কামপুৰ

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11.xsd" version="0.11" xml:lang="as">
  <siteinfo>
    <sitename>অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া</sitename>
    <dbname>aswiki</dbname>
    <base>https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AC%E0%A7%87%E0%A6%9F%E0%A7%81%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A4</base>
    <generator>MediaWiki 1.45.0-wmf.8</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">মাধ্যম</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">বিশেষ</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">বাৰ্তা</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">সদস্য</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">সদস্য বাৰ্তা</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">ৱিকিপিডিয়া</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">ৱিকিপিডিয়া বাৰ্তা</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">চিত্ৰ</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">চিত্ৰ বাৰ্তা</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">মিডিয়াৱিকি</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">মিডিয়াৱিকি আলোচনা</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">সাঁচ</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">সাঁচ বাৰ্তা</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">সহায়</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">সহায় বাৰ্তা</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">শ্ৰেণী</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">শ্ৰেণী বাৰ্তা</namespace>
      <namespace key="100" case="first-letter">ৱিকিচ'ৰা</namespace>
      <namespace key="101" case="first-letter">ৱিকিচ'ৰা আলোচনা</namespace>
      <namespace key="126" case="first-letter">MOS</namespace>
      <namespace key="127" case="first-letter">MOS talk</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">Module</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">Module talk</namespace>
      <namespace key="1728" case="first-letter">Event</namespace>
      <namespace key="1729" case="first-letter">Event talk</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>কামপুৰ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>4222</id>
    <revision>
      <id>522212</id>
      <parentid>497492</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T13:00:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>27.63.27.220</ip>
      </contributor>
      <comment>https://w.wiki/6u3P</comment>
      <origin>522212</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11240" sha1="cq5luqy5opatennml8hhdf4fhcgtcuh" xml:space="preserve">{{Infobox Indian Jurisdiction
|sanskrit_translit = कामपुर
| native_name = [[কামপুৰ]] 
| type = নগৰ 
| latd = 26.20 
| longd = 92.63 
| state_name = [[অসম]] 
| district = [[নগাঁও জিলা]] 
|locale = [[কামপুৰ]]
| area_telephone =  ৯১৩৬৭২-২৬৬xxx
| postal_code = ৭৮২৪২৬
| vehicle_code_range = AS-02
| altitude = 
| population_as_of = 2011
| population_total = 185087
}}

[[অসম]]ৰ [[নগাঁও]] জিলাৰ প্ৰসিদ্ধ কপিলী নৈৰ উত্তৰ-দক্ষিণ দুয়োপাৰ জুৰি [[কামপুৰ]] অঞ্চল অৱস্থিত। [[নগাঁও]] চহৰৰ পৰা ৩০ কিঃমিঃ দক্ষিণে কামপুৰ নগৰ অৱস্থিত। কামপুৰ এখন উন্নত ঠাই। ১৯৯৬ চনৰ ৩ ডিচেম্বৰ তাৰিখে [[অসম]] চৰকাৰৰ গেজেট জাননীত কামপুৰ টাউন কমিটি গঠনৰ সিদ্ধান্ত প্ৰকাশ পায়। অতীতৰ পৰাই কামপুৰ কাৰ্বি-আংলং জিলাৰ দুৱাৰ স্বৰূপ হৈ আছে। কামপুৰ পৰা ২০ কিঃমিঃ দক্ষিণেই কাৰ্বি-আংলং জিলাৰ সীমা। ইংৰাজী ১৯৬০-৬৫ চনৰ ভিতৰত কপিলী নৈৰ ওপৰেৰে দিয়া পকী দলঙে পাহাৰীয়া জিলা খনৰ সৈতে যোগাযোগৰ ক্ষেত্ৰত যথেষ্ট সহায় কৰিছে। কামপুৰ চক্ৰৰ মাটি-কালি ১৪৩’১৭ বৰ্গমাইল। কামপুৰ মৌজাত ১৩৫ খন গাঁও আছে।&lt;ref&gt;[http://censusindia.gov.in/PopulationFinder/Sub_Districts_Master.aspx?state_code=18&amp;district_code=10  চেনছান ইণ্ডিয়া ডট গভ ডট ইন ]&lt;/ref&gt; এসময়ত কামপুৰ চাৰ্কোল অসমৰ ভিতৰতে সৰ্ববৃহৎ চাৰ্কোল আছিল আৰু ই লামডিং পৰ্যন্ত সামৰি লৈছিল। ২০১১ চনৰ লোক-পিয়ল অনুসৰি কামপুৰ জনসংখ্যাৰ ৯৪,৮৪৪ জন পুৰুষ আৰু ৯০,২৪৩ জন মহিলা, তথা সৰ্বমুঠ ১৮৫,০৮৭ জন জনসংখ্যা আছে।&lt;ref&gt;[http://censusindia.gov.in/PopulationFinder/Sub_Districts_Master.aspx?state_code=18&amp;district_code=10 জনসংখ্যা বিচাৰক]&lt;/ref&gt;

==কামপুৰ নামৰ উৎপত্তি==
কামপুৰ নামটোৰ উৎপত্তি সম্পৰ্কত কেইবাটাও জনশ্ৰুতি আছে। যেনে-
# প্ৰত্নতত্ববিদ ৰাজমোহন নাথ (The Background of Assamese Culture); ভাষাতাত্বিক ডক্টৰ বাণিকান্ত কাকতী (কলিতা জাতিৰ ইতিবৃত্ত), শ্ৰী প্ৰমোদ বৰা (শ্ৰীশ্ৰী ৰত্নাৱলী থানৰ ইতিবৃত্ত) আদি গৱেষক সকলে ১০৯০-১১১৫ খৃঃ ত ৰাজত্ব কৰা মহাৰাজ ধৰ্মপাল দেৱে কপিলী উপত্যকাৰ বৰ্তমানৰ কামপুৰতে ৰাজধানী পাতি ৰাজ্য শাসন কৰিছিল বুলি মত প্ৰকাশ কৰিছে। ইতিহাসবিদ কনকলাল বৰুৱায়ো তেখেতৰ Early history of Kamrupa গ্ৰন্থত প্ৰাকবৈদিক আৰ্য মূলীয় বৰাহী (ভৌমপাল) ৰজাসকলে কপিলী উপত্যকাত ৰাজত্ব কৰাৰ কথা উল্লেখ কৰিছে। ভৌম পাল বৰাহী বংশৰ ৰজা মহামানিক্যদেৱে কামপুৰৰ বুন্দুৰা-বুটিকুৰা গাঁও অঞ্চলত ৰাজত্ব কৰিছিল (ইয়াত প্ৰাচীন স্থাপত্য ভাস্কৰ্যৰ অৱশেষ প্ৰত্নতত্ব বিভাগে সংৰক্ষণ কৰিছে) বুলি গৱেষক প্ৰমোদ বৰাই একাধিক প্ৰৱন্ধত উল্লেখ কৰিছে। ভুঞাসকলৰ আদি চৰিত্ৰ পুথিত উল্লেখ থকা মতে, সগৰ ভূঞাৰ বংশৰ শ্যামন্ত ভুঞাই কামপুৰত ৰাজধানী পাতি কমতাপুৰৰ কৰতলীয়া ক্ষুদ্ৰ ৰাজ্য এখন স্থাপন কৰিছিল। &lt;ref&gt;(শ্ৰীশ্ৰী ৰত্নাৱলী থানৰ ইতিবৃত্ত)&lt;/ref&gt;
# ডিমাচা কছাৰী ভাষাত ‘খাম’ মানে ‘কোনো ঠাই অধিকাৰ কৰা’, ‘বহা’ বুজায়। ‘পুৰ’ মানে শাৰী শাৰীকৈ গাঁও পাতি বসতি স্থাপন কৰা বুজায়। পুৰ মূলত সংস্কৃত শব্দহে। গতিকে খাম+পুৰ &gt; কামপুৰ হ’ব পাৰে। উল্লেখযোগ্য যে পূৰ্বে কামপুৰ কছাৰী পাৰ নামেৰেহে জনাজাত আছিল। খামপুৰ &gt; কামপুৰ শব্দই কছাৰী সকলে কপিলী নৈৰ পাৰত বসতি স্থাপনৰ ইংগিত দিয়ে।&lt;ref&gt;কামপুৰৰ ইতিবৃত্ত - প্ৰমোদ বৰা&lt;/ref&gt;
# আন এক কিংবদন্তি মতে, মহাভাৰতৰ যুগত এই অঞ্চলতেই দ্বিতীয় পাণ্ডৱ ভীমৰ লগত হিড়িম্বদাৰ আৰু অৰ্জুনৰ লগত প্ৰমীলা সুন্দৰীৰ কামনা পূৰ্ণ হৈছিল বাবেই এই অঞ্চলৰ নাম কামপুৰ নামে প্ৰখ্যাত হৈছিল।&lt;ref&gt;কামপুৰৰ ইতিবৃত্ত - প্ৰমোদ বৰা&lt;/ref&gt;

==পৰিবহন==
===ৰেলপথ===
কামপুৰ অঞ্চলৰ মাজ মজিয়াতে স্থাপন হৈছে ৰেল আস্থান, যি গুৱাহাটী ৰেল আস্থানৰ পৰা প্ৰায় ২ ঘন্টাৰ দূৰত্ব আৰু কিলোমিটাৰ হিচাপে ১১৫ । নাম কামপুৰ ৰেলোৱে ষ্টেচন (ষ্টেচন ক'ড-KWM) । এই কামপুৰ ৰেল আস্থানত অসমৰ মাজেৰে যোৱা প্ৰায় কেইখন ৰেল ৰখোৱা হয় । মূলতঃ &lt;nowiki&gt;[[ৰঙিয়া ডিব্ৰুগড়]]&lt;/nowiki&gt;(১৫৯২৮), বি.জি. এক্সপ্ৰেছ (১৫৬৬৬), গুৱাহাটী ইন্টাৰচিটি (১৫৬০৬), ইন্টাৰচিটি এক্সপ্ৰেছ (১৫৬০৪), ব্ৰহ্মপুত্ৰ মেইল (১৪০৫৫), ইন্টাৰচিটি এক্সপ্ৰেছ (১৫৭১৮), লামডিং কামাখ্যা যাত্ৰীবাহী (৫৫৬০২), লামডিং-আলিপুৰযোৱাৰ এক্সপ্ৰেছ (১৫৪৭০) আদি । &lt;ref&gt;[http://www.erail.in/ । ই-ৰেল ডট ইন]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.indiantrain.in/railway-station/kwm|title=কামপুৰ ৰেলৱে ষ্টেচনৰ পৰা ৰেল |publisher=indiantrain.in|access-date=11 July 2024}}&lt;/ref&gt;
===বিমানপথ===
ইয়াৰ নিকটবৰ্তী বিমান বন্দৰ হৈছে [[লোকপ্ৰিয় গোপীনাথ বৰদলৈ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় বিমানবন্দৰ]] আৰু [[তেজপুৰ বিমানবন্দৰ]] ।


==চিকিৎসালয়==
* কামপুৰ ৩০ খন বিছনাযুক্ত চিকিৎসালয়
* কামপুৰ পুৰণা চিকিৎসালয়

==উল্লেখযোগ্য শিক্ষা প্ৰতিষ্ঠান==
* [[কামপুৰ মহাবিদ্যালয়]]
* [[কামপুৰ উচ্চত্তৰ মাধ্যমিক আৰু বহুমুখী বিদ্যালয়]]
* কামপুৰ কামেশ্বৰ বৰঠাকুৰ মজলীয়া বিদ্যালয়
* পূব কামপুৰ উচ্চ মাধ্যমিক বিদ্যালয়
* শংকৰদেৱ শিশু বিদ্যা নিকেতন, কামপুৰ
* কামপুৰ ছোৱালী স্কুল
* মাধৱ [[গুৰুকুল ইংলিছ স্কুল|ছিনিয়ৰ ছেকেণ্ডেৰী স্কুল]], কামপুৰ
* ডেফডিল ইংলিছ স্কুল
* [[গুৰুকুল ইংলিছ স্কুল|গুৰুকুল ছিনিয়ৰ ছেকেণ্ডেৰী স্কুল,]]
* কামপুৰ আদৰ্শ উচ্চ ইংৰাজী বিদ্যালয়
* কামপুৰ জাতীয় বিদ্যালয়
* জ্যোতি-বিষ্ণু-ভূপেন (JBB) কণিষ্ঠ মহাবিদ্যালয়।
* শংকৰদেৱ শিশু বিদ্যা নিকেতন, চাংচকী 

==কামপুৰৰ ধৰ্মীয় অনুষ্ঠান==
*  নিজ কামপুৰ বুঢ়া নামঘৰ
* [[শ্ৰী শ্ৰী মাধৱ থান]]
* কামপুৰ কেন্দ্ৰীয় নামঘৰ
* ৰত্নাৱলী থান
* ছেন্ডিকেট শিৱ মন্দিৰ
* পুজাবাৰী মন্দিৰ
* ৰেল গেট শিৱ মন্দিৰ
* বুঢ়াপতীয়া গাওঁ নামঘৰ

==লগতে চাওক==
* [[নগাঁও]]
* [[ৰহা]]
* [[হোজাই]]
*[[ৰজাগাওঁ|ৰজাগাঁও]]

==তথ্য সূত্ৰ==
&lt;references/&gt;

{{অসমৰ নগৰ-মহানগৰ}}
[[শ্ৰেণী:অসমৰ নগৰ-মহানগৰ]]
[[শ্ৰেণী:নগাঁও জিলা]]</text>
      <sha1>cq5luqy5opatennml8hhdf4fhcgtcuh</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522213</id>
      <parentid>522212</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T13:03:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>27.63.27.220</ip>
      </contributor>
      <origin>522213</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11302" sha1="3uds9dke0nc4aoxitfruw025cn92mbg" xml:space="preserve">{{Infobox Indian Jurisdiction
|sanskrit_translit = कामपुर
| native_name = [[কামপুৰ]] 
| type = নগৰ 
| latd = 26.20 
| longd = 92.63 
| state_name = [[অসম]] 
| district = [[নগাঁও জিলা]] 
|locale = [[কামপুৰ]]
| area_telephone =  ৯১৩৬৭২-২৬৬xxx
| postal_code = ৭৮২৪২৬
| vehicle_code_range = AS-02
| altitude = 
| population_as_of = 2011
| population_total = 185087
}}

[[অসম]]ৰ [[নগাঁও]] জিলাৰ প্ৰসিদ্ধ কপিলী নৈৰ উত্তৰ-দক্ষিণ দুয়োপাৰ জুৰি [[কামপুৰ]] অঞ্চল অৱস্থিত। [[নগাঁও]] চহৰৰ পৰা ৩০ কিঃমিঃ দক্ষিণে কামপুৰ নগৰ অৱস্থিত। কামপুৰ এখন উন্নত ঠাই। ১৯৯৬ চনৰ ৩ ডিচেম্বৰ তাৰিখে [[অসম]] চৰকাৰৰ গেজেট জাননীত কামপুৰ টাউন কমিটি গঠনৰ সিদ্ধান্ত প্ৰকাশ পায়। অতীতৰ পৰাই কামপুৰ কাৰ্বি-আংলং জিলাৰ দুৱাৰ স্বৰূপ হৈ আছে। কামপুৰ পৰা ২০ কিঃমিঃ দক্ষিণেই কাৰ্বি-আংলং জিলাৰ সীমা। ইংৰাজী ১৯৬০-৬৫ চনৰ ভিতৰত কপিলী নৈৰ ওপৰেৰে দিয়া পকী দলঙে পাহাৰীয়া জিলা খনৰ সৈতে যোগাযোগৰ ক্ষেত্ৰত যথেষ্ট সহায় কৰিছে। কামপুৰ চক্ৰৰ মাটি-কালি ১৪৩’১৭ বৰ্গমাইল। কামপুৰ মৌজাত ১৩৫ খন গাঁও আছে।&lt;ref&gt;[http://censusindia.gov.in/PopulationFinder/Sub_Districts_Master.aspx?state_code=18&amp;district_code=10  চেনছান ইণ্ডিয়া ডট গভ ডট ইন ]&lt;/ref&gt; এসময়ত কামপুৰ চাৰ্কোল অসমৰ ভিতৰতে সৰ্ববৃহৎ চাৰ্কোল আছিল আৰু ই লামডিং পৰ্যন্ত সামৰি লৈছিল। ২০১১ চনৰ লোক-পিয়ল অনুসৰি কামপুৰ জনসংখ্যাৰ ৯৪,৮৪৪ জন পুৰুষ আৰু ৯০,২৪৩ জন মহিলা, তথা সৰ্বমুঠ ১৮৫,০৮৭ জন জনসংখ্যা আছে।&lt;ref&gt;[http://censusindia.gov.in/PopulationFinder/Sub_Districts_Master.aspx?state_code=18&amp;district_code=10 জনসংখ্যা বিচাৰক]&lt;/ref&gt;

==কামপুৰ নামৰ উৎপত্তি==
কামপুৰ নামটোৰ উৎপত্তি সম্পৰ্কত কেইবাটাও জনশ্ৰুতি আছে। যেনে-
# প্ৰত্নতত্ববিদ ৰাজমোহন নাথ (The Background of Assamese Culture); ভাষাতাত্বিক ডক্টৰ বাণিকান্ত কাকতী (কলিতা জাতিৰ ইতিবৃত্ত), শ্ৰী প্ৰমোদ বৰা (শ্ৰীশ্ৰী ৰত্নাৱলী থানৰ ইতিবৃত্ত) আদি গৱেষক সকলে ১০৯০-১১১৫ খৃঃ ত ৰাজত্ব কৰা মহাৰাজ ধৰ্মপাল দেৱে কপিলী উপত্যকাৰ বৰ্তমানৰ কামপুৰতে ৰাজধানী পাতি ৰাজ্য শাসন কৰিছিল বুলি মত প্ৰকাশ কৰিছে। ইতিহাসবিদ কনকলাল বৰুৱায়ো তেখেতৰ Early history of Kamrupa গ্ৰন্থত প্ৰাকবৈদিক আৰ্য মূলীয় বৰাহী (ভৌমপাল) ৰজাসকলে কপিলী উপত্যকাত ৰাজত্ব কৰাৰ কথা উল্লেখ কৰিছে। ভৌম পাল বৰাহী বংশৰ ৰজা মহামানিক্যদেৱে কামপুৰৰ বুন্দুৰা-বুটিকুৰা গাঁও অঞ্চলত ৰাজত্ব কৰিছিল (ইয়াত প্ৰাচীন স্থাপত্য ভাস্কৰ্যৰ অৱশেষ প্ৰত্নতত্ব বিভাগে সংৰক্ষণ কৰিছে) বুলি গৱেষক প্ৰমোদ বৰাই একাধিক প্ৰৱন্ধত উল্লেখ কৰিছে। ভুঞাসকলৰ আদি চৰিত্ৰ পুথিত উল্লেখ থকা মতে, সগৰ ভূঞাৰ বংশৰ শ্যামন্ত ভুঞাই কামপুৰত ৰাজধানী পাতি কমতাপুৰৰ কৰতলীয়া ক্ষুদ্ৰ ৰাজ্য এখন স্থাপন কৰিছিল। &lt;ref&gt;(শ্ৰীশ্ৰী ৰত্নাৱলী থানৰ ইতিবৃত্ত)&lt;/ref&gt;
# ডিমাচা কছাৰী ভাষাত ‘খাম’ মানে ‘কোনো ঠাই অধিকাৰ কৰা’, ‘বহা’ বুজায়। ‘পুৰ’ মানে শাৰী শাৰীকৈ গাঁও পাতি বসতি স্থাপন কৰা বুজায়। পুৰ মূলত সংস্কৃত শব্দহে। গতিকে খাম+পুৰ &gt; কামপুৰ হ’ব পাৰে। উল্লেখযোগ্য যে পূৰ্বে কামপুৰ কছাৰী পাৰ নামেৰেহে জনাজাত আছিল। খামপুৰ &gt; কামপুৰ শব্দই কছাৰী সকলে কপিলী নৈৰ পাৰত বসতি স্থাপনৰ ইংগিত দিয়ে।&lt;ref&gt;কামপুৰৰ ইতিবৃত্ত - প্ৰমোদ বৰা&lt;/ref&gt;
# আন এক কিংবদন্তি মতে, মহাভাৰতৰ যুগত এই অঞ্চলতেই দ্বিতীয় পাণ্ডৱ ভীমৰ লগত হিড়িম্বদাৰ আৰু অৰ্জুনৰ লগত প্ৰমীলা সুন্দৰীৰ কামনা পূৰ্ণ হৈছিল বাবেই এই অঞ্চলৰ নাম কামপুৰ নামে প্ৰখ্যাত হৈছিল।&lt;ref&gt;কামপুৰৰ ইতিবৃত্ত - প্ৰমোদ বৰা&lt;/ref&gt;

==পৰিবহন==
===ৰেলপথ===
কামপুৰ অঞ্চলৰ মাজ মজিয়াতে স্থাপন হৈছে ৰেল আস্থান, যি গুৱাহাটী ৰেল আস্থানৰ পৰা প্ৰায় ২ ঘন্টাৰ দূৰত্ব আৰু কিলোমিটাৰ হিচাপে ১১৫ । নাম কামপুৰ ৰেলোৱে ষ্টেচন (ষ্টেচন ক'ড-KWM) । এই কামপুৰ ৰেল আস্থানত অসমৰ মাজেৰে যোৱা প্ৰায় কেইখন ৰেল ৰখোৱা হয় । মূলতঃ &lt;nowiki&gt;[[ৰঙিয়া ডিব্ৰুগড়]]&lt;/nowiki&gt;(১৫৯২৮), বি.জি. এক্সপ্ৰেছ (১৫৬৬৬), গুৱাহাটী ইন্টাৰচিটি (১৫৬০৬), ইন্টাৰচিটি এক্সপ্ৰেছ (১৫৬০৪), ব্ৰহ্মপুত্ৰ মেইল (১৪০৫৫), ইন্টাৰচিটি এক্সপ্ৰেছ (১৫৭১৮), লামডিং কামাখ্যা যাত্ৰীবাহী (৫৫৬০২), লামডিং-আলিপুৰযোৱাৰ এক্সপ্ৰেছ (১৫৪৭০) আদি । &lt;ref&gt;[http://www.erail.in/ । ই-ৰেল ডট ইন]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.indiantrain.in/railway-station/kwm|title=কামপুৰ ৰেলৱে ষ্টেচনৰ পৰা ৰেল |publisher=indiantrain.in|access-date=11 July 2024}}&lt;/ref&gt;
===বিমানপথ===
ইয়াৰ নিকটবৰ্তী বিমান বন্দৰ হৈছে [[লোকপ্ৰিয় গোপীনাথ বৰদলৈ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় বিমানবন্দৰ]] আৰু [[তেজপুৰ বিমানবন্দৰ]] ।


==চিকিৎসালয়==
* কামপুৰ ৩০ খন বিছনাযুক্ত চিকিৎসালয়
* কামপুৰ পুৰণা চিকিৎসালয়

==উল্লেখযোগ্য শিক্ষা প্ৰতিষ্ঠান==
* [[কামপুৰ মহাবিদ্যালয়]]
* [[কামপুৰ উচ্চত্তৰ মাধ্যমিক আৰু বহুমুখী বিদ্যালয়]]
* কামপুৰ কামেশ্বৰ বৰঠাকুৰ মজলীয়া বিদ্যালয়
* পূব কামপুৰ উচ্চ মাধ্যমিক বিদ্যালয়
* শংকৰদেৱ শিশু বিদ্যা নিকেতন, কামপুৰ
* কামপুৰ ছোৱালী স্কুল
* মাধৱ [[গুৰুকুল ইংলিছ স্কুল|ছিনিয়ৰ ছেকেণ্ডেৰী স্কুল]], কামপুৰ
* ডেফডিল ইংলিছ স্কুল
* [[গুৰুকুল ইংলিছ স্কুল|গুৰুকুল ছিনিয়ৰ ছেকেণ্ডেৰী স্কুল,]]
* কামপুৰ আদৰ্শ উচ্চ ইংৰাজী বিদ্যালয়
* কামপুৰ জাতীয় বিদ্যালয়
* জ্যোতি-বিষ্ণু-ভূপেন (JBB) কণিষ্ঠ মহাবিদ্যালয়।
* শংকৰদেৱ শিশু বিদ্যা নিকেতন, চাংচকী 

==কামপুৰৰ ধৰ্মীয় অনুষ্ঠান==
*  নিজ কামপুৰ বুঢ়া নামঘৰ
* [[শ্ৰী শ্ৰী মাধৱ থান]]
* কামপুৰ কেন্দ্ৰীয় নামঘৰ
* ৰত্নাৱলী থান
* ছেন্ডিকেট শিৱ মন্দিৰ
* পুজাবাৰী মন্দিৰ
* ৰেল গেট শিৱ মন্দিৰ
* বুঢ়াপতীয়া গাওঁ নামঘৰ
* দক্ষিণ চাংচকী বৰনামঘৰ

==লগতে চাওক==
* [[নগাঁও]]
* [[ৰহা]]
* [[হোজাই]]
*[[ৰজাগাওঁ|ৰজাগাঁও]]

==তথ্য সূত্ৰ==
&lt;references/&gt;

{{অসমৰ নগৰ-মহানগৰ}}
[[শ্ৰেণী:অসমৰ নগৰ-মহানগৰ]]
[[শ্ৰেণী:নগাঁও জিলা]]</text>
      <sha1>3uds9dke0nc4aoxitfruw025cn92mbg</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522214</id>
      <parentid>522213</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T13:05:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>27.63.27.220</ip>
      </contributor>
      <origin>522214</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11395" sha1="ipdvyzq673sf1ydv11yqxmdm4br762h" xml:space="preserve">{{Infobox Indian Jurisdiction
|sanskrit_translit = कामपुर
| native_name = [[কামপুৰ]] 
| type = নগৰ 
| latd = 26.20 
| longd = 92.63 
| state_name = [[অসম]] 
| district = [[নগাঁও জিলা]] 
|locale = [[কামপুৰ]]
| area_telephone =  ৯১৩৬৭২-২৬৬xxx
| postal_code = ৭৮২৪২৬
| vehicle_code_range = AS-02
| altitude = 
| population_as_of = 2011
| population_total = 185087
}}

[[অসম]]ৰ [[নগাঁও]] জিলাৰ প্ৰসিদ্ধ কপিলী নৈৰ উত্তৰ-দক্ষিণ দুয়োপাৰ জুৰি [[কামপুৰ]] অঞ্চল অৱস্থিত। [[নগাঁও]] চহৰৰ পৰা ৩০ কিঃমিঃ দক্ষিণে কামপুৰ নগৰ অৱস্থিত। কামপুৰ এখন উন্নত ঠাই। ১৯৯৬ চনৰ ৩ ডিচেম্বৰ তাৰিখে [[অসম]] চৰকাৰৰ গেজেট জাননীত কামপুৰ টাউন কমিটি গঠনৰ সিদ্ধান্ত প্ৰকাশ পায়। অতীতৰ পৰাই কামপুৰ কাৰ্বি-আংলং জিলাৰ দুৱাৰ স্বৰূপ হৈ আছে। কামপুৰ পৰা ২০ কিঃমিঃ দক্ষিণেই কাৰ্বি-আংলং জিলাৰ সীমা। ইংৰাজী ১৯৬০-৬৫ চনৰ ভিতৰত কপিলী নৈৰ ওপৰেৰে দিয়া পকী দলঙে পাহাৰীয়া জিলা খনৰ সৈতে যোগাযোগৰ ক্ষেত্ৰত যথেষ্ট সহায় কৰিছে। কামপুৰ চক্ৰৰ মাটি-কালি ১৪৩’১৭ বৰ্গমাইল। কামপুৰ মৌজাত ১৩৫ খন গাঁও আছে।&lt;ref&gt;[http://censusindia.gov.in/PopulationFinder/Sub_Districts_Master.aspx?state_code=18&amp;district_code=10  চেনছান ইণ্ডিয়া ডট গভ ডট ইন ]&lt;/ref&gt; এসময়ত কামপুৰ চাৰ্কোল অসমৰ ভিতৰতে সৰ্ববৃহৎ চাৰ্কোল আছিল আৰু ই লামডিং পৰ্যন্ত সামৰি লৈছিল। ২০১১ চনৰ লোক-পিয়ল অনুসৰি কামপুৰ জনসংখ্যাৰ ৯৪,৮৪৪ জন পুৰুষ আৰু ৯০,২৪৩ জন মহিলা, তথা সৰ্বমুঠ ১৮৫,০৮৭ জন জনসংখ্যা আছে।&lt;ref&gt;[http://censusindia.gov.in/PopulationFinder/Sub_Districts_Master.aspx?state_code=18&amp;district_code=10 জনসংখ্যা বিচাৰক]&lt;/ref&gt;

==কামপুৰ নামৰ উৎপত্তি==
কামপুৰ নামটোৰ উৎপত্তি সম্পৰ্কত কেইবাটাও জনশ্ৰুতি আছে। যেনে-
# প্ৰত্নতত্ববিদ ৰাজমোহন নাথ (The Background of Assamese Culture); ভাষাতাত্বিক ডক্টৰ বাণিকান্ত কাকতী (কলিতা জাতিৰ ইতিবৃত্ত), শ্ৰী প্ৰমোদ বৰা (শ্ৰীশ্ৰী ৰত্নাৱলী থানৰ ইতিবৃত্ত) আদি গৱেষক সকলে ১০৯০-১১১৫ খৃঃ ত ৰাজত্ব কৰা মহাৰাজ ধৰ্মপাল দেৱে কপিলী উপত্যকাৰ বৰ্তমানৰ কামপুৰতে ৰাজধানী পাতি ৰাজ্য শাসন কৰিছিল বুলি মত প্ৰকাশ কৰিছে। ইতিহাসবিদ কনকলাল বৰুৱায়ো তেখেতৰ Early history of Kamrupa গ্ৰন্থত প্ৰাকবৈদিক আৰ্য মূলীয় বৰাহী (ভৌমপাল) ৰজাসকলে কপিলী উপত্যকাত ৰাজত্ব কৰাৰ কথা উল্লেখ কৰিছে। ভৌম পাল বৰাহী বংশৰ ৰজা মহামানিক্যদেৱে কামপুৰৰ বুন্দুৰা-বুটিকুৰা গাঁও অঞ্চলত ৰাজত্ব কৰিছিল (ইয়াত প্ৰাচীন স্থাপত্য ভাস্কৰ্যৰ অৱশেষ প্ৰত্নতত্ব বিভাগে সংৰক্ষণ কৰিছে) বুলি গৱেষক প্ৰমোদ বৰাই একাধিক প্ৰৱন্ধত উল্লেখ কৰিছে। ভুঞাসকলৰ আদি চৰিত্ৰ পুথিত উল্লেখ থকা মতে, সগৰ ভূঞাৰ বংশৰ শ্যামন্ত ভুঞাই কামপুৰত ৰাজধানী পাতি কমতাপুৰৰ কৰতলীয়া ক্ষুদ্ৰ ৰাজ্য এখন স্থাপন কৰিছিল। &lt;ref&gt;(শ্ৰীশ্ৰী ৰত্নাৱলী থানৰ ইতিবৃত্ত)&lt;/ref&gt;
# ডিমাচা কছাৰী ভাষাত ‘খাম’ মানে ‘কোনো ঠাই অধিকাৰ কৰা’, ‘বহা’ বুজায়। ‘পুৰ’ মানে শাৰী শাৰীকৈ গাঁও পাতি বসতি স্থাপন কৰা বুজায়। পুৰ মূলত সংস্কৃত শব্দহে। গতিকে খাম+পুৰ &gt; কামপুৰ হ’ব পাৰে। উল্লেখযোগ্য যে পূৰ্বে কামপুৰ কছাৰী পাৰ নামেৰেহে জনাজাত আছিল। খামপুৰ &gt; কামপুৰ শব্দই কছাৰী সকলে কপিলী নৈৰ পাৰত বসতি স্থাপনৰ ইংগিত দিয়ে।&lt;ref&gt;কামপুৰৰ ইতিবৃত্ত - প্ৰমোদ বৰা&lt;/ref&gt;
# আন এক কিংবদন্তি মতে, মহাভাৰতৰ যুগত এই অঞ্চলতেই দ্বিতীয় পাণ্ডৱ ভীমৰ লগত হিড়িম্বদাৰ আৰু অৰ্জুনৰ লগত প্ৰমীলা সুন্দৰীৰ কামনা পূৰ্ণ হৈছিল বাবেই এই অঞ্চলৰ নাম কামপুৰ নামে প্ৰখ্যাত হৈছিল।&lt;ref&gt;কামপুৰৰ ইতিবৃত্ত - প্ৰমোদ বৰা&lt;/ref&gt;

==পৰিবহন==
===ৰেলপথ===
কামপুৰ অঞ্চলৰ মাজ মজিয়াতে স্থাপন হৈছে ৰেল আস্থান, যি গুৱাহাটী ৰেল আস্থানৰ পৰা প্ৰায় ২ ঘন্টাৰ দূৰত্ব আৰু কিলোমিটাৰ হিচাপে ১১৫ । নাম কামপুৰ ৰেলোৱে ষ্টেচন (ষ্টেচন ক'ড-KWM) । এই কামপুৰ ৰেল আস্থানত অসমৰ মাজেৰে যোৱা প্ৰায় কেইখন ৰেল ৰখোৱা হয় । মূলতঃ &lt;nowiki&gt;[[ৰঙিয়া ডিব্ৰুগড়]]&lt;/nowiki&gt;(১৫৯২৮), বি.জি. এক্সপ্ৰেছ (১৫৬৬৬), গুৱাহাটী ইন্টাৰচিটি (১৫৬০৬), ইন্টাৰচিটি এক্সপ্ৰেছ (১৫৬০৪), ব্ৰহ্মপুত্ৰ মেইল (১৪০৫৫), ইন্টাৰচিটি এক্সপ্ৰেছ (১৫৭১৮), লামডিং কামাখ্যা যাত্ৰীবাহী (৫৫৬০২), লামডিং-আলিপুৰযোৱাৰ এক্সপ্ৰেছ (১৫৪৭০) আদি । &lt;ref&gt;[http://www.erail.in/ । ই-ৰেল ডট ইন]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.indiantrain.in/railway-station/kwm|title=কামপুৰ ৰেলৱে ষ্টেচনৰ পৰা ৰেল |publisher=indiantrain.in|access-date=11 July 2024}}&lt;/ref&gt;
===বিমানপথ===
ইয়াৰ নিকটবৰ্তী বিমান বন্দৰ হৈছে [[লোকপ্ৰিয় গোপীনাথ বৰদলৈ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় বিমানবন্দৰ]] আৰু [[তেজপুৰ বিমানবন্দৰ]] ।


==চিকিৎসালয়==
* কামপুৰ ৩০ খন বিছনাযুক্ত চিকিৎসালয়
* কামপুৰ পুৰণা চিকিৎসালয়

==উল্লেখযোগ্য শিক্ষা প্ৰতিষ্ঠান==
* [[কামপুৰ মহাবিদ্যালয়]]
* [[কামপুৰ উচ্চত্তৰ মাধ্যমিক আৰু বহুমুখী বিদ্যালয়]]
* কামপুৰ কামেশ্বৰ বৰঠাকুৰ মজলীয়া বিদ্যালয়
* পূব কামপুৰ উচ্চ মাধ্যমিক বিদ্যালয়
* শংকৰদেৱ শিশু বিদ্যা নিকেতন, কামপুৰ
* কামপুৰ ছোৱালী স্কুল
* মাধৱ [[গুৰুকুল ইংলিছ স্কুল|ছিনিয়ৰ ছেকেণ্ডেৰী স্কুল]], কামপুৰ
* ডেফডিল ইংলিছ স্কুল
* [[গুৰুকুল ইংলিছ স্কুল|গুৰুকুল ছিনিয়ৰ ছেকেণ্ডেৰী স্কুল,]]
* কামপুৰ আদৰ্শ উচ্চ ইংৰাজী বিদ্যালয়
* কামপুৰ জাতীয় বিদ্যালয়
* জ্যোতি-বিষ্ণু-ভূপেন (JBB) কণিষ্ঠ মহাবিদ্যালয়।
* শংকৰদেৱ শিশু বিদ্যা নিকেতন, চাংচকী 
* চাংচকী উচ্চতৰ মাধ্যমিক বিদ্যালয়

==কামপুৰৰ ধৰ্মীয় অনুষ্ঠান==
*  নিজ কামপুৰ বুঢ়া নামঘৰ
* [[শ্ৰী শ্ৰী মাধৱ থান]]
* কামপুৰ কেন্দ্ৰীয় নামঘৰ
* ৰত্নাৱলী থান
* ছেন্ডিকেট শিৱ মন্দিৰ
* পুজাবাৰী মন্দিৰ
* ৰেল গেট শিৱ মন্দিৰ
* বুঢ়াপতীয়া গাওঁ নামঘৰ
* দক্ষিণ চাংচকী বৰনামঘৰ

==লগতে চাওক==
* [[নগাঁও]]
* [[ৰহা]]
* [[হোজাই]]
*[[ৰজাগাওঁ|ৰজাগাঁও]]

==তথ্য সূত্ৰ==
&lt;references/&gt;

{{অসমৰ নগৰ-মহানগৰ}}
[[শ্ৰেণী:অসমৰ নগৰ-মহানগৰ]]
[[শ্ৰেণী:নগাঁও জিলা]]</text>
      <sha1>ipdvyzq673sf1ydv11yqxmdm4br762h</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522215</id>
      <parentid>522214</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T13:06:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>27.63.27.220</ip>
      </contributor>
      <origin>522215</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11464" sha1="8rogn5xe0g3xz7984ma8f6j5ohvk0om" xml:space="preserve">{{Infobox Indian Jurisdiction
|sanskrit_translit = कामपुर
| native_name = [[কামপুৰ]] 
| type = নগৰ 
| latd = 26.20 
| longd = 92.63 
| state_name = [[অসম]] 
| district = [[নগাঁও জিলা]] 
|locale = [[কামপুৰ]]
| area_telephone =  ৯১৩৬৭২-২৬৬xxx
| postal_code = ৭৮২৪২৬
| vehicle_code_range = AS-02
| altitude = 
| population_as_of = 2011
| population_total = 185087
}}

[[অসম]]ৰ [[নগাঁও]] জিলাৰ প্ৰসিদ্ধ কপিলী নৈৰ উত্তৰ-দক্ষিণ দুয়োপাৰ জুৰি [[কামপুৰ]] অঞ্চল অৱস্থিত। [[নগাঁও]] চহৰৰ পৰা ৩০ কিঃমিঃ দক্ষিণে কামপুৰ নগৰ অৱস্থিত। কামপুৰ এখন উন্নত ঠাই। ১৯৯৬ চনৰ ৩ ডিচেম্বৰ তাৰিখে [[অসম]] চৰকাৰৰ গেজেট জাননীত কামপুৰ টাউন কমিটি গঠনৰ সিদ্ধান্ত প্ৰকাশ পায়। অতীতৰ পৰাই কামপুৰ কাৰ্বি-আংলং জিলাৰ দুৱাৰ স্বৰূপ হৈ আছে। কামপুৰ পৰা ২০ কিঃমিঃ দক্ষিণেই কাৰ্বি-আংলং জিলাৰ সীমা। ইংৰাজী ১৯৬০-৬৫ চনৰ ভিতৰত কপিলী নৈৰ ওপৰেৰে দিয়া পকী দলঙে পাহাৰীয়া জিলা খনৰ সৈতে যোগাযোগৰ ক্ষেত্ৰত যথেষ্ট সহায় কৰিছে। কামপুৰ চক্ৰৰ মাটি-কালি ১৪৩’১৭ বৰ্গমাইল। কামপুৰ মৌজাত ১৩৫ খন গাঁও আছে।&lt;ref&gt;[http://censusindia.gov.in/PopulationFinder/Sub_Districts_Master.aspx?state_code=18&amp;district_code=10  চেনছান ইণ্ডিয়া ডট গভ ডট ইন ]&lt;/ref&gt; এসময়ত কামপুৰ চাৰ্কোল অসমৰ ভিতৰতে সৰ্ববৃহৎ চাৰ্কোল আছিল আৰু ই লামডিং পৰ্যন্ত সামৰি লৈছিল। ২০১১ চনৰ লোক-পিয়ল অনুসৰি কামপুৰ জনসংখ্যাৰ ৯৪,৮৪৪ জন পুৰুষ আৰু ৯০,২৪৩ জন মহিলা, তথা সৰ্বমুঠ ১৮৫,০৮৭ জন জনসংখ্যা আছে।&lt;ref&gt;[http://censusindia.gov.in/PopulationFinder/Sub_Districts_Master.aspx?state_code=18&amp;district_code=10 জনসংখ্যা বিচাৰক]&lt;/ref&gt;

==কামপুৰ নামৰ উৎপত্তি==
কামপুৰ নামটোৰ উৎপত্তি সম্পৰ্কত কেইবাটাও জনশ্ৰুতি আছে। যেনে-
# প্ৰত্নতত্ববিদ ৰাজমোহন নাথ (The Background of Assamese Culture); ভাষাতাত্বিক ডক্টৰ বাণিকান্ত কাকতী (কলিতা জাতিৰ ইতিবৃত্ত), শ্ৰী প্ৰমোদ বৰা (শ্ৰীশ্ৰী ৰত্নাৱলী থানৰ ইতিবৃত্ত) আদি গৱেষক সকলে ১০৯০-১১১৫ খৃঃ ত ৰাজত্ব কৰা মহাৰাজ ধৰ্মপাল দেৱে কপিলী উপত্যকাৰ বৰ্তমানৰ কামপুৰতে ৰাজধানী পাতি ৰাজ্য শাসন কৰিছিল বুলি মত প্ৰকাশ কৰিছে। ইতিহাসবিদ কনকলাল বৰুৱায়ো তেখেতৰ Early history of Kamrupa গ্ৰন্থত প্ৰাকবৈদিক আৰ্য মূলীয় বৰাহী (ভৌমপাল) ৰজাসকলে কপিলী উপত্যকাত ৰাজত্ব কৰাৰ কথা উল্লেখ কৰিছে। ভৌম পাল বৰাহী বংশৰ ৰজা মহামানিক্যদেৱে কামপুৰৰ বুন্দুৰা-বুটিকুৰা গাঁও অঞ্চলত ৰাজত্ব কৰিছিল (ইয়াত প্ৰাচীন স্থাপত্য ভাস্কৰ্যৰ অৱশেষ প্ৰত্নতত্ব বিভাগে সংৰক্ষণ কৰিছে) বুলি গৱেষক প্ৰমোদ বৰাই একাধিক প্ৰৱন্ধত উল্লেখ কৰিছে। ভুঞাসকলৰ আদি চৰিত্ৰ পুথিত উল্লেখ থকা মতে, সগৰ ভূঞাৰ বংশৰ শ্যামন্ত ভুঞাই কামপুৰত ৰাজধানী পাতি কমতাপুৰৰ কৰতলীয়া ক্ষুদ্ৰ ৰাজ্য এখন স্থাপন কৰিছিল। &lt;ref&gt;(শ্ৰীশ্ৰী ৰত্নাৱলী থানৰ ইতিবৃত্ত)&lt;/ref&gt;
# ডিমাচা কছাৰী ভাষাত ‘খাম’ মানে ‘কোনো ঠাই অধিকাৰ কৰা’, ‘বহা’ বুজায়। ‘পুৰ’ মানে শাৰী শাৰীকৈ গাঁও পাতি বসতি স্থাপন কৰা বুজায়। পুৰ মূলত সংস্কৃত শব্দহে। গতিকে খাম+পুৰ &gt; কামপুৰ হ’ব পাৰে। উল্লেখযোগ্য যে পূৰ্বে কামপুৰ কছাৰী পাৰ নামেৰেহে জনাজাত আছিল। খামপুৰ &gt; কামপুৰ শব্দই কছাৰী সকলে কপিলী নৈৰ পাৰত বসতি স্থাপনৰ ইংগিত দিয়ে।&lt;ref&gt;কামপুৰৰ ইতিবৃত্ত - প্ৰমোদ বৰা&lt;/ref&gt;
# আন এক কিংবদন্তি মতে, মহাভাৰতৰ যুগত এই অঞ্চলতেই দ্বিতীয় পাণ্ডৱ ভীমৰ লগত হিড়িম্বদাৰ আৰু অৰ্জুনৰ লগত প্ৰমীলা সুন্দৰীৰ কামনা পূৰ্ণ হৈছিল বাবেই এই অঞ্চলৰ নাম কামপুৰ নামে প্ৰখ্যাত হৈছিল।&lt;ref&gt;কামপুৰৰ ইতিবৃত্ত - প্ৰমোদ বৰা&lt;/ref&gt;

==পৰিবহন==
===ৰেলপথ===
কামপুৰ অঞ্চলৰ মাজ মজিয়াতে স্থাপন হৈছে ৰেল আস্থান, যি গুৱাহাটী ৰেল আস্থানৰ পৰা প্ৰায় ২ ঘন্টাৰ দূৰত্ব আৰু কিলোমিটাৰ হিচাপে ১১৫ । নাম কামপুৰ ৰেলোৱে ষ্টেচন (ষ্টেচন ক'ড-KWM) । এই কামপুৰ ৰেল আস্থানত অসমৰ মাজেৰে যোৱা প্ৰায় কেইখন ৰেল ৰখোৱা হয় । মূলতঃ &lt;nowiki&gt;[[ৰঙিয়া ডিব্ৰুগড়]]&lt;/nowiki&gt;(১৫৯২৮), বি.জি. এক্সপ্ৰেছ (১৫৬৬৬), গুৱাহাটী ইন্টাৰচিটি (১৫৬০৬), ইন্টাৰচিটি এক্সপ্ৰেছ (১৫৬০৪), ব্ৰহ্মপুত্ৰ মেইল (১৪০৫৫), ইন্টাৰচিটি এক্সপ্ৰেছ (১৫৭১৮), লামডিং কামাখ্যা যাত্ৰীবাহী (৫৫৬০২), লামডিং-আলিপুৰযোৱাৰ এক্সপ্ৰেছ (১৫৪৭০) আদি । &lt;ref&gt;[http://www.erail.in/ । ই-ৰেল ডট ইন]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.indiantrain.in/railway-station/kwm|title=কামপুৰ ৰেলৱে ষ্টেচনৰ পৰা ৰেল |publisher=indiantrain.in|access-date=11 July 2024}}&lt;/ref&gt;
===বিমানপথ===
ইয়াৰ নিকটবৰ্তী বিমান বন্দৰ হৈছে [[লোকপ্ৰিয় গোপীনাথ বৰদলৈ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় বিমানবন্দৰ]] আৰু [[তেজপুৰ বিমানবন্দৰ]] ।


==চিকিৎসালয়==
* কামপুৰ ৩০ খন বিছনাযুক্ত চিকিৎসালয়
* কামপুৰ পুৰণা চিকিৎসালয়

==উল্লেখযোগ্য শিক্ষা প্ৰতিষ্ঠান==
* [[কামপুৰ মহাবিদ্যালয়]]
* [[কামপুৰ উচ্চত্তৰ মাধ্যমিক আৰু বহুমুখী বিদ্যালয়]]
* কামপুৰ কামেশ্বৰ বৰঠাকুৰ মজলীয়া বিদ্যালয়
* পূব কামপুৰ উচ্চ মাধ্যমিক বিদ্যালয়
* শংকৰদেৱ শিশু বিদ্যা নিকেতন, কামপুৰ
* কামপুৰ ছোৱালী স্কুল
* মাধৱ [[গুৰুকুল ইংলিছ স্কুল|ছিনিয়ৰ ছেকেণ্ডেৰী স্কুল]], কামপুৰ
* ডেফডিল ইংলিছ স্কুল
* [[গুৰুকুল ইংলিছ স্কুল|গুৰুকুল ছিনিয়ৰ ছেকেণ্ডেৰী স্কুল,]]
* কামপুৰ আদৰ্শ উচ্চ ইংৰাজী বিদ্যালয়
* কামপুৰ জাতীয় বিদ্যালয়
* জ্যোতি-বিষ্ণু-ভূপেন (JBB) কণিষ্ঠ মহাবিদ্যালয়।
* শংকৰদেৱ শিশু বিদ্যা নিকেতন, চাংচকী 
* চাংচকী উচ্চতৰ মাধ্যমিক বিদ্যালয়

==কামপুৰৰ ধৰ্মীয় অনুষ্ঠান==
*  নিজ কামপুৰ বুঢ়া নামঘৰ
* [[শ্ৰী শ্ৰী মাধৱ থান]]
* কামপুৰ কেন্দ্ৰীয় নামঘৰ
* ৰত্নাৱলী থান
* ছেন্ডিকেট শিৱ মন্দিৰ
* পুজাবাৰী মন্দিৰ
* ৰেল গেট শিৱ মন্দিৰ
* বুঢ়াপতীয়া গাওঁ নামঘৰ
* দক্ষিণ চাংচকী বৰনামঘৰ
* শ্ৰীশ্ৰী বিষ্ণুপুৰী থান 

==লগতে চাওক==
* [[নগাঁও]]
* [[ৰহা]]
* [[হোজাই]]
*[[ৰজাগাওঁ|ৰজাগাঁও]]

==তথ্য সূত্ৰ==
&lt;references/&gt;

{{অসমৰ নগৰ-মহানগৰ}}
[[শ্ৰেণী:অসমৰ নগৰ-মহানগৰ]]
[[শ্ৰেণী:নগাঁও জিলা]]</text>
      <sha1>8rogn5xe0g3xz7984ma8f6j5ohvk0om</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>সহায়:পৃষ্ঠা ইতিহাস</title>
    <ns>12</ns>
    <id>4661</id>
    <revision>
      <id>522224</id>
      <parentid>152808</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T14:31:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>47.11.66.165</ip>
      </contributor>
      <origin>522224</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12876" sha1="g351fro3dgugh3mwamkhse0y0fe6j5h" xml:space="preserve">{{Shortcut|WP:PAGE|HELP:PH}}

Every editable page on  has an associated '''page history''' (sometimes called '''revision history''' or '''edit history'''), which is accessed by clicking the &quot;history&quot; tab at the top of the page. The page history contains a list of the page's previous revisions, including the date and time (in [[w:UTC|UTC]]) of each edit, the username or IP address of the user who made it, and their [[Help:Edit summary|edit summary]]. 

== Using a history page ==
===Overview===
On a history page:
*All past changes to the page in question are listed in reverse-chronological order.
*To view a specific version,  


 HŹŹclick a date.
*To compare an old version with the current version, click '''cur'''.
*To compare a version with its predecessor, click '''prev'''.
*To compare two specific versions, tick the left-column radio button of the older version and the right-column radio button of the newer version, and then click the &quot;Compare selected versions&quot; button.
*Minor edits are denoted as '''m'''.

Below is a detailed example of a page history using the default skin:

[[Image:Screenshot page history.png|900px]]

Edits are shown from newest to oldest. Each edit takes up one line which shows; time &amp; date, the contributor's name or IP and the [[Help:Edit summary|edit summary]], as well as other diagnostic information.
Let's look at some of the functions of this page:
# The &quot;View History&quot; tab is highlighted and &quot;Revision history of&quot; is added to the page name. Notice that you can't make [[Help:Link|wikilinks]] to this extended page name &amp;ndash; to make a link to the history page, copy the [[Help:URL|URL]] from the browser address bar when viewing the history page, and paste it between ''single'' square brackets (external link format) to make the link. 
# These links take you to the most recent edits ''(Latest)'', oldest edits ''(Earliest)'' or the next or previous page of edits ''(Next n / Previous n)''. Note that the black text in brackets will become links, when applicable.
# The blue numbers list the number of edits displayed on a page - 20, 50, 100, 250 or 500. A higher number increases the length of a page but reduces the number of pages The number you select replaces ''n'' in the links to the previous or next pages e.g. ''(Next 100 / Previous 100)''.
# ''(cur)'' takes you to a [[Help:diff|diff]] page, showing the difference between that edit and the current version. The current revision appears below the changes, so you can see how the page is now rendered.
# ''(prev)'' takes you to a diff page showing the changes between that edit and the previous version. The most recent version (the one on the same line as the &quot;last&quot; you clicked on) appears below the changes, so you can see how the page was rendered.
# The two columns of [[w:radio button|radio buttons]] can be used to select any two versions on the page. The current selection is marked by a special background. The two most recent versions are selected by default when you first view the history (that is why they appear framed and have a different background, see horizontal area around 4 and 6). Let's say you want to compare the versions corresponding to numbers 10 &amp; 11 on the image. First, click the left radio button next to number 11. The right column of buttons will then fill as far as number 11. Then click the right button next to number 10. Finally click ''Compare selected versions''. This takes you to a diff page showing the changes between the two versions. The most recent version (in this case number 10) appears below the changes, so you can see how the page was rendered.
# This gives the time and date of the edit, expressed in local time according to the preference setting. The date and time link to the version of that day and time. Thus the  first line links to the version that was current at the time of loading this revision history, and therefore the result may differ from that of following the link on the page margin to the current version. Even if the page has not changed in the meantime, the {{msg|Revision-info}} appears.
# The username or IP  of the contributor appears here.
# This is the [[Help:edit summary|edit summary]]. It is the text the user wrote in the edit summary box (below the edit box).
# This edit summary begins with an arrow link and grey text. This means the user has only edited a section of the page (named in the grey text). This text is automatically added when you edit a section. A standard edit summary can be added by the user. This appears in black text.
# '''m''' stands for [[Help:minor edit|minor edit]].

Not shown in this example: some edits may be automatically [[Wikipedia:Tags|tagged]] by the abuse filter (example: &lt;tt&gt;''(Tag: references removed)''&lt;/tt&gt;); any tags applied appear after the edit summary. Tags cannot be added or removed manually, and are intended to help editors identify potential problem edits for examination; they do not ''prove'' that an edit is problematic.

It is possible to restore an old version of a page by following the link to that version, clicking &quot;edit&quot; and then saving. This should be done with caution, as it means that ''all'' changes made to the page since the time of that version will be lost.

In rare cases all or part of a page history entry may be shown in grey, struck out by a horizontal line. This indicates that information has been hidden from public view by an [[WP:administrator|administrator]] or [[WP:bureaucrat|bureaucrat]]. See [[Wikipedia:Revision deletion|Revision deletion]] and [[Wikipedia:Oversight|Oversight]] for more on this.

===Searching and exporting histories===
The history page contains a link &quot;Revision history search&quot;. This links to [http://wikipedia.ramselehof.de/wikiblame.php Wikiblame], a tool for searching the entire history of a given page.

Another useful tool is the [[Special:Export]] page, which is used to produce an [[XML]] file with the wikitext of the current and (optionally) all old versions of one or more specified pages, with date, time, user name, and edit summary. How the XML file is displayed depends on the browser (it can also be saved locally for later searching and analysis). For more information on this feature, see [[Help:Export]].

The following may also be useful:
*http://tools.wikimedia.de/~daniel/WikiSense/Contributors.php – a tool to sort the page history by editor and count the number of edits for each editor (works for most Wikimedia sites; can also be downloaded for adaptation to other MediaWiki sites).
*[[Wikipedia:Usemod article histories]] – information on retrieving page histories from before January 2002.

===Web feeds===
A link to an Atom [[WP:Syndication|web feed]] for the history of a page is available from the lefthand &lt;tt&gt;Toolbox&lt;/tt&gt;. This gives the {{ml|Help:diff||diffs}} of the last 10 edits, each with a link to the ordinary, full diff page. Depending on the browser there may be possibilities such as sorting by author.

An RSS version of the feed can be obtained by assigning to &quot;feed&quot; (one of the {{mlmw|Manual:Parameters_to_index.php|History|parameters to index.php available for a history page}}) the value &quot;rss&quot;, i.e., by replacing &quot;&amp;feed=atom&quot; with &quot;&amp;feed=rss&quot; in the Atom feed link.

==Related issues==
===Moved and deleted pages===
When a page is [[Help:Moving a page|moved]] (renamed), the entire edit history of the article, before and after the move, is shown. The old title becomes a [[Help:redirect|redirect]] and loses its edit history. 

If instead of a move, the entire content was [[cut and paste]]d into a new substitute article, the page history gets spread across two articles. The histories can be [[Wikipedia:How to fix cut-and-paste moves|merged]] in this case.

When two pages are merged, typically one becomes a redirect. In this case the revision history of the redirect is kept.

When a page is deleted, its revision history remains in the database and can be retrieved by an administrator, who can also undelete the page (see [[Wikipedia:Viewing and restoring deleted pages]]).

Administrators can also remove selected revisions from a page history, for example if they contain defamatory text. For details, see [[Wikipedia:Selective deletion|Selective deletion]].

===Image histories===
An &quot;image&quot; (in the broad sense of an uploaded file) can be edited, or, more generally, be replaced by a different image, by uploading a new image file with the same name. Again all versions are kept. The image history listing forms part of the [[Help:Image description page|image description page]], which appears when clicking on the image. The image history consists of this and the old versions themselves.

Images which have been deleted from their source are not available (not to be confused with images removed from an article but not from their source), the only record available is the upload log, deletion log and possibly the &quot;votes for deletion&quot; archive. Neither the latest nor older versions are kept by the system, hence it is not possible to restore a deleted image without uploading it again.

===Linking to a specific version of a page===
It is sometimes useful to link to a specific version of an article (a [[snapshot]] of it) - this is called a &quot;[[Help:Permanent link|permanent link]]&quot;. For example, one might have done a review of a Wikipedia article and want to indicate which particular version was reviewed. 

[[File:Permalink.jpg|thumb|right|Getting a link to an older revision of a page]]
A permanent link to the current version of an article is normally available from the sidebar, under Toolbox -&gt; Permanent link. For other [[WP:Namespace|namespaces]], or if the version to be linked to is not the current version, use the page's History tab to navigate to the specific version required. The URL here will be suitable for use to permanently reference this version, and can usually be obtained from the browser's location bar. See also [[Help:URL#URLs of Wikipedia pages|URLs of Wikipedia pages]].

However if a page contains transcluded text (such as a [[WP:Template|template]]), or a time-based variable (such as &lt;nowiki&gt;CURRENTTIME&lt;/nowiki&gt;), it will be rendered according to the current state of the template or the time now, possibly producing a different result than was rendered at the time the old version was saved. (One way to produce a representation of the current version of a page which will not be affected by changes to templates is to copy the wikitext to a user page and use &quot;[[Help:Template#subst|subst]]:&quot;, if necessary recursively. [[Special:ExpandTemplates]] may help here.)

===Copyright status of old page revisions===
[[Wikipedia:legal disclaimer|Wikipedia does not give legal advice.]]

The [[Wikimedia Foundation]] wishes to make users of historical versions of articles aware that some of the history may be problematic and not necessarily reliable.

[http://www4.law.cornell.edu/uscode/17/108.html Title 17 United States Code § 108] archive notice: page histories should be considered not-for-profit archival material. Although all contributions are supposed to be compatible with CC-By-SA, it is possible that a user has inserted something which is a violation of copyright, in which case the user had no right to release it as CC-By-SA. In these cases, Wikipedia does not have a general policy of always deleting all copyright problems from the history, particularly if the edit is made to an existing article rather than a new one, although such material will be removed from the current version of a page. In the event of a [[Digital Millennium Copyright Act|DMCA]] takedown notice, the Wikimedia Foundation may remove violating versions from the page history. In other cases, the version may be kept to allow proper tracking of authors and demonstrate compliance with all legal requirements. You are being given notice under Title 17 that you are responsible for complying with copyright laws in regards to archival material, and that not all versions in a page history are necessarily available under the CC-By-SA.

As noted at the end of each history revision, in the text at [[MediaWiki:history copyright]], the page histories may contain material that is subject to copyright limitations. While we attempt to remove such material from the current version (see [[wikipedia:copyright problems|copyright problems]]) it is kept in the history for research and author attribution purposes. As Wikimedia is a not-for-profit company, this is believed to be [[fair use]].

See also [[Wikipedia talk:Copyright violations on history pages]] for further discussion of this point.

==See also==
{{Wikipedia glossary}}
*[[Help:User contributions]]
*[[Wikipedia:How to read an article history]]
*[[Wikipedia:Pruning article revisions]]

{{leave feedback|format=table}}

[[Category:Wikipedia interface help|History tab]]
[[Category:Wikipedia page history help|History]]</text>
      <sha1>g351fro3dgugh3mwamkhse0y0fe6j5h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ৱিকিপিডিয়া:ৰাইজৰ চ'ৰা (প্ৰস্তাৱসমূহ)</title>
    <ns>4</ns>
    <id>5475</id>
    <revision>
      <id>522360</id>
      <parentid>521613</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T09:16:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Gitartha.bordoloi</username>
        <id>2441</id>
      </contributor>
      <comment>/* মানসিক আতিশৰ্য্য সম্পৰ্কে অভিযোগ */ নতুন অনুচ্ছেদ</comment>
      <origin>522360</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="67872" sha1="o17isihzhqr5lk2hq3aegb74tpwlsxa" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;{{Village pump pages|প্ৰস্তাৱ|alpha=yes|start=85|ৰাইজৰ চ'ৰাৰ এই পৃষ্ঠাত নতুন ভাৱ আৰু প্ৰস্তাৱসমূহ আপুনিও যোগ কৰিব পাৰে। &lt;br/&gt;ইয়াৰ বাহিৰে অন্য ৱিকিপিডিয়াৰ নীতি বিষয়ক পৃষ্ঠাসমূহ নৱ-প্ৰস্তাবিত আৰু প্ৰচলিত নীতি-নিৰ্দেশনাসমূহৰ বিষয়ে আলোচনা কৰিবলৈ কৰিবলৈ অনুগ্ৰহ কৰি ''[[ৱিকিপিডিয়া:ৰাইজৰ চ'ৰা (নীতি)|নীতি]]'' বিভাগৰ পৃষ্ঠা ব্যৱহাৰ কৰক।&lt;br/&gt;কোনো নীতি-নিৰ্দেশনাৰ প্ৰয়োগ বা ব্যৱহাৰ সম্পৰ্কীয় সন্দেহ মৰিষণৰ কাৰণে বিভিন্ন [[:en:Wikipedia:Noticeboards|জাননী ফলক]]সমূহ ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰে। যদি আপোনাৰ কাৰিকৰী জ্ঞান আছে তেন্তে উপযুক্তভাৱে অৱদান/আলোচনা/সহায় আগবঢ়াওক।&lt;br/&gt;
সততে উদয় হোৱা প্ৰশ্নসমূহৰ এখন সূচী '''[[ৱিকিপিডিয়া:সততে উদিত হোৱা প্ৰশ্নসমূহ|এই FAQ পৃষ্ঠাত]]''' (FAQ: '''F'''requently '''A'''sked '''Q'''uestions) আছে, অনুগ্ৰহ কৰি প্ৰথমে তাত চাই লয় যেন। |WP:VPP}}

{{cent}}
__TOC__
&lt;span id=&quot;below_toc&quot;&gt;&lt;/span&gt;
&lt;/noinclude&gt;
{{archive box|
[[ৱিকিপিডিয়া:ৰাইজৰ চ'ৰা (প্ৰস্তাৱসমূহ)/Archive/0|সবাতোকৈ পুৰণি]]&lt;br /&gt;
[[ৱিকিপিডিয়া:ৰাইজৰ চ'ৰা (প্ৰস্তাৱসমূহ)/Archive/1|সংৰক্ষণ ১]]&lt;br /&gt;
[[ৱিকিপিডিয়া:ৰাইজৰ চ'ৰা (প্ৰস্তাৱসমূহ)/Archive/2|সংৰক্ষণ ২]]&lt;br /&gt;
[[ৱিকিপিডিয়া:ৰাইজৰ চ'ৰা (প্ৰস্তাৱসমূহ)/Archive/3|সংৰক্ষণ ৩ (জানুৱাৰী ২০১২-ডিচেম্বৰ ২০১২)]]&lt;br /&gt;
[[ৱিকিপিডিয়া:ৰাইজৰ চ'ৰা (প্ৰস্তাৱসমূহ)/Archive/4|সংৰক্ষণ ৪ (জানুৱাৰী ২০১৩-ডিচেম্বৰ ২০১৩)]]&lt;br /&gt;
[[ৱিকিপিডিয়া:ৰাইজৰ চ'ৰা (প্ৰস্তাৱসমূহ)/Archive/5|সংৰক্ষণ ৫ (জানুৱাৰী ২০১৪-ডিচেম্বৰ ২০১৮)]]&lt;br /&gt;
[[ৱিকিপিডিয়া:ৰাইজৰ চ'ৰা (প্ৰস্তাৱসমূহ)/Archive/6|সংৰক্ষণ ৬ (জানুৱাৰী ২০১৯-ডিচেম্বৰ ২০২১)]]&lt;br /&gt;
[[ৱিকিপিডিয়া:ৰাইজৰ চ'ৰা (প্ৰস্তাৱসমূহ)/Archive/7|সংৰক্ষণ ৭ (জানুৱাৰী ২০২২-ডিচেম্বৰ ২০২২)]]&lt;br /&gt;
[[ৱিকিপিডিয়া:ৰাইজৰ চ'ৰা (প্ৰস্তাৱসমূহ)/Archive/8|সংৰক্ষণ ৮ (জানুৱাৰী ২০২৩-ডিচেম্বৰ ২০২৩)]]&lt;br /&gt;
[[ৱিকিপিডিয়া:ৰাইজৰ চ'ৰা (প্ৰস্তাৱসমূহ)/Archive/9|সংৰক্ষণ ৯ (জানুৱাৰী ২০২৪-ডিচেম্বৰ ২০২৪)]]
}}

=='''আন্তৰ্জাতিক নাৰী দিৱসৰ সৈতে সংগতি ৰাখি এটি ৱিকি কৰ্মশালাৰ আয়োজনৰ প্ৰস্তাৱ সম্পৰ্কে আলোচনাৰ বাবে [[ৱিকিপিডিয়া:ৰাইজৰ চ'ৰা (প্ৰস্তাৱসমূহ)/Archive/9|শেহতীয়া সংৰক্ষণ চাওক। ]]'''==

== নৱবৰ্ষৰ ৱিকি সংকল্প, ২০২৫ ==

নতুন বছৰৰ আৰম্ভণিতে আমি বহুতেই বছৰটোত আশা কৰা কথা বা কামৰ বিষয়ে সংকল্প ল'বলৈ চেষ্টা কৰোঁ। বছৰৰ প্ৰথম দিনটোতে নিজৰ ওচৰত এনেকৈ প্ৰতিশ্ৰুতিবদ্ধ হ'লে সেই কথাটোৱেই বছৰটোলৈ আমাক অনুপ্ৰেৰণা যোগাই থাকিব পাৰে। সেই আশাৰেই ২০২৫ চনৰ প্ৰাকক্ষণত সকলোকে একোটাকৈ ৱিকি সংকল্প ল'বলৈ আহ্বান জনাব খুজিছোঁ। অনাগত বছৰটোত আপুনি ৱিকিৰ যিকোনো প্ৰকল্পত কেনেধৰণে অৱদান আগবঢ়াব বিচাৰে সেয়া এই প্ৰস্তাৱত মন্তব্য হিচাপে যোগ দিব পাৰে। এই সংকল্পসমূহ যিমান পাৰি স্মাৰ্ট (SMART: নিৰ্দিষ্ট (Specific), জুখিব পৰা (Measurable), কৰিব পৰা (Achievable), ৱিকি সম্পৰ্কীয় (Relevant), আৰু নিৰ্দিষ্ট সময়ৰ ভিতৰত (Time-Bound)) হ'লে ভাল। 

২০২৫ চনৰ বাবে মোৰ ৱিকি সংকল্প হৈছে-
# অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া সমাজৰ সমৰ্থন থকালৈকে ২০২৫ চনৰ প্ৰতিমাহে অনলাইন মাহিলী ৱিকিসভা পৰিচালনা কৰি যাম। 
# বছৰটোত ৱিকিকমন্সত কমেও ৩৬৫খন ফটো সংযোগ কৰিম (আজিৰ তাৰিখত সৰ্বমুঠ:৭৩০)। 
# ৱিকিৰ সকলো প্ৰকল্প মিলাই বছৰটোত অন্তত: ১০০০টা সম্পাদনা কৰাৰ চেষ্টা কৰিম (আজিৰ তাৰিখত সৰ্বমুঠ: ১১,৮৭৭)। 
-[[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 14:13, 14 December 2024 (ইউ.টি.চি.)
====মোৰ সংকল্প====
# প্ৰতিদিনে অসমীয়া ৱিকিমিডিয়াৰ যিকোনো এটা প্ৰকল্প (পাৰিলে একাধিক)ত সম্পাদনা কৰিবলৈ যত্ন কৰিম, আৰু বছৰটোত কমেও এজন ব্যক্তিক ৱিকিমিডিয়াৰ যিকোনো প্ৰকল্পত সম্পাদনা কৰাৰ শিক্ষা দিম। -[[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 12:36, 20 December 2024 (ইউ.টি.চি.)
# ১ জানুৱাৰীৰপৰা অসমীয়া ৱিকিউৎসত প্ৰতিদিনে অন্ততঃ ১ পৃষ্ঠা মুদ্ৰণ সংশোধন কৰাৰ ১০০ দিনীয়া সংকল্প লৈছোঁ। - [[সদস্য:JyotiPN|JyotiPN]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JyotiPN|বাৰ্তা]]) 06:11, 1 January 2025 (ইউ.টি.চি.)JyotiPN
# ২০২৫ বৰ্ষত ৱিকিপিডিয়াত নতুন প্ৰবন্ধ সৃষ্টিৰ লগতে সম্পাদনা, ৱিকিউদ্ধৃতি আৰু ৱিকিকমন্সত ফটো আপলোড কৰিবলৈ চেষ্টা কৰিম। [[সদস্য:Naruna Baruah|Naruna Baruah]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Naruna Baruah|বাৰ্তা]]) 13:53, 1 January 2025 (ইউ.টি.চি.)
# ৱিকিপিডিয়াত বছৰটোত ৩০০ প্ৰবন্ধ সৃষ্টিৰে ব্যক্তিগতভাৱে ১০০০ প্ৰবন্ধৰ সীমা অতিক্ৰম কৰিবলৈ চেষ্টা কৰিম। -[[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 14:13, 1 January 2025 (ইউ.টি.চি.)

===মন্তব্য===
==নাৰীবাদ আৰু লোকগাথা ২০২৫ৰ আয়োজন==
প্ৰিয় স্বেচ্ছাসেৱকসকল, প্ৰতি বছৰৰ দৰে এইবাৰো আমি নাৰীবাদ আৰু লোকগাথা সম্পাদনা-মেলা আয়োজন কৰিবলৈ ওলাইছোঁ। নাৰীবাদ আৰু লোকগাথা হৈছে ৱিকিপিডিয়াত সাংস্কৃতিক বৈচিত্ৰ্য আৰু লৈংগিক সমতাৰ বাৰ্ষিক উদ্‌যাপন। এয়া হৈছে ৱিকিপিডিয়াত বিশ্বৰ বিভিন্ন অঞ্চলৰ লোক-সংস্কৃতি, লোকগাথা আৰু মহিলা বিষয়ক সমল বৃদ্ধিৰ উদ্দেশ্যে প্ৰতি বছৰে ফেব্ৰুৱাৰী আৰু মাৰ্চ মাহত আয়োজিত এক আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় অনলাইন প্ৰবন্ধ ৰচনা প্ৰতিযোগিতা। এই প্ৰতিযোগিতাই অৱদানকাৰীসকলক স্থানীয় সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠান, লোক-সম্পৰ্কীয় কাৰ্যকলাপ, আৰু মহিলাসকলৰ সততে অৱহেলিত কিন্তু উল্লেখযোগ্য অৱদানসমূহৰ অন্তৰ্ভুক্তিকৰণৰ যাত্ৰাত অংশগ্ৰহণ কৰিবলৈ আমন্ত্ৰণ জনায়। এই প্ৰতিযোগিতা ৱিকি লাভছ্ লোকগাথা (WLF) অভিযানৰ এক অবিচ্ছেদ্য অংশ। বাকীসমূহ ভাষাৰ দৰে এইবেলিও অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াই উক্ত প্ৰতিযোগিতাৰ আয়োজন কৰিছে। প্ৰতিযোগিতাখন ১ ফেব্ৰুৱাৰী ২০২৫-ৰ পৰা ৩১ মাৰ্চ ২০২৫-লৈ চলিব। আশা কৰিছোঁ, আপোনালোকে উক্ত প্ৰতিযোগিতাত অংশ লৈ প্ৰতিযোগিতাখনি সাফল্যমণ্ডিত কৰি তুলিব। 

প্ৰতিযোগিতাৰ বাবে ইতিমধ্যেই এটা প্ৰকল্প-পৃ্ষ্ঠা সাজু কৰা হৈছে। চাবলৈ ইয়াত [https://w.wiki/CdiS ক্লিক] কৰক। গোলকীয় পৰ্যায়ৰ মূল পৃষ্ঠাৰ বাবে ইয়াত [https://meta.wikimedia.org/wiki/Feminism%20and%20Folklore%202025 ক্লিক] কৰক। 

* প্ৰতিযোগিতাখনি চলাই নিবলৈ মই '''সমন্বয়ক''' হিচাপে [[user:Nayan j Nath|নয়ন জ্যোতি নাথ]] আৰু [[user:দিব্য দত্ত|দিব্য দত্ত]]ৰ নামটো প্ৰস্তাৱ কৰিলোঁ। 

* আনহাতে '''বিচাৰক''' হিচাপে [[user:Joli|জলি ৰুমী বৰা]], [[user:AjayDas|অজয় দাস]] আৰু মই [[user:Ishanjyotibora|ঈশান জ্যোতি বৰা]] নিজকে মনোনীত কৰিছোঁ। 

আপোনালোকৰ মতামত জনাব। ধন্যবাদেৰে [[সদস্য:Ishanjyotibora|Ishanjyotibora]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Ishanjyotibora|বাৰ্তা]]) 07:04, 6 January 2025 (ইউ.টি.চি.)

===মন্তব্য===
# সমৰ্থন জনালোঁ। -&lt;span style=&quot;text-shadow:gray 3px 3px 3px; &quot;&gt;[[User:দিব্য দত্ত|&lt;font color=&quot;#663300&quot;&gt;'''দিব্য দত্ত'''&lt;/font&gt;]]&amp;nbsp; ([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])&lt;/span&gt; 09:52, 6 January 2025 (ইউ.টি.চি.)
# সমৰ্থন জনাইছোঁ। -[[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 14:05, 6 January 2025 (ইউ.টি.চি.)
# সমৰ্থন জনাইছোঁ। [[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|Rumi Borah~aswiki]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Rumi Borah~aswiki|বাৰ্তা]]) 14:36, 6 January 2025 (ইউ.টি.চি.)
# {{Support}} — [[সদস্য:-chanakyakdas|চাণক্য]] ([[সদস্য বাৰ্তা:-chanakyakdas|বাৰ্তা]]) 20:06, 10 January 2025 (ইউ.টি.চি.)
# সমৰ্থন জনালোঁ। [[সদস্য:Mridul Kumar Sharmah|Mridul Kumar Sharmah]]

==ইণ্ডিক ৰাইটিং চিষ্টেম কেম্পেইন, ২০২৫==
[https://www.wikidata.org/wiki/Wikidata:WikiProject_Writing_Systems/Indic_writing_systems_campaign_2025 ইণ্ডিক ৰাইটিং চিষ্টেম কেম্পেইন, ২০২৫] ৰ সৈতে সংগতি ৰাখি অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াটো এটি [https://w.wiki/Cqes এডিট-আ-থন] আয়োজন কৰা হৈছে। মূল প্ৰতিযোগিতাত এগৰাকী বা দুগৰাকী আয়োজকৰ উল্লেখ থকালৈ চাই আয়োজকৰ দায়িত্বভাৰ লবলৈ ইচ্ছুক অন্য কোনো এজনক নিজৰ নাম যোগ দিবলৈ আন্তৰিক আহ্বান জনালোঁ। বিচাৰক হিচাপে অভিজ্ঞ ৱিকিপিডিয়ান [[সদস্য:দিব্য দত্ত|দিব্য দত্তৰ]] সৈতে নিজৰ নাম প্ৰস্তাৱ কৰিলোঁ। ইচ্ছুক কোনোৱে মোৰ নামৰ ঠাইত বিচাৰক ৰূপে নিজৰ নাম প্ৰস্তাৱ কৰিলে ভাল পাম। প্ৰতিযোগিতাখন যিহেতু ইতিমধ্যে আৰম্ভ হৈছে, প্ৰস্তাৱ দিয়াৰ আগতে [https://w.wiki/Cqes প্ৰতিযোগিতা পৃষ্ঠাটো] সজা হ'ল। অভিজ্ঞসকলক প্ৰতিযোগিতা পৃষ্ঠাৰ ভুলখিনি শুধৰাই দিয়াৰ লগতে সকলোকে প্ৰতিযোগিতাত যোগদানৰ বাবে আন্তৰিক আহ্বান জনালোঁ। 
[[সদস্য:JyotiPN|JyotiPN]] ([[সদস্য বাৰ্তা:JyotiPN|বাৰ্তা]]) 19:16, 25 January 2025 (ইউ.টি.চি.)JyotiPN

; মন্তব্য

==ৱিকি লাভছ্ ফ'ক্‌ল'ৰ ২০২৫, অসম==
ৱিকি লাভছ্ ফ'ক্‌ল'ৰ হৈছে ৱিকিমিডিয়া প্ৰকল্প (মূলতঃ Wikipedia আৰু Wikimedia Commons)ৰ জৰিয়তে বিশ্বৰ বিভিন্ন প্ৰান্তৰ সাংস্কৃতিক বৈচিত্ৰ্যক উপভোগ আৰু উদযাপনৰ বাবে আয়োজিত এক আন্তৰ্জাতিক ফটোগ্ৰাফিক প্ৰতিযোগিতা। এই প্ৰতিযোগিতাত সকলোৱেই অংশগ্ৰহণ কৰিব পাৰে। ৱিকি লাভছ্ ফ'ক্‌ল'ৰ ইন ইণ্ডিয়াৰ নেতৃত্বত আছে কেৰালা ৱিকিমিডিয়ান ইউজাৰ গ্ৰুপ আৰু ইয়াৰ সমৰ্থনত আছে সাহ্যা ডিজিটেল কনজাৰ্ভেচন ফাউণ্ডেচন আৰু সাহ্যা অপেন হেৰিটেজ ফাউণ্ডেচন। এই আন্তৰ্জাতিক প্ৰতিযোগিতা খনৰে দেশীয় সংস্কৰণৰ ভাগ হিচাপে অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া সমাজৰ হৈ স্থানীয় ভাষাৰ ৱিকি প্ৰকল্পৰ বাবে [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকি লাভছ্ ফ'ক্‌ল'ৰ ২০২৫, অসম|ৱিকি লাভছ্ ফ'ক্‌ল'ৰ ২০২৫, অসম]] আয়োজনৰ বাবে দিহা কৰা হৈছে। যাৱতীয় খা-খৰচৰ বাবে এই প্ৰকল্পৰ হৈ জমা কৰা বাজেটৰ বাবে ৱিকিমিডিয়া ফাউণ্ডেচনে ইতিমধ্যেই অনুমোদন জনাইছে, ইয়াত অসমীয়া ৱিকি পৰিয়ালৰো অংশীদাৰিত্ব আছে। এই প্ৰকল্পৰ বাবে সমন্বয়ক হিচাপে মোৰ লগতে [[সদস্য:দিব্য দত্ত|দিব্য দত্তকো]] অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে। বিচাৰকৰ বাবে পূৰ্বৰ প্ৰতিযোগিতাত সফলতাৰে বিচাৰকৰ দায়িত্ব পালন কৰা '''ৰংগুণ দত্ত'''ক পুনৰাই প্ৰস্তাৱ আগবঢ়োৱাৰ কথা ভাৱিছোঁ, লগতে অসমীয়া ৱিকি পৰিয়ালৰ হৈ [[সদস্য:Joli|জলি ৰুমী বৰাৰ]] নামটো প্ৰস্তাৱ হিচাপে আগবঢ়াইছোঁ। 
===সমৰ্থন===
#[[সদস্য:Jyoti Chiring|Jyoti Chiring]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Jyoti Chiring|বাৰ্তা]]) 09:11, 15 February 2025 (ইউ.টি.চি.)
# [[সদস্য:কুমুদ ঘোষ|কুমুদ ঘোষ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:কুমুদ ঘোষ|বাৰ্তা]]) 15:08, 15 February 2025 (ইউ.টি.চি.)
# [[সদস্য:AjayDas|AjayDas]] ([[সদস্য বাৰ্তা:AjayDas|বাৰ্তা]]) 09:25, 18 February 2025 (ইউ.টি.চি.)
# [[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 13:51, 21 February 2025 (ইউ.টি.চি.)
# -[[User:অনামিকা(চুমু) বড়া|&lt;span style='color: #8732a8; background-color: #FFE4B5; '&gt;&lt;b&gt;&amp;nbsp; অনামিকা&amp;nbsp; &lt;/b&gt;&lt;/span&gt;]] [[User Talk:অনামিকা(চুমু) বড়া|&lt;sup&gt;&lt;span style='color: #8732a8; background-color: #00FFFF; '&gt;&lt;b&gt;''কথা-বতৰা''&lt;/b&gt;&lt;/span&gt;&lt;/sup&gt;]] 18:20, 21 February 2025 (ইউ.টি.চি.)
#:[[সদস্য:Naruna Baruah|Naruna Baruah]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Naruna Baruah|বাৰ্তা]]) 12:03, 28 February 2025 (ইউ.টি.চি.)
#[[সদস্য: JAKHINI|Bibhuti Gogoi]]
([[সদস্য বাৰ্তা: JAKHINI| বাৰ্তা]])

===বিৰোধ===
===মন্তব্য===
::বিচাৰক হিচাপে মোৰ সলনি গীতাৰ্থ বৰদলৈৰ নামটো প্ৰস্তাৱ কৰিছোঁ। এইক্ষেত্ৰত তেওঁৰ দখল আৰু অৱদান মোতকৈ বহুত বেছি! লগতে সময়ৰ নাটনিৰ কাৰণে অন্যান্য দায়িত্বৰ উপৰি ৱিকি লাভছ্ ফ'ক্‌ল'ৰৰ বিচাৰক হিচাপে সময়মতে কাম আগবঢ়াবলৈ মোৰ অসুবিধা হ'ব। -[[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 13:57, 21 February 2025 (ইউ.টি.চি.)

==সামাজিক প্ৰতিষ্ঠানৰ সৈতে সহযোগিতামূলক কাৰ্যসূচী==
সামাজিক/ব্যক্তিগত অনুষ্ঠান প্ৰতিষ্ঠানৰ সৈতে সহযোগিতামূলক এলানি কাৰ্যসূচীৰ পৰিকল্পনাৰে আৰু ৱিকিমিডিয়ান “প্ৰয়াত চন্দন চিৰিং ফুকনৰ সোঁৱৰণ’’ত অহা ২৭ এপ্ৰিল, ২০২৫ৰ পৰা ২৭ এপ্ৰিল ২০২৬ চনলৈ এক বছৰজোৰা কাৰ্যসূচী অনুষ্ঠিত কৰিবলৈ মনস্থ কৰা হৈছে। ইয়াৰ বাবে প্ৰয়োজনীয় খৰচ-পাতিৰ বাবে CIS-A2K লৈ আৰ্থিক অনুদানৰ প্ৰস্তাৱ শীঘ্ৰেই দিয়া হ’ব। -[[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 08:11, 18 February 2025 (ইউ.টি.চি.)
* সম্ভাব্য স্থান নগাঁও জিলা। 
* ২৭-০৪-২০২৫ ৱিকি সম্পাদক আৰু স্থানীয় লোকৰ মাজত এদিনীয়া সন্মিলন, ৱিকিউৎসৰ চমু কৰ্মশালা। 
* বছৰজোৰা অনলাইন মেণ্টৰশ্বিপ, মেণ্টিসকল ২৭-০৪-২০২৫ৰ অনুষ্ঠানত উপস্থিত থকা হ’ব লাগিব। 
* মেণ্টিৰ তিনিমহীয়া প্ৰত্যাহ্বান। প্ৰতিযোগিতা আদিত অংশ গ্ৰহণ। 
* ২৭-০৪-২০২৬ ত একেই স্থানত সামৰণি অনুষ্ঠান। 

অসমীয়া ৱিকি-সমাজৰ সকলো সক্ৰিয় সদস্যৰ মতামত কামনা কৰিলোঁ। 
* '''কাৰ্যসূচীখন সংলগ্ন কৰি দিয়া হ’ল। কিবা ভুল বা অধিক কিবা সংযোগ কৰিবলগীয়া থাকিলে সন্মানীয় সদস্যসকলে আঙুলিয়াই দিব বুলি আশা কৰিলোঁ। '''
===সমৰ্থন===
#[[সদস্য:AjayDas|AjayDas]] ([[সদস্য বাৰ্তা:AjayDas|বাৰ্তা]]) 09:26, 18 February 2025 (ইউ.টি.চি.)
# [[সদস্য:কুমুদ ঘোষ|কুমুদ ঘোষ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:কুমুদ ঘোষ|বাৰ্তা]]) 06:29, 20 February 2025 (ইউ.টি.চি.)
# &lt;span style=&quot;text-shadow:gray 3px 3px 3px; &quot;&gt;[[User:দিব্য দত্ত|&lt;font color=&quot;#663300&quot;&gt;'''দিব্য দত্ত'''&lt;/font&gt;]]&amp;nbsp; ([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])&lt;/span&gt; 14:55, 20 February 2025 (ইউ.টি.চি.)
#[[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 13:50, 21 February 2025 (ইউ.টি.চি.)
# -[[User:অনামিকা(চুমু) বড়া|&lt;span style='color: #8732a8; background-color: #FFE4B5; '&gt;&lt;b&gt;&amp;nbsp; অনামিকা&amp;nbsp; &lt;/b&gt;&lt;/span&gt;]] [[User Talk:অনামিকা(চুমু) বড়া|&lt;sup&gt;&lt;span style='color: #8732a8; background-color: #00FFFF; '&gt;&lt;b&gt;''কথা-বতৰা''&lt;/b&gt;&lt;/span&gt;&lt;/sup&gt;]] 18:19, 21 February 2025 (ইউ.টি.চি.)
# [[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|Rumi Borah~aswiki]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Rumi Borah~aswiki|বাৰ্তা]]) 02:08, 22 February 2025 (ইউ.টি.চি.)
#[[সদস্য:BhuyanBhaskar|BhuyanBhaskar]] ([[সদস্য বাৰ্তা:BhuyanBhaskar|বাৰ্তা]]) 02:44, 28 February 2025 (ইউ.টি.চি.)
#[[সদস্য:Naruna Baruah|Naruna Baruah]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Naruna Baruah|বাৰ্তা]]) 12:01, 28 February 2025 (ইউ.টি.চি.)
#[[সদস্য:Dipankar Das|Dipankar Das]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Dipankar Das|বাৰ্তা]]) 05:18, 1 March 2025 (ইউ.টি.চি.)

===বিৰোধ===

===মতামত===
'''সোঁৱৰণ আৰু সংকল্প'''&lt;br&gt;
(অসমীয়া ৱিকিমিডিয়াৰ বছৰজোৰা প্ৰশিক্ষণ কাৰ্যসূচী)

==প্ৰকল্প পৃষ্ঠা==
*[[:meta:Xowaran_Aru_Sankalpa_2025|মেটা প্ৰকল্প পৃষ্ঠা]]
*[[ৱিকিপিডিয়া:সোঁৱৰণ আৰু সংকল্প ২০২৫|ৱিকিপিডিয়া প্ৰকল্প পৃষ্ঠা]]


স্থান: '''বুক নুক,'''&lt;br&gt;
(ব্যক্তিগত পুথিভঁৰাল)&lt;br&gt;
স্বত্বাধিকাৰী: '''বিজিত বৰঠাকুৰ'''&lt;br&gt;
নগাঁও, অসম

তাৰিখ:&lt;br&gt;
'''প্ৰথম অধিৱেশন''' ইং ২৭-০৪-২০২৫&lt;br&gt;
দ্বিতীয় অধিৱেশন ইং ২৭-০৪-২০২৬

'''আয়োজক''':&lt;br&gt;
*প্ৰণামিকা অধিকাৰী ([[User:Pranamikaadhikary|Pranamika Adhikary]])&lt;br&gt;
'''সহ-আয়োজক''':&lt;br&gt;
*দিব্য দত্ত ([[User:দিব্য দত্ত | Dibya Dutta]])&lt;br&gt;
*ৰুমী বৰা ([[সদস্য:Rumi Borah~aswiki|Rumi Borah~aswiki]])

'''সমল ব্যক্তি''':&lt;br&gt;
*সুস্মিতা লেখাৰু ([[সদস্য:Sushmita Lekharu |Sushmita Lekharu]])&lt;br&gt;
*দিম্পল দাস ([[সদস্য:দিম্পল দাস|দিম্পল দাস]])&lt;br&gt;
*কুমুদ ঘোষ ([[সদস্য:কুমুদ ঘোষ|কুমুদ ঘোষ]])&lt;br&gt;
*পৱন বৰ্মন ([[সদস্য:পৱন বৰ্মন|পৱন বৰ্মন]])

'''কাৰ্যসূচী''':&lt;br&gt;
২৭-০৪-২০২৫

পুৱা৯-৩০ বজাত: পুৱাৰ আহাৰ&lt;br&gt;
১০ বজাত: আদৰণি সম্ভাষণ&lt;br&gt;
১০-১০ বজাত: শ্ৰদ্ধাঞ্জলি&lt;br&gt;
১০-২০ বজাত: নিমন্ত্ৰিত স্থানীয় ব্যক্তিলৈ ৱিকি-সমাজৰ প্ৰতীক প্ৰদান।&lt;br&gt;
১০-৩০ বজাত: বুক নুকৰ স্বত্বাধিকাৰীৰ বক্তব্য&lt;br&gt;
১০-৪৫ বজাত: স্থানীয় ব্যক্তিৰ বক্তব্য&lt;br&gt;
১১ বজাৰ পৰা ৱিকিউৎসৰ শিক্ষণ কাৰ্যসূচী&lt;br&gt;
দুপৰীয়া ০১ বজাত আহাৰ বিৰতি&lt;br&gt;
দুপৰীয়া ০২ বজাৰ পৰা ৱিকিপিডিয়াৰ শিক্ষণ কাৰ্যসূচী&lt;br&gt;
বিয়লি ৪ বজাত : চাহ বিৰতি&lt;br&gt;
৪-২০ বজাত : ধন্যবাদ জ্ঞাপন।&lt;br&gt;
৪-৩০ বজাত: কাৰ্যসূচী সমাপ্তি ঘোষণা। 

ইয়াৰ পিছৰ দিনবোৰত উপস্থিত প্ৰশিক্ষাৰ্থীসকলক প্ৰয়োজনত অনলাইন মাধ্যমত প্ৰশিক্ষণ দিয়া হ’ব। পৰৱৰ্তী অধিৱেশন অৰ্থাৎ ২৭-০৪-২০২৬ৰ দিনা প্ৰশিক্ষাৰ্থীসকলক নিজৰ কৃতিত্ব দেখুৱাই ভিদিঅ’ প্ৰেজেণ্টেছনৰ সুবিধা দিয়া হ’ব। 

'''উপস্থিতিৰ সংখ্যা''' (আনুমানিক)&lt;br&gt;
*১০ গৰাকী শিক্ষাৰ্থী&lt;br&gt;
*১০ গৰাকী ৱিকিমিডিয়ান&lt;br&gt;
*১০ গৰাকী স্থানীয় লোক

'''মুঠ ৩০ গৰাকী'''

'''বাজেট''':
২৭-০৪-২০২৫ ৰ বাবদ
(আনুমানিক)&lt;br&gt;
১) বেনাৰ (দুখন) 500 টকা&lt;br&gt;
২) প্ৰজেক্টৰ 2000 টকা&lt;br&gt;
৩) খাদ্য: 15000 টকা&lt;br&gt;
৪) পানী 1000 টকা&lt;br&gt;
৫) অন্যান্য 1500 টকা&lt;br&gt;
৬) উপহাৰ আৰু মানপত্ৰ (বুক নুকক দিবলগীয়া) 2000 টকা&lt;br&gt;
৭) ৱিকিমিডিয়ানৰ অহাযোৱা 20000 টকা। 

মুঠ: 42000 টকা।

==ইউজাৰ গ্ৰুপৰ মান্যতা==
প্ৰিয় ৱিকিসতীৰ্থ, আমি ৱিকিমিডিয়াৰ সৈতে সংযোগ সুৰক্ষিত কৰাৰ স্বাৰ্থত ইউজাৰ গ্ৰুপৰ মান্যতা প্ৰাপ্তিৰ বাবে কৰা আৱেদনৰ ভিত্তিত এটা সু-নিৰ্দিষ্ট গোট হিচাপে স্বীকৃতি পাবলৈ মাত্ৰ দুখোজমানহে বাকী। এই পৰিপ্ৰেক্ষিতত ''এফিলিয়েচন কমিটি''ৰ সন্মুখত এটা শৃংখলাবদ্ধ গোট হিচাপে আমাৰ ঐক্য প্ৰদৰ্শন কৰাটো অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ। এই সপ্তাহত হৈ যোৱা দলীয় সাক্ষাৎকাৰত ৱিকিমিডিয়া এফিলিয়েচনৰ দলটোৱে আমাৰ সিদ্ধান্ত গ্ৰহণ প্ৰক্ৰিয়া, প্ৰশাসনিক গাঁথনি, নেতৃত্বৰ দল, সদস্যপদৰ মাপকাঠী আৰু সম্বন্ধিত বিষয় সম্পৰ্কে কিছু প্ৰশ্ন কৰিছে। 

ইয়াৰ প্ৰত্যুত্তৰত সদস্য জলি ৰুমী বৰাই নেতৃত্ব নিৰ্বাচনৰ সময়সীমা আৰু প্ৰক্ৰিয়াৰ বাবে তলত দিয়া মাপকাঠীসমূহ প্ৰস্তাৱ কৰিছে-
*অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া সমাজৰ নেতৃত্বৰ দলটো ৰাইজৰ চ'ৰাত সক্ৰিয় সদস্যৰ ভোটিং প্ৰক্ৰিয়াৰ জৰিয়তে নিৰ্বাচিত কৰা হ’ব। 
*নেতৃত্বৰ কাৰ্যকাল দুবছৰ হ'ব, দ্বিতীয় বছৰৰ অন্ত পৰাৰ আগতে ডিচেম্বৰ মাহত নতুন দলৰ নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত হ’ব। 
*যিকোনো সক্ৰিয় অসমীয়া ৱিকিমিডিয়ানে নেতৃত্বৰ ভূমিকা ল'বলৈ নিজকে বা সম্প্ৰদায়ৰ আন সদস্যক মনোনীত কৰিব পাৰিব। 
*নেতৃত্বৰ দলটো গঠন কৰাৰ ক্ষেত্ৰত কাৰিকৰী দিশ, সংগঠন, আৰু সমন্বয়ৰ ক্ষেত্ৰত অৰ্হতা আৰু অভিজ্ঞতাৰ লগতে লিংগ সমতাৰ দিশতো গুৰুত্ব দিয়া হ'ব।

বৰ্তমানৰ সক্ৰিয়তা, আগ্ৰহ, দক্ষতা, আৰু জ্যেষ্ঠতাৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি আমি (সদস্য:গীতাৰ্থ, জলি আৰু নয়ন) তলত উল্লেখকৰা ধৰণেৰে নেতৃত্বৰ দল এটাও প্ৰস্তাৱ কৰিছো-
{|style=&quot;{{Divbox/style/navy}}{{border-radius|8px}}&quot;
|-
! colspan=2 style=&quot;font-size:150%; &quot;|Leadership Team
|-
|

&lt;!-- Table Start - Please Edit From Here --&gt;

{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! Role!! Username
|-
! rowspan=&quot;3&quot;|Advisory
|[[User:Gitartha.bordoloi|Gitartha]] (Admin:WP,WS)
|-
|[[User:Pranamikaadhikary|Pranamika]] (Admin:WS)
|-
|[[User:JonaliB|Jonali]]
|-
! rowspan=&quot;2&quot;|Coordination
|[[User:Joli Rumi|Joli]] (Admin:WP)
|-
|[[User:Nayan j Nath|Nayan]] (Admin:WP)
|-
! rowspan=&quot;4&quot;|Technical Suport
|[[User:দিব্য দত্ত|Dibya]] (Admin:WP)
|-
|[[User:-chanakyakdas|Chanakya]] (Admin:WQ)
|-
|[[User:Kuldhar Rabha|Kuladhar]]
|-
|[[User:Ani_ttbr|Animesh]]
|-
! rowspan=&quot;3&quot;|Media
|[[User:Ishanjyotibora|Ishan]] (Admin:WS)
|-
|[[User:Nayan j Nath|Nayan]] (Admin:WP)
|-
|[[User:Rumi Borah~aswiki|Rumi]]
|}
&lt;!-- Table End --&gt;
|}

আমি আপোনালোকক এই প্ৰস্তাৱটো পৰ্যালোচনা কৰিবলৈ আৰু আপোনালোকৰ অতিকৈ মূল্যৱান পৰামৰ্শসমূহ মাত্ৰ দুদিনৰ ভিতৰতে জনাবলৈ আহ্বান জনাইছোঁ। 
এটা শক্তিশালী আৰু বৰ্ণিল প্ৰশাসনিক গাঁথনি গঢ়ি তোলাত আপোনালোকৰ সমৰ্থন অতিকে প্ৰয়োজনীয়।

==={{Support}}===
#--&lt;span style=&quot;text-shadow:gray 3px 3px 3px;&quot;&gt;[[User:দিব্য দত্ত|&lt;font color=&quot;#663300&quot;&gt;'''দিব্য দত্ত'''&lt;/font&gt;]]&amp;nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])&lt;/span&gt; 19:15, 27 February 2025 (ইউ.টি.চি.)
# [[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 21:48, 27 February 2025 (ইউ.টি.চি.)
#01:55, 28 February 2025 (ইউ.টি.চি.)
# [[সদস্য:দিম্পল দাস|দিম্পল দাস]] ([[সদস্য বাৰ্তা:দিম্পল দাস|বাৰ্তা]]) 02:12, 28 February 2025 (ইউ.টি.চি.)
#[[সদস্য:Jyoti Chiring|Jyoti Chiring]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Jyoti Chiring|বাৰ্তা]]) 02:42, 28 February 2025 (ইউ.টি.চি.)
#[[সদস্য:BhuyanBhaskar|BhuyanBhaskar]] ([[সদস্য বাৰ্তা:BhuyanBhaskar|বাৰ্তা]]) 02:42, 28 February 2025 (ইউ.টি.চি.)
#[[সদস্য:JAKHINI|Bibhuti Gogoi]]
# [[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 05:11, 28 February 2025 (ইউ.টি.চি.)
# [[সদস্য:Rajdweep nlb|Rajdweep nlb]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Rajdweep nlb|বাৰ্তা]]) 07:23, 28 February 2025 (ইউ.টি.চি.)
# -[[User:অনামিকা(চুমু) বড়া|&lt;span style='color: #8732a8;background-color: #FFE4B5 ;'&gt;&lt;b&gt;&amp;nbsp;অনামিকা&amp;nbsp;&lt;/b&gt;&lt;/span&gt;]] [[User Talk:অনামিকা(চুমু) বড়া|&lt;sup&gt;&lt;span style='color: #8732a8;background-color: #00FFFF;'&gt;&lt;b&gt;''কথা-বতৰা''&lt;/b&gt;&lt;/span&gt;&lt;/sup&gt;]] 09:23, 28 February 2025 (ইউ.টি.চি.)
#[[সদস্য:Naruna Baruah|Naruna Baruah]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Naruna Baruah|বাৰ্তা]]) 12:02, 28 February 2025 (ইউ.টি.চি.)
#[[সদস্য:AjayDas|AjayDas]] ([[সদস্য বাৰ্তা:AjayDas|বাৰ্তা]]) 12:38, 28 February 2025 (ইউ.টি.চি.)
# [[সদস্য:হানিফ আলী|হানিফ আলী]] ([[সদস্য বাৰ্তা:হানিফ আলী|বাৰ্তা]]) 15:29, 28 February 2025 (ইউ.টি.চি.)
# [[সদস্য:কুমুদ ঘোষ|কুমুদ ঘোষ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:কুমুদ ঘোষ|বাৰ্তা]]) 04:28, 1 March 2025 (ইউ.টি.চি.)
# [[সদস্য:Dipankar Das|Dipankar Das]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Dipankar Das|বাৰ্তা]]) 05:18, 1 March 2025 (ইউ.টি.চি.)

==={{oppose}}===

===মন্তব্য===

== বড়োলেণ্ড বিশ্ববিদ্যালয়ত অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া কৰ্মশালা ==
কোকৰাঝাৰস্থিত বড়োলেণ্ড বিশ্ববিদ্যালয়ৰ অসমীয়া বিভাগৰ সহযোগত  অহা ১৯ মাৰ্চ তাৰিখে অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া সম্পৰ্কত এক কৰ্মশালা অনুষ্ঠিত কৰা হ'ব। কৰ্মশালাত কোকৰাঝাৰৰ ৱিকিমিডিয়ান জয়সাগৰ মূৰ্মু আৰু যোৰহাটৰ ৱিকিমিডিয়ান প্ৰাণজ্যোতি নাথওে ([[সদস্য:JyotiPN]]) সমল ব্যক্তি হিচাপে অংশগ্ৰহণ কৰিবলৈ সন্মতি জনাইছে। কৰ্মশালা সম্পৰ্কে সকলোকে সম্যক আভাস দিবলৈ ৩ মাৰ্চত অসমীয়া বিভাগত এক প্ৰাক্-কৰ্মশালা অনুষ্ঠানৰো আয়োজন কৰা হৈছে। 

মূল কৰ্মশালাৰ সম্ভাব্য খৰছৰ বাবে CIS ৰ সৈতে প্ৰাৰম্ভিক কথা পতা হৈছে। বিতং আলোচনা বাকী আছে।
[[সদস্য:Gitartha.bordoloi|— গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Gitartha.bordoloi|বাৰ্তা]]) 18:09, 2 March 2025 (ইউ.টি.চি.)

===প্ৰাক্-কৰ্মশালাৰ কাৰ্যসূচী===
৩ মাৰ্চ দুপৰীয়া ১২ বজাৰ পৰা ১ বজালৈ

# অসমীয়া ৱিকিমিডিয়া প্ৰকল্পসমূহৰ পৰিচয়/ৱিকিপিডিয়া কি
# ৱিকিপিডিয়া কিয় লাগে
# ৱিকিপিডিয়াৰ মূল নীতিসমূহ
# সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ
# ৱিকিপিডিয়াত একাউণ্ট খোলা (সকলোৱে হাতে-কামে)

===কৰ্মশালাৰ কাৰ্যসূচী===
[[m:Assamese Wikipedia Workshop 2025 at Bodoland University|'''মেটা পৃষ্ঠা''']] চাওক৷

সময় পুৱা ১০ বজাৰ পৰা দুপৰীয়া ১ টালৈ।

===অংশগ্ৰহণকাৰী===
শিক্ষক আৰু ছাত্ৰ-ছাত্ৰী মিলি আনুমানিক ৩০ গৰাকী।

===ৰাইজৰ মতামত===
==পোখালি পৃষ্ঠা বিস্তাৰ প্ৰতিযোগিতা==
অহা ২ জুন অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াৰ যাত্ৰাৰম্ভৰ দিন। এই উল্লেখযোগ্য দিনটো উদযাপন কৰাৰ উপলক্ষ্যে অহা ১৬ মে’ ২০২৫ৰ পৰা ৩০ মে’ ২০২৫লৈ অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াত থকা পোখালি পৃষ্ঠাসমূহ প্ৰতিযোগিতাৰ মাধ্যেমেৰে বিস্তাৰ কৰাৰ এক কাৰ্যসূচী ল’ব বিচাৰিছোঁ। সন্মানীয় সদস্যসকলৰ মতামত বিচাৰিলোঁ।-[[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 17:27, 4 May 2025 (ইউ.টি.চি.)
*[[ৱিকিপিডিয়া:অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া পোখালি বিস্তাৰ সম্পাদনা মেলা ২০২৫|অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া পোখালি বিস্তাৰ সম্পাদনা মেলা ২০২৫]]
===মতামত===

===সমৰ্থন===
# &lt;span style=&quot;text-shadow:gray 3px 3px 3px;&quot;&gt;[[User:Kandarpajit Kallol|&lt;font color=&quot;#872455&quot;&gt;'''কন্দৰ্পজিৎ কল্লোল'''&lt;/font&gt;]]&amp;nbsp;([[User Talk:Kandarpajit Kallol|বাৰ্তা]])&lt;/span&gt;
# [[সদস্য:Joli Rumi|Joli Rumi]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Joli Rumi|বাৰ্তা]]) 19:40, 4 May 2025 (ইউ.টি.চি.)
# [[সদস্য:দিম্পল দাস|দিম্পল দাস]] ([[সদস্য বাৰ্তা:দিম্পল দাস|বাৰ্তা]]) 08:41, 5 May 2025 (ইউ.টি.চি.)
# [[সদস্য:নৰুনা বৰুৱা|নৰুনা বৰুৱা]] ([[সদস্য বাৰ্তা:নৰুনা বৰুৱা|বাৰ্তা]]) 12:49, 5 May 2025 (ইউ.টি.চি.)
# [[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 17:48, 5 May 2025 (ইউ.টি.চি.)
#[[সদস্য:পৱন বৰ্মন|পৱন বৰ্মন]] ([[সদস্য বাৰ্তা:পৱন বৰ্মন|বাৰ্তা]]) 18:07, 5 May 2025 (ইউ.টি.চি.)
#[[সদস্য:কুমুদ ঘোষ|কুমুদ ঘোষ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:কুমুদ ঘোষ|বাৰ্তা]]) 05:26, 7 May 2025 (ইউ.টি.চি.)
#[[সদস্য:Sushmita Lekharu|Sushmita Lekharu]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Sushmita Lekharu|বাৰ্তা]]) 15:55, 13 May 2025 (ইউ.টি.চি.)
#&lt;span style=&quot;text-shadow:gray 3px 3px 3px;&quot;&gt;[[User:দিব্য দত্ত|&lt;font color=&quot;#663300&quot;&gt;'''দিব্য দত্ত'''&lt;/font&gt;]]&amp;nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])&lt;/span&gt; 17:48, 13 May 2025 (ইউ.টি.চি.)

===বিৰোধ===

== Editing contest about Norway ==
Hello! Please excuse me from writing in English. If this post should be posted on a different page instead, please feel free to move it (or tell me to move it).

I am Jon Harald Søby from the Norwegian Wikimedia chapter, [[wmno:|Wikimedia Norge]]. During the month of April, we are holding [[:no:Wikipedia:Konkurranser/Månedens konkurranse/2025-04|an editing contest]] about India on the Wikipedias in [[:nb:|Norwegian Bokmål]], [[:nn:|Norwegian Nynorsk]], [[:se:|Northern Sámi]] and [[:smn:|Inari Sámi]]̩, and we had the idea to also organize an &quot;inverse&quot; contest where contributors to Indian-language Wikipedias can write about Norway and Sápmi.

Therefore, I would like to invite interested participants from the Assamese-language Wikipedia (it doesn't matter if you're from India or not) to join the contest by visiting [[:no:Wikipedia:Konkurranser/Månedens konkurranse/2025-04/For Indians|this page in the Norwegian Bokmål Wikipedia]] and following the instructions that are there.

Hope to see you there! [[সদস্য:Jon Harald Søby (WMNO)|Jon Harald Søby (WMNO)]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Jon Harald Søby (WMNO)|বাৰ্তা]]) 10:24, 4 April 2025 (ইউ.টি.চি.)
==Rollbacker অধিকাৰ প্ৰদানৰ বাবে অনুৰোধ ==
বিনীত অনুৰোধ:
মোৰ নাম নাইম। মই ২০১৮ চনৰ পৰা বাংলা ৱিকিপিডিয়াত সক্ৰিয় অৱদান আগবঢ়াই আছোঁ আৰু বৰ্তমানে অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াতো নিয়মিতভাৱে সম্পাদনা কৰি আছোঁ। অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াত ভ্যাণ্ডালিজম (অৰুচিকৰ বা ভ্ৰান্ত সম্পাদনা) নিয়মিত দেখা পোৱা যায়, যাৰ ফলত প্ৰবন্ধৰ গুণমান আৰু বিশ্বস্ততা প্ৰভাৱিত হয়। এই ধৰণৰ ভ্যাণ্ডালিজম সোনকালে পৰিস্কাৰ কৰি ৱিকিপিডিয়াৰ মান অটুট ৰাখিবলৈ Rollbacker অধিকাৰ বিশেষ সহায়ক হব বুলি বিশ্বাস কৰোঁ।
সেইবাবে, মোক Rollbacker অধিকাৰ প্ৰদান কৰিবলৈ বিনীত অনুৰোধ জনাইছোঁ।
[[সদস্য:Eftekhar Naeem|Eftekhar Naeem]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Eftekhar Naeem|বাৰ্তা]]) 10:48, 8 April 2025 (ইউ.টি.চি.)

==অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াৰ জন্মদিন উদযাপন==
অহা ২ জুন, ২০২৫ তাৰিখে অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াই ২৩ বছৰ গৰকিব! এই উপলক্ষে অনলাইন আৰু অফলাইন কাৰ্যসূচীৰে জন্মদিন উদযাপন কৰাৰ যা-যোগাৰ কৰিবলৈ সকলো ন-পুৰণি সদস্যক আহ্বান জনাইছোঁ। ০৪ মে' দেওবাৰৰ অনলাইন ৱিকিসভাৰ প্ৰস্তাৱসমূহ সদ্যহতে তলত যোগ দিছোঁ। তাৰ লগতে অন্য কিবা প্ৰস্তাৱ বা আপত্তি থাকিলে ইয়াতে জনাবলৈ অনুৰোধ কৰিছোঁ।
=== জন্মদিনৰ প্ৰাকক্ষণত ===
* ৱিকিৰ জন্মদিন বিশেষ বেনাৰ (অনলাইন সভা বা প্ৰফাইলত প্ৰচাৰৰ বাবে)
* চ'ছিয়েল মিডিয়াত পৰিসংখ্যা, বিকাশ আৰু আৱদানৰ প্ৰচাৰ (#AssameseWiki23/#অসমীয়া_ৱিকি২৩?)
* ৱিকিমিডিয়ানৰ ভিডিঅ' শুভেচ্ছা বাৰ্তা
* পোখালি পৃষ্ঠা বিস্তাৰ প্ৰতিযোগিতা (২৬-৩০ মে', ২০২৫)
* জন্মদিন বিশেষ ৱিকিপত্ৰিকা

===অনলাইন===
১ জুন, দেওবাৰে সন্ধিয়া অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াৰ জন্মদিন বিশেষ অনলাইন ৱিকিসভা অনুষ্ঠিত কৰা হ'ব।&lt;br&gt;

'''প্ৰস্তাৱিত কাৰ্যসূচী'''&lt;br&gt;
০৭:৩০- আৰম্ভণি আৰু ৱিকি আড্ডা &lt;br /&gt;
০৭:৪০ -বিশেষ শুভেচ্ছা বাৰ্তা&lt;br /&gt;
০৭:৫০- জন্মদিন বিশেষ ৱিকি কুইজ: জলি ৰুমী বৰা&lt;br /&gt;
০৭:৫৫- ৱিকিৰ কেক কটাৰ পৰ্ব&lt;br /&gt;
০৮:০০- অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াৰ ২৩ বছৰ: গীতাৰ্থ বৰদলৈ&lt;br /&gt;
০৮:১০- নিমন্ত্ৰিত অতিথিৰ বক্তব্য: প্ৰভাকৰ শৰ্মা নেওগ, অঞ্জল বৰা&lt;br /&gt;
০৮:৩০- ৱিকিৰ প্ৰকল্পত আলোকপাত:&lt;br /&gt;
::::*ৱিকিপত্ৰিকা: নয়ন জ্যোতি নাথ&lt;br /&gt;
::::*গ্ৰন্থযাত্ৰা: প্ৰণামিকা অধিকাৰী&lt;br /&gt;
::::*সৰাপাতৰ সৌৰভ: অনিমেষ বৰা&lt;br /&gt;
::::*ইণ্ডিক অৰেল কালচাৰ: বিকাশ দিহিঙীয়া&lt;br /&gt;
::::*ৱিকিসংযোগ: জলি ৰুমী বৰা&lt;br /&gt;
০৮:৪৫- ৱিকিমিডিয়ানৰ মনৰ কথা: কুমুদ ঘোষ, নৰুনা বৰুৱা,দিম্পল দাস, পাপৰি বৰা, হিমাশ্ৰী বড়া, পৱন বৰ্মন&lt;br /&gt;
০৯:০০- সভা ভংগ

===অফলাইন===
* উত্তৰ লখিমপুৰ:জ্যোতি চিৰিং, নয়ন জ্যোতি নাথ, ৰুমী বৰা
* ?: পৱন বৰ্মন
*?: চাণক্য কুমাৰ দাস
==গ্ৰন্থযাত্ৰা পৰিকল্পনাৰ পুনৰ্চিন্তন==
* https://w.wiki/BZAT

**এই লিংকটো যোৱাবছৰ গ্ৰন্থযাত্ৰাৰ বাবে সজা প্ৰকল্প পৃষ্ঠাৰ। 

সন্মানীয় সদস্যসকল, গ্ৰন্থযাত্ৰা অসমীয়া ৱিকিউৎসলৈ মুক্তমনে কিতাপ আগবঢ়োৱা লেখক আৰু পাব্লিক ড’মেইনৰ আওতাৰ কিতাপৰ সংৰক্ষণ কৰা ৰাজহুৱা আৰু ব্যক্তিগত পুথিভঁৰাল/অনুষ্ঠানৰ কৰ্তৃপক্ষক অসমীয়া ৱিকি-সমাজৰ পৰা আনুষ্ঠানিক আদৰণি জনোৱাৰ এক পৰিকল্পনা আছিল। বিভিন্ন অসুবিধাত ই এতিয়ালৈকে ৰূপায়িত হোৱা নাই। সেয়ে, ৱিকিমিডিয়া ফাউণ্ডেচনৰ দক্ষিণ-পূব এছিয়াৰ বিষয়া প্ৰবীণ দাসৰ সৈতে এই বিষয়ে আলোচনা কৰাত, তেওঁ মুঠ ৩০,০০০ টকাৰ ভিতৰত হ’লে সিমানখিনি ধন দিবলৈ সন্মত হৈছে। 

গুৱাহাটীৰ কোনো শিক্ষানুষ্ঠানত এই কাৰ্যসূচী অনুষ্ঠিত কৰিব পাৰিলে, হলঘৰ, আচবাব আৰু প্ৰজেক্টৰৰ খৰচ ৰেহাই হ’ব।

এই বিষয়ে যিমান পাৰি সোনকালে আলোচনা কৰি বিষয়টো আগবঢ়াবলৈ সকলোলৈকে অনুৰোধ জনালোঁ।

ধন্যবাদ। [[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 13:53, 15 June 2025 (ইউ.টি.চি.)

===মতামত===
* পূৰ্বৰ পৰিকল্পনা মতেই যদি প্ৰকল্পৰ প্ৰথম অনুষ্ঠানৰ সৈতে সংযোগ কৰি আগবঢ়া হয় তেন্তে সভাঘৰ আৰু খাদ্যৰ টকাখিনি প্ৰকল্পৰ পৰাই হৈ যাব। ইয়াৰোপৰি অংশগ্ৰহণ কৰা সকলৰ একাংশৰ বাবে যাতায়তি খৰচো বহন কৰিব পৰা হ'ব। প্ৰকল্পৰ বাজেটৰ পৰা অতিৰিক্ত ৫০০০-১০০০০ টকা গ্ৰন্থ যাত্ৰা কাৰ্যসূচীৰ বাবে আগবাঢ়ব পাৰিম। অৱশ্যে তেতিয়া অনুষ্ঠানটো জুলাইৰ শেষ সপ্তাহত অনুষ্ঠিত কৰিব লাগিব। -[[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 14:17, 15 June 2025 (ইউ.টি.চি.)
*:গ্ৰন্থদাতাৰ তালিকাখন সাজু হ’লেই সাম্ভাব্য মুঠ খৰচৰ হিচাপটো পোৱা যাব। তেতিয়াই তুমি কি কি শিতানত সহযোগ কৰিব পাৰিবা উল্লেখ কৰিবা। তাৰপিছত বাকীখিনি মিলাব পৰা যাব। জুলাই মাহৰ চতুৰ্থ শনিবাৰ হ’লে সকলোৰে সুবিধা হ’ব যেন লাগে।শিক্ষানুষ্ঠানক জড়িত কৰিলে হলঘৰ আৰু প্ৰজেক্টৰৰ খৰচ কমি যাব। [[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 15:31, 15 June 2025 (ইউ.টি.চি.)
* সোনকালে হ'লে ভাল। আগষ্ট পাবগৈ নালাগে। সহযোগ কৰিম। -[[User:অনামিকা(চুমু) বড়া|&lt;span style='color: #8732a8;background-color: #FFE4B5 ;'&gt;&lt;b&gt;&amp;nbsp;অনামিকা&amp;nbsp;&lt;/b&gt;&lt;/span&gt;]] [[User Talk:অনামিকা(চুমু) বড়া|&lt;sup&gt;&lt;span style='color: #8732a8;background-color: #00FFFF;'&gt;&lt;b&gt;''কথা-বতৰা''&lt;/b&gt;&lt;/span&gt;&lt;/sup&gt;]] 14:46, 15 June 2025 (ইউ.টি.চি.)

==তৃতীয় স্তৰ সম্পূৰ্ণকৰণ অভিযানৰ প্ৰস্তাৱ==
অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াৰ তৃতীয় স্তৰৰ বাবে অত্যাৱশ্যকীয় এহেজাৰ প্ৰবন্ধৰ ভিতৰত বাকী থকা [https://as.m.wikipedia.org/wiki/ৱিকিপিডিয়া:অত্যাৱশ্যকীয়_প্ৰবন্ধসমূহৰ_তালিকা ৭০টা জীৱনীভিত্তিক প্ৰবন্ধ] সম্পূৰ্ণ কৰাৰ ক্ষেত্ৰত জুলাই মাহত প্ৰতিযোগিতা এখন পাতিব পাৰি নে? বিশেষকৈ নতুন সদস্যসকলৰ বাবে। 

প্ৰবন্ধৰ সংখ্যা যিহেতু কম (৭০ টা), সেয়ে প্ৰবন্ধৰ মানদণ্ডৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি ১-ৰ পৰা ৫-লৈ নম্বৰ দিয়াৰ ব্যৱস্থা কৰিলে কেনে হ'ব?

পুৰস্কাৰ হিচাপে ৱিকিপিডিয়াৰ আয়োজকৰ ফালৰ পৰা অংশগ্ৰহণকাৰীসকলক ডিজিটেল মানপত্ৰ আৰু বাৰ্ণষ্টাৰ প্ৰদান কৰিব পাৰিব! লগতে শ্ৰেষ্ঠ অনুবাদকলৈ মই ব্যক্তিগত ভাবে সামান্য পৰিমানৰ মাননি (দুশ টকা) আগবঢ়াম বুলি ভাবিছোঁ।

আপোনালোকৰ মতামত আশা কৰিলোঁ। ধন্যবাদ।

&lt;span style=&quot;text-shadow:gray 3px 3px 3px;&quot;&gt;[[User:Kandarpajit Kallol|&lt;font color=&quot;#872455&quot;&gt;'''কন্দৰ্পজিৎ কল্লোল'''&lt;/font&gt;]]&amp;nbsp;([[User Talk:Kandarpajit Kallol|বাৰ্তা]])&lt;/span&gt; 18:56, 27 June 2025 (ইউ.টি.চি.)
* “তৃতীয় স্তৰ’’ শব্দাংশ নুবুজিলোঁ। প্ৰথম আৰু দ্বিতীয় স্তৰৰ পৃষ্ঠাসমূহতেই অনেক তথ্য অন্তৰ্ভূক্তিৰ থল আছে। যিহেতু প্ৰায়বোৰ পৃষ্ঠাই ইংৰাজী ভাষাৰ পৰা অনূদিত, সেয়ে, যিবোৰত অধিক তথ্য নাই, সেইবোৰ ইংৰাজীৰ সমপৰ্যায়ৰ কৰাৰ চেষ্টা কৰাহে ভাল। আমাৰ উদ্দেশ্য হ’ব লাগে, যি পৃষ্ঠাই অনুসন্ধানকাৰীয়ে খোলে, তেওঁলোক যাতে নিৰাশ হ’বলগীয়া নহয়। ব্যক্তিগতভাৱে মই অনুবাদ পৃষ্ঠাৰ ক্ষেত্ৰত একোটা বিষয়ৰ যিমান পাৰি সিমান তথ্য অন্তৰ্ভূক্তিৰ চেষ্টা কৰোঁ। প্ৰতিযোগিতা হৈ থাকিব লাগে। বাকীখিনি ঠিকেই আছে।--[[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 17:33, 29 June 2025 (ইউ.টি.চি.)
==বেটুপাতৰ নিৰ্বাচিত প্ৰবন্ধ,ভাল প্ৰবন্ধ আৰু শ্ৰেষ্ঠ প্ৰবন্ধ==
সন্মানীয় সক্ৰিয় সদস্যসকলৰ লগতে এডমিনসকললৈ তিনিটা বিষয়ৰ জিজ্ঞাসা:
* অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াৰ বেটুপাতৰ নিৰ্বাচিত প্ৰবন্ধ কি নীতিৰ ভিত্তিত নিৰ্বাচন কৰা হয়? প্ৰবন্ধ নিৰ্বাচন কৰিবলৈ কোনো কমিটি আছে নেকি? (যদি নাই, কৰিব লাগে।)
* প্ৰতি মাহৰ ভাল প্ৰবন্ধ নিৰ্বাচনৰ কিবা নীতি আৰু কমিটি আছে নেকি? যদি নাই কিদৰে নিৰ্বাচিত হয়?
* নাৰীবাদ আৰু লোকগাথা সম্পাদনা মেলা-২৫ৰ শ্ৰেষ্ঠ প্ৰবন্ধ হিচাপে [[নলিনীপ্ৰভা ডেকা]] কি কি দিশৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি শ্ৰেষ্ঠ বিবেচিত হ’ল জানিব খোজোঁ। (এই বিষয়ত প্ৰতিযোগিতাৰ বিচাৰকসকলৰ পৰা মতামত আশা কৰিলোঁ।)

অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াৰ সক্ৰিয় সদস্য হিচাপে উক্ত বিষয়সমূহ পৰিষ্কাৰ হোৱাৰ কামনা কৰিলোঁ।-[[সদস্য:Pranamikaadhikary|Pranamikaadhikary]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Pranamikaadhikary|বাৰ্তা]]) 14:53, 30 June 2025 (ইউ.টি.চি.)

:* বেটুপাতৰ নিৰ্বাচিত প্ৰবন্ধ, চিত্ৰ আদি প্ৰতিমাহে নিৰ্বাচন কৰা নহয়, এই দুটা নিৰ্বাচন কৰাৰ কোনো ভিত্তি নাই চাগে, আছে যদিও মই জ্ঞাত নহয়৷ কেতিয়াবা ঈশানে সলনি কৰে, কেতিয়াবা নয়নে বা নয়নৰ অনুৰোধত মই কৰোঁ৷
:* প্ৰতিমাহৰ ভাল প্ৰবন্ধ বুলি যদি ৱিকিপ্ৰত্ৰিকাৰ ভাল প্ৰবন্ধৰ কথা কৈছে তেন্তে সেইটো নিৰ্বাচন কৰাৰো কোনো সমিতি নাই৷ ৱিকিপত্ৰিকাত কাম কৰা যিকোনো এজনে কৰে, বিশেষকৈ নয়নে কৰে৷
:* বিচাৰকেহে জানিব৷
:&lt;span style=&quot;text-shadow:gray 3px 3px 3px;&quot;&gt;[[User:দিব্য দত্ত|&lt;font color=&quot;#663300&quot;&gt;'''দিব্য দত্ত'''&lt;/font&gt;]]&amp;nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])&lt;/span&gt; 15:05, 30 June 2025 (ইউ.টি.চি.)
:বেটুপাতৰ নিৰ্বাচিত প্ৰবন্ধৰ বাবে প্ৰস্তাৱ আগবঢ়োৱা আৰু প্ৰস্তাৱিত প্ৰবন্ধৰ পৰা ভোটৰ আধাৰত নিৰ্বাচন কৰাৰ ব্যৱস্থা এটা আছে, পুৰ্বতে এই প্ৰক্ৰিয়াৰে দুই এটা প্ৰবন্ধ লোৱা হৈছিল যদিও এই কামটো অতি লেহেম হোৱাৰ লগতে কোনো সহাৰি নেদেখাৰ ফলত পিছত এই ব্যৱস্থাটোক প্ৰায়ে এৰাই চলি ট্ৰেণ্ডত থকা বিষয় ভিত্তিক যদি কোনো ভাল প্ৰবন্ধ থাকে তেন্তে তেনেকৈয়ে সেই প্ৰবন্ধটো ৰখাৰ ব্যৱস্থা কৰা হ'ল। পত্ৰিকাৰ ক্ষেত্ৰত কোনো মাহত সৃষ্টি কৰা প্ৰবন্ধৰ সবাটোকৈ দীঘল আৰু সৰু হ'লেও প্ৰবন্ধ এটাত কাৰিকৰী সকলো দিশত ঠিক থকা দেখিলে নিৰ্বাচন কৰা হয়। প্ৰায়েই প্ৰথম দফাতে বাক্যৰ খেলিমেলি থকা প্ৰবন্ধ বাদ দিয়া হয়। এই কামখিনিত অধিক জটিলতা আহিলেই আগৰদৰে পত্ৰিকাৰ কাম ৰৈ যায়। পূৰ্বতে জলি বাই আৰু শেহতীয়াকৈ পত্ৰিকাৰ ভাল প্ৰবন্ধটো ময়ে নিৰ্বাচন কৰি আছোঁ (মই লিখা প্ৰবন্ধ বাদ দি) যদিও, ইয়াত কোনো ব্যক্তি বিশেষৰ ধৰাবন্ধা নাই, ইচ্ছা কৰিলে আন সদস্যয়ো কৰিব পাৰে। [[সদস্য:Nayan j Nath|Nayan j Nath]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Nayan j Nath|বাৰ্তা]]) 15:47, 30 June 2025 (ইউ.টি.চি.)

== মানসিক আতিশৰ্য্য সম্পৰ্কে অভিযোগ ==

শেহতীয়াকৈ অসমীয়া ৱিকিমিডিয়াৰ এগৰাকী সদস্যই সৰ্বভাৰতীয় টেলিগ্ৰাম গ্ৰুপত ২০২০ চনৰ পৰা তেওঁ মানসিক আতিশৰ্য্য আৰু গোষ্ঠীবাদ (Mental harassment and Groupism)-ৰ সন্মুখীন হোৱা বুলি কৈ সেয়া মোকাবিলা কৰা উপায় বিচাৰিছে। ইয়াত তেওঁ কাৰো নাম উল্লেখ কৰা নাই। অভিযোগ আৰু তাৰ উত্তৰসমূহৰ সকলো কথাৰ লগত মই একমত নহয় যদিও ইয়াৰ পৰা ৱিকি বা ৱিকিৰ বাহিৰতো বহু সমস্যাৰ সৃষ্টি হ'ব পাৰে। ৱিকিৰ বাহিৰত ব্যক্তিগত পৰ্য্যায়ত আমি একো পদক্ষেপ লোৱা সম্ভৱ নহ'ব পাৰে। তথাপি ৱিকিৰ ভিতৰচ'ৰাত আমি ভালদৰে বিচাৰ-খোচাৰ কৰি অভিযোগৰ সঁচা-মিছা আৰু তাৰ নিৰশনৰ উপায় উলিয়াব পাৰোঁ। ৰাইজৰ চ'ৰাত আনুষ্ঠানিকভাৱে তেওঁ একো কোৱা নাই, কিন্তু সৰ্বভাৰতীয় পৰ্য্যায়ত এই কথা উলিওৱাৰ বাবে এক মান্য ইউজাৰ গ্ৰুপ হিচাপে বোধকৰোঁ আমি এইখিনি কৰিব পাৰোঁ। নহ'লে ইউজাৰ গ্ৰুপৰ লক্ষ্যও বিফল হ'ব। ৱিকিপিডিয়াত সদস্যৰ উপস্থিতি অধিক বাবে ৱিকিউৎসৰ সলনি ইয়াতে মই এইখিনি উত্থাপন কৰিলোঁ।

সদস্যগৰাকীৰ অভিযোগ সম্পৰ্কে অনুসন্ধান আৰু বিচাৰ কৰিবলৈ মই এক সমিতি গঠনৰ প্ৰস্তাৱ দিলোঁ। সমিতিৰ সদস্য হিচাপে [[সদস্য:JonaliB]], [[সদস্য:Joli]] আৰু [[সদস্য:দিব্য দত্ত]]ৰ নাম প্ৰস্তাৱ কৰিলোঁ। এইটো ঘটনাৰ লগতে আমাৰ ছ'চিয়েল মিডিয়া গোটত [https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Universal_Code_of_Conduct গোলকীয় আচৰণ নীতি ] অনুসৰণ কৰা হয়নে নাই আৰু সেয়া উলংঘা কৰা সদস্যৰ প্ৰতি কিবা ব্যৱস্থা গ্ৰহণ কৰিবলৈ সমিতিক অনুৰোধ জনালোঁ।
[[সদস্য:Gitartha.bordoloi|— গীতাৰ্থ বৰদলৈ]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Gitartha.bordoloi|বাৰ্তা]]) 09:16, 6 July 2025 (ইউ.টি.চি.)</text>
      <sha1>o17isihzhqr5lk2hq3aegb74tpwlsxa</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>গৌতম বুদ্ধ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>10031</id>
    <revision>
      <id>522318</id>
      <parentid>467371</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T07:51:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>522318</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="20514" sha1="e5se31lwchr2j2yaxe0g7c0hwkqhd4r" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name = গৌতম বুদ্ধ
| image = Buddha in Sarnath Museum (Dhammajak Mutra).jpg
| image_size = 220px
| caption = সাৰনাথত ৰক্ষিত গৌতম বুদ্ধৰ এটা মূৰ্তি, খৃষ্টীয় চতুৰ্থ শতাব্দী
| birth_date = ৬২৩ খৃষ্টপূৰ্বাব্দ
| death_date = ৫৪৩ খৃষ্টপূৰ্বাব্দ
| birth_place = [[লুম্বিনী]] (বৰ্তমান [[নেপাল|নেপালত]])
| death_place = [[কুশীনগৰ]] (বৰ্তমান [[ভাৰত|ভাৰতত]])
| known_for = [[বৌদ্ধ ধৰ্ম|বৌদ্ধধৰ্মৰ]] প্ৰৱৰ্তক
| predecessor = [[কশ্যপ বুদ্ধ]]
| successor = [[মৈত্ৰেয় বুদ্ধ]]
| ethnicity = [[শাক্য]] [[ছেত্ৰী]]
}}
'''সিদ্ধাৰ্থ গৌতম''' আছিল [[প্ৰাচীন ভাৰত|প্ৰাচীন ভাৰতৰ]] এক ধৰ্মগুৰু আৰু [[বৌদ্ধ ধৰ্ম|বৌদ্ধধৰ্মৰ]] প্ৰতিষ্ঠাপক।&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.buddhanet.net/buddha.htm |title=The Buddha, His Life and Teachings |publisher=Buddhanet.net |date= |accessdate=2010-10-02 |archivedate=2010-10-05 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20101005055652/http://buddhanet.net/buddha.htm |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt; অধিকাংশ বৌদ্ধ সম্প্ৰদায়ৰ মতে, তেখেতেই বৰ্তমান যুগৰ সৰ্বোচ্চ '''[[বুদ্ধত্ব|বুদ্ধ]]''' (পালি: সম্মাসম্বুদ্ধ, সংস্কৃত: সম্যকসম্বুদ্ধ)। 'বুদ্ধ' শব্দৰ অৰ্থ 'আলোকপ্ৰাপ্ত ব্যক্তি' বা 'দিব্যজ্ঞানপ্ৰাপ্ত ব্যক্তি'।&lt;ref group=&quot;note&quot;&gt;{{cite web|url=http://dsal.uchicago.edu/cgi-bin/philologic/contextualize.pl?p.2.soas.1976481|title=buddha 9276|accessdate=22 February 2010|last=Turner|first=Sir Ralph Lilley|authorlink=Ralph Lilley Turner|year=1962–1985|work=A comparative dictionary of the Indo-Aryan languages.
London: Oxford University Press|publisher=Digital Dictionaries of South Asia, University of Chicago|page=525|quote=[[Sister language|Hypothetical root]] budh ‘ perceive ’
1. Pali ''buddha'' – ‘ understood, enlightened ’, [[Grammatical gender|masculine]] ‘ the '''Buddha''' ’; Aśokan, that is, the language of the [[Edicts of Ashoka|Inscriptions of Aśoka]] ''Budhe'' [[Nominative case|nominative]] [[grammatical number|singular]]; [[Prakrit]] ''buddha'' – ‘ known, awakened ’; [[Waigali language|Waigalī]] ''būdāī'' ‘ truth ’; [[Kalami language|Bashkarīk]] ''budh'' ‘ he heard ’; [[Torwali language|Tōrwālī]] ''būdo'' [[preterite]] of ''bū'' – ‘ to see, know ’ from bṓdhati; [[Phalura language|Phalūṛa]] ''búddo'' preterite of ''buǰǰ '' – ‘ to understand ’ from búdhyatē; [[Shina language|Shina]] Gilgitī dialect ''budo'' ‘ awake ’, Gurēsī dialect ''budyōnṷ'' [[Intransitive verb|intransitive]] ‘ to wake ’; [[Kashmiri language|Kashmiri]] ''bọ̆du'' ‘ quick of understanding (especially of a child ’); [[Sindhi language|Sindhī]] ''ḇudho'' past [[participle]] ([[Passive voice|passive]]) of ''ḇujhaṇu'' ‘ to understand ’ from búdhyatē, West [[Pahari languages|Pahāṛī]] ''buddhā'' preterite of ''bujṇā'' ‘ to know ’; [[Sinhala language|Sinhalese]] ''buj'' (''j'' written for ''d''), ''budu'', ''bud'' –, ''but'' – ‘ the Buddha ’.|archivedate=17 July 2012|archiveurl=https://archive.ph/20120717085826/http://dsal.uchicago.edu/cgi-bin/philologic/contextualize.pl?p.2.soas.1976481|deadurl=yes}}[[থছূতলদ]]&lt;/ref&gt; তেওঁৰ জন্ম আৰু মৃত্যুৰ সঠিক সময় অজ্ঞাত। প্ৰাক-বিংশ শতাব্দীৰ ঐতিহাসিকবিদসকলে তেওঁৰ জীৱনকালক সীমাবদ্ধ কৰিছে ৫৬৩ খৃষ্টপূৰ্বাব্দৰ পৰা ৪৩৮ খৃষ্টপূৰ্বাব্দৰ মধ্যকাললৈ।&lt;ref&gt;L. S. Cousins (1996), &quot;[http://indology.info/papers/cousins The dating of the historical Buddha]: a review article&quot;, ''[[Journal of the Royal Asiatic Society]]'' '''(3)6(1)''': 57–63.&lt;/ref&gt; কোনো কোনো আধুনিক ঐতিহাসিকবিদৰ মতে, গৌতম বুদ্ধৰ মৃত্যু ঘটে ৪৮৬ ৰ পৰা ৪৮৩ খৃষ্টপূৰ্বাব্দৰ মধ্যবৰ্তী কোনো এক সময়লৈ; আকৌ কিছুমানৰ মতে, ৪১১ ৰ পৰা ৪০০ খৃষ্টপূৰ্বাব্দৰ মধ্যকাললৈকে।&lt;ref&gt;See the consensus in the essays by leading scholars in ''The Date of the Historical Śākyamuni Buddha'' (2003) Edited by A. K. Narain. B. R. Publishing Corporation, New Delhi. ISBN 81-7646-353-1.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;“If, as is now almost universally accepted by informed Indological scholarship, a re-examination of early Buddhist historical material, ..., necessitates a redating of the Buddha’s death to between 411 and 400 BCE....: Paul Dundas, ''The Jains'', 2nd edition, ([[Routledge]], 2001), [http://books.google.com/books?id=5ialKAbIyV4C&amp;pg=PA24 p. 24.]&lt;/ref&gt;

গৌতম বুদ্ধৰ অন্য নাম &quot;শাক্যমুনি&quot;; তেওঁ বৌদ্ধধৰ্মৰ কেন্দ্ৰীয় ব্যক্তিত্ব। অনুমান কৰা হয়, তেওঁৰ মৃত্যুৰ পাছত তেওঁৰ অনুগামীসকলে তেওঁৰ জীৱনকথা, শিক্ষা আৰু বৌদ্ধ সংঘৰ সন্ন্যাস-বিধি লিপিবদ্ধ কৰিছিল। তেওঁৰ শিক্ষাবোৰ প্ৰথমতে মুখে মুখে প্ৰচলিত আছিল। বুদ্ধৰ মৃত্যুৰ প্ৰায় চাৰিশ বছৰ পাছত এইবোৰ লিপিবদ্ধ কৰা হয়।

বৌদ্ধধৰ্মৰ ওচৰা-উচৰি [[হিন্দু ধৰ্ম]], [[আহমদিয়া মুছলিম সম্প্ৰদায়]] আৰু [[বাহাই ধৰ্ম]]ৰ অনুগামীসকলৰ মতেও বিশ্বধৰ্মত তেওঁক দেৱতা বা মহামানৱ বুলি উল্লেখ কৰা হৈছে।{{cn}}

== প্ৰাৰম্ভিক জীৱন ==
{{বৌদ্ধ ধৰ্ম}}
সিদ্ধাৰ্থৰ পিতৃ আছিল [[শাক্য বংশ|শাক্য বংশীয়]] ৰজা শুদ্ধোধন। মাতৃ [[মায়াদেৱী]]। মায়াদেৱী কপিলাবস্তুৰ পৰা পিতৃৰ ৰাজ্য যোৱাৰ পথত লুম্বিনি গ্ৰামত (বৰ্তমান [[নেপাল|নেপালৰ]] অন্তৰ্গত) সিদ্ধাৰ্থক জন্ম দিছিল। তেওঁৰ জন্মৰ সপ্তম দিনাখনেই মায়াদেৱীৰ [[মৃত্যু|জীৱনাবসান]] ঘটে। পাছত তেওঁ মাহীমাক গৌতমীৰ হাতত লালন পালন হয়। ধাৰণা কৰা হয় তেওঁৰ নামৰ &quot;গৌতম&quot; অংশটি মাহীমাকৰ নামৰ পৰাই আহিছে। আকৌ কিছুমানৰ মতে এইটো তেখেতসকলৰ বংশানুক্ৰমিক নাম। জন্মৰ পঞ্চম দিনা তেখেতৰ পিতৃয়ে ৮জন জ্ঞানী ব্যক্তিক সদ্যোজাত শিশুটিৰ নামকৰণ আৰু ভৱিষ্যত গণনা কৰাৰ বাবে নিমন্ত্ৰণ কৰিছিল। তেতিয়া তেওঁৰ নাম সিদ্ধাৰ্থ ৰখা হয় - সিদ্ধাৰ্থ শব্দটোৱে &quot;সিদ্ধিলাভ কৰা, বা উদ্দেশ্য সফল&quot; হোৱা বুজায়। তেখেতসকলৰ মাজৰ এজনে লগতে কয় যে, ৰাজকুমাৰ এদিন সত্যৰ সন্ধানত বাহিৰলৈ ওলাই যাব আৰু [[বোধিপ্ৰাপ্তি|বোধিপ্ৰাপ্ত]] হব। এজন ৰাজপুত্ৰ হিচাপে সিদ্ধাৰ্থই বিভিন্ন শাখাত [[শিক্ষা]] লাভ কৰিছিল।

সিদ্ধাৰ্থ গৌতমৰ [[বিবাহ]] সম্বন্ধে দুই ধৰণৰ মত আছে। প্ৰথম মত অনুসাৰে ১৬ বছৰ বয়সত তেওঁ এক প্ৰতিযোগিতাৰ মাধ্যমেৰে তেওঁৰ পত্নীক লাভ কৰে। তাৰপিছত পুত্ৰ ৰাহুলে জন্মগ্ৰহণ কৰে। দ্বিতীয় মত অনুসাৰে ২৮ বছৰ বয়সত তেওঁক সংসাৰৰ প্ৰতি মনোযোগী কৰাৰ বাবে তেওঁৰ পিতৃমাতৃয়ে ৰাজকন্যা যশোধৰাৰ লগত বিবাহ অনুষ্ঠিত কৰে। পৰৱৰ্তী বছৰতে পুত্ৰ ৰাহুলৰ জন্ম হয়।

== মহানিষ্ক্ৰমণ ==
কথিত আছে, এদিন ৰাজকুমাৰ সিদ্ধাৰ্থই বাহিৰলৈ যাওঁতে ৪জন ব্যক্তিৰ লগত তেওঁৰ সাক্ষাৎ হয়। প্ৰথমে তেওঁ এজন বৃদ্ধ মানুহ, তাৰপিছত এজন অসুস্থ মানুহ আৰু শেষত এজন মৃত মানুহক দেখা পায়। তেওঁ তেতিয়া তেওঁৰ লগৰীয়া সকলক এই বিষয়ে প্ৰশ্ন কৰাত তেওঁলোকে উত্তৰ দিয়ে যে এইবোৰেই হ’ল মানুহৰ নিয়তি। আকৌ এদিন (কিছুমানৰ মতে সেইদিনাই) এনেদৰে ভ্ৰমণ কৰি থকা অৱস্থাত মুণ্ডিতমস্তক আৰু পীতবৰ্ণৰ জীৰ্ণ বাস পৰিহিত এজন সাধু দেখা পালে। লগৰীয়াসকলে এই লোকজনক [[সন্ন্যাসী]] বুলি গৌতমক পৰিচয় কৰাই দি কয় যে, এই লোকজনে মানুহৰ দুঃখৰ বাবে নিজ জীৱন ত্যাগ কৰিছে। ৰাজকুমাৰ সিদ্ধাৰ্থই সেই ৰাতিয়েই শুই থকা অৱস্থাত নিজৰ পত্নী, পুত্ৰ, পৰিবাৰক নিঃশব্দে বিদায় জনাই জ্ঞানান্বেষণৰ অৰ্থে মাত্ৰ ২৯ বছৰ বয়সতে ৰাজপ্ৰসাদ ত্যাগ কৰে। সিদ্ধাৰ্থৰ এই যাত্ৰাকেই মহানিষ্ক্ৰমণ বুলি কোৱা হয়।

== বোধিলাভ বা মহাপৰিনিৰ্বান ==
[[দুখ]] আৰু দুখৰ কাৰণ সম্বন্ধে জানিবলৈ সিদ্ধাৰ্থই যাত্ৰা অব্যাহত ৰাখে। প্ৰথমে তেওঁ আলাৰা নামৰ এজন সন্ন্যাসীৰ ওচৰলৈ যায়। তেওঁৰ উত্তৰত সন্তুষ্ট নহৈ তেখেত উদ্দক নামৰ আৰু এজন সন্ন্যাসীৰ কাষ চাপে। কিন্তু তেতিয়াও একো ফল নোপোৱাত কিছু দিন যোৱাৰ পিছত তেওঁ মগধৰ উৰুবিল্ব নামৰ স্থানলৈ গমন কৰিলে। তাত প্ৰথমে এটা উত্তৰ-পূৰ্বমুখী শিলাখণ্ডৰ ওপৰত বহি আপোন মনতেই কৈছিল যে, &quot;যদি ম‍ই বুদ্ধত্বলাভ কৰিবলৈ সক্ষম তেন্তে বুদ্ধৰ এটা প্ৰতিচ্ছায়া মোৰ সম্মুখত দৃশ্যমান হওক। &quot; এই কথা উচ্চাৰিত হোৱাৰ লগে লগে শিলাখণ্ডৰ গাত তিনি ফুট ওখ এটা বুদ্ধৰ প্ৰতিচ্ছায়া প্ৰতিফলিত হ’ল। বোধিসত্ত্ব তপস্যাত বহাৰ পূৰ্বে দৈৱবাণী হয় যে, &quot;বুদ্ধত্ব লাভ কৰিবৰ হ’লে ইয়াত বহিলে নহ’ব; ইয়াৰ পৰা অৰ্ধযোজন দূৰত্বত পত্ৰবৃক্ষতলত তপস্যাত বহিব লাগিব। &quot; ইয়াৰ পিছত দেৱগণে বোধিসত্ত্বক সঙ্গ দি আগুৱাই লৈ যায়। মধ্যপথত এজন দেৱতাই ভূমিৰ পৰা একোছা কুশ চিঙি আনি বোধিসত্ত্বক দি কয় যে, এই কুশই সফলতাৰ নিদৰ্শন স্বৰূপ। বোধিসত্ত্ব কুশগ্ৰহণৰ পাছত কিছুদূৰ অতিক্ৰম পত্ৰবৃক্ষতলৰ ভূমিত কুশগছডাল ৰাখি পূবদিশে মূৰ কৰি তপস্যাত বহে। কঠোৰ সাধনাৰ ফলত তেওঁৰ শৰীৰ ক্ষয় যায়, কিন্তু এই তপস্যাত তেওঁ ভয়, লোভ আৰু লালসাক অতিক্ৰম কৰি নিজৰ মনৰ ওপৰত সম্পূৰ্ণ নিয়ন্ত্ৰণ লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হ’ল। পাছত তেওঁ বুজিলে যে এনেদৰে বোধিলাভ নহ’ব। তেওঁ তাৰপিছত খাদ্য গ্ৰহণৰ সিদ্ধান্ত কৰিলে। সুজাতা নামী এক নাৰীৰ কাষ চাপি তেওঁ এক পাত্ৰ পৰমান্ন আহাৰ গ্ৰহণ কৰিলে। তাৰপিছত তেওঁ নদীত স্নান কৰি পুনৰাই ধ্যানমগ্ন হ’ল। অৱশেষত কঠোৰ তপস্যাৰ পাছত তেওঁ বুদ্ধত্বপ্ৰাপ্তি কৰিলে। শাক্যমুনিয়ে বোধিলাভৰ পাছত সাতদিন ধৰি [[বোধি বৃক্ষ]]ৰ তলত থাকিয়ে‍ই মুক্তিলাভৰ আনন্দ উপভোগ কৰিছিল। তেখেত দুখ, দুখৰ কাৰণ, প্ৰতিকাৰ প্ৰভৃতি সম্বন্ধে জ্ঞান লাভ কৰিলে। এই ঘটনাটোকে‍ই বোধিলাভ নামেৰে জনাজাত হয়।

== মহাপ্ৰয়ান ==
সমস্ত জীৱন ধৰি তেওঁ [[দৰ্শন]] আৰু বাণী প্ৰচাৰ কৰি অৱশেষত আনুমানিক ৫৪৩ খৃষ্টপূৰ্বাব্দ ৮০ বছৰ বয়সত বহাগী পূৰ্ণিমা তিথিত কুশীনগৰত মহাপ্ৰয়ান কৰে।ঞৌ

== সম্পৰ্কীয় আলোকচিত্ৰ ==
&lt;gallery&gt;
Image:Gandhara Buddha (tnm).jpeg|ট'কিঅ ৰাষ্ট্ৰীয় সংগ্ৰাহলয়ত থকা বুদ্ধদেৱৰ মূৰ্তি
Image:Buddha-Footprint.jpeg|গৌতম বুদ্ধৰ সংৰক্ষিত পদচিহ্ন
File:Bodhitree.jpg|যিডাল বোধি বৃক্ষ গছৰ তলত তপস্যা কৰি বুদ্ধদেৱে বুদ্ধত্ব লাভ কৰিছিল, [[মহাবোধি মন্দিৰ|বোধ গয়া]], [[ভাৰত]]
চিত্ৰ:StandingBuddha.jpg|উত্তৰ পাকিস্তানৰ গান্ধাৰা অঞ্চলত অৱস্থিত দণ্ডায়মান বুদ্ধৰ এটা ভাস্কৰ্য
চিত্ৰ:Kamakura Budda Daibutsu front 1885.jpg|বুদ্ধ দৈবস্তু, কামাকুৰা, জাপান
চিত্ৰ:গৌতম_বুদ্ধ.jpg|গৌতম বুদ্ধৰ এখন কাল্পনিক চিত্ৰ ছবি 
&lt;/gallery&gt;

== তথ্যসূত্ৰ ==
; টোকা

; সমল
{{Reflist}}

== অধিক পঢ়ক ==
* {{cite book|last=Ambedkar|first=B.R.|authorlink=B. R. Ambedkar|title=[[The Buddha and His Dhamma]]|year=1957|location=Bombay|publisher=People's Education Society}}
* {{cite book|last=Armstrong|first=Karen|title=Buddha|location=New York|publisher=Penguin Books|year=2001}}
* {{cite book|editor-last=Bechert|editor-first=Heinz|year=1996|title=When Did the Buddha Live? The Controversy on the Dating of the Historical Buddha|location=Delhi|publisher=Sri Satguru}}
* {{cite book|last=Conze|first=Edward, trans.|title=Buddhist Scriptures|location=London|publisher=Penguin Books|year=1959}}
* {{cite book|last=Ñāṇamoli|first=Bhikku|title=The Life of the Buddha According to the Pali Canon|edition=3rd|year=1992|publisher=Buddhist Publication Society|location=Kandy, Sri Lanka}}
* {{cite book|last=Ortner|first=Jon|title=Buddha|location=New York|publisher=Welcome Books|year=2003}}
* {{cite book|last=Rahula|first=Walpola|title=What the Buddha Taught|edition=2nd|year=1974|publisher=Grove Press|location=New York}}
* {{cite book|last1=Reps|first1=Paul|first2=Nyogen|last2=Senzaki|authorlink2=Nyogen Senzaki|title=Zen Flesh, Zen Bones: A Collection of Zen and Pre-Zen Writings|location=New York|publisher=Doubleday|year=1957}}
* {{cite book|last1=Robinson|first1=Richard H.|first2=Willard L.|last2=Johnson|first3=Sandra A.|last3=Wawrytko|first4=Geoffrey|last4=DeGraff|title=The Buddhist Religion: A Historical Introduction|year=1996|publisher=Wadsworth Publishing Co.|location=Belmont, CA}}
* {{cite book|last=Sathe |first=Shriram|title=Dates of the Buddha|publisher=Bharatiya Itihasa Sankalana Samiti|location=Hyderabad|year=1987}}
* {{cite book|last1=Senzaki|first1=Nyogen|authorlink=Nyogen Senzaki|last2=McCandless|first2=Ruth Strout|title=Buddhism and Zen|year=1953|publisher=Philosophical Library|location=New York}}

== বাহ্যিক সংযোগ ==
{{Commons|Gautama Buddha|গৌতম বুদ্ধ}}
* {{In Our Time|Buddha|p00548br|Buddha}}
* [http://www.accesstoinsight.org/ptf/buddha.html A sketch of the Buddha's Life]
* [http://www.synaptic.bc.ca/ejournal/buddhist.htm Critical Resources: Buddha and Buddhism]
* [http://www.buddhanet.net/e-learning/buddhism/disciples05.htm What Was The Buddha Like?] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220819191949/http://www.buddhanet.net/e-learning/buddhism/disciples05.htm |date=2022-08-19 }} by Ven S. Dhammika
{{Authority control}}

[[শ্ৰেণী:বৌদ্ধ ধৰ্ম]]
[[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ ধৰ্মীয় গুৰু]]</text>
      <sha1>e5se31lwchr2j2yaxe0g7c0hwkqhd4r</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522319</id>
      <parentid>522318</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T07:52:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>522319</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="18584" sha1="kmjn6ghe8bi58kwvviiyddiujsfrd6l" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name = গৌতম বুদ্ধ
| image = Buddha in Sarnath Museum (Dhammajak Mutra).jpg
| image_size = 220px
| caption = সাৰনাথত ৰক্ষিত গৌতম বুদ্ধৰ এটা মূৰ্তি, খৃষ্টীয় চতুৰ্থ শতাব্দী
| birth_date = ৬২৩ খৃষ্টপূৰ্বাব্দ
| death_date = ৫৪৩ খৃষ্টপূৰ্বাব্দ
| birth_place = [[লুম্বিনী]] (বৰ্তমান [[নেপাল|নেপালত]])
| death_place = [[কুশীনগৰ]] (বৰ্তমান [[ভাৰত|ভাৰতত]])
| known_for = [[বৌদ্ধ ধৰ্ম|বৌদ্ধধৰ্মৰ]] প্ৰৱৰ্তক
| predecessor = [[কশ্যপ বুদ্ধ]]
| successor = [[মৈত্ৰেয় বুদ্ধ]]
| ethnicity = [[শাক্য]] [[ছেত্ৰী]]
}}
'''সিদ্ধাৰ্থ গৌতম''' আছিল [[প্ৰাচীন ভাৰত|প্ৰাচীন ভাৰতৰ]] এক ধৰ্মগুৰু আৰু [[বৌদ্ধ ধৰ্ম|বৌদ্ধধৰ্মৰ]] প্ৰতিষ্ঠাপক।&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.buddhanet.net/buddha.htm |title=The Buddha, His Life and Teachings |publisher=Buddhanet.net |date= |accessdate=2010-10-02 |archivedate=2010-10-05 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20101005055652/http://buddhanet.net/buddha.htm |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt; অধিকাংশ বৌদ্ধ সম্প্ৰদায়ৰ মতে, তেখেতেই বৰ্তমান যুগৰ সৰ্বোচ্চ '''[[বুদ্ধত্ব|বুদ্ধ]]''' (পালি: সম্মাসম্বুদ্ধ, সংস্কৃত: সম্যকসম্বুদ্ধ)। 'বুদ্ধ' শব্দৰ অৰ্থ 'আলোকপ্ৰাপ্ত ব্যক্তি' বা 'দিব্যজ্ঞানপ্ৰাপ্ত ব্যক্তি'। তেওঁৰ জন্ম আৰু মৃত্যুৰ সঠিক সময় অজ্ঞাত। প্ৰাক-বিংশ শতাব্দীৰ ঐতিহাসিকবিদসকলে তেওঁৰ জীৱনকালক সীমাবদ্ধ কৰিছে ৫৬৩ খৃষ্টপূৰ্বাব্দৰ পৰা ৪৩৮ খৃষ্টপূৰ্বাব্দৰ মধ্যকাললৈ।&lt;ref&gt;L. S. Cousins (1996), &quot;[http://indology.info/papers/cousins The dating of the historical Buddha]: a review article&quot;, ''[[Journal of the Royal Asiatic Society]]'' '''(3)6(1)''': 57–63.&lt;/ref&gt; কোনো কোনো আধুনিক ঐতিহাসিকবিদৰ মতে, গৌতম বুদ্ধৰ মৃত্যু ঘটে ৪৮৬ ৰ পৰা ৪৮৩ খৃষ্টপূৰ্বাব্দৰ মধ্যবৰ্তী কোনো এক সময়লৈ; আকৌ কিছুমানৰ মতে, ৪১১ ৰ পৰা ৪০০ খৃষ্টপূৰ্বাব্দৰ মধ্যকাললৈকে।&lt;ref&gt;See the consensus in the essays by leading scholars in ''The Date of the Historical Śākyamuni Buddha'' (2003) Edited by A. K. Narain. B. R. Publishing Corporation, New Delhi. ISBN 81-7646-353-1.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;“If, as is now almost universally accepted by informed Indological scholarship, a re-examination of early Buddhist historical material, ..., necessitates a redating of the Buddha’s death to between 411 and 400 BCE....: Paul Dundas, ''The Jains'', 2nd edition, ([[Routledge]], 2001), [http://books.google.com/books?id=5ialKAbIyV4C&amp;pg=PA24 p. 24.]&lt;/ref&gt;

গৌতম বুদ্ধৰ অন্য নাম &quot;শাক্যমুনি&quot;; তেওঁ বৌদ্ধধৰ্মৰ কেন্দ্ৰীয় ব্যক্তিত্ব। অনুমান কৰা হয়, তেওঁৰ মৃত্যুৰ পাছত তেওঁৰ অনুগামীসকলে তেওঁৰ জীৱনকথা, শিক্ষা আৰু বৌদ্ধ সংঘৰ সন্ন্যাস-বিধি লিপিবদ্ধ কৰিছিল। তেওঁৰ শিক্ষাবোৰ প্ৰথমতে মুখে মুখে প্ৰচলিত আছিল। বুদ্ধৰ মৃত্যুৰ প্ৰায় চাৰিশ বছৰ পাছত এইবোৰ লিপিবদ্ধ কৰা হয়।

বৌদ্ধধৰ্মৰ ওচৰা-উচৰি [[হিন্দু ধৰ্ম]], [[আহমদিয়া মুছলিম সম্প্ৰদায়]] আৰু [[বাহাই ধৰ্ম]]ৰ অনুগামীসকলৰ মতেও বিশ্বধৰ্মত তেওঁক দেৱতা বা মহামানৱ বুলি উল্লেখ কৰা হৈছে।{{cn}}

== প্ৰাৰম্ভিক জীৱন ==
{{বৌদ্ধ ধৰ্ম}}
সিদ্ধাৰ্থৰ পিতৃ আছিল [[শাক্য বংশ|শাক্য বংশীয়]] ৰজা শুদ্ধোধন। মাতৃ [[মায়াদেৱী]]। মায়াদেৱী কপিলাবস্তুৰ পৰা পিতৃৰ ৰাজ্য যোৱাৰ পথত লুম্বিনি গ্ৰামত (বৰ্তমান [[নেপাল|নেপালৰ]] অন্তৰ্গত) সিদ্ধাৰ্থক জন্ম দিছিল। তেওঁৰ জন্মৰ সপ্তম দিনাখনেই মায়াদেৱীৰ [[মৃত্যু|জীৱনাবসান]] ঘটে। পাছত তেওঁ মাহীমাক গৌতমীৰ হাতত লালন পালন হয়। ধাৰণা কৰা হয় তেওঁৰ নামৰ &quot;গৌতম&quot; অংশটি মাহীমাকৰ নামৰ পৰাই আহিছে। আকৌ কিছুমানৰ মতে এইটো তেখেতসকলৰ বংশানুক্ৰমিক নাম। জন্মৰ পঞ্চম দিনা তেখেতৰ পিতৃয়ে ৮জন জ্ঞানী ব্যক্তিক সদ্যোজাত শিশুটিৰ নামকৰণ আৰু ভৱিষ্যত গণনা কৰাৰ বাবে নিমন্ত্ৰণ কৰিছিল। তেতিয়া তেওঁৰ নাম সিদ্ধাৰ্থ ৰখা হয় - সিদ্ধাৰ্থ শব্দটোৱে &quot;সিদ্ধিলাভ কৰা, বা উদ্দেশ্য সফল&quot; হোৱা বুজায়। তেখেতসকলৰ মাজৰ এজনে লগতে কয় যে, ৰাজকুমাৰ এদিন সত্যৰ সন্ধানত বাহিৰলৈ ওলাই যাব আৰু [[বোধিপ্ৰাপ্তি|বোধিপ্ৰাপ্ত]] হব। এজন ৰাজপুত্ৰ হিচাপে সিদ্ধাৰ্থই বিভিন্ন শাখাত [[শিক্ষা]] লাভ কৰিছিল।

সিদ্ধাৰ্থ গৌতমৰ [[বিবাহ]] সম্বন্ধে দুই ধৰণৰ মত আছে। প্ৰথম মত অনুসাৰে ১৬ বছৰ বয়সত তেওঁ এক প্ৰতিযোগিতাৰ মাধ্যমেৰে তেওঁৰ পত্নীক লাভ কৰে। তাৰপিছত পুত্ৰ ৰাহুলে জন্মগ্ৰহণ কৰে। দ্বিতীয় মত অনুসাৰে ২৮ বছৰ বয়সত তেওঁক সংসাৰৰ প্ৰতি মনোযোগী কৰাৰ বাবে তেওঁৰ পিতৃমাতৃয়ে ৰাজকন্যা যশোধৰাৰ লগত বিবাহ অনুষ্ঠিত কৰে। পৰৱৰ্তী বছৰতে পুত্ৰ ৰাহুলৰ জন্ম হয়।

== মহানিষ্ক্ৰমণ ==
কথিত আছে, এদিন ৰাজকুমাৰ সিদ্ধাৰ্থই বাহিৰলৈ যাওঁতে ৪জন ব্যক্তিৰ লগত তেওঁৰ সাক্ষাৎ হয়। প্ৰথমে তেওঁ এজন বৃদ্ধ মানুহ, তাৰপিছত এজন অসুস্থ মানুহ আৰু শেষত এজন মৃত মানুহক দেখা পায়। তেওঁ তেতিয়া তেওঁৰ লগৰীয়া সকলক এই বিষয়ে প্ৰশ্ন কৰাত তেওঁলোকে উত্তৰ দিয়ে যে এইবোৰেই হ’ল মানুহৰ নিয়তি। আকৌ এদিন (কিছুমানৰ মতে সেইদিনাই) এনেদৰে ভ্ৰমণ কৰি থকা অৱস্থাত মুণ্ডিতমস্তক আৰু পীতবৰ্ণৰ জীৰ্ণ বাস পৰিহিত এজন সাধু দেখা পালে। লগৰীয়াসকলে এই লোকজনক [[সন্ন্যাসী]] বুলি গৌতমক পৰিচয় কৰাই দি কয় যে, এই লোকজনে মানুহৰ দুঃখৰ বাবে নিজ জীৱন ত্যাগ কৰিছে। ৰাজকুমাৰ সিদ্ধাৰ্থই সেই ৰাতিয়েই শুই থকা অৱস্থাত নিজৰ পত্নী, পুত্ৰ, পৰিবাৰক নিঃশব্দে বিদায় জনাই জ্ঞানান্বেষণৰ অৰ্থে মাত্ৰ ২৯ বছৰ বয়সতে ৰাজপ্ৰসাদ ত্যাগ কৰে। সিদ্ধাৰ্থৰ এই যাত্ৰাকেই মহানিষ্ক্ৰমণ বুলি কোৱা হয়।

== বোধিলাভ বা মহাপৰিনিৰ্বান ==
[[দুখ]] আৰু দুখৰ কাৰণ সম্বন্ধে জানিবলৈ সিদ্ধাৰ্থই যাত্ৰা অব্যাহত ৰাখে। প্ৰথমে তেওঁ আলাৰা নামৰ এজন সন্ন্যাসীৰ ওচৰলৈ যায়। তেওঁৰ উত্তৰত সন্তুষ্ট নহৈ তেখেত উদ্দক নামৰ আৰু এজন সন্ন্যাসীৰ কাষ চাপে। কিন্তু তেতিয়াও একো ফল নোপোৱাত কিছু দিন যোৱাৰ পিছত তেওঁ মগধৰ উৰুবিল্ব নামৰ স্থানলৈ গমন কৰিলে। তাত প্ৰথমে এটা উত্তৰ-পূৰ্বমুখী শিলাখণ্ডৰ ওপৰত বহি আপোন মনতেই কৈছিল যে, &quot;যদি ম‍ই বুদ্ধত্বলাভ কৰিবলৈ সক্ষম তেন্তে বুদ্ধৰ এটা প্ৰতিচ্ছায়া মোৰ সম্মুখত দৃশ্যমান হওক। &quot; এই কথা উচ্চাৰিত হোৱাৰ লগে লগে শিলাখণ্ডৰ গাত তিনি ফুট ওখ এটা বুদ্ধৰ প্ৰতিচ্ছায়া প্ৰতিফলিত হ’ল। বোধিসত্ত্ব তপস্যাত বহাৰ পূৰ্বে দৈৱবাণী হয় যে, &quot;বুদ্ধত্ব লাভ কৰিবৰ হ’লে ইয়াত বহিলে নহ’ব; ইয়াৰ পৰা অৰ্ধযোজন দূৰত্বত পত্ৰবৃক্ষতলত তপস্যাত বহিব লাগিব। &quot; ইয়াৰ পিছত দেৱগণে বোধিসত্ত্বক সঙ্গ দি আগুৱাই লৈ যায়। মধ্যপথত এজন দেৱতাই ভূমিৰ পৰা একোছা কুশ চিঙি আনি বোধিসত্ত্বক দি কয় যে, এই কুশই সফলতাৰ নিদৰ্শন স্বৰূপ। বোধিসত্ত্ব কুশগ্ৰহণৰ পাছত কিছুদূৰ অতিক্ৰম পত্ৰবৃক্ষতলৰ ভূমিত কুশগছডাল ৰাখি পূবদিশে মূৰ কৰি তপস্যাত বহে। কঠোৰ সাধনাৰ ফলত তেওঁৰ শৰীৰ ক্ষয় যায়, কিন্তু এই তপস্যাত তেওঁ ভয়, লোভ আৰু লালসাক অতিক্ৰম কৰি নিজৰ মনৰ ওপৰত সম্পূৰ্ণ নিয়ন্ত্ৰণ লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হ’ল। পাছত তেওঁ বুজিলে যে এনেদৰে বোধিলাভ নহ’ব। তেওঁ তাৰপিছত খাদ্য গ্ৰহণৰ সিদ্ধান্ত কৰিলে। সুজাতা নামী এক নাৰীৰ কাষ চাপি তেওঁ এক পাত্ৰ পৰমান্ন আহাৰ গ্ৰহণ কৰিলে। তাৰপিছত তেওঁ নদীত স্নান কৰি পুনৰাই ধ্যানমগ্ন হ’ল। অৱশেষত কঠোৰ তপস্যাৰ পাছত তেওঁ বুদ্ধত্বপ্ৰাপ্তি কৰিলে। শাক্যমুনিয়ে বোধিলাভৰ পাছত সাতদিন ধৰি [[বোধি বৃক্ষ]]ৰ তলত থাকিয়ে‍ই মুক্তিলাভৰ আনন্দ উপভোগ কৰিছিল। তেখেত দুখ, দুখৰ কাৰণ, প্ৰতিকাৰ প্ৰভৃতি সম্বন্ধে জ্ঞান লাভ কৰিলে। এই ঘটনাটোকে‍ই বোধিলাভ নামেৰে জনাজাত হয়।

== মহাপ্ৰয়ান ==
সমস্ত জীৱন ধৰি তেওঁ [[দৰ্শন]] আৰু বাণী প্ৰচাৰ কৰি অৱশেষত আনুমানিক ৫৪৩ খৃষ্টপূৰ্বাব্দ ৮০ বছৰ বয়সত বহাগী পূৰ্ণিমা তিথিত কুশীনগৰত মহাপ্ৰয়ান কৰে।ঞৌ

== সম্পৰ্কীয় আলোকচিত্ৰ ==
&lt;gallery&gt;
Image:Gandhara Buddha (tnm).jpeg|ট'কিঅ ৰাষ্ট্ৰীয় সংগ্ৰাহলয়ত থকা বুদ্ধদেৱৰ মূৰ্তি
Image:Buddha-Footprint.jpeg|গৌতম বুদ্ধৰ সংৰক্ষিত পদচিহ্ন
File:Bodhitree.jpg|যিডাল বোধি বৃক্ষ গছৰ তলত তপস্যা কৰি বুদ্ধদেৱে বুদ্ধত্ব লাভ কৰিছিল, [[মহাবোধি মন্দিৰ|বোধ গয়া]], [[ভাৰত]]
চিত্ৰ:StandingBuddha.jpg|উত্তৰ পাকিস্তানৰ গান্ধাৰা অঞ্চলত অৱস্থিত দণ্ডায়মান বুদ্ধৰ এটা ভাস্কৰ্য
চিত্ৰ:Kamakura Budda Daibutsu front 1885.jpg|বুদ্ধ দৈবস্তু, কামাকুৰা, জাপান
চিত্ৰ:গৌতম_বুদ্ধ.jpg|গৌতম বুদ্ধৰ এখন কাল্পনিক চিত্ৰ ছবি 
&lt;/gallery&gt;

== তথ্যসূত্ৰ ==
; টোকা

; সমল
{{Reflist}}

== অধিক পঢ়ক ==
* {{cite book|last=Ambedkar|first=B.R.|authorlink=B. R. Ambedkar|title=[[The Buddha and His Dhamma]]|year=1957|location=Bombay|publisher=People's Education Society}}
* {{cite book|last=Armstrong|first=Karen|title=Buddha|location=New York|publisher=Penguin Books|year=2001}}
* {{cite book|editor-last=Bechert|editor-first=Heinz|year=1996|title=When Did the Buddha Live? The Controversy on the Dating of the Historical Buddha|location=Delhi|publisher=Sri Satguru}}
* {{cite book|last=Conze|first=Edward, trans.|title=Buddhist Scriptures|location=London|publisher=Penguin Books|year=1959}}
* {{cite book|last=Ñāṇamoli|first=Bhikku|title=The Life of the Buddha According to the Pali Canon|edition=3rd|year=1992|publisher=Buddhist Publication Society|location=Kandy, Sri Lanka}}
* {{cite book|last=Ortner|first=Jon|title=Buddha|location=New York|publisher=Welcome Books|year=2003}}
* {{cite book|last=Rahula|first=Walpola|title=What the Buddha Taught|edition=2nd|year=1974|publisher=Grove Press|location=New York}}
* {{cite book|last1=Reps|first1=Paul|first2=Nyogen|last2=Senzaki|authorlink2=Nyogen Senzaki|title=Zen Flesh, Zen Bones: A Collection of Zen and Pre-Zen Writings|location=New York|publisher=Doubleday|year=1957}}
* {{cite book|last1=Robinson|first1=Richard H.|first2=Willard L.|last2=Johnson|first3=Sandra A.|last3=Wawrytko|first4=Geoffrey|last4=DeGraff|title=The Buddhist Religion: A Historical Introduction|year=1996|publisher=Wadsworth Publishing Co.|location=Belmont, CA}}
* {{cite book|last=Sathe |first=Shriram|title=Dates of the Buddha|publisher=Bharatiya Itihasa Sankalana Samiti|location=Hyderabad|year=1987}}
* {{cite book|last1=Senzaki|first1=Nyogen|authorlink=Nyogen Senzaki|last2=McCandless|first2=Ruth Strout|title=Buddhism and Zen|year=1953|publisher=Philosophical Library|location=New York}}

== বাহ্যিক সংযোগ ==
{{Commons|Gautama Buddha|গৌতম বুদ্ধ}}
* {{In Our Time|Buddha|p00548br|Buddha}}
* [http://www.accesstoinsight.org/ptf/buddha.html A sketch of the Buddha's Life]
* [http://www.synaptic.bc.ca/ejournal/buddhist.htm Critical Resources: Buddha and Buddhism]
* [http://www.buddhanet.net/e-learning/buddhism/disciples05.htm What Was The Buddha Like?] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220819191949/http://www.buddhanet.net/e-learning/buddhism/disciples05.htm |date=2022-08-19 }} by Ven S. Dhammika
{{Authority control}}

[[শ্ৰেণী:বৌদ্ধ ধৰ্ম]]
[[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ ধৰ্মীয় গুৰু]]</text>
      <sha1>kmjn6ghe8bi58kwvviiyddiujsfrd6l</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522320</id>
      <parentid>522319</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T07:53:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>/* তথ্যসূত্ৰ */</comment>
      <origin>522320</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="18556" sha1="m8k6i2lz6m1efa48idu98wk3f94w0gd" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name = গৌতম বুদ্ধ
| image = Buddha in Sarnath Museum (Dhammajak Mutra).jpg
| image_size = 220px
| caption = সাৰনাথত ৰক্ষিত গৌতম বুদ্ধৰ এটা মূৰ্তি, খৃষ্টীয় চতুৰ্থ শতাব্দী
| birth_date = ৬২৩ খৃষ্টপূৰ্বাব্দ
| death_date = ৫৪৩ খৃষ্টপূৰ্বাব্দ
| birth_place = [[লুম্বিনী]] (বৰ্তমান [[নেপাল|নেপালত]])
| death_place = [[কুশীনগৰ]] (বৰ্তমান [[ভাৰত|ভাৰতত]])
| known_for = [[বৌদ্ধ ধৰ্ম|বৌদ্ধধৰ্মৰ]] প্ৰৱৰ্তক
| predecessor = [[কশ্যপ বুদ্ধ]]
| successor = [[মৈত্ৰেয় বুদ্ধ]]
| ethnicity = [[শাক্য]] [[ছেত্ৰী]]
}}
'''সিদ্ধাৰ্থ গৌতম''' আছিল [[প্ৰাচীন ভাৰত|প্ৰাচীন ভাৰতৰ]] এক ধৰ্মগুৰু আৰু [[বৌদ্ধ ধৰ্ম|বৌদ্ধধৰ্মৰ]] প্ৰতিষ্ঠাপক।&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.buddhanet.net/buddha.htm |title=The Buddha, His Life and Teachings |publisher=Buddhanet.net |date= |accessdate=2010-10-02 |archivedate=2010-10-05 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20101005055652/http://buddhanet.net/buddha.htm |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt; অধিকাংশ বৌদ্ধ সম্প্ৰদায়ৰ মতে, তেখেতেই বৰ্তমান যুগৰ সৰ্বোচ্চ '''[[বুদ্ধত্ব|বুদ্ধ]]''' (পালি: সম্মাসম্বুদ্ধ, সংস্কৃত: সম্যকসম্বুদ্ধ)। 'বুদ্ধ' শব্দৰ অৰ্থ 'আলোকপ্ৰাপ্ত ব্যক্তি' বা 'দিব্যজ্ঞানপ্ৰাপ্ত ব্যক্তি'। তেওঁৰ জন্ম আৰু মৃত্যুৰ সঠিক সময় অজ্ঞাত। প্ৰাক-বিংশ শতাব্দীৰ ঐতিহাসিকবিদসকলে তেওঁৰ জীৱনকালক সীমাবদ্ধ কৰিছে ৫৬৩ খৃষ্টপূৰ্বাব্দৰ পৰা ৪৩৮ খৃষ্টপূৰ্বাব্দৰ মধ্যকাললৈ।&lt;ref&gt;L. S. Cousins (1996), &quot;[http://indology.info/papers/cousins The dating of the historical Buddha]: a review article&quot;, ''[[Journal of the Royal Asiatic Society]]'' '''(3)6(1)''': 57–63.&lt;/ref&gt; কোনো কোনো আধুনিক ঐতিহাসিকবিদৰ মতে, গৌতম বুদ্ধৰ মৃত্যু ঘটে ৪৮৬ ৰ পৰা ৪৮৩ খৃষ্টপূৰ্বাব্দৰ মধ্যবৰ্তী কোনো এক সময়লৈ; আকৌ কিছুমানৰ মতে, ৪১১ ৰ পৰা ৪০০ খৃষ্টপূৰ্বাব্দৰ মধ্যকাললৈকে।&lt;ref&gt;See the consensus in the essays by leading scholars in ''The Date of the Historical Śākyamuni Buddha'' (2003) Edited by A. K. Narain. B. R. Publishing Corporation, New Delhi. ISBN 81-7646-353-1.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;“If, as is now almost universally accepted by informed Indological scholarship, a re-examination of early Buddhist historical material, ..., necessitates a redating of the Buddha’s death to between 411 and 400 BCE....: Paul Dundas, ''The Jains'', 2nd edition, ([[Routledge]], 2001), [http://books.google.com/books?id=5ialKAbIyV4C&amp;pg=PA24 p. 24.]&lt;/ref&gt;

গৌতম বুদ্ধৰ অন্য নাম &quot;শাক্যমুনি&quot;; তেওঁ বৌদ্ধধৰ্মৰ কেন্দ্ৰীয় ব্যক্তিত্ব। অনুমান কৰা হয়, তেওঁৰ মৃত্যুৰ পাছত তেওঁৰ অনুগামীসকলে তেওঁৰ জীৱনকথা, শিক্ষা আৰু বৌদ্ধ সংঘৰ সন্ন্যাস-বিধি লিপিবদ্ধ কৰিছিল। তেওঁৰ শিক্ষাবোৰ প্ৰথমতে মুখে মুখে প্ৰচলিত আছিল। বুদ্ধৰ মৃত্যুৰ প্ৰায় চাৰিশ বছৰ পাছত এইবোৰ লিপিবদ্ধ কৰা হয়।

বৌদ্ধধৰ্মৰ ওচৰা-উচৰি [[হিন্দু ধৰ্ম]], [[আহমদিয়া মুছলিম সম্প্ৰদায়]] আৰু [[বাহাই ধৰ্ম]]ৰ অনুগামীসকলৰ মতেও বিশ্বধৰ্মত তেওঁক দেৱতা বা মহামানৱ বুলি উল্লেখ কৰা হৈছে।{{cn}}

== প্ৰাৰম্ভিক জীৱন ==
{{বৌদ্ধ ধৰ্ম}}
সিদ্ধাৰ্থৰ পিতৃ আছিল [[শাক্য বংশ|শাক্য বংশীয়]] ৰজা শুদ্ধোধন। মাতৃ [[মায়াদেৱী]]। মায়াদেৱী কপিলাবস্তুৰ পৰা পিতৃৰ ৰাজ্য যোৱাৰ পথত লুম্বিনি গ্ৰামত (বৰ্তমান [[নেপাল|নেপালৰ]] অন্তৰ্গত) সিদ্ধাৰ্থক জন্ম দিছিল। তেওঁৰ জন্মৰ সপ্তম দিনাখনেই মায়াদেৱীৰ [[মৃত্যু|জীৱনাবসান]] ঘটে। পাছত তেওঁ মাহীমাক গৌতমীৰ হাতত লালন পালন হয়। ধাৰণা কৰা হয় তেওঁৰ নামৰ &quot;গৌতম&quot; অংশটি মাহীমাকৰ নামৰ পৰাই আহিছে। আকৌ কিছুমানৰ মতে এইটো তেখেতসকলৰ বংশানুক্ৰমিক নাম। জন্মৰ পঞ্চম দিনা তেখেতৰ পিতৃয়ে ৮জন জ্ঞানী ব্যক্তিক সদ্যোজাত শিশুটিৰ নামকৰণ আৰু ভৱিষ্যত গণনা কৰাৰ বাবে নিমন্ত্ৰণ কৰিছিল। তেতিয়া তেওঁৰ নাম সিদ্ধাৰ্থ ৰখা হয় - সিদ্ধাৰ্থ শব্দটোৱে &quot;সিদ্ধিলাভ কৰা, বা উদ্দেশ্য সফল&quot; হোৱা বুজায়। তেখেতসকলৰ মাজৰ এজনে লগতে কয় যে, ৰাজকুমাৰ এদিন সত্যৰ সন্ধানত বাহিৰলৈ ওলাই যাব আৰু [[বোধিপ্ৰাপ্তি|বোধিপ্ৰাপ্ত]] হব। এজন ৰাজপুত্ৰ হিচাপে সিদ্ধাৰ্থই বিভিন্ন শাখাত [[শিক্ষা]] লাভ কৰিছিল।

সিদ্ধাৰ্থ গৌতমৰ [[বিবাহ]] সম্বন্ধে দুই ধৰণৰ মত আছে। প্ৰথম মত অনুসাৰে ১৬ বছৰ বয়সত তেওঁ এক প্ৰতিযোগিতাৰ মাধ্যমেৰে তেওঁৰ পত্নীক লাভ কৰে। তাৰপিছত পুত্ৰ ৰাহুলে জন্মগ্ৰহণ কৰে। দ্বিতীয় মত অনুসাৰে ২৮ বছৰ বয়সত তেওঁক সংসাৰৰ প্ৰতি মনোযোগী কৰাৰ বাবে তেওঁৰ পিতৃমাতৃয়ে ৰাজকন্যা যশোধৰাৰ লগত বিবাহ অনুষ্ঠিত কৰে। পৰৱৰ্তী বছৰতে পুত্ৰ ৰাহুলৰ জন্ম হয়।

== মহানিষ্ক্ৰমণ ==
কথিত আছে, এদিন ৰাজকুমাৰ সিদ্ধাৰ্থই বাহিৰলৈ যাওঁতে ৪জন ব্যক্তিৰ লগত তেওঁৰ সাক্ষাৎ হয়। প্ৰথমে তেওঁ এজন বৃদ্ধ মানুহ, তাৰপিছত এজন অসুস্থ মানুহ আৰু শেষত এজন মৃত মানুহক দেখা পায়। তেওঁ তেতিয়া তেওঁৰ লগৰীয়া সকলক এই বিষয়ে প্ৰশ্ন কৰাত তেওঁলোকে উত্তৰ দিয়ে যে এইবোৰেই হ’ল মানুহৰ নিয়তি। আকৌ এদিন (কিছুমানৰ মতে সেইদিনাই) এনেদৰে ভ্ৰমণ কৰি থকা অৱস্থাত মুণ্ডিতমস্তক আৰু পীতবৰ্ণৰ জীৰ্ণ বাস পৰিহিত এজন সাধু দেখা পালে। লগৰীয়াসকলে এই লোকজনক [[সন্ন্যাসী]] বুলি গৌতমক পৰিচয় কৰাই দি কয় যে, এই লোকজনে মানুহৰ দুঃখৰ বাবে নিজ জীৱন ত্যাগ কৰিছে। ৰাজকুমাৰ সিদ্ধাৰ্থই সেই ৰাতিয়েই শুই থকা অৱস্থাত নিজৰ পত্নী, পুত্ৰ, পৰিবাৰক নিঃশব্দে বিদায় জনাই জ্ঞানান্বেষণৰ অৰ্থে মাত্ৰ ২৯ বছৰ বয়সতে ৰাজপ্ৰসাদ ত্যাগ কৰে। সিদ্ধাৰ্থৰ এই যাত্ৰাকেই মহানিষ্ক্ৰমণ বুলি কোৱা হয়।

== বোধিলাভ বা মহাপৰিনিৰ্বান ==
[[দুখ]] আৰু দুখৰ কাৰণ সম্বন্ধে জানিবলৈ সিদ্ধাৰ্থই যাত্ৰা অব্যাহত ৰাখে। প্ৰথমে তেওঁ আলাৰা নামৰ এজন সন্ন্যাসীৰ ওচৰলৈ যায়। তেওঁৰ উত্তৰত সন্তুষ্ট নহৈ তেখেত উদ্দক নামৰ আৰু এজন সন্ন্যাসীৰ কাষ চাপে। কিন্তু তেতিয়াও একো ফল নোপোৱাত কিছু দিন যোৱাৰ পিছত তেওঁ মগধৰ উৰুবিল্ব নামৰ স্থানলৈ গমন কৰিলে। তাত প্ৰথমে এটা উত্তৰ-পূৰ্বমুখী শিলাখণ্ডৰ ওপৰত বহি আপোন মনতেই কৈছিল যে, &quot;যদি ম‍ই বুদ্ধত্বলাভ কৰিবলৈ সক্ষম তেন্তে বুদ্ধৰ এটা প্ৰতিচ্ছায়া মোৰ সম্মুখত দৃশ্যমান হওক। &quot; এই কথা উচ্চাৰিত হোৱাৰ লগে লগে শিলাখণ্ডৰ গাত তিনি ফুট ওখ এটা বুদ্ধৰ প্ৰতিচ্ছায়া প্ৰতিফলিত হ’ল। বোধিসত্ত্ব তপস্যাত বহাৰ পূৰ্বে দৈৱবাণী হয় যে, &quot;বুদ্ধত্ব লাভ কৰিবৰ হ’লে ইয়াত বহিলে নহ’ব; ইয়াৰ পৰা অৰ্ধযোজন দূৰত্বত পত্ৰবৃক্ষতলত তপস্যাত বহিব লাগিব। &quot; ইয়াৰ পিছত দেৱগণে বোধিসত্ত্বক সঙ্গ দি আগুৱাই লৈ যায়। মধ্যপথত এজন দেৱতাই ভূমিৰ পৰা একোছা কুশ চিঙি আনি বোধিসত্ত্বক দি কয় যে, এই কুশই সফলতাৰ নিদৰ্শন স্বৰূপ। বোধিসত্ত্ব কুশগ্ৰহণৰ পাছত কিছুদূৰ অতিক্ৰম পত্ৰবৃক্ষতলৰ ভূমিত কুশগছডাল ৰাখি পূবদিশে মূৰ কৰি তপস্যাত বহে। কঠোৰ সাধনাৰ ফলত তেওঁৰ শৰীৰ ক্ষয় যায়, কিন্তু এই তপস্যাত তেওঁ ভয়, লোভ আৰু লালসাক অতিক্ৰম কৰি নিজৰ মনৰ ওপৰত সম্পূৰ্ণ নিয়ন্ত্ৰণ লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হ’ল। পাছত তেওঁ বুজিলে যে এনেদৰে বোধিলাভ নহ’ব। তেওঁ তাৰপিছত খাদ্য গ্ৰহণৰ সিদ্ধান্ত কৰিলে। সুজাতা নামী এক নাৰীৰ কাষ চাপি তেওঁ এক পাত্ৰ পৰমান্ন আহাৰ গ্ৰহণ কৰিলে। তাৰপিছত তেওঁ নদীত স্নান কৰি পুনৰাই ধ্যানমগ্ন হ’ল। অৱশেষত কঠোৰ তপস্যাৰ পাছত তেওঁ বুদ্ধত্বপ্ৰাপ্তি কৰিলে। শাক্যমুনিয়ে বোধিলাভৰ পাছত সাতদিন ধৰি [[বোধি বৃক্ষ]]ৰ তলত থাকিয়ে‍ই মুক্তিলাভৰ আনন্দ উপভোগ কৰিছিল। তেখেত দুখ, দুখৰ কাৰণ, প্ৰতিকাৰ প্ৰভৃতি সম্বন্ধে জ্ঞান লাভ কৰিলে। এই ঘটনাটোকে‍ই বোধিলাভ নামেৰে জনাজাত হয়।

== মহাপ্ৰয়ান ==
সমস্ত জীৱন ধৰি তেওঁ [[দৰ্শন]] আৰু বাণী প্ৰচাৰ কৰি অৱশেষত আনুমানিক ৫৪৩ খৃষ্টপূৰ্বাব্দ ৮০ বছৰ বয়সত বহাগী পূৰ্ণিমা তিথিত কুশীনগৰত মহাপ্ৰয়ান কৰে।ঞৌ

== সম্পৰ্কীয় আলোকচিত্ৰ ==
&lt;gallery&gt;
Image:Gandhara Buddha (tnm).jpeg|ট'কিঅ ৰাষ্ট্ৰীয় সংগ্ৰাহলয়ত থকা বুদ্ধদেৱৰ মূৰ্তি
Image:Buddha-Footprint.jpeg|গৌতম বুদ্ধৰ সংৰক্ষিত পদচিহ্ন
File:Bodhitree.jpg|যিডাল বোধি বৃক্ষ গছৰ তলত তপস্যা কৰি বুদ্ধদেৱে বুদ্ধত্ব লাভ কৰিছিল, [[মহাবোধি মন্দিৰ|বোধ গয়া]], [[ভাৰত]]
চিত্ৰ:StandingBuddha.jpg|উত্তৰ পাকিস্তানৰ গান্ধাৰা অঞ্চলত অৱস্থিত দণ্ডায়মান বুদ্ধৰ এটা ভাস্কৰ্য
চিত্ৰ:Kamakura Budda Daibutsu front 1885.jpg|বুদ্ধ দৈবস্তু, কামাকুৰা, জাপান
চিত্ৰ:গৌতম_বুদ্ধ.jpg|গৌতম বুদ্ধৰ এখন কাল্পনিক চিত্ৰ ছবি 
&lt;/gallery&gt;

== তথ্যসূত্ৰ ==
{{Reflist}}

== অধিক পঢ়ক ==
* {{cite book|last=Ambedkar|first=B.R.|authorlink=B. R. Ambedkar|title=[[The Buddha and His Dhamma]]|year=1957|location=Bombay|publisher=People's Education Society}}
* {{cite book|last=Armstrong|first=Karen|title=Buddha|location=New York|publisher=Penguin Books|year=2001}}
* {{cite book|editor-last=Bechert|editor-first=Heinz|year=1996|title=When Did the Buddha Live? The Controversy on the Dating of the Historical Buddha|location=Delhi|publisher=Sri Satguru}}
* {{cite book|last=Conze|first=Edward, trans.|title=Buddhist Scriptures|location=London|publisher=Penguin Books|year=1959}}
* {{cite book|last=Ñāṇamoli|first=Bhikku|title=The Life of the Buddha According to the Pali Canon|edition=3rd|year=1992|publisher=Buddhist Publication Society|location=Kandy, Sri Lanka}}
* {{cite book|last=Ortner|first=Jon|title=Buddha|location=New York|publisher=Welcome Books|year=2003}}
* {{cite book|last=Rahula|first=Walpola|title=What the Buddha Taught|edition=2nd|year=1974|publisher=Grove Press|location=New York}}
* {{cite book|last1=Reps|first1=Paul|first2=Nyogen|last2=Senzaki|authorlink2=Nyogen Senzaki|title=Zen Flesh, Zen Bones: A Collection of Zen and Pre-Zen Writings|location=New York|publisher=Doubleday|year=1957}}
* {{cite book|last1=Robinson|first1=Richard H.|first2=Willard L.|last2=Johnson|first3=Sandra A.|last3=Wawrytko|first4=Geoffrey|last4=DeGraff|title=The Buddhist Religion: A Historical Introduction|year=1996|publisher=Wadsworth Publishing Co.|location=Belmont, CA}}
* {{cite book|last=Sathe |first=Shriram|title=Dates of the Buddha|publisher=Bharatiya Itihasa Sankalana Samiti|location=Hyderabad|year=1987}}
* {{cite book|last1=Senzaki|first1=Nyogen|authorlink=Nyogen Senzaki|last2=McCandless|first2=Ruth Strout|title=Buddhism and Zen|year=1953|publisher=Philosophical Library|location=New York}}

== বাহ্যিক সংযোগ ==
{{Commons|Gautama Buddha|গৌতম বুদ্ধ}}
* {{In Our Time|Buddha|p00548br|Buddha}}
* [http://www.accesstoinsight.org/ptf/buddha.html A sketch of the Buddha's Life]
* [http://www.synaptic.bc.ca/ejournal/buddhist.htm Critical Resources: Buddha and Buddhism]
* [http://www.buddhanet.net/e-learning/buddhism/disciples05.htm What Was The Buddha Like?] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220819191949/http://www.buddhanet.net/e-learning/buddhism/disciples05.htm |date=2022-08-19 }} by Ven S. Dhammika
{{Authority control}}

[[শ্ৰেণী:বৌদ্ধ ধৰ্ম]]
[[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ ধৰ্মীয় গুৰু]]</text>
      <sha1>m8k6i2lz6m1efa48idu98wk3f94w0gd</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপত্ৰিকা</title>
    <ns>4</ns>
    <id>22829</id>
    <revision>
      <id>522221</id>
      <parentid>517583</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T13:57:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>অনামিকা(চুমু) বড়া</username>
        <id>22159</id>
      </contributor>
      <origin>522221</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11685" sha1="tg8abs0i96gg7hf6z2l8dnotmnridvv" xml:space="preserve">{{rule}}
{{rule}}
&lt;div style=&quot;font-family:serif; margin-top:20px; margin-bottom:20px; &quot;&gt;
&lt;div style=&quot;text-align: center; font-size:300%; &quot;&gt;'''ৱিকিপত্ৰিকা'''&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;text-align: center; font-size:150%; &quot;&gt;অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াৰ দাপোণ&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;font-family:sans-serif; text-align: center; &quot;&gt;{{Plain now}}&lt;br/&gt;[[/{{#invoke:ConvertDigit|main|{{{{{|safesubst:}}}CURRENTMONTHNAME}}}}-{{#invoke:ConvertDigit|main|{{{{{|safesubst:}}}CURRENTYEAR}}}}|'''এই মাহৰ সংখ্যা''']]&lt;/div&gt;
&lt;/div&gt;
{{rule}}
{{rule}}
&lt;div style=&quot;padding-top:10px; padding-left:40px; padding-right:40px; padding-bottom:10px; &quot;&gt;
এই আলোচনীৰ মূল উদ্দেশ্য হৈছে অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াৰ প্ৰচাৰ আৰু ৰাইজৰ মাজত সজাগতা বৃদ্ধি কৰা। এই পত্ৰিকাখন ফেচবুকৰ গোটত হোৱা আলোচনা অনুসৰি ৱিকিপিডিয়াৰ প্ৰচাৰৰ বাবে লোৱা পদক্ষেপসমূহৰ এটা। অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াৰ এইখন মাহেকীয়া প্ৰতিবেদন হিচাপে চলাই নিবলৈ সক্ৰিয় ৱিকিপিডিয়ানসকলক বিনম্ৰ অনুৰোধ জনাইছোঁ। এই পৃষ্ঠাৰ উন্নতিৰ বাবে প্ৰয়োজনীয় দিহা পৰামৰ্শ [[{{TALKPAGENAME}}|আলোচনা পৃষ্ঠাত]] দিও আপুনি এই কাৰ্যত সহায় কৰিব পাৰে। এই পত্ৰিকাত সন্নিবিষ্ট বিষয়সমূহ হ’ব অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াৰ বিগত মাহৰ ভাল কামসমূহ, সন্মিলন, কৰ্মশালা, যিকোনো মিডিয়াত প্ৰকাশিত অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া সম্পৰ্কীয় প্ৰকাশিত বা-বাতৰি, সক্ৰিয় সদস্যসকলৰ তালিকা, উল্লেখযোগ্য বঁটা প্ৰাপ্ত সদস্যসকল, শেহতীয়াভাৱে লিখা একোটা ভাল প্ৰবন্ধ আদি। এই পৃষ্ঠাৰ পৰা পুনৰ বাৰ্ষিকভাৱে প্ৰকাশিত [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপত্ৰিকা|ৱিকিপত্ৰিকা]]লৈ শ্ৰেষ্ঠতম সমলবোৰ বাচি উলিয়াই প্ৰকাশ কৰা হ'ব। ৱিকিপত্ৰিকাৰ শেহতীয়া কিছু শিতানৰ ভিতৰত আছে সদ্যপ্ৰয়াত ব্যক্তি, উল্লেখনীয় ৱিকিমিডিয়ান আৰু নিৰ্বাচিত উদ্ধৃতি। 
{{About Wikipedia}}
ৱিকিপত্ৰিকাৰ পৰৱৰ্তী প্ৰকাশনৰ বাবে আপোনাৰো সহায়ৰ প্ৰয়োজন। অনুগ্ৰহ কৰি ইয়াত যোগদান কৰি ইয়াক সাফল্যমণ্ডিত কৰি তোলক। ৱিকিপিডিয়াৰ লগত জড়িত হ'বৰ বাবে [[ৱিকিপিডিয়া:পৰিচয়|ৱিকিপিডিয়া পৰিচিতি]] পৃষ্ঠাটো আপোনাৰ উপযোগীকৈ বনোৱা হৈছে, প্ৰয়োজন সাপেক্ষে আপুনি চকু ফুৰাব বুলি আশা কৰা হ'ল। 
; প্ৰকাশিত ৱিকিপত্ৰিকাসমূহ
* '''২০১২''': [[/ছেপ্তেম্বৰ-২০১২|ছেপ্তেম্বৰ]], [[/অক্টোবৰ-২০১২|অক্টোবৰ]], [[/ডিচেম্বৰ-২০১২|ডিচেম্বৰ]]
* '''২০১৩''': [[/এপ্ৰিল-২০১৩|এপ্ৰিল]], [[/আগষ্ট-২০১৩|আগষ্ট]]
* '''২০১৪''': [[/মাৰ্চ-২০১৪|মাৰ্চ]], [[/এপ্ৰিল-২০১৪|এপ্ৰিল]], [[/অক্টোবৰ-২০১৪|অক্টোবৰ]], [[/নৱেম্বৰ-২০১৪|নৱেম্বৰ]]
* '''২০১৫''': [[/জানুৱাৰী-২০১৫|জানুৱাৰী]], [[/ফেব্ৰুৱাৰী-২০১৫|ফেব্ৰুৱাৰী]], [[/মাৰ্চ-২০১৫|মাৰ্চ]], [[/এপ্ৰিল-২০১৫|এপ্ৰিল]], [[/মে'-২০১৫|মে']], [[/জুন-২০১৫|জুন]], [[/জুলাই-২০১৫|জুলাই]], [[/আগষ্ট-২০১৫|আগষ্ট]], [[/ছেপ্টেম্বৰ-২০১৫|ছেপ্টেম্বৰ]], [[/অক্টোবৰ-২০১৫|অক্টোবৰ]], [[/নৱেম্বৰ-২০১৫|নৱেম্বৰ]], [[/ডিচেম্বৰ-২০১৫|ডিচেম্বৰ]]
* '''২০১৬''': [[/জানুৱাৰী-২০১৬|জানুৱাৰী]], [[/ফেব্ৰুৱাৰী-২০১৬|ফেব্ৰুৱাৰী]], [[/এপ্ৰিল-২০১৬|এপ্ৰিল]], [[/ছেপ্টেম্বৰ-২০১৬|ছেপ্টেম্বৰ]], [[/নৱেম্বৰ-২০১৬|নৱেম্বৰ]], [[/ডিচেম্বৰ-২০১৬|ডিচেম্বৰ]]
* '''২০১৭''': [[/জানুৱাৰী-২০১৭|জানুৱাৰী]], [[/ফেব্ৰুৱাৰী-২০১৭|ফেব্ৰুৱাৰী]], [[/মে'-২০১৭|মে']], [[/আগষ্ট-২০১৭|আগষ্ট]]
* '''২০১৯''': [[/জানুৱাৰী-২০১৯|জানুৱাৰী]], [[/ফেব্ৰুৱাৰী-২০১৯|ফেব্ৰুৱাৰী]], [[/মাৰ্চ-২০১৯|মাৰ্চ]], [[/এপ্ৰিল-২০১৯|এপ্ৰিল]], [[/মে’-২০১৯|মে’]], [[/জুন-২০১৯|জুন]], [[/জুলাই-২০১৯|জুলাই]], [[/আগষ্ট-২০১৯|আগষ্ট]], [[/ছেপ্টেম্বৰ-২০১৯|ছেপ্টেম্বৰ]], [[/অক্টোবৰ-২০১৯|অক্টোবৰ]], [[/নৱেম্বৰ-২০১৯|নৱেম্বৰ]], [[/ডিচেম্বৰ-২০১৯|ডিচেম্বৰ]]
* '''২০২০''': [[/জানুৱাৰী-২০২০|জানুৱাৰী]], [[/ফেব্ৰুৱাৰী-২০২০|ফেব্ৰুৱাৰী]], [[/মাৰ্চ-২০২০|মাৰ্চ]], [[/এপ্ৰিল-২০২০|এপ্ৰিল]], [[/মে’-২০২০|মে’]], [[/জুন-২০২০|জুন]], [[/জুলাই-২০২০|জুলাই]], [[/আগষ্ট-২০২০|আগষ্ট]], [[/ছেপ্টেম্বৰ-২০২০|ছেপ্টেম্বৰ]], [[/অক্টোবৰ-২০২০|অক্টোবৰ]], [[/নৱেম্বৰ-২০২০|নৱেম্বৰ]], [[/ডিচেম্বৰ-২০২০|ডিচেম্বৰ]]
* '''২০২১''': [[/জানুৱাৰী-২০২১|জানুৱাৰী]], [[/ফেব্ৰুৱাৰী-২০২১|ফেব্ৰুৱাৰী]], [[/মাৰ্চ-২০২১|মাৰ্চ]], [[/এপ্ৰিল-২০২১|এপ্ৰিল]], [[/মে’-২০২১|মে’]], [[/জুন-২০২১|জুন]], [[/জুলাই-২০২১|জুলাই]], [[/আগষ্ট-২০২১|আগষ্ট]], [[/ছেপ্টেম্বৰ-২০২১|ছেপ্টেম্বৰ]], [[/অক্টোবৰ-২০২১|অক্টোবৰ]], [[/নৱেম্বৰ-২০২১|নৱেম্বৰ]], [[/ডিচেম্বৰ-২০২১|ডিচেম্বৰ]]
* '''২০২২''': [[/জানুৱাৰী-২০২২|জানুৱাৰী]], [[/ফেব্ৰুৱাৰী-২০২২|ফেব্ৰুৱাৰী]], [[/মাৰ্চ-২০২২|মাৰ্চ]], [[/এপ্ৰিল-২০২২|এপ্ৰিল]], [[/মে’-২০২২|মে’]], [[/জুন-২০২২|জুন]], [[/জুলাই-২০২২|জুলাই]], [[/আগষ্ট-২০২২|আগষ্ট]], [[/ছেপ্টেম্বৰ-২০২২|ছেপ্টেম্বৰ]], [[/অক্টোবৰ-২০২২|অক্টোবৰ]], [[/নৱেম্বৰ-২০২২|নৱেম্বৰ]], [[/ডিচেম্বৰ-২০২২|ডিচেম্বৰ]]
* '''২০২৩''': [[/জানুৱাৰী-২০২৩|জানুৱাৰী]], [[/ফেব্ৰুৱাৰী-২০২৩|ফেব্ৰুৱাৰী]], [[/মাৰ্চ-২০২৩|মাৰ্চ]], [[/এপ্ৰিল-২০২৩|এপ্ৰিল]], [[/মে'-২০২৩|মে’]], [[/জুন-২০২৩|জুন]], [[/জুলাই-২০২৩|জুলাই]], [[/আগষ্ট-২০২৩|আগষ্ট]], [[/ছেপ্টেম্বৰ-২০২৩|ছেপ্টেম্বৰ]], [[/অক্টোবৰ-২০২৩|অক্টোবৰ]], [[/নৱেম্বৰ-২০২৩|নৱেম্বৰ]], [[/ডিচেম্বৰ-২০২৩|ডিচেম্বৰ]]
* '''২০২৪''': [[/জানুৱাৰী-২০২৪|জানুৱাৰী]], [[/ফেব্ৰুৱাৰী-২০২৪|ফেব্ৰুৱাৰী]], [[/মাৰ্চ-২০২৪|মাৰ্চ]], [[/এপ্ৰিল-২০২৪|এপ্ৰিল]], [[/মে’-২০২৪|মে’]], [[/জুন-২০২৪|জুন]], [[/জুলাই-২০২৪|জুলাই]], [[/আগষ্ট-২০২৪|আগষ্ট]],[[/ছেপ্টেম্বৰ-২০২৪|ছেপ্টেম্বৰ]], [[/অক্টোবৰ-২০২৪|অক্টোবৰ]], [[/নৱেম্বৰ-২০২৪|নৱেম্বৰ]], [[/ডিচেম্বৰ-২০২৪|ডিচেম্বৰ]] 
* '''২০২৫''': [[/জানুৱাৰী-২০২৫|জানুৱাৰী]], [[/ফেব্ৰুৱাৰী-২০২৫|ফেব্ৰুৱাৰী]], [[/মাৰ্চ-২০২৫|মাৰ্চ]], [[/এপ্ৰিল-২০২৫|এপ্ৰিল]], [[/মে’-২০২৫|মে’]], [[/জুন-২০২৫|জুন]] , [[/জুলাই-২০২৫|জুলাই]], [[/আগষ্ট-২০২৫|আগষ্ট]]&lt;!--, [[/ছেপ্টেম্বৰ-২০২৫|ছেপ্টেম্বৰ]], [[/অক্টোবৰ-২০২৫|অক্টোবৰ]], [[/নৱেম্বৰ-২০২৫|নৱেম্বৰ]], [[/ডিচেম্বৰ-২০২৫|ডিচেম্বৰ]] --&gt;
&lt;/div&gt;
{{-}}
{{rule}}
{{rule}}
&lt;div style=&quot;font-family:sans-serif; text-align: center; &quot;&gt;ৱিকিপত্ৰিকাৰ বিষয়ে আপোনাৰ মন্তব্য [[ৱিকিপিডিয়া বাৰ্তা:প্ৰচাৰপত্ৰিকা|ইয়াত]] লিখক&lt;/div&gt;
{{rule}}
{{rule}}
[[শ্ৰেণী:ৱিকিপিডিয়া প্ৰচাৰপত্ৰিকা]]</text>
      <sha1>tg8abs0i96gg7hf6z2l8dnotmnridvv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ৱিকিপিডিয়া:অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকা</title>
    <ns>4</ns>
    <id>29980</id>
    <revision>
      <id>522300</id>
      <parentid>522141</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T06:08:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>522300</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="71355" sha1="erpywdun7l79oms6z5queqz90xhu0kc" xml:space="preserve">{{ৱিকিপিডিয়া:অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকা/Level/Nav bar}}
{{Shortcut|WP:VA|WP:VITAL}}
&lt;span style=&quot;font-size: 115%; font-weight: bold&quot;&gt;&lt;span style=&quot;color: red&quot;&gt;বিশেষ দ্ৰষ্টব্য:&lt;/span&gt; এই তালিকাখন মেটা-ৱিকিৰ [[:meta:List of articles every Wikipedia should have|গোলকীয় তালিকাৰ]] প্ৰতিলিপি। অনুগ্ৰহ কৰি এই তালিকাখন পোনপটিয়াকৈ সলনি নকৰে যেন। আপুনি যদি কোনো বিষয় ইয়াত সংযোগ কৰিব বিচাৰে, প্ৰথমে মেটা-ৱিকিৰ [[:meta:Talk:List of articles every Wikipedia should have|আলোচনা পৃষ্ঠাত]] আলোচনা কৰক। কোনো বিষয় সংযোগ বা বিলোপ কৰিবৰ বাবে উপযুক্ত যুক্তি দৰ্শোৱা প্ৰয়োজন। &lt;/span&gt;

এই তালিকাখনত অন্তৰ্ভুক্ত কৰা প্ৰবন্ধসমূহ প্ৰতিখন ৱিকিপিডিয়াতে থকাতো অত্যাৱশ্যকীয় হিচাপে বিবেচনা কৰা হয়। এই প্ৰবন্ধসমূহ উচ্চ মানদণ্ডৰ তথা নিৰ্বাচিত প্ৰবন্ধ হোৱাটো বাঞ্ছনীয়। অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াতো এই প্ৰবন্ধসমূহ থকাটো প্ৰয়োজনীয়। আপুনিও এই প্ৰবন্ধসমূহ সৃষ্টি বা বিস্তাৰ কৰাত সহায় কৰিব পাৰে। অধিক সহায়ৰ বাবে [[সহায়:সমল|ইয়াত]] ক্লিক কৰক।

এই পৃষ্ঠাত '''ৱিকিপিডিয়াৰ ১,০০০ অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধ'''ক তালিকাভুক্ত কৰা হৈছে। এই তালিকা হৈছে ৱিকিপিডিয়াৰ অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকাৰ তৃতীয় স্তৰ। ১০,০০০ প্ৰবন্ধ সমৃদ্ধ বিস্তাৰিত তালিকা চতুৰ্থ স্তৰৰ এখনো [[ৱিকিপিডিয়া:অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকা/বিস্তাৰিত|ইয়াত]] উপলব্ধ আছে। আন দুখন চমু তালিকা ক্ৰমে দ্বিতীয় স্তৰৰ [[ৱিকিপিডিয়া:অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকা/স্তৰ/২|১০০টা প্ৰবন্ধ]] আৰু প্ৰথম স্তৰৰ [[ৱিকিপিডিয়া:অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকা/স্তৰ/১|শীৰ্ষ ১০টা প্ৰবন্ধও]] আছে। এই তালিকাখনৰ নবীনতম সংস্কৰণটোৰ বাবে [[:meta:List of articles every Wikipedia should have|এই লিঙ্কটো]] চাব পাৰে। [[ৱিকিপিডিয়া:অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকা/ভাৰতীয় ভাষাৰ ৱিকিপিডিয়া|পঞ্চম স্তৰৰ]] আন এখন তালিকা আছে, যিখনত ভাৰতীয় ভাষাৰ ৱিকিপিডিয়াবোৰত থাকিব লগা অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকা দিয়া হৈছে।
{{Progress bar|{{#expr:(100-((68/1000)*100))}}
|text = প্ৰবন্ধ সৃষ্টি কৰা হ'ল}}
{{TOCright}}

{| class=&quot;wikitable&quot; width=&quot;40%&quot;
|+ বিষয়বস্তু অনুসৰি প্ৰবন্ধৰ সংখ্যা
|-
! বিষয়!! প্ৰবন্ধৰ সংখ্যা!! প্ৰবন্ধ আছে!! প্ৰবন্ধ নাই
|-
| জীৱনী || ২০৪ || ১৩৫ || ৬৯
|-
| দৰ্শন আৰু মনোবিজ্ঞান || ১৮ || ১৮ || ০
|-
| বিশ্ববীক্ষা আৰু ধৰ্ম || ২৫ || ২৫ || ০
|-
| সমাজ বিজ্ঞান || ৭০ || ৭০ || ০ 
|-
| ভাষা আৰু সাহিত্য || ৪৬ || ৪৬ || ০
|-
| প্ৰমিতি || ১২ || ১২ || ০ 
|-
| বিজ্ঞান || ২৫৭ || ২৫৭ || ০
|-
| খাদ্য আৰু কৃষি || ৩৪ || ৩৪ || ০ 
|-
| প্ৰযুক্তি || ৬৭ || ৬৭ || ০ 
|-
| কলা আৰু বিনোদন || ৭৫ || ৭৫ || ০
|-
| ইতিহাস || ৪৬ || ৪৬ || ০
|-
| ভূগোল || ১৪৬ || ১৪৬ || ০
|-
| '''মুঠ''' || '''১০০০''' || '''৯৩২''' || '''৬৮''' 
|}
&lt;small&gt;* এই তালিকাখন অন্তিমবাৰৰ বাবে ৬ জুলাই ২০২৫-ত সংশোধন কৰা হৈছে। &lt;/small&gt;

== জীৱনী ==

=== শিল্পী আৰু স্থপতিবিদ ===
{{div col|2}}
# [[লী ক'ৰবাজিয়ে]] ([[:en:Le Corbusier]])
# [[চালভাড' ডালি]] ([[:en:Salvador Dalí]])
# [[এলব্ৰেখট ড্যুৰাৰ]] ([[:en:Albrecht Dürer]])
# '''[[ভিনচেণ্ট ভেন গঘ]] ([[:en:Vincent van Gogh]])'''
# [[ফ্ৰান্সিছক' গয়া]] ([[:en:Francisco Goya]])
# [[কাটুশ্বিকা হ'কচাই]] ([[:en:Hokusai]])
# [[ফ্ৰিদা কাল']] ([[:en:Frida Kahlo]])
# '''[[লিঅ'নাৰ্ড' দা ভিন্সি]] ([[:en:Leonardo da Vinci]])'''
# [[হেনৰি মেটিশ্ব]] ([[:en:Henri Matisse]])
# '''[[মাইকেলেঞ্জেল']] ([[:en:Michelangelo]])'''
# '''[[পাব্‌ল' পিকাছ']] ([[:en:Pablo Picasso]])'''
# [[ৰাফায়েল]] ([[:en:Raphael]])
# '''[[ৰে'ম্ব্ৰেণ্ট]] ([[:en:Rembrandt]])'''
# [[পিটাৰ পল ৰুবেন্স]] ([[:en:Peter Paul Rubens]])
# [[মিমাৰ চিনান]] ([[:en:Mimar Sinan]])
# [[ডিয়েগো ৱেলাজকেজ]] ([[:en:Diego Velázquez]])
# [[এণ্ডি ৱাৰহ'ল]] ([[:en:Andy Warhol]])
# [[ফ্ৰেঙ্ক লইড ৰাইট]] ([[:en:Frank Lloyd Wright]])
{{div col end}}

=== লেখক, নাট্যকাৰ আৰু কবি ===
{{div col|2}}
# [[চাৰ্লছ ডিকেন্স]] ([[:en:Charles Dickens]])
# [[ফিওদোৰ দস্তয়েভস্কি]] ([[:en:Fyodor Dostoevsky]])
# [[নাগিব মাহফুজ]] ([[:en:Naguib Mahfouz]])
# [[গাব্ৰিয়েল গাৰ্ছিয়া মাৰ্কেছ]] ([[:en:Gabriel García Márquez]])
# [[হোমাৰ]] ([[:en:Homer]])
# [[ফ্ৰান্‌জ কাফ্‌কা]] ([[:en:Franz Kafka]])
# [[কালিদাস]] ([[:en:Kālidāsa]])
# [[মাৰ্চেল প্ৰুষ্ট]] ([[:en:Marcel Proust]])
#  [[উইলিয়াম শ্বেইকছপীয়েৰ]] ([[:en:William Shakespeare]])
# [[ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰ]] ([[:en:Rabindranath Tagore]])
# [[লীঅ' টলষ্টয়]] ([[:en:Leo Tolstoy]])
# [[মাৰ্ক টোৱেইন]] ([[:en:Mark Twain]])
# [[দান্তে আলিগিয়েৰি]] ([[:en:Dante Alighieri]])
# [[আবু নুৱাচ]] ([[:en:Abu Nuwas]])
# [[হান্স খ্ৰীষ্টিয়ান এণ্ডাৰচন]] ([[:en:Hans Christian Andersen]])
# [[মাৎসু বাসো]] ([[:en:Matsuo Bashō]])
# [[হাফিজ শ্বিৰাজী]] ([[:en:Hafez]])
# [[হোৰ্হে লুইচ বৰ্হেচ]] ([[:en:Jorge Luis Borges]])
# [[লৰ্ড বায়ৰন]] ([[:en:Lord Byron]])
# [[মিগেল দে চেৰ্ভানটেচ]] ([[:en:Miguel de Cervantes]])
# [[জেফ্ৰি চ'ছাৰ]] ([[:en:Geoffrey Chaucer]])
# [[এণ্টন চেকভ]] ([[:en:Anton Chekhov]])
# [[জোহান ভোল্ফগেং ফন গ্যোটে]] ([[:en:Johann Wolfgang von Goethe]])
# [[ভিক্টৰ হিউগ']] ([[:en:Victor Hugo]])
# [[জেমছ জয়ছ]] ([[:en:James Joyce]])
# [[লি বাই]] ([[:en:Li Bai]])
# [[মলিয়েৰ]] ([[:en:Molière]])
# [[অ'ভিদ]] ([[:en:Ovid]])
# [[আলেকজেণ্ডাৰ পুস্কিন]] ([[:en:Alexander Pushkin]])
# [[সোফোক্লেচ]] ([[:en:Sophocles]])
# [[ভাৰ্জিল]] ([[:en:Virgil]])
{{div col end}}


=== সুৰকাৰ আৰু সঙ্গীতশিল্পী ===
{{div col|2}}
# [[দ্য বিটল্‌চ]] ([[:en:The Beatles]])
# '''[[লুটৱিস ফান বিটহ'ফন]] ([[:en:Ludwig van Beethoven]])'''
# [[লুইচ আৰ্মষ্ট্ৰং]] ([[:en:Louis Armstrong]])
# '''[[জোহান চেবাষ্টিয়ান বাক]] ([[:en:Johann Sebastian Bach]])'''
# [[জোহানেচ ব্ৰাম্স]] ([[:en:Johannes Brahms]])
# [[ফ্ৰেডেৰিক চোপাঁ]] ([[:en:Frédéric Chopin]])
# [[এণ্টনিন দ্ভাৰাক]] ([[:en:Antonín Dvořák]])
# [[জৰ্জ ফেড্ৰিক হাণ্ডেল]] ([[:en:Georg Frideric Handel]])
# [[জোছেফ হেইডেন]] ([[:en:Joseph Haydn]])
# [[গুস্তৱ মাহলাৰ]] ([[:en:Gustav Mahler]])
# '''[[মোৎজাৰ্ট]] ([[:en:Wolfgang Amadeus Mozart]])'''
# [[জিয়'ভানি পিয়েৰলুইগি দা পেলেষ্ট্ৰিনা]] ([[:en:Giovanni Pierluigi da Palestrina]])
# [[এদিত পিয়াফ]] ([[:en:Édith Piaf]])
# [[এলভিচ প্ৰেচলি]] ([[:en:Elvis Presley]])
# [[জ্যাক'ম' পুচ্চিনি]] ([[:en:Giacomo Puccini]])
# [[ফ্ৰান্‌জ সুবৰ্ট]] ([[:en:Franz Schubert]])
# '''[[আইগৰ ষ্ট্ৰাভিন্সকি]] ([[:en:Igor Stravinsky]])'''
# [[পিওটাৰ ইলিচ চালইকভস্কি]] ([[:en:Pyotr Ilyich Tchaikovsky]])
# [[জিছেপ্পে ভেৰ্দি]] ([[:en:Giuseppe Verdi]])
# [[এণ্টোনিয়' ভিভাল্ডি]] ([[:en:Antonio Vivaldi]])
# '''[[ৰিচাৰ্ড ৱেগনাৰ]] ([[:en:Richard Wagner]])'''
{{div col end}}

=== অভিযাত্ৰী আৰু ভ্ৰমণকাৰী ===
{{div col|2}}
# [[নীল আৰ্মষ্ট্ৰং]] ([[:en:Neil Armstrong]])
# '''[[ক্ৰিষ্টোফাৰ কলম্বাছ]] ([[:en:Christopher Columbus]])'''
# [[জেমছ কুক]] ([[:en:James Cook]])
# '''[[য়ুৰি গেগেৰিন]] ([[:en:Yuri Gagarin]])'''
# [[ভাস্কো দা গামা]] ([[:en:Vasco da Gama]])
# [[ইবন বটুতা]] ([[:en:Ibn Battuta]])
# '''[[ফাৰ্ডিনেণ্ড মেগালান]] ([[:en:Ferdinand Magellan]])'''
# [[মাৰ্ক’ প’ল’]] ([[:en:Marco Polo]])
# [[ৰুৱাল আমুন্সেন]] ([[:en:Roald Amundsen]])
# [[জ্যেক কাৰ্টিয়ে]] ([[:en:Jacques Cartier]])
# [[এৰ্ণান কৰ্টেছ]] ([[:en:Hernán Cortés]])
# [[চেং হো]] ([[:en:Zheng He]])
{{div col end}}

=== চলচ্চিত্ৰ পৰিচালক, চিত্ৰনাট্যকাৰ আৰু অভিনয় শিল্পী ===
{{div col|2}}
# [[ইংমাৰ বাৰ্গমেন]] ([[:en:Ingmar Bergman]])
# [[ছাৰা বাৰ্নহাৰ্ট]] ([[:en:Sarah Bernhardt]])
# [[চাৰ্লি চেপলিন]] ([[:en:Charlie Chaplin]])
# [[মাৰ্লিন ডিট্ৰিস]] ([[:en:Marlene Dietrich]])
# [[ৱাল্ট ডিজনী]] ([[:en:Walt Disney]])
# [[ছেৰ্গেই আইজেনষ্টাইন]] ([[:en:Sergei Eisenstein]])
# [[আলফ্ৰেড হিচকক]] ([[:en:Alfred Hitchcock]])
# [[ষ্টেনলি কুবৰিক]] ([[:en:Stanley Kubrick]])
# [[আকিৰা কুৰোছাৱা]] ([[:en:Akira Kurosawa]])
# [[মেৰিলিন মন্‌ৰ']] ([[:en:Marilyn Monroe]])
# [[সত্যজিৎ ৰায়]] ([[:en:Satyajit Ray]])
# [[ষ্টিভেন স্পিলবাৰ্গ]] ([[:en:Steven Spielberg]])
# [[ফেডেৰিক' ফেল্লিনি]] ([[:en:Federico Fellini]])
{{div col end}}

=== উদ্ভাৱক, বিজ্ঞানী আৰু গণিতজ্ঞ ===
{{div col|3}}
# '''[[আৰ্কিমিডিছ]] ([[:en:Archimedes]])'''
# [[টিম বাৰ্নাৰ্ছ লী]] ([[:en:Tim Berners-Lee]])
# [[ব্ৰহ্মগুপ্ত]] ([[:en:Brahmagupta]])
# '''[[নিক'লাচ ক'পাৰ্নিকাচ]] ([[:en:Nicolaus Copernicus]])'''
# '''[[মেৰী কুৰী]] ([[:en:Marie Curie]])'''
# '''[[চাৰ্লছ ডাৰউইন]] ([[:en:Charles Darwin]])'''
# '''[[টমাছ আলভা এডিচন]] ([[:en:Thomas Edison]])'''
# '''[[এলবাৰ্ট আইনষ্টাইন]] ([[:en:Albert Einstein]])'''
# '''[[ইউক্লিড]] ([[:en:Euclid]])'''
# [[লিঅ'নাৰ্ড অইলাৰ]] ([[:en:Leonhard Euler]])
# [[মাইকেল ফেৰাডে]] ([[:en:Michael Faraday]])
# '''[[হেনৰী ফৰ্ড]] ([[:en:Henry Ford]])'''
# '''[[গেলিলিঅ’ গেলিলি]] ([[:en:Galileo Galilei]])'''
# [[কাৰ্ল ফ্ৰিডৰিখ গাউছ]] ([[:en:Carl Friedrich Gauss]])
# '''[[জ'হানেছ গুটন্‌বাৰ্গ]] ([[:en:Johannes Gutenberg]])'''
# [[জহান্স কেপলাৰ]] ([[:en:Johannes Kepler]])
# [[কাৰ্ল লিনিয়াছ]] ([[:en:Carl Linnaeus]])
# '''[[আইজাক নিউটন]] ([[:en:Isaac Newton]])'''
# '''[[লুই পেষ্ট'ৰ]] ([[:en:Louis Pasteur]])'''
# '''[[মেক্স প্লেংক]] ([[:en:Max Planck]])'''
# [[আৰ্নেষ্ট ৰাডাৰফ'ৰ্ড]] ([[:en:Ernest Rutherford]])
# '''[[নিক'লা টেছলা]] ([[:en:Nikola Tesla]])'''
# '''[[এলান ট্যুৰিং]] ([[:en:Alan Turing]])'''
# [[ইবন চিনা]] ([[:en:Avicenna]])
# [[এনৰিক' ফাৰ্মী]] ([[:en:Enrico Fermi]])
# [[গালেন]] ([[:en:Galen]])
# '''[[ডেভিদ হিলবাৰ্ট]] ([[:en:David Hilbert]])'''
# [[জেমছ প্ৰেস্কট জুল]] ([[:en:James Prescott Joule]])
# [[আল খোৱাৰিজমি]] ([[:en:Muhammad ibn Musa al-Khwarizmi]])
# [[গট‌ফ্ৰিড লাইব‌নিৎস]] ([[:en:Gottfried Wilhelm Leibniz]])
# [[জেমছ ক্লাৰ্ক মেক্সৱেল]] ([[:en:James Clerk Maxwell]])
# [[ডিমিট্ৰী মেণ্ডেলিভ]] ([[:en:Dmitri Mendeleev]])
# '''[[আৰৱিন শ্ৰুডিঙগাৰ]] ([[:en:Erwin Schrödinger]])'''
# '''[[জেমছ ৱাট]] ([[:en:James Watt]])'''
{{div col end}}

=== দাৰ্শনিক আৰু সমাজ বিজ্ঞানী ===
{{div col|2}}
# '''[[এৰিষ্ট'টল]] ([[:en:Aristotle]])'''
# [[চাণক্য]] ([[:en:Chanakya]])
# '''[[কনফুচিয়াছ]] ([[:en:Confucius]])'''
# '''[[চিগ্‌মণ্ড ফ্ৰয়েড]] ([[:en:Sigmund Freud]])'''
# '''[[কাৰ্ল মাৰ্ক্স]] ([[:en:Karl Marx]])'''
# [[এডাম স্মিথ]] ([[:en:Adam Smith]])
# '''[[ছক্ৰেটিছ]] ([[:en:Socrates]])'''
# [[জঁ-জাক ৰুছ’]] ([[:en:Jean-Jacques Rousseau]])
# '''[[ৰেনে ডেকাৰ্ট]] ([[:en:René Descartes]])'''
# [[চিমন দে ব্যাভুৱাৰ]] ([[:en:Simone de Beauvoir]])
# [[ন'ম চম্‌স্কি]] ([[:en:Noam Chomsky]])
# [[হেগেল]] ([[:en:Georg Wilhelm Friedrich Hegel]])
# [[ইবন খালদুন]] ([[:en:Ibn Khaldun]])
# '''[[ইমানুৱেল কাণ্ট]] ([[:en:Immanuel Kant]])'''
# [[জন মেনাৰ্ড কেইনছ]] ([[:en:John Maynard Keynes]])
# '''[[লাউযি]] ([[:en:Laozi]])'''
# '''[[জন লক]] ([[:en:John Locke]])'''
# [[নিক্কোলো মাকিয়াভেল্লি]] ([[:en:Niccolò Machiavelli]])
# '''[[ফ্ৰেডৰিখ নিৎসে]] ([[:en:Friedrich Nietzsche]])'''
# '''[[প্লেটো]] ([[:en:Plato]])'''
# [[জ্যা পল ছাট্টে]] ([[:en:Jean-Paul Sartre]])
# [[সিমা কিয়ান]] ([[:en:Sima Qian]])
# '''[[ভলতেয়ৰ]] ([[:en:Voltaire]])'''
# [[মেক্স ৱেবাৰ]] ([[:en:Max Weber]])
# [[লুডৱিগ ৱিটগেনষ্টাইন]] ([[:en:Ludwig Wittgenstein]])
# [[চ্যু জি]] ([[:en:Zhu Xi]])
{{div col end}}

=== ৰাজনীতিবিদ ===
{{div col|3}}
# [[সম্ৰাট অশোক]] ([[:en:Ashoka]]) &lt;!-- Greatest Indian monarch of antiquity; spread Buddhism --&gt;
# '''[[নেপোলিয়ন বোনাপাৰ্ট]] ([[:en:Napoleon]])'''
# [[জুলিয়াছ চিজাৰ]] ([[:en:Julius Caesar]])
# [[মোহনদাস কৰমচান্দ গান্ধী]] ([[:en:Mohandas Karamchand Gandhi]])
# '''[[চেংগিজ খান]] ([[:en:Genghis Khan]])'''
# [[চে গোৱেৰা]] ([[:en:Che Guevara]])
# '''[[এডল্ফ হিটলাৰ]] ([[:en:Adolf Hitler]])'''
# [[জোন অফ আৰ্ক]] ([[:en:Joan of Arc]])
# [[মাৰ্টিন লুথাৰ কিং, অনুজ]] ([[:en:Martin Luther King, Jr.]])
# '''[[ভ্লেডিমিৰ লেনিন]] ([[:en:Vladimir Lenin]])'''
# [[নেলছন মেণ্ডেলা]] ([[:en:Nelson Mandela]])
# [[মাও জেদং]] ([[:en:Mao Zedong]])
# [[জৱাহৰলাল নেহৰু‎‎]] ([[:en:Jawaharlal Nehru]])
# '''[[ক্যিন ছি হোৱং]] ([[:en:Qin Shi Huang]])'''&lt;!-- Created first Chinese state and dynasty --&gt;
# [[আকবৰ]] ([[:en:Akbar]])
# '''[[আলেকজেণ্ডাৰ]] ([[:en:Alexander the Great]])'''
# [[মোস্তাফা কামাল আতাতুৰ্ক]] ([[:en:Mustafa Kemal Atatürk]])
# '''[[আগষ্টাছ]] ([[:en:Augustus]])'''
# [[অটো ৱন বিজমাৰ্ক]] ([[:en:Otto von Bismarck]])
# [[ছিমন বলিভাৰ]] ([[:en:Simón Bolívar]])
# [[শাৰ্লেমেন]] ([[:en:Charlemagne]])
# [[ৱিনষ্টন চাৰ্চিল]] ([[:en:Winston Churchill]])
# [[মহান কনষ্টেনটাইন]] ([[:en:Constantine the Great]])
# '''[[মহান চাইৰাচ]] ([[:en:Cyrus the Great]])'''
# [[চাৰ্লচ দ্য গ'ল]] ([[:en:Charles de Gaulle]])
# [[এলিজাবেথ প্ৰথম]] ([[:en:Elizabeth I of England]])
# [[আব্ৰাহাম লিংকন]] ([[:en:Abraham Lincoln]])
# [[লুই চতুৰ্থ]] ([[:en:Louis XIV of France]])
# [[ৰোজা লাক্সেমবাৰ্গ]] ([[:en:Rosa Luxemburg]])
# [[কোৱামে নক্ৰুমা]] ([[:en:Kwame Nkrumah]])
# [[মহান পিটাৰ]] ([[:en:Peter the Great]])
# [[ফ্ৰেংকলিন ডি ৰুজভেল্ট]] ([[:en:Franklin D. Roosevelt]])
# [[ছালাহুদ্দিন আয়ুবী]] ([[:en:Saladin]])
# [[যোছেফ ষ্টালিন]] ([[:en:Joseph Stalin]])
# [[ছুলেইমান প্ৰথম]] ([[:en:Suleiman the Magnificent]]) &lt;!-- Greatest Ottoman sultan --&gt;
# [[চান য়াট-চেন]] ([[:en:Sun Yat-sen]])
# [[তৈমুৰ লং]] ([[:en:Timur]])
# [[ওমৰ]] ([[:en:Umar]]) &lt;!-- Conquered Persia, Syria, Palestine, and Egypt for Islam --&gt;
# '''[[জৰ্জ ৱাশ্বিংটন]] ([[:en:George Washington]])'''
{{div col end}}

=== ধৰ্মীয় গুৰু আৰু ধৰ্মতত্ত্ববিদ ===
{{div col|2}}
# [[ইব্ৰাহিম]] ([[:en:Abraham]])
# [[গৌতম বুদ্ধ]] ([[:en:Buddha]])
# [[মুহাম্মাদ]] ([[:en:Muhammad]])
# [[যীশু]] ([[:en:Jesus]])
# [[টমাচ আকুইনাচ]] ([[:en:Thomas Aquinas]])
# [[হিপ্পোৰ আগষ্টিন]] ([[:en:Augustine of Hippo]])
# [[আল-গজ্জালি]] ([[:en:Al-Ghazali]])
# [[মাৰ্টিন লুথাৰ]] ([[:en:Martin Luther]])
# [[মোজেচ]] ([[:en:Moses]])
# [[নাগাৰ্জুন]] ([[:en:Nagarjuna]])
{{div col end}}

== দৰ্শন আৰু মনোবিজ্ঞান ==

=== দৰ্শন ===
{{div col|2}}
# [[সৌন্দৰ্য]] ([[:en:Beauty]])
# [[দ্বন্দ্ববাদ]] ([[:en:Dialectic]])
# [[নৈতিকতা]] ([[:en:Ethics]])
# [[জ্ঞানতত্ত্ব]] ([[:en:Epistemology]])
# [[নাৰীবাদ]] ([[:en:Feminism]])
# [[স্বইচ্ছা]] ([[:en:Free will]])
# '''[[জ্ঞান]] ([[:en:Knowledge]])'''
# [[তৰ্কশাস্ত্ৰ]] ([[:en:Logic]])
# [[মন]] ([[:en:Mind]])
# '''[[দৰ্শন]] ([[:en:Philosophy]])'''
# [[সম্ভাৱিতা]] ([[:en:Probability]])
# [[বাস্তৱতা]] ([[:en:Reality]])
# [[সত্য]] ([[:en:Truth]])
{{div col end}}

=== মনোবিজ্ঞান ===
{{div col|2}}
# '''[[আচৰণ]] ([[:en:Behavior]])'''
# '''[[আবেগ]] ([[:en:Emotion]])'''
# [[প্ৰেম]] ([[:en:Love]])
# [[মনোবিজ্ঞান]] ([[:en:Psychology]])
# '''[[চিন্তা]] ([[:en:Thought]])'''
{{div col end}}

== বিশ্ববীক্ষা আৰু ধৰ্ম ==
# '''[[ভগৱান]] ([[:en:God]])'''
# '''[[শ্ৰুতিকথা]] ([[:en:Mythology]])'''
# বিশ্ববীক্ষা দৰ্শন
## [[নাস্তিকতা]] ([[:en:Atheism]])
## [[মৌলবাদ]] ([[:en:Fundamentalism]])
## [[বস্তুবাদ]] ([[:en:Materialism]])
## [[একেশ্বৰবাদ]] ([[:en:Monotheism]])
## [[বহু-ঈশ্বৰবাদ]] ([[:en:Polytheism]])
# '''[[আত্মা]] ([[:en:Soul]])'''
# '''[[ধৰ্ম]] ([[:en:Religion]])'''
# উল্লৰখযোগ্য ধৰ্ম
## '''[[বৌদ্ধ ধৰ্ম]] ([[:en:Buddhism]])'''
## '''[[খ্ৰীষ্টান ধৰ্ম]] ([[:en:Christianity]])'''
### [[কেথলিক গিৰ্জা]] ([[:en:Catholic Church]])
## [[কনফুচিয়াছ ধৰ্ম]] ([[:en:Confucianism]])
## '''[[হিন্দু ধৰ্ম]] ([[:en:Hinduism]])'''
### [[ত্ৰিমূৰ্তি]] ([[:en:Trimurti]])
## '''[[ইছলাম]] ([[:en:Islam]])'''
### [[ছিয়া ইছলাম]] ([[:en:Shia Islam]])
## [[জৈন ধৰ্ম]] ([[:en:Jainism]])
## '''[[ইহুদী ধৰ্ম]] ([[:en:Judaism]])'''
## [[শিখ ধৰ্ম]] ([[:en:Sikhism]])
## [[তাওবাদ]] ([[:en:Taoism]])
## [[জৰথুষ্ট্ৰবাদ]] ([[:en:Zoroastrianism]])
# আধ্যাত্মিক অভ্যসন
## [[চুফীবাদ]] ([[:en:Sufism]])
## [[যোগাসন]] ([[:en:Yoga]])
## [[জেন]] ([[:en:Zen]])

== সমাজ বিজ্ঞান ==
{{div col|2}}
# '''[[সমাজ]] ([[:en:Society]])'''
# [[সভ্যতা]] ([[:en:Civilization]])
# '''[[শিক্ষা]] ([[:en:Education]])'''
{{div col end}}

=== পৰিয়াল আৰু সম্বন্ধ ===
{{div col|2}}
# '''[[পৰিয়াল]] ([[:en:Family]])'''
# '''[[শিশু]] ([[:en:Child]])'''
# [[পুৰুষ]] ([[:en:Man]])
# '''[[বিবাহ]] ([[:en:Marriage]])'''
# [[মহিলা]] ([[:en:Woman]])
{{div col end}}

=== ৰাজনীতি ===
{{div col|2}}
# '''[[ৰাজনীতি]] ([[:en:Politics]])'''
# [[নৈৰাজ্যবাদ]] ([[:en:Anarchism]])
# [[ঔপনিৱেশিকতাবাদ]] ([[:en:Colonialism]])
# [[সাম্যবাদ]] ([[:en:Communism]])
# [[ৰক্ষণশীলতাবাদ]] ([[:en:Conservatism]])
# [[গণতন্ত্ৰ]] ([[:en:Democracy]])
# [[একনায়কত্ববাদ]] ([[:en:Dictatorship]])
# [[কূটনীতি]] ([[:en:Diplomacy]])
# [[ফেছিবাদ]] ([[:en:Fascism]])
# [[গোলকীকৰণ]] ([[:en:Globalization]])
# '''[[চৰকাৰ]] ([[:en:Government]])'''
# [[মতাদৰ্শ]] ([[:en:Ideology]])
# [[সাম্ৰাজ্যবাদ]] ([[:en:Imperialism]])
# [[উদাৰনৈতিকতাবাদ]] ([[:en:Liberalism]])
# [[মাৰ্ক্সবাদ]] ([[:en:Marxism]])
# [[ৰাজতন্ত্ৰ]] ([[:en:Monarchy]])
# [[জাতীয়তাবাদ]] ([[:en:Nationalism]])
# [[গণৰাজ্য]] ([[:en:Republic]])
# [[সমাজবাদ]] ([[:en:Socialism]])
# '''[[ৰাষ্ট্ৰ]] ([[:en:State (polity)]])'''
# [[ৰাজনৈতিক দল]] ([[:en:Political party]])
# [[অপপ্ৰচাৰ]] ([[:en:Propaganda]])
# [[সন্ত্ৰাসবাদ]] ([[:en:Terrorism]])
{{div col end}}

=== বাণিজ্য আৰু অৰ্থনীতি ===
{{div col|2}}
# '''[[অৰ্থনীতি]] ([[:en:Economics]])'''
# [[মূলধন (অৰ্থনীতি)]] ([[:en:Capital (economics)]])
# [[পুঁজিবাদ]] ([[:en:Capitalism]])
# [[প্ৰচলিত মুদ্ৰা (চলাৰ্থ)]] ([[:en:Currency]])
## [[ইউৰো]] ([[:en:Euro]])
## [[জাপানীজ য়েন]] ([[:en:Japanese yen]])
## [[আমেৰিকান ডলাৰ]] ([[:en:United States dollar]])
# [[উদ্যোগ]] ([[:en:Industry]])
# '''[[মুদ্ৰা]] ([[:en:Money]])'''
# [[কৰ]] ([[:en:Tax]])
{{div col end}}

=== আইন ===
{{div col|2}}
# '''[[আইন]] ([[:en:Law]])'''
# [[সংবিধান]] ([[:en:Constitution]])
{{div col end}}

=== আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সংস্থা ===
{{div col|2}}
# [[আফ্ৰিকান ইউনিয়ন]] ([[:en:African Union]])
# [[আৰব লীগ]] ([[:en:Arab League]])
# [[দক্ষিণ-পূব এচিয় ৰাষ্ট্ৰসমূহৰ সংগঠন]] ([[:en:ASEAN]])
# [[কমনৱেলথ অৱ নেচনছ]] ([[:en:Commonwealth of Nations]]) &lt;!-- [[কমনৱেলথ ৰাষ্ট্ৰ]] --&gt;
# [[ইউৰোপিয়ান ইউনিয়ন]] ([[:en:European Union]])
# '''[[ৰেডক্ৰছ]] ([[:en:International Red Cross and Red Crescent Movement]])'''
# [[নাটো]] ([[:en:NATO]])
# [[ন'বেল বঁটা]] ([[:en:Nobel Prize]])
# [[অ'পেক]] ([[:en:OPEC]])
# '''[[ৰাষ্ট্ৰসংঘ]] ([[:en:United Nations]])'''
## [[আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় ন্যায়ালয়]] ([[:en:International Court of Justice]])
## [[আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় মুদ্ৰা নিধি]] ([[:en:International Monetary Fund]])
## [[ৰাষ্ট্ৰসংঘ শিক্ষা, বিজ্ঞান আৰু সংস্কৃতি সংস্থা]] ([[:en:UNESCO]])
## [[মানৱ অধিকাৰৰ সাৰ্বজনীন ঘোষণা]] ([[:en:Universal Declaration of Human Rights]])
## [[বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থা]] ([[:en:World Health Organization]])
# [[বিশ্ব বেংক]] ([[:en:World Bank]])
# [[বিশ্ব বাণিজ্য সংস্থা]] ([[:en:World Trade Organization]])
{{div col end}}

=== যুদ্ধ আৰু সৈন্যবাহিনী ===
{{div col|2}}
# '''[[সৈন্যবাহিনী]] ([[:en:Military]])'''
# '''[[শান্তি]] ([[:en:Peace]])'''
# '''[[যুদ্ধ]] ([[:en:War]])'''
## [[গৃহযুদ্ধ]] ([[:en:Civil war]])
{{div col end}}

=== সামাজিক সমস্যা ===
{{div col|2}}
# [[গৰ্ভপাত]] ([[:en:Abortion]])
# '''[[মৃত্যুদণ্ড]] ([[:en:Capital punishment]])'''
# '''[[মানৱ অধিকাৰ]] ([[:en:Human rights]])'''
# [[দৰিদ্ৰতা]] ([[:en:Poverty]])
# [[বৰ্ণবৈষম্য]] ([[:en:Racism]])
# '''[[দাসত্ব]] ([[:en:Slavery]])'''
{{div col end}}

== ভাষা আৰু সাহিত্য ==
# '''[[ভাষা]] ([[:en:Language]])'''
# গুৰুত্বপূৰ্ণ ভাষাসমূহ
## [[আৰবী ভাষা]] ([[:en:Arabic language]])
## [[বঙালী ভাষা]] ([[:en:Bengali language]])
## [[চীনা ভাষা]] ([[:en:Chinese language]]) &lt;!--With the clarification that it is, linguistically speaking, not a single language.--&gt;
## [[ইংৰাজী ভাষা]] ([[:en:English language]])
## [[ফৰাচী ভাষা]] ([[:en:French language]])
## [[জাৰ্মান ভাষা]] ([[:en:German language]])
## [[গ্ৰীক ভাষা]] ([[:en:Greek language]])
## [[হিব্ৰু ভাষা]] ([[:en:Hebrew language]])
## [[হিন্দুস্তানী ভাষা]] ([[:en:Hindi-Urdu language]])
## [[জাপানী ভাষা]] ([[:en:Japanese language]])
## [[লেটিন ভাষা]] ([[:en:Latin language]])
## [[ফাৰ্চী ভাষা]] ([[:en:Persian language]])
## [[পৰ্তুগীজ ভাষা]] ([[:en:Portuguese language]])
## [[ৰুছ ভাষা]] ([[:en:Russian language]])
## [[সংস্কৃত]] ([[:en:Sanskrit]])
## [[স্পেনীছ ভাষা]] ([[:en:Spanish language]])
## [[স্বাহিলী ভাষা]] ([[:en:Swahili language]])
## [[তুৰ্কী ভাষা]] ([[:en:Turkish language]])
# [[ভাষাবিজ্ঞান]] ([[:en:Linguistics]])
# [[ব্যাকৰণ‎]] ([[:en:Grammar]])
# '''[[শব্দ (ব্যাকৰণ‎)]] ([[:en:Word]])'''
## [[ধ্বনি]] ([[:en:Phoneme]])
## [[আখৰ]] ([[:en:Syllable]])
# '''[[লিখন পদ্ধতি]] ([[:en:Writing system]])'''
## [[আৰবী বৰ্ণমালা]] ([[:en:Arabic alphabet]])
## [[চীনা ভাৱচিত্ৰ]] ([[:en:Chinese characters]])
## [[চিৰিলিক লিপি]] ([[:en:Cyrillic script]])
## [[গ্ৰীক বৰ্ণমালা]] ([[:en:Greek alphabet]])
## [[হানগুল লিপি]] ([[:en:Hangul]])
## [[ৰোমান লিপি]] ([[:en:Latin alphabet]])
# [[সাক্ষৰতা]] ([[:en:Literacy]])
# '''[[অনুবাদ]] ([[:en:Translation]])'''
# '''[[সাহিত্য]] ([[:en:Literature]])'''
## [[গদ্য]] ([[:en:Prose]])
## [[দ্য আৰ্ট অফ ৱাৰ]] ([[:en:The Art of War]])
## [[কল্প-সাহিত্য]] ([[:en:Fiction]])
### [[আলিফ লেইলা]] ([[:en:One Thousand and One Nights]])
## [[উপন্যাস]] ([[:en:Novel]])
### [[ড্ৰিম অফ দা ৰেড চেম্বাৰ]] ([[:en:Dream of the Red Chamber]])
### [[দ্য টেল অফ গেঞ্জি]] ([[:en:The Tale of Genji]])
## '''[[কবিতা]] ([[:en:Poetry]])'''
### [[গিলগামেশৰ মহাকাব্য]] ([[:en:Epic of Gilgamesh]])
### [[ইলিয়াদ]] ([[:en:Iliad]])
### [[মহাভাৰত]] ([[:en:Mahābhārata]])
### [[শাহনামা]] ([[:en:Shāhnāma]])

== প্ৰমিতি ==
# '''[[প্ৰমিতি]] ([[:en:Measurement]])'''
# [[আন্তৰ্জাতিক একক পদ্ধতি]] ([[:en:International System of Units]])

=== ভৰ, আয়তন আৰু দূৰত্ব ===
# [[কিলোগ্ৰাম]] ([[:en:Kilogram]])
# [[লিটাৰ]] ([[:en:Litre]])
# [[মিটাৰ]] ([[:en:Metre]])

=== সময় ===
{{div col|2}}
# '''[[দিনপঞ্জী]] ([[:en:Calendar]])'''
## [[গ্ৰেগৰিয়ান বৰ্ষপঞ্জী]] ([[:en:Gregorian calendar]])
# [[ঘড়ী]] ([[:en:Clock]])
# [[ছেকেণ্ড]] ([[:en:Second]])
# '''[[দিন]] ([[:en:Day]])'''
# '''[[বছৰ]] ([[:en:Year]])'''
# [[সময় অঞ্চল]] ([[:en:Time zone]])
{{div col end}}

== বিজ্ঞান ==
# '''[[বিজ্ঞান]] ([[:en:Science]])'''
# '''[[প্ৰকৃতি]] ([[:en:Nature]])'''

=== জ্যোতিৰ্বিজ্ঞান ===
{{div col|2}}
# '''[[জ্যোতিৰ্বিজ্ঞান]] ([[:en:Astronomy]])'''
# [[গ্ৰহাণু]] ([[:en:Asteroid]])
# '''[[মহানাদ]] ([[:en:Big Bang]])'''
# '''[[কৃষ্ণগহ্বৰ]] ([[:en:Black hole]])'''
# [[ধূমকেতু]] ([[:en:Comet]])
# '''[[তাৰকাৰাজ্য]] ([[:en:Galaxy]])'''
## [[হাতীপটি]] ([[:en:Milky Way]])
# '''[[চন্দ্ৰ]] ([[:en:Moon]])'''
# '''[[গ্ৰহ]] ([[:en:Planet]])'''
## '''[[পৃথিৱী]] ([[:en:Earth]])'''
## [[বৃহস্পতি গ্ৰহ]] ([[:en:Jupiter]])
## [[মঙ্গল গ্ৰহ]] ([[:en:Mars]])
## [[বুধ গ্ৰহ]] ([[:en:Mercury]])
## [[নেপচুন]] ([[:en:Neptune]])
## [[শনি গ্ৰহ]] ([[:en:Saturn]])
## [[ইউৰেনাচ]] ([[:en:Uranus]])
## [[শুক্ৰ গ্ৰহ]] ([[:en:Venus]])
# [[সৌৰজগত]] ([[:en:Solar System]])
# [[মহাকাশ যাত্ৰা]] ([[:en:Spaceflight]])
# '''[[নক্ষত্ৰ]] ([[:en:Star]])'''
## '''[[সূৰ্য]] ([[:en:Sun]])'''
# [[বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ড]] ([[:en:Universe]])
{{div col end}}

=== জীৱবিজ্ঞান ===
{{div col|2}}
# '''[[জীৱবিজ্ঞান]] ([[:en:Biology]])'''
# জৈৱ উপাদান
## '''[[ডি এন এ]] ([[:en:DNA]])'''
## [[উৎসেচক]] ([[:en:Enzyme]])
## [[মাংসসাৰ]] ([[:en:Protein]])
# [[উদ্ভিদবিজ্ঞান]] ([[:en:Botany]])
# '''[[মৃত্যু]] ([[:en:Death]])'''
## [[আত্মহত্যা]] ([[:en:Suicide]])
# [[পৰিস্থিতি বিজ্ঞান]] ([[:en:Ecology]])
## [[বিপন্ন প্ৰজাতি]] ([[:en:Endangered species]])
# [[ঘৰুৱাকৰণ]] ([[:en:Domestication]])
# '''[[জীৱন]] ([[:en:Life]])'''
# [[জীৱবৈজ্ঞানিক শ্ৰেণীবিভাজন]] ([[:en:Biological classification]])
## [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)]] ([[:en:Species]])
{{div col end}}
==== জৈবিক প্ৰক্ৰিয়া ====
# '''[[বিপাক ক্ৰিয়া]] ([[:en:Metabolism]])'''
## [[পাচন]] ([[:en:Digestion]])
## [[সালোক সংশ্লেষণ]] ([[:en:Photosynthesis]])
## [[শ্বাসক্ৰিয়া]] ([[:en:Breathing]])
# '''[[ক্ৰমবিকাশ]] ([[:en:Evolution]])'''
# '''[[প্ৰজনন]] ([[:en:Reproduction]])'''
## [[গৰ্ভধাৰণ]] ([[:en:Pregnancy]])
## [[লিংগ]] ([[:en:Sex]])

==== জীৱ ====
# '''[[জীৱ]] ([[:en:Organism]])'''
# '''[[প্ৰাণী]] ([[:en:Animal]])'''
## [[ঘূৰণীয়া কৃমি]] ([[:en:Nematode]])
## [[কোমলদেহী প্ৰাণী]] ([[:en:Mollusca]])
## [[সন্ধিপদী প্ৰাণী]] ([[:en:Arthropod]])
### '''[[পতংগ]] ([[:en:Insect]])'''
#### [[পৰুৱা]] ([[:en:Ant]])
#### [[মৌ-মাখি]] ([[:en:Bee]])
#### [[মহ]] ([[:en:Mosquito]])
### [[মকৰা]] ([[:en:Spider]])
## ক'ৰডাটা
### '''[[উভচৰ প্ৰাণী]] ([[:en:Amphibian]])'''
### '''[[চৰাই]] ([[:en:Bird]])'''
#### [[কুকুৰা]] ([[:en:Chicken]])
#### [[পাৰ চৰাই]] ([[:en:Pigeons and doves]])
### '''[[মাছ]] ([[:en:Fish]])'''
#### [[হাংগৰ]] ([[:en:Shark]])
### '''[[স্তন্যপায়ী প্ৰাণী]] ([[:en:Mammal]])'''
#### [[উট]] ([[:en:Camel]])
#### [[মেকুৰী]] ([[:en:Cat]])
#### [[গৰু]] ([[:en:Cattle]])
#### [[কুকুৰ]] ([[:en:Dog]])
#### [[ঘোঁৰা]] ([[:en:Horse]])
#### [[ভেড়া]] ([[:en:Sheep]])
#### [[তীক্ষ্ণদন্তী প্ৰাণী]] ([[:en:Rodent]])
#### [[গাহৰি]] ([[:en:Domestic pig]])
#### [[প্ৰাইমেট]] ([[:en:Primate]])
##### '''[[মানুহ]] ([[:en:Human]])'''
#### [[সামুদ্ৰিক স্তন্যপায়ী প্ৰাণী]] ([[:en:Marine mammal]])
##### [[তিমি]] ([[:en:Cetacea]])
### '''[[সৰীসৃপ]] ([[:en:Reptile]])'''
#### [[ডাইন’চৰ]] ([[:en:Dinosaur]])
#### [[সাপ]] ([[:en:Snake]])
# [[আৰ্কিয়া]] ([[:en:Archaea]])
# '''[[বেক্টেৰিয়া]] ([[:en:Bacteria]])'''
# '''[[ভেঁকুৰ]] ([[:en:Fungus]])'''
# '''[[উদ্ভিদ]] ([[:en:Plant]])'''
## [[ফুল]] ([[:en:Flower]])
## [[বৃক্ষ]] ([[:en:Tree]])
# [[প্ৰটিষ্টা]] ([[:en:Protist]])

==== শৰীৰস্থান ====
# '''[[শৰীৰস্থান]] ([[:en:Anatomy]])'''
# [[স্তন]] ([[:en:Breast]])
# '''[[কোষ (জীৱবিজ্ঞান)]] ([[:en:Cell (biology)]])'''
# [[সংবহন তন্ত্ৰ]] ([[:en:Circulatory system]])
## [[তেজ]] ([[:en:Blood]])
## [[হৃদযন্ত্ৰ]] ([[:en:Heart]])
# [[অন্তঃস্ৰাৱী তন্ত্ৰ]] ([[:en:Endocrine system]])
# [[পাচন নলী]] ([[:en:Human gastrointestinal tract]])
## [[বৃহদান্ত্ৰ]] ([[:en:Large intestine]])
## [[ক্ষুদ্ৰান্ত্ৰ]] ([[:en:Small intestine]])
## [[যকৃৎ]] ([[:en:Liver]])
# [[পেশী]] ([[:en:Muscle]])
# [[স্নায়ু তন্ত্ৰ]] ([[:en:Nervous system]])
## [[মস্তিষ্ক]] ([[:en:Brain]])
## [[স্নায়ু]] ([[:en:Nerve]])
## [[সংবেদন তন্ত্ৰ]] ([[:en:Sensory system]])
### [[কৰ্ণ (অংগ)]] ([[:en:Ear]])
### [[নাক]] ([[:en:Nose]])
### [[চকু]] ([[:en:Eye]])
# [[প্ৰজনন তন্ত্ৰ]] ([[:en:Reproductive system]])
# [[শ্বাস তন্ত্ৰ]] ([[:en:Respiratory system]])
# [[কংকাল]] ([[:en:Skeleton]])
# [[চৰ্ম]] ([[:en:Skin]])

=== স্বাস্থ্য আৰু চিকিৎসা বিজ্ঞান ===
{{div col|2}}
# '''[[চিকিৎসা বিজ্ঞান]] ([[:en:Medicine]])'''
# [[আসক্তি]] ([[:en:Addiction]])
## [[ইথান'ল]] ([[:en:Ethanol]])
## [[ধঁপাত]] ([[:en:Tobacco]])
# [[আলজেমাৰ ৰোগ]] ([[:en:Alzheimer's disease]])
# '''[[কৰ্কট ৰোগ]] ([[:en:Cancer]])'''
# [[ক্ৰনিক অবষ্ট্ৰাক্টিভ পালমোনাৰী ডিজিজ]] ([[:en:COPD]])
# [[পানীলগা জ্বৰ]] ([[:en:Common cold]])
# [[দন্ত চিকিৎসা]] ([[:en:Dentistry]])
# [[প্ৰতিবন্ধকতা]] ([[:en:Disability]])
## [[অন্ধত্ব]] ([[:en:Blindness]])
## [[বধিৰতা]] ([[:en:Deafness]])
# [[মানসিক বিসংগতি]] ([[:en:Mental disorder]])
# '''[[ৰোগ]] ([[:en:Disease]])'''
# [[মৃগীৰোগ]] ([[:en:Epilepsy]])
# [[ঔষধ]] ([[:en:Pharmaceutical drug]])
## [[প্ৰতিজৈৱিক]] ([[:en:Antibiotic]])
# '''[[স্বাস্থ্য]] ([[:en:Health]])'''
# [[গেষ্ট্ৰ’এণ্টেৰাইটিছ]] ([[:en:Gastroenteritis]])
# [[মূৰৰ বিষ]] ([[:en:Headache]])
# [[মাইঅ'কাৰ্দিয়েল ইনফাৰ্কচন]] ([[:en:Heart attack]])
# [[প্ৰতিৰোধ তন্ত্ৰ]] ([[:en:Immune system]])
# '''[[মেলেৰিয়া]] ([[:en:Malaria]])'''
# [[অপুষ্টি]] ([[:en:Malnutrition]])
# [[ঋতুস্ৰাৱ]] ([[:en:Menstruation]])
# [[মেদবহুলতা]] ([[:en:Obesity]])
# [[বৈশ্বিক মহামাৰী]] ([[:en:Pandemic]])
# [[নিউম'নিয়া]] ([[:en:Pneumonia]])
# [[প'লিঅ'মায়েলাইটিছ]] ([[:en:Poliomyelitis]])
# [[যৌন সংক্ৰামক ৰোগ]] ([[:en:Sexually transmitted disease]])
## '''[[এইড্‌ছ]] ([[:en:AIDS]])'''
# [[ষ্ট্ৰ'ক]] ([[:en:Stroke]])
# [[যক্ষ্মা]] ([[:en:Tuberculosis]])
# [[বহুমূত্ৰ ৰোগ]] ([[:en:Diabetes mellitus]])
# '''[[ছিটা]] ([[:en:Vaccine]])'''
# [[ভাইৰাছ]] ([[:en:Virus]])
## [[ইনফ্লুৱেঞ্জা]] ([[:en:Influenza]])
## [[বৰআই]] ([[:en:Smallpox]])
{{div col end}}

=== ৰসায়ন বিজ্ঞান ===
{{div col|2}}
# '''[[ৰসায়ন বিজ্ঞান]] ([[:en:Chemistry]])'''
# [[অজৈৱ ৰসায়ন]] ([[:en:Inorganic chemistry]])
# [[জৈৱ ৰসায়ন]] ([[:en:Biochemistry]])
## [[হৰম'ন]] ([[:en:Hormone]])
# [[ৰাসায়নিক যৌগ]] ([[:en:Chemical compound]])
## [[অম্ল]] ([[:en:Acid]])
## [[ক্ষাৰ]] ([[:en:Base (chemistry)]])
## [[লৱণ]] ([[:en:Salt]])
# '''[[ৰাসায়নিক মৌল]] ([[:en:Chemical element]])'''
## '''[[পৰ্যাবৃত্ত তালিকা]] ([[:en:Periodic table]])'''
## [[এলুমিনিয়াম]] ([[:en:Aluminium]])
## [[কাৰ্বন]] ([[:en:Carbon]])
## [[তাম]] ([[:en:Copper]])
## '''[[সোণ]] ([[:en:Gold]])'''
## '''[[উদজান]] ([[:en:Hydrogen]])'''
## '''[[লো]] ([[:en:Iron]])'''
## [[নাইট্ৰ'জেন]] ([[:en:Nitrogen]])
## '''[[অম্লজান]] ([[:en:Oxygen]])'''
## [[ৰূপ]] ([[:en:Silver]])
## [[টিন]] ([[:en:Tin]])
# [[জৈৱিক ৰসায়ন]] ([[:en:Organic chemistry]])
## [[এলক'হল]] ([[:en:Alcohol]])
## [[শৰ্কৰা]] ([[:en:Carbohydrate]])
## [[লিপিড]] ([[:en:Lipid]])
# '''[[অণু]] ([[:en:Molecule]])'''
# [[বিশ্লেষণাত্মক ৰসায়ন]] ([[:en:Analytical chemistry]])
# [[ভৌত ৰসায়ন]] ([[:en:Physical chemistry]])
{{div col end}}

=== পৃথিৱী বিজ্ঞান ===
# [[হিমস্খলন]] ([[:en:Avalanche]])
# '''[[জলবায়ু]] ([[:en:Climate]])'''
## [[এল নিনয়'–দক্ষিণ দোলন]] ([[:en:El Niño–Southern Oscillation]])
## [[গোলকীয় উষ্ণতা বৃদ্ধি]] ([[:en:Global warming]])
# [[ভূমিকম্প]] ([[:en:Earthquake]])
# '''[[ভূ-বিজ্ঞান]] ([[:en:Geology]])'''
## '''[[খনিজ পদাৰ্থ]] ([[:en:Mineral]])'''
### [[হীৰা]] ([[:en:Diamond]])
## [[ফলক বিৱৰ্তন]] ([[:en:Plate tectonics]])
## [[শিল]] ([[:en:Rock]])
# [[প্ৰাকৃতিক দুৰ্যোগ]] ([[:en:Natural disaster]])
## [[বানপানী]] ([[:en:Flood]])
## [[ছুনামি]] ([[:en:Tsunami]])
# [[আগ্নেয়গিৰি]] ([[:en:Volcano]])
# '''[[বতৰ]] ([[:en:Weather]])'''
## [[ডাৱৰ]] ([[:en:Cloud]])
## [[বৰষুণ]] ([[:en:Rain]])
## [[তুষাৰ]] ([[:en:Snow]])
## [[ঘূৰ্ণীবতাহ]] ([[:en:Tornado]])
## [[ক্ৰান্তীয় ঘূৰ্ণীবতাহ]] ([[:en:Tropical cyclone]])
## [[বতাহ]] ([[:en:Wind]])

=== পদাৰ্থ বিজ্ঞান ===
# '''[[পদাৰ্থ বিজ্ঞান]] ([[:en:Physics]])'''
# [[ত্বৰণ]] ([[:en:Acceleration]])
# '''[[পৰমাণু]] ([[:en:Atom]])'''
# '''[[শক্তি]] ([[:en:Energy]])'''
## [[শক্তিৰ সংৰক্ষণশীলতা]] ([[:en:Conservation of energy]])
# '''[[বিদ্যুৎ চুম্বকীয় বিকিৰণ]] ([[:en:Electromagnetic radiation]])'''
## [[অৱলোহিত ৰশ্মি]] ([[:en:Infrared]])
## [[অতিবেঙুনীয়া ৰশ্মি]] ([[:en:Ultraviolet]])
## [[পোহৰ]] ([[:en:Light]])
### '''[[ৰং]] ([[:en:Color]])'''
# [[ধ্ৰুপদী বলবিজ্ঞান]] ([[:en:Classical mechanics]])
# '''[[বল]] ([[:en:Force]])'''
## [[বিদ্যুত চুম্বকত্ব]] ([[:en:Electromagnetism]])
### [[চুম্বকীয় ক্ষেত্ৰ]] ([[:en:Magnetic field]])
## [[মহাকৰ্ষণ]] ([[:en:Gravitation]])
## [[প্ৰবল আন্তঃক্ৰিয়া]] ([[:en:Strong interaction]])
## [[দুৰ্বল আন্তঃক্ৰিয়া]] ([[:en:Weak interaction]])
# [[চুম্বক]] ([[:en:Magnet]])
# '''[[ভৰ]] ([[:en:Mass]])'''
# '''[[ধাতু]] ([[:en:Metal]])'''
## [[তীখা]] ([[:en:Steel]])
# [[নিউক্লীয় বিভাজন]] ([[:en:Nuclear fission]])
# '''[[পদাৰ্থৰ অৱস্থা]] ([[:en:State of matter]])'''
## [[গেছ|গেছীয়]] ([[:en:Gas]])
## [[জুলীয়া]] ([[:en:Liquid]])
## [[প্লাজমা]] ([[:en:Plasma]])
## [[কঠিন]] ([[:en:Solid]])
# [[কোৱাণ্টাম বলবিজ্ঞান]] ([[:en:Quantum mechanics]])
# [[তেজস্ক্ৰিয়তা]] ([[:en:Radioactive decay]])
# '''[[সাধাৰণ আপেক্ষিকতাবাদ]] ([[:en:General relativity]])'''
# [[বিশেষ আপেক্ষিকতাবাদ তত্ত্ব]] ([[:en:Special relativity]])
# [[অৰ্ধপৰিবাহী]] ([[:en:Semiconductor]])
# '''[[শব্দ]] ([[:en:Sound]])'''
# '''[[বেগ]] ([[:en:Velocity]])'''
## [[পোহৰৰ বেগ]] ([[:en:Speed of light]])
# [[উষ্ণতা]] ([[:en:Temperature]])
# '''[[সময়]] ([[:en:Time]])'''
# [[তাপগতি বিজ্ঞান]] ([[:en:Thermodynamics]])
# [[ভেকুৱাম]] ([[:en:Vacuum]])

=== গণিত ===
{{div col|2}}
# '''[[গণিত]] ([[:en:Mathematics]])'''
# '''[[পাটীগণিত]] ([[:en:Arithmetic]])'''
## [[ঘাতাংক]] ([[:en:Logarithm]])
## '''[[সংখ্যা]] ([[:en:Number]])'''
## [[সংখ্যাতত্ত্ব]] ([[:en:Number theory]])
# '''[[বীজগণিত]] ([[:en:Algebra]])'''
## [[জটিল সংখ্যা]] ([[:en:Complex number]])
## [[সমীকৰণ]] ([[:en:Equation]])
## [[ৰৈখিক বীজগণিত]] ([[:en:Linear algebra]])
# '''[[জ্যামিতি]] ([[:en:Geometry]])'''
## [[কোণ]] ([[:en:Angle]])
## [[ক্ষেত্ৰফল]] ([[:en:Area]])
## [[স্থানাংক প্ৰণালী]] ([[:en:Coordinate system]])
## [[পাই]] ([[:en:Pi]])
## [[পাইথেগাৰাছৰ উপপাদ্য]] ([[:en:Pythagorean theorem]])
## [[সমমিতি]] ([[:en:Symmetry]])
## [[ত্ৰিকোণমিতি]] ([[:en:Trigonometry]])
# [[গাণিতিক বিশ্লেষণ]] ([[:en:Mathematical analysis]])
## [[অৱকলনীয় সমীকৰণ]] ([[:en:Differential equation]])
## [[সাংখ্যিক বিশ্লেষণ]] ([[:en:Numerical analysis]])
# সম্ভাৱিতা আৰু পৰিসংখ্যা
## [[পৰিসংখ্যা]] ([[:en:Statistics]])
# যুক্তিতত্ত্ব আৰু আধাৰ
## [[ফলন]] ([[:en:Function (mathematics)]])
## [[অসীম]] ([[:en:Infinity]])
## [[গাণিতিক প্ৰমাণ]] ([[:en:Mathematical proof]])
## [[সংহতি তত্ত্ব]] ([[:en:Set theory]])
{{div col end}}

== খাদ্য আৰু কৃষি ==

=== কৃষি ===
# '''[[কৃষি]] ([[:en:Agriculture]])'''
## [[জলসিঞ্চন]] ([[:en:Irrigation]])
## [[নাঙল]] ([[:en:Plough]])

===খাদ্য===
{{div col|2}}
# '''[[খাদ্য]] ([[:en:Food]])'''
# [[পাউৰুটী]] ([[:en:Bread]])
# [[খাদ্যশস্য]] ([[:en:Cereal]])
## [[যৱ]] ([[:en:Barley]])
## [[মাকৈ]] ([[:en:Maize]])
## [[অ'ট]] ([[:en:Oat]])
## [[চাউল]] ([[:en:Rice]])
## [[ৰাই]] ([[:en:Rye]])
## [[জোৱাৰ]] ([[:en:Sorghum]])
## [[ঘেঁহু]] ([[:en:Wheat]])
# [[পনীৰ]] ([[:en:Cheese]])
# [[চকলেট]] ([[:en:Chocolate]])
# [[মৌ]] ([[:en:Honey]])
# [[ফল]] ([[:en:Fruit]])
## [[আপেল]] ([[:en:Apple]])
## [[কল]] ([[:en:Banana]])
## [[আঙুৰ]] ([[:en:Grape]])
## [[চয়াবিন]] ([[:en:Soybean]])
## [[নেমু]] ([[:en:Lemon]])
## [[বাদাম]] ([[:en:Nut (fruit)]])
# [[মাংস]] ([[:en:Meat]])
# [[চেনি]] ([[:en:Sugar]])
# [[শাক-পাচলি]] ([[:en:Vegetable]])
## [[আলু (পাচলি)|আলু]] ([[:en:Potato]])
{{div col end}}

=== পানীয় ===
{{div col|2}}
# [[বিয়েৰ]] ([[:en:Beer]])
# [[কফি]] ([[:en:Coffee]])
# [[ফলৰ ৰস]] ([[:en:Juice]])
# '''[[গাখীৰ]] ([[:en:Milk]])'''
# [[চাহ]] ([[:en:Tea]])
# '''[[পানী]] ([[:en:Water]])'''
# [[সুৰা]] ([[:en:Wine]])
{{div col end}}

== প্ৰযুক্তি ==
{{div col|2}}
# '''[[প্ৰযুক্তি]] ([[:en:Technology]])'''
# [[জৈৱ প্ৰযুক্তি]] ([[:en:Biotechnology]])
# [[কাপোৰ]] ([[:en:Clothing]])
## [[কপাহ]] ([[:en:Cotton]])
# [[অভিযান্ত্ৰিক বিদ্যা]] ([[:en:Engineering]])
## [[যন্ত্ৰ]] ([[:en:Machine]])
## [[ৰবট]] ([[:en:Robot]])
## [[স্ক্ৰু]] ([[:en:Screw]])
## [[চকা]] ([[:en:Wheel]])
# [[ধাতুবিজ্ঞান]] ([[:en:Metallurgy]])
# [[নেন'প্ৰযুক্তি]] ([[:en:Nanotechnology]])
{{div col end}}

=== যোগাযোগ ===
{{div col|2}}
# '''[[যোগাযোগ]] ([[:en:Communication]])'''
# [[কিতাপ]] ([[:en:Book]])
# '''[[তথ্য]] ([[:en:Information]])'''
## [[বিশ্বকোষ]] ([[:en:Encyclopedia]])
# [[সাংবাদিকতা]] ([[:en:Journalism]])
## [[বাতৰিকাকত]] ([[:en:Newspaper]])
## [[গণমাধ্যম]] ([[:en:Mass media]])
# [[মুদ্ৰণ]] ([[:en:Printing]])
# [[টেলিফোন]] ([[:en:Telephone]])
{{div col end}}

=== অণুবিদ্যুৎ বা ইলেক্ট্ৰনিক্স ===
{{div col|2}}
# [[ইলেক্ট্ৰনিকছ]] ([[:en:Electronics]])
## [[বৈদ্যুতিক প্ৰবাহ]] ([[:en:Electric current]])
## [[কম্পনাংক]] ([[:en:Frequency]])
# উপাদান
## [[ধাৰক]] ([[:en:Capacitor]])
## [[আৱেশক]] ([[:en:Inductor]])
## [[ট্ৰানজিষ্টৰ]] ([[:en:Transistor]])
## [[ডায়ড]] ([[:en:Diode]])
## [[ৰোধক]] ([[:en:Resistor]])
## [[ৰূপান্তৰক]] ([[:en:Transformer]])
{{div col end}}

==== কম্পিউটাৰ আৰু ইণ্টাৰনেট ====
{{div col|2}}
# '''[[কম্পিউটাৰ]] ([[:en:Computer]])'''
## [[হাৰ্ড ডিস্ক ড্ৰাইভ]] ([[:en:Hard disk drive]])
## [[চেণ্ট্ৰেল প্ৰচেছিং ইউনিট]] ([[:en:Central processing unit]])
# [[কৃত্ৰিম বুদ্ধিমত্তা]] ([[:en:Artificial intelligence]])
# [[তথ্য প্ৰযুক্তি]] ([[:en:Information technology]])
## [[এলগৰিথম আৰু ডেইটা ষ্ট্ৰাকচাৰ]] ([[:en:Algorithm]])
# [[ইণ্টাৰনেট]] ([[:en:Internet]])
## [[ইমেইল]] ([[:en:Email]])
## [[ৱৰ্ল্ড ৱাইড ৱেব]] ([[:en:World Wide Web]])
# [[অপাৰেটিং চিষ্টেম]] ([[:en:Operating system]])
# [[প্ৰগ্ৰামিং ভাষা]] ([[:en:Programming language]])
# [[ছফ্টৱেৰ]] ([[:en:Software]])
{{div col end}}

=== শক্তি আৰু ইন্ধন ===
{{div col|2}}
# [[নবীকৰণীয় শক্তি]] ([[:en:Renewable energy]])
# [[বিদ্যুৎ]] ([[:en:Electricity]])
## [[পাৰমাণবিক শক্তি]] ([[:en:Nuclear power]])
# [[জীৱাশ্ম ইন্ধন]] ([[:en:Fossil fuel]])
# [[অন্তৰ্দাহী ইঞ্জিন]] ([[:en:Internal combustion engine]])
# [[ভাপ ইঞ্জিন]] ([[:en:Steam engine]])
# [[জুই]] ([[:en:Fire]])
{{div col end}}

=== সামগ্ৰী ===
{{div col|2}}
# [[কাঁচ]] ([[:en:Glass]])
# [[কাগজ]] ([[:en:Paper]])
# [[প্লাষ্টিক]] ([[:en:Plastic]])
# [[কাঠ]] ([[:en:Wood]])
{{div col end}}

=== যাতায়াত ===
{{div col|2}}
# [[পৰিবহণ]] ([[:en:Transport]])
# [[বিমান]] ([[:en:Aircraft]])
# [[মটৰ গাড়ী]] ([[:en:Car]])
# [[চাইকেল]] ([[:en:Bicycle]])
# [[ডুবযান]] ([[:en:Submarine]])
# [[জাহাজ]] ([[:en:Ship]])
# [[ৰেলগাড়ী]] ([[:en:Train]])
{{div col end}}

=== অস্ত্ৰশস্ত্ৰ ===
{{div col|2}}
# [[অস্ত্ৰ]] ([[:en:Weapon]])
## [[তৰোৱাল]] ([[:en:Sword]])
# [[আগ্নেয়াস্ত্ৰ]] ([[:en:Firearm]])
## [[মেছিন গান]] ([[:en:Machine gun]])
# [[পাৰমাণবিক অস্ত্ৰ]] ([[:en:Nuclear weapon]])
## [[টেঙ্ক]] ([[:en:Tank]])
# [[বিস্ফোৰক সামগ্ৰী]] ([[:en:Explosive material]])
## [[বাৰুদ]] ([[:en:Gunpowder]])
{{div col end}}

== কলা আৰু বিনোদন ==
{{div col|2}}
# '''[[সংস্কৃতি]] ([[:en:Culture]])'''
# '''[[কলা]] ([[:en:Art]])'''
## [[কমিক্‌ছ]] ([[:en:Comics]])
## [[চিত্ৰকলা]] ([[:en:Painting]])
## [[ফটোগ্ৰাফী]] ([[:en:Photography]])
## [[ভাস্কৰ্য]] ([[:en:Sculpture]])
## [[মৃৎশিল্প]] ([[:en:Pottery]])
# [[নৃত্য]] ([[:en:Dance]])
# [[ফেশ্বন]] ([[:en:Fashion]])
# [[থিয়েটাৰ]] ([[:en:Theatre]])
# [[কেলিগ্ৰাফী]] ([[:en:Calligraphy]])
{{div col end}}

=== স্থাপত্যবিদ্যা আৰু অসামৰিক অভিযান্ত্ৰিকী ===
{{div col|2}}
# '''[[স্থাপত্য]] ([[:en:Architecture]])'''
# [[খিলান]] ([[:en:Arch]])
# [[দলং]] ([[:en:Bridge]])
# [[খাল]] ([[:en:Canal]])
# [[বান্ধ]] ([[:en:Dam]])
# [[গম্বুজ]] ([[:en:Dome]])
# '''[[ঘৰ]] ([[:en:House]])'''
# উল্লেখযোগ্য স্থাপত্য
## [[এংকৰ ৱাট]] ([[:en:Angkor Wat]])
## [[ক'ল'ছিয়াম]] ([[:en:Colosseum]])
## [[চীনৰ মহাপ্ৰাচীৰ]] ([[:en:Great Wall of China]])
## [[আইফেল টাৱাৰ]] ([[:en:Eiffel Tower]])
## [[এম্পায়াৰ ষ্টেট বিল্ডিং]] ([[:en:Empire State Building]])
## [[হাজিয়া চ'ফিয়া]] ([[:en:Hagia Sophia]])
## [[পাৰ্থেনন মন্দিৰ]] ([[:en:Parthenon]])
## [[গিজাৰ পিৰামিড পৰিসৰ]] ([[:en:Giza pyramid complex]])
## [[ছেইণ্ট পিটাৰ্ছ বেছিলিকা]] ([[:en:St. Peter's Basilica]])
## [[ষ্টেচু অফ লিবাৰ্টি]] ([[:en:Statue of Liberty]])
## [[তাজমহল]] ([[:en:Taj Mahal]])
## [[তিনি গিৰিসংকটৰ বান্ধ]] ([[:en:Three Gorges Dam]])
# [[পিৰামিড]] ([[:en:Pyramid]])
# [[টাৱাৰ]] ([[:en:Tower]])
{{div col end}}

=== চলচ্চিত্ৰ, ৰেডিঅ' আৰু দূৰদৰ্শন ===
{{div col|2}}
# '''[[চলচ্চিত্ৰ]] ([[:en:Film]])'''
## [[এনিমেছন]] ([[:en:Animation]])
# '''[[অনাতাঁৰ প্ৰযুক্তি]] ([[:en:Radio]])'''
# '''[[দূৰদৰ্শন]] ([[:en:Television]])'''
{{div col end}}

===সংগীত===
# '''[[সংগীত]] ([[:en:Music]])'''
# [[গীত]] ([[:en:Song]])
# উল্লেখযোগ্য সংগীতৰ প্ৰকাৰ
## [[ব্লুজ]] ([[:en:Blues]])
## [[শাস্ত্ৰীয় সংগীত]] ([[:en:Classical music]])
### [[অপেৰা]] ([[:en:Opera]])
### [[চিম্ফনী]] ([[:en:Symphony]])
## [[ইলেকট্ৰনিক সংগীত]] ([[:en:Electronic music]])
## [[ফ্লামেঙ্কো]] ([[:en:Flamenco]])
## [[হিপ-হপ]] ([[:en:Hip-hop]])
## [[জ্যাজ সংগীত]] ([[:en:Jazz]])
## [[ৰেগে]] ([[:en:Reggae]])
## [[ৰক সংগীত]] ([[:en:Rock music]])
## [[চাম্বা]] ([[:en:Samba]])
# উল্লেখযোগ্য বাদ্যযন্ত্ৰ
## [[ঢোল]] ([[:en:Drum]])
## [[বাঁহী]] ([[:en:Flute]])
## [[গীটাৰ]] ([[:en:Guitar]])
## [[পিয়ান']] ([[:en:Piano]])
## [[ট্ৰাম্পেট]] ([[:en:Trumpet]])
## [[ভায়'লিন]] ([[:en:Violin]])

=== বিনোদন ===
{{div col|2}}
# '''[[খেল]] ([[:en:Game]])'''
## [[বেকগেমন]] ([[:en:Backgammon]])
## [[দবা খেল]] ([[:en:Chess]])
## [[গ' খেল]] ([[:en:Go (game)]])
## [[ভিডিঅ' গেম]] ([[:en:Video game]])
# [[জুৱা খেল]] ([[:en:Gambling]])
# [[সমৰ কলা]] ([[:en:Martial arts]])
## [[কাৰাটে]] ([[:en:Karate]])
## [[জুদো]] ([[:en:Judo]])
# [[অলিম্পিক]] ([[:en:Olympic Games]])
# '''[[ক্ৰীড়া]] ([[:en:Sport]])'''
## [[এথলেটিকছ]] ([[:en:Sport of athletics]])
## [[বেছবল]] ([[:en:Baseball]])
## [[বাস্কেটবল]] ([[:en:Basketball]])
## [[ক্ৰিকেট]] ([[:en:Cricket]])
## [[ফুটবল]] ([[:en:Association football]])
## [[গল্ফ]] ([[:en:Golf]])
## [[ৰাগবী]] ([[:en:Rugby football]])
## [[টেনিছ]] ([[:en:Tennis]])
# '''[[খেলনা]] ([[:en:Toy]])'''
{{div col end}}

== ইতিহাস ==
# '''[[ইতিহাস]] ([[:en:History]])'''

==== প্ৰাক-ইতিহাস আৰু প্ৰাচীন বিশ্ব‎ ====
{{div col|2}}
# [[প্ৰাক-ইতিহাস]] ([[:en:Prehistory]])
# [[প্ৰস্তৰ যুগ]] ([[:en:Stone Age]])
# [[ব্ৰঞ্জ যুগ]] ([[:en:Bronze Age]])
# [[লৌহ যুগ]] ([[:en:Iron Age]])
# [[মেচ'পটেমিয়া]] ([[:en:Mesopotamia]])
# [[সুমেৰ]] ([[:en:Sumer]])
# [[প্ৰাচীন ইজিপ্ট]] ([[:en:Ancient Egypt]])
# [[প্ৰাচীন গ্ৰীচ]] ([[:en:Ancient Greece]])
# [[ৰোমান সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Roman Empire]])
# [[হান ৰাজবংশ]] ([[:en:Han Dynasty]])
# [[গুপ্ত সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Gupta Empire]])
{{div col end}}

==== মধ্যযুগ আৰু প্ৰাৰম্ভিক আধুনিক যুগ ====
{{div col|2}}
# [[আব্বাচীয় খিলাফত]] ([[:en:Abbasid Caliphate]])
# [[ইউৰোপীয় জ্ঞানোদয়]] ([[:en:Age of Enlightenment]])
# [[এজটেক]] ([[:en:Aztecs]])
# [[বাইজেণ্টাইন সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Byzantine Empire]])
# [[ক্ৰুচেদ]] ([[:en:Crusades]])
# [[পবিত্ৰ ৰোমান সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Holy Roman Empire]])
# [[ইনকা সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Inca Empire]])
# [[মালি সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Mali Empire]])
# [[মায়া সভ্যতা]] ([[:en:Mayan Civilization]])
# [[মধ্যযুগ]] ([[:en:Middle Ages]])
# [[মংগোল সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Mongol Empire]])
# [[মিং ৰাজবংশ]] ([[:en:Ming Dynasty]])
# [[অটোমান সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Ottoman Empire]])
# [[খ্ৰীষ্টান ধৰ্মসংস্কাৰ আন্দোলন]] ([[:en:Protestant Reformation]])
# [[নৱ-জাগৰণ]] ([[:en:Renaissance]])
# [[টাং সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Tang Dynasty]])
# [[ভাইকিংছ]] ([[:en:Vikings]])
{{div col end}}

==== আধুনিক যুগ ====
{{div col|2}}
# [[আৰব-ইজৰাইল বিবাদ]] ([[:en:Arab-Israeli conflict]])
# [[আমেৰিকান গৃহ যুদ্ধ]] ([[:en:American Civil War]])
# [[বৰ্ণবৈষম্য নীতি]] ([[:en:Apartheid]])
# '''[[ব্ৰিটিছ সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:British Empire]])'''
# '''[[শীতল যুদ্ধ]] ([[:en:Cold War]])'''
# [[সাংস্কৃতিক বিপ্লৱ]] ([[:en:Cultural Revolution]])
# '''[[ফৰাচী বিপ্লৱ]] ([[:en:French Revolution]])'''
# [[মহামন্দা]] ([[:en:Great Depression]])
# [[ইহুদী গণহত্যা]] ([[:en:The Holocaust]])
# '''[[শিল্প বিপ্লৱ]] ([[:en:Industrial Revolution]])'''
# [[নাজী জাৰ্মানী]] ([[:en:Nazi Germany]])
# [[মেইজি পুনৰ্গঠন]] ([[:en:Meiji Restoration]]) &lt;!-- most significant event in Japanese history --&gt;
# [[ৰুছ বিপ্লৱ]] ([[:en:Russian Revolution]])
# [[চিং ৰাজবংশ]] ([[:en:Qing Dynasty]])
# [[ভিয়েটনাম যুদ্ধ]] ([[:en:Vietnam War]])
# '''[[প্ৰথম বিশ্বযুদ্ধ]] ([[:en:World War I]])'''
# '''[[দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধ]] ([[:en:World War II]])'''
{{div col end}}

== ভূগোল ==
{{div col|2}}
এই অংশত ভূগোলৰ কিছুমান সাধাৰণ ধাৰণা আৰু পৃথিৱীৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ ভৌগোলিক অঞ্চলসমূহ তালিকাভূক্ত কৰা হৈছে।
# '''[[ভূগোল]] ([[:en:Geography]])'''
# '''[[চহৰ]] ([[:en:City]])'''
# '''[[মহাদেশ]] ([[:en:Continent]])'''
# [[অৰণ্য]] ([[:en:Forest]])
# [[পৰ্বত]] ([[:en:Mountain]])
# [[মৰুভূমি]] ([[:en:Desert]])
# [[সুমেৰু]] ([[:en:North Pole]])
# '''[[মহাসাগৰ]] ([[:en:Ocean]])'''
# [[নদী]] ([[:en:River]])
# '''[[সাগৰ]] ([[:en:Sea]])'''
# [[কুমেৰু]] ([[:en:South Pole]])

=== মহাদেশ আৰু প্ৰমুখ অঞ্চল ===
# '''[[আফ্ৰিকা]] ([[:en:Africa]])'''
# '''[[এণ্টাৰ্কটিকা]] ([[:en:Antarctica]])'''
# '''[[এছিয়া]] ([[:en:Asia]])'''
# '''[[ইউৰোপ]] ([[:en:Europe]])'''
# [[মধ্যপ্ৰাচ্য]] ([[:en:Middle East]])
# '''[[উত্তৰ আমেৰিকা]] ([[:en:North America]])'''
# '''[[ওচেনিয়া]] ([[:en:Oceania]])'''
# '''[[দক্ষিণ আমেৰিকা]] ([[:en:South America]])'''
{{div col end}}

=== দেশ ===
{{div col|3}}
[[সাৰ্বভৌম ৰাষ্ট্ৰসমূহৰ তালিকা]]ত থকা আটাইবোৰ দেশৰে প্ৰবন্ধ ৱিকিপিডিয়াত থকাটো বাঞ্ছনীয়। পিছে সৰু ৱিকিপিডিয়াবোৰৰ বাবে ইয়াত কিছুমান দেশক অধিক প্ৰাধন্য দিয়া হৈছে।
# [[আফগানিস্তান]] ([[:en:Afghanistan]])
# [[আলজেৰিয়া]] ([[:en:Algeria]])
# [[আৰ্জেণ্টিনা]] ([[:en:Argentina]])
# [[অষ্ট্ৰেলিয়া]] ([[:en:Australia]])
# [[অষ্ট্ৰিয়া]] ([[:en:Austria]])
# [[বাংলাদেশ]] ([[:en:Bangladesh]])
# '''[[ব্ৰাজিল]] ([[:en:Brazil]])'''
# [[কানাডা]] ([[:en:Canada]])
# '''[[চীন]] ([[:en:China]])'''
# [[কংগো গণৰাজ্য]] ([[:en:Democratic Republic of the Congo]])
# [[কিউবা]] ([[:en:Cuba]])
# [[ইজিপ্ত]] ([[:en:Egypt]])
# [[ইথিঅ'পিয়া]] ([[:en:Ethiopia]])
# '''[[ফ্ৰান্স]] ([[:en:France]])'''
# '''[[জাৰ্মানী]] ([[:en:Germany]])'''
# '''[[ভাৰত]] ([[:en:India]])'''
# [[ইণ্ডোনেছিয়া]] ([[:en:Indonesia]])
# '''[[ইৰান]] [[:en:Iran]])'''
# [[ইৰাক]] ([[:en:Iraq]])
# [[ইজৰাইল]] ([[:en:Israel]])
# '''[[ইটালী]] ([[:en:Italy]])'''
# '''[[জাপান]] ([[:en:Japan]])'''
# [[মেক্সিকো]] ([[:en:Mexico]])
# [[নেদাৰলেণ্ড]] ([[:en:Netherlands]])
# [[নিউজিলেণ্ড]] ([[:en:New Zealand]])
# [[নাইজেৰিয়া]] ([[:en:Nigeria]])
# [[পাকিস্তান]] ([[:en:Pakistan]])
# [[পোলেণ্ড]] ([[:en:Poland]])
# [[পৰ্তুগাল]] ([[:en:Portugal]])
# '''[[ৰাছিয়া]] ([[:en:Russia]])'''
# [[চৌদি আৰৱ]] ([[:en:Saudi Arabia]])
# [[ছিংগাপুৰ]] ([[:en:Singapore]])
# [[দক্ষিণ আফ্ৰিকা]] ([[:en:South Africa]])
# [[দক্ষিণ কোৰিয়া]] ([[:en:South Korea]])
# '''[[স্পেইন]] ([[:en:Spain]])'''
# [[চুদান]] ([[:en:Sudan]])
# [[ছুইজাৰলেণ্ড]] ([[:en:Switzerland]])
# [[তাঞ্জানিয়া]] ([[:en:Tanzania]])
# [[থাইলেণ্ড]] ([[:en:Thailand]])
# [[তুৰস্ক]] ([[:en:Turkey]])
# [[ইউক্ৰেইন]] ([[:en:Ukraine]])
# '''[[যুক্তৰাজ্য]] ([[:en:United Kingdom]])'''
# '''[[আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ]] ([[:en:United States]])'''
# [[ভেটিকান চিটি]] ([[:en:Vatican City]])
# [[ভেনিজুৱেলা]] ([[:en:Venezuela]])
# [[ভিয়েটনাম]] ([[:en:Vietnam]])
{{div col end}}

=== নগৰ ===
{{div col|3}}
# [[আমষ্টাৰডাম]] ([[:en:Amsterdam]])
# [[এথেন্স]] ([[:en:Athens]])
# [[বাগদাদ]] ([[:en:Baghdad]])
# [[বেংকক]] ([[:en:Bangkok]])
# '''[[বেইজিং]] ([[:en:Beijing]])'''
# '''[[বাৰ্লিন]] ([[:en:Berlin]])'''
# [[বগোটা]] ([[:en:Bogotá]])
# [[ব্ৰুচেলছ]] ([[:en:Brussels]])
# [[ব্যুনেচ আইৰিচ]] ([[:en:Buenos Aires]])
# [[কাইৰো]] ([[:en:Cairo]])
# [[কেপ টাউন]] ([[:en:Cape Town]])
# [[ডামাস্কাছ]] ([[:en:Damascus]])
# [[দিল্লী]] ([[:en:Delhi]])
# [[ঢাকা]] ([[:en:Dhaka]])
# [[ডুবাই]] ([[:en:Dubai]])
# [[হংকং]] ([[:en:Hong Kong]])
# [[ইষ্টানবুল]] ([[:en:Istanbul]])
# [[জাকাৰ্টা]] ([[:en:Jakarta]])
# '''[[জেৰুজালেম]] ([[:en:Jerusalem]])'''
# [[কৰাচী]] ([[:en:Karachi]])
# [[কিনাশাচা]] ([[:en:Kinshasa]])
# [[কলকাতা]] ([[:en:Kolkata]])
# [[লাগ'চ]] ([[:en:Lagos]])
# '''[[লণ্ডন]] ([[:en:London]])'''
# [[লচ এঞ্জেলচ]] ([[:en:Los Angeles]])
# [[মাদ্ৰিদ]] ([[:en:Madrid]])
# [[মক্কা]] ([[:en:Mecca]])
# [[মেক্সিকো চিটি]] ([[:en:Mexico City]])
# '''[[মস্কো]] ([[:en:Moscow]])'''
# [[মুম্বাই]] ([[:en:Mumbai]])
# [[নাইৰোবি]] ([[:en:Nairobi]])
# '''[[নিউয়ৰ্ক মহানগৰ]] ([[:en:New York City]])'''
# '''[[পেৰিছ]] ([[:en:Paris]])'''
# [[ৰিঅ' ডি জেনেৰ']] ([[:en:Rio de Janeiro]])
# '''[[ৰোম]] ([[:en:Rome]])'''
# '''[[চেণ্ট পিটাৰছবাৰ্গ]] ([[:en:Saint Petersburg]])'''
# [[চাও পাওল']] ([[:en:São Paulo]])
# [[ছিউল]] ([[:en:Seoul]])
# [[ছাংহাই]] ([[:en:Shanghai]])
# [[ছিডনী]] ([[:en:Sydney]])
# [[তেহৰাণ]] ([[:en:Tehran]])
# '''[[টকিঅ']] ([[:en:Tokyo]])'''
# [[ভিয়েনা]] ([[:en:Vienna]])
# [[ৱাশ্বিংটন ডি.চি.]] ([[:en:Washington, D.C.]])
{{div col end}}

=== জলাঞ্চল ===
{{div col|3}}
# '''[[আমাজান নদী]] ([[:en:Amazon River]])'''
# [[উত্তৰ মহাসাগৰ]] ([[:en:Arctic Ocean]])
# '''[[আটলাণ্টিক মহাসাগৰ]] ([[:en:Atlantic Ocean]])'''
# [[বাল্টিক সাগৰ]] ([[:en:Baltic Sea]])
# [[কৃষ্ণ সাগৰ]] ([[:en:Black Sea]])
# [[কেৰিবিয়ান সাগৰ]] ([[:en:Caribbean Sea]])
# [[কাস্পিয়ান সাগৰ]] ([[:en:Caspian Sea]])
# [[কংগো নদী]] ([[:en:Congo River]])
# [[ডানয়ুব নদী]] ([[:en:Danube]])
# [[গঙ্গা নদী]] ([[:en:Ganges]])
# [[বৃহৎ প্ৰবাল প্ৰাচীৰ]] ([[:en:Great Barrier Reef]])
# [[বৃহৎ হ্ৰদসমূহ]] ([[:en:Great Lakes]])
# '''[[ভাৰত মহাসাগৰ]] ([[:en:Indian Ocean]])'''
# [[সিন্ধু নদী]] ([[:en:Indus River]])
# [[বৈকাল হ্ৰদ]] ([[:en:Lake Baikal]])
# [[টাংগান্যিকা হ্ৰদ]] ([[:en:Lake Tanganyika]])
# [[ভিক্টোৰিয়া হ্ৰদ]] ([[:en:Lake Victoria]])
# [[ভূমধ্য সাগৰ]] ([[:en:Mediterranean Sea]])
# [[মিছিছিপি নদী]] ([[:en:Mississippi River]])
# [[নাইজাৰ নদী]] ([[:en:Niger River]])
# '''[[নীল নদী]] ([[:en:Nile]])'''
# [[উত্তৰ সাগৰ]] ([[:en:North Sea]])
# '''[[প্ৰশান্ত মহাসাগৰ]] ([[:en:Pacific Ocean]])'''
# [[পানামা খাল]] ([[:en:Panama Canal]])
# [[ৰাইন]] ([[:en:Rhine]])
# [[ছুৱেজ খাল]] ([[:en:Suez Canal]])
# [[দক্ষিণ মহাসাগৰ]] ([[:en:Southern Ocean]])
# [[ভল্গা নদী]] ([[:en:Volga River]])
# [[য়াংজে নদী]] ([[:en:Yangtze River]])
# [[হোৱাংহো নদী]] ([[:en:Yellow River]])
{{div col end}}

=== পৰ্বত আৰু মৰুভূমি ===
# [[এল্পছ]] ([[:en:Alps]])
# [[এণ্ডিছ]] ([[:en:Andes]])
# '''[[হিমালয়]] ([[:en:Himalayas]])'''
## [[মাউণ্ট এভাৰেষ্ট]] ([[:en:Mount Everest]])
# [[মাউণ্ট কিলিমাঞ্জাৰ']] ([[:en:Mount Kilimanjaro]])
# [[ৰকি পৰ্বতমালা]] ([[:en:Rocky Mountains]])
# '''[[চাহাৰা মৰুভূমি]] ([[:en:Sahara]])'''

{{Core topics}}
[[শ্ৰেণী:ৱিকিপিডিয়াৰ অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধ|*]]</text>
      <sha1>erpywdun7l79oms6z5queqz90xhu0kc</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522301</id>
      <parentid>522300</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T06:08:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>522301</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="71355" sha1="8kumtz406lsc6ezir2k1jzem0k7aldo" xml:space="preserve">{{ৱিকিপিডিয়া:অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকা/Level/Nav bar}}
{{Shortcut|WP:VA|WP:VITAL}}
&lt;span style=&quot;font-size: 115%; font-weight: bold&quot;&gt;&lt;span style=&quot;color: red&quot;&gt;বিশেষ দ্ৰষ্টব্য:&lt;/span&gt; এই তালিকাখন মেটা-ৱিকিৰ [[:meta:List of articles every Wikipedia should have|গোলকীয় তালিকাৰ]] প্ৰতিলিপি। অনুগ্ৰহ কৰি এই তালিকাখন পোনপটিয়াকৈ সলনি নকৰে যেন। আপুনি যদি কোনো বিষয় ইয়াত সংযোগ কৰিব বিচাৰে, প্ৰথমে মেটা-ৱিকিৰ [[:meta:Talk:List of articles every Wikipedia should have|আলোচনা পৃষ্ঠাত]] আলোচনা কৰক। কোনো বিষয় সংযোগ বা বিলোপ কৰিবৰ বাবে উপযুক্ত যুক্তি দৰ্শোৱা প্ৰয়োজন। &lt;/span&gt;

এই তালিকাখনত অন্তৰ্ভুক্ত কৰা প্ৰবন্ধসমূহ প্ৰতিখন ৱিকিপিডিয়াতে থকাতো অত্যাৱশ্যকীয় হিচাপে বিবেচনা কৰা হয়। এই প্ৰবন্ধসমূহ উচ্চ মানদণ্ডৰ তথা নিৰ্বাচিত প্ৰবন্ধ হোৱাটো বাঞ্ছনীয়। অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াতো এই প্ৰবন্ধসমূহ থকাটো প্ৰয়োজনীয়। আপুনিও এই প্ৰবন্ধসমূহ সৃষ্টি বা বিস্তাৰ কৰাত সহায় কৰিব পাৰে। অধিক সহায়ৰ বাবে [[সহায়:সমল|ইয়াত]] ক্লিক কৰক।

এই পৃষ্ঠাত '''ৱিকিপিডিয়াৰ ১,০০০ অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধ'''ক তালিকাভুক্ত কৰা হৈছে। এই তালিকা হৈছে ৱিকিপিডিয়াৰ অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকাৰ তৃতীয় স্তৰ। ১০,০০০ প্ৰবন্ধ সমৃদ্ধ বিস্তাৰিত তালিকা চতুৰ্থ স্তৰৰ এখনো [[ৱিকিপিডিয়া:অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকা/বিস্তাৰিত|ইয়াত]] উপলব্ধ আছে। আন দুখন চমু তালিকা ক্ৰমে দ্বিতীয় স্তৰৰ [[ৱিকিপিডিয়া:অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকা/স্তৰ/২|১০০টা প্ৰবন্ধ]] আৰু প্ৰথম স্তৰৰ [[ৱিকিপিডিয়া:অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকা/স্তৰ/১|শীৰ্ষ ১০টা প্ৰবন্ধও]] আছে। এই তালিকাখনৰ নবীনতম সংস্কৰণটোৰ বাবে [[:meta:List of articles every Wikipedia should have|এই লিঙ্কটো]] চাব পাৰে। [[ৱিকিপিডিয়া:অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকা/ভাৰতীয় ভাষাৰ ৱিকিপিডিয়া|পঞ্চম স্তৰৰ]] আন এখন তালিকা আছে, যিখনত ভাৰতীয় ভাষাৰ ৱিকিপিডিয়াবোৰত থাকিব লগা অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকা দিয়া হৈছে।
{{Progress bar|{{#expr:(100-((68/1000)*100))}}
|text = প্ৰবন্ধ সৃষ্টি কৰা হ'ল}}
{{TOCright}}

{| class=&quot;wikitable&quot; width=&quot;40%&quot;
|+ বিষয়বস্তু অনুসৰি প্ৰবন্ধৰ সংখ্যা
|-
! বিষয়!! প্ৰবন্ধৰ সংখ্যা!! প্ৰবন্ধ আছে!! প্ৰবন্ধ নাই
|-
| জীৱনী || ২০৪ || ১৩৬ || ৬৮
|-
| দৰ্শন আৰু মনোবিজ্ঞান || ১৮ || ১৮ || ০
|-
| বিশ্ববীক্ষা আৰু ধৰ্ম || ২৫ || ২৫ || ০
|-
| সমাজ বিজ্ঞান || ৭০ || ৭০ || ০ 
|-
| ভাষা আৰু সাহিত্য || ৪৬ || ৪৬ || ০
|-
| প্ৰমিতি || ১২ || ১২ || ০ 
|-
| বিজ্ঞান || ২৫৭ || ২৫৭ || ০
|-
| খাদ্য আৰু কৃষি || ৩৪ || ৩৪ || ০ 
|-
| প্ৰযুক্তি || ৬৭ || ৬৭ || ০ 
|-
| কলা আৰু বিনোদন || ৭৫ || ৭৫ || ০
|-
| ইতিহাস || ৪৬ || ৪৬ || ০
|-
| ভূগোল || ১৪৬ || ১৪৬ || ০
|-
| '''মুঠ''' || '''১০০০''' || '''৯৩২''' || '''৬৮''' 
|}
&lt;small&gt;* এই তালিকাখন অন্তিমবাৰৰ বাবে ৬ জুলাই ২০২৫-ত সংশোধন কৰা হৈছে। &lt;/small&gt;

== জীৱনী ==

=== শিল্পী আৰু স্থপতিবিদ ===
{{div col|2}}
# [[লী ক'ৰবাজিয়ে]] ([[:en:Le Corbusier]])
# [[চালভাড' ডালি]] ([[:en:Salvador Dalí]])
# [[এলব্ৰেখট ড্যুৰাৰ]] ([[:en:Albrecht Dürer]])
# '''[[ভিনচেণ্ট ভেন গঘ]] ([[:en:Vincent van Gogh]])'''
# [[ফ্ৰান্সিছক' গয়া]] ([[:en:Francisco Goya]])
# [[কাটুশ্বিকা হ'কচাই]] ([[:en:Hokusai]])
# [[ফ্ৰিদা কাল']] ([[:en:Frida Kahlo]])
# '''[[লিঅ'নাৰ্ড' দা ভিন্সি]] ([[:en:Leonardo da Vinci]])'''
# [[হেনৰি মেটিশ্ব]] ([[:en:Henri Matisse]])
# '''[[মাইকেলেঞ্জেল']] ([[:en:Michelangelo]])'''
# '''[[পাব্‌ল' পিকাছ']] ([[:en:Pablo Picasso]])'''
# [[ৰাফায়েল]] ([[:en:Raphael]])
# '''[[ৰে'ম্ব্ৰেণ্ট]] ([[:en:Rembrandt]])'''
# [[পিটাৰ পল ৰুবেন্স]] ([[:en:Peter Paul Rubens]])
# [[মিমাৰ চিনান]] ([[:en:Mimar Sinan]])
# [[ডিয়েগো ৱেলাজকেজ]] ([[:en:Diego Velázquez]])
# [[এণ্ডি ৱাৰহ'ল]] ([[:en:Andy Warhol]])
# [[ফ্ৰেঙ্ক লইড ৰাইট]] ([[:en:Frank Lloyd Wright]])
{{div col end}}

=== লেখক, নাট্যকাৰ আৰু কবি ===
{{div col|2}}
# [[চাৰ্লছ ডিকেন্স]] ([[:en:Charles Dickens]])
# [[ফিওদোৰ দস্তয়েভস্কি]] ([[:en:Fyodor Dostoevsky]])
# [[নাগিব মাহফুজ]] ([[:en:Naguib Mahfouz]])
# [[গাব্ৰিয়েল গাৰ্ছিয়া মাৰ্কেছ]] ([[:en:Gabriel García Márquez]])
# [[হোমাৰ]] ([[:en:Homer]])
# [[ফ্ৰান্‌জ কাফ্‌কা]] ([[:en:Franz Kafka]])
# [[কালিদাস]] ([[:en:Kālidāsa]])
# [[মাৰ্চেল প্ৰুষ্ট]] ([[:en:Marcel Proust]])
#  [[উইলিয়াম শ্বেইকছপীয়েৰ]] ([[:en:William Shakespeare]])
# [[ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰ]] ([[:en:Rabindranath Tagore]])
# [[লীঅ' টলষ্টয়]] ([[:en:Leo Tolstoy]])
# [[মাৰ্ক টোৱেইন]] ([[:en:Mark Twain]])
# [[দান্তে আলিগিয়েৰি]] ([[:en:Dante Alighieri]])
# [[আবু নুৱাচ]] ([[:en:Abu Nuwas]])
# [[হান্স খ্ৰীষ্টিয়ান এণ্ডাৰচন]] ([[:en:Hans Christian Andersen]])
# [[মাৎসু বাসো]] ([[:en:Matsuo Bashō]])
# [[হাফিজ শ্বিৰাজী]] ([[:en:Hafez]])
# [[হোৰ্হে লুইচ বৰ্হেচ]] ([[:en:Jorge Luis Borges]])
# [[লৰ্ড বায়ৰন]] ([[:en:Lord Byron]])
# [[মিগেল দে চেৰ্ভানটেচ]] ([[:en:Miguel de Cervantes]])
# [[জেফ্ৰি চ'ছাৰ]] ([[:en:Geoffrey Chaucer]])
# [[এণ্টন চেকভ]] ([[:en:Anton Chekhov]])
# [[জোহান ভোল্ফগেং ফন গ্যোটে]] ([[:en:Johann Wolfgang von Goethe]])
# [[ভিক্টৰ হিউগ']] ([[:en:Victor Hugo]])
# [[জেমছ জয়ছ]] ([[:en:James Joyce]])
# [[লি বাই]] ([[:en:Li Bai]])
# [[মলিয়েৰ]] ([[:en:Molière]])
# [[অ'ভিদ]] ([[:en:Ovid]])
# [[আলেকজেণ্ডাৰ পুস্কিন]] ([[:en:Alexander Pushkin]])
# [[সোফোক্লেচ]] ([[:en:Sophocles]])
# [[ভাৰ্জিল]] ([[:en:Virgil]])
{{div col end}}


=== সুৰকাৰ আৰু সঙ্গীতশিল্পী ===
{{div col|2}}
# [[দ্য বিটল্‌চ]] ([[:en:The Beatles]])
# '''[[লুটৱিস ফান বিটহ'ফন]] ([[:en:Ludwig van Beethoven]])'''
# [[লুইচ আৰ্মষ্ট্ৰং]] ([[:en:Louis Armstrong]])
# '''[[জোহান চেবাষ্টিয়ান বাক]] ([[:en:Johann Sebastian Bach]])'''
# [[জোহানেচ ব্ৰাম্স]] ([[:en:Johannes Brahms]])
# [[ফ্ৰেডেৰিক চোপাঁ]] ([[:en:Frédéric Chopin]])
# [[এণ্টনিন দ্ভাৰাক]] ([[:en:Antonín Dvořák]])
# [[জৰ্জ ফেড্ৰিক হাণ্ডেল]] ([[:en:Georg Frideric Handel]])
# [[জোছেফ হেইডেন]] ([[:en:Joseph Haydn]])
# [[গুস্তৱ মাহলাৰ]] ([[:en:Gustav Mahler]])
# '''[[মোৎজাৰ্ট]] ([[:en:Wolfgang Amadeus Mozart]])'''
# [[জিয়'ভানি পিয়েৰলুইগি দা পেলেষ্ট্ৰিনা]] ([[:en:Giovanni Pierluigi da Palestrina]])
# [[এদিত পিয়াফ]] ([[:en:Édith Piaf]])
# [[এলভিচ প্ৰেচলি]] ([[:en:Elvis Presley]])
# [[জ্যাক'ম' পুচ্চিনি]] ([[:en:Giacomo Puccini]])
# [[ফ্ৰান্‌জ সুবৰ্ট]] ([[:en:Franz Schubert]])
# '''[[আইগৰ ষ্ট্ৰাভিন্সকি]] ([[:en:Igor Stravinsky]])'''
# [[পিওটাৰ ইলিচ চালইকভস্কি]] ([[:en:Pyotr Ilyich Tchaikovsky]])
# [[জিছেপ্পে ভেৰ্দি]] ([[:en:Giuseppe Verdi]])
# [[এণ্টোনিয়' ভিভাল্ডি]] ([[:en:Antonio Vivaldi]])
# '''[[ৰিচাৰ্ড ৱেগনাৰ]] ([[:en:Richard Wagner]])'''
{{div col end}}

=== অভিযাত্ৰী আৰু ভ্ৰমণকাৰী ===
{{div col|2}}
# [[নীল আৰ্মষ্ট্ৰং]] ([[:en:Neil Armstrong]])
# '''[[ক্ৰিষ্টোফাৰ কলম্বাছ]] ([[:en:Christopher Columbus]])'''
# [[জেমছ কুক]] ([[:en:James Cook]])
# '''[[য়ুৰি গেগেৰিন]] ([[:en:Yuri Gagarin]])'''
# [[ভাস্কো দা গামা]] ([[:en:Vasco da Gama]])
# [[ইবন বটুতা]] ([[:en:Ibn Battuta]])
# '''[[ফাৰ্ডিনেণ্ড মেগালান]] ([[:en:Ferdinand Magellan]])'''
# [[মাৰ্ক’ প’ল’]] ([[:en:Marco Polo]])
# [[ৰুৱাল আমুন্সেন]] ([[:en:Roald Amundsen]])
# [[জ্যেক কাৰ্টিয়ে]] ([[:en:Jacques Cartier]])
# [[এৰ্ণান কৰ্টেছ]] ([[:en:Hernán Cortés]])
# [[চেং হো]] ([[:en:Zheng He]])
{{div col end}}

=== চলচ্চিত্ৰ পৰিচালক, চিত্ৰনাট্যকাৰ আৰু অভিনয় শিল্পী ===
{{div col|2}}
# [[ইংমাৰ বাৰ্গমেন]] ([[:en:Ingmar Bergman]])
# [[ছাৰা বাৰ্নহাৰ্ট]] ([[:en:Sarah Bernhardt]])
# [[চাৰ্লি চেপলিন]] ([[:en:Charlie Chaplin]])
# [[মাৰ্লিন ডিট্ৰিস]] ([[:en:Marlene Dietrich]])
# [[ৱাল্ট ডিজনী]] ([[:en:Walt Disney]])
# [[ছেৰ্গেই আইজেনষ্টাইন]] ([[:en:Sergei Eisenstein]])
# [[আলফ্ৰেড হিচকক]] ([[:en:Alfred Hitchcock]])
# [[ষ্টেনলি কুবৰিক]] ([[:en:Stanley Kubrick]])
# [[আকিৰা কুৰোছাৱা]] ([[:en:Akira Kurosawa]])
# [[মেৰিলিন মন্‌ৰ']] ([[:en:Marilyn Monroe]])
# [[সত্যজিৎ ৰায়]] ([[:en:Satyajit Ray]])
# [[ষ্টিভেন স্পিলবাৰ্গ]] ([[:en:Steven Spielberg]])
# [[ফেডেৰিক' ফেল্লিনি]] ([[:en:Federico Fellini]])
{{div col end}}

=== উদ্ভাৱক, বিজ্ঞানী আৰু গণিতজ্ঞ ===
{{div col|3}}
# '''[[আৰ্কিমিডিছ]] ([[:en:Archimedes]])'''
# [[টিম বাৰ্নাৰ্ছ লী]] ([[:en:Tim Berners-Lee]])
# [[ব্ৰহ্মগুপ্ত]] ([[:en:Brahmagupta]])
# '''[[নিক'লাচ ক'পাৰ্নিকাচ]] ([[:en:Nicolaus Copernicus]])'''
# '''[[মেৰী কুৰী]] ([[:en:Marie Curie]])'''
# '''[[চাৰ্লছ ডাৰউইন]] ([[:en:Charles Darwin]])'''
# '''[[টমাছ আলভা এডিচন]] ([[:en:Thomas Edison]])'''
# '''[[এলবাৰ্ট আইনষ্টাইন]] ([[:en:Albert Einstein]])'''
# '''[[ইউক্লিড]] ([[:en:Euclid]])'''
# [[লিঅ'নাৰ্ড অইলাৰ]] ([[:en:Leonhard Euler]])
# [[মাইকেল ফেৰাডে]] ([[:en:Michael Faraday]])
# '''[[হেনৰী ফৰ্ড]] ([[:en:Henry Ford]])'''
# '''[[গেলিলিঅ’ গেলিলি]] ([[:en:Galileo Galilei]])'''
# [[কাৰ্ল ফ্ৰিডৰিখ গাউছ]] ([[:en:Carl Friedrich Gauss]])
# '''[[জ'হানেছ গুটন্‌বাৰ্গ]] ([[:en:Johannes Gutenberg]])'''
# [[জহান্স কেপলাৰ]] ([[:en:Johannes Kepler]])
# [[কাৰ্ল লিনিয়াছ]] ([[:en:Carl Linnaeus]])
# '''[[আইজাক নিউটন]] ([[:en:Isaac Newton]])'''
# '''[[লুই পেষ্ট'ৰ]] ([[:en:Louis Pasteur]])'''
# '''[[মেক্স প্লেংক]] ([[:en:Max Planck]])'''
# [[আৰ্নেষ্ট ৰাডাৰফ'ৰ্ড]] ([[:en:Ernest Rutherford]])
# '''[[নিক'লা টেছলা]] ([[:en:Nikola Tesla]])'''
# '''[[এলান ট্যুৰিং]] ([[:en:Alan Turing]])'''
# [[ইবন চিনা]] ([[:en:Avicenna]])
# [[এনৰিক' ফাৰ্মী]] ([[:en:Enrico Fermi]])
# [[গালেন]] ([[:en:Galen]])
# '''[[ডেভিদ হিলবাৰ্ট]] ([[:en:David Hilbert]])'''
# [[জেমছ প্ৰেস্কট জুল]] ([[:en:James Prescott Joule]])
# [[আল খোৱাৰিজমি]] ([[:en:Muhammad ibn Musa al-Khwarizmi]])
# [[গট‌ফ্ৰিড লাইব‌নিৎস]] ([[:en:Gottfried Wilhelm Leibniz]])
# [[জেমছ ক্লাৰ্ক মেক্সৱেল]] ([[:en:James Clerk Maxwell]])
# [[ডিমিট্ৰী মেণ্ডেলিভ]] ([[:en:Dmitri Mendeleev]])
# '''[[আৰৱিন শ্ৰুডিঙগাৰ]] ([[:en:Erwin Schrödinger]])'''
# '''[[জেমছ ৱাট]] ([[:en:James Watt]])'''
{{div col end}}

=== দাৰ্শনিক আৰু সমাজ বিজ্ঞানী ===
{{div col|2}}
# '''[[এৰিষ্ট'টল]] ([[:en:Aristotle]])'''
# [[চাণক্য]] ([[:en:Chanakya]])
# '''[[কনফুচিয়াছ]] ([[:en:Confucius]])'''
# '''[[চিগ্‌মণ্ড ফ্ৰয়েড]] ([[:en:Sigmund Freud]])'''
# '''[[কাৰ্ল মাৰ্ক্স]] ([[:en:Karl Marx]])'''
# [[এডাম স্মিথ]] ([[:en:Adam Smith]])
# '''[[ছক্ৰেটিছ]] ([[:en:Socrates]])'''
# [[জঁ-জাক ৰুছ’]] ([[:en:Jean-Jacques Rousseau]])
# '''[[ৰেনে ডেকাৰ্ট]] ([[:en:René Descartes]])'''
# [[চিমন দে ব্যাভুৱাৰ]] ([[:en:Simone de Beauvoir]])
# [[ন'ম চম্‌স্কি]] ([[:en:Noam Chomsky]])
# [[হেগেল]] ([[:en:Georg Wilhelm Friedrich Hegel]])
# [[ইবন খালদুন]] ([[:en:Ibn Khaldun]])
# '''[[ইমানুৱেল কাণ্ট]] ([[:en:Immanuel Kant]])'''
# [[জন মেনাৰ্ড কেইনছ]] ([[:en:John Maynard Keynes]])
# '''[[লাউযি]] ([[:en:Laozi]])'''
# '''[[জন লক]] ([[:en:John Locke]])'''
# [[নিক্কোলো মাকিয়াভেল্লি]] ([[:en:Niccolò Machiavelli]])
# '''[[ফ্ৰেডৰিখ নিৎসে]] ([[:en:Friedrich Nietzsche]])'''
# '''[[প্লেটো]] ([[:en:Plato]])'''
# [[জ্যা পল ছাট্টে]] ([[:en:Jean-Paul Sartre]])
# [[সিমা কিয়ান]] ([[:en:Sima Qian]])
# '''[[ভলতেয়ৰ]] ([[:en:Voltaire]])'''
# [[মেক্স ৱেবাৰ]] ([[:en:Max Weber]])
# [[লুডৱিগ ৱিটগেনষ্টাইন]] ([[:en:Ludwig Wittgenstein]])
# [[চ্যু জি]] ([[:en:Zhu Xi]])
{{div col end}}

=== ৰাজনীতিবিদ ===
{{div col|3}}
# [[সম্ৰাট অশোক]] ([[:en:Ashoka]]) &lt;!-- Greatest Indian monarch of antiquity; spread Buddhism --&gt;
# '''[[নেপোলিয়ন বোনাপাৰ্ট]] ([[:en:Napoleon]])'''
# [[জুলিয়াছ চিজাৰ]] ([[:en:Julius Caesar]])
# [[মোহনদাস কৰমচান্দ গান্ধী]] ([[:en:Mohandas Karamchand Gandhi]])
# '''[[চেংগিজ খান]] ([[:en:Genghis Khan]])'''
# [[চে গোৱেৰা]] ([[:en:Che Guevara]])
# '''[[এডল্ফ হিটলাৰ]] ([[:en:Adolf Hitler]])'''
# [[জোন অফ আৰ্ক]] ([[:en:Joan of Arc]])
# [[মাৰ্টিন লুথাৰ কিং, অনুজ]] ([[:en:Martin Luther King, Jr.]])
# '''[[ভ্লেডিমিৰ লেনিন]] ([[:en:Vladimir Lenin]])'''
# [[নেলছন মেণ্ডেলা]] ([[:en:Nelson Mandela]])
# [[মাও জেদং]] ([[:en:Mao Zedong]])
# [[জৱাহৰলাল নেহৰু‎‎]] ([[:en:Jawaharlal Nehru]])
# '''[[ক্যিন ছি হোৱং]] ([[:en:Qin Shi Huang]])'''&lt;!-- Created first Chinese state and dynasty --&gt;
# [[আকবৰ]] ([[:en:Akbar]])
# '''[[আলেকজেণ্ডাৰ]] ([[:en:Alexander the Great]])'''
# [[মোস্তাফা কামাল আতাতুৰ্ক]] ([[:en:Mustafa Kemal Atatürk]])
# '''[[আগষ্টাছ]] ([[:en:Augustus]])'''
# [[অটো ৱন বিজমাৰ্ক]] ([[:en:Otto von Bismarck]])
# [[ছিমন বলিভাৰ]] ([[:en:Simón Bolívar]])
# [[শাৰ্লেমেন]] ([[:en:Charlemagne]])
# [[ৱিনষ্টন চাৰ্চিল]] ([[:en:Winston Churchill]])
# [[মহান কনষ্টেনটাইন]] ([[:en:Constantine the Great]])
# '''[[মহান চাইৰাচ]] ([[:en:Cyrus the Great]])'''
# [[চাৰ্লচ দ্য গ'ল]] ([[:en:Charles de Gaulle]])
# [[এলিজাবেথ প্ৰথম]] ([[:en:Elizabeth I of England]])
# [[আব্ৰাহাম লিংকন]] ([[:en:Abraham Lincoln]])
# [[লুই চতুৰ্থ]] ([[:en:Louis XIV of France]])
# [[ৰোজা লাক্সেমবাৰ্গ]] ([[:en:Rosa Luxemburg]])
# [[কোৱামে নক্ৰুমা]] ([[:en:Kwame Nkrumah]])
# [[মহান পিটাৰ]] ([[:en:Peter the Great]])
# [[ফ্ৰেংকলিন ডি ৰুজভেল্ট]] ([[:en:Franklin D. Roosevelt]])
# [[ছালাহুদ্দিন আয়ুবী]] ([[:en:Saladin]])
# [[যোছেফ ষ্টালিন]] ([[:en:Joseph Stalin]])
# [[ছুলেইমান প্ৰথম]] ([[:en:Suleiman the Magnificent]]) &lt;!-- Greatest Ottoman sultan --&gt;
# [[চান য়াট-চেন]] ([[:en:Sun Yat-sen]])
# [[তৈমুৰ লং]] ([[:en:Timur]])
# [[ওমৰ]] ([[:en:Umar]]) &lt;!-- Conquered Persia, Syria, Palestine, and Egypt for Islam --&gt;
# '''[[জৰ্জ ৱাশ্বিংটন]] ([[:en:George Washington]])'''
{{div col end}}

=== ধৰ্মীয় গুৰু আৰু ধৰ্মতত্ত্ববিদ ===
{{div col|2}}
# [[ইব্ৰাহিম]] ([[:en:Abraham]])
# [[গৌতম বুদ্ধ]] ([[:en:Buddha]])
# [[মুহাম্মাদ]] ([[:en:Muhammad]])
# [[যীশু]] ([[:en:Jesus]])
# [[টমাচ আকুইনাচ]] ([[:en:Thomas Aquinas]])
# [[হিপ্পোৰ আগষ্টিন]] ([[:en:Augustine of Hippo]])
# [[আল-গজ্জালি]] ([[:en:Al-Ghazali]])
# [[মাৰ্টিন লুথাৰ]] ([[:en:Martin Luther]])
# [[মোজেচ]] ([[:en:Moses]])
# [[নাগাৰ্জুন]] ([[:en:Nagarjuna]])
{{div col end}}

== দৰ্শন আৰু মনোবিজ্ঞান ==

=== দৰ্শন ===
{{div col|2}}
# [[সৌন্দৰ্য]] ([[:en:Beauty]])
# [[দ্বন্দ্ববাদ]] ([[:en:Dialectic]])
# [[নৈতিকতা]] ([[:en:Ethics]])
# [[জ্ঞানতত্ত্ব]] ([[:en:Epistemology]])
# [[নাৰীবাদ]] ([[:en:Feminism]])
# [[স্বইচ্ছা]] ([[:en:Free will]])
# '''[[জ্ঞান]] ([[:en:Knowledge]])'''
# [[তৰ্কশাস্ত্ৰ]] ([[:en:Logic]])
# [[মন]] ([[:en:Mind]])
# '''[[দৰ্শন]] ([[:en:Philosophy]])'''
# [[সম্ভাৱিতা]] ([[:en:Probability]])
# [[বাস্তৱতা]] ([[:en:Reality]])
# [[সত্য]] ([[:en:Truth]])
{{div col end}}

=== মনোবিজ্ঞান ===
{{div col|2}}
# '''[[আচৰণ]] ([[:en:Behavior]])'''
# '''[[আবেগ]] ([[:en:Emotion]])'''
# [[প্ৰেম]] ([[:en:Love]])
# [[মনোবিজ্ঞান]] ([[:en:Psychology]])
# '''[[চিন্তা]] ([[:en:Thought]])'''
{{div col end}}

== বিশ্ববীক্ষা আৰু ধৰ্ম ==
# '''[[ভগৱান]] ([[:en:God]])'''
# '''[[শ্ৰুতিকথা]] ([[:en:Mythology]])'''
# বিশ্ববীক্ষা দৰ্শন
## [[নাস্তিকতা]] ([[:en:Atheism]])
## [[মৌলবাদ]] ([[:en:Fundamentalism]])
## [[বস্তুবাদ]] ([[:en:Materialism]])
## [[একেশ্বৰবাদ]] ([[:en:Monotheism]])
## [[বহু-ঈশ্বৰবাদ]] ([[:en:Polytheism]])
# '''[[আত্মা]] ([[:en:Soul]])'''
# '''[[ধৰ্ম]] ([[:en:Religion]])'''
# উল্লৰখযোগ্য ধৰ্ম
## '''[[বৌদ্ধ ধৰ্ম]] ([[:en:Buddhism]])'''
## '''[[খ্ৰীষ্টান ধৰ্ম]] ([[:en:Christianity]])'''
### [[কেথলিক গিৰ্জা]] ([[:en:Catholic Church]])
## [[কনফুচিয়াছ ধৰ্ম]] ([[:en:Confucianism]])
## '''[[হিন্দু ধৰ্ম]] ([[:en:Hinduism]])'''
### [[ত্ৰিমূৰ্তি]] ([[:en:Trimurti]])
## '''[[ইছলাম]] ([[:en:Islam]])'''
### [[ছিয়া ইছলাম]] ([[:en:Shia Islam]])
## [[জৈন ধৰ্ম]] ([[:en:Jainism]])
## '''[[ইহুদী ধৰ্ম]] ([[:en:Judaism]])'''
## [[শিখ ধৰ্ম]] ([[:en:Sikhism]])
## [[তাওবাদ]] ([[:en:Taoism]])
## [[জৰথুষ্ট্ৰবাদ]] ([[:en:Zoroastrianism]])
# আধ্যাত্মিক অভ্যসন
## [[চুফীবাদ]] ([[:en:Sufism]])
## [[যোগাসন]] ([[:en:Yoga]])
## [[জেন]] ([[:en:Zen]])

== সমাজ বিজ্ঞান ==
{{div col|2}}
# '''[[সমাজ]] ([[:en:Society]])'''
# [[সভ্যতা]] ([[:en:Civilization]])
# '''[[শিক্ষা]] ([[:en:Education]])'''
{{div col end}}

=== পৰিয়াল আৰু সম্বন্ধ ===
{{div col|2}}
# '''[[পৰিয়াল]] ([[:en:Family]])'''
# '''[[শিশু]] ([[:en:Child]])'''
# [[পুৰুষ]] ([[:en:Man]])
# '''[[বিবাহ]] ([[:en:Marriage]])'''
# [[মহিলা]] ([[:en:Woman]])
{{div col end}}

=== ৰাজনীতি ===
{{div col|2}}
# '''[[ৰাজনীতি]] ([[:en:Politics]])'''
# [[নৈৰাজ্যবাদ]] ([[:en:Anarchism]])
# [[ঔপনিৱেশিকতাবাদ]] ([[:en:Colonialism]])
# [[সাম্যবাদ]] ([[:en:Communism]])
# [[ৰক্ষণশীলতাবাদ]] ([[:en:Conservatism]])
# [[গণতন্ত্ৰ]] ([[:en:Democracy]])
# [[একনায়কত্ববাদ]] ([[:en:Dictatorship]])
# [[কূটনীতি]] ([[:en:Diplomacy]])
# [[ফেছিবাদ]] ([[:en:Fascism]])
# [[গোলকীকৰণ]] ([[:en:Globalization]])
# '''[[চৰকাৰ]] ([[:en:Government]])'''
# [[মতাদৰ্শ]] ([[:en:Ideology]])
# [[সাম্ৰাজ্যবাদ]] ([[:en:Imperialism]])
# [[উদাৰনৈতিকতাবাদ]] ([[:en:Liberalism]])
# [[মাৰ্ক্সবাদ]] ([[:en:Marxism]])
# [[ৰাজতন্ত্ৰ]] ([[:en:Monarchy]])
# [[জাতীয়তাবাদ]] ([[:en:Nationalism]])
# [[গণৰাজ্য]] ([[:en:Republic]])
# [[সমাজবাদ]] ([[:en:Socialism]])
# '''[[ৰাষ্ট্ৰ]] ([[:en:State (polity)]])'''
# [[ৰাজনৈতিক দল]] ([[:en:Political party]])
# [[অপপ্ৰচাৰ]] ([[:en:Propaganda]])
# [[সন্ত্ৰাসবাদ]] ([[:en:Terrorism]])
{{div col end}}

=== বাণিজ্য আৰু অৰ্থনীতি ===
{{div col|2}}
# '''[[অৰ্থনীতি]] ([[:en:Economics]])'''
# [[মূলধন (অৰ্থনীতি)]] ([[:en:Capital (economics)]])
# [[পুঁজিবাদ]] ([[:en:Capitalism]])
# [[প্ৰচলিত মুদ্ৰা (চলাৰ্থ)]] ([[:en:Currency]])
## [[ইউৰো]] ([[:en:Euro]])
## [[জাপানীজ য়েন]] ([[:en:Japanese yen]])
## [[আমেৰিকান ডলাৰ]] ([[:en:United States dollar]])
# [[উদ্যোগ]] ([[:en:Industry]])
# '''[[মুদ্ৰা]] ([[:en:Money]])'''
# [[কৰ]] ([[:en:Tax]])
{{div col end}}

=== আইন ===
{{div col|2}}
# '''[[আইন]] ([[:en:Law]])'''
# [[সংবিধান]] ([[:en:Constitution]])
{{div col end}}

=== আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সংস্থা ===
{{div col|2}}
# [[আফ্ৰিকান ইউনিয়ন]] ([[:en:African Union]])
# [[আৰব লীগ]] ([[:en:Arab League]])
# [[দক্ষিণ-পূব এচিয় ৰাষ্ট্ৰসমূহৰ সংগঠন]] ([[:en:ASEAN]])
# [[কমনৱেলথ অৱ নেচনছ]] ([[:en:Commonwealth of Nations]]) &lt;!-- [[কমনৱেলথ ৰাষ্ট্ৰ]] --&gt;
# [[ইউৰোপিয়ান ইউনিয়ন]] ([[:en:European Union]])
# '''[[ৰেডক্ৰছ]] ([[:en:International Red Cross and Red Crescent Movement]])'''
# [[নাটো]] ([[:en:NATO]])
# [[ন'বেল বঁটা]] ([[:en:Nobel Prize]])
# [[অ'পেক]] ([[:en:OPEC]])
# '''[[ৰাষ্ট্ৰসংঘ]] ([[:en:United Nations]])'''
## [[আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় ন্যায়ালয়]] ([[:en:International Court of Justice]])
## [[আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় মুদ্ৰা নিধি]] ([[:en:International Monetary Fund]])
## [[ৰাষ্ট্ৰসংঘ শিক্ষা, বিজ্ঞান আৰু সংস্কৃতি সংস্থা]] ([[:en:UNESCO]])
## [[মানৱ অধিকাৰৰ সাৰ্বজনীন ঘোষণা]] ([[:en:Universal Declaration of Human Rights]])
## [[বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থা]] ([[:en:World Health Organization]])
# [[বিশ্ব বেংক]] ([[:en:World Bank]])
# [[বিশ্ব বাণিজ্য সংস্থা]] ([[:en:World Trade Organization]])
{{div col end}}

=== যুদ্ধ আৰু সৈন্যবাহিনী ===
{{div col|2}}
# '''[[সৈন্যবাহিনী]] ([[:en:Military]])'''
# '''[[শান্তি]] ([[:en:Peace]])'''
# '''[[যুদ্ধ]] ([[:en:War]])'''
## [[গৃহযুদ্ধ]] ([[:en:Civil war]])
{{div col end}}

=== সামাজিক সমস্যা ===
{{div col|2}}
# [[গৰ্ভপাত]] ([[:en:Abortion]])
# '''[[মৃত্যুদণ্ড]] ([[:en:Capital punishment]])'''
# '''[[মানৱ অধিকাৰ]] ([[:en:Human rights]])'''
# [[দৰিদ্ৰতা]] ([[:en:Poverty]])
# [[বৰ্ণবৈষম্য]] ([[:en:Racism]])
# '''[[দাসত্ব]] ([[:en:Slavery]])'''
{{div col end}}

== ভাষা আৰু সাহিত্য ==
# '''[[ভাষা]] ([[:en:Language]])'''
# গুৰুত্বপূৰ্ণ ভাষাসমূহ
## [[আৰবী ভাষা]] ([[:en:Arabic language]])
## [[বঙালী ভাষা]] ([[:en:Bengali language]])
## [[চীনা ভাষা]] ([[:en:Chinese language]]) &lt;!--With the clarification that it is, linguistically speaking, not a single language.--&gt;
## [[ইংৰাজী ভাষা]] ([[:en:English language]])
## [[ফৰাচী ভাষা]] ([[:en:French language]])
## [[জাৰ্মান ভাষা]] ([[:en:German language]])
## [[গ্ৰীক ভাষা]] ([[:en:Greek language]])
## [[হিব্ৰু ভাষা]] ([[:en:Hebrew language]])
## [[হিন্দুস্তানী ভাষা]] ([[:en:Hindi-Urdu language]])
## [[জাপানী ভাষা]] ([[:en:Japanese language]])
## [[লেটিন ভাষা]] ([[:en:Latin language]])
## [[ফাৰ্চী ভাষা]] ([[:en:Persian language]])
## [[পৰ্তুগীজ ভাষা]] ([[:en:Portuguese language]])
## [[ৰুছ ভাষা]] ([[:en:Russian language]])
## [[সংস্কৃত]] ([[:en:Sanskrit]])
## [[স্পেনীছ ভাষা]] ([[:en:Spanish language]])
## [[স্বাহিলী ভাষা]] ([[:en:Swahili language]])
## [[তুৰ্কী ভাষা]] ([[:en:Turkish language]])
# [[ভাষাবিজ্ঞান]] ([[:en:Linguistics]])
# [[ব্যাকৰণ‎]] ([[:en:Grammar]])
# '''[[শব্দ (ব্যাকৰণ‎)]] ([[:en:Word]])'''
## [[ধ্বনি]] ([[:en:Phoneme]])
## [[আখৰ]] ([[:en:Syllable]])
# '''[[লিখন পদ্ধতি]] ([[:en:Writing system]])'''
## [[আৰবী বৰ্ণমালা]] ([[:en:Arabic alphabet]])
## [[চীনা ভাৱচিত্ৰ]] ([[:en:Chinese characters]])
## [[চিৰিলিক লিপি]] ([[:en:Cyrillic script]])
## [[গ্ৰীক বৰ্ণমালা]] ([[:en:Greek alphabet]])
## [[হানগুল লিপি]] ([[:en:Hangul]])
## [[ৰোমান লিপি]] ([[:en:Latin alphabet]])
# [[সাক্ষৰতা]] ([[:en:Literacy]])
# '''[[অনুবাদ]] ([[:en:Translation]])'''
# '''[[সাহিত্য]] ([[:en:Literature]])'''
## [[গদ্য]] ([[:en:Prose]])
## [[দ্য আৰ্ট অফ ৱাৰ]] ([[:en:The Art of War]])
## [[কল্প-সাহিত্য]] ([[:en:Fiction]])
### [[আলিফ লেইলা]] ([[:en:One Thousand and One Nights]])
## [[উপন্যাস]] ([[:en:Novel]])
### [[ড্ৰিম অফ দা ৰেড চেম্বাৰ]] ([[:en:Dream of the Red Chamber]])
### [[দ্য টেল অফ গেঞ্জি]] ([[:en:The Tale of Genji]])
## '''[[কবিতা]] ([[:en:Poetry]])'''
### [[গিলগামেশৰ মহাকাব্য]] ([[:en:Epic of Gilgamesh]])
### [[ইলিয়াদ]] ([[:en:Iliad]])
### [[মহাভাৰত]] ([[:en:Mahābhārata]])
### [[শাহনামা]] ([[:en:Shāhnāma]])

== প্ৰমিতি ==
# '''[[প্ৰমিতি]] ([[:en:Measurement]])'''
# [[আন্তৰ্জাতিক একক পদ্ধতি]] ([[:en:International System of Units]])

=== ভৰ, আয়তন আৰু দূৰত্ব ===
# [[কিলোগ্ৰাম]] ([[:en:Kilogram]])
# [[লিটাৰ]] ([[:en:Litre]])
# [[মিটাৰ]] ([[:en:Metre]])

=== সময় ===
{{div col|2}}
# '''[[দিনপঞ্জী]] ([[:en:Calendar]])'''
## [[গ্ৰেগৰিয়ান বৰ্ষপঞ্জী]] ([[:en:Gregorian calendar]])
# [[ঘড়ী]] ([[:en:Clock]])
# [[ছেকেণ্ড]] ([[:en:Second]])
# '''[[দিন]] ([[:en:Day]])'''
# '''[[বছৰ]] ([[:en:Year]])'''
# [[সময় অঞ্চল]] ([[:en:Time zone]])
{{div col end}}

== বিজ্ঞান ==
# '''[[বিজ্ঞান]] ([[:en:Science]])'''
# '''[[প্ৰকৃতি]] ([[:en:Nature]])'''

=== জ্যোতিৰ্বিজ্ঞান ===
{{div col|2}}
# '''[[জ্যোতিৰ্বিজ্ঞান]] ([[:en:Astronomy]])'''
# [[গ্ৰহাণু]] ([[:en:Asteroid]])
# '''[[মহানাদ]] ([[:en:Big Bang]])'''
# '''[[কৃষ্ণগহ্বৰ]] ([[:en:Black hole]])'''
# [[ধূমকেতু]] ([[:en:Comet]])
# '''[[তাৰকাৰাজ্য]] ([[:en:Galaxy]])'''
## [[হাতীপটি]] ([[:en:Milky Way]])
# '''[[চন্দ্ৰ]] ([[:en:Moon]])'''
# '''[[গ্ৰহ]] ([[:en:Planet]])'''
## '''[[পৃথিৱী]] ([[:en:Earth]])'''
## [[বৃহস্পতি গ্ৰহ]] ([[:en:Jupiter]])
## [[মঙ্গল গ্ৰহ]] ([[:en:Mars]])
## [[বুধ গ্ৰহ]] ([[:en:Mercury]])
## [[নেপচুন]] ([[:en:Neptune]])
## [[শনি গ্ৰহ]] ([[:en:Saturn]])
## [[ইউৰেনাচ]] ([[:en:Uranus]])
## [[শুক্ৰ গ্ৰহ]] ([[:en:Venus]])
# [[সৌৰজগত]] ([[:en:Solar System]])
# [[মহাকাশ যাত্ৰা]] ([[:en:Spaceflight]])
# '''[[নক্ষত্ৰ]] ([[:en:Star]])'''
## '''[[সূৰ্য]] ([[:en:Sun]])'''
# [[বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ড]] ([[:en:Universe]])
{{div col end}}

=== জীৱবিজ্ঞান ===
{{div col|2}}
# '''[[জীৱবিজ্ঞান]] ([[:en:Biology]])'''
# জৈৱ উপাদান
## '''[[ডি এন এ]] ([[:en:DNA]])'''
## [[উৎসেচক]] ([[:en:Enzyme]])
## [[মাংসসাৰ]] ([[:en:Protein]])
# [[উদ্ভিদবিজ্ঞান]] ([[:en:Botany]])
# '''[[মৃত্যু]] ([[:en:Death]])'''
## [[আত্মহত্যা]] ([[:en:Suicide]])
# [[পৰিস্থিতি বিজ্ঞান]] ([[:en:Ecology]])
## [[বিপন্ন প্ৰজাতি]] ([[:en:Endangered species]])
# [[ঘৰুৱাকৰণ]] ([[:en:Domestication]])
# '''[[জীৱন]] ([[:en:Life]])'''
# [[জীৱবৈজ্ঞানিক শ্ৰেণীবিভাজন]] ([[:en:Biological classification]])
## [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)]] ([[:en:Species]])
{{div col end}}
==== জৈবিক প্ৰক্ৰিয়া ====
# '''[[বিপাক ক্ৰিয়া]] ([[:en:Metabolism]])'''
## [[পাচন]] ([[:en:Digestion]])
## [[সালোক সংশ্লেষণ]] ([[:en:Photosynthesis]])
## [[শ্বাসক্ৰিয়া]] ([[:en:Breathing]])
# '''[[ক্ৰমবিকাশ]] ([[:en:Evolution]])'''
# '''[[প্ৰজনন]] ([[:en:Reproduction]])'''
## [[গৰ্ভধাৰণ]] ([[:en:Pregnancy]])
## [[লিংগ]] ([[:en:Sex]])

==== জীৱ ====
# '''[[জীৱ]] ([[:en:Organism]])'''
# '''[[প্ৰাণী]] ([[:en:Animal]])'''
## [[ঘূৰণীয়া কৃমি]] ([[:en:Nematode]])
## [[কোমলদেহী প্ৰাণী]] ([[:en:Mollusca]])
## [[সন্ধিপদী প্ৰাণী]] ([[:en:Arthropod]])
### '''[[পতংগ]] ([[:en:Insect]])'''
#### [[পৰুৱা]] ([[:en:Ant]])
#### [[মৌ-মাখি]] ([[:en:Bee]])
#### [[মহ]] ([[:en:Mosquito]])
### [[মকৰা]] ([[:en:Spider]])
## ক'ৰডাটা
### '''[[উভচৰ প্ৰাণী]] ([[:en:Amphibian]])'''
### '''[[চৰাই]] ([[:en:Bird]])'''
#### [[কুকুৰা]] ([[:en:Chicken]])
#### [[পাৰ চৰাই]] ([[:en:Pigeons and doves]])
### '''[[মাছ]] ([[:en:Fish]])'''
#### [[হাংগৰ]] ([[:en:Shark]])
### '''[[স্তন্যপায়ী প্ৰাণী]] ([[:en:Mammal]])'''
#### [[উট]] ([[:en:Camel]])
#### [[মেকুৰী]] ([[:en:Cat]])
#### [[গৰু]] ([[:en:Cattle]])
#### [[কুকুৰ]] ([[:en:Dog]])
#### [[ঘোঁৰা]] ([[:en:Horse]])
#### [[ভেড়া]] ([[:en:Sheep]])
#### [[তীক্ষ্ণদন্তী প্ৰাণী]] ([[:en:Rodent]])
#### [[গাহৰি]] ([[:en:Domestic pig]])
#### [[প্ৰাইমেট]] ([[:en:Primate]])
##### '''[[মানুহ]] ([[:en:Human]])'''
#### [[সামুদ্ৰিক স্তন্যপায়ী প্ৰাণী]] ([[:en:Marine mammal]])
##### [[তিমি]] ([[:en:Cetacea]])
### '''[[সৰীসৃপ]] ([[:en:Reptile]])'''
#### [[ডাইন’চৰ]] ([[:en:Dinosaur]])
#### [[সাপ]] ([[:en:Snake]])
# [[আৰ্কিয়া]] ([[:en:Archaea]])
# '''[[বেক্টেৰিয়া]] ([[:en:Bacteria]])'''
# '''[[ভেঁকুৰ]] ([[:en:Fungus]])'''
# '''[[উদ্ভিদ]] ([[:en:Plant]])'''
## [[ফুল]] ([[:en:Flower]])
## [[বৃক্ষ]] ([[:en:Tree]])
# [[প্ৰটিষ্টা]] ([[:en:Protist]])

==== শৰীৰস্থান ====
# '''[[শৰীৰস্থান]] ([[:en:Anatomy]])'''
# [[স্তন]] ([[:en:Breast]])
# '''[[কোষ (জীৱবিজ্ঞান)]] ([[:en:Cell (biology)]])'''
# [[সংবহন তন্ত্ৰ]] ([[:en:Circulatory system]])
## [[তেজ]] ([[:en:Blood]])
## [[হৃদযন্ত্ৰ]] ([[:en:Heart]])
# [[অন্তঃস্ৰাৱী তন্ত্ৰ]] ([[:en:Endocrine system]])
# [[পাচন নলী]] ([[:en:Human gastrointestinal tract]])
## [[বৃহদান্ত্ৰ]] ([[:en:Large intestine]])
## [[ক্ষুদ্ৰান্ত্ৰ]] ([[:en:Small intestine]])
## [[যকৃৎ]] ([[:en:Liver]])
# [[পেশী]] ([[:en:Muscle]])
# [[স্নায়ু তন্ত্ৰ]] ([[:en:Nervous system]])
## [[মস্তিষ্ক]] ([[:en:Brain]])
## [[স্নায়ু]] ([[:en:Nerve]])
## [[সংবেদন তন্ত্ৰ]] ([[:en:Sensory system]])
### [[কৰ্ণ (অংগ)]] ([[:en:Ear]])
### [[নাক]] ([[:en:Nose]])
### [[চকু]] ([[:en:Eye]])
# [[প্ৰজনন তন্ত্ৰ]] ([[:en:Reproductive system]])
# [[শ্বাস তন্ত্ৰ]] ([[:en:Respiratory system]])
# [[কংকাল]] ([[:en:Skeleton]])
# [[চৰ্ম]] ([[:en:Skin]])

=== স্বাস্থ্য আৰু চিকিৎসা বিজ্ঞান ===
{{div col|2}}
# '''[[চিকিৎসা বিজ্ঞান]] ([[:en:Medicine]])'''
# [[আসক্তি]] ([[:en:Addiction]])
## [[ইথান'ল]] ([[:en:Ethanol]])
## [[ধঁপাত]] ([[:en:Tobacco]])
# [[আলজেমাৰ ৰোগ]] ([[:en:Alzheimer's disease]])
# '''[[কৰ্কট ৰোগ]] ([[:en:Cancer]])'''
# [[ক্ৰনিক অবষ্ট্ৰাক্টিভ পালমোনাৰী ডিজিজ]] ([[:en:COPD]])
# [[পানীলগা জ্বৰ]] ([[:en:Common cold]])
# [[দন্ত চিকিৎসা]] ([[:en:Dentistry]])
# [[প্ৰতিবন্ধকতা]] ([[:en:Disability]])
## [[অন্ধত্ব]] ([[:en:Blindness]])
## [[বধিৰতা]] ([[:en:Deafness]])
# [[মানসিক বিসংগতি]] ([[:en:Mental disorder]])
# '''[[ৰোগ]] ([[:en:Disease]])'''
# [[মৃগীৰোগ]] ([[:en:Epilepsy]])
# [[ঔষধ]] ([[:en:Pharmaceutical drug]])
## [[প্ৰতিজৈৱিক]] ([[:en:Antibiotic]])
# '''[[স্বাস্থ্য]] ([[:en:Health]])'''
# [[গেষ্ট্ৰ’এণ্টেৰাইটিছ]] ([[:en:Gastroenteritis]])
# [[মূৰৰ বিষ]] ([[:en:Headache]])
# [[মাইঅ'কাৰ্দিয়েল ইনফাৰ্কচন]] ([[:en:Heart attack]])
# [[প্ৰতিৰোধ তন্ত্ৰ]] ([[:en:Immune system]])
# '''[[মেলেৰিয়া]] ([[:en:Malaria]])'''
# [[অপুষ্টি]] ([[:en:Malnutrition]])
# [[ঋতুস্ৰাৱ]] ([[:en:Menstruation]])
# [[মেদবহুলতা]] ([[:en:Obesity]])
# [[বৈশ্বিক মহামাৰী]] ([[:en:Pandemic]])
# [[নিউম'নিয়া]] ([[:en:Pneumonia]])
# [[প'লিঅ'মায়েলাইটিছ]] ([[:en:Poliomyelitis]])
# [[যৌন সংক্ৰামক ৰোগ]] ([[:en:Sexually transmitted disease]])
## '''[[এইড্‌ছ]] ([[:en:AIDS]])'''
# [[ষ্ট্ৰ'ক]] ([[:en:Stroke]])
# [[যক্ষ্মা]] ([[:en:Tuberculosis]])
# [[বহুমূত্ৰ ৰোগ]] ([[:en:Diabetes mellitus]])
# '''[[ছিটা]] ([[:en:Vaccine]])'''
# [[ভাইৰাছ]] ([[:en:Virus]])
## [[ইনফ্লুৱেঞ্জা]] ([[:en:Influenza]])
## [[বৰআই]] ([[:en:Smallpox]])
{{div col end}}

=== ৰসায়ন বিজ্ঞান ===
{{div col|2}}
# '''[[ৰসায়ন বিজ্ঞান]] ([[:en:Chemistry]])'''
# [[অজৈৱ ৰসায়ন]] ([[:en:Inorganic chemistry]])
# [[জৈৱ ৰসায়ন]] ([[:en:Biochemistry]])
## [[হৰম'ন]] ([[:en:Hormone]])
# [[ৰাসায়নিক যৌগ]] ([[:en:Chemical compound]])
## [[অম্ল]] ([[:en:Acid]])
## [[ক্ষাৰ]] ([[:en:Base (chemistry)]])
## [[লৱণ]] ([[:en:Salt]])
# '''[[ৰাসায়নিক মৌল]] ([[:en:Chemical element]])'''
## '''[[পৰ্যাবৃত্ত তালিকা]] ([[:en:Periodic table]])'''
## [[এলুমিনিয়াম]] ([[:en:Aluminium]])
## [[কাৰ্বন]] ([[:en:Carbon]])
## [[তাম]] ([[:en:Copper]])
## '''[[সোণ]] ([[:en:Gold]])'''
## '''[[উদজান]] ([[:en:Hydrogen]])'''
## '''[[লো]] ([[:en:Iron]])'''
## [[নাইট্ৰ'জেন]] ([[:en:Nitrogen]])
## '''[[অম্লজান]] ([[:en:Oxygen]])'''
## [[ৰূপ]] ([[:en:Silver]])
## [[টিন]] ([[:en:Tin]])
# [[জৈৱিক ৰসায়ন]] ([[:en:Organic chemistry]])
## [[এলক'হল]] ([[:en:Alcohol]])
## [[শৰ্কৰা]] ([[:en:Carbohydrate]])
## [[লিপিড]] ([[:en:Lipid]])
# '''[[অণু]] ([[:en:Molecule]])'''
# [[বিশ্লেষণাত্মক ৰসায়ন]] ([[:en:Analytical chemistry]])
# [[ভৌত ৰসায়ন]] ([[:en:Physical chemistry]])
{{div col end}}

=== পৃথিৱী বিজ্ঞান ===
# [[হিমস্খলন]] ([[:en:Avalanche]])
# '''[[জলবায়ু]] ([[:en:Climate]])'''
## [[এল নিনয়'–দক্ষিণ দোলন]] ([[:en:El Niño–Southern Oscillation]])
## [[গোলকীয় উষ্ণতা বৃদ্ধি]] ([[:en:Global warming]])
# [[ভূমিকম্প]] ([[:en:Earthquake]])
# '''[[ভূ-বিজ্ঞান]] ([[:en:Geology]])'''
## '''[[খনিজ পদাৰ্থ]] ([[:en:Mineral]])'''
### [[হীৰা]] ([[:en:Diamond]])
## [[ফলক বিৱৰ্তন]] ([[:en:Plate tectonics]])
## [[শিল]] ([[:en:Rock]])
# [[প্ৰাকৃতিক দুৰ্যোগ]] ([[:en:Natural disaster]])
## [[বানপানী]] ([[:en:Flood]])
## [[ছুনামি]] ([[:en:Tsunami]])
# [[আগ্নেয়গিৰি]] ([[:en:Volcano]])
# '''[[বতৰ]] ([[:en:Weather]])'''
## [[ডাৱৰ]] ([[:en:Cloud]])
## [[বৰষুণ]] ([[:en:Rain]])
## [[তুষাৰ]] ([[:en:Snow]])
## [[ঘূৰ্ণীবতাহ]] ([[:en:Tornado]])
## [[ক্ৰান্তীয় ঘূৰ্ণীবতাহ]] ([[:en:Tropical cyclone]])
## [[বতাহ]] ([[:en:Wind]])

=== পদাৰ্থ বিজ্ঞান ===
# '''[[পদাৰ্থ বিজ্ঞান]] ([[:en:Physics]])'''
# [[ত্বৰণ]] ([[:en:Acceleration]])
# '''[[পৰমাণু]] ([[:en:Atom]])'''
# '''[[শক্তি]] ([[:en:Energy]])'''
## [[শক্তিৰ সংৰক্ষণশীলতা]] ([[:en:Conservation of energy]])
# '''[[বিদ্যুৎ চুম্বকীয় বিকিৰণ]] ([[:en:Electromagnetic radiation]])'''
## [[অৱলোহিত ৰশ্মি]] ([[:en:Infrared]])
## [[অতিবেঙুনীয়া ৰশ্মি]] ([[:en:Ultraviolet]])
## [[পোহৰ]] ([[:en:Light]])
### '''[[ৰং]] ([[:en:Color]])'''
# [[ধ্ৰুপদী বলবিজ্ঞান]] ([[:en:Classical mechanics]])
# '''[[বল]] ([[:en:Force]])'''
## [[বিদ্যুত চুম্বকত্ব]] ([[:en:Electromagnetism]])
### [[চুম্বকীয় ক্ষেত্ৰ]] ([[:en:Magnetic field]])
## [[মহাকৰ্ষণ]] ([[:en:Gravitation]])
## [[প্ৰবল আন্তঃক্ৰিয়া]] ([[:en:Strong interaction]])
## [[দুৰ্বল আন্তঃক্ৰিয়া]] ([[:en:Weak interaction]])
# [[চুম্বক]] ([[:en:Magnet]])
# '''[[ভৰ]] ([[:en:Mass]])'''
# '''[[ধাতু]] ([[:en:Metal]])'''
## [[তীখা]] ([[:en:Steel]])
# [[নিউক্লীয় বিভাজন]] ([[:en:Nuclear fission]])
# '''[[পদাৰ্থৰ অৱস্থা]] ([[:en:State of matter]])'''
## [[গেছ|গেছীয়]] ([[:en:Gas]])
## [[জুলীয়া]] ([[:en:Liquid]])
## [[প্লাজমা]] ([[:en:Plasma]])
## [[কঠিন]] ([[:en:Solid]])
# [[কোৱাণ্টাম বলবিজ্ঞান]] ([[:en:Quantum mechanics]])
# [[তেজস্ক্ৰিয়তা]] ([[:en:Radioactive decay]])
# '''[[সাধাৰণ আপেক্ষিকতাবাদ]] ([[:en:General relativity]])'''
# [[বিশেষ আপেক্ষিকতাবাদ তত্ত্ব]] ([[:en:Special relativity]])
# [[অৰ্ধপৰিবাহী]] ([[:en:Semiconductor]])
# '''[[শব্দ]] ([[:en:Sound]])'''
# '''[[বেগ]] ([[:en:Velocity]])'''
## [[পোহৰৰ বেগ]] ([[:en:Speed of light]])
# [[উষ্ণতা]] ([[:en:Temperature]])
# '''[[সময়]] ([[:en:Time]])'''
# [[তাপগতি বিজ্ঞান]] ([[:en:Thermodynamics]])
# [[ভেকুৱাম]] ([[:en:Vacuum]])

=== গণিত ===
{{div col|2}}
# '''[[গণিত]] ([[:en:Mathematics]])'''
# '''[[পাটীগণিত]] ([[:en:Arithmetic]])'''
## [[ঘাতাংক]] ([[:en:Logarithm]])
## '''[[সংখ্যা]] ([[:en:Number]])'''
## [[সংখ্যাতত্ত্ব]] ([[:en:Number theory]])
# '''[[বীজগণিত]] ([[:en:Algebra]])'''
## [[জটিল সংখ্যা]] ([[:en:Complex number]])
## [[সমীকৰণ]] ([[:en:Equation]])
## [[ৰৈখিক বীজগণিত]] ([[:en:Linear algebra]])
# '''[[জ্যামিতি]] ([[:en:Geometry]])'''
## [[কোণ]] ([[:en:Angle]])
## [[ক্ষেত্ৰফল]] ([[:en:Area]])
## [[স্থানাংক প্ৰণালী]] ([[:en:Coordinate system]])
## [[পাই]] ([[:en:Pi]])
## [[পাইথেগাৰাছৰ উপপাদ্য]] ([[:en:Pythagorean theorem]])
## [[সমমিতি]] ([[:en:Symmetry]])
## [[ত্ৰিকোণমিতি]] ([[:en:Trigonometry]])
# [[গাণিতিক বিশ্লেষণ]] ([[:en:Mathematical analysis]])
## [[অৱকলনীয় সমীকৰণ]] ([[:en:Differential equation]])
## [[সাংখ্যিক বিশ্লেষণ]] ([[:en:Numerical analysis]])
# সম্ভাৱিতা আৰু পৰিসংখ্যা
## [[পৰিসংখ্যা]] ([[:en:Statistics]])
# যুক্তিতত্ত্ব আৰু আধাৰ
## [[ফলন]] ([[:en:Function (mathematics)]])
## [[অসীম]] ([[:en:Infinity]])
## [[গাণিতিক প্ৰমাণ]] ([[:en:Mathematical proof]])
## [[সংহতি তত্ত্ব]] ([[:en:Set theory]])
{{div col end}}

== খাদ্য আৰু কৃষি ==

=== কৃষি ===
# '''[[কৃষি]] ([[:en:Agriculture]])'''
## [[জলসিঞ্চন]] ([[:en:Irrigation]])
## [[নাঙল]] ([[:en:Plough]])

===খাদ্য===
{{div col|2}}
# '''[[খাদ্য]] ([[:en:Food]])'''
# [[পাউৰুটী]] ([[:en:Bread]])
# [[খাদ্যশস্য]] ([[:en:Cereal]])
## [[যৱ]] ([[:en:Barley]])
## [[মাকৈ]] ([[:en:Maize]])
## [[অ'ট]] ([[:en:Oat]])
## [[চাউল]] ([[:en:Rice]])
## [[ৰাই]] ([[:en:Rye]])
## [[জোৱাৰ]] ([[:en:Sorghum]])
## [[ঘেঁহু]] ([[:en:Wheat]])
# [[পনীৰ]] ([[:en:Cheese]])
# [[চকলেট]] ([[:en:Chocolate]])
# [[মৌ]] ([[:en:Honey]])
# [[ফল]] ([[:en:Fruit]])
## [[আপেল]] ([[:en:Apple]])
## [[কল]] ([[:en:Banana]])
## [[আঙুৰ]] ([[:en:Grape]])
## [[চয়াবিন]] ([[:en:Soybean]])
## [[নেমু]] ([[:en:Lemon]])
## [[বাদাম]] ([[:en:Nut (fruit)]])
# [[মাংস]] ([[:en:Meat]])
# [[চেনি]] ([[:en:Sugar]])
# [[শাক-পাচলি]] ([[:en:Vegetable]])
## [[আলু (পাচলি)|আলু]] ([[:en:Potato]])
{{div col end}}

=== পানীয় ===
{{div col|2}}
# [[বিয়েৰ]] ([[:en:Beer]])
# [[কফি]] ([[:en:Coffee]])
# [[ফলৰ ৰস]] ([[:en:Juice]])
# '''[[গাখীৰ]] ([[:en:Milk]])'''
# [[চাহ]] ([[:en:Tea]])
# '''[[পানী]] ([[:en:Water]])'''
# [[সুৰা]] ([[:en:Wine]])
{{div col end}}

== প্ৰযুক্তি ==
{{div col|2}}
# '''[[প্ৰযুক্তি]] ([[:en:Technology]])'''
# [[জৈৱ প্ৰযুক্তি]] ([[:en:Biotechnology]])
# [[কাপোৰ]] ([[:en:Clothing]])
## [[কপাহ]] ([[:en:Cotton]])
# [[অভিযান্ত্ৰিক বিদ্যা]] ([[:en:Engineering]])
## [[যন্ত্ৰ]] ([[:en:Machine]])
## [[ৰবট]] ([[:en:Robot]])
## [[স্ক্ৰু]] ([[:en:Screw]])
## [[চকা]] ([[:en:Wheel]])
# [[ধাতুবিজ্ঞান]] ([[:en:Metallurgy]])
# [[নেন'প্ৰযুক্তি]] ([[:en:Nanotechnology]])
{{div col end}}

=== যোগাযোগ ===
{{div col|2}}
# '''[[যোগাযোগ]] ([[:en:Communication]])'''
# [[কিতাপ]] ([[:en:Book]])
# '''[[তথ্য]] ([[:en:Information]])'''
## [[বিশ্বকোষ]] ([[:en:Encyclopedia]])
# [[সাংবাদিকতা]] ([[:en:Journalism]])
## [[বাতৰিকাকত]] ([[:en:Newspaper]])
## [[গণমাধ্যম]] ([[:en:Mass media]])
# [[মুদ্ৰণ]] ([[:en:Printing]])
# [[টেলিফোন]] ([[:en:Telephone]])
{{div col end}}

=== অণুবিদ্যুৎ বা ইলেক্ট্ৰনিক্স ===
{{div col|2}}
# [[ইলেক্ট্ৰনিকছ]] ([[:en:Electronics]])
## [[বৈদ্যুতিক প্ৰবাহ]] ([[:en:Electric current]])
## [[কম্পনাংক]] ([[:en:Frequency]])
# উপাদান
## [[ধাৰক]] ([[:en:Capacitor]])
## [[আৱেশক]] ([[:en:Inductor]])
## [[ট্ৰানজিষ্টৰ]] ([[:en:Transistor]])
## [[ডায়ড]] ([[:en:Diode]])
## [[ৰোধক]] ([[:en:Resistor]])
## [[ৰূপান্তৰক]] ([[:en:Transformer]])
{{div col end}}

==== কম্পিউটাৰ আৰু ইণ্টাৰনেট ====
{{div col|2}}
# '''[[কম্পিউটাৰ]] ([[:en:Computer]])'''
## [[হাৰ্ড ডিস্ক ড্ৰাইভ]] ([[:en:Hard disk drive]])
## [[চেণ্ট্ৰেল প্ৰচেছিং ইউনিট]] ([[:en:Central processing unit]])
# [[কৃত্ৰিম বুদ্ধিমত্তা]] ([[:en:Artificial intelligence]])
# [[তথ্য প্ৰযুক্তি]] ([[:en:Information technology]])
## [[এলগৰিথম আৰু ডেইটা ষ্ট্ৰাকচাৰ]] ([[:en:Algorithm]])
# [[ইণ্টাৰনেট]] ([[:en:Internet]])
## [[ইমেইল]] ([[:en:Email]])
## [[ৱৰ্ল্ড ৱাইড ৱেব]] ([[:en:World Wide Web]])
# [[অপাৰেটিং চিষ্টেম]] ([[:en:Operating system]])
# [[প্ৰগ্ৰামিং ভাষা]] ([[:en:Programming language]])
# [[ছফ্টৱেৰ]] ([[:en:Software]])
{{div col end}}

=== শক্তি আৰু ইন্ধন ===
{{div col|2}}
# [[নবীকৰণীয় শক্তি]] ([[:en:Renewable energy]])
# [[বিদ্যুৎ]] ([[:en:Electricity]])
## [[পাৰমাণবিক শক্তি]] ([[:en:Nuclear power]])
# [[জীৱাশ্ম ইন্ধন]] ([[:en:Fossil fuel]])
# [[অন্তৰ্দাহী ইঞ্জিন]] ([[:en:Internal combustion engine]])
# [[ভাপ ইঞ্জিন]] ([[:en:Steam engine]])
# [[জুই]] ([[:en:Fire]])
{{div col end}}

=== সামগ্ৰী ===
{{div col|2}}
# [[কাঁচ]] ([[:en:Glass]])
# [[কাগজ]] ([[:en:Paper]])
# [[প্লাষ্টিক]] ([[:en:Plastic]])
# [[কাঠ]] ([[:en:Wood]])
{{div col end}}

=== যাতায়াত ===
{{div col|2}}
# [[পৰিবহণ]] ([[:en:Transport]])
# [[বিমান]] ([[:en:Aircraft]])
# [[মটৰ গাড়ী]] ([[:en:Car]])
# [[চাইকেল]] ([[:en:Bicycle]])
# [[ডুবযান]] ([[:en:Submarine]])
# [[জাহাজ]] ([[:en:Ship]])
# [[ৰেলগাড়ী]] ([[:en:Train]])
{{div col end}}

=== অস্ত্ৰশস্ত্ৰ ===
{{div col|2}}
# [[অস্ত্ৰ]] ([[:en:Weapon]])
## [[তৰোৱাল]] ([[:en:Sword]])
# [[আগ্নেয়াস্ত্ৰ]] ([[:en:Firearm]])
## [[মেছিন গান]] ([[:en:Machine gun]])
# [[পাৰমাণবিক অস্ত্ৰ]] ([[:en:Nuclear weapon]])
## [[টেঙ্ক]] ([[:en:Tank]])
# [[বিস্ফোৰক সামগ্ৰী]] ([[:en:Explosive material]])
## [[বাৰুদ]] ([[:en:Gunpowder]])
{{div col end}}

== কলা আৰু বিনোদন ==
{{div col|2}}
# '''[[সংস্কৃতি]] ([[:en:Culture]])'''
# '''[[কলা]] ([[:en:Art]])'''
## [[কমিক্‌ছ]] ([[:en:Comics]])
## [[চিত্ৰকলা]] ([[:en:Painting]])
## [[ফটোগ্ৰাফী]] ([[:en:Photography]])
## [[ভাস্কৰ্য]] ([[:en:Sculpture]])
## [[মৃৎশিল্প]] ([[:en:Pottery]])
# [[নৃত্য]] ([[:en:Dance]])
# [[ফেশ্বন]] ([[:en:Fashion]])
# [[থিয়েটাৰ]] ([[:en:Theatre]])
# [[কেলিগ্ৰাফী]] ([[:en:Calligraphy]])
{{div col end}}

=== স্থাপত্যবিদ্যা আৰু অসামৰিক অভিযান্ত্ৰিকী ===
{{div col|2}}
# '''[[স্থাপত্য]] ([[:en:Architecture]])'''
# [[খিলান]] ([[:en:Arch]])
# [[দলং]] ([[:en:Bridge]])
# [[খাল]] ([[:en:Canal]])
# [[বান্ধ]] ([[:en:Dam]])
# [[গম্বুজ]] ([[:en:Dome]])
# '''[[ঘৰ]] ([[:en:House]])'''
# উল্লেখযোগ্য স্থাপত্য
## [[এংকৰ ৱাট]] ([[:en:Angkor Wat]])
## [[ক'ল'ছিয়াম]] ([[:en:Colosseum]])
## [[চীনৰ মহাপ্ৰাচীৰ]] ([[:en:Great Wall of China]])
## [[আইফেল টাৱাৰ]] ([[:en:Eiffel Tower]])
## [[এম্পায়াৰ ষ্টেট বিল্ডিং]] ([[:en:Empire State Building]])
## [[হাজিয়া চ'ফিয়া]] ([[:en:Hagia Sophia]])
## [[পাৰ্থেনন মন্দিৰ]] ([[:en:Parthenon]])
## [[গিজাৰ পিৰামিড পৰিসৰ]] ([[:en:Giza pyramid complex]])
## [[ছেইণ্ট পিটাৰ্ছ বেছিলিকা]] ([[:en:St. Peter's Basilica]])
## [[ষ্টেচু অফ লিবাৰ্টি]] ([[:en:Statue of Liberty]])
## [[তাজমহল]] ([[:en:Taj Mahal]])
## [[তিনি গিৰিসংকটৰ বান্ধ]] ([[:en:Three Gorges Dam]])
# [[পিৰামিড]] ([[:en:Pyramid]])
# [[টাৱাৰ]] ([[:en:Tower]])
{{div col end}}

=== চলচ্চিত্ৰ, ৰেডিঅ' আৰু দূৰদৰ্শন ===
{{div col|2}}
# '''[[চলচ্চিত্ৰ]] ([[:en:Film]])'''
## [[এনিমেছন]] ([[:en:Animation]])
# '''[[অনাতাঁৰ প্ৰযুক্তি]] ([[:en:Radio]])'''
# '''[[দূৰদৰ্শন]] ([[:en:Television]])'''
{{div col end}}

===সংগীত===
# '''[[সংগীত]] ([[:en:Music]])'''
# [[গীত]] ([[:en:Song]])
# উল্লেখযোগ্য সংগীতৰ প্ৰকাৰ
## [[ব্লুজ]] ([[:en:Blues]])
## [[শাস্ত্ৰীয় সংগীত]] ([[:en:Classical music]])
### [[অপেৰা]] ([[:en:Opera]])
### [[চিম্ফনী]] ([[:en:Symphony]])
## [[ইলেকট্ৰনিক সংগীত]] ([[:en:Electronic music]])
## [[ফ্লামেঙ্কো]] ([[:en:Flamenco]])
## [[হিপ-হপ]] ([[:en:Hip-hop]])
## [[জ্যাজ সংগীত]] ([[:en:Jazz]])
## [[ৰেগে]] ([[:en:Reggae]])
## [[ৰক সংগীত]] ([[:en:Rock music]])
## [[চাম্বা]] ([[:en:Samba]])
# উল্লেখযোগ্য বাদ্যযন্ত্ৰ
## [[ঢোল]] ([[:en:Drum]])
## [[বাঁহী]] ([[:en:Flute]])
## [[গীটাৰ]] ([[:en:Guitar]])
## [[পিয়ান']] ([[:en:Piano]])
## [[ট্ৰাম্পেট]] ([[:en:Trumpet]])
## [[ভায়'লিন]] ([[:en:Violin]])

=== বিনোদন ===
{{div col|2}}
# '''[[খেল]] ([[:en:Game]])'''
## [[বেকগেমন]] ([[:en:Backgammon]])
## [[দবা খেল]] ([[:en:Chess]])
## [[গ' খেল]] ([[:en:Go (game)]])
## [[ভিডিঅ' গেম]] ([[:en:Video game]])
# [[জুৱা খেল]] ([[:en:Gambling]])
# [[সমৰ কলা]] ([[:en:Martial arts]])
## [[কাৰাটে]] ([[:en:Karate]])
## [[জুদো]] ([[:en:Judo]])
# [[অলিম্পিক]] ([[:en:Olympic Games]])
# '''[[ক্ৰীড়া]] ([[:en:Sport]])'''
## [[এথলেটিকছ]] ([[:en:Sport of athletics]])
## [[বেছবল]] ([[:en:Baseball]])
## [[বাস্কেটবল]] ([[:en:Basketball]])
## [[ক্ৰিকেট]] ([[:en:Cricket]])
## [[ফুটবল]] ([[:en:Association football]])
## [[গল্ফ]] ([[:en:Golf]])
## [[ৰাগবী]] ([[:en:Rugby football]])
## [[টেনিছ]] ([[:en:Tennis]])
# '''[[খেলনা]] ([[:en:Toy]])'''
{{div col end}}

== ইতিহাস ==
# '''[[ইতিহাস]] ([[:en:History]])'''

==== প্ৰাক-ইতিহাস আৰু প্ৰাচীন বিশ্ব‎ ====
{{div col|2}}
# [[প্ৰাক-ইতিহাস]] ([[:en:Prehistory]])
# [[প্ৰস্তৰ যুগ]] ([[:en:Stone Age]])
# [[ব্ৰঞ্জ যুগ]] ([[:en:Bronze Age]])
# [[লৌহ যুগ]] ([[:en:Iron Age]])
# [[মেচ'পটেমিয়া]] ([[:en:Mesopotamia]])
# [[সুমেৰ]] ([[:en:Sumer]])
# [[প্ৰাচীন ইজিপ্ট]] ([[:en:Ancient Egypt]])
# [[প্ৰাচীন গ্ৰীচ]] ([[:en:Ancient Greece]])
# [[ৰোমান সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Roman Empire]])
# [[হান ৰাজবংশ]] ([[:en:Han Dynasty]])
# [[গুপ্ত সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Gupta Empire]])
{{div col end}}

==== মধ্যযুগ আৰু প্ৰাৰম্ভিক আধুনিক যুগ ====
{{div col|2}}
# [[আব্বাচীয় খিলাফত]] ([[:en:Abbasid Caliphate]])
# [[ইউৰোপীয় জ্ঞানোদয়]] ([[:en:Age of Enlightenment]])
# [[এজটেক]] ([[:en:Aztecs]])
# [[বাইজেণ্টাইন সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Byzantine Empire]])
# [[ক্ৰুচেদ]] ([[:en:Crusades]])
# [[পবিত্ৰ ৰোমান সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Holy Roman Empire]])
# [[ইনকা সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Inca Empire]])
# [[মালি সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Mali Empire]])
# [[মায়া সভ্যতা]] ([[:en:Mayan Civilization]])
# [[মধ্যযুগ]] ([[:en:Middle Ages]])
# [[মংগোল সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Mongol Empire]])
# [[মিং ৰাজবংশ]] ([[:en:Ming Dynasty]])
# [[অটোমান সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Ottoman Empire]])
# [[খ্ৰীষ্টান ধৰ্মসংস্কাৰ আন্দোলন]] ([[:en:Protestant Reformation]])
# [[নৱ-জাগৰণ]] ([[:en:Renaissance]])
# [[টাং সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Tang Dynasty]])
# [[ভাইকিংছ]] ([[:en:Vikings]])
{{div col end}}

==== আধুনিক যুগ ====
{{div col|2}}
# [[আৰব-ইজৰাইল বিবাদ]] ([[:en:Arab-Israeli conflict]])
# [[আমেৰিকান গৃহ যুদ্ধ]] ([[:en:American Civil War]])
# [[বৰ্ণবৈষম্য নীতি]] ([[:en:Apartheid]])
# '''[[ব্ৰিটিছ সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:British Empire]])'''
# '''[[শীতল যুদ্ধ]] ([[:en:Cold War]])'''
# [[সাংস্কৃতিক বিপ্লৱ]] ([[:en:Cultural Revolution]])
# '''[[ফৰাচী বিপ্লৱ]] ([[:en:French Revolution]])'''
# [[মহামন্দা]] ([[:en:Great Depression]])
# [[ইহুদী গণহত্যা]] ([[:en:The Holocaust]])
# '''[[শিল্প বিপ্লৱ]] ([[:en:Industrial Revolution]])'''
# [[নাজী জাৰ্মানী]] ([[:en:Nazi Germany]])
# [[মেইজি পুনৰ্গঠন]] ([[:en:Meiji Restoration]]) &lt;!-- most significant event in Japanese history --&gt;
# [[ৰুছ বিপ্লৱ]] ([[:en:Russian Revolution]])
# [[চিং ৰাজবংশ]] ([[:en:Qing Dynasty]])
# [[ভিয়েটনাম যুদ্ধ]] ([[:en:Vietnam War]])
# '''[[প্ৰথম বিশ্বযুদ্ধ]] ([[:en:World War I]])'''
# '''[[দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধ]] ([[:en:World War II]])'''
{{div col end}}

== ভূগোল ==
{{div col|2}}
এই অংশত ভূগোলৰ কিছুমান সাধাৰণ ধাৰণা আৰু পৃথিৱীৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ ভৌগোলিক অঞ্চলসমূহ তালিকাভূক্ত কৰা হৈছে।
# '''[[ভূগোল]] ([[:en:Geography]])'''
# '''[[চহৰ]] ([[:en:City]])'''
# '''[[মহাদেশ]] ([[:en:Continent]])'''
# [[অৰণ্য]] ([[:en:Forest]])
# [[পৰ্বত]] ([[:en:Mountain]])
# [[মৰুভূমি]] ([[:en:Desert]])
# [[সুমেৰু]] ([[:en:North Pole]])
# '''[[মহাসাগৰ]] ([[:en:Ocean]])'''
# [[নদী]] ([[:en:River]])
# '''[[সাগৰ]] ([[:en:Sea]])'''
# [[কুমেৰু]] ([[:en:South Pole]])

=== মহাদেশ আৰু প্ৰমুখ অঞ্চল ===
# '''[[আফ্ৰিকা]] ([[:en:Africa]])'''
# '''[[এণ্টাৰ্কটিকা]] ([[:en:Antarctica]])'''
# '''[[এছিয়া]] ([[:en:Asia]])'''
# '''[[ইউৰোপ]] ([[:en:Europe]])'''
# [[মধ্যপ্ৰাচ্য]] ([[:en:Middle East]])
# '''[[উত্তৰ আমেৰিকা]] ([[:en:North America]])'''
# '''[[ওচেনিয়া]] ([[:en:Oceania]])'''
# '''[[দক্ষিণ আমেৰিকা]] ([[:en:South America]])'''
{{div col end}}

=== দেশ ===
{{div col|3}}
[[সাৰ্বভৌম ৰাষ্ট্ৰসমূহৰ তালিকা]]ত থকা আটাইবোৰ দেশৰে প্ৰবন্ধ ৱিকিপিডিয়াত থকাটো বাঞ্ছনীয়। পিছে সৰু ৱিকিপিডিয়াবোৰৰ বাবে ইয়াত কিছুমান দেশক অধিক প্ৰাধন্য দিয়া হৈছে।
# [[আফগানিস্তান]] ([[:en:Afghanistan]])
# [[আলজেৰিয়া]] ([[:en:Algeria]])
# [[আৰ্জেণ্টিনা]] ([[:en:Argentina]])
# [[অষ্ট্ৰেলিয়া]] ([[:en:Australia]])
# [[অষ্ট্ৰিয়া]] ([[:en:Austria]])
# [[বাংলাদেশ]] ([[:en:Bangladesh]])
# '''[[ব্ৰাজিল]] ([[:en:Brazil]])'''
# [[কানাডা]] ([[:en:Canada]])
# '''[[চীন]] ([[:en:China]])'''
# [[কংগো গণৰাজ্য]] ([[:en:Democratic Republic of the Congo]])
# [[কিউবা]] ([[:en:Cuba]])
# [[ইজিপ্ত]] ([[:en:Egypt]])
# [[ইথিঅ'পিয়া]] ([[:en:Ethiopia]])
# '''[[ফ্ৰান্স]] ([[:en:France]])'''
# '''[[জাৰ্মানী]] ([[:en:Germany]])'''
# '''[[ভাৰত]] ([[:en:India]])'''
# [[ইণ্ডোনেছিয়া]] ([[:en:Indonesia]])
# '''[[ইৰান]] [[:en:Iran]])'''
# [[ইৰাক]] ([[:en:Iraq]])
# [[ইজৰাইল]] ([[:en:Israel]])
# '''[[ইটালী]] ([[:en:Italy]])'''
# '''[[জাপান]] ([[:en:Japan]])'''
# [[মেক্সিকো]] ([[:en:Mexico]])
# [[নেদাৰলেণ্ড]] ([[:en:Netherlands]])
# [[নিউজিলেণ্ড]] ([[:en:New Zealand]])
# [[নাইজেৰিয়া]] ([[:en:Nigeria]])
# [[পাকিস্তান]] ([[:en:Pakistan]])
# [[পোলেণ্ড]] ([[:en:Poland]])
# [[পৰ্তুগাল]] ([[:en:Portugal]])
# '''[[ৰাছিয়া]] ([[:en:Russia]])'''
# [[চৌদি আৰৱ]] ([[:en:Saudi Arabia]])
# [[ছিংগাপুৰ]] ([[:en:Singapore]])
# [[দক্ষিণ আফ্ৰিকা]] ([[:en:South Africa]])
# [[দক্ষিণ কোৰিয়া]] ([[:en:South Korea]])
# '''[[স্পেইন]] ([[:en:Spain]])'''
# [[চুদান]] ([[:en:Sudan]])
# [[ছুইজাৰলেণ্ড]] ([[:en:Switzerland]])
# [[তাঞ্জানিয়া]] ([[:en:Tanzania]])
# [[থাইলেণ্ড]] ([[:en:Thailand]])
# [[তুৰস্ক]] ([[:en:Turkey]])
# [[ইউক্ৰেইন]] ([[:en:Ukraine]])
# '''[[যুক্তৰাজ্য]] ([[:en:United Kingdom]])'''
# '''[[আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ]] ([[:en:United States]])'''
# [[ভেটিকান চিটি]] ([[:en:Vatican City]])
# [[ভেনিজুৱেলা]] ([[:en:Venezuela]])
# [[ভিয়েটনাম]] ([[:en:Vietnam]])
{{div col end}}

=== নগৰ ===
{{div col|3}}
# [[আমষ্টাৰডাম]] ([[:en:Amsterdam]])
# [[এথেন্স]] ([[:en:Athens]])
# [[বাগদাদ]] ([[:en:Baghdad]])
# [[বেংকক]] ([[:en:Bangkok]])
# '''[[বেইজিং]] ([[:en:Beijing]])'''
# '''[[বাৰ্লিন]] ([[:en:Berlin]])'''
# [[বগোটা]] ([[:en:Bogotá]])
# [[ব্ৰুচেলছ]] ([[:en:Brussels]])
# [[ব্যুনেচ আইৰিচ]] ([[:en:Buenos Aires]])
# [[কাইৰো]] ([[:en:Cairo]])
# [[কেপ টাউন]] ([[:en:Cape Town]])
# [[ডামাস্কাছ]] ([[:en:Damascus]])
# [[দিল্লী]] ([[:en:Delhi]])
# [[ঢাকা]] ([[:en:Dhaka]])
# [[ডুবাই]] ([[:en:Dubai]])
# [[হংকং]] ([[:en:Hong Kong]])
# [[ইষ্টানবুল]] ([[:en:Istanbul]])
# [[জাকাৰ্টা]] ([[:en:Jakarta]])
# '''[[জেৰুজালেম]] ([[:en:Jerusalem]])'''
# [[কৰাচী]] ([[:en:Karachi]])
# [[কিনাশাচা]] ([[:en:Kinshasa]])
# [[কলকাতা]] ([[:en:Kolkata]])
# [[লাগ'চ]] ([[:en:Lagos]])
# '''[[লণ্ডন]] ([[:en:London]])'''
# [[লচ এঞ্জেলচ]] ([[:en:Los Angeles]])
# [[মাদ্ৰিদ]] ([[:en:Madrid]])
# [[মক্কা]] ([[:en:Mecca]])
# [[মেক্সিকো চিটি]] ([[:en:Mexico City]])
# '''[[মস্কো]] ([[:en:Moscow]])'''
# [[মুম্বাই]] ([[:en:Mumbai]])
# [[নাইৰোবি]] ([[:en:Nairobi]])
# '''[[নিউয়ৰ্ক মহানগৰ]] ([[:en:New York City]])'''
# '''[[পেৰিছ]] ([[:en:Paris]])'''
# [[ৰিঅ' ডি জেনেৰ']] ([[:en:Rio de Janeiro]])
# '''[[ৰোম]] ([[:en:Rome]])'''
# '''[[চেণ্ট পিটাৰছবাৰ্গ]] ([[:en:Saint Petersburg]])'''
# [[চাও পাওল']] ([[:en:São Paulo]])
# [[ছিউল]] ([[:en:Seoul]])
# [[ছাংহাই]] ([[:en:Shanghai]])
# [[ছিডনী]] ([[:en:Sydney]])
# [[তেহৰাণ]] ([[:en:Tehran]])
# '''[[টকিঅ']] ([[:en:Tokyo]])'''
# [[ভিয়েনা]] ([[:en:Vienna]])
# [[ৱাশ্বিংটন ডি.চি.]] ([[:en:Washington, D.C.]])
{{div col end}}

=== জলাঞ্চল ===
{{div col|3}}
# '''[[আমাজান নদী]] ([[:en:Amazon River]])'''
# [[উত্তৰ মহাসাগৰ]] ([[:en:Arctic Ocean]])
# '''[[আটলাণ্টিক মহাসাগৰ]] ([[:en:Atlantic Ocean]])'''
# [[বাল্টিক সাগৰ]] ([[:en:Baltic Sea]])
# [[কৃষ্ণ সাগৰ]] ([[:en:Black Sea]])
# [[কেৰিবিয়ান সাগৰ]] ([[:en:Caribbean Sea]])
# [[কাস্পিয়ান সাগৰ]] ([[:en:Caspian Sea]])
# [[কংগো নদী]] ([[:en:Congo River]])
# [[ডানয়ুব নদী]] ([[:en:Danube]])
# [[গঙ্গা নদী]] ([[:en:Ganges]])
# [[বৃহৎ প্ৰবাল প্ৰাচীৰ]] ([[:en:Great Barrier Reef]])
# [[বৃহৎ হ্ৰদসমূহ]] ([[:en:Great Lakes]])
# '''[[ভাৰত মহাসাগৰ]] ([[:en:Indian Ocean]])'''
# [[সিন্ধু নদী]] ([[:en:Indus River]])
# [[বৈকাল হ্ৰদ]] ([[:en:Lake Baikal]])
# [[টাংগান্যিকা হ্ৰদ]] ([[:en:Lake Tanganyika]])
# [[ভিক্টোৰিয়া হ্ৰদ]] ([[:en:Lake Victoria]])
# [[ভূমধ্য সাগৰ]] ([[:en:Mediterranean Sea]])
# [[মিছিছিপি নদী]] ([[:en:Mississippi River]])
# [[নাইজাৰ নদী]] ([[:en:Niger River]])
# '''[[নীল নদী]] ([[:en:Nile]])'''
# [[উত্তৰ সাগৰ]] ([[:en:North Sea]])
# '''[[প্ৰশান্ত মহাসাগৰ]] ([[:en:Pacific Ocean]])'''
# [[পানামা খাল]] ([[:en:Panama Canal]])
# [[ৰাইন]] ([[:en:Rhine]])
# [[ছুৱেজ খাল]] ([[:en:Suez Canal]])
# [[দক্ষিণ মহাসাগৰ]] ([[:en:Southern Ocean]])
# [[ভল্গা নদী]] ([[:en:Volga River]])
# [[য়াংজে নদী]] ([[:en:Yangtze River]])
# [[হোৱাংহো নদী]] ([[:en:Yellow River]])
{{div col end}}

=== পৰ্বত আৰু মৰুভূমি ===
# [[এল্পছ]] ([[:en:Alps]])
# [[এণ্ডিছ]] ([[:en:Andes]])
# '''[[হিমালয়]] ([[:en:Himalayas]])'''
## [[মাউণ্ট এভাৰেষ্ট]] ([[:en:Mount Everest]])
# [[মাউণ্ট কিলিমাঞ্জাৰ']] ([[:en:Mount Kilimanjaro]])
# [[ৰকি পৰ্বতমালা]] ([[:en:Rocky Mountains]])
# '''[[চাহাৰা মৰুভূমি]] ([[:en:Sahara]])'''

{{Core topics}}
[[শ্ৰেণী:ৱিকিপিডিয়াৰ অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধ|*]]</text>
      <sha1>8kumtz406lsc6ezir2k1jzem0k7aldo</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522303</id>
      <parentid>522301</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T07:22:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>/* শিল্পী আৰু স্থপতিবিদ */</comment>
      <origin>522303</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="71358" sha1="dukxi5z212o84vcrexmlgcijinsafsu" xml:space="preserve">{{ৱিকিপিডিয়া:অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকা/Level/Nav bar}}
{{Shortcut|WP:VA|WP:VITAL}}
&lt;span style=&quot;font-size: 115%; font-weight: bold&quot;&gt;&lt;span style=&quot;color: red&quot;&gt;বিশেষ দ্ৰষ্টব্য:&lt;/span&gt; এই তালিকাখন মেটা-ৱিকিৰ [[:meta:List of articles every Wikipedia should have|গোলকীয় তালিকাৰ]] প্ৰতিলিপি। অনুগ্ৰহ কৰি এই তালিকাখন পোনপটিয়াকৈ সলনি নকৰে যেন। আপুনি যদি কোনো বিষয় ইয়াত সংযোগ কৰিব বিচাৰে, প্ৰথমে মেটা-ৱিকিৰ [[:meta:Talk:List of articles every Wikipedia should have|আলোচনা পৃষ্ঠাত]] আলোচনা কৰক। কোনো বিষয় সংযোগ বা বিলোপ কৰিবৰ বাবে উপযুক্ত যুক্তি দৰ্শোৱা প্ৰয়োজন। &lt;/span&gt;

এই তালিকাখনত অন্তৰ্ভুক্ত কৰা প্ৰবন্ধসমূহ প্ৰতিখন ৱিকিপিডিয়াতে থকাতো অত্যাৱশ্যকীয় হিচাপে বিবেচনা কৰা হয়। এই প্ৰবন্ধসমূহ উচ্চ মানদণ্ডৰ তথা নিৰ্বাচিত প্ৰবন্ধ হোৱাটো বাঞ্ছনীয়। অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াতো এই প্ৰবন্ধসমূহ থকাটো প্ৰয়োজনীয়। আপুনিও এই প্ৰবন্ধসমূহ সৃষ্টি বা বিস্তাৰ কৰাত সহায় কৰিব পাৰে। অধিক সহায়ৰ বাবে [[সহায়:সমল|ইয়াত]] ক্লিক কৰক।

এই পৃষ্ঠাত '''ৱিকিপিডিয়াৰ ১,০০০ অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধ'''ক তালিকাভুক্ত কৰা হৈছে। এই তালিকা হৈছে ৱিকিপিডিয়াৰ অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকাৰ তৃতীয় স্তৰ। ১০,০০০ প্ৰবন্ধ সমৃদ্ধ বিস্তাৰিত তালিকা চতুৰ্থ স্তৰৰ এখনো [[ৱিকিপিডিয়া:অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকা/বিস্তাৰিত|ইয়াত]] উপলব্ধ আছে। আন দুখন চমু তালিকা ক্ৰমে দ্বিতীয় স্তৰৰ [[ৱিকিপিডিয়া:অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকা/স্তৰ/২|১০০টা প্ৰবন্ধ]] আৰু প্ৰথম স্তৰৰ [[ৱিকিপিডিয়া:অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকা/স্তৰ/১|শীৰ্ষ ১০টা প্ৰবন্ধও]] আছে। এই তালিকাখনৰ নবীনতম সংস্কৰণটোৰ বাবে [[:meta:List of articles every Wikipedia should have|এই লিঙ্কটো]] চাব পাৰে। [[ৱিকিপিডিয়া:অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকা/ভাৰতীয় ভাষাৰ ৱিকিপিডিয়া|পঞ্চম স্তৰৰ]] আন এখন তালিকা আছে, যিখনত ভাৰতীয় ভাষাৰ ৱিকিপিডিয়াবোৰত থাকিব লগা অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকা দিয়া হৈছে।
{{Progress bar|{{#expr:(100-((68/1000)*100))}}
|text = প্ৰবন্ধ সৃষ্টি কৰা হ'ল}}
{{TOCright}}

{| class=&quot;wikitable&quot; width=&quot;40%&quot;
|+ বিষয়বস্তু অনুসৰি প্ৰবন্ধৰ সংখ্যা
|-
! বিষয়!! প্ৰবন্ধৰ সংখ্যা!! প্ৰবন্ধ আছে!! প্ৰবন্ধ নাই
|-
| জীৱনী || ২০৪ || ১৩৬ || ৬৮
|-
| দৰ্শন আৰু মনোবিজ্ঞান || ১৮ || ১৮ || ০
|-
| বিশ্ববীক্ষা আৰু ধৰ্ম || ২৫ || ২৫ || ০
|-
| সমাজ বিজ্ঞান || ৭০ || ৭০ || ০ 
|-
| ভাষা আৰু সাহিত্য || ৪৬ || ৪৬ || ০
|-
| প্ৰমিতি || ১২ || ১২ || ০ 
|-
| বিজ্ঞান || ২৫৭ || ২৫৭ || ০
|-
| খাদ্য আৰু কৃষি || ৩৪ || ৩৪ || ০ 
|-
| প্ৰযুক্তি || ৬৭ || ৬৭ || ০ 
|-
| কলা আৰু বিনোদন || ৭৫ || ৭৫ || ০
|-
| ইতিহাস || ৪৬ || ৪৬ || ০
|-
| ভূগোল || ১৪৬ || ১৪৬ || ০
|-
| '''মুঠ''' || '''১০০০''' || '''৯৩২''' || '''৬৮''' 
|}
&lt;small&gt;* এই তালিকাখন অন্তিমবাৰৰ বাবে ৬ জুলাই ২০২৫-ত সংশোধন কৰা হৈছে। &lt;/small&gt;

== জীৱনী ==

=== শিল্পী আৰু স্থপতিবিদ ===
{{div col|2}}
# [[লী ক'ৰবাজিয়ে]] ([[:en:Le Corbusier]])
# [[চালভাড' ডালি]] ([[:en:Salvador Dalí]])
# [[এলব্ৰেখট ড্যুৰাৰ]] ([[:en:Albrecht Dürer]])
# '''[[ভিনচেণ্ট ভেন গঘ]] ([[:en:Vincent van Gogh]])'''
# [[ফ্ৰান্সিছক' গয়া]] ([[:en:Francisco Goya]])
# [[কাটুশ্বিকা হ'কচাই]] ([[:en:Hokusai]])
# [[ফ্ৰিদা কাল']] ([[:en:Frida Kahlo]])
# '''[[লিঅ'নাৰ্ড' দা ভিন্সি]] ([[:en:Leonardo da Vinci]])'''
# [[হেনৰি মেটিশ্ব]] ([[:en:Henri Matisse]])
# '''[[মাইকেলেঞ্জেল']] ([[:en:Michelangelo]])'''
# '''[[পাব্‌ল' পিকাছ']] ([[:en:Pablo Picasso]])'''
# [[ৰাফায়েল]] ([[:en:Raphael]])
# '''[[ৰে'ম্ব্ৰেণ্ট]] ([[:en:Rembrandt]])'''
# [[পিটাৰ পল ৰুবেন্স]] ([[:en:Peter Paul Rubens]])
# [[মিমাৰ চিনান]] ([[:en:Mimar Sinan]])
# [[ডিয়েগো ভেলাস্কেজ]] ([[:en:Diego Velázquez]])
# [[এণ্ডি ৱাৰহ'ল]] ([[:en:Andy Warhol]])
# [[ফ্ৰেঙ্ক লইড ৰাইট]] ([[:en:Frank Lloyd Wright]])
{{div col end}}

=== লেখক, নাট্যকাৰ আৰু কবি ===
{{div col|2}}
# [[চাৰ্লছ ডিকেন্স]] ([[:en:Charles Dickens]])
# [[ফিওদোৰ দস্তয়েভস্কি]] ([[:en:Fyodor Dostoevsky]])
# [[নাগিব মাহফুজ]] ([[:en:Naguib Mahfouz]])
# [[গাব্ৰিয়েল গাৰ্ছিয়া মাৰ্কেছ]] ([[:en:Gabriel García Márquez]])
# [[হোমাৰ]] ([[:en:Homer]])
# [[ফ্ৰান্‌জ কাফ্‌কা]] ([[:en:Franz Kafka]])
# [[কালিদাস]] ([[:en:Kālidāsa]])
# [[মাৰ্চেল প্ৰুষ্ট]] ([[:en:Marcel Proust]])
#  [[উইলিয়াম শ্বেইকছপীয়েৰ]] ([[:en:William Shakespeare]])
# [[ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰ]] ([[:en:Rabindranath Tagore]])
# [[লীঅ' টলষ্টয়]] ([[:en:Leo Tolstoy]])
# [[মাৰ্ক টোৱেইন]] ([[:en:Mark Twain]])
# [[দান্তে আলিগিয়েৰি]] ([[:en:Dante Alighieri]])
# [[আবু নুৱাচ]] ([[:en:Abu Nuwas]])
# [[হান্স খ্ৰীষ্টিয়ান এণ্ডাৰচন]] ([[:en:Hans Christian Andersen]])
# [[মাৎসু বাসো]] ([[:en:Matsuo Bashō]])
# [[হাফিজ শ্বিৰাজী]] ([[:en:Hafez]])
# [[হোৰ্হে লুইচ বৰ্হেচ]] ([[:en:Jorge Luis Borges]])
# [[লৰ্ড বায়ৰন]] ([[:en:Lord Byron]])
# [[মিগেল দে চেৰ্ভানটেচ]] ([[:en:Miguel de Cervantes]])
# [[জেফ্ৰি চ'ছাৰ]] ([[:en:Geoffrey Chaucer]])
# [[এণ্টন চেকভ]] ([[:en:Anton Chekhov]])
# [[জোহান ভোল্ফগেং ফন গ্যোটে]] ([[:en:Johann Wolfgang von Goethe]])
# [[ভিক্টৰ হিউগ']] ([[:en:Victor Hugo]])
# [[জেমছ জয়ছ]] ([[:en:James Joyce]])
# [[লি বাই]] ([[:en:Li Bai]])
# [[মলিয়েৰ]] ([[:en:Molière]])
# [[অ'ভিদ]] ([[:en:Ovid]])
# [[আলেকজেণ্ডাৰ পুস্কিন]] ([[:en:Alexander Pushkin]])
# [[সোফোক্লেচ]] ([[:en:Sophocles]])
# [[ভাৰ্জিল]] ([[:en:Virgil]])
{{div col end}}


=== সুৰকাৰ আৰু সঙ্গীতশিল্পী ===
{{div col|2}}
# [[দ্য বিটল্‌চ]] ([[:en:The Beatles]])
# '''[[লুটৱিস ফান বিটহ'ফন]] ([[:en:Ludwig van Beethoven]])'''
# [[লুইচ আৰ্মষ্ট্ৰং]] ([[:en:Louis Armstrong]])
# '''[[জোহান চেবাষ্টিয়ান বাক]] ([[:en:Johann Sebastian Bach]])'''
# [[জোহানেচ ব্ৰাম্স]] ([[:en:Johannes Brahms]])
# [[ফ্ৰেডেৰিক চোপাঁ]] ([[:en:Frédéric Chopin]])
# [[এণ্টনিন দ্ভাৰাক]] ([[:en:Antonín Dvořák]])
# [[জৰ্জ ফেড্ৰিক হাণ্ডেল]] ([[:en:Georg Frideric Handel]])
# [[জোছেফ হেইডেন]] ([[:en:Joseph Haydn]])
# [[গুস্তৱ মাহলাৰ]] ([[:en:Gustav Mahler]])
# '''[[মোৎজাৰ্ট]] ([[:en:Wolfgang Amadeus Mozart]])'''
# [[জিয়'ভানি পিয়েৰলুইগি দা পেলেষ্ট্ৰিনা]] ([[:en:Giovanni Pierluigi da Palestrina]])
# [[এদিত পিয়াফ]] ([[:en:Édith Piaf]])
# [[এলভিচ প্ৰেচলি]] ([[:en:Elvis Presley]])
# [[জ্যাক'ম' পুচ্চিনি]] ([[:en:Giacomo Puccini]])
# [[ফ্ৰান্‌জ সুবৰ্ট]] ([[:en:Franz Schubert]])
# '''[[আইগৰ ষ্ট্ৰাভিন্সকি]] ([[:en:Igor Stravinsky]])'''
# [[পিওটাৰ ইলিচ চালইকভস্কি]] ([[:en:Pyotr Ilyich Tchaikovsky]])
# [[জিছেপ্পে ভেৰ্দি]] ([[:en:Giuseppe Verdi]])
# [[এণ্টোনিয়' ভিভাল্ডি]] ([[:en:Antonio Vivaldi]])
# '''[[ৰিচাৰ্ড ৱেগনাৰ]] ([[:en:Richard Wagner]])'''
{{div col end}}

=== অভিযাত্ৰী আৰু ভ্ৰমণকাৰী ===
{{div col|2}}
# [[নীল আৰ্মষ্ট্ৰং]] ([[:en:Neil Armstrong]])
# '''[[ক্ৰিষ্টোফাৰ কলম্বাছ]] ([[:en:Christopher Columbus]])'''
# [[জেমছ কুক]] ([[:en:James Cook]])
# '''[[য়ুৰি গেগেৰিন]] ([[:en:Yuri Gagarin]])'''
# [[ভাস্কো দা গামা]] ([[:en:Vasco da Gama]])
# [[ইবন বটুতা]] ([[:en:Ibn Battuta]])
# '''[[ফাৰ্ডিনেণ্ড মেগালান]] ([[:en:Ferdinand Magellan]])'''
# [[মাৰ্ক’ প’ল’]] ([[:en:Marco Polo]])
# [[ৰুৱাল আমুন্সেন]] ([[:en:Roald Amundsen]])
# [[জ্যেক কাৰ্টিয়ে]] ([[:en:Jacques Cartier]])
# [[এৰ্ণান কৰ্টেছ]] ([[:en:Hernán Cortés]])
# [[চেং হো]] ([[:en:Zheng He]])
{{div col end}}

=== চলচ্চিত্ৰ পৰিচালক, চিত্ৰনাট্যকাৰ আৰু অভিনয় শিল্পী ===
{{div col|2}}
# [[ইংমাৰ বাৰ্গমেন]] ([[:en:Ingmar Bergman]])
# [[ছাৰা বাৰ্নহাৰ্ট]] ([[:en:Sarah Bernhardt]])
# [[চাৰ্লি চেপলিন]] ([[:en:Charlie Chaplin]])
# [[মাৰ্লিন ডিট্ৰিস]] ([[:en:Marlene Dietrich]])
# [[ৱাল্ট ডিজনী]] ([[:en:Walt Disney]])
# [[ছেৰ্গেই আইজেনষ্টাইন]] ([[:en:Sergei Eisenstein]])
# [[আলফ্ৰেড হিচকক]] ([[:en:Alfred Hitchcock]])
# [[ষ্টেনলি কুবৰিক]] ([[:en:Stanley Kubrick]])
# [[আকিৰা কুৰোছাৱা]] ([[:en:Akira Kurosawa]])
# [[মেৰিলিন মন্‌ৰ']] ([[:en:Marilyn Monroe]])
# [[সত্যজিৎ ৰায়]] ([[:en:Satyajit Ray]])
# [[ষ্টিভেন স্পিলবাৰ্গ]] ([[:en:Steven Spielberg]])
# [[ফেডেৰিক' ফেল্লিনি]] ([[:en:Federico Fellini]])
{{div col end}}

=== উদ্ভাৱক, বিজ্ঞানী আৰু গণিতজ্ঞ ===
{{div col|3}}
# '''[[আৰ্কিমিডিছ]] ([[:en:Archimedes]])'''
# [[টিম বাৰ্নাৰ্ছ লী]] ([[:en:Tim Berners-Lee]])
# [[ব্ৰহ্মগুপ্ত]] ([[:en:Brahmagupta]])
# '''[[নিক'লাচ ক'পাৰ্নিকাচ]] ([[:en:Nicolaus Copernicus]])'''
# '''[[মেৰী কুৰী]] ([[:en:Marie Curie]])'''
# '''[[চাৰ্লছ ডাৰউইন]] ([[:en:Charles Darwin]])'''
# '''[[টমাছ আলভা এডিচন]] ([[:en:Thomas Edison]])'''
# '''[[এলবাৰ্ট আইনষ্টাইন]] ([[:en:Albert Einstein]])'''
# '''[[ইউক্লিড]] ([[:en:Euclid]])'''
# [[লিঅ'নাৰ্ড অইলাৰ]] ([[:en:Leonhard Euler]])
# [[মাইকেল ফেৰাডে]] ([[:en:Michael Faraday]])
# '''[[হেনৰী ফৰ্ড]] ([[:en:Henry Ford]])'''
# '''[[গেলিলিঅ’ গেলিলি]] ([[:en:Galileo Galilei]])'''
# [[কাৰ্ল ফ্ৰিডৰিখ গাউছ]] ([[:en:Carl Friedrich Gauss]])
# '''[[জ'হানেছ গুটন্‌বাৰ্গ]] ([[:en:Johannes Gutenberg]])'''
# [[জহান্স কেপলাৰ]] ([[:en:Johannes Kepler]])
# [[কাৰ্ল লিনিয়াছ]] ([[:en:Carl Linnaeus]])
# '''[[আইজাক নিউটন]] ([[:en:Isaac Newton]])'''
# '''[[লুই পেষ্ট'ৰ]] ([[:en:Louis Pasteur]])'''
# '''[[মেক্স প্লেংক]] ([[:en:Max Planck]])'''
# [[আৰ্নেষ্ট ৰাডাৰফ'ৰ্ড]] ([[:en:Ernest Rutherford]])
# '''[[নিক'লা টেছলা]] ([[:en:Nikola Tesla]])'''
# '''[[এলান ট্যুৰিং]] ([[:en:Alan Turing]])'''
# [[ইবন চিনা]] ([[:en:Avicenna]])
# [[এনৰিক' ফাৰ্মী]] ([[:en:Enrico Fermi]])
# [[গালেন]] ([[:en:Galen]])
# '''[[ডেভিদ হিলবাৰ্ট]] ([[:en:David Hilbert]])'''
# [[জেমছ প্ৰেস্কট জুল]] ([[:en:James Prescott Joule]])
# [[আল খোৱাৰিজমি]] ([[:en:Muhammad ibn Musa al-Khwarizmi]])
# [[গট‌ফ্ৰিড লাইব‌নিৎস]] ([[:en:Gottfried Wilhelm Leibniz]])
# [[জেমছ ক্লাৰ্ক মেক্সৱেল]] ([[:en:James Clerk Maxwell]])
# [[ডিমিট্ৰী মেণ্ডেলিভ]] ([[:en:Dmitri Mendeleev]])
# '''[[আৰৱিন শ্ৰুডিঙগাৰ]] ([[:en:Erwin Schrödinger]])'''
# '''[[জেমছ ৱাট]] ([[:en:James Watt]])'''
{{div col end}}

=== দাৰ্শনিক আৰু সমাজ বিজ্ঞানী ===
{{div col|2}}
# '''[[এৰিষ্ট'টল]] ([[:en:Aristotle]])'''
# [[চাণক্য]] ([[:en:Chanakya]])
# '''[[কনফুচিয়াছ]] ([[:en:Confucius]])'''
# '''[[চিগ্‌মণ্ড ফ্ৰয়েড]] ([[:en:Sigmund Freud]])'''
# '''[[কাৰ্ল মাৰ্ক্স]] ([[:en:Karl Marx]])'''
# [[এডাম স্মিথ]] ([[:en:Adam Smith]])
# '''[[ছক্ৰেটিছ]] ([[:en:Socrates]])'''
# [[জঁ-জাক ৰুছ’]] ([[:en:Jean-Jacques Rousseau]])
# '''[[ৰেনে ডেকাৰ্ট]] ([[:en:René Descartes]])'''
# [[চিমন দে ব্যাভুৱাৰ]] ([[:en:Simone de Beauvoir]])
# [[ন'ম চম্‌স্কি]] ([[:en:Noam Chomsky]])
# [[হেগেল]] ([[:en:Georg Wilhelm Friedrich Hegel]])
# [[ইবন খালদুন]] ([[:en:Ibn Khaldun]])
# '''[[ইমানুৱেল কাণ্ট]] ([[:en:Immanuel Kant]])'''
# [[জন মেনাৰ্ড কেইনছ]] ([[:en:John Maynard Keynes]])
# '''[[লাউযি]] ([[:en:Laozi]])'''
# '''[[জন লক]] ([[:en:John Locke]])'''
# [[নিক্কোলো মাকিয়াভেল্লি]] ([[:en:Niccolò Machiavelli]])
# '''[[ফ্ৰেডৰিখ নিৎসে]] ([[:en:Friedrich Nietzsche]])'''
# '''[[প্লেটো]] ([[:en:Plato]])'''
# [[জ্যা পল ছাট্টে]] ([[:en:Jean-Paul Sartre]])
# [[সিমা কিয়ান]] ([[:en:Sima Qian]])
# '''[[ভলতেয়ৰ]] ([[:en:Voltaire]])'''
# [[মেক্স ৱেবাৰ]] ([[:en:Max Weber]])
# [[লুডৱিগ ৱিটগেনষ্টাইন]] ([[:en:Ludwig Wittgenstein]])
# [[চ্যু জি]] ([[:en:Zhu Xi]])
{{div col end}}

=== ৰাজনীতিবিদ ===
{{div col|3}}
# [[সম্ৰাট অশোক]] ([[:en:Ashoka]]) &lt;!-- Greatest Indian monarch of antiquity; spread Buddhism --&gt;
# '''[[নেপোলিয়ন বোনাপাৰ্ট]] ([[:en:Napoleon]])'''
# [[জুলিয়াছ চিজাৰ]] ([[:en:Julius Caesar]])
# [[মোহনদাস কৰমচান্দ গান্ধী]] ([[:en:Mohandas Karamchand Gandhi]])
# '''[[চেংগিজ খান]] ([[:en:Genghis Khan]])'''
# [[চে গোৱেৰা]] ([[:en:Che Guevara]])
# '''[[এডল্ফ হিটলাৰ]] ([[:en:Adolf Hitler]])'''
# [[জোন অফ আৰ্ক]] ([[:en:Joan of Arc]])
# [[মাৰ্টিন লুথাৰ কিং, অনুজ]] ([[:en:Martin Luther King, Jr.]])
# '''[[ভ্লেডিমিৰ লেনিন]] ([[:en:Vladimir Lenin]])'''
# [[নেলছন মেণ্ডেলা]] ([[:en:Nelson Mandela]])
# [[মাও জেদং]] ([[:en:Mao Zedong]])
# [[জৱাহৰলাল নেহৰু‎‎]] ([[:en:Jawaharlal Nehru]])
# '''[[ক্যিন ছি হোৱং]] ([[:en:Qin Shi Huang]])'''&lt;!-- Created first Chinese state and dynasty --&gt;
# [[আকবৰ]] ([[:en:Akbar]])
# '''[[আলেকজেণ্ডাৰ]] ([[:en:Alexander the Great]])'''
# [[মোস্তাফা কামাল আতাতুৰ্ক]] ([[:en:Mustafa Kemal Atatürk]])
# '''[[আগষ্টাছ]] ([[:en:Augustus]])'''
# [[অটো ৱন বিজমাৰ্ক]] ([[:en:Otto von Bismarck]])
# [[ছিমন বলিভাৰ]] ([[:en:Simón Bolívar]])
# [[শাৰ্লেমেন]] ([[:en:Charlemagne]])
# [[ৱিনষ্টন চাৰ্চিল]] ([[:en:Winston Churchill]])
# [[মহান কনষ্টেনটাইন]] ([[:en:Constantine the Great]])
# '''[[মহান চাইৰাচ]] ([[:en:Cyrus the Great]])'''
# [[চাৰ্লচ দ্য গ'ল]] ([[:en:Charles de Gaulle]])
# [[এলিজাবেথ প্ৰথম]] ([[:en:Elizabeth I of England]])
# [[আব্ৰাহাম লিংকন]] ([[:en:Abraham Lincoln]])
# [[লুই চতুৰ্থ]] ([[:en:Louis XIV of France]])
# [[ৰোজা লাক্সেমবাৰ্গ]] ([[:en:Rosa Luxemburg]])
# [[কোৱামে নক্ৰুমা]] ([[:en:Kwame Nkrumah]])
# [[মহান পিটাৰ]] ([[:en:Peter the Great]])
# [[ফ্ৰেংকলিন ডি ৰুজভেল্ট]] ([[:en:Franklin D. Roosevelt]])
# [[ছালাহুদ্দিন আয়ুবী]] ([[:en:Saladin]])
# [[যোছেফ ষ্টালিন]] ([[:en:Joseph Stalin]])
# [[ছুলেইমান প্ৰথম]] ([[:en:Suleiman the Magnificent]]) &lt;!-- Greatest Ottoman sultan --&gt;
# [[চান য়াট-চেন]] ([[:en:Sun Yat-sen]])
# [[তৈমুৰ লং]] ([[:en:Timur]])
# [[ওমৰ]] ([[:en:Umar]]) &lt;!-- Conquered Persia, Syria, Palestine, and Egypt for Islam --&gt;
# '''[[জৰ্জ ৱাশ্বিংটন]] ([[:en:George Washington]])'''
{{div col end}}

=== ধৰ্মীয় গুৰু আৰু ধৰ্মতত্ত্ববিদ ===
{{div col|2}}
# [[ইব্ৰাহিম]] ([[:en:Abraham]])
# [[গৌতম বুদ্ধ]] ([[:en:Buddha]])
# [[মুহাম্মাদ]] ([[:en:Muhammad]])
# [[যীশু]] ([[:en:Jesus]])
# [[টমাচ আকুইনাচ]] ([[:en:Thomas Aquinas]])
# [[হিপ্পোৰ আগষ্টিন]] ([[:en:Augustine of Hippo]])
# [[আল-গজ্জালি]] ([[:en:Al-Ghazali]])
# [[মাৰ্টিন লুথাৰ]] ([[:en:Martin Luther]])
# [[মোজেচ]] ([[:en:Moses]])
# [[নাগাৰ্জুন]] ([[:en:Nagarjuna]])
{{div col end}}

== দৰ্শন আৰু মনোবিজ্ঞান ==

=== দৰ্শন ===
{{div col|2}}
# [[সৌন্দৰ্য]] ([[:en:Beauty]])
# [[দ্বন্দ্ববাদ]] ([[:en:Dialectic]])
# [[নৈতিকতা]] ([[:en:Ethics]])
# [[জ্ঞানতত্ত্ব]] ([[:en:Epistemology]])
# [[নাৰীবাদ]] ([[:en:Feminism]])
# [[স্বইচ্ছা]] ([[:en:Free will]])
# '''[[জ্ঞান]] ([[:en:Knowledge]])'''
# [[তৰ্কশাস্ত্ৰ]] ([[:en:Logic]])
# [[মন]] ([[:en:Mind]])
# '''[[দৰ্শন]] ([[:en:Philosophy]])'''
# [[সম্ভাৱিতা]] ([[:en:Probability]])
# [[বাস্তৱতা]] ([[:en:Reality]])
# [[সত্য]] ([[:en:Truth]])
{{div col end}}

=== মনোবিজ্ঞান ===
{{div col|2}}
# '''[[আচৰণ]] ([[:en:Behavior]])'''
# '''[[আবেগ]] ([[:en:Emotion]])'''
# [[প্ৰেম]] ([[:en:Love]])
# [[মনোবিজ্ঞান]] ([[:en:Psychology]])
# '''[[চিন্তা]] ([[:en:Thought]])'''
{{div col end}}

== বিশ্ববীক্ষা আৰু ধৰ্ম ==
# '''[[ভগৱান]] ([[:en:God]])'''
# '''[[শ্ৰুতিকথা]] ([[:en:Mythology]])'''
# বিশ্ববীক্ষা দৰ্শন
## [[নাস্তিকতা]] ([[:en:Atheism]])
## [[মৌলবাদ]] ([[:en:Fundamentalism]])
## [[বস্তুবাদ]] ([[:en:Materialism]])
## [[একেশ্বৰবাদ]] ([[:en:Monotheism]])
## [[বহু-ঈশ্বৰবাদ]] ([[:en:Polytheism]])
# '''[[আত্মা]] ([[:en:Soul]])'''
# '''[[ধৰ্ম]] ([[:en:Religion]])'''
# উল্লৰখযোগ্য ধৰ্ম
## '''[[বৌদ্ধ ধৰ্ম]] ([[:en:Buddhism]])'''
## '''[[খ্ৰীষ্টান ধৰ্ম]] ([[:en:Christianity]])'''
### [[কেথলিক গিৰ্জা]] ([[:en:Catholic Church]])
## [[কনফুচিয়াছ ধৰ্ম]] ([[:en:Confucianism]])
## '''[[হিন্দু ধৰ্ম]] ([[:en:Hinduism]])'''
### [[ত্ৰিমূৰ্তি]] ([[:en:Trimurti]])
## '''[[ইছলাম]] ([[:en:Islam]])'''
### [[ছিয়া ইছলাম]] ([[:en:Shia Islam]])
## [[জৈন ধৰ্ম]] ([[:en:Jainism]])
## '''[[ইহুদী ধৰ্ম]] ([[:en:Judaism]])'''
## [[শিখ ধৰ্ম]] ([[:en:Sikhism]])
## [[তাওবাদ]] ([[:en:Taoism]])
## [[জৰথুষ্ট্ৰবাদ]] ([[:en:Zoroastrianism]])
# আধ্যাত্মিক অভ্যসন
## [[চুফীবাদ]] ([[:en:Sufism]])
## [[যোগাসন]] ([[:en:Yoga]])
## [[জেন]] ([[:en:Zen]])

== সমাজ বিজ্ঞান ==
{{div col|2}}
# '''[[সমাজ]] ([[:en:Society]])'''
# [[সভ্যতা]] ([[:en:Civilization]])
# '''[[শিক্ষা]] ([[:en:Education]])'''
{{div col end}}

=== পৰিয়াল আৰু সম্বন্ধ ===
{{div col|2}}
# '''[[পৰিয়াল]] ([[:en:Family]])'''
# '''[[শিশু]] ([[:en:Child]])'''
# [[পুৰুষ]] ([[:en:Man]])
# '''[[বিবাহ]] ([[:en:Marriage]])'''
# [[মহিলা]] ([[:en:Woman]])
{{div col end}}

=== ৰাজনীতি ===
{{div col|2}}
# '''[[ৰাজনীতি]] ([[:en:Politics]])'''
# [[নৈৰাজ্যবাদ]] ([[:en:Anarchism]])
# [[ঔপনিৱেশিকতাবাদ]] ([[:en:Colonialism]])
# [[সাম্যবাদ]] ([[:en:Communism]])
# [[ৰক্ষণশীলতাবাদ]] ([[:en:Conservatism]])
# [[গণতন্ত্ৰ]] ([[:en:Democracy]])
# [[একনায়কত্ববাদ]] ([[:en:Dictatorship]])
# [[কূটনীতি]] ([[:en:Diplomacy]])
# [[ফেছিবাদ]] ([[:en:Fascism]])
# [[গোলকীকৰণ]] ([[:en:Globalization]])
# '''[[চৰকাৰ]] ([[:en:Government]])'''
# [[মতাদৰ্শ]] ([[:en:Ideology]])
# [[সাম্ৰাজ্যবাদ]] ([[:en:Imperialism]])
# [[উদাৰনৈতিকতাবাদ]] ([[:en:Liberalism]])
# [[মাৰ্ক্সবাদ]] ([[:en:Marxism]])
# [[ৰাজতন্ত্ৰ]] ([[:en:Monarchy]])
# [[জাতীয়তাবাদ]] ([[:en:Nationalism]])
# [[গণৰাজ্য]] ([[:en:Republic]])
# [[সমাজবাদ]] ([[:en:Socialism]])
# '''[[ৰাষ্ট্ৰ]] ([[:en:State (polity)]])'''
# [[ৰাজনৈতিক দল]] ([[:en:Political party]])
# [[অপপ্ৰচাৰ]] ([[:en:Propaganda]])
# [[সন্ত্ৰাসবাদ]] ([[:en:Terrorism]])
{{div col end}}

=== বাণিজ্য আৰু অৰ্থনীতি ===
{{div col|2}}
# '''[[অৰ্থনীতি]] ([[:en:Economics]])'''
# [[মূলধন (অৰ্থনীতি)]] ([[:en:Capital (economics)]])
# [[পুঁজিবাদ]] ([[:en:Capitalism]])
# [[প্ৰচলিত মুদ্ৰা (চলাৰ্থ)]] ([[:en:Currency]])
## [[ইউৰো]] ([[:en:Euro]])
## [[জাপানীজ য়েন]] ([[:en:Japanese yen]])
## [[আমেৰিকান ডলাৰ]] ([[:en:United States dollar]])
# [[উদ্যোগ]] ([[:en:Industry]])
# '''[[মুদ্ৰা]] ([[:en:Money]])'''
# [[কৰ]] ([[:en:Tax]])
{{div col end}}

=== আইন ===
{{div col|2}}
# '''[[আইন]] ([[:en:Law]])'''
# [[সংবিধান]] ([[:en:Constitution]])
{{div col end}}

=== আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সংস্থা ===
{{div col|2}}
# [[আফ্ৰিকান ইউনিয়ন]] ([[:en:African Union]])
# [[আৰব লীগ]] ([[:en:Arab League]])
# [[দক্ষিণ-পূব এচিয় ৰাষ্ট্ৰসমূহৰ সংগঠন]] ([[:en:ASEAN]])
# [[কমনৱেলথ অৱ নেচনছ]] ([[:en:Commonwealth of Nations]]) &lt;!-- [[কমনৱেলথ ৰাষ্ট্ৰ]] --&gt;
# [[ইউৰোপিয়ান ইউনিয়ন]] ([[:en:European Union]])
# '''[[ৰেডক্ৰছ]] ([[:en:International Red Cross and Red Crescent Movement]])'''
# [[নাটো]] ([[:en:NATO]])
# [[ন'বেল বঁটা]] ([[:en:Nobel Prize]])
# [[অ'পেক]] ([[:en:OPEC]])
# '''[[ৰাষ্ট্ৰসংঘ]] ([[:en:United Nations]])'''
## [[আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় ন্যায়ালয়]] ([[:en:International Court of Justice]])
## [[আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় মুদ্ৰা নিধি]] ([[:en:International Monetary Fund]])
## [[ৰাষ্ট্ৰসংঘ শিক্ষা, বিজ্ঞান আৰু সংস্কৃতি সংস্থা]] ([[:en:UNESCO]])
## [[মানৱ অধিকাৰৰ সাৰ্বজনীন ঘোষণা]] ([[:en:Universal Declaration of Human Rights]])
## [[বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থা]] ([[:en:World Health Organization]])
# [[বিশ্ব বেংক]] ([[:en:World Bank]])
# [[বিশ্ব বাণিজ্য সংস্থা]] ([[:en:World Trade Organization]])
{{div col end}}

=== যুদ্ধ আৰু সৈন্যবাহিনী ===
{{div col|2}}
# '''[[সৈন্যবাহিনী]] ([[:en:Military]])'''
# '''[[শান্তি]] ([[:en:Peace]])'''
# '''[[যুদ্ধ]] ([[:en:War]])'''
## [[গৃহযুদ্ধ]] ([[:en:Civil war]])
{{div col end}}

=== সামাজিক সমস্যা ===
{{div col|2}}
# [[গৰ্ভপাত]] ([[:en:Abortion]])
# '''[[মৃত্যুদণ্ড]] ([[:en:Capital punishment]])'''
# '''[[মানৱ অধিকাৰ]] ([[:en:Human rights]])'''
# [[দৰিদ্ৰতা]] ([[:en:Poverty]])
# [[বৰ্ণবৈষম্য]] ([[:en:Racism]])
# '''[[দাসত্ব]] ([[:en:Slavery]])'''
{{div col end}}

== ভাষা আৰু সাহিত্য ==
# '''[[ভাষা]] ([[:en:Language]])'''
# গুৰুত্বপূৰ্ণ ভাষাসমূহ
## [[আৰবী ভাষা]] ([[:en:Arabic language]])
## [[বঙালী ভাষা]] ([[:en:Bengali language]])
## [[চীনা ভাষা]] ([[:en:Chinese language]]) &lt;!--With the clarification that it is, linguistically speaking, not a single language.--&gt;
## [[ইংৰাজী ভাষা]] ([[:en:English language]])
## [[ফৰাচী ভাষা]] ([[:en:French language]])
## [[জাৰ্মান ভাষা]] ([[:en:German language]])
## [[গ্ৰীক ভাষা]] ([[:en:Greek language]])
## [[হিব্ৰু ভাষা]] ([[:en:Hebrew language]])
## [[হিন্দুস্তানী ভাষা]] ([[:en:Hindi-Urdu language]])
## [[জাপানী ভাষা]] ([[:en:Japanese language]])
## [[লেটিন ভাষা]] ([[:en:Latin language]])
## [[ফাৰ্চী ভাষা]] ([[:en:Persian language]])
## [[পৰ্তুগীজ ভাষা]] ([[:en:Portuguese language]])
## [[ৰুছ ভাষা]] ([[:en:Russian language]])
## [[সংস্কৃত]] ([[:en:Sanskrit]])
## [[স্পেনীছ ভাষা]] ([[:en:Spanish language]])
## [[স্বাহিলী ভাষা]] ([[:en:Swahili language]])
## [[তুৰ্কী ভাষা]] ([[:en:Turkish language]])
# [[ভাষাবিজ্ঞান]] ([[:en:Linguistics]])
# [[ব্যাকৰণ‎]] ([[:en:Grammar]])
# '''[[শব্দ (ব্যাকৰণ‎)]] ([[:en:Word]])'''
## [[ধ্বনি]] ([[:en:Phoneme]])
## [[আখৰ]] ([[:en:Syllable]])
# '''[[লিখন পদ্ধতি]] ([[:en:Writing system]])'''
## [[আৰবী বৰ্ণমালা]] ([[:en:Arabic alphabet]])
## [[চীনা ভাৱচিত্ৰ]] ([[:en:Chinese characters]])
## [[চিৰিলিক লিপি]] ([[:en:Cyrillic script]])
## [[গ্ৰীক বৰ্ণমালা]] ([[:en:Greek alphabet]])
## [[হানগুল লিপি]] ([[:en:Hangul]])
## [[ৰোমান লিপি]] ([[:en:Latin alphabet]])
# [[সাক্ষৰতা]] ([[:en:Literacy]])
# '''[[অনুবাদ]] ([[:en:Translation]])'''
# '''[[সাহিত্য]] ([[:en:Literature]])'''
## [[গদ্য]] ([[:en:Prose]])
## [[দ্য আৰ্ট অফ ৱাৰ]] ([[:en:The Art of War]])
## [[কল্প-সাহিত্য]] ([[:en:Fiction]])
### [[আলিফ লেইলা]] ([[:en:One Thousand and One Nights]])
## [[উপন্যাস]] ([[:en:Novel]])
### [[ড্ৰিম অফ দা ৰেড চেম্বাৰ]] ([[:en:Dream of the Red Chamber]])
### [[দ্য টেল অফ গেঞ্জি]] ([[:en:The Tale of Genji]])
## '''[[কবিতা]] ([[:en:Poetry]])'''
### [[গিলগামেশৰ মহাকাব্য]] ([[:en:Epic of Gilgamesh]])
### [[ইলিয়াদ]] ([[:en:Iliad]])
### [[মহাভাৰত]] ([[:en:Mahābhārata]])
### [[শাহনামা]] ([[:en:Shāhnāma]])

== প্ৰমিতি ==
# '''[[প্ৰমিতি]] ([[:en:Measurement]])'''
# [[আন্তৰ্জাতিক একক পদ্ধতি]] ([[:en:International System of Units]])

=== ভৰ, আয়তন আৰু দূৰত্ব ===
# [[কিলোগ্ৰাম]] ([[:en:Kilogram]])
# [[লিটাৰ]] ([[:en:Litre]])
# [[মিটাৰ]] ([[:en:Metre]])

=== সময় ===
{{div col|2}}
# '''[[দিনপঞ্জী]] ([[:en:Calendar]])'''
## [[গ্ৰেগৰিয়ান বৰ্ষপঞ্জী]] ([[:en:Gregorian calendar]])
# [[ঘড়ী]] ([[:en:Clock]])
# [[ছেকেণ্ড]] ([[:en:Second]])
# '''[[দিন]] ([[:en:Day]])'''
# '''[[বছৰ]] ([[:en:Year]])'''
# [[সময় অঞ্চল]] ([[:en:Time zone]])
{{div col end}}

== বিজ্ঞান ==
# '''[[বিজ্ঞান]] ([[:en:Science]])'''
# '''[[প্ৰকৃতি]] ([[:en:Nature]])'''

=== জ্যোতিৰ্বিজ্ঞান ===
{{div col|2}}
# '''[[জ্যোতিৰ্বিজ্ঞান]] ([[:en:Astronomy]])'''
# [[গ্ৰহাণু]] ([[:en:Asteroid]])
# '''[[মহানাদ]] ([[:en:Big Bang]])'''
# '''[[কৃষ্ণগহ্বৰ]] ([[:en:Black hole]])'''
# [[ধূমকেতু]] ([[:en:Comet]])
# '''[[তাৰকাৰাজ্য]] ([[:en:Galaxy]])'''
## [[হাতীপটি]] ([[:en:Milky Way]])
# '''[[চন্দ্ৰ]] ([[:en:Moon]])'''
# '''[[গ্ৰহ]] ([[:en:Planet]])'''
## '''[[পৃথিৱী]] ([[:en:Earth]])'''
## [[বৃহস্পতি গ্ৰহ]] ([[:en:Jupiter]])
## [[মঙ্গল গ্ৰহ]] ([[:en:Mars]])
## [[বুধ গ্ৰহ]] ([[:en:Mercury]])
## [[নেপচুন]] ([[:en:Neptune]])
## [[শনি গ্ৰহ]] ([[:en:Saturn]])
## [[ইউৰেনাচ]] ([[:en:Uranus]])
## [[শুক্ৰ গ্ৰহ]] ([[:en:Venus]])
# [[সৌৰজগত]] ([[:en:Solar System]])
# [[মহাকাশ যাত্ৰা]] ([[:en:Spaceflight]])
# '''[[নক্ষত্ৰ]] ([[:en:Star]])'''
## '''[[সূৰ্য]] ([[:en:Sun]])'''
# [[বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ড]] ([[:en:Universe]])
{{div col end}}

=== জীৱবিজ্ঞান ===
{{div col|2}}
# '''[[জীৱবিজ্ঞান]] ([[:en:Biology]])'''
# জৈৱ উপাদান
## '''[[ডি এন এ]] ([[:en:DNA]])'''
## [[উৎসেচক]] ([[:en:Enzyme]])
## [[মাংসসাৰ]] ([[:en:Protein]])
# [[উদ্ভিদবিজ্ঞান]] ([[:en:Botany]])
# '''[[মৃত্যু]] ([[:en:Death]])'''
## [[আত্মহত্যা]] ([[:en:Suicide]])
# [[পৰিস্থিতি বিজ্ঞান]] ([[:en:Ecology]])
## [[বিপন্ন প্ৰজাতি]] ([[:en:Endangered species]])
# [[ঘৰুৱাকৰণ]] ([[:en:Domestication]])
# '''[[জীৱন]] ([[:en:Life]])'''
# [[জীৱবৈজ্ঞানিক শ্ৰেণীবিভাজন]] ([[:en:Biological classification]])
## [[প্ৰজাতি (জীৱবিদ্যা)]] ([[:en:Species]])
{{div col end}}
==== জৈবিক প্ৰক্ৰিয়া ====
# '''[[বিপাক ক্ৰিয়া]] ([[:en:Metabolism]])'''
## [[পাচন]] ([[:en:Digestion]])
## [[সালোক সংশ্লেষণ]] ([[:en:Photosynthesis]])
## [[শ্বাসক্ৰিয়া]] ([[:en:Breathing]])
# '''[[ক্ৰমবিকাশ]] ([[:en:Evolution]])'''
# '''[[প্ৰজনন]] ([[:en:Reproduction]])'''
## [[গৰ্ভধাৰণ]] ([[:en:Pregnancy]])
## [[লিংগ]] ([[:en:Sex]])

==== জীৱ ====
# '''[[জীৱ]] ([[:en:Organism]])'''
# '''[[প্ৰাণী]] ([[:en:Animal]])'''
## [[ঘূৰণীয়া কৃমি]] ([[:en:Nematode]])
## [[কোমলদেহী প্ৰাণী]] ([[:en:Mollusca]])
## [[সন্ধিপদী প্ৰাণী]] ([[:en:Arthropod]])
### '''[[পতংগ]] ([[:en:Insect]])'''
#### [[পৰুৱা]] ([[:en:Ant]])
#### [[মৌ-মাখি]] ([[:en:Bee]])
#### [[মহ]] ([[:en:Mosquito]])
### [[মকৰা]] ([[:en:Spider]])
## ক'ৰডাটা
### '''[[উভচৰ প্ৰাণী]] ([[:en:Amphibian]])'''
### '''[[চৰাই]] ([[:en:Bird]])'''
#### [[কুকুৰা]] ([[:en:Chicken]])
#### [[পাৰ চৰাই]] ([[:en:Pigeons and doves]])
### '''[[মাছ]] ([[:en:Fish]])'''
#### [[হাংগৰ]] ([[:en:Shark]])
### '''[[স্তন্যপায়ী প্ৰাণী]] ([[:en:Mammal]])'''
#### [[উট]] ([[:en:Camel]])
#### [[মেকুৰী]] ([[:en:Cat]])
#### [[গৰু]] ([[:en:Cattle]])
#### [[কুকুৰ]] ([[:en:Dog]])
#### [[ঘোঁৰা]] ([[:en:Horse]])
#### [[ভেড়া]] ([[:en:Sheep]])
#### [[তীক্ষ্ণদন্তী প্ৰাণী]] ([[:en:Rodent]])
#### [[গাহৰি]] ([[:en:Domestic pig]])
#### [[প্ৰাইমেট]] ([[:en:Primate]])
##### '''[[মানুহ]] ([[:en:Human]])'''
#### [[সামুদ্ৰিক স্তন্যপায়ী প্ৰাণী]] ([[:en:Marine mammal]])
##### [[তিমি]] ([[:en:Cetacea]])
### '''[[সৰীসৃপ]] ([[:en:Reptile]])'''
#### [[ডাইন’চৰ]] ([[:en:Dinosaur]])
#### [[সাপ]] ([[:en:Snake]])
# [[আৰ্কিয়া]] ([[:en:Archaea]])
# '''[[বেক্টেৰিয়া]] ([[:en:Bacteria]])'''
# '''[[ভেঁকুৰ]] ([[:en:Fungus]])'''
# '''[[উদ্ভিদ]] ([[:en:Plant]])'''
## [[ফুল]] ([[:en:Flower]])
## [[বৃক্ষ]] ([[:en:Tree]])
# [[প্ৰটিষ্টা]] ([[:en:Protist]])

==== শৰীৰস্থান ====
# '''[[শৰীৰস্থান]] ([[:en:Anatomy]])'''
# [[স্তন]] ([[:en:Breast]])
# '''[[কোষ (জীৱবিজ্ঞান)]] ([[:en:Cell (biology)]])'''
# [[সংবহন তন্ত্ৰ]] ([[:en:Circulatory system]])
## [[তেজ]] ([[:en:Blood]])
## [[হৃদযন্ত্ৰ]] ([[:en:Heart]])
# [[অন্তঃস্ৰাৱী তন্ত্ৰ]] ([[:en:Endocrine system]])
# [[পাচন নলী]] ([[:en:Human gastrointestinal tract]])
## [[বৃহদান্ত্ৰ]] ([[:en:Large intestine]])
## [[ক্ষুদ্ৰান্ত্ৰ]] ([[:en:Small intestine]])
## [[যকৃৎ]] ([[:en:Liver]])
# [[পেশী]] ([[:en:Muscle]])
# [[স্নায়ু তন্ত্ৰ]] ([[:en:Nervous system]])
## [[মস্তিষ্ক]] ([[:en:Brain]])
## [[স্নায়ু]] ([[:en:Nerve]])
## [[সংবেদন তন্ত্ৰ]] ([[:en:Sensory system]])
### [[কৰ্ণ (অংগ)]] ([[:en:Ear]])
### [[নাক]] ([[:en:Nose]])
### [[চকু]] ([[:en:Eye]])
# [[প্ৰজনন তন্ত্ৰ]] ([[:en:Reproductive system]])
# [[শ্বাস তন্ত্ৰ]] ([[:en:Respiratory system]])
# [[কংকাল]] ([[:en:Skeleton]])
# [[চৰ্ম]] ([[:en:Skin]])

=== স্বাস্থ্য আৰু চিকিৎসা বিজ্ঞান ===
{{div col|2}}
# '''[[চিকিৎসা বিজ্ঞান]] ([[:en:Medicine]])'''
# [[আসক্তি]] ([[:en:Addiction]])
## [[ইথান'ল]] ([[:en:Ethanol]])
## [[ধঁপাত]] ([[:en:Tobacco]])
# [[আলজেমাৰ ৰোগ]] ([[:en:Alzheimer's disease]])
# '''[[কৰ্কট ৰোগ]] ([[:en:Cancer]])'''
# [[ক্ৰনিক অবষ্ট্ৰাক্টিভ পালমোনাৰী ডিজিজ]] ([[:en:COPD]])
# [[পানীলগা জ্বৰ]] ([[:en:Common cold]])
# [[দন্ত চিকিৎসা]] ([[:en:Dentistry]])
# [[প্ৰতিবন্ধকতা]] ([[:en:Disability]])
## [[অন্ধত্ব]] ([[:en:Blindness]])
## [[বধিৰতা]] ([[:en:Deafness]])
# [[মানসিক বিসংগতি]] ([[:en:Mental disorder]])
# '''[[ৰোগ]] ([[:en:Disease]])'''
# [[মৃগীৰোগ]] ([[:en:Epilepsy]])
# [[ঔষধ]] ([[:en:Pharmaceutical drug]])
## [[প্ৰতিজৈৱিক]] ([[:en:Antibiotic]])
# '''[[স্বাস্থ্য]] ([[:en:Health]])'''
# [[গেষ্ট্ৰ’এণ্টেৰাইটিছ]] ([[:en:Gastroenteritis]])
# [[মূৰৰ বিষ]] ([[:en:Headache]])
# [[মাইঅ'কাৰ্দিয়েল ইনফাৰ্কচন]] ([[:en:Heart attack]])
# [[প্ৰতিৰোধ তন্ত্ৰ]] ([[:en:Immune system]])
# '''[[মেলেৰিয়া]] ([[:en:Malaria]])'''
# [[অপুষ্টি]] ([[:en:Malnutrition]])
# [[ঋতুস্ৰাৱ]] ([[:en:Menstruation]])
# [[মেদবহুলতা]] ([[:en:Obesity]])
# [[বৈশ্বিক মহামাৰী]] ([[:en:Pandemic]])
# [[নিউম'নিয়া]] ([[:en:Pneumonia]])
# [[প'লিঅ'মায়েলাইটিছ]] ([[:en:Poliomyelitis]])
# [[যৌন সংক্ৰামক ৰোগ]] ([[:en:Sexually transmitted disease]])
## '''[[এইড্‌ছ]] ([[:en:AIDS]])'''
# [[ষ্ট্ৰ'ক]] ([[:en:Stroke]])
# [[যক্ষ্মা]] ([[:en:Tuberculosis]])
# [[বহুমূত্ৰ ৰোগ]] ([[:en:Diabetes mellitus]])
# '''[[ছিটা]] ([[:en:Vaccine]])'''
# [[ভাইৰাছ]] ([[:en:Virus]])
## [[ইনফ্লুৱেঞ্জা]] ([[:en:Influenza]])
## [[বৰআই]] ([[:en:Smallpox]])
{{div col end}}

=== ৰসায়ন বিজ্ঞান ===
{{div col|2}}
# '''[[ৰসায়ন বিজ্ঞান]] ([[:en:Chemistry]])'''
# [[অজৈৱ ৰসায়ন]] ([[:en:Inorganic chemistry]])
# [[জৈৱ ৰসায়ন]] ([[:en:Biochemistry]])
## [[হৰম'ন]] ([[:en:Hormone]])
# [[ৰাসায়নিক যৌগ]] ([[:en:Chemical compound]])
## [[অম্ল]] ([[:en:Acid]])
## [[ক্ষাৰ]] ([[:en:Base (chemistry)]])
## [[লৱণ]] ([[:en:Salt]])
# '''[[ৰাসায়নিক মৌল]] ([[:en:Chemical element]])'''
## '''[[পৰ্যাবৃত্ত তালিকা]] ([[:en:Periodic table]])'''
## [[এলুমিনিয়াম]] ([[:en:Aluminium]])
## [[কাৰ্বন]] ([[:en:Carbon]])
## [[তাম]] ([[:en:Copper]])
## '''[[সোণ]] ([[:en:Gold]])'''
## '''[[উদজান]] ([[:en:Hydrogen]])'''
## '''[[লো]] ([[:en:Iron]])'''
## [[নাইট্ৰ'জেন]] ([[:en:Nitrogen]])
## '''[[অম্লজান]] ([[:en:Oxygen]])'''
## [[ৰূপ]] ([[:en:Silver]])
## [[টিন]] ([[:en:Tin]])
# [[জৈৱিক ৰসায়ন]] ([[:en:Organic chemistry]])
## [[এলক'হল]] ([[:en:Alcohol]])
## [[শৰ্কৰা]] ([[:en:Carbohydrate]])
## [[লিপিড]] ([[:en:Lipid]])
# '''[[অণু]] ([[:en:Molecule]])'''
# [[বিশ্লেষণাত্মক ৰসায়ন]] ([[:en:Analytical chemistry]])
# [[ভৌত ৰসায়ন]] ([[:en:Physical chemistry]])
{{div col end}}

=== পৃথিৱী বিজ্ঞান ===
# [[হিমস্খলন]] ([[:en:Avalanche]])
# '''[[জলবায়ু]] ([[:en:Climate]])'''
## [[এল নিনয়'–দক্ষিণ দোলন]] ([[:en:El Niño–Southern Oscillation]])
## [[গোলকীয় উষ্ণতা বৃদ্ধি]] ([[:en:Global warming]])
# [[ভূমিকম্প]] ([[:en:Earthquake]])
# '''[[ভূ-বিজ্ঞান]] ([[:en:Geology]])'''
## '''[[খনিজ পদাৰ্থ]] ([[:en:Mineral]])'''
### [[হীৰা]] ([[:en:Diamond]])
## [[ফলক বিৱৰ্তন]] ([[:en:Plate tectonics]])
## [[শিল]] ([[:en:Rock]])
# [[প্ৰাকৃতিক দুৰ্যোগ]] ([[:en:Natural disaster]])
## [[বানপানী]] ([[:en:Flood]])
## [[ছুনামি]] ([[:en:Tsunami]])
# [[আগ্নেয়গিৰি]] ([[:en:Volcano]])
# '''[[বতৰ]] ([[:en:Weather]])'''
## [[ডাৱৰ]] ([[:en:Cloud]])
## [[বৰষুণ]] ([[:en:Rain]])
## [[তুষাৰ]] ([[:en:Snow]])
## [[ঘূৰ্ণীবতাহ]] ([[:en:Tornado]])
## [[ক্ৰান্তীয় ঘূৰ্ণীবতাহ]] ([[:en:Tropical cyclone]])
## [[বতাহ]] ([[:en:Wind]])

=== পদাৰ্থ বিজ্ঞান ===
# '''[[পদাৰ্থ বিজ্ঞান]] ([[:en:Physics]])'''
# [[ত্বৰণ]] ([[:en:Acceleration]])
# '''[[পৰমাণু]] ([[:en:Atom]])'''
# '''[[শক্তি]] ([[:en:Energy]])'''
## [[শক্তিৰ সংৰক্ষণশীলতা]] ([[:en:Conservation of energy]])
# '''[[বিদ্যুৎ চুম্বকীয় বিকিৰণ]] ([[:en:Electromagnetic radiation]])'''
## [[অৱলোহিত ৰশ্মি]] ([[:en:Infrared]])
## [[অতিবেঙুনীয়া ৰশ্মি]] ([[:en:Ultraviolet]])
## [[পোহৰ]] ([[:en:Light]])
### '''[[ৰং]] ([[:en:Color]])'''
# [[ধ্ৰুপদী বলবিজ্ঞান]] ([[:en:Classical mechanics]])
# '''[[বল]] ([[:en:Force]])'''
## [[বিদ্যুত চুম্বকত্ব]] ([[:en:Electromagnetism]])
### [[চুম্বকীয় ক্ষেত্ৰ]] ([[:en:Magnetic field]])
## [[মহাকৰ্ষণ]] ([[:en:Gravitation]])
## [[প্ৰবল আন্তঃক্ৰিয়া]] ([[:en:Strong interaction]])
## [[দুৰ্বল আন্তঃক্ৰিয়া]] ([[:en:Weak interaction]])
# [[চুম্বক]] ([[:en:Magnet]])
# '''[[ভৰ]] ([[:en:Mass]])'''
# '''[[ধাতু]] ([[:en:Metal]])'''
## [[তীখা]] ([[:en:Steel]])
# [[নিউক্লীয় বিভাজন]] ([[:en:Nuclear fission]])
# '''[[পদাৰ্থৰ অৱস্থা]] ([[:en:State of matter]])'''
## [[গেছ|গেছীয়]] ([[:en:Gas]])
## [[জুলীয়া]] ([[:en:Liquid]])
## [[প্লাজমা]] ([[:en:Plasma]])
## [[কঠিন]] ([[:en:Solid]])
# [[কোৱাণ্টাম বলবিজ্ঞান]] ([[:en:Quantum mechanics]])
# [[তেজস্ক্ৰিয়তা]] ([[:en:Radioactive decay]])
# '''[[সাধাৰণ আপেক্ষিকতাবাদ]] ([[:en:General relativity]])'''
# [[বিশেষ আপেক্ষিকতাবাদ তত্ত্ব]] ([[:en:Special relativity]])
# [[অৰ্ধপৰিবাহী]] ([[:en:Semiconductor]])
# '''[[শব্দ]] ([[:en:Sound]])'''
# '''[[বেগ]] ([[:en:Velocity]])'''
## [[পোহৰৰ বেগ]] ([[:en:Speed of light]])
# [[উষ্ণতা]] ([[:en:Temperature]])
# '''[[সময়]] ([[:en:Time]])'''
# [[তাপগতি বিজ্ঞান]] ([[:en:Thermodynamics]])
# [[ভেকুৱাম]] ([[:en:Vacuum]])

=== গণিত ===
{{div col|2}}
# '''[[গণিত]] ([[:en:Mathematics]])'''
# '''[[পাটীগণিত]] ([[:en:Arithmetic]])'''
## [[ঘাতাংক]] ([[:en:Logarithm]])
## '''[[সংখ্যা]] ([[:en:Number]])'''
## [[সংখ্যাতত্ত্ব]] ([[:en:Number theory]])
# '''[[বীজগণিত]] ([[:en:Algebra]])'''
## [[জটিল সংখ্যা]] ([[:en:Complex number]])
## [[সমীকৰণ]] ([[:en:Equation]])
## [[ৰৈখিক বীজগণিত]] ([[:en:Linear algebra]])
# '''[[জ্যামিতি]] ([[:en:Geometry]])'''
## [[কোণ]] ([[:en:Angle]])
## [[ক্ষেত্ৰফল]] ([[:en:Area]])
## [[স্থানাংক প্ৰণালী]] ([[:en:Coordinate system]])
## [[পাই]] ([[:en:Pi]])
## [[পাইথেগাৰাছৰ উপপাদ্য]] ([[:en:Pythagorean theorem]])
## [[সমমিতি]] ([[:en:Symmetry]])
## [[ত্ৰিকোণমিতি]] ([[:en:Trigonometry]])
# [[গাণিতিক বিশ্লেষণ]] ([[:en:Mathematical analysis]])
## [[অৱকলনীয় সমীকৰণ]] ([[:en:Differential equation]])
## [[সাংখ্যিক বিশ্লেষণ]] ([[:en:Numerical analysis]])
# সম্ভাৱিতা আৰু পৰিসংখ্যা
## [[পৰিসংখ্যা]] ([[:en:Statistics]])
# যুক্তিতত্ত্ব আৰু আধাৰ
## [[ফলন]] ([[:en:Function (mathematics)]])
## [[অসীম]] ([[:en:Infinity]])
## [[গাণিতিক প্ৰমাণ]] ([[:en:Mathematical proof]])
## [[সংহতি তত্ত্ব]] ([[:en:Set theory]])
{{div col end}}

== খাদ্য আৰু কৃষি ==

=== কৃষি ===
# '''[[কৃষি]] ([[:en:Agriculture]])'''
## [[জলসিঞ্চন]] ([[:en:Irrigation]])
## [[নাঙল]] ([[:en:Plough]])

===খাদ্য===
{{div col|2}}
# '''[[খাদ্য]] ([[:en:Food]])'''
# [[পাউৰুটী]] ([[:en:Bread]])
# [[খাদ্যশস্য]] ([[:en:Cereal]])
## [[যৱ]] ([[:en:Barley]])
## [[মাকৈ]] ([[:en:Maize]])
## [[অ'ট]] ([[:en:Oat]])
## [[চাউল]] ([[:en:Rice]])
## [[ৰাই]] ([[:en:Rye]])
## [[জোৱাৰ]] ([[:en:Sorghum]])
## [[ঘেঁহু]] ([[:en:Wheat]])
# [[পনীৰ]] ([[:en:Cheese]])
# [[চকলেট]] ([[:en:Chocolate]])
# [[মৌ]] ([[:en:Honey]])
# [[ফল]] ([[:en:Fruit]])
## [[আপেল]] ([[:en:Apple]])
## [[কল]] ([[:en:Banana]])
## [[আঙুৰ]] ([[:en:Grape]])
## [[চয়াবিন]] ([[:en:Soybean]])
## [[নেমু]] ([[:en:Lemon]])
## [[বাদাম]] ([[:en:Nut (fruit)]])
# [[মাংস]] ([[:en:Meat]])
# [[চেনি]] ([[:en:Sugar]])
# [[শাক-পাচলি]] ([[:en:Vegetable]])
## [[আলু (পাচলি)|আলু]] ([[:en:Potato]])
{{div col end}}

=== পানীয় ===
{{div col|2}}
# [[বিয়েৰ]] ([[:en:Beer]])
# [[কফি]] ([[:en:Coffee]])
# [[ফলৰ ৰস]] ([[:en:Juice]])
# '''[[গাখীৰ]] ([[:en:Milk]])'''
# [[চাহ]] ([[:en:Tea]])
# '''[[পানী]] ([[:en:Water]])'''
# [[সুৰা]] ([[:en:Wine]])
{{div col end}}

== প্ৰযুক্তি ==
{{div col|2}}
# '''[[প্ৰযুক্তি]] ([[:en:Technology]])'''
# [[জৈৱ প্ৰযুক্তি]] ([[:en:Biotechnology]])
# [[কাপোৰ]] ([[:en:Clothing]])
## [[কপাহ]] ([[:en:Cotton]])
# [[অভিযান্ত্ৰিক বিদ্যা]] ([[:en:Engineering]])
## [[যন্ত্ৰ]] ([[:en:Machine]])
## [[ৰবট]] ([[:en:Robot]])
## [[স্ক্ৰু]] ([[:en:Screw]])
## [[চকা]] ([[:en:Wheel]])
# [[ধাতুবিজ্ঞান]] ([[:en:Metallurgy]])
# [[নেন'প্ৰযুক্তি]] ([[:en:Nanotechnology]])
{{div col end}}

=== যোগাযোগ ===
{{div col|2}}
# '''[[যোগাযোগ]] ([[:en:Communication]])'''
# [[কিতাপ]] ([[:en:Book]])
# '''[[তথ্য]] ([[:en:Information]])'''
## [[বিশ্বকোষ]] ([[:en:Encyclopedia]])
# [[সাংবাদিকতা]] ([[:en:Journalism]])
## [[বাতৰিকাকত]] ([[:en:Newspaper]])
## [[গণমাধ্যম]] ([[:en:Mass media]])
# [[মুদ্ৰণ]] ([[:en:Printing]])
# [[টেলিফোন]] ([[:en:Telephone]])
{{div col end}}

=== অণুবিদ্যুৎ বা ইলেক্ট্ৰনিক্স ===
{{div col|2}}
# [[ইলেক্ট্ৰনিকছ]] ([[:en:Electronics]])
## [[বৈদ্যুতিক প্ৰবাহ]] ([[:en:Electric current]])
## [[কম্পনাংক]] ([[:en:Frequency]])
# উপাদান
## [[ধাৰক]] ([[:en:Capacitor]])
## [[আৱেশক]] ([[:en:Inductor]])
## [[ট্ৰানজিষ্টৰ]] ([[:en:Transistor]])
## [[ডায়ড]] ([[:en:Diode]])
## [[ৰোধক]] ([[:en:Resistor]])
## [[ৰূপান্তৰক]] ([[:en:Transformer]])
{{div col end}}

==== কম্পিউটাৰ আৰু ইণ্টাৰনেট ====
{{div col|2}}
# '''[[কম্পিউটাৰ]] ([[:en:Computer]])'''
## [[হাৰ্ড ডিস্ক ড্ৰাইভ]] ([[:en:Hard disk drive]])
## [[চেণ্ট্ৰেল প্ৰচেছিং ইউনিট]] ([[:en:Central processing unit]])
# [[কৃত্ৰিম বুদ্ধিমত্তা]] ([[:en:Artificial intelligence]])
# [[তথ্য প্ৰযুক্তি]] ([[:en:Information technology]])
## [[এলগৰিথম আৰু ডেইটা ষ্ট্ৰাকচাৰ]] ([[:en:Algorithm]])
# [[ইণ্টাৰনেট]] ([[:en:Internet]])
## [[ইমেইল]] ([[:en:Email]])
## [[ৱৰ্ল্ড ৱাইড ৱেব]] ([[:en:World Wide Web]])
# [[অপাৰেটিং চিষ্টেম]] ([[:en:Operating system]])
# [[প্ৰগ্ৰামিং ভাষা]] ([[:en:Programming language]])
# [[ছফ্টৱেৰ]] ([[:en:Software]])
{{div col end}}

=== শক্তি আৰু ইন্ধন ===
{{div col|2}}
# [[নবীকৰণীয় শক্তি]] ([[:en:Renewable energy]])
# [[বিদ্যুৎ]] ([[:en:Electricity]])
## [[পাৰমাণবিক শক্তি]] ([[:en:Nuclear power]])
# [[জীৱাশ্ম ইন্ধন]] ([[:en:Fossil fuel]])
# [[অন্তৰ্দাহী ইঞ্জিন]] ([[:en:Internal combustion engine]])
# [[ভাপ ইঞ্জিন]] ([[:en:Steam engine]])
# [[জুই]] ([[:en:Fire]])
{{div col end}}

=== সামগ্ৰী ===
{{div col|2}}
# [[কাঁচ]] ([[:en:Glass]])
# [[কাগজ]] ([[:en:Paper]])
# [[প্লাষ্টিক]] ([[:en:Plastic]])
# [[কাঠ]] ([[:en:Wood]])
{{div col end}}

=== যাতায়াত ===
{{div col|2}}
# [[পৰিবহণ]] ([[:en:Transport]])
# [[বিমান]] ([[:en:Aircraft]])
# [[মটৰ গাড়ী]] ([[:en:Car]])
# [[চাইকেল]] ([[:en:Bicycle]])
# [[ডুবযান]] ([[:en:Submarine]])
# [[জাহাজ]] ([[:en:Ship]])
# [[ৰেলগাড়ী]] ([[:en:Train]])
{{div col end}}

=== অস্ত্ৰশস্ত্ৰ ===
{{div col|2}}
# [[অস্ত্ৰ]] ([[:en:Weapon]])
## [[তৰোৱাল]] ([[:en:Sword]])
# [[আগ্নেয়াস্ত্ৰ]] ([[:en:Firearm]])
## [[মেছিন গান]] ([[:en:Machine gun]])
# [[পাৰমাণবিক অস্ত্ৰ]] ([[:en:Nuclear weapon]])
## [[টেঙ্ক]] ([[:en:Tank]])
# [[বিস্ফোৰক সামগ্ৰী]] ([[:en:Explosive material]])
## [[বাৰুদ]] ([[:en:Gunpowder]])
{{div col end}}

== কলা আৰু বিনোদন ==
{{div col|2}}
# '''[[সংস্কৃতি]] ([[:en:Culture]])'''
# '''[[কলা]] ([[:en:Art]])'''
## [[কমিক্‌ছ]] ([[:en:Comics]])
## [[চিত্ৰকলা]] ([[:en:Painting]])
## [[ফটোগ্ৰাফী]] ([[:en:Photography]])
## [[ভাস্কৰ্য]] ([[:en:Sculpture]])
## [[মৃৎশিল্প]] ([[:en:Pottery]])
# [[নৃত্য]] ([[:en:Dance]])
# [[ফেশ্বন]] ([[:en:Fashion]])
# [[থিয়েটাৰ]] ([[:en:Theatre]])
# [[কেলিগ্ৰাফী]] ([[:en:Calligraphy]])
{{div col end}}

=== স্থাপত্যবিদ্যা আৰু অসামৰিক অভিযান্ত্ৰিকী ===
{{div col|2}}
# '''[[স্থাপত্য]] ([[:en:Architecture]])'''
# [[খিলান]] ([[:en:Arch]])
# [[দলং]] ([[:en:Bridge]])
# [[খাল]] ([[:en:Canal]])
# [[বান্ধ]] ([[:en:Dam]])
# [[গম্বুজ]] ([[:en:Dome]])
# '''[[ঘৰ]] ([[:en:House]])'''
# উল্লেখযোগ্য স্থাপত্য
## [[এংকৰ ৱাট]] ([[:en:Angkor Wat]])
## [[ক'ল'ছিয়াম]] ([[:en:Colosseum]])
## [[চীনৰ মহাপ্ৰাচীৰ]] ([[:en:Great Wall of China]])
## [[আইফেল টাৱাৰ]] ([[:en:Eiffel Tower]])
## [[এম্পায়াৰ ষ্টেট বিল্ডিং]] ([[:en:Empire State Building]])
## [[হাজিয়া চ'ফিয়া]] ([[:en:Hagia Sophia]])
## [[পাৰ্থেনন মন্দিৰ]] ([[:en:Parthenon]])
## [[গিজাৰ পিৰামিড পৰিসৰ]] ([[:en:Giza pyramid complex]])
## [[ছেইণ্ট পিটাৰ্ছ বেছিলিকা]] ([[:en:St. Peter's Basilica]])
## [[ষ্টেচু অফ লিবাৰ্টি]] ([[:en:Statue of Liberty]])
## [[তাজমহল]] ([[:en:Taj Mahal]])
## [[তিনি গিৰিসংকটৰ বান্ধ]] ([[:en:Three Gorges Dam]])
# [[পিৰামিড]] ([[:en:Pyramid]])
# [[টাৱাৰ]] ([[:en:Tower]])
{{div col end}}

=== চলচ্চিত্ৰ, ৰেডিঅ' আৰু দূৰদৰ্শন ===
{{div col|2}}
# '''[[চলচ্চিত্ৰ]] ([[:en:Film]])'''
## [[এনিমেছন]] ([[:en:Animation]])
# '''[[অনাতাঁৰ প্ৰযুক্তি]] ([[:en:Radio]])'''
# '''[[দূৰদৰ্শন]] ([[:en:Television]])'''
{{div col end}}

===সংগীত===
# '''[[সংগীত]] ([[:en:Music]])'''
# [[গীত]] ([[:en:Song]])
# উল্লেখযোগ্য সংগীতৰ প্ৰকাৰ
## [[ব্লুজ]] ([[:en:Blues]])
## [[শাস্ত্ৰীয় সংগীত]] ([[:en:Classical music]])
### [[অপেৰা]] ([[:en:Opera]])
### [[চিম্ফনী]] ([[:en:Symphony]])
## [[ইলেকট্ৰনিক সংগীত]] ([[:en:Electronic music]])
## [[ফ্লামেঙ্কো]] ([[:en:Flamenco]])
## [[হিপ-হপ]] ([[:en:Hip-hop]])
## [[জ্যাজ সংগীত]] ([[:en:Jazz]])
## [[ৰেগে]] ([[:en:Reggae]])
## [[ৰক সংগীত]] ([[:en:Rock music]])
## [[চাম্বা]] ([[:en:Samba]])
# উল্লেখযোগ্য বাদ্যযন্ত্ৰ
## [[ঢোল]] ([[:en:Drum]])
## [[বাঁহী]] ([[:en:Flute]])
## [[গীটাৰ]] ([[:en:Guitar]])
## [[পিয়ান']] ([[:en:Piano]])
## [[ট্ৰাম্পেট]] ([[:en:Trumpet]])
## [[ভায়'লিন]] ([[:en:Violin]])

=== বিনোদন ===
{{div col|2}}
# '''[[খেল]] ([[:en:Game]])'''
## [[বেকগেমন]] ([[:en:Backgammon]])
## [[দবা খেল]] ([[:en:Chess]])
## [[গ' খেল]] ([[:en:Go (game)]])
## [[ভিডিঅ' গেম]] ([[:en:Video game]])
# [[জুৱা খেল]] ([[:en:Gambling]])
# [[সমৰ কলা]] ([[:en:Martial arts]])
## [[কাৰাটে]] ([[:en:Karate]])
## [[জুদো]] ([[:en:Judo]])
# [[অলিম্পিক]] ([[:en:Olympic Games]])
# '''[[ক্ৰীড়া]] ([[:en:Sport]])'''
## [[এথলেটিকছ]] ([[:en:Sport of athletics]])
## [[বেছবল]] ([[:en:Baseball]])
## [[বাস্কেটবল]] ([[:en:Basketball]])
## [[ক্ৰিকেট]] ([[:en:Cricket]])
## [[ফুটবল]] ([[:en:Association football]])
## [[গল্ফ]] ([[:en:Golf]])
## [[ৰাগবী]] ([[:en:Rugby football]])
## [[টেনিছ]] ([[:en:Tennis]])
# '''[[খেলনা]] ([[:en:Toy]])'''
{{div col end}}

== ইতিহাস ==
# '''[[ইতিহাস]] ([[:en:History]])'''

==== প্ৰাক-ইতিহাস আৰু প্ৰাচীন বিশ্ব‎ ====
{{div col|2}}
# [[প্ৰাক-ইতিহাস]] ([[:en:Prehistory]])
# [[প্ৰস্তৰ যুগ]] ([[:en:Stone Age]])
# [[ব্ৰঞ্জ যুগ]] ([[:en:Bronze Age]])
# [[লৌহ যুগ]] ([[:en:Iron Age]])
# [[মেচ'পটেমিয়া]] ([[:en:Mesopotamia]])
# [[সুমেৰ]] ([[:en:Sumer]])
# [[প্ৰাচীন ইজিপ্ট]] ([[:en:Ancient Egypt]])
# [[প্ৰাচীন গ্ৰীচ]] ([[:en:Ancient Greece]])
# [[ৰোমান সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Roman Empire]])
# [[হান ৰাজবংশ]] ([[:en:Han Dynasty]])
# [[গুপ্ত সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Gupta Empire]])
{{div col end}}

==== মধ্যযুগ আৰু প্ৰাৰম্ভিক আধুনিক যুগ ====
{{div col|2}}
# [[আব্বাচীয় খিলাফত]] ([[:en:Abbasid Caliphate]])
# [[ইউৰোপীয় জ্ঞানোদয়]] ([[:en:Age of Enlightenment]])
# [[এজটেক]] ([[:en:Aztecs]])
# [[বাইজেণ্টাইন সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Byzantine Empire]])
# [[ক্ৰুচেদ]] ([[:en:Crusades]])
# [[পবিত্ৰ ৰোমান সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Holy Roman Empire]])
# [[ইনকা সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Inca Empire]])
# [[মালি সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Mali Empire]])
# [[মায়া সভ্যতা]] ([[:en:Mayan Civilization]])
# [[মধ্যযুগ]] ([[:en:Middle Ages]])
# [[মংগোল সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Mongol Empire]])
# [[মিং ৰাজবংশ]] ([[:en:Ming Dynasty]])
# [[অটোমান সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Ottoman Empire]])
# [[খ্ৰীষ্টান ধৰ্মসংস্কাৰ আন্দোলন]] ([[:en:Protestant Reformation]])
# [[নৱ-জাগৰণ]] ([[:en:Renaissance]])
# [[টাং সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:Tang Dynasty]])
# [[ভাইকিংছ]] ([[:en:Vikings]])
{{div col end}}

==== আধুনিক যুগ ====
{{div col|2}}
# [[আৰব-ইজৰাইল বিবাদ]] ([[:en:Arab-Israeli conflict]])
# [[আমেৰিকান গৃহ যুদ্ধ]] ([[:en:American Civil War]])
# [[বৰ্ণবৈষম্য নীতি]] ([[:en:Apartheid]])
# '''[[ব্ৰিটিছ সাম্ৰাজ্য]] ([[:en:British Empire]])'''
# '''[[শীতল যুদ্ধ]] ([[:en:Cold War]])'''
# [[সাংস্কৃতিক বিপ্লৱ]] ([[:en:Cultural Revolution]])
# '''[[ফৰাচী বিপ্লৱ]] ([[:en:French Revolution]])'''
# [[মহামন্দা]] ([[:en:Great Depression]])
# [[ইহুদী গণহত্যা]] ([[:en:The Holocaust]])
# '''[[শিল্প বিপ্লৱ]] ([[:en:Industrial Revolution]])'''
# [[নাজী জাৰ্মানী]] ([[:en:Nazi Germany]])
# [[মেইজি পুনৰ্গঠন]] ([[:en:Meiji Restoration]]) &lt;!-- most significant event in Japanese history --&gt;
# [[ৰুছ বিপ্লৱ]] ([[:en:Russian Revolution]])
# [[চিং ৰাজবংশ]] ([[:en:Qing Dynasty]])
# [[ভিয়েটনাম যুদ্ধ]] ([[:en:Vietnam War]])
# '''[[প্ৰথম বিশ্বযুদ্ধ]] ([[:en:World War I]])'''
# '''[[দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধ]] ([[:en:World War II]])'''
{{div col end}}

== ভূগোল ==
{{div col|2}}
এই অংশত ভূগোলৰ কিছুমান সাধাৰণ ধাৰণা আৰু পৃথিৱীৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ ভৌগোলিক অঞ্চলসমূহ তালিকাভূক্ত কৰা হৈছে।
# '''[[ভূগোল]] ([[:en:Geography]])'''
# '''[[চহৰ]] ([[:en:City]])'''
# '''[[মহাদেশ]] ([[:en:Continent]])'''
# [[অৰণ্য]] ([[:en:Forest]])
# [[পৰ্বত]] ([[:en:Mountain]])
# [[মৰুভূমি]] ([[:en:Desert]])
# [[সুমেৰু]] ([[:en:North Pole]])
# '''[[মহাসাগৰ]] ([[:en:Ocean]])'''
# [[নদী]] ([[:en:River]])
# '''[[সাগৰ]] ([[:en:Sea]])'''
# [[কুমেৰু]] ([[:en:South Pole]])

=== মহাদেশ আৰু প্ৰমুখ অঞ্চল ===
# '''[[আফ্ৰিকা]] ([[:en:Africa]])'''
# '''[[এণ্টাৰ্কটিকা]] ([[:en:Antarctica]])'''
# '''[[এছিয়া]] ([[:en:Asia]])'''
# '''[[ইউৰোপ]] ([[:en:Europe]])'''
# [[মধ্যপ্ৰাচ্য]] ([[:en:Middle East]])
# '''[[উত্তৰ আমেৰিকা]] ([[:en:North America]])'''
# '''[[ওচেনিয়া]] ([[:en:Oceania]])'''
# '''[[দক্ষিণ আমেৰিকা]] ([[:en:South America]])'''
{{div col end}}

=== দেশ ===
{{div col|3}}
[[সাৰ্বভৌম ৰাষ্ট্ৰসমূহৰ তালিকা]]ত থকা আটাইবোৰ দেশৰে প্ৰবন্ধ ৱিকিপিডিয়াত থকাটো বাঞ্ছনীয়। পিছে সৰু ৱিকিপিডিয়াবোৰৰ বাবে ইয়াত কিছুমান দেশক অধিক প্ৰাধন্য দিয়া হৈছে।
# [[আফগানিস্তান]] ([[:en:Afghanistan]])
# [[আলজেৰিয়া]] ([[:en:Algeria]])
# [[আৰ্জেণ্টিনা]] ([[:en:Argentina]])
# [[অষ্ট্ৰেলিয়া]] ([[:en:Australia]])
# [[অষ্ট্ৰিয়া]] ([[:en:Austria]])
# [[বাংলাদেশ]] ([[:en:Bangladesh]])
# '''[[ব্ৰাজিল]] ([[:en:Brazil]])'''
# [[কানাডা]] ([[:en:Canada]])
# '''[[চীন]] ([[:en:China]])'''
# [[কংগো গণৰাজ্য]] ([[:en:Democratic Republic of the Congo]])
# [[কিউবা]] ([[:en:Cuba]])
# [[ইজিপ্ত]] ([[:en:Egypt]])
# [[ইথিঅ'পিয়া]] ([[:en:Ethiopia]])
# '''[[ফ্ৰান্স]] ([[:en:France]])'''
# '''[[জাৰ্মানী]] ([[:en:Germany]])'''
# '''[[ভাৰত]] ([[:en:India]])'''
# [[ইণ্ডোনেছিয়া]] ([[:en:Indonesia]])
# '''[[ইৰান]] [[:en:Iran]])'''
# [[ইৰাক]] ([[:en:Iraq]])
# [[ইজৰাইল]] ([[:en:Israel]])
# '''[[ইটালী]] ([[:en:Italy]])'''
# '''[[জাপান]] ([[:en:Japan]])'''
# [[মেক্সিকো]] ([[:en:Mexico]])
# [[নেদাৰলেণ্ড]] ([[:en:Netherlands]])
# [[নিউজিলেণ্ড]] ([[:en:New Zealand]])
# [[নাইজেৰিয়া]] ([[:en:Nigeria]])
# [[পাকিস্তান]] ([[:en:Pakistan]])
# [[পোলেণ্ড]] ([[:en:Poland]])
# [[পৰ্তুগাল]] ([[:en:Portugal]])
# '''[[ৰাছিয়া]] ([[:en:Russia]])'''
# [[চৌদি আৰৱ]] ([[:en:Saudi Arabia]])
# [[ছিংগাপুৰ]] ([[:en:Singapore]])
# [[দক্ষিণ আফ্ৰিকা]] ([[:en:South Africa]])
# [[দক্ষিণ কোৰিয়া]] ([[:en:South Korea]])
# '''[[স্পেইন]] ([[:en:Spain]])'''
# [[চুদান]] ([[:en:Sudan]])
# [[ছুইজাৰলেণ্ড]] ([[:en:Switzerland]])
# [[তাঞ্জানিয়া]] ([[:en:Tanzania]])
# [[থাইলেণ্ড]] ([[:en:Thailand]])
# [[তুৰস্ক]] ([[:en:Turkey]])
# [[ইউক্ৰেইন]] ([[:en:Ukraine]])
# '''[[যুক্তৰাজ্য]] ([[:en:United Kingdom]])'''
# '''[[আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ]] ([[:en:United States]])'''
# [[ভেটিকান চিটি]] ([[:en:Vatican City]])
# [[ভেনিজুৱেলা]] ([[:en:Venezuela]])
# [[ভিয়েটনাম]] ([[:en:Vietnam]])
{{div col end}}

=== নগৰ ===
{{div col|3}}
# [[আমষ্টাৰডাম]] ([[:en:Amsterdam]])
# [[এথেন্স]] ([[:en:Athens]])
# [[বাগদাদ]] ([[:en:Baghdad]])
# [[বেংকক]] ([[:en:Bangkok]])
# '''[[বেইজিং]] ([[:en:Beijing]])'''
# '''[[বাৰ্লিন]] ([[:en:Berlin]])'''
# [[বগোটা]] ([[:en:Bogotá]])
# [[ব্ৰুচেলছ]] ([[:en:Brussels]])
# [[ব্যুনেচ আইৰিচ]] ([[:en:Buenos Aires]])
# [[কাইৰো]] ([[:en:Cairo]])
# [[কেপ টাউন]] ([[:en:Cape Town]])
# [[ডামাস্কাছ]] ([[:en:Damascus]])
# [[দিল্লী]] ([[:en:Delhi]])
# [[ঢাকা]] ([[:en:Dhaka]])
# [[ডুবাই]] ([[:en:Dubai]])
# [[হংকং]] ([[:en:Hong Kong]])
# [[ইষ্টানবুল]] ([[:en:Istanbul]])
# [[জাকাৰ্টা]] ([[:en:Jakarta]])
# '''[[জেৰুজালেম]] ([[:en:Jerusalem]])'''
# [[কৰাচী]] ([[:en:Karachi]])
# [[কিনাশাচা]] ([[:en:Kinshasa]])
# [[কলকাতা]] ([[:en:Kolkata]])
# [[লাগ'চ]] ([[:en:Lagos]])
# '''[[লণ্ডন]] ([[:en:London]])'''
# [[লচ এঞ্জেলচ]] ([[:en:Los Angeles]])
# [[মাদ্ৰিদ]] ([[:en:Madrid]])
# [[মক্কা]] ([[:en:Mecca]])
# [[মেক্সিকো চিটি]] ([[:en:Mexico City]])
# '''[[মস্কো]] ([[:en:Moscow]])'''
# [[মুম্বাই]] ([[:en:Mumbai]])
# [[নাইৰোবি]] ([[:en:Nairobi]])
# '''[[নিউয়ৰ্ক মহানগৰ]] ([[:en:New York City]])'''
# '''[[পেৰিছ]] ([[:en:Paris]])'''
# [[ৰিঅ' ডি জেনেৰ']] ([[:en:Rio de Janeiro]])
# '''[[ৰোম]] ([[:en:Rome]])'''
# '''[[চেণ্ট পিটাৰছবাৰ্গ]] ([[:en:Saint Petersburg]])'''
# [[চাও পাওল']] ([[:en:São Paulo]])
# [[ছিউল]] ([[:en:Seoul]])
# [[ছাংহাই]] ([[:en:Shanghai]])
# [[ছিডনী]] ([[:en:Sydney]])
# [[তেহৰাণ]] ([[:en:Tehran]])
# '''[[টকিঅ']] ([[:en:Tokyo]])'''
# [[ভিয়েনা]] ([[:en:Vienna]])
# [[ৱাশ্বিংটন ডি.চি.]] ([[:en:Washington, D.C.]])
{{div col end}}

=== জলাঞ্চল ===
{{div col|3}}
# '''[[আমাজান নদী]] ([[:en:Amazon River]])'''
# [[উত্তৰ মহাসাগৰ]] ([[:en:Arctic Ocean]])
# '''[[আটলাণ্টিক মহাসাগৰ]] ([[:en:Atlantic Ocean]])'''
# [[বাল্টিক সাগৰ]] ([[:en:Baltic Sea]])
# [[কৃষ্ণ সাগৰ]] ([[:en:Black Sea]])
# [[কেৰিবিয়ান সাগৰ]] ([[:en:Caribbean Sea]])
# [[কাস্পিয়ান সাগৰ]] ([[:en:Caspian Sea]])
# [[কংগো নদী]] ([[:en:Congo River]])
# [[ডানয়ুব নদী]] ([[:en:Danube]])
# [[গঙ্গা নদী]] ([[:en:Ganges]])
# [[বৃহৎ প্ৰবাল প্ৰাচীৰ]] ([[:en:Great Barrier Reef]])
# [[বৃহৎ হ্ৰদসমূহ]] ([[:en:Great Lakes]])
# '''[[ভাৰত মহাসাগৰ]] ([[:en:Indian Ocean]])'''
# [[সিন্ধু নদী]] ([[:en:Indus River]])
# [[বৈকাল হ্ৰদ]] ([[:en:Lake Baikal]])
# [[টাংগান্যিকা হ্ৰদ]] ([[:en:Lake Tanganyika]])
# [[ভিক্টোৰিয়া হ্ৰদ]] ([[:en:Lake Victoria]])
# [[ভূমধ্য সাগৰ]] ([[:en:Mediterranean Sea]])
# [[মিছিছিপি নদী]] ([[:en:Mississippi River]])
# [[নাইজাৰ নদী]] ([[:en:Niger River]])
# '''[[নীল নদী]] ([[:en:Nile]])'''
# [[উত্তৰ সাগৰ]] ([[:en:North Sea]])
# '''[[প্ৰশান্ত মহাসাগৰ]] ([[:en:Pacific Ocean]])'''
# [[পানামা খাল]] ([[:en:Panama Canal]])
# [[ৰাইন]] ([[:en:Rhine]])
# [[ছুৱেজ খাল]] ([[:en:Suez Canal]])
# [[দক্ষিণ মহাসাগৰ]] ([[:en:Southern Ocean]])
# [[ভল্গা নদী]] ([[:en:Volga River]])
# [[য়াংজে নদী]] ([[:en:Yangtze River]])
# [[হোৱাংহো নদী]] ([[:en:Yellow River]])
{{div col end}}

=== পৰ্বত আৰু মৰুভূমি ===
# [[এল্পছ]] ([[:en:Alps]])
# [[এণ্ডিছ]] ([[:en:Andes]])
# '''[[হিমালয়]] ([[:en:Himalayas]])'''
## [[মাউণ্ট এভাৰেষ্ট]] ([[:en:Mount Everest]])
# [[মাউণ্ট কিলিমাঞ্জাৰ']] ([[:en:Mount Kilimanjaro]])
# [[ৰকি পৰ্বতমালা]] ([[:en:Rocky Mountains]])
# '''[[চাহাৰা মৰুভূমি]] ([[:en:Sahara]])'''

{{Core topics}}
[[শ্ৰেণী:ৱিকিপিডিয়াৰ অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধ|*]]</text>
      <sha1>dukxi5z212o84vcrexmlgcijinsafsu</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>মহাবোধি মন্দিৰ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>32455</id>
    <revision>
      <id>522317</id>
      <parentid>426844</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T07:49:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>522317</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6634" sha1="p2gpduoqkle5fp9uwelr6pu8lp4fpw8" xml:space="preserve">{{পোখালি}}{{Infobox World Heritage Site
| WHS = বুদ্ধগয়াৰ মহাবোধি মন্দিৰ
| Image = [[Image:Mahabodhitemple.jpg|200px]]
| imagecaption= বুদ্ধগয়াৰ মহাবোধি মন্দিৰ
| State Party = {{IND}}
| Type = সাংস্কৃতিক
| Criteria = (i), (ii), (iii), (iv), (vi)
| ID = ১০৫৬
| Region = [[এছিয়া আৰু অষ্ট্ৰালেছিয়াৰ বিশ্ব ঐতিহ্যবাহী স্থানগুসমূহৰ তালিকা|এছিয়া-পেছিফিক]]
| Coordinates = {{Coord|24.7|85.0|display=inline,title|region:IN-BR_type:landmark}}
| Year = ২০০২
| Session = ২৬তম
| Link =
}}

'''মহাবোধি মন্দিৰ''' ([[সংস্কৃত]]: महाबोधि मंदिर) [[বুদ্ধগয়া|বুদ্ধগয়াত]] অৱস্থিত এটা [[বৌদ্ধধৰ্ম|বৌদ্ধ]] মন্দিৰ। ইয়াতেই [[গৌতম বুদ্ধ|সিদ্ধাৰ্থ গৌতমে]] [[বুদ্ধ|বুদ্ধত্ব]] লাভ কৰিছিল। বোধগয়া [[ভাৰত|ভাৰতৰ]] [[বিহাৰ]] ৰাজ্যৰ ৰাজধানী [[পাটনা]]ৰ পৰা {{convert|96|km|0|abbr=on}} দূৰত অৱস্থিত। মন্দিৰৰ পশ্চিম দিশে পবিত্ৰ বোধিবৃক্ষজোপা আছে। পালিশাস্ত্ৰত এই গছডালৰ নাম [[বোধিমণ্ড]] হিচাপে উল্লেখ আছে।&lt;ref&gt;In [[Pali]], using Romanized diacritic marks, the word is spelled ''bodhima{{IAST|ṇḍ}}a''. In the Pali Canon, this term is found throughout the [[Buddhavamsa]] and, in one place, in the [[Jataka]] (Ja iv.238). [[Isaline Blew Horner|Horner]] (2000) translates ''bodhima{{IAST|ṇḍ}}a'' as &quot;the dais of the Tree of Awakening&quot; (e.g., pp. 15 v. 65, 25 v. 183, ''passim'').&lt;/ref&gt; ইয়াত থকা মঠটোৰ নাম বোধিমণ্ড বিহাৰ। মন্দিৰৰ উচ্চতম শীৰ্ষটোৰ উচ্চতা {{convert|55|m|ft|0}}।

বুদ্ধগয়াৰ মহাবোধি মন্দিৰ প্ৰাংগন ৪.৮৬ হেক্টৰ অঞ্চল জুৰি প্ৰসাৰিত হৈ আছে। ই ইউনেস্কোৰ বিশ্ব ঐতিহ্য তালিকাৰ (i) বিভাগত বিশেষ সাংস্কৃতিক আৰু পুৰাতাত্বিক গুৰুত্বসম্পন্ন স্থান। মহামতি অশোকে খ্ৰীষ্টপূৰ্ব তৃতীয় শতাব্দীত মন্দিৰৰ পশ্চিমত অৱস্থিত [[বোধি বৃক্ষ]]টিক (Ficus religiosa) কেন্দ্ৰ কৰি এই মন্দিৰ নিৰ্মাণ কৰিছিল যদিও বৰ্তমানৰ মন্দিৰটো খ্ৰীষ্টীয় পঞ্চম আৰু ষষ্ঠ শতাব্দীৰ মধ্যবৰ্তী সময়ত নিৰ্মিত। কথিত আছে, খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৫৩১ত ৩৫ বছৰ বয়সত সিদ্ধাৰ্থ গৌতমে ইয়াতেই বোধি বা বুদ্ধত্ব লাভ কৰিছিল। তাৰপাছত তেখেতে [[বৌদ্ধ ধৰ্ম]] প্ৰচাৰ আৰম্ভ কৰিছিল। সেই বাবে বৌদ্ধধৰ্মৰ এই অঞ্চলটো অত্যন্ত পবিত্ৰ জ্ঞান কৰা হয়। পাছৰ বহু শতাব্দীকাল ধৰি এই মন্দিৰটো বৌদ্ধদেৱৰ সৰ্বোচ্চ মৰ্যাদাসম্পন্ন উপাসনা কেন্দ্ৰ হিচাবে চিহ্নিত হৈ আহিছে। বিশ্বৰ ভিন্ন প্ৰান্তৰৰ পৰা বৌদ্ধধৰ্মৰ লোকসকল ইয়ালৈ তীৰ্থ কৰিবলৈ আহে। ৫০ মিটাৰ উচ্চ এই মন্দিৰটো ভাৰতীয় স্থাপত্যশৈলীত নিৰ্মিত। ই &quot;ভাৰতৰ সুবৰ্ণ যুগ&quot; নামে পৰিচিত গুপ্ত যুগত নিৰ্মিত ভাৰত উপমহাদেশৰ প্ৰাচীনতম মন্দিৰ। সম্ৰাট অশোকৰ সময়ৰ (খ্ৰীষ্টপূৰ্ব তৃতীয় শতাব্দী) মন্দিৰৰ সূক্ষাগ্ৰ, ক্ষুদ্ৰ স্তম্ভশ্ৰেণী মন্দিৰ প্ৰাংগনৰ অভ্যন্তৰস্থ পুৰাতত্ত্ব সংগ্ৰহালয়ত সুৰক্ষিত আছে।&lt;ref name=Maha&gt;{{Cite web|url=http://whc.unesco.org/en/list/1056|title=Mahabodhi Temple Complex at Bodh Gaya|accessdate=2010-10-03|publisher=UNESCO}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=Bodhi&gt;{{Cite web|url= http://whc.unesco.org/archive/advisory_body_evaluation/1056rev.pdf |title=Mahabodhi Temple (India) No.1056rev|accessdate=2010-10-03|publisher=UNESCO}}&lt;/ref&gt;

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{Reflist}}

==বাহ্যিক সংযোগ==
*{{Commonscat-inline|Mahabodhi Temple|মহাবোধি মন্দিৰ}}
*[http://www.mahabodhi.com Land Enlightenment of the Buddha]
*[http://www.bodhgayanews.net/ Bodhgaya News] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080323112350/http://www.bodhgayanews.net/ |date=2008-03-23 }}
*[http://whc.unesco.org/pg.cfm?cid=31&amp;id_site=1056 UNESCO World Heritage]
*[http://koenraadelst.voiceofdharma.com/books/acat/ch3.htm The Bodh Gaya temple controversy] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070930203650/http://koenraadelst.voiceofdharma.com/books/acat/ch3.htm |date=2007-09-30 }}
{{ভাৰতৰ বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰসমূহৰ তালিকা}}

[[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰ]]
[[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ পৰ্যটনস্থলী]]
[[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ ধৰ্মীয় স্থান‎]]
[[শ্ৰেণী:বৌদ্ধ মন্দিৰ]]</text>
      <sha1>p2gpduoqkle5fp9uwelr6pu8lp4fpw8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>মৌচুমী চহৰীয়া</title>
    <ns>0</ns>
    <id>32857</id>
    <revision>
      <id>522217</id>
      <parentid>454059</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T13:13:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Mridul Kumar Sharmah</username>
        <id>6237</id>
      </contributor>
      <comment>[[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল।</comment>
      <origin>522217</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2864" sha1="g3gidlk6ah81uk0mwploe3bor4kvbzi" xml:space="preserve">{{Assam bio stub}}
{{Infobox person
|bgcolour = silver 
|name = মৌচুমী চহৰীয়া
|image = 
|caption =
|birth_date = 
|birth_place = [[অসম]], [[ভাৰত]]
|occupation =কণ্ঠশিল্পী
|years_active= 
|nationality = ভাৰতীয় {{flagicon|IND}}
|spouse = 
|website = 
}}
'''মৌচুমী চহৰীয়া''' ([[ইংৰাজী]]: Mousumi Saharia) এগৰাকী [[অসমৰ সংগীত]] জগতৰ এগৰাকী কণ্ঠশিল্পী। তেখেতে বৰ্তমানলৈ বহুকেইটা অসমীয়া জনপ্ৰিয় গীতত নিজৰ কণ্ঠদান কৰিছে। ১৯৯০ চনত মাত্ৰ ৫ বছৰ বয়সতে তেখেতৰ &quot;ফাগুনৰ চেঁচাতে&quot; নামৰ এটা এলবাম মুকলি কৰ। তেখেতে বৰ্তমানলৈ বহুকেইখন [[অসমীয়া চলচ্চিত্ৰ]], ভিডিঅ’ এলবাম, আৰু বিভিন্ন চিডি আদিত কণ্ঠদান কৰিছে আৰু প্ৰায় ৮০ ৰ অধিক এলবামত গীত গাইছে।&lt;ref name=&quot;posoowa1&quot;&gt;{{cite web |url=http://www.posoowa.org/story/mousumi-saharia-musical-career-brief-%E2%80%A6 |title=Mousumi Saharia: A musical career in brief … |publisher=Posoowa |date= |accessdate=2013-02-03 }}{{Dead link|date=October 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;

তেখেতৰ পিতৃৰ নাম হেমচন্দ্ৰ চহৰীয়া আৰু মাতৃৰ নাম কনকলতা চহৰীয়া। পঢ়া-শুনাৰ দিশতো তেখেত অত্যন্ত মেধাবী ছাত্ৰী হিচাপে সুনাম আছে। ১৯৯৮ চনৰ [[মেট্ৰিক পৰীক্ষা]]ত ৯৩% নম্বৰ পাই [[অসম]]ৰ ভিতৰত প্ৰথম স্থান অধিকাৰ কৰিবলৈ সক্ষম হৈছিল।&lt;ref name=&quot;posoowa1&quot;/&gt; 

==একক কণ্ঠৰ এলবাম==
* মই মৌচুমী 
* তুমি মৌচুমী
* মৰমী মৌচুমী
* যৌৱন
* মন নাচে উলাহত
* ৰংমন
* নাচে নাচে লাগে মন
* কঁকালৰে গাগৰি
* হিয়াৰ মৰম
* দেবী মন্ত্ৰ
* আকাশী গংগা আদি। &lt;ref name=&quot;posoowa1&quot;/&gt;

==তথ্য সংগ্ৰহ==
&lt;references/&gt;


{{অসমীয়া চলচ্চিত্ৰ}}
{{অসমৰ প্ৰসিদ্ধ ব্যক্তি}}

[[শ্ৰেণী:অসমৰ কণ্ঠশিল্পী]]</text>
      <sha1>g3gidlk6ah81uk0mwploe3bor4kvbzi</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>৩০ আগষ্ট</title>
    <ns>0</ns>
    <id>37437</id>
    <revision>
      <id>522333</id>
      <parentid>391113</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T08:20:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>522333</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7235" sha1="blgxohc5amh84evzsplsvbemdwwfkk1" xml:space="preserve">{{আজিৰ দিনটো|30|8|242}} এইদিনটোত ঘটা কেইটামান উল্লেখযোগ্য ঘটনা-

==ঘটনাৱলী==
* ১৬৫৯ - দাৰা শিকোহক (ঔৰংজেবৰ ভাতৃ) ঔৰংজেবে ৰাজপাটৰ বাবে মৃ্ত্য়ুদণ্ড দিয়ে। 
* ১৭৭৩ - পেচোৱা নাৰায়ণ ৰাওক দদায়েক ৰঘূনাথ ৰাওৱে হত্য়া কৰে। 
* ১৯৬২ - জাপানে ''NAMC YS-11'' নামৰ উৰাজাহাজ খনৰ প্ৰথম পৰীক্ষণ কৰিছিল। 
* ১৯৭৪ - টকিঅ'ৰ মাৰুনাউচিৰ মিটচোপবিছি হেভি ইণ্ডষ্টিজৰ মুখ্য কাৰ্যালয়ত ভয়ংকৰ বিস্ফোৰণ সংঘটিত হৈছিল। বিস্ফোৰণত ৮জন নিহত আৰু ৩৭৮জন আহত হৈছিল। এই ঘটনাত জড়িত থকাৰ সন্দেহত ১৯৭৫ চনৰ [[১৯ মে']]ত জাপানৰ কৰ্তৃপক্ষই আঠগৰাকী বাওঁপন্থী সংগ্ৰামীক আটক কৰিছিল। 
* ১৯৮৪ - আমেৰিকাৰ স্পেচ ছাটল ‘‘ডিস্ক’ভাৰি’’ৰ প্ৰথমটো উৰণ সম্পন্ন হৈছিল। 
* ১৯৯০ - লোকসভাত সৰ্বসন্মতিক্ৰমে আকাশবাণী আৰু দূৰদৰ্শনক স্বায়ত্ত্ব শাসন প্ৰদান কৰা ঐতিহাসিক ‘‘প্ৰচাৰ ভাৰতী বিধেয়ক’’খন গৃহীত হয়। 
* ১৯৯৭ - অসমৰ ৰাজ্যপাল [[লোকনাথ মিশ্ৰ]]ৰ অসমৰপৰা প্ৰত্যাগমন ঘটে।

==জন্ম==
* ১৩৩৪ - পিটাৰ দা ক্ৰুয়েল, কেষ্টাইল আৰু লিঅ'নৰ স্পেইনিছ ৰজা।  
* ১৭৯৭ - মেৰী ৱলষ্টনেক্ৰফট গডউিন শ্বেলী, ইংৰাজ কবি শ্বেলীৰ পত্নী, তেওঁৰ প্ৰসিদ্ধ ৰচনা ফ্ৰেংকেনষ্টাইন। 
* ১৮৪৪ - ফ্ৰেইড্ৰিক ৰাটজেল, জাৰ্মান ভূগোল বিজ্ঞানী, জীৱন্ত স্থানৰ ধাৰণা আৰু জিঅ'পলিটিক্সৰ বাবে জনাজাত। 
* ১৮৫২ - যাকোবুছ হেনৰী, নেদাৰলেণ্ডৰ প্ৰখ্যাত বিজ্ঞানী, ১৯০১ চনত তেওঁ ৰসায়ন বিজ্ঞানত নোবেল বঁটা লাভ কৰিছিল, তেওঁই নোবেল বঁটা লাভ কৰা প্ৰথম বিজ্ঞানী। 
* ১৮৭০ - [[মফিজুদ্দিন আহমদ হাজৰিকা]], অসমীয়া কবি আৰু সাহিত্যিক। (মৃঃ [[২৯ অক্টোবৰ]], ১৯৫৮) 
* ১৮৭১ - [[লৰ্ড আৰ্নেষ্ট ৰাডাৰফোৰ্ড]], পৰমাণু বিভাজনৰ অন্যতম পথ প্ৰদশৰ্ক, ১৯০৮ চনত তেওঁ [[ৰসায়ন বিজ্ঞান]]ত নোবেল বঁটা লাভ কৰে। (মৃঃ [[১৯ অক্টোবৰ]], ১৯৩৭)
* ১৯১২ - নেঞ্চী ৱেক, দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধৰ ব্ৰিটিছ গুপ্তচৰ আৰু সাংবাদিক। 
* ১৯৩০ - ৱাৰেন বাফেট, আমেৰিকাৰ এজন ধনী ব্যৱসায়ী।
* ১৯৫৪ - আলেকজেণ্ডাৰ লুকাচেংক', বেলাৰুছৰ প্ৰথম ৰাষ্ট্ৰপতি। 
* ১৯৫৪ - ৰবি শংকৰ প্ৰসাদ, ভাৰতীয় ৰাজনেতা। 
* ১৯৭২ - কেমেৰুণ ডিয়াজ, হলীউডৰ অভিনেত্ৰী। 
* ১৯৮৯ - বিলি জ' চ'ণ্ডাৰ্ছ, ডব্লিউ বি অ'ৰ প্ৰাক্তন মিডলৱেইট চেম্পিয়ন বক্সিং খেলুৱৈ।

==মৃত্যু==
* ১৪৮৩ - লুই একাদশ, ফ্ৰান্সৰ ৰজা।
* ১৬৫৯ - দাৰা শিকোহ, ঔৰংজেবৰ ভাতৃ।
* ১৭৫১ - ক্ৰীষ্ট'ফাৰ প'লহেম্, চুইডেনৰ বিজ্ঞানী আৰু উদ্ভাৱক।
* ১৭৭৩ - নাৰায়ণ ৰাও, দশম মাৰাঠা পেচোৱা।
* ১৯৪০ - [[ছাৰ জে জে থমছন]], ইংৰাজ পদাৰ্থ বিজ্ঞানী, ইলেক্ট্ৰনৰ আৱিষ্কাৰক।
* ১৯৮১ - মঃ আলি ৰাজাই, ইৰাণৰ প্ৰাক্তন ৰাষ্ট্ৰপতি, উগ্ৰপন্থীৰ বোমা বিস্ফোৰণত মৃত্যু হৈছিল। 
* ১৯৮১ - মঃ বাহোনৰ, ইৰাণৰ প্ৰাক্তন প্ৰধানমন্ত্ৰী, উগ্ৰপন্থীৰ বোমা বিস্ফোৰণত মৃত্যু হৈছিল।
* ১৯৮৮ - এলবাৰ্ট ফ্ৰে' ৱেচ্ছলিং, চুইজাৰলেণ্ডৰ উদ্ভিদ বিজ্ঞানী।
* ১৯৯৫ - ফিছাৰ ব্লেক, আমেৰিকাৰ অৰ্থনীতিবিদ।
* ২০০০ - [[হিতেশ ডেকা]], সাহিত্যিক তথা অসম সাহিত্য সভাৰ প্ৰাক্তন সভাপতি।
* ২০০৮ - কৃষ্ণ কুমাৰ বিৰলা, ভাৰতীয় উদ্যোগপতি।

==দিৱস==
* নিখোঁজ বা নিৰুদ্দেশ হোৱা সকলৰ আন্তৰ্জাতিক দিৱস।
* সংবিধান দিৱস ([[কাজাখাস্তান]])।
* বিজয় দিৱস ([[তুৰস্ক]])।

== বাহ্যিক সংযোগ ==
{{commons|Category:30 August|৩০ আগষ্ট}}
* [http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/august/30 বিবিচি: এই দিনটোত ঘটা কেইটামান উল্লেখযোগ্য ঘটনা] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230406114817/http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/august/30 |date=2023-04-06 }}
----
{{Months}}
{{-}}

[[শ্ৰেণী:আগষ্ট]]
[[শ্ৰেণী:ইংৰাজী বৰ্ষপঞ্জীৰ দিন]]

==তথ্যসূত্ৰ==</text>
      <sha1>blgxohc5amh84evzsplsvbemdwwfkk1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>বিনায়ক-টেন</title>
    <ns>0</ns>
    <id>40914</id>
    <revision>
      <id>522326</id>
      <parentid>174582</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T08:09:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>522326</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2764" sha1="h73w8b0g1y6ueew085p4dyagt87cd9z" xml:space="preserve">[[File:Kangiten.jpg|thumb|Kangiten, late 18th- early 19th-century painting by Shorokuan Ekicho]]
[[File:Ganesha Japan.jpg|thumb|From left to right, [[Benzaiten]], Kangiten and [[Vaiśravaṇa|Bishamonten]] in the [[Daishō-in (Miyajima)|Daishō-in]] temple.]]
[[File:Shoten Nippon.jpg|thumb|left|''Daishō Kangi-ten'' (c. 1832–52) by [[Philipp Franz von Siebold]]. Kangiten is depicted as a two-armed god holding a trident and a radish.]]
[[File:Shoten.jpg|thumb|Shoten. ''Butsuzō-zu-i'', “Collected Illustrations of Buddhist Images.” Published 1690 (Genroku).]]
[[File:Hozan-ji.jpg|thumb|Kangiten's most famous shrine, Hōzan-ji]]

'''বিনায়ক-টেন'''(毘那夜迦天), '''গনপতেই''', '''কাংগিটেন''', '''কাংকি-টেন''', '''শ্ব'-টেন''', '''ডাইশ্ব'-টেন''', '''ডাইশ্ব'-কাংগিটেন''', '''টেনচন''', '''কাংগি-জিজাইটেন''', '''শ্ব'ডেন চামা''', '''ৱিনায়কটেন''' বা '''জবিটেন''' [[জাপান|জাপানী]] [[বৌদ্ধ ধৰ্ম]]ৰ শ্বিংগন আৰু টেণ্ডাই শাখাৰ এজন টেন বা দেৱ।&lt;ref name = &quot;louis&quot;&gt;{{cite book | title=Japan Encyclopedia | publisher=Harvard University Press | author=Frédéric, Louis | chapter=Kangi-ten | year=2002 | page=470}} (originally published in 1996, translated by Rothe, Kathe)&lt;/ref&gt; তেওঁক [[হিন্দু ধৰ্ম]]ৰ দেৱতা [[গণেশ]]ৰ জাপানী ৰূপ বুলি অনেকে গণ্য কৰে। কোনো কোনোৰ মতে তেওঁ বোধিসত্ত্ব অৱলোকিতেশ্বৰৰ ৰূপ।]].&lt;ref name = &quot;hanan&quot;&gt;{{cite book | title=Treasures of the Yenching: the Seventy-fifth Anniversary Exhibit Catalogue of the Harvard-Yenching Library| publisher=the Harvard-Yenching Library of the Harvard College Library| editor=Hanan, Patrick | year=2003 | pages=245–6}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name = &quot;louis&quot;/&gt;

বিনায়কটেনক বৌদ্ধ ধৰ্মৰ তান্ত্ৰিক শাখাসমূহৰ লগত জড়িত কৰা হয়।&lt;ref name = &quot;louis&quot;/&gt;   যদিও তেওঁক হিন্দু গণেশৰদৰে হাতীৰ মূৰযুক্ত পুৰুষৰ দৰে দেখুৱা হয়, আটাইতকৈ জনপ্ৰিয় ৰূপ হ'ল পুৰুষ আৰু মহিলাৰ &quot;দ্বৈত (শৰীৰযুক্ত) কাংগিটেন&quot;

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{Reflist}}

[[শ্ৰেণী:বৌদ্ধ ধৰ্ম]]</text>
      <sha1>h73w8b0g1y6ueew085p4dyagt87cd9z</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522327</id>
      <parentid>522326</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T08:09:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>522327</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2786" sha1="fvudfh46dzxfq55xalt90f67b6mj0rz" xml:space="preserve">{{পোখালি}}[[File:Kangiten.jpg|thumb|Kangiten, late 18th- early 19th-century painting by Shorokuan Ekicho]]
[[File:Ganesha Japan.jpg|thumb|From left to right, [[Benzaiten]], Kangiten and [[Vaiśravaṇa|Bishamonten]] in the [[Daishō-in (Miyajima)|Daishō-in]] temple.]]
[[File:Shoten Nippon.jpg|thumb|left|''Daishō Kangi-ten'' (c. 1832–52) by [[Philipp Franz von Siebold]]. Kangiten is depicted as a two-armed god holding a trident and a radish.]]
[[File:Shoten.jpg|thumb|Shoten. ''Butsuzō-zu-i'', “Collected Illustrations of Buddhist Images.” Published 1690 (Genroku).]]
[[File:Hozan-ji.jpg|thumb|Kangiten's most famous shrine, Hōzan-ji]]

'''বিনায়ক-টেন'''(毘那夜迦天), '''গনপতেই''', '''কাংগিটেন''', '''কাংকি-টেন''', '''শ্ব'-টেন''', '''ডাইশ্ব'-টেন''', '''ডাইশ্ব'-কাংগিটেন''', '''টেনচন''', '''কাংগি-জিজাইটেন''', '''শ্ব'ডেন চামা''', '''ৱিনায়কটেন''' বা '''জবিটেন''' [[জাপান|জাপানী]] [[বৌদ্ধ ধৰ্ম]]ৰ শ্বিংগন আৰু টেণ্ডাই শাখাৰ এজন টেন বা দেৱ।&lt;ref name = &quot;louis&quot;&gt;{{cite book | title=Japan Encyclopedia | publisher=Harvard University Press | author=Frédéric, Louis | chapter=Kangi-ten | year=2002 | page=470}} (originally published in 1996, translated by Rothe, Kathe)&lt;/ref&gt; তেওঁক [[হিন্দু ধৰ্ম]]ৰ দেৱতা [[গণেশ]]ৰ জাপানী ৰূপ বুলি অনেকে গণ্য কৰে। কোনো কোনোৰ মতে তেওঁ বোধিসত্ত্ব অৱলোকিতেশ্বৰৰ ৰূপ।]].&lt;ref name = &quot;hanan&quot;&gt;{{cite book | title=Treasures of the Yenching: the Seventy-fifth Anniversary Exhibit Catalogue of the Harvard-Yenching Library| publisher=the Harvard-Yenching Library of the Harvard College Library| editor=Hanan, Patrick | year=2003 | pages=245–6}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name = &quot;louis&quot;/&gt;

বিনায়কটেনক বৌদ্ধ ধৰ্মৰ তান্ত্ৰিক শাখাসমূহৰ লগত জড়িত কৰা হয়।&lt;ref name = &quot;louis&quot;/&gt;   যদিও তেওঁক হিন্দু গণেশৰদৰে হাতীৰ মূৰযুক্ত পুৰুষৰ দৰে দেখুৱা হয়, আটাইতকৈ জনপ্ৰিয় ৰূপ হ'ল পুৰুষ আৰু মহিলাৰ &quot;দ্বৈত (শৰীৰযুক্ত) কাংগিটেন&quot;

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{Reflist}}

[[শ্ৰেণী:বৌদ্ধ ধৰ্ম]]</text>
      <sha1>fvudfh46dzxfq55xalt90f67b6mj0rz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>অসমৰ ভূগোল</title>
    <ns>0</ns>
    <id>41765</id>
    <revision>
      <id>522216</id>
      <parentid>444695</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T13:09:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Mridul Kumar Sharmah</username>
        <id>6237</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>522216</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6206" sha1="l6u5rxucuelh2x7yttwrf38eq2odv7l" xml:space="preserve">
[[File:Assam districts map.as.svg|thumb|400px|right|(২০২২ৰ মতে)]]

অসমৰ মাটিকালি ৭৮,৪৩৮ বৰ্গ কিল'মিটাৰ। ই ভাৰতৰ এখন মজলীয়া আকাৰৰ ৰাজ্য। অসমখনক প্ৰধানকৈ তিনিটা ভৌগোলিক অঞ্চলত ভাগ কৰিব পাৰি। ৰাজ্যখনৰ উত্তৰ অংশ জুৰি আছে ব্ৰহ্মপুত্ৰ সমতল আৰু দক্ষিণ অংশত আছে বৰাক সমতল। এই দুখন সমতলৰ মাজত অৰ্থাৎ মাজভাগত এখন উচ্চভূমি অঞ্চল আছে। 

;ব্ৰহ্মপুত্ৰ উপত্যকা: পূবে তিনিচুকীয়া জিলাৰ শদিয়া মহকুমাৰপৰা পশ্চিমে [[ধুবুৰী জিলা]]ৰ [[ধুবুৰী]] মহকুমালৈ এই সমতলখনত ১৮খন প্ৰশাসনিক জিলা আছে। ইয়াৰ বাহিৰেও সমতলখনত সদ্যগঠিত ৪খন বড়োলেণ্ড জনজাতীয় স্বায়ত্তশাসিত জিলা আছে। সেইকেইখন হৈছে— কোকৰাঝাৰ,ওদালগুৰি,বাক্সা আৰু চিৰাং জিলা। ই এখন বৃহৎ সমতল। পূৱৰপৰা পশ্চিমলৈ ইয়াৰ দৈৰ্ঘ্য প্ৰায় ৭২০ কিলোমিটাৰ আৰু উত্তৰৰপৰা দক্ষিণলৈ ই গড়ে ৮০ কিলোমিটাৰমান বহল। সমতলখনৰ এটা মন কৰিবলগীয়া ভূ-প্ৰকৃতি হৈছে এই যে পূবৰপৰা পশ্চিমলৈ ইয়াৰ ঢাল অতি কম। এই সমতলখনেদি উত্তৰৰ [[হিমালয়]] আৰু দক্ষিণৰ নগাপাহাৰ, [[কাৰ্বি আংলং|কাৰ্বিপাহৰ]], [[উত্তৰ কাছাৰ]] পাহাৰ আৰু মেঘালয়ৰপৰা প্ৰায় ৪০খন ডাঙৰ উপনৈ আহি ব্ৰহ্মপুত্ৰত পৰিছেহি। উত্তৰপাৰৰ প্ৰধান উপনৈ হৈছে— [[সোৱণশিৰি]], [[ৰঙানৈ]], [[ডিক্ৰং]], [[বুৰৈ]], [[বৰগাং]], [[জীয়া ভৰলু]], [[গাভৰু]], [[জীয়া ধনশিৰি]], [[বৰনদী]], [[পাগলাদিয়া]], [[মানস]], [[চম্পাৱতী]], [[সৰলভাগা]], [[গদাধৰ নদী|গদাধৰ]], [[সোণকোষ]] আদি। দক্ষিণ পাৰৰ ঘাই উপনৈসমূহ হৈছৈ- [[ডিব্ৰু]], [[ডিগাৰু]], [[বুঢ়ীদিহিং]], [[দিছাং]], [[দিখৌ]], [[জাঁজী নদী|জাঁজী]], [[ভোগদৈ নদী|ভোগদৈ]], [[কাকডোঙা]], [[ধনশিৰি]], [[কলং]], [[কপিলী]], [[কুলসী]], [[দুধনৈ]], [[কৃষ্ণাই]], [[জিনৰী]], [[জিঞ্জিৰাম]] আদি। 

;বৰাক উপত্যকা: ই অসমৰ দক্ষিণ অংশত অৱস্থিত। [[বৰাক নদী]]ৰ পৰাই ইয়াৰ নামটো আহিছে। বৰাক উপত্যকাৰ মূলতঃ তিনিখন জিলা আছে- [[কাছাৰ জিলা|কাছাৰ]], [[কৰিমগঞ্জ জিলা|কৰিমগঞ্জ]] আৰু [[হাইলাকান্দি জিলা|হাইলাকান্দি]]। [[শিলচৰ]] ইয়াৰ মুখ্য নগৰ। বৰাক উপত্যকাত ঘাইকৈ [[বাংলা ভাষা]]ৰ প্ৰচলন আছে। 

অসমৰ জলবায়ু ঘাইকৈ গৰম আৰু সেমেকা [[মৌচুমী জলবায়ু]]। দাক্ষিণাত্যৰ পশ্চিম উপকূল, [[দক্ষিণ আফ্ৰিকা]] আৰু [[দক্ষিণ আমেৰিকা]]ৰ উপকূল অঞ্চলৰ লগত অসমৰ জলবায়ুৰ মিল আছ। অসমৰ জলবায়ুত জলীয় ভাপৰ মাত্ৰা অধিক। অসমৰ জলবায়ুক (ক) শীত (খ) প্ৰাক মৌচুমী (গ) মৌচুমী আৰু (ঘ) উত্তৰ মৌচুমী এই চাৰিভাগত ভগাব পাৰি। নৱেম্বৰ-জানুৱাৰী : শীত, ফেব্ৰুৱাৰী-এপ্ৰিল : প্ৰাক মৌচুমী, মে'-জুলাই : মৌচুমী, আগষ্ট-অক্টোবৰ : উত্তৰ মৌচুমী। অসমৰ গৰমৰ মাত্ৰা ভাৰতৰ অন্যান্য স্থানতকৈ তুলনামূলকভাৱে কম। বৰষুণ আৰু আৰ্দ্ৰতাৰ পৰিমাণ বেছি হ'ব পাৰে।&lt;ref&gt;{{Cite web| last = Purdue University| title = The Köppen Classification of Climates| url = http://www.hort.purdue.edu/newcrop/tropical/lecture_04/lec_04.html| accessdate = 25 May 2007| archivedate = 5 June 2007| archiveurl = https://web.archive.org/web/20070605020325/http://www.hort.purdue.edu/newcrop/tropical/lecture_04/lec_04.html| deadurl = yes}}&lt;/ref&gt; শীতকালতো জাৰৰ মাত্ৰা তীব্ৰ নহয়।&lt;ref&gt;জানানে, শান্তনু কৌশিক বৰুৱা, ২০০৬&lt;/ref&gt;

==তথ্যসূত্ৰ==
{{reflist}}

[[শ্ৰেণী:অসম]]
[[শ্ৰেণী:অসমৰ ভূগোল]]
__সূচী__</text>
      <sha1>l6u5rxucuelh2x7yttwrf38eq2odv7l</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>টেনজিং গিয়াত্‍ ছো</title>
    <ns>0</ns>
    <id>45571</id>
    <revision>
      <id>522304</id>
      <parentid>381151</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T07:27:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>522304</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2920" sha1="kj990raywwif737xdh8p7ydjlyog8cj" xml:space="preserve">{{পোখালি}}{{Infobox monarch
|monarch
|name = টেনজিং গিয়াত্‍ ছো&lt;br /&gt;བསྟན་འཛིན་རྒྱ་མཚོ་
|title = তিব্বতৰ চতুৰ্দশ দালাই লামা
|image = Dalailama1 20121014 4639.jpg
|imgw = 200
|reign = ১৭ নৱেম্বৰ ১৯৫০ – বৰ্তমান
|predecessor = থুবতেন গিয়াত্‍ ছো
|chinese = 丹增嘉措
|pinyin = Dānzēng Jiācuò
|tibetan = བསྟན་འཛིན་རྒྱ་མཚོ
|wylie = bstan ’dzin rgya mtsho
|pronoun = tɛ̃tsĩ catsʰo (IPA)
|transprc = Dainzin Gyaco
|TDHL = Tenzin Gyatso
|father = Choekyong Tsering
|mother = Diki Tsering
|date of birth ={{birth date and age|1935|7|6|df=yes}}
|place of birth = [[Taktser]], [[Qinghai]], চীন
}}
'''টেনজিং গিয়াত্‍ ছো''' হৈছে চতুৰ্দশ [[দালাই লামা]]। তেখেত ১৯৫৯ চনত তিব্বতৰ পৰা প্ৰস্থান কৰি [[ভাৰত]]ত আশ্ৰয় গ্ৰহণ কৰে। তিব্বতৰ শান্তিৰক্ষাৰ ক্ষেত্ৰত অবদানৰ বাবে তেখেতক [[ন'বেল বঁটা|শান্তিৰ ন'বেল বঁটা]] প্ৰদান কৰা হয়।

==বাহ্যিক সংযোগ==
{{Sister project links
 |wikt = no
 |commons = སྐུ་མདུན་
 |b = Tenzin Gyatso
 |n = Category:Tenzin Gyatso, 14th Dalai Lama
 |q = Tenzin_Gyatso,_14th_Dalai_Lama
 |s = Author:Tenzin Gyatso
 |v = Tenzin Gyatso
 |species = no
}}

* {{Official website |1 = http://www.dalailama.com/}}
* [http://fpmt.org/teachers/hhdl/speeches.php Collection of speeches and letters] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110112102222/http://www.fpmt.org/teachers/hhdl/speeches.php |date=2011-01-12 }}
* [http://www.rigpawiki.org/index.php?title=Dalai_Lama H.H. the Fourteenth Dalai Lama Tenzin Gyatso] – at Rigpa Wiki
* [http://digitalcollections.ucsc.edu/cdm/search/searchterm/Bstan-%CA%BCdzin-rgya-mtsho/order/title Photographs of the Dalai Lama's visit to UC Santa Cruz, October 1979 from the UC Santa Cruz Library's Digital Collections] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170405234749/http://digitalcollections.ucsc.edu/cdm/search/searchterm/Bstan-%CA%BCdzin-rgya-mtsho/order/title |date=2017-04-05 }}
* {{C-SPAN|Dalai Lama}}

{{ন'বেল বঁটা বিজয়ী ভাৰতীয়}}

[[শ্ৰেণী:চীনৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:ধৰ্মীয় গুৰু]]
[[শ্ৰেণী:শান্তিৰ ন'বেল বঁটা বিজয়ী]]
[[শ্ৰেণী:ৰমন মেগছেছে বঁটা বিজয়ী]]</text>
      <sha1>kj990raywwif737xdh8p7ydjlyog8cj</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>অৰূপ কুমাৰ দত্ত</title>
    <ns>0</ns>
    <id>48851</id>
    <revision>
      <id>522206</id>
      <parentid>413377</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T12:46:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Afughat</username>
        <id>28718</id>
      </contributor>
      <origin>522206</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9101" sha1="o0lf7mkp50v23dkzc2wyeheazmi5233" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name = অৰূপ কুমাৰ দত্ত
| image =File:Arup Kumar Dutta.jpg
| image_size = 250px
| caption =২০১৮ চনত অৰূপ কুমাৰ দত্ত
| birth_date = ১৯৪৬
| birth_place = [[যোৰহাট]], অসম, ভাৰত
| death_date =
| death_place =
| nationality = ভাৰত
| field =
| work_institution =
| alma_mater = [[দিল্লী বিশ্ববিদ্যালয়]]&lt;br&gt;দা লৰেন্স স্কুল, চনাৱাৰ
| doctoral_advisor =
| doctoral_students =
| occupation = লেখক, সাংবাদিক
| awards = [[পদ্মশ্ৰী]], ২০১৮
| honours =
| Religion = [[হিন্দু ধৰ্ম|হিন্দু]]
| footnotes =
}}
'''অৰূপ কুমাৰ দত্ত''' এজন ভাৰতীয় লেখক তথা সাংবাদিক। তেওঁ প্ৰাপ্ত বয়স্ক সকলৰ বাবে ১৬খন গ্ৰন্থ আৰু কিশোৰ-কিশোৰী সকলৰ বাবে ১৭খন অভিযান উপন্যাস ৰচনা কৰিছে। ২০১৪ চনত এছচিয়েছন অফ ৰাইটাৰছ আৰু ইলাষ্ট্ৰেটৰছ ফৰ চিল্ডৰেনে তেওঁক জীৱনজোৰা সাধনা বঁটা প্ৰদান কৰে।&lt;ref&gt;[http://www.awic.in/events/forthcoming-events/reportofconferencenilimasinhafinal.pdf Report of AWIC conference last Accessed July 1, 2016]&lt;/ref&gt;তেওঁ আন্তৰ্জাতিক শিশু বৰ্ষৰ বাবে প্ৰদান কৰা ১৯৭৯ চনৰ শংকৰ বঁটাৰ বাহিৰেও বহুতো বঁটা-পুৰস্কাৰ আদি লাভ কৰিছে।&lt;ref&gt;[https://books.google.co.in/books?id=53nMJAyOnwkC&amp;pg=PA39&amp;lpg=PA39&amp;dq=shankar%27s+award+arup+kumar+dutta&amp;source=bl&amp;ots=904SJwQw0m&amp;sig=3dMXsNsJth0PK6agcnKK_cyJvt4&amp;hl=en&amp;sa=X&amp;ved=0ahUKEwiTgvKMltHNAhVLi5QKHUXsA9UQ6AEIPjAG#v=onepage&amp;q=shankar's%20award%20arup%20kumar%20dutta&amp;f=false Telling Tales: Children's Literature in India, July 1, 2016]&lt;/ref&gt; তেওঁৰ অৱদানৰ বাবে [[ভাৰত চৰকাৰ|ভাৰত চৰকাৰে]] তেওঁক ২০১৮ বৰ্ষত [[পদ্মশ্ৰী]] বঁটা প্ৰদান কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.dnaindia.com/india/report-govt-announces-padma-awards-here-are-the-winners-2578509|title=Govt announces Padma Awards: Here are the winners {{!}} Latest News &amp; Updates at Daily News &amp; Analysis|date=2018-01-25|work=dna|access-date=2018-01-25|language=en-US}}&lt;/ref&gt;
==ব্যক্তিগত জীৱন==
১৯৪৬ চনৰ ২ জুলাইত যোৰহাটত অৰূপ কুমাৰ দত্তৰ জন্ম হৈছিল। তেওঁৰ পিতৃ গিৰীশ দত্ত আৰু মাতৃ ইন্দিৰা দত্ত। ৮ বছৰ বয়সত তেওঁক [[হিমাচল প্ৰদেশ]]ৰ দা লৰেন্স স্কুলত নামভৰ্তি কৰোৱা হয়। তাৰ পৰা তেওঁ ১৯৬২ চনত চিনিয়ৰ কেম্ব্ৰিজ পৰীক্ষা উত্তীৰ্ণ হয়। তাৰ পিছত তেওঁ দিল্লী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ অন্তৰ্গত ৰামজাছ কলেজত নামভৰ্তি কৰে আৰু ১৯৬৬ চনত তাৰ পৰা ইংৰাজী সাহিত্যত স্নাতক ডিগ্ৰী লাভ কৰে। তাৰ পিছত তেওঁ ১৯৬৯ চনত দিল্লী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা ইংৰাজী সাহিত্যত স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী লাভ কৰে।

পঢ়া সামৰি তেওঁ অসমলৈ ঘূৰি আহে আৰু [[জগন্নাথ বৰুৱা মহাবিদ্যালয়]]ত ইংৰাজী বিভাগৰ অধ্যাপক হিচাপে কৰ্মজীৱন আৰম্ভ কৰে। অধ্যাপনাৰ সমসাময়িক ভাবে তেওঁ সাংবাদিকতাৰ ক্ষেত্ৰ খনত প্ৰৱেশ কৰে আৰু নিয়মীয়াকৈ বিভিন্ন আলোচনী তথা বাতৰিকাকতত লিখিবলৈ লয়।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Assam Association of North America Last Accessed July 1, 2016 |url=http://aanahome.org/assam-convention/convention-2015/artist-profile |access-date=January 6, 2019 |archivedate=August 22, 2016 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160822021846/http://aanahome.org/assam-convention/convention-2015/artist-profile |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;

== সাহিত্য কৰ্ম==
* ইউনিকৰ্নিচ (১৯৯১)
* চাহ গৰম, দা টি ষ্টৰী (১৯৯১)
* নেচাৰ কুইজ বুক (১৯৯১)
* দা খঙীয়া বৰুৱাছ অফ ঠেঙাল (১৯৯৪)
* হেমাৰ ব্ল' (১৯৯৬)
* ইণ্ডিয়ান ৰেলৱেছ, দা ফাইনেল ফ্ৰণ্টিয়াৰ (২০০২)
* দা ৰভিং মিনিষ্ট্ৰেল (২০০২)
* জ্যোতি প্ৰসাদ, প্ৰিন্স অফ বিউটি (২০০৩)
* পথৰুঘাট (২০১০)
*দ্য আহোম (২০১৬)&lt;ref&gt;http://www.goodreads.com/author/list/131204.Arup_Kumar_Dutta goodreads Books by Arup Kumar Dutta&lt;/ref&gt;
[[চিত্ৰ:Arup Kumar Dutta.jpg|thumb|অৰূপ কুমাৰ দত্ত]]

===কল্প-সাহিত্য===
* কাজিৰঙা ট্ৰেইল (১৯৭৮)
* ট্ৰাবল এট কলঙিজান (১৯৮২)
* দা ব্লাইণ্ড ৱিটনেছ (১৯৮৩)
* এ ষ্টৰী এবাউট টি (১৯৮৫)
* দা লুৰ অফ ঝাংৰিলা (১৯৮৬)
* ৰিভেঞ্জ (১৯৮৬)
* স্মেক (১৯৯০)
* চেভ দা পুল (১৯৯০)
* অহ! ডিয়াৰ (১৯৯৭)
* দা ক্ৰিষ্টেল কেভ (১৯৯৭)
* ফুটপ্ৰিণ্টছ ইন দা চেণ্ড (১৯৯৯)
* দা কাউণ্টাৰফেইট ট্ৰেজাৰ (২০০১)
* এডভেণ্টচাৰ ষ্টৰীছ গোল্ডেন ছেট (২০০৩)
* দা বয় হু বিকাম কিং (২০০৪)
* দা অনাগৰিকাছ শ্বানচং (২০০৯)
* এডভেণ্টচাৰ অম্নীবাছ (২০১৪)

== বঁটা আৰু সন্মান ==
* কাজিৰঙা ট্ৰেইল (১৯৭৮), ট্ৰাবল এট কলঙিজান (১৯৮২), দা ব্লাইণ্ড ৱিটনেছ (১৯৮৩) আৰু স্মেক (১৯৯০) গ্ৰন্থলৈ চিল্ডৰেন বুক ট্ৰাষ্টৰ চিল্ডৰেন বুক পুৰস্কাৰ।
* ১৯৭৯ চনত আন্তৰ্জাতিক শিশু বৰ্ষ উপলক্ষে প্ৰদান কৰা শংকৰ বঁটা
* জাৰ্ণালিষ্ট ৱেলফেয়াৰ ফাউণ্ডেচন বঁটা, ১৯৮২
* ৰিভেঞ্জ কিতাপৰ বাবে ১৯৮৭ চনৰ এনচিইআৰটি বেষ্ট বুক অফ দা ইয়াৰ বঁটা
* সাংবাদিকতাৰ বাবে [[শিৱপ্ৰসাদ বৰুৱা ৰাষ্ট্ৰীয় বঁটা]], ২০০৪
* এছচিয়েছন অফ ৰাইটাৰছ আৰু ইলাষ্ট্ৰেটৰছ ফৰ চিল্ডৰেনৰ জীৱনজোৰা সাধনা বঁটা, ২০১৪
* [[ভাৰত চৰকাৰ]]ৰ দ্বাৰা [[পদ্মশ্ৰী]] বঁটা, ২০১৮&lt;ref&gt;https://m.timesofindia.com/city/guwahati/padma-shri-honour-for-nine-achievers-from-northeast/articleshow/62679552.cms&lt;/ref&gt;
* [[ডিব্ৰুগড় বিশ্ববিদ্যালয়]]ৰ সন্মানীয় ডি.লিট ডিগ্ৰী, ২০১৮

==তথ্য উৎস==
{{reflist}}
{{পদ্ম বঁটা বিজয়ী অসমৰ ব্যক্তি}}

[[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:জীৱিত ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:অসমৰ সাংবাদিক]]
[[শ্ৰেণী:অসমীয়া সাহিত্যিক]]
[[শ্ৰেণী:পদ্মশ্ৰী বঁটা বিজয়ী]]</text>
      <sha1>o0lf7mkp50v23dkzc2wyeheazmi5233</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522207</id>
      <parentid>522206</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T12:47:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Afughat</username>
        <id>28718</id>
      </contributor>
      <origin>522207</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9013" sha1="bp33jo4nx2s2e4kntkubk2wzuhp1nzy" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name = অৰূপ কুমাৰ দত্ত
| image =File:Arup Kumar Dutta.jpg
| image_size = 250px
| caption =২০১৮ চনত অৰূপ কুমাৰ দত্ত
| birth_date = ১৯৪৬
| birth_place = [[যোৰহাট]], অসম, ভাৰত
| death_date =
| death_place =
| nationality = ভাৰত
| field =
| work_institution =
| alma_mater = [[দিল্লী বিশ্ববিদ্যালয়]]&lt;br&gt;দা লৰেন্স স্কুল, চনাৱাৰ
| doctoral_advisor =
| doctoral_students =
| occupation = লেখক, সাংবাদিক
| awards = [[পদ্মশ্ৰী]], ২০১৮
| honours =
| Religion = [[হিন্দু ধৰ্ম|হিন্দু]]
| footnotes =
}}
'''অৰূপ কুমাৰ দত্ত''' এজন ভাৰতীয় লেখক তথা সাংবাদিক। তেওঁ প্ৰাপ্ত বয়স্ক সকলৰ বাবে ১৬খন গ্ৰন্থ আৰু কিশোৰ-কিশোৰী সকলৰ বাবে ১৭খন অভিযান উপন্যাস ৰচনা কৰিছে। ২০১৪ চনত এছচিয়েছন অফ ৰাইটাৰছ আৰু ইলাষ্ট্ৰেটৰছ ফৰ চিল্ডৰেনে তেওঁক জীৱনজোৰা সাধনা বঁটা প্ৰদান কৰে।&lt;ref&gt;[http://www.awic.in/events/forthcoming-events/reportofconferencenilimasinhafinal.pdf Report of AWIC conference last Accessed July 1, 2016]&lt;/ref&gt;তেওঁ আন্তৰ্জাতিক শিশু বৰ্ষৰ বাবে প্ৰদান কৰা ১৯৭৯ চনৰ শংকৰ বঁটাৰ বাহিৰেও বহুতো বঁটা-পুৰস্কাৰ আদি লাভ কৰিছে।&lt;ref&gt;[https://books.google.co.in/books?id=53nMJAyOnwkC&amp;pg=PA39&amp;lpg=PA39&amp;dq=shankar%27s+award+arup+kumar+dutta&amp;source=bl&amp;ots=904SJwQw0m&amp;sig=3dMXsNsJth0PK6agcnKK_cyJvt4&amp;hl=en&amp;sa=X&amp;ved=0ahUKEwiTgvKMltHNAhVLi5QKHUXsA9UQ6AEIPjAG#v=onepage&amp;q=shankar's%20award%20arup%20kumar%20dutta&amp;f=false Telling Tales: Children's Literature in India, July 1, 2016]&lt;/ref&gt; তেওঁৰ অৱদানৰ বাবে [[ভাৰত চৰকাৰ|ভাৰত চৰকাৰে]] তেওঁক ২০১৮ বৰ্ষত [[পদ্মশ্ৰী]] বঁটা প্ৰদান কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.dnaindia.com/india/report-govt-announces-padma-awards-here-are-the-winners-2578509|title=Govt announces Padma Awards: Here are the winners {{!}} Latest News &amp; Updates at Daily News &amp; Analysis|date=2018-01-25|work=dna|access-date=2018-01-25|language=en-US}}&lt;/ref&gt;
==ব্যক্তিগত জীৱন==
১৯৪৬ চনৰ ২ জুলাইত যোৰহাটত অৰূপ কুমাৰ দত্তৰ জন্ম হৈছিল। তেওঁৰ পিতৃ গিৰীশ দত্ত আৰু মাতৃ ইন্দিৰা দত্ত। ৮ বছৰ বয়সত তেওঁক [[হিমাচল প্ৰদেশ]]ৰ দা লৰেন্স স্কুলত নামভৰ্তি কৰোৱা হয়। তাৰ পৰা তেওঁ ১৯৬২ চনত চিনিয়ৰ কেম্ব্ৰিজ পৰীক্ষা উত্তীৰ্ণ হয়। তাৰ পিছত তেওঁ দিল্লী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ অন্তৰ্গত ৰামজাছ কলেজত নামভৰ্তি কৰে আৰু ১৯৬৬ চনত তাৰ পৰা ইংৰাজী সাহিত্যত স্নাতক ডিগ্ৰী লাভ কৰে। তাৰ পিছত তেওঁ ১৯৬৯ চনত দিল্লী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা ইংৰাজী সাহিত্যত স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী লাভ কৰে।

পঢ়া সামৰি তেওঁ অসমলৈ ঘূৰি আহে আৰু [[জগন্নাথ বৰুৱা মহাবিদ্যালয়]]ত ইংৰাজী বিভাগৰ অধ্যাপক হিচাপে কৰ্মজীৱন আৰম্ভ কৰে। অধ্যাপনাৰ সমসাময়িক ভাবে তেওঁ সাংবাদিকতাৰ ক্ষেত্ৰ খনত প্ৰৱেশ কৰে আৰু নিয়মীয়াকৈ বিভিন্ন আলোচনী তথা বাতৰিকাকতত লিখিবলৈ লয়।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Assam Association of North America Last Accessed July 1, 2016 |url=http://aanahome.org/assam-convention/convention-2015/artist-profile |access-date=January 6, 2019 |archivedate=August 22, 2016 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160822021846/http://aanahome.org/assam-convention/convention-2015/artist-profile |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;

== সাহিত্য কৰ্ম==
* ইউনিকৰ্নিচ (১৯৯১)
* চাহ গৰম, দা টি ষ্টৰী (১৯৯১)
* নেচাৰ কুইজ বুক (১৯৯১)
* দা খঙীয়া বৰুৱাছ অফ ঠেঙাল (১৯৯৪)
* হেমাৰ ব্ল' (১৯৯৬)
* ইণ্ডিয়ান ৰেলৱেছ, দা ফাইনেল ফ্ৰণ্টিয়াৰ (২০০২)
* দা ৰভিং মিনিষ্ট্ৰেল (২০০২)
* জ্যোতি প্ৰসাদ, প্ৰিন্স অফ বিউটি (২০০৩)
* পথৰুঘাট (২০১০)
*দ্য আহোম (২০১৬)&lt;ref&gt;http://www.goodreads.com/author/list/131204.Arup_Kumar_Dutta goodreads Books by Arup Kumar Dutta&lt;/ref&gt;


===কল্প-সাহিত্য===
* কাজিৰঙা ট্ৰেইল (১৯৭৮)
* ট্ৰাবল এট কলঙিজান (১৯৮২)
* দা ব্লাইণ্ড ৱিটনেছ (১৯৮৩)
* এ ষ্টৰী এবাউট টি (১৯৮৫)
* দা লুৰ অফ ঝাংৰিলা (১৯৮৬)
* ৰিভেঞ্জ (১৯৮৬)
* স্মেক (১৯৯০)
* চেভ দা পুল (১৯৯০)
* অহ! ডিয়াৰ (১৯৯৭)
* দা ক্ৰিষ্টেল কেভ (১৯৯৭)
* ফুটপ্ৰিণ্টছ ইন দা চেণ্ড (১৯৯৯)
* দা কাউণ্টাৰফেইট ট্ৰেজাৰ (২০০১)
* এডভেণ্টচাৰ ষ্টৰীছ গোল্ডেন ছেট (২০০৩)
* দা বয় হু বিকাম কিং (২০০৪)
* দা অনাগৰিকাছ শ্বানচং (২০০৯)
* এডভেণ্টচাৰ অম্নীবাছ (২০১৪)

== বঁটা আৰু সন্মান ==
* কাজিৰঙা ট্ৰেইল (১৯৭৮), ট্ৰাবল এট কলঙিজান (১৯৮২), দা ব্লাইণ্ড ৱিটনেছ (১৯৮৩) আৰু স্মেক (১৯৯০) গ্ৰন্থলৈ চিল্ডৰেন বুক ট্ৰাষ্টৰ চিল্ডৰেন বুক পুৰস্কাৰ।
* ১৯৭৯ চনত আন্তৰ্জাতিক শিশু বৰ্ষ উপলক্ষে প্ৰদান কৰা শংকৰ বঁটা
* জাৰ্ণালিষ্ট ৱেলফেয়াৰ ফাউণ্ডেচন বঁটা, ১৯৮২
* ৰিভেঞ্জ কিতাপৰ বাবে ১৯৮৭ চনৰ এনচিইআৰটি বেষ্ট বুক অফ দা ইয়াৰ বঁটা
* সাংবাদিকতাৰ বাবে [[শিৱপ্ৰসাদ বৰুৱা ৰাষ্ট্ৰীয় বঁটা]], ২০০৪
* এছচিয়েছন অফ ৰাইটাৰছ আৰু ইলাষ্ট্ৰেটৰছ ফৰ চিল্ডৰেনৰ জীৱনজোৰা সাধনা বঁটা, ২০১৪
* [[ভাৰত চৰকাৰ]]ৰ দ্বাৰা [[পদ্মশ্ৰী]] বঁটা, ২০১৮&lt;ref&gt;https://m.timesofindia.com/city/guwahati/padma-shri-honour-for-nine-achievers-from-northeast/articleshow/62679552.cms&lt;/ref&gt;
* [[ডিব্ৰুগড় বিশ্ববিদ্যালয়]]ৰ সন্মানীয় ডি.লিট ডিগ্ৰী, ২০১৮

==তথ্য উৎস==
{{reflist}}
{{পদ্ম বঁটা বিজয়ী অসমৰ ব্যক্তি}}

[[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:জীৱিত ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:অসমৰ সাংবাদিক]]
[[শ্ৰেণী:অসমীয়া সাহিত্যিক]]
[[শ্ৰেণী:পদ্মশ্ৰী বঁটা বিজয়ী]]</text>
      <sha1>bp33jo4nx2s2e4kntkubk2wzuhp1nzy</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522208</id>
      <parentid>522207</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T12:50:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Afughat</username>
        <id>28718</id>
      </contributor>
      <origin>522208</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9001" sha1="o2gciqvytsk4774wci2jtgshd2lzn9h" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name = অৰূপ কুমাৰ দত্ত
| image = [[চিত্ৰ:Arup Kumar Dutta.jpg|thumb|অৰূপ কুমাৰ দত্ত]]
| image_size = 250px
| birth_date = ১৯৪৬
| birth_place = [[যোৰহাট]], অসম, ভাৰত
| death_date =
| death_place =
| nationality = ভাৰত
| field =
| work_institution =
| alma_mater = [[দিল্লী বিশ্ববিদ্যালয়]]&lt;br&gt;দা লৰেন্স স্কুল, চনাৱাৰ
| doctoral_advisor =
| doctoral_students =
| occupation = লেখক, সাংবাদিক
| awards = [[পদ্মশ্ৰী]], ২০১৮
| honours =
| Religion = [[হিন্দু ধৰ্ম|হিন্দু]]
| footnotes =
}}
'''অৰূপ কুমাৰ দত্ত''' এজন ভাৰতীয় লেখক তথা সাংবাদিক। তেওঁ প্ৰাপ্ত বয়স্ক সকলৰ বাবে ১৬খন গ্ৰন্থ আৰু কিশোৰ-কিশোৰী সকলৰ বাবে ১৭খন অভিযান উপন্যাস ৰচনা কৰিছে। ২০১৪ চনত এছচিয়েছন অফ ৰাইটাৰছ আৰু ইলাষ্ট্ৰেটৰছ ফৰ চিল্ডৰেনে তেওঁক জীৱনজোৰা সাধনা বঁটা প্ৰদান কৰে।&lt;ref&gt;[http://www.awic.in/events/forthcoming-events/reportofconferencenilimasinhafinal.pdf Report of AWIC conference last Accessed July 1, 2016]&lt;/ref&gt;তেওঁ আন্তৰ্জাতিক শিশু বৰ্ষৰ বাবে প্ৰদান কৰা ১৯৭৯ চনৰ শংকৰ বঁটাৰ বাহিৰেও বহুতো বঁটা-পুৰস্কাৰ আদি লাভ কৰিছে।&lt;ref&gt;[https://books.google.co.in/books?id=53nMJAyOnwkC&amp;pg=PA39&amp;lpg=PA39&amp;dq=shankar%27s+award+arup+kumar+dutta&amp;source=bl&amp;ots=904SJwQw0m&amp;sig=3dMXsNsJth0PK6agcnKK_cyJvt4&amp;hl=en&amp;sa=X&amp;ved=0ahUKEwiTgvKMltHNAhVLi5QKHUXsA9UQ6AEIPjAG#v=onepage&amp;q=shankar's%20award%20arup%20kumar%20dutta&amp;f=false Telling Tales: Children's Literature in India, July 1, 2016]&lt;/ref&gt; তেওঁৰ অৱদানৰ বাবে [[ভাৰত চৰকাৰ|ভাৰত চৰকাৰে]] তেওঁক ২০১৮ বৰ্ষত [[পদ্মশ্ৰী]] বঁটা প্ৰদান কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.dnaindia.com/india/report-govt-announces-padma-awards-here-are-the-winners-2578509|title=Govt announces Padma Awards: Here are the winners {{!}} Latest News &amp; Updates at Daily News &amp; Analysis|date=2018-01-25|work=dna|access-date=2018-01-25|language=en-US}}&lt;/ref&gt;
==ব্যক্তিগত জীৱন==
১৯৪৬ চনৰ ২ জুলাইত যোৰহাটত অৰূপ কুমাৰ দত্তৰ জন্ম হৈছিল। তেওঁৰ পিতৃ গিৰীশ দত্ত আৰু মাতৃ ইন্দিৰা দত্ত। ৮ বছৰ বয়সত তেওঁক [[হিমাচল প্ৰদেশ]]ৰ দা লৰেন্স স্কুলত নামভৰ্তি কৰোৱা হয়। তাৰ পৰা তেওঁ ১৯৬২ চনত চিনিয়ৰ কেম্ব্ৰিজ পৰীক্ষা উত্তীৰ্ণ হয়। তাৰ পিছত তেওঁ দিল্লী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ অন্তৰ্গত ৰামজাছ কলেজত নামভৰ্তি কৰে আৰু ১৯৬৬ চনত তাৰ পৰা ইংৰাজী সাহিত্যত স্নাতক ডিগ্ৰী লাভ কৰে। তাৰ পিছত তেওঁ ১৯৬৯ চনত দিল্লী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা ইংৰাজী সাহিত্যত স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী লাভ কৰে।

পঢ়া সামৰি তেওঁ অসমলৈ ঘূৰি আহে আৰু [[জগন্নাথ বৰুৱা মহাবিদ্যালয়]]ত ইংৰাজী বিভাগৰ অধ্যাপক হিচাপে কৰ্মজীৱন আৰম্ভ কৰে। অধ্যাপনাৰ সমসাময়িক ভাবে তেওঁ সাংবাদিকতাৰ ক্ষেত্ৰ খনত প্ৰৱেশ কৰে আৰু নিয়মীয়াকৈ বিভিন্ন আলোচনী তথা বাতৰিকাকতত লিখিবলৈ লয়।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Assam Association of North America Last Accessed July 1, 2016 |url=http://aanahome.org/assam-convention/convention-2015/artist-profile |access-date=January 6, 2019 |archivedate=August 22, 2016 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160822021846/http://aanahome.org/assam-convention/convention-2015/artist-profile |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;

== সাহিত্য কৰ্ম==
* ইউনিকৰ্নিচ (১৯৯১)
* চাহ গৰম, দা টি ষ্টৰী (১৯৯১)
* নেচাৰ কুইজ বুক (১৯৯১)
* দা খঙীয়া বৰুৱাছ অফ ঠেঙাল (১৯৯৪)
* হেমাৰ ব্ল' (১৯৯৬)
* ইণ্ডিয়ান ৰেলৱেছ, দা ফাইনেল ফ্ৰণ্টিয়াৰ (২০০২)
* দা ৰভিং মিনিষ্ট্ৰেল (২০০২)
* জ্যোতি প্ৰসাদ, প্ৰিন্স অফ বিউটি (২০০৩)
* পথৰুঘাট (২০১০)
*দ্য আহোম (২০১৬)&lt;ref&gt;http://www.goodreads.com/author/list/131204.Arup_Kumar_Dutta goodreads Books by Arup Kumar Dutta&lt;/ref&gt;


===কল্প-সাহিত্য===
* কাজিৰঙা ট্ৰেইল (১৯৭৮)
* ট্ৰাবল এট কলঙিজান (১৯৮২)
* দা ব্লাইণ্ড ৱিটনেছ (১৯৮৩)
* এ ষ্টৰী এবাউট টি (১৯৮৫)
* দা লুৰ অফ ঝাংৰিলা (১৯৮৬)
* ৰিভেঞ্জ (১৯৮৬)
* স্মেক (১৯৯০)
* চেভ দা পুল (১৯৯০)
* অহ! ডিয়াৰ (১৯৯৭)
* দা ক্ৰিষ্টেল কেভ (১৯৯৭)
* ফুটপ্ৰিণ্টছ ইন দা চেণ্ড (১৯৯৯)
* দা কাউণ্টাৰফেইট ট্ৰেজাৰ (২০০১)
* এডভেণ্টচাৰ ষ্টৰীছ গোল্ডেন ছেট (২০০৩)
* দা বয় হু বিকাম কিং (২০০৪)
* দা অনাগৰিকাছ শ্বানচং (২০০৯)
* এডভেণ্টচাৰ অম্নীবাছ (২০১৪)

== বঁটা আৰু সন্মান ==
* কাজিৰঙা ট্ৰেইল (১৯৭৮), ট্ৰাবল এট কলঙিজান (১৯৮২), দা ব্লাইণ্ড ৱিটনেছ (১৯৮৩) আৰু স্মেক (১৯৯০) গ্ৰন্থলৈ চিল্ডৰেন বুক ট্ৰাষ্টৰ চিল্ডৰেন বুক পুৰস্কাৰ।
* ১৯৭৯ চনত আন্তৰ্জাতিক শিশু বৰ্ষ উপলক্ষে প্ৰদান কৰা শংকৰ বঁটা
* জাৰ্ণালিষ্ট ৱেলফেয়াৰ ফাউণ্ডেচন বঁটা, ১৯৮২
* ৰিভেঞ্জ কিতাপৰ বাবে ১৯৮৭ চনৰ এনচিইআৰটি বেষ্ট বুক অফ দা ইয়াৰ বঁটা
* সাংবাদিকতাৰ বাবে [[শিৱপ্ৰসাদ বৰুৱা ৰাষ্ট্ৰীয় বঁটা]], ২০০৪
* এছচিয়েছন অফ ৰাইটাৰছ আৰু ইলাষ্ট্ৰেটৰছ ফৰ চিল্ডৰেনৰ জীৱনজোৰা সাধনা বঁটা, ২০১৪
* [[ভাৰত চৰকাৰ]]ৰ দ্বাৰা [[পদ্মশ্ৰী]] বঁটা, ২০১৮&lt;ref&gt;https://m.timesofindia.com/city/guwahati/padma-shri-honour-for-nine-achievers-from-northeast/articleshow/62679552.cms&lt;/ref&gt;
* [[ডিব্ৰুগড় বিশ্ববিদ্যালয়]]ৰ সন্মানীয় ডি.লিট ডিগ্ৰী, ২০১৮

==তথ্য উৎস==
{{reflist}}
{{পদ্ম বঁটা বিজয়ী অসমৰ ব্যক্তি}}

[[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:জীৱিত ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:অসমৰ সাংবাদিক]]
[[শ্ৰেণী:অসমীয়া সাহিত্যিক]]
[[শ্ৰেণী:পদ্মশ্ৰী বঁটা বিজয়ী]]</text>
      <sha1>o2gciqvytsk4774wci2jtgshd2lzn9h</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522209</id>
      <parentid>522208</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T12:50:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Afughat</username>
        <id>28718</id>
      </contributor>
      <comment>/* সাহিত্য কৰ্ম */</comment>
      <origin>522209</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9000" sha1="94gaxauzhz7yzu5cs0wpsmd1g2vx5vx" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name = অৰূপ কুমাৰ দত্ত
| image = [[চিত্ৰ:Arup Kumar Dutta.jpg|thumb|অৰূপ কুমাৰ দত্ত]]
| image_size = 250px
| birth_date = ১৯৪৬
| birth_place = [[যোৰহাট]], অসম, ভাৰত
| death_date =
| death_place =
| nationality = ভাৰত
| field =
| work_institution =
| alma_mater = [[দিল্লী বিশ্ববিদ্যালয়]]&lt;br&gt;দা লৰেন্স স্কুল, চনাৱাৰ
| doctoral_advisor =
| doctoral_students =
| occupation = লেখক, সাংবাদিক
| awards = [[পদ্মশ্ৰী]], ২০১৮
| honours =
| Religion = [[হিন্দু ধৰ্ম|হিন্দু]]
| footnotes =
}}
'''অৰূপ কুমাৰ দত্ত''' এজন ভাৰতীয় লেখক তথা সাংবাদিক। তেওঁ প্ৰাপ্ত বয়স্ক সকলৰ বাবে ১৬খন গ্ৰন্থ আৰু কিশোৰ-কিশোৰী সকলৰ বাবে ১৭খন অভিযান উপন্যাস ৰচনা কৰিছে। ২০১৪ চনত এছচিয়েছন অফ ৰাইটাৰছ আৰু ইলাষ্ট্ৰেটৰছ ফৰ চিল্ডৰেনে তেওঁক জীৱনজোৰা সাধনা বঁটা প্ৰদান কৰে।&lt;ref&gt;[http://www.awic.in/events/forthcoming-events/reportofconferencenilimasinhafinal.pdf Report of AWIC conference last Accessed July 1, 2016]&lt;/ref&gt;তেওঁ আন্তৰ্জাতিক শিশু বৰ্ষৰ বাবে প্ৰদান কৰা ১৯৭৯ চনৰ শংকৰ বঁটাৰ বাহিৰেও বহুতো বঁটা-পুৰস্কাৰ আদি লাভ কৰিছে।&lt;ref&gt;[https://books.google.co.in/books?id=53nMJAyOnwkC&amp;pg=PA39&amp;lpg=PA39&amp;dq=shankar%27s+award+arup+kumar+dutta&amp;source=bl&amp;ots=904SJwQw0m&amp;sig=3dMXsNsJth0PK6agcnKK_cyJvt4&amp;hl=en&amp;sa=X&amp;ved=0ahUKEwiTgvKMltHNAhVLi5QKHUXsA9UQ6AEIPjAG#v=onepage&amp;q=shankar's%20award%20arup%20kumar%20dutta&amp;f=false Telling Tales: Children's Literature in India, July 1, 2016]&lt;/ref&gt; তেওঁৰ অৱদানৰ বাবে [[ভাৰত চৰকাৰ|ভাৰত চৰকাৰে]] তেওঁক ২০১৮ বৰ্ষত [[পদ্মশ্ৰী]] বঁটা প্ৰদান কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.dnaindia.com/india/report-govt-announces-padma-awards-here-are-the-winners-2578509|title=Govt announces Padma Awards: Here are the winners {{!}} Latest News &amp; Updates at Daily News &amp; Analysis|date=2018-01-25|work=dna|access-date=2018-01-25|language=en-US}}&lt;/ref&gt;
==ব্যক্তিগত জীৱন==
১৯৪৬ চনৰ ২ জুলাইত যোৰহাটত অৰূপ কুমাৰ দত্তৰ জন্ম হৈছিল। তেওঁৰ পিতৃ গিৰীশ দত্ত আৰু মাতৃ ইন্দিৰা দত্ত। ৮ বছৰ বয়সত তেওঁক [[হিমাচল প্ৰদেশ]]ৰ দা লৰেন্স স্কুলত নামভৰ্তি কৰোৱা হয়। তাৰ পৰা তেওঁ ১৯৬২ চনত চিনিয়ৰ কেম্ব্ৰিজ পৰীক্ষা উত্তীৰ্ণ হয়। তাৰ পিছত তেওঁ দিল্লী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ অন্তৰ্গত ৰামজাছ কলেজত নামভৰ্তি কৰে আৰু ১৯৬৬ চনত তাৰ পৰা ইংৰাজী সাহিত্যত স্নাতক ডিগ্ৰী লাভ কৰে। তাৰ পিছত তেওঁ ১৯৬৯ চনত দিল্লী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা ইংৰাজী সাহিত্যত স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী লাভ কৰে।

পঢ়া সামৰি তেওঁ অসমলৈ ঘূৰি আহে আৰু [[জগন্নাথ বৰুৱা মহাবিদ্যালয়]]ত ইংৰাজী বিভাগৰ অধ্যাপক হিচাপে কৰ্মজীৱন আৰম্ভ কৰে। অধ্যাপনাৰ সমসাময়িক ভাবে তেওঁ সাংবাদিকতাৰ ক্ষেত্ৰ খনত প্ৰৱেশ কৰে আৰু নিয়মীয়াকৈ বিভিন্ন আলোচনী তথা বাতৰিকাকতত লিখিবলৈ লয়।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Assam Association of North America Last Accessed July 1, 2016 |url=http://aanahome.org/assam-convention/convention-2015/artist-profile |access-date=January 6, 2019 |archivedate=August 22, 2016 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160822021846/http://aanahome.org/assam-convention/convention-2015/artist-profile |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;

== সাহিত্য কৰ্ম==
* ইউনিকৰ্নিচ (১৯৯১)
* চাহ গৰম, দা টি ষ্টৰী (১৯৯১)
* নেচাৰ কুইজ বুক (১৯৯১)
* দা খঙীয়া বৰুৱাছ অফ ঠেঙাল (১৯৯৪)
* হেমাৰ ব্ল' (১৯৯৬)
* ইণ্ডিয়ান ৰেলৱেছ, দা ফাইনেল ফ্ৰণ্টিয়াৰ (২০০২)
* দা ৰভিং মিনিষ্ট্ৰেল (২০০২)
* জ্যোতি প্ৰসাদ, প্ৰিন্স অফ বিউটি (২০০৩)
* পথৰুঘাট (২০১০)
*দ্য আহোম (২০১৬)&lt;ref&gt;http://www.goodreads.com/author/list/131204.Arup_Kumar_Dutta goodreads Books by Arup Kumar Dutta&lt;/ref&gt;

===কল্প-সাহিত্য===
* কাজিৰঙা ট্ৰেইল (১৯৭৮)
* ট্ৰাবল এট কলঙিজান (১৯৮২)
* দা ব্লাইণ্ড ৱিটনেছ (১৯৮৩)
* এ ষ্টৰী এবাউট টি (১৯৮৫)
* দা লুৰ অফ ঝাংৰিলা (১৯৮৬)
* ৰিভেঞ্জ (১৯৮৬)
* স্মেক (১৯৯০)
* চেভ দা পুল (১৯৯০)
* অহ! ডিয়াৰ (১৯৯৭)
* দা ক্ৰিষ্টেল কেভ (১৯৯৭)
* ফুটপ্ৰিণ্টছ ইন দা চেণ্ড (১৯৯৯)
* দা কাউণ্টাৰফেইট ট্ৰেজাৰ (২০০১)
* এডভেণ্টচাৰ ষ্টৰীছ গোল্ডেন ছেট (২০০৩)
* দা বয় হু বিকাম কিং (২০০৪)
* দা অনাগৰিকাছ শ্বানচং (২০০৯)
* এডভেণ্টচাৰ অম্নীবাছ (২০১৪)

== বঁটা আৰু সন্মান ==
* কাজিৰঙা ট্ৰেইল (১৯৭৮), ট্ৰাবল এট কলঙিজান (১৯৮২), দা ব্লাইণ্ড ৱিটনেছ (১৯৮৩) আৰু স্মেক (১৯৯০) গ্ৰন্থলৈ চিল্ডৰেন বুক ট্ৰাষ্টৰ চিল্ডৰেন বুক পুৰস্কাৰ।
* ১৯৭৯ চনত আন্তৰ্জাতিক শিশু বৰ্ষ উপলক্ষে প্ৰদান কৰা শংকৰ বঁটা
* জাৰ্ণালিষ্ট ৱেলফেয়াৰ ফাউণ্ডেচন বঁটা, ১৯৮২
* ৰিভেঞ্জ কিতাপৰ বাবে ১৯৮৭ চনৰ এনচিইআৰটি বেষ্ট বুক অফ দা ইয়াৰ বঁটা
* সাংবাদিকতাৰ বাবে [[শিৱপ্ৰসাদ বৰুৱা ৰাষ্ট্ৰীয় বঁটা]], ২০০৪
* এছচিয়েছন অফ ৰাইটাৰছ আৰু ইলাষ্ট্ৰেটৰছ ফৰ চিল্ডৰেনৰ জীৱনজোৰা সাধনা বঁটা, ২০১৪
* [[ভাৰত চৰকাৰ]]ৰ দ্বাৰা [[পদ্মশ্ৰী]] বঁটা, ২০১৮&lt;ref&gt;https://m.timesofindia.com/city/guwahati/padma-shri-honour-for-nine-achievers-from-northeast/articleshow/62679552.cms&lt;/ref&gt;
* [[ডিব্ৰুগড় বিশ্ববিদ্যালয়]]ৰ সন্মানীয় ডি.লিট ডিগ্ৰী, ২০১৮

==তথ্য উৎস==
{{reflist}}
{{পদ্ম বঁটা বিজয়ী অসমৰ ব্যক্তি}}

[[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:জীৱিত ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:অসমৰ সাংবাদিক]]
[[শ্ৰেণী:অসমীয়া সাহিত্যিক]]
[[শ্ৰেণী:পদ্মশ্ৰী বঁটা বিজয়ী]]</text>
      <sha1>94gaxauzhz7yzu5cs0wpsmd1g2vx5vx</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522210</id>
      <parentid>522209</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T12:53:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nayan j Nath</username>
        <id>15159</id>
      </contributor>
      <origin>522210</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8947" sha1="8kln0oo6u4p1faojxxsdva6gjhnelz3" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name = অৰূপ কুমাৰ দত্ত
| image =চিত্ৰ:Arup Kumar Dutta.jpg
| image_size = 250px
| birth_date = ১৯৪৬
| birth_place = [[যোৰহাট]], অসম, ভাৰত
| death_date =
| death_place =
| nationality = ভাৰত
| field =
| work_institution =
| alma_mater = [[দিল্লী বিশ্ববিদ্যালয়]]&lt;br&gt;দা লৰেন্স স্কুল, চনাৱাৰ
| doctoral_advisor =
| doctoral_students =
| occupation = লেখক, সাংবাদিক
| awards = [[পদ্মশ্ৰী]], ২০১৮
| honours =
| Religion = [[হিন্দু ধৰ্ম|হিন্দু]]
| footnotes =
}}
'''অৰূপ কুমাৰ দত্ত''' এজন ভাৰতীয় লেখক তথা সাংবাদিক। তেওঁ প্ৰাপ্ত বয়স্ক সকলৰ বাবে ১৬খন গ্ৰন্থ আৰু কিশোৰ-কিশোৰী সকলৰ বাবে ১৭খন অভিযান উপন্যাস ৰচনা কৰিছে। ২০১৪ চনত এছচিয়েছন অফ ৰাইটাৰছ আৰু ইলাষ্ট্ৰেটৰছ ফৰ চিল্ডৰেনে তেওঁক জীৱনজোৰা সাধনা বঁটা প্ৰদান কৰে।&lt;ref&gt;[http://www.awic.in/events/forthcoming-events/reportofconferencenilimasinhafinal.pdf Report of AWIC conference last Accessed July 1, 2016]&lt;/ref&gt;তেওঁ আন্তৰ্জাতিক শিশু বৰ্ষৰ বাবে প্ৰদান কৰা ১৯৭৯ চনৰ শংকৰ বঁটাৰ বাহিৰেও বহুতো বঁটা-পুৰস্কাৰ আদি লাভ কৰিছে।&lt;ref&gt;[https://books.google.co.in/books?id=53nMJAyOnwkC&amp;pg=PA39&amp;lpg=PA39&amp;dq=shankar%27s+award+arup+kumar+dutta&amp;source=bl&amp;ots=904SJwQw0m&amp;sig=3dMXsNsJth0PK6agcnKK_cyJvt4&amp;hl=en&amp;sa=X&amp;ved=0ahUKEwiTgvKMltHNAhVLi5QKHUXsA9UQ6AEIPjAG#v=onepage&amp;q=shankar's%20award%20arup%20kumar%20dutta&amp;f=false Telling Tales: Children's Literature in India, July 1, 2016]&lt;/ref&gt; তেওঁৰ অৱদানৰ বাবে [[ভাৰত চৰকাৰ|ভাৰত চৰকাৰে]] তেওঁক ২০১৮ বৰ্ষত [[পদ্মশ্ৰী]] বঁটা প্ৰদান কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.dnaindia.com/india/report-govt-announces-padma-awards-here-are-the-winners-2578509|title=Govt announces Padma Awards: Here are the winners {{!}} Latest News &amp; Updates at Daily News &amp; Analysis|date=2018-01-25|work=dna|access-date=2018-01-25|language=en-US}}&lt;/ref&gt;
==ব্যক্তিগত জীৱন==
১৯৪৬ চনৰ ২ জুলাইত যোৰহাটত অৰূপ কুমাৰ দত্তৰ জন্ম হৈছিল। তেওঁৰ পিতৃ গিৰীশ দত্ত আৰু মাতৃ ইন্দিৰা দত্ত। ৮ বছৰ বয়সত তেওঁক [[হিমাচল প্ৰদেশ]]ৰ দা লৰেন্স স্কুলত নামভৰ্তি কৰোৱা হয়। তাৰ পৰা তেওঁ ১৯৬২ চনত চিনিয়ৰ কেম্ব্ৰিজ পৰীক্ষা উত্তীৰ্ণ হয়। তাৰ পিছত তেওঁ দিল্লী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ অন্তৰ্গত ৰামজাছ কলেজত নামভৰ্তি কৰে আৰু ১৯৬৬ চনত তাৰ পৰা ইংৰাজী সাহিত্যত স্নাতক ডিগ্ৰী লাভ কৰে। তাৰ পিছত তেওঁ ১৯৬৯ চনত দিল্লী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা ইংৰাজী সাহিত্যত স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী লাভ কৰে।

পঢ়া সামৰি তেওঁ অসমলৈ ঘূৰি আহে আৰু [[জগন্নাথ বৰুৱা মহাবিদ্যালয়]]ত ইংৰাজী বিভাগৰ অধ্যাপক হিচাপে কৰ্মজীৱন আৰম্ভ কৰে। অধ্যাপনাৰ সমসাময়িক ভাবে তেওঁ সাংবাদিকতাৰ ক্ষেত্ৰ খনত প্ৰৱেশ কৰে আৰু নিয়মীয়াকৈ বিভিন্ন আলোচনী তথা বাতৰিকাকতত লিখিবলৈ লয়।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Assam Association of North America Last Accessed July 1, 2016 |url=http://aanahome.org/assam-convention/convention-2015/artist-profile |access-date=January 6, 2019 |archivedate=August 22, 2016 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160822021846/http://aanahome.org/assam-convention/convention-2015/artist-profile |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;

== সাহিত্য কৰ্ম==
* ইউনিকৰ্নিচ (১৯৯১)
* চাহ গৰম, দা টি ষ্টৰী (১৯৯১)
* নেচাৰ কুইজ বুক (১৯৯১)
* দা খঙীয়া বৰুৱাছ অফ ঠেঙাল (১৯৯৪)
* হেমাৰ ব্ল' (১৯৯৬)
* ইণ্ডিয়ান ৰেলৱেছ, দা ফাইনেল ফ্ৰণ্টিয়াৰ (২০০২)
* দা ৰভিং মিনিষ্ট্ৰেল (২০০২)
* জ্যোতি প্ৰসাদ, প্ৰিন্স অফ বিউটি (২০০৩)
* পথৰুঘাট (২০১০)
*দ্য আহোম (২০১৬)&lt;ref&gt;http://www.goodreads.com/author/list/131204.Arup_Kumar_Dutta goodreads Books by Arup Kumar Dutta&lt;/ref&gt;

===কল্প-সাহিত্য===
* কাজিৰঙা ট্ৰেইল (১৯৭৮)
* ট্ৰাবল এট কলঙিজান (১৯৮২)
* দা ব্লাইণ্ড ৱিটনেছ (১৯৮৩)
* এ ষ্টৰী এবাউট টি (১৯৮৫)
* দা লুৰ অফ ঝাংৰিলা (১৯৮৬)
* ৰিভেঞ্জ (১৯৮৬)
* স্মেক (১৯৯০)
* চেভ দা পুল (১৯৯০)
* অহ! ডিয়াৰ (১৯৯৭)
* দা ক্ৰিষ্টেল কেভ (১৯৯৭)
* ফুটপ্ৰিণ্টছ ইন দা চেণ্ড (১৯৯৯)
* দা কাউণ্টাৰফেইট ট্ৰেজাৰ (২০০১)
* এডভেণ্টচাৰ ষ্টৰীছ গোল্ডেন ছেট (২০০৩)
* দা বয় হু বিকাম কিং (২০০৪)
* দা অনাগৰিকাছ শ্বানচং (২০০৯)
* এডভেণ্টচাৰ অম্নীবাছ (২০১৪)

== বঁটা আৰু সন্মান ==
* কাজিৰঙা ট্ৰেইল (১৯৭৮), ট্ৰাবল এট কলঙিজান (১৯৮২), দা ব্লাইণ্ড ৱিটনেছ (১৯৮৩) আৰু স্মেক (১৯৯০) গ্ৰন্থলৈ চিল্ডৰেন বুক ট্ৰাষ্টৰ চিল্ডৰেন বুক পুৰস্কাৰ।
* ১৯৭৯ চনত আন্তৰ্জাতিক শিশু বৰ্ষ উপলক্ষে প্ৰদান কৰা শংকৰ বঁটা
* জাৰ্ণালিষ্ট ৱেলফেয়াৰ ফাউণ্ডেচন বঁটা, ১৯৮২
* ৰিভেঞ্জ কিতাপৰ বাবে ১৯৮৭ চনৰ এনচিইআৰটি বেষ্ট বুক অফ দা ইয়াৰ বঁটা
* সাংবাদিকতাৰ বাবে [[শিৱপ্ৰসাদ বৰুৱা ৰাষ্ট্ৰীয় বঁটা]], ২০০৪
* এছচিয়েছন অফ ৰাইটাৰছ আৰু ইলাষ্ট্ৰেটৰছ ফৰ চিল্ডৰেনৰ জীৱনজোৰা সাধনা বঁটা, ২০১৪
* [[ভাৰত চৰকাৰ]]ৰ দ্বাৰা [[পদ্মশ্ৰী]] বঁটা, ২০১৮&lt;ref&gt;https://m.timesofindia.com/city/guwahati/padma-shri-honour-for-nine-achievers-from-northeast/articleshow/62679552.cms&lt;/ref&gt;
* [[ডিব্ৰুগড় বিশ্ববিদ্যালয়]]ৰ সন্মানীয় ডি.লিট ডিগ্ৰী, ২০১৮

==তথ্য উৎস==
{{reflist}}
{{পদ্ম বঁটা বিজয়ী অসমৰ ব্যক্তি}}

[[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:জীৱিত ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:অসমৰ সাংবাদিক]]
[[শ্ৰেণী:অসমীয়া সাহিত্যিক]]
[[শ্ৰেণী:পদ্মশ্ৰী বঁটা বিজয়ী]]</text>
      <sha1>8kln0oo6u4p1faojxxsdva6gjhnelz3</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522211</id>
      <parentid>522210</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T12:53:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nayan j Nath</username>
        <id>15159</id>
      </contributor>
      <origin>522211</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8931" sha1="9wf56g5yxbeeow77o75cogejbrc8auq" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name = অৰূপ কুমাৰ দত্ত
| image =Arup Kumar Dutta.jpg
| image_size = 250px
| birth_date = ১৯৪৬
| birth_place = [[যোৰহাট]], অসম, ভাৰত
| death_date =
| death_place =
| nationality = ভাৰত
| field =
| work_institution =
| alma_mater = [[দিল্লী বিশ্ববিদ্যালয়]]&lt;br&gt;দা লৰেন্স স্কুল, চনাৱাৰ
| doctoral_advisor =
| doctoral_students =
| occupation = লেখক, সাংবাদিক
| awards = [[পদ্মশ্ৰী]], ২০১৮
| honours =
| Religion = [[হিন্দু ধৰ্ম|হিন্দু]]
| footnotes =
}}
'''অৰূপ কুমাৰ দত্ত''' এজন ভাৰতীয় লেখক তথা সাংবাদিক। তেওঁ প্ৰাপ্ত বয়স্ক সকলৰ বাবে ১৬খন গ্ৰন্থ আৰু কিশোৰ-কিশোৰী সকলৰ বাবে ১৭খন অভিযান উপন্যাস ৰচনা কৰিছে। ২০১৪ চনত এছচিয়েছন অফ ৰাইটাৰছ আৰু ইলাষ্ট্ৰেটৰছ ফৰ চিল্ডৰেনে তেওঁক জীৱনজোৰা সাধনা বঁটা প্ৰদান কৰে।&lt;ref&gt;[http://www.awic.in/events/forthcoming-events/reportofconferencenilimasinhafinal.pdf Report of AWIC conference last Accessed July 1, 2016]&lt;/ref&gt;তেওঁ আন্তৰ্জাতিক শিশু বৰ্ষৰ বাবে প্ৰদান কৰা ১৯৭৯ চনৰ শংকৰ বঁটাৰ বাহিৰেও বহুতো বঁটা-পুৰস্কাৰ আদি লাভ কৰিছে।&lt;ref&gt;[https://books.google.co.in/books?id=53nMJAyOnwkC&amp;pg=PA39&amp;lpg=PA39&amp;dq=shankar%27s+award+arup+kumar+dutta&amp;source=bl&amp;ots=904SJwQw0m&amp;sig=3dMXsNsJth0PK6agcnKK_cyJvt4&amp;hl=en&amp;sa=X&amp;ved=0ahUKEwiTgvKMltHNAhVLi5QKHUXsA9UQ6AEIPjAG#v=onepage&amp;q=shankar's%20award%20arup%20kumar%20dutta&amp;f=false Telling Tales: Children's Literature in India, July 1, 2016]&lt;/ref&gt; তেওঁৰ অৱদানৰ বাবে [[ভাৰত চৰকাৰ|ভাৰত চৰকাৰে]] তেওঁক ২০১৮ বৰ্ষত [[পদ্মশ্ৰী]] বঁটা প্ৰদান কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.dnaindia.com/india/report-govt-announces-padma-awards-here-are-the-winners-2578509|title=Govt announces Padma Awards: Here are the winners {{!}} Latest News &amp; Updates at Daily News &amp; Analysis|date=2018-01-25|work=dna|access-date=2018-01-25|language=en-US}}&lt;/ref&gt;
==ব্যক্তিগত জীৱন==
১৯৪৬ চনৰ ২ জুলাইত যোৰহাটত অৰূপ কুমাৰ দত্তৰ জন্ম হৈছিল। তেওঁৰ পিতৃ গিৰীশ দত্ত আৰু মাতৃ ইন্দিৰা দত্ত। ৮ বছৰ বয়সত তেওঁক [[হিমাচল প্ৰদেশ]]ৰ দা লৰেন্স স্কুলত নামভৰ্তি কৰোৱা হয়। তাৰ পৰা তেওঁ ১৯৬২ চনত চিনিয়ৰ কেম্ব্ৰিজ পৰীক্ষা উত্তীৰ্ণ হয়। তাৰ পিছত তেওঁ দিল্লী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ অন্তৰ্গত ৰামজাছ কলেজত নামভৰ্তি কৰে আৰু ১৯৬৬ চনত তাৰ পৰা ইংৰাজী সাহিত্যত স্নাতক ডিগ্ৰী লাভ কৰে। তাৰ পিছত তেওঁ ১৯৬৯ চনত দিল্লী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা ইংৰাজী সাহিত্যত স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী লাভ কৰে।

পঢ়া সামৰি তেওঁ অসমলৈ ঘূৰি আহে আৰু [[জগন্নাথ বৰুৱা মহাবিদ্যালয়]]ত ইংৰাজী বিভাগৰ অধ্যাপক হিচাপে কৰ্মজীৱন আৰম্ভ কৰে। অধ্যাপনাৰ সমসাময়িক ভাবে তেওঁ সাংবাদিকতাৰ ক্ষেত্ৰ খনত প্ৰৱেশ কৰে আৰু নিয়মীয়াকৈ বিভিন্ন আলোচনী তথা বাতৰিকাকতত লিখিবলৈ লয়।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Assam Association of North America Last Accessed July 1, 2016 |url=http://aanahome.org/assam-convention/convention-2015/artist-profile |access-date=January 6, 2019 |archivedate=August 22, 2016 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160822021846/http://aanahome.org/assam-convention/convention-2015/artist-profile |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;

== সাহিত্য কৰ্ম==
* ইউনিকৰ্নিচ (১৯৯১)
* চাহ গৰম, দা টি ষ্টৰী (১৯৯১)
* নেচাৰ কুইজ বুক (১৯৯১)
* দা খঙীয়া বৰুৱাছ অফ ঠেঙাল (১৯৯৪)
* হেমাৰ ব্ল' (১৯৯৬)
* ইণ্ডিয়ান ৰেলৱেছ, দা ফাইনেল ফ্ৰণ্টিয়াৰ (২০০২)
* দা ৰভিং মিনিষ্ট্ৰেল (২০০২)
* জ্যোতি প্ৰসাদ, প্ৰিন্স অফ বিউটি (২০০৩)
* পথৰুঘাট (২০১০)
*দ্য আহোম (২০১৬)&lt;ref&gt;http://www.goodreads.com/author/list/131204.Arup_Kumar_Dutta goodreads Books by Arup Kumar Dutta&lt;/ref&gt;

===কল্প-সাহিত্য===
* কাজিৰঙা ট্ৰেইল (১৯৭৮)
* ট্ৰাবল এট কলঙিজান (১৯৮২)
* দা ব্লাইণ্ড ৱিটনেছ (১৯৮৩)
* এ ষ্টৰী এবাউট টি (১৯৮৫)
* দা লুৰ অফ ঝাংৰিলা (১৯৮৬)
* ৰিভেঞ্জ (১৯৮৬)
* স্মেক (১৯৯০)
* চেভ দা পুল (১৯৯০)
* অহ! ডিয়াৰ (১৯৯৭)
* দা ক্ৰিষ্টেল কেভ (১৯৯৭)
* ফুটপ্ৰিণ্টছ ইন দা চেণ্ড (১৯৯৯)
* দা কাউণ্টাৰফেইট ট্ৰেজাৰ (২০০১)
* এডভেণ্টচাৰ ষ্টৰীছ গোল্ডেন ছেট (২০০৩)
* দা বয় হু বিকাম কিং (২০০৪)
* দা অনাগৰিকাছ শ্বানচং (২০০৯)
* এডভেণ্টচাৰ অম্নীবাছ (২০১৪)

== বঁটা আৰু সন্মান ==
* কাজিৰঙা ট্ৰেইল (১৯৭৮), ট্ৰাবল এট কলঙিজান (১৯৮২), দা ব্লাইণ্ড ৱিটনেছ (১৯৮৩) আৰু স্মেক (১৯৯০) গ্ৰন্থলৈ চিল্ডৰেন বুক ট্ৰাষ্টৰ চিল্ডৰেন বুক পুৰস্কাৰ।
* ১৯৭৯ চনত আন্তৰ্জাতিক শিশু বৰ্ষ উপলক্ষে প্ৰদান কৰা শংকৰ বঁটা
* জাৰ্ণালিষ্ট ৱেলফেয়াৰ ফাউণ্ডেচন বঁটা, ১৯৮২
* ৰিভেঞ্জ কিতাপৰ বাবে ১৯৮৭ চনৰ এনচিইআৰটি বেষ্ট বুক অফ দা ইয়াৰ বঁটা
* সাংবাদিকতাৰ বাবে [[শিৱপ্ৰসাদ বৰুৱা ৰাষ্ট্ৰীয় বঁটা]], ২০০৪
* এছচিয়েছন অফ ৰাইটাৰছ আৰু ইলাষ্ট্ৰেটৰছ ফৰ চিল্ডৰেনৰ জীৱনজোৰা সাধনা বঁটা, ২০১৪
* [[ভাৰত চৰকাৰ]]ৰ দ্বাৰা [[পদ্মশ্ৰী]] বঁটা, ২০১৮&lt;ref&gt;https://m.timesofindia.com/city/guwahati/padma-shri-honour-for-nine-achievers-from-northeast/articleshow/62679552.cms&lt;/ref&gt;
* [[ডিব্ৰুগড় বিশ্ববিদ্যালয়]]ৰ সন্মানীয় ডি.লিট ডিগ্ৰী, ২০১৮

==তথ্য উৎস==
{{reflist}}
{{পদ্ম বঁটা বিজয়ী অসমৰ ব্যক্তি}}

[[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:জীৱিত ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:অসমৰ সাংবাদিক]]
[[শ্ৰেণী:অসমীয়া সাহিত্যিক]]
[[শ্ৰেণী:পদ্মশ্ৰী বঁটা বিজয়ী]]</text>
      <sha1>9wf56g5yxbeeow77o75cogejbrc8auq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ভগৱান মৰল</title>
    <ns>0</ns>
    <id>53014</id>
    <revision>
      <id>522258</id>
      <parentid>522203</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T04:47:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Psneog</username>
        <id>141</id>
      </contributor>
      <origin>522258</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11862" sha1="o1k3h4dvsllcsb9lalkwklasdm0tp2r" xml:space="preserve">{{Refimprove}}
{{copyedit}}
{{Infobox writer
|image = Bhagawan Maral.jpg
|imagesize =
| name = ড॰ ভগৱান মৰল
| birth_date = ৬ নৱেম্বৰ, ১৯৩৮
| birth_place = [[শুৱালকুচি]], [[অসম]], [[ভাৰত]] 
| death_date = ২০১৪
| death_place = 
| occupation = ভাষাতত্ৱবিদ, শিক্ষাবিদ, সম্পাদক, লেখক
| nationality = [[ভাৰত|ভাৰতীয়]] {{flagicon|IND}}
| genre = [[ভাষাতত্ত্ববিদ]]
|notableworks = 
| signature =
| website =
}}
ড॰ '''ভগৱান মৰল''' (১৯৩৮ - ২০১৪) এগৰাকী অসমীয়া ভাষাতত্ববিদ, গল্পকাৰ, নাট্যকাৰ, ঔপন্যাসিক, কবি আৰু পাঠ্যপুথিৰ লিখক আছিল। পেচাগতভাৱে শিক্ষক ড॰ মৰলে Semantics of Assamese শীর্ষক গৱেষণাৰ বাবে গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা পি এইচ ডি ডিগ্ৰী লাভ কৰিছিল। তেখেতে অসমীয়া ভাষা-সাহিত্য় বিষয়ক বিভিন্ন গৱেষণামূলক গ্ৰন্থ, গল্প, উপন্য়াস,নাটক আদি গ্ৰন্থ আৰু সংকলন লিখিছিল আৰু সম্পাদনা কৰিছিল। তেখেতৰ সাহিত্য়কৰ্মৰ বাবে ২০১৩ বৰ্ষত বৰপেটাত অনুষ্ঠিত অসম সাহিত্য সভাৰ দ্বিসপ্ততিতম অধিবেশনত তেখেতক সম্বর্ধনা জ্ঞাপন কৰা হৈছিল।

== চমু জীৱনী ==
সিদ্ধিনাথ পণ্ডিত আৰু যমুনা মৰলৰ ছটি পুত্র সন্তান আৰু তিনিটি কন্যা সন্তানৰ ভিতৰত দ্বিতীয় সন্তান ড° মৰলে ইং ১৯৩৪ চনত শুৱালকুচিত জন্ম গ্রহণ কৰে। 

=== শিক্ষা ===
ইং ১৯৫১ চনত শুৱালকুচি হাইস্কুলৰ পৰা হাইস্কুল শিক্ষান্ত পৰীক্ষাত উত্তীর্ণ হৈ ইং ১৯৫৩ চনত কটন কলেজত আই. এ. চি-ত নাম ভর্তি কৰে। ১৯৫৫ চনত অসমীয়া সন্মান বিষয় হিচাপে লৈ কটন কলেজৰ পৰা বি. এ.-ত উত্তীর্ণ হয় আৰু ইং ১৯৫৮ চনত গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা অসমীয়া ভাষা বিষয়ত এম. এ. উত্তীর্ণ হয়। ৰোহিণী মহন্তৰ তত্ত্বাৱধানত Semantics of Assamese শীর্ষক গৱেষণাৰ বাবে ১৯৮৬ চনত পি. এইছ. ডি. উপাধি লাভ কৰে। পিতাক অসুখীয়া হোৱা হেতুকে উক্ত সময়চোৱাত তেখেতৰ ঘৰৰ আৰ্থিক অৱস্থা ভাল নাছিল।

=== বৃত্তিগত কৰ্ম ===
ড॰ মৰলে ১৯৫৩ চনত উচ্চতৰ মাধ্যমিক চূড়ান্ত বৰ্ষৰ পৰীক্ষা দি উঠিয়েই কিছুদিনৰ বাবে শুৱালকুছি হাইস্কুলত শিক্ষকতা কৰিছিল। একেটা বৰ্ষতে নৱপ্ৰতিষ্ঠিত শুৱালকুছি বালিকা হাইস্কুলৰ প্ৰধান শিক্ষক হিচাপে শিক্ষকতা কৰিছিল। ১৯৫৮ চনত স্নাতকোত্তৰ পৰীক্ষা দি শেষ কৰি কিছুদিনৰ বাবে গুৱাহাটীৰ ডনবস্ক' হাইস্কুলত শিক্ষকতা কৰিছিল। ১৯৫৯ চনৰ ১৩ আগষ্টত তেখেতে গোলাঘাটৰ দেৱৰাজ ৰয় মহাবিদ্যালয়ৰ অসমীয়া বিভাগৰ প্ৰবক্তা হিচাবে যোগদান কৰে। ১৯৬১ চনৰ ২২ আগষ্টলৈকে তেখেত সেই মহাবিদ্যালয়ত প্ৰবক্তা হিচাবে কৰ্মৰত হৈ আছিল। ১৯৬১ চনৰ ২৩ আগষ্ট তাৰিখে তেখেতে গুৱাহাটীৰ প্ৰাগজ্যোতিষ মহাবিদ্যালয়ৰ অসমীয়া বিভাগত যোগদান কৰে। ১৯৮২ চনত তেখেতে অসমীয়া বিভাগৰ মুৰব্বী অধ্যাপকৰ পদ লাভ কৰে আৰু ১৯৯৪ চনৰ ১ মাৰ্চ তাৰিখে এই মহাবিদ্যালয়ৰ অধ্যক্ষ হিচাপে অৱসৰ গ্ৰহণ কৰেL অধ্যক্ষ হৈ থকা কালছোৱাত তেখেতৰ উদ্য়োগতে প্ৰাগজ্যোতিষ মহাবিদ্যালয়ৰ নৃতত্ত্ব, পৰিসংখ্যা আদি বিভাগ খোলা হৈছিল।

=== সামাজিক/সা‍ংগঠনিক কৰ্ম ===
ড° মৰল কামৰূপ জিলা পৰিষদ, ভাষাবিজ্ঞান সমিতি, শঙ্কৰদেৱ সচেতন মঞ্চ, শুৱালকুছি জ্যোতি সাহিত্য সভা আদিৰ লগত ওতপ্রোতভাবে জড়িত আছিল। তেখেত ১৯৫৫ চনত শুৱালকুছিত গঠিত &quot;জ্যোতি সাহিত্য সভা&quot;ৰ আৰু পৰৱৰ্তীকালত ১৯৬৬ চনত গুৱাহাটীৰ ফটাশিলত গঠিত &quot;প্ৰাগজ্যোতিষ সাহিত্য সভা&quot;ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক সম্পাদক আছিল। ১৯৭৯ চনত তেখেতে অসম ভাষা বিজ্ঞান সমিতিৰ প্ৰতিষ্ঠাৰ ক্ষেত্ৰত আগভাগ লোৱাৰ লগতে সম্পাদকৰ দায়িত্ব গ্ৰহণ কৰে। কামৰূপ জিলা সাহিত্য সভাই ইং ২০০৯ বৰ্ষৰ বাবে তেখেতক “কামৰূপ ৰত্ন “ উপাধি প্রদান কৰিছিল। ২০১৩ বৰ্ষত বৰপেটাত অনুষ্ঠিত অসম সাহিত্য সভাৰ দ্বিসপ্ততিতম অধিবেশনত তেখেতক সম্বর্ধনা জ্ঞাপন কৰা হয়।

== ভাষা-সাহিত্যলৈ অৱদান==

=== সাহিত্য ===

ক) কবিতা পুথি: প্ৰেমাঞ্জলি(নৱম শ্ৰেণীত থাকোঁতেই লিখা), সুৰ নিজৰা

খ)উপন্যাস:
জয় আই অসম
মুৰ্খনায়ক(নাট্যোপন্যাস)
ৰত্নগৰ্ভা কামৰূপ(ৰহস্য উপন্যাস)

গ)পাৰিজাত আৰু কক্ষচ্যুত(নাট্যচিত্ৰ)

==== ভাষা বিষয়ক গ্ৰন্থ ====

ক)অসমীয়া ব্যাকৰণ জ্যোতি (১৯৭৪)&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://sltdassam.com/sltdresource/?p=69|title=অসমীয়া ভাষাৰ ব্যাকৰণ চৰ্চাৰ ইতিহাস|publisher=SLTD, Assam|accessdate=9 September 2019|author=স্মৃতি ডেকা খাউণ্ড|archivedate=21 June 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200621032006/https://sltdassam.com/sltdresource/?p=69|deadurl=yes}}

খ)আধুনিক ভাষা বিজ্ঞান

গ)ভাষাৰ্থ বিজ্ঞান

ঘ)অসমীয়া ভাষাৰ স্বতন্ত্ৰতা

ঙ)নানাৰ্থ অভিধান

চ)Assamese: Its Origin and Substratum


৩)গৱেষণা গ্ৰন্থ:

&quot;Semantics of Assamese&quot;(1986 Guwahati University)

===== সম্পাদনা গ্ৰন্থ=====

ক)নৱজাগৰণ(শুৱালকুছি হাইস্কুলৰ মুখপত্ৰ)
খ)অসমীয়া সাহিত্যঃ ন ৰূপ ন-ৰেখা(সুশীল শৰ্মাৰ সৈতে যুটীয়া ভাৱে সম্পাদিত)।
গ) Glimpses of Assam: Through the Ages

====== অন্যান্য ======

ক)শুৱালকুছি
খ)সাহিত্যজ্যোতি
গ)মহাপুৰুষ শ্ৰীশ্ৰী হৰিদেৱঃ এক সত্য অন্বেষণ

== সন্মান==

ক)১৯৯৪ চনত অসম চৰকাৰৰ সাহিত্যিক পেন্সন লাভ।

খ)২০০৭-০৯ বৰ্ষৰ কামৰূপ জিলা সাহিত্য সভাৰ সৰ্বোচ্চ সন্মান &quot;কামৰূপ ৰত্ন&quot; লাভ।

গ)২০০৯ চনত তেখেতৰ ৭০ সংখ্যক জন্মদিনত অসম ভাষা বিজ্ঞান সমিতিৰ তৰফৰ পৰা ড॰ নবীন চন্দ্ৰ শৰ্মা, প্ৰভাত চন্দ্ৰ দাস আৰু ড॰ ৰজিতা কলিতাৰ সম্পাদনাত &quot;জ্ঞান-বিজ্ঞান বিমৰ্শন&quot; শীৰ্ষক অভিনন্দন গ্ৰন্থৰ প্ৰকাশ।

ঘ)২০১৩ চনত বৰপেটাৰোডত অনুষ্ঠিত অসম সাহিত্য সভাৰ ৭২ সংখ্যক অধিৱেশনত সম্বৰ্ধনা জ্ঞাপন।

== মৃত্যু==

এইজনা খ্যাতিমান অধ্যাপক, সাহিত্যিক, ভাষাবিদৰ ২০১৩ চনৰ ২৯ এপ্ৰিল তাৰিখে ৮০বছৰ বয়সত পৰলোকপ্ৰাপ্তি ঘটে।

== প্ৰসংগ পুথি==

ক) নিজৰাৰ সুৰৰ সন্ধানত
পৃষ্ঠা- ৯

খ) শৰ্মা, ড॰ নবীন চন্দ্ৰ,দাস, প্ৰভাত চন্দ্ৰ, কলিতা, ড॰ ৰজিতা(সম্পাদক)ঃ- জ্ঞান-বিজ্ঞান বিমৰ্শন(অভিনন্দন গ্ৰন্থ, অসম বিজ্ঞান সমিতি) ২০০৯
পৃষ্ঠা-৫

গ) শৰ্মা, কুমাৰ দীপকঃ- &quot;অসমৰ ভাষা বিজ্ঞানী আৰু ভাষা বিজ্ঞান চৰ্চা&quot;
প্ৰথম প্ৰকাশ- ২০১৭
প্ৰকাশক- বনলতা
পৃষ্ঠা- ৮৩-৯১--&gt;

==তথ্যসূত্ৰ==
{{reflist}}

[[শ্ৰেণী:অসমীয়া ভাষাবিদ]]</text>
      <sha1>o1k3h4dvsllcsb9lalkwklasdm0tp2r</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522271</id>
      <parentid>522258</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T05:17:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Psneog</username>
        <id>141</id>
      </contributor>
      <comment>/* ভাষা-সাহিত্যলৈ অৱদান */  তথ্য় যোগ আৰু ফৰ্মেটিং কৰিলোঁ</comment>
      <origin>522271</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13945" sha1="lev3rl9azpvlqlnq18pycdm3u787srp" xml:space="preserve">{{Refimprove}}
{{copyedit}}
{{Infobox writer
|image = Bhagawan Maral.jpg
|imagesize =
| name = ড॰ ভগৱান মৰল
| birth_date = ৬ নৱেম্বৰ, ১৯৩৮
| birth_place = [[শুৱালকুচি]], [[অসম]], [[ভাৰত]] 
| death_date = ২০১৪
| death_place = 
| occupation = ভাষাতত্ৱবিদ, শিক্ষাবিদ, সম্পাদক, লেখক
| nationality = [[ভাৰত|ভাৰতীয়]] {{flagicon|IND}}
| genre = [[ভাষাতত্ত্ববিদ]]
|notableworks = 
| signature =
| website =
}}
ড॰ '''ভগৱান মৰল''' (১৯৩৮ - ২০১৪) এগৰাকী অসমীয়া ভাষাতত্ববিদ, গল্পকাৰ, নাট্যকাৰ, ঔপন্যাসিক, কবি আৰু পাঠ্যপুথিৰ লিখক আছিল। পেচাগতভাৱে শিক্ষক ড॰ মৰলে Semantics of Assamese শীর্ষক গৱেষণাৰ বাবে গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা পি এইচ ডি ডিগ্ৰী লাভ কৰিছিল। তেখেতে অসমীয়া ভাষা-সাহিত্য় বিষয়ক বিভিন্ন গৱেষণামূলক গ্ৰন্থ, গল্প, উপন্য়াস,নাটক আদি গ্ৰন্থ আৰু সংকলন লিখিছিল আৰু সম্পাদনা কৰিছিল। তেখেতৰ সাহিত্য়কৰ্মৰ বাবে ২০১৩ বৰ্ষত বৰপেটাত অনুষ্ঠিত অসম সাহিত্য সভাৰ দ্বিসপ্ততিতম অধিবেশনত তেখেতক সম্বর্ধনা জ্ঞাপন কৰা হৈছিল।

== চমু জীৱনী ==
সিদ্ধিনাথ পণ্ডিত আৰু যমুনা মৰলৰ ছটি পুত্র সন্তান আৰু তিনিটি কন্যা সন্তানৰ ভিতৰত দ্বিতীয় সন্তান ড° মৰলে ইং ১৯৩৪ চনত শুৱালকুচিত জন্ম গ্রহণ কৰে। 

=== শিক্ষা ===
ইং ১৯৫১ চনত শুৱালকুচি হাইস্কুলৰ পৰা হাইস্কুল শিক্ষান্ত পৰীক্ষাত উত্তীর্ণ হৈ ইং ১৯৫৩ চনত কটন কলেজত আই. এ. চি-ত নাম ভর্তি কৰে। ১৯৫৫ চনত অসমীয়া সন্মান বিষয় হিচাপে লৈ কটন কলেজৰ পৰা বি. এ.-ত উত্তীর্ণ হয় আৰু ইং ১৯৫৮ চনত গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা অসমীয়া ভাষা বিষয়ত এম. এ. উত্তীর্ণ হয়। ৰোহিণী মহন্তৰ তত্ত্বাৱধানত Semantics of Assamese শীর্ষক গৱেষণাৰ বাবে ১৯৮৬ চনত পি. এইছ. ডি. উপাধি লাভ কৰে। পিতাক অসুখীয়া হোৱা হেতুকে উক্ত সময়চোৱাত তেখেতৰ ঘৰৰ আৰ্থিক অৱস্থা ভাল নাছিল।

=== বৃত্তিগত কৰ্ম ===
ড॰ মৰলে ১৯৫৩ চনত উচ্চতৰ মাধ্যমিক চূড়ান্ত বৰ্ষৰ পৰীক্ষা দি উঠিয়েই কিছুদিনৰ বাবে শুৱালকুছি হাইস্কুলত শিক্ষকতা কৰিছিল। একেটা বৰ্ষতে নৱপ্ৰতিষ্ঠিত শুৱালকুছি বালিকা হাইস্কুলৰ প্ৰধান শিক্ষক হিচাপে শিক্ষকতা কৰিছিল। ১৯৫৮ চনত স্নাতকোত্তৰ পৰীক্ষা দি শেষ কৰি কিছুদিনৰ বাবে গুৱাহাটীৰ ডনবস্ক' হাইস্কুলত শিক্ষকতা কৰিছিল। ১৯৫৯ চনৰ ১৩ আগষ্টত তেখেতে গোলাঘাটৰ দেৱৰাজ ৰয় মহাবিদ্যালয়ৰ অসমীয়া বিভাগৰ প্ৰবক্তা হিচাবে যোগদান কৰে। ১৯৬১ চনৰ ২২ আগষ্টলৈকে তেখেত সেই মহাবিদ্যালয়ত প্ৰবক্তা হিচাবে কৰ্মৰত হৈ আছিল। ১৯৬১ চনৰ ২৩ আগষ্ট তাৰিখে তেখেতে গুৱাহাটীৰ প্ৰাগজ্যোতিষ মহাবিদ্যালয়ৰ অসমীয়া বিভাগত যোগদান কৰে। ১৯৮২ চনত তেখেতে অসমীয়া বিভাগৰ মুৰব্বী অধ্যাপকৰ পদ লাভ কৰে আৰু ১৯৯৪ চনৰ ১ মাৰ্চ তাৰিখে এই মহাবিদ্যালয়ৰ অধ্যক্ষ হিচাপে অৱসৰ গ্ৰহণ কৰেL অধ্যক্ষ হৈ থকা কালছোৱাত তেখেতৰ উদ্য়োগতে প্ৰাগজ্যোতিষ মহাবিদ্যালয়ৰ নৃতত্ত্ব, পৰিসংখ্যা আদি বিভাগ খোলা হৈছিল।

=== সামাজিক/সা‍ংগঠনিক কৰ্ম ===
ড° মৰল কামৰূপ জিলা পৰিষদ, ভাষাবিজ্ঞান সমিতি, শঙ্কৰদেৱ সচেতন মঞ্চ, শুৱালকুছি জ্যোতি সাহিত্য সভা আদিৰ লগত ওতপ্রোতভাবে জড়িত আছিল। তেখেত ১৯৫৫ চনত শুৱালকুছিত গঠিত &quot;জ্যোতি সাহিত্য সভা&quot;ৰ আৰু পৰৱৰ্তীকালত ১৯৬৬ চনত গুৱাহাটীৰ ফটাশিলত গঠিত &quot;প্ৰাগজ্যোতিষ সাহিত্য সভা&quot;ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক সম্পাদক আছিল। ১৯৭৯ চনত তেখেতে অসম ভাষা বিজ্ঞান সমিতিৰ প্ৰতিষ্ঠাৰ ক্ষেত্ৰত আগভাগ লোৱাৰ লগতে সম্পাদকৰ দায়িত্ব গ্ৰহণ কৰে। কামৰূপ জিলা সাহিত্য সভাই ইং ২০০৯ বৰ্ষৰ বাবে তেখেতক “কামৰূপ ৰত্ন “ উপাধি প্রদান কৰিছিল। ২০১৩ বৰ্ষত বৰপেটাত অনুষ্ঠিত অসম সাহিত্য সভাৰ দ্বিসপ্ততিতম অধিবেশনত তেখেতক সম্বর্ধনা জ্ঞাপন কৰা হয়।

== ভাষা-সাহিত্যলৈ অৱদান==

=== ভাষা বিষয়ক গ্ৰন্থ ===

* অসমীয়া ব্যাকৰণ জ্যোতি (প্রথম প্রকাশ: ১৯৭৪)&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://sltdassam.com/sltdresource/?p=69|title=অসমীয়া ভাষাৰ ব্যাকৰণ চৰ্চাৰ ইতিহাস|publisher=SLTD, Assam|accessdate=9 September 2019|author=স্মৃতি ডেকা খাউণ্ড|archivedate=21 June 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200621032006/https://sltdassam.com/sltdresource/?p=69|deadurl=yes}}
* আধুনিক ভাষা বিজ্ঞান (প্রথম প্রকাশ: ১৯৯৮, ৩০ অক্টোবৰ)
* ভাষাৰ্থ বিজ্ঞান (প্রথম প্রকাশ: ১৯৮৬)
* অসমীয়া ভাষাৰ স্বতন্ত্ৰতা (প্রথম প্রকাশ: ২০১৩)

=== গৱেষণা গ্ৰন্থ === 
* &quot;Semantics of Assamese&quot;(১৯৮৬, তেখেতৰ ডক্টৰেল থেচিচ, গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্য়ালয়)
* Assamese: Its Origin and Substratum (প্ৰথম প্ৰকাশ: ২০০৮, ডি লিট উপাধিৰ বাবে লিখিছিল যদিও উপাধি লোৱা নহ'ল। সেইবাবে ২০০৮ চনত প্রকাশ কৰি উলিয়ায়।)

=== সম্পাদিত গ্ৰন্থ ===
* সাম্প্রতিক অসমীয়া সাহিত্যৰ ন-ৰূপ ন-ৰেখা, সম্পাদনা ভগৱান মৰল আৰু সুশীল শর্মা, প্রথম প্রকাশ, ১৯৭৯, ১০ ফেব্ৰুৱাৰী
* নৱজাগৰণ, সুৱালকুচি হাইস্কুলৰ আলোচনী, ১৯৪৮
* অসমীয়া সাহিত্যঃ ন ৰূপ ন-ৰেখা (সুশীল শৰ্মাৰ সৈতে যুটীয়া ভাৱে সম্পাদিত)।
* Glimpses of Assam: Through the Ages, First Edition: 1999
* নানাৰ্থ অভিধান, সম্পাদনা ড° ভগবান মৰল, ড° নবীন চন্দ্র শর্মা, অধ্যাপক ৰজনীকান্ত দেবশর্মা, ড° মুকুন্দ মাধব শর্মা, শ্রী সুৰেণ ঠাকুৰীয়া (অপ্ৰকাশিত{{citation needed}}) 

=== পাঠ্য়পুথি ===
* সাহিত্য-জ্যোতি (ষষ্ঠ শ্ৰেণীৰ বাবে)

=== সাহিত্য় ===

* অসম চিন্তা (প্রথম খণ্ড)- দ্বিতীয় প্রকাশ, ১৯৮৮
* কক্ষচ্যুত (নাট্যচিত্র)- প্রথম প্রকাশ, ১৯৮০
* জয় আই অসম (সামাজিক নাট্যচিত্র) প্রথম প্রকাশ, ১৯৮০
* প্রেমাঞ্জলি (কবিতা পুথি)- প্রথম প্রকাশ, ১৯৮০
* পাৰিজাত (নাট্যগল্প)- দ্বিতীয় প্রকাশ, জানুৱাৰী ১৯৭১
* মূর্খ নায়ক (নাট্যোপন্যাস)- দ্বিতীয় প্রকাশ, ১৯৮৯, এপ্রিল এজীনি।
* ৰত্নগর্ভা কামৰূপ (ডিতেক্তিভ উপন্যাস)- প্রথম প্রকাশ, ১৯৮০
* সুৰ নিজৰা (কবিতা পুথি)- প্রথম প্রকাশ, ১৯৯৪

====== অন্যান্য ======
* শুৱালকুচি (ঐতিহাসিক আলোচনা)- প্রথম প্রকাশ, ১৯৭৯
* মহাপুৰুষ শ্রীশ্রীহৰিদেৱ, এক সত্য অন্বেষণ- প্রথম প্রকাশ, ২০০৩

== সন্মান==

ক)১৯৯৪ চনত অসম চৰকাৰৰ সাহিত্যিক পেন্সন লাভ।

খ)২০০৭-০৯ বৰ্ষৰ কামৰূপ জিলা সাহিত্য সভাৰ সৰ্বোচ্চ সন্মান &quot;কামৰূপ ৰত্ন&quot; লাভ।

গ)২০০৯ চনত তেখেতৰ ৭০ সংখ্যক জন্মদিনত অসম ভাষা বিজ্ঞান সমিতিৰ তৰফৰ পৰা ড॰ নবীন চন্দ্ৰ শৰ্মা, প্ৰভাত চন্দ্ৰ দাস আৰু ড॰ ৰজিতা কলিতাৰ সম্পাদনাত &quot;জ্ঞান-বিজ্ঞান বিমৰ্শন&quot; শীৰ্ষক অভিনন্দন গ্ৰন্থৰ প্ৰকাশ।

ঘ)২০১৩ চনত বৰপেটাৰোডত অনুষ্ঠিত অসম সাহিত্য সভাৰ ৭২ সংখ্যক অধিৱেশনত সম্বৰ্ধনা জ্ঞাপন।

== মৃত্যু==

এইজনা খ্যাতিমান অধ্যাপক, সাহিত্যিক, ভাষাবিদৰ ২০১৩ চনৰ ২৯ এপ্ৰিল তাৰিখে ৮০বছৰ বয়সত পৰলোকপ্ৰাপ্তি ঘটে।

== প্ৰসংগ পুথি==

ক) নিজৰাৰ সুৰৰ সন্ধানত
পৃষ্ঠা- ৯

খ) শৰ্মা, ড॰ নবীন চন্দ্ৰ,দাস, প্ৰভাত চন্দ্ৰ, কলিতা, ড॰ ৰজিতা(সম্পাদক)ঃ- জ্ঞান-বিজ্ঞান বিমৰ্শন(অভিনন্দন গ্ৰন্থ, অসম বিজ্ঞান সমিতি) ২০০৯
পৃষ্ঠা-৫

গ) শৰ্মা, কুমাৰ দীপকঃ- &quot;অসমৰ ভাষা বিজ্ঞানী আৰু ভাষা বিজ্ঞান চৰ্চা&quot;
প্ৰথম প্ৰকাশ- ২০১৭
প্ৰকাশক- বনলতা
পৃষ্ঠা- ৮৩-৯১--&gt;

==তথ্যসূত্ৰ==
{{reflist}}

[[শ্ৰেণী:অসমীয়া ভাষাবিদ]]</text>
      <sha1>lev3rl9azpvlqlnq18pycdm3u787srp</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522272</id>
      <parentid>522271</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T05:18:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Psneog</username>
        <id>141</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* ভাষা-সাহিত্যলৈ অৱদান */</comment>
      <origin>522272</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13951" sha1="e0vtp11nd46esjdz1vwhffevrv7tuaz" xml:space="preserve">{{Refimprove}}
{{copyedit}}
{{Infobox writer
|image = Bhagawan Maral.jpg
|imagesize =
| name = ড॰ ভগৱান মৰল
| birth_date = ৬ নৱেম্বৰ, ১৯৩৮
| birth_place = [[শুৱালকুচি]], [[অসম]], [[ভাৰত]] 
| death_date = ২০১৪
| death_place = 
| occupation = ভাষাতত্ৱবিদ, শিক্ষাবিদ, সম্পাদক, লেখক
| nationality = [[ভাৰত|ভাৰতীয়]] {{flagicon|IND}}
| genre = [[ভাষাতত্ত্ববিদ]]
|notableworks = 
| signature =
| website =
}}
ড॰ '''ভগৱান মৰল''' (১৯৩৮ - ২০১৪) এগৰাকী অসমীয়া ভাষাতত্ববিদ, গল্পকাৰ, নাট্যকাৰ, ঔপন্যাসিক, কবি আৰু পাঠ্যপুথিৰ লিখক আছিল। পেচাগতভাৱে শিক্ষক ড॰ মৰলে Semantics of Assamese শীর্ষক গৱেষণাৰ বাবে গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা পি এইচ ডি ডিগ্ৰী লাভ কৰিছিল। তেখেতে অসমীয়া ভাষা-সাহিত্য় বিষয়ক বিভিন্ন গৱেষণামূলক গ্ৰন্থ, গল্প, উপন্য়াস,নাটক আদি গ্ৰন্থ আৰু সংকলন লিখিছিল আৰু সম্পাদনা কৰিছিল। তেখেতৰ সাহিত্য়কৰ্মৰ বাবে ২০১৩ বৰ্ষত বৰপেটাত অনুষ্ঠিত অসম সাহিত্য সভাৰ দ্বিসপ্ততিতম অধিবেশনত তেখেতক সম্বর্ধনা জ্ঞাপন কৰা হৈছিল।

== চমু জীৱনী ==
সিদ্ধিনাথ পণ্ডিত আৰু যমুনা মৰলৰ ছটি পুত্র সন্তান আৰু তিনিটি কন্যা সন্তানৰ ভিতৰত দ্বিতীয় সন্তান ড° মৰলে ইং ১৯৩৪ চনত শুৱালকুচিত জন্ম গ্রহণ কৰে। 

=== শিক্ষা ===
ইং ১৯৫১ চনত শুৱালকুচি হাইস্কুলৰ পৰা হাইস্কুল শিক্ষান্ত পৰীক্ষাত উত্তীর্ণ হৈ ইং ১৯৫৩ চনত কটন কলেজত আই. এ. চি-ত নাম ভর্তি কৰে। ১৯৫৫ চনত অসমীয়া সন্মান বিষয় হিচাপে লৈ কটন কলেজৰ পৰা বি. এ.-ত উত্তীর্ণ হয় আৰু ইং ১৯৫৮ চনত গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা অসমীয়া ভাষা বিষয়ত এম. এ. উত্তীর্ণ হয়। ৰোহিণী মহন্তৰ তত্ত্বাৱধানত Semantics of Assamese শীর্ষক গৱেষণাৰ বাবে ১৯৮৬ চনত পি. এইছ. ডি. উপাধি লাভ কৰে। পিতাক অসুখীয়া হোৱা হেতুকে উক্ত সময়চোৱাত তেখেতৰ ঘৰৰ আৰ্থিক অৱস্থা ভাল নাছিল।

=== বৃত্তিগত কৰ্ম ===
ড॰ মৰলে ১৯৫৩ চনত উচ্চতৰ মাধ্যমিক চূড়ান্ত বৰ্ষৰ পৰীক্ষা দি উঠিয়েই কিছুদিনৰ বাবে শুৱালকুছি হাইস্কুলত শিক্ষকতা কৰিছিল। একেটা বৰ্ষতে নৱপ্ৰতিষ্ঠিত শুৱালকুছি বালিকা হাইস্কুলৰ প্ৰধান শিক্ষক হিচাপে শিক্ষকতা কৰিছিল। ১৯৫৮ চনত স্নাতকোত্তৰ পৰীক্ষা দি শেষ কৰি কিছুদিনৰ বাবে গুৱাহাটীৰ ডনবস্ক' হাইস্কুলত শিক্ষকতা কৰিছিল। ১৯৫৯ চনৰ ১৩ আগষ্টত তেখেতে গোলাঘাটৰ দেৱৰাজ ৰয় মহাবিদ্যালয়ৰ অসমীয়া বিভাগৰ প্ৰবক্তা হিচাবে যোগদান কৰে। ১৯৬১ চনৰ ২২ আগষ্টলৈকে তেখেত সেই মহাবিদ্যালয়ত প্ৰবক্তা হিচাবে কৰ্মৰত হৈ আছিল। ১৯৬১ চনৰ ২৩ আগষ্ট তাৰিখে তেখেতে গুৱাহাটীৰ প্ৰাগজ্যোতিষ মহাবিদ্যালয়ৰ অসমীয়া বিভাগত যোগদান কৰে। ১৯৮২ চনত তেখেতে অসমীয়া বিভাগৰ মুৰব্বী অধ্যাপকৰ পদ লাভ কৰে আৰু ১৯৯৪ চনৰ ১ মাৰ্চ তাৰিখে এই মহাবিদ্যালয়ৰ অধ্যক্ষ হিচাপে অৱসৰ গ্ৰহণ কৰেL অধ্যক্ষ হৈ থকা কালছোৱাত তেখেতৰ উদ্য়োগতে প্ৰাগজ্যোতিষ মহাবিদ্যালয়ৰ নৃতত্ত্ব, পৰিসংখ্যা আদি বিভাগ খোলা হৈছিল।

=== সামাজিক/সা‍ংগঠনিক কৰ্ম ===
ড° মৰল কামৰূপ জিলা পৰিষদ, ভাষাবিজ্ঞান সমিতি, শঙ্কৰদেৱ সচেতন মঞ্চ, শুৱালকুছি জ্যোতি সাহিত্য সভা আদিৰ লগত ওতপ্রোতভাবে জড়িত আছিল। তেখেত ১৯৫৫ চনত শুৱালকুছিত গঠিত &quot;জ্যোতি সাহিত্য সভা&quot;ৰ আৰু পৰৱৰ্তীকালত ১৯৬৬ চনত গুৱাহাটীৰ ফটাশিলত গঠিত &quot;প্ৰাগজ্যোতিষ সাহিত্য সভা&quot;ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক সম্পাদক আছিল। ১৯৭৯ চনত তেখেতে অসম ভাষা বিজ্ঞান সমিতিৰ প্ৰতিষ্ঠাৰ ক্ষেত্ৰত আগভাগ লোৱাৰ লগতে সম্পাদকৰ দায়িত্ব গ্ৰহণ কৰে। কামৰূপ জিলা সাহিত্য সভাই ইং ২০০৯ বৰ্ষৰ বাবে তেখেতক “কামৰূপ ৰত্ন “ উপাধি প্রদান কৰিছিল। ২০১৩ বৰ্ষত বৰপেটাত অনুষ্ঠিত অসম সাহিত্য সভাৰ দ্বিসপ্ততিতম অধিবেশনত তেখেতক সম্বর্ধনা জ্ঞাপন কৰা হয়।

== ভাষা-সাহিত্যলৈ অৱদান==

=== ভাষা বিষয়ক গ্ৰন্থ ===

* অসমীয়া ব্যাকৰণ জ্যোতি (প্রথম প্রকাশ: ১৯৭৪)&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://sltdassam.com/sltdresource/?p=69|title=অসমীয়া ভাষাৰ ব্যাকৰণ চৰ্চাৰ ইতিহাস|publisher=SLTD, Assam|accessdate=9 September 2019|author=স্মৃতি ডেকা খাউণ্ড|archivedate=21 June 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200621032006/https://sltdassam.com/sltdresource/?p=69|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;
* আধুনিক ভাষা বিজ্ঞান (প্রথম প্রকাশ: ১৯৯৮, ৩০ অক্টোবৰ)
* ভাষাৰ্থ বিজ্ঞান (প্রথম প্রকাশ: ১৯৮৬)
* অসমীয়া ভাষাৰ স্বতন্ত্ৰতা (প্রথম প্রকাশ: ২০১৩)

=== গৱেষণা গ্ৰন্থ === 
* &quot;Semantics of Assamese&quot;(১৯৮৬, তেখেতৰ ডক্টৰেল থেচিচ, গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্য়ালয়)
* Assamese: Its Origin and Substratum (প্ৰথম প্ৰকাশ: ২০০৮, ডি লিট উপাধিৰ বাবে লিখিছিল যদিও উপাধি লোৱা নহ'ল। সেইবাবে ২০০৮ চনত প্রকাশ কৰি উলিয়ায়।)

=== সম্পাদিত গ্ৰন্থ ===
* সাম্প্রতিক অসমীয়া সাহিত্যৰ ন-ৰূপ ন-ৰেখা, সম্পাদনা ভগৱান মৰল আৰু সুশীল শর্মা, প্রথম প্রকাশ, ১৯৭৯, ১০ ফেব্ৰুৱাৰী
* নৱজাগৰণ, সুৱালকুচি হাইস্কুলৰ আলোচনী, ১৯৪৮
* অসমীয়া সাহিত্যঃ ন ৰূপ ন-ৰেখা (সুশীল শৰ্মাৰ সৈতে যুটীয়া ভাৱে সম্পাদিত)।
* Glimpses of Assam: Through the Ages, First Edition: 1999
* নানাৰ্থ অভিধান, সম্পাদনা ড° ভগবান মৰল, ড° নবীন চন্দ্র শর্মা, অধ্যাপক ৰজনীকান্ত দেবশর্মা, ড° মুকুন্দ মাধব শর্মা, শ্রী সুৰেণ ঠাকুৰীয়া (অপ্ৰকাশিত{{citation needed}}) 

=== পাঠ্য়পুথি ===
* সাহিত্য-জ্যোতি (ষষ্ঠ শ্ৰেণীৰ বাবে)

=== সাহিত্য় ===

* অসম চিন্তা (প্রথম খণ্ড)- দ্বিতীয় প্রকাশ, ১৯৮৮
* কক্ষচ্যুত (নাট্যচিত্র)- প্রথম প্রকাশ, ১৯৮০
* জয় আই অসম (সামাজিক নাট্যচিত্র) প্রথম প্রকাশ, ১৯৮০
* প্রেমাঞ্জলি (কবিতা পুথি)- প্রথম প্রকাশ, ১৯৮০
* পাৰিজাত (নাট্যগল্প)- দ্বিতীয় প্রকাশ, জানুৱাৰী ১৯৭১
* মূর্খ নায়ক (নাট্যোপন্যাস)- দ্বিতীয় প্রকাশ, ১৯৮৯, এপ্রিল এজীনি।
* ৰত্নগর্ভা কামৰূপ (ডিতেক্তিভ উপন্যাস)- প্রথম প্রকাশ, ১৯৮০
* সুৰ নিজৰা (কবিতা পুথি)- প্রথম প্রকাশ, ১৯৯৪

====== অন্যান্য ======
* শুৱালকুচি (ঐতিহাসিক আলোচনা)- প্রথম প্রকাশ, ১৯৭৯
* মহাপুৰুষ শ্রীশ্রীহৰিদেৱ, এক সত্য অন্বেষণ- প্রথম প্রকাশ, ২০০৩

== সন্মান==

ক)১৯৯৪ চনত অসম চৰকাৰৰ সাহিত্যিক পেন্সন লাভ।

খ)২০০৭-০৯ বৰ্ষৰ কামৰূপ জিলা সাহিত্য সভাৰ সৰ্বোচ্চ সন্মান &quot;কামৰূপ ৰত্ন&quot; লাভ।

গ)২০০৯ চনত তেখেতৰ ৭০ সংখ্যক জন্মদিনত অসম ভাষা বিজ্ঞান সমিতিৰ তৰফৰ পৰা ড॰ নবীন চন্দ্ৰ শৰ্মা, প্ৰভাত চন্দ্ৰ দাস আৰু ড॰ ৰজিতা কলিতাৰ সম্পাদনাত &quot;জ্ঞান-বিজ্ঞান বিমৰ্শন&quot; শীৰ্ষক অভিনন্দন গ্ৰন্থৰ প্ৰকাশ।

ঘ)২০১৩ চনত বৰপেটাৰোডত অনুষ্ঠিত অসম সাহিত্য সভাৰ ৭২ সংখ্যক অধিৱেশনত সম্বৰ্ধনা জ্ঞাপন।

== মৃত্যু==

এইজনা খ্যাতিমান অধ্যাপক, সাহিত্যিক, ভাষাবিদৰ ২০১৩ চনৰ ২৯ এপ্ৰিল তাৰিখে ৮০বছৰ বয়সত পৰলোকপ্ৰাপ্তি ঘটে।

== প্ৰসংগ পুথি==

ক) নিজৰাৰ সুৰৰ সন্ধানত
পৃষ্ঠা- ৯

খ) শৰ্মা, ড॰ নবীন চন্দ্ৰ,দাস, প্ৰভাত চন্দ্ৰ, কলিতা, ড॰ ৰজিতা(সম্পাদক)ঃ- জ্ঞান-বিজ্ঞান বিমৰ্শন(অভিনন্দন গ্ৰন্থ, অসম বিজ্ঞান সমিতি) ২০০৯
পৃষ্ঠা-৫

গ) শৰ্মা, কুমাৰ দীপকঃ- &quot;অসমৰ ভাষা বিজ্ঞানী আৰু ভাষা বিজ্ঞান চৰ্চা&quot;
প্ৰথম প্ৰকাশ- ২০১৭
প্ৰকাশক- বনলতা
পৃষ্ঠা- ৮৩-৯১--&gt;

==তথ্যসূত্ৰ==
{{reflist}}

[[শ্ৰেণী:অসমীয়া ভাষাবিদ]]</text>
      <sha1>e0vtp11nd46esjdz1vwhffevrv7tuaz</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522273</id>
      <parentid>522272</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T05:19:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Psneog</username>
        <id>141</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* ভাষা-সাহিত্যলৈ অৱদান */</comment>
      <origin>522273</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13945" sha1="qvv5p5b6eerqttqvi2mui05ua3dul9x" xml:space="preserve">{{Refimprove}}
{{copyedit}}
{{Infobox writer
|image = Bhagawan Maral.jpg
|imagesize =
| name = ড॰ ভগৱান মৰল
| birth_date = ৬ নৱেম্বৰ, ১৯৩৮
| birth_place = [[শুৱালকুচি]], [[অসম]], [[ভাৰত]] 
| death_date = ২০১৪
| death_place = 
| occupation = ভাষাতত্ৱবিদ, শিক্ষাবিদ, সম্পাদক, লেখক
| nationality = [[ভাৰত|ভাৰতীয়]] {{flagicon|IND}}
| genre = [[ভাষাতত্ত্ববিদ]]
|notableworks = 
| signature =
| website =
}}
ড॰ '''ভগৱান মৰল''' (১৯৩৮ - ২০১৪) এগৰাকী অসমীয়া ভাষাতত্ববিদ, গল্পকাৰ, নাট্যকাৰ, ঔপন্যাসিক, কবি আৰু পাঠ্যপুথিৰ লিখক আছিল। পেচাগতভাৱে শিক্ষক ড॰ মৰলে Semantics of Assamese শীর্ষক গৱেষণাৰ বাবে গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা পি এইচ ডি ডিগ্ৰী লাভ কৰিছিল। তেখেতে অসমীয়া ভাষা-সাহিত্য় বিষয়ক বিভিন্ন গৱেষণামূলক গ্ৰন্থ, গল্প, উপন্য়াস,নাটক আদি গ্ৰন্থ আৰু সংকলন লিখিছিল আৰু সম্পাদনা কৰিছিল। তেখেতৰ সাহিত্য়কৰ্মৰ বাবে ২০১৩ বৰ্ষত বৰপেটাত অনুষ্ঠিত অসম সাহিত্য সভাৰ দ্বিসপ্ততিতম অধিবেশনত তেখেতক সম্বর্ধনা জ্ঞাপন কৰা হৈছিল।

== চমু জীৱনী ==
সিদ্ধিনাথ পণ্ডিত আৰু যমুনা মৰলৰ ছটি পুত্র সন্তান আৰু তিনিটি কন্যা সন্তানৰ ভিতৰত দ্বিতীয় সন্তান ড° মৰলে ইং ১৯৩৪ চনত শুৱালকুচিত জন্ম গ্রহণ কৰে। 

=== শিক্ষা ===
ইং ১৯৫১ চনত শুৱালকুচি হাইস্কুলৰ পৰা হাইস্কুল শিক্ষান্ত পৰীক্ষাত উত্তীর্ণ হৈ ইং ১৯৫৩ চনত কটন কলেজত আই. এ. চি-ত নাম ভর্তি কৰে। ১৯৫৫ চনত অসমীয়া সন্মান বিষয় হিচাপে লৈ কটন কলেজৰ পৰা বি. এ.-ত উত্তীর্ণ হয় আৰু ইং ১৯৫৮ চনত গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা অসমীয়া ভাষা বিষয়ত এম. এ. উত্তীর্ণ হয়। ৰোহিণী মহন্তৰ তত্ত্বাৱধানত Semantics of Assamese শীর্ষক গৱেষণাৰ বাবে ১৯৮৬ চনত পি. এইছ. ডি. উপাধি লাভ কৰে। পিতাক অসুখীয়া হোৱা হেতুকে উক্ত সময়চোৱাত তেখেতৰ ঘৰৰ আৰ্থিক অৱস্থা ভাল নাছিল।

=== বৃত্তিগত কৰ্ম ===
ড॰ মৰলে ১৯৫৩ চনত উচ্চতৰ মাধ্যমিক চূড়ান্ত বৰ্ষৰ পৰীক্ষা দি উঠিয়েই কিছুদিনৰ বাবে শুৱালকুছি হাইস্কুলত শিক্ষকতা কৰিছিল। একেটা বৰ্ষতে নৱপ্ৰতিষ্ঠিত শুৱালকুছি বালিকা হাইস্কুলৰ প্ৰধান শিক্ষক হিচাপে শিক্ষকতা কৰিছিল। ১৯৫৮ চনত স্নাতকোত্তৰ পৰীক্ষা দি শেষ কৰি কিছুদিনৰ বাবে গুৱাহাটীৰ ডনবস্ক' হাইস্কুলত শিক্ষকতা কৰিছিল। ১৯৫৯ চনৰ ১৩ আগষ্টত তেখেতে গোলাঘাটৰ দেৱৰাজ ৰয় মহাবিদ্যালয়ৰ অসমীয়া বিভাগৰ প্ৰবক্তা হিচাবে যোগদান কৰে। ১৯৬১ চনৰ ২২ আগষ্টলৈকে তেখেত সেই মহাবিদ্যালয়ত প্ৰবক্তা হিচাবে কৰ্মৰত হৈ আছিল। ১৯৬১ চনৰ ২৩ আগষ্ট তাৰিখে তেখেতে গুৱাহাটীৰ প্ৰাগজ্যোতিষ মহাবিদ্যালয়ৰ অসমীয়া বিভাগত যোগদান কৰে। ১৯৮২ চনত তেখেতে অসমীয়া বিভাগৰ মুৰব্বী অধ্যাপকৰ পদ লাভ কৰে আৰু ১৯৯৪ চনৰ ১ মাৰ্চ তাৰিখে এই মহাবিদ্যালয়ৰ অধ্যক্ষ হিচাপে অৱসৰ গ্ৰহণ কৰেL অধ্যক্ষ হৈ থকা কালছোৱাত তেখেতৰ উদ্য়োগতে প্ৰাগজ্যোতিষ মহাবিদ্যালয়ৰ নৃতত্ত্ব, পৰিসংখ্যা আদি বিভাগ খোলা হৈছিল।

=== সামাজিক/সা‍ংগঠনিক কৰ্ম ===
ড° মৰল কামৰূপ জিলা পৰিষদ, ভাষাবিজ্ঞান সমিতি, শঙ্কৰদেৱ সচেতন মঞ্চ, শুৱালকুছি জ্যোতি সাহিত্য সভা আদিৰ লগত ওতপ্রোতভাবে জড়িত আছিল। তেখেত ১৯৫৫ চনত শুৱালকুছিত গঠিত &quot;জ্যোতি সাহিত্য সভা&quot;ৰ আৰু পৰৱৰ্তীকালত ১৯৬৬ চনত গুৱাহাটীৰ ফটাশিলত গঠিত &quot;প্ৰাগজ্যোতিষ সাহিত্য সভা&quot;ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক সম্পাদক আছিল। ১৯৭৯ চনত তেখেতে অসম ভাষা বিজ্ঞান সমিতিৰ প্ৰতিষ্ঠাৰ ক্ষেত্ৰত আগভাগ লোৱাৰ লগতে সম্পাদকৰ দায়িত্ব গ্ৰহণ কৰে। কামৰূপ জিলা সাহিত্য সভাই ইং ২০০৯ বৰ্ষৰ বাবে তেখেতক “কামৰূপ ৰত্ন “ উপাধি প্রদান কৰিছিল। ২০১৩ বৰ্ষত বৰপেটাত অনুষ্ঠিত অসম সাহিত্য সভাৰ দ্বিসপ্ততিতম অধিবেশনত তেখেতক সম্বর্ধনা জ্ঞাপন কৰা হয়।

== ভাষা-সাহিত্যলৈ অৱদান==

=== ভাষা বিষয়ক গ্ৰন্থ ===

* অসমীয়া ব্যাকৰণ জ্যোতি (প্রথম প্রকাশ: ১৯৭৪)&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://sltdassam.com/sltdresource/?p=69|title=অসমীয়া ভাষাৰ ব্যাকৰণ চৰ্চাৰ ইতিহাস|publisher=SLTD, Assam|accessdate=9 September 2019|author=স্মৃতি ডেকা খাউণ্ড|archivedate=21 June 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200621032006/https://sltdassam.com/sltdresource/?p=69|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;
* আধুনিক ভাষা বিজ্ঞান (প্রথম প্রকাশ: ১৯৯৮, ৩০ অক্টোবৰ)
* ভাষাৰ্থ বিজ্ঞান (প্রথম প্রকাশ: ১৯৮৬)
* অসমীয়া ভাষাৰ স্বতন্ত্ৰতা (প্রথম প্রকাশ: ২০১৩)

=== গৱেষণা গ্ৰন্থ === 
* &quot;Semantics of Assamese&quot;(১৯৮৬, তেখেতৰ ডক্টৰেল থেচিচ, গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্য়ালয়)
* Assamese: Its Origin and Substratum (প্ৰথম প্ৰকাশ: ২০০৮, ডি লিট উপাধিৰ বাবে লিখিছিল যদিও উপাধি লোৱা নহ'ল। সেইবাবে ২০০৮ চনত প্রকাশ কৰি উলিয়ায়।)

=== সম্পাদিত গ্ৰন্থ ===
* সাম্প্রতিক অসমীয়া সাহিত্যৰ ন-ৰূপ ন-ৰেখা, সম্পাদনা ভগৱান মৰল আৰু সুশীল শর্মা, প্রথম প্রকাশ, ১৯৭৯, ১০ ফেব্ৰুৱাৰী
* নৱজাগৰণ, সুৱালকুচি হাইস্কুলৰ আলোচনী, ১৯৪৮
* অসমীয়া সাহিত্যঃ ন ৰূপ ন-ৰেখা (সুশীল শৰ্মাৰ সৈতে যুটীয়া ভাৱে সম্পাদিত)।
* Glimpses of Assam: Through the Ages, First Edition: 1999
* নানাৰ্থ অভিধান, সম্পাদনা ড° ভগবান মৰল, ড° নবীন চন্দ্র শর্মা, অধ্যাপক ৰজনীকান্ত দেবশর্মা, ড° মুকুন্দ মাধব শর্মা, শ্রী সুৰেণ ঠাকুৰীয়া (অপ্ৰকাশিত{{citation needed}}) 

=== পাঠ্য়পুথি ===
* সাহিত্য-জ্যোতি (ষষ্ঠ শ্ৰেণীৰ বাবে)

=== সাহিত্য় ===

* অসম চিন্তা (প্রথম খণ্ড)- দ্বিতীয় প্রকাশ, ১৯৮৮
* কক্ষচ্যুত (নাট্যচিত্র)- প্রথম প্রকাশ, ১৯৮০
* জয় আই অসম (সামাজিক নাট্যচিত্র) প্রথম প্রকাশ, ১৯৮০
* প্রেমাঞ্জলি (কবিতা পুথি)- প্রথম প্রকাশ, ১৯৮০
* পাৰিজাত (নাট্যগল্প)- দ্বিতীয় প্রকাশ, জানুৱাৰী ১৯৭১
* মূর্খ নায়ক (নাট্যোপন্যাস)- দ্বিতীয় প্রকাশ, ১৯৮৯, এপ্রিল এজীনি।
* ৰত্নগর্ভা কামৰূপ (ডিতেক্তিভ উপন্যাস)- প্রথম প্রকাশ, ১৯৮০
* সুৰ নিজৰা (কবিতা পুথি)- প্রথম প্রকাশ, ১৯৯৪

=== অন্যান্য ===
* শুৱালকুচি (ঐতিহাসিক আলোচনা)- প্রথম প্রকাশ, ১৯৭৯
* মহাপুৰুষ শ্রীশ্রীহৰিদেৱ, এক সত্য অন্বেষণ- প্রথম প্রকাশ, ২০০৩

== সন্মান==

ক)১৯৯৪ চনত অসম চৰকাৰৰ সাহিত্যিক পেন্সন লাভ।

খ)২০০৭-০৯ বৰ্ষৰ কামৰূপ জিলা সাহিত্য সভাৰ সৰ্বোচ্চ সন্মান &quot;কামৰূপ ৰত্ন&quot; লাভ।

গ)২০০৯ চনত তেখেতৰ ৭০ সংখ্যক জন্মদিনত অসম ভাষা বিজ্ঞান সমিতিৰ তৰফৰ পৰা ড॰ নবীন চন্দ্ৰ শৰ্মা, প্ৰভাত চন্দ্ৰ দাস আৰু ড॰ ৰজিতা কলিতাৰ সম্পাদনাত &quot;জ্ঞান-বিজ্ঞান বিমৰ্শন&quot; শীৰ্ষক অভিনন্দন গ্ৰন্থৰ প্ৰকাশ।

ঘ)২০১৩ চনত বৰপেটাৰোডত অনুষ্ঠিত অসম সাহিত্য সভাৰ ৭২ সংখ্যক অধিৱেশনত সম্বৰ্ধনা জ্ঞাপন।

== মৃত্যু==

এইজনা খ্যাতিমান অধ্যাপক, সাহিত্যিক, ভাষাবিদৰ ২০১৩ চনৰ ২৯ এপ্ৰিল তাৰিখে ৮০বছৰ বয়সত পৰলোকপ্ৰাপ্তি ঘটে।

== প্ৰসংগ পুথি==

ক) নিজৰাৰ সুৰৰ সন্ধানত
পৃষ্ঠা- ৯

খ) শৰ্মা, ড॰ নবীন চন্দ্ৰ,দাস, প্ৰভাত চন্দ্ৰ, কলিতা, ড॰ ৰজিতা(সম্পাদক)ঃ- জ্ঞান-বিজ্ঞান বিমৰ্শন(অভিনন্দন গ্ৰন্থ, অসম বিজ্ঞান সমিতি) ২০০৯
পৃষ্ঠা-৫

গ) শৰ্মা, কুমাৰ দীপকঃ- &quot;অসমৰ ভাষা বিজ্ঞানী আৰু ভাষা বিজ্ঞান চৰ্চা&quot;
প্ৰথম প্ৰকাশ- ২০১৭
প্ৰকাশক- বনলতা
পৃষ্ঠা- ৮৩-৯১--&gt;

==তথ্যসূত্ৰ==
{{reflist}}

[[শ্ৰেণী:অসমীয়া ভাষাবিদ]]</text>
      <sha1>qvv5p5b6eerqttqvi2mui05ua3dul9x</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522274</id>
      <parentid>522273</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T05:20:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Psneog</username>
        <id>141</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* সাহিত্য় */</comment>
      <origin>522274</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13945" sha1="amduc8i6uogtictorlvb784vf2mwoj8" xml:space="preserve">{{Refimprove}}
{{copyedit}}
{{Infobox writer
|image = Bhagawan Maral.jpg
|imagesize =
| name = ড॰ ভগৱান মৰল
| birth_date = ৬ নৱেম্বৰ, ১৯৩৮
| birth_place = [[শুৱালকুচি]], [[অসম]], [[ভাৰত]] 
| death_date = ২০১৪
| death_place = 
| occupation = ভাষাতত্ৱবিদ, শিক্ষাবিদ, সম্পাদক, লেখক
| nationality = [[ভাৰত|ভাৰতীয়]] {{flagicon|IND}}
| genre = [[ভাষাতত্ত্ববিদ]]
|notableworks = 
| signature =
| website =
}}
ড॰ '''ভগৱান মৰল''' (১৯৩৮ - ২০১৪) এগৰাকী অসমীয়া ভাষাতত্ববিদ, গল্পকাৰ, নাট্যকাৰ, ঔপন্যাসিক, কবি আৰু পাঠ্যপুথিৰ লিখক আছিল। পেচাগতভাৱে শিক্ষক ড॰ মৰলে Semantics of Assamese শীর্ষক গৱেষণাৰ বাবে গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা পি এইচ ডি ডিগ্ৰী লাভ কৰিছিল। তেখেতে অসমীয়া ভাষা-সাহিত্য় বিষয়ক বিভিন্ন গৱেষণামূলক গ্ৰন্থ, গল্প, উপন্য়াস,নাটক আদি গ্ৰন্থ আৰু সংকলন লিখিছিল আৰু সম্পাদনা কৰিছিল। তেখেতৰ সাহিত্য়কৰ্মৰ বাবে ২০১৩ বৰ্ষত বৰপেটাত অনুষ্ঠিত অসম সাহিত্য সভাৰ দ্বিসপ্ততিতম অধিবেশনত তেখেতক সম্বর্ধনা জ্ঞাপন কৰা হৈছিল।

== চমু জীৱনী ==
সিদ্ধিনাথ পণ্ডিত আৰু যমুনা মৰলৰ ছটি পুত্র সন্তান আৰু তিনিটি কন্যা সন্তানৰ ভিতৰত দ্বিতীয় সন্তান ড° মৰলে ইং ১৯৩৪ চনত শুৱালকুচিত জন্ম গ্রহণ কৰে। 

=== শিক্ষা ===
ইং ১৯৫১ চনত শুৱালকুচি হাইস্কুলৰ পৰা হাইস্কুল শিক্ষান্ত পৰীক্ষাত উত্তীর্ণ হৈ ইং ১৯৫৩ চনত কটন কলেজত আই. এ. চি-ত নাম ভর্তি কৰে। ১৯৫৫ চনত অসমীয়া সন্মান বিষয় হিচাপে লৈ কটন কলেজৰ পৰা বি. এ.-ত উত্তীর্ণ হয় আৰু ইং ১৯৫৮ চনত গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা অসমীয়া ভাষা বিষয়ত এম. এ. উত্তীর্ণ হয়। ৰোহিণী মহন্তৰ তত্ত্বাৱধানত Semantics of Assamese শীর্ষক গৱেষণাৰ বাবে ১৯৮৬ চনত পি. এইছ. ডি. উপাধি লাভ কৰে। পিতাক অসুখীয়া হোৱা হেতুকে উক্ত সময়চোৱাত তেখেতৰ ঘৰৰ আৰ্থিক অৱস্থা ভাল নাছিল।

=== বৃত্তিগত কৰ্ম ===
ড॰ মৰলে ১৯৫৩ চনত উচ্চতৰ মাধ্যমিক চূড়ান্ত বৰ্ষৰ পৰীক্ষা দি উঠিয়েই কিছুদিনৰ বাবে শুৱালকুছি হাইস্কুলত শিক্ষকতা কৰিছিল। একেটা বৰ্ষতে নৱপ্ৰতিষ্ঠিত শুৱালকুছি বালিকা হাইস্কুলৰ প্ৰধান শিক্ষক হিচাপে শিক্ষকতা কৰিছিল। ১৯৫৮ চনত স্নাতকোত্তৰ পৰীক্ষা দি শেষ কৰি কিছুদিনৰ বাবে গুৱাহাটীৰ ডনবস্ক' হাইস্কুলত শিক্ষকতা কৰিছিল। ১৯৫৯ চনৰ ১৩ আগষ্টত তেখেতে গোলাঘাটৰ দেৱৰাজ ৰয় মহাবিদ্যালয়ৰ অসমীয়া বিভাগৰ প্ৰবক্তা হিচাবে যোগদান কৰে। ১৯৬১ চনৰ ২২ আগষ্টলৈকে তেখেত সেই মহাবিদ্যালয়ত প্ৰবক্তা হিচাবে কৰ্মৰত হৈ আছিল। ১৯৬১ চনৰ ২৩ আগষ্ট তাৰিখে তেখেতে গুৱাহাটীৰ প্ৰাগজ্যোতিষ মহাবিদ্যালয়ৰ অসমীয়া বিভাগত যোগদান কৰে। ১৯৮২ চনত তেখেতে অসমীয়া বিভাগৰ মুৰব্বী অধ্যাপকৰ পদ লাভ কৰে আৰু ১৯৯৪ চনৰ ১ মাৰ্চ তাৰিখে এই মহাবিদ্যালয়ৰ অধ্যক্ষ হিচাপে অৱসৰ গ্ৰহণ কৰেL অধ্যক্ষ হৈ থকা কালছোৱাত তেখেতৰ উদ্য়োগতে প্ৰাগজ্যোতিষ মহাবিদ্যালয়ৰ নৃতত্ত্ব, পৰিসংখ্যা আদি বিভাগ খোলা হৈছিল।

=== সামাজিক/সা‍ংগঠনিক কৰ্ম ===
ড° মৰল কামৰূপ জিলা পৰিষদ, ভাষাবিজ্ঞান সমিতি, শঙ্কৰদেৱ সচেতন মঞ্চ, শুৱালকুছি জ্যোতি সাহিত্য সভা আদিৰ লগত ওতপ্রোতভাবে জড়িত আছিল। তেখেত ১৯৫৫ চনত শুৱালকুছিত গঠিত &quot;জ্যোতি সাহিত্য সভা&quot;ৰ আৰু পৰৱৰ্তীকালত ১৯৬৬ চনত গুৱাহাটীৰ ফটাশিলত গঠিত &quot;প্ৰাগজ্যোতিষ সাহিত্য সভা&quot;ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক সম্পাদক আছিল। ১৯৭৯ চনত তেখেতে অসম ভাষা বিজ্ঞান সমিতিৰ প্ৰতিষ্ঠাৰ ক্ষেত্ৰত আগভাগ লোৱাৰ লগতে সম্পাদকৰ দায়িত্ব গ্ৰহণ কৰে। কামৰূপ জিলা সাহিত্য সভাই ইং ২০০৯ বৰ্ষৰ বাবে তেখেতক “কামৰূপ ৰত্ন “ উপাধি প্রদান কৰিছিল। ২০১৩ বৰ্ষত বৰপেটাত অনুষ্ঠিত অসম সাহিত্য সভাৰ দ্বিসপ্ততিতম অধিবেশনত তেখেতক সম্বর্ধনা জ্ঞাপন কৰা হয়।

== ভাষা-সাহিত্যলৈ অৱদান==

=== ভাষা বিষয়ক গ্ৰন্থ ===

* অসমীয়া ব্যাকৰণ জ্যোতি (প্রথম প্রকাশ: ১৯৭৪)&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://sltdassam.com/sltdresource/?p=69|title=অসমীয়া ভাষাৰ ব্যাকৰণ চৰ্চাৰ ইতিহাস|publisher=SLTD, Assam|accessdate=9 September 2019|author=স্মৃতি ডেকা খাউণ্ড|archivedate=21 June 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200621032006/https://sltdassam.com/sltdresource/?p=69|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;
* আধুনিক ভাষা বিজ্ঞান (প্রথম প্রকাশ: ১৯৯৮, ৩০ অক্টোবৰ)
* ভাষাৰ্থ বিজ্ঞান (প্রথম প্রকাশ: ১৯৮৬)
* অসমীয়া ভাষাৰ স্বতন্ত্ৰতা (প্রথম প্রকাশ: ২০১৩)

=== গৱেষণা গ্ৰন্থ === 
* &quot;Semantics of Assamese&quot;(১৯৮৬, তেখেতৰ ডক্টৰেল থেচিচ, গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্য়ালয়)
* Assamese: Its Origin and Substratum (প্ৰথম প্ৰকাশ: ২০০৮, ডি লিট উপাধিৰ বাবে লিখিছিল যদিও উপাধি লোৱা নহ'ল। সেইবাবে ২০০৮ চনত প্রকাশ কৰি উলিয়ায়।)

=== সম্পাদিত গ্ৰন্থ ===
* সাম্প্রতিক অসমীয়া সাহিত্যৰ ন-ৰূপ ন-ৰেখা, সম্পাদনা ভগৱান মৰল আৰু সুশীল শর্মা, প্রথম প্রকাশ, ১৯৭৯, ১০ ফেব্ৰুৱাৰী
* নৱজাগৰণ, সুৱালকুচি হাইস্কুলৰ আলোচনী, ১৯৪৮
* অসমীয়া সাহিত্যঃ ন ৰূপ ন-ৰেখা (সুশীল শৰ্মাৰ সৈতে যুটীয়া ভাৱে সম্পাদিত)।
* Glimpses of Assam: Through the Ages, First Edition: 1999
* নানাৰ্থ অভিধান, সম্পাদনা ড° ভগবান মৰল, ড° নবীন চন্দ্র শর্মা, অধ্যাপক ৰজনীকান্ত দেবশর্মা, ড° মুকুন্দ মাধব শর্মা, শ্রী সুৰেণ ঠাকুৰীয়া (অপ্ৰকাশিত{{citation needed}}) 

=== পাঠ্য়পুথি ===
* সাহিত্য-জ্যোতি (ষষ্ঠ শ্ৰেণীৰ বাবে)

=== সাহিত্য় ===

* অসম চিন্তা (প্রথম খণ্ড)- দ্বিতীয় প্রকাশ, ১৯৮৮
* কক্ষচ্যুত (নাট্যচিত্র)- প্রথম প্রকাশ, ১৯৮০
* জয় আই অসম (সামাজিক নাট্যচিত্র) প্রথম প্রকাশ, ১৯৮০
* প্রেমাঞ্জলি (কবিতা পুথি)- প্রথম প্রকাশ, ১৯৮০
* পাৰিজাত (নাট্যগল্প)- দ্বিতীয় প্রকাশ, জানুৱাৰী ১৯৭১
* মূর্খ নায়ক (নাট্যোপন্যাস)- দ্বিতীয় প্রকাশ, ১৯৮৯, এপ্রিল এজীনি।
* ৰত্নগর্ভা কামৰূপ (ডিটেক্টিভ উপন্যাস)- প্রথম প্রকাশ, ১৯৮০
* সুৰ নিজৰা (কবিতা পুথি)- প্রথম প্রকাশ, ১৯৯৪

=== অন্যান্য ===
* শুৱালকুচি (ঐতিহাসিক আলোচনা)- প্রথম প্রকাশ, ১৯৭৯
* মহাপুৰুষ শ্রীশ্রীহৰিদেৱ, এক সত্য অন্বেষণ- প্রথম প্রকাশ, ২০০৩

== সন্মান==

ক)১৯৯৪ চনত অসম চৰকাৰৰ সাহিত্যিক পেন্সন লাভ।

খ)২০০৭-০৯ বৰ্ষৰ কামৰূপ জিলা সাহিত্য সভাৰ সৰ্বোচ্চ সন্মান &quot;কামৰূপ ৰত্ন&quot; লাভ।

গ)২০০৯ চনত তেখেতৰ ৭০ সংখ্যক জন্মদিনত অসম ভাষা বিজ্ঞান সমিতিৰ তৰফৰ পৰা ড॰ নবীন চন্দ্ৰ শৰ্মা, প্ৰভাত চন্দ্ৰ দাস আৰু ড॰ ৰজিতা কলিতাৰ সম্পাদনাত &quot;জ্ঞান-বিজ্ঞান বিমৰ্শন&quot; শীৰ্ষক অভিনন্দন গ্ৰন্থৰ প্ৰকাশ।

ঘ)২০১৩ চনত বৰপেটাৰোডত অনুষ্ঠিত অসম সাহিত্য সভাৰ ৭২ সংখ্যক অধিৱেশনত সম্বৰ্ধনা জ্ঞাপন।

== মৃত্যু==

এইজনা খ্যাতিমান অধ্যাপক, সাহিত্যিক, ভাষাবিদৰ ২০১৩ চনৰ ২৯ এপ্ৰিল তাৰিখে ৮০বছৰ বয়সত পৰলোকপ্ৰাপ্তি ঘটে।

== প্ৰসংগ পুথি==

ক) নিজৰাৰ সুৰৰ সন্ধানত
পৃষ্ঠা- ৯

খ) শৰ্মা, ড॰ নবীন চন্দ্ৰ,দাস, প্ৰভাত চন্দ্ৰ, কলিতা, ড॰ ৰজিতা(সম্পাদক)ঃ- জ্ঞান-বিজ্ঞান বিমৰ্শন(অভিনন্দন গ্ৰন্থ, অসম বিজ্ঞান সমিতি) ২০০৯
পৃষ্ঠা-৫

গ) শৰ্মা, কুমাৰ দীপকঃ- &quot;অসমৰ ভাষা বিজ্ঞানী আৰু ভাষা বিজ্ঞান চৰ্চা&quot;
প্ৰথম প্ৰকাশ- ২০১৭
প্ৰকাশক- বনলতা
পৃষ্ঠা- ৮৩-৯১--&gt;

==তথ্যসূত্ৰ==
{{reflist}}

[[শ্ৰেণী:অসমীয়া ভাষাবিদ]]</text>
      <sha1>amduc8i6uogtictorlvb784vf2mwoj8</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522275</id>
      <parentid>522274</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T05:20:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Psneog</username>
        <id>141</id>
      </contributor>
      <comment>/* প্ৰসংগ পুথি */ অপ্ৰয়োজনীয়</comment>
      <origin>522275</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13159" sha1="lftdtato9kaccexb2gue2azewnh2gpg" xml:space="preserve">{{Refimprove}}
{{copyedit}}
{{Infobox writer
|image = Bhagawan Maral.jpg
|imagesize =
| name = ড॰ ভগৱান মৰল
| birth_date = ৬ নৱেম্বৰ, ১৯৩৮
| birth_place = [[শুৱালকুচি]], [[অসম]], [[ভাৰত]] 
| death_date = ২০১৪
| death_place = 
| occupation = ভাষাতত্ৱবিদ, শিক্ষাবিদ, সম্পাদক, লেখক
| nationality = [[ভাৰত|ভাৰতীয়]] {{flagicon|IND}}
| genre = [[ভাষাতত্ত্ববিদ]]
|notableworks = 
| signature =
| website =
}}
ড॰ '''ভগৱান মৰল''' (১৯৩৮ - ২০১৪) এগৰাকী অসমীয়া ভাষাতত্ববিদ, গল্পকাৰ, নাট্যকাৰ, ঔপন্যাসিক, কবি আৰু পাঠ্যপুথিৰ লিখক আছিল। পেচাগতভাৱে শিক্ষক ড॰ মৰলে Semantics of Assamese শীর্ষক গৱেষণাৰ বাবে গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা পি এইচ ডি ডিগ্ৰী লাভ কৰিছিল। তেখেতে অসমীয়া ভাষা-সাহিত্য় বিষয়ক বিভিন্ন গৱেষণামূলক গ্ৰন্থ, গল্প, উপন্য়াস,নাটক আদি গ্ৰন্থ আৰু সংকলন লিখিছিল আৰু সম্পাদনা কৰিছিল। তেখেতৰ সাহিত্য়কৰ্মৰ বাবে ২০১৩ বৰ্ষত বৰপেটাত অনুষ্ঠিত অসম সাহিত্য সভাৰ দ্বিসপ্ততিতম অধিবেশনত তেখেতক সম্বর্ধনা জ্ঞাপন কৰা হৈছিল।

== চমু জীৱনী ==
সিদ্ধিনাথ পণ্ডিত আৰু যমুনা মৰলৰ ছটি পুত্র সন্তান আৰু তিনিটি কন্যা সন্তানৰ ভিতৰত দ্বিতীয় সন্তান ড° মৰলে ইং ১৯৩৪ চনত শুৱালকুচিত জন্ম গ্রহণ কৰে। 

=== শিক্ষা ===
ইং ১৯৫১ চনত শুৱালকুচি হাইস্কুলৰ পৰা হাইস্কুল শিক্ষান্ত পৰীক্ষাত উত্তীর্ণ হৈ ইং ১৯৫৩ চনত কটন কলেজত আই. এ. চি-ত নাম ভর্তি কৰে। ১৯৫৫ চনত অসমীয়া সন্মান বিষয় হিচাপে লৈ কটন কলেজৰ পৰা বি. এ.-ত উত্তীর্ণ হয় আৰু ইং ১৯৫৮ চনত গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা অসমীয়া ভাষা বিষয়ত এম. এ. উত্তীর্ণ হয়। ৰোহিণী মহন্তৰ তত্ত্বাৱধানত Semantics of Assamese শীর্ষক গৱেষণাৰ বাবে ১৯৮৬ চনত পি. এইছ. ডি. উপাধি লাভ কৰে। পিতাক অসুখীয়া হোৱা হেতুকে উক্ত সময়চোৱাত তেখেতৰ ঘৰৰ আৰ্থিক অৱস্থা ভাল নাছিল।

=== বৃত্তিগত কৰ্ম ===
ড॰ মৰলে ১৯৫৩ চনত উচ্চতৰ মাধ্যমিক চূড়ান্ত বৰ্ষৰ পৰীক্ষা দি উঠিয়েই কিছুদিনৰ বাবে শুৱালকুছি হাইস্কুলত শিক্ষকতা কৰিছিল। একেটা বৰ্ষতে নৱপ্ৰতিষ্ঠিত শুৱালকুছি বালিকা হাইস্কুলৰ প্ৰধান শিক্ষক হিচাপে শিক্ষকতা কৰিছিল। ১৯৫৮ চনত স্নাতকোত্তৰ পৰীক্ষা দি শেষ কৰি কিছুদিনৰ বাবে গুৱাহাটীৰ ডনবস্ক' হাইস্কুলত শিক্ষকতা কৰিছিল। ১৯৫৯ চনৰ ১৩ আগষ্টত তেখেতে গোলাঘাটৰ দেৱৰাজ ৰয় মহাবিদ্যালয়ৰ অসমীয়া বিভাগৰ প্ৰবক্তা হিচাবে যোগদান কৰে। ১৯৬১ চনৰ ২২ আগষ্টলৈকে তেখেত সেই মহাবিদ্যালয়ত প্ৰবক্তা হিচাবে কৰ্মৰত হৈ আছিল। ১৯৬১ চনৰ ২৩ আগষ্ট তাৰিখে তেখেতে গুৱাহাটীৰ প্ৰাগজ্যোতিষ মহাবিদ্যালয়ৰ অসমীয়া বিভাগত যোগদান কৰে। ১৯৮২ চনত তেখেতে অসমীয়া বিভাগৰ মুৰব্বী অধ্যাপকৰ পদ লাভ কৰে আৰু ১৯৯৪ চনৰ ১ মাৰ্চ তাৰিখে এই মহাবিদ্যালয়ৰ অধ্যক্ষ হিচাপে অৱসৰ গ্ৰহণ কৰেL অধ্যক্ষ হৈ থকা কালছোৱাত তেখেতৰ উদ্য়োগতে প্ৰাগজ্যোতিষ মহাবিদ্যালয়ৰ নৃতত্ত্ব, পৰিসংখ্যা আদি বিভাগ খোলা হৈছিল।

=== সামাজিক/সা‍ংগঠনিক কৰ্ম ===
ড° মৰল কামৰূপ জিলা পৰিষদ, ভাষাবিজ্ঞান সমিতি, শঙ্কৰদেৱ সচেতন মঞ্চ, শুৱালকুছি জ্যোতি সাহিত্য সভা আদিৰ লগত ওতপ্রোতভাবে জড়িত আছিল। তেখেত ১৯৫৫ চনত শুৱালকুছিত গঠিত &quot;জ্যোতি সাহিত্য সভা&quot;ৰ আৰু পৰৱৰ্তীকালত ১৯৬৬ চনত গুৱাহাটীৰ ফটাশিলত গঠিত &quot;প্ৰাগজ্যোতিষ সাহিত্য সভা&quot;ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক সম্পাদক আছিল। ১৯৭৯ চনত তেখেতে অসম ভাষা বিজ্ঞান সমিতিৰ প্ৰতিষ্ঠাৰ ক্ষেত্ৰত আগভাগ লোৱাৰ লগতে সম্পাদকৰ দায়িত্ব গ্ৰহণ কৰে। কামৰূপ জিলা সাহিত্য সভাই ইং ২০০৯ বৰ্ষৰ বাবে তেখেতক “কামৰূপ ৰত্ন “ উপাধি প্রদান কৰিছিল। ২০১৩ বৰ্ষত বৰপেটাত অনুষ্ঠিত অসম সাহিত্য সভাৰ দ্বিসপ্ততিতম অধিবেশনত তেখেতক সম্বর্ধনা জ্ঞাপন কৰা হয়।

== ভাষা-সাহিত্যলৈ অৱদান==

=== ভাষা বিষয়ক গ্ৰন্থ ===

* অসমীয়া ব্যাকৰণ জ্যোতি (প্রথম প্রকাশ: ১৯৭৪)&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://sltdassam.com/sltdresource/?p=69|title=অসমীয়া ভাষাৰ ব্যাকৰণ চৰ্চাৰ ইতিহাস|publisher=SLTD, Assam|accessdate=9 September 2019|author=স্মৃতি ডেকা খাউণ্ড|archivedate=21 June 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200621032006/https://sltdassam.com/sltdresource/?p=69|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;
* আধুনিক ভাষা বিজ্ঞান (প্রথম প্রকাশ: ১৯৯৮, ৩০ অক্টোবৰ)
* ভাষাৰ্থ বিজ্ঞান (প্রথম প্রকাশ: ১৯৮৬)
* অসমীয়া ভাষাৰ স্বতন্ত্ৰতা (প্রথম প্রকাশ: ২০১৩)

=== গৱেষণা গ্ৰন্থ === 
* &quot;Semantics of Assamese&quot;(১৯৮৬, তেখেতৰ ডক্টৰেল থেচিচ, গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্য়ালয়)
* Assamese: Its Origin and Substratum (প্ৰথম প্ৰকাশ: ২০০৮, ডি লিট উপাধিৰ বাবে লিখিছিল যদিও উপাধি লোৱা নহ'ল। সেইবাবে ২০০৮ চনত প্রকাশ কৰি উলিয়ায়।)

=== সম্পাদিত গ্ৰন্থ ===
* সাম্প্রতিক অসমীয়া সাহিত্যৰ ন-ৰূপ ন-ৰেখা, সম্পাদনা ভগৱান মৰল আৰু সুশীল শর্মা, প্রথম প্রকাশ, ১৯৭৯, ১০ ফেব্ৰুৱাৰী
* নৱজাগৰণ, সুৱালকুচি হাইস্কুলৰ আলোচনী, ১৯৪৮
* অসমীয়া সাহিত্যঃ ন ৰূপ ন-ৰেখা (সুশীল শৰ্মাৰ সৈতে যুটীয়া ভাৱে সম্পাদিত)।
* Glimpses of Assam: Through the Ages, First Edition: 1999
* নানাৰ্থ অভিধান, সম্পাদনা ড° ভগবান মৰল, ড° নবীন চন্দ্র শর্মা, অধ্যাপক ৰজনীকান্ত দেবশর্মা, ড° মুকুন্দ মাধব শর্মা, শ্রী সুৰেণ ঠাকুৰীয়া (অপ্ৰকাশিত{{citation needed}}) 

=== পাঠ্য়পুথি ===
* সাহিত্য-জ্যোতি (ষষ্ঠ শ্ৰেণীৰ বাবে)

=== সাহিত্য় ===

* অসম চিন্তা (প্রথম খণ্ড)- দ্বিতীয় প্রকাশ, ১৯৮৮
* কক্ষচ্যুত (নাট্যচিত্র)- প্রথম প্রকাশ, ১৯৮০
* জয় আই অসম (সামাজিক নাট্যচিত্র) প্রথম প্রকাশ, ১৯৮০
* প্রেমাঞ্জলি (কবিতা পুথি)- প্রথম প্রকাশ, ১৯৮০
* পাৰিজাত (নাট্যগল্প)- দ্বিতীয় প্রকাশ, জানুৱাৰী ১৯৭১
* মূর্খ নায়ক (নাট্যোপন্যাস)- দ্বিতীয় প্রকাশ, ১৯৮৯, এপ্রিল এজীনি।
* ৰত্নগর্ভা কামৰূপ (ডিটেক্টিভ উপন্যাস)- প্রথম প্রকাশ, ১৯৮০
* সুৰ নিজৰা (কবিতা পুথি)- প্রথম প্রকাশ, ১৯৯৪

=== অন্যান্য ===
* শুৱালকুচি (ঐতিহাসিক আলোচনা)- প্রথম প্রকাশ, ১৯৭৯
* মহাপুৰুষ শ্রীশ্রীহৰিদেৱ, এক সত্য অন্বেষণ- প্রথম প্রকাশ, ২০০৩

== সন্মান==

ক)১৯৯৪ চনত অসম চৰকাৰৰ সাহিত্যিক পেন্সন লাভ।

খ)২০০৭-০৯ বৰ্ষৰ কামৰূপ জিলা সাহিত্য সভাৰ সৰ্বোচ্চ সন্মান &quot;কামৰূপ ৰত্ন&quot; লাভ।

গ)২০০৯ চনত তেখেতৰ ৭০ সংখ্যক জন্মদিনত অসম ভাষা বিজ্ঞান সমিতিৰ তৰফৰ পৰা ড॰ নবীন চন্দ্ৰ শৰ্মা, প্ৰভাত চন্দ্ৰ দাস আৰু ড॰ ৰজিতা কলিতাৰ সম্পাদনাত &quot;জ্ঞান-বিজ্ঞান বিমৰ্শন&quot; শীৰ্ষক অভিনন্দন গ্ৰন্থৰ প্ৰকাশ।

ঘ)২০১৩ চনত বৰপেটাৰোডত অনুষ্ঠিত অসম সাহিত্য সভাৰ ৭২ সংখ্যক অধিৱেশনত সম্বৰ্ধনা জ্ঞাপন।

== মৃত্যু==

এইজনা খ্যাতিমান অধ্যাপক, সাহিত্যিক, ভাষাবিদৰ ২০১৩ চনৰ ২৯ এপ্ৰিল তাৰিখে ৮০বছৰ বয়সত পৰলোকপ্ৰাপ্তি ঘটে।

==তথ্যসূত্ৰ==
{{reflist}}

[[শ্ৰেণী:অসমীয়া ভাষাবিদ]]</text>
      <sha1>lftdtato9kaccexb2gue2azewnh2gpg</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522276</id>
      <parentid>522275</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T05:21:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Psneog</username>
        <id>141</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* সন্মান */</comment>
      <origin>522276</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13147" sha1="q4toa688a99lxrbz9pott5swnkzgzso" xml:space="preserve">{{Refimprove}}
{{copyedit}}
{{Infobox writer
|image = Bhagawan Maral.jpg
|imagesize =
| name = ড॰ ভগৱান মৰল
| birth_date = ৬ নৱেম্বৰ, ১৯৩৮
| birth_place = [[শুৱালকুচি]], [[অসম]], [[ভাৰত]] 
| death_date = ২০১৪
| death_place = 
| occupation = ভাষাতত্ৱবিদ, শিক্ষাবিদ, সম্পাদক, লেখক
| nationality = [[ভাৰত|ভাৰতীয়]] {{flagicon|IND}}
| genre = [[ভাষাতত্ত্ববিদ]]
|notableworks = 
| signature =
| website =
}}
ড॰ '''ভগৱান মৰল''' (১৯৩৮ - ২০১৪) এগৰাকী অসমীয়া ভাষাতত্ববিদ, গল্পকাৰ, নাট্যকাৰ, ঔপন্যাসিক, কবি আৰু পাঠ্যপুথিৰ লিখক আছিল। পেচাগতভাৱে শিক্ষক ড॰ মৰলে Semantics of Assamese শীর্ষক গৱেষণাৰ বাবে গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা পি এইচ ডি ডিগ্ৰী লাভ কৰিছিল। তেখেতে অসমীয়া ভাষা-সাহিত্য় বিষয়ক বিভিন্ন গৱেষণামূলক গ্ৰন্থ, গল্প, উপন্য়াস,নাটক আদি গ্ৰন্থ আৰু সংকলন লিখিছিল আৰু সম্পাদনা কৰিছিল। তেখেতৰ সাহিত্য়কৰ্মৰ বাবে ২০১৩ বৰ্ষত বৰপেটাত অনুষ্ঠিত অসম সাহিত্য সভাৰ দ্বিসপ্ততিতম অধিবেশনত তেখেতক সম্বর্ধনা জ্ঞাপন কৰা হৈছিল।

== চমু জীৱনী ==
সিদ্ধিনাথ পণ্ডিত আৰু যমুনা মৰলৰ ছটি পুত্র সন্তান আৰু তিনিটি কন্যা সন্তানৰ ভিতৰত দ্বিতীয় সন্তান ড° মৰলে ইং ১৯৩৪ চনত শুৱালকুচিত জন্ম গ্রহণ কৰে। 

=== শিক্ষা ===
ইং ১৯৫১ চনত শুৱালকুচি হাইস্কুলৰ পৰা হাইস্কুল শিক্ষান্ত পৰীক্ষাত উত্তীর্ণ হৈ ইং ১৯৫৩ চনত কটন কলেজত আই. এ. চি-ত নাম ভর্তি কৰে। ১৯৫৫ চনত অসমীয়া সন্মান বিষয় হিচাপে লৈ কটন কলেজৰ পৰা বি. এ.-ত উত্তীর্ণ হয় আৰু ইং ১৯৫৮ চনত গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা অসমীয়া ভাষা বিষয়ত এম. এ. উত্তীর্ণ হয়। ৰোহিণী মহন্তৰ তত্ত্বাৱধানত Semantics of Assamese শীর্ষক গৱেষণাৰ বাবে ১৯৮৬ চনত পি. এইছ. ডি. উপাধি লাভ কৰে। পিতাক অসুখীয়া হোৱা হেতুকে উক্ত সময়চোৱাত তেখেতৰ ঘৰৰ আৰ্থিক অৱস্থা ভাল নাছিল।

=== বৃত্তিগত কৰ্ম ===
ড॰ মৰলে ১৯৫৩ চনত উচ্চতৰ মাধ্যমিক চূড়ান্ত বৰ্ষৰ পৰীক্ষা দি উঠিয়েই কিছুদিনৰ বাবে শুৱালকুছি হাইস্কুলত শিক্ষকতা কৰিছিল। একেটা বৰ্ষতে নৱপ্ৰতিষ্ঠিত শুৱালকুছি বালিকা হাইস্কুলৰ প্ৰধান শিক্ষক হিচাপে শিক্ষকতা কৰিছিল। ১৯৫৮ চনত স্নাতকোত্তৰ পৰীক্ষা দি শেষ কৰি কিছুদিনৰ বাবে গুৱাহাটীৰ ডনবস্ক' হাইস্কুলত শিক্ষকতা কৰিছিল। ১৯৫৯ চনৰ ১৩ আগষ্টত তেখেতে গোলাঘাটৰ দেৱৰাজ ৰয় মহাবিদ্যালয়ৰ অসমীয়া বিভাগৰ প্ৰবক্তা হিচাবে যোগদান কৰে। ১৯৬১ চনৰ ২২ আগষ্টলৈকে তেখেত সেই মহাবিদ্যালয়ত প্ৰবক্তা হিচাবে কৰ্মৰত হৈ আছিল। ১৯৬১ চনৰ ২৩ আগষ্ট তাৰিখে তেখেতে গুৱাহাটীৰ প্ৰাগজ্যোতিষ মহাবিদ্যালয়ৰ অসমীয়া বিভাগত যোগদান কৰে। ১৯৮২ চনত তেখেতে অসমীয়া বিভাগৰ মুৰব্বী অধ্যাপকৰ পদ লাভ কৰে আৰু ১৯৯৪ চনৰ ১ মাৰ্চ তাৰিখে এই মহাবিদ্যালয়ৰ অধ্যক্ষ হিচাপে অৱসৰ গ্ৰহণ কৰেL অধ্যক্ষ হৈ থকা কালছোৱাত তেখেতৰ উদ্য়োগতে প্ৰাগজ্যোতিষ মহাবিদ্যালয়ৰ নৃতত্ত্ব, পৰিসংখ্যা আদি বিভাগ খোলা হৈছিল।

=== সামাজিক/সা‍ংগঠনিক কৰ্ম ===
ড° মৰল কামৰূপ জিলা পৰিষদ, ভাষাবিজ্ঞান সমিতি, শঙ্কৰদেৱ সচেতন মঞ্চ, শুৱালকুছি জ্যোতি সাহিত্য সভা আদিৰ লগত ওতপ্রোতভাবে জড়িত আছিল। তেখেত ১৯৫৫ চনত শুৱালকুছিত গঠিত &quot;জ্যোতি সাহিত্য সভা&quot;ৰ আৰু পৰৱৰ্তীকালত ১৯৬৬ চনত গুৱাহাটীৰ ফটাশিলত গঠিত &quot;প্ৰাগজ্যোতিষ সাহিত্য সভা&quot;ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক সম্পাদক আছিল। ১৯৭৯ চনত তেখেতে অসম ভাষা বিজ্ঞান সমিতিৰ প্ৰতিষ্ঠাৰ ক্ষেত্ৰত আগভাগ লোৱাৰ লগতে সম্পাদকৰ দায়িত্ব গ্ৰহণ কৰে। কামৰূপ জিলা সাহিত্য সভাই ইং ২০০৯ বৰ্ষৰ বাবে তেখেতক “কামৰূপ ৰত্ন “ উপাধি প্রদান কৰিছিল। ২০১৩ বৰ্ষত বৰপেটাত অনুষ্ঠিত অসম সাহিত্য সভাৰ দ্বিসপ্ততিতম অধিবেশনত তেখেতক সম্বর্ধনা জ্ঞাপন কৰা হয়।

== ভাষা-সাহিত্যলৈ অৱদান==

=== ভাষা বিষয়ক গ্ৰন্থ ===

* অসমীয়া ব্যাকৰণ জ্যোতি (প্রথম প্রকাশ: ১৯৭৪)&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://sltdassam.com/sltdresource/?p=69|title=অসমীয়া ভাষাৰ ব্যাকৰণ চৰ্চাৰ ইতিহাস|publisher=SLTD, Assam|accessdate=9 September 2019|author=স্মৃতি ডেকা খাউণ্ড|archivedate=21 June 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200621032006/https://sltdassam.com/sltdresource/?p=69|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;
* আধুনিক ভাষা বিজ্ঞান (প্রথম প্রকাশ: ১৯৯৮, ৩০ অক্টোবৰ)
* ভাষাৰ্থ বিজ্ঞান (প্রথম প্রকাশ: ১৯৮৬)
* অসমীয়া ভাষাৰ স্বতন্ত্ৰতা (প্রথম প্রকাশ: ২০১৩)

=== গৱেষণা গ্ৰন্থ === 
* &quot;Semantics of Assamese&quot;(১৯৮৬, তেখেতৰ ডক্টৰেল থেচিচ, গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্য়ালয়)
* Assamese: Its Origin and Substratum (প্ৰথম প্ৰকাশ: ২০০৮, ডি লিট উপাধিৰ বাবে লিখিছিল যদিও উপাধি লোৱা নহ'ল। সেইবাবে ২০০৮ চনত প্রকাশ কৰি উলিয়ায়।)

=== সম্পাদিত গ্ৰন্থ ===
* সাম্প্রতিক অসমীয়া সাহিত্যৰ ন-ৰূপ ন-ৰেখা, সম্পাদনা ভগৱান মৰল আৰু সুশীল শর্মা, প্রথম প্রকাশ, ১৯৭৯, ১০ ফেব্ৰুৱাৰী
* নৱজাগৰণ, সুৱালকুচি হাইস্কুলৰ আলোচনী, ১৯৪৮
* অসমীয়া সাহিত্যঃ ন ৰূপ ন-ৰেখা (সুশীল শৰ্মাৰ সৈতে যুটীয়া ভাৱে সম্পাদিত)।
* Glimpses of Assam: Through the Ages, First Edition: 1999
* নানাৰ্থ অভিধান, সম্পাদনা ড° ভগবান মৰল, ড° নবীন চন্দ্র শর্মা, অধ্যাপক ৰজনীকান্ত দেবশর্মা, ড° মুকুন্দ মাধব শর্মা, শ্রী সুৰেণ ঠাকুৰীয়া (অপ্ৰকাশিত{{citation needed}}) 

=== পাঠ্য়পুথি ===
* সাহিত্য-জ্যোতি (ষষ্ঠ শ্ৰেণীৰ বাবে)

=== সাহিত্য় ===

* অসম চিন্তা (প্রথম খণ্ড)- দ্বিতীয় প্রকাশ, ১৯৮৮
* কক্ষচ্যুত (নাট্যচিত্র)- প্রথম প্রকাশ, ১৯৮০
* জয় আই অসম (সামাজিক নাট্যচিত্র) প্রথম প্রকাশ, ১৯৮০
* প্রেমাঞ্জলি (কবিতা পুথি)- প্রথম প্রকাশ, ১৯৮০
* পাৰিজাত (নাট্যগল্প)- দ্বিতীয় প্রকাশ, জানুৱাৰী ১৯৭১
* মূর্খ নায়ক (নাট্যোপন্যাস)- দ্বিতীয় প্রকাশ, ১৯৮৯, এপ্রিল এজীনি।
* ৰত্নগর্ভা কামৰূপ (ডিটেক্টিভ উপন্যাস)- প্রথম প্রকাশ, ১৯৮০
* সুৰ নিজৰা (কবিতা পুথি)- প্রথম প্রকাশ, ১৯৯৪

=== অন্যান্য ===
* শুৱালকুচি (ঐতিহাসিক আলোচনা)- প্রথম প্রকাশ, ১৯৭৯
* মহাপুৰুষ শ্রীশ্রীহৰিদেৱ, এক সত্য অন্বেষণ- প্রথম প্রকাশ, ২০০৩

== সন্মান==

* ১৯৯৪ চনত অসম চৰকাৰৰ সাহিত্যিক পেন্সন লাভ।
*২০০৭-০৯ বৰ্ষৰ কামৰূপ জিলা সাহিত্য সভাৰ সৰ্বোচ্চ সন্মান &quot;কামৰূপ ৰত্ন&quot; লাভ।
* ২০০৯ চনত তেখেতৰ ৭০ সংখ্যক জন্মদিনত অসম ভাষা বিজ্ঞান সমিতিৰ তৰফৰ পৰা ড॰ নবীন চন্দ্ৰ শৰ্মা, প্ৰভাত চন্দ্ৰ দাস আৰু ড॰ ৰজিতা কলিতাৰ সম্পাদনাত &quot;জ্ঞান-বিজ্ঞান বিমৰ্শন&quot; শীৰ্ষক অভিনন্দন গ্ৰন্থৰ প্ৰকাশ।
* ২০১৩ চনত বৰপেটাৰোডত অনুষ্ঠিত অসম সাহিত্য সভাৰ ৭২ সংখ্যক অধিৱেশনত সম্বৰ্ধনা জ্ঞাপন।

== মৃত্যু==

এইজনা খ্যাতিমান অধ্যাপক, সাহিত্যিক, ভাষাবিদৰ ২০১৩ চনৰ ২৯ এপ্ৰিল তাৰিখে ৮০বছৰ বয়সত পৰলোকপ্ৰাপ্তি ঘটে।

==তথ্যসূত্ৰ==
{{reflist}}

[[শ্ৰেণী:অসমীয়া ভাষাবিদ]]</text>
      <sha1>q4toa688a99lxrbz9pott5swnkzgzso</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>প্ৰজ্ঞাপাৰমিতা</title>
    <ns>0</ns>
    <id>53015</id>
    <revision>
      <id>522305</id>
      <parentid>231213</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T07:30:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>522305</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3666" sha1="pqygxzz85x3mlqk6joqvapca197tlcq" xml:space="preserve">{{পোখালি}}[[চিত্ৰ:Astasahasrika_Prajnaparamita_Image_of_Prajnaparamita.jpeg|thumb|262x262px|মানৱীৰূপত প্ৰকাশ কৰা প্ৰজ্ঞাপাৰমিতা। অষ্টসাহস্ৰিকা প্ৰজ্ঞাপাৰমিতা সূত্ৰৰ পৰা। ]]
&lt;br /&gt;
[[চিত্ৰ:Astasahasrika_Prajnaparamita_Avalokitesvara_Bodhisattva_Nalanda.jpeg|thumb|262x262px|অৱলোকিতেশ্বৰ. অষ্টসাহস্ৰিকা প্ৰজ্ঞাপাৰমিতা সূত্ৰ .]]
মহাযান পন্থীয় বৌদ্ধধৰ্মৰ মতে '''প্ৰজ্ঞাপাৰমিতা'''ৰ অৰ্থ হ'ল 'জ্ঞানৰ পৰিপূৰ্ণতা'। প্ৰজ্ঞাপাৰমিতাই নিখুঁত ভাৱে বাস্তৱক চোৱাৰ পথটোক বুজাই, লগত এটা সূত্ৰক বুজাই। প্ৰজ্ঞাপাৰমিতা শব্দটো সংস্কৃতৰ দুটা শব্দ যোগ হৈ হোৱা; প্ৰজ্ঞা যাৰ অৰ্থ হ'ল জ্ঞান আৰু পাৰমিতা যাৰ অৰ্থ হৈছে নিখুঁততা বা পৰিপূৰ্ণতা। প্ৰজ্ঞাপাৰমিতা হ'ল মহাযান পন্থীয় বৌদ্ধধৰ্মৰ এটা কেন্দ্ৰীয় ধাৰণা যিটো শূন্যতা বা স্বভাৱশূন্য মতবাদৰ লগত জড়িত আৰু নাগাৰ্জুনৰ কৰ্মসমূহ। 

এডৱাৰ্ড ক'জৰ মতে, প্ৰজ্ঞাপাৰমিতাৰ সূত্ৰসমূহ হ'ল চল্লিশখন মান পুথিৰ এক সংগ্ৰহ যিবোৰ ১০০ খ্ৰীষ্টপূৰ্ব আৰু ৬০০ খ্ৰীষ্টাব্দৰ মাজত লিখা।&lt;ref&gt;Conze, E. Perfect Wisdom: The Short Prajnaparamita Texts, Buddhist Publishing Group, 1993&lt;/ref&gt; প্ৰজ্ঞাপাৰমিতাৰ সূত্ৰক আগতীয়া মহাযান সূত্ৰ বুলিও ভবা হয়।&lt;ref&gt;Williams, Paul. ''Buddhist Thought.'' Routledge, 2000, pages 131.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Williams, Paul. ''Mahayana Buddhism: The Doctrinal Foundations 2nd edition.'' Routledge, 2009, pg. 47.&lt;/ref&gt;

প্ৰজ্ঞাপাৰমিতা সূত্ৰৰ উল্লেখযোগ্য বিশেষত্ব হ'ল আনুৎপদ অৰ্থাৎ অজাত বা যাৰ আদি নাই। &lt;ref&gt;Buswell, Robert; Lopez, Donald S. Jr., eds. (2014), ''The Princeton Dictionary of Buddhism'', Princeton University Press pg. 945 &quot;In the PRAJÑĀPĀRAMITĀ literature and the MADHYAMAKA school, the notion of production comes under specific criticism (see VAJRAKAṆĀ), with NĀGĀRJUNA famously asking, e.g., how an effect can be produced from a cause that is either the same as or different from itself. The prajñāpāramitā sūtras thus famously declare that all dharmas are actually ANUTPĀDA, or “unproduced.”&quot;&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;King, Richard (1995), ''Early Advaita Vedānta and Buddhism: The Mahāyāna Context of the Gauḍapādīya-kārikā'', SUNY Press pg.113 &quot;It is equally apparent that one of the important features of the Prajnaparamita positition is that of the nonarising (anutpada) of dharmas.&quot;&lt;/ref&gt;

== তথ্যসূত্ৰ ==
{{Reflist}}

[[শ্ৰেণী:বৌদ্ধ ধৰ্ম]]</text>
      <sha1>pqygxzz85x3mlqk6joqvapca197tlcq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ফ্ৰেংকেনষ্টাইন</title>
    <ns>0</ns>
    <id>60115</id>
    <revision>
      <id>522332</id>
      <parentid>250642</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T08:20:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>522332</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2721" sha1="pnl1u7jedpc7pdnyvbqyphucd7thvcc" xml:space="preserve">{{পোখালি}}{{Infobox book
| name = ফ্ৰেংকেনষ্টাইন; &lt;br /&gt;বা, দ্য মডাৰ্ণ প্ৰমিথিউছ
| image =[[File:Frankenstein.1831.inside-cover.jpg|200px]]
| caption = ফ্ৰেংকেনষ্টাইন
| author = [[মেৰী শ্বেলী]]
| country = [[যুক্তৰাজ্য]]
| language = [[ইংৰাজী ভাষা]]
| genre = গথিক উপন্যাস, বিৰহৰণ কল্পবিজ্ঞান, [[কল্পবিজ্ঞান]]
| published = ১ জানুৱাৰী ১৮১৮
| pages =
| set_in =
| isbn =
}}

'''ফ্ৰেংকেনষ্টাইন''' ({{Lang-en|Frankenstein}}) বা '''দ্য মডাৰ্ণ প্ৰমিথিউছ''' ({{Lang|en|The Modern Prometheus}}) হৈছে [[মেৰী শ্বেলী|মেৰী ৱলষ্ট’নক্ৰেফ্‌ট শ্বেলী]]ৰ দ্বাৰা ৰচিত এখন জনপ্ৰিয় উপন্যাস। স্বামীৰ লগত [[ছুইজাৰলেণ্ড]]লৈ ফুৰিবলৈ যাওঁতে তেওঁৰ এই উপন্যাসখনৰ বীজৰ সৃষ্টি হয় আৰু তেওঁ ১৮ বছৰ বয়সতেই এই উপন্যাসখন ৰচনা কৰে।&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://www.newyorker.com/magazine/2018/02/12/the-strange-and-twisted-life-of-frankenstein | title=ফ্ৰেংকেনষ্টাইন | accessdate=১২ মে' ২০২০}}&lt;/ref&gt;

==লেখিকাৰ চমু পৰিচয়==
{{main|মেৰী শ্বেলী}}
১৭৯৭ চনৰ ৩০ আগষ্টত লণ্ডনত মেৰী ৱলষ্ট’নক্ৰেফ্‌ট শ্বেলীৰ জন্ম হয়। তেওঁৰ পিতৃ আছিল দাৰ্শনিক উইলিয়াম গডউইন আৰু মাক মেৰী ৱলষ্ট’নক্ৰেফ্‌ট সেই সময়ৰ এগৰাকী নাৰীবাদী চিন্তাৰ মহিলা আৰু লেখিকা আছিল। তেওঁ প্ৰখ্যাত ইংৰাজ কবি [[পাৰ্ছি বাইশ্ব শ্বেলী]] (Percy Bysshe Shelley)-ৰ দ্বিতীয় পত্নী আছিল। ১৮৫১ চনৰ ১ ফেব্ৰুৱাৰীত লণ্ডনত মেৰী শ্বেলীৰ মৃত্যু হয়।

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{Reflist}}

[[শ্ৰেণী:ইংৰাজী গ্ৰন্থ]]
[[শ্ৰেণী:উপন্যাস]]</text>
      <sha1>pnl1u7jedpc7pdnyvbqyphucd7thvcc</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522339</id>
      <parentid>522332</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T08:30:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>522339</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2756" sha1="et2ohe5tpcu9gt0j10rmhu00jvq0kpf" xml:space="preserve">{{পোখালি}}{{Infobox book
| name = ফ্ৰেংকেনষ্টাইন; &lt;br /&gt;বা, দ্য মডাৰ্ণ প্ৰমিথিউছ
| image =[[File:Frankenstein.1831.inside-cover.jpg|200px]]
| caption = ফ্ৰেংকেনষ্টাইন
| author = [[মেৰী শ্বেলী]]
| country = [[যুক্তৰাজ্য]]
| language = [[ইংৰাজী ভাষা]]
| genre = গথিক উপন্যাস, বিৰহৰণ কল্পবিজ্ঞান, [[কল্পবিজ্ঞান]]
| published = ১ জানুৱাৰী ১৮১৮
| pages =
| set_in =
| isbn =
}}

'''ফ্ৰেংকেনষ্টাইন''' ({{Lang-en|Frankenstein}}) বা '''দ্য মডাৰ্ণ প্ৰমিথিউছ''' ({{Lang|en|The Modern Prometheus}}) হৈছে [[মেৰী শ্বেলী|মেৰী ৱলষ্ট’নক্ৰেফ্‌ট শ্বেলী]]ৰ দ্বাৰা ৰচিত এখন জনপ্ৰিয় উপন্যাস। স্বামীৰ লগত [[ছুইজাৰলেণ্ড]]লৈ ফুৰিবলৈ যাওঁতে তেওঁৰ এই উপন্যাসখনৰ বীজৰ সৃষ্টি হয় আৰু তেওঁ ১৮ বছৰ বয়সতেই এই উপন্যাসখন ৰচনা কৰে।&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://www.newyorker.com/magazine/2018/02/12/the-strange-and-twisted-life-of-frankenstein | title=ফ্ৰেংকেনষ্টাইন | accessdate=১২ মে' ২০২০}}&lt;/ref&gt;

==লেখিকাৰ চমু পৰিচয়==
{{main|মেৰী শ্বেলী}}
১৭৯৭ চনৰ ৩০ আগষ্টত লণ্ডনত মেৰী ৱলষ্ট’নক্ৰেফ্‌ট শ্বেলীৰ জন্ম হয়। তেওঁৰ পিতৃ আছিল দাৰ্শনিক উইলিয়াম গডউইন আৰু মাক মেৰী ৱলষ্ট’নক্ৰেফ্‌ট সেই সময়ৰ এগৰাকী নাৰীবাদী চিন্তাৰ মহিলা আৰু লেখিকা আছিল। তেওঁ প্ৰখ্যাত ইংৰাজ কবি [[পি. বি. শ্বেলী|পাৰ্ছি বাইশ্ব শ্বেলী]] (Percy Bysshe Shelley)-ৰ দ্বিতীয় পত্নী আছিল। ১৮৫১ চনৰ ১ ফেব্ৰুৱাৰীত লণ্ডনত মেৰী শ্বেলীৰ মৃত্যু হয়।

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{Reflist}}

[[শ্ৰেণী:ইংৰাজী গ্ৰন্থ]]
[[শ্ৰেণী:উপন্যাস]]</text>
      <sha1>et2ohe5tpcu9gt0j10rmhu00jvq0kpf</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>মেৰী শ্বেলী</title>
    <ns>0</ns>
    <id>60833</id>
    <revision>
      <id>522334</id>
      <parentid>421066</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T08:22:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>522334</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4831" sha1="48kxs4buqmodptzwyd46ssxctorm7t9" xml:space="preserve">{{পোখালি}}{{Infobox writer
| embed =
| honorific_prefix =
| name = মেৰী ৱলষ্ট’নক্ৰেফ্‌ট শ্বেলী
| honorific_suffix =
| image =RothwellMaryShelley.jpg
| image_size = 200px
| image_upright =
| alt =
| caption = মেৰী শ্বেলীৰ এখন চিত্ৰ
| native_name =
| native_name_lang =
| pseudonym =
| birth_name =
| birth_date = ৩০ আগষ্টত ১৭৯৭
| birth_place = লণ্ডন, ইংলেণ্ড
| death_date = ১ ফেব্ৰুৱাৰী ১৮৫১
| death_place = লণ্ডন, ইংলেণ্ড
| resting_place =
| occupation = ঔপন্যাসিক, গল্পকাৰ, নাট্যকাৰ, প্ৰবন্ধকাৰ
| language = ইংৰাজী
| residence =
| nationality = লণ্ডন, ইংলেণ্ড
| citizenship =
| education =
| alma_mater =
| home_town =
| period =
| genre = ৰোমাণ্টিক&lt;ref name=&quot;mary1&quot;/&gt;
| subject = &lt;!-- or: | subjects = --&gt; | movement =
| notable_works =
| spouse = &lt;!-- or: | spouses = --&gt; | partner = &lt;!-- or: | partners = --&gt; | children =
| relatives =
| awards =
| signature =
| signature_alt =
| years_active =
| module =
| website = &lt;!-- {{URL|example.org}} --&gt;
| portaldisp = &lt;!-- &quot;on&quot;, &quot;yes&quot;, &quot;true&quot;, etc.; or omit --&gt; }}
'''মেৰী ৱলষ্ট’নক্ৰেফ্‌ট শ্বেলী''' ({{Lang-en|Mary Wollstonecraft Shelley}}) হৈছে উনবিংশ শতিকাৰ এগৰাকী প্ৰখ্যাত ইংৰাজ সাহিত্যিক। তেওঁ একাধাৰে এজন ঔপন্যাসিক, গল্পকাৰ, নাট্যকাৰ, প্ৰবন্ধকাৰ, জীৱনীকাৰ আৰু ভ্ৰমণকাহিনী লেখিকা। ১৭৯৭ চনৰ ৩০ আগষ্টত লণ্ডনত মেৰী ৱলষ্ট’নক্ৰেফ্‌ট শ্বেলীৰ জন্ম হয়। তেওঁৰ পিতৃ আছিল দাৰ্শনিক উইলিয়াম গডউইন আৰু মাক মেৰী ৱলষ্ট’নক্ৰেফ্‌ট সেই সময়ৰ এগৰাকী নাৰীবাদী চিন্তাৰ মহিলা আৰু লেখিকা আছিল। তেওঁ প্ৰখ্যাত ইংৰাজ কবি [[পি. বি. শ্বেলী|পাৰ্ছি বাইশ্ব শ্বেলী]] (Percy Bysshe Shelley)-ৰ দ্বিতীয় পত্নী আছিল।&lt;ref name=&quot;mary&quot;&gt;{{cite web |title=মেৰী শ্বেলী |url=https://www.biography.com/.amp/writer/mary-shelley |website=Biography.com |accessdate=৩১ মে ২০২০ |archivedate=2020-08-24 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200824165830/https://www.biography.com/.amp/writer/mary-shelley |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;mary1&quot;&gt;{{cite web |title=Mary Shelley |url=https://www.bl.uk/people/mary-shelley |website=Bl.uk |accessdate=৩১ মে ২০২০ |archivedate=2020-08-20 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200820123621/https://www.bl.uk/people/mary-shelley |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;

==জন্ম আৰু বংশ পৰিচয়==
১৭৯৭ চনৰ ৩০ আগষ্টত লণ্ডনৰ চমাৰছ চহৰত মেৰী শ্বেলী জন্ম হয়। তেখেতৰ পিতৃ উইলিয়াম গদউইন এজন ৰাজনীতিবিধ আৰু দাশনিৰ্ক আছিল মাতৃ মেৰী উৱলষ্টন এগৰাকী দাশনিৰ্কৰ লগতে নাৰীবাদী কামৰ লগত জড়িত আছিল। তেখেতে ১৮১৬ চনত ৰোমাণ্টিক কবি আৰু দাৰ্শনিক প্ৰচী বিচ শ্বেলীৰ লগত বিয়াত বহিছিল।

== মৃত্যু ==
১৮৫১ চনৰ ১ ফেব্ৰুৱাৰীত লণ্ডনত মেৰী শ্বেলীৰ মৃত্যু হয়।

== গ্ৰন্থসমূহ ==
* [[ফ্ৰেংকেনষ্টাইন]]
* [[ভালপেৰ্‌গা]]
* [[দা ফৰছুন অৱ পাৰ্কিন ৱেৰবেক]]
* [[দা লাষ্টত মেন]]
* [[হিষ্টৰী অৱ এ ছিক্স উইকছ্‌ টুৰ]]
* [[লাড’ৰ]]

== তথ্য সংগ্ৰহ ==
{{reflist}}

==বাহ্যিক সংযোগ==
{{Authority control}}

[[শ্ৰেণী:যুক্তৰাজ্যৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:সাহিত্যিক]]</text>
      <sha1>48kxs4buqmodptzwyd46ssxctorm7t9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>জাতক</title>
    <ns>0</ns>
    <id>67580</id>
    <revision>
      <id>522322</id>
      <parentid>264828</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T08:03:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>522322</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6006" sha1="jjwr24lwvjiat5a5wy4yl8o2o02x8mm" xml:space="preserve">{{unreferenced}}'''জাতক''' শব্দটোৰ আভিধানিক অৰ্থ অতীতৰ কাহিনী৷ [[বৌদ্ধ ধৰ্ম]]মতে, ব্যক্তিবিশেষে বুদ্ধত্বপ্ৰাপ্তিৰ আগতে অনেক জন্ম-জন্মান্তৰৰ মাজেদি চৰিত্ৰৰ উৎকৰ্ষ সাধন কৰিব লাগে৷ বুদ্ধত্ব লাভ কৰিলে বিগত জন্মৰ কথাবোৰ স্মৰণ কৰাৰ ক্ষমতা থাকে বুলি ভৱা হয়৷ গৌতম বুদ্ধৰ এই ক্ষমতা লাভ হৈছিল৷ তেওঁঁৰ কোনো এটা নহয় কোনো এটা পূৰ্বজন্মৰ বিষয়ে ৰচিত কাহিনীবোৰেই জাতক নামে পৰিচিত৷ জাতকমালা বৌদ্ধসকলৰ ধৰ্মগ্ৰন্থ৷ জাতকবিলাকৰ সৰহভাগৰে ৰূপ আখ্যানধৰ্মী৷ ই পশু-পক্ষী সম্বন্ধীয় আখ্যানো হ’ব পাৰে নতুবা সাধাৰণজনৰ কাহিনীও হ’ব পাৰে৷ লোক কাহিনীও হ’ব পাৰে৷&lt;ref name=&quot;সাহিত্য-সংজ্ঞা-কোষ&quot;&gt;{{cite web | title=প্ৰফুল্ল কটকী | publisher=জ্যোতি প্ৰকাশন | accessdate=24 February 2021 | author=প্ৰফুল্ল কটকী | pages=৯১}}&lt;/ref&gt;

==জাতকৰ ভাগ==
জাতক মাত্ৰৰে তিনিটা প্ৰধান ভাগ থাকে৷ প্ৰথমভাগৰ নাম প্ৰত্যুৎপন্নবস্তু বা বৰ্তমান কথা৷ ইয়াত বুদ্ধৰ জীৱনৰ কোনো ঘটনা থাকে৷ সেই প্ৰসংগতে তেওঁৰ পূৰ্বজীৱনৰ কোনো এটা কাহিনী (জাতক) কোৱা হয়৷ এই ভাগটো দ্বিতীয় ভাগঃ ইয়াৰ নাম অতীত বস্তু৷ এয়ে প্ৰকৃত জাতক৷ তৃতীয় ভাগৰ নাম সমবধান ইয়াত অতীত কাহিনীৰ পাত্ৰ-পাত্ৰীসকলক বৰ্তমানৰ কাহিনীৰ পাত্ৰ-পাত্ৰীৰ লগত চিনাক্ত কৰা হয়৷ &lt;ref name=&quot;সাহিত্য-সংজ্ঞা-কোষ&quot;&gt;{{cite web | title=প্ৰফুল্ল কটকী | publisher=জ্যোতি প্ৰকাশন | accessdate=24 February 2021 | author=প্ৰফুল্ল কটকী | pages=৯১}}&lt;/ref&gt;

==বিৱৰণ==
মূল জাতকবোৰ পালি ভাষাত লিখা৷ প্ৰত্যেক জাতকৰে অতীত বস্তু গদ্য-পদ্যমিশ্ৰিত ৰচনা৷ পদ্যাংশৰ নাম গাথা৷ জাতকমাত্ৰৰে পৰিণতিৰ অংশটো সদায় পদ্যত লিখা আৰু ইয়াক বোধিসত্ত্বৰ উক্তি বুলি গণ্য কৰা হয়৷ অধিকাংশ জাতক ‘অতীতকালত বাৰাণসীত ব্ৰহ্মদত্ত নামে এজন ৰজা আছিল’- এই কথাৰে আৰম্ভ হয়৷ জাতকবোৰ সুত্তপিটৰ অন্তৰ্গত খুদ্দক নিকায়ৰ দশম গ্ৰন্থৰ অন্তৰ্ভূক্ত৷ মূল জাতকসমূহৰ প্ৰকৃত সংখ্যা নিৰ্ণয় কৰা টান৷ ‘জাতকত্থবন্ননা’ নামৰ এক সংকলন গ্ৰন্থত পাঁচশৰো অধিক জাতকৰ উল্লেখ আছে৷
জাতকবোৰৰ বহুতো বিষয় ঈছপৰ সাধুৰ লগত প্ৰায় হুবহু মিলে৷ আন কিছুমান ‘পঞ্চতন্ত্ৰ’ৰ আখ্যানৰ লগত মিলে৷ এনেবোৰ ক্ষেত্ৰত দেখা যায় যে অনা-বৌদ্ধ মূলৰপৰা আখ্যানবোৰ লোৱা হৈছে, আৰু মাত্ৰ জাতকৰ ৰূপ দিবলৈ তাত বোধিসত্ত্বৰ অৱতাৰণা কৰা হৈছে৷ জাতকবোৰৰ প্ৰত্যেকটোতে একোটা নৈতিক আদৰ্শ উত্থাপন কৰা হৈছে, কৰ্মফল আৰু জন্মান্তৰবাদৰ যোগেদি পাপ-পূণ্যৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়া হৈছে৷ জাতকবোৰ সাহিত্যগুণসম্পন্ন৷ বহুতো জাতকত অতীত কালৰ ৰাজনীতি, সমাজনীতি, আচাৰ-ব্যৱহাৰ ইত্যাদিৰ বিষয়ে অনেক তথ্য পোৱা যায়৷ জাতকবোৰ পৃথিৱীৰ বিভিন্ন ভাষালৈ বৰ্তমান সময়ত অনুবাদ হৈছে৷ &lt;ref name=&quot;সাহিত্য-সংজ্ঞা-কোষ&quot;&gt;{{cite web | title=প্ৰফুল্ল কটকী | publisher=জ্যোতি প্ৰকাশন | accessdate=24 February 2021 | author=প্ৰফুল্ল কটকী | pages=৯১}}&lt;/ref&gt;

==তথ্যসূত্ৰ==
{{Reflist}}

[[শ্ৰেণী:বৌদ্ধ ধৰ্ম]]
[[শ্ৰেণী:জাতকৰ সাধু]]</text>
      <sha1>jjwr24lwvjiat5a5wy4yl8o2o02x8mm</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>মাইকুচুমফাই</title>
    <ns>0</ns>
    <id>70834</id>
    <revision>
      <id>522330</id>
      <parentid>276006</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T08:13:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>added [[Category:বৌদ্ধ ধৰ্ম]] using [[WP:HC|HotCat]]</comment>
      <origin>522330</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7106" sha1="67paaib46l6hagov0x18kevk60utk31" xml:space="preserve">'''মাইকুচুমফাই''' টাই পৰিয়ালৰ বিভিন্ন জনগোষ্ঠীৰ লোকসকলে পালন কৰা এক উৎসৱ। এই উৎসৱ [[মাঘ বিহু]]ৰ সমসাময়িক আৰু [[খামটি|টাই খামটি]], [[আহোম জনগোষ্ঠী|টাই আহোম]], [[টাই ফাকিয়াল জনগোষ্ঠী|টাই ফাকিয়াল]], [[টুৰুঙ|টাই টুৰুং]], [[আইটন|টাই আইতন]] আৰু [[খাময়াঙ|টাই খাময়াং]]সকলে ইয়াক উদযাপন কৰে। ''মাইকুচুমফাই '' শব্দটোৰ অৰ্থ এনেধৰণৰ: 'মাই' মানে খৰি, 'কু' মানে জাপি থোৱাদম, 'চুম' সংযোগ কৰা আৰু 'ফাই' মানে জুই।&lt;ref name=&quot;অসমৰ লোক সংস্কৃতিৰ ৰূপৰেখা &quot;&gt;{{cite book | author=উমেশ চেতিয়া | pages=১৪৫}}&lt;/ref&gt;অৰ্থাৎ দম কৰি জাপি থোৱা খৰিত অগ্নিসংযোগ কৰা। &lt;ref name=&quot;অসমৰ লোক সংস্কৃতিৰ ৰূপৰেখা &quot;&gt;{{cite book | author=উমেশ চেতিয়া | pages=১৪৫}}&lt;/ref&gt;

== মাইকুচুমফাই পালন কৰাৰ ৰীতি ==

অসমৰ অন্যান্য জনগোষ্ঠীৰ লোকসকলে মাঘৰ দোমাহীত উৰুকাৰ দিনা খৰিৰ মেজি সাজি জুই জ্বলোৱাৰ দৰে ঠাই খামটি, ফাকিয়াল, টুৰুং, আইতন, খাময়াংসকলে মাঘী পূৰ্ণিমাৰ দিনা মেজি সাজি মেজি জ্বলায়।&lt;ref name=&quot;অসমৰ লোক সংস্কৃতিৰ ৰূপৰেখা &quot;&gt;{{cite book | author=উমেশ চেতিয়া | pages=১৪৫}}&lt;/ref&gt;এই উৎসৱলৈ কেইসপ্তাহমান থাকোঁতেই টাই গাঁৱৰ ডেকাসকলে হাবিৰ পৰা খৰি কাটি আনি বৌদ্ধ বিহাৰৰ চৌহদত গোটাই শুকুৱাবলৈ দিয়ে। খৰিবোৰ শুকালে 'মাইকু'&lt;ref name=&quot;অসমৰ লোক সংস্কৃতিৰ ৰূপৰেখা &quot;&gt;{{cite book | author=উমেশ চেতিয়া | pages=১৪৫}}&lt;/ref&gt; (মেজি) ৰ নিৰ্দিষ্ট জোখত কাটি লয়। মেজিটো বুদ্ধ পূৰ্ণিমাৰ আগদিনা সন্ধিয়াৰ আগে আগে সাজি উলিওৱা হয়। মেজিটোৰ দৈঘ্য ৮মিটাৰ। মেজিটোৰ আগ অংশ বা শীৰ্ষ স্থান আৰু তলৰ গুৰি অংশটো কিছু পৰিমাণে সৰু কৰা হয় এটা তাঁতবোৱা মাকোৰ নিচিনা। প্ৰথমে কলপটুৱাৰে এটা মূৰত বেদীৰ দৰে নিৰ্মাণ কৰি লৈ তাৰ মাজে মাজে কাঠ খৰিবোৰ তৰপে তৰপে জাপি দি চাৰি চুকত চাৰিডাল গোটাবাঁহ পুতি তাৰ মাজত কুমলীয়া বাঁহ (দুই মূৰে গাঁঠি থকা) ৰ টুকুৰা ভৰাই দিয়ে। যাতে মেজি জ্বলিলে এইবোৰ 'ঢৌ', 'ঢৌ'কৈ শব্দ কৰি ফুটি যায়। মেজিটোৰ ওপৰৰ অংশত খেৰ দিয়া হয়। মেজিটো হাউলি নপৰিবলৈ দীঘল ৰছী মাটিত পোতা খুটিত বান্ধি দিয়ে। মেজিৰ চাৰিওকাষে ৰং-বিৰঙৰ কাগজ কাটি পুথি দিয়া হয়। মেজিটোত নানাৰঙী, ফুলৰ মালাদি সুন্দৰকৈ সজোৱা হয়। 
ৰাতি হোৱাৰ লগে লগে মাইকুটোৰ কাষত গাঁৱৰ ডেকাসকলে বাদ্য বজাই নৃত্য-গীত কৰে। মাঘৰ পূৰ্ণিমাৰ দিনা পুৱা পৰম্পৰাগত পদ্ধতিৰে মেজি জ্বলাই মেজিঘৰত ডেকাসকলে নানান বস্তু দি বনোৱা খাওয়া কুক (খিচিৰি ভাত) সকলোৱে মিলি জুলি খায় আৰু মাইকুটোৰ ওচৰত সন্ধিয়া ধূপ-ধূনা, মম আদি জ্বলাই। গাঁৱৰ পাঠকে মন্ত্ৰ পাঠ কৰি মেজিটো বৌদ্ধৰ নামত উছৰ্গা কৰি জ্বলাবলৈ লোৱা হয়। ভিক্ষুৱে ৰাইজৰ মঙ্গল কামনা কৰি মঙ্গল সূত্ৰ গায় আৰু সকলোকে শীল বা ব্ৰত দিয়ে। তাৰ পাছত কোনো এজনে মাইকুত ওলোমাই থোৱা এডাল ৰছীত জুইৰ শিখা বান্ধি মেজিৰ ওপৰৰ অংশত অগ্নি সংযোগ কৰে। কিছুমানে মেজিটোত উঠি গৈয়ো মেজিৰ ওপৰ অংশত জুই দিয়া হয়। 

== লোক বিশ্বাস ==

টাই সকলৰ মাইকুচুমফাই উৎসৱৰ অন্তৰালতো এটি তাৎপৰ্যপূৰ্ণ কাহিনী জড়িত হৈ আছে। ভগৱান বুদ্ধই তেওঁৰ জীৱনৰ শেষ কালছোৱা বৈশালী নগৰৰ চপলা চৈত্যত কটাইছিল। মাঘ মাহৰ পূৰ্ণিমা তিথিত তেওঁ তেওঁৰ শিষ্য আৰু ভক্তবৃন্দৰ আগত ধৰ্ম প্ৰকাশ কৰিছিল। তাৰ তিনিমাহৰ পিছতে তেওঁ মহা পৰি নিৰ্বাণ লাভ কৰে। সেয়ে মাঘৰ এই পূৰ্ণিমা তিথিতে টাই গোষ্ঠীৰ লোকসকলে &quot;মাইকুচুমফাই '' উৎসৱ পালন কৰে।

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{Reflist}}

[[শ্ৰেণী:অসমৰ উৎসৱসমূহ]]
[[শ্ৰেণী:বৌদ্ধ ধৰ্ম]]</text>
      <sha1>67paaib46l6hagov0x18kevk60utk31</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ছিন্নমস্তা</title>
    <ns>0</ns>
    <id>72440</id>
    <revision>
      <id>522310</id>
      <parentid>432244</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T07:38:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>522310</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="96792" sha1="3lgoyp9qw5x0pfla7cip5krwz846067" xml:space="preserve">{{About|ছিন্নমস্তা|ছিন্নমুণ্ডা|ছিন্নমুণ্ডা}}{{Infobox deity
| type = হিন্দু
| image = Calcutta art studio Chinnamasta.jpg
| caption = নিজৰ খণ্ডিত মুণ্ডৰ পৰা নিৰ্গত হোৱা তেজ পান কৰা অৱস্থাত দেৱী ছিন্নমস্তা। 
|alt= 
| name = ছিন্নমস্তা
| Devanagari = छिन्नमस्ता
| affiliation = [[মহাবিদ্যা]], [[দেৱী]]
| god_of = আত্ম বলিদানৰ দেৱী 
| abode = [[শ্মশান]]
| weapon = তৰোৱাল, নখ
| consort = কবন্ধ ৰূপত [[শিৱ]] বা ছিন্নমস্তক (মুণ্ডহীন)&lt;ref name=&quot;McDaniel270&quot;&gt;{{harvtxt|McDaniel|2004|p=259}}&lt;/ref&gt;
| mount =
|member_of=দশ [[মহাবিদ্যা]]}}
'''ছিন্নমস্তা''' ({{lang-sa|छिन्नमस्ता}}, {{IAST|Chinnamastā}}; &quot;তেওঁ, যাৰ মুৰ কাটি পেলোৱা হৈছে&quot;), বা চিন্নমস্তা, ছিন্নমস্তিকা আৰু প্ৰচণ্ড চণ্ডিকা আৰু যোগিনী মা, এগৰাকী হিন্দু দেৱী। তেওঁ [[মহাবিদ্যা]]ৰ অন্যতম, তন্ত্ৰৰ গুহ্য পৰম্পৰাৰ দহগৰাকী দেৱী, আৰু হিন্দু মাতৃ দেৱীৰ এক হিংস্ৰ স্বৰূপ। স্ব-শিৰশ্ছেদ কৰা নগ্ন দেৱী, সাধাৰণতে ঈশ্বৰীয় সহবাসকাৰী দম্পতীৰ ওপৰত থিয় হৈ বা বহি থাকে, এখন হাতত নিজৰ কটা মুৰ আৰু আনখন হাতত এখন তৰোৱাল ধৰি থাকে। তেওঁৰ ৰক্তক্ষৰণ হোৱা ডিঙিৰ পৰা তিনিধাৰ তেজ ওলাই আহিছিল আৰু তেওঁৰ নিজৰেই কটা মূৰ আৰু দুজন পৰিচাৰিকাই এই তেজ পান কৰিছিল। তেওঁ এগৰাকী গুৰুত্বপূৰ্ণ তান্ত্ৰিক দেৱতা, গুহ্যতান্ত্ৰিক তান্ত্ৰিক অনুশীলনকাৰীসকলৰ মাজত সুপৰিচিত আৰু তেওঁৰলোকৰ উপাস্য। ছিন্নমস্তা ছিন্নমুণ্ডাৰ সৈতে ওতঃপ্ৰোতভাৱে সম্পৰ্কিত। ছিন্নমুণ্ডা তিব্বতীয় বৌদ্ধ দেৱী বজ্ৰযোগিনীৰ কটা মূৰৰ ৰূপ।

==উৎস==
[[File:Chinnamunda.jpg|thumb|left|বৌদ্ধ দেৱী ছিন্নমুণ্ডা, ১৪শ শতাব্দীৰ চিত্ৰকলা, [[নেপাল]]। দেৱী ছিন্নমুণ্ডাক হিন্দু দেৱী ছিন্নমস্তাৰ পূৰ্বৱৰ্তী ৰূপ বুলি ধাৰণা কৰা হৈছে। |alt=A decapitated, nude, red-complexioned woman stands, raising her left arm, which holds her severed head. She is flanked by two smaller, nude women: a white-coloured one (left) and a blue-coloured one (right).]]
হিন্দু দেৱী ছিন্নমস্তা বজ্ৰযান বা তান্ত্ৰিক আৰু তিব্বতি বৌদ্ধধৰ্মৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ দেৱী। বৌদ্ধধৰ্মৰ উক্ত দুই শাখাত তেওঁ ছিন্নমুণ্ডা বা ত্ৰিকায়া-বজ্ৰযোগিনী নামে পৰিচিত। তেওঁ দেৱী বজ্ৰযোগিনী বা বজ্ৰযোগিনীৰ অন্যতম ভয়ংকৰী মূৰ্তি বজ্ৰবৰাহীৰ কৰ্তিত-মস্তক মূৰ্তি। এই মূৰ্তিটি হিন্দু দেৱী ছিন্নমস্তাৰ মূৰ্তিৰ অনুৰূপ।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Kinsley|1988|p=172}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{harvtxt|English|2002|p=94}}&lt;/ref&gt;

বৌদ্ধ ধৰ্মগ্ৰন্থত দেৱী ছিন্নমুণ্ডাৰ দুটি জন্মবৃত্তান্ত বৰ্ণিত হৈছে। এটা কাহিনী অনুসৰি, মেখলা আৰু কনখলা নামৰ দুগৰাকী ভগ্নী কৃষ্ণাচাৰ্যৰ শিষ্যা আছিল। তেওঁলোক [[মহাসিদ্ধ]] আছিল। নিজৰ মূৰ কাটি তেওঁলোকে গুৰুক উৎসৰ্গা কৰে আৰু নৃত্য কৰিবলৈ ধৰে। দেৱী বজ্ৰযোগিনীও তেতিয়া সেই ৰূপত আৱিৰ্ভাৱ হৈ তেওঁলোকৰ সৈতে নৃত্যত যোগদান কৰে। আন এক কাহিনী অনুসৰি, মহাসিদ্ধা ৰাজকুমাৰী লক্ষ্মীঙ্কৰাই ৰজাৰ পৰা দণ্ডিত হৈ নিজেই নিজৰ মূৰ কাটি নগৰ পৰিক্ৰমা আৰম্ভ কৰিছিল। সেই সময়ত নগৰবাসীয়ে তেওঁক ছিন্নমুণ্ডা-বজ্ৰবৰাহী নামে স্তুতি কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Benard|2000|pp=9–11}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{harvtxt|English|2002|pp=101–2}}&lt;/ref&gt; 

দেৱী ছিন্নমস্তাৰ অন্যতম বৈশিষ্ট্য হৈছে তেওঁৰ নাগযজ্ঞোপবীত (সৰ্প-[[উপনয়ন|উপবীত]])আৰু ভৰিৰ তলৰ মৈথুনৰত যুগল। বৌদ্ধ ছিন্নমুণ্ডাৰ মূৰ্তিত এই দুই বৈশিষ্ট্য অনুপস্থিত। ২০শ শতাব্দীৰ প্ৰথম ভাগত তন্ত্ৰবিশাৰদ তথা অৰিয়েণ্টেল ইনষ্টিটিউট অফ বৰোদাৰ তৎকালীন পৰিচালক বিনয়তোষ ভট্টাচাৰ্যৰ&lt;!-- http://himalaya.socanth.cam.ac.uk/collections/journals/bot/pdf/bot_01_02_obituary.pdf--&gt; বৌদ্ধ ''সাধনমালা'' (১১৫৬ খ্ৰিষ্টাব্দ), হিন্দু ''ছিন্নমস্তাকল্প'' (ৰচনাকাল অজ্ঞাত) আৰু কৃষ্ণানন্দ আগমবাগীছ ৰচিত ''তন্ত্ৰসাৰ'' (১৬শ শতাব্দীৰ শেষভাগ) ইত্যাদি গ্ৰন্থ পৰ্যালোচনা কৰি ছিন্নমুণ্ডা আৰু ছিন্নমস্তা যে একেগৰাকীয়ে দেৱী, সেই সম্পৰ্কে সিদ্ধান্তত উপনীত হয়। বৌদ্ধ ''সাধনমালা'' গ্ৰন্থত এই দেৱীৰ নাম সৰ্ববুদ্ধা আৰু এওঁৰ দুই সহচাৰীৰ নাম বজ্ৰবৈৰোচনী আৰু বজ্ৰবৰ্ণিনী। হিন্দু ''তন্ত্ৰসাৰ'' গ্ৰন্থত তেওঁৰ নাম সৰ্বসিদ্ধি আৰু দুই সহচাৰীৰ নাম বৰ্ণিনী আৰু ডাকিনী। আনহাতে ''ছিন্নমস্তাকল্প'' গ্ৰন্থত তেওঁকে সৰ্ববুদ্ধি নামে অভিহিত কৰি তেওঁৰ সহচাৰী দুগৰাকীৰ নাম অজ্ঞাতে ৰাখিছে। বিনয়তোষ ভট্টাচাৰ্যৰ মতে বৌদ্ধ ছিন্নমুণ্ডা দেবীৰ ধাৰণাৰ পৰাই হিন্দু ছিন্নমস্তা দেবীৰ উৎপত্তি আৰু এই ছিন্নমুণ্ডা দেৱীৰ পূজা সম্ভৱতঃ খ্ৰীষ্টীয় সপ্তম শতাব্দীৰ পৰা প্ৰচলিত হৈছিল।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Benard|2000|pp=12–5}}&lt;/ref&gt;


[[File:Bundi painting Chinnamasta.jpg|thumb|দেৱী ছিন্নমস্তা-সংক্ৰান্ত প্ৰথাগত ধাৰণাৰ পৰিপন্থী শান্ত আৰু উপবিষ্ট ৰূপ, ৰাজপুত চিত্ৰকলা, আনুমানিক ১৭৭৫ সাল। |alt=Depicted enthroned, a decapitated, dark-complexioned woman wearing a red/orange sari holds a sword in her left hand and her own severed head (with a lotus crown) on a platter in her right hand. Five seated devotees (including one with a ram's head) with folded hands surround her. A lake with a large lotus is in the foreground.]]

বিনয়তোষ ভট্টাচাৰ্যৰ বক্তব্যক বহুতে বিশ্বাস যোগ্য বুলি ধাৰণা কৰে।&lt;ref name = &quot;B16&quot;/&gt;&lt;ref name = &quot;D411&quot;&gt;{{harvtxt|Donaldson|2001|p=411}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name = &quot;K175&quot;/&gt;&lt;ref&gt;{{harvtxt|Sanderson|2009|pp=240–1}}&lt;/ref&gt; অৱশ্যে কোনো কোনো গৱেষকে ভিন্নমত পোষণ কৰিছে। ''দ্য টেন গ্ৰেট কছমিক পাৱাৰ্ছ'' গ্ৰন্থৰ ৰচয়িতা এছ. শঙ্কৰনাৰায়ণনে ছিন্নমস্তাৰ [[বৈদিক]] (প্ৰাচীন হিন্দু) উৎসৰ কথা উল্লেখ কৰিছে। ''দ্যা ইণ্ডিয়ান থিওগনি'' গ্ৰন্থৰ ৰচয়িতা সুকুমাৰী ভট্টাচাৰ্যৰ মতে, পৰৱৰ্তীকালত উদ্ভূত হিন্দু দেৱী [[কালী]], [[চামুণ্ডা]], কৰালী আৰু ছিন্নমস্তাৰ মাজত বৈদিক দেৱী [[নিৠতি|নিৠতিৰ]] বৈশিষ্ট্য সমূহ সঞ্চাৰিত হৈছে। যি দুখন হিন্দু ধৰ্মগ্ৰন্থত ছিন্নমস্তাৰ প্ৰথম উল্লেখ পোৱা যায়, সেই দুখন হ'ল [[শাক্তধৰ্ম|শাক্ত]]ৰ উপপুৰাণ ''মহাভাগৱত পুৰাণ'' (আনুমানিক ৯৫০ খ্ৰীষ্টাব্দ) আৰু ''দেৱীভাগৱত পুৰাণ'' (৯ম-১২শ শতাব্দী)। ''ছিন্নমস্তা: দি ৱফুল বুদ্ধিষ্ট এণ্ড হিন্দু তান্ত্ৰিক গডেছ'' গ্ৰন্থৰ ৰচয়িতা এলিজাবেথ এ. বেনাৰ্ডে&lt;ref&gt;{{harvtxt|McDermott|1996|pp=357–8}}&lt;/ref&gt; কৈছে, উৎস যিয়েই নহওক, এটা স্পষ্ট যে নৱম শতাব্দীত ছিন্নমস্তা/ছিন্নমুণ্ডা দেৱীৰ পূজা প্ৰচলিত আছিল আৰু মহাসিদ্ধা সকলে তেওঁৰ পূজা কৰিছিল।&lt;ref name = &quot;B16&quot;&gt;{{harvtxt|Benard|2000|pp=16–7}}&lt;/ref&gt; সুকুমাৰী ভট্টাচাৰ্যৰ মূল বক্তৱ্যটিৰ সৈতে একমত হ'লেও, লেইডেন বিশ্ববিদ্যালয়ৰ দক্ষিণ এচিয় শিল্পকলা ইতিহাসৰ প্ৰাক্তন অধ্যাপক কাৰেল আৰ. ভন কুইজ তান্ত্ৰিক দেৱী [[বাৰাহী]] আৰু চামুণ্ডাৰ মাজতো ছিন্নমস্তাৰ মূৰ্তিতত্ত্বৰ কিছু কিছু বৈশিষ্ট্য বিচাৰি পাইছে।&lt;ref&gt;{{harvtxt|van Kooij|1999|p=266}}&lt;/ref&gt; হিন্দু দেৱী বিশেষজ্ঞ তথা ম্যেকমাষ্টাৰ বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ধৰ্মীয় বিদ্যাৰ অধ্যাপক ডেভিড কিনছলে বৌদ্ধ উৎস তত্ত্বৰ সৈতে একমত হ'লেও অন্যান্য প্ৰভাবৰ কথাও কৈছে। যে সকলো প্ৰাচীন হিন্দু দেৱী যি সকল নগ্ন আৰু মস্তকহীন বা মুখমণ্ডলহীন ৰূপে বৰ্ণনা কৰা হয়, ছিন্নমস্তাৰ মূৰ্তিৰ বিকাশত সেইসকলৰো প্ৰভাৱ পৰিছে। এই সকল দেৱীৰ মস্তকবিহীন মূৰ্তিৰ দ্বাৰা প্ৰকৃততে তেওঁলোকৰ যৌনাঙ্গ প্ৰদৰ্শনৰ দিশে দৃষ্টি কেন্দ্ৰীভূত কৰিবলৈ চেষ্টা কৰা হৈছিল। সেই কাৰণে এওঁলোক যৌন ওজস্বিতাৰ প্ৰতীক। কিন্তু এই সমূহ মূৰ্তিত নিজ হাতে মুণ্ড ছেদ কৰাৰ ধাৰণাটি অনুপস্থিত।&lt;ref name = &quot;K175&quot;&gt;{{harvtxt|Kinsley|1988|p=175}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name = &quot;K176&quot;&gt;{{harvtxt|Kinsley|1988|p=176}}&lt;/ref&gt;

অশুভ যুদ্ধদেৱী কটাবি বা কটাৰী দক্ষিণ-ভাৰতীয় চিকাৰৰ দেৱী কোৰৰাবাইৰ পৰাও ছিন্নমস্তাৰ ধাৰণাটি অনুপ্ৰেৰিত হৈছে। এওঁলোক দুয়ো হিন্দু নগ্ন দেৱী। কোটাবিক কোনো কোনো ক্ষেত্ৰত [[মাতৃকা]] ৰূপটো বৰ্ণনা কৰা হৈছে। তেওঁ কেৱল নগ্নাই নহয়, এক অমাৰ্জিত, বৰ্বৰ আৰু অদ্ভুত ৰূপৰ দেৱী। ''[[বিষ্ণু পুৰাণ]]'' আৰু ''[[ভাগৱত পুৰাণ]]'' গ্ৰন্থত একাধিকবাৰ তেওঁক [[বিষ্ণু|বিষ্ণুৰ]] শত্ৰু আৰু প্ৰতিপক্ষ বুলি উল্লেখ কৰা হৈছে। ভয়ংকৰ নিষ্ঠুৰ দেৱী কোৰৰাবাই হ'ল যুদ্ধ আৰু বিজয়ৰ দেৱী। এই দুই দেৱী যুদ্ধক্ষেত্ৰৰ সৈতে যুক্ত। কিন্তু ছিন্নমস্তা নহয়।&lt;ref name = &quot;K176&quot;/&gt; কিনছলে আঙুলিয়াই দিছে যে, হিন্দু পুৰাণত বহু সংখ্যক ৰক্তপিপাসু, নগ্ন আৰু বৰ্বৰ দেৱী আৰু দানবীৰ উল্লেখ থাকিলেও, ছিন্নমস্তাই একমাত্ৰ দেৱী যি নিজৰ হাতেৰে নিজৰ মস্তক ছিন্ন কৰাৰ দৰে এক ভয়ংকৰ বৈশিষ্ট্য বহন কৰিছে।&lt;ref name = &quot;K177&quot;&gt;{{harvtxt|Kinsley|1988|p=177}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{harvtxt|Kinsley|1997|pp=144–7}}&lt;/ref&gt;

শিৰোচ্ছেদ আৰু পুনঃসংযুক্তিৰ বৈশিষ্ট্যটো ঋষিপত্নী ৰেণুকাৰ উপাখ্যানটো পোৱা যায়। অৱশ্যে এই কাহিনীটো নিজৰ হাতে নিজৰ মস্তক কটাৰ উদাহৰণ নহয়।&lt;ref name=&quot;Mishra315&quot;&gt;{{harvtxt|Mishra|Mohanty|Mohanty|2002|p=315}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Storm296&quot;&gt;{{harvtxt|Storm|2013|p=296}}&lt;/ref&gt; এই কাহিনীৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত তেওঁকো &quot;ছিন্নমস্তা&quot; বিশেষণেৰে ভূষিত কৰা হৈছে।&lt;ref name = &quot;Mahalakshmi204&quot;&gt;{{harvtxt|R Mahalakshmi|2014|pp=204}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name = &quot;B6ff&quot;&gt;{{harvtxt|Benard|2000|pp=6–7}}&lt;/ref&gt; [[মহাবিদ্যা]] ছিন্নমস্তাৰ সৈতে যোগ হৈছে ৰেণুকাৰ পুত্ৰ [[পৰশুৰাম]]। পুৰাণ মতে, এই পৰশুৰামেই তেওঁৰ মাকক শিৰশ্ছেদ কৰি হত্যা কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;shasthi&quot;&gt;{{harvtxt|S Shankaranarayanan|2002|pp=77-8}}&lt;/ref&gt;{{efn
| name = Renuka
| ৰেণুকা হ'ল ঋষি জমদগ্নিৰ পত্নী। এদিন আকাশপথে এদল গন্ধৰ্বক কামোন্মত্ত অৱস্থাত দেখি তেওঁৰ হৃদয়ত কামনাৰ উদ্ৰেক ঘটে। ফলত তেওঁ তেওঁৰ অনাসক্তি আৰু সতীত্বৰ গুণেৰে অৰ্জিত অলৌকিক শক্তিক হেৰুৱাই। জমদগ্নিয়ে তেওঁ চাৰি পুত্ৰক ৰেণুকাৰ শিৰোচ্ছেদ কৰাৰ আদেশ দিলে। তেওঁলোক ভয়-ভীত হৈ তেনে কাম কৰিবলৈ অস্বীকাৰ কৰে। কিন্তু কনিষ্ঠ পুত্ৰ পৰশুৰামে পিতৃ-আজ্ঞা পালন কৰে। জমদগ্নি আবাধ্যতাৰ শাস্তি হিচাপে নিজৰ যোগলব্ধ শক্তিৰে প্ৰথম চাৰি পুত্ৰক ভষ্ম কৰে। কিন্তু পৰশুৰামৰ কৰ্তব্যপৰায়ণতাত তুষ্ট হৈ তেওঁক এটি বৰ দিবলৈ ইচ্ছা কৰে। বৰ হিচাপে পৰশুৰামে তেওঁৰ মাক আৰু ককায়েক কেইজনৰ প্ৰাণ ভিক্ষা কৰে। জমদগ্নিয়েও সেই বৰেই দান কৰে। ৰেণুকা শুদ্ধ হয় আৰু তাৰপিছৰে পৰা তেওঁক দেৱী হিচাপে গণ্য কৰা হয়।&lt;ref name = &quot;Mahalakshmi204&quot;/&gt;&lt;ref name = &quot;B6ff&quot;/&gt;}}

মস্তকবিহীন দেৱীসকলৰ শ্ৰেণীগত নাম হিচাপেও &quot;ছিন্নমস্তা&quot; নামটি ব্যৱহৃত হয়। উদাহৰণস্বৰূপে, [[বিহাৰ|বিহাৰৰ]] ঔৰঙ্গবাদ জিলাৰ না-কাটি ভৱানী মন্দিৰৰ ছিন্নমস্তা ভগৱতী আৰু বিহাৰৰ মধুবনী জিলাৰ উচ্ছাইথ মন্দিৰৰ দেৱীৰ নাম উল্লেখযোগ্য বুলি ভৱা হয় কিয়নো। এওঁলোক কোনোৱেই মহাবিদ্যা ছিন্নমস্তা নহয়। {{efn|name=Chinnamasta Bhagawati}}{{efn|name=Kavyamata|না-কাটি ভৱানীৰ মূৰ্তিটি কাব্যমাতা দেবীৰ সৈতে সম্পৰ্কযুক্ত। বিষ্ণুৱে তেওঁৰ মস্তক ছিন্ন কৰি তেওঁৰ হত্যা কৰিছিল। তাৰপিছত তেওঁৰ স্বামী ঋষি [[ভৃগু]]ৱে তেওঁক পুনৰ্জীৱন দান কৰে। এই দেৱীৰ বিগ্ৰহত দেখা যায়, এক ছিন্নমস্তক নাৰীয়ে দুয়ো হাতযোৰ কৰি বহি আছে আৰু তেওঁৰ মুণ্ডটি মাটিত পৰি আছে। ভক্ত সকলে তেওঁক ছিন্নমস্তা বোলে। কিন্তু মন্দিৰৰ পুৰোহিতৰ মতে, এই নামটি ভুল।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Dainik Jagran|26 July 2016}}&lt;/ref&gt;}}{{efn|name=Uchchaith}}

নিজৰ হাতেৰে নিজৰ মুণ্ড কাটি পেলোৱা আৰু ছিন্ন মুণ্ডৰ ধাৰণাটি ভাৰতীয় পুৰাণত বাৰে বাৰে উল্লেখ হৈছে। ''বত্ৰিশ সিংহাসন'' আৰু ''কথাচৰিতৰিৎসাগৰ'' গ্ৰন্থত উল্লিখিত কিংবদন্তি সমূহত দেখা গৈছে যে, গল্পৰ নায়কে নিজৰ কণ্ঠৰ ৰক্ত কোনো দেৱীৰ উদ্দেশ্যে উৎসৰ্গা কৰিছে। [[ৰাজস্থান|ৰাজস্থানী]] লোককথা আৰু গানত এক শ্ৰেণীৰ যোদ্ধা-নায়কৰ কথা পোৱা যায় (&quot;মুণ্ডহীন অশ্বাৰোহী#ভাৰতীয় লোককথাত|ঝুমঝাৰজি]]&quot; বা &quot;ভোমিয়া&quot;), যি যুদ্ধলৈ যোৱাৰ আগে নিজৰ মস্তক কাটি পেলাই অথবা যুদ্ধক্ষেত্ৰত যি সকলৰ যাঁদেৰ শিৰশ্ছেদ কৰা হয়। কিন্তু যেতিয়াই না মুণ্ডছেদৰ প্ৰতিশোধ গ্ৰহণৰ বাবে শত্ৰু সকলৰ হত্যা কৰে তেতিয়াই তেওঁলোকে বিনা মস্তকেৰে যুদ্ধ কৰে আৰু তাৰপিছতে মৃত্যুবৰণ কৰে।&lt;ref&gt;{{harvtxt|English|2002|pp =101, 428–9}}&lt;/ref&gt; ছিন্নদেহ আৰু ছিন্নমুণ্ডৰ ধাৰণাটি কেৱল হিন্দুধৰ্ম বা বৌদ্ধধৰ্মতেই পোৱা নাযায়, সমগ্ৰ বিশ্বতেই বিভিন্ন কাহিনীৰে এই বৈশিষ্ট্যটো যুক্ত হৈছে। খ্ৰীষ্টধৰ্মৰ ''চেফালোফোৰ'' সন্ত সকল আৰু ''ছেল্টিক সংস্কৃতি''টো এই ধাৰণাৰ উপস্থিতি আছে।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Buturovic|2016|p=81}}&lt;/ref&gt;

== কিংবদন্তি আৰু শাস্ত্ৰোল্লেখ ==
[[চিত্ৰ:Chinnamasta_rajasthan.png|thumb|right|অষ্টাদশ শতাব্দীৰ এটি ৰাজস্থানী চিত্ৰত ছিন্নমস্তাক ''প্ৰাণতোষিণী তন্ত্ৰ'' বৰ্ণিত কৃষ্ণবৰ্ণ ৰঞ্জিত কৰা হৈছে। এই ছবিত তেওঁ ৰতিসংগমৰত যুগলৰ ওপৰত উপবিষ্ট। ]]
বিভিন্ন স্তোত্ৰত ছিন্নমস্তাক পঞ্চম মহাবিদ্যা বুলি উল্লেখ কৰা হৈছে। কিংছলেৰ মতে, মহাবিদ্যাৰ বৰ্ণনা আৰু তালিকাযত [[কালী]], [[তাৰা]] আৰু ছিন্নমস্তাই সৰ্বপ্ৰধান। অৱশ্যে মহাবিদ্যাৰ বাহিৰেৰে তেওঁৰ অস্তিত্ব নগণ্য।&lt;ref name = &quot;K165&quot;&gt;{{harvtxt|Kinsley|1988|p=165}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{harvtxt|Kinsley|1997|pp=2, 5, 9}}&lt;/ref&gt; ''গুহ্যাতিগুহ্য তন্ত্ৰ'' গ্ৰন্থত বিষ্ণুৰ [[দশাৱতাৰ|দশাৱতাৰৰ]] সৈতে দশমহাবিদ্যাৰ সম্পৰ্ক প্ৰদৰ্শিত হৈছে; এই গ্ৰন্থ মতে, [[নৰসিংহ]] অবতাৰৰ উৎস হৈছে ছিন্নমস্তা।&lt;ref name = &quot;K161&quot;&gt;{{harvtxt|Kinsley|1988|p=161}}&lt;/ref&gt; ''মুণ্ডমালা'' গ্ৰন্থত অনুৰূপ এক তালিকাত ছিন্নমস্তাৰ সৈতে পৰশুৰামৰ তুলনা কৰা হৈছে।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Bernard|2000|p=5}}&lt;/ref&gt;

''শাক্ত মহাভাগবত পুৰাণ'' গ্ৰন্থত ছিন্নমস্তা সহ দশমহাবিদ্যাৰ উৎপত্তি-সংক্ৰান্ত এটি উপাখ্যান আছে। [[দক্ষ|দক্ষৰ]] কন্যা দাক্ষায়ণী আছিল [[শিৱ|শিৱৰ]] প্ৰথমা পত্নী। দেৱী সতী আছিল আদিতে প্ৰকাশমান একমাত্ৰ শক্তি দেৱী আদি পৰশক্তি মহামায়া। দক্ষই তেওঁৰ যজ্ঞানুষ্ঠানলৈ শিৱক নিমন্ত্ৰণ নজনালে, দক্ষায়ণী অপমানিত বোধ কৰি তেওঁ বিনা আমন্ত্ৰণেই যজ্ঞলৈ যাবলৈ শিৱৰ পৰা অনুমতি বিচাৰি থাকিল। কিন্তু শিৱ ৰাজি নহ'ল। তেতিয়াই দক্ষায়ণী ভয়ংকৰ দশ মূৰ্তি ধাৰণ কৰি দহ দিশৰ পৰা শিৱক আগুৰি ধৰিলে। এই দশ মূৰ্তিয়েই দশমহাবিদ্যা নামে প্ৰসিদ্ধি লাভ কৰে। ছিন্নমস্তাই পশ্চিমে শিৱৰ সোঁফালে অৱস্থান কৰিছিলে।&lt;ref name=&quot;K162&quot;&gt;{{harvtxt|Kinsley|1988|p=162}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{harvtxt|Kinsley|1997|p=23}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{harvtxt|Bernard|2000|pp=1–3}}&lt;/ref&gt; আন এক কিংবদন্তি অনুসৰি, শিৱৰ দ্বিতীয়া পত্নী মাতা [[পাৰ্বতী|পাৰ্বতীক]] দশমহাবিদ্যাৰ উৎস বোলা হৈছে। পাৰ্বতী আছিল পূৰ্বজন্মৰ সতী অথবা দেৱী আদ্যাশক্তি। পাৰ্বতী দশমহাবিদ্যাৰ সহায়ত শিৱক তেওঁৰ পিতৃগৃহ এৰি যোৱাত বাধা দিছিল। শিৱ পাৰ্বতীৰ সৈতে থাকি থাকি ক্লান্ত হৈ পৰিছিল। তেতিয়া তেওঁ পাৰ্বতীক ত্যাগ কৰিবলৈ আগবাঢ়িছিল। এনে অৱস্থাত কালীয়ে তেওঁক জ্ঞান প্ৰদান কৰে তথা নীৰস্ত কৰে।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Kinsley|1997|pp=28–29}}&lt;/ref&gt; ''[[দেৱী ভাগৱত|দেৱীভাগৱতপুৰাণ]]'' মতে, দশমহাবিদ্যা দেৱী [[শাকম্ভৰী|শাকম্ভৰীৰ]] ৰূপ পাৰ্বতীৰ যুদ্ধসঙ্গী আৰু ৰূপান্তৰ।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Kinsley|1997|p=31}}&lt;/ref&gt;

''প্ৰাণতোষিণী তন্ত্ৰ'' গ্ৰন্থত ছিন্নমস্তাৰ জন্মসংক্ৰান্তত দুটি কাহিনী বিবৃত হৈছে। এটি কাহিনী ''নাৰদ-পঞ্চৰাত্ৰী''ৰ পৰা তুলি লোৱা বুলি দাবি কৰা হৈছে। এই কাহিনি অনুযায়ী, এদিন [[মন্দাকিনী]] নদীত স্নানকৰি থকা অৱস্থাত পাৰ্বতী কামাৰ্ত হৈ পৰে। ফলত তেওঁ গাৰবৰণ ক'লা হৈ পৰে। এই সময়ত তেওঁৰ দুই সহচাৰী ডাকিনী আৰু বৰ্ণনী (এওঁলোক জয়া আৰু বিজয়া নামেও পৰিচিত) ক্ষুধাৰ্ত হৈ দেবীৰ কাষত খাদ্য প্ৰাৰ্থনা কৰি আছিল। পাৰ্বতীয়ে গৃহলৈ ঘূৰি গৈ তেওঁলোকক খাবলৈ দিব বুলি আশ্বস্ত কৰে। কিন্তু সহচাৰী দুগৰাকীৰ ক্ষুধাৰ্ত অৱস্থা দেখি কাতৰ হৈ দয়াৰ্দ্ৰহৃদয় দেৱীয়ে নিজ নখৰ আঘাতেৰে স্বমস্তক ছিন্ন কৰি নিজৰ তেজেৰে তেওঁলোকৰ ক্ষুধা দূৰ কৰে। পিছত তেওঁলোক ঘৰলৈ ঘূৰি আহে।&lt;ref name=&quot;D412&quot;&gt;{{harvtxt|Donaldson|2001|p=412}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{harvtxt|Kinsley|1997|pp=147–8}}&lt;/ref&gt; এই কাহিনীটো ''প্ৰাণতোষিণী তন্ত্ৰ'' গ্ৰন্থলৈ ''স্বতন্ত্ৰতন্ত্ৰ'' গ্ৰন্থৰ পৰা গৃহীত বুলি কোৱা হৈছে। এই কাহিনীটো শিৱই নিজে বৰ্ণনা কৰিছে: এদিনা তেওঁ আৰু তেওঁৰ পত্নী [[চণ্ডিকা]] (পাৰ্বতী) ৰতিসংগমত ৰত আছিল। চণ্ডিকা আছিল বিপৰীত ৰতিত। কিন্তু শিৱৰ বীৰ্যস্খলনত তেওঁ ক্ৰুদ্ধ হৈ পৰে। তেতিয়া তেওঁৰ দেহৰ পৰা ডাকিনী আৰু বৰ্ণনী নামে দুই সহচাৰীৰ জন্ম হয়। কাহিনীৰ অৱশিষ্ট অংশ পূৰ্বকঠিত কাহিনিটিৰ অনুৰূপ। অৱশ্যে এই কাহিনীত উল্লিখিত নদীখনৰ নাম হ'ল পুষ্পভদ্ৰা আৰু ছিন্নমস্তাৰ জন্ম তিথিটোক বীৰৰাত্ৰি বুলি কোৱা হৈছে। ''শক্তিসংগম তন্ত্ৰ'' গ্ৰন্থত এই কাহিনীটো পুনঃকথিত হৈছে।&lt;ref name = &quot;K148&quot;&gt;{{harvtxt|Kinsley|1997|p=148}}&lt;/ref&gt;

এটা লোকশ্ৰুতি অনুযায়ী, দেৱাসুৰ যুদ্ধত দেৱগণে মহাশক্তিৰ সহায়ৰ প্ৰাৰ্থনা কৰিছিল। দেৱী পাৰ্বতী, প্ৰচণ্ড চণ্ডিকা ৰূপে দেৱগণৰ সাহায্যাৰ্থে উপস্থিত হয়। সকলো দৈত্য বধৰ পিছত ক্ৰোধন্মত্তা দেৱীয়ে নিজ মস্তক কৰ্তন কৰি নিজ ৰক্ত পান কৰে। ''শাক্তপ্ৰমোদ'' গ্ৰন্থত ছিন্নমস্তা শতনাম স্তোত্ৰত প্ৰচণ্ড চণ্ডিকা দেৱী, ছিন্নমস্তাৰে আন এটা নাম বুলি কোৱা হৈছে।&lt;ref name = &quot;K148&quot;/&gt; আন এক লোকশ্ৰুতি অনুযায়ী, [[সমুদ্ৰ মন্থন]]ৰ সময়ত উত্থিত অমৃত দেৱাসুৰৰ মাজত ভগোৱা হৈছিল, ছিন্নমস্তাই [[অসুৰ]] সকলৰ ভাগটি পান কৰে আৰু অসুৰ সকলক অমৃত লাভৰ পৰা বঞ্চিত কৰি স্বমস্তক ছিন্ন কৰে।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Kinsley|1997|p=21}}&lt;/ref&gt;

ছিন্নমস্তা-সংক্ৰান্ত কিংবদন্তিসমূহৰ মূল উপজীৱ্য বিষয় হ'ল আত্মত্যাগ – মাতৃৰ আত্মত্যাগ (''প্ৰাণতোষিণী তন্ত্ৰ'' গ্ৰন্থৰ কাহিনী) বা জগতৰ হিতাৰ্থে আত্মত্যাগ (দ্বিতীয় জনশ্ৰুতি)। এই কিংবদন্তিৰ উপজীৱ্য হ'ল যৌন কৰ্তৃত্ব স্থাপন (''প্ৰাণতোষিণী তন্ত্ৰ'' গ্ৰন্থৰ দ্বিতীয় কাহিনী) বা আত্মবিধ্বংসী ক্ৰোধ (প্ৰথম লোকশ্ৰুতি)।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Kinsley|1997|pp=149–50}}&lt;/ref&gt;

== স্বৰূপ চিত্ৰায়ন ==
[[File:Chhinnamasta.JPG|thumb|কলিকতাৰ কালী পূজাত প্ৰদৰ্শিত ছিন্নমস্তাৰ প্ৰতিমূৰ্তি। |alt=A decapitated, nude, red-complexioned goddess stands on a copulating couple inside a lotus. She holds her severed head and a scimitar. Three streams of blood from her neck feed her head and two nude (one fair, another brown coloured) women holding a scimitar and a skull-cup, who flank her. The goddess wears a skull-garland, a serpent (around her neck) and various ornaments.]]
''ত্ৰিশক্তি তন্ত্ৰ''(১৬ শতিকাৰ পূৰ্বৰ)ত ছিন্নমস্তাৰ শাৰীৰিক অৱয়ব বৰ্ণিত হৈছে,&lt;ref name=&quot;D412&quot; /&gt; &lt;ref name=&quot;B23&quot; /&gt; &lt;ref name=&quot;B23&quot;&gt;{{harvtxt|Benard|2000|p=23}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{harvtxt|Benard|2000|p=84}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Bernardicono&quot;&gt;{{harvtxt|Benard|2000}}:
*pp. 33–4, 36–7, 47: ''Shakta Pramoda''
*p. 86: ''Mantra-mahodadhih''
*p. 87: ''Tantrasara''
&lt;/ref&gt;

ছিন্নমস্তা ৰক্তজৱা ফুলৰ দৰে ৰঙা আৰু নিযুত সূৰ্যৰ পোহৰৰ দৰে উজ্জ্বল বুলি বৰ্ণনা কৰা হৈছে। তেওঁৰ দেহৰ বৰণ ৰঙা, কমলা বা ক'লা বুলি কোৱা হৈছে। তেওঁৰ প্ৰতিমূৰ্তিৰ ভঙ্গীমা এনেকৈ ৰখা হয় যে তেওঁৰ যোনি অদৃশ্য হৈ থাকে ইয়াৰোপৰি ডিঙিৰ মুণ্ড মালা আৰু সৰ্প উপবিত্ত এনেকৈ ৰখা হয় যে বক্ষস্থল আংশিক ঢাক খাই থাকে। তেওঁক ডেকা আৰু শীৰ্ণ ৰূপত উপস্থাপন কৰা হয়। তেওঁ ১৬ বছৰ বয়সৰ সম্পূৰ্ণ বিকশিত বক্ষৰ এগৰাকী স্ত্ৰী ৰূপত বৰ্ণনা কৰা হয় আৰু তেওঁৰ বুকুৰ কাষত এটা নীলা পদুম থাকে।&lt;ref name=&quot;D412&quot; /&gt;&lt;!-- D412: Trishakti Tantra and other texts --&gt;&lt;ref name=&quot;Bernardicono&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;K1997144&quot;&gt;{{harvtxt|Kinsley|1997|p=144}}&lt;/ref&gt;&lt;!-- Hindu Tantric and Sakta Literature, Mantramahodadhi, Sakta-pramoda --&gt;&lt;ref name=&quot;kooji258&quot;&gt;{{harvtxt|van Kooij|1999|p=258}}&lt;/ref&gt;&lt;!-- Tantrasara --&gt;&lt;ref name=&quot;Stormicono&quot;&gt;{{harvtxt|Storm|2013|pp=289–96}}&lt;/ref&gt;&lt;!-- Depictions in art --&gt;&lt;!-- Refs for complete icono --&gt; কেতিয়াবা কেতিয়াবা তেওঁক আংশিক বা সম্পূৰ্ণকৈ পোচাক পৰিহিতা ৰূপেও প্ৰদৰ্শিত হয়।&lt;ref name=&quot;Stormtitle&quot;&gt;{{Harvtxt|Storm|2013|p=Cover page}} depicts Chhinnamasta as a four-armed fully clothed goddess with a severed head riding on a lion. She holds a scimitar, a skull-bowl collecting dipping sword from her sword.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.himalayanacademy.com/view/b44a_rajam|title=Art &amp; Photos – Chinnamasta – Mahavidya|publisher=Kauai's Hindu Monastery|website=www.himalayanacademy.com|access-date=2016-06-26|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20160815013048/https://www.himalayanacademy.com/view/b44a_rajam|archive-date=15 August 2016|df=dmy-all|archivedate=2016-08-15|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160815013048/https://www.himalayanacademy.com/view/b44a_rajam|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;See [[:File:Bundi painting Chinnamasta.jpg]]&lt;/ref&gt;

দেৱী গৰাকীয়ে নিজৰেই খণ্ডিত মস্তক বাওঁ হাতত লৈ থাকে। অৱশ্যে তেওঁৰ মস্তক খণ্ডিত কৰা কোনো বিশেষ অস্ত্ৰৰ উল্লেখ পোৱা নাযায়।&lt;ref name=&quot;mahalakshmi203&quot;&gt;{{harvtxt|R Mahalakshmi|2014|p=203}}&lt;/ref&gt; তেওঁ তেওঁৰ সোঁ-হাতত এখন তৰোৱালৰ দৰে অস্ত্ৰ লৈ থাকে।&lt;ref name=&quot;D412&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Bernardicono&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;K1997144&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;kooji258&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Stormicono&quot; /&gt; সাধাৰণতে তেওঁৰ প্ৰতিমাত দুখন বা চাৰিখন হাত প্ৰদৰ্শন কৰা হয়। অতিৰিক্ত দুখন হাতত এখনত কেঁচিৰ দৰে অস্ত্ৰ আৰু আনখন হাতত তেওঁৰ ডিঙিৰ পৰা বা মস্তকৰ পৰা নিৰ্গত তেজ ধৰি ৰাখিবলৈ এটা পাত্ৰ বা লাওঁখোলা লৈ থাকে।&lt;ref name=&quot;Stormtitle&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Bernardicono&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;D413&quot;&gt;{{harvtxt|Donaldson|2001|p=413}}&lt;/ref&gt;

ছিন্নমস্তাৰ জিভা বাহিৰলৈ ওলোৱা, তেওঁৰ খোলা চুলিবোৰ অপৰিপাটী অৱস্থাত থাকে, কোনো কোনো প্ৰতিমাত চুলি বন্ধা আৰু ফুলেৰে সজ্জিত থাকে, চুলিত অৰ্ধ চন্দ্ৰ থাকে। অতিৰিক্ত ভাৱে তেওঁৰ কপালত তৃতীয় নয়ন আছে, ডিঙিত মুণ্ড মালাৰ উপৰি বিভিন্ন অলংকাৰ থাকে। হাতত খাৰু কঁকালত কিংকিনি পৰিধান কৰে। ডিঙিৰ পৰা বৈ অহা তিনিধাৰ তেজৰ দুধাৰ তেওঁৰ যোগিনী সহচাৰীকাই আৰু এধাৰ তেওঁৰ ছিন্ন মস্তকে পান কৰি থাকে।&lt;ref name=&quot;D412&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Bernardicono&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;K1997144&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;kooji258&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Stormicono&quot; /&gt;

[[File:Chinnamasta1800.JPG|thumb|alt= A decapitated, red-complexioned, nude woman stands on a copulating couple inside a large lotus. She holds her severed head and a scissor-like weapon. Three streams of blood from her neck feed her head and two blue-coloured nude women holding a scissor-like object and a skull-cup, who flank her. All three stand above a copulating couple.|ছিন্নমস্তাৰ কাংৰা চিত্ৰ, ১৮০০ খ্ৰীষ্টাব্দ]]
দুয়োগৰাকী সহচাৰীকা নগ্ন ৰূপত প্ৰদৰ্শিত হয়। ডাকিনী কৃষ্ণবৰ্ণা; তেওঁ তমোগুণৰ প্ৰতীক আৰু বৰ্ণনী ৰক্তবৰ্ণা, তেওঁ ৰজোগুণৰ প্ৰতীক। কেতিয়াবা তেওঁলোকৰ প্ৰতিমূৰ্তিয়ে ডিঙিৰ পৰিৱৰ্তে মুণ্ডৰ পৰা নিৰ্গত তেজ পান কৰা দেখুওৱা হয়।&lt;ref name=&quot;D412&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Bernardicono&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;K1997144&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;kooji258&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Stormicono&quot; /&gt; কোনো কোনো বৰ্ণনাত এই দুগৰাকী যোগিনী অনুপস্থিত।&lt;ref name=&quot;Stormicono&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Stormtitle&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;mahalakshmi203&quot; /&gt;

দক্ষিণ পদ প্ৰসাৰিত আৰু উত্তৰ পদ ঈষৎ বেকাকৈ ছিন্নমস্তা [[কামদেৱ]] আৰু [[ৰতি]]ৰ দেহৰ ওপৰত যুদ্ধভঙ্গিমাৰে দণ্ডায়মান। কামদেৱ আৰু ৰতি উভয়েই প্ৰেমৰ দেবতা। কামদেৱ যৌনকামনাৰ প্ৰতীক। তেওঁৰ দেহৰ ওপৰত পত্নী ৰতি দেৱীক ''বিপৰীত ৰতি'' ভঙ্গিমাৰে যৌনসংগমৰত অৱস্থাত উপস্থাপন কৰা হৈছে। কাম-ৰতি দুয়ো পদুমৰ ওপৰত থকাৰ বিপৰীতে দেৱীৰ পশ্চাদপটত আছে [[শ্মশান]]ঘাট।&lt;ref name=&quot;D412&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Bernardicono&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;K1997144&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;kooji258&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Bernardicono&quot;/&gt; ''ছিন্নমস্তা তন্ত্ৰ''ত উল্লেখ থকা মতে দেৱী ছিন্নমস্তা কাম-ৰতিৰ দেহৰ ওপৰত বহি থাকে।&lt;ref name=&quot;D412&quot; /&gt; কেতিয়াবা কাম-ৰতিৰ পৰিৱৰ্তে ৰাধা-কৃষ্ণৰ প্ৰতিকৃতি দেখুওৱা হয়।&lt;ref name=&quot;K162&quot; /&gt; দম্পতী যুগলৰ তলৰ পদুম ফুলপাহৰ পৰিৱৰ্তে কেতিয়াবা মৃতকৰ চিতা এখন থাকে। কেতিয়াবা এই দম্পতী যুগলৰ পৰিৱৰ্তে [[শিৱ]] শুই থকা অৱস্থাত দেখুওৱা হয় আৰু দেৱীক তেওঁৰ ওপৰত বহি থকা দেখা যায়।&lt;ref name=&quot;Stormicono&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;mahalakshmi203&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{harvtxt|Kinsley|1997|p=11}}&lt;/ref&gt; উপস্থাপনটিত কেতিয়াবা কুকুৰ আৰু শিয়ালে তেজ পান কৰি থকা বৰ্ণোৱা হয়।&lt;ref name=&quot;D413&quot; /&gt; কোনো কোনো প্ৰতিমাত দেৱী এটা পদুমফুলৰ ওপৰত, ঘাঁহনি বা মাটিৰ ওপৰত থিয়হৈ থাকে।&lt;ref name=&quot;D413&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;mahalakshmi204&quot;&gt;{{harvtxt|R Mahalakshmi|2014|p=204}}&lt;/ref&gt;
তন্ত্ৰসাৰ গ্ৰন্থৰ এক বৰ্ণনা অনুযায়ী, দেৱী নিৰাকাৰা আৰু নিজ নাভিদেশত উপবিষ্ট। কথিত আছে, এই মূৰ্তিটি কেৱল ধ্যানৰত চকুৰেহে দেখা সম্ভৱ।&lt;ref name=&quot;D412&quot; /&gt;

গৱেষক ভেন কুইজেৰ মতে, ছিন্নমস্তাৰ মূৰ্তিকল্পত বীৰ আৰু ভয়ানক ৰসৰ প্ৰতিফলন ঘটিছে। যুগলমূৰ্তিটো শৃঙ্গাৰ ৰসৰ প্ৰতিফলন। মূৰ্তিৰ প্ৰধান বিষয় হ'ল নিজ ছিন্নমুণ্ডৰ ৰক্ত উৎসৰ্গ আৰু পান তথা যুগল মৰ্দন।&lt;ref&gt;{{harvtxt|van Kooij|1999|pp=255, 264}}&lt;/ref&gt;

ছিন্নমস্তাৰ জনপ্ৰিয় মূৰ্তিকল্পটি পীতবৰ্ণা ছিন্নমস্তক বৌদ্ধ দেৱী বজ্ৰযোগিনীৰ সমতুল্য। কেৱল বজ্ৰযোগিনী মূৰ্তিৰ ক্ষেত্ৰত সংগমৰত যুগলক দেখা নাযায় তথা ছিন্নমস্তা ৰক্তবৰ্ণা।&lt;ref name=&quot;D411&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;K175&quot; /&gt;

== প্ৰতীকী ==
=== কূটাভাসৰ দেৱী ===
{{Quote box
| quote = যদিও তেওঁৰ শিৰশ্ছেদ কৰা হৈছে, তেওঁ জীৱনদান দিয়ে। যদিও তেওঁ দেখাত ভয়ংকৰ, তেওঁ শান্তি প্ৰদান কৰে। যদিও তেওঁ এগৰাকী কুমাৰী, তেওঁ আমাৰ শক্তি বৃদ্ধি কৰে, মা প্ৰচণ্ড চণ্ডিকা। 
| width = 20em
| source = – গণপতি মুনি, ''প্ৰচণ্ড চণ্ডিকা ৯–১১, ১৪''&lt;ref name=&quot;Frawley112&quot;&gt;{{harvtxt|Frawley|1994|p=112}}&lt;/ref&gt;
}}
ছিন্নমস্তা বৈপৰীত্যৰ দেৱী: তেওঁ &quot;আহাৰো আৰু আহাৰগ্ৰহণ কৰোঁতাও, যাৰ দ্বাৰা বিশ্বত গ্ৰাস আৰু গ্ৰাসক উভয়ৰে প্ৰতীকাত্মক ৰূপটি প্ৰতিনিধিত্ব হয়। গ্ৰহণ কৰোঁতা আৰু দাতা বা বস্তু আৰু বিষয় দুয়োটাই একেটাতে নিমজ্জিত হৈ পৰে।&quot; &lt;ref name=&quot;B8ff&quot;&gt;{{harvtxt|Benard|2000|pp=8–9}}&lt;/ref&gt;তেওঁৰ নাম-স্তোত্ৰত তালিকাভুক্ত বেছিভাগ বিশেষণেই (নাম-স্তোত্ৰ, যি য়ে দেৱতাৰ নাম তালিকাভুক্ত কৰে) আশ্চৰ্য আৰু ক্ৰোধ প্ৰকাশক; কিছুমান নাম কামুক বা শান্তিপূৰ্ণ, যিবোৰ ছিন্নমস্তাৰ ভয়ংকৰ প্ৰকৃতি আৰু চেহেৰাৰ বিপৰীত।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Benard|2000|pp=58–61}}&lt;/ref&gt; তেওঁৰ সহস্ৰনামে (হাজাৰ নাম-স্তোত্ৰ) কূটাৰ্থ প্ৰতিধ্বনিত কৰে; তেওঁ হৈছে প্ৰচণ্ড চণ্ডিকা (&quot;শক্তিশালীভাৱে ভয়ংকৰ&quot;) তথা সৰ্বানন্দ-প্ৰদায়িনী (&quot;সকলো আনন্দ বা আনন্দৰ মুখ্য দাতা&quot;)। তেওঁৰ নামবোৰে এই ধাৰণাটো প্ৰকাশ কৰে যে যদিও দেৱী প্ৰথম ৰূপত ভয়ংকৰ, তথাপিও তেওঁ উপাসনাৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত কৃপালু হ'ব পাৰে।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Bhattacharya Saxena|2011|pp=69–70}}&lt;/ref&gt;

যদিও কালীৰ দৰে আন ভয়ংকৰ হিন্দু দেৱীসকলে ৰাক্ষসৰ মুৰ ছিন্ন কৰা আৰু উপাসকে তেওঁৰ পূজাৰ বাবে বলিদান দিয়া ৰীতি-নীতি প্ৰচলিত, ইয়াৰ বিপৰীতে দেৱী ছিন্নমস্তাই ভক্তসকলক (পৰিচাৰকসকলক) নিজৰেই শিৰশ্ছেদ কৰি আহাৰহিচাপে আগবঢ়ায়। সেয়েহে, তেওঁ দেৱী হিচাপে দাতাৰ প্ৰতীক, যিদৰে খাদ্যৰ দেৱী অন্নপূৰ্ণা, আৰু শাক-পাচলিৰ দেৱী শাকাম্ভাৰী, বা মাতৃকা।&lt;ref name=&quot;K175&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;mahalakshmi202&quot;&gt;{{harvtxt|R Mahalakshmi|2014|p=202}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;B8ff&quot; /&gt; আত্মবলিদানৰ উপাদান হিচাপে তেওঁ ভক্তসকলৰ প্ৰতি দেৱতাৰ &quot;ঐশ্বৰিক প্ৰতিদান&quot;ৰ প্ৰতীক।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Storm|2013|p=286}}&lt;/ref&gt; এগৰাকী আত্মত্যাগী মাতৃ হিচাপে তেওঁ আদৰ্শ ভাৰতীয় মহিলাৰ প্ৰতীক; অৱশ্যে, যৌনতা আৰু শক্তিৰ সৈতে তেওঁ প্ৰতিনিধিত্ব কৰা স্বৰূপটো বিপৰীত।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Storm|2013|pp=286–7}}&lt;/ref&gt; তেওঁ বশীকৰণেৰে, সমৃদ্ধ ঐশ্বৰিক দম্পতীৰ জীৱন-শক্তি গ্ৰহণ কৰে, যি কালীৰ দৰে প্ৰাণ গ্ৰহণকাৰীৰ দিশটোক সূচায়।&lt;ref name=&quot;K175&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;B8ff&quot; /&gt;

ছিন্নমস্তাৰ সৰ্পিল অলংকাৰবোৰে তপস্বীত্ব সূচায়, আনহাতে তেওঁৰ যৌৱনৰ নগ্ন শৰীৰত অলংকাৰযুক্ত কামোদ্দীপক উজ্জ্বলতা আছে। সকলো হিন্দু দেৱীৰ দৰে, তেওঁ সোণৰ অভূষণেৰে সজ্জিত, যি সম্পদ আৰু উৰ্বৰতাৰ প্ৰতীক।&lt;ref name=&quot;Storm293&quot;&gt;{{harvtxt|Storm|2013|p=293}}&lt;/ref&gt;

=== ধ্বংস, পৰিৱৰ্তন আৰু পুনঃ সৃজন ===
[[File:Bengali Chinnamasta.jpg|thumb|left|১৯ শতিকাৰ ছিন্নমস্তাৰ লিথ'গ্ৰাফ]]
দক্ষিণ এছিয়াৰ কলা বিশেষজ্ঞ প্ৰতাপদিত্য পাল আৰু হিন্দু দেৱ-দেৱতা বিষয়ৰ লেখক এইচ ভট্টাচাৰ্যই ছিন্নমস্তাক ত্যাগ আৰু সৃষ্টিৰ পুনৰ্নবীকৰণ ধাৰণাৰ সৈতে যুক্ত কৰিছে। ছিন্নমস্তাজ নিজকে আৰু নিজৰ তেজত উৎসৰ্গা কৰিছে। সেই তেজ তেওঁৰ সহচাৰীগণক পান কৰাই বিশ্বচৰাচৰক পুষ্ট কৰিছে।&lt;ref name=&quot;B8ff&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{harvtxt|Kinsley|1997|p=50}}&lt;/ref&gt; এটি স্তবকত তেওঁক সেয়ে ত্যাগ, ত্যাগী আৰু ত্যাগ গ্ৰহণকাৰী বোলা হৈছে। কাৰণ তেওঁৰ কটা মুৰটোক এক নৈবেদ্য হিচাপে গণ্য কৰা হয়। &lt;ref name=&quot;K173&quot;&gt;{{harvtxt|Kinsley|1988|p=173}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{harvtxt|Benard|2000|p=xv}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{harvtxt|van Kooij|1999|p=252}}&lt;/ref&gt; ই সমগ্ৰ ত্যাগ প্ৰক্ৰিয়াক সূচায়, আৰু এনেদৰে সৃষ্টি, বিলুপ্তি আৰু পুনৰ সৃষ্টিৰ চক্ৰটো চলিছে।&lt;ref name=&quot;B8ff&quot; /&gt;]


ছিন্নমস্তা হৈছে &quot;আমূল পৰিৱৰ্তনৰ এক প্ৰতীক, এক মহান যোগিনী।&quot; &lt;ref name=&quot;McDaniel270&quot; /&gt; তেওঁ সৰ্বজনীন এক বাৰ্তা প্ৰদান কৰে যে সকলো জীৱন আন কোনো জীৱনৰ দ্বাৰা বৰ্তি থাকে, আৰু সৃষ্টিৰ ধাৰাবাহিকতাৰ বাবে ধ্বংস আৰু ত্যাগ দুয়োটাই প্ৰয়োজনীয়। &lt;ref name=&quot;McDaniel270&quot; /&gt; দেৱী প্ৰলয়ৰ (মহাজাগতিক বিলুপ্তি) প্ৰতীক, য'ত তেওঁ সকলো সৃষ্টিক গিলি নতুন সৃষ্টিৰ পথ মুকলি কৰে, এনেদৰে পৰিৱৰ্তনৰ ধাৰণা প্ৰকাশ কৰে।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Frawley|1994|pp=116–7}}&lt;/ref&gt; সৰ্বোচ্চ দেৱীয়ে বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ড ধ্বংসৰ বাবে ছিন্নমস্তাৰ ৰূপ ধাৰণ কৰে বুলি কোৱা হয়।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Kinsley|1997|p=41}}&lt;/ref&gt; ছিন্নমস্তাক ঈশ্বৰীয় মাতৃৰ এক ভয়ংকৰ দিশ বুলি গণ্য কৰা হয়। &lt;ref&gt;{{harvtxt|Frawley|1994|p=154}}&lt;/ref&gt; তেওঁ পৰিৱৰ্তনক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে আৰু কালীৰ পৰিপূৰক বুলি কোৱা হয়। &lt;ref&gt;{{harvtxt|Frawley|1994|p=153}}&lt;/ref&gt; তেওঁৰ এশ নামৰ স্তৱক আৰু হাজাৰ নামৰ স্তোত্ৰত তেওঁৰ ভয়ংকৰ প্ৰকৃতি আৰু ক্ৰোধৰ বৰ্ণনা আছে। নামবোৰৰ বৰ্ণনাত তেওঁৰ সেৱা কাৰ্যত ভূত প্ৰেত আদি জড়িত আৰু তেওঁ তেজ পান কৰা দেৱী বুলি উল্লেখ আছে। তেওঁ মানুহৰ তেজ, মানুহৰ মাংস আদিৰ দ্বাৰা সন্তুষ্ট হয় আৰু শৰীৰৰ চুলি, মাংস, তেজ আৰু ভয়ংকৰ মন্ত্ৰৰ দ্বাৰা পূজা তেওঁৰ পূজা কৰা হয়।&lt;ref name=&quot;K164&quot; /&gt;

ছিন্নমস্তা গাঁজনী আৰু বজ্ৰপাতৰ সৈতে সম্পৰ্কিত অৰ্থাৎ পোহৰ আৰু শব্দ শক্তিৰ আদান-প্ৰদানৰ সৈতে জড়িত। তেওঁৰ এটা নাম, বজ্ৰ বৈৰোচনী (&quot;বজ্ৰৰ দৰে উজ্জ্বল&quot;), বজ্ৰ (বজ্ৰপাত) আৰু ইয়াৰ ঐশ্বৰিক গৰাকী (ইন্দ্ৰ, স্বৰ্গৰ ৰজা আৰু বৰষুণ, বজ্ৰপাত আৰু বজ্ৰপাতৰ দেৱতা) সৈতে সম্পৰ্কিত।&lt;ref&gt;{{harvtxt|S Shankaranarayanan|2002|pp=69–72}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{harvtxt|Frawley|1994|p=116}}&lt;/ref&gt;

ছিন্ন মস্তকৰ নৈবেদ্য আৰু পৰৱৰ্তী সময়ত ইয়াৰ পুনৰুদ্ধাৰে অমৰত্বক সূচায়। লৌকিকতা আৰু অমৰত্বৰ দ্বৈততাক ছিন্নামস্তাৰ মূৰৰ দ্বাৰা পান কৰা তেজৰ প্ৰবাহেৰে সূচিত কৰা হয় য'ত এই তেজক অমৃত আৰু মৃত্যু নোহোৱাকৈয়ে নিজৰ মোট সলোৱা সৰ্পৰ দ্বাৰা উপস্থাপন কৰা হৈছে। লাওখোলা আৰু কটা মুৰৰ মালাবোৰে সময়ৰ ওপৰত তেওঁৰ বিজয় আৰু মৃত্যুৰ প্ৰতি থকা ভয়ক সূচায়। &lt;ref&gt;{{harvtxt|Benard|2000|pp=99–100, 101–5, 108}}&lt;/ref&gt; ছিন্নামস্তাৰ ক'লা বৰণে ধ্বংসক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে; তেওঁৰ ৰঙা বা কমলা ৰঙৰ চিত্ৰণে জীৱনক বুজায়।&lt;ref name=&quot;Storm294&quot;&gt;{{harvtxt|Storm|2013|p=294}}&lt;/ref&gt; তেজ পান কৰি, তেওঁ ৰক্ষা কৰ্তাৰ দ্বায়িত্ব পালন কৰে, যি পৃথিৱীৰ নেতিবাচকতাক পান কৰি ইয়াক পৰোপকাৰী শক্তিলৈ ৰূপান্তৰ কৰে; এই ব্যাখ্যাত, তেজক অমৃতৰ সলনি ঋণাত্মক ৰূপে উপস্থাপন কৰা হৈছে।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Benard|2000|pp=101–2}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{harvtxt|Frawley|1994|p=115}}&lt;/ref&gt;

ছিন্নমস্তা ৰূপৰ অৰ্থ জীৱন, মৃত্যু আৰু যৌনতা পৰস্পৰ স্বাধীন। ছিন্নমস্তাৰ মূৰ্তি এক চিৰন্তন সত্যৰ বাহক: &quot;জীৱনক মৃত্যুৱে বহন কৰে, জীৱন মৃত্যুৰ দ্বাৰা পুষ্ট হয়, আৰু জীৱনেই মৃত্যুক যাথাৰ্থতা দান কৰে। তথা যৌনতাৰ সৰ্বশেষ লক্ষ্য হ'ল অন্য জীৱন সৃষ্টি কৰা। এই সমূহ নতুন জীৱনেও নিজৰ পৰা নৱ নৱ জীৱনক বহন কৰাৰ স্বাৰ্থত জৰাগ্ৰস্থ হয় আৰু শেষ পৰ্যন্ত মৃত্যুত বিলীন হয়।&quot; &lt;ref name=&quot;K173&quot; /&gt; পদ্ম আৰু যৌনসংগমৰত যুগল জীৱন আৰু জীৱনসৃষ্টিৰ আকুলতাৰ প্ৰতীক। এওঁলোকে ছিন্নমস্তা দেৱীক জীৱনীশক্তি প্ৰদান কৰে। দেৱীৰ কবন্ধৰ পৰা ৰক্তৰ নিৰ্গমন মৃত্যু আৰু জীৱনীশক্তি ক্ষয়ৰ প্ৰতীক। এই ক্ষয়িত শক্তি তেওঁৰ সহচাৰী যোগিনী দুগৰাকীৰ মুখেৰে প্ৰৱেশ কৰি তেওঁলোকক পুষ্ট কৰে।&lt;ref name=&quot;K173&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{harvtxt|Kinsley|1997|pp=157–9}}&lt;/ref&gt;

=== আত্ম উপলব্ধি আৰু কুণ্ডলিনীৰ জাগ্ৰতকৰণ ===
[[File:Chinnamasta Pahari.jpg|thumb|ছিন্নমস্তাক বৰ্ণনা কৰা এখন পাহাৰী চিত্ৰ {{nbsp}}১৭৫০ খ্ৰীষ্টাব্দ]]
মস্তক পৰিচয় আৰু সৃষ্টিৰ উৎস হিচাপে হয় চিহ্নিত।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Benard|2000|pp=93–95}}&lt;/ref&gt; সেয়েহে, আত্ম-শিৰশ্ছেদে মায়া (ভ্ৰম বা বিভ্ৰাত), শাৰীৰিক আসক্তি, মিছা ধাৰণা, অজ্ঞতা আৰু অহংকাৰ আঁতৰোৱাক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। তৰোৱাল খনে মোক্ষ (মুক্তি), জ্ঞান (তীক্ষ্ণতা), আৰু আত্ম-উপলব্ধিৰ বাবে এই বাধাবোৰৰ ৰক্ষা কৰাটোও সূচায়। &lt;ref name=&quot;mahalakshmi203&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{harvtxt|Benard|2000|pp=107–108}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;K163ff&quot;&gt;{{harvtxt|Kinsley|1997|pp=163–4}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{harvtxt|Storm|2013|p=302}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{harvtxt|Frawley|1994|pp=153, 203}}&lt;/ref&gt; ছিন্নমস্তাই ভক্তক এক চেতনা লাভ কৰিবলৈ প্ৰেৰিত কৰে যি তেওঁৰ আত্মত্যাগৰ দ্বাৰা শাৰীৰিক আসক্তি, শৰীৰ আৰু মনৰ বান্ধোন অতিক্ৰম কৰে। &lt;ref name=&quot;McDaniel270&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{harvtxt|Frawley|1994|pp=112–5}}&lt;/ref&gt; এক ব্যাখ্যা অনুসৰি তেওঁৰ তিনিটা চকুৱে [[সূৰ্য]], [[চন্দ্ৰ]] আৰু [[জুই]]ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে আৰু তৃতীয় চকুটোক অতীন্দ্ৰিয় জ্ঞানৰ সৈতে সংযোগ কৰে। ভক্তৰ মুখামুখি হোৱা আন হিন্দু দেৱতাসকলৰ বিপৰীতে, ছিন্নামস্তাই ভক্তক আত্মোপলব্ধি কৰিবলৈ প্ৰেৰিত কৰে। &lt;ref&gt;{{harvtxt|Benard|2000|pp=100–101}}&lt;/ref&gt;

ছিন্নমস্তা [[কুণ্ডলিনী শক্তি]] জাগৰণৰো প্ৰতীক। যৌনসংগমৰত যুগলে মেৰুদণ্ডৰ শেষ অস্থিৰ ওপৰত অৱস্থিত মূলাধাৰ চক্ৰৰ প্ৰতীক। কুণ্ডলিনী দেহৰ কেন্দ্ৰ সুষুম্না নদীপথে প্ৰৱাহিত হৈ ব্ৰহ্মতালুত অৱস্থিত সহস্ৰাৰত আঘাত কৰে। এই তত্ত্ব অনুযায়ী, সুষুম্না দেৱীৰ সহস্ৰাৰত ইমান জোৰে আঘাত কৰে যে, দেৱীৰ মস্তক ছিন্ন হৈ যায়। যি ঊৰ্ধ্বমুখী ৰক্তস্ৰোত চক্ৰৰ গ্ৰন্থি ছিন্ন কৰাৰ প্ৰতীক। এই গ্ৰন্থিয়ে মানুহক দুঃখিত, অজ্ঞ আৰু দুৰ্বল কৰে। ছিন্নমস্তক সৰ্বোৎকৃষ্ট চৈতন্যৰ প্ৰতীক। কুণ্ডলিনী যেতিয়া সহস্ৰাৰত অৱস্থানকাৰী শিৱৰ সৈতে মিলিত হয়, তেতিয়া তিনিটা ৰক্তধাৰা অমৃতৰ ধাৰালৈ পৰিণত হয়।&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;:3&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;:4&quot;&gt;{{harvtxt|Frawley|1994|p=117}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{harvtxt|S Shankaranarayanan|2002|pp=74-5}}&lt;/ref&gt;{{efn|name=nadi}} তেওঁৰ প্ৰতিমূৰ্তিত থকা সৰ্পয়ো এই শক্তিকে প্ৰতিনিধিত্ব কৰে।&lt;ref name=&quot;:5&quot;&gt;{{harvtxt|Bhattacharya Saxena|2011|pp=65–6}}&lt;/ref&gt;

অন্য এক মত অনুসৰি ডাকিনী, যোগিনী আৰু ছিন্নমস্তা হ'ল ইড়া, পিঙ্গলা আৰু সুষুম্না নামে তিনিখন সূক্ষ্ম নদীৰ মুক্তধাৰাৰ প্ৰতীক। &amp;nbsp; &lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{harvtxt|Kinsley|1997|pp=159–61}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:3&quot;&gt;{{harvtxt|van Kooij|1999|pp=249–50}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:2&quot;&gt;{{harvtxt|Benard|2000|pp=xii–xiii}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Shankaranarayanan72ff&quot;&gt;{{harvtxt|S Shankaranarayanan|2002|pp=72-4}}&lt;/ref&gt;{{efn|name=nadi}} সুষুম্না মূলধাৰ আৰু সহস্ৰাৰৰ সৈতে যুক্ত হৈছে। ই মেৰুদণ্ডৰ সমান্তৰালে প্ৰৱাহিত। ইড়া দক্ষিণ অণ্ডৰ পৰা সোঁ নাসাৰন্ধ্ৰ পৰ্যন্ত প্ৰৱাহিত। শীতল চান্দ্ৰ শক্তি আৰু মস্তিস্কৰ দক্ষিণ ভাগৰ সৈতে সংযুক্ত। পিঙ্গল সোঁ অণ্ডৰ পৰা দক্ষিণ নাসাৰন্ধ্ৰ পৰ্যন্ত প্ৰৱাহিত। তপ্ত সৌৰ শক্তি আৰু মস্তিস্কৰ সোঁ ভাগৰ সৈতে সংযুক্ত।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Benard|2000|pp=88–9}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Shankaranarayanan72ff&quot;/&gt;

নিজৰ মস্তক ছিন্ন কৰা মায়া, অজ্ঞতা আৰু আমিত্ব অপসাৰণৰ প্ৰতীক, মস্তক ছিন্ন কৰিও জীৱিত থকা অলৌকিক শক্তি আৰু কুণ্ডলিনী জাগৰণৰ প্ৰতীক।&lt;ref name=&quot;K163ff&quot; /&gt; দেৱী আৰু দুই যোগিনীৰ ত্ৰয়ীমূৰ্তি বস্তুৰ সৰ্বোৎকৃষ্ট অৱস্থাৰ দাৰ্শনিক প্ৰতীক, যাৰ সৈতে সৃষ্টিশক্তিৰো সম্পৰ্ক বিদ্যমান।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Benard|2000|p=97}}&lt;/ref&gt;

=== যৌন আৱেগ নিয়ন্ত্ৰণ ===
[[File:Chinnamasta Shiva.jpg|thumb|ৰাজস্থানত উদ্ধাৰ হোৱা ছিন্নমস্তাৰ অষ্টাদশ শতিকাৰ এখন চিত্ৰ, চিত্ৰত তেওঁ শিৱৰ ওপৰত বহি তেওঁৰ সৈতে সহগামী হৈ আছিল। পৃষ্ঠভূমিত [[শ্মশান]]ৰ চিতা। ]]
ছিন্নমস্তা যৌনসংগমৰত [[কামদেৱ]] আৰু [[ৰতি]]দেৱীৰ ওপৰত দণ্ডায়মান। এই সম্পৰ্কে দুটি ব্যাখ্যা দিয়া হয়। এক পক্ষৰ মতে, ই যৌনকামনাৰ আত্মনিয়ন্ত্ৰণৰ প্ৰতীক। আন এজ পক্ষৰ মতে, ইয়াৰ অৰ্থ দেৱী যৌনশক্তিৰ মূৰ্তিস্বৰূপ। তেওঁৰ যোগিনী আৰু মদনাতুৰা (&quot;যি কাম ভাৱ নিয়ন্ত্ৰণ কৰে&quot;) নামদুটি তেওঁৰ যৌনশক্তি নিয়ন্ত্ৰণ আৰু দমনকাৰিণী যোগশক্তিৰ পৰিচায়ক।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Kinsley|1997|p=154}}&lt;/ref&gt; কোনো কোনো চিত্ৰকল্পত ছিন্নমস্তা কাম-ৰতিৰ ওপৰত উপবিষ্ট। এই চিত্ৰত দেৱীৰ দমনকাৰিণী মূৰ্তি দেখা নাযায়। ইয়াত কাম-ৰতিয়ে দেৱীক যৌনক্ষমতা প্ৰদান কৰে। কোনো কোনো মূৰ্তিত দেৱীক [[শিৱ]]ৰ সৈতে সংগমৰত অৱস্থাত দেখা যায়। ছিন্নমস্তাৰ কামেশ্বৰী আৰু ৰতিৰাগবিবৃদ্ধিনী নামদুটি আৰু তেওঁৰ মন্ত্ৰৰ ক্লীঁ বীজৰ উল্লেখে (যি কামদেব আৰু কৃষ্ণৰ মন্ত্ৰটো উপস্থিত) এই তত্ত্বকে সমৰ্থন কৰে।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Kinsley|1997|pp=155–7}}&lt;/ref&gt;


ছিন্নমস্তা তত্ত্ব গ্ৰন্থৰ লেখক আচাৰ্য আনন্দ ঝা-ৰ মতে, ছিন্নমস্তা যিহেতু যৌনকামনাৰ ওপৰত আত্মনিয়ন্ত্ৰণ, আনৰ স্বাৰ্থ বীৰোচিত আত্মবলিদান আৰু মৃত্যুভয়হীনতাৰ প্ৰতীক, সেয়ে সৈনিক সকলে ছিন্নমস্তাৰ পূজা কৰা উচিত। নগ্নতা ও মস্তকহীনতা দেবীৰ সত্যৰূপ ও &quot;আত্মসচেতনতাহীনতা&quot;-ৰ প্ৰতীক। যুদ্ধত একাধিক দৈত্যবধ কৰাৰ বাবে তেওঁ ৰণজৈত্ৰী নামে পৰিচিত। এই নাম যুদ্ধক্ষেত্ৰত তেওঁৰ প্ৰবল শক্তিমত্তাৰও পৰিচায়ক।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Kinsley|1997|p=155}}&lt;/ref&gt;

ছিন্নমস্তাৰ মূৰ্তিতত্ত্বৰ লগতে তেওঁৰৰ যন্ত্ৰত পোৱা ওলোটা [[ত্ৰিভুজ]]টোৱে [[যোনি]] (গৰ্ভ) আৰু [[নাৰীত্ব]]ক সূচায়। দেৱীক প্ৰায়ে নাভিৰ ওলোটা ত্ৰিভুজৰ কেন্দ্ৰত কল্পনা কৰা হয়। এই ত্ৰিভুজৰ দ্বাৰা তিনিটা গুণ আৰু শক্তি যেনেঃ ইচ্ছা (&quot;ইচ্ছাশক্তি&quot;), ক্ৰিয়া (&quot;কাৰ্য্য&quot;), আৰু জ্ঞান (&quot;তীক্ষ্ণতা&quot;)ক সূচায়।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Benard|2000|pp=34, 90–1}}&lt;/ref&gt; দেৱীক যোনি-মুদ্ৰা বা যোনি-গাম্য বুলি কোৱা হয়।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Bhattacharya Saxena|2011|p=69}}&lt;/ref&gt;

== পূজন ==
[[File:Chinnamasta yantra color.jpg|thumb|ছিন্নামস্তাৰ যন্ত্ৰ। যন্ত্ৰই দেৱীৰ প্ৰতীকী প্ৰতিনিধিত্ব হিচাপে কাম কৰে]]
ছিন্নামস্তাৰ ব্যক্তিগত পূজনৰ ব্যাপকতা দেখা নাযায়, তেওঁ তান্ত্ৰিকসকলৰ (এক প্ৰকাৰৰ তান্ত্ৰিক অনুশীলনকাৰী) মাজত সুপৰিচিত আৰু গুৰুত্বপূৰ্ণ। দেৱী মন্দিৰত [[মহাবিদ্যা]] গোটৰ অংশ হিচাপে ছিন্নমস্তাক পূজা আৰু চিত্ৰিত কৰা হয়। &lt;ref name=&quot;K177&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Storm287&quot;&gt;{{harvtxt|Storm|2013|p=287}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;K164&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;:6&quot; /&gt; ছিন্নামস্তাৰ মন্দিৰ আৰু ৰাজহুৱা উপাসনা বিৰল, আৰু সাধাৰণ উপাসকসকলৰ দ্বাৰা তেওঁৰ ব্যক্তিগত উপাসনা সম্ভৱতঃ অস্বাভাৱিক। &lt;ref name=&quot;K177&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;K164&quot; /&gt;

গুহ্যাতিগুহ্য তান্ত্ৰিক পৰম্পৰাৰ ভিতৰত, ছিন্নামস্তাক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ দেৱী হিচাপে ধৰা হয়।&lt;ref name=&quot;:6&quot;&gt;{{harvtxt|Bhattacharya Saxena|2011|p=64}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;McDaniel91&quot;&gt;{{harvtxt|McDaniel|2004|p=91}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{harvtxt|Lochtefeld|2002|p=149}}&lt;/ref&gt; তেওঁ পূৱ ভাৰত আৰু [[নেপাল]]ত &quot;সক্ৰিয় উপাসনা&quot;ৰ অংশ; তেওঁৰ মন্দিৰ নেপালৰ লগতে ভাৰতৰ ৰাজ্য [[উৰিষ্যা]], [[পশ্চিম বংগ]], [[ঝাৰখণ্ড]] আৰু [[উত্তৰ প্ৰদেশ]]ৰ পূব অংশত পোৱা যায়।&lt;ref name=&quot;Storm287&quot;/&gt; বেনাৰ্ডে কৰা মন্তব্য অনুসৰি তেওঁ বংগত কোনো ছিন্নামস্তা মন্দিৰ দৰ্শন কৰিবলৈ পোৱা নাছিল, অৱশ্যে ছিন্নামস্তা বংগৰ এগৰাকী জনপ্ৰিয় দেৱী।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Benard|2000|pp=146–7}}&lt;/ref&gt;

হিন্দু ধৰ্মৰ দেৱী কেন্দ্ৰিক সম্প্ৰদায় শাক্ত ধৰ্মৰ কালীকুল (&quot;কালীৰ পৰিয়াল&quot;) সম্প্ৰদায়ত দেৱীক যথেষ্ট শ্ৰদ্ধা ভক্তি কৰা হয়।&lt;ref name=&quot;McDaniel91&quot; /&gt; তেওঁৰ ব্যক্তিগত উপাসনা মূলতঃ বীৰ তান্ত্ৰিকসকলৰ মাজত সীমাবদ্ধ, আৰু যিসকলে তেওঁৰ উপাসনা কৰে তেওঁলোকে কয় যে কেৱল যোগী আৰু সংসাৰ ত্যাগকাৰীসকলৰহে তেওঁৰ প্ৰতিমূৰ্তি ব্যৱহাৰৰে তেওঁক ধ্যান কৰাৰ ক্ষমতা আছে। &lt;ref name=&quot;K177&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;K164&quot;/&gt;&lt;ref&gt;{{harvtxt|Benard|2000|p=47}}&lt;/ref&gt; সাধাৰণ উপাসকসকলৰ দ্বাৰা ছিন্নামস্তাৰ উপাসনা নোহোৱা বাবে কিংছলেয়ে তেওঁৰ হিংস্ৰ প্ৰকৃতি আৰু কাষ চাপিবলৈ আৰু উপাসনা কৰিবলৈ বিপদজনক বুলি তেওঁৰ খ্যাতিক দায়ী কৰে।&lt;ref name=&quot;K177&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;K164&quot;&gt;{{harvtxt|Kinsley|1997|p=164}}&lt;/ref&gt; 
=== পূজনৰ উদ্দেশ্য ===
তান্ত্ৰিক অনুশীলনকাৰীসকলে সিদ্ধি বা অতিপ্ৰাকৃতিক শক্তি অৰ্জন কৰাৰ বাবে ছিন্নামস্তাৰ পূজা কৰে।&lt;ref name=&quot;K177&quot; /&gt; ছিন্নমস্তাৰ মন্ত্ৰ ''শ্ৰীঁ ক্লীঁ হ্ৰীঁ ঐঁ বজ্ৰবৈৰোচনীয়ে হুঁ হুঁ ফট্ স্বাহা'' নাৰী বশীকৰণেৰ হেতু ব্যৱহৃত হয়।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Kinsley|1997|p=157}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{harvtxt|Bernard|2000|p=34}}&lt;/ref&gt; তেওঁৰ মন্ত্ৰই তেওঁক সৌন্দৰ্য, উজ্জ্বলতা, জুই, আধ্যাত্মিক আত্ম-উপলব্ধি আৰু ভ্ৰম ধ্বংসৰ বিষয়ে উল্লেখ কৰা শব্দাংশৰ সৈতে সংযুক্ত কৰে।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Frawley|1994|p=119}}&lt;/ref&gt; ''শাক্ত প্ৰমোদ'' আৰু ৰুদ্ৰায়মালাই সম্পদ আৰু শুভতা প্ৰাপ্ত কৰিবলৈ তেওঁৰ মন্ত্ৰ উচ্চাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।&lt;ref name=&quot;mahalakshmi205&quot;&gt;{{harvtxt|R Mahalakshmi|2014|p=205}}&lt;/ref&gt;

ছিন্নামস্তাৰ উপাসনাৰ আন এটা লক্ষ্য হ'ল মন্ত্ৰ উচ্চাৰণৰে আন কাৰোবাৰ ক্ষতি কৰা।&lt;ref name=&quot;D412&quot; /&gt; পুৰুষ আৰু মহিলাৰ বশ্যতা বা জাদু (বশিকৰণ), শত্ৰুৰ ধ্বংস (উচ্ছাতন), কাৰোবাৰ মৃত্যু (মৰণ) আৰু বন্ধুবৰ্গৰ মাজত ঘৃণা বা শত্ৰুতা (বিদ্বেষ) সৃষ্টি কৰাৰ বাবে তেওঁক পূজা কৰা হয় বুলি কোৱা হৈছে।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Banerjee|1978|p=91}}&lt;/ref&gt;

চিন্নামস্তা তত্ত্বৰ ৰচক আচাৰ্য্য আনন্দ ঝাই সৈনিকসকলৰ দ্বাৰা তেওঁৰ উপাসনা কৰা হয় বুলি উল্লেখ কৰিছে কিয়নো তেওঁলোকে কামনাৰ আত্ম-নিয়ন্ত্ৰণ, আনৰ হিতৰ বাবে বীৰত্বপূৰ্ণ আত্মত্যাগ আৰু মৃত্যুৰ মুখত নিৰ্ভীকতা মূৰ্ত কৰে। শাক্ত মহা-ভাগৱত পুৰাণত উল্লেখ থকা মতে মহাবিদ্যাসকলৰ প্ৰতি এক সামূহিক প্ৰাৰ্থনাত ভক্তজনে আনৰ প্ৰতি উদাৰতা তছিন্মস্তাক অনুকৰণ কৰিবলৈ প্ৰাৰ্থনা কৰে।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Kinsley|1997|p=220}}&lt;/ref&gt;
সকলো মহাবিদ্যাৰ উপাসনাৰ সচৰাচৰ অন্যান্য লক্ষ্যবোৰ হ'ল: মধুৰ কথন, কল্যাণ, শত্ৰুৰ নিয়ন্ত্ৰণ, বাধা আঁতৰোৱা, ৰজাসকলক প্ৰভাৱিত কৰাৰ সামৰ্থ্য, আনক আকৰ্ষিত কৰাৰ সামৰ্থ্য, আন ৰজাৰ ওপৰত বিজয়, আৰু শেষত, মোক্ষ (পৰিত্ৰাণ) প্ৰাপ্তি। &lt;ref name=&quot;K164&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{harvtxt|van Kooij|1999|p=260}}&lt;/ref&gt;

=== পূজনৰ মাধ্যম ===
''তন্ত্ৰসাৰ'', ''শাক্ত প্ৰমোদ'', ''মন্ত্ৰ মহোদধিহ'' (১৫৮৯ খ্ৰিষ্টাব্দ) নামৰ তন্ত্ৰগ্ৰন্থ আদিত &lt;ref&gt;{{harvtxt|Bernard|2000|p=84}}&lt;/ref&gt; ছিন্নমস্তা আৰু অন্যান্য [[মহাবিদ্যা]]ৰ [[পূজা]]পদ্ধতি, যন্ত্ৰ আৰু ধ্যানমন্ত্ৰ সহ অন্যান্য মন্ত্ৰৰ উল্লেখ আছে।&lt;ref name = &quot;K164&quot;/&gt; তন্ত্ৰমতে, সাধকক নিজৰ নাভিত যোনি চক্ৰৰ প্ৰতীক ৰক্তসূৰ্যচক্ৰ কল্পনা কৰিবলৈ কোৱা হৈছে। এই চক্ৰৰ মাজতেই ছিন্নমস্তাৰ জনপ্ৰিয় ৰূপটিৰ অৱস্থান।&lt;ref name = &quot;D412&quot;/&gt; ''তন্তসাৰ'' গ্ৰন্থই গৃহস্থক কেৱল নিৰাকাৰ ৰূপেৰেই ছিন্নমস্তাৰ পূজা কৰিবলৈ। এই গ্ৰন্থত লগতে কোৱা হৈছে যে, যদি কোনো নাৰী মন্ত্ৰৰে ছিন্নমস্তাকে আবাহন জনোৱা হয়, তেন্তে তেওঁ ডাকিনীলৈ পৰিণত হয়, স্বামী-পুত্ৰ হেৰুৱাই শেষত পৰিপূৰ্ণ যোগিনী হয়।&lt;ref name = &quot;D412&quot;/&gt; ''শক্তিসংগম তন্ত্ৰ'' গ্ৰন্থত কেৱল বামমাৰ্গৰে দেৱীৰ পূজা কৰিবলৈ কোৱা হৈছে। ''মন্ত্ৰ মহোদধিহ'' গ্ৰন্থমতে, অবিবাহিত স্ত্ৰীৰ সৈতে যৌনসংগম ছিন্নমস্তা পূজাৰ এক অঙ্গ। ''শাক্ত প্ৰমোদ'' গ্ৰন্থটো পূৰ্বোক্ত মত সমৰ্থন কৰি যজ্ঞ আৰু নিশাৰ ভাগত মদ্ আৰু মাংস যোগে দেবীৰ পূজাৰ কথা কোৱা হৈছে।&lt;ref name = &quot;K165ff&quot;&gt;{{harvtxt|Kinsley|1997|pp=165–6}}&lt;/ref&gt; কোনো কোনো স্তৱকত কোৱা হৈছে যে, দেৱী তেজৰ দ্বাৰা সন্তুষ্ট হয়। সেয়ে তেওঁৰ পূজাত ৰক্ত বলিদান কৰা হয়।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Kinsley|1997|p=147}}&lt;/ref&gt; ''শক্তিসংগম তন্ত্ৰ'' মতে একমাত্ৰ বীৰ আত্মাৰ অধিকাৰী সকলেহে বামমাৰ্গৰ দ্বাৰা দেবীৰ পূজাৰ অধিকাৰী। ''শাক্ত প্ৰমোদ'' গ্ৰন্থত কোৱা হৈছে, সঠিক ভাবে দেৱীৰ পূজা নকৰিলে দেৱী পূজকৰ মস্তক ছিন্ন কৰি তেজ পান কৰে। এই গ্ৰন্থত গৃহস্থ আৰু ত্যাগীৰ হেতু পৃথক পন্থাৰে ছিন্নমস্তাৰ পূজাৰ বৰ্ণনা আছে।&lt;ref name = &quot;K165ff&quot;/&gt; ''তোদালা তন্ত্ৰ''ত উল্লেখ কৰা হৈছে যে, ছিন্নমস্তাৰ উপাসনাৰ অংশ হিচাপে, শিৱ বা তেওঁৰ ভয়ংকৰ ৰূপ ভৈৰৱক দেৱীৰ সংগী হিচাপে কবন্ধ (&quot;মুণ্ডহীন কাণ্ড&quot;) হিচাপে পূজা কৰা হ'য়। &lt;ref name=&quot;gupta&quot;&gt;{{harvtxt|Gupta|2000|p=467}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; ছিন্নমস্তাৰ সোঁফালে থকা কবন্ধৰ পূজাই সিদ্ধি প্ৰদান কৰে বুলি কোৱা হয়।&lt;ref name=&quot;gupta&quot;/&gt;

ছিন্নমস্তাক সাধাৰণতে মাজনিশা আন মহাবিদ্যাৰ সৈতে কালী পূজাত পূজা কৰা হয়। অৱশ্যে, গৃহস্থসকলক তেওঁৰ উপাসনা নকৰিবলৈ সতৰ্ক কৰি দিয়া হৈছে। &lt;ref name=&quot;BS65&quot;&gt;{{harvtxt|Bhattacharya Saxena|2011|p=65}}&lt;/ref&gt; [[কলিকতা]]ৰ কটক জিলাৰ বখৰাবাদ অঞ্চল আৰু ৮৬টা পল্লী মণ্ডপত কালী পূজাত [[কালী]]ৰ পৰিৱৰ্তে ছিন্নমস্তাৰ পূজা কৰাৰ অনন্য পৰম্পৰা আছে।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Patnaik|2011}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{harvtxt|Roy|2014}}&lt;/ref&gt;

=== মন্দিৰ ===
[[File:Maa Chhinnamasta Temple.jpg|left|thumb|220x220px|ৰাজৰাপ্পাৰ ছিন্নমস্তা মন্দিৰ চিন্তপূৰ্ণি]]
[[File:Kamakhya Temple, Guwahati.jpg|thumb|[[কামাখ্যা মন্দিৰ]],[[গুৱাহাটী]],[[অসম]]]]
[[হিমাচল প্ৰদেশ]]ৰ চিন্তপূৰ্ণি হৈছে ছিন্নমস্তিকাৰ এটা মন্দিৰ,&lt;ref name=&quot;Lochtefeld&quot;&gt;{{harvtxt|Lochtefeld|2002|pp=149–50}}&lt;/ref&gt; শক্তি পীঠ সসমূহৰ (আটাইতকৈ পৱিত্ৰ দেৱী মন্দিৰ হিচাপে বিবেচিত) মাজৰ এটা আৰু ইয়াতেই দেৱী [[সতী]]ৰ কপাল (মস্তক) পৰিছিল বুলি কোৱা হয়। আন এটা গুৰুত্বপূৰ্ণ মন্দিৰ হৈছে [[ঝাৰখণ্ড]]ৰ ৰাজৰাপ্পাৰ ওচৰৰ ছিন্নমস্তা মন্দিৰ, য'ত অষ্টধাতু (আঠ-ধাতুৰ মিশ্ৰণ) কৱচ (আৱৰণ)ৰে আবৃত এটা প্ৰাকৃতিক শিলক দেৱী হিচাপে পূজা কৰা হয়। 

অষ্টাদশ শতিকাৰ ভিতৰত ছিন্নমস্তাৰ কেন্দ্ৰ হিচাপে সুপ্ৰতিষ্ঠিত,&lt;ref&gt;{{harvtxt|Benard|2000|p=146}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{harvtxt|R Mahalakshmi|2014|pp=206–13}}&lt;/ref&gt; [[উত্তৰ প্ৰদেশ]]ৰ [[বাৰাণসী]]ৰ ওচৰৰ ৰামনগৰৰ দুৰ্গা মন্দিৰ চৌহদত এজন তান্ত্ৰিক সাধুৰ দ্বাৰা ছিন্নমস্তালৈ উৎসৰ্গিত এটা মন্দিৰ নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল, য'ত তন্ত্ৰীক সকলে মৃতদেহ ব্যৱহাৰ কৰি দেৱীৰ উপাসনা কৰে।&lt;ref name=&quot;K164&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{harvtxt|Benard|2000|pp=145–6}}&lt;/ref&gt; [[উত্তৰ প্ৰদেশ]]ৰ কানপুৰত দেৱীৰ আন এটা মন্দিৰ আছে যিটো চ'ত মাহৰ নৱৰাত্ৰিৰ ওচৰাওচৰিকৈ বছৰত মাত্ৰ তিনিদিনহে খোলা থাকে।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Shyamnandan|2016}}&lt;/ref&gt; অন্যান্য মহাবিদ্যাৰ সৈতে [[অসম]]ৰ [[কামাখ্যা মন্দিৰ]] চৌহদত,আৰু [[ঝাৰখণ্ড]]ৰ বাচুকীনাথ মন্দিৰ চৌহদত ছিন্নমস্তাৰ পূজা কৰা হয়।&lt;ref name=&quot;K165ff&quot;/&gt; [[পশ্চিম বংগ]]ৰ বিষ্ণুপুৰত এটা ছিন্নামস্তা মন্দিৰ আছে।&lt;ref name=&quot;K165ff&quot;/&gt; [[উৰিষ্যা]]ৰ জনপ্ৰিয় দেৱী মণিকেশ্বৰী দেৱীক প্ৰায়ে ছিন্নামস্তা দেৱী বুলি অভিহিত কৰা হয়।&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{harvtxt|Mishra|Mohanty|Mohanty|2002|pp=319–20}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{harvtxt|Satapathy|2009|p=90}}&lt;/ref&gt;

ছিন্নামস্তাৰ মন্দিৰ কিছু [[নেপাল]]ৰ [[কাঠমাণ্ডু]] উপত্যকাতো পোৱা যায়। চাংগু নাৰায়ণ মন্দিৰৰ এটা মন্দিৰত ছিন্নমস্তাৰ ত্ৰয়োদশ শতিকাৰ প্ৰতিমূৰ্তি আছে। দেৱীৰ সন্মানত নেপালী মাহ ''বৈশাখ''ত এক ৰথযাত্ৰা অনুষ্ঠিত কৰা হয়।&lt;ref&gt;{{harvtxt|ReedMc|Connachie|2002|p=235}}&lt;/ref&gt;

== তথ্যউৎস ==
{{reflist|20em}}

== অন্যান্য সহায় ==
{{refbegin|30em}}
* {{Cite news|url=http://www.jagran.com/bihar/patna-city-uchchaith-siddhpith-here-great-poet-kalidasa-get-blessings-to-maa-kali-13846852.html|title=उच्चैठ सिद्धपीठ: महान कवि कालिदास ने यहां मां भगवती की मुख पर पोत दी थी कालिख|date=10 April 2016|work=[[Dainik Jagran]]|language=hi|ref={{sfnRef|Dainik Jagran|10 April 2016}}}}
* {{Cite news|url=http://www.jagran.com/bihar/aurangabad-monster-master-shukracharya-mother-of-bhavani-nkti-14388732.html|title=दैत्य गुरु शुक्राचार्य की मां है 'न-कटी भवानी'|date=26 July 2016|work=[[Dainik Jagran]]|language=hi|ref={{sfnRef|Dainik Jagran|26 July 2016}}}}
* {{Cite book|title=Invitation to Hinduism|last=Banerjee|first=Mrityunjoy|publisher=Arnold-Heinemann|year=1978|oclc=5829371|language=en}}
* {{Cite book|title=Woman and Goddess in Hinduism: Reinterpretations and Re-envisionings|last=Bhattacharya Saxena|first=Neela|publisher=[[Palgrave Macmillan]] US|year=2011|isbn=978-1-349-29540-1|editor-last=Pintchman|editor-first=Tracy|chapter=Mystery, Wonder, and Knowledge in the Triadic Figure of Mahāvidyā Chinnamastā: A Śākta Woman's Reading|editor-last2=Sherma|editor-first2=Rita D.}}
* {{Cite book|last=Benard|year=2000|first=Elisabeth Anne|title= Chinnamastā: The Aweful Buddhist and Hindu Tantric Goddess |publisher=[[Motilal Banarsidass]] |isbn=978-81-208-1748-7}}
* {{Cite book|title=Carved in Stone, Etched in Memory: Death, Tombstones and Commemoration in Bosnian Islam Since C.1500|last=Buturovic|first=Amila|date=2016|publisher=[[Routledge]]|isbn=978-1-317-16957-4|language=en}}
* {{Cite book|last=Donaldson|first=Thomas E. |title=Iconography of the Buddhist Sculpture of Orissa|year=2001|publisher=[[Indira Gandhi National Centre for the Arts]] (Abhinav Publications)|isbn=978-81-7017-406-6}}
* {{Cite book|title=Vajrayogini: Her Visualization, Rituals, and Forms|last=English|first=Elizabeth|publisher=[[Simon &amp; Schuster]]
|year=2002|isbn=978-0-86171-329-5|language=en}}
* {{Cite book|title=Hindu Goddesses: Beliefs and Practices|last1=Foulston|first1=Lynn|last2=Abbott|first2=Stuart|date=2009|publisher=Sussex Academic Press|isbn=978-1-902210-43-8|url-access=registration|url=https://archive.org/details/hindugoddessesbe0000foul}}
* {{Cite book|last=Frawley|first=David |title=Tantric Yoga and the Wisdom Goddesses: Spiritual Secrets of Ayurveda|publisher=Lotus Press|author-link =David Frawley | isbn=978-0-910261-39-5|year = 1994}}
* {{Cite book|title = Tantra in Practice|last=Gupta|first = Sanjukta|year = 2000|isbn=978-0-691-05779-8|editor-last=White|editor-first=David Gordon|chapter = The Worship of Kali According to the Todala Tantra|publisher=Motilal Banarsidass}}
* {{Cite book|last=Kinsley|first=David R.|title=Hindu Goddesses: Visions of the Divine Feminine in the Hindu Religious Tradition|year=1988|chapter=Tara, Chinnamasta and the Mahavidyas|edition=1|publisher=[[University of California Press]]|isbn=978-0-520-06339-6|url-access=registration|url=https://archive.org/details/hindugoddessesvi0000kins}} (1998 edition depicts Chhinnamasta on the front page)
* {{Cite book|last=Kinsley|first=David R.|title=Tantric Visions of the Divine Feminine: The Ten Mahāvidyās|year=1997|publisher=University of California Press|isbn=978-0-520-20499-7}} (This edition depicts Chhinnamasta on the front page)
* {{cite encyclopedia | year=2002 | encyclopedia=The Illustrated Encyclopedia of Hinduism | publisher=The [[Rosen Publishing]] Group, Inc. | editor-last=Lochtefeld | editor-first=James G. | volume=1 | isbn=978-0-8239-2287-1 | url-access=registration | url=https://archive.org/details/illustratedencyc0000loch }}
* {{Cite book|last= McDaniel |first=June |title=Offering Flowers, Feeding Skulls : Popular Goddess Worship in West Bengal|year=2004 |publisher=[[Oxford University Press]] |isbn=978-0-19-516791-7}}
* {{cite journal | url=http://ccbs.ntu.edu.tw/FULLTEXT/JR-EPT/rach.htm | last=McDermott | first=Rachel Fell | title=Chinnamasta: The Aweful (sic) Buddhist and Hindu Tantric Goddess (Review) | journal=[[The Journal of the American Oriental Society]] | publisher=[[American Oriental Society]] | date=April–June 1996 | volume=116 | issue=2 | doi=10.2307/605771 | jstor=605771 }}
* {{Cite journal|last1=Mishra|first1=Baba|last2=Mohanty|first2=Pradeep|last3=Mohanty|first3=P. K.|year=2002|title=Headless Contour in the Art Tradition of Orissa, Eastern India|jstor=42930626|journal=Bulletin of the Deccan College Research Institute|volume=62/63|pages=311–321|publisher = Vice Chancellor, [[Deccan College Post-Graduate and Research Institute]] (Deemed University), Pune}}
* {{Cite news|url=http://www.telegraphindia.com/1111026/jsp/orissa/story_14666773.jsp|title=Tradition plays out at Bakhrabad|last=Patnaik|first=Lalmohan|date=26 October 2011|work=[[The Telegraph (Calcutta)|The Telegraph]]}}
* {{Cite book|title=The Rough Guide to Nepal|last1=Reed|first1=David|last2=McConnachie|first2=James|date=2002|publisher=[[Rough Guides]]|isbn=978-1-85828-899-4}}
* {{Cite book|title=Inventing and Reinventing the Goddess: Contemporary Iterations of Hindu Deities On the Move|last=R Mahalakshmi|publisher=[[Lexington Books]]|year=2014|chapter=Tantric Visions, Local Manifestations: The Cult Center of Chinnamasta at Rajrappa, Jharkhand|editor = Sree Padma|isbn=978-0-7391-9001-2}} 
* {{Cite web|url=http://www.firstpost.com/living/headless-blood-red-half-and-half-kali-doscope-in-one-kolkata-neighbourhood-1765523.html|title=Headless, Blood-Red, Half-and-Half: A Kali-doscope in one Kolkata neighbourhood|last=Roy|first=Sandip|date=22 October 2014|website=[[Firstpost]]|language=en-US}}
* {{cite book|last= S Shankaranarayanan| title= The Ten Great Cosmic Powers|publisher= Samata Books| year= 2002|orig-year= 1972|isbn=978-81-85208-38-1}}
* {{cite book|last= Sanderson|first= Alexis|chapter = The Śaiva Age: The Rise and Dominance of Śaivism during the Early Medieval Period| title= Genesis and Development of Tantrism| editor= Shingo Einoo|publisher= Tokyo: Institute of Oriental Culture| year= 2009|author-link = Alexis Sanderson}}
* {{Cite journal|last=Satapathy|first=Umesh Chandra|date=September 2009|title=Chhatra Yatra of Manikeswari|url=http://odisha.gov.in/e-magazine/Orissareview/2009/September/engpdf/90.pdf|journal=Orissa Review|publisher=Government of Odisha|page=90|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20160509000043/http://odisha.gov.in/e-magazine/Orissareview/2009/September/engpdf/90.pdf|archive-date=9 May 2016|df=dmy-all}}
* {{Cite web|url=http://khabar.ndtv.com/news/faith/gates-of-kanpurs-chhinnamastika-temple-opened-on-chaitra-navratri-for-three-days-in-a-year-only-1394650|title=साल में केवल तीन दिन खुलते हैं पूजा-अर्चना के लिए इस देवी मंदिर के द्वार|last=Shyamnandan|date=12 April 2016|publisher=[[NDTV]]|language=hi|access-date=9 July 2021|archivedate=19 April 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200419232141/https://khabar.ndtv.com/news/faith/gates-of-kanpurs-chhinnamastika-temple-opened-on-chaitra-navratri-for-three-days-in-a-year-only-1394650|deadurl=yes}}
* {{Cite book|title=Head and Heart: Valour and Self-Sacrifice in the Art of India|last=Storm|first=Mary|publisher=Routledge|year=2013|isbn=978-0-415-81246-7}} (This edition depicts Chhinnamasta on the front page)
* {{Cite book|year=1999|last=van Kooij|first=Karel R. |title=Violence Denied|editor1-last=Houben|editor1-first=Jan E. M.|editor2-last=van Kooij|editor2-first=Karel R. |publisher=[[Brill Publishers|BRILL]]|chapter=Iconography of the Battlefield: The Case of Chinnamasta|isbn=978-90-04-11344-2}}
{{refend}}
== টোকা ==
{{notes
| notes =

{{efn
| name = Uchchaith
| The goddess icon at Uchchaith is four-armed and stands upon a lotus over a lion. The head is broken, so she is called Chhinnamasta [[Durga]]. She is also identified with Durga's form [[Siddhidatri]] and the goddess [[Kali]]. She is associated as the goddess who blessed the [[Sanskrit]] poet and playwright [[Kalidasa]].&lt;ref&gt;{{harvtxt|Dainik Jagran|10 April 2016}}&lt;/ref&gt;
}}

{{efn
| name = Chinnamasta Bhagawati
| The icon of Chinnamasta Bhagawati, also known as Shakhada Bhagwati, was found in the spot where her temple currently stands, digging for construction. The icon's head was broken. The icon was consecrated and a temple built; the broken head was replaced by a gold mask, although a silver mask is generally worn by the goddess currently. 
}}

{{efn
| name = nadi
| In [[Yoga]], nadis are invisible channels through his life-force is said to flow. There are three nadis: Sushumna, Ida and Pingala. Sushumna connects the Muladhara and Sahasrara and is cognate with the spinal cord. Ida courses from the right testicle to the left nostril and is linked to the cooling lunar energy and the right hand side of the brain. Pingala courses from the left testicle to the right nostril and is associated with the hot solar energy and the left hand side of the brain.
}}

}}


[[শ্ৰেণী:হিন্দু দেৱী]]</text>
      <sha1>3lgoyp9qw5x0pfla7cip5krwz846067</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522311</id>
      <parentid>522310</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T07:39:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>522311</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="96853" sha1="63flzdms0be7zniflmvrlts6nwaatq3" xml:space="preserve">{{About|হিন্দু দেৱী ছিন্নমস্তা|বৌদ্ধ দেৱী ছিন্নমুণ্ডা|ছিন্নমুণ্ডা}}{{Infobox deity
| type = হিন্দু
| image = Calcutta art studio Chinnamasta.jpg
| caption = নিজৰ খণ্ডিত মুণ্ডৰ পৰা নিৰ্গত হোৱা তেজ পান কৰা অৱস্থাত দেৱী ছিন্নমস্তা। 
|alt= 
| name = ছিন্নমস্তা
| Devanagari = छिन्नमस्ता
| affiliation = [[মহাবিদ্যা]], [[দেৱী]]
| god_of = আত্ম বলিদানৰ দেৱী 
| abode = [[শ্মশান]]
| weapon = তৰোৱাল, নখ
| consort = কবন্ধ ৰূপত [[শিৱ]] বা ছিন্নমস্তক (মুণ্ডহীন)&lt;ref name=&quot;McDaniel270&quot;&gt;{{harvtxt|McDaniel|2004|p=259}}&lt;/ref&gt;
| mount =
|member_of=দশ [[মহাবিদ্যা]]}}
'''ছিন্নমস্তা''' ({{lang-sa|छिन्नमस्ता}}, {{IAST|Chinnamastā}}; &quot;তেওঁ, যাৰ মুৰ কাটি পেলোৱা হৈছে&quot;), বা চিন্নমস্তা, ছিন্নমস্তিকা আৰু প্ৰচণ্ড চণ্ডিকা আৰু যোগিনী মা, এগৰাকী হিন্দু দেৱী। তেওঁ [[মহাবিদ্যা]]ৰ অন্যতম, তন্ত্ৰৰ গুহ্য পৰম্পৰাৰ দহগৰাকী দেৱী, আৰু হিন্দু মাতৃ দেৱীৰ এক হিংস্ৰ স্বৰূপ। স্ব-শিৰশ্ছেদ কৰা নগ্ন দেৱী, সাধাৰণতে ঈশ্বৰীয় সহবাসকাৰী দম্পতীৰ ওপৰত থিয় হৈ বা বহি থাকে, এখন হাতত নিজৰ কটা মুৰ আৰু আনখন হাতত এখন তৰোৱাল ধৰি থাকে। তেওঁৰ ৰক্তক্ষৰণ হোৱা ডিঙিৰ পৰা তিনিধাৰ তেজ ওলাই আহিছিল আৰু তেওঁৰ নিজৰেই কটা মূৰ আৰু দুজন পৰিচাৰিকাই এই তেজ পান কৰিছিল। তেওঁ এগৰাকী গুৰুত্বপূৰ্ণ তান্ত্ৰিক দেৱতা, গুহ্যতান্ত্ৰিক তান্ত্ৰিক অনুশীলনকাৰীসকলৰ মাজত সুপৰিচিত আৰু তেওঁৰলোকৰ উপাস্য। ছিন্নমস্তা ছিন্নমুণ্ডাৰ সৈতে ওতঃপ্ৰোতভাৱে সম্পৰ্কিত। ছিন্নমুণ্ডা তিব্বতীয় বৌদ্ধ দেৱী বজ্ৰযোগিনীৰ কটা মূৰৰ ৰূপ।

==উৎস==
[[File:Chinnamunda.jpg|thumb|left|বৌদ্ধ দেৱী ছিন্নমুণ্ডা, ১৪শ শতাব্দীৰ চিত্ৰকলা, [[নেপাল]]। দেৱী ছিন্নমুণ্ডাক হিন্দু দেৱী ছিন্নমস্তাৰ পূৰ্বৱৰ্তী ৰূপ বুলি ধাৰণা কৰা হৈছে। |alt=A decapitated, nude, red-complexioned woman stands, raising her left arm, which holds her severed head. She is flanked by two smaller, nude women: a white-coloured one (left) and a blue-coloured one (right).]]
হিন্দু দেৱী ছিন্নমস্তা বজ্ৰযান বা তান্ত্ৰিক আৰু তিব্বতি বৌদ্ধধৰ্মৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ দেৱী। বৌদ্ধধৰ্মৰ উক্ত দুই শাখাত তেওঁ ছিন্নমুণ্ডা বা ত্ৰিকায়া-বজ্ৰযোগিনী নামে পৰিচিত। তেওঁ দেৱী বজ্ৰযোগিনী বা বজ্ৰযোগিনীৰ অন্যতম ভয়ংকৰী মূৰ্তি বজ্ৰবৰাহীৰ কৰ্তিত-মস্তক মূৰ্তি। এই মূৰ্তিটি হিন্দু দেৱী ছিন্নমস্তাৰ মূৰ্তিৰ অনুৰূপ।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Kinsley|1988|p=172}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{harvtxt|English|2002|p=94}}&lt;/ref&gt;

বৌদ্ধ ধৰ্মগ্ৰন্থত দেৱী ছিন্নমুণ্ডাৰ দুটি জন্মবৃত্তান্ত বৰ্ণিত হৈছে। এটা কাহিনী অনুসৰি, মেখলা আৰু কনখলা নামৰ দুগৰাকী ভগ্নী কৃষ্ণাচাৰ্যৰ শিষ্যা আছিল। তেওঁলোক [[মহাসিদ্ধ]] আছিল। নিজৰ মূৰ কাটি তেওঁলোকে গুৰুক উৎসৰ্গা কৰে আৰু নৃত্য কৰিবলৈ ধৰে। দেৱী বজ্ৰযোগিনীও তেতিয়া সেই ৰূপত আৱিৰ্ভাৱ হৈ তেওঁলোকৰ সৈতে নৃত্যত যোগদান কৰে। আন এক কাহিনী অনুসৰি, মহাসিদ্ধা ৰাজকুমাৰী লক্ষ্মীঙ্কৰাই ৰজাৰ পৰা দণ্ডিত হৈ নিজেই নিজৰ মূৰ কাটি নগৰ পৰিক্ৰমা আৰম্ভ কৰিছিল। সেই সময়ত নগৰবাসীয়ে তেওঁক ছিন্নমুণ্ডা-বজ্ৰবৰাহী নামে স্তুতি কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Benard|2000|pp=9–11}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{harvtxt|English|2002|pp=101–2}}&lt;/ref&gt; 

দেৱী ছিন্নমস্তাৰ অন্যতম বৈশিষ্ট্য হৈছে তেওঁৰ নাগযজ্ঞোপবীত (সৰ্প-[[উপনয়ন|উপবীত]])আৰু ভৰিৰ তলৰ মৈথুনৰত যুগল। বৌদ্ধ ছিন্নমুণ্ডাৰ মূৰ্তিত এই দুই বৈশিষ্ট্য অনুপস্থিত। ২০শ শতাব্দীৰ প্ৰথম ভাগত তন্ত্ৰবিশাৰদ তথা অৰিয়েণ্টেল ইনষ্টিটিউট অফ বৰোদাৰ তৎকালীন পৰিচালক বিনয়তোষ ভট্টাচাৰ্যৰ&lt;!-- http://himalaya.socanth.cam.ac.uk/collections/journals/bot/pdf/bot_01_02_obituary.pdf--&gt; বৌদ্ধ ''সাধনমালা'' (১১৫৬ খ্ৰিষ্টাব্দ), হিন্দু ''ছিন্নমস্তাকল্প'' (ৰচনাকাল অজ্ঞাত) আৰু কৃষ্ণানন্দ আগমবাগীছ ৰচিত ''তন্ত্ৰসাৰ'' (১৬শ শতাব্দীৰ শেষভাগ) ইত্যাদি গ্ৰন্থ পৰ্যালোচনা কৰি ছিন্নমুণ্ডা আৰু ছিন্নমস্তা যে একেগৰাকীয়ে দেৱী, সেই সম্পৰ্কে সিদ্ধান্তত উপনীত হয়। বৌদ্ধ ''সাধনমালা'' গ্ৰন্থত এই দেৱীৰ নাম সৰ্ববুদ্ধা আৰু এওঁৰ দুই সহচাৰীৰ নাম বজ্ৰবৈৰোচনী আৰু বজ্ৰবৰ্ণিনী। হিন্দু ''তন্ত্ৰসাৰ'' গ্ৰন্থত তেওঁৰ নাম সৰ্বসিদ্ধি আৰু দুই সহচাৰীৰ নাম বৰ্ণিনী আৰু ডাকিনী। আনহাতে ''ছিন্নমস্তাকল্প'' গ্ৰন্থত তেওঁকে সৰ্ববুদ্ধি নামে অভিহিত কৰি তেওঁৰ সহচাৰী দুগৰাকীৰ নাম অজ্ঞাতে ৰাখিছে। বিনয়তোষ ভট্টাচাৰ্যৰ মতে বৌদ্ধ ছিন্নমুণ্ডা দেবীৰ ধাৰণাৰ পৰাই হিন্দু ছিন্নমস্তা দেবীৰ উৎপত্তি আৰু এই ছিন্নমুণ্ডা দেৱীৰ পূজা সম্ভৱতঃ খ্ৰীষ্টীয় সপ্তম শতাব্দীৰ পৰা প্ৰচলিত হৈছিল।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Benard|2000|pp=12–5}}&lt;/ref&gt;


[[File:Bundi painting Chinnamasta.jpg|thumb|দেৱী ছিন্নমস্তা-সংক্ৰান্ত প্ৰথাগত ধাৰণাৰ পৰিপন্থী শান্ত আৰু উপবিষ্ট ৰূপ, ৰাজপুত চিত্ৰকলা, আনুমানিক ১৭৭৫ সাল। |alt=Depicted enthroned, a decapitated, dark-complexioned woman wearing a red/orange sari holds a sword in her left hand and her own severed head (with a lotus crown) on a platter in her right hand. Five seated devotees (including one with a ram's head) with folded hands surround her. A lake with a large lotus is in the foreground.]]

বিনয়তোষ ভট্টাচাৰ্যৰ বক্তব্যক বহুতে বিশ্বাস যোগ্য বুলি ধাৰণা কৰে।&lt;ref name = &quot;B16&quot;/&gt;&lt;ref name = &quot;D411&quot;&gt;{{harvtxt|Donaldson|2001|p=411}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name = &quot;K175&quot;/&gt;&lt;ref&gt;{{harvtxt|Sanderson|2009|pp=240–1}}&lt;/ref&gt; অৱশ্যে কোনো কোনো গৱেষকে ভিন্নমত পোষণ কৰিছে। ''দ্য টেন গ্ৰেট কছমিক পাৱাৰ্ছ'' গ্ৰন্থৰ ৰচয়িতা এছ. শঙ্কৰনাৰায়ণনে ছিন্নমস্তাৰ [[বৈদিক]] (প্ৰাচীন হিন্দু) উৎসৰ কথা উল্লেখ কৰিছে। ''দ্যা ইণ্ডিয়ান থিওগনি'' গ্ৰন্থৰ ৰচয়িতা সুকুমাৰী ভট্টাচাৰ্যৰ মতে, পৰৱৰ্তীকালত উদ্ভূত হিন্দু দেৱী [[কালী]], [[চামুণ্ডা]], কৰালী আৰু ছিন্নমস্তাৰ মাজত বৈদিক দেৱী [[নিৠতি|নিৠতিৰ]] বৈশিষ্ট্য সমূহ সঞ্চাৰিত হৈছে। যি দুখন হিন্দু ধৰ্মগ্ৰন্থত ছিন্নমস্তাৰ প্ৰথম উল্লেখ পোৱা যায়, সেই দুখন হ'ল [[শাক্তধৰ্ম|শাক্ত]]ৰ উপপুৰাণ ''মহাভাগৱত পুৰাণ'' (আনুমানিক ৯৫০ খ্ৰীষ্টাব্দ) আৰু ''দেৱীভাগৱত পুৰাণ'' (৯ম-১২শ শতাব্দী)। ''ছিন্নমস্তা: দি ৱফুল বুদ্ধিষ্ট এণ্ড হিন্দু তান্ত্ৰিক গডেছ'' গ্ৰন্থৰ ৰচয়িতা এলিজাবেথ এ. বেনাৰ্ডে&lt;ref&gt;{{harvtxt|McDermott|1996|pp=357–8}}&lt;/ref&gt; কৈছে, উৎস যিয়েই নহওক, এটা স্পষ্ট যে নৱম শতাব্দীত ছিন্নমস্তা/ছিন্নমুণ্ডা দেৱীৰ পূজা প্ৰচলিত আছিল আৰু মহাসিদ্ধা সকলে তেওঁৰ পূজা কৰিছিল।&lt;ref name = &quot;B16&quot;&gt;{{harvtxt|Benard|2000|pp=16–7}}&lt;/ref&gt; সুকুমাৰী ভট্টাচাৰ্যৰ মূল বক্তৱ্যটিৰ সৈতে একমত হ'লেও, লেইডেন বিশ্ববিদ্যালয়ৰ দক্ষিণ এচিয় শিল্পকলা ইতিহাসৰ প্ৰাক্তন অধ্যাপক কাৰেল আৰ. ভন কুইজ তান্ত্ৰিক দেৱী [[বাৰাহী]] আৰু চামুণ্ডাৰ মাজতো ছিন্নমস্তাৰ মূৰ্তিতত্ত্বৰ কিছু কিছু বৈশিষ্ট্য বিচাৰি পাইছে।&lt;ref&gt;{{harvtxt|van Kooij|1999|p=266}}&lt;/ref&gt; হিন্দু দেৱী বিশেষজ্ঞ তথা ম্যেকমাষ্টাৰ বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ধৰ্মীয় বিদ্যাৰ অধ্যাপক ডেভিড কিনছলে বৌদ্ধ উৎস তত্ত্বৰ সৈতে একমত হ'লেও অন্যান্য প্ৰভাবৰ কথাও কৈছে। যে সকলো প্ৰাচীন হিন্দু দেৱী যি সকল নগ্ন আৰু মস্তকহীন বা মুখমণ্ডলহীন ৰূপে বৰ্ণনা কৰা হয়, ছিন্নমস্তাৰ মূৰ্তিৰ বিকাশত সেইসকলৰো প্ৰভাৱ পৰিছে। এই সকল দেৱীৰ মস্তকবিহীন মূৰ্তিৰ দ্বাৰা প্ৰকৃততে তেওঁলোকৰ যৌনাঙ্গ প্ৰদৰ্শনৰ দিশে দৃষ্টি কেন্দ্ৰীভূত কৰিবলৈ চেষ্টা কৰা হৈছিল। সেই কাৰণে এওঁলোক যৌন ওজস্বিতাৰ প্ৰতীক। কিন্তু এই সমূহ মূৰ্তিত নিজ হাতে মুণ্ড ছেদ কৰাৰ ধাৰণাটি অনুপস্থিত।&lt;ref name = &quot;K175&quot;&gt;{{harvtxt|Kinsley|1988|p=175}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name = &quot;K176&quot;&gt;{{harvtxt|Kinsley|1988|p=176}}&lt;/ref&gt;

অশুভ যুদ্ধদেৱী কটাবি বা কটাৰী দক্ষিণ-ভাৰতীয় চিকাৰৰ দেৱী কোৰৰাবাইৰ পৰাও ছিন্নমস্তাৰ ধাৰণাটি অনুপ্ৰেৰিত হৈছে। এওঁলোক দুয়ো হিন্দু নগ্ন দেৱী। কোটাবিক কোনো কোনো ক্ষেত্ৰত [[মাতৃকা]] ৰূপটো বৰ্ণনা কৰা হৈছে। তেওঁ কেৱল নগ্নাই নহয়, এক অমাৰ্জিত, বৰ্বৰ আৰু অদ্ভুত ৰূপৰ দেৱী। ''[[বিষ্ণু পুৰাণ]]'' আৰু ''[[ভাগৱত পুৰাণ]]'' গ্ৰন্থত একাধিকবাৰ তেওঁক [[বিষ্ণু|বিষ্ণুৰ]] শত্ৰু আৰু প্ৰতিপক্ষ বুলি উল্লেখ কৰা হৈছে। ভয়ংকৰ নিষ্ঠুৰ দেৱী কোৰৰাবাই হ'ল যুদ্ধ আৰু বিজয়ৰ দেৱী। এই দুই দেৱী যুদ্ধক্ষেত্ৰৰ সৈতে যুক্ত। কিন্তু ছিন্নমস্তা নহয়।&lt;ref name = &quot;K176&quot;/&gt; কিনছলে আঙুলিয়াই দিছে যে, হিন্দু পুৰাণত বহু সংখ্যক ৰক্তপিপাসু, নগ্ন আৰু বৰ্বৰ দেৱী আৰু দানবীৰ উল্লেখ থাকিলেও, ছিন্নমস্তাই একমাত্ৰ দেৱী যি নিজৰ হাতেৰে নিজৰ মস্তক ছিন্ন কৰাৰ দৰে এক ভয়ংকৰ বৈশিষ্ট্য বহন কৰিছে।&lt;ref name = &quot;K177&quot;&gt;{{harvtxt|Kinsley|1988|p=177}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{harvtxt|Kinsley|1997|pp=144–7}}&lt;/ref&gt;

শিৰোচ্ছেদ আৰু পুনঃসংযুক্তিৰ বৈশিষ্ট্যটো ঋষিপত্নী ৰেণুকাৰ উপাখ্যানটো পোৱা যায়। অৱশ্যে এই কাহিনীটো নিজৰ হাতে নিজৰ মস্তক কটাৰ উদাহৰণ নহয়।&lt;ref name=&quot;Mishra315&quot;&gt;{{harvtxt|Mishra|Mohanty|Mohanty|2002|p=315}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Storm296&quot;&gt;{{harvtxt|Storm|2013|p=296}}&lt;/ref&gt; এই কাহিনীৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত তেওঁকো &quot;ছিন্নমস্তা&quot; বিশেষণেৰে ভূষিত কৰা হৈছে।&lt;ref name = &quot;Mahalakshmi204&quot;&gt;{{harvtxt|R Mahalakshmi|2014|pp=204}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name = &quot;B6ff&quot;&gt;{{harvtxt|Benard|2000|pp=6–7}}&lt;/ref&gt; [[মহাবিদ্যা]] ছিন্নমস্তাৰ সৈতে যোগ হৈছে ৰেণুকাৰ পুত্ৰ [[পৰশুৰাম]]। পুৰাণ মতে, এই পৰশুৰামেই তেওঁৰ মাকক শিৰশ্ছেদ কৰি হত্যা কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;shasthi&quot;&gt;{{harvtxt|S Shankaranarayanan|2002|pp=77-8}}&lt;/ref&gt;{{efn
| name = Renuka
| ৰেণুকা হ'ল ঋষি জমদগ্নিৰ পত্নী। এদিন আকাশপথে এদল গন্ধৰ্বক কামোন্মত্ত অৱস্থাত দেখি তেওঁৰ হৃদয়ত কামনাৰ উদ্ৰেক ঘটে। ফলত তেওঁ তেওঁৰ অনাসক্তি আৰু সতীত্বৰ গুণেৰে অৰ্জিত অলৌকিক শক্তিক হেৰুৱাই। জমদগ্নিয়ে তেওঁ চাৰি পুত্ৰক ৰেণুকাৰ শিৰোচ্ছেদ কৰাৰ আদেশ দিলে। তেওঁলোক ভয়-ভীত হৈ তেনে কাম কৰিবলৈ অস্বীকাৰ কৰে। কিন্তু কনিষ্ঠ পুত্ৰ পৰশুৰামে পিতৃ-আজ্ঞা পালন কৰে। জমদগ্নি আবাধ্যতাৰ শাস্তি হিচাপে নিজৰ যোগলব্ধ শক্তিৰে প্ৰথম চাৰি পুত্ৰক ভষ্ম কৰে। কিন্তু পৰশুৰামৰ কৰ্তব্যপৰায়ণতাত তুষ্ট হৈ তেওঁক এটি বৰ দিবলৈ ইচ্ছা কৰে। বৰ হিচাপে পৰশুৰামে তেওঁৰ মাক আৰু ককায়েক কেইজনৰ প্ৰাণ ভিক্ষা কৰে। জমদগ্নিয়েও সেই বৰেই দান কৰে। ৰেণুকা শুদ্ধ হয় আৰু তাৰপিছৰে পৰা তেওঁক দেৱী হিচাপে গণ্য কৰা হয়।&lt;ref name = &quot;Mahalakshmi204&quot;/&gt;&lt;ref name = &quot;B6ff&quot;/&gt;}}

মস্তকবিহীন দেৱীসকলৰ শ্ৰেণীগত নাম হিচাপেও &quot;ছিন্নমস্তা&quot; নামটি ব্যৱহৃত হয়। উদাহৰণস্বৰূপে, [[বিহাৰ|বিহাৰৰ]] ঔৰঙ্গবাদ জিলাৰ না-কাটি ভৱানী মন্দিৰৰ ছিন্নমস্তা ভগৱতী আৰু বিহাৰৰ মধুবনী জিলাৰ উচ্ছাইথ মন্দিৰৰ দেৱীৰ নাম উল্লেখযোগ্য বুলি ভৱা হয় কিয়নো। এওঁলোক কোনোৱেই মহাবিদ্যা ছিন্নমস্তা নহয়। {{efn|name=Chinnamasta Bhagawati}}{{efn|name=Kavyamata|না-কাটি ভৱানীৰ মূৰ্তিটি কাব্যমাতা দেবীৰ সৈতে সম্পৰ্কযুক্ত। বিষ্ণুৱে তেওঁৰ মস্তক ছিন্ন কৰি তেওঁৰ হত্যা কৰিছিল। তাৰপিছত তেওঁৰ স্বামী ঋষি [[ভৃগু]]ৱে তেওঁক পুনৰ্জীৱন দান কৰে। এই দেৱীৰ বিগ্ৰহত দেখা যায়, এক ছিন্নমস্তক নাৰীয়ে দুয়ো হাতযোৰ কৰি বহি আছে আৰু তেওঁৰ মুণ্ডটি মাটিত পৰি আছে। ভক্ত সকলে তেওঁক ছিন্নমস্তা বোলে। কিন্তু মন্দিৰৰ পুৰোহিতৰ মতে, এই নামটি ভুল।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Dainik Jagran|26 July 2016}}&lt;/ref&gt;}}{{efn|name=Uchchaith}}

নিজৰ হাতেৰে নিজৰ মুণ্ড কাটি পেলোৱা আৰু ছিন্ন মুণ্ডৰ ধাৰণাটি ভাৰতীয় পুৰাণত বাৰে বাৰে উল্লেখ হৈছে। ''বত্ৰিশ সিংহাসন'' আৰু ''কথাচৰিতৰিৎসাগৰ'' গ্ৰন্থত উল্লিখিত কিংবদন্তি সমূহত দেখা গৈছে যে, গল্পৰ নায়কে নিজৰ কণ্ঠৰ ৰক্ত কোনো দেৱীৰ উদ্দেশ্যে উৎসৰ্গা কৰিছে। [[ৰাজস্থান|ৰাজস্থানী]] লোককথা আৰু গানত এক শ্ৰেণীৰ যোদ্ধা-নায়কৰ কথা পোৱা যায় (&quot;মুণ্ডহীন অশ্বাৰোহী#ভাৰতীয় লোককথাত|ঝুমঝাৰজি]]&quot; বা &quot;ভোমিয়া&quot;), যি যুদ্ধলৈ যোৱাৰ আগে নিজৰ মস্তক কাটি পেলাই অথবা যুদ্ধক্ষেত্ৰত যি সকলৰ যাঁদেৰ শিৰশ্ছেদ কৰা হয়। কিন্তু যেতিয়াই না মুণ্ডছেদৰ প্ৰতিশোধ গ্ৰহণৰ বাবে শত্ৰু সকলৰ হত্যা কৰে তেতিয়াই তেওঁলোকে বিনা মস্তকেৰে যুদ্ধ কৰে আৰু তাৰপিছতে মৃত্যুবৰণ কৰে।&lt;ref&gt;{{harvtxt|English|2002|pp =101, 428–9}}&lt;/ref&gt; ছিন্নদেহ আৰু ছিন্নমুণ্ডৰ ধাৰণাটি কেৱল হিন্দুধৰ্ম বা বৌদ্ধধৰ্মতেই পোৱা নাযায়, সমগ্ৰ বিশ্বতেই বিভিন্ন কাহিনীৰে এই বৈশিষ্ট্যটো যুক্ত হৈছে। খ্ৰীষ্টধৰ্মৰ ''চেফালোফোৰ'' সন্ত সকল আৰু ''ছেল্টিক সংস্কৃতি''টো এই ধাৰণাৰ উপস্থিতি আছে।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Buturovic|2016|p=81}}&lt;/ref&gt;

== কিংবদন্তি আৰু শাস্ত্ৰোল্লেখ ==
[[চিত্ৰ:Chinnamasta_rajasthan.png|thumb|right|অষ্টাদশ শতাব্দীৰ এটি ৰাজস্থানী চিত্ৰত ছিন্নমস্তাক ''প্ৰাণতোষিণী তন্ত্ৰ'' বৰ্ণিত কৃষ্ণবৰ্ণ ৰঞ্জিত কৰা হৈছে। এই ছবিত তেওঁ ৰতিসংগমৰত যুগলৰ ওপৰত উপবিষ্ট। ]]
বিভিন্ন স্তোত্ৰত ছিন্নমস্তাক পঞ্চম মহাবিদ্যা বুলি উল্লেখ কৰা হৈছে। কিংছলেৰ মতে, মহাবিদ্যাৰ বৰ্ণনা আৰু তালিকাযত [[কালী]], [[তাৰা]] আৰু ছিন্নমস্তাই সৰ্বপ্ৰধান। অৱশ্যে মহাবিদ্যাৰ বাহিৰেৰে তেওঁৰ অস্তিত্ব নগণ্য।&lt;ref name = &quot;K165&quot;&gt;{{harvtxt|Kinsley|1988|p=165}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{harvtxt|Kinsley|1997|pp=2, 5, 9}}&lt;/ref&gt; ''গুহ্যাতিগুহ্য তন্ত্ৰ'' গ্ৰন্থত বিষ্ণুৰ [[দশাৱতাৰ|দশাৱতাৰৰ]] সৈতে দশমহাবিদ্যাৰ সম্পৰ্ক প্ৰদৰ্শিত হৈছে; এই গ্ৰন্থ মতে, [[নৰসিংহ]] অবতাৰৰ উৎস হৈছে ছিন্নমস্তা।&lt;ref name = &quot;K161&quot;&gt;{{harvtxt|Kinsley|1988|p=161}}&lt;/ref&gt; ''মুণ্ডমালা'' গ্ৰন্থত অনুৰূপ এক তালিকাত ছিন্নমস্তাৰ সৈতে পৰশুৰামৰ তুলনা কৰা হৈছে।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Bernard|2000|p=5}}&lt;/ref&gt;

''শাক্ত মহাভাগবত পুৰাণ'' গ্ৰন্থত ছিন্নমস্তা সহ দশমহাবিদ্যাৰ উৎপত্তি-সংক্ৰান্ত এটি উপাখ্যান আছে। [[দক্ষ|দক্ষৰ]] কন্যা দাক্ষায়ণী আছিল [[শিৱ|শিৱৰ]] প্ৰথমা পত্নী। দেৱী সতী আছিল আদিতে প্ৰকাশমান একমাত্ৰ শক্তি দেৱী আদি পৰশক্তি মহামায়া। দক্ষই তেওঁৰ যজ্ঞানুষ্ঠানলৈ শিৱক নিমন্ত্ৰণ নজনালে, দক্ষায়ণী অপমানিত বোধ কৰি তেওঁ বিনা আমন্ত্ৰণেই যজ্ঞলৈ যাবলৈ শিৱৰ পৰা অনুমতি বিচাৰি থাকিল। কিন্তু শিৱ ৰাজি নহ'ল। তেতিয়াই দক্ষায়ণী ভয়ংকৰ দশ মূৰ্তি ধাৰণ কৰি দহ দিশৰ পৰা শিৱক আগুৰি ধৰিলে। এই দশ মূৰ্তিয়েই দশমহাবিদ্যা নামে প্ৰসিদ্ধি লাভ কৰে। ছিন্নমস্তাই পশ্চিমে শিৱৰ সোঁফালে অৱস্থান কৰিছিলে।&lt;ref name=&quot;K162&quot;&gt;{{harvtxt|Kinsley|1988|p=162}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{harvtxt|Kinsley|1997|p=23}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{harvtxt|Bernard|2000|pp=1–3}}&lt;/ref&gt; আন এক কিংবদন্তি অনুসৰি, শিৱৰ দ্বিতীয়া পত্নী মাতা [[পাৰ্বতী|পাৰ্বতীক]] দশমহাবিদ্যাৰ উৎস বোলা হৈছে। পাৰ্বতী আছিল পূৰ্বজন্মৰ সতী অথবা দেৱী আদ্যাশক্তি। পাৰ্বতী দশমহাবিদ্যাৰ সহায়ত শিৱক তেওঁৰ পিতৃগৃহ এৰি যোৱাত বাধা দিছিল। শিৱ পাৰ্বতীৰ সৈতে থাকি থাকি ক্লান্ত হৈ পৰিছিল। তেতিয়া তেওঁ পাৰ্বতীক ত্যাগ কৰিবলৈ আগবাঢ়িছিল। এনে অৱস্থাত কালীয়ে তেওঁক জ্ঞান প্ৰদান কৰে তথা নীৰস্ত কৰে।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Kinsley|1997|pp=28–29}}&lt;/ref&gt; ''[[দেৱী ভাগৱত|দেৱীভাগৱতপুৰাণ]]'' মতে, দশমহাবিদ্যা দেৱী [[শাকম্ভৰী|শাকম্ভৰীৰ]] ৰূপ পাৰ্বতীৰ যুদ্ধসঙ্গী আৰু ৰূপান্তৰ।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Kinsley|1997|p=31}}&lt;/ref&gt;

''প্ৰাণতোষিণী তন্ত্ৰ'' গ্ৰন্থত ছিন্নমস্তাৰ জন্মসংক্ৰান্তত দুটি কাহিনী বিবৃত হৈছে। এটি কাহিনী ''নাৰদ-পঞ্চৰাত্ৰী''ৰ পৰা তুলি লোৱা বুলি দাবি কৰা হৈছে। এই কাহিনি অনুযায়ী, এদিন [[মন্দাকিনী]] নদীত স্নানকৰি থকা অৱস্থাত পাৰ্বতী কামাৰ্ত হৈ পৰে। ফলত তেওঁ গাৰবৰণ ক'লা হৈ পৰে। এই সময়ত তেওঁৰ দুই সহচাৰী ডাকিনী আৰু বৰ্ণনী (এওঁলোক জয়া আৰু বিজয়া নামেও পৰিচিত) ক্ষুধাৰ্ত হৈ দেবীৰ কাষত খাদ্য প্ৰাৰ্থনা কৰি আছিল। পাৰ্বতীয়ে গৃহলৈ ঘূৰি গৈ তেওঁলোকক খাবলৈ দিব বুলি আশ্বস্ত কৰে। কিন্তু সহচাৰী দুগৰাকীৰ ক্ষুধাৰ্ত অৱস্থা দেখি কাতৰ হৈ দয়াৰ্দ্ৰহৃদয় দেৱীয়ে নিজ নখৰ আঘাতেৰে স্বমস্তক ছিন্ন কৰি নিজৰ তেজেৰে তেওঁলোকৰ ক্ষুধা দূৰ কৰে। পিছত তেওঁলোক ঘৰলৈ ঘূৰি আহে।&lt;ref name=&quot;D412&quot;&gt;{{harvtxt|Donaldson|2001|p=412}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{harvtxt|Kinsley|1997|pp=147–8}}&lt;/ref&gt; এই কাহিনীটো ''প্ৰাণতোষিণী তন্ত্ৰ'' গ্ৰন্থলৈ ''স্বতন্ত্ৰতন্ত্ৰ'' গ্ৰন্থৰ পৰা গৃহীত বুলি কোৱা হৈছে। এই কাহিনীটো শিৱই নিজে বৰ্ণনা কৰিছে: এদিনা তেওঁ আৰু তেওঁৰ পত্নী [[চণ্ডিকা]] (পাৰ্বতী) ৰতিসংগমত ৰত আছিল। চণ্ডিকা আছিল বিপৰীত ৰতিত। কিন্তু শিৱৰ বীৰ্যস্খলনত তেওঁ ক্ৰুদ্ধ হৈ পৰে। তেতিয়া তেওঁৰ দেহৰ পৰা ডাকিনী আৰু বৰ্ণনী নামে দুই সহচাৰীৰ জন্ম হয়। কাহিনীৰ অৱশিষ্ট অংশ পূৰ্বকঠিত কাহিনিটিৰ অনুৰূপ। অৱশ্যে এই কাহিনীত উল্লিখিত নদীখনৰ নাম হ'ল পুষ্পভদ্ৰা আৰু ছিন্নমস্তাৰ জন্ম তিথিটোক বীৰৰাত্ৰি বুলি কোৱা হৈছে। ''শক্তিসংগম তন্ত্ৰ'' গ্ৰন্থত এই কাহিনীটো পুনঃকথিত হৈছে।&lt;ref name = &quot;K148&quot;&gt;{{harvtxt|Kinsley|1997|p=148}}&lt;/ref&gt;

এটা লোকশ্ৰুতি অনুযায়ী, দেৱাসুৰ যুদ্ধত দেৱগণে মহাশক্তিৰ সহায়ৰ প্ৰাৰ্থনা কৰিছিল। দেৱী পাৰ্বতী, প্ৰচণ্ড চণ্ডিকা ৰূপে দেৱগণৰ সাহায্যাৰ্থে উপস্থিত হয়। সকলো দৈত্য বধৰ পিছত ক্ৰোধন্মত্তা দেৱীয়ে নিজ মস্তক কৰ্তন কৰি নিজ ৰক্ত পান কৰে। ''শাক্তপ্ৰমোদ'' গ্ৰন্থত ছিন্নমস্তা শতনাম স্তোত্ৰত প্ৰচণ্ড চণ্ডিকা দেৱী, ছিন্নমস্তাৰে আন এটা নাম বুলি কোৱা হৈছে।&lt;ref name = &quot;K148&quot;/&gt; আন এক লোকশ্ৰুতি অনুযায়ী, [[সমুদ্ৰ মন্থন]]ৰ সময়ত উত্থিত অমৃত দেৱাসুৰৰ মাজত ভগোৱা হৈছিল, ছিন্নমস্তাই [[অসুৰ]] সকলৰ ভাগটি পান কৰে আৰু অসুৰ সকলক অমৃত লাভৰ পৰা বঞ্চিত কৰি স্বমস্তক ছিন্ন কৰে।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Kinsley|1997|p=21}}&lt;/ref&gt;

ছিন্নমস্তা-সংক্ৰান্ত কিংবদন্তিসমূহৰ মূল উপজীৱ্য বিষয় হ'ল আত্মত্যাগ – মাতৃৰ আত্মত্যাগ (''প্ৰাণতোষিণী তন্ত্ৰ'' গ্ৰন্থৰ কাহিনী) বা জগতৰ হিতাৰ্থে আত্মত্যাগ (দ্বিতীয় জনশ্ৰুতি)। এই কিংবদন্তিৰ উপজীৱ্য হ'ল যৌন কৰ্তৃত্ব স্থাপন (''প্ৰাণতোষিণী তন্ত্ৰ'' গ্ৰন্থৰ দ্বিতীয় কাহিনী) বা আত্মবিধ্বংসী ক্ৰোধ (প্ৰথম লোকশ্ৰুতি)।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Kinsley|1997|pp=149–50}}&lt;/ref&gt;

== স্বৰূপ চিত্ৰায়ন ==
[[File:Chhinnamasta.JPG|thumb|কলিকতাৰ কালী পূজাত প্ৰদৰ্শিত ছিন্নমস্তাৰ প্ৰতিমূৰ্তি। |alt=A decapitated, nude, red-complexioned goddess stands on a copulating couple inside a lotus. She holds her severed head and a scimitar. Three streams of blood from her neck feed her head and two nude (one fair, another brown coloured) women holding a scimitar and a skull-cup, who flank her. The goddess wears a skull-garland, a serpent (around her neck) and various ornaments.]]
''ত্ৰিশক্তি তন্ত্ৰ''(১৬ শতিকাৰ পূৰ্বৰ)ত ছিন্নমস্তাৰ শাৰীৰিক অৱয়ব বৰ্ণিত হৈছে,&lt;ref name=&quot;D412&quot; /&gt; &lt;ref name=&quot;B23&quot; /&gt; &lt;ref name=&quot;B23&quot;&gt;{{harvtxt|Benard|2000|p=23}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{harvtxt|Benard|2000|p=84}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Bernardicono&quot;&gt;{{harvtxt|Benard|2000}}:
*pp. 33–4, 36–7, 47: ''Shakta Pramoda''
*p. 86: ''Mantra-mahodadhih''
*p. 87: ''Tantrasara''
&lt;/ref&gt;

ছিন্নমস্তা ৰক্তজৱা ফুলৰ দৰে ৰঙা আৰু নিযুত সূৰ্যৰ পোহৰৰ দৰে উজ্জ্বল বুলি বৰ্ণনা কৰা হৈছে। তেওঁৰ দেহৰ বৰণ ৰঙা, কমলা বা ক'লা বুলি কোৱা হৈছে। তেওঁৰ প্ৰতিমূৰ্তিৰ ভঙ্গীমা এনেকৈ ৰখা হয় যে তেওঁৰ যোনি অদৃশ্য হৈ থাকে ইয়াৰোপৰি ডিঙিৰ মুণ্ড মালা আৰু সৰ্প উপবিত্ত এনেকৈ ৰখা হয় যে বক্ষস্থল আংশিক ঢাক খাই থাকে। তেওঁক ডেকা আৰু শীৰ্ণ ৰূপত উপস্থাপন কৰা হয়। তেওঁ ১৬ বছৰ বয়সৰ সম্পূৰ্ণ বিকশিত বক্ষৰ এগৰাকী স্ত্ৰী ৰূপত বৰ্ণনা কৰা হয় আৰু তেওঁৰ বুকুৰ কাষত এটা নীলা পদুম থাকে।&lt;ref name=&quot;D412&quot; /&gt;&lt;!-- D412: Trishakti Tantra and other texts --&gt;&lt;ref name=&quot;Bernardicono&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;K1997144&quot;&gt;{{harvtxt|Kinsley|1997|p=144}}&lt;/ref&gt;&lt;!-- Hindu Tantric and Sakta Literature, Mantramahodadhi, Sakta-pramoda --&gt;&lt;ref name=&quot;kooji258&quot;&gt;{{harvtxt|van Kooij|1999|p=258}}&lt;/ref&gt;&lt;!-- Tantrasara --&gt;&lt;ref name=&quot;Stormicono&quot;&gt;{{harvtxt|Storm|2013|pp=289–96}}&lt;/ref&gt;&lt;!-- Depictions in art --&gt;&lt;!-- Refs for complete icono --&gt; কেতিয়াবা কেতিয়াবা তেওঁক আংশিক বা সম্পূৰ্ণকৈ পোচাক পৰিহিতা ৰূপেও প্ৰদৰ্শিত হয়।&lt;ref name=&quot;Stormtitle&quot;&gt;{{Harvtxt|Storm|2013|p=Cover page}} depicts Chhinnamasta as a four-armed fully clothed goddess with a severed head riding on a lion. She holds a scimitar, a skull-bowl collecting dipping sword from her sword.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.himalayanacademy.com/view/b44a_rajam|title=Art &amp; Photos – Chinnamasta – Mahavidya|publisher=Kauai's Hindu Monastery|website=www.himalayanacademy.com|access-date=2016-06-26|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20160815013048/https://www.himalayanacademy.com/view/b44a_rajam|archive-date=15 August 2016|df=dmy-all|archivedate=2016-08-15|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160815013048/https://www.himalayanacademy.com/view/b44a_rajam|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;See [[:File:Bundi painting Chinnamasta.jpg]]&lt;/ref&gt;

দেৱী গৰাকীয়ে নিজৰেই খণ্ডিত মস্তক বাওঁ হাতত লৈ থাকে। অৱশ্যে তেওঁৰ মস্তক খণ্ডিত কৰা কোনো বিশেষ অস্ত্ৰৰ উল্লেখ পোৱা নাযায়।&lt;ref name=&quot;mahalakshmi203&quot;&gt;{{harvtxt|R Mahalakshmi|2014|p=203}}&lt;/ref&gt; তেওঁ তেওঁৰ সোঁ-হাতত এখন তৰোৱালৰ দৰে অস্ত্ৰ লৈ থাকে।&lt;ref name=&quot;D412&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Bernardicono&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;K1997144&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;kooji258&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Stormicono&quot; /&gt; সাধাৰণতে তেওঁৰ প্ৰতিমাত দুখন বা চাৰিখন হাত প্ৰদৰ্শন কৰা হয়। অতিৰিক্ত দুখন হাতত এখনত কেঁচিৰ দৰে অস্ত্ৰ আৰু আনখন হাতত তেওঁৰ ডিঙিৰ পৰা বা মস্তকৰ পৰা নিৰ্গত তেজ ধৰি ৰাখিবলৈ এটা পাত্ৰ বা লাওঁখোলা লৈ থাকে।&lt;ref name=&quot;Stormtitle&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Bernardicono&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;D413&quot;&gt;{{harvtxt|Donaldson|2001|p=413}}&lt;/ref&gt;

ছিন্নমস্তাৰ জিভা বাহিৰলৈ ওলোৱা, তেওঁৰ খোলা চুলিবোৰ অপৰিপাটী অৱস্থাত থাকে, কোনো কোনো প্ৰতিমাত চুলি বন্ধা আৰু ফুলেৰে সজ্জিত থাকে, চুলিত অৰ্ধ চন্দ্ৰ থাকে। অতিৰিক্ত ভাৱে তেওঁৰ কপালত তৃতীয় নয়ন আছে, ডিঙিত মুণ্ড মালাৰ উপৰি বিভিন্ন অলংকাৰ থাকে। হাতত খাৰু কঁকালত কিংকিনি পৰিধান কৰে। ডিঙিৰ পৰা বৈ অহা তিনিধাৰ তেজৰ দুধাৰ তেওঁৰ যোগিনী সহচাৰীকাই আৰু এধাৰ তেওঁৰ ছিন্ন মস্তকে পান কৰি থাকে।&lt;ref name=&quot;D412&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Bernardicono&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;K1997144&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;kooji258&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Stormicono&quot; /&gt;

[[File:Chinnamasta1800.JPG|thumb|alt= A decapitated, red-complexioned, nude woman stands on a copulating couple inside a large lotus. She holds her severed head and a scissor-like weapon. Three streams of blood from her neck feed her head and two blue-coloured nude women holding a scissor-like object and a skull-cup, who flank her. All three stand above a copulating couple.|ছিন্নমস্তাৰ কাংৰা চিত্ৰ, ১৮০০ খ্ৰীষ্টাব্দ]]
দুয়োগৰাকী সহচাৰীকা নগ্ন ৰূপত প্ৰদৰ্শিত হয়। ডাকিনী কৃষ্ণবৰ্ণা; তেওঁ তমোগুণৰ প্ৰতীক আৰু বৰ্ণনী ৰক্তবৰ্ণা, তেওঁ ৰজোগুণৰ প্ৰতীক। কেতিয়াবা তেওঁলোকৰ প্ৰতিমূৰ্তিয়ে ডিঙিৰ পৰিৱৰ্তে মুণ্ডৰ পৰা নিৰ্গত তেজ পান কৰা দেখুওৱা হয়।&lt;ref name=&quot;D412&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Bernardicono&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;K1997144&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;kooji258&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Stormicono&quot; /&gt; কোনো কোনো বৰ্ণনাত এই দুগৰাকী যোগিনী অনুপস্থিত।&lt;ref name=&quot;Stormicono&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Stormtitle&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;mahalakshmi203&quot; /&gt;

দক্ষিণ পদ প্ৰসাৰিত আৰু উত্তৰ পদ ঈষৎ বেকাকৈ ছিন্নমস্তা [[কামদেৱ]] আৰু [[ৰতি]]ৰ দেহৰ ওপৰত যুদ্ধভঙ্গিমাৰে দণ্ডায়মান। কামদেৱ আৰু ৰতি উভয়েই প্ৰেমৰ দেবতা। কামদেৱ যৌনকামনাৰ প্ৰতীক। তেওঁৰ দেহৰ ওপৰত পত্নী ৰতি দেৱীক ''বিপৰীত ৰতি'' ভঙ্গিমাৰে যৌনসংগমৰত অৱস্থাত উপস্থাপন কৰা হৈছে। কাম-ৰতি দুয়ো পদুমৰ ওপৰত থকাৰ বিপৰীতে দেৱীৰ পশ্চাদপটত আছে [[শ্মশান]]ঘাট।&lt;ref name=&quot;D412&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Bernardicono&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;K1997144&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;kooji258&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Bernardicono&quot;/&gt; ''ছিন্নমস্তা তন্ত্ৰ''ত উল্লেখ থকা মতে দেৱী ছিন্নমস্তা কাম-ৰতিৰ দেহৰ ওপৰত বহি থাকে।&lt;ref name=&quot;D412&quot; /&gt; কেতিয়াবা কাম-ৰতিৰ পৰিৱৰ্তে ৰাধা-কৃষ্ণৰ প্ৰতিকৃতি দেখুওৱা হয়।&lt;ref name=&quot;K162&quot; /&gt; দম্পতী যুগলৰ তলৰ পদুম ফুলপাহৰ পৰিৱৰ্তে কেতিয়াবা মৃতকৰ চিতা এখন থাকে। কেতিয়াবা এই দম্পতী যুগলৰ পৰিৱৰ্তে [[শিৱ]] শুই থকা অৱস্থাত দেখুওৱা হয় আৰু দেৱীক তেওঁৰ ওপৰত বহি থকা দেখা যায়।&lt;ref name=&quot;Stormicono&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;mahalakshmi203&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{harvtxt|Kinsley|1997|p=11}}&lt;/ref&gt; উপস্থাপনটিত কেতিয়াবা কুকুৰ আৰু শিয়ালে তেজ পান কৰি থকা বৰ্ণোৱা হয়।&lt;ref name=&quot;D413&quot; /&gt; কোনো কোনো প্ৰতিমাত দেৱী এটা পদুমফুলৰ ওপৰত, ঘাঁহনি বা মাটিৰ ওপৰত থিয়হৈ থাকে।&lt;ref name=&quot;D413&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;mahalakshmi204&quot;&gt;{{harvtxt|R Mahalakshmi|2014|p=204}}&lt;/ref&gt;
তন্ত্ৰসাৰ গ্ৰন্থৰ এক বৰ্ণনা অনুযায়ী, দেৱী নিৰাকাৰা আৰু নিজ নাভিদেশত উপবিষ্ট। কথিত আছে, এই মূৰ্তিটি কেৱল ধ্যানৰত চকুৰেহে দেখা সম্ভৱ।&lt;ref name=&quot;D412&quot; /&gt;

গৱেষক ভেন কুইজেৰ মতে, ছিন্নমস্তাৰ মূৰ্তিকল্পত বীৰ আৰু ভয়ানক ৰসৰ প্ৰতিফলন ঘটিছে। যুগলমূৰ্তিটো শৃঙ্গাৰ ৰসৰ প্ৰতিফলন। মূৰ্তিৰ প্ৰধান বিষয় হ'ল নিজ ছিন্নমুণ্ডৰ ৰক্ত উৎসৰ্গ আৰু পান তথা যুগল মৰ্দন।&lt;ref&gt;{{harvtxt|van Kooij|1999|pp=255, 264}}&lt;/ref&gt;

ছিন্নমস্তাৰ জনপ্ৰিয় মূৰ্তিকল্পটি পীতবৰ্ণা ছিন্নমস্তক বৌদ্ধ দেৱী বজ্ৰযোগিনীৰ সমতুল্য। কেৱল বজ্ৰযোগিনী মূৰ্তিৰ ক্ষেত্ৰত সংগমৰত যুগলক দেখা নাযায় তথা ছিন্নমস্তা ৰক্তবৰ্ণা।&lt;ref name=&quot;D411&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;K175&quot; /&gt;

== প্ৰতীকী ==
=== কূটাভাসৰ দেৱী ===
{{Quote box
| quote = যদিও তেওঁৰ শিৰশ্ছেদ কৰা হৈছে, তেওঁ জীৱনদান দিয়ে। যদিও তেওঁ দেখাত ভয়ংকৰ, তেওঁ শান্তি প্ৰদান কৰে। যদিও তেওঁ এগৰাকী কুমাৰী, তেওঁ আমাৰ শক্তি বৃদ্ধি কৰে, মা প্ৰচণ্ড চণ্ডিকা। 
| width = 20em
| source = – গণপতি মুনি, ''প্ৰচণ্ড চণ্ডিকা ৯–১১, ১৪''&lt;ref name=&quot;Frawley112&quot;&gt;{{harvtxt|Frawley|1994|p=112}}&lt;/ref&gt;
}}
ছিন্নমস্তা বৈপৰীত্যৰ দেৱী: তেওঁ &quot;আহাৰো আৰু আহাৰগ্ৰহণ কৰোঁতাও, যাৰ দ্বাৰা বিশ্বত গ্ৰাস আৰু গ্ৰাসক উভয়ৰে প্ৰতীকাত্মক ৰূপটি প্ৰতিনিধিত্ব হয়। গ্ৰহণ কৰোঁতা আৰু দাতা বা বস্তু আৰু বিষয় দুয়োটাই একেটাতে নিমজ্জিত হৈ পৰে।&quot; &lt;ref name=&quot;B8ff&quot;&gt;{{harvtxt|Benard|2000|pp=8–9}}&lt;/ref&gt;তেওঁৰ নাম-স্তোত্ৰত তালিকাভুক্ত বেছিভাগ বিশেষণেই (নাম-স্তোত্ৰ, যি য়ে দেৱতাৰ নাম তালিকাভুক্ত কৰে) আশ্চৰ্য আৰু ক্ৰোধ প্ৰকাশক; কিছুমান নাম কামুক বা শান্তিপূৰ্ণ, যিবোৰ ছিন্নমস্তাৰ ভয়ংকৰ প্ৰকৃতি আৰু চেহেৰাৰ বিপৰীত।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Benard|2000|pp=58–61}}&lt;/ref&gt; তেওঁৰ সহস্ৰনামে (হাজাৰ নাম-স্তোত্ৰ) কূটাৰ্থ প্ৰতিধ্বনিত কৰে; তেওঁ হৈছে প্ৰচণ্ড চণ্ডিকা (&quot;শক্তিশালীভাৱে ভয়ংকৰ&quot;) তথা সৰ্বানন্দ-প্ৰদায়িনী (&quot;সকলো আনন্দ বা আনন্দৰ মুখ্য দাতা&quot;)। তেওঁৰ নামবোৰে এই ধাৰণাটো প্ৰকাশ কৰে যে যদিও দেৱী প্ৰথম ৰূপত ভয়ংকৰ, তথাপিও তেওঁ উপাসনাৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত কৃপালু হ'ব পাৰে।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Bhattacharya Saxena|2011|pp=69–70}}&lt;/ref&gt;

যদিও কালীৰ দৰে আন ভয়ংকৰ হিন্দু দেৱীসকলে ৰাক্ষসৰ মুৰ ছিন্ন কৰা আৰু উপাসকে তেওঁৰ পূজাৰ বাবে বলিদান দিয়া ৰীতি-নীতি প্ৰচলিত, ইয়াৰ বিপৰীতে দেৱী ছিন্নমস্তাই ভক্তসকলক (পৰিচাৰকসকলক) নিজৰেই শিৰশ্ছেদ কৰি আহাৰহিচাপে আগবঢ়ায়। সেয়েহে, তেওঁ দেৱী হিচাপে দাতাৰ প্ৰতীক, যিদৰে খাদ্যৰ দেৱী অন্নপূৰ্ণা, আৰু শাক-পাচলিৰ দেৱী শাকাম্ভাৰী, বা মাতৃকা।&lt;ref name=&quot;K175&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;mahalakshmi202&quot;&gt;{{harvtxt|R Mahalakshmi|2014|p=202}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;B8ff&quot; /&gt; আত্মবলিদানৰ উপাদান হিচাপে তেওঁ ভক্তসকলৰ প্ৰতি দেৱতাৰ &quot;ঐশ্বৰিক প্ৰতিদান&quot;ৰ প্ৰতীক।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Storm|2013|p=286}}&lt;/ref&gt; এগৰাকী আত্মত্যাগী মাতৃ হিচাপে তেওঁ আদৰ্শ ভাৰতীয় মহিলাৰ প্ৰতীক; অৱশ্যে, যৌনতা আৰু শক্তিৰ সৈতে তেওঁ প্ৰতিনিধিত্ব কৰা স্বৰূপটো বিপৰীত।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Storm|2013|pp=286–7}}&lt;/ref&gt; তেওঁ বশীকৰণেৰে, সমৃদ্ধ ঐশ্বৰিক দম্পতীৰ জীৱন-শক্তি গ্ৰহণ কৰে, যি কালীৰ দৰে প্ৰাণ গ্ৰহণকাৰীৰ দিশটোক সূচায়।&lt;ref name=&quot;K175&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;B8ff&quot; /&gt;

ছিন্নমস্তাৰ সৰ্পিল অলংকাৰবোৰে তপস্বীত্ব সূচায়, আনহাতে তেওঁৰ যৌৱনৰ নগ্ন শৰীৰত অলংকাৰযুক্ত কামোদ্দীপক উজ্জ্বলতা আছে। সকলো হিন্দু দেৱীৰ দৰে, তেওঁ সোণৰ অভূষণেৰে সজ্জিত, যি সম্পদ আৰু উৰ্বৰতাৰ প্ৰতীক।&lt;ref name=&quot;Storm293&quot;&gt;{{harvtxt|Storm|2013|p=293}}&lt;/ref&gt;

=== ধ্বংস, পৰিৱৰ্তন আৰু পুনঃ সৃজন ===
[[File:Bengali Chinnamasta.jpg|thumb|left|১৯ শতিকাৰ ছিন্নমস্তাৰ লিথ'গ্ৰাফ]]
দক্ষিণ এছিয়াৰ কলা বিশেষজ্ঞ প্ৰতাপদিত্য পাল আৰু হিন্দু দেৱ-দেৱতা বিষয়ৰ লেখক এইচ ভট্টাচাৰ্যই ছিন্নমস্তাক ত্যাগ আৰু সৃষ্টিৰ পুনৰ্নবীকৰণ ধাৰণাৰ সৈতে যুক্ত কৰিছে। ছিন্নমস্তাজ নিজকে আৰু নিজৰ তেজত উৎসৰ্গা কৰিছে। সেই তেজ তেওঁৰ সহচাৰীগণক পান কৰাই বিশ্বচৰাচৰক পুষ্ট কৰিছে।&lt;ref name=&quot;B8ff&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{harvtxt|Kinsley|1997|p=50}}&lt;/ref&gt; এটি স্তবকত তেওঁক সেয়ে ত্যাগ, ত্যাগী আৰু ত্যাগ গ্ৰহণকাৰী বোলা হৈছে। কাৰণ তেওঁৰ কটা মুৰটোক এক নৈবেদ্য হিচাপে গণ্য কৰা হয়। &lt;ref name=&quot;K173&quot;&gt;{{harvtxt|Kinsley|1988|p=173}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{harvtxt|Benard|2000|p=xv}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{harvtxt|van Kooij|1999|p=252}}&lt;/ref&gt; ই সমগ্ৰ ত্যাগ প্ৰক্ৰিয়াক সূচায়, আৰু এনেদৰে সৃষ্টি, বিলুপ্তি আৰু পুনৰ সৃষ্টিৰ চক্ৰটো চলিছে।&lt;ref name=&quot;B8ff&quot; /&gt;]


ছিন্নমস্তা হৈছে &quot;আমূল পৰিৱৰ্তনৰ এক প্ৰতীক, এক মহান যোগিনী।&quot; &lt;ref name=&quot;McDaniel270&quot; /&gt; তেওঁ সৰ্বজনীন এক বাৰ্তা প্ৰদান কৰে যে সকলো জীৱন আন কোনো জীৱনৰ দ্বাৰা বৰ্তি থাকে, আৰু সৃষ্টিৰ ধাৰাবাহিকতাৰ বাবে ধ্বংস আৰু ত্যাগ দুয়োটাই প্ৰয়োজনীয়। &lt;ref name=&quot;McDaniel270&quot; /&gt; দেৱী প্ৰলয়ৰ (মহাজাগতিক বিলুপ্তি) প্ৰতীক, য'ত তেওঁ সকলো সৃষ্টিক গিলি নতুন সৃষ্টিৰ পথ মুকলি কৰে, এনেদৰে পৰিৱৰ্তনৰ ধাৰণা প্ৰকাশ কৰে।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Frawley|1994|pp=116–7}}&lt;/ref&gt; সৰ্বোচ্চ দেৱীয়ে বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ড ধ্বংসৰ বাবে ছিন্নমস্তাৰ ৰূপ ধাৰণ কৰে বুলি কোৱা হয়।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Kinsley|1997|p=41}}&lt;/ref&gt; ছিন্নমস্তাক ঈশ্বৰীয় মাতৃৰ এক ভয়ংকৰ দিশ বুলি গণ্য কৰা হয়। &lt;ref&gt;{{harvtxt|Frawley|1994|p=154}}&lt;/ref&gt; তেওঁ পৰিৱৰ্তনক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে আৰু কালীৰ পৰিপূৰক বুলি কোৱা হয়। &lt;ref&gt;{{harvtxt|Frawley|1994|p=153}}&lt;/ref&gt; তেওঁৰ এশ নামৰ স্তৱক আৰু হাজাৰ নামৰ স্তোত্ৰত তেওঁৰ ভয়ংকৰ প্ৰকৃতি আৰু ক্ৰোধৰ বৰ্ণনা আছে। নামবোৰৰ বৰ্ণনাত তেওঁৰ সেৱা কাৰ্যত ভূত প্ৰেত আদি জড়িত আৰু তেওঁ তেজ পান কৰা দেৱী বুলি উল্লেখ আছে। তেওঁ মানুহৰ তেজ, মানুহৰ মাংস আদিৰ দ্বাৰা সন্তুষ্ট হয় আৰু শৰীৰৰ চুলি, মাংস, তেজ আৰু ভয়ংকৰ মন্ত্ৰৰ দ্বাৰা পূজা তেওঁৰ পূজা কৰা হয়।&lt;ref name=&quot;K164&quot; /&gt;

ছিন্নমস্তা গাঁজনী আৰু বজ্ৰপাতৰ সৈতে সম্পৰ্কিত অৰ্থাৎ পোহৰ আৰু শব্দ শক্তিৰ আদান-প্ৰদানৰ সৈতে জড়িত। তেওঁৰ এটা নাম, বজ্ৰ বৈৰোচনী (&quot;বজ্ৰৰ দৰে উজ্জ্বল&quot;), বজ্ৰ (বজ্ৰপাত) আৰু ইয়াৰ ঐশ্বৰিক গৰাকী (ইন্দ্ৰ, স্বৰ্গৰ ৰজা আৰু বৰষুণ, বজ্ৰপাত আৰু বজ্ৰপাতৰ দেৱতা) সৈতে সম্পৰ্কিত।&lt;ref&gt;{{harvtxt|S Shankaranarayanan|2002|pp=69–72}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{harvtxt|Frawley|1994|p=116}}&lt;/ref&gt;

ছিন্ন মস্তকৰ নৈবেদ্য আৰু পৰৱৰ্তী সময়ত ইয়াৰ পুনৰুদ্ধাৰে অমৰত্বক সূচায়। লৌকিকতা আৰু অমৰত্বৰ দ্বৈততাক ছিন্নামস্তাৰ মূৰৰ দ্বাৰা পান কৰা তেজৰ প্ৰবাহেৰে সূচিত কৰা হয় য'ত এই তেজক অমৃত আৰু মৃত্যু নোহোৱাকৈয়ে নিজৰ মোট সলোৱা সৰ্পৰ দ্বাৰা উপস্থাপন কৰা হৈছে। লাওখোলা আৰু কটা মুৰৰ মালাবোৰে সময়ৰ ওপৰত তেওঁৰ বিজয় আৰু মৃত্যুৰ প্ৰতি থকা ভয়ক সূচায়। &lt;ref&gt;{{harvtxt|Benard|2000|pp=99–100, 101–5, 108}}&lt;/ref&gt; ছিন্নামস্তাৰ ক'লা বৰণে ধ্বংসক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে; তেওঁৰ ৰঙা বা কমলা ৰঙৰ চিত্ৰণে জীৱনক বুজায়।&lt;ref name=&quot;Storm294&quot;&gt;{{harvtxt|Storm|2013|p=294}}&lt;/ref&gt; তেজ পান কৰি, তেওঁ ৰক্ষা কৰ্তাৰ দ্বায়িত্ব পালন কৰে, যি পৃথিৱীৰ নেতিবাচকতাক পান কৰি ইয়াক পৰোপকাৰী শক্তিলৈ ৰূপান্তৰ কৰে; এই ব্যাখ্যাত, তেজক অমৃতৰ সলনি ঋণাত্মক ৰূপে উপস্থাপন কৰা হৈছে।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Benard|2000|pp=101–2}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{harvtxt|Frawley|1994|p=115}}&lt;/ref&gt;

ছিন্নমস্তা ৰূপৰ অৰ্থ জীৱন, মৃত্যু আৰু যৌনতা পৰস্পৰ স্বাধীন। ছিন্নমস্তাৰ মূৰ্তি এক চিৰন্তন সত্যৰ বাহক: &quot;জীৱনক মৃত্যুৱে বহন কৰে, জীৱন মৃত্যুৰ দ্বাৰা পুষ্ট হয়, আৰু জীৱনেই মৃত্যুক যাথাৰ্থতা দান কৰে। তথা যৌনতাৰ সৰ্বশেষ লক্ষ্য হ'ল অন্য জীৱন সৃষ্টি কৰা। এই সমূহ নতুন জীৱনেও নিজৰ পৰা নৱ নৱ জীৱনক বহন কৰাৰ স্বাৰ্থত জৰাগ্ৰস্থ হয় আৰু শেষ পৰ্যন্ত মৃত্যুত বিলীন হয়।&quot; &lt;ref name=&quot;K173&quot; /&gt; পদ্ম আৰু যৌনসংগমৰত যুগল জীৱন আৰু জীৱনসৃষ্টিৰ আকুলতাৰ প্ৰতীক। এওঁলোকে ছিন্নমস্তা দেৱীক জীৱনীশক্তি প্ৰদান কৰে। দেৱীৰ কবন্ধৰ পৰা ৰক্তৰ নিৰ্গমন মৃত্যু আৰু জীৱনীশক্তি ক্ষয়ৰ প্ৰতীক। এই ক্ষয়িত শক্তি তেওঁৰ সহচাৰী যোগিনী দুগৰাকীৰ মুখেৰে প্ৰৱেশ কৰি তেওঁলোকক পুষ্ট কৰে।&lt;ref name=&quot;K173&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{harvtxt|Kinsley|1997|pp=157–9}}&lt;/ref&gt;

=== আত্ম উপলব্ধি আৰু কুণ্ডলিনীৰ জাগ্ৰতকৰণ ===
[[File:Chinnamasta Pahari.jpg|thumb|ছিন্নমস্তাক বৰ্ণনা কৰা এখন পাহাৰী চিত্ৰ {{nbsp}}১৭৫০ খ্ৰীষ্টাব্দ]]
মস্তক পৰিচয় আৰু সৃষ্টিৰ উৎস হিচাপে হয় চিহ্নিত।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Benard|2000|pp=93–95}}&lt;/ref&gt; সেয়েহে, আত্ম-শিৰশ্ছেদে মায়া (ভ্ৰম বা বিভ্ৰাত), শাৰীৰিক আসক্তি, মিছা ধাৰণা, অজ্ঞতা আৰু অহংকাৰ আঁতৰোৱাক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। তৰোৱাল খনে মোক্ষ (মুক্তি), জ্ঞান (তীক্ষ্ণতা), আৰু আত্ম-উপলব্ধিৰ বাবে এই বাধাবোৰৰ ৰক্ষা কৰাটোও সূচায়। &lt;ref name=&quot;mahalakshmi203&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{harvtxt|Benard|2000|pp=107–108}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;K163ff&quot;&gt;{{harvtxt|Kinsley|1997|pp=163–4}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{harvtxt|Storm|2013|p=302}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{harvtxt|Frawley|1994|pp=153, 203}}&lt;/ref&gt; ছিন্নমস্তাই ভক্তক এক চেতনা লাভ কৰিবলৈ প্ৰেৰিত কৰে যি তেওঁৰ আত্মত্যাগৰ দ্বাৰা শাৰীৰিক আসক্তি, শৰীৰ আৰু মনৰ বান্ধোন অতিক্ৰম কৰে। &lt;ref name=&quot;McDaniel270&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{harvtxt|Frawley|1994|pp=112–5}}&lt;/ref&gt; এক ব্যাখ্যা অনুসৰি তেওঁৰ তিনিটা চকুৱে [[সূৰ্য]], [[চন্দ্ৰ]] আৰু [[জুই]]ক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে আৰু তৃতীয় চকুটোক অতীন্দ্ৰিয় জ্ঞানৰ সৈতে সংযোগ কৰে। ভক্তৰ মুখামুখি হোৱা আন হিন্দু দেৱতাসকলৰ বিপৰীতে, ছিন্নামস্তাই ভক্তক আত্মোপলব্ধি কৰিবলৈ প্ৰেৰিত কৰে। &lt;ref&gt;{{harvtxt|Benard|2000|pp=100–101}}&lt;/ref&gt;

ছিন্নমস্তা [[কুণ্ডলিনী শক্তি]] জাগৰণৰো প্ৰতীক। যৌনসংগমৰত যুগলে মেৰুদণ্ডৰ শেষ অস্থিৰ ওপৰত অৱস্থিত মূলাধাৰ চক্ৰৰ প্ৰতীক। কুণ্ডলিনী দেহৰ কেন্দ্ৰ সুষুম্না নদীপথে প্ৰৱাহিত হৈ ব্ৰহ্মতালুত অৱস্থিত সহস্ৰাৰত আঘাত কৰে। এই তত্ত্ব অনুযায়ী, সুষুম্না দেৱীৰ সহস্ৰাৰত ইমান জোৰে আঘাত কৰে যে, দেৱীৰ মস্তক ছিন্ন হৈ যায়। যি ঊৰ্ধ্বমুখী ৰক্তস্ৰোত চক্ৰৰ গ্ৰন্থি ছিন্ন কৰাৰ প্ৰতীক। এই গ্ৰন্থিয়ে মানুহক দুঃখিত, অজ্ঞ আৰু দুৰ্বল কৰে। ছিন্নমস্তক সৰ্বোৎকৃষ্ট চৈতন্যৰ প্ৰতীক। কুণ্ডলিনী যেতিয়া সহস্ৰাৰত অৱস্থানকাৰী শিৱৰ সৈতে মিলিত হয়, তেতিয়া তিনিটা ৰক্তধাৰা অমৃতৰ ধাৰালৈ পৰিণত হয়।&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;:3&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;:4&quot;&gt;{{harvtxt|Frawley|1994|p=117}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{harvtxt|S Shankaranarayanan|2002|pp=74-5}}&lt;/ref&gt;{{efn|name=nadi}} তেওঁৰ প্ৰতিমূৰ্তিত থকা সৰ্পয়ো এই শক্তিকে প্ৰতিনিধিত্ব কৰে।&lt;ref name=&quot;:5&quot;&gt;{{harvtxt|Bhattacharya Saxena|2011|pp=65–6}}&lt;/ref&gt;

অন্য এক মত অনুসৰি ডাকিনী, যোগিনী আৰু ছিন্নমস্তা হ'ল ইড়া, পিঙ্গলা আৰু সুষুম্না নামে তিনিখন সূক্ষ্ম নদীৰ মুক্তধাৰাৰ প্ৰতীক। &amp;nbsp; &lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{harvtxt|Kinsley|1997|pp=159–61}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:3&quot;&gt;{{harvtxt|van Kooij|1999|pp=249–50}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:2&quot;&gt;{{harvtxt|Benard|2000|pp=xii–xiii}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Shankaranarayanan72ff&quot;&gt;{{harvtxt|S Shankaranarayanan|2002|pp=72-4}}&lt;/ref&gt;{{efn|name=nadi}} সুষুম্না মূলধাৰ আৰু সহস্ৰাৰৰ সৈতে যুক্ত হৈছে। ই মেৰুদণ্ডৰ সমান্তৰালে প্ৰৱাহিত। ইড়া দক্ষিণ অণ্ডৰ পৰা সোঁ নাসাৰন্ধ্ৰ পৰ্যন্ত প্ৰৱাহিত। শীতল চান্দ্ৰ শক্তি আৰু মস্তিস্কৰ দক্ষিণ ভাগৰ সৈতে সংযুক্ত। পিঙ্গল সোঁ অণ্ডৰ পৰা দক্ষিণ নাসাৰন্ধ্ৰ পৰ্যন্ত প্ৰৱাহিত। তপ্ত সৌৰ শক্তি আৰু মস্তিস্কৰ সোঁ ভাগৰ সৈতে সংযুক্ত।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Benard|2000|pp=88–9}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;Shankaranarayanan72ff&quot;/&gt;

নিজৰ মস্তক ছিন্ন কৰা মায়া, অজ্ঞতা আৰু আমিত্ব অপসাৰণৰ প্ৰতীক, মস্তক ছিন্ন কৰিও জীৱিত থকা অলৌকিক শক্তি আৰু কুণ্ডলিনী জাগৰণৰ প্ৰতীক।&lt;ref name=&quot;K163ff&quot; /&gt; দেৱী আৰু দুই যোগিনীৰ ত্ৰয়ীমূৰ্তি বস্তুৰ সৰ্বোৎকৃষ্ট অৱস্থাৰ দাৰ্শনিক প্ৰতীক, যাৰ সৈতে সৃষ্টিশক্তিৰো সম্পৰ্ক বিদ্যমান।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Benard|2000|p=97}}&lt;/ref&gt;

=== যৌন আৱেগ নিয়ন্ত্ৰণ ===
[[File:Chinnamasta Shiva.jpg|thumb|ৰাজস্থানত উদ্ধাৰ হোৱা ছিন্নমস্তাৰ অষ্টাদশ শতিকাৰ এখন চিত্ৰ, চিত্ৰত তেওঁ শিৱৰ ওপৰত বহি তেওঁৰ সৈতে সহগামী হৈ আছিল। পৃষ্ঠভূমিত [[শ্মশান]]ৰ চিতা। ]]
ছিন্নমস্তা যৌনসংগমৰত [[কামদেৱ]] আৰু [[ৰতি]]দেৱীৰ ওপৰত দণ্ডায়মান। এই সম্পৰ্কে দুটি ব্যাখ্যা দিয়া হয়। এক পক্ষৰ মতে, ই যৌনকামনাৰ আত্মনিয়ন্ত্ৰণৰ প্ৰতীক। আন এজ পক্ষৰ মতে, ইয়াৰ অৰ্থ দেৱী যৌনশক্তিৰ মূৰ্তিস্বৰূপ। তেওঁৰ যোগিনী আৰু মদনাতুৰা (&quot;যি কাম ভাৱ নিয়ন্ত্ৰণ কৰে&quot;) নামদুটি তেওঁৰ যৌনশক্তি নিয়ন্ত্ৰণ আৰু দমনকাৰিণী যোগশক্তিৰ পৰিচায়ক।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Kinsley|1997|p=154}}&lt;/ref&gt; কোনো কোনো চিত্ৰকল্পত ছিন্নমস্তা কাম-ৰতিৰ ওপৰত উপবিষ্ট। এই চিত্ৰত দেৱীৰ দমনকাৰিণী মূৰ্তি দেখা নাযায়। ইয়াত কাম-ৰতিয়ে দেৱীক যৌনক্ষমতা প্ৰদান কৰে। কোনো কোনো মূৰ্তিত দেৱীক [[শিৱ]]ৰ সৈতে সংগমৰত অৱস্থাত দেখা যায়। ছিন্নমস্তাৰ কামেশ্বৰী আৰু ৰতিৰাগবিবৃদ্ধিনী নামদুটি আৰু তেওঁৰ মন্ত্ৰৰ ক্লীঁ বীজৰ উল্লেখে (যি কামদেব আৰু কৃষ্ণৰ মন্ত্ৰটো উপস্থিত) এই তত্ত্বকে সমৰ্থন কৰে।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Kinsley|1997|pp=155–7}}&lt;/ref&gt;


ছিন্নমস্তা তত্ত্ব গ্ৰন্থৰ লেখক আচাৰ্য আনন্দ ঝা-ৰ মতে, ছিন্নমস্তা যিহেতু যৌনকামনাৰ ওপৰত আত্মনিয়ন্ত্ৰণ, আনৰ স্বাৰ্থ বীৰোচিত আত্মবলিদান আৰু মৃত্যুভয়হীনতাৰ প্ৰতীক, সেয়ে সৈনিক সকলে ছিন্নমস্তাৰ পূজা কৰা উচিত। নগ্নতা ও মস্তকহীনতা দেবীৰ সত্যৰূপ ও &quot;আত্মসচেতনতাহীনতা&quot;-ৰ প্ৰতীক। যুদ্ধত একাধিক দৈত্যবধ কৰাৰ বাবে তেওঁ ৰণজৈত্ৰী নামে পৰিচিত। এই নাম যুদ্ধক্ষেত্ৰত তেওঁৰ প্ৰবল শক্তিমত্তাৰও পৰিচায়ক।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Kinsley|1997|p=155}}&lt;/ref&gt;

ছিন্নমস্তাৰ মূৰ্তিতত্ত্বৰ লগতে তেওঁৰৰ যন্ত্ৰত পোৱা ওলোটা [[ত্ৰিভুজ]]টোৱে [[যোনি]] (গৰ্ভ) আৰু [[নাৰীত্ব]]ক সূচায়। দেৱীক প্ৰায়ে নাভিৰ ওলোটা ত্ৰিভুজৰ কেন্দ্ৰত কল্পনা কৰা হয়। এই ত্ৰিভুজৰ দ্বাৰা তিনিটা গুণ আৰু শক্তি যেনেঃ ইচ্ছা (&quot;ইচ্ছাশক্তি&quot;), ক্ৰিয়া (&quot;কাৰ্য্য&quot;), আৰু জ্ঞান (&quot;তীক্ষ্ণতা&quot;)ক সূচায়।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Benard|2000|pp=34, 90–1}}&lt;/ref&gt; দেৱীক যোনি-মুদ্ৰা বা যোনি-গাম্য বুলি কোৱা হয়।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Bhattacharya Saxena|2011|p=69}}&lt;/ref&gt;

== পূজন ==
[[File:Chinnamasta yantra color.jpg|thumb|ছিন্নামস্তাৰ যন্ত্ৰ। যন্ত্ৰই দেৱীৰ প্ৰতীকী প্ৰতিনিধিত্ব হিচাপে কাম কৰে]]
ছিন্নামস্তাৰ ব্যক্তিগত পূজনৰ ব্যাপকতা দেখা নাযায়, তেওঁ তান্ত্ৰিকসকলৰ (এক প্ৰকাৰৰ তান্ত্ৰিক অনুশীলনকাৰী) মাজত সুপৰিচিত আৰু গুৰুত্বপূৰ্ণ। দেৱী মন্দিৰত [[মহাবিদ্যা]] গোটৰ অংশ হিচাপে ছিন্নমস্তাক পূজা আৰু চিত্ৰিত কৰা হয়। &lt;ref name=&quot;K177&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Storm287&quot;&gt;{{harvtxt|Storm|2013|p=287}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;K164&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;:6&quot; /&gt; ছিন্নামস্তাৰ মন্দিৰ আৰু ৰাজহুৱা উপাসনা বিৰল, আৰু সাধাৰণ উপাসকসকলৰ দ্বাৰা তেওঁৰ ব্যক্তিগত উপাসনা সম্ভৱতঃ অস্বাভাৱিক। &lt;ref name=&quot;K177&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;K164&quot; /&gt;

গুহ্যাতিগুহ্য তান্ত্ৰিক পৰম্পৰাৰ ভিতৰত, ছিন্নামস্তাক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ দেৱী হিচাপে ধৰা হয়।&lt;ref name=&quot;:6&quot;&gt;{{harvtxt|Bhattacharya Saxena|2011|p=64}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;McDaniel91&quot;&gt;{{harvtxt|McDaniel|2004|p=91}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{harvtxt|Lochtefeld|2002|p=149}}&lt;/ref&gt; তেওঁ পূৱ ভাৰত আৰু [[নেপাল]]ত &quot;সক্ৰিয় উপাসনা&quot;ৰ অংশ; তেওঁৰ মন্দিৰ নেপালৰ লগতে ভাৰতৰ ৰাজ্য [[উৰিষ্যা]], [[পশ্চিম বংগ]], [[ঝাৰখণ্ড]] আৰু [[উত্তৰ প্ৰদেশ]]ৰ পূব অংশত পোৱা যায়।&lt;ref name=&quot;Storm287&quot;/&gt; বেনাৰ্ডে কৰা মন্তব্য অনুসৰি তেওঁ বংগত কোনো ছিন্নামস্তা মন্দিৰ দৰ্শন কৰিবলৈ পোৱা নাছিল, অৱশ্যে ছিন্নামস্তা বংগৰ এগৰাকী জনপ্ৰিয় দেৱী।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Benard|2000|pp=146–7}}&lt;/ref&gt;

হিন্দু ধৰ্মৰ দেৱী কেন্দ্ৰিক সম্প্ৰদায় শাক্ত ধৰ্মৰ কালীকুল (&quot;কালীৰ পৰিয়াল&quot;) সম্প্ৰদায়ত দেৱীক যথেষ্ট শ্ৰদ্ধা ভক্তি কৰা হয়।&lt;ref name=&quot;McDaniel91&quot; /&gt; তেওঁৰ ব্যক্তিগত উপাসনা মূলতঃ বীৰ তান্ত্ৰিকসকলৰ মাজত সীমাবদ্ধ, আৰু যিসকলে তেওঁৰ উপাসনা কৰে তেওঁলোকে কয় যে কেৱল যোগী আৰু সংসাৰ ত্যাগকাৰীসকলৰহে তেওঁৰ প্ৰতিমূৰ্তি ব্যৱহাৰৰে তেওঁক ধ্যান কৰাৰ ক্ষমতা আছে। &lt;ref name=&quot;K177&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;K164&quot;/&gt;&lt;ref&gt;{{harvtxt|Benard|2000|p=47}}&lt;/ref&gt; সাধাৰণ উপাসকসকলৰ দ্বাৰা ছিন্নামস্তাৰ উপাসনা নোহোৱা বাবে কিংছলেয়ে তেওঁৰ হিংস্ৰ প্ৰকৃতি আৰু কাষ চাপিবলৈ আৰু উপাসনা কৰিবলৈ বিপদজনক বুলি তেওঁৰ খ্যাতিক দায়ী কৰে।&lt;ref name=&quot;K177&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;K164&quot;&gt;{{harvtxt|Kinsley|1997|p=164}}&lt;/ref&gt; 
=== পূজনৰ উদ্দেশ্য ===
তান্ত্ৰিক অনুশীলনকাৰীসকলে সিদ্ধি বা অতিপ্ৰাকৃতিক শক্তি অৰ্জন কৰাৰ বাবে ছিন্নামস্তাৰ পূজা কৰে।&lt;ref name=&quot;K177&quot; /&gt; ছিন্নমস্তাৰ মন্ত্ৰ ''শ্ৰীঁ ক্লীঁ হ্ৰীঁ ঐঁ বজ্ৰবৈৰোচনীয়ে হুঁ হুঁ ফট্ স্বাহা'' নাৰী বশীকৰণেৰ হেতু ব্যৱহৃত হয়।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Kinsley|1997|p=157}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{harvtxt|Bernard|2000|p=34}}&lt;/ref&gt; তেওঁৰ মন্ত্ৰই তেওঁক সৌন্দৰ্য, উজ্জ্বলতা, জুই, আধ্যাত্মিক আত্ম-উপলব্ধি আৰু ভ্ৰম ধ্বংসৰ বিষয়ে উল্লেখ কৰা শব্দাংশৰ সৈতে সংযুক্ত কৰে।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Frawley|1994|p=119}}&lt;/ref&gt; ''শাক্ত প্ৰমোদ'' আৰু ৰুদ্ৰায়মালাই সম্পদ আৰু শুভতা প্ৰাপ্ত কৰিবলৈ তেওঁৰ মন্ত্ৰ উচ্চাৰণ কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।&lt;ref name=&quot;mahalakshmi205&quot;&gt;{{harvtxt|R Mahalakshmi|2014|p=205}}&lt;/ref&gt;

ছিন্নামস্তাৰ উপাসনাৰ আন এটা লক্ষ্য হ'ল মন্ত্ৰ উচ্চাৰণৰে আন কাৰোবাৰ ক্ষতি কৰা।&lt;ref name=&quot;D412&quot; /&gt; পুৰুষ আৰু মহিলাৰ বশ্যতা বা জাদু (বশিকৰণ), শত্ৰুৰ ধ্বংস (উচ্ছাতন), কাৰোবাৰ মৃত্যু (মৰণ) আৰু বন্ধুবৰ্গৰ মাজত ঘৃণা বা শত্ৰুতা (বিদ্বেষ) সৃষ্টি কৰাৰ বাবে তেওঁক পূজা কৰা হয় বুলি কোৱা হৈছে।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Banerjee|1978|p=91}}&lt;/ref&gt;

চিন্নামস্তা তত্ত্বৰ ৰচক আচাৰ্য্য আনন্দ ঝাই সৈনিকসকলৰ দ্বাৰা তেওঁৰ উপাসনা কৰা হয় বুলি উল্লেখ কৰিছে কিয়নো তেওঁলোকে কামনাৰ আত্ম-নিয়ন্ত্ৰণ, আনৰ হিতৰ বাবে বীৰত্বপূৰ্ণ আত্মত্যাগ আৰু মৃত্যুৰ মুখত নিৰ্ভীকতা মূৰ্ত কৰে। শাক্ত মহা-ভাগৱত পুৰাণত উল্লেখ থকা মতে মহাবিদ্যাসকলৰ প্ৰতি এক সামূহিক প্ৰাৰ্থনাত ভক্তজনে আনৰ প্ৰতি উদাৰতা তছিন্মস্তাক অনুকৰণ কৰিবলৈ প্ৰাৰ্থনা কৰে।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Kinsley|1997|p=220}}&lt;/ref&gt;
সকলো মহাবিদ্যাৰ উপাসনাৰ সচৰাচৰ অন্যান্য লক্ষ্যবোৰ হ'ল: মধুৰ কথন, কল্যাণ, শত্ৰুৰ নিয়ন্ত্ৰণ, বাধা আঁতৰোৱা, ৰজাসকলক প্ৰভাৱিত কৰাৰ সামৰ্থ্য, আনক আকৰ্ষিত কৰাৰ সামৰ্থ্য, আন ৰজাৰ ওপৰত বিজয়, আৰু শেষত, মোক্ষ (পৰিত্ৰাণ) প্ৰাপ্তি। &lt;ref name=&quot;K164&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{harvtxt|van Kooij|1999|p=260}}&lt;/ref&gt;

=== পূজনৰ মাধ্যম ===
''তন্ত্ৰসাৰ'', ''শাক্ত প্ৰমোদ'', ''মন্ত্ৰ মহোদধিহ'' (১৫৮৯ খ্ৰিষ্টাব্দ) নামৰ তন্ত্ৰগ্ৰন্থ আদিত &lt;ref&gt;{{harvtxt|Bernard|2000|p=84}}&lt;/ref&gt; ছিন্নমস্তা আৰু অন্যান্য [[মহাবিদ্যা]]ৰ [[পূজা]]পদ্ধতি, যন্ত্ৰ আৰু ধ্যানমন্ত্ৰ সহ অন্যান্য মন্ত্ৰৰ উল্লেখ আছে।&lt;ref name = &quot;K164&quot;/&gt; তন্ত্ৰমতে, সাধকক নিজৰ নাভিত যোনি চক্ৰৰ প্ৰতীক ৰক্তসূৰ্যচক্ৰ কল্পনা কৰিবলৈ কোৱা হৈছে। এই চক্ৰৰ মাজতেই ছিন্নমস্তাৰ জনপ্ৰিয় ৰূপটিৰ অৱস্থান।&lt;ref name = &quot;D412&quot;/&gt; ''তন্তসাৰ'' গ্ৰন্থই গৃহস্থক কেৱল নিৰাকাৰ ৰূপেৰেই ছিন্নমস্তাৰ পূজা কৰিবলৈ। এই গ্ৰন্থত লগতে কোৱা হৈছে যে, যদি কোনো নাৰী মন্ত্ৰৰে ছিন্নমস্তাকে আবাহন জনোৱা হয়, তেন্তে তেওঁ ডাকিনীলৈ পৰিণত হয়, স্বামী-পুত্ৰ হেৰুৱাই শেষত পৰিপূৰ্ণ যোগিনী হয়।&lt;ref name = &quot;D412&quot;/&gt; ''শক্তিসংগম তন্ত্ৰ'' গ্ৰন্থত কেৱল বামমাৰ্গৰে দেৱীৰ পূজা কৰিবলৈ কোৱা হৈছে। ''মন্ত্ৰ মহোদধিহ'' গ্ৰন্থমতে, অবিবাহিত স্ত্ৰীৰ সৈতে যৌনসংগম ছিন্নমস্তা পূজাৰ এক অঙ্গ। ''শাক্ত প্ৰমোদ'' গ্ৰন্থটো পূৰ্বোক্ত মত সমৰ্থন কৰি যজ্ঞ আৰু নিশাৰ ভাগত মদ্ আৰু মাংস যোগে দেবীৰ পূজাৰ কথা কোৱা হৈছে।&lt;ref name = &quot;K165ff&quot;&gt;{{harvtxt|Kinsley|1997|pp=165–6}}&lt;/ref&gt; কোনো কোনো স্তৱকত কোৱা হৈছে যে, দেৱী তেজৰ দ্বাৰা সন্তুষ্ট হয়। সেয়ে তেওঁৰ পূজাত ৰক্ত বলিদান কৰা হয়।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Kinsley|1997|p=147}}&lt;/ref&gt; ''শক্তিসংগম তন্ত্ৰ'' মতে একমাত্ৰ বীৰ আত্মাৰ অধিকাৰী সকলেহে বামমাৰ্গৰ দ্বাৰা দেবীৰ পূজাৰ অধিকাৰী। ''শাক্ত প্ৰমোদ'' গ্ৰন্থত কোৱা হৈছে, সঠিক ভাবে দেৱীৰ পূজা নকৰিলে দেৱী পূজকৰ মস্তক ছিন্ন কৰি তেজ পান কৰে। এই গ্ৰন্থত গৃহস্থ আৰু ত্যাগীৰ হেতু পৃথক পন্থাৰে ছিন্নমস্তাৰ পূজাৰ বৰ্ণনা আছে।&lt;ref name = &quot;K165ff&quot;/&gt; ''তোদালা তন্ত্ৰ''ত উল্লেখ কৰা হৈছে যে, ছিন্নমস্তাৰ উপাসনাৰ অংশ হিচাপে, শিৱ বা তেওঁৰ ভয়ংকৰ ৰূপ ভৈৰৱক দেৱীৰ সংগী হিচাপে কবন্ধ (&quot;মুণ্ডহীন কাণ্ড&quot;) হিচাপে পূজা কৰা হ'য়। &lt;ref name=&quot;gupta&quot;&gt;{{harvtxt|Gupta|2000|p=467}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; ছিন্নমস্তাৰ সোঁফালে থকা কবন্ধৰ পূজাই সিদ্ধি প্ৰদান কৰে বুলি কোৱা হয়।&lt;ref name=&quot;gupta&quot;/&gt;

ছিন্নমস্তাক সাধাৰণতে মাজনিশা আন মহাবিদ্যাৰ সৈতে কালী পূজাত পূজা কৰা হয়। অৱশ্যে, গৃহস্থসকলক তেওঁৰ উপাসনা নকৰিবলৈ সতৰ্ক কৰি দিয়া হৈছে। &lt;ref name=&quot;BS65&quot;&gt;{{harvtxt|Bhattacharya Saxena|2011|p=65}}&lt;/ref&gt; [[কলিকতা]]ৰ কটক জিলাৰ বখৰাবাদ অঞ্চল আৰু ৮৬টা পল্লী মণ্ডপত কালী পূজাত [[কালী]]ৰ পৰিৱৰ্তে ছিন্নমস্তাৰ পূজা কৰাৰ অনন্য পৰম্পৰা আছে।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Patnaik|2011}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{harvtxt|Roy|2014}}&lt;/ref&gt;

=== মন্দিৰ ===
[[File:Maa Chhinnamasta Temple.jpg|left|thumb|220x220px|ৰাজৰাপ্পাৰ ছিন্নমস্তা মন্দিৰ চিন্তপূৰ্ণি]]
[[File:Kamakhya Temple, Guwahati.jpg|thumb|[[কামাখ্যা মন্দিৰ]],[[গুৱাহাটী]],[[অসম]]]]
[[হিমাচল প্ৰদেশ]]ৰ চিন্তপূৰ্ণি হৈছে ছিন্নমস্তিকাৰ এটা মন্দিৰ,&lt;ref name=&quot;Lochtefeld&quot;&gt;{{harvtxt|Lochtefeld|2002|pp=149–50}}&lt;/ref&gt; শক্তি পীঠ সসমূহৰ (আটাইতকৈ পৱিত্ৰ দেৱী মন্দিৰ হিচাপে বিবেচিত) মাজৰ এটা আৰু ইয়াতেই দেৱী [[সতী]]ৰ কপাল (মস্তক) পৰিছিল বুলি কোৱা হয়। আন এটা গুৰুত্বপূৰ্ণ মন্দিৰ হৈছে [[ঝাৰখণ্ড]]ৰ ৰাজৰাপ্পাৰ ওচৰৰ ছিন্নমস্তা মন্দিৰ, য'ত অষ্টধাতু (আঠ-ধাতুৰ মিশ্ৰণ) কৱচ (আৱৰণ)ৰে আবৃত এটা প্ৰাকৃতিক শিলক দেৱী হিচাপে পূজা কৰা হয়। 

অষ্টাদশ শতিকাৰ ভিতৰত ছিন্নমস্তাৰ কেন্দ্ৰ হিচাপে সুপ্ৰতিষ্ঠিত,&lt;ref&gt;{{harvtxt|Benard|2000|p=146}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{harvtxt|R Mahalakshmi|2014|pp=206–13}}&lt;/ref&gt; [[উত্তৰ প্ৰদেশ]]ৰ [[বাৰাণসী]]ৰ ওচৰৰ ৰামনগৰৰ দুৰ্গা মন্দিৰ চৌহদত এজন তান্ত্ৰিক সাধুৰ দ্বাৰা ছিন্নমস্তালৈ উৎসৰ্গিত এটা মন্দিৰ নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল, য'ত তন্ত্ৰীক সকলে মৃতদেহ ব্যৱহাৰ কৰি দেৱীৰ উপাসনা কৰে।&lt;ref name=&quot;K164&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{harvtxt|Benard|2000|pp=145–6}}&lt;/ref&gt; [[উত্তৰ প্ৰদেশ]]ৰ কানপুৰত দেৱীৰ আন এটা মন্দিৰ আছে যিটো চ'ত মাহৰ নৱৰাত্ৰিৰ ওচৰাওচৰিকৈ বছৰত মাত্ৰ তিনিদিনহে খোলা থাকে।&lt;ref&gt;{{harvtxt|Shyamnandan|2016}}&lt;/ref&gt; অন্যান্য মহাবিদ্যাৰ সৈতে [[অসম]]ৰ [[কামাখ্যা মন্দিৰ]] চৌহদত,আৰু [[ঝাৰখণ্ড]]ৰ বাচুকীনাথ মন্দিৰ চৌহদত ছিন্নমস্তাৰ পূজা কৰা হয়।&lt;ref name=&quot;K165ff&quot;/&gt; [[পশ্চিম বংগ]]ৰ বিষ্ণুপুৰত এটা ছিন্নামস্তা মন্দিৰ আছে।&lt;ref name=&quot;K165ff&quot;/&gt; [[উৰিষ্যা]]ৰ জনপ্ৰিয় দেৱী মণিকেশ্বৰী দেৱীক প্ৰায়ে ছিন্নামস্তা দেৱী বুলি অভিহিত কৰা হয়।&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{harvtxt|Mishra|Mohanty|Mohanty|2002|pp=319–20}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{harvtxt|Satapathy|2009|p=90}}&lt;/ref&gt;

ছিন্নামস্তাৰ মন্দিৰ কিছু [[নেপাল]]ৰ [[কাঠমাণ্ডু]] উপত্যকাতো পোৱা যায়। চাংগু নাৰায়ণ মন্দিৰৰ এটা মন্দিৰত ছিন্নমস্তাৰ ত্ৰয়োদশ শতিকাৰ প্ৰতিমূৰ্তি আছে। দেৱীৰ সন্মানত নেপালী মাহ ''বৈশাখ''ত এক ৰথযাত্ৰা অনুষ্ঠিত কৰা হয়।&lt;ref&gt;{{harvtxt|ReedMc|Connachie|2002|p=235}}&lt;/ref&gt;

== তথ্যউৎস ==
{{reflist|20em}}

== অন্যান্য সহায় ==
{{refbegin|30em}}
* {{Cite news|url=http://www.jagran.com/bihar/patna-city-uchchaith-siddhpith-here-great-poet-kalidasa-get-blessings-to-maa-kali-13846852.html|title=उच्चैठ सिद्धपीठ: महान कवि कालिदास ने यहां मां भगवती की मुख पर पोत दी थी कालिख|date=10 April 2016|work=[[Dainik Jagran]]|language=hi|ref={{sfnRef|Dainik Jagran|10 April 2016}}}}
* {{Cite news|url=http://www.jagran.com/bihar/aurangabad-monster-master-shukracharya-mother-of-bhavani-nkti-14388732.html|title=दैत्य गुरु शुक्राचार्य की मां है 'न-कटी भवानी'|date=26 July 2016|work=[[Dainik Jagran]]|language=hi|ref={{sfnRef|Dainik Jagran|26 July 2016}}}}
* {{Cite book|title=Invitation to Hinduism|last=Banerjee|first=Mrityunjoy|publisher=Arnold-Heinemann|year=1978|oclc=5829371|language=en}}
* {{Cite book|title=Woman and Goddess in Hinduism: Reinterpretations and Re-envisionings|last=Bhattacharya Saxena|first=Neela|publisher=[[Palgrave Macmillan]] US|year=2011|isbn=978-1-349-29540-1|editor-last=Pintchman|editor-first=Tracy|chapter=Mystery, Wonder, and Knowledge in the Triadic Figure of Mahāvidyā Chinnamastā: A Śākta Woman's Reading|editor-last2=Sherma|editor-first2=Rita D.}}
* {{Cite book|last=Benard|year=2000|first=Elisabeth Anne|title= Chinnamastā: The Aweful Buddhist and Hindu Tantric Goddess |publisher=[[Motilal Banarsidass]] |isbn=978-81-208-1748-7}}
* {{Cite book|title=Carved in Stone, Etched in Memory: Death, Tombstones and Commemoration in Bosnian Islam Since C.1500|last=Buturovic|first=Amila|date=2016|publisher=[[Routledge]]|isbn=978-1-317-16957-4|language=en}}
* {{Cite book|last=Donaldson|first=Thomas E. |title=Iconography of the Buddhist Sculpture of Orissa|year=2001|publisher=[[Indira Gandhi National Centre for the Arts]] (Abhinav Publications)|isbn=978-81-7017-406-6}}
* {{Cite book|title=Vajrayogini: Her Visualization, Rituals, and Forms|last=English|first=Elizabeth|publisher=[[Simon &amp; Schuster]]
|year=2002|isbn=978-0-86171-329-5|language=en}}
* {{Cite book|title=Hindu Goddesses: Beliefs and Practices|last1=Foulston|first1=Lynn|last2=Abbott|first2=Stuart|date=2009|publisher=Sussex Academic Press|isbn=978-1-902210-43-8|url-access=registration|url=https://archive.org/details/hindugoddessesbe0000foul}}
* {{Cite book|last=Frawley|first=David |title=Tantric Yoga and the Wisdom Goddesses: Spiritual Secrets of Ayurveda|publisher=Lotus Press|author-link =David Frawley | isbn=978-0-910261-39-5|year = 1994}}
* {{Cite book|title = Tantra in Practice|last=Gupta|first = Sanjukta|year = 2000|isbn=978-0-691-05779-8|editor-last=White|editor-first=David Gordon|chapter = The Worship of Kali According to the Todala Tantra|publisher=Motilal Banarsidass}}
* {{Cite book|last=Kinsley|first=David R.|title=Hindu Goddesses: Visions of the Divine Feminine in the Hindu Religious Tradition|year=1988|chapter=Tara, Chinnamasta and the Mahavidyas|edition=1|publisher=[[University of California Press]]|isbn=978-0-520-06339-6|url-access=registration|url=https://archive.org/details/hindugoddessesvi0000kins}} (1998 edition depicts Chhinnamasta on the front page)
* {{Cite book|last=Kinsley|first=David R.|title=Tantric Visions of the Divine Feminine: The Ten Mahāvidyās|year=1997|publisher=University of California Press|isbn=978-0-520-20499-7}} (This edition depicts Chhinnamasta on the front page)
* {{cite encyclopedia | year=2002 | encyclopedia=The Illustrated Encyclopedia of Hinduism | publisher=The [[Rosen Publishing]] Group, Inc. | editor-last=Lochtefeld | editor-first=James G. | volume=1 | isbn=978-0-8239-2287-1 | url-access=registration | url=https://archive.org/details/illustratedencyc0000loch }}
* {{Cite book|last= McDaniel |first=June |title=Offering Flowers, Feeding Skulls : Popular Goddess Worship in West Bengal|year=2004 |publisher=[[Oxford University Press]] |isbn=978-0-19-516791-7}}
* {{cite journal | url=http://ccbs.ntu.edu.tw/FULLTEXT/JR-EPT/rach.htm | last=McDermott | first=Rachel Fell | title=Chinnamasta: The Aweful (sic) Buddhist and Hindu Tantric Goddess (Review) | journal=[[The Journal of the American Oriental Society]] | publisher=[[American Oriental Society]] | date=April–June 1996 | volume=116 | issue=2 | doi=10.2307/605771 | jstor=605771 }}
* {{Cite journal|last1=Mishra|first1=Baba|last2=Mohanty|first2=Pradeep|last3=Mohanty|first3=P. K.|year=2002|title=Headless Contour in the Art Tradition of Orissa, Eastern India|jstor=42930626|journal=Bulletin of the Deccan College Research Institute|volume=62/63|pages=311–321|publisher = Vice Chancellor, [[Deccan College Post-Graduate and Research Institute]] (Deemed University), Pune}}
* {{Cite news|url=http://www.telegraphindia.com/1111026/jsp/orissa/story_14666773.jsp|title=Tradition plays out at Bakhrabad|last=Patnaik|first=Lalmohan|date=26 October 2011|work=[[The Telegraph (Calcutta)|The Telegraph]]}}
* {{Cite book|title=The Rough Guide to Nepal|last1=Reed|first1=David|last2=McConnachie|first2=James|date=2002|publisher=[[Rough Guides]]|isbn=978-1-85828-899-4}}
* {{Cite book|title=Inventing and Reinventing the Goddess: Contemporary Iterations of Hindu Deities On the Move|last=R Mahalakshmi|publisher=[[Lexington Books]]|year=2014|chapter=Tantric Visions, Local Manifestations: The Cult Center of Chinnamasta at Rajrappa, Jharkhand|editor = Sree Padma|isbn=978-0-7391-9001-2}} 
* {{Cite web|url=http://www.firstpost.com/living/headless-blood-red-half-and-half-kali-doscope-in-one-kolkata-neighbourhood-1765523.html|title=Headless, Blood-Red, Half-and-Half: A Kali-doscope in one Kolkata neighbourhood|last=Roy|first=Sandip|date=22 October 2014|website=[[Firstpost]]|language=en-US}}
* {{cite book|last= S Shankaranarayanan| title= The Ten Great Cosmic Powers|publisher= Samata Books| year= 2002|orig-year= 1972|isbn=978-81-85208-38-1}}
* {{cite book|last= Sanderson|first= Alexis|chapter = The Śaiva Age: The Rise and Dominance of Śaivism during the Early Medieval Period| title= Genesis and Development of Tantrism| editor= Shingo Einoo|publisher= Tokyo: Institute of Oriental Culture| year= 2009|author-link = Alexis Sanderson}}
* {{Cite journal|last=Satapathy|first=Umesh Chandra|date=September 2009|title=Chhatra Yatra of Manikeswari|url=http://odisha.gov.in/e-magazine/Orissareview/2009/September/engpdf/90.pdf|journal=Orissa Review|publisher=Government of Odisha|page=90|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20160509000043/http://odisha.gov.in/e-magazine/Orissareview/2009/September/engpdf/90.pdf|archive-date=9 May 2016|df=dmy-all}}
* {{Cite web|url=http://khabar.ndtv.com/news/faith/gates-of-kanpurs-chhinnamastika-temple-opened-on-chaitra-navratri-for-three-days-in-a-year-only-1394650|title=साल में केवल तीन दिन खुलते हैं पूजा-अर्चना के लिए इस देवी मंदिर के द्वार|last=Shyamnandan|date=12 April 2016|publisher=[[NDTV]]|language=hi|access-date=9 July 2021|archivedate=19 April 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200419232141/https://khabar.ndtv.com/news/faith/gates-of-kanpurs-chhinnamastika-temple-opened-on-chaitra-navratri-for-three-days-in-a-year-only-1394650|deadurl=yes}}
* {{Cite book|title=Head and Heart: Valour and Self-Sacrifice in the Art of India|last=Storm|first=Mary|publisher=Routledge|year=2013|isbn=978-0-415-81246-7}} (This edition depicts Chhinnamasta on the front page)
* {{Cite book|year=1999|last=van Kooij|first=Karel R. |title=Violence Denied|editor1-last=Houben|editor1-first=Jan E. M.|editor2-last=van Kooij|editor2-first=Karel R. |publisher=[[Brill Publishers|BRILL]]|chapter=Iconography of the Battlefield: The Case of Chinnamasta|isbn=978-90-04-11344-2}}
{{refend}}
== টোকা ==
{{notes
| notes =

{{efn
| name = Uchchaith
| The goddess icon at Uchchaith is four-armed and stands upon a lotus over a lion. The head is broken, so she is called Chhinnamasta [[Durga]]. She is also identified with Durga's form [[Siddhidatri]] and the goddess [[Kali]]. She is associated as the goddess who blessed the [[Sanskrit]] poet and playwright [[Kalidasa]].&lt;ref&gt;{{harvtxt|Dainik Jagran|10 April 2016}}&lt;/ref&gt;
}}

{{efn
| name = Chinnamasta Bhagawati
| The icon of Chinnamasta Bhagawati, also known as Shakhada Bhagwati, was found in the spot where her temple currently stands, digging for construction. The icon's head was broken. The icon was consecrated and a temple built; the broken head was replaced by a gold mask, although a silver mask is generally worn by the goddess currently. 
}}

{{efn
| name = nadi
| In [[Yoga]], nadis are invisible channels through his life-force is said to flow. There are three nadis: Sushumna, Ida and Pingala. Sushumna connects the Muladhara and Sahasrara and is cognate with the spinal cord. Ida courses from the right testicle to the left nostril and is linked to the cooling lunar energy and the right hand side of the brain. Pingala courses from the left testicle to the right nostril and is associated with the hot solar energy and the left hand side of the brain.
}}

}}


[[শ্ৰেণী:হিন্দু দেৱী]]</text>
      <sha1>63flzdms0be7zniflmvrlts6nwaatq3</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>মাই কো চুম ফাই</title>
    <ns>0</ns>
    <id>79772</id>
    <redirect title="মাইকুচুমফাই" />
    <revision>
      <id>522328</id>
      <parentid>395929</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T08:13:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>পৃষ্ঠাটোক &quot;#REDIREXT [[মাইকুচুমফাই]]&quot;ৰে সলনি কৰা হ'ল</comment>
      <origin>522328</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="47" sha1="67c71sxyzsq297687ntmz7m4hj3jk3d" xml:space="preserve">#REDIREXT [[মাইকুচুমফাই]]</text>
      <sha1>67c71sxyzsq297687ntmz7m4hj3jk3d</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522329</id>
      <parentid>522328</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T08:13:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>[[মাইকুচুমফাই]]-লৈ পুনৰ্নিৰ্দেশ কৰা হ'ল</comment>
      <origin>522329</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="47" sha1="myuiprpvj7o8rpeq0fde85tdocqopk7" xml:space="preserve">#REDIRECT [[মাইকুচুমফাই]]</text>
      <sha1>myuiprpvj7o8rpeq0fde85tdocqopk7</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>তানখন</title>
    <ns>0</ns>
    <id>79964</id>
    <revision>
      <id>522325</id>
      <parentid>370222</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T08:06:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>522325</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5637" sha1="n4uxge9eg8jzvi2dobmuju8plkjhnou" xml:space="preserve">'''তানখন''' বৌদ্ধ বিহাৰসমূহত ওলোমাই ৰখা এখন পৱিত্ৰ কাপোৰ৷ বৌদ্ধ বিহাৰসমূহত এই তানখন নামে ঠেক অথচ দীঘল কাপোৰ এখন ওলোমাই থোৱাৰ অন্তৰালত এক কাহিনী আছে৷{{উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন}}

==জনশ্ৰুতি==
এবাৰ এগৰাকী দুখীয়া মহিলাই তেওঁৰ আৰাধ্য ভগৱান বুদ্ধদেৱ গাঁৱৰ মাজেৰে পাৰ হৈ যাব বুলি শুনিলে৷ গাঁৱৰ ৰাইজে বুদ্ধদেৱক দিবলৈ খাদ্যবস্তু আৰু কাপোৰ যোগাৰ কৰিলে৷ অকলশৰীয়া মানুহগৰাকীৰো বুদ্ধদেৱক কিবা দিবলৈ মন গ’ল আৰু তেওঁ তেওঁৰ সমান্য সাঁচতীয়া পইচাৰে অলপ কপাহ কিনি, তাৰপৰা সূতা কাটি, এখন ঠেক সৰু কাপোৰ বৈ উলিয়ালে৷ সময়ত বুদ্ধদেৱ গাঁৱলৈ আহিল আৰু সকলোৱে খাদ্যবস্তু আৰু কাপোৰ দিবলৈ জুম বান্ধিলে৷ মানুহগাৰাকীয়েও জুমৰ মাজতে সোমাই বুদ্ধদেৱক সেই সৰু কাপোৰখন বৰ আগ্ৰহেৰে দিলে৷ পিছে, কাপোৰখনৰ আকাৰ দেখি সকলোৱে ঠাট্টা কৰি হাঁহিবলৈ ধৰিলে৷ কিন্তু বুদ্ধদেৱে বৰ আগ্ৰহেৰে সেই কাপোৰখন ল’লে আৰু সেই কাপোৰখনেই সকলোতকৈ উত্তম আৰু পৱিত্ৰ কাপোৰ বুলি সকলোকে জনাই দিলে কাৰণ সেই কাপোৰখনত মানুহগৰাকীৰ জীৱনৰ সমস্ত সাঁচতীয়া ধন আৰু ভক্তি সোমাই আছিল৷ তেতিয়াৰ পৰাই এই ঠেক কাপোৰখন অৰ্থাৎ তানখন বৌদ্ধ বিহাৰত ওলোমাই থোৱাৰ ৰীতি প্ৰচলিত হ’ল৷&lt;ref&gt;অসমত বৌদ্ধ ধৰ্মাৱলম্বী টাইসকলৰ জনজীৱনত এভূমুকি, ড° বন্তি ৰাণী গগৈ ফুকন৷&lt;/ref&gt; টাই মহিলাসকল বোৱা-কটাত নিপুণ৷ তেওঁলোকে নানাৰঙী সূতাৰে নিজৰ সকলো বস্ত্ৰ তৈয়াৰ কৰি ল’ব পাৰে৷ কাতি মাহত পয় কাথিন উৎসৱ পালন কৰি তেওঁলোকে ভিক্ষুৰ বাবে কাপোৰ বয়৷ টাই শিপিনীয়ে বোৱা ’তানখন’ কাপোৰত সুন্দৰ ফুল আৰু নক্সা দেখিবলৈ পোৱা যায় তানখন কাপোৰত লতাজাতীয় ফুল তোলা নহয়৷ 
==বয়ন ৰীতি==
নিজে সূতা কাটি প্ৰাকৃতিকভাবে ঘৰতে লতা, শিপা, বাকলি আদিৰ পৰা ৰং তৈয়াৰ সূতাবোৰত ৰং দি কৰি টাই শিপিনীয়ে পৱিত্ৰ ’তানখন’ তৈয়াৰ কৰে৷ তানখনসমূহ সাধাৰণতে বগা ৰঙৰ আৰু বহলে দুই ফুট বা ডেৰফুটতকৈ অলপ বেছি৷ দীঘলৰ পৰিমাণ শিপিনীয়ে নিজৰ ইচ্ছামতে কৰিব পাৰে৷ একোখন তানখনত কেইবাধৰণৰ নক্সা আৰু ফুল দিব পাৰে৷ নক্সা বা ফুল দিবলৈ ৰঙীন সূতা ব্যৱহাৰ কৰে৷ একোটা নক্সা বা এশাৰী ফুলৰ পাছত বাঁহৰ মিহি কাঠিৰে তিনিশাৰীমান বৈ দিয়া হয়৷ তানখনবোৰত ফুলৰ বাহিৰেও পেগোদা, স্তুপ, বৌদ্ধ বিহাৰ, বিভিন্ন জীৱ-জন্তু, যেনে, বাঘ, সিংহ, মেকুৰী, ম’ৰা চৰাই আদিৰ ছবি দিয়া হয়৷ থাইলেণ্ডৰ বৌদ্ধ বিহাৰসমূহৰ তানখনবোৰত হাতী, ঘোঁৰা, সিংহ আদি জীৱ-জন্তুৰ ছবি দিয়াৰ উপৰি ফুলৰ নক্সা দিয়া হয়৷ ফুলবোৰ জ্যামিতিক আকৃতিৰ৷ সাধাৰণতে তাখনৰ ৰং বগা যদিও আজিকালি বেলেগ বেলেগ ৰঙৰ তানখনো দেখিবলৈ পোৱা যায়৷

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{Reflist}}

[[শ্ৰেণী:বৌদ্ধ ধৰ্ম]]</text>
      <sha1>n4uxge9eg8jzvi2dobmuju8plkjhnou</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>গৰখীয়া গোসাঁইৰ থান, সৰভোগ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>97730</id>
    <revision>
      <id>522356</id>
      <parentid>520750</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T09:11:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>522356</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="17328" sha1="oybyq70ie09xhnseqwzmwzi3k7ycc3o" xml:space="preserve">{{More footnotes}}
'''মহাপ্ৰভু শ্ৰীশ্ৰী গৰখীয়া গোসাঁইৰ থান''' বৰনগৰৰ ঐতিহ্য বহনকাৰী এটা পবিত্ৰ ধৰ্মীয় অনুষ্ঠান। কোচ ৰজা [[নৰনাৰায়ণ]]ৰ দিনৰেপৰা বৰনগৰৰ ঐতিহ্যমণ্ডিত ক্ষেত্ৰসমূহৰ ভিতৰত মহাপ্ৰভু শ্ৰীশ্ৰী গৰখীয়া গোসাঁইৰ থান অন্যতম। বৰ্তমান [[সৰভোগ]] নগৰৰ ৩ নং ৱাৰ্ডত অৱস্থিত গৰখীয়া গোসাঁইৰ থানখন সৰভোগৰ ৩১ নং ৰাষ্ট্ৰীয় ঘাইপথৰ পৰা ১কি.মি. উত্তৰে অৱস্থিত।  

== কিংবদন্তি==
প্ৰবাদ অনুসৰি মহাৰাজ নৰনাৰায়ণে শনিৰ দশাত পৰোতে বৰনগৰত অস্থায়ী ৰাজধানী পাতি শাসন কাৰ্য চলাইছিল। বাৰ বছৰ পিছত মহাৰাজ নৰনাৰায়ণে অস্থায়ী ৰাজধানী বৰনগৰ এৰি গুচি যোৱাৰ পিছত ভতিজাক ৰঘুদেৱ ৰায়ে বৰবাৰীত থাকি বৰনগৰৰ শাসন কৰিছিল। এই সময়ছোৱাত বৰ্তমানৰ সৰভোগ নগৰৰ কাষৰীয়া উত্তৰ গণকগাড়ী আৰু দক্ষিণ গণকগাড়ী গাঁৱৰ খেতিপথাৰবোৰ এসময়ত চৰণীয়া পথাৰ আছিল। এই অঞ্চলৰ গৰখীয়াসকলে প্ৰতিপালন কৰা গৰু-ম’হবোৰ এই চৰণীয়া পথাৰতে চৰাইছিল। এনেদৰে, গৰু চৰাই ফুৰোঁতে গৰখীয়াবোৰে মন কৰিলে যে- উত্তৰ গণকগাড়ী গাঁৱৰ(বৰ্তমান মেধিপৰা) বৰকোচ পৰিয়ালৰ এজনী কপিলী গাই দুপৰীয়া সদায় একে সময়তে জাকৰপৰা নোহোৱা হয় আৰু পিছত আকৌ জাকলৈ উভতি আহে। প্ৰায়ে এনেকুৱা হ’ব ধৰাত গৰখীয়াবোৰে অনুসন্ধান কৰি দেখিলে যে, গাইজনীয়ে জাকৰ পৰা ওলাই গৈ প্ৰত্যেক দিনেই এডোখৰ নিৰ্দিষ্ট ঠাইত নিজ ইচ্ছাৰে ওহাৰৰ পৰা গাখীৰ এৰি দিয়ে। এই ঘটনাটো দেখাৰ পিছত গৰখীয়াবোৰে সেই ঠাইৰ মাটি খান্দি চাবলৈ সিদ্ধান্ত কৰে। মাটি খন্দাৰ পিছত তাৰপৰাই মহাপ্ৰভু শ্ৰীশ্ৰী গৰখীয়া গোসাঁইৰ আবিৰ্ভাৱ হয়। লাহে লাহে গৰখীয়াবোৰে সেই ঠাইতেই থাপনা পাতি প্ৰভুৰ চৰণত সেৱা কৰিব লয়। গৰু হেৰালে প্ৰধান গৰখীয়াজনে প্ৰভুৰ চৰণত সেৱা জনাই, ঠিকনা চাই দিশ ধৰি দিয়ে আৰু সেইমতে গৰু বিচাৰি পায়। সেয়ে গৰু হেৰালে আন মানুহেও তালৈ গৈ মিঠাতেলৰ চাকি, কল-প্ৰসাদ আগবঢ়াই প্ৰভুৰ চৰণত পৰিলে হেৰোৱা গৰু পুনৰ বিচাৰি পায়। প্ৰভুৰ এই মহিমা দেখি এই অঞ্চলৰ ৰাইজে নিয়মিতভাৱে পূজা কৰিব ধৰে। মহাপ্ৰভু শ্ৰীশ্ৰী গৰখীয়া গোসাঁইৰ এই জন্মস্থানখিনি ‘মা শ্ৰীশ্ৰী তেলোলীয়া গোসাঁই'ৰ থান বুলি জনাজাত। 

পৰৱৰ্তী সময়ত এই ঠাইৰপৰা প্ৰায় পাঁচশ মিটাৰ উত্তৰ-পশ্চিম দিশত মহাপ্ৰভু শ্ৰীশ্ৰী গৰখীয়া গোসাঁইক স্থানান্তৰ কৰা হয়। ইয়াৰ প্ৰকৃত কাৰণ সঠিককৈ একো ক’ব নোৱাৰি যদিও বৰ্তমানৰ ঠাইখন আহল-বহল লগতে, মেধি পৰিয়ালৰ ওচৰত হোৱা বাবে থানৰ ঘৰ-দুৱাৰ আদিৰ চোৱা-চিতাত সুবিধা হ’বৰ বাবে হয়তো প্ৰভুক ইয়ালৈ লৈ আহে। আনুমানিক ১২৯০-১৩০০ ভাস্কৰাব্দৰ ভিতৰত থানত টিনপাতৰ ভাঁজঘৰ এটি নিৰ্মাণ কৰা হয়। ইয়াৰ কেইবছৰ মান পিছত ভাঁজঘৰ সংলগ্ন টিন পাতৰ নামঘৰ এটিও নিৰ্মাণ কৰা হয়। পিছলৈ ১৩৯২ ভাস্কৰাব্দৰ জেঠ মাহৰ ১৫ তাৰিখ বুধবাৰে অতি প্ৰত্যুষতে বেদমন্ত্ৰ, শংখ-ঘণ্টা আৰু উৰুলিৰ ধ্বনিৰে মহাপ্ৰভুই নিজে (মহাপ্ৰভু শ্ৰীশ্ৰী গৰখীয়া গোসাঁইৰ বিগ্ৰহ) ভক্তসকলৰ সৈতে ভাঁজঘৰৰ দ্বাৰ উদঘাটন কৰিলে।&lt;ref&gt;''বৰ্ণিল মানাহ''। দাস,হিতেশ আৰু ধ্ৰুৱকুমাৰ তালুকদাৰ, সম্পা.। অসম সাহিত্য সভা, ২০১৩&lt;/ref&gt; 

==চৌহদ==
তিনিখন মূল প্ৰৱেশদ্বাৰ থকা থানৰ চৌহদটোৱে এটা বহল এলেকা আৱৰি আছে। মূল নামঘৰটোৰ ভিতৰভাগত এখন ময়ূৰাসন আছে আৰু মণিকূটৰ ভিতৰত ভগৱান শ্ৰীকৃষ্ণৰ আৱিৰ্ভাৱ হোৱা বিগ্ৰহৰ মূৰ্ত্তিটো আছে। মূল নামঘৰটোৰ চাৰিওফালৰ বেৰবোৰত পুৰাণ, উপ-পুৰাণৰ ভালেমান কাহিনীৰ চিত্ৰ অংকন কৰা আছে। প্ৰধানকৈ শিশু কৃষ্ণৰ বাল্যকালৰ বিভিন্ন লীলা দেখুওৱা হৈছে। মূল নামঘৰটোৰ পিছপিনে এটা ডাঙৰ পুখুৰী আছে। পুখুৰীটোৰ সোঁমাজত শ্ৰীকৃষ্ণৰ কালী নাগৰ মূৰৰ ওপৰত নৃত্যৰত অৱস্থাত থকা মূৰ্ত্তি এটা আছে। এই পুখুৰীটোত ভালেমান প্ৰজাতিৰ মাছ আৰু আপুৰুগীয়া প্ৰজাতিৰ কাছ পোৱা যায়। তদুপৰি, চৌহদৰ ভিতৰত বিভিন্ন প্ৰজাতিৰ হৰিণ, ময়ূৰ আৰু শহাপহু সংৰক্ষণ কৰি ৰখা হৈছে। 

থানৰ চৌহদৰ ভিতৰত ফুলনিত অনন্ত শয্যাগত শ্ৰীকৃষ্ণৰ মূৰ্ত্তি, দৌল মন্দিৰ, গড়ুৰ মন্দিৰ, শিৱৰ উপাসনা স্থান, ভকতসকলৰ চ’ৰাঘৰ, বৰনগৰ নাট্য মন্দিৰ, অতিথিশালা, চিকিৎসা গৃহ আৰু এটা পুথিভঁৰাল আছে। য’ত ভালেমান পুৰণি পুথিৰ লগতে সাঁচিপাত আৰু তুলাপাতত লিখা পুথি সংৰক্ষিত হৈ আছে। থানৰ পৰিচালনা সমিতিৰ কাৰ্যালয়ৰ কাষতে থকা ভোজনালয়টোত প্ৰতিদিনেই মন্দিৰলৈ অহা ৰাইজৰ বাবে সিদ্ধ প্ৰসাদৰ ব্যৱস্থা কৰা হয়। 

==প্ৰাৰ্থনা==
মহাপ্ৰভুৰ আবিৰ্ভাৱ হোৱাৰ পিছৰেপৰা উত্তৰ গণকগাড়ী আৰু দক্ষিণ গণকগাড়ী গাঁৱৰ ৰাইজে তেওঁৰ শ্ৰীচৰণত সেৱা জনাইছিল আৰু তেতিয়াৰ পৰাই দৈনিক দুপৰীয়া পূজাৰীৰ দ্বাৰা প্ৰসাদ দিয়াৰ ব্যৱস্থা চলি আহিছে। কিন্তু পৰৱৰ্তী সময়ত তিনি সন্ধ্যা প্ৰভুৰ প্ৰাৰ্থনা আৰু প্ৰসাদৰ ব্যৱস্থা হয়। 

==উৎসৱ==
বছৰত ছয়টা উৎসৱক থানৰ মূল পৰ্ব হিচাপে পালন কৰা হয়। এই পৰ্বকেইটা হ’ল-

#বহাগ বিহু
#জাগৰণ
#শ্ৰীকৃষ্ণৰ জন্মাষ্টমী
#ৰাস উৎসৱ
#মাঘী উৎসৱ
#দৌল উৎসৱ

'''জাগৰণ উৎসৱ:''' জেঠ মাহৰ ১৬ তাৰিখৰ পৰা ২২ তাৰিখলৈ জাগৰণ উৎসৱ পালন কৰা হয়। হয়। সাধাৰণতে প্ৰতি নিশাই প্ৰভুক শুৱাই থয় আৰু ব্ৰহ্মপুৱাতেই প্ৰভাত প্ৰাৰ্থনাৰে জগাই দিয়ে। কিন্তু জাগৰণৰ সময়ত প্ৰভু দিনে নিশাই জাগি থাকে। এই উৎসৱৰ সময়ত থানৰ এলেকাভুক্ত ৰাইজে পাকঘৰ আৰু বাচন-বৰ্তনকে আদি কৰি কাপোৰ ধুই পৰিষ্কাৰ হৈ থকাৰ লগতে এই সময়ছোৱাত নিৰামিষ আহাৰ ভোজন কৰে। গাঁৱৰ আলিবাটৰ ঘাঁহ-বন কাটি, জেং-জাৱৰ দূৰৈত পেলাই দিয়া হয়। প্ৰত্যেক চুবুৰীৰ নামঘৰবিলাক মেৰামতি কৰি সজাই তোলা হয়। আকৌ এই উৎসৱৰ প্ৰথমদিনা প্ৰভুৰ থানত পাতি থোৱা নাম উৎসৱৰ শেষৰ দিনাহে ভংগ হয় বাবে চুবুৰীৰ নামঘৰ বা কোনো গৃহস্থৰ ঘৰত এই সময়ৰ ভিতৰত নাম ভঙা-পতা হ’ব নোৱাৰে। ইয়াৰ উপৰিও এই সময়ত বিবাহ, হোম, যজ্ঞ আদিও বন্ধ থাকে। ১৬ জেঠৰ পৰা ২১ জেঠলৈ প্ৰত্যেক নিশাই প্ৰত্যেক চুবুৰীৰ পৰা(এলেকাভুক্ত মুঠ ১৯টা চুবুৰী বা পাৰা) পালপাতি ৰাইজ থানলৈ আহি উজাগৰে থাকে। ইয়াক ‘জাগৰ ৰখা' বুলি কোৱা হয়। জেঠৰ ২১তাৰিখে পুৱা ন/দহ মান বজাত প্ৰভু গাওঁ পৰিভ্ৰমণত ওলায় আৰু নিশা বাৰমান বজাত থানলৈ উভতি আহে। এই ভ্ৰমণৰ সময়ত গাঁৱৰ বিভিন্ন নামঘৰত প্ৰভুই জিৰণি লয়। কিছুবছৰ আগৰপৰা ব্যক্তিগত পদূলিতো প্ৰভুক ৰখাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছে। সকলো স্থানতেই প্ৰভুৰ কৃপাদৃষ্টি পৰাটো আৰু ইয়াৰ ফলত ৰাইজে সৎ জীৱন যাপন কৰিব পৰাটো এই ভ্ৰমণৰ উদ্দেশ্য। ২২ তাৰিখে দুপৰীয়া হোম আৰু নাম-প্ৰসংগ কৰি উৎসৱৰ সামৰণি মৰা হয়।&lt;ref&gt;''ভক্তি দৰ্পন''। দাস, ভবানন্দ পাঠক আৰু দীনেশ চন্দ্ৰ নাথ, সম্পা.। মহাপ্ৰভু শ্ৰীশ্ৰী গৰখীয়া গোসাঁইৰ থান, ২০২০&lt;/ref&gt; জাগৰণ উৎসৱ সম্পৰ্কে প্ৰবাদ আছে যে, এসময়ত গোটেই বৰনগৰ অঞ্চলত কলেৰা মহামাৰীয়ে দেখা দিয়াত ৰাইজে আতংকগ্ৰস্ত হৈ প্ৰভুৰ ওচৰত শৰণাপন্ন হৈছিল। তেতিয়া প্ৰভুই তেওঁৰ প্ৰকৃত ভক্তসকলক ৰক্ষা কৰাৰ বাবে মাজৰাতি বগা ঘোঁৰাত উঠি গাঁৱৰ পদূলিয়ে পদূলিয়ে ঘূৰি ফুৰিছিল। ইয়াৰ পিছতেই মহামাৰীৰ প্ৰভাৱ কমি যায়। প্ৰভুক বগা ঘোঁৰাত উঠি ফুৰা সেই মনোৰম দৃশ্য বহুতো ভক্তই দেখা পোৱা বুলিও শুনা যায়। এই ঘটনাৰ পিছতেই ৰাইজে জাগৰণ উৎসৱ পাতি প্ৰভুক দোলাত লৈ গাঁও পৰিভ্ৰমণ কৰাৰ নিয়ম প্ৰচলিত হয়। 

'''জন্মাষ্টমী উৎসৱ:''' ভাৰতৰ বিভিন্ন প্ৰান্তত জন্মাষ্টমী উৎসৱ পালন কৰা হয়। শ্ৰীকৃষ্ণ জন্মাষ্টমীৰ পাঁচ দিন পিছত থানত পঁচতি উৎসৱ(নন্দ উৎসৱ) পালন কৰা হয়। সেইদিনা থানত ভাগৱত পাঠ আৰু নাম প্ৰসংগৰ পিছত গৰখীয়াসকলে চৌহদৰ ভিতৰত ‘পেক ভাওনা’ খেলে। এই খেলত পুৰস্কাৰ হিচাপে প্ৰত্যেককে নাৰিকল দিয়া হয়। 

'''দৌল উৎসৱ:''' বছৰৰ শেষৰটো উৎসৱ হৈছে দৌল উৎসৱ। এই উৎসৱৰ সময়ত মহাপ্ৰভু শ্ৰীশ্ৰী গৰখীয়া গোসাঁইক দৌলত তোলা হয় আৰু হস্তা নক্ষত্ৰ নপৰালৈকে এদিন বা দুদিন দিনে ৰাতিয়ে কৃষ্ণ লীলা, যাত্ৰাগান আদিৰে উৎসৱ চলাই নিয়া হয়। হস্তা নক্ষত্ৰ পৰিলে প্ৰভুক লগে লগে দৌলৰ পৰা নমাই অনা হয় আৰু ৰাইজৰ সুবিধা অনুসৰি প্ৰভুক নিৰ্দিষ্ট অঞ্চলৰ পথাৰলৈ ফুৰাবলৈ লৈ যোৱা হয়। ইয়াক ‘গৰখীয়া গোসাঁইৰ সুঁৱেৰী’ বুলি কোৱা হয়। 

==তথ্যসূত্ৰ==

[[শ্ৰেণী:বিশেষ সংশোধনৰ প্ৰয়োজন থকা প্ৰবন্ধ]]
[[শ্ৰেণী:অসমৰ হিন্দু মন্দিৰ]]
[[শ্ৰেণী:অসমৰ ধৰ্মীয় স্থান]]
[[শ্ৰেণী:অসমৰ ধৰ্মীয় স্থান]]</text>
      <sha1>oybyq70ie09xhnseqwzmwzi3k7ycc3o</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522357</id>
      <parentid>522356</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T09:12:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>522357</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="17333" sha1="g6on1zd7svnzk484b76oyael1e2p3kw" xml:space="preserve">{{More footnotes}}
'''মহাপ্ৰভু শ্ৰীশ্ৰী গৰখীয়া গোসাঁইৰ থান''' বৰনগৰৰ ঐতিহ্য বহনকাৰী এটা পবিত্ৰ ধৰ্মীয় অনুষ্ঠান। কোচ ৰজা [[নৰনাৰায়ণ]]ৰ দিনৰেপৰা বৰনগৰৰ ঐতিহ্যমণ্ডিত ক্ষেত্ৰসমূহৰ ভিতৰত মহাপ্ৰভু শ্ৰীশ্ৰী গৰখীয়া গোসাঁইৰ থান অন্যতম। বৰ্তমান [[সৰভোগ]] নগৰৰ ৩ নং ৱাৰ্ডত অৱস্থিত গৰখীয়া গোসাঁইৰ থানখন সৰভোগৰ ৩১ নং ৰাষ্ট্ৰীয় ঘাইপথৰ পৰা ১কি.মি. উত্তৰে অৱস্থিত।  

== কিংবদন্তি==
প্ৰবাদ অনুসৰি মহাৰাজ নৰনাৰায়ণে শনিৰ দশাত পৰোতে বৰনগৰত অস্থায়ী ৰাজধানী পাতি শাসন কাৰ্য চলাইছিল। বাৰ বছৰ পিছত মহাৰাজ নৰনাৰায়ণে অস্থায়ী ৰাজধানী বৰনগৰ এৰি গুচি যোৱাৰ পিছত ভতিজাক ৰঘুদেৱ ৰায়ে বৰবাৰীত থাকি বৰনগৰৰ শাসন কৰিছিল। এই সময়ছোৱাত বৰ্তমানৰ সৰভোগ নগৰৰ কাষৰীয়া উত্তৰ গণকগাড়ী আৰু দক্ষিণ গণকগাড়ী গাঁৱৰ খেতিপথাৰবোৰ এসময়ত চৰণীয়া পথাৰ আছিল। এই অঞ্চলৰ গৰখীয়াসকলে প্ৰতিপালন কৰা গৰু-ম’হবোৰ এই চৰণীয়া পথাৰতে চৰাইছিল। এনেদৰে, গৰু চৰাই ফুৰোঁতে গৰখীয়াবোৰে মন কৰিলে যে- উত্তৰ গণকগাড়ী গাঁৱৰ(বৰ্তমান মেধিপৰা) বৰকোচ পৰিয়ালৰ এজনী কপিলী গাই দুপৰীয়া সদায় একে সময়তে জাকৰপৰা নোহোৱা হয় আৰু পিছত আকৌ জাকলৈ উভতি আহে। প্ৰায়ে এনেকুৱা হ’ব ধৰাত গৰখীয়াবোৰে অনুসন্ধান কৰি দেখিলে যে, গাইজনীয়ে জাকৰ পৰা ওলাই গৈ প্ৰত্যেক দিনেই এডোখৰ নিৰ্দিষ্ট ঠাইত নিজ ইচ্ছাৰে ওহাৰৰ পৰা গাখীৰ এৰি দিয়ে। এই ঘটনাটো দেখাৰ পিছত গৰখীয়াবোৰে সেই ঠাইৰ মাটি খান্দি চাবলৈ সিদ্ধান্ত কৰে। মাটি খন্দাৰ পিছত তাৰপৰাই মহাপ্ৰভু শ্ৰীশ্ৰী গৰখীয়া গোসাঁইৰ আবিৰ্ভাৱ হয়। লাহে লাহে গৰখীয়াবোৰে সেই ঠাইতেই থাপনা পাতি প্ৰভুৰ চৰণত সেৱা কৰিব লয়। গৰু হেৰালে প্ৰধান গৰখীয়াজনে প্ৰভুৰ চৰণত সেৱা জনাই, ঠিকনা চাই দিশ ধৰি দিয়ে আৰু সেইমতে গৰু বিচাৰি পায়। সেয়ে গৰু হেৰালে আন মানুহেও তালৈ গৈ মিঠাতেলৰ চাকি, কল-প্ৰসাদ আগবঢ়াই প্ৰভুৰ চৰণত পৰিলে হেৰোৱা গৰু পুনৰ বিচাৰি পায়। প্ৰভুৰ এই মহিমা দেখি এই অঞ্চলৰ ৰাইজে নিয়মিতভাৱে পূজা কৰিব ধৰে। মহাপ্ৰভু শ্ৰীশ্ৰী গৰখীয়া গোসাঁইৰ এই জন্মস্থানখিনি ‘মা শ্ৰীশ্ৰী তেলোলীয়া গোসাঁই'ৰ থান বুলি জনাজাত। 

পৰৱৰ্তী সময়ত এই ঠাইৰপৰা প্ৰায় পাঁচশ মিটাৰ উত্তৰ-পশ্চিম দিশত মহাপ্ৰভু শ্ৰীশ্ৰী গৰখীয়া গোসাঁইক স্থানান্তৰ কৰা হয়। ইয়াৰ প্ৰকৃত কাৰণ সঠিককৈ একো ক’ব নোৱাৰি যদিও বৰ্তমানৰ ঠাইখন আহল-বহল লগতে, মেধি পৰিয়ালৰ ওচৰত হোৱা বাবে থানৰ ঘৰ-দুৱাৰ আদিৰ চোৱা-চিতাত সুবিধা হ’বৰ বাবে হয়তো প্ৰভুক ইয়ালৈ লৈ আহে। আনুমানিক ১২৯০-১৩০০ ভাস্কৰাব্দৰ ভিতৰত থানত টিনপাতৰ ভাঁজঘৰ এটি নিৰ্মাণ কৰা হয়। ইয়াৰ কেইবছৰ মান পিছত ভাঁজঘৰ সংলগ্ন টিন পাতৰ নামঘৰ এটিও নিৰ্মাণ কৰা হয়। পিছলৈ ১৩৯২ ভাস্কৰাব্দৰ জেঠ মাহৰ ১৫ তাৰিখ বুধবাৰে অতি প্ৰত্যুষতে বেদমন্ত্ৰ, শংখ-ঘণ্টা আৰু উৰুলিৰ ধ্বনিৰে মহাপ্ৰভুই নিজে (মহাপ্ৰভু শ্ৰীশ্ৰী গৰখীয়া গোসাঁইৰ বিগ্ৰহ) ভক্তসকলৰ সৈতে ভাঁজঘৰৰ দ্বাৰ উদঘাটন কৰিলে।&lt;ref&gt;''বৰ্ণিল মানাহ'' - হিতেশ দাস আৰু ধ্ৰুৱকুমাৰ তালুকদাৰ সম্পাদিত। অসম সাহিত্য সভা, ২০১৩&lt;/ref&gt;

==চৌহদ==
তিনিখন মূল প্ৰৱেশদ্বাৰ থকা থানৰ চৌহদটোৱে এটা বহল এলেকা আৱৰি আছে। মূল নামঘৰটোৰ ভিতৰভাগত এখন ময়ূৰাসন আছে আৰু মণিকূটৰ ভিতৰত ভগৱান শ্ৰীকৃষ্ণৰ আৱিৰ্ভাৱ হোৱা বিগ্ৰহৰ মূৰ্ত্তিটো আছে। মূল নামঘৰটোৰ চাৰিওফালৰ বেৰবোৰত পুৰাণ, উপ-পুৰাণৰ ভালেমান কাহিনীৰ চিত্ৰ অংকন কৰা আছে। প্ৰধানকৈ শিশু কৃষ্ণৰ বাল্যকালৰ বিভিন্ন লীলা দেখুওৱা হৈছে। মূল নামঘৰটোৰ পিছপিনে এটা ডাঙৰ পুখুৰী আছে। পুখুৰীটোৰ সোঁমাজত শ্ৰীকৃষ্ণৰ কালী নাগৰ মূৰৰ ওপৰত নৃত্যৰত অৱস্থাত থকা মূৰ্ত্তি এটা আছে। এই পুখুৰীটোত ভালেমান প্ৰজাতিৰ মাছ আৰু আপুৰুগীয়া প্ৰজাতিৰ কাছ পোৱা যায়। তদুপৰি, চৌহদৰ ভিতৰত বিভিন্ন প্ৰজাতিৰ হৰিণ, ময়ূৰ আৰু শহাপহু সংৰক্ষণ কৰি ৰখা হৈছে। 

থানৰ চৌহদৰ ভিতৰত ফুলনিত অনন্ত শয্যাগত শ্ৰীকৃষ্ণৰ মূৰ্ত্তি, দৌল মন্দিৰ, গড়ুৰ মন্দিৰ, শিৱৰ উপাসনা স্থান, ভকতসকলৰ চ’ৰাঘৰ, বৰনগৰ নাট্য মন্দিৰ, অতিথিশালা, চিকিৎসা গৃহ আৰু এটা পুথিভঁৰাল আছে। য’ত ভালেমান পুৰণি পুথিৰ লগতে সাঁচিপাত আৰু তুলাপাতত লিখা পুথি সংৰক্ষিত হৈ আছে। থানৰ পৰিচালনা সমিতিৰ কাৰ্যালয়ৰ কাষতে থকা ভোজনালয়টোত প্ৰতিদিনেই মন্দিৰলৈ অহা ৰাইজৰ বাবে সিদ্ধ প্ৰসাদৰ ব্যৱস্থা কৰা হয়। 

==প্ৰাৰ্থনা==
মহাপ্ৰভুৰ আবিৰ্ভাৱ হোৱাৰ পিছৰেপৰা উত্তৰ গণকগাড়ী আৰু দক্ষিণ গণকগাড়ী গাঁৱৰ ৰাইজে তেওঁৰ শ্ৰীচৰণত সেৱা জনাইছিল আৰু তেতিয়াৰ পৰাই দৈনিক দুপৰীয়া পূজাৰীৰ দ্বাৰা প্ৰসাদ দিয়াৰ ব্যৱস্থা চলি আহিছে। কিন্তু পৰৱৰ্তী সময়ত তিনি সন্ধ্যা প্ৰভুৰ প্ৰাৰ্থনা আৰু প্ৰসাদৰ ব্যৱস্থা হয়। 

==উৎসৱ==
বছৰত ছয়টা উৎসৱক থানৰ মূল পৰ্ব হিচাপে পালন কৰা হয়। এই পৰ্বকেইটা হ’ল-

#বহাগ বিহু
#জাগৰণ
#শ্ৰীকৃষ্ণৰ জন্মাষ্টমী
#ৰাস উৎসৱ
#মাঘী উৎসৱ
#দৌল উৎসৱ

'''জাগৰণ উৎসৱ:''' জেঠ মাহৰ ১৬ তাৰিখৰ পৰা ২২ তাৰিখলৈ জাগৰণ উৎসৱ পালন কৰা হয়। হয়। সাধাৰণতে প্ৰতি নিশাই প্ৰভুক শুৱাই থয় আৰু ব্ৰহ্মপুৱাতেই প্ৰভাত প্ৰাৰ্থনাৰে জগাই দিয়ে। কিন্তু জাগৰণৰ সময়ত প্ৰভু দিনে নিশাই জাগি থাকে। এই উৎসৱৰ সময়ত থানৰ এলেকাভুক্ত ৰাইজে পাকঘৰ আৰু বাচন-বৰ্তনকে আদি কৰি কাপোৰ ধুই পৰিষ্কাৰ হৈ থকাৰ লগতে এই সময়ছোৱাত নিৰামিষ আহাৰ ভোজন কৰে। গাঁৱৰ আলিবাটৰ ঘাঁহ-বন কাটি, জেং-জাৱৰ দূৰৈত পেলাই দিয়া হয়। প্ৰত্যেক চুবুৰীৰ নামঘৰবিলাক মেৰামতি কৰি সজাই তোলা হয়। আকৌ এই উৎসৱৰ প্ৰথমদিনা প্ৰভুৰ থানত পাতি থোৱা নাম উৎসৱৰ শেষৰ দিনাহে ভংগ হয় বাবে চুবুৰীৰ নামঘৰ বা কোনো গৃহস্থৰ ঘৰত এই সময়ৰ ভিতৰত নাম ভঙা-পতা হ’ব নোৱাৰে। ইয়াৰ উপৰিও এই সময়ত বিবাহ, হোম, যজ্ঞ আদিও বন্ধ থাকে। ১৬ জেঠৰ পৰা ২১ জেঠলৈ প্ৰত্যেক নিশাই প্ৰত্যেক চুবুৰীৰ পৰা(এলেকাভুক্ত মুঠ ১৯টা চুবুৰী বা পাৰা) পালপাতি ৰাইজ থানলৈ আহি উজাগৰে থাকে। ইয়াক ‘জাগৰ ৰখা' বুলি কোৱা হয়। জেঠৰ ২১তাৰিখে পুৱা ন/দহ মান বজাত প্ৰভু গাওঁ পৰিভ্ৰমণত ওলায় আৰু নিশা বাৰমান বজাত থানলৈ উভতি আহে। এই ভ্ৰমণৰ সময়ত গাঁৱৰ বিভিন্ন নামঘৰত প্ৰভুই জিৰণি লয়। কিছুবছৰ আগৰপৰা ব্যক্তিগত পদূলিতো প্ৰভুক ৰখাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছে। সকলো স্থানতেই প্ৰভুৰ কৃপাদৃষ্টি পৰাটো আৰু ইয়াৰ ফলত ৰাইজে সৎ জীৱন যাপন কৰিব পৰাটো এই ভ্ৰমণৰ উদ্দেশ্য। ২২ তাৰিখে দুপৰীয়া হোম আৰু নাম-প্ৰসংগ কৰি উৎসৱৰ সামৰণি মৰা হয়।&lt;ref&gt;''ভক্তি দৰ্পন''। দাস, ভবানন্দ পাঠক আৰু দীনেশ চন্দ্ৰ নাথ, সম্পা.। মহাপ্ৰভু শ্ৰীশ্ৰী গৰখীয়া গোসাঁইৰ থান, ২০২০&lt;/ref&gt; জাগৰণ উৎসৱ সম্পৰ্কে প্ৰবাদ আছে যে, এসময়ত গোটেই বৰনগৰ অঞ্চলত কলেৰা মহামাৰীয়ে দেখা দিয়াত ৰাইজে আতংকগ্ৰস্ত হৈ প্ৰভুৰ ওচৰত শৰণাপন্ন হৈছিল। তেতিয়া প্ৰভুই তেওঁৰ প্ৰকৃত ভক্তসকলক ৰক্ষা কৰাৰ বাবে মাজৰাতি বগা ঘোঁৰাত উঠি গাঁৱৰ পদূলিয়ে পদূলিয়ে ঘূৰি ফুৰিছিল। ইয়াৰ পিছতেই মহামাৰীৰ প্ৰভাৱ কমি যায়। প্ৰভুক বগা ঘোঁৰাত উঠি ফুৰা সেই মনোৰম দৃশ্য বহুতো ভক্তই দেখা পোৱা বুলিও শুনা যায়। এই ঘটনাৰ পিছতেই ৰাইজে জাগৰণ উৎসৱ পাতি প্ৰভুক দোলাত লৈ গাঁও পৰিভ্ৰমণ কৰাৰ নিয়ম প্ৰচলিত হয়। 

'''জন্মাষ্টমী উৎসৱ:''' ভাৰতৰ বিভিন্ন প্ৰান্তত জন্মাষ্টমী উৎসৱ পালন কৰা হয়। শ্ৰীকৃষ্ণ জন্মাষ্টমীৰ পাঁচ দিন পিছত থানত পঁচতি উৎসৱ(নন্দ উৎসৱ) পালন কৰা হয়। সেইদিনা থানত ভাগৱত পাঠ আৰু নাম প্ৰসংগৰ পিছত গৰখীয়াসকলে চৌহদৰ ভিতৰত ‘পেক ভাওনা’ খেলে। এই খেলত পুৰস্কাৰ হিচাপে প্ৰত্যেককে নাৰিকল দিয়া হয়। 

'''দৌল উৎসৱ:''' বছৰৰ শেষৰটো উৎসৱ হৈছে দৌল উৎসৱ। এই উৎসৱৰ সময়ত মহাপ্ৰভু শ্ৰীশ্ৰী গৰখীয়া গোসাঁইক দৌলত তোলা হয় আৰু হস্তা নক্ষত্ৰ নপৰালৈকে এদিন বা দুদিন দিনে ৰাতিয়ে কৃষ্ণ লীলা, যাত্ৰাগান আদিৰে উৎসৱ চলাই নিয়া হয়। হস্তা নক্ষত্ৰ পৰিলে প্ৰভুক লগে লগে দৌলৰ পৰা নমাই অনা হয় আৰু ৰাইজৰ সুবিধা অনুসৰি প্ৰভুক নিৰ্দিষ্ট অঞ্চলৰ পথাৰলৈ ফুৰাবলৈ লৈ যোৱা হয়। ইয়াক ‘গৰখীয়া গোসাঁইৰ সুঁৱেৰী’ বুলি কোৱা হয়। 

==তথ্যসূত্ৰ==

[[শ্ৰেণী:বিশেষ সংশোধনৰ প্ৰয়োজন থকা প্ৰবন্ধ]]
[[শ্ৰেণী:অসমৰ হিন্দু মন্দিৰ]]
[[শ্ৰেণী:অসমৰ ধৰ্মীয় স্থান]]
[[শ্ৰেণী:অসমৰ ধৰ্মীয় স্থান]]</text>
      <sha1>g6on1zd7svnzk484b76oyael1e2p3kw</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522358</id>
      <parentid>522357</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T09:13:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>522358</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="17325" sha1="kbudy351yrpxtdzul25173tlgj0iv39" xml:space="preserve">{{More footnotes}}
'''মহাপ্ৰভু শ্ৰীশ্ৰী গৰখীয়া গোসাঁইৰ থান''' বৰনগৰৰ ঐতিহ্য বহনকাৰী এটা পবিত্ৰ ধৰ্মীয় অনুষ্ঠান। কোচ ৰজা [[নৰনাৰায়ণ]]ৰ দিনৰেপৰা বৰনগৰৰ ঐতিহ্যমণ্ডিত ক্ষেত্ৰসমূহৰ ভিতৰত মহাপ্ৰভু শ্ৰীশ্ৰী গৰখীয়া গোসাঁইৰ থান অন্যতম। বৰ্তমান [[সৰভোগ]] নগৰৰ ৩ নং ৱাৰ্ডত অৱস্থিত গৰখীয়া গোসাঁইৰ থানখন সৰভোগৰ ৩১ নং ৰাষ্ট্ৰীয় ঘাইপথৰ পৰা ১কি.মি. উত্তৰে অৱস্থিত।  

== কিংবদন্তি==
প্ৰবাদ অনুসৰি মহাৰাজ নৰনাৰায়ণে শনিৰ দশাত পৰোতে বৰনগৰত অস্থায়ী ৰাজধানী পাতি শাসন কাৰ্য চলাইছিল। বাৰ বছৰ পিছত মহাৰাজ নৰনাৰায়ণে অস্থায়ী ৰাজধানী বৰনগৰ এৰি গুচি যোৱাৰ পিছত ভতিজাক ৰঘুদেৱ ৰায়ে বৰবাৰীত থাকি বৰনগৰৰ শাসন কৰিছিল। এই সময়ছোৱাত বৰ্তমানৰ সৰভোগ নগৰৰ কাষৰীয়া উত্তৰ গণকগাড়ী আৰু দক্ষিণ গণকগাড়ী গাঁৱৰ খেতিপথাৰবোৰ এসময়ত চৰণীয়া পথাৰ আছিল। এই অঞ্চলৰ গৰখীয়াসকলে প্ৰতিপালন কৰা গৰু-ম’হবোৰ এই চৰণীয়া পথাৰতে চৰাইছিল। এনেদৰে, গৰু চৰাই ফুৰোঁতে গৰখীয়াবোৰে মন কৰিলে যে- উত্তৰ গণকগাড়ী গাঁৱৰ(বৰ্তমান মেধিপৰা) বৰকোচ পৰিয়ালৰ এজনী কপিলী গাই দুপৰীয়া সদায় একে সময়তে জাকৰপৰা নোহোৱা হয় আৰু পিছত আকৌ জাকলৈ উভতি আহে। প্ৰায়ে এনেকুৱা হ’ব ধৰাত গৰখীয়াবোৰে অনুসন্ধান কৰি দেখিলে যে, গাইজনীয়ে জাকৰ পৰা ওলাই গৈ প্ৰত্যেক দিনেই এডোখৰ নিৰ্দিষ্ট ঠাইত নিজ ইচ্ছাৰে ওহাৰৰ পৰা গাখীৰ এৰি দিয়ে। এই ঘটনাটো দেখাৰ পিছত গৰখীয়াবোৰে সেই ঠাইৰ মাটি খান্দি চাবলৈ সিদ্ধান্ত কৰে। মাটি খন্দাৰ পিছত তাৰপৰাই মহাপ্ৰভু শ্ৰীশ্ৰী গৰখীয়া গোসাঁইৰ আবিৰ্ভাৱ হয়। লাহে লাহে গৰখীয়াবোৰে সেই ঠাইতেই থাপনা পাতি প্ৰভুৰ চৰণত সেৱা কৰিব লয়। গৰু হেৰালে প্ৰধান গৰখীয়াজনে প্ৰভুৰ চৰণত সেৱা জনাই, ঠিকনা চাই দিশ ধৰি দিয়ে আৰু সেইমতে গৰু বিচাৰি পায়। সেয়ে গৰু হেৰালে আন মানুহেও তালৈ গৈ মিঠাতেলৰ চাকি, কল-প্ৰসাদ আগবঢ়াই প্ৰভুৰ চৰণত পৰিলে হেৰোৱা গৰু পুনৰ বিচাৰি পায়। প্ৰভুৰ এই মহিমা দেখি এই অঞ্চলৰ ৰাইজে নিয়মিতভাৱে পূজা কৰিব ধৰে। মহাপ্ৰভু শ্ৰীশ্ৰী গৰখীয়া গোসাঁইৰ এই জন্মস্থানখিনি ‘মা শ্ৰীশ্ৰী তেলোলীয়া গোসাঁই'ৰ থান বুলি জনাজাত। 

পৰৱৰ্তী সময়ত এই ঠাইৰপৰা প্ৰায় পাঁচশ মিটাৰ উত্তৰ-পশ্চিম দিশত মহাপ্ৰভু শ্ৰীশ্ৰী গৰখীয়া গোসাঁইক স্থানান্তৰ কৰা হয়। ইয়াৰ প্ৰকৃত কাৰণ সঠিককৈ একো ক’ব নোৱাৰি যদিও বৰ্তমানৰ ঠাইখন আহল-বহল লগতে, মেধি পৰিয়ালৰ ওচৰত হোৱা বাবে থানৰ ঘৰ-দুৱাৰ আদিৰ চোৱা-চিতাত সুবিধা হ’বৰ বাবে হয়তো প্ৰভুক ইয়ালৈ লৈ আহে। আনুমানিক ১২৯০-১৩০০ ভাস্কৰাব্দৰ ভিতৰত থানত টিনপাতৰ ভাঁজঘৰ এটি নিৰ্মাণ কৰা হয়। ইয়াৰ কেইবছৰ মান পিছত ভাঁজঘৰ সংলগ্ন টিন পাতৰ নামঘৰ এটিও নিৰ্মাণ কৰা হয়। পিছলৈ ১৩৯২ ভাস্কৰাব্দৰ জেঠ মাহৰ ১৫ তাৰিখ বুধবাৰে অতি প্ৰত্যুষতে বেদমন্ত্ৰ, শংখ-ঘণ্টা আৰু উৰুলিৰ ধ্বনিৰে মহাপ্ৰভুই নিজে (মহাপ্ৰভু শ্ৰীশ্ৰী গৰখীয়া গোসাঁইৰ বিগ্ৰহ) ভক্তসকলৰ সৈতে ভাঁজঘৰৰ দ্বাৰ উদঘাটন কৰিলে।&lt;ref&gt;''বৰ্ণিল মানাহ'' - হিতেশ দাস আৰু ধ্ৰুৱকুমাৰ তালুকদাৰ সম্পাদিত। অসম সাহিত্য সভা, ২০১৩&lt;/ref&gt;

==চৌহদ==
তিনিখন মূল প্ৰৱেশদ্বাৰ থকা থানৰ চৌহদটোৱে এটা বহল এলেকা আৱৰি আছে। মূল নামঘৰটোৰ ভিতৰভাগত এখন ময়ূৰাসন আছে আৰু মণিকূটৰ ভিতৰত ভগৱান শ্ৰীকৃষ্ণৰ আৱিৰ্ভাৱ হোৱা বিগ্ৰহৰ মূৰ্ত্তিটো আছে। মূল নামঘৰটোৰ চাৰিওফালৰ বেৰবোৰত পুৰাণ, উপ-পুৰাণৰ ভালেমান কাহিনীৰ চিত্ৰ অংকন কৰা আছে। প্ৰধানকৈ শিশু কৃষ্ণৰ বাল্যকালৰ বিভিন্ন লীলা দেখুওৱা হৈছে। মূল নামঘৰটোৰ পিছপিনে এটা ডাঙৰ পুখুৰী আছে। পুখুৰীটোৰ সোঁমাজত শ্ৰীকৃষ্ণৰ কালী নাগৰ মূৰৰ ওপৰত নৃত্যৰত অৱস্থাত থকা মূৰ্ত্তি এটা আছে। এই পুখুৰীটোত ভালেমান প্ৰজাতিৰ মাছ আৰু আপুৰুগীয়া প্ৰজাতিৰ কাছ পোৱা যায়। তদুপৰি, চৌহদৰ ভিতৰত বিভিন্ন প্ৰজাতিৰ হৰিণ, ময়ূৰ আৰু শহাপহু সংৰক্ষণ কৰি ৰখা হৈছে। 

থানৰ চৌহদৰ ভিতৰত ফুলনিত অনন্ত শয্যাগত শ্ৰীকৃষ্ণৰ মূৰ্ত্তি, দৌল মন্দিৰ, গড়ুৰ মন্দিৰ, শিৱৰ উপাসনা স্থান, ভকতসকলৰ চ’ৰাঘৰ, বৰনগৰ নাট্য মন্দিৰ, অতিথিশালা, চিকিৎসা গৃহ আৰু এটা পুথিভঁৰাল আছে। য’ত ভালেমান পুৰণি পুথিৰ লগতে সাঁচিপাত আৰু তুলাপাতত লিখা পুথি সংৰক্ষিত হৈ আছে। থানৰ পৰিচালনা সমিতিৰ কাৰ্যালয়ৰ কাষতে থকা ভোজনালয়টোত প্ৰতিদিনেই মন্দিৰলৈ অহা ৰাইজৰ বাবে সিদ্ধ প্ৰসাদৰ ব্যৱস্থা কৰা হয়। 

==প্ৰাৰ্থনা==
মহাপ্ৰভুৰ আবিৰ্ভাৱ হোৱাৰ পিছৰেপৰা উত্তৰ গণকগাড়ী আৰু দক্ষিণ গণকগাড়ী গাঁৱৰ ৰাইজে তেওঁৰ শ্ৰীচৰণত সেৱা জনাইছিল আৰু তেতিয়াৰ পৰাই দৈনিক দুপৰীয়া পূজাৰীৰ দ্বাৰা প্ৰসাদ দিয়াৰ ব্যৱস্থা চলি আহিছে। কিন্তু পৰৱৰ্তী সময়ত তিনি সন্ধ্যা প্ৰভুৰ প্ৰাৰ্থনা আৰু প্ৰসাদৰ ব্যৱস্থা হয়। 

==উৎসৱ==
বছৰত ছয়টা উৎসৱক থানৰ মূল পৰ্ব হিচাপে পালন কৰা হয়। এই পৰ্বকেইটা হ’ল-

#বহাগ বিহু
#জাগৰণ
#শ্ৰীকৃষ্ণৰ জন্মাষ্টমী
#ৰাস উৎসৱ
#মাঘী উৎসৱ
#দৌল উৎসৱ

'''জাগৰণ উৎসৱ:''' জেঠ মাহৰ ১৬ তাৰিখৰ পৰা ২২ তাৰিখলৈ জাগৰণ উৎসৱ পালন কৰা হয়। হয়। সাধাৰণতে প্ৰতি নিশাই প্ৰভুক শুৱাই থয় আৰু ব্ৰহ্মপুৱাতেই প্ৰভাত প্ৰাৰ্থনাৰে জগাই দিয়ে। কিন্তু জাগৰণৰ সময়ত প্ৰভু দিনে নিশাই জাগি থাকে। এই উৎসৱৰ সময়ত থানৰ এলেকাভুক্ত ৰাইজে পাকঘৰ আৰু বাচন-বৰ্তনকে আদি কৰি কাপোৰ ধুই পৰিষ্কাৰ হৈ থকাৰ লগতে এই সময়ছোৱাত নিৰামিষ আহাৰ ভোজন কৰে। গাঁৱৰ আলিবাটৰ ঘাঁহ-বন কাটি, জেং-জাৱৰ দূৰৈত পেলাই দিয়া হয়। প্ৰত্যেক চুবুৰীৰ নামঘৰবিলাক মেৰামতি কৰি সজাই তোলা হয়। আকৌ এই উৎসৱৰ প্ৰথমদিনা প্ৰভুৰ থানত পাতি থোৱা নাম উৎসৱৰ শেষৰ দিনাহে ভংগ হয় বাবে চুবুৰীৰ নামঘৰ বা কোনো গৃহস্থৰ ঘৰত এই সময়ৰ ভিতৰত নাম ভঙা-পতা হ’ব নোৱাৰে। ইয়াৰ উপৰিও এই সময়ত বিবাহ, হোম, যজ্ঞ আদিও বন্ধ থাকে। ১৬ জেঠৰ পৰা ২১ জেঠলৈ প্ৰত্যেক নিশাই প্ৰত্যেক চুবুৰীৰ পৰা(এলেকাভুক্ত মুঠ ১৯টা চুবুৰী বা পাৰা) পালপাতি ৰাইজ থানলৈ আহি উজাগৰে থাকে। ইয়াক ‘জাগৰ ৰখা' বুলি কোৱা হয়। জেঠৰ ২১তাৰিখে পুৱা ন/দহ মান বজাত প্ৰভু গাওঁ পৰিভ্ৰমণত ওলায় আৰু নিশা বাৰমান বজাত থানলৈ উভতি আহে। এই ভ্ৰমণৰ সময়ত গাঁৱৰ বিভিন্ন নামঘৰত প্ৰভুই জিৰণি লয়। কিছুবছৰ আগৰপৰা ব্যক্তিগত পদূলিতো প্ৰভুক ৰখাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছে। সকলো স্থানতেই প্ৰভুৰ কৃপাদৃষ্টি পৰাটো আৰু ইয়াৰ ফলত ৰাইজে সৎ জীৱন যাপন কৰিব পৰাটো এই ভ্ৰমণৰ উদ্দেশ্য। ২২ তাৰিখে দুপৰীয়া হোম আৰু নাম-প্ৰসংগ কৰি উৎসৱৰ সামৰণি মৰা হয়।&lt;ref&gt;''ভক্তি দৰ্পন'' - ভবানন্দ পাঠক আৰু দীনেশ চন্দ্ৰ নাথ সম্পাদিত, মহাপ্ৰভু শ্ৰীশ্ৰী গৰখীয়া গোসাঁইৰ থান, ২০২০&lt;/ref&gt; জাগৰণ উৎসৱ সম্পৰ্কে প্ৰবাদ আছে যে, এসময়ত গোটেই বৰনগৰ অঞ্চলত কলেৰা মহামাৰীয়ে দেখা দিয়াত ৰাইজে আতংকগ্ৰস্ত হৈ প্ৰভুৰ ওচৰত শৰণাপন্ন হৈছিল। তেতিয়া প্ৰভুই তেওঁৰ প্ৰকৃত ভক্তসকলক ৰক্ষা কৰাৰ বাবে মাজৰাতি বগা ঘোঁৰাত উঠি গাঁৱৰ পদূলিয়ে পদূলিয়ে ঘূৰি ফুৰিছিল। ইয়াৰ পিছতেই মহামাৰীৰ প্ৰভাৱ কমি যায়। প্ৰভুক বগা ঘোঁৰাত উঠি ফুৰা সেই মনোৰম দৃশ্য বহুতো ভক্তই দেখা পোৱা বুলিও শুনা যায়। এই ঘটনাৰ পিছতেই ৰাইজে জাগৰণ উৎসৱ পাতি প্ৰভুক দোলাত লৈ গাঁও পৰিভ্ৰমণ কৰাৰ নিয়ম প্ৰচলিত হয়। 

'''জন্মাষ্টমী উৎসৱ:''' ভাৰতৰ বিভিন্ন প্ৰান্তত জন্মাষ্টমী উৎসৱ পালন কৰা হয়। শ্ৰীকৃষ্ণ জন্মাষ্টমীৰ পাঁচ দিন পিছত থানত পঁচতি উৎসৱ(নন্দ উৎসৱ) পালন কৰা হয়। সেইদিনা থানত ভাগৱত পাঠ আৰু নাম প্ৰসংগৰ পিছত গৰখীয়াসকলে চৌহদৰ ভিতৰত ‘পেক ভাওনা’ খেলে। এই খেলত পুৰস্কাৰ হিচাপে প্ৰত্যেককে নাৰিকল দিয়া হয়। 

'''দৌল উৎসৱ:''' বছৰৰ শেষৰটো উৎসৱ হৈছে দৌল উৎসৱ। এই উৎসৱৰ সময়ত মহাপ্ৰভু শ্ৰীশ্ৰী গৰখীয়া গোসাঁইক দৌলত তোলা হয় আৰু হস্তা নক্ষত্ৰ নপৰালৈকে এদিন বা দুদিন দিনে ৰাতিয়ে কৃষ্ণ লীলা, যাত্ৰাগান আদিৰে উৎসৱ চলাই নিয়া হয়। হস্তা নক্ষত্ৰ পৰিলে প্ৰভুক লগে লগে দৌলৰ পৰা নমাই অনা হয় আৰু ৰাইজৰ সুবিধা অনুসৰি প্ৰভুক নিৰ্দিষ্ট অঞ্চলৰ পথাৰলৈ ফুৰাবলৈ লৈ যোৱা হয়। ইয়াক ‘গৰখীয়া গোসাঁইৰ সুঁৱেৰী’ বুলি কোৱা হয়।

==তথ্যসূত্ৰ==

[[শ্ৰেণী:বিশেষ সংশোধনৰ প্ৰয়োজন থকা প্ৰবন্ধ]]
[[শ্ৰেণী:অসমৰ হিন্দু মন্দিৰ]]
[[শ্ৰেণী:অসমৰ ধৰ্মীয় স্থান]]
[[শ্ৰেণী:অসমৰ ধৰ্মীয় স্থান]]</text>
      <sha1>kbudy351yrpxtdzul25173tlgj0iv39</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522359</id>
      <parentid>522358</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T09:14:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>removed [[Category:বিশেষ সংশোধনৰ প্ৰয়োজন থকা প্ৰবন্ধ]] using [[WP:HC|HotCat]]</comment>
      <origin>522359</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="17207" sha1="o2ezc6b03ku59mb6q27gth85g8s9sfw" xml:space="preserve">{{More footnotes}}
'''মহাপ্ৰভু শ্ৰীশ্ৰী গৰখীয়া গোসাঁইৰ থান''' বৰনগৰৰ ঐতিহ্য বহনকাৰী এটা পবিত্ৰ ধৰ্মীয় অনুষ্ঠান। কোচ ৰজা [[নৰনাৰায়ণ]]ৰ দিনৰেপৰা বৰনগৰৰ ঐতিহ্যমণ্ডিত ক্ষেত্ৰসমূহৰ ভিতৰত মহাপ্ৰভু শ্ৰীশ্ৰী গৰখীয়া গোসাঁইৰ থান অন্যতম। বৰ্তমান [[সৰভোগ]] নগৰৰ ৩ নং ৱাৰ্ডত অৱস্থিত গৰখীয়া গোসাঁইৰ থানখন সৰভোগৰ ৩১ নং ৰাষ্ট্ৰীয় ঘাইপথৰ পৰা ১কি.মি. উত্তৰে অৱস্থিত।  

== কিংবদন্তি==
প্ৰবাদ অনুসৰি মহাৰাজ নৰনাৰায়ণে শনিৰ দশাত পৰোতে বৰনগৰত অস্থায়ী ৰাজধানী পাতি শাসন কাৰ্য চলাইছিল। বাৰ বছৰ পিছত মহাৰাজ নৰনাৰায়ণে অস্থায়ী ৰাজধানী বৰনগৰ এৰি গুচি যোৱাৰ পিছত ভতিজাক ৰঘুদেৱ ৰায়ে বৰবাৰীত থাকি বৰনগৰৰ শাসন কৰিছিল। এই সময়ছোৱাত বৰ্তমানৰ সৰভোগ নগৰৰ কাষৰীয়া উত্তৰ গণকগাড়ী আৰু দক্ষিণ গণকগাড়ী গাঁৱৰ খেতিপথাৰবোৰ এসময়ত চৰণীয়া পথাৰ আছিল। এই অঞ্চলৰ গৰখীয়াসকলে প্ৰতিপালন কৰা গৰু-ম’হবোৰ এই চৰণীয়া পথাৰতে চৰাইছিল। এনেদৰে, গৰু চৰাই ফুৰোঁতে গৰখীয়াবোৰে মন কৰিলে যে- উত্তৰ গণকগাড়ী গাঁৱৰ(বৰ্তমান মেধিপৰা) বৰকোচ পৰিয়ালৰ এজনী কপিলী গাই দুপৰীয়া সদায় একে সময়তে জাকৰপৰা নোহোৱা হয় আৰু পিছত আকৌ জাকলৈ উভতি আহে। প্ৰায়ে এনেকুৱা হ’ব ধৰাত গৰখীয়াবোৰে অনুসন্ধান কৰি দেখিলে যে, গাইজনীয়ে জাকৰ পৰা ওলাই গৈ প্ৰত্যেক দিনেই এডোখৰ নিৰ্দিষ্ট ঠাইত নিজ ইচ্ছাৰে ওহাৰৰ পৰা গাখীৰ এৰি দিয়ে। এই ঘটনাটো দেখাৰ পিছত গৰখীয়াবোৰে সেই ঠাইৰ মাটি খান্দি চাবলৈ সিদ্ধান্ত কৰে। মাটি খন্দাৰ পিছত তাৰপৰাই মহাপ্ৰভু শ্ৰীশ্ৰী গৰখীয়া গোসাঁইৰ আবিৰ্ভাৱ হয়। লাহে লাহে গৰখীয়াবোৰে সেই ঠাইতেই থাপনা পাতি প্ৰভুৰ চৰণত সেৱা কৰিব লয়। গৰু হেৰালে প্ৰধান গৰখীয়াজনে প্ৰভুৰ চৰণত সেৱা জনাই, ঠিকনা চাই দিশ ধৰি দিয়ে আৰু সেইমতে গৰু বিচাৰি পায়। সেয়ে গৰু হেৰালে আন মানুহেও তালৈ গৈ মিঠাতেলৰ চাকি, কল-প্ৰসাদ আগবঢ়াই প্ৰভুৰ চৰণত পৰিলে হেৰোৱা গৰু পুনৰ বিচাৰি পায়। প্ৰভুৰ এই মহিমা দেখি এই অঞ্চলৰ ৰাইজে নিয়মিতভাৱে পূজা কৰিব ধৰে। মহাপ্ৰভু শ্ৰীশ্ৰী গৰখীয়া গোসাঁইৰ এই জন্মস্থানখিনি ‘মা শ্ৰীশ্ৰী তেলোলীয়া গোসাঁই'ৰ থান বুলি জনাজাত। 

পৰৱৰ্তী সময়ত এই ঠাইৰপৰা প্ৰায় পাঁচশ মিটাৰ উত্তৰ-পশ্চিম দিশত মহাপ্ৰভু শ্ৰীশ্ৰী গৰখীয়া গোসাঁইক স্থানান্তৰ কৰা হয়। ইয়াৰ প্ৰকৃত কাৰণ সঠিককৈ একো ক’ব নোৱাৰি যদিও বৰ্তমানৰ ঠাইখন আহল-বহল লগতে, মেধি পৰিয়ালৰ ওচৰত হোৱা বাবে থানৰ ঘৰ-দুৱাৰ আদিৰ চোৱা-চিতাত সুবিধা হ’বৰ বাবে হয়তো প্ৰভুক ইয়ালৈ লৈ আহে। আনুমানিক ১২৯০-১৩০০ ভাস্কৰাব্দৰ ভিতৰত থানত টিনপাতৰ ভাঁজঘৰ এটি নিৰ্মাণ কৰা হয়। ইয়াৰ কেইবছৰ মান পিছত ভাঁজঘৰ সংলগ্ন টিন পাতৰ নামঘৰ এটিও নিৰ্মাণ কৰা হয়। পিছলৈ ১৩৯২ ভাস্কৰাব্দৰ জেঠ মাহৰ ১৫ তাৰিখ বুধবাৰে অতি প্ৰত্যুষতে বেদমন্ত্ৰ, শংখ-ঘণ্টা আৰু উৰুলিৰ ধ্বনিৰে মহাপ্ৰভুই নিজে (মহাপ্ৰভু শ্ৰীশ্ৰী গৰখীয়া গোসাঁইৰ বিগ্ৰহ) ভক্তসকলৰ সৈতে ভাঁজঘৰৰ দ্বাৰ উদঘাটন কৰিলে।&lt;ref&gt;''বৰ্ণিল মানাহ'' - হিতেশ দাস আৰু ধ্ৰুৱকুমাৰ তালুকদাৰ সম্পাদিত। অসম সাহিত্য সভা, ২০১৩&lt;/ref&gt;

==চৌহদ==
তিনিখন মূল প্ৰৱেশদ্বাৰ থকা থানৰ চৌহদটোৱে এটা বহল এলেকা আৱৰি আছে। মূল নামঘৰটোৰ ভিতৰভাগত এখন ময়ূৰাসন আছে আৰু মণিকূটৰ ভিতৰত ভগৱান শ্ৰীকৃষ্ণৰ আৱিৰ্ভাৱ হোৱা বিগ্ৰহৰ মূৰ্ত্তিটো আছে। মূল নামঘৰটোৰ চাৰিওফালৰ বেৰবোৰত পুৰাণ, উপ-পুৰাণৰ ভালেমান কাহিনীৰ চিত্ৰ অংকন কৰা আছে। প্ৰধানকৈ শিশু কৃষ্ণৰ বাল্যকালৰ বিভিন্ন লীলা দেখুওৱা হৈছে। মূল নামঘৰটোৰ পিছপিনে এটা ডাঙৰ পুখুৰী আছে। পুখুৰীটোৰ সোঁমাজত শ্ৰীকৃষ্ণৰ কালী নাগৰ মূৰৰ ওপৰত নৃত্যৰত অৱস্থাত থকা মূৰ্ত্তি এটা আছে। এই পুখুৰীটোত ভালেমান প্ৰজাতিৰ মাছ আৰু আপুৰুগীয়া প্ৰজাতিৰ কাছ পোৱা যায়। তদুপৰি, চৌহদৰ ভিতৰত বিভিন্ন প্ৰজাতিৰ হৰিণ, ময়ূৰ আৰু শহাপহু সংৰক্ষণ কৰি ৰখা হৈছে। 

থানৰ চৌহদৰ ভিতৰত ফুলনিত অনন্ত শয্যাগত শ্ৰীকৃষ্ণৰ মূৰ্ত্তি, দৌল মন্দিৰ, গড়ুৰ মন্দিৰ, শিৱৰ উপাসনা স্থান, ভকতসকলৰ চ’ৰাঘৰ, বৰনগৰ নাট্য মন্দিৰ, অতিথিশালা, চিকিৎসা গৃহ আৰু এটা পুথিভঁৰাল আছে। য’ত ভালেমান পুৰণি পুথিৰ লগতে সাঁচিপাত আৰু তুলাপাতত লিখা পুথি সংৰক্ষিত হৈ আছে। থানৰ পৰিচালনা সমিতিৰ কাৰ্যালয়ৰ কাষতে থকা ভোজনালয়টোত প্ৰতিদিনেই মন্দিৰলৈ অহা ৰাইজৰ বাবে সিদ্ধ প্ৰসাদৰ ব্যৱস্থা কৰা হয়। 

==প্ৰাৰ্থনা==
মহাপ্ৰভুৰ আবিৰ্ভাৱ হোৱাৰ পিছৰেপৰা উত্তৰ গণকগাড়ী আৰু দক্ষিণ গণকগাড়ী গাঁৱৰ ৰাইজে তেওঁৰ শ্ৰীচৰণত সেৱা জনাইছিল আৰু তেতিয়াৰ পৰাই দৈনিক দুপৰীয়া পূজাৰীৰ দ্বাৰা প্ৰসাদ দিয়াৰ ব্যৱস্থা চলি আহিছে। কিন্তু পৰৱৰ্তী সময়ত তিনি সন্ধ্যা প্ৰভুৰ প্ৰাৰ্থনা আৰু প্ৰসাদৰ ব্যৱস্থা হয়। 

==উৎসৱ==
বছৰত ছয়টা উৎসৱক থানৰ মূল পৰ্ব হিচাপে পালন কৰা হয়। এই পৰ্বকেইটা হ’ল-

#বহাগ বিহু
#জাগৰণ
#শ্ৰীকৃষ্ণৰ জন্মাষ্টমী
#ৰাস উৎসৱ
#মাঘী উৎসৱ
#দৌল উৎসৱ

'''জাগৰণ উৎসৱ:''' জেঠ মাহৰ ১৬ তাৰিখৰ পৰা ২২ তাৰিখলৈ জাগৰণ উৎসৱ পালন কৰা হয়। হয়। সাধাৰণতে প্ৰতি নিশাই প্ৰভুক শুৱাই থয় আৰু ব্ৰহ্মপুৱাতেই প্ৰভাত প্ৰাৰ্থনাৰে জগাই দিয়ে। কিন্তু জাগৰণৰ সময়ত প্ৰভু দিনে নিশাই জাগি থাকে। এই উৎসৱৰ সময়ত থানৰ এলেকাভুক্ত ৰাইজে পাকঘৰ আৰু বাচন-বৰ্তনকে আদি কৰি কাপোৰ ধুই পৰিষ্কাৰ হৈ থকাৰ লগতে এই সময়ছোৱাত নিৰামিষ আহাৰ ভোজন কৰে। গাঁৱৰ আলিবাটৰ ঘাঁহ-বন কাটি, জেং-জাৱৰ দূৰৈত পেলাই দিয়া হয়। প্ৰত্যেক চুবুৰীৰ নামঘৰবিলাক মেৰামতি কৰি সজাই তোলা হয়। আকৌ এই উৎসৱৰ প্ৰথমদিনা প্ৰভুৰ থানত পাতি থোৱা নাম উৎসৱৰ শেষৰ দিনাহে ভংগ হয় বাবে চুবুৰীৰ নামঘৰ বা কোনো গৃহস্থৰ ঘৰত এই সময়ৰ ভিতৰত নাম ভঙা-পতা হ’ব নোৱাৰে। ইয়াৰ উপৰিও এই সময়ত বিবাহ, হোম, যজ্ঞ আদিও বন্ধ থাকে। ১৬ জেঠৰ পৰা ২১ জেঠলৈ প্ৰত্যেক নিশাই প্ৰত্যেক চুবুৰীৰ পৰা(এলেকাভুক্ত মুঠ ১৯টা চুবুৰী বা পাৰা) পালপাতি ৰাইজ থানলৈ আহি উজাগৰে থাকে। ইয়াক ‘জাগৰ ৰখা' বুলি কোৱা হয়। জেঠৰ ২১তাৰিখে পুৱা ন/দহ মান বজাত প্ৰভু গাওঁ পৰিভ্ৰমণত ওলায় আৰু নিশা বাৰমান বজাত থানলৈ উভতি আহে। এই ভ্ৰমণৰ সময়ত গাঁৱৰ বিভিন্ন নামঘৰত প্ৰভুই জিৰণি লয়। কিছুবছৰ আগৰপৰা ব্যক্তিগত পদূলিতো প্ৰভুক ৰখাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছে। সকলো স্থানতেই প্ৰভুৰ কৃপাদৃষ্টি পৰাটো আৰু ইয়াৰ ফলত ৰাইজে সৎ জীৱন যাপন কৰিব পৰাটো এই ভ্ৰমণৰ উদ্দেশ্য। ২২ তাৰিখে দুপৰীয়া হোম আৰু নাম-প্ৰসংগ কৰি উৎসৱৰ সামৰণি মৰা হয়।&lt;ref&gt;''ভক্তি দৰ্পন'' - ভবানন্দ পাঠক আৰু দীনেশ চন্দ্ৰ নাথ সম্পাদিত, মহাপ্ৰভু শ্ৰীশ্ৰী গৰখীয়া গোসাঁইৰ থান, ২০২০&lt;/ref&gt; জাগৰণ উৎসৱ সম্পৰ্কে প্ৰবাদ আছে যে, এসময়ত গোটেই বৰনগৰ অঞ্চলত কলেৰা মহামাৰীয়ে দেখা দিয়াত ৰাইজে আতংকগ্ৰস্ত হৈ প্ৰভুৰ ওচৰত শৰণাপন্ন হৈছিল। তেতিয়া প্ৰভুই তেওঁৰ প্ৰকৃত ভক্তসকলক ৰক্ষা কৰাৰ বাবে মাজৰাতি বগা ঘোঁৰাত উঠি গাঁৱৰ পদূলিয়ে পদূলিয়ে ঘূৰি ফুৰিছিল। ইয়াৰ পিছতেই মহামাৰীৰ প্ৰভাৱ কমি যায়। প্ৰভুক বগা ঘোঁৰাত উঠি ফুৰা সেই মনোৰম দৃশ্য বহুতো ভক্তই দেখা পোৱা বুলিও শুনা যায়। এই ঘটনাৰ পিছতেই ৰাইজে জাগৰণ উৎসৱ পাতি প্ৰভুক দোলাত লৈ গাঁও পৰিভ্ৰমণ কৰাৰ নিয়ম প্ৰচলিত হয়। 

'''জন্মাষ্টমী উৎসৱ:''' ভাৰতৰ বিভিন্ন প্ৰান্তত জন্মাষ্টমী উৎসৱ পালন কৰা হয়। শ্ৰীকৃষ্ণ জন্মাষ্টমীৰ পাঁচ দিন পিছত থানত পঁচতি উৎসৱ(নন্দ উৎসৱ) পালন কৰা হয়। সেইদিনা থানত ভাগৱত পাঠ আৰু নাম প্ৰসংগৰ পিছত গৰখীয়াসকলে চৌহদৰ ভিতৰত ‘পেক ভাওনা’ খেলে। এই খেলত পুৰস্কাৰ হিচাপে প্ৰত্যেককে নাৰিকল দিয়া হয়। 

'''দৌল উৎসৱ:''' বছৰৰ শেষৰটো উৎসৱ হৈছে দৌল উৎসৱ। এই উৎসৱৰ সময়ত মহাপ্ৰভু শ্ৰীশ্ৰী গৰখীয়া গোসাঁইক দৌলত তোলা হয় আৰু হস্তা নক্ষত্ৰ নপৰালৈকে এদিন বা দুদিন দিনে ৰাতিয়ে কৃষ্ণ লীলা, যাত্ৰাগান আদিৰে উৎসৱ চলাই নিয়া হয়। হস্তা নক্ষত্ৰ পৰিলে প্ৰভুক লগে লগে দৌলৰ পৰা নমাই অনা হয় আৰু ৰাইজৰ সুবিধা অনুসৰি প্ৰভুক নিৰ্দিষ্ট অঞ্চলৰ পথাৰলৈ ফুৰাবলৈ লৈ যোৱা হয়। ইয়াক ‘গৰখীয়া গোসাঁইৰ সুঁৱেৰী’ বুলি কোৱা হয়।

==তথ্যসূত্ৰ==

[[শ্ৰেণী:অসমৰ হিন্দু মন্দিৰ]]
[[শ্ৰেণী:অসমৰ ধৰ্মীয় স্থান]]
[[শ্ৰেণী:অসমৰ ধৰ্মীয় স্থান]]</text>
      <sha1>o2ezc6b03ku59mb6q27gth85g8s9sfw</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>উত্তৰ-ঔপনিবেশিকতাবাদ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>99933</id>
    <revision>
      <id>522349</id>
      <parentid>512401</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T08:43:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>522349</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="53092" sha1="j5j49xicwdzizqfejxj2qafqspqyf3d" xml:space="preserve">{{Original Research}}{{Wikify}}
বিংশ শতিকাৰ নব্বৈৰ দশকৰ পৰাই এছিয়া আৰু [[আফ্ৰিকা|আফ্ৰিকাৰ]] দেশবিলাকৰ লেখক সমালোচকসকলৰ মাজত এটা বিষয়ত যথেষ্ট চিন্তা, গৱেষণা আৰু অধ্যয়নৰ জনপ্ৰিয়তা আৰু প্ৰসাৰ দেখিবলৈ পোৱা গৈছে আৰু সেইটো হ'ল উত্তৰ-উপনিৱেশবাদ (Postcolonialism) বা উত্তৰ-ঔপনিৱেশিক তত্ত্ব (Postcolonial Theory)। উত্তৰ-ঔপনিৱেশিক শব্দটো যদিও আভিধানিক অৰ্থত ঔপনিৱেশিক শাসনৰ বা উপনিৱেশবাদী চিন্তাধাৰাৰ পৰৱৰ্তী কালৰ চিন্তাধাৰা বা তত্ত্ব যেন লাগে, প্ৰকৃততে কিন্তু ইয়াৰ অৰ্থ সীমিত হৈ থকা নাই। অৱশ্যে এই তত্ত্ব বা চিন্তাধাৰাৰ ব্ৰিটিছ বা ফৰাচী উপনিবেশ তথা ঔপনিবেশিক শাসনৰ পৰৱৰ্তী কালত জন্ম আৰু বিকাশ হৈছে। কিন্তু ব্ৰিটিছ বা ফৰাচী ঔপনিবেশিক শাসনৰ পৰা মুক্ত হোৱা সমাজবোৰত একমাত্ৰ উপনিবেশবাদবিৰোধী যিকোনো তত্ত্ব বা চিন্তাকে উত্তৰ-ঔপনিৱেশিক তত্ত্ব নাইবা উত্তৰ-ঔপনিবেশিক সমালোচনা বুলি ক'লে ভুল হ'ব। ইয়াত ইংৰাজী 'Post' শব্দটোৱে পৰৱৰ্তী কাল বা ঔপনিবেশিক শাসনৰ পৰৱৰ্তী কাল বুজালেও ইয়াৰ সম্পূৰ্ণ সুকীয়া অৰ্থ প্ৰদান কৰিছে লেখক-সমালোচকসকলে। সেয়ে এই তত্ত্বই কেৱল ঔপনিৱেশিক শাসনৰ বিৰোধিতা কৰা নাইবা ঔপনিৱেশিক শাসনৰ পৰৱৰ্তী কালৰ চিন্তাধাৰাকেই নুবুজায়, আনকি স্বৰাজোত্তৰ যুগৰ [[জাতীয়তাবাদ|জাতীয়তাবাদী]] চিন্তাধাৰাৰ সমালোচনাকো এই তত্ত্বই সামৰি লৈছে। &lt;ref&gt;https://www.oxfordbibliographies.com/display/document/obo-9780190221911/obo-9780190221911-0069.xml&lt;/ref&gt;

হেন্স বাৰ্টেন্সে উত্তৰ-ঔপনিৱেশিক সমালোচনা আৰু তত্ত্বৰ বিষয়ে ব্যাখ্যা আগবঢ়াবলৈ গৈ লিখিছে যে এডৱাৰ্ড ব্ৰেথৱেইট, উইল্‌ছন হেৰিছ, চিনুৱা আচেবে আৰু ৱ’লে ছয়িংকা প্ৰমুখ্যে বিখ্যাত উত্তৰ-ঔপনিৱেশিক লেখক থকা সত্ত্বেও বৰ্তমান উত্তৰ- ঔপনিৱেশিক চিন্তাধাৰা অধ্যয়ন বা গৱেষণাবিলাক ১৯৭৮ত প্ৰকাশ পোৱা এডৱাৰ্ড ছাইদৰ ‘অ’ৰিয়েণ্টেলিজম' (Orientalism) 'প্ৰাচ্যতত্ত্ব' বা ‘প্ৰাচ্যতত্ত্ববাদ' গ্ৰন্থখনৰ দ্বাৰাহে অধিক প্ৰভাৱান্বিত। উত্তৰ-ঔপনিৱেশিক তত্ত্ব বা চিন্তাধাৰাৰ আলোচনা সেয়ে বহুলভাৱে ছাইদৰ গ্ৰন্থখনৰ ওচৰত ঋণী। ছাইদৰ ‘অৰিয়েণ্টেলিজম'কো কিন্তু পৰম্পৰাগতভাৱে গৃহীত হৈ অহা প্ৰাচ্যতত্ত্বৰ অধ্যয়ন বা গৱেষণা মাত্ৰ বুলি ক'ব নোৱাৰি। ছাইদে প্ৰাচ্যতত্ত্ব বা চিন্তাক এটা মতবাদ বা এটা প্ৰভাৱশালী দৃষ্টিভংগী হিচাপে দাঙি ধৰিছে যি মতবাদ বা দৃষ্টিভংগী ঊনবিংশ শতিকাৰ ফৰাচী-ব্ৰিটিছ লেখক আৰু ইতিহাসবিদসকলে গ্ৰহণ কৰিছিল আৰু সচেতন বা অসচেতনভাৱে ঔপনিৱেশিক শাসনৰ স্বাৰ্থ ৰক্ষা কৰিছিল। ব্ৰিটিছ আৰু ফৰাচী পণ্ডিতসকলৰ গৱেষণামূলক লেখা, সাহিত্যকৰ্ম, ৰাজনৈতিক প্ৰচাৰ পুস্তিকা, সংবাদপত্ৰ, ভ্ৰমণ কাহিনী, ধৰ্মীয় আৰু দৰ্শন বিষয়ৰ গৱেষণামূলক গ্ৰন্থ আদিৰ সহায়ত এই পাঠবিলাকে উপন্যাস আদি সৃষ্টিশীল কৰ্ম, তথ্যভিত্তিক লেখা, প্ৰাচ্যৰ ইতিহাস আৰু সংস্কৃতিৰ বিষয়ে জ্ঞানৰ দাবী আদিৰ যোগেদি কেনেকৈ 'প্ৰাচ্য' (Ori- ent)ৰ নিৰ্মাণ কৰিছিল সেই বিষয়ে ছাইদে পৰ্যবেক্ষণ কৰিছিল। এই সকলো লৈ যি জ্ঞানৰ জন্ম দিয়া বা নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল সেই জ্ঞানে সদায় ক্ষমতাৰ সৈতে সম্পৰ্ক ৰক্ষা কৰিছিল। যিহেতু সেই যুগত ক্ষমতাৰ অধিকাৰী আছিল ঔপনিৱেশিক শাসক আৰু ঔপনিৱেশিক শাসন ব্যৱস্থা, সেয়ে স্বাভাৱিকতে প্ৰাচ্য সন্দৰ্ভত পাশ্চাত্যমুখী ভাবধাৰা, প্ৰাচ্যতত্ত্ব বা অ’ৰিয়েণ্টেলিজমে পৰম্পৰাগতভাৱে প্ৰভুত্বমূলক উদ্দেশ্য লৈ সেৱা কৰিছিল। এই প্ৰভুত্বই ঔপনিৱেশিক ক্ষমতা তথা শাসনৰ সেৱা কৰিছিল যি প্ৰভুত্ব (Hegemony)ক আণ্টনিঅ' গ্ৰাম্‌শ্চিয়ে সন্মতিৰ সহায়েৰে শাসন বা আধিপত্য হিচাপে দেখুৱাইছিল। 'জ্ঞান' আৰু 'প্ৰভুত্ব' সন্দৰ্ভত ছাইদ দৃষ্টিভংগী মিচেল ফুকো আৰু গ্ৰাম্‌শ্চিৰ সৈতে মিল আছিল আৰু এই দুগৰাকী চিন্তাবিদৰ দ্বাৰা ছাইদ নিশ্চয় অনুপ্ৰাণিত হৈছিল। 

ব্ৰিটিছসকলে ভাৰতত ঔপনিৱেশিক শাসন চলাবলৈ মাত্ৰ পুলিচ আৰু সেনাবাহিনীৰ ওপৰতে নিশ্চয় নিৰ্ভৰ কৰা নাছিল বা নিৰ্ভৰ কৰিব নোৱাৰিছিল। তেওঁলোকে নিৰ্ভৰ কৰিবলগীয়া হৈছিল এনে জ্ঞানৰ ওপৰত যি জ্ঞানে ব্ৰিটিছ ঔপনিৱেশিক শাসনৰ স্বাৰ্থত সেৱা কৰিব পাৰে। এই জ্ঞান-শিক্ষা বিশ্ববিদ্যালয় বা বিভিন্ন শিক্ষানুষ্ঠানৰ যোগেদি প্ৰদান কৰা হৈছিল শাসিত প্ৰজা বা নেটিভসকলক। সাহিত্য, ৰাজনৈতিক তত্ত্ব, ইতিহাস আদি সকলোধৰণৰ পাঠক লৈ এই 'জ্ঞান' নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল। 

প্ৰাচ্যতত্ত্বই প্ৰধানকৈ দুটা উদ্দেশ্য পূৰণ কৰিছিল। ই পশ্চিমীয়া চৰকাৰ আৰু নাগৰিকসকলৰ দৃষ্টিত পশ্চিমীয়া সম্প্ৰসাৰণবাদ আৰু সাম্ৰাজ্যবাদক বৈধতা প্ৰদান কৰিছিল আৰু পশ্চিমীয়া সংস্কৃতি-সভ্যতাই সৰ্বজনীন সভ্যতা-সংস্কৃতিৰ প্ৰতিনিধিত্ব কৰে বুলি ‘নেটিভ ’সকলক পতিয়ন নিয়াবলৈ কাম কৰিছিল। ছাইদৰ মতে প্ৰাচ্যতত্ত্বই পাশ্চাত্যৰ বিপৰীতে প্ৰাচ্যৰ ধাৰণাটো দাঙি ধৰিছিল। এই তত্ত্বই (Orientalism) এহাতে পাশ্চাত্যৰ সংস্কৃতি-সভ্যতাক উচ্চত্ৰ হিচাপে দাঙি ধৰি ইয়াৰ বিপৰীতে প্ৰাচ্যৰ সমাজ-সংস্কৃতি ইন্দ্ৰিয়পৰায়ণতা, অযৌক্তিকতা, আদিমতা আৰু স্বৈৰতন্ত্ৰৰ দ্বাৰা পৰিচালিত বুলি দেখুৱাইছে। 

অতি তাৎপৰ্যপূৰ্ণভাৱে ছাইদে তেওঁৰ ‘অ’ৰিয়েণ্টিলিজম' গ্ৰন্থত কাৰ্লমাৰ্ক্সকো এই পৰম্পৰাগত প্ৰাচ্যতত্ত্ববাদী চিন্তাৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱান্বিত হোৱা বুলি দেখুৱাইছে। মাৰ্ক্সৰ সমাজ বিৱৰ্তনৰ আৰু প্ৰগতিৰ ধাৰণাটোৱে দেখুৱাইছিল যে যিহেতু সামন্ততন্ত্ৰক পুঁজিবাদে অতিক্ৰম কৰি সমাজক আগুৱাই আনিছিল, সেয়ে পুঁজিবাদ আৰু পুঁজিবাদী ব্যৱস্থাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল সাম্ৰাজ্যবাদ অথবা ব্ৰিটিছ উপনিৱেশবাদ সামন্তবাদী এছীয় মূলৰ ভাৰতীয় ‘নেটিভ’সকলৰ কাৰণে প্ৰগতিশীল আছিল। যিহেতু পুঁজিৰ প্ৰগতিশীল ভূমিকা আছিল, সেয়ে উপনিৱেশবাদৰো ভূমিকা আছিল প্ৰগতিশীল। মাৰ্ক্সে লিখিছিল ভাৰতত ইংলেণ্ডে দ্বৈত ভূমিকা পালন কৰিবলগীয়া হৈছিল : এটা ধ্বংসাত্মক আৰু আনটো হ'ল সৃজনাত্মক— এছীয় (Asiatic) সমাজৰ ধ্বংস সাধন আৰু এছিয়াত পশ্চিমীয়া সমাজৰ বস্তুগত ভেটি স্থাপন কৰা' (ছাইদৰ উদ্ধৃতি)। 

সমাজৰ পৰিৱৰ্তন সন্দৰ্ভত মাৰ্ক্সৰ সমাজ-অৰ্থনৈতিক দৃষ্টিভংগী চূড়ান্তভাৱে আৰু নীতিগতভাৱে ত্ৰুটীযুক্ত বুলি দেখুৱাইছে ছাইদে। কিয়নো মাৰ্ক্সৰ প্ৰগতিৰ ধাৰণাই প্ৰধানকৈ প্ৰাচ্য আৰু পাশ্চাত্যৰ মাজত মৌলিক অসাম্য থকা বুলি ঊনবিংশ শতিকাত যি ধাৰণা দাঙি ধৰা হৈছিল তাকেই দাঙি ধৰিছে। বিশেষকৈ মাৰ্ক্সে ইয়াত ঔপনিৱেশিক শাসনৰ সভ্যকৰণ অথবা সভ্যতা দান অভিযানকে সন্ধান কৰিছে। 

ঔপনিবেশিক শাসনবিৰোধী চিন্তা আৰু আন্দোলনে স্বদেশী, জাতীয়তাবাদী সাহিত্য- সংস্কৃতিৰ পৃষ্ঠপোষকতা আৰু বিকাশত সহায় কৰিছিল যদিও ঔপনিবেশিক, প্ৰাচ্যতত্ত্ববাদী দৃষ্টিভংগীৰ প্ৰসাৰণত বাধা দিব পৰা নাছিল। ঔপনিৱেশিক, প্ৰাচ্যতত্ত্ববাদী ইউৰোপীয় সৰ্বজনীনতাবাদী চিন্তাধাৰাক সমালোচনা বা প্ৰত্যাখ্যান কৰিব পৰাকৈ ঔপনিৱেশিকতাবাদৰ বিৰোধিতা কৰা জাতীয়তাবাদী ভাবধাৰাত প্ৰয়োজনীয় নতুন চিন্তাৰ অভাৱ হৈছিল। ১৯৬১ চনত ফ্ৰাঞ্জ ফেন'নৰ 'The Wretched of the Earth' প্ৰকাশ পাইছিল। এই গ্ৰন্থই সৰ্বপ্ৰথম উত্তৰ-ঔপনিৱেশিক সাহিত্য-সংস্কৃতি চিন্তাৰ সূচনা কৰিছিল বুলি ক'ব পৰা যায়। তেওঁ দাবী কৰিছিল যে সকলো কৃষ্ণাংগ জাতি বা সংস্কৃতি একেই বুলি দেখুৱাব বিচৰা দৃষ্টিভংগীয়ে সাংস্কৃতিক ভিন্নতা বা বৈচিত্ৰ্যক আওকাণ কৰে। তেওঁ লিখিছিল যে চিকাগোৰ নিগ্ৰোসকলৰ সৈতে নাইজেৰিয়ান আৰু টাংগায়িকাৰ নিগ্ৰোসকলৰ সাদৃশ্য মাত্ৰ শ্বেতাংগসকলৰ বিপৰীতেহে দেখুৱাব পৰা যায়। সংঘাতটোক কৃষ্ণাংগ আৰু শ্বেতাংগৰ সংঘাত হিচাপে দেখুওৱাৰ পৰা আঁতৰি থাকি তেওঁ স্বদেশী বুদ্ধিজীৱীসকলৰ কাৰণে বিভিন্ন নিজ নিজ স্বদেশী সংস্কৃতিহে যে বেছি গুৰুত্বপূৰ্ণ সেই কথাত জোৰ দিছিল। ঔপনিৱেশিক শাসক আৰু শাসিতসকলৰ মাজত সাংস্কৃতিক আৰু সাহিত্য বিষয়ক সম্পৰ্কৰ তিনিটা পৰ্যায়ৰ কথা কৈছিল ফেন’নে। প্ৰথম পৰ্যায়ত স্বদেশী বা নেটিভ বুদ্ধিজীৱীয়ে এই বুলি গৌৰৱ কৰে যে তেওঁ বিদেশী শাসকৰ সংস্কৃতিক অংগীভূত, আয়ত্ত কৰিলে। দ্বিতীয় পৰ্যায়ত এই স্বদেশী (নেটিভ) গৰাকী অশান্ত হৈ পৰিল, তেওঁনো কোন সেই বিষয়ে মনত পেলাবলৈ সিদ্ধান্ত ল'লে। তেওঁ নিজৰ লোকসকলৰ ওচৰলৈ ঘূৰি যায় আৰু স্বদেশী সংস্কৃতিত নিজকে ডুবাই দিয়ে আৰু প্ৰথম পৰ্যায়ত লাভ কৰা ছন্দযুক্ত কবিতাৰ ঠাইত স্বদেশী লোকৰ কাব্যিক ঢোলৰ মাতৰ ছন্দই গুৰুত্ব পায়। তৃতীয় পৰ্যায়টোক ফেন’নে ‘সংগ্ৰামী পৰ্যায়' বুলি কৈছে আৰু এই পৰ্যায়ত স্বদেশী বুদ্ধিজীৱীসকলে বিপ্লবী সাহিত্য, জাতীয় বা স্বদেশী সাহিত্যৰ সৃষ্টি কৰে। ফেন'নৰ জাতীয়তাবাদী সাহিত্য চিন্তাৰ দ্বাৰা পৰৱৰ্তী কালৰ আফ্ৰিকান, আমেৰিকান, ৱেষ্ট ইণ্ডিজ আৰু আফ্ৰিকাৰ লেখক-সমালোচকসকল গভীৰভাৱে প্ৰভাৱান্বিত হৈছিল। কিন্তু তেওঁৰ জাতীয়তাবাদে ভাৰত আদি দেশত জাগি উঠা জাতীয়তাবাদী আন্দোলন বা ভাবধাৰাৰ দৰেই ঔপনিৱেশিকতাবাদৰ বিৰোধিতাত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা বা নেতৃত্ব লৈছিল যদিও এই জাতীয়তাবাদে ইউৰোপীয় আৰ্হিৰ জাতি ৰাষ্ট্ৰৰহে জন্ম দিলে। এই ইউৰোপীয় আৰ্হিৰ জাতি ৰাষ্ট্ৰ কিন্তু এছিয়া-আফ্ৰিকাৰ বহু সংস্কৃতিৰ দেশবোৰৰ জাতিসত্তাবিলাকৰ কাৰণে নাছিল, বৰং ই ঔপনিৱেশিক শাসনৰ উত্তৰাধিকাৰী শাসন ব্যৱস্থা এটাৰহে জন্ম দিলে। বহু ক্ষুদ্ৰ বৃত্তান্ত, বহু ক্ষুদ্ৰ ইতিহাসৰ বিকাশত বাধা পৰিল। ইউৰোপীয় আৰ্হিৰ মহা বৃত্তান্ত বা অধিবৃত্তান্ত নাইবা মিচেল ফুকোৰ ভাষাত ক্ষমতাশালীসকলৰ বাগ্‌ধাৰাই মূলসুঁতিৰ সংস্কৃতি হিচাপে স্থান লাভ কৰিলে। ইউৰোপীয় সৰ্বজনীনতাবাদ গৃহীত হ'ল ইউৰোপীয় আৰ্হিৰ জাতি ৰাষ্ট্ৰৰ ৰূপত। দুৰ্বল জাতিসত্তাবিলাক, ক্ষুদ্ৰ সংস্কৃতিবিলাক, নিম্নবৰ্গৰ ইতিহাসবিলাকক অৱদমন কৰি ৰখা হ'ল জাতি ৰাষ্ট্ৰৰ স্বাৰ্থত। উত্তৰ-আধুনিক তত্ত্বই জাতি বা জাতিৰাষ্ট্ৰৰ দৰে ধাৰণাবিলাকৰ সমালোচনা আগবঢ়াইছে এই ধাৰণাবিলাক নিপীড়ন চলোৱাৰ বাবে ব্যৱহৃত হৈ অহাৰ কাৰণেই। 

ফেন'নৰ ‘[./Https://en.wikipedia.org/wiki/The_Wretched_of_the_Earth The Wretched of the Earth]' গ্ৰন্থ প্ৰকাশৰ ১৭ বছৰৰ পাছত ছাইদৰ ‘[[Orientalism]]' ১৯৭৮ চনত প্ৰকাশ পায়। ছাইদৰ গ্ৰন্থখন প্ৰকাশ হোৱাৰ আগলৈকে প্ৰাচ্যতত্ত্ব বা প্ৰাচ্য অধ্যয়নক একাডেমিক মহলত গুৰুত্ব দিয়া হৈছিল। ইয়াক আৰবীয় আৰু দক্ষিণ এছিয়াৰ ইতিহাস, সমাজ-সাহিত্য-সংস্কৃতি অধ্যয়ন বা গৱেষণাৰ এটা বিষয় হিচাপে গণ্য কৰা হৈছিল। এই অধ্যয়ন আৰু গৱেষণাবিলাক কৰিছিল উপনিৱেশবাদী ইউৰোপীয়সকলে নাইবা তেওঁলোকৰ নেতৃত্বত কৰা হৈছিল। এই অধ্যয়ন আৰু গৱেষণাৰ গভীৰত থকা ইউৰোপীয় ঔপনিৱেশিক দৃষ্টিভংগীটো, শাসকৰ দৃষ্টিভংগীটো হয় গুৰুত্ব দিয়া নহৈছিল নাইবা চকুত পৰাই নাছিল। ছাইদে এই প্ৰাচ্যতত্ত্ব বা প্ৰাচ্য অধ্যয়নক এটা মাত্ৰ একাডেমিক বিষয় হিচাপে গ্ৰহণ কৰিবলৈ অমান্তি হৈছিল। তেওঁ ধৰা পেলাইছিল যে প্ৰাচ্যতত্ত্ব এটা নিৰপেক্ষ অধ্যয়ন বা গৱেষণাৰ বিষয় নহয়; ই ঔপনিৱেশিক, ইউৰোপীয় শাসক-শোষকসকলৰ শাসন-শোষণৰ স্বাৰ্থতহে গঢ়ি উঠিছে, ই স্বদেশীসকলৰ আগত ইউৰোপীয়, ঔপনিৱেশিক শিক্ষা-সংস্কৃতি সাহিত্যতকৈ শ্ৰেষ্ঠতৰ আৰু স্বদেশীসকলক সভ্য হ'বলৈ শিক্ষাদান কৰাৰ দায়িত্ব যে ইউৰোপীয় শাসকসকলৰ ওপৰত ন্যস্ত আছে— এনেধৰণৰ দৃষ্টিভংগী দাঙি ধৰিছিল। বাৰ্ট্ৰেন্সৰ ভাষাত ক'বলৈ গ'লে প্ৰাচ্যতত্ত্বই পৰম্পৰাগতভাৱে দুটা উদ্দেশ্য পূৰণ কৰিছিল; ই পশ্চিমীয়া চৰকাৰ আৰু নাগৰিকসকলৰ দৃষ্টিত পশ্চিমৰ সম্প্ৰসাৰণ আৰু সাম্ৰাজ্যবাদক আইনসন্মত বা বৈধ কৰিছিল আৰু ই প্ৰতাৰণামূলকভাৱে স্বদেশী বা 'নেটিভ’সকলক এই বুলি পতিয়ন নিয়াবলৈ চেষ্টা কৰিছিল যে পশ্চিমীয়া সংস্কৃতিয়েহে সৰ্বজনীন সভ্যতাৰ প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। গতিকে এনে পশ্চিমীয়া সংস্কৃতি গ্ৰহণ কৰিলে স্বদেশীসকল পিছপৰি থকা অৱস্থাৰ পৰা আগবাঢ়িবলৈ নাইবা তেওঁলোকে যি অন্ধবিশ্বাসভিত্তিক সমাজত আছে তাৰ পৰা ওপৰৰ অৱস্থালৈ যাব পাৰিব। ছাইদৰ মতে প্ৰাচ্যৰ যি ছবি পশ্চিমীয়া ঔপনিৱেশিকতাবাদীসকলে দাঙি ধৰিছিল, তাত সৎ উদ্দেশ্য যিমানেই নাথাকক কিয় ই সদায় এক ক্ষতিকাৰক বাগ্‌ধাৰাৰ অংশ হৈ আহিছে। পশ্চিমে দাঙি ধৰা ছবিখনে সদায় পশ্চিমীয়া শাসকসকলক সহায় কৰি আহিছে, আনকি প্ৰাচ্যতত্ত্বৰ যিসকল গৱেষকৰ (ছাইদৰ মতে এনে গৱেষকৰ সংখ্যা যথেষ্ট আছিল) প্ৰাচ্যৰ জনসাধাৰণৰ আৰু সংস্কৃতিৰ প্ৰতি সঁচা সহানুভূতি আছিল তেওঁলোকেও তেওঁলোকৰ মাজত থকা ইউৰোকেন্দ্ৰিক পৰিপ্ৰেক্ষিতৰ পৰা ওলাই আহিব পৰা নাছিল আৰু অনভিপ্ৰেতভাবে পশ্চিমীয়া শাসন বা দমন-পীড়নত অৰিহণা যোগাইছিল। উন্নত পাশ্চাত্য আৰু অনুন্নত প্ৰাচ্যৰ দ্বি- বিভাজনমূলক বৈপৰীত্যৰ ধাৰণাটো প্ৰাচ্যতত্ত্বৰেই যে অৱদান তাকো ছাইদৰ গ্ৰন্থখনৰ পৰা স্পষ্ট হৈ পৰিল। প্ৰাচ্যতত্ত্বই প্ৰাচ্যক ইন্দ্ৰীয়পৰায়ণ, যুক্তিবিমুখ, আদিম স্বৈৰতান্ত্ৰিক হিচাপে দেখুৱাই ইয়াৰ বিপৰীতে পাশ্চাত্যক যুক্তিবাদী, গণতান্ত্ৰিক, প্ৰগতিশীল হিচাপে দেখুৱাইছিল। ছাইদৰ গ্ৰন্থখনে প্ৰাচ্য আৰু পাশ্চাত্যৰ বিষয়ে এনে ধাৰণাবিলাকত বজ্ৰাঘাত হানিছিল। 

পাশ্চাত্য সমাজে প্ৰাচ্যৰ ওপৰত প্ৰভাৱ বিস্তাৰ কৰা আৰু প্ৰাচ্যই পাশ্চাত্যৰ পৰা শিক্ষা-সভ্যতা-সংস্কৃতি গ্ৰহণ কৰাৰ প্ৰয়োজনীয়তা স্বীকাৰ কৰি আহিছিল। কিন্তু ইয়াৰ বিপৰীতে পাশ্চাত্যই প্ৰাচ্যৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱান্বিত হোৱা বা প্ৰাচ্যৰ সভ্যতা-সংস্কৃতি গ্ৰহণ কৰাটো কেতিয়াও বিচৰা নাছিল। আইমে চেজাই (Aime Cesaire) নাইবা ছাইদ লেখাবিলাকত এনেধৰণৰ মত প্ৰকাশ পাইছিল। কিন্তু পৰৱৰ্তী কালত হোমি ভাবাই এনেধৰণৰ পাশ্চাত্য/প্ৰাচ্য দ্বি-বিভাজনমূলক বৈপৰীত্যৰ ধাৰণাটোৰ সংস্কাৰ সাধন কৰিবলৈ লয়। ভাবাৰ মতে কেৱল প্ৰাচাহে যে পাশ্চাত্যৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱান্বিত হৈছে সেইটো সঁচা নহয়, পাশ্চাত্যও প্ৰাচ্যৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱান্বিত হৈছে। ঔপনিৱেশিক শাসকসকল তেওঁলোকৰ শাসনাধীন স্বদেশীসকলৰ সৈতে হোৱা জটিল আৰু বিৰোধাভাসমূলক সম্পৰ্কৰ প্ৰভাৱৰ পৰা হাত সাৰিব পৰা নাছিল। জাক লাকাঁই আত্মপৰিচয় (Identity) যে এক নিৰ্মাণ এনে এটা ধাৰণা দাঙি ধৰিছিল। ভাবাই লাকাৰ দৃষ্টিভংগীৰ সমৰ্থনতে উপনিৱেশবাদীৰ পৰিচয় ঔপনিৱেশিক শাসনাধীন স্বদেশীৰ পৰিচয়ৰ পৰা পৃথক কৰিব নোৱাৰি বুলি ক'ব বিচাৰে। লাকাই দেখুৱাইছিল সকলো পৰিচয় স্বভাৱগতভাৱেই সুস্থিৰ নহয়। ঔপনিৱেশিক শাসকগৰাকী তেওঁৰ পৰিচয়ৰ ক্ষেত্ৰত আত্মনিৰ্ভৰশীল হ'ব নোৱাৰে আৰু সেয়ে উপনিবেশবাদীয়ে অন্ততঃ আংশিকভাৱে হ'লেও ইয়াক শাসনাধীন স্বদেশীৰ সৈতে পাৰস্পৰিক ক্ৰিয়াৰ যোগেদি নিৰ্মাণ কৰে। বাৰ্টেন্সে উল্লেখ কৰিছে যে উপনিৱেশবাদীৰ নিজৰ ভিতৰত পৰিচয়ৰ কোনো 'উৎস' (Origin) নাই আৰু তেওঁৰ পৰিচয় সুস্থিৰ বস্তু নহয়, কিন্তু ই পাৰস্পৰিক ভিন্নতাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল, যি পৰিচয়ৰ অৰ্থ পাৰ্থক্যই সৃষ্টি কৰে। 

ঔপনিৱেশিক শাসকৰ পৰিচয় সন্দৰ্ভত এইধৰণৰ ধাৰণা হোমি ভাবাই ডেৰিডীয় উত্তৰ-সংযুতিবাদী দৃষ্টিভংগীৰ সমৰ্থনতে আগবঢ়াইছে। বিশেষকৈ ডেৰিডীয় স্থানৰ (Differance) মতে আমি দেখা পাম যে উপনিৱেশবাদীৰ ভাষা-সংস্কৃতিক ঔপনিবেশিক শাসকে সম্পূৰ্ণভাৱে তেওঁলোকৰ নিজৰ নিয়ন্ত্ৰণাধীন কৰি ৰাখিব নোৱাৰে। ইয়াৰ ফলস্বৰূপে ঔপনিৱেশিক শাসনে সদায় অস্থিৰতাৰ ভাবুকিৰ সন্মুখীন হৈ থাকে। এই ভাবুকি ঔপনিৱেশিক শাসনৰ মাজত স্বাভাৱিকভাৱেই জন্ম হয়। যিহেতু শাসিত পৰসকলৰ (others) অবিহনে ঔপনিৱেশিক শাসকৰ পৰিচয় নাথাকিব আৰু যিহেতু উপনিবেশবাদীৰ ভাষা-সংস্কৃতিক তেওঁলোকে নিজৰ সম্পূৰ্ণ নিয়ন্ত্ৰণাধীন কৰি ৰাখিবও নোৱাৰিব, সেয়ে শাসিত ‘অন্য’সকলৰ ভাবুকি স্বাভাৱিকভাৱেই থাকিব। অৱশ্যে ঔপনিৱেশিক শাসনৰ সম্পূৰ্ণ নিয়ন্ত্ৰণ ক্ষমতাৰ অভাৱৰ কাৰণ ঔপনিৱেশিক শাসনাধীনসকলৰ সচেতন প্ৰতিৰোধৰ ফল বুলি বাৰ্টেন্সে স্বীকাৰ কৰিছে। ঔপনিৱেশিক শাসন স্বাভাৱিকভাৱেই ভাবুকিৰ সন্মুখীন হ'ব বা স্বাভাৱিকভাৱেই ইয়াৰ পতন ঘটিব বুলি কোৱা উচিত নহ'ব। কিছুমান সমালোচকে ডেৰিডীয় উত্তৰ-সংযুতিবাদীয়ে ঔপনিৱেশিক শাসন বা উপনিৱেশবাদীৰ ভিতৰতে স্বাভাৱিকভাৱে ইয়াৰ ভাবুকি থাকে বুলি কোৱা কথাৰ বিৰোধিতা কৰি এনে তত্ত্বৰ বাস্তৱৰ সৈতে সম্পৰ্ক নাই (armchair theorizing) বুলি কয়। কিন্তু যিসকল ডেৰিডীয় তত্ত্বৰ সৈতে সুপৰিচিত, তেওঁলোকে জানে যে ডেৰিডাই সচেতন প্ৰতিৰোধৰ প্ৰয়োজন কেতিয়াও ক'তো নুই কৰা নাই। ডেৰিডাই দায়িত্ব সচেতনতাৰ (Responsibility) কথা কৈছে। সেইদৰে বিনিৰ্মাণ (deconstruction) সন্দৰ্ভত ডেৰিডাই স্পষ্ট কৰি দিছে এইবুলি : ‘নিৰ্গঠন বা বিনিৰ্মাণ মাত্ৰ বাগ্‌ধাৰাৰ বিশ্লেষণ, দাৰ্শনিক মন্তব্যৰ বা ধাৰণাৰ বিশ্লেষণ, অৰ্থ অধ্যয়ন তত্ত্বৰ বিশ্লেষণ হোৱা উচিত নহয়; অনুষ্ঠান-প্ৰতিষ্ঠানবিলাক, সামাজিক আৰু ৰাজনৈতিক গাঁথনিবিলাক, আটাইতকৈ কঠোৰ পৰম্পৰাবিলাকক ই প্ৰত্যাহ্বান জনাব লাগিব। ' অৱশ্যে ডেৰিডাৰ ‘সুগন’ আৰু ‘বিনিৰ্মাণ'ৰ বিষয়ে বহল অধ্যয়ন নকৰি কেৱল আনৰ সমালোচনা আৰু মন্তব্য পঢ়িয়ে ডেৰিডাক সমালোচনা কৰাসকলে অপব্যাখ্যা আগবঢ়োৱাটো সাধাৰণ কথা হৈ পৰিছে। 

একাংশ সমালোচকে উত্তৰ-আধুনিকতাবাদে উত্তৰ-উপনিৱেশবাদৰ সঠিক বিশ্লেষণ আগবঢ়াবলৈ সক্ষম নহয় বুলি দাবী কৰে। উত্তৰ-আধুনিকতাবাদে বিশ্বাস কৰা কেতবোৰ প্ৰধান ধাৰণা হ'ল— সত্য আৰু সুস্থিৰ পৰিচয় সন্দৰ্ভত সন্দেহ, ঐতিহাসিক, প্ৰগতিমুখী বিকাশৰ দৰে মহা বৃত্তান্তক নাকচ আদি বিশেষভাৱে গুৰুত্বপূৰ্ণ। সেইদৰে ৰাজনৈতিক ক্ষেত্ৰত উত্তৰ-আধুনিকতাবাদে বিকেন্দ্ৰনক বিশ্বাস কৰে। উত্তৰ-আধুনিকতাবাদৰ সমালোচকসকলে দাবী কৰে যে সত্য সন্দৰ্ভত দৃঢ় বিশ্বাস নাথাকিলে ঔপনিৱেশিক শাসনৰ বিৰুদ্ধে সংগ্ৰাম সম্ভৱ নহ'ব। সেয়ে ঐতিহাসিক প্ৰগতিমুখী বিকাশ আৰু জাতীয়তাবাদ, জাতিৰাষ্ট্ৰ আদি সাম্ৰাজ্যবাদবিৰোধী সংগ্ৰাম বা আন্দোলনৰ আদৰ্শ হিচাপে পৰিগণিত হৈছিল। উত্তৰ-আধুনিকতাবাদীৰ মতে এইবোৰ আদৰ্শ মহা বৃত্তান্ত বা অধিবৃত্তান্ত,যিবিলাকে ক্ষুদ্ৰ জাতিসত্তা তথা সংখ্যালঘু আদিক অৱদমন কৰে। সত্য সন্দৰ্ভত দৃঢ় আস্থা নথকাৰ কাৰণে উত্তৰ-আধুনিকতাবাদীৰ সন্দেহ আৰু দৃঢ় সিদ্ধান্তত অবিশ্বাসে প্ৰকৃততে গোড়া মতাদৰ্শ আৰু সকলো ধৰণৰ মৌলবাদৰ বিৰোধিতা কৰিবলৈ আমাক বাট দেখুৱায়। ছে’লা বেন্থাবিবৰ মন্তব্য এইক্ষেত্ৰত বিচাৰ্য। বেনহাবিবৰ মতে— Postmodernism in its infinitely skeptical and subversive attitude toward normative claims instititional justice and political struggles, is certainly refreshing (Situating the Self, 1992)। 'অপৰিসীমভাৱে সন্দেহী দৃষ্টিভংগীৰ'ৰ বিপৰীতে দৃঢ় নৈতিক (ৰাজনৈতিক) প্ৰমূল্যৰ অভাৱ হ'লে সক্ৰিয় সংগ্ৰামী উদ্দেশ্য পুৰণৰ দিশে আগবাঢ়িব পৰা নাযাব বুলি আনকি নাৰীবাদীসকলেও উত্তৰ- আধুনিকতাবাদৰ সমালোচনা কৰিছে। উত্তৰ-ঔপনিৱেশিক তত্ত্বই সাম্ৰাজ্যবাদৰ বিৰুদ্ধে সংগ্ৰামৰ সমৰ্থন কৰে। স্বাভাৱিকতে অনিৰ্দিষ্টতা, সন্দেহ আদি উত্তৰ-ঔপনিৱেশিক সমালোচকৰ আদৰ্শ হ'ব নোৱাৰে। লিণ্ডা হাছনে উল্লেখ কৰিছে যে শ্ৰেণী কোঠাত শিক্ষাদানৰ ক্ষেত্ৰতেই হওক নাইবা আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় ৰাজনীতিৰ ক্ষেত্ৰতেই হওক নৈতিকতা (ৰাজনৈতিক) বিষয়ৰ প্ৰশ্নত উত্তৰ-ঔপনিৱেশিক আৰু উত্তৰ-আধুনিকৰ মাজত দূৰত্ব থকা দেখিবলৈ পোৱা যায়। কিন্তু ৰবাৰ্ট য়াং প্ৰমুখ্যে সমালোচকে উত্তৰ-আধুনিকতাবাদৰ বিকেন্দ্ৰীকৃত আৰু বিকেন্দ্ৰনৰ ৰাজনীতিক 'a sign of Europian Culture aware- ness that it is no longer the unquestioned and dominant center of the world' বুলি কৈছে। 

ছাইদৰ প্ৰাচ্যতত্ত্ববাদে (Orientalism) ঔপনিৱেশিক শাসক আৰু ঔপনিৱেশিক শাসনাধীনসকলক দুই বিপৰীত শক্তি হিচাপে পৃথক কৰিছিল বা দ্বি-বিভাজনমূলক বৈপৰীত্য হিচাপে দেখুৱাইছিল। সেই অনুসৰি শাসকৰ সংস্কৃতি আৰু শাসিত সংস্কৃতিৰ মাজত বিৰোধ অনিবাৰ্য। কিন্তু হোমি ভাবাই শাসক আৰু শাসিত মাজত পাৰস্পৰিক আন্তঃক্ৰিয়া সংঘটিত হোৱা বুলি দাবী কৰিছে। সেয়ে শাসক আৰু শাসিত সংস্কৃতিৰ মাজত হোৱা এনে আন্তঃক্ৰিয়াৰ ফল বৰ্ণসংকৰ (hybridity) বা সংমিশ্ৰিত সংস্কৃতিৰ ধাৰণাটো দাঙি ধৰিছে ভাবাই। ‘ঔপনিৱেশিক কৰ্তৃত্বৰ নিয়ন্ত্ৰণ' আৰু ‘স্বদেশী পৰম্পৰাৰ নীৰৱ অৱদমন'— এই দুয়োটা ধাৰণাৰ পৰা আঁতৰি গৈ ভাবাই কৈছে যে ঔপনিৱেশিক শাসক আৰু ঔপনিৱেশিক শাসনাধীনসকলৰ মাজত হোৱা আন্তঃক্ৰিয়াই সাংস্কৃতিক ৰূপৰ সংমিলন (Fusion) ঘটাইছে। এই 'ফিউজন'ৰ ঘটনাই এহাতেদি ঔপনিৱেশিক উপস্থিতিৰ ক্ষমতাক নিশ্চিত কৰে, কিন্তু আনহাতে অনুকৰণৰ (mimicry) ৰূপ হিচাপে ই একে সময়তে ঔপনিৱেশিক ক্ষমতাৰ অনুকৰণমুখী বা আত্মগৌৰৱত মুগ্ধ দাবীবিলাকক আঁতৰ কৰে। ভাবাৰ মতে 'Hybridity intervenes in the exercise of author-ity not merely to indicate the impossibility of its identity but to represent the unpredictability of its presence' (বাৰ্টেন্সৰ উদ্ধৃতি)। বৰ্ণসংকৰ গুণে (hybridity) উপনিবেশবাদীৰ কৰ্তৃত্বত হস্তক্ষেপ কৰে মাত্ৰ এই কৰ্তৃত্বৰ পৰিচয়ৰ অসম্ভৱতাৰ সংকেত দিয়াৰ বাবেই নহয়, বৰং এই হস্তক্ষেপে তেনে কৰ্তৃত্বৰ পৰিচয়ৰ উপস্থিতিৰ বিষয়ে আগতীয়াকৈ ইংগিত দিব নোৱৰা অৱস্থাৰ প্ৰতিচ্ছবি দাঙি ধৰে। বৰ্ণসংকৰকৰণক সেয়ে বাৰ্টেন্সে এটা যোগাত্মক অৰ্থসূচনাকাৰী ধাৰণা হিচাপে দাঙি ধৰিছে। পূৰ্বে উল্লেখ কৰি অহা হৈছে যে ঔপনিৱেশিক সংস্কৃতি ঔপনিৱেশিক শাসনাধীন বা স্বদেশীসকলৰ (Natives) সংস্কৃতিৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱান্বিত হোৱাৰ (আন্তঃক্ৰিয়াৰ যোগেদি) ধাৰণা ভাবাই ডেৰিডীয় বিনিৰ্মাণ আৰু স্থগন (differance)ৰ ধাৰণাৰ পৰাই আহৰণ কৰিছিল। 

উত্তৰ-ঔপনিবেশিক সমালোচনাই ফেন'ন আৰু ছাইদৰ পৰা ভাবা আৰু গায়ত্ৰী স্পিভাকলৈকে এই সুদীৰ্ঘ চিন্তা, সমালোচনা পৰম্পৰা আৰু ইয়াৰ ইতিহাসক সামৰি লৈছে আৰু সেইটো অতি তাৎপৰ্যপূৰ্ণ। ঔপনিৱেশিক শাসনৰ পৰৱৰ্তী কালছোৱা ঐতিহাসিকভাৱে উত্তৰ-ঔপনিৱেশিক হ'লেও স্বৰাজ লাভৰ পাছত প্ৰতিষ্ঠিত হোৱা স্বাধীন সাৰ্বভৌম ৰাষ্ট্ৰবিলাক যি জাতীয়তাবাদী মতাদৰ্শৰ ভিত্তিত গঠিত হ'ল সেই মতাদৰ্শক উত্তৰ-ঔপনিৱেশিক চিন্তাধাৰাই কিমান দূৰলৈ সমৰ্থন কৰিব পাৰিব সেই বিতৰ্কৰ আজিও অৱসান ঘটিল বুলি ক'ব পৰা নাযায়। উপনিৱেশবাদবিৰোধী জাতীয়তাবাদী চিন্তাধাৰা আৰু আন্দোলন ছাইদ কথিত প্ৰাচ্যতত্ত্ববাদৰ প্ৰভাৱৰ পৰা সম্পূৰ্ণ মুক্ত আছিলনে? গান্ধীজীৰ চিন্তাধাৰাই যে প্ৰাচ্যতত্ত্বৰ প্ৰতি সমৰ্থন আগ নবঢ়াব সেই বিষয়ত সন্দেহ নাই। প্ৰাচ্যতত্ত্বই প্ৰাচ্যৰ বিপৰীতে আধুনিকতা, পুঁজিবাদ আৰু যুক্তিবাদৰ সমৰ্থন কৰিছে এইবিলাক পাশ্চাত্যৰ দৰ্শন আৰু আদৰ্শ হিচাপে। গান্ধীজীয়ে যুক্তিবাদ, বৃহৎ পশ্চিমীয়া যন্ত্ৰনিৰ্ভৰ আধুনিকতাবাদ গ্ৰহণ কৰা নাছিল। তেওঁ কুটীৰ শিল্প, খদ্দৰ, অহিংসা আদিত বিশ্বাস কৰিছিল। কিন্তু যিখন ভাৰতীয় ৰাষ্ট্ৰ বৃটিছ ঔপনিৱেশিক শাসনে প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল, সেইখন ভাৰতকে আৰু প্ৰশাসনীয় ব্যৱস্থাক স্বৰাজোত্তৰ ভাৰতীয় জাতীয়তাবাদীসকলে একে ৰূপত ৰখাৰ উপৰি ঔপনিৱেশিক জ্ঞান, আধুনিকতা, যুক্তিবাদ, পুঁজিবাদ, জাতিৰাষ্ট্ৰ আদি গ্ৰহণ কৰিলে। গান্ধীজীৰ প্ৰাসংগিকতা নাইকিয়া কৰিবলৈ অপচেষ্টা চলোৱা হ'ল। 

প্ৰাচ্যতত্ত্ববাদেই ভাৰতীয় মূলসত্তা বা ভাৰতীয়ত্বৰ নিৰ্যাস (essence) আৱিষ্কাৰ কৰাত জোৰ দিছিল। কেবল এ ব্ৰেকেজি আৰু পিটাৰ ভেন ডাৰ ভিয়েৰে তেওঁলোকৰ ‘Orientalism and the Postcolonial Predicament' গ্ৰন্থত লিখিছে যে প্ৰাচ্যতত্ত্ববাদী বাগ্‌ধাৰাই ৰাজনীতিৰ এটা উত্তৰ-ঔপনিৱেশিক ভাষাৰ বিকাশ ঘটোৱাত বাধা দিছিল, য'ত ভাৰতীয় ঐক্যৰ নিৰ্যাস প্ৰধান সমস্যা নহয়। জৱাহৰলাল নেহৰুৰ ‘Discovery of India'ৰ (প্ৰথম প্ৰকাশ, ১৯৪০) সুদীৰ্ঘ বৃত্তান্তত ভাৰতৰ মায়াময়, স্থায়ী, অদ্বিতীয় নিৰ্যাসৰ ৰূপ বৰ্ণনাৰে ওপচাই দিয়া হৈছে আৰু এই ভাৰতীয় নিৰ্যাসকে ভাৰতৰ ঐক্যৰ সম্ভাব্য ভেটি বুলি ভবা হৈছিল (পৃষ্ঠা ১২)। ব্ৰেকেন্‌জি আৰু ভেন্‌ডাব ভিয়েৰৰ মতে এইদৰেই প্ৰাচ্যতত্ত্ববাদী বাগ্‌ধাৰাই ৰাষ্ট্ৰীয় বা জাতীয় নিৰ্যাসৰ সমস্যাটোৰ সৈতে জাতীয় ঐক্যৰ সমস্যাটোক সাঙুৰিছিল, যি এনে এটা ৰাজনৈতিক বাগধাৰাৰ বাবে ভেটি ৰচনা কৰিছিল, য'ত গোষ্ঠীগত পাৰ্থক্যক অথবা গোষ্ঠীগত পাৰ্থক্যৰ কথা কোৱাটো এক বিপজ্জনক বিচ্ছিন্নতাবাদ বুলি ভবা হৈছিল। গোষ্ঠীগত পাৰ্থক্যবিলাকক নিৰ্যাসৰ ৰূপ দিয়া বা দেহৰ অংগৰ ৰূপ দিয়া, এনে ধাৰণা উত্তৰ-ঔপনিবেশিক ৰাজনীতিত প্ৰাচ্যতত্ত্বৰ কুপ্ৰভাৱ বুলি ক'ব পাৰি। 

ছাইদৰ প্ৰাচ্যতত্ত্ব (Orientalism) গ্ৰন্থৰ গুৰুত্ব এইক্ষেত্ৰত তাৎপৰ্যপূৰ্ণ। ছাইদে তেওঁৰ গ্ৰন্থখনত জাতীয়তাবাদক প্ৰাচ্যতত্ত্বৰ উত্তৰ হিচাপে চোৱা নাই। বৰং ঔপনিবেশিক শাসনৰ শেষৰফালে আৰু উত্তৰ-ঔপনিৱেশিক যুগত জাতীয়তাবাদক প্ৰাচ্যতত্ত্বৰেই নতুন অৱতাৰ বুলিহে দেখুৱাব বিচৰা হৈছে। ডেভিড লাডেন আৰু অৰ্জুন আপাডুৰাইয়ে দেখুৱাইছে যে ভাৰতৰ বিষয়ে জ্ঞানৰ ক্ষেত্ৰলৈ প্ৰাচ্যতত্ত্বৰ এক মৌলিক অৱদান আছিল হিন্দু আৰু মুছলমানৰ বিৰোধক মূল সত্তা বা নিৰ্যাস হিচাপে দেখুওৱা আৰু ইয়াৰ ৰাজনৈতিক প্ৰতিনিধিত্বক আনুষ্ঠানিক ৰূপ দিয়া। ভাৰতীয় জাতীয়তাবাদীসকলে এই বিপজ্জনক ধাৰণা প্ৰাচ্যতত্ত্বৰ পৰাই গ্ৰহণ কৰি আহিছে।&lt;blockquote&gt;&lt;/blockquote&gt;

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{Reflist}}

* [https://web.archive.org/web/20100328073325/http://www.wsu.edu/%7Eamerstu/tm/poco.html Postcolonial &amp; Transnational Theories ]
* [http://hem.bredband.net/b287842/ Communitarian Agonism] {{ওয়েব আৰ্কাইভ|url=https://web.archive.org/web/20120509230738/http://hem.bredband.net/b287842/ |date=৯ মে ২০১২ }} ''Project for a postcolonial Nietzsche''
* [https://web.archive.org/web/20090715214023/http://www.bayyinat.org.uk/progressive.htm Postcolonial Islam ]
* [http://www.postcolonialweb.org/ Contemporary Postcolonial and Postimperial Literature]
* A special issue of the journal [https://web.archive.org/web/20090207204519/http://www.revuelabyrinthe.org/ ''Labyrinthe. Atelier interdisciplinaire''], 2006 (in French): [https://web.archive.org/web/20090215135404/http://revuelabyrinthe.org/sommaire1241.html &quot;Faut-il être postcolonial?&quot;]
* [https://web.archive.org/web/20120518060654/http://www.nilsole.net/referate/post-colonialism-definition-development-and-examples-from-india/ Paper about Post-Colonialism: Definition, Development and Examples from India]
* [https://web.archive.org/web/20110413143445/http://pakistaniaat.org/ Pakistaniaat: A Journal of Pakistan Studies]
* [http://postcolonial.net/ The Postcolonial Space]

[[শ্ৰেণী:বিশেষ সংশোধনৰ প্ৰয়োজন থকা প্ৰবন্ধ]]</text>
      <sha1>j5j49xicwdzizqfejxj2qafqspqyf3d</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>নালন্দা মহাবিহাৰ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>106937</id>
    <revision>
      <id>522314</id>
      <parentid>431237</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T07:43:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>522314</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="63944" sha1="ctftj9zzoftsfkp6zzqwgm3wusn23id" xml:space="preserve">{{Infobox ancient site
 |name = নালন্দা মহাবিহাৰ
 |native_name = 
 |alternate_name = 
 |image = Temple No.- 3, Nalanda Archaeological Site.jpg
 |image_size = 250px
 |alt =
 |caption = নালন্দা মহাবিহাৰৰ ধ্বংসাৱশেষ 
 |map_type = 
 |map_alt =
 |relief = yes
 |coordinates = {{coord|25|08|12|N|85|26|38|E|display=inline,title}}
 |location = নালন্দা জিলা, [[বিহাৰ]], [[ভাৰত]]
 |region = মগধ
 |type =শিক্ষাৰ কেন্দ্ৰ, প্ৰাচীন বিশ্ব বিদ্যালয়, বৌদ্ধ মহাবিহাৰ 
 |part_of =
 |length = {{cvt|800|ft}}
 |width = {{cvt|1600|ft}}
 |area = {{convert|12|ha}}
 |height =
 |builder = কুমাৰগুপ্ত প্ৰথম
 |material =
 |built = ৪২৭ খ্ৰীষ্টাব্দ
 |abandoned = ১৪০০ খ্ৰীষ্টাব্দৰ আশে-পাশে&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Buswell Jr. |first1=Robert |title=Nālanda |journal=Princeton Dictionary of Buddhism |date=2013 |page=565 |url=https://www.oxfordreference.com/display/10.1093/acref/9780190681159.001.0001/acref-9780190681159-e-2844?rskey=UW22xF&amp;result=3}}&lt;/ref&gt; 
 |epochs =
 |cultures =
 |dependency_of =
 |occupants =
 |event = আনুমানিক ১২০০ খ্ৰীষ্টাব্দত মুহাম্মদ বখতিয়াৰ খিলজীৰ দ্বাৰা লুটপাত
 |excavations = ১৯১৫-১৯৩৭, ১৯৭৪-১৯৮২&lt;ref name=&quot;asi1&quot;&gt;{{cite web | url=http://asi.nic.in/asi_monu_tktd_bihar_nalanda.asp | title=Nalanda | publisher=Archaeological Survey of India | access-date=18 September 2014 | url-status=dead | archive-url=http://archive.wikiwix.com/cache/20140918045920/http://asi.nic.in/asi_monu_tktd_bihar_nalanda.asp | archive-date=18 September 2014 }}&lt;/ref&gt;
 |archaeologists = ডেভিদ বি স্পুনাৰ, হীৰানন্দ শাস্ত্ৰী, পালক শ্বাহ, জে এ পেজ, এম কুৰাইছি, জি চি চন্দ্ৰ, এন নাজিম, অমলানন্দ ঘোষ {{sfn|Le|2010|p=59}}
 |condition = ভগ্নাৱশেষ
 |ownership = [[ভাৰত চৰকাৰ]]
 |management = ভাৰতৰ প্ৰত্নতাত্ত্বিক জৰীপ বিভাগ
 |public_access = আছে
 |website = {{URL|http://asi.nic.in/asi_monu_tktd_bihar_nalanda.asp|ASI}}
 |notes = [[Archaeological Survey of India|ASI]] No. N-BR-43&lt;ref&gt;{{cite web | url=http://asi.nic.in/asi_monu_alphalist_bihar.asp | title=Alphabetical List of Monuments – Bihar | publisher=Archaeological Survey of India | access-date=17 September 2014 | url-status=dead | archive-url=https://web.archive.org/web/20111103035254/http://asi.nic.in/asi_monu_alphalist_bihar.asp | archive-date=3 November 2011 | df=dmy-all }}&lt;/ref&gt;
 {{Infobox UNESCO World Heritage Site
 |child = yes
 |Official_name = বিহাৰৰ নালন্দাত অৱস্থিত প্ৰত্নতাত্ত্বিক স্থান নালন্দা মহাবিহাৰ
 |ID = 1502
 |Year = 2016
 |Criteria = {{UNESCO WHS type|(iv), (vi)}}
 |Area = 23 ha
 |Buffer_zone = 57.88 ha 
 }}
}}
'''নালন্দা''' ({{lang-en|Nalanda Mahavihara}}) পূব ভাৰতৰ প্ৰাচীন আৰু মধ্যযুগীয় মগধত (বৰ্তমান [[বিহাৰ]]) অৱস্থিত বিখ্যাত বৌদ্ধ মহাবিহাৰ আছিল।{{sfn|Asher|2015|pp=1–5}}{{sfnp|Kumar|2018}}&lt;ref name=&quot;nalandagoi&quot;&gt;{{cite web |date=15 June 2023 |title=History {{!}} District Nalanda, Government of Bihar {{!}} India |url=https://nalanda.nic.in/en/history/ |access-date=2 June 2023 |website=nalanda.nic.in}}&lt;/ref&gt; নালন্দা মহাবিহাৰক প্ৰাচীন বিশ্বৰ অন্যতম সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ শিক্ষণ কেন্দ্ৰ হিচাপে বহুলভাৱে গণ্য কৰা হয়।{{sfn| Pinkney| 
2014|pp=116–117 with footnotes}}&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Kumar |first=Manoj |title=Ancient Nalanda University |url=https://www.patnauniversity.ac.in/e-content/social_sciences/aih/MAAIH53.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20220120055253/https://www.patnauniversity.ac.in/e-content/social_sciences/aih/MAAIH53.pdf |archive-date=20 January 2022 |access-date=6 November 2021 |archivedate=20 January 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220120055253/https://www.patnauniversity.ac.in/e-content/social_sciences/aih/MAAIH53.pdf |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt; এই মহাবিহাৰ পাটলিপুত্ৰ (বৰ্তমান [[পাটনা]])ৰ পৰা প্ৰায় ৯০ কিলোমিটাৰ (৫৬ মাইল) দক্ষিণ-পূবে ৰাজগৃহ (বৰ্তমান ৰাজগীৰ) চহৰৰ ওচৰত অৱস্থিত আছিল। ৪২৭ খ্ৰীষ্টাব্দৰ পৰা ত্ৰয়োদশ শতিকালৈকে কাৰ্যক্ষম ৰূপত থকা নালন্দাই পঞ্চম আৰু ষষ্ঠ শতিকাত কলা আৰু শিক্ষাৰ পৃষ্ঠপোষকতাক প্ৰসাৰিত কৰাত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰিছিল। সেই সময়ক পণ্ডিতসকলে &quot;ভাৰতৰ সোণালী যুগ&quot; বুলি অভিহিত কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite journal |last=Ingalls |first=Daniel H. H. |date=1976 |title=Kālidāsa and the Attitudes of the Golden Age |url=https://www.jstor.org/stable/599886 |journal=Journal of the American Oriental Society |volume=96 |issue=1 |pages=15–26 |doi=10.2307/599886 |jstor=599886 |issn=0003-0279}}&lt;/ref&gt;

[[গুপ্ত সাম্ৰাজ্য]]ৰ সম্ৰাট কুমাৰগুপ্ত প্ৰথমে ৪২৭ খ্ৰীষ্টাব্দৰ আশে-পাশে নালন্দা মহাবিহাৰৰ প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল।{{sfn|Smith|2013|pp=111–112}} বৌদ্ধ আৰু অবৌদ্ধ উভয় সম্প্ৰদায়ৰ বহুতো ভাৰতীয় আৰু জাভাৰ শাসকে ইয়াৰ পৃষ্ঠপোষকতা কৰিছিল।{{sfn|Krishnan|2016|p=17}}{{sfn|Scharfe|2002|pp=148–150 with footnotes}} পাল সাম্ৰাজ্যৰ শাসকসকলেও (৭৫০–১১৬১ খ্ৰীষ্টাব্দ) নালন্দাৰ পৃষ্ঠপোষকতা কৰিছিল। পালসকলৰ পতনৰ পিছত নালন্দাৰ সন্ন্যাসীসকলক বোধ গয়াৰ পিঠিপতিসকলে পৃষ্ঠপোষকতা কৰিছিল।&lt;ref name=Auer2019&gt;{{cite book |last1=Auer |first1=Blain |title=Encountering Buddhism and Islam in Premodern Central and South Asia |date=2019 |publisher=De Gruyter |page=68 |isbn=978-3-11-063168-5 |url=https://books.google.com/books?id=Gz_EDwAAQBAJ&amp;q=buddhasena}}&lt;/ref&gt; সম্ভৱবত প্ৰায় ১২০০ খ্ৰীষ্টাব্দত মহম্মদ বাখতিয়াৰ খিলজীয়ে নালন্দা আক্ৰমণ কৰিছিল। তাৰপিছতো কেইবাদশক জুৰি ই কাৰ্যক্ষম হৈ থাকিবলৈ সক্ষম হৈছিল।&lt;ref&gt;{{Cite journal |last=Truschke |first=Audrey |date=May 2018 |title=The Power of the Islamic Sword in Narrating the Death of Indian Buddhism |url=http://www.journals.uchicago.edu/doi/10.1086/696567 |journal=History of Religions |language=en |volume=57 |issue=4 |pages=406–435 |doi=10.1086/696567 |issn=0018-2710 |s2cid=165825418}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Sen |first=Amartya |date=17 November 2021 |title=Nalanda and the pursuit of science |url=https://www.thehindu.com/opinion/op-ed/Nalanda-and-the-pursuit-of-science/article15519635.ece |archive-url=https://web.archive.org/web/20240217091040/https://www.thehindu.com/opinion/op-ed/Nalanda-and-the-pursuit-of-science/article15519635.ece |archive-date=17 February 2024 |work=The Hindu}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=ANCIENT NALANDA UNIVERSIty's RUINS &amp;#124; District Nalanda, Government of Bihar &amp;#124; India |url=https://nalanda.nic.in/en/tourist-place/ancient-nalanda-universitys-ruins/}}&lt;/ref&gt; 

প্ৰায় ৭৫০ বছৰ ধৰি নালন্দাৰ অধ্যাপকসমূহৰ ভিতৰত মহাযান বৌদ্ধ ধৰ্মৰ কিছুমান অতি পূজনীয় পণ্ডিত আছিল। মঠৰ সৈতে জড়িত অধ্যাপক আৰু শিক্ষাৰ্থীসকলৰ ভিতৰত ধৰ্মপাল, নাগাৰ্জুন, ধৰ্মকীৰ্তি, অসংগ, বসুবন্ধু, চন্দ্ৰকীৰ্তী, [[হিউৱেন-চাং]], শীলভদ্ৰ আৰু অতীশ উল্লেখযোগ্য।{{sfn|Wayman|1984|p=43}}&lt;ref name=&quot;KumarDriem2020&quot;&gt;{{cite book|author1=Niraj Kumar|author2=George van Driem|author3=Phunchok Stobdan|title=Himalayan Bridge|url=https://books.google.com/books?id=IhEHEAAAQBAJ&amp;pg=PA253|date=18 November 2020|publisher=KW|isbn=978-1-000-21549-6|pages=253–255}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Hodge2005&quot;&gt;{{cite book|author=Stephen Hodge|title=The Maha-Vairocana-Abhisambodhi Tantra: With Buddhaguhya's Commentary|url=https://books.google.com/books?id=SY4GUaAUNEYC&amp;pg=PA17|date=9 December 2005|publisher=Routledge|isbn=978-1-135-79654-9|page=17}}&lt;/ref&gt;{{sfn|Collins|2000|p=240}}&lt;ref name=&quot;prasad2021&quot;/&gt;{{sfn|Joshi|1977|p=177}}&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Buswell |first1=Robert |title=Śubhakarasimha |journal=Princeton Dictionary of Buddhism |date=2014 |page=861 |url=https://www.oxfordreference.com/display/10.1093/acref/9780190681159.001.0001/acref-9780190681159-e-4275}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=Deokar2012&gt;{{cite journal |last1=Deokar |first1=Lata |title=Subhūticandra: A Forgotten Scholar of Magadha |journal=Journal of the Centre for Buddhist Studies, Sri Lanka |date=2012 |volume=10 |pages=137–154 |url=https://www.academia.edu/7228101}}&lt;/ref&gt; নালন্দাৰ পাঠ্যক্ৰমত মধ্যমক, যোগাচাৰ আৰু সৰ্বাস্তিবাদৰ দৰে প্ৰধান বৌদ্ধ দৰ্শনসমূহৰ লগতে [[বেদ]], [[ব্যাকৰণ]], চিকিৎসা, যুক্তি, গণিত,{{sfn|Buswell|Lopez|2013|loc=Entry for ''Nālandā''}} জ্যোতিৰ্বিজ্ঞান&lt;ref&gt;{{Cite journal |last=Kumar |first=Pintu |date=2011 |title=The Ancient Nālandā Mahāvihāra: The Beginning of Institutional Education |url=https://cgscholar.com/bookstore/works/the-ancient-nalanda-mahavihara |journal=The Journal of the World Universities Forum |volume=4 |issue=1 |pages=65–80 |doi=10.18848/1835-2030/CGP/v04i01/56731 |issn=1835-2030}}&lt;/ref&gt; আৰু আলকেমি&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Sumersingh |first1=DhirajsinghRajput |last2=Gokarn |first2=Rohit |last3=Jagtap |first3=ChandrashekharY |last4=Galib |first4=R |last5=Patgiri |first5=Bj |last6=Prajapati |first6=Pk |date=2016 |title=Critical Review of Rasaratna Samuccaya: A Comprehensive Treatise of Indian Alchemy |journal=Ancient Science of Life |language=en |volume=36 |issue=1 |pages=12–18 |doi=10.4103/0257-7941.195412 |issn=0257-7941 |pmc=5255965 |pmid=28182027 |doi-access=free }}&lt;/ref&gt; আদি অন্যান্য বিষয়সমূহো অন্তৰ্ভুক্ত আছিল। মহাবিহাৰৰ এটা বিখ্যাত পুথিভঁৰাল আছিল। এই পুথিভঁৰাল হিউৱেন-চাং আৰু য়িজিঙৰ দৰে পৰিব্ৰাজকে পূব এছিয়ালৈ প্ৰেৰণ কৰা সংস্কৃত গ্ৰন্থসমূহৰ এক মূল উৎস আছিল।{{sfn|Buswell|Lopez|2013|loc=Entry for ''Nālandā'', ''Xuanzang'' and ''Yijing''}} নালন্দাত ৰচিত বহু গ্ৰন্থই মহাযান আৰু বজ্ৰযান পন্থা বিকাশত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰিছিল। ইয়াৰ ভিতৰত ধৰ্মকীৰ্তিৰ ৰচনা, শান্তিদেৱৰ সংস্কৃত গ্ৰন্থ 'বোধিসত্তাচৰ্যাৱতাৰ' আৰু 'মহাবৈৰোচন তন্ত্ৰ' আদি উল্লেখযোগ্য।&lt;ref name=&quot;Śāntideva1998&quot;&gt;{{cite book|author=Śāntideva|title=Translator's Note: The Bodhicaryāvatāra|url=https://books.google.com/books?id=m-ifbE8kyGIC|year=1998|publisher=Oxford University Press|isbn=978-0-19-283720-2|page=xxviii}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite book |last1=Hodge |first1=Stephen |title=The Maha-Vairocana-Abhisambodhi Tantra: With Buddhaguhya's Commentary |date=9 December 2005 |publisher=Routledge |isbn=978-1-135-79654-9 |page=17 |url=https://books.google.com/books?id=SY4GUaAUNEYC |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;lmjoshi146&quot;&gt;{{cite book |author=Lal Mani Joshi |url=https://books.google.com/books?id=-epU7NHNCOQC |title=Studies in the Buddhistic Culture of India During the 7th and 8th Centuries A.D. |publisher=Motilal Banarsidass |year=1977 |isbn=978-81-208-0281-0 |pages=146–147}}&lt;/ref&gt; 

প্ৰাচীন নালন্দাৰ স্থান ইউনেস্কোৰ [[বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰ]]।&lt;ref&gt;{{cite news |date=15 July 2016 |agency=UNESCO World Heritage Centre |access-date=15 July 2016 |language=en |url=https://whc.unesco.org/en/news/1524 |title=Four sites inscribed on UNESCO's World Heritage List |work=whc.unesco.org |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160716131638/https://whc.unesco.org/en/news/1524 |archive-date=16 July 2016 }}&lt;/ref&gt; ২০১০ চনত ভাৰত চৰকাৰে প্ৰাচীন বিশ্ববিদ্যালয়খন পুনৰুজ্জীৱিত কৰাৰ প্ৰস্তাৱ গ্ৰহণ কৰে আৰু ৰাজগীৰত নালন্দা বিশ্ববিদ্যালয় নামৰ এখন সমসাময়িক প্ৰতিষ্ঠান প্ৰতিষ্ঠা কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://nalandauniv.edu.in/about-nalanda/history-and-revival/|title = History and Revival|newspaper=Nalanda University}}&lt;/ref&gt; ভাৰত চৰকাৰে এই বিশ্ববিদ্যালয়খনক ৰাষ্ট্ৰীয় গুৰুত্বপূৰ্ণ প্ৰতিষ্ঠান হিচাপে তালিকাভুক্ত কৰিছে।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://nalandauniv.edu.in/about-nalanda/vision/|title=Vision|website=Nalandauniv.edu.in|access-date=8 March 2022}}&lt;/ref&gt;

==অৱস্থান==
নালন্দা [[বিহাৰ]]ৰ ৰাজগীৰ চহৰৰ পৰা প্ৰায় ১৬ কিলোমিটাৰ (১০ মাইল) উত্তৰত আৰু [[পাটনা]]ৰ পৰা প্ৰায় ৯০ কিলোমিটাৰ (৫৬ মাইল) দক্ষিণ-পূবত অৱস্থিত। ৩১, ২০ আৰু ১২০ নং ৰাষ্ট্ৰীয় ঘাইপথেৰে ভাৰতৰ ঘাইপথ নেটৱৰ্কৰ সৈতে ই সংযুক্ত।&lt;ref name=nalandagoi/&gt; ই বিহাৰৰ আন এক গুৰুত্বপূৰ্ণ বৌদ্ধ স্থান বোধ গয়াৰ পৰা প্ৰায় ৮০ কিলোমিটাৰ (৫০ মাইল) উত্তৰ-পূবে অৱস্থিত। বৰগাঁও (নলন্দা) গাঁৱৰ উত্তৰ-পশ্চিমে এক বৃহৎ অঞ্চলত বিস্তৃত হৈ থকা নালন্দা প্ৰত্নতাত্ত্বিক স্থান ঐতিহাসিক মানৱসৃষ্ট হ্ৰদ গিধি, পানাশোকাৰ আৰু ইন্দ্ৰপুষ্কৰিণীৰ মাজত অৱস্থিত। ইন্দ্ৰপুষ্কৰিণী হ্ৰদৰ দক্ষিণ পাৰত ইয়াৰ স্মৃতিত প্ৰতিষ্ঠা কৰা বিশ্ববিদ্যালয় নৱ নালন্দ মহাবিহাৰ অৱস্থিত।{{sfn|Ghosh|1965|pp=1–2}}{{sfn|Prasad|1988|p=184 with footnotes}}একেদৰে ইন্দ্ৰপুষ্কৰিণী হ্ৰদৰ দক্ষিণ-পশ্চিম পাৰত প্ৰাচীন নলন্দা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ নামেৰে নামকৰণ কৰা ৰাজ্যিক বিশ্ববিদ্যালয় নালন্দা মুক্ত বিশ্ববিদ্যালয় অৱস্থিত।

==ব্যুৎপত্তি==
[[সংস্কৃত ভাষা|সংস্কৃত]] আৰু [[পালি ভাষা]]ত মহাবিহাৰ শব্দটো মহান বিহাৰ অৰ্থাৎ শিক্ষাৰ কেন্দ্ৰ বা বৌদ্ধ মঠৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হয়। ইয়াক কেইবাটাও বৌদ্ধ মঠৰ সমাহাৰক বৰ্ণনা কৰিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হয়। 

সপ্তম শতিকাৰ আৰম্ভণিৰ টাং বংশৰ চীনা পৰিব্ৰাজক [[হিউৱেন-চাং|হিউৱেন-চাঙৰ]] মতে স্থানীয় পৰম্পৰা অনুসৰি নালন্দা নাম [[নাগ (কিংবদন্তি)|নাগদেৱতা]] নালন্দাৰ নামৰ পৰা আহিছে। তেওঁ &quot;না-আলম-দা&quot; অৰ্থাৎ &quot;বিৰতি নোহোৱাকৈ দান&quot; ইয়াৰ অন্য এক বিকল্প ব্যাখ্যা আগবঢ়াইছে।{{sfn|Ghosh|1965|pp=3 with footnote 2}} ধ্বংসাৱশেষৰ খননৰ নেতৃত্ব দিয়া প্ৰত্নতাত্ত্বিক হীৰানন্দ শাস্ত্ৰীয়ে এই অঞ্চলত নল অৰ্থাৎ [[পদুম]]ৰ ডালৰ প্ৰাচুৰ্য্যৰ বাবে ইয়াৰ নামকৰণ নালন্দা কৰা হৈছে। লগতে তেওঁ বিশ্বাস কৰে যে নালন্দাই পদুমৰ ডাল প্ৰদানকাৰীক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে।{{sfn|Hiranand Sastri|1986|pp=3–4}}

১৭ শতিকাৰ তৰানাথৰ গ্ৰন্থকে ধৰি কিছুমান তিব্বতী উৎসত নালন্দাক নলেন্দ্ৰ বুলি উল্লেখ কৰা হৈছে। সম্ভৱতঃ তিব্বতী সাহিত্যত পোৱা নল, নলকা, নলকাগ্ৰাম নালন্দাৰ সমাৰ্থক।{{sfn|Ghosh|1965|pp=2–3}}&lt;ref name=&quot;Scharfe2018&quot;&gt;{{cite book|author=Hartmut Scharfe|title=Education in Ancient India|url=https://books.google.com/books?id=GMyiDwAAQBAJ&amp;pg=PA149|date=12 November 2018|publisher=BRILL|isbn=978-90-474-0147-6|pages=148–150}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;CabezonCabezón2013&quot;&gt;{{cite book|author1=Jose Ignacio Cabezon|author2=José Ignacio Cabezón|title=The Buddha's Doctrine and the Nine Vehicles: Rog Bande Sherab's Lamp of the Teachings|url=https://books.google.com/books?id=Ty3O7BZYO5QC&amp;pg=PA87|date=31 January 2013|publisher=OUP USA|isbn=978-0-19-995862-7|page=87}}&lt;/ref&gt;

==ইতিহাস==
===নালন্দা চহৰৰ প্ৰাচীন ইতিহাস (খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ১২০০– ৩০০ খ্ৰীষ্টাব্দ)===
[[File:Map of Nalanda by Alexander Cunningham, 1861-62.jpg|thumbnail|right|আলেকজেণ্ডাৰ কানিংহামৰ ১৮৬১–৬২ চনৰ ভাৰতৰ প্ৰত্নতাত্বিক জৰীপৰ প্ৰতিবেদনত উল্লেখ থকা নালন্দা আৰু ইয়াৰ আশে-পাশে অৱস্থিত অঞ্চলৰ মানচিত্ৰ। ইয়াত মহাবিহাৰৰ চাৰিওফালে কেইবাটাও পুখুৰী  দেখুওৱা হৈছে।]]
প্ৰায় তিনি কিলোমিটাৰ দূৰৈৰ জুৱাফাৰডিহ স্থানৰ দৰে ননালন্দাৰ ওচৰৰ ঠাইবোৰত প্ৰত্নতাত্ত্বিক খননত ক’লা মাটিৰ সামগ্ৰী আৰু অন্যান্য সামগ্ৰী পোৱা গৈছে। এইবোৰ কাৰ্বন ডেটেড পদ্ধতিৰে সময় নিৰ্ধাৰণ কৰি প্ৰায় ১২০০ খ্ৰীষ্টপূৰ্ব বুলি ঠাৱৰ কৰা হৈছে। ইয়াৰ পৰা অনুমান কৰিব পাৰি যে মগধৰ নালন্দাৰ আশে-পাশে থকা অঞ্চলত [[মহাবীৰ]] আৰু [[বুদ্ধ]]ৰ জন্মৰ বহু শতিকা আগতে মানুহৰ বসতি আছিল।&lt;ref&gt;{{Cite book|title=EXCAVATION AT JUAFARDIH, DISTRICT NALANDA|last=Tewari|first=Rakesh|publisher=ARCHAEOLOGICAL SURVEY OF INDIA|year=2016|pages=6–8 Layers 13, the uppermost deposit of Period I, has provided a C14 date of 1354BCE it may thus be seen that the C14 dates of Period I and II are consistent and justifiably indicate that the conventional date bracket for NBPW requires a fresh review at least for the sites in Magadh region}}&lt;/ref&gt;

প্ৰাথমিক বৌদ্ধ গ্ৰন্থত উল্লেখ মতে বুদ্ধই তেওঁৰ ভ্ৰমণৰ সময়ত নালন্দা নামৰ ৰাজগৃহ (বৰ্তমানৰ ৰাজগীৰ – মগধৰ ৰাজধানী)ৰ ওচৰৰ এখন চহৰলৈ গৈছিল।{{sfn|Buswell|Lopez|2013|loc=Entry for ''Nālandā''}}{{sfn|KA Nilakanta Sastri|1988|p=268}} তেওঁ ওচৰৰ পাৱাৰিকা নামৰ আমৰ বাগিচা এখনত বক্তৃতা প্ৰদান কৰিছিল আৰু তেওঁৰ দুজন প্ৰধান শিষ্যৰ ভিতৰত অন্যতম শৰিপুত্ৰৰ জন্ম সেই অঞ্চলত হৈছিল আৰু পিছলৈ সেই স্থানতে তেওঁ নিৰ্বাণ লাভ কৰিছিল।{{sfn|Scharfe |2002|p= 148}}{{sfn|Dutt|1962|p= 328}} যিহেতু এই বৌদ্ধ গ্ৰন্থসমূহ বুদ্ধৰ মৃত্যুৰ কেইবা শতিকা পিছত লিখা হৈছিল, সেয়ে নাম বা আপেক্ষিক স্থানৰ ক্ষেত্ৰতো সামঞ্জস্যপূৰ্ণ নহয়। উদাহৰণস্বৰূপে, মহাসুদাসন জাতকৰ দৰে গ্ৰন্থত নেলক বা নলকগ্ৰাম ৰাজগৃহৰ পৰা প্ৰায় এক যোজন (১০ মাইল) দূৰত বুলি উল্লেখ কৰা হৈছে। আনহাতে মহাবস্তুৰ দৰে গ্ৰন্থত সেই ঠাইখনক নালন্দ-গ্ৰামক বুলি কোৱা হৈছে আৰু ৰাজগৃহৰ আধা যোজন দূৰত বুলি উল্লেখ কৰিছে।{{sfn|Ghosh|1965|pp=2–3}} বৌদ্ধ ধৰ্মৰ আন এক গ্ৰন্থ নিকায়সংগ্ৰহত সম্ৰাট অশোকে নালন্দাত বিহাৰ (মঠ) স্থাপন কৰা বুলি উল্লেখ আছে। কিন্তু এতিয়ালৈকে প্ৰত্নতাত্ত্বিক খননত অশোক যুগৰ বা তেওঁৰ মৃত্যুৰ ৬০০ বছৰ পিছৰলৈকে কোনো কীৰ্তিচিহ্ন পোৱা নাই।{{sfn|Pinkney|2014|pp=116–117 with footnotes}}{{sfn|Ghosh|1965|pp=4–5}}

জৈন গ্ৰন্থ সূত্ৰকৃতঙ্গতৰ ২.৭ নং অধ্যায়ত উল্লেখ আছে যে নালন্দা ৰাজধানী ৰাজগৃহৰ &quot;উপকণ্ঠ অঞ্চল&quot;ত অৱস্থিত।  ইয়াত অসংখ্য অট্টালিকা আছিল আৰু ইয়াতেই মহাবীৰে (খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ষষ্ঠ/৫ম শতিকা) চৈধ্য বছৰ কাল কটাইছিল। জৈন ধৰ্মৰ আন এক উল্লেখযোগ্য গ্ৰন্থ কল্পনাসূত্ৰত এই কথাৰ সমৰ্থন পোৱা গৈছে। কিন্তু নালন্দাৰ উল্লেখৰ বাহিৰে জৈন গ্ৰন্থত অধিক বিৱৰণ নাই। মহাবীৰৰ মৃত্যুৰ পিছৰ প্ৰায় সহস্ৰাব্দলৈকেও এই গ্ৰন্থসমূহ লিপিবদ্ধ কৰা হোৱা নাছিল। ইয়াৰ ফলত বৌদ্ধ গ্ৰন্থৰ দৰেই নিৰ্ভৰযোগ্যতা আৰু বৰ্তমানৰ নালন্দা জৈন গ্ৰন্থৰ সৈতে একে নেকি সেই বিষয়ে প্ৰশ্ন উত্থাপিত হৈছে।{{sfn|Pinkney|2014|pp=116–117 with footnotes}}  শ্বাৰফেৰ মতে বৌদ্ধ আৰু জৈন গ্ৰন্থসমূহে স্থান চিনাক্তকৰণৰ ক্ষেত্ৰত সমস্যাৰ সৃষ্টি কৰিলেও আধুনিক নালন্দা যে এই গ্ৰন্থসমূহে উল্লেখ কৰা স্থানৰ ওচৰত বা সেই স্থানৰ ওচৰত আছে সেয়া &quot;প্ৰায় নিশ্চিত&quot;।{{sfn|Scharfe |2002|pp= 148–149 with footnotes}}

বুদ্ধৰ বিশিষ্ট শিষ্য শৰিপুত্তৰ জন্ম আৰু মৃত্যু নালন্দাত হৈছিল। ৰজা অশোকে তেওঁৰ প্ৰতি সন্মান জনাই নালন্দাত শৰিপুত্ত স্তূপ নিৰ্মাণ কৰাইছিল বুলি কথিত আছে। শৰিপুত্তৰ অৱশেষ সাঁচি আৰু মথুৰাত স্তূপতো সন্নিবিষ্ট কৰা হৈছিল।&lt;ref&gt;{{Cite book |url=http://archive.org/details/oapen-20.500.12657-77182 |title=The Return of the Buddha - Ancient Symbols for a New Nation |date=2014 |pages=239 |language=English |quote=The claims for the historicity of Nalanda are based on literary and epigraphical sources, which identify it as the birth-place of Buddha's disciple Säriputta. Ashoka is said to have built a temple in the third century BCE and the site owes its popularity as a university to the archaeologist Hasmukh D. Sankalia.}}&lt;/ref&gt;

===ফা-হিয়েনৰ ভ্ৰমণ (৩৯৯ - ৪১২ খ্ৰীষ্টাব্দ)===
চীনা পৰিব্ৰাজক আৰু বৌদ্ধ তীৰ্থযাত্ৰী [[ফা-হিয়েন|ফা-হিয়েনে]] নালন্দা চহৰ ভ্ৰমণ কৰোঁতে সেই স্থানত তেতিয়া হয়তো বিশ্ববিদ্যালয় নাছিল। ফা-হিয়েনে বৌদ্ধ গ্ৰন্থসমূহ লাভ কৰিবলৈ ভাৰতলৈ আহিছিল আৰু পঞ্চম শতিকাৰ আৰম্ভণিতে ভাৰতত ১০ বছৰ কটাই নালন্দা অঞ্চলকে ধৰি বৌদ্ধ ধৰ্মৰ প্ৰধান তীৰ্থস্থানসমূহ ভ্ৰমণ কৰিছিল। তেওঁ এখন ভ্ৰমণ কাহিনীও লিখিছিল। এই ভ্ৰমণ কাহিনীয়ে আন চীনা আৰু কোৰিয়ান বৌদ্ধসকলক শতিকাজুৰি ভাৰত ভ্ৰমণ কৰিবলৈ অনুপ্ৰাণিত কৰিছিল। ইয়াত তেওঁ সমগ্ৰ ভাৰতৰ বহুতো বৌদ্ধ মঠ আৰু কীৰ্তিচিহ্নৰ কথা উল্লেখ কৰিছে। কিন্তু সংস্কৃত গ্ৰন্থ বিচাৰি ভাৰতৰ অন্য প্ৰান্তৰ পৰা বৃহৎ সংখ্যক চীনলৈ লৈ গ’লেও তেওঁ নালন্দাত কোনো মঠ বা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ কথা উল্লেখ কৰা নাই। নালন্দাত ৪০০ খ্ৰীষ্টাব্দৰ পূৰ্বৰ কীৰ্তিচিহ্নসমূহৰ কোনো প্ৰত্নতাত্ত্বিক আৱিষ্কাৰৰ অভাৱৰ সৈতে ফা-হিয়েনৰ গ্ৰন্থত কোনো উল্লেখ নথকাৰ পৰা ধৰা হয় যে নালন্দা মঠ-বিশ্ববিদ্যালয়ৰ অস্তিত্ব ৪০০ খ্ৰীষ্টাব্দৰ আশে-পাশে নাছিল।{{sfn|Scharfe |2002|pp= 148–149 with footnotes}}&lt;ref name=&quot;Deeg&quot;&gt;{{citation | last=Deeg | first=Max | title=Oxford Research Encyclopedia of Asian History | chapter=Chinese Buddhist Travelers: Faxian, Xuanzang, and Yijing | publisher=Oxford University Press | year=2019 | doi=10.1093/acrefore/9780190277727.013.217 | isbn=978-0-19-027772-7 }}&lt;/ref&gt;

===আধাৰশিলা (পঞ্চম শতিকা)===
{{See also|গুপ্ত সাম্ৰাজ্য}}
[[File:Nalanda, Buddhist university 04.jpg|thumb|left|পঞ্চম শতিকাৰ আৰম্ভণিতে গুপ্ত সম্ৰাটসকলে নালন্দা প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল আৰু তাৰ পিছত পৰৱৰ্তী ৭ শতিকা ইয়াৰ সম্প্ৰসাৰণ ঘটিছিল।]]
নালন্দাৰ প্ৰামাণিক ইতিহাস পঞ্চম শতিকাৰ পৰাই আৰম্ভ হয়। এই স্থানত আৱিষ্কাৰ হোৱা এটা ছীলে ইয়াৰ প্ৰতিষ্ঠাপক হিচাপে চক্ৰাদিত্য (৪১৫–৪৫৫ খ্ৰীষ্টাব্দ) নামৰ এজন ৰজাক চিনাক্ত কৰিছে। এই ছীলত উল্লেখ থকা মতে ৰজা চক্ৰাদিত্যয়ে এই স্থানত এটা সংঘাৰাম বা বৌদ্ধ মঠৰ ভেটি স্থাপন কৰিছিল।{{sfn|Monroe|2000|p=166}}{{sfn|Dutt|1962|p=329}} চীনা পৰিব্ৰাজক হিউৱেন-চাঙৰ ভ্ৰমণ কাহিনীয়ে এই কথাৰ সমৰ্থন কৰে।{{sfn|Dutt|1962|p=329}} আনুষ্ঠানিক বৈদিক শিক্ষাৰ পৰম্পৰাই বৃহৎ শিক্ষা কেন্দ্ৰ যেনে নালন্দা, তক্ষশিলা আৰু বিক্ৰমশিলা গঠন কৰাত সহায় কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;Frazier2011&quot;&gt;{{Cite book |last1=Frazier |first1=Jessica |last2=Flood |first2=Gavin |url=https://books.google.com/books?id=Nv_a5cMEwngC |title=The Continuum Companion to Hindu Studies |date=30 June 2011 |publisher=A&amp;C Black |isbn=978-0-8264-9966-0 |pages=34 |language=en}}&lt;/ref&gt;

[[File:Nalanda clay seal of Kumaragupta III.jpg|thumb|তৃতীয় কুমাৰগুপ্তৰ নালন্দা পোৰা মাটিৰ ছীল। গুপ্ত সাম্ৰাজ্যৰ শেষৰ ফালে লিখাএই শিলালিপিৰ ভাষা সংস্কৃত, ইয়াত চিত্ৰিত মানুহজনৰ কপালত বৈষ্ণৱৰ চিন আৰু ছীলৰ সন্মুখৰ ফালে [[গৰুড়]]-বাহন&lt;ref&gt;John F Fleet, [https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.108395/page/n461/mode/2up Nalanda clay seals of Kumaragupta III], ''Corpus Inscriptionum Indicarum'' Vol.3&lt;/ref&gt;]]
ভাৰতীয় পৰম্পৰা অনুসৰি আৰু বহুগ্ৰন্থত ৰজাসকলক বহুতো উপনাম আৰু শিৰোনামেৰে উল্লেখ কৰা হয়। আন্দ্ৰেয়া পিংকনী আৰু হাৰ্টমুট শ্বাৰফেৰ দৰে পণ্ডিতসকলে এই সিদ্ধান্তত উপনীত হৈছে যে চক্ৰাদিত্য সৰু প্ৰথম কুমাৰগুপ্ত একেজন। তেওঁ [[গুপ্ত সাম্ৰাজ্য]] হিন্দু বংশৰ অন্যতম সম্ৰাট আছিল।{{sfn|Scharfe |2002|pp= 148–149 with footnotes}}{{sfn|Pinkney|2014|pp=116 with footnotes, Quote: &quot;Some of Nalanda's most important patrons include the Hindu Guptas (epecially fifth century Kumaragupta also known as Sakraditya who reigned from 415–455 CE and emperor Harsha (...)&quot;}} ইয়াৰ উপৰিও নালন্দাত আৱিষ্কাৰ হোৱা মুদ্ৰা আৰু মোহৰসমূহে এই কথাও সমৰ্থন কৰে যে প্ৰথম কুমাৰগুপ্ত নালন্দা মঠ-বিশ্ববিদ্যালয়ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক পৃষ্ঠপোষক আছিল।{{sfn|Monroe|2000|p=166}}{{sfn|Dutt|1962|p=329}}

তেওঁৰ উত্তৰাধিকাৰী বুধগুপ্ত, তথাগতগুপ্ত, বালাদিত্য আৰু বজ্ৰয়ে পিছলৈ অতিৰিক্ত মঠ আৰু মন্দিৰ নিৰ্মাণ কৰি প্ৰতিষ্ঠানটোৰ সম্প্ৰসাৰণ আৰু সম্প্ৰসাৰণ কৰিছিল।{{sfn|Ghosh|1965|p=5}} গুপ্তসকলৰ অধীনত পঞ্চম আৰু ষষ্ঠ শতিকাৰ সময়ছোৱাত নালন্দা পূৰ্ণ পৰ্যায়ত গঢ় লৈ উঠিছিল।{{sfn|Krishnan|2016|pp=162–163}} নালন্দাত আৱিষ্কৃত অসংখ্য বৌদ্ধ আৰু হিন্দু ছীল, শিল্পকৰ্ম, মূৰ্তি আৰু শিলালিপিসমূহত গুপ্ত শৈলী আৰু গুপ্ত যুগৰ লিপিত পোৱা গৈছে।{{sfn|Dutt|1962|p=330}}{{sfn|Pal|2019|pp=95–99}} এই সময়ছোৱাত গুপ্ত ৰজাসকল একমাত্ৰ নালন্দাৰ পৃষ্ঠপোষক নাছিল। শ্বাৰফে কয় যে &quot;বহু দাতা বৌদ্ধ নাছিল; তেওঁলোকৰ ছীলত থকা প্ৰতীকত লক্ষ্মী, গণেশ, শিৱলিংগ আৰু দুৰ্গা দেখা যায়&quot;। অৰ্থাৎ নালন্দাৰ পৃষ্ঠপোষকতাত ধৰ্মীয় বৈচিত্ৰতাৰ চিন দেখা যায়।{{sfn|Scharfe |2002|pp= 149–150 with footnotes}}

উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ শাসকসকলে নালন্দাৰ পুঁজিৰ সহায়ৰ বাবে গাঁওসমূহ দান  কৰিছিল। সুমাত্ৰাৰ ৰজাই নালন্দা মঠৰ সাহায্যৰ্থে কেইবাখনো গাঁও দান দিছিল। চীনৰ পৰা অহা পণ্ডিতসকলক সহায় কৰিবলৈ এটা বিশেষ পুঁজিও স্থাপন কৰা হৈছিল।&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite book |last=Elverskog |first=Johan |title=Buddhism and Islam on the Silk Road |publisher=University of Pennsylvania Press |year=2010 |location=Philadelphia |pages=1}}&lt;/ref&gt;

==নিখুঁত অৱস্থাত উদ্ধাৰিত নালন্দাৰ পাণ্ডুলিপিসমূহ==
নালন্দা মহাবিহাৰৰ পলায়ন কৰা সন্ন্যাসীসকলে নালন্দাৰ কিছুমান পাণ্ডুলিপি লৈ গৈছিল। ইয়াৰে কেইটামান বৰ্তমান নিখুঁত ৰূপত সংৰক্ষিত অৱস্থাত আছে। তাৰে ভিতৰত উল্লেখযোগ্য সমূহ হৈছে:

*লছ এঞ্জেলছ কাউন্টি মিউজিয়াম অৱ আৰ্টত সংৰক্ষিত ধৰণীসমগ্ৰহৰ অংশ, ১০৭৫ খ্ৰীষ্টাব্দ{{sfn|Kim|2013|p=52}} 
*এছিয়া ছ'চাইটিত সংৰক্ষিত&lt;ref&gt;{{cite web | url=http://asiasocietymuseum.org/region_object.asp?RegionID=1&amp;CountryID=1&amp;ChapterID=10&amp;ObjectID=479 | title=Five of the Leaves from an Ashtasahasrika Prajnaparamita Manuscript | publisher=Asia Society | access-date=25 September 2014 | url-status=dead | archive-url=https://web.archive.org/web/20140714182939/http://asiasocietymuseum.org/region_object.asp?RegionID=1&amp;CountryID=1&amp;ChapterID=10&amp;ObjectID=479 | archive-date=14 July 2014 | df=dmy-all }}&lt;/ref&gt; অষ্টসহস্ৰিকা প্ৰজ্ঞাপৰমিতাৰ পাণ্ডুলিপি। বৌদ্ধ ধৰ্মৰ প্ৰথম তিব্বতী নীতি-নিয়মৰ সংকলনকাৰী বুটনৰ দ্বাৰা ৰচিত এই পাণ্ডুলিপিখনত ভাৰতৰ বিখ্যাত নালন্দা মঠত সৃষ্টিৰ পৰা তিব্বতত ব্যৱহাৰৰ মাজেৰে ইতিহাসক সংস্কৃত আৰু তিব্বতী ভাষাত লিপিবদ্ধ কৰা আছে।
*ইয়াৰলুং সংগ্ৰহালয়, চেটাং (অন কে ৰু লা খাং মঠৰ পৰা)ত সংৰক্ষিত&lt;ref name=&quot;henss&quot;&gt;{{cite web | url=http://www.asianart.com/articles/henss/13.html | title=Astasahahasrika Prajnaparamita Sanskrit palm-leaf manuscript | access-date=25 September 2014 | url-status=dead | archive-url=https://web.archive.org/web/20140402025050/http://asianart.com/articles/henss/13.html | archive-date=2 April 2014 | df=dmy-all }}&lt;/ref&gt; অষ্টসহস্ৰিকা প্ৰজ্ঞাপৰমিতা সংস্কৃত তালপাতৰ পাণ্ডুলিপি, ১৩৯ খন তালপাত আৰু ৰং কৰা কাঠৰ আৱৰণ। কলফনৰ মতে এই পাণ্ডুলিপিখন একাদশ শতিকাৰ শেষৰ ফালে ৰজা সুৰপালৰ ৰাজত্বৰ দ্বিতীয় বছৰত মহাপণ্ডিত শ্ৰী অশোকৰ মাতৃয়ে দান কৰিছিল।

==নালন্দাৰ শিলালিপিসমূহ==
নালন্দা মহাবিহাৰৰ খননৰ সময়ত কেইবাটাও শিলালিপি পোৱা গৈছিল। এই শিলালিপিসমূহ বৰ্তমান নালন্দা সংগ্ৰহালয়ত সংৰক্ষিত কৰা হৈছে। ইয়াৰ ভিতৰত উল্লেখযোগ্যসমূহ হৈছে:

* ৰজা বালাদিত্যই নিৰ্মাণ কৰা মন্দিৰত দান দিয়া যশোৱৰ্মনৰ এজন মন্ত্ৰীৰ পুত্ৰ, ৮ম শতিকাৰ খ্ৰীষ্টাব্দ, মঠ ১ ত পোৱা বেছাল্ট ফলক।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.nalandamuseumasi.com/images/gallery-item-30-big.jpg|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171201044526/http://www.nalandamuseumasi.com/images/gallery-item-30-big.jpg|url-status=dead|title=Nalanda Museum item-30|archive-date=1 December 2017|access-date=8 March 2022}}&lt;/ref&gt;
* মুৰ্নাবৰ্মনে ২৪ মিটাৰ উচ্চতা (৮০ ফুট) বুদ্ধৰ পিতলৰ প্ৰতিমূৰ্তি নিৰ্মাণ কৰিছিল, ৭ম শতিকা, বেছাল্ট ফলক, চৰাই টিলাত  উদ্ধাৰ কৰা&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.nalandamuseumasi.com/images/gallery-item-28-big.jpg|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171201044810/http://www.nalandamuseumasi.com/images/gallery-item-28-big.jpg|url-status=dead|title=Nalanda Museum item-28|archive-date=1 December 2017|access-date=8 March 2022}}&lt;/ref&gt; 
* সন্ন্যাসী বিপুলশ্ৰীমিত্ৰই এটা মঠ নিৰ্মাণ কৰিছিল, বেছাল্টৰ ফলক, দ্বাদশ শতিকা, মঠ ৭ ৰ সৰ্বোচ্চ স্তৰত উদ্ধাৰ কৰা।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.nalandamuseumasi.com/images/gallery-item-31-big.jpg|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171201044816/http://www.nalandamuseumasi.com/images/gallery-item-31-big.jpg|url-status=dead|title=Nalanda Museum item-31|archive-date=1 December 2017|access-date=8 March 2022}}&lt;/ref&gt; 
* শৈলেন্দ্ৰ বংশৰ সুবৰ্ণদ্বীপৰ ৰজা বালপুত্ৰদেৱৰ দান,  ৮৬০ খ্ৰীষ্টাব্দ,  হীৰানন্দ শাস্ত্ৰীয়ে ১৯২১ চনত নালন্দাৰ ১ নং মঠত উদ্ধাৰ কৰা তামৰ ফলক

==পৰ্যটন==
{{Gallery
|title=নালন্দাৰ পৰ্যটন
|align=center
|lines=3
|File:Xuanzang Memorial Hall.JPG|জুয়ানজাং মেম'ৰিয়েল হলৰ ভিতৰভাগ
|File:Nalanda Archaeologicall Museum India - panoramio.jpg|নালন্দা প্ৰত্নতাত্ত্বিক সংগ্ৰহালয়
|File:Xuanzang Memorial Hall Nalanda.jpg|জুয়ানজাং মেম'ৰিয়েল হল
}}

নালন্দা ভাৰতৰ এক জনপ্ৰিয় পৰ্যটন স্থলী। ই ভাৰতীয় আৰু আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় দৰ্শনাৰ্থীৰ অন্যতম আকৰ্ষণৰ কেন্দ্ৰ।&lt;ref&gt;{{cite news|last1=Chatterjee|first1=Chandan|title=Nalanda route to prosperity&amp;nbsp;— Varsity will boost trade, feel residents|url=http://www.telegraphindia.com/1140901/jsp/bihar/story_18782156.jsp|access-date=10 September 2014|publisher=The Telegraph|date=1 September 2014|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20140910122350/http://www.telegraphindia.com/1140901/jsp/bihar/story_18782156.jsp|archive-date=10 September 2014}}&lt;/ref&gt; পৱিত্ৰ বৌদ্ধ পৰ্যটনস্থলী হিচাপে ই এক গুৰুত্বপূৰ্ণ স্থান।&lt;ref name=toireopen /&gt;

===নালন্দা প্ৰত্নতাত্ত্বিক সংগ্ৰহালয়===
ভাৰতীয় প্ৰত্নতাত্ত্বিক জৰীপে দৰ্শনাৰ্থীৰ সুবিধাৰ্থে ধ্বংসাৱশেষৰ ওচৰত এটা সংগ্ৰহালয় ৰক্ষণাবেক্ষণ কৰিছে। ১৯১৭ চনত মুকলি কৰা এই সংগ্ৰহালয়টোত নালন্দাত উদ্ধাৰ হোৱা প্ৰাচীন সামগ্ৰীৰ লগতে ওচৰৰ ৰাজগীৰৰ পৰাও উন্মোচন কৰা সামগ্ৰীসমূহ সংৰক্ষিত কৰা হৈছে। এই স্থানত উদ্ধাৰ হোৱা ১৩,৪৬৩টা সামগ্ৰীৰ ভিতৰত মাত্ৰ ৩৪৯টাহে সংগ্ৰাহালয়ৰ চাৰিখন গেলেৰীত প্ৰদৰ্শিত কৰা হৈছে।&lt;ref&gt;{{cite web|title=The Archaeological Museum, Nalanda|url=http://asi.nic.in/asi_museums_nalanda.asp|publisher=Archaeological Survey of India, Government of India|access-date=10 September 2014|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20140627073309/http://asi.nic.in/asi_museums_nalanda.asp|archive-date=27 June 2014}}&lt;/ref&gt;

===জুয়ানজাং মেম'ৰিয়েল হল===
বিখ্যাত বৌদ্ধ সন্ন্যাসী আৰু পৰিব্ৰাজক [[হিউৱেন-চাং]] বা  জুয়ানজাঙৰ স্মৃতি ৰখাৰ উদ্দেশ্যে ভাৰত-চীনৰ যৌথ উদ্যোগত জুয়ানজাং মেম’ৰিয়েল হল নিৰ্মান কৰা হৈছে। চীনা সন্ন্যাসীজনৰ মূৰৰ  হাড়ৰে গঠিত এটা ধ্বংসাৱশেষ স্মৃতিসৌধত প্ৰদৰ্শিত হৈছে।&lt;ref&gt;{{cite news|last1=Chaudhary|first1=Pranava K|title=Nalanda gets set for relic|url=http://timesofindia.indiatimes.com/city/patna/Nalanda-gets-set-for-relic/articleshow/940043.cms|access-date=10 September 2014|publisher=Times of India|date=27 December 2006|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20151106011503/http://timesofindia.indiatimes.com/city/patna/Nalanda-gets-set-for-relic/articleshow/940043.cms|archive-date=6 November 2015}}&lt;/ref&gt;

===নালন্দা মাল্টিমিডিয়া সংগ্ৰাহালয়===
খনন কৰা স্থানৰ কাষত ব্যক্তিগতভাৱে পৰিচালিত নালন্দা মাল্টিমিডিয়া সংগ্ৰহালয় অৱস্থিত। ইয়াত [[ত্ৰিমাত্ৰিক ক্ষেত্ৰ|থ্ৰী-ডি]] [[এনিমেচন]] আৰু অন্যান্য মাল্টিমিডিয়া উপস্থাপনৰ জৰিয়তে নালন্দাৰ ইতিহাস প্ৰদৰ্শন কৰা হৈছে।&lt;ref name=multimediamuseum&gt;{{cite web|title=Nalanda Multimedia Museum|url=http://www.prachinbharat.com/page_id_2.html|publisher=Prachin Bharat|access-date=10 September 2014|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304073647/http://www.prachinbharat.com/page_id_2.html|archive-date=4 March 2016|archivedate=4 March 2016|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304073647/http://www.prachinbharat.com/page_id_2.html|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;

==চিত্ৰ বিথিকা==
&lt;gallery&gt;
File:NALANDA UNIVERSITY FRONT VIEW.jpg|খনন কৰা ধংসাৱশেষসমূহৰ প্ৰৱেশদ্বাৰ
File:Plaque - Stupas and Inscription - Terracotta - Gupta Period Circa 5th-6th Century AD - Nalanda - Archaeological Museum - Nalanda - Bihar - Indian Buddhist Art - Exhibition - Indian Museum - Kolkata 2012-12-21 2312.JPG|এটা ছীল, গুপ্ত যুগ খ্ৰীষ্টীয় ৫ম–ষষ্ঠ শতিকা
File:Nalanda 08 Sariputta stupa (32140418232).jpg|শৰিপুত্তৰ স্তূপ (মন্দিৰ ৩)
File:Nalanda Temple 3 ei7-17.jpg|শৰীপুত্তৰ স্তূপ, গৌণ মন্দিৰ
File:Nalanda - 017 Images on Tower (9253715372).jpg|এটা স্তম্ভত ভাস্কৰ্য্য শিল্পকৰ্মৰ শাৰী, শৰীপুত্তৰ স্তূপ
File:Nalanda - 013 Stucco Buddha Image (9253751402).jpg|বুদ্ধৰ প্ৰতিমূৰ্তি
File:Nalanda - 037 People on Monastic Ruins (9250761121).jpg|খনন কৰা মঠৰ দ্বিতীয় মহলাত মানুহ
File:Nalanda Monastery 4 ei7-02.jpg|৪ নং মঠত কুঁৱা আৰু খটখটিযুক্ত বেদী
File:Buddha - Bronze - Circa 8th-12th Century AD - Nalanda - Bihar - Bronze Gallery - Indian Museum - Kolkata 2012-12-21 2416.JPG|অষ্টম শতিকাৰ পিছৰ নালন্দাৰ বুদ্ধৰ ব্ৰঞ্জৰ মূৰ্তি
File:Nalanda - 023 Broken Section of Votive Stupa (9250881377).jpg|স্তূপৰ ভগ্নাৱশেষত বুদ্ধৰ ভাস্কৰ্যৰ শাৰী
File:Vajrapani - Basalt - Pala Period Circa 8th Century AD - Nalanda - Archaeological Museum - Nalanda - Bihar - Indian Buddhist Art - Exhibition - Indian Museum - Kolkata 2012-12-21 2278.JPG|বেচাল্ট শিলৰ বজ্ৰপাণি, খ্ৰীষ্টীয় অষ্টম শতিকা
File:Nalanda - 108 Skanda (9250196607).jpg|স্কন্দ, মন্দিৰ ২
File:Kubera 3, Bronze, from Nalanda, Bihar, dating from 10th century A.D.jpg|[[কুবেৰ]]
File:Jain Tirthankara, Bronze, from Nalanda, Bihar, dating from 10th century A.D.jpg|দশম শতিকাৰ জৈন তীৰ্থংকৰ
File:Ganesha, Bronze, from Nalanda, Bihar, dating from 10th century A.D.jpg|দশম শতিকাৰ [[গণেশ]]ৰ মূৰ্তি
&lt;/gallery&gt;

==তথ্য উৎস==
{{ৰেফলিষ্ট}}

==মূল উৎস==
{{refbegin}}
&lt;!-- A --&gt;
* {{cite book|last1=Asher|first1=Frederick M.|title=Nalanda: Situating the Great Monastery|url=https://books.google.com/books?id=oRCVrgEACAAJ|publisher=Marga|year=2015|isbn=978-93-83243-07-5}}
&lt;!-- B --&gt;
&lt;!-- C --&gt;
* {{cite book | last=Chandra | first=Satish | author-link=Satish Chandra | year=2004 | url=https://books.google.com/books?id=L5eFzeyjBTQC | title=Volume 1 of Medieval India: From Sultanat to the Mughals | publisher=Har-Anand Publications | isbn=978-81-241-1064-5 }}
* {{cite book|last1=Chos-dar|first1=Upasaka|translator=[[George Roerich]]|title=Biography of Dharmasvamin (Chag Lo Tsa-ba Chos-rje-dpal), a Tibetan Monk Pilgrim|url=https://books.google.com/books?id=jWGAOwAACAAJ|year=1959}} The account was narrated by Dharmasvamin to his student, Chos-dar.
&lt;!-- D --&gt;
* {{cite book |last=Dutt |first=Sukumar |title=Buddhist Monks And Monasteries of India: Their History And Contribution To Indian Culture |year=1962 |publisher=George Allen and Unwin Ltd (Reprinted 1988) |location=London |url=https://books.google.com/books?id=lxRHYFd0fB4C |isbn=978-81-208-0498-2 }}
&lt;!-- G --&gt;
* {{cite book|last1=Ghosh|first1=Amalananda|author-link=Amalananda Ghosh|title=A Guide to Nalanda|date=1965|publisher=The Archaeological Survey of India|location=New Delhi|edition=5}}
* {{cite book | last=Grousset | first=Rene | author-link=René Grousset | url=https://books.google.com/books?id=KR-iuwAACAAJ | title=In the Footsteps of the Buddha | year=1971 | orig-date=First published in French in 1929 | publisher=Orion Press | others=Translated from French by JA Underwood | isbn=978-0-7661-9347-5 }}
&lt;!-- J --&gt;
* {{cite book | url=https://books.google.com/books?id=-epU7NHNCOQC | title=Studies in the Buddhistic Culture of India During the Seventh and Eighth Centuries A.D. | publisher=Motilal Banarsidass Publications | last=Joshi | first=Lal Mani | author-link=Lal Mani Joshi | year=1977 | isbn=978-81-208-0281-0 }}
&lt;!-- K --&gt;
* {{cite book | last=Krishnan | first=G.P. | title=Nalanda, Srivijaya and Beyond: Re-exploring Buddhist Art in Asia | publisher=Asian Civilisations Museum, Singapore | year=2016 | isbn=978-981-09-9912-4 | url=https://books.google.com/books?id=Db4JkAEACAAJ }}
* {{cite book | last =Kumar | first =Pintu | year =2018 | title =Buddhist Learning in South Asia: Education, Religion, and Culture at the Ancient Sri Nalanda Mahavihara | publisher =Lexington Books}}
&lt;!-- M --&gt;
* {{cite book|last1=Minhaj-ud-Din|first1=Maulana|author-link1=Minhaj-i-Siraj|others=Translated by Major H. G. Raverty|title=Tabakat-i-Nasiri – A General History of the Muhammadan Dynasties of Asia Including Hindustan|page=552|date=1881|url=https://archive.org/stream/Tabakat-i-nasiri-AGeneralHistoryOfTheMuhammadanDynastiesOfAsia/}}
&lt;!-- P --&gt;
* {{cite journal| last= Pal| first= Sayantani| year=2019| journal=Pratna Samiksha| volume=10|title= Village Seals of Nalanda| pages=95–97}}
&lt;!-- R --&gt;
&lt;!-- S --&gt;
* {{cite book|last=Scharfe|first=Hartmut|title=Education in Ancient India|year=2002|publisher=Brill|series=Handbook of Oriental Studies|volume=16|isbn=978-90-04-12556-8|url=https://books.google.com/books?id=7s19sZFRxCUC}}
&lt;!-- W --&gt;
* {{cite book|last1=Wriggins|first1=Sally Hovey|title=Xuanzang : a Buddhist pilgrim on the Silk Road|date=1996|publisher=Westview Press|location=Boulder, Colo.|isbn=978-0-8133-2801-0|url=}}
* {{cite book|last1=Wink|first1=André|title=Al-Hind: the making of the Indo-Islamic world |volume=1 |date=2002|publisher=Brill|location=Boston, MA|isbn=978-0-391-04173-8|edition=3rd}}
&lt;!-- Below: to be alphabetically ordered! --&gt;
* {{cite journal|last1=Khurshid|first1=Anis|title=Growth of libraries in India|journal=International Library Review|date=January 1972|volume=4|issue=1|pages=21–65|doi=10.1016/0020-7837(72)90048-9}}
* {{cite book | url=https://books.google.com/books?id=RyduAAAAMAAJ | title=Nalanda and its Epigraphic Material | publisher=Sri Satguru Publications | author-link=Hiranand Sastri | first1=Hiranand | last1=Sastri | year=1986 | location=New Delhi | isbn=978-81-7030-013-7 | orig-date=1942 | ref={{harvid|Hiranand Sastri|1986}} }}
* {{cite book | url=https://books.google.com/books?id=YoAwor58utYC | title=Age of the Nandas and Mauryas | publisher=Motilal Banarsidass Publishers | last=Sastri | first=Kallidaikurichi Aiyah Nilakanta | author-link=K. A. Nilakanta Sastri | year=1988 | orig-date=1967 | edition=2nd | isbn=978-81-208-0466-1 | ref={{harvid | KA Nilakanta Sastri | 1988}} }}
* {{cite book|url=http://catalogue.nla.gov.au/Record/628534|last1=Taher|first1=Mohamed|last2=Davis|first2=Donald Gordon|title=Librarianship and library science in India : an outline of historical perspectives|date=1994|publisher=Concept Pub. Co.|location=New Delhi|isbn=978-81-7022-524-9}}
* {{cite book | url=https://books.google.com/books?id=Jbmdowzuv0QC | title=History and Development of Libraries in India | publisher=Mittal Publications | last=Bhatt | first=Rakesh Kumar | year=1995 | isbn=978-81-7099-582-1 }}
* {{cite book | url=https://books.google.com/books?id=mjFfqpq7HhkC | title=Ancient Indian Education: Brahmanical and Buddhist | publisher=Motilal Banarsidass Publications | last=Mookerji | first=Radha Kumud | author-link=Radha Kumud Mukherjee | year=1998 | isbn=978-81-208-0423-4 | orig-date=1951 | edition=2 }}
*{{cite journal|first1=Chandra Shekhar|last1=Prasad|title=Nalanda vis-à-vis the Birthplace of Śāriputra| jstor= 29756860|journal=East and West|year= 1988 |pages=175–188|volume=38|issue=1/4}}
* {{cite book|last1=Patel|first1=Jashu|last2=Kumar|first2=Krishan|title=Libraries and Librarianship in India|date=2001|publisher=Greenwood Publishing Group|isbn=978-0-313-29423-5|url=https://books.google.com/books?id=KXVrsPSzeNAC|language=en}}
* {{cite book | url=https://books.google.com/books?id=2HS1DOZ35EgC&amp;q=plunder&amp;pg=PA177 | title=The sociology of philosophies: a global theory of intellectual change. Volume 30, Issue 2 of Philosophy of the social sciences | publisher=Harvard University Press | last=Collins | first=Randall | author-link=Randall Collins | year=2000 | isbn=978-0-674-00187-9 }}
* {{cite book|last1=Beal|first1=Samuel|author-link1=Samuel Beal|title=The life of Hiuen-Tsiang|date=2000|publisher=Routledge|location=London|isbn=978-1-136-37629-0|edition=New|orig-date=1911|series=Trubner's Oriental Series|volume=1|url=https://archive.org/details/lifeofhiuentsian030569mbp}}
* {{cite book | url=https://books.google.com/books?id=mcDEaAVpOD4C | title=The Wisdom of Buddhism | publisher=Psychology Press | last=Humphreys | first=Christmas | author-link=Christmas Humphreys | year=1987 | isbn=978-0-7007-0197-1 }}
* {{cite book | url=https://books.google.com/books?id=BNIdOsp3KIgC | title=Buddhist Insight: Essays | publisher=Motilal Banarsidass | last=Wayman | first=Alex | author-link=Alex Wayman | year=1984 | isbn=978-81-208-0675-7 }}
* {{cite book|last1=Kulke|first1=Hermann|last2=Rothermund|first2=Dietmar|author-link1=Hermann Kulke|author-link2=Dietmar Rothermund|title=A History of India|url=http://www.routledge.com/books/details/9780415485432/|edition=Fourth|publisher=Routledge|year=2004|access-date=1 October 2014|archive-date=4 October 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20141004064147/http://www.routledge.com/books/details/9780415485432/|url-status=dead|archivedate=4 October 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20141004064147/http://www.routledge.com/books/details/9780415485432/}}
* {{cite book | author-link=Paul Monroe | first1=Paul | last1=Monroe | url=https://books.google.com/books?id=PVokBXLGdx0C | title=Paul Monroe's encyclopaedia of history of education, Volume 1 | publisher=Genesis Publishing | year=2000 | isbn=978-81-7755-091-7 }}
* {{cite book | url=https://books.google.com/books?id=FF6Wj2NXdxgC | title=Nāgārjuna in Context: Mahāyāna Buddhism and Early Indian Culture | publisher=Columbia University Press | last=Walser | first=Joseph | year=2005 | isbn=978-0-231-13164-3 }}
* {{cite journal | last=Pinkney | first=Andrea M | title=Looking West to India: Asian education, intra-Asian renaissance, and the Nalanda revival | journal=Modern Asian Studies | publisher=Cambridge University Press | volume=49 | issue=1 | year=2014 | doi=10.1017/s0026749x13000310 | pages=111–149| s2cid=144865654 }}
* {{cite book|title = Buddhist Architecture|last = Le|first = Huu Phuoc|publisher = Grafikol|year = 2010|isbn = 978-0-9844043-0-8|pages = 58–66|url = https://books.google.com/books?id=9jb364g4BvoC}}
* {{cite book|editor1-last=Frazier|editor1-first=Jessica|title=The Continuum companion to Hindu studies|date=2011|publisher=Continuum|location=London|isbn=978-0-8264-9966-0|url=https://books.google.com/books?id=Nv_a5cMEwngC&amp;pg=PA34}}
* {{cite book | url=https://books.google.com/books?id=dEBY37og6PYC | title=A Global History of Architecture | publisher=John Wiley &amp; Sons | last1=Jarzombek | first1=Mark M. | last2=Prakash | first2=Vikramaditya | author-link=Mark Jarzombek | year=2011 | isbn=978-0-470-90245-5 | last3=Ching | first3=Francis D.K. | author-link3=Frank Ching }}
* {{cite book|last1=Buswell|first1=Robert E. Jr.|last2=Lopez|first2=Donald S. Jr.|title=The Princeton dictionary of Buddhism|date=2013|publisher=Princeton University Press|location=Princeton|isbn=978-1-4008-4805-8|url=https://books.google.com/books?id=DXN2AAAAQBAJ}}
* {{cite book | url=https://books.google.com/books?id=k6lgKmQ82WoC | title=Receptacle of the Sacred: Illustrated Manuscripts and the Buddhist Book Cult in South Asia | publisher=University of California Press | last=Kim | first=Jinah | year=2013 | isbn=978-0-520-27386-3 }}
* {{cite book | last=Smith | first=F Harold | title=The Buddhist Way of Life | publisher=Routledge | year=2013 | isbn=978-1-135-02930-2 }}
* {{cite book|last1=Walton|first1=Linda|title=&quot;Educational institutions&quot; in The Cambridge World History Vol. 5|date=2015|publisher=Cambridge University Press|location=Cambridge|isbn=978-0-521-19074-9}}
{{refend}}

=বাহ্যিক সংযোগ=
{{commons category|Nalanda Mahavihara|নালন্দা মহাবিহাৰ}}

*[https://archive.org/details/ajf4729.0001.001.umich.edu হিউৱেন-চাঙৰ জীৱনীকাৰ হুই লি (চেমুৱেল বিলৰ অনুবাদ)ৰ দ্বাৰা ৰচিত হিউৱেন-চাঙৰ জীৱন (১৯১৪), পৃষ্ঠা:১০৫–১১৩]

*[https://archive.org/details/recordofbuddhist00ichi ভাৰত আৰু মালয় দ্বীপপুঞ্জত প্ৰচলিত বৌদ্ধ ধৰ্মৰ ৰেকৰ্ড (১৮৯৬), য়িজিং (জে তাকাকাছুৰ অনুবাদ)]

*[https://archive.org/details/pagsamjonzang00jorgoog পাগ ছেম জন জাং (Dpag bsam ljon bzaṅ), প্ৰথম খণ্ড: ভাৰতত বৌদ্ধ ধৰ্মৰ উত্থান, প্ৰগতি আৰু পতনৰ ইতিহাস (১৯০৮)] চুম্পা খান-পো য়েচে পাল জোৰৰ (তিব্বতী ভাষাত ইংৰাজীত সূচী থকা, সম্পাদনা: শৰৎ চন্দ্ৰ দাস)

*[https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.281968 তাবাকত-ই-নাচিৰি – হিন্দুস্তানকে ধৰি এছিয়াৰ মুহাম্মাদী বংশৰ সাধাৰণ ইতিহাস] মিনহাজ-ই-চিৰাজ, (অনুবাদ মেজৰ এইচ জি ৰেভাৰ্টী), পৃষ্ঠা:৫৫২
*[https://www.britishmuseum.org/research/collection_online/search.aspx?searchText=+Nalanda ব্ৰিটিছ সংগ্ৰহালয়ত সংৰক্ষিত নালন্দাৰ ছীল আৰু মূৰ্তি]
* [https://www.google.com/maps/@25.1364553,85.4439231,886m/data=!3m1!1e3 গুগল মেপত নালন্দাৰ ভ্ৰমণ]

{{ভাৰতৰ বিশ্ব ঐতিহ্যবাহী স্থানসমূহৰ তালিকা}}
{{Authority control}}

[[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ পৰ্যটনস্থলী]]
[[শ্ৰেণী:বিহাৰ]]
[[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰ]]
[[শ্ৰেণী:বৌদ্ধ মঠ]]</text>
      <sha1>ctftj9zzoftsfkp6zzqwgm3wusn23id</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522315</id>
      <parentid>522314</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T07:46:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>522315</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="63946" sha1="4mapwzx9366lqnqwrv727x56ngurcwp" xml:space="preserve">{{Infobox ancient site
 |name = নালন্দা মহাবিহাৰ
 |native_name = 
 |alternate_name = 
 |image = Temple No.- 3, Nalanda Archaeological Site.jpg
 |image_size = 250px
 |alt =
 |caption = নালন্দা মহাবিহাৰৰ ধ্বংসাৱশেষ 
 |map_type = 
 |map_alt =
 |relief = yes
 |coordinates = {{coord|25|08|12|N|85|26|38|E|display=inline,title}}
 |location = নালন্দা জিলা, [[বিহাৰ]], [[ভাৰত]]
 |region = মগধ
 |type =শিক্ষাৰ কেন্দ্ৰ, প্ৰাচীন বিশ্ব বিদ্যালয়, বৌদ্ধ মহাবিহাৰ 
 |part_of =
 |length = {{cvt|800|ft}}
 |width = {{cvt|1600|ft}}
 |area = {{convert|12|ha}}
 |height =
 |builder = কুমাৰগুপ্ত প্ৰথম
 |material =
 |built = ৪২৭ খ্ৰীষ্টাব্দ
 |abandoned = ১৪০০ খ্ৰীষ্টাব্দৰ আশে-পাশে&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Buswell Jr. |first1=Robert |title=Nālanda |journal=Princeton Dictionary of Buddhism |date=2013 |page=565 |url=https://www.oxfordreference.com/display/10.1093/acref/9780190681159.001.0001/acref-9780190681159-e-2844?rskey=UW22xF&amp;result=3}}&lt;/ref&gt; 
 |epochs =
 |cultures =
 |dependency_of =
 |occupants =
 |event = আনুমানিক ১২০০ খ্ৰীষ্টাব্দত মুহাম্মদ বখতিয়াৰ খিলজীৰ দ্বাৰা লুটপাত
 |excavations = ১৯১৫-১৯৩৭, ১৯৭৪-১৯৮২&lt;ref name=&quot;asi1&quot;&gt;{{cite web | url=http://asi.nic.in/asi_monu_tktd_bihar_nalanda.asp | title=Nalanda | publisher=Archaeological Survey of India | access-date=18 September 2014 | url-status=dead | archive-url=http://archive.wikiwix.com/cache/20140918045920/http://asi.nic.in/asi_monu_tktd_bihar_nalanda.asp | archive-date=18 September 2014 }}&lt;/ref&gt;
 |archaeologists = ডেভিদ বি স্পুনাৰ, হীৰানন্দ শাস্ত্ৰী, পালক শ্বাহ, জে এ পেজ, এম কুৰাইছি, জি চি চন্দ্ৰ, এন নাজিম, অমলানন্দ ঘোষ {{sfn|Le|2010|p=59}}
 |condition = ভগ্নাৱশেষ
 |ownership = [[ভাৰত চৰকাৰ]]
 |management = ভাৰতৰ প্ৰত্নতাত্ত্বিক জৰীপ বিভাগ
 |public_access = আছে
 |website = {{URL|http://asi.nic.in/asi_monu_tktd_bihar_nalanda.asp|ASI}}
 |notes = [[Archaeological Survey of India|ASI]] No. N-BR-43&lt;ref&gt;{{cite web | url=http://asi.nic.in/asi_monu_alphalist_bihar.asp | title=Alphabetical List of Monuments – Bihar | publisher=Archaeological Survey of India | access-date=17 September 2014 | url-status=dead | archive-url=https://web.archive.org/web/20111103035254/http://asi.nic.in/asi_monu_alphalist_bihar.asp | archive-date=3 November 2011 | df=dmy-all }}&lt;/ref&gt;
 {{Infobox UNESCO World Heritage Site
 |child = yes
 |Official_name = বিহাৰৰ নালন্দাত অৱস্থিত প্ৰত্নতাত্ত্বিক স্থান নালন্দা মহাবিহাৰ
 |ID = 1502
 |Year = 2016
 |Criteria = {{UNESCO WHS type|(iv), (vi)}}
 |Area = 23 ha
 |Buffer_zone = 57.88 ha 
 }}
}}
'''নালন্দা''' ({{lang-en|Nalanda Mahavihara}}) পূব ভাৰতৰ প্ৰাচীন আৰু মধ্যযুগীয় মগধত (বৰ্তমান [[বিহাৰ]]) অৱস্থিত বিখ্যাত বৌদ্ধ মহাবিহাৰ আছিল।{{sfn|Asher|2015|pp=1–5}}{{sfnp|Kumar|2018}}&lt;ref name=&quot;nalandagoi&quot;&gt;{{cite web |date=15 June 2023 |title=History {{!}} District Nalanda, Government of Bihar {{!}} India |url=https://nalanda.nic.in/en/history/ |access-date=2 June 2023 |website=nalanda.nic.in}}&lt;/ref&gt; নালন্দা মহাবিহাৰক প্ৰাচীন বিশ্বৰ অন্যতম সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ শিক্ষণ কেন্দ্ৰ হিচাপে বহুলভাৱে গণ্য কৰা হয়।{{sfn| Pinkney| 
2014|pp=116–117 with footnotes}}&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Kumar |first=Manoj |title=Ancient Nalanda University |url=https://www.patnauniversity.ac.in/e-content/social_sciences/aih/MAAIH53.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20220120055253/https://www.patnauniversity.ac.in/e-content/social_sciences/aih/MAAIH53.pdf |archive-date=20 January 2022 |access-date=6 November 2021 |archivedate=20 January 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220120055253/https://www.patnauniversity.ac.in/e-content/social_sciences/aih/MAAIH53.pdf |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt; এই মহাবিহাৰ পাটলিপুত্ৰ (বৰ্তমান [[পাটনা]])ৰ পৰা প্ৰায় ৯০ কিলোমিটাৰ (৫৬ মাইল) দক্ষিণ-পূবে ৰাজগৃহ (বৰ্তমান ৰাজগীৰ) চহৰৰ ওচৰত অৱস্থিত আছিল। ৪২৭ খ্ৰীষ্টাব্দৰ পৰা ত্ৰয়োদশ শতিকালৈকে কাৰ্যক্ষম ৰূপত থকা নালন্দাই পঞ্চম আৰু ষষ্ঠ শতিকাত কলা আৰু শিক্ষাৰ পৃষ্ঠপোষকতাক প্ৰসাৰিত কৰাত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰিছিল। সেই সময়ক পণ্ডিতসকলে &quot;ভাৰতৰ সোণালী যুগ&quot; বুলি অভিহিত কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite journal |last=Ingalls |first=Daniel H. H. |date=1976 |title=Kālidāsa and the Attitudes of the Golden Age |url=https://www.jstor.org/stable/599886 |journal=Journal of the American Oriental Society |volume=96 |issue=1 |pages=15–26 |doi=10.2307/599886 |jstor=599886 |issn=0003-0279}}&lt;/ref&gt;

[[গুপ্ত সাম্ৰাজ্য]]ৰ সম্ৰাট কুমাৰগুপ্ত প্ৰথমে ৪২৭ খ্ৰীষ্টাব্দৰ আশে-পাশে নালন্দা মহাবিহাৰৰ প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল।{{sfn|Smith|2013|pp=111–112}} বৌদ্ধ আৰু অবৌদ্ধ উভয় সম্প্ৰদায়ৰ বহুতো ভাৰতীয় আৰু জাভাৰ শাসকে ইয়াৰ পৃষ্ঠপোষকতা কৰিছিল।{{sfn|Krishnan|2016|p=17}}{{sfn|Scharfe|2002|pp=148–150 with footnotes}} পাল সাম্ৰাজ্যৰ শাসকসকলেও (৭৫০–১১৬১ খ্ৰীষ্টাব্দ) নালন্দাৰ পৃষ্ঠপোষকতা কৰিছিল। পালসকলৰ পতনৰ পিছত নালন্দাৰ সন্ন্যাসীসকলক বোধ গয়াৰ পিঠিপতিসকলে পৃষ্ঠপোষকতা কৰিছিল।&lt;ref name=Auer2019&gt;{{cite book |last1=Auer |first1=Blain |title=Encountering Buddhism and Islam in Premodern Central and South Asia |date=2019 |publisher=De Gruyter |page=68 |isbn=978-3-11-063168-5 |url=https://books.google.com/books?id=Gz_EDwAAQBAJ&amp;q=buddhasena}}&lt;/ref&gt; সম্ভৱবত প্ৰায় ১২০০ খ্ৰীষ্টাব্দত মহম্মদ বাখতিয়াৰ খিলজীয়ে নালন্দা আক্ৰমণ কৰিছিল। তাৰপিছতো কেইবাদশক জুৰি ই কাৰ্যক্ষম হৈ থাকিবলৈ সক্ষম হৈছিল।&lt;ref&gt;{{Cite journal |last=Truschke |first=Audrey |date=May 2018 |title=The Power of the Islamic Sword in Narrating the Death of Indian Buddhism |url=http://www.journals.uchicago.edu/doi/10.1086/696567 |journal=History of Religions |language=en |volume=57 |issue=4 |pages=406–435 |doi=10.1086/696567 |issn=0018-2710 |s2cid=165825418}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Sen |first=Amartya |date=17 November 2021 |title=Nalanda and the pursuit of science |url=https://www.thehindu.com/opinion/op-ed/Nalanda-and-the-pursuit-of-science/article15519635.ece |archive-url=https://web.archive.org/web/20240217091040/https://www.thehindu.com/opinion/op-ed/Nalanda-and-the-pursuit-of-science/article15519635.ece |archive-date=17 February 2024 |work=The Hindu}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=ANCIENT NALANDA UNIVERSIty's RUINS &amp;#124; District Nalanda, Government of Bihar &amp;#124; India |url=https://nalanda.nic.in/en/tourist-place/ancient-nalanda-universitys-ruins/}}&lt;/ref&gt; 

প্ৰায় ৭৫০ বছৰ ধৰি নালন্দাৰ অধ্যাপকসমূহৰ ভিতৰত মহাযান বৌদ্ধ ধৰ্মৰ কিছুমান অতি পূজনীয় পণ্ডিত আছিল। মঠৰ সৈতে জড়িত অধ্যাপক আৰু শিক্ষাৰ্থীসকলৰ ভিতৰত ধৰ্মপাল, নাগাৰ্জুন, ধৰ্মকীৰ্তি, অসংগ, বসুবন্ধু, চন্দ্ৰকীৰ্তী, [[হিউৱেন-চাং]], শীলভদ্ৰ আৰু অতীশ উল্লেখযোগ্য।{{sfn|Wayman|1984|p=43}}&lt;ref name=&quot;KumarDriem2020&quot;&gt;{{cite book|author1=Niraj Kumar|author2=George van Driem|author3=Phunchok Stobdan|title=Himalayan Bridge|url=https://books.google.com/books?id=IhEHEAAAQBAJ&amp;pg=PA253|date=18 November 2020|publisher=KW|isbn=978-1-000-21549-6|pages=253–255}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Hodge2005&quot;&gt;{{cite book|author=Stephen Hodge|title=The Maha-Vairocana-Abhisambodhi Tantra: With Buddhaguhya's Commentary|url=https://books.google.com/books?id=SY4GUaAUNEYC&amp;pg=PA17|date=9 December 2005|publisher=Routledge|isbn=978-1-135-79654-9|page=17}}&lt;/ref&gt;{{sfn|Collins|2000|p=240}}&lt;ref name=&quot;prasad2021&quot;/&gt;{{sfn|Joshi|1977|p=177}}&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Buswell |first1=Robert |title=Śubhakarasimha |journal=Princeton Dictionary of Buddhism |date=2014 |page=861 |url=https://www.oxfordreference.com/display/10.1093/acref/9780190681159.001.0001/acref-9780190681159-e-4275}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=Deokar2012&gt;{{cite journal |last1=Deokar |first1=Lata |title=Subhūticandra: A Forgotten Scholar of Magadha |journal=Journal of the Centre for Buddhist Studies, Sri Lanka |date=2012 |volume=10 |pages=137–154 |url=https://www.academia.edu/7228101}}&lt;/ref&gt; নালন্দাৰ পাঠ্যক্ৰমত মধ্যমক, যোগাচাৰ আৰু সৰ্বাস্তিবাদৰ দৰে প্ৰধান বৌদ্ধ দৰ্শনসমূহৰ লগতে [[বেদ]], [[ব্যাকৰণ]], চিকিৎসা, যুক্তি, গণিত,{{sfn|Buswell|Lopez|2013|loc=Entry for ''Nālandā''}} জ্যোতিৰ্বিজ্ঞান&lt;ref&gt;{{Cite journal |last=Kumar |first=Pintu |date=2011 |title=The Ancient Nālandā Mahāvihāra: The Beginning of Institutional Education |url=https://cgscholar.com/bookstore/works/the-ancient-nalanda-mahavihara |journal=The Journal of the World Universities Forum |volume=4 |issue=1 |pages=65–80 |doi=10.18848/1835-2030/CGP/v04i01/56731 |issn=1835-2030}}&lt;/ref&gt; আৰু আলকেমি&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Sumersingh |first1=DhirajsinghRajput |last2=Gokarn |first2=Rohit |last3=Jagtap |first3=ChandrashekharY |last4=Galib |first4=R |last5=Patgiri |first5=Bj |last6=Prajapati |first6=Pk |date=2016 |title=Critical Review of Rasaratna Samuccaya: A Comprehensive Treatise of Indian Alchemy |journal=Ancient Science of Life |language=en |volume=36 |issue=1 |pages=12–18 |doi=10.4103/0257-7941.195412 |issn=0257-7941 |pmc=5255965 |pmid=28182027 |doi-access=free }}&lt;/ref&gt; আদি অন্যান্য বিষয়সমূহো অন্তৰ্ভুক্ত আছিল। মহাবিহাৰৰ এটা বিখ্যাত পুথিভঁৰাল আছিল। এই পুথিভঁৰাল হিউৱেন-চাং আৰু য়িজিঙৰ দৰে পৰিব্ৰাজকে পূব এছিয়ালৈ প্ৰেৰণ কৰা সংস্কৃত গ্ৰন্থসমূহৰ এক মূল উৎস আছিল।{{sfn|Buswell|Lopez|2013|loc=Entry for ''Nālandā'', ''Xuanzang'' and ''Yijing''}} নালন্দাত ৰচিত বহু গ্ৰন্থই মহাযান আৰু বজ্ৰযান পন্থা বিকাশত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰিছিল। ইয়াৰ ভিতৰত ধৰ্মকীৰ্তিৰ ৰচনা, শান্তিদেৱৰ সংস্কৃত গ্ৰন্থ 'বোধিসত্তাচৰ্যাৱতাৰ' আৰু 'মহাবৈৰোচন তন্ত্ৰ' আদি উল্লেখযোগ্য।&lt;ref name=&quot;Śāntideva1998&quot;&gt;{{cite book|author=Śāntideva|title=Translator's Note: The Bodhicaryāvatāra|url=https://books.google.com/books?id=m-ifbE8kyGIC|year=1998|publisher=Oxford University Press|isbn=978-0-19-283720-2|page=xxviii}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite book |last1=Hodge |first1=Stephen |title=The Maha-Vairocana-Abhisambodhi Tantra: With Buddhaguhya's Commentary |date=9 December 2005 |publisher=Routledge |isbn=978-1-135-79654-9 |page=17 |url=https://books.google.com/books?id=SY4GUaAUNEYC |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;lmjoshi146&quot;&gt;{{cite book |author=Lal Mani Joshi |url=https://books.google.com/books?id=-epU7NHNCOQC |title=Studies in the Buddhistic Culture of India During the 7th and 8th Centuries A.D. |publisher=Motilal Banarsidass |year=1977 |isbn=978-81-208-0281-0 |pages=146–147}}&lt;/ref&gt; 

প্ৰাচীন নালন্দাৰ স্থান ইউনেস্কোৰ [[বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰ]]।&lt;ref&gt;{{cite news |date=15 July 2016 |agency=UNESCO World Heritage Centre |access-date=15 July 2016 |language=en |url=https://whc.unesco.org/en/news/1524 |title=Four sites inscribed on UNESCO's World Heritage List |work=whc.unesco.org |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160716131638/https://whc.unesco.org/en/news/1524 |archive-date=16 July 2016 }}&lt;/ref&gt; ২০১০ চনত ভাৰত চৰকাৰে প্ৰাচীন বিশ্ববিদ্যালয়খন পুনৰুজ্জীৱিত কৰাৰ প্ৰস্তাৱ গ্ৰহণ কৰে আৰু ৰাজগীৰত নালন্দা বিশ্ববিদ্যালয় নামৰ এখন সমসাময়িক প্ৰতিষ্ঠান প্ৰতিষ্ঠা কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://nalandauniv.edu.in/about-nalanda/history-and-revival/|title = History and Revival|newspaper=Nalanda University}}&lt;/ref&gt; ভাৰত চৰকাৰে এই বিশ্ববিদ্যালয়খনক ৰাষ্ট্ৰীয় গুৰুত্বপূৰ্ণ প্ৰতিষ্ঠান হিচাপে তালিকাভুক্ত কৰিছে।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://nalandauniv.edu.in/about-nalanda/vision/|title=Vision|website=Nalandauniv.edu.in|access-date=8 March 2022}}&lt;/ref&gt;

==অৱস্থান==
নালন্দা [[বিহাৰ]]ৰ ৰাজগীৰ চহৰৰ পৰা প্ৰায় ১৬ কিলোমিটাৰ (১০ মাইল) উত্তৰত আৰু [[পাটনা]]ৰ পৰা প্ৰায় ৯০ কিলোমিটাৰ (৫৬ মাইল) দক্ষিণ-পূবত অৱস্থিত। ৩১, ২০ আৰু ১২০ নং ৰাষ্ট্ৰীয় ঘাইপথেৰে ভাৰতৰ ঘাইপথ নেটৱৰ্কৰ সৈতে ই সংযুক্ত।&lt;ref name=nalandagoi/&gt; ই বিহাৰৰ আন এক গুৰুত্বপূৰ্ণ বৌদ্ধ স্থান বোধ গয়াৰ পৰা প্ৰায় ৮০ কিলোমিটাৰ (৫০ মাইল) উত্তৰ-পূবে অৱস্থিত। বৰগাঁও (নলন্দা) গাঁৱৰ উত্তৰ-পশ্চিমে এক বৃহৎ অঞ্চলত বিস্তৃত হৈ থকা নালন্দা প্ৰত্নতাত্ত্বিক স্থান ঐতিহাসিক মানৱসৃষ্ট হ্ৰদ গিধি, পানাশোকাৰ আৰু ইন্দ্ৰপুষ্কৰিণীৰ মাজত অৱস্থিত। ইন্দ্ৰপুষ্কৰিণী হ্ৰদৰ দক্ষিণ পাৰত ইয়াৰ স্মৃতিত প্ৰতিষ্ঠা কৰা বিশ্ববিদ্যালয় নৱ নালন্দ মহাবিহাৰ অৱস্থিত।{{sfn|Ghosh|1965|pp=1–2}}{{sfn|Prasad|1988|p=184 with footnotes}}একেদৰে ইন্দ্ৰপুষ্কৰিণী হ্ৰদৰ দক্ষিণ-পশ্চিম পাৰত প্ৰাচীন নলন্দা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ নামেৰে নামকৰণ কৰা ৰাজ্যিক বিশ্ববিদ্যালয় নালন্দা মুক্ত বিশ্ববিদ্যালয় অৱস্থিত।

==ব্যুৎপত্তি==
[[সংস্কৃত ভাষা|সংস্কৃত]] আৰু [[পালি ভাষা]]ত মহাবিহাৰ শব্দটো মহান বিহাৰ অৰ্থাৎ শিক্ষাৰ কেন্দ্ৰ বা বৌদ্ধ মঠৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হয়। ইয়াক কেইবাটাও বৌদ্ধ মঠৰ সমাহাৰক বৰ্ণনা কৰিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হয়। 

সপ্তম শতিকাৰ আৰম্ভণিৰ টাং বংশৰ চীনা পৰিব্ৰাজক [[হিউৱেন-চাং|হিউৱেন-চাঙৰ]] মতে স্থানীয় পৰম্পৰা অনুসৰি নালন্দা নাম [[নাগ (কিংবদন্তি)|নাগদেৱতা]] নালন্দাৰ নামৰ পৰা আহিছে। তেওঁ &quot;না-আলম-দা&quot; অৰ্থাৎ &quot;বিৰতি নোহোৱাকৈ দান&quot; ইয়াৰ অন্য এক বিকল্প ব্যাখ্যা আগবঢ়াইছে।{{sfn|Ghosh|1965|pp=3 with footnote 2}} ধ্বংসাৱশেষৰ খননৰ নেতৃত্ব দিয়া প্ৰত্নতাত্ত্বিক হীৰানন্দ শাস্ত্ৰীয়ে এই অঞ্চলত নল অৰ্থাৎ [[পদুম]]ৰ ডালৰ প্ৰাচুৰ্য্যৰ বাবে ইয়াৰ নামকৰণ নালন্দা কৰা হৈছে। লগতে তেওঁ বিশ্বাস কৰে যে নালন্দাই পদুমৰ ডাল প্ৰদানকাৰীক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে।{{sfn|Hiranand Sastri|1986|pp=3–4}}

১৭ শতিকাৰ তৰানাথৰ গ্ৰন্থকে ধৰি কিছুমান তিব্বতী উৎসত নালন্দাক নলেন্দ্ৰ বুলি উল্লেখ কৰা হৈছে। সম্ভৱতঃ তিব্বতী সাহিত্যত পোৱা নল, নলকা, নলকাগ্ৰাম নালন্দাৰ সমাৰ্থক।{{sfn|Ghosh|1965|pp=2–3}}&lt;ref name=&quot;Scharfe2018&quot;&gt;{{cite book|author=Hartmut Scharfe|title=Education in Ancient India|url=https://books.google.com/books?id=GMyiDwAAQBAJ&amp;pg=PA149|date=12 November 2018|publisher=BRILL|isbn=978-90-474-0147-6|pages=148–150}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;CabezonCabezón2013&quot;&gt;{{cite book|author1=Jose Ignacio Cabezon|author2=José Ignacio Cabezón|title=The Buddha's Doctrine and the Nine Vehicles: Rog Bande Sherab's Lamp of the Teachings|url=https://books.google.com/books?id=Ty3O7BZYO5QC&amp;pg=PA87|date=31 January 2013|publisher=OUP USA|isbn=978-0-19-995862-7|page=87}}&lt;/ref&gt;

==ইতিহাস==
===নালন্দা চহৰৰ প্ৰাচীন ইতিহাস (খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ১২০০– ৩০০ খ্ৰীষ্টাব্দ)===
[[File:Map of Nalanda by Alexander Cunningham, 1861-62.jpg|thumbnail|right|আলেকজেণ্ডাৰ কানিংহামৰ ১৮৬১–৬২ চনৰ ভাৰতৰ প্ৰত্নতাত্বিক জৰীপৰ প্ৰতিবেদনত উল্লেখ থকা নালন্দা আৰু ইয়াৰ আশে-পাশে অৱস্থিত অঞ্চলৰ মানচিত্ৰ। ইয়াত মহাবিহাৰৰ চাৰিওফালে কেইবাটাও পুখুৰী  দেখুওৱা হৈছে।]]
প্ৰায় তিনি কিলোমিটাৰ দূৰৈৰ জুৱাফাৰডিহ স্থানৰ দৰে ননালন্দাৰ ওচৰৰ ঠাইবোৰত প্ৰত্নতাত্ত্বিক খননত ক’লা মাটিৰ সামগ্ৰী আৰু অন্যান্য সামগ্ৰী পোৱা গৈছে। এইবোৰ কাৰ্বন ডেটেড পদ্ধতিৰে সময় নিৰ্ধাৰণ কৰি প্ৰায় ১২০০ খ্ৰীষ্টপূৰ্ব বুলি ঠাৱৰ কৰা হৈছে। ইয়াৰ পৰা অনুমান কৰিব পাৰি যে মগধৰ নালন্দাৰ আশে-পাশে থকা অঞ্চলত [[মহাবীৰ]] আৰু [[বুদ্ধ]]ৰ জন্মৰ বহু শতিকা আগতে মানুহৰ বসতি আছিল।&lt;ref&gt;{{Cite book|title=EXCAVATION AT JUAFARDIH, DISTRICT NALANDA|last=Tewari|first=Rakesh|publisher=ARCHAEOLOGICAL SURVEY OF INDIA|year=2016|pages=6–8 Layers 13, the uppermost deposit of Period I, has provided a C14 date of 1354BCE it may thus be seen that the C14 dates of Period I and II are consistent and justifiably indicate that the conventional date bracket for NBPW requires a fresh review at least for the sites in Magadh region}}&lt;/ref&gt;

প্ৰাথমিক বৌদ্ধ গ্ৰন্থত উল্লেখ মতে বুদ্ধই তেওঁৰ ভ্ৰমণৰ সময়ত নালন্দা নামৰ ৰাজগৃহ (বৰ্তমানৰ ৰাজগীৰ – মগধৰ ৰাজধানী)ৰ ওচৰৰ এখন চহৰলৈ গৈছিল।{{sfn|Buswell|Lopez|2013|loc=Entry for ''Nālandā''}}{{sfn|KA Nilakanta Sastri|1988|p=268}} তেওঁ ওচৰৰ পাৱাৰিকা নামৰ আমৰ বাগিচা এখনত বক্তৃতা প্ৰদান কৰিছিল আৰু তেওঁৰ দুজন প্ৰধান শিষ্যৰ ভিতৰত অন্যতম শৰিপুত্ৰৰ জন্ম সেই অঞ্চলত হৈছিল আৰু পিছলৈ সেই স্থানতে তেওঁ নিৰ্বাণ লাভ কৰিছিল।{{sfn|Scharfe |2002|p= 148}}{{sfn|Dutt|1962|p= 328}} যিহেতু এই বৌদ্ধ গ্ৰন্থসমূহ বুদ্ধৰ মৃত্যুৰ কেইবা শতিকা পিছত লিখা হৈছিল, সেয়ে নাম বা আপেক্ষিক স্থানৰ ক্ষেত্ৰতো সামঞ্জস্যপূৰ্ণ নহয়। উদাহৰণস্বৰূপে, মহাসুদাসন জাতকৰ দৰে গ্ৰন্থত নেলক বা নলকগ্ৰাম ৰাজগৃহৰ পৰা প্ৰায় এক যোজন (১০ মাইল) দূৰত বুলি উল্লেখ কৰা হৈছে। আনহাতে মহাবস্তুৰ দৰে গ্ৰন্থত সেই ঠাইখনক নালন্দ-গ্ৰামক বুলি কোৱা হৈছে আৰু ৰাজগৃহৰ আধা যোজন দূৰত বুলি উল্লেখ কৰিছে।{{sfn|Ghosh|1965|pp=2–3}} বৌদ্ধ ধৰ্মৰ আন এক গ্ৰন্থ নিকায়সংগ্ৰহত সম্ৰাট অশোকে নালন্দাত বিহাৰ (মঠ) স্থাপন কৰা বুলি উল্লেখ আছে। কিন্তু এতিয়ালৈকে প্ৰত্নতাত্ত্বিক খননত অশোক যুগৰ বা তেওঁৰ মৃত্যুৰ ৬০০ বছৰ পিছৰলৈকে কোনো কীৰ্তিচিহ্ন পোৱা নাই।{{sfn|Pinkney|2014|pp=116–117 with footnotes}}{{sfn|Ghosh|1965|pp=4–5}}

জৈন গ্ৰন্থ সূত্ৰকৃতঙ্গতৰ ২.৭ নং অধ্যায়ত উল্লেখ আছে যে নালন্দা ৰাজধানী ৰাজগৃহৰ &quot;উপকণ্ঠ অঞ্চল&quot;ত অৱস্থিত।  ইয়াত অসংখ্য অট্টালিকা আছিল আৰু ইয়াতেই মহাবীৰে (খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ষষ্ঠ/৫ম শতিকা) চৈধ্য বছৰ কাল কটাইছিল। জৈন ধৰ্মৰ আন এক উল্লেখযোগ্য গ্ৰন্থ কল্পনাসূত্ৰত এই কথাৰ সমৰ্থন পোৱা গৈছে। কিন্তু নালন্দাৰ উল্লেখৰ বাহিৰে জৈন গ্ৰন্থত অধিক বিৱৰণ নাই। মহাবীৰৰ মৃত্যুৰ পিছৰ প্ৰায় সহস্ৰাব্দলৈকেও এই গ্ৰন্থসমূহ লিপিবদ্ধ কৰা হোৱা নাছিল। ইয়াৰ ফলত বৌদ্ধ গ্ৰন্থৰ দৰেই নিৰ্ভৰযোগ্যতা আৰু বৰ্তমানৰ নালন্দা জৈন গ্ৰন্থৰ সৈতে একে নেকি সেই বিষয়ে প্ৰশ্ন উত্থাপিত হৈছে।{{sfn|Pinkney|2014|pp=116–117 with footnotes}}  শ্বাৰফেৰ মতে বৌদ্ধ আৰু জৈন গ্ৰন্থসমূহে স্থান চিনাক্তকৰণৰ ক্ষেত্ৰত সমস্যাৰ সৃষ্টি কৰিলেও আধুনিক নালন্দা যে এই গ্ৰন্থসমূহে উল্লেখ কৰা স্থানৰ ওচৰত বা সেই স্থানৰ ওচৰত আছে সেয়া &quot;প্ৰায় নিশ্চিত&quot;।{{sfn|Scharfe |2002|pp= 148–149 with footnotes}}

বুদ্ধৰ বিশিষ্ট শিষ্য শৰিপুত্তৰ জন্ম আৰু মৃত্যু নালন্দাত হৈছিল। ৰজা অশোকে তেওঁৰ প্ৰতি সন্মান জনাই নালন্দাত শৰিপুত্ত স্তূপ নিৰ্মাণ কৰাইছিল বুলি কথিত আছে। শৰিপুত্তৰ অৱশেষ সাঁচি আৰু মথুৰাত স্তূপতো সন্নিবিষ্ট কৰা হৈছিল।&lt;ref&gt;{{Cite book |url=http://archive.org/details/oapen-20.500.12657-77182 |title=The Return of the Buddha - Ancient Symbols for a New Nation |date=2014 |pages=239 |language=English |quote=The claims for the historicity of Nalanda are based on literary and epigraphical sources, which identify it as the birth-place of Buddha's disciple Säriputta. Ashoka is said to have built a temple in the third century BCE and the site owes its popularity as a university to the archaeologist Hasmukh D. Sankalia.}}&lt;/ref&gt;

===ফা-হিয়েনৰ ভ্ৰমণ (৩৯৯ - ৪১২ খ্ৰীষ্টাব্দ)===
চীনা পৰিব্ৰাজক আৰু বৌদ্ধ তীৰ্থযাত্ৰী [[ফা-হিয়েন|ফা-হিয়েনে]] নালন্দা চহৰ ভ্ৰমণ কৰোঁতে সেই স্থানত তেতিয়া হয়তো বিশ্ববিদ্যালয় নাছিল। ফা-হিয়েনে বৌদ্ধ গ্ৰন্থসমূহ লাভ কৰিবলৈ ভাৰতলৈ আহিছিল আৰু পঞ্চম শতিকাৰ আৰম্ভণিতে ভাৰতত ১০ বছৰ কটাই নালন্দা অঞ্চলকে ধৰি বৌদ্ধ ধৰ্মৰ প্ৰধান তীৰ্থস্থানসমূহ ভ্ৰমণ কৰিছিল। তেওঁ এখন ভ্ৰমণ কাহিনীও লিখিছিল। এই ভ্ৰমণ কাহিনীয়ে আন চীনা আৰু কোৰিয়ান বৌদ্ধসকলক শতিকাজুৰি ভাৰত ভ্ৰমণ কৰিবলৈ অনুপ্ৰাণিত কৰিছিল। ইয়াত তেওঁ সমগ্ৰ ভাৰতৰ বহুতো বৌদ্ধ মঠ আৰু কীৰ্তিচিহ্নৰ কথা উল্লেখ কৰিছে। কিন্তু সংস্কৃত গ্ৰন্থ বিচাৰি ভাৰতৰ অন্য প্ৰান্তৰ পৰা বৃহৎ সংখ্যক চীনলৈ লৈ গ’লেও তেওঁ নালন্দাত কোনো মঠ বা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ কথা উল্লেখ কৰা নাই। নালন্দাত ৪০০ খ্ৰীষ্টাব্দৰ পূৰ্বৰ কীৰ্তিচিহ্নসমূহৰ কোনো প্ৰত্নতাত্ত্বিক আৱিষ্কাৰৰ অভাৱৰ সৈতে ফা-হিয়েনৰ গ্ৰন্থত কোনো উল্লেখ নথকাৰ পৰা ধৰা হয় যে নালন্দা মঠ-বিশ্ববিদ্যালয়ৰ অস্তিত্ব ৪০০ খ্ৰীষ্টাব্দৰ আশে-পাশে নাছিল।{{sfn|Scharfe |2002|pp= 148–149 with footnotes}}&lt;ref name=&quot;Deeg&quot;&gt;{{citation | last=Deeg | first=Max | title=Oxford Research Encyclopedia of Asian History | chapter=Chinese Buddhist Travelers: Faxian, Xuanzang, and Yijing | publisher=Oxford University Press | year=2019 | doi=10.1093/acrefore/9780190277727.013.217 | isbn=978-0-19-027772-7 }}&lt;/ref&gt;

===আধাৰশিলা (পঞ্চম শতিকা)===
{{See also|গুপ্ত সাম্ৰাজ্য}}
[[File:Nalanda, Buddhist university 04.jpg|thumb|left|পঞ্চম শতিকাৰ আৰম্ভণিতে গুপ্ত সম্ৰাটসকলে নালন্দা প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল আৰু তাৰ পিছত পৰৱৰ্তী ৭ শতিকা ইয়াৰ সম্প্ৰসাৰণ ঘটিছিল।]]
নালন্দাৰ প্ৰামাণিক ইতিহাস পঞ্চম শতিকাৰ পৰাই আৰম্ভ হয়। এই স্থানত আৱিষ্কাৰ হোৱা এটা ছীলে ইয়াৰ প্ৰতিষ্ঠাপক হিচাপে চক্ৰাদিত্য (৪১৫–৪৫৫ খ্ৰীষ্টাব্দ) নামৰ এজন ৰজাক চিনাক্ত কৰিছে। এই ছীলত উল্লেখ থকা মতে ৰজা চক্ৰাদিত্যয়ে এই স্থানত এটা সংঘাৰাম বা বৌদ্ধ মঠৰ ভেটি স্থাপন কৰিছিল।{{sfn|Monroe|2000|p=166}}{{sfn|Dutt|1962|p=329}} চীনা পৰিব্ৰাজক হিউৱেন-চাঙৰ ভ্ৰমণ কাহিনীয়ে এই কথাৰ সমৰ্থন কৰে।{{sfn|Dutt|1962|p=329}} আনুষ্ঠানিক বৈদিক শিক্ষাৰ পৰম্পৰাই বৃহৎ শিক্ষা কেন্দ্ৰ যেনে নালন্দা, তক্ষশিলা আৰু বিক্ৰমশিলা গঠন কৰাত সহায় কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;Frazier2011&quot;&gt;{{Cite book |last1=Frazier |first1=Jessica |last2=Flood |first2=Gavin |url=https://books.google.com/books?id=Nv_a5cMEwngC |title=The Continuum Companion to Hindu Studies |date=30 June 2011 |publisher=A&amp;C Black |isbn=978-0-8264-9966-0 |pages=34 |language=en}}&lt;/ref&gt;

[[File:Nalanda clay seal of Kumaragupta III.jpg|thumb|তৃতীয় কুমাৰগুপ্তৰ নালন্দা পোৰা মাটিৰ ছীল। গুপ্ত সাম্ৰাজ্যৰ শেষৰ ফালে লিখাএই শিলালিপিৰ ভাষা সংস্কৃত, ইয়াত চিত্ৰিত মানুহজনৰ কপালত বৈষ্ণৱৰ চিন আৰু ছীলৰ সন্মুখৰ ফালে [[গৰুড়]]-বাহন&lt;ref&gt;John F Fleet, [https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.108395/page/n461/mode/2up Nalanda clay seals of Kumaragupta III], ''Corpus Inscriptionum Indicarum'' Vol.3&lt;/ref&gt;]]
ভাৰতীয় পৰম্পৰা অনুসৰি আৰু বহুগ্ৰন্থত ৰজাসকলক বহুতো উপনাম আৰু শিৰোনামেৰে উল্লেখ কৰা হয়। আন্দ্ৰেয়া পিংকনী আৰু হাৰ্টমুট শ্বাৰফেৰ দৰে পণ্ডিতসকলে এই সিদ্ধান্তত উপনীত হৈছে যে চক্ৰাদিত্য সৰু প্ৰথম কুমাৰগুপ্ত একেজন। তেওঁ [[গুপ্ত সাম্ৰাজ্য]] হিন্দু বংশৰ অন্যতম সম্ৰাট আছিল।{{sfn|Scharfe |2002|pp= 148–149 with footnotes}}{{sfn|Pinkney|2014|pp=116 with footnotes, Quote: &quot;Some of Nalanda's most important patrons include the Hindu Guptas (epecially fifth century Kumaragupta also known as Sakraditya who reigned from 415–455 CE and emperor Harsha (...)&quot;}} ইয়াৰ উপৰিও নালন্দাত আৱিষ্কাৰ হোৱা মুদ্ৰা আৰু মোহৰসমূহে এই কথাও সমৰ্থন কৰে যে প্ৰথম কুমাৰগুপ্ত নালন্দা মঠ-বিশ্ববিদ্যালয়ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক পৃষ্ঠপোষক আছিল।{{sfn|Monroe|2000|p=166}}{{sfn|Dutt|1962|p=329}}

তেওঁৰ উত্তৰাধিকাৰী বুধগুপ্ত, তথাগতগুপ্ত, বালাদিত্য আৰু বজ্ৰয়ে পিছলৈ অতিৰিক্ত মঠ আৰু মন্দিৰ নিৰ্মাণ কৰি প্ৰতিষ্ঠানটোৰ সম্প্ৰসাৰণ আৰু সম্প্ৰসাৰণ কৰিছিল।{{sfn|Ghosh|1965|p=5}} গুপ্তসকলৰ অধীনত পঞ্চম আৰু ষষ্ঠ শতিকাৰ সময়ছোৱাত নালন্দা পূৰ্ণ পৰ্যায়ত গঢ় লৈ উঠিছিল।{{sfn|Krishnan|2016|pp=162–163}} নালন্দাত আৱিষ্কৃত অসংখ্য বৌদ্ধ আৰু হিন্দু ছীল, শিল্পকৰ্ম, মূৰ্তি আৰু শিলালিপিসমূহত গুপ্ত শৈলী আৰু গুপ্ত যুগৰ লিপিত পোৱা গৈছে।{{sfn|Dutt|1962|p=330}}{{sfn|Pal|2019|pp=95–99}} এই সময়ছোৱাত গুপ্ত ৰজাসকল একমাত্ৰ নালন্দাৰ পৃষ্ঠপোষক নাছিল। শ্বাৰফে কয় যে &quot;বহু দাতা বৌদ্ধ নাছিল; তেওঁলোকৰ ছীলত থকা প্ৰতীকত লক্ষ্মী, গণেশ, শিৱলিংগ আৰু দুৰ্গা দেখা যায়&quot;। অৰ্থাৎ নালন্দাৰ পৃষ্ঠপোষকতাত ধৰ্মীয় বৈচিত্ৰতাৰ চিন দেখা যায়।{{sfn|Scharfe |2002|pp= 149–150 with footnotes}}

উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ শাসকসকলে নালন্দাৰ পুঁজিৰ সহায়ৰ বাবে গাঁওসমূহ দান  কৰিছিল। সুমাত্ৰাৰ ৰজাই নালন্দা মঠৰ সাহায্যৰ্থে কেইবাখনো গাঁও দান দিছিল। চীনