপযুক্ত নহয়।&lt;ref&gt;McKee, Alan (2010). ''Pornography as Entertainment''. In Attwood, Feona (ed.). ''Mainstreaming Sex: The Sexualization of Western Culture''. I.B. Tauris. ISBN 978-1-84885-085-5.&lt;/ref&gt; তাৰোপৰি পৃথিৱীৰ বিভিন্ন দেশত এনে চলচ্চিত্ৰৰ ক্ষেত্ৰত সম্পূৰ্ণ নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰা হয়।&lt;ref&gt;Wikipedia contributors. &quot;Pornography laws by country.&quot; Wikipedia, The Free Encyclopedia. [https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country](https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country)&lt;/ref&gt; অৱশ্যে কিছুমান দেশত পৰ্ণ চলচ্চিত্ৰৰ উদ্যোগৰ ক্ষেত্ৰত কোনোধৰণৰ নিষেধাজ্ঞা নাই।&lt;ref&gt;McNair, Brian (2013). ''Porno? Chic! How Pornography Changed the World and Made it a Better Place''. Routledge. ISBN 978-0-415-52729-9.&lt;/ref&gt; ঊনবিংশ শতিকাৰ (১৮৯৬ চনত মুক্তিপ্ৰাপ্ত) ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' হৈছে প্ৰথম পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ।&lt;ref&gt;Ramsaye, Terry (1926), ''A Million and One Nights: A History of the Motion Picture Through 1926'', Simon and Schuster Essandess paperback reprint, 1964, Location at Broadway and Thirty-Fourth: p. 117; 20-foot screen and gilded frame, p. 232&lt;/ref&gt; ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' নামৰ ফৰাচী কামুক চুটি ছবিখনক এতিয়ালৈকে নিৰ্মিত কামুক ছবিসমূহৰ ভিতৰত অন্যতম বুলি গণ্য কৰা হয়। এই চলচ্চিত্ৰখনক সম্পূৰ্ণ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ শাৰীত স্থান দিব নোৱাৰি যদিও এইখন চলচ্চিত্ৰই পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ বাট মুকলি কৰিছিল।

==১৯০০ দশক==
===এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট===
'''এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট''' হৈছে ১৯০৭ চনত জোহান শ্ব'ৱাৰ্জাৰে (১৮৮০-১৯১৪) তেওঁৰ ষ্টুডিঅ' চেটাৰ্ন-ফিল্ম কোম্পানীত পৰিচালনা কৰা এখন চুটি অষ্ট্ৰিয়া-হাংগেৰিয়ান পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ। 
[[File:&quot;Am Sklavenmarkt&quot;, a.k.a. &quot;The Slave Market&quot; (1906).webm|thumb]]

===এল চাটাৰিঅ'===
'''এল চাটাৰিঅ''' হ'ল ১৯০৭ চনৰ আশে-পাশে [[আৰ্জেণ্টিনা]]ত নিৰ্মাণ কৰা পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ, য'ত যৌনাংগৰ চৰম ক্ল'জ-আপৰ প্ৰথম ব্যৱহাৰ অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে। এজন লেখকে মত প্ৰকাশ কৰিছে যে ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে ১৯৩০ চনৰ [[কিউবা]]ৰ হ'ব পাৰে।&lt;ref&gt;{{cite book|last=Thompson|first=Dave|title=Black and White and Blue: Adult Cinema from the Victorian Age to the VCR|year=2007|publisher=ECW Press|location=Toronto, Ontario, Canada|isbn=9781554903023|pages=67–68|url=https://books.google.com/books?id=rBP6yjQwT8QC&amp;pg=PA67}}&lt;/ref&gt;

[[File:El Satario.webm|thumb]]

==১৯১০ দশক==
===আম এবেণ্ড===
'''আম এবেণ্ড''' হৈছে বিংশ শতিকাৰ আৰম্ভণিৰ এখন জাৰ্মান ষ্টেগ ছবি, যি ১৯১০ চনত নিৰ্মিত হৈছিল। ১৯০৭ চনৰ পৰা ১৯১৫ চনৰ ভিতৰত নিৰ্মিত প্ৰাচীন হাৰ্ডকোৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহৰ ভিতৰত ই অন্যতম।

[[File:Am Abend (1910).webm|thumb]]

==১৯২০-ৰ পৰা ১৯৪০-ৰ দশকলৈ==
{{multiple image
| align             = right
| total_width       = 480
| image_style       = border:none;
| image1            = BrunetteStagFilm.ogv
| image2            = Blonde stag film.ogv
| footer            = মহিলাসকলে ষ্ট্ৰিপটিজ প্ৰদৰ্শন কৰা দুখন ষ্টেগ ছবি
| direction         = horizontal
}}
১৯২০ চনৰ নিৰৱ চিনেমাৰ যুগত পৰ্ণগ্ৰাফিক চিনেমা ব্যাপকভাৱে প্ৰচলিত আছিল আৰু প্ৰায়ে বেশ্যালয়ত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল।

==আৰু চাওক==
*[[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী|পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকল]]
*''[[:en:Pornographic film|Pornographic film]]''
*''[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Category:Pornographic_films Category:Pornographic films]''

==তথ্যসূত্ৰ==
&lt;references/&gt;

[[শ্ৰেণী:পৰ্ণগ্ৰাফি]]</text>
      <sha1>4fyj9exj5ofli6isakda3ttyqwos33r</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519290</id>
      <parentid>519289</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T17:31:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Human Anubhav</username>
        <id>45073</id>
      </contributor>
      <origin>519290</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9629" sha1="626t6lqpfxdvzig6oixjgz9c7iz8t83" xml:space="preserve">{{সম্পাদনা দ্বন্দ}}
&lt;div style=&quot;border: 1px solid #f00; background-color: #fee; padding: 1em; margin: 1em 0;&quot;&gt;
⚠️ '''সতর্কবাণী''': এই পৃষ্ঠাটোত ১৮+ তথ্য আছে, যি সকলো পাঠকৰ বাবে, বিশেষকৈ কম বয়সীয়া পাঠকৰ বাবে উপযোগী নহ’ব পাৰে। 
&lt;/div&gt;
'''বিংশ শতিকাৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ''' হ'ল ১৯০০ চনৰ পৰা ১৯৯৯ চনৰ ভিতৰত মুক্তি লাভ কৰা [[:en:Pornographic film|পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ]]সমূহ। [[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী]] (পৰ্ণষ্টাৰ)ৰ দ্বাৰা অভিনীত এই [[চলচ্চিত্ৰ]]সমূহে [[মানৱ যৌনতা]]ক মুক্তভাৱে প্ৰদৰ্শিত কৰে,&lt;ref&gt;Williams, Linda (1999). ''Hard Core: Power, Pleasure, and the &quot;Frenzy of the Visible&quot;''. University of California Press. ISBN 978-0-520-22361-0.&lt;/ref&gt; য'ত [[অনাভেদী যৌনক্ৰিয়া]] মুকলিকৈ দেখুওৱা হয়। সেয়ে এনে চলচ্চিত্ৰ প্ৰাপ্তবয়স্ক নোহোৱা ব্যক্তিৰ বাবে উপযুক্ত নহয়।&lt;ref&gt;McKee, Alan (2010). ''Pornography as Entertainment''. In Attwood, Feona (ed.). ''Mainstreaming Sex: The Sexualization of Western Culture''. I.B. Tauris. ISBN 978-1-84885-085-5.&lt;/ref&gt; তাৰোপৰি পৃথিৱীৰ বিভিন্ন দেশত এনে চলচ্চিত্ৰৰ ক্ষেত্ৰত সম্পূৰ্ণ নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰা হয়।&lt;ref&gt;Wikipedia contributors. &quot;Pornography laws by country.&quot; Wikipedia, The Free Encyclopedia. [https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country](https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country)&lt;/ref&gt; অৱশ্যে কিছুমান দেশত পৰ্ণ চলচ্চিত্ৰৰ উদ্যোগৰ ক্ষেত্ৰত কোনোধৰণৰ নিষেধাজ্ঞা নাই।&lt;ref&gt;McNair, Brian (2013). ''Porno? Chic! How Pornography Changed the World and Made it a Better Place''. Routledge. ISBN 978-0-415-52729-9.&lt;/ref&gt; ঊনবিংশ শতিকাৰ (১৮৯৬ চনত মুক্তিপ্ৰাপ্ত) ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' হৈছে প্ৰথম পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ।&lt;ref&gt;Ramsaye, Terry (1926), ''A Million and One Nights: A History of the Motion Picture Through 1926'', Simon and Schuster Essandess paperback reprint, 1964, Location at Broadway and Thirty-Fourth: p. 117; 20-foot screen and gilded frame, p. 232&lt;/ref&gt; ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' নামৰ ফৰাচী কামুক চুটি ছবিখনক এতিয়ালৈকে নিৰ্মিত কামুক ছবিসমূহৰ ভিতৰত অন্যতম বুলি গণ্য কৰা হয়। এই চলচ্চিত্ৰখনক সম্পূৰ্ণ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ শাৰীত স্থান দিব নোৱাৰি যদিও এইখন চলচ্চিত্ৰই পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ বাট মুকলি কৰিছিল।

==১৯০০ দশক==
===এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট===
'''এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট''' হৈছে ১৯০৭ চনত জোহান শ্ব'ৱাৰ্জাৰে (১৮৮০-১৯১৪) তেওঁৰ ষ্টুডিঅ' চেটাৰ্ন-ফিল্ম কোম্পানীত পৰিচালনা কৰা এখন চুটি অষ্ট্ৰিয়া-হাংগেৰিয়ান পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ। 
[[File:&quot;Am Sklavenmarkt&quot;, a.k.a. &quot;The Slave Market&quot; (1906).webm|thumb]]

===এল চাটাৰিঅ'===
'''এল চাটাৰিঅ''' হ'ল ১৯০৭ চনৰ আশে-পাশে [[আৰ্জেণ্টিনা]]ত নিৰ্মাণ কৰা পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ, য'ত যৌনাংগৰ চৰম ক্ল'জ-আপৰ প্ৰথম ব্যৱহাৰ অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে। এজন লেখকে মত প্ৰকাশ কৰিছে যে ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে ১৯৩০ চনৰ [[কিউবা]]ৰ হ'ব পাৰে।&lt;ref&gt;{{cite book|last=Thompson|first=Dave|title=Black and White and Blue: Adult Cinema from the Victorian Age to the VCR|year=2007|publisher=ECW Press|location=Toronto, Ontario, Canada|isbn=9781554903023|pages=67–68|url=https://books.google.com/books?id=rBP6yjQwT8QC&amp;pg=PA67}}&lt;/ref&gt;

[[File:El Satario.webm|thumb]]

==১৯১০ দশক==
===আম এবেণ্ড===
'''আম এবেণ্ড''' হৈছে বিংশ শতিকাৰ আৰম্ভণিৰ এখন জাৰ্মান ষ্টেগ ছবি, যি ১৯১০ চনত নিৰ্মিত হৈছিল। ১৯০৭ চনৰ পৰা ১৯১৫ চনৰ ভিতৰত নিৰ্মিত প্ৰাচীন হাৰ্ডকোৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহৰ ভিতৰত ই অন্যতম।

[[File:Am Abend (1910).webm|thumb]]

===এ ফ্ৰী ৰাইড===
'''এ ফ্ৰী ৰাইড''' হৈছে নিৰৱ যুগৰ এখনষ্টেগ ছবি, যাক আটাইতকৈ প্ৰাচীন প্ৰচলিত আমেৰিকান হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চিনেমা বুলি গণ্য কৰা হয়। ইয়াত এজন মটৰচাইকেল আৰোহীয়ে দুগৰাকী মহিলাক পথৰ কাষৰ পৰা তুলি লৈ পিছলৈ তেওঁলোকৰ সৈতে কেইবাটাও যৌন কাৰ্য্যত লিপ্ত হোৱা দেখা গৈছে। যদিও বেছিভাগ পণ্ডিতে এ ফ্ৰী ৰাইডক ১৯১৫ চনৰ ছবি বুলি গণ্য কৰে, তথাপিও কিছুমান সূত্ৰই দাবী কৰে যে ইয়াৰ পিছত নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল। ছবিখনৰ পৰিচালকে এটা ছদ্মনাম ব্যৱহাৰ কৰি অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকলৰ নাম প্ৰকাশ নকৰাকৈয়ে থাকে। চিত্ৰগ্ৰহণৰ স্থান জনা নাযায় যদিও ইয়াৰ নিৰ্মাণ নিউ জাৰ্চিত হ'ব পাৰে। অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকলৰ পৰিচয়ৰ সন্দৰ্ভত দুটা পৰস্পৰ বিৰোধী তত্ত্বৰ উন্মেষ ঘটিছে: কিছুমান সূত্ৰৰ পৰা অনুমান কৰা হৈছে যে তেওঁলোক সামাজিক মৰ্যাদা কম আছিল, কিন্তু আন কিছুমানে ইয়াৰ বিপৰীত কথা কয়। কিনচে ইনষ্টিটিউটৰ সংগ্ৰহত ছবিখনৰ প্ৰিন্ট আছে। মিউজিয়াম অৱ চেক্সৰ উদ্বোধনী অনুষ্ঠানত এ ফ্ৰী ৰাইড প্ৰদৰ্শন কৰা হয়৷ ২০০৪ চনতনিউয়ৰ্কৰ এগৰাকী শিল্পী লিজা অপেনহাইমে ছবিখন পুনৰ নিৰ্মাণ কৰে।

==১৯২০-ৰ পৰা ১৯৪০-ৰ দশকলৈ==
{{multiple image
| align             = right
| total_width       = 480
| image_style       = border:none;
| image1            = BrunetteStagFilm.ogv
| image2            = Blonde stag film.ogv
| footer            = মহিলাসকলে ষ্ট্ৰিপটিজ প্ৰদৰ্শন কৰা দুখন ষ্টেগ ছবি
| direction         = horizontal
}}
১৯২০ চনৰ নিৰৱ চিনেমাৰ যুগত পৰ্ণগ্ৰাফিক চিনেমা ব্যাপকভাৱে প্ৰচলিত আছিল আৰু প্ৰায়ে বেশ্যালয়ত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল।

==আৰু চাওক==
*[[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী|পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকল]]
*''[[:en:Pornographic film|Pornographic film]]''
*''[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Category:Pornographic_films Category:Pornographic films]''

==তথ্যসূত্ৰ==
&lt;references/&gt;

[[শ্ৰেণী:পৰ্ণগ্ৰাফি]]</text>
      <sha1>626t6lqpfxdvzig6oixjgz9c7iz8t83</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519291</id>
      <parentid>519290</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T17:31:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Human Anubhav</username>
        <id>45073</id>
      </contributor>
      <comment>/* এ ফ্ৰী ৰাইড */</comment>
      <origin>519291</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9668" sha1="l69zn1cco2h2mxzu9myky3gx0y8qmrd" xml:space="preserve">{{সম্পাদনা দ্বন্দ}}
&lt;div style=&quot;border: 1px solid #f00; background-color: #fee; padding: 1em; margin: 1em 0;&quot;&gt;
⚠️ '''সতর্কবাণী''': এই পৃষ্ঠাটোত ১৮+ তথ্য আছে, যি সকলো পাঠকৰ বাবে, বিশেষকৈ কম বয়সীয়া পাঠকৰ বাবে উপযোগী নহ’ব পাৰে। 
&lt;/div&gt;
'''বিংশ শতিকাৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ''' হ'ল ১৯০০ চনৰ পৰা ১৯৯৯ চনৰ ভিতৰত মুক্তি লাভ কৰা [[:en:Pornographic film|পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ]]সমূহ। [[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী]] (পৰ্ণষ্টাৰ)ৰ দ্বাৰা অভিনীত এই [[চলচ্চিত্ৰ]]সমূহে [[মানৱ যৌনতা]]ক মুক্তভাৱে প্ৰদৰ্শিত কৰে,&lt;ref&gt;Williams, Linda (1999). ''Hard Core: Power, Pleasure, and the &quot;Frenzy of the Visible&quot;''. University of California Press. ISBN 978-0-520-22361-0.&lt;/ref&gt; য'ত [[অনাভেদী যৌনক্ৰিয়া]] মুকলিকৈ দেখুওৱা হয়। সেয়ে এনে চলচ্চিত্ৰ প্ৰাপ্তবয়স্ক নোহোৱা ব্যক্তিৰ বাবে উপযুক্ত নহয়।&lt;ref&gt;McKee, Alan (2010). ''Pornography as Entertainment''. In Attwood, Feona (ed.). ''Mainstreaming Sex: The Sexualization of Western Culture''. I.B. Tauris. ISBN 978-1-84885-085-5.&lt;/ref&gt; তাৰোপৰি পৃথিৱীৰ বিভিন্ন দেশত এনে চলচ্চিত্ৰৰ ক্ষেত্ৰত সম্পূৰ্ণ নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰা হয়।&lt;ref&gt;Wikipedia contributors. &quot;Pornography laws by country.&quot; Wikipedia, The Free Encyclopedia. [https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country](https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country)&lt;/ref&gt; অৱশ্যে কিছুমান দেশত পৰ্ণ চলচ্চিত্ৰৰ উদ্যোগৰ ক্ষেত্ৰত কোনোধৰণৰ নিষেধাজ্ঞা নাই।&lt;ref&gt;McNair, Brian (2013). ''Porno? Chic! How Pornography Changed the World and Made it a Better Place''. Routledge. ISBN 978-0-415-52729-9.&lt;/ref&gt; ঊনবিংশ শতিকাৰ (১৮৯৬ চনত মুক্তিপ্ৰাপ্ত) ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' হৈছে প্ৰথম পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ।&lt;ref&gt;Ramsaye, Terry (1926), ''A Million and One Nights: A History of the Motion Picture Through 1926'', Simon and Schuster Essandess paperback reprint, 1964, Location at Broadway and Thirty-Fourth: p. 117; 20-foot screen and gilded frame, p. 232&lt;/ref&gt; ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' নামৰ ফৰাচী কামুক চুটি ছবিখনক এতিয়ালৈকে নিৰ্মিত কামুক ছবিসমূহৰ ভিতৰত অন্যতম বুলি গণ্য কৰা হয়। এই চলচ্চিত্ৰখনক সম্পূৰ্ণ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ শাৰীত স্থান দিব নোৱাৰি যদিও এইখন চলচ্চিত্ৰই পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ বাট মুকলি কৰিছিল।

==১৯০০ দশক==
===এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট===
'''এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট''' হৈছে ১৯০৭ চনত জোহান শ্ব'ৱাৰ্জাৰে (১৮৮০-১৯১৪) তেওঁৰ ষ্টুডিঅ' চেটাৰ্ন-ফিল্ম কোম্পানীত পৰিচালনা কৰা এখন চুটি অষ্ট্ৰিয়া-হাংগেৰিয়ান পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ। 
[[File:&quot;Am Sklavenmarkt&quot;, a.k.a. &quot;The Slave Market&quot; (1906).webm|thumb]]

===এল চাটাৰিঅ'===
'''এল চাটাৰিঅ''' হ'ল ১৯০৭ চনৰ আশে-পাশে [[আৰ্জেণ্টিনা]]ত নিৰ্মাণ কৰা পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ, য'ত যৌনাংগৰ চৰম ক্ল'জ-আপৰ প্ৰথম ব্যৱহাৰ অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে। এজন লেখকে মত প্ৰকাশ কৰিছে যে ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে ১৯৩০ চনৰ [[কিউবা]]ৰ হ'ব পাৰে।&lt;ref&gt;{{cite book|last=Thompson|first=Dave|title=Black and White and Blue: Adult Cinema from the Victorian Age to the VCR|year=2007|publisher=ECW Press|location=Toronto, Ontario, Canada|isbn=9781554903023|pages=67–68|url=https://books.google.com/books?id=rBP6yjQwT8QC&amp;pg=PA67}}&lt;/ref&gt;

[[File:El Satario.webm|thumb]]

==১৯১০ দশক==
===আম এবেণ্ড===
'''আম এবেণ্ড''' হৈছে বিংশ শতিকাৰ আৰম্ভণিৰ এখন জাৰ্মান ষ্টেগ ছবি, যি ১৯১০ চনত নিৰ্মিত হৈছিল। ১৯০৭ চনৰ পৰা ১৯১৫ চনৰ ভিতৰত নিৰ্মিত প্ৰাচীন হাৰ্ডকোৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহৰ ভিতৰত ই অন্যতম।

[[File:Am Abend (1910).webm|thumb]]

===এ ফ্ৰী ৰাইড===
'''এ ফ্ৰী ৰাইড''' হৈছে নিৰৱ যুগৰ এখনষ্টেগ ছবি, যাক আটাইতকৈ প্ৰাচীন প্ৰচলিত আমেৰিকান হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চিনেমা বুলি গণ্য কৰা হয়। ইয়াত এজন মটৰচাইকেল আৰোহীয়ে দুগৰাকী মহিলাক পথৰ কাষৰ পৰা তুলি লৈ পিছলৈ তেওঁলোকৰ সৈতে কেইবাটাও যৌন কাৰ্য্যত লিপ্ত হোৱা দেখা গৈছে। যদিও বেছিভাগ পণ্ডিতে এ ফ্ৰী ৰাইডক ১৯১৫ চনৰ ছবি বুলি গণ্য কৰে, তথাপিও কিছুমান সূত্ৰই দাবী কৰে যে ইয়াৰ পিছত নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল। ছবিখনৰ পৰিচালকে এটা ছদ্মনাম ব্যৱহাৰ কৰি অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকলৰ নাম প্ৰকাশ নকৰাকৈয়ে থাকে। চিত্ৰগ্ৰহণৰ স্থান জনা নাযায় যদিও ইয়াৰ নিৰ্মাণ নিউ জাৰ্চিত হ'ব পাৰে। অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকলৰ পৰিচয়ৰ সন্দৰ্ভত দুটা পৰস্পৰ বিৰোধী তত্ত্বৰ উন্মেষ ঘটিছে: কিছুমান সূত্ৰৰ পৰা অনুমান কৰা হৈছে যে তেওঁলোক সামাজিক মৰ্যাদা কম আছিল, কিন্তু আন কিছুমানে ইয়াৰ বিপৰীত কথা কয়। কিনচে ইনষ্টিটিউটৰ সংগ্ৰহত ছবিখনৰ প্ৰিন্ট আছে। মিউজিয়াম অৱ চেক্সৰ উদ্বোধনী অনুষ্ঠানত এ ফ্ৰী ৰাইড প্ৰদৰ্শন কৰা হয়৷ ২০০৪ চনতনিউয়ৰ্কৰ এগৰাকী শিল্পী লিজা অপেনহাইমে ছবিখন পুনৰ নিৰ্মাণ কৰে।

[[File:A Free Ride (1915).ogv|thumb]]

==১৯২০-ৰ পৰা ১৯৪০-ৰ দশকলৈ==
{{multiple image
| align             = right
| total_width       = 480
| image_style       = border:none;
| image1            = BrunetteStagFilm.ogv
| image2            = Blonde stag film.ogv
| footer            = মহিলাসকলে ষ্ট্ৰিপটিজ প্ৰদৰ্শন কৰা দুখন ষ্টেগ ছবি
| direction         = horizontal
}}
১৯২০ চনৰ নিৰৱ চিনেমাৰ যুগত পৰ্ণগ্ৰাফিক চিনেমা ব্যাপকভাৱে প্ৰচলিত আছিল আৰু প্ৰায়ে বেশ্যালয়ত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল।

==আৰু চাওক==
*[[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী|পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকল]]
*''[[:en:Pornographic film|Pornographic film]]''
*''[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Category:Pornographic_films Category:Pornographic films]''

==তথ্যসূত্ৰ==
&lt;references/&gt;

[[শ্ৰেণী:পৰ্ণগ্ৰাফি]]</text>
      <sha1>l69zn1cco2h2mxzu9myky3gx0y8qmrd</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519292</id>
      <parentid>519291</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T17:32:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Human Anubhav</username>
        <id>45073</id>
      </contributor>
      <comment>/* এ ফ্ৰী ৰাইড */</comment>
      <origin>519292</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9720" sha1="hjlnu4qqqv9b36yqql1pq74pnr2t1y7" xml:space="preserve">{{সম্পাদনা দ্বন্দ}}
&lt;div style=&quot;border: 1px solid #f00; background-color: #fee; padding: 1em; margin: 1em 0;&quot;&gt;
⚠️ '''সতর্কবাণী''': এই পৃষ্ঠাটোত ১৮+ তথ্য আছে, যি সকলো পাঠকৰ বাবে, বিশেষকৈ কম বয়সীয়া পাঠকৰ বাবে উপযোগী নহ’ব পাৰে। 
&lt;/div&gt;
'''বিংশ শতিকাৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ''' হ'ল ১৯০০ চনৰ পৰা ১৯৯৯ চনৰ ভিতৰত মুক্তি লাভ কৰা [[:en:Pornographic film|পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ]]সমূহ। [[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী]] (পৰ্ণষ্টাৰ)ৰ দ্বাৰা অভিনীত এই [[চলচ্চিত্ৰ]]সমূহে [[মানৱ যৌনতা]]ক মুক্তভাৱে প্ৰদৰ্শিত কৰে,&lt;ref&gt;Williams, Linda (1999). ''Hard Core: Power, Pleasure, and the &quot;Frenzy of the Visible&quot;''. University of California Press. ISBN 978-0-520-22361-0.&lt;/ref&gt; য'ত [[অনাভেদী যৌনক্ৰিয়া]] মুকলিকৈ দেখুওৱা হয়। সেয়ে এনে চলচ্চিত্ৰ প্ৰাপ্তবয়স্ক নোহোৱা ব্যক্তিৰ বাবে উপযুক্ত নহয়।&lt;ref&gt;McKee, Alan (2010). ''Pornography as Entertainment''. In Attwood, Feona (ed.). ''Mainstreaming Sex: The Sexualization of Western Culture''. I.B. Tauris. ISBN 978-1-84885-085-5.&lt;/ref&gt; তাৰোপৰি পৃথিৱীৰ বিভিন্ন দেশত এনে চলচ্চিত্ৰৰ ক্ষেত্ৰত সম্পূৰ্ণ নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰা হয়।&lt;ref&gt;Wikipedia contributors. &quot;Pornography laws by country.&quot; Wikipedia, The Free Encyclopedia. [https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country](https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country)&lt;/ref&gt; অৱশ্যে কিছুমান দেশত পৰ্ণ চলচ্চিত্ৰৰ উদ্যোগৰ ক্ষেত্ৰত কোনোধৰণৰ নিষেধাজ্ঞা নাই।&lt;ref&gt;McNair, Brian (2013). ''Porno? Chic! How Pornography Changed the World and Made it a Better Place''. Routledge. ISBN 978-0-415-52729-9.&lt;/ref&gt; ঊনবিংশ শতিকাৰ (১৮৯৬ চনত মুক্তিপ্ৰাপ্ত) ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' হৈছে প্ৰথম পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ।&lt;ref&gt;Ramsaye, Terry (1926), ''A Million and One Nights: A History of the Motion Picture Through 1926'', Simon and Schuster Essandess paperback reprint, 1964, Location at Broadway and Thirty-Fourth: p. 117; 20-foot screen and gilded frame, p. 232&lt;/ref&gt; ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' নামৰ ফৰাচী কামুক চুটি ছবিখনক এতিয়ালৈকে নিৰ্মিত কামুক ছবিসমূহৰ ভিতৰত অন্যতম বুলি গণ্য কৰা হয়। এই চলচ্চিত্ৰখনক সম্পূৰ্ণ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ শাৰীত স্থান দিব নোৱাৰি যদিও এইখন চলচ্চিত্ৰই পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ বাট মুকলি কৰিছিল।

==১৯০০ দশক==
===এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট===
'''এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট''' হৈছে ১৯০৭ চনত জোহান শ্ব'ৱাৰ্জাৰে (১৮৮০-১৯১৪) তেওঁৰ ষ্টুডিঅ' চেটাৰ্ন-ফিল্ম কোম্পানীত পৰিচালনা কৰা এখন চুটি অষ্ট্ৰিয়া-হাংগেৰিয়ান পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ। 
[[File:&quot;Am Sklavenmarkt&quot;, a.k.a. &quot;The Slave Market&quot; (1906).webm|thumb]]

===এল চাটাৰিঅ'===
'''এল চাটাৰিঅ''' হ'ল ১৯০৭ চনৰ আশে-পাশে [[আৰ্জেণ্টিনা]]ত নিৰ্মাণ কৰা পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ, য'ত যৌনাংগৰ চৰম ক্ল'জ-আপৰ প্ৰথম ব্যৱহাৰ অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে। এজন লেখকে মত প্ৰকাশ কৰিছে যে ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে ১৯৩০ চনৰ [[কিউবা]]ৰ হ'ব পাৰে।&lt;ref&gt;{{cite book|last=Thompson|first=Dave|title=Black and White and Blue: Adult Cinema from the Victorian Age to the VCR|year=2007|publisher=ECW Press|location=Toronto, Ontario, Canada|isbn=9781554903023|pages=67–68|url=https://books.google.com/books?id=rBP6yjQwT8QC&amp;pg=PA67}}&lt;/ref&gt;

[[File:El Satario.webm|thumb]]

==১৯১০ দশক==
===আম এবেণ্ড===
'''আম এবেণ্ড''' হৈছে বিংশ শতিকাৰ আৰম্ভণিৰ এখন জাৰ্মান ষ্টেগ ছবি, যি ১৯১০ চনত নিৰ্মিত হৈছিল। ১৯০৭ চনৰ পৰা ১৯১৫ চনৰ ভিতৰত নিৰ্মিত প্ৰাচীন হাৰ্ডকোৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহৰ ভিতৰত ই অন্যতম।

[[File:Am Abend (1910).webm|thumb]]

===এ ফ্ৰী ৰাইড===
'''এ ফ্ৰী ৰাইড'''&lt;ref name=&quot;Slade9&quot;&gt;{{Harvnb|Slade|2001|p=9.}}&lt;/ref&gt;  হৈছে নিৰৱ যুগৰ এখনষ্টেগ ছবি, যাক আটাইতকৈ প্ৰাচীন প্ৰচলিত আমেৰিকান হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চিনেমা বুলি গণ্য কৰা হয়। ইয়াত এজন মটৰচাইকেল আৰোহীয়ে দুগৰাকী মহিলাক পথৰ কাষৰ পৰা তুলি লৈ পিছলৈ তেওঁলোকৰ সৈতে কেইবাটাও যৌন কাৰ্য্যত লিপ্ত হোৱা দেখা গৈছে। যদিও বেছিভাগ পণ্ডিতে এ ফ্ৰী ৰাইডক ১৯১৫ চনৰ ছবি বুলি গণ্য কৰে, তথাপিও কিছুমান সূত্ৰই দাবী কৰে যে ইয়াৰ পিছত নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল। ছবিখনৰ পৰিচালকে এটা ছদ্মনাম ব্যৱহাৰ কৰি অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকলৰ নাম প্ৰকাশ নকৰাকৈয়ে থাকে। চিত্ৰগ্ৰহণৰ স্থান জনা নাযায় যদিও ইয়াৰ নিৰ্মাণ নিউ জাৰ্চিত হ'ব পাৰে। অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকলৰ পৰিচয়ৰ সন্দৰ্ভত দুটা পৰস্পৰ বিৰোধী তত্ত্বৰ উন্মেষ ঘটিছে: কিছুমান সূত্ৰৰ পৰা অনুমান কৰা হৈছে যে তেওঁলোক সামাজিক মৰ্যাদা কম আছিল, কিন্তু আন কিছুমানে ইয়াৰ বিপৰীত কথা কয়। কিনচে ইনষ্টিটিউটৰ সংগ্ৰহত ছবিখনৰ প্ৰিন্ট আছে। মিউজিয়াম অৱ চেক্সৰ উদ্বোধনী অনুষ্ঠানত এ ফ্ৰী ৰাইড প্ৰদৰ্শন কৰা হয়৷ ২০০৪ চনতনিউয়ৰ্কৰ এগৰাকী শিল্পী লিজা অপেনহাইমে ছবিখন পুনৰ নিৰ্মাণ কৰে।

[[File:A Free Ride (1915).ogv|thumb]]

==১৯২০-ৰ পৰা ১৯৪০-ৰ দশকলৈ==
{{multiple image
| align             = right
| total_width       = 480
| image_style       = border:none;
| image1            = BrunetteStagFilm.ogv
| image2            = Blonde stag film.ogv
| footer            = মহিলাসকলে ষ্ট্ৰিপটিজ প্ৰদৰ্শন কৰা দুখন ষ্টেগ ছবি
| direction         = horizontal
}}
১৯২০ চনৰ নিৰৱ চিনেমাৰ যুগত পৰ্ণগ্ৰাফিক চিনেমা ব্যাপকভাৱে প্ৰচলিত আছিল আৰু প্ৰায়ে বেশ্যালয়ত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল।

==আৰু চাওক==
*[[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী|পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকল]]
*''[[:en:Pornographic film|Pornographic film]]''
*''[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Category:Pornographic_films Category:Pornographic films]''

==তথ্যসূত্ৰ==
&lt;references/&gt;

[[শ্ৰেণী:পৰ্ণগ্ৰাফি]]</text>
      <sha1>hjlnu4qqqv9b36yqql1pq74pnr2t1y7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519293</id>
      <parentid>519292</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T17:35:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Human Anubhav</username>
        <id>45073</id>
      </contributor>
      <comment>/* ১৯২০-ৰ পৰা ১৯৪০-ৰ দশকলৈ */</comment>
      <origin>519293</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10171" sha1="pe3vqn9sx1zvg0f03gzj0woap98dxes" xml:space="preserve">{{সম্পাদনা দ্বন্দ}}
&lt;div style=&quot;border: 1px solid #f00; background-color: #fee; padding: 1em; margin: 1em 0;&quot;&gt;
⚠️ '''সতর্কবাণী''': এই পৃষ্ঠাটোত ১৮+ তথ্য আছে, যি সকলো পাঠকৰ বাবে, বিশেষকৈ কম বয়সীয়া পাঠকৰ বাবে উপযোগী নহ’ব পাৰে। 
&lt;/div&gt;
'''বিংশ শতিকাৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ''' হ'ল ১৯০০ চনৰ পৰা ১৯৯৯ চনৰ ভিতৰত মুক্তি লাভ কৰা [[:en:Pornographic film|পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ]]সমূহ। [[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী]] (পৰ্ণষ্টাৰ)ৰ দ্বাৰা অভিনীত এই [[চলচ্চিত্ৰ]]সমূহে [[মানৱ যৌনতা]]ক মুক্তভাৱে প্ৰদৰ্শিত কৰে,&lt;ref&gt;Williams, Linda (1999). ''Hard Core: Power, Pleasure, and the &quot;Frenzy of the Visible&quot;''. University of California Press. ISBN 978-0-520-22361-0.&lt;/ref&gt; য'ত [[অনাভেদী যৌনক্ৰিয়া]] মুকলিকৈ দেখুওৱা হয়। সেয়ে এনে চলচ্চিত্ৰ প্ৰাপ্তবয়স্ক নোহোৱা ব্যক্তিৰ বাবে উপযুক্ত নহয়।&lt;ref&gt;McKee, Alan (2010). ''Pornography as Entertainment''. In Attwood, Feona (ed.). ''Mainstreaming Sex: The Sexualization of Western Culture''. I.B. Tauris. ISBN 978-1-84885-085-5.&lt;/ref&gt; তাৰোপৰি পৃথিৱীৰ বিভিন্ন দেশত এনে চলচ্চিত্ৰৰ ক্ষেত্ৰত সম্পূৰ্ণ নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰা হয়।&lt;ref&gt;Wikipedia contributors. &quot;Pornography laws by country.&quot; Wikipedia, The Free Encyclopedia. [https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country](https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country)&lt;/ref&gt; অৱশ্যে কিছুমান দেশত পৰ্ণ চলচ্চিত্ৰৰ উদ্যোগৰ ক্ষেত্ৰত কোনোধৰণৰ নিষেধাজ্ঞা নাই।&lt;ref&gt;McNair, Brian (2013). ''Porno? Chic! How Pornography Changed the World and Made it a Better Place''. Routledge. ISBN 978-0-415-52729-9.&lt;/ref&gt; ঊনবিংশ শতিকাৰ (১৮৯৬ চনত মুক্তিপ্ৰাপ্ত) ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' হৈছে প্ৰথম পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ।&lt;ref&gt;Ramsaye, Terry (1926), ''A Million and One Nights: A History of the Motion Picture Through 1926'', Simon and Schuster Essandess paperback reprint, 1964, Location at Broadway and Thirty-Fourth: p. 117; 20-foot screen and gilded frame, p. 232&lt;/ref&gt; ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' নামৰ ফৰাচী কামুক চুটি ছবিখনক এতিয়ালৈকে নিৰ্মিত কামুক ছবিসমূহৰ ভিতৰত অন্যতম বুলি গণ্য কৰা হয়। এই চলচ্চিত্ৰখনক সম্পূৰ্ণ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ শাৰীত স্থান দিব নোৱাৰি যদিও এইখন চলচ্চিত্ৰই পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ বাট মুকলি কৰিছিল।

==১৯০০ দশক==
===এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট===
'''এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট''' হৈছে ১৯০৭ চনত জোহান শ্ব'ৱাৰ্জাৰে (১৮৮০-১৯১৪) তেওঁৰ ষ্টুডিঅ' চেটাৰ্ন-ফিল্ম কোম্পানীত পৰিচালনা কৰা এখন চুটি অষ্ট্ৰিয়া-হাংগেৰিয়ান পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ। 
[[File:&quot;Am Sklavenmarkt&quot;, a.k.a. &quot;The Slave Market&quot; (1906).webm|thumb]]

===এল চাটাৰিঅ'===
'''এল চাটাৰিঅ''' হ'ল ১৯০৭ চনৰ আশে-পাশে [[আৰ্জেণ্টিনা]]ত নিৰ্মাণ কৰা পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ, য'ত যৌনাংগৰ চৰম ক্ল'জ-আপৰ প্ৰথম ব্যৱহাৰ অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে। এজন লেখকে মত প্ৰকাশ কৰিছে যে ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে ১৯৩০ চনৰ [[কিউবা]]ৰ হ'ব পাৰে।&lt;ref&gt;{{cite book|last=Thompson|first=Dave|title=Black and White and Blue: Adult Cinema from the Victorian Age to the VCR|year=2007|publisher=ECW Press|location=Toronto, Ontario, Canada|isbn=9781554903023|pages=67–68|url=https://books.google.com/books?id=rBP6yjQwT8QC&amp;pg=PA67}}&lt;/ref&gt;

[[File:El Satario.webm|thumb]]

==১৯১০ দশক==
===আম এবেণ্ড===
'''আম এবেণ্ড''' হৈছে বিংশ শতিকাৰ আৰম্ভণিৰ এখন জাৰ্মান ষ্টেগ ছবি, যি ১৯১০ চনত নিৰ্মিত হৈছিল। ১৯০৭ চনৰ পৰা ১৯১৫ চনৰ ভিতৰত নিৰ্মিত প্ৰাচীন হাৰ্ডকোৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহৰ ভিতৰত ই অন্যতম।

[[File:Am Abend (1910).webm|thumb]]

===এ ফ্ৰী ৰাইড===
'''এ ফ্ৰী ৰাইড'''&lt;ref name=&quot;Slade9&quot;&gt;{{Harvnb|Slade|2001|p=9.}}&lt;/ref&gt;  হৈছে নিৰৱ যুগৰ এখনষ্টেগ ছবি, যাক আটাইতকৈ প্ৰাচীন প্ৰচলিত আমেৰিকান হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চিনেমা বুলি গণ্য কৰা হয়। ইয়াত এজন মটৰচাইকেল আৰোহীয়ে দুগৰাকী মহিলাক পথৰ কাষৰ পৰা তুলি লৈ পিছলৈ তেওঁলোকৰ সৈতে কেইবাটাও যৌন কাৰ্য্যত লিপ্ত হোৱা দেখা গৈছে। যদিও বেছিভাগ পণ্ডিতে এ ফ্ৰী ৰাইডক ১৯১৫ চনৰ ছবি বুলি গণ্য কৰে, তথাপিও কিছুমান সূত্ৰই দাবী কৰে যে ইয়াৰ পিছত নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল। ছবিখনৰ পৰিচালকে এটা ছদ্মনাম ব্যৱহাৰ কৰি অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকলৰ নাম প্ৰকাশ নকৰাকৈয়ে থাকে। চিত্ৰগ্ৰহণৰ স্থান জনা নাযায় যদিও ইয়াৰ নিৰ্মাণ নিউ জাৰ্চিত হ'ব পাৰে। অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকলৰ পৰিচয়ৰ সন্দৰ্ভত দুটা পৰস্পৰ বিৰোধী তত্ত্বৰ উন্মেষ ঘটিছে: কিছুমান সূত্ৰৰ পৰা অনুমান কৰা হৈছে যে তেওঁলোক সামাজিক মৰ্যাদা কম আছিল, কিন্তু আন কিছুমানে ইয়াৰ বিপৰীত কথা কয়। কিনচে ইনষ্টিটিউটৰ সংগ্ৰহত ছবিখনৰ প্ৰিন্ট আছে। মিউজিয়াম অৱ চেক্সৰ উদ্বোধনী অনুষ্ঠানত এ ফ্ৰী ৰাইড প্ৰদৰ্শন কৰা হয়৷ ২০০৪ চনতনিউয়ৰ্কৰ এগৰাকী শিল্পী লিজা অপেনহাইমে ছবিখন পুনৰ নিৰ্মাণ কৰে।

[[File:A Free Ride (1915).ogv|thumb]]

==১৯২০-ৰ পৰা ১৯৪০-ৰ দশকলৈ==
{{multiple image
| align             = right
| total_width       = 480
| image_style       = border:none;
| image1            = BrunetteStagFilm.ogv
| image2            = Blonde stag film.ogv
| footer            = মহিলাসকলে ষ্ট্ৰিপটিজ প্ৰদৰ্শন কৰা দুখন ষ্টেগ ছবি
| direction         = horizontal
}}
১৯২০ চনৰ নিৰৱ চিনেমাৰ যুগত পৰ্ণগ্ৰাফিক চিনেমা ব্যাপকভাৱে প্ৰচলিত আছিল আৰু প্ৰায়ে বেশ্যালয়ত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল।

===Eveready Harton in Buried Treasure===
'''Eveready Harton in Buried Treasure''' ১৯২৮ বা ১৯২৯ চনত [[আমেৰিকা]]ত নিৰ্মিত এখন আমেৰিকান প্ৰাপ্তবয়স্ক এনিমেটেড পৰ্ণগ্ৰাফিক হাস্যৰসাত্মক কাৰ্টুন চুটি ছবি। 
[[File:Eveready Harton in Buried Treasure.ogv|thumb]]

==আৰু চাওক==
*[[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী|পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকল]]
*''[[:en:Pornographic film|Pornographic film]]''
*''[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Category:Pornographic_films Category:Pornographic films]''

==তথ্যসূত্ৰ==
&lt;references/&gt;

[[শ্ৰেণী:পৰ্ণগ্ৰাফি]]</text>
      <sha1>pe3vqn9sx1zvg0f03gzj0woap98dxes</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519294</id>
      <parentid>519293</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T17:38:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Human Anubhav</username>
        <id>45073</id>
      </contributor>
      <comment>/* Eveready Harton in Buried Treasure */</comment>
      <origin>519294</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10890" sha1="cm2g5ex78bhsaiaj1tzgdzvbsd1t6hn" xml:space="preserve">{{সম্পাদনা দ্বন্দ}}
&lt;div style=&quot;border: 1px solid #f00; background-color: #fee; padding: 1em; margin: 1em 0;&quot;&gt;
⚠️ '''সতর্কবাণী''': এই পৃষ্ঠাটোত ১৮+ তথ্য আছে, যি সকলো পাঠকৰ বাবে, বিশেষকৈ কম বয়সীয়া পাঠকৰ বাবে উপযোগী নহ’ব পাৰে। 
&lt;/div&gt;
'''বিংশ শতিকাৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ''' হ'ল ১৯০০ চনৰ পৰা ১৯৯৯ চনৰ ভিতৰত মুক্তি লাভ কৰা [[:en:Pornographic film|পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ]]সমূহ। [[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী]] (পৰ্ণষ্টাৰ)ৰ দ্বাৰা অভিনীত এই [[চলচ্চিত্ৰ]]সমূহে [[মানৱ যৌনতা]]ক মুক্তভাৱে প্ৰদৰ্শিত কৰে,&lt;ref&gt;Williams, Linda (1999). ''Hard Core: Power, Pleasure, and the &quot;Frenzy of the Visible&quot;''. University of California Press. ISBN 978-0-520-22361-0.&lt;/ref&gt; য'ত [[অনাভেদী যৌনক্ৰিয়া]] মুকলিকৈ দেখুওৱা হয়। সেয়ে এনে চলচ্চিত্ৰ প্ৰাপ্তবয়স্ক নোহোৱা ব্যক্তিৰ বাবে উপযুক্ত নহয়।&lt;ref&gt;McKee, Alan (2010). ''Pornography as Entertainment''. In Attwood, Feona (ed.). ''Mainstreaming Sex: The Sexualization of Western Culture''. I.B. Tauris. ISBN 978-1-84885-085-5.&lt;/ref&gt; তাৰোপৰি পৃথিৱীৰ বিভিন্ন দেশত এনে চলচ্চিত্ৰৰ ক্ষেত্ৰত সম্পূৰ্ণ নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰা হয়।&lt;ref&gt;Wikipedia contributors. &quot;Pornography laws by country.&quot; Wikipedia, The Free Encyclopedia. [https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country](https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country)&lt;/ref&gt; অৱশ্যে কিছুমান দেশত পৰ্ণ চলচ্চিত্ৰৰ উদ্যোগৰ ক্ষেত্ৰত কোনোধৰণৰ নিষেধাজ্ঞা নাই।&lt;ref&gt;McNair, Brian (2013). ''Porno? Chic! How Pornography Changed the World and Made it a Better Place''. Routledge. ISBN 978-0-415-52729-9.&lt;/ref&gt; ঊনবিংশ শতিকাৰ (১৮৯৬ চনত মুক্তিপ্ৰাপ্ত) ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' হৈছে প্ৰথম পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ।&lt;ref&gt;Ramsaye, Terry (1926), ''A Million and One Nights: A History of the Motion Picture Through 1926'', Simon and Schuster Essandess paperback reprint, 1964, Location at Broadway and Thirty-Fourth: p. 117; 20-foot screen and gilded frame, p. 232&lt;/ref&gt; ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' নামৰ ফৰাচী কামুক চুটি ছবিখনক এতিয়ালৈকে নিৰ্মিত কামুক ছবিসমূহৰ ভিতৰত অন্যতম বুলি গণ্য কৰা হয়। এই চলচ্চিত্ৰখনক সম্পূৰ্ণ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ শাৰীত স্থান দিব নোৱাৰি যদিও এইখন চলচ্চিত্ৰই পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ বাট মুকলি কৰিছিল।

==১৯০০ দশক==
===এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট===
'''এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট''' হৈছে ১৯০৭ চনত জোহান শ্ব'ৱাৰ্জাৰে (১৮৮০-১৯১৪) তেওঁৰ ষ্টুডিঅ' চেটাৰ্ন-ফিল্ম কোম্পানীত পৰিচালনা কৰা এখন চুটি অষ্ট্ৰিয়া-হাংগেৰিয়ান পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ। 
[[File:&quot;Am Sklavenmarkt&quot;, a.k.a. &quot;The Slave Market&quot; (1906).webm|thumb]]

===এল চাটাৰিঅ'===
'''এল চাটাৰিঅ''' হ'ল ১৯০৭ চনৰ আশে-পাশে [[আৰ্জেণ্টিনা]]ত নিৰ্মাণ কৰা পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ, য'ত যৌনাংগৰ চৰম ক্ল'জ-আপৰ প্ৰথম ব্যৱহাৰ অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে। এজন লেখকে মত প্ৰকাশ কৰিছে যে ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে ১৯৩০ চনৰ [[কিউবা]]ৰ হ'ব পাৰে।&lt;ref&gt;{{cite book|last=Thompson|first=Dave|title=Black and White and Blue: Adult Cinema from the Victorian Age to the VCR|year=2007|publisher=ECW Press|location=Toronto, Ontario, Canada|isbn=9781554903023|pages=67–68|url=https://books.google.com/books?id=rBP6yjQwT8QC&amp;pg=PA67}}&lt;/ref&gt;

[[File:El Satario.webm|thumb]]

==১৯১০ দশক==
===আম এবেণ্ড===
'''আম এবেণ্ড''' হৈছে বিংশ শতিকাৰ আৰম্ভণিৰ এখন জাৰ্মান ষ্টেগ ছবি, যি ১৯১০ চনত নিৰ্মিত হৈছিল। ১৯০৭ চনৰ পৰা ১৯১৫ চনৰ ভিতৰত নিৰ্মিত প্ৰাচীন হাৰ্ডকোৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহৰ ভিতৰত ই অন্যতম।

[[File:Am Abend (1910).webm|thumb]]

===এ ফ্ৰী ৰাইড===
'''এ ফ্ৰী ৰাইড'''&lt;ref name=&quot;Slade9&quot;&gt;{{Harvnb|Slade|2001|p=9.}}&lt;/ref&gt;  হৈছে নিৰৱ যুগৰ এখনষ্টেগ ছবি, যাক আটাইতকৈ প্ৰাচীন প্ৰচলিত আমেৰিকান হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চিনেমা বুলি গণ্য কৰা হয়। ইয়াত এজন মটৰচাইকেল আৰোহীয়ে দুগৰাকী মহিলাক পথৰ কাষৰ পৰা তুলি লৈ পিছলৈ তেওঁলোকৰ সৈতে কেইবাটাও যৌন কাৰ্য্যত লিপ্ত হোৱা দেখা গৈছে। যদিও বেছিভাগ পণ্ডিতে এ ফ্ৰী ৰাইডক ১৯১৫ চনৰ ছবি বুলি গণ্য কৰে, তথাপিও কিছুমান সূত্ৰই দাবী কৰে যে ইয়াৰ পিছত নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল। ছবিখনৰ পৰিচালকে এটা ছদ্মনাম ব্যৱহাৰ কৰি অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকলৰ নাম প্ৰকাশ নকৰাকৈয়ে থাকে। চিত্ৰগ্ৰহণৰ স্থান জনা নাযায় যদিও ইয়াৰ নিৰ্মাণ নিউ জাৰ্চিত হ'ব পাৰে। অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকলৰ পৰিচয়ৰ সন্দৰ্ভত দুটা পৰস্পৰ বিৰোধী তত্ত্বৰ উন্মেষ ঘটিছে: কিছুমান সূত্ৰৰ পৰা অনুমান কৰা হৈছে যে তেওঁলোক সামাজিক মৰ্যাদা কম আছিল, কিন্তু আন কিছুমানে ইয়াৰ বিপৰীত কথা কয়। কিনচে ইনষ্টিটিউটৰ সংগ্ৰহত ছবিখনৰ প্ৰিন্ট আছে। মিউজিয়াম অৱ চেক্সৰ উদ্বোধনী অনুষ্ঠানত এ ফ্ৰী ৰাইড প্ৰদৰ্শন কৰা হয়৷ ২০০৪ চনতনিউয়ৰ্কৰ এগৰাকী শিল্পী লিজা অপেনহাইমে ছবিখন পুনৰ নিৰ্মাণ কৰে।

[[File:A Free Ride (1915).ogv|thumb]]

==১৯২০-ৰ পৰা ১৯৪০-ৰ দশকলৈ==
{{multiple image
| align             = right
| total_width       = 480
| image_style       = border:none;
| image1            = BrunetteStagFilm.ogv
| image2            = Blonde stag film.ogv
| footer            = মহিলাসকলে ষ্ট্ৰিপটিজ প্ৰদৰ্শন কৰা দুখন ষ্টেগ ছবি
| direction         = horizontal
}}
১৯২০ চনৰ নিৰৱ চিনেমাৰ যুগত পৰ্ণগ্ৰাফিক চিনেমা ব্যাপকভাৱে প্ৰচলিত আছিল আৰু প্ৰায়ে বেশ্যালয়ত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল।

===Eveready Harton in Buried Treasure===
'''Eveready Harton in Buried Treasure''' ১৯২৮ বা ১৯২৯ চনত [[আমেৰিকা]]ত নিৰ্মিত এখন আমেৰিকান প্ৰাপ্তবয়স্ক এনিমেটেড পৰ্ণগ্ৰাফিক হাস্যৰসাত্মক কাৰ্টুন চুটি ছবি। 

[[File:Eveready Harton in Buried Treasure.ogv|thumb]]

===লে মেনেজ মডাৰ্নে ডি মেডাম বাটাৰফ্লাই=== 
'''লে মেনেজ মডাৰ্নে ডি মেডাম বাটাৰফ্লাই''' হৈছে ১৯২০ চনত [[ফ্ৰান্স]]ৰ এখন ক'লা-বগা উভয়লিংগী, হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবি। উভয়লিংগ আৰু সমকামী যৌন সম্পৰ্ক সন্নিবিষ্ট কৰা আটাইতকৈ প্ৰাচীন প্ৰাপ্তবয়স্ক ছবি হিচাপে ই উল্লেখযোগ্য।

[[File:Butterfly.ogv|thumb]]

==আৰু চাওক==
*[[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী|পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকল]]
*''[[:en:Pornographic film|Pornographic film]]''
*''[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Category:Pornographic_films Category:Pornographic films]''

==তথ্যসূত্ৰ==
&lt;references/&gt;

[[শ্ৰেণী:পৰ্ণগ্ৰাফি]]</text>
      <sha1>cm2g5ex78bhsaiaj1tzgdzvbsd1t6hn</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519295</id>
      <parentid>519294</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T17:39:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Human Anubhav</username>
        <id>45073</id>
      </contributor>
      <origin>519295</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10895" sha1="ryz7srvzeqa59b9s6hi1jke9rewi7j9" xml:space="preserve">{{সম্পাদনা দ্বন্দ}}
&lt;div style=&quot;border: 1px solid #f00; background-color: #fee; padding: 1em; margin: 1em 0;&quot;&gt;
⚠️ '''সতর্কবাণী''': এই পৃষ্ঠাটোত ১৮+ তথ্য আছে, যি সকলো পাঠকৰ বাবে, বিশেষকৈ কম বয়সীয়া পাঠকৰ বাবে উপযোগী নহ’ব পাৰে। 
&lt;/div&gt;
'''বিংশ শতিকাৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ''' হ'ল ১৯০০ চনৰ পৰা ১৯৯৯ চনৰ ভিতৰত মুক্তি লাভ কৰা [[:en:Pornographic film|পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ]]সমূহ। [[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী]] (পৰ্ণষ্টাৰ)ৰ দ্বাৰা অভিনীত এই [[চলচ্চিত্ৰ]]সমূহে [[মানৱ যৌনতা]]ক মুক্তভাৱে প্ৰদৰ্শিত কৰে,&lt;ref&gt;Williams, Linda (1999). ''Hard Core: Power, Pleasure, and the &quot;Frenzy of the Visible&quot;''. University of California Press. ISBN 978-0-520-22361-0.&lt;/ref&gt; য'ত [[অনাভেদী যৌনক্ৰিয়া]] মুকলিকৈ দেখুওৱা হয়। সেয়ে এনে চলচ্চিত্ৰ প্ৰাপ্তবয়স্ক নোহোৱা ব্যক্তিৰ বাবে উপযুক্ত নহয়।&lt;ref&gt;McKee, Alan (2010). ''Pornography as Entertainment''. In Attwood, Feona (ed.). ''Mainstreaming Sex: The Sexualization of Western Culture''. I.B. Tauris. ISBN 978-1-84885-085-5.&lt;/ref&gt; তাৰোপৰি পৃথিৱীৰ বিভিন্ন দেশত এনে চলচ্চিত্ৰৰ ক্ষেত্ৰত সম্পূৰ্ণ নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰা হয়।&lt;ref&gt;Wikipedia contributors. &quot;Pornography laws by country.&quot; Wikipedia, The Free Encyclopedia. [https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country](https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country)&lt;/ref&gt; অৱশ্যে কিছুমান দেশত পৰ্ণ চলচ্চিত্ৰৰ উদ্যোগৰ ক্ষেত্ৰত কোনোধৰণৰ নিষেধাজ্ঞা নাই।&lt;ref&gt;McNair, Brian (2013). ''Porno? Chic! How Pornography Changed the World and Made it a Better Place''. Routledge. ISBN 978-0-415-52729-9.&lt;/ref&gt; ঊনবিংশ শতিকাৰ (১৮৯৬ চনত মুক্তিপ্ৰাপ্ত) ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' হৈছে প্ৰথম পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ।&lt;ref&gt;Ramsaye, Terry (1926), ''A Million and One Nights: A History of the Motion Picture Through 1926'', Simon and Schuster Essandess paperback reprint, 1964, Location at Broadway and Thirty-Fourth: p. 117; 20-foot screen and gilded frame, p. 232&lt;/ref&gt; ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' নামৰ ফৰাচী কামুক চুটি ছবিখনক এতিয়ালৈকে নিৰ্মিত কামুক ছবিসমূহৰ ভিতৰত অন্যতম বুলি গণ্য কৰা হয়। এই চলচ্চিত্ৰখনক সম্পূৰ্ণ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ শাৰীত স্থান দিব নোৱাৰি যদিও এইখন চলচ্চিত্ৰই পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ বাট মুকলি কৰিছিল।

==১৯০০ দশক==
===এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট===
'''এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট''' হৈছে ১৯০৭ চনত জোহান শ্ব'ৱাৰ্জাৰে (১৮৮০-১৯১৪) তেওঁৰ ষ্টুডিঅ' চেটাৰ্ন-ফিল্ম কোম্পানীত পৰিচালনা কৰা এখন চুটি অষ্ট্ৰিয়া-হাংগেৰিয়ান পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ। 
[[File:&quot;Am Sklavenmarkt&quot;, a.k.a. &quot;The Slave Market&quot; (1906).webm|thumb]]

===এল চাটাৰিঅ'===
'''এল চাটাৰিঅ''' হ'ল ১৯০৭ চনৰ আশে-পাশে [[আৰ্জেণ্টিনা]]ত নিৰ্মাণ কৰা পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ, য'ত যৌনাংগৰ চৰম ক্ল'জ-আপৰ প্ৰথম ব্যৱহাৰ অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে। এজন লেখকে মত প্ৰকাশ কৰিছে যে ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে ১৯৩০ চনৰ [[কিউবা]]ৰ হ'ব পাৰে।&lt;ref&gt;{{cite book|last=Thompson|first=Dave|title=Black and White and Blue: Adult Cinema from the Victorian Age to the VCR|year=2007|publisher=ECW Press|location=Toronto, Ontario, Canada|isbn=9781554903023|pages=67–68|url=https://books.google.com/books?id=rBP6yjQwT8QC&amp;pg=PA67}}&lt;/ref&gt;

[[File:El Satario.webm|thumb]]

==১৯১০ দশক==
===আম এবেণ্ড===
'''আম এবেণ্ড''' হৈছে বিংশ শতিকাৰ আৰম্ভণিৰ এখন জাৰ্মান ষ্টেগ ছবি, যি ১৯১০ চনত নিৰ্মিত হৈছিল। ১৯০৭ চনৰ পৰা ১৯১৫ চনৰ ভিতৰত নিৰ্মিত প্ৰাচীন হাৰ্ডকোৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহৰ ভিতৰত ই অন্যতম।

[[File:Am Abend (1910).webm|thumb]]

===এ ফ্ৰী ৰাইড===
'''এ ফ্ৰী ৰাইড'''&lt;ref name=&quot;Slade9&quot;&gt;{{Harvnb|Slade|2001|p=9.}}&lt;/ref&gt;  হৈছে নিৰৱ যুগৰ এখনষ্টেগ ছবি, যাক আটাইতকৈ প্ৰাচীন প্ৰচলিত আমেৰিকান হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চিনেমা বুলি গণ্য কৰা হয়। ইয়াত এজন মটৰচাইকেল আৰোহীয়ে দুগৰাকী মহিলাক পথৰ কাষৰ পৰা তুলি লৈ পিছলৈ তেওঁলোকৰ সৈতে কেইবাটাও যৌন কাৰ্য্যত লিপ্ত হোৱা দেখা গৈছে। যদিও বেছিভাগ পণ্ডিতে এ ফ্ৰী ৰাইডক ১৯১৫ চনৰ ছবি বুলি গণ্য কৰে, তথাপিও কিছুমান সূত্ৰই দাবী কৰে যে ইয়াৰ পিছত নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল। ছবিখনৰ পৰিচালকে এটা ছদ্মনাম ব্যৱহাৰ কৰি অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকলৰ নাম প্ৰকাশ নকৰাকৈয়ে থাকে। চিত্ৰগ্ৰহণৰ স্থান জনা নাযায় যদিও ইয়াৰ নিৰ্মাণ নিউ জাৰ্চিত হ'ব পাৰে। অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকলৰ পৰিচয়ৰ সন্দৰ্ভত দুটা পৰস্পৰ বিৰোধী তত্ত্বৰ উন্মেষ ঘটিছে: কিছুমান সূত্ৰৰ পৰা অনুমান কৰা হৈছে যে তেওঁলোক সামাজিক মৰ্যাদা কম আছিল, কিন্তু আন কিছুমানে ইয়াৰ বিপৰীত কথা কয়। কিনচে ইনষ্টিটিউটৰ সংগ্ৰহত ছবিখনৰ প্ৰিন্ট আছে। মিউজিয়াম অৱ চেক্সৰ উদ্বোধনী অনুষ্ঠানত এ ফ্ৰী ৰাইড প্ৰদৰ্শন কৰা হয়৷ ২০০৪ চনতনিউয়ৰ্কৰ এগৰাকী শিল্পী লিজা অপেনহাইমে ছবিখন পুনৰ নিৰ্মাণ কৰে।

[[File:A Free Ride (1915).ogv|thumb]]

==১৯২০-ৰ পৰা ১৯৪০-ৰ দশকলৈ==
{{multiple image
| align             = right
| total_width       = 480
| image_style       = border:none;
| image1            = BrunetteStagFilm.ogv
| image2            = Blonde stag film.ogv
| footer            = মহিলাসকলে ষ্ট্ৰিপটিজ প্ৰদৰ্শন কৰা দুখন ষ্টেগ ছবি
| direction         = horizontal
}}
১৯২০ চনৰ নিৰৱ চিনেমাৰ যুগত পৰ্ণগ্ৰাফিক চিনেমা ব্যাপকভাৱে প্ৰচলিত আছিল আৰু প্ৰায়ে বেশ্যালয়ত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল।

===Eveready Harton in Buried Treasure===
'''Eveready Harton in Buried Treasure''' ১৯২৮ বা ১৯২৯ চনত [[আমেৰিকা]]ত নিৰ্মিত এখন আমেৰিকান প্ৰাপ্তবয়স্ক এনিমেটেড পৰ্ণগ্ৰাফিক হাস্যৰসাত্মক কাৰ্টুন চুটি ছবি। 

[[File:Eveready Harton in Buried Treasure.ogv|thumb]]

===লে মেনেজ মডাৰ্নে ডি মেডাম বাটাৰফ্লাই=== 
'''লে মেনেজ মডাৰ্নে ডি মেডাম বাটাৰফ্লাই''' হৈছে ১৯২০ চনত [[ফ্ৰান্স]]ৰ এখন ক'লা-বগা উভয়লিংগী, হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবি। উভয়লিংগ আৰু সমকামী যৌন সম্পৰ্ক সন্নিবিষ্ট কৰা আটাইতকৈ প্ৰাচীন প্ৰাপ্তবয়স্ক ছবি হিচাপে ই উল্লেখযোগ্য।

[[File:Miss Butterfly.ogv|thumb]]

==আৰু চাওক==
*[[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী|পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকল]]
*''[[:en:Pornographic film|Pornographic film]]''
*''[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Category:Pornographic_films Category:Pornographic films]''

==তথ্যসূত্ৰ==
&lt;references/&gt;

[[শ্ৰেণী:পৰ্ণগ্ৰাফি]]</text>
      <sha1>ryz7srvzeqa59b9s6hi1jke9rewi7j9</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519296</id>
      <parentid>519295</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T17:55:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Human Anubhav</username>
        <id>45073</id>
      </contributor>
      <comment>[[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল।</comment>
      <origin>519296</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10839" sha1="lmo48yvrwqs88e2eqmuumed6k9cv9z4" xml:space="preserve">{{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}}
&lt;div style=&quot;border: 1px solid #f00; background-color: #fee; padding: 1em; margin: 1em 0; &quot;&gt;
⚠️ '''সতৰ্কবাণী''': এই পৃষ্ঠাটোত ১৮+ তথ্য আছে, যি সকলো পাঠকৰ বাবে, বিশেষকৈ কম বয়সীয়া পাঠকৰ বাবে উপযোগী নহ’ব পাৰে। 
&lt;/div&gt;
'''বিংশ শতিকাৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ''' হ'ল ১৯০০ চনৰ পৰা ১৯৯৯ চনৰ ভিতৰত মুক্তি লাভ কৰা [[:en:Pornographic film|পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ]]সমূহ। [[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী]] (পৰ্ণষ্টাৰ)ৰ দ্বাৰা অভিনীত এই [[চলচ্চিত্ৰ]]সমূহে [[মানৱ যৌনতা]]ক মুক্তভাৱে প্ৰদৰ্শিত কৰে,&lt;ref&gt;Williams, Linda (1999). ''Hard Core: Power, Pleasure, and the &quot;Frenzy of the Visible&quot;''. University of California Press. ISBN 978-0-520-22361-0.&lt;/ref&gt; য'ত [[অনাভেদী যৌনক্ৰিয়া]] মুকলিকৈ দেখুওৱা হয়। সেয়ে এনে চলচ্চিত্ৰ প্ৰাপ্তবয়স্ক নোহোৱা ব্যক্তিৰ বাবে উপযুক্ত নহয়।&lt;ref&gt;McKee, Alan (2010). ''Pornography as Entertainment''. In Attwood, Feona (ed.). ''Mainstreaming Sex: The Sexualization of Western Culture''. I.B. Tauris. ISBN 978-1-84885-085-5.&lt;/ref&gt; তদুপৰি পৃথিৱীৰ বিভিন্ন দেশত এনে চলচ্চিত্ৰৰ ক্ষেত্ৰত সম্পূৰ্ণ নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰা হয়।&lt;ref&gt;Wikipedia contributors. &quot;Pornography laws by country.&quot; Wikipedia, The Free Encyclopedia. [https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country](https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country)&lt;/ref&gt; অৱশ্যে কিছুমান দেশত পৰ্ণ চলচ্চিত্ৰৰ উদ্যোগৰ ক্ষেত্ৰত কোনোধৰণৰ নিষেধাজ্ঞা নাই।&lt;ref&gt;McNair, Brian (2013). ''Porno? Chic! How Pornography Changed the World and Made it a Better Place''. Routledge. ISBN 978-0-415-52729-9.&lt;/ref&gt; ঊনবিংশ শতিকাৰ (১৮৯৬ চনত মুক্তিপ্ৰাপ্ত) ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' হৈছে প্ৰথম পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ।&lt;ref&gt;Ramsaye, Terry (1926), ''A Million and One Nights: A History of the Motion Picture Through 1926'', Simon and Schuster Essandess paperback reprint, 1964, Location at Broadway and Thirty-Fourth: p. 117; 20-foot screen and gilded frame, p. 232&lt;/ref&gt; ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' নামৰ ফৰাচী কামুক চুটি ছবিখনক এতিয়ালৈকে নিৰ্মিত কামুক ছবিসমূহৰ ভিতৰত অন্যতম বুলি গণ্য কৰা হয়। এই চলচ্চিত্ৰখনক সম্পূৰ্ণ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ শাৰীত স্থান দিব নোৱাৰি যদিও এইখন চলচ্চিত্ৰই পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ বাট মুকলি কৰিছিল। 

==১৯০০ দশক==
===এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট===
'''এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট''' হৈছে ১৯০৭ চনত জোহান শ্ব'ৱাৰ্জাৰে (১৮৮০-১৯১৪) তেওঁৰ ষ্টুডিঅ' চেটাৰ্ন-ফিল্ম কোম্পানীত পৰিচালনা কৰা এখন চুটি অষ্ট্ৰিয়া-হাংগেৰিয়ান পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ। 
[[File:&quot;Am Sklavenmarkt&quot;, a.k.a. &quot;The Slave Market&quot; (1906).webm|thumb]]

===এল চাটাৰিঅ'===
'''এল চাটাৰিঅ''' হ'ল ১৯০৭ চনৰ আশে-পাশে [[আৰ্জেণ্টিনা]]ত নিৰ্মাণ কৰা পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ, য'ত যৌনাংগৰ চৰম ক্ল'জ-আপৰ প্ৰথম ব্যৱহাৰ অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে। এজন লেখকে মত প্ৰকাশ কৰিছে যে ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে ১৯৩০ চনৰ [[কিউবা]]ৰ হ'ব পাৰে।&lt;ref&gt;{{cite book|last=Thompson|first=Dave|title=Black and White and Blue: Adult Cinema from the Victorian Age to the VCR|year=2007|publisher=ECW Press|location=Toronto, Ontario, Canada|isbn=9781554903023|pages=67–68|url=https://books.google.com/books?id=rBP6yjQwT8QC&amp;pg=PA67}}&lt;/ref&gt;

[[File:El Satario.webm|thumb]]

==১৯১০ দশক==
===আম এবেণ্ড===
'''আম এবেণ্ড''' হৈছে বিংশ শতিকাৰ আৰম্ভণিৰ এখন জাৰ্মান ষ্টেগ ছবি, যি ১৯১০ চনত নিৰ্মিত হৈছিল। ১৯০৭ চনৰ পৰা ১৯১৫ চনৰ ভিতৰত নিৰ্মিত প্ৰাচীন হাৰ্ডকোৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহৰ ভিতৰত ই অন্যতম। 

[[File:Am Abend (1910).webm|thumb]]

===এ ফ্ৰী ৰাইড===
'''এ ফ্ৰী ৰাইড'''&lt;ref name=&quot;Slade9&quot;&gt;{{Harvnb|Slade|2001|p=9.}}&lt;/ref&gt; হৈছে নীৰৱ যুগৰ এখনষ্টেগ ছবি, যাক আটাইতকৈ প্ৰাচীন প্ৰচলিত আমেৰিকান হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চিনেমা বুলি গণ্য কৰা হয়। ইয়াত এজন মটৰচাইকেল আৰোহীয়ে দুগৰাকী মহিলাক পথৰ কাষৰ পৰা তুলি লৈ পিছলৈ তেওঁলোকৰ সৈতে কেইবাটাও যৌন কাৰ্য্যত লিপ্ত হোৱা দেখা গৈছে। যদিও বেছিভাগ পণ্ডিতে এ ফ্ৰী ৰাইডক ১৯১৫ চনৰ ছবি বুলি গণ্য কৰে, তথাপিও কিছুমান সূত্ৰই দাবী কৰে যে ইয়াৰ পিছত নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল। ছবিখনৰ পৰিচালকে এটা ছদ্মনাম ব্যৱহাৰ কৰি অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকলৰ নাম প্ৰকাশ নকৰাকৈয়ে থাকে। চিত্ৰগ্ৰহণৰ স্থান জনা নাযায় যদিও ইয়াৰ নিৰ্মাণ নিউ জাৰ্চিত হ'ব পাৰে। অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকলৰ পৰিচয়ৰ সন্দৰ্ভত দুটা পৰস্পৰ বিৰোধী তত্ত্বৰ উন্মেষ ঘটিছে: কিছুমান সূত্ৰৰ পৰা অনুমান কৰা হৈছে যে তেওঁলোক সামাজিক মৰ্যাদা কম আছিল, কিন্তু আন কিছুমানে ইয়াৰ বিপৰীত কথা কয়। কিনচে ইনষ্টিটিউটৰ সংগ্ৰহত ছবিখনৰ প্ৰিণ্ট আছে। মিউজিয়াম অৱ চেক্সৰ উদ্বোধনী অনুষ্ঠানত এ ফ্ৰী ৰাইড প্ৰদৰ্শন কৰা হয়। ২০০৪ চনতনিউয়ৰ্কৰ এগৰাকী শিল্পী লিজা অপেনহাইমে ছবিখন পুনৰ নিৰ্মাণ কৰে। 

[[File:A Free Ride (1915).ogv|thumb]]

==১৯২০-ৰ পৰা ১৯৪০-ৰ দশকলৈ==
{{multiple image
| align = right
| total_width = 480
| image_style = border:none; 
| image1 = BrunetteStagFilm.ogv
| image2 = Blonde stag film.ogv
| footer = মহিলাসকলে ষ্ট্ৰিপটিজ প্ৰদৰ্শন কৰা দুখন ষ্টেগ ছবি
| direction = horizontal
}}
১৯২০ চনৰ নীৰৱ চিনেমাৰ যুগত পৰ্ণগ্ৰাফিক চিনেমা ব্যাপকভাৱে প্ৰচলিত আছিল আৰু প্ৰায়ে বেশ্যালয়ত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। 

===Eveready Harton in Buried Treasure===
'''Eveready Harton in Buried Treasure''' ১৯২৮ বা ১৯২৯ চনত [[আমেৰিকা]]ত নিৰ্মিত এখন আমেৰিকান প্ৰাপ্তবয়স্ক এনিমেটেড পৰ্ণগ্ৰাফিক হাস্যৰসাত্মক কাৰ্টুন চুটি ছবি। 

[[File:Eveready Harton in Buried Treasure.ogv|thumb]]

===লে মেনেজ মডাৰ্নে ডি মেডাম বাটাৰফ্লাই=== 
'''লে মেনেজ মডাৰ্নে ডি মেডাম বাটাৰফ্লাই''' হৈছে ১৯২০ চনত [[ফ্ৰান্স]]ৰ এখন ক'লা-বগা উভয়লিংগী, হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবি। উভয়লিংগ আৰু সমকামী যৌন সম্পৰ্ক সন্নিবিষ্ট কৰা আটাইতকৈ প্ৰাচীন প্ৰাপ্তবয়স্ক ছবি হিচাপে ই উল্লেখযোগ্য। 

[[File:Miss Butterfly.ogv|thumb]]

==আৰু চাওক==
*[[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী|পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকল]]
*''[[:en:Pornographic film|Pornographic film]]''
*''[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Category:Pornographic_films Category:Pornographic films]''

==তথ্যসূত্ৰ==
&lt;references/&gt;

[[শ্ৰেণী:পৰ্ণগ্ৰাফি]]</text>
      <sha1>lmo48yvrwqs88e2eqmuumed6k9cv9z4</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519297</id>
      <parentid>519296</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T17:59:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Human Anubhav</username>
        <id>45073</id>
      </contributor>
      <origin>519297</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12107" sha1="4i2caxbfjuttv73yxzeni16wvjlejps" xml:space="preserve">{{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}}
&lt;div style=&quot;border: 1px solid #f00; background-color: #fee; padding: 1em; margin: 1em 0; &quot;&gt;
⚠️ '''সতৰ্কবাণী''': এই পৃষ্ঠাটোত ১৮+ তথ্য আছে, যি সকলো পাঠকৰ বাবে, বিশেষকৈ কম বয়সীয়া পাঠকৰ বাবে উপযোগী নহ’ব পাৰে। 
&lt;/div&gt;
'''পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ''' (কামুক চলচ্চিত্ৰ, প্ৰাপ্তবয়স্ক চলচ্চিত্ৰ, নীলা ছবি, যৌন সম্পৰ্কীয় চলচ্চিত্ৰ, বা ১৮+ ছবি) হৈছে এনে ছবি যিয়ে দৰ্শকক উত্তেজিত, আকৰ্ষণ বা সন্তুষ্ট কৰিবলৈ যৌন সম্পৰ্কীয় বিষয়বস্তুক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিয়ে যৌন কল্পনাক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে আৰু সাধাৰণতে কামোদ্দীপকভাৱে উদ্দীপিত সামগ্ৰী যেনে নগ্নতা বা ফেটিছ (চফ্টকোৰ) আৰু যৌন সম্পৰ্ক (হাৰ্ডক'ৰ ) অন্তৰ্ভুক্ত কৰে। &quot;ইৰ'টিক&quot; আৰু &quot;পৰ্ণগ্ৰাফিক&quot; ছবিৰ মাজত কেতিয়াবা এটা পাৰ্থক্য এই ভিত্তিত কৰা হয় যে পিছৰ শ্ৰেণীটোত অধিক স্পষ্ট যৌনতা থাকে, আৰু কাহিনী কোৱাতকৈ উত্তেজনাৰ ওপৰত অধিক গুৰুত্ব দিয়া হয়; পাৰ্থক্যটো অতি বিষয়ভিত্তিক। [[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী]] (পৰ্ণষ্টাৰ)ৰ দ্বাৰা অভিনীত এই [[চলচ্চিত্ৰ]]সমূহে [[মানৱ যৌনতা]]ক মুক্তভাৱে প্ৰদৰ্শিত কৰে,&lt;ref&gt;Williams, Linda (1999). ''Hard Core: Power, Pleasure, and the &quot;Frenzy of the Visible&quot;''. University of California Press. ISBN 978-0-520-22361-0.&lt;/ref&gt; য'ত [[অনাভেদী যৌনক্ৰিয়া]] মুকলিকৈ দেখুওৱা হয়। সেয়ে এনে চলচ্চিত্ৰ প্ৰাপ্তবয়স্ক নোহোৱা ব্যক্তিৰ বাবে উপযুক্ত নহয়।&lt;ref&gt;McKee, Alan (2010). ''Pornography as Entertainment''. In Attwood, Feona (ed.). ''Mainstreaming Sex: The Sexualization of Western Culture''. I.B. Tauris. ISBN 978-1-84885-085-5.&lt;/ref&gt; তদুপৰি পৃথিৱীৰ বিভিন্ন দেশত এনে চলচ্চিত্ৰৰ ক্ষেত্ৰত সম্পূৰ্ণ নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰা হয়।&lt;ref&gt;Wikipedia contributors. &quot;Pornography laws by country.&quot; Wikipedia, The Free Encyclopedia. [https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country](https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country)&lt;/ref&gt; অৱশ্যে কিছুমান দেশত পৰ্ণ চলচ্চিত্ৰৰ উদ্যোগৰ ক্ষেত্ৰত কোনোধৰণৰ নিষেধাজ্ঞা নাই।&lt;ref&gt;McNair, Brian (2013). ''Porno? Chic! How Pornography Changed the World and Made it a Better Place''. Routledge. ISBN 978-0-415-52729-9.&lt;/ref&gt; ঊনবিংশ শতিকাৰ (১৮৯৬ চনত মুক্তিপ্ৰাপ্ত) ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' হৈছে প্ৰথম পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ।&lt;ref&gt;Ramsaye, Terry (1926), ''A Million and One Nights: A History of the Motion Picture Through 1926'', Simon and Schuster Essandess paperback reprint, 1964, Location at Broadway and Thirty-Fourth: p. 117; 20-foot screen and gilded frame, p. 232&lt;/ref&gt; ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' নামৰ ফৰাচী কামুক চুটি ছবিখনক এতিয়ালৈকে নিৰ্মিত কামুক ছবিসমূহৰ ভিতৰত অন্যতম বুলি গণ্য কৰা হয়। এই চলচ্চিত্ৰখনক সম্পূৰ্ণ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ শাৰীত স্থান দিব নোৱাৰি যদিও এইখন চলচ্চিত্ৰই পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ বাট মুকলি কৰিছিল।

==১৯০০ দশক==
===এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট===
'''এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট''' হৈছে ১৯০৭ চনত জোহান শ্ব'ৱাৰ্জাৰে (১৮৮০-১৯১৪) তেওঁৰ ষ্টুডিঅ' চেটাৰ্ন-ফিল্ম কোম্পানীত পৰিচালনা কৰা এখন চুটি অষ্ট্ৰিয়া-হাংগেৰিয়ান পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ। 
[[File:&quot;Am Sklavenmarkt&quot;, a.k.a. &quot;The Slave Market&quot; (1906).webm|thumb]]

===এল চাটাৰিঅ'===
'''এল চাটাৰিঅ''' হ'ল ১৯০৭ চনৰ আশে-পাশে [[আৰ্জেণ্টিনা]]ত নিৰ্মাণ কৰা পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ, য'ত যৌনাংগৰ চৰম ক্ল'জ-আপৰ প্ৰথম ব্যৱহাৰ অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে। এজন লেখকে মত প্ৰকাশ কৰিছে যে ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে ১৯৩০ চনৰ [[কিউবা]]ৰ হ'ব পাৰে।&lt;ref&gt;{{cite book|last=Thompson|first=Dave|title=Black and White and Blue: Adult Cinema from the Victorian Age to the VCR|year=2007|publisher=ECW Press|location=Toronto, Ontario, Canada|isbn=9781554903023|pages=67–68|url=https://books.google.com/books?id=rBP6yjQwT8QC&amp;pg=PA67}}&lt;/ref&gt;

[[File:El Satario.webm|thumb]]

==১৯১০ দশক==
===আম এবেণ্ড===
'''আম এবেণ্ড''' হৈছে বিংশ শতিকাৰ আৰম্ভণিৰ এখন জাৰ্মান ষ্টেগ ছবি, যি ১৯১০ চনত নিৰ্মিত হৈছিল। ১৯০৭ চনৰ পৰা ১৯১৫ চনৰ ভিতৰত নিৰ্মিত প্ৰাচীন হাৰ্ডকোৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহৰ ভিতৰত ই অন্যতম। 

[[File:Am Abend (1910).webm|thumb]]

===এ ফ্ৰী ৰাইড===
'''এ ফ্ৰী ৰাইড'''&lt;ref name=&quot;Slade9&quot;&gt;{{Harvnb|Slade|2001|p=9.}}&lt;/ref&gt; হৈছে নীৰৱ যুগৰ এখনষ্টেগ ছবি, যাক আটাইতকৈ প্ৰাচীন প্ৰচলিত আমেৰিকান হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চিনেমা বুলি গণ্য কৰা হয়। ইয়াত এজন মটৰচাইকেল আৰোহীয়ে দুগৰাকী মহিলাক পথৰ কাষৰ পৰা তুলি লৈ পিছলৈ তেওঁলোকৰ সৈতে কেইবাটাও যৌন কাৰ্য্যত লিপ্ত হোৱা দেখা গৈছে। যদিও বেছিভাগ পণ্ডিতে এ ফ্ৰী ৰাইডক ১৯১৫ চনৰ ছবি বুলি গণ্য কৰে, তথাপিও কিছুমান সূত্ৰই দাবী কৰে যে ইয়াৰ পিছত নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল। ছবিখনৰ পৰিচালকে এটা ছদ্মনাম ব্যৱহাৰ কৰি অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকলৰ নাম প্ৰকাশ নকৰাকৈয়ে থাকে। চিত্ৰগ্ৰহণৰ স্থান জনা নাযায় যদিও ইয়াৰ নিৰ্মাণ নিউ জাৰ্চিত হ'ব পাৰে। অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকলৰ পৰিচয়ৰ সন্দৰ্ভত দুটা পৰস্পৰ বিৰোধী তত্ত্বৰ উন্মেষ ঘটিছে: কিছুমান সূত্ৰৰ পৰা অনুমান কৰা হৈছে যে তেওঁলোক সামাজিক মৰ্যাদা কম আছিল, কিন্তু আন কিছুমানে ইয়াৰ বিপৰীত কথা কয়। কিনচে ইনষ্টিটিউটৰ সংগ্ৰহত ছবিখনৰ প্ৰিণ্ট আছে। মিউজিয়াম অৱ চেক্সৰ উদ্বোধনী অনুষ্ঠানত এ ফ্ৰী ৰাইড প্ৰদৰ্শন কৰা হয়। ২০০৪ চনতনিউয়ৰ্কৰ এগৰাকী শিল্পী লিজা অপেনহাইমে ছবিখন পুনৰ নিৰ্মাণ কৰে। 

[[File:A Free Ride (1915).ogv|thumb]]

==১৯২০-ৰ পৰা ১৯৪০-ৰ দশকলৈ==
{{multiple image
| align = right
| total_width = 480
| image_style = border:none; 
| image1 = BrunetteStagFilm.ogv
| image2 = Blonde stag film.ogv
| footer = মহিলাসকলে ষ্ট্ৰিপটিজ প্ৰদৰ্শন কৰা দুখন ষ্টেগ ছবি
| direction = horizontal
}}
১৯২০ চনৰ নীৰৱ চিনেমাৰ যুগত পৰ্ণগ্ৰাফিক চিনেমা ব্যাপকভাৱে প্ৰচলিত আছিল আৰু প্ৰায়ে বেশ্যালয়ত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। 

===Eveready Harton in Buried Treasure===
'''Eveready Harton in Buried Treasure''' ১৯২৮ বা ১৯২৯ চনত [[আমেৰিকা]]ত নিৰ্মিত এখন আমেৰিকান প্ৰাপ্তবয়স্ক এনিমেটেড পৰ্ণগ্ৰাফিক হাস্যৰসাত্মক কাৰ্টুন চুটি ছবি। 

[[File:Eveready Harton in Buried Treasure.ogv|thumb]]

===লে মেনেজ মডাৰ্নে ডি মেডাম বাটাৰফ্লাই=== 
'''লে মেনেজ মডাৰ্নে ডি মেডাম বাটাৰফ্লাই''' হৈছে ১৯২০ চনত [[ফ্ৰান্স]]ৰ এখন ক'লা-বগা উভয়লিংগী, হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবি। উভয়লিংগ আৰু সমকামী যৌন সম্পৰ্ক সন্নিবিষ্ট কৰা আটাইতকৈ প্ৰাচীন প্ৰাপ্তবয়স্ক ছবি হিচাপে ই উল্লেখযোগ্য। 

[[File:Miss Butterfly.ogv|thumb]]

==আৰু চাওক==
*[[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী|পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকল]]
*''[[:en:Pornographic film|Pornographic film]]''
*''[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Category:Pornographic_films Category:Pornographic films]''

==তথ্যসূত্ৰ==
&lt;references/&gt;

[[শ্ৰেণী:পৰ্ণগ্ৰাফি]]</text>
      <sha1>4i2caxbfjuttv73yxzeni16wvjlejps</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519298</id>
      <parentid>519297</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T18:00:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Human Anubhav</username>
        <id>45073</id>
      </contributor>
      <origin>519298</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="16794" sha1="q30xfpnfckgtnhku9g9ikvyggygcpwk" xml:space="preserve">{{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}}
&lt;div style=&quot;border: 1px solid #f00; background-color: #fee; padding: 1em; margin: 1em 0; &quot;&gt;
⚠️ '''সতৰ্কবাণী''': এই পৃষ্ঠাটোত ১৮+ তথ্য আছে, যি সকলো পাঠকৰ বাবে, বিশেষকৈ কম বয়সীয়া পাঠকৰ বাবে উপযোগী নহ’ব পাৰে। 
&lt;/div&gt;
'''পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ''' (কামুক চলচ্চিত্ৰ, প্ৰাপ্তবয়স্ক চলচ্চিত্ৰ, নীলা ছবি, যৌন সম্পৰ্কীয় চলচ্চিত্ৰ, বা ১৮+ ছবি) হৈছে এনে ছবি যিয়ে দৰ্শকক উত্তেজিত, আকৰ্ষণ বা সন্তুষ্ট কৰিবলৈ যৌন সম্পৰ্কীয় বিষয়বস্তুক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিয়ে যৌন কল্পনাক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে আৰু সাধাৰণতে কামোদ্দীপকভাৱে উদ্দীপিত সামগ্ৰী যেনে নগ্নতা বা ফেটিছ (চফ্টকোৰ) আৰু যৌন সম্পৰ্ক (হাৰ্ডক'ৰ ) অন্তৰ্ভুক্ত কৰে। &quot;ইৰ'টিক&quot; আৰু &quot;পৰ্ণগ্ৰাফিক&quot; ছবিৰ মাজত কেতিয়াবা এটা পাৰ্থক্য এই ভিত্তিত কৰা হয় যে পিছৰ শ্ৰেণীটোত অধিক স্পষ্ট যৌনতা থাকে, আৰু কাহিনী কোৱাতকৈ উত্তেজনাৰ ওপৰত অধিক গুৰুত্ব দিয়া হয়; পাৰ্থক্যটো অতি বিষয়ভিত্তিক। [[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী]] (পৰ্ণষ্টাৰ)ৰ দ্বাৰা অভিনীত এই [[চলচ্চিত্ৰ]]সমূহে [[মানৱ যৌনতা]]ক মুক্তভাৱে প্ৰদৰ্শিত কৰে,&lt;ref&gt;Williams, Linda (1999). ''Hard Core: Power, Pleasure, and the &quot;Frenzy of the Visible&quot;''. University of California Press. ISBN 978-0-520-22361-0.&lt;/ref&gt; য'ত [[অনাভেদী যৌনক্ৰিয়া]] মুকলিকৈ দেখুওৱা হয়। সেয়ে এনে চলচ্চিত্ৰ প্ৰাপ্তবয়স্ক নোহোৱা ব্যক্তিৰ বাবে উপযুক্ত নহয়।&lt;ref&gt;McKee, Alan (2010). ''Pornography as Entertainment''. In Attwood, Feona (ed.). ''Mainstreaming Sex: The Sexualization of Western Culture''. I.B. Tauris. ISBN 978-1-84885-085-5.&lt;/ref&gt; তদুপৰি পৃথিৱীৰ বিভিন্ন দেশত এনে চলচ্চিত্ৰৰ ক্ষেত্ৰত সম্পূৰ্ণ নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰা হয়।&lt;ref&gt;Wikipedia contributors. &quot;Pornography laws by country.&quot; Wikipedia, The Free Encyclopedia. [https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country](https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country)&lt;/ref&gt; অৱশ্যে কিছুমান দেশত পৰ্ণ চলচ্চিত্ৰৰ উদ্যোগৰ ক্ষেত্ৰত কোনোধৰণৰ নিষেধাজ্ঞা নাই।&lt;ref&gt;McNair, Brian (2013). ''Porno? Chic! How Pornography Changed the World and Made it a Better Place''. Routledge. ISBN 978-0-415-52729-9.&lt;/ref&gt; ঊনবিংশ শতিকাৰ (১৮৯৬ চনত মুক্তিপ্ৰাপ্ত) ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' হৈছে প্ৰথম পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ।&lt;ref&gt;Ramsaye, Terry (1926), ''A Million and One Nights: A History of the Motion Picture Through 1926'', Simon and Schuster Essandess paperback reprint, 1964, Location at Broadway and Thirty-Fourth: p. 117; 20-foot screen and gilded frame, p. 232&lt;/ref&gt; ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' নামৰ ফৰাচী কামুক চুটি ছবিখনক এতিয়ালৈকে নিৰ্মিত কামুক ছবিসমূহৰ ভিতৰত অন্যতম বুলি গণ্য কৰা হয়। এই চলচ্চিত্ৰখনক সম্পূৰ্ণ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ শাৰীত স্থান দিব নোৱাৰি যদিও এইখন চলচ্চিত্ৰই পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ বাট মুকলি কৰিছিল।

পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহ বিভিন্ন মাধ্যমত প্ৰস্তুত আৰু বিতৰণ কৰা হয়, উপলব্ধ চাহিদা আৰু প্ৰযুক্তিৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি, বিভিন্ন ফৰ্মেটত পৰম্পৰাগত ছবিৰ ষ্টক ফুটেজ, ঘৰুৱা ভিডিঅ', ডিভিডি, মোবাইল ডিভাইচ, ইণ্টাৰনেট পৰ্ণগ্ৰাফী ইণ্টাৰনেট ডাউনলোড, কেবল টিভি, ইয়াৰ উপৰিও অন্যান্য মাধ্যম। পৰ্ণগ্ৰাফী প্ৰায়ে ডিভিডিত বিক্ৰী বা ভাড়াত দিয়া হয়; ইণ্টাৰনেট ষ্ট্ৰীমিং, বিশেষ চেনেল আৰু কেবল আৰু চেটেলাইটত পে-পাৰ-ভিউৰ জৰিয়তে দেখুওৱা হয়; আৰু দ্ৰুতগতিত নোহোৱা হৈ যোৱা প্ৰাপ্তবয়স্ক থিয়েটাৰত চোৱা হয় । প্ৰায়ে সম্প্ৰচাৰ বা ছপা চেন্সৰশ্বিপ কমিছন, সাধাৰণ জনমত, ৰাজহুৱা শালীনতা আইন বা ধৰ্মীয় হেঁচা গোটৰ বাবে মূলসুঁতিৰ সংবাদ মাধ্যম বা মুক্তভাৱে প্ৰচাৰিত টেলিভিছনত অত্যধিক যৌনতাপূৰ্ণ বিষয়বস্তুৰ অনুমতি সাধাৰণতে দিয়া নহয়।

১৮৮০ চনত চলচ্চিত্ৰ আৱিষ্কাৰৰ পিছৰে পৰা ৰিস্ক কন্টেন্টৰ ছবি নিৰ্মাণ কৰা হৈছে। এনে ছবিৰ নিৰ্মাণ লাভজনক আছিল আৰু কেইবাজনো প্ৰযোজকে ইয়াৰ নিৰ্মাণত বিশেষজ্ঞতা লাভ কৰিছিল। সমাজৰ ভিতৰৰ বিভিন্ন গোটে এনে চিত্ৰণক অনৈতিক বুলি গণ্য কৰিছিল, ইয়াক &quot;পৰ্ণগ্ৰাফিক&quot; বুলি অভিহিত কৰিছিল, আৰু অন্যান্য অশ্লীলতা আইন অনুসৰি দমন কৰাৰ চেষ্টা কৰিছিল, বিভিন্ন মাত্ৰাত সফলতা লাভ কৰিছিল। এনে ছবি নিৰ্মাণ হৈয়েই থাকিল, আৰু কেৱল মাটিৰ তলৰ চেনেলৰ দ্বাৰাহে বিতৰণ কৰিব পৰা গ'ল। যিহেতু এনে চিনেমা চোৱাই সামাজিক কলংক কঢ়িয়াই লৈ ফুৰিছিল, সেয়েহে বেশ্যালয়, প্ৰাপ্তবয়স্ক চিনেমা হল, ষ্টেগ পাৰ্টি, ঘৰ, ব্যক্তিগত ক্লাব, নৈশ চিনেমা হলত চোৱা হৈছিল।

১৯৭০ চনত পৰ্ণৰ সোণালী যুগত পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিক অৰ্ধ-বৈধতা প্ৰদান কৰা হৈছিল, ইমানেই যে এনে প্ৰডাকচনত অভিনয়ৰ বাবে পৰিচিত নোহোৱা অভিনেতাসকল অভিনেতা-অভিনেত্ৰীৰ সদস্য হ'ব (যদিও স্পষ্ট দৃশ্যত অংশগ্ৰহণ কৰাটো খুব কমেইহে); [ 1 ] ১৯৮০ চনৰ ভিতৰত ঘৰুৱা ভিডিঅ'ত পৰ্ণগ্ৰাফীৰ বহল বিতৰণ হয়। ১৯৯০ চনৰ শেষৰ ফালে আৰু ২০০০ চনৰ আৰম্ভণিতে ইণ্টাৰনেটৰ উত্থানে পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিৰ বিতৰণৰ ধৰণ সলনি কৰি পেলায়, যাৰ ফলত বিশ্বজুৰি চেন্সৰশ্বিপৰ ব্যৱস্থা আৰু &quot;অশ্লীলতা&quot;ৰ আইনী বিচাৰ জটিল হৈ পৰে।

==১৯০০ দশক==
===এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট===
'''এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট''' হৈছে ১৯০৭ চনত জোহান শ্ব'ৱাৰ্জাৰে (১৮৮০-১৯১৪) তেওঁৰ ষ্টুডিঅ' চেটাৰ্ন-ফিল্ম কোম্পানীত পৰিচালনা কৰা এখন চুটি অষ্ট্ৰিয়া-হাংগেৰিয়ান পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ। 
[[File:&quot;Am Sklavenmarkt&quot;, a.k.a. &quot;The Slave Market&quot; (1906).webm|thumb]]

===এল চাটাৰিঅ'===
'''এল চাটাৰিঅ''' হ'ল ১৯০৭ চনৰ আশে-পাশে [[আৰ্জেণ্টিনা]]ত নিৰ্মাণ কৰা পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ, য'ত যৌনাংগৰ চৰম ক্ল'জ-আপৰ প্ৰথম ব্যৱহাৰ অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে। এজন লেখকে মত প্ৰকাশ কৰিছে যে ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে ১৯৩০ চনৰ [[কিউবা]]ৰ হ'ব পাৰে।&lt;ref&gt;{{cite book|last=Thompson|first=Dave|title=Black and White and Blue: Adult Cinema from the Victorian Age to the VCR|year=2007|publisher=ECW Press|location=Toronto, Ontario, Canada|isbn=9781554903023|pages=67–68|url=https://books.google.com/books?id=rBP6yjQwT8QC&amp;pg=PA67}}&lt;/ref&gt;

[[File:El Satario.webm|thumb]]

==১৯১০ দশক==
===আম এবেণ্ড===
'''আম এবেণ্ড''' হৈছে বিংশ শতিকাৰ আৰম্ভণিৰ এখন জাৰ্মান ষ্টেগ ছবি, যি ১৯১০ চনত নিৰ্মিত হৈছিল। ১৯০৭ চনৰ পৰা ১৯১৫ চনৰ ভিতৰত নিৰ্মিত প্ৰাচীন হাৰ্ডকোৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহৰ ভিতৰত ই অন্যতম। 

[[File:Am Abend (1910).webm|thumb]]

===এ ফ্ৰী ৰাইড===
'''এ ফ্ৰী ৰাইড'''&lt;ref name=&quot;Slade9&quot;&gt;{{Harvnb|Slade|2001|p=9.}}&lt;/ref&gt; হৈছে নীৰৱ যুগৰ এখনষ্টেগ ছবি, যাক আটাইতকৈ প্ৰাচীন প্ৰচলিত আমেৰিকান হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চিনেমা বুলি গণ্য কৰা হয়। ইয়াত এজন মটৰচাইকেল আৰোহীয়ে দুগৰাকী মহিলাক পথৰ কাষৰ পৰা তুলি লৈ পিছলৈ তেওঁলোকৰ সৈতে কেইবাটাও যৌন কাৰ্য্যত লিপ্ত হোৱা দেখা গৈছে। যদিও বেছিভাগ পণ্ডিতে এ ফ্ৰী ৰাইডক ১৯১৫ চনৰ ছবি বুলি গণ্য কৰে, তথাপিও কিছুমান সূত্ৰই দাবী কৰে যে ইয়াৰ পিছত নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল। ছবিখনৰ পৰিচালকে এটা ছদ্মনাম ব্যৱহাৰ কৰি অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকলৰ নাম প্ৰকাশ নকৰাকৈয়ে থাকে। চিত্ৰগ্ৰহণৰ স্থান জনা নাযায় যদিও ইয়াৰ নিৰ্মাণ নিউ জাৰ্চিত হ'ব পাৰে। অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকলৰ পৰিচয়ৰ সন্দৰ্ভত দুটা পৰস্পৰ বিৰোধী তত্ত্বৰ উন্মেষ ঘটিছে: কিছুমান সূত্ৰৰ পৰা অনুমান কৰা হৈছে যে তেওঁলোক সামাজিক মৰ্যাদা কম আছিল, কিন্তু আন কিছুমানে ইয়াৰ বিপৰীত কথা কয়। কিনচে ইনষ্টিটিউটৰ সংগ্ৰহত ছবিখনৰ প্ৰিণ্ট আছে। মিউজিয়াম অৱ চেক্সৰ উদ্বোধনী অনুষ্ঠানত এ ফ্ৰী ৰাইড প্ৰদৰ্শন কৰা হয়। ২০০৪ চনতনিউয়ৰ্কৰ এগৰাকী শিল্পী লিজা অপেনহাইমে ছবিখন পুনৰ নিৰ্মাণ কৰে। 

[[File:A Free Ride (1915).ogv|thumb]]

==১৯২০-ৰ পৰা ১৯৪০-ৰ দশকলৈ==
{{multiple image
| align = right
| total_width = 480
| image_style = border:none; 
| image1 = BrunetteStagFilm.ogv
| image2 = Blonde stag film.ogv
| footer = মহিলাসকলে ষ্ট্ৰিপটিজ প্ৰদৰ্শন কৰা দুখন ষ্টেগ ছবি
| direction = horizontal
}}
১৯২০ চনৰ নীৰৱ চিনেমাৰ যুগত পৰ্ণগ্ৰাফিক চিনেমা ব্যাপকভাৱে প্ৰচলিত আছিল আৰু প্ৰায়ে বেশ্যালয়ত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। 

===Eveready Harton in Buried Treasure===
'''Eveready Harton in Buried Treasure''' ১৯২৮ বা ১৯২৯ চনত [[আমেৰিকা]]ত নিৰ্মিত এখন আমেৰিকান প্ৰাপ্তবয়স্ক এনিমেটেড পৰ্ণগ্ৰাফিক হাস্যৰসাত্মক কাৰ্টুন চুটি ছবি। 

[[File:Eveready Harton in Buried Treasure.ogv|thumb]]

===লে মেনেজ মডাৰ্নে ডি মেডাম বাটাৰফ্লাই=== 
'''লে মেনেজ মডাৰ্নে ডি মেডাম বাটাৰফ্লাই''' হৈছে ১৯২০ চনত [[ফ্ৰান্স]]ৰ এখন ক'লা-বগা উভয়লিংগী, হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবি। উভয়লিংগ আৰু সমকামী যৌন সম্পৰ্ক সন্নিবিষ্ট কৰা আটাইতকৈ প্ৰাচীন প্ৰাপ্তবয়স্ক ছবি হিচাপে ই উল্লেখযোগ্য। 

[[File:Miss Butterfly.ogv|thumb]]

==আৰু চাওক==
*[[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী|পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকল]]
*''[[:en:Pornographic film|Pornographic film]]''
*''[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Category:Pornographic_films Category:Pornographic films]''

==তথ্যসূত্ৰ==
&lt;references/&gt;

[[শ্ৰেণী:পৰ্ণগ্ৰাফি]]</text>
      <sha1>q30xfpnfckgtnhku9g9ikvyggygcpwk</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519300</id>
      <parentid>519298</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T18:07:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Human Anubhav</username>
        <id>45073</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>পৃষ্ঠা [[বিংশ শতিকাৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ]]ৰ পৰা [[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ]]লৈ Human Anubhavয়ে স্থানান্তৰ কৰিলে</comment>
      <origin>519298</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="16794" sha1="q30xfpnfckgtnhku9g9ikvyggygcpwk" xml:space="preserve">{{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}}
&lt;div style=&quot;border: 1px solid #f00; background-color: #fee; padding: 1em; margin: 1em 0; &quot;&gt;
⚠️ '''সতৰ্কবাণী''': এই পৃষ্ঠাটোত ১৮+ তথ্য আছে, যি সকলো পাঠকৰ বাবে, বিশেষকৈ কম বয়সীয়া পাঠকৰ বাবে উপযোগী নহ’ব পাৰে। 
&lt;/div&gt;
'''পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ''' (কামুক চলচ্চিত্ৰ, প্ৰাপ্তবয়স্ক চলচ্চিত্ৰ, নীলা ছবি, যৌন সম্পৰ্কীয় চলচ্চিত্ৰ, বা ১৮+ ছবি) হৈছে এনে ছবি যিয়ে দৰ্শকক উত্তেজিত, আকৰ্ষণ বা সন্তুষ্ট কৰিবলৈ যৌন সম্পৰ্কীয় বিষয়বস্তুক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিয়ে যৌন কল্পনাক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে আৰু সাধাৰণতে কামোদ্দীপকভাৱে উদ্দীপিত সামগ্ৰী যেনে নগ্নতা বা ফেটিছ (চফ্টকোৰ) আৰু যৌন সম্পৰ্ক (হাৰ্ডক'ৰ ) অন্তৰ্ভুক্ত কৰে। &quot;ইৰ'টিক&quot; আৰু &quot;পৰ্ণগ্ৰাফিক&quot; ছবিৰ মাজত কেতিয়াবা এটা পাৰ্থক্য এই ভিত্তিত কৰা হয় যে পিছৰ শ্ৰেণীটোত অধিক স্পষ্ট যৌনতা থাকে, আৰু কাহিনী কোৱাতকৈ উত্তেজনাৰ ওপৰত অধিক গুৰুত্ব দিয়া হয়; পাৰ্থক্যটো অতি বিষয়ভিত্তিক। [[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী]] (পৰ্ণষ্টাৰ)ৰ দ্বাৰা অভিনীত এই [[চলচ্চিত্ৰ]]সমূহে [[মানৱ যৌনতা]]ক মুক্তভাৱে প্ৰদৰ্শিত কৰে,&lt;ref&gt;Williams, Linda (1999). ''Hard Core: Power, Pleasure, and the &quot;Frenzy of the Visible&quot;''. University of California Press. ISBN 978-0-520-22361-0.&lt;/ref&gt; য'ত [[অনাভেদী যৌনক্ৰিয়া]] মুকলিকৈ দেখুওৱা হয়। সেয়ে এনে চলচ্চিত্ৰ প্ৰাপ্তবয়স্ক নোহোৱা ব্যক্তিৰ বাবে উপযুক্ত নহয়।&lt;ref&gt;McKee, Alan (2010). ''Pornography as Entertainment''. In Attwood, Feona (ed.). ''Mainstreaming Sex: The Sexualization of Western Culture''. I.B. Tauris. ISBN 978-1-84885-085-5.&lt;/ref&gt; তদুপৰি পৃথিৱীৰ বিভিন্ন দেশত এনে চলচ্চিত্ৰৰ ক্ষেত্ৰত সম্পূৰ্ণ নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰা হয়।&lt;ref&gt;Wikipedia contributors. &quot;Pornography laws by country.&quot; Wikipedia, The Free Encyclopedia. [https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country](https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country)&lt;/ref&gt; অৱশ্যে কিছুমান দেশত পৰ্ণ চলচ্চিত্ৰৰ উদ্যোগৰ ক্ষেত্ৰত কোনোধৰণৰ নিষেধাজ্ঞা নাই।&lt;ref&gt;McNair, Brian (2013). ''Porno? Chic! How Pornography Changed the World and Made it a Better Place''. Routledge. ISBN 978-0-415-52729-9.&lt;/ref&gt; ঊনবিংশ শতিকাৰ (১৮৯৬ চনত মুক্তিপ্ৰাপ্ত) ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' হৈছে প্ৰথম পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ।&lt;ref&gt;Ramsaye, Terry (1926), ''A Million and One Nights: A History of the Motion Picture Through 1926'', Simon and Schuster Essandess paperback reprint, 1964, Location at Broadway and Thirty-Fourth: p. 117; 20-foot screen and gilded frame, p. 232&lt;/ref&gt; ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' নামৰ ফৰাচী কামুক চুটি ছবিখনক এতিয়ালৈকে নিৰ্মিত কামুক ছবিসমূহৰ ভিতৰত অন্যতম বুলি গণ্য কৰা হয়। এই চলচ্চিত্ৰখনক সম্পূৰ্ণ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ শাৰীত স্থান দিব নোৱাৰি যদিও এইখন চলচ্চিত্ৰই পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ বাট মুকলি কৰিছিল।

পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহ বিভিন্ন মাধ্যমত প্ৰস্তুত আৰু বিতৰণ কৰা হয়, উপলব্ধ চাহিদা আৰু প্ৰযুক্তিৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি, বিভিন্ন ফৰ্মেটত পৰম্পৰাগত ছবিৰ ষ্টক ফুটেজ, ঘৰুৱা ভিডিঅ', ডিভিডি, মোবাইল ডিভাইচ, ইণ্টাৰনেট পৰ্ণগ্ৰাফী ইণ্টাৰনেট ডাউনলোড, কেবল টিভি, ইয়াৰ উপৰিও অন্যান্য মাধ্যম। পৰ্ণগ্ৰাফী প্ৰায়ে ডিভিডিত বিক্ৰী বা ভাড়াত দিয়া হয়; ইণ্টাৰনেট ষ্ট্ৰীমিং, বিশেষ চেনেল আৰু কেবল আৰু চেটেলাইটত পে-পাৰ-ভিউৰ জৰিয়তে দেখুওৱা হয়; আৰু দ্ৰুতগতিত নোহোৱা হৈ যোৱা প্ৰাপ্তবয়স্ক থিয়েটাৰত চোৱা হয় । প্ৰায়ে সম্প্ৰচাৰ বা ছপা চেন্সৰশ্বিপ কমিছন, সাধাৰণ জনমত, ৰাজহুৱা শালীনতা আইন বা ধৰ্মীয় হেঁচা গোটৰ বাবে মূলসুঁতিৰ সংবাদ মাধ্যম বা মুক্তভাৱে প্ৰচাৰিত টেলিভিছনত অত্যধিক যৌনতাপূৰ্ণ বিষয়বস্তুৰ অনুমতি সাধাৰণতে দিয়া নহয়।

১৮৮০ চনত চলচ্চিত্ৰ আৱিষ্কাৰৰ পিছৰে পৰা ৰিস্ক কন্টেন্টৰ ছবি নিৰ্মাণ কৰা হৈছে। এনে ছবিৰ নিৰ্মাণ লাভজনক আছিল আৰু কেইবাজনো প্ৰযোজকে ইয়াৰ নিৰ্মাণত বিশেষজ্ঞতা লাভ কৰিছিল। সমাজৰ ভিতৰৰ বিভিন্ন গোটে এনে চিত্ৰণক অনৈতিক বুলি গণ্য কৰিছিল, ইয়াক &quot;পৰ্ণগ্ৰাফিক&quot; বুলি অভিহিত কৰিছিল, আৰু অন্যান্য অশ্লীলতা আইন অনুসৰি দমন কৰাৰ চেষ্টা কৰিছিল, বিভিন্ন মাত্ৰাত সফলতা লাভ কৰিছিল। এনে ছবি নিৰ্মাণ হৈয়েই থাকিল, আৰু কেৱল মাটিৰ তলৰ চেনেলৰ দ্বাৰাহে বিতৰণ কৰিব পৰা গ'ল। যিহেতু এনে চিনেমা চোৱাই সামাজিক কলংক কঢ়িয়াই লৈ ফুৰিছিল, সেয়েহে বেশ্যালয়, প্ৰাপ্তবয়স্ক চিনেমা হল, ষ্টেগ পাৰ্টি, ঘৰ, ব্যক্তিগত ক্লাব, নৈশ চিনেমা হলত চোৱা হৈছিল।

১৯৭০ চনত পৰ্ণৰ সোণালী যুগত পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিক অৰ্ধ-বৈধতা প্ৰদান কৰা হৈছিল, ইমানেই যে এনে প্ৰডাকচনত অভিনয়ৰ বাবে পৰিচিত নোহোৱা অভিনেতাসকল অভিনেতা-অভিনেত্ৰীৰ সদস্য হ'ব (যদিও স্পষ্ট দৃশ্যত অংশগ্ৰহণ কৰাটো খুব কমেইহে); [ 1 ] ১৯৮০ চনৰ ভিতৰত ঘৰুৱা ভিডিঅ'ত পৰ্ণগ্ৰাফীৰ বহল বিতৰণ হয়। ১৯৯০ চনৰ শেষৰ ফালে আৰু ২০০০ চনৰ আৰম্ভণিতে ইণ্টাৰনেটৰ উত্থানে পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিৰ বিতৰণৰ ধৰণ সলনি কৰি পেলায়, যাৰ ফলত বিশ্বজুৰি চেন্সৰশ্বিপৰ ব্যৱস্থা আৰু &quot;অশ্লীলতা&quot;ৰ আইনী বিচাৰ জটিল হৈ পৰে।

==১৯০০ দশক==
===এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট===
'''এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট''' হৈছে ১৯০৭ চনত জোহান শ্ব'ৱাৰ্জাৰে (১৮৮০-১৯১৪) তেওঁৰ ষ্টুডিঅ' চেটাৰ্ন-ফিল্ম কোম্পানীত পৰিচালনা কৰা এখন চুটি অষ্ট্ৰিয়া-হাংগেৰিয়ান পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ। 
[[File:&quot;Am Sklavenmarkt&quot;, a.k.a. &quot;The Slave Market&quot; (1906).webm|thumb]]

===এল চাটাৰিঅ'===
'''এল চাটাৰিঅ''' হ'ল ১৯০৭ চনৰ আশে-পাশে [[আৰ্জেণ্টিনা]]ত নিৰ্মাণ কৰা পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ, য'ত যৌনাংগৰ চৰম ক্ল'জ-আপৰ প্ৰথম ব্যৱহাৰ অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে। এজন লেখকে মত প্ৰকাশ কৰিছে যে ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে ১৯৩০ চনৰ [[কিউবা]]ৰ হ'ব পাৰে।&lt;ref&gt;{{cite book|last=Thompson|first=Dave|title=Black and White and Blue: Adult Cinema from the Victorian Age to the VCR|year=2007|publisher=ECW Press|location=Toronto, Ontario, Canada|isbn=9781554903023|pages=67–68|url=https://books.google.com/books?id=rBP6yjQwT8QC&amp;pg=PA67}}&lt;/ref&gt;

[[File:El Satario.webm|thumb]]

==১৯১০ দশক==
===আম এবেণ্ড===
'''আম এবেণ্ড''' হৈছে বিংশ শতিকাৰ আৰম্ভণিৰ এখন জাৰ্মান ষ্টেগ ছবি, যি ১৯১০ চনত নিৰ্মিত হৈছিল। ১৯০৭ চনৰ পৰা ১৯১৫ চনৰ ভিতৰত নিৰ্মিত প্ৰাচীন হাৰ্ডকোৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহৰ ভিতৰত ই অন্যতম। 

[[File:Am Abend (1910).webm|thumb]]

===এ ফ্ৰী ৰাইড===
'''এ ফ্ৰী ৰাইড'''&lt;ref name=&quot;Slade9&quot;&gt;{{Harvnb|Slade|2001|p=9.}}&lt;/ref&gt; হৈছে নীৰৱ যুগৰ এখনষ্টেগ ছবি, যাক আটাইতকৈ প্ৰাচীন প্ৰচলিত আমেৰিকান হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চিনেমা বুলি গণ্য কৰা হয়। ইয়াত এজন মটৰচাইকেল আৰোহীয়ে দুগৰাকী মহিলাক পথৰ কাষৰ পৰা তুলি লৈ পিছলৈ তেওঁলোকৰ সৈতে কেইবাটাও যৌন কাৰ্য্যত লিপ্ত হোৱা দেখা গৈছে। যদিও বেছিভাগ পণ্ডিতে এ ফ্ৰী ৰাইডক ১৯১৫ চনৰ ছবি বুলি গণ্য কৰে, তথাপিও কিছুমান সূত্ৰই দাবী কৰে যে ইয়াৰ পিছত নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল। ছবিখনৰ পৰিচালকে এটা ছদ্মনাম ব্যৱহাৰ কৰি অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকলৰ নাম প্ৰকাশ নকৰাকৈয়ে থাকে। চিত্ৰগ্ৰহণৰ স্থান জনা নাযায় যদিও ইয়াৰ নিৰ্মাণ নিউ জাৰ্চিত হ'ব পাৰে। অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকলৰ পৰিচয়ৰ সন্দৰ্ভত দুটা পৰস্পৰ বিৰোধী তত্ত্বৰ উন্মেষ ঘটিছে: কিছুমান সূত্ৰৰ পৰা অনুমান কৰা হৈছে যে তেওঁলোক সামাজিক মৰ্যাদা কম আছিল, কিন্তু আন কিছুমানে ইয়াৰ বিপৰীত কথা কয়। কিনচে ইনষ্টিটিউটৰ সংগ্ৰহত ছবিখনৰ প্ৰিণ্ট আছে। মিউজিয়াম অৱ চেক্সৰ উদ্বোধনী অনুষ্ঠানত এ ফ্ৰী ৰাইড প্ৰদৰ্শন কৰা হয়। ২০০৪ চনতনিউয়ৰ্কৰ এগৰাকী শিল্পী লিজা অপেনহাইমে ছবিখন পুনৰ নিৰ্মাণ কৰে। 

[[File:A Free Ride (1915).ogv|thumb]]

==১৯২০-ৰ পৰা ১৯৪০-ৰ দশকলৈ==
{{multiple image
| align = right
| total_width = 480
| image_style = border:none; 
| image1 = BrunetteStagFilm.ogv
| image2 = Blonde stag film.ogv
| footer = মহিলাসকলে ষ্ট্ৰিপটিজ প্ৰদৰ্শন কৰা দুখন ষ্টেগ ছবি
| direction = horizontal
}}
১৯২০ চনৰ নীৰৱ চিনেমাৰ যুগত পৰ্ণগ্ৰাফিক চিনেমা ব্যাপকভাৱে প্ৰচলিত আছিল আৰু প্ৰায়ে বেশ্যালয়ত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। 

===Eveready Harton in Buried Treasure===
'''Eveready Harton in Buried Treasure''' ১৯২৮ বা ১৯২৯ চনত [[আমেৰিকা]]ত নিৰ্মিত এখন আমেৰিকান প্ৰাপ্তবয়স্ক এনিমেটেড পৰ্ণগ্ৰাফিক হাস্যৰসাত্মক কাৰ্টুন চুটি ছবি। 

[[File:Eveready Harton in Buried Treasure.ogv|thumb]]

===লে মেনেজ মডাৰ্নে ডি মেডাম বাটাৰফ্লাই=== 
'''লে মেনেজ মডাৰ্নে ডি মেডাম বাটাৰফ্লাই''' হৈছে ১৯২০ চনত [[ফ্ৰান্স]]ৰ এখন ক'লা-বগা উভয়লিংগী, হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবি। উভয়লিংগ আৰু সমকামী যৌন সম্পৰ্ক সন্নিবিষ্ট কৰা আটাইতকৈ প্ৰাচীন প্ৰাপ্তবয়স্ক ছবি হিচাপে ই উল্লেখযোগ্য। 

[[File:Miss Butterfly.ogv|thumb]]

==আৰু চাওক==
*[[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী|পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকল]]
*''[[:en:Pornographic film|Pornographic film]]''
*''[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Category:Pornographic_films Category:Pornographic films]''

==তথ্যসূত্ৰ==
&lt;references/&gt;

[[শ্ৰেণী:পৰ্ণগ্ৰাফি]]</text>
      <sha1>q30xfpnfckgtnhku9g9ikvyggygcpwk</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519302</id>
      <parentid>519300</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T18:19:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Human Anubhav</username>
        <id>45073</id>
      </contributor>
      <origin>519302</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="16815" sha1="p8ozkgsz2f339l23s9ryp8ayubs7wac" xml:space="preserve">{{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}}
&lt;div style=&quot;border: 1px solid #f00; background-color: #fee; padding: 1em; margin: 1em 0; &quot;&gt;
⚠️ '''সতৰ্কবাণী''': এই পৃষ্ঠাটোত ১৮+ তথ্য আছে, যি সকলো পাঠকৰ বাবে, বিশেষকৈ কম বয়সীয়া পাঠকৰ বাবে উপযোগী নহ’ব পাৰে। 
&lt;/div&gt;
'''পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ''' ''(কামুক চলচ্চিত্ৰ, প্ৰাপ্তবয়স্ক চলচ্চিত্ৰ, নীলা ছবি, যৌন সম্পৰ্কীয় চলচ্চিত্ৰ, বা ১৮+ ছবি)'' হৈছে এনে ছবি যিয়ে দৰ্শকক উত্তেজিত, আকৰ্ষণ বা সন্তুষ্ট কৰিবলৈ যৌন সম্পৰ্কীয় বিষয়বস্তুক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। [[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী]] (পৰ্ণষ্টাৰ)ৰ দ্বাৰা অভিনীত এই [[চলচ্চিত্ৰ]]সমূহে [[মানৱ যৌনতা]]ক মুক্তভাৱে প্ৰদৰ্শিত কৰে,&lt;ref&gt;Williams, Linda (1999). ''Hard Core: Power, Pleasure, and the &quot;Frenzy of the Visible&quot;''. University of California Press. ISBN 978-0-520-22361-0.&lt;/ref&gt; য'ত [[অনাভেদী যৌনক্ৰিয়া]] মুকলিকৈ দেখুওৱা হয়। সেয়ে এনে চলচ্চিত্ৰ প্ৰাপ্তবয়স্ক নোহোৱা ব্যক্তিৰ বাবে উপযুক্ত নহয়।&lt;ref&gt;McKee, Alan (2010). ''Pornography as Entertainment''. In Attwood, Feona (ed.). ''Mainstreaming Sex: The Sexualization of Western Culture''. I.B. Tauris. ISBN 978-1-84885-085-5.&lt;/ref&gt; তদুপৰি পৃথিৱীৰ বিভিন্ন দেশত এনে চলচ্চিত্ৰৰ ক্ষেত্ৰত সম্পূৰ্ণ নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰা হয়।&lt;ref&gt;Wikipedia contributors. &quot;Pornography laws by country.&quot; Wikipedia, The Free Encyclopedia. [https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country](https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country)&lt;/ref&gt; অৱশ্যে কিছুমান দেশত পৰ্ণ চলচ্চিত্ৰৰ উদ্যোগৰ ক্ষেত্ৰত কোনোধৰণৰ নিষেধাজ্ঞা নাই।&lt;ref&gt;McNair, Brian (2013). ''Porno? Chic! How Pornography Changed the World and Made it a Better Place''. Routledge. ISBN 978-0-415-52729-9.&lt;/ref&gt; 

পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিয়ে যৌন কল্পনাক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে আৰু সাধাৰণতে কামোদ্দীপকভাৱে উদ্দীপিত সামগ্ৰী যেনে নগ্নতা বা ফেটিছ (চফ্টকোৰ) আৰু যৌন সম্পৰ্ক (হাৰ্ডক'ৰ) অন্তৰ্ভুক্ত কৰে। &quot;ইৰ'টিক&quot; আৰু &quot;পৰ্ণগ্ৰাফিক&quot; ছবিৰ মাজত কেতিয়াবা এটা পাৰ্থক্য এই ভিত্তিত কৰা হয় যে পিছৰ শ্ৰেণীটোত অধিক স্পষ্ট যৌনতা থাকে, আৰু কাহিনী কোৱাতকৈ উত্তেজনাৰ ওপৰত অধিক গুৰুত্ব দিয়া হয়; পাৰ্থক্যটো অতি বিষয়ভিত্তিক। 

উপলব্ধ চাহিদা আৰু [[প্ৰযুক্তি]]ৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি বিভিন্ন ফৰ্মেটত পৰম্পৰাগত ছবিৰ ষ্টক ফুটেজ থকা পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহ বিভিন্ন মাধ্যমত প্ৰস্তুত আৰু বিতৰণ কৰা হয়, যেনে- ঘৰুৱা [[ভিডিঅ']] প্লেয়াৰ, ডিভিডি, [[ম'বাইল]] ডিভাইচ, [[ইণ্টাৰনেট]] পৰ্ণগ্ৰাফী (ইণ্টাৰনেট ডাউনলোড), কেবল টিভি আদি। পৰ্ণগ্ৰাফী প্ৰায়ে ডিভিডিত বিক্ৰী বা ভাড়াত দিয়া হয়; ইণ্টাৰনেট ষ্ট্ৰীমিং, বিশেষ চেনেল আৰু কেবল আৰু চেটেলাইটত পে-পাৰ-ভিউৰ জৰিয়তে দেখুওৱা হয়; আৰু দ্ৰুতগতিত নোহোৱা হৈ যোৱা প্ৰাপ্তবয়স্ক থিয়েটাৰতো দেখুওৱা হৈছিল। প্ৰায়ে সম্প্ৰচাৰ বা ছপা চেন্সৰশ্বিপ কমিছন, সাধাৰণ জনমত, ৰাজহুৱা শালীনতা আইন বা ধৰ্মীয় হেঁচা গোটৰ বাবে মূলসুঁতিৰ সংবাদ মাধ্যম বা মুক্তভাৱে প্ৰচাৰিত টেলিভিছনত অত্যধিক যৌনতাপূৰ্ণ বিষয়বস্তুৰ অনুমতি সাধাৰণতে দিয়া নহয়।

১৮৮০ চনত চলচ্চিত্ৰ আৱিষ্কাৰৰ পিছৰে পৰা ৰিস্ক কন্টেন্টৰ ছবি নিৰ্মাণ কৰা হৈছে। এনে ছবিৰ নিৰ্মাণ লাভজনক আছিল আৰু কেইবাজনো প্ৰযোজকে ইয়াৰ নিৰ্মাণত বিশেষজ্ঞতা লাভ কৰিছিল। সমাজৰ ভিতৰৰ বিভিন্ন গোটে এনে চিত্ৰণক অনৈতিক বুলি গণ্য কৰিছিল, ইয়াক &quot;পৰ্ণগ্ৰাফিক&quot; বুলি অভিহিত কৰিছিল, আৰু অন্যান্য অশ্লীলতা আইন অনুসৰি দমন কৰাৰ চেষ্টা কৰিছিল, বিভিন্ন মাত্ৰাত সফলতা লাভ কৰিছিল। এনে ছবি নিৰ্মাণ হৈয়েই থাকিল, আৰু কেৱল মাটিৰ তলৰ চেনেলৰ দ্বাৰাহে বিতৰণ কৰিব পৰা গ'ল। যিহেতু এনে চিনেমা চোৱাই সামাজিক কলংক কঢ়িয়াই লৈ ফুৰিছিল, সেয়েহে বেশ্যালয়, প্ৰাপ্তবয়স্ক চিনেমা হল, ষ্টেগ পাৰ্টি, ঘৰ, ব্যক্তিগত ক্লাব, নৈশ চিনেমা হলত চোৱা হৈছিল।

ঊনবিংশ শতিকাৰ (১৮৯৬ চনত মুক্তিপ্ৰাপ্ত) ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' হৈছে প্ৰথম পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ।&lt;ref&gt;Ramsaye, Terry (1926), ''A Million and One Nights: A History of the Motion Picture Through 1926'', Simon and Schuster Essandess paperback reprint, 1964, Location at Broadway and Thirty-Fourth: p. 117; 20-foot screen and gilded frame, p. 232&lt;/ref&gt;  ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' নামৰ ফৰাচী কামুক চুটি ছবিখনক এতিয়ালৈকে নিৰ্মিত কামুক ছবিসমূহৰ ভিতৰত অন্যতম বুলি গণ্য কৰা হয়। এই চলচ্চিত্ৰখনক সম্পূৰ্ণ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ শাৰীত স্থান দিব নোৱাৰি যদিও এইখন চলচ্চিত্ৰই পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ বাট মুকলি কৰিছিল।

১৯৭০ চনত পৰ্ণৰ সোণালী যুগত পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিক অৰ্ধ-বৈধতা প্ৰদান কৰা হৈছিল, ইমানেই যে এনে প্ৰডাকচনত অভিনয়ৰ বাবে পৰিচিত নোহোৱা অভিনেতাসকল অভিনেতা-অভিনেত্ৰীৰ সদস্য হ'ব (যদিও স্পষ্ট দৃশ্যত অংশগ্ৰহণ কৰাটো খুব কমেইহে); [ 1 ] ১৯৮০ চনৰ ভিতৰত ঘৰুৱা ভিডিঅ'ত পৰ্ণগ্ৰাফীৰ বহল বিতৰণ হয়। ১৯৯০ চনৰ শেষৰ ফালে আৰু ২০০০ চনৰ আৰম্ভণিতে ইণ্টাৰনেটৰ উত্থানে পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিৰ বিতৰণৰ ধৰণ সলনি কৰি পেলায়, যাৰ ফলত বিশ্বজুৰি চেন্সৰশ্বিপৰ ব্যৱস্থা আৰু &quot;অশ্লীলতা&quot;ৰ আইনী বিচাৰ জটিল হৈ পৰে।

==১৯০০ দশক==
===এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট===
'''এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট''' হৈছে ১৯০৭ চনত জোহান শ্ব'ৱাৰ্জাৰে (১৮৮০-১৯১৪) তেওঁৰ ষ্টুডিঅ' চেটাৰ্ন-ফিল্ম কোম্পানীত পৰিচালনা কৰা এখন চুটি অষ্ট্ৰিয়া-হাংগেৰিয়ান পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ। 
[[File:&quot;Am Sklavenmarkt&quot;, a.k.a. &quot;The Slave Market&quot; (1906).webm|thumb]]

===এল চাটাৰিঅ'===
'''এল চাটাৰিঅ''' হ'ল ১৯০৭ চনৰ আশে-পাশে [[আৰ্জেণ্টিনা]]ত নিৰ্মাণ কৰা পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ, য'ত যৌনাংগৰ চৰম ক্ল'জ-আপৰ প্ৰথম ব্যৱহাৰ অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে। এজন লেখকে মত প্ৰকাশ কৰিছে যে ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে ১৯৩০ চনৰ [[কিউবা]]ৰ হ'ব পাৰে।&lt;ref&gt;{{cite book|last=Thompson|first=Dave|title=Black and White and Blue: Adult Cinema from the Victorian Age to the VCR|year=2007|publisher=ECW Press|location=Toronto, Ontario, Canada|isbn=9781554903023|pages=67–68|url=https://books.google.com/books?id=rBP6yjQwT8QC&amp;pg=PA67}}&lt;/ref&gt;

[[File:El Satario.webm|thumb]]

==১৯১০ দশক==
===আম এবেণ্ড===
'''আম এবেণ্ড''' হৈছে বিংশ শতিকাৰ আৰম্ভণিৰ এখন জাৰ্মান ষ্টেগ ছবি, যি ১৯১০ চনত নিৰ্মিত হৈছিল। ১৯০৭ চনৰ পৰা ১৯১৫ চনৰ ভিতৰত নিৰ্মিত প্ৰাচীন হাৰ্ডকোৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহৰ ভিতৰত ই অন্যতম। 

[[File:Am Abend (1910).webm|thumb]]

===এ ফ্ৰী ৰাইড===
'''এ ফ্ৰী ৰাইড'''&lt;ref name=&quot;Slade9&quot;&gt;{{Harvnb|Slade|2001|p=9.}}&lt;/ref&gt; হৈছে নীৰৱ যুগৰ এখনষ্টেগ ছবি, যাক আটাইতকৈ প্ৰাচীন প্ৰচলিত আমেৰিকান হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চিনেমা বুলি গণ্য কৰা হয়। ইয়াত এজন মটৰচাইকেল আৰোহীয়ে দুগৰাকী মহিলাক পথৰ কাষৰ পৰা তুলি লৈ পিছলৈ তেওঁলোকৰ সৈতে কেইবাটাও যৌন কাৰ্য্যত লিপ্ত হোৱা দেখা গৈছে। যদিও বেছিভাগ পণ্ডিতে এ ফ্ৰী ৰাইডক ১৯১৫ চনৰ ছবি বুলি গণ্য কৰে, তথাপিও কিছুমান সূত্ৰই দাবী কৰে যে ইয়াৰ পিছত নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল। ছবিখনৰ পৰিচালকে এটা ছদ্মনাম ব্যৱহাৰ কৰি অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকলৰ নাম প্ৰকাশ নকৰাকৈয়ে থাকে। চিত্ৰগ্ৰহণৰ স্থান জনা নাযায় যদিও ইয়াৰ নিৰ্মাণ নিউ জাৰ্চিত হ'ব পাৰে। অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকলৰ পৰিচয়ৰ সন্দৰ্ভত দুটা পৰস্পৰ বিৰোধী তত্ত্বৰ উন্মেষ ঘটিছে: কিছুমান সূত্ৰৰ পৰা অনুমান কৰা হৈছে যে তেওঁলোক সামাজিক মৰ্যাদা কম আছিল, কিন্তু আন কিছুমানে ইয়াৰ বিপৰীত কথা কয়। কিনচে ইনষ্টিটিউটৰ সংগ্ৰহত ছবিখনৰ প্ৰিণ্ট আছে। মিউজিয়াম অৱ চেক্সৰ উদ্বোধনী অনুষ্ঠানত এ ফ্ৰী ৰাইড প্ৰদৰ্শন কৰা হয়। ২০০৪ চনতনিউয়ৰ্কৰ এগৰাকী শিল্পী লিজা অপেনহাইমে ছবিখন পুনৰ নিৰ্মাণ কৰে। 

[[File:A Free Ride (1915).ogv|thumb]]

==১৯২০-ৰ পৰা ১৯৪০-ৰ দশকলৈ==
{{multiple image
| align = right
| total_width = 480
| image_style = border:none; 
| image1 = BrunetteStagFilm.ogv
| image2 = Blonde stag film.ogv
| footer = মহিলাসকলে ষ্ট্ৰিপটিজ প্ৰদৰ্শন কৰা দুখন ষ্টেগ ছবি
| direction = horizontal
}}
১৯২০ চনৰ নীৰৱ চিনেমাৰ যুগত পৰ্ণগ্ৰাফিক চিনেমা ব্যাপকভাৱে প্ৰচলিত আছিল আৰু প্ৰায়ে বেশ্যালয়ত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। 

===Eveready Harton in Buried Treasure===
'''Eveready Harton in Buried Treasure''' ১৯২৮ বা ১৯২৯ চনত [[আমেৰিকা]]ত নিৰ্মিত এখন আমেৰিকান প্ৰাপ্তবয়স্ক এনিমেটেড পৰ্ণগ্ৰাফিক হাস্যৰসাত্মক কাৰ্টুন চুটি ছবি। 

[[File:Eveready Harton in Buried Treasure.ogv|thumb]]

===লে মেনেজ মডাৰ্নে ডি মেডাম বাটাৰফ্লাই=== 
'''লে মেনেজ মডাৰ্নে ডি মেডাম বাটাৰফ্লাই''' হৈছে ১৯২০ চনত [[ফ্ৰান্স]]ৰ এখন ক'লা-বগা উভয়লিংগী, হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবি। উভয়লিংগ আৰু সমকামী যৌন সম্পৰ্ক সন্নিবিষ্ট কৰা আটাইতকৈ প্ৰাচীন প্ৰাপ্তবয়স্ক ছবি হিচাপে ই উল্লেখযোগ্য। 

[[File:Miss Butterfly.ogv|thumb]]

==আৰু চাওক==
*[[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী|পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকল]]
*''[[:en:Pornographic film|Pornographic film]]''
*''[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Category:Pornographic_films Category:Pornographic films]''

==তথ্যসূত্ৰ==
&lt;references/&gt;

[[শ্ৰেণী:পৰ্ণগ্ৰাফি]]</text>
      <sha1>p8ozkgsz2f339l23s9ryp8ayubs7wac</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519303</id>
      <parentid>519302</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T18:21:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Human Anubhav</username>
        <id>45073</id>
      </contributor>
      <origin>519303</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="17089" sha1="38i88cdcpwxqmfuoyr8fovghnmhwx71" xml:space="preserve">{{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}}
&lt;div style=&quot;border: 1px solid #f00; background-color: #fee; padding: 1em; margin: 1em 0; &quot;&gt;
⚠️ '''সতৰ্কবাণী''': এই পৃষ্ঠাটোত ১৮+ তথ্য আছে, যি সকলো পাঠকৰ বাবে, বিশেষকৈ কম বয়সীয়া পাঠকৰ বাবে উপযোগী নহ’ব পাৰে। 
&lt;/div&gt;
[[File:Montre-moi du rose tournage 2.jpg|thumb|245x245px|Scene from the pornographic film ''Montre-moi du rose!'' (2009)]]
'''পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ''' ''(কামুক চলচ্চিত্ৰ, প্ৰাপ্তবয়স্ক চলচ্চিত্ৰ, নীলা ছবি, যৌন সম্পৰ্কীয় চলচ্চিত্ৰ, বা ১৮+ ছবি)'' হৈছে এনে ছবি যিয়ে দৰ্শকক উত্তেজিত, আকৰ্ষণ বা সন্তুষ্ট কৰিবলৈ যৌন সম্পৰ্কীয় বিষয়বস্তুক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। [[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী]] (পৰ্ণষ্টাৰ)ৰ দ্বাৰা অভিনীত এই [[চলচ্চিত্ৰ]]সমূহে [[মানৱ যৌনতা]]ক মুক্তভাৱে প্ৰদৰ্শিত কৰে,&lt;ref&gt;Williams, Linda (1999). ''Hard Core: Power, Pleasure, and the &quot;Frenzy of the Visible&quot;''. University of California Press. ISBN 978-0-520-22361-0.&lt;/ref&gt; য'ত [[অনাভেদী যৌনক্ৰিয়া]] মুকলিকৈ দেখুওৱা হয়। সেয়ে এনে চলচ্চিত্ৰ প্ৰাপ্তবয়স্ক নোহোৱা ব্যক্তিৰ বাবে উপযুক্ত নহয়।&lt;ref&gt;McKee, Alan (2010). ''Pornography as Entertainment''. In Attwood, Feona (ed.). ''Mainstreaming Sex: The Sexualization of Western Culture''. I.B. Tauris. ISBN 978-1-84885-085-5.&lt;/ref&gt; তদুপৰি পৃথিৱীৰ বিভিন্ন দেশত এনে চলচ্চিত্ৰৰ ক্ষেত্ৰত সম্পূৰ্ণ নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰা হয়।&lt;ref&gt;Wikipedia contributors. &quot;Pornography laws by country.&quot; Wikipedia, The Free Encyclopedia. [https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country](https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country)&lt;/ref&gt; অৱশ্যে কিছুমান দেশত পৰ্ণ চলচ্চিত্ৰৰ উদ্যোগৰ ক্ষেত্ৰত কোনোধৰণৰ নিষেধাজ্ঞা নাই।&lt;ref&gt;McNair, Brian (2013). ''Porno? Chic! How Pornography Changed the World and Made it a Better Place''. Routledge. ISBN 978-0-415-52729-9.&lt;/ref&gt; 

পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিয়ে যৌন কল্পনাক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে আৰু সাধাৰণতে কামোদ্দীপকভাৱে উদ্দীপিত সামগ্ৰী যেনে নগ্নতা বা ফেটিছ (চফ্টকোৰ) আৰু যৌন সম্পৰ্ক (হাৰ্ডক'ৰ) অন্তৰ্ভুক্ত কৰে। &quot;ইৰ'টিক&quot; আৰু &quot;পৰ্ণগ্ৰাফিক&quot; ছবিৰ মাজত কেতিয়াবা এটা পাৰ্থক্য এই ভিত্তিত কৰা হয় যে পিছৰ শ্ৰেণীটোত অধিক স্পষ্ট যৌনতা থাকে, আৰু কাহিনী কোৱাতকৈ উত্তেজনাৰ ওপৰত অধিক গুৰুত্ব দিয়া হয়; পাৰ্থক্যটো অতি বিষয়ভিত্তিক। 

উপলব্ধ চাহিদা আৰু [[প্ৰযুক্তি]]ৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি বিভিন্ন ফৰ্মেটত পৰম্পৰাগত ছবিৰ ষ্টক ফুটেজ থকা পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহ বিভিন্ন মাধ্যমত প্ৰস্তুত আৰু বিতৰণ কৰা হয়, যেনে- ঘৰুৱা [[ভিডিঅ']] প্লেয়াৰ, ডিভিডি, [[ম'বাইল]] ডিভাইচ, [[ইণ্টাৰনেট]] পৰ্ণগ্ৰাফী (ইণ্টাৰনেট ডাউনলোড), কেবল টিভি আদি। পৰ্ণগ্ৰাফী প্ৰায়ে ডিভিডিত বিক্ৰী বা ভাড়াত দিয়া হয়; ইণ্টাৰনেট ষ্ট্ৰীমিং, বিশেষ চেনেল আৰু কেবল আৰু চেটেলাইটত পে-পাৰ-ভিউৰ জৰিয়তে দেখুওৱা হয়; আৰু দ্ৰুতগতিত নোহোৱা হৈ যোৱা প্ৰাপ্তবয়স্ক থিয়েটাৰতো দেখুওৱা হৈছিল। প্ৰায়ে সম্প্ৰচাৰ বা ছপা চেন্সৰশ্বিপ কমিছন, সাধাৰণ জনমত, ৰাজহুৱা শালীনতা আইন বা ধৰ্মীয় হেঁচা গোটৰ বাবে মূলসুঁতিৰ সংবাদ মাধ্যম বা মুক্তভাৱে প্ৰচাৰিত টেলিভিছনত অত্যধিক যৌনতাপূৰ্ণ বিষয়বস্তুৰ অনুমতি সাধাৰণতে দিয়া নহয়।

১৮৮০ চনত চলচ্চিত্ৰ আৱিষ্কাৰৰ পিছৰে পৰা ৰিস্ক কন্টেন্টৰ ছবি নিৰ্মাণ কৰা হৈছে। এনে ছবিৰ নিৰ্মাণ লাভজনক আছিল আৰু কেইবাজনো প্ৰযোজকে ইয়াৰ নিৰ্মাণত বিশেষজ্ঞতা লাভ কৰিছিল। সমাজৰ ভিতৰৰ বিভিন্ন গোটে এনে চিত্ৰণক অনৈতিক বুলি গণ্য কৰিছিল, ইয়াক &quot;পৰ্ণগ্ৰাফিক&quot; বুলি অভিহিত কৰিছিল, আৰু অন্যান্য অশ্লীলতা আইন অনুসৰি দমন কৰাৰ চেষ্টা কৰিছিল, বিভিন্ন মাত্ৰাত সফলতা লাভ কৰিছিল। এনে ছবি নিৰ্মাণ হৈয়েই থাকিল, আৰু কেৱল মাটিৰ তলৰ চেনেলৰ দ্বাৰাহে বিতৰণ কৰিব পৰা গ'ল। যিহেতু এনে চিনেমা চোৱাই সামাজিক কলংক কঢ়িয়াই লৈ ফুৰিছিল, সেয়েহে বেশ্যালয়, প্ৰাপ্তবয়স্ক চিনেমা হল, ষ্টেগ পাৰ্টি, ঘৰ, ব্যক্তিগত ক্লাব, নৈশ চিনেমা হলত চোৱা হৈছিল।

ঊনবিংশ শতিকাৰ (১৮৯৬ চনত মুক্তিপ্ৰাপ্ত) ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' হৈছে প্ৰথম পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ।&lt;ref&gt;Ramsaye, Terry (1926), ''A Million and One Nights: A History of the Motion Picture Through 1926'', Simon and Schuster Essandess paperback reprint, 1964, Location at Broadway and Thirty-Fourth: p. 117; 20-foot screen and gilded frame, p. 232&lt;/ref&gt;  ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' নামৰ ফৰাচী কামুক চুটি ছবিখনক এতিয়ালৈকে নিৰ্মিত কামুক ছবিসমূহৰ ভিতৰত অন্যতম বুলি গণ্য কৰা হয়। এই চলচ্চিত্ৰখনক সম্পূৰ্ণ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ শাৰীত স্থান দিব নোৱাৰি যদিও এইখন চলচ্চিত্ৰই পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ বাট মুকলি কৰিছিল।

১৯৭০ চনত পৰ্ণৰ সোণালী যুগত পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিক অৰ্ধ-বৈধতা প্ৰদান কৰা হৈছিল, ইমানেই যে এনে প্ৰডাকচনত অভিনয়ৰ বাবে পৰিচিত নোহোৱা অভিনেতাসকল অভিনেতা-অভিনেত্ৰীৰ সদস্য হ'ব (যদিও স্পষ্ট দৃশ্যত অংশগ্ৰহণ কৰাটো খুব কমেইহে);&lt;ref&gt;Two examples are [[Cameron Mitchell (actor)|Cameron Mitchell]] in ''Dixie Ray, Hollywood Star'' and comedian [[Richard Belzer]] in ''Cafe Flesh''.&lt;/ref&gt; ১৯৮০ চনৰ ভিতৰত ঘৰুৱা ভিডিঅ'ত পৰ্ণগ্ৰাফীৰ বহল বিতৰণ হয়। ১৯৯০ চনৰ শেষৰ ফালে আৰু ২০০০ চনৰ আৰম্ভণিতে ইণ্টাৰনেটৰ উত্থানে পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিৰ বিতৰণৰ ধৰণ সলনি কৰি পেলায়, যাৰ ফলত বিশ্বজুৰি চেন্সৰশ্বিপৰ ব্যৱস্থা আৰু &quot;অশ্লীলতা&quot;ৰ আইনী বিচাৰ জটিল হৈ পৰে।

==১৯০০ দশক==
===এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট===
'''এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট''' হৈছে ১৯০৭ চনত জোহান শ্ব'ৱাৰ্জাৰে (১৮৮০-১৯১৪) তেওঁৰ ষ্টুডিঅ' চেটাৰ্ন-ফিল্ম কোম্পানীত পৰিচালনা কৰা এখন চুটি অষ্ট্ৰিয়া-হাংগেৰিয়ান পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ। 
[[File:&quot;Am Sklavenmarkt&quot;, a.k.a. &quot;The Slave Market&quot; (1906).webm|thumb]]

===এল চাটাৰিঅ'===
'''এল চাটাৰিঅ''' হ'ল ১৯০৭ চনৰ আশে-পাশে [[আৰ্জেণ্টিনা]]ত নিৰ্মাণ কৰা পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ, য'ত যৌনাংগৰ চৰম ক্ল'জ-আপৰ প্ৰথম ব্যৱহাৰ অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে। এজন লেখকে মত প্ৰকাশ কৰিছে যে ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে ১৯৩০ চনৰ [[কিউবা]]ৰ হ'ব পাৰে।&lt;ref&gt;{{cite book|last=Thompson|first=Dave|title=Black and White and Blue: Adult Cinema from the Victorian Age to the VCR|year=2007|publisher=ECW Press|location=Toronto, Ontario, Canada|isbn=9781554903023|pages=67–68|url=https://books.google.com/books?id=rBP6yjQwT8QC&amp;pg=PA67}}&lt;/ref&gt;

[[File:El Satario.webm|thumb]]

==১৯১০ দশক==
===আম এবেণ্ড===
'''আম এবেণ্ড''' হৈছে বিংশ শতিকাৰ আৰম্ভণিৰ এখন জাৰ্মান ষ্টেগ ছবি, যি ১৯১০ চনত নিৰ্মিত হৈছিল। ১৯০৭ চনৰ পৰা ১৯১৫ চনৰ ভিতৰত নিৰ্মিত প্ৰাচীন হাৰ্ডকোৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহৰ ভিতৰত ই অন্যতম। 

[[File:Am Abend (1910).webm|thumb]]

===এ ফ্ৰী ৰাইড===
'''এ ফ্ৰী ৰাইড'''&lt;ref name=&quot;Slade9&quot;&gt;{{Harvnb|Slade|2001|p=9.}}&lt;/ref&gt; হৈছে নীৰৱ যুগৰ এখনষ্টেগ ছবি, যাক আটাইতকৈ প্ৰাচীন প্ৰচলিত আমেৰিকান হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চিনেমা বুলি গণ্য কৰা হয়। ইয়াত এজন মটৰচাইকেল আৰোহীয়ে দুগৰাকী মহিলাক পথৰ কাষৰ পৰা তুলি লৈ পিছলৈ তেওঁলোকৰ সৈতে কেইবাটাও যৌন কাৰ্য্যত লিপ্ত হোৱা দেখা গৈছে। যদিও বেছিভাগ পণ্ডিতে এ ফ্ৰী ৰাইডক ১৯১৫ চনৰ ছবি বুলি গণ্য কৰে, তথাপিও কিছুমান সূত্ৰই দাবী কৰে যে ইয়াৰ পিছত নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল। ছবিখনৰ পৰিচালকে এটা ছদ্মনাম ব্যৱহাৰ কৰি অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকলৰ নাম প্ৰকাশ নকৰাকৈয়ে থাকে। চিত্ৰগ্ৰহণৰ স্থান জনা নাযায় যদিও ইয়াৰ নিৰ্মাণ নিউ জাৰ্চিত হ'ব পাৰে। অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকলৰ পৰিচয়ৰ সন্দৰ্ভত দুটা পৰস্পৰ বিৰোধী তত্ত্বৰ উন্মেষ ঘটিছে: কিছুমান সূত্ৰৰ পৰা অনুমান কৰা হৈছে যে তেওঁলোক সামাজিক মৰ্যাদা কম আছিল, কিন্তু আন কিছুমানে ইয়াৰ বিপৰীত কথা কয়। কিনচে ইনষ্টিটিউটৰ সংগ্ৰহত ছবিখনৰ প্ৰিণ্ট আছে। মিউজিয়াম অৱ চেক্সৰ উদ্বোধনী অনুষ্ঠানত এ ফ্ৰী ৰাইড প্ৰদৰ্শন কৰা হয়। ২০০৪ চনতনিউয়ৰ্কৰ এগৰাকী শিল্পী লিজা অপেনহাইমে ছবিখন পুনৰ নিৰ্মাণ কৰে। 

[[File:A Free Ride (1915).ogv|thumb]]

==১৯২০-ৰ পৰা ১৯৪০-ৰ দশকলৈ==
{{multiple image
| align = right
| total_width = 480
| image_style = border:none; 
| image1 = BrunetteStagFilm.ogv
| image2 = Blonde stag film.ogv
| footer = মহিলাসকলে ষ্ট্ৰিপটিজ প্ৰদৰ্শন কৰা দুখন ষ্টেগ ছবি
| direction = horizontal
}}
১৯২০ চনৰ নীৰৱ চিনেমাৰ যুগত পৰ্ণগ্ৰাফিক চিনেমা ব্যাপকভাৱে প্ৰচলিত আছিল আৰু প্ৰায়ে বেশ্যালয়ত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। 

===Eveready Harton in Buried Treasure===
'''Eveready Harton in Buried Treasure''' ১৯২৮ বা ১৯২৯ চনত [[আমেৰিকা]]ত নিৰ্মিত এখন আমেৰিকান প্ৰাপ্তবয়স্ক এনিমেটেড পৰ্ণগ্ৰাফিক হাস্যৰসাত্মক কাৰ্টুন চুটি ছবি। 

[[File:Eveready Harton in Buried Treasure.ogv|thumb]]

===লে মেনেজ মডাৰ্নে ডি মেডাম বাটাৰফ্লাই=== 
'''লে মেনেজ মডাৰ্নে ডি মেডাম বাটাৰফ্লাই''' হৈছে ১৯২০ চনত [[ফ্ৰান্স]]ৰ এখন ক'লা-বগা উভয়লিংগী, হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবি। উভয়লিংগ আৰু সমকামী যৌন সম্পৰ্ক সন্নিবিষ্ট কৰা আটাইতকৈ প্ৰাচীন প্ৰাপ্তবয়স্ক ছবি হিচাপে ই উল্লেখযোগ্য। 

[[File:Miss Butterfly.ogv|thumb]]

==আৰু চাওক==
*[[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী|পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকল]]
*''[[:en:Pornographic film|Pornographic film]]''
*''[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Category:Pornographic_films Category:Pornographic films]''

==তথ্যসূত্ৰ==
&lt;references/&gt;

[[শ্ৰেণী:পৰ্ণগ্ৰাফি]]</text>
      <sha1>38i88cdcpwxqmfuoyr8fovghnmhwx71</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519304</id>
      <parentid>519303</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T18:21:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Human Anubhav</username>
        <id>45073</id>
      </contributor>
      <origin>519304</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="17124" sha1="axwv8zmtql3l1javt3yk7mu2gk5usw4" xml:space="preserve">{{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}}
&lt;div style=&quot;border: 1px solid #f00; background-color: #fee; padding: 1em; margin: 1em 0; &quot;&gt;
⚠️ '''সতৰ্কবাণী''': এই পৃষ্ঠাটোত ১৮+ তথ্য আছে, যি সকলো পাঠকৰ বাবে, বিশেষকৈ কম বয়সীয়া পাঠকৰ বাবে উপযোগী নহ’ব পাৰে। 
&lt;/div&gt;
[[File:Montre-moi du rose tournage 2.jpg|thumb|245x245px|পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবি Montre-moi du rose-ৰ দৃশ্য! (২০০৯)]]
'''পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ''' ''(কামুক চলচ্চিত্ৰ, প্ৰাপ্তবয়স্ক চলচ্চিত্ৰ, নীলা ছবি, যৌন সম্পৰ্কীয় চলচ্চিত্ৰ, বা ১৮+ ছবি)'' হৈছে এনে ছবি যিয়ে দৰ্শকক উত্তেজিত, আকৰ্ষণ বা সন্তুষ্ট কৰিবলৈ যৌন সম্পৰ্কীয় বিষয়বস্তুক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। [[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী]] (পৰ্ণষ্টাৰ)ৰ দ্বাৰা অভিনীত এই [[চলচ্চিত্ৰ]]সমূহে [[মানৱ যৌনতা]]ক মুক্তভাৱে প্ৰদৰ্শিত কৰে,&lt;ref&gt;Williams, Linda (1999). ''Hard Core: Power, Pleasure, and the &quot;Frenzy of the Visible&quot;''. University of California Press. ISBN 978-0-520-22361-0.&lt;/ref&gt; য'ত [[অনাভেদী যৌনক্ৰিয়া]] মুকলিকৈ দেখুওৱা হয়। সেয়ে এনে চলচ্চিত্ৰ প্ৰাপ্তবয়স্ক নোহোৱা ব্যক্তিৰ বাবে উপযুক্ত নহয়।&lt;ref&gt;McKee, Alan (2010). ''Pornography as Entertainment''. In Attwood, Feona (ed.). ''Mainstreaming Sex: The Sexualization of Western Culture''. I.B. Tauris. ISBN 978-1-84885-085-5.&lt;/ref&gt; তদুপৰি পৃথিৱীৰ বিভিন্ন দেশত এনে চলচ্চিত্ৰৰ ক্ষেত্ৰত সম্পূৰ্ণ নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰা হয়।&lt;ref&gt;Wikipedia contributors. &quot;Pornography laws by country.&quot; Wikipedia, The Free Encyclopedia. [https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country](https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country)&lt;/ref&gt; অৱশ্যে কিছুমান দেশত পৰ্ণ চলচ্চিত্ৰৰ উদ্যোগৰ ক্ষেত্ৰত কোনোধৰণৰ নিষেধাজ্ঞা নাই।&lt;ref&gt;McNair, Brian (2013). ''Porno? Chic! How Pornography Changed the World and Made it a Better Place''. Routledge. ISBN 978-0-415-52729-9.&lt;/ref&gt; 

পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিয়ে যৌন কল্পনাক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে আৰু সাধাৰণতে কামোদ্দীপকভাৱে উদ্দীপিত সামগ্ৰী যেনে নগ্নতা বা ফেটিছ (চফ্টকোৰ) আৰু যৌন সম্পৰ্ক (হাৰ্ডক'ৰ) অন্তৰ্ভুক্ত কৰে। &quot;ইৰ'টিক&quot; আৰু &quot;পৰ্ণগ্ৰাফিক&quot; ছবিৰ মাজত কেতিয়াবা এটা পাৰ্থক্য এই ভিত্তিত কৰা হয় যে পিছৰ শ্ৰেণীটোত অধিক স্পষ্ট যৌনতা থাকে, আৰু কাহিনী কোৱাতকৈ উত্তেজনাৰ ওপৰত অধিক গুৰুত্ব দিয়া হয়; পাৰ্থক্যটো অতি বিষয়ভিত্তিক। 

উপলব্ধ চাহিদা আৰু [[প্ৰযুক্তি]]ৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি বিভিন্ন ফৰ্মেটত পৰম্পৰাগত ছবিৰ ষ্টক ফুটেজ থকা পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহ বিভিন্ন মাধ্যমত প্ৰস্তুত আৰু বিতৰণ কৰা হয়, যেনে- ঘৰুৱা [[ভিডিঅ']] প্লেয়াৰ, ডিভিডি, [[ম'বাইল]] ডিভাইচ, [[ইণ্টাৰনেট]] পৰ্ণগ্ৰাফী (ইণ্টাৰনেট ডাউনলোড), কেবল টিভি আদি। পৰ্ণগ্ৰাফী প্ৰায়ে ডিভিডিত বিক্ৰী বা ভাড়াত দিয়া হয়; ইণ্টাৰনেট ষ্ট্ৰীমিং, বিশেষ চেনেল আৰু কেবল আৰু চেটেলাইটত পে-পাৰ-ভিউৰ জৰিয়তে দেখুওৱা হয়; আৰু দ্ৰুতগতিত নোহোৱা হৈ যোৱা প্ৰাপ্তবয়স্ক থিয়েটাৰতো দেখুওৱা হৈছিল। প্ৰায়ে সম্প্ৰচাৰ বা ছপা চেন্সৰশ্বিপ কমিছন, সাধাৰণ জনমত, ৰাজহুৱা শালীনতা আইন বা ধৰ্মীয় হেঁচা গোটৰ বাবে মূলসুঁতিৰ সংবাদ মাধ্যম বা মুক্তভাৱে প্ৰচাৰিত টেলিভিছনত অত্যধিক যৌনতাপূৰ্ণ বিষয়বস্তুৰ অনুমতি সাধাৰণতে দিয়া নহয়।

১৮৮০ চনত চলচ্চিত্ৰ আৱিষ্কাৰৰ পিছৰে পৰা ৰিস্ক কন্টেন্টৰ ছবি নিৰ্মাণ কৰা হৈছে। এনে ছবিৰ নিৰ্মাণ লাভজনক আছিল আৰু কেইবাজনো প্ৰযোজকে ইয়াৰ নিৰ্মাণত বিশেষজ্ঞতা লাভ কৰিছিল। সমাজৰ ভিতৰৰ বিভিন্ন গোটে এনে চিত্ৰণক অনৈতিক বুলি গণ্য কৰিছিল, ইয়াক &quot;পৰ্ণগ্ৰাফিক&quot; বুলি অভিহিত কৰিছিল, আৰু অন্যান্য অশ্লীলতা আইন অনুসৰি দমন কৰাৰ চেষ্টা কৰিছিল, বিভিন্ন মাত্ৰাত সফলতা লাভ কৰিছিল। এনে ছবি নিৰ্মাণ হৈয়েই থাকিল, আৰু কেৱল মাটিৰ তলৰ চেনেলৰ দ্বাৰাহে বিতৰণ কৰিব পৰা গ'ল। যিহেতু এনে চিনেমা চোৱাই সামাজিক কলংক কঢ়িয়াই লৈ ফুৰিছিল, সেয়েহে বেশ্যালয়, প্ৰাপ্তবয়স্ক চিনেমা হল, ষ্টেগ পাৰ্টি, ঘৰ, ব্যক্তিগত ক্লাব, নৈশ চিনেমা হলত চোৱা হৈছিল।

ঊনবিংশ শতিকাৰ (১৮৯৬ চনত মুক্তিপ্ৰাপ্ত) ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' হৈছে প্ৰথম পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ।&lt;ref&gt;Ramsaye, Terry (1926), ''A Million and One Nights: A History of the Motion Picture Through 1926'', Simon and Schuster Essandess paperback reprint, 1964, Location at Broadway and Thirty-Fourth: p. 117; 20-foot screen and gilded frame, p. 232&lt;/ref&gt;  ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' নামৰ ফৰাচী কামুক চুটি ছবিখনক এতিয়ালৈকে নিৰ্মিত কামুক ছবিসমূহৰ ভিতৰত অন্যতম বুলি গণ্য কৰা হয়। এই চলচ্চিত্ৰখনক সম্পূৰ্ণ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ শাৰীত স্থান দিব নোৱাৰি যদিও এইখন চলচ্চিত্ৰই পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ বাট মুকলি কৰিছিল।

১৯৭০ চনত পৰ্ণৰ সোণালী যুগত পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিক অৰ্ধ-বৈধতা প্ৰদান কৰা হৈছিল, ইমানেই যে এনে প্ৰডাকচনত অভিনয়ৰ বাবে পৰিচিত নোহোৱা অভিনেতাসকল অভিনেতা-অভিনেত্ৰীৰ সদস্য হ'ব (যদিও স্পষ্ট দৃশ্যত অংশগ্ৰহণ কৰাটো খুব কমেইহে);&lt;ref&gt;Two examples are [[Cameron Mitchell (actor)|Cameron Mitchell]] in ''Dixie Ray, Hollywood Star'' and comedian [[Richard Belzer]] in ''Cafe Flesh''.&lt;/ref&gt; ১৯৮০ চনৰ ভিতৰত ঘৰুৱা ভিডিঅ'ত পৰ্ণগ্ৰাফীৰ বহল বিতৰণ হয়। ১৯৯০ চনৰ শেষৰ ফালে আৰু ২০০০ চনৰ আৰম্ভণিতে ইণ্টাৰনেটৰ উত্থানে পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিৰ বিতৰণৰ ধৰণ সলনি কৰি পেলায়, যাৰ ফলত বিশ্বজুৰি চেন্সৰশ্বিপৰ ব্যৱস্থা আৰু &quot;অশ্লীলতা&quot;ৰ আইনী বিচাৰ জটিল হৈ পৰে।

==১৯০০ দশক==
===এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট===
'''এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট''' হৈছে ১৯০৭ চনত জোহান শ্ব'ৱাৰ্জাৰে (১৮৮০-১৯১৪) তেওঁৰ ষ্টুডিঅ' চেটাৰ্ন-ফিল্ম কোম্পানীত পৰিচালনা কৰা এখন চুটি অষ্ট্ৰিয়া-হাংগেৰিয়ান পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ। 
[[File:&quot;Am Sklavenmarkt&quot;, a.k.a. &quot;The Slave Market&quot; (1906).webm|thumb]]

===এল চাটাৰিঅ'===
'''এল চাটাৰিঅ''' হ'ল ১৯০৭ চনৰ আশে-পাশে [[আৰ্জেণ্টিনা]]ত নিৰ্মাণ কৰা পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ, য'ত যৌনাংগৰ চৰম ক্ল'জ-আপৰ প্ৰথম ব্যৱহাৰ অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে। এজন লেখকে মত প্ৰকাশ কৰিছে যে ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে ১৯৩০ চনৰ [[কিউবা]]ৰ হ'ব পাৰে।&lt;ref&gt;{{cite book|last=Thompson|first=Dave|title=Black and White and Blue: Adult Cinema from the Victorian Age to the VCR|year=2007|publisher=ECW Press|location=Toronto, Ontario, Canada|isbn=9781554903023|pages=67–68|url=https://books.google.com/books?id=rBP6yjQwT8QC&amp;pg=PA67}}&lt;/ref&gt;

[[File:El Satario.webm|thumb]]

==১৯১০ দশক==
===আম এবেণ্ড===
'''আম এবেণ্ড''' হৈছে বিংশ শতিকাৰ আৰম্ভণিৰ এখন জাৰ্মান ষ্টেগ ছবি, যি ১৯১০ চনত নিৰ্মিত হৈছিল। ১৯০৭ চনৰ পৰা ১৯১৫ চনৰ ভিতৰত নিৰ্মিত প্ৰাচীন হাৰ্ডকোৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহৰ ভিতৰত ই অন্যতম। 

[[File:Am Abend (1910).webm|thumb]]

===এ ফ্ৰী ৰাইড===
'''এ ফ্ৰী ৰাইড'''&lt;ref name=&quot;Slade9&quot;&gt;{{Harvnb|Slade|2001|p=9.}}&lt;/ref&gt; হৈছে নীৰৱ যুগৰ এখনষ্টেগ ছবি, যাক আটাইতকৈ প্ৰাচীন প্ৰচলিত আমেৰিকান হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চিনেমা বুলি গণ্য কৰা হয়। ইয়াত এজন মটৰচাইকেল আৰোহীয়ে দুগৰাকী মহিলাক পথৰ কাষৰ পৰা তুলি লৈ পিছলৈ তেওঁলোকৰ সৈতে কেইবাটাও যৌন কাৰ্য্যত লিপ্ত হোৱা দেখা গৈছে। যদিও বেছিভাগ পণ্ডিতে এ ফ্ৰী ৰাইডক ১৯১৫ চনৰ ছবি বুলি গণ্য কৰে, তথাপিও কিছুমান সূত্ৰই দাবী কৰে যে ইয়াৰ পিছত নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল। ছবিখনৰ পৰিচালকে এটা ছদ্মনাম ব্যৱহাৰ কৰি অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকলৰ নাম প্ৰকাশ নকৰাকৈয়ে থাকে। চিত্ৰগ্ৰহণৰ স্থান জনা নাযায় যদিও ইয়াৰ নিৰ্মাণ নিউ জাৰ্চিত হ'ব পাৰে। অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকলৰ পৰিচয়ৰ সন্দৰ্ভত দুটা পৰস্পৰ বিৰোধী তত্ত্বৰ উন্মেষ ঘটিছে: কিছুমান সূত্ৰৰ পৰা অনুমান কৰা হৈছে যে তেওঁলোক সামাজিক মৰ্যাদা কম আছিল, কিন্তু আন কিছুমানে ইয়াৰ বিপৰীত কথা কয়। কিনচে ইনষ্টিটিউটৰ সংগ্ৰহত ছবিখনৰ প্ৰিণ্ট আছে। মিউজিয়াম অৱ চেক্সৰ উদ্বোধনী অনুষ্ঠানত এ ফ্ৰী ৰাইড প্ৰদৰ্শন কৰা হয়। ২০০৪ চনতনিউয়ৰ্কৰ এগৰাকী শিল্পী লিজা অপেনহাইমে ছবিখন পুনৰ নিৰ্মাণ কৰে। 

[[File:A Free Ride (1915).ogv|thumb]]

==১৯২০-ৰ পৰা ১৯৪০-ৰ দশকলৈ==
{{multiple image
| align = right
| total_width = 480
| image_style = border:none; 
| image1 = BrunetteStagFilm.ogv
| image2 = Blonde stag film.ogv
| footer = মহিলাসকলে ষ্ট্ৰিপটিজ প্ৰদৰ্শন কৰা দুখন ষ্টেগ ছবি
| direction = horizontal
}}
১৯২০ চনৰ নীৰৱ চিনেমাৰ যুগত পৰ্ণগ্ৰাফিক চিনেমা ব্যাপকভাৱে প্ৰচলিত আছিল আৰু প্ৰায়ে বেশ্যালয়ত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। 

===Eveready Harton in Buried Treasure===
'''Eveready Harton in Buried Treasure''' ১৯২৮ বা ১৯২৯ চনত [[আমেৰিকা]]ত নিৰ্মিত এখন আমেৰিকান প্ৰাপ্তবয়স্ক এনিমেটেড পৰ্ণগ্ৰাফিক হাস্যৰসাত্মক কাৰ্টুন চুটি ছবি। 

[[File:Eveready Harton in Buried Treasure.ogv|thumb]]

===লে মেনেজ মডাৰ্নে ডি মেডাম বাটাৰফ্লাই=== 
'''লে মেনেজ মডাৰ্নে ডি মেডাম বাটাৰফ্লাই''' হৈছে ১৯২০ চনত [[ফ্ৰান্স]]ৰ এখন ক'লা-বগা উভয়লিংগী, হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবি। উভয়লিংগ আৰু সমকামী যৌন সম্পৰ্ক সন্নিবিষ্ট কৰা আটাইতকৈ প্ৰাচীন প্ৰাপ্তবয়স্ক ছবি হিচাপে ই উল্লেখযোগ্য। 

[[File:Miss Butterfly.ogv|thumb]]

==আৰু চাওক==
*[[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী|পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকল]]
*''[[:en:Pornographic film|Pornographic film]]''
*''[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Category:Pornographic_films Category:Pornographic films]''

==তথ্যসূত্ৰ==
&lt;references/&gt;

[[শ্ৰেণী:পৰ্ণগ্ৰাফি]]</text>
      <sha1>axwv8zmtql3l1javt3yk7mu2gk5usw4</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519306</id>
      <parentid>519304</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T18:22:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Human Anubhav</username>
        <id>45073</id>
      </contributor>
      <origin>519306</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="17125" sha1="p5e8qgeh0vwi62pcfriuz2tcu665806" xml:space="preserve">{{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}}
&lt;div style=&quot;border: 1px solid #f00; background-color: #fee; padding: 1em; margin: 1em 0; &quot;&gt;
⚠️ '''সতৰ্কবাণী''': এই পৃষ্ঠাটোত ১৮+ তথ্য আছে, যি সকলো পাঠকৰ বাবে, বিশেষকৈ কম বয়সীয়া পাঠকৰ বাবে উপযোগী নহ’ব পাৰে। 
&lt;/div&gt;
'''পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ''' ''(কামুক চলচ্চিত্ৰ, প্ৰাপ্তবয়স্ক চলচ্চিত্ৰ, নীলা ছবি, যৌন সম্পৰ্কীয় চলচ্চিত্ৰ, বা ১৮+ ছবি)'' হৈছে এনে ছবি যিয়ে দৰ্শকক উত্তেজিত, আকৰ্ষণ বা সন্তুষ্ট কৰিবলৈ যৌন সম্পৰ্কীয় বিষয়বস্তুক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। [[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী]] (পৰ্ণষ্টাৰ)ৰ দ্বাৰা অভিনীত এই [[চলচ্চিত্ৰ]]সমূহে [[মানৱ যৌনতা]]ক মুক্তভাৱে প্ৰদৰ্শিত কৰে,&lt;ref&gt;Williams, Linda (1999). ''Hard Core: Power, Pleasure, and the &quot;Frenzy of the Visible&quot;''. University of California Press. ISBN 978-0-520-22361-0.&lt;/ref&gt; য'ত [[অনাভেদী যৌনক্ৰিয়া]] মুকলিকৈ দেখুওৱা হয়। সেয়ে এনে চলচ্চিত্ৰ প্ৰাপ্তবয়স্ক নোহোৱা ব্যক্তিৰ বাবে উপযুক্ত নহয়।&lt;ref&gt;McKee, Alan (2010). ''Pornography as Entertainment''. In Attwood, Feona (ed.). ''Mainstreaming Sex: The Sexualization of Western Culture''. I.B. Tauris. ISBN 978-1-84885-085-5.&lt;/ref&gt; তদুপৰি পৃথিৱীৰ বিভিন্ন দেশত এনে চলচ্চিত্ৰৰ ক্ষেত্ৰত সম্পূৰ্ণ নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰা হয়।&lt;ref&gt;Wikipedia contributors. &quot;Pornography laws by country.&quot; Wikipedia, The Free Encyclopedia. [https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country](https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country)&lt;/ref&gt; অৱশ্যে কিছুমান দেশত পৰ্ণ চলচ্চিত্ৰৰ উদ্যোগৰ ক্ষেত্ৰত কোনোধৰণৰ নিষেধাজ্ঞা নাই।&lt;ref&gt;McNair, Brian (2013). ''Porno? Chic! How Pornography Changed the World and Made it a Better Place''. Routledge. ISBN 978-0-415-52729-9.&lt;/ref&gt; 

পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিয়ে যৌন কল্পনাক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে আৰু সাধাৰণতে কামোদ্দীপকভাৱে উদ্দীপিত সামগ্ৰী যেনে নগ্নতা বা ফেটিছ (চফ্টকোৰ) আৰু যৌন সম্পৰ্ক (হাৰ্ডক'ৰ) অন্তৰ্ভুক্ত কৰে। &quot;ইৰ'টিক&quot; আৰু &quot;পৰ্ণগ্ৰাফিক&quot; ছবিৰ মাজত কেতিয়াবা এটা পাৰ্থক্য এই ভিত্তিত কৰা হয় যে পিছৰ শ্ৰেণীটোত অধিক স্পষ্ট যৌনতা থাকে, আৰু কাহিনী কোৱাতকৈ উত্তেজনাৰ ওপৰত অধিক গুৰুত্ব দিয়া হয়; পাৰ্থক্যটো অতি বিষয়ভিত্তিক। 

উপলব্ধ চাহিদা আৰু [[প্ৰযুক্তি]]ৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি বিভিন্ন ফৰ্মেটত পৰম্পৰাগত ছবিৰ ষ্টক ফুটেজ থকা পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহ বিভিন্ন মাধ্যমত প্ৰস্তুত আৰু বিতৰণ কৰা হয়, যেনে- ঘৰুৱা [[ভিডিঅ']] প্লেয়াৰ, ডিভিডি, [[ম'বাইল]] ডিভাইচ, [[ইণ্টাৰনেট]] পৰ্ণগ্ৰাফী (ইণ্টাৰনেট ডাউনলোড), কেবল টিভি আদি। পৰ্ণগ্ৰাফী প্ৰায়ে ডিভিডিত বিক্ৰী বা ভাড়াত দিয়া হয়; ইণ্টাৰনেট ষ্ট্ৰীমিং, বিশেষ চেনেল আৰু কেবল আৰু চেটেলাইটত পে-পাৰ-ভিউৰ জৰিয়তে দেখুওৱা হয়; আৰু দ্ৰুতগতিত নোহোৱা হৈ যোৱা প্ৰাপ্তবয়স্ক থিয়েটাৰতো দেখুওৱা হৈছিল। প্ৰায়ে সম্প্ৰচাৰ বা ছপা চেন্সৰশ্বিপ কমিছন, সাধাৰণ জনমত, ৰাজহুৱা শালীনতা আইন বা ধৰ্মীয় হেঁচা গোটৰ বাবে মূলসুঁতিৰ সংবাদ মাধ্যম বা মুক্তভাৱে প্ৰচাৰিত টেলিভিছনত অত্যধিক যৌনতাপূৰ্ণ বিষয়বস্তুৰ অনুমতি সাধাৰণতে দিয়া নহয়।

১৮৮০ চনত চলচ্চিত্ৰ আৱিষ্কাৰৰ পিছৰে পৰা ৰিস্ক কন্টেন্টৰ ছবি নিৰ্মাণ কৰা হৈছে। এনে ছবিৰ নিৰ্মাণ লাভজনক আছিল আৰু কেইবাজনো প্ৰযোজকে ইয়াৰ নিৰ্মাণত বিশেষজ্ঞতা লাভ কৰিছিল। সমাজৰ ভিতৰৰ বিভিন্ন গোটে এনে চিত্ৰণক অনৈতিক বুলি গণ্য কৰিছিল, ইয়াক &quot;পৰ্ণগ্ৰাফিক&quot; বুলি অভিহিত কৰিছিল, আৰু অন্যান্য অশ্লীলতা আইন অনুসৰি দমন কৰাৰ চেষ্টা কৰিছিল, বিভিন্ন মাত্ৰাত সফলতা লাভ কৰিছিল। এনে ছবি নিৰ্মাণ হৈয়েই থাকিল, আৰু কেৱল মাটিৰ তলৰ চেনেলৰ দ্বাৰাহে বিতৰণ কৰিব পৰা গ'ল। যিহেতু এনে চিনেমা চোৱাই সামাজিক কলংক কঢ়িয়াই লৈ ফুৰিছিল, সেয়েহে বেশ্যালয়, প্ৰাপ্তবয়স্ক চিনেমা হল, ষ্টেগ পাৰ্টি, ঘৰ, ব্যক্তিগত ক্লাব, নৈশ চিনেমা হলত চোৱা হৈছিল।

ঊনবিংশ শতিকাৰ (১৮৯৬ চনত মুক্তিপ্ৰাপ্ত) ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' হৈছে প্ৰথম পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ।&lt;ref&gt;Ramsaye, Terry (1926), ''A Million and One Nights: A History of the Motion Picture Through 1926'', Simon and Schuster Essandess paperback reprint, 1964, Location at Broadway and Thirty-Fourth: p. 117; 20-foot screen and gilded frame, p. 232&lt;/ref&gt;  ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' নামৰ ফৰাচী কামুক চুটি ছবিখনক এতিয়ালৈকে নিৰ্মিত কামুক ছবিসমূহৰ ভিতৰত অন্যতম বুলি গণ্য কৰা হয়। এই চলচ্চিত্ৰখনক সম্পূৰ্ণ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ শাৰীত স্থান দিব নোৱাৰি যদিও এইখন চলচ্চিত্ৰই পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ বাট মুকলি কৰিছিল।

১৯৭০ চনত পৰ্ণৰ সোণালী যুগত পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিক অৰ্ধ-বৈধতা প্ৰদান কৰা হৈছিল, ইমানেই যে এনে প্ৰডাকচনত অভিনয়ৰ বাবে পৰিচিত নোহোৱা অভিনেতাসকল অভিনেতা-অভিনেত্ৰীৰ সদস্য হ'ব (যদিও স্পষ্ট দৃশ্যত অংশগ্ৰহণ কৰাটো খুব কমেইহে);&lt;ref&gt;Two examples are [[Cameron Mitchell (actor)|Cameron Mitchell]] in ''Dixie Ray, Hollywood Star'' and comedian [[Richard Belzer]] in ''Cafe Flesh''.&lt;/ref&gt; ১৯৮০ চনৰ ভিতৰত ঘৰুৱা ভিডিঅ'ত পৰ্ণগ্ৰাফীৰ বহল বিতৰণ হয়। ১৯৯০ চনৰ শেষৰ ফালে আৰু ২০০০ চনৰ আৰম্ভণিতে ইণ্টাৰনেটৰ উত্থানে পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিৰ বিতৰণৰ ধৰণ সলনি কৰি পেলায়, যাৰ ফলত বিশ্বজুৰি চেন্সৰশ্বিপৰ ব্যৱস্থা আৰু &quot;অশ্লীলতা&quot;ৰ আইনী বিচাৰ জটিল হৈ পৰে।

[[File:Montre-moi du rose tournage 2.jpg|thumb|245x245px|পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবি Montre-moi du rose-ৰ দৃশ্য! (২০০৯)]]

==১৯০০ দশক==
===এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট===
'''এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট''' হৈছে ১৯০৭ চনত জোহান শ্ব'ৱাৰ্জাৰে (১৮৮০-১৯১৪) তেওঁৰ ষ্টুডিঅ' চেটাৰ্ন-ফিল্ম কোম্পানীত পৰিচালনা কৰা এখন চুটি অষ্ট্ৰিয়া-হাংগেৰিয়ান পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ। 
[[File:&quot;Am Sklavenmarkt&quot;, a.k.a. &quot;The Slave Market&quot; (1906).webm|thumb]]

===এল চাটাৰিঅ'===
'''এল চাটাৰিঅ''' হ'ল ১৯০৭ চনৰ আশে-পাশে [[আৰ্জেণ্টিনা]]ত নিৰ্মাণ কৰা পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ, য'ত যৌনাংগৰ চৰম ক্ল'জ-আপৰ প্ৰথম ব্যৱহাৰ অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে। এজন লেখকে মত প্ৰকাশ কৰিছে যে ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে ১৯৩০ চনৰ [[কিউবা]]ৰ হ'ব পাৰে।&lt;ref&gt;{{cite book|last=Thompson|first=Dave|title=Black and White and Blue: Adult Cinema from the Victorian Age to the VCR|year=2007|publisher=ECW Press|location=Toronto, Ontario, Canada|isbn=9781554903023|pages=67–68|url=https://books.google.com/books?id=rBP6yjQwT8QC&amp;pg=PA67}}&lt;/ref&gt;

[[File:El Satario.webm|thumb]]

==১৯১০ দশক==
===আম এবেণ্ড===
'''আম এবেণ্ড''' হৈছে বিংশ শতিকাৰ আৰম্ভণিৰ এখন জাৰ্মান ষ্টেগ ছবি, যি ১৯১০ চনত নিৰ্মিত হৈছিল। ১৯০৭ চনৰ পৰা ১৯১৫ চনৰ ভিতৰত নিৰ্মিত প্ৰাচীন হাৰ্ডকোৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহৰ ভিতৰত ই অন্যতম। 

[[File:Am Abend (1910).webm|thumb]]

===এ ফ্ৰী ৰাইড===
'''এ ফ্ৰী ৰাইড'''&lt;ref name=&quot;Slade9&quot;&gt;{{Harvnb|Slade|2001|p=9.}}&lt;/ref&gt; হৈছে নীৰৱ যুগৰ এখনষ্টেগ ছবি, যাক আটাইতকৈ প্ৰাচীন প্ৰচলিত আমেৰিকান হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চিনেমা বুলি গণ্য কৰা হয়। ইয়াত এজন মটৰচাইকেল আৰোহীয়ে দুগৰাকী মহিলাক পথৰ কাষৰ পৰা তুলি লৈ পিছলৈ তেওঁলোকৰ সৈতে কেইবাটাও যৌন কাৰ্য্যত লিপ্ত হোৱা দেখা গৈছে। যদিও বেছিভাগ পণ্ডিতে এ ফ্ৰী ৰাইডক ১৯১৫ চনৰ ছবি বুলি গণ্য কৰে, তথাপিও কিছুমান সূত্ৰই দাবী কৰে যে ইয়াৰ পিছত নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল। ছবিখনৰ পৰিচালকে এটা ছদ্মনাম ব্যৱহাৰ কৰি অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকলৰ নাম প্ৰকাশ নকৰাকৈয়ে থাকে। চিত্ৰগ্ৰহণৰ স্থান জনা নাযায় যদিও ইয়াৰ নিৰ্মাণ নিউ জাৰ্চিত হ'ব পাৰে। অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকলৰ পৰিচয়ৰ সন্দৰ্ভত দুটা পৰস্পৰ বিৰোধী তত্ত্বৰ উন্মেষ ঘটিছে: কিছুমান সূত্ৰৰ পৰা অনুমান কৰা হৈছে যে তেওঁলোক সামাজিক মৰ্যাদা কম আছিল, কিন্তু আন কিছুমানে ইয়াৰ বিপৰীত কথা কয়। কিনচে ইনষ্টিটিউটৰ সংগ্ৰহত ছবিখনৰ প্ৰিণ্ট আছে। মিউজিয়াম অৱ চেক্সৰ উদ্বোধনী অনুষ্ঠানত এ ফ্ৰী ৰাইড প্ৰদৰ্শন কৰা হয়। ২০০৪ চনতনিউয়ৰ্কৰ এগৰাকী শিল্পী লিজা অপেনহাইমে ছবিখন পুনৰ নিৰ্মাণ কৰে। 

[[File:A Free Ride (1915).ogv|thumb]]

==১৯২০-ৰ পৰা ১৯৪০-ৰ দশকলৈ==
{{multiple image
| align = right
| total_width = 480
| image_style = border:none; 
| image1 = BrunetteStagFilm.ogv
| image2 = Blonde stag film.ogv
| footer = মহিলাসকলে ষ্ট্ৰিপটিজ প্ৰদৰ্শন কৰা দুখন ষ্টেগ ছবি
| direction = horizontal
}}
১৯২০ চনৰ নীৰৱ চিনেমাৰ যুগত পৰ্ণগ্ৰাফিক চিনেমা ব্যাপকভাৱে প্ৰচলিত আছিল আৰু প্ৰায়ে বেশ্যালয়ত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। 

===Eveready Harton in Buried Treasure===
'''Eveready Harton in Buried Treasure''' ১৯২৮ বা ১৯২৯ চনত [[আমেৰিকা]]ত নিৰ্মিত এখন আমেৰিকান প্ৰাপ্তবয়স্ক এনিমেটেড পৰ্ণগ্ৰাফিক হাস্যৰসাত্মক কাৰ্টুন চুটি ছবি। 

[[File:Eveready Harton in Buried Treasure.ogv|thumb]]

===লে মেনেজ মডাৰ্নে ডি মেডাম বাটাৰফ্লাই=== 
'''লে মেনেজ মডাৰ্নে ডি মেডাম বাটাৰফ্লাই''' হৈছে ১৯২০ চনত [[ফ্ৰান্স]]ৰ এখন ক'লা-বগা উভয়লিংগী, হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবি। উভয়লিংগ আৰু সমকামী যৌন সম্পৰ্ক সন্নিবিষ্ট কৰা আটাইতকৈ প্ৰাচীন প্ৰাপ্তবয়স্ক ছবি হিচাপে ই উল্লেখযোগ্য। 

[[File:Miss Butterfly.ogv|thumb]]

==আৰু চাওক==
*[[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী|পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকল]]
*''[[:en:Pornographic film|Pornographic film]]''
*''[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Category:Pornographic_films Category:Pornographic films]''

==তথ্যসূত্ৰ==
&lt;references/&gt;

[[শ্ৰেণী:পৰ্ণগ্ৰাফি]]</text>
      <sha1>p5e8qgeh0vwi62pcfriuz2tcu665806</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519309</id>
      <parentid>519306</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T18:26:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Human Anubhav</username>
        <id>45073</id>
      </contributor>
      <origin>519309</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="20481" sha1="nr1ta191y912ayarpsw5z8mudq6ycdy" xml:space="preserve">{{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}}
&lt;div style=&quot;border: 1px solid #f00; background-color: #fee; padding: 1em; margin: 1em 0; &quot;&gt;
⚠️ '''সতৰ্কবাণী''': এই পৃষ্ঠাটোত ১৮+ তথ্য আছে, যি সকলো পাঠকৰ বাবে, বিশেষকৈ কম বয়সীয়া পাঠকৰ বাবে উপযোগী নহ’ব পাৰে। 
&lt;/div&gt;
'''পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ''' ''(কামুক চলচ্চিত্ৰ, প্ৰাপ্তবয়স্ক চলচ্চিত্ৰ, নীলা ছবি, যৌন সম্পৰ্কীয় চলচ্চিত্ৰ, বা ১৮+ ছবি)'' হৈছে এনে ছবি যিয়ে দৰ্শকক উত্তেজিত, আকৰ্ষণ বা সন্তুষ্ট কৰিবলৈ যৌন সম্পৰ্কীয় বিষয়বস্তুক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। [[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী]] (পৰ্ণষ্টাৰ)ৰ দ্বাৰা অভিনীত এই [[চলচ্চিত্ৰ]]সমূহে [[মানৱ যৌনতা]]ক মুক্তভাৱে প্ৰদৰ্শিত কৰে,&lt;ref&gt;Williams, Linda (1999). ''Hard Core: Power, Pleasure, and the &quot;Frenzy of the Visible&quot;''. University of California Press. ISBN 978-0-520-22361-0.&lt;/ref&gt; য'ত [[অনাভেদী যৌনক্ৰিয়া]] মুকলিকৈ দেখুওৱা হয়। সেয়ে এনে চলচ্চিত্ৰ প্ৰাপ্তবয়স্ক নোহোৱা ব্যক্তিৰ বাবে উপযুক্ত নহয়।&lt;ref&gt;McKee, Alan (2010). ''Pornography as Entertainment''. In Attwood, Feona (ed.). ''Mainstreaming Sex: The Sexualization of Western Culture''. I.B. Tauris. ISBN 978-1-84885-085-5.&lt;/ref&gt; তদুপৰি পৃথিৱীৰ বিভিন্ন দেশত এনে চলচ্চিত্ৰৰ ক্ষেত্ৰত সম্পূৰ্ণ নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰা হয়।&lt;ref&gt;Wikipedia contributors. &quot;Pornography laws by country.&quot; Wikipedia, The Free Encyclopedia. [https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country](https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country)&lt;/ref&gt; অৱশ্যে কিছুমান দেশত পৰ্ণ চলচ্চিত্ৰৰ উদ্যোগৰ ক্ষেত্ৰত কোনোধৰণৰ নিষেধাজ্ঞা নাই।&lt;ref&gt;McNair, Brian (2013). ''Porno? Chic! How Pornography Changed the World and Made it a Better Place''. Routledge. ISBN 978-0-415-52729-9.&lt;/ref&gt; 

পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিয়ে যৌন কল্পনাক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে আৰু সাধাৰণতে কামোদ্দীপকভাৱে উদ্দীপিত সামগ্ৰী যেনে নগ্নতা বা ফেটিছ (চফ্টকোৰ) আৰু যৌন সম্পৰ্ক (হাৰ্ডক'ৰ) অন্তৰ্ভুক্ত কৰে। &quot;ইৰ'টিক&quot; আৰু &quot;পৰ্ণগ্ৰাফিক&quot; ছবিৰ মাজত কেতিয়াবা এটা পাৰ্থক্য এই ভিত্তিত কৰা হয় যে পিছৰ শ্ৰেণীটোত অধিক স্পষ্ট যৌনতা থাকে, আৰু কাহিনী কোৱাতকৈ উত্তেজনাৰ ওপৰত অধিক গুৰুত্ব দিয়া হয়; পাৰ্থক্যটো অতি বিষয়ভিত্তিক। 

উপলব্ধ চাহিদা আৰু [[প্ৰযুক্তি]]ৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি বিভিন্ন ফৰ্মেটত পৰম্পৰাগত ছবিৰ ষ্টক ফুটেজ থকা পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহ বিভিন্ন মাধ্যমত প্ৰস্তুত আৰু বিতৰণ কৰা হয়, যেনে- ঘৰুৱা [[ভিডিঅ']] প্লেয়াৰ, ডিভিডি, [[ম'বাইল]] ডিভাইচ, [[ইণ্টাৰনেট]] পৰ্ণগ্ৰাফী (ইণ্টাৰনেট ডাউনলোড), কেবল টিভি আদি। পৰ্ণগ্ৰাফী প্ৰায়ে ডিভিডিত বিক্ৰী বা ভাড়াত দিয়া হয়; ইণ্টাৰনেট ষ্ট্ৰীমিং, বিশেষ চেনেল আৰু কেবল আৰু চেটেলাইটত পে-পাৰ-ভিউৰ জৰিয়তে দেখুওৱা হয়; আৰু দ্ৰুতগতিত নোহোৱা হৈ যোৱা প্ৰাপ্তবয়স্ক থিয়েটাৰতো দেখুওৱা হৈছিল। প্ৰায়ে সম্প্ৰচাৰ বা ছপা চেন্সৰশ্বিপ কমিছন, সাধাৰণ জনমত, ৰাজহুৱা শালীনতা আইন বা ধৰ্মীয় হেঁচা গোটৰ বাবে মূলসুঁতিৰ সংবাদ মাধ্যম বা মুক্তভাৱে প্ৰচাৰিত টেলিভিছনত অত্যধিক যৌনতাপূৰ্ণ বিষয়বস্তুৰ অনুমতি সাধাৰণতে দিয়া নহয়।

১৮৮০ চনত চলচ্চিত্ৰ আৱিষ্কাৰৰ পিছৰে পৰা ৰিস্ক কন্টেন্টৰ ছবি নিৰ্মাণ কৰা হৈছে। এনে ছবিৰ নিৰ্মাণ লাভজনক আছিল আৰু কেইবাজনো প্ৰযোজকে ইয়াৰ নিৰ্মাণত বিশেষজ্ঞতা লাভ কৰিছিল। সমাজৰ ভিতৰৰ বিভিন্ন গোটে এনে চিত্ৰণক অনৈতিক বুলি গণ্য কৰিছিল, ইয়াক &quot;পৰ্ণগ্ৰাফিক&quot; বুলি অভিহিত কৰিছিল, আৰু অন্যান্য অশ্লীলতা আইন অনুসৰি দমন কৰাৰ চেষ্টা কৰিছিল, বিভিন্ন মাত্ৰাত সফলতা লাভ কৰিছিল। এনে ছবি নিৰ্মাণ হৈয়েই থাকিল, আৰু কেৱল মাটিৰ তলৰ চেনেলৰ দ্বাৰাহে বিতৰণ কৰিব পৰা গ'ল। যিহেতু এনে চিনেমা চোৱাই সামাজিক কলংক কঢ়িয়াই লৈ ফুৰিছিল, সেয়েহে বেশ্যালয়, প্ৰাপ্তবয়স্ক চিনেমা হল, ষ্টেগ পাৰ্টি, ঘৰ, ব্যক্তিগত ক্লাব, নৈশ চিনেমা হলত চোৱা হৈছিল।

ঊনবিংশ শতিকাৰ (১৮৯৬ চনত মুক্তিপ্ৰাপ্ত) ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' হৈছে প্ৰথম পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ।&lt;ref&gt;Ramsaye, Terry (1926), ''A Million and One Nights: A History of the Motion Picture Through 1926'', Simon and Schuster Essandess paperback reprint, 1964, Location at Broadway and Thirty-Fourth: p. 117; 20-foot screen and gilded frame, p. 232&lt;/ref&gt;  ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' নামৰ ফৰাচী কামুক চুটি ছবিখনক এতিয়ালৈকে নিৰ্মিত কামুক ছবিসমূহৰ ভিতৰত অন্যতম বুলি গণ্য কৰা হয়। এই চলচ্চিত্ৰখনক সম্পূৰ্ণ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ শাৰীত স্থান দিব নোৱাৰি যদিও এইখন চলচ্চিত্ৰই পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ বাট মুকলি কৰিছিল।

১৯৭০ চনত পৰ্ণৰ সোণালী যুগত পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিক অৰ্ধ-বৈধতা প্ৰদান কৰা হৈছিল, ইমানেই যে এনে প্ৰডাকচনত অভিনয়ৰ বাবে পৰিচিত নোহোৱা অভিনেতাসকল অভিনেতা-অভিনেত্ৰীৰ সদস্য হ'ব (যদিও স্পষ্ট দৃশ্যত অংশগ্ৰহণ কৰাটো খুব কমেইহে);&lt;ref&gt;Two examples are [[Cameron Mitchell (actor)|Cameron Mitchell]] in ''Dixie Ray, Hollywood Star'' and comedian [[Richard Belzer]] in ''Cafe Flesh''.&lt;/ref&gt; ১৯৮০ চনৰ ভিতৰত ঘৰুৱা ভিডিঅ'ত পৰ্ণগ্ৰাফীৰ বহল বিতৰণ হয়। ১৯৯০ চনৰ শেষৰ ফালে আৰু ২০০০ চনৰ আৰম্ভণিতে ইণ্টাৰনেটৰ উত্থানে পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিৰ বিতৰণৰ ধৰণ সলনি কৰি পেলায়, যাৰ ফলত বিশ্বজুৰি চেন্সৰশ্বিপৰ ব্যৱস্থা আৰু &quot;অশ্লীলতা&quot;ৰ আইনী বিচাৰ জটিল হৈ পৰে।

[[File:Montre-moi du rose tournage 2.jpg|thumb|245x245px|পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবি Montre-moi du rose-ৰ দৃশ্য! (২০০৯)]]


==শ্ৰেণীবিভাজন==
পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহক সাধাৰণতে চফ্টক'ৰ বা হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফী হিচাপে শ্ৰেণীভুক্ত কৰা হয়। সাধাৰণতে, চফ্টক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফী হৈছে এনে পৰ্ণগ্ৰাফী যিয়ে স্পষ্ট যৌন কাৰ্যকলাপ, যৌন অনুপ্ৰৱেশ বা চৰম ফেটিচিজমক চিত্ৰিত নকৰে।&lt;ref name=&quot;Amis&quot;&gt;{{cite news |author=Amis |first=Martin |author-link=Martin Amis |date=17 March 2001 |title=A rough trade |work=[[Guardian.co.uk]] |url=https://www.theguardian.com/Archive/Article/0,4273,4153718,00.html |access-date=29 February 2012 |archive-date=24 May 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200524071906/https://www.theguardian.com/books/2001/mar/17/society.martinamis1 |url-status=live }}&lt;/ref&gt; সাধাৰণতে ইয়াত যৌন ইংগিতদায়ক পৰিস্থিতিত নগ্নতা বা আংশিক নগ্নতা থাকে। হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফী হৈছে অনুপ্ৰৱেশ বা চৰম ফেটিছ কাৰ্য্য বা দুয়োটাকে চিত্ৰিত কৰা পৰ্ণগ্ৰাফী। ইয়াত গ্ৰাফিক যৌন কাৰ্য্যকলাপ আৰু দৃশ্যমান অনুপ্ৰৱেশ থাকে।&lt;ref&gt;{{cite web |title=P20th Century Nudes in Art |url=http://www.arthistoryarchive.com/arthistory/modern/20th-Century-Nudes.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120215175749/http://www.arthistoryarchive.com/arthistory/modern/20th-Century-Nudes.html |archive-date=Feb 15, 2012 |access-date=29 February 2012 |publisher=The Art History Archive}}&lt;/ref&gt; পৰ্ণগ্ৰাফিক ৰচনাক হাৰ্ডকোৰ বুলি চিহ্নিত কৰা হয় যদিহে ইয়াত কোনো হাৰ্ডকোৰ বিষয়বস্তু থাকে।

পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহক সাধাৰণতে এনে উপশৈলীত ভাগ কৰা হয় যিয়ে ছবিখন আৰু অভিনেতাসকলে সৃষ্টি কৰিবলৈ চেষ্টা কৰা অন্তৰ্নিহিত বিষয়বস্তু বা যৌন কল্পনাৰ বৰ্ণনা কৰে। উপশৈলীসমূহক পৰিবেশকৰ বৈশিষ্ট্য বা ই যি ধৰণৰ যৌন কাৰ্য্যকলাপৰ ওপৰত মনোনিৱেশ কৰে, সেই ধৰণৰ ওপৰতো ভাগ কৰিব পাৰি আৰু প্ৰতিটো উপধাৰাই আকৰ্ষণ কৰা বজাৰত নহয়। উপশৈলীসমূহ সাধাৰণতে কিছুমান নিয়মৰ সৈতে মিল খায়, আৰু প্ৰত্যেকেই এটা বিশেষ দৰ্শকক আকৰ্ষণ কৰিব পাৰে।

==১৯০০ দশক==
===এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট===
'''এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট''' হৈছে ১৯০৭ চনত জোহান শ্ব'ৱাৰ্জাৰে (১৮৮০-১৯১৪) তেওঁৰ ষ্টুডিঅ' চেটাৰ্ন-ফিল্ম কোম্পানীত পৰিচালনা কৰা এখন চুটি অষ্ট্ৰিয়া-হাংগেৰিয়ান পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ। 
[[File:&quot;Am Sklavenmarkt&quot;, a.k.a. &quot;The Slave Market&quot; (1906).webm|thumb]]

===এল চাটাৰিঅ'===
'''এল চাটাৰিঅ''' হ'ল ১৯০৭ চনৰ আশে-পাশে [[আৰ্জেণ্টিনা]]ত নিৰ্মাণ কৰা পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ, য'ত যৌনাংগৰ চৰম ক্ল'জ-আপৰ প্ৰথম ব্যৱহাৰ অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে। এজন লেখকে মত প্ৰকাশ কৰিছে যে ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে ১৯৩০ চনৰ [[কিউবা]]ৰ হ'ব পাৰে।&lt;ref&gt;{{cite book|last=Thompson|first=Dave|title=Black and White and Blue: Adult Cinema from the Victorian Age to the VCR|year=2007|publisher=ECW Press|location=Toronto, Ontario, Canada|isbn=9781554903023|pages=67–68|url=https://books.google.com/books?id=rBP6yjQwT8QC&amp;pg=PA67}}&lt;/ref&gt;

[[File:El Satario.webm|thumb]]

==১৯১০ দশক==
===আম এবেণ্ড===
'''আম এবেণ্ড''' হৈছে বিংশ শতিকাৰ আৰম্ভণিৰ এখন জাৰ্মান ষ্টেগ ছবি, যি ১৯১০ চনত নিৰ্মিত হৈছিল। ১৯০৭ চনৰ পৰা ১৯১৫ চনৰ ভিতৰত নিৰ্মিত প্ৰাচীন হাৰ্ডকোৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহৰ ভিতৰত ই অন্যতম। 

[[File:Am Abend (1910).webm|thumb]]

===এ ফ্ৰী ৰাইড===
'''এ ফ্ৰী ৰাইড'''&lt;ref name=&quot;Slade9&quot;&gt;{{Harvnb|Slade|2001|p=9.}}&lt;/ref&gt; হৈছে নীৰৱ যুগৰ এখনষ্টেগ ছবি, যাক আটাইতকৈ প্ৰাচীন প্ৰচলিত আমেৰিকান হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চিনেমা বুলি গণ্য কৰা হয়। ইয়াত এজন মটৰচাইকেল আৰোহীয়ে দুগৰাকী মহিলাক পথৰ কাষৰ পৰা তুলি লৈ পিছলৈ তেওঁলোকৰ সৈতে কেইবাটাও যৌন কাৰ্য্যত লিপ্ত হোৱা দেখা গৈছে। যদিও বেছিভাগ পণ্ডিতে এ ফ্ৰী ৰাইডক ১৯১৫ চনৰ ছবি বুলি গণ্য কৰে, তথাপিও কিছুমান সূত্ৰই দাবী কৰে যে ইয়াৰ পিছত নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল। ছবিখনৰ পৰিচালকে এটা ছদ্মনাম ব্যৱহাৰ কৰি অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকলৰ নাম প্ৰকাশ নকৰাকৈয়ে থাকে। চিত্ৰগ্ৰহণৰ স্থান জনা নাযায় যদিও ইয়াৰ নিৰ্মাণ নিউ জাৰ্চিত হ'ব পাৰে। অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকলৰ পৰিচয়ৰ সন্দৰ্ভত দুটা পৰস্পৰ বিৰোধী তত্ত্বৰ উন্মেষ ঘটিছে: কিছুমান সূত্ৰৰ পৰা অনুমান কৰা হৈছে যে তেওঁলোক সামাজিক মৰ্যাদা কম আছিল, কিন্তু আন কিছুমানে ইয়াৰ বিপৰীত কথা কয়। কিনচে ইনষ্টিটিউটৰ সংগ্ৰহত ছবিখনৰ প্ৰিণ্ট আছে। মিউজিয়াম অৱ চেক্সৰ উদ্বোধনী অনুষ্ঠানত এ ফ্ৰী ৰাইড প্ৰদৰ্শন কৰা হয়। ২০০৪ চনতনিউয়ৰ্কৰ এগৰাকী শিল্পী লিজা অপেনহাইমে ছবিখন পুনৰ নিৰ্মাণ কৰে। 

[[File:A Free Ride (1915).ogv|thumb]]

==১৯২০-ৰ পৰা ১৯৪০-ৰ দশকলৈ==
{{multiple image
| align = right
| total_width = 480
| image_style = border:none; 
| image1 = BrunetteStagFilm.ogv
| image2 = Blonde stag film.ogv
| footer = মহিলাসকলে ষ্ট্ৰিপটিজ প্ৰদৰ্শন কৰা দুখন ষ্টেগ ছবি
| direction = horizontal
}}
১৯২০ চনৰ নীৰৱ চিনেমাৰ যুগত পৰ্ণগ্ৰাফিক চিনেমা ব্যাপকভাৱে প্ৰচলিত আছিল আৰু প্ৰায়ে বেশ্যালয়ত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। 

===Eveready Harton in Buried Treasure===
'''Eveready Harton in Buried Treasure''' ১৯২৮ বা ১৯২৯ চনত [[আমেৰিকা]]ত নিৰ্মিত এখন আমেৰিকান প্ৰাপ্তবয়স্ক এনিমেটেড পৰ্ণগ্ৰাফিক হাস্যৰসাত্মক কাৰ্টুন চুটি ছবি। 

[[File:Eveready Harton in Buried Treasure.ogv|thumb]]

===লে মেনেজ মডাৰ্নে ডি মেডাম বাটাৰফ্লাই=== 
'''লে মেনেজ মডাৰ্নে ডি মেডাম বাটাৰফ্লাই''' হৈছে ১৯২০ চনত [[ফ্ৰান্স]]ৰ এখন ক'লা-বগা উভয়লিংগী, হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবি। উভয়লিংগ আৰু সমকামী যৌন সম্পৰ্ক সন্নিবিষ্ট কৰা আটাইতকৈ প্ৰাচীন প্ৰাপ্তবয়স্ক ছবি হিচাপে ই উল্লেখযোগ্য। 

[[File:Miss Butterfly.ogv|thumb]]

==আৰু চাওক==
*[[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী|পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকল]]
*''[[:en:Pornographic film|Pornographic film]]''
*''[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Category:Pornographic_films Category:Pornographic films]''

==তথ্যসূত্ৰ==
&lt;references/&gt;

[[শ্ৰেণী:পৰ্ণগ্ৰাফি]]</text>
      <sha1>nr1ta191y912ayarpsw5z8mudq6ycdy</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519310</id>
      <parentid>519309</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T18:27:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Human Anubhav</username>
        <id>45073</id>
      </contributor>
      <origin>519310</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="20474" sha1="pdl9bs6wqh25u6rxwb4v6ftnlss0euj" xml:space="preserve">{{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}}
&lt;div style=&quot;border: 1px solid #f00; background-color: #fee; padding: 1em; margin: 1em 0; &quot;&gt;
⚠️ '''সতৰ্কবাণী''': এই পৃষ্ঠাটোত ১৮+ তথ্য আছে, যি সকলো পাঠকৰ বাবে, বিশেষকৈ কম বয়সীয়া পাঠকৰ বাবে উপযোগী নহ’ব পাৰে। 
&lt;/div&gt;
'''পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ''' ''(কামুক চলচ্চিত্ৰ, প্ৰাপ্তবয়স্ক চলচ্চিত্ৰ, নীলা ছবি, যৌন সম্পৰ্কীয় চলচ্চিত্ৰ, বা ১৮+ ছবি)'' হৈছে এনে ছবি যিয়ে দৰ্শকক উত্তেজিত, আকৰ্ষণ বা সন্তুষ্ট কৰিবলৈ যৌন সম্পৰ্কীয় বিষয়বস্তুক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। [[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী]] (পৰ্ণষ্টাৰ)ৰ দ্বাৰা অভিনীত এই [[চলচ্চিত্ৰ]]সমূহে [[মানৱ যৌনতা]]ক মুক্তভাৱে প্ৰদৰ্শিত কৰে,&lt;ref&gt;Williams, Linda (1999). ''Hard Core: Power, Pleasure, and the &quot;Frenzy of the Visible&quot;''. University of California Press. ISBN 978-0-520-22361-0.&lt;/ref&gt; য'ত [[অনাভেদী যৌনক্ৰিয়া]] মুকলিকৈ দেখুওৱা হয়। সেয়ে এনে চলচ্চিত্ৰ প্ৰাপ্তবয়স্ক নোহোৱা ব্যক্তিৰ বাবে উপযুক্ত নহয়।&lt;ref&gt;McKee, Alan (2010). ''Pornography as Entertainment''. In Attwood, Feona (ed.). ''Mainstreaming Sex: The Sexualization of Western Culture''. I.B. Tauris. ISBN 978-1-84885-085-5.&lt;/ref&gt; তদুপৰি পৃথিৱীৰ বিভিন্ন দেশত এনে চলচ্চিত্ৰৰ ক্ষেত্ৰত সম্পূৰ্ণ নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰা হয়।&lt;ref&gt;Wikipedia contributors. &quot;Pornography laws by country.&quot; Wikipedia, The Free Encyclopedia. [https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country](https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country)&lt;/ref&gt; অৱশ্যে কিছুমান দেশত পৰ্ণ চলচ্চিত্ৰৰ উদ্যোগৰ ক্ষেত্ৰত কোনোধৰণৰ নিষেধাজ্ঞা নাই।&lt;ref&gt;McNair, Brian (2013). ''Porno? Chic! How Pornography Changed the World and Made it a Better Place''. Routledge. ISBN 978-0-415-52729-9.&lt;/ref&gt; 

পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিয়ে যৌন কল্পনাক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে আৰু সাধাৰণতে কামোদ্দীপকভাৱে উদ্দীপিত সামগ্ৰী যেনে নগ্নতা বা ফেটিছ (চফ্টক'ৰ) আৰু যৌন সম্পৰ্ক (হাৰ্ডক'ৰ) অন্তৰ্ভুক্ত কৰে। &quot;ইৰ'টিক&quot; আৰু &quot;পৰ্ণগ্ৰাফিক&quot; ছবিৰ মাজত কেতিয়াবা এটা পাৰ্থক্য এই ভিত্তিত কৰা হয় যে পিছৰ শ্ৰেণীটোত অধিক স্পষ্ট যৌনতা থাকে, আৰু কাহিনী কোৱাতকৈ উত্তেজনাৰ ওপৰত অধিক গুৰুত্ব দিয়া হয়; পাৰ্থক্যটো অতি বিষয়ভিত্তিক। 

উপলব্ধ চাহিদা আৰু [[প্ৰযুক্তি]]ৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি বিভিন্ন ফৰ্মেটত পৰম্পৰাগত ছবিৰ ষ্টক ফুটেজ থকা পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহ বিভিন্ন মাধ্যমত প্ৰস্তুত আৰু বিতৰণ কৰা হয়, যেনে- ঘৰুৱা ভিডিঅ' প্লেয়াৰ, ডিভিডি, [[ম'বাইল]] ডিভাইচ, [[ইণ্টাৰনেট]] পৰ্ণগ্ৰাফী (ইণ্টাৰনেট ডাউনলোড), কেবল টিভি আদি। পৰ্ণগ্ৰাফী প্ৰায়ে ডিভিডিত বিক্ৰী বা ভাড়াত দিয়া হয়; ইণ্টাৰনেট ষ্ট্ৰীমিং, বিশেষ চেনেল আৰু কেবল আৰু চেটেলাইটত পে-পাৰ-ভিউৰ জৰিয়তে দেখুওৱা হয়; আৰু দ্ৰুতগতিত নোহোৱা হৈ যোৱা প্ৰাপ্তবয়স্ক থিয়েটাৰতো দেখুওৱা হৈছিল। প্ৰায়ে সম্প্ৰচাৰ বা ছপা চেন্সৰশ্বিপ কমিছন, সাধাৰণ জনমত, ৰাজহুৱা শালীনতা আইন বা ধৰ্মীয় হেঁচা গোটৰ বাবে মূলসুঁতিৰ সংবাদ মাধ্যম বা মুক্তভাৱে প্ৰচাৰিত টেলিভিছনত অত্যধিক যৌনতাপূৰ্ণ বিষয়বস্তুৰ অনুমতি সাধাৰণতে দিয়া নহয়।

১৮৮০ চনত চলচ্চিত্ৰ আৱিষ্কাৰৰ পিছৰে পৰা ৰিস্ক কন্টেন্টৰ ছবি নিৰ্মাণ কৰা হৈছে। এনে ছবিৰ নিৰ্মাণ লাভজনক আছিল আৰু কেইবাজনো প্ৰযোজকে ইয়াৰ নিৰ্মাণত বিশেষজ্ঞতা লাভ কৰিছিল। সমাজৰ ভিতৰৰ বিভিন্ন গোটে এনে চিত্ৰণক অনৈতিক বুলি গণ্য কৰিছিল, ইয়াক &quot;পৰ্ণগ্ৰাফিক&quot; বুলি অভিহিত কৰিছিল, আৰু অন্যান্য অশ্লীলতা আইন অনুসৰি দমন কৰাৰ চেষ্টা কৰিছিল, বিভিন্ন মাত্ৰাত সফলতা লাভ কৰিছিল। এনে ছবি নিৰ্মাণ হৈয়েই থাকিল, আৰু কেৱল মাটিৰ তলৰ চেনেলৰ দ্বাৰাহে বিতৰণ কৰিব পৰা গ'ল। যিহেতু এনে চিনেমা চোৱাই সামাজিক কলংক কঢ়িয়াই লৈ ফুৰিছিল, সেয়েহে বেশ্যালয়, প্ৰাপ্তবয়স্ক চিনেমা হল, ষ্টেগ পাৰ্টি, ঘৰ, ব্যক্তিগত ক্লাব, নৈশ চিনেমা হলত চোৱা হৈছিল।

ঊনবিংশ শতিকাৰ (১৮৯৬ চনত মুক্তিপ্ৰাপ্ত) ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' হৈছে প্ৰথম পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ।&lt;ref&gt;Ramsaye, Terry (1926), ''A Million and One Nights: A History of the Motion Picture Through 1926'', Simon and Schuster Essandess paperback reprint, 1964, Location at Broadway and Thirty-Fourth: p. 117; 20-foot screen and gilded frame, p. 232&lt;/ref&gt;  ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' নামৰ ফৰাচী কামুক চুটি ছবিখনক এতিয়ালৈকে নিৰ্মিত কামুক ছবিসমূহৰ ভিতৰত অন্যতম বুলি গণ্য কৰা হয়। এই চলচ্চিত্ৰখনক সম্পূৰ্ণ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ শাৰীত স্থান দিব নোৱাৰি যদিও এইখন চলচ্চিত্ৰই পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ বাট মুকলি কৰিছিল।

১৯৭০ চনত পৰ্ণৰ সোণালী যুগত পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিক অৰ্ধ-বৈধতা প্ৰদান কৰা হৈছিল, ইমানেই যে এনে প্ৰডাকচনত অভিনয়ৰ বাবে পৰিচিত নোহোৱা অভিনেতাসকল অভিনেতা-অভিনেত্ৰীৰ সদস্য হ'ব (যদিও স্পষ্ট দৃশ্যত অংশগ্ৰহণ কৰাটো খুব কমেইহে);&lt;ref&gt;Two examples are [[Cameron Mitchell (actor)|Cameron Mitchell]] in ''Dixie Ray, Hollywood Star'' and comedian [[Richard Belzer]] in ''Cafe Flesh''.&lt;/ref&gt; ১৯৮০ চনৰ ভিতৰত ঘৰুৱা ভিডিঅ'ত পৰ্ণগ্ৰাফীৰ বহল বিতৰণ হয়। ১৯৯০ চনৰ শেষৰ ফালে আৰু ২০০০ চনৰ আৰম্ভণিতে ইণ্টাৰনেটৰ উত্থানে পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিৰ বিতৰণৰ ধৰণ সলনি কৰি পেলায়, যাৰ ফলত বিশ্বজুৰি চেন্সৰশ্বিপৰ ব্যৱস্থা আৰু &quot;অশ্লীলতা&quot;ৰ আইনী বিচাৰ জটিল হৈ পৰে।

[[File:Montre-moi du rose tournage 2.jpg|thumb|245x245px|পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবি Montre-moi du rose-ৰ দৃশ্য! (২০০৯)]]

==শ্ৰেণীবিভাজন==
পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহক সাধাৰণতে চফ্টক'ৰ বা হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফী হিচাপে শ্ৰেণীভুক্ত কৰা হয়। সাধাৰণতে, চফ্টক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফী হৈছে এনে পৰ্ণগ্ৰাফী যিয়ে স্পষ্ট যৌন কাৰ্যকলাপ, যৌন অনুপ্ৰৱেশ বা চৰম ফেটিচিজমক চিত্ৰিত নকৰে।&lt;ref name=&quot;Amis&quot;&gt;{{cite news |author=Amis |first=Martin |author-link=Martin Amis |date=17 March 2001 |title=A rough trade |work=[[Guardian.co.uk]] |url=https://www.theguardian.com/Archive/Article/0,4273,4153718,00.html |access-date=29 February 2012 |archive-date=24 May 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200524071906/https://www.theguardian.com/books/2001/mar/17/society.martinamis1 |url-status=live }}&lt;/ref&gt; সাধাৰণতে ইয়াত যৌন ইংগিতদায়ক পৰিস্থিতিত নগ্নতা বা আংশিক নগ্নতা থাকে। হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফী হৈছে অনুপ্ৰৱেশ বা চৰম ফেটিছ কাৰ্য্য বা দুয়োটাকে চিত্ৰিত কৰা পৰ্ণগ্ৰাফী। ইয়াত গ্ৰাফিক যৌন কাৰ্য্যকলাপ আৰু দৃশ্যমান অনুপ্ৰৱেশ থাকে।&lt;ref&gt;{{cite web |title=P20th Century Nudes in Art |url=http://www.arthistoryarchive.com/arthistory/modern/20th-Century-Nudes.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120215175749/http://www.arthistoryarchive.com/arthistory/modern/20th-Century-Nudes.html |archive-date=Feb 15, 2012 |access-date=29 February 2012 |publisher=The Art History Archive}}&lt;/ref&gt; পৰ্ণগ্ৰাফিক ৰচনাক হাৰ্ডকোৰ বুলি চিহ্নিত কৰা হয় যদিহে ইয়াত কোনো হাৰ্ডকোৰ বিষয়বস্তু থাকে।

পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহক সাধাৰণতে এনে উপশৈলীত ভাগ কৰা হয় যিয়ে ছবিখন আৰু অভিনেতাসকলে সৃষ্টি কৰিবলৈ চেষ্টা কৰা অন্তৰ্নিহিত বিষয়বস্তু বা যৌন কল্পনাৰ বৰ্ণনা কৰে। উপশৈলীসমূহক পৰিবেশকৰ বৈশিষ্ট্য বা ই যি ধৰণৰ যৌন কাৰ্য্যকলাপৰ ওপৰত মনোনিৱেশ কৰে, সেই ধৰণৰ ওপৰতো ভাগ কৰিব পাৰি আৰু প্ৰতিটো উপধাৰাই আকৰ্ষণ কৰা বজাৰত নহয়। উপশৈলীসমূহ সাধাৰণতে কিছুমান নিয়মৰ সৈতে মিল খায়, আৰু প্ৰত্যেকেই এটা বিশেষ দৰ্শকক আকৰ্ষণ কৰিব পাৰে।

==১৯০০ দশক==
===এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট===
'''এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট''' হৈছে ১৯০৭ চনত জোহান শ্ব'ৱাৰ্জাৰে (১৮৮০-১৯১৪) তেওঁৰ ষ্টুডিঅ' চেটাৰ্ন-ফিল্ম কোম্পানীত পৰিচালনা কৰা এখন চুটি অষ্ট্ৰিয়া-হাংগেৰিয়ান পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ। 
[[File:&quot;Am Sklavenmarkt&quot;, a.k.a. &quot;The Slave Market&quot; (1906).webm|thumb]]

===এল চাটাৰিঅ'===
'''এল চাটাৰিঅ''' হ'ল ১৯০৭ চনৰ আশে-পাশে [[আৰ্জেণ্টিনা]]ত নিৰ্মাণ কৰা পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ, য'ত যৌনাংগৰ চৰম ক্ল'জ-আপৰ প্ৰথম ব্যৱহাৰ অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে। এজন লেখকে মত প্ৰকাশ কৰিছে যে ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে ১৯৩০ চনৰ [[কিউবা]]ৰ হ'ব পাৰে।&lt;ref&gt;{{cite book|last=Thompson|first=Dave|title=Black and White and Blue: Adult Cinema from the Victorian Age to the VCR|year=2007|publisher=ECW Press|location=Toronto, Ontario, Canada|isbn=9781554903023|pages=67–68|url=https://books.google.com/books?id=rBP6yjQwT8QC&amp;pg=PA67}}&lt;/ref&gt;

[[File:El Satario.webm|thumb]]

==১৯১০ দশক==
===আম এবেণ্ড===
'''আম এবেণ্ড''' হৈছে বিংশ শতিকাৰ আৰম্ভণিৰ এখন জাৰ্মান ষ্টেগ ছবি, যি ১৯১০ চনত নিৰ্মিত হৈছিল। ১৯০৭ চনৰ পৰা ১৯১৫ চনৰ ভিতৰত নিৰ্মিত প্ৰাচীন হাৰ্ডকোৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহৰ ভিতৰত ই অন্যতম। 

[[File:Am Abend (1910).webm|thumb]]

===এ ফ্ৰী ৰাইড===
'''এ ফ্ৰী ৰাইড'''&lt;ref name=&quot;Slade9&quot;&gt;{{Harvnb|Slade|2001|p=9.}}&lt;/ref&gt; হৈছে নীৰৱ যুগৰ এখনষ্টেগ ছবি, যাক আটাইতকৈ প্ৰাচীন প্ৰচলিত আমেৰিকান হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চিনেমা বুলি গণ্য কৰা হয়। ইয়াত এজন মটৰচাইকেল আৰোহীয়ে দুগৰাকী মহিলাক পথৰ কাষৰ পৰা তুলি লৈ পিছলৈ তেওঁলোকৰ সৈতে কেইবাটাও যৌন কাৰ্য্যত লিপ্ত হোৱা দেখা গৈছে। যদিও বেছিভাগ পণ্ডিতে এ ফ্ৰী ৰাইডক ১৯১৫ চনৰ ছবি বুলি গণ্য কৰে, তথাপিও কিছুমান সূত্ৰই দাবী কৰে যে ইয়াৰ পিছত নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল। ছবিখনৰ পৰিচালকে এটা ছদ্মনাম ব্যৱহাৰ কৰি অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকলৰ নাম প্ৰকাশ নকৰাকৈয়ে থাকে। চিত্ৰগ্ৰহণৰ স্থান জনা নাযায় যদিও ইয়াৰ নিৰ্মাণ নিউ জাৰ্চিত হ'ব পাৰে। অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকলৰ পৰিচয়ৰ সন্দৰ্ভত দুটা পৰস্পৰ বিৰোধী তত্ত্বৰ উন্মেষ ঘটিছে: কিছুমান সূত্ৰৰ পৰা অনুমান কৰা হৈছে যে তেওঁলোক সামাজিক মৰ্যাদা কম আছিল, কিন্তু আন কিছুমানে ইয়াৰ বিপৰীত কথা কয়। কিনচে ইনষ্টিটিউটৰ সংগ্ৰহত ছবিখনৰ প্ৰিণ্ট আছে। মিউজিয়াম অৱ চেক্সৰ উদ্বোধনী অনুষ্ঠানত এ ফ্ৰী ৰাইড প্ৰদৰ্শন কৰা হয়। ২০০৪ চনতনিউয়ৰ্কৰ এগৰাকী শিল্পী লিজা অপেনহাইমে ছবিখন পুনৰ নিৰ্মাণ কৰে। 

[[File:A Free Ride (1915).ogv|thumb]]

==১৯২০-ৰ পৰা ১৯৪০-ৰ দশকলৈ==
{{multiple image
| align = right
| total_width = 480
| image_style = border:none; 
| image1 = BrunetteStagFilm.ogv
| image2 = Blonde stag film.ogv
| footer = মহিলাসকলে ষ্ট্ৰিপটিজ প্ৰদৰ্শন কৰা দুখন ষ্টেগ ছবি
| direction = horizontal
}}
১৯২০ চনৰ নীৰৱ চিনেমাৰ যুগত পৰ্ণগ্ৰাফিক চিনেমা ব্যাপকভাৱে প্ৰচলিত আছিল আৰু প্ৰায়ে বেশ্যালয়ত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। 

===Eveready Harton in Buried Treasure===
'''Eveready Harton in Buried Treasure''' ১৯২৮ বা ১৯২৯ চনত [[আমেৰিকা]]ত নিৰ্মিত এখন আমেৰিকান প্ৰাপ্তবয়স্ক এনিমেটেড পৰ্ণগ্ৰাফিক হাস্যৰসাত্মক কাৰ্টুন চুটি ছবি। 

[[File:Eveready Harton in Buried Treasure.ogv|thumb]]

===লে মেনেজ মডাৰ্নে ডি মেডাম বাটাৰফ্লাই=== 
'''লে মেনেজ মডাৰ্নে ডি মেডাম বাটাৰফ্লাই''' হৈছে ১৯২০ চনত [[ফ্ৰান্স]]ৰ এখন ক'লা-বগা উভয়লিংগী, হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবি। উভয়লিংগ আৰু সমকামী যৌন সম্পৰ্ক সন্নিবিষ্ট কৰা আটাইতকৈ প্ৰাচীন প্ৰাপ্তবয়স্ক ছবি হিচাপে ই উল্লেখযোগ্য। 

[[File:Miss Butterfly.ogv|thumb]]

==আৰু চাওক==
*[[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী|পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকল]]
*''[[:en:Pornographic film|Pornographic film]]''
*''[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Category:Pornographic_films Category:Pornographic films]''

==তথ্যসূত্ৰ==
&lt;references/&gt;

[[শ্ৰেণী:পৰ্ণগ্ৰাফি]]</text>
      <sha1>pdl9bs6wqh25u6rxwb4v6ftnlss0euj</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519311</id>
      <parentid>519310</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T18:28:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Human Anubhav</username>
        <id>45073</id>
      </contributor>
      <comment>/* ১৯০০ দশকৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ */</comment>
      <origin>519311</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="20539" sha1="fkehxms7cyjz43parallxd6ndollwmn" xml:space="preserve">{{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}}
&lt;div style=&quot;border: 1px solid #f00; background-color: #fee; padding: 1em; margin: 1em 0; &quot;&gt;
⚠️ '''সতৰ্কবাণী''': এই পৃষ্ঠাটোত ১৮+ তথ্য আছে, যি সকলো পাঠকৰ বাবে, বিশেষকৈ কম বয়সীয়া পাঠকৰ বাবে উপযোগী নহ’ব পাৰে। 
&lt;/div&gt;
'''পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ''' ''(কামুক চলচ্চিত্ৰ, প্ৰাপ্তবয়স্ক চলচ্চিত্ৰ, নীলা ছবি, যৌন সম্পৰ্কীয় চলচ্চিত্ৰ, বা ১৮+ ছবি)'' হৈছে এনে ছবি যিয়ে দৰ্শকক উত্তেজিত, আকৰ্ষণ বা সন্তুষ্ট কৰিবলৈ যৌন সম্পৰ্কীয় বিষয়বস্তুক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। [[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী]] (পৰ্ণষ্টাৰ)ৰ দ্বাৰা অভিনীত এই [[চলচ্চিত্ৰ]]সমূহে [[মানৱ যৌনতা]]ক মুক্তভাৱে প্ৰদৰ্শিত কৰে,&lt;ref&gt;Williams, Linda (1999). ''Hard Core: Power, Pleasure, and the &quot;Frenzy of the Visible&quot;''. University of California Press. ISBN 978-0-520-22361-0.&lt;/ref&gt; য'ত [[অনাভেদী যৌনক্ৰিয়া]] মুকলিকৈ দেখুওৱা হয়। সেয়ে এনে চলচ্চিত্ৰ প্ৰাপ্তবয়স্ক নোহোৱা ব্যক্তিৰ বাবে উপযুক্ত নহয়।&lt;ref&gt;McKee, Alan (2010). ''Pornography as Entertainment''. In Attwood, Feona (ed.). ''Mainstreaming Sex: The Sexualization of Western Culture''. I.B. Tauris. ISBN 978-1-84885-085-5.&lt;/ref&gt; তদুপৰি পৃথিৱীৰ বিভিন্ন দেশত এনে চলচ্চিত্ৰৰ ক্ষেত্ৰত সম্পূৰ্ণ নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰা হয়।&lt;ref&gt;Wikipedia contributors. &quot;Pornography laws by country.&quot; Wikipedia, The Free Encyclopedia. [https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country](https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country)&lt;/ref&gt; অৱশ্যে কিছুমান দেশত পৰ্ণ চলচ্চিত্ৰৰ উদ্যোগৰ ক্ষেত্ৰত কোনোধৰণৰ নিষেধাজ্ঞা নাই।&lt;ref&gt;McNair, Brian (2013). ''Porno? Chic! How Pornography Changed the World and Made it a Better Place''. Routledge. ISBN 978-0-415-52729-9.&lt;/ref&gt; 

পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিয়ে যৌন কল্পনাক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে আৰু সাধাৰণতে কামোদ্দীপকভাৱে উদ্দীপিত সামগ্ৰী যেনে নগ্নতা বা ফেটিছ (চফ্টক'ৰ) আৰু যৌন সম্পৰ্ক (হাৰ্ডক'ৰ) অন্তৰ্ভুক্ত কৰে। &quot;ইৰ'টিক&quot; আৰু &quot;পৰ্ণগ্ৰাফিক&quot; ছবিৰ মাজত কেতিয়াবা এটা পাৰ্থক্য এই ভিত্তিত কৰা হয় যে পিছৰ শ্ৰেণীটোত অধিক স্পষ্ট যৌনতা থাকে, আৰু কাহিনী কোৱাতকৈ উত্তেজনাৰ ওপৰত অধিক গুৰুত্ব দিয়া হয়; পাৰ্থক্যটো অতি বিষয়ভিত্তিক। 

উপলব্ধ চাহিদা আৰু [[প্ৰযুক্তি]]ৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি বিভিন্ন ফৰ্মেটত পৰম্পৰাগত ছবিৰ ষ্টক ফুটেজ থকা পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহ বিভিন্ন মাধ্যমত প্ৰস্তুত আৰু বিতৰণ কৰা হয়, যেনে- ঘৰুৱা ভিডিঅ' প্লেয়াৰ, ডিভিডি, [[ম'বাইল]] ডিভাইচ, [[ইণ্টাৰনেট]] পৰ্ণগ্ৰাফী (ইণ্টাৰনেট ডাউনলোড), কেবল টিভি আদি। পৰ্ণগ্ৰাফী প্ৰায়ে ডিভিডিত বিক্ৰী বা ভাড়াত দিয়া হয়; ইণ্টাৰনেট ষ্ট্ৰীমিং, বিশেষ চেনেল আৰু কেবল আৰু চেটেলাইটত পে-পাৰ-ভিউৰ জৰিয়তে দেখুওৱা হয়; আৰু দ্ৰুতগতিত নোহোৱা হৈ যোৱা প্ৰাপ্তবয়স্ক থিয়েটাৰতো দেখুওৱা হৈছিল। প্ৰায়ে সম্প্ৰচাৰ বা ছপা চেন্সৰশ্বিপ কমিছন, সাধাৰণ জনমত, ৰাজহুৱা শালীনতা আইন বা ধৰ্মীয় হেঁচা গোটৰ বাবে মূলসুঁতিৰ সংবাদ মাধ্যম বা মুক্তভাৱে প্ৰচাৰিত টেলিভিছনত অত্যধিক যৌনতাপূৰ্ণ বিষয়বস্তুৰ অনুমতি সাধাৰণতে দিয়া নহয়।

১৮৮০ চনত চলচ্চিত্ৰ আৱিষ্কাৰৰ পিছৰে পৰা ৰিস্ক কন্টেন্টৰ ছবি নিৰ্মাণ কৰা হৈছে। এনে ছবিৰ নিৰ্মাণ লাভজনক আছিল আৰু কেইবাজনো প্ৰযোজকে ইয়াৰ নিৰ্মাণত বিশেষজ্ঞতা লাভ কৰিছিল। সমাজৰ ভিতৰৰ বিভিন্ন গোটে এনে চিত্ৰণক অনৈতিক বুলি গণ্য কৰিছিল, ইয়াক &quot;পৰ্ণগ্ৰাফিক&quot; বুলি অভিহিত কৰিছিল, আৰু অন্যান্য অশ্লীলতা আইন অনুসৰি দমন কৰাৰ চেষ্টা কৰিছিল, বিভিন্ন মাত্ৰাত সফলতা লাভ কৰিছিল। এনে ছবি নিৰ্মাণ হৈয়েই থাকিল, আৰু কেৱল মাটিৰ তলৰ চেনেলৰ দ্বাৰাহে বিতৰণ কৰিব পৰা গ'ল। যিহেতু এনে চিনেমা চোৱাই সামাজিক কলংক কঢ়িয়াই লৈ ফুৰিছিল, সেয়েহে বেশ্যালয়, প্ৰাপ্তবয়স্ক চিনেমা হল, ষ্টেগ পাৰ্টি, ঘৰ, ব্যক্তিগত ক্লাব, নৈশ চিনেমা হলত চোৱা হৈছিল।

ঊনবিংশ শতিকাৰ (১৮৯৬ চনত মুক্তিপ্ৰাপ্ত) ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' হৈছে প্ৰথম পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ।&lt;ref&gt;Ramsaye, Terry (1926), ''A Million and One Nights: A History of the Motion Picture Through 1926'', Simon and Schuster Essandess paperback reprint, 1964, Location at Broadway and Thirty-Fourth: p. 117; 20-foot screen and gilded frame, p. 232&lt;/ref&gt;  ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' নামৰ ফৰাচী কামুক চুটি ছবিখনক এতিয়ালৈকে নিৰ্মিত কামুক ছবিসমূহৰ ভিতৰত অন্যতম বুলি গণ্য কৰা হয়। এই চলচ্চিত্ৰখনক সম্পূৰ্ণ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ শাৰীত স্থান দিব নোৱাৰি যদিও এইখন চলচ্চিত্ৰই পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ বাট মুকলি কৰিছিল।

১৯৭০ চনত পৰ্ণৰ সোণালী যুগত পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিক অৰ্ধ-বৈধতা প্ৰদান কৰা হৈছিল, ইমানেই যে এনে প্ৰডাকচনত অভিনয়ৰ বাবে পৰিচিত নোহোৱা অভিনেতাসকল অভিনেতা-অভিনেত্ৰীৰ সদস্য হ'ব (যদিও স্পষ্ট দৃশ্যত অংশগ্ৰহণ কৰাটো খুব কমেইহে);&lt;ref&gt;Two examples are [[Cameron Mitchell (actor)|Cameron Mitchell]] in ''Dixie Ray, Hollywood Star'' and comedian [[Richard Belzer]] in ''Cafe Flesh''.&lt;/ref&gt; ১৯৮০ চনৰ ভিতৰত ঘৰুৱা ভিডিঅ'ত পৰ্ণগ্ৰাফীৰ বহল বিতৰণ হয়। ১৯৯০ চনৰ শেষৰ ফালে আৰু ২০০০ চনৰ আৰম্ভণিতে ইণ্টাৰনেটৰ উত্থানে পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিৰ বিতৰণৰ ধৰণ সলনি কৰি পেলায়, যাৰ ফলত বিশ্বজুৰি চেন্সৰশ্বিপৰ ব্যৱস্থা আৰু &quot;অশ্লীলতা&quot;ৰ আইনী বিচাৰ জটিল হৈ পৰে।

[[File:Montre-moi du rose tournage 2.jpg|thumb|245x245px|পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবি Montre-moi du rose-ৰ দৃশ্য! (২০০৯)]]

==শ্ৰেণীবিভাজন==
পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহক সাধাৰণতে চফ্টক'ৰ বা হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফী হিচাপে শ্ৰেণীভুক্ত কৰা হয়। সাধাৰণতে, চফ্টক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফী হৈছে এনে পৰ্ণগ্ৰাফী যিয়ে স্পষ্ট যৌন কাৰ্যকলাপ, যৌন অনুপ্ৰৱেশ বা চৰম ফেটিচিজমক চিত্ৰিত নকৰে।&lt;ref name=&quot;Amis&quot;&gt;{{cite news |author=Amis |first=Martin |author-link=Martin Amis |date=17 March 2001 |title=A rough trade |work=[[Guardian.co.uk]] |url=https://www.theguardian.com/Archive/Article/0,4273,4153718,00.html |access-date=29 February 2012 |archive-date=24 May 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200524071906/https://www.theguardian.com/books/2001/mar/17/society.martinamis1 |url-status=live }}&lt;/ref&gt; সাধাৰণতে ইয়াত যৌন ইংগিতদায়ক পৰিস্থিতিত নগ্নতা বা আংশিক নগ্নতা থাকে। হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফী হৈছে অনুপ্ৰৱেশ বা চৰম ফেটিছ কাৰ্য্য বা দুয়োটাকে চিত্ৰিত কৰা পৰ্ণগ্ৰাফী। ইয়াত গ্ৰাফিক যৌন কাৰ্য্যকলাপ আৰু দৃশ্যমান অনুপ্ৰৱেশ থাকে।&lt;ref&gt;{{cite web |title=P20th Century Nudes in Art |url=http://www.arthistoryarchive.com/arthistory/modern/20th-Century-Nudes.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120215175749/http://www.arthistoryarchive.com/arthistory/modern/20th-Century-Nudes.html |archive-date=Feb 15, 2012 |access-date=29 February 2012 |publisher=The Art History Archive}}&lt;/ref&gt; পৰ্ণগ্ৰাফিক ৰচনাক হাৰ্ডকোৰ বুলি চিহ্নিত কৰা হয় যদিহে ইয়াত কোনো হাৰ্ডকোৰ বিষয়বস্তু থাকে।

পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহক সাধাৰণতে এনে উপশৈলীত ভাগ কৰা হয় যিয়ে ছবিখন আৰু অভিনেতাসকলে সৃষ্টি কৰিবলৈ চেষ্টা কৰা অন্তৰ্নিহিত বিষয়বস্তু বা যৌন কল্পনাৰ বৰ্ণনা কৰে। উপশৈলীসমূহক পৰিবেশকৰ বৈশিষ্ট্য বা ই যি ধৰণৰ যৌন কাৰ্য্যকলাপৰ ওপৰত মনোনিৱেশ কৰে, সেই ধৰণৰ ওপৰতো ভাগ কৰিব পাৰি আৰু প্ৰতিটো উপধাৰাই আকৰ্ষণ কৰা বজাৰত নহয়। উপশৈলীসমূহ সাধাৰণতে কিছুমান নিয়মৰ সৈতে মিল খায়, আৰু প্ৰত্যেকেই এটা বিশেষ দৰ্শকক আকৰ্ষণ কৰিব পাৰে।

==১৯০০ দশকৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ==
===এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট===
'''এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট''' হৈছে ১৯০৭ চনত জোহান শ্ব'ৱাৰ্জাৰে (১৮৮০-১৯১৪) তেওঁৰ ষ্টুডিঅ' চেটাৰ্ন-ফিল্ম কোম্পানীত পৰিচালনা কৰা এখন চুটি অষ্ট্ৰিয়া-হাংগেৰিয়ান পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ। 
[[File:&quot;Am Sklavenmarkt&quot;, a.k.a. &quot;The Slave Market&quot; (1906).webm|thumb]]

===এল চাটাৰিঅ'===
'''এল চাটাৰিঅ''' হ'ল ১৯০৭ চনৰ আশে-পাশে [[আৰ্জেণ্টিনা]]ত নিৰ্মাণ কৰা পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ, য'ত যৌনাংগৰ চৰম ক্ল'জ-আপৰ প্ৰথম ব্যৱহাৰ অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে। এজন লেখকে মত প্ৰকাশ কৰিছে যে ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে ১৯৩০ চনৰ [[কিউবা]]ৰ হ'ব পাৰে।&lt;ref&gt;{{cite book|last=Thompson|first=Dave|title=Black and White and Blue: Adult Cinema from the Victorian Age to the VCR|year=2007|publisher=ECW Press|location=Toronto, Ontario, Canada|isbn=9781554903023|pages=67–68|url=https://books.google.com/books?id=rBP6yjQwT8QC&amp;pg=PA67}}&lt;/ref&gt;

[[File:El Satario.webm|thumb]]

==১৯১০ দশক==
===আম এবেণ্ড===
'''আম এবেণ্ড''' হৈছে বিংশ শতিকাৰ আৰম্ভণিৰ এখন জাৰ্মান ষ্টেগ ছবি, যি ১৯১০ চনত নিৰ্মিত হৈছিল। ১৯০৭ চনৰ পৰা ১৯১৫ চনৰ ভিতৰত নিৰ্মিত প্ৰাচীন হাৰ্ডকোৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহৰ ভিতৰত ই অন্যতম। 

[[File:Am Abend (1910).webm|thumb]]

===এ ফ্ৰী ৰাইড===
'''এ ফ্ৰী ৰাইড'''&lt;ref name=&quot;Slade9&quot;&gt;{{Harvnb|Slade|2001|p=9.}}&lt;/ref&gt; হৈছে নীৰৱ যুগৰ এখনষ্টেগ ছবি, যাক আটাইতকৈ প্ৰাচীন প্ৰচলিত আমেৰিকান হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চিনেমা বুলি গণ্য কৰা হয়। ইয়াত এজন মটৰচাইকেল আৰোহীয়ে দুগৰাকী মহিলাক পথৰ কাষৰ পৰা তুলি লৈ পিছলৈ তেওঁলোকৰ সৈতে কেইবাটাও যৌন কাৰ্য্যত লিপ্ত হোৱা দেখা গৈছে। যদিও বেছিভাগ পণ্ডিতে এ ফ্ৰী ৰাইডক ১৯১৫ চনৰ ছবি বুলি গণ্য কৰে, তথাপিও কিছুমান সূত্ৰই দাবী কৰে যে ইয়াৰ পিছত নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল। ছবিখনৰ পৰিচালকে এটা ছদ্মনাম ব্যৱহাৰ কৰি অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকলৰ নাম প্ৰকাশ নকৰাকৈয়ে থাকে। চিত্ৰগ্ৰহণৰ স্থান জনা নাযায় যদিও ইয়াৰ নিৰ্মাণ নিউ জাৰ্চিত হ'ব পাৰে। অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকলৰ পৰিচয়ৰ সন্দৰ্ভত দুটা পৰস্পৰ বিৰোধী তত্ত্বৰ উন্মেষ ঘটিছে: কিছুমান সূত্ৰৰ পৰা অনুমান কৰা হৈছে যে তেওঁলোক সামাজিক মৰ্যাদা কম আছিল, কিন্তু আন কিছুমানে ইয়াৰ বিপৰীত কথা কয়। কিনচে ইনষ্টিটিউটৰ সংগ্ৰহত ছবিখনৰ প্ৰিণ্ট আছে। মিউজিয়াম অৱ চেক্সৰ উদ্বোধনী অনুষ্ঠানত এ ফ্ৰী ৰাইড প্ৰদৰ্শন কৰা হয়। ২০০৪ চনতনিউয়ৰ্কৰ এগৰাকী শিল্পী লিজা অপেনহাইমে ছবিখন পুনৰ নিৰ্মাণ কৰে। 

[[File:A Free Ride (1915).ogv|thumb]]

==১৯২০-ৰ পৰা ১৯৪০-ৰ দশকলৈ==
{{multiple image
| align = right
| total_width = 480
| image_style = border:none; 
| image1 = BrunetteStagFilm.ogv
| image2 = Blonde stag film.ogv
| footer = মহিলাসকলে ষ্ট্ৰিপটিজ প্ৰদৰ্শন কৰা দুখন ষ্টেগ ছবি
| direction = horizontal
}}
১৯২০ চনৰ নীৰৱ চিনেমাৰ যুগত পৰ্ণগ্ৰাফিক চিনেমা ব্যাপকভাৱে প্ৰচলিত আছিল আৰু প্ৰায়ে বেশ্যালয়ত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। 

===Eveready Harton in Buried Treasure===
'''Eveready Harton in Buried Treasure''' ১৯২৮ বা ১৯২৯ চনত [[আমেৰিকা]]ত নিৰ্মিত এখন আমেৰিকান প্ৰাপ্তবয়স্ক এনিমেটেড পৰ্ণগ্ৰাফিক হাস্যৰসাত্মক কাৰ্টুন চুটি ছবি। 

[[File:Eveready Harton in Buried Treasure.ogv|thumb]]

===লে মেনেজ মডাৰ্নে ডি মেডাম বাটাৰফ্লাই=== 
'''লে মেনেজ মডাৰ্নে ডি মেডাম বাটাৰফ্লাই''' হৈছে ১৯২০ চনত [[ফ্ৰান্স]]ৰ এখন ক'লা-বগা উভয়লিংগী, হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবি। উভয়লিংগ আৰু সমকামী যৌন সম্পৰ্ক সন্নিবিষ্ট কৰা আটাইতকৈ প্ৰাচীন প্ৰাপ্তবয়স্ক ছবি হিচাপে ই উল্লেখযোগ্য। 

[[File:Miss Butterfly.ogv|thumb]]

==আৰু চাওক==
*[[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী|পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকল]]
*''[[:en:Pornographic film|Pornographic film]]''
*''[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Category:Pornographic_films Category:Pornographic films]''

==তথ্যসূত্ৰ==
&lt;references/&gt;

[[শ্ৰেণী:পৰ্ণগ্ৰাফি]]</text>
      <sha1>fkehxms7cyjz43parallxd6ndollwmn</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519312</id>
      <parentid>519311</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T18:29:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Human Anubhav</username>
        <id>45073</id>
      </contributor>
      <origin>519312</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="20512" sha1="4xd37uuw9ta7lcry1pc0y3lwmqg887p" xml:space="preserve">{{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}}
&lt;div style=&quot;border: 1px solid #f00; background-color: #fee; padding: 1em; margin: 1em 0; &quot;&gt;
⚠️ '''সতৰ্কবাণী''': এই পৃষ্ঠাটোত ১৮+ তথ্য আছে, যি সকলো পাঠকৰ বাবে, বিশেষকৈ কম বয়সীয়া পাঠকৰ বাবে উপযোগী নহ’ব পাৰে। 
&lt;/div&gt;
'''পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ''' ''(কামুক চলচ্চিত্ৰ, প্ৰাপ্তবয়স্ক চলচ্চিত্ৰ, নীলা ছবি, যৌন সম্পৰ্কীয় চলচ্চিত্ৰ, বা ১৮+ ছবি)'' হৈছে এনে ছবি যিয়ে দৰ্শকক উত্তেজিত, আকৰ্ষণ বা সন্তুষ্ট কৰিবলৈ যৌন সম্পৰ্কীয় বিষয়বস্তুক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। [[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী]] (পৰ্ণষ্টাৰ)ৰ দ্বাৰা অভিনীত এই [[চলচ্চিত্ৰ]]সমূহে [[মানৱ যৌনতা]]ক মুক্তভাৱে প্ৰদৰ্শিত কৰে,&lt;ref&gt;Williams, Linda (1999). ''Hard Core: Power, Pleasure, and the &quot;Frenzy of the Visible&quot;''. University of California Press. ISBN 978-0-520-22361-0.&lt;/ref&gt; য'ত [[অনাভেদী যৌনক্ৰিয়া]] মুকলিকৈ দেখুওৱা হয়। সেয়ে এনে চলচ্চিত্ৰ প্ৰাপ্তবয়স্ক নোহোৱা ব্যক্তিৰ বাবে উপযুক্ত নহয়।&lt;ref&gt;McKee, Alan (2010). ''Pornography as Entertainment''. In Attwood, Feona (ed.). ''Mainstreaming Sex: The Sexualization of Western Culture''. I.B. Tauris. ISBN 978-1-84885-085-5.&lt;/ref&gt; তদুপৰি পৃথিৱীৰ বিভিন্ন দেশত এনে চলচ্চিত্ৰৰ ক্ষেত্ৰত সম্পূৰ্ণ নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰা হয়।&lt;ref&gt;Wikipedia contributors. &quot;Pornography laws by country.&quot; Wikipedia, The Free Encyclopedia. [https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country](https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country)&lt;/ref&gt; অৱশ্যে কিছুমান দেশত পৰ্ণ চলচ্চিত্ৰৰ উদ্যোগৰ ক্ষেত্ৰত কোনোধৰণৰ নিষেধাজ্ঞা নাই।&lt;ref&gt;McNair, Brian (2013). ''Porno? Chic! How Pornography Changed the World and Made it a Better Place''. Routledge. ISBN 978-0-415-52729-9.&lt;/ref&gt; 

পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিয়ে যৌন কল্পনাক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে আৰু সাধাৰণতে কামোদ্দীপকভাৱে উদ্দীপিত সামগ্ৰী যেনে নগ্নতা বা ফেটিছ (চফ্টক'ৰ) আৰু যৌন সম্পৰ্ক (হাৰ্ডক'ৰ) অন্তৰ্ভুক্ত কৰে। &quot;ইৰ'টিক&quot; আৰু &quot;পৰ্ণগ্ৰাফিক&quot; ছবিৰ মাজত কেতিয়াবা এটা পাৰ্থক্য এই ভিত্তিত কৰা হয় যে পিছৰ শ্ৰেণীটোত অধিক স্পষ্ট যৌনতা থাকে, আৰু কাহিনী কোৱাতকৈ উত্তেজনাৰ ওপৰত অধিক গুৰুত্ব দিয়া হয়; পাৰ্থক্যটো অতি বিষয়ভিত্তিক। 

উপলব্ধ চাহিদা আৰু [[প্ৰযুক্তি]]ৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি বিভিন্ন ফৰ্মেটত পৰম্পৰাগত ছবিৰ ষ্টক ফুটেজ থকা পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহ বিভিন্ন মাধ্যমত প্ৰস্তুত আৰু বিতৰণ কৰা হয়, যেনে- ঘৰুৱা ভিডিঅ' প্লেয়াৰ, ডিভিডি, [[ম'বাইল]] ডিভাইচ, [[ইণ্টাৰনেট]] পৰ্ণগ্ৰাফী (ইণ্টাৰনেট ডাউনলোড), কেবল টিভি আদি। পৰ্ণগ্ৰাফী প্ৰায়ে ডিভিডিত বিক্ৰী বা ভাড়াত দিয়া হয়; ইণ্টাৰনেট ষ্ট্ৰীমিং, বিশেষ চেনেল আৰু কেবল আৰু চেটেলাইটত পে-পাৰ-ভিউৰ জৰিয়তে দেখুওৱা হয়; আৰু দ্ৰুতগতিত নোহোৱা হৈ যোৱা প্ৰাপ্তবয়স্ক থিয়েটাৰতো দেখুওৱা হৈছিল। প্ৰায়ে সম্প্ৰচাৰ বা ছপা চেন্সৰশ্বিপ কমিছন, সাধাৰণ জনমত, ৰাজহুৱা শালীনতা আইন বা ধৰ্মীয় হেঁচা গোটৰ বাবে মূলসুঁতিৰ সংবাদ মাধ্যম বা মুক্তভাৱে প্ৰচাৰিত টেলিভিছনত অত্যধিক যৌনতাপূৰ্ণ বিষয়বস্তুৰ অনুমতি সাধাৰণতে দিয়া নহয়।

১৮৮০ চনত চলচ্চিত্ৰ আৱিষ্কাৰৰ পিছৰে পৰা ৰিস্ক কন্টেন্টৰ ছবি নিৰ্মাণ কৰা হৈছে। এনে ছবিৰ নিৰ্মাণ লাভজনক আছিল আৰু কেইবাজনো প্ৰযোজকে ইয়াৰ নিৰ্মাণত বিশেষজ্ঞতা লাভ কৰিছিল। সমাজৰ ভিতৰৰ বিভিন্ন গোটে এনে চিত্ৰণক অনৈতিক বুলি গণ্য কৰিছিল, ইয়াক &quot;পৰ্ণগ্ৰাফিক&quot; বুলি অভিহিত কৰিছিল, আৰু অন্যান্য অশ্লীলতা আইন অনুসৰি দমন কৰাৰ চেষ্টা কৰিছিল, বিভিন্ন মাত্ৰাত সফলতা লাভ কৰিছিল। এনে ছবি নিৰ্মাণ হৈয়েই থাকিল, আৰু কেৱল মাটিৰ তলৰ চেনেলৰ দ্বাৰাহে বিতৰণ কৰিব পৰা গ'ল। যিহেতু এনে চিনেমা চোৱাই সামাজিক কলংক কঢ়িয়াই লৈ ফুৰিছিল, সেয়েহে বেশ্যালয়, প্ৰাপ্তবয়স্ক চিনেমা হল, ষ্টেগ পাৰ্টি, ঘৰ, ব্যক্তিগত ক্লাব, নৈশ চিনেমা হলত চোৱা হৈছিল।

ঊনবিংশ শতিকাৰ (১৮৯৬ চনত মুক্তিপ্ৰাপ্ত) ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' হৈছে প্ৰথম পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ।&lt;ref&gt;Ramsaye, Terry (1926), ''A Million and One Nights: A History of the Motion Picture Through 1926'', Simon and Schuster Essandess paperback reprint, 1964, Location at Broadway and Thirty-Fourth: p. 117; 20-foot screen and gilded frame, p. 232&lt;/ref&gt;  ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' নামৰ ফৰাচী কামুক চুটি ছবিখনক এতিয়ালৈকে নিৰ্মিত কামুক ছবিসমূহৰ ভিতৰত অন্যতম বুলি গণ্য কৰা হয়। এই চলচ্চিত্ৰখনক সম্পূৰ্ণ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ শাৰীত স্থান দিব নোৱাৰি যদিও এইখন চলচ্চিত্ৰই পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ বাট মুকলি কৰিছিল।

১৯৭০ চনত পৰ্ণৰ সোণালী যুগত পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিক অৰ্ধ-বৈধতা প্ৰদান কৰা হৈছিল, ইমানেই যে এনে প্ৰডাকচনত অভিনয়ৰ বাবে পৰিচিত নোহোৱা অভিনেতাসকল অভিনেতা-অভিনেত্ৰীৰ সদস্য হ'ব (যদিও স্পষ্ট দৃশ্যত অংশগ্ৰহণ কৰাটো খুব কমেইহে);&lt;ref&gt;Two examples are [[Cameron Mitchell (actor)|Cameron Mitchell]] in ''Dixie Ray, Hollywood Star'' and comedian [[Richard Belzer]] in ''Cafe Flesh''.&lt;/ref&gt; ১৯৮০ চনৰ ভিতৰত ঘৰুৱা ভিডিঅ'ত পৰ্ণগ্ৰাফীৰ বহল বিতৰণ হয়। ১৯৯০ চনৰ শেষৰ ফালে আৰু ২০০০ চনৰ আৰম্ভণিতে ইণ্টাৰনেটৰ উত্থানে পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিৰ বিতৰণৰ ধৰণ সলনি কৰি পেলায়, যাৰ ফলত বিশ্বজুৰি চেন্সৰশ্বিপৰ ব্যৱস্থা আৰু &quot;অশ্লীলতা&quot;ৰ আইনী বিচাৰ জটিল হৈ পৰে।

[[File:Montre-moi du rose tournage 2.jpg|thumb|245x245px|পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবি Montre-moi du rose-ৰ দৃশ্য! (২০০৯)]]

==শ্ৰেণীবিভাজন==
পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহক সাধাৰণতে চফ্টক'ৰ বা হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফী হিচাপে শ্ৰেণীভুক্ত কৰা হয়। সাধাৰণতে, চফ্টক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফী হৈছে এনে পৰ্ণগ্ৰাফী যিয়ে স্পষ্ট যৌন কাৰ্যকলাপ, যৌন অনুপ্ৰৱেশ বা চৰম ফেটিচিজমক চিত্ৰিত নকৰে।&lt;ref name=&quot;Amis&quot;&gt;{{cite news |author=Amis |first=Martin |author-link=Martin Amis |date=17 March 2001 |title=A rough trade |work=[[Guardian.co.uk]] |url=https://www.theguardian.com/Archive/Article/0,4273,4153718,00.html |access-date=29 February 2012 |archive-date=24 May 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200524071906/https://www.theguardian.com/books/2001/mar/17/society.martinamis1 |url-status=live }}&lt;/ref&gt; সাধাৰণতে ইয়াত যৌন ইংগিতদায়ক পৰিস্থিতিত নগ্নতা বা আংশিক নগ্নতা থাকে। হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফী হৈছে অনুপ্ৰৱেশ বা চৰম ফেটিছ কাৰ্য্য বা দুয়োটাকে চিত্ৰিত কৰা পৰ্ণগ্ৰাফী। ইয়াত গ্ৰাফিক যৌন কাৰ্য্যকলাপ আৰু দৃশ্যমান অনুপ্ৰৱেশ থাকে।&lt;ref&gt;{{cite web |title=P20th Century Nudes in Art |url=http://www.arthistoryarchive.com/arthistory/modern/20th-Century-Nudes.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120215175749/http://www.arthistoryarchive.com/arthistory/modern/20th-Century-Nudes.html |archive-date=Feb 15, 2012 |access-date=29 February 2012 |publisher=The Art History Archive}}&lt;/ref&gt; পৰ্ণগ্ৰাফিক ৰচনাক হাৰ্ডকোৰ বুলি চিহ্নিত কৰা হয় যদিহে ইয়াত কোনো হাৰ্ডকোৰ বিষয়বস্তু থাকে।

পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহক সাধাৰণতে এনে উপশৈলীত ভাগ কৰা হয় যিয়ে ছবিখন আৰু অভিনেতাসকলে সৃষ্টি কৰিবলৈ চেষ্টা কৰা অন্তৰ্নিহিত বিষয়বস্তু বা যৌন কল্পনাৰ বৰ্ণনা কৰে। উপশৈলীসমূহক পৰিবেশকৰ বৈশিষ্ট্য বা ই যি ধৰণৰ যৌন কাৰ্য্যকলাপৰ ওপৰত মনোনিৱেশ কৰে, সেই ধৰণৰ ওপৰতো ভাগ কৰিব পাৰি আৰু প্ৰতিটো উপধাৰাই আকৰ্ষণ কৰা বজাৰত নহয়। উপশৈলীসমূহ সাধাৰণতে কিছুমান নিয়মৰ সৈতে মিল খায়, আৰু প্ৰত্যেকেই এটা বিশেষ দৰ্শকক আকৰ্ষণ কৰিব পাৰে।

==১৯০০ দশকৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ==
===এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট===
'''এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট''' হৈছে ১৯০৭ চনত জোহান শ্ব'ৱাৰ্জাৰে (১৮৮০-১৯১৪) তেওঁৰ ষ্টুডিঅ' চেটাৰ্ন-ফিল্ম কোম্পানীত পৰিচালনা কৰা এখন চুটি অষ্ট্ৰিয়া-হাংগেৰিয়ান পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ। 
[[File:&quot;Am Sklavenmarkt&quot;, a.k.a. &quot;The Slave Market&quot; (1906).webm|thumb]]

===এল চাটাৰিঅ'===
'''এল চাটাৰিঅ''' হ'ল ১৯০৭ চনৰ আশে-পাশে [[আৰ্জেণ্টিনা]]ত নিৰ্মাণ কৰা পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ, য'ত যৌনাংগৰ চৰম ক্ল'জ-আপৰ প্ৰথম ব্যৱহাৰ অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে। এজন লেখকে মত প্ৰকাশ কৰিছে যে ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে ১৯৩০ চনৰ [[কিউবা]]ৰ হ'ব পাৰে।&lt;ref&gt;{{cite book|last=Thompson|first=Dave|title=Black and White and Blue: Adult Cinema from the Victorian Age to the VCR|year=2007|publisher=ECW Press|location=Toronto, Ontario, Canada|isbn=9781554903023|pages=67–68|url=https://books.google.com/books?id=rBP6yjQwT8QC&amp;pg=PA67}}&lt;/ref&gt;

[[File:El Satario.webm|thumb]]

===আম এবেণ্ড===
'''আম এবেণ্ড''' হৈছে বিংশ শতিকাৰ আৰম্ভণিৰ এখন জাৰ্মান ষ্টেগ ছবি, যি ১৯১০ চনত নিৰ্মিত হৈছিল। ১৯০৭ চনৰ পৰা ১৯১৫ চনৰ ভিতৰত নিৰ্মিত প্ৰাচীন হাৰ্ডকোৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহৰ ভিতৰত ই অন্যতম। 

[[File:Am Abend (1910).webm|thumb]]

===এ ফ্ৰী ৰাইড===
'''এ ফ্ৰী ৰাইড'''&lt;ref name=&quot;Slade9&quot;&gt;{{Harvnb|Slade|2001|p=9.}}&lt;/ref&gt; হৈছে নীৰৱ যুগৰ এখনষ্টেগ ছবি, যাক আটাইতকৈ প্ৰাচীন প্ৰচলিত আমেৰিকান হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চিনেমা বুলি গণ্য কৰা হয়। ইয়াত এজন মটৰচাইকেল আৰোহীয়ে দুগৰাকী মহিলাক পথৰ কাষৰ পৰা তুলি লৈ পিছলৈ তেওঁলোকৰ সৈতে কেইবাটাও যৌন কাৰ্য্যত লিপ্ত হোৱা দেখা গৈছে। যদিও বেছিভাগ পণ্ডিতে এ ফ্ৰী ৰাইডক ১৯১৫ চনৰ ছবি বুলি গণ্য কৰে, তথাপিও কিছুমান সূত্ৰই দাবী কৰে যে ইয়াৰ পিছত নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল। ছবিখনৰ পৰিচালকে এটা ছদ্মনাম ব্যৱহাৰ কৰি অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকলৰ নাম প্ৰকাশ নকৰাকৈয়ে থাকে। চিত্ৰগ্ৰহণৰ স্থান জনা নাযায় যদিও ইয়াৰ নিৰ্মাণ নিউ জাৰ্চিত হ'ব পাৰে। অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকলৰ পৰিচয়ৰ সন্দৰ্ভত দুটা পৰস্পৰ বিৰোধী তত্ত্বৰ উন্মেষ ঘটিছে: কিছুমান সূত্ৰৰ পৰা অনুমান কৰা হৈছে যে তেওঁলোক সামাজিক মৰ্যাদা কম আছিল, কিন্তু আন কিছুমানে ইয়াৰ বিপৰীত কথা কয়। কিনচে ইনষ্টিটিউটৰ সংগ্ৰহত ছবিখনৰ প্ৰিণ্ট আছে। মিউজিয়াম অৱ চেক্সৰ উদ্বোধনী অনুষ্ঠানত এ ফ্ৰী ৰাইড প্ৰদৰ্শন কৰা হয়। ২০০৪ চনতনিউয়ৰ্কৰ এগৰাকী শিল্পী লিজা অপেনহাইমে ছবিখন পুনৰ নিৰ্মাণ কৰে। 

[[File:A Free Ride (1915).ogv|thumb]]

==১৯২০-ৰ পৰা ১৯৪০-ৰ দশকলৈ==
{{multiple image
| align = right
| total_width = 480
| image_style = border:none; 
| image1 = BrunetteStagFilm.ogv
| image2 = Blonde stag film.ogv
| footer = মহিলাসকলে ষ্ট্ৰিপটিজ প্ৰদৰ্শন কৰা দুখন ষ্টেগ ছবি
| direction = horizontal
}}
১৯২০ চনৰ নীৰৱ চিনেমাৰ যুগত পৰ্ণগ্ৰাফিক চিনেমা ব্যাপকভাৱে প্ৰচলিত আছিল আৰু প্ৰায়ে বেশ্যালয়ত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। 

===Eveready Harton in Buried Treasure===
'''Eveready Harton in Buried Treasure''' ১৯২৮ বা ১৯২৯ চনত [[আমেৰিকা]]ত নিৰ্মিত এখন আমেৰিকান প্ৰাপ্তবয়স্ক এনিমেটেড পৰ্ণগ্ৰাফিক হাস্যৰসাত্মক কাৰ্টুন চুটি ছবি। 

[[File:Eveready Harton in Buried Treasure.ogv|thumb]]

===লে মেনেজ মডাৰ্নে ডি মেডাম বাটাৰফ্লাই=== 
'''লে মেনেজ মডাৰ্নে ডি মেডাম বাটাৰফ্লাই''' হৈছে ১৯২০ চনত [[ফ্ৰান্স]]ৰ এখন ক'লা-বগা উভয়লিংগী, হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবি। উভয়লিংগ আৰু সমকামী যৌন সম্পৰ্ক সন্নিবিষ্ট কৰা আটাইতকৈ প্ৰাচীন প্ৰাপ্তবয়স্ক ছবি হিচাপে ই উল্লেখযোগ্য। 

[[File:Miss Butterfly.ogv|thumb]]

==আৰু চাওক==
*[[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী|পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকল]]
*''[[:en:Pornographic film|Pornographic film]]''
*''[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Category:Pornographic_films Category:Pornographic films]''

==তথ্যসূত্ৰ==
&lt;references/&gt;

[[শ্ৰেণী:পৰ্ণগ্ৰাফি]]</text>
      <sha1>4xd37uuw9ta7lcry1pc0y3lwmqg887p</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519313</id>
      <parentid>519312</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T18:30:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Human Anubhav</username>
        <id>45073</id>
      </contributor>
      <origin>519313</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="20574" sha1="g9e5b7uslgovh19zun1djl7rzrr586q" xml:space="preserve">{{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}}
&lt;div style=&quot;border: 1px solid #f00; background-color: #fee; padding: 1em; margin: 1em 0; &quot;&gt;
⚠️ '''সতৰ্কবাণী''': এই পৃষ্ঠাটোত ১৮+ তথ্য আছে, যি সকলো পাঠকৰ বাবে, বিশেষকৈ কম বয়সীয়া পাঠকৰ বাবে উপযোগী নহ’ব পাৰে। 
&lt;/div&gt;
'''পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ''' ''(কামুক চলচ্চিত্ৰ, প্ৰাপ্তবয়স্ক চলচ্চিত্ৰ, নীলা ছবি, যৌন সম্পৰ্কীয় চলচ্চিত্ৰ, বা ১৮+ ছবি)'' হৈছে এনে ছবি যিয়ে দৰ্শকক উত্তেজিত, আকৰ্ষণ বা সন্তুষ্ট কৰিবলৈ যৌন সম্পৰ্কীয় বিষয়বস্তুক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। [[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী]] (পৰ্ণষ্টাৰ)ৰ দ্বাৰা অভিনীত এই [[চলচ্চিত্ৰ]]সমূহে [[মানৱ যৌনতা]]ক মুক্তভাৱে প্ৰদৰ্শিত কৰে,&lt;ref&gt;Williams, Linda (1999). ''Hard Core: Power, Pleasure, and the &quot;Frenzy of the Visible&quot;''. University of California Press. ISBN 978-0-520-22361-0.&lt;/ref&gt; য'ত [[অনাভেদী যৌনক্ৰিয়া]] মুকলিকৈ দেখুওৱা হয়। সেয়ে এনে চলচ্চিত্ৰ প্ৰাপ্তবয়স্ক নোহোৱা ব্যক্তিৰ বাবে উপযুক্ত নহয়।&lt;ref&gt;McKee, Alan (2010). ''Pornography as Entertainment''. In Attwood, Feona (ed.). ''Mainstreaming Sex: The Sexualization of Western Culture''. I.B. Tauris. ISBN 978-1-84885-085-5.&lt;/ref&gt; তদুপৰি পৃথিৱীৰ বিভিন্ন দেশত এনে চলচ্চিত্ৰৰ ক্ষেত্ৰত সম্পূৰ্ণ নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰা হয়।&lt;ref&gt;Wikipedia contributors. &quot;Pornography laws by country.&quot; Wikipedia, The Free Encyclopedia. [https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country](https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country)&lt;/ref&gt; অৱশ্যে কিছুমান দেশত পৰ্ণ চলচ্চিত্ৰৰ উদ্যোগৰ ক্ষেত্ৰত কোনোধৰণৰ নিষেধাজ্ঞা নাই।&lt;ref&gt;McNair, Brian (2013). ''Porno? Chic! How Pornography Changed the World and Made it a Better Place''. Routledge. ISBN 978-0-415-52729-9.&lt;/ref&gt; 

পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিয়ে যৌন কল্পনাক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে আৰু সাধাৰণতে কামোদ্দীপকভাৱে উদ্দীপিত সামগ্ৰী যেনে নগ্নতা বা ফেটিছ (চফ্টক'ৰ) আৰু যৌন সম্পৰ্ক (হাৰ্ডক'ৰ) অন্তৰ্ভুক্ত কৰে। &quot;ইৰ'টিক&quot; আৰু &quot;পৰ্ণগ্ৰাফিক&quot; ছবিৰ মাজত কেতিয়াবা এটা পাৰ্থক্য এই ভিত্তিত কৰা হয় যে পিছৰ শ্ৰেণীটোত অধিক স্পষ্ট যৌনতা থাকে, আৰু কাহিনী কোৱাতকৈ উত্তেজনাৰ ওপৰত অধিক গুৰুত্ব দিয়া হয়; পাৰ্থক্যটো অতি বিষয়ভিত্তিক। 

উপলব্ধ চাহিদা আৰু [[প্ৰযুক্তি]]ৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি বিভিন্ন ফৰ্মেটত পৰম্পৰাগত ছবিৰ ষ্টক ফুটেজ থকা পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহ বিভিন্ন মাধ্যমত প্ৰস্তুত আৰু বিতৰণ কৰা হয়, যেনে- ঘৰুৱা ভিডিঅ' প্লেয়াৰ, ডিভিডি, [[ম'বাইল]] ডিভাইচ, [[ইণ্টাৰনেট]] পৰ্ণগ্ৰাফী (ইণ্টাৰনেট ডাউনলোড), কেবল টিভি আদি। পৰ্ণগ্ৰাফী প্ৰায়ে ডিভিডিত বিক্ৰী বা ভাড়াত দিয়া হয়; ইণ্টাৰনেট ষ্ট্ৰীমিং, বিশেষ চেনেল আৰু কেবল আৰু চেটেলাইটত পে-পাৰ-ভিউৰ জৰিয়তে দেখুওৱা হয়; আৰু দ্ৰুতগতিত নোহোৱা হৈ যোৱা প্ৰাপ্তবয়স্ক থিয়েটাৰতো দেখুওৱা হৈছিল। প্ৰায়ে সম্প্ৰচাৰ বা ছপা চেন্সৰশ্বিপ কমিছন, সাধাৰণ জনমত, ৰাজহুৱা শালীনতা আইন বা ধৰ্মীয় হেঁচা গোটৰ বাবে মূলসুঁতিৰ সংবাদ মাধ্যম বা মুক্তভাৱে প্ৰচাৰিত টেলিভিছনত অত্যধিক যৌনতাপূৰ্ণ বিষয়বস্তুৰ অনুমতি সাধাৰণতে দিয়া নহয়।

১৮৮০ চনত চলচ্চিত্ৰ আৱিষ্কাৰৰ পিছৰে পৰা ৰিস্ক কন্টেন্টৰ ছবি নিৰ্মাণ কৰা হৈছে। এনে ছবিৰ নিৰ্মাণ লাভজনক আছিল আৰু কেইবাজনো প্ৰযোজকে ইয়াৰ নিৰ্মাণত বিশেষজ্ঞতা লাভ কৰিছিল। সমাজৰ ভিতৰৰ বিভিন্ন গোটে এনে চিত্ৰণক অনৈতিক বুলি গণ্য কৰিছিল, ইয়াক &quot;পৰ্ণগ্ৰাফিক&quot; বুলি অভিহিত কৰিছিল, আৰু অন্যান্য অশ্লীলতা আইন অনুসৰি দমন কৰাৰ চেষ্টা কৰিছিল, বিভিন্ন মাত্ৰাত সফলতা লাভ কৰিছিল। এনে ছবি নিৰ্মাণ হৈয়েই থাকিল, আৰু কেৱল মাটিৰ তলৰ চেনেলৰ দ্বাৰাহে বিতৰণ কৰিব পৰা গ'ল। যিহেতু এনে চিনেমা চোৱাই সামাজিক কলংক কঢ়িয়াই লৈ ফুৰিছিল, সেয়েহে বেশ্যালয়, প্ৰাপ্তবয়স্ক চিনেমা হল, ষ্টেগ পাৰ্টি, ঘৰ, ব্যক্তিগত ক্লাব, নৈশ চিনেমা হলত চোৱা হৈছিল।

ঊনবিংশ শতিকাৰ (১৮৯৬ চনত মুক্তিপ্ৰাপ্ত) ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' হৈছে প্ৰথম পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ।&lt;ref&gt;Ramsaye, Terry (1926), ''A Million and One Nights: A History of the Motion Picture Through 1926'', Simon and Schuster Essandess paperback reprint, 1964, Location at Broadway and Thirty-Fourth: p. 117; 20-foot screen and gilded frame, p. 232&lt;/ref&gt;  ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' নামৰ ফৰাচী কামুক চুটি ছবিখনক এতিয়ালৈকে নিৰ্মিত কামুক ছবিসমূহৰ ভিতৰত অন্যতম বুলি গণ্য কৰা হয়। এই চলচ্চিত্ৰখনক সম্পূৰ্ণ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ শাৰীত স্থান দিব নোৱাৰি যদিও এইখন চলচ্চিত্ৰই পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ বাট মুকলি কৰিছিল।

১৯৭০ চনত পৰ্ণৰ সোণালী যুগত পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিক অৰ্ধ-বৈধতা প্ৰদান কৰা হৈছিল, ইমানেই যে এনে প্ৰডাকচনত অভিনয়ৰ বাবে পৰিচিত নোহোৱা অভিনেতাসকল অভিনেতা-অভিনেত্ৰীৰ সদস্য হ'ব (যদিও স্পষ্ট দৃশ্যত অংশগ্ৰহণ কৰাটো খুব কমেইহে);&lt;ref&gt;Two examples are [[Cameron Mitchell (actor)|Cameron Mitchell]] in ''Dixie Ray, Hollywood Star'' and comedian [[Richard Belzer]] in ''Cafe Flesh''.&lt;/ref&gt; ১৯৮০ চনৰ ভিতৰত ঘৰুৱা ভিডিঅ'ত পৰ্ণগ্ৰাফীৰ বহল বিতৰণ হয়। ১৯৯০ চনৰ শেষৰ ফালে আৰু ২০০০ চনৰ আৰম্ভণিতে ইণ্টাৰনেটৰ উত্থানে পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিৰ বিতৰণৰ ধৰণ সলনি কৰি পেলায়, যাৰ ফলত বিশ্বজুৰি চেন্সৰশ্বিপৰ ব্যৱস্থা আৰু &quot;অশ্লীলতা&quot;ৰ আইনী বিচাৰ জটিল হৈ পৰে।

[[File:Montre-moi du rose tournage 2.jpg|thumb|245x245px|পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবি Montre-moi du rose-ৰ দৃশ্য! (২০০৯)]]

==শ্ৰেণীবিভাজন==
পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহক সাধাৰণতে চফ্টক'ৰ বা হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফী হিচাপে শ্ৰেণীভুক্ত কৰা হয়। সাধাৰণতে, চফ্টক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফী হৈছে এনে পৰ্ণগ্ৰাফী যিয়ে স্পষ্ট যৌন কাৰ্যকলাপ, যৌন অনুপ্ৰৱেশ বা চৰম ফেটিচিজমক চিত্ৰিত নকৰে।&lt;ref name=&quot;Amis&quot;&gt;{{cite news |author=Amis |first=Martin |author-link=Martin Amis |date=17 March 2001 |title=A rough trade |work=[[Guardian.co.uk]] |url=https://www.theguardian.com/Archive/Article/0,4273,4153718,00.html |access-date=29 February 2012 |archive-date=24 May 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200524071906/https://www.theguardian.com/books/2001/mar/17/society.martinamis1 |url-status=live }}&lt;/ref&gt; সাধাৰণতে ইয়াত যৌন ইংগিতদায়ক পৰিস্থিতিত নগ্নতা বা আংশিক নগ্নতা থাকে। হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফী হৈছে অনুপ্ৰৱেশ বা চৰম ফেটিছ কাৰ্য্য বা দুয়োটাকে চিত্ৰিত কৰা পৰ্ণগ্ৰাফী। ইয়াত গ্ৰাফিক যৌন কাৰ্য্যকলাপ আৰু দৃশ্যমান অনুপ্ৰৱেশ থাকে।&lt;ref&gt;{{cite web |title=P20th Century Nudes in Art |url=http://www.arthistoryarchive.com/arthistory/modern/20th-Century-Nudes.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120215175749/http://www.arthistoryarchive.com/arthistory/modern/20th-Century-Nudes.html |archive-date=Feb 15, 2012 |access-date=29 February 2012 |publisher=The Art History Archive}}&lt;/ref&gt; পৰ্ণগ্ৰাফিক ৰচনাক হাৰ্ডকোৰ বুলি চিহ্নিত কৰা হয় যদিহে ইয়াত কোনো হাৰ্ডকোৰ বিষয়বস্তু থাকে।

পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহক সাধাৰণতে এনে উপশৈলীত ভাগ কৰা হয় যিয়ে ছবিখন আৰু অভিনেতাসকলে সৃষ্টি কৰিবলৈ চেষ্টা কৰা অন্তৰ্নিহিত বিষয়বস্তু বা যৌন কল্পনাৰ বৰ্ণনা কৰে। উপশৈলীসমূহক পৰিবেশকৰ বৈশিষ্ট্য বা ই যি ধৰণৰ যৌন কাৰ্য্যকলাপৰ ওপৰত মনোনিৱেশ কৰে, সেই ধৰণৰ ওপৰতো ভাগ কৰিব পাৰি আৰু প্ৰতিটো উপধাৰাই আকৰ্ষণ কৰা বজাৰত নহয়। উপশৈলীসমূহ সাধাৰণতে কিছুমান নিয়মৰ সৈতে মিল খায়, আৰু প্ৰত্যেকেই এটা বিশেষ দৰ্শকক আকৰ্ষণ কৰিব পাৰে।

==১৯০০ দশকৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ==
===এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট===
'''এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট''' হৈছে ১৯০৭ চনত জোহান শ্ব'ৱাৰ্জাৰে (১৮৮০-১৯১৪) তেওঁৰ ষ্টুডিঅ' চেটাৰ্ন-ফিল্ম কোম্পানীত পৰিচালনা কৰা এখন চুটি অষ্ট্ৰিয়া-হাংগেৰিয়ান পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ। 
[[File:&quot;Am Sklavenmarkt&quot;, a.k.a. &quot;The Slave Market&quot; (1906).webm|thumb]]

===এল চাটাৰিঅ'===
'''এল চাটাৰিঅ''' হ'ল ১৯০৭ চনৰ আশে-পাশে [[আৰ্জেণ্টিনা]]ত নিৰ্মাণ কৰা পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ, য'ত যৌনাংগৰ চৰম ক্ল'জ-আপৰ প্ৰথম ব্যৱহাৰ অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে। এজন লেখকে মত প্ৰকাশ কৰিছে যে ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে ১৯৩০ চনৰ [[কিউবা]]ৰ হ'ব পাৰে।&lt;ref&gt;{{cite book|last=Thompson|first=Dave|title=Black and White and Blue: Adult Cinema from the Victorian Age to the VCR|year=2007|publisher=ECW Press|location=Toronto, Ontario, Canada|isbn=9781554903023|pages=67–68|url=https://books.google.com/books?id=rBP6yjQwT8QC&amp;pg=PA67}}&lt;/ref&gt;

[[File:El Satario.webm|thumb]]

===আম এবেণ্ড===
'''আম এবেণ্ড''' হৈছে বিংশ শতিকাৰ আৰম্ভণিৰ এখন জাৰ্মান ষ্টেগ ছবি, যি ১৯১০ চনত নিৰ্মিত হৈছিল। ১৯০৭ চনৰ পৰা ১৯১৫ চনৰ ভিতৰত নিৰ্মিত প্ৰাচীন হাৰ্ডকোৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহৰ ভিতৰত ই অন্যতম। 

[[File:Am Abend (1910).webm|thumb]]

===এ ফ্ৰী ৰাইড===
'''এ ফ্ৰী ৰাইড'''&lt;ref name=&quot;Slade9&quot;&gt;{{Harvnb|Slade|2001|p=9.}}&lt;/ref&gt; হৈছে নীৰৱ যুগৰ এখনষ্টেগ ছবি, যাক আটাইতকৈ প্ৰাচীন প্ৰচলিত আমেৰিকান হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চিনেমা বুলি গণ্য কৰা হয়। ইয়াত এজন মটৰচাইকেল আৰোহীয়ে দুগৰাকী মহিলাক পথৰ কাষৰ পৰা তুলি লৈ পিছলৈ তেওঁলোকৰ সৈতে কেইবাটাও যৌন কাৰ্য্যত লিপ্ত হোৱা দেখা গৈছে। যদিও বেছিভাগ পণ্ডিতে এ ফ্ৰী ৰাইডক ১৯১৫ চনৰ ছবি বুলি গণ্য কৰে, তথাপিও কিছুমান সূত্ৰই দাবী কৰে যে ইয়াৰ পিছত নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল। ছবিখনৰ পৰিচালকে এটা ছদ্মনাম ব্যৱহাৰ কৰি অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকলৰ নাম প্ৰকাশ নকৰাকৈয়ে থাকে। চিত্ৰগ্ৰহণৰ স্থান জনা নাযায় যদিও ইয়াৰ নিৰ্মাণ নিউ জাৰ্চিত হ'ব পাৰে। অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকলৰ পৰিচয়ৰ সন্দৰ্ভত দুটা পৰস্পৰ বিৰোধী তত্ত্বৰ উন্মেষ ঘটিছে: কিছুমান সূত্ৰৰ পৰা অনুমান কৰা হৈছে যে তেওঁলোক সামাজিক মৰ্যাদা কম আছিল, কিন্তু আন কিছুমানে ইয়াৰ বিপৰীত কথা কয়। কিনচে ইনষ্টিটিউটৰ সংগ্ৰহত ছবিখনৰ প্ৰিণ্ট আছে। মিউজিয়াম অৱ চেক্সৰ উদ্বোধনী অনুষ্ঠানত এ ফ্ৰী ৰাইড প্ৰদৰ্শন কৰা হয়। ২০০৪ চনতনিউয়ৰ্কৰ এগৰাকী শিল্পী লিজা অপেনহাইমে ছবিখন পুনৰ নিৰ্মাণ কৰে। 

[[File:A Free Ride (1915).ogv|thumb]]

==১৯২০-ৰ পৰা ১৯৪০-ৰ দশকলৈ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ==
{{multiple image
| align = right
| total_width = 480
| image_style = border:none; 
| image1 = BrunetteStagFilm.ogv
| image2 = Blonde stag film.ogv
| footer = মহিলাসকলে ষ্ট্ৰিপটিজ প্ৰদৰ্শন কৰা দুখন ষ্টেগ ছবি
| direction = horizontal
}}
১৯২০ চনৰ নীৰৱ চিনেমাৰ যুগত পৰ্ণগ্ৰাফিক চিনেমা ব্যাপকভাৱে প্ৰচলিত আছিল আৰু প্ৰায়ে বেশ্যালয়ত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। 

===Eveready Harton in Buried Treasure===
'''Eveready Harton in Buried Treasure''' ১৯২৮ বা ১৯২৯ চনত [[আমেৰিকা]]ত নিৰ্মিত এখন আমেৰিকান প্ৰাপ্তবয়স্ক এনিমেটেড পৰ্ণগ্ৰাফিক হাস্যৰসাত্মক কাৰ্টুন চুটি ছবি। 

[[File:Eveready Harton in Buried Treasure.ogv|thumb]]

===লে মেনেজ মডাৰ্নে ডি মেডাম বাটাৰফ্লাই=== 
'''লে মেনেজ মডাৰ্নে ডি মেডাম বাটাৰফ্লাই''' হৈছে ১৯২০ চনত [[ফ্ৰান্স]]ৰ এখন ক'লা-বগা উভয়লিংগী, হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবি। উভয়লিংগ আৰু সমকামী যৌন সম্পৰ্ক সন্নিবিষ্ট কৰা আটাইতকৈ প্ৰাচীন প্ৰাপ্তবয়স্ক ছবি হিচাপে ই উল্লেখযোগ্য। 

[[File:Miss Butterfly.ogv|thumb]]

==আৰু চাওক==
*[[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী|পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকল]]
*''[[:en:Pornographic film|Pornographic film]]''
*''[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Category:Pornographic_films Category:Pornographic films]''

==তথ্যসূত্ৰ==
&lt;references/&gt;

[[শ্ৰেণী:পৰ্ণগ্ৰাফি]]</text>
      <sha1>g9e5b7uslgovh19zun1djl7rzrr586q</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519314</id>
      <parentid>519313</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T18:31:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Human Anubhav</username>
        <id>45073</id>
      </contributor>
      <origin>519314</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="20608" sha1="3f1idypxrfc048a7b4fn86xab1orsry" xml:space="preserve">{{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}}
&lt;div style=&quot;border: 1px solid #f00; background-color: #fee; padding: 1em; margin: 1em 0; &quot;&gt;
⚠️ '''সতৰ্কবাণী''': এই পৃষ্ঠাটোত ১৮+ তথ্য আছে, যি সকলো পাঠকৰ বাবে, বিশেষকৈ কম বয়সীয়া পাঠকৰ বাবে উপযোগী নহ’ব পাৰে। 
&lt;/div&gt;
'''পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ''' ''(কামুক চলচ্চিত্ৰ, প্ৰাপ্তবয়স্ক চলচ্চিত্ৰ, নীলা ছবি, যৌন সম্পৰ্কীয় চলচ্চিত্ৰ, বা ১৮+ ছবি)'' হৈছে এনে ছবি যিয়ে দৰ্শকক উত্তেজিত, আকৰ্ষণ বা সন্তুষ্ট কৰিবলৈ যৌন সম্পৰ্কীয় বিষয়বস্তুক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। [[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী]] (পৰ্ণষ্টাৰ)ৰ দ্বাৰা অভিনীত এই [[চলচ্চিত্ৰ]]সমূহে [[মানৱ যৌনতা]]ক মুক্তভাৱে প্ৰদৰ্শিত কৰে,&lt;ref&gt;Williams, Linda (1999). ''Hard Core: Power, Pleasure, and the &quot;Frenzy of the Visible&quot;''. University of California Press. ISBN 978-0-520-22361-0.&lt;/ref&gt; য'ত [[অনাভেদী যৌনক্ৰিয়া]] মুকলিকৈ দেখুওৱা হয়। সেয়ে এনে চলচ্চিত্ৰ প্ৰাপ্তবয়স্ক নোহোৱা ব্যক্তিৰ বাবে উপযুক্ত নহয়।&lt;ref&gt;McKee, Alan (2010). ''Pornography as Entertainment''. In Attwood, Feona (ed.). ''Mainstreaming Sex: The Sexualization of Western Culture''. I.B. Tauris. ISBN 978-1-84885-085-5.&lt;/ref&gt; তদুপৰি পৃথিৱীৰ বিভিন্ন দেশত এনে চলচ্চিত্ৰৰ ক্ষেত্ৰত সম্পূৰ্ণ নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰা হয়।&lt;ref&gt;Wikipedia contributors. &quot;Pornography laws by country.&quot; Wikipedia, The Free Encyclopedia. [https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country](https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country)&lt;/ref&gt; অৱশ্যে কিছুমান দেশত পৰ্ণ চলচ্চিত্ৰৰ উদ্যোগৰ ক্ষেত্ৰত কোনোধৰণৰ নিষেধাজ্ঞা নাই।&lt;ref&gt;McNair, Brian (2013). ''Porno? Chic! How Pornography Changed the World and Made it a Better Place''. Routledge. ISBN 978-0-415-52729-9.&lt;/ref&gt; 

পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিয়ে যৌন কল্পনাক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে আৰু সাধাৰণতে কামোদ্দীপকভাৱে উদ্দীপিত সামগ্ৰী যেনে নগ্নতা বা ফেটিছ (চফ্টক'ৰ) আৰু যৌন সম্পৰ্ক (হাৰ্ডক'ৰ) অন্তৰ্ভুক্ত কৰে। &quot;ইৰ'টিক&quot; আৰু &quot;পৰ্ণগ্ৰাফিক&quot; ছবিৰ মাজত কেতিয়াবা এটা পাৰ্থক্য এই ভিত্তিত কৰা হয় যে পিছৰ শ্ৰেণীটোত অধিক স্পষ্ট যৌনতা থাকে, আৰু কাহিনী কোৱাতকৈ উত্তেজনাৰ ওপৰত অধিক গুৰুত্ব দিয়া হয়; পাৰ্থক্যটো অতি বিষয়ভিত্তিক। 

উপলব্ধ চাহিদা আৰু [[প্ৰযুক্তি]]ৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি বিভিন্ন ফৰ্মেটত পৰম্পৰাগত ছবিৰ ষ্টক ফুটেজ থকা পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহ বিভিন্ন মাধ্যমত প্ৰস্তুত আৰু বিতৰণ কৰা হয়, যেনে- ঘৰুৱা ভিডিঅ' প্লেয়াৰ, ডিভিডি, [[ম'বাইল]] ডিভাইচ, [[ইণ্টাৰনেট]] পৰ্ণগ্ৰাফী (ইণ্টাৰনেট ডাউনলোড), কেবল টিভি আদি। পৰ্ণগ্ৰাফী প্ৰায়ে ডিভিডিত বিক্ৰী বা ভাড়াত দিয়া হয়; ইণ্টাৰনেট ষ্ট্ৰীমিং, বিশেষ চেনেল আৰু কেবল আৰু চেটেলাইটত পে-পাৰ-ভিউৰ জৰিয়তে দেখুওৱা হয়; আৰু দ্ৰুতগতিত নোহোৱা হৈ যোৱা প্ৰাপ্তবয়স্ক থিয়েটাৰতো দেখুওৱা হৈছিল। প্ৰায়ে সম্প্ৰচাৰ বা ছপা চেন্সৰশ্বিপ কমিছন, সাধাৰণ জনমত, ৰাজহুৱা শালীনতা আইন বা ধৰ্মীয় হেঁচা গোটৰ বাবে মূলসুঁতিৰ সংবাদ মাধ্যম বা মুক্তভাৱে প্ৰচাৰিত টেলিভিছনত অত্যধিক যৌনতাপূৰ্ণ বিষয়বস্তুৰ অনুমতি সাধাৰণতে দিয়া নহয়।

১৮৮০ চনত চলচ্চিত্ৰ আৱিষ্কাৰৰ পিছৰে পৰা ৰিস্ক কন্টেন্টৰ ছবি নিৰ্মাণ কৰা হৈছে। এনে ছবিৰ নিৰ্মাণ লাভজনক আছিল আৰু কেইবাজনো প্ৰযোজকে ইয়াৰ নিৰ্মাণত বিশেষজ্ঞতা লাভ কৰিছিল। সমাজৰ ভিতৰৰ বিভিন্ন গোটে এনে চিত্ৰণক অনৈতিক বুলি গণ্য কৰিছিল, ইয়াক &quot;পৰ্ণগ্ৰাফিক&quot; বুলি অভিহিত কৰিছিল, আৰু অন্যান্য অশ্লীলতা আইন অনুসৰি দমন কৰাৰ চেষ্টা কৰিছিল, বিভিন্ন মাত্ৰাত সফলতা লাভ কৰিছিল। এনে ছবি নিৰ্মাণ হৈয়েই থাকিল, আৰু কেৱল মাটিৰ তলৰ চেনেলৰ দ্বাৰাহে বিতৰণ কৰিব পৰা গ'ল। যিহেতু এনে চিনেমা চোৱাই সামাজিক কলংক কঢ়িয়াই লৈ ফুৰিছিল, সেয়েহে বেশ্যালয়, প্ৰাপ্তবয়স্ক চিনেমা হল, ষ্টেগ পাৰ্টি, ঘৰ, ব্যক্তিগত ক্লাব, নৈশ চিনেমা হলত চোৱা হৈছিল।

ঊনবিংশ শতিকাৰ (১৮৯৬ চনত মুক্তিপ্ৰাপ্ত) ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' হৈছে প্ৰথম পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ।&lt;ref&gt;Ramsaye, Terry (1926), ''A Million and One Nights: A History of the Motion Picture Through 1926'', Simon and Schuster Essandess paperback reprint, 1964, Location at Broadway and Thirty-Fourth: p. 117; 20-foot screen and gilded frame, p. 232&lt;/ref&gt;  ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' নামৰ ফৰাচী কামুক চুটি ছবিখনক এতিয়ালৈকে নিৰ্মিত কামুক ছবিসমূহৰ ভিতৰত অন্যতম বুলি গণ্য কৰা হয়। এই চলচ্চিত্ৰখনক সম্পূৰ্ণ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ শাৰীত স্থান দিব নোৱাৰি যদিও এইখন চলচ্চিত্ৰই পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ বাট মুকলি কৰিছিল।

১৯৭০ চনত পৰ্ণৰ সোণালী যুগত পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিক অৰ্ধ-বৈধতা প্ৰদান কৰা হৈছিল, ইমানেই যে এনে প্ৰডাকচনত অভিনয়ৰ বাবে পৰিচিত নোহোৱা অভিনেতাসকল অভিনেতা-অভিনেত্ৰীৰ সদস্য হ'ব (যদিও স্পষ্ট দৃশ্যত অংশগ্ৰহণ কৰাটো খুব কমেইহে);&lt;ref&gt;Two examples are [[Cameron Mitchell (actor)|Cameron Mitchell]] in ''Dixie Ray, Hollywood Star'' and comedian [[Richard Belzer]] in ''Cafe Flesh''.&lt;/ref&gt; ১৯৮০ চনৰ ভিতৰত ঘৰুৱা ভিডিঅ'ত পৰ্ণগ্ৰাফীৰ বহল বিতৰণ হয়। ১৯৯০ চনৰ শেষৰ ফালে আৰু ২০০০ চনৰ আৰম্ভণিতে ইণ্টাৰনেটৰ উত্থানে পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিৰ বিতৰণৰ ধৰণ সলনি কৰি পেলায়, যাৰ ফলত বিশ্বজুৰি চেন্সৰশ্বিপৰ ব্যৱস্থা আৰু &quot;অশ্লীলতা&quot;ৰ আইনী বিচাৰ জটিল হৈ পৰে।

[[File:Montre-moi du rose tournage 2.jpg|thumb|245x245px|পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবি Montre-moi du rose-ৰ দৃশ্য! (২০০৯)]]

==শ্ৰেণীবিভাজন==
পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহক সাধাৰণতে চফ্টক'ৰ বা হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফী হিচাপে শ্ৰেণীভুক্ত কৰা হয়। সাধাৰণতে, চফ্টক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফী হৈছে এনে পৰ্ণগ্ৰাফী যিয়ে স্পষ্ট যৌন কাৰ্যকলাপ, যৌন অনুপ্ৰৱেশ বা চৰম ফেটিচিজমক চিত্ৰিত নকৰে।&lt;ref name=&quot;Amis&quot;&gt;{{cite news |author=Amis |first=Martin |author-link=Martin Amis |date=17 March 2001 |title=A rough trade |work=[[Guardian.co.uk]] |url=https://www.theguardian.com/Archive/Article/0,4273,4153718,00.html |access-date=29 February 2012 |archive-date=24 May 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200524071906/https://www.theguardian.com/books/2001/mar/17/society.martinamis1 |url-status=live }}&lt;/ref&gt; সাধাৰণতে ইয়াত যৌন ইংগিতদায়ক পৰিস্থিতিত নগ্নতা বা আংশিক নগ্নতা থাকে। হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফী হৈছে অনুপ্ৰৱেশ বা চৰম ফেটিছ কাৰ্য্য বা দুয়োটাকে চিত্ৰিত কৰা পৰ্ণগ্ৰাফী। ইয়াত গ্ৰাফিক যৌন কাৰ্য্যকলাপ আৰু দৃশ্যমান অনুপ্ৰৱেশ থাকে।&lt;ref&gt;{{cite web |title=P20th Century Nudes in Art |url=http://www.arthistoryarchive.com/arthistory/modern/20th-Century-Nudes.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120215175749/http://www.arthistoryarchive.com/arthistory/modern/20th-Century-Nudes.html |archive-date=Feb 15, 2012 |access-date=29 February 2012 |publisher=The Art History Archive}}&lt;/ref&gt; পৰ্ণগ্ৰাফিক ৰচনাক হাৰ্ডকোৰ বুলি চিহ্নিত কৰা হয় যদিহে ইয়াত কোনো হাৰ্ডকোৰ বিষয়বস্তু থাকে।

পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহক সাধাৰণতে এনে উপশৈলীত ভাগ কৰা হয় যিয়ে ছবিখন আৰু অভিনেতাসকলে সৃষ্টি কৰিবলৈ চেষ্টা কৰা অন্তৰ্নিহিত বিষয়বস্তু বা যৌন কল্পনাৰ বৰ্ণনা কৰে। উপশৈলীসমূহক পৰিবেশকৰ বৈশিষ্ট্য বা ই যি ধৰণৰ যৌন কাৰ্য্যকলাপৰ ওপৰত মনোনিৱেশ কৰে, সেই ধৰণৰ ওপৰতো ভাগ কৰিব পাৰি আৰু প্ৰতিটো উপধাৰাই আকৰ্ষণ কৰা বজাৰত নহয়। উপশৈলীসমূহ সাধাৰণতে কিছুমান নিয়মৰ সৈতে মিল খায়, আৰু প্ৰত্যেকেই এটা বিশেষ দৰ্শকক আকৰ্ষণ কৰিব পাৰে।

==১৯০০-ৰ পৰা ১৯২০-ৰ দশকলৈ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ==
===এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট===
'''এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট''' হৈছে ১৯০৭ চনত জোহান শ্ব'ৱাৰ্জাৰে (১৮৮০-১৯১৪) তেওঁৰ ষ্টুডিঅ' চেটাৰ্ন-ফিল্ম কোম্পানীত পৰিচালনা কৰা এখন চুটি অষ্ট্ৰিয়া-হাংগেৰিয়ান পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ। 
[[File:&quot;Am Sklavenmarkt&quot;, a.k.a. &quot;The Slave Market&quot; (1906).webm|thumb]]

===এল চাটাৰিঅ'===
'''এল চাটাৰিঅ''' হ'ল ১৯০৭ চনৰ আশে-পাশে [[আৰ্জেণ্টিনা]]ত নিৰ্মাণ কৰা পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ, য'ত যৌনাংগৰ চৰম ক্ল'জ-আপৰ প্ৰথম ব্যৱহাৰ অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে। এজন লেখকে মত প্ৰকাশ কৰিছে যে ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে ১৯৩০ চনৰ [[কিউবা]]ৰ হ'ব পাৰে।&lt;ref&gt;{{cite book|last=Thompson|first=Dave|title=Black and White and Blue: Adult Cinema from the Victorian Age to the VCR|year=2007|publisher=ECW Press|location=Toronto, Ontario, Canada|isbn=9781554903023|pages=67–68|url=https://books.google.com/books?id=rBP6yjQwT8QC&amp;pg=PA67}}&lt;/ref&gt;

[[File:El Satario.webm|thumb]]

===আম এবেণ্ড===
'''আম এবেণ্ড''' হৈছে বিংশ শতিকাৰ আৰম্ভণিৰ এখন জাৰ্মান ষ্টেগ ছবি, যি ১৯১০ চনত নিৰ্মিত হৈছিল। ১৯০৭ চনৰ পৰা ১৯১৫ চনৰ ভিতৰত নিৰ্মিত প্ৰাচীন হাৰ্ডকোৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহৰ ভিতৰত ই অন্যতম। 

[[File:Am Abend (1910).webm|thumb]]

===এ ফ্ৰী ৰাইড===
'''এ ফ্ৰী ৰাইড'''&lt;ref name=&quot;Slade9&quot;&gt;{{Harvnb|Slade|2001|p=9.}}&lt;/ref&gt; হৈছে নীৰৱ যুগৰ এখনষ্টেগ ছবি, যাক আটাইতকৈ প্ৰাচীন প্ৰচলিত আমেৰিকান হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চিনেমা বুলি গণ্য কৰা হয়। ইয়াত এজন মটৰচাইকেল আৰোহীয়ে দুগৰাকী মহিলাক পথৰ কাষৰ পৰা তুলি লৈ পিছলৈ তেওঁলোকৰ সৈতে কেইবাটাও যৌন কাৰ্য্যত লিপ্ত হোৱা দেখা গৈছে। যদিও বেছিভাগ পণ্ডিতে এ ফ্ৰী ৰাইডক ১৯১৫ চনৰ ছবি বুলি গণ্য কৰে, তথাপিও কিছুমান সূত্ৰই দাবী কৰে যে ইয়াৰ পিছত নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল। ছবিখনৰ পৰিচালকে এটা ছদ্মনাম ব্যৱহাৰ কৰি অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকলৰ নাম প্ৰকাশ নকৰাকৈয়ে থাকে। চিত্ৰগ্ৰহণৰ স্থান জনা নাযায় যদিও ইয়াৰ নিৰ্মাণ নিউ জাৰ্চিত হ'ব পাৰে। অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকলৰ পৰিচয়ৰ সন্দৰ্ভত দুটা পৰস্পৰ বিৰোধী তত্ত্বৰ উন্মেষ ঘটিছে: কিছুমান সূত্ৰৰ পৰা অনুমান কৰা হৈছে যে তেওঁলোক সামাজিক মৰ্যাদা কম আছিল, কিন্তু আন কিছুমানে ইয়াৰ বিপৰীত কথা কয়। কিনচে ইনষ্টিটিউটৰ সংগ্ৰহত ছবিখনৰ প্ৰিণ্ট আছে। মিউজিয়াম অৱ চেক্সৰ উদ্বোধনী অনুষ্ঠানত এ ফ্ৰী ৰাইড প্ৰদৰ্শন কৰা হয়। ২০০৪ চনতনিউয়ৰ্কৰ এগৰাকী শিল্পী লিজা অপেনহাইমে ছবিখন পুনৰ নিৰ্মাণ কৰে। 

[[File:A Free Ride (1915).ogv|thumb]]

==১৯২০-ৰ পৰা ১৯৪০-ৰ দশকলৈ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ==
{{multiple image
| align = right
| total_width = 480
| image_style = border:none; 
| image1 = BrunetteStagFilm.ogv
| image2 = Blonde stag film.ogv
| footer = মহিলাসকলে ষ্ট্ৰিপটিজ প্ৰদৰ্শন কৰা দুখন ষ্টেগ ছবি
| direction = horizontal
}}
১৯২০ চনৰ নীৰৱ চিনেমাৰ যুগত পৰ্ণগ্ৰাফিক চিনেমা ব্যাপকভাৱে প্ৰচলিত আছিল আৰু প্ৰায়ে বেশ্যালয়ত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। 

===Eveready Harton in Buried Treasure===
'''Eveready Harton in Buried Treasure''' ১৯২৮ বা ১৯২৯ চনত [[আমেৰিকা]]ত নিৰ্মিত এখন আমেৰিকান প্ৰাপ্তবয়স্ক এনিমেটেড পৰ্ণগ্ৰাফিক হাস্যৰসাত্মক কাৰ্টুন চুটি ছবি। 

[[File:Eveready Harton in Buried Treasure.ogv|thumb]]

===লে মেনেজ মডাৰ্নে ডি মেডাম বাটাৰফ্লাই=== 
'''লে মেনেজ মডাৰ্নে ডি মেডাম বাটাৰফ্লাই''' হৈছে ১৯২০ চনত [[ফ্ৰান্স]]ৰ এখন ক'লা-বগা উভয়লিংগী, হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবি। উভয়লিংগ আৰু সমকামী যৌন সম্পৰ্ক সন্নিবিষ্ট কৰা আটাইতকৈ প্ৰাচীন প্ৰাপ্তবয়স্ক ছবি হিচাপে ই উল্লেখযোগ্য। 

[[File:Miss Butterfly.ogv|thumb]]

==আৰু চাওক==
*[[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী|পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকল]]
*''[[:en:Pornographic film|Pornographic film]]''
*''[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Category:Pornographic_films Category:Pornographic films]''

==তথ্যসূত্ৰ==
&lt;references/&gt;

[[শ্ৰেণী:পৰ্ণগ্ৰাফি]]</text>
      <sha1>3f1idypxrfc048a7b4fn86xab1orsry</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519315</id>
      <parentid>519314</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T18:33:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Human Anubhav</username>
        <id>45073</id>
      </contributor>
      <origin>519315</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="20669" sha1="9lsj9tbkscs4laxpvlrlz2p9sie0uzy" xml:space="preserve">{{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}}
&lt;div style=&quot;border: 1px solid #f00; background-color: #fee; padding: 1em; margin: 1em 0; &quot;&gt;
⚠️ '''সতৰ্কবাণী''': এই পৃষ্ঠাটোত ১৮+ তথ্য আছে, যি সকলো পাঠকৰ বাবে, বিশেষকৈ কম বয়সীয়া পাঠকৰ বাবে উপযোগী নহ’ব পাৰে। 
&lt;/div&gt;
'''পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ''' ''(কামুক চলচ্চিত্ৰ, প্ৰাপ্তবয়স্ক চলচ্চিত্ৰ, নীলা ছবি, যৌন সম্পৰ্কীয় চলচ্চিত্ৰ, বা ১৮+ ছবি)'' হৈছে এনে ছবি যিয়ে দৰ্শকক উত্তেজিত, আকৰ্ষণ বা সন্তুষ্ট কৰিবলৈ যৌন সম্পৰ্কীয় বিষয়বস্তুক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। [[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী]] (পৰ্ণষ্টাৰ)ৰ দ্বাৰা অভিনীত এই [[চলচ্চিত্ৰ]]সমূহে [[মানৱ যৌনতা]]ক মুক্তভাৱে প্ৰদৰ্শিত কৰে,&lt;ref&gt;Williams, Linda (1999). ''Hard Core: Power, Pleasure, and the &quot;Frenzy of the Visible&quot;''. University of California Press. ISBN 978-0-520-22361-0.&lt;/ref&gt; য'ত [[অনাভেদী যৌনক্ৰিয়া]] মুকলিকৈ দেখুওৱা হয়। সেয়ে এনে চলচ্চিত্ৰ প্ৰাপ্তবয়স্ক নোহোৱা ব্যক্তিৰ বাবে উপযুক্ত নহয়।&lt;ref&gt;McKee, Alan (2010). ''Pornography as Entertainment''. In Attwood, Feona (ed.). ''Mainstreaming Sex: The Sexualization of Western Culture''. I.B. Tauris. ISBN 978-1-84885-085-5.&lt;/ref&gt; তদুপৰি পৃথিৱীৰ বিভিন্ন দেশত এনে চলচ্চিত্ৰৰ ক্ষেত্ৰত সম্পূৰ্ণ নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰা হয়।&lt;ref&gt;Wikipedia contributors. &quot;Pornography laws by country.&quot; Wikipedia, The Free Encyclopedia. [https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country](https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country)&lt;/ref&gt; অৱশ্যে কিছুমান দেশত পৰ্ণ চলচ্চিত্ৰৰ উদ্যোগৰ ক্ষেত্ৰত কোনোধৰণৰ নিষেধাজ্ঞা নাই।&lt;ref&gt;McNair, Brian (2013). ''Porno? Chic! How Pornography Changed the World and Made it a Better Place''. Routledge. ISBN 978-0-415-52729-9.&lt;/ref&gt; 

পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিয়ে যৌন কল্পনাক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে আৰু সাধাৰণতে কামোদ্দীপকভাৱে উদ্দীপিত সামগ্ৰী যেনে নগ্নতা বা ফেটিছ (চফ্টক'ৰ) আৰু যৌন সম্পৰ্ক (হাৰ্ডক'ৰ) অন্তৰ্ভুক্ত কৰে। &quot;ইৰ'টিক&quot; আৰু &quot;পৰ্ণগ্ৰাফিক&quot; ছবিৰ মাজত কেতিয়াবা এটা পাৰ্থক্য এই ভিত্তিত কৰা হয় যে পিছৰ শ্ৰেণীটোত অধিক স্পষ্ট যৌনতা থাকে, আৰু কাহিনী কোৱাতকৈ উত্তেজনাৰ ওপৰত অধিক গুৰুত্ব দিয়া হয়; পাৰ্থক্যটো অতি বিষয়ভিত্তিক। 

উপলব্ধ চাহিদা আৰু [[প্ৰযুক্তি]]ৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি বিভিন্ন ফৰ্মেটত পৰম্পৰাগত ছবিৰ ষ্টক ফুটেজ থকা পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহ বিভিন্ন মাধ্যমত প্ৰস্তুত আৰু বিতৰণ কৰা হয়, যেনে- ঘৰুৱা ভিডিঅ' প্লেয়াৰ, ডিভিডি, [[ম'বাইল]] ডিভাইচ, [[ইণ্টাৰনেট]] পৰ্ণগ্ৰাফী (ইণ্টাৰনেট ডাউনলোড), কেবল টিভি আদি। পৰ্ণগ্ৰাফী প্ৰায়ে ডিভিডিত বিক্ৰী বা ভাড়াত দিয়া হয়; ইণ্টাৰনেট ষ্ট্ৰীমিং, বিশেষ চেনেল আৰু কেবল আৰু চেটেলাইটত পে-পাৰ-ভিউৰ জৰিয়তে দেখুওৱা হয়; আৰু দ্ৰুতগতিত নোহোৱা হৈ যোৱা প্ৰাপ্তবয়স্ক থিয়েটাৰতো দেখুওৱা হৈছিল। প্ৰায়ে সম্প্ৰচাৰ বা ছপা চেন্সৰশ্বিপ কমিছন, সাধাৰণ জনমত, ৰাজহুৱা শালীনতা আইন বা ধৰ্মীয় হেঁচা গোটৰ বাবে মূলসুঁতিৰ সংবাদ মাধ্যম বা মুক্তভাৱে প্ৰচাৰিত টেলিভিছনত অত্যধিক যৌনতাপূৰ্ণ বিষয়বস্তুৰ অনুমতি সাধাৰণতে দিয়া নহয়।

১৮৮০ চনত চলচ্চিত্ৰ আৱিষ্কাৰৰ পিছৰে পৰা ৰিস্ক কন্টেন্টৰ ছবি নিৰ্মাণ কৰা হৈছে। এনে ছবিৰ নিৰ্মাণ লাভজনক আছিল আৰু কেইবাজনো প্ৰযোজকে ইয়াৰ নিৰ্মাণত বিশেষজ্ঞতা লাভ কৰিছিল। সমাজৰ ভিতৰৰ বিভিন্ন গোটে এনে চিত্ৰণক অনৈতিক বুলি গণ্য কৰিছিল, ইয়াক &quot;পৰ্ণগ্ৰাফিক&quot; বুলি অভিহিত কৰিছিল, আৰু অন্যান্য অশ্লীলতা আইন অনুসৰি দমন কৰাৰ চেষ্টা কৰিছিল, বিভিন্ন মাত্ৰাত সফলতা লাভ কৰিছিল। এনে ছবি নিৰ্মাণ হৈয়েই থাকিল, আৰু কেৱল মাটিৰ তলৰ চেনেলৰ দ্বাৰাহে বিতৰণ কৰিব পৰা গ'ল। যিহেতু এনে চিনেমা চোৱাই সামাজিক কলংক কঢ়িয়াই লৈ ফুৰিছিল, সেয়েহে বেশ্যালয়, প্ৰাপ্তবয়স্ক চিনেমা হল, ষ্টেগ পাৰ্টি, ঘৰ, ব্যক্তিগত ক্লাব, নৈশ চিনেমা হলত চোৱা হৈছিল।

ঊনবিংশ শতিকাৰ (১৮৯৬ চনত মুক্তিপ্ৰাপ্ত) ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' হৈছে প্ৰথম পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ।&lt;ref&gt;Ramsaye, Terry (1926), ''A Million and One Nights: A History of the Motion Picture Through 1926'', Simon and Schuster Essandess paperback reprint, 1964, Location at Broadway and Thirty-Fourth: p. 117; 20-foot screen and gilded frame, p. 232&lt;/ref&gt;  ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' নামৰ ফৰাচী কামুক চুটি ছবিখনক এতিয়ালৈকে নিৰ্মিত কামুক ছবিসমূহৰ ভিতৰত অন্যতম বুলি গণ্য কৰা হয়। এই চলচ্চিত্ৰখনক সম্পূৰ্ণ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ শাৰীত স্থান দিব নোৱাৰি যদিও এইখন চলচ্চিত্ৰই পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ বাট মুকলি কৰিছিল।

১৯৭০ চনত পৰ্ণৰ সোণালী যুগত পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিক অৰ্ধ-বৈধতা প্ৰদান কৰা হৈছিল, ইমানেই যে এনে প্ৰডাকচনত অভিনয়ৰ বাবে পৰিচিত নোহোৱা অভিনেতাসকল অভিনেতা-অভিনেত্ৰীৰ সদস্য হ'ব (যদিও স্পষ্ট দৃশ্যত অংশগ্ৰহণ কৰাটো খুব কমেইহে);&lt;ref&gt;Two examples are [[Cameron Mitchell (actor)|Cameron Mitchell]] in ''Dixie Ray, Hollywood Star'' and comedian [[Richard Belzer]] in ''Cafe Flesh''.&lt;/ref&gt; ১৯৮০ চনৰ ভিতৰত ঘৰুৱা ভিডিঅ'ত পৰ্ণগ্ৰাফীৰ বহল বিতৰণ হয়। ১৯৯০ চনৰ শেষৰ ফালে আৰু ২০০০ চনৰ আৰম্ভণিতে ইণ্টাৰনেটৰ উত্থানে পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিৰ বিতৰণৰ ধৰণ সলনি কৰি পেলায়, যাৰ ফলত বিশ্বজুৰি চেন্সৰশ্বিপৰ ব্যৱস্থা আৰু &quot;অশ্লীলতা&quot;ৰ আইনী বিচাৰ জটিল হৈ পৰে।

[[File:Montre-moi du rose tournage 2.jpg|thumb|245x245px|পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবি Montre-moi du rose-ৰ দৃশ্য! (২০০৯)]]

==শ্ৰেণীবিভাজন==
পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহক সাধাৰণতে চফ্টক'ৰ বা হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফী হিচাপে শ্ৰেণীভুক্ত কৰা হয়। সাধাৰণতে, চফ্টক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফী হৈছে এনে পৰ্ণগ্ৰাফী যিয়ে স্পষ্ট যৌন কাৰ্যকলাপ, যৌন অনুপ্ৰৱেশ বা চৰম ফেটিচিজমক চিত্ৰিত নকৰে।&lt;ref name=&quot;Amis&quot;&gt;{{cite news |author=Amis |first=Martin |author-link=Martin Amis |date=17 March 2001 |title=A rough trade |work=[[Guardian.co.uk]] |url=https://www.theguardian.com/Archive/Article/0,4273,4153718,00.html |access-date=29 February 2012 |archive-date=24 May 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200524071906/https://www.theguardian.com/books/2001/mar/17/society.martinamis1 |url-status=live }}&lt;/ref&gt; সাধাৰণতে ইয়াত যৌন ইংগিতদায়ক পৰিস্থিতিত নগ্নতা বা আংশিক নগ্নতা থাকে। হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফী হৈছে অনুপ্ৰৱেশ বা চৰম ফেটিছ কাৰ্য্য বা দুয়োটাকে চিত্ৰিত কৰা পৰ্ণগ্ৰাফী। ইয়াত গ্ৰাফিক যৌন কাৰ্য্যকলাপ আৰু দৃশ্যমান অনুপ্ৰৱেশ থাকে।&lt;ref&gt;{{cite web |title=P20th Century Nudes in Art |url=http://www.arthistoryarchive.com/arthistory/modern/20th-Century-Nudes.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120215175749/http://www.arthistoryarchive.com/arthistory/modern/20th-Century-Nudes.html |archive-date=Feb 15, 2012 |access-date=29 February 2012 |publisher=The Art History Archive}}&lt;/ref&gt; পৰ্ণগ্ৰাফিক ৰচনাক হাৰ্ডকোৰ বুলি চিহ্নিত কৰা হয় যদিহে ইয়াত কোনো হাৰ্ডকোৰ বিষয়বস্তু থাকে।

পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহক সাধাৰণতে এনে উপশৈলীত ভাগ কৰা হয় যিয়ে ছবিখন আৰু অভিনেতাসকলে সৃষ্টি কৰিবলৈ চেষ্টা কৰা অন্তৰ্নিহিত বিষয়বস্তু বা যৌন কল্পনাৰ বৰ্ণনা কৰে। উপশৈলীসমূহক পৰিবেশকৰ বৈশিষ্ট্য বা ই যি ধৰণৰ যৌন কাৰ্য্যকলাপৰ ওপৰত মনোনিৱেশ কৰে, সেই ধৰণৰ ওপৰতো ভাগ কৰিব পাৰি আৰু প্ৰতিটো উপধাৰাই আকৰ্ষণ কৰা বজাৰত নহয়। উপশৈলীসমূহ সাধাৰণতে কিছুমান নিয়মৰ সৈতে মিল খায়, আৰু প্ৰত্যেকেই এটা বিশেষ দৰ্শকক আকৰ্ষণ কৰিব পাৰে।

==ইতিহাস==
===১৯০০ দশকৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ===
'''এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট''' হৈছে ১৯০৭ চনত জোহান শ্ব'ৱাৰ্জাৰে (১৮৮০-১৯১৪) তেওঁৰ ষ্টুডিঅ' চেটাৰ্ন-ফিল্ম কোম্পানীত পৰিচালনা কৰা এখন চুটি অষ্ট্ৰিয়া-হাংগেৰিয়ান পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ। 
[[File:&quot;Am Sklavenmarkt&quot;, a.k.a. &quot;The Slave Market&quot; (1906).webm|thumb|এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট]]

'''এল চাটাৰিঅ''' হ'ল ১৯০৭ চনৰ আশে-পাশে [[আৰ্জেণ্টিনা]]ত নিৰ্মাণ কৰা পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ, য'ত যৌনাংগৰ চৰম ক্ল'জ-আপৰ প্ৰথম ব্যৱহাৰ অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে। এজন লেখকে মত প্ৰকাশ কৰিছে যে ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে ১৯৩০ চনৰ [[কিউবা]]ৰ হ'ব পাৰে।&lt;ref&gt;{{cite book|last=Thompson|first=Dave|title=Black and White and Blue: Adult Cinema from the Victorian Age to the VCR|year=2007|publisher=ECW Press|location=Toronto, Ontario, Canada|isbn=9781554903023|pages=67–68|url=https://books.google.com/books?id=rBP6yjQwT8QC&amp;pg=PA67}}&lt;/ref&gt;

[[File:El Satario.webm|thumb|এল চাটাৰিঅ']]

===১৯০০ দশকৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ===
'''আম এবেণ্ড''' হৈছে বিংশ শতিকাৰ আৰম্ভণিৰ এখন জাৰ্মান ষ্টেগ ছবি, যি ১৯১০ চনত নিৰ্মিত হৈছিল। ১৯০৭ চনৰ পৰা ১৯১৫ চনৰ ভিতৰত নিৰ্মিত প্ৰাচীন হাৰ্ডকোৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহৰ ভিতৰত ই অন্যতম। 

[[File:Am Abend (1910).webm|thumb|আম এবেণ্ড]]

'''এ ফ্ৰী ৰাইড'''&lt;ref name=&quot;Slade9&quot;&gt;{{Harvnb|Slade|2001|p=9.}}&lt;/ref&gt; হৈছে নীৰৱ যুগৰ এখনষ্টেগ ছবি, যাক আটাইতকৈ প্ৰাচীন প্ৰচলিত আমেৰিকান হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চিনেমা বুলি গণ্য কৰা হয়। ইয়াত এজন মটৰচাইকেল আৰোহীয়ে দুগৰাকী মহিলাক পথৰ কাষৰ পৰা তুলি লৈ পিছলৈ তেওঁলোকৰ সৈতে কেইবাটাও যৌন কাৰ্য্যত লিপ্ত হোৱা দেখা গৈছে। যদিও বেছিভাগ পণ্ডিতে এ ফ্ৰী ৰাইডক ১৯১৫ চনৰ ছবি বুলি গণ্য কৰে, তথাপিও কিছুমান সূত্ৰই দাবী কৰে যে ইয়াৰ পিছত নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল। ছবিখনৰ পৰিচালকে এটা ছদ্মনাম ব্যৱহাৰ কৰি অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকলৰ নাম প্ৰকাশ নকৰাকৈয়ে থাকে। চিত্ৰগ্ৰহণৰ স্থান জনা নাযায় যদিও ইয়াৰ নিৰ্মাণ নিউ জাৰ্চিত হ'ব পাৰে। অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকলৰ পৰিচয়ৰ সন্দৰ্ভত দুটা পৰস্পৰ বিৰোধী তত্ত্বৰ উন্মেষ ঘটিছে: কিছুমান সূত্ৰৰ পৰা অনুমান কৰা হৈছে যে তেওঁলোক সামাজিক মৰ্যাদা কম আছিল, কিন্তু আন কিছুমানে ইয়াৰ বিপৰীত কথা কয়। কিনচে ইনষ্টিটিউটৰ সংগ্ৰহত ছবিখনৰ প্ৰিণ্ট আছে। মিউজিয়াম অৱ চেক্সৰ উদ্বোধনী অনুষ্ঠানত এ ফ্ৰী ৰাইড প্ৰদৰ্শন কৰা হয়। ২০০৪ চনতনিউয়ৰ্কৰ এগৰাকী শিল্পী লিজা অপেনহাইমে ছবিখন পুনৰ নিৰ্মাণ কৰে। 

[[File:A Free Ride (1915).ogv|thumb|এ ফ্ৰী ৰাইড]]

==১৯২০-ৰ পৰা ১৯৪০-ৰ দশকলৈ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ==
{{multiple image
| align = right
| total_width = 480
| image_style = border:none; 
| image1 = BrunetteStagFilm.ogv
| image2 = Blonde stag film.ogv
| footer = মহিলাসকলে ষ্ট্ৰিপটিজ প্ৰদৰ্শন কৰা দুখন ষ্টেগ ছবি
| direction = horizontal
}}
১৯২০ চনৰ নীৰৱ চিনেমাৰ যুগত পৰ্ণগ্ৰাফিক চিনেমা ব্যাপকভাৱে প্ৰচলিত আছিল আৰু প্ৰায়ে বেশ্যালয়ত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। 

===Eveready Harton in Buried Treasure===
'''Eveready Harton in Buried Treasure''' ১৯২৮ বা ১৯২৯ চনত [[আমেৰিকা]]ত নিৰ্মিত এখন আমেৰিকান প্ৰাপ্তবয়স্ক এনিমেটেড পৰ্ণগ্ৰাফিক হাস্যৰসাত্মক কাৰ্টুন চুটি ছবি। 

[[File:Eveready Harton in Buried Treasure.ogv|thumb]]

===লে মেনেজ মডাৰ্নে ডি মেডাম বাটাৰফ্লাই=== 
'''লে মেনেজ মডাৰ্নে ডি মেডাম বাটাৰফ্লাই''' হৈছে ১৯২০ চনত [[ফ্ৰান্স]]ৰ এখন ক'লা-বগা উভয়লিংগী, হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবি। উভয়লিংগ আৰু সমকামী যৌন সম্পৰ্ক সন্নিবিষ্ট কৰা আটাইতকৈ প্ৰাচীন প্ৰাপ্তবয়স্ক ছবি হিচাপে ই উল্লেখযোগ্য। 

[[File:Miss Butterfly.ogv|thumb]]

==আৰু চাওক==
*[[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী|পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকল]]
*''[[:en:Pornographic film|Pornographic film]]''
*''[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Category:Pornographic_films Category:Pornographic films]''

==তথ্যসূত্ৰ==
&lt;references/&gt;

[[শ্ৰেণী:পৰ্ণগ্ৰাফি]]</text>
      <sha1>9lsj9tbkscs4laxpvlrlz2p9sie0uzy</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519316</id>
      <parentid>519315</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T18:34:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Human Anubhav</username>
        <id>45073</id>
      </contributor>
      <origin>519316</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="20658" sha1="dfonu6o7eiea1ni1k7x71aok24614gw" xml:space="preserve">{{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}}
&lt;div style=&quot;border: 1px solid #f00; background-color: #fee; padding: 1em; margin: 1em 0; &quot;&gt;
⚠️ '''সতৰ্কবাণী''': এই পৃষ্ঠাটোত ১৮+ তথ্য আছে, যি সকলো পাঠকৰ বাবে, বিশেষকৈ কম বয়সীয়া পাঠকৰ বাবে উপযোগী নহ’ব পাৰে। 
&lt;/div&gt;
'''পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ''' ''(কামুক চলচ্চিত্ৰ, প্ৰাপ্তবয়স্ক চলচ্চিত্ৰ, নীলা ছবি, যৌন সম্পৰ্কীয় চলচ্চিত্ৰ, বা ১৮+ ছবি)'' হৈছে এনে ছবি যিয়ে দৰ্শকক উত্তেজিত, আকৰ্ষণ বা সন্তুষ্ট কৰিবলৈ যৌন সম্পৰ্কীয় বিষয়বস্তুক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। [[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী]] (পৰ্ণষ্টাৰ)ৰ দ্বাৰা অভিনীত এই [[চলচ্চিত্ৰ]]সমূহে [[মানৱ যৌনতা]]ক মুক্তভাৱে প্ৰদৰ্শিত কৰে,&lt;ref&gt;Williams, Linda (1999). ''Hard Core: Power, Pleasure, and the &quot;Frenzy of the Visible&quot;''. University of California Press. ISBN 978-0-520-22361-0.&lt;/ref&gt; য'ত [[অনাভেদী যৌনক্ৰিয়া]] মুকলিকৈ দেখুওৱা হয়। সেয়ে এনে চলচ্চিত্ৰ প্ৰাপ্তবয়স্ক নোহোৱা ব্যক্তিৰ বাবে উপযুক্ত নহয়।&lt;ref&gt;McKee, Alan (2010). ''Pornography as Entertainment''. In Attwood, Feona (ed.). ''Mainstreaming Sex: The Sexualization of Western Culture''. I.B. Tauris. ISBN 978-1-84885-085-5.&lt;/ref&gt; তদুপৰি পৃথিৱীৰ বিভিন্ন দেশত এনে চলচ্চিত্ৰৰ ক্ষেত্ৰত সম্পূৰ্ণ নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰা হয়।&lt;ref&gt;Wikipedia contributors. &quot;Pornography laws by country.&quot; Wikipedia, The Free Encyclopedia. [https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country](https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country)&lt;/ref&gt; অৱশ্যে কিছুমান দেশত পৰ্ণ চলচ্চিত্ৰৰ উদ্যোগৰ ক্ষেত্ৰত কোনোধৰণৰ নিষেধাজ্ঞা নাই।&lt;ref&gt;McNair, Brian (2013). ''Porno? Chic! How Pornography Changed the World and Made it a Better Place''. Routledge. ISBN 978-0-415-52729-9.&lt;/ref&gt; 

পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিয়ে যৌন কল্পনাক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে আৰু সাধাৰণতে কামোদ্দীপকভাৱে উদ্দীপিত সামগ্ৰী যেনে নগ্নতা বা ফেটিছ (চফ্টক'ৰ) আৰু যৌন সম্পৰ্ক (হাৰ্ডক'ৰ) অন্তৰ্ভুক্ত কৰে। &quot;ইৰ'টিক&quot; আৰু &quot;পৰ্ণগ্ৰাফিক&quot; ছবিৰ মাজত কেতিয়াবা এটা পাৰ্থক্য এই ভিত্তিত কৰা হয় যে পিছৰ শ্ৰেণীটোত অধিক স্পষ্ট যৌনতা থাকে, আৰু কাহিনী কোৱাতকৈ উত্তেজনাৰ ওপৰত অধিক গুৰুত্ব দিয়া হয়; পাৰ্থক্যটো অতি বিষয়ভিত্তিক। 

উপলব্ধ চাহিদা আৰু [[প্ৰযুক্তি]]ৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি বিভিন্ন ফৰ্মেটত পৰম্পৰাগত ছবিৰ ষ্টক ফুটেজ থকা পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহ বিভিন্ন মাধ্যমত প্ৰস্তুত আৰু বিতৰণ কৰা হয়, যেনে- ঘৰুৱা ভিডিঅ' প্লেয়াৰ, ডিভিডি, [[ম'বাইল]] ডিভাইচ, [[ইণ্টাৰনেট]] পৰ্ণগ্ৰাফী (ইণ্টাৰনেট ডাউনলোড), কেবল টিভি আদি। পৰ্ণগ্ৰাফী প্ৰায়ে ডিভিডিত বিক্ৰী বা ভাড়াত দিয়া হয়; ইণ্টাৰনেট ষ্ট্ৰীমিং, বিশেষ চেনেল আৰু কেবল আৰু চেটেলাইটত পে-পাৰ-ভিউৰ জৰিয়তে দেখুওৱা হয়; আৰু দ্ৰুতগতিত নোহোৱা হৈ যোৱা প্ৰাপ্তবয়স্ক থিয়েটাৰতো দেখুওৱা হৈছিল। প্ৰায়ে সম্প্ৰচাৰ বা ছপা চেন্সৰশ্বিপ কমিছন, সাধাৰণ জনমত, ৰাজহুৱা শালীনতা আইন বা ধৰ্মীয় হেঁচা গোটৰ বাবে মূলসুঁতিৰ সংবাদ মাধ্যম বা মুক্তভাৱে প্ৰচাৰিত টেলিভিছনত অত্যধিক যৌনতাপূৰ্ণ বিষয়বস্তুৰ অনুমতি সাধাৰণতে দিয়া নহয়।

১৮৮০ চনত চলচ্চিত্ৰ আৱিষ্কাৰৰ পিছৰে পৰা ৰিস্ক কন্টেন্টৰ ছবি নিৰ্মাণ কৰা হৈছে। এনে ছবিৰ নিৰ্মাণ লাভজনক আছিল আৰু কেইবাজনো প্ৰযোজকে ইয়াৰ নিৰ্মাণত বিশেষজ্ঞতা লাভ কৰিছিল। সমাজৰ ভিতৰৰ বিভিন্ন গোটে এনে চিত্ৰণক অনৈতিক বুলি গণ্য কৰিছিল, ইয়াক &quot;পৰ্ণগ্ৰাফিক&quot; বুলি অভিহিত কৰিছিল, আৰু অন্যান্য অশ্লীলতা আইন অনুসৰি দমন কৰাৰ চেষ্টা কৰিছিল, বিভিন্ন মাত্ৰাত সফলতা লাভ কৰিছিল। এনে ছবি নিৰ্মাণ হৈয়েই থাকিল, আৰু কেৱল মাটিৰ তলৰ চেনেলৰ দ্বাৰাহে বিতৰণ কৰিব পৰা গ'ল। যিহেতু এনে চিনেমা চোৱাই সামাজিক কলংক কঢ়িয়াই লৈ ফুৰিছিল, সেয়েহে বেশ্যালয়, প্ৰাপ্তবয়স্ক চিনেমা হল, ষ্টেগ পাৰ্টি, ঘৰ, ব্যক্তিগত ক্লাব, নৈশ চিনেমা হলত চোৱা হৈছিল।

ঊনবিংশ শতিকাৰ (১৮৯৬ চনত মুক্তিপ্ৰাপ্ত) ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' হৈছে প্ৰথম পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ।&lt;ref&gt;Ramsaye, Terry (1926), ''A Million and One Nights: A History of the Motion Picture Through 1926'', Simon and Schuster Essandess paperback reprint, 1964, Location at Broadway and Thirty-Fourth: p. 117; 20-foot screen and gilded frame, p. 232&lt;/ref&gt;  ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' নামৰ ফৰাচী কামুক চুটি ছবিখনক এতিয়ালৈকে নিৰ্মিত কামুক ছবিসমূহৰ ভিতৰত অন্যতম বুলি গণ্য কৰা হয়। এই চলচ্চিত্ৰখনক সম্পূৰ্ণ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ শাৰীত স্থান দিব নোৱাৰি যদিও এইখন চলচ্চিত্ৰই পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ বাট মুকলি কৰিছিল।

১৯৭০ চনত পৰ্ণৰ সোণালী যুগত পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিক অৰ্ধ-বৈধতা প্ৰদান কৰা হৈছিল, ইমানেই যে এনে প্ৰডাকচনত অভিনয়ৰ বাবে পৰিচিত নোহোৱা অভিনেতাসকল অভিনেতা-অভিনেত্ৰীৰ সদস্য হ'ব (যদিও স্পষ্ট দৃশ্যত অংশগ্ৰহণ কৰাটো খুব কমেইহে);&lt;ref&gt;Two examples are [[Cameron Mitchell (actor)|Cameron Mitchell]] in ''Dixie Ray, Hollywood Star'' and comedian [[Richard Belzer]] in ''Cafe Flesh''.&lt;/ref&gt; ১৯৮০ চনৰ ভিতৰত ঘৰুৱা ভিডিঅ'ত পৰ্ণগ্ৰাফীৰ বহল বিতৰণ হয়। ১৯৯০ চনৰ শেষৰ ফালে আৰু ২০০০ চনৰ আৰম্ভণিতে ইণ্টাৰনেটৰ উত্থানে পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিৰ বিতৰণৰ ধৰণ সলনি কৰি পেলায়, যাৰ ফলত বিশ্বজুৰি চেন্সৰশ্বিপৰ ব্যৱস্থা আৰু &quot;অশ্লীলতা&quot;ৰ আইনী বিচাৰ জটিল হৈ পৰে।

[[File:Montre-moi du rose tournage 2.jpg|thumb|245x245px|পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবি Montre-moi du rose-ৰ দৃশ্য! (২০০৯)]]

==শ্ৰেণীবিভাজন==
পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহক সাধাৰণতে চফ্টক'ৰ বা হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফী হিচাপে শ্ৰেণীভুক্ত কৰা হয়। সাধাৰণতে, চফ্টক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফী হৈছে এনে পৰ্ণগ্ৰাফী যিয়ে স্পষ্ট যৌন কাৰ্যকলাপ, যৌন অনুপ্ৰৱেশ বা চৰম ফেটিচিজমক চিত্ৰিত নকৰে।&lt;ref name=&quot;Amis&quot;&gt;{{cite news |author=Amis |first=Martin |author-link=Martin Amis |date=17 March 2001 |title=A rough trade |work=[[Guardian.co.uk]] |url=https://www.theguardian.com/Archive/Article/0,4273,4153718,00.html |access-date=29 February 2012 |archive-date=24 May 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200524071906/https://www.theguardian.com/books/2001/mar/17/society.martinamis1 |url-status=live }}&lt;/ref&gt; সাধাৰণতে ইয়াত যৌন ইংগিতদায়ক পৰিস্থিতিত নগ্নতা বা আংশিক নগ্নতা থাকে। হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফী হৈছে অনুপ্ৰৱেশ বা চৰম ফেটিছ কাৰ্য্য বা দুয়োটাকে চিত্ৰিত কৰা পৰ্ণগ্ৰাফী। ইয়াত গ্ৰাফিক যৌন কাৰ্য্যকলাপ আৰু দৃশ্যমান অনুপ্ৰৱেশ থাকে।&lt;ref&gt;{{cite web |title=P20th Century Nudes in Art |url=http://www.arthistoryarchive.com/arthistory/modern/20th-Century-Nudes.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120215175749/http://www.arthistoryarchive.com/arthistory/modern/20th-Century-Nudes.html |archive-date=Feb 15, 2012 |access-date=29 February 2012 |publisher=The Art History Archive}}&lt;/ref&gt; পৰ্ণগ্ৰাফিক ৰচনাক হাৰ্ডকোৰ বুলি চিহ্নিত কৰা হয় যদিহে ইয়াত কোনো হাৰ্ডকোৰ বিষয়বস্তু থাকে।

পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহক সাধাৰণতে এনে উপশৈলীত ভাগ কৰা হয় যিয়ে ছবিখন আৰু অভিনেতাসকলে সৃষ্টি কৰিবলৈ চেষ্টা কৰা অন্তৰ্নিহিত বিষয়বস্তু বা যৌন কল্পনাৰ বৰ্ণনা কৰে। উপশৈলীসমূহক পৰিবেশকৰ বৈশিষ্ট্য বা ই যি ধৰণৰ যৌন কাৰ্য্যকলাপৰ ওপৰত মনোনিৱেশ কৰে, সেই ধৰণৰ ওপৰতো ভাগ কৰিব পাৰি আৰু প্ৰতিটো উপধাৰাই আকৰ্ষণ কৰা বজাৰত নহয়। উপশৈলীসমূহ সাধাৰণতে কিছুমান নিয়মৰ সৈতে মিল খায়, আৰু প্ৰত্যেকেই এটা বিশেষ দৰ্শকক আকৰ্ষণ কৰিব পাৰে।

==ইতিহাস==
===১৯০০ দশকৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ===
'''এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট''' হৈছে ১৯০৭ চনত জোহান শ্ব'ৱাৰ্জাৰে (১৮৮০-১৯১৪) তেওঁৰ ষ্টুডিঅ' চেটাৰ্ন-ফিল্ম কোম্পানীত পৰিচালনা কৰা এখন চুটি অষ্ট্ৰিয়া-হাংগেৰিয়ান পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ। 
[[File:&quot;Am Sklavenmarkt&quot;, a.k.a. &quot;The Slave Market&quot; (1906).webm|thumb|এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট]]

'''এল চাটাৰিঅ''' হ'ল ১৯০৭ চনৰ আশে-পাশে [[আৰ্জেণ্টিনা]]ত নিৰ্মাণ কৰা পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ, য'ত যৌনাংগৰ চৰম ক্ল'জ-আপৰ প্ৰথম ব্যৱহাৰ অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে। এজন লেখকে মত প্ৰকাশ কৰিছে যে ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে ১৯৩০ চনৰ [[কিউবা]]ৰ হ'ব পাৰে।&lt;ref&gt;{{cite book|last=Thompson|first=Dave|title=Black and White and Blue: Adult Cinema from the Victorian Age to the VCR|year=2007|publisher=ECW Press|location=Toronto, Ontario, Canada|isbn=9781554903023|pages=67–68|url=https://books.google.com/books?id=rBP6yjQwT8QC&amp;pg=PA67}}&lt;/ref&gt;

[[File:El Satario.webm|thumb|এল চাটাৰিঅ']]

===১৯০০ দশকৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ===
'''আম এবেণ্ড''' হৈছে বিংশ শতিকাৰ আৰম্ভণিৰ এখন জাৰ্মান ষ্টেগ ছবি, যি ১৯১০ চনত নিৰ্মিত হৈছিল। ১৯০৭ চনৰ পৰা ১৯১৫ চনৰ ভিতৰত নিৰ্মিত প্ৰাচীন হাৰ্ডকোৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহৰ ভিতৰত ই অন্যতম। 

[[File:Am Abend (1910).webm|thumb|আম এবেণ্ড]]

'''এ ফ্ৰী ৰাইড'''&lt;ref name=&quot;Slade9&quot;&gt;{{Harvnb|Slade|2001|p=9.}}&lt;/ref&gt; হৈছে নীৰৱ যুগৰ এখনষ্টেগ ছবি, যাক আটাইতকৈ প্ৰাচীন প্ৰচলিত আমেৰিকান হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চিনেমা বুলি গণ্য কৰা হয়। ইয়াত এজন মটৰচাইকেল আৰোহীয়ে দুগৰাকী মহিলাক পথৰ কাষৰ পৰা তুলি লৈ পিছলৈ তেওঁলোকৰ সৈতে কেইবাটাও যৌন কাৰ্য্যত লিপ্ত হোৱা দেখা গৈছে। যদিও বেছিভাগ পণ্ডিতে এ ফ্ৰী ৰাইডক ১৯১৫ চনৰ ছবি বুলি গণ্য কৰে, তথাপিও কিছুমান সূত্ৰই দাবী কৰে যে ইয়াৰ পিছত নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল। ছবিখনৰ পৰিচালকে এটা ছদ্মনাম ব্যৱহাৰ কৰি অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকলৰ নাম প্ৰকাশ নকৰাকৈয়ে থাকে। চিত্ৰগ্ৰহণৰ স্থান জনা নাযায় যদিও ইয়াৰ নিৰ্মাণ নিউ জাৰ্চিত হ'ব পাৰে। অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকলৰ পৰিচয়ৰ সন্দৰ্ভত দুটা পৰস্পৰ বিৰোধী তত্ত্বৰ উন্মেষ ঘটিছে: কিছুমান সূত্ৰৰ পৰা অনুমান কৰা হৈছে যে তেওঁলোক সামাজিক মৰ্যাদা কম আছিল, কিন্তু আন কিছুমানে ইয়াৰ বিপৰীত কথা কয়। কিনচে ইনষ্টিটিউটৰ সংগ্ৰহত ছবিখনৰ প্ৰিণ্ট আছে। মিউজিয়াম অৱ চেক্সৰ উদ্বোধনী অনুষ্ঠানত এ ফ্ৰী ৰাইড প্ৰদৰ্শন কৰা হয়। ২০০৪ চনতনিউয়ৰ্কৰ এগৰাকী শিল্পী লিজা অপেনহাইমে ছবিখন পুনৰ নিৰ্মাণ কৰে। 

[[File:A Free Ride (1915).ogv|thumb|এ ফ্ৰী ৰাইড]]

===১৯২০-ৰ পৰা ১৯৪০-ৰ দশকলৈ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ===
{{multiple image
| align = right
| total_width = 480
| image_style = border:none; 
| image1 = BrunetteStagFilm.ogv
| image2 = Blonde stag film.ogv
| footer = মহিলাসকলে ষ্ট্ৰিপটিজ প্ৰদৰ্শন কৰা দুখন ষ্টেগ ছবি
| direction = horizontal
}}
১৯২০ চনৰ নীৰৱ চিনেমাৰ যুগত পৰ্ণগ্ৰাফিক চিনেমা ব্যাপকভাৱে প্ৰচলিত আছিল আৰু প্ৰায়ে বেশ্যালয়ত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। 

'''Eveready Harton in Buried Treasure''' ১৯২৮ বা ১৯২৯ চনত [[আমেৰিকা]]ত নিৰ্মিত এখন আমেৰিকান প্ৰাপ্তবয়স্ক এনিমেটেড পৰ্ণগ্ৰাফিক হাস্যৰসাত্মক কাৰ্টুন চুটি ছবি। 

[[File:Eveready Harton in Buried Treasure.ogv|thumb|Eveready Harton in Buried Treasure]]

'''লে মেনেজ মডাৰ্নে ডি মেডাম বাটাৰফ্লাই''' হৈছে ১৯২০ চনত [[ফ্ৰান্স]]ৰ এখন ক'লা-বগা উভয়লিংগী, হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবি। উভয়লিংগ আৰু সমকামী যৌন সম্পৰ্ক সন্নিবিষ্ট কৰা আটাইতকৈ প্ৰাচীন প্ৰাপ্তবয়স্ক ছবি হিচাপে ই উল্লেখযোগ্য। 

[[File:Miss Butterfly.ogv|thumb|লে মেনেজ মডাৰ্নে ডি মেডাম বাটাৰফ্লাই]]

==আৰু চাওক==
*[[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী|পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকল]]
*''[[:en:Pornographic film|Pornographic film]]''
*''[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Category:Pornographic_films Category:Pornographic films]''

==তথ্যসূত্ৰ==
&lt;references/&gt;

[[শ্ৰেণী:পৰ্ণগ্ৰাফি]]</text>
      <sha1>dfonu6o7eiea1ni1k7x71aok24614gw</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519317</id>
      <parentid>519316</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T18:38:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Human Anubhav</username>
        <id>45073</id>
      </contributor>
      <comment>/* পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ উদ্যোগ */</comment>
      <origin>519317</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="21540" sha1="pp3o5tpq6adhqy9gtxmw07jegob8ek6" xml:space="preserve">{{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}}
&lt;div style=&quot;border: 1px solid #f00; background-color: #fee; padding: 1em; margin: 1em 0; &quot;&gt;
⚠️ '''সতৰ্কবাণী''': এই পৃষ্ঠাটোত ১৮+ তথ্য আছে, যি সকলো পাঠকৰ বাবে, বিশেষকৈ কম বয়সীয়া পাঠকৰ বাবে উপযোগী নহ’ব পাৰে। 
&lt;/div&gt;
'''পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ''' ''(কামুক চলচ্চিত্ৰ, প্ৰাপ্তবয়স্ক চলচ্চিত্ৰ, নীলা ছবি, যৌন সম্পৰ্কীয় চলচ্চিত্ৰ, বা ১৮+ ছবি)'' হৈছে এনে ছবি যিয়ে দৰ্শকক উত্তেজিত, আকৰ্ষণ বা সন্তুষ্ট কৰিবলৈ যৌন সম্পৰ্কীয় বিষয়বস্তুক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। [[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী]] (পৰ্ণষ্টাৰ)ৰ দ্বাৰা অভিনীত এই [[চলচ্চিত্ৰ]]সমূহে [[মানৱ যৌনতা]]ক মুক্তভাৱে প্ৰদৰ্শিত কৰে,&lt;ref&gt;Williams, Linda (1999). ''Hard Core: Power, Pleasure, and the &quot;Frenzy of the Visible&quot;''. University of California Press. ISBN 978-0-520-22361-0.&lt;/ref&gt; য'ত [[অনাভেদী যৌনক্ৰিয়া]] মুকলিকৈ দেখুওৱা হয়। সেয়ে এনে চলচ্চিত্ৰ প্ৰাপ্তবয়স্ক নোহোৱা ব্যক্তিৰ বাবে উপযুক্ত নহয়।&lt;ref&gt;McKee, Alan (2010). ''Pornography as Entertainment''. In Attwood, Feona (ed.). ''Mainstreaming Sex: The Sexualization of Western Culture''. I.B. Tauris. ISBN 978-1-84885-085-5.&lt;/ref&gt; তদুপৰি পৃথিৱীৰ বিভিন্ন দেশত এনে চলচ্চিত্ৰৰ ক্ষেত্ৰত সম্পূৰ্ণ নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰা হয়।&lt;ref&gt;Wikipedia contributors. &quot;Pornography laws by country.&quot; Wikipedia, The Free Encyclopedia. [https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country](https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country)&lt;/ref&gt; অৱশ্যে কিছুমান দেশত পৰ্ণ চলচ্চিত্ৰৰ উদ্যোগৰ ক্ষেত্ৰত কোনোধৰণৰ নিষেধাজ্ঞা নাই।&lt;ref&gt;McNair, Brian (2013). ''Porno? Chic! How Pornography Changed the World and Made it a Better Place''. Routledge. ISBN 978-0-415-52729-9.&lt;/ref&gt; 

পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিয়ে যৌন কল্পনাক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে আৰু সাধাৰণতে কামোদ্দীপকভাৱে উদ্দীপিত সামগ্ৰী যেনে নগ্নতা বা ফেটিছ (চফ্টক'ৰ) আৰু যৌন সম্পৰ্ক (হাৰ্ডক'ৰ) অন্তৰ্ভুক্ত কৰে। &quot;ইৰ'টিক&quot; আৰু &quot;পৰ্ণগ্ৰাফিক&quot; ছবিৰ মাজত কেতিয়াবা এটা পাৰ্থক্য এই ভিত্তিত কৰা হয় যে পিছৰ শ্ৰেণীটোত অধিক স্পষ্ট যৌনতা থাকে, আৰু কাহিনী কোৱাতকৈ উত্তেজনাৰ ওপৰত অধিক গুৰুত্ব দিয়া হয়; পাৰ্থক্যটো অতি বিষয়ভিত্তিক। 

উপলব্ধ চাহিদা আৰু [[প্ৰযুক্তি]]ৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি বিভিন্ন ফৰ্মেটত পৰম্পৰাগত ছবিৰ ষ্টক ফুটেজ থকা পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহ বিভিন্ন মাধ্যমত প্ৰস্তুত আৰু বিতৰণ কৰা হয়, যেনে- ঘৰুৱা ভিডিঅ' প্লেয়াৰ, ডিভিডি, [[ম'বাইল]] ডিভাইচ, [[ইণ্টাৰনেট]] পৰ্ণগ্ৰাফী (ইণ্টাৰনেট ডাউনলোড), কেবল টিভি আদি। পৰ্ণগ্ৰাফী প্ৰায়ে ডিভিডিত বিক্ৰী বা ভাড়াত দিয়া হয়; ইণ্টাৰনেট ষ্ট্ৰীমিং, বিশেষ চেনেল আৰু কেবল আৰু চেটেলাইটত পে-পাৰ-ভিউৰ জৰিয়তে দেখুওৱা হয়; আৰু দ্ৰুতগতিত নোহোৱা হৈ যোৱা প্ৰাপ্তবয়স্ক থিয়েটাৰতো দেখুওৱা হৈছিল। প্ৰায়ে সম্প্ৰচাৰ বা ছপা চেন্সৰশ্বিপ কমিছন, সাধাৰণ জনমত, ৰাজহুৱা শালীনতা আইন বা ধৰ্মীয় হেঁচা গোটৰ বাবে মূলসুঁতিৰ সংবাদ মাধ্যম বা মুক্তভাৱে প্ৰচাৰিত টেলিভিছনত অত্যধিক যৌনতাপূৰ্ণ বিষয়বস্তুৰ অনুমতি সাধাৰণতে দিয়া নহয়।

১৮৮০ চনত চলচ্চিত্ৰ আৱিষ্কাৰৰ পিছৰে পৰা ৰিস্ক কন্টেন্টৰ ছবি নিৰ্মাণ কৰা হৈছে। এনে ছবিৰ নিৰ্মাণ লাভজনক আছিল আৰু কেইবাজনো প্ৰযোজকে ইয়াৰ নিৰ্মাণত বিশেষজ্ঞতা লাভ কৰিছিল। সমাজৰ ভিতৰৰ বিভিন্ন গোটে এনে চিত্ৰণক অনৈতিক বুলি গণ্য কৰিছিল, ইয়াক &quot;পৰ্ণগ্ৰাফিক&quot; বুলি অভিহিত কৰিছিল, আৰু অন্যান্য অশ্লীলতা আইন অনুসৰি দমন কৰাৰ চেষ্টা কৰিছিল, বিভিন্ন মাত্ৰাত সফলতা লাভ কৰিছিল। এনে ছবি নিৰ্মাণ হৈয়েই থাকিল, আৰু কেৱল মাটিৰ তলৰ চেনেলৰ দ্বাৰাহে বিতৰণ কৰিব পৰা গ'ল। যিহেতু এনে চিনেমা চোৱাই সামাজিক কলংক কঢ়িয়াই লৈ ফুৰিছিল, সেয়েহে বেশ্যালয়, প্ৰাপ্তবয়স্ক চিনেমা হল, ষ্টেগ পাৰ্টি, ঘৰ, ব্যক্তিগত ক্লাব, নৈশ চিনেমা হলত চোৱা হৈছিল।

ঊনবিংশ শতিকাৰ (১৮৯৬ চনত মুক্তিপ্ৰাপ্ত) ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' হৈছে প্ৰথম পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ।&lt;ref&gt;Ramsaye, Terry (1926), ''A Million and One Nights: A History of the Motion Picture Through 1926'', Simon and Schuster Essandess paperback reprint, 1964, Location at Broadway and Thirty-Fourth: p. 117; 20-foot screen and gilded frame, p. 232&lt;/ref&gt;  ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' নামৰ ফৰাচী কামুক চুটি ছবিখনক এতিয়ালৈকে নিৰ্মিত কামুক ছবিসমূহৰ ভিতৰত অন্যতম বুলি গণ্য কৰা হয়। এই চলচ্চিত্ৰখনক সম্পূৰ্ণ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ শাৰীত স্থান দিব নোৱাৰি যদিও এইখন চলচ্চিত্ৰই পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ বাট মুকলি কৰিছিল।

১৯৭০ চনত পৰ্ণৰ সোণালী যুগত পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিক অৰ্ধ-বৈধতা প্ৰদান কৰা হৈছিল, ইমানেই যে এনে প্ৰডাকচনত অভিনয়ৰ বাবে পৰিচিত নোহোৱা অভিনেতাসকল অভিনেতা-অভিনেত্ৰীৰ সদস্য হ'ব (যদিও স্পষ্ট দৃশ্যত অংশগ্ৰহণ কৰাটো খুব কমেইহে);&lt;ref&gt;Two examples are [[Cameron Mitchell (actor)|Cameron Mitchell]] in ''Dixie Ray, Hollywood Star'' and comedian [[Richard Belzer]] in ''Cafe Flesh''.&lt;/ref&gt; ১৯৮০ চনৰ ভিতৰত ঘৰুৱা ভিডিঅ'ত পৰ্ণগ্ৰাফীৰ বহল বিতৰণ হয়। ১৯৯০ চনৰ শেষৰ ফালে আৰু ২০০০ চনৰ আৰম্ভণিতে ইণ্টাৰনেটৰ উত্থানে পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিৰ বিতৰণৰ ধৰণ সলনি কৰি পেলায়, যাৰ ফলত বিশ্বজুৰি চেন্সৰশ্বিপৰ ব্যৱস্থা আৰু &quot;অশ্লীলতা&quot;ৰ আইনী বিচাৰ জটিল হৈ পৰে।

[[File:Montre-moi du rose tournage 2.jpg|thumb|245x245px|পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবি Montre-moi du rose-ৰ দৃশ্য! (২০০৯)]]

==শ্ৰেণীবিভাজন==
পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহক সাধাৰণতে চফ্টক'ৰ বা হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফী হিচাপে শ্ৰেণীভুক্ত কৰা হয়। সাধাৰণতে, চফ্টক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফী হৈছে এনে পৰ্ণগ্ৰাফী যিয়ে স্পষ্ট যৌন কাৰ্যকলাপ, যৌন অনুপ্ৰৱেশ বা চৰম ফেটিচিজমক চিত্ৰিত নকৰে।&lt;ref name=&quot;Amis&quot;&gt;{{cite news |author=Amis |first=Martin |author-link=Martin Amis |date=17 March 2001 |title=A rough trade |work=[[Guardian.co.uk]] |url=https://www.theguardian.com/Archive/Article/0,4273,4153718,00.html |access-date=29 February 2012 |archive-date=24 May 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200524071906/https://www.theguardian.com/books/2001/mar/17/society.martinamis1 |url-status=live }}&lt;/ref&gt; সাধাৰণতে ইয়াত যৌন ইংগিতদায়ক পৰিস্থিতিত নগ্নতা বা আংশিক নগ্নতা থাকে। হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফী হৈছে অনুপ্ৰৱেশ বা চৰম ফেটিছ কাৰ্য্য বা দুয়োটাকে চিত্ৰিত কৰা পৰ্ণগ্ৰাফী। ইয়াত গ্ৰাফিক যৌন কাৰ্য্যকলাপ আৰু দৃশ্যমান অনুপ্ৰৱেশ থাকে।&lt;ref&gt;{{cite web |title=P20th Century Nudes in Art |url=http://www.arthistoryarchive.com/arthistory/modern/20th-Century-Nudes.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120215175749/http://www.arthistoryarchive.com/arthistory/modern/20th-Century-Nudes.html |archive-date=Feb 15, 2012 |access-date=29 February 2012 |publisher=The Art History Archive}}&lt;/ref&gt; পৰ্ণগ্ৰাফিক ৰচনাক হাৰ্ডকোৰ বুলি চিহ্নিত কৰা হয় যদিহে ইয়াত কোনো হাৰ্ডকোৰ বিষয়বস্তু থাকে।

পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহক সাধাৰণতে এনে উপশৈলীত ভাগ কৰা হয় যিয়ে ছবিখন আৰু অভিনেতাসকলে সৃষ্টি কৰিবলৈ চেষ্টা কৰা অন্তৰ্নিহিত বিষয়বস্তু বা যৌন কল্পনাৰ বৰ্ণনা কৰে। উপশৈলীসমূহক পৰিবেশকৰ বৈশিষ্ট্য বা ই যি ধৰণৰ যৌন কাৰ্য্যকলাপৰ ওপৰত মনোনিৱেশ কৰে, সেই ধৰণৰ ওপৰতো ভাগ কৰিব পাৰি আৰু প্ৰতিটো উপধাৰাই আকৰ্ষণ কৰা বজাৰত নহয়। উপশৈলীসমূহ সাধাৰণতে কিছুমান নিয়মৰ সৈতে মিল খায়, আৰু প্ৰত্যেকেই এটা বিশেষ দৰ্শকক আকৰ্ষণ কৰিব পাৰে।

==ইতিহাস==
===১৯০০ দশকৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ===
'''এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট''' হৈছে ১৯০৭ চনত জোহান শ্ব'ৱাৰ্জাৰে (১৮৮০-১৯১৪) তেওঁৰ ষ্টুডিঅ' চেটাৰ্ন-ফিল্ম কোম্পানীত পৰিচালনা কৰা এখন চুটি অষ্ট্ৰিয়া-হাংগেৰিয়ান পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ। 
[[File:&quot;Am Sklavenmarkt&quot;, a.k.a. &quot;The Slave Market&quot; (1906).webm|thumb|এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট]]

'''এল চাটাৰিঅ''' হ'ল ১৯০৭ চনৰ আশে-পাশে [[আৰ্জেণ্টিনা]]ত নিৰ্মাণ কৰা পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ, য'ত যৌনাংগৰ চৰম ক্ল'জ-আপৰ প্ৰথম ব্যৱহাৰ অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে। এজন লেখকে মত প্ৰকাশ কৰিছে যে ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে ১৯৩০ চনৰ [[কিউবা]]ৰ হ'ব পাৰে।&lt;ref&gt;{{cite book|last=Thompson|first=Dave|title=Black and White and Blue: Adult Cinema from the Victorian Age to the VCR|year=2007|publisher=ECW Press|location=Toronto, Ontario, Canada|isbn=9781554903023|pages=67–68|url=https://books.google.com/books?id=rBP6yjQwT8QC&amp;pg=PA67}}&lt;/ref&gt;

[[File:El Satario.webm|thumb|এল চাটাৰিঅ']]

===১৯০০ দশকৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ===
'''আম এবেণ্ড''' হৈছে বিংশ শতিকাৰ আৰম্ভণিৰ এখন জাৰ্মান ষ্টেগ ছবি, যি ১৯১০ চনত নিৰ্মিত হৈছিল। ১৯০৭ চনৰ পৰা ১৯১৫ চনৰ ভিতৰত নিৰ্মিত প্ৰাচীন হাৰ্ডকোৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহৰ ভিতৰত ই অন্যতম। 

[[File:Am Abend (1910).webm|thumb|আম এবেণ্ড]]

'''এ ফ্ৰী ৰাইড'''&lt;ref name=&quot;Slade9&quot;&gt;{{Harvnb|Slade|2001|p=9.}}&lt;/ref&gt; হৈছে নীৰৱ যুগৰ এখনষ্টেগ ছবি, যাক আটাইতকৈ প্ৰাচীন প্ৰচলিত আমেৰিকান হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চিনেমা বুলি গণ্য কৰা হয়। ইয়াত এজন মটৰচাইকেল আৰোহীয়ে দুগৰাকী মহিলাক পথৰ কাষৰ পৰা তুলি লৈ পিছলৈ তেওঁলোকৰ সৈতে কেইবাটাও যৌন কাৰ্য্যত লিপ্ত হোৱা দেখা গৈছে। যদিও বেছিভাগ পণ্ডিতে এ ফ্ৰী ৰাইডক ১৯১৫ চনৰ ছবি বুলি গণ্য কৰে, তথাপিও কিছুমান সূত্ৰই দাবী কৰে যে ইয়াৰ পিছত নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল। ছবিখনৰ পৰিচালকে এটা ছদ্মনাম ব্যৱহাৰ কৰি অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকলৰ নাম প্ৰকাশ নকৰাকৈয়ে থাকে। চিত্ৰগ্ৰহণৰ স্থান জনা নাযায় যদিও ইয়াৰ নিৰ্মাণ নিউ জাৰ্চিত হ'ব পাৰে। অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকলৰ পৰিচয়ৰ সন্দৰ্ভত দুটা পৰস্পৰ বিৰোধী তত্ত্বৰ উন্মেষ ঘটিছে: কিছুমান সূত্ৰৰ পৰা অনুমান কৰা হৈছে যে তেওঁলোক সামাজিক মৰ্যাদা কম আছিল, কিন্তু আন কিছুমানে ইয়াৰ বিপৰীত কথা কয়। কিনচে ইনষ্টিটিউটৰ সংগ্ৰহত ছবিখনৰ প্ৰিণ্ট আছে। মিউজিয়াম অৱ চেক্সৰ উদ্বোধনী অনুষ্ঠানত এ ফ্ৰী ৰাইড প্ৰদৰ্শন কৰা হয়। ২০০৪ চনতনিউয়ৰ্কৰ এগৰাকী শিল্পী লিজা অপেনহাইমে ছবিখন পুনৰ নিৰ্মাণ কৰে। 

[[File:A Free Ride (1915).ogv|thumb|এ ফ্ৰী ৰাইড]]

===১৯২০-ৰ পৰা ১৯৪০-ৰ দশকলৈ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ===
{{multiple image
| align = right
| total_width = 480
| image_style = border:none; 
| image1 = BrunetteStagFilm.ogv
| image2 = Blonde stag film.ogv
| footer = মহিলাসকলে ষ্ট্ৰিপটিজ প্ৰদৰ্শন কৰা দুখন ষ্টেগ ছবি
| direction = horizontal
}}
১৯২০ চনৰ নীৰৱ চিনেমাৰ যুগত পৰ্ণগ্ৰাফিক চিনেমা ব্যাপকভাৱে প্ৰচলিত আছিল আৰু প্ৰায়ে বেশ্যালয়ত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। 

'''Eveready Harton in Buried Treasure''' ১৯২৮ বা ১৯২৯ চনত [[আমেৰিকা]]ত নিৰ্মিত এখন আমেৰিকান প্ৰাপ্তবয়স্ক এনিমেটেড পৰ্ণগ্ৰাফিক হাস্যৰসাত্মক কাৰ্টুন চুটি ছবি। 

[[File:Eveready Harton in Buried Treasure.ogv|thumb|Eveready Harton in Buried Treasure]]

'''লে মেনেজ মডাৰ্নে ডি মেডাম বাটাৰফ্লাই''' হৈছে ১৯২০ চনত [[ফ্ৰান্স]]ৰ এখন ক'লা-বগা উভয়লিংগী, হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবি। উভয়লিংগ আৰু সমকামী যৌন সম্পৰ্ক সন্নিবিষ্ট কৰা আটাইতকৈ প্ৰাচীন প্ৰাপ্তবয়স্ক ছবি হিচাপে ই উল্লেখযোগ্য। 

[[File:Miss Butterfly.ogv|thumb|লে মেনেজ মডাৰ্নে ডি মেডাম বাটাৰফ্লাই]]

==পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ উদ্যোগ==
[[File:Porn Set 5.jpg|thumb|245x245px|২০০৭ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত যৌন সম্পৰ্ক প্ৰদৰ্শন কৰাৰ পূৰ্বে চেটত নিৰ্মিত এখন নাটি আমেৰিকাৰ ছবিত অভিনেতা কেলি চেজে অভিনেতা মাইকি বাডাৰ্ছক প্ৰলোভিত কৰি আছে]]
[[File:Equinoxe tournage.jpg|thumb|২০১৫ চনত &quot;EquinoXe&quot; ছবিখনৰ চেটত পৰ্ণ অভিনেতা ফ্ৰান্সেস্কো মেলকমে পৰ্ণ অভিনেত্ৰী নিকিতা বেলুচি আৰু এলিছ লেৰয়ৰ ফটো তুলিছে|245x245px]]

==আৰু চাওক==
*[[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী|পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকল]]
*''[[:en:Pornographic film|Pornographic film]]''
*''[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Category:Pornographic_films Category:Pornographic films]''

==তথ্যসূত্ৰ==
&lt;references/&gt;

[[শ্ৰেণী:পৰ্ণগ্ৰাফি]]</text>
      <sha1>pp3o5tpq6adhqy9gtxmw07jegob8ek6</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519318</id>
      <parentid>519317</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T18:39:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Human Anubhav</username>
        <id>45073</id>
      </contributor>
      <origin>519318</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="21508" sha1="fljgbnksonwjfry3vuykw9mth20bx1d" xml:space="preserve">{{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}}
&lt;div style=&quot;border: 1px solid #f00; background-color: #fee; padding: 1em; margin: 1em 0; &quot;&gt;
⚠️ '''সতৰ্কবাণী''': এই পৃষ্ঠাটোত ১৮+ তথ্য আছে, যি সকলো পাঠকৰ বাবে, বিশেষকৈ কম বয়সীয়া পাঠকৰ বাবে উপযোগী নহ’ব পাৰে। 
&lt;/div&gt;
'''পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ''' ''(কামুক চলচ্চিত্ৰ, প্ৰাপ্তবয়স্ক চলচ্চিত্ৰ, নীলা ছবি, যৌন সম্পৰ্কীয় চলচ্চিত্ৰ, বা ১৮+ ছবি)'' হৈছে এনে ছবি যিয়ে দৰ্শকক উত্তেজিত, আকৰ্ষণ বা সন্তুষ্ট কৰিবলৈ যৌন সম্পৰ্কীয় বিষয়বস্তুক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। [[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী]] (পৰ্ণষ্টাৰ)ৰ দ্বাৰা অভিনীত এই [[চলচ্চিত্ৰ]]সমূহে [[মানৱ যৌনতা]]ক মুক্তভাৱে প্ৰদৰ্শিত কৰে,&lt;ref&gt;Williams, Linda (1999). ''Hard Core: Power, Pleasure, and the &quot;Frenzy of the Visible&quot;''. University of California Press. ISBN 978-0-520-22361-0.&lt;/ref&gt; য'ত [[অনাভেদী যৌনক্ৰিয়া]] মুকলিকৈ দেখুওৱা হয়। সেয়ে এনে চলচ্চিত্ৰ প্ৰাপ্তবয়স্ক নোহোৱা ব্যক্তিৰ বাবে উপযুক্ত নহয়।&lt;ref&gt;McKee, Alan (2010). ''Pornography as Entertainment''. In Attwood, Feona (ed.). ''Mainstreaming Sex: The Sexualization of Western Culture''. I.B. Tauris. ISBN 978-1-84885-085-5.&lt;/ref&gt; তদুপৰি পৃথিৱীৰ বিভিন্ন দেশত এনে চলচ্চিত্ৰৰ ক্ষেত্ৰত সম্পূৰ্ণ নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰা হয়।&lt;ref&gt;Wikipedia contributors. &quot;Pornography laws by country.&quot; Wikipedia, The Free Encyclopedia. [https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country](https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country)&lt;/ref&gt; অৱশ্যে কিছুমান দেশত পৰ্ণ চলচ্চিত্ৰৰ উদ্যোগৰ ক্ষেত্ৰত কোনোধৰণৰ নিষেধাজ্ঞা নাই।&lt;ref&gt;McNair, Brian (2013). ''Porno? Chic! How Pornography Changed the World and Made it a Better Place''. Routledge. ISBN 978-0-415-52729-9.&lt;/ref&gt; 

পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিয়ে যৌন কল্পনাক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে আৰু সাধাৰণতে কামোদ্দীপকভাৱে উদ্দীপিত সামগ্ৰী যেনে নগ্নতা বা ফেটিছ (চফ্টক'ৰ) আৰু যৌন সম্পৰ্ক (হাৰ্ডক'ৰ) অন্তৰ্ভুক্ত কৰে। &quot;ইৰ'টিক&quot; আৰু &quot;পৰ্ণগ্ৰাফিক&quot; ছবিৰ মাজত কেতিয়াবা এটা পাৰ্থক্য এই ভিত্তিত কৰা হয় যে পিছৰ শ্ৰেণীটোত অধিক স্পষ্ট যৌনতা থাকে, আৰু কাহিনী কোৱাতকৈ উত্তেজনাৰ ওপৰত অধিক গুৰুত্ব দিয়া হয়; পাৰ্থক্যটো অতি বিষয়ভিত্তিক। 

উপলব্ধ চাহিদা আৰু [[প্ৰযুক্তি]]ৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি বিভিন্ন ফৰ্মেটত পৰম্পৰাগত ছবিৰ ষ্টক ফুটেজ থকা পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহ বিভিন্ন মাধ্যমত প্ৰস্তুত আৰু বিতৰণ কৰা হয়, যেনে- ঘৰুৱা ভিডিঅ' প্লেয়াৰ, ডিভিডি, [[ম'বাইল]] ডিভাইচ, [[ইণ্টাৰনেট]] পৰ্ণগ্ৰাফী (ইণ্টাৰনেট ডাউনলোড), কেবল টিভি আদি। পৰ্ণগ্ৰাফী প্ৰায়ে ডিভিডিত বিক্ৰী বা ভাড়াত দিয়া হয়; ইণ্টাৰনেট ষ্ট্ৰীমিং, বিশেষ চেনেল আৰু কেবল আৰু চেটেলাইটত পে-পাৰ-ভিউৰ জৰিয়তে দেখুওৱা হয়; আৰু দ্ৰুতগতিত নোহোৱা হৈ যোৱা প্ৰাপ্তবয়স্ক থিয়েটাৰতো দেখুওৱা হৈছিল। প্ৰায়ে সম্প্ৰচাৰ বা ছপা চেন্সৰশ্বিপ কমিছন, সাধাৰণ জনমত, ৰাজহুৱা শালীনতা আইন বা ধৰ্মীয় হেঁচা গোটৰ বাবে মূলসুঁতিৰ সংবাদ মাধ্যম বা মুক্তভাৱে প্ৰচাৰিত টেলিভিছনত অত্যধিক যৌনতাপূৰ্ণ বিষয়বস্তুৰ অনুমতি সাধাৰণতে দিয়া নহয়।

১৮৮০ চনত চলচ্চিত্ৰ আৱিষ্কাৰৰ পিছৰে পৰা ৰিস্ক কন্টেন্টৰ ছবি নিৰ্মাণ কৰা হৈছে। এনে ছবিৰ নিৰ্মাণ লাভজনক আছিল আৰু কেইবাজনো প্ৰযোজকে ইয়াৰ নিৰ্মাণত বিশেষজ্ঞতা লাভ কৰিছিল। সমাজৰ ভিতৰৰ বিভিন্ন গোটে এনে চিত্ৰণক অনৈতিক বুলি গণ্য কৰিছিল, ইয়াক &quot;পৰ্ণগ্ৰাফিক&quot; বুলি অভিহিত কৰিছিল, আৰু অন্যান্য অশ্লীলতা আইন অনুসৰি দমন কৰাৰ চেষ্টা কৰিছিল, বিভিন্ন মাত্ৰাত সফলতা লাভ কৰিছিল। এনে ছবি নিৰ্মাণ হৈয়েই থাকিল, আৰু কেৱল মাটিৰ তলৰ চেনেলৰ দ্বাৰাহে বিতৰণ কৰিব পৰা গ'ল। যিহেতু এনে চিনেমা চোৱাই সামাজিক কলংক কঢ়িয়াই লৈ ফুৰিছিল, সেয়েহে বেশ্যালয়, প্ৰাপ্তবয়স্ক চিনেমা হল, ষ্টেগ পাৰ্টি, ঘৰ, ব্যক্তিগত ক্লাব, নৈশ চিনেমা হলত চোৱা হৈছিল।

ঊনবিংশ শতিকাৰ (১৮৯৬ চনত মুক্তিপ্ৰাপ্ত) ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' হৈছে প্ৰথম পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ।&lt;ref&gt;Ramsaye, Terry (1926), ''A Million and One Nights: A History of the Motion Picture Through 1926'', Simon and Schuster Essandess paperback reprint, 1964, Location at Broadway and Thirty-Fourth: p. 117; 20-foot screen and gilded frame, p. 232&lt;/ref&gt;  ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' নামৰ ফৰাচী কামুক চুটি ছবিখনক এতিয়ালৈকে নিৰ্মিত কামুক ছবিসমূহৰ ভিতৰত অন্যতম বুলি গণ্য কৰা হয়। এই চলচ্চিত্ৰখনক সম্পূৰ্ণ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ শাৰীত স্থান দিব নোৱাৰি যদিও এইখন চলচ্চিত্ৰই পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ বাট মুকলি কৰিছিল।

১৯৭০ চনত পৰ্ণৰ সোণালী যুগত পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিক অৰ্ধ-বৈধতা প্ৰদান কৰা হৈছিল, ইমানেই যে এনে প্ৰডাকচনত অভিনয়ৰ বাবে পৰিচিত নোহোৱা অভিনেতাসকল অভিনেতা-অভিনেত্ৰীৰ সদস্য হ'ব (যদিও স্পষ্ট দৃশ্যত অংশগ্ৰহণ কৰাটো খুব কমেইহে);&lt;ref&gt;Two examples are [[Cameron Mitchell (actor)|Cameron Mitchell]] in ''Dixie Ray, Hollywood Star'' and comedian [[Richard Belzer]] in ''Cafe Flesh''.&lt;/ref&gt; ১৯৮০ চনৰ ভিতৰত ঘৰুৱা ভিডিঅ'ত পৰ্ণগ্ৰাফীৰ বহল বিতৰণ হয়। ১৯৯০ চনৰ শেষৰ ফালে আৰু ২০০০ চনৰ আৰম্ভণিতে ইণ্টাৰনেটৰ উত্থানে পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিৰ বিতৰণৰ ধৰণ সলনি কৰি পেলায়, যাৰ ফলত বিশ্বজুৰি চেন্সৰশ্বিপৰ ব্যৱস্থা আৰু &quot;অশ্লীলতা&quot;ৰ আইনী বিচাৰ জটিল হৈ পৰে।

[[File:Montre-moi du rose tournage 2.jpg|thumb|245x245px|পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবি Montre-moi du rose-ৰ দৃশ্য! (২০০৯)]]

==শ্ৰেণীবিভাজন==
পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহক সাধাৰণতে চফ্টক'ৰ বা হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফী হিচাপে শ্ৰেণীভুক্ত কৰা হয়। সাধাৰণতে, চফ্টক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফী হৈছে এনে পৰ্ণগ্ৰাফী যিয়ে স্পষ্ট যৌন কাৰ্যকলাপ, যৌন অনুপ্ৰৱেশ বা চৰম ফেটিচিজমক চিত্ৰিত নকৰে।&lt;ref name=&quot;Amis&quot;&gt;{{cite news |author=Amis |first=Martin |author-link=Martin Amis |date=17 March 2001 |title=A rough trade |work=[[Guardian.co.uk]] |url=https://www.theguardian.com/Archive/Article/0,4273,4153718,00.html |access-date=29 February 2012 |archive-date=24 May 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200524071906/https://www.theguardian.com/books/2001/mar/17/society.martinamis1 |url-status=live }}&lt;/ref&gt; সাধাৰণতে ইয়াত যৌন ইংগিতদায়ক পৰিস্থিতিত নগ্নতা বা আংশিক নগ্নতা থাকে। হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফী হৈছে অনুপ্ৰৱেশ বা চৰম ফেটিছ কাৰ্য্য বা দুয়োটাকে চিত্ৰিত কৰা পৰ্ণগ্ৰাফী। ইয়াত গ্ৰাফিক যৌন কাৰ্য্যকলাপ আৰু দৃশ্যমান অনুপ্ৰৱেশ থাকে।&lt;ref&gt;{{cite web |title=P20th Century Nudes in Art |url=http://www.arthistoryarchive.com/arthistory/modern/20th-Century-Nudes.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120215175749/http://www.arthistoryarchive.com/arthistory/modern/20th-Century-Nudes.html |archive-date=Feb 15, 2012 |access-date=29 February 2012 |publisher=The Art History Archive}}&lt;/ref&gt; পৰ্ণগ্ৰাফিক ৰচনাক হাৰ্ডকোৰ বুলি চিহ্নিত কৰা হয় যদিহে ইয়াত কোনো হাৰ্ডকোৰ বিষয়বস্তু থাকে।

পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহক সাধাৰণতে এনে উপশৈলীত ভাগ কৰা হয় যিয়ে ছবিখন আৰু অভিনেতাসকলে সৃষ্টি কৰিবলৈ চেষ্টা কৰা অন্তৰ্নিহিত বিষয়বস্তু বা যৌন কল্পনাৰ বৰ্ণনা কৰে। উপশৈলীসমূহক পৰিবেশকৰ বৈশিষ্ট্য বা ই যি ধৰণৰ যৌন কাৰ্য্যকলাপৰ ওপৰত মনোনিৱেশ কৰে, সেই ধৰণৰ ওপৰতো ভাগ কৰিব পাৰি আৰু প্ৰতিটো উপধাৰাই আকৰ্ষণ কৰা বজাৰত নহয়। উপশৈলীসমূহ সাধাৰণতে কিছুমান নিয়মৰ সৈতে মিল খায়, আৰু প্ৰত্যেকেই এটা বিশেষ দৰ্শকক আকৰ্ষণ কৰিব পাৰে।

==ইতিহাস==
===১৯০০ দশকৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ===
'''এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট''' হৈছে ১৯০৭ চনত জোহান শ্ব'ৱাৰ্জাৰে (১৮৮০-১৯১৪) তেওঁৰ ষ্টুডিঅ' চেটাৰ্ন-ফিল্ম কোম্পানীত পৰিচালনা কৰা এখন চুটি অষ্ট্ৰিয়া-হাংগেৰিয়ান পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ। 
[[File:&quot;Am Sklavenmarkt&quot;, a.k.a. &quot;The Slave Market&quot; (1906).webm|thumb|এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট]]

'''এল চাটাৰিঅ''' হ'ল ১৯০৭ চনৰ আশে-পাশে [[আৰ্জেণ্টিনা]]ত নিৰ্মাণ কৰা পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ, য'ত যৌনাংগৰ চৰম ক্ল'জ-আপৰ প্ৰথম ব্যৱহাৰ অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে। এজন লেখকে মত প্ৰকাশ কৰিছে যে ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে ১৯৩০ চনৰ [[কিউবা]]ৰ হ'ব পাৰে।&lt;ref&gt;{{cite book|last=Thompson|first=Dave|title=Black and White and Blue: Adult Cinema from the Victorian Age to the VCR|year=2007|publisher=ECW Press|location=Toronto, Ontario, Canada|isbn=9781554903023|pages=67–68|url=https://books.google.com/books?id=rBP6yjQwT8QC&amp;pg=PA67}}&lt;/ref&gt;

[[File:El Satario.webm|thumb|এল চাটাৰিঅ']]

===১৯০০ দশকৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ===
'''আম এবেণ্ড''' হৈছে বিংশ শতিকাৰ আৰম্ভণিৰ এখন জাৰ্মান ষ্টেগ ছবি, যি ১৯১০ চনত নিৰ্মিত হৈছিল। ১৯০৭ চনৰ পৰা ১৯১৫ চনৰ ভিতৰত নিৰ্মিত প্ৰাচীন হাৰ্ডকোৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহৰ ভিতৰত ই অন্যতম। 

[[File:Am Abend (1910).webm|thumb|আম এবেণ্ড]]

'''এ ফ্ৰী ৰাইড'''&lt;ref name=&quot;Slade9&quot;&gt;{{Harvnb|Slade|2001|p=9.}}&lt;/ref&gt; হৈছে নীৰৱ যুগৰ এখনষ্টেগ ছবি, যাক আটাইতকৈ প্ৰাচীন প্ৰচলিত আমেৰিকান হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চিনেমা বুলি গণ্য কৰা হয়। ইয়াত এজন মটৰচাইকেল আৰোহীয়ে দুগৰাকী মহিলাক পথৰ কাষৰ পৰা তুলি লৈ পিছলৈ তেওঁলোকৰ সৈতে কেইবাটাও যৌন কাৰ্য্যত লিপ্ত হোৱা দেখা গৈছে। যদিও বেছিভাগ পণ্ডিতে এ ফ্ৰী ৰাইডক ১৯১৫ চনৰ ছবি বুলি গণ্য কৰে, তথাপিও কিছুমান সূত্ৰই দাবী কৰে যে ইয়াৰ পিছত নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল। ছবিখনৰ পৰিচালকে এটা ছদ্মনাম ব্যৱহাৰ কৰি অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকলৰ নাম প্ৰকাশ নকৰাকৈয়ে থাকে। চিত্ৰগ্ৰহণৰ স্থান জনা নাযায় যদিও ইয়াৰ নিৰ্মাণ নিউ জাৰ্চিত হ'ব পাৰে। অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকলৰ পৰিচয়ৰ সন্দৰ্ভত দুটা পৰস্পৰ বিৰোধী তত্ত্বৰ উন্মেষ ঘটিছে: কিছুমান সূত্ৰৰ পৰা অনুমান কৰা হৈছে যে তেওঁলোক সামাজিক মৰ্যাদা কম আছিল, কিন্তু আন কিছুমানে ইয়াৰ বিপৰীত কথা কয়। কিনচে ইনষ্টিটিউটৰ সংগ্ৰহত ছবিখনৰ প্ৰিণ্ট আছে। মিউজিয়াম অৱ চেক্সৰ উদ্বোধনী অনুষ্ঠানত এ ফ্ৰী ৰাইড প্ৰদৰ্শন কৰা হয়। ২০০৪ চনতনিউয়ৰ্কৰ এগৰাকী শিল্পী লিজা অপেনহাইমে ছবিখন পুনৰ নিৰ্মাণ কৰে। 

[[File:A Free Ride (1915).ogv|thumb|এ ফ্ৰী ৰাইড]]

===১৯২০-ৰ পৰা ১৯৪০-ৰ দশকলৈ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ===
{{multiple image
| align = right
| total_width = 480
| image_style = border:none; 
| image1 = BrunetteStagFilm.ogv
| image2 = Blonde stag film.ogv
| footer = মহিলাসকলে ষ্ট্ৰিপটিজ প্ৰদৰ্শন কৰা দুখন ষ্টেগ ছবি
| direction = horizontal
}}
১৯২০ চনৰ নীৰৱ চিনেমাৰ যুগত পৰ্ণগ্ৰাফিক চিনেমা ব্যাপকভাৱে প্ৰচলিত আছিল আৰু প্ৰায়ে বেশ্যালয়ত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। 

'''Eveready Harton in Buried Treasure''' ১৯২৮ বা ১৯২৯ চনত [[আমেৰিকা]]ত নিৰ্মিত এখন আমেৰিকান প্ৰাপ্তবয়স্ক এনিমেটেড পৰ্ণগ্ৰাফিক হাস্যৰসাত্মক কাৰ্টুন চুটি ছবি। 

[[File:Eveready Harton in Buried Treasure.ogv|thumb|Eveready Harton in Buried Treasure]]

'''লে মেনেজ মডাৰ্নে ডি মেডাম বাটাৰফ্লাই''' হৈছে ১৯২০ চনত [[ফ্ৰান্স]]ৰ এখন ক'লা-বগা উভয়লিংগী, হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবি। উভয়লিংগ আৰু সমকামী যৌন সম্পৰ্ক সন্নিবিষ্ট কৰা আটাইতকৈ প্ৰাচীন প্ৰাপ্তবয়স্ক ছবি হিচাপে ই উল্লেখযোগ্য। 

[[File:Miss Butterfly.ogv|thumb|লে মেনেজ মডাৰ্নে ডি মেডাম বাটাৰফ্লাই]]

==পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ উদ্যোগ==
[[File:Porn Set 5.jpg|thumb|245x245px|২০০৭ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত যৌন সম্পৰ্ক প্ৰদৰ্শন কৰাৰ পূৰ্বে চেটত নিৰ্মিত &quot;নাটি আমেৰিকা&quot; উদ্যোগৰ ছবিত  কেলি চেজে মাইকি বাডাৰ্ছক প্ৰলোভিত কৰি আছে]]
[[File:Equinoxe tournage.jpg|thumb|২০১৫ চনত &quot;EquinoXe&quot; ছবিখনৰ চেটত পৰ্ণ অভিনেতা ফ্ৰান্সেস্কো মেলকমে পৰ্ণ অভিনেত্ৰী নিকিতা বেলুচি আৰু এলিছ লেৰয়ৰ ফটো তুলিছে|245x245px]]

==আৰু চাওক==
*[[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী|পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকল]]
*''[[:en:Pornographic film|Pornographic film]]''
*''[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Category:Pornographic_films Category:Pornographic films]''

==তথ্যসূত্ৰ==
&lt;references/&gt;

[[শ্ৰেণী:পৰ্ণগ্ৰাফি]]</text>
      <sha1>fljgbnksonwjfry3vuykw9mth20bx1d</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519319</id>
      <parentid>519318</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T18:43:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Human Anubhav</username>
        <id>45073</id>
      </contributor>
      <comment>/* পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ উদ্যোগ */</comment>
      <origin>519319</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="23206" sha1="dsvg8x4uny7n42eehc5pq0l2x2pbv0s" xml:space="preserve">{{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}}
&lt;div style=&quot;border: 1px solid #f00; background-color: #fee; padding: 1em; margin: 1em 0; &quot;&gt;
⚠️ '''সতৰ্কবাণী''': এই পৃষ্ঠাটোত ১৮+ তথ্য আছে, যি সকলো পাঠকৰ বাবে, বিশেষকৈ কম বয়সীয়া পাঠকৰ বাবে উপযোগী নহ’ব পাৰে। 
&lt;/div&gt;
'''পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ''' ''(কামুক চলচ্চিত্ৰ, প্ৰাপ্তবয়স্ক চলচ্চিত্ৰ, নীলা ছবি, যৌন সম্পৰ্কীয় চলচ্চিত্ৰ, বা ১৮+ ছবি)'' হৈছে এনে ছবি যিয়ে দৰ্শকক উত্তেজিত, আকৰ্ষণ বা সন্তুষ্ট কৰিবলৈ যৌন সম্পৰ্কীয় বিষয়বস্তুক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। [[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী]] (পৰ্ণষ্টাৰ)ৰ দ্বাৰা অভিনীত এই [[চলচ্চিত্ৰ]]সমূহে [[মানৱ যৌনতা]]ক মুক্তভাৱে প্ৰদৰ্শিত কৰে,&lt;ref&gt;Williams, Linda (1999). ''Hard Core: Power, Pleasure, and the &quot;Frenzy of the Visible&quot;''. University of California Press. ISBN 978-0-520-22361-0.&lt;/ref&gt; য'ত [[অনাভেদী যৌনক্ৰিয়া]] মুকলিকৈ দেখুওৱা হয়। সেয়ে এনে চলচ্চিত্ৰ প্ৰাপ্তবয়স্ক নোহোৱা ব্যক্তিৰ বাবে উপযুক্ত নহয়।&lt;ref&gt;McKee, Alan (2010). ''Pornography as Entertainment''. In Attwood, Feona (ed.). ''Mainstreaming Sex: The Sexualization of Western Culture''. I.B. Tauris. ISBN 978-1-84885-085-5.&lt;/ref&gt; তদুপৰি পৃথিৱীৰ বিভিন্ন দেশত এনে চলচ্চিত্ৰৰ ক্ষেত্ৰত সম্পূৰ্ণ নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰা হয়।&lt;ref&gt;Wikipedia contributors. &quot;Pornography laws by country.&quot; Wikipedia, The Free Encyclopedia. [https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country](https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country)&lt;/ref&gt; অৱশ্যে কিছুমান দেশত পৰ্ণ চলচ্চিত্ৰৰ উদ্যোগৰ ক্ষেত্ৰত কোনোধৰণৰ নিষেধাজ্ঞা নাই।&lt;ref&gt;McNair, Brian (2013). ''Porno? Chic! How Pornography Changed the World and Made it a Better Place''. Routledge. ISBN 978-0-415-52729-9.&lt;/ref&gt; 

পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিয়ে যৌন কল্পনাক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে আৰু সাধাৰণতে কামোদ্দীপকভাৱে উদ্দীপিত সামগ্ৰী যেনে নগ্নতা বা ফেটিছ (চফ্টক'ৰ) আৰু যৌন সম্পৰ্ক (হাৰ্ডক'ৰ) অন্তৰ্ভুক্ত কৰে। &quot;ইৰ'টিক&quot; আৰু &quot;পৰ্ণগ্ৰাফিক&quot; ছবিৰ মাজত কেতিয়াবা এটা পাৰ্থক্য এই ভিত্তিত কৰা হয় যে পিছৰ শ্ৰেণীটোত অধিক স্পষ্ট যৌনতা থাকে, আৰু কাহিনী কোৱাতকৈ উত্তেজনাৰ ওপৰত অধিক গুৰুত্ব দিয়া হয়; পাৰ্থক্যটো অতি বিষয়ভিত্তিক। 

উপলব্ধ চাহিদা আৰু [[প্ৰযুক্তি]]ৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি বিভিন্ন ফৰ্মেটত পৰম্পৰাগত ছবিৰ ষ্টক ফুটেজ থকা পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহ বিভিন্ন মাধ্যমত প্ৰস্তুত আৰু বিতৰণ কৰা হয়, যেনে- ঘৰুৱা ভিডিঅ' প্লেয়াৰ, ডিভিডি, [[ম'বাইল]] ডিভাইচ, [[ইণ্টাৰনেট]] পৰ্ণগ্ৰাফী (ইণ্টাৰনেট ডাউনলোড), কেবল টিভি আদি। পৰ্ণগ্ৰাফী প্ৰায়ে ডিভিডিত বিক্ৰী বা ভাড়াত দিয়া হয়; ইণ্টাৰনেট ষ্ট্ৰীমিং, বিশেষ চেনেল আৰু কেবল আৰু চেটেলাইটত পে-পাৰ-ভিউৰ জৰিয়তে দেখুওৱা হয়; আৰু দ্ৰুতগতিত নোহোৱা হৈ যোৱা প্ৰাপ্তবয়স্ক থিয়েটাৰতো দেখুওৱা হৈছিল। প্ৰায়ে সম্প্ৰচাৰ বা ছপা চেন্সৰশ্বিপ কমিছন, সাধাৰণ জনমত, ৰাজহুৱা শালীনতা আইন বা ধৰ্মীয় হেঁচা গোটৰ বাবে মূলসুঁতিৰ সংবাদ মাধ্যম বা মুক্তভাৱে প্ৰচাৰিত টেলিভিছনত অত্যধিক যৌনতাপূৰ্ণ বিষয়বস্তুৰ অনুমতি সাধাৰণতে দিয়া নহয়।

১৮৮০ চনত চলচ্চিত্ৰ আৱিষ্কাৰৰ পিছৰে পৰা ৰিস্ক কন্টেন্টৰ ছবি নিৰ্মাণ কৰা হৈছে। এনে ছবিৰ নিৰ্মাণ লাভজনক আছিল আৰু কেইবাজনো প্ৰযোজকে ইয়াৰ নিৰ্মাণত বিশেষজ্ঞতা লাভ কৰিছিল। সমাজৰ ভিতৰৰ বিভিন্ন গোটে এনে চিত্ৰণক অনৈতিক বুলি গণ্য কৰিছিল, ইয়াক &quot;পৰ্ণগ্ৰাফিক&quot; বুলি অভিহিত কৰিছিল, আৰু অন্যান্য অশ্লীলতা আইন অনুসৰি দমন কৰাৰ চেষ্টা কৰিছিল, বিভিন্ন মাত্ৰাত সফলতা লাভ কৰিছিল। এনে ছবি নিৰ্মাণ হৈয়েই থাকিল, আৰু কেৱল মাটিৰ তলৰ চেনেলৰ দ্বাৰাহে বিতৰণ কৰিব পৰা গ'ল। যিহেতু এনে চিনেমা চোৱাই সামাজিক কলংক কঢ়িয়াই লৈ ফুৰিছিল, সেয়েহে বেশ্যালয়, প্ৰাপ্তবয়স্ক চিনেমা হল, ষ্টেগ পাৰ্টি, ঘৰ, ব্যক্তিগত ক্লাব, নৈশ চিনেমা হলত চোৱা হৈছিল।

ঊনবিংশ শতিকাৰ (১৮৯৬ চনত মুক্তিপ্ৰাপ্ত) ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' হৈছে প্ৰথম পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ।&lt;ref&gt;Ramsaye, Terry (1926), ''A Million and One Nights: A History of the Motion Picture Through 1926'', Simon and Schuster Essandess paperback reprint, 1964, Location at Broadway and Thirty-Fourth: p. 117; 20-foot screen and gilded frame, p. 232&lt;/ref&gt;  ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' নামৰ ফৰাচী কামুক চুটি ছবিখনক এতিয়ালৈকে নিৰ্মিত কামুক ছবিসমূহৰ ভিতৰত অন্যতম বুলি গণ্য কৰা হয়। এই চলচ্চিত্ৰখনক সম্পূৰ্ণ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ শাৰীত স্থান দিব নোৱাৰি যদিও এইখন চলচ্চিত্ৰই পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ বাট মুকলি কৰিছিল।

১৯৭০ চনত পৰ্ণৰ সোণালী যুগত পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিক অৰ্ধ-বৈধতা প্ৰদান কৰা হৈছিল, ইমানেই যে এনে প্ৰডাকচনত অভিনয়ৰ বাবে পৰিচিত নোহোৱা অভিনেতাসকল অভিনেতা-অভিনেত্ৰীৰ সদস্য হ'ব (যদিও স্পষ্ট দৃশ্যত অংশগ্ৰহণ কৰাটো খুব কমেইহে);&lt;ref&gt;Two examples are [[Cameron Mitchell (actor)|Cameron Mitchell]] in ''Dixie Ray, Hollywood Star'' and comedian [[Richard Belzer]] in ''Cafe Flesh''.&lt;/ref&gt; ১৯৮০ চনৰ ভিতৰত ঘৰুৱা ভিডিঅ'ত পৰ্ণগ্ৰাফীৰ বহল বিতৰণ হয়। ১৯৯০ চনৰ শেষৰ ফালে আৰু ২০০০ চনৰ আৰম্ভণিতে ইণ্টাৰনেটৰ উত্থানে পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিৰ বিতৰণৰ ধৰণ সলনি কৰি পেলায়, যাৰ ফলত বিশ্বজুৰি চেন্সৰশ্বিপৰ ব্যৱস্থা আৰু &quot;অশ্লীলতা&quot;ৰ আইনী বিচাৰ জটিল হৈ পৰে।

[[File:Montre-moi du rose tournage 2.jpg|thumb|245x245px|পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবি Montre-moi du rose-ৰ দৃশ্য! (২০০৯)]]

==শ্ৰেণীবিভাজন==
পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহক সাধাৰণতে চফ্টক'ৰ বা হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফী হিচাপে শ্ৰেণীভুক্ত কৰা হয়। সাধাৰণতে, চফ্টক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফী হৈছে এনে পৰ্ণগ্ৰাফী যিয়ে স্পষ্ট যৌন কাৰ্যকলাপ, যৌন অনুপ্ৰৱেশ বা চৰম ফেটিচিজমক চিত্ৰিত নকৰে।&lt;ref name=&quot;Amis&quot;&gt;{{cite news |author=Amis |first=Martin |author-link=Martin Amis |date=17 March 2001 |title=A rough trade |work=[[Guardian.co.uk]] |url=https://www.theguardian.com/Archive/Article/0,4273,4153718,00.html |access-date=29 February 2012 |archive-date=24 May 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200524071906/https://www.theguardian.com/books/2001/mar/17/society.martinamis1 |url-status=live }}&lt;/ref&gt; সাধাৰণতে ইয়াত যৌন ইংগিতদায়ক পৰিস্থিতিত নগ্নতা বা আংশিক নগ্নতা থাকে। হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফী হৈছে অনুপ্ৰৱেশ বা চৰম ফেটিছ কাৰ্য্য বা দুয়োটাকে চিত্ৰিত কৰা পৰ্ণগ্ৰাফী। ইয়াত গ্ৰাফিক যৌন কাৰ্য্যকলাপ আৰু দৃশ্যমান অনুপ্ৰৱেশ থাকে।&lt;ref&gt;{{cite web |title=P20th Century Nudes in Art |url=http://www.arthistoryarchive.com/arthistory/modern/20th-Century-Nudes.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120215175749/http://www.arthistoryarchive.com/arthistory/modern/20th-Century-Nudes.html |archive-date=Feb 15, 2012 |access-date=29 February 2012 |publisher=The Art History Archive}}&lt;/ref&gt; পৰ্ণগ্ৰাফিক ৰচনাক হাৰ্ডকোৰ বুলি চিহ্নিত কৰা হয় যদিহে ইয়াত কোনো হাৰ্ডকোৰ বিষয়বস্তু থাকে।

পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহক সাধাৰণতে এনে উপশৈলীত ভাগ কৰা হয় যিয়ে ছবিখন আৰু অভিনেতাসকলে সৃষ্টি কৰিবলৈ চেষ্টা কৰা অন্তৰ্নিহিত বিষয়বস্তু বা যৌন কল্পনাৰ বৰ্ণনা কৰে। উপশৈলীসমূহক পৰিবেশকৰ বৈশিষ্ট্য বা ই যি ধৰণৰ যৌন কাৰ্য্যকলাপৰ ওপৰত মনোনিৱেশ কৰে, সেই ধৰণৰ ওপৰতো ভাগ কৰিব পাৰি আৰু প্ৰতিটো উপধাৰাই আকৰ্ষণ কৰা বজাৰত নহয়। উপশৈলীসমূহ সাধাৰণতে কিছুমান নিয়মৰ সৈতে মিল খায়, আৰু প্ৰত্যেকেই এটা বিশেষ দৰ্শকক আকৰ্ষণ কৰিব পাৰে।

==ইতিহাস==
===১৯০০ দশকৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ===
'''এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট''' হৈছে ১৯০৭ চনত জোহান শ্ব'ৱাৰ্জাৰে (১৮৮০-১৯১৪) তেওঁৰ ষ্টুডিঅ' চেটাৰ্ন-ফিল্ম কোম্পানীত পৰিচালনা কৰা এখন চুটি অষ্ট্ৰিয়া-হাংগেৰিয়ান পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ। 
[[File:&quot;Am Sklavenmarkt&quot;, a.k.a. &quot;The Slave Market&quot; (1906).webm|thumb|এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট]]

'''এল চাটাৰিঅ''' হ'ল ১৯০৭ চনৰ আশে-পাশে [[আৰ্জেণ্টিনা]]ত নিৰ্মাণ কৰা পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ, য'ত যৌনাংগৰ চৰম ক্ল'জ-আপৰ প্ৰথম ব্যৱহাৰ অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে। এজন লেখকে মত প্ৰকাশ কৰিছে যে ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে ১৯৩০ চনৰ [[কিউবা]]ৰ হ'ব পাৰে।&lt;ref&gt;{{cite book|last=Thompson|first=Dave|title=Black and White and Blue: Adult Cinema from the Victorian Age to the VCR|year=2007|publisher=ECW Press|location=Toronto, Ontario, Canada|isbn=9781554903023|pages=67–68|url=https://books.google.com/books?id=rBP6yjQwT8QC&amp;pg=PA67}}&lt;/ref&gt;

[[File:El Satario.webm|thumb|এল চাটাৰিঅ']]

===১৯০০ দশকৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ===
'''আম এবেণ্ড''' হৈছে বিংশ শতিকাৰ আৰম্ভণিৰ এখন জাৰ্মান ষ্টেগ ছবি, যি ১৯১০ চনত নিৰ্মিত হৈছিল। ১৯০৭ চনৰ পৰা ১৯১৫ চনৰ ভিতৰত নিৰ্মিত প্ৰাচীন হাৰ্ডকোৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহৰ ভিতৰত ই অন্যতম। 

[[File:Am Abend (1910).webm|thumb|আম এবেণ্ড]]

'''এ ফ্ৰী ৰাইড'''&lt;ref name=&quot;Slade9&quot;&gt;{{Harvnb|Slade|2001|p=9.}}&lt;/ref&gt; হৈছে নীৰৱ যুগৰ এখনষ্টেগ ছবি, যাক আটাইতকৈ প্ৰাচীন প্ৰচলিত আমেৰিকান হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চিনেমা বুলি গণ্য কৰা হয়। ইয়াত এজন মটৰচাইকেল আৰোহীয়ে দুগৰাকী মহিলাক পথৰ কাষৰ পৰা তুলি লৈ পিছলৈ তেওঁলোকৰ সৈতে কেইবাটাও যৌন কাৰ্য্যত লিপ্ত হোৱা দেখা গৈছে। যদিও বেছিভাগ পণ্ডিতে এ ফ্ৰী ৰাইডক ১৯১৫ চনৰ ছবি বুলি গণ্য কৰে, তথাপিও কিছুমান সূত্ৰই দাবী কৰে যে ইয়াৰ পিছত নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল। ছবিখনৰ পৰিচালকে এটা ছদ্মনাম ব্যৱহাৰ কৰি অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকলৰ নাম প্ৰকাশ নকৰাকৈয়ে থাকে। চিত্ৰগ্ৰহণৰ স্থান জনা নাযায় যদিও ইয়াৰ নিৰ্মাণ নিউ জাৰ্চিত হ'ব পাৰে। অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকলৰ পৰিচয়ৰ সন্দৰ্ভত দুটা পৰস্পৰ বিৰোধী তত্ত্বৰ উন্মেষ ঘটিছে: কিছুমান সূত্ৰৰ পৰা অনুমান কৰা হৈছে যে তেওঁলোক সামাজিক মৰ্যাদা কম আছিল, কিন্তু আন কিছুমানে ইয়াৰ বিপৰীত কথা কয়। কিনচে ইনষ্টিটিউটৰ সংগ্ৰহত ছবিখনৰ প্ৰিণ্ট আছে। মিউজিয়াম অৱ চেক্সৰ উদ্বোধনী অনুষ্ঠানত এ ফ্ৰী ৰাইড প্ৰদৰ্শন কৰা হয়। ২০০৪ চনতনিউয়ৰ্কৰ এগৰাকী শিল্পী লিজা অপেনহাইমে ছবিখন পুনৰ নিৰ্মাণ কৰে। 

[[File:A Free Ride (1915).ogv|thumb|এ ফ্ৰী ৰাইড]]

===১৯২০-ৰ পৰা ১৯৪০-ৰ দশকলৈ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ===
{{multiple image
| align = right
| total_width = 480
| image_style = border:none; 
| image1 = BrunetteStagFilm.ogv
| image2 = Blonde stag film.ogv
| footer = মহিলাসকলে ষ্ট্ৰিপটিজ প্ৰদৰ্শন কৰা দুখন ষ্টেগ ছবি
| direction = horizontal
}}
১৯২০ চনৰ নীৰৱ চিনেমাৰ যুগত পৰ্ণগ্ৰাফিক চিনেমা ব্যাপকভাৱে প্ৰচলিত আছিল আৰু প্ৰায়ে বেশ্যালয়ত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। 

'''Eveready Harton in Buried Treasure''' ১৯২৮ বা ১৯২৯ চনত [[আমেৰিকা]]ত নিৰ্মিত এখন আমেৰিকান প্ৰাপ্তবয়স্ক এনিমেটেড পৰ্ণগ্ৰাফিক হাস্যৰসাত্মক কাৰ্টুন চুটি ছবি। 

[[File:Eveready Harton in Buried Treasure.ogv|thumb|Eveready Harton in Buried Treasure]]

'''লে মেনেজ মডাৰ্নে ডি মেডাম বাটাৰফ্লাই''' হৈছে ১৯২০ চনত [[ফ্ৰান্স]]ৰ এখন ক'লা-বগা উভয়লিংগী, হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবি। উভয়লিংগ আৰু সমকামী যৌন সম্পৰ্ক সন্নিবিষ্ট কৰা আটাইতকৈ প্ৰাচীন প্ৰাপ্তবয়স্ক ছবি হিচাপে ই উল্লেখযোগ্য। 

[[File:Miss Butterfly.ogv|thumb|লে মেনেজ মডাৰ্নে ডি মেডাম বাটাৰফ্লাই]]

==পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ উদ্যোগ==
[[File:Porn Set 5.jpg|thumb|245x245px|২০০৭ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত যৌন সম্পৰ্ক প্ৰদৰ্শন কৰাৰ পূৰ্বে চেটত নিৰ্মিত &quot;নাটি আমেৰিকা&quot; উদ্যোগৰ ছবিত  কেলি চেজে মাইকি বাডাৰ্ছক প্ৰলোভিত কৰি আছে]]
[[File:Equinoxe tournage.jpg|thumb|২০১৫ চনত &quot;EquinoXe&quot; ছবিখনৰ চেটত পৰ্ণ অভিনেতা ফ্ৰান্সেস্কো মেলকমে পৰ্ণ অভিনেত্ৰী নিকিতা বেলুচি আৰু এলিছ লেৰয়ৰ ফটো তুলিছে|245x245px]]

===স্বাস্থ্যজনিত সমস্যা===
পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিত যৌন কাৰ্য্য পৰম্পৰাগতভাৱে [[কণ্ডম]]ৰ ব্যৱহাৰ নকৰাকৈয়ে কৰা হয়, ইয়াৰ লগত পৰিবেশকসকলৰ মাজত যৌন সংক্ৰামক ৰোগৰ আশংকাও থাকে। ১৯৮৬ চনত এইচ আই ভি সংক্ৰমণৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিছিল যাৰ ফলত কেইবাগৰাকীও অভিনেতা-অভিনেত্ৰীৰ এইডছৰ দ্বাৰা মৃত্যু হৈছিল। ইয়াৰ ফলত ১৯৯৮ চনত এডাল্ট ইণ্ডাষ্ট্ৰী মেডিকেল হেল্থ কেয়াৰ ফাউণ্ডেশ্যন (AIM)ৰ সৃষ্টি হয়, যিয়ে আমেৰিকাৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ উদ্যোগত এটা নিৰীক্ষণ ব্যৱস্থা স্থাপন কৰাত সহায় কৰিছিল, য’ত পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ অভিনেতাসকলক প্ৰতি ৩০ দিনৰ মূৰে মূৰে এইচ আই ভি পৰীক্ষা কৰিবলগীয়া হৈছিল।&lt;ref&gt;{{cite book |last1=Basten |first1=Fred |last2=Holmes |first2=Laurie |last3=Holmes |first3=John C. |title=Porn King: The John Holmes Story|year=1998|publisher=John Holmes Inc|isbn=978-1-880047-69-9}}&lt;/ref&gt;

==আৰু চাওক==
*[[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী|পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকল]]
*''[[:en:Pornographic film|Pornographic film]]''
*''[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Category:Pornographic_films Category:Pornographic films]''

==তথ্যসূত্ৰ==
&lt;references/&gt;

[[শ্ৰেণী:পৰ্ণগ্ৰাফি]]</text>
      <sha1>dsvg8x4uny7n42eehc5pq0l2x2pbv0s</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519320</id>
      <parentid>519319</parentid>
      <timestamp>2025-06-19T18:44:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Human Anubhav</username>
        <id>45073</id>
      </contributor>
      <origin>519320</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="23152" sha1="h199qonti6y1osbychjoa7tjfq43add" xml:space="preserve">&lt;div style=&quot;border: 1px solid #f00; background-color: #fee; padding: 1em; margin: 1em 0; &quot;&gt;
⚠️ '''সতৰ্কবাণী''': এই পৃষ্ঠাটোত ১৮+ তথ্য আছে, যি সকলো পাঠকৰ বাবে, বিশেষকৈ কম বয়সীয়া পাঠকৰ বাবে উপযোগী নহ’ব পাৰে। 
&lt;/div&gt;
'''পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ''' ''(কামুক চলচ্চিত্ৰ, প্ৰাপ্তবয়স্ক চলচ্চিত্ৰ, নীলা ছবি, যৌন সম্পৰ্কীয় চলচ্চিত্ৰ, বা ১৮+ ছবি)'' হৈছে এনে ছবি যিয়ে দৰ্শকক উত্তেজিত, আকৰ্ষণ বা সন্তুষ্ট কৰিবলৈ যৌন সম্পৰ্কীয় বিষয়বস্তুক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। [[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী]] (পৰ্ণষ্টাৰ)ৰ দ্বাৰা অভিনীত এই [[চলচ্চিত্ৰ]]সমূহে [[মানৱ যৌনতা]]ক মুক্তভাৱে প্ৰদৰ্শিত কৰে,&lt;ref&gt;Williams, Linda (1999). ''Hard Core: Power, Pleasure, and the &quot;Frenzy of the Visible&quot;''. University of California Press. ISBN 978-0-520-22361-0.&lt;/ref&gt; য'ত [[অনাভেদী যৌনক্ৰিয়া]] মুকলিকৈ দেখুওৱা হয়। সেয়ে এনে চলচ্চিত্ৰ প্ৰাপ্তবয়স্ক নোহোৱা ব্যক্তিৰ বাবে উপযুক্ত নহয়।&lt;ref&gt;McKee, Alan (2010). ''Pornography as Entertainment''. In Attwood, Feona (ed.). ''Mainstreaming Sex: The Sexualization of Western Culture''. I.B. Tauris. ISBN 978-1-84885-085-5.&lt;/ref&gt; তদুপৰি পৃথিৱীৰ বিভিন্ন দেশত এনে চলচ্চিত্ৰৰ ক্ষেত্ৰত সম্পূৰ্ণ নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰা হয়।&lt;ref&gt;Wikipedia contributors. &quot;Pornography laws by country.&quot; Wikipedia, The Free Encyclopedia. [https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country](https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country)&lt;/ref&gt; অৱশ্যে কিছুমান দেশত পৰ্ণ চলচ্চিত্ৰৰ উদ্যোগৰ ক্ষেত্ৰত কোনোধৰণৰ নিষেধাজ্ঞা নাই।&lt;ref&gt;McNair, Brian (2013). ''Porno? Chic! How Pornography Changed the World and Made it a Better Place''. Routledge. ISBN 978-0-415-52729-9.&lt;/ref&gt; 

পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিয়ে যৌন কল্পনাক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে আৰু সাধাৰণতে কামোদ্দীপকভাৱে উদ্দীপিত সামগ্ৰী যেনে নগ্নতা বা ফেটিছ (চফ্টক'ৰ) আৰু যৌন সম্পৰ্ক (হাৰ্ডক'ৰ) অন্তৰ্ভুক্ত কৰে। &quot;ইৰ'টিক&quot; আৰু &quot;পৰ্ণগ্ৰাফিক&quot; ছবিৰ মাজত কেতিয়াবা এটা পাৰ্থক্য এই ভিত্তিত কৰা হয় যে পিছৰ শ্ৰেণীটোত অধিক স্পষ্ট যৌনতা থাকে, আৰু কাহিনী কোৱাতকৈ উত্তেজনাৰ ওপৰত অধিক গুৰুত্ব দিয়া হয়; পাৰ্থক্যটো অতি বিষয়ভিত্তিক। 

উপলব্ধ চাহিদা আৰু [[প্ৰযুক্তি]]ৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি বিভিন্ন ফৰ্মেটত পৰম্পৰাগত ছবিৰ ষ্টক ফুটেজ থকা পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহ বিভিন্ন মাধ্যমত প্ৰস্তুত আৰু বিতৰণ কৰা হয়, যেনে- ঘৰুৱা ভিডিঅ' প্লেয়াৰ, ডিভিডি, [[ম'বাইল]] ডিভাইচ, [[ইণ্টাৰনেট]] পৰ্ণগ্ৰাফী (ইণ্টাৰনেট ডাউনলোড), কেবল টিভি আদি। পৰ্ণগ্ৰাফী প্ৰায়ে ডিভিডিত বিক্ৰী বা ভাড়াত দিয়া হয়; ইণ্টাৰনেট ষ্ট্ৰীমিং, বিশেষ চেনেল আৰু কেবল আৰু চেটেলাইটত পে-পাৰ-ভিউৰ জৰিয়তে দেখুওৱা হয়; আৰু দ্ৰুতগতিত নোহোৱা হৈ যোৱা প্ৰাপ্তবয়স্ক থিয়েটাৰতো দেখুওৱা হৈছিল। প্ৰায়ে সম্প্ৰচাৰ বা ছপা চেন্সৰশ্বিপ কমিছন, সাধাৰণ জনমত, ৰাজহুৱা শালীনতা আইন বা ধৰ্মীয় হেঁচা গোটৰ বাবে মূলসুঁতিৰ সংবাদ মাধ্যম বা মুক্তভাৱে প্ৰচাৰিত টেলিভিছনত অত্যধিক যৌনতাপূৰ্ণ বিষয়বস্তুৰ অনুমতি সাধাৰণতে দিয়া নহয়।

১৮৮০ চনত চলচ্চিত্ৰ আৱিষ্কাৰৰ পিছৰে পৰা ৰিস্ক কন্টেন্টৰ ছবি নিৰ্মাণ কৰা হৈছে। এনে ছবিৰ নিৰ্মাণ লাভজনক আছিল আৰু কেইবাজনো প্ৰযোজকে ইয়াৰ নিৰ্মাণত বিশেষজ্ঞতা লাভ কৰিছিল। সমাজৰ ভিতৰৰ বিভিন্ন গোটে এনে চিত্ৰণক অনৈতিক বুলি গণ্য কৰিছিল, ইয়াক &quot;পৰ্ণগ্ৰাফিক&quot; বুলি অভিহিত কৰিছিল, আৰু অন্যান্য অশ্লীলতা আইন অনুসৰি দমন কৰাৰ চেষ্টা কৰিছিল, বিভিন্ন মাত্ৰাত সফলতা লাভ কৰিছিল। এনে ছবি নিৰ্মাণ হৈয়েই থাকিল, আৰু কেৱল মাটিৰ তলৰ চেনেলৰ দ্বাৰাহে বিতৰণ কৰিব পৰা গ'ল। যিহেতু এনে চিনেমা চোৱাই সামাজিক কলংক কঢ়িয়াই লৈ ফুৰিছিল, সেয়েহে বেশ্যালয়, প্ৰাপ্তবয়স্ক চিনেমা হল, ষ্টেগ পাৰ্টি, ঘৰ, ব্যক্তিগত ক্লাব, নৈশ চিনেমা হলত চোৱা হৈছিল।

ঊনবিংশ শতিকাৰ (১৮৯৬ চনত মুক্তিপ্ৰাপ্ত) ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' হৈছে প্ৰথম পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ।&lt;ref&gt;Ramsaye, Terry (1926), ''A Million and One Nights: A History of the Motion Picture Through 1926'', Simon and Schuster Essandess paperback reprint, 1964, Location at Broadway and Thirty-Fourth: p. 117; 20-foot screen and gilded frame, p. 232&lt;/ref&gt;  ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' নামৰ ফৰাচী কামুক চুটি ছবিখনক এতিয়ালৈকে নিৰ্মিত কামুক ছবিসমূহৰ ভিতৰত অন্যতম বুলি গণ্য কৰা হয়। এই চলচ্চিত্ৰখনক সম্পূৰ্ণ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ শাৰীত স্থান দিব নোৱাৰি যদিও এইখন চলচ্চিত্ৰই পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ বাট মুকলি কৰিছিল।

১৯৭০ চনত পৰ্ণৰ সোণালী যুগত পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিক অৰ্ধ-বৈধতা প্ৰদান কৰা হৈছিল, ইমানেই যে এনে প্ৰডাকচনত অভিনয়ৰ বাবে পৰিচিত নোহোৱা অভিনেতাসকল অভিনেতা-অভিনেত্ৰীৰ সদস্য হ'ব (যদিও স্পষ্ট দৃশ্যত অংশগ্ৰহণ কৰাটো খুব কমেইহে);&lt;ref&gt;Two examples are [[Cameron Mitchell (actor)|Cameron Mitchell]] in ''Dixie Ray, Hollywood Star'' and comedian [[Richard Belzer]] in ''Cafe Flesh''.&lt;/ref&gt; ১৯৮০ চনৰ ভিতৰত ঘৰুৱা ভিডিঅ'ত পৰ্ণগ্ৰাফীৰ বহল বিতৰণ হয়। ১৯৯০ চনৰ শেষৰ ফালে আৰু ২০০০ চনৰ আৰম্ভণিতে ইণ্টাৰনেটৰ উত্থানে পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিৰ বিতৰণৰ ধৰণ সলনি কৰি পেলায়, যাৰ ফলত বিশ্বজুৰি চেন্সৰশ্বিপৰ ব্যৱস্থা আৰু &quot;অশ্লীলতা&quot;ৰ আইনী বিচাৰ জটিল হৈ পৰে।

[[File:Montre-moi du rose tournage 2.jpg|thumb|245x245px|পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবি Montre-moi du rose-ৰ দৃশ্য! (২০০৯)]]

==শ্ৰেণীবিভাজন==
পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহক সাধাৰণতে চফ্টক'ৰ বা হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফী হিচাপে শ্ৰেণীভুক্ত কৰা হয়। সাধাৰণতে, চফ্টক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফী হৈছে এনে পৰ্ণগ্ৰাফী যিয়ে স্পষ্ট যৌন কাৰ্যকলাপ, যৌন অনুপ্ৰৱেশ বা চৰম ফেটিচিজমক চিত্ৰিত নকৰে।&lt;ref name=&quot;Amis&quot;&gt;{{cite news |author=Amis |first=Martin |author-link=Martin Amis |date=17 March 2001 |title=A rough trade |work=[[Guardian.co.uk]] |url=https://www.theguardian.com/Archive/Article/0,4273,4153718,00.html |access-date=29 February 2012 |archive-date=24 May 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200524071906/https://www.theguardian.com/books/2001/mar/17/society.martinamis1 |url-status=live }}&lt;/ref&gt; সাধাৰণতে ইয়াত যৌন ইংগিতদায়ক পৰিস্থিতিত নগ্নতা বা আংশিক নগ্নতা থাকে। হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফী হৈছে অনুপ্ৰৱেশ বা চৰম ফেটিছ কাৰ্য্য বা দুয়োটাকে চিত্ৰিত কৰা পৰ্ণগ্ৰাফী। ইয়াত গ্ৰাফিক যৌন কাৰ্য্যকলাপ আৰু দৃশ্যমান অনুপ্ৰৱেশ থাকে।&lt;ref&gt;{{cite web |title=P20th Century Nudes in Art |url=http://www.arthistoryarchive.com/arthistory/modern/20th-Century-Nudes.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120215175749/http://www.arthistoryarchive.com/arthistory/modern/20th-Century-Nudes.html |archive-date=Feb 15, 2012 |access-date=29 February 2012 |publisher=The Art History Archive}}&lt;/ref&gt; পৰ্ণগ্ৰাফিক ৰচনাক হাৰ্ডকোৰ বুলি চিহ্নিত কৰা হয় যদিহে ইয়াত কোনো হাৰ্ডকোৰ বিষয়বস্তু থাকে।

পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহক সাধাৰণতে এনে উপশৈলীত ভাগ কৰা হয় যিয়ে ছবিখন আৰু অভিনেতাসকলে সৃষ্টি কৰিবলৈ চেষ্টা কৰা অন্তৰ্নিহিত বিষয়বস্তু বা যৌন কল্পনাৰ বৰ্ণনা কৰে। উপশৈলীসমূহক পৰিবেশকৰ বৈশিষ্ট্য বা ই যি ধৰণৰ যৌন কাৰ্য্যকলাপৰ ওপৰত মনোনিৱেশ কৰে, সেই ধৰণৰ ওপৰতো ভাগ কৰিব পাৰি আৰু প্ৰতিটো উপধাৰাই আকৰ্ষণ কৰা বজাৰত নহয়। উপশৈলীসমূহ সাধাৰণতে কিছুমান নিয়মৰ সৈতে মিল খায়, আৰু প্ৰত্যেকেই এটা বিশেষ দৰ্শকক আকৰ্ষণ কৰিব পাৰে।

==ইতিহাস==
===১৯০০ দশকৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ===
'''এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট''' হৈছে ১৯০৭ চনত জোহান শ্ব'ৱাৰ্জাৰে (১৮৮০-১৯১৪) তেওঁৰ ষ্টুডিঅ' চেটাৰ্ন-ফিল্ম কোম্পানীত পৰিচালনা কৰা এখন চুটি অষ্ট্ৰিয়া-হাংগেৰিয়ান পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ। 
[[File:&quot;Am Sklavenmarkt&quot;, a.k.a. &quot;The Slave Market&quot; (1906).webm|thumb|এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট]]

'''এল চাটাৰিঅ''' হ'ল ১৯০৭ চনৰ আশে-পাশে [[আৰ্জেণ্টিনা]]ত নিৰ্মাণ কৰা পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ, য'ত যৌনাংগৰ চৰম ক্ল'জ-আপৰ প্ৰথম ব্যৱহাৰ অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে। এজন লেখকে মত প্ৰকাশ কৰিছে যে ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে ১৯৩০ চনৰ [[কিউবা]]ৰ হ'ব পাৰে।&lt;ref&gt;{{cite book|last=Thompson|first=Dave|title=Black and White and Blue: Adult Cinema from the Victorian Age to the VCR|year=2007|publisher=ECW Press|location=Toronto, Ontario, Canada|isbn=9781554903023|pages=67–68|url=https://books.google.com/books?id=rBP6yjQwT8QC&amp;pg=PA67}}&lt;/ref&gt;

[[File:El Satario.webm|thumb|এল চাটাৰিঅ']]

===১৯০০ দশকৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ===
'''আম এবেণ্ড''' হৈছে বিংশ শতিকাৰ আৰম্ভণিৰ এখন জাৰ্মান ষ্টেগ ছবি, যি ১৯১০ চনত নিৰ্মিত হৈছিল। ১৯০৭ চনৰ পৰা ১৯১৫ চনৰ ভিতৰত নিৰ্মিত প্ৰাচীন হাৰ্ডকোৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহৰ ভিতৰত ই অন্যতম। 

[[File:Am Abend (1910).webm|thumb|আম এবেণ্ড]]

'''এ ফ্ৰী ৰাইড'''&lt;ref name=&quot;Slade9&quot;&gt;{{Harvnb|Slade|2001|p=9.}}&lt;/ref&gt; হৈছে নীৰৱ যুগৰ এখনষ্টেগ ছবি, যাক আটাইতকৈ প্ৰাচীন প্ৰচলিত আমেৰিকান হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চিনেমা বুলি গণ্য কৰা হয়। ইয়াত এজন মটৰচাইকেল আৰোহীয়ে দুগৰাকী মহিলাক পথৰ কাষৰ পৰা তুলি লৈ পিছলৈ তেওঁলোকৰ সৈতে কেইবাটাও যৌন কাৰ্য্যত লিপ্ত হোৱা দেখা গৈছে। যদিও বেছিভাগ পণ্ডিতে এ ফ্ৰী ৰাইডক ১৯১৫ চনৰ ছবি বুলি গণ্য কৰে, তথাপিও কিছুমান সূত্ৰই দাবী কৰে যে ইয়াৰ পিছত নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল। ছবিখনৰ পৰিচালকে এটা ছদ্মনাম ব্যৱহাৰ কৰি অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকলৰ নাম প্ৰকাশ নকৰাকৈয়ে থাকে। চিত্ৰগ্ৰহণৰ স্থান জনা নাযায় যদিও ইয়াৰ নিৰ্মাণ নিউ জাৰ্চিত হ'ব পাৰে। অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকলৰ পৰিচয়ৰ সন্দৰ্ভত দুটা পৰস্পৰ বিৰোধী তত্ত্বৰ উন্মেষ ঘটিছে: কিছুমান সূত্ৰৰ পৰা অনুমান কৰা হৈছে যে তেওঁলোক সামাজিক মৰ্যাদা কম আছিল, কিন্তু আন কিছুমানে ইয়াৰ বিপৰীত কথা কয়। কিনচে ইনষ্টিটিউটৰ সংগ্ৰহত ছবিখনৰ প্ৰিণ্ট আছে। মিউজিয়াম অৱ চেক্সৰ উদ্বোধনী অনুষ্ঠানত এ ফ্ৰী ৰাইড প্ৰদৰ্শন কৰা হয়। ২০০৪ চনতনিউয়ৰ্কৰ এগৰাকী শিল্পী লিজা অপেনহাইমে ছবিখন পুনৰ নিৰ্মাণ কৰে। 

[[File:A Free Ride (1915).ogv|thumb|এ ফ্ৰী ৰাইড]]

===১৯২০-ৰ পৰা ১৯৪০-ৰ দশকলৈ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ===
{{multiple image
| align = right
| total_width = 480
| image_style = border:none; 
| image1 = BrunetteStagFilm.ogv
| image2 = Blonde stag film.ogv
| footer = মহিলাসকলে ষ্ট্ৰিপটিজ প্ৰদৰ্শন কৰা দুখন ষ্টেগ ছবি
| direction = horizontal
}}
১৯২০ চনৰ নীৰৱ চিনেমাৰ যুগত পৰ্ণগ্ৰাফিক চিনেমা ব্যাপকভাৱে প্ৰচলিত আছিল আৰু প্ৰায়ে বেশ্যালয়ত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। 

'''Eveready Harton in Buried Treasure''' ১৯২৮ বা ১৯২৯ চনত [[আমেৰিকা]]ত নিৰ্মিত এখন আমেৰিকান প্ৰাপ্তবয়স্ক এনিমেটেড পৰ্ণগ্ৰাফিক হাস্যৰসাত্মক কাৰ্টুন চুটি ছবি। 

[[File:Eveready Harton in Buried Treasure.ogv|thumb|Eveready Harton in Buried Treasure]]

'''লে মেনেজ মডাৰ্নে ডি মেডাম বাটাৰফ্লাই''' হৈছে ১৯২০ চনত [[ফ্ৰান্স]]ৰ এখন ক'লা-বগা উভয়লিংগী, হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবি। উভয়লিংগ আৰু সমকামী যৌন সম্পৰ্ক সন্নিবিষ্ট কৰা আটাইতকৈ প্ৰাচীন প্ৰাপ্তবয়স্ক ছবি হিচাপে ই উল্লেখযোগ্য। 

[[File:Miss Butterfly.ogv|thumb|লে মেনেজ মডাৰ্নে ডি মেডাম বাটাৰফ্লাই]]

==পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ উদ্যোগ==
[[File:Porn Set 5.jpg|thumb|245x245px|২০০৭ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত যৌন সম্পৰ্ক প্ৰদৰ্শন কৰাৰ পূৰ্বে চেটত নিৰ্মিত &quot;নাটি আমেৰিকা&quot; উদ্যোগৰ ছবিত  কেলি চেজে মাইকি বাডাৰ্ছক প্ৰলোভিত কৰি আছে]]
[[File:Equinoxe tournage.jpg|thumb|২০১৫ চনত &quot;EquinoXe&quot; ছবিখনৰ চেটত পৰ্ণ অভিনেতা ফ্ৰান্সেস্কো মেলকমে পৰ্ণ অভিনেত্ৰী নিকিতা বেলুচি আৰু এলিছ লেৰয়ৰ ফটো তুলিছে|245x245px]]

===স্বাস্থ্যজনিত সমস্যা===
পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিত যৌন কাৰ্য্য পৰম্পৰাগতভাৱে [[কণ্ডম]]ৰ ব্যৱহাৰ নকৰাকৈয়ে কৰা হয়, ইয়াৰ লগত পৰিবেশকসকলৰ মাজত যৌন সংক্ৰামক ৰোগৰ আশংকাও থাকে। ১৯৮৬ চনত এইচ আই ভি সংক্ৰমণৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিছিল যাৰ ফলত কেইবাগৰাকীও অভিনেতা-অভিনেত্ৰীৰ এইডছৰ দ্বাৰা মৃত্যু হৈছিল। ইয়াৰ ফলত ১৯৯৮ চনত এডাল্ট ইণ্ডাষ্ট্ৰী মেডিকেল হেল্থ কেয়াৰ ফাউণ্ডেশ্যন (AIM)ৰ সৃষ্টি হয়, যিয়ে আমেৰিকাৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ উদ্যোগত এটা নিৰীক্ষণ ব্যৱস্থা স্থাপন কৰাত সহায় কৰিছিল, য’ত পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ অভিনেতাসকলক প্ৰতি ৩০ দিনৰ মূৰে মূৰে এইচ আই ভি পৰীক্ষা কৰিবলগীয়া হৈছিল।&lt;ref&gt;{{cite book |last1=Basten |first1=Fred |last2=Holmes |first2=Laurie |last3=Holmes |first3=John C. |title=Porn King: The John Holmes Story|year=1998|publisher=John Holmes Inc|isbn=978-1-880047-69-9}}&lt;/ref&gt;

==আৰু চাওক==
*[[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী|পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকল]]
*''[[:en:Pornographic film|Pornographic film]]''
*''[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Category:Pornographic_films Category:Pornographic films]''

==তথ্যসূত্ৰ==
&lt;references/&gt;

[[শ্ৰেণী:পৰ্ণগ্ৰাফি]]</text>
      <sha1>h199qonti6y1osbychjoa7tjfq43add</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519343</id>
      <parentid>519320</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T02:06:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>-chanakyakdas</username>
        <id>23408</id>
      </contributor>
      <origin>519343</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="22770" sha1="pui68iaqjtyz3m0i4nvp3oww3pninp9" xml:space="preserve">{{18+}}
'''পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ''' ''(কামুক চলচ্চিত্ৰ, প্ৰাপ্তবয়স্ক চলচ্চিত্ৰ, নীলা ছবি, যৌন সম্পৰ্কীয় চলচ্চিত্ৰ, বা ১৮+ ছবি)'' হৈছে এনে ছবি যিয়ে দৰ্শকক উত্তেজিত, আকৰ্ষণ বা সন্তুষ্ট কৰিবলৈ যৌন সম্পৰ্কীয় বিষয়বস্তুক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। [[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী]] (পৰ্ণষ্টাৰ)ৰ দ্বাৰা অভিনীত এই [[চলচ্চিত্ৰ]]সমূহে [[মানৱ যৌনতা]]ক মুক্তভাৱে প্ৰদৰ্শিত কৰে,&lt;ref&gt;Williams, Linda (1999). ''Hard Core: Power, Pleasure, and the &quot;Frenzy of the Visible&quot;''. University of California Press. ISBN 978-0-520-22361-0.&lt;/ref&gt; য'ত [[অনাভেদী যৌনক্ৰিয়া]] মুকলিকৈ দেখুওৱা হয়। সেয়ে এনে চলচ্চিত্ৰ প্ৰাপ্তবয়স্ক নোহোৱা ব্যক্তিৰ বাবে উপযুক্ত নহয়।&lt;ref&gt;McKee, Alan (2010). ''Pornography as Entertainment''. In Attwood, Feona (ed.). ''Mainstreaming Sex: The Sexualization of Western Culture''. I.B. Tauris. ISBN 978-1-84885-085-5.&lt;/ref&gt; তদুপৰি পৃথিৱীৰ বিভিন্ন দেশত এনে চলচ্চিত্ৰৰ ক্ষেত্ৰত সম্পূৰ্ণ নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰা হয়।&lt;ref&gt;Wikipedia contributors. &quot;Pornography laws by country.&quot; Wikipedia, The Free Encyclopedia. [https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country](https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country)&lt;/ref&gt; অৱশ্যে কিছুমান দেশত পৰ্ণ চলচ্চিত্ৰৰ উদ্যোগৰ ক্ষেত্ৰত কোনোধৰণৰ নিষেধাজ্ঞা নাই।&lt;ref&gt;McNair, Brian (2013). ''Porno? Chic! How Pornography Changed the World and Made it a Better Place''. Routledge. ISBN 978-0-415-52729-9.&lt;/ref&gt; 

পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিয়ে যৌন কল্পনাক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে আৰু সাধাৰণতে কামোদ্দীপকভাৱে উদ্দীপিত সামগ্ৰী যেনে নগ্নতা বা ফেটিছ (চফ্টক'ৰ) আৰু যৌন সম্পৰ্ক (হাৰ্ডক'ৰ) অন্তৰ্ভুক্ত কৰে। &quot;ইৰ'টিক&quot; আৰু &quot;পৰ্ণগ্ৰাফিক&quot; ছবিৰ মাজত কেতিয়াবা এটা পাৰ্থক্য এই ভিত্তিত কৰা হয় যে পিছৰ শ্ৰেণীটোত অধিক স্পষ্ট যৌনতা থাকে, আৰু কাহিনী কোৱাতকৈ উত্তেজনাৰ ওপৰত অধিক গুৰুত্ব দিয়া হয়; পাৰ্থক্যটো অতি বিষয়ভিত্তিক। 

উপলব্ধ চাহিদা আৰু [[প্ৰযুক্তি]]ৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি বিভিন্ন ফৰ্মেটত পৰম্পৰাগত ছবিৰ ষ্টক ফুটেজ থকা পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহ বিভিন্ন মাধ্যমত প্ৰস্তুত আৰু বিতৰণ কৰা হয়, যেনে- ঘৰুৱা ভিডিঅ' প্লেয়াৰ, ডিভিডি, [[ম'বাইল]] ডিভাইচ, [[ইণ্টাৰনেট]] পৰ্ণগ্ৰাফী (ইণ্টাৰনেট ডাউনলোড), কেবল টিভি আদি। পৰ্ণগ্ৰাফী প্ৰায়ে ডিভিডিত বিক্ৰী বা ভাড়াত দিয়া হয়; ইণ্টাৰনেট ষ্ট্ৰীমিং, বিশেষ চেনেল আৰু কেবল আৰু চেটেলাইটত পে-পাৰ-ভিউৰ জৰিয়তে দেখুওৱা হয়; আৰু দ্ৰুতগতিত নোহোৱা হৈ যোৱা প্ৰাপ্তবয়স্ক থিয়েটাৰতো দেখুওৱা হৈছিল। প্ৰায়ে সম্প্ৰচাৰ বা ছপা চেন্সৰশ্বিপ কমিছন, সাধাৰণ জনমত, ৰাজহুৱা শালীনতা আইন বা ধৰ্মীয় হেঁচা গোটৰ বাবে মূলসুঁতিৰ সংবাদ মাধ্যম বা মুক্তভাৱে প্ৰচাৰিত টেলিভিছনত অত্যধিক যৌনতাপূৰ্ণ বিষয়বস্তুৰ অনুমতি সাধাৰণতে দিয়া নহয়।

১৮৮০ চনত চলচ্চিত্ৰ আৱিষ্কাৰৰ পিছৰে পৰা ৰিস্ক কন্টেন্টৰ ছবি নিৰ্মাণ কৰা হৈছে। এনে ছবিৰ নিৰ্মাণ লাভজনক আছিল আৰু কেইবাজনো প্ৰযোজকে ইয়াৰ নিৰ্মাণত বিশেষজ্ঞতা লাভ কৰিছিল। সমাজৰ ভিতৰৰ বিভিন্ন গোটে এনে চিত্ৰণক অনৈতিক বুলি গণ্য কৰিছিল, ইয়াক &quot;পৰ্ণগ্ৰাফিক&quot; বুলি অভিহিত কৰিছিল, আৰু অন্যান্য অশ্লীলতা আইন অনুসৰি দমন কৰাৰ চেষ্টা কৰিছিল, বিভিন্ন মাত্ৰাত সফলতা লাভ কৰিছিল। এনে ছবি নিৰ্মাণ হৈয়েই থাকিল, আৰু কেৱল মাটিৰ তলৰ চেনেলৰ দ্বাৰাহে বিতৰণ কৰিব পৰা গ'ল। যিহেতু এনে চিনেমা চোৱাই সামাজিক কলংক কঢ়িয়াই লৈ ফুৰিছিল, সেয়েহে বেশ্যালয়, প্ৰাপ্তবয়স্ক চিনেমা হল, ষ্টেগ পাৰ্টি, ঘৰ, ব্যক্তিগত ক্লাব, নৈশ চিনেমা হলত চোৱা হৈছিল।

ঊনবিংশ শতিকাৰ (১৮৯৬ চনত মুক্তিপ্ৰাপ্ত) ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' হৈছে প্ৰথম পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ।&lt;ref&gt;Ramsaye, Terry (1926), ''A Million and One Nights: A History of the Motion Picture Through 1926'', Simon and Schuster Essandess paperback reprint, 1964, Location at Broadway and Thirty-Fourth: p. 117; 20-foot screen and gilded frame, p. 232&lt;/ref&gt;  ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' নামৰ ফৰাচী কামুক চুটি ছবিখনক এতিয়ালৈকে নিৰ্মিত কামুক ছবিসমূহৰ ভিতৰত অন্যতম বুলি গণ্য কৰা হয়। এই চলচ্চিত্ৰখনক সম্পূৰ্ণ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ শাৰীত স্থান দিব নোৱাৰি যদিও এইখন চলচ্চিত্ৰই পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ বাট মুকলি কৰিছিল।

১৯৭০ চনত পৰ্ণৰ সোণালী যুগত পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিক অৰ্ধ-বৈধতা প্ৰদান কৰা হৈছিল, ইমানেই যে এনে প্ৰডাকচনত অভিনয়ৰ বাবে পৰিচিত নোহোৱা অভিনেতাসকল অভিনেতা-অভিনেত্ৰীৰ সদস্য হ'ব (যদিও স্পষ্ট দৃশ্যত অংশগ্ৰহণ কৰাটো খুব কমেইহে);&lt;ref&gt;Two examples are [[Cameron Mitchell (actor)|Cameron Mitchell]] in ''Dixie Ray, Hollywood Star'' and comedian [[Richard Belzer]] in ''Cafe Flesh''.&lt;/ref&gt; ১৯৮০ চনৰ ভিতৰত ঘৰুৱা ভিডিঅ'ত পৰ্ণগ্ৰাফীৰ বহল বিতৰণ হয়। ১৯৯০ চনৰ শেষৰ ফালে আৰু ২০০০ চনৰ আৰম্ভণিতে ইণ্টাৰনেটৰ উত্থানে পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিৰ বিতৰণৰ ধৰণ সলনি কৰি পেলায়, যাৰ ফলত বিশ্বজুৰি চেন্সৰশ্বিপৰ ব্যৱস্থা আৰু &quot;অশ্লীলতা&quot;ৰ আইনী বিচাৰ জটিল হৈ পৰে।

[[File:Montre-moi du rose tournage 2.jpg|thumb|245x245px|পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবি Montre-moi du rose-ৰ দৃশ্য! (২০০৯)]]

==শ্ৰেণীবিভাজন==
পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহক সাধাৰণতে চফ্টক'ৰ বা হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফী হিচাপে শ্ৰেণীভুক্ত কৰা হয়। সাধাৰণতে, চফ্টক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফী হৈছে এনে পৰ্ণগ্ৰাফী যিয়ে স্পষ্ট যৌন কাৰ্যকলাপ, যৌন অনুপ্ৰৱেশ বা চৰম ফেটিচিজমক চিত্ৰিত নকৰে।&lt;ref name=&quot;Amis&quot;&gt;{{cite news |author=Amis |first=Martin |author-link=Martin Amis |date=17 March 2001 |title=A rough trade |work=[[Guardian.co.uk]] |url=https://www.theguardian.com/Archive/Article/0,4273,4153718,00.html |access-date=29 February 2012 |archive-date=24 May 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200524071906/https://www.theguardian.com/books/2001/mar/17/society.martinamis1 |url-status=live }}&lt;/ref&gt; সাধাৰণতে ইয়াত যৌন ইংগিতদায়ক পৰিস্থিতিত নগ্নতা বা আংশিক নগ্নতা থাকে। হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফী হৈছে অনুপ্ৰৱেশ বা চৰম ফেটিছ কাৰ্য্য বা দুয়োটাকে চিত্ৰিত কৰা পৰ্ণগ্ৰাফী। ইয়াত গ্ৰাফিক যৌন কাৰ্য্যকলাপ আৰু দৃশ্যমান অনুপ্ৰৱেশ থাকে।&lt;ref&gt;{{cite web |title=P20th Century Nudes in Art |url=http://www.arthistoryarchive.com/arthistory/modern/20th-Century-Nudes.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120215175749/http://www.arthistoryarchive.com/arthistory/modern/20th-Century-Nudes.html |archive-date=Feb 15, 2012 |access-date=29 February 2012 |publisher=The Art History Archive}}&lt;/ref&gt; পৰ্ণগ্ৰাফিক ৰচনাক হাৰ্ডকোৰ বুলি চিহ্নিত কৰা হয় যদিহে ইয়াত কোনো হাৰ্ডকোৰ বিষয়বস্তু থাকে।

পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহক সাধাৰণতে এনে উপশৈলীত ভাগ কৰা হয় যিয়ে ছবিখন আৰু অভিনেতাসকলে সৃষ্টি কৰিবলৈ চেষ্টা কৰা অন্তৰ্নিহিত বিষয়বস্তু বা যৌন কল্পনাৰ বৰ্ণনা কৰে। উপশৈলীসমূহক পৰিবেশকৰ বৈশিষ্ট্য বা ই যি ধৰণৰ যৌন কাৰ্য্যকলাপৰ ওপৰত মনোনিৱেশ কৰে, সেই ধৰণৰ ওপৰতো ভাগ কৰিব পাৰি আৰু প্ৰতিটো উপধাৰাই আকৰ্ষণ কৰা বজাৰত নহয়। উপশৈলীসমূহ সাধাৰণতে কিছুমান নিয়মৰ সৈতে মিল খায়, আৰু প্ৰত্যেকেই এটা বিশেষ দৰ্শকক আকৰ্ষণ কৰিব পাৰে।

==ইতিহাস==
===১৯০০ দশকৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ===
'''এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট''' হৈছে ১৯০৭ চনত জোহান শ্ব'ৱাৰ্জাৰে (১৮৮০-১৯১৪) তেওঁৰ ষ্টুডিঅ' চেটাৰ্ন-ফিল্ম কোম্পানীত পৰিচালনা কৰা এখন চুটি অষ্ট্ৰিয়া-হাংগেৰিয়ান পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ। 
[[File:&quot;Am Sklavenmarkt&quot;, a.k.a. &quot;The Slave Market&quot; (1906).webm|thumb|এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট]]

'''এল চাটাৰিঅ''' হ'ল ১৯০৭ চনৰ আশে-পাশে [[আৰ্জেণ্টিনা]]ত নিৰ্মাণ কৰা পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ, য'ত যৌনাংগৰ চৰম ক্ল'জ-আপৰ প্ৰথম ব্যৱহাৰ অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে। এজন লেখকে মত প্ৰকাশ কৰিছে যে ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে ১৯৩০ চনৰ [[কিউবা]]ৰ হ'ব পাৰে।&lt;ref&gt;{{cite book|last=Thompson|first=Dave|title=Black and White and Blue: Adult Cinema from the Victorian Age to the VCR|year=2007|publisher=ECW Press|location=Toronto, Ontario, Canada|isbn=9781554903023|pages=67–68|url=https://books.google.com/books?id=rBP6yjQwT8QC&amp;pg=PA67}}&lt;/ref&gt;

[[File:El Satario.webm|thumb|এল চাটাৰিঅ']]

===১৯০০ দশকৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ===
'''আম এবেণ্ড''' হৈছে বিংশ শতিকাৰ আৰম্ভণিৰ এখন জাৰ্মান ষ্টেগ ছবি, যি ১৯১০ চনত নিৰ্মিত হৈছিল। ১৯০৭ চনৰ পৰা ১৯১৫ চনৰ ভিতৰত নিৰ্মিত প্ৰাচীন হাৰ্ডকোৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহৰ ভিতৰত ই অন্যতম। 

[[File:Am Abend (1910).webm|thumb|আম এবেণ্ড]]

'''এ ফ্ৰী ৰাইড'''&lt;ref name=&quot;Slade9&quot;&gt;{{Harvnb|Slade|2001|p=9.}}&lt;/ref&gt; হৈছে নীৰৱ যুগৰ এখনষ্টেগ ছবি, যাক আটাইতকৈ প্ৰাচীন প্ৰচলিত আমেৰিকান হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চিনেমা বুলি গণ্য কৰা হয়। ইয়াত এজন মটৰচাইকেল আৰোহীয়ে দুগৰাকী মহিলাক পথৰ কাষৰ পৰা তুলি লৈ পিছলৈ তেওঁলোকৰ সৈতে কেইবাটাও যৌন কাৰ্য্যত লিপ্ত হোৱা দেখা গৈছে। যদিও বেছিভাগ পণ্ডিতে এ ফ্ৰী ৰাইডক ১৯১৫ চনৰ ছবি বুলি গণ্য কৰে, তথাপিও কিছুমান সূত্ৰই দাবী কৰে যে ইয়াৰ পিছত নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল। ছবিখনৰ পৰিচালকে এটা ছদ্মনাম ব্যৱহাৰ কৰি অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকলৰ নাম প্ৰকাশ নকৰাকৈয়ে থাকে। চিত্ৰগ্ৰহণৰ স্থান জনা নাযায় যদিও ইয়াৰ নিৰ্মাণ নিউ জাৰ্চিত হ'ব পাৰে। অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকলৰ পৰিচয়ৰ সন্দৰ্ভত দুটা পৰস্পৰ বিৰোধী তত্ত্বৰ উন্মেষ ঘটিছে: কিছুমান সূত্ৰৰ পৰা অনুমান কৰা হৈছে যে তেওঁলোক সামাজিক মৰ্যাদা কম আছিল, কিন্তু আন কিছুমানে ইয়াৰ বিপৰীত কথা কয়। কিনচে ইনষ্টিটিউটৰ সংগ্ৰহত ছবিখনৰ প্ৰিণ্ট আছে। মিউজিয়াম অৱ চেক্সৰ উদ্বোধনী অনুষ্ঠানত এ ফ্ৰী ৰাইড প্ৰদৰ্শন কৰা হয়। ২০০৪ চনতনিউয়ৰ্কৰ এগৰাকী শিল্পী লিজা অপেনহাইমে ছবিখন পুনৰ নিৰ্মাণ কৰে। 

[[File:A Free Ride (1915).ogv|thumb|এ ফ্ৰী ৰাইড]]

===১৯২০-ৰ পৰা ১৯৪০-ৰ দশকলৈ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ===
{{multiple image
| align = right
| total_width = 480
| image_style = border:none; 
| image1 = BrunetteStagFilm.ogv
| image2 = Blonde stag film.ogv
| footer = মহিলাসকলে ষ্ট্ৰিপটিজ প্ৰদৰ্শন কৰা দুখন ষ্টেগ ছবি
| direction = horizontal
}}
১৯২০ চনৰ নীৰৱ চিনেমাৰ যুগত পৰ্ণগ্ৰাফিক চিনেমা ব্যাপকভাৱে প্ৰচলিত আছিল আৰু প্ৰায়ে বেশ্যালয়ত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। 

'''Eveready Harton in Buried Treasure''' ১৯২৮ বা ১৯২৯ চনত [[আমেৰিকা]]ত নিৰ্মিত এখন আমেৰিকান প্ৰাপ্তবয়স্ক এনিমেটেড পৰ্ণগ্ৰাফিক হাস্যৰসাত্মক কাৰ্টুন চুটি ছবি। 

[[File:Eveready Harton in Buried Treasure.ogv|thumb|Eveready Harton in Buried Treasure]]

'''লে মেনেজ মডাৰ্নে ডি মেডাম বাটাৰফ্লাই''' হৈছে ১৯২০ চনত [[ফ্ৰান্স]]ৰ এখন ক'লা-বগা উভয়লিংগী, হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবি। উভয়লিংগ আৰু সমকামী যৌন সম্পৰ্ক সন্নিবিষ্ট কৰা আটাইতকৈ প্ৰাচীন প্ৰাপ্তবয়স্ক ছবি হিচাপে ই উল্লেখযোগ্য। 

[[File:Miss Butterfly.ogv|thumb|লে মেনেজ মডাৰ্নে ডি মেডাম বাটাৰফ্লাই]]

==পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ উদ্যোগ==
[[File:Porn Set 5.jpg|thumb|245x245px|২০০৭ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত যৌন সম্পৰ্ক প্ৰদৰ্শন কৰাৰ পূৰ্বে চেটত নিৰ্মিত &quot;নাটি আমেৰিকা&quot; উদ্যোগৰ ছবিত  কেলি চেজে মাইকি বাডাৰ্ছক প্ৰলোভিত কৰি আছে]]
[[File:Equinoxe tournage.jpg|thumb|২০১৫ চনত &quot;EquinoXe&quot; ছবিখনৰ চেটত পৰ্ণ অভিনেতা ফ্ৰান্সেস্কো মেলকমে পৰ্ণ অভিনেত্ৰী নিকিতা বেলুচি আৰু এলিছ লেৰয়ৰ ফটো তুলিছে|245x245px]]

===স্বাস্থ্যজনিত সমস্যা===
পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিত যৌন কাৰ্য্য পৰম্পৰাগতভাৱে [[কণ্ডম]]ৰ ব্যৱহাৰ নকৰাকৈয়ে কৰা হয়, ইয়াৰ লগত পৰিবেশকসকলৰ মাজত যৌন সংক্ৰামক ৰোগৰ আশংকাও থাকে। ১৯৮৬ চনত এইচ আই ভি সংক্ৰমণৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিছিল যাৰ ফলত কেইবাগৰাকীও অভিনেতা-অভিনেত্ৰীৰ এইডছৰ দ্বাৰা মৃত্যু হৈছিল। ইয়াৰ ফলত ১৯৯৮ চনত এডাল্ট ইণ্ডাষ্ট্ৰী মেডিকেল হেল্থ কেয়াৰ ফাউণ্ডেশ্যন (AIM)ৰ সৃষ্টি হয়, যিয়ে আমেৰিকাৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ উদ্যোগত এটা নিৰীক্ষণ ব্যৱস্থা স্থাপন কৰাত সহায় কৰিছিল, য’ত পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ অভিনেতাসকলক প্ৰতি ৩০ দিনৰ মূৰে মূৰে এইচ আই ভি পৰীক্ষা কৰিবলগীয়া হৈছিল।&lt;ref&gt;{{cite book |last1=Basten |first1=Fred |last2=Holmes |first2=Laurie |last3=Holmes |first3=John C. |title=Porn King: The John Holmes Story|year=1998|publisher=John Holmes Inc|isbn=978-1-880047-69-9}}&lt;/ref&gt;

==আৰু চাওক==
*[[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী|পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকল]]
*''[[:en:Pornographic film|Pornographic film]]''
*''[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Category:Pornographic_films Category:Pornographic films]''

==তথ্যসূত্ৰ==
&lt;references/&gt;

[[শ্ৰেণী:পৰ্ণগ্ৰাফি]]</text>
      <sha1>pui68iaqjtyz3m0i4nvp3oww3pninp9</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519345</id>
      <parentid>519343</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T02:17:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>added [[Category:মানৱ যৌনতা]] using [[WP:HC|HotCat]]</comment>
      <origin>519345</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="22822" sha1="kwei71c8lyfbgf3d4s8d52mnww1p9ta" xml:space="preserve">{{18+}}
'''পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ''' ''(কামুক চলচ্চিত্ৰ, প্ৰাপ্তবয়স্ক চলচ্চিত্ৰ, নীলা ছবি, যৌন সম্পৰ্কীয় চলচ্চিত্ৰ, বা ১৮+ ছবি)'' হৈছে এনে ছবি যিয়ে দৰ্শকক উত্তেজিত, আকৰ্ষণ বা সন্তুষ্ট কৰিবলৈ যৌন সম্পৰ্কীয় বিষয়বস্তুক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। [[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী]] (পৰ্ণষ্টাৰ)ৰ দ্বাৰা অভিনীত এই [[চলচ্চিত্ৰ]]সমূহে [[মানৱ যৌনতা]]ক মুক্তভাৱে প্ৰদৰ্শিত কৰে,&lt;ref&gt;Williams, Linda (1999). ''Hard Core: Power, Pleasure, and the &quot;Frenzy of the Visible&quot;''. University of California Press. ISBN 978-0-520-22361-0.&lt;/ref&gt; য'ত [[অনাভেদী যৌনক্ৰিয়া]] মুকলিকৈ দেখুওৱা হয়। সেয়ে এনে চলচ্চিত্ৰ প্ৰাপ্তবয়স্ক নোহোৱা ব্যক্তিৰ বাবে উপযুক্ত নহয়।&lt;ref&gt;McKee, Alan (2010). ''Pornography as Entertainment''. In Attwood, Feona (ed.). ''Mainstreaming Sex: The Sexualization of Western Culture''. I.B. Tauris. ISBN 978-1-84885-085-5.&lt;/ref&gt; তদুপৰি পৃথিৱীৰ বিভিন্ন দেশত এনে চলচ্চিত্ৰৰ ক্ষেত্ৰত সম্পূৰ্ণ নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰা হয়।&lt;ref&gt;Wikipedia contributors. &quot;Pornography laws by country.&quot; Wikipedia, The Free Encyclopedia. [https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country](https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country)&lt;/ref&gt; অৱশ্যে কিছুমান দেশত পৰ্ণ চলচ্চিত্ৰৰ উদ্যোগৰ ক্ষেত্ৰত কোনোধৰণৰ নিষেধাজ্ঞা নাই।&lt;ref&gt;McNair, Brian (2013). ''Porno? Chic! How Pornography Changed the World and Made it a Better Place''. Routledge. ISBN 978-0-415-52729-9.&lt;/ref&gt; 

পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিয়ে যৌন কল্পনাক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে আৰু সাধাৰণতে কামোদ্দীপকভাৱে উদ্দীপিত সামগ্ৰী যেনে নগ্নতা বা ফেটিছ (চফ্টক'ৰ) আৰু যৌন সম্পৰ্ক (হাৰ্ডক'ৰ) অন্তৰ্ভুক্ত কৰে। &quot;ইৰ'টিক&quot; আৰু &quot;পৰ্ণগ্ৰাফিক&quot; ছবিৰ মাজত কেতিয়াবা এটা পাৰ্থক্য এই ভিত্তিত কৰা হয় যে পিছৰ শ্ৰেণীটোত অধিক স্পষ্ট যৌনতা থাকে, আৰু কাহিনী কোৱাতকৈ উত্তেজনাৰ ওপৰত অধিক গুৰুত্ব দিয়া হয়; পাৰ্থক্যটো অতি বিষয়ভিত্তিক। 

উপলব্ধ চাহিদা আৰু [[প্ৰযুক্তি]]ৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি বিভিন্ন ফৰ্মেটত পৰম্পৰাগত ছবিৰ ষ্টক ফুটেজ থকা পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহ বিভিন্ন মাধ্যমত প্ৰস্তুত আৰু বিতৰণ কৰা হয়, যেনে- ঘৰুৱা ভিডিঅ' প্লেয়াৰ, ডিভিডি, [[ম'বাইল]] ডিভাইচ, [[ইণ্টাৰনেট]] পৰ্ণগ্ৰাফী (ইণ্টাৰনেট ডাউনলোড), কেবল টিভি আদি। পৰ্ণগ্ৰাফী প্ৰায়ে ডিভিডিত বিক্ৰী বা ভাড়াত দিয়া হয়; ইণ্টাৰনেট ষ্ট্ৰীমিং, বিশেষ চেনেল আৰু কেবল আৰু চেটেলাইটত পে-পাৰ-ভিউৰ জৰিয়তে দেখুওৱা হয়; আৰু দ্ৰুতগতিত নোহোৱা হৈ যোৱা প্ৰাপ্তবয়স্ক থিয়েটাৰতো দেখুওৱা হৈছিল। প্ৰায়ে সম্প্ৰচাৰ বা ছপা চেন্সৰশ্বিপ কমিছন, সাধাৰণ জনমত, ৰাজহুৱা শালীনতা আইন বা ধৰ্মীয় হেঁচা গোটৰ বাবে মূলসুঁতিৰ সংবাদ মাধ্যম বা মুক্তভাৱে প্ৰচাৰিত টেলিভিছনত অত্যধিক যৌনতাপূৰ্ণ বিষয়বস্তুৰ অনুমতি সাধাৰণতে দিয়া নহয়।

১৮৮০ চনত চলচ্চিত্ৰ আৱিষ্কাৰৰ পিছৰে পৰা ৰিস্ক কন্টেন্টৰ ছবি নিৰ্মাণ কৰা হৈছে। এনে ছবিৰ নিৰ্মাণ লাভজনক আছিল আৰু কেইবাজনো প্ৰযোজকে ইয়াৰ নিৰ্মাণত বিশেষজ্ঞতা লাভ কৰিছিল। সমাজৰ ভিতৰৰ বিভিন্ন গোটে এনে চিত্ৰণক অনৈতিক বুলি গণ্য কৰিছিল, ইয়াক &quot;পৰ্ণগ্ৰাফিক&quot; বুলি অভিহিত কৰিছিল, আৰু অন্যান্য অশ্লীলতা আইন অনুসৰি দমন কৰাৰ চেষ্টা কৰিছিল, বিভিন্ন মাত্ৰাত সফলতা লাভ কৰিছিল। এনে ছবি নিৰ্মাণ হৈয়েই থাকিল, আৰু কেৱল মাটিৰ তলৰ চেনেলৰ দ্বাৰাহে বিতৰণ কৰিব পৰা গ'ল। যিহেতু এনে চিনেমা চোৱাই সামাজিক কলংক কঢ়িয়াই লৈ ফুৰিছিল, সেয়েহে বেশ্যালয়, প্ৰাপ্তবয়স্ক চিনেমা হল, ষ্টেগ পাৰ্টি, ঘৰ, ব্যক্তিগত ক্লাব, নৈশ চিনেমা হলত চোৱা হৈছিল।

ঊনবিংশ শতিকাৰ (১৮৯৬ চনত মুক্তিপ্ৰাপ্ত) ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' হৈছে প্ৰথম পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ।&lt;ref&gt;Ramsaye, Terry (1926), ''A Million and One Nights: A History of the Motion Picture Through 1926'', Simon and Schuster Essandess paperback reprint, 1964, Location at Broadway and Thirty-Fourth: p. 117; 20-foot screen and gilded frame, p. 232&lt;/ref&gt;  ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' নামৰ ফৰাচী কামুক চুটি ছবিখনক এতিয়ালৈকে নিৰ্মিত কামুক ছবিসমূহৰ ভিতৰত অন্যতম বুলি গণ্য কৰা হয়। এই চলচ্চিত্ৰখনক সম্পূৰ্ণ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ শাৰীত স্থান দিব নোৱাৰি যদিও এইখন চলচ্চিত্ৰই পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ বাট মুকলি কৰিছিল।

১৯৭০ চনত পৰ্ণৰ সোণালী যুগত পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিক অৰ্ধ-বৈধতা প্ৰদান কৰা হৈছিল, ইমানেই যে এনে প্ৰডাকচনত অভিনয়ৰ বাবে পৰিচিত নোহোৱা অভিনেতাসকল অভিনেতা-অভিনেত্ৰীৰ সদস্য হ'ব (যদিও স্পষ্ট দৃশ্যত অংশগ্ৰহণ কৰাটো খুব কমেইহে);&lt;ref&gt;Two examples are [[Cameron Mitchell (actor)|Cameron Mitchell]] in ''Dixie Ray, Hollywood Star'' and comedian [[Richard Belzer]] in ''Cafe Flesh''.&lt;/ref&gt; ১৯৮০ চনৰ ভিতৰত ঘৰুৱা ভিডিঅ'ত পৰ্ণগ্ৰাফীৰ বহল বিতৰণ হয়। ১৯৯০ চনৰ শেষৰ ফালে আৰু ২০০০ চনৰ আৰম্ভণিতে ইণ্টাৰনেটৰ উত্থানে পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিৰ বিতৰণৰ ধৰণ সলনি কৰি পেলায়, যাৰ ফলত বিশ্বজুৰি চেন্সৰশ্বিপৰ ব্যৱস্থা আৰু &quot;অশ্লীলতা&quot;ৰ আইনী বিচাৰ জটিল হৈ পৰে।

[[File:Montre-moi du rose tournage 2.jpg|thumb|245x245px|পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবি Montre-moi du rose-ৰ দৃশ্য! (২০০৯)]]

==শ্ৰেণীবিভাজন==
পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহক সাধাৰণতে চফ্টক'ৰ বা হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফী হিচাপে শ্ৰেণীভুক্ত কৰা হয়। সাধাৰণতে, চফ্টক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফী হৈছে এনে পৰ্ণগ্ৰাফী যিয়ে স্পষ্ট যৌন কাৰ্যকলাপ, যৌন অনুপ্ৰৱেশ বা চৰম ফেটিচিজমক চিত্ৰিত নকৰে।&lt;ref name=&quot;Amis&quot;&gt;{{cite news |author=Amis |first=Martin |author-link=Martin Amis |date=17 March 2001 |title=A rough trade |work=[[Guardian.co.uk]] |url=https://www.theguardian.com/Archive/Article/0,4273,4153718,00.html |access-date=29 February 2012 |archive-date=24 May 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200524071906/https://www.theguardian.com/books/2001/mar/17/society.martinamis1 |url-status=live }}&lt;/ref&gt; সাধাৰণতে ইয়াত যৌন ইংগিতদায়ক পৰিস্থিতিত নগ্নতা বা আংশিক নগ্নতা থাকে। হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফী হৈছে অনুপ্ৰৱেশ বা চৰম ফেটিছ কাৰ্য্য বা দুয়োটাকে চিত্ৰিত কৰা পৰ্ণগ্ৰাফী। ইয়াত গ্ৰাফিক যৌন কাৰ্য্যকলাপ আৰু দৃশ্যমান অনুপ্ৰৱেশ থাকে।&lt;ref&gt;{{cite web |title=P20th Century Nudes in Art |url=http://www.arthistoryarchive.com/arthistory/modern/20th-Century-Nudes.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120215175749/http://www.arthistoryarchive.com/arthistory/modern/20th-Century-Nudes.html |archive-date=Feb 15, 2012 |access-date=29 February 2012 |publisher=The Art History Archive}}&lt;/ref&gt; পৰ্ণগ্ৰাফিক ৰচনাক হাৰ্ডকোৰ বুলি চিহ্নিত কৰা হয় যদিহে ইয়াত কোনো হাৰ্ডকোৰ বিষয়বস্তু থাকে।

পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহক সাধাৰণতে এনে উপশৈলীত ভাগ কৰা হয় যিয়ে ছবিখন আৰু অভিনেতাসকলে সৃষ্টি কৰিবলৈ চেষ্টা কৰা অন্তৰ্নিহিত বিষয়বস্তু বা যৌন কল্পনাৰ বৰ্ণনা কৰে। উপশৈলীসমূহক পৰিবেশকৰ বৈশিষ্ট্য বা ই যি ধৰণৰ যৌন কাৰ্য্যকলাপৰ ওপৰত মনোনিৱেশ কৰে, সেই ধৰণৰ ওপৰতো ভাগ কৰিব পাৰি আৰু প্ৰতিটো উপধাৰাই আকৰ্ষণ কৰা বজাৰত নহয়। উপশৈলীসমূহ সাধাৰণতে কিছুমান নিয়মৰ সৈতে মিল খায়, আৰু প্ৰত্যেকেই এটা বিশেষ দৰ্শকক আকৰ্ষণ কৰিব পাৰে।

==ইতিহাস==
===১৯০০ দশকৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ===
'''এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট''' হৈছে ১৯০৭ চনত জোহান শ্ব'ৱাৰ্জাৰে (১৮৮০-১৯১৪) তেওঁৰ ষ্টুডিঅ' চেটাৰ্ন-ফিল্ম কোম্পানীত পৰিচালনা কৰা এখন চুটি অষ্ট্ৰিয়া-হাংগেৰিয়ান পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ। 
[[File:&quot;Am Sklavenmarkt&quot;, a.k.a. &quot;The Slave Market&quot; (1906).webm|thumb|এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট]]

'''এল চাটাৰিঅ''' হ'ল ১৯০৭ চনৰ আশে-পাশে [[আৰ্জেণ্টিনা]]ত নিৰ্মাণ কৰা পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ, য'ত যৌনাংগৰ চৰম ক্ল'জ-আপৰ প্ৰথম ব্যৱহাৰ অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে। এজন লেখকে মত প্ৰকাশ কৰিছে যে ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে ১৯৩০ চনৰ [[কিউবা]]ৰ হ'ব পাৰে।&lt;ref&gt;{{cite book|last=Thompson|first=Dave|title=Black and White and Blue: Adult Cinema from the Victorian Age to the VCR|year=2007|publisher=ECW Press|location=Toronto, Ontario, Canada|isbn=9781554903023|pages=67–68|url=https://books.google.com/books?id=rBP6yjQwT8QC&amp;pg=PA67}}&lt;/ref&gt;

[[File:El Satario.webm|thumb|এল চাটাৰিঅ']]

===১৯০০ দশকৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ===
'''আম এবেণ্ড''' হৈছে বিংশ শতিকাৰ আৰম্ভণিৰ এখন জাৰ্মান ষ্টেগ ছবি, যি ১৯১০ চনত নিৰ্মিত হৈছিল। ১৯০৭ চনৰ পৰা ১৯১৫ চনৰ ভিতৰত নিৰ্মিত প্ৰাচীন হাৰ্ডকোৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহৰ ভিতৰত ই অন্যতম। 

[[File:Am Abend (1910).webm|thumb|আম এবেণ্ড]]

'''এ ফ্ৰী ৰাইড'''&lt;ref name=&quot;Slade9&quot;&gt;{{Harvnb|Slade|2001|p=9.}}&lt;/ref&gt; হৈছে নীৰৱ যুগৰ এখনষ্টেগ ছবি, যাক আটাইতকৈ প্ৰাচীন প্ৰচলিত আমেৰিকান হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চিনেমা বুলি গণ্য কৰা হয়। ইয়াত এজন মটৰচাইকেল আৰোহীয়ে দুগৰাকী মহিলাক পথৰ কাষৰ পৰা তুলি লৈ পিছলৈ তেওঁলোকৰ সৈতে কেইবাটাও যৌন কাৰ্য্যত লিপ্ত হোৱা দেখা গৈছে। যদিও বেছিভাগ পণ্ডিতে এ ফ্ৰী ৰাইডক ১৯১৫ চনৰ ছবি বুলি গণ্য কৰে, তথাপিও কিছুমান সূত্ৰই দাবী কৰে যে ইয়াৰ পিছত নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল। ছবিখনৰ পৰিচালকে এটা ছদ্মনাম ব্যৱহাৰ কৰি অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকলৰ নাম প্ৰকাশ নকৰাকৈয়ে থাকে। চিত্ৰগ্ৰহণৰ স্থান জনা নাযায় যদিও ইয়াৰ নিৰ্মাণ নিউ জাৰ্চিত হ'ব পাৰে। অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকলৰ পৰিচয়ৰ সন্দৰ্ভত দুটা পৰস্পৰ বিৰোধী তত্ত্বৰ উন্মেষ ঘটিছে: কিছুমান সূত্ৰৰ পৰা অনুমান কৰা হৈছে যে তেওঁলোক সামাজিক মৰ্যাদা কম আছিল, কিন্তু আন কিছুমানে ইয়াৰ বিপৰীত কথা কয়। কিনচে ইনষ্টিটিউটৰ সংগ্ৰহত ছবিখনৰ প্ৰিণ্ট আছে। মিউজিয়াম অৱ চেক্সৰ উদ্বোধনী অনুষ্ঠানত এ ফ্ৰী ৰাইড প্ৰদৰ্শন কৰা হয়। ২০০৪ চনতনিউয়ৰ্কৰ এগৰাকী শিল্পী লিজা অপেনহাইমে ছবিখন পুনৰ নিৰ্মাণ কৰে। 

[[File:A Free Ride (1915).ogv|thumb|এ ফ্ৰী ৰাইড]]

===১৯২০-ৰ পৰা ১৯৪০-ৰ দশকলৈ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ===
{{multiple image
| align = right
| total_width = 480
| image_style = border:none; 
| image1 = BrunetteStagFilm.ogv
| image2 = Blonde stag film.ogv
| footer = মহিলাসকলে ষ্ট্ৰিপটিজ প্ৰদৰ্শন কৰা দুখন ষ্টেগ ছবি
| direction = horizontal
}}
১৯২০ চনৰ নীৰৱ চিনেমাৰ যুগত পৰ্ণগ্ৰাফিক চিনেমা ব্যাপকভাৱে প্ৰচলিত আছিল আৰু প্ৰায়ে বেশ্যালয়ত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। 

'''Eveready Harton in Buried Treasure''' ১৯২৮ বা ১৯২৯ চনত [[আমেৰিকা]]ত নিৰ্মিত এখন আমেৰিকান প্ৰাপ্তবয়স্ক এনিমেটেড পৰ্ণগ্ৰাফিক হাস্যৰসাত্মক কাৰ্টুন চুটি ছবি। 

[[File:Eveready Harton in Buried Treasure.ogv|thumb|Eveready Harton in Buried Treasure]]

'''লে মেনেজ মডাৰ্নে ডি মেডাম বাটাৰফ্লাই''' হৈছে ১৯২০ চনত [[ফ্ৰান্স]]ৰ এখন ক'লা-বগা উভয়লিংগী, হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবি। উভয়লিংগ আৰু সমকামী যৌন সম্পৰ্ক সন্নিবিষ্ট কৰা আটাইতকৈ প্ৰাচীন প্ৰাপ্তবয়স্ক ছবি হিচাপে ই উল্লেখযোগ্য। 

[[File:Miss Butterfly.ogv|thumb|লে মেনেজ মডাৰ্নে ডি মেডাম বাটাৰফ্লাই]]

==পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ উদ্যোগ==
[[File:Porn Set 5.jpg|thumb|245x245px|২০০৭ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত যৌন সম্পৰ্ক প্ৰদৰ্শন কৰাৰ পূৰ্বে চেটত নিৰ্মিত &quot;নাটি আমেৰিকা&quot; উদ্যোগৰ ছবিত  কেলি চেজে মাইকি বাডাৰ্ছক প্ৰলোভিত কৰি আছে]]
[[File:Equinoxe tournage.jpg|thumb|২০১৫ চনত &quot;EquinoXe&quot; ছবিখনৰ চেটত পৰ্ণ অভিনেতা ফ্ৰান্সেস্কো মেলকমে পৰ্ণ অভিনেত্ৰী নিকিতা বেলুচি আৰু এলিছ লেৰয়ৰ ফটো তুলিছে|245x245px]]

===স্বাস্থ্যজনিত সমস্যা===
পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিত যৌন কাৰ্য্য পৰম্পৰাগতভাৱে [[কণ্ডম]]ৰ ব্যৱহাৰ নকৰাকৈয়ে কৰা হয়, ইয়াৰ লগত পৰিবেশকসকলৰ মাজত যৌন সংক্ৰামক ৰোগৰ আশংকাও থাকে। ১৯৮৬ চনত এইচ আই ভি সংক্ৰমণৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিছিল যাৰ ফলত কেইবাগৰাকীও অভিনেতা-অভিনেত্ৰীৰ এইডছৰ দ্বাৰা মৃত্যু হৈছিল। ইয়াৰ ফলত ১৯৯৮ চনত এডাল্ট ইণ্ডাষ্ট্ৰী মেডিকেল হেল্থ কেয়াৰ ফাউণ্ডেশ্যন (AIM)ৰ সৃষ্টি হয়, যিয়ে আমেৰিকাৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ উদ্যোগত এটা নিৰীক্ষণ ব্যৱস্থা স্থাপন কৰাত সহায় কৰিছিল, য’ত পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ অভিনেতাসকলক প্ৰতি ৩০ দিনৰ মূৰে মূৰে এইচ আই ভি পৰীক্ষা কৰিবলগীয়া হৈছিল।&lt;ref&gt;{{cite book |last1=Basten |first1=Fred |last2=Holmes |first2=Laurie |last3=Holmes |first3=John C. |title=Porn King: The John Holmes Story|year=1998|publisher=John Holmes Inc|isbn=978-1-880047-69-9}}&lt;/ref&gt;

==আৰু চাওক==
*[[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী|পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকল]]
*''[[:en:Pornographic film|Pornographic film]]''
*''[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Category:Pornographic_films Category:Pornographic films]''

==তথ্যসূত্ৰ==
&lt;references/&gt;

[[শ্ৰেণী:পৰ্ণগ্ৰাফি]]
[[শ্ৰেণী:মানৱ যৌনতা]]</text>
      <sha1>kwei71c8lyfbgf3d4s8d52mnww1p9ta</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519348</id>
      <parentid>519345</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T02:20:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>removed [[Category:মানৱ যৌনতা]] using [[WP:HC|HotCat]]</comment>
      <origin>519348</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="22770" sha1="pui68iaqjtyz3m0i4nvp3oww3pninp9" xml:space="preserve">{{18+}}
'''পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ''' ''(কামুক চলচ্চিত্ৰ, প্ৰাপ্তবয়স্ক চলচ্চিত্ৰ, নীলা ছবি, যৌন সম্পৰ্কীয় চলচ্চিত্ৰ, বা ১৮+ ছবি)'' হৈছে এনে ছবি যিয়ে দৰ্শকক উত্তেজিত, আকৰ্ষণ বা সন্তুষ্ট কৰিবলৈ যৌন সম্পৰ্কীয় বিষয়বস্তুক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। [[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী]] (পৰ্ণষ্টাৰ)ৰ দ্বাৰা অভিনীত এই [[চলচ্চিত্ৰ]]সমূহে [[মানৱ যৌনতা]]ক মুক্তভাৱে প্ৰদৰ্শিত কৰে,&lt;ref&gt;Williams, Linda (1999). ''Hard Core: Power, Pleasure, and the &quot;Frenzy of the Visible&quot;''. University of California Press. ISBN 978-0-520-22361-0.&lt;/ref&gt; য'ত [[অনাভেদী যৌনক্ৰিয়া]] মুকলিকৈ দেখুওৱা হয়। সেয়ে এনে চলচ্চিত্ৰ প্ৰাপ্তবয়স্ক নোহোৱা ব্যক্তিৰ বাবে উপযুক্ত নহয়।&lt;ref&gt;McKee, Alan (2010). ''Pornography as Entertainment''. In Attwood, Feona (ed.). ''Mainstreaming Sex: The Sexualization of Western Culture''. I.B. Tauris. ISBN 978-1-84885-085-5.&lt;/ref&gt; তদুপৰি পৃথিৱীৰ বিভিন্ন দেশত এনে চলচ্চিত্ৰৰ ক্ষেত্ৰত সম্পূৰ্ণ নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰা হয়।&lt;ref&gt;Wikipedia contributors. &quot;Pornography laws by country.&quot; Wikipedia, The Free Encyclopedia. [https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country](https://en.wikipedia.org/wiki/Pornography_laws_by_country)&lt;/ref&gt; অৱশ্যে কিছুমান দেশত পৰ্ণ চলচ্চিত্ৰৰ উদ্যোগৰ ক্ষেত্ৰত কোনোধৰণৰ নিষেধাজ্ঞা নাই।&lt;ref&gt;McNair, Brian (2013). ''Porno? Chic! How Pornography Changed the World and Made it a Better Place''. Routledge. ISBN 978-0-415-52729-9.&lt;/ref&gt; 

পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিয়ে যৌন কল্পনাক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে আৰু সাধাৰণতে কামোদ্দীপকভাৱে উদ্দীপিত সামগ্ৰী যেনে নগ্নতা বা ফেটিছ (চফ্টক'ৰ) আৰু যৌন সম্পৰ্ক (হাৰ্ডক'ৰ) অন্তৰ্ভুক্ত কৰে। &quot;ইৰ'টিক&quot; আৰু &quot;পৰ্ণগ্ৰাফিক&quot; ছবিৰ মাজত কেতিয়াবা এটা পাৰ্থক্য এই ভিত্তিত কৰা হয় যে পিছৰ শ্ৰেণীটোত অধিক স্পষ্ট যৌনতা থাকে, আৰু কাহিনী কোৱাতকৈ উত্তেজনাৰ ওপৰত অধিক গুৰুত্ব দিয়া হয়; পাৰ্থক্যটো অতি বিষয়ভিত্তিক। 

উপলব্ধ চাহিদা আৰু [[প্ৰযুক্তি]]ৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি বিভিন্ন ফৰ্মেটত পৰম্পৰাগত ছবিৰ ষ্টক ফুটেজ থকা পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহ বিভিন্ন মাধ্যমত প্ৰস্তুত আৰু বিতৰণ কৰা হয়, যেনে- ঘৰুৱা ভিডিঅ' প্লেয়াৰ, ডিভিডি, [[ম'বাইল]] ডিভাইচ, [[ইণ্টাৰনেট]] পৰ্ণগ্ৰাফী (ইণ্টাৰনেট ডাউনলোড), কেবল টিভি আদি। পৰ্ণগ্ৰাফী প্ৰায়ে ডিভিডিত বিক্ৰী বা ভাড়াত দিয়া হয়; ইণ্টাৰনেট ষ্ট্ৰীমিং, বিশেষ চেনেল আৰু কেবল আৰু চেটেলাইটত পে-পাৰ-ভিউৰ জৰিয়তে দেখুওৱা হয়; আৰু দ্ৰুতগতিত নোহোৱা হৈ যোৱা প্ৰাপ্তবয়স্ক থিয়েটাৰতো দেখুওৱা হৈছিল। প্ৰায়ে সম্প্ৰচাৰ বা ছপা চেন্সৰশ্বিপ কমিছন, সাধাৰণ জনমত, ৰাজহুৱা শালীনতা আইন বা ধৰ্মীয় হেঁচা গোটৰ বাবে মূলসুঁতিৰ সংবাদ মাধ্যম বা মুক্তভাৱে প্ৰচাৰিত টেলিভিছনত অত্যধিক যৌনতাপূৰ্ণ বিষয়বস্তুৰ অনুমতি সাধাৰণতে দিয়া নহয়।

১৮৮০ চনত চলচ্চিত্ৰ আৱিষ্কাৰৰ পিছৰে পৰা ৰিস্ক কন্টেন্টৰ ছবি নিৰ্মাণ কৰা হৈছে। এনে ছবিৰ নিৰ্মাণ লাভজনক আছিল আৰু কেইবাজনো প্ৰযোজকে ইয়াৰ নিৰ্মাণত বিশেষজ্ঞতা লাভ কৰিছিল। সমাজৰ ভিতৰৰ বিভিন্ন গোটে এনে চিত্ৰণক অনৈতিক বুলি গণ্য কৰিছিল, ইয়াক &quot;পৰ্ণগ্ৰাফিক&quot; বুলি অভিহিত কৰিছিল, আৰু অন্যান্য অশ্লীলতা আইন অনুসৰি দমন কৰাৰ চেষ্টা কৰিছিল, বিভিন্ন মাত্ৰাত সফলতা লাভ কৰিছিল। এনে ছবি নিৰ্মাণ হৈয়েই থাকিল, আৰু কেৱল মাটিৰ তলৰ চেনেলৰ দ্বাৰাহে বিতৰণ কৰিব পৰা গ'ল। যিহেতু এনে চিনেমা চোৱাই সামাজিক কলংক কঢ়িয়াই লৈ ফুৰিছিল, সেয়েহে বেশ্যালয়, প্ৰাপ্তবয়স্ক চিনেমা হল, ষ্টেগ পাৰ্টি, ঘৰ, ব্যক্তিগত ক্লাব, নৈশ চিনেমা হলত চোৱা হৈছিল।

ঊনবিংশ শতিকাৰ (১৮৯৬ চনত মুক্তিপ্ৰাপ্ত) ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' হৈছে প্ৰথম পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ।&lt;ref&gt;Ramsaye, Terry (1926), ''A Million and One Nights: A History of the Motion Picture Through 1926'', Simon and Schuster Essandess paperback reprint, 1964, Location at Broadway and Thirty-Fourth: p. 117; 20-foot screen and gilded frame, p. 232&lt;/ref&gt;  ''লে কৌচাৰ দে লা মাৰিয়ে'' নামৰ ফৰাচী কামুক চুটি ছবিখনক এতিয়ালৈকে নিৰ্মিত কামুক ছবিসমূহৰ ভিতৰত অন্যতম বুলি গণ্য কৰা হয়। এই চলচ্চিত্ৰখনক সম্পূৰ্ণ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ শাৰীত স্থান দিব নোৱাৰি যদিও এইখন চলচ্চিত্ৰই পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ বাট মুকলি কৰিছিল।

১৯৭০ চনত পৰ্ণৰ সোণালী যুগত পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিক অৰ্ধ-বৈধতা প্ৰদান কৰা হৈছিল, ইমানেই যে এনে প্ৰডাকচনত অভিনয়ৰ বাবে পৰিচিত নোহোৱা অভিনেতাসকল অভিনেতা-অভিনেত্ৰীৰ সদস্য হ'ব (যদিও স্পষ্ট দৃশ্যত অংশগ্ৰহণ কৰাটো খুব কমেইহে);&lt;ref&gt;Two examples are [[Cameron Mitchell (actor)|Cameron Mitchell]] in ''Dixie Ray, Hollywood Star'' and comedian [[Richard Belzer]] in ''Cafe Flesh''.&lt;/ref&gt; ১৯৮০ চনৰ ভিতৰত ঘৰুৱা ভিডিঅ'ত পৰ্ণগ্ৰাফীৰ বহল বিতৰণ হয়। ১৯৯০ চনৰ শেষৰ ফালে আৰু ২০০০ চনৰ আৰম্ভণিতে ইণ্টাৰনেটৰ উত্থানে পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিৰ বিতৰণৰ ধৰণ সলনি কৰি পেলায়, যাৰ ফলত বিশ্বজুৰি চেন্সৰশ্বিপৰ ব্যৱস্থা আৰু &quot;অশ্লীলতা&quot;ৰ আইনী বিচাৰ জটিল হৈ পৰে।

[[File:Montre-moi du rose tournage 2.jpg|thumb|245x245px|পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবি Montre-moi du rose-ৰ দৃশ্য! (২০০৯)]]

==শ্ৰেণীবিভাজন==
পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহক সাধাৰণতে চফ্টক'ৰ বা হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফী হিচাপে শ্ৰেণীভুক্ত কৰা হয়। সাধাৰণতে, চফ্টক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফী হৈছে এনে পৰ্ণগ্ৰাফী যিয়ে স্পষ্ট যৌন কাৰ্যকলাপ, যৌন অনুপ্ৰৱেশ বা চৰম ফেটিচিজমক চিত্ৰিত নকৰে।&lt;ref name=&quot;Amis&quot;&gt;{{cite news |author=Amis |first=Martin |author-link=Martin Amis |date=17 March 2001 |title=A rough trade |work=[[Guardian.co.uk]] |url=https://www.theguardian.com/Archive/Article/0,4273,4153718,00.html |access-date=29 February 2012 |archive-date=24 May 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200524071906/https://www.theguardian.com/books/2001/mar/17/society.martinamis1 |url-status=live }}&lt;/ref&gt; সাধাৰণতে ইয়াত যৌন ইংগিতদায়ক পৰিস্থিতিত নগ্নতা বা আংশিক নগ্নতা থাকে। হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফী হৈছে অনুপ্ৰৱেশ বা চৰম ফেটিছ কাৰ্য্য বা দুয়োটাকে চিত্ৰিত কৰা পৰ্ণগ্ৰাফী। ইয়াত গ্ৰাফিক যৌন কাৰ্য্যকলাপ আৰু দৃশ্যমান অনুপ্ৰৱেশ থাকে।&lt;ref&gt;{{cite web |title=P20th Century Nudes in Art |url=http://www.arthistoryarchive.com/arthistory/modern/20th-Century-Nudes.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120215175749/http://www.arthistoryarchive.com/arthistory/modern/20th-Century-Nudes.html |archive-date=Feb 15, 2012 |access-date=29 February 2012 |publisher=The Art History Archive}}&lt;/ref&gt; পৰ্ণগ্ৰাফিক ৰচনাক হাৰ্ডকোৰ বুলি চিহ্নিত কৰা হয় যদিহে ইয়াত কোনো হাৰ্ডকোৰ বিষয়বস্তু থাকে।

পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহক সাধাৰণতে এনে উপশৈলীত ভাগ কৰা হয় যিয়ে ছবিখন আৰু অভিনেতাসকলে সৃষ্টি কৰিবলৈ চেষ্টা কৰা অন্তৰ্নিহিত বিষয়বস্তু বা যৌন কল্পনাৰ বৰ্ণনা কৰে। উপশৈলীসমূহক পৰিবেশকৰ বৈশিষ্ট্য বা ই যি ধৰণৰ যৌন কাৰ্য্যকলাপৰ ওপৰত মনোনিৱেশ কৰে, সেই ধৰণৰ ওপৰতো ভাগ কৰিব পাৰি আৰু প্ৰতিটো উপধাৰাই আকৰ্ষণ কৰা বজাৰত নহয়। উপশৈলীসমূহ সাধাৰণতে কিছুমান নিয়মৰ সৈতে মিল খায়, আৰু প্ৰত্যেকেই এটা বিশেষ দৰ্শকক আকৰ্ষণ কৰিব পাৰে।

==ইতিহাস==
===১৯০০ দশকৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ===
'''এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট''' হৈছে ১৯০৭ চনত জোহান শ্ব'ৱাৰ্জাৰে (১৮৮০-১৯১৪) তেওঁৰ ষ্টুডিঅ' চেটাৰ্ন-ফিল্ম কোম্পানীত পৰিচালনা কৰা এখন চুটি অষ্ট্ৰিয়া-হাংগেৰিয়ান পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ। 
[[File:&quot;Am Sklavenmarkt&quot;, a.k.a. &quot;The Slave Market&quot; (1906).webm|thumb|এম স্ক্লেভেনমাৰ্কট]]

'''এল চাটাৰিঅ''' হ'ল ১৯০৭ চনৰ আশে-পাশে [[আৰ্জেণ্টিনা]]ত নিৰ্মাণ কৰা পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ, য'ত যৌনাংগৰ চৰম ক্ল'জ-আপৰ প্ৰথম ব্যৱহাৰ অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে। এজন লেখকে মত প্ৰকাশ কৰিছে যে ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে ১৯৩০ চনৰ [[কিউবা]]ৰ হ'ব পাৰে।&lt;ref&gt;{{cite book|last=Thompson|first=Dave|title=Black and White and Blue: Adult Cinema from the Victorian Age to the VCR|year=2007|publisher=ECW Press|location=Toronto, Ontario, Canada|isbn=9781554903023|pages=67–68|url=https://books.google.com/books?id=rBP6yjQwT8QC&amp;pg=PA67}}&lt;/ref&gt;

[[File:El Satario.webm|thumb|এল চাটাৰিঅ']]

===১৯০০ দশকৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ===
'''আম এবেণ্ড''' হৈছে বিংশ শতিকাৰ আৰম্ভণিৰ এখন জাৰ্মান ষ্টেগ ছবি, যি ১৯১০ চনত নিৰ্মিত হৈছিল। ১৯০৭ চনৰ পৰা ১৯১৫ চনৰ ভিতৰত নিৰ্মিত প্ৰাচীন হাৰ্ডকোৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিসমূহৰ ভিতৰত ই অন্যতম। 

[[File:Am Abend (1910).webm|thumb|আম এবেণ্ড]]

'''এ ফ্ৰী ৰাইড'''&lt;ref name=&quot;Slade9&quot;&gt;{{Harvnb|Slade|2001|p=9.}}&lt;/ref&gt; হৈছে নীৰৱ যুগৰ এখনষ্টেগ ছবি, যাক আটাইতকৈ প্ৰাচীন প্ৰচলিত আমেৰিকান হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চিনেমা বুলি গণ্য কৰা হয়। ইয়াত এজন মটৰচাইকেল আৰোহীয়ে দুগৰাকী মহিলাক পথৰ কাষৰ পৰা তুলি লৈ পিছলৈ তেওঁলোকৰ সৈতে কেইবাটাও যৌন কাৰ্য্যত লিপ্ত হোৱা দেখা গৈছে। যদিও বেছিভাগ পণ্ডিতে এ ফ্ৰী ৰাইডক ১৯১৫ চনৰ ছবি বুলি গণ্য কৰে, তথাপিও কিছুমান সূত্ৰই দাবী কৰে যে ইয়াৰ পিছত নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল। ছবিখনৰ পৰিচালকে এটা ছদ্মনাম ব্যৱহাৰ কৰি অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকলৰ নাম প্ৰকাশ নকৰাকৈয়ে থাকে। চিত্ৰগ্ৰহণৰ স্থান জনা নাযায় যদিও ইয়াৰ নিৰ্মাণ নিউ জাৰ্চিত হ'ব পাৰে। অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকলৰ পৰিচয়ৰ সন্দৰ্ভত দুটা পৰস্পৰ বিৰোধী তত্ত্বৰ উন্মেষ ঘটিছে: কিছুমান সূত্ৰৰ পৰা অনুমান কৰা হৈছে যে তেওঁলোক সামাজিক মৰ্যাদা কম আছিল, কিন্তু আন কিছুমানে ইয়াৰ বিপৰীত কথা কয়। কিনচে ইনষ্টিটিউটৰ সংগ্ৰহত ছবিখনৰ প্ৰিণ্ট আছে। মিউজিয়াম অৱ চেক্সৰ উদ্বোধনী অনুষ্ঠানত এ ফ্ৰী ৰাইড প্ৰদৰ্শন কৰা হয়। ২০০৪ চনতনিউয়ৰ্কৰ এগৰাকী শিল্পী লিজা অপেনহাইমে ছবিখন পুনৰ নিৰ্মাণ কৰে। 

[[File:A Free Ride (1915).ogv|thumb|এ ফ্ৰী ৰাইড]]

===১৯২০-ৰ পৰা ১৯৪০-ৰ দশকলৈ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ===
{{multiple image
| align = right
| total_width = 480
| image_style = border:none; 
| image1 = BrunetteStagFilm.ogv
| image2 = Blonde stag film.ogv
| footer = মহিলাসকলে ষ্ট্ৰিপটিজ প্ৰদৰ্শন কৰা দুখন ষ্টেগ ছবি
| direction = horizontal
}}
১৯২০ চনৰ নীৰৱ চিনেমাৰ যুগত পৰ্ণগ্ৰাফিক চিনেমা ব্যাপকভাৱে প্ৰচলিত আছিল আৰু প্ৰায়ে বেশ্যালয়ত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল। 

'''Eveready Harton in Buried Treasure''' ১৯২৮ বা ১৯২৯ চনত [[আমেৰিকা]]ত নিৰ্মিত এখন আমেৰিকান প্ৰাপ্তবয়স্ক এনিমেটেড পৰ্ণগ্ৰাফিক হাস্যৰসাত্মক কাৰ্টুন চুটি ছবি। 

[[File:Eveready Harton in Buried Treasure.ogv|thumb|Eveready Harton in Buried Treasure]]

'''লে মেনেজ মডাৰ্নে ডি মেডাম বাটাৰফ্লাই''' হৈছে ১৯২০ চনত [[ফ্ৰান্স]]ৰ এখন ক'লা-বগা উভয়লিংগী, হাৰ্ডক'ৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবি। উভয়লিংগ আৰু সমকামী যৌন সম্পৰ্ক সন্নিবিষ্ট কৰা আটাইতকৈ প্ৰাচীন প্ৰাপ্তবয়স্ক ছবি হিচাপে ই উল্লেখযোগ্য। 

[[File:Miss Butterfly.ogv|thumb|লে মেনেজ মডাৰ্নে ডি মেডাম বাটাৰফ্লাই]]

==পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ উদ্যোগ==
[[File:Porn Set 5.jpg|thumb|245x245px|২০০৭ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত যৌন সম্পৰ্ক প্ৰদৰ্শন কৰাৰ পূৰ্বে চেটত নিৰ্মিত &quot;নাটি আমেৰিকা&quot; উদ্যোগৰ ছবিত  কেলি চেজে মাইকি বাডাৰ্ছক প্ৰলোভিত কৰি আছে]]
[[File:Equinoxe tournage.jpg|thumb|২০১৫ চনত &quot;EquinoXe&quot; ছবিখনৰ চেটত পৰ্ণ অভিনেতা ফ্ৰান্সেস্কো মেলকমে পৰ্ণ অভিনেত্ৰী নিকিতা বেলুচি আৰু এলিছ লেৰয়ৰ ফটো তুলিছে|245x245px]]

===স্বাস্থ্যজনিত সমস্যা===
পৰ্ণগ্ৰাফিক ছবিত যৌন কাৰ্য্য পৰম্পৰাগতভাৱে [[কণ্ডম]]ৰ ব্যৱহাৰ নকৰাকৈয়ে কৰা হয়, ইয়াৰ লগত পৰিবেশকসকলৰ মাজত যৌন সংক্ৰামক ৰোগৰ আশংকাও থাকে। ১৯৮৬ চনত এইচ আই ভি সংক্ৰমণৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ ঘটিছিল যাৰ ফলত কেইবাগৰাকীও অভিনেতা-অভিনেত্ৰীৰ এইডছৰ দ্বাৰা মৃত্যু হৈছিল। ইয়াৰ ফলত ১৯৯৮ চনত এডাল্ট ইণ্ডাষ্ট্ৰী মেডিকেল হেল্থ কেয়াৰ ফাউণ্ডেশ্যন (AIM)ৰ সৃষ্টি হয়, যিয়ে আমেৰিকাৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ উদ্যোগত এটা নিৰীক্ষণ ব্যৱস্থা স্থাপন কৰাত সহায় কৰিছিল, য’ত পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ অভিনেতাসকলক প্ৰতি ৩০ দিনৰ মূৰে মূৰে এইচ আই ভি পৰীক্ষা কৰিবলগীয়া হৈছিল।&lt;ref&gt;{{cite book |last1=Basten |first1=Fred |last2=Holmes |first2=Laurie |last3=Holmes |first3=John C. |title=Porn King: The John Holmes Story|year=1998|publisher=John Holmes Inc|isbn=978-1-880047-69-9}}&lt;/ref&gt;

==আৰু চাওক==
*[[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনয় শিল্পী|পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেতা-অভিনেত্ৰীসকল]]
*''[[:en:Pornographic film|Pornographic film]]''
*''[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Category:Pornographic_films Category:Pornographic films]''

==তথ্যসূত্ৰ==
&lt;references/&gt;

[[শ্ৰেণী:পৰ্ণগ্ৰাফি]]</text>
      <sha1>pui68iaqjtyz3m0i4nvp3oww3pninp9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Akhil Bharatiya Hindu Mahasabha</title>
    <ns>0</ns>
    <id>122919</id>
    <redirect title="অখিল ভাৰতীয় হিন্দু মহাসভা" />
    <revision>
      <id>519260</id>
      <timestamp>2025-06-19T15:44:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dipankar Das</username>
        <id>36094</id>
      </contributor>
      <comment>[[অখিল ভাৰতীয় হিন্দু মহাসভা]]-লৈ পুনৰ্নিৰ্দেশ কৰা হ'ল</comment>
      <origin>519260</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="86" sha1="rv953k8xiosj720zho8lud5cxwohyu7" xml:space="preserve">#REDIRECT [[অখিল ভাৰতীয় হিন্দু মহাসভা]]</text>
      <sha1>rv953k8xiosj720zho8lud5cxwohyu7</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>International Day of Yoga</title>
    <ns>0</ns>
    <id>122920</id>
    <redirect title="আন্তৰ্জাতিক যোগ দিৱস" />
    <revision>
      <id>519261</id>
      <timestamp>2025-06-19T15:50:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dipankar Das</username>
        <id>36094</id>
      </contributor>
      <comment>[[আন্তৰ্জাতিক যোগ দিৱস]]-লৈ পুনৰ্নিৰ্দেশ কৰা হ'ল</comment>
      <origin>519261</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="70" sha1="4try6yck24rses3g0xo78b4zp4cpwb1" xml:space="preserve">#REDIRECT [[আন্তৰ্জাতিক যোগ দিৱস]]</text>
      <sha1>4try6yck24rses3g0xo78b4zp4cpwb1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>International Yoga Day</title>
    <ns>0</ns>
    <id>122921</id>
    <redirect title="আন্তৰ্জাতিক যোগ দিৱস" />
    <revision>
      <id>519262</id>
      <timestamp>2025-06-19T15:51:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dipankar Das</username>
        <id>36094</id>
      </contributor>
      <comment>[[আন্তৰ্জাতিক যোগ দিৱস]]-লৈ পুনৰ্নিৰ্দেশ কৰা হ'ল</comment>
      <origin>519262</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="70" sha1="4try6yck24rses3g0xo78b4zp4cpwb1" xml:space="preserve">#REDIRECT [[আন্তৰ্জাতিক যোগ দিৱস]]</text>
      <sha1>4try6yck24rses3g0xo78b4zp4cpwb1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>সদস্য বাৰ্তা:Swastika065</title>
    <ns>3</ns>
    <id>122922</id>
    <revision>
      <id>519275</id>
      <timestamp>2025-06-19T16:12:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>AdoroniBot</username>
        <id>32943</id>
      </contributor>
      <comment>স্বাগতম!</comment>
      <origin>519275</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3778" sha1="2clow0wcx10c69ps9d0ffx1j1utnr02" xml:space="preserve">{{tmbox
| type = notice
| image = [[চিত্ৰ:Assamese Jaapi.png|135px|left]]
| imageright = [[চিত্ৰ:Wikipedia-logo.png|135px]]
| style = border: 1px blue solid; 
| textstyle = 
| text = {{Center|&lt;big&gt;{{#if: {{{1}}} |'''নমস্কাৰ, {{#if:  | {{{1}}} | {{BASEPAGENAME}} }}&lt;br/&gt;}}}}
{{Center|'''[[অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া]]লৈ আপোনাক [[ৱিকিপিডিয়া:আদৰণি|আদৰণি জনাইছোঁ]]! '''&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;&lt;br/&gt;
আপোনাৰ আগ্ৰহৰ বাবে ধন্যবাদ। আশা কৰোঁ আপুনি সদায় আমাৰ লগত জড়িত হৈ থাকিব। নৱাগত সকলৰ বাবে তলত দিয়া পৃষ্ঠাকেইখন অতি উপযোগী, অনুগ্ৰহ কৰি পৃষ্ঠাকেইখন এবাৰ চকু ফুৰাই চাই যেন। }}&lt;br/&gt;

{{Center|
'''ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনাৰ সহায়'''&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:পৰিচয়|ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে অলপ]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[সহায়:সৰল সম্পাদনা|সম্পাদনাৰ থুলমুল আভাস]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:সহায়িকা|ৱিকিপিডিয়া সম্পাদনাৰ বিষয়ে প্ৰয়োজনীয় আভাস]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[সহায়:নতুন প্ৰবন্ধ আৰম্ভ কৰক|প্ৰবন্ধ এটা কেনেকৈ আৰম্ভ কৰিব?]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ|সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ]] &lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;br&gt;
'''ৱিকিপিডিয়াৰ সম্পাদনাৰ নিয়ম নীতি'''&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:পাঁচটা স্তম্ভ|ৱিকিপিডিয়াৰ পঞ্চশীল নীতি]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়া কি নহয়|ৱিকিপিডিয়া কি নহয়]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
}}
&lt;br/&gt;
'''ইয়াৰ উপৰিও ফে’চবুকত [https://www.facebook.com/groups/assamwikigroup/ {{Like|''Assamese Wikipedia Community''}}] বুলি আমাৰ এটা আলোচনা গোট আৰু [https://facebook.com/aswikipedia {{Like|''অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া''}}] নামৰ এটা পৃষ্ঠা আছে। ৱিকিপিডিয়ানসকলক লগ পাবলৈ আৰু ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে জানিবলৈ আপুনিও সেইবোৰৰ সদস্য হৈ ল’ব পাৰে। '''

আশা কৰোঁ ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনা কৰি আৰু এজন [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়ান|ৱিকিপিডিয়ান]] হোৱাটো উপভোগ কৰিব। 

&lt;div class=&quot;center&quot;&gt;{{Wikipedia in Social Media}}&lt;/div&gt;
| small =  / yes
| smallimage = none / [[Image:Some image.svg|30px]]
| smallimageright = none / [[Image:Some image.svg|30px]]
| smalltext = আদৰণি 
}} — [[সদস্য:AdoroniBot|AdoroniBot]] ([[সদস্য বাৰ্তা:AdoroniBot|বাৰ্তা]]) 16:12, 19 June 2025 (ইউ.টি.চি.)
&lt;!-- This welcome message is delivered by [[User:AdoroniBot|AdoroniBot]] on behalf of Assamese Wikimedia Community. --&gt;</text>
      <sha1>2clow0wcx10c69ps9d0ffx1j1utnr02</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>সদস্য বাৰ্তা:Parag.kokane</title>
    <ns>3</ns>
    <id>122923</id>
    <revision>
      <id>519282</id>
      <timestamp>2025-06-19T17:12:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>AdoroniBot</username>
        <id>32943</id>
      </contributor>
      <comment>স্বাগতম!</comment>
      <origin>519282</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3778" sha1="fwg4rz8d4xez7dmkzhdx70mw8j0b84h" xml:space="preserve">{{tmbox
| type = notice
| image = [[চিত্ৰ:Assamese Jaapi.png|135px|left]]
| imageright = [[চিত্ৰ:Wikipedia-logo.png|135px]]
| style = border: 1px blue solid; 
| textstyle = 
| text = {{Center|&lt;big&gt;{{#if: {{{1}}} |'''নমস্কাৰ, {{#if:  | {{{1}}} | {{BASEPAGENAME}} }}&lt;br/&gt;}}}}
{{Center|'''[[অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া]]লৈ আপোনাক [[ৱিকিপিডিয়া:আদৰণি|আদৰণি জনাইছোঁ]]! '''&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;&lt;br/&gt;
আপোনাৰ আগ্ৰহৰ বাবে ধন্যবাদ। আশা কৰোঁ আপুনি সদায় আমাৰ লগত জড়িত হৈ থাকিব। নৱাগত সকলৰ বাবে তলত দিয়া পৃষ্ঠাকেইখন অতি উপযোগী, অনুগ্ৰহ কৰি পৃষ্ঠাকেইখন এবাৰ চকু ফুৰাই চাই যেন। }}&lt;br/&gt;

{{Center|
'''ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনাৰ সহায়'''&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:পৰিচয়|ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে অলপ]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[সহায়:সৰল সম্পাদনা|সম্পাদনাৰ থুলমুল আভাস]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:সহায়িকা|ৱিকিপিডিয়া সম্পাদনাৰ বিষয়ে প্ৰয়োজনীয় আভাস]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[সহায়:নতুন প্ৰবন্ধ আৰম্ভ কৰক|প্ৰবন্ধ এটা কেনেকৈ আৰম্ভ কৰিব?]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ|সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ]] &lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;br&gt;
'''ৱিকিপিডিয়াৰ সম্পাদনাৰ নিয়ম নীতি'''&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:পাঁচটা স্তম্ভ|ৱিকিপিডিয়াৰ পঞ্চশীল নীতি]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়া কি নহয়|ৱিকিপিডিয়া কি নহয়]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
}}
&lt;br/&gt;
'''ইয়াৰ উপৰিও ফে’চবুকত [https://www.facebook.com/groups/assamwikigroup/ {{Like|''Assamese Wikipedia Community''}}] বুলি আমাৰ এটা আলোচনা গোট আৰু [https://facebook.com/aswikipedia {{Like|''অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া''}}] নামৰ এটা পৃষ্ঠা আছে। ৱিকিপিডিয়ানসকলক লগ পাবলৈ আৰু ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে জানিবলৈ আপুনিও সেইবোৰৰ সদস্য হৈ ল’ব পাৰে। '''

আশা কৰোঁ ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনা কৰি আৰু এজন [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়ান|ৱিকিপিডিয়ান]] হোৱাটো উপভোগ কৰিব। 

&lt;div class=&quot;center&quot;&gt;{{Wikipedia in Social Media}}&lt;/div&gt;
| small =  / yes
| smallimage = none / [[Image:Some image.svg|30px]]
| smallimageright = none / [[Image:Some image.svg|30px]]
| smalltext = আদৰণি 
}} — [[সদস্য:AdoroniBot|AdoroniBot]] ([[সদস্য বাৰ্তা:AdoroniBot|বাৰ্তা]]) 17:12, 19 June 2025 (ইউ.টি.চি.)
&lt;!-- This welcome message is delivered by [[User:AdoroniBot|AdoroniBot]] on behalf of Assamese Wikimedia Community. --&gt;</text>
      <sha1>fwg4rz8d4xez7dmkzhdx70mw8j0b84h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>বিংশ শতিকাৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>122924</id>
    <redirect title="পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ" />
    <revision>
      <id>519301</id>
      <timestamp>2025-06-19T18:07:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Human Anubhav</username>
        <id>45073</id>
      </contributor>
      <comment>পৃষ্ঠা [[বিংশ শতিকাৰ পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ]]ৰ পৰা [[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ]]লৈ Human Anubhavয়ে স্থানান্তৰ কৰিলে</comment>
      <origin>519301</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="75" sha1="kg9ase93zbr7t90cdolp01hjwbd1abo" xml:space="preserve">#REDIRECT [[পৰ্ণগ্ৰাফিক চলচ্চিত্ৰ]]</text>
      <sha1>kg9ase93zbr7t90cdolp01hjwbd1abo</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ৰাষ্ট্ৰমণ্ডল</title>
    <ns>0</ns>
    <id>122925</id>
    <redirect title="কমনৱেলথ অৱ নেচনছ" />
    <revision>
      <id>519322</id>
      <timestamp>2025-06-19T18:55:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>পৃষ্ঠা [[ৰাষ্ট্ৰমণ্ডল]]ৰ পৰা [[কমনৱেলথ অৱ নেচনছ]]লৈ Kandarpajit Kallolয়ে স্থানান্তৰ কৰিলে</comment>
      <origin>519322</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="58" sha1="sq77tnt0oqg3o3zap0w2hpgs4d9o1x2" xml:space="preserve">#REDIRECT [[কমনৱেলথ অৱ নেচনছ]]</text>
      <sha1>sq77tnt0oqg3o3zap0w2hpgs4d9o1x2</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>বাৰ্তা:ৰাষ্ট্ৰমণ্ডল</title>
    <ns>1</ns>
    <id>122926</id>
    <redirect title="বাৰ্তা:কমনৱেলথ অৱ নেচনছ" />
    <revision>
      <id>519324</id>
      <timestamp>2025-06-19T18:55:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>পৃষ্ঠা [[বাৰ্তা:ৰাষ্ট্ৰমণ্ডল]]ৰ পৰা [[বাৰ্তা:কমনৱেলথ অৱ নেচনছ]]লৈ Kandarpajit Kallolয়ে স্থানান্তৰ কৰিলে</comment>
      <origin>519324</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="77" sha1="3mocllm4vtrovgaw38q1ltwu0xm1gsz" xml:space="preserve">#REDIRECT [[বাৰ্তা:কমনৱেলথ অৱ নেচনছ]]</text>
      <sha1>3mocllm4vtrovgaw38q1ltwu0xm1gsz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>সদস্য বাৰ্তা:Hutorok134</title>
    <ns>3</ns>
    <id>122927</id>
    <revision>
      <id>519340</id>
      <timestamp>2025-06-19T23:13:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>AdoroniBot</username>
        <id>32943</id>
      </contributor>
      <comment>স্বাগতম!</comment>
      <origin>519340</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3778" sha1="0xn0vmyytwlrnb9e5nz5zbcesnxqsuo" xml:space="preserve">{{tmbox
| type = notice
| image = [[চিত্ৰ:Assamese Jaapi.png|135px|left]]
| imageright = [[চিত্ৰ:Wikipedia-logo.png|135px]]
| style = border: 1px blue solid; 
| textstyle = 
| text = {{Center|&lt;big&gt;{{#if: {{{1}}} |'''নমস্কাৰ, {{#if:  | {{{1}}} | {{BASEPAGENAME}} }}&lt;br/&gt;}}}}
{{Center|'''[[অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া]]লৈ আপোনাক [[ৱিকিপিডিয়া:আদৰণি|আদৰণি জনাইছোঁ]]! '''&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;&lt;br/&gt;
আপোনাৰ আগ্ৰহৰ বাবে ধন্যবাদ। আশা কৰোঁ আপুনি সদায় আমাৰ লগত জড়িত হৈ থাকিব। নৱাগত সকলৰ বাবে তলত দিয়া পৃষ্ঠাকেইখন অতি উপযোগী, অনুগ্ৰহ কৰি পৃষ্ঠাকেইখন এবাৰ চকু ফুৰাই চাই যেন। }}&lt;br/&gt;

{{Center|
'''ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনাৰ সহায়'''&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:পৰিচয়|ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে অলপ]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[সহায়:সৰল সম্পাদনা|সম্পাদনাৰ থুলমুল আভাস]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:সহায়িকা|ৱিকিপিডিয়া সম্পাদনাৰ বিষয়ে প্ৰয়োজনীয় আভাস]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[সহায়:নতুন প্ৰবন্ধ আৰম্ভ কৰক|প্ৰবন্ধ এটা কেনেকৈ আৰম্ভ কৰিব?]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ|সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ]] &lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;br&gt;
'''ৱিকিপিডিয়াৰ সম্পাদনাৰ নিয়ম নীতি'''&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:পাঁচটা স্তম্ভ|ৱিকিপিডিয়াৰ পঞ্চশীল নীতি]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়া কি নহয়|ৱিকিপিডিয়া কি নহয়]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
}}
&lt;br/&gt;
'''ইয়াৰ উপৰিও ফে’চবুকত [https://www.facebook.com/groups/assamwikigroup/ {{Like|''Assamese Wikipedia Community''}}] বুলি আমাৰ এটা আলোচনা গোট আৰু [https://facebook.com/aswikipedia {{Like|''অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া''}}] নামৰ এটা পৃষ্ঠা আছে। ৱিকিপিডিয়ানসকলক লগ পাবলৈ আৰু ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে জানিবলৈ আপুনিও সেইবোৰৰ সদস্য হৈ ল’ব পাৰে। '''

আশা কৰোঁ ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনা কৰি আৰু এজন [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়ান|ৱিকিপিডিয়ান]] হোৱাটো উপভোগ কৰিব। 

&lt;div class=&quot;center&quot;&gt;{{Wikipedia in Social Media}}&lt;/div&gt;
| small =  / yes
| smallimage = none / [[Image:Some image.svg|30px]]
| smallimageright = none / [[Image:Some image.svg|30px]]
| smalltext = আদৰণি 
}} — [[সদস্য:AdoroniBot|AdoroniBot]] ([[সদস্য বাৰ্তা:AdoroniBot|বাৰ্তা]]) 23:13, 19 June 2025 (ইউ.টি.চি.)
&lt;!-- This welcome message is delivered by [[User:AdoroniBot|AdoroniBot]] on behalf of Assamese Wikimedia Community. --&gt;</text>
      <sha1>0xn0vmyytwlrnb9e5nz5zbcesnxqsuo</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Dacca</title>
    <ns>0</ns>
    <id>122928</id>
    <redirect title="ঢাকা" />
    <revision>
      <id>519341</id>
      <timestamp>2025-06-20T01:49:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dipankar Das</username>
        <id>36094</id>
      </contributor>
      <comment>[[ঢাকা]]-লৈ পুনৰ্নিৰ্দেশ কৰা হ'ল</comment>
      <origin>519341</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="26" sha1="kftrxdao8r7hxm1e3ahscyxs7u3nc8i" xml:space="preserve">#REDIRECT [[ঢাকা]]</text>
      <sha1>kftrxdao8r7hxm1e3ahscyxs7u3nc8i</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>সাঁচ:18+</title>
    <ns>10</ns>
    <id>122929</id>
    <revision>
      <id>519342</id>
      <timestamp>2025-06-20T02:05:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>-chanakyakdas</username>
        <id>23408</id>
      </contributor>
      <comment>নতুন পৃষ্ঠা: &lt;div style=&quot;border: 1px solid #f00; background-color: #fee; padding: 1em; margin: 1em 0; &quot;&gt; ⚠️ '''সতৰ্কবাণী''': এই পৃষ্ঠাটোত ১৮+ তথ্য আছে, যি সকলো পাঠকৰ বাবে, বিশেষকৈ কম বয়সীয়া পাঠকৰ বাবে উপযোগী নহ’ব পাৰে।  &lt;/div&gt;&lt;noinclude&gt;{{documentation}}&lt;/noinclude&gt;</comment>
      <origin>519342</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="429" sha1="e1vrc7rsxoz928b0vv8abnoo2u7x9ak" xml:space="preserve">&lt;div style=&quot;border: 1px solid #f00; background-color: #fee; padding: 1em; margin: 1em 0; &quot;&gt;
⚠️ '''সতৰ্কবাণী''': এই পৃষ্ঠাটোত ১৮+ তথ্য আছে, যি সকলো পাঠকৰ বাবে, বিশেষকৈ কম বয়সীয়া পাঠকৰ বাবে উপযোগী নহ’ব পাৰে। 
&lt;/div&gt;&lt;noinclude&gt;{{documentation}}&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>e1vrc7rsxoz928b0vv8abnoo2u7x9ak</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Prafulla Roy</title>
    <ns>0</ns>
    <id>122930</id>
    <redirect title="প্ৰফুল্ল ৰায়" />
    <revision>
      <id>519344</id>
      <timestamp>2025-06-20T02:07:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dipankar Das</username>
        <id>36094</id>
      </contributor>
      <comment>[[প্ৰফুল্ল ৰায়]]-লৈ পুনৰ্নিৰ্দেশ কৰা হ'ল</comment>
      <origin>519344</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="51" sha1="hp371jbgkuu88d2lix9te86e9rrmb25" xml:space="preserve">#REDIRECT [[প্ৰফুল্ল ৰায়]]</text>
      <sha1>hp371jbgkuu88d2lix9te86e9rrmb25</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>অখণ্ড ভাৰত</title>
    <ns>0</ns>
    <id>122931</id>
    <revision>
      <id>519393</id>
      <timestamp>2025-06-20T05:56:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Saddam Hussain Rahmani</username>
        <id>42858</id>
      </contributor>
      <comment>অখণ্ড ভাৰত</comment>
      <origin>519393</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="85" sha1="845ztrwvahul7noya0ps4qz319dd81e" xml:space="preserve">অখণ্ড ভাৰত বা অখণ্ড হিন্দুস্থান</text>
      <sha1>845ztrwvahul7noya0ps4qz319dd81e</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519394</id>
      <parentid>519393</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T06:01:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Saddam Hussain Rahmani</username>
        <id>42858</id>
      </contributor>
      <comment>অখণ্ড ভাৰত</comment>
      <origin>519394</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="931" sha1="sflzlxu90sbdxmgdj97gieivl26uep6" xml:space="preserve">'''অখণ্ড ভাৰত''' বা '''অখণ্ড হিন্দুস্থান''', অখণ্ড ভাৰত (Akhand Bharat) হৈছে এক ভাৱধাৰা যি [[ভাৰতীয় উপমহাদেশ|ভাৰতীয় উপমহাদেশৰ]] একতাক বুজায়। এই ধাৰণা অনুসৰি বৰ্তমানৰ [[ভাৰত]], [[পাকিস্তান]], [[বাংলাদেশ]], [[শ্ৰীলংকা]], [[নেপাল]], [[ভূটান]], [[আফগানিস্তান]] আৰু [[ম্যানমাৰ]] আদি দেশবোৰক একেলগে অখণ্ড ভাৰত হিচাপে গণ্য কৰা হয়। ইয়াক ঐতিহাসিকভাৱে ভাৰতবৰ্ষৰ পূৰ্বৰ সীমা হিচাপে গণ্য কৰা হয়।</text>
      <sha1>sflzlxu90sbdxmgdj97gieivl26uep6</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519399</id>
      <parentid>519394</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T06:14:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Saddam Hussain Rahmani</username>
        <id>42858</id>
      </contributor>
      <comment>অখণ্ড ভাৰত</comment>
      <origin>519399</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1488" sha1="9jqukg6gied18f2j7x7kc1q63ed9r1n" xml:space="preserve">'''অখণ্ড ভাৰত''' বা '''অখণ্ড হিন্দুস্থান''', অখণ্ড ভাৰত (Akhand Bharat) হৈছে এক ভাৱধাৰা যি [[ভাৰতীয় উপমহাদেশ|ভাৰতীয় উপমহাদেশৰ]] একতাক বুজায়। এই ধাৰণা অনুসৰি বৰ্তমানৰ [[ভাৰত]], [[পাকিস্তান]], [[বাংলাদেশ]], [[শ্ৰীলংকা]], [[নেপাল]], [[ভূটান]], [[আফগানিস্তান]] আৰু [[ম্যানমাৰ]] আদি দেশবোৰক একেলগে অখণ্ড ভাৰত হিচাপে গণ্য কৰা হয়। ইয়াক ঐতিহাসিকভাৱে ভাৰতবৰ্ষৰ পূৰ্বৰ সীমা হিচাপে গণ্য কৰা হয়। 
[[চিত্ৰ:Akhand Bharat (orthographic projection).png|thumb|[[আফগানিস্তান]], [[বাংলাদেশ]], [[ভূটান]], [[ভাৰত]], [[মালদ্বীপ]], [[ম্যানমাৰ]], [[নেপাল]], [[পাকিস্তান]], [[শ্ৰীলংকা]] আৰু [[তিব্বত স্বায়ত্তশাসিত অঞ্চল|তিব্বতক]] চিত্ৰিত কৰি অখণ্ড ভাৰতৰ ধাৰণাৰ এখন মানচিত্ৰ।]]</text>
      <sha1>9jqukg6gied18f2j7x7kc1q63ed9r1n</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519400</id>
      <parentid>519399</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T06:20:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Saddam Hussain Rahmani</username>
        <id>42858</id>
      </contributor>
      <comment>অখণ্ড ভাৰত</comment>
      <origin>519400</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3861" sha1="gq8zzg8gpvdbys8il18jwuatsgn03s9" xml:space="preserve">'''অখণ্ড ভাৰত''' বা '''অখণ্ড হিন্দুস্থান''', অখণ্ড ভাৰত (Akhand Bharat) হৈছে এক ভাৱধাৰা যি [[ভাৰতীয় উপমহাদেশ|ভাৰতীয় উপমহাদেশৰ]] একতাক বুজায়। এই ধাৰণা অনুসৰি বৰ্তমানৰ [[ভাৰত]], [[পাকিস্তান]], [[বাংলাদেশ]], [[শ্ৰীলংকা]], [[নেপাল]], [[ভূটান]], [[আফগানিস্তান]] আৰু [[ম্যানমাৰ]] আদি দেশবোৰক একেলগে অখণ্ড ভাৰত হিচাপে গণ্য কৰা হয়। ইয়াক ঐতিহাসিকভাৱে ভাৰতবৰ্ষৰ পূৰ্বৰ সীমা হিচাপে গণ্য কৰা হয়। 
[[চিত্ৰ:Akhand Bharat (orthographic projection).png|thumb|[[আফগানিস্তান]], [[বাংলাদেশ]], [[ভূটান]], [[ভাৰত]], [[মালদ্বীপ]], [[ম্যানমাৰ]], [[নেপাল]], [[পাকিস্তান]], [[শ্ৰীলংকা]] আৰু [[তিব্বত স্বায়ত্তশাসিত অঞ্চল|তিব্বতক]] চিত্ৰিত কৰি অখণ্ড ভাৰতৰ ধাৰণাৰ এখন মানচিত্ৰ।]]

== ইতিহাস ==
[[ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলন|ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলনৰ]] সময়ত কানায়ালাল মানেকলাল মুনশীয়ে অখণ্ড হিন্দুস্তানৰ পোষকতা কৰিছিল। যিটো প্ৰস্তাৱৰ সৈতে [[মোহনদাস কৰমচান্দ গান্ধী|মহাত্মা গান্ধীয়ে]] সন্মতি দিছিল। তেওঁ বিশ্বাস কৰিছিল যে যিহেতু ব্ৰিটেইনে বিভাজন আৰু শাসনৰ নীতি অনুসৰণ কৰি নিজৰ সাম্ৰাজ্য অক্ষুণ্ণ ৰাখিব বিচাৰিছে। সেয়েহে ইংৰাজসকল থকালৈকে [[হিন্দু]]–[[মুছলমান]] ঐক্য লাভ কৰিব নোৱাৰিব। কিন্তু [[ম্যানমাৰ]] (তেতিয়াৰ [[বাৰ্মা]])ৰ সম্পৰ্কত গান্ধীয়ে অনুভৱ কৰিছিল যে ইয়াক ভাৰতৰ পৰা পৃথক হ'ব লাগে। ইয়াক [[ব্ৰিটিছ ৰাজ|ব্ৰিটিছ ভাৰতত]] অন্তৰ্ভুক্ত কৰাটো বিশুদ্ধ ব্ৰিটিছ উত্তৰাধিকাৰ হিচাপে গণ্য কৰিছিল। ইয়াৰ উপৰিও মাজহাৰ আলী খানে লিখিছে যে &quot;খান ভাতৃদ্বয়ে অখণ্ড হিন্দুস্তানৰ হৈ যুঁজিবলৈ দৃঢ়প্ৰতিজ্ঞ আৰু প্ৰদেশৰ ভোটাৰৰ আগত এই বিষয়টোৰ বিৰুদ্ধে যুঁজিবলৈ লীগক প্ৰত্যাহ্বান জনায়। ১৯৪৪ চনৰ ৭–৮ অক্টোবৰত [[দিল্লী|দিল্লীত]] ৰাধা কুমুদ মুখাৰ্জীয়ে অখণ্ড হিন্দুস্তান নেতা সন্মিলনৰ সভাপতিত্ব কৰে।&quot;</text>
      <sha1>gq8zzg8gpvdbys8il18jwuatsgn03s9</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519401</id>
      <parentid>519400</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T06:24:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Saddam Hussain Rahmani</username>
        <id>42858</id>
      </contributor>
      <comment>অখণ্ড ভাৰত</comment>
      <origin>519401</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5652" sha1="s6b7mu1qflfls28ukx7mphbkknlj8rn" xml:space="preserve">'''অখণ্ড ভাৰত''' বা '''অখণ্ড হিন্দুস্থান''', অখণ্ড ভাৰত (Akhand Bharat) হৈছে এক ভাৱধাৰা যি [[ভাৰতীয় উপমহাদেশ|ভাৰতীয় উপমহাদেশৰ]] একতাক বুজায়। এই ধাৰণা অনুসৰি বৰ্তমানৰ [[ভাৰত]], [[পাকিস্তান]], [[বাংলাদেশ]], [[শ্ৰীলংকা]], [[নেপাল]], [[ভূটান]], [[আফগানিস্তান]] আৰু [[ম্যানমাৰ]] আদি দেশবোৰক একেলগে অখণ্ড ভাৰত হিচাপে গণ্য কৰা হয়। ইয়াক ঐতিহাসিকভাৱে ভাৰতবৰ্ষৰ পূৰ্বৰ সীমা হিচাপে গণ্য কৰা হয়। 
[[চিত্ৰ:Akhand Bharat (orthographic projection).png|thumb|[[আফগানিস্তান]], [[বাংলাদেশ]], [[ভূটান]], [[ভাৰত]], [[মালদ্বীপ]], [[ম্যানমাৰ]], [[নেপাল]], [[পাকিস্তান]], [[শ্ৰীলংকা]] আৰু [[তিব্বত স্বায়ত্তশাসিত অঞ্চল|তিব্বতক]] চিত্ৰিত কৰি অখণ্ড ভাৰতৰ ধাৰণাৰ এখন মানচিত্ৰ।]]

== ইতিহাস ==
[[ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলন|ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলনৰ]] সময়ত কানায়ালাল মানেকলাল মুনশীয়ে অখণ্ড হিন্দুস্তানৰ পোষকতা কৰিছিল। যিটো প্ৰস্তাৱৰ সৈতে [[মোহনদাস কৰমচান্দ গান্ধী|মহাত্মা গান্ধীয়ে]] সন্মতি দিছিল। তেওঁ বিশ্বাস কৰিছিল যে যিহেতু ব্ৰিটেইনে বিভাজন আৰু শাসনৰ নীতি অনুসৰণ কৰি নিজৰ সাম্ৰাজ্য অক্ষুণ্ণ ৰাখিব বিচাৰিছে। সেয়েহে ইংৰাজসকল থকালৈকে [[হিন্দু]]–[[মুছলমান]] ঐক্য লাভ কৰিব নোৱাৰিব। কিন্তু [[ম্যানমাৰ]] (তেতিয়াৰ [[বাৰ্মা]])ৰ সম্পৰ্কত গান্ধীয়ে অনুভৱ কৰিছিল যে ইয়াক ভাৰতৰ পৰা পৃথক হ'ব লাগে। ইয়াক [[ব্ৰিটিছ ৰাজ|ব্ৰিটিছ ভাৰতত]] অন্তৰ্ভুক্ত কৰাটো বিশুদ্ধ ব্ৰিটিছ উত্তৰাধিকাৰ হিচাপে গণ্য কৰিছিল। ইয়াৰ উপৰিও মাজহাৰ আলী খানে লিখিছে যে &quot;খান ভাতৃদ্বয়ে অখণ্ড হিন্দুস্তানৰ হৈ যুঁজিবলৈ দৃঢ়প্ৰতিজ্ঞ আৰু প্ৰদেশৰ ভোটাৰৰ আগত এই বিষয়টোৰ বিৰুদ্ধে যুঁজিবলৈ লীগক প্ৰত্যাহ্বান জনায়। ১৯৪৪ চনৰ ৭–৮ অক্টোবৰত [[দিল্লী|দিল্লীত]] ৰাধা কুমুদ মুখাৰ্জীয়ে অখণ্ড হিন্দুস্তান নেতা সন্মিলনৰ সভাপতিত্ব কৰে। ১৯৩৭ চনত [[আহমেদাবাদ|আহমেদাবাদত]] অনুষ্ঠিত [[অখিল ভাৰতীয় হিন্দু মহাসভা|হিন্দু মহাসভাৰ]] ১৯ সংখ্যক বাৰ্ষিক অধিবেশনত ভাৰতীয় কৰ্মী তথা হিন্দু মহাসভাৰ নেতা বিনায়ক দামোদৰ সাৱৰকাৰে &quot;[[জম্মু আৰু কাশ্মীৰ|কাশ্মীৰৰ]] পৰা [[ৰামেশ্বৰম]], সিন্ধৰ পৰা [[অসম|অসমলৈকে]] এক আৰু অবিভাজ্য হৈ থাকিব লাগিব বুলি অখণ্ড ভাৰতৰ ধাৰণাটো আগবঢ়াইছিল। তেওঁ কয় যে ভাৰতীয় জাতি আৰু ভাৰতীয় ৰাষ্ট্ৰৰ প্ৰতি অবিভক্ত আনুগত্য আৰু আনুগত্যৰ ঋণী সকলো নাগৰিককে নিখুঁত সমতাৰে ব্যৱহাৰ কৰা হ'ব আৰু জাতি, ধৰ্ম বা ধৰ্ম নিৰ্বিশেষে সাধাৰণভাৱে কৰ্তব্য আৰু বাধ্যবাধকতা সমানে ভাগ কৰা হ'ব আৰু প্ৰতিনিধিত্বও হয় এজন মানুহৰ এক ভোটৰ ভিত্তিত হ'ব নহয় জনসংখ্যাৰ অনুপাতে হ'ব যদি পৃথক নিৰ্বাচক আৰু ৰাজহুৱা সেৱাসমূহ অকল মেৰিটৰ দ্বাৰাহে যাব।</text>
      <sha1>s6b7mu1qflfls28ukx7mphbkknlj8rn</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519402</id>
      <parentid>519401</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T06:29:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Saddam Hussain Rahmani</username>
        <id>42858</id>
      </contributor>
      <comment>অখণ্ড ভাৰত</comment>
      <origin>519402</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6745" sha1="kekvmougedj9ek7xs6jzr1p4a8ga6mj" xml:space="preserve">'''অখণ্ড ভাৰত''' বা '''অখণ্ড হিন্দুস্থান''', অখণ্ড ভাৰত (Akhand Bharat) হৈছে এক ভাৱধাৰা যি [[ভাৰতীয় উপমহাদেশ|ভাৰতীয় উপমহাদেশৰ]] একতাক বুজায়। এই ধাৰণা অনুসৰি বৰ্তমানৰ [[ভাৰত]], [[পাকিস্তান]], [[বাংলাদেশ]], [[শ্ৰীলংকা]], [[নেপাল]], [[ভূটান]], [[আফগানিস্তান]] আৰু [[ম্যানমাৰ]] আদি দেশবোৰক একেলগে অখণ্ড ভাৰত হিচাপে গণ্য কৰা হয়। ইয়াক ঐতিহাসিকভাৱে ভাৰতবৰ্ষৰ পূৰ্বৰ সীমা হিচাপে গণ্য কৰা হয়। 
[[চিত্ৰ:Akhand Bharat (orthographic projection).png|thumb|[[আফগানিস্তান]], [[বাংলাদেশ]], [[ভূটান]], [[ভাৰত]], [[মালদ্বীপ]], [[ম্যানমাৰ]], [[নেপাল]], [[পাকিস্তান]], [[শ্ৰীলংকা]] আৰু [[তিব্বত স্বায়ত্তশাসিত অঞ্চল|তিব্বতক]] চিত্ৰিত কৰি অখণ্ড ভাৰতৰ ধাৰণাৰ এখন মানচিত্ৰ।]]

== ইতিহাস ==
[[ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলন|ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলনৰ]] সময়ত কানায়ালাল মানেকলাল মুনশীয়ে অখণ্ড হিন্দুস্তানৰ পোষকতা কৰিছিল। যিটো প্ৰস্তাৱৰ সৈতে [[মোহনদাস কৰমচান্দ গান্ধী|মহাত্মা গান্ধীয়ে]] সন্মতি দিছিল। তেওঁ বিশ্বাস কৰিছিল যে যিহেতু ব্ৰিটেইনে বিভাজন আৰু শাসনৰ নীতি অনুসৰণ কৰি নিজৰ সাম্ৰাজ্য অক্ষুণ্ণ ৰাখিব বিচাৰিছে। সেয়েহে ইংৰাজসকল থকালৈকে [[হিন্দু]]–[[মুছলমান]] ঐক্য লাভ কৰিব নোৱাৰিব। কিন্তু [[ম্যানমাৰ]] (তেতিয়াৰ [[বাৰ্মা]])ৰ সম্পৰ্কত গান্ধীয়ে অনুভৱ কৰিছিল যে ইয়াক ভাৰতৰ পৰা পৃথক হ'ব লাগে। ইয়াক [[ব্ৰিটিছ ৰাজ|ব্ৰিটিছ ভাৰতত]] অন্তৰ্ভুক্ত কৰাটো বিশুদ্ধ ব্ৰিটিছ উত্তৰাধিকাৰ হিচাপে গণ্য কৰিছিল। ইয়াৰ উপৰিও মাজহাৰ আলী খানে লিখিছে যে &quot;খান ভাতৃদ্বয়ে অখণ্ড হিন্দুস্তানৰ হৈ যুঁজিবলৈ দৃঢ়প্ৰতিজ্ঞ আৰু প্ৰদেশৰ ভোটাৰৰ আগত এই বিষয়টোৰ বিৰুদ্ধে যুঁজিবলৈ লীগক প্ৰত্যাহ্বান জনায়। ১৯৪৪ চনৰ ৭–৮ অক্টোবৰত [[দিল্লী|দিল্লীত]] ৰাধা কুমুদ মুখাৰ্জীয়ে অখণ্ড হিন্দুস্তান নেতা সন্মিলনৰ সভাপতিত্ব কৰে। ১৯৩৭ চনত [[আহমেদাবাদ|আহমেদাবাদত]] অনুষ্ঠিত [[অখিল ভাৰতীয় হিন্দু মহাসভা|হিন্দু মহাসভাৰ]] ১৯ সংখ্যক বাৰ্ষিক অধিবেশনত ভাৰতীয় কৰ্মী তথা হিন্দু মহাসভাৰ নেতা বিনায়ক দামোদৰ সাৱৰকাৰে &quot;[[জম্মু আৰু কাশ্মীৰ|কাশ্মীৰৰ]] পৰা [[ৰামেশ্বৰম]], সিন্ধৰ পৰা [[অসম|অসমলৈকে]] এক আৰু অবিভাজ্য হৈ থাকিব লাগিব বুলি অখণ্ড ভাৰতৰ ধাৰণাটো আগবঢ়াইছিল। তেওঁ কয় যে ভাৰতীয় জাতি আৰু ভাৰতীয় ৰাষ্ট্ৰৰ প্ৰতি অবিভক্ত আনুগত্য আৰু আনুগত্যৰ ঋণী সকলো নাগৰিককে নিখুঁত সমতাৰে ব্যৱহাৰ কৰা হ'ব আৰু জাতি, ধৰ্ম বা ধৰ্ম নিৰ্বিশেষে সাধাৰণভাৱে কৰ্তব্য আৰু বাধ্যবাধকতা সমানে ভাগ কৰা হ'ব আৰু প্ৰতিনিধিত্বও হয় এজন মানুহৰ এক ভোটৰ ভিত্তিত হ'ব নহয় জনসংখ্যাৰ অনুপাতে হ'ব যদি পৃথক নিৰ্বাচক আৰু ৰাজহুৱা সেৱাসমূহ অকল মেৰিটৰ দ্বাৰাহে যাব। 

== সমসাময়িক ব্যৱহাৰ ==
[[অখিল ভাৰতীয় হিন্দু মহাসভা|হিন্দু মহাসভা]], [[ৰাষ্ট্ৰীয় স্বয়ংসেৱক সংঘ]], [[বিশ্ব হিন্দু পৰিষদ]], [[শিৱসেনা]], মহাৰাষ্ট্ৰ নৱনিৰ্মান সেনা, [[হিন্দু সেনা]], হিন্দু জনজাগৰুতি সমিতি, [[ভাৰতীয় জনতা পাৰ্টী|ভাৰতীয় জনতা পাৰ্টি]] আদি হিন্দু জাতীয়তাবাদী সংগঠনে এই লক্ষ্যৰ ভাগ-বতৰা কৰা এটা সংগঠনে অখণ্ড ভাৰত বা অখণ্ড হিন্দুস্তান সৃষ্টিৰ আহ্বান উত্থাপন কৰিছে। হিন্দুস্তান মৰ্চা, ইয়াৰ নামত এই শব্দটো বহন কৰে।</text>
      <sha1>kekvmougedj9ek7xs6jzr1p4a8ga6mj</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519403</id>
      <parentid>519402</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T06:33:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Saddam Hussain Rahmani</username>
        <id>42858</id>
      </contributor>
      <comment>অখণ্ড ভাৰত</comment>
      <origin>519403</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8872" sha1="6cpaqj2b1ok1v7h63ntryi9u0pei5r6" xml:space="preserve">'''অখণ্ড ভাৰত''' বা '''অখণ্ড হিন্দুস্থান''', অখণ্ড ভাৰত (Akhand Bharat) হৈছে এক ভাৱধাৰা যি [[ভাৰতীয় উপমহাদেশ|ভাৰতীয় উপমহাদেশৰ]] একতাক বুজায়। এই ধাৰণা অনুসৰি বৰ্তমানৰ [[ভাৰত]], [[পাকিস্তান]], [[বাংলাদেশ]], [[শ্ৰীলংকা]], [[নেপাল]], [[ভূটান]], [[আফগানিস্তান]] আৰু [[ম্যানমাৰ]] আদি দেশবোৰক একেলগে অখণ্ড ভাৰত হিচাপে গণ্য কৰা হয়। ইয়াক ঐতিহাসিকভাৱে ভাৰতবৰ্ষৰ পূৰ্বৰ সীমা হিচাপে গণ্য কৰা হয়। 
[[চিত্ৰ:Akhand Bharat (orthographic projection).png|thumb|[[আফগানিস্তান]], [[বাংলাদেশ]], [[ভূটান]], [[ভাৰত]], [[মালদ্বীপ]], [[ম্যানমাৰ]], [[নেপাল]], [[পাকিস্তান]], [[শ্ৰীলংকা]] আৰু [[তিব্বত স্বায়ত্তশাসিত অঞ্চল|তিব্বতক]] চিত্ৰিত কৰি অখণ্ড ভাৰতৰ ধাৰণাৰ এখন মানচিত্ৰ।]]

== ইতিহাস ==
[[ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলন|ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলনৰ]] সময়ত কানায়ালাল মানেকলাল মুনশীয়ে অখণ্ড হিন্দুস্তানৰ পোষকতা কৰিছিল। যিটো প্ৰস্তাৱৰ সৈতে [[মোহনদাস কৰমচান্দ গান্ধী|মহাত্মা গান্ধীয়ে]] সন্মতি দিছিল। তেওঁ বিশ্বাস কৰিছিল যে যিহেতু ব্ৰিটেইনে বিভাজন আৰু শাসনৰ নীতি অনুসৰণ কৰি নিজৰ সাম্ৰাজ্য অক্ষুণ্ণ ৰাখিব বিচাৰিছে। সেয়েহে ইংৰাজসকল থকালৈকে [[হিন্দু]]–[[মুছলমান]] ঐক্য লাভ কৰিব নোৱাৰিব। কিন্তু [[ম্যানমাৰ]] (তেতিয়াৰ [[বাৰ্মা]])ৰ সম্পৰ্কত গান্ধীয়ে অনুভৱ কৰিছিল যে ইয়াক ভাৰতৰ পৰা পৃথক হ'ব লাগে। ইয়াক [[ব্ৰিটিছ ৰাজ|ব্ৰিটিছ ভাৰতত]] অন্তৰ্ভুক্ত কৰাটো বিশুদ্ধ ব্ৰিটিছ উত্তৰাধিকাৰ হিচাপে গণ্য কৰিছিল। ইয়াৰ উপৰিও মাজহাৰ আলী খানে লিখিছে যে &quot;খান ভাতৃদ্বয়ে অখণ্ড হিন্দুস্তানৰ হৈ যুঁজিবলৈ দৃঢ়প্ৰতিজ্ঞ আৰু প্ৰদেশৰ ভোটাৰৰ আগত এই বিষয়টোৰ বিৰুদ্ধে যুঁজিবলৈ লীগক প্ৰত্যাহ্বান জনায়। ১৯৪৪ চনৰ ৭–৮ অক্টোবৰত [[দিল্লী|দিল্লীত]] ৰাধা কুমুদ মুখাৰ্জীয়ে অখণ্ড হিন্দুস্তান নেতা সন্মিলনৰ সভাপতিত্ব কৰে। ১৯৩৭ চনত [[আহমেদাবাদ|আহমেদাবাদত]] অনুষ্ঠিত [[অখিল ভাৰতীয় হিন্দু মহাসভা|হিন্দু মহাসভাৰ]] ১৯ সংখ্যক বাৰ্ষিক অধিবেশনত ভাৰতীয় কৰ্মী তথা হিন্দু মহাসভাৰ নেতা বিনায়ক দামোদৰ সাৱৰকাৰে &quot;[[জম্মু আৰু কাশ্মীৰ|কাশ্মীৰৰ]] পৰা [[ৰামেশ্বৰম]], সিন্ধৰ পৰা [[অসম|অসমলৈকে]] এক আৰু অবিভাজ্য হৈ থাকিব লাগিব বুলি অখণ্ড ভাৰতৰ ধাৰণাটো আগবঢ়াইছিল। তেওঁ কয় যে ভাৰতীয় জাতি আৰু ভাৰতীয় ৰাষ্ট্ৰৰ প্ৰতি অবিভক্ত আনুগত্য আৰু আনুগত্যৰ ঋণী সকলো নাগৰিককে নিখুঁত সমতাৰে ব্যৱহাৰ কৰা হ'ব আৰু জাতি, ধৰ্ম বা ধৰ্ম নিৰ্বিশেষে সাধাৰণভাৱে কৰ্তব্য আৰু বাধ্যবাধকতা সমানে ভাগ কৰা হ'ব আৰু প্ৰতিনিধিত্বও হয় এজন মানুহৰ এক ভোটৰ ভিত্তিত হ'ব নহয় জনসংখ্যাৰ অনুপাতে হ'ব যদি পৃথক নিৰ্বাচক আৰু ৰাজহুৱা সেৱাসমূহ অকল মেৰিটৰ দ্বাৰাহে যাব। 

== সমসাময়িক ব্যৱহাৰ ==
[[অখিল ভাৰতীয় হিন্দু মহাসভা|হিন্দু মহাসভা]], [[ৰাষ্ট্ৰীয় স্বয়ংসেৱক সংঘ]], [[বিশ্ব হিন্দু পৰিষদ]], [[শিৱসেনা]], মহাৰাষ্ট্ৰ নৱনিৰ্মান সেনা, [[হিন্দু সেনা]], হিন্দু জনজাগৰুতি সমিতি, [[ভাৰতীয় জনতা পাৰ্টী|ভাৰতীয় জনতা পাৰ্টি]] আদি হিন্দু জাতীয়তাবাদী সংগঠনে এই লক্ষ্যৰ ভাগ-বতৰা কৰা এটা সংগঠনে অখণ্ড ভাৰত বা অখণ্ড হিন্দুস্তান সৃষ্টিৰ আহ্বান উত্থাপন কৰিছে। হিন্দুস্তান মৰ্চা, ইয়াৰ নামত এই শব্দটো বহন কৰে। ১৯৪৭ চনৰ পূৰ্বৰ ভাৰতৰ মানচিত্ৰ য'ত আধুনিক ৰাজ্য [[পাকিস্তান]] আৰু [[বাংলাদেশ]] [[ব্ৰিটিছ ভাৰত|ব্ৰিটিছ ভাৰতৰ]] অংশ হিচাপে দেখুওৱা হৈছে। ইয়াত এটা আদি অখণ্ড ভাৰতৰ সীমাৰ চিত্ৰণ কৰা হৈছে। অখণ্ড ভাৰতৰ সৃষ্টিৰ লগতো মতাদৰ্শগতভাৱে হিন্দুত্বৰ ধাৰণা (এটা উগ্ৰ সোঁপন্থী হিন্দু জাতীয়তাবাদী মতাদৰ্শ), লগতে সংগথান (ঐক্য) আৰু শুদ্ধি (শুদ্ধি)ৰ ধাৰণাও জড়িত হৈ আছে। অখিল ভাৰতীয় সংস্কৃত জ্ঞান পৰিক্ষাৰ সপ্তম মান ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ বাবে ৰাষ্ট্ৰীয় স্বয়ংসেৱক সংঘৰ পাঠ্যপুথিৰ প্ৰথম অধ্যায়ত পাকিস্তান আৰু বাংলাদেশক চিত্ৰিত কৰা এখন মানচিত্ৰ সন্নিবিষ্ট কৰা হৈছিল।যিবোৰ বিভাজনোত্তৰ ভাৰতৰ লগতে &quot;'''অখণ্ড ভাৰত'''&quot;ৰ অংশ আছিল। ভূখণ্ড আৰু একেটা সংগঠনৰ এখন ট্ৰেড ইউনিয়ন আলোচনীত [[নেপাল]], [[ভূটান]], আৰু ম্যানমাৰকো অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছিল। সোঁপন্থী বিজেপিৰ নেতৃত্বই বিষয়টোত দোদুল্যমান হৈ থকাৰ সময়তে RSS সদায় এই ধাৰণাটোৰ প্ৰবল সমৰ্থক হৈ আহিছে।</text>
      <sha1>6cpaqj2b1ok1v7h63ntryi9u0pei5r6</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519407</id>
      <parentid>519403</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T07:03:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Saddam Hussain Rahmani</username>
        <id>42858</id>
      </contributor>
      <origin>519407</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9087" sha1="e298hdqxr3aifudqbxs252lu2vrml5v" xml:space="preserve">'''অখণ্ড ভাৰত''' বা '''অখণ্ড হিন্দুস্থান''', অখণ্ড ভাৰত (Akhand Bharat) হৈছে এক ভাৱধাৰা যি [[ভাৰতীয় উপমহাদেশ|ভাৰতীয় উপমহাদেশৰ]] একতাক বুজায়।&lt;ref&gt;https://en.wikipedia.org/wiki/Taylor_%26_Francis&lt;/ref&gt; এই ধাৰণা অনুসৰি বৰ্তমানৰ [[ভাৰত]], [[পাকিস্তান]], [[বাংলাদেশ]], [[শ্ৰীলংকা]], [[নেপাল]], [[ভূটান]], [[আফগানিস্তান]] আৰু [[ম্যানমাৰ]] আদি দেশবোৰক একেলগে অখণ্ড ভাৰত হিচাপে গণ্য কৰা হয়।&lt;ref&gt;https://en.wikipedia.org/wiki/South_Asia#Asian_context&lt;/ref&gt;ইয়াক ঐতিহাসিকভাৱে ভাৰতবৰ্ষৰ পূৰ্বৰ সীমা হিচাপে গণ্য কৰা হয়।&lt;ref&gt;https://en.wikipedia.org/wiki/Akhand_Bharat&lt;/ref&gt; 
[[চিত্ৰ:Akhand Bharat (orthographic projection).png|thumb|[[আফগানিস্তান]], [[বাংলাদেশ]], [[ভূটান]], [[ভাৰত]], [[মালদ্বীপ]], [[ম্যানমাৰ]], [[নেপাল]], [[পাকিস্তান]], [[শ্ৰীলংকা]] আৰু [[তিব্বত স্বায়ত্তশাসিত অঞ্চল|তিব্বতক]] চিত্ৰিত কৰি অখণ্ড ভাৰতৰ ধাৰণাৰ এখন মানচিত্ৰ।]]

== ইতিহাস ==
[[ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলন|ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলনৰ]] সময়ত কানায়ালাল মানেকলাল মুনশীয়ে অখণ্ড হিন্দুস্তানৰ পোষকতা কৰিছিল। যিটো প্ৰস্তাৱৰ সৈতে [[মোহনদাস কৰমচান্দ গান্ধী|মহাত্মা গান্ধীয়ে]] সন্মতি দিছিল। তেওঁ বিশ্বাস কৰিছিল যে যিহেতু ব্ৰিটেইনে বিভাজন আৰু শাসনৰ নীতি অনুসৰণ কৰি নিজৰ সাম্ৰাজ্য অক্ষুণ্ণ ৰাখিব বিচাৰিছে। সেয়েহে ইংৰাজসকল থকালৈকে [[হিন্দু]]–[[মুছলমান]] ঐক্য লাভ কৰিব নোৱাৰিব। কিন্তু [[ম্যানমাৰ]] (তেতিয়াৰ [[বাৰ্মা]])ৰ সম্পৰ্কত গান্ধীয়ে অনুভৱ কৰিছিল যে ইয়াক ভাৰতৰ পৰা পৃথক হ'ব লাগে। ইয়াক [[ব্ৰিটিছ ৰাজ|ব্ৰিটিছ ভাৰতত]] অন্তৰ্ভুক্ত কৰাটো বিশুদ্ধ ব্ৰিটিছ উত্তৰাধিকাৰ হিচাপে গণ্য কৰিছিল। ইয়াৰ উপৰিও মাজহাৰ আলী খানে লিখিছে যে &quot;খান ভাতৃদ্বয়ে অখণ্ড হিন্দুস্তানৰ হৈ যুঁজিবলৈ দৃঢ়প্ৰতিজ্ঞ আৰু প্ৰদেশৰ ভোটাৰৰ আগত এই বিষয়টোৰ বিৰুদ্ধে যুঁজিবলৈ লীগক প্ৰত্যাহ্বান জনায়। ১৯৪৪ চনৰ ৭–৮ অক্টোবৰত [[দিল্লী|দিল্লীত]] ৰাধা কুমুদ মুখাৰ্জীয়ে অখণ্ড হিন্দুস্তান নেতা সন্মিলনৰ সভাপতিত্ব কৰে। ১৯৩৭ চনত [[আহমেদাবাদ|আহমেদাবাদত]] অনুষ্ঠিত [[অখিল ভাৰতীয় হিন্দু মহাসভা|হিন্দু মহাসভাৰ]] ১৯ সংখ্যক বাৰ্ষিক অধিবেশনত ভাৰতীয় কৰ্মী তথা হিন্দু মহাসভাৰ নেতা বিনায়ক দামোদৰ সাৱৰকাৰে &quot;[[জম্মু আৰু কাশ্মীৰ|কাশ্মীৰৰ]] পৰা [[ৰামেশ্বৰম]], সিন্ধৰ পৰা [[অসম|অসমলৈকে]] এক আৰু অবিভাজ্য হৈ থাকিব লাগিব বুলি অখণ্ড ভাৰতৰ ধাৰণাটো আগবঢ়াইছিল। তেওঁ কয় যে ভাৰতীয় জাতি আৰু ভাৰতীয় ৰাষ্ট্ৰৰ প্ৰতি অবিভক্ত আনুগত্য আৰু আনুগত্যৰ ঋণী সকলো নাগৰিককে নিখুঁত সমতাৰে ব্যৱহাৰ কৰা হ'ব আৰু জাতি, ধৰ্ম বা ধৰ্ম নিৰ্বিশেষে সাধাৰণভাৱে কৰ্তব্য আৰু বাধ্যবাধকতা সমানে ভাগ কৰা হ'ব আৰু প্ৰতিনিধিত্বও হয় এজন মানুহৰ এক ভোটৰ ভিত্তিত হ'ব নহয় জনসংখ্যাৰ অনুপাতে হ'ব যদি পৃথক নিৰ্বাচক আৰু ৰাজহুৱা সেৱাসমূহ অকল মেৰিটৰ দ্বাৰাহে যাব।  

== সমসাময়িক ব্যৱহাৰ ==
[[অখিল ভাৰতীয় হিন্দু মহাসভা|হিন্দু মহাসভা]], [[ৰাষ্ট্ৰীয় স্বয়ংসেৱক সংঘ]], [[বিশ্ব হিন্দু পৰিষদ]], [[শিৱসেনা]], মহাৰাষ্ট্ৰ নৱনিৰ্মান সেনা, [[হিন্দু সেনা]], হিন্দু জনজাগৰুতি সমিতি, [[ভাৰতীয় জনতা পাৰ্টী|ভাৰতীয় জনতা পাৰ্টি]] আদি হিন্দু জাতীয়তাবাদী সংগঠনে এই লক্ষ্যৰ ভাগ-বতৰা কৰা এটা সংগঠনে অখণ্ড ভাৰত বা অখণ্ড হিন্দুস্তান সৃষ্টিৰ আহ্বান উত্থাপন কৰিছে। হিন্দুস্তান মৰ্চা, ইয়াৰ নামত এই শব্দটো বহন কৰে। ১৯৪৭ চনৰ পূৰ্বৰ ভাৰতৰ মানচিত্ৰ য'ত আধুনিক ৰাজ্য [[পাকিস্তান]] আৰু [[বাংলাদেশ]] [[ব্ৰিটিছ ভাৰত|ব্ৰিটিছ ভাৰতৰ]] অংশ হিচাপে দেখুওৱা হৈছে। ইয়াত এটা আদি অখণ্ড ভাৰতৰ সীমাৰ চিত্ৰণ কৰা হৈছে। অখণ্ড ভাৰতৰ সৃষ্টিৰ লগতো মতাদৰ্শগতভাৱে হিন্দুত্বৰ ধাৰণা (এটা উগ্ৰ সোঁপন্থী হিন্দু জাতীয়তাবাদী মতাদৰ্শ), লগতে সংগথান (ঐক্য) আৰু শুদ্ধি (শুদ্ধি)ৰ ধাৰণাও জড়িত হৈ আছে। অখিল ভাৰতীয় সংস্কৃত জ্ঞান পৰিক্ষাৰ সপ্তম মান ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ বাবে ৰাষ্ট্ৰীয় স্বয়ংসেৱক সংঘৰ পাঠ্যপুথিৰ প্ৰথম অধ্যায়ত পাকিস্তান আৰু বাংলাদেশক চিত্ৰিত কৰা এখন মানচিত্ৰ সন্নিবিষ্ট কৰা হৈছিল।যিবোৰ বিভাজনোত্তৰ ভাৰতৰ লগতে &quot;'''অখণ্ড ভাৰত'''&quot;ৰ অংশ আছিল। ভূখণ্ড আৰু একেটা সংগঠনৰ এখন ট্ৰেড ইউনিয়ন আলোচনীত [[নেপাল]], [[ভূটান]], আৰু ম্যানমাৰকো অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছিল। সোঁপন্থী বিজেপিৰ নেতৃত্বই বিষয়টোত দোদুল্যমান হৈ থকাৰ সময়তে RSS সদায় এই ধাৰণাটোৰ প্ৰবল সমৰ্থক হৈ আহিছে। 

== তথ্য সূত্ৰ ==</text>
      <sha1>e298hdqxr3aifudqbxs252lu2vrml5v</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519408</id>
      <parentid>519407</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T07:06:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Saddam Hussain Rahmani</username>
        <id>42858</id>
      </contributor>
      <origin>519408</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9317" sha1="s1w1a03hfk5mvvjd3m2y9zf1r0la6gn" xml:space="preserve">'''অখণ্ড ভাৰত''' বা '''অখণ্ড হিন্দুস্থান''', অখণ্ড ভাৰত (Akhand Bharat) হৈছে এক ভাৱধাৰা যি [[ভাৰতীয় উপমহাদেশ|ভাৰতীয় উপমহাদেশৰ]] একতাক বুজায়।&lt;ref&gt;https://en.wikipedia.org/wiki/Taylor_%26_Francis&lt;/ref&gt; এই ধাৰণা অনুসৰি বৰ্তমানৰ [[ভাৰত]], [[পাকিস্তান]], [[বাংলাদেশ]], [[শ্ৰীলংকা]], [[নেপাল]], [[ভূটান]], [[আফগানিস্তান]] আৰু [[ম্যানমাৰ]] আদি দেশবোৰক একেলগে অখণ্ড ভাৰত হিচাপে গণ্য কৰা হয়।&lt;ref&gt;https://en.wikipedia.org/wiki/South_Asia#Asian_context&lt;/ref&gt;ইয়াক ঐতিহাসিকভাৱে ভাৰতবৰ্ষৰ পূৰ্বৰ সীমা হিচাপে গণ্য কৰা হয়।&lt;ref&gt;https://en.wikipedia.org/wiki/Akhand_Bharat&lt;/ref&gt; 
[[চিত্ৰ:Akhand Bharat (orthographic projection).png|thumb|[[আফগানিস্তান]], [[বাংলাদেশ]], [[ভূটান]], [[ভাৰত]], [[মালদ্বীপ]], [[ম্যানমাৰ]], [[নেপাল]], [[পাকিস্তান]], [[শ্ৰীলংকা]] আৰু [[তিব্বত স্বায়ত্তশাসিত অঞ্চল|তিব্বতক]] চিত্ৰিত কৰি অখণ্ড ভাৰতৰ ধাৰণাৰ এখন মানচিত্ৰ।]]

== ইতিহাস ==
[[ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলন|ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলনৰ]] সময়ত কানায়ালাল মানেকলাল মুনশীয়ে অখণ্ড হিন্দুস্তানৰ পোষকতা কৰিছিল। যিটো প্ৰস্তাৱৰ সৈতে [[মোহনদাস কৰমচান্দ গান্ধী|মহাত্মা গান্ধীয়ে]] সন্মতি দিছিল।&lt;ref&gt;https://books.google.com/books/about/Pakistan.html?id=B_BtAAAAMAAJ&lt;/ref&gt; তেওঁ বিশ্বাস কৰিছিল যে যিহেতু ব্ৰিটেইনে বিভাজন আৰু শাসনৰ নীতি অনুসৰণ কৰি নিজৰ সাম্ৰাজ্য অক্ষুণ্ণ ৰাখিব বিচাৰিছে।&lt;ref&gt;https://foreignpolicy.com/2019/07/27/india-faces-a-looming-disaster/&lt;/ref&gt; সেয়েহে ইংৰাজসকল থকালৈকে [[হিন্দু]]–[[মুছলমান]] ঐক্য লাভ কৰিব নোৱাৰিব। কিন্তু [[ম্যানমাৰ]] (তেতিয়াৰ [[বাৰ্মা]])ৰ সম্পৰ্কত গান্ধীয়ে অনুভৱ কৰিছিল যে ইয়াক ভাৰতৰ পৰা পৃথক হ'ব লাগে।&lt;ref&gt;https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780521049801&lt;/ref&gt; ইয়াক [[ব্ৰিটিছ ৰাজ|ব্ৰিটিছ ভাৰতত]] অন্তৰ্ভুক্ত কৰাটো বিশুদ্ধ ব্ৰিটিছ উত্তৰাধিকাৰ হিচাপে গণ্য কৰিছিল। ইয়াৰ উপৰিও মাজহাৰ আলী খানে লিখিছে যে &quot;খান ভাতৃদ্বয়ে অখণ্ড হিন্দুস্তানৰ হৈ যুঁজিবলৈ দৃঢ়প্ৰতিজ্ঞ আৰু প্ৰদেশৰ ভোটাৰৰ আগত এই বিষয়টোৰ বিৰুদ্ধে যুঁজিবলৈ লীগক প্ৰত্যাহ্বান জনায়। ১৯৪৪ চনৰ ৭–৮ অক্টোবৰত [[দিল্লী|দিল্লীত]] ৰাধা কুমুদ মুখাৰ্জীয়ে অখণ্ড হিন্দুস্তান নেতা সন্মিলনৰ সভাপতিত্ব কৰে। ১৯৩৭ চনত [[আহমেদাবাদ|আহমেদাবাদত]] অনুষ্ঠিত [[অখিল ভাৰতীয় হিন্দু মহাসভা|হিন্দু মহাসভাৰ]] ১৯ সংখ্যক বাৰ্ষিক অধিবেশনত ভাৰতীয় কৰ্মী তথা হিন্দু মহাসভাৰ নেতা বিনায়ক দামোদৰ সাৱৰকাৰে &quot;[[জম্মু আৰু কাশ্মীৰ|কাশ্মীৰৰ]] পৰা [[ৰামেশ্বৰম]], সিন্ধৰ পৰা [[অসম|অসমলৈকে]] এক আৰু অবিভাজ্য হৈ থাকিব লাগিব বুলি অখণ্ড ভাৰতৰ ধাৰণাটো আগবঢ়াইছিল। তেওঁ কয় যে ভাৰতীয় জাতি আৰু ভাৰতীয় ৰাষ্ট্ৰৰ প্ৰতি অবিভক্ত আনুগত্য আৰু আনুগত্যৰ ঋণী সকলো নাগৰিককে নিখুঁত সমতাৰে ব্যৱহাৰ কৰা হ'ব আৰু জাতি, ধৰ্ম বা ধৰ্ম নিৰ্বিশেষে সাধাৰণভাৱে কৰ্তব্য আৰু বাধ্যবাধকতা সমানে ভাগ কৰা হ'ব আৰু প্ৰতিনিধিত্বও হয় এজন মানুহৰ এক ভোটৰ ভিত্তিত হ'ব নহয় জনসংখ্যাৰ অনুপাতে হ'ব যদি পৃথক নিৰ্বাচক আৰু ৰাজহুৱা সেৱাসমূহ অকল মেৰিটৰ দ্বাৰাহে যাব।  

== সমসাময়িক ব্যৱহাৰ ==
[[অখিল ভাৰতীয় হিন্দু মহাসভা|হিন্দু মহাসভা]], [[ৰাষ্ট্ৰীয় স্বয়ংসেৱক সংঘ]], [[বিশ্ব হিন্দু পৰিষদ]], [[শিৱসেনা]], মহাৰাষ্ট্ৰ নৱনিৰ্মান সেনা, [[হিন্দু সেনা]], হিন্দু জনজাগৰুতি সমিতি, [[ভাৰতীয় জনতা পাৰ্টী|ভাৰতীয় জনতা পাৰ্টি]] আদি হিন্দু জাতীয়তাবাদী সংগঠনে এই লক্ষ্যৰ ভাগ-বতৰা কৰা এটা সংগঠনে অখণ্ড ভাৰত বা অখণ্ড হিন্দুস্তান সৃষ্টিৰ আহ্বান উত্থাপন কৰিছে। হিন্দুস্তান মৰ্চা, ইয়াৰ নামত এই শব্দটো বহন কৰে। ১৯৪৭ চনৰ পূৰ্বৰ ভাৰতৰ মানচিত্ৰ য'ত আধুনিক ৰাজ্য [[পাকিস্তান]] আৰু [[বাংলাদেশ]] [[ব্ৰিটিছ ভাৰত|ব্ৰিটিছ ভাৰতৰ]] অংশ হিচাপে দেখুওৱা হৈছে। ইয়াত এটা আদি অখণ্ড ভাৰতৰ সীমাৰ চিত্ৰণ কৰা হৈছে। অখণ্ড ভাৰতৰ সৃষ্টিৰ লগতো মতাদৰ্শগতভাৱে হিন্দুত্বৰ ধাৰণা (এটা উগ্ৰ সোঁপন্থী হিন্দু জাতীয়তাবাদী মতাদৰ্শ), লগতে সংগথান (ঐক্য) আৰু শুদ্ধি (শুদ্ধি)ৰ ধাৰণাও জড়িত হৈ আছে। অখিল ভাৰতীয় সংস্কৃত জ্ঞান পৰিক্ষাৰ সপ্তম মান ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ বাবে ৰাষ্ট্ৰীয় স্বয়ংসেৱক সংঘৰ পাঠ্যপুথিৰ প্ৰথম অধ্যায়ত পাকিস্তান আৰু বাংলাদেশক চিত্ৰিত কৰা এখন মানচিত্ৰ সন্নিবিষ্ট কৰা হৈছিল।যিবোৰ বিভাজনোত্তৰ ভাৰতৰ লগতে &quot;'''অখণ্ড ভাৰত'''&quot;ৰ অংশ আছিল। ভূখণ্ড আৰু একেটা সংগঠনৰ এখন ট্ৰেড ইউনিয়ন আলোচনীত [[নেপাল]], [[ভূটান]], আৰু ম্যানমাৰকো অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছিল। সোঁপন্থী বিজেপিৰ নেতৃত্বই বিষয়টোত দোদুল্যমান হৈ থকাৰ সময়তে RSS সদায় এই ধাৰণাটোৰ প্ৰবল সমৰ্থক হৈ আহিছে। 

== তথ্য সূত্ৰ ==</text>
      <sha1>s1w1a03hfk5mvvjd3m2y9zf1r0la6gn</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519409</id>
      <parentid>519408</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T07:09:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Saddam Hussain Rahmani</username>
        <id>42858</id>
      </contributor>
      <comment>অখণ্ড ভাৰত</comment>
      <origin>519409</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9472" sha1="1rzrtd2s8todqzx9l8eaq6xyiui6t46" xml:space="preserve">'''অখণ্ড ভাৰত''' বা '''অখণ্ড হিন্দুস্থান''', অখণ্ড ভাৰত (Akhand Bharat) হৈছে এক ভাৱধাৰা যি [[ভাৰতীয় উপমহাদেশ|ভাৰতীয় উপমহাদেশৰ]] একতাক বুজায়।&lt;ref&gt;https://en.wikipedia.org/wiki/Taylor_%26_Francis&lt;/ref&gt; এই ধাৰণা অনুসৰি বৰ্তমানৰ [[ভাৰত]], [[পাকিস্তান]], [[বাংলাদেশ]], [[শ্ৰীলংকা]], [[নেপাল]], [[ভূটান]], [[আফগানিস্তান]] আৰু [[ম্যানমাৰ]] আদি দেশবোৰক একেলগে অখণ্ড ভাৰত হিচাপে গণ্য কৰা হয়।&lt;ref&gt;https://en.wikipedia.org/wiki/South_Asia#Asian_context&lt;/ref&gt;ইয়াক ঐতিহাসিকভাৱে ভাৰতবৰ্ষৰ পূৰ্বৰ সীমা হিচাপে গণ্য কৰা হয়।&lt;ref&gt;https://en.wikipedia.org/wiki/Akhand_Bharat&lt;/ref&gt; 
[[চিত্ৰ:Akhand Bharat (orthographic projection).png|thumb|[[আফগানিস্তান]], [[বাংলাদেশ]], [[ভূটান]], [[ভাৰত]], [[মালদ্বীপ]], [[ম্যানমাৰ]], [[নেপাল]], [[পাকিস্তান]], [[শ্ৰীলংকা]] আৰু [[তিব্বত স্বায়ত্তশাসিত অঞ্চল|তিব্বতক]] চিত্ৰিত কৰি অখণ্ড ভাৰতৰ ধাৰণাৰ এখন মানচিত্ৰ।]]

== ইতিহাস ==
[[ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলন|ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলনৰ]] সময়ত কানায়ালাল মানেকলাল মুনশীয়ে অখণ্ড হিন্দুস্তানৰ পোষকতা কৰিছিল। যিটো প্ৰস্তাৱৰ সৈতে [[মোহনদাস কৰমচান্দ গান্ধী|মহাত্মা গান্ধীয়ে]] সন্মতি দিছিল।&lt;ref&gt;https://books.google.com/books/about/Pakistan.html?id=B_BtAAAAMAAJ&lt;/ref&gt; তেওঁ বিশ্বাস কৰিছিল যে যিহেতু ব্ৰিটেইনে বিভাজন আৰু শাসনৰ নীতি অনুসৰণ কৰি নিজৰ সাম্ৰাজ্য অক্ষুণ্ণ ৰাখিব বিচাৰিছে।&lt;ref&gt;https://foreignpolicy.com/2019/07/27/india-faces-a-looming-disaster/&lt;/ref&gt; সেয়েহে ইংৰাজসকল থকালৈকে [[হিন্দু]]–[[মুছলমান]] ঐক্য লাভ কৰিব নোৱাৰিব। কিন্তু [[ম্যানমাৰ]] (তেতিয়াৰ [[বাৰ্মা]])ৰ সম্পৰ্কত গান্ধীয়ে অনুভৱ কৰিছিল যে ইয়াক ভাৰতৰ পৰা পৃথক হ'ব লাগে।&lt;ref&gt;https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780521049801&lt;/ref&gt; ইয়াক [[ব্ৰিটিছ ৰাজ|ব্ৰিটিছ ভাৰতত]] অন্তৰ্ভুক্ত কৰাটো বিশুদ্ধ ব্ৰিটিছ উত্তৰাধিকাৰ হিচাপে গণ্য কৰিছিল। ইয়াৰ উপৰিও মাজহাৰ আলী খানে লিখিছে যে &quot;খান ভাতৃদ্বয়ে অখণ্ড হিন্দুস্তানৰ হৈ যুঁজিবলৈ দৃঢ়প্ৰতিজ্ঞ আৰু প্ৰদেশৰ ভোটাৰৰ আগত এই বিষয়টোৰ বিৰুদ্ধে যুঁজিবলৈ লীগক প্ৰত্যাহ্বান জনায়। ১৯৪৪ চনৰ ৭–৮ অক্টোবৰত [[দিল্লী|দিল্লীত]] ৰাধা কুমুদ মুখাৰ্জীয়ে অখণ্ড হিন্দুস্তান নেতা সন্মিলনৰ সভাপতিত্ব কৰে। ১৯৩৭ চনত [[আহমেদাবাদ|আহমেদাবাদত]] অনুষ্ঠিত [[অখিল ভাৰতীয় হিন্দু মহাসভা|হিন্দু মহাসভাৰ]] ১৯ সংখ্যক বাৰ্ষিক অধিবেশনত ভাৰতীয় কৰ্মী তথা হিন্দু মহাসভাৰ নেতা বিনায়ক দামোদৰ সাৱৰকাৰে &quot;[[জম্মু আৰু কাশ্মীৰ|কাশ্মীৰৰ]] পৰা [[ৰামেশ্বৰম]], সিন্ধৰ পৰা [[অসম|অসমলৈকে]] এক আৰু অবিভাজ্য হৈ থাকিব লাগিব বুলি অখণ্ড ভাৰতৰ ধাৰণাটো আগবঢ়াইছিল। তেওঁ কয় যে ভাৰতীয় জাতি আৰু ভাৰতীয় ৰাষ্ট্ৰৰ প্ৰতি অবিভক্ত আনুগত্য আৰু আনুগত্যৰ ঋণী সকলো নাগৰিককে নিখুঁত সমতাৰে ব্যৱহাৰ কৰা হ'ব আৰু জাতি, ধৰ্ম বা ধৰ্ম নিৰ্বিশেষে সাধাৰণভাৱে কৰ্তব্য আৰু বাধ্যবাধকতা সমানে ভাগ কৰা হ'ব আৰু প্ৰতিনিধিত্বও হয় এজন মানুহৰ এক ভোটৰ ভিত্তিত হ'ব নহয় জনসংখ্যাৰ অনুপাতে হ'ব যদি পৃথক নিৰ্বাচক আৰু ৰাজহুৱা সেৱাসমূহ অকল মেৰিটৰ দ্বাৰাহে যাব।  

== সমসাময়িক ব্যৱহাৰ ==
[[অখিল ভাৰতীয় হিন্দু মহাসভা|হিন্দু মহাসভা]], [[ৰাষ্ট্ৰীয় স্বয়ংসেৱক সংঘ]], [[বিশ্ব হিন্দু পৰিষদ]], [[শিৱসেনা]], মহাৰাষ্ট্ৰ নৱনিৰ্মান সেনা, [[হিন্দু সেনা]], হিন্দু জনজাগৰুতি সমিতি, [[ভাৰতীয় জনতা পাৰ্টী|ভাৰতীয় জনতা পাৰ্টি]] আদি হিন্দু জাতীয়তাবাদী সংগঠনে এই লক্ষ্যৰ ভাগ-বতৰা কৰা এটা সংগঠনে অখণ্ড ভাৰত বা অখণ্ড হিন্দুস্তান সৃষ্টিৰ আহ্বান উত্থাপন কৰিছে। হিন্দুস্তান মৰ্চা, ইয়াৰ নামত এই শব্দটো বহন কৰে। ১৯৪৭ চনৰ পূৰ্বৰ ভাৰতৰ মানচিত্ৰ য'ত আধুনিক ৰাজ্য [[পাকিস্তান]] আৰু [[বাংলাদেশ]] [[ব্ৰিটিছ ভাৰত|ব্ৰিটিছ ভাৰতৰ]] অংশ হিচাপে দেখুওৱা হৈছে। ইয়াত এটা আদি অখণ্ড ভাৰতৰ সীমাৰ চিত্ৰণ কৰা হৈছে। অখণ্ড ভাৰতৰ সৃষ্টিৰ লগতো মতাদৰ্শগতভাৱে হিন্দুত্বৰ ধাৰণা (এটা উগ্ৰ সোঁপন্থী হিন্দু জাতীয়তাবাদী মতাদৰ্শ), লগতে সংগথান (ঐক্য) আৰু শুদ্ধি (শুদ্ধি)ৰ ধাৰণাও জড়িত হৈ আছে। অখিল ভাৰতীয় সংস্কৃত জ্ঞান পৰিক্ষাৰ সপ্তম মান ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ বাবে ৰাষ্ট্ৰীয় স্বয়ংসেৱক সংঘৰ পাঠ্যপুথিৰ প্ৰথম অধ্যায়ত পাকিস্তান আৰু বাংলাদেশক চিত্ৰিত কৰা এখন মানচিত্ৰ সন্নিবিষ্ট কৰা হৈছিল।যিবোৰ বিভাজনোত্তৰ ভাৰতৰ লগতে &quot;'''অখণ্ড ভাৰত'''&quot;ৰ অংশ আছিল। ভূখণ্ড আৰু একেটা সংগঠনৰ এখন ট্ৰেড ইউনিয়ন আলোচনীত [[নেপাল]], [[ভূটান]], আৰু ম্যানমাৰকো অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছিল। সোঁপন্থী বিজেপিৰ নেতৃত্বই বিষয়টোত দোদুল্যমান হৈ থকাৰ সময়তে RSS সদায় এই ধাৰণাটোৰ প্ৰবল সমৰ্থক হৈ আহিছে। 

== তথ্য সূত্ৰ ==
&lt;references /&gt;অন্যান্য তথ্য

{{Commons category|Akhand Bharat|অখণ্ড ভাৰত|position=অখণ্ড ভাৰত}}</text>
      <sha1>1rzrtd2s8todqzx9l8eaq6xyiui6t46</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519412</id>
      <parentid>519409</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T07:13:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Saddam Hussain Rahmani</username>
        <id>42858</id>
      </contributor>
      <comment>অখণ্ড ভাৰত</comment>
      <origin>519412</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10099" sha1="o8rxuit90rio9rb1uwqe5fe7syk327x" xml:space="preserve">'''অখণ্ড ভাৰত''' বা '''অখণ্ড হিন্দুস্থান''', অখণ্ড ভাৰত (Akhand Bharat) হৈছে এক ভাৱধাৰা যি [[ভাৰতীয় উপমহাদেশ|ভাৰতীয় উপমহাদেশৰ]] একতাক বুজায়।&lt;ref&gt;Banerjee, Supurna; Ghosh, Nandini [[:en:Taylor_&amp;_Francis|(17 September 2018). Caste and Gender in Contemporary India: Power, Privilege and Politics. Taylor &amp; Francis. ISBN 978-0-429-78395-1.]] The Hindutva discourse Banerjee, Supurna; Ghosh, Nandini (17 September 2018). Caste and Gender in Contemporary India: Power, Privilege and Politics. Taylor &amp; Francis. [[আন্তৰ্জাতিক মান গ্ৰন্থ সংখ্যা|ISBN 978-0-429-78395-1]]. The Hindutva discourse believes in India, Pakistan, Bangladesh and Afghanistan all being a part of Akhand Bharat as they are a part of the sacred soil of the Hindu nation with common claims of nationalism.&lt;/ref&gt; এই ধাৰণা অনুসৰি বৰ্তমানৰ [[ভাৰত]], [[পাকিস্তান]], [[বাংলাদেশ]], [[শ্ৰীলংকা]], [[নেপাল]], [[ভূটান]], [[আফগানিস্তান]] আৰু [[ম্যানমাৰ]] আদি দেশবোৰক একেলগে অখণ্ড ভাৰত হিচাপে গণ্য কৰা হয়।&lt;ref&gt;https://en.wikipedia.org/wiki/South_Asia#Asian_context&lt;/ref&gt;ইয়াক ঐতিহাসিকভাৱে ভাৰতবৰ্ষৰ পূৰ্বৰ সীমা হিচাপে গণ্য কৰা হয়।&lt;ref&gt;https://en.wikipedia.org/wiki/Akhand_Bharat&lt;/ref&gt; 
[[চিত্ৰ:Akhand Bharat (orthographic projection).png|thumb|[[আফগানিস্তান]], [[বাংলাদেশ]], [[ভূটান]], [[ভাৰত]], [[মালদ্বীপ]], [[ম্যানমাৰ]], [[নেপাল]], [[পাকিস্তান]], [[শ্ৰীলংকা]] আৰু [[তিব্বত স্বায়ত্তশাসিত অঞ্চল|তিব্বতক]] চিত্ৰিত কৰি অখণ্ড ভাৰতৰ ধাৰণাৰ এখন মানচিত্ৰ।]]

== ইতিহাস ==
[[ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলন|ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলনৰ]] সময়ত কানায়ালাল মানেকলাল মুনশীয়ে অখণ্ড হিন্দুস্তানৰ পোষকতা কৰিছিল। যিটো প্ৰস্তাৱৰ সৈতে [[মোহনদাস কৰমচান্দ গান্ধী|মহাত্মা গান্ধীয়ে]] সন্মতি দিছিল।&lt;ref&gt;https://books.google.com/books/about/Pakistan.html?id=B_BtAAAAMAAJ&lt;/ref&gt; তেওঁ বিশ্বাস কৰিছিল যে যিহেতু ব্ৰিটেইনে বিভাজন আৰু শাসনৰ নীতি অনুসৰণ কৰি নিজৰ সাম্ৰাজ্য অক্ষুণ্ণ ৰাখিব বিচাৰিছে।&lt;ref&gt;https://foreignpolicy.com/2019/07/27/india-faces-a-looming-disaster/&lt;/ref&gt; সেয়েহে ইংৰাজসকল থকালৈকে [[হিন্দু]]–[[মুছলমান]] ঐক্য লাভ কৰিব নোৱাৰিব। কিন্তু [[ম্যানমাৰ]] (তেতিয়াৰ [[বাৰ্মা]])ৰ সম্পৰ্কত গান্ধীয়ে অনুভৱ কৰিছিল যে ইয়াক ভাৰতৰ পৰা পৃথক হ'ব লাগে।&lt;ref&gt;https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780521049801&lt;/ref&gt; ইয়াক [[ব্ৰিটিছ ৰাজ|ব্ৰিটিছ ভাৰতত]] অন্তৰ্ভুক্ত কৰাটো বিশুদ্ধ ব্ৰিটিছ উত্তৰাধিকাৰ হিচাপে গণ্য কৰিছিল। ইয়াৰ উপৰিও মাজহাৰ আলী খানে লিখিছে যে &quot;খান ভাতৃদ্বয়ে অখণ্ড হিন্দুস্তানৰ হৈ যুঁজিবলৈ দৃঢ়প্ৰতিজ্ঞ আৰু প্ৰদেশৰ ভোটাৰৰ আগত এই বিষয়টোৰ বিৰুদ্ধে যুঁজিবলৈ লীগক প্ৰত্যাহ্বান জনায়। ১৯৪৪ চনৰ ৭–৮ অক্টোবৰত [[দিল্লী|দিল্লীত]] ৰাধা কুমুদ মুখাৰ্জীয়ে অখণ্ড হিন্দুস্তান নেতা সন্মিলনৰ সভাপতিত্ব কৰে। ১৯৩৭ চনত [[আহমেদাবাদ|আহমেদাবাদত]] অনুষ্ঠিত [[অখিল ভাৰতীয় হিন্দু মহাসভা|হিন্দু মহাসভাৰ]] ১৯ সংখ্যক বাৰ্ষিক অধিবেশনত ভাৰতীয় কৰ্মী তথা হিন্দু মহাসভাৰ নেতা বিনায়ক দামোদৰ সাৱৰকাৰে &quot;[[জম্মু আৰু কাশ্মীৰ|কাশ্মীৰৰ]] পৰা [[ৰামেশ্বৰম]], সিন্ধৰ পৰা [[অসম|অসমলৈকে]] এক আৰু অবিভাজ্য হৈ থাকিব লাগিব বুলি অখণ্ড ভাৰতৰ ধাৰণাটো আগবঢ়াইছিল। তেওঁ কয় যে ভাৰতীয় জাতি আৰু ভাৰতীয় ৰাষ্ট্ৰৰ প্ৰতি অবিভক্ত আনুগত্য আৰু আনুগত্যৰ ঋণী সকলো নাগৰিককে নিখুঁত সমতাৰে ব্যৱহাৰ কৰা হ'ব আৰু জাতি, ধৰ্ম বা ধৰ্ম নিৰ্বিশেষে সাধাৰণভাৱে কৰ্তব্য আৰু বাধ্যবাধকতা সমানে ভাগ কৰা হ'ব আৰু প্ৰতিনিধিত্বও হয় এজন মানুহৰ এক ভোটৰ ভিত্তিত হ'ব নহয় জনসংখ্যাৰ অনুপাতে হ'ব যদি পৃথক নিৰ্বাচক আৰু ৰাজহুৱা সেৱাসমূহ অকল মেৰিটৰ দ্বাৰাহে যাব।  

== সমসাময়িক ব্যৱহাৰ ==
[[অখিল ভাৰতীয় হিন্দু মহাসভা|হিন্দু মহাসভা]], [[ৰাষ্ট্ৰীয় স্বয়ংসেৱক সংঘ]], [[বিশ্ব হিন্দু পৰিষদ]], [[শিৱসেনা]], মহাৰাষ্ট্ৰ নৱনিৰ্মান সেনা, [[হিন্দু সেনা]], হিন্দু জনজাগৰুতি সমিতি, [[ভাৰতীয় জনতা পাৰ্টী|ভাৰতীয় জনতা পাৰ্টি]] আদি হিন্দু জাতীয়তাবাদী সংগঠনে এই লক্ষ্যৰ ভাগ-বতৰা কৰা এটা সংগঠনে অখণ্ড ভাৰত বা অখণ্ড হিন্দুস্তান সৃষ্টিৰ আহ্বান উত্থাপন কৰিছে। হিন্দুস্তান মৰ্চা, ইয়াৰ নামত এই শব্দটো বহন কৰে। ১৯৪৭ চনৰ পূৰ্বৰ ভাৰতৰ মানচিত্ৰ য'ত আধুনিক ৰাজ্য [[পাকিস্তান]] আৰু [[বাংলাদেশ]] [[ব্ৰিটিছ ভাৰত|ব্ৰিটিছ ভাৰতৰ]] অংশ হিচাপে দেখুওৱা হৈছে। ইয়াত এটা আদি অখণ্ড ভাৰতৰ সীমাৰ চিত্ৰণ কৰা হৈছে। অখণ্ড ভাৰতৰ সৃষ্টিৰ লগতো মতাদৰ্শগতভাৱে হিন্দুত্বৰ ধাৰণা (এটা উগ্ৰ সোঁপন্থী হিন্দু জাতীয়তাবাদী মতাদৰ্শ), লগতে সংগথান (ঐক্য) আৰু শুদ্ধি (শুদ্ধি)ৰ ধাৰণাও জড়িত হৈ আছে। অখিল ভাৰতীয় সংস্কৃত জ্ঞান পৰিক্ষাৰ সপ্তম মান ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ বাবে ৰাষ্ট্ৰীয় স্বয়ংসেৱক সংঘৰ পাঠ্যপুথিৰ প্ৰথম অধ্যায়ত পাকিস্তান আৰু বাংলাদেশক চিত্ৰিত কৰা এখন মানচিত্ৰ সন্নিবিষ্ট কৰা হৈছিল।যিবোৰ বিভাজনোত্তৰ ভাৰতৰ লগতে &quot;'''অখণ্ড ভাৰত'''&quot;ৰ অংশ আছিল। ভূখণ্ড আৰু একেটা সংগঠনৰ এখন ট্ৰেড ইউনিয়ন আলোচনীত [[নেপাল]], [[ভূটান]], আৰু ম্যানমাৰকো অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছিল। সোঁপন্থী বিজেপিৰ নেতৃত্বই বিষয়টোত দোদুল্যমান হৈ থকাৰ সময়তে RSS সদায় এই ধাৰণাটোৰ প্ৰবল সমৰ্থক হৈ আহিছে। 

== তথ্য সূত্ৰ ==
&lt;references /&gt;অন্যান্য তথ্য

{{Commons category|Akhand Bharat|অখণ্ড ভাৰত|position=অখণ্ড ভাৰত}}</text>
      <sha1>o8rxuit90rio9rb1uwqe5fe7syk327x</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519414</id>
      <parentid>519412</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T07:15:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Saddam Hussain Rahmani</username>
        <id>42858</id>
      </contributor>
      <comment>অখণ্ড ভাৰত</comment>
      <origin>519414</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10507" sha1="098x1gk1bob1pl8ds3czdso2u376z1a" xml:space="preserve">'''অখণ্ড ভাৰত''' বা '''অখণ্ড হিন্দুস্থান''', অখণ্ড ভাৰত (Akhand Bharat) হৈছে এক ভাৱধাৰা যি [[ভাৰতীয় উপমহাদেশ|ভাৰতীয় উপমহাদেশৰ]] একতাক বুজায়।&lt;ref&gt;Banerjee, Supurna; Ghosh, Nandini [[:en:Taylor_&amp;_Francis|(17 September 2018). Caste and Gender in Contemporary India: Power, Privilege and Politics. Taylor &amp; Francis. ISBN 978-0-429-78395-1.]] The Hindutva discourse Banerjee, Supurna; Ghosh, Nandini (17 September 2018). Caste and Gender in Contemporary India: Power, Privilege and Politics. Taylor &amp; Francis. [[আন্তৰ্জাতিক মান গ্ৰন্থ সংখ্যা|ISBN 978-0-429-78395-1]]. The Hindutva discourse believes in India, Pakistan, Bangladesh and Afghanistan all being a part of Akhand Bharat as they are a part of the sacred soil of the Hindu nation with common claims of nationalism.&lt;/ref&gt; এই ধাৰণা অনুসৰি বৰ্তমানৰ [[ভাৰত]], [[পাকিস্তান]], [[বাংলাদেশ]], [[শ্ৰীলংকা]], [[নেপাল]], [[ভূটান]], [[আফগানিস্তান]] আৰু [[ম্যানমাৰ]] আদি দেশবোৰক একেলগে অখণ্ড ভাৰত হিচাপে গণ্য কৰা হয়।&lt;ref&gt;Erdman, H. L. (17 December 2007). The Swatantra Party and Indian Conservatism. Cambridge University Press. p. 55. &lt;nowiki&gt;ISBN 9780521049801&lt;/nowiki&gt;. The ultimate reunification of the subcontinent is a professed goal, as it is for the Mahasabha, but here, too, there is a difference in emphasis which deserves note:[[:en:South_Asia#Asian_context|ISBN 9780521049801.]] for the Sangh, the goal is 'Akhand Bharat', while for the Mahasabha it is 'Akhand Hindustan'.&lt;/ref&gt;ইয়াক ঐতিহাসিকভাৱে ভাৰতবৰ্ষৰ পূৰ্বৰ সীমা হিচাপে গণ্য কৰা হয়।&lt;ref&gt;https://en.wikipedia.org/wiki/Akhand_Bharat&lt;/ref&gt; 
[[চিত্ৰ:Akhand Bharat (orthographic projection).png|thumb|[[আফগানিস্তান]], [[বাংলাদেশ]], [[ভূটান]], [[ভাৰত]], [[মালদ্বীপ]], [[ম্যানমাৰ]], [[নেপাল]], [[পাকিস্তান]], [[শ্ৰীলংকা]] আৰু [[তিব্বত স্বায়ত্তশাসিত অঞ্চল|তিব্বতক]] চিত্ৰিত কৰি অখণ্ড ভাৰতৰ ধাৰণাৰ এখন মানচিত্ৰ।]]

== ইতিহাস ==
[[ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলন|ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলনৰ]] সময়ত কানায়ালাল মানেকলাল মুনশীয়ে অখণ্ড হিন্দুস্তানৰ পোষকতা কৰিছিল। যিটো প্ৰস্তাৱৰ সৈতে [[মোহনদাস কৰমচান্দ গান্ধী|মহাত্মা গান্ধীয়ে]] সন্মতি দিছিল।&lt;ref&gt;https://books.google.com/books/about/Pakistan.html?id=B_BtAAAAMAAJ&lt;/ref&gt; তেওঁ বিশ্বাস কৰিছিল যে যিহেতু ব্ৰিটেইনে বিভাজন আৰু শাসনৰ নীতি অনুসৰণ কৰি নিজৰ সাম্ৰাজ্য অক্ষুণ্ণ ৰাখিব বিচাৰিছে।&lt;ref&gt;https://foreignpolicy.com/2019/07/27/india-faces-a-looming-disaster/&lt;/ref&gt; সেয়েহে ইংৰাজসকল থকালৈকে [[হিন্দু]]–[[মুছলমান]] ঐক্য লাভ কৰিব নোৱাৰিব। কিন্তু [[ম্যানমাৰ]] (তেতিয়াৰ [[বাৰ্মা]])ৰ সম্পৰ্কত গান্ধীয়ে অনুভৱ কৰিছিল যে ইয়াক ভাৰতৰ পৰা পৃথক হ'ব লাগে।&lt;ref&gt;https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780521049801&lt;/ref&gt; ইয়াক [[ব্ৰিটিছ ৰাজ|ব্ৰিটিছ ভাৰতত]] অন্তৰ্ভুক্ত কৰাটো বিশুদ্ধ ব্ৰিটিছ উত্তৰাধিকাৰ হিচাপে গণ্য কৰিছিল। ইয়াৰ উপৰিও মাজহাৰ আলী খানে লিখিছে যে &quot;খান ভাতৃদ্বয়ে অখণ্ড হিন্দুস্তানৰ হৈ যুঁজিবলৈ দৃঢ়প্ৰতিজ্ঞ আৰু প্ৰদেশৰ ভোটাৰৰ আগত এই বিষয়টোৰ বিৰুদ্ধে যুঁজিবলৈ লীগক প্ৰত্যাহ্বান জনায়। ১৯৪৪ চনৰ ৭–৮ অক্টোবৰত [[দিল্লী|দিল্লীত]] ৰাধা কুমুদ মুখাৰ্জীয়ে অখণ্ড হিন্দুস্তান নেতা সন্মিলনৰ সভাপতিত্ব কৰে। ১৯৩৭ চনত [[আহমেদাবাদ|আহমেদাবাদত]] অনুষ্ঠিত [[অখিল ভাৰতীয় হিন্দু মহাসভা|হিন্দু মহাসভাৰ]] ১৯ সংখ্যক বাৰ্ষিক অধিবেশনত ভাৰতীয় কৰ্মী তথা হিন্দু মহাসভাৰ নেতা বিনায়ক দামোদৰ সাৱৰকাৰে &quot;[[জম্মু আৰু কাশ্মীৰ|কাশ্মীৰৰ]] পৰা [[ৰামেশ্বৰম]], সিন্ধৰ পৰা [[অসম|অসমলৈকে]] এক আৰু অবিভাজ্য হৈ থাকিব লাগিব বুলি অখণ্ড ভাৰতৰ ধাৰণাটো আগবঢ়াইছিল। তেওঁ কয় যে ভাৰতীয় জাতি আৰু ভাৰতীয় ৰাষ্ট্ৰৰ প্ৰতি অবিভক্ত আনুগত্য আৰু আনুগত্যৰ ঋণী সকলো নাগৰিককে নিখুঁত সমতাৰে ব্যৱহাৰ কৰা হ'ব আৰু জাতি, ধৰ্ম বা ধৰ্ম নিৰ্বিশেষে সাধাৰণভাৱে কৰ্তব্য আৰু বাধ্যবাধকতা সমানে ভাগ কৰা হ'ব আৰু প্ৰতিনিধিত্বও হয় এজন মানুহৰ এক ভোটৰ ভিত্তিত হ'ব নহয় জনসংখ্যাৰ অনুপাতে হ'ব যদি পৃথক নিৰ্বাচক আৰু ৰাজহুৱা সেৱাসমূহ অকল মেৰিটৰ দ্বাৰাহে যাব।  

== সমসাময়িক ব্যৱহাৰ ==
[[অখিল ভাৰতীয় হিন্দু মহাসভা|হিন্দু মহাসভা]], [[ৰাষ্ট্ৰীয় স্বয়ংসেৱক সংঘ]], [[বিশ্ব হিন্দু পৰিষদ]], [[শিৱসেনা]], মহাৰাষ্ট্ৰ নৱনিৰ্মান সেনা, [[হিন্দু সেনা]], হিন্দু জনজাগৰুতি সমিতি, [[ভাৰতীয় জনতা পাৰ্টী|ভাৰতীয় জনতা পাৰ্টি]] আদি হিন্দু জাতীয়তাবাদী সংগঠনে এই লক্ষ্যৰ ভাগ-বতৰা কৰা এটা সংগঠনে অখণ্ড ভাৰত বা অখণ্ড হিন্দুস্তান সৃষ্টিৰ আহ্বান উত্থাপন কৰিছে। হিন্দুস্তান মৰ্চা, ইয়াৰ নামত এই শব্দটো বহন কৰে। ১৯৪৭ চনৰ পূৰ্বৰ ভাৰতৰ মানচিত্ৰ য'ত আধুনিক ৰাজ্য [[পাকিস্তান]] আৰু [[বাংলাদেশ]] [[ব্ৰিটিছ ভাৰত|ব্ৰিটিছ ভাৰতৰ]] অংশ হিচাপে দেখুওৱা হৈছে। ইয়াত এটা আদি অখণ্ড ভাৰতৰ সীমাৰ চিত্ৰণ কৰা হৈছে। অখণ্ড ভাৰতৰ সৃষ্টিৰ লগতো মতাদৰ্শগতভাৱে হিন্দুত্বৰ ধাৰণা (এটা উগ্ৰ সোঁপন্থী হিন্দু জাতীয়তাবাদী মতাদৰ্শ), লগতে সংগথান (ঐক্য) আৰু শুদ্ধি (শুদ্ধি)ৰ ধাৰণাও জড়িত হৈ আছে। অখিল ভাৰতীয় সংস্কৃত জ্ঞান পৰিক্ষাৰ সপ্তম মান ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ বাবে ৰাষ্ট্ৰীয় স্বয়ংসেৱক সংঘৰ পাঠ্যপুথিৰ প্ৰথম অধ্যায়ত পাকিস্তান আৰু বাংলাদেশক চিত্ৰিত কৰা এখন মানচিত্ৰ সন্নিবিষ্ট কৰা হৈছিল।যিবোৰ বিভাজনোত্তৰ ভাৰতৰ লগতে &quot;'''অখণ্ড ভাৰত'''&quot;ৰ অংশ আছিল। ভূখণ্ড আৰু একেটা সংগঠনৰ এখন ট্ৰেড ইউনিয়ন আলোচনীত [[নেপাল]], [[ভূটান]], আৰু ম্যানমাৰকো অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছিল। সোঁপন্থী বিজেপিৰ নেতৃত্বই বিষয়টোত দোদুল্যমান হৈ থকাৰ সময়তে RSS সদায় এই ধাৰণাটোৰ প্ৰবল সমৰ্থক হৈ আহিছে। 

== তথ্য সূত্ৰ ==
&lt;references /&gt;অন্যান্য তথ্য

{{Commons category|Akhand Bharat|অখণ্ড ভাৰত|position=অখণ্ড ভাৰত}}</text>
      <sha1>098x1gk1bob1pl8ds3czdso2u376z1a</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519418</id>
      <parentid>519414</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T07:17:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Saddam Hussain Rahmani</username>
        <id>42858</id>
      </contributor>
      <comment>অখণ্ড ভাৰত</comment>
      <origin>519418</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10741" sha1="sq0l2xonglqycl1oz2zvctqj7nvmuv8" xml:space="preserve">'''অখণ্ড ভাৰত''' বা '''অখণ্ড হিন্দুস্থান''', অখণ্ড ভাৰত (Akhand Bharat) হৈছে এক ভাৱধাৰা যি [[ভাৰতীয় উপমহাদেশ|ভাৰতীয় উপমহাদেশৰ]] একতাক বুজায়।&lt;ref&gt;Banerjee, Supurna; Ghosh, Nandini [[:en:Taylor_&amp;_Francis|(17 September 2018). Caste and Gender in Contemporary India: Power, Privilege and Politics. Taylor &amp; Francis. ISBN 978-0-429-78395-1.]] The Hindutva discourse Banerjee, Supurna; Ghosh, Nandini (17 September 2018). Caste and Gender in Contemporary India: Power, Privilege and Politics. Taylor &amp; Francis. [[আন্তৰ্জাতিক মান গ্ৰন্থ সংখ্যা|ISBN 978-0-429-78395-1]]. The Hindutva discourse believes in India, Pakistan, Bangladesh and Afghanistan all being a part of Akhand Bharat as they are a part of the sacred soil of the Hindu nation with common claims of nationalism.&lt;/ref&gt; এই ধাৰণা অনুসৰি বৰ্তমানৰ [[ভাৰত]], [[পাকিস্তান]], [[বাংলাদেশ]], [[শ্ৰীলংকা]], [[নেপাল]], [[ভূটান]], [[আফগানিস্তান]] আৰু [[ম্যানমাৰ]] আদি দেশবোৰক একেলগে অখণ্ড ভাৰত হিচাপে গণ্য কৰা হয়।&lt;ref&gt;Erdman, H. L. (17 December 2007). The Swatantra Party and Indian Conservatism. Cambridge University Press. p. 55. &lt;nowiki&gt;ISBN 9780521049801&lt;/nowiki&gt;. The ultimate reunification of the subcontinent is a professed goal, as it is for the Mahasabha, but here, too, there is a difference in emphasis which deserves note:[[:en:South_Asia#Asian_context|ISBN 9780521049801.]] for the Sangh, the goal is 'Akhand Bharat', while for the Mahasabha it is 'Akhand Hindustan'.&lt;/ref&gt;ইয়াক ঐতিহাসিকভাৱে ভাৰতবৰ্ষৰ পূৰ্বৰ সীমা হিচাপে গণ্য কৰা হয়।&lt;ref&gt;[[:en:Akhand_Bharat|Akhand_Bharat]] note:&lt;/ref&gt; 
[[চিত্ৰ:Akhand Bharat (orthographic projection).png|thumb|[[আফগানিস্তান]], [[বাংলাদেশ]], [[ভূটান]], [[ভাৰত]], [[মালদ্বীপ]], [[ম্যানমাৰ]], [[নেপাল]], [[পাকিস্তান]], [[শ্ৰীলংকা]] আৰু [[তিব্বত স্বায়ত্তশাসিত অঞ্চল|তিব্বতক]] চিত্ৰিত কৰি অখণ্ড ভাৰতৰ ধাৰণাৰ এখন মানচিত্ৰ।]]

== ইতিহাস ==
[[ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলন|ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলনৰ]] সময়ত কানায়ালাল মানেকলাল মুনশীয়ে অখণ্ড হিন্দুস্তানৰ পোষকতা কৰিছিল। যিটো প্ৰস্তাৱৰ সৈতে [[মোহনদাস কৰমচান্দ গান্ধী|মহাত্মা গান্ধীয়ে]] সন্মতি দিছিল।&lt;ref&gt; [https://books.google.com/books/about/Pakistan.html?id=B_BtAAAAMAAJ Majahor  Ali khan] Press. p. 55. [[আন্তৰ্জাতিক মান গ্ৰন্থ সংখ্যা|ISBN 9780521049801]]. The ultimate reunification of the subcontinent is a professed&lt;/ref&gt; তেওঁ বিশ্বাস কৰিছিল যে যিহেতু ব্ৰিটেইনে বিভাজন আৰু শাসনৰ নীতি অনুসৰণ কৰি নিজৰ সাম্ৰাজ্য অক্ষুণ্ণ ৰাখিব বিচাৰিছে।&lt;ref&gt;https://foreignpolicy.com/2019/07/27/india-faces-a-looming-disaster/&lt;/ref&gt; সেয়েহে ইংৰাজসকল থকালৈকে [[হিন্দু]]–[[মুছলমান]] ঐক্য লাভ কৰিব নোৱাৰিব। কিন্তু [[ম্যানমাৰ]] (তেতিয়াৰ [[বাৰ্মা]])ৰ সম্পৰ্কত গান্ধীয়ে অনুভৱ কৰিছিল যে ইয়াক ভাৰতৰ পৰা পৃথক হ'ব লাগে।&lt;ref&gt;[[:en:Special:BookSources/9780521049801|Special:BookSources]] Banerjee, Supurna; Ghosh, Nandini &lt;/ref&gt; ইয়াক [[ব্ৰিটিছ ৰাজ|ব্ৰিটিছ ভাৰতত]] অন্তৰ্ভুক্ত কৰাটো বিশুদ্ধ ব্ৰিটিছ উত্তৰাধিকাৰ হিচাপে গণ্য কৰিছিল। ইয়াৰ উপৰিও মাজহাৰ আলী খানে লিখিছে যে &quot;খান ভাতৃদ্বয়ে অখণ্ড হিন্দুস্তানৰ হৈ যুঁজিবলৈ দৃঢ়প্ৰতিজ্ঞ আৰু প্ৰদেশৰ ভোটাৰৰ আগত এই বিষয়টোৰ বিৰুদ্ধে যুঁজিবলৈ লীগক প্ৰত্যাহ্বান জনায়। ১৯৪৪ চনৰ ৭–৮ অক্টোবৰত [[দিল্লী|দিল্লীত]] ৰাধা কুমুদ মুখাৰ্জীয়ে অখণ্ড হিন্দুস্তান নেতা সন্মিলনৰ সভাপতিত্ব কৰে। ১৯৩৭ চনত [[আহমেদাবাদ|আহমেদাবাদত]] অনুষ্ঠিত [[অখিল ভাৰতীয় হিন্দু মহাসভা|হিন্দু মহাসভাৰ]] ১৯ সংখ্যক বাৰ্ষিক অধিবেশনত ভাৰতীয় কৰ্মী তথা হিন্দু মহাসভাৰ নেতা বিনায়ক দামোদৰ সাৱৰকাৰে &quot;[[জম্মু আৰু কাশ্মীৰ|কাশ্মীৰৰ]] পৰা [[ৰামেশ্বৰম]], সিন্ধৰ পৰা [[অসম|অসমলৈকে]] এক আৰু অবিভাজ্য হৈ থাকিব লাগিব বুলি অখণ্ড ভাৰতৰ ধাৰণাটো আগবঢ়াইছিল। তেওঁ কয় যে ভাৰতীয় জাতি আৰু ভাৰতীয় ৰাষ্ট্ৰৰ প্ৰতি অবিভক্ত আনুগত্য আৰু আনুগত্যৰ ঋণী সকলো নাগৰিককে নিখুঁত সমতাৰে ব্যৱহাৰ কৰা হ'ব আৰু জাতি, ধৰ্ম বা ধৰ্ম নিৰ্বিশেষে সাধাৰণভাৱে কৰ্তব্য আৰু বাধ্যবাধকতা সমানে ভাগ কৰা হ'ব আৰু প্ৰতিনিধিত্বও হয় এজন মানুহৰ এক ভোটৰ ভিত্তিত হ'ব নহয় জনসংখ্যাৰ অনুপাতে হ'ব যদি পৃথক নিৰ্বাচক আৰু ৰাজহুৱা সেৱাসমূহ অকল মেৰিটৰ দ্বাৰাহে যাব।  

== সমসাময়িক ব্যৱহাৰ ==
[[অখিল ভাৰতীয় হিন্দু মহাসভা|হিন্দু মহাসভা]], [[ৰাষ্ট্ৰীয় স্বয়ংসেৱক সংঘ]], [[বিশ্ব হিন্দু পৰিষদ]], [[শিৱসেনা]], মহাৰাষ্ট্ৰ নৱনিৰ্মান সেনা, [[হিন্দু সেনা]], হিন্দু জনজাগৰুতি সমিতি, [[ভাৰতীয় জনতা পাৰ্টী|ভাৰতীয় জনতা পাৰ্টি]] আদি হিন্দু জাতীয়তাবাদী সংগঠনে এই লক্ষ্যৰ ভাগ-বতৰা কৰা এটা সংগঠনে অখণ্ড ভাৰত বা অখণ্ড হিন্দুস্তান সৃষ্টিৰ আহ্বান উত্থাপন কৰিছে। হিন্দুস্তান মৰ্চা, ইয়াৰ নামত এই শব্দটো বহন কৰে। ১৯৪৭ চনৰ পূৰ্বৰ ভাৰতৰ মানচিত্ৰ য'ত আধুনিক ৰাজ্য [[পাকিস্তান]] আৰু [[বাংলাদেশ]] [[ব্ৰিটিছ ভাৰত|ব্ৰিটিছ ভাৰতৰ]] অংশ হিচাপে দেখুওৱা হৈছে। ইয়াত এটা আদি অখণ্ড ভাৰতৰ সীমাৰ চিত্ৰণ কৰা হৈছে। অখণ্ড ভাৰতৰ সৃষ্টিৰ লগতো মতাদৰ্শগতভাৱে হিন্দুত্বৰ ধাৰণা (এটা উগ্ৰ সোঁপন্থী হিন্দু জাতীয়তাবাদী মতাদৰ্শ), লগতে সংগথান (ঐক্য) আৰু শুদ্ধি (শুদ্ধি)ৰ ধাৰণাও জড়িত হৈ আছে। অখিল ভাৰতীয় সংস্কৃত জ্ঞান পৰিক্ষাৰ সপ্তম মান ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ বাবে ৰাষ্ট্ৰীয় স্বয়ংসেৱক সংঘৰ পাঠ্যপুথিৰ প্ৰথম অধ্যায়ত পাকিস্তান আৰু বাংলাদেশক চিত্ৰিত কৰা এখন মানচিত্ৰ সন্নিবিষ্ট কৰা হৈছিল।যিবোৰ বিভাজনোত্তৰ ভাৰতৰ লগতে &quot;'''অখণ্ড ভাৰত'''&quot;ৰ অংশ আছিল। ভূখণ্ড আৰু একেটা সংগঠনৰ এখন ট্ৰেড ইউনিয়ন আলোচনীত [[নেপাল]], [[ভূটান]], আৰু ম্যানমাৰকো অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছিল। সোঁপন্থী বিজেপিৰ নেতৃত্বই বিষয়টোত দোদুল্যমান হৈ থকাৰ সময়তে RSS সদায় এই ধাৰণাটোৰ প্ৰবল সমৰ্থক হৈ আহিছে। 

== তথ্য সূত্ৰ ==
&lt;references /&gt;অন্যান্য তথ্য

{{Commons category|Akhand Bharat|অখণ্ড ভাৰত|position=অখণ্ড ভাৰত}}</text>
      <sha1>sq0l2xonglqycl1oz2zvctqj7nvmuv8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>বুলন কুমাৰ শইকীয়া</title>
    <ns>0</ns>
    <id>122932</id>
    <revision>
      <id>519395</id>
      <timestamp>2025-06-20T06:04:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Samadrita Goswami</username>
        <id>24401</id>
      </contributor>
      <comment>নতুন পৃষ্ঠা: ===== বুলন কুমাৰ শইকীয়া =====  == বুলন কুমাৰ শইকীয়া (ইংৰাজী: Bulan Kumar Saikia; ১৯৭৬-২০২৪) অসমৰ এগৰাকী সাংবাদিক, ৰাজনৈতিক সমালোচক, নিৱন্ধকাৰ, কবি, ঔপন্যাসিক আৰু উদ্যোগী৷ অসমত “নাগৰিক সাংবাদিকতা...</comment>
      <origin>519395</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28591" sha1="96af83g67s0xkr1vaod3arpgaisitj4" xml:space="preserve">===== বুলন কুমাৰ শইকীয়া =====

== বুলন কুমাৰ শইকীয়া (ইংৰাজী: Bulan Kumar Saikia; ১৯৭৬-২০২৪) অসমৰ এগৰাকী সাংবাদিক, ৰাজনৈতিক সমালোচক, নিৱন্ধকাৰ, কবি, ঔপন্যাসিক আৰু উদ্যোগী৷ অসমত “নাগৰিক সাংবাদিকতা”ক জনপ্ৰিয় কৰাৰ আঁৰৰ ব্যক্তিজন হ’ল বুলন কুমাৰ শইকীয়া৷ স্বতন্ত্ৰ সাংবাদিকতাৰ ধাৰাক শক্তিশালী কৰি তুলিবলৈকে তেখেতে নিজা প্ৰচেষ্টাৰে প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল গ্ৰাউণ্ড নিউজ অসম নামৰ এক নিউজ পৰ্টেল৷  ভূ -ৰাজনীতি আৰু উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ বিদ্ৰোহী সমস্যাক লৈ ৰচিত তেখেতৰ উপন্যাস আৰাকান ইন্টেল অসমৰ প্ৰথমখন ভূ-ৰাজনীতি বিষয়ক উপন্যাস৷ অসমৰ এজন ৰাজনৈতিক চেটায়াৰিষ্ট (Political Satirist) হিচাপে প্ৰসিদ্ধ ব্যক্তি৷ ==

==== শিক্ষা আৰু কৰ্মজীৱন ====
এক্সপৰ্ট মেনেজমেণ্টৰ ডিপ্লমা অৰ্জন কৰা বুলন কুমাৰ শইকীয়াই ২০০২ চনৰ পৰা আৰম্ভ কৰে মফছলীয় সাংবাদিকতা ৷ পোনতে তেওঁ আমাৰ অসম, নতুন দিন কাকতত সাংবাদিকতা আগবঢ়াইছিল যদিও পৰৱৰ্তী পৰ্যায়ত নিজা প্ৰচেষ্টাত “পষেকীয়া সোমবাৰ” নামৰ এখন কাকত প্ৰকাশৰ উদ্যোগ গ্ৰহণ কৰে ৷ ইয়াৰ পাছতেই তেওঁ সংযুক্ত হয় অধুনালুপ্ত NETVৰ সৈতে ৷ পৰৱৰ্তী সময়ত তেওঁ অসমীয়া প্ৰতিদিন, DY365 ত দীঘলীয়া সময় সাংবাদিক হিচাপে সেৱা আগবঢ়ায়৷ ২০০৮ চনত অসমৰ ব্যক্তিগত খণ্ডৰ এটি টেলিভিশ্বন চেনেলত যোগদান কৰি নাহৰকটীয়াৰ পৰা বৈদ্যুতিন মাধ্যমৰ প্ৰথমগৰাকী সাংবাদিক ৰূপে সেৱা আগবঢ়াইছিল । মাজতে তেওঁ নিয়মীয়া বাৰ্তাৰ সৈতেও জড়িত আছিল যদিও প্ৰতিষ্ঠানবিৰোধী লেখা মেলাৰ বাবে তেওঁ কাকতখনৰ পৰা আঁতৰি আহিবলগীয়া হয়৷  সাহসী আৰু নিৰপেক্ষ বাতৰি পৰিৱেশনেৰে সমাজ জীৱনক সমৃদ্ধ কৰিছিল শইকীয়াই ৷ ৰাজ্যখনৰ প্ৰতিটো প্ৰান্তৰ খবৰ নিজৰ নখ দৰ্পনত থকা বুলন কুমাৰ শইকীয়াৰ প্ৰতিটো লিখনি চৰকাৰী ব্যৱস্থাৰ বিৰুদ্ধে এক চোকা অস্ত্ৰ আছিল । ফলত বিভিন্ন সময়ত চৰকাৰৰ ৰোষতো পৰিছিল সাংবাদিকগৰাকী । ২০১৫ চনত নিজা প্ৰচেষ্টাৰে ক্লিয়েৰ লেন্স মিডিয়াৰ উদ্যোগত  “খবৰ চাৰিদিশ” নামৰ পষেকীয়া বাতৰি কাকতৰ প্ৰতিষ্ঠা কৰি নাগৰিক সাংবাদিকতাক জনপ্ৰিয় কৰি তোলে আৰু পৰৱৰ্তী সময়ত ২০২২ চনত “গ্ৰাউণ্ড নিউজ অসম” নামৰ এটা পৰ্টেলৰ প্ৰতিষ্ঠাপনাৰে মুক্ত বা স্বতন্ত্ৰ সাংবাদিকতা আৰম্ভ কৰে৷ নাগৰিক সংবাদৰ লগতে শান্তি (peace) সংবাদৰ পোষকতা কৰা জেষ্ঠ সাংবাদিক শইকীয়াই নতুন দায়বদ্ধ সাংবাদিক গঢ় দিয়াৰ উদ্দেশ্যেৰে ক্লিয়েৰ লেন্স মিডিয়াৰ উদ্যোগত অনুষ্ঠিত কৰিছিল  সাংবাদিকতা, ব্যৱহাৰিক  সাংবাদিকতা আৰু পৰিৱেশ সাংবাদিকতাৰ কৰ্মশালা৷

==== সাহিত্যিক অৱদান ====
বুলন কুমাৰ শইকীয়া এজন খাদ্যৰসিক লেখক৷ সঞ্জীৱন প্ৰকাশনে প্ৰকাশ কৰা তেখেতৰ গ্ৰন্থ “আমাৰ জুতি-বুধি” য়ে পাঠকৰ মাজত বিশেষ জনপ্ৰিয়তা লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হৈছিল৷   &quot;ভালপোৱাৰ কবিতা গুচ্ছ&quot;,  “মোৰ আইৰ নাম মিলিকি বৰুৱা” তেওঁৰ দুখন কবিতা সংকলন৷ তেখেত বৌদ্ধধৰ্মীয় সংস্কৃতিৰ অনুশীলনকাৰী আছিল৷ বৌদ্ধধৰ্মমূলক “মহাজীৱনৰ সন্ধানত” তেখেতৰ এখন অনুবাদ গ্ৰন্থ ৷ তদুপৰি তেখেতৰ বৌদ্ধধৰ্মীয় চিন্তাৰ এক ফচল হ’ল “এজন ভিক্ষুৰ জন্ম” নামৰ উপন্যাস ৷ “অসম-ভাৰত” সংঘাত তেখেতে লিখা এখন প্ৰৱন্ধ সংকলন৷ ২০২৩ চনত ব্ৰেইনষ্টৰ্ম পাব্লিকেশ্যন আৰু ঐক্যতান প্ৰকাশনে প্ৰকাশ কৰা  ভূ ৰাজনীতি আৰু উত্তৰ পূৱৰ বিদ্ৰোহী সমস্যাকলৈ ৰচিত তেখেতৰ উপন্যাস আৰাকান ইণ্টেলে পাঠকৰ মাজত বিশেষ জনপ্ৰিয়তা লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হৈছিল৷ উল্লেখ্য যে “আৰাকন ইন্টেল” হ’ল ভূ-ৰাজনীতিক লৈ লিখা অসমৰ প্ৰথমখন গ্ৰন্থ৷তেখেতৰ দুখন অপ্ৰকাশিত গ্ৰন্থ হ’ল “চি-ইন-চি” আৰু “চেইকজিন ছাইৱাম”৷ চেইকজিন চাইৱাম সম্পৰ্কে বুলন কুমাৰ শইকীয়াই চছিয়েল মিডিয়াত এইদৰে কৈছিল&lt;blockquote&gt;আৰাকান ইণ্টেলৰ পৰৱৰ্তী উপন্যাস হ’ল ছেইকজিন ছাইৱাম ৷ ক’ব পাৰি ত্ৰিলজীৰ দ্বিতীয়খন উপন্যাস । আৰাকান ইণ্টেলত আমি উল্লেখ কৰিছিলো কিদৰে ভূ-ৰাজনীতিক এৰাই চলি দক্ষিণ পূৱ এচিয়াৰ অশান্তময় প্ৰেক্ষাপটত উত্তৰ পূৱ ভাৰতৰ বিদ্ৰোহী সমস্যাক সমাধান কৰাটো সম্ভৱপৰ নহয়। সেই বৃহৎ পৃষ্ঠভূমিৰে অন্যতম অধ্যায় স্বৰূপ আলফাৰ সংগ্ৰামখনৰ এছোৱা অংকিত কৰিবলৈ আমি ছেইকজিন ছাইৱামৰ জুমুঠিটো গঢ়ি তুলিছোঁ ৷ লেখক হিচাপে  আমি বিশ্বাস কৰোঁ শান্তিৰ সপক্ষে সবল আৰু অৰ্থৱহ জনমত  গঢ়ি তুলিবলৈকে এনে ধৰণৰ প্ৰয়াসে সামান্যতম হ’লেও সহায় আগবঢ়াব ৷- বুলন কুমাৰ শইকীয়া 

It's not about winning or loosing ; It's about realizing who- and why we are. - Wald Wassermann

প্ৰস্তাৱনা খণ্ড:

ছেইকজিন ছাইৱাম... বাৰ্মীজ ভাষাত ছেইকজিন ছাইৱামৰ অৰ্থ হৈছে মৃত্যু উপত্যকা ৷ বিপদসংকুল পথ, সেৰেঙা জনবসতি, খৰস্ৰোতা নদী, হঠাতে নামি অহা প্ৰতিকূল পৰিৱেশ, কষ্টসাধ্য জীৱন নিৰ্বাহ, অলংঘনীয় পাহাৰ আৰু যে ক’ত কি ? 

এই মৃত্যু উপত্যকাৰো আছে এক সুদীৰ্ঘ ইতিহাস। এদিন নেতাজী সুভাষ বসুৰ আই.এন.এ বাহিনীয়ে এই মৃত্যু উপত্যকাৰে সিন্ধুইন নদী পাৰ হৈ স্পৰ্শ কৰিছিল ভাৰত ভূমি ৷ কিযে এক অদম্য শক্তিৰ বিস্ফোৰিত কাহিনী সেয়া ৷ হয়তো দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধৰ ধামখুমীয়াত সেয়া নঘটা হ’লে ভাৰতৰ ইতিহাসেই সলনি কৰি দিলেহেঁতেন আই.এন.এই ৷ সাম্ৰাজ্যবাদী বৃটিছ শাসকৰ মিত্ৰজোঁটৰ গুলা-বাৰুদত সিন্ধুইনৰ পাৰতে ঢলি পৰিছিল বহুজন ! এয়া আছিল নেতাজীৰ বাহিনীয়ে সিন্ধুইন পাৰ হৈ ইম্ফলেদি ভাৰতলৈ অহাৰ বীৰোচিত কাহিনী ! আৰু সিফালে ?

 উজনি অসমৰ লিডুত মিত্ৰবাহিনীয়ে তেতিয়া গঢ়ি তুলিছে এয়াৰ ফিল্ড ৷ লিডুৰ মৌলাং বৌদ্ধবিহাৰলৈ যোৱাৰ পথত আজিও পোৱা যায় সেই পৰিত্যক্ত এয়াৰ ফিল্ডখন ৷ এই ফিল্ডৰ পৰাই দৈনিক একাধিক বিমান উৰা মাৰিছিল চীনত জাপানী সৈন্যক প্ৰতিৰোধ কৰা মিত্ৰবাহিনীৰ ৰছদ-পাতি, গুলী- বাৰুদ যোগানৰ বাবে ৷ প্ৰতিকূল পৰিস্থিতি, জাপানী সৈন্যৰ আক্ৰমণ, বিপদসংকুল পথৰ বাবে তেনে কেইবাখনো বিমান ভূপতিত হৈছিল এই ছেইকজিন ছাইৱামতে ৷ কথিত আছে ৰহস্যময় লেক অৱ ন’ৰিটাৰ্ণৰ বোকাময় পাৰ, কাচিনৰ ঘনঘোৰ অৰণ্য আৰু পৰ্বত কন্দৰত এতিয়াও এনে বহু বিমানৰ ভগ্নাৱশেষ দেখিবলৈ পোৱা যায় ৷

 আৰু ষ্টীলৱেল ?

আমেৰিকান সেনাৰ জেনেৰেল জোচেফ ষ্টীলৱেল ! তেঁৱো দেখিছিল দুৰ্বাৰ এক সপোন। কেৱল সপোন দেখাই নহয় তাক বাস্তৱতো ৰূপান্তৰ কৰিছিল। আজিও সেই সপোনটোৰ ৰেশ বিয়পি আছে লিডুৰ পৰা চীনৰ কুনমিঙলৈ। সেয়াই ঐতিহাসিক ষ্টীলৱেল ৰোড ৷ লিডুৰ পৰা আৰম্ভ হোৱা পথটোৱে অৰুণাচলত জয়ৰামপুৰ, নামপং আদিক স্পৰ্শ কৰি প্ৰৱেশ কৰিছে পাংছাও গিৰিপথ হৈ তাহানিৰ বাৰ্মা আৰু এতিয়াৰ ম্যানমাৰৰ কাচিন ষ্টেটৰ মচ্ছিন্যা, ভামো আদি চহৰক। কিমানে প্ৰাণাহুতি দিছিল এই পথ নিৰ্মাণৰ সময়ছোৱাত ? মিত্ৰবাহিনীৰ ক’তজন জোৱান, ক’ত শ্ৰমিক কৰ্মচাৰীয়ে প্ৰতিকূল পৰিৱেশ, হিংস্ৰ জন্তু, অচিনাকি ৰোগৰ সন্মুখীন হৈ উপযুক্ত চিকিৎসা নোপোৱাকৈয়ে মৰিবলগীয়া হৈছিল পথ নিৰ্মাণ সম্পূৰ্ণ হৈ উঠে মানে ৷ সেয়ে এই পথটোৰ নামেই হৈছিলগৈ মেন ইন এ মাইল হিচাপে ৷ প্ৰতি মাইলৰ মূৰত একোজনৰ দেহাৱসান ৷ আৰু নামপং ? নামপঙৰ নাম দিয়া হৈছিল গেট অৱ হেল্‌ ৷ নৰকৰ দ্বাৰ ৷

কেৱল মৃত্যুৰ ইতিহাসে পৰিপূৰ্ণ এটা উপত্যকা ৷ ১৯৫০ চনত বৰ ভুঁইকপ আহিছিল ৷ বিধ্বস্ত হৈছিল লিডুৰ এয়াৰফিল্ড। ঠায়ে ঠায়ে ভাঙি পৰিছিল লিডু-কুনমিঙৰ পথ। স্বাধীনোত্তৰ ভাৰত ৷ সকলো মত্ত বৃটিছ ঔপনিৱেশিক শক্তিৰ পৰা লাভ কৰা স্বাধীনতাকলৈ ৷ অমলিন বিপ্লৱী নায়ক বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাৰ দৰে অল্পসংখ্যকে কৈছিল : য়ে আজাদী ঝুঠে হ্যেই ৷ ... কিন্তু কোনে কাণ দিয়ে তেনে আৱাজলৈ ?

কিন্তু লাহে লাহে বুজি উঠিছিল দেশে ৷ স্বাধীনতা নহয় এয়া কেৱল স্বাধীনতাৰ নামত ক্ষমতা হস্তান্তৰহে ৷ নাগাসকলে আৰম্ভণিৰে পৰা বুজিছিল। তেওঁলোক আছিলেই স্বাধীনচিতীয়া ৷ বশ্যতা স্বীকাৰ নকৰা এটা জাতি ৷ দুৰ্ভিক্ষৰ কৱলত পৰি এদিন মিজোৰামেও লৈছিল বিদ্ৰোহৰ পথ ৷ ভাৰতীয় গণতন্ত্ৰৰ কালিমা মিজোৰামে এতিয়াও বহন কৰি আছে। স্বাধীন দেশে নিজৰ নাগৰিকৰ ওপৰত আকাশমাৰ্গৰ পৰা বোমা বৰ্ষণ কৰাৰ ঘটনা সমগ্ৰ বিশ্বতে বিৰল ৷ কিন্তু সেয়াই হৈছিল তাহানিৰ লুচাই পাহাৰত। আৰু অসম ? অসমেই হয়তো বিদ্ৰোহৰ ক্ৰমণিকাত অন্তৰ্ভুক্ত হোৱা উত্তৰ-পূৱৰ আটাইতকৈ নৱতম ৰাজ্য। 

ভাৰতৰ স্বাধীনতাৰ পাছৰ পৰৱৰ্তী তিনিটা দশকলৈ প্ৰায় অনুচ্চাৰিত হৈ আছিল ছেইকজিন ছাইৱামৰ নাম ৷ পাটকাই পৰ্বতমালাৰ ইপাৰে কি চলিছে সিপাৰে কি চলিছে তাৰ যেন উমান ল’বলৈ নাছিল কোনো সুযোগ বা পৰিৱেশ ৷ কিন্তু লাহে লাহে কথাবোৰ যেন উচ্চাৰিত হ’বলৈ ধৰিলে ৷

: বোলো ল’ৰাবোৰ ঘৰবাৰী এৰি আঁতৰি ফুৰিবলৈ ধৰিছে ? কথাবোৰ কি উমান পাইছ’নে ?

শিৱসাগৰৰ ভিতৰুৱা গাঁৱ এখনত জুহালত বহি প্ৰায় নীৰৱে কথা পাতিছিল সদা মাষ্টৰ আৰু বাসুদেৱ গোঁহাই-এ ! বাসুদেৱ কমিউনিষ্ট মানুহ ৷ অসম আন্দোলনটো তেতিয়া ভৰপক। বাসুদেৱ গোহাঁইক কমিউনিষ্ট হোৱাৰ অপৰাধত আন্দোলনকাৰী নেতাই চুলি খবলাখবলকৈ কাটি তিনি-আলিত আঠুকঢ়াই থৈছিল ৷ ডাঠ খাকী ৰঙৰ কাৰ্টনৰ হাৰ্ডবৰ্ড এডোখৰত লিখি দিয়া হৈছিল : মই জাতিদ্ৰোহী ৷ ... সেইখনকে সকলোৰে চকুত পৰাকৈ বুকুত উলোমাই থৈছিল বাসুদেৱৰ ৷ সদা মাষ্টৰে দেখা পাই বাৰুকৈয়ে এজাউৰি দিলে আন্দোলনকাৰী ল’ৰাহঁতক ৷ অঞ্চলটোত সদামাষ্টৰক সকলোৱে সমীহ কৰি চলে। মাষ্টৰৰ কথাত বাসুদেৱ ৰক্ষা পৰিল ৷

চুবুৰীয়া মানুহ বাসুদেৱ। মাষ্টৰে জানে সি জাতিদ্ৰোহী হ’ব নোৱাৰে ৷ জাতিটোক বেছি ভাল নাপালেও অন্ততঃ আন্দোলনৰ লীডাৰকেইটাতকৈ কম ভাল নাপায়। সদা মাষ্টৰে বাসুদেৱকো ক’লে : এই অধমমখাৰ হঠাত উথলি পৰা জাতিপ্ৰেমৰ লগত পাট্টা নাপাবি অ’ বাসুদেৱ ৷ জীয়াই থাক ৷ সমাজ পৰিবৰ্তন হ’বলৈ হ’লে চিন্তা আৰু মনৰো উমৈহতীয়া পৰিবৰ্তন হ’ব লাগিব। সৌ লাকুৱাৰ মানুহটো আহি আজি নাজিৰাত নিজকে লোকেল বুলি ক’ব নোৱাৰাৰ পৰিস্থিতি সৃষ্টি হ’ল ৷ ক’ত এইমখাৰ মাজত তোৰ সমাজবাদী চিন্তাই বিপ্লৱ সাধন কৰিব হে ?

বাসুদেৱ গোহাঁইয়ে লাহে লাহে ওলোৱা সোমোৱা বন্ধ কৰিলে। কেতিয়াবা সন্ধিয়াৰ সময়ত সদা মাষ্টৰৰ ঘৰৰ জুহালখন। ... শুনিছে ৷ সিও শুনিছে ল’ৰাটোৰ নিৰূদিষ্ট হোৱাৰ কথাবোৰ ৷

: আন্দোলনটোত বাঢ়ি অহা নৈৰাজ্যৰ সুযোগ লৈ চৰকাৰী বাহিনীয়ে দমন চলাইছে ৷ তাতে বহুতেই খঙাল হৈ পৰিছে ৷ এফালে নিৰ্যাতন আৰু আনফালে আন্দোলনৰ নেতাসকলৰ সুবিধাবাদী চৰিত্ৰ ৷ সেয়ে নিৰ্ভীকভাৱে ভবা ল’ৰাবোৰ একগোট হ’ব ৷ বিকল্প পথৰ চিন্তা কৰিব ৷ শুনিছো ময়ো ৷ সিহঁত বোলে আজিকালি পাটকাই পাহাৰ বগাই কাচিনলৈ গুচি যায় ৷ তাত ট্ৰেইনিং কৰিব ৷ কৰি আহি অসম স্বাধীন কৰিব ৷

: তেনেকুৱাওনো হ’ব পাৰে নে বাসুদেৱ ? চৰকাৰখনে নিৰস্ত্ৰ মানুহৰ ওপৰতেই জঘন্য অত্যাচাৰ চলাইছে ৷ সিহঁতে যদি হাতত অস্ত্ৰ-শস্ত্ৰ লৈ সন্মুখ সমৰত আহে তেন্তে চৰকাৰৰ অত্যাচাৰ এতিয়াতকৈ বেছি নিৰ্বিচাৰ হ’ব ?

বাসুদেৱে একো উত্তৰ দিয়া নাছিল ৷ খৰি এডাল জুহালত ভৰাই সি ফুঃ চুঙাটোৰে জুইকুৰা জ্বলাবলৈ চেষ্টা কৰিছিল ৷ উত্তৰ নিদিলেও বাসুদেৱ শংকিত হৈ উঠিছিল - বিপ্লৱত অস্ত্ৰ অৱধাৰিত কিন্তু তাতকৈও বেছি দৰকাৰ অভূতপূৰ্ব গণসমৰ্থন ৷ অসম আন্দোলনৰ উন্মাদনাই কঁপাই যোৱা এই সময়ত দীঘলীয়া এখন যুদ্ধলৈ সাজু হ’বনে অসমীয়া ? শক্তিশালী বিপক্ষক ফেপেৰি পাতি ধৰিবলৈ ?

পাৰিছিলনে নেতাজীয়ে ছেইকজিন ছাইৱামলৈ আই.এন.এক পঠিয়াই ? যিসময়ত বিষ্ণু ৰাভাই কৈছিল “য়ে আজাদী ঝুথে হ্যেই” সেইসময়ত আপামৰ জনতা কাৰ পক্ষত আছিল ? ভাবিছিল বাসুদেৱ গোহাঁইএ ৷ সেই জুহালৰ কথাবোৰো আজি যথেষ্ট পুৰণি হৈ গৈছে ৷

 সদা মাষ্টৰ এতিয়া অথৰ্ব ৷ বাসুদেৱ গোহাঁই ঢুকুওৱা দহ বছৰৰ ওপৰ হ’ল ৷

ইৰাৱতী, সিন্ধুইন, ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ বুকুৱেদি বহু পানী বাগৰিল ৷ যোৱা দশক কেইটাত সঘনে উচ্চাৰিত হ’বলৈ ধৰিল ছেইকজিন ছাইৱামৰ কথা ৷ কাচিন ইষ্টেট, লেক অৱ ন’ ৰিটাৰ্ণৰ ৰহস্যময়তাৰ এতিয়াও ওৰ পৰা নাই আৰু সম্ভৱতঃ নপৰিবও। স্বাধীনতাৰ সপোন খেদি ছেইকজিন ছাইৱামলৈ সেই তেতিয়াৰে পৰা এতিয়ালৈ গৈয়ে আছে বহুজন। কোনোবাজনে যদি মৃত্যু উপত্যকাতে জীৱন কালাতিপাত কৰিছে কোনোৱে হয়তো এতিয়াও অবিচল যোদ্ধা হিচাপেই ৰৈ গৈছে ৷ কোনোবাই লালসাৰ পম খেদি বিশ্বাসঘাতকৰ চোলা পিন্ধি যদি ছেইকজনমিন ছাইৱামৰ পৰা উভতি আহিছে তেন্তে আন কোনোবাই হয়তো অব্যাহতি লৈ ত্যাগ কৰিছে অৰণ্যৰ জীৱন। তাৰমাজতে ছেইকজিন ছাইৱামে বুকুত সামৰি থৈছে বহুবোৰ অলিখিত কাহিনী ৷ অলপ অশ্ৰু অলপ হাঁহি অলপ বেদনাৰ কাহিনী ৷

কিন্তু এয়াযে আমাৰ বাবে সম্পূৰ্ণ আচহুৱা এখন পৃথিৱী ৷ হাঁহি, চকুলো আৰু বেদনাৰ মাজতে ইয়াত আছে জীয়াই থকাৰ তীব্ৰ সংগ্ৰাম ৷ কেতিয়াবা যদি সেই সংগ্ৰাম শত্ৰুৰ চোকা দৃষ্টিক ফাঁকি মৰাৰ আন কেতিয়াবা হৈ পৰে ভোকৰ বিৰুদ্ধে যুঁজাৰ ৷ বুদ্ধ, ৰুদ্ৰজিত, অভয় শ্যাম, বায়ন ছাৰ, পূৰ্ণ, নৰোত্তমহঁতো গৈছিল ছেইকজিন ছাইৱামলৈ ৷ কিন্তু কি পাইছিল সিহঁতে মৃত্যু উপত্যকাত ?

চকুৰ সন্মুখতে সিহঁতৰ বোজা হ’বলৈ নিবিচৰা বায়ন ছাৰৰ আত্মহত্যা ?

সতীৰ্থ উদ্দীপনৰ বিশ্বাসঘাতকতা ?

শিবিৰ এৰি পলোৱা অভয়ৰ নিঃসংগ মৃত্যু ?

বাৰ্মীজ সেনাৰ প্ৰচণ্ড আক্ৰমণ ? মূৰৰ ওপৰত এখন চালি নথকাকৈ শীতাৰ্ত নিশা কটোৱাৰ যন্ত্ৰণা ? অটব্য অৰণ্য, পৰ্বতত বাট হেৰুৱাৰ অভিজ্ঞতা ?&lt;/blockquote&gt;

==== থলুৱা উদ্যোগী ====
সম্পূৰ্ণ প্ৰাকৃতিক থলুৱা সামগ্ৰী যেনে মেম লাহী, খামতি লাহী, মাণিকীমাধুৰী, কুণকুণী জহা চাউল, উখোৱা চাউল, জহা চাউল, খাটি মিঠাতেল, লোকেল হালধি, লোকেল ধনীয়া, গৰম মছলা, বাঁহ গাজ,  সান্দহ, আচাৰ আদিৰে “স্বাদ অসম” নামৰ এক থলুৱা উদ্যোগৰ আৰম্ভ কৰিছিল বুলন কুমাৰ শইকীয়াই৷ 

==== মৃত্যু ====
দীৰ্ঘদিন ধৰি যকৃতৰ জটিল ৰোগত আক্ৰান্ত হৈ থকা বুলন কুমাৰ শইকীয়াই ২০২৪চনৰ ২৮ নবেম্বৰৰ দিনা পুৱা ৩ বজাত মাত্ৰ ৪৮ বছৰ বয়সতে ইহঃসংসাৰৰ পৰা বিদায় মাগে৷&lt;ref&gt;https://www.asomiyapratidin.in/homepage/journalist-bulan-kumar-saikia-no-more-7620884&lt;/ref&gt; 

[[:শ্ৰেণী:অসমৰ সাংবাদিক]]</text>
      <sha1>96af83g67s0xkr1vaod3arpgaisitj4</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519406</id>
      <parentid>519395</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T07:01:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Samadrita Goswami</username>
        <id>24401</id>
      </contributor>
      <comment>photo is added</comment>
      <origin>519406</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28529" sha1="36swns0z5j77kvnzm87dxhi52mwmdf9" xml:space="preserve">===== বুলন কুমাৰ শইকীয়া =====
[[চিত্ৰ:Bulan Kumar Saikia.jpg|alt=জন্ম: ১ জানুৱাৰী, ১৯৭৬  মৃত্যু: ২৮ নবেম্বৰ, ২০২৪|thumb|Bulan Kumar Saikia ]]

== বুলন কুমাৰ শইকীয়া (ইংৰাজী: Bulan Kumar Saikia; ১৯৭৬-২০২৪) অসমৰ এগৰাকী সাংবাদিক, ৰাজনৈতিক সমালোচক, নিৱন্ধকাৰ, কবি, ঔপন্যাসিক আৰু থলুৱা উদ্যোগী৷ অসমত “নাগৰিক সাংবাদিকতা”ক জনপ্ৰিয় কৰাৰ আঁৰৰ ব্যক্তিজন হ’ল বুলন কুমাৰ শইকীয়া৷ ভূ -ৰাজনীতি আৰু উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ বিদ্ৰোহী সমস্যাক লৈ ৰচিত তেখেতৰ উপন্যাস দ্য আৰাকান ইন্টেল অসমৰ প্ৰথমখন ভূ-ৰাজনীতি বিষয়ক উপন্যাস৷ অসমৰ এজন ৰাজনৈতিক চেটায়াৰিষ্ট (Political Satirist) হিচাপে প্ৰসিদ্ধ ব্যক্তি৷ ==

==== শিক্ষা আৰু কৰ্মজীৱন ====
এক্সপৰ্ট মেনেজমেণ্টৰ ডিপ্লমা অৰ্জন কৰা বুলন কুমাৰ শইকীয়াই ২০০২ চনৰ পৰা আৰম্ভ কৰে মফছলীয় সাংবাদিকতা ৷ পোনতে তেওঁ আমাৰ অসম, নতুন দিন কাকতত সাংবাদিকতা আগবঢ়াইছিল যদিও পৰৱৰ্তী পৰ্যায়ত নিজা প্ৰচেষ্টাত “পষেকীয়া সোমবাৰ” নামৰ এখন কাকত প্ৰকাশৰ উদ্যোগ গ্ৰহণ কৰে ৷ ইয়াৰ পাছতেই তেওঁ সংযুক্ত হয় অধুনালুপ্ত NETVৰ সৈতে ৷ পৰৱৰ্তী সময়ত তেওঁ অসমীয়া প্ৰতিদিন, DY365 ত দীঘলীয়া সময় সাংবাদিক হিচাপে সেৱা আগবঢ়ায়৷ ২০০৮ চনত অসমৰ ব্যক্তিগত খণ্ডৰ এটি টেলিভিশ্বন চেনেলত যোগদান কৰি নাহৰকটীয়াৰ পৰা বৈদ্যুতিন মাধ্যমৰ প্ৰথমগৰাকী সাংবাদিক ৰূপে সেৱা আগবঢ়াইছিল । মাজতে তেওঁ নিয়মীয়া বাৰ্তাৰ সৈতেও জড়িত আছিল যদিও প্ৰতিষ্ঠানবিৰোধী লেখা মেলাৰ বাবে তেওঁ কাকতখনৰ পৰা অব্যাহতি ল’ব লগীয়া হয়৷  সাহসী আৰু নিৰপেক্ষ বাতৰি পৰিৱেশনেৰে সমাজ জীৱনক সমৃদ্ধ কৰিছিল শইকীয়াই ৷ ৰাজ্যখনৰ প্ৰতিটো প্ৰান্তৰ খবৰ নিজৰ নখ দৰ্পনত থকা বুলন কুমাৰ শইকীয়াৰ প্ৰতিটো লিখনি চৰকাৰী ব্যৱস্থাৰ বিৰুদ্ধে এক চোকা অস্ত্ৰ আছিল । ফলত বিভিন্ন সময়ত চৰকাৰৰ ৰোষতো পৰিছিল সাংবাদিকগৰাকী । ২০১৫ চনত শইকীয়াই ক্লিয়েৰ লেন্স মিডিয়াৰ প্ৰতিষ্ঠাৰে  “খবৰ চাৰিদিশ” নামৰ পষেকীয়া বাতৰি কাকতৰ প্ৰচলন কৰি নাগৰিক সাংবাদিকতাক অসমত জনপ্ৰিয় কৰি তোলে আৰু পৰৱৰ্তী সময়ত ২০২২ চনত “গ্ৰাউণ্ড নিউজ অসম” নামৰ এটা পৰ্টেলৰ প্ৰতিষ্ঠাপনাৰে মুক্ত বা স্বতন্ত্ৰ সাংবাদিকতাক শক্তিশালী কৰি তোলে৷ নাগৰিক সংবাদৰ লগতে শান্তি (peace) সংবাদৰ পোষকতা কৰা জেষ্ঠ সাংবাদিক শইকীয়াই নতুন দায়বদ্ধ সাংবাদিক গঢ় দিয়াৰ উদ্দেশ্যেৰে বিভিন্ন সময়ত ক্লিয়েৰ লেন্স মিডিয়াৰ উদ্যোগত অনুষ্ঠিত কৰিছিল  সাংবাদিকতা, ব্যৱহাৰিক  সাংবাদিকতা আৰু পৰিৱেশ সাংবাদিকতাৰ কৰ্মশালা৷

==== সাহিত্যিক অৱদান ====
বুলন কুমাৰ শইকীয়া এজন খাদ্যৰসিক লেখক৷ সঞ্জীৱন প্ৰকাশনে প্ৰকাশ কৰা তেখেতৰ গ্ৰন্থ “আমাৰ জুতি-বুধি” য়ে পাঠকৰ মাজত বিশেষ জনপ্ৰিয়তা লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হৈছিল৷   &quot;ভালপোৱাৰ কবিতা গুচ্ছ&quot;,  “মোৰ আইৰ নাম মিলিকি বৰুৱা” তেওঁৰ দুখন কবিতা সংকলন৷ তেখেত বৌদ্ধধৰ্মীয় সংস্কৃতিৰ অনুশীলনকাৰী আছিল৷ বৌদ্ধধৰ্মমূলক “মহাজীৱনৰ সন্ধানত” তেখেতৰ এখন অনুবাদ গ্ৰন্থ ৷ তদুপৰি তেখেতৰ বৌদ্ধধৰ্মীয় চিন্তাৰ এক ফচল হ’ল “এজন ভিক্ষুৰ জন্ম” নামৰ উপন্যাস ৷ “অসম-ভাৰত” সংঘাত তেখেতে লিখা এখন প্ৰৱন্ধ সংকলন৷ ২০২৩ চনত ব্ৰেইনষ্টৰ্ম পাব্লিকেশ্যন আৰু ঐক্যতান প্ৰকাশনে প্ৰকাশ কৰা  ভূ ৰাজনীতি আৰু উত্তৰ পূৱৰ বিদ্ৰোহী সমস্যাকলৈ ৰচিত তেখেতৰ উপন্যাস দ্য আৰাকান ইণ্টেলে পাঠকৰ মাজত বিশেষ জনপ্ৰিয়তা লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হৈছিল৷ উল্লেখ্য যে “আৰাকন ইন্টেল” হ’ল ভূ-ৰাজনীতিক লৈ লিখা অসমৰ প্ৰথমখন গ্ৰন্থ৷ তেখেতৰ দুখন অপ্ৰকাশিত গ্ৰন্থ হ’ল “চি-ইন-চি” আৰু “চেইকজিন ছাইৱাম”৷ চেইকজিন চাইৱাম সম্পৰ্কে বুলন কুমাৰ শইকীয়াই চছিয়েল মিডিয়াত এইদৰে কৈছিল&lt;blockquote&gt;আৰাকান ইণ্টেলৰ পৰৱৰ্তী উপন্যাস হ’ল ছেইকজিন ছাইৱাম ৷ ক’ব পাৰি ত্ৰিলজীৰ দ্বিতীয়খন উপন্যাস । আৰাকান ইণ্টেলত আমি উল্লেখ কৰিছিলো কিদৰে ভূ-ৰাজনীতিক এৰাই চলি দক্ষিণ পূৱ এচিয়াৰ অশান্তময় প্ৰেক্ষাপটত উত্তৰ পূৱ ভাৰতৰ বিদ্ৰোহী সমস্যাক সমাধান কৰাটো সম্ভৱপৰ নহয়। সেই বৃহৎ পৃষ্ঠভূমিৰে অন্যতম অধ্যায় স্বৰূপ আলফাৰ সংগ্ৰামখনৰ এছোৱা অংকিত কৰিবলৈ আমি ছেইকজিন ছাইৱামৰ জুমুঠিটো গঢ়ি তুলিছোঁ ৷ লেখক হিচাপে  আমি বিশ্বাস কৰোঁ শান্তিৰ সপক্ষে সবল আৰু অৰ্থৱহ জনমত  গঢ়ি তুলিবলৈকে এনে ধৰণৰ প্ৰয়াসে সামান্যতম হ’লেও সহায় আগবঢ়াব ৷- বুলন কুমাৰ শইকীয়া 

It's not about winning or loosing ; It's about realizing who- and why we are. - Wald Wassermann

প্ৰস্তাৱনা খণ্ড:

ছেইকজিন ছাইৱাম... বাৰ্মীজ ভাষাত ছেইকজিন ছাইৱামৰ অৰ্থ হৈছে মৃত্যু উপত্যকা ৷ বিপদসংকুল পথ, সেৰেঙা জনবসতি, খৰস্ৰোতা নদী, হঠাতে নামি অহা প্ৰতিকূল পৰিৱেশ, কষ্টসাধ্য জীৱন নিৰ্বাহ, অলংঘনীয় পাহাৰ আৰু যে ক’ত কি ? 

এই মৃত্যু উপত্যকাৰো আছে এক সুদীৰ্ঘ ইতিহাস। এদিন নেতাজী সুভাষ বসুৰ আই.এন.এ বাহিনীয়ে এই মৃত্যু উপত্যকাৰে সিন্ধুইন নদী পাৰ হৈ স্পৰ্শ কৰিছিল ভাৰত ভূমি ৷ কিযে এক অদম্য শক্তিৰ বিস্ফোৰিত কাহিনী সেয়া ৷ হয়তো দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধৰ ধামখুমীয়াত সেয়া নঘটা হ’লে ভাৰতৰ ইতিহাসেই সলনি কৰি দিলেহেঁতেন আই.এন.এই ৷ সাম্ৰাজ্যবাদী বৃটিছ শাসকৰ মিত্ৰজোঁটৰ গুলা-বাৰুদত সিন্ধুইনৰ পাৰতে ঢলি পৰিছিল বহুজন ! এয়া আছিল নেতাজীৰ বাহিনীয়ে সিন্ধুইন পাৰ হৈ ইম্ফলেদি ভাৰতলৈ অহাৰ বীৰোচিত কাহিনী ! আৰু সিফালে ?

 উজনি অসমৰ লিডুত মিত্ৰবাহিনীয়ে তেতিয়া গঢ়ি তুলিছে এয়াৰ ফিল্ড ৷ লিডুৰ মৌলাং বৌদ্ধবিহাৰলৈ যোৱাৰ পথত আজিও পোৱা যায় সেই পৰিত্যক্ত এয়াৰ ফিল্ডখন ৷ এই ফিল্ডৰ পৰাই দৈনিক একাধিক বিমান উৰা মাৰিছিল চীনত জাপানী সৈন্যক প্ৰতিৰোধ কৰা মিত্ৰবাহিনীৰ ৰছদ-পাতি, গুলী- বাৰুদ যোগানৰ বাবে ৷ প্ৰতিকূল পৰিস্থিতি, জাপানী সৈন্যৰ আক্ৰমণ, বিপদসংকুল পথৰ বাবে তেনে কেইবাখনো বিমান ভূপতিত হৈছিল এই ছেইকজিন ছাইৱামতে ৷ কথিত আছে ৰহস্যময় লেক অৱ ন’ৰিটাৰ্ণৰ বোকাময় পাৰ, কাচিনৰ ঘনঘোৰ অৰণ্য আৰু পৰ্বত কন্দৰত এতিয়াও এনে বহু বিমানৰ ভগ্নাৱশেষ দেখিবলৈ পোৱা যায় ৷

 আৰু ষ্টীলৱেল ?

আমেৰিকান সেনাৰ জেনেৰেল জোচেফ ষ্টীলৱেল ! তেঁৱো দেখিছিল দুৰ্বাৰ এক সপোন। কেৱল সপোন দেখাই নহয় তাক বাস্তৱতো ৰূপান্তৰ কৰিছিল। আজিও সেই সপোনটোৰ ৰেশ বিয়পি আছে লিডুৰ পৰা চীনৰ কুনমিঙলৈ। সেয়াই ঐতিহাসিক ষ্টীলৱেল ৰোড ৷ লিডুৰ পৰা আৰম্ভ হোৱা পথটোৱে অৰুণাচলত জয়ৰামপুৰ, নামপং আদিক স্পৰ্শ কৰি প্ৰৱেশ কৰিছে পাংছাও গিৰিপথ হৈ তাহানিৰ বাৰ্মা আৰু এতিয়াৰ ম্যানমাৰৰ কাচিন ষ্টেটৰ মচ্ছিন্যা, ভামো আদি চহৰক। কিমানে প্ৰাণাহুতি দিছিল এই পথ নিৰ্মাণৰ সময়ছোৱাত ? মিত্ৰবাহিনীৰ ক’তজন জোৱান, ক’ত শ্ৰমিক কৰ্মচাৰীয়ে প্ৰতিকূল পৰিৱেশ, হিংস্ৰ জন্তু, অচিনাকি ৰোগৰ সন্মুখীন হৈ উপযুক্ত চিকিৎসা নোপোৱাকৈয়ে মৰিবলগীয়া হৈছিল পথ নিৰ্মাণ সম্পূৰ্ণ হৈ উঠে মানে ৷ সেয়ে এই পথটোৰ নামেই হৈছিলগৈ মেন ইন এ মাইল হিচাপে ৷ প্ৰতি মাইলৰ মূৰত একোজনৰ দেহাৱসান ৷ আৰু নামপং ? নামপঙৰ নাম দিয়া হৈছিল গেট অৱ হেল্‌ ৷ নৰকৰ দ্বাৰ ৷

কেৱল মৃত্যুৰ ইতিহাসে পৰিপূৰ্ণ এটা উপত্যকা ৷ ১৯৫০ চনত বৰ ভুঁইকপ আহিছিল ৷ বিধ্বস্ত হৈছিল লিডুৰ এয়াৰফিল্ড। ঠায়ে ঠায়ে ভাঙি পৰিছিল লিডু-কুনমিঙৰ পথ। স্বাধীনোত্তৰ ভাৰত ৷ সকলো মত্ত বৃটিছ ঔপনিৱেশিক শক্তিৰ পৰা লাভ কৰা স্বাধীনতাকলৈ ৷ অমলিন বিপ্লৱী নায়ক বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাৰ দৰে অল্পসংখ্যকে কৈছিল : য়ে আজাদী ঝুঠে হ্যেই ৷ ... কিন্তু কোনে কাণ দিয়ে তেনে আৱাজলৈ ?

কিন্তু লাহে লাহে বুজি উঠিছিল দেশে ৷ স্বাধীনতা নহয় এয়া কেৱল স্বাধীনতাৰ নামত ক্ষমতা হস্তান্তৰহে ৷ নাগাসকলে আৰম্ভণিৰে পৰা বুজিছিল। তেওঁলোক আছিলেই স্বাধীনচিতীয়া ৷ বশ্যতা স্বীকাৰ নকৰা এটা জাতি ৷ দুৰ্ভিক্ষৰ কৱলত পৰি এদিন মিজোৰামেও লৈছিল বিদ্ৰোহৰ পথ ৷ ভাৰতীয় গণতন্ত্ৰৰ কালিমা মিজোৰামে এতিয়াও বহন কৰি আছে। স্বাধীন দেশে নিজৰ নাগৰিকৰ ওপৰত আকাশমাৰ্গৰ পৰা বোমা বৰ্ষণ কৰাৰ ঘটনা সমগ্ৰ বিশ্বতে বিৰল ৷ কিন্তু সেয়াই হৈছিল তাহানিৰ লুচাই পাহাৰত। আৰু অসম ? অসমেই হয়তো বিদ্ৰোহৰ ক্ৰমণিকাত অন্তৰ্ভুক্ত হোৱা উত্তৰ-পূৱৰ আটাইতকৈ নৱতম ৰাজ্য। 

ভাৰতৰ স্বাধীনতাৰ পাছৰ পৰৱৰ্তী তিনিটা দশকলৈ প্ৰায় অনুচ্চাৰিত হৈ আছিল ছেইকজিন ছাইৱামৰ নাম ৷ পাটকাই পৰ্বতমালাৰ ইপাৰে কি চলিছে সিপাৰে কি চলিছে তাৰ যেন উমান ল’বলৈ নাছিল কোনো সুযোগ বা পৰিৱেশ ৷ কিন্তু লাহে লাহে কথাবোৰ যেন উচ্চাৰিত হ’বলৈ ধৰিলে ৷

: বোলো ল’ৰাবোৰ ঘৰবাৰী এৰি আঁতৰি ফুৰিবলৈ ধৰিছে ? কথাবোৰ কি উমান পাইছ’নে ?

শিৱসাগৰৰ ভিতৰুৱা গাঁৱ এখনত জুহালত বহি প্ৰায় নীৰৱে কথা পাতিছিল সদা মাষ্টৰ আৰু বাসুদেৱ গোঁহাই-এ ! বাসুদেৱ কমিউনিষ্ট মানুহ ৷ অসম আন্দোলনটো তেতিয়া ভৰপক। বাসুদেৱ গোহাঁইক কমিউনিষ্ট হোৱাৰ অপৰাধত আন্দোলনকাৰী নেতাই চুলি খবলাখবলকৈ কাটি তিনি-আলিত আঠুকঢ়াই থৈছিল ৷ ডাঠ খাকী ৰঙৰ কাৰ্টনৰ হাৰ্ডবৰ্ড এডোখৰত লিখি দিয়া হৈছিল : মই জাতিদ্ৰোহী ৷ ... সেইখনকে সকলোৰে চকুত পৰাকৈ বুকুত উলোমাই থৈছিল বাসুদেৱৰ ৷ সদা মাষ্টৰে দেখা পাই বাৰুকৈয়ে এজাউৰি দিলে আন্দোলনকাৰী ল’ৰাহঁতক ৷ অঞ্চলটোত সদামাষ্টৰক সকলোৱে সমীহ কৰি চলে। মাষ্টৰৰ কথাত বাসুদেৱ ৰক্ষা পৰিল ৷

চুবুৰীয়া মানুহ বাসুদেৱ। মাষ্টৰে জানে সি জাতিদ্ৰোহী হ’ব নোৱাৰে ৷ জাতিটোক বেছি ভাল নাপালেও অন্ততঃ আন্দোলনৰ লীডাৰকেইটাতকৈ কম ভাল নাপায়। সদা মাষ্টৰে বাসুদেৱকো ক’লে : এই অধমমখাৰ হঠাত উথলি পৰা জাতিপ্ৰেমৰ লগত পাট্টা নাপাবি অ’ বাসুদেৱ ৷ জীয়াই থাক ৷ সমাজ পৰিবৰ্তন হ’বলৈ হ’লে চিন্তা আৰু মনৰো উমৈহতীয়া পৰিবৰ্তন হ’ব লাগিব। সৌ লাকুৱাৰ মানুহটো আহি আজি নাজিৰাত নিজকে লোকেল বুলি ক’ব নোৱাৰাৰ পৰিস্থিতি সৃষ্টি হ’ল ৷ ক’ত এইমখাৰ মাজত তোৰ সমাজবাদী চিন্তাই বিপ্লৱ সাধন কৰিব হে ?

বাসুদেৱ গোহাঁইয়ে লাহে লাহে ওলোৱা সোমোৱা বন্ধ কৰিলে। কেতিয়াবা সন্ধিয়াৰ সময়ত সদা মাষ্টৰৰ ঘৰৰ জুহালখন। ... শুনিছে ৷ সিও শুনিছে ল’ৰাটোৰ নিৰূদিষ্ট হোৱাৰ কথাবোৰ ৷

: আন্দোলনটোত বাঢ়ি অহা নৈৰাজ্যৰ সুযোগ লৈ চৰকাৰী বাহিনীয়ে দমন চলাইছে ৷ তাতে বহুতেই খঙাল হৈ পৰিছে ৷ এফালে নিৰ্যাতন আৰু আনফালে আন্দোলনৰ নেতাসকলৰ সুবিধাবাদী চৰিত্ৰ ৷ সেয়ে নিৰ্ভীকভাৱে ভবা ল’ৰাবোৰ একগোট হ’ব ৷ বিকল্প পথৰ চিন্তা কৰিব ৷ শুনিছো ময়ো ৷ সিহঁত বোলে আজিকালি পাটকাই পাহাৰ বগাই কাচিনলৈ গুচি যায় ৷ তাত ট্ৰেইনিং কৰিব ৷ কৰি আহি অসম স্বাধীন কৰিব ৷

: তেনেকুৱাওনো হ’ব পাৰে নে বাসুদেৱ ? চৰকাৰখনে নিৰস্ত্ৰ মানুহৰ ওপৰতেই জঘন্য অত্যাচাৰ চলাইছে ৷ সিহঁতে যদি হাতত অস্ত্ৰ-শস্ত্ৰ লৈ সন্মুখ সমৰত আহে তেন্তে চৰকাৰৰ অত্যাচাৰ এতিয়াতকৈ বেছি নিৰ্বিচাৰ হ’ব ?

বাসুদেৱে একো উত্তৰ দিয়া নাছিল ৷ খৰি এডাল জুহালত ভৰাই সি ফুঃ চুঙাটোৰে জুইকুৰা জ্বলাবলৈ চেষ্টা কৰিছিল ৷ উত্তৰ নিদিলেও বাসুদেৱ শংকিত হৈ উঠিছিল - বিপ্লৱত অস্ত্ৰ অৱধাৰিত কিন্তু তাতকৈও বেছি দৰকাৰ অভূতপূৰ্ব গণসমৰ্থন ৷ অসম আন্দোলনৰ উন্মাদনাই কঁপাই যোৱা এই সময়ত দীঘলীয়া এখন যুদ্ধলৈ সাজু হ’বনে অসমীয়া ? শক্তিশালী বিপক্ষক ফেপেৰি পাতি ধৰিবলৈ ?

পাৰিছিলনে নেতাজীয়ে ছেইকজিন ছাইৱামলৈ আই.এন.এক পঠিয়াই ? যিসময়ত বিষ্ণু ৰাভাই কৈছিল “য়ে আজাদী ঝুথে হ্যেই” সেইসময়ত আপামৰ জনতা কাৰ পক্ষত আছিল ? ভাবিছিল বাসুদেৱ গোহাঁইএ ৷ সেই জুহালৰ কথাবোৰো আজি যথেষ্ট পুৰণি হৈ গৈছে ৷

 সদা মাষ্টৰ এতিয়া অথৰ্ব ৷ বাসুদেৱ গোহাঁই ঢুকুওৱা দহ বছৰৰ ওপৰ হ’ল ৷

ইৰাৱতী, সিন্ধুইন, ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ বুকুৱেদি বহু পানী বাগৰিল ৷ যোৱা দশক কেইটাত সঘনে উচ্চাৰিত হ’বলৈ ধৰিল ছেইকজিন ছাইৱামৰ কথা ৷ কাচিন ইষ্টেট, লেক অৱ ন’ ৰিটাৰ্ণৰ ৰহস্যময়তাৰ এতিয়াও ওৰ পৰা নাই আৰু সম্ভৱতঃ নপৰিবও। স্বাধীনতাৰ সপোন খেদি ছেইকজিন ছাইৱামলৈ সেই তেতিয়াৰে পৰা এতিয়ালৈ গৈয়ে আছে বহুজন। কোনোবাজনে যদি মৃত্যু উপত্যকাতে জীৱন কালাতিপাত কৰিছে কোনোৱে হয়তো এতিয়াও অবিচল যোদ্ধা হিচাপেই ৰৈ গৈছে ৷ কোনোবাই লালসাৰ পম খেদি বিশ্বাসঘাতকৰ চোলা পিন্ধি যদি ছেইকজনমিন ছাইৱামৰ পৰা উভতি আহিছে তেন্তে আন কোনোবাই হয়তো অব্যাহতি লৈ ত্যাগ কৰিছে অৰণ্যৰ জীৱন। তাৰমাজতে ছেইকজিন ছাইৱামে বুকুত সামৰি থৈছে বহুবোৰ অলিখিত কাহিনী ৷ অলপ অশ্ৰু অলপ হাঁহি অলপ বেদনাৰ কাহিনী ৷

কিন্তু এয়াযে আমাৰ বাবে সম্পূৰ্ণ আচহুৱা এখন পৃথিৱী ৷ হাঁহি, চকুলো আৰু বেদনাৰ মাজতে ইয়াত আছে জীয়াই থকাৰ তীব্ৰ সংগ্ৰাম ৷ কেতিয়াবা যদি সেই সংগ্ৰাম শত্ৰুৰ চোকা দৃষ্টিক ফাঁকি মৰাৰ আন কেতিয়াবা হৈ পৰে ভোকৰ বিৰুদ্ধে যুঁজাৰ ৷ বুদ্ধ, ৰুদ্ৰজিত, অভয় শ্যাম, বায়ন ছাৰ, পূৰ্ণ, নৰোত্তমহঁতো গৈছিল ছেইকজিন ছাইৱামলৈ ৷ কিন্তু কি পাইছিল সিহঁতে মৃত্যু উপত্যকাত ?

চকুৰ সন্মুখতে সিহঁতৰ বোজা হ’বলৈ নিবিচৰা বায়ন ছাৰৰ আত্মহত্যা ?

সতীৰ্থ উদ্দীপনৰ বিশ্বাসঘাতকতা ?

শিবিৰ এৰি পলোৱা অভয়ৰ নিঃসংগ মৃত্যু ?

বাৰ্মীজ সেনাৰ প্ৰচণ্ড আক্ৰমণ ? মূৰৰ ওপৰত এখন চালি নথকাকৈ শীতাৰ্ত নিশা কটোৱাৰ যন্ত্ৰণা ? অটব্য অৰণ্য, পৰ্বতত বাট হেৰুৱাৰ অভিজ্ঞতা ?&lt;/blockquote&gt;

==== থলুৱা উদ্যোগী ====
সম্পূৰ্ণ প্ৰাকৃতিক থলুৱা সামগ্ৰী যেনে মেম লাহী, খামতি লাহী, মাণিকীমাধুৰী, কুণকুণী জহা চাউল, উখোৱা চাউল, জহা চাউল, খাটি মিঠাতেল, লোকেল হালধি, লোকেল ধনীয়া, গৰম মছলা, বাঁহ গাজ,  সান্দহ, আচাৰ আদিৰে “স্বাদ অসম” নামৰ এক থলুৱা উদ্যোগৰ আৰম্ভ কৰিছিল বুলন কুমাৰ শইকীয়াই৷ 

==== মৃত্যু ====
দীৰ্ঘদিন ধৰি যকৃতৰ জটিল ৰোগত আক্ৰান্ত হৈ থকা বুলন কুমাৰ শইকীয়াই ২০২৪চনৰ ২৮ নবেম্বৰৰ দিনা পুৱা ৩ বজাত মাত্ৰ  ৪৮ বছৰ বয়সতে ইহঃসংসাৰৰ পৰা বিদায় মাগে৷&lt;ref&gt;https://www.asomiyapratidin.in/homepage/journalist-bulan-kumar-saikia-no-more-7620884&lt;/ref&gt; 

[[:শ্ৰেণী:অসমৰ সাংবাদিক]]</text>
      <sha1>36swns0z5j77kvnzm87dxhi52mwmdf9</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519410</id>
      <parentid>519406</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T07:11:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>-chanakyakdas</username>
        <id>23408</id>
      </contributor>
      <origin>519410</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28500" sha1="7qsrjaiir4787r2203j4h4fc1kvwfpd" xml:space="preserve">[[চিত্ৰ:Bulan Kumar Saikia.jpg|alt=জন্ম: ১ জানুৱাৰী, ১৯৭৬  মৃত্যু: ২৮ নবেম্বৰ, ২০২৪|thumb|Bulan Kumar Saikia ]]

বুলন কুমাৰ শইকীয়া (ইংৰাজী: Bulan Kumar Saikia; ১৯৭৬-২০২৪) অসমৰ এগৰাকী সাংবাদিক, ৰাজনৈতিক সমালোচক, নিৱন্ধকাৰ, কবি, ঔপন্যাসিক আৰু থলুৱা উদ্যোগী৷ অসমত “নাগৰিক সাংবাদিকতা”ক জনপ্ৰিয় কৰাৰ আঁৰৰ ব্যক্তিজন হ’ল বুলন কুমাৰ শইকীয়া৷ ভূ -ৰাজনীতি আৰু উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ বিদ্ৰোহী সমস্যাক লৈ ৰচিত তেখেতৰ উপন্যাস দ্য আৰাকান ইন্টেল অসমৰ প্ৰথমখন ভূ-ৰাজনীতি বিষয়ক উপন্যাস৷ অসমৰ এজন ৰাজনৈতিক চেটায়াৰিষ্ট (Political Satirist) হিচাপে প্ৰসিদ্ধ ব্যক্তি৷

== শিক্ষা আৰু কৰ্মজীৱন ==
এক্সপৰ্ট মেনেজমেণ্টৰ ডিপ্লমা অৰ্জন কৰা বুলন কুমাৰ শইকীয়াই ২০০২ চনৰ পৰা আৰম্ভ কৰে মফছলীয় সাংবাদিকতা ৷ পোনতে তেওঁ আমাৰ অসম, নতুন দিন কাকতত সাংবাদিকতা আগবঢ়াইছিল যদিও পৰৱৰ্তী পৰ্যায়ত নিজা প্ৰচেষ্টাত “পষেকীয়া সোমবাৰ” নামৰ এখন কাকত প্ৰকাশৰ উদ্যোগ গ্ৰহণ কৰে ৷ ইয়াৰ পাছতেই তেওঁ সংযুক্ত হয় অধুনালুপ্ত NETVৰ সৈতে ৷ পৰৱৰ্তী সময়ত তেওঁ অসমীয়া প্ৰতিদিন, DY365 ত দীঘলীয়া সময় সাংবাদিক হিচাপে সেৱা আগবঢ়ায়৷ ২০০৮ চনত অসমৰ ব্যক্তিগত খণ্ডৰ এটি টেলিভিশ্বন চেনেলত যোগদান কৰি নাহৰকটীয়াৰ পৰা বৈদ্যুতিন মাধ্যমৰ প্ৰথমগৰাকী সাংবাদিক ৰূপে সেৱা আগবঢ়াইছিল । মাজতে তেওঁ নিয়মীয়া বাৰ্তাৰ সৈতেও জড়িত আছিল যদিও প্ৰতিষ্ঠানবিৰোধী লেখা মেলাৰ বাবে তেওঁ কাকতখনৰ পৰা অব্যাহতি ল’ব লগীয়া হয়৷  সাহসী আৰু নিৰপেক্ষ বাতৰি পৰিৱেশনেৰে সমাজ জীৱনক সমৃদ্ধ কৰিছিল শইকীয়াই ৷ ৰাজ্যখনৰ প্ৰতিটো প্ৰান্তৰ খবৰ নিজৰ নখ দৰ্পনত থকা বুলন কুমাৰ শইকীয়াৰ প্ৰতিটো লিখনি চৰকাৰী ব্যৱস্থাৰ বিৰুদ্ধে এক চোকা অস্ত্ৰ আছিল । ফলত বিভিন্ন সময়ত চৰকাৰৰ ৰোষতো পৰিছিল সাংবাদিকগৰাকী । ২০১৫ চনত শইকীয়াই ক্লিয়েৰ লেন্স মিডিয়াৰ প্ৰতিষ্ঠাৰে  “খবৰ চাৰিদিশ” নামৰ পষেকীয়া বাতৰি কাকতৰ প্ৰচলন কৰি নাগৰিক সাংবাদিকতাক অসমত জনপ্ৰিয় কৰি তোলে আৰু পৰৱৰ্তী সময়ত ২০২২ চনত “গ্ৰাউণ্ড নিউজ অসম” নামৰ এটা পৰ্টেলৰ প্ৰতিষ্ঠাপনাৰে মুক্ত বা স্বতন্ত্ৰ সাংবাদিকতাক শক্তিশালী কৰি তোলে৷ নাগৰিক সংবাদৰ লগতে শান্তি (peace) সংবাদৰ পোষকতা কৰা জেষ্ঠ সাংবাদিক শইকীয়াই নতুন দায়বদ্ধ সাংবাদিক গঢ় দিয়াৰ উদ্দেশ্যেৰে বিভিন্ন সময়ত ক্লিয়েৰ লেন্স মিডিয়াৰ উদ্যোগত অনুষ্ঠিত কৰিছিল  সাংবাদিকতা, ব্যৱহাৰিক  সাংবাদিকতা আৰু পৰিৱেশ সাংবাদিকতাৰ কৰ্মশালা৷

== সাহিত্যিক অৱদান ==
বুলন কুমাৰ শইকীয়া এজন খাদ্যৰসিক লেখক৷ সঞ্জীৱন প্ৰকাশনে প্ৰকাশ কৰা তেখেতৰ গ্ৰন্থ “আমাৰ জুতি-বুধি” য়ে পাঠকৰ মাজত বিশেষ জনপ্ৰিয়তা লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হৈছিল৷   &quot;ভালপোৱাৰ কবিতা গুচ্ছ&quot;,  “মোৰ আইৰ নাম মিলিকি বৰুৱা” তেওঁৰ দুখন কবিতা সংকলন৷ তেখেত বৌদ্ধধৰ্মীয় সংস্কৃতিৰ অনুশীলনকাৰী আছিল৷ বৌদ্ধধৰ্মমূলক “মহাজীৱনৰ সন্ধানত” তেখেতৰ এখন অনুবাদ গ্ৰন্থ ৷ তদুপৰি তেখেতৰ বৌদ্ধধৰ্মীয় চিন্তাৰ এক ফচল হ’ল “এজন ভিক্ষুৰ জন্ম” নামৰ উপন্যাস ৷ “অসম-ভাৰত” সংঘাত তেখেতে লিখা এখন প্ৰৱন্ধ সংকলন৷ ২০২৩ চনত ব্ৰেইনষ্টৰ্ম পাব্লিকেশ্যন আৰু ঐক্যতান প্ৰকাশনে প্ৰকাশ কৰা  ভূ ৰাজনীতি আৰু উত্তৰ পূৱৰ বিদ্ৰোহী সমস্যাকলৈ ৰচিত তেখেতৰ উপন্যাস দ্য আৰাকান ইণ্টেলে পাঠকৰ মাজত বিশেষ জনপ্ৰিয়তা লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হৈছিল৷ উল্লেখ্য যে “আৰাকন ইন্টেল” হ’ল ভূ-ৰাজনীতিক লৈ লিখা অসমৰ প্ৰথমখন গ্ৰন্থ৷ তেখেতৰ দুখন অপ্ৰকাশিত গ্ৰন্থ হ’ল “চি-ইন-চি” আৰু “চেইকজিন ছাইৱাম”৷ চেইকজিন চাইৱাম সম্পৰ্কে বুলন কুমাৰ শইকীয়াই চছিয়েল মিডিয়াত এইদৰে কৈছিল&lt;blockquote&gt;আৰাকান ইণ্টেলৰ পৰৱৰ্তী উপন্যাস হ’ল ছেইকজিন ছাইৱাম ৷ ক’ব পাৰি ত্ৰিলজীৰ দ্বিতীয়খন উপন্যাস । আৰাকান ইণ্টেলত আমি উল্লেখ কৰিছিলো কিদৰে ভূ-ৰাজনীতিক এৰাই চলি দক্ষিণ পূৱ এচিয়াৰ অশান্তময় প্ৰেক্ষাপটত উত্তৰ পূৱ ভাৰতৰ বিদ্ৰোহী সমস্যাক সমাধান কৰাটো সম্ভৱপৰ নহয়। সেই বৃহৎ পৃষ্ঠভূমিৰে অন্যতম অধ্যায় স্বৰূপ আলফাৰ সংগ্ৰামখনৰ এছোৱা অংকিত কৰিবলৈ আমি ছেইকজিন ছাইৱামৰ জুমুঠিটো গঢ়ি তুলিছোঁ ৷ লেখক হিচাপে  আমি বিশ্বাস কৰোঁ শান্তিৰ সপক্ষে সবল আৰু অৰ্থৱহ জনমত  গঢ়ি তুলিবলৈকে এনে ধৰণৰ প্ৰয়াসে সামান্যতম হ’লেও সহায় আগবঢ়াব ৷- বুলন কুমাৰ শইকীয়া 

It's not about winning or loosing ; It's about realizing who- and why we are. - Wald Wassermann

প্ৰস্তাৱনা খণ্ড:

ছেইকজিন ছাইৱাম... বাৰ্মীজ ভাষাত ছেইকজিন ছাইৱামৰ অৰ্থ হৈছে মৃত্যু উপত্যকা ৷ বিপদসংকুল পথ, সেৰেঙা জনবসতি, খৰস্ৰোতা নদী, হঠাতে নামি অহা প্ৰতিকূল পৰিৱেশ, কষ্টসাধ্য জীৱন নিৰ্বাহ, অলংঘনীয় পাহাৰ আৰু যে ক’ত কি ? 

এই মৃত্যু উপত্যকাৰো আছে এক সুদীৰ্ঘ ইতিহাস। এদিন নেতাজী সুভাষ বসুৰ আই.এন.এ বাহিনীয়ে এই মৃত্যু উপত্যকাৰে সিন্ধুইন নদী পাৰ হৈ স্পৰ্শ কৰিছিল ভাৰত ভূমি ৷ কিযে এক অদম্য শক্তিৰ বিস্ফোৰিত কাহিনী সেয়া ৷ হয়তো দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধৰ ধামখুমীয়াত সেয়া নঘটা হ’লে ভাৰতৰ ইতিহাসেই সলনি কৰি দিলেহেঁতেন আই.এন.এই ৷ সাম্ৰাজ্যবাদী বৃটিছ শাসকৰ মিত্ৰজোঁটৰ গুলা-বাৰুদত সিন্ধুইনৰ পাৰতে ঢলি পৰিছিল বহুজন ! এয়া আছিল নেতাজীৰ বাহিনীয়ে সিন্ধুইন পাৰ হৈ ইম্ফলেদি ভাৰতলৈ অহাৰ বীৰোচিত কাহিনী ! আৰু সিফালে ?

 উজনি অসমৰ লিডুত মিত্ৰবাহিনীয়ে তেতিয়া গঢ়ি তুলিছে এয়াৰ ফিল্ড ৷ লিডুৰ মৌলাং বৌদ্ধবিহাৰলৈ যোৱাৰ পথত আজিও পোৱা যায় সেই পৰিত্যক্ত এয়াৰ ফিল্ডখন ৷ এই ফিল্ডৰ পৰাই দৈনিক একাধিক বিমান উৰা মাৰিছিল চীনত জাপানী সৈন্যক প্ৰতিৰোধ কৰা মিত্ৰবাহিনীৰ ৰছদ-পাতি, গুলী- বাৰুদ যোগানৰ বাবে ৷ প্ৰতিকূল পৰিস্থিতি, জাপানী সৈন্যৰ আক্ৰমণ, বিপদসংকুল পথৰ বাবে তেনে কেইবাখনো বিমান ভূপতিত হৈছিল এই ছেইকজিন ছাইৱামতে ৷ কথিত আছে ৰহস্যময় লেক অৱ ন’ৰিটাৰ্ণৰ বোকাময় পাৰ, কাচিনৰ ঘনঘোৰ অৰণ্য আৰু পৰ্বত কন্দৰত এতিয়াও এনে বহু বিমানৰ ভগ্নাৱশেষ দেখিবলৈ পোৱা যায় ৷

 আৰু ষ্টীলৱেল ?

আমেৰিকান সেনাৰ জেনেৰেল জোচেফ ষ্টীলৱেল ! তেঁৱো দেখিছিল দুৰ্বাৰ এক সপোন। কেৱল সপোন দেখাই নহয় তাক বাস্তৱতো ৰূপান্তৰ কৰিছিল। আজিও সেই সপোনটোৰ ৰেশ বিয়পি আছে লিডুৰ পৰা চীনৰ কুনমিঙলৈ। সেয়াই ঐতিহাসিক ষ্টীলৱেল ৰোড ৷ লিডুৰ পৰা আৰম্ভ হোৱা পথটোৱে অৰুণাচলত জয়ৰামপুৰ, নামপং আদিক স্পৰ্শ কৰি প্ৰৱেশ কৰিছে পাংছাও গিৰিপথ হৈ তাহানিৰ বাৰ্মা আৰু এতিয়াৰ ম্যানমাৰৰ কাচিন ষ্টেটৰ মচ্ছিন্যা, ভামো আদি চহৰক। কিমানে প্ৰাণাহুতি দিছিল এই পথ নিৰ্মাণৰ সময়ছোৱাত ? মিত্ৰবাহিনীৰ ক’তজন জোৱান, ক’ত শ্ৰমিক কৰ্মচাৰীয়ে প্ৰতিকূল পৰিৱেশ, হিংস্ৰ জন্তু, অচিনাকি ৰোগৰ সন্মুখীন হৈ উপযুক্ত চিকিৎসা নোপোৱাকৈয়ে মৰিবলগীয়া হৈছিল পথ নিৰ্মাণ সম্পূৰ্ণ হৈ উঠে মানে ৷ সেয়ে এই পথটোৰ নামেই হৈছিলগৈ মেন ইন এ মাইল হিচাপে ৷ প্ৰতি মাইলৰ মূৰত একোজনৰ দেহাৱসান ৷ আৰু নামপং ? নামপঙৰ নাম দিয়া হৈছিল গেট অৱ হেল্‌ ৷ নৰকৰ দ্বাৰ ৷

কেৱল মৃত্যুৰ ইতিহাসে পৰিপূৰ্ণ এটা উপত্যকা ৷ ১৯৫০ চনত বৰ ভুঁইকপ আহিছিল ৷ বিধ্বস্ত হৈছিল লিডুৰ এয়াৰফিল্ড। ঠায়ে ঠায়ে ভাঙি পৰিছিল লিডু-কুনমিঙৰ পথ। স্বাধীনোত্তৰ ভাৰত ৷ সকলো মত্ত বৃটিছ ঔপনিৱেশিক শক্তিৰ পৰা লাভ কৰা স্বাধীনতাকলৈ ৷ অমলিন বিপ্লৱী নায়ক বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাৰ দৰে অল্পসংখ্যকে কৈছিল : য়ে আজাদী ঝুঠে হ্যেই ৷ ... কিন্তু কোনে কাণ দিয়ে তেনে আৱাজলৈ ?

কিন্তু লাহে লাহে বুজি উঠিছিল দেশে ৷ স্বাধীনতা নহয় এয়া কেৱল স্বাধীনতাৰ নামত ক্ষমতা হস্তান্তৰহে ৷ নাগাসকলে আৰম্ভণিৰে পৰা বুজিছিল। তেওঁলোক আছিলেই স্বাধীনচিতীয়া ৷ বশ্যতা স্বীকাৰ নকৰা এটা জাতি ৷ দুৰ্ভিক্ষৰ কৱলত পৰি এদিন মিজোৰামেও লৈছিল বিদ্ৰোহৰ পথ ৷ ভাৰতীয় গণতন্ত্ৰৰ কালিমা মিজোৰামে এতিয়াও বহন কৰি আছে। স্বাধীন দেশে নিজৰ নাগৰিকৰ ওপৰত আকাশমাৰ্গৰ পৰা বোমা বৰ্ষণ কৰাৰ ঘটনা সমগ্ৰ বিশ্বতে বিৰল ৷ কিন্তু সেয়াই হৈছিল তাহানিৰ লুচাই পাহাৰত। আৰু অসম ? অসমেই হয়তো বিদ্ৰোহৰ ক্ৰমণিকাত অন্তৰ্ভুক্ত হোৱা উত্তৰ-পূৱৰ আটাইতকৈ নৱতম ৰাজ্য। 

ভাৰতৰ স্বাধীনতাৰ পাছৰ পৰৱৰ্তী তিনিটা দশকলৈ প্ৰায় অনুচ্চাৰিত হৈ আছিল ছেইকজিন ছাইৱামৰ নাম ৷ পাটকাই পৰ্বতমালাৰ ইপাৰে কি চলিছে সিপাৰে কি চলিছে তাৰ যেন উমান ল’বলৈ নাছিল কোনো সুযোগ বা পৰিৱেশ ৷ কিন্তু লাহে লাহে কথাবোৰ যেন উচ্চাৰিত হ’বলৈ ধৰিলে ৷

: বোলো ল’ৰাবোৰ ঘৰবাৰী এৰি আঁতৰি ফুৰিবলৈ ধৰিছে ? কথাবোৰ কি উমান পাইছ’নে ?

শিৱসাগৰৰ ভিতৰুৱা গাঁৱ এখনত জুহালত বহি প্ৰায় নীৰৱে কথা পাতিছিল সদা মাষ্টৰ আৰু বাসুদেৱ গোঁহাই-এ ! বাসুদেৱ কমিউনিষ্ট মানুহ ৷ অসম আন্দোলনটো তেতিয়া ভৰপক। বাসুদেৱ গোহাঁইক কমিউনিষ্ট হোৱাৰ অপৰাধত আন্দোলনকাৰী নেতাই চুলি খবলাখবলকৈ কাটি তিনি-আলিত আঠুকঢ়াই থৈছিল ৷ ডাঠ খাকী ৰঙৰ কাৰ্টনৰ হাৰ্ডবৰ্ড এডোখৰত লিখি দিয়া হৈছিল : মই জাতিদ্ৰোহী ৷ ... সেইখনকে সকলোৰে চকুত পৰাকৈ বুকুত উলোমাই থৈছিল বাসুদেৱৰ ৷ সদা মাষ্টৰে দেখা পাই বাৰুকৈয়ে এজাউৰি দিলে আন্দোলনকাৰী ল’ৰাহঁতক ৷ অঞ্চলটোত সদামাষ্টৰক সকলোৱে সমীহ কৰি চলে। মাষ্টৰৰ কথাত বাসুদেৱ ৰক্ষা পৰিল ৷

চুবুৰীয়া মানুহ বাসুদেৱ। মাষ্টৰে জানে সি জাতিদ্ৰোহী হ’ব নোৱাৰে ৷ জাতিটোক বেছি ভাল নাপালেও অন্ততঃ আন্দোলনৰ লীডাৰকেইটাতকৈ কম ভাল নাপায়। সদা মাষ্টৰে বাসুদেৱকো ক’লে : এই অধমমখাৰ হঠাত উথলি পৰা জাতিপ্ৰেমৰ লগত পাট্টা নাপাবি অ’ বাসুদেৱ ৷ জীয়াই থাক ৷ সমাজ পৰিবৰ্তন হ’বলৈ হ’লে চিন্তা আৰু মনৰো উমৈহতীয়া পৰিবৰ্তন হ’ব লাগিব। সৌ লাকুৱাৰ মানুহটো আহি আজি নাজিৰাত নিজকে লোকেল বুলি ক’ব নোৱাৰাৰ পৰিস্থিতি সৃষ্টি হ’ল ৷ ক’ত এইমখাৰ মাজত তোৰ সমাজবাদী চিন্তাই বিপ্লৱ সাধন কৰিব হে ?

বাসুদেৱ গোহাঁইয়ে লাহে লাহে ওলোৱা সোমোৱা বন্ধ কৰিলে। কেতিয়াবা সন্ধিয়াৰ সময়ত সদা মাষ্টৰৰ ঘৰৰ জুহালখন। ... শুনিছে ৷ সিও শুনিছে ল’ৰাটোৰ নিৰূদিষ্ট হোৱাৰ কথাবোৰ ৷

: আন্দোলনটোত বাঢ়ি অহা নৈৰাজ্যৰ সুযোগ লৈ চৰকাৰী বাহিনীয়ে দমন চলাইছে ৷ তাতে বহুতেই খঙাল হৈ পৰিছে ৷ এফালে নিৰ্যাতন আৰু আনফালে আন্দোলনৰ নেতাসকলৰ সুবিধাবাদী চৰিত্ৰ ৷ সেয়ে নিৰ্ভীকভাৱে ভবা ল’ৰাবোৰ একগোট হ’ব ৷ বিকল্প পথৰ চিন্তা কৰিব ৷ শুনিছো ময়ো ৷ সিহঁত বোলে আজিকালি পাটকাই পাহাৰ বগাই কাচিনলৈ গুচি যায় ৷ তাত ট্ৰেইনিং কৰিব ৷ কৰি আহি অসম স্বাধীন কৰিব ৷

: তেনেকুৱাওনো হ’ব পাৰে নে বাসুদেৱ ? চৰকাৰখনে নিৰস্ত্ৰ মানুহৰ ওপৰতেই জঘন্য অত্যাচাৰ চলাইছে ৷ সিহঁতে যদি হাতত অস্ত্ৰ-শস্ত্ৰ লৈ সন্মুখ সমৰত আহে তেন্তে চৰকাৰৰ অত্যাচাৰ এতিয়াতকৈ বেছি নিৰ্বিচাৰ হ’ব ?

বাসুদেৱে একো উত্তৰ দিয়া নাছিল ৷ খৰি এডাল জুহালত ভৰাই সি ফুঃ চুঙাটোৰে জুইকুৰা জ্বলাবলৈ চেষ্টা কৰিছিল ৷ উত্তৰ নিদিলেও বাসুদেৱ শংকিত হৈ উঠিছিল - বিপ্লৱত অস্ত্ৰ অৱধাৰিত কিন্তু তাতকৈও বেছি দৰকাৰ অভূতপূৰ্ব গণসমৰ্থন ৷ অসম আন্দোলনৰ উন্মাদনাই কঁপাই যোৱা এই সময়ত দীঘলীয়া এখন যুদ্ধলৈ সাজু হ’বনে অসমীয়া ? শক্তিশালী বিপক্ষক ফেপেৰি পাতি ধৰিবলৈ ?

পাৰিছিলনে নেতাজীয়ে ছেইকজিন ছাইৱামলৈ আই.এন.এক পঠিয়াই ? যিসময়ত বিষ্ণু ৰাভাই কৈছিল “য়ে আজাদী ঝুথে হ্যেই” সেইসময়ত আপামৰ জনতা কাৰ পক্ষত আছিল ? ভাবিছিল বাসুদেৱ গোহাঁইএ ৷ সেই জুহালৰ কথাবোৰো আজি যথেষ্ট পুৰণি হৈ গৈছে ৷

 সদা মাষ্টৰ এতিয়া অথৰ্ব ৷ বাসুদেৱ গোহাঁই ঢুকুওৱা দহ বছৰৰ ওপৰ হ’ল ৷

ইৰাৱতী, সিন্ধুইন, ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ বুকুৱেদি বহু পানী বাগৰিল ৷ যোৱা দশক কেইটাত সঘনে উচ্চাৰিত হ’বলৈ ধৰিল ছেইকজিন ছাইৱামৰ কথা ৷ কাচিন ইষ্টেট, লেক অৱ ন’ ৰিটাৰ্ণৰ ৰহস্যময়তাৰ এতিয়াও ওৰ পৰা নাই আৰু সম্ভৱতঃ নপৰিবও। স্বাধীনতাৰ সপোন খেদি ছেইকজিন ছাইৱামলৈ সেই তেতিয়াৰে পৰা এতিয়ালৈ গৈয়ে আছে বহুজন। কোনোবাজনে যদি মৃত্যু উপত্যকাতে জীৱন কালাতিপাত কৰিছে কোনোৱে হয়তো এতিয়াও অবিচল যোদ্ধা হিচাপেই ৰৈ গৈছে ৷ কোনোবাই লালসাৰ পম খেদি বিশ্বাসঘাতকৰ চোলা পিন্ধি যদি ছেইকজনমিন ছাইৱামৰ পৰা উভতি আহিছে তেন্তে আন কোনোবাই হয়তো অব্যাহতি লৈ ত্যাগ কৰিছে অৰণ্যৰ জীৱন। তাৰমাজতে ছেইকজিন ছাইৱামে বুকুত সামৰি থৈছে বহুবোৰ অলিখিত কাহিনী ৷ অলপ অশ্ৰু অলপ হাঁহি অলপ বেদনাৰ কাহিনী ৷

কিন্তু এয়াযে আমাৰ বাবে সম্পূৰ্ণ আচহুৱা এখন পৃথিৱী ৷ হাঁহি, চকুলো আৰু বেদনাৰ মাজতে ইয়াত আছে জীয়াই থকাৰ তীব্ৰ সংগ্ৰাম ৷ কেতিয়াবা যদি সেই সংগ্ৰাম শত্ৰুৰ চোকা দৃষ্টিক ফাঁকি মৰাৰ আন কেতিয়াবা হৈ পৰে ভোকৰ বিৰুদ্ধে যুঁজাৰ ৷ বুদ্ধ, ৰুদ্ৰজিত, অভয় শ্যাম, বায়ন ছাৰ, পূৰ্ণ, নৰোত্তমহঁতো গৈছিল ছেইকজিন ছাইৱামলৈ ৷ কিন্তু কি পাইছিল সিহঁতে মৃত্যু উপত্যকাত ?

চকুৰ সন্মুখতে সিহঁতৰ বোজা হ’বলৈ নিবিচৰা বায়ন ছাৰৰ আত্মহত্যা ?

সতীৰ্থ উদ্দীপনৰ বিশ্বাসঘাতকতা ?

শিবিৰ এৰি পলোৱা অভয়ৰ নিঃসংগ মৃত্যু ?

বাৰ্মীজ সেনাৰ প্ৰচণ্ড আক্ৰমণ ? মূৰৰ ওপৰত এখন চালি নথকাকৈ শীতাৰ্ত নিশা কটোৱাৰ যন্ত্ৰণা ? অটব্য অৰণ্য, পৰ্বতত বাট হেৰুৱাৰ অভিজ্ঞতা ?&lt;/blockquote&gt;

==== থলুৱা উদ্যোগী ====
সম্পূৰ্ণ প্ৰাকৃতিক থলুৱা সামগ্ৰী যেনে মেম লাহী, খামতি লাহী, মাণিকীমাধুৰী, কুণকুণী জহা চাউল, উখোৱা চাউল, জহা চাউল, খাটি মিঠাতেল, লোকেল হালধি, লোকেল ধনীয়া, গৰম মছলা, বাঁহ গাজ,  সান্দহ, আচাৰ আদিৰে “স্বাদ অসম” নামৰ এক থলুৱা উদ্যোগৰ আৰম্ভ কৰিছিল বুলন কুমাৰ শইকীয়াই৷ 

==== মৃত্যু ====
দীৰ্ঘদিন ধৰি যকৃতৰ জটিল ৰোগত আক্ৰান্ত হৈ থকা বুলন কুমাৰ শইকীয়াই ২০২৪চনৰ ২৮ নবেম্বৰৰ দিনা পুৱা ৩ বজাত মাত্ৰ  ৪৮ বছৰ বয়সতে ইহঃসংসাৰৰ পৰা বিদায় মাগে৷&lt;ref&gt;https://www.asomiyapratidin.in/homepage/journalist-bulan-kumar-saikia-no-more-7620884&lt;/ref&gt; 

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{Reflist}}
[[শ্ৰেণী:অসমৰ সাংবাদিক]]</text>
      <sha1>7qsrjaiir4787r2203j4h4fc1kvwfpd</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519411</id>
      <parentid>519410</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T07:13:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>-chanakyakdas</username>
        <id>23408</id>
      </contributor>
      <origin>519411</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28497" sha1="erybsijba6t3oklq4k8gikb9mz8gdml" xml:space="preserve">[[চিত্ৰ:Bulan Kumar Saikia.jpg|alt=জন্ম: ১ জানুৱাৰী, ১৯৭৬  মৃত্যু: ২৮ নবেম্বৰ, ২০২৪|thumb|Bulan Kumar Saikia ]]
'''বুলন কুমাৰ শইকীয়া''' (ইংৰাজী: Bulan Kumar Saikia; ১৯৭৬-২০২৪) অসমৰ এগৰাকী সাংবাদিক, ৰাজনৈতিক সমালোচক, নিৱন্ধকাৰ, কবি, ঔপন্যাসিক আৰু থলুৱা উদ্যোগী৷ অসমত “নাগৰিক সাংবাদিকতা”ক জনপ্ৰিয় কৰাৰ আঁৰৰ ব্যক্তিজন হ’ল বুলন কুমাৰ শইকীয়া৷ ভূ -ৰাজনীতি আৰু উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ বিদ্ৰোহী সমস্যাক লৈ ৰচিত তেখেতৰ উপন্যাস দ্য আৰাকান ইন্টেল অসমৰ প্ৰথমখন ভূ-ৰাজনীতি বিষয়ক উপন্যাস৷ অসমৰ এজন ৰাজনৈতিক চেটায়াৰিষ্ট (Political Satirist) হিচাপে প্ৰসিদ্ধ ব্যক্তি৷

== শিক্ষা আৰু কৰ্মজীৱন ==
এক্সপৰ্ট মেনেজমেণ্টৰ ডিপ্লমা অৰ্জন কৰা বুলন কুমাৰ শইকীয়াই ২০০২ চনৰ পৰা আৰম্ভ কৰে মফছলীয় সাংবাদিকতা ৷ পোনতে তেওঁ আমাৰ অসম, নতুন দিন কাকতত সাংবাদিকতা আগবঢ়াইছিল যদিও পৰৱৰ্তী পৰ্যায়ত নিজা প্ৰচেষ্টাত “পষেকীয়া সোমবাৰ” নামৰ এখন কাকত প্ৰকাশৰ উদ্যোগ গ্ৰহণ কৰে ৷ ইয়াৰ পাছতেই তেওঁ সংযুক্ত হয় অধুনালুপ্ত NETVৰ সৈতে ৷ পৰৱৰ্তী সময়ত তেওঁ অসমীয়া প্ৰতিদিন, DY365 ত দীঘলীয়া সময় সাংবাদিক হিচাপে সেৱা আগবঢ়ায়৷ ২০০৮ চনত অসমৰ ব্যক্তিগত খণ্ডৰ এটি টেলিভিশ্বন চেনেলত যোগদান কৰি নাহৰকটীয়াৰ পৰা বৈদ্যুতিন মাধ্যমৰ প্ৰথমগৰাকী সাংবাদিক ৰূপে সেৱা আগবঢ়াইছিল । মাজতে তেওঁ নিয়মীয়া বাৰ্তাৰ সৈতেও জড়িত আছিল যদিও প্ৰতিষ্ঠানবিৰোধী লেখা মেলাৰ বাবে তেওঁ কাকতখনৰ পৰা অব্যাহতি ল’ব লগীয়া হয়৷  সাহসী আৰু নিৰপেক্ষ বাতৰি পৰিৱেশনেৰে সমাজ জীৱনক সমৃদ্ধ কৰিছিল শইকীয়াই ৷ ৰাজ্যখনৰ প্ৰতিটো প্ৰান্তৰ খবৰ নিজৰ নখ দৰ্পনত থকা বুলন কুমাৰ শইকীয়াৰ প্ৰতিটো লিখনি চৰকাৰী ব্যৱস্থাৰ বিৰুদ্ধে এক চোকা অস্ত্ৰ আছিল । ফলত বিভিন্ন সময়ত চৰকাৰৰ ৰোষতো পৰিছিল সাংবাদিকগৰাকী । ২০১৫ চনত শইকীয়াই ক্লিয়েৰ লেন্স মিডিয়াৰ প্ৰতিষ্ঠাৰে  “খবৰ চাৰিদিশ” নামৰ পষেকীয়া বাতৰি কাকতৰ প্ৰচলন কৰি নাগৰিক সাংবাদিকতাক অসমত জনপ্ৰিয় কৰি তোলে আৰু পৰৱৰ্তী সময়ত ২০২২ চনত “গ্ৰাউণ্ড নিউজ অসম” নামৰ এটা পৰ্টেলৰ প্ৰতিষ্ঠাপনাৰে মুক্ত বা স্বতন্ত্ৰ সাংবাদিকতাক শক্তিশালী কৰি তোলে৷ নাগৰিক সংবাদৰ লগতে শান্তি (peace) সংবাদৰ পোষকতা কৰা জেষ্ঠ সাংবাদিক শইকীয়াই নতুন দায়বদ্ধ সাংবাদিক গঢ় দিয়াৰ উদ্দেশ্যেৰে বিভিন্ন সময়ত ক্লিয়েৰ লেন্স মিডিয়াৰ উদ্যোগত অনুষ্ঠিত কৰিছিল  সাংবাদিকতা, ব্যৱহাৰিক  সাংবাদিকতা আৰু পৰিৱেশ সাংবাদিকতাৰ কৰ্মশালা৷

== সাহিত্যিক অৱদান ==
বুলন কুমাৰ শইকীয়া এজন খাদ্যৰসিক লেখক৷ সঞ্জীৱন প্ৰকাশনে প্ৰকাশ কৰা তেখেতৰ গ্ৰন্থ “আমাৰ জুতি-বুধি” য়ে পাঠকৰ মাজত বিশেষ জনপ্ৰিয়তা লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হৈছিল৷   &quot;ভালপোৱাৰ কবিতা গুচ্ছ&quot;,  “মোৰ আইৰ নাম মিলিকি বৰুৱা” তেওঁৰ দুখন কবিতা সংকলন৷ তেখেত বৌদ্ধধৰ্মীয় সংস্কৃতিৰ অনুশীলনকাৰী আছিল৷ বৌদ্ধধৰ্মমূলক “মহাজীৱনৰ সন্ধানত” তেখেতৰ এখন অনুবাদ গ্ৰন্থ ৷ তদুপৰি তেখেতৰ বৌদ্ধধৰ্মীয় চিন্তাৰ এক ফচল হ’ল “এজন ভিক্ষুৰ জন্ম” নামৰ উপন্যাস ৷ “অসম-ভাৰত” সংঘাত তেখেতে লিখা এখন প্ৰৱন্ধ সংকলন৷ ২০২৩ চনত ব্ৰেইনষ্টৰ্ম পাব্লিকেশ্যন আৰু ঐক্যতান প্ৰকাশনে প্ৰকাশ কৰা  ভূ ৰাজনীতি আৰু উত্তৰ পূৱৰ বিদ্ৰোহী সমস্যাকলৈ ৰচিত তেখেতৰ উপন্যাস দ্য আৰাকান ইণ্টেলে পাঠকৰ মাজত বিশেষ জনপ্ৰিয়তা লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হৈছিল৷ উল্লেখ্য যে “আৰাকন ইন্টেল” হ’ল ভূ-ৰাজনীতিক লৈ লিখা অসমৰ প্ৰথমখন গ্ৰন্থ৷ তেখেতৰ দুখন অপ্ৰকাশিত গ্ৰন্থ হ’ল “চি-ইন-চি” আৰু “চেইকজিন ছাইৱাম”৷ চেইকজিন চাইৱাম সম্পৰ্কে বুলন কুমাৰ শইকীয়াই চছিয়েল মিডিয়াত এইদৰে কৈছিল&lt;blockquote&gt;আৰাকান ইণ্টেলৰ পৰৱৰ্তী উপন্যাস হ’ল ছেইকজিন ছাইৱাম ৷ ক’ব পাৰি ত্ৰিলজীৰ দ্বিতীয়খন উপন্যাস । আৰাকান ইণ্টেলত আমি উল্লেখ কৰিছিলো কিদৰে ভূ-ৰাজনীতিক এৰাই চলি দক্ষিণ পূৱ এচিয়াৰ অশান্তময় প্ৰেক্ষাপটত উত্তৰ পূৱ ভাৰতৰ বিদ্ৰোহী সমস্যাক সমাধান কৰাটো সম্ভৱপৰ নহয়। সেই বৃহৎ পৃষ্ঠভূমিৰে অন্যতম অধ্যায় স্বৰূপ আলফাৰ সংগ্ৰামখনৰ এছোৱা অংকিত কৰিবলৈ আমি ছেইকজিন ছাইৱামৰ জুমুঠিটো গঢ়ি তুলিছোঁ ৷ লেখক হিচাপে  আমি বিশ্বাস কৰোঁ শান্তিৰ সপক্ষে সবল আৰু অৰ্থৱহ জনমত  গঢ়ি তুলিবলৈকে এনে ধৰণৰ প্ৰয়াসে সামান্যতম হ’লেও সহায় আগবঢ়াব ৷- বুলন কুমাৰ শইকীয়া 

It's not about winning or loosing ; It's about realizing who- and why we are. - Wald Wassermann

প্ৰস্তাৱনা খণ্ড:

ছেইকজিন ছাইৱাম... বাৰ্মীজ ভাষাত ছেইকজিন ছাইৱামৰ অৰ্থ হৈছে মৃত্যু উপত্যকা ৷ বিপদসংকুল পথ, সেৰেঙা জনবসতি, খৰস্ৰোতা নদী, হঠাতে নামি অহা প্ৰতিকূল পৰিৱেশ, কষ্টসাধ্য জীৱন নিৰ্বাহ, অলংঘনীয় পাহাৰ আৰু যে ক’ত কি ? 

এই মৃত্যু উপত্যকাৰো আছে এক সুদীৰ্ঘ ইতিহাস। এদিন নেতাজী সুভাষ বসুৰ আই.এন.এ বাহিনীয়ে এই মৃত্যু উপত্যকাৰে সিন্ধুইন নদী পাৰ হৈ স্পৰ্শ কৰিছিল ভাৰত ভূমি ৷ কিযে এক অদম্য শক্তিৰ বিস্ফোৰিত কাহিনী সেয়া ৷ হয়তো দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধৰ ধামখুমীয়াত সেয়া নঘটা হ’লে ভাৰতৰ ইতিহাসেই সলনি কৰি দিলেহেঁতেন আই.এন.এই ৷ সাম্ৰাজ্যবাদী বৃটিছ শাসকৰ মিত্ৰজোঁটৰ গুলা-বাৰুদত সিন্ধুইনৰ পাৰতে ঢলি পৰিছিল বহুজন ! এয়া আছিল নেতাজীৰ বাহিনীয়ে সিন্ধুইন পাৰ হৈ ইম্ফলেদি ভাৰতলৈ অহাৰ বীৰোচিত কাহিনী ! আৰু সিফালে ?

 উজনি অসমৰ লিডুত মিত্ৰবাহিনীয়ে তেতিয়া গঢ়ি তুলিছে এয়াৰ ফিল্ড ৷ লিডুৰ মৌলাং বৌদ্ধবিহাৰলৈ যোৱাৰ পথত আজিও পোৱা যায় সেই পৰিত্যক্ত এয়াৰ ফিল্ডখন ৷ এই ফিল্ডৰ পৰাই দৈনিক একাধিক বিমান উৰা মাৰিছিল চীনত জাপানী সৈন্যক প্ৰতিৰোধ কৰা মিত্ৰবাহিনীৰ ৰছদ-পাতি, গুলী- বাৰুদ যোগানৰ বাবে ৷ প্ৰতিকূল পৰিস্থিতি, জাপানী সৈন্যৰ আক্ৰমণ, বিপদসংকুল পথৰ বাবে তেনে কেইবাখনো বিমান ভূপতিত হৈছিল এই ছেইকজিন ছাইৱামতে ৷ কথিত আছে ৰহস্যময় লেক অৱ ন’ৰিটাৰ্ণৰ বোকাময় পাৰ, কাচিনৰ ঘনঘোৰ অৰণ্য আৰু পৰ্বত কন্দৰত এতিয়াও এনে বহু বিমানৰ ভগ্নাৱশেষ দেখিবলৈ পোৱা যায় ৷

 আৰু ষ্টীলৱেল ?

আমেৰিকান সেনাৰ জেনেৰেল জোচেফ ষ্টীলৱেল ! তেঁৱো দেখিছিল দুৰ্বাৰ এক সপোন। কেৱল সপোন দেখাই নহয় তাক বাস্তৱতো ৰূপান্তৰ কৰিছিল। আজিও সেই সপোনটোৰ ৰেশ বিয়পি আছে লিডুৰ পৰা চীনৰ কুনমিঙলৈ। সেয়াই ঐতিহাসিক ষ্টীলৱেল ৰোড ৷ লিডুৰ পৰা আৰম্ভ হোৱা পথটোৱে অৰুণাচলত জয়ৰামপুৰ, নামপং আদিক স্পৰ্শ কৰি প্ৰৱেশ কৰিছে পাংছাও গিৰিপথ হৈ তাহানিৰ বাৰ্মা আৰু এতিয়াৰ ম্যানমাৰৰ কাচিন ষ্টেটৰ মচ্ছিন্যা, ভামো আদি চহৰক। কিমানে প্ৰাণাহুতি দিছিল এই পথ নিৰ্মাণৰ সময়ছোৱাত ? মিত্ৰবাহিনীৰ ক’তজন জোৱান, ক’ত শ্ৰমিক কৰ্মচাৰীয়ে প্ৰতিকূল পৰিৱেশ, হিংস্ৰ জন্তু, অচিনাকি ৰোগৰ সন্মুখীন হৈ উপযুক্ত চিকিৎসা নোপোৱাকৈয়ে মৰিবলগীয়া হৈছিল পথ নিৰ্মাণ সম্পূৰ্ণ হৈ উঠে মানে ৷ সেয়ে এই পথটোৰ নামেই হৈছিলগৈ মেন ইন এ মাইল হিচাপে ৷ প্ৰতি মাইলৰ মূৰত একোজনৰ দেহাৱসান ৷ আৰু নামপং ? নামপঙৰ নাম দিয়া হৈছিল গেট অৱ হেল্‌ ৷ নৰকৰ দ্বাৰ ৷

কেৱল মৃত্যুৰ ইতিহাসে পৰিপূৰ্ণ এটা উপত্যকা ৷ ১৯৫০ চনত বৰ ভুঁইকপ আহিছিল ৷ বিধ্বস্ত হৈছিল লিডুৰ এয়াৰফিল্ড। ঠায়ে ঠায়ে ভাঙি পৰিছিল লিডু-কুনমিঙৰ পথ। স্বাধীনোত্তৰ ভাৰত ৷ সকলো মত্ত বৃটিছ ঔপনিৱেশিক শক্তিৰ পৰা লাভ কৰা স্বাধীনতাকলৈ ৷ অমলিন বিপ্লৱী নায়ক বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাৰ দৰে অল্পসংখ্যকে কৈছিল : য়ে আজাদী ঝুঠে হ্যেই ৷ ... কিন্তু কোনে কাণ দিয়ে তেনে আৱাজলৈ ?

কিন্তু লাহে লাহে বুজি উঠিছিল দেশে ৷ স্বাধীনতা নহয় এয়া কেৱল স্বাধীনতাৰ নামত ক্ষমতা হস্তান্তৰহে ৷ নাগাসকলে আৰম্ভণিৰে পৰা বুজিছিল। তেওঁলোক আছিলেই স্বাধীনচিতীয়া ৷ বশ্যতা স্বীকাৰ নকৰা এটা জাতি ৷ দুৰ্ভিক্ষৰ কৱলত পৰি এদিন মিজোৰামেও লৈছিল বিদ্ৰোহৰ পথ ৷ ভাৰতীয় গণতন্ত্ৰৰ কালিমা মিজোৰামে এতিয়াও বহন কৰি আছে। স্বাধীন দেশে নিজৰ নাগৰিকৰ ওপৰত আকাশমাৰ্গৰ পৰা বোমা বৰ্ষণ কৰাৰ ঘটনা সমগ্ৰ বিশ্বতে বিৰল ৷ কিন্তু সেয়াই হৈছিল তাহানিৰ লুচাই পাহাৰত। আৰু অসম ? অসমেই হয়তো বিদ্ৰোহৰ ক্ৰমণিকাত অন্তৰ্ভুক্ত হোৱা উত্তৰ-পূৱৰ আটাইতকৈ নৱতম ৰাজ্য। 

ভাৰতৰ স্বাধীনতাৰ পাছৰ পৰৱৰ্তী তিনিটা দশকলৈ প্ৰায় অনুচ্চাৰিত হৈ আছিল ছেইকজিন ছাইৱামৰ নাম ৷ পাটকাই পৰ্বতমালাৰ ইপাৰে কি চলিছে সিপাৰে কি চলিছে তাৰ যেন উমান ল’বলৈ নাছিল কোনো সুযোগ বা পৰিৱেশ ৷ কিন্তু লাহে লাহে কথাবোৰ যেন উচ্চাৰিত হ’বলৈ ধৰিলে ৷

: বোলো ল’ৰাবোৰ ঘৰবাৰী এৰি আঁতৰি ফুৰিবলৈ ধৰিছে ? কথাবোৰ কি উমান পাইছ’নে ?

শিৱসাগৰৰ ভিতৰুৱা গাঁৱ এখনত জুহালত বহি প্ৰায় নীৰৱে কথা পাতিছিল সদা মাষ্টৰ আৰু বাসুদেৱ গোঁহাই-এ ! বাসুদেৱ কমিউনিষ্ট মানুহ ৷ অসম আন্দোলনটো তেতিয়া ভৰপক। বাসুদেৱ গোহাঁইক কমিউনিষ্ট হোৱাৰ অপৰাধত আন্দোলনকাৰী নেতাই চুলি খবলাখবলকৈ কাটি তিনি-আলিত আঠুকঢ়াই থৈছিল ৷ ডাঠ খাকী ৰঙৰ কাৰ্টনৰ হাৰ্ডবৰ্ড এডোখৰত লিখি দিয়া হৈছিল : মই জাতিদ্ৰোহী ৷ ... সেইখনকে সকলোৰে চকুত পৰাকৈ বুকুত উলোমাই থৈছিল বাসুদেৱৰ ৷ সদা মাষ্টৰে দেখা পাই বাৰুকৈয়ে এজাউৰি দিলে আন্দোলনকাৰী ল’ৰাহঁতক ৷ অঞ্চলটোত সদামাষ্টৰক সকলোৱে সমীহ কৰি চলে। মাষ্টৰৰ কথাত বাসুদেৱ ৰক্ষা পৰিল ৷

চুবুৰীয়া মানুহ বাসুদেৱ। মাষ্টৰে জানে সি জাতিদ্ৰোহী হ’ব নোৱাৰে ৷ জাতিটোক বেছি ভাল নাপালেও অন্ততঃ আন্দোলনৰ লীডাৰকেইটাতকৈ কম ভাল নাপায়। সদা মাষ্টৰে বাসুদেৱকো ক’লে : এই অধমমখাৰ হঠাত উথলি পৰা জাতিপ্ৰেমৰ লগত পাট্টা নাপাবি অ’ বাসুদেৱ ৷ জীয়াই থাক ৷ সমাজ পৰিবৰ্তন হ’বলৈ হ’লে চিন্তা আৰু মনৰো উমৈহতীয়া পৰিবৰ্তন হ’ব লাগিব। সৌ লাকুৱাৰ মানুহটো আহি আজি নাজিৰাত নিজকে লোকেল বুলি ক’ব নোৱাৰাৰ পৰিস্থিতি সৃষ্টি হ’ল ৷ ক’ত এইমখাৰ মাজত তোৰ সমাজবাদী চিন্তাই বিপ্লৱ সাধন কৰিব হে ?

বাসুদেৱ গোহাঁইয়ে লাহে লাহে ওলোৱা সোমোৱা বন্ধ কৰিলে। কেতিয়াবা সন্ধিয়াৰ সময়ত সদা মাষ্টৰৰ ঘৰৰ জুহালখন। ... শুনিছে ৷ সিও শুনিছে ল’ৰাটোৰ নিৰূদিষ্ট হোৱাৰ কথাবোৰ ৷

: আন্দোলনটোত বাঢ়ি অহা নৈৰাজ্যৰ সুযোগ লৈ চৰকাৰী বাহিনীয়ে দমন চলাইছে ৷ তাতে বহুতেই খঙাল হৈ পৰিছে ৷ এফালে নিৰ্যাতন আৰু আনফালে আন্দোলনৰ নেতাসকলৰ সুবিধাবাদী চৰিত্ৰ ৷ সেয়ে নিৰ্ভীকভাৱে ভবা ল’ৰাবোৰ একগোট হ’ব ৷ বিকল্প পথৰ চিন্তা কৰিব ৷ শুনিছো ময়ো ৷ সিহঁত বোলে আজিকালি পাটকাই পাহাৰ বগাই কাচিনলৈ গুচি যায় ৷ তাত ট্ৰেইনিং কৰিব ৷ কৰি আহি অসম স্বাধীন কৰিব ৷

: তেনেকুৱাওনো হ’ব পাৰে নে বাসুদেৱ ? চৰকাৰখনে নিৰস্ত্ৰ মানুহৰ ওপৰতেই জঘন্য অত্যাচাৰ চলাইছে ৷ সিহঁতে যদি হাতত অস্ত্ৰ-শস্ত্ৰ লৈ সন্মুখ সমৰত আহে তেন্তে চৰকাৰৰ অত্যাচাৰ এতিয়াতকৈ বেছি নিৰ্বিচাৰ হ’ব ?

বাসুদেৱে একো উত্তৰ দিয়া নাছিল ৷ খৰি এডাল জুহালত ভৰাই সি ফুঃ চুঙাটোৰে জুইকুৰা জ্বলাবলৈ চেষ্টা কৰিছিল ৷ উত্তৰ নিদিলেও বাসুদেৱ শংকিত হৈ উঠিছিল - বিপ্লৱত অস্ত্ৰ অৱধাৰিত কিন্তু তাতকৈও বেছি দৰকাৰ অভূতপূৰ্ব গণসমৰ্থন ৷ অসম আন্দোলনৰ উন্মাদনাই কঁপাই যোৱা এই সময়ত দীঘলীয়া এখন যুদ্ধলৈ সাজু হ’বনে অসমীয়া ? শক্তিশালী বিপক্ষক ফেপেৰি পাতি ধৰিবলৈ ?

পাৰিছিলনে নেতাজীয়ে ছেইকজিন ছাইৱামলৈ আই.এন.এক পঠিয়াই ? যিসময়ত বিষ্ণু ৰাভাই কৈছিল “য়ে আজাদী ঝুথে হ্যেই” সেইসময়ত আপামৰ জনতা কাৰ পক্ষত আছিল ? ভাবিছিল বাসুদেৱ গোহাঁইএ ৷ সেই জুহালৰ কথাবোৰো আজি যথেষ্ট পুৰণি হৈ গৈছে ৷

 সদা মাষ্টৰ এতিয়া অথৰ্ব ৷ বাসুদেৱ গোহাঁই ঢুকুওৱা দহ বছৰৰ ওপৰ হ’ল ৷

ইৰাৱতী, সিন্ধুইন, ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ বুকুৱেদি বহু পানী বাগৰিল ৷ যোৱা দশক কেইটাত সঘনে উচ্চাৰিত হ’বলৈ ধৰিল ছেইকজিন ছাইৱামৰ কথা ৷ কাচিন ইষ্টেট, লেক অৱ ন’ ৰিটাৰ্ণৰ ৰহস্যময়তাৰ এতিয়াও ওৰ পৰা নাই আৰু সম্ভৱতঃ নপৰিবও। স্বাধীনতাৰ সপোন খেদি ছেইকজিন ছাইৱামলৈ সেই তেতিয়াৰে পৰা এতিয়ালৈ গৈয়ে আছে বহুজন। কোনোবাজনে যদি মৃত্যু উপত্যকাতে জীৱন কালাতিপাত কৰিছে কোনোৱে হয়তো এতিয়াও অবিচল যোদ্ধা হিচাপেই ৰৈ গৈছে ৷ কোনোবাই লালসাৰ পম খেদি বিশ্বাসঘাতকৰ চোলা পিন্ধি যদি ছেইকজনমিন ছাইৱামৰ পৰা উভতি আহিছে তেন্তে আন কোনোবাই হয়তো অব্যাহতি লৈ ত্যাগ কৰিছে অৰণ্যৰ জীৱন। তাৰমাজতে ছেইকজিন ছাইৱামে বুকুত সামৰি থৈছে বহুবোৰ অলিখিত কাহিনী ৷ অলপ অশ্ৰু অলপ হাঁহি অলপ বেদনাৰ কাহিনী ৷

কিন্তু এয়াযে আমাৰ বাবে সম্পূৰ্ণ আচহুৱা এখন পৃথিৱী ৷ হাঁহি, চকুলো আৰু বেদনাৰ মাজতে ইয়াত আছে জীয়াই থকাৰ তীব্ৰ সংগ্ৰাম ৷ কেতিয়াবা যদি সেই সংগ্ৰাম শত্ৰুৰ চোকা দৃষ্টিক ফাঁকি মৰাৰ আন কেতিয়াবা হৈ পৰে ভোকৰ বিৰুদ্ধে যুঁজাৰ ৷ বুদ্ধ, ৰুদ্ৰজিত, অভয় শ্যাম, বায়ন ছাৰ, পূৰ্ণ, নৰোত্তমহঁতো গৈছিল ছেইকজিন ছাইৱামলৈ ৷ কিন্তু কি পাইছিল সিহঁতে মৃত্যু উপত্যকাত ?

চকুৰ সন্মুখতে সিহঁতৰ বোজা হ’বলৈ নিবিচৰা বায়ন ছাৰৰ আত্মহত্যা ?

সতীৰ্থ উদ্দীপনৰ বিশ্বাসঘাতকতা ?

শিবিৰ এৰি পলোৱা অভয়ৰ নিঃসংগ মৃত্যু ?

বাৰ্মীজ সেনাৰ প্ৰচণ্ড আক্ৰমণ ? মূৰৰ ওপৰত এখন চালি নথকাকৈ শীতাৰ্ত নিশা কটোৱাৰ যন্ত্ৰণা ? অটব্য অৰণ্য, পৰ্বতত বাট হেৰুৱাৰ অভিজ্ঞতা ?&lt;/blockquote&gt;

== থলুৱা উদ্যোগী ==
সম্পূৰ্ণ প্ৰাকৃতিক থলুৱা সামগ্ৰী যেনে মেম লাহী, খামতি লাহী, মাণিকীমাধুৰী, কুণকুণী জহা চাউল, উখোৱা চাউল, জহা চাউল, খাটি মিঠাতেল, লোকেল হালধি, লোকেল ধনীয়া, গৰম মছলা, বাঁহ গাজ,  সান্দহ, আচাৰ আদিৰে “স্বাদ অসম” নামৰ এক থলুৱা উদ্যোগৰ আৰম্ভ কৰিছিল বুলন কুমাৰ শইকীয়াই৷ 

== মৃত্যু ==
দীৰ্ঘদিন ধৰি যকৃতৰ জটিল ৰোগত আক্ৰান্ত হৈ থকা বুলন কুমাৰ শইকীয়াই ২০২৪চনৰ ২৮ নবেম্বৰৰ দিনা পুৱা ৩ বজাত মাত্ৰ  ৪৮ বছৰ বয়সতে ইহঃসংসাৰৰ পৰা বিদায় মাগে৷&lt;ref&gt;https://www.asomiyapratidin.in/homepage/journalist-bulan-kumar-saikia-no-more-7620884&lt;/ref&gt; 

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{Reflist}}
[[শ্ৰেণী:অসমৰ সাংবাদিক]]</text>
      <sha1>erybsijba6t3oklq4k8gikb9mz8gdml</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519416</id>
      <parentid>519411</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T07:17:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ishanjyotibora</username>
        <id>14131</id>
      </contributor>
      <origin>519416</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28543" sha1="19xyrkix3mvwmo1pcni0zvwb17mmp44" xml:space="preserve">{{references}}
[[চিত্ৰ:Bulan Kumar Saikia.jpg|alt=জন্ম: ১ জানুৱাৰী, ১৯৭৬  মৃত্যু: ২৮ নবেম্বৰ, ২০২৪|thumb|বুলন কুমাৰ শইকীয়া]]
'''বুলন কুমাৰ শইকীয়া''' (ইংৰাজী: Bulan Kumar Saikia; ১৯৭৬-২০২৪) অসমৰ এগৰাকী সাংবাদিক, ৰাজনৈতিক সমালোচক, নিৱন্ধকাৰ, কবি, ঔপন্যাসিক আৰু থলুৱা উদ্যোগী৷ অসমত “নাগৰিক সাংবাদিকতা”ক জনপ্ৰিয় কৰাৰ আঁৰৰ ব্যক্তিজন হ’ল বুলন কুমাৰ শইকীয়া৷ ভূ -ৰাজনীতি আৰু উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ বিদ্ৰোহী সমস্যাক লৈ ৰচিত তেখেতৰ উপন্যাস দ্য আৰাকান ইন্টেল অসমৰ প্ৰথমখন ভূ-ৰাজনীতি বিষয়ক উপন্যাস৷ অসমৰ এজন ৰাজনৈতিক চেটায়াৰিষ্ট (Political Satirist) হিচাপে প্ৰসিদ্ধ ব্যক্তি৷

== শিক্ষা আৰু কৰ্মজীৱন ==
এক্সপৰ্ট মেনেজমেণ্টৰ ডিপ্লমা অৰ্জন কৰা বুলন কুমাৰ শইকীয়াই ২০০২ চনৰ পৰা আৰম্ভ কৰে মফছলীয় সাংবাদিকতা ৷ পোনতে তেওঁ আমাৰ অসম, নতুন দিন কাকতত সাংবাদিকতা আগবঢ়াইছিল যদিও পৰৱৰ্তী পৰ্যায়ত নিজা প্ৰচেষ্টাত “পষেকীয়া সোমবাৰ” নামৰ এখন কাকত প্ৰকাশৰ উদ্যোগ গ্ৰহণ কৰে ৷ ইয়াৰ পাছতেই তেওঁ সংযুক্ত হয় অধুনালুপ্ত NETVৰ সৈতে ৷ পৰৱৰ্তী সময়ত তেওঁ অসমীয়া প্ৰতিদিন, DY365 ত দীঘলীয়া সময় সাংবাদিক হিচাপে সেৱা আগবঢ়ায়৷ ২০০৮ চনত অসমৰ ব্যক্তিগত খণ্ডৰ এটি টেলিভিশ্বন চেনেলত যোগদান কৰি নাহৰকটীয়াৰ পৰা বৈদ্যুতিন মাধ্যমৰ প্ৰথমগৰাকী সাংবাদিক ৰূপে সেৱা আগবঢ়াইছিল । মাজতে তেওঁ নিয়মীয়া বাৰ্তাৰ সৈতেও জড়িত আছিল যদিও প্ৰতিষ্ঠানবিৰোধী লেখা মেলাৰ বাবে তেওঁ কাকতখনৰ পৰা অব্যাহতি ল’ব লগীয়া হয়৷  সাহসী আৰু নিৰপেক্ষ বাতৰি পৰিৱেশনেৰে সমাজ জীৱনক সমৃদ্ধ কৰিছিল শইকীয়াই ৷ ৰাজ্যখনৰ প্ৰতিটো প্ৰান্তৰ খবৰ নিজৰ নখ দৰ্পনত থকা বুলন কুমাৰ শইকীয়াৰ প্ৰতিটো লিখনি চৰকাৰী ব্যৱস্থাৰ বিৰুদ্ধে এক চোকা অস্ত্ৰ আছিল । ফলত বিভিন্ন সময়ত চৰকাৰৰ ৰোষতো পৰিছিল সাংবাদিকগৰাকী । ২০১৫ চনত শইকীয়াই ক্লিয়েৰ লেন্স মিডিয়াৰ প্ৰতিষ্ঠাৰে  “খবৰ চাৰিদিশ” নামৰ পষেকীয়া বাতৰি কাকতৰ প্ৰচলন কৰি নাগৰিক সাংবাদিকতাক অসমত জনপ্ৰিয় কৰি তোলে আৰু পৰৱৰ্তী সময়ত ২০২২ চনত “গ্ৰাউণ্ড নিউজ অসম” নামৰ এটা পৰ্টেলৰ প্ৰতিষ্ঠাপনাৰে মুক্ত বা স্বতন্ত্ৰ সাংবাদিকতাক শক্তিশালী কৰি তোলে৷ নাগৰিক সংবাদৰ লগতে শান্তি (peace) সংবাদৰ পোষকতা কৰা জেষ্ঠ সাংবাদিক শইকীয়াই নতুন দায়বদ্ধ সাংবাদিক গঢ় দিয়াৰ উদ্দেশ্যেৰে বিভিন্ন সময়ত ক্লিয়েৰ লেন্স মিডিয়াৰ উদ্যোগত অনুষ্ঠিত কৰিছিল  সাংবাদিকতা, ব্যৱহাৰিক  সাংবাদিকতা আৰু পৰিৱেশ সাংবাদিকতাৰ কৰ্মশালা৷

== সাহিত্যিক অৱদান ==
বুলন কুমাৰ শইকীয়া এজন খাদ্যৰসিক লেখক৷ সঞ্জীৱন প্ৰকাশনে প্ৰকাশ কৰা তেখেতৰ গ্ৰন্থ “আমাৰ জুতি-বুধি” য়ে পাঠকৰ মাজত বিশেষ জনপ্ৰিয়তা লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হৈছিল৷   &quot;ভালপোৱাৰ কবিতা গুচ্ছ&quot;,  “মোৰ আইৰ নাম মিলিকি বৰুৱা” তেওঁৰ দুখন কবিতা সংকলন৷ তেখেত বৌদ্ধধৰ্মীয় সংস্কৃতিৰ অনুশীলনকাৰী আছিল৷ বৌদ্ধধৰ্মমূলক “মহাজীৱনৰ সন্ধানত” তেখেতৰ এখন অনুবাদ গ্ৰন্থ ৷ তদুপৰি তেখেতৰ বৌদ্ধধৰ্মীয় চিন্তাৰ এক ফচল হ’ল “এজন ভিক্ষুৰ জন্ম” নামৰ উপন্যাস ৷ “অসম-ভাৰত” সংঘাত তেখেতে লিখা এখন প্ৰৱন্ধ সংকলন৷ ২০২৩ চনত ব্ৰেইনষ্টৰ্ম পাব্লিকেশ্যন আৰু ঐক্যতান প্ৰকাশনে প্ৰকাশ কৰা  ভূ ৰাজনীতি আৰু উত্তৰ পূৱৰ বিদ্ৰোহী সমস্যাকলৈ ৰচিত তেখেতৰ উপন্যাস দ্য আৰাকান ইণ্টেলে পাঠকৰ মাজত বিশেষ জনপ্ৰিয়তা লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হৈছিল৷ উল্লেখ্য যে “আৰাকন ইন্টেল” হ’ল ভূ-ৰাজনীতিক লৈ লিখা অসমৰ প্ৰথমখন গ্ৰন্থ৷ তেখেতৰ দুখন অপ্ৰকাশিত গ্ৰন্থ হ’ল “চি-ইন-চি” আৰু “চেইকজিন ছাইৱাম”৷ চেইকজিন চাইৱাম সম্পৰ্কে বুলন কুমাৰ শইকীয়াই চছিয়েল মিডিয়াত এইদৰে কৈছিল&lt;blockquote&gt;আৰাকান ইণ্টেলৰ পৰৱৰ্তী উপন্যাস হ’ল ছেইকজিন ছাইৱাম ৷ ক’ব পাৰি ত্ৰিলজীৰ দ্বিতীয়খন উপন্যাস । আৰাকান ইণ্টেলত আমি উল্লেখ কৰিছিলো কিদৰে ভূ-ৰাজনীতিক এৰাই চলি দক্ষিণ পূৱ এচিয়াৰ অশান্তময় প্ৰেক্ষাপটত উত্তৰ পূৱ ভাৰতৰ বিদ্ৰোহী সমস্যাক সমাধান কৰাটো সম্ভৱপৰ নহয়। সেই বৃহৎ পৃষ্ঠভূমিৰে অন্যতম অধ্যায় স্বৰূপ আলফাৰ সংগ্ৰামখনৰ এছোৱা অংকিত কৰিবলৈ আমি ছেইকজিন ছাইৱামৰ জুমুঠিটো গঢ়ি তুলিছোঁ ৷ লেখক হিচাপে  আমি বিশ্বাস কৰোঁ শান্তিৰ সপক্ষে সবল আৰু অৰ্থৱহ জনমত  গঢ়ি তুলিবলৈকে এনে ধৰণৰ প্ৰয়াসে সামান্যতম হ’লেও সহায় আগবঢ়াব ৷- বুলন কুমাৰ শইকীয়া 

It's not about winning or loosing ; It's about realizing who- and why we are. - Wald Wassermann

প্ৰস্তাৱনা খণ্ড:

ছেইকজিন ছাইৱাম... বাৰ্মীজ ভাষাত ছেইকজিন ছাইৱামৰ অৰ্থ হৈছে মৃত্যু উপত্যকা ৷ বিপদসংকুল পথ, সেৰেঙা জনবসতি, খৰস্ৰোতা নদী, হঠাতে নামি অহা প্ৰতিকূল পৰিৱেশ, কষ্টসাধ্য জীৱন নিৰ্বাহ, অলংঘনীয় পাহাৰ আৰু যে ক’ত কি ? 

এই মৃত্যু উপত্যকাৰো আছে এক সুদীৰ্ঘ ইতিহাস। এদিন নেতাজী সুভাষ বসুৰ আই.এন.এ বাহিনীয়ে এই মৃত্যু উপত্যকাৰে সিন্ধুইন নদী পাৰ হৈ স্পৰ্শ কৰিছিল ভাৰত ভূমি ৷ কিযে এক অদম্য শক্তিৰ বিস্ফোৰিত কাহিনী সেয়া ৷ হয়তো দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধৰ ধামখুমীয়াত সেয়া নঘটা হ’লে ভাৰতৰ ইতিহাসেই সলনি কৰি দিলেহেঁতেন আই.এন.এই ৷ সাম্ৰাজ্যবাদী বৃটিছ শাসকৰ মিত্ৰজোঁটৰ গুলা-বাৰুদত সিন্ধুইনৰ পাৰতে ঢলি পৰিছিল বহুজন ! এয়া আছিল নেতাজীৰ বাহিনীয়ে সিন্ধুইন পাৰ হৈ ইম্ফলেদি ভাৰতলৈ অহাৰ বীৰোচিত কাহিনী ! আৰু সিফালে ?

 উজনি অসমৰ লিডুত মিত্ৰবাহিনীয়ে তেতিয়া গঢ়ি তুলিছে এয়াৰ ফিল্ড ৷ লিডুৰ মৌলাং বৌদ্ধবিহাৰলৈ যোৱাৰ পথত আজিও পোৱা যায় সেই পৰিত্যক্ত এয়াৰ ফিল্ডখন ৷ এই ফিল্ডৰ পৰাই দৈনিক একাধিক বিমান উৰা মাৰিছিল চীনত জাপানী সৈন্যক প্ৰতিৰোধ কৰা মিত্ৰবাহিনীৰ ৰছদ-পাতি, গুলী- বাৰুদ যোগানৰ বাবে ৷ প্ৰতিকূল পৰিস্থিতি, জাপানী সৈন্যৰ আক্ৰমণ, বিপদসংকুল পথৰ বাবে তেনে কেইবাখনো বিমান ভূপতিত হৈছিল এই ছেইকজিন ছাইৱামতে ৷ কথিত আছে ৰহস্যময় লেক অৱ ন’ৰিটাৰ্ণৰ বোকাময় পাৰ, কাচিনৰ ঘনঘোৰ অৰণ্য আৰু পৰ্বত কন্দৰত এতিয়াও এনে বহু বিমানৰ ভগ্নাৱশেষ দেখিবলৈ পোৱা যায় ৷

 আৰু ষ্টীলৱেল ?

আমেৰিকান সেনাৰ জেনেৰেল জোচেফ ষ্টীলৱেল ! তেঁৱো দেখিছিল দুৰ্বাৰ এক সপোন। কেৱল সপোন দেখাই নহয় তাক বাস্তৱতো ৰূপান্তৰ কৰিছিল। আজিও সেই সপোনটোৰ ৰেশ বিয়পি আছে লিডুৰ পৰা চীনৰ কুনমিঙলৈ। সেয়াই ঐতিহাসিক ষ্টীলৱেল ৰোড ৷ লিডুৰ পৰা আৰম্ভ হোৱা পথটোৱে অৰুণাচলত জয়ৰামপুৰ, নামপং আদিক স্পৰ্শ কৰি প্ৰৱেশ কৰিছে পাংছাও গিৰিপথ হৈ তাহানিৰ বাৰ্মা আৰু এতিয়াৰ ম্যানমাৰৰ কাচিন ষ্টেটৰ মচ্ছিন্যা, ভামো আদি চহৰক। কিমানে প্ৰাণাহুতি দিছিল এই পথ নিৰ্মাণৰ সময়ছোৱাত ? মিত্ৰবাহিনীৰ ক’তজন জোৱান, ক’ত শ্ৰমিক কৰ্মচাৰীয়ে প্ৰতিকূল পৰিৱেশ, হিংস্ৰ জন্তু, অচিনাকি ৰোগৰ সন্মুখীন হৈ উপযুক্ত চিকিৎসা নোপোৱাকৈয়ে মৰিবলগীয়া হৈছিল পথ নিৰ্মাণ সম্পূৰ্ণ হৈ উঠে মানে ৷ সেয়ে এই পথটোৰ নামেই হৈছিলগৈ মেন ইন এ মাইল হিচাপে ৷ প্ৰতি মাইলৰ মূৰত একোজনৰ দেহাৱসান ৷ আৰু নামপং ? নামপঙৰ নাম দিয়া হৈছিল গেট অৱ হেল্‌ ৷ নৰকৰ দ্বাৰ ৷

কেৱল মৃত্যুৰ ইতিহাসে পৰিপূৰ্ণ এটা উপত্যকা ৷ ১৯৫০ চনত বৰ ভুঁইকপ আহিছিল ৷ বিধ্বস্ত হৈছিল লিডুৰ এয়াৰফিল্ড। ঠায়ে ঠায়ে ভাঙি পৰিছিল লিডু-কুনমিঙৰ পথ। স্বাধীনোত্তৰ ভাৰত ৷ সকলো মত্ত বৃটিছ ঔপনিৱেশিক শক্তিৰ পৰা লাভ কৰা স্বাধীনতাকলৈ ৷ অমলিন বিপ্লৱী নায়ক বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাৰ দৰে অল্পসংখ্যকে কৈছিল : য়ে আজাদী ঝুঠে হ্যেই ৷ ... কিন্তু কোনে কাণ দিয়ে তেনে আৱাজলৈ ?

কিন্তু লাহে লাহে বুজি উঠিছিল দেশে ৷ স্বাধীনতা নহয় এয়া কেৱল স্বাধীনতাৰ নামত ক্ষমতা হস্তান্তৰহে ৷ নাগাসকলে আৰম্ভণিৰে পৰা বুজিছিল। তেওঁলোক আছিলেই স্বাধীনচিতীয়া ৷ বশ্যতা স্বীকাৰ নকৰা এটা জাতি ৷ দুৰ্ভিক্ষৰ কৱলত পৰি এদিন মিজোৰামেও লৈছিল বিদ্ৰোহৰ পথ ৷ ভাৰতীয় গণতন্ত্ৰৰ কালিমা মিজোৰামে এতিয়াও বহন কৰি আছে। স্বাধীন দেশে নিজৰ নাগৰিকৰ ওপৰত আকাশমাৰ্গৰ পৰা বোমা বৰ্ষণ কৰাৰ ঘটনা সমগ্ৰ বিশ্বতে বিৰল ৷ কিন্তু সেয়াই হৈছিল তাহানিৰ লুচাই পাহাৰত। আৰু অসম ? অসমেই হয়তো বিদ্ৰোহৰ ক্ৰমণিকাত অন্তৰ্ভুক্ত হোৱা উত্তৰ-পূৱৰ আটাইতকৈ নৱতম ৰাজ্য। 

ভাৰতৰ স্বাধীনতাৰ পাছৰ পৰৱৰ্তী তিনিটা দশকলৈ প্ৰায় অনুচ্চাৰিত হৈ আছিল ছেইকজিন ছাইৱামৰ নাম ৷ পাটকাই পৰ্বতমালাৰ ইপাৰে কি চলিছে সিপাৰে কি চলিছে তাৰ যেন উমান ল’বলৈ নাছিল কোনো সুযোগ বা পৰিৱেশ ৷ কিন্তু লাহে লাহে কথাবোৰ যেন উচ্চাৰিত হ’বলৈ ধৰিলে ৷

: বোলো ল’ৰাবোৰ ঘৰবাৰী এৰি আঁতৰি ফুৰিবলৈ ধৰিছে ? কথাবোৰ কি উমান পাইছ’নে ?

শিৱসাগৰৰ ভিতৰুৱা গাঁৱ এখনত জুহালত বহি প্ৰায় নীৰৱে কথা পাতিছিল সদা মাষ্টৰ আৰু বাসুদেৱ গোঁহাই-এ ! বাসুদেৱ কমিউনিষ্ট মানুহ ৷ অসম আন্দোলনটো তেতিয়া ভৰপক। বাসুদেৱ গোহাঁইক কমিউনিষ্ট হোৱাৰ অপৰাধত আন্দোলনকাৰী নেতাই চুলি খবলাখবলকৈ কাটি তিনি-আলিত আঠুকঢ়াই থৈছিল ৷ ডাঠ খাকী ৰঙৰ কাৰ্টনৰ হাৰ্ডবৰ্ড এডোখৰত লিখি দিয়া হৈছিল : মই জাতিদ্ৰোহী ৷ ... সেইখনকে সকলোৰে চকুত পৰাকৈ বুকুত উলোমাই থৈছিল বাসুদেৱৰ ৷ সদা মাষ্টৰে দেখা পাই বাৰুকৈয়ে এজাউৰি দিলে আন্দোলনকাৰী ল’ৰাহঁতক ৷ অঞ্চলটোত সদামাষ্টৰক সকলোৱে সমীহ কৰি চলে। মাষ্টৰৰ কথাত বাসুদেৱ ৰক্ষা পৰিল ৷

চুবুৰীয়া মানুহ বাসুদেৱ। মাষ্টৰে জানে সি জাতিদ্ৰোহী হ’ব নোৱাৰে ৷ জাতিটোক বেছি ভাল নাপালেও অন্ততঃ আন্দোলনৰ লীডাৰকেইটাতকৈ কম ভাল নাপায়। সদা মাষ্টৰে বাসুদেৱকো ক’লে : এই অধমমখাৰ হঠাত উথলি পৰা জাতিপ্ৰেমৰ লগত পাট্টা নাপাবি অ’ বাসুদেৱ ৷ জীয়াই থাক ৷ সমাজ পৰিবৰ্তন হ’বলৈ হ’লে চিন্তা আৰু মনৰো উমৈহতীয়া পৰিবৰ্তন হ’ব লাগিব। সৌ লাকুৱাৰ মানুহটো আহি আজি নাজিৰাত নিজকে লোকেল বুলি ক’ব নোৱাৰাৰ পৰিস্থিতি সৃষ্টি হ’ল ৷ ক’ত এইমখাৰ মাজত তোৰ সমাজবাদী চিন্তাই বিপ্লৱ সাধন কৰিব হে ?

বাসুদেৱ গোহাঁইয়ে লাহে লাহে ওলোৱা সোমোৱা বন্ধ কৰিলে। কেতিয়াবা সন্ধিয়াৰ সময়ত সদা মাষ্টৰৰ ঘৰৰ জুহালখন। ... শুনিছে ৷ সিও শুনিছে ল’ৰাটোৰ নিৰূদিষ্ট হোৱাৰ কথাবোৰ ৷

: আন্দোলনটোত বাঢ়ি অহা নৈৰাজ্যৰ সুযোগ লৈ চৰকাৰী বাহিনীয়ে দমন চলাইছে ৷ তাতে বহুতেই খঙাল হৈ পৰিছে ৷ এফালে নিৰ্যাতন আৰু আনফালে আন্দোলনৰ নেতাসকলৰ সুবিধাবাদী চৰিত্ৰ ৷ সেয়ে নিৰ্ভীকভাৱে ভবা ল’ৰাবোৰ একগোট হ’ব ৷ বিকল্প পথৰ চিন্তা কৰিব ৷ শুনিছো ময়ো ৷ সিহঁত বোলে আজিকালি পাটকাই পাহাৰ বগাই কাচিনলৈ গুচি যায় ৷ তাত ট্ৰেইনিং কৰিব ৷ কৰি আহি অসম স্বাধীন কৰিব ৷

: তেনেকুৱাওনো হ’ব পাৰে নে বাসুদেৱ ? চৰকাৰখনে নিৰস্ত্ৰ মানুহৰ ওপৰতেই জঘন্য অত্যাচাৰ চলাইছে ৷ সিহঁতে যদি হাতত অস্ত্ৰ-শস্ত্ৰ লৈ সন্মুখ সমৰত আহে তেন্তে চৰকাৰৰ অত্যাচাৰ এতিয়াতকৈ বেছি নিৰ্বিচাৰ হ’ব ?

বাসুদেৱে একো উত্তৰ দিয়া নাছিল ৷ খৰি এডাল জুহালত ভৰাই সি ফুঃ চুঙাটোৰে জুইকুৰা জ্বলাবলৈ চেষ্টা কৰিছিল ৷ উত্তৰ নিদিলেও বাসুদেৱ শংকিত হৈ উঠিছিল - বিপ্লৱত অস্ত্ৰ অৱধাৰিত কিন্তু তাতকৈও বেছি দৰকাৰ অভূতপূৰ্ব গণসমৰ্থন ৷ অসম আন্দোলনৰ উন্মাদনাই কঁপাই যোৱা এই সময়ত দীঘলীয়া এখন যুদ্ধলৈ সাজু হ’বনে অসমীয়া ? শক্তিশালী বিপক্ষক ফেপেৰি পাতি ধৰিবলৈ ?

পাৰিছিলনে নেতাজীয়ে ছেইকজিন ছাইৱামলৈ আই.এন.এক পঠিয়াই ? যিসময়ত বিষ্ণু ৰাভাই কৈছিল “য়ে আজাদী ঝুথে হ্যেই” সেইসময়ত আপামৰ জনতা কাৰ পক্ষত আছিল ? ভাবিছিল বাসুদেৱ গোহাঁইএ ৷ সেই জুহালৰ কথাবোৰো আজি যথেষ্ট পুৰণি হৈ গৈছে ৷

 সদা মাষ্টৰ এতিয়া অথৰ্ব ৷ বাসুদেৱ গোহাঁই ঢুকুওৱা দহ বছৰৰ ওপৰ হ’ল ৷

ইৰাৱতী, সিন্ধুইন, ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ বুকুৱেদি বহু পানী বাগৰিল ৷ যোৱা দশক কেইটাত সঘনে উচ্চাৰিত হ’বলৈ ধৰিল ছেইকজিন ছাইৱামৰ কথা ৷ কাচিন ইষ্টেট, লেক অৱ ন’ ৰিটাৰ্ণৰ ৰহস্যময়তাৰ এতিয়াও ওৰ পৰা নাই আৰু সম্ভৱতঃ নপৰিবও। স্বাধীনতাৰ সপোন খেদি ছেইকজিন ছাইৱামলৈ সেই তেতিয়াৰে পৰা এতিয়ালৈ গৈয়ে আছে বহুজন। কোনোবাজনে যদি মৃত্যু উপত্যকাতে জীৱন কালাতিপাত কৰিছে কোনোৱে হয়তো এতিয়াও অবিচল যোদ্ধা হিচাপেই ৰৈ গৈছে ৷ কোনোবাই লালসাৰ পম খেদি বিশ্বাসঘাতকৰ চোলা পিন্ধি যদি ছেইকজনমিন ছাইৱামৰ পৰা উভতি আহিছে তেন্তে আন কোনোবাই হয়তো অব্যাহতি লৈ ত্যাগ কৰিছে অৰণ্যৰ জীৱন। তাৰমাজতে ছেইকজিন ছাইৱামে বুকুত সামৰি থৈছে বহুবোৰ অলিখিত কাহিনী ৷ অলপ অশ্ৰু অলপ হাঁহি অলপ বেদনাৰ কাহিনী ৷

কিন্তু এয়াযে আমাৰ বাবে সম্পূৰ্ণ আচহুৱা এখন পৃথিৱী ৷ হাঁহি, চকুলো আৰু বেদনাৰ মাজতে ইয়াত আছে জীয়াই থকাৰ তীব্ৰ সংগ্ৰাম ৷ কেতিয়াবা যদি সেই সংগ্ৰাম শত্ৰুৰ চোকা দৃষ্টিক ফাঁকি মৰাৰ আন কেতিয়াবা হৈ পৰে ভোকৰ বিৰুদ্ধে যুঁজাৰ ৷ বুদ্ধ, ৰুদ্ৰজিত, অভয় শ্যাম, বায়ন ছাৰ, পূৰ্ণ, নৰোত্তমহঁতো গৈছিল ছেইকজিন ছাইৱামলৈ ৷ কিন্তু কি পাইছিল সিহঁতে মৃত্যু উপত্যকাত ?

চকুৰ সন্মুখতে সিহঁতৰ বোজা হ’বলৈ নিবিচৰা বায়ন ছাৰৰ আত্মহত্যা ?

সতীৰ্থ উদ্দীপনৰ বিশ্বাসঘাতকতা ?

শিবিৰ এৰি পলোৱা অভয়ৰ নিঃসংগ মৃত্যু ?

বাৰ্মীজ সেনাৰ প্ৰচণ্ড আক্ৰমণ ? মূৰৰ ওপৰত এখন চালি নথকাকৈ শীতাৰ্ত নিশা কটোৱাৰ যন্ত্ৰণা ? অটব্য অৰণ্য, পৰ্বতত বাট হেৰুৱাৰ অভিজ্ঞতা ?&lt;/blockquote&gt;

== থলুৱা উদ্যোগী ==
সম্পূৰ্ণ প্ৰাকৃতিক থলুৱা সামগ্ৰী যেনে মেম লাহী, খামতি লাহী, মাণিকীমাধুৰী, কুণকুণী জহা চাউল, উখোৱা চাউল, জহা চাউল, খাটি মিঠাতেল, লোকেল হালধি, লোকেল ধনীয়া, গৰম মছলা, বাঁহ গাজ,  সান্দহ, আচাৰ আদিৰে “স্বাদ অসম” নামৰ এক থলুৱা উদ্যোগৰ আৰম্ভ কৰিছিল বুলন কুমাৰ শইকীয়াই৷ 

== মৃত্যু ==
দীৰ্ঘদিন ধৰি যকৃতৰ জটিল ৰোগত আক্ৰান্ত হৈ থকা বুলন কুমাৰ শইকীয়াই ২০২৪চনৰ ২৮ নবেম্বৰৰ দিনা পুৱা ৩ বজাত মাত্ৰ  ৪৮ বছৰ বয়সতে ইহঃসংসাৰৰ পৰা বিদায় মাগে৷&lt;ref&gt;https://www.asomiyapratidin.in/homepage/journalist-bulan-kumar-saikia-no-more-7620884&lt;/ref&gt; 

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{Reflist}}
[[শ্ৰেণী:অসমৰ সাংবাদিক]]</text>
      <sha1>19xyrkix3mvwmo1pcni0zvwb17mmp44</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519417</id>
      <parentid>519416</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T07:17:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ishanjyotibora</username>
        <id>14131</id>
      </contributor>
      <origin>519417</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28554" sha1="g1110uh5dw766tt77q23snb5pie1xdv" xml:space="preserve">{{references}}
{{wikify}}
[[চিত্ৰ:Bulan Kumar Saikia.jpg|alt=জন্ম: ১ জানুৱাৰী, ১৯৭৬  মৃত্যু: ২৮ নবেম্বৰ, ২০২৪|thumb|বুলন কুমাৰ শইকীয়া]]
'''বুলন কুমাৰ শইকীয়া''' (ইংৰাজী: Bulan Kumar Saikia; ১৯৭৬-২০২৪) অসমৰ এগৰাকী সাংবাদিক, ৰাজনৈতিক সমালোচক, নিৱন্ধকাৰ, কবি, ঔপন্যাসিক আৰু থলুৱা উদ্যোগী৷ অসমত “নাগৰিক সাংবাদিকতা”ক জনপ্ৰিয় কৰাৰ আঁৰৰ ব্যক্তিজন হ’ল বুলন কুমাৰ শইকীয়া৷ ভূ -ৰাজনীতি আৰু উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ বিদ্ৰোহী সমস্যাক লৈ ৰচিত তেখেতৰ উপন্যাস দ্য আৰাকান ইন্টেল অসমৰ প্ৰথমখন ভূ-ৰাজনীতি বিষয়ক উপন্যাস৷ অসমৰ এজন ৰাজনৈতিক চেটায়াৰিষ্ট (Political Satirist) হিচাপে প্ৰসিদ্ধ ব্যক্তি৷

== শিক্ষা আৰু কৰ্মজীৱন ==
এক্সপৰ্ট মেনেজমেণ্টৰ ডিপ্লমা অৰ্জন কৰা বুলন কুমাৰ শইকীয়াই ২০০২ চনৰ পৰা আৰম্ভ কৰে মফছলীয় সাংবাদিকতা ৷ পোনতে তেওঁ আমাৰ অসম, নতুন দিন কাকতত সাংবাদিকতা আগবঢ়াইছিল যদিও পৰৱৰ্তী পৰ্যায়ত নিজা প্ৰচেষ্টাত “পষেকীয়া সোমবাৰ” নামৰ এখন কাকত প্ৰকাশৰ উদ্যোগ গ্ৰহণ কৰে ৷ ইয়াৰ পাছতেই তেওঁ সংযুক্ত হয় অধুনালুপ্ত NETVৰ সৈতে ৷ পৰৱৰ্তী সময়ত তেওঁ অসমীয়া প্ৰতিদিন, DY365 ত দীঘলীয়া সময় সাংবাদিক হিচাপে সেৱা আগবঢ়ায়৷ ২০০৮ চনত অসমৰ ব্যক্তিগত খণ্ডৰ এটি টেলিভিশ্বন চেনেলত যোগদান কৰি নাহৰকটীয়াৰ পৰা বৈদ্যুতিন মাধ্যমৰ প্ৰথমগৰাকী সাংবাদিক ৰূপে সেৱা আগবঢ়াইছিল । মাজতে তেওঁ নিয়মীয়া বাৰ্তাৰ সৈতেও জড়িত আছিল যদিও প্ৰতিষ্ঠানবিৰোধী লেখা মেলাৰ বাবে তেওঁ কাকতখনৰ পৰা অব্যাহতি ল’ব লগীয়া হয়৷  সাহসী আৰু নিৰপেক্ষ বাতৰি পৰিৱেশনেৰে সমাজ জীৱনক সমৃদ্ধ কৰিছিল শইকীয়াই ৷ ৰাজ্যখনৰ প্ৰতিটো প্ৰান্তৰ খবৰ নিজৰ নখ দৰ্পনত থকা বুলন কুমাৰ শইকীয়াৰ প্ৰতিটো লিখনি চৰকাৰী ব্যৱস্থাৰ বিৰুদ্ধে এক চোকা অস্ত্ৰ আছিল । ফলত বিভিন্ন সময়ত চৰকাৰৰ ৰোষতো পৰিছিল সাংবাদিকগৰাকী । ২০১৫ চনত শইকীয়াই ক্লিয়েৰ লেন্স মিডিয়াৰ প্ৰতিষ্ঠাৰে  “খবৰ চাৰিদিশ” নামৰ পষেকীয়া বাতৰি কাকতৰ প্ৰচলন কৰি নাগৰিক সাংবাদিকতাক অসমত জনপ্ৰিয় কৰি তোলে আৰু পৰৱৰ্তী সময়ত ২০২২ চনত “গ্ৰাউণ্ড নিউজ অসম” নামৰ এটা পৰ্টেলৰ প্ৰতিষ্ঠাপনাৰে মুক্ত বা স্বতন্ত্ৰ সাংবাদিকতাক শক্তিশালী কৰি তোলে৷ নাগৰিক সংবাদৰ লগতে শান্তি (peace) সংবাদৰ পোষকতা কৰা জেষ্ঠ সাংবাদিক শইকীয়াই নতুন দায়বদ্ধ সাংবাদিক গঢ় দিয়াৰ উদ্দেশ্যেৰে বিভিন্ন সময়ত ক্লিয়েৰ লেন্স মিডিয়াৰ উদ্যোগত অনুষ্ঠিত কৰিছিল  সাংবাদিকতা, ব্যৱহাৰিক  সাংবাদিকতা আৰু পৰিৱেশ সাংবাদিকতাৰ কৰ্মশালা৷

== সাহিত্যিক অৱদান ==
বুলন কুমাৰ শইকীয়া এজন খাদ্যৰসিক লেখক৷ সঞ্জীৱন প্ৰকাশনে প্ৰকাশ কৰা তেখেতৰ গ্ৰন্থ “আমাৰ জুতি-বুধি” য়ে পাঠকৰ মাজত বিশেষ জনপ্ৰিয়তা লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হৈছিল৷   &quot;ভালপোৱাৰ কবিতা গুচ্ছ&quot;,  “মোৰ আইৰ নাম মিলিকি বৰুৱা” তেওঁৰ দুখন কবিতা সংকলন৷ তেখেত বৌদ্ধধৰ্মীয় সংস্কৃতিৰ অনুশীলনকাৰী আছিল৷ বৌদ্ধধৰ্মমূলক “মহাজীৱনৰ সন্ধানত” তেখেতৰ এখন অনুবাদ গ্ৰন্থ ৷ তদুপৰি তেখেতৰ বৌদ্ধধৰ্মীয় চিন্তাৰ এক ফচল হ’ল “এজন ভিক্ষুৰ জন্ম” নামৰ উপন্যাস ৷ “অসম-ভাৰত” সংঘাত তেখেতে লিখা এখন প্ৰৱন্ধ সংকলন৷ ২০২৩ চনত ব্ৰেইনষ্টৰ্ম পাব্লিকেশ্যন আৰু ঐক্যতান প্ৰকাশনে প্ৰকাশ কৰা  ভূ ৰাজনীতি আৰু উত্তৰ পূৱৰ বিদ্ৰোহী সমস্যাকলৈ ৰচিত তেখেতৰ উপন্যাস দ্য আৰাকান ইণ্টেলে পাঠকৰ মাজত বিশেষ জনপ্ৰিয়তা লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হৈছিল৷ উল্লেখ্য যে “আৰাকন ইন্টেল” হ’ল ভূ-ৰাজনীতিক লৈ লিখা অসমৰ প্ৰথমখন গ্ৰন্থ৷ তেখেতৰ দুখন অপ্ৰকাশিত গ্ৰন্থ হ’ল “চি-ইন-চি” আৰু “চেইকজিন ছাইৱাম”৷ চেইকজিন চাইৱাম সম্পৰ্কে বুলন কুমাৰ শইকীয়াই চছিয়েল মিডিয়াত এইদৰে কৈছিল&lt;blockquote&gt;আৰাকান ইণ্টেলৰ পৰৱৰ্তী উপন্যাস হ’ল ছেইকজিন ছাইৱাম ৷ ক’ব পাৰি ত্ৰিলজীৰ দ্বিতীয়খন উপন্যাস । আৰাকান ইণ্টেলত আমি উল্লেখ কৰিছিলো কিদৰে ভূ-ৰাজনীতিক এৰাই চলি দক্ষিণ পূৱ এচিয়াৰ অশান্তময় প্ৰেক্ষাপটত উত্তৰ পূৱ ভাৰতৰ বিদ্ৰোহী সমস্যাক সমাধান কৰাটো সম্ভৱপৰ নহয়। সেই বৃহৎ পৃষ্ঠভূমিৰে অন্যতম অধ্যায় স্বৰূপ আলফাৰ সংগ্ৰামখনৰ এছোৱা অংকিত কৰিবলৈ আমি ছেইকজিন ছাইৱামৰ জুমুঠিটো গঢ়ি তুলিছোঁ ৷ লেখক হিচাপে  আমি বিশ্বাস কৰোঁ শান্তিৰ সপক্ষে সবল আৰু অৰ্থৱহ জনমত  গঢ়ি তুলিবলৈকে এনে ধৰণৰ প্ৰয়াসে সামান্যতম হ’লেও সহায় আগবঢ়াব ৷- বুলন কুমাৰ শইকীয়া 

It's not about winning or loosing ; It's about realizing who- and why we are. - Wald Wassermann

প্ৰস্তাৱনা খণ্ড:

ছেইকজিন ছাইৱাম... বাৰ্মীজ ভাষাত ছেইকজিন ছাইৱামৰ অৰ্থ হৈছে মৃত্যু উপত্যকা ৷ বিপদসংকুল পথ, সেৰেঙা জনবসতি, খৰস্ৰোতা নদী, হঠাতে নামি অহা প্ৰতিকূল পৰিৱেশ, কষ্টসাধ্য জীৱন নিৰ্বাহ, অলংঘনীয় পাহাৰ আৰু যে ক’ত কি ? 

এই মৃত্যু উপত্যকাৰো আছে এক সুদীৰ্ঘ ইতিহাস। এদিন নেতাজী সুভাষ বসুৰ আই.এন.এ বাহিনীয়ে এই মৃত্যু উপত্যকাৰে সিন্ধুইন নদী পাৰ হৈ স্পৰ্শ কৰিছিল ভাৰত ভূমি ৷ কিযে এক অদম্য শক্তিৰ বিস্ফোৰিত কাহিনী সেয়া ৷ হয়তো দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধৰ ধামখুমীয়াত সেয়া নঘটা হ’লে ভাৰতৰ ইতিহাসেই সলনি কৰি দিলেহেঁতেন আই.এন.এই ৷ সাম্ৰাজ্যবাদী বৃটিছ শাসকৰ মিত্ৰজোঁটৰ গুলা-বাৰুদত সিন্ধুইনৰ পাৰতে ঢলি পৰিছিল বহুজন ! এয়া আছিল নেতাজীৰ বাহিনীয়ে সিন্ধুইন পাৰ হৈ ইম্ফলেদি ভাৰতলৈ অহাৰ বীৰোচিত কাহিনী ! আৰু সিফালে ?

 উজনি অসমৰ লিডুত মিত্ৰবাহিনীয়ে তেতিয়া গঢ়ি তুলিছে এয়াৰ ফিল্ড ৷ লিডুৰ মৌলাং বৌদ্ধবিহাৰলৈ যোৱাৰ পথত আজিও পোৱা যায় সেই পৰিত্যক্ত এয়াৰ ফিল্ডখন ৷ এই ফিল্ডৰ পৰাই দৈনিক একাধিক বিমান উৰা মাৰিছিল চীনত জাপানী সৈন্যক প্ৰতিৰোধ কৰা মিত্ৰবাহিনীৰ ৰছদ-পাতি, গুলী- বাৰুদ যোগানৰ বাবে ৷ প্ৰতিকূল পৰিস্থিতি, জাপানী সৈন্যৰ আক্ৰমণ, বিপদসংকুল পথৰ বাবে তেনে কেইবাখনো বিমান ভূপতিত হৈছিল এই ছেইকজিন ছাইৱামতে ৷ কথিত আছে ৰহস্যময় লেক অৱ ন’ৰিটাৰ্ণৰ বোকাময় পাৰ, কাচিনৰ ঘনঘোৰ অৰণ্য আৰু পৰ্বত কন্দৰত এতিয়াও এনে বহু বিমানৰ ভগ্নাৱশেষ দেখিবলৈ পোৱা যায় ৷

 আৰু ষ্টীলৱেল ?

আমেৰিকান সেনাৰ জেনেৰেল জোচেফ ষ্টীলৱেল ! তেঁৱো দেখিছিল দুৰ্বাৰ এক সপোন। কেৱল সপোন দেখাই নহয় তাক বাস্তৱতো ৰূপান্তৰ কৰিছিল। আজিও সেই সপোনটোৰ ৰেশ বিয়পি আছে লিডুৰ পৰা চীনৰ কুনমিঙলৈ। সেয়াই ঐতিহাসিক ষ্টীলৱেল ৰোড ৷ লিডুৰ পৰা আৰম্ভ হোৱা পথটোৱে অৰুণাচলত জয়ৰামপুৰ, নামপং আদিক স্পৰ্শ কৰি প্ৰৱেশ কৰিছে পাংছাও গিৰিপথ হৈ তাহানিৰ বাৰ্মা আৰু এতিয়াৰ ম্যানমাৰৰ কাচিন ষ্টেটৰ মচ্ছিন্যা, ভামো আদি চহৰক। কিমানে প্ৰাণাহুতি দিছিল এই পথ নিৰ্মাণৰ সময়ছোৱাত ? মিত্ৰবাহিনীৰ ক’তজন জোৱান, ক’ত শ্ৰমিক কৰ্মচাৰীয়ে প্ৰতিকূল পৰিৱেশ, হিংস্ৰ জন্তু, অচিনাকি ৰোগৰ সন্মুখীন হৈ উপযুক্ত চিকিৎসা নোপোৱাকৈয়ে মৰিবলগীয়া হৈছিল পথ নিৰ্মাণ সম্পূৰ্ণ হৈ উঠে মানে ৷ সেয়ে এই পথটোৰ নামেই হৈছিলগৈ মেন ইন এ মাইল হিচাপে ৷ প্ৰতি মাইলৰ মূৰত একোজনৰ দেহাৱসান ৷ আৰু নামপং ? নামপঙৰ নাম দিয়া হৈছিল গেট অৱ হেল্‌ ৷ নৰকৰ দ্বাৰ ৷

কেৱল মৃত্যুৰ ইতিহাসে পৰিপূৰ্ণ এটা উপত্যকা ৷ ১৯৫০ চনত বৰ ভুঁইকপ আহিছিল ৷ বিধ্বস্ত হৈছিল লিডুৰ এয়াৰফিল্ড। ঠায়ে ঠায়ে ভাঙি পৰিছিল লিডু-কুনমিঙৰ পথ। স্বাধীনোত্তৰ ভাৰত ৷ সকলো মত্ত বৃটিছ ঔপনিৱেশিক শক্তিৰ পৰা লাভ কৰা স্বাধীনতাকলৈ ৷ অমলিন বিপ্লৱী নায়ক বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাৰ দৰে অল্পসংখ্যকে কৈছিল : য়ে আজাদী ঝুঠে হ্যেই ৷ ... কিন্তু কোনে কাণ দিয়ে তেনে আৱাজলৈ ?

কিন্তু লাহে লাহে বুজি উঠিছিল দেশে ৷ স্বাধীনতা নহয় এয়া কেৱল স্বাধীনতাৰ নামত ক্ষমতা হস্তান্তৰহে ৷ নাগাসকলে আৰম্ভণিৰে পৰা বুজিছিল। তেওঁলোক আছিলেই স্বাধীনচিতীয়া ৷ বশ্যতা স্বীকাৰ নকৰা এটা জাতি ৷ দুৰ্ভিক্ষৰ কৱলত পৰি এদিন মিজোৰামেও লৈছিল বিদ্ৰোহৰ পথ ৷ ভাৰতীয় গণতন্ত্ৰৰ কালিমা মিজোৰামে এতিয়াও বহন কৰি আছে। স্বাধীন দেশে নিজৰ নাগৰিকৰ ওপৰত আকাশমাৰ্গৰ পৰা বোমা বৰ্ষণ কৰাৰ ঘটনা সমগ্ৰ বিশ্বতে বিৰল ৷ কিন্তু সেয়াই হৈছিল তাহানিৰ লুচাই পাহাৰত। আৰু অসম ? অসমেই হয়তো বিদ্ৰোহৰ ক্ৰমণিকাত অন্তৰ্ভুক্ত হোৱা উত্তৰ-পূৱৰ আটাইতকৈ নৱতম ৰাজ্য। 

ভাৰতৰ স্বাধীনতাৰ পাছৰ পৰৱৰ্তী তিনিটা দশকলৈ প্ৰায় অনুচ্চাৰিত হৈ আছিল ছেইকজিন ছাইৱামৰ নাম ৷ পাটকাই পৰ্বতমালাৰ ইপাৰে কি চলিছে সিপাৰে কি চলিছে তাৰ যেন উমান ল’বলৈ নাছিল কোনো সুযোগ বা পৰিৱেশ ৷ কিন্তু লাহে লাহে কথাবোৰ যেন উচ্চাৰিত হ’বলৈ ধৰিলে ৷

: বোলো ল’ৰাবোৰ ঘৰবাৰী এৰি আঁতৰি ফুৰিবলৈ ধৰিছে ? কথাবোৰ কি উমান পাইছ’নে ?

শিৱসাগৰৰ ভিতৰুৱা গাঁৱ এখনত জুহালত বহি প্ৰায় নীৰৱে কথা পাতিছিল সদা মাষ্টৰ আৰু বাসুদেৱ গোঁহাই-এ ! বাসুদেৱ কমিউনিষ্ট মানুহ ৷ অসম আন্দোলনটো তেতিয়া ভৰপক। বাসুদেৱ গোহাঁইক কমিউনিষ্ট হোৱাৰ অপৰাধত আন্দোলনকাৰী নেতাই চুলি খবলাখবলকৈ কাটি তিনি-আলিত আঠুকঢ়াই থৈছিল ৷ ডাঠ খাকী ৰঙৰ কাৰ্টনৰ হাৰ্ডবৰ্ড এডোখৰত লিখি দিয়া হৈছিল : মই জাতিদ্ৰোহী ৷ ... সেইখনকে সকলোৰে চকুত পৰাকৈ বুকুত উলোমাই থৈছিল বাসুদেৱৰ ৷ সদা মাষ্টৰে দেখা পাই বাৰুকৈয়ে এজাউৰি দিলে আন্দোলনকাৰী ল’ৰাহঁতক ৷ অঞ্চলটোত সদামাষ্টৰক সকলোৱে সমীহ কৰি চলে। মাষ্টৰৰ কথাত বাসুদেৱ ৰক্ষা পৰিল ৷

চুবুৰীয়া মানুহ বাসুদেৱ। মাষ্টৰে জানে সি জাতিদ্ৰোহী হ’ব নোৱাৰে ৷ জাতিটোক বেছি ভাল নাপালেও অন্ততঃ আন্দোলনৰ লীডাৰকেইটাতকৈ কম ভাল নাপায়। সদা মাষ্টৰে বাসুদেৱকো ক’লে : এই অধমমখাৰ হঠাত উথলি পৰা জাতিপ্ৰেমৰ লগত পাট্টা নাপাবি অ’ বাসুদেৱ ৷ জীয়াই থাক ৷ সমাজ পৰিবৰ্তন হ’বলৈ হ’লে চিন্তা আৰু মনৰো উমৈহতীয়া পৰিবৰ্তন হ’ব লাগিব। সৌ লাকুৱাৰ মানুহটো আহি আজি নাজিৰাত নিজকে লোকেল বুলি ক’ব নোৱাৰাৰ পৰিস্থিতি সৃষ্টি হ’ল ৷ ক’ত এইমখাৰ মাজত তোৰ সমাজবাদী চিন্তাই বিপ্লৱ সাধন কৰিব হে ?

বাসুদেৱ গোহাঁইয়ে লাহে লাহে ওলোৱা সোমোৱা বন্ধ কৰিলে। কেতিয়াবা সন্ধিয়াৰ সময়ত সদা মাষ্টৰৰ ঘৰৰ জুহালখন। ... শুনিছে ৷ সিও শুনিছে ল’ৰাটোৰ নিৰূদিষ্ট হোৱাৰ কথাবোৰ ৷

: আন্দোলনটোত বাঢ়ি অহা নৈৰাজ্যৰ সুযোগ লৈ চৰকাৰী বাহিনীয়ে দমন চলাইছে ৷ তাতে বহুতেই খঙাল হৈ পৰিছে ৷ এফালে নিৰ্যাতন আৰু আনফালে আন্দোলনৰ নেতাসকলৰ সুবিধাবাদী চৰিত্ৰ ৷ সেয়ে নিৰ্ভীকভাৱে ভবা ল’ৰাবোৰ একগোট হ’ব ৷ বিকল্প পথৰ চিন্তা কৰিব ৷ শুনিছো ময়ো ৷ সিহঁত বোলে আজিকালি পাটকাই পাহাৰ বগাই কাচিনলৈ গুচি যায় ৷ তাত ট্ৰেইনিং কৰিব ৷ কৰি আহি অসম স্বাধীন কৰিব ৷

: তেনেকুৱাওনো হ’ব পাৰে নে বাসুদেৱ ? চৰকাৰখনে নিৰস্ত্ৰ মানুহৰ ওপৰতেই জঘন্য অত্যাচাৰ চলাইছে ৷ সিহঁতে যদি হাতত অস্ত্ৰ-শস্ত্ৰ লৈ সন্মুখ সমৰত আহে তেন্তে চৰকাৰৰ অত্যাচাৰ এতিয়াতকৈ বেছি নিৰ্বিচাৰ হ’ব ?

বাসুদেৱে একো উত্তৰ দিয়া নাছিল ৷ খৰি এডাল জুহালত ভৰাই সি ফুঃ চুঙাটোৰে জুইকুৰা জ্বলাবলৈ চেষ্টা কৰিছিল ৷ উত্তৰ নিদিলেও বাসুদেৱ শংকিত হৈ উঠিছিল - বিপ্লৱত অস্ত্ৰ অৱধাৰিত কিন্তু তাতকৈও বেছি দৰকাৰ অভূতপূৰ্ব গণসমৰ্থন ৷ অসম আন্দোলনৰ উন্মাদনাই কঁপাই যোৱা এই সময়ত দীঘলীয়া এখন যুদ্ধলৈ সাজু হ’বনে অসমীয়া ? শক্তিশালী বিপক্ষক ফেপেৰি পাতি ধৰিবলৈ ?

পাৰিছিলনে নেতাজীয়ে ছেইকজিন ছাইৱামলৈ আই.এন.এক পঠিয়াই ? যিসময়ত বিষ্ণু ৰাভাই কৈছিল “য়ে আজাদী ঝুথে হ্যেই” সেইসময়ত আপামৰ জনতা কাৰ পক্ষত আছিল ? ভাবিছিল বাসুদেৱ গোহাঁইএ ৷ সেই জুহালৰ কথাবোৰো আজি যথেষ্ট পুৰণি হৈ গৈছে ৷

 সদা মাষ্টৰ এতিয়া অথৰ্ব ৷ বাসুদেৱ গোহাঁই ঢুকুওৱা দহ বছৰৰ ওপৰ হ’ল ৷

ইৰাৱতী, সিন্ধুইন, ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ বুকুৱেদি বহু পানী বাগৰিল ৷ যোৱা দশক কেইটাত সঘনে উচ্চাৰিত হ’বলৈ ধৰিল ছেইকজিন ছাইৱামৰ কথা ৷ কাচিন ইষ্টেট, লেক অৱ ন’ ৰিটাৰ্ণৰ ৰহস্যময়তাৰ এতিয়াও ওৰ পৰা নাই আৰু সম্ভৱতঃ নপৰিবও। স্বাধীনতাৰ সপোন খেদি ছেইকজিন ছাইৱামলৈ সেই তেতিয়াৰে পৰা এতিয়ালৈ গৈয়ে আছে বহুজন। কোনোবাজনে যদি মৃত্যু উপত্যকাতে জীৱন কালাতিপাত কৰিছে কোনোৱে হয়তো এতিয়াও অবিচল যোদ্ধা হিচাপেই ৰৈ গৈছে ৷ কোনোবাই লালসাৰ পম খেদি বিশ্বাসঘাতকৰ চোলা পিন্ধি যদি ছেইকজনমিন ছাইৱামৰ পৰা উভতি আহিছে তেন্তে আন কোনোবাই হয়তো অব্যাহতি লৈ ত্যাগ কৰিছে অৰণ্যৰ জীৱন। তাৰমাজতে ছেইকজিন ছাইৱামে বুকুত সামৰি থৈছে বহুবোৰ অলিখিত কাহিনী ৷ অলপ অশ্ৰু অলপ হাঁহি অলপ বেদনাৰ কাহিনী ৷

কিন্তু এয়াযে আমাৰ বাবে সম্পূৰ্ণ আচহুৱা এখন পৃথিৱী ৷ হাঁহি, চকুলো আৰু বেদনাৰ মাজতে ইয়াত আছে জীয়াই থকাৰ তীব্ৰ সংগ্ৰাম ৷ কেতিয়াবা যদি সেই সংগ্ৰাম শত্ৰুৰ চোকা দৃষ্টিক ফাঁকি মৰাৰ আন কেতিয়াবা হৈ পৰে ভোকৰ বিৰুদ্ধে যুঁজাৰ ৷ বুদ্ধ, ৰুদ্ৰজিত, অভয় শ্যাম, বায়ন ছাৰ, পূৰ্ণ, নৰোত্তমহঁতো গৈছিল ছেইকজিন ছাইৱামলৈ ৷ কিন্তু কি পাইছিল সিহঁতে মৃত্যু উপত্যকাত ?

চকুৰ সন্মুখতে সিহঁতৰ বোজা হ’বলৈ নিবিচৰা বায়ন ছাৰৰ আত্মহত্যা ?

সতীৰ্থ উদ্দীপনৰ বিশ্বাসঘাতকতা ?

শিবিৰ এৰি পলোৱা অভয়ৰ নিঃসংগ মৃত্যু ?

বাৰ্মীজ সেনাৰ প্ৰচণ্ড আক্ৰমণ ? মূৰৰ ওপৰত এখন চালি নথকাকৈ শীতাৰ্ত নিশা কটোৱাৰ যন্ত্ৰণা ? অটব্য অৰণ্য, পৰ্বতত বাট হেৰুৱাৰ অভিজ্ঞতা ?&lt;/blockquote&gt;

== থলুৱা উদ্যোগী ==
সম্পূৰ্ণ প্ৰাকৃতিক থলুৱা সামগ্ৰী যেনে মেম লাহী, খামতি লাহী, মাণিকীমাধুৰী, কুণকুণী জহা চাউল, উখোৱা চাউল, জহা চাউল, খাটি মিঠাতেল, লোকেল হালধি, লোকেল ধনীয়া, গৰম মছলা, বাঁহ গাজ,  সান্দহ, আচাৰ আদিৰে “স্বাদ অসম” নামৰ এক থলুৱা উদ্যোগৰ আৰম্ভ কৰিছিল বুলন কুমাৰ শইকীয়াই৷ 

== মৃত্যু ==
দীৰ্ঘদিন ধৰি যকৃতৰ জটিল ৰোগত আক্ৰান্ত হৈ থকা বুলন কুমাৰ শইকীয়াই ২০২৪চনৰ ২৮ নবেম্বৰৰ দিনা পুৱা ৩ বজাত মাত্ৰ  ৪৮ বছৰ বয়সতে ইহঃসংসাৰৰ পৰা বিদায় মাগে৷&lt;ref&gt;https://www.asomiyapratidin.in/homepage/journalist-bulan-kumar-saikia-no-more-7620884&lt;/ref&gt; 

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{Reflist}}
[[শ্ৰেণী:অসমৰ সাংবাদিক]]</text>
      <sha1>g1110uh5dw766tt77q23snb5pie1xdv</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519430</id>
      <parentid>519417</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T07:50:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Samadrita Goswami</username>
        <id>24401</id>
      </contributor>
      <comment>Infobox person added</comment>
      <origin>519430</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="29365" sha1="5b9lu6d6i41xwcky68smcjpq3n8ha5b" xml:space="preserve">{{references}}
{{wikify}}
[[চিত্ৰ:Bulan Kumar Saikia.jpg|alt=জন্ম: ১ জানুৱাৰী, ১৯৭৬  মৃত্যু: ২৮ নবেম্বৰ, ২০২৪|thumb|বুলন কুমাৰ শইকীয়া]]{{Infobox person|name=বুলন কুমাৰ শইকীয়া|image=|birth_name=|birth_date=১ জানুৱাৰী, ১৯৭৬|death_date=২৮ নৱেম্বৰ, ২০২৪|death_place=নাহৰকটীয়া|nationality=ভাৰতীয়|occupation=সাংবাদিক|notable works=আৰাকান ইন্টেল (ভূ-ৰাজনীতি পটভূমিত অসমৰ প্ৰথমখন উপন্যাস)|spouse=নৱনীতা কোঁৱৰ শইকীয়া|children=ভৈৰৱী শইকীয়া|awards=বুদ্ধেশ্বৰ গগৈ সোঁৱৰণী সাংবাদিকতা বঁটা ২০২৪ (সন্মিলিত সাংবাদিক মঞ্চ, দুলীয়াজান)}}
'''বুলন কুমাৰ শইকীয়া''' (ইংৰাজী: Bulan Kumar Saikia; ১৯৭৬-২০২৪) অসমৰ এগৰাকী সাংবাদিক, ৰাজনৈতিক সমালোচক, নিৱন্ধকাৰ, কবি, ঔপন্যাসিক আৰু থলুৱা উদ্যোগী৷ অসমত “নাগৰিক সাংবাদিকতা”ক জনপ্ৰিয় কৰাৰ আঁৰৰ ব্যক্তিজন হ’ল বুলন কুমাৰ শইকীয়া৷ ভূ -ৰাজনীতি আৰু উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ বিদ্ৰোহী সমস্যাক লৈ ৰচিত তেখেতৰ উপন্যাস দ্য আৰাকান ইন্টেল অসমৰ প্ৰথমখন ভূ-ৰাজনীতি বিষয়ক উপন্যাস৷ অসমৰ এজন ৰাজনৈতিক চেটায়াৰিষ্ট (Political Satirist) হিচাপে প্ৰসিদ্ধ ব্যক্তি৷

== শিক্ষা আৰু কৰ্মজীৱন ==
এক্সপৰ্ট মেনেজমেণ্টৰ ডিপ্লমা অৰ্জন কৰা বুলন কুমাৰ শইকীয়াই ২০০২ চনৰ পৰা আৰম্ভ কৰে মফছলীয় সাংবাদিকতা ৷ পোনতে তেওঁ আমাৰ অসম, নতুন দিন কাকতত সাংবাদিকতা আগবঢ়াইছিল যদিও পৰৱৰ্তী পৰ্যায়ত নিজা প্ৰচেষ্টাত “পষেকীয়া সোমবাৰ” নামৰ এখন কাকত প্ৰকাশৰ উদ্যোগ গ্ৰহণ কৰে ৷ ইয়াৰ পাছতেই তেওঁ সংযুক্ত হয় অধুনালুপ্ত NETVৰ সৈতে ৷ পৰৱৰ্তী সময়ত তেওঁ অসমীয়া প্ৰতিদিন, DY365 ত দীঘলীয়া সময় সাংবাদিক হিচাপে সেৱা আগবঢ়ায়৷ ২০০৮ চনত অসমৰ ব্যক্তিগত খণ্ডৰ এটি টেলিভিশ্বন চেনেলত যোগদান কৰি নাহৰকটীয়াৰ পৰা বৈদ্যুতিন মাধ্যমৰ প্ৰথমগৰাকী সাংবাদিক ৰূপে সেৱা আগবঢ়াইছিল । মাজতে তেওঁ নিয়মীয়া বাৰ্তাৰ সৈতেও জড়িত আছিল যদিও প্ৰতিষ্ঠানবিৰোধী লেখা মেলাৰ বাবে তেওঁ কাকতখনৰ পৰা অব্যাহতি ল’ব লগীয়া হয়৷  সাহসী আৰু নিৰপেক্ষ বাতৰি পৰিৱেশনেৰে সমাজ জীৱনক সমৃদ্ধ কৰিছিল শইকীয়াই ৷ ৰাজ্যখনৰ প্ৰতিটো প্ৰান্তৰ খবৰ নিজৰ নখ দৰ্পনত থকা বুলন কুমাৰ শইকীয়াৰ প্ৰতিটো লিখনি চৰকাৰী ব্যৱস্থাৰ বিৰুদ্ধে এক চোকা অস্ত্ৰ আছিল । ফলত বিভিন্ন সময়ত চৰকাৰৰ ৰোষতো পৰিছিল সাংবাদিকগৰাকী । ২০১৫ চনত শইকীয়াই ক্লিয়েৰ লেন্স মিডিয়াৰ প্ৰতিষ্ঠাৰে  “খবৰ চাৰিদিশ” নামৰ পষেকীয়া বাতৰি কাকতৰ প্ৰচলন কৰি নাগৰিক সাংবাদিকতাক অসমত জনপ্ৰিয় কৰি তোলে আৰু পৰৱৰ্তী সময়ত ২০২২ চনত “গ্ৰাউণ্ড নিউজ অসম” নামৰ এটা পৰ্টেলৰ প্ৰতিষ্ঠাপনাৰে মুক্ত বা স্বতন্ত্ৰ সাংবাদিকতাক শক্তিশালী কৰি তোলে৷ নাগৰিক সংবাদৰ লগতে শান্তি (peace) সংবাদৰ পোষকতা কৰা জেষ্ঠ সাংবাদিক শইকীয়াই নতুন দায়বদ্ধ সাংবাদিক গঢ় দিয়াৰ উদ্দেশ্যেৰে বিভিন্ন সময়ত ক্লিয়েৰ লেন্স মিডিয়াৰ উদ্যোগত অনুষ্ঠিত কৰিছিল  সাংবাদিকতা, ব্যৱহাৰিক  সাংবাদিকতা আৰু পৰিৱেশ সাংবাদিকতাৰ কৰ্মশালা৷

== সাহিত্যিক অৱদান ==
বুলন কুমাৰ শইকীয়া এজন খাদ্যৰসিক লেখক৷ সঞ্জীৱন প্ৰকাশনে প্ৰকাশ কৰা তেখেতৰ গ্ৰন্থ “আমাৰ জুতি-বুধি” য়ে পাঠকৰ মাজত বিশেষ জনপ্ৰিয়তা লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হৈছিল৷   &quot;ভালপোৱাৰ কবিতা গুচ্ছ&quot;,  “মোৰ আইৰ নাম মিলিকি বৰুৱা” তেওঁৰ দুখন কবিতা সংকলন৷ তেখেত বৌদ্ধধৰ্মীয় সংস্কৃতিৰ অনুশীলনকাৰী আছিল৷ বৌদ্ধধৰ্মমূলক “মহাজীৱনৰ সন্ধানত” তেখেতৰ এখন অনুবাদ গ্ৰন্থ ৷ তদুপৰি তেখেতৰ বৌদ্ধধৰ্মীয় চিন্তাৰ এক ফচল হ’ল “এজন ভিক্ষুৰ জন্ম” নামৰ উপন্যাস ৷ “অসম-ভাৰত” সংঘাত তেখেতে লিখা এখন প্ৰৱন্ধ সংকলন৷ ২০২৩ চনত ব্ৰেইনষ্টৰ্ম পাব্লিকেশ্যন আৰু ঐক্যতান প্ৰকাশনে প্ৰকাশ কৰা  ভূ ৰাজনীতি আৰু উত্তৰ পূৱৰ বিদ্ৰোহী সমস্যাকলৈ ৰচিত তেখেতৰ উপন্যাস দ্য আৰাকান ইণ্টেলে পাঠকৰ মাজত বিশেষ জনপ্ৰিয়তা লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হৈছিল৷ উল্লেখ্য যে “আৰাকন ইন্টেল” হ’ল ভূ-ৰাজনীতিক লৈ লিখা অসমৰ প্ৰথমখন গ্ৰন্থ৷ তেখেতৰ দুখন অপ্ৰকাশিত গ্ৰন্থ হ’ল “চি-ইন-চি” আৰু “চেইকজিন ছাইৱাম”৷ চেইকজিন চাইৱাম সম্পৰ্কে বুলন কুমাৰ শইকীয়াই চছিয়েল মিডিয়াত এইদৰে কৈছিল&lt;blockquote&gt;আৰাকান ইণ্টেলৰ পৰৱৰ্তী উপন্যাস হ’ল ছেইকজিন ছাইৱাম ৷ ক’ব পাৰি ত্ৰিলজীৰ দ্বিতীয়খন উপন্যাস । আৰাকান ইণ্টেলত আমি উল্লেখ কৰিছিলো কিদৰে ভূ-ৰাজনীতিক এৰাই চলি দক্ষিণ পূৱ এচিয়াৰ অশান্তময় প্ৰেক্ষাপটত উত্তৰ পূৱ ভাৰতৰ বিদ্ৰোহী সমস্যাক সমাধান কৰাটো সম্ভৱপৰ নহয়। সেই বৃহৎ পৃষ্ঠভূমিৰে অন্যতম অধ্যায় স্বৰূপ আলফাৰ সংগ্ৰামখনৰ এছোৱা অংকিত কৰিবলৈ আমি ছেইকজিন ছাইৱামৰ জুমুঠিটো গঢ়ি তুলিছোঁ ৷ লেখক হিচাপে  আমি বিশ্বাস কৰোঁ শান্তিৰ সপক্ষে সবল আৰু অৰ্থৱহ জনমত  গঢ়ি তুলিবলৈকে এনে ধৰণৰ প্ৰয়াসে সামান্যতম হ’লেও সহায় আগবঢ়াব ৷- বুলন কুমাৰ শইকীয়া 

It's not about winning or loosing ; It's about realizing who- and why we are. - Wald Wassermann

প্ৰস্তাৱনা খণ্ড:

ছেইকজিন ছাইৱাম... বাৰ্মীজ ভাষাত ছেইকজিন ছাইৱামৰ অৰ্থ হৈছে মৃত্যু উপত্যকা ৷ বিপদসংকুল পথ, সেৰেঙা জনবসতি, খৰস্ৰোতা নদী, হঠাতে নামি অহা প্ৰতিকূল পৰিৱেশ, কষ্টসাধ্য জীৱন নিৰ্বাহ, অলংঘনীয় পাহাৰ আৰু যে ক’ত কি ? 

এই মৃত্যু উপত্যকাৰো আছে এক সুদীৰ্ঘ ইতিহাস। এদিন নেতাজী সুভাষ বসুৰ আই.এন.এ বাহিনীয়ে এই মৃত্যু উপত্যকাৰে সিন্ধুইন নদী পাৰ হৈ স্পৰ্শ কৰিছিল ভাৰত ভূমি ৷ কিযে এক অদম্য শক্তিৰ বিস্ফোৰিত কাহিনী সেয়া ৷ হয়তো দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধৰ ধামখুমীয়াত সেয়া নঘটা হ’লে ভাৰতৰ ইতিহাসেই সলনি কৰি দিলেহেঁতেন আই.এন.এই ৷ সাম্ৰাজ্যবাদী বৃটিছ শাসকৰ মিত্ৰজোঁটৰ গুলা-বাৰুদত সিন্ধুইনৰ পাৰতে ঢলি পৰিছিল বহুজন ! এয়া আছিল নেতাজীৰ বাহিনীয়ে সিন্ধুইন পাৰ হৈ ইম্ফলেদি ভাৰতলৈ অহাৰ বীৰোচিত কাহিনী ! আৰু সিফালে ?

 উজনি অসমৰ লিডুত মিত্ৰবাহিনীয়ে তেতিয়া গঢ়ি তুলিছে এয়াৰ ফিল্ড ৷ লিডুৰ মৌলাং বৌদ্ধবিহাৰলৈ যোৱাৰ পথত আজিও পোৱা যায় সেই পৰিত্যক্ত এয়াৰ ফিল্ডখন ৷ এই ফিল্ডৰ পৰাই দৈনিক একাধিক বিমান উৰা মাৰিছিল চীনত জাপানী সৈন্যক প্ৰতিৰোধ কৰা মিত্ৰবাহিনীৰ ৰছদ-পাতি, গুলী- বাৰুদ যোগানৰ বাবে ৷ প্ৰতিকূল পৰিস্থিতি, জাপানী সৈন্যৰ আক্ৰমণ, বিপদসংকুল পথৰ বাবে তেনে কেইবাখনো বিমান ভূপতিত হৈছিল এই ছেইকজিন ছাইৱামতে ৷ কথিত আছে ৰহস্যময় লেক অৱ ন’ৰিটাৰ্ণৰ বোকাময় পাৰ, কাচিনৰ ঘনঘোৰ অৰণ্য আৰু পৰ্বত কন্দৰত এতিয়াও এনে বহু বিমানৰ ভগ্নাৱশেষ দেখিবলৈ পোৱা যায় ৷

 আৰু ষ্টীলৱেল ?

আমেৰিকান সেনাৰ জেনেৰেল জোচেফ ষ্টীলৱেল ! তেঁৱো দেখিছিল দুৰ্বাৰ এক সপোন। কেৱল সপোন দেখাই নহয় তাক বাস্তৱতো ৰূপান্তৰ কৰিছিল। আজিও সেই সপোনটোৰ ৰেশ বিয়পি আছে লিডুৰ পৰা চীনৰ কুনমিঙলৈ। সেয়াই ঐতিহাসিক ষ্টীলৱেল ৰোড ৷ লিডুৰ পৰা আৰম্ভ হোৱা পথটোৱে অৰুণাচলত জয়ৰামপুৰ, নামপং আদিক স্পৰ্শ কৰি প্ৰৱেশ কৰিছে পাংছাও গিৰিপথ হৈ তাহানিৰ বাৰ্মা আৰু এতিয়াৰ ম্যানমাৰৰ কাচিন ষ্টেটৰ মচ্ছিন্যা, ভামো আদি চহৰক। কিমানে প্ৰাণাহুতি দিছিল এই পথ নিৰ্মাণৰ সময়ছোৱাত ? মিত্ৰবাহিনীৰ ক’তজন জোৱান, ক’ত শ্ৰমিক কৰ্মচাৰীয়ে প্ৰতিকূল পৰিৱেশ, হিংস্ৰ জন্তু, অচিনাকি ৰোগৰ সন্মুখীন হৈ উপযুক্ত চিকিৎসা নোপোৱাকৈয়ে মৰিবলগীয়া হৈছিল পথ নিৰ্মাণ সম্পূৰ্ণ হৈ উঠে মানে ৷ সেয়ে এই পথটোৰ নামেই হৈছিলগৈ মেন ইন এ মাইল হিচাপে ৷ প্ৰতি মাইলৰ মূৰত একোজনৰ দেহাৱসান ৷ আৰু নামপং ? নামপঙৰ নাম দিয়া হৈছিল গেট অৱ হেল্‌ ৷ নৰকৰ দ্বাৰ ৷

কেৱল মৃত্যুৰ ইতিহাসে পৰিপূৰ্ণ এটা উপত্যকা ৷ ১৯৫০ চনত বৰ ভুঁইকপ আহিছিল ৷ বিধ্বস্ত হৈছিল লিডুৰ এয়াৰফিল্ড। ঠায়ে ঠায়ে ভাঙি পৰিছিল লিডু-কুনমিঙৰ পথ। স্বাধীনোত্তৰ ভাৰত ৷ সকলো মত্ত বৃটিছ ঔপনিৱেশিক শক্তিৰ পৰা লাভ কৰা স্বাধীনতাকলৈ ৷ অমলিন বিপ্লৱী নায়ক বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাৰ দৰে অল্পসংখ্যকে কৈছিল : য়ে আজাদী ঝুঠে হ্যেই ৷ ... কিন্তু কোনে কাণ দিয়ে তেনে আৱাজলৈ ?

কিন্তু লাহে লাহে বুজি উঠিছিল দেশে ৷ স্বাধীনতা নহয় এয়া কেৱল স্বাধীনতাৰ নামত ক্ষমতা হস্তান্তৰহে ৷ নাগাসকলে আৰম্ভণিৰে পৰা বুজিছিল। তেওঁলোক আছিলেই স্বাধীনচিতীয়া ৷ বশ্যতা স্বীকাৰ নকৰা এটা জাতি ৷ দুৰ্ভিক্ষৰ কৱলত পৰি এদিন মিজোৰামেও লৈছিল বিদ্ৰোহৰ পথ ৷ ভাৰতীয় গণতন্ত্ৰৰ কালিমা মিজোৰামে এতিয়াও বহন কৰি আছে। স্বাধীন দেশে নিজৰ নাগৰিকৰ ওপৰত আকাশমাৰ্গৰ পৰা বোমা বৰ্ষণ কৰাৰ ঘটনা সমগ্ৰ বিশ্বতে বিৰল ৷ কিন্তু সেয়াই হৈছিল তাহানিৰ লুচাই পাহাৰত। আৰু অসম ? অসমেই হয়তো বিদ্ৰোহৰ ক্ৰমণিকাত অন্তৰ্ভুক্ত হোৱা উত্তৰ-পূৱৰ আটাইতকৈ নৱতম ৰাজ্য। 

ভাৰতৰ স্বাধীনতাৰ পাছৰ পৰৱৰ্তী তিনিটা দশকলৈ প্ৰায় অনুচ্চাৰিত হৈ আছিল ছেইকজিন ছাইৱামৰ নাম ৷ পাটকাই পৰ্বতমালাৰ ইপাৰে কি চলিছে সিপাৰে কি চলিছে তাৰ যেন উমান ল’বলৈ নাছিল কোনো সুযোগ বা পৰিৱেশ ৷ কিন্তু লাহে লাহে কথাবোৰ যেন উচ্চাৰিত হ’বলৈ ধৰিলে ৷

: বোলো ল’ৰাবোৰ ঘৰবাৰী এৰি আঁতৰি ফুৰিবলৈ ধৰিছে ? কথাবোৰ কি উমান পাইছ’নে ?

শিৱসাগৰৰ ভিতৰুৱা গাঁৱ এখনত জুহালত বহি প্ৰায় নীৰৱে কথা পাতিছিল সদা মাষ্টৰ আৰু বাসুদেৱ গোঁহাই-এ ! বাসুদেৱ কমিউনিষ্ট মানুহ ৷ অসম আন্দোলনটো তেতিয়া ভৰপক। বাসুদেৱ গোহাঁইক কমিউনিষ্ট হোৱাৰ অপৰাধত আন্দোলনকাৰী নেতাই চুলি খবলাখবলকৈ কাটি তিনি-আলিত আঠুকঢ়াই থৈছিল ৷ ডাঠ খাকী ৰঙৰ কাৰ্টনৰ হাৰ্ডবৰ্ড এডোখৰত লিখি দিয়া হৈছিল : মই জাতিদ্ৰোহী ৷ ... সেইখনকে সকলোৰে চকুত পৰাকৈ বুকুত উলোমাই থৈছিল বাসুদেৱৰ ৷ সদা মাষ্টৰে দেখা পাই বাৰুকৈয়ে এজাউৰি দিলে আন্দোলনকাৰী ল’ৰাহঁতক ৷ অঞ্চলটোত সদামাষ্টৰক সকলোৱে সমীহ কৰি চলে। মাষ্টৰৰ কথাত বাসুদেৱ ৰক্ষা পৰিল ৷

চুবুৰীয়া মানুহ বাসুদেৱ। মাষ্টৰে জানে সি জাতিদ্ৰোহী হ’ব নোৱাৰে ৷ জাতিটোক বেছি ভাল নাপালেও অন্ততঃ আন্দোলনৰ লীডাৰকেইটাতকৈ কম ভাল নাপায়। সদা মাষ্টৰে বাসুদেৱকো ক’লে : এই অধমমখাৰ হঠাত উথলি পৰা জাতিপ্ৰেমৰ লগত পাট্টা নাপাবি অ’ বাসুদেৱ ৷ জীয়াই থাক ৷ সমাজ পৰিবৰ্তন হ’বলৈ হ’লে চিন্তা আৰু মনৰো উমৈহতীয়া পৰিবৰ্তন হ’ব লাগিব। সৌ লাকুৱাৰ মানুহটো আহি আজি নাজিৰাত নিজকে লোকেল বুলি ক’ব নোৱাৰাৰ পৰিস্থিতি সৃষ্টি হ’ল ৷ ক’ত এইমখাৰ মাজত তোৰ সমাজবাদী চিন্তাই বিপ্লৱ সাধন কৰিব হে ?

বাসুদেৱ গোহাঁইয়ে লাহে লাহে ওলোৱা সোমোৱা বন্ধ কৰিলে। কেতিয়াবা সন্ধিয়াৰ সময়ত সদা মাষ্টৰৰ ঘৰৰ জুহালখন। ... শুনিছে ৷ সিও শুনিছে ল’ৰাটোৰ নিৰূদিষ্ট হোৱাৰ কথাবোৰ ৷

: আন্দোলনটোত বাঢ়ি অহা নৈৰাজ্যৰ সুযোগ লৈ চৰকাৰী বাহিনীয়ে দমন চলাইছে ৷ তাতে বহুতেই খঙাল হৈ পৰিছে ৷ এফালে নিৰ্যাতন আৰু আনফালে আন্দোলনৰ নেতাসকলৰ সুবিধাবাদী চৰিত্ৰ ৷ সেয়ে নিৰ্ভীকভাৱে ভবা ল’ৰাবোৰ একগোট হ’ব ৷ বিকল্প পথৰ চিন্তা কৰিব ৷ শুনিছো ময়ো ৷ সিহঁত বোলে আজিকালি পাটকাই পাহাৰ বগাই কাচিনলৈ গুচি যায় ৷ তাত ট্ৰেইনিং কৰিব ৷ কৰি আহি অসম স্বাধীন কৰিব ৷

: তেনেকুৱাওনো হ’ব পাৰে নে বাসুদেৱ ? চৰকাৰখনে নিৰস্ত্ৰ মানুহৰ ওপৰতেই জঘন্য অত্যাচাৰ চলাইছে ৷ সিহঁতে যদি হাতত অস্ত্ৰ-শস্ত্ৰ লৈ সন্মুখ সমৰত আহে তেন্তে চৰকাৰৰ অত্যাচাৰ এতিয়াতকৈ বেছি নিৰ্বিচাৰ হ’ব ?

বাসুদেৱে একো উত্তৰ দিয়া নাছিল ৷ খৰি এডাল জুহালত ভৰাই সি ফুঃ চুঙাটোৰে জুইকুৰা জ্বলাবলৈ চেষ্টা কৰিছিল ৷ উত্তৰ নিদিলেও বাসুদেৱ শংকিত হৈ উঠিছিল - বিপ্লৱত অস্ত্ৰ অৱধাৰিত কিন্তু তাতকৈও বেছি দৰকাৰ অভূতপূৰ্ব গণসমৰ্থন ৷ অসম আন্দোলনৰ উন্মাদনাই কঁপাই যোৱা এই সময়ত দীঘলীয়া এখন যুদ্ধলৈ সাজু হ’বনে অসমীয়া ? শক্তিশালী বিপক্ষক ফেপেৰি পাতি ধৰিবলৈ ?

পাৰিছিলনে নেতাজীয়ে ছেইকজিন ছাইৱামলৈ আই.এন.এক পঠিয়াই ? যিসময়ত বিষ্ণু ৰাভাই কৈছিল “য়ে আজাদী ঝুথে হ্যেই” সেইসময়ত আপামৰ জনতা কাৰ পক্ষত আছিল ? ভাবিছিল বাসুদেৱ গোহাঁইএ ৷ সেই জুহালৰ কথাবোৰো আজি যথেষ্ট পুৰণি হৈ গৈছে ৷

 সদা মাষ্টৰ এতিয়া অথৰ্ব ৷ বাসুদেৱ গোহাঁই ঢুকুওৱা দহ বছৰৰ ওপৰ হ’ল ৷

ইৰাৱতী, সিন্ধুইন, ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ বুকুৱেদি বহু পানী বাগৰিল ৷ যোৱা দশক কেইটাত সঘনে উচ্চাৰিত হ’বলৈ ধৰিল ছেইকজিন ছাইৱামৰ কথা ৷ কাচিন ইষ্টেট, লেক অৱ ন’ ৰিটাৰ্ণৰ ৰহস্যময়তাৰ এতিয়াও ওৰ পৰা নাই আৰু সম্ভৱতঃ নপৰিবও। স্বাধীনতাৰ সপোন খেদি ছেইকজিন ছাইৱামলৈ সেই তেতিয়াৰে পৰা এতিয়ালৈ গৈয়ে আছে বহুজন। কোনোবাজনে যদি মৃত্যু উপত্যকাতে জীৱন কালাতিপাত কৰিছে কোনোৱে হয়তো এতিয়াও অবিচল যোদ্ধা হিচাপেই ৰৈ গৈছে ৷ কোনোবাই লালসাৰ পম খেদি বিশ্বাসঘাতকৰ চোলা পিন্ধি যদি ছেইকজনমিন ছাইৱামৰ পৰা উভতি আহিছে তেন্তে আন কোনোবাই হয়তো অব্যাহতি লৈ ত্যাগ কৰিছে অৰণ্যৰ জীৱন। তাৰমাজতে ছেইকজিন ছাইৱামে বুকুত সামৰি থৈছে বহুবোৰ অলিখিত কাহিনী ৷ অলপ অশ্ৰু অলপ হাঁহি অলপ বেদনাৰ কাহিনী ৷

কিন্তু এয়াযে আমাৰ বাবে সম্পূৰ্ণ আচহুৱা এখন পৃথিৱী ৷ হাঁহি, চকুলো আৰু বেদনাৰ মাজতে ইয়াত আছে জীয়াই থকাৰ তীব্ৰ সংগ্ৰাম ৷ কেতিয়াবা যদি সেই সংগ্ৰাম শত্ৰুৰ চোকা দৃষ্টিক ফাঁকি মৰাৰ আন কেতিয়াবা হৈ পৰে ভোকৰ বিৰুদ্ধে যুঁজাৰ ৷ বুদ্ধ, ৰুদ্ৰজিত, অভয় শ্যাম, বায়ন ছাৰ, পূৰ্ণ, নৰোত্তমহঁতো গৈছিল ছেইকজিন ছাইৱামলৈ ৷ কিন্তু কি পাইছিল সিহঁতে মৃত্যু উপত্যকাত ?

চকুৰ সন্মুখতে সিহঁতৰ বোজা হ’বলৈ নিবিচৰা বায়ন ছাৰৰ আত্মহত্যা ?

সতীৰ্থ উদ্দীপনৰ বিশ্বাসঘাতকতা ?

শিবিৰ এৰি পলোৱা অভয়ৰ নিঃসংগ মৃত্যু ?

বাৰ্মীজ সেনাৰ প্ৰচণ্ড আক্ৰমণ ? মূৰৰ ওপৰত এখন চালি নথকাকৈ শীতাৰ্ত নিশা কটোৱাৰ যন্ত্ৰণা ? অটব্য অৰণ্য, পৰ্বতত বাট হেৰুৱাৰ অভিজ্ঞতা ?&lt;/blockquote&gt;

== থলুৱা উদ্যোগী ==
সম্পূৰ্ণ প্ৰাকৃতিক থলুৱা সামগ্ৰী যেনে মেম লাহী, খামতি লাহী, মাণিকীমাধুৰী, কুণকুণী জহা চাউল, উখোৱা চাউল, জহা চাউল, খাটি মিঠাতেল, লোকেল হালধি, লোকেল ধনীয়া, গৰম মছলা, বাঁহ গাজ,  সান্দহ, আচাৰ আদিৰে “স্বাদ অসম” নামৰ এক থলুৱা উদ্যোগৰ আৰম্ভ কৰিছিল বুলন কুমাৰ শইকীয়াই৷ 

== মৃত্যু ==
দীৰ্ঘদিন ধৰি যকৃতৰ জটিল ৰোগত আক্ৰান্ত হৈ থকা বুলন কুমাৰ শইকীয়াই ২০২৪চনৰ ২৮ নবেম্বৰৰ দিনা পুৱা ৩ বজাত মাত্ৰ  ৪৮ বছৰ বয়সতে ইহঃসংসাৰৰ পৰা বিদায় মাগে৷&lt;ref&gt;https://www.asomiyapratidin.in/homepage/journalist-bulan-kumar-saikia-no-more-7620884&lt;/ref&gt; 

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{Reflist}}
[[শ্ৰেণী:অসমৰ সাংবাদিক]]</text>
      <sha1>5b9lu6d6i41xwcky68smcjpq3n8ha5b</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519433</id>
      <parentid>519430</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T08:08:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Samadrita Goswami</username>
        <id>24401</id>
      </contributor>
      <comment>Reference added</comment>
      <origin>519433</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="29630" sha1="0zogyv7tp1iz6mqnfqxbav13v2zkou3" xml:space="preserve">{{references}}
{{wikify}}
[[চিত্ৰ:Bulan Kumar Saikia.jpg|alt=জন্ম: ১ জানুৱাৰী, ১৯৭৬  মৃত্যু: ২৮ নবেম্বৰ, ২০২৪|thumb|বুলন কুমাৰ শইকীয়া]]{{Infobox person|name=বুলন কুমাৰ শইকীয়া|image=|birth_name=|birth_date=১ জানুৱাৰী, ১৯৭৬|death_date=২৮ নৱেম্বৰ, ২০২৪|death_place=নাহৰকটীয়া|nationality=ভাৰতীয়|occupation=সাংবাদিক|notable works=আৰাকান ইন্টেল (ভূ-ৰাজনীতি পটভূমিত অসমৰ প্ৰথমখন উপন্যাস)|spouse=নৱনীতা কোঁৱৰ শইকীয়া|children=ভৈৰৱী শইকীয়া|awards=বুদ্ধেশ্বৰ গগৈ সোঁৱৰণী সাংবাদিকতা বঁটা ২০২৪ (সন্মিলিত সাংবাদিক মঞ্চ, দুলীয়াজান)}}
'''বুলন কুমাৰ শইকীয়া''' (ইংৰাজী: Bulan Kumar Saikia; ১৯৭৬-২০২৪) অসমৰ এগৰাকী সাংবাদিক, ৰাজনৈতিক সমালোচক, নিৱন্ধকাৰ, কবি, ঔপন্যাসিক আৰু থলুৱা উদ্যোগী৷ অসমত “নাগৰিক সাংবাদিকতা”ক জনপ্ৰিয় কৰাৰ আঁৰৰ ব্যক্তিজন হ’ল বুলন কুমাৰ শইকীয়া৷ ভূ -ৰাজনীতি আৰু উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ বিদ্ৰোহী সমস্যাক লৈ ৰচিত তেখেতৰ উপন্যাস দ্য আৰাকান ইন্টেল অসমৰ প্ৰথমখন ভূ-ৰাজনীতি বিষয়ক উপন্যাস৷ অসমৰ এজন ৰাজনৈতিক চেটায়াৰিষ্ট (Political Satirist) হিচাপে প্ৰসিদ্ধ ব্যক্তি৷&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;https://www.etvbharat.com/as/!state/senior-journalist-bulon-kumar-saikia-passes-away-assam-news-ass24112801835&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;https://assam.news18.com/photogallery/assam/enior-journalist-bulan-kumar-saikia-passes-away-kd-425969.html&lt;/ref&gt;

== শিক্ষা আৰু কৰ্মজীৱন ==
এক্সপৰ্ট মেনেজমেণ্টৰ ডিপ্লমা অৰ্জন কৰা বুলন কুমাৰ শইকীয়াই ২০০২ চনৰ পৰা আৰম্ভ কৰে মফছলীয় সাংবাদিকতা ৷ পোনতে তেওঁ আমাৰ অসম, নতুন দিন কাকতত সাংবাদিকতা আগবঢ়াইছিল যদিও পৰৱৰ্তী পৰ্যায়ত নিজা প্ৰচেষ্টাত “পষেকীয়া সোমবাৰ” নামৰ এখন কাকত প্ৰকাশৰ উদ্যোগ গ্ৰহণ কৰে ৷ ইয়াৰ পাছতেই তেওঁ সংযুক্ত হয় অধুনালুপ্ত NETVৰ সৈতে ৷ পৰৱৰ্তী সময়ত তেওঁ অসমীয়া প্ৰতিদিন, DY365 ত দীঘলীয়া সময় সাংবাদিক হিচাপে সেৱা আগবঢ়ায়৷ ২০০৮ চনত অসমৰ ব্যক্তিগত খণ্ডৰ এটি টেলিভিশ্বন চেনেলত যোগদান কৰি নাহৰকটীয়াৰ পৰা বৈদ্যুতিন মাধ্যমৰ প্ৰথমগৰাকী সাংবাদিক ৰূপে সেৱা আগবঢ়াইছিল । মাজতে তেওঁ নিয়মীয়া বাৰ্তাৰ সৈতেও জড়িত আছিল যদিও প্ৰতিষ্ঠানবিৰোধী লেখা মেলাৰ বাবে তেওঁ কাকতখনৰ পৰা অব্যাহতি ল’ব লগীয়া হয়৷  সাহসী আৰু নিৰপেক্ষ বাতৰি পৰিৱেশনেৰে সমাজ জীৱনক সমৃদ্ধ কৰিছিল শইকীয়াই ৷ ৰাজ্যখনৰ প্ৰতিটো প্ৰান্তৰ খবৰ নিজৰ নখ দৰ্পনত থকা বুলন কুমাৰ শইকীয়াৰ প্ৰতিটো লিখনি চৰকাৰী ব্যৱস্থাৰ বিৰুদ্ধে এক চোকা অস্ত্ৰ আছিল । ফলত বিভিন্ন সময়ত চৰকাৰৰ ৰোষতো পৰিছিল সাংবাদিকগৰাকী ।&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; ২০১৫ চনত শইকীয়াই ক্লিয়েৰ লেন্স মিডিয়াৰ প্ৰতিষ্ঠাৰে  “খবৰ চাৰিদিশ” নামৰ পষেকীয়া বাতৰি কাকতৰ প্ৰচলন কৰি নাগৰিক সাংবাদিকতাক অসমত জনপ্ৰিয় কৰি তোলে আৰু পৰৱৰ্তী সময়ত ২০২২ চনত “গ্ৰাউণ্ড নিউজ অসম” নামৰ এটা পৰ্টেলৰ প্ৰতিষ্ঠাপনাৰে মুক্ত বা স্বতন্ত্ৰ সাংবাদিকতাক শক্তিশালী কৰি তোলে৷ নাগৰিক সংবাদৰ লগতে শান্তি (peace) সংবাদৰ পোষকতা কৰা জেষ্ঠ সাংবাদিক শইকীয়াই নতুন দায়বদ্ধ সাংবাদিক গঢ় দিয়াৰ উদ্দেশ্যেৰে বিভিন্ন সময়ত ক্লিয়েৰ লেন্স মিডিয়াৰ উদ্যোগত অনুষ্ঠিত কৰিছিল  সাংবাদিকতা, ব্যৱহাৰিক  সাংবাদিকতা আৰু পৰিৱেশ সাংবাদিকতাৰ কৰ্মশালা৷

== সাহিত্যিক অৱদান ==
বুলন কুমাৰ শইকীয়া এজন খাদ্যৰসিক লেখক৷ সঞ্জীৱন প্ৰকাশনে প্ৰকাশ কৰা তেখেতৰ গ্ৰন্থ “আমাৰ জুতি-বুধি” য়ে পাঠকৰ মাজত বিশেষ জনপ্ৰিয়তা লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হৈছিল৷   &quot;ভালপোৱাৰ কবিতা গুচ্ছ&quot;,  “মোৰ আইৰ নাম মিলিকি বৰুৱা” তেওঁৰ দুখন কবিতা সংকলন৷ তেখেত বৌদ্ধধৰ্মীয় সংস্কৃতিৰ অনুশীলনকাৰী আছিল৷ বৌদ্ধধৰ্মমূলক “মহাজীৱনৰ সন্ধানত” তেখেতৰ এখন অনুবাদ গ্ৰন্থ ৷ তদুপৰি তেখেতৰ বৌদ্ধধৰ্মীয় চিন্তাৰ এক ফচল হ’ল “এজন ভিক্ষুৰ জন্ম” নামৰ উপন্যাস ৷ “অসম-ভাৰত” সংঘাত তেখেতে লিখা এখন প্ৰৱন্ধ সংকলন৷ ২০২৩ চনত ব্ৰেইনষ্টৰ্ম পাব্লিকেশ্যন আৰু ঐক্যতান প্ৰকাশনে প্ৰকাশ কৰা  ভূ ৰাজনীতি আৰু উত্তৰ পূৱৰ বিদ্ৰোহী সমস্যাকলৈ ৰচিত তেখেতৰ উপন্যাস দ্য আৰাকান ইণ্টেলে পাঠকৰ মাজত বিশেষ জনপ্ৰিয়তা লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হৈছিল৷ উল্লেখ্য যে “আৰাকন ইন্টেল” হ’ল ভূ-ৰাজনীতিক লৈ লিখা অসমৰ প্ৰথমখন গ্ৰন্থ৷ তেখেতৰ দুখন অপ্ৰকাশিত গ্ৰন্থ হ’ল “চি-ইন-চি” আৰু “চেইকজিন ছাইৱাম”৷ চেইকজিন চাইৱাম সম্পৰ্কে বুলন কুমাৰ শইকীয়াই চছিয়েল মিডিয়াত এইদৰে কৈছিল&lt;blockquote&gt;আৰাকান ইণ্টেলৰ পৰৱৰ্তী উপন্যাস হ’ল ছেইকজিন ছাইৱাম ৷ ক’ব পাৰি ত্ৰিলজীৰ দ্বিতীয়খন উপন্যাস । আৰাকান ইণ্টেলত আমি উল্লেখ কৰিছিলো কিদৰে ভূ-ৰাজনীতিক এৰাই চলি দক্ষিণ পূৱ এচিয়াৰ অশান্তময় প্ৰেক্ষাপটত উত্তৰ পূৱ ভাৰতৰ বিদ্ৰোহী সমস্যাক সমাধান কৰাটো সম্ভৱপৰ নহয়। সেই বৃহৎ পৃষ্ঠভূমিৰে অন্যতম অধ্যায় স্বৰূপ আলফাৰ সংগ্ৰামখনৰ এছোৱা অংকিত কৰিবলৈ আমি ছেইকজিন ছাইৱামৰ জুমুঠিটো গঢ়ি তুলিছোঁ ৷ লেখক হিচাপে  আমি বিশ্বাস কৰোঁ শান্তিৰ সপক্ষে সবল আৰু অৰ্থৱহ জনমত  গঢ়ি তুলিবলৈকে এনে ধৰণৰ প্ৰয়াসে সামান্যতম হ’লেও সহায় আগবঢ়াব ৷- বুলন কুমাৰ শইকীয়া 

It's not about winning or loosing ; It's about realizing who- and why we are. - Wald Wassermann

প্ৰস্তাৱনা খণ্ড:

ছেইকজিন ছাইৱাম... বাৰ্মীজ ভাষাত ছেইকজিন ছাইৱামৰ অৰ্থ হৈছে মৃত্যু উপত্যকা ৷ বিপদসংকুল পথ, সেৰেঙা জনবসতি, খৰস্ৰোতা নদী, হঠাতে নামি অহা প্ৰতিকূল পৰিৱেশ, কষ্টসাধ্য জীৱন নিৰ্বাহ, অলংঘনীয় পাহাৰ আৰু যে ক’ত কি ? 

এই মৃত্যু উপত্যকাৰো আছে এক সুদীৰ্ঘ ইতিহাস। এদিন নেতাজী সুভাষ বসুৰ আই.এন.এ বাহিনীয়ে এই মৃত্যু উপত্যকাৰে সিন্ধুইন নদী পাৰ হৈ স্পৰ্শ কৰিছিল ভাৰত ভূমি ৷ কিযে এক অদম্য শক্তিৰ বিস্ফোৰিত কাহিনী সেয়া ৷ হয়তো দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধৰ ধামখুমীয়াত সেয়া নঘটা হ’লে ভাৰতৰ ইতিহাসেই সলনি কৰি দিলেহেঁতেন আই.এন.এই ৷ সাম্ৰাজ্যবাদী বৃটিছ শাসকৰ মিত্ৰজোঁটৰ গুলা-বাৰুদত সিন্ধুইনৰ পাৰতে ঢলি পৰিছিল বহুজন ! এয়া আছিল নেতাজীৰ বাহিনীয়ে সিন্ধুইন পাৰ হৈ ইম্ফলেদি ভাৰতলৈ অহাৰ বীৰোচিত কাহিনী ! আৰু সিফালে ?

 উজনি অসমৰ লিডুত মিত্ৰবাহিনীয়ে তেতিয়া গঢ়ি তুলিছে এয়াৰ ফিল্ড ৷ লিডুৰ মৌলাং বৌদ্ধবিহাৰলৈ যোৱাৰ পথত আজিও পোৱা যায় সেই পৰিত্যক্ত এয়াৰ ফিল্ডখন ৷ এই ফিল্ডৰ পৰাই দৈনিক একাধিক বিমান উৰা মাৰিছিল চীনত জাপানী সৈন্যক প্ৰতিৰোধ কৰা মিত্ৰবাহিনীৰ ৰছদ-পাতি, গুলী- বাৰুদ যোগানৰ বাবে ৷ প্ৰতিকূল পৰিস্থিতি, জাপানী সৈন্যৰ আক্ৰমণ, বিপদসংকুল পথৰ বাবে তেনে কেইবাখনো বিমান ভূপতিত হৈছিল এই ছেইকজিন ছাইৱামতে ৷ কথিত আছে ৰহস্যময় লেক অৱ ন’ৰিটাৰ্ণৰ বোকাময় পাৰ, কাচিনৰ ঘনঘোৰ অৰণ্য আৰু পৰ্বত কন্দৰত এতিয়াও এনে বহু বিমানৰ ভগ্নাৱশেষ দেখিবলৈ পোৱা যায় ৷

 আৰু ষ্টীলৱেল ?

আমেৰিকান সেনাৰ জেনেৰেল জোচেফ ষ্টীলৱেল ! তেঁৱো দেখিছিল দুৰ্বাৰ এক সপোন। কেৱল সপোন দেখাই নহয় তাক বাস্তৱতো ৰূপান্তৰ কৰিছিল। আজিও সেই সপোনটোৰ ৰেশ বিয়পি আছে লিডুৰ পৰা চীনৰ কুনমিঙলৈ। সেয়াই ঐতিহাসিক ষ্টীলৱেল ৰোড ৷ লিডুৰ পৰা আৰম্ভ হোৱা পথটোৱে অৰুণাচলত জয়ৰামপুৰ, নামপং আদিক স্পৰ্শ কৰি প্ৰৱেশ কৰিছে পাংছাও গিৰিপথ হৈ তাহানিৰ বাৰ্মা আৰু এতিয়াৰ ম্যানমাৰৰ কাচিন ষ্টেটৰ মচ্ছিন্যা, ভামো আদি চহৰক। কিমানে প্ৰাণাহুতি দিছিল এই পথ নিৰ্মাণৰ সময়ছোৱাত ? মিত্ৰবাহিনীৰ ক’তজন জোৱান, ক’ত শ্ৰমিক কৰ্মচাৰীয়ে প্ৰতিকূল পৰিৱেশ, হিংস্ৰ জন্তু, অচিনাকি ৰোগৰ সন্মুখীন হৈ উপযুক্ত চিকিৎসা নোপোৱাকৈয়ে মৰিবলগীয়া হৈছিল পথ নিৰ্মাণ সম্পূৰ্ণ হৈ উঠে মানে ৷ সেয়ে এই পথটোৰ নামেই হৈছিলগৈ মেন ইন এ মাইল হিচাপে ৷ প্ৰতি মাইলৰ মূৰত একোজনৰ দেহাৱসান ৷ আৰু নামপং ? নামপঙৰ নাম দিয়া হৈছিল গেট অৱ হেল্‌ ৷ নৰকৰ দ্বাৰ ৷

কেৱল মৃত্যুৰ ইতিহাসে পৰিপূৰ্ণ এটা উপত্যকা ৷ ১৯৫০ চনত বৰ ভুঁইকপ আহিছিল ৷ বিধ্বস্ত হৈছিল লিডুৰ এয়াৰফিল্ড। ঠায়ে ঠায়ে ভাঙি পৰিছিল লিডু-কুনমিঙৰ পথ। স্বাধীনোত্তৰ ভাৰত ৷ সকলো মত্ত বৃটিছ ঔপনিৱেশিক শক্তিৰ পৰা লাভ কৰা স্বাধীনতাকলৈ ৷ অমলিন বিপ্লৱী নায়ক বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাৰ দৰে অল্পসংখ্যকে কৈছিল : য়ে আজাদী ঝুঠে হ্যেই ৷ ... কিন্তু কোনে কাণ দিয়ে তেনে আৱাজলৈ ?

কিন্তু লাহে লাহে বুজি উঠিছিল দেশে ৷ স্বাধীনতা নহয় এয়া কেৱল স্বাধীনতাৰ নামত ক্ষমতা হস্তান্তৰহে ৷ নাগাসকলে আৰম্ভণিৰে পৰা বুজিছিল। তেওঁলোক আছিলেই স্বাধীনচিতীয়া ৷ বশ্যতা স্বীকাৰ নকৰা এটা জাতি ৷ দুৰ্ভিক্ষৰ কৱলত পৰি এদিন মিজোৰামেও লৈছিল বিদ্ৰোহৰ পথ ৷ ভাৰতীয় গণতন্ত্ৰৰ কালিমা মিজোৰামে এতিয়াও বহন কৰি আছে। স্বাধীন দেশে নিজৰ নাগৰিকৰ ওপৰত আকাশমাৰ্গৰ পৰা বোমা বৰ্ষণ কৰাৰ ঘটনা সমগ্ৰ বিশ্বতে বিৰল ৷ কিন্তু সেয়াই হৈছিল তাহানিৰ লুচাই পাহাৰত। আৰু অসম ? অসমেই হয়তো বিদ্ৰোহৰ ক্ৰমণিকাত অন্তৰ্ভুক্ত হোৱা উত্তৰ-পূৱৰ আটাইতকৈ নৱতম ৰাজ্য। 

ভাৰতৰ স্বাধীনতাৰ পাছৰ পৰৱৰ্তী তিনিটা দশকলৈ প্ৰায় অনুচ্চাৰিত হৈ আছিল ছেইকজিন ছাইৱামৰ নাম ৷ পাটকাই পৰ্বতমালাৰ ইপাৰে কি চলিছে সিপাৰে কি চলিছে তাৰ যেন উমান ল’বলৈ নাছিল কোনো সুযোগ বা পৰিৱেশ ৷ কিন্তু লাহে লাহে কথাবোৰ যেন উচ্চাৰিত হ’বলৈ ধৰিলে ৷

: বোলো ল’ৰাবোৰ ঘৰবাৰী এৰি আঁতৰি ফুৰিবলৈ ধৰিছে ? কথাবোৰ কি উমান পাইছ’নে ?

শিৱসাগৰৰ ভিতৰুৱা গাঁৱ এখনত জুহালত বহি প্ৰায় নীৰৱে কথা পাতিছিল সদা মাষ্টৰ আৰু বাসুদেৱ গোঁহাই-এ ! বাসুদেৱ কমিউনিষ্ট মানুহ ৷ অসম আন্দোলনটো তেতিয়া ভৰপক। বাসুদেৱ গোহাঁইক কমিউনিষ্ট হোৱাৰ অপৰাধত আন্দোলনকাৰী নেতাই চুলি খবলাখবলকৈ কাটি তিনি-আলিত আঠুকঢ়াই থৈছিল ৷ ডাঠ খাকী ৰঙৰ কাৰ্টনৰ হাৰ্ডবৰ্ড এডোখৰত লিখি দিয়া হৈছিল : মই জাতিদ্ৰোহী ৷ ... সেইখনকে সকলোৰে চকুত পৰাকৈ বুকুত উলোমাই থৈছিল বাসুদেৱৰ ৷ সদা মাষ্টৰে দেখা পাই বাৰুকৈয়ে এজাউৰি দিলে আন্দোলনকাৰী ল’ৰাহঁতক ৷ অঞ্চলটোত সদামাষ্টৰক সকলোৱে সমীহ কৰি চলে। মাষ্টৰৰ কথাত বাসুদেৱ ৰক্ষা পৰিল ৷

চুবুৰীয়া মানুহ বাসুদেৱ। মাষ্টৰে জানে সি জাতিদ্ৰোহী হ’ব নোৱাৰে ৷ জাতিটোক বেছি ভাল নাপালেও অন্ততঃ আন্দোলনৰ লীডাৰকেইটাতকৈ কম ভাল নাপায়। সদা মাষ্টৰে বাসুদেৱকো ক’লে : এই অধমমখাৰ হঠাত উথলি পৰা জাতিপ্ৰেমৰ লগত পাট্টা নাপাবি অ’ বাসুদেৱ ৷ জীয়াই থাক ৷ সমাজ পৰিবৰ্তন হ’বলৈ হ’লে চিন্তা আৰু মনৰো উমৈহতীয়া পৰিবৰ্তন হ’ব লাগিব। সৌ লাকুৱাৰ মানুহটো আহি আজি নাজিৰাত নিজকে লোকেল বুলি ক’ব নোৱাৰাৰ পৰিস্থিতি সৃষ্টি হ’ল ৷ ক’ত এইমখাৰ মাজত তোৰ সমাজবাদী চিন্তাই বিপ্লৱ সাধন কৰিব হে ?

বাসুদেৱ গোহাঁইয়ে লাহে লাহে ওলোৱা সোমোৱা বন্ধ কৰিলে। কেতিয়াবা সন্ধিয়াৰ সময়ত সদা মাষ্টৰৰ ঘৰৰ জুহালখন। ... শুনিছে ৷ সিও শুনিছে ল’ৰাটোৰ নিৰূদিষ্ট হোৱাৰ কথাবোৰ ৷

: আন্দোলনটোত বাঢ়ি অহা নৈৰাজ্যৰ সুযোগ লৈ চৰকাৰী বাহিনীয়ে দমন চলাইছে ৷ তাতে বহুতেই খঙাল হৈ পৰিছে ৷ এফালে নিৰ্যাতন আৰু আনফালে আন্দোলনৰ নেতাসকলৰ সুবিধাবাদী চৰিত্ৰ ৷ সেয়ে নিৰ্ভীকভাৱে ভবা ল’ৰাবোৰ একগোট হ’ব ৷ বিকল্প পথৰ চিন্তা কৰিব ৷ শুনিছো ময়ো ৷ সিহঁত বোলে আজিকালি পাটকাই পাহাৰ বগাই কাচিনলৈ গুচি যায় ৷ তাত ট্ৰেইনিং কৰিব ৷ কৰি আহি অসম স্বাধীন কৰিব ৷

: তেনেকুৱাওনো হ’ব পাৰে নে বাসুদেৱ ? চৰকাৰখনে নিৰস্ত্ৰ মানুহৰ ওপৰতেই জঘন্য অত্যাচাৰ চলাইছে ৷ সিহঁতে যদি হাতত অস্ত্ৰ-শস্ত্ৰ লৈ সন্মুখ সমৰত আহে তেন্তে চৰকাৰৰ অত্যাচাৰ এতিয়াতকৈ বেছি নিৰ্বিচাৰ হ’ব ?

বাসুদেৱে একো উত্তৰ দিয়া নাছিল ৷ খৰি এডাল জুহালত ভৰাই সি ফুঃ চুঙাটোৰে জুইকুৰা জ্বলাবলৈ চেষ্টা কৰিছিল ৷ উত্তৰ নিদিলেও বাসুদেৱ শংকিত হৈ উঠিছিল - বিপ্লৱত অস্ত্ৰ অৱধাৰিত কিন্তু তাতকৈও বেছি দৰকাৰ অভূতপূৰ্ব গণসমৰ্থন ৷ অসম আন্দোলনৰ উন্মাদনাই কঁপাই যোৱা এই সময়ত দীঘলীয়া এখন যুদ্ধলৈ সাজু হ’বনে অসমীয়া ? শক্তিশালী বিপক্ষক ফেপেৰি পাতি ধৰিবলৈ ?

পাৰিছিলনে নেতাজীয়ে ছেইকজিন ছাইৱামলৈ আই.এন.এক পঠিয়াই ? যিসময়ত বিষ্ণু ৰাভাই কৈছিল “য়ে আজাদী ঝুথে হ্যেই” সেইসময়ত আপামৰ জনতা কাৰ পক্ষত আছিল ? ভাবিছিল বাসুদেৱ গোহাঁইএ ৷ সেই জুহালৰ কথাবোৰো আজি যথেষ্ট পুৰণি হৈ গৈছে ৷

 সদা মাষ্টৰ এতিয়া অথৰ্ব ৷ বাসুদেৱ গোহাঁই ঢুকুওৱা দহ বছৰৰ ওপৰ হ’ল ৷

ইৰাৱতী, সিন্ধুইন, ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ বুকুৱেদি বহু পানী বাগৰিল ৷ যোৱা দশক কেইটাত সঘনে উচ্চাৰিত হ’বলৈ ধৰিল ছেইকজিন ছাইৱামৰ কথা ৷ কাচিন ইষ্টেট, লেক অৱ ন’ ৰিটাৰ্ণৰ ৰহস্যময়তাৰ এতিয়াও ওৰ পৰা নাই আৰু সম্ভৱতঃ নপৰিবও। স্বাধীনতাৰ সপোন খেদি ছেইকজিন ছাইৱামলৈ সেই তেতিয়াৰে পৰা এতিয়ালৈ গৈয়ে আছে বহুজন। কোনোবাজনে যদি মৃত্যু উপত্যকাতে জীৱন কালাতিপাত কৰিছে কোনোৱে হয়তো এতিয়াও অবিচল যোদ্ধা হিচাপেই ৰৈ গৈছে ৷ কোনোবাই লালসাৰ পম খেদি বিশ্বাসঘাতকৰ চোলা পিন্ধি যদি ছেইকজনমিন ছাইৱামৰ পৰা উভতি আহিছে তেন্তে আন কোনোবাই হয়তো অব্যাহতি লৈ ত্যাগ কৰিছে অৰণ্যৰ জীৱন। তাৰমাজতে ছেইকজিন ছাইৱামে বুকুত সামৰি থৈছে বহুবোৰ অলিখিত কাহিনী ৷ অলপ অশ্ৰু অলপ হাঁহি অলপ বেদনাৰ কাহিনী ৷

কিন্তু এয়াযে আমাৰ বাবে সম্পূৰ্ণ আচহুৱা এখন পৃথিৱী ৷ হাঁহি, চকুলো আৰু বেদনাৰ মাজতে ইয়াত আছে জীয়াই থকাৰ তীব্ৰ সংগ্ৰাম ৷ কেতিয়াবা যদি সেই সংগ্ৰাম শত্ৰুৰ চোকা দৃষ্টিক ফাঁকি মৰাৰ আন কেতিয়াবা হৈ পৰে ভোকৰ বিৰুদ্ধে যুঁজাৰ ৷ বুদ্ধ, ৰুদ্ৰজিত, অভয় শ্যাম, বায়ন ছাৰ, পূৰ্ণ, নৰোত্তমহঁতো গৈছিল ছেইকজিন ছাইৱামলৈ ৷ কিন্তু কি পাইছিল সিহঁতে মৃত্যু উপত্যকাত ?

চকুৰ সন্মুখতে সিহঁতৰ বোজা হ’বলৈ নিবিচৰা বায়ন ছাৰৰ আত্মহত্যা ?

সতীৰ্থ উদ্দীপনৰ বিশ্বাসঘাতকতা ?

শিবিৰ এৰি পলোৱা অভয়ৰ নিঃসংগ মৃত্যু ?

বাৰ্মীজ সেনাৰ প্ৰচণ্ড আক্ৰমণ ? মূৰৰ ওপৰত এখন চালি নথকাকৈ শীতাৰ্ত নিশা কটোৱাৰ যন্ত্ৰণা ? অটব্য অৰণ্য, পৰ্বতত বাট হেৰুৱাৰ অভিজ্ঞতা ?&lt;/blockquote&gt;

== থলুৱা উদ্যোগী ==
সম্পূৰ্ণ প্ৰাকৃতিক থলুৱা সামগ্ৰী যেনে মেম লাহী, খামতি লাহী, মাণিকীমাধুৰী, কুণকুণী জহা চাউল, উখোৱা চাউল, জহা চাউল, খাটি মিঠাতেল, লোকেল হালধি, লোকেল ধনীয়া, গৰম মছলা, বাঁহ গাজ,  সান্দহ, আচাৰ আদিৰে “স্বাদ অসম” নামৰ এক থলুৱা উদ্যোগৰ আৰম্ভ কৰিছিল বুলন কুমাৰ শইকীয়াই৷ 

== মৃত্যু ==
দীৰ্ঘদিন ধৰি যকৃতৰ জটিল ৰোগত আক্ৰান্ত হৈ থকা বুলন কুমাৰ শইকীয়াই ২০২৪চনৰ ২৮ নবেম্বৰৰ দিনা পুৱা ৩ বজাত মাত্ৰ  ৪৮ বছৰ বয়সতে ইহঃসংসাৰৰ পৰা বিদায় মাগে৷&lt;ref&gt;https://www.asomiyapratidin.in/homepage/journalist-bulan-kumar-saikia-no-more-7620884&lt;/ref&gt; 

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{Reflist}}
[[শ্ৰেণী:অসমৰ সাংবাদিক]]</text>
      <sha1>0zogyv7tp1iz6mqnfqxbav13v2zkou3</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519435</id>
      <parentid>519433</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T08:14:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Samadrita Goswami</username>
        <id>24401</id>
      </contributor>
      <comment>শ্ৰেণী Added</comment>
      <origin>519435</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="29773" sha1="tigomnc9ykflioui7kotpcjb52gez9v" xml:space="preserve">{{references}}
{{wikify}}
[[চিত্ৰ:Bulan Kumar Saikia.jpg|alt=জন্ম: ১ জানুৱাৰী, ১৯৭৬  মৃত্যু: ২৮ নবেম্বৰ, ২০২৪|thumb|বুলন কুমাৰ শইকীয়া]]{{Infobox person|name=বুলন কুমাৰ শইকীয়া|image=|birth_name=|birth_date=১ জানুৱাৰী, ১৯৭৬|death_date=২৮ নৱেম্বৰ, ২০২৪|death_place=নাহৰকটীয়া|nationality=ভাৰতীয়|occupation=সাংবাদিক|notable works=আৰাকান ইন্টেল (ভূ-ৰাজনীতি পটভূমিত অসমৰ প্ৰথমখন উপন্যাস)|spouse=নৱনীতা কোঁৱৰ শইকীয়া|children=ভৈৰৱী শইকীয়া|awards=বুদ্ধেশ্বৰ গগৈ সোঁৱৰণী সাংবাদিকতা বঁটা ২০২৪ (সন্মিলিত সাংবাদিক মঞ্চ, দুলীয়াজান)}}
'''বুলন কুমাৰ শইকীয়া''' (ইংৰাজী: Bulan Kumar Saikia; ১৯৭৬-২০২৪) অসমৰ এগৰাকী সাংবাদিক, ৰাজনৈতিক সমালোচক, নিৱন্ধকাৰ, কবি, ঔপন্যাসিক আৰু থলুৱা উদ্যোগী৷ অসমত “নাগৰিক সাংবাদিকতা”ক জনপ্ৰিয় কৰাৰ আঁৰৰ ব্যক্তিজন হ’ল বুলন কুমাৰ শইকীয়া৷ ভূ -ৰাজনীতি আৰু উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ বিদ্ৰোহী সমস্যাক লৈ ৰচিত তেখেতৰ উপন্যাস দ্য আৰাকান ইন্টেল অসমৰ প্ৰথমখন ভূ-ৰাজনীতি বিষয়ক উপন্যাস৷ অসমৰ এজন ৰাজনৈতিক চেটায়াৰিষ্ট (Political Satirist) হিচাপে প্ৰসিদ্ধ ব্যক্তি৷&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;https://www.etvbharat.com/as/!state/senior-journalist-bulon-kumar-saikia-passes-away-assam-news-ass24112801835&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;https://assam.news18.com/photogallery/assam/enior-journalist-bulan-kumar-saikia-passes-away-kd-425969.html&lt;/ref&gt;

== শিক্ষা আৰু কৰ্মজীৱন ==
এক্সপৰ্ট মেনেজমেণ্টৰ ডিপ্লমা অৰ্জন কৰা বুলন কুমাৰ শইকীয়াই ২০০২ চনৰ পৰা আৰম্ভ কৰে মফছলীয় সাংবাদিকতা ৷ পোনতে তেওঁ আমাৰ অসম, নতুন দিন কাকতত সাংবাদিকতা আগবঢ়াইছিল যদিও পৰৱৰ্তী পৰ্যায়ত নিজা প্ৰচেষ্টাত “পষেকীয়া সোমবাৰ” নামৰ এখন কাকত প্ৰকাশৰ উদ্যোগ গ্ৰহণ কৰে ৷ ইয়াৰ পাছতেই তেওঁ সংযুক্ত হয় অধুনালুপ্ত NETVৰ সৈতে ৷ পৰৱৰ্তী সময়ত তেওঁ অসমীয়া প্ৰতিদিন, DY365 ত দীঘলীয়া সময় সাংবাদিক হিচাপে সেৱা আগবঢ়ায়৷ ২০০৮ চনত অসমৰ ব্যক্তিগত খণ্ডৰ এটি টেলিভিশ্বন চেনেলত যোগদান কৰি নাহৰকটীয়াৰ পৰা বৈদ্যুতিন মাধ্যমৰ প্ৰথমগৰাকী সাংবাদিক ৰূপে সেৱা আগবঢ়াইছিল । মাজতে তেওঁ নিয়মীয়া বাৰ্তাৰ সৈতেও জড়িত আছিল যদিও প্ৰতিষ্ঠানবিৰোধী লেখা মেলাৰ বাবে তেওঁ কাকতখনৰ পৰা অব্যাহতি ল’ব লগীয়া হয়৷  সাহসী আৰু নিৰপেক্ষ বাতৰি পৰিৱেশনেৰে সমাজ জীৱনক সমৃদ্ধ কৰিছিল শইকীয়াই ৷ ৰাজ্যখনৰ প্ৰতিটো প্ৰান্তৰ খবৰ নিজৰ নখ দৰ্পনত থকা বুলন কুমাৰ শইকীয়াৰ প্ৰতিটো লিখনি চৰকাৰী ব্যৱস্থাৰ বিৰুদ্ধে এক চোকা অস্ত্ৰ আছিল । ফলত বিভিন্ন সময়ত চৰকাৰৰ ৰোষতো পৰিছিল সাংবাদিকগৰাকী ।&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; ২০১৫ চনত শইকীয়াই ক্লিয়েৰ লেন্স মিডিয়াৰ প্ৰতিষ্ঠাৰে  “খবৰ চাৰিদিশ” নামৰ পষেকীয়া বাতৰি কাকতৰ প্ৰচলন কৰি নাগৰিক সাংবাদিকতাক অসমত জনপ্ৰিয় কৰি তোলে আৰু পৰৱৰ্তী সময়ত ২০২২ চনত “গ্ৰাউণ্ড নিউজ অসম” নামৰ এটা পৰ্টেলৰ প্ৰতিষ্ঠাপনাৰে মুক্ত বা স্বতন্ত্ৰ সাংবাদিকতাক শক্তিশালী কৰি তোলে৷ নাগৰিক সংবাদৰ লগতে শান্তি (peace) সংবাদৰ পোষকতা কৰা জেষ্ঠ সাংবাদিক শইকীয়াই নতুন দায়বদ্ধ সাংবাদিক গঢ় দিয়াৰ উদ্দেশ্যেৰে বিভিন্ন সময়ত ক্লিয়েৰ লেন্স মিডিয়াৰ উদ্যোগত অনুষ্ঠিত কৰিছিল  সাংবাদিকতা, ব্যৱহাৰিক  সাংবাদিকতা আৰু পৰিৱেশ সাংবাদিকতাৰ কৰ্মশালা৷

== সাহিত্যিক অৱদান ==
বুলন কুমাৰ শইকীয়া এজন খাদ্যৰসিক লেখক৷ সঞ্জীৱন প্ৰকাশনে প্ৰকাশ কৰা তেখেতৰ গ্ৰন্থ “আমাৰ জুতি-বুধি” য়ে পাঠকৰ মাজত বিশেষ জনপ্ৰিয়তা লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হৈছিল৷   &quot;ভালপোৱাৰ কবিতা গুচ্ছ&quot;,  “মোৰ আইৰ নাম মিলিকি বৰুৱা” তেওঁৰ দুখন কবিতা সংকলন৷ তেখেত বৌদ্ধধৰ্মীয় সংস্কৃতিৰ অনুশীলনকাৰী আছিল৷ বৌদ্ধধৰ্মমূলক “মহাজীৱনৰ সন্ধানত” তেখেতৰ এখন অনুবাদ গ্ৰন্থ ৷ তদুপৰি তেখেতৰ বৌদ্ধধৰ্মীয় চিন্তাৰ এক ফচল হ’ল “এজন ভিক্ষুৰ জন্ম” নামৰ উপন্যাস ৷ “অসম-ভাৰত” সংঘাত তেখেতে লিখা এখন প্ৰৱন্ধ সংকলন৷ ২০২৩ চনত ব্ৰেইনষ্টৰ্ম পাব্লিকেশ্যন আৰু ঐক্যতান প্ৰকাশনে প্ৰকাশ কৰা  ভূ ৰাজনীতি আৰু উত্তৰ পূৱৰ বিদ্ৰোহী সমস্যাকলৈ ৰচিত তেখেতৰ উপন্যাস দ্য আৰাকান ইণ্টেলে পাঠকৰ মাজত বিশেষ জনপ্ৰিয়তা লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হৈছিল৷ উল্লেখ্য যে “আৰাকন ইন্টেল” হ’ল ভূ-ৰাজনীতিক লৈ লিখা অসমৰ প্ৰথমখন গ্ৰন্থ৷ তেখেতৰ দুখন অপ্ৰকাশিত গ্ৰন্থ হ’ল “চি-ইন-চি” আৰু “চেইকজিন ছাইৱাম”৷ চেইকজিন চাইৱাম সম্পৰ্কে বুলন কুমাৰ শইকীয়াই চছিয়েল মিডিয়াত এইদৰে কৈছিল&lt;blockquote&gt;আৰাকান ইণ্টেলৰ পৰৱৰ্তী উপন্যাস হ’ল ছেইকজিন ছাইৱাম ৷ ক’ব পাৰি ত্ৰিলজীৰ দ্বিতীয়খন উপন্যাস । আৰাকান ইণ্টেলত আমি উল্লেখ কৰিছিলো কিদৰে ভূ-ৰাজনীতিক এৰাই চলি দক্ষিণ পূৱ এচিয়াৰ অশান্তময় প্ৰেক্ষাপটত উত্তৰ পূৱ ভাৰতৰ বিদ্ৰোহী সমস্যাক সমাধান কৰাটো সম্ভৱপৰ নহয়। সেই বৃহৎ পৃষ্ঠভূমিৰে অন্যতম অধ্যায় স্বৰূপ আলফাৰ সংগ্ৰামখনৰ এছোৱা অংকিত কৰিবলৈ আমি ছেইকজিন ছাইৱামৰ জুমুঠিটো গঢ়ি তুলিছোঁ ৷ লেখক হিচাপে  আমি বিশ্বাস কৰোঁ শান্তিৰ সপক্ষে সবল আৰু অৰ্থৱহ জনমত  গঢ়ি তুলিবলৈকে এনে ধৰণৰ প্ৰয়াসে সামান্যতম হ’লেও সহায় আগবঢ়াব ৷- বুলন কুমাৰ শইকীয়া 

It's not about winning or loosing ; It's about realizing who- and why we are. - Wald Wassermann

প্ৰস্তাৱনা খণ্ড:

ছেইকজিন ছাইৱাম... বাৰ্মীজ ভাষাত ছেইকজিন ছাইৱামৰ অৰ্থ হৈছে মৃত্যু উপত্যকা ৷ বিপদসংকুল পথ, সেৰেঙা জনবসতি, খৰস্ৰোতা নদী, হঠাতে নামি অহা প্ৰতিকূল পৰিৱেশ, কষ্টসাধ্য জীৱন নিৰ্বাহ, অলংঘনীয় পাহাৰ আৰু যে ক’ত কি ? 

এই মৃত্যু উপত্যকাৰো আছে এক সুদীৰ্ঘ ইতিহাস। এদিন নেতাজী সুভাষ বসুৰ আই.এন.এ বাহিনীয়ে এই মৃত্যু উপত্যকাৰে সিন্ধুইন নদী পাৰ হৈ স্পৰ্শ কৰিছিল ভাৰত ভূমি ৷ কিযে এক অদম্য শক্তিৰ বিস্ফোৰিত কাহিনী সেয়া ৷ হয়তো দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধৰ ধামখুমীয়াত সেয়া নঘটা হ’লে ভাৰতৰ ইতিহাসেই সলনি কৰি দিলেহেঁতেন আই.এন.এই ৷ সাম্ৰাজ্যবাদী বৃটিছ শাসকৰ মিত্ৰজোঁটৰ গুলা-বাৰুদত সিন্ধুইনৰ পাৰতে ঢলি পৰিছিল বহুজন ! এয়া আছিল নেতাজীৰ বাহিনীয়ে সিন্ধুইন পাৰ হৈ ইম্ফলেদি ভাৰতলৈ অহাৰ বীৰোচিত কাহিনী ! আৰু সিফালে ?

 উজনি অসমৰ লিডুত মিত্ৰবাহিনীয়ে তেতিয়া গঢ়ি তুলিছে এয়াৰ ফিল্ড ৷ লিডুৰ মৌলাং বৌদ্ধবিহাৰলৈ যোৱাৰ পথত আজিও পোৱা যায় সেই পৰিত্যক্ত এয়াৰ ফিল্ডখন ৷ এই ফিল্ডৰ পৰাই দৈনিক একাধিক বিমান উৰা মাৰিছিল চীনত জাপানী সৈন্যক প্ৰতিৰোধ কৰা মিত্ৰবাহিনীৰ ৰছদ-পাতি, গুলী- বাৰুদ যোগানৰ বাবে ৷ প্ৰতিকূল পৰিস্থিতি, জাপানী সৈন্যৰ আক্ৰমণ, বিপদসংকুল পথৰ বাবে তেনে কেইবাখনো বিমান ভূপতিত হৈছিল এই ছেইকজিন ছাইৱামতে ৷ কথিত আছে ৰহস্যময় লেক অৱ ন’ৰিটাৰ্ণৰ বোকাময় পাৰ, কাচিনৰ ঘনঘোৰ অৰণ্য আৰু পৰ্বত কন্দৰত এতিয়াও এনে বহু বিমানৰ ভগ্নাৱশেষ দেখিবলৈ পোৱা যায় ৷

 আৰু ষ্টীলৱেল ?

আমেৰিকান সেনাৰ জেনেৰেল জোচেফ ষ্টীলৱেল ! তেঁৱো দেখিছিল দুৰ্বাৰ এক সপোন। কেৱল সপোন দেখাই নহয় তাক বাস্তৱতো ৰূপান্তৰ কৰিছিল। আজিও সেই সপোনটোৰ ৰেশ বিয়পি আছে লিডুৰ পৰা চীনৰ কুনমিঙলৈ। সেয়াই ঐতিহাসিক ষ্টীলৱেল ৰোড ৷ লিডুৰ পৰা আৰম্ভ হোৱা পথটোৱে অৰুণাচলত জয়ৰামপুৰ, নামপং আদিক স্পৰ্শ কৰি প্ৰৱেশ কৰিছে পাংছাও গিৰিপথ হৈ তাহানিৰ বাৰ্মা আৰু এতিয়াৰ ম্যানমাৰৰ কাচিন ষ্টেটৰ মচ্ছিন্যা, ভামো আদি চহৰক। কিমানে প্ৰাণাহুতি দিছিল এই পথ নিৰ্মাণৰ সময়ছোৱাত ? মিত্ৰবাহিনীৰ ক’তজন জোৱান, ক’ত শ্ৰমিক কৰ্মচাৰীয়ে প্ৰতিকূল পৰিৱেশ, হিংস্ৰ জন্তু, অচিনাকি ৰোগৰ সন্মুখীন হৈ উপযুক্ত চিকিৎসা নোপোৱাকৈয়ে মৰিবলগীয়া হৈছিল পথ নিৰ্মাণ সম্পূৰ্ণ হৈ উঠে মানে ৷ সেয়ে এই পথটোৰ নামেই হৈছিলগৈ মেন ইন এ মাইল হিচাপে ৷ প্ৰতি মাইলৰ মূৰত একোজনৰ দেহাৱসান ৷ আৰু নামপং ? নামপঙৰ নাম দিয়া হৈছিল গেট অৱ হেল্‌ ৷ নৰকৰ দ্বাৰ ৷

কেৱল মৃত্যুৰ ইতিহাসে পৰিপূৰ্ণ এটা উপত্যকা ৷ ১৯৫০ চনত বৰ ভুঁইকপ আহিছিল ৷ বিধ্বস্ত হৈছিল লিডুৰ এয়াৰফিল্ড। ঠায়ে ঠায়ে ভাঙি পৰিছিল লিডু-কুনমিঙৰ পথ। স্বাধীনোত্তৰ ভাৰত ৷ সকলো মত্ত বৃটিছ ঔপনিৱেশিক শক্তিৰ পৰা লাভ কৰা স্বাধীনতাকলৈ ৷ অমলিন বিপ্লৱী নায়ক বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাৰ দৰে অল্পসংখ্যকে কৈছিল : য়ে আজাদী ঝুঠে হ্যেই ৷ ... কিন্তু কোনে কাণ দিয়ে তেনে আৱাজলৈ ?

কিন্তু লাহে লাহে বুজি উঠিছিল দেশে ৷ স্বাধীনতা নহয় এয়া কেৱল স্বাধীনতাৰ নামত ক্ষমতা হস্তান্তৰহে ৷ নাগাসকলে আৰম্ভণিৰে পৰা বুজিছিল। তেওঁলোক আছিলেই স্বাধীনচিতীয়া ৷ বশ্যতা স্বীকাৰ নকৰা এটা জাতি ৷ দুৰ্ভিক্ষৰ কৱলত পৰি এদিন মিজোৰামেও লৈছিল বিদ্ৰোহৰ পথ ৷ ভাৰতীয় গণতন্ত্ৰৰ কালিমা মিজোৰামে এতিয়াও বহন কৰি আছে। স্বাধীন দেশে নিজৰ নাগৰিকৰ ওপৰত আকাশমাৰ্গৰ পৰা বোমা বৰ্ষণ কৰাৰ ঘটনা সমগ্ৰ বিশ্বতে বিৰল ৷ কিন্তু সেয়াই হৈছিল তাহানিৰ লুচাই পাহাৰত। আৰু অসম ? অসমেই হয়তো বিদ্ৰোহৰ ক্ৰমণিকাত অন্তৰ্ভুক্ত হোৱা উত্তৰ-পূৱৰ আটাইতকৈ নৱতম ৰাজ্য। 

ভাৰতৰ স্বাধীনতাৰ পাছৰ পৰৱৰ্তী তিনিটা দশকলৈ প্ৰায় অনুচ্চাৰিত হৈ আছিল ছেইকজিন ছাইৱামৰ নাম ৷ পাটকাই পৰ্বতমালাৰ ইপাৰে কি চলিছে সিপাৰে কি চলিছে তাৰ যেন উমান ল’বলৈ নাছিল কোনো সুযোগ বা পৰিৱেশ ৷ কিন্তু লাহে লাহে কথাবোৰ যেন উচ্চাৰিত হ’বলৈ ধৰিলে ৷

: বোলো ল’ৰাবোৰ ঘৰবাৰী এৰি আঁতৰি ফুৰিবলৈ ধৰিছে ? কথাবোৰ কি উমান পাইছ’নে ?

শিৱসাগৰৰ ভিতৰুৱা গাঁৱ এখনত জুহালত বহি প্ৰায় নীৰৱে কথা পাতিছিল সদা মাষ্টৰ আৰু বাসুদেৱ গোঁহাই-এ ! বাসুদেৱ কমিউনিষ্ট মানুহ ৷ অসম আন্দোলনটো তেতিয়া ভৰপক। বাসুদেৱ গোহাঁইক কমিউনিষ্ট হোৱাৰ অপৰাধত আন্দোলনকাৰী নেতাই চুলি খবলাখবলকৈ কাটি তিনি-আলিত আঠুকঢ়াই থৈছিল ৷ ডাঠ খাকী ৰঙৰ কাৰ্টনৰ হাৰ্ডবৰ্ড এডোখৰত লিখি দিয়া হৈছিল : মই জাতিদ্ৰোহী ৷ ... সেইখনকে সকলোৰে চকুত পৰাকৈ বুকুত উলোমাই থৈছিল বাসুদেৱৰ ৷ সদা মাষ্টৰে দেখা পাই বাৰুকৈয়ে এজাউৰি দিলে আন্দোলনকাৰী ল’ৰাহঁতক ৷ অঞ্চলটোত সদামাষ্টৰক সকলোৱে সমীহ কৰি চলে। মাষ্টৰৰ কথাত বাসুদেৱ ৰক্ষা পৰিল ৷

চুবুৰীয়া মানুহ বাসুদেৱ। মাষ্টৰে জানে সি জাতিদ্ৰোহী হ’ব নোৱাৰে ৷ জাতিটোক বেছি ভাল নাপালেও অন্ততঃ আন্দোলনৰ লীডাৰকেইটাতকৈ কম ভাল নাপায়। সদা মাষ্টৰে বাসুদেৱকো ক’লে : এই অধমমখাৰ হঠাত উথলি পৰা জাতিপ্ৰেমৰ লগত পাট্টা নাপাবি অ’ বাসুদেৱ ৷ জীয়াই থাক ৷ সমাজ পৰিবৰ্তন হ’বলৈ হ’লে চিন্তা আৰু মনৰো উমৈহতীয়া পৰিবৰ্তন হ’ব লাগিব। সৌ লাকুৱাৰ মানুহটো আহি আজি নাজিৰাত নিজকে লোকেল বুলি ক’ব নোৱাৰাৰ পৰিস্থিতি সৃষ্টি হ’ল ৷ ক’ত এইমখাৰ মাজত তোৰ সমাজবাদী চিন্তাই বিপ্লৱ সাধন কৰিব হে ?

বাসুদেৱ গোহাঁইয়ে লাহে লাহে ওলোৱা সোমোৱা বন্ধ কৰিলে। কেতিয়াবা সন্ধিয়াৰ সময়ত সদা মাষ্টৰৰ ঘৰৰ জুহালখন। ... শুনিছে ৷ সিও শুনিছে ল’ৰাটোৰ নিৰূদিষ্ট হোৱাৰ কথাবোৰ ৷

: আন্দোলনটোত বাঢ়ি অহা নৈৰাজ্যৰ সুযোগ লৈ চৰকাৰী বাহিনীয়ে দমন চলাইছে ৷ তাতে বহুতেই খঙাল হৈ পৰিছে ৷ এফালে নিৰ্যাতন আৰু আনফালে আন্দোলনৰ নেতাসকলৰ সুবিধাবাদী চৰিত্ৰ ৷ সেয়ে নিৰ্ভীকভাৱে ভবা ল’ৰাবোৰ একগোট হ’ব ৷ বিকল্প পথৰ চিন্তা কৰিব ৷ শুনিছো ময়ো ৷ সিহঁত বোলে আজিকালি পাটকাই পাহাৰ বগাই কাচিনলৈ গুচি যায় ৷ তাত ট্ৰেইনিং কৰিব ৷ কৰি আহি অসম স্বাধীন কৰিব ৷

: তেনেকুৱাওনো হ’ব পাৰে নে বাসুদেৱ ? চৰকাৰখনে নিৰস্ত্ৰ মানুহৰ ওপৰতেই জঘন্য অত্যাচাৰ চলাইছে ৷ সিহঁতে যদি হাতত অস্ত্ৰ-শস্ত্ৰ লৈ সন্মুখ সমৰত আহে তেন্তে চৰকাৰৰ অত্যাচাৰ এতিয়াতকৈ বেছি নিৰ্বিচাৰ হ’ব ?

বাসুদেৱে একো উত্তৰ দিয়া নাছিল ৷ খৰি এডাল জুহালত ভৰাই সি ফুঃ চুঙাটোৰে জুইকুৰা জ্বলাবলৈ চেষ্টা কৰিছিল ৷ উত্তৰ নিদিলেও বাসুদেৱ শংকিত হৈ উঠিছিল - বিপ্লৱত অস্ত্ৰ অৱধাৰিত কিন্তু তাতকৈও বেছি দৰকাৰ অভূতপূৰ্ব গণসমৰ্থন ৷ অসম আন্দোলনৰ উন্মাদনাই কঁপাই যোৱা এই সময়ত দীঘলীয়া এখন যুদ্ধলৈ সাজু হ’বনে অসমীয়া ? শক্তিশালী বিপক্ষক ফেপেৰি পাতি ধৰিবলৈ ?

পাৰিছিলনে নেতাজীয়ে ছেইকজিন ছাইৱামলৈ আই.এন.এক পঠিয়াই ? যিসময়ত বিষ্ণু ৰাভাই কৈছিল “য়ে আজাদী ঝুথে হ্যেই” সেইসময়ত আপামৰ জনতা কাৰ পক্ষত আছিল ? ভাবিছিল বাসুদেৱ গোহাঁইএ ৷ সেই জুহালৰ কথাবোৰো আজি যথেষ্ট পুৰণি হৈ গৈছে ৷

 সদা মাষ্টৰ এতিয়া অথৰ্ব ৷ বাসুদেৱ গোহাঁই ঢুকুওৱা দহ বছৰৰ ওপৰ হ’ল ৷

ইৰাৱতী, সিন্ধুইন, ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ বুকুৱেদি বহু পানী বাগৰিল ৷ যোৱা দশক কেইটাত সঘনে উচ্চাৰিত হ’বলৈ ধৰিল ছেইকজিন ছাইৱামৰ কথা ৷ কাচিন ইষ্টেট, লেক অৱ ন’ ৰিটাৰ্ণৰ ৰহস্যময়তাৰ এতিয়াও ওৰ পৰা নাই আৰু সম্ভৱতঃ নপৰিবও। স্বাধীনতাৰ সপোন খেদি ছেইকজিন ছাইৱামলৈ সেই তেতিয়াৰে পৰা এতিয়ালৈ গৈয়ে আছে বহুজন। কোনোবাজনে যদি মৃত্যু উপত্যকাতে জীৱন কালাতিপাত কৰিছে কোনোৱে হয়তো এতিয়াও অবিচল যোদ্ধা হিচাপেই ৰৈ গৈছে ৷ কোনোবাই লালসাৰ পম খেদি বিশ্বাসঘাতকৰ চোলা পিন্ধি যদি ছেইকজনমিন ছাইৱামৰ পৰা উভতি আহিছে তেন্তে আন কোনোবাই হয়তো অব্যাহতি লৈ ত্যাগ কৰিছে অৰণ্যৰ জীৱন। তাৰমাজতে ছেইকজিন ছাইৱামে বুকুত সামৰি থৈছে বহুবোৰ অলিখিত কাহিনী ৷ অলপ অশ্ৰু অলপ হাঁহি অলপ বেদনাৰ কাহিনী ৷

কিন্তু এয়াযে আমাৰ বাবে সম্পূৰ্ণ আচহুৱা এখন পৃথিৱী ৷ হাঁহি, চকুলো আৰু বেদনাৰ মাজতে ইয়াত আছে জীয়াই থকাৰ তীব্ৰ সংগ্ৰাম ৷ কেতিয়াবা যদি সেই সংগ্ৰাম শত্ৰুৰ চোকা দৃষ্টিক ফাঁকি মৰাৰ আন কেতিয়াবা হৈ পৰে ভোকৰ বিৰুদ্ধে যুঁজাৰ ৷ বুদ্ধ, ৰুদ্ৰজিত, অভয় শ্যাম, বায়ন ছাৰ, পূৰ্ণ, নৰোত্তমহঁতো গৈছিল ছেইকজিন ছাইৱামলৈ ৷ কিন্তু কি পাইছিল সিহঁতে মৃত্যু উপত্যকাত ?

চকুৰ সন্মুখতে সিহঁতৰ বোজা হ’বলৈ নিবিচৰা বায়ন ছাৰৰ আত্মহত্যা ?

সতীৰ্থ উদ্দীপনৰ বিশ্বাসঘাতকতা ?

শিবিৰ এৰি পলোৱা অভয়ৰ নিঃসংগ মৃত্যু ?

বাৰ্মীজ সেনাৰ প্ৰচণ্ড আক্ৰমণ ? মূৰৰ ওপৰত এখন চালি নথকাকৈ শীতাৰ্ত নিশা কটোৱাৰ যন্ত্ৰণা ? অটব্য অৰণ্য, পৰ্বতত বাট হেৰুৱাৰ অভিজ্ঞতা ?&lt;/blockquote&gt;

== থলুৱা উদ্যোগী ==
সম্পূৰ্ণ প্ৰাকৃতিক থলুৱা সামগ্ৰী যেনে মেম লাহী, খামতি লাহী, মাণিকীমাধুৰী, কুণকুণী জহা চাউল, উখোৱা চাউল, জহা চাউল, খাটি মিঠাতেল, লোকেল হালধি, লোকেল ধনীয়া, গৰম মছলা, বাঁহ গাজ,  সান্দহ, আচাৰ আদিৰে “স্বাদ অসম” নামৰ এক থলুৱা উদ্যোগৰ আৰম্ভ কৰিছিল বুলন কুমাৰ শইকীয়াই৷ 

== মৃত্যু ==
দীৰ্ঘদিন ধৰি যকৃতৰ জটিল ৰোগত আক্ৰান্ত হৈ থকা বুলন কুমাৰ শইকীয়াই ২০২৪চনৰ ২৮ নবেম্বৰৰ দিনা পুৱা ৩ বজাত মাত্ৰ  ৪৮ বছৰ বয়সতে ইহঃসংসাৰৰ পৰা বিদায় মাগে৷&lt;ref&gt;https://www.asomiyapratidin.in/homepage/journalist-bulan-kumar-saikia-no-more-7620884&lt;/ref&gt; 

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{Reflist}}
[[শ্ৰেণী:অসমৰ সাংবাদিক]]
[[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় সাংবাদিক]]
[[শ্ৰেণী:অসমীয়া সাহিত্যিক]]</text>
      <sha1>tigomnc9ykflioui7kotpcjb52gez9v</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519439</id>
      <parentid>519435</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T08:22:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>-chanakyakdas</username>
        <id>23408</id>
      </contributor>
      <origin>519439</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="29571" sha1="ismmzqaoijw0306gv9jlhff8it9ccfd" xml:space="preserve">{{references}}
{{wikify}}
{{Infobox person|name=বুলন কুমাৰ শইকীয়া|image=Bulan Kumar Saikia.jpg|birth_name=|birth_date=১ জানুৱাৰী, ১৯৭৬|death_date=২৮ নৱেম্বৰ, ২০২৪|death_place=নাহৰকটীয়া|nationality=ভাৰতীয়|occupation=সাংবাদিক|notable works=আৰাকান ইন্টেল (ভূ-ৰাজনীতি পটভূমিত অসমৰ প্ৰথমখন উপন্যাস)|spouse=নৱনীতা কোঁৱৰ শইকীয়া|children=ভৈৰৱী শইকীয়া|awards=বুদ্ধেশ্বৰ গগৈ সোঁৱৰণী সাংবাদিকতা বঁটা ২০২৪ (সন্মিলিত সাংবাদিক মঞ্চ, দুলীয়াজান)}}
'''বুলন কুমাৰ শইকীয়া''' (ইংৰাজী: Bulan Kumar Saikia; ১৯৭৬-২০২৪) অসমৰ এগৰাকী সাংবাদিক, ৰাজনৈতিক সমালোচক, নিৱন্ধকাৰ, কবি, ঔপন্যাসিক আৰু থলুৱা উদ্যোগী৷ অসমত “নাগৰিক সাংবাদিকতা”ক জনপ্ৰিয় কৰাৰ আঁৰৰ ব্যক্তিজন হ’ল বুলন কুমাৰ শইকীয়া৷ ভূ -ৰাজনীতি আৰু উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ বিদ্ৰোহী সমস্যাক লৈ ৰচিত তেখেতৰ উপন্যাস দ্য আৰাকান ইন্টেল অসমৰ প্ৰথমখন ভূ-ৰাজনীতি বিষয়ক উপন্যাস৷ অসমৰ এজন ৰাজনৈতিক চেটায়াৰিষ্ট (Political Satirist) হিচাপে প্ৰসিদ্ধ ব্যক্তি৷&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;https://www.etvbharat.com/as/!state/senior-journalist-bulon-kumar-saikia-passes-away-assam-news-ass24112801835&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;https://assam.news18.com/photogallery/assam/enior-journalist-bulan-kumar-saikia-passes-away-kd-425969.html&lt;/ref&gt;

== শিক্ষা আৰু কৰ্মজীৱন ==
এক্সপৰ্ট মেনেজমেণ্টৰ ডিপ্লমা অৰ্জন কৰা বুলন কুমাৰ শইকীয়াই ২০০২ চনৰ পৰা আৰম্ভ কৰে মফছলীয় সাংবাদিকতা ৷ পোনতে তেওঁ আমাৰ অসম, নতুন দিন কাকতত সাংবাদিকতা আগবঢ়াইছিল যদিও পৰৱৰ্তী পৰ্যায়ত নিজা প্ৰচেষ্টাত “পষেকীয়া সোমবাৰ” নামৰ এখন কাকত প্ৰকাশৰ উদ্যোগ গ্ৰহণ কৰে ৷ ইয়াৰ পাছতেই তেওঁ সংযুক্ত হয় অধুনালুপ্ত NETVৰ সৈতে ৷ পৰৱৰ্তী সময়ত তেওঁ অসমীয়া প্ৰতিদিন, DY365 ত দীঘলীয়া সময় সাংবাদিক হিচাপে সেৱা আগবঢ়ায়৷ ২০০৮ চনত অসমৰ ব্যক্তিগত খণ্ডৰ এটি টেলিভিশ্বন চেনেলত যোগদান কৰি নাহৰকটীয়াৰ পৰা বৈদ্যুতিন মাধ্যমৰ প্ৰথমগৰাকী সাংবাদিক ৰূপে সেৱা আগবঢ়াইছিল । মাজতে তেওঁ নিয়মীয়া বাৰ্তাৰ সৈতেও জড়িত আছিল যদিও প্ৰতিষ্ঠানবিৰোধী লেখা মেলাৰ বাবে তেওঁ কাকতখনৰ পৰা অব্যাহতি ল’ব লগীয়া হয়৷  সাহসী আৰু নিৰপেক্ষ বাতৰি পৰিৱেশনেৰে সমাজ জীৱনক সমৃদ্ধ কৰিছিল শইকীয়াই ৷ ৰাজ্যখনৰ প্ৰতিটো প্ৰান্তৰ খবৰ নিজৰ নখ দৰ্পনত থকা বুলন কুমাৰ শইকীয়াৰ প্ৰতিটো লিখনি চৰকাৰী ব্যৱস্থাৰ বিৰুদ্ধে এক চোকা অস্ত্ৰ আছিল । ফলত বিভিন্ন সময়ত চৰকাৰৰ ৰোষতো পৰিছিল সাংবাদিকগৰাকী ।&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; ২০১৫ চনত শইকীয়াই ক্লিয়েৰ লেন্স মিডিয়াৰ প্ৰতিষ্ঠাৰে  “খবৰ চাৰিদিশ” নামৰ পষেকীয়া বাতৰি কাকতৰ প্ৰচলন কৰি নাগৰিক সাংবাদিকতাক অসমত জনপ্ৰিয় কৰি তোলে আৰু পৰৱৰ্তী সময়ত ২০২২ চনত “গ্ৰাউণ্ড নিউজ অসম” নামৰ এটা পৰ্টেলৰ প্ৰতিষ্ঠাপনাৰে মুক্ত বা স্বতন্ত্ৰ সাংবাদিকতাক শক্তিশালী কৰি তোলে৷ নাগৰিক সংবাদৰ লগতে শান্তি (peace) সংবাদৰ পোষকতা কৰা জেষ্ঠ সাংবাদিক শইকীয়াই নতুন দায়বদ্ধ সাংবাদিক গঢ় দিয়াৰ উদ্দেশ্যেৰে বিভিন্ন সময়ত ক্লিয়েৰ লেন্স মিডিয়াৰ উদ্যোগত অনুষ্ঠিত কৰিছিল  সাংবাদিকতা, ব্যৱহাৰিক  সাংবাদিকতা আৰু পৰিৱেশ সাংবাদিকতাৰ কৰ্মশালা৷

== সাহিত্যিক অৱদান ==
বুলন কুমাৰ শইকীয়া এজন খাদ্যৰসিক লেখক৷ সঞ্জীৱন প্ৰকাশনে প্ৰকাশ কৰা তেখেতৰ গ্ৰন্থ “আমাৰ জুতি-বুধি” য়ে পাঠকৰ মাজত বিশেষ জনপ্ৰিয়তা লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হৈছিল৷   &quot;ভালপোৱাৰ কবিতা গুচ্ছ&quot;,  “মোৰ আইৰ নাম মিলিকি বৰুৱা” তেওঁৰ দুখন কবিতা সংকলন৷ তেখেত বৌদ্ধধৰ্মীয় সংস্কৃতিৰ অনুশীলনকাৰী আছিল৷ বৌদ্ধধৰ্মমূলক “মহাজীৱনৰ সন্ধানত” তেখেতৰ এখন অনুবাদ গ্ৰন্থ ৷ তদুপৰি তেখেতৰ বৌদ্ধধৰ্মীয় চিন্তাৰ এক ফচল হ’ল “এজন ভিক্ষুৰ জন্ম” নামৰ উপন্যাস ৷ “অসম-ভাৰত” সংঘাত তেখেতে লিখা এখন প্ৰৱন্ধ সংকলন৷ ২০২৩ চনত ব্ৰেইনষ্টৰ্ম পাব্লিকেশ্যন আৰু ঐক্যতান প্ৰকাশনে প্ৰকাশ কৰা  ভূ ৰাজনীতি আৰু উত্তৰ পূৱৰ বিদ্ৰোহী সমস্যাকলৈ ৰচিত তেখেতৰ উপন্যাস দ্য আৰাকান ইণ্টেলে পাঠকৰ মাজত বিশেষ জনপ্ৰিয়তা লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হৈছিল৷ উল্লেখ্য যে “আৰাকন ইন্টেল” হ’ল ভূ-ৰাজনীতিক লৈ লিখা অসমৰ প্ৰথমখন গ্ৰন্থ৷ তেখেতৰ দুখন অপ্ৰকাশিত গ্ৰন্থ হ’ল “চি-ইন-চি” আৰু “চেইকজিন ছাইৱাম”৷ চেইকজিন চাইৱাম সম্পৰ্কে বুলন কুমাৰ শইকীয়াই চছিয়েল মিডিয়াত এইদৰে কৈছিল&lt;blockquote&gt;আৰাকান ইণ্টেলৰ পৰৱৰ্তী উপন্যাস হ’ল ছেইকজিন ছাইৱাম ৷ ক’ব পাৰি ত্ৰিলজীৰ দ্বিতীয়খন উপন্যাস । আৰাকান ইণ্টেলত আমি উল্লেখ কৰিছিলো কিদৰে ভূ-ৰাজনীতিক এৰাই চলি দক্ষিণ পূৱ এচিয়াৰ অশান্তময় প্ৰেক্ষাপটত উত্তৰ পূৱ ভাৰতৰ বিদ্ৰোহী সমস্যাক সমাধান কৰাটো সম্ভৱপৰ নহয়। সেই বৃহৎ পৃষ্ঠভূমিৰে অন্যতম অধ্যায় স্বৰূপ আলফাৰ সংগ্ৰামখনৰ এছোৱা অংকিত কৰিবলৈ আমি ছেইকজিন ছাইৱামৰ জুমুঠিটো গঢ়ি তুলিছোঁ ৷ লেখক হিচাপে  আমি বিশ্বাস কৰোঁ শান্তিৰ সপক্ষে সবল আৰু অৰ্থৱহ জনমত  গঢ়ি তুলিবলৈকে এনে ধৰণৰ প্ৰয়াসে সামান্যতম হ’লেও সহায় আগবঢ়াব ৷- বুলন কুমাৰ শইকীয়া 

It's not about winning or loosing ; It's about realizing who- and why we are. - Wald Wassermann

প্ৰস্তাৱনা খণ্ড:

ছেইকজিন ছাইৱাম... বাৰ্মীজ ভাষাত ছেইকজিন ছাইৱামৰ অৰ্থ হৈছে মৃত্যু উপত্যকা ৷ বিপদসংকুল পথ, সেৰেঙা জনবসতি, খৰস্ৰোতা নদী, হঠাতে নামি অহা প্ৰতিকূল পৰিৱেশ, কষ্টসাধ্য জীৱন নিৰ্বাহ, অলংঘনীয় পাহাৰ আৰু যে ক’ত কি ? 

এই মৃত্যু উপত্যকাৰো আছে এক সুদীৰ্ঘ ইতিহাস। এদিন নেতাজী সুভাষ বসুৰ আই.এন.এ বাহিনীয়ে এই মৃত্যু উপত্যকাৰে সিন্ধুইন নদী পাৰ হৈ স্পৰ্শ কৰিছিল ভাৰত ভূমি ৷ কিযে এক অদম্য শক্তিৰ বিস্ফোৰিত কাহিনী সেয়া ৷ হয়তো দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধৰ ধামখুমীয়াত সেয়া নঘটা হ’লে ভাৰতৰ ইতিহাসেই সলনি কৰি দিলেহেঁতেন আই.এন.এই ৷ সাম্ৰাজ্যবাদী বৃটিছ শাসকৰ মিত্ৰজোঁটৰ গুলা-বাৰুদত সিন্ধুইনৰ পাৰতে ঢলি পৰিছিল বহুজন ! এয়া আছিল নেতাজীৰ বাহিনীয়ে সিন্ধুইন পাৰ হৈ ইম্ফলেদি ভাৰতলৈ অহাৰ বীৰোচিত কাহিনী ! আৰু সিফালে ?

 উজনি অসমৰ লিডুত মিত্ৰবাহিনীয়ে তেতিয়া গঢ়ি তুলিছে এয়াৰ ফিল্ড ৷ লিডুৰ মৌলাং বৌদ্ধবিহাৰলৈ যোৱাৰ পথত আজিও পোৱা যায় সেই পৰিত্যক্ত এয়াৰ ফিল্ডখন ৷ এই ফিল্ডৰ পৰাই দৈনিক একাধিক বিমান উৰা মাৰিছিল চীনত জাপানী সৈন্যক প্ৰতিৰোধ কৰা মিত্ৰবাহিনীৰ ৰছদ-পাতি, গুলী- বাৰুদ যোগানৰ বাবে ৷ প্ৰতিকূল পৰিস্থিতি, জাপানী সৈন্যৰ আক্ৰমণ, বিপদসংকুল পথৰ বাবে তেনে কেইবাখনো বিমান ভূপতিত হৈছিল এই ছেইকজিন ছাইৱামতে ৷ কথিত আছে ৰহস্যময় লেক অৱ ন’ৰিটাৰ্ণৰ বোকাময় পাৰ, কাচিনৰ ঘনঘোৰ অৰণ্য আৰু পৰ্বত কন্দৰত এতিয়াও এনে বহু বিমানৰ ভগ্নাৱশেষ দেখিবলৈ পোৱা যায় ৷

 আৰু ষ্টীলৱেল ?

আমেৰিকান সেনাৰ জেনেৰেল জোচেফ ষ্টীলৱেল ! তেঁৱো দেখিছিল দুৰ্বাৰ এক সপোন। কেৱল সপোন দেখাই নহয় তাক বাস্তৱতো ৰূপান্তৰ কৰিছিল। আজিও সেই সপোনটোৰ ৰেশ বিয়পি আছে লিডুৰ পৰা চীনৰ কুনমিঙলৈ। সেয়াই ঐতিহাসিক ষ্টীলৱেল ৰোড ৷ লিডুৰ পৰা আৰম্ভ হোৱা পথটোৱে অৰুণাচলত জয়ৰামপুৰ, নামপং আদিক স্পৰ্শ কৰি প্ৰৱেশ কৰিছে পাংছাও গিৰিপথ হৈ তাহানিৰ বাৰ্মা আৰু এতিয়াৰ ম্যানমাৰৰ কাচিন ষ্টেটৰ মচ্ছিন্যা, ভামো আদি চহৰক। কিমানে প্ৰাণাহুতি দিছিল এই পথ নিৰ্মাণৰ সময়ছোৱাত ? মিত্ৰবাহিনীৰ ক’তজন জোৱান, ক’ত শ্ৰমিক কৰ্মচাৰীয়ে প্ৰতিকূল পৰিৱেশ, হিংস্ৰ জন্তু, অচিনাকি ৰোগৰ সন্মুখীন হৈ উপযুক্ত চিকিৎসা নোপোৱাকৈয়ে মৰিবলগীয়া হৈছিল পথ নিৰ্মাণ সম্পূৰ্ণ হৈ উঠে মানে ৷ সেয়ে এই পথটোৰ নামেই হৈছিলগৈ মেন ইন এ মাইল হিচাপে ৷ প্ৰতি মাইলৰ মূৰত একোজনৰ দেহাৱসান ৷ আৰু নামপং ? নামপঙৰ নাম দিয়া হৈছিল গেট অৱ হেল্‌ ৷ নৰকৰ দ্বাৰ ৷

কেৱল মৃত্যুৰ ইতিহাসে পৰিপূৰ্ণ এটা উপত্যকা ৷ ১৯৫০ চনত বৰ ভুঁইকপ আহিছিল ৷ বিধ্বস্ত হৈছিল লিডুৰ এয়াৰফিল্ড। ঠায়ে ঠায়ে ভাঙি পৰিছিল লিডু-কুনমিঙৰ পথ। স্বাধীনোত্তৰ ভাৰত ৷ সকলো মত্ত বৃটিছ ঔপনিৱেশিক শক্তিৰ পৰা লাভ কৰা স্বাধীনতাকলৈ ৷ অমলিন বিপ্লৱী নায়ক বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভাৰ দৰে অল্পসংখ্যকে কৈছিল : য়ে আজাদী ঝুঠে হ্যেই ৷ ... কিন্তু কোনে কাণ দিয়ে তেনে আৱাজলৈ ?

কিন্তু লাহে লাহে বুজি উঠিছিল দেশে ৷ স্বাধীনতা নহয় এয়া কেৱল স্বাধীনতাৰ নামত ক্ষমতা হস্তান্তৰহে ৷ নাগাসকলে আৰম্ভণিৰে পৰা বুজিছিল। তেওঁলোক আছিলেই স্বাধীনচিতীয়া ৷ বশ্যতা স্বীকাৰ নকৰা এটা জাতি ৷ দুৰ্ভিক্ষৰ কৱলত পৰি এদিন মিজোৰামেও লৈছিল বিদ্ৰোহৰ পথ ৷ ভাৰতীয় গণতন্ত্ৰৰ কালিমা মিজোৰামে এতিয়াও বহন কৰি আছে। স্বাধীন দেশে নিজৰ নাগৰিকৰ ওপৰত আকাশমাৰ্গৰ পৰা বোমা বৰ্ষণ কৰাৰ ঘটনা সমগ্ৰ বিশ্বতে বিৰল ৷ কিন্তু সেয়াই হৈছিল তাহানিৰ লুচাই পাহাৰত। আৰু অসম ? অসমেই হয়তো বিদ্ৰোহৰ ক্ৰমণিকাত অন্তৰ্ভুক্ত হোৱা উত্তৰ-পূৱৰ আটাইতকৈ নৱতম ৰাজ্য। 

ভাৰতৰ স্বাধীনতাৰ পাছৰ পৰৱৰ্তী তিনিটা দশকলৈ প্ৰায় অনুচ্চাৰিত হৈ আছিল ছেইকজিন ছাইৱামৰ নাম ৷ পাটকাই পৰ্বতমালাৰ ইপাৰে কি চলিছে সিপাৰে কি চলিছে তাৰ যেন উমান ল’বলৈ নাছিল কোনো সুযোগ বা পৰিৱেশ ৷ কিন্তু লাহে লাহে কথাবোৰ যেন উচ্চাৰিত হ’বলৈ ধৰিলে ৷

: বোলো ল’ৰাবোৰ ঘৰবাৰী এৰি আঁতৰি ফুৰিবলৈ ধৰিছে ? কথাবোৰ কি উমান পাইছ’নে ?

শিৱসাগৰৰ ভিতৰুৱা গাঁৱ এখনত জুহালত বহি প্ৰায় নীৰৱে কথা পাতিছিল সদা মাষ্টৰ আৰু বাসুদেৱ গোঁহাই-এ ! বাসুদেৱ কমিউনিষ্ট মানুহ ৷ অসম আন্দোলনটো তেতিয়া ভৰপক। বাসুদেৱ গোহাঁইক কমিউনিষ্ট হোৱাৰ অপৰাধত আন্দোলনকাৰী নেতাই চুলি খবলাখবলকৈ কাটি তিনি-আলিত আঠুকঢ়াই থৈছিল ৷ ডাঠ খাকী ৰঙৰ কাৰ্টনৰ হাৰ্ডবৰ্ড এডোখৰত লিখি দিয়া হৈছিল : মই জাতিদ্ৰোহী ৷ ... সেইখনকে সকলোৰে চকুত পৰাকৈ বুকুত উলোমাই থৈছিল বাসুদেৱৰ ৷ সদা মাষ্টৰে দেখা পাই বাৰুকৈয়ে এজাউৰি দিলে আন্দোলনকাৰী ল’ৰাহঁতক ৷ অঞ্চলটোত সদামাষ্টৰক সকলোৱে সমীহ কৰি চলে। মাষ্টৰৰ কথাত বাসুদেৱ ৰক্ষা পৰিল ৷

চুবুৰীয়া মানুহ বাসুদেৱ। মাষ্টৰে জানে সি জাতিদ্ৰোহী হ’ব নোৱাৰে ৷ জাতিটোক বেছি ভাল নাপালেও অন্ততঃ আন্দোলনৰ লীডাৰকেইটাতকৈ কম ভাল নাপায়। সদা মাষ্টৰে বাসুদেৱকো ক’লে : এই অধমমখাৰ হঠাত উথলি পৰা জাতিপ্ৰেমৰ লগত পাট্টা নাপাবি অ’ বাসুদেৱ ৷ জীয়াই থাক ৷ সমাজ পৰিবৰ্তন হ’বলৈ হ’লে চিন্তা আৰু মনৰো উমৈহতীয়া পৰিবৰ্তন হ’ব লাগিব। সৌ লাকুৱাৰ মানুহটো আহি আজি নাজিৰাত নিজকে লোকেল বুলি ক’ব নোৱাৰাৰ পৰিস্থিতি সৃষ্টি হ’ল ৷ ক’ত এইমখাৰ মাজত তোৰ সমাজবাদী চিন্তাই বিপ্লৱ সাধন কৰিব হে ?

বাসুদেৱ গোহাঁইয়ে লাহে লাহে ওলোৱা সোমোৱা বন্ধ কৰিলে। কেতিয়াবা সন্ধিয়াৰ সময়ত সদা মাষ্টৰৰ ঘৰৰ জুহালখন। ... শুনিছে ৷ সিও শুনিছে ল’ৰাটোৰ নিৰূদিষ্ট হোৱাৰ কথাবোৰ ৷

: আন্দোলনটোত বাঢ়ি অহা নৈৰাজ্যৰ সুযোগ লৈ চৰকাৰী বাহিনীয়ে দমন চলাইছে ৷ তাতে বহুতেই খঙাল হৈ পৰিছে ৷ এফালে নিৰ্যাতন আৰু আনফালে আন্দোলনৰ নেতাসকলৰ সুবিধাবাদী চৰিত্ৰ ৷ সেয়ে নিৰ্ভীকভাৱে ভবা ল’ৰাবোৰ একগোট হ’ব ৷ বিকল্প পথৰ চিন্তা কৰিব ৷ শুনিছো ময়ো ৷ সিহঁত বোলে আজিকালি পাটকাই পাহাৰ বগাই কাচিনলৈ গুচি যায় ৷ তাত ট্ৰেইনিং কৰিব ৷ কৰি আহি অসম স্বাধীন কৰিব ৷

: তেনেকুৱাওনো হ’ব পাৰে নে বাসুদেৱ ? চৰকাৰখনে নিৰস্ত্ৰ মানুহৰ ওপৰতেই জঘন্য অত্যাচাৰ চলাইছে ৷ সিহঁতে যদি হাতত অস্ত্ৰ-শস্ত্ৰ লৈ সন্মুখ সমৰত আহে তেন্তে চৰকাৰৰ অত্যাচাৰ এতিয়াতকৈ বেছি নিৰ্বিচাৰ হ’ব ?

বাসুদেৱে একো উত্তৰ দিয়া নাছিল ৷ খৰি এডাল জুহালত ভৰাই সি ফুঃ চুঙাটোৰে জুইকুৰা জ্বলাবলৈ চেষ্টা কৰিছিল ৷ উত্তৰ নিদিলেও বাসুদেৱ শংকিত হৈ উঠিছিল - বিপ্লৱত অস্ত্ৰ অৱধাৰিত কিন্তু তাতকৈও বেছি দৰকাৰ অভূতপূৰ্ব গণসমৰ্থন ৷ অসম আন্দোলনৰ উন্মাদনাই কঁপাই যোৱা এই সময়ত দীঘলীয়া এখন যুদ্ধলৈ সাজু হ’বনে অসমীয়া ? শক্তিশালী বিপক্ষক ফেপেৰি পাতি ধৰিবলৈ ?

পাৰিছিলনে নেতাজীয়ে ছেইকজিন ছাইৱামলৈ আই.এন.এক পঠিয়াই ? যিসময়ত বিষ্ণু ৰাভাই কৈছিল “য়ে আজাদী ঝুথে হ্যেই” সেইসময়ত আপামৰ জনতা কাৰ পক্ষত আছিল ? ভাবিছিল বাসুদেৱ গোহাঁইএ ৷ সেই জুহালৰ কথাবোৰো আজি যথেষ্ট পুৰণি হৈ গৈছে ৷

 সদা মাষ্টৰ এতিয়া অথৰ্ব ৷ বাসুদেৱ গোহাঁই ঢুকুওৱা দহ বছৰৰ ওপৰ হ’ল ৷

ইৰাৱতী, সিন্ধুইন, ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ বুকুৱেদি বহু পানী বাগৰিল ৷ যোৱা দশক কেইটাত সঘনে উচ্চাৰিত হ’বলৈ ধৰিল ছেইকজিন ছাইৱামৰ কথা ৷ কাচিন ইষ্টেট, লেক অৱ ন’ ৰিটাৰ্ণৰ ৰহস্যময়তাৰ এতিয়াও ওৰ পৰা নাই আৰু সম্ভৱতঃ নপৰিবও। স্বাধীনতাৰ সপোন খেদি ছেইকজিন ছাইৱামলৈ সেই তেতিয়াৰে পৰা এতিয়ালৈ গৈয়ে আছে বহুজন। কোনোবাজনে যদি মৃত্যু উপত্যকাতে জীৱন কালাতিপাত কৰিছে কোনোৱে হয়তো এতিয়াও অবিচল যোদ্ধা হিচাপেই ৰৈ গৈছে ৷ কোনোবাই লালসাৰ পম খেদি বিশ্বাসঘাতকৰ চোলা পিন্ধি যদি ছেইকজনমিন ছাইৱামৰ পৰা উভতি আহিছে তেন্তে আন কোনোবাই হয়তো অব্যাহতি লৈ ত্যাগ কৰিছে অৰণ্যৰ জীৱন। তাৰমাজতে ছেইকজিন ছাইৱামে বুকুত সামৰি থৈছে বহুবোৰ অলিখিত কাহিনী ৷ অলপ অশ্ৰু অলপ হাঁহি অলপ বেদনাৰ কাহিনী ৷

কিন্তু এয়াযে আমাৰ বাবে সম্পূৰ্ণ আচহুৱা এখন পৃথিৱী ৷ হাঁহি, চকুলো আৰু বেদনাৰ মাজতে ইয়াত আছে জীয়াই থকাৰ তীব্ৰ সংগ্ৰাম ৷ কেতিয়াবা যদি সেই সংগ্ৰাম শত্ৰুৰ চোকা দৃষ্টিক ফাঁকি মৰাৰ আন কেতিয়াবা হৈ পৰে ভোকৰ বিৰুদ্ধে যুঁজাৰ ৷ বুদ্ধ, ৰুদ্ৰজিত, অভয় শ্যাম, বায়ন ছাৰ, পূৰ্ণ, নৰোত্তমহঁতো গৈছিল ছেইকজিন ছাইৱামলৈ ৷ কিন্তু কি পাইছিল সিহঁতে মৃত্যু উপত্যকাত ?

চকুৰ সন্মুখতে সিহঁতৰ বোজা হ’বলৈ নিবিচৰা বায়ন ছাৰৰ আত্মহত্যা ?

সতীৰ্থ উদ্দীপনৰ বিশ্বাসঘাতকতা ?

শিবিৰ এৰি পলোৱা অভয়ৰ নিঃসংগ মৃত্যু ?

বাৰ্মীজ সেনাৰ প্ৰচণ্ড আক্ৰমণ ? মূৰৰ ওপৰত এখন চালি নথকাকৈ শীতাৰ্ত নিশা কটোৱাৰ যন্ত্ৰণা ? অটব্য অৰণ্য, পৰ্বতত বাট হেৰুৱাৰ অভিজ্ঞতা ?&lt;/blockquote&gt;

== থলুৱা উদ্যোগী ==
সম্পূৰ্ণ প্ৰাকৃতিক থলুৱা সামগ্ৰী যেনে মেম লাহী, খামতি লাহী, মাণিকীমাধুৰী, কুণকুণী জহা চাউল, উখোৱা চাউল, জহা চাউল, খাটি মিঠাতেল, লোকেল হালধি, লোকেল ধনীয়া, গৰম মছলা, বাঁহ গাজ,  সান্দহ, আচাৰ আদিৰে “স্বাদ অসম” নামৰ এক থলুৱা উদ্যোগৰ আৰম্ভ কৰিছিল বুলন কুমাৰ শইকীয়াই৷ 

== মৃত্যু ==
দীৰ্ঘদিন ধৰি যকৃতৰ জটিল ৰোগত আক্ৰান্ত হৈ থকা বুলন কুমাৰ শইকীয়াই ২০২৪চনৰ ২৮ নবেম্বৰৰ দিনা পুৱা ৩ বজাত মাত্ৰ  ৪৮ বছৰ বয়সতে ইহঃসংসাৰৰ পৰা বিদায় মাগে৷&lt;ref&gt;https://www.asomiyapratidin.in/homepage/journalist-bulan-kumar-saikia-no-more-7620884&lt;/ref&gt; 

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{Reflist}}
[[শ্ৰেণী:অসমৰ সাংবাদিক]]
[[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় সাংবাদিক]]
[[শ্ৰেণী:অসমীয়া সাহিত্যিক]]</text>
      <sha1>ismmzqaoijw0306gv9jlhff8it9ccfd</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>সদস্য বাৰ্তা:Bharatbodo</title>
    <ns>3</ns>
    <id>122933</id>
    <revision>
      <id>519413</id>
      <timestamp>2025-06-20T07:14:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>AdoroniBot</username>
        <id>32943</id>
      </contributor>
      <comment>স্বাগতম!</comment>
      <origin>519413</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3778" sha1="kyfjgmm9ixn5lwlmanlbgvbh3wj1620" xml:space="preserve">{{tmbox
| type = notice
| image = [[চিত্ৰ:Assamese Jaapi.png|135px|left]]
| imageright = [[চিত্ৰ:Wikipedia-logo.png|135px]]
| style = border: 1px blue solid; 
| textstyle = 
| text = {{Center|&lt;big&gt;{{#if: {{{1}}} |'''নমস্কাৰ, {{#if:  | {{{1}}} | {{BASEPAGENAME}} }}&lt;br/&gt;}}}}
{{Center|'''[[অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া]]লৈ আপোনাক [[ৱিকিপিডিয়া:আদৰণি|আদৰণি জনাইছোঁ]]! '''&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;&lt;br/&gt;
আপোনাৰ আগ্ৰহৰ বাবে ধন্যবাদ। আশা কৰোঁ আপুনি সদায় আমাৰ লগত জড়িত হৈ থাকিব। নৱাগত সকলৰ বাবে তলত দিয়া পৃষ্ঠাকেইখন অতি উপযোগী, অনুগ্ৰহ কৰি পৃষ্ঠাকেইখন এবাৰ চকু ফুৰাই চাই যেন। }}&lt;br/&gt;

{{Center|
'''ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনাৰ সহায়'''&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:পৰিচয়|ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে অলপ]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[সহায়:সৰল সম্পাদনা|সম্পাদনাৰ থুলমুল আভাস]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:সহায়িকা|ৱিকিপিডিয়া সম্পাদনাৰ বিষয়ে প্ৰয়োজনীয় আভাস]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[সহায়:নতুন প্ৰবন্ধ আৰম্ভ কৰক|প্ৰবন্ধ এটা কেনেকৈ আৰম্ভ কৰিব?]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ|সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ]] &lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;br&gt;
'''ৱিকিপিডিয়াৰ সম্পাদনাৰ নিয়ম নীতি'''&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:পাঁচটা স্তম্ভ|ৱিকিপিডিয়াৰ পঞ্চশীল নীতি]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়া কি নহয়|ৱিকিপিডিয়া কি নহয়]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
}}
&lt;br/&gt;
'''ইয়াৰ উপৰিও ফে’চবুকত [https://www.facebook.com/groups/assamwikigroup/ {{Like|''Assamese Wikipedia Community''}}] বুলি আমাৰ এটা আলোচনা গোট আৰু [https://facebook.com/aswikipedia {{Like|''অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া''}}] নামৰ এটা পৃষ্ঠা আছে। ৱিকিপিডিয়ানসকলক লগ পাবলৈ আৰু ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে জানিবলৈ আপুনিও সেইবোৰৰ সদস্য হৈ ল’ব পাৰে। '''

আশা কৰোঁ ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনা কৰি আৰু এজন [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়ান|ৱিকিপিডিয়ান]] হোৱাটো উপভোগ কৰিব। 

&lt;div class=&quot;center&quot;&gt;{{Wikipedia in Social Media}}&lt;/div&gt;
| small =  / yes
| smallimage = none / [[Image:Some image.svg|30px]]
| smallimageright = none / [[Image:Some image.svg|30px]]
| smalltext = আদৰণি 
}} — [[সদস্য:AdoroniBot|AdoroniBot]] ([[সদস্য বাৰ্তা:AdoroniBot|বাৰ্তা]]) 07:14, 20 June 2025 (ইউ.টি.চি.)
&lt;!-- This welcome message is delivered by [[User:AdoroniBot|AdoroniBot]] on behalf of Assamese Wikimedia Community. --&gt;</text>
      <sha1>kyfjgmm9ixn5lwlmanlbgvbh3wj1620</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ওছামা বিন লাডেন</title>
    <ns>0</ns>
    <id>122934</id>
    <revision>
      <id>519420</id>
      <timestamp>2025-06-20T07:24:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ishanjyotibora</username>
        <id>14131</id>
      </contributor>
      <comment>নতুন পৃষ্ঠা: {{Use dmy dates|date=May 2023}} &lt;!--Do NOT add citations to the lead, except for material likely to be challenged, per [[MOS:LEADCITE]] ([[Wikipedia:Manual of Style/Lead section#Citations)]]. Move unneeded citations to the body.--&gt;{{Infobox officeholder | name                = Osama bin Laden | native_name         = {{nobold|{{lang|ar|أسامة بن لادن}}}} | native_name_lang    = ar | office              = 1st General [[Emir]] of [[al-Qaeda]] | image...</comment>
      <origin>519420</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8315" sha1="k72xlxw0u96apnmbj5sdxgbv7qzjp9e" xml:space="preserve">{{Use dmy dates|date=May 2023}}
&lt;!--Do NOT add citations to the lead, except for material likely to be challenged, per [[MOS:LEADCITE]] ([[Wikipedia:Manual of Style/Lead section#Citations)]]. Move unneeded citations to the body.--&gt;{{Infobox officeholder
| name                = Osama bin Laden
| native_name         = {{nobold|{{lang|ar|أسامة بن لادن}}}}
| native_name_lang    = ar
| office              = 1st General [[Emir]] of [[al-Qaeda]]
| image               = Osama bin Laden portrait (3x4 cropped b).jpg
| caption             = Bin Laden, {{circa|1997–1998}}
| alt                 = Head shot of Bin Laden
| term_start          = 11 August 1988
| term_end            = 2 May 2011
| predecessor1        = ''Position established''
| successor1          = [[Ayman al-Zawahiri]]
| birth_name          = Osama bin Mohammed bin Awad bin Laden
| birth_date          = {{Birth date|1957|3|10|df=yes}}
| birth_place         = [[Riyadh]], Saudi Arabia
| death_date          = {{Death date and age|2011|5|2|1957|3|10|df=yes}}
| death_place         = [[Abbottabad]], Khyber Pakhtunkhwa, Pakistan
| death_manner        = [[Killing of Osama bin Laden|Gunshot wounds to the chest and head]]
| resting_place       = [[Arabian Sea]]
| citizenship         = {{ubl|Saudi Arabia (until 1994)|[[Statelessness|Stateless]] (from 1994)}}
| education           = [[King Abdulaziz University]] ([[Bachelor of Business Administration|BBA]])
| father              = [[Mohammed bin Awad bin Laden]]
| mother              = [[Hamida al-Attas]]
| spouse              = {{plainlist|
* {{Marriage|[[Najwa Ghanem]]|1974|2001|end=separated}}
* {{Marriage|Khadijah Sharif|1983|1990s|end=divorced}}
* {{Marriage|Khairiah Sabar|1985}}
* {{Marriage|Siham Sabar|1987}}
* {{Marriage|Amal Ahmed al-Sadah|2000}}
}}
| children            = Around 20 to 26 (including [[Abdallah bin Laden|Abdallah]], [[Saad bin Laden|Saad]], [[Omar bin Laden|Omar]] and [[Hamza bin Laden|Hamza]])
| family              = [[Bin Laden family|Bin Laden]]
| blank1              = [[Beliefs and ideology of Osama bin Laden|Religion]]
| data1               = [[Sunni Islam]]&lt;ref&gt;{{Cite book |title=Pakistan's Enduring Challenges |url=https://books.google.com/books?id=XxtrBgAAQBAJ |publisher=University of Pennsylvania Press |date=18 February 2015 |isbn=978-0-8122-4690-2 |first1=C. Christine |last1=Fair |first2=Sarah J. |last2=Watson |page=246 |quote=Osama bin Laden was a hard-core Salafi who openly espoused violence against the United States in order to achieve Salafi goals. |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160131203102/https://books.google.com/books?id=XxtrBgAAQBAJ |archive-date=31 January 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite book |title=Roads to Reconciliation: Conflict and Dialogue in the Twenty-first Century |url=https://books.google.com/books?id=MDzfBQAAQBAJ |publisher=Routledge |date=18 December 2014 |isbn=978-1-317-46076-3 |first1=Amy Benson |last1=Brown |first2=Karen M. |last2=Poremski |page=81 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160131203102/https://books.google.com/books?id=MDzfBQAAQBAJ |archive-date=31 January 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Osama bin Laden (2007) Suzanne J. Murdico&lt;/ref&gt;&lt;ref name=Karen&gt;{{cite news |last=Armstrong |first=Karen |url=https://www.theguardian.com/politics/2005/jul/11/northernireland.july7 |title=The label of Catholic terror was never used about the IRA |work=The Guardian |date=11 July 2005 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161226235515/https://www.theguardian.com/politics/2005/jul/11/northernireland.july7 |archive-date=26 December 2016 }}&lt;/ref&gt;
| blank4              = Jurisprudence
| data4               = [[Hanbali]]
| allegiance          = {{plainlist|
* [[Maktab al-Khidamat]] (1984–1988)
* [[Al-Qaeda]] (1988–2011)
}}
| serviceyears        = 1984–2011
| rank                = General [[Emir]] of al-Qaeda
| battles             = {{Tree list}}
* [[Soviet–Afghan War]]
** [[Battle of Jaji]] {{WIA}}
* [[Afghan Civil War (1989–1992)|Afghan Civil War]]
** [[Battle of Jalalabad (1989)|Battle of Jalalabad]]
* [[War in Afghanistan (2001–2021)|War in Afghanistan]]
** [[Fall of Kabul (2001)]]
** [[Battle of Tora Bora]]
** [[Insurgency in Khyber Pakhtunkhwa]]
** [[Operation Neptune Spear]]{{KIA}}
{{Tree list/end}}
}}

'''Osama bin Laden'''{{efn|{{IPAc-en|audio=En-us-Osama Bin Laden from Saudi Arabia pronunciation (Voice of America).ogg|oʊ|ˈ|s|ɑː|m|ə|_|b|ɪ|n|_|ˈ|l|ɑː|d|ə|n}}, {{respell|oh|SAH|mah}} {{respell|bihn}} {{respell|LAH|dehn}}.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Tedder |first=Jim |date=2013 |title=Voice of America pronunciation of &quot;Osama Bin Laden&quot; from the region of Saudi Arabia |url=https://pronounce.voanews.com/?id=734 |access-date=2025-06-09 |website=[[Voice of America]]}}&lt;/ref&gt; Full name in {{langx|ar|أسامة بن محمد بن عوض بن لادن|translit=Usāma bin Muḥammad bin ʿAwaḍ bin Lādin}}, {{IPA|ars|ʔu.saː.ma ben laː.din}}.}} (10 March 1957{{snd}}2 May 2011) was a militant leader who was the founder and first general [[emir]] of [[al-Qaeda]]. Ideologically a [[Pan-Islamism|pan-Islamist]], Bin Laden participated in the [[Afghan mujahideen|Afghan ''mujahideen'']] against the [[Soviet Union]], and supported the [[Bosnian mujahideen|Bosnian ''mujahideen'']] during the [[Yugoslav Wars]]. Opposed to [[Foreign policy of the United States|American foreign policy]] in the [[Middle East]], Bin Laden [[Declaration of War against the Americans Occupying the Land of the Two Holy Places|declared war]] on the [[United States]] in 1996 and advocated attacks targeting U.S. assets in various countries, and supervised the execution of the [[September 11 attacks]] inside the U.S. in 2001.

{{Osama bin Laden series}}
Born in [[Riyadh]] to the aristocratic [[bin Laden family]], he studied at Saudi and foreign universities until 1979, when he joined the ''mujahideen'' fighting against the Soviet invasion of [[Afghanistan]]. In 1984, he co-founded [[Maktab al-Khidamat]], which recruited foreign ''mujahideen'' into the war. As the Soviet war in Afghanistan came to an end, Bin Laden founded al-Qaeda in 1988 to carry out worldwide ''[[jihad]]''. In the [[Gulf War]], Bin Laden's offer of support to Saudi Arabia against [[Ba'athist Iraq|Iraq]] was rejected by the [[House of Saud|Saudi royal family]], which instead sought [[Coalition of the Gulf War|American aid]].

[[Political views of Osama bin Laden|Bin Laden's views]] on pan-Islamism and [[anti-Americanism]] resulted in his expulsion from Saudi Arabia in 1991. He shifted his headquarters to [[Republic of the Sudan (1985–2019)|Sudan]] until 1996, when he established a new base in Afghanistan, where he was supported by the [[Taliban]]. Bin Laden declared [[Fatawā of Osama bin Laden|two]] ''[[fatāwā]]'' in August 1996 and February 1998, declaring [[Religious war|holy war]] against the U.S. After al-Qaeda's [[1998 United States embassy bombings|bombings of U.S. embassies]] in [[East Africa]], which killed hundreds of civilians, he was indicted by a U.S. district court and listed on the [[Federal Bureau of Investigation|FBI]]'s [[FBI Most Wanted Terrorists|Most Wanted Terrorists]] and [[FBI Ten Most Wanted Fugitives|Most Wanted Fugitives]] lists. In October 1999, the [[United Nations]] designated al-Qaeda as a terrorist organization.

Bin Laden organized the September 11 attacks, which [[Casualties of the September 11 attacks|killed nearly 3,000 people]], mostly civilians. This resulted in the [[United States invasion of Afghanistan|U.S. invading Afghanistan]] and launching the [[war on terror]]. Bin Laden became the subject of a nearly decade-long [[Manhunt for Osama bin Laden|international manhunt]] led by the U.S. During this period, he hid in the mountains of Afghanistan and later escaped to neighboring [[Pakistan]]. On 2 May 2011, Bin Laden [[Killing of Osama bin Laden|was killed]] by U.S. special operations forces at [[Osama bin Laden's compound in Abbottabad|his compound]] in [[Abbottabad]]. His corpse was buried in the [[Arabian Sea]] and he was succeeded by his deputy [[Ayman al-Zawahiri]] on 16 June 2011. During his lifetime, Bin Laden became a symbol of terrorism and was reviled in the United States and elsewhere as a mass murderer due to his orchestration of numerous attacks and bombings.</text>
      <sha1>k72xlxw0u96apnmbj5sdxgbv7qzjp9e</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519421</id>
      <parentid>519420</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T07:24:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ishanjyotibora</username>
        <id>14131</id>
      </contributor>
      <origin>519421</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8348" sha1="o2s5eoc9ou1q41v10wg8wcg91c7rqk2" xml:space="preserve">{{Use dmy dates|date=May 2023}}
&lt;!--Do NOT add citations to the lead, except for material likely to be challenged, per [[MOS:LEADCITE]] ([[Wikipedia:Manual of Style/Lead section#Citations)]]. Move unneeded citations to the body.--&gt;{{Infobox officeholder
| name                = Osama bin Laden
| native_name         = {{nobold|{{lang|ar|أسامة بن لادن}}}}
| native_name_lang    = ar
| office              = 1st General [[Emir]] of [[al-Qaeda]]
| image               = Osama bin Laden portrait (3x4 cropped b).jpg
| caption             = Bin Laden, {{circa|1997–1998}}
| alt                 = Head shot of Bin Laden
| term_start          = 11 August 1988
| term_end            = 2 May 2011
| predecessor1        = ''Position established''
| successor1          = [[Ayman al-Zawahiri]]
| birth_name          = Osama bin Mohammed bin Awad bin Laden
| birth_date          = {{Birth date|1957|3|10|df=yes}}
| birth_place         = [[Riyadh]], Saudi Arabia
| death_date          = {{Death date and age|2011|5|2|1957|3|10|df=yes}}
| death_place         = [[Abbottabad]], Khyber Pakhtunkhwa, Pakistan
| death_manner        = [[Killing of Osama bin Laden|Gunshot wounds to the chest and head]]
| resting_place       = [[Arabian Sea]]
| citizenship         = {{ubl|Saudi Arabia (until 1994)|[[Statelessness|Stateless]] (from 1994)}}
| education           = [[King Abdulaziz University]] ([[Bachelor of Business Administration|BBA]])
| father              = [[Mohammed bin Awad bin Laden]]
| mother              = [[Hamida al-Attas]]
| spouse              = {{plainlist|
* {{Marriage|[[Najwa Ghanem]]|1974|2001|end=separated}}
* {{Marriage|Khadijah Sharif|1983|1990s|end=divorced}}
* {{Marriage|Khairiah Sabar|1985}}
* {{Marriage|Siham Sabar|1987}}
* {{Marriage|Amal Ahmed al-Sadah|2000}}
}}
| children            = Around 20 to 26 (including [[Abdallah bin Laden|Abdallah]], [[Saad bin Laden|Saad]], [[Omar bin Laden|Omar]] and [[Hamza bin Laden|Hamza]])
| family              = [[Bin Laden family|Bin Laden]]
| blank1              = [[Beliefs and ideology of Osama bin Laden|Religion]]
| data1               = [[Sunni Islam]]&lt;ref&gt;{{Cite book |title=Pakistan's Enduring Challenges |url=https://books.google.com/books?id=XxtrBgAAQBAJ |publisher=University of Pennsylvania Press |date=18 February 2015 |isbn=978-0-8122-4690-2 |first1=C. Christine |last1=Fair |first2=Sarah J. |last2=Watson |page=246 |quote=Osama bin Laden was a hard-core Salafi who openly espoused violence against the United States in order to achieve Salafi goals. |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160131203102/https://books.google.com/books?id=XxtrBgAAQBAJ |archive-date=31 January 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite book |title=Roads to Reconciliation: Conflict and Dialogue in the Twenty-first Century |url=https://books.google.com/books?id=MDzfBQAAQBAJ |publisher=Routledge |date=18 December 2014 |isbn=978-1-317-46076-3 |first1=Amy Benson |last1=Brown |first2=Karen M. |last2=Poremski |page=81 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160131203102/https://books.google.com/books?id=MDzfBQAAQBAJ |archive-date=31 January 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Osama bin Laden (2007) Suzanne J. Murdico&lt;/ref&gt;&lt;ref name=Karen&gt;{{cite news |last=Armstrong |first=Karen |url=https://www.theguardian.com/politics/2005/jul/11/northernireland.july7 |title=The label of Catholic terror was never used about the IRA |work=The Guardian |date=11 July 2005 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161226235515/https://www.theguardian.com/politics/2005/jul/11/northernireland.july7 |archive-date=26 December 2016 }}&lt;/ref&gt;
| blank4              = Jurisprudence
| data4               = [[Hanbali]]
| allegiance          = {{plainlist|
* [[Maktab al-Khidamat]] (1984–1988)
* [[Al-Qaeda]] (1988–2011)
}}
| serviceyears        = 1984–2011
| rank                = General [[Emir]] of al-Qaeda
| battles             = {{Tree list}}
* [[Soviet–Afghan War]]
** [[Battle of Jaji]] {{WIA}}
* [[Afghan Civil War (1989–1992)|Afghan Civil War]]
** [[Battle of Jalalabad (1989)|Battle of Jalalabad]]
* [[War in Afghanistan (2001–2021)|War in Afghanistan]]
** [[Fall of Kabul (2001)]]
** [[Battle of Tora Bora]]
** [[Insurgency in Khyber Pakhtunkhwa]]
** [[Operation Neptune Spear]]{{KIA}}
{{Tree list/end}}
}}

'''Osama bin Laden'''{{efn|{{IPAc-en|audio=En-us-Osama Bin Laden from Saudi Arabia pronunciation (Voice of America).ogg|oʊ|ˈ|s|ɑː|m|ə|_|b|ɪ|n|_|ˈ|l|ɑː|d|ə|n}}, {{respell|oh|SAH|mah}} {{respell|bihn}} {{respell|LAH|dehn}}.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Tedder |first=Jim |date=2013 |title=Voice of America pronunciation of &quot;Osama Bin Laden&quot; from the region of Saudi Arabia |url=https://pronounce.voanews.com/?id=734 |access-date=2025-06-09 |website=[[Voice of America]]}}&lt;/ref&gt; Full name in {{langx|ar|أسامة بن محمد بن عوض بن لادن|translit=Usāma bin Muḥammad bin ʿAwaḍ bin Lādin}}, {{IPA|ars|ʔu.saː.ma ben laː.din}}.}} (10 March 1957{{snd}}2 May 2011) was a militant leader who was the founder and first general [[emir]] of [[al-Qaeda]]. Ideologically a [[Pan-Islamism|pan-Islamist]], Bin Laden participated in the [[Afghan mujahideen|Afghan ''mujahideen'']] against the [[Soviet Union]], and supported the [[Bosnian mujahideen|Bosnian ''mujahideen'']] during the [[Yugoslav Wars]]. Opposed to [[Foreign policy of the United States|American foreign policy]] in the [[Middle East]], Bin Laden [[Declaration of War against the Americans Occupying the Land of the Two Holy Places|declared war]] on the [[United States]] in 1996 and advocated attacks targeting U.S. assets in various countries, and supervised the execution of the [[September 11 attacks]] inside the U.S. in 2001.

{{Osama bin Laden series}}
Born in [[Riyadh]] to the aristocratic [[bin Laden family]], he studied at Saudi and foreign universities until 1979, when he joined the ''mujahideen'' fighting against the Soviet invasion of [[Afghanistan]]. In 1984, he co-founded [[Maktab al-Khidamat]], which recruited foreign ''mujahideen'' into the war. As the Soviet war in Afghanistan came to an end, Bin Laden founded al-Qaeda in 1988 to carry out worldwide ''[[jihad]]''. In the [[Gulf War]], Bin Laden's offer of support to Saudi Arabia against [[Ba'athist Iraq|Iraq]] was rejected by the [[House of Saud|Saudi royal family]], which instead sought [[Coalition of the Gulf War|American aid]].

[[Political views of Osama bin Laden|Bin Laden's views]] on pan-Islamism and [[anti-Americanism]] resulted in his expulsion from Saudi Arabia in 1991. He shifted his headquarters to [[Republic of the Sudan (1985–2019)|Sudan]] until 1996, when he established a new base in Afghanistan, where he was supported by the [[Taliban]]. Bin Laden declared [[Fatawā of Osama bin Laden|two]] ''[[fatāwā]]'' in August 1996 and February 1998, declaring [[Religious war|holy war]] against the U.S. After al-Qaeda's [[1998 United States embassy bombings|bombings of U.S. embassies]] in [[East Africa]], which killed hundreds of civilians, he was indicted by a U.S. district court and listed on the [[Federal Bureau of Investigation|FBI]]'s [[FBI Most Wanted Terrorists|Most Wanted Terrorists]] and [[FBI Ten Most Wanted Fugitives|Most Wanted Fugitives]] lists. In October 1999, the [[United Nations]] designated al-Qaeda as a terrorist organization.

Bin Laden organized the September 11 attacks, which [[Casualties of the September 11 attacks|killed nearly 3,000 people]], mostly civilians. This resulted in the [[United States invasion of Afghanistan|U.S. invading Afghanistan]] and launching the [[war on terror]]. Bin Laden became the subject of a nearly decade-long [[Manhunt for Osama bin Laden|international manhunt]] led by the U.S. During this period, he hid in the mountains of Afghanistan and later escaped to neighboring [[Pakistan]]. On 2 May 2011, Bin Laden [[Killing of Osama bin Laden|was killed]] by U.S. special operations forces at [[Osama bin Laden's compound in Abbottabad|his compound]] in [[Abbottabad]]. His corpse was buried in the [[Arabian Sea]] and he was succeeded by his deputy [[Ayman al-Zawahiri]] on 16 June 2011. During his lifetime, Bin Laden became a symbol of terrorism and was reviled in the United States and elsewhere as a mass murderer due to his orchestration of numerous attacks and bombings.
== তথ্যসূত্ৰ==</text>
      <sha1>o2s5eoc9ou1q41v10wg8wcg91c7rqk2</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519422</id>
      <parentid>519421</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T07:25:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ishanjyotibora</username>
        <id>14131</id>
      </contributor>
      <origin>519422</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8201" sha1="dfq641bid16jgv6jbk60d8t0l98vykl" xml:space="preserve">{{Use dmy dates|date=May 2023}}
&lt;!--Do NOT add citations to the lead, except for material likely to be challenged, per [[MOS:LEADCITE]] ([[Wikipedia:Manual of Style/Lead section#Citations)]]. Move unneeded citations to the body.--&gt;{{Infobox officeholder
| name                = Osama bin Laden
| native_name         = {{nobold|{{lang|ar|أسامة بن لادن}}}}
| native_name_lang    = ar
| office              = 1st General [[Emir]] of [[al-Qaeda]]
| image               = Osama bin Laden portrait (3x4 cropped b).jpg
| caption             = Bin Laden, {{circa|1997–1998}}
| alt                 = Head shot of Bin Laden
| term_start          = 11 August 1988
| term_end            = 2 May 2011
| predecessor1        = ''Position established''
| successor1          = [[Ayman al-Zawahiri]]
| birth_name          = Osama bin Mohammed bin Awad bin Laden
| birth_date          = {{Birth date|1957|3|10|df=yes}}
| birth_place         = [[Riyadh]], Saudi Arabia
| death_date          = {{Death date and age|2011|5|2|1957|3|10|df=yes}}
| death_place         = [[Abbottabad]], Khyber Pakhtunkhwa, Pakistan
| death_manner        = [[Killing of Osama bin Laden|Gunshot wounds to the chest and head]]
| resting_place       = [[Arabian Sea]]
| citizenship         = {{ubl|Saudi Arabia (until 1994)|[[Statelessness|Stateless]] (from 1994)}}
| education           = [[King Abdulaziz University]] ([[Bachelor of Business Administration|BBA]])
| father              = [[Mohammed bin Awad bin Laden]]
| mother              = [[Hamida al-Attas]]
| spouse              = {{plainlist|
* {{Marriage|[[Najwa Ghanem]]|1974|2001|end=separated}}
* {{Marriage|Khadijah Sharif|1983|1990s|end=divorced}}
* {{Marriage|Khairiah Sabar|1985}}
* {{Marriage|Siham Sabar|1987}}
* {{Marriage|Amal Ahmed al-Sadah|2000}}
}}
| children            = Around 20 to 26 (including [[Abdallah bin Laden|Abdallah]], [[Saad bin Laden|Saad]], [[Omar bin Laden|Omar]] and [[Hamza bin Laden|Hamza]])
| family              = [[Bin Laden family|Bin Laden]]
| blank1              = [[Beliefs and ideology of Osama bin Laden|Religion]]
| data1               = [[Sunni Islam]]&lt;ref&gt;{{Cite book |title=Pakistan's Enduring Challenges |url=https://books.google.com/books?id=XxtrBgAAQBAJ |publisher=University of Pennsylvania Press |date=18 February 2015 |isbn=978-0-8122-4690-2 |first1=C. Christine |last1=Fair |first2=Sarah J. |last2=Watson |page=246 |quote=Osama bin Laden was a hard-core Salafi who openly espoused violence against the United States in order to achieve Salafi goals. |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160131203102/https://books.google.com/books?id=XxtrBgAAQBAJ |archive-date=31 January 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite book |title=Roads to Reconciliation: Conflict and Dialogue in the Twenty-first Century |url=https://books.google.com/books?id=MDzfBQAAQBAJ |publisher=Routledge |date=18 December 2014 |isbn=978-1-317-46076-3 |first1=Amy Benson |last1=Brown |first2=Karen M. |last2=Poremski |page=81 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160131203102/https://books.google.com/books?id=MDzfBQAAQBAJ |archive-date=31 January 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Osama bin Laden (2007) Suzanne J. Murdico&lt;/ref&gt;&lt;ref name=Karen&gt;{{cite news |last=Armstrong |first=Karen |url=https://www.theguardian.com/politics/2005/jul/11/northernireland.july7 |title=The label of Catholic terror was never used about the IRA |work=The Guardian |date=11 July 2005 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161226235515/https://www.theguardian.com/politics/2005/jul/11/northernireland.july7 |archive-date=26 December 2016 }}&lt;/ref&gt;
| blank4              = Jurisprudence
| data4               = [[Hanbali]]
| allegiance          = {{plainlist|
* [[Maktab al-Khidamat]] (1984–1988)
* [[Al-Qaeda]] (1988–2011)
}}
| serviceyears        = 1984–2011
| rank                = General [[Emir]] of al-Qaeda
| battles             = {{Tree list}}
* [[Soviet–Afghan War]]
** [[Battle of Jaji]] {{WIA}}
* [[Afghan Civil War (1989–1992)|Afghan Civil War]]
** [[Battle of Jalalabad (1989)|Battle of Jalalabad]]
* [[War in Afghanistan (2001–2021)|War in Afghanistan]]
** [[Fall of Kabul (2001)]]
** [[Battle of Tora Bora]]
** [[Insurgency in Khyber Pakhtunkhwa]]
** [[Operation Neptune Spear]]{{KIA}}
{{Tree list/end}}
}}

'''Osama bin Laden''', {{respell|oh|SAH|mah}} {{respell|bihn}} {{respell|LAH|dehn}}.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Tedder |first=Jim |date=2013 |title=Voice of America pronunciation of &quot;Osama Bin Laden&quot; from the region of Saudi Arabia |url=https://pronounce.voanews.com/?id=734 |access-date=2025-06-09 |website=[[Voice of America]]}}&lt;/ref&gt; Full name in {{langx|ar|أسامة بن محمد بن عوض بن لادن|translit=Usāma bin Muḥammad bin ʿAwaḍ bin Lādin}}, {{IPA|ars|ʔu.saː.ma ben laː.din}}.}} (10 March 1957{{snd}}2 May 2011) was a militant leader who was the founder and first general [[emir]] of [[al-Qaeda]]. Ideologically a [[Pan-Islamism|pan-Islamist]], Bin Laden participated in the [[Afghan mujahideen|Afghan ''mujahideen'']] against the [[Soviet Union]], and supported the [[Bosnian mujahideen|Bosnian ''mujahideen'']] during the [[Yugoslav Wars]]. Opposed to [[Foreign policy of the United States|American foreign policy]] in the [[Middle East]], Bin Laden [[Declaration of War against the Americans Occupying the Land of the Two Holy Places|declared war]] on the [[United States]] in 1996 and advocated attacks targeting U.S. assets in various countries, and supervised the execution of the [[September 11 attacks]] inside the U.S. in 2001.

{{Osama bin Laden series}}
Born in [[Riyadh]] to the aristocratic [[bin Laden family]], he studied at Saudi and foreign universities until 1979, when he joined the ''mujahideen'' fighting against the Soviet invasion of [[Afghanistan]]. In 1984, he co-founded [[Maktab al-Khidamat]], which recruited foreign ''mujahideen'' into the war. As the Soviet war in Afghanistan came to an end, Bin Laden founded al-Qaeda in 1988 to carry out worldwide ''[[jihad]]''. In the [[Gulf War]], Bin Laden's offer of support to Saudi Arabia against [[Ba'athist Iraq|Iraq]] was rejected by the [[House of Saud|Saudi royal family]], which instead sought [[Coalition of the Gulf War|American aid]].

[[Political views of Osama bin Laden|Bin Laden's views]] on pan-Islamism and [[anti-Americanism]] resulted in his expulsion from Saudi Arabia in 1991. He shifted his headquarters to [[Republic of the Sudan (1985–2019)|Sudan]] until 1996, when he established a new base in Afghanistan, where he was supported by the [[Taliban]]. Bin Laden declared [[Fatawā of Osama bin Laden|two]] ''[[fatāwā]]'' in August 1996 and February 1998, declaring [[Religious war|holy war]] against the U.S. After al-Qaeda's [[1998 United States embassy bombings|bombings of U.S. embassies]] in [[East Africa]], which killed hundreds of civilians, he was indicted by a U.S. district court and listed on the [[Federal Bureau of Investigation|FBI]]'s [[FBI Most Wanted Terrorists|Most Wanted Terrorists]] and [[FBI Ten Most Wanted Fugitives|Most Wanted Fugitives]] lists. In October 1999, the [[United Nations]] designated al-Qaeda as a terrorist organization.

Bin Laden organized the September 11 attacks, which [[Casualties of the September 11 attacks|killed nearly 3,000 people]], mostly civilians. This resulted in the [[United States invasion of Afghanistan|U.S. invading Afghanistan]] and launching the [[war on terror]]. Bin Laden became the subject of a nearly decade-long [[Manhunt for Osama bin Laden|international manhunt]] led by the U.S. During this period, he hid in the mountains of Afghanistan and later escaped to neighboring [[Pakistan]]. On 2 May 2011, Bin Laden [[Killing of Osama bin Laden|was killed]] by U.S. special operations forces at [[Osama bin Laden's compound in Abbottabad|his compound]] in [[Abbottabad]]. His corpse was buried in the [[Arabian Sea]] and he was succeeded by his deputy [[Ayman al-Zawahiri]] on 16 June 2011. During his lifetime, Bin Laden became a symbol of terrorism and was reviled in the United States and elsewhere as a mass murderer due to his orchestration of numerous attacks and bombings.
== তথ্যসূত্ৰ==</text>
      <sha1>dfq641bid16jgv6jbk60d8t0l98vykl</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519423</id>
      <parentid>519422</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T07:26:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ishanjyotibora</username>
        <id>14131</id>
      </contributor>
      <origin>519423</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7489" sha1="gyzvl22l578h06zuyb83c03ywpup4m0" xml:space="preserve">{{Infobox officeholder
| name                = Osama bin Laden
| native_name         = {{nobold|{{lang|ar|أسامة بن لادن}}}}
| native_name_lang    = ar
| office              = 1st General [[Emir]] of [[al-Qaeda]]
| image               = Osama bin Laden portrait (3x4 cropped b).jpg
| caption             = Bin Laden, {{circa|1997–1998}}
| alt                 = Head shot of Bin Laden
| term_start          = 11 August 1988
| term_end            = 2 May 2011
| predecessor1        = ''Position established''
| successor1          = [[Ayman al-Zawahiri]]
| birth_name          = Osama bin Mohammed bin Awad bin Laden
| birth_date          = {{Birth date|1957|3|10|df=yes}}
| birth_place         = [[Riyadh]], Saudi Arabia
| death_date          = {{Death date and age|2011|5|2|1957|3|10|df=yes}}
| death_place         = [[Abbottabad]], Khyber Pakhtunkhwa, Pakistan
| death_manner        = [[Killing of Osama bin Laden|Gunshot wounds to the chest and head]]
| resting_place       = [[Arabian Sea]]
| citizenship         = {{ubl|Saudi Arabia (until 1994)|[[Statelessness|Stateless]] (from 1994)}}
| education           = [[King Abdulaziz University]] ([[Bachelor of Business Administration|BBA]])
| father              = [[Mohammed bin Awad bin Laden]]
| mother              = [[Hamida al-Attas]]
| spouse              = {{plainlist|
* {{Marriage|[[Najwa Ghanem]]|1974|2001|end=separated}}
* {{Marriage|Khadijah Sharif|1983|1990s|end=divorced}}
* {{Marriage|Khairiah Sabar|1985}}
* {{Marriage|Siham Sabar|1987}}
* {{Marriage|Amal Ahmed al-Sadah|2000}}
}}
| children            = Around 20 to 26 (including [[Abdallah bin Laden|Abdallah]], [[Saad bin Laden|Saad]], [[Omar bin Laden|Omar]] and [[Hamza bin Laden|Hamza]])
| family              = [[Bin Laden family|Bin Laden]]
| blank1              = [[Beliefs and ideology of Osama bin Laden|Religion]]
| data1               = [[Sunni Islam]]&lt;ref&gt;{{Cite book |title=Pakistan's Enduring Challenges |url=https://books.google.com/books?id=XxtrBgAAQBAJ |publisher=University of Pennsylvania Press |date=18 February 2015 |isbn=978-0-8122-4690-2 |first1=C. Christine |last1=Fair |first2=Sarah J. |last2=Watson |page=246 |quote=Osama bin Laden was a hard-core Salafi who openly espoused violence against the United States in order to achieve Salafi goals. |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160131203102/https://books.google.com/books?id=XxtrBgAAQBAJ |archive-date=31 January 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite book |title=Roads to Reconciliation: Conflict and Dialogue in the Twenty-first Century |url=https://books.google.com/books?id=MDzfBQAAQBAJ |publisher=Routledge |date=18 December 2014 |isbn=978-1-317-46076-3 |first1=Amy Benson |last1=Brown |first2=Karen M. |last2=Poremski |page=81 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160131203102/https://books.google.com/books?id=MDzfBQAAQBAJ |archive-date=31 January 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Osama bin Laden (2007) Suzanne J. Murdico&lt;/ref&gt;&lt;ref name=Karen&gt;{{cite news |last=Armstrong |first=Karen |url=https://www.theguardian.com/politics/2005/jul/11/northernireland.july7 |title=The label of Catholic terror was never used about the IRA |work=The Guardian |date=11 July 2005 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161226235515/https://www.theguardian.com/politics/2005/jul/11/northernireland.july7 |archive-date=26 December 2016 }}&lt;/ref&gt;
| blank4              = Jurisprudence
| data4               = [[Hanbali]]
| allegiance          = {{plainlist|
* [[Maktab al-Khidamat]] (1984–1988)
* [[Al-Qaeda]] (1988–2011)
}}
| serviceyears        = 1984–2011
| rank                = General [[Emir]] of al-Qaeda
| battles             = {{Tree list}}
* [[Soviet–Afghan War]]
** [[Battle of Jaji]] {{WIA}}
* [[Afghan Civil War (1989–1992)|Afghan Civil War]]
** [[Battle of Jalalabad (1989)|Battle of Jalalabad]]
* [[War in Afghanistan (2001–2021)|War in Afghanistan]]
** [[Fall of Kabul (2001)]]
** [[Battle of Tora Bora]]
** [[Insurgency in Khyber Pakhtunkhwa]]
** [[Operation Neptune Spear]]{{KIA}}
{{Tree list/end}}
}}

'''Osama bin Laden''', (10 March 1957{{snd}}2 May 2011) was a militant leader who was the founder and first general [[emir]] of [[al-Qaeda]]. Ideologically a [[Pan-Islamism|pan-Islamist]], Bin Laden participated in the [[Afghan mujahideen|Afghan ''mujahideen'']] against the [[Soviet Union]], and supported the [[Bosnian mujahideen|Bosnian ''mujahideen'']] during the [[Yugoslav Wars]]. Opposed to [[Foreign policy of the United States|American foreign policy]] in the [[Middle East]], Bin Laden [[Declaration of War against the Americans Occupying the Land of the Two Holy Places|declared war]] on the [[United States]] in 1996 and advocated attacks targeting U.S. assets in various countries, and supervised the execution of the [[September 11 attacks]] inside the U.S. in 2001.

{{Osama bin Laden series}}
Born in [[Riyadh]] to the aristocratic [[bin Laden family]], he studied at Saudi and foreign universities until 1979, when he joined the ''mujahideen'' fighting against the Soviet invasion of [[Afghanistan]]. In 1984, he co-founded [[Maktab al-Khidamat]], which recruited foreign ''mujahideen'' into the war. As the Soviet war in Afghanistan came to an end, Bin Laden founded al-Qaeda in 1988 to carry out worldwide ''[[jihad]]''. In the [[Gulf War]], Bin Laden's offer of support to Saudi Arabia against [[Ba'athist Iraq|Iraq]] was rejected by the [[House of Saud|Saudi royal family]], which instead sought [[Coalition of the Gulf War|American aid]].

[[Political views of Osama bin Laden|Bin Laden's views]] on pan-Islamism and [[anti-Americanism]] resulted in his expulsion from Saudi Arabia in 1991. He shifted his headquarters to [[Republic of the Sudan (1985–2019)|Sudan]] until 1996, when he established a new base in Afghanistan, where he was supported by the [[Taliban]]. Bin Laden declared [[Fatawā of Osama bin Laden|two]] ''[[fatāwā]]'' in August 1996 and February 1998, declaring [[Religious war|holy war]] against the U.S. After al-Qaeda's [[1998 United States embassy bombings|bombings of U.S. embassies]] in [[East Africa]], which killed hundreds of civilians, he was indicted by a U.S. district court and listed on the [[Federal Bureau of Investigation|FBI]]'s [[FBI Most Wanted Terrorists|Most Wanted Terrorists]] and [[FBI Ten Most Wanted Fugitives|Most Wanted Fugitives]] lists. In October 1999, the [[United Nations]] designated al-Qaeda as a terrorist organization.

Bin Laden organized the September 11 attacks, which [[Casualties of the September 11 attacks|killed nearly 3,000 people]], mostly civilians. This resulted in the [[United States invasion of Afghanistan|U.S. invading Afghanistan]] and launching the [[war on terror]]. Bin Laden became the subject of a nearly decade-long [[Manhunt for Osama bin Laden|international manhunt]] led by the U.S. During this period, he hid in the mountains of Afghanistan and later escaped to neighboring [[Pakistan]]. On 2 May 2011, Bin Laden [[Killing of Osama bin Laden|was killed]] by U.S. special operations forces at [[Osama bin Laden's compound in Abbottabad|his compound]] in [[Abbottabad]]. His corpse was buried in the [[Arabian Sea]] and he was succeeded by his deputy [[Ayman al-Zawahiri]] on 16 June 2011. During his lifetime, Bin Laden became a symbol of terrorism and was reviled in the United States and elsewhere as a mass murderer due to his orchestration of numerous attacks and bombings.
== তথ্যসূত্ৰ==</text>
      <sha1>gyzvl22l578h06zuyb83c03ywpup4m0</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519424</id>
      <parentid>519423</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T07:26:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ishanjyotibora</username>
        <id>14131</id>
      </contributor>
      <comment>added [[Category:সন্ত্ৰাসবাদ]] using [[WP:HC|HotCat]]</comment>
      <origin>519424</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7547" sha1="7yaccfpz7jgnsvnut8gse0jf3zhre30" xml:space="preserve">{{Infobox officeholder
| name                = Osama bin Laden
| native_name         = {{nobold|{{lang|ar|أسامة بن لادن}}}}
| native_name_lang    = ar
| office              = 1st General [[Emir]] of [[al-Qaeda]]
| image               = Osama bin Laden portrait (3x4 cropped b).jpg
| caption             = Bin Laden, {{circa|1997–1998}}
| alt                 = Head shot of Bin Laden
| term_start          = 11 August 1988
| term_end            = 2 May 2011
| predecessor1        = ''Position established''
| successor1          = [[Ayman al-Zawahiri]]
| birth_name          = Osama bin Mohammed bin Awad bin Laden
| birth_date          = {{Birth date|1957|3|10|df=yes}}
| birth_place         = [[Riyadh]], Saudi Arabia
| death_date          = {{Death date and age|2011|5|2|1957|3|10|df=yes}}
| death_place         = [[Abbottabad]], Khyber Pakhtunkhwa, Pakistan
| death_manner        = [[Killing of Osama bin Laden|Gunshot wounds to the chest and head]]
| resting_place       = [[Arabian Sea]]
| citizenship         = {{ubl|Saudi Arabia (until 1994)|[[Statelessness|Stateless]] (from 1994)}}
| education           = [[King Abdulaziz University]] ([[Bachelor of Business Administration|BBA]])
| father              = [[Mohammed bin Awad bin Laden]]
| mother              = [[Hamida al-Attas]]
| spouse              = {{plainlist|
* {{Marriage|[[Najwa Ghanem]]|1974|2001|end=separated}}
* {{Marriage|Khadijah Sharif|1983|1990s|end=divorced}}
* {{Marriage|Khairiah Sabar|1985}}
* {{Marriage|Siham Sabar|1987}}
* {{Marriage|Amal Ahmed al-Sadah|2000}}
}}
| children            = Around 20 to 26 (including [[Abdallah bin Laden|Abdallah]], [[Saad bin Laden|Saad]], [[Omar bin Laden|Omar]] and [[Hamza bin Laden|Hamza]])
| family              = [[Bin Laden family|Bin Laden]]
| blank1              = [[Beliefs and ideology of Osama bin Laden|Religion]]
| data1               = [[Sunni Islam]]&lt;ref&gt;{{Cite book |title=Pakistan's Enduring Challenges |url=https://books.google.com/books?id=XxtrBgAAQBAJ |publisher=University of Pennsylvania Press |date=18 February 2015 |isbn=978-0-8122-4690-2 |first1=C. Christine |last1=Fair |first2=Sarah J. |last2=Watson |page=246 |quote=Osama bin Laden was a hard-core Salafi who openly espoused violence against the United States in order to achieve Salafi goals. |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160131203102/https://books.google.com/books?id=XxtrBgAAQBAJ |archive-date=31 January 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite book |title=Roads to Reconciliation: Conflict and Dialogue in the Twenty-first Century |url=https://books.google.com/books?id=MDzfBQAAQBAJ |publisher=Routledge |date=18 December 2014 |isbn=978-1-317-46076-3 |first1=Amy Benson |last1=Brown |first2=Karen M. |last2=Poremski |page=81 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160131203102/https://books.google.com/books?id=MDzfBQAAQBAJ |archive-date=31 January 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Osama bin Laden (2007) Suzanne J. Murdico&lt;/ref&gt;&lt;ref name=Karen&gt;{{cite news |last=Armstrong |first=Karen |url=https://www.theguardian.com/politics/2005/jul/11/northernireland.july7 |title=The label of Catholic terror was never used about the IRA |work=The Guardian |date=11 July 2005 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161226235515/https://www.theguardian.com/politics/2005/jul/11/northernireland.july7 |archive-date=26 December 2016 }}&lt;/ref&gt;
| blank4              = Jurisprudence
| data4               = [[Hanbali]]
| allegiance          = {{plainlist|
* [[Maktab al-Khidamat]] (1984–1988)
* [[Al-Qaeda]] (1988–2011)
}}
| serviceyears        = 1984–2011
| rank                = General [[Emir]] of al-Qaeda
| battles             = {{Tree list}}
* [[Soviet–Afghan War]]
** [[Battle of Jaji]] {{WIA}}
* [[Afghan Civil War (1989–1992)|Afghan Civil War]]
** [[Battle of Jalalabad (1989)|Battle of Jalalabad]]
* [[War in Afghanistan (2001–2021)|War in Afghanistan]]
** [[Fall of Kabul (2001)]]
** [[Battle of Tora Bora]]
** [[Insurgency in Khyber Pakhtunkhwa]]
** [[Operation Neptune Spear]]{{KIA}}
{{Tree list/end}}
}}

'''Osama bin Laden''', (10 March 1957{{snd}}2 May 2011) was a militant leader who was the founder and first general [[emir]] of [[al-Qaeda]]. Ideologically a [[Pan-Islamism|pan-Islamist]], Bin Laden participated in the [[Afghan mujahideen|Afghan ''mujahideen'']] against the [[Soviet Union]], and supported the [[Bosnian mujahideen|Bosnian ''mujahideen'']] during the [[Yugoslav Wars]]. Opposed to [[Foreign policy of the United States|American foreign policy]] in the [[Middle East]], Bin Laden [[Declaration of War against the Americans Occupying the Land of the Two Holy Places|declared war]] on the [[United States]] in 1996 and advocated attacks targeting U.S. assets in various countries, and supervised the execution of the [[September 11 attacks]] inside the U.S. in 2001.

{{Osama bin Laden series}}
Born in [[Riyadh]] to the aristocratic [[bin Laden family]], he studied at Saudi and foreign universities until 1979, when he joined the ''mujahideen'' fighting against the Soviet invasion of [[Afghanistan]]. In 1984, he co-founded [[Maktab al-Khidamat]], which recruited foreign ''mujahideen'' into the war. As the Soviet war in Afghanistan came to an end, Bin Laden founded al-Qaeda in 1988 to carry out worldwide ''[[jihad]]''. In the [[Gulf War]], Bin Laden's offer of support to Saudi Arabia against [[Ba'athist Iraq|Iraq]] was rejected by the [[House of Saud|Saudi royal family]], which instead sought [[Coalition of the Gulf War|American aid]].

[[Political views of Osama bin Laden|Bin Laden's views]] on pan-Islamism and [[anti-Americanism]] resulted in his expulsion from Saudi Arabia in 1991. He shifted his headquarters to [[Republic of the Sudan (1985–2019)|Sudan]] until 1996, when he established a new base in Afghanistan, where he was supported by the [[Taliban]]. Bin Laden declared [[Fatawā of Osama bin Laden|two]] ''[[fatāwā]]'' in August 1996 and February 1998, declaring [[Religious war|holy war]] against the U.S. After al-Qaeda's [[1998 United States embassy bombings|bombings of U.S. embassies]] in [[East Africa]], which killed hundreds of civilians, he was indicted by a U.S. district court and listed on the [[Federal Bureau of Investigation|FBI]]'s [[FBI Most Wanted Terrorists|Most Wanted Terrorists]] and [[FBI Ten Most Wanted Fugitives|Most Wanted Fugitives]] lists. In October 1999, the [[United Nations]] designated al-Qaeda as a terrorist organization.

Bin Laden organized the September 11 attacks, which [[Casualties of the September 11 attacks|killed nearly 3,000 people]], mostly civilians. This resulted in the [[United States invasion of Afghanistan|U.S. invading Afghanistan]] and launching the [[war on terror]]. Bin Laden became the subject of a nearly decade-long [[Manhunt for Osama bin Laden|international manhunt]] led by the U.S. During this period, he hid in the mountains of Afghanistan and later escaped to neighboring [[Pakistan]]. On 2 May 2011, Bin Laden [[Killing of Osama bin Laden|was killed]] by U.S. special operations forces at [[Osama bin Laden's compound in Abbottabad|his compound]] in [[Abbottabad]]. His corpse was buried in the [[Arabian Sea]] and he was succeeded by his deputy [[Ayman al-Zawahiri]] on 16 June 2011. During his lifetime, Bin Laden became a symbol of terrorism and was reviled in the United States and elsewhere as a mass murderer due to his orchestration of numerous attacks and bombings.
== তথ্যসূত্ৰ==

[[শ্ৰেণী:সন্ত্ৰাসবাদ]]</text>
      <sha1>7yaccfpz7jgnsvnut8gse0jf3zhre30</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519426</id>
      <parentid>519424</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T07:27:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ishanjyotibora</username>
        <id>14131</id>
      </contributor>
      <comment>added [[Category:চৌদি আৰৱৰ ব্যক্তি]] using [[WP:HC|HotCat]]</comment>
      <origin>519426</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7618" sha1="lyvwyfwub08axwnw1kau9j89incmhsq" xml:space="preserve">{{Infobox officeholder
| name                = Osama bin Laden
| native_name         = {{nobold|{{lang|ar|أسامة بن لادن}}}}
| native_name_lang    = ar
| office              = 1st General [[Emir]] of [[al-Qaeda]]
| image               = Osama bin Laden portrait (3x4 cropped b).jpg
| caption             = Bin Laden, {{circa|1997–1998}}
| alt                 = Head shot of Bin Laden
| term_start          = 11 August 1988
| term_end            = 2 May 2011
| predecessor1        = ''Position established''
| successor1          = [[Ayman al-Zawahiri]]
| birth_name          = Osama bin Mohammed bin Awad bin Laden
| birth_date          = {{Birth date|1957|3|10|df=yes}}
| birth_place         = [[Riyadh]], Saudi Arabia
| death_date          = {{Death date and age|2011|5|2|1957|3|10|df=yes}}
| death_place         = [[Abbottabad]], Khyber Pakhtunkhwa, Pakistan
| death_manner        = [[Killing of Osama bin Laden|Gunshot wounds to the chest and head]]
| resting_place       = [[Arabian Sea]]
| citizenship         = {{ubl|Saudi Arabia (until 1994)|[[Statelessness|Stateless]] (from 1994)}}
| education           = [[King Abdulaziz University]] ([[Bachelor of Business Administration|BBA]])
| father              = [[Mohammed bin Awad bin Laden]]
| mother              = [[Hamida al-Attas]]
| spouse              = {{plainlist|
* {{Marriage|[[Najwa Ghanem]]|1974|2001|end=separated}}
* {{Marriage|Khadijah Sharif|1983|1990s|end=divorced}}
* {{Marriage|Khairiah Sabar|1985}}
* {{Marriage|Siham Sabar|1987}}
* {{Marriage|Amal Ahmed al-Sadah|2000}}
}}
| children            = Around 20 to 26 (including [[Abdallah bin Laden|Abdallah]], [[Saad bin Laden|Saad]], [[Omar bin Laden|Omar]] and [[Hamza bin Laden|Hamza]])
| family              = [[Bin Laden family|Bin Laden]]
| blank1              = [[Beliefs and ideology of Osama bin Laden|Religion]]
| data1               = [[Sunni Islam]]&lt;ref&gt;{{Cite book |title=Pakistan's Enduring Challenges |url=https://books.google.com/books?id=XxtrBgAAQBAJ |publisher=University of Pennsylvania Press |date=18 February 2015 |isbn=978-0-8122-4690-2 |first1=C. Christine |last1=Fair |first2=Sarah J. |last2=Watson |page=246 |quote=Osama bin Laden was a hard-core Salafi who openly espoused violence against the United States in order to achieve Salafi goals. |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160131203102/https://books.google.com/books?id=XxtrBgAAQBAJ |archive-date=31 January 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite book |title=Roads to Reconciliation: Conflict and Dialogue in the Twenty-first Century |url=https://books.google.com/books?id=MDzfBQAAQBAJ |publisher=Routledge |date=18 December 2014 |isbn=978-1-317-46076-3 |first1=Amy Benson |last1=Brown |first2=Karen M. |last2=Poremski |page=81 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160131203102/https://books.google.com/books?id=MDzfBQAAQBAJ |archive-date=31 January 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Osama bin Laden (2007) Suzanne J. Murdico&lt;/ref&gt;&lt;ref name=Karen&gt;{{cite news |last=Armstrong |first=Karen |url=https://www.theguardian.com/politics/2005/jul/11/northernireland.july7 |title=The label of Catholic terror was never used about the IRA |work=The Guardian |date=11 July 2005 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161226235515/https://www.theguardian.com/politics/2005/jul/11/northernireland.july7 |archive-date=26 December 2016 }}&lt;/ref&gt;
| blank4              = Jurisprudence
| data4               = [[Hanbali]]
| allegiance          = {{plainlist|
* [[Maktab al-Khidamat]] (1984–1988)
* [[Al-Qaeda]] (1988–2011)
}}
| serviceyears        = 1984–2011
| rank                = General [[Emir]] of al-Qaeda
| battles             = {{Tree list}}
* [[Soviet–Afghan War]]
** [[Battle of Jaji]] {{WIA}}
* [[Afghan Civil War (1989–1992)|Afghan Civil War]]
** [[Battle of Jalalabad (1989)|Battle of Jalalabad]]
* [[War in Afghanistan (2001–2021)|War in Afghanistan]]
** [[Fall of Kabul (2001)]]
** [[Battle of Tora Bora]]
** [[Insurgency in Khyber Pakhtunkhwa]]
** [[Operation Neptune Spear]]{{KIA}}
{{Tree list/end}}
}}

'''Osama bin Laden''', (10 March 1957{{snd}}2 May 2011) was a militant leader who was the founder and first general [[emir]] of [[al-Qaeda]]. Ideologically a [[Pan-Islamism|pan-Islamist]], Bin Laden participated in the [[Afghan mujahideen|Afghan ''mujahideen'']] against the [[Soviet Union]], and supported the [[Bosnian mujahideen|Bosnian ''mujahideen'']] during the [[Yugoslav Wars]]. Opposed to [[Foreign policy of the United States|American foreign policy]] in the [[Middle East]], Bin Laden [[Declaration of War against the Americans Occupying the Land of the Two Holy Places|declared war]] on the [[United States]] in 1996 and advocated attacks targeting U.S. assets in various countries, and supervised the execution of the [[September 11 attacks]] inside the U.S. in 2001.

{{Osama bin Laden series}}
Born in [[Riyadh]] to the aristocratic [[bin Laden family]], he studied at Saudi and foreign universities until 1979, when he joined the ''mujahideen'' fighting against the Soviet invasion of [[Afghanistan]]. In 1984, he co-founded [[Maktab al-Khidamat]], which recruited foreign ''mujahideen'' into the war. As the Soviet war in Afghanistan came to an end, Bin Laden founded al-Qaeda in 1988 to carry out worldwide ''[[jihad]]''. In the [[Gulf War]], Bin Laden's offer of support to Saudi Arabia against [[Ba'athist Iraq|Iraq]] was rejected by the [[House of Saud|Saudi royal family]], which instead sought [[Coalition of the Gulf War|American aid]].

[[Political views of Osama bin Laden|Bin Laden's views]] on pan-Islamism and [[anti-Americanism]] resulted in his expulsion from Saudi Arabia in 1991. He shifted his headquarters to [[Republic of the Sudan (1985–2019)|Sudan]] until 1996, when he established a new base in Afghanistan, where he was supported by the [[Taliban]]. Bin Laden declared [[Fatawā of Osama bin Laden|two]] ''[[fatāwā]]'' in August 1996 and February 1998, declaring [[Religious war|holy war]] against the U.S. After al-Qaeda's [[1998 United States embassy bombings|bombings of U.S. embassies]] in [[East Africa]], which killed hundreds of civilians, he was indicted by a U.S. district court and listed on the [[Federal Bureau of Investigation|FBI]]'s [[FBI Most Wanted Terrorists|Most Wanted Terrorists]] and [[FBI Ten Most Wanted Fugitives|Most Wanted Fugitives]] lists. In October 1999, the [[United Nations]] designated al-Qaeda as a terrorist organization.

Bin Laden organized the September 11 attacks, which [[Casualties of the September 11 attacks|killed nearly 3,000 people]], mostly civilians. This resulted in the [[United States invasion of Afghanistan|U.S. invading Afghanistan]] and launching the [[war on terror]]. Bin Laden became the subject of a nearly decade-long [[Manhunt for Osama bin Laden|international manhunt]] led by the U.S. During this period, he hid in the mountains of Afghanistan and later escaped to neighboring [[Pakistan]]. On 2 May 2011, Bin Laden [[Killing of Osama bin Laden|was killed]] by U.S. special operations forces at [[Osama bin Laden's compound in Abbottabad|his compound]] in [[Abbottabad]]. His corpse was buried in the [[Arabian Sea]] and he was succeeded by his deputy [[Ayman al-Zawahiri]] on 16 June 2011. During his lifetime, Bin Laden became a symbol of terrorism and was reviled in the United States and elsewhere as a mass murderer due to his orchestration of numerous attacks and bombings.
== তথ্যসূত্ৰ==

[[শ্ৰেণী:সন্ত্ৰাসবাদ]]
[[শ্ৰেণী:চৌদি আৰৱৰ ব্যক্তি]]</text>
      <sha1>lyvwyfwub08axwnw1kau9j89incmhsq</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519427</id>
      <parentid>519426</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T07:27:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ishanjyotibora</username>
        <id>14131</id>
      </contributor>
      <comment>added [[Category:মৃত ব্যক্তি]] using [[WP:HC|HotCat]]</comment>
      <origin>519427</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7673" sha1="bj7g2824bcty20qyy7ng72372lvrjnu" xml:space="preserve">{{Infobox officeholder
| name                = Osama bin Laden
| native_name         = {{nobold|{{lang|ar|أسامة بن لادن}}}}
| native_name_lang    = ar
| office              = 1st General [[Emir]] of [[al-Qaeda]]
| image               = Osama bin Laden portrait (3x4 cropped b).jpg
| caption             = Bin Laden, {{circa|1997–1998}}
| alt                 = Head shot of Bin Laden
| term_start          = 11 August 1988
| term_end            = 2 May 2011
| predecessor1        = ''Position established''
| successor1          = [[Ayman al-Zawahiri]]
| birth_name          = Osama bin Mohammed bin Awad bin Laden
| birth_date          = {{Birth date|1957|3|10|df=yes}}
| birth_place         = [[Riyadh]], Saudi Arabia
| death_date          = {{Death date and age|2011|5|2|1957|3|10|df=yes}}
| death_place         = [[Abbottabad]], Khyber Pakhtunkhwa, Pakistan
| death_manner        = [[Killing of Osama bin Laden|Gunshot wounds to the chest and head]]
| resting_place       = [[Arabian Sea]]
| citizenship         = {{ubl|Saudi Arabia (until 1994)|[[Statelessness|Stateless]] (from 1994)}}
| education           = [[King Abdulaziz University]] ([[Bachelor of Business Administration|BBA]])
| father              = [[Mohammed bin Awad bin Laden]]
| mother              = [[Hamida al-Attas]]
| spouse              = {{plainlist|
* {{Marriage|[[Najwa Ghanem]]|1974|2001|end=separated}}
* {{Marriage|Khadijah Sharif|1983|1990s|end=divorced}}
* {{Marriage|Khairiah Sabar|1985}}
* {{Marriage|Siham Sabar|1987}}
* {{Marriage|Amal Ahmed al-Sadah|2000}}
}}
| children            = Around 20 to 26 (including [[Abdallah bin Laden|Abdallah]], [[Saad bin Laden|Saad]], [[Omar bin Laden|Omar]] and [[Hamza bin Laden|Hamza]])
| family              = [[Bin Laden family|Bin Laden]]
| blank1              = [[Beliefs and ideology of Osama bin Laden|Religion]]
| data1               = [[Sunni Islam]]&lt;ref&gt;{{Cite book |title=Pakistan's Enduring Challenges |url=https://books.google.com/books?id=XxtrBgAAQBAJ |publisher=University of Pennsylvania Press |date=18 February 2015 |isbn=978-0-8122-4690-2 |first1=C. Christine |last1=Fair |first2=Sarah J. |last2=Watson |page=246 |quote=Osama bin Laden was a hard-core Salafi who openly espoused violence against the United States in order to achieve Salafi goals. |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160131203102/https://books.google.com/books?id=XxtrBgAAQBAJ |archive-date=31 January 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite book |title=Roads to Reconciliation: Conflict and Dialogue in the Twenty-first Century |url=https://books.google.com/books?id=MDzfBQAAQBAJ |publisher=Routledge |date=18 December 2014 |isbn=978-1-317-46076-3 |first1=Amy Benson |last1=Brown |first2=Karen M. |last2=Poremski |page=81 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160131203102/https://books.google.com/books?id=MDzfBQAAQBAJ |archive-date=31 January 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Osama bin Laden (2007) Suzanne J. Murdico&lt;/ref&gt;&lt;ref name=Karen&gt;{{cite news |last=Armstrong |first=Karen |url=https://www.theguardian.com/politics/2005/jul/11/northernireland.july7 |title=The label of Catholic terror was never used about the IRA |work=The Guardian |date=11 July 2005 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161226235515/https://www.theguardian.com/politics/2005/jul/11/northernireland.july7 |archive-date=26 December 2016 }}&lt;/ref&gt;
| blank4              = Jurisprudence
| data4               = [[Hanbali]]
| allegiance          = {{plainlist|
* [[Maktab al-Khidamat]] (1984–1988)
* [[Al-Qaeda]] (1988–2011)
}}
| serviceyears        = 1984–2011
| rank                = General [[Emir]] of al-Qaeda
| battles             = {{Tree list}}
* [[Soviet–Afghan War]]
** [[Battle of Jaji]] {{WIA}}
* [[Afghan Civil War (1989–1992)|Afghan Civil War]]
** [[Battle of Jalalabad (1989)|Battle of Jalalabad]]
* [[War in Afghanistan (2001–2021)|War in Afghanistan]]
** [[Fall of Kabul (2001)]]
** [[Battle of Tora Bora]]
** [[Insurgency in Khyber Pakhtunkhwa]]
** [[Operation Neptune Spear]]{{KIA}}
{{Tree list/end}}
}}

'''Osama bin Laden''', (10 March 1957{{snd}}2 May 2011) was a militant leader who was the founder and first general [[emir]] of [[al-Qaeda]]. Ideologically a [[Pan-Islamism|pan-Islamist]], Bin Laden participated in the [[Afghan mujahideen|Afghan ''mujahideen'']] against the [[Soviet Union]], and supported the [[Bosnian mujahideen|Bosnian ''mujahideen'']] during the [[Yugoslav Wars]]. Opposed to [[Foreign policy of the United States|American foreign policy]] in the [[Middle East]], Bin Laden [[Declaration of War against the Americans Occupying the Land of the Two Holy Places|declared war]] on the [[United States]] in 1996 and advocated attacks targeting U.S. assets in various countries, and supervised the execution of the [[September 11 attacks]] inside the U.S. in 2001.

{{Osama bin Laden series}}
Born in [[Riyadh]] to the aristocratic [[bin Laden family]], he studied at Saudi and foreign universities until 1979, when he joined the ''mujahideen'' fighting against the Soviet invasion of [[Afghanistan]]. In 1984, he co-founded [[Maktab al-Khidamat]], which recruited foreign ''mujahideen'' into the war. As the Soviet war in Afghanistan came to an end, Bin Laden founded al-Qaeda in 1988 to carry out worldwide ''[[jihad]]''. In the [[Gulf War]], Bin Laden's offer of support to Saudi Arabia against [[Ba'athist Iraq|Iraq]] was rejected by the [[House of Saud|Saudi royal family]], which instead sought [[Coalition of the Gulf War|American aid]].

[[Political views of Osama bin Laden|Bin Laden's views]] on pan-Islamism and [[anti-Americanism]] resulted in his expulsion from Saudi Arabia in 1991. He shifted his headquarters to [[Republic of the Sudan (1985–2019)|Sudan]] until 1996, when he established a new base in Afghanistan, where he was supported by the [[Taliban]]. Bin Laden declared [[Fatawā of Osama bin Laden|two]] ''[[fatāwā]]'' in August 1996 and February 1998, declaring [[Religious war|holy war]] against the U.S. After al-Qaeda's [[1998 United States embassy bombings|bombings of U.S. embassies]] in [[East Africa]], which killed hundreds of civilians, he was indicted by a U.S. district court and listed on the [[Federal Bureau of Investigation|FBI]]'s [[FBI Most Wanted Terrorists|Most Wanted Terrorists]] and [[FBI Ten Most Wanted Fugitives|Most Wanted Fugitives]] lists. In October 1999, the [[United Nations]] designated al-Qaeda as a terrorist organization.

Bin Laden organized the September 11 attacks, which [[Casualties of the September 11 attacks|killed nearly 3,000 people]], mostly civilians. This resulted in the [[United States invasion of Afghanistan|U.S. invading Afghanistan]] and launching the [[war on terror]]. Bin Laden became the subject of a nearly decade-long [[Manhunt for Osama bin Laden|international manhunt]] led by the U.S. During this period, he hid in the mountains of Afghanistan and later escaped to neighboring [[Pakistan]]. On 2 May 2011, Bin Laden [[Killing of Osama bin Laden|was killed]] by U.S. special operations forces at [[Osama bin Laden's compound in Abbottabad|his compound]] in [[Abbottabad]]. His corpse was buried in the [[Arabian Sea]] and he was succeeded by his deputy [[Ayman al-Zawahiri]] on 16 June 2011. During his lifetime, Bin Laden became a symbol of terrorism and was reviled in the United States and elsewhere as a mass murderer due to his orchestration of numerous attacks and bombings.
== তথ্যসূত্ৰ==

[[শ্ৰেণী:সন্ত্ৰাসবাদ]]
[[শ্ৰেণী:চৌদি আৰৱৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]]</text>
      <sha1>bj7g2824bcty20qyy7ng72372lvrjnu</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519428</id>
      <parentid>519427</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T07:37:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ishanjyotibora</username>
        <id>14131</id>
      </contributor>
      <origin>519428</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8488" sha1="jymhabct0qye5pzphbkoq5vsebm4l2m" xml:space="preserve">{{Infobox officeholder
| name                = ওছামা বিন লাডেন
| native_name         = {{nobold|{{lang|ar|أسامة بن لادن}}}}
| native_name_lang    = ar
| office              = অল-কায়ডাৰ প্ৰথম জেনেৰেল
| image               = Osama bin Laden portrait (3x4 cropped b).jpg
| caption             = বিন লাডেন (১৯৯৭-১৯৯৮)
| alt                 = বিন লাডেনৰ ছবি
| term_start          = ১১ আগষ্ট ১৯৮৮
| term_end            = ২ মে ২০১১
| predecessor1        = পদ প্ৰতিষ্ঠা
| successor1          = অয়মান অল-জৱাহৰী
| birth_name          = ওছামা বিন মহম্মদ বিন আৱাদ বিন লাডেন
| birth_date          = {{Birth date|1957|3|10|df=yes}}
| birth_place         = ৰিয়াড়, চৌদি আৰৱ
| death_date          = {{Death date and age|2011|5|2|1957|3|10|df=yes}}
| death_place         = অবোটাবাদ, খায়বৰ পাখটোনখাৱা, পাকিস্তান
| death_manner        = বুকু আৰু মূৰত গুলীৰ আঘাত
| resting_place       = আৰব সাগৰ
| citizenship         = {{ubl|চৌদি আৰৱ (১৯৯৪ পৰ্যন্ত)|দেশবিহীন (১৯৯৪ চনৰ পৰা}}
| education           = ৰজা আব্দুল আজিজ বিশ্ববিদ্যালয় (ব্যৱসায় প্ৰশাসনত স্নাতক)
| father              = মহম্মদ বিন আৱাদ বিন লাডেন
| mother              = হামিদা অল-আট্টাছ
| spouse              = {{plainlist|
* {{Marriage|[[নাজৱা ঘনেম]]||1974|2001|end=পৃথক}}
* {{Marriage|খাদিজা শ্বৰীফ|1983|1990s|end=বিচ্ছেদ}}
* {{Marriage|খৈৰিয়া শবাৰ|1985}}
* {{Marriage|চিহাম সবাৰ|1987}}
* {{Marriage|আমল আহমেদ আল-ছাদাহ|2000}}
}}
| children            = প্ৰায় ২০ৰ পৰা ২৬
| family              = 
| blank1              = ধৰ্ম
| data1               = ছুন্নী ইছলাম&lt;ref&gt;{{Cite book |title=Pakistan's Enduring Challenges |url=https://books.google.com/books?id=XxtrBgAAQBAJ |publisher=University of Pennsylvania Press |date=18 February 2015 |isbn=978-0-8122-4690-2 |first1=C. Christine |last1=Fair |first2=Sarah J. |last2=Watson |page=246 |quote=Osama bin Laden was a hard-core Salafi who openly espoused violence against the United States in order to achieve Salafi goals. |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160131203102/https://books.google.com/books?id=XxtrBgAAQBAJ |archive-date=31 January 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite book |title=Roads to Reconciliation: Conflict and Dialogue in the Twenty-first Century |url=https://books.google.com/books?id=MDzfBQAAQBAJ |publisher=Routledge |date=18 December 2014 |isbn=978-1-317-46076-3 |first1=Amy Benson |last1=Brown |first2=Karen M. |last2=Poremski |page=81 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160131203102/https://books.google.com/books?id=MDzfBQAAQBAJ |archive-date=31 January 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Osama bin Laden (2007) Suzanne J. Murdico&lt;/ref&gt;&lt;ref name=Karen&gt;{{cite news |last=Armstrong |first=Karen |url=https://www.theguardian.com/politics/2005/jul/11/northernireland.july7 |title=The label of Catholic terror was never used about the IRA |work=The Guardian |date=11 July 2005 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161226235515/https://www.theguardian.com/politics/2005/jul/11/northernireland.july7 |archive-date=26 December 2016 }}&lt;/ref&gt;
| blank4              = ন্যায়বিজ্ঞান
| data4               = হানবলী
| allegiance          = {{plainlist|
* মকতাব আল-খিদামত (১৯৮৪–১৯৮৮)
* আল-কায়েদা (১৯৮৮–২০১১)
}}
| serviceyears        = ১৯৮৪–২০১১
| rank                = জেনেৰেল, অল কায়দা
| battles             = {{Tree list}}
* ছোভিয়েট–আফগান যুদ্ধ
** জাজীৰ যুদ্ধ {{WIA}}
* আফগান গৃহযুদ্ধ (১৯৮৯–১৯৯২)
**জালালাবাদৰ যুদ্ধ (১৯৮৯)
* আফগানিস্তানত যুদ্ধ (২০০১–২০২১)
** কাবুলৰ পতন (২০০১)
** তোৰা বৰাৰ যুদ্ধ।
** খাইবাৰ পাখতুনখোৱাত বিদ্ৰোহ
** অপাৰেচন নেপচুন বৰশী{{KIA}}
{{Tree list/end}}
}}

'''Osama bin Laden''', (10 March 1957{{snd}}2 May 2011) was a militant leader who was the founder and first general [[emir]] of [[al-Qaeda]]. Ideologically a [[Pan-Islamism|pan-Islamist]], Bin Laden participated in the [[Afghan mujahideen|Afghan ''mujahideen'']] against the [[Soviet Union]], and supported the [[Bosnian mujahideen|Bosnian ''mujahideen'']] during the [[Yugoslav Wars]]. Opposed to [[Foreign policy of the United States|American foreign policy]] in the [[Middle East]], Bin Laden [[Declaration of War against the Americans Occupying the Land of the Two Holy Places|declared war]] on the [[United States]] in 1996 and advocated attacks targeting U.S. assets in various countries, and supervised the execution of the [[September 11 attacks]] inside the U.S. in 2001.

{{Osama bin Laden series}}
Born in [[Riyadh]] to the aristocratic [[bin Laden family]], he studied at Saudi and foreign universities until 1979, when he joined the ''mujahideen'' fighting against the Soviet invasion of [[Afghanistan]]. In 1984, he co-founded [[Maktab al-Khidamat]], which recruited foreign ''mujahideen'' into the war. As the Soviet war in Afghanistan came to an end, Bin Laden founded al-Qaeda in 1988 to carry out worldwide ''[[jihad]]''. In the [[Gulf War]], Bin Laden's offer of support to Saudi Arabia against [[Ba'athist Iraq|Iraq]] was rejected by the [[House of Saud|Saudi royal family]], which instead sought [[Coalition of the Gulf War|American aid]].

[[Political views of Osama bin Laden|Bin Laden's views]] on pan-Islamism and [[anti-Americanism]] resulted in his expulsion from Saudi Arabia in 1991. He shifted his headquarters to [[Republic of the Sudan (1985–2019)|Sudan]] until 1996, when he established a new base in Afghanistan, where he was supported by the [[Taliban]]. Bin Laden declared [[Fatawā of Osama bin Laden|two]] ''[[fatāwā]]'' in August 1996 and February 1998, declaring [[Religious war|holy war]] against the U.S. After al-Qaeda's [[1998 United States embassy bombings|bombings of U.S. embassies]] in [[East Africa]], which killed hundreds of civilians, he was indicted by a U.S. district court and listed on the [[Federal Bureau of Investigation|FBI]]'s [[FBI Most Wanted Terrorists|Most Wanted Terrorists]] and [[FBI Ten Most Wanted Fugitives|Most Wanted Fugitives]] lists. In October 1999, the [[United Nations]] designated al-Qaeda as a terrorist organization.

Bin Laden organized the September 11 attacks, which [[Casualties of the September 11 attacks|killed nearly 3,000 people]], mostly civilians. This resulted in the [[United States invasion of Afghanistan|U.S. invading Afghanistan]] and launching the [[war on terror]]. Bin Laden became the subject of a nearly decade-long [[Manhunt for Osama bin Laden|international manhunt]] led by the U.S. During this period, he hid in the mountains of Afghanistan and later escaped to neighboring [[Pakistan]]. On 2 May 2011, Bin Laden [[Killing of Osama bin Laden|was killed]] by U.S. special operations forces at [[Osama bin Laden's compound in Abbottabad|his compound]] in [[Abbottabad]]. His corpse was buried in the [[Arabian Sea]] and he was succeeded by his deputy [[Ayman al-Zawahiri]] on 16 June 2011. During his lifetime, Bin Laden became a symbol of terrorism and was reviled in the United States and elsewhere as a mass murderer due to his orchestration of numerous attacks and bombings.
== তথ্যসূত্ৰ==

[[শ্ৰেণী:সন্ত্ৰাসবাদ]]
[[শ্ৰেণী:চৌদি আৰৱৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]]</text>
      <sha1>jymhabct0qye5pzphbkoq5vsebm4l2m</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519443</id>
      <parentid>519428</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T08:41:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ishanjyotibora</username>
        <id>14131</id>
      </contributor>
      <origin>519443</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11660" sha1="7z5wfff4fop227u66a8z90gtog09l0x" xml:space="preserve">{{Infobox officeholder
| name                = ওছামা বিন লাডেন
| native_name         = Osama bin Laden
| native_name_lang    = ar
| office              = অল-কায়ডাৰ প্ৰথম জেনেৰেল
| image               = Osama bin Laden portrait (3x4 cropped b).jpg
| caption             = বিন লাডেন (১৯৯৭-১৯৯৮)
| alt                 = বিন লাডেনৰ ছবি
| term_start          = ১১ আগষ্ট ১৯৮৮
| term_end            = ২ মে ২০১১
| predecessor1        = পদ প্ৰতিষ্ঠা
| successor1          = অয়মান অল-জৱাহৰী
| birth_name          = ওছামা বিন মহম্মদ বিন আৱাদ বিন লাডেন
| birth_date          = {{Birth date|1957|3|10|df=yes}}
| birth_place         = ৰিয়াড়, চৌদি আৰৱ
| death_date          = {{Death date and age|2011|5|2|1957|3|10|df=yes}}
| death_place         = অবোটাবাদ, খায়বৰ পাখটোনখাৱা, পাকিস্তান
| death_manner        = বুকু আৰু মূৰত গুলীৰ আঘাত
| resting_place       = আৰব সাগৰ
| citizenship         = {{ubl|চৌদি আৰৱ (১৯৯৪ পৰ্যন্ত)|দেশবিহীন (১৯৯৪ চনৰ পৰা}}
| education           = ৰজা আব্দুল আজিজ বিশ্ববিদ্যালয় (ব্যৱসায় প্ৰশাসনত স্নাতক)
| father              = মহম্মদ বিন আৱাদ বিন লাডেন
| mother              = হামিদা অল-আট্টাছ
| spouse              = {{plainlist|
* {{Marriage|[[নাজৱা ঘনেম]]||1974|2001|end=পৃথক}}
* {{Marriage|খাদিজা শ্বৰীফ|1983|1990s|end=বিচ্ছেদ}}
* {{Marriage|খৈৰিয়া শবাৰ|1985}}
* {{Marriage|চিহাম সবাৰ|1987}}
* {{Marriage|আমল আহমেদ আল-ছাদাহ|2000}}
}}
| children            = প্ৰায় ২০ৰ পৰা ২৬
| family              = 
| blank1              = ধৰ্ম
| data1               = ছুন্নী ইছলাম&lt;ref&gt;{{Cite book |title=Pakistan's Enduring Challenges |url=https://books.google.com/books?id=XxtrBgAAQBAJ |publisher=University of Pennsylvania Press |date=18 February 2015 |isbn=978-0-8122-4690-2 |first1=C. Christine |last1=Fair |first2=Sarah J. |last2=Watson |page=246 |quote=Osama bin Laden was a hard-core Salafi who openly espoused violence against the United States in order to achieve Salafi goals. |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160131203102/https://books.google.com/books?id=XxtrBgAAQBAJ |archive-date=31 January 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite book |title=Roads to Reconciliation: Conflict and Dialogue in the Twenty-first Century |url=https://books.google.com/books?id=MDzfBQAAQBAJ |publisher=Routledge |date=18 December 2014 |isbn=978-1-317-46076-3 |first1=Amy Benson |last1=Brown |first2=Karen M. |last2=Poremski |page=81 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160131203102/https://books.google.com/books?id=MDzfBQAAQBAJ |archive-date=31 January 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Osama bin Laden (2007) Suzanne J. Murdico&lt;/ref&gt;&lt;ref name=Karen&gt;{{cite news |last=Armstrong |first=Karen |url=https://www.theguardian.com/politics/2005/jul/11/northernireland.july7 |title=The label of Catholic terror was never used about the IRA |work=The Guardian |date=11 July 2005 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161226235515/https://www.theguardian.com/politics/2005/jul/11/northernireland.july7 |archive-date=26 December 2016 }}&lt;/ref&gt;
| blank4              = ন্যায়বিজ্ঞান
| data4               = হানবলী
| allegiance          = {{plainlist|
* মকতাব আল-খিদামত (১৯৮৪–১৯৮৮)
* আল-কায়েদা (১৯৮৮–২০১১)
}}
| serviceyears        = ১৯৮৪–২০১১
| rank                = জেনেৰেল, অল কায়দা
| battles             = {{Tree list}}
* ছোভিয়েট–আফগান যুদ্ধ
** জাজীৰ যুদ্ধ {{WIA}}
* আফগান গৃহযুদ্ধ (১৯৮৯–১৯৯২)
**জালালাবাদৰ যুদ্ধ (১৯৮৯)
* আফগানিস্তানত যুদ্ধ (২০০১–২০২১)
** কাবুলৰ পতন (২০০১)
** তোৰা বৰাৰ যুদ্ধ।
** খাইবাৰ পাখতুনখোৱাত বিদ্ৰোহ
** অপাৰেচন নেপচুন বৰশী{{KIA}}
{{Tree list/end}}
}}

'''ওছামা বিন লাডেন'''{{Lang-en|Osama Bin Laden}} (১০ মাৰ্চ ১৯৫৭ – ২ মে' ২০১১) এজন সন্ত্ৰাসবাদী নেতা আছিল৷ তেওঁ সন্ত্ৰাসবাদী সংগঠন আল-কায়েদাৰ প্ৰতিষ্ঠাপক আৰু প্ৰথম সাধাৰণ আমিৰ আছিল। মতাদৰ্শগতভাৱে এজন প্যান ইছলামিক বিন লাডেনে [[ছ'ভিয়েট সংঘ|ছোভিয়েট সংঘ]]ৰ বিৰুদ্ধে আফগান মুজাহিদীনত অংশগ্ৰহণ কৰিছিল, আৰু যুগোস্লাভিয়া যুদ্ধৰ সময়ত বছনিয়ান মুজাহিদীনক সমৰ্থন কৰিছিল। মধ্যপ্ৰাচ্যত আমেৰিকাৰ বৈদেশিক নীতিৰ বিৰোধিতা কৰি বিন লাডেনে ১৯৯৬ চনত আমেৰিকাৰ বিৰুদ্ধে যুদ্ধ ঘোষণা কৰে আৰু বিভিন্ন দেশত আমেৰিকাৰ সম্পত্তিক লক্ষ্য কৰি আক্ৰমণৰ পোষকতা কৰে আৰু ২০০১ চনত আমেৰিকাৰ ভিতৰত [[১১ ছেপ্টেম্বৰ]]ৰ আক্ৰমণৰ নিষ্পাদনৰ তদাৰক কৰে।

অভিজাত পৰিয়ালত ৰিয়াদত জন্মগ্ৰহণ কৰা লাডেনে ১৯৭৯ চনলৈকে চৌদি আৰৱ আৰু বিদেশী বিশ্ববিদ্যালয়ত অধ্যয়ন কৰিছিল, তাৰ পিছত তেওঁ আফগানিস্তানত ছোভিয়েট আক্ৰমণৰ বিৰুদ্ধে যুঁজ দিয়া মুজাহিদীনত যোগদান কৰিছিল। ১৯৮৪ চনত তেওঁ সহ-প্ৰতিষ্ঠাপক মাকতাব আল-খিদামতত বিদেশী মুজাহিদীনক যুদ্ধত নিয়োগ কৰিছিল। আফগানিস্তানত ছোভিয়েট যুদ্ধৰ অন্ত পৰাৰ লগে লগে বিন লাডেনে ১৯৮৮ চনত বিশ্বব্যাপী জেহাদ চলাবলৈ আল কায়দা প্ৰতিষ্ঠা কৰে। উপসাগৰীয় যুদ্ধত বিন লাডেনে [[ইৰাক]]ৰ বিৰুদ্ধে ছৌদি আৰৱক সমৰ্থন আগবঢ়োৱাৰ প্ৰস্তাৱ ছৌদি ৰাজকীয় পৰিয়ালে নাকচ কৰিছিল আৰু ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে আমেৰিকাৰ সহায় বিচাৰিছিল।

প্যান [[ইছলামিক দৰ্শন|ইছলামবাদ]] আৰু আমেৰিকা বিৰোধীতাৰ ওপৰত বিন লাডেনৰ মতামতৰ ফলত ১৯৯১ চনত তেওঁক চৌদি আৰৱৰ পৰা বহিষ্কাৰ কৰা হয়।১৯৯৬ চনলৈকে তেওঁ নিজৰ মুখ্য কাৰ্যালয় চুডানলৈ স্থানান্তৰিত কৰে, তাৰ পিছত তেওঁ আফগানিস্তানত নতুন ঘাটি স্থাপন কৰে, য'ত তেওঁক তালিবানৰ সমৰ্থনত সহায় কৰে। ১৯৯৬ চনৰ আগষ্ট আৰু ১৯৯৮ চনৰ ফেব্ৰুৱাৰী মাহত বিন লাডেনে দুখন ফটোৱা ঘোষণা কৰি আমেৰিকাৰ বিৰুদ্ধে পবিত্ৰ যুদ্ধ ঘোষণা কৰে। পূব আফ্ৰিকাত আল কায়দাই আমেৰিকাৰ দূতাবাসত বোমা বিস্ফোৰণত শ শ সাধাৰণ নাগৰিকৰ মৃত্যু হোৱাৰ পিছত আমেৰিকাৰ জিলা আদালতে তেওঁক অভিযুক্ত কৰি এফ বি আইৰ মষ্ট ৱাণ্টেড টেৰ’ৰিষ্ট আৰু মষ্ট ৱাণ্টেড ফিউজিটিভৰ তালিকাত অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয়। ১৯৯৯ চনৰ অক্টোবৰ মাহত [[ৰাষ্ট্ৰসংঘ]]ই আল কায়দাক সন্ত্ৰাসবাদী সংগঠন হিচাপে চিহ্নিত কৰে।

বিন লাডেনে [[১১ ছেপ্টেম্বৰৰ আক্ৰমণ]]ৰ পৰিকল্পনা ৰচিছিল, য’ত প্ৰায় ৩ হাজাৰ লোকৰ মৃত্যু হৈছিল৷ বেছিভাগেই সাধাৰণ নাগৰিক আছিল। ইয়াৰ ফলত আমেৰিকাই আফগানিস্তান আক্ৰমণ কৰি সন্ত্ৰাসবাদৰ বিৰুদ্ধে যুদ্ধ আৰম্ভ কৰে। বিন লাডেন আমেৰিকাৰ নেতৃত্বত প্ৰায় দশকজোৰা আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় মেনহাণ্টৰ বিষয়বস্তু হৈ পৰে। এই সময়ছোৱাত তেওঁ আফগানিস্তানৰ পাহাৰত লুকাই থাকে আৰু পিছলৈ চুবুৰীয়া ৰাষ্ট্ৰ পাকিস্তানলৈ পলায়ন কৰে। ২০১১ চনৰ ২ মে’ত বিন লাডেনক এবটাবাদত থকা তেওঁৰ চৌহদত আমেৰিকাৰ বিশেষ অভিযান বাহিনীয়ে হত্যা কৰে। তেওঁৰ মৃতদেহ আৰব সাগৰত সমাধিস্থ কৰা হয় আৰু ২০১১ চনৰ ১৬ জুনত তেওঁৰ পিছত তেওঁৰ উপ-আইমান আল-জাৱাহিৰী ৰাজপাটত বহে।

== তথ্যসূত্ৰ==

[[শ্ৰেণী:সন্ত্ৰাসবাদ]]
[[শ্ৰেণী:চৌদি আৰৱৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]]</text>
      <sha1>7z5wfff4fop227u66a8z90gtog09l0x</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519445</id>
      <parentid>519443</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T08:53:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ishanjyotibora</username>
        <id>14131</id>
      </contributor>
      <origin>519445</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="21638" sha1="0npf9mi9kfy50z4tu4dykidqwa5l75t" xml:space="preserve">{{Infobox officeholder
| name                = ওছামা বিন লাডেন
| native_name         = Osama bin Laden
| native_name_lang    = ar
| office              = অল-কায়ডাৰ প্ৰথম জেনেৰেল
| image               = Osama bin Laden portrait (3x4 cropped b).jpg
| caption             = বিন লাডেন (১৯৯৭-১৯৯৮)
| alt                 = বিন লাডেনৰ ছবি
| term_start          = ১১ আগষ্ট ১৯৮৮
| term_end            = ২ মে ২০১১
| predecessor1        = পদ প্ৰতিষ্ঠা
| successor1          = অয়মান অল-জৱাহৰী
| birth_name          = ওছামা বিন মহম্মদ বিন আৱাদ বিন লাডেন
| birth_date          = {{Birth date|1957|3|10|df=yes}}
| birth_place         = ৰিয়াড়, চৌদি আৰৱ
| death_date          = {{Death date and age|2011|5|2|1957|3|10|df=yes}}
| death_place         = অবোটাবাদ, খায়বৰ পাখটোনখাৱা, পাকিস্তান
| death_manner        = বুকু আৰু মূৰত গুলীৰ আঘাত
| resting_place       = আৰব সাগৰ
| citizenship         = {{ubl|চৌদি আৰৱ (১৯৯৪ পৰ্যন্ত)|দেশবিহীন (১৯৯৪ চনৰ পৰা}}
| education           = ৰজা আব্দুল আজিজ বিশ্ববিদ্যালয় (ব্যৱসায় প্ৰশাসনত স্নাতক)
| father              = মহম্মদ বিন আৱাদ বিন লাডেন
| mother              = হামিদা অল-আট্টাছ
| spouse              = {{plainlist|
* {{Marriage|নাজৱা ঘনেম||1974|2001|end=পৃথক}}
* {{Marriage|খাদিজা শ্বৰীফ|1983|1990s|end=বিচ্ছেদ}}
* {{Marriage|খৈৰিয়া শবাৰ|1985}}
* {{Marriage|চিহাম সবাৰ|1987}}
* {{Marriage|আমল আহমেদ আল-ছাদাহ|2000}}
}}
| children            = প্ৰায় ২০ৰ পৰা ২৬
| family              = 
| blank1              = ধৰ্ম
| data1               = ছুন্নী ইছলাম&lt;ref&gt;{{Cite book |title=Pakistan's Enduring Challenges |url=https://books.google.com/books?id=XxtrBgAAQBAJ |publisher=University of Pennsylvania Press |date=18 February 2015 |isbn=978-0-8122-4690-2 |first1=C. Christine |last1=Fair |first2=Sarah J. |last2=Watson |page=246 |quote=Osama bin Laden was a hard-core Salafi who openly espoused violence against the United States in order to achieve Salafi goals. |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160131203102/https://books.google.com/books?id=XxtrBgAAQBAJ |archive-date=31 January 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite book |title=Roads to Reconciliation: Conflict and Dialogue in the Twenty-first Century |url=https://books.google.com/books?id=MDzfBQAAQBAJ |publisher=Routledge |date=18 December 2014 |isbn=978-1-317-46076-3 |first1=Amy Benson |last1=Brown |first2=Karen M. |last2=Poremski |page=81 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160131203102/https://books.google.com/books?id=MDzfBQAAQBAJ |archive-date=31 January 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Osama bin Laden (2007) Suzanne J. Murdico&lt;/ref&gt;&lt;ref name=Karen&gt;{{cite news |last=Armstrong |first=Karen |url=https://www.theguardian.com/politics/2005/jul/11/northernireland.july7 |title=The label of Catholic terror was never used about the IRA |work=The Guardian |date=11 July 2005 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161226235515/https://www.theguardian.com/politics/2005/jul/11/northernireland.july7 |archive-date=26 December 2016 }}&lt;/ref&gt;
| blank4              = ন্যায়বিজ্ঞান
| data4               = হানবলী
| allegiance          = {{plainlist|
* মকতাব আল-খিদামত (১৯৮৪–১৯৮৮)
* আল-কায়েদা (১৯৮৮–২০১১)
}}
| serviceyears        = ১৯৮৪–২০১১
| rank                = জেনেৰেল, অল কায়দা
| battles             = {{Tree list}}
* ছোভিয়েট–আফগান যুদ্ধ
** জাজীৰ যুদ্ধ {{WIA}}
* আফগান গৃহযুদ্ধ (১৯৮৯–১৯৯২)
**জালালাবাদৰ যুদ্ধ (১৯৮৯)
* আফগানিস্তানত যুদ্ধ (২০০১–২০২১)
** কাবুলৰ পতন (২০০১)
** তোৰা বৰাৰ যুদ্ধ।
** খাইবাৰ পাখতুনখোৱাত বিদ্ৰোহ
** অপাৰেচন নেপচুন বৰশী{{KIA}}
{{Tree list/end}}
}}

'''ওছামা বিন লাডেন''' ({{Lang-en|Osama Bin Laden}} (১০ মাৰ্চ ১৯৫৭ – ২ মে' ২০১১) এজন সন্ত্ৰাসবাদী নেতা আছিল৷ তেওঁ সন্ত্ৰাসবাদী সংগঠন আল-কায়েদাৰ প্ৰতিষ্ঠাপক আৰু প্ৰথম সাধাৰণ আমিৰ আছিল। মতাদৰ্শগতভাৱে এজন প্যান ইছলামিক বিন লাডেনে [[ছ'ভিয়েট সংঘ|ছোভিয়েট সংঘ]]ৰ বিৰুদ্ধে আফগান মুজাহিদীনত অংশগ্ৰহণ কৰিছিল, আৰু যুগোস্লাভিয়া যুদ্ধৰ সময়ত বছনিয়ান মুজাহিদীনক সমৰ্থন কৰিছিল। মধ্যপ্ৰাচ্যত আমেৰিকাৰ বৈদেশিক নীতিৰ বিৰোধিতা কৰি বিন লাডেনে ১৯৯৬ চনত আমেৰিকাৰ বিৰুদ্ধে যুদ্ধ ঘোষণা কৰে আৰু বিভিন্ন দেশত আমেৰিকাৰ সম্পত্তিক লক্ষ্য কৰি আক্ৰমণৰ পোষকতা কৰে আৰু ২০০১ চনত আমেৰিকাৰ ভিতৰত [[১১ ছেপ্টেম্বৰ]]ৰ আক্ৰমণৰ নিষ্পাদনৰ তদাৰক কৰে।

অভিজাত পৰিয়ালত ৰিয়াদত জন্মগ্ৰহণ কৰা লাডেনে ১৯৭৯ চনলৈকে চৌদি আৰৱ আৰু বিদেশী বিশ্ববিদ্যালয়ত অধ্যয়ন কৰিছিল, তাৰ পিছত তেওঁ আফগানিস্তানত ছোভিয়েট আক্ৰমণৰ বিৰুদ্ধে যুঁজ দিয়া মুজাহিদীনত যোগদান কৰিছিল। ১৯৮৪ চনত তেওঁ সহ-প্ৰতিষ্ঠাপক মাকতাব আল-খিদামতত বিদেশী মুজাহিদীনক যুদ্ধত নিয়োগ কৰিছিল। আফগানিস্তানত ছোভিয়েট যুদ্ধৰ অন্ত পৰাৰ লগে লগে বিন লাডেনে ১৯৮৮ চনত বিশ্বব্যাপী জেহাদ চলাবলৈ আল কায়দা প্ৰতিষ্ঠা কৰে। উপসাগৰীয় যুদ্ধত বিন লাডেনে [[ইৰাক]]ৰ বিৰুদ্ধে ছৌদি আৰৱক সমৰ্থন আগবঢ়োৱাৰ প্ৰস্তাৱ ছৌদি ৰাজকীয় পৰিয়ালে নাকচ কৰিছিল আৰু ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে আমেৰিকাৰ সহায় বিচাৰিছিল।

প্যান [[ইছলামিক দৰ্শন|ইছলামবাদ]] আৰু আমেৰিকা বিৰোধীতাৰ ওপৰত বিন লাডেনৰ মতামতৰ ফলত ১৯৯১ চনত তেওঁক চৌদি আৰৱৰ পৰা বহিষ্কাৰ কৰা হয়।১৯৯৬ চনলৈকে তেওঁ নিজৰ মুখ্য কাৰ্যালয় চুডানলৈ স্থানান্তৰিত কৰে, তাৰ পিছত তেওঁ আফগানিস্তানত নতুন ঘাটি স্থাপন কৰে, য'ত তেওঁক তালিবানৰ সমৰ্থনত সহায় কৰে। ১৯৯৬ চনৰ আগষ্ট আৰু ১৯৯৮ চনৰ ফেব্ৰুৱাৰী মাহত বিন লাডেনে দুখন ফটোৱা ঘোষণা কৰি আমেৰিকাৰ বিৰুদ্ধে পবিত্ৰ যুদ্ধ ঘোষণা কৰে। পূব আফ্ৰিকাত আল কায়দাই আমেৰিকাৰ দূতাবাসত বোমা বিস্ফোৰণত শ শ সাধাৰণ নাগৰিকৰ মৃত্যু হোৱাৰ পিছত আমেৰিকাৰ জিলা আদালতে তেওঁক অভিযুক্ত কৰি এফ বি আইৰ মষ্ট ৱাণ্টেড টেৰ’ৰিষ্ট আৰু মষ্ট ৱাণ্টেড ফিউজিটিভৰ তালিকাত অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয়। ১৯৯৯ চনৰ অক্টোবৰ মাহত [[ৰাষ্ট্ৰসংঘ]]ই আল কায়দাক সন্ত্ৰাসবাদী সংগঠন হিচাপে চিহ্নিত কৰে।

বিন লাডেনে [[১১ ছেপ্টেম্বৰৰ আক্ৰমণ]]ৰ পৰিকল্পনা ৰচিছিল, য’ত প্ৰায় ৩ হাজাৰ লোকৰ মৃত্যু হৈছিল৷ বেছিভাগেই সাধাৰণ নাগৰিক আছিল। ইয়াৰ ফলত আমেৰিকাই আফগানিস্তান আক্ৰমণ কৰি সন্ত্ৰাসবাদৰ বিৰুদ্ধে যুদ্ধ আৰম্ভ কৰে। বিন লাডেন আমেৰিকাৰ নেতৃত্বত প্ৰায় দশকজোৰা আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় মেনহাণ্টৰ বিষয়বস্তু হৈ পৰে। এই সময়ছোৱাত তেওঁ আফগানিস্তানৰ পাহাৰত লুকাই থাকে আৰু পিছলৈ চুবুৰীয়া ৰাষ্ট্ৰ পাকিস্তানলৈ পলায়ন কৰে। ২০১১ চনৰ ২ মে’ত বিন লাডেনক এবটাবাদত থকা তেওঁৰ চৌহদত আমেৰিকাৰ বিশেষ অভিযান বাহিনীয়ে হত্যা কৰে। তেওঁৰ মৃতদেহ আৰব সাগৰত সমাধিস্থ কৰা হয় আৰু ২০১১ চনৰ ১৬ জুনত তেওঁৰ পিছত তেওঁৰ উপ-আইমান আল-জাৱাহিৰী ৰাজপাটত বহে।

== প্ৰাৰম্ভিক জীৱন আৰু শিক্ষা ==
১৯৫৭ চনৰ ১০ মাৰ্চত চৌদি আৰৱৰ ৰিয়াধত  ওছামা বিন লাডেনৰ জন্ম হৈছিল।&lt;ref name=&quot;:4&quot;&gt;{{cite web|date=29 December 2006|title=Usama bin Laden|url=https://rewardsforjustice.net/english/index.cfm?page=Bin_Laden|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20061229161128/http://www.rewardsforjustice.net/english/index.cfm?page=Bin_Laden|archive-date=29 December 2006|website=[[Rewards for Justice]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|title=Frontline: Hunting Bin Laden: Who is Bin Laden?: Chronology|url=https://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/shows/binladen/etc/cron.html|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20060210192537/http://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/shows/binladen/etc/cron.html|archive-date=10 February 2006|access-date=26 May 2010|publisher=[[PBS]]}}&lt;/ref&gt; তেওঁৰ পিতৃ আছিল মহম্মদ বিন লাডেন,&lt;ref name=&quot;:7&quot;&gt;{{cite news|last=Scheuer|first=Michael|date=7 February 2008|title=Yemen still close to al Qaeda's heart|newspaper=Asia Times Online|url=http://www.atimes.com/atimes/Middle_East/JB07Ak01.html|url-status=unfit|access-date=6 May 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20160702080545/http://www.atimes.com/atimes/Middle_East/JB07Ak01.html|archive-date=2 July 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;strozier&quot;&gt;{{Cite book|last1=Strozier|first1=Charles B.|title=The Leader: Psychological Essays|last2=Offer|first2=Daniel|last3=Abdyli|first3=Oliger|date=24 May 2011|publisher=Springer Science &amp; Business Media|isbn=978-1-4419-8387-9}}&lt;/ref&gt; চৌদি ৰাজকীয় পৰিয়ালৰ সৈতে ঘনিষ্ঠ সম্পৰ্ক থকা এজন কোটিপতি নিৰ্মাণ ব্যৱসায়ী,&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.infoplease.com/spot/osamabinladen.html|title=Osama bin Laden|publisher=infoplease|last=Johnson|first=David|access-date=26 May 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20080120224312/http://www.infoplease.com/spot/osamabinladen.html|archive-date=20 January 2008|url-status=live}}&lt;/ref&gt; আৰু তেওঁৰ মাতৃ আছিল মহম্মদ বিন লাডেনৰ দশম পত্নী ছিৰিয়ান হামিদা আল-আত্তাছ (তেতিয়া আলিয়া ঘনেম বুলি কোৱা হৈছিল)।.&lt;ref name=&quot;newyorker.com&quot;&gt;{{Cite magazine|url=https://www.newyorker.com/archive/2005/12/12/051212fa_fact|title=Letter From Jedda: Young Osama- How he learned radicalism, and may have seen America|magazine=The New Yorker|last=Coll|first=Steve|date=12 December 2005|access-date=26 May 2010|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20100117190909/http://www.newyorker.com/archive/2005/12/12/051212fa_fact|archive-date=17 January 2010}}&lt;/ref&gt;{{Sfn|Scheuer|2011}} বিন লাডেনৰ জন্ম ৰিয়াদত হোৱা বুলি সাধাৰণতে মানি লোৱাৰ পিছতো তেওঁৰ জন্মস্থান এফ বি আই আৰু ইন্টাৰপলৰ প্ৰাৰম্ভিক নথিপত্ৰত জেদ্দা বুলি তালিকাভুক্ত কৰা হৈছিল।&lt;ref name=&quot;:2&quot;&gt;{{cite web|title=Osama bin Laden Part 01 of 03|url=https://vault.fbi.gov/osama-bin-laden/Osama%20Bin%20Laden%20Part%2001%20of%2003/view|website=Federal Bureau of Investigation|access-date=10 December 2021|archive-date=3 November 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161103004104/https://vault.fbi.gov/osama-bin-laden/osama-bin-laden-part-1-of-1/view|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

Mohammed bin Laden divorced Hamida soon after Osama bin Laden was born. Mohammed recommended Hamida to Mohammed al-Attas, an associate. Al-Attas married Hamida in the late 1950s or early 1960s.&lt;ref&gt;{{cite web|title=The Mysterious Death of Osama bin Laden|url=http://votebits.com/tag/osama-bin-laden-histery|date=3 August 2011|access-date=4 November 2011|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20120425135504/http://votebits.com/tag/osama-bin-laden-histery/|archive-date=25 April 2012}}&lt;/ref&gt; The couple had four children, and Bin Laden lived in the new household with three half-brothers and one half-sister.&lt;ref name=&quot;newyorker.com&quot; /&gt; The Bin Laden family made $5&amp;nbsp;billion in the construction industry, of which Osama later inherited around $25–30&amp;nbsp;million.&lt;ref&gt;&quot;[http://www.economist.com/node/18648254 Osama bin Laden] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110520023316/http://www.economist.com/node/18648254|date=20 May 2011}}&quot;, ''[[The Economist]]'', 5 May 2011, p. 93.&lt;/ref&gt;

Bin Laden was raised as a devout [[Sunni]] Muslim.&lt;ref&gt;{{Cite magazine|last=Beyer|first=Lisa|url=http://www.time.com/time/covers/1101010924/wosama.html|magazine=Time|title=The Most Wanted Man in the World|date=24 September 2001|access-date=26 May 2010|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20010916125854/http://www.time.com/time/covers/1101010924/wosama.html|archive-date=16 September 2001}}&lt;/ref&gt; From 1968 to 1976, he attended the elite [[Al-Thager Model School]].&lt;ref name=&quot;newyorker.com&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{Harvnb|Bergen|2006|p=52}}&lt;/ref&gt; Bin Laden attended an English-language course in [[Oxford]], England, during 1971.&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/uk/1595205.stm|title=Bin Laden's Oxford days|work=BBC News|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20170904170856/http://news.bbc.co.uk/1/hi/uk/1595205.stm|archive-date=4 September 2017|date=12 October 2001}} in, {{cite web|last1=Burke|first1=Jason|first2=Shaheen|last2=Kareem|title=This article is more than 2 years old Bin Laden's disdain for the west grew in Shakespeare's birthplace, journal shows|url=https://www.theguardian.com/world/2017/nov/01/newly-released-journal-confirms-osama-bin-laden-visited-the-west|website=[[The Guardian]] 1 November 2017 20.50 GMT|date=November 2017|publisher=[[Guardian News &amp; Media Limited]]|access-date=9 March 2020|archive-date=2 November 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171102232947/https://www.theguardian.com/world/2017/nov/01/newly-released-journal-confirms-osama-bin-laden-visited-the-west|url-status=live}}&lt;/ref&gt; He studied [[economics]] and [[business administration]]&lt;ref&gt;''[[Messages to the World: The Statements of Osama bin Laden]]'', Verso, 2005, p. xii.&lt;/ref&gt; at [[King Abdulaziz University]]. Some reports suggest he earned a degree in [[civil engineering]] in 1979,&lt;ref&gt;{{citation|url=http://galenet.galegroup.com/|title=Encyclopedia of World Biography Supplement|volume=22|publisher=Gale Group|date=2002|archive-url=https://web.archive.org/web/20080518084513/http://galenet.galegroup.com/|archive-date=18 May 2008|url-access=subscription}}&lt;/ref&gt; or a degree in [[public administration]] in 1981.&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/shows/binladen/who/bio.html|title=A Biography of Osama bin Laden|publisher=PBS Frontline|access-date=26 May 2010|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20100329153133/http://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/shows/binladen/who/bio.html|archive-date=29 March 2010}}&lt;/ref&gt; One source described him as &quot;hard working&quot;;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.prospect.org/web/page.ww?section=root&amp;name=ViewWeb&amp;articleId=10855|title=The Real Osama|work=The American Prospect|date=19 January 2006|archive-url=https://web.archive.org/web/20080430133236/http://www.prospect.org/cs/articles?articleId=10855|archive-date=30 April 2008|last=Hug|first=Aziz|access-date=6 January 2012|url-status=dead}}&lt;/ref&gt; another said he left university during his third year without completing a college degree.&lt;ref name=&quot;gunaratna-22&quot;&gt;{{Cite book|title=Inside Al Qaeda|last=Gunaratna|first=Rohan|publisher=Berkley Books|year=2003|edition=3rd|page=[https://archive.org/details/insidealqaedaglo00guna/page/22 22]|isbn=0-231-12692-1|url=https://archive.org/details/insidealqaedaglo00guna/page/22}}&lt;/ref&gt;

At university, Bin Laden's main interest was religion, where he was involved in both &quot;interpreting the [[Quran]] and ''[[jihad]]''&quot; and charitable work.{{Sfn|Wright|2006|p=79}} Other interests included writing poetry; reading, with the works of Field Marshal [[Bernard Montgomery]] and [[Charles de Gaulle]] said to be among his favorites; black [[Stallion|stallions]]; and [[association football]], in which he enjoyed playing at [[Centre-forward|centre forward]] and followed the English club [[Arsenal F.C.|Arsenal]].&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/7630934.stm|title=Analysing Osama's jihadi poetry|work=BBC News|last=Hirst|first=Michael|date=24 September 2008|access-date=26 May 2010|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20090930075727/http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/7630934.stm|archive-date=30 September 2009}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.mirror.co.uk/news/uk-news/osama-bin-ladens-bodyguard-i-had-orders-126430|title=Osama bin Laden's bodyguard: I had orders to kill him if the Americans tried to take him alive|work=Daily Mirror|date=4 May 2011|access-date=20 April 2012|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20120610184157/http://www.mirror.co.uk/news/uk-news/osama-bin-ladens-bodyguard-i-had-orders-126430|archive-date=10 June 2012}}&lt;/ref&gt; During his studies in Jeddah, Bin Laden became a pupil of the influential Islamist scholar [[Abdullah Yusuf Azzam]] and avidly read his treatises. He also read the writings of several [[Muslim Brotherhood]] leaders and was highly influenced by the Islamic revolutionary ideas advocated by [[Sayyid Qutb]].&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Klausen|first=Jytte|title=Western Jihadism: A Thirty Year History|publisher=Oxford University Press|year=2021|isbn=978-0-19-887079-1|edition=1st|location=Oxford, UK|pages=44, 45}}&lt;/ref&gt;

== তথ্যসূত্ৰ==

[[শ্ৰেণী:সন্ত্ৰাসবাদ]]
[[শ্ৰেণী:চৌদি আৰৱৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]]</text>
      <sha1>0npf9mi9kfy50z4tu4dykidqwa5l75t</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519447</id>
      <parentid>519445</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T09:13:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ishanjyotibora</username>
        <id>14131</id>
      </contributor>
      <comment>/* প্ৰাৰম্ভিক জীৱন আৰু শিক্ষা */</comment>
      <origin>519447</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="24440" sha1="ti4ck9tfvo2yen8kijjwlu7tz9g027g" xml:space="preserve">{{Infobox officeholder
| name                = ওছামা বিন লাডেন
| native_name         = Osama bin Laden
| native_name_lang    = ar
| office              = অল-কায়ডাৰ প্ৰথম জেনেৰেল
| image               = Osama bin Laden portrait (3x4 cropped b).jpg
| caption             = বিন লাডেন (১৯৯৭-১৯৯৮)
| alt                 = বিন লাডেনৰ ছবি
| term_start          = ১১ আগষ্ট ১৯৮৮
| term_end            = ২ মে ২০১১
| predecessor1        = পদ প্ৰতিষ্ঠা
| successor1          = অয়মান অল-জৱাহৰী
| birth_name          = ওছামা বিন মহম্মদ বিন আৱাদ বিন লাডেন
| birth_date          = {{Birth date|1957|3|10|df=yes}}
| birth_place         = ৰিয়াড়, চৌদি আৰৱ
| death_date          = {{Death date and age|2011|5|2|1957|3|10|df=yes}}
| death_place         = অবোটাবাদ, খায়বৰ পাখটোনখাৱা, পাকিস্তান
| death_manner        = বুকু আৰু মূৰত গুলীৰ আঘাত
| resting_place       = আৰব সাগৰ
| citizenship         = {{ubl|চৌদি আৰৱ (১৯৯৪ পৰ্যন্ত)|দেশবিহীন (১৯৯৪ চনৰ পৰা}}
| education           = ৰজা আব্দুল আজিজ বিশ্ববিদ্যালয় (ব্যৱসায় প্ৰশাসনত স্নাতক)
| father              = মহম্মদ বিন আৱাদ বিন লাডেন
| mother              = হামিদা অল-আট্টাছ
| spouse              = {{plainlist|
* {{Marriage|নাজৱা ঘনেম||1974|2001|end=পৃথক}}
* {{Marriage|খাদিজা শ্বৰীফ|1983|1990s|end=বিচ্ছেদ}}
* {{Marriage|খৈৰিয়া শবাৰ|1985}}
* {{Marriage|চিহাম সবাৰ|1987}}
* {{Marriage|আমল আহমেদ আল-ছাদাহ|2000}}
}}
| children            = প্ৰায় ২০ৰ পৰা ২৬
| family              = 
| blank1              = ধৰ্ম
| data1               = ছুন্নী ইছলাম&lt;ref&gt;{{Cite book |title=Pakistan's Enduring Challenges |url=https://books.google.com/books?id=XxtrBgAAQBAJ |publisher=University of Pennsylvania Press |date=18 February 2015 |isbn=978-0-8122-4690-2 |first1=C. Christine |last1=Fair |first2=Sarah J. |last2=Watson |page=246 |quote=Osama bin Laden was a hard-core Salafi who openly espoused violence against the United States in order to achieve Salafi goals. |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160131203102/https://books.google.com/books?id=XxtrBgAAQBAJ |archive-date=31 January 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite book |title=Roads to Reconciliation: Conflict and Dialogue in the Twenty-first Century |url=https://books.google.com/books?id=MDzfBQAAQBAJ |publisher=Routledge |date=18 December 2014 |isbn=978-1-317-46076-3 |first1=Amy Benson |last1=Brown |first2=Karen M. |last2=Poremski |page=81 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160131203102/https://books.google.com/books?id=MDzfBQAAQBAJ |archive-date=31 January 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Osama bin Laden (2007) Suzanne J. Murdico&lt;/ref&gt;&lt;ref name=Karen&gt;{{cite news |last=Armstrong |first=Karen |url=https://www.theguardian.com/politics/2005/jul/11/northernireland.july7 |title=The label of Catholic terror was never used about the IRA |work=The Guardian |date=11 July 2005 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161226235515/https://www.theguardian.com/politics/2005/jul/11/northernireland.july7 |archive-date=26 December 2016 }}&lt;/ref&gt;
| blank4              = ন্যায়বিজ্ঞান
| data4               = হানবলী
| allegiance          = {{plainlist|
* মকতাব আল-খিদামত (১৯৮৪–১৯৮৮)
* আল-কায়েদা (১৯৮৮–২০১১)
}}
| serviceyears        = ১৯৮৪–২০১১
| rank                = জেনেৰেল, অল কায়দা
| battles             = {{Tree list}}
* ছোভিয়েট–আফগান যুদ্ধ
** জাজীৰ যুদ্ধ {{WIA}}
* আফগান গৃহযুদ্ধ (১৯৮৯–১৯৯২)
**জালালাবাদৰ যুদ্ধ (১৯৮৯)
* আফগানিস্তানত যুদ্ধ (২০০১–২০২১)
** কাবুলৰ পতন (২০০১)
** তোৰা বৰাৰ যুদ্ধ।
** খাইবাৰ পাখতুনখোৱাত বিদ্ৰোহ
** অপাৰেচন নেপচুন বৰশী{{KIA}}
{{Tree list/end}}
}}

'''ওছামা বিন লাডেন''' ({{Lang-en|Osama Bin Laden}} (১০ মাৰ্চ ১৯৫৭ – ২ মে' ২০১১) এজন সন্ত্ৰাসবাদী নেতা আছিল৷ তেওঁ সন্ত্ৰাসবাদী সংগঠন আল-কায়েদাৰ প্ৰতিষ্ঠাপক আৰু প্ৰথম সাধাৰণ আমিৰ আছিল। মতাদৰ্শগতভাৱে এজন প্যান ইছলামিক বিন লাডেনে [[ছ'ভিয়েট সংঘ|ছোভিয়েট সংঘ]]ৰ বিৰুদ্ধে আফগান মুজাহিদীনত অংশগ্ৰহণ কৰিছিল, আৰু যুগোস্লাভিয়া যুদ্ধৰ সময়ত বছনিয়ান মুজাহিদীনক সমৰ্থন কৰিছিল। মধ্যপ্ৰাচ্যত আমেৰিকাৰ বৈদেশিক নীতিৰ বিৰোধিতা কৰি বিন লাডেনে ১৯৯৬ চনত আমেৰিকাৰ বিৰুদ্ধে যুদ্ধ ঘোষণা কৰে আৰু বিভিন্ন দেশত আমেৰিকাৰ সম্পত্তিক লক্ষ্য কৰি আক্ৰমণৰ পোষকতা কৰে আৰু ২০০১ চনত আমেৰিকাৰ ভিতৰত [[১১ ছেপ্টেম্বৰ]]ৰ আক্ৰমণৰ নিষ্পাদনৰ তদাৰক কৰে।

অভিজাত পৰিয়ালত ৰিয়াদত জন্মগ্ৰহণ কৰা লাডেনে ১৯৭৯ চনলৈকে চৌদি আৰৱ আৰু বিদেশী বিশ্ববিদ্যালয়ত অধ্যয়ন কৰিছিল, তাৰ পিছত তেওঁ আফগানিস্তানত ছোভিয়েট আক্ৰমণৰ বিৰুদ্ধে যুঁজ দিয়া মুজাহিদীনত যোগদান কৰিছিল। ১৯৮৪ চনত তেওঁ সহ-প্ৰতিষ্ঠাপক মাকতাব আল-খিদামতত বিদেশী মুজাহিদীনক যুদ্ধত নিয়োগ কৰিছিল। আফগানিস্তানত ছোভিয়েট যুদ্ধৰ অন্ত পৰাৰ লগে লগে বিন লাডেনে ১৯৮৮ চনত বিশ্বব্যাপী জেহাদ চলাবলৈ আল কায়দা প্ৰতিষ্ঠা কৰে। উপসাগৰীয় যুদ্ধত বিন লাডেনে [[ইৰাক]]ৰ বিৰুদ্ধে ছৌদি আৰৱক সমৰ্থন আগবঢ়োৱাৰ প্ৰস্তাৱ ছৌদি ৰাজকীয় পৰিয়ালে নাকচ কৰিছিল আৰু ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে আমেৰিকাৰ সহায় বিচাৰিছিল।

প্যান [[ইছলামিক দৰ্শন|ইছলামবাদ]] আৰু আমেৰিকা বিৰোধীতাৰ ওপৰত বিন লাডেনৰ মতামতৰ ফলত ১৯৯১ চনত তেওঁক চৌদি আৰৱৰ পৰা বহিষ্কাৰ কৰা হয়।১৯৯৬ চনলৈকে তেওঁ নিজৰ মুখ্য কাৰ্যালয় চুডানলৈ স্থানান্তৰিত কৰে, তাৰ পিছত তেওঁ আফগানিস্তানত নতুন ঘাটি স্থাপন কৰে, য'ত তেওঁক তালিবানৰ সমৰ্থনত সহায় কৰে। ১৯৯৬ চনৰ আগষ্ট আৰু ১৯৯৮ চনৰ ফেব্ৰুৱাৰী মাহত বিন লাডেনে দুখন ফটোৱা ঘোষণা কৰি আমেৰিকাৰ বিৰুদ্ধে পবিত্ৰ যুদ্ধ ঘোষণা কৰে। পূব আফ্ৰিকাত আল কায়দাই আমেৰিকাৰ দূতাবাসত বোমা বিস্ফোৰণত শ শ সাধাৰণ নাগৰিকৰ মৃত্যু হোৱাৰ পিছত আমেৰিকাৰ জিলা আদালতে তেওঁক অভিযুক্ত কৰি এফ বি আইৰ মষ্ট ৱাণ্টেড টেৰ’ৰিষ্ট আৰু মষ্ট ৱাণ্টেড ফিউজিটিভৰ তালিকাত অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয়। ১৯৯৯ চনৰ অক্টোবৰ মাহত [[ৰাষ্ট্ৰসংঘ]]ই আল কায়দাক সন্ত্ৰাসবাদী সংগঠন হিচাপে চিহ্নিত কৰে।

বিন লাডেনে [[১১ ছেপ্টেম্বৰৰ আক্ৰমণ]]ৰ পৰিকল্পনা ৰচিছিল, য’ত প্ৰায় ৩ হাজাৰ লোকৰ মৃত্যু হৈছিল৷ বেছিভাগেই সাধাৰণ নাগৰিক আছিল। ইয়াৰ ফলত আমেৰিকাই আফগানিস্তান আক্ৰমণ কৰি সন্ত্ৰাসবাদৰ বিৰুদ্ধে যুদ্ধ আৰম্ভ কৰে। বিন লাডেন আমেৰিকাৰ নেতৃত্বত প্ৰায় দশকজোৰা আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় মেনহাণ্টৰ বিষয়বস্তু হৈ পৰে। এই সময়ছোৱাত তেওঁ আফগানিস্তানৰ পাহাৰত লুকাই থাকে আৰু পিছলৈ চুবুৰীয়া ৰাষ্ট্ৰ পাকিস্তানলৈ পলায়ন কৰে। ২০১১ চনৰ ২ মে’ত বিন লাডেনক এবটাবাদত থকা তেওঁৰ চৌহদত আমেৰিকাৰ বিশেষ অভিযান বাহিনীয়ে হত্যা কৰে। তেওঁৰ মৃতদেহ আৰব সাগৰত সমাধিস্থ কৰা হয় আৰু ২০১১ চনৰ ১৬ জুনত তেওঁৰ পিছত তেওঁৰ উপ-আইমান আল-জাৱাহিৰী ৰাজপাটত বহে।

== প্ৰাৰম্ভিক জীৱন আৰু শিক্ষা ==
১৯৫৭ চনৰ ১০ মাৰ্চত চৌদি আৰৱৰ ৰিয়াধত  ওছামা বিন লাডেনৰ জন্ম হৈছিল।&lt;ref name=&quot;:4&quot;&gt;{{cite web|date=29 December 2006|title=Usama bin Laden|url=https://rewardsforjustice.net/english/index.cfm?page=Bin_Laden|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20061229161128/http://www.rewardsforjustice.net/english/index.cfm?page=Bin_Laden|archive-date=29 December 2006|website=[[Rewards for Justice]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|title=Frontline: Hunting Bin Laden: Who is Bin Laden?: Chronology|url=https://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/shows/binladen/etc/cron.html|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20060210192537/http://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/shows/binladen/etc/cron.html|archive-date=10 February 2006|access-date=26 May 2010|publisher=[[PBS]]}}&lt;/ref&gt; তেওঁৰ পিতৃ আছিল মহম্মদ বিন লাডেন,&lt;ref name=&quot;:7&quot;&gt;{{cite news|last=Scheuer|first=Michael|date=7 February 2008|title=Yemen still close to al Qaeda's heart|newspaper=Asia Times Online|url=http://www.atimes.com/atimes/Middle_East/JB07Ak01.html|url-status=unfit|access-date=6 May 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20160702080545/http://www.atimes.com/atimes/Middle_East/JB07Ak01.html|archive-date=2 July 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;strozier&quot;&gt;{{Cite book|last1=Strozier|first1=Charles B.|title=The Leader: Psychological Essays|last2=Offer|first2=Daniel|last3=Abdyli|first3=Oliger|date=24 May 2011|publisher=Springer Science &amp; Business Media|isbn=978-1-4419-8387-9}}&lt;/ref&gt; চৌদি ৰাজকীয় পৰিয়ালৰ সৈতে ঘনিষ্ঠ সম্পৰ্ক থকা এজন কোটিপতি নিৰ্মাণ ব্যৱসায়ী,&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.infoplease.com/spot/osamabinladen.html|title=Osama bin Laden|publisher=infoplease|last=Johnson|first=David|access-date=26 May 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20080120224312/http://www.infoplease.com/spot/osamabinladen.html|archive-date=20 January 2008|url-status=live}}&lt;/ref&gt; আৰু তেওঁৰ মাতৃ আছিল মহম্মদ বিন লাডেনৰ দশম পত্নী ছিৰিয়ান হামিদা আল-আত্তাছ (তেতিয়া আলিয়া ঘনেম বুলি কোৱা হৈছিল)।.&lt;ref name=&quot;newyorker.com&quot;&gt;{{Cite magazine|url=https://www.newyorker.com/archive/2005/12/12/051212fa_fact|title=Letter From Jedda: Young Osama- How he learned radicalism, and may have seen America|magazine=The New Yorker|last=Coll|first=Steve|date=12 December 2005|access-date=26 May 2010|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20100117190909/http://www.newyorker.com/archive/2005/12/12/051212fa_fact|archive-date=17 January 2010}}&lt;/ref&gt;{{Sfn|Scheuer|2011}} বিন লাডেনৰ জন্ম ৰিয়াদত হোৱা বুলি সাধাৰণতে মানি লোৱাৰ পিছতো তেওঁৰ জন্মস্থান এফ বি আই আৰু ইন্টাৰপলৰ প্ৰাৰম্ভিক নথিপত্ৰত জেদ্দা বুলি তালিকাভুক্ত কৰা হৈছিল।&lt;ref name=&quot;:2&quot;&gt;{{cite web|title=Osama bin Laden Part 01 of 03|url=https://vault.fbi.gov/osama-bin-laden/Osama%20Bin%20Laden%20Part%2001%20of%2003/view|website=Federal Bureau of Investigation|access-date=10 December 2021|archive-date=3 November 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161103004104/https://vault.fbi.gov/osama-bin-laden/osama-bin-laden-part-1-of-1/view|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

ওছামা বিন লাডেনৰ জন্মৰ পিছতেই মহম্মদ বিন লাডেনে হামিদাৰ বিবাহ বিচ্ছেদ কৰে। মহম্মদে হামিদাৰ পৰামৰ্শ দিছিল মহম্মদ আল আত্তাছ নামৰ এজন সহযোগীক। আল-আটাছে ১৯৫০ চনৰ শেষৰ ফালে বা ১৯৬০ চনৰ আৰম্ভণিতে হামিদাক বিয়া কৰায়।&lt;ref&gt;{{cite web|title=The Mysterious Death of Osama bin Laden|url=http://votebits.com/tag/osama-bin-laden-histery|date=3 August 2011|access-date=4 November 2011|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20120425135504/http://votebits.com/tag/osama-bin-laden-histery/|archive-date=25 April 2012}}&lt;/ref&gt; দম্পতীহালৰ চাৰিটা সন্তান আছিল আৰু বিন লাডেনে নতুন ঘৰখনত তিনিজন আঢ়ৈ বছৰীয়া ভাতৃ আৰু এগৰাকী আঢ়ৈ বছৰীয়া ভনীয়েকৰ সৈতে বাস কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;newyorker.com&quot; /&gt; বিন লাডেন পৰিয়ালে নিৰ্মাণ উদ্যোগত ৫ বিলিয়ন ডলাৰ উপাৰ্জন কৰিছিল, যাৰ ভিতৰত ওছামাই পিছলৈ প্ৰায় ২৫–৩০ মিলিয়ন ডলাৰ উত্তৰাধিকাৰী সূত্ৰে লাভ কৰিছিল।&lt;ref&gt;&quot;[http://www.economist.com/node/18648254 Osama bin Laden] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110520023316/http://www.economist.com/node/18648254|date=20 May 2011}}&quot;, ''[[The Economist]]'', 5 May 2011, p. 93.&lt;/ref&gt;

বিন লাডেন এজন ভক্তিময় চুন্নী মুছলমান হিচাপে ডাঙৰ-দীঘল হৈছিল।&lt;ref&gt;{{Cite magazine|last=Beyer|first=Lisa|url=http://www.time.com/time/covers/1101010924/wosama.html|magazine=Time|title=The Most Wanted Man in the World|date=24 September 2001|access-date=26 May 2010|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20010916125854/http://www.time.com/time/covers/1101010924/wosama.html|archive-date=16 September 2001}}&lt;/ref&gt; ১৯৬৮ চনৰ পৰা ১৯৭৬ চনলৈকে তেওঁ অভিজাত আল-থাগাৰ মডেল স্কুলত পঢ়িছিল।&lt;ref name=&quot;newyorker.com&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{Harvnb|Bergen|2006|p=52}}&lt;/ref&gt; ১৯৭১ চনৰ ভিতৰত বিন লাডেনে ইংলেণ্ডৰ অক্সফৰ্ডত ইংৰাজী ভাষাৰ পাঠ্যক্ৰমত অংশগ্ৰহণ কৰে।&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/uk/1595205.stm|title=Bin Laden's Oxford days|work=BBC News|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20170904170856/http://news.bbc.co.uk/1/hi/uk/1595205.stm|archive-date=4 September 2017|date=12 October 2001}} in, {{cite web|last1=Burke|first1=Jason|first2=Shaheen|last2=Kareem|title=This article is more than 2 years old Bin Laden's disdain for the west grew in Shakespeare's birthplace, journal shows|url=https://www.theguardian.com/world/2017/nov/01/newly-released-journal-confirms-osama-bin-laden-visited-the-west|website=[[The Guardian]] 1 November 2017 20.50 GMT|date=November 2017|publisher=[[Guardian News &amp; Media Limited]]|access-date=9 March 2020|archive-date=2 November 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171102232947/https://www.theguardian.com/world/2017/nov/01/newly-released-journal-confirms-osama-bin-laden-visited-the-west|url-status=live}}&lt;/ref&gt; তেওঁ কিং আব্দুলজিজ বিশ্ববিদ্যালয়ত অৰ্থনীতি আৰু ব্যৱসায় প্ৰশাসন&lt;ref&gt;''[[Messages to the World: The Statements of Osama bin Laden]]'', Verso, 2005, p. xii.&lt;/ref&gt; অধ্যয়ন কৰে। কিছুমান প্ৰতিবেদন অনুসৰি তেওঁ ১৯৭৯ চনত চিভিল ইঞ্জিনিয়াৰিঙৰ ডিগ্ৰী লাভ কৰে,&lt;ref&gt;{{citation|url=http://galenet.galegroup.com/|title=Encyclopedia of World Biography Supplement|volume=22|publisher=Gale Group|date=2002|archive-url=https://web.archive.org/web/20080518084513/http://galenet.galegroup.com/|archive-date=18 May 2008|url-access=subscription}}&lt;/ref&gt; বা ১৯৮১ চনত ৰাজহুৱা প্ৰশাসনত ডিগ্ৰী লাভ কৰে।&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/shows/binladen/who/bio.html|title=A Biography of Osama bin Laden|publisher=PBS Frontline|access-date=26 May 2010|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20100329153133/http://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/shows/binladen/who/bio.html|archive-date=29 March 2010}}&lt;/ref&gt; এটা সূত্ৰই তেওঁক &quot;কঠোৰ&quot; বুলি বৰ্ণনা কৰিছে;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.prospect.org/web/page.ww?section=root&amp;name=ViewWeb&amp;articleId=10855|title=The Real Osama|work=The American Prospect|date=19 January 2006|archive-url=https://web.archive.org/web/20080430133236/http://www.prospect.org/cs/articles?articleId=10855|archive-date=30 April 2008|last=Hug|first=Aziz|access-date=6 January 2012|url-status=dead}}&lt;/ref&gt; আন এটা সূত্ৰই কয় যে তেওঁ কলেজৰ ডিগ্ৰী সম্পূৰ্ণ নকৰাকৈয়ে তৃতীয় বৰ্ষত বিশ্ববিদ্যালয় এৰি থৈ গৈছিল।&lt;ref name=&quot;gunaratna-22&quot;&gt;{{Cite book|title=Inside Al Qaeda|last=Gunaratna|first=Rohan|publisher=Berkley Books|year=2003|edition=3rd|page=[https://archive.org/details/insidealqaedaglo00guna/page/22 22]|isbn=0-231-12692-1|url=https://archive.org/details/insidealqaedaglo00guna/page/22}}&lt;/ref&gt;

বিশ্ববিদ্যালয়ত বিন লাডেনৰ মূল আগ্ৰহ আছিল ধৰ্ম, য'ত তেওঁ &quot;কোৰআন আৰু জেহাদৰ ব্যাখ্যা&quot; আৰু দাতব্য কাম দুয়োটাতে জড়িত আছিল।{{Sfn|Wright|2006|p=79}} আন আন আগ্ৰহৰ ভিতৰত আছিল কবিতা লিখা; ফিল্ড মাৰ্শ্বাল বাৰ্নাৰ্ড মণ্টগোমেৰী আৰু চাৰ্লছ ডি গ'লৰ ৰচনাৰ সৈতে পঢ়া, তেওঁৰ প্ৰিয় গ্ৰন্থসমূহৰ ভিতৰত অন্যতম বুলি কোৱা হয়; ক'লা ষ্টেলিয়ন; আৰু এছ'চিয়েচন ফুটবল, য'ত তেওঁ চেণ্টাৰ ফৰৱাৰ্ডত খেলি ভাল পাইছিল আৰু ইংৰাজী ক্লাব আৰ্চেনালক অনুসৰণ কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/7630934.stm|title=Analysing Osama's jihadi poetry|work=BBC News|last=Hirst|first=Michael|date=24 September 2008|access-date=26 May 2010|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20090930075727/http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/7630934.stm|archive-date=30 September 2009}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.mirror.co.uk/news/uk-news/osama-bin-ladens-bodyguard-i-had-orders-126430|title=Osama bin Laden's bodyguard: I had orders to kill him if the Americans tried to take him alive|work=Daily Mirror|date=4 May 2011|access-date=20 April 2012|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20120610184157/http://www.mirror.co.uk/news/uk-news/osama-bin-ladens-bodyguard-i-had-orders-126430|archive-date=10 June 2012}}&lt;/ref&gt;জেদ্দাত অধ্যয়নৰ সময়ত বিন লাডেনে প্ৰভাৱশালী ইছলামিক পণ্ডিত আব্দুল্লা ইউছুফ আজ্জমৰ ছাত্ৰ হৈ পৰে আৰু তেওঁৰ গ্ৰন্থসমূহ আগ্ৰহেৰে পঢ়িছিল। তেওঁ কেইবাজনো মুছলিম ব্ৰাদাৰহুডৰ নেতাৰ লেখাও পঢ়িছিল আৰু ছায়িদ কুতুবে পোষকতা কৰা ইছলামিক বিপ্লৱী ধাৰণাসমূহৰ দ্বাৰা অতিশয় প্ৰভাৱিত হৈছিল।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Klausen|first=Jytte|title=Western Jihadism: A Thirty Year History|publisher=Oxford University Press|year=2021|isbn=978-0-19-887079-1|edition=1st|location=Oxford, UK|pages=44, 45}}&lt;/ref&gt;

== তথ্যসূত্ৰ==

[[শ্ৰেণী:সন্ত্ৰাসবাদ]]
[[শ্ৰেণী:চৌদি আৰৱৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]]</text>
      <sha1>ti4ck9tfvo2yen8kijjwlu7tz9g027g</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519450</id>
      <parentid>519447</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T09:19:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ishanjyotibora</username>
        <id>14131</id>
      </contributor>
      <comment>/* প্ৰাৰম্ভিক জীৱন আৰু শিক্ষা */</comment>
      <origin>519450</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="24527" sha1="04cvoylmkn9tj66giiyxmik3x7faa1m" xml:space="preserve">{{Infobox officeholder
| name                = ওছামা বিন লাডেন
| native_name         = Osama bin Laden
| native_name_lang    = ar
| office              = অল-কায়ডাৰ প্ৰথম জেনেৰেল
| image               = Osama bin Laden portrait (3x4 cropped b).jpg
| caption             = বিন লাডেন (১৯৯৭-১৯৯৮)
| alt                 = বিন লাডেনৰ ছবি
| term_start          = ১১ আগষ্ট ১৯৮৮
| term_end            = ২ মে ২০১১
| predecessor1        = পদ প্ৰতিষ্ঠা
| successor1          = অয়মান অল-জৱাহৰী
| birth_name          = ওছামা বিন মহম্মদ বিন আৱাদ বিন লাডেন
| birth_date          = {{Birth date|1957|3|10|df=yes}}
| birth_place         = ৰিয়াড়, চৌদি আৰৱ
| death_date          = {{Death date and age|2011|5|2|1957|3|10|df=yes}}
| death_place         = অবোটাবাদ, খায়বৰ পাখটোনখাৱা, পাকিস্তান
| death_manner        = বুকু আৰু মূৰত গুলীৰ আঘাত
| resting_place       = আৰব সাগৰ
| citizenship         = {{ubl|চৌদি আৰৱ (১৯৯৪ পৰ্যন্ত)|দেশবিহীন (১৯৯৪ চনৰ পৰা}}
| education           = ৰজা আব্দুল আজিজ বিশ্ববিদ্যালয় (ব্যৱসায় প্ৰশাসনত স্নাতক)
| father              = মহম্মদ বিন আৱাদ বিন লাডেন
| mother              = হামিদা অল-আট্টাছ
| spouse              = {{plainlist|
* {{Marriage|নাজৱা ঘনেম||1974|2001|end=পৃথক}}
* {{Marriage|খাদিজা শ্বৰীফ|1983|1990s|end=বিচ্ছেদ}}
* {{Marriage|খৈৰিয়া শবাৰ|1985}}
* {{Marriage|চিহাম সবাৰ|1987}}
* {{Marriage|আমল আহমেদ আল-ছাদাহ|2000}}
}}
| children            = প্ৰায় ২০ৰ পৰা ২৬
| family              = 
| blank1              = ধৰ্ম
| data1               = ছুন্নী ইছলাম&lt;ref&gt;{{Cite book |title=Pakistan's Enduring Challenges |url=https://books.google.com/books?id=XxtrBgAAQBAJ |publisher=University of Pennsylvania Press |date=18 February 2015 |isbn=978-0-8122-4690-2 |first1=C. Christine |last1=Fair |first2=Sarah J. |last2=Watson |page=246 |quote=Osama bin Laden was a hard-core Salafi who openly espoused violence against the United States in order to achieve Salafi goals. |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160131203102/https://books.google.com/books?id=XxtrBgAAQBAJ |archive-date=31 January 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite book |title=Roads to Reconciliation: Conflict and Dialogue in the Twenty-first Century |url=https://books.google.com/books?id=MDzfBQAAQBAJ |publisher=Routledge |date=18 December 2014 |isbn=978-1-317-46076-3 |first1=Amy Benson |last1=Brown |first2=Karen M. |last2=Poremski |page=81 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160131203102/https://books.google.com/books?id=MDzfBQAAQBAJ |archive-date=31 January 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Osama bin Laden (2007) Suzanne J. Murdico&lt;/ref&gt;&lt;ref name=Karen&gt;{{cite news |last=Armstrong |first=Karen |url=https://www.theguardian.com/politics/2005/jul/11/northernireland.july7 |title=The label of Catholic terror was never used about the IRA |work=The Guardian |date=11 July 2005 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161226235515/https://www.theguardian.com/politics/2005/jul/11/northernireland.july7 |archive-date=26 December 2016 }}&lt;/ref&gt;
| blank4              = ন্যায়বিজ্ঞান
| data4               = হানবলী
| allegiance          = {{plainlist|
* মকতাব আল-খিদামত (১৯৮৪–১৯৮৮)
* আল-কায়েদা (১৯৮৮–২০১১)
}}
| serviceyears        = ১৯৮৪–২০১১
| rank                = জেনেৰেল, অল কায়দা
| battles             = {{Tree list}}
* ছোভিয়েট–আফগান যুদ্ধ
** জাজীৰ যুদ্ধ {{WIA}}
* আফগান গৃহযুদ্ধ (১৯৮৯–১৯৯২)
**জালালাবাদৰ যুদ্ধ (১৯৮৯)
* আফগানিস্তানত যুদ্ধ (২০০১–২০২১)
** কাবুলৰ পতন (২০০১)
** তোৰা বৰাৰ যুদ্ধ।
** খাইবাৰ পাখতুনখোৱাত বিদ্ৰোহ
** অপাৰেচন নেপচুন বৰশী{{KIA}}
{{Tree list/end}}
}}

'''ওছামা বিন লাডেন''' ({{Lang-en|Osama Bin Laden}} (১০ মাৰ্চ ১৯৫৭ – ২ মে' ২০১১) এজন সন্ত্ৰাসবাদী নেতা আছিল৷ তেওঁ সন্ত্ৰাসবাদী সংগঠন আল-কায়েদাৰ প্ৰতিষ্ঠাপক আৰু প্ৰথম সাধাৰণ আমিৰ আছিল। মতাদৰ্শগতভাৱে এজন প্যান ইছলামিক বিন লাডেনে [[ছ'ভিয়েট সংঘ|ছোভিয়েট সংঘ]]ৰ বিৰুদ্ধে আফগান মুজাহিদীনত অংশগ্ৰহণ কৰিছিল, আৰু যুগোস্লাভিয়া যুদ্ধৰ সময়ত বছনিয়ান মুজাহিদীনক সমৰ্থন কৰিছিল। মধ্যপ্ৰাচ্যত আমেৰিকাৰ বৈদেশিক নীতিৰ বিৰোধিতা কৰি বিন লাডেনে ১৯৯৬ চনত আমেৰিকাৰ বিৰুদ্ধে যুদ্ধ ঘোষণা কৰে আৰু বিভিন্ন দেশত আমেৰিকাৰ সম্পত্তিক লক্ষ্য কৰি আক্ৰমণৰ পোষকতা কৰে আৰু ২০০১ চনত আমেৰিকাৰ ভিতৰত [[১১ ছেপ্টেম্বৰ]]ৰ আক্ৰমণৰ নিষ্পাদনৰ তদাৰক কৰে।

অভিজাত পৰিয়ালত ৰিয়াধত জন্মগ্ৰহণ কৰা লাডেনে ১৯৭৯ চনলৈকে চৌদি আৰৱ আৰু বিদেশী বিশ্ববিদ্যালয়ত অধ্যয়ন কৰিছিল, তাৰ পিছত তেওঁ আফগানিস্তানত ছোভিয়েট আক্ৰমণৰ বিৰুদ্ধে যুঁজ দিয়া মুজাহিদীনত যোগদান কৰিছিল। ১৯৮৪ চনত তেওঁ সহ-প্ৰতিষ্ঠাপক মাকতাব আল-খিদামতত বিদেশী মুজাহিদীনক যুদ্ধত নিয়োগ কৰিছিল। আফগানিস্তানত ছোভিয়েট যুদ্ধৰ অন্ত পৰাৰ লগে লগে বিন লাডেনে ১৯৮৮ চনত বিশ্বব্যাপী জেহাদ চলাবলৈ আল কায়দা প্ৰতিষ্ঠা কৰে। উপসাগৰীয় যুদ্ধত বিন লাডেনে [[ইৰাক]]ৰ বিৰুদ্ধে ছৌদি আৰৱক সমৰ্থন আগবঢ়োৱাৰ প্ৰস্তাৱ ছৌদি ৰাজকীয় পৰিয়ালে নাকচ কৰিছিল আৰু ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে আমেৰিকাৰ সহায় বিচাৰিছিল।

প্যান [[ইছলামিক দৰ্শন|ইছলামবাদ]] আৰু আমেৰিকা বিৰোধীতাৰ ওপৰত বিন লাডেনৰ মতামতৰ ফলত ১৯৯১ চনত তেওঁক চৌদি আৰৱৰ পৰা বহিষ্কাৰ কৰা হয়।১৯৯৬ চনলৈকে তেওঁ নিজৰ মুখ্য কাৰ্যালয় চুডানলৈ স্থানান্তৰিত কৰে, তাৰ পিছত তেওঁ আফগানিস্তানত নতুন ঘাটি স্থাপন কৰে, য'ত তেওঁক তালিবানৰ সমৰ্থনত সহায় কৰে। ১৯৯৬ চনৰ আগষ্ট আৰু ১৯৯৮ চনৰ ফেব্ৰুৱাৰী মাহত বিন লাডেনে দুখন ফটোৱা ঘোষণা কৰি আমেৰিকাৰ বিৰুদ্ধে পবিত্ৰ যুদ্ধ ঘোষণা কৰে। পূব আফ্ৰিকাত আল কায়দাই আমেৰিকাৰ দূতাবাসত বোমা বিস্ফোৰণত শ শ সাধাৰণ নাগৰিকৰ মৃত্যু হোৱাৰ পিছত আমেৰিকাৰ জিলা আদালতে তেওঁক অভিযুক্ত কৰি এফ বি আইৰ মষ্ট ৱাণ্টেড টেৰ’ৰিষ্ট আৰু মষ্ট ৱাণ্টেড ফিউজিটিভৰ তালিকাত অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয়। ১৯৯৯ চনৰ অক্টোবৰ মাহত [[ৰাষ্ট্ৰসংঘ]]ই আল কায়দাক সন্ত্ৰাসবাদী সংগঠন হিচাপে চিহ্নিত কৰে।

বিন লাডেনে [[১১ ছেপ্টেম্বৰৰ আক্ৰমণ]]ৰ পৰিকল্পনা ৰচিছিল, য’ত প্ৰায় ৩ হাজাৰ লোকৰ মৃত্যু হৈছিল৷ বেছিভাগেই সাধাৰণ নাগৰিক আছিল। ইয়াৰ ফলত আমেৰিকাই আফগানিস্তান আক্ৰমণ কৰি সন্ত্ৰাসবাদৰ বিৰুদ্ধে যুদ্ধ আৰম্ভ কৰে। বিন লাডেন আমেৰিকাৰ নেতৃত্বত প্ৰায় দশকজোৰা আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় মেনহাণ্টৰ বিষয়বস্তু হৈ পৰে। এই সময়ছোৱাত তেওঁ আফগানিস্তানৰ পাহাৰত লুকাই থাকে আৰু পিছলৈ চুবুৰীয়া ৰাষ্ট্ৰ পাকিস্তানলৈ পলায়ন কৰে। ২০১১ চনৰ ২ মে’ত বিন লাডেনক এবটাবাদত থকা তেওঁৰ চৌহদত আমেৰিকাৰ বিশেষ অভিযান বাহিনীয়ে হত্যা কৰে। তেওঁৰ মৃতদেহ আৰব সাগৰত সমাধিস্থ কৰা হয় আৰু ২০১১ চনৰ ১৬ জুনত তেওঁৰ পিছত তেওঁৰ উপ-আইমান আল-জাৱাহিৰী ৰাজপাটত বহে।

== প্ৰাৰম্ভিক জীৱন আৰু শিক্ষা ==
১৯৫৭ চনৰ ১০ মাৰ্চত চৌদি আৰৱৰ ৰিয়াধত ওছামা বিন লাডেনৰ জন্ম হৈছিল।&lt;ref name=&quot;:4&quot;&gt;{{cite web|date=29 December 2006|title=Usama bin Laden|url=https://rewardsforjustice.net/english/index.cfm?page=Bin_Laden|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20061229161128/http://www.rewardsforjustice.net/english/index.cfm?page=Bin_Laden|archive-date=29 December 2006|website=[[Rewards for Justice]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|title=Frontline: Hunting Bin Laden: Who is Bin Laden?: Chronology|url=https://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/shows/binladen/etc/cron.html|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20060210192537/http://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/shows/binladen/etc/cron.html|archive-date=10 February 2006|access-date=26 May 2010|publisher=[[PBS]]}}&lt;/ref&gt; তেওঁৰ পিতৃ মহম্মদ বিন লাডেন আছিল&lt;ref name=&quot;:7&quot;&gt;{{cite news|last=Scheuer|first=Michael|date=7 February 2008|title=Yemen still close to al Qaeda's heart|newspaper=Asia Times Online|url=http://www.atimes.com/atimes/Middle_East/JB07Ak01.html|url-status=unfit|access-date=6 May 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20160702080545/http://www.atimes.com/atimes/Middle_East/JB07Ak01.html|archive-date=2 July 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;strozier&quot;&gt;{{Cite book|last1=Strozier|first1=Charles B.|title=The Leader: Psychological Essays|last2=Offer|first2=Daniel|last3=Abdyli|first3=Oliger|date=24 May 2011|publisher=Springer Science &amp; Business Media|isbn=978-1-4419-8387-9}}&lt;/ref&gt; চৌদি ৰাজকীয় পৰিয়ালৰ সৈতে ঘনিষ্ঠ সম্পৰ্ক থকা এজন কোটিপতি নিৰ্মাণ ব্যৱসায়ী,&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.infoplease.com/spot/osamabinladen.html|title=Osama bin Laden|publisher=infoplease|last=Johnson|first=David|access-date=26 May 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20080120224312/http://www.infoplease.com/spot/osamabinladen.html|archive-date=20 January 2008|url-status=live}}&lt;/ref&gt; আৰু তেওঁৰ মাতৃ আছিল মহম্মদ বিন লাডেনৰ দশম পত্নী ছিৰিয়ান হামিদা আল-আত্তাছ (তেতিয়া আলিয়া ঘনেম বুলি কোৱা হৈছিল)।.&lt;ref name=&quot;newyorker.com&quot;&gt;{{Cite magazine|url=https://www.newyorker.com/archive/2005/12/12/051212fa_fact|title=Letter From Jedda: Young Osama- How he learned radicalism, and may have seen America|magazine=The New Yorker|last=Coll|first=Steve|date=12 December 2005|access-date=26 May 2010|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20100117190909/http://www.newyorker.com/archive/2005/12/12/051212fa_fact|archive-date=17 January 2010}}&lt;/ref&gt;{{Sfn|Scheuer|2011}} বিন লাডেনৰ জন্ম ৰিয়াধত হোৱা বুলি সাধাৰণতে মানি লোৱাৰ পিছতো তেওঁৰ জন্মস্থান এফ বি আই আৰু ইণ্টাৰপলৰ প্ৰাৰম্ভিক নথিপত্ৰত জেদ্দা বুলি তালিকাভুক্ত কৰা হৈছিল।&lt;ref name=&quot;:2&quot;&gt;{{cite web|title=Osama bin Laden Part 01 of 03|url=https://vault.fbi.gov/osama-bin-laden/Osama%20Bin%20Laden%20Part%2001%20of%2003/view|website=Federal Bureau of Investigation|access-date=10 December 2021|archive-date=3 November 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161103004104/https://vault.fbi.gov/osama-bin-laden/osama-bin-laden-part-1-of-1/view|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

ওছামা বিন লাডেনৰ জন্মৰ পিছতেই মহম্মদ বিন লাডেনে হামিদাৰ সৈতে বিবাহ বিচ্ছেদ কৰে। মহম্মদে হামিদাৰ পৰামৰ্শ দিছিল মহম্মদ আল আত্তাছ নামৰ এজন সহযোগীক। আল-আটাছে '৫০ৰ শেষৰ ফালে বা '৬০ৰ আৰম্ভণিতে হামিদাক বিয়া কৰায়।&lt;ref&gt;{{cite web|title=The Mysterious Death of Osama bin Laden|url=http://votebits.com/tag/osama-bin-laden-histery|date=3 August 2011|access-date=4 November 2011|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20120425135504/http://votebits.com/tag/osama-bin-laden-histery/|archive-date=25 April 2012}}&lt;/ref&gt; দম্পতীটোৰ চাৰিটা সন্তান আছিল আৰু বিন লাডেনে নতুন ঘৰখনত তিনিজন আঢ়ৈ বছৰীয়া ভাতৃ আৰু এগৰাকী আঢ়ৈ বছৰীয়া ভনীয়েকৰ সৈতে বাস কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;newyorker.com&quot; /&gt; বিন লাডেন পৰিয়ালে নিৰ্মাণ উদ্যোগত ৫ বিলিয়ন ডলাৰ উপাৰ্জন কৰিছিল, যাৰ ভিতৰত ওছামাই পিছলৈ প্ৰায় ২৫–৩০ মিলিয়ন ডলাৰ উত্তৰাধিকাৰী সূত্ৰে লাভ কৰিছিল।&lt;ref&gt;&quot;[http://www.economist.com/node/18648254 Osama bin Laden] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110520023316/http://www.economist.com/node/18648254|date=20 May 2011}}&quot;, ''[[The Economist]]'', 5 May 2011, p. 93.&lt;/ref&gt;

বিন লাডেন এজন [[ছুন্নী ইছলাম|চুন্নী]] মুছলমান হিচাপে ডাঙৰ-দীঘল হৈছিল।&lt;ref&gt;{{Cite magazine|last=Beyer|first=Lisa|url=http://www.time.com/time/covers/1101010924/wosama.html|magazine=Time|title=The Most Wanted Man in the World|date=24 September 2001|access-date=26 May 2010|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20010916125854/http://www.time.com/time/covers/1101010924/wosama.html|archive-date=16 September 2001}}&lt;/ref&gt; ১৯৬৮ চনৰ পৰা ১৯৭৬ চনলৈকে তেওঁ অভিজাত আল-থাগাৰ মডেল স্কুলত পঢ়িছিল।&lt;ref name=&quot;newyorker.com&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{Harvnb|Bergen|2006|p=52}}&lt;/ref&gt; ১৯৭১ চনৰ ভিতৰত বিন লাডেনে [[ইংলেণ্ড]]ৰ [[অক্সফ'ৰ্ড বিশ্ববিদ্যালয়|অক্সফৰ্ড]]ত ইংৰাজী ভাষাৰ পাঠ্যক্ৰমত অংশগ্ৰহণ কৰে।&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/uk/1595205.stm|title=Bin Laden's Oxford days|work=BBC News|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20170904170856/http://news.bbc.co.uk/1/hi/uk/1595205.stm|archive-date=4 September 2017|date=12 October 2001}} in, {{cite web|last1=Burke|first1=Jason|first2=Shaheen|last2=Kareem|title=This article is more than 2 years old Bin Laden's disdain for the west grew in Shakespeare's birthplace, journal shows|url=https://www.theguardian.com/world/2017/nov/01/newly-released-journal-confirms-osama-bin-laden-visited-the-west|website=[[The Guardian]] 1 November 2017 20.50 GMT|date=November 2017|publisher=[[Guardian News &amp; Media Limited]]|access-date=9 March 2020|archive-date=2 November 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171102232947/https://www.theguardian.com/world/2017/nov/01/newly-released-journal-confirms-osama-bin-laden-visited-the-west|url-status=live}}&lt;/ref&gt; তেওঁ কিং আব্দুলজিজ বিশ্ববিদ্যালয়ত [[অৰ্থনীতি]] আৰু ব্যৱসায় প্ৰশাসন&lt;ref&gt;''[[Messages to the World: The Statements of Osama bin Laden]]'', Verso, 2005, p. xii.&lt;/ref&gt; অধ্যয়ন কৰে। কিছুমান প্ৰতিবেদন অনুসৰি তেওঁ ১৯৭৯ চনত চিভিল ইঞ্জিনিয়াৰিঙৰ ডিগ্ৰী লাভ কৰে,&lt;ref&gt;{{citation|url=http://galenet.galegroup.com/|title=Encyclopedia of World Biography Supplement|volume=22|publisher=Gale Group|date=2002|archive-url=https://web.archive.org/web/20080518084513/http://galenet.galegroup.com/|archive-date=18 May 2008|url-access=subscription}}&lt;/ref&gt; বা ১৯৮১ চনত ৰাজহুৱা প্ৰশাসনত ডিগ্ৰী লাভ কৰে।&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/shows/binladen/who/bio.html|title=A Biography of Osama bin Laden|publisher=PBS Frontline|access-date=26 May 2010|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20100329153133/http://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/shows/binladen/who/bio.html|archive-date=29 March 2010}}&lt;/ref&gt; এটা সূত্ৰই তেওঁক &quot;পৰিশ্ৰমী&quot; বুলি কৈছে;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.prospect.org/web/page.ww?section=root&amp;name=ViewWeb&amp;articleId=10855|title=The Real Osama|work=The American Prospect|date=19 January 2006|archive-url=https://web.archive.org/web/20080430133236/http://www.prospect.org/cs/articles?articleId=10855|archive-date=30 April 2008|last=Hug|first=Aziz|access-date=6 January 2012|url-status=dead}}&lt;/ref&gt; আন এটা সূত্ৰই কয় যে তেওঁ কলেজৰ ডিগ্ৰী সম্পূৰ্ণ নকৰাকৈয়ে তৃতীয় বৰ্ষত বিশ্ববিদ্যালয় এৰি থৈ গৈছিল।&lt;ref name=&quot;gunaratna-22&quot;&gt;{{Cite book|title=Inside Al Qaeda|last=Gunaratna|first=Rohan|publisher=Berkley Books|year=2003|edition=3rd|page=[https://archive.org/details/insidealqaedaglo00guna/page/22 22]|isbn=0-231-12692-1|url=https://archive.org/details/insidealqaedaglo00guna/page/22}}&lt;/ref&gt;

বিশ্ববিদ্যালয়ত বিন লাডেনৰ মূল আগ্ৰহ আছিল [[ধৰ্ম]], য'ত তেওঁ &quot;[[কোৰআন]] আৰু জেহাদৰ ব্যাখ্যা&quot; আৰু দাতব্য কাম দুয়োটাতে জড়িত আছিল।{{Sfn|Wright|2006|p=79}} আন আন আগ্ৰহৰ ভিতৰত আছিল [[কবিতা]] লিখা৷ ফিল্ড মাৰ্শ্বাল বাৰ্নাৰ্ড মণ্টগোমেৰী আৰু চাৰ্লছ ডি গ'লৰ ৰচনাৰ সৈতে পঢ়া, তেওঁৰ প্ৰিয় গ্ৰন্থসমূহৰ ভিতৰত অন্যতম বুলি কোৱা হয়; ক'লা ষ্টেলিয়ন; আৰু এছ'চিয়েচন ফুটবল, য'ত তেওঁ চেণ্টাৰ ফৰৱাৰ্ডত খেলি ভাল পাইছিল আৰু ইংৰাজী ক্লাব [[আৰ্চেনাল]]ক অনুসৰণ কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/7630934.stm|title=Analysing Osama's jihadi poetry|work=BBC News|last=Hirst|first=Michael|date=24 September 2008|access-date=26 May 2010|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20090930075727/http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/7630934.stm|archive-date=30 September 2009}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.mirror.co.uk/news/uk-news/osama-bin-ladens-bodyguard-i-had-orders-126430|title=Osama bin Laden's bodyguard: I had orders to kill him if the Americans tried to take him alive|work=Daily Mirror|date=4 May 2011|access-date=20 April 2012|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20120610184157/http://www.mirror.co.uk/news/uk-news/osama-bin-ladens-bodyguard-i-had-orders-126430|archive-date=10 June 2012}}&lt;/ref&gt;জেদ্দাত অধ্যয়নৰ সময়ত বিন লাডেনে প্ৰভাৱশালী ইছলামিক পণ্ডিত আব্দুল্লা ইউছুফ আজ্জমৰ ছাত্ৰ হৈ পৰে আৰু তেওঁৰ গ্ৰন্থসমূহ আগ্ৰহেৰে পঢ়িছিল। তেওঁ কেইবাজনো মুছলিম ব্ৰাদাৰহুডৰ নেতাৰ লেখাও পঢ়িছিল আৰু ছায়িদ কুতুবে পোষকতা কৰা ইছলামিক বিপ্লৱী ধাৰণাসমূহৰ দ্বাৰা অতিশয় প্ৰভাৱিত হৈছিল।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Klausen|first=Jytte|title=Western Jihadism: A Thirty Year History|publisher=Oxford University Press|year=2021|isbn=978-0-19-887079-1|edition=1st|location=Oxford, UK|pages=44, 45}}&lt;/ref&gt;

== তথ্যসূত্ৰ==

[[শ্ৰেণী:সন্ত্ৰাসবাদ]]
[[শ্ৰেণী:চৌদি আৰৱৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]]</text>
      <sha1>04cvoylmkn9tj66giiyxmik3x7faa1m</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519455</id>
      <parentid>519450</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T09:33:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ishanjyotibora</username>
        <id>14131</id>
      </contributor>
      <comment>/* তথ্যসূত্ৰ */</comment>
      <origin>519455</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="24543" sha1="17afn44svxuebkzbuw68vewhtqd8h77" xml:space="preserve">{{Infobox officeholder
| name                = ওছামা বিন লাডেন
| native_name         = Osama bin Laden
| native_name_lang    = ar
| office              = অল-কায়ডাৰ প্ৰথম জেনেৰেল
| image               = Osama bin Laden portrait (3x4 cropped b).jpg
| caption             = বিন লাডেন (১৯৯৭-১৯৯৮)
| alt                 = বিন লাডেনৰ ছবি
| term_start          = ১১ আগষ্ট ১৯৮৮
| term_end            = ২ মে ২০১১
| predecessor1        = পদ প্ৰতিষ্ঠা
| successor1          = অয়মান অল-জৱাহৰী
| birth_name          = ওছামা বিন মহম্মদ বিন আৱাদ বিন লাডেন
| birth_date          = {{Birth date|1957|3|10|df=yes}}
| birth_place         = ৰিয়াড়, চৌদি আৰৱ
| death_date          = {{Death date and age|2011|5|2|1957|3|10|df=yes}}
| death_place         = অবোটাবাদ, খায়বৰ পাখটোনখাৱা, পাকিস্তান
| death_manner        = বুকু আৰু মূৰত গুলীৰ আঘাত
| resting_place       = আৰব সাগৰ
| citizenship         = {{ubl|চৌদি আৰৱ (১৯৯৪ পৰ্যন্ত)|দেশবিহীন (১৯৯৪ চনৰ পৰা}}
| education           = ৰজা আব্দুল আজিজ বিশ্ববিদ্যালয় (ব্যৱসায় প্ৰশাসনত স্নাতক)
| father              = মহম্মদ বিন আৱাদ বিন লাডেন
| mother              = হামিদা অল-আট্টাছ
| spouse              = {{plainlist|
* {{Marriage|নাজৱা ঘনেম||1974|2001|end=পৃথক}}
* {{Marriage|খাদিজা শ্বৰীফ|1983|1990s|end=বিচ্ছেদ}}
* {{Marriage|খৈৰিয়া শবাৰ|1985}}
* {{Marriage|চিহাম সবাৰ|1987}}
* {{Marriage|আমল আহমেদ আল-ছাদাহ|2000}}
}}
| children            = প্ৰায় ২০ৰ পৰা ২৬
| family              = 
| blank1              = ধৰ্ম
| data1               = ছুন্নী ইছলাম&lt;ref&gt;{{Cite book |title=Pakistan's Enduring Challenges |url=https://books.google.com/books?id=XxtrBgAAQBAJ |publisher=University of Pennsylvania Press |date=18 February 2015 |isbn=978-0-8122-4690-2 |first1=C. Christine |last1=Fair |first2=Sarah J. |last2=Watson |page=246 |quote=Osama bin Laden was a hard-core Salafi who openly espoused violence against the United States in order to achieve Salafi goals. |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160131203102/https://books.google.com/books?id=XxtrBgAAQBAJ |archive-date=31 January 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite book |title=Roads to Reconciliation: Conflict and Dialogue in the Twenty-first Century |url=https://books.google.com/books?id=MDzfBQAAQBAJ |publisher=Routledge |date=18 December 2014 |isbn=978-1-317-46076-3 |first1=Amy Benson |last1=Brown |first2=Karen M. |last2=Poremski |page=81 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160131203102/https://books.google.com/books?id=MDzfBQAAQBAJ |archive-date=31 January 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Osama bin Laden (2007) Suzanne J. Murdico&lt;/ref&gt;&lt;ref name=Karen&gt;{{cite news |last=Armstrong |first=Karen |url=https://www.theguardian.com/politics/2005/jul/11/northernireland.july7 |title=The label of Catholic terror was never used about the IRA |work=The Guardian |date=11 July 2005 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161226235515/https://www.theguardian.com/politics/2005/jul/11/northernireland.july7 |archive-date=26 December 2016 }}&lt;/ref&gt;
| blank4              = ন্যায়বিজ্ঞান
| data4               = হানবলী
| allegiance          = {{plainlist|
* মকতাব আল-খিদামত (১৯৮৪–১৯৮৮)
* আল-কায়েদা (১৯৮৮–২০১১)
}}
| serviceyears        = ১৯৮৪–২০১১
| rank                = জেনেৰেল, অল কায়দা
| battles             = {{Tree list}}
* ছোভিয়েট–আফগান যুদ্ধ
** জাজীৰ যুদ্ধ {{WIA}}
* আফগান গৃহযুদ্ধ (১৯৮৯–১৯৯২)
**জালালাবাদৰ যুদ্ধ (১৯৮৯)
* আফগানিস্তানত যুদ্ধ (২০০১–২০২১)
** কাবুলৰ পতন (২০০১)
** তোৰা বৰাৰ যুদ্ধ।
** খাইবাৰ পাখতুনখোৱাত বিদ্ৰোহ
** অপাৰেচন নেপচুন বৰশী{{KIA}}
{{Tree list/end}}
}}

'''ওছামা বিন লাডেন''' ({{Lang-en|Osama Bin Laden}} (১০ মাৰ্চ ১৯৫৭ – ২ মে' ২০১১) এজন সন্ত্ৰাসবাদী নেতা আছিল৷ তেওঁ সন্ত্ৰাসবাদী সংগঠন আল-কায়েদাৰ প্ৰতিষ্ঠাপক আৰু প্ৰথম সাধাৰণ আমিৰ আছিল। মতাদৰ্শগতভাৱে এজন প্যান ইছলামিক বিন লাডেনে [[ছ'ভিয়েট সংঘ|ছোভিয়েট সংঘ]]ৰ বিৰুদ্ধে আফগান মুজাহিদীনত অংশগ্ৰহণ কৰিছিল, আৰু যুগোস্লাভিয়া যুদ্ধৰ সময়ত বছনিয়ান মুজাহিদীনক সমৰ্থন কৰিছিল। মধ্যপ্ৰাচ্যত আমেৰিকাৰ বৈদেশিক নীতিৰ বিৰোধিতা কৰি বিন লাডেনে ১৯৯৬ চনত আমেৰিকাৰ বিৰুদ্ধে যুদ্ধ ঘোষণা কৰে আৰু বিভিন্ন দেশত আমেৰিকাৰ সম্পত্তিক লক্ষ্য কৰি আক্ৰমণৰ পোষকতা কৰে আৰু ২০০১ চনত আমেৰিকাৰ ভিতৰত [[১১ ছেপ্টেম্বৰ]]ৰ আক্ৰমণৰ নিষ্পাদনৰ তদাৰক কৰে।

অভিজাত পৰিয়ালত ৰিয়াধত জন্মগ্ৰহণ কৰা লাডেনে ১৯৭৯ চনলৈকে চৌদি আৰৱ আৰু বিদেশী বিশ্ববিদ্যালয়ত অধ্যয়ন কৰিছিল, তাৰ পিছত তেওঁ আফগানিস্তানত ছোভিয়েট আক্ৰমণৰ বিৰুদ্ধে যুঁজ দিয়া মুজাহিদীনত যোগদান কৰিছিল। ১৯৮৪ চনত তেওঁ সহ-প্ৰতিষ্ঠাপক মাকতাব আল-খিদামতত বিদেশী মুজাহিদীনক যুদ্ধত নিয়োগ কৰিছিল। আফগানিস্তানত ছোভিয়েট যুদ্ধৰ অন্ত পৰাৰ লগে লগে বিন লাডেনে ১৯৮৮ চনত বিশ্বব্যাপী জেহাদ চলাবলৈ আল কায়দা প্ৰতিষ্ঠা কৰে। উপসাগৰীয় যুদ্ধত বিন লাডেনে [[ইৰাক]]ৰ বিৰুদ্ধে ছৌদি আৰৱক সমৰ্থন আগবঢ়োৱাৰ প্ৰস্তাৱ ছৌদি ৰাজকীয় পৰিয়ালে নাকচ কৰিছিল আৰু ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে আমেৰিকাৰ সহায় বিচাৰিছিল।

প্যান [[ইছলামিক দৰ্শন|ইছলামবাদ]] আৰু আমেৰিকা বিৰোধীতাৰ ওপৰত বিন লাডেনৰ মতামতৰ ফলত ১৯৯১ চনত তেওঁক চৌদি আৰৱৰ পৰা বহিষ্কাৰ কৰা হয়।১৯৯৬ চনলৈকে তেওঁ নিজৰ মুখ্য কাৰ্যালয় চুডানলৈ স্থানান্তৰিত কৰে, তাৰ পিছত তেওঁ আফগানিস্তানত নতুন ঘাটি স্থাপন কৰে, য'ত তেওঁক তালিবানৰ সমৰ্থনত সহায় কৰে। ১৯৯৬ চনৰ আগষ্ট আৰু ১৯৯৮ চনৰ ফেব্ৰুৱাৰী মাহত বিন লাডেনে দুখন ফটোৱা ঘোষণা কৰি আমেৰিকাৰ বিৰুদ্ধে পবিত্ৰ যুদ্ধ ঘোষণা কৰে। পূব আফ্ৰিকাত আল কায়দাই আমেৰিকাৰ দূতাবাসত বোমা বিস্ফোৰণত শ শ সাধাৰণ নাগৰিকৰ মৃত্যু হোৱাৰ পিছত আমেৰিকাৰ জিলা আদালতে তেওঁক অভিযুক্ত কৰি এফ বি আইৰ মষ্ট ৱাণ্টেড টেৰ’ৰিষ্ট আৰু মষ্ট ৱাণ্টেড ফিউজিটিভৰ তালিকাত অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয়। ১৯৯৯ চনৰ অক্টোবৰ মাহত [[ৰাষ্ট্ৰসংঘ]]ই আল কায়দাক সন্ত্ৰাসবাদী সংগঠন হিচাপে চিহ্নিত কৰে।

বিন লাডেনে [[১১ ছেপ্টেম্বৰৰ আক্ৰমণ]]ৰ পৰিকল্পনা ৰচিছিল, য’ত প্ৰায় ৩ হাজাৰ লোকৰ মৃত্যু হৈছিল৷ বেছিভাগেই সাধাৰণ নাগৰিক আছিল। ইয়াৰ ফলত আমেৰিকাই আফগানিস্তান আক্ৰমণ কৰি সন্ত্ৰাসবাদৰ বিৰুদ্ধে যুদ্ধ আৰম্ভ কৰে। বিন লাডেন আমেৰিকাৰ নেতৃত্বত প্ৰায় দশকজোৰা আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় মেনহাণ্টৰ বিষয়বস্তু হৈ পৰে। এই সময়ছোৱাত তেওঁ আফগানিস্তানৰ পাহাৰত লুকাই থাকে আৰু পিছলৈ চুবুৰীয়া ৰাষ্ট্ৰ পাকিস্তানলৈ পলায়ন কৰে। ২০১১ চনৰ ২ মে’ত বিন লাডেনক এবটাবাদত থকা তেওঁৰ চৌহদত আমেৰিকাৰ বিশেষ অভিযান বাহিনীয়ে হত্যা কৰে। তেওঁৰ মৃতদেহ আৰব সাগৰত সমাধিস্থ কৰা হয় আৰু ২০১১ চনৰ ১৬ জুনত তেওঁৰ পিছত তেওঁৰ উপ-আইমান আল-জাৱাহিৰী ৰাজপাটত বহে।

== প্ৰাৰম্ভিক জীৱন আৰু শিক্ষা ==
১৯৫৭ চনৰ ১০ মাৰ্চত চৌদি আৰৱৰ ৰিয়াধত ওছামা বিন লাডেনৰ জন্ম হৈছিল।&lt;ref name=&quot;:4&quot;&gt;{{cite web|date=29 December 2006|title=Usama bin Laden|url=https://rewardsforjustice.net/english/index.cfm?page=Bin_Laden|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20061229161128/http://www.rewardsforjustice.net/english/index.cfm?page=Bin_Laden|archive-date=29 December 2006|website=[[Rewards for Justice]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|title=Frontline: Hunting Bin Laden: Who is Bin Laden?: Chronology|url=https://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/shows/binladen/etc/cron.html|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20060210192537/http://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/shows/binladen/etc/cron.html|archive-date=10 February 2006|access-date=26 May 2010|publisher=[[PBS]]}}&lt;/ref&gt; তেওঁৰ পিতৃ মহম্মদ বিন লাডেন আছিল&lt;ref name=&quot;:7&quot;&gt;{{cite news|last=Scheuer|first=Michael|date=7 February 2008|title=Yemen still close to al Qaeda's heart|newspaper=Asia Times Online|url=http://www.atimes.com/atimes/Middle_East/JB07Ak01.html|url-status=unfit|access-date=6 May 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20160702080545/http://www.atimes.com/atimes/Middle_East/JB07Ak01.html|archive-date=2 July 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;strozier&quot;&gt;{{Cite book|last1=Strozier|first1=Charles B.|title=The Leader: Psychological Essays|last2=Offer|first2=Daniel|last3=Abdyli|first3=Oliger|date=24 May 2011|publisher=Springer Science &amp; Business Media|isbn=978-1-4419-8387-9}}&lt;/ref&gt; চৌদি ৰাজকীয় পৰিয়ালৰ সৈতে ঘনিষ্ঠ সম্পৰ্ক থকা এজন কোটিপতি নিৰ্মাণ ব্যৱসায়ী,&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.infoplease.com/spot/osamabinladen.html|title=Osama bin Laden|publisher=infoplease|last=Johnson|first=David|access-date=26 May 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20080120224312/http://www.infoplease.com/spot/osamabinladen.html|archive-date=20 January 2008|url-status=live}}&lt;/ref&gt; আৰু তেওঁৰ মাতৃ আছিল মহম্মদ বিন লাডেনৰ দশম পত্নী ছিৰিয়ান হামিদা আল-আত্তাছ (তেতিয়া আলিয়া ঘনেম বুলি কোৱা হৈছিল)।.&lt;ref name=&quot;newyorker.com&quot;&gt;{{Cite magazine|url=https://www.newyorker.com/archive/2005/12/12/051212fa_fact|title=Letter From Jedda: Young Osama- How he learned radicalism, and may have seen America|magazine=The New Yorker|last=Coll|first=Steve|date=12 December 2005|access-date=26 May 2010|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20100117190909/http://www.newyorker.com/archive/2005/12/12/051212fa_fact|archive-date=17 January 2010}}&lt;/ref&gt;{{Sfn|Scheuer|2011}} বিন লাডেনৰ জন্ম ৰিয়াধত হোৱা বুলি সাধাৰণতে মানি লোৱাৰ পিছতো তেওঁৰ জন্মস্থান এফ বি আই আৰু ইণ্টাৰপলৰ প্ৰাৰম্ভিক নথিপত্ৰত জেদ্দা বুলি তালিকাভুক্ত কৰা হৈছিল।&lt;ref name=&quot;:2&quot;&gt;{{cite web|title=Osama bin Laden Part 01 of 03|url=https://vault.fbi.gov/osama-bin-laden/Osama%20Bin%20Laden%20Part%2001%20of%2003/view|website=Federal Bureau of Investigation|access-date=10 December 2021|archive-date=3 November 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161103004104/https://vault.fbi.gov/osama-bin-laden/osama-bin-laden-part-1-of-1/view|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

ওছামা বিন লাডেনৰ জন্মৰ পিছতেই মহম্মদ বিন লাডেনে হামিদাৰ সৈতে বিবাহ বিচ্ছেদ কৰে। মহম্মদে হামিদাৰ পৰামৰ্শ দিছিল মহম্মদ আল আত্তাছ নামৰ এজন সহযোগীক। আল-আটাছে '৫০ৰ শেষৰ ফালে বা '৬০ৰ আৰম্ভণিতে হামিদাক বিয়া কৰায়।&lt;ref&gt;{{cite web|title=The Mysterious Death of Osama bin Laden|url=http://votebits.com/tag/osama-bin-laden-histery|date=3 August 2011|access-date=4 November 2011|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20120425135504/http://votebits.com/tag/osama-bin-laden-histery/|archive-date=25 April 2012}}&lt;/ref&gt; দম্পতীটোৰ চাৰিটা সন্তান আছিল আৰু বিন লাডেনে নতুন ঘৰখনত তিনিজন আঢ়ৈ বছৰীয়া ভাতৃ আৰু এগৰাকী আঢ়ৈ বছৰীয়া ভনীয়েকৰ সৈতে বাস কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;newyorker.com&quot; /&gt; বিন লাডেন পৰিয়ালে নিৰ্মাণ উদ্যোগত ৫ বিলিয়ন ডলাৰ উপাৰ্জন কৰিছিল, যাৰ ভিতৰত ওছামাই পিছলৈ প্ৰায় ২৫–৩০ মিলিয়ন ডলাৰ উত্তৰাধিকাৰী সূত্ৰে লাভ কৰিছিল।&lt;ref&gt;&quot;[http://www.economist.com/node/18648254 Osama bin Laden] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110520023316/http://www.economist.com/node/18648254|date=20 May 2011}}&quot;, ''[[The Economist]]'', 5 May 2011, p. 93.&lt;/ref&gt;

বিন লাডেন এজন [[ছুন্নী ইছলাম|চুন্নী]] মুছলমান হিচাপে ডাঙৰ-দীঘল হৈছিল।&lt;ref&gt;{{Cite magazine|last=Beyer|first=Lisa|url=http://www.time.com/time/covers/1101010924/wosama.html|magazine=Time|title=The Most Wanted Man in the World|date=24 September 2001|access-date=26 May 2010|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20010916125854/http://www.time.com/time/covers/1101010924/wosama.html|archive-date=16 September 2001}}&lt;/ref&gt; ১৯৬৮ চনৰ পৰা ১৯৭৬ চনলৈকে তেওঁ অভিজাত আল-থাগাৰ মডেল স্কুলত পঢ়িছিল।&lt;ref name=&quot;newyorker.com&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{Harvnb|Bergen|2006|p=52}}&lt;/ref&gt; ১৯৭১ চনৰ ভিতৰত বিন লাডেনে [[ইংলেণ্ড]]ৰ [[অক্সফ'ৰ্ড বিশ্ববিদ্যালয়|অক্সফৰ্ড]]ত ইংৰাজী ভাষাৰ পাঠ্যক্ৰমত অংশগ্ৰহণ কৰে।&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/uk/1595205.stm|title=Bin Laden's Oxford days|work=BBC News|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20170904170856/http://news.bbc.co.uk/1/hi/uk/1595205.stm|archive-date=4 September 2017|date=12 October 2001}} in, {{cite web|last1=Burke|first1=Jason|first2=Shaheen|last2=Kareem|title=This article is more than 2 years old Bin Laden's disdain for the west grew in Shakespeare's birthplace, journal shows|url=https://www.theguardian.com/world/2017/nov/01/newly-released-journal-confirms-osama-bin-laden-visited-the-west|website=[[The Guardian]] 1 November 2017 20.50 GMT|date=November 2017|publisher=[[Guardian News &amp; Media Limited]]|access-date=9 March 2020|archive-date=2 November 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171102232947/https://www.theguardian.com/world/2017/nov/01/newly-released-journal-confirms-osama-bin-laden-visited-the-west|url-status=live}}&lt;/ref&gt; তেওঁ কিং আব্দুলজিজ বিশ্ববিদ্যালয়ত [[অৰ্থনীতি]] আৰু ব্যৱসায় প্ৰশাসন&lt;ref&gt;''[[Messages to the World: The Statements of Osama bin Laden]]'', Verso, 2005, p. xii.&lt;/ref&gt; অধ্যয়ন কৰে। কিছুমান প্ৰতিবেদন অনুসৰি তেওঁ ১৯৭৯ চনত চিভিল ইঞ্জিনিয়াৰিঙৰ ডিগ্ৰী লাভ কৰে,&lt;ref&gt;{{citation|url=http://galenet.galegroup.com/|title=Encyclopedia of World Biography Supplement|volume=22|publisher=Gale Group|date=2002|archive-url=https://web.archive.org/web/20080518084513/http://galenet.galegroup.com/|archive-date=18 May 2008|url-access=subscription}}&lt;/ref&gt; বা ১৯৮১ চনত ৰাজহুৱা প্ৰশাসনত ডিগ্ৰী লাভ কৰে।&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/shows/binladen/who/bio.html|title=A Biography of Osama bin Laden|publisher=PBS Frontline|access-date=26 May 2010|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20100329153133/http://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/shows/binladen/who/bio.html|archive-date=29 March 2010}}&lt;/ref&gt; এটা সূত্ৰই তেওঁক &quot;পৰিশ্ৰমী&quot; বুলি কৈছে;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.prospect.org/web/page.ww?section=root&amp;name=ViewWeb&amp;articleId=10855|title=The Real Osama|work=The American Prospect|date=19 January 2006|archive-url=https://web.archive.org/web/20080430133236/http://www.prospect.org/cs/articles?articleId=10855|archive-date=30 April 2008|last=Hug|first=Aziz|access-date=6 January 2012|url-status=dead}}&lt;/ref&gt; আন এটা সূত্ৰই কয় যে তেওঁ কলেজৰ ডিগ্ৰী সম্পূৰ্ণ নকৰাকৈয়ে তৃতীয় বৰ্ষত বিশ্ববিদ্যালয় এৰি থৈ গৈছিল।&lt;ref name=&quot;gunaratna-22&quot;&gt;{{Cite book|title=Inside Al Qaeda|last=Gunaratna|first=Rohan|publisher=Berkley Books|year=2003|edition=3rd|page=[https://archive.org/details/insidealqaedaglo00guna/page/22 22]|isbn=0-231-12692-1|url=https://archive.org/details/insidealqaedaglo00guna/page/22}}&lt;/ref&gt;

বিশ্ববিদ্যালয়ত বিন লাডেনৰ মূল আগ্ৰহ আছিল [[ধৰ্ম]], য'ত তেওঁ &quot;[[কোৰআন]] আৰু জেহাদৰ ব্যাখ্যা&quot; আৰু দাতব্য কাম দুয়োটাতে জড়িত আছিল।{{Sfn|Wright|2006|p=79}} আন আন আগ্ৰহৰ ভিতৰত আছিল [[কবিতা]] লিখা৷ ফিল্ড মাৰ্শ্বাল বাৰ্নাৰ্ড মণ্টগোমেৰী আৰু চাৰ্লছ ডি গ'লৰ ৰচনাৰ সৈতে পঢ়া, তেওঁৰ প্ৰিয় গ্ৰন্থসমূহৰ ভিতৰত অন্যতম বুলি কোৱা হয়; ক'লা ষ্টেলিয়ন; আৰু এছ'চিয়েচন ফুটবল, য'ত তেওঁ চেণ্টাৰ ফৰৱাৰ্ডত খেলি ভাল পাইছিল আৰু ইংৰাজী ক্লাব [[আৰ্চেনাল]]ক অনুসৰণ কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/7630934.stm|title=Analysing Osama's jihadi poetry|work=BBC News|last=Hirst|first=Michael|date=24 September 2008|access-date=26 May 2010|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20090930075727/http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/7630934.stm|archive-date=30 September 2009}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.mirror.co.uk/news/uk-news/osama-bin-ladens-bodyguard-i-had-orders-126430|title=Osama bin Laden's bodyguard: I had orders to kill him if the Americans tried to take him alive|work=Daily Mirror|date=4 May 2011|access-date=20 April 2012|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20120610184157/http://www.mirror.co.uk/news/uk-news/osama-bin-ladens-bodyguard-i-had-orders-126430|archive-date=10 June 2012}}&lt;/ref&gt;জেদ্দাত অধ্যয়নৰ সময়ত বিন লাডেনে প্ৰভাৱশালী ইছলামিক পণ্ডিত আব্দুল্লা ইউছুফ আজ্জমৰ ছাত্ৰ হৈ পৰে আৰু তেওঁৰ গ্ৰন্থসমূহ আগ্ৰহেৰে পঢ়িছিল। তেওঁ কেইবাজনো মুছলিম ব্ৰাদাৰহুডৰ নেতাৰ লেখাও পঢ়িছিল আৰু ছায়িদ কুতুবে পোষকতা কৰা ইছলামিক বিপ্লৱী ধাৰণাসমূহৰ দ্বাৰা অতিশয় প্ৰভাৱিত হৈছিল।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Klausen|first=Jytte|title=Western Jihadism: A Thirty Year History|publisher=Oxford University Press|year=2021|isbn=978-0-19-887079-1|edition=1st|location=Oxford, UK|pages=44, 45}}&lt;/ref&gt;

== তথ্যসূত্ৰ==
{{reflist|30em}}
[[শ্ৰেণী:সন্ত্ৰাসবাদ]]
[[শ্ৰেণী:চৌদি আৰৱৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]]</text>
      <sha1>17afn44svxuebkzbuw68vewhtqd8h77</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>আলী খামেনেই</title>
    <ns>0</ns>
    <id>122935</id>
    <revision>
      <id>519429</id>
      <timestamp>2025-06-20T07:50:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Saddam Hussain Rahmani</username>
        <id>42858</id>
      </contributor>
      <comment>আলী খামেনী</comment>
      <origin>519429</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="604" sha1="imkuocowrsb2nazuaz07hzlx13qol9o" xml:space="preserve">'''আলী হুছেইনী খামেনেই''' ( [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী]] : Ali Hosseini Khamenei ; জন্ম: ১৯ এপ্ৰিল ১৯৩৯) এজন [[ইৰান|ইৰাণী]] ধৰ্মগুৰু আৰু ৰাজনীতিবিদ যিয়ে ১৯৮৯ চনৰ পৰা ইৰাণৰ দ্বিতীয় সৰ্বোচ্চ নেতা হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰি আহিছে। শ্বাহ মহম্মদ ৰেজা পাহলৱীৰ পিছত।</text>
      <sha1>imkuocowrsb2nazuaz07hzlx13qol9o</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519432</id>
      <parentid>519429</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T07:52:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Saddam Hussain Rahmani</username>
        <id>42858</id>
      </contributor>
      <comment>আলী খামেনী</comment>
      <origin>519432</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="797" sha1="lhnuepbj5tkxgeb532n3idvuv8cuwqa" xml:space="preserve">'''আলী হুছেইনী খামেনেই''' ( [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী]] : Ali Hosseini Khamenei ; জন্ম: ১৯ এপ্ৰিল ১৯৩৯) এজন [[ইৰান|ইৰাণী]] ধৰ্মগুৰু আৰু ৰাজনীতিবিদ যিয়ে ১৯৮৯ চনৰ পৰা ইৰাণৰ দ্বিতীয় সৰ্বোচ্চ নেতা হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰি আহিছে। শ্বাহ মহম্মদ ৰেজা পাহলৱীৰ পিছত। 

{{Infobox biography|honorific prefix=সৰ্বোচ্চ নেতা|name=আলী হুছেইন খামেনী|image=Ali_Khamenei_14031102_(cropped).jpg#mw-jump-to-license}}</text>
      <sha1>lhnuepbj5tkxgeb532n3idvuv8cuwqa</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519436</id>
      <parentid>519432</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T08:18:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Saddam Hussain Rahmani</username>
        <id>42858</id>
      </contributor>
      <comment>আলী খামেনী</comment>
      <origin>519436</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1168" sha1="pbmdxsuo2qfaa4fer8nlyvbvkeoqmtb" xml:space="preserve">'''আলী হুছেইনী খামেনেই''' ( [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী]] : Ali Hosseini Khamenei ; জন্ম: ১৯ এপ্ৰিল ১৯৩৯) এজন [[ইৰান|ইৰাণী]] ধৰ্মগুৰু আৰু ৰাজনীতিবিদ যিয়ে ১৯৮৯ চনৰ পৰা ইৰাণৰ দ্বিতীয় সৰ্বোচ্চ নেতা হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰি আহিছে। শ্বাহ মহম্মদ ৰেজা পাহলৱীৰ পিছত। 

{{Infobox biography|honorific prefix=[[ইৰাণ]]ৰ সৰ্বোচ্চ নেতা|name=আলী হুছেইন খামেনী|image=Ali_Khamenei_14031102_(cropped).jpg#mw-jump-to-license|honorific suffix=علی خامنه‌ای|birth_date=১৯ এপ্ৰিল ১৯৩৯ চন|nationality=[[ইৰাণ]]|years active=১৯৭৯ বৰ্তমানলৈ|party=ইছলামী প্ৰজাতন্ত্ৰ দল|religion=[[ইছলাম]]|signature=Ali_Khamenei_signature.svg|website=https://english.khamenei.ir/}}</text>
      <sha1>pbmdxsuo2qfaa4fer8nlyvbvkeoqmtb</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519437</id>
      <parentid>519436</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T08:18:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Saddam Hussain Rahmani</username>
        <id>42858</id>
      </contributor>
      <comment>আলী খামেনী</comment>
      <origin>519437</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1142" sha1="ff3v9k7g6u3b4ghcq4vl7elgkxy5qy6" xml:space="preserve">'''আলী হুছেইনী খামেনেই''' ( [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী]] : Ali Hosseini Khamenei ; জন্ম: ১৯ এপ্ৰিল ১৯৩৯) এজন [[ইৰান|ইৰাণী]] ধৰ্মগুৰু আৰু ৰাজনীতিবিদ যিয়ে ১৯৮৯ চনৰ পৰা ইৰাণৰ দ্বিতীয় সৰ্বোচ্চ নেতা হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰি আহিছে। শ্বাহ মহম্মদ ৰেজা পাহলৱীৰ পিছত। 

{{Infobox biography|honorific prefix=[[ইৰাণ]]ৰ সৰ্বোচ্চ নেতা|name=আলী হুছেইন খামেনী|image=Ali_Khamenei_14031102_(cropped).jpg#mw-jump-to-license|honorific suffix=علی خامنه‌ای|birth_date=১৯ এপ্ৰিল ১৯৩৯ চন|nationality=[[ইৰাণ]]|years active=১৯৭৯ বৰ্তমানলৈ|party=ইছলামী প্ৰজাতন্ত্ৰ দল|religion=[[ইছলাম]]|signature=|website=https://english.khamenei.ir/}}</text>
      <sha1>ff3v9k7g6u3b4ghcq4vl7elgkxy5qy6</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519438</id>
      <parentid>519437</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T08:21:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Saddam Hussain Rahmani</username>
        <id>42858</id>
      </contributor>
      <comment>আলী খামেনী</comment>
      <origin>519438</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2396" sha1="mvok8ikb7o8niwt3g1f1d4w55k221hv" xml:space="preserve">'''আলী হুছেইনী খামেনেই''' ( [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী]] : Ali Hosseini Khamenei ; জন্ম: ১৯ এপ্ৰিল ১৯৩৯) এজন [[ইৰান|ইৰাণী]] ধৰ্মগুৰু আৰু ৰাজনীতিবিদ যিয়ে ১৯৮৯ চনৰ পৰা ইৰাণৰ দ্বিতীয় সৰ্বোচ্চ নেতা হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰি আহিছে। শ্বাহ মহম্মদ ৰেজা পাহলৱীৰ পিছত। ৩৫ বছৰতকৈও অধিক সময় ধৰি সৰ্বোচ্চ নেতা হিচাপে তেওঁৰ কাৰ্যকালৰ বাবে তেওঁ মধ্যপ্ৰাচ্যৰ আটাইতকৈ দীৰ্ঘদিনীয়া ৰাষ্ট্ৰপতি আৰু ২০ আৰু একবিংশ শতিকাৰ ইৰাণৰ দ্বিতীয় দীৰ্ঘদিনীয়া নেতা হিচাপে পৰিগণিত হৈছে। শ্বাহ মহম্মদ ৰেজা পাহলৱীৰ পিছত। পূব আজাৰবাইজানৰ খামানেহ চহৰৰ পৰা উৎপত্তি হোৱা খামেনেই পৰিয়ালত মাছহাদত জন্মগ্ৰহণ কৰা আলী খামেনেইয়ে নিজৰ গৃহ চহৰৰ এটা হাওজাত অধ্যয়ন কৰিছিল। পিছলৈ ১৯৫৮ চনত কুমত বসতি স্থাপন কৰিছিল আৰু তাৰ পৰাই ৰুহোল্লা খোমেইনীৰ শ্ৰেণীত অংশগ্ৰহণ কৰিছিল। 

{{Infobox biography|honorific prefix=[[ইৰাণ]]ৰ সৰ্বোচ্চ নেতা|name=আলী হুছেইন খামেনী|image=Ali_Khamenei_14031102_(cropped).jpg#mw-jump-to-license|honorific suffix=علی خامنه‌ای|birth_date=১৯ এপ্ৰিল ১৯৩৯ চন|nationality=[[ইৰাণ]]|years active=১৯৭৯ বৰ্তমানলৈ|party=ইছলামী প্ৰজাতন্ত্ৰ দল|religion=[[ইছলাম]]|signature=|website=https://english.khamenei.ir/}}</text>
      <sha1>mvok8ikb7o8niwt3g1f1d4w55k221hv</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519469</id>
      <parentid>519438</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T10:47:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dipankar Das</username>
        <id>36094</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>পৃষ্ঠা [[আলী খামেনি]]ৰ পৰা [[আলী খামেনেই]]লৈ Dipankar Dasয়ে স্থানান্তৰ কৰিলে: Misspelled title</comment>
      <origin>519438</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2396" sha1="mvok8ikb7o8niwt3g1f1d4w55k221hv" xml:space="preserve">'''আলী হুছেইনী খামেনেই''' ( [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী]] : Ali Hosseini Khamenei ; জন্ম: ১৯ এপ্ৰিল ১৯৩৯) এজন [[ইৰান|ইৰাণী]] ধৰ্মগুৰু আৰু ৰাজনীতিবিদ যিয়ে ১৯৮৯ চনৰ পৰা ইৰাণৰ দ্বিতীয় সৰ্বোচ্চ নেতা হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰি আহিছে। শ্বাহ মহম্মদ ৰেজা পাহলৱীৰ পিছত। ৩৫ বছৰতকৈও অধিক সময় ধৰি সৰ্বোচ্চ নেতা হিচাপে তেওঁৰ কাৰ্যকালৰ বাবে তেওঁ মধ্যপ্ৰাচ্যৰ আটাইতকৈ দীৰ্ঘদিনীয়া ৰাষ্ট্ৰপতি আৰু ২০ আৰু একবিংশ শতিকাৰ ইৰাণৰ দ্বিতীয় দীৰ্ঘদিনীয়া নেতা হিচাপে পৰিগণিত হৈছে। শ্বাহ মহম্মদ ৰেজা পাহলৱীৰ পিছত। পূব আজাৰবাইজানৰ খামানেহ চহৰৰ পৰা উৎপত্তি হোৱা খামেনেই পৰিয়ালত মাছহাদত জন্মগ্ৰহণ কৰা আলী খামেনেইয়ে নিজৰ গৃহ চহৰৰ এটা হাওজাত অধ্যয়ন কৰিছিল। পিছলৈ ১৯৫৮ চনত কুমত বসতি স্থাপন কৰিছিল আৰু তাৰ পৰাই ৰুহোল্লা খোমেইনীৰ শ্ৰেণীত অংশগ্ৰহণ কৰিছিল। 

{{Infobox biography|honorific prefix=[[ইৰাণ]]ৰ সৰ্বোচ্চ নেতা|name=আলী হুছেইন খামেনী|image=Ali_Khamenei_14031102_(cropped).jpg#mw-jump-to-license|honorific suffix=علی خامنه‌ای|birth_date=১৯ এপ্ৰিল ১৯৩৯ চন|nationality=[[ইৰাণ]]|years active=১৯৭৯ বৰ্তমানলৈ|party=ইছলামী প্ৰজাতন্ত্ৰ দল|religion=[[ইছলাম]]|signature=|website=https://english.khamenei.ir/}}</text>
      <sha1>mvok8ikb7o8niwt3g1f1d4w55k221hv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>সদস্য বাৰ্তা:Bagen Das</title>
    <ns>3</ns>
    <id>122936</id>
    <revision>
      <id>519448</id>
      <timestamp>2025-06-20T09:14:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>AdoroniBot</username>
        <id>32943</id>
      </contributor>
      <comment>স্বাগতম!</comment>
      <origin>519448</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3778" sha1="t9xhluhdf8gpc5e6es706hsuxfm2sts" xml:space="preserve">{{tmbox
| type = notice
| image = [[চিত্ৰ:Assamese Jaapi.png|135px|left]]
| imageright = [[চিত্ৰ:Wikipedia-logo.png|135px]]
| style = border: 1px blue solid; 
| textstyle = 
| text = {{Center|&lt;big&gt;{{#if: {{{1}}} |'''নমস্কাৰ, {{#if:  | {{{1}}} | {{BASEPAGENAME}} }}&lt;br/&gt;}}}}
{{Center|'''[[অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া]]লৈ আপোনাক [[ৱিকিপিডিয়া:আদৰণি|আদৰণি জনাইছোঁ]]! '''&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;&lt;br/&gt;
আপোনাৰ আগ্ৰহৰ বাবে ধন্যবাদ। আশা কৰোঁ আপুনি সদায় আমাৰ লগত জড়িত হৈ থাকিব। নৱাগত সকলৰ বাবে তলত দিয়া পৃষ্ঠাকেইখন অতি উপযোগী, অনুগ্ৰহ কৰি পৃষ্ঠাকেইখন এবাৰ চকু ফুৰাই চাই যেন। }}&lt;br/&gt;

{{Center|
'''ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনাৰ সহায়'''&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:পৰিচয়|ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে অলপ]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[সহায়:সৰল সম্পাদনা|সম্পাদনাৰ থুলমুল আভাস]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:সহায়িকা|ৱিকিপিডিয়া সম্পাদনাৰ বিষয়ে প্ৰয়োজনীয় আভাস]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[সহায়:নতুন প্ৰবন্ধ আৰম্ভ কৰক|প্ৰবন্ধ এটা কেনেকৈ আৰম্ভ কৰিব?]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ|সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ]] &lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;br&gt;
'''ৱিকিপিডিয়াৰ সম্পাদনাৰ নিয়ম নীতি'''&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:পাঁচটা স্তম্ভ|ৱিকিপিডিয়াৰ পঞ্চশীল নীতি]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়া কি নহয়|ৱিকিপিডিয়া কি নহয়]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
}}
&lt;br/&gt;
'''ইয়াৰ উপৰিও ফে’চবুকত [https://www.facebook.com/groups/assamwikigroup/ {{Like|''Assamese Wikipedia Community''}}] বুলি আমাৰ এটা আলোচনা গোট আৰু [https://facebook.com/aswikipedia {{Like|''অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া''}}] নামৰ এটা পৃষ্ঠা আছে। ৱিকিপিডিয়ানসকলক লগ পাবলৈ আৰু ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে জানিবলৈ আপুনিও সেইবোৰৰ সদস্য হৈ ল’ব পাৰে। '''

আশা কৰোঁ ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনা কৰি আৰু এজন [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়ান|ৱিকিপিডিয়ান]] হোৱাটো উপভোগ কৰিব। 

&lt;div class=&quot;center&quot;&gt;{{Wikipedia in Social Media}}&lt;/div&gt;
| small =  / yes
| smallimage = none / [[Image:Some image.svg|30px]]
| smallimageright = none / [[Image:Some image.svg|30px]]
| smalltext = আদৰণি 
}} — [[সদস্য:AdoroniBot|AdoroniBot]] ([[সদস্য বাৰ্তা:AdoroniBot|বাৰ্তা]]) 09:14, 20 June 2025 (ইউ.টি.চি.)
&lt;!-- This welcome message is delivered by [[User:AdoroniBot|AdoroniBot]] on behalf of Assamese Wikimedia Community. --&gt;</text>
      <sha1>t9xhluhdf8gpc5e6es706hsuxfm2sts</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>সদস্য বাৰ্তা:Lachit1999</title>
    <ns>3</ns>
    <id>122937</id>
    <revision>
      <id>519449</id>
      <timestamp>2025-06-20T09:14:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>AdoroniBot</username>
        <id>32943</id>
      </contributor>
      <comment>স্বাগতম!</comment>
      <origin>519449</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3778" sha1="t9xhluhdf8gpc5e6es706hsuxfm2sts" xml:space="preserve">{{tmbox
| type = notice
| image = [[চিত্ৰ:Assamese Jaapi.png|135px|left]]
| imageright = [[চিত্ৰ:Wikipedia-logo.png|135px]]
| style = border: 1px blue solid; 
| textstyle = 
| text = {{Center|&lt;big&gt;{{#if: {{{1}}} |'''নমস্কাৰ, {{#if:  | {{{1}}} | {{BASEPAGENAME}} }}&lt;br/&gt;}}}}
{{Center|'''[[অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া]]লৈ আপোনাক [[ৱিকিপিডিয়া:আদৰণি|আদৰণি জনাইছোঁ]]! '''&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;&lt;br/&gt;
আপোনাৰ আগ্ৰহৰ বাবে ধন্যবাদ। আশা কৰোঁ আপুনি সদায় আমাৰ লগত জড়িত হৈ থাকিব। নৱাগত সকলৰ বাবে তলত দিয়া পৃষ্ঠাকেইখন অতি উপযোগী, অনুগ্ৰহ কৰি পৃষ্ঠাকেইখন এবাৰ চকু ফুৰাই চাই যেন। }}&lt;br/&gt;

{{Center|
'''ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনাৰ সহায়'''&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:পৰিচয়|ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে অলপ]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[সহায়:সৰল সম্পাদনা|সম্পাদনাৰ থুলমুল আভাস]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:সহায়িকা|ৱিকিপিডিয়া সম্পাদনাৰ বিষয়ে প্ৰয়োজনীয় আভাস]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[সহায়:নতুন প্ৰবন্ধ আৰম্ভ কৰক|প্ৰবন্ধ এটা কেনেকৈ আৰম্ভ কৰিব?]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ|সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ]] &lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;br&gt;
'''ৱিকিপিডিয়াৰ সম্পাদনাৰ নিয়ম নীতি'''&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:পাঁচটা স্তম্ভ|ৱিকিপিডিয়াৰ পঞ্চশীল নীতি]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়া কি নহয়|ৱিকিপিডিয়া কি নহয়]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
}}
&lt;br/&gt;
'''ইয়াৰ উপৰিও ফে’চবুকত [https://www.facebook.com/groups/assamwikigroup/ {{Like|''Assamese Wikipedia Community''}}] বুলি আমাৰ এটা আলোচনা গোট আৰু [https://facebook.com/aswikipedia {{Like|''অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া''}}] নামৰ এটা পৃষ্ঠা আছে। ৱিকিপিডিয়ানসকলক লগ পাবলৈ আৰু ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে জানিবলৈ আপুনিও সেইবোৰৰ সদস্য হৈ ল’ব পাৰে। '''

আশা কৰোঁ ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনা কৰি আৰু এজন [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়ান|ৱিকিপিডিয়ান]] হোৱাটো উপভোগ কৰিব। 

&lt;div class=&quot;center&quot;&gt;{{Wikipedia in Social Media}}&lt;/div&gt;
| small =  / yes
| smallimage = none / [[Image:Some image.svg|30px]]
| smallimageright = none / [[Image:Some image.svg|30px]]
| smalltext = আদৰণি 
}} — [[সদস্য:AdoroniBot|AdoroniBot]] ([[সদস্য বাৰ্তা:AdoroniBot|বাৰ্তা]]) 09:14, 20 June 2025 (ইউ.টি.চি.)
&lt;!-- This welcome message is delivered by [[User:AdoroniBot|AdoroniBot]] on behalf of Assamese Wikimedia Community. --&gt;</text>
      <sha1>t9xhluhdf8gpc5e6es706hsuxfm2sts</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>১১ ছেপ্টেম্বৰৰ আক্ৰমণ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>122938</id>
    <revision>
      <id>519456</id>
      <timestamp>2025-06-20T09:35:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ishanjyotibora</username>
        <id>14131</id>
      </contributor>
      <comment>নতুন পৃষ্ঠা: {{Infobox civilian attack | title = September 11 attacks | image = {{Multiple image | image1            = WTC smoking on 9-11.jpeg | image2            = DN-SD-03-11451.JPEG | perrow            = 1/2/2/1 | border             = infobox | image6            = | image5            = Flight93Engine.jpg | image4            = WTC-Fireman requests 10 more colleagues.jpg | image3            = UA Flight 175 hits WTC south tower 9-11 edit.jpeg | total_width       = 280 |...</comment>
      <origin>519456</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="19085" sha1="1kg3zqafdyj4d541bcs062qqvpai8ze" xml:space="preserve">{{Infobox civilian attack
| title = September 11 attacks
| image = {{Multiple image
| image1            = WTC smoking on 9-11.jpeg
| image2            = DN-SD-03-11451.JPEG
| perrow            = 1/2/2/1
| border             = infobox
| image6            =
| image5            = Flight93Engine.jpg
| image4            = WTC-Fireman requests 10 more colleagues.jpg
| image3            = UA Flight 175 hits WTC south tower 9-11 edit.jpeg
| total_width       = 280
| image7            = Video2 flight77 pentagon.png
}}
&lt;!--Do NOT change a photo without discussion first on the talk page.--&gt;| alt = A montage of eight images depicting, from top to bottom, the World Trade Center towers burning, the collapsed section of the Pentagon, the impact explosion in the South Tower, a rescue worker standing in front of rubble of the collapsed towers, an excavator unearthing a smashed jet engine, three frames of video depicting American Airlines Flight 77 hitting the Pentagon
| caption = {{unbulleted list|style=white-space:nowrap; |{{longitem|''Top row:'' The Twin Towers of the&lt;br /&gt;[[World Trade Center (1973–2001)|World Trade Center]] burning}}|{{longitem|''2nd row, left to right:'' Collapsed section of&lt;br /&gt;[[the Pentagon]]; [[Flight 175]] crashes into 2 WTC}}|{{longitem|''3rd row, left to right:'' A firefighter requests&lt;br /&gt;assistance at [[World Trade Center site]];&lt;br /&gt;An engine from [[Flight 93]] is recovered}} |{{longitem|''Bottom row:'' [[Flight 77]]'s collision with the&lt;br /&gt;Pentagon as captured by three&lt;br /&gt;consecutive [[CCTV]] frames}}}}
----
| location = * [[Lower Manhattan]], New York
* [[Arlington County]], Virginia
* [[Stonycreek Township, Somerset County, Pennsylvania|Stonycreek Township]], Pennsylvania{{efn|Other, secondary attack locations include the airspaces of [[Massachusetts]], [[New Jersey]], [[Ohio]], [[Kentucky]] and [[West Virginia]].}}
| date = {{start date and age|2001|09|11}}
| time-begin = {{circa}} 08:13&amp;nbsp;a.m.{{efn|The hijackers began their first attack at around 08:13{{nbsp}}am, when a group of five took control of [[American Airlines Flight 11]], injuring two people and murdering one before forcing their way into the cockpit.}}
| time-end = 10:03&amp;nbsp;a.m.{{efn|The [[United Airlines Flight 93|fourth and final hijacked plane]] of the attacks crashed in a Pennsylvania field at 10:03&amp;nbsp;a.m., which concluded the attacks since all the attackers were now dead and all of the hijacked planes were destroyed. However, the attackers' damage continued as the North Tower kept burning for an additional 25 minutes until it ultimately collapsed by 10:28&amp;nbsp;a.m.}}
| timezone = [[Eastern Time Zone|EDT]]
| type = [[Islamic terrorism]], [[aircraft hijacking]], [[suicide attack]], [[mass murder]]
| target = * [[World Trade Center (1973–2001)|World Trade Center]] ([[American Airlines Flight 11|AA 11]] and [[United Airlines Flight 175|UA 175]])
* [[The Pentagon]] ([[American Airlines Flight 77|AA 77]])
* [[U.S. Capitol Building]] or the [[White House]] ([[United Airlines Flight 93|UA 93]]; unsuccessful due to passenger revolt)
| fatalities = [[Casualties of the September 11 attacks|2,996]]{{efn|Thousands more are thought to have died of illnesses related to the attack;&lt;ref&gt;{{Cite news |title=First responder deaths from post-9/11 illnesses nearly equals number of firefighters who died that day |url=https://www.cnn.com/2023/09/11/us/new-york-firefighters-911-illness-death/index.html |work=CNN}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.asbestos.com/featured-stories/9-11-lingering-health-effects/#:~:text=The%20toxic%20cloud%20of%20dangerous,1%2C366%20died%20from%20related%20cancers|title=20 Years Later: The Lingering Health Effects of 9/11|website=Mesothelioma Center - Vital Services for Cancer Patients &amp; Families}}&lt;/ref&gt; however, the exact number is unknown as it is difficult to determine whether or not the illnesses were related or unrelated to the attack.}}&lt;br /&gt;([[Lists of victims of the September 11 attacks|2,977 victims]] and [[Hijackers in the September 11 attacks|19 Al-Qaeda terrorists]])
| injuries = 6,000–25,000+{{efn| Sources vary regarding the number of injuries―some say 6,000&lt;ref&gt;{{Cite web |date=September 11, 2022 |title=A Day of Remembrance |url=https://ge.usembassy.gov/a-day-of-remembrance/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231024074052/https://ge.usembassy.gov/a-day-of-remembrance/ |archive-date=October 24, 2023 |access-date=October 27, 2022 |publisher=U.S. Embassy in Georgia}}&lt;/ref&gt; while others go as high as 25,000.&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Stempel |first=Jonathan |date=July 29, 2019 |title=Accused 9/11 mastermind open to role in victims' lawsuit if not executed |url=https://www.reuters.com/article/us-usa-sept-11-saudi-ksmohammed/accused-9-11-mastermind-open-to-role-in-victims-lawsuit-if-not-executed-idUSKCN1UO27M |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200405122413/https://www.reuters.com/article/us-usa-sept-11-saudi-ksmohammed/accused-9-11-mastermind-open-to-role-in-victims-lawsuit-if-not-executed-idUSKCN1UO27M |archive-date=April 5, 2020 |access-date=October 27, 2022 |work=[[Reuters]]}}&lt;/ref&gt;}}
| perps = [[Al-Qaeda]] led by [[Osama bin Laden]] (see also: [[Responsibility for the September 11 attacks|responsibility]])
| numparts = [[Hijackers in the September 11 attacks|19]]
| motive = Several; see [[Motives for the September 11 attacks]] and [[Fatwas of Osama bin Laden]]
| convicted = {{unbulleted list|[[Zacarias Moussaoui]]|[[Imad Yarkas]]|[[Mounir el-Motassadeq]] (see also: [[Trials related to the September 11 attacks]])}}
| website =
| notes =
}}
{{September 11th attacks}}
{{Campaignbox al-Qaeda attacks}}
&lt;!-- Do NOT add citations to the lead, except for material likely to be challenged, per [[MOS:LEADCITE]] ([[Wikipedia:Manual of Style/Lead section#Citations)]]. Move unneeded citations to the body. --&gt;
&lt;!-- Do NOT link common/obvious terms such as &quot;New York City&quot; per [[MOS:OVERLINK]]. --&gt;
&lt;!----&gt;

The '''September 11 attacks''',{{efn|Al-Qaeda's name for the events is the '''Manhattan Raid''', though this name is rarely used by non-[[jihadist]] sources.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Riedel |first=Bruce |date=2011-07-15 |title=Al Qaeda's 9/11 Obsession |url=https://www.brookings.edu/articles/al-qaedas-911-obsession/ |website=brookings.edu}}&lt;/ref&gt;}} also known as '''9/11''',{{efn|The expression ''9/11'' is typically pronounced &quot;nine eleven&quot; in English,&lt;ref&gt;{{Cite book |last1=Allan |first1=Keith |author-link1=Keith Allan (linguist) |url={{google books |plainurl=y |id=b2rCLYHjDMgC}} |title=Forbidden Words: Taboo and the Censoring of Language |last2=Burridge |first2=Kate |author-link2=Kate Burridge |publisher=[[Cambridge University Press]] |year=2006 |isbn=978-1-139-45760-6 |page=233}}&lt;/ref&gt; even in places that use the opposite date format. The slash is not pronounced.}} were four coordinated [[Islamist terrorist]] suicide attacks by [[al-Qaeda]] against the United States in 2001. [[Hijackers in the September 11 attacks#Hijackers|Nineteen terrorists]] hijacked four commercial airliners, crashing the first two into the Twin Towers of the [[World Trade Center (1973–2001)|World Trade Center]] in New York City and the third into [[the Pentagon]] (headquarters of the [[United States Department of Defense|U.S. Department of Defense]]) in [[Arlington County, Virginia]]. The fourth plane crashed in a rural [[Pennsylvania]] field during a passenger revolt. The attacks killed 2,977 people, making it the deadliest terrorist attack in history. In response to the attacks, the United States waged the global [[war on terror]] over multiple decades to eliminate hostile groups deemed terrorist organizations, as well as the foreign governments purported to support them.

Ringleader [[Mohamed Atta]] flew [[American Airlines Flight 11]] into the [[1 World Trade Center (1971–2001)|North Tower]] of the World Trade Center complex at 8:46 a.m.{{efn|name=Time4|The exact time is disputed. The ''[[9/11 Commission Report]]'' states that Flight 11 struck the North Tower at 08:46:40&amp;nbsp;a.m.,&lt;ref&gt;{{Cite web |year=2004 |title=Collapse of WTC1 |url=https://9-11commission.gov/report/911Report.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170912055527/https://9-11commission.gov/report/911Report.pdf |archive-date=September 12, 2017 |access-date=December 7, 2023 |website=9/11 Final Report of the National Commission |page=24}}&lt;/ref&gt; NIST reports 08:46:30&amp;nbsp;a.m.,&lt;ref&gt;{{Cite journal |year=2005 |title=Final report on the collapse of the World Trade Center |url=https://nvlpubs.nist.gov/nistpubs/Legacy/NCSTAR/ncstar1.pdf |url-status=live |journal=NIST |page=69 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210707002217/https://nvlpubs.nist.gov/nistpubs/Legacy/NCSTAR/ncstar1.pdf |archive-date=July 7, 2021 |access-date=December 7, 2023}}&lt;/ref&gt; and some other sources claim 08:46:26&amp;nbsp;a.m.&lt;ref name=&quot;102mins&quot;&gt;{{Cite news |date=May 26, 2002 |title=102 Minutes: Last Words at the Trade Center; Fighting to Live as the Towers Die |url=https://www.nytimes.com/2002/05/26/nyregion/102-minutes-last-words-at-the-trade-center-fighting-to-live-as-the-towers-die.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20090912025748/http://www.nytimes.com/2002/05/26/nyregion/102-minutes-last-words-at-the-trade-center-fighting-to-live-as-the-towers-die.html |archive-date=September 12, 2009 |access-date=June 23, 2023 |work=The New York Times}}&lt;/ref&gt;}} Seventeen minutes later at 9:03 a.m.,{{efn|name=Time|The exact time is disputed. The ''9/11 Commission Report'' states that Flight 175 struck the South Tower at 09:03:11&amp;nbsp;a.m.,&lt;ref&gt;{{Cite report |url=https://9-11commission.gov/report/911Report.pdf |title=Final Report of the 9/11 Commission on Terrorist Attacks Upon the United States |date=July 22, 2004 |publisher=National Commission on Terrorist Attacks Upon the United States |pages=7–8 |access-date=August 15, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210816164111/https://www.9-11commission.gov/report/911Report.pdf |archive-date=August 16, 2021 |url-status=live |ref={{harvid|9/11 Commission|2004a}}}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite report |url=https://www.archives.gov/research/9-11/staff-report-sept2005.pdf |title=Staff Report of the 9/11 Commission on Terrorist Attacks upon the United States |date=September 2005 |publisher=National Commission on Terrorist Attacks Upon the United States |page=24 |access-date=August 15, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140712075041/http://www.archives.gov/research/9-11/staff-report-sept2005.pdf |archive-date=July 12, 2014 |url-status=live |ref={{harvid|9/11 Commission|2004b}} |orig-date=August 26, 2004}}&lt;/ref&gt; NIST reports 09:02:59&amp;nbsp;a.m.,&lt;ref&gt;{{Cite report |url=https://nvlpubs.nist.gov/nistpubs/Legacy/NCSTAR/ncstar1-5av1.pdf |title=Visual Evidence, Damage Estimates, and Timeline Analysis |date=September 2005 |publisher=Building and Fire Research Laboratory, National Institute of Standards and Technology, United States Department of Commerce |page=27 |access-date=August 24, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210911011051/https://nvlpubs.nist.gov/nistpubs/Legacy/NCSTAR/ncstar1-5av1.pdf |archive-date=September 11, 2021 |url-status=live |ref={{harvid|NISTb|2005}}}}&lt;/ref&gt; and some other sources claim 09:03:02&amp;nbsp;a.m.&lt;ref&gt;{{Cite news |date=June 17, 2004 |title=Timeline for United Airlines Flight 175 |url=https://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=1962517 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210824221736/https://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=1962517 |archive-date=August 24, 2021 |access-date=August 24, 2021 |work=NPR}}&lt;/ref&gt; In any case, the 16-minute gap between each impact is rounded to 17.{{sfn|9/11 Commission|2004a|p=302}}}} [[United Airlines Flight 175]] hit the [[2 World Trade Center (1971–2001)|South Tower]]. [[Collapse of the World Trade Center|Both collapsed]] within an hour and forty-two minutes,{{efn|name=Time1|While NIST and the 9/11 Commission give differing accounts of the exact second of the North Tower's collapse initiation, with NIST placing it at 10:28:22&amp;nbsp;a.m.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=September 11, 2023 |title=9/11/01 timeline: How the September 11, 2001 attacks unfolded |url=https://6abc.com/what-happened-on-911-september-11-remembrance-timeline-facts-about-911/6411796/ |url-status=live |archive-url=https://archive.today/20231105012442/https://6abc.com/what-happened-on-911-september-11-remembrance-timeline-facts-about-911/6411796/ |archive-date=November 5, 2023 |access-date=November 4, 2023 |website=[[WPVI-TV]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal |year=2005 |title=Final report on the collapse of the World Trade Center |url=https://nvlpubs.nist.gov/nistpubs/Legacy/NCSTAR/ncstar1.pdf |url-status=live |journal=NIST |page=229 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210707002217/https://nvlpubs.nist.gov/nistpubs/Legacy/NCSTAR/ncstar1.pdf |archive-date=July 7, 2021 |access-date=December 7, 2023}}&lt;/ref&gt; and the commission at 10:28:25&amp;nbsp;a.m.,&lt;ref&gt;{{Cite web |year=2004 |title=Collapse of WTC1 |url=https://9-11commission.gov/report/911Report.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170912055527/https://9-11commission.gov/report/911Report.pdf |archive-date=September 12, 2017 |access-date=December 7, 2023 |website=9/11 Final Report of the National Commission |page=329}}&lt;/ref&gt; it is generally accepted that Flight 11 did not strike the North Tower any sooner than 8:46:26&amp;nbsp;a.m.,&lt;ref name=&quot;102mins&quot; /&gt; so the time it took for the North Tower to collapse was just shy of 102 minutes either way.}} destroying the remaining five structures in the complex. [[American Airlines Flight 77]] crashed into the Pentagon at 9:37 a.m., causing a partial collapse. The fourth and final flight, [[United Airlines Flight 93]], was believed by investigators to target either the [[United States Capitol]] or the [[White House]]. Alerted to the previous attacks, the passengers revolted against the hijackers who crashed the aircraft into a field near [[Shanksville, Pennsylvania]], at 10:03 a.m. The [[Federal Aviation Administration]] ordered an indefinite [[ground stop]] for all air traffic in U.S. airspace, preventing any further aircraft departures until September 13 and requiring all airborne aircraft to return to their point of origin or divert to Canada. The actions undertaken in Canada to support incoming aircraft and their occupants were collectively titled [[Operation Yellow Ribbon]].

That evening, the [[Central Intelligence Agency]] informed President [[George W. Bush]] that its [[Counterterrorism Center]] had identified the attacks as having been the work of al-Qaeda under [[Osama bin Laden]]. [[U.S. government response to the September 11 attacks|The United States responded]] by launching the war on terror and [[United States invasion of Afghanistan|invading Afghanistan]] to depose the [[Taliban]], which rejected U.S. terms to expel al-Qaeda from Afghanistan and extradite its leaders. NATO's invocation of [[Article 5 contingency (2001)|Article 5 of the North Atlantic Treaty]]—its only usage to date—called upon allies to fight al-Qaeda. As U.S. and allied invasion forces swept through Afghanistan, bin Laden [[Battle of Tora Bora|eluded them]]. He denied any involvement until 2004, when excerpts of [[2004 Osama bin Laden video|a taped statement]] in which he accepted [[Responsibility for the September 11 attacks|responsibility for the attacks]] were released. [[Motives for the September 11 attacks|Al-Qaeda's cited motivations]] included [[Israel–United States relations|U.S. support of Israel]], the presence of [[Operation Southern Watch|U.S. military bases in Saudi Arabia]] and [[sanctions against Iraq]]. The nearly decade-long [[Manhunt for Osama bin Laden|manhunt for bin Laden]] concluded in May 2011, when [[Killing of Osama bin Laden|he was killed during a U.S. military raid]] on [[Osama bin Laden's compound in Abbottabad|his compound]] in [[Abbottabad]], Pakistan. The [[War in Afghanistan (2001–2021)|War in Afghanistan]] continued for another eight years until the agreement was made in February 2020 for American and NATO troops to [[Withdrawal of United States troops from Afghanistan (2020–2021)|withdraw from the country]].

The attacks [[Casualties of the September 11 attacks|killed 2,977 people, injured thousands more]]{{efn|Excluding the hijackers}} and gave rise to [[Health effects arising from the September 11 attacks|substantial long-term health consequences]] while also causing at least $10{{spaces}}billion in infrastructure and property damage. It remains the deadliest terrorist attack in history as well as the [[List of the deadliest firefighter disasters in the United States|deadliest incident for firefighters]] and [[List of law enforcement officers killed in the line of duty in the United States|law enforcement]] personnel in American history, killing 343 and 72 members, respectively. The loss of life stemming from the impact of Flight 11 made it [[List of deadliest aircraft accidents and incidents#Table|the most lethal multi-plane crash in aviation history]] followed by the death toll incurred by Flight 175. The destruction of the World Trade Center and its environs seriously harmed the U.S. economy and [[Economic effects of the September 11 attacks|induced global market shocks]]. Many other countries strengthened [[anti-terrorism legislation]] and expanded their powers of [[Law enforcement agency|law enforcement]] and [[intelligence agencies]]. The total number of deaths caused by the attacks, combined with the death tolls from the conflicts they directly incited, has been estimated by the [[Costs of War Project]] to be over 4.5&amp;nbsp;million.&lt;ref name=&quot;:2&quot;&gt;{{Cite news |last=Berger |first=Miriam |date=May 15, 2023 |title=Post-9/11 wars have contributed to some 4.5 million deaths, report suggests |url=https://www.washingtonpost.com/world/2023/05/15/war-on-terror-911-deaths-afghanistan-iraq/ |url-access=subscription |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230529144019/https://www.washingtonpost.com/world/2023/05/15/war-on-terror-911-deaths-afghanistan-iraq/ |archive-date=May 29, 2023 |access-date=May 26, 2024 |newspaper=The Washington Post}}&lt;/ref&gt;

Cleanup of the [[World Trade Center site]] (colloquially &quot;Ground Zero&quot;) was completed in May 2002, while the Pentagon was repaired within a year. After delays in the design of a replacement complex, [[World Trade Center (2001–present)|six new buildings]] were planned to replace the lost towers, along with a museum and memorial dedicated to those who were killed or injured in the attacks. The tallest building, [[One World Trade Center]], began construction in 2006, opening in 2014. [[Memorials and services for the September 11 attacks|Memorials to the attacks]] include the [[National September 11 Memorial &amp; Museum]] in New York City, the [[Pentagon Memorial]] in Arlington County, Virginia, and the [[Flight 93 National Memorial]] at the Pennsylvania crash site.
==তথ্যসূত্ৰ==</text>
      <sha1>1kg3zqafdyj4d541bcs062qqvpai8ze</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519458</id>
      <parentid>519456</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T09:36:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ishanjyotibora</username>
        <id>14131</id>
      </contributor>
      <origin>519458</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="18726" sha1="g287h7flhp2nit00inheq147z2le1r1" xml:space="preserve">{{Infobox civilian attack
| title = September 11 attacks
| image = {{Multiple image
| image1            = WTC smoking on 9-11.jpeg
| image2            = DN-SD-03-11451.JPEG
| perrow            = 1/2/2/1
| border             = infobox
| image6            =
| image5            = Flight93Engine.jpg
| image4            = WTC-Fireman requests 10 more colleagues.jpg
| image3            = UA Flight 175 hits WTC south tower 9-11 edit.jpeg
| total_width       = 280
| image7            = Video2 flight77 pentagon.png
}}
&lt;!--Do NOT change a photo without discussion first on the talk page.--&gt;| alt = A montage of eight images depicting, from top to bottom, the World Trade Center towers burning, the collapsed section of the Pentagon, the impact explosion in the South Tower, a rescue worker standing in front of rubble of the collapsed towers, an excavator unearthing a smashed jet engine, three frames of video depicting American Airlines Flight 77 hitting the Pentagon
| caption = {{unbulleted list|style=white-space:nowrap; |{{longitem|''Top row:'' The Twin Towers of the&lt;br /&gt;[[World Trade Center (1973–2001)|World Trade Center]] burning}}|{{longitem|''2nd row, left to right:'' Collapsed section of&lt;br /&gt;[[the Pentagon]]; [[Flight 175]] crashes into 2 WTC}}|{{longitem|''3rd row, left to right:'' A firefighter requests&lt;br /&gt;assistance at [[World Trade Center site]];&lt;br /&gt;An engine from [[Flight 93]] is recovered}} |{{longitem|''Bottom row:'' [[Flight 77]]'s collision with the&lt;br /&gt;Pentagon as captured by three&lt;br /&gt;consecutive [[CCTV]] frames}}}}
----
| location = * [[Lower Manhattan]], New York
* [[Arlington County]], Virginia
* [[Stonycreek Township, Somerset County, Pennsylvania|Stonycreek Township]], Pennsylvania{{efn|Other, secondary attack locations include the airspaces of [[Massachusetts]], [[New Jersey]], [[Ohio]], [[Kentucky]] and [[West Virginia]].}}
| date = {{start date and age|2001|09|11}}
| time-begin = {{circa}} 08:13&amp;nbsp;a.m.{{efn|The hijackers began their first attack at around 08:13{{nbsp}}am, when a group of five took control of [[American Airlines Flight 11]], injuring two people and murdering one before forcing their way into the cockpit.}}
| time-end = 10:03&amp;nbsp;a.m.{{efn|The [[United Airlines Flight 93|fourth and final hijacked plane]] of the attacks crashed in a Pennsylvania field at 10:03&amp;nbsp;a.m., which concluded the attacks since all the attackers were now dead and all of the hijacked planes were destroyed. However, the attackers' damage continued as the North Tower kept burning for an additional 25 minutes until it ultimately collapsed by 10:28&amp;nbsp;a.m.}}
| timezone = [[Eastern Time Zone|EDT]]
| type = [[Islamic terrorism]], [[aircraft hijacking]], [[suicide attack]], [[mass murder]]
| target = * [[World Trade Center (1973–2001)|World Trade Center]] ([[American Airlines Flight 11|AA 11]] and [[United Airlines Flight 175|UA 175]])
* [[The Pentagon]] ([[American Airlines Flight 77|AA 77]])
* [[U.S. Capitol Building]] or the [[White House]] ([[United Airlines Flight 93|UA 93]]; unsuccessful due to passenger revolt)
| fatalities = [[Casualties of the September 11 attacks|2,996]]{{efn|Thousands more are thought to have died of illnesses related to the attack;&lt;ref&gt;{{Cite news |title=First responder deaths from post-9/11 illnesses nearly equals number of firefighters who died that day |url=https://www.cnn.com/2023/09/11/us/new-york-firefighters-911-illness-death/index.html |work=CNN}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.asbestos.com/featured-stories/9-11-lingering-health-effects/#:~:text=The%20toxic%20cloud%20of%20dangerous,1%2C366%20died%20from%20related%20cancers|title=20 Years Later: The Lingering Health Effects of 9/11|website=Mesothelioma Center - Vital Services for Cancer Patients &amp; Families}}&lt;/ref&gt; however, the exact number is unknown as it is difficult to determine whether or not the illnesses were related or unrelated to the attack.}}&lt;br /&gt;([[Lists of victims of the September 11 attacks|2,977 victims]] and [[Hijackers in the September 11 attacks|19 Al-Qaeda terrorists]])
| injuries = 6,000–25,000+{{efn| Sources vary regarding the number of injuries―some say 6,000&lt;ref&gt;{{Cite web |date=September 11, 2022 |title=A Day of Remembrance |url=https://ge.usembassy.gov/a-day-of-remembrance/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231024074052/https://ge.usembassy.gov/a-day-of-remembrance/ |archive-date=October 24, 2023 |access-date=October 27, 2022 |publisher=U.S. Embassy in Georgia}}&lt;/ref&gt; while others go as high as 25,000.&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Stempel |first=Jonathan |date=July 29, 2019 |title=Accused 9/11 mastermind open to role in victims' lawsuit if not executed |url=https://www.reuters.com/article/us-usa-sept-11-saudi-ksmohammed/accused-9-11-mastermind-open-to-role-in-victims-lawsuit-if-not-executed-idUSKCN1UO27M |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200405122413/https://www.reuters.com/article/us-usa-sept-11-saudi-ksmohammed/accused-9-11-mastermind-open-to-role-in-victims-lawsuit-if-not-executed-idUSKCN1UO27M |archive-date=April 5, 2020 |access-date=October 27, 2022 |work=[[Reuters]]}}&lt;/ref&gt;}}
| perps = [[Al-Qaeda]] led by [[Osama bin Laden]] (see also: [[Responsibility for the September 11 attacks|responsibility]])
| numparts = [[Hijackers in the September 11 attacks|19]]
| motive = Several; see [[Motives for the September 11 attacks]] and [[Fatwas of Osama bin Laden]]
| convicted = {{unbulleted list|[[Zacarias Moussaoui]]|[[Imad Yarkas]]|[[Mounir el-Motassadeq]] (see also: [[Trials related to the September 11 attacks]])}}
| website =
| notes =
}}
The '''September 11 attacks''',{{efn|Al-Qaeda's name for the events is the '''Manhattan Raid''', though this name is rarely used by non-[[jihadist]] sources.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Riedel |first=Bruce |date=2011-07-15 |title=Al Qaeda's 9/11 Obsession |url=https://www.brookings.edu/articles/al-qaedas-911-obsession/ |website=brookings.edu}}&lt;/ref&gt;}} also known as '''9/11''',{{efn|The expression ''9/11'' is typically pronounced &quot;nine eleven&quot; in English,&lt;ref&gt;{{Cite book |last1=Allan |first1=Keith |author-link1=Keith Allan (linguist) |url={{google books |plainurl=y |id=b2rCLYHjDMgC}} |title=Forbidden Words: Taboo and the Censoring of Language |last2=Burridge |first2=Kate |author-link2=Kate Burridge |publisher=[[Cambridge University Press]] |year=2006 |isbn=978-1-139-45760-6 |page=233}}&lt;/ref&gt; even in places that use the opposite date format. The slash is not pronounced.}} were four coordinated [[Islamist terrorist]] suicide attacks by [[al-Qaeda]] against the United States in 2001. [[Hijackers in the September 11 attacks#Hijackers|Nineteen terrorists]] hijacked four commercial airliners, crashing the first two into the Twin Towers of the [[World Trade Center (1973–2001)|World Trade Center]] in New York City and the third into [[the Pentagon]] (headquarters of the [[United States Department of Defense|U.S. Department of Defense]]) in [[Arlington County, Virginia]]. The fourth plane crashed in a rural [[Pennsylvania]] field during a passenger revolt. The attacks killed 2,977 people, making it the deadliest terrorist attack in history. In response to the attacks, the United States waged the global [[war on terror]] over multiple decades to eliminate hostile groups deemed terrorist organizations, as well as the foreign governments purported to support them.

Ringleader [[Mohamed Atta]] flew [[American Airlines Flight 11]] into the [[1 World Trade Center (1971–2001)|North Tower]] of the World Trade Center complex at 8:46 a.m.{{efn|name=Time4|The exact time is disputed. The ''[[9/11 Commission Report]]'' states that Flight 11 struck the North Tower at 08:46:40&amp;nbsp;a.m.,&lt;ref&gt;{{Cite web |year=2004 |title=Collapse of WTC1 |url=https://9-11commission.gov/report/911Report.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170912055527/https://9-11commission.gov/report/911Report.pdf |archive-date=September 12, 2017 |access-date=December 7, 2023 |website=9/11 Final Report of the National Commission |page=24}}&lt;/ref&gt; NIST reports 08:46:30&amp;nbsp;a.m.,&lt;ref&gt;{{Cite journal |year=2005 |title=Final report on the collapse of the World Trade Center |url=https://nvlpubs.nist.gov/nistpubs/Legacy/NCSTAR/ncstar1.pdf |url-status=live |journal=NIST |page=69 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210707002217/https://nvlpubs.nist.gov/nistpubs/Legacy/NCSTAR/ncstar1.pdf |archive-date=July 7, 2021 |access-date=December 7, 2023}}&lt;/ref&gt; and some other sources claim 08:46:26&amp;nbsp;a.m.&lt;ref name=&quot;102mins&quot;&gt;{{Cite news |date=May 26, 2002 |title=102 Minutes: Last Words at the Trade Center; Fighting to Live as the Towers Die |url=https://www.nytimes.com/2002/05/26/nyregion/102-minutes-last-words-at-the-trade-center-fighting-to-live-as-the-towers-die.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20090912025748/http://www.nytimes.com/2002/05/26/nyregion/102-minutes-last-words-at-the-trade-center-fighting-to-live-as-the-towers-die.html |archive-date=September 12, 2009 |access-date=June 23, 2023 |work=The New York Times}}&lt;/ref&gt;}} Seventeen minutes later at 9:03 a.m.,{{efn|name=Time|The exact time is disputed. The ''9/11 Commission Report'' states that Flight 175 struck the South Tower at 09:03:11&amp;nbsp;a.m.,&lt;ref&gt;{{Cite report |url=https://9-11commission.gov/report/911Report.pdf |title=Final Report of the 9/11 Commission on Terrorist Attacks Upon the United States |date=July 22, 2004 |publisher=National Commission on Terrorist Attacks Upon the United States |pages=7–8 |access-date=August 15, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210816164111/https://www.9-11commission.gov/report/911Report.pdf |archive-date=August 16, 2021 |url-status=live |ref={{harvid|9/11 Commission|2004a}}}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite report |url=https://www.archives.gov/research/9-11/staff-report-sept2005.pdf |title=Staff Report of the 9/11 Commission on Terrorist Attacks upon the United States |date=September 2005 |publisher=National Commission on Terrorist Attacks Upon the United States |page=24 |access-date=August 15, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140712075041/http://www.archives.gov/research/9-11/staff-report-sept2005.pdf |archive-date=July 12, 2014 |url-status=live |ref={{harvid|9/11 Commission|2004b}} |orig-date=August 26, 2004}}&lt;/ref&gt; NIST reports 09:02:59&amp;nbsp;a.m.,&lt;ref&gt;{{Cite report |url=https://nvlpubs.nist.gov/nistpubs/Legacy/NCSTAR/ncstar1-5av1.pdf |title=Visual Evidence, Damage Estimates, and Timeline Analysis |date=September 2005 |publisher=Building and Fire Research Laboratory, National Institute of Standards and Technology, United States Department of Commerce |page=27 |access-date=August 24, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210911011051/https://nvlpubs.nist.gov/nistpubs/Legacy/NCSTAR/ncstar1-5av1.pdf |archive-date=September 11, 2021 |url-status=live |ref={{harvid|NISTb|2005}}}}&lt;/ref&gt; and some other sources claim 09:03:02&amp;nbsp;a.m.&lt;ref&gt;{{Cite news |date=June 17, 2004 |title=Timeline for United Airlines Flight 175 |url=https://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=1962517 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210824221736/https://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=1962517 |archive-date=August 24, 2021 |access-date=August 24, 2021 |work=NPR}}&lt;/ref&gt; In any case, the 16-minute gap between each impact is rounded to 17.{{sfn|9/11 Commission|2004a|p=302}}}} [[United Airlines Flight 175]] hit the [[2 World Trade Center (1971–2001)|South Tower]]. [[Collapse of the World Trade Center|Both collapsed]] within an hour and forty-two minutes,{{efn|name=Time1|While NIST and the 9/11 Commission give differing accounts of the exact second of the North Tower's collapse initiation, with NIST placing it at 10:28:22&amp;nbsp;a.m.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=September 11, 2023 |title=9/11/01 timeline: How the September 11, 2001 attacks unfolded |url=https://6abc.com/what-happened-on-911-september-11-remembrance-timeline-facts-about-911/6411796/ |url-status=live |archive-url=https://archive.today/20231105012442/https://6abc.com/what-happened-on-911-september-11-remembrance-timeline-facts-about-911/6411796/ |archive-date=November 5, 2023 |access-date=November 4, 2023 |website=[[WPVI-TV]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal |year=2005 |title=Final report on the collapse of the World Trade Center |url=https://nvlpubs.nist.gov/nistpubs/Legacy/NCSTAR/ncstar1.pdf |url-status=live |journal=NIST |page=229 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210707002217/https://nvlpubs.nist.gov/nistpubs/Legacy/NCSTAR/ncstar1.pdf |archive-date=July 7, 2021 |access-date=December 7, 2023}}&lt;/ref&gt; and the commission at 10:28:25&amp;nbsp;a.m.,&lt;ref&gt;{{Cite web |year=2004 |title=Collapse of WTC1 |url=https://9-11commission.gov/report/911Report.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170912055527/https://9-11commission.gov/report/911Report.pdf |archive-date=September 12, 2017 |access-date=December 7, 2023 |website=9/11 Final Report of the National Commission |page=329}}&lt;/ref&gt; it is generally accepted that Flight 11 did not strike the North Tower any sooner than 8:46:26&amp;nbsp;a.m.,&lt;ref name=&quot;102mins&quot; /&gt; so the time it took for the North Tower to collapse was just shy of 102 minutes either way.}} destroying the remaining five structures in the complex. [[American Airlines Flight 77]] crashed into the Pentagon at 9:37 a.m., causing a partial collapse. The fourth and final flight, [[United Airlines Flight 93]], was believed by investigators to target either the [[United States Capitol]] or the [[White House]]. Alerted to the previous attacks, the passengers revolted against the hijackers who crashed the aircraft into a field near [[Shanksville, Pennsylvania]], at 10:03 a.m. The [[Federal Aviation Administration]] ordered an indefinite [[ground stop]] for all air traffic in U.S. airspace, preventing any further aircraft departures until September 13 and requiring all airborne aircraft to return to their point of origin or divert to Canada. The actions undertaken in Canada to support incoming aircraft and their occupants were collectively titled [[Operation Yellow Ribbon]].

That evening, the [[Central Intelligence Agency]] informed President [[George W. Bush]] that its [[Counterterrorism Center]] had identified the attacks as having been the work of al-Qaeda under [[Osama bin Laden]]. [[U.S. government response to the September 11 attacks|The United States responded]] by launching the war on terror and [[United States invasion of Afghanistan|invading Afghanistan]] to depose the [[Taliban]], which rejected U.S. terms to expel al-Qaeda from Afghanistan and extradite its leaders. NATO's invocation of [[Article 5 contingency (2001)|Article 5 of the North Atlantic Treaty]]—its only usage to date—called upon allies to fight al-Qaeda. As U.S. and allied invasion forces swept through Afghanistan, bin Laden [[Battle of Tora Bora|eluded them]]. He denied any involvement until 2004, when excerpts of [[2004 Osama bin Laden video|a taped statement]] in which he accepted [[Responsibility for the September 11 attacks|responsibility for the attacks]] were released. [[Motives for the September 11 attacks|Al-Qaeda's cited motivations]] included [[Israel–United States relations|U.S. support of Israel]], the presence of [[Operation Southern Watch|U.S. military bases in Saudi Arabia]] and [[sanctions against Iraq]]. The nearly decade-long [[Manhunt for Osama bin Laden|manhunt for bin Laden]] concluded in May 2011, when [[Killing of Osama bin Laden|he was killed during a U.S. military raid]] on [[Osama bin Laden's compound in Abbottabad|his compound]] in [[Abbottabad]], Pakistan. The [[War in Afghanistan (2001–2021)|War in Afghanistan]] continued for another eight years until the agreement was made in February 2020 for American and NATO troops to [[Withdrawal of United States troops from Afghanistan (2020–2021)|withdraw from the country]].

The attacks [[Casualties of the September 11 attacks|killed 2,977 people, injured thousands more]]{{efn|Excluding the hijackers}} and gave rise to [[Health effects arising from the September 11 attacks|substantial long-term health consequences]] while also causing at least $10{{spaces}}billion in infrastructure and property damage. It remains the deadliest terrorist attack in history as well as the [[List of the deadliest firefighter disasters in the United States|deadliest incident for firefighters]] and [[List of law enforcement officers killed in the line of duty in the United States|law enforcement]] personnel in American history, killing 343 and 72 members, respectively. The loss of life stemming from the impact of Flight 11 made it [[List of deadliest aircraft accidents and incidents#Table|the most lethal multi-plane crash in aviation history]] followed by the death toll incurred by Flight 175. The destruction of the World Trade Center and its environs seriously harmed the U.S. economy and [[Economic effects of the September 11 attacks|induced global market shocks]]. Many other countries strengthened [[anti-terrorism legislation]] and expanded their powers of [[Law enforcement agency|law enforcement]] and [[intelligence agencies]]. The total number of deaths caused by the attacks, combined with the death tolls from the conflicts they directly incited, has been estimated by the [[Costs of War Project]] to be over 4.5&amp;nbsp;million.&lt;ref name=&quot;:2&quot;&gt;{{Cite news |last=Berger |first=Miriam |date=May 15, 2023 |title=Post-9/11 wars have contributed to some 4.5 million deaths, report suggests |url=https://www.washingtonpost.com/world/2023/05/15/war-on-terror-911-deaths-afghanistan-iraq/ |url-access=subscription |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230529144019/https://www.washingtonpost.com/world/2023/05/15/war-on-terror-911-deaths-afghanistan-iraq/ |archive-date=May 29, 2023 |access-date=May 26, 2024 |newspaper=The Washington Post}}&lt;/ref&gt;

Cleanup of the [[World Trade Center site]] (colloquially &quot;Ground Zero&quot;) was completed in May 2002, while the Pentagon was repaired within a year. After delays in the design of a replacement complex, [[World Trade Center (2001–present)|six new buildings]] were planned to replace the lost towers, along with a museum and memorial dedicated to those who were killed or injured in the attacks. The tallest building, [[One World Trade Center]], began construction in 2006, opening in 2014. [[Memorials and services for the September 11 attacks|Memorials to the attacks]] include the [[National September 11 Memorial &amp; Museum]] in New York City, the [[Pentagon Memorial]] in Arlington County, Virginia, and the [[Flight 93 National Memorial]] at the Pennsylvania crash site.
==তথ্যসূত্ৰ==</text>
      <sha1>g287h7flhp2nit00inheq147z2le1r1</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519459</id>
      <parentid>519458</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T10:01:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ishanjyotibora</username>
        <id>14131</id>
      </contributor>
      <origin>519459</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="17031" sha1="cmn6pvg26sbjvimq2we8zx9e0c9csog" xml:space="preserve">{{Infobox civilian attack
| title = ১১ ছেপ্তেম্বৰৰ আক্ৰমণ, ২০০১
| image = {{Multiple image
| image1            = WTC smoking on 9-11.jpeg
| image2            = DN-SD-03-11451.JPEG
| perrow            = 1/2/2/1
| border             = infobox
| image6            =
| image5            = Flight93Engine.jpg
| image4            = WTC-Fireman requests 10 more colleagues.jpg
| image3            = UA Flight 175 hits WTC south tower 9-11 edit.jpeg
| total_width       = 280
| image7            = Video2 flight77 pentagon.png
}}
&lt;!--Do NOT change a photo without discussion first on the talk page.--&gt;| alt = 
| caption = ----
| location = * নামনি মানহাট্টান, নিউ ইয়ৰ্ক
* আৰ্লিংগটন কাউণ্টি, ভাৰ্জনিয়া
* ষ্টনিক্ৰিক টাউনশ্বিপ. ছমাৰছেট কাউণ্টি,ষ্টোনিক্ৰিক টাউনশ্বিপ, ছামাৰচেট কাউন্টি, পেনচিলভেনিয়া, পেনচিলভেনিয়া
| date = {{start date and age|2001|09|11}}
| time-begin = (প্ৰায়) ০৮:১৩ পুৱা
| time-end = ১০:০৩ পুৱা
| timezone = [[Eastern Time Zone|EDT]]
| type = ইছলামিক সন্ত্ৰাসবাদ, বিমান অপহৰণ, আত্মঘাতী আক্ৰমণ, [[নৰসংহাৰ]]
| target = * বিশ্ব বাণিজ্য কেন্দ্ৰ (১৯৭৩–২০০১), (আমেৰিকান এয়াৰলাইন্সৰ বিমান ১১ আৰু ইউনাইটেড এয়াৰলাইন্সৰ বিমান ১৭৫)
* পেন্টাগন (আমেৰিকান এয়াৰলাইন্সৰ বিমান ৭৭)
* আমাক বা হোৱাইট হাউচ (ইউনাইটেড এয়াৰলাইন্সৰ বিমান ৯৩; যাত্ৰী বিদ্ৰোহৰ বাবে অসফল)
| fatalities = ২,৯৯৬ (যদিও সঠিক সংখ্যাটো অনিৰ্ণায়ক)&lt;ref&gt;{{Cite news |title=First responder deaths from post-9/11 illnesses nearly equals number of firefighters who died that day |url=https://www.cnn.com/2023/09/11/us/new-york-firefighters-911-illness-death/index.html |work=CNN}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.asbestos.com/featured-stories/9-11-lingering-health-effects/#:~:text=The%20toxic%20cloud%20of%20dangerous,1%2C366%20died%20from%20related%20cancers|title=20 Years Later: The Lingering Health Effects of 9/11|website=Mesothelioma Center - Vital Services for Cancer Patients &amp; Families}}&lt;/ref&gt;
| injuries = ৬,০০০–২৫০০০+&lt;ref&gt;{{Cite web |date=September 11, 2022 |title=A Day of Remembrance |url=https://ge.usembassy.gov/a-day-of-remembrance/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231024074052/https://ge.usembassy.gov/a-day-of-remembrance/ |archive-date=October 24, 2023 |access-date=October 27, 2022 |publisher=U.S. Embassy in Georgia}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Stempel |first=Jonathan |date=July 29, 2019 |title=Accused 9/11 mastermind open to role in victims' lawsuit if not executed |url=https://www.reuters.com/article/us-usa-sept-11-saudi-ksmohammed/accused-9-11-mastermind-open-to-role-in-victims-lawsuit-if-not-executed-idUSKCN1UO27M |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200405122413/https://www.reuters.com/article/us-usa-sept-11-saudi-ksmohammed/accused-9-11-mastermind-open-to-role-in-victims-lawsuit-if-not-executed-idUSKCN1UO27M |archive-date=April 5, 2020 |access-date=October 27, 2022 |work=[[Reuters]]}}&lt;/ref&gt;&lt;nowiki&gt;}}&lt;/nowiki&gt;
| perps = অল-কায়ডা
| numparts = ১৯
| motive = একাধিক
| convicted = 
| website =
| notes =
}}
The '''September 11 attacks''',{{efn|Al-Qaeda's name for the events is the '''Manhattan Raid''', though this name is rarely used by non-[[jihadist]] sources.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Riedel |first=Bruce |date=2011-07-15 |title=Al Qaeda's 9/11 Obsession |url=https://www.brookings.edu/articles/al-qaedas-911-obsession/ |website=brookings.edu}}&lt;/ref&gt;}} also known as '''9/11''',{{efn|The expression ''9/11'' is typically pronounced &quot;nine eleven&quot; in English,&lt;ref&gt;{{Cite book |last1=Allan |first1=Keith |author-link1=Keith Allan (linguist) |url={{google books |plainurl=y |id=b2rCLYHjDMgC}} |title=Forbidden Words: Taboo and the Censoring of Language |last2=Burridge |first2=Kate |author-link2=Kate Burridge |publisher=[[Cambridge University Press]] |year=2006 |isbn=978-1-139-45760-6 |page=233}}&lt;/ref&gt; even in places that use the opposite date format. The slash is not pronounced.}} were four coordinated [[Islamist terrorist]] suicide attacks by [[al-Qaeda]] against the United States in 2001. [[Hijackers in the September 11 attacks#Hijackers|Nineteen terrorists]] hijacked four commercial airliners, crashing the first two into the Twin Towers of the [[World Trade Center (1973–2001)|World Trade Center]] in New York City and the third into [[the Pentagon]] (headquarters of the [[United States Department of Defense|U.S. Department of Defense]]) in [[Arlington County, Virginia]]. The fourth plane crashed in a rural [[Pennsylvania]] field during a passenger revolt. The attacks killed 2,977 people, making it the deadliest terrorist attack in history. In response to the attacks, the United States waged the global [[war on terror]] over multiple decades to eliminate hostile groups deemed terrorist organizations, as well as the foreign governments purported to support them.

Ringleader [[Mohamed Atta]] flew [[American Airlines Flight 11]] into the [[1 World Trade Center (1971–2001)|North Tower]] of the World Trade Center complex at 8:46 a.m.{{efn|name=Time4|The exact time is disputed. The ''[[9/11 Commission Report]]'' states that Flight 11 struck the North Tower at 08:46:40&amp;nbsp;a.m.,&lt;ref&gt;{{Cite web |year=2004 |title=Collapse of WTC1 |url=https://9-11commission.gov/report/911Report.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170912055527/https://9-11commission.gov/report/911Report.pdf |archive-date=September 12, 2017 |access-date=December 7, 2023 |website=9/11 Final Report of the National Commission |page=24}}&lt;/ref&gt; NIST reports 08:46:30&amp;nbsp;a.m.,&lt;ref&gt;{{Cite journal |year=2005 |title=Final report on the collapse of the World Trade Center |url=https://nvlpubs.nist.gov/nistpubs/Legacy/NCSTAR/ncstar1.pdf |url-status=live |journal=NIST |page=69 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210707002217/https://nvlpubs.nist.gov/nistpubs/Legacy/NCSTAR/ncstar1.pdf |archive-date=July 7, 2021 |access-date=December 7, 2023}}&lt;/ref&gt; and some other sources claim 08:46:26&amp;nbsp;a.m.&lt;ref name=&quot;102mins&quot;&gt;{{Cite news |date=May 26, 2002 |title=102 Minutes: Last Words at the Trade Center; Fighting to Live as the Towers Die |url=https://www.nytimes.com/2002/05/26/nyregion/102-minutes-last-words-at-the-trade-center-fighting-to-live-as-the-towers-die.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20090912025748/http://www.nytimes.com/2002/05/26/nyregion/102-minutes-last-words-at-the-trade-center-fighting-to-live-as-the-towers-die.html |archive-date=September 12, 2009 |access-date=June 23, 2023 |work=The New York Times}}&lt;/ref&gt;}} Seventeen minutes later at 9:03 a.m.,{{efn|name=Time|The exact time is disputed. The ''9/11 Commission Report'' states that Flight 175 struck the South Tower at 09:03:11&amp;nbsp;a.m.,&lt;ref&gt;{{Cite report |url=https://9-11commission.gov/report/911Report.pdf |title=Final Report of the 9/11 Commission on Terrorist Attacks Upon the United States |date=July 22, 2004 |publisher=National Commission on Terrorist Attacks Upon the United States |pages=7–8 |access-date=August 15, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210816164111/https://www.9-11commission.gov/report/911Report.pdf |archive-date=August 16, 2021 |url-status=live |ref={{harvid|9/11 Commission|2004a}}}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite report |url=https://www.archives.gov/research/9-11/staff-report-sept2005.pdf |title=Staff Report of the 9/11 Commission on Terrorist Attacks upon the United States |date=September 2005 |publisher=National Commission on Terrorist Attacks Upon the United States |page=24 |access-date=August 15, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140712075041/http://www.archives.gov/research/9-11/staff-report-sept2005.pdf |archive-date=July 12, 2014 |url-status=live |ref={{harvid|9/11 Commission|2004b}} |orig-date=August 26, 2004}}&lt;/ref&gt; NIST reports 09:02:59&amp;nbsp;a.m.,&lt;ref&gt;{{Cite report |url=https://nvlpubs.nist.gov/nistpubs/Legacy/NCSTAR/ncstar1-5av1.pdf |title=Visual Evidence, Damage Estimates, and Timeline Analysis |date=September 2005 |publisher=Building and Fire Research Laboratory, National Institute of Standards and Technology, United States Department of Commerce |page=27 |access-date=August 24, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210911011051/https://nvlpubs.nist.gov/nistpubs/Legacy/NCSTAR/ncstar1-5av1.pdf |archive-date=September 11, 2021 |url-status=live |ref={{harvid|NISTb|2005}}}}&lt;/ref&gt; and some other sources claim 09:03:02&amp;nbsp;a.m.&lt;ref&gt;{{Cite news |date=June 17, 2004 |title=Timeline for United Airlines Flight 175 |url=https://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=1962517 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210824221736/https://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=1962517 |archive-date=August 24, 2021 |access-date=August 24, 2021 |work=NPR}}&lt;/ref&gt; In any case, the 16-minute gap between each impact is rounded to 17.{{sfn|9/11 Commission|2004a|p=302}}}} [[United Airlines Flight 175]] hit the [[2 World Trade Center (1971–2001)|South Tower]]. [[Collapse of the World Trade Center|Both collapsed]] within an hour and forty-two minutes,{{efn|name=Time1|While NIST and the 9/11 Commission give differing accounts of the exact second of the North Tower's collapse initiation, with NIST placing it at 10:28:22&amp;nbsp;a.m.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=September 11, 2023 |title=9/11/01 timeline: How the September 11, 2001 attacks unfolded |url=https://6abc.com/what-happened-on-911-september-11-remembrance-timeline-facts-about-911/6411796/ |url-status=live |archive-url=https://archive.today/20231105012442/https://6abc.com/what-happened-on-911-september-11-remembrance-timeline-facts-about-911/6411796/ |archive-date=November 5, 2023 |access-date=November 4, 2023 |website=[[WPVI-TV]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal |year=2005 |title=Final report on the collapse of the World Trade Center |url=https://nvlpubs.nist.gov/nistpubs/Legacy/NCSTAR/ncstar1.pdf |url-status=live |journal=NIST |page=229 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210707002217/https://nvlpubs.nist.gov/nistpubs/Legacy/NCSTAR/ncstar1.pdf |archive-date=July 7, 2021 |access-date=December 7, 2023}}&lt;/ref&gt; and the commission at 10:28:25&amp;nbsp;a.m.,&lt;ref&gt;{{Cite web |year=2004 |title=Collapse of WTC1 |url=https://9-11commission.gov/report/911Report.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170912055527/https://9-11commission.gov/report/911Report.pdf |archive-date=September 12, 2017 |access-date=December 7, 2023 |website=9/11 Final Report of the National Commission |page=329}}&lt;/ref&gt; it is generally accepted that Flight 11 did not strike the North Tower any sooner than 8:46:26&amp;nbsp;a.m.,&lt;ref name=&quot;102mins&quot; /&gt; so the time it took for the North Tower to collapse was just shy of 102 minutes either way.}} destroying the remaining five structures in the complex. [[American Airlines Flight 77]] crashed into the Pentagon at 9:37 a.m., causing a partial collapse. The fourth and final flight, [[United Airlines Flight 93]], was believed by investigators to target either the [[United States Capitol]] or the [[White House]]. Alerted to the previous attacks, the passengers revolted against the hijackers who crashed the aircraft into a field near [[Shanksville, Pennsylvania]], at 10:03 a.m. The [[Federal Aviation Administration]] ordered an indefinite [[ground stop]] for all air traffic in U.S. airspace, preventing any further aircraft departures until September 13 and requiring all airborne aircraft to return to their point of origin or divert to Canada. The actions undertaken in Canada to support incoming aircraft and their occupants were collectively titled [[Operation Yellow Ribbon]].

That evening, the [[Central Intelligence Agency]] informed President [[George W. Bush]] that its [[Counterterrorism Center]] had identified the attacks as having been the work of al-Qaeda under [[Osama bin Laden]]. [[U.S. government response to the September 11 attacks|The United States responded]] by launching the war on terror and [[United States invasion of Afghanistan|invading Afghanistan]] to depose the [[Taliban]], which rejected U.S. terms to expel al-Qaeda from Afghanistan and extradite its leaders. NATO's invocation of [[Article 5 contingency (2001)|Article 5 of the North Atlantic Treaty]]—its only usage to date—called upon allies to fight al-Qaeda. As U.S. and allied invasion forces swept through Afghanistan, bin Laden [[Battle of Tora Bora|eluded them]]. He denied any involvement until 2004, when excerpts of [[2004 Osama bin Laden video|a taped statement]] in which he accepted [[Responsibility for the September 11 attacks|responsibility for the attacks]] were released. [[Motives for the September 11 attacks|Al-Qaeda's cited motivations]] included [[Israel–United States relations|U.S. support of Israel]], the presence of [[Operation Southern Watch|U.S. military bases in Saudi Arabia]] and [[sanctions against Iraq]]. The nearly decade-long [[Manhunt for Osama bin Laden|manhunt for bin Laden]] concluded in May 2011, when [[Killing of Osama bin Laden|he was killed during a U.S. military raid]] on [[Osama bin Laden's compound in Abbottabad|his compound]] in [[Abbottabad]], Pakistan. The [[War in Afghanistan (2001–2021)|War in Afghanistan]] continued for another eight years until the agreement was made in February 2020 for American and NATO troops to [[Withdrawal of United States troops from Afghanistan (2020–2021)|withdraw from the country]].

The attacks [[Casualties of the September 11 attacks|killed 2,977 people, injured thousands more]]{{efn|Excluding the hijackers}} and gave rise to [[Health effects arising from the September 11 attacks|substantial long-term health consequences]] while also causing at least $10{{spaces}}billion in infrastructure and property damage. It remains the deadliest terrorist attack in history as well as the [[List of the deadliest firefighter disasters in the United States|deadliest incident for firefighters]] and [[List of law enforcement officers killed in the line of duty in the United States|law enforcement]] personnel in American history, killing 343 and 72 members, respectively. The loss of life stemming from the impact of Flight 11 made it [[List of deadliest aircraft accidents and incidents#Table|the most lethal multi-plane crash in aviation history]] followed by the death toll incurred by Flight 175. The destruction of the World Trade Center and its environs seriously harmed the U.S. economy and [[Economic effects of the September 11 attacks|induced global market shocks]]. Many other countries strengthened [[anti-terrorism legislation]] and expanded their powers of [[Law enforcement agency|law enforcement]] and [[intelligence agencies]]. The total number of deaths caused by the attacks, combined with the death tolls from the conflicts they directly incited, has been estimated by the [[Costs of War Project]] to be over 4.5&amp;nbsp;million.&lt;ref name=&quot;:2&quot;&gt;{{Cite news |last=Berger |first=Miriam |date=May 15, 2023 |title=Post-9/11 wars have contributed to some 4.5 million deaths, report suggests |url=https://www.washingtonpost.com/world/2023/05/15/war-on-terror-911-deaths-afghanistan-iraq/ |url-access=subscription |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230529144019/https://www.washingtonpost.com/world/2023/05/15/war-on-terror-911-deaths-afghanistan-iraq/ |archive-date=May 29, 2023 |access-date=May 26, 2024 |newspaper=The Washington Post}}&lt;/ref&gt;

Cleanup of the [[World Trade Center site]] (colloquially &quot;Ground Zero&quot;) was completed in May 2002, while the Pentagon was repaired within a year. After delays in the design of a replacement complex, [[World Trade Center (2001–present)|six new buildings]] were planned to replace the lost towers, along with a museum and memorial dedicated to those who were killed or injured in the attacks. The tallest building, [[One World Trade Center]], began construction in 2006, opening in 2014. [[Memorials and services for the September 11 attacks|Memorials to the attacks]] include the [[National September 11 Memorial &amp; Museum]] in New York City, the [[Pentagon Memorial]] in Arlington County, Virginia, and the [[Flight 93 National Memorial]] at the Pennsylvania crash site.
==তথ্যসূত্ৰ==</text>
      <sha1>cmn6pvg26sbjvimq2we8zx9e0c9csog</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519491</id>
      <parentid>519459</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T11:15:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ishanjyotibora</username>
        <id>14131</id>
      </contributor>
      <comment>added [[Category:সন্ত্ৰাসবাদী আক্ৰমণ]] using [[WP:HC|HotCat]]</comment>
      <origin>519491</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="17111" sha1="t6puz2kddjkxqvqq8zeyhle811y1xn8" xml:space="preserve">{{Infobox civilian attack
| title = ১১ ছেপ্তেম্বৰৰ আক্ৰমণ, ২০০১
| image = {{Multiple image
| image1            = WTC smoking on 9-11.jpeg
| image2            = DN-SD-03-11451.JPEG
| perrow            = 1/2/2/1
| border             = infobox
| image6            =
| image5            = Flight93Engine.jpg
| image4            = WTC-Fireman requests 10 more colleagues.jpg
| image3            = UA Flight 175 hits WTC south tower 9-11 edit.jpeg
| total_width       = 280
| image7            = Video2 flight77 pentagon.png
}}
&lt;!--Do NOT change a photo without discussion first on the talk page.--&gt;| alt = 
| caption = ----
| location = * নামনি মানহাট্টান, নিউ ইয়ৰ্ক
* আৰ্লিংগটন কাউণ্টি, ভাৰ্জনিয়া
* ষ্টনিক্ৰিক টাউনশ্বিপ. ছমাৰছেট কাউণ্টি,ষ্টোনিক্ৰিক টাউনশ্বিপ, ছামাৰচেট কাউন্টি, পেনচিলভেনিয়া, পেনচিলভেনিয়া
| date = {{start date and age|2001|09|11}}
| time-begin = (প্ৰায়) ০৮:১৩ পুৱা
| time-end = ১০:০৩ পুৱা
| timezone = [[Eastern Time Zone|EDT]]
| type = ইছলামিক সন্ত্ৰাসবাদ, বিমান অপহৰণ, আত্মঘাতী আক্ৰমণ, [[নৰসংহাৰ]]
| target = * বিশ্ব বাণিজ্য কেন্দ্ৰ (১৯৭৩–২০০১), (আমেৰিকান এয়াৰলাইন্সৰ বিমান ১১ আৰু ইউনাইটেড এয়াৰলাইন্সৰ বিমান ১৭৫)
* পেন্টাগন (আমেৰিকান এয়াৰলাইন্সৰ বিমান ৭৭)
* আমাক বা হোৱাইট হাউচ (ইউনাইটেড এয়াৰলাইন্সৰ বিমান ৯৩; যাত্ৰী বিদ্ৰোহৰ বাবে অসফল)
| fatalities = ২,৯৯৬ (যদিও সঠিক সংখ্যাটো অনিৰ্ণায়ক)&lt;ref&gt;{{Cite news |title=First responder deaths from post-9/11 illnesses nearly equals number of firefighters who died that day |url=https://www.cnn.com/2023/09/11/us/new-york-firefighters-911-illness-death/index.html |work=CNN}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.asbestos.com/featured-stories/9-11-lingering-health-effects/#:~:text=The%20toxic%20cloud%20of%20dangerous,1%2C366%20died%20from%20related%20cancers|title=20 Years Later: The Lingering Health Effects of 9/11|website=Mesothelioma Center - Vital Services for Cancer Patients &amp; Families}}&lt;/ref&gt;
| injuries = ৬,০০০–২৫০০০+&lt;ref&gt;{{Cite web |date=September 11, 2022 |title=A Day of Remembrance |url=https://ge.usembassy.gov/a-day-of-remembrance/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231024074052/https://ge.usembassy.gov/a-day-of-remembrance/ |archive-date=October 24, 2023 |access-date=October 27, 2022 |publisher=U.S. Embassy in Georgia}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Stempel |first=Jonathan |date=July 29, 2019 |title=Accused 9/11 mastermind open to role in victims' lawsuit if not executed |url=https://www.reuters.com/article/us-usa-sept-11-saudi-ksmohammed/accused-9-11-mastermind-open-to-role-in-victims-lawsuit-if-not-executed-idUSKCN1UO27M |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200405122413/https://www.reuters.com/article/us-usa-sept-11-saudi-ksmohammed/accused-9-11-mastermind-open-to-role-in-victims-lawsuit-if-not-executed-idUSKCN1UO27M |archive-date=April 5, 2020 |access-date=October 27, 2022 |work=[[Reuters]]}}&lt;/ref&gt;&lt;nowiki&gt;}}&lt;/nowiki&gt;
| perps = অল-কায়ডা
| numparts = ১৯
| motive = একাধিক
| convicted = 
| website =
| notes =
}}
The '''September 11 attacks''',{{efn|Al-Qaeda's name for the events is the '''Manhattan Raid''', though this name is rarely used by non-[[jihadist]] sources.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Riedel |first=Bruce |date=2011-07-15 |title=Al Qaeda's 9/11 Obsession |url=https://www.brookings.edu/articles/al-qaedas-911-obsession/ |website=brookings.edu}}&lt;/ref&gt;}} also known as '''9/11''',{{efn|The expression ''9/11'' is typically pronounced &quot;nine eleven&quot; in English,&lt;ref&gt;{{Cite book |last1=Allan |first1=Keith |author-link1=Keith Allan (linguist) |url={{google books |plainurl=y |id=b2rCLYHjDMgC}} |title=Forbidden Words: Taboo and the Censoring of Language |last2=Burridge |first2=Kate |author-link2=Kate Burridge |publisher=[[Cambridge University Press]] |year=2006 |isbn=978-1-139-45760-6 |page=233}}&lt;/ref&gt; even in places that use the opposite date format. The slash is not pronounced.}} were four coordinated [[Islamist terrorist]] suicide attacks by [[al-Qaeda]] against the United States in 2001. [[Hijackers in the September 11 attacks#Hijackers|Nineteen terrorists]] hijacked four commercial airliners, crashing the first two into the Twin Towers of the [[World Trade Center (1973–2001)|World Trade Center]] in New York City and the third into [[the Pentagon]] (headquarters of the [[United States Department of Defense|U.S. Department of Defense]]) in [[Arlington County, Virginia]]. The fourth plane crashed in a rural [[Pennsylvania]] field during a passenger revolt. The attacks killed 2,977 people, making it the deadliest terrorist attack in history. In response to the attacks, the United States waged the global [[war on terror]] over multiple decades to eliminate hostile groups deemed terrorist organizations, as well as the foreign governments purported to support them.

Ringleader [[Mohamed Atta]] flew [[American Airlines Flight 11]] into the [[1 World Trade Center (1971–2001)|North Tower]] of the World Trade Center complex at 8:46 a.m.{{efn|name=Time4|The exact time is disputed. The ''[[9/11 Commission Report]]'' states that Flight 11 struck the North Tower at 08:46:40&amp;nbsp;a.m.,&lt;ref&gt;{{Cite web |year=2004 |title=Collapse of WTC1 |url=https://9-11commission.gov/report/911Report.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170912055527/https://9-11commission.gov/report/911Report.pdf |archive-date=September 12, 2017 |access-date=December 7, 2023 |website=9/11 Final Report of the National Commission |page=24}}&lt;/ref&gt; NIST reports 08:46:30&amp;nbsp;a.m.,&lt;ref&gt;{{Cite journal |year=2005 |title=Final report on the collapse of the World Trade Center |url=https://nvlpubs.nist.gov/nistpubs/Legacy/NCSTAR/ncstar1.pdf |url-status=live |journal=NIST |page=69 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210707002217/https://nvlpubs.nist.gov/nistpubs/Legacy/NCSTAR/ncstar1.pdf |archive-date=July 7, 2021 |access-date=December 7, 2023}}&lt;/ref&gt; and some other sources claim 08:46:26&amp;nbsp;a.m.&lt;ref name=&quot;102mins&quot;&gt;{{Cite news |date=May 26, 2002 |title=102 Minutes: Last Words at the Trade Center; Fighting to Live as the Towers Die |url=https://www.nytimes.com/2002/05/26/nyregion/102-minutes-last-words-at-the-trade-center-fighting-to-live-as-the-towers-die.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20090912025748/http://www.nytimes.com/2002/05/26/nyregion/102-minutes-last-words-at-the-trade-center-fighting-to-live-as-the-towers-die.html |archive-date=September 12, 2009 |access-date=June 23, 2023 |work=The New York Times}}&lt;/ref&gt;}} Seventeen minutes later at 9:03 a.m.,{{efn|name=Time|The exact time is disputed. The ''9/11 Commission Report'' states that Flight 175 struck the South Tower at 09:03:11&amp;nbsp;a.m.,&lt;ref&gt;{{Cite report |url=https://9-11commission.gov/report/911Report.pdf |title=Final Report of the 9/11 Commission on Terrorist Attacks Upon the United States |date=July 22, 2004 |publisher=National Commission on Terrorist Attacks Upon the United States |pages=7–8 |access-date=August 15, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210816164111/https://www.9-11commission.gov/report/911Report.pdf |archive-date=August 16, 2021 |url-status=live |ref={{harvid|9/11 Commission|2004a}}}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite report |url=https://www.archives.gov/research/9-11/staff-report-sept2005.pdf |title=Staff Report of the 9/11 Commission on Terrorist Attacks upon the United States |date=September 2005 |publisher=National Commission on Terrorist Attacks Upon the United States |page=24 |access-date=August 15, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140712075041/http://www.archives.gov/research/9-11/staff-report-sept2005.pdf |archive-date=July 12, 2014 |url-status=live |ref={{harvid|9/11 Commission|2004b}} |orig-date=August 26, 2004}}&lt;/ref&gt; NIST reports 09:02:59&amp;nbsp;a.m.,&lt;ref&gt;{{Cite report |url=https://nvlpubs.nist.gov/nistpubs/Legacy/NCSTAR/ncstar1-5av1.pdf |title=Visual Evidence, Damage Estimates, and Timeline Analysis |date=September 2005 |publisher=Building and Fire Research Laboratory, National Institute of Standards and Technology, United States Department of Commerce |page=27 |access-date=August 24, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210911011051/https://nvlpubs.nist.gov/nistpubs/Legacy/NCSTAR/ncstar1-5av1.pdf |archive-date=September 11, 2021 |url-status=live |ref={{harvid|NISTb|2005}}}}&lt;/ref&gt; and some other sources claim 09:03:02&amp;nbsp;a.m.&lt;ref&gt;{{Cite news |date=June 17, 2004 |title=Timeline for United Airlines Flight 175 |url=https://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=1962517 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210824221736/https://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=1962517 |archive-date=August 24, 2021 |access-date=August 24, 2021 |work=NPR}}&lt;/ref&gt; In any case, the 16-minute gap between each impact is rounded to 17.{{sfn|9/11 Commission|2004a|p=302}}}} [[United Airlines Flight 175]] hit the [[2 World Trade Center (1971–2001)|South Tower]]. [[Collapse of the World Trade Center|Both collapsed]] within an hour and forty-two minutes,{{efn|name=Time1|While NIST and the 9/11 Commission give differing accounts of the exact second of the North Tower's collapse initiation, with NIST placing it at 10:28:22&amp;nbsp;a.m.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=September 11, 2023 |title=9/11/01 timeline: How the September 11, 2001 attacks unfolded |url=https://6abc.com/what-happened-on-911-september-11-remembrance-timeline-facts-about-911/6411796/ |url-status=live |archive-url=https://archive.today/20231105012442/https://6abc.com/what-happened-on-911-september-11-remembrance-timeline-facts-about-911/6411796/ |archive-date=November 5, 2023 |access-date=November 4, 2023 |website=[[WPVI-TV]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal |year=2005 |title=Final report on the collapse of the World Trade Center |url=https://nvlpubs.nist.gov/nistpubs/Legacy/NCSTAR/ncstar1.pdf |url-status=live |journal=NIST |page=229 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210707002217/https://nvlpubs.nist.gov/nistpubs/Legacy/NCSTAR/ncstar1.pdf |archive-date=July 7, 2021 |access-date=December 7, 2023}}&lt;/ref&gt; and the commission at 10:28:25&amp;nbsp;a.m.,&lt;ref&gt;{{Cite web |year=2004 |title=Collapse of WTC1 |url=https://9-11commission.gov/report/911Report.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170912055527/https://9-11commission.gov/report/911Report.pdf |archive-date=September 12, 2017 |access-date=December 7, 2023 |website=9/11 Final Report of the National Commission |page=329}}&lt;/ref&gt; it is generally accepted that Flight 11 did not strike the North Tower any sooner than 8:46:26&amp;nbsp;a.m.,&lt;ref name=&quot;102mins&quot; /&gt; so the time it took for the North Tower to collapse was just shy of 102 minutes either way.}} destroying the remaining five structures in the complex. [[American Airlines Flight 77]] crashed into the Pentagon at 9:37 a.m., causing a partial collapse. The fourth and final flight, [[United Airlines Flight 93]], was believed by investigators to target either the [[United States Capitol]] or the [[White House]]. Alerted to the previous attacks, the passengers revolted against the hijackers who crashed the aircraft into a field near [[Shanksville, Pennsylvania]], at 10:03 a.m. The [[Federal Aviation Administration]] ordered an indefinite [[ground stop]] for all air traffic in U.S. airspace, preventing any further aircraft departures until September 13 and requiring all airborne aircraft to return to their point of origin or divert to Canada. The actions undertaken in Canada to support incoming aircraft and their occupants were collectively titled [[Operation Yellow Ribbon]].

That evening, the [[Central Intelligence Agency]] informed President [[George W. Bush]] that its [[Counterterrorism Center]] had identified the attacks as having been the work of al-Qaeda under [[Osama bin Laden]]. [[U.S. government response to the September 11 attacks|The United States responded]] by launching the war on terror and [[United States invasion of Afghanistan|invading Afghanistan]] to depose the [[Taliban]], which rejected U.S. terms to expel al-Qaeda from Afghanistan and extradite its leaders. NATO's invocation of [[Article 5 contingency (2001)|Article 5 of the North Atlantic Treaty]]—its only usage to date—called upon allies to fight al-Qaeda. As U.S. and allied invasion forces swept through Afghanistan, bin Laden [[Battle of Tora Bora|eluded them]]. He denied any involvement until 2004, when excerpts of [[2004 Osama bin Laden video|a taped statement]] in which he accepted [[Responsibility for the September 11 attacks|responsibility for the attacks]] were released. [[Motives for the September 11 attacks|Al-Qaeda's cited motivations]] included [[Israel–United States relations|U.S. support of Israel]], the presence of [[Operation Southern Watch|U.S. military bases in Saudi Arabia]] and [[sanctions against Iraq]]. The nearly decade-long [[Manhunt for Osama bin Laden|manhunt for bin Laden]] concluded in May 2011, when [[Killing of Osama bin Laden|he was killed during a U.S. military raid]] on [[Osama bin Laden's compound in Abbottabad|his compound]] in [[Abbottabad]], Pakistan. The [[War in Afghanistan (2001–2021)|War in Afghanistan]] continued for another eight years until the agreement was made in February 2020 for American and NATO troops to [[Withdrawal of United States troops from Afghanistan (2020–2021)|withdraw from the country]].

The attacks [[Casualties of the September 11 attacks|killed 2,977 people, injured thousands more]]{{efn|Excluding the hijackers}} and gave rise to [[Health effects arising from the September 11 attacks|substantial long-term health consequences]] while also causing at least $10{{spaces}}billion in infrastructure and property damage. It remains the deadliest terrorist attack in history as well as the [[List of the deadliest firefighter disasters in the United States|deadliest incident for firefighters]] and [[List of law enforcement officers killed in the line of duty in the United States|law enforcement]] personnel in American history, killing 343 and 72 members, respectively. The loss of life stemming from the impact of Flight 11 made it [[List of deadliest aircraft accidents and incidents#Table|the most lethal multi-plane crash in aviation history]] followed by the death toll incurred by Flight 175. The destruction of the World Trade Center and its environs seriously harmed the U.S. economy and [[Economic effects of the September 11 attacks|induced global market shocks]]. Many other countries strengthened [[anti-terrorism legislation]] and expanded their powers of [[Law enforcement agency|law enforcement]] and [[intelligence agencies]]. The total number of deaths caused by the attacks, combined with the death tolls from the conflicts they directly incited, has been estimated by the [[Costs of War Project]] to be over 4.5&amp;nbsp;million.&lt;ref name=&quot;:2&quot;&gt;{{Cite news |last=Berger |first=Miriam |date=May 15, 2023 |title=Post-9/11 wars have contributed to some 4.5 million deaths, report suggests |url=https://www.washingtonpost.com/world/2023/05/15/war-on-terror-911-deaths-afghanistan-iraq/ |url-access=subscription |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230529144019/https://www.washingtonpost.com/world/2023/05/15/war-on-terror-911-deaths-afghanistan-iraq/ |archive-date=May 29, 2023 |access-date=May 26, 2024 |newspaper=The Washington Post}}&lt;/ref&gt;

Cleanup of the [[World Trade Center site]] (colloquially &quot;Ground Zero&quot;) was completed in May 2002, while the Pentagon was repaired within a year. After delays in the design of a replacement complex, [[World Trade Center (2001–present)|six new buildings]] were planned to replace the lost towers, along with a museum and memorial dedicated to those who were killed or injured in the attacks. The tallest building, [[One World Trade Center]], began construction in 2006, opening in 2014. [[Memorials and services for the September 11 attacks|Memorials to the attacks]] include the [[National September 11 Memorial &amp; Museum]] in New York City, the [[Pentagon Memorial]] in Arlington County, Virginia, and the [[Flight 93 National Memorial]] at the Pennsylvania crash site.
==তথ্যসূত্ৰ==

[[শ্ৰেণী:সন্ত্ৰাসবাদী আক্ৰমণ]]</text>
      <sha1>t6puz2kddjkxqvqq8zeyhle811y1xn8</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519493</id>
      <parentid>519491</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T11:16:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ishanjyotibora</username>
        <id>14131</id>
      </contributor>
      <origin>519493</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="16298" sha1="972di52rkkt8utlr8s9mg26nrsnh888" xml:space="preserve">{{Infobox civilian attack
| title = ১১ ছেপ্তেম্বৰৰ আক্ৰমণ, ২০০১
| image = {{Multiple image
| image1            = WTC smoking on 9-11.jpeg
| image2            = DN-SD-03-11451.JPEG
| perrow            = 1/2/2/1
| border             = infobox
| image6            =
| image5            = Flight93Engine.jpg
| image4            = WTC-Fireman requests 10 more colleagues.jpg
| image3            = UA Flight 175 hits WTC south tower 9-11 edit.jpeg
| total_width       = 280
| image7            = Video2 flight77 pentagon.png
}}
&lt;!--Do NOT change a photo without discussion first on the talk page.--&gt;| alt = 
| caption = ----
| location = * নামনি মানহাট্টান, নিউ ইয়ৰ্ক
* আৰ্লিংগটন কাউণ্টি, ভাৰ্জনিয়া
* ষ্টনিক্ৰিক টাউনশ্বিপ. ছমাৰছেট কাউণ্টি,ষ্টোনিক্ৰিক টাউনশ্বিপ, ছামাৰচেট কাউন্টি, পেনচিলভেনিয়া, পেনচিলভেনিয়া
| date = {{start date and age|2001|09|11}}
| time-begin = (প্ৰায়) ০৮:১৩ পুৱা
| time-end = ১০:০৩ পুৱা
| timezone = [[Eastern Time Zone|EDT]]
| type = ইছলামিক সন্ত্ৰাসবাদ, বিমান অপহৰণ, আত্মঘাতী আক্ৰমণ, [[নৰসংহাৰ]]
| target = * বিশ্ব বাণিজ্য কেন্দ্ৰ (১৯৭৩–২০০১), (আমেৰিকান এয়াৰলাইন্সৰ বিমান ১১ আৰু ইউনাইটেড এয়াৰলাইন্সৰ বিমান ১৭৫)
* পেন্টাগন (আমেৰিকান এয়াৰলাইন্সৰ বিমান ৭৭)
* আমাক বা হোৱাইট হাউচ (ইউনাইটেড এয়াৰলাইন্সৰ বিমান ৯৩; যাত্ৰী বিদ্ৰোহৰ বাবে অসফল)
| fatalities = ২,৯৯৬ (যদিও সঠিক সংখ্যাটো অনিৰ্ণায়ক)&lt;ref&gt;{{Cite news |title=First responder deaths from post-9/11 illnesses nearly equals number of firefighters who died that day |url=https://www.cnn.com/2023/09/11/us/new-york-firefighters-911-illness-death/index.html |work=CNN}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.asbestos.com/featured-stories/9-11-lingering-health-effects/#:~:text=The%20toxic%20cloud%20of%20dangerous,1%2C366%20died%20from%20related%20cancers|title=20 Years Later: The Lingering Health Effects of 9/11|website=Mesothelioma Center - Vital Services for Cancer Patients &amp; Families}}&lt;/ref&gt;
| injuries = ৬,০০০–২৫০০০+&lt;ref&gt;{{Cite web |date=September 11, 2022 |title=A Day of Remembrance |url=https://ge.usembassy.gov/a-day-of-remembrance/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231024074052/https://ge.usembassy.gov/a-day-of-remembrance/ |archive-date=October 24, 2023 |access-date=October 27, 2022 |publisher=U.S. Embassy in Georgia}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Stempel |first=Jonathan |date=July 29, 2019 |title=Accused 9/11 mastermind open to role in victims' lawsuit if not executed |url=https://www.reuters.com/article/us-usa-sept-11-saudi-ksmohammed/accused-9-11-mastermind-open-to-role-in-victims-lawsuit-if-not-executed-idUSKCN1UO27M |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200405122413/https://www.reuters.com/article/us-usa-sept-11-saudi-ksmohammed/accused-9-11-mastermind-open-to-role-in-victims-lawsuit-if-not-executed-idUSKCN1UO27M |archive-date=April 5, 2020 |access-date=October 27, 2022 |work=[[Reuters]]}}&lt;/ref&gt;&lt;nowiki&gt;}}&lt;/nowiki&gt;
| perps = অল-কায়ডা
| numparts = ১৯
| motive = একাধিক
| convicted = 
| website =
| notes =
}}
১১ ছেপ্টেম্বৰৰ এই আক্ৰমণ, যাক ৯/১১ বুলিও কোৱা হয়, ২০০১ চনত আল কায়দাই আমেৰিকাৰ বিৰুদ্ধে কৰা চাৰিটা সমন্বিত ইছলামিক সন্ত্ৰাসবাদী আত্মঘাতী আক্ৰমণ আছিল।ঊনৈশটা সন্ত্ৰাসবাদীয়ে চাৰিখন বাণিজ্যিক বিমান অপহৰণ কৰিছিল, প্ৰথম দুখন নিউয়ৰ্ক চহৰৰ বিশ্ব বাণিজ্য কেন্দ্ৰৰ টুইন টাৱাৰত আৰু তৃতীয়খনে পেন্টাগন (আমেৰিকাৰ প্ৰতিৰক্ষা বিভাগৰ মুখ্য কাৰ্যালয়)ত দুৰ্ঘটনাগ্ৰস্ত কৰিছিল ভাৰ্জিনিয়াৰ আৰ্লিংটন কাউন্টি। যাত্ৰী বিদ্ৰোহৰ সময়ত পেনচিলভেনিয়াৰ গ্ৰাম্য পথাৰত দুৰ্ঘটনাগ্ৰস্ত হয় চতুৰ্থখন বিমান। এই আক্ৰমণত ২৯৭৭ জন লোকৰ মৃত্যু হোৱাৰ লগতে ইতিহাসৰ আটাইতকৈ মাৰাত্মক সন্ত্ৰাসবাদী আক্ৰমণ। এই আক্ৰমণৰ প্ৰতি সঁহাৰি জনাই আমেৰিকাই সন্ত্ৰাসবাদী সংগঠন বুলি গণ্য কৰা শত্ৰুতাপূৰ্ণ গোটসমূহৰ লগতে তেওঁলোকক সমৰ্থন কৰা বুলি কোৱা বিদেশী চৰকাৰসমূহকো নিৰ্মূল কৰিবলৈ একাধিক দশক ধৰি সন্ত্ৰাসবাদৰ বিৰুদ্ধে বিশ্বযুদ্ধ চলাইছিল।

ৰিংলিডাৰ মহম্মদ আত্তাই আমেৰিকান এয়াৰলাইন্সৰ ১১ নং বিমানখনে পুৱা ৮:৪৬ বজাত ৱৰ্ল্ড ট্ৰেড চেণ্টাৰ কমপ্লেক্সৰ নৰ্থ টাৱাৰত উৰা মাৰে।সোতৰ মিনিটৰ পিছত পুৱা ৯:০৩ বজাত ইউনাইটেড এয়াৰলাইন্সৰ ১৭৫ নং বিমানখনে দক্ষিণ টাৱাৰত খুন্দা মাৰে। এঘণ্টা বাচল্লিশ মিনিটৰ ভিতৰতে দুয়োটা ভাঙি পৰে আৰু কমপ্লেক্সটোৰ বাকী পাঁচটা গঠন ধ্বংস হয়। পুৱা ৯:৩৭ বজাত আমেৰিকান এয়াৰলাইন্সৰ ৭৭ নং বিমানখন পেন্টাগনত দুৰ্ঘটনাগ্ৰস্ত হৈ আংশিকভাৱে ভাঙি পৰে। চতুৰ্থ আৰু অন্তিমখন বিমান ইউনাইটেড এয়াৰলাইন্সৰ বিমান ৯৩খন আমেৰিকাৰ কেপিটেল বা হোৱাইট হাউছক লক্ষ্য কৰি লোৱা বুলি তদন্তকাৰীয়ে বিশ্বাস কৰিছিল। পূৰ্বৰ আক্ৰমণৰ বিষয়ে সতৰ্ক হৈ পৰি যাত্ৰীসকলে অপহৰণকাৰীসকলৰ বিৰুদ্ধে বিদ্ৰোহ কৰে যিয়ে পুৱা ১০:০৩ বজাত পেনচিলভেনিয়াৰ শ্বেংকছভিলৰ ওচৰৰ এখন পথাৰত বিমানখন দুৰ্ঘটনাগ্ৰস্ত কৰে কানাডা। কানাডাত অহা বিমান আৰু ইয়াত থকা লোকসকলক সহায় কৰিবলৈ গ্ৰহণ কৰা কাৰ্য্যসমূহৰ সামূহিক নাম আছিল অপাৰেচন হালধীয়া ফিতা।

সেইদিনা সন্ধিয়া কেন্দ্ৰীয় চোৰাংচোৱা সংস্থাই ৰাষ্ট্ৰপতি জৰ্জ ডব্লিউ বুছক জনাইছিল যে তেওঁলোকৰ সন্ত্ৰাসবাদ বিৰোধী কেন্দ্ৰই এই আক্ৰমণক ওছামা বিন লাডেনৰ অধীনত আল কায়দাৰ কাম বুলি চিনাক্ত কৰিছে। ইয়াৰ উত্তৰত আমেৰিকাই সন্ত্ৰাসবাদৰ বিৰুদ্ধে যুদ্ধ আৰম্ভ কৰি আফগানিস্তান আক্ৰমণ কৰি তালিবানক পদচ্যুত কৰে, যিয়ে আফগানিস্তানৰ পৰা আল কায়দাক বহিষ্কাৰ আৰু নেতাসকলক প্ৰত্যাৰ্পণ কৰাৰ বাবে আমেৰিকাৰ চৰ্ত নাকচ কৰে। উত্তৰ আটলাণ্টিক সন্ধিৰ ৫ নং অনুচ্ছেদক ​​নাটোৱে আমন্ত্ৰণ জনোৱাৰ ফলত—আজিলৈকে ইয়াৰ একমাত্ৰ ব্যৱহাৰ—মিত্ৰশক্তিক আল কায়দাৰ বিৰুদ্ধে যুঁজিবলৈ আহ্বান জনায়। আমেৰিকা আৰু মিত্ৰশক্তিৰ আক্ৰমণাত্মক বাহিনীয়ে আফগানিস্তানত সোমাই যোৱাৰ লগে লগে বিন লাডেনে তেওঁলোকৰ পৰা হাত সাৰিলে। ২০০৪ চনলৈকে তেওঁ কোনো ধৰণৰ জড়িততা অস্বীকাৰ কৰিছিল, যেতিয়া তেওঁ আক্ৰমণৰ দায়িত্ব গ্ৰহণ কৰা টেপ কৰা বক্তব্যৰ কিছু অংশ প্ৰকাশ পাইছিল। আল কায়দাৰ উল্লেখিত প্ৰেৰণাসমূহৰ ভিতৰত আছিল ইজৰাইলক আমেৰিকাৰ সমৰ্থন, চৌদি আৰৱত আমেৰিকাৰ সামৰিক ঘাটিৰ উপস্থিতি আৰু ইৰাকৰ বিৰুদ্ধে নিষেধাজ্ঞা। ২০১১ চনৰ মে’ মাহত বিন লাডেনৰ বাবে প্ৰায় দশকজোৰা মেনহাণ্টৰ অন্ত পৰিছিল, যেতিয়া পাকিস্তানৰ এবটাবাদত থকা তেওঁৰ চৌহদত আমেৰিকাৰ সামৰিক অভিযানৰ সময়ত তেওঁক হত্যা কৰা হৈছিল। আফগানিস্তানৰ যুদ্ধ আৰু ৮ বছৰ ধৰি চলি থাকিল যেতিয়ালৈকে ২০২০ চনৰ ফেব্ৰুৱাৰী মাহত আমেৰিকান আৰু নাটোৰ সৈন্যই দেশখনৰ পৰা আঁতৰি যোৱাৰ চুক্তি কৰা নহ’ল।

এই আক্ৰমণত ২৯৭৭ জন লোকৰ মৃত্যু হয়, হাজাৰ হাজাৰ লোক আহত হয় আৰু দীৰ্ঘম্যাদী স্বাস্থ্যজনিত যথেষ্ট পৰিণতিৰ সৃষ্টি হোৱাৰ লগতে কমেও ১০ বিলিয়ন ডলাৰৰ আন্তঃগাঁথনি আৰু সম্পত্তিৰ ক্ষতিও হয়। ইতিহাসৰ আটাইতকৈ মাৰাত্মক সন্ত্ৰাসবাদী আক্ৰমণৰ লগতে আমেৰিকাৰ ইতিহাসৰ অগ্নিনিৰ্বাপক বাহিনী আৰু আইন প্ৰয়োগকাৰী কৰ্মীৰ বাবে ই আটাইতকৈ মাৰাত্মক কাণ্ড হৈয়েই আছে, য’ত ক্ৰমে ৩৪৩ আৰু ৭২ জন সদস্যৰ মৃত্যু হৈছে। ১১ নং বিমানৰ প্ৰভাৱৰ ফলত হোৱা জীৱন হেৰুৱাই বিমান পৰিবহণৰ ইতিহাসৰ আটাইতকৈ মাৰাত্মক বহু বিমান দুৰ্ঘটনা হিচাপে পৰিগণিত হোৱাৰ পিছত ১৭৫ নং বিমানখনৰ মৃত্যুৰ সংখ্যা।বিশ্ব বাণিজ্য কেন্দ্ৰ আৰু ইয়াৰ আশে-পাশে ধ্বংস হোৱাৰ ফলত আমেৰিকাৰ অৰ্থনীতিৰ গুৰুতৰ ক্ষতি হয় আৰু বিশ্ব বজাৰত জোকাৰণিৰ সৃষ্টি হয়। আন বহু দেশে সন্ত্ৰাসবাদ বিৰোধী আইন শক্তিশালী কৰি আইন প্ৰয়োগকাৰী আৰু চোৰাংচোৱা সংস্থাৰ ক্ষমতা বৃদ্ধি কৰিলে। আক্ৰমণৰ ফলত হোৱা মুঠ মৃত্যুৰ সংখ্যা আৰু ইয়াৰ দ্বাৰা প্ৰত্যক্ষভাৱে উচটনি দিয়া সংঘাতৰ ফলত হোৱা মৃত্যুৰ সংখ্যা ৪৫ লাখৰো অধিক বুলি অনুমান কৰিছে যুদ্ধৰ খৰচ প্ৰকল্পই।[1]

২০০২ চনৰ মে' মাহত ৱৰ্ল্ড ট্ৰেড চেণ্টাৰৰ স্থান (কথিতভাৱে &quot;গ্ৰাউণ্ড জিৰ'&quot;) পৰিষ্কাৰ-পৰিচ্ছন্নতাৰ কাম সম্পূৰ্ণ হয়, আনহাতে পেন্টাগন এবছৰৰ ভিতৰতে মেৰামতি কৰা হয়। প্ৰতিস্থাপন কমপ্লেক্সৰ ডিজাইনত পলম হোৱাৰ পিছত হেৰুৱা টাৱাৰবোৰৰ ঠাইত ছটা নতুন অট্টালিকাৰ পৰিকল্পনা কৰা হৈছিল, লগতে আক্ৰমণত নিহত বা আহত হোৱা লোকসকলৰ বাবে উৎসৰ্গিত সংগ্ৰহালয় আৰু স্মৃতিসৌধৰ পৰিকল্পনা কৰা হৈছিল। আটাইতকৈ ওখ অট্টালিকা ৱান ৱৰ্ল্ড ট্ৰেড চেণ্টাৰ ২০০৬ চনত নিৰ্মাণ আৰম্ভ হৈছিল আৰু ২০১৪ চনত মুকলি কৰা হৈছিল।আক্ৰমণৰ স্মৃতিসৌধসমূহৰ ভিতৰত নিউয়ৰ্ক চহৰৰ নেশ্যনেল ১১ ছেপ্টেম্বৰ মেম’ৰিয়েল এণ্ড মিউজিয়াম, ভাৰ্জিনিয়াৰ আৰ্লিংটন কাউন্টিৰ পেন্টাগন মেম’ৰিয়েল আৰু পেনচিলভেনিয়াৰ দুৰ্ঘটনাস্থলীত থকা ফ্লাইট ৯৩ নেশ্যনেল মেম’ৰিয়েল আদি অন্যতম।

==তথ্যসূত্ৰ==

[[শ্ৰেণী:সন্ত্ৰাসবাদী আক্ৰমণ]]
&lt;references /&gt;</text>
      <sha1>972di52rkkt8utlr8s9mg26nrsnh888</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519498</id>
      <parentid>519493</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T11:21:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ishanjyotibora</username>
        <id>14131</id>
      </contributor>
      <origin>519498</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="14598" sha1="8zxvj7xz16590m6qd6tcp4i5m8mtvwq" xml:space="preserve">{{Infobox civilian attack
| title = ১১ ছেপ্তেম্বৰৰ আক্ৰমণ, ২০০১
| image = {{Multiple image
| image1            = WTC smoking on 9-11.jpeg
| image2            = DN-SD-03-11451.JPEG
| perrow            = 1/2/2/1
| border             = infobox
| image6            =
| image5            = Flight93Engine.jpg
| image4            = WTC-Fireman requests 10 more colleagues.jpg
| image3            = UA Flight 175 hits WTC south tower 9-11 edit.jpeg
| total_width       = 280
| image7            = Video2 flight77 pentagon.png
}}
&lt;!--Do NOT change a photo without discussion first on the talk page.--&gt;| alt = 
| caption = ----
| location = * নামনি মানহাট্টান, নিউ ইয়ৰ্ক
* আৰ্লিংগটন কাউণ্টি, ভাৰ্জনিয়া
* ষ্টনিক্ৰিক টাউনশ্বিপ. ছমাৰছেট কাউণ্টি,ষ্টোনিক্ৰিক টাউনশ্বিপ, ছামাৰচেট কাউন্টি, পেনচিলভেনিয়া, পেনচিলভেনিয়া
| date = {{start date and age|2001|09|11}}
| time-begin = (প্ৰায়) ০৮:১৩ পুৱা
| time-end = ১০:০৩ পুৱা
| timezone = [[Eastern Time Zone|EDT]]
| type = ইছলামিক সন্ত্ৰাসবাদ, বিমান অপহৰণ, আত্মঘাতী আক্ৰমণ, [[নৰসংহাৰ]]
| target = * বিশ্ব বাণিজ্য কেন্দ্ৰ (১৯৭৩–২০০১), (আমেৰিকান এয়াৰলাইন্সৰ বিমান ১১ আৰু ইউনাইটেড এয়াৰলাইন্সৰ বিমান ১৭৫)
* পেন্টাগন (আমেৰিকান এয়াৰলাইন্সৰ বিমান ৭৭)
* আমাক বা হোৱাইট হাউচ (ইউনাইটেড এয়াৰলাইন্সৰ বিমান ৯৩; যাত্ৰী বিদ্ৰোহৰ বাবে অসফল)
| fatalities = ২,৯৯৬ (যদিও সঠিক সংখ্যাটো অনিৰ্ণায়ক)&lt;ref&gt;{{Cite news |title=First responder deaths from post-9/11 illnesses nearly equals number of firefighters who died that day |url=https://www.cnn.com/2023/09/11/us/new-york-firefighters-911-illness-death/index.html |work=CNN}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.asbestos.com/featured-stories/9-11-lingering-health-effects/#:~:text=The%20toxic%20cloud%20of%20dangerous,1%2C366%20died%20from%20related%20cancers|title=20 Years Later: The Lingering Health Effects of 9/11|website=Mesothelioma Center - Vital Services for Cancer Patients &amp; Families}}&lt;/ref&gt;
| injuries = ৬,০০০–২৫০০০+&lt;ref&gt;{{Cite web |date=September 11, 2022 |title=A Day of Remembrance |url=https://ge.usembassy.gov/a-day-of-remembrance/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231024074052/https://ge.usembassy.gov/a-day-of-remembrance/ |archive-date=October 24, 2023 |access-date=October 27, 2022 |publisher=U.S. Embassy in Georgia}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Stempel |first=Jonathan |date=July 29, 2019 |title=Accused 9/11 mastermind open to role in victims' lawsuit if not executed |url=https://www.reuters.com/article/us-usa-sept-11-saudi-ksmohammed/accused-9-11-mastermind-open-to-role-in-victims-lawsuit-if-not-executed-idUSKCN1UO27M |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200405122413/https://www.reuters.com/article/us-usa-sept-11-saudi-ksmohammed/accused-9-11-mastermind-open-to-role-in-victims-lawsuit-if-not-executed-idUSKCN1UO27M |archive-date=April 5, 2020 |access-date=October 27, 2022 |work=[[Reuters]]}}&lt;/ref&gt;&lt;nowiki&gt;}}&lt;/nowiki&gt;
| perps = অল-কায়ডা
| numparts = ১৯
| motive = একাধিক
| convicted = 
| website =
| notes =
}}
২০০১ চনৰ ১১ ছেপ্টেম্বৰৰ এই আক্ৰমণক ৯/১১ বুলিও কোৱা হয়৷ যি আছিল ২০০১ চনত সন্ত্ৰাসবাদী সংগঠন অল কায়দাই আমেৰিকাৰ বিৰুদ্ধে কৰা চাৰিটা সমন্বিত ইছলামিক সন্ত্ৰাসবাদী আত্মঘাতী আক্ৰমণ। ঊনৈশটা সন্ত্ৰাসবাদীয়ে চাৰিখন বাণিজ্যিক বিমান অপহৰণ কৰিছিল৷ প্ৰথম দুখন নিউয়ৰ্ক চহৰৰ [[বিশ্ব বাণিজ্য কেন্দ্ৰ]]ৰ টুইন টাৱাৰত আৰু তৃতীয়খনে পেণ্টাগন (আমেৰিকাৰ প্ৰতিৰক্ষা বিভাগৰ মুখ্য কাৰ্যালয়)ত দুৰ্ঘটনাগ্ৰস্ত কৰিছিল৷ যাত্ৰী বিদ্ৰোহৰ সময়ত পেনচিলভেনিয়াৰ গ্ৰাম্য পথাৰত  চতুৰ্থখন বিমান দুৰ্ঘটনাগ্ৰস্ত হয়। এই আক্ৰমণত ২৯৭৭ জন লোকৰ মৃত্যু হোৱাৰ লগতে এই আক্ৰমণক ইতিহাসৰ আটাইতকৈ মাৰাত্মক সন্ত্ৰাসবাদী আক্ৰমণ হিচাপে অভিহিত কৰা হয়। এই আক্ৰমণৰ প্ৰতি সঁহাৰি জনাই আমেৰিকাই সন্ত্ৰাসবাদী সংগঠন বুলি গণ্য কৰা শত্ৰুতাপূৰ্ণ গোটসমূহৰ লগতে তেওঁলোকক সমৰ্থন কৰা বুলি কোৱা বিদেশী চৰকাৰসমূহকো নিৰ্মূল কৰিবলৈ একাধিক দশক ধৰি সন্ত্ৰাসবাদৰ বিৰুদ্ধে বিশ্বযুদ্ধ চলাইছিল।

ৰিংলিডাৰ মহম্মদ আত্তাই আমেৰিকান এয়াৰলাইন্সৰ ১১ নং বিমানখনে পুৱা ৮:৪৬ বজাত ৱৰ্ল্ড ট্ৰেড চেণ্টাৰ কমপ্লেক্সৰ নৰ্থ টাৱাৰত খুন্দা মাৰে।সোতৰ মিনিটৰ পিছত পুৱা ৯:০৩ বজাত ইউনাইটেড এয়াৰলাইন্সৰ ১৭৫ নং বিমানখনে দক্ষিণ টাৱাৰত খুন্দা মাৰে। এঘণ্টা বিয়াল্লিশ মিনিটৰ ভিতৰতে দুয়োটা টাৱাৰ ভাঙি পৰে আৰু কমপ্লেক্সটোৰ বাকী পাঁচটা গাঁথনি ধ্বংস হয়। পুৱা ৯:৩৭ বজাত আমেৰিকান এয়াৰলাইন্সৰ ৭৭ নং বিমানখন পেণ্টাগনত দুৰ্ঘটনাগ্ৰস্ত হৈ আংশিকভাৱে ভাঙি পৰে। চতুৰ্থ আৰু অন্তিমখন বিমান ইউনাইটেড এয়াৰলাইন্সৰ বিমান ৯৩খনে আমেৰিকাৰ কেপিটেল বা হোৱাইট হাউছক লক্ষ্য কৰি লোৱা বুলি তদন্তকাৰীয়ে বিশ্বাস কৰিছিল। পূৰ্বৰ আক্ৰমণৰ বিষয়ে সতৰ্ক হৈ যাত্ৰীসকলে অপহৰণকাৰীসকলৰ বিৰুদ্ধে বিদ্ৰোহ কৰে যিয়ে পুৱা ১০:০৩ বজাত পেনচিলভেনিয়াৰ শ্বেংকছভিলৰ ওচৰৰ এখন পথাৰত বিমানখন দুৰ্ঘটনাগ্ৰস্ত কৰে। কানাডাত অহা বিমান আৰু ইয়াত থকা লোকসকলক সহায় কৰিবলৈ গ্ৰহণ কৰা কাৰ্য্যসমূহৰ সামূহিক নাম আছিল অপাৰেচন য়েল্লো ৰিবন।

সেইদিনা সন্ধিয়া কেন্দ্ৰীয় চোৰাংচোৱা সংস্থাই ৰাষ্ট্ৰপতি [[জৰ্জ ডব্লিউ বুশ্ব|জৰ্জ ডব্লিউ বুছ]]ক জনাইছিল যে তেওঁলোকৰ সন্ত্ৰাসবাদ বিৰোধী কেন্দ্ৰই এই আক্ৰমণক [[ওছামা বিন লাডেন]]ৰ অধীনত আল কায়দাৰ কাম বুলি চিনাক্ত কৰিছে। ইয়াৰ উত্তৰত আমেৰিকাই সন্ত্ৰাসবাদৰ বিৰুদ্ধে যুদ্ধ আৰম্ভ কৰি [[আফগানিস্তান]] আক্ৰমণ কৰি তালিবানক পদচ্যুত কৰে, যিয়ে আফগানিস্তানৰ পৰা আল কায়দাক বহিষ্কাৰ আৰু নেতাসকলক প্ৰত্যাৰ্পণ কৰাৰ বাবে আমেৰিকাৰ চৰ্ত নাকচ কৰে। উত্তৰ আটলাণ্টিক সন্ধিৰ ৫ নং অনুচ্ছেদক ​​নাটোৱে আমন্ত্ৰণ জনোৱাৰ ফলত—আজিলৈকে ইয়াৰ একমাত্ৰ ব্যৱহাৰ—মিত্ৰশক্তিক আল কায়দাৰ বিৰুদ্ধে যুঁজিবলৈ আহ্বান জনায়। আমেৰিকা আৰু মিত্ৰশক্তিৰ আক্ৰমণাত্মক বাহিনীয়ে আফগানিস্তানত সোমাই যোৱাৰ লগে লগে বিন লাডেনে তেওঁলোকৰ পৰা হাত সাৰিলে। ২০০৪ চনলৈকে তেওঁ কোনো ধৰণৰ জড়িততা অস্বীকাৰ কৰিছিল, যেতিয়া তেওঁ আক্ৰমণৰ দায়িত্ব গ্ৰহণ কৰা টেপ কৰা বক্তব্যৰ কিছু অংশ প্ৰকাশ পাইছিল। আল কায়দাৰ উল্লেখিত প্ৰেৰণাসমূহৰ ভিতৰত আছিল ইজৰাইলক আমেৰিকাৰ সমৰ্থন, চৌদি আৰৱত আমেৰিকাৰ সামৰিক ঘাটিৰ উপস্থিতি আৰু ইৰাকৰ বিৰুদ্ধে নিষেধাজ্ঞা। ২০১১ চনৰ মে’ মাহত বিন লাডেনৰ বাবে প্ৰায় দশকজোৰা মেনহাণ্টৰ অন্ত পৰিছিল, যেতিয়া পাকিস্তানৰ এবটাবাদত থকা তেওঁৰ চৌহদত আমেৰিকাৰ সামৰিক অভিযানৰ সময়ত তেওঁক হত্যা কৰা হৈছিল। 

এই সন্ত্ৰাসবাদী আক্ৰমণত ২৯৭৭ জন লোকৰ মৃত্যু হয়, হাজাৰ হাজাৰ লোক আহত হয় আৰু দীৰ্ঘম্যাদী স্বাস্থ্যজনিত যথেষ্ট পৰিণতিৰ সৃষ্টি হোৱাৰ লগতে কমেও ১০ বিলিয়ন ডলাৰৰ আন্তঃগাঁথনি আৰু সম্পত্তিৰ ক্ষতিও হয়। ইতিহাসৰ আটাইতকৈ মাৰাত্মক সন্ত্ৰাসবাদী আক্ৰমণৰ লগতে আমেৰিকাৰ ইতিহাসৰ অগ্নিনিৰ্বাপক বাহিনী আৰু আইন প্ৰয়োগকাৰী কৰ্মীৰ বাবে ই আটাইতকৈ মাৰাত্মক ঘটনা হৈয়েই আছে, য’ত ক্ৰমে ৩৪৩ আৰু ৭২ জন সদস্যৰ মৃত্যু হৈছে। 

২০০২ চনৰ মে' মাহত ৱৰ্ল্ড ট্ৰেড চেণ্টাৰৰ স্থান (কথিতভাৱে &quot;গ্ৰাউণ্ড জিৰ'&quot;) পৰিষ্কাৰ-পৰিচ্ছন্নতাৰ কাম সম্পূৰ্ণ হয়, আনহাতে পেন্টাগন এবছৰৰ ভিতৰতে মেৰামতি কৰা হয়। প্ৰতিস্থাপন কমপ্লেক্সৰ ডিজাইনত পলম হোৱাৰ পিছত হেৰুৱা টাৱাৰবোৰৰ ঠাইত ছটা নতুন অট্টালিকাৰ পৰিকল্পনা কৰা হৈছিল, লগতে আক্ৰমণত নিহত বা আহত হোৱা লোকসকলৰ বাবে উৎসৰ্গিত সংগ্ৰহালয় আৰু স্মৃতিসৌধৰ পৰিকল্পনা কৰা হৈছিল। আটাইতকৈ ওখ অট্টালিকা ৱান ৱৰ্ল্ড ট্ৰেড চেণ্টাৰ ২০০৬ চনত নিৰ্মাণ আৰম্ভ হৈছিল আৰু ২০১৪ চনত মুকলি কৰা হৈছিল। আক্ৰমণৰ স্মৃতিসৌধসমূহৰ ভিতৰত নিউয়ৰ্ক চহৰৰ নেশ্যনেল ১১ ছেপ্টেম্বৰ মেম’ৰিয়েল এণ্ড মিউজিয়াম, ভাৰ্জিনিয়াৰ আৰ্লিংটন কাউন্টিৰ পেন্টাগন মেম’ৰিয়েল আৰু পেনচিলভেনিয়াৰ দুৰ্ঘটনাস্থলীত থকা ফ্লাইট ৯৩ নেশ্যনেল মেম’ৰিয়েল আদি অন্যতম।

==তথ্যসূত্ৰ==

[[শ্ৰেণী:সন্ত্ৰাসবাদী আক্ৰমণ]]
&lt;references /&gt;</text>
      <sha1>8zxvj7xz16590m6qd6tcp4i5m8mtvwq</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519500</id>
      <parentid>519498</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T11:22:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ishanjyotibora</username>
        <id>14131</id>
      </contributor>
      <origin>519500</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="15130" sha1="531rkqlk3upjnhbjz43oejoqmgjturs" xml:space="preserve">{{Infobox civilian attack
| title = ১১ ছেপ্তেম্বৰৰ আক্ৰমণ, ২০০১
| image = {{Multiple image
| image1            = WTC smoking on 9-11.jpeg
| image2            = DN-SD-03-11451.JPEG
| perrow            = 1/2/2/1
| border             = infobox
| image6            =
| image5            = Flight93Engine.jpg
| image4            = WTC-Fireman requests 10 more colleagues.jpg
| image3            = UA Flight 175 hits WTC south tower 9-11 edit.jpeg
| total_width       = 280
| image7            = Video2 flight77 pentagon.png
}}
&lt;!--Do NOT change a photo without discussion first on the talk page.--&gt;| alt = 
| caption = ----
| location = * নামনি মানহাট্টান, নিউ ইয়ৰ্ক
* আৰ্লিংগটন কাউণ্টি, ভাৰ্জনিয়া
* ষ্টনিক্ৰিক টাউনশ্বিপ. ছমাৰছেট কাউণ্টি,ষ্টোনিক্ৰিক টাউনশ্বিপ, ছামাৰচেট কাউন্টি, পেনচিলভেনিয়া, পেনচিলভেনিয়া
| date = {{start date and age|2001|09|11}}
| time-begin = (প্ৰায়) ০৮:১৩ পুৱা
| time-end = ১০:০৩ পুৱা
| timezone = [[Eastern Time Zone|EDT]]
| type = ইছলামিক সন্ত্ৰাসবাদ, বিমান অপহৰণ, আত্মঘাতী আক্ৰমণ, [[নৰসংহাৰ]]
| target = * বিশ্ব বাণিজ্য কেন্দ্ৰ (১৯৭৩–২০০১), (আমেৰিকান এয়াৰলাইন্সৰ বিমান ১১ আৰু ইউনাইটেড এয়াৰলাইন্সৰ বিমান ১৭৫)
* পেন্টাগন (আমেৰিকান এয়াৰলাইন্সৰ বিমান ৭৭)
* আমাক বা হোৱাইট হাউচ (ইউনাইটেড এয়াৰলাইন্সৰ বিমান ৯৩; যাত্ৰী বিদ্ৰোহৰ বাবে অসফল)
| fatalities = ২,৯৯৬ (যদিও সঠিক সংখ্যাটো অনিৰ্ণায়ক)&lt;ref&gt;{{Cite news |title=First responder deaths from post-9/11 illnesses nearly equals number of firefighters who died that day |url=https://www.cnn.com/2023/09/11/us/new-york-firefighters-911-illness-death/index.html |work=CNN}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.asbestos.com/featured-stories/9-11-lingering-health-effects/#:~:text=The%20toxic%20cloud%20of%20dangerous,1%2C366%20died%20from%20related%20cancers|title=20 Years Later: The Lingering Health Effects of 9/11|website=Mesothelioma Center - Vital Services for Cancer Patients &amp; Families}}&lt;/ref&gt;
| injuries = ৬,০০০–২৫০০০+&lt;ref&gt;{{Cite web |date=September 11, 2022 |title=A Day of Remembrance |url=https://ge.usembassy.gov/a-day-of-remembrance/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231024074052/https://ge.usembassy.gov/a-day-of-remembrance/ |archive-date=October 24, 2023 |access-date=October 27, 2022 |publisher=U.S. Embassy in Georgia}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Stempel |first=Jonathan |date=July 29, 2019 |title=Accused 9/11 mastermind open to role in victims' lawsuit if not executed |url=https://www.reuters.com/article/us-usa-sept-11-saudi-ksmohammed/accused-9-11-mastermind-open-to-role-in-victims-lawsuit-if-not-executed-idUSKCN1UO27M |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200405122413/https://www.reuters.com/article/us-usa-sept-11-saudi-ksmohammed/accused-9-11-mastermind-open-to-role-in-victims-lawsuit-if-not-executed-idUSKCN1UO27M |archive-date=April 5, 2020 |access-date=October 27, 2022 |work=[[Reuters]]}}&lt;/ref&gt;&lt;nowiki&gt;}}&lt;/nowiki&gt;
| perps = অল-কায়ডা
| numparts = ১৯
| motive = একাধিক
| convicted = 
| website =
| notes =
}}
২০০১ চনৰ ১১ ছেপ্টেম্বৰৰ এই আক্ৰমণক ৯/১১ বুলিও কোৱা হয়৷ যি আছিল ২০০১ চনত সন্ত্ৰাসবাদী সংগঠন অল কায়দাই আমেৰিকাৰ বিৰুদ্ধে কৰা চাৰিটা সমন্বিত ইছলামিক সন্ত্ৰাসবাদী আত্মঘাতী আক্ৰমণ। ঊনৈশটা সন্ত্ৰাসবাদীয়ে চাৰিখন বাণিজ্যিক বিমান অপহৰণ কৰিছিল৷ প্ৰথম দুখন নিউয়ৰ্ক চহৰৰ [[বিশ্ব বাণিজ্য কেন্দ্ৰ]]ৰ টুইন টাৱাৰত আৰু তৃতীয়খনে পেণ্টাগন (আমেৰিকাৰ প্ৰতিৰক্ষা বিভাগৰ মুখ্য কাৰ্যালয়)ত দুৰ্ঘটনাগ্ৰস্ত কৰিছিল৷ যাত্ৰী বিদ্ৰোহৰ সময়ত পেনচিলভেনিয়াৰ গ্ৰাম্য পথাৰত  চতুৰ্থখন বিমান দুৰ্ঘটনাগ্ৰস্ত হয়। এই আক্ৰমণত ২৯৭৭ জন লোকৰ মৃত্যু হোৱাৰ লগতে এই আক্ৰমণক ইতিহাসৰ আটাইতকৈ মাৰাত্মক সন্ত্ৰাসবাদী আক্ৰমণ হিচাপে অভিহিত কৰা হয়। এই আক্ৰমণৰ প্ৰতি সঁহাৰি জনাই আমেৰিকাই সন্ত্ৰাসবাদী সংগঠন বুলি গণ্য কৰা শত্ৰুতাপূৰ্ণ গোটসমূহৰ লগতে তেওঁলোকক সমৰ্থন কৰা বুলি কোৱা বিদেশী চৰকাৰসমূহকো নিৰ্মূল কৰিবলৈ একাধিক দশক ধৰি সন্ত্ৰাসবাদৰ বিৰুদ্ধে বিশ্বযুদ্ধ চলাইছিল।

ৰিংলিডাৰ মহম্মদ আত্তাই আমেৰিকান এয়াৰলাইন্সৰ ১১ নং বিমানখনে পুৱা ৮:৪৬ বজাত ৱৰ্ল্ড ট্ৰেড চেণ্টাৰ কমপ্লেক্সৰ নৰ্থ টাৱাৰত খুন্দা মাৰে।সোতৰ মিনিটৰ পিছত পুৱা ৯:০৩ বজাত ইউনাইটেড এয়াৰলাইন্সৰ ১৭৫ নং বিমানখনে দক্ষিণ টাৱাৰত খুন্দা মাৰে। এঘণ্টা বিয়াল্লিশ মিনিটৰ ভিতৰতে দুয়োটা টাৱাৰ ভাঙি পৰে আৰু কমপ্লেক্সটোৰ বাকী পাঁচটা গাঁথনি ধ্বংস হয়। পুৱা ৯:৩৭ বজাত আমেৰিকান এয়াৰলাইন্সৰ ৭৭ নং বিমানখন পেণ্টাগনত দুৰ্ঘটনাগ্ৰস্ত হৈ আংশিকভাৱে ভাঙি পৰে। চতুৰ্থ আৰু অন্তিমখন বিমান ইউনাইটেড এয়াৰলাইন্সৰ বিমান ৯৩খনে আমেৰিকাৰ কেপিটেল বা হোৱাইট হাউছক লক্ষ্য কৰি লোৱা বুলি তদন্তকাৰীয়ে বিশ্বাস কৰিছিল। পূৰ্বৰ আক্ৰমণৰ বিষয়ে সতৰ্ক হৈ যাত্ৰীসকলে অপহৰণকাৰীসকলৰ বিৰুদ্ধে বিদ্ৰোহ কৰে যিয়ে পুৱা ১০:০৩ বজাত পেনচিলভেনিয়াৰ শ্বেংকছভিলৰ ওচৰৰ এখন পথাৰত বিমানখন দুৰ্ঘটনাগ্ৰস্ত কৰে। কানাডাত অহা বিমান আৰু ইয়াত থকা লোকসকলক সহায় কৰিবলৈ গ্ৰহণ কৰা কাৰ্য্যসমূহৰ সামূহিক নাম আছিল অপাৰেচন য়েল্লো ৰিবন।

সেইদিনা সন্ধিয়া কেন্দ্ৰীয় চোৰাংচোৱা সংস্থাই ৰাষ্ট্ৰপতি [[জৰ্জ ডব্লিউ বুশ্ব|জৰ্জ ডব্লিউ বুছ]]ক জনাইছিল যে তেওঁলোকৰ সন্ত্ৰাসবাদ বিৰোধী কেন্দ্ৰই এই আক্ৰমণক [[ওছামা বিন লাডেন]]ৰ অধীনত আল কায়দাৰ কাম বুলি চিনাক্ত কৰিছে। ইয়াৰ উত্তৰত আমেৰিকাই সন্ত্ৰাসবাদৰ বিৰুদ্ধে যুদ্ধ আৰম্ভ কৰি [[আফগানিস্তান]] আক্ৰমণ কৰি তালিবানক পদচ্যুত কৰে, যিয়ে আফগানিস্তানৰ পৰা আল কায়দাক বহিষ্কাৰ আৰু নেতাসকলক প্ৰত্যাৰ্পণ কৰাৰ বাবে আমেৰিকাৰ চৰ্ত নাকচ কৰে। উত্তৰ আটলাণ্টিক সন্ধিৰ ৫ নং অনুচ্ছেদক ​​নাটোৱে আমন্ত্ৰণ জনোৱাৰ ফলত—আজিলৈকে ইয়াৰ একমাত্ৰ ব্যৱহাৰ—মিত্ৰশক্তিক আল কায়দাৰ বিৰুদ্ধে যুঁজিবলৈ আহ্বান জনায়। আমেৰিকা আৰু মিত্ৰশক্তিৰ আক্ৰমণাত্মক বাহিনীয়ে আফগানিস্তানত সোমাই যোৱাৰ লগে লগে বিন লাডেনে তেওঁলোকৰ পৰা হাত সাৰিলে। ২০০৪ চনলৈকে তেওঁ কোনো ধৰণৰ জড়িততা অস্বীকাৰ কৰিছিল, যেতিয়া তেওঁ আক্ৰমণৰ দায়িত্ব গ্ৰহণ কৰা টেপ কৰা বক্তব্যৰ কিছু অংশ প্ৰকাশ পাইছিল। আল কায়দাৰ উল্লেখিত প্ৰেৰণাসমূহৰ ভিতৰত আছিল ইজৰাইলক আমেৰিকাৰ সমৰ্থন, চৌদি আৰৱত আমেৰিকাৰ সামৰিক ঘাটিৰ উপস্থিতি আৰু ইৰাকৰ বিৰুদ্ধে নিষেধাজ্ঞা। ২০১১ চনৰ মে’ মাহত বিন লাডেনৰ বাবে প্ৰায় দশকজোৰা মেনহাণ্টৰ অন্ত পৰিছিল, যেতিয়া পাকিস্তানৰ এবটাবাদত থকা তেওঁৰ চৌহদত আমেৰিকাৰ সামৰিক অভিযানৰ সময়ত তেওঁক হত্যা কৰা হৈছিল। 

এই সন্ত্ৰাসবাদী আক্ৰমণত ২৯৭৭ জন লোকৰ মৃত্যু হয়, হাজাৰ হাজাৰ লোক আহত হয় আৰু দীৰ্ঘম্যাদী স্বাস্থ্যজনিত যথেষ্ট পৰিণতিৰ সৃষ্টি হোৱাৰ লগতে কমেও ১০ বিলিয়ন ডলাৰৰ আন্তঃগাঁথনি আৰু সম্পত্তিৰ ক্ষতিও হয়। ইতিহাসৰ আটাইতকৈ মাৰাত্মক সন্ত্ৰাসবাদী আক্ৰমণৰ লগতে আমেৰিকাৰ ইতিহাসৰ অগ্নিনিৰ্বাপক বাহিনী আৰু আইন প্ৰয়োগকাৰী কৰ্মীৰ বাবে ই আটাইতকৈ মাৰাত্মক ঘটনা হৈয়েই আছে, য’ত ক্ৰমে ৩৪৩ আৰু ৭২ জন সদস্যৰ মৃত্যু হৈছে। &lt;ref name=&quot;:2&quot;&gt;{{Cite news |last=Berger |first=Miriam |date=May 15, 2023 |title=Post-9/11 wars have contributed to some 4.5 million deaths, report suggests |url=https://www.washingtonpost.com/world/2023/05/15/war-on-terror-911-deaths-afghanistan-iraq/ |url-access=subscription |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230529144019/https://www.washingtonpost.com/world/2023/05/15/war-on-terror-911-deaths-afghanistan-iraq/ |archive-date=May 29, 2023 |access-date=May 26, 2024 |newspaper=The Washington Post}}&lt;/ref&gt;

২০০২ চনৰ মে' মাহত ৱৰ্ল্ড ট্ৰেড চেণ্টাৰৰ স্থান (কথিতভাৱে &quot;গ্ৰাউণ্ড জিৰ'&quot;) পৰিষ্কাৰ-পৰিচ্ছন্নতাৰ কাম সম্পূৰ্ণ হয়, আনহাতে পেন্টাগন এবছৰৰ ভিতৰতে মেৰামতি কৰা হয়। প্ৰতিস্থাপন কমপ্লেক্সৰ ডিজাইনত পলম হোৱাৰ পিছত হেৰুৱা টাৱাৰবোৰৰ ঠাইত ছটা নতুন অট্টালিকাৰ পৰিকল্পনা কৰা হৈছিল, লগতে আক্ৰমণত নিহত বা আহত হোৱা লোকসকলৰ বাবে উৎসৰ্গিত সংগ্ৰহালয় আৰু স্মৃতিসৌধৰ পৰিকল্পনা কৰা হৈছিল। আটাইতকৈ ওখ অট্টালিকা ৱান ৱৰ্ল্ড ট্ৰেড চেণ্টাৰ ২০০৬ চনত নিৰ্মাণ আৰম্ভ হৈছিল আৰু ২০১৪ চনত মুকলি কৰা হৈছিল। আক্ৰমণৰ স্মৃতিসৌধসমূহৰ ভিতৰত নিউয়ৰ্ক চহৰৰ নেশ্যনেল ১১ ছেপ্টেম্বৰ মেম’ৰিয়েল এণ্ড মিউজিয়াম, ভাৰ্জিনিয়াৰ আৰ্লিংটন কাউন্টিৰ পেন্টাগন মেম’ৰিয়েল আৰু পেনচিলভেনিয়াৰ দুৰ্ঘটনাস্থলীত থকা ফ্লাইট ৯৩ নেশ্যনেল মেম’ৰিয়েল আদি অন্যতম।

==তথ্যসূত্ৰ==

[[শ্ৰেণী:সন্ত্ৰাসবাদী আক্ৰমণ]]
&lt;references /&gt;</text>
      <sha1>531rkqlk3upjnhbjz43oejoqmgjturs</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>আলী খামেনি</title>
    <ns>0</ns>
    <id>122939</id>
    <redirect title="আলী খামেনেই" />
    <revision>
      <id>519470</id>
      <timestamp>2025-06-20T10:47:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dipankar Das</username>
        <id>36094</id>
      </contributor>
      <comment>পৃষ্ঠা [[আলী খামেনি]]ৰ পৰা [[আলী খামেনেই]]লৈ Dipankar Dasয়ে স্থানান্তৰ কৰিলে: Misspelled title</comment>
      <origin>519470</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="45" sha1="g2e29jgna6qq358f73lbjv3vcyf9stx" xml:space="preserve">#REDIRECT [[আলী খামেনেই]]</text>
      <sha1>g2e29jgna6qq358f73lbjv3vcyf9stx</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>আব্বাচীয় খিলাফত</title>
    <ns>0</ns>
    <id>122940</id>
    <revision>
      <id>519471</id>
      <timestamp>2025-06-20T10:49:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Human Anubhav</username>
        <id>45073</id>
      </contributor>
      <comment>নতুন পৃষ্ঠা: {{subst:PAGENAME}} {{তথ্যসাঁচ:ইছলামিক খিলাফত | Conventional Long Name = আব্বাছীয় খিলাফত | Common Name            = আব্বাছীয় খিলাফত | Era                    = মধ্যযুগ | Government Type        = খিলাফত | Year Start             = ৭৫০ | Year End               = ১২৫৮ | Event Start            = উমাইয়া খি...</comment>
      <origin>519471</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5298" sha1="t7yj9e8w3w5ff5cbfinasizpww30ykw" xml:space="preserve">আব্বাচীয় খিলাফত
{{তথ্যসাঁচ:ইছলামিক খিলাফত
| Conventional Long Name = আব্বাছীয় খিলাফত
| Common Name            = আব্বাছীয় খিলাফত
| Era                    = মধ্যযুগ
| Government Type        = খিলাফত
| Year Start             = ৭৫০
| Year End               = ১২৫৮
| Event Start            = উমাইয়া খিলাফতৰ পতন
| Event End              = মঙ্গলাক্ৰমণে বাগদাদ দখল
| Capital                = বাগদাদ
| Religion               = ছুন্নী ইছলাম
| Leader1                = আবু আল-আব্বাস আল-সাফ্ফাহ (প্ৰথম)
| Year Leader1           = ৭৫০–৭৫৪
| Leader2                = আল-মুস্তাছিম (অন্তিম)
| Year Leader2           = ১২৪২–১২৫৮
}}

'''আব্বাছীয় খিলাফত''' ({{lang-ar|ٱلْخِلَافَة ٱلْعَبَّاسِيَّة}}, *al-Khilāfah al-‘Abbāsiyyah*) আছিল [[ইছলাম]]ৰ এটি প্রধান খিলাফত যিয়ে [[৭৫০ চন]]ত [[উমাইয়া খিলাফত]]ৰ স্থান লৈছিল। এই খিলাফত ১২৫৮ চনলৈকে মধ্যপ্রাচ্যত আধিপত্য বিস্তাৰ কৰিছিল, যদিও তাৰপিছতো কিছু আনুষ্ঠানিক খলিফা [[মিশৰ]]ৰ [[কায়'ৰ]]ত অস্তিত্ব বজাই ৰাখিছিল।&lt;ref name=&quot;britannica&quot;&gt;{{Cite EB1911 |wstitle=Abbasid Caliphate |volume=1 |page=5 |short=x}}&lt;/ref&gt;

== ইতিহাস ==
আব্বাছীয় খিলাফতৰ সূচনা ঘটিছিল ৭৫০ চনত [[আবু আল-আব্বাস আল-সাফ্ফাহ]]ৰ নেতৃত্বত, যিয়ে উমাইয়াদ বংশৰ অন্ত পৰাৰ পাছত খলিফা হিচাপে দায়িত্ব গ্ৰহণ কৰিছিল। এই বংশৰ খলিফাসকলে নিজৰ বংশধৰক [[মুহাম্মদ]]ৰ কাকাতুতো ভাই [[আব্বাস ইবনে আব্দ আল-মুতাল্লিব|আব্বাস]]ৰ পৰা উত্পন্ন বুলি দাবী কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Kennedy|first=Hugh|title=The Early Abbasid Caliphate: A Political History|publisher=Routledge|year=1981|isbn=978-0-7099-1236-4}}&lt;/ref&gt;

== ৰাজধানী বাগদাদ ==
আব্বাছীয়সকলে ৭৬২ চনত নতুন ৰাজধানী হিচাপে [[বাগদাদ]] প্ৰতিষ্ঠা কৰে, যিয়ে শীঘ্ৰেই ইছলামিক সভ্যতাৰ এটা কেন্দ্ৰ হিচাপে পৰিগণিত হয়। বিজ্ঞান, চিকিৎসা, গাণিতিক, দৰ্শন আৰু সাহিত্যৰ ক্ষেত্ৰত এই সময়চোৱাত উল্লেখযোগ্য উন্নতি হৈছিল। এই সময়ক [[ইছলামিক সোনালী যুগ]] বুলিও কোৱা হয়।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=The Abbasid Caliphate |url=https://www.britannica.com/place/Abbasid-caliphate |website=Encyclopedia Britannica}}&lt;/ref&gt;

== পতন ==
আব্বাছীয় খিলাফতৰ শক্তি ১০ম-১১শ শতিকাত হ্ৰাস পাবলৈ আৰম্ভ কৰে। অবশেষত ১২৫৮ চনত [[হুলেগু খান]]ৰ নেতৃত্বত [[মঙ্গল সাম্ৰাজ্য]]ই বাগদাদ আক্ৰমণ কৰে আৰু খলিফা [[আল-মুস্তাছিম]]ক হত্যা কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Jackson|first=Peter|title=The Mongols and the Islamic World: From Conquest to Conversion|publisher=Yale University Press|year=2017|isbn=978-0-300-21713-1}}&lt;/ref&gt;

== সংস্কৃতি আৰু গৱেষণা ==
এই খিলাফতৰ অধীনত [[বাইত আল-হিকমা]] (জ্ঞানৰ গৃহ) স্থাপিত হৈছিল, য’ত [[গ্ৰীক]], [[ফাৰছী]] আৰু [[হিন্দু]] জ্ঞানৰ অনুবাদ আৰু অধ্যয়ন কৰা হৈছিল। [[আল-খুৱাৰিজমি]], [[আল-ফাৰাবি]], [[আভিচেনা]] আদি প্ৰসিদ্ধ বিজ্ঞানী এই সময়চোৱাতেই আছিল।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Nasr|first=Seyyed Hossein|title=Science and Civilization in Islam|publisher=Harvard University Press|year=1968|isbn=978-0-674-77454-7}}&lt;/ref&gt;

== চাওকো ==
* [[উমাইয়া খিলাফত]]
* [[ইছলামিক সোনালী যুগ]]
* [[বাগদাদৰ ইতিহাস]]

== উৎস ==
{{Reflist}}</text>
      <sha1>t7yj9e8w3w5ff5cbfinasizpww30ykw</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519492</id>
      <parentid>519471</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T11:16:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>[[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল।</comment>
      <origin>519492</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5139" sha1="nxqzrzdzmoat0k565l0ea2spsetb7g0" xml:space="preserve">{{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}}
{{তথ্যসাঁচ:ইছলামিক খিলাফত
| Conventional Long Name = আব্বাছীয় খিলাফত
| Common Name = আব্বাছীয় খিলাফত
| Era = মধ্যযুগ
| Government Type = খিলাফত
| Year Start = ৭৫০
| Year End = ১২৫৮
| Event Start = উমাইয়া খিলাফতৰ পতন
| Event End = মঙ্গলাক্ৰমণে বাগদাদ দখল
| Capital = বাগদাদ
| Religion = ছুন্নী ইছলাম
| Leader1 = আবু আল-আব্বাস আল-সাফ্ফাহ (প্ৰথম)
| Year Leader1 = ৭৫০–৭৫৪
| Leader2 = আল-মুস্তাছিম (অন্তিম)
| Year Leader2 = ১২৪২–১২৫৮
}}

'''আব্বাছীয় খিলাফত''' ({{lang-ar|ٱلْخِلَافَة ٱلْعَبَّاسِيَّة}}, *al-Khilāfah al-‘Abbāsiyyah*) আছিল [[ইছলাম]]ৰ এটি প্ৰধান খিলাফত যিয়ে [[৭৫০ চন]]ত [[উমাইয়া খিলাফত]]ৰ স্থান লৈছিল। এই খিলাফত ১২৫৮ চনলৈকে মধ্যপ্ৰাচ্যত আধিপত্য বিস্তাৰ কৰিছিল, যদিও তাৰপিছতো কিছু আনুষ্ঠানিক খলিফা [[মিশৰ]]ৰ [[কায়'ৰ]]ত অস্তিত্ব বজাই ৰাখিছিল।&lt;ref name=&quot;britannica&quot;&gt;{{Cite EB1911 |wstitle=Abbasid Caliphate |volume=1 |page=5 |short=x}}&lt;/ref&gt;

== ইতিহাস ==
আব্বাছীয় খিলাফতৰ সূচনা ঘটিছিল ৭৫০ চনত [[আবু আল-আব্বাস আল-সাফ্ফাহ]]ৰ নেতৃত্বত, যিয়ে উমাইয়াদ বংশৰ অন্ত পৰাৰ পাছত খলিফা হিচাপে দায়িত্ব গ্ৰহণ কৰিছিল। এই বংশৰ খলিফাসকলে নিজৰ বংশধৰক [[মুহাম্মদ]]ৰ কাকাতুতো ভাই [[আব্বাস ইবনে আব্দ আল-মুতাল্লিব|আব্বাস]]ৰ পৰা উত্পন্ন বুলি দাবী কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Kennedy|first=Hugh|title=The Early Abbasid Caliphate: A Political History|publisher=Routledge|year=1981|isbn=978-0-7099-1236-4}}&lt;/ref&gt;

== ৰাজধানী বাগদাদ ==
আব্বাছীয়সকলে ৭৬২ চনত নতুন ৰাজধানী হিচাপে [[বাগদাদ]] প্ৰতিষ্ঠা কৰে, যিয়ে শীঘ্ৰেই ইছলামিক সভ্যতাৰ এটা কেন্দ্ৰ হিচাপে পৰিগণিত হয়। বিজ্ঞান, চিকিৎসা, গাণিতিক, দৰ্শন আৰু সাহিত্যৰ ক্ষেত্ৰত এই সময়চোৱাত উল্লেখযোগ্য উন্নতি হৈছিল। এই সময়ক [[ইছলামিক সোণালী যুগ]] বুলিও কোৱা হয়।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=The Abbasid Caliphate |url=https://www.britannica.com/place/Abbasid-caliphate |website=Encyclopedia Britannica}}&lt;/ref&gt;

== পতন ==
আব্বাছীয় খিলাফতৰ শক্তি ১০ম-১১শ শতিকাত হ্ৰাস পাবলৈ আৰম্ভ কৰে। অবশেষত ১২৫৮ চনত [[হুলেগু খান]]ৰ নেতৃত্বত [[মঙ্গল সাম্ৰাজ্য]]ই বাগদাদ আক্ৰমণ কৰে আৰু খলিফা [[আল-মুস্তাছিম]]ক হত্যা কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Jackson|first=Peter|title=The Mongols and the Islamic World: From Conquest to Conversion|publisher=Yale University Press|year=2017|isbn=978-0-300-21713-1}}&lt;/ref&gt;

== সংস্কৃতি আৰু গৱেষণা ==
এই খিলাফতৰ অধীনত [[বাইত আল-হিকমা]] (জ্ঞানৰ গৃহ) স্থাপিত হৈছিল, য’ত [[গ্ৰীক]], [[ফাৰছী]] আৰু [[হিন্দু]] জ্ঞানৰ অনুবাদ আৰু অধ্যয়ন কৰা হৈছিল। [[আল-খুৱাৰিজমি]], [[আল-ফাৰাবি]], [[আভিচেনা]] আদি প্ৰসিদ্ধ বিজ্ঞানী এই সময়চোৱাতেই আছিল।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Nasr|first=Seyyed Hossein|title=Science and Civilization in Islam|publisher=Harvard University Press|year=1968|isbn=978-0-674-77454-7}}&lt;/ref&gt;

== চাওকো ==
* [[উমাইয়া খিলাফত]]
* [[ইছলামিক সোণালী যুগ]]
* [[বাগদাদৰ ইতিহাস]]

== উৎস ==
{{Reflist}}</text>
      <sha1>nxqzrzdzmoat0k565l0ea2spsetb7g0</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519514</id>
      <parentid>519492</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T11:55:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>519514</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4266" sha1="jvjhacgufp5m5q7g8x1q2hsn87hqxnk" xml:space="preserve">'''আব্বাছীয় খিলাফত''' ({{lang-ar|ٱلْخِلَافَة ٱلْعَبَّاسِيَّة}}, al-Khilāfah al-‘Abbāsiyyah) আছিল [[ইছলাম]]ৰ এটি প্ৰধান খিলাফত যিয়ে ৭৫০ চনত উমাইয়া খিলাফতৰ স্থান লৈছিল। এই খিলাফত ১২৫৮ চনলৈকে মধ্যপ্ৰাচ্যত আধিপত্য বিস্তাৰ কৰিছিল, যদিও তাৰপিছতো কিছু আনুষ্ঠানিক খলিফা [[মিছৰ]]ৰ কায়'ৰত অস্তিত্ব বজাই ৰাখিছিল।&lt;ref name=&quot;britannica&quot;&gt;{{Cite EB1911 |wstitle=Abbasid Caliphate |volume=1 |page=5 |short=x}}&lt;/ref&gt;

== ইতিহাস ==
আব্বাছীয় খিলাফতৰ সূচনা ঘটিছিল ৭৫০ চনত [[আবু আল-আব্বাস আল-সাফ্ফাহ]]ৰ নেতৃত্বত, যিয়ে উমাইয়াদ বংশৰ অন্ত পৰাৰ পাছত খলিফা হিচাপে দায়িত্ব গ্ৰহণ কৰিছিল। এই বংশৰ খলিফাসকলে নিজৰ বংশধৰক [[মুহাম্মদ]]ৰ কাকাতুতো ভাই [[আব্বাস ইবনে আব্দ আল-মুতাল্লিব|আব্বাস]]ৰ পৰা উত্পন্ন বুলি দাবী কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Kennedy|first=Hugh|title=The Early Abbasid Caliphate: A Political History|publisher=Routledge|year=1981|isbn=978-0-7099-1236-4}}&lt;/ref&gt;

== ৰাজধানী বাগদাদ ==
আব্বাছীয়সকলে ৭৬২ চনত নতুন ৰাজধানী হিচাপে [[বাগদাদ]] প্ৰতিষ্ঠা কৰে, যিয়ে শীঘ্ৰেই ইছলামিক সভ্যতাৰ এটা কেন্দ্ৰ হিচাপে পৰিগণিত হয়। বিজ্ঞান, চিকিৎসা, গাণিতিক, দৰ্শন আৰু সাহিত্যৰ ক্ষেত্ৰত এই সময়চোৱাত উল্লেখযোগ্য উন্নতি হৈছিল। এই সময়ক [[ইছলামিক সোণালী যুগ]] বুলিও কোৱা হয়।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=The Abbasid Caliphate |url=https://www.britannica.com/place/Abbasid-caliphate |website=Encyclopedia Britannica}}&lt;/ref&gt;

== পতন ==
আব্বাছীয় খিলাফতৰ শক্তি ১০ম-১১শ শতিকাত হ্ৰাস পাবলৈ আৰম্ভ কৰে। অবশেষত ১২৫৮ চনত [[হুলেগু খান]]ৰ নেতৃত্বত [[মঙ্গল সাম্ৰাজ্য]]ই বাগদাদ আক্ৰমণ কৰে আৰু খলিফা [[আল-মুস্তাছিম]]ক হত্যা কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Jackson|first=Peter|title=The Mongols and the Islamic World: From Conquest to Conversion|publisher=Yale University Press|year=2017|isbn=978-0-300-21713-1}}&lt;/ref&gt;

== সংস্কৃতি আৰু গৱেষণা ==
এই খিলাফতৰ অধীনত [[বাইত আল-হিকমা]] (জ্ঞানৰ গৃহ) স্থাপিত হৈছিল, য’ত [[গ্ৰীক]], [[ফাৰছী]] আৰু [[হিন্দু]] জ্ঞানৰ অনুবাদ আৰু অধ্যয়ন কৰা হৈছিল। [[আল-খুৱাৰিজমি]], [[আল-ফাৰাবি]], [[আভিচেনা]] আদি প্ৰসিদ্ধ বিজ্ঞানী এই সময়চোৱাতেই আছিল।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Nasr|first=Seyyed Hossein|title=Science and Civilization in Islam|publisher=Harvard University Press|year=1968|isbn=978-0-674-77454-7}}&lt;/ref&gt;

== চাওকো ==
* [[উমাইয়া খিলাফত]]
* [[ইছলামিক সোণালী যুগ]]
* [[বাগদাদৰ ইতিহাস]]

== উৎস ==
{{Reflist}}</text>
      <sha1>jvjhacgufp5m5q7g8x1q2hsn87hqxnk</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519515</id>
      <parentid>519514</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T11:56:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>/* ইতিহাস */</comment>
      <origin>519515</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4194" sha1="icljz416wnfmhjkr9sd747ir1eisy20" xml:space="preserve">'''আব্বাছীয় খিলাফত''' ({{lang-ar|ٱلْخِلَافَة ٱلْعَبَّاسِيَّة}}, al-Khilāfah al-‘Abbāsiyyah) আছিল [[ইছলাম]]ৰ এটি প্ৰধান খিলাফত যিয়ে ৭৫০ চনত উমাইয়া খিলাফতৰ স্থান লৈছিল। এই খিলাফত ১২৫৮ চনলৈকে মধ্যপ্ৰাচ্যত আধিপত্য বিস্তাৰ কৰিছিল, যদিও তাৰপিছতো কিছু আনুষ্ঠানিক খলিফা [[মিছৰ]]ৰ কায়'ৰত অস্তিত্ব বজাই ৰাখিছিল।&lt;ref name=&quot;britannica&quot;&gt;{{Cite EB1911 |wstitle=Abbasid Caliphate |volume=1 |page=5 |short=x}}&lt;/ref&gt;

== ইতিহাস ==
আব্বাছীয় খিলাফতৰ সূচনা ঘটিছিল ৭৫০ চনত আবু আল-আব্বাছ আল-সাফ্ফাহৰ নেতৃত্বত, যিয়ে উমাইয়াদ বংশৰ অন্ত পৰাৰ পাছত খলিফা হিচাপে দায়িত্ব গ্ৰহণ কৰিছিল। এই বংশৰ খলিফাসকলে নিজৰ বংশধৰক [[মুহাম্মদ]]ৰ খুৰাকৰ পুত্ৰ আব্বাছ ইবনে আব্বাছৰ বংশধৰ বুলি দাবী কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Kennedy|first=Hugh|title=The Early Abbasid Caliphate: A Political History|publisher=Routledge|year=1981|isbn=978-0-7099-1236-4}}&lt;/ref&gt;

== ৰাজধানী বাগদাদ ==
আব্বাছীয়সকলে ৭৬২ চনত নতুন ৰাজধানী হিচাপে [[বাগদাদ]] প্ৰতিষ্ঠা কৰে, যিয়ে শীঘ্ৰেই ইছলামিক সভ্যতাৰ এটা কেন্দ্ৰ হিচাপে পৰিগণিত হয়। বিজ্ঞান, চিকিৎসা, গাণিতিক, দৰ্শন আৰু সাহিত্যৰ ক্ষেত্ৰত এই সময়চোৱাত উল্লেখযোগ্য উন্নতি হৈছিল। এই সময়ক [[ইছলামিক সোণালী যুগ]] বুলিও কোৱা হয়।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=The Abbasid Caliphate |url=https://www.britannica.com/place/Abbasid-caliphate |website=Encyclopedia Britannica}}&lt;/ref&gt;

== পতন ==
আব্বাছীয় খিলাফতৰ শক্তি ১০ম-১১শ শতিকাত হ্ৰাস পাবলৈ আৰম্ভ কৰে। অবশেষত ১২৫৮ চনত [[হুলেগু খান]]ৰ নেতৃত্বত [[মঙ্গল সাম্ৰাজ্য]]ই বাগদাদ আক্ৰমণ কৰে আৰু খলিফা [[আল-মুস্তাছিম]]ক হত্যা কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Jackson|first=Peter|title=The Mongols and the Islamic World: From Conquest to Conversion|publisher=Yale University Press|year=2017|isbn=978-0-300-21713-1}}&lt;/ref&gt;

== সংস্কৃতি আৰু গৱেষণা ==
এই খিলাফতৰ অধীনত [[বাইত আল-হিকমা]] (জ্ঞানৰ গৃহ) স্থাপিত হৈছিল, য’ত [[গ্ৰীক]], [[ফাৰছী]] আৰু [[হিন্দু]] জ্ঞানৰ অনুবাদ আৰু অধ্যয়ন কৰা হৈছিল। [[আল-খুৱাৰিজমি]], [[আল-ফাৰাবি]], [[আভিচেনা]] আদি প্ৰসিদ্ধ বিজ্ঞানী এই সময়চোৱাতেই আছিল।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Nasr|first=Seyyed Hossein|title=Science and Civilization in Islam|publisher=Harvard University Press|year=1968|isbn=978-0-674-77454-7}}&lt;/ref&gt;

== চাওকো ==
* [[উমাইয়া খিলাফত]]
* [[ইছলামিক সোণালী যুগ]]
* [[বাগদাদৰ ইতিহাস]]

== উৎস ==
{{Reflist}}</text>
      <sha1>icljz416wnfmhjkr9sd747ir1eisy20</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519516</id>
      <parentid>519515</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T11:57:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>519516</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4020" sha1="jsoquqqccjdcnr3sudktbilw3kiix96" xml:space="preserve">'''আব্বাছীয় খিলাফত''' ({{lang-ar|ٱلْخِلَافَة ٱلْعَبَّاسِيَّة}}, al-Khilāfah al-‘Abbāsiyyah) আছিল [[ইছলাম]]ৰ এটি প্ৰধান খিলাফত যিয়ে ৭৫০ চনত উমাইয়া খিলাফতৰ স্থান লৈছিল। এই খিলাফত ১২৫৮ চনলৈকে মধ্যপ্ৰাচ্যত আধিপত্য বিস্তাৰ কৰিছিল, যদিও তাৰপিছতো কিছু আনুষ্ঠানিক খলিফা [[মিছৰ]]ৰ কায়'ৰত অস্তিত্ব বজাই ৰাখিছিল।&lt;ref name=&quot;britannica&quot;&gt;{{Cite EB1911 |wstitle=Abbasid Caliphate |volume=1 |page=5 |short=x}}&lt;/ref&gt;

== ইতিহাস ==
আব্বাছীয় খিলাফতৰ সূচনা ঘটিছিল ৭৫০ চনত আবু আল-আব্বাছ আল-সাফ্ফাহৰ নেতৃত্বত, যিয়ে উমাইয়াদ বংশৰ অন্ত পৰাৰ পাছত খলিফা হিচাপে দায়িত্ব গ্ৰহণ কৰিছিল। এই বংশৰ খলিফাসকলে নিজৰ বংশধৰক [[মুহাম্মদ]]ৰ খুৰাকৰ পুত্ৰ আব্বাছ ইবনে আব্বাছৰ বংশধৰ বুলি দাবী কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Kennedy|first=Hugh|title=The Early Abbasid Caliphate: A Political History|publisher=Routledge|year=1981|isbn=978-0-7099-1236-4}}&lt;/ref&gt;

== ৰাজধানী বাগদাদ ==
আব্বাছীয়সকলে ৭৬২ চনত নতুন ৰাজধানী হিচাপে [[বাগদাদ]] প্ৰতিষ্ঠা কৰে, যিয়ে শীঘ্ৰেই ইছলামিক সভ্যতাৰ এটা কেন্দ্ৰ হিচাপে পৰিগণিত হয়। বিজ্ঞান, চিকিৎসা, গাণিতিক, দৰ্শন আৰু সাহিত্যৰ ক্ষেত্ৰত এই সময়চোৱাত উল্লেখযোগ্য উন্নতি হৈছিল। এই সময়ক [[ইছলামিক সোণালী যুগ]] বুলিও কোৱা হয়।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=The Abbasid Caliphate |url=https://www.britannica.com/place/Abbasid-caliphate |website=Encyclopedia Britannica}}&lt;/ref&gt;

== পতন ==
আব্বাছীয় খিলাফতৰ শক্তি ১০ম-১১শ শতিকাত হ্ৰাস পাবলৈ আৰম্ভ কৰে। অবশেষত ১২৫৮ চনত [[হুলেগু খান]]ৰ নেতৃত্বত [[মঙ্গল সাম্ৰাজ্য]]ই বাগদাদ আক্ৰমণ কৰে আৰু খলিফা [[আল-মুস্তাছিম]]ক হত্যা কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Jackson|first=Peter|title=The Mongols and the Islamic World: From Conquest to Conversion|publisher=Yale University Press|year=2017|isbn=978-0-300-21713-1}}&lt;/ref&gt;

== সংস্কৃতি আৰু গৱেষণা ==
এই খিলাফতৰ অধীনত [[বাইত আল-হিকমা]] (জ্ঞানৰ গৃহ) স্থাপিত হৈছিল, য’ত [[গ্ৰীক]], [[ফাৰছী]] আৰু [[হিন্দু]] জ্ঞানৰ অনুবাদ আৰু অধ্যয়ন কৰা হৈছিল। [[আল-খুৱাৰিজমি]], [[আল-ফাৰাবি]], [[আভিচেনা]] আদি প্ৰসিদ্ধ বিজ্ঞানী এই সময়চোৱাতেই আছিল।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Nasr|first=Seyyed Hossein|title=Science and Civilization in Islam|publisher=Harvard University Press|year=1968|isbn=978-0-674-77454-7}}&lt;/ref&gt;

== উৎস ==
{{Reflist}}</text>
      <sha1>jsoquqqccjdcnr3sudktbilw3kiix96</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519517</id>
      <parentid>519516</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T11:57:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>added [[Category:ইতিহাস]] using [[WP:HC|HotCat]]</comment>
      <origin>519517</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4063" sha1="mj0hlkamvnelxzxnrnjiilj0e7mw6zp" xml:space="preserve">'''আব্বাছীয় খিলাফত''' ({{lang-ar|ٱلْخِلَافَة ٱلْعَبَّاسِيَّة}}, al-Khilāfah al-‘Abbāsiyyah) আছিল [[ইছলাম]]ৰ এটি প্ৰধান খিলাফত যিয়ে ৭৫০ চনত উমাইয়া খিলাফতৰ স্থান লৈছিল। এই খিলাফত ১২৫৮ চনলৈকে মধ্যপ্ৰাচ্যত আধিপত্য বিস্তাৰ কৰিছিল, যদিও তাৰপিছতো কিছু আনুষ্ঠানিক খলিফা [[মিছৰ]]ৰ কায়'ৰত অস্তিত্ব বজাই ৰাখিছিল।&lt;ref name=&quot;britannica&quot;&gt;{{Cite EB1911 |wstitle=Abbasid Caliphate |volume=1 |page=5 |short=x}}&lt;/ref&gt;

== ইতিহাস ==
আব্বাছীয় খিলাফতৰ সূচনা ঘটিছিল ৭৫০ চনত আবু আল-আব্বাছ আল-সাফ্ফাহৰ নেতৃত্বত, যিয়ে উমাইয়াদ বংশৰ অন্ত পৰাৰ পাছত খলিফা হিচাপে দায়িত্ব গ্ৰহণ কৰিছিল। এই বংশৰ খলিফাসকলে নিজৰ বংশধৰক [[মুহাম্মদ]]ৰ খুৰাকৰ পুত্ৰ আব্বাছ ইবনে আব্বাছৰ বংশধৰ বুলি দাবী কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Kennedy|first=Hugh|title=The Early Abbasid Caliphate: A Political History|publisher=Routledge|year=1981|isbn=978-0-7099-1236-4}}&lt;/ref&gt;

== ৰাজধানী বাগদাদ ==
আব্বাছীয়সকলে ৭৬২ চনত নতুন ৰাজধানী হিচাপে [[বাগদাদ]] প্ৰতিষ্ঠা কৰে, যিয়ে শীঘ্ৰেই ইছলামিক সভ্যতাৰ এটা কেন্দ্ৰ হিচাপে পৰিগণিত হয়। বিজ্ঞান, চিকিৎসা, গাণিতিক, দৰ্শন আৰু সাহিত্যৰ ক্ষেত্ৰত এই সময়চোৱাত উল্লেখযোগ্য উন্নতি হৈছিল। এই সময়ক [[ইছলামিক সোণালী যুগ]] বুলিও কোৱা হয়।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=The Abbasid Caliphate |url=https://www.britannica.com/place/Abbasid-caliphate |website=Encyclopedia Britannica}}&lt;/ref&gt;

== পতন ==
আব্বাছীয় খিলাফতৰ শক্তি ১০ম-১১শ শতিকাত হ্ৰাস পাবলৈ আৰম্ভ কৰে। অবশেষত ১২৫৮ চনত [[হুলেগু খান]]ৰ নেতৃত্বত [[মঙ্গল সাম্ৰাজ্য]]ই বাগদাদ আক্ৰমণ কৰে আৰু খলিফা [[আল-মুস্তাছিম]]ক হত্যা কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Jackson|first=Peter|title=The Mongols and the Islamic World: From Conquest to Conversion|publisher=Yale University Press|year=2017|isbn=978-0-300-21713-1}}&lt;/ref&gt;

== সংস্কৃতি আৰু গৱেষণা ==
এই খিলাফতৰ অধীনত [[বাইত আল-হিকমা]] (জ্ঞানৰ গৃহ) স্থাপিত হৈছিল, য’ত [[গ্ৰীক]], [[ফাৰছী]] আৰু [[হিন্দু]] জ্ঞানৰ অনুবাদ আৰু অধ্যয়ন কৰা হৈছিল। [[আল-খুৱাৰিজমি]], [[আল-ফাৰাবি]], [[আভিচেনা]] আদি প্ৰসিদ্ধ বিজ্ঞানী এই সময়চোৱাতেই আছিল।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Nasr|first=Seyyed Hossein|title=Science and Civilization in Islam|publisher=Harvard University Press|year=1968|isbn=978-0-674-77454-7}}&lt;/ref&gt;

== উৎস ==
{{Reflist}}

[[শ্ৰেণী:ইতিহাস]]</text>
      <sha1>mj0hlkamvnelxzxnrnjiilj0e7mw6zp</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ali Khamenei</title>
    <ns>0</ns>
    <id>122941</id>
    <redirect title="আলী খামেনেই" />
    <revision>
      <id>519473</id>
      <timestamp>2025-06-20T10:50:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dipankar Das</username>
        <id>36094</id>
      </contributor>
      <comment>[[আলী খামেনেই]]-লৈ পুনৰ্নিৰ্দেশ কৰা হ'ল</comment>
      <origin>519473</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="45" sha1="g2e29jgna6qq358f73lbjv3vcyf9stx" xml:space="preserve">#REDIRECT [[আলী খামেনেই]]</text>
      <sha1>g2e29jgna6qq358f73lbjv3vcyf9stx</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>এজটেক</title>
    <ns>0</ns>
    <id>122942</id>
    <revision>
      <id>519474</id>
      <timestamp>2025-06-20T10:51:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Human Anubhav</username>
        <id>45073</id>
      </contributor>
      <comment>নতুন পৃষ্ঠা: {{subst:PAGENAME}}  '''এজটেক''' সভ্যতা ({{lang-nci|Aztecah}}) আছিল [[মেক্সিকো]]ৰ কেন্দ্ৰীয় উপত্যকাৰ এখন প্ৰাচীন [[মেছ’আমেৰিকান সভ্যতা]]। এই সভ্যতা প্ৰধানকৈ ১৪শ আৰু ১৫শ শতিকাত ফ’লফুলি হৈছিল। তেওঁলোকে এক উন্...</comment>
      <origin>519474</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4566" sha1="40p42wkhel2y2jrn7kxy90jh34l77ms" xml:space="preserve">এজটেক

'''এজটেক''' সভ্যতা ({{lang-nci|Aztecah}}) আছিল [[মেক্সিকো]]ৰ কেন্দ্ৰীয় উপত্যকাৰ এখন প্ৰাচীন [[মেছ’আমেৰিকান সভ্যতা]]। এই সভ্যতা প্ৰধানকৈ ১৪শ আৰু ১৫শ শতিকাত ফ’লফুলি হৈছিল। তেওঁলোকে এক উন্নত ৰাজনৈতিক, সামাজিক, আৰু ধৰ্মীয় ব্যৱস্থা গঢ়ি তোলে, যাৰ কেন্দ্ৰ আছিল [[টেনচটিট্লান]] নগৰ।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Aztec Civilization|url=https://www.britannica.com/topic/Aztec|website=Encyclopedia Britannica|access-date=2025-06-20}}&lt;/ref&gt;

== ইতিহাস ==
এজটেকসকল মূলতঃ [[নাহুৱাটল ভাষা]] ভাষিক জনগোষ্ঠী আছিল, যিয়ে প্ৰায় ১৩শ শতিকাৰ শেষভাগত কেন্দ্ৰীয় মেক্সিকোত উপস্থিত হৈছিল। তেওঁলোকে [[টেনচটিট্লান]] (আজিৰ [[মেক্সিকো চিটি]]) নগৰখন ১৩২৫ চনত প্ৰতিষ্ঠা কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Smith|first=Michael E.|title=The Aztecs|publisher=Blackwell Publishing|year=2003|isbn=0-631-23015-7}}&lt;/ref&gt;

== ৰাজনীতি আৰু সমাজ ==
এজটেক সাম্ৰাজ্য এক সামন্ততান্ত্ৰিক ব্যৱস্থা আছিল, য’ত [[হুয়ে ট্লাতোৱানি]] (মহান নেতা) আছিল সাম্ৰাজ্যৰ শীৰ্ষ নেতা। তেওঁলোকৰ সমাজ কৃষক, যোদ্ধা, বণিক আৰু পূজাৰীসকলত বিভক্ত আছিল। পূজাৰীসকলে ধৰ্মীয় উৎসৱ, পুৰোহিতকাৰ্য আৰু বলিদানৰ দায়িত্ব পালন কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Aztec Empire|url=https://www.worldhistory.org/Aztec_Empire/|website=World History Encyclopedia}}&lt;/ref&gt;

== ধৰ্ম আৰু সংস্কৃতি ==
এজটেক ধৰ্ম বহু দেৱ-দেৱীৰ পূজা-আৰাধনাৰ ওপৰত আধাৰিত আছিল। [[হুইচিলোপচট্লি]], [[ট্লালক]], আৰু [[কেতজালকোয়াটল]] আছিল তেওঁলোকৰ মুখ্য দেৱতা। বলিদান, বিশেষকৈ মানুহ বলিদান, তেওঁলোকৰ ধৰ্মীয় আচাৰৰ অংশ আছিল।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Carrasco|first=David|title=Religions of Mesoamerica|publisher=Waveland Press|year=1990|isbn=0-88133-985-X}}&lt;/ref&gt;

== পতন ==
১৫১৯ চনত [[স্পেনীয়]] অভিযাত্রী [[হাৰ্নান কোৰ্টেছ]] মেক্সিকোত উপস্থিত হয়। তেওঁৰ নেতৃত্বত স্পেনীয়সকলে স্থানীয় শত্রু গোত্রৰ সহায়ত এজটেক সাম্ৰাজ্যক ১৫২১ চনত পৰাস্ত কৰে। তাৰ লগে লগে স্পেনীয় উপনিবেশ স্থাপিত হয় আৰু এজটেক সভ্যতাৰ পৰিসমাপ্তি ঘটে।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Thomas|first=Hugh|title=Conquest: Montezuma, Cortés, and the Fall of Old Mexico|publisher=Simon &amp; Schuster|year=1993|isbn=978-0-671-51103-6}}&lt;/ref&gt;

== ঐতিহ্য ==
যদিও এজটেক সভ্যতা ধ্বংস হৈছিল, তথাপিও তেওঁৰ ধৰ্ম, কলা, ভাষা, আৰু স্থাপত্য আজিও মেক্সিকোৰ বিভিন্ন স্থানত পৰিলক্ষিত হয়। [[নাহুৱাটল]] ভাষা এতিয়াও লক্ষাধিক লোকে ব্যৱহাৰ কৰে।

== চাওকো ==
* [[টেনচটিট্লান]]
* [[মেছ’আমেৰিকান সভ্যতা]]
* [[নাহুৱাটল ভাষা]]

== উৎস ==
{{Reflist}}</text>
      <sha1>40p42wkhel2y2jrn7kxy90jh34l77ms</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519494</id>
      <parentid>519474</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T11:18:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>[[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল।</comment>
      <origin>519494</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4604" sha1="h60e4qtk10sb11whvk4wotn3dpao6nd" xml:space="preserve">{{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}}
'''এজটেক''' সভ্যতা ({{lang-nci|Aztecah}}) আছিল [[মেক্সিকো]]ৰ কেন্দ্ৰীয় উপত্যকাৰ এখন প্ৰাচীন [[মেছ’আমেৰিকান সভ্যতা]]। এই সভ্যতা প্ৰধানকৈ ১৪শ আৰু ১৫শ শতিকাত ফ’লফুলি হৈছিল। তেওঁলোকে এক উন্নত ৰাজনৈতিক, সামাজিক, আৰু ধৰ্মীয় ব্যৱস্থা গঢ়ি তোলে, যাৰ কেন্দ্ৰ আছিল [[টেনচটিট্লান]] নগৰ।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Aztec Civilization|url=https://www.britannica.com/topic/Aztec|website=Encyclopedia Britannica|access-date=2025-06-20}}&lt;/ref&gt;

== ইতিহাস ==
এজটেকসকল মূলতঃ [[নাহুৱাটল ভাষা]] ভাষিক জনগোষ্ঠী আছিল, যিয়ে প্ৰায় ১৩শ শতিকাৰ শেষভাগত কেন্দ্ৰীয় মেক্সিকোত উপস্থিত হৈছিল। তেওঁলোকে [[টেনচটিট্লান]] (আজিৰ [[মেক্সিকো চিটি]]) নগৰখন ১৩২৫ চনত প্ৰতিষ্ঠা কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Smith|first=Michael E.|title=The Aztecs|publisher=Blackwell Publishing|year=2003|isbn=0-631-23015-7}}&lt;/ref&gt;

== ৰাজনীতি আৰু সমাজ ==
এজটেক সাম্ৰাজ্য এক সামন্ততান্ত্ৰিক ব্যৱস্থা আছিল, য’ত [[হুয়ে ট্লাতোৱানি]] (মহান নেতা) আছিল সাম্ৰাজ্যৰ শীৰ্ষ নেতা। তেওঁলোকৰ সমাজ কৃষক, যোদ্ধা, বণিক আৰু পূজাৰীসকলত বিভক্ত আছিল। পূজাৰীসকলে ধৰ্মীয় উৎসৱ, পুৰোহিতকাৰ্য আৰু বলিদানৰ দায়িত্ব পালন কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Aztec Empire|url=https://www.worldhistory.org/Aztec_Empire/|website=World History Encyclopedia}}&lt;/ref&gt;

== ধৰ্ম আৰু সংস্কৃতি ==
এজটেক ধৰ্ম বহু দেৱ-দেৱীৰ পূজা-আৰাধনাৰ ওপৰত আধাৰিত আছিল। [[হুইচিলোপচট্লি]], [[ট্লালক]], আৰু [[কেতজালকোয়াটল]] আছিল তেওঁলোকৰ মুখ্য দেৱতা। বলিদান, বিশেষকৈ মানুহ বলিদান, তেওঁলোকৰ ধৰ্মীয় আচাৰৰ অংশ আছিল।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Carrasco|first=David|title=Religions of Mesoamerica|publisher=Waveland Press|year=1990|isbn=0-88133-985-X}}&lt;/ref&gt;

== পতন ==
১৫১৯ চনত [[স্পেনীয়]] অভিযাত্ৰী [[হাৰ্নান কোৰ্টেছ]] মেক্সিকোত উপস্থিত হয়। তেওঁৰ নেতৃত্বত স্পেনীয়সকলে স্থানীয় শত্ৰু গোত্ৰৰ সহায়ত এজটেক সাম্ৰাজ্যক ১৫২১ চনত পৰাস্ত কৰে। তাৰ লগে লগে স্পেনীয় উপনিবেশ স্থাপিত হয় আৰু এজটেক সভ্যতাৰ পৰিসমাপ্তি ঘটে।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Thomas|first=Hugh|title=Conquest: Montezuma, Cortés, and the Fall of Old Mexico|publisher=Simon &amp; Schuster|year=1993|isbn=978-0-671-51103-6}}&lt;/ref&gt;

== ঐতিহ্য ==
যদিও এজটেক সভ্যতা ধ্বংস হৈছিল, তথাপিও তেওঁৰ ধৰ্ম, কলা, ভাষা, আৰু স্থাপত্য আজিও মেক্সিকোৰ বিভিন্ন স্থানত পৰিলক্ষিত হয়। [[নাহুৱাটল]] ভাষা এতিয়াও লক্ষাধিক লোকে ব্যৱহাৰ কৰে। 

== চাওকো ==
* [[টেনচটিট্লান]]
* [[মেছ’আমেৰিকান সভ্যতা]]
* [[নাহুৱাটল ভাষা]]

== উৎস ==
{{Reflist}}</text>
      <sha1>h60e4qtk10sb11whvk4wotn3dpao6nd</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ali Hosseini Khamenei</title>
    <ns>0</ns>
    <id>122943</id>
    <redirect title="আলী খামেনেই" />
    <revision>
      <id>519475</id>
      <timestamp>2025-06-20T10:51:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dipankar Das</username>
        <id>36094</id>
      </contributor>
      <comment>[[আলী খামেনেই]]-লৈ পুনৰ্নিৰ্দেশ কৰা হ'ল</comment>
      <origin>519475</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="45" sha1="g2e29jgna6qq358f73lbjv3vcyf9stx" xml:space="preserve">#REDIRECT [[আলী খামেনেই]]</text>
      <sha1>g2e29jgna6qq358f73lbjv3vcyf9stx</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>বাইজেণ্টাইন সাম্ৰাজ্য</title>
    <ns>0</ns>
    <id>122944</id>
    <revision>
      <id>519476</id>
      <timestamp>2025-06-20T10:52:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Human Anubhav</username>
        <id>45073</id>
      </contributor>
      <comment>নতুন পৃষ্ঠা: '''বাইজেণ্টাইন সাম্ৰাজ্য''' ({{lang-grc|Βασιλεία Ῥωμαίων}}, *Basileía Rhōmaíōn*) আছিল [[প্ৰাচীন ৰোমান সাম্ৰাজ্য]]ৰ পূৰ্ব অংশৰ উত্তৰসূৰি, যিয়ে [[মধ্যযুগ]]ৰ সময়ছোৱাত [[ইউৰোপ]], [[এছিয়া]] আৰু [[আফ্ৰিকা]]ৰ বিস্তৃত...</comment>
      <origin>519476</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4936" sha1="f35og8utek1xztulhoja6j1p3l4o7gz" xml:space="preserve">'''বাইজেণ্টাইন সাম্ৰাজ্য''' ({{lang-grc|Βασιλεία Ῥωμαίων}}, *Basileía Rhōmaíōn*) আছিল [[প্ৰাচীন ৰোমান সাম্ৰাজ্য]]ৰ পূৰ্ব অংশৰ উত্তৰসূৰি, যিয়ে [[মধ্যযুগ]]ৰ সময়ছোৱাত [[ইউৰোপ]], [[এছিয়া]] আৰু [[আফ্ৰিকা]]ৰ বিস্তৃত অঞ্চলত আধিপত্য বিস্তাৰ কৰিছিল। এই সাম্ৰাজ্যৰ ৰাজধানী আছিল [[কন্সটান্টিনোপল]] (আজিৰ [[ইষ্টানবুল]]), আৰু ই ৩৩০ খ্ৰীষ্টাব্দৰ পৰা ১৪৫৩ খ্ৰীষ্টাব্দলৈকে টিকি আছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Byzantine Empire|url=https://www.britannica.com/place/Byzantine-Empire|website=Encyclopedia Britannica|access-date=2025-06-20}}&lt;/ref&gt;

== ইতিহাস ==
৩৩০ খ্ৰীষ্টাব্দত ৰোমান সম্ৰাট [[কন্সটান্টিন মহান]]ই বুজান্টিয়াম নগৰখন পুনৰ্নিমাণ কৰি তাক কন্সটান্টিনোপল নাম দিয়ে। [[৩৯৫ খ্ৰীষ্টাব্দ]]ত ৰোমান সাম্ৰাজ্য বিভক্ত হোৱাৰ পিছত, পূৰ্ব ৰোমান সাম্ৰাজ্যটো &quot;বাইজেণ্টাইন সাম্ৰাজ্য&quot; ৰূপে পৰিগণিত হয়।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Norwich|first=John Julius|title=Byzantium: The Early Centuries|publisher=Penguin Books|year=1990|isbn=0-14-011447-5}}&lt;/ref&gt;

== ৰাজনীতি আৰু সমাজ ==
সাম্ৰাজ্যটো এক কেন্দ্রীভূত সম্ৰাটতান্ত্ৰিক শাসনত চলিত আছিল। সম্ৰাটেই আছিল ধৰ্মীয় আৰু ৰাজনৈতিক উভয় ক্ষেত্ৰতে শীৰ্ষ নেতা। [[ইষ্টাৰ্ন অৰ্থডক্স খ্ৰীষ্টান ধৰ্ম]] আছিল সাম্ৰাজ্যৰ ৰাজ্যধৰ্ম। কাইদা-কানুন, প্রশাসন আৰু ৰাজশক্তিত ৰোমান ঐতিহ্য বজাই ৰখা হৈছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Byzantine Government|url=https://www.worldhistory.org/Byzantine_Empire/|website=World History Encyclopedia}}&lt;/ref&gt;

== সংস্কৃতি আৰু বিজ্ঞান ==
বাইজেণ্টাইনসকলে [[গ্ৰীক ভাষা]] আৰু সংস্কৃতিৰে সমৃদ্ধ আছিল। তেওঁলোকৰ শিল্প, স্থাপত্য, আৰু ধৰ্মীয় চিত্রণ (আইকন) আজিও বিখ্যাত। [[হাজিয়া ছোফিয়া]] (Aya Sofya) মসজিদ হিচাপে পৰিণত হোৱাৰ পূৰ্বে ই খ্ৰীষ্টান গীর্জা হিচাপে প্ৰথমে নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল। তেওঁলোক চিকিৎসা, গণিত আৰু দৰ্শনতো আগবঢ়াইছিল।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Mango|first=Cyril|title=Byzantine Architecture|publisher=Rizzoli|year=1985|isbn=0-8478-0574-1}}&lt;/ref&gt;

== পতন ==
১৪৫৩ খ্ৰীষ্টাব্দত [[অট'মান তুৰ্ক]]সকলে [[মেহমেত দ্য কনকুৱে'ৰ]]ৰ নেতৃত্বত কন্সটান্টিনোপল দখল কৰে। এই ঘটনাৰ লগে লগে বাইজেণ্টাইন সাম্ৰাজ্যৰ অন্ত পৰে।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Crowley|first=Roger|title=1453: The Holy War for Constantinople and the Clash of Islam and the West|publisher=Hyperion|year=2005|isbn=978-1-4013-0850-6}}&lt;/ref&gt;

== ঐতিহ্য ==
বাইজেণ্টাইন সাম্ৰাজ্যৰ ধৰ্মীয় ধাৰণা, কাইদা, আৰু শিল্প ইউৰোপীয় সভ্যতাৰ ওপৰত গভীৰ প্ৰভাৱ পেলাইছিল। [[অৰ্থডক্স খ্ৰীষ্টান ধৰ্ম]], বিশেষকৈ [[ৰাছিয়া]], [[গ্ৰীচ]] আদিত ইয়াৰ গভীৰ প্ৰভাব আছে।

== চাওকো ==
* [[ৰোমান সাম্ৰাজ্য]]
* [[অট'মান সাম্ৰাজ্য]]
* [[ইষ্টাৰ্ন অৰ্থডক্স গীৰ্জা]]

== উৎস ==
{{Reflist}}</text>
      <sha1>f35og8utek1xztulhoja6j1p3l4o7gz</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519496</id>
      <parentid>519476</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T11:19:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>[[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল।</comment>
      <origin>519496</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4991" sha1="04idmymtbkxo94gzd7rlwatetwp1eqm" xml:space="preserve">{{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}}
'''বাইজেণ্টাইন সাম্ৰাজ্য''' ({{lang-grc|Βασιλεία Ῥωμαίων}}, *Basileía Rhōmaíōn*) আছিল [[প্ৰাচীন ৰোমান সাম্ৰাজ্য]]ৰ পূৰ্ব অংশৰ উত্তৰসূৰি, যিয়ে [[মধ্যযুগ]]ৰ সময়ছোৱাত [[ইউৰোপ]], [[এছিয়া]] আৰু [[আফ্ৰিকা]]ৰ বিস্তৃত অঞ্চলত আধিপত্য বিস্তাৰ কৰিছিল। এই সাম্ৰাজ্যৰ ৰাজধানী আছিল [[কন্সটাণ্টিনোপল]] (আজিৰ [[ইষ্টানবুল]]), আৰু ই ৩৩০ খ্ৰীষ্টাব্দৰ পৰা ১৪৫৩ খ্ৰীষ্টাব্দলৈকে টিকি আছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Byzantine Empire|url=https://www.britannica.com/place/Byzantine-Empire|website=Encyclopedia Britannica|access-date=2025-06-20}}&lt;/ref&gt;

== ইতিহাস ==
৩৩০ খ্ৰীষ্টাব্দত ৰোমান সম্ৰাট [[কন্সটাণ্টিন মহান]]ই বুজাণ্টিয়াম নগৰখন পুনৰ্নিমাণ কৰি তাক কন্সটাণ্টিনোপল নাম দিয়ে। [[৩৯৫ খ্ৰীষ্টাব্দ]]ত ৰোমান সাম্ৰাজ্য বিভক্ত হোৱাৰ পিছত, পূৰ্ব ৰোমান সাম্ৰাজ্যটো &quot;বাইজেণ্টাইন সাম্ৰাজ্য&quot; ৰূপে পৰিগণিত হয়।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Norwich|first=John Julius|title=Byzantium: The Early Centuries|publisher=Penguin Books|year=1990|isbn=0-14-011447-5}}&lt;/ref&gt;

== ৰাজনীতি আৰু সমাজ ==
সাম্ৰাজ্যটো এক কেন্দ্ৰীভূত সম্ৰাটতান্ত্ৰিক শাসনত চলিত আছিল। সম্ৰাটেই আছিল ধৰ্মীয় আৰু ৰাজনৈতিক উভয় ক্ষেত্ৰতে শীৰ্ষ নেতা। [[ইষ্টাৰ্ন অৰ্থডক্স খ্ৰীষ্টান ধৰ্ম]] আছিল সাম্ৰাজ্যৰ ৰাজ্যধৰ্ম। কাইদা-কানুন, প্ৰশাসন আৰু ৰাজশক্তিত ৰোমান ঐতিহ্য বজাই ৰখা হৈছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Byzantine Government|url=https://www.worldhistory.org/Byzantine_Empire/|website=World History Encyclopedia}}&lt;/ref&gt;

== সংস্কৃতি আৰু বিজ্ঞান ==
বাইজেণ্টাইনসকলে [[গ্ৰীক ভাষা]] আৰু সংস্কৃতিৰে সমৃদ্ধ আছিল। তেওঁলোকৰ শিল্প, স্থাপত্য, আৰু ধৰ্মীয় চিত্ৰণ (আইকন) আজিও বিখ্যাত। [[হাজিয়া ছোফিয়া]] (Aya Sofya) মসজিদ হিচাপে পৰিণত হোৱাৰ পূৰ্বে ই খ্ৰীষ্টান গীৰ্জা হিচাপে প্ৰথমে নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল। তেওঁলোক চিকিৎসা, গণিত আৰু দৰ্শনতো আগবঢ়াইছিল।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Mango|first=Cyril|title=Byzantine Architecture|publisher=Rizzoli|year=1985|isbn=0-8478-0574-1}}&lt;/ref&gt;

== পতন ==
১৪৫৩ খ্ৰীষ্টাব্দত [[অট'মান তুৰ্ক]]সকলে [[মেহমেত দ্য কনকুৱে'ৰ]]ৰ নেতৃত্বত কন্সটাণ্টিনোপল দখল কৰে। এই ঘটনাৰ লগে লগে বাইজেণ্টাইন সাম্ৰাজ্যৰ অন্ত পৰে।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Crowley|first=Roger|title=1453: The Holy War for Constantinople and the Clash of Islam and the West|publisher=Hyperion|year=2005|isbn=978-1-4013-0850-6}}&lt;/ref&gt;

== ঐতিহ্য ==
বাইজেণ্টাইন সাম্ৰাজ্যৰ ধৰ্মীয় ধাৰণা, কাইদা, আৰু শিল্প ইউৰোপীয় সভ্যতাৰ ওপৰত গভীৰ প্ৰভাৱ পেলাইছিল। [[অৰ্থডক্স খ্ৰীষ্টান ধৰ্ম]], বিশেষকৈ [[ৰাছিয়া]], [[গ্ৰীচ]] আদিত ইয়াৰ গভীৰ প্ৰভাব আছে। 

== চাওকো ==
* [[ৰোমান সাম্ৰাজ্য]]
* [[অট'মান সাম্ৰাজ্য]]
* [[ইষ্টাৰ্ন অৰ্থডক্স গীৰ্জা]]

== উৎস ==
{{Reflist}}</text>
      <sha1>04idmymtbkxo94gzd7rlwatetwp1eqm</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Khamenei</title>
    <ns>0</ns>
    <id>122945</id>
    <redirect title="আলী খামেনেই" />
    <revision>
      <id>519477</id>
      <timestamp>2025-06-20T10:53:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dipankar Das</username>
        <id>36094</id>
      </contributor>
      <comment>[[আলী খামেনেই]]-লৈ পুনৰ্নিৰ্দেশ কৰা হ'ল</comment>
      <origin>519477</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="45" sha1="g2e29jgna6qq358f73lbjv3vcyf9stx" xml:space="preserve">#REDIRECT [[আলী খামেনেই]]</text>
      <sha1>g2e29jgna6qq358f73lbjv3vcyf9stx</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>পবিত্ৰ ৰোমান সাম্ৰাজ্য</title>
    <ns>0</ns>
    <id>122946</id>
    <revision>
      <id>519478</id>
      <timestamp>2025-06-20T10:54:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Human Anubhav</username>
        <id>45073</id>
      </contributor>
      <comment>নতুন পৃষ্ঠা: '''পবিত্ৰ ৰোমান সাম্ৰাজ্য''' ({{lang-la|Sacrum Romanum Imperium}}) আছিল মধ্য আৰু পশ্চিম ইউৰোপত অৱস্থিত এখন ৰাজনৈতিক গঠন, যি ৮০০ খ্ৰীষ্টাব্দত [[চাৰ্লেমেইন]]ৰ শাসনত আৰম্ভ হৈছিল আৰু ১৮০৬ খ্ৰীষ্টাব্দত ন্য...</comment>
      <origin>519478</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4594" sha1="fre34rkcjicrwv8do5t5ywx5nmef4i8" xml:space="preserve">'''পবিত্ৰ ৰোমান সাম্ৰাজ্য''' ({{lang-la|Sacrum Romanum Imperium}}) আছিল মধ্য আৰু পশ্চিম ইউৰোপত অৱস্থিত এখন ৰাজনৈতিক গঠন, যি ৮০০ খ্ৰীষ্টাব্দত [[চাৰ্লেমেইন]]ৰ শাসনত আৰম্ভ হৈছিল আৰু ১৮০৬ খ্ৰীষ্টাব্দত [[ন্যাপোলিয়ন]]ৰ সময়ছোৱালৈকে চলি আছিল। এই সাম্ৰাজ্যৰ উদ্দেশ্য আছিল [[প্ৰাচীন ৰোমান সাম্ৰাজ্য]]ৰ ঐতিহ্য আৰু খ্ৰীষ্টান ধৰ্মক পুনৰ প্ৰতিষ্ঠা কৰা।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Holy Roman Empire|url=https://www.britannica.com/place/Holy-Roman-Empire|website=Encyclopedia Britannica|access-date=2025-06-20}}&lt;/ref&gt;

== ইতিহাস ==
৭৭৪ খ্ৰীষ্টাব্দত [[ফ্ৰেংক]] ৰজা চাৰ্লেমেইনে লম্বাৰ্ডসকলক পৰাস্ত কৰি [[পোপ লিঅ' তৃতীয়]]ৰ সহায়ত ৮০০ খ্ৰীষ্টাব্দত &quot;ৰোমানসকলৰ সম্ৰাট&quot; উপাধি লাভ কৰে। এই ঘটনাক পবিত্ৰ ৰোমান সাম্ৰাজ্যৰ আৰম্ভণি হিচাপে গণ্য কৰা হয়।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Collins|first=Roger|title=Charlemagne|publisher=Macmillan|year=1998|isbn=978-0-333-67700-1}}&lt;/ref&gt;

== ৰাজনৈতিক গঠন ==
এই সাম্ৰাজ্য মূলতঃ এটা সমষ্টিগত গঠন আছিল—অনেকখন ডাচি, কাউণ্টি, বাওডোম আৰু মুক্ত নগৰৰ সংমিশ্ৰণ। সাম্ৰাজ্যৰ শীৰ্ষ নেতা আছিল &quot;পবিত্ৰ ৰোমান সম্ৰাট&quot;, যাক সাধাৰণতে [[জাৰ্মানী]]ৰ ইলেক্টৰসকলৰ দ্বাৰা নিৰ্বাচন কৰা হ'ল।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Holy Roman Emperor|url=https://www.worldhistory.org/Holy_Roman_Emperor/|website=World History Encyclopedia}}&lt;/ref&gt;

== ধৰ্মীয় প্ৰভাৱ ==
সাম্ৰাজ্যখন [[কেথলিক খ্ৰীষ্টান ধৰ্ম]]ৰ সৈতে ওতপ্ৰোতভাৱে জড়িত আছিল। সম্ৰাটসকলে পোপৰ পৰা আশীৰ্বাদ লাভ কৰাৰ পাছতহে বৈধতা লাভ কৰিছিল। কিন্তু সময়ে সময়ে সম্ৰাট আৰু পোপৰ মাজত ক্ষমতাৰ দ্বন্দ্ব দেখা দিছিল (উদাহৰণ: [[Investiture Controversy]])।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Tierney|first=Brian|title=The Crisis of Church and State 1050–1300|publisher=University of Toronto Press|year=1988|isbn=0-8020-6704-4}}&lt;/ref&gt;

== পতন ==
১৮০৬ খ্ৰীষ্টাব্দত [[ন্যাপোলিয়ন বোনাপাৰ্ট]]ৰ নেতৃত্বত ইউৰোপত ব্যাপক ৰাজনৈতিক সজীৱতা আহে। [[ফ্ৰান্সিস দ্বিতীয়]]য়ে পবিত্ৰ ৰোমান সম্ৰাটৰ পদ ত্যাগ কৰে, আৰু সাম্ৰাজ্যখনৰ আনুষ্ঠানিক অন্ত ঘটে।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Blanning|first=Timothy C. W.|title=The Pursuit of Glory: Europe 1648–1815|publisher=Penguin|year=2007|isbn=978-0-14-028175-1}}&lt;/ref&gt;

== ঐতিহ্য ==
পবিত্ৰ ৰোমান সাম্ৰাজ্য ইউৰোপীয় ৰাজনৈতিক ইতিহাসত গুৰুত্বপূৰ্ণ স্থান অধিকার কৰিছে। ইয়াৰ উপাদানসমূহে জাৰ্মান, অষ্ট্ৰিয়ান, চেক প্রভৃতি জাতিৰ গঠন আৰু উন্নয়নত ভূমিকা পালন কৰিছিল।

== চাওকো ==
* [[চাৰ্লেমেইন]]
* [[জাৰ্মান ৰাজনীতি]]
* [[পোপ আৰু সম্ৰাটৰ দ্বন্দ্ব]]

== উৎস ==
{{Reflist}}</text>
      <sha1>fre34rkcjicrwv8do5t5ywx5nmef4i8</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519497</id>
      <parentid>519478</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T11:21:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>[[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল।</comment>
      <origin>519497</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4649" sha1="j9b9029fu7jpjomet7papvo1u3v7h4z" xml:space="preserve">{{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}}
'''পবিত্ৰ ৰোমান সাম্ৰাজ্য''' ({{lang-la|Sacrum Romanum Imperium}}) আছিল মধ্য আৰু পশ্চিম ইউৰোপত অৱস্থিত এখন ৰাজনৈতিক গঠন, যি ৮০০ খ্ৰীষ্টাব্দত [[চাৰ্লেমেইন]]ৰ শাসনত আৰম্ভ হৈছিল আৰু ১৮০৬ খ্ৰীষ্টাব্দত [[ন্যাপোলিয়ন]]ৰ সময়ছোৱালৈকে চলি আছিল। এই সাম্ৰাজ্যৰ উদ্দেশ্য আছিল [[প্ৰাচীন ৰোমান সাম্ৰাজ্য]]ৰ ঐতিহ্য আৰু খ্ৰীষ্টান ধৰ্মক পুনৰ প্ৰতিষ্ঠা কৰা।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Holy Roman Empire|url=https://www.britannica.com/place/Holy-Roman-Empire|website=Encyclopedia Britannica|access-date=2025-06-20}}&lt;/ref&gt;

== ইতিহাস ==
৭৭৪ খ্ৰীষ্টাব্দত [[ফ্ৰেংক]] ৰজা চাৰ্লেমেইনে লম্বাৰ্ডসকলক পৰাস্ত কৰি [[পোপ লিঅ' তৃতীয়]]ৰ সহায়ত ৮০০ খ্ৰীষ্টাব্দত &quot;ৰোমানসকলৰ সম্ৰাট&quot; উপাধি লাভ কৰে। এই ঘটনাক পবিত্ৰ ৰোমান সাম্ৰাজ্যৰ আৰম্ভণি হিচাপে গণ্য কৰা হয়।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Collins|first=Roger|title=Charlemagne|publisher=Macmillan|year=1998|isbn=978-0-333-67700-1}}&lt;/ref&gt;

== ৰাজনৈতিক গঠন ==
এই সাম্ৰাজ্য মূলতঃ এটা সমষ্টিগত গঠন আছিল—অনেকখন ডাচি, কাউণ্টি, বাওডোম আৰু মুক্ত নগৰৰ সংমিশ্ৰণ। সাম্ৰাজ্যৰ শীৰ্ষ নেতা আছিল &quot;পবিত্ৰ ৰোমান সম্ৰাট&quot;, যাক সাধাৰণতে [[জাৰ্মানী]]ৰ ইলেক্টৰসকলৰ দ্বাৰা নিৰ্বাচন কৰা হ'ল।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Holy Roman Emperor|url=https://www.worldhistory.org/Holy_Roman_Emperor/|website=World History Encyclopedia}}&lt;/ref&gt;

== ধৰ্মীয় প্ৰভাৱ ==
সাম্ৰাজ্যখন [[কেথলিক খ্ৰীষ্টান ধৰ্ম]]ৰ সৈতে ওতপ্ৰোতভাৱে জড়িত আছিল। সম্ৰাটসকলে পোপৰ পৰা আশীৰ্বাদ লাভ কৰাৰ পাছতহে বৈধতা লাভ কৰিছিল। কিন্তু সময়ে সময়ে সম্ৰাট আৰু পোপৰ মাজত ক্ষমতাৰ দ্বন্দ্ব দেখা দিছিল (উদাহৰণ: [[Investiture Controversy]])।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Tierney|first=Brian|title=The Crisis of Church and State 1050–1300|publisher=University of Toronto Press|year=1988|isbn=0-8020-6704-4}}&lt;/ref&gt;

== পতন ==
১৮০৬ খ্ৰীষ্টাব্দত [[ন্যাপোলিয়ন বোনাপাৰ্ট]]ৰ নেতৃত্বত ইউৰোপত ব্যাপক ৰাজনৈতিক সজীৱতা আহে। [[ফ্ৰান্সিস দ্বিতীয়]]য়ে পবিত্ৰ ৰোমান সম্ৰাটৰ পদ ত্যাগ কৰে, আৰু সাম্ৰাজ্যখনৰ আনুষ্ঠানিক অন্ত ঘটে।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Blanning|first=Timothy C. W.|title=The Pursuit of Glory: Europe 1648–1815|publisher=Penguin|year=2007|isbn=978-0-14-028175-1}}&lt;/ref&gt;

== ঐতিহ্য ==
পবিত্ৰ ৰোমান সাম্ৰাজ্য ইউৰোপীয় ৰাজনৈতিক ইতিহাসত গুৰুত্বপূৰ্ণ স্থান অধিকাৰ কৰিছে। ইয়াৰ উপাদানসমূহে জাৰ্মান, অষ্ট্ৰিয়ান, চেক প্ৰভৃতি জাতিৰ গঠন আৰু উন্নয়নত ভূমিকা পালন কৰিছিল। 

== চাওকো ==
* [[চাৰ্লেমেইন]]
* [[জাৰ্মান ৰাজনীতি]]
* [[পোপ আৰু সম্ৰাটৰ দ্বন্দ্ব]]

== উৎস ==
{{Reflist}}</text>
      <sha1>j9b9029fu7jpjomet7papvo1u3v7h4z</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>মিং ৰাজবংশ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>122947</id>
    <revision>
      <id>519479</id>
      <timestamp>2025-06-20T10:59:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Human Anubhav</username>
        <id>45073</id>
      </contributor>
      <comment>নতুন পৃষ্ঠা: '''মিং ৰাজবংশ''' ({{lang-zh|明朝}}, *Míng Cháo*) আছিল চীন দেশৰ এখন ঐতিহাসিক ৰাজবংশ, যি ১৩৬৮ খ্ৰীষ্টাব্দৰ পৰা ১৬৪৪ খ্ৰীষ্টাব্দলৈকে শাসন চলাইছিল। ই [[ইয়ুৱান ৰাজবংশ]]ৰ মংগোল শাসন শেষ কৰি চীনৰ ওপৰত চীন...</comment>
      <origin>519479</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4902" sha1="7ixkw0tor343ick1yt7022l5tcokmii" xml:space="preserve">'''মিং ৰাজবংশ''' ({{lang-zh|明朝}}, *Míng Cháo*) আছিল চীন দেশৰ এখন ঐতিহাসিক ৰাজবংশ, যি ১৩৬৮ খ্ৰীষ্টাব্দৰ পৰা ১৬৪৪ খ্ৰীষ্টাব্দলৈকে শাসন চলাইছিল। ই [[ইয়ুৱান ৰাজবংশ]]ৰ মংগোল শাসন শেষ কৰি চীনৰ ওপৰত চীনীয় শাসনৰ পুনঃপ্রতিষ্ঠা কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Ming dynasty|url=https://www.britannica.com/topic/Ming-dynasty|website=Encyclopedia Britannica|access-date=2025-06-20}}&lt;/ref&gt;

== স্থাপনা ==
১৩৬৮ চনত [[ঝু ইউয়ানঝাং]] নামৰ এগৰাকী গৰিব কৃষকে বিদ্ৰোহৰ জৰিয়তে মংগোল [[ইয়ুৱান ৰাজবংশ]] উৎখাত কৰি [[হংৱু সম্ৰাট]] নাম গ্ৰহণ কৰি মিং ৰাজবংশ প্ৰতিষ্ঠা কৰে। তেখেতে নতুন ৰাজধানী [[নানজিং]]ত স্থাপন কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Dreyer|first=Edward L.|title=Early Ming China: A Political History, 1355–1435|publisher=Stanford University Press|year=1982|isbn=978-0-8047-1092-5}}&lt;/ref&gt;

== ৰাজনীতি আৰু সমাজ ==
হংৱু সম্ৰাটে কেন্দ্রীভূত ৰাজক্ষমতা আৰু কৃষি আধাৰিত অৰ্থনীতি গঢ়ি তোলে। তেওঁলোকে ৰাজনৈতিক স্থায়িত্ব, টেক্স ব্যৱস্থা, আৰু চৰকাৰী পৰীক্ষাৰ আধাৰত প্রশাসন গঠন কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Ming Government Structure|url=https://www.worldhistory.org/Ming_Dynasty/|website=World History Encyclopedia}}&lt;/ref&gt;

== সাংস্কৃতিক উন্নয়ন ==
মিং ৰাজত্বকালত সাহিত্য, চীনামাটিৰ পাত্ৰ, স্থাপত্য আৰু চীনা চিত্রশিল্পৰ বিস্তৰ উন্নয়ন ঘটিছিল। [[মিং চীনামাটি]] আজিও বিশ্বজুৰি বিখ্যাত। মিং আমলতে [[উডব্লক মুদ্রণ]]ৰ জৰিয়তে বহুতো গ্ৰন্থ প্ৰকাশ পায়।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Tsang|first=Denis|title=The Ming Dynasty: Art, Culture, and Politics|publisher=Thames &amp; Hudson|year=2009|isbn=978-0-500-25167-7}}&lt;/ref&gt;

== [[ঝেং হে]]ৰ সামুদ্রিক অভিযান ==
[[ঝেং হে]] নামৰ চীনীয়া নৌ-সেনাপতি মিং ৰাজত্বকালত [[১৪০৫]]-[[১৪৩৩]] খ্ৰীষ্টাব্দৰ ভিতৰত সপ্তমাৰী অভিযানৰ নেতৃত্ব দিয়ে। তেওঁৰ নেতৃত্বত চীনা নৌবহিনীয়ে [[দক্ষিণ-পূব এছিয়া]], [[ভাৰত]], [[আফ্ৰিকা]] পৰ্যন্ত ভ্ৰমণ কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Levathes|first=Louise|title=When China Ruled the Seas|publisher=Oxford University Press|year=1994|isbn=978-0-19-511207-8}}&lt;/ref&gt;

== পতন ==
মিং ৰাজবংশৰ অন্তিম সময়ত কৃষি দুভিক্ষ, কৰ বৃদ্ধিৰ বিৰুদ্ধে বিদ্ৰোহ, আৰু [[ম্যানচু]] জাতিৰ আক্ৰমণৰ ফলত চৰম দুর্বলতা দেখা দিয়ে। ১৬৪৪ চনত [[লি জিচেং]]ৰ বিদ্ৰোহ আৰু তাৰ পাছত [[চিং ৰাজবংশ]]ৰ উত্থানে মিং ৰাজত্বৰ অন্ত ঘটে।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Struve|first=Lynn|title=Voices from the Ming-Qing Cataclysm|publisher=Yale University Press|year=1993|isbn=978-0-300-05704-1}}&lt;/ref&gt;

== ঐতিহ্য ==
মিং ৰাজত্বকালক চীনৰ ইতিহাসত এটা পুনৰুজ্জীৱন আৰু সংস্কৃতিৰ সোনালী যুগ হিচাপে গণ্য কৰা হয়। চৰকাৰী পৰীক্ষা ব্যৱস্থা আৰু চীনামাটিৰ শিল্পৰ ওপৰত ইয়াৰ গভীৰ প্ৰভাৱ আছে।

== চাওকো ==
* [[হংৱু সম্ৰাট]]
* [[ঝেং হে]]
* [[চিং ৰাজবংশ]]

== উৎস ==
{{Reflist}}</text>
      <sha1>7ixkw0tor343ick1yt7022l5tcokmii</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519503</id>
      <parentid>519479</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T11:25:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>[[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল।</comment>
      <origin>519503</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4957" sha1="ealkk58sqomfe96xq3fzzefgyx3g39u" xml:space="preserve">{{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}}
'''মিং ৰাজবংশ''' ({{lang-zh|明朝}}, *Míng Cháo*) আছিল চীন দেশৰ এখন ঐতিহাসিক ৰাজবংশ, যি ১৩৬৮ খ্ৰীষ্টাব্দৰ পৰা ১৬৪৪ খ্ৰীষ্টাব্দলৈকে শাসন চলাইছিল। ই [[ইয়ুৱান ৰাজবংশ]]ৰ মংগোল শাসন শেষ কৰি চীনৰ ওপৰত চীনীয় শাসনৰ পুনঃপ্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Ming dynasty|url=https://www.britannica.com/topic/Ming-dynasty|website=Encyclopedia Britannica|access-date=2025-06-20}}&lt;/ref&gt;

== স্থাপনা ==
১৩৬৮ চনত [[ঝু ইউয়ানঝাং]] নামৰ এগৰাকী গৰিব কৃষকে বিদ্ৰোহৰ জৰিয়তে মংগোল [[ইয়ুৱান ৰাজবংশ]] উৎখাত কৰি [[হংৱু সম্ৰাট]] নাম গ্ৰহণ কৰি মিং ৰাজবংশ প্ৰতিষ্ঠা কৰে। তেখেতে নতুন ৰাজধানী [[নানজিং]]ত স্থাপন কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Dreyer|first=Edward L.|title=Early Ming China: A Political History, 1355–1435|publisher=Stanford University Press|year=1982|isbn=978-0-8047-1092-5}}&lt;/ref&gt;

== ৰাজনীতি আৰু সমাজ ==
হংৱু সম্ৰাটে কেন্দ্ৰীভূত ৰাজক্ষমতা আৰু কৃষি আধাৰিত অৰ্থনীতি গঢ়ি তোলে। তেওঁলোকে ৰাজনৈতিক স্থায়িত্ব, টেক্স ব্যৱস্থা, আৰু চৰকাৰী পৰীক্ষাৰ আধাৰত প্ৰশাসন গঠন কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Ming Government Structure|url=https://www.worldhistory.org/Ming_Dynasty/|website=World History Encyclopedia}}&lt;/ref&gt;

== সাংস্কৃতিক উন্নয়ন ==
মিং ৰাজত্বকালত সাহিত্য, চীনামাটিৰ পাত্ৰ, স্থাপত্য আৰু চীনা চিত্ৰশিল্পৰ বিস্তৰ উন্নয়ন ঘটিছিল। [[মিং চীনামাটি]] আজিও বিশ্বজুৰি বিখ্যাত। মিং আমলতে [[উডব্লক মুদ্ৰণ]]ৰ জৰিয়তে বহুতো গ্ৰন্থ প্ৰকাশ পায়।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Tsang|first=Denis|title=The Ming Dynasty: Art, Culture, and Politics|publisher=Thames &amp; Hudson|year=2009|isbn=978-0-500-25167-7}}&lt;/ref&gt;

== [[ঝেং হে]]ৰ সামুদ্ৰিক অভিযান ==
[[ঝেং হে]] নামৰ চীনীয়া নৌ-সেনাপতি মিং ৰাজত্বকালত [[১৪০৫]]-[[১৪৩৩]] খ্ৰীষ্টাব্দৰ ভিতৰত সপ্তমাৰী অভিযানৰ নেতৃত্ব দিয়ে। তেওঁৰ নেতৃত্বত চীনা নৌবহিনীয়ে [[দক্ষিণ-পূব এছিয়া]], [[ভাৰত]], [[আফ্ৰিকা]] পৰ্যন্ত ভ্ৰমণ কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Levathes|first=Louise|title=When China Ruled the Seas|publisher=Oxford University Press|year=1994|isbn=978-0-19-511207-8}}&lt;/ref&gt;

== পতন ==
মিং ৰাজবংশৰ অন্তিম সময়ত কৃষি দুভিক্ষ, কৰ বৃদ্ধিৰ বিৰুদ্ধে বিদ্ৰোহ, আৰু [[ম্যানচু]] জাতিৰ আক্ৰমণৰ ফলত চৰম দুৰ্বলতা দেখা দিয়ে। ১৬৪৪ চনত [[লি জিচেং]]ৰ বিদ্ৰোহ আৰু তাৰ পাছত [[চিং ৰাজবংশ]]ৰ উত্থানে মিং ৰাজত্বৰ অন্ত ঘটে।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Struve|first=Lynn|title=Voices from the Ming-Qing Cataclysm|publisher=Yale University Press|year=1993|isbn=978-0-300-05704-1}}&lt;/ref&gt;

== ঐতিহ্য ==
মিং ৰাজত্বকালক চীনৰ ইতিহাসত এটা পুনৰুজ্জীৱন আৰু সংস্কৃতিৰ সোণালী যুগ হিচাপে গণ্য কৰা হয়। চৰকাৰী পৰীক্ষা ব্যৱস্থা আৰু চীনামাটিৰ শিল্পৰ ওপৰত ইয়াৰ গভীৰ প্ৰভাৱ আছে। 

== চাওকো ==
* [[হংৱু সম্ৰাট]]
* [[ঝেং হে]]
* [[চিং ৰাজবংশ]]

== উৎস ==
{{Reflist}}</text>
      <sha1>ealkk58sqomfe96xq3fzzefgyx3g39u</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>মংগোল সাম্ৰাজ্য</title>
    <ns>0</ns>
    <id>122948</id>
    <revision>
      <id>519480</id>
      <timestamp>2025-06-20T11:00:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Human Anubhav</username>
        <id>45073</id>
      </contributor>
      <comment>নতুন পৃষ্ঠা: '''মংগোল সাম্ৰাজ্য''' আছিল ইতিহাসৰ আটাইতকৈ বৃহৎ সংযুক্ত স্থলভাগ সাম্ৰাজ্য। ই ১৩শ শতিকাত [[চেঙ্গিছ খান]]ৰ নেতৃত্বত স্থাপিত হৈছিল আৰু ইয়াৰ বিস্তৃতি ইউৰোপৰ পৰা এছিয়া পৰ্যন্ত আছি...</comment>
      <origin>519480</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4933" sha1="ibcx14xphevcsol1zoak3fend05793e" xml:space="preserve">'''মংগোল সাম্ৰাজ্য''' আছিল ইতিহাসৰ আটাইতকৈ বৃহৎ সংযুক্ত স্থলভাগ সাম্ৰাজ্য। ই ১৩শ শতিকাত [[চেঙ্গিছ খান]]ৰ নেতৃত্বত স্থাপিত হৈছিল আৰু ইয়াৰ বিস্তৃতি ইউৰোপৰ পৰা এছিয়া পৰ্যন্ত আছিল। সাম্ৰাজ্যটোৱে ব্যৱসায়, সংস্কৃতি আৰু ৰাজনৈতিক গঠন-কাঠামোত গভীৰ প্রভাৱ পেলাইছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Mongol Empire|url=https://www.britannica.com/place/Mongol-Empire|website=Encyclopedia Britannica|access-date=2025-06-20}}&lt;/ref&gt;

== স্থাপনা ==
[[১২০৬]] চনত [[তেমুজিন]] নামৰ মংগোল নেতা তেওঁক “চেঙ্গিছ খান” (সৰ্বোচ্চ নেতা) হিচাপে ঘোষণা কৰে। তেখেতে বিভিন্ন মংগোল গোত্রক একত্ৰিত কৰি এক সুশৃঙ্খল সেনা গঠন কৰে আৰু ক্রমান্বয়ে উত্তৰ চীন, মধ্য এছিয়া, ইৰান, আৰু ইউৰোপলৈ আগবঢ়ে।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Weatherford|first=Jack|title=Genghis Khan and the Making of the Modern World|publisher=Crown|year=2004|isbn=978-0-609-80964-8}}&lt;/ref&gt;

== সামরিক শক্তি ==
মংগোল সেনা সুসংগঠিত, দ্ৰুতগামী আৰু শৃঙ্খলাপূৰ্ণ আছিল। তেওঁলোকে অশ্বারোহী তীৰন্দাজ, গোচৰ ব্যৱস্থা, আৰু মানচিত্ৰ ব্যৱহাৰত বিশিষ্টতা দেখুৱাইছিল। তেওঁলোকৰ কৌশলী আগ্ৰাসনে বহু বৃহৎ সাম্ৰাজ্যৰ পতন ঘটায়।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Mongol Military Tactics|url=https://www.worldhistory.org/article/1195/mongol-warfare/|website=World History Encyclopedia}}&lt;/ref&gt;

== চেঙ্গিছ খানৰ পাছত ==
[[চেঙ্গিছ খান]]ৰ মৃত্যুৰ পিছত সাম্ৰাজ্যটো তেওঁৰ পুত্ৰসকলৰ মাজত বিভাজন কৰা হয়, যাৰ ফলত [[ইলখানাত]], [[চাগাতাই খানাত]], [[গোল্ডেন হৰ্ড]], আৰু [[ইয়ুৱান ৰাজবংশ]] উদয় হয়। তেখেতৰ পাছত [[খুবিলাই খান]] চীন দখল কৰি [[ইয়ুৱান ৰাজবংশ]] স্থাপন কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Rossabi|first=Morris|title=Khubilai Khan: His Life and Times|publisher=University of California Press|year=1988|isbn=978-0-520-06740-6}}&lt;/ref&gt;

== সংস্কৃতি আৰু বাণিজ্য ==
মংগোল সাম্ৰাজ্যৰ অধীনত [[সিল্ক ৰোড]] সুৰক্ষিত হোৱাত ইউৰোপ আৰু এছিয়াৰ মাজৰ বাণিজ্য আৰু সাংস্কৃতিক আদান-প্ৰদান বৃদ্ধি পায়। এই সময়ছোৱাত [[মাৰ্ক' প'লো]] আদিয়ে চীন ভ্ৰমণ কৰিছিল। সাম্ৰাজ্যটোৱে ধৰ্মীয় সহনশীলতা অবলম্বন কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Allsen|first=Thomas T.|title=Culture and Conquest in Mongol Eurasia|publisher=Cambridge University Press|year=2001|isbn=978-0-521-84664-9}}&lt;/ref&gt;

== পতন ==
১৪শ শতিকালৈকে মংগোল সাম্ৰাজ্য খণ্ড খণ্ড হৈ যায় আৰু স্থানীয় ৰাজবংশ আৰু শক্তিবোৰে তাত স্থান গ্ৰহণ কৰে। ইয়াৰ ভিতৰৰ সংঘাত আৰু বহিঃশত্রুৰ আক্ৰমণে পতন ত্বৰান্বিত কৰে।

== ঐতিহ্য ==
মংগোল সাম্ৰাজ্যৰ ৰাজনৈতিক আৰু সামরিক কৌশল, বাণিজ্যৰ বিকাশ, আৰু বহুজাতিক গঠনপদ্ধতিয়ে আধুনিক বিশ্বত গভীৰ প্ৰভাৱ পেলাইছে।

== চাওকো ==
* [[চেঙ্গিছ খান]]
* [[ইয়ুৱান ৰাজবংশ]]
* [[সিল্ক ৰোড]]

== উৎস ==
{{Reflist}}</text>
      <sha1>ibcx14xphevcsol1zoak3fend05793e</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519502</id>
      <parentid>519480</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T11:24:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>[[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল।</comment>
      <origin>519502</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4989" sha1="bk2e91rp5ep1nitz17ng9r9ctqrge1a" xml:space="preserve">{{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}}
'''মংগোল সাম্ৰাজ্য''' আছিল ইতিহাসৰ আটাইতকৈ বৃহৎ সংযুক্ত স্থলভাগ সাম্ৰাজ্য। ই ১৩শ শতিকাত [[চেঙ্গিছ খান]]ৰ নেতৃত্বত স্থাপিত হৈছিল আৰু ইয়াৰ বিস্তৃতি ইউৰোপৰ পৰা এছিয়া পৰ্যন্ত আছিল। সাম্ৰাজ্যটোৱে ব্যৱসায়, সংস্কৃতি আৰু ৰাজনৈতিক গঠন-কাঠামোত গভীৰ প্ৰভাৱ পেলাইছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Mongol Empire|url=https://www.britannica.com/place/Mongol-Empire|website=Encyclopedia Britannica|access-date=2025-06-20}}&lt;/ref&gt;

== স্থাপনা ==
[[১২০৬]] চনত [[তেমুজিন]] নামৰ মংগোল নেতা তেওঁক “চেঙ্গিছ খান” (সৰ্বোচ্চ নেতা) হিচাপে ঘোষণা কৰে। তেখেতে বিভিন্ন মংগোল গোত্ৰক একত্ৰিত কৰি এক সুশৃঙ্খল সেনা গঠন কৰে আৰু ক্ৰমান্বয়ে উত্তৰ চীন, মধ্য এছিয়া, ইৰান, আৰু ইউৰোপলৈ আগবঢ়ে।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Weatherford|first=Jack|title=Genghis Khan and the Making of the Modern World|publisher=Crown|year=2004|isbn=978-0-609-80964-8}}&lt;/ref&gt;

== সামৰিক শক্তি ==
মংগোল সেনা সুসংগঠিত, দ্ৰুতগামী আৰু শৃঙ্খলাপূৰ্ণ আছিল। তেওঁলোকে অশ্বাৰোহী তীৰন্দাজ, গোচৰ ব্যৱস্থা, আৰু মানচিত্ৰ ব্যৱহাৰত বিশিষ্টতা দেখুৱাইছিল। তেওঁলোকৰ কৌশলী আগ্ৰাসনে বহু বৃহৎ সাম্ৰাজ্যৰ পতন ঘটায়।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Mongol Military Tactics|url=https://www.worldhistory.org/article/1195/mongol-warfare/|website=World History Encyclopedia}}&lt;/ref&gt;

== চেঙ্গিছ খানৰ পাছত ==
[[চেঙ্গিছ খান]]ৰ মৃত্যুৰ পিছত সাম্ৰাজ্যটো তেওঁৰ পুত্ৰসকলৰ মাজত বিভাজন কৰা হয়, যাৰ ফলত [[ইলখানাত]], [[চাগাতাই খানাত]], [[গোল্ডেন হৰ্ড]], আৰু [[ইয়ুৱান ৰাজবংশ]] উদয় হয়। তেখেতৰ পাছত [[খুবিলাই খান]] চীন দখল কৰি [[ইয়ুৱান ৰাজবংশ]] স্থাপন কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Rossabi|first=Morris|title=Khubilai Khan: His Life and Times|publisher=University of California Press|year=1988|isbn=978-0-520-06740-6}}&lt;/ref&gt;

== সংস্কৃতি আৰু বাণিজ্য ==
মংগোল সাম্ৰাজ্যৰ অধীনত [[সিল্ক ৰোড]] সুৰক্ষিত হোৱাত ইউৰোপ আৰু এছিয়াৰ মাজৰ বাণিজ্য আৰু সাংস্কৃতিক আদান-প্ৰদান বৃদ্ধি পায়। এই সময়ছোৱাত [[মাৰ্ক' প'লো]] আদিয়ে চীন ভ্ৰমণ কৰিছিল। সাম্ৰাজ্যটোৱে ধৰ্মীয় সহনশীলতা অবলম্বন কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Allsen|first=Thomas T.|title=Culture and Conquest in Mongol Eurasia|publisher=Cambridge University Press|year=2001|isbn=978-0-521-84664-9}}&lt;/ref&gt;

== পতন ==
১৪শ শতিকালৈকে মংগোল সাম্ৰাজ্য খণ্ড খণ্ড হৈ যায় আৰু স্থানীয় ৰাজবংশ আৰু শক্তিবোৰে তাত স্থান গ্ৰহণ কৰে। ইয়াৰ ভিতৰৰ সংঘাত আৰু বহিঃশত্ৰুৰ আক্ৰমণে পতন ত্বৰান্বিত কৰে। 

== ঐতিহ্য ==
মংগোল সাম্ৰাজ্যৰ ৰাজনৈতিক আৰু সামৰিক কৌশল, বাণিজ্যৰ বিকাশ, আৰু বহুজাতিক গঠনপদ্ধতিয়ে আধুনিক বিশ্বত গভীৰ প্ৰভাৱ পেলাইছে। 

== চাওকো ==
* [[চেঙ্গিছ খান]]
* [[ইয়ুৱান ৰাজবংশ]]
* [[সিল্ক ৰোড]]

== উৎস ==
{{Reflist}}</text>
      <sha1>bk2e91rp5ep1nitz17ng9r9ctqrge1a</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>মালি সাম্ৰাজ্য</title>
    <ns>0</ns>
    <id>122949</id>
    <revision>
      <id>519481</id>
      <timestamp>2025-06-20T11:00:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Human Anubhav</username>
        <id>45073</id>
      </contributor>
      <comment>নতুন পৃষ্ঠা: '''মালি সাম্ৰাজ্য''' আছিল পশ্চিম আফ্ৰিকাৰ এখন প্ৰসিদ্ধ আৰু সমৃদ্ধ প্ৰাচীন সাম্ৰাজ্য, যিয়ে ১৩শ শতিকাৰ পৰা ১৬শ শতিকালৈকে বিস্তৃত আছিল। ইয়াৰ ৰাজধানী আছিল [[নিয়ানি]] আৰু এই সাম্ৰা...</comment>
      <origin>519481</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4721" sha1="2bj7yf6t61koyrfbskw2ji1apci9mw4" xml:space="preserve">'''মালি সাম্ৰাজ্য''' আছিল পশ্চিম আফ্ৰিকাৰ এখন প্ৰসিদ্ধ আৰু সমৃদ্ধ প্ৰাচীন সাম্ৰাজ্য, যিয়ে ১৩শ শতিকাৰ পৰা ১৬শ শতিকালৈকে বিস্তৃত আছিল। ইয়াৰ ৰাজধানী আছিল [[নিয়ানি]] আৰু এই সাম্ৰাজ্য বাণিজ্য, শিক্ষা আৰু ধৰ্মীয় প্ৰভাৱৰ বাবে জনাজাত আছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Mali Empire|url=https://www.britannica.com/place/Mali-empire|website=Encyclopedia Britannica|access-date=2025-06-20}}&lt;/ref&gt;

== ইতিহাস ==
এই সাম্ৰাজ্যৰ স্থাপনা কৰে [[চুন্দিয়াটা কেইটা]]ই ১২৩৫ চনত [[ঘানা সাম্ৰাজ্য]]ৰ পতনৰ পাছত। তেওঁ সাম্ৰাজ্যটো সংহত কৰি [[ইছলাম]] ধৰ্ম গ্ৰহণ কৰিছিল। মালি সাম্ৰাজ্য [[নাইজাৰ নদী]] অঞ্চলত বাণিজ্যৰ আধিপত্য স্থাপন কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Levtzion|first=Nehemia|title=Ancient Ghana and Mali|publisher=Methuen &amp; Co|year=1973|isbn=978-0-416-70150-4}}&lt;/ref&gt;

== ৰাজনীতি আৰু চৰকাৰ ==
সাম্ৰাজ্যটো এক ৰাজতান্ত্ৰিক শাসনত চলি আছিল, য’ত ৰজা বা “মান্সা” আছিল শ্ৰেষ্ঠ নেতা। সকলো ভূমি মান্সাৰ অধিকাৰভুক্ত আছিল। স্থানীয় নেতা, কৌন্সিল আৰু সেনা প্ৰধানসকলেও ৰাজনীতিত ভূমিকা লৈছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Government in the Mali Empire|url=https://www.worldhistory.org/Mali_Empire/|website=World History Encyclopedia}}&lt;/ref&gt;

== বাণিজ্য আৰু সম্পদ ==
মালি সাম্ৰাজ্য সোন আৰু নুনৰ বাণিজ্যৰ বাবে বিখ্যাত আছিল। [[টিম্বুক্তু]], [[জেনে]], আৰু [[গাও]] আছিল প্ৰধান বানিজ্যকেন্দ্ৰ। সাম্ৰাজ্যটো উত্তৰ আফ্ৰিকাৰ সৈতে [[Trans-Saharan trade]]ত অংশ লৈছিল।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Davidson|first=Basil|title=African Kingdoms|publisher=Time-Life Books|year=1971}}&lt;/ref&gt;

== মান্সা মূসা আৰু হজ্ব ==
মালি সাম্ৰাজ্যৰ আটাইতকৈ বিখ্যাত মান্সা আছিল [[মান্সা মূসা]], যিয়ে ১৩২৪ চনত [[মেক্কা]]লৈ হজ্ব গ’লে তেওঁৰ ধন-সম্পদ আৰু দানশীলতাই বিশ্বব্যাপী প্ৰচাৰ লাভ কৰে। তেওঁ [[টিম্বুক্তু]]ত মছজিদ আৰু শিক্ষাকেন্দ্ৰ প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Mansa Musa|url=https://www.britannica.com/biography/Mansa-Musa|website=Encyclopedia Britannica}}&lt;/ref&gt;

== পতন ==
১৫শ শতিকাৰ শেষভাগত সাম্ৰাজ্যটো ভিতৰুৱা সংঘাত, উত্তৰ আফ্ৰিকাৰ আক্ৰমণ আৰু নতুন সাম্ৰাজ্যৰ উত্থানৰ ফলত দুর্বল হয়। ১৬শ শতিকালৈকে সাম্ৰাজ্যটো সম্পূৰ্ণৰূপে ভগ্ন হয়।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Conrad|first=David C.|title=Empires of Medieval West Africa: Ghana, Mali, and Songhay|publisher=Facts On File|year=2005|isbn=978-0-8160-5074-2}}&lt;/ref&gt;

== ঐতিহ্য ==
মালি সাম্ৰাজ্য আফ্ৰিকাৰ ইতিহাসত শিক্ষাৰ প্ৰসাৰ, ইছলাম ধৰ্মৰ বিস্তাৰ আৰু আফ্ৰিকান বাণিজ্য ব্যৱস্থাৰ গঠনত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা লৈছিল।

== চাওকো ==
* [[ঘানা সাম্ৰাজ্য]]
* [[মান্সা মূসা]]
* [[টিম্বুক্তু]]

== উৎস ==
{{Reflist}}</text>
      <sha1>2bj7yf6t61koyrfbskw2ji1apci9mw4</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519501</id>
      <parentid>519481</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T11:23:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>[[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল।</comment>
      <origin>519501</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4776" sha1="rxu1sbur3oo481e297z3fet61qw0a2n" xml:space="preserve">{{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}}
'''মালি সাম্ৰাজ্য''' আছিল পশ্চিম আফ্ৰিকাৰ এখন প্ৰসিদ্ধ আৰু সমৃদ্ধ প্ৰাচীন সাম্ৰাজ্য, যিয়ে ১৩শ শতিকাৰ পৰা ১৬শ শতিকালৈকে বিস্তৃত আছিল। ইয়াৰ ৰাজধানী আছিল [[নিয়ানি]] আৰু এই সাম্ৰাজ্য বাণিজ্য, শিক্ষা আৰু ধৰ্মীয় প্ৰভাৱৰ বাবে জনাজাত আছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Mali Empire|url=https://www.britannica.com/place/Mali-empire|website=Encyclopedia Britannica|access-date=2025-06-20}}&lt;/ref&gt;

== ইতিহাস ==
এই সাম্ৰাজ্যৰ স্থাপনা কৰে [[চুন্দিয়াটা কেইটা]]ই ১২৩৫ চনত [[ঘানা সাম্ৰাজ্য]]ৰ পতনৰ পাছত। তেওঁ সাম্ৰাজ্যটো সংহত কৰি [[ইছলাম]] ধৰ্ম গ্ৰহণ কৰিছিল। মালি সাম্ৰাজ্য [[নাইজাৰ নদী]] অঞ্চলত বাণিজ্যৰ আধিপত্য স্থাপন কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Levtzion|first=Nehemia|title=Ancient Ghana and Mali|publisher=Methuen &amp; Co|year=1973|isbn=978-0-416-70150-4}}&lt;/ref&gt;

== ৰাজনীতি আৰু চৰকাৰ ==
সাম্ৰাজ্যটো এক ৰাজতান্ত্ৰিক শাসনত চলি আছিল, য’ত ৰজা বা “মান্সা” আছিল শ্ৰেষ্ঠ নেতা। সকলো ভূমি মান্সাৰ অধিকাৰভুক্ত আছিল। স্থানীয় নেতা, কৌন্সিল আৰু সেনা প্ৰধানসকলেও ৰাজনীতিত ভূমিকা লৈছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Government in the Mali Empire|url=https://www.worldhistory.org/Mali_Empire/|website=World History Encyclopedia}}&lt;/ref&gt;

== বাণিজ্য আৰু সম্পদ ==
মালি সাম্ৰাজ্য সোণ আৰু নুনৰ বাণিজ্যৰ বাবে বিখ্যাত আছিল। [[টিম্বুক্তু]], [[জেনে]], আৰু [[গাও]] আছিল প্ৰধান বাণিজ্যকেন্দ্ৰ। সাম্ৰাজ্যটো উত্তৰ আফ্ৰিকাৰ সৈতে [[Trans-Saharan trade]]ত অংশ লৈছিল।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Davidson|first=Basil|title=African Kingdoms|publisher=Time-Life Books|year=1971}}&lt;/ref&gt;

== মান্সা মূসা আৰু হজ্ব ==
মালি সাম্ৰাজ্যৰ আটাইতকৈ বিখ্যাত মান্সা আছিল [[মান্সা মূসা]], যিয়ে ১৩২৪ চনত [[মেক্কা]]লৈ হজ্ব গ’লে তেওঁৰ ধন-সম্পদ আৰু দানশীলতাই বিশ্বব্যাপী প্ৰচাৰ লাভ কৰে। তেওঁ [[টিম্বুক্তু]]ত মছজিদ আৰু শিক্ষাকেন্দ্ৰ প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Mansa Musa|url=https://www.britannica.com/biography/Mansa-Musa|website=Encyclopedia Britannica}}&lt;/ref&gt;

== পতন ==
১৫শ শতিকাৰ শেষভাগত সাম্ৰাজ্যটো ভিতৰুৱা সংঘাত, উত্তৰ আফ্ৰিকাৰ আক্ৰমণ আৰু নতুন সাম্ৰাজ্যৰ উত্থানৰ ফলত দুৰ্বল হয়। ১৬শ শতিকালৈকে সাম্ৰাজ্যটো সম্পূৰ্ণৰূপে ভগ্ন হয়।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Conrad|first=David C.|title=Empires of Medieval West Africa: Ghana, Mali, and Songhay|publisher=Facts On File|year=2005|isbn=978-0-8160-5074-2}}&lt;/ref&gt;

== ঐতিহ্য ==
মালি সাম্ৰাজ্য আফ্ৰিকাৰ ইতিহাসত শিক্ষাৰ প্ৰসাৰ, ইছলাম ধৰ্মৰ বিস্তাৰ আৰু আফ্ৰিকান বাণিজ্য ব্যৱস্থাৰ গঠনত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা লৈছিল। 

== চাওকো ==
* [[ঘানা সাম্ৰাজ্য]]
* [[মান্সা মূসা]]
* [[টিম্বুক্তু]]

== উৎস ==
{{Reflist}}</text>
      <sha1>rxu1sbur3oo481e297z3fet61qw0a2n</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ইনকা সাম্ৰাজ্য</title>
    <ns>0</ns>
    <id>122950</id>
    <revision>
      <id>519482</id>
      <timestamp>2025-06-20T11:01:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Human Anubhav</username>
        <id>45073</id>
      </contributor>
      <comment>নতুন পৃষ্ঠা: '''ইনকা সাম্ৰাজ্য''' ({{lang-que|Tawantinsuyu}}) আছিল দক্ষিণ আমেৰিকাৰ এখন বৃহৎ আৰু শক্তিশালী প্ৰাচীন সাম্ৰাজ্য, যিটো ১৫শ শতিকাৰ আৰম্ভণিৰ পৰা [[স্পেনীয় উপনিবেশবাদ]]ৰ আগমালৈকে বিস্তৃত আছিল। এই সা...</comment>
      <origin>519482</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4691" sha1="cf37bdqle0zmq253oeyhme6w7w4uyl9" xml:space="preserve">'''ইনকা সাম্ৰাজ্য''' ({{lang-que|Tawantinsuyu}}) আছিল দক্ষিণ আমেৰিকাৰ এখন বৃহৎ আৰু শক্তিশালী প্ৰাচীন সাম্ৰাজ্য, যিটো ১৫শ শতিকাৰ আৰম্ভণিৰ পৰা [[স্পেনীয় উপনিবেশবাদ]]ৰ আগমালৈকে বিস্তৃত আছিল। এই সাম্ৰাজ্যটো [[এণ্ডিজ পৰ্বতৰ]] অঞ্চলজুৰি বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াৰ ৰাজধানী আছিল [[কুজকো]] (Cuzco)।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Inca|url=https://www.britannica.com/topic/Inca|website=Encyclopedia Britannica|access-date=2025-06-20}}&lt;/ref&gt;

== নাম আৰু গঠন ==
''Tawantinsuyu'' মানে &quot;চাৰিটা অঞ্চলৰ সামগ্ৰিক একতা&quot;, যি [[কেচুৱা ভাষা]]ত চাৰিটা প্ৰশাসনিক অঞ্চলক নির্দেশ কৰে। ইনকা শাসকে “''সাপা ইনকা''” নামেৰে পৰিচিত আছিল। এই সাম্ৰাজ্য সুসংগঠিত প্ৰশাসন, ৰাস্তাৰ জাল, আৰু প্ৰভাৱশালী কৃষি ব্যৱস্থাৰ বাবে জনাজাত।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=D'Altroy|first=Terence N.|title=The Incas|publisher=Blackwell Publishing|year=2002|isbn=0-631-17677-2}}&lt;/ref&gt;

== সমাজ আৰু চৰকাৰ ==
ইনকা সমাজ এক কেন্দ্রীভূত ৰাজতন্ত্ৰ আছিল, য'ত সাপা ইনকাই আছিল পৰম ক্ষমতাৰ আধাৰ। তেওঁলোকৰ সমাজ কৃষক, বনিক, যোদ্ধা, আৰু পূজাৰীসকলত বিভক্ত আছিল। [[Mit'a]] নামৰ এক নিৰ্দিষ্ট সাময়িক কৰ্মনীতি আছিল, য’ত প্ৰজাসকলে ৰাজহুৱা কামত অংশ লব লগা হৈছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Inca Government|url=https://www.worldhistory.org/Inca_Civilization/|website=World History Encyclopedia}}&lt;/ref&gt;

== ধৰ্ম আৰু সংস্কৃতি ==
ইনকাসকলে সূৰ্য দেৱতা [[Inti]]ৰ পূজা কৰিছিল। ৰাজকীয় পৰিয়াল তেওঁলোকক সূৰ্যদেৱতাৰ বংশধৰ বুলি বিশ্বাস কৰিছিল। ধর্মীয় অনুষ্ঠান, উৎসৱ আৰু বলিদান ইনকা ধৰ্মীয় জীৱনৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ অংশ আছিল। স্থাপত্যত [[মাচু পিচু]] ইনকাসকলৰ শ্ৰেষ্ঠ কীৰ্তি বুলি বিবেচনা কৰা হয়।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Hemming|first=John|title=The Conquest of the Incas|publisher=Harcourt Brace Jovanovich|year=1970|isbn=978-0-15-623250-1}}&lt;/ref&gt;

== পতন ==
১৫৩২ চনত [[স্পেনীয় অভিযাত্রী]] [[ফ্ৰান্সিস্কো পিজাৰো]] ইনকা সাম্ৰাজ্যত উপস্থিত হয় আৰু ৰাজা [[আটাহুৱালপা]]ক বন্দী কৰে। তাৰ পাছত স্পেনীয়সকলে সাম্ৰাজ্যটো দখল কৰে। ১৫৭২ চনত অন্তিম ইনকা নেতাকো হত্যা কৰা হয় আৰু সাম্ৰাজ্যৰ অৱসান ঘটে।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Fall of the Inca Empire|url=https://www.britannica.com/event/Spanish-conquest-of-the-Inca-Empire|website=Encyclopedia Britannica}}&lt;/ref&gt;

== ঐতিহ্য ==
ইনকা সাম্ৰাজ্যৰ পথ ব্যৱস্থা, কৃষি পৰিকাঠামো, আৰু সামাজিক সংগঠন এতিয়াও [[পেৰু]], [[ইকুৱেডৰ]], [[বলিভিয়া]] আদিত প্ৰভাৱ বিস্তাৰ কৰি আছে। [[কেচুৱা ভাষা]] আজিও লাখ লাখ লোকে ব্যৱহাৰ কৰে।

== চাওকো ==
* [[মাচু পিচু]]
* [[কেচুৱা ভাষা]]
* [[স্পেনীয় উপনিবেশবাদ]]

== উৎস ==
{{Reflist}}</text>
      <sha1>cf37bdqle0zmq253oeyhme6w7w4uyl9</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519499</id>
      <parentid>519482</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T11:22:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>[[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল।</comment>
      <origin>519499</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4755" sha1="kazbz6hc9ww2q6hndsevx9z6q5dwtc8" xml:space="preserve">{{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}}
'''ইনকা সাম্ৰাজ্য''' ({{lang-que|Tawantinsuyu}}) আছিল দক্ষিণ আমেৰিকাৰ এখন বৃহৎ আৰু শক্তিশালী প্ৰাচীন সাম্ৰাজ্য, যিটো ১৫শ শতিকাৰ আৰম্ভণিৰ পৰা [[স্পেনীয় উপনিবেশবাদ]]ৰ আগমালৈকে বিস্তৃত আছিল। এই সাম্ৰাজ্যটো [[এণ্ডিজ পৰ্বতৰ]] অঞ্চলজুৰি বিস্তৃত আছিল আৰু ইয়াৰ ৰাজধানী আছিল [[কুজকো]] (Cuzco)।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Inca|url=https://www.britannica.com/topic/Inca|website=Encyclopedia Britannica|access-date=2025-06-20}}&lt;/ref&gt;

== নাম আৰু গঠন ==
''Tawantinsuyu'' মানে &quot;চাৰিটা অঞ্চলৰ সামগ্ৰিক একতা&quot;, যি [[কেঁচুৱা ভাষা]]ত চাৰিটা প্ৰশাসনিক অঞ্চলক নিৰ্দেশ কৰে। ইনকা শাসকে “''সাপা ইনকা''” নামেৰে পৰিচিত আছিল। এই সাম্ৰাজ্য সুসংগঠিত প্ৰশাসন, ৰাস্তাৰ জাল, আৰু প্ৰভাৱশালী কৃষি ব্যৱস্থাৰ বাবে জনাজাত।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=D'Altroy|first=Terence N.|title=The Incas|publisher=Blackwell Publishing|year=2002|isbn=0-631-17677-2}}&lt;/ref&gt;

== সমাজ আৰু চৰকাৰ ==
ইনকা সমাজ এক কেন্দ্ৰীভূত ৰাজতন্ত্ৰ আছিল, য'ত সাপা ইনকাই আছিল পৰম ক্ষমতাৰ আধাৰ। তেওঁলোকৰ সমাজ কৃষক, বনিক, যোদ্ধা, আৰু পূজাৰীসকলত বিভক্ত আছিল। [[Mit'a]] নামৰ এক নিৰ্দিষ্ট সাময়িক কৰ্মনীতি আছিল, য’ত প্ৰজাসকলে ৰাজহুৱা কামত অংশ লব লগা হৈছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Inca Government|url=https://www.worldhistory.org/Inca_Civilization/|website=World History Encyclopedia}}&lt;/ref&gt;

== ধৰ্ম আৰু সংস্কৃতি ==
ইনকাসকলে সূৰ্য দেৱতা [[Inti]]ৰ পূজা কৰিছিল। ৰাজকীয় পৰিয়াল তেওঁলোকক সূৰ্যদেৱতাৰ বংশধৰ বুলি বিশ্বাস কৰিছিল। ধৰ্মীয় অনুষ্ঠান, উৎসৱ আৰু বলিদান ইনকা ধৰ্মীয় জীৱনৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ অংশ আছিল। স্থাপত্যত [[মাচু পিচু]] ইনকাসকলৰ শ্ৰেষ্ঠ কীৰ্তি বুলি বিবেচনা কৰা হয়।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Hemming|first=John|title=The Conquest of the Incas|publisher=Harcourt Brace Jovanovich|year=1970|isbn=978-0-15-623250-1}}&lt;/ref&gt;

== পতন ==
১৫৩২ চনত [[স্পেনীয় অভিযাত্ৰী]] [[ফ্ৰান্সিস্কো পিজাৰো]] ইনকা সাম্ৰাজ্যত উপস্থিত হয় আৰু ৰাজা [[আটাহুৱালপা]]ক বন্দী কৰে। তাৰ পাছত স্পেনীয়সকলে সাম্ৰাজ্যটো দখল কৰে। ১৫৭২ চনত অন্তিম ইনকা নেতাকো হত্যা কৰা হয় আৰু সাম্ৰাজ্যৰ অৱসান ঘটে।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Fall of the Inca Empire|url=https://www.britannica.com/event/Spanish-conquest-of-the-Inca-Empire|website=Encyclopedia Britannica}}&lt;/ref&gt;

== ঐতিহ্য ==
ইনকা সাম্ৰাজ্যৰ পথ ব্যৱস্থা, কৃষি পৰিকাঠামো, আৰু সামাজিক সংগঠন এতিয়াও [[পেৰু]], [[ইকুৱেডৰ]], [[বলিভিয়া]] আদিত প্ৰভাৱ বিস্তাৰ কৰি আছে। [[কেঁচুৱা ভাষা]] আজিও লাখ লাখ লোকে ব্যৱহাৰ কৰে। 

== চাওকো ==
* [[মাচু পিচু]]
* [[কেঁচুৱা ভাষা]]
* [[স্পেনীয় উপনিবেশবাদ]]

== উৎস ==
{{Reflist}}</text>
      <sha1>kazbz6hc9ww2q6hndsevx9z6q5dwtc8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>খ্ৰীষ্টান ধৰ্মসংস্কাৰ আন্দোলন</title>
    <ns>0</ns>
    <id>122951</id>
    <revision>
      <id>519483</id>
      <timestamp>2025-06-20T11:04:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Human Anubhav</username>
        <id>45073</id>
      </contributor>
      <comment>নতুন পৃষ্ঠা: '''খ্ৰীষ্টান ধৰ্মসংস্কাৰ আন্দোলন''' ({{lang-la|Reformatio}}) আছিল ১৬শ শতিকাৰ ইউৰোপৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ ধৰ্মীয় আৰু ৰাজনৈতিক আন্দোলন, যিয়ে [[কেথলিক গীৰ্জা]]ৰ প্ৰচলিত প্ৰথা আৰু শিক্ষাৰ বিৰুদ্ধে বি...</comment>
      <origin>519483</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4913" sha1="j9vxehhvfm2a7azhokgdn9qpj48rhw5" xml:space="preserve">'''খ্ৰীষ্টান ধৰ্মসংস্কাৰ আন্দোলন''' ({{lang-la|Reformatio}}) আছিল ১৬শ শতিকাৰ ইউৰোপৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ ধৰ্মীয় আৰু ৰাজনৈতিক আন্দোলন, যিয়ে [[কেথলিক গীৰ্জা]]ৰ প্ৰচলিত প্ৰথা আৰু শিক্ষাৰ বিৰুদ্ধে বিদ্ৰোহ গঢ়ি তোলে। এই আন্দোলনৰ ফলত [[প্ৰটেষ্টেণ্ট ধৰ্ম]]ৰ জন্ম ঘটে।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Reformation|url=https://www.britannica.com/event/Reformation|website=Encyclopedia Britannica|access-date=2025-06-20}}&lt;/ref&gt;

== সূচনা ==
এই আন্দোলনৰ আৰম্ভণি সাধাৰণতে ১৫১৭ চনত [[মাৰ্টিন লুথাৰ]]ৰ “[[:en:Ninety-five Theses|পঁইচট্টি theses]]” প্ৰচাৰৰে যুক্ত। তেখেতে [[জার্মানী]]ৰ [[উইটেনবাৰ্গ]] গীৰ্জাৰ দুৱাৰত এই লিখন পিন্ধি ৰাখিছিল, য’ত তেখেতে গীৰ্জাৰ পক্ষপাতমূলক অভ্যাস, বিশেষকৈ &quot;[[Indulgence]]&quot; বিক্ৰীৰ বিৰুদ্ধে আপত্তি জনাইছিল।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Lindberg|first=Carter|title=The European Reformations|publisher=Blackwell Publishing|year=2009|isbn=978-1-4051-5764-0}}&lt;/ref&gt;

== মুখ্য ব্যক্তিত্ব ==
* '''[[মাৰ্টিন লুথাৰ]]''' — লুথাৰই “বিশ্বাসৰ দ্বাৰা মুক্তি” মতবাদ আগবঢ়াইছিল।
* '''[[জন কেলভিন]]''' — তেওঁৰ “[[Predestination]]” মতবাদ [[কেলভিনবাদ]]ৰ আধাৰ।
* '''[[হেনৰী অষ্টম]]''' — ইংলেণ্ডত [[ইংলিকেন গীৰ্জা]] প্ৰতিষ্ঠা কৰে, ৰোমৰ পোপৰ পৰা বিছিন্ন হৈ।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Key Figures of the Reformation|url=https://www.bbc.co.uk/bitesize/guides/zxgkcj6/revision/1|website=BBC Bitesize}}&lt;/ref&gt;

== প্ৰভাৱ ==
* '''ধৰ্মীয় বিভাজন''' — ইউৰোপত [[কেথলিক]], [[লুথাৰান]], [[কেলভিনবাদী]] আৰু [[ইংলিকেন]] ধৰ্মৰ সৃষ্টি হয়।
* '''শিক্ষা আৰু ভাষা''' — বাইবেল স্থানীয় ভাষালৈ অনুবাদ কৰা হয়। সাধাৰণ মানুহেও ধৰ্মীয় পাঠ উপলব্ধি কৰিবলৈ সক্ষম হয়।
* '''ৰাজনৈতিক প্ৰভাৱ''' — ৰাজন্যবৰ্গে গীৰ্জাৰ নিয়ন্ত্ৰণৰ বিৰুদ্ধে স্বাধীনতা দাবী কৰে, যাৰ ফলত ৰাষ্ট্ৰ-ৰাষ্ট্ৰৰ ভিতৰত ধৰ্মীয় যুদ্ধ সংঘটিত হয় (উদাঃ [[৩০ বছৰীয়া যুদ্ধ]])।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=MacCulloch|first=Diarmaid|title=The Reformation: A History|publisher=Viking Penguin|year=2003|isbn=978-0-670-03298-4}}&lt;/ref&gt;

== কাউণ্টাৰ-ৰিফৰ্মেশন ==
[[কেথলিক গীৰ্জা]]ই এই আন্দোলনৰ উত্তৰ হিচাপে নিজেই এক সংস্কাৰ আন্দোলন আৰম্ভ কৰে, যাক &quot;Counter-Reformation&quot; বা &quot;Catholic Reformation&quot; বোলা হয়। [[Council of Trent]] (১৫৪৫-১৫৬৩) এই প্ৰচেষ্টাৰ কেন্দ্ৰ আছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Council of Trent|url=https://www.britannica.com/event/Council-of-Trent|website=Encyclopedia Britannica}}&lt;/ref&gt;

== ঐতিহ্য ==
খ্ৰীষ্টান ধৰ্মসংস্কাৰ আন্দোলনে আধুনিক ইউৰোপীয় ধৰ্মীয়, সামাজিক, আৰু ৰাজনৈতিক ইতিহাসত গভীৰ প্ৰভাৱ পেলাইছে। ধৰ্মীয় সহনশীলতা, ব্যক্তি বিশ্বাসৰ অধিকার আৰু জাতীয় গীৰ্জাৰ ধাৰণাৰ বিকাশ এই আন্দোলনৰ ফল।

== চাওকো ==
* [[মাৰ্টিন লুথাৰ]]
* [[জন কেলভিন]]
* [[ইংলিকেন গীৰ্জা]]
* [[Council of Trent]]

== উৎস ==
{{Reflist}}</text>
      <sha1>j9vxehhvfm2a7azhokgdn9qpj48rhw5</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519506</id>
      <parentid>519483</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T11:43:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>[[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল।</comment>
      <origin>519506</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4972" sha1="hlbompt7cnv84l5017n6flggqk7dzry" xml:space="preserve">{{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}}
'''খ্ৰীষ্টান ধৰ্মসংস্কাৰ আন্দোলন''' ({{lang-la|Reformatio}}) আছিল ১৬শ শতিকাৰ ইউৰোপৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ ধৰ্মীয় আৰু ৰাজনৈতিক আন্দোলন, যিয়ে [[কেথলিক গীৰ্জা]]ৰ প্ৰচলিত প্ৰথা আৰু শিক্ষাৰ বিৰুদ্ধে বিদ্ৰোহ গঢ়ি তোলে। এই আন্দোলনৰ ফলত [[প্ৰটেষ্টেণ্ট ধৰ্ম]]ৰ জন্ম ঘটে।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Reformation|url=https://www.britannica.com/event/Reformation|website=Encyclopedia Britannica|access-date=2025-06-20}}&lt;/ref&gt;

== সূচনা ==
এই আন্দোলনৰ আৰম্ভণি সাধাৰণতে ১৫১৭ চনত [[মাৰ্টিন লুথাৰ]]ৰ “[[:en:Ninety-five Theses|পঁইচট্টি theses]]” প্ৰচাৰৰে যুক্ত। তেখেতে [[জাৰ্মানী]]ৰ [[উইটেনবাৰ্গ]] গীৰ্জাৰ দুৱাৰত এই লিখন পিন্ধি ৰাখিছিল, য’ত তেখেতে গীৰ্জাৰ পক্ষপাতমূলক অভ্যাস, বিশেষকৈ &quot;[[Indulgence]]&quot; বিক্ৰীৰ বিৰুদ্ধে আপত্তি জনাইছিল।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Lindberg|first=Carter|title=The European Reformations|publisher=Blackwell Publishing|year=2009|isbn=978-1-4051-5764-0}}&lt;/ref&gt;

== মুখ্য ব্যক্তিত্ব ==
* '''[[মাৰ্টিন লুথাৰ]]''' — লুথাৰই “বিশ্বাসৰ দ্বাৰা মুক্তি” মতবাদ আগবঢ়াইছিল। 
* '''[[জন কেলভিন]]''' — তেওঁৰ “[[Predestination]]” মতবাদ [[কেলভিনবাদ]]ৰ আধাৰ। 
* '''[[হেনৰী অষ্টম]]''' — ইংলেণ্ডত [[ইংলিকেন গীৰ্জা]] প্ৰতিষ্ঠা কৰে, ৰোমৰ পোপৰ পৰা বিছিন্ন হৈ।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Key Figures of the Reformation|url=https://www.bbc.co.uk/bitesize/guides/zxgkcj6/revision/1|website=BBC Bitesize}}&lt;/ref&gt;

== প্ৰভাৱ ==
* '''ধৰ্মীয় বিভাজন''' — ইউৰোপত [[কেথলিক]], [[লুথাৰান]], [[কেলভিনবাদী]] আৰু [[ইংলিকেন]] ধৰ্মৰ সৃষ্টি হয়। 
* '''শিক্ষা আৰু ভাষা''' — বাইবেল স্থানীয় ভাষালৈ অনুবাদ কৰা হয়। সাধাৰণ মানুহেও ধৰ্মীয় পাঠ উপলব্ধি কৰিবলৈ সক্ষম হয়। 
* '''ৰাজনৈতিক প্ৰভাৱ''' — ৰাজন্যবৰ্গে গীৰ্জাৰ নিয়ন্ত্ৰণৰ বিৰুদ্ধে স্বাধীনতা দাবী কৰে, যাৰ ফলত ৰাষ্ট্ৰ-ৰাষ্ট্ৰৰ ভিতৰত ধৰ্মীয় যুদ্ধ সংঘটিত হয় (উদাঃ [[৩০ বছৰীয়া যুদ্ধ]])।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=MacCulloch|first=Diarmaid|title=The Reformation: A History|publisher=Viking Penguin|year=2003|isbn=978-0-670-03298-4}}&lt;/ref&gt;

== কাউণ্টাৰ-ৰিফৰ্মেশন ==
[[কেথলিক গীৰ্জা]]ই এই আন্দোলনৰ উত্তৰ হিচাপে নিজেই এক সংস্কাৰ আন্দোলন আৰম্ভ কৰে, যাক &quot;Counter-Reformation&quot; বা &quot;Catholic Reformation&quot; বোলা হয়। [[Council of Trent]] (১৫৪৫-১৫৬৩) এই প্ৰচেষ্টাৰ কেন্দ্ৰ আছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Council of Trent|url=https://www.britannica.com/event/Council-of-Trent|website=Encyclopedia Britannica}}&lt;/ref&gt;

== ঐতিহ্য ==
খ্ৰীষ্টান ধৰ্মসংস্কাৰ আন্দোলনে আধুনিক ইউৰোপীয় ধৰ্মীয়, সামাজিক, আৰু ৰাজনৈতিক ইতিহাসত গভীৰ প্ৰভাৱ পেলাইছে। ধৰ্মীয় সহনশীলতা, ব্যক্তি বিশ্বাসৰ অধিকাৰ আৰু জাতীয় গীৰ্জাৰ ধাৰণাৰ বিকাশ এই আন্দোলনৰ ফল। 

== চাওকো ==
* [[মাৰ্টিন লুথাৰ]]
* [[জন কেলভিন]]
* [[ইংলিকেন গীৰ্জা]]
* [[Council of Trent]]

== উৎস ==
{{Reflist}}</text>
      <sha1>hlbompt7cnv84l5017n6flggqk7dzry</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>চিং ৰাজবংশ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>122952</id>
    <revision>
      <id>519484</id>
      <timestamp>2025-06-20T11:07:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Human Anubhav</username>
        <id>45073</id>
      </contributor>
      <comment>নতুন পৃষ্ঠা: '''চিং ৰাজবংশ''' ({{lang-zh|清朝}}, *Qīng Cháo*) আছিল চীনৰ ইতিহাসৰ অন্তিম ৰাজবংশ, যিয়ে ১৬৪৪ খ্ৰীষ্টাব্দৰ পৰা ১৯১২ খ্ৰীষ্টাব্দলৈকে শাসন কৰিছিল। ই [[ম্যানচু]] জাতিৰ দ্বাৰা প্ৰতিষ্ঠা কৰা হৈছিল আৰু ই...</comment>
      <origin>519484</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4967" sha1="2fi7gykc8t4a46tpetblwojaw86yt5z" xml:space="preserve">'''চিং ৰাজবংশ''' ({{lang-zh|清朝}}, *Qīng Cháo*) আছিল চীনৰ ইতিহাসৰ অন্তিম ৰাজবংশ, যিয়ে ১৬৪৪ খ্ৰীষ্টাব্দৰ পৰা ১৯১২ খ্ৰীষ্টাব্দলৈকে শাসন কৰিছিল। ই [[ম্যানচু]] জাতিৰ দ্বাৰা প্ৰতিষ্ঠা কৰা হৈছিল আৰু ইয়াক চীনৰ এখন বিস্তৃত আৰু বৈচিত্র্যপূৰ্ণ সাম্ৰাজ্য হিচাপে গণ্য কৰা হয়।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Qing dynasty|url=https://www.britannica.com/topic/Qing-dynasty|website=Encyclopedia Britannica|access-date=2025-06-20}}&lt;/ref&gt;

== স্থাপনা ==
চিং ৰাজবংশৰ আৰম্ভণি মাঞ্চুৰিয়াৰ [[নুৰহাচি]] আৰু তেওঁৰ পুত্ৰ [[হুং টাইজি]]ৰ হাতত হয়। ১৬৪৪ চনত [[লী জিচেং]]ৰ বিদ্ৰোহৰ সুযোগ লৈ চিং সেনাই [[পেকিং]] দখল কৰে আৰু [[মিং ৰাজবংশ]]ৰ পতনৰ পাছত চীনৰ ওপৰত আধিপত্য স্থাপন কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Elliott|first=Mark C.|title=The Manchu Way: The Eight Banners and Ethnic Identity in Late Imperial China|publisher=Stanford University Press|year=2001|isbn=978-0-8047-4017-5}}&lt;/ref&gt;

== ৰাজনীতি আৰু সমাজ ==
চিং ৰাজত্বত [[ম্যানচু]]সকলে চীনৰ [[হান জাতি]]ৰ ওপৰত শাসন কৰিছিল। তেওঁলোকে দুয়ো জাতিৰ লোকক চৰকাৰত অন্তর্ভুক্ত কৰিছিল। [[আঠটি পতাকা পদ্ধতি]] চিং সাম্ৰাজ্যৰ সামরিক আৰু ৰাজনৈতিক সংগঠনৰ আধাৰ আছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Eight Banners System|url=https://www.britannica.com/topic/Eight-Banners|website=Encyclopedia Britannica}}&lt;/ref&gt;

== শাসকৰ কিছুজন প্ৰসিদ্ধ নাম ==
* [[কাংজি সম্ৰাট]] (শাসন: ১৬৬১–১৭২২): দীঘলতম শাসনকাৰী; গৱেষণা, ভূগোল, বিজ্ঞানৰ পৃষ্ঠপোষকতা কৰিছিল।
* [[ছিয়েনলং সম্ৰাট]] (১৭৩৫–১৭৯৬): চিং সাম্ৰাজ্যৰ বিস্তৃতি আৰু সংস্কৃতিৰ শ্ৰেষ্ঠ যুগ।
* [[গুংজি সম্ৰাট]] আৰু [[সীশি ৰাজমাতৃ]]: ১৯শ শতিকাৰ শেষভাগত ৰাজনৈতিক সংস্কাৰৰ চেষ্টা।

== বিদেশী শক্তিৰ প্ৰভাৱ আৰু যুদ্ধ ==
চিং ৰাজত্বৰ পিছৰ ভাগত [[আঙ্ল-চীন যুদ্ধ]] (Opium Wars), [[টাইপিং বিদ্ৰোহ]], [[বক্সাৰ বিদ্ৰোহ]] আদি ঘটনাই সাম্ৰাজ্যটোক দুর্বল কৰি তোলে। পশ্চিমা উপনিবেশবাদ আৰু আভ্যন্তৰীণ সংকটৰ ফলত চিং ৰাজত্ব দিনক দিনে জৰ্জৰিত হয়।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Spence|first=Jonathan D.|title=The Search for Modern China|publisher=W.W. Norton &amp; Company|year=1990|isbn=978-0-393-30780-1}}&lt;/ref&gt;

== পতন ==
১৯১১-১২ চনৰ [[চীন বিপ্লৱ]]ৰ পিছত [[সুন ইয়াত-সেন]]ৰ নেতৃত্বত চিং ৰাজত্বৰ অন্ত ঘটে আৰু [[চীন গণপ্ৰজাতন্ত্ৰ]]ৰ প্ৰথম যুগ আৰম্ভ হয়। [[পু ইয়ি]], চিং ৰাজবংশৰ শেষ সম্ৰাট আছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Fall of the Qing dynasty|url=https://www.britannica.com/event/Qing-dynasty|website=Encyclopedia Britannica}}&lt;/ref&gt;

== ঐতিহ্য ==
চিং ৰাজত্ব চীনৰ ইতিহাসৰ অন্তিম সাম্ৰাজ্য যুগ আছিল। এই ৰাজত্বৰ সংস্কৃতি, শিল্প, আৰু ৰাজনৈতিক পৰিকাঠামো আধুনিক চীনলৈ গভীৰ প্ৰভাৱ পেলাই গৈছে।

== চাওকো ==
* [[মিং ৰাজবংশ]]
* [[মানচু জাতি]]
* [[আঙ্ল-চীন যুদ্ধ]]
* [[সুন ইয়াত-সেন]]

== উৎস ==
{{Reflist}}</text>
      <sha1>2fi7gykc8t4a46tpetblwojaw86yt5z</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519510</id>
      <parentid>519484</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T11:47:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>[[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল।</comment>
      <origin>519510</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5028" sha1="r12uigcs7rbldrb4hb9sdckvdv6wojf" xml:space="preserve">{{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}}
'''চিং ৰাজবংশ''' ({{lang-zh|清朝}}, *Qīng Cháo*) আছিল চীনৰ ইতিহাসৰ অন্তিম ৰাজবংশ, যিয়ে ১৬৪৪ খ্ৰীষ্টাব্দৰ পৰা ১৯১২ খ্ৰীষ্টাব্দলৈকে শাসন কৰিছিল। ই [[ম্যানচু]] জাতিৰ দ্বাৰা প্ৰতিষ্ঠা কৰা হৈছিল আৰু ইয়াক চীনৰ এখন বিস্তৃত আৰু বৈচিত্ৰ্যপূৰ্ণ সাম্ৰাজ্য হিচাপে গণ্য কৰা হয়।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Qing dynasty|url=https://www.britannica.com/topic/Qing-dynasty|website=Encyclopedia Britannica|access-date=2025-06-20}}&lt;/ref&gt;

== স্থাপনা ==
চিং ৰাজবংশৰ আৰম্ভণি মাঞ্চুৰিয়াৰ [[নুৰহাচি]] আৰু তেওঁৰ পুত্ৰ [[হুং টাইজি]]ৰ হাতত হয়। ১৬৪৪ চনত [[লী জিচেং]]ৰ বিদ্ৰোহৰ সুযোগ লৈ চিং সেনাই [[পেকিং]] দখল কৰে আৰু [[মিং ৰাজবংশ]]ৰ পতনৰ পাছত চীনৰ ওপৰত আধিপত্য স্থাপন কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Elliott|first=Mark C.|title=The Manchu Way: The Eight Banners and Ethnic Identity in Late Imperial China|publisher=Stanford University Press|year=2001|isbn=978-0-8047-4017-5}}&lt;/ref&gt;

== ৰাজনীতি আৰু সমাজ ==
চিং ৰাজত্বত [[ম্যানচু]]সকলে চীনৰ [[হান জাতি]]ৰ ওপৰত শাসন কৰিছিল। তেওঁলোকে দুয়ো জাতিৰ লোকক চৰকাৰত অন্তৰ্ভুক্ত কৰিছিল। [[আঠটি পতাকা পদ্ধতি]] চিং সাম্ৰাজ্যৰ সামৰিক আৰু ৰাজনৈতিক সংগঠনৰ আধাৰ আছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Eight Banners System|url=https://www.britannica.com/topic/Eight-Banners|website=Encyclopedia Britannica}}&lt;/ref&gt;

== শাসকৰ কিছুজন প্ৰসিদ্ধ নাম ==
* [[কাংজি সম্ৰাট]] (শাসন: ১৬৬১–১৭২২): দীঘলতম শাসনকাৰী; গৱেষণা, ভূগোল, বিজ্ঞানৰ পৃষ্ঠপোষকতা কৰিছিল। 
* [[ছিয়েনলং সম্ৰাট]] (১৭৩৫–১৭৯৬): চিং সাম্ৰাজ্যৰ বিস্তৃতি আৰু সংস্কৃতিৰ শ্ৰেষ্ঠ যুগ। 
* [[গুংজি সম্ৰাট]] আৰু [[সীশি ৰাজমাতৃ]]: ১৯শ শতিকাৰ শেষভাগত ৰাজনৈতিক সংস্কাৰৰ চেষ্টা। 

== বিদেশী শক্তিৰ প্ৰভাৱ আৰু যুদ্ধ ==
চিং ৰাজত্বৰ পিছৰ ভাগত [[আঙ্ল-চীন যুদ্ধ]] (Opium Wars), [[টাইপিং বিদ্ৰোহ]], [[বক্সাৰ বিদ্ৰোহ]] আদি ঘটনাই সাম্ৰাজ্যটোক দুৰ্বল কৰি তোলে। পশ্চিমা উপনিবেশবাদ আৰু অভ্যন্তৰীণ সংকটৰ ফলত চিং ৰাজত্ব দিনক দিনে জৰ্জড়িত হয়।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Spence|first=Jonathan D.|title=The Search for Modern China|publisher=W.W. Norton &amp; Company|year=1990|isbn=978-0-393-30780-1}}&lt;/ref&gt;

== পতন ==
১৯১১-১২ চনৰ [[চীন বিপ্লৱ]]ৰ পিছত [[সুন ইয়াত-সেন]]ৰ নেতৃত্বত চিং ৰাজত্বৰ অন্ত ঘটে আৰু [[চীন গণপ্ৰজাতন্ত্ৰ]]ৰ প্ৰথম যুগ আৰম্ভ হয়। [[পু ইয়ি]], চিং ৰাজবংশৰ শেষ সম্ৰাট আছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Fall of the Qing dynasty|url=https://www.britannica.com/event/Qing-dynasty|website=Encyclopedia Britannica}}&lt;/ref&gt;

== ঐতিহ্য ==
চিং ৰাজত্ব চীনৰ ইতিহাসৰ অন্তিম সাম্ৰাজ্য যুগ আছিল। এই ৰাজত্বৰ সংস্কৃতি, শিল্প, আৰু ৰাজনৈতিক পৰিকাঠামো আধুনিক চীনলৈ গভীৰ প্ৰভাৱ পেলাই গৈছে। 

== চাওকো ==
* [[মিং ৰাজবংশ]]
* [[মানচু জাতি]]
* [[আঙ্ল-চীন যুদ্ধ]]
* [[সুন ইয়াত-সেন]]

== উৎস ==
{{Reflist}}</text>
      <sha1>r12uigcs7rbldrb4hb9sdckvdv6wojf</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>টাং সাম্ৰাজ্য</title>
    <ns>0</ns>
    <id>122953</id>
    <revision>
      <id>519485</id>
      <timestamp>2025-06-20T11:07:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Human Anubhav</username>
        <id>45073</id>
      </contributor>
      <comment>নতুন পৃষ্ঠা: '''টাং সাম্ৰাজ্য''' ({{lang-zh|唐朝}}, *Táng Cháo*) আছিল চীনৰ ইতিহাসৰ এটা সোনালী যুগ, যিয়ে ৬১৮ খ্ৰীষ্টাব্দৰ পৰা ৯০৭ খ্ৰীষ্টাব্দলৈকে বিস্তৃত আছিল। ই [[চুই ৰাজবংশ]]ৰ পতনৰ পিছত স্থাপিত হয় আৰু চীনা সভ...</comment>
      <origin>519485</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5347" sha1="59ar8zyvmag0w4djmjv4qvp7z64yqo8" xml:space="preserve">'''টাং সাম্ৰাজ্য''' ({{lang-zh|唐朝}}, *Táng Cháo*) আছিল চীনৰ ইতিহাসৰ এটা সোনালী যুগ, যিয়ে ৬১৮ খ্ৰীষ্টাব্দৰ পৰা ৯০৭ খ্ৰীষ্টাব্দলৈকে বিস্তৃত আছিল। ই [[চুই ৰাজবংশ]]ৰ পতনৰ পিছত স্থাপিত হয় আৰু চীনা সভ্যতা, শিল্প, সাহিত্য, বিজ্ঞান আৰু ধৰ্মীয় সহনশীলতাৰ দিশত এক অভূতপূৰ্ব উন্নয়ন ঘটায়।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Tang dynasty|url=https://www.britannica.com/topic/Tang-dynasty|website=Encyclopedia Britannica|access-date=2025-06-20}}&lt;/ref&gt;

== স্থাপনা ==
৬১৮ চনত [[লি ইউয়ান]] নামৰ এজন সামৰিক শাসকে টাং ৰাজবংশ প্ৰতিষ্ঠা কৰে আৰু [[গাওজু সম্ৰাট]] হিচাপে চীন শাসন কৰে। তেওঁৰ পুত্ৰ [[লি শিমিন]] (অর্থাৎ [[টাইজং সম্ৰাট]]) টাং সাম্ৰাজ্যৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ শাসক হিচাপে পৰিগণিত।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Twitchett|first=Denis|title=The Cambridge History of China: Volume 3, Sui and T’ang China, 589–906 AD, Part I|publisher=Cambridge University Press|year=1979|isbn=978-0-521-21446-2}}&lt;/ref&gt;

== ৰাজনীতি আৰু সমাজ ==
টাং শাসনে এক শক্তিশালী কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰ গঢ়ি তোলে। [[চাৰকাৰী পৰীক্ষা ব্যৱস্থা]] আৰু [[কনফুচিয়ান মতবাদ]]ৰ ওপৰত আধাৰিত ৰাজকীয় নিয়োগ প্ৰথা উন্নয়ন পায়। ৰাষ্ট্ৰীয় ব্যৱস্থাপনাৰ বাবে আঞ্চলিক বিভাগ, সেনা, আৰু ৰাজহ ব্যৱস্থাও সুসংগঠিত আছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Government under the Tang|url=https://www.worldhistory.org/Tang_Dynasty/|website=World History Encyclopedia}}&lt;/ref&gt;

== সাংস্কৃতিক উন্নয়ন ==
এই সময়ছোৱাত চীন সাহিত্য, চিত্রকলা, সংগীত, আৰু ধাৰ্মিক স্থাপত্যৰ ক্ষেত্ৰত শিখৰলৈ উঠে। [[লি বাই]], [[টু ফু]] আদিৰ দৰে কবিসকল এই যুগত প্ৰসিদ্ধ হয়। [[পেইন্টিং]], [[চীনামাটি]], আৰু [[চিল্ক উৎপাদন]] অতি উন্নত আছিল।

== ধৰ্ম আৰু বিদেশী প্ৰভাৱ ==
টাং আমলত [[বৌদ্ধধৰ্ম]] চীনত ব্যপ্তি লাভ কৰে। [[চুয়ানজাং]] (Xuanzang) নামৰ ভিক্ষুৱে ভাৰত ভ্ৰমণ কৰি [[নালন্দা]] বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা শিক্ষা লাভ কৰি চীনলৈ বহুসংখ্যক গ্ৰন্থ অনুবাদ কৰে। [[ইছলাম]], [[জৰাথুস্ত্রীয় ধৰ্ম]], আৰু [[নেষ্টোৰিয়ান খ্ৰীষ্টান ধৰ্ম]]তো চীনত এই সময়ত উপস্থিত হৈছিল।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Wright|first=Arthur F.|title=Buddhism in Chinese History|publisher=Stanford University Press|year=1959}}&lt;/ref&gt;

== পতন ==
৯ম শতিকাৰ শেষভাগত অভ্যন্তৰীণ বিদ্ৰোহ (বিশেষকৈ [[আন লুশান বিদ্ৰোহ]]) আৰু ৰাজনৈতিক দুর্বলতাৰ ফলত টাং সাম্ৰাজ্য কমজোৰা হয়। অবশেষত ৯০৭ খ্ৰীষ্টাব্দত সাম্ৰাজ্যৰ পতন ঘটে আৰু [[পাঁচ ৰাজবংশ আৰু দশ ৰাজ্য যুগ]] আৰম্ভ হয়।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Lewis|first=Mark Edward|title=China's Cosmopolitan Empire: The Tang Dynasty|publisher=Harvard University Press|year=2009|isbn=978-0-674-03306-1}}&lt;/ref&gt;

== ঐতিহ্য ==
টাং সাম্ৰাজ্যক চীনৰ ইতিহাসত “সোনালী যুগ” বুলি গণ্য কৰা হয়। ইয়াৰ ৰাজনৈতিক, সাংস্কৃতিক আৰু আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সম্পৰ্কৰ মডেল আধুনিক চীনলৈকে প্ৰভাৱ বিস্তাৰ কৰি আছে।

== চাওকো ==
* [[লি বাই]]
* [[টাইজং সম্ৰাট]]
* [[চুয়ানজাং]]
* [[চাৰকাৰী পৰীক্ষা ব্যৱস্থা (চীন)]]

== উৎস ==
{{Reflist}}</text>
      <sha1>59ar8zyvmag0w4djmjv4qvp7z64yqo8</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519508</id>
      <parentid>519485</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T11:44:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>[[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল।</comment>
      <origin>519508</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5403" sha1="jw0684lzv3qi27e9yrhmoyec4yhkugh" xml:space="preserve">{{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}}
'''টাং সাম্ৰাজ্য''' ({{lang-zh|唐朝}}, *Táng Cháo*) আছিল চীনৰ ইতিহাসৰ এটা সোণালী যুগ, যিয়ে ৬১৮ খ্ৰীষ্টাব্দৰ পৰা ৯০৭ খ্ৰীষ্টাব্দলৈকে বিস্তৃত আছিল। ই [[চুই ৰাজবংশ]]ৰ পতনৰ পিছত স্থাপিত হয় আৰু চীনা সভ্যতা, শিল্প, সাহিত্য, বিজ্ঞান আৰু ধৰ্মীয় সহনশীলতাৰ দিশত এক অভূতপূৰ্ব উন্নয়ন ঘটায়।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Tang dynasty|url=https://www.britannica.com/topic/Tang-dynasty|website=Encyclopedia Britannica|access-date=2025-06-20}}&lt;/ref&gt;

== স্থাপনা ==
৬১৮ চনত [[লি ইউয়ান]] নামৰ এজন সামৰিক শাসকে টাং ৰাজবংশ প্ৰতিষ্ঠা কৰে আৰু [[গাওজু সম্ৰাট]] হিচাপে চীন শাসন কৰে। তেওঁৰ পুত্ৰ [[লি শিমিন]] (অৰ্থাৎ [[টাইজং সম্ৰাট]]) টাং সাম্ৰাজ্যৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ শাসক হিচাপে পৰিগণিত।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Twitchett|first=Denis|title=The Cambridge History of China: Volume 3, Sui and T’ang China, 589–906 AD, Part I|publisher=Cambridge University Press|year=1979|isbn=978-0-521-21446-2}}&lt;/ref&gt;

== ৰাজনীতি আৰু সমাজ ==
টাং শাসনে এক শক্তিশালী কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰ গঢ়ি তোলে। [[চাৰকাৰী পৰীক্ষা ব্যৱস্থা]] আৰু [[কনফুচিয়ান মতবাদ]]ৰ ওপৰত আধাৰিত ৰাজকীয় নিয়োগ প্ৰথা উন্নয়ন পায়। ৰাষ্ট্ৰীয় ব্যৱস্থাপনাৰ বাবে আঞ্চলিক বিভাগ, সেনা, আৰু ৰাজহ ব্যৱস্থাও সুসংগঠিত আছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Government under the Tang|url=https://www.worldhistory.org/Tang_Dynasty/|website=World History Encyclopedia}}&lt;/ref&gt;

== সাংস্কৃতিক উন্নয়ন ==
এই সময়ছোৱাত চীন সাহিত্য, চিত্ৰকলা, সংগীত, আৰু ধাৰ্মিক স্থাপত্যৰ ক্ষেত্ৰত শিখৰলৈ উঠে। [[লি বাই]], [[টু ফু]] আদিৰ দৰে কবিসকল এই যুগত প্ৰসিদ্ধ হয়। [[পেইণ্টিং]], [[চীনামাটি]], আৰু [[চিল্ক উৎপাদন]] অতি উন্নত আছিল। 

== ধৰ্ম আৰু বিদেশী প্ৰভাৱ ==
টাং আমলত [[বৌদ্ধধৰ্ম]] চীনত ব্যপ্তি লাভ কৰে। [[চুয়ানজাং]] (Xuanzang) নামৰ ভিক্ষুৱে ভাৰত ভ্ৰমণ কৰি [[নালন্দা]] বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা শিক্ষা লাভ কৰি চীনলৈ বহুসংখ্যক গ্ৰন্থ অনুবাদ কৰে। [[ইছলাম]], [[জৰাথুস্ত্ৰীয় ধৰ্ম]], আৰু [[নেষ্টোৰিয়ান খ্ৰীষ্টান ধৰ্ম]]তো চীনত এই সময়ত উপস্থিত হৈছিল।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Wright|first=Arthur F.|title=Buddhism in Chinese History|publisher=Stanford University Press|year=1959}}&lt;/ref&gt;

== পতন ==
৯ম শতিকাৰ শেষভাগত অভ্যন্তৰীণ বিদ্ৰোহ (বিশেষকৈ [[আন লুশান বিদ্ৰোহ]]) আৰু ৰাজনৈতিক দুৰ্বলতাৰ ফলত টাং সাম্ৰাজ্য কমজোৰা হয়। অবশেষত ৯০৭ খ্ৰীষ্টাব্দত সাম্ৰাজ্যৰ পতন ঘটে আৰু [[পাঁচ ৰাজবংশ আৰু দশ ৰাজ্য যুগ]] আৰম্ভ হয়।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Lewis|first=Mark Edward|title=China's Cosmopolitan Empire: The Tang Dynasty|publisher=Harvard University Press|year=2009|isbn=978-0-674-03306-1}}&lt;/ref&gt;

== ঐতিহ্য ==
টাং সাম্ৰাজ্যক চীনৰ ইতিহাসত “সোণালী যুগ” বুলি গণ্য কৰা হয়। ইয়াৰ ৰাজনৈতিক, সাংস্কৃতিক আৰু আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সম্পৰ্কৰ মডেল আধুনিক চীনলৈকে প্ৰভাৱ বিস্তাৰ কৰি আছে। 

== চাওকো ==
* [[লি বাই]]
* [[টাইজং সম্ৰাট]]
* [[চুয়ানজাং]]
* [[চাৰকাৰী পৰীক্ষা ব্যৱস্থা (চীন)]]

== উৎস ==
{{Reflist}}</text>
      <sha1>jw0684lzv3qi27e9yrhmoyec4yhkugh</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>মেইজি পুনৰ্গঠন</title>
    <ns>0</ns>
    <id>122954</id>
    <revision>
      <id>519486</id>
      <timestamp>2025-06-20T11:13:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>নতুন পৃষ্ঠা: {{সম্পাদনা দ্বন্দ}}  '''মেইজি পুনৰ্গঠন''' ({{lang-ja|明治維新}}, *Meiji Ishin*) আছিল ১৮৬৮ খ্ৰীষ্টাব্দৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ ৰাজনৈতিক, সামাজিক আৰু অৰ্থনৈতিক পৰিবৰ্তনৰ যুগ, যিয়ে [[জাপান]]ক সামন্ততন্ত্ৰৰ পৰা আ...</comment>
      <origin>519486</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4708" sha1="4tnpw1wuv2dqmnipgpz1uddqqsd7lmr" xml:space="preserve">{{সম্পাদনা দ্বন্দ}}

'''মেইজি পুনৰ্গঠন''' ({{lang-ja|明治維新}}, *Meiji Ishin*) আছিল ১৮৬৮ খ্ৰীষ্টাব্দৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ ৰাজনৈতিক, সামাজিক আৰু অৰ্থনৈতিক পৰিবৰ্তনৰ যুগ, যিয়ে [[জাপান]]ক সামন্ততন্ত্ৰৰ পৰা আধুনিক, পশ্চিম-অনুকৰণমূলক ৰাষ্ট্ৰৰূপে পৰিণত কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Meiji Restoration|url=https://www.britannica.com/event/Meiji-Restoration|website=Encyclopedia Britannica|access-date=2025-06-20}}&lt;/ref&gt;

== পটভূমি ==
১৮শ শতিকাৰ শেষভাগত জাপান [[টোกুগাৱা শোগুনেট]]ৰ অধীনত আছিল, যিয়ে ২৫০ বছৰৰ ধৰি শান্তি, কিন্তু প্ৰবল সামন্ততান্ত্ৰিক নিয়ন্ত্ৰণ বজাই ৰাখিছিল। [[কমোডোৰ মেথিউ পেৰী]]ৰ ১৮৫৩ চনৰ আগমন আৰু [[কানাগাৱা চুক্তি]]ৰ পিছত পশ্চিমা প্ৰভাৱ জাপানত বৃদ্ধি পায়, আৰু ভিতৰুৱা অস্থিৰতা দেখা দিয়ে।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Jansen|first=Marius B.|title=The Making of Modern Japan|publisher=Harvard University Press|year=2000|isbn=978-0-674-00991-2}}&lt;/ref&gt;

== মেইজি সম্ৰাটৰ উত্থান ==
১৮৬৭ চনত [[মেইজি সম্ৰাট]]ই ৰাজসিংহাসন গ্ৰহণ কৰে। ১৮৬৮ চনত [[তোকিও]] (পূৰ্বৰ ইডো) নতুন ৰাজধানী হিচাপে ঘোষণা কৰা হয়। শোগুনৰ ক্ষমতা শেষ কৰি সম্ৰাটীয় শাসন পুনঃপ্ৰতিষ্ঠা কৰা হয়।

== মুখ্য সংস্কাৰসমূহ ==
* **সামন্ততন্ত্ৰৰ অৱসান** — [[ডাইমিয়ো]] আৰু [[চামুৰাই]]ৰ বংশানুক্ৰমিক সুবিধা কাঢ়ি লোৱা হয়।
* **অধুনিক সেনা গঠন** — পশ্চিমা ধৰণৰ [[অভিলিখিত সেনা নিয়োগ]] আৰম্ভ হয়।
* **অৰ্থনৈতিক উন্নয়ন** — উদ্ভৱ হয় নতুন শিল্প, ৰেলপথ, ডাক ব্যৱস্থা, আৰু বেংক।
* **শিক্ষা আৰু আইন** — বাধ্যতামূলক শিক্ষা ব্যৱস্থা, আধুনিক বিশ্ববিদ্যালয় আৰু [[১৮৮৯ চনৰ সংবিধান]] প্ৰণয়ন কৰা হয়।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Meiji Constitution|url=https://www.constitution.org/cons/japan/meiji.htm|website=Constitution Society}}&lt;/ref&gt;

== বৈদেশিক নীতিত পৰিবর্তন ==
মেইজি যুগত জাপানে পশ্চিমা শক্তিৰ সৈতে সমানভাবে বাণিজ্যিক আৰু কূটনৈতিক সম্পৰ্ক গঢ়ি তোলে। [[সিনো-জাপান যুদ্ধ]] (১৮৯৪–৯৫) আৰু [[ৰুছ-জাপান যুদ্ধ]] (১৯০৪–০৫)ত জাপানৰ বিজয়ে ইয়াৰ শক্তিশালী জাতি হিচাপে উত্থান নিশ্চিত কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Gordon|first=Andrew|title=A Modern History of Japan: From Tokugawa Times to the Present|publisher=Oxford University Press|year=2014|isbn=978-0-19-993015-9}}&lt;/ref&gt;

== প্ৰভাৱ ==
মেইজি পুনৰ্গঠন জাপানৰ ইতিহাসত এক বিপ্লবাত্মক যুগ আছিল। সামন্ততন্ত্ৰৰ পৰিসমাপ্তি, আধুনিক ৰাজনীতি আৰু আৰ্থিক গঠনৰ আধাৰ ইয়াৰ দ্বাৰাই স্থাপিত হয়।

== চাওকো ==
* [[মেইজি সম্ৰাট]]
* [[টোকিও]]
* [[টোกুগাৱা শোগুনেট]]
* [[ৰুছ-জাপান যুদ্ধ]]

== উৎস ==
{{Reflist}}</text>
      <sha1>4tnpw1wuv2dqmnipgpz1uddqqsd7lmr</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ভিয়েটনাম যুদ্ধ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>122955</id>
    <revision>
      <id>519487</id>
      <timestamp>2025-06-20T11:14:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>নতুন পৃষ্ঠা: {{সম্পাদনা দ্বন্দ}} '''ভিয়েটনাম যুদ্ধ''' ({{lang-vi|Chiến tranh Việt Nam}}) আছিল ১৯৫৫ খ্ৰীষ্টাব্দৰ পৰা ১৯৭৫ খ্ৰীষ্টাব্দলৈকে চলি থকা এটা সংঘৰ্ষ, যি [[উত্তৰ ভিয়েটনাম]] আৰু [[দক্ষিণ ভিয়েটনাম]]ৰ মাজত সংঘ...</comment>
      <origin>519487</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5572" sha1="850l6uzoe6ajxztokdn1iq01y0p5snk" xml:space="preserve">{{সম্পাদনা দ্বন্দ}}
'''ভিয়েটনাম যুদ্ধ''' ({{lang-vi|Chiến tranh Việt Nam}}) আছিল ১৯৫৫ খ্ৰীষ্টাব্দৰ পৰা ১৯৭৫ খ্ৰীষ্টাব্দলৈকে চলি থকা এটা সংঘৰ্ষ, যি [[উত্তৰ ভিয়েটনাম]] আৰু [[দক্ষিণ ভিয়েটনাম]]ৰ মাজত সংঘটিত হৈছিল। এই যুদ্ধত [[আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ]]সহ পশ্চিমা শক্তিবোৰ দক্ষিণ ভিয়েটনামক সমৰ্থন কৰিছিল, আৰু [[চীন]] আৰু [[চোভিয়েট ইউনিয়ন]] উত্তৰ ভিয়েটনামক সহায় কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Vietnam War|url=https://www.britannica.com/event/Vietnam-War|website=Encyclopedia Britannica|access-date=2025-06-20}}&lt;/ref&gt;

== পটভূমি ==
দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধৰ অন্তত [[ফ্ৰেঞ্চ ইণ্ডোচাইনা]]ৰ ভিতৰত স্বাধীনতাৰ দাবী বৃদ্ধি পায়। [[হো চি মিন]]ৰ নেতৃত্বত [[ভিয়েট মিন]] আন্দোলনে ফ্ৰান্সৰ বিৰুদ্ধে [[第一次 ইণ্ডোচাইনা যুদ্ধ]] কৰে। ১৯৫৪ চনৰ [[ডিয়েন বিয়েন ফু যুদ্ধ]]ত ফ্ৰান্সৰ পৰাজয় আৰু [[জেনেভা চুক্তি]] অনুসৰি ভিয়েটনামক ১৭তম সমান্তৰালৰ সৈতে উত্তৰ আৰু দক্ষিণত বিভাজন কৰা হয়।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Karnow|first=Stanley|title=Vietnam: A History|publisher=Penguin Books|year=1997|isbn=978-0-14-026547-7}}&lt;/ref&gt;

== যুদ্ধৰ প্ৰবাহ ==
* **উত্তৰ ভিয়েটনাম** — [[হো চি মিন]]ৰ নেতৃত্বত সাম্যবাদী শাসন; [[ভিয়েত কং]] নামৰ গেৰিলা দলৰ সহায়ত দক্ষিণত যুদ্ধ চলাইছিল।
* **দক্ষিণ ভিয়েটনাম** — [[এনজো ডিন দিয়েম]]ৰ নেতৃত্বত পশ্চিম-সমর্থিত শাসন; আমেৰিকাই আগৰ পৰা সামৰিক সহায় আগবঢ়াইছিল।

১৯৬৪ চনৰ [[টঙ্কিন উপসাগৰ ঘটনা]]ৰ পিছত [[আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ]]ে যুদ্ধত সক্ৰিয়ভাৱে সৈন্য প্ৰেৰণ কৰে। যুদ্ধত গেৰিলা কৌশল, বনৰাজ অভিযান, বোমা আক্ৰমণ, আৰু ৰাসায়নিক অস্ত্ৰ ব্যৱহৃত হৈছিল (যেনে [[Agent Orange]])।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Gulf of Tonkin Resolution|url=https://history.state.gov/milestones/1961-1968/gulf-of-tonkin|website=U.S. Department of State}}&lt;/ref&gt;

== যুদ্ধৰ শেষ ==
[[১৯৭৩ চনৰ পেৰিছ চুক্তি]] অনুসৰি আমেৰিকাই যুদ্ধৰ পৰা প্ৰত্যাহাৰ কৰে। যদিও যুদ্ধ দক্ষিণ ভিয়েটনাম চলাই গৈছিল। অবশেষত ১৯৭৫ চনৰ [[হো চি মিন চিটি]] (তৎকালীন [[সাইগন]]) দখল কৰি উত্তৰ ভিয়েটনামে বিজয় লাভ কৰে। ইয়াৰ ফলত ভিয়েটনাম একত্ৰিত হৈ [[ভিয়েটনাম সমাজতান্ত্ৰিক প্ৰজাতন্ত্ৰ]]ৰ সৃষ্টি হয়।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Herring|first=George C.|title=America's Longest War: The United States and Vietnam, 1950-1975|publisher=McGraw-Hill|year=2001|isbn=978-0-07-253618-8}}&lt;/ref&gt;

== প্ৰভাৱ ==
* **মানৱিক ক্ষতি** — ২০ লাখৰো অধিক ভিয়েটনামী আৰু প্ৰায় ৫৮,০০০ আমেৰিকান নিহত হয়।
* **ধ্বংস** — ভিয়েটনামৰ বনাঞ্চল, প্ৰকৃতি, আৰু অর্থনীতি ব্যাপকভাবে ক্ষতিগ্ৰস্ত হয়।
* **ৰাজনৈতিক ফল** — আমেৰিকাত যুদ্ধবিৰোধী আন্দোলনৰ ফলত ৰাজনৈতিক পৰিবৰ্তন ঘটে।

== ঐতিহ্য আৰু সাহিত্যত প্ৰভাব ==
ভিয়েটনাম যুদ্ধৰ ওপৰত বহুতো সাহিত্য, চলচ্চিত্ৰ, আৰু গৱেষণামূলক গ্ৰন্থ প্ৰকাশিত হৈছে, যেনে: ''Apocalypse Now'', ''Platoon'', ''Born on the Fourth of July''।

== চাওকো ==
* [[হো চি মিন]]
* [[Agent Orange]]
* [[টঙ্কিন উপসাগৰ ঘটনা]]
* [[পেৰিছ চুক্তি (১৯৭৩)]]

== উৎস ==
{{Reflist}}</text>
      <sha1>850l6uzoe6ajxztokdn1iq01y0p5snk</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>আৰব-ইজৰাইল বিবাদ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>122956</id>
    <revision>
      <id>519488</id>
      <timestamp>2025-06-20T11:14:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>নতুন পৃষ্ঠা: {{সম্পাদনা দ্বন্দ}} '''আৰব-ইজৰাইল বিবাদ''' হৈছে এক দীঘলীয়া আৰু জটিল ৰাজনৈতিক সংঘৰ্ষ, যি ইস্ৰায়েলৰ প্রতিষ্ঠাৰ সময়ৰ পৰা আৰম্ভ হৈছে আৰু এতিয়াও চলি আছে। এই বিবাদৰ মূল কাৰণ হৈছে ভূম...</comment>
      <origin>519488</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5692" sha1="f8yhw161g5g7f1kg8ijz1th17jkn02u" xml:space="preserve">{{সম্পাদনা দ্বন্দ}}
'''আৰব-ইজৰাইল বিবাদ''' হৈছে এক দীঘলীয়া আৰু জটিল ৰাজনৈতিক সংঘৰ্ষ, যি ইস্ৰায়েলৰ প্রতিষ্ঠাৰ সময়ৰ পৰা আৰম্ভ হৈছে আৰু এতিয়াও চলি আছে। এই বিবাদৰ মূল কাৰণ হৈছে ভূমি, ধৰ্ম, আৰু ৰাষ্ট্ৰীয় অধিকাৰৰ সমস্যা। [[ইস্ৰায়েল]] আৰু আন কেইবাটাও আৰব ৰাষ্ট্ৰৰ মাজত এই সংঘৰ্ষৰ সৃষ্টি হৈছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Arab-Israeli conflict|url=https://www.britannica.com/event/Arab-Israeli-conflict|website=Encyclopedia Britannica|access-date=2025-06-20}}&lt;/ref&gt;

== পটভূমি ==
১৯৪৮ চনত ইস্ৰায়েলৰ স্বাধীনতাৰ লগে লগে আৰব ৰাষ্ট্ৰসমূহ ইস্ৰায়েলৰ অধিকার মানি ল'ব নোৱাৰা বাবে সংঘৰ্ষ আৰম্ভ হয়। ১৯৪৮ চনৰ আৰব-ইস্ৰায়েল যুদ্ধত ইস্ৰায়েল বিজয়ী হয়, আৰু ইয়াৰ ফলত বহু আৰব নাগৰিক তেওঁলোকৰ ঘৰ-বাৰ পৰিত্যাগ কৰি পলায়ন কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Bickerton|first=Ian J.|title=The Arab-Israeli Conflict: A History|publisher=Routledge|year=2017|isbn=978-1-138-20893-3}}&lt;/ref&gt;

== মুখ্য যুদ্ধসমূহ ==
* **১৯৪৮-১৯৪৯ চনৰ আৰব-ইস্ৰায়েল যুদ্ধ**: ইস্ৰায়েলৰ ঘোষণা কৰা স্বাধীনতাৰ পিছত আৰব ৰাষ্ট্ৰসমূহে ইস্ৰায়েলৰ বিৰুদ্ধে যুদ্ধ ঘোষণা কৰে।
* **১৯৫৬ চনৰ সুৱেজ সংকট**: ইজিপ্তৰ [[নাছাৰ]] ইজিপ্তৰ সুৱেজ চেনেল জাতীয়কৰণ কৰাৰ পাছত, ইস্ৰায়েল, ফ্ৰান্স আৰু বৃটেইন একেলগে সন্মিলিত আক্ৰমণ কৰে।
* **১৯৬৭ চনৰ ছয়দিনীয়া যুদ্ধ**: ইস্ৰায়েলে আৰব ৰাষ্ট্ৰসমূহৰ সৈতে যুদ্ধ কৰি পশ্চিম তীৰ, গাজা, সীনাই আৰু গোলান হাইট দখল কৰে।
* **১৯৭৩ চনৰ যমিন কিপ্পুৰ যুদ্ধ**: আৰব ৰাষ্ট্ৰসমূহ, বিশেষকৈ মিশৰ আৰু সিরিয়া, ইস্ৰায়েলৰ ওপৰত আক্ৰমণ কৰে, কিন্তু শেষত ইস্ৰায়েল বিজয়ী হয়।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Six-Day War|url=https://www.history.com/topics/middle-east/six-day-war|website=History.com|access-date=2025-06-20}}&lt;/ref&gt;

== শান্তি প্রচেষ্টা ==
১৯৭৯ চনত [[ইজিপ্ত]] আৰু ইস্ৰায়েলৰ মাজত [[কাম্প ডেভিড চুক্তি]]ৰ দ্বাৰা শান্তি চুক্তি স্থাপন হয়, যাৰ ফলত ইজিপ্ত ইস্ৰায়েলৰ স্বীকৃতি দিয়ে। ১৯৯৩ চনত [[অসলো চুক্তি]]ৰ মাজে ইস্ৰায়েল আৰু [[পলেষ্টাইন মুক্তি সংগঠন]]ৰ মাজত শান্তি আলোচনা আৰম্ভ হয়, কিন্তু সেয়া সম্পূৰ্ণৰূপে সফল হয় নাছিল।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Gershoni|first=Yoram|title=The Arab-Israeli Conflict: The Palestine War and the Oslo Peace Process|publisher=University of Chicago Press|year=2014|isbn=978-0-226-80496-0}}&lt;/ref&gt;

== সমসাময়িক পৰিস্থিতি ==
ইস্ৰায়েলৰ আধিপত্য আৰু পলেষ্টাইন অধিকারৰ বাবে এক দীঘলীয়া নিৰ্দিষ্ট সমস্যাৰ সৃষ্টি হৈছে। পশ্চিম তীৰ আৰু গাজা অঞ্চলত উত্তেজনা অব্যাহত থাকে আৰু শান্তি প্ৰক্রিয়া স্থগিত হৈ পৰিছে।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Palestinian-Israeli conflict|url=https://www.bbc.co.uk/news/world-middle-east-16301046|website=BBC News|access-date=2025-06-20}}&lt;/ref&gt;

== প্ৰভাৱ ==
এই বিবাদ বিশ্বৰ অৰ্থনৈতিক আৰু ৰাজনৈতিক পৰিস্থিতিত গভীৰ প্ৰভাৱ পেলাইছে, আৰু ই মধ্যপ্ৰাচ্যৰ দেশসমূহৰ ৰাজনীতি, শান্তি, আৰু মেল-মিলনৰ ক্ষেত্ৰত এক কষ্টৰ অৱস্থা সৃষ্টি কৰিছে।

== চাওকো ==
* [[ইস্ৰায়েল]]
* [[পলেষ্টাইন]]
* [[ইজিপ্ত]]
* [[অসলো চুক্তি]]
* [[ছয়দিনীয়া যুদ্ধ]]

== উৎস ==
{{Reflist}}</text>
      <sha1>f8yhw161g5g7f1kg8ijz1th17jkn02u</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>519509</id>
      <parentid>519488</parentid>
      <timestamp>2025-06-20T11:44:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>[[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল।</comment>
      <origin>519509</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5702" sha1="bfnr88w3ao2dhwyfe7y67oy0hzufmnq" xml:space="preserve">{{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}}
'''আৰব-ইজৰাইল বিবাদ''' হৈছে এক দীঘলীয়া আৰু জটিল ৰাজনৈতিক সংঘৰ্ষ, যি ইস্ৰায়েলৰ প্ৰতিষ্ঠাৰ সময়ৰ পৰা আৰম্ভ হৈছে আৰু এতিয়াও চলি আছে। এই বিবাদৰ মূল কাৰণ হৈছে ভূমি, ধৰ্ম, আৰু ৰাষ্ট্ৰীয় অধিকাৰৰ সমস্যা। [[ইস্ৰায়েল]] আৰু আন কেইবাটাও আৰব ৰাষ্ট্ৰৰ মাজত এই সংঘৰ্ষৰ সৃষ্টি হৈছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Arab-Israeli conflict|url=https://www.britannica.com/event/Arab-Israeli-conflict|website=Encyclopedia Britannica|access-date=2025-06-20}}&lt;/ref&gt;

== পটভূমি ==
১৯৪৮ চনত ইস্ৰায়েলৰ স্বাধীনতাৰ লগে লগে আৰব ৰাষ্ট্ৰসমূহ ইস্ৰায়েলৰ অধিকাৰ মানি ল'ব নোৱাৰা বাবে সংঘৰ্ষ আৰম্ভ হয়। ১৯৪৮ চনৰ আৰব-ইস্ৰায়েল যুদ্ধত ইস্ৰায়েল বিজয়ী হয়, আৰু ইয়াৰ ফলত বহু আৰব নাগৰিক তেওঁলোকৰ ঘৰ-বাৰ পৰিত্যাগ কৰি পলায়ন কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Bickerton|first=Ian J.|title=The Arab-Israeli Conflict: A History|publisher=Routledge|year=2017|isbn=978-1-138-20893-3}}&lt;/ref&gt;

== মুখ্য যুদ্ধসমূহ ==
* **১৯৪৮-১৯৪৯ চনৰ আৰব-ইস্ৰায়েল যুদ্ধ**: ইস্ৰায়েলৰ ঘোষণা কৰা স্বাধীনতাৰ পিছত আৰব ৰাষ্ট্ৰসমূহে ইস্ৰায়েলৰ বিৰুদ্ধে যুদ্ধ ঘোষণা কৰে। 
* **১৯৫৬ চনৰ সুৱেজ সংকট**: ইজিপ্তৰ [[নাছাৰ]] ইজিপ্তৰ সুৱেজ চেনেল জাতীয়কৰণ কৰাৰ পাছত, ইস্ৰায়েল, ফ্ৰান্স আৰু বৃটেইন একেলগে সন্মিলিত আক্ৰমণ কৰে। 
* **১৯৬৭ চনৰ ছয়দিনীয়া যুদ্ধ**: ইস্ৰায়েলে আৰব ৰাষ্ট্ৰসমূহৰ সৈতে যুদ্ধ কৰি পশ্চিম তীৰ, গাজা, সীনাই আৰু গোলান হাইট দখল কৰে। 
* **১৯৭৩ চনৰ যমিন কিপ্পুৰ যুদ্ধ**: আৰব ৰাষ্ট্ৰসমূহ, বিশেষকৈ মিশৰ আৰু সিৰিয়া, ইস্ৰায়েলৰ ওপৰত আক্ৰমণ কৰে, কিন্তু শেষত ইস্ৰায়েল বিজয়ী হয়।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Six-Day War|url=https://www.history.com/topics/middle-east/six-day-war|website=History.com|access-date=2025-06-20}}&lt;/ref&gt;

== শান্তি প্ৰচেষ্টা ==
১৯৭৯ চনত [[ইজিপ্ত]] আৰু ইস্ৰায়েলৰ মাজত [[কাম্প ডেভিড চুক্তি]]ৰ দ্বাৰা শান্তি চুক্তি স্থাপন হয়, যাৰ ফলত ইজিপ্ত ইস্ৰায়েলৰ স্বীকৃতি দিয়ে। ১৯৯৩ চনত [[অসলো চুক্তি]]ৰ মাজে ইস্ৰায়েল আৰু [[পলেষ্টাইন মুক্তি সংগঠন]]ৰ মাজত শান্তি আলোচনা আৰম্ভ হয়, কিন্তু সেয়া সম্পূৰ্ণৰূপে সফল হয় নাছিল।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Gershoni|first=Yoram|title=The Arab-Israeli Conflict: The Palestine War and the Oslo Peace Process|publisher=University of Chicago Press|year=2014|isbn=978-0-226-80496-0}}&lt;/ref&gt;

== সমসাময়িক পৰিস্থিতি ==
ইস্ৰায়েলৰ আধিপত্য আৰু পলেষ্টাইন অধিকাৰৰ বাবে এক দীঘলীয়া নিৰ্দিষ্ট সমস্যাৰ সৃষ্টি হৈছে। পশ্চিম তীৰ আৰু গাজা অঞ্চলত উত্তেজনা অব্যাহত থাকে আৰু শান্তি প্ৰক্ৰিয়া স্থগিত হৈ পৰিছে।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Palestinian-Israeli conflict|url=https://www.bbc.co.uk/news/world-middle-east-16301046|website=BBC News|access-date=2025-06-20}}&lt;/ref&gt;

== প্ৰভাৱ ==
এই বিবাদ বিশ্বৰ অৰ্থনৈতিক আৰু ৰাজনৈতিক পৰিস্থিতিত গভীৰ প্ৰভাৱ পেলাইছে, আৰু ই মধ্যপ্ৰাচ্যৰ দেশসমূহৰ ৰাজনীতি, শান্তি, আৰু মেল-মিলনৰ ক্ষেত্ৰত এক কষ্টৰ অৱস্থা সৃষ্টি কৰিছে। 

== চাওকো ==
* [[ইস্ৰায়েল]]
* [[পলেষ্টাইন]]
* [[ইজিপ্ত]]
* [[অসলো চুক্তি]]
* [[ছয়দিনীয়া যুদ্ধ]]

== উৎস ==
{{Reflist}}</text>
      <sha1>bfnr88w3ao2dhwyfe7y67oy0hzufmnq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>সদস্য বাৰ্তা:Wirastra</title>
    <ns>3</ns>
    <id>122957</id>
    <revision>
      <id>519489</id>
      <timestamp>2025-06-20T11:15:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>AdoroniBot</username>
        <id>32943</id>
      </contributor>
      <comment>স্বাগতম!</comment>
      <origin>519489</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3778" sha1="i6zboi434y5w2d6itobfevki41zrckt" xml:space="preserve">{{tmbox
| type = notice
| image = [[চিত্ৰ:Assamese Jaapi.png|135px|left]]
| imageright = [[চিত্ৰ:Wikipedia-logo.png|135px]]
| style = border: 1px blue solid; 
| textstyle = 
| text = {{Center|&lt;big&gt;{{#if: {{{1}}} |'''নমস্কাৰ, {{#if:  | {{{1}}} | {{BASEPAGENAME}} }}&lt;br/&gt;}}}}
{{Center|'''[[অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া]]লৈ আপোনাক [[ৱিকিপিডিয়া:আদৰণি|আদৰণি জনাইছোঁ]]! '''&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;&lt;br/&gt;
আপোনাৰ আগ্ৰহৰ বাবে ধন্যবাদ। আশা কৰোঁ আপুনি সদায় আমাৰ লগত জড়িত হৈ থাকিব। নৱাগত সকলৰ বাবে তলত দিয়া পৃষ্ঠাকেইখন অতি উপযোগী, অনুগ্ৰহ কৰি পৃষ্ঠাকেইখন এবাৰ চকু ফুৰাই চাই যেন। }}&lt;br/&gt;

{{Center|
'''ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনাৰ সহায়'''&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:পৰিচয়|ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে অলপ]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[সহায়:সৰল সম্পাদনা|সম্পাদনাৰ থুলমুল আভাস]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:সহায়িকা|ৱিকিপিডিয়া সম্পাদনাৰ বিষয়ে প্ৰয়োজনীয় আভাস]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[সহায়:নতুন প্ৰবন্ধ আৰম্ভ কৰক|প্ৰবন্ধ এটা কেনেকৈ আৰম্ভ কৰিব?]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ|সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ]] &lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;br&gt;
'''ৱিকিপিডিয়াৰ সম্পাদনাৰ নিয়ম নীতি'''&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:পাঁচটা স্তম্ভ|ৱিকিপিডিয়াৰ পঞ্চশীল নীতি]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়া কি নহয়|ৱিকিপিডিয়া কি নহয়]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
}}
&lt;br/&gt;
'''ইয়াৰ উপৰিও ফে’চবুকত [https://www.facebook.com/groups/assamwikigroup/ {{Like|''Assamese Wikipedia Community''}}] বুলি আমাৰ এটা আলোচনা গোট আৰু [https://facebook.com/aswikipedia {{Like|''অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া''}}] নামৰ এটা পৃষ্ঠা আছে। ৱিকিপিডিয়ানসকলক লগ পাবলৈ আৰু ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে জানিবলৈ আপুনিও সেইবোৰৰ সদস্য হৈ ল’ব পাৰে। '''

আশা কৰোঁ ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনা কৰি আৰু এজন [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়ান|ৱিকিপিডিয়ান]] হোৱাটো উপভোগ কৰিব। 

&lt;div class=&quot;center&quot;&gt;{{Wikipedia in Social Media}}&lt;/div&gt;
| small =  / yes
| smallimage = none / [[Image:Some image.svg|30px]]
| smallimageright = none / [[Image:Some image.svg|30px]]
| smalltext = আদৰণি 
}} — [[সদস্য:AdoroniBot|AdoroniBot]] ([[সদস্য বাৰ্তা:AdoroniBot|বাৰ্তা]]) 11:15, 20 June 2025 (ইউ.টি.চি.)
&lt;!-- This welcome message is delivered by [[User:AdoroniBot|AdoroniBot]] on behalf of Assamese Wikimedia Community. --&gt;</text>
      <sha1>i6zboi434y5w2d6itobfevki41zrckt</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>আমেৰিকান গৃহ যুদ্ধ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>122958</id>
    <revision>
      <id>519490</id>
      <timestamp>2025-06-20T11:15:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>নতুন পৃষ্ঠা: {{সম্পাদনা দ্বন্দ}} '''আমেৰিকান গৃহ যুদ্ধ''' আছিল [[আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ]]ৰ উত্তৰ আৰু দক্ষিণ অংশৰ মাজত ১৮৬১ চনৰ পৰা ১৮৬৫ চনলৈকে চলি থকা এক গৃহযুদ্ধ। এই যুদ্ধ মূলত [[দাসত্ব]]ৰ প্ৰশ্ন, ৰ...</comment>
      <origin>519490</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4788" sha1="kzf4rptuv4twgy248gkywij2dng9y86" xml:space="preserve">{{সম্পাদনা দ্বন্দ}}
'''আমেৰিকান গৃহ যুদ্ধ''' আছিল [[আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ]]ৰ উত্তৰ আৰু দক্ষিণ অংশৰ মাজত ১৮৬১ চনৰ পৰা ১৮৬৫ চনলৈকে চলি থকা এক গৃহযুদ্ধ। এই যুদ্ধ মূলত [[দাসত্ব]]ৰ প্ৰশ্ন, ৰাজনৈতিক অধিকাৰ আৰু আৰ্থ-সামাজিক বিভাজনৰ ওপৰত কেন্দ্ৰিভূত হৈছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=American Civil War|url=https://www.britannica.com/event/American-Civil-War|website=Encyclopedia Britannica|access-date=2025-06-20}}&lt;/ref&gt;

== পটভূমি ==
১৯শ শতিকাৰ আৰম্ভণিলৈকে [[উত্তৰ আমেৰিকা]]ত দাসত্ব বাতিল কৰা হৈছিল, কিন্তু [[দক্ষিণ আমেৰিকা]]ত কৃষিভিত্তিক অৰ্থনীতিৰ বাবে দাসত্ব বৰ্তি আছিল। ১৮৬০ চনত [[এব্ৰাহাম লিংকন]] যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ ৰাষ্ট্ৰপতি হিচাপে নিৰ্বাচিত হোৱাৰ পিছত দক্ষিণৰ কেইবাটাও ৰাজ্যে [[সংঘৰ পৰা বিচ্ছিন্ন]] হোৱাৰ ঘোষণা দিয়ে। তেওঁলোকে একত্ৰিত হৈ [[সংকনফেডাৰেটেড ষ্টেটছ অৱ আমেৰিকা]] গঠন কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=McPherson|first=James M.|title=Battle Cry of Freedom|publisher=Oxford University Press|year=1988|isbn=978-0-19-503863-7}}&lt;/ref&gt;

== মুখ্য ঘটনা ==
* **ফৰ্ট ছাম্টাৰ যুদ্ধ** (১৮৬১): এই যুদ্ধৰ দ্বাৰা গৃহযুদ্ধ আৰম্ভ হয়।
* **গেটিচবাৰ্গ যুদ্ধ** (১৮৬৩): উত্তৰ বাহিনীৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ বিজয়; যুদ্ধৰ পৰিপ্ৰেক্ষিত সলনি হয়।
* **এমেনচিপেচন ঘোষণা**: এব্ৰাহাম লিংকনে ১৮৬৩ চনত ঘোষণা কৰে যে দাসত্ব প্ৰথা সাম্প্রতিক কালছোৱাত ৰহিত কৰা হ’ব।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Emancipation Proclamation|url=https://www.archives.gov/exhibits/american_originals_iv/sections/transcript.html|website=National Archives}}&lt;/ref&gt;

== পৰিণাম ==
১৮৬৫ চনত [[উলিছেছ এছ. গ্ৰান্ট]]ৰ নেতৃত্বত উত্তৰ বাহিনীয়ে বিজয় লাভ কৰে। [[ৰিচমণ্ড]] (সংকনফেডাৰেট রাজধানী) পতন কৰে, আৰু দক্ষিণৰ বাহিনীয়ে আত্মসমৰ্পণ কৰে। ৬ লক্ষাধিক লোক এই যুদ্ধত নিহত হৈছিল।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Foote|first=Shelby|title=The Civil War: A Narrative|publisher=Random House|year=1974|isbn=978-0-394-74621-3}}&lt;/ref&gt;

== যুদ্ধৰ পাছত ==
* [[১৩তম সংশোধনী]]ৰ জৰিয়তে দাসত্ব যুক্তৰাষ্ট্ৰত সম্পূৰ্ণৰূপে নিষিদ্ধ কৰা হয়।
* [[পুনর্গঠন যুগ]] আৰম্ভ হয় (১৮৬৫–১৮৭৭), য’ত দক্ষিণ ৰাজ্যবোৰক পুনৰগঠন আৰু সমান অধিকাৰৰ দিশে আগবঢ়োৱা হয়।
* জাতিগত সংঘাত আৰু বিভাজনৰ নতুন অধ্যায় আৰম্ভ হয়।

== ঐতিহ্য ==
এই যুদ্ধ যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ ইতিহাসত আটাইতকৈ ৰক্তক্ষয়ী আৰু পৰিবর্তনশীল সংঘৰ্ষ হিচাপে পৰিগণিত। ই দাসত্বৰ শেষ ঘটায় আৰু ৰাষ্ট্ৰীয় একতাৰ ভিত্তি পুনৰ নিৰ্মাণ কৰে।

== চাওকো ==
* [[এব্ৰাহাম লিংকন]]
* [[দাসত্ব]]
* [[সংকনফেডাৰেটেড ষ্টেটছ]]
* [[গেটিচবাৰ্গ যুদ্ধ]]

== উৎস ==
{{Reflist}}</text>
      <sha1>kzf4rptuv4twgy248gkywij2dng9y86</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>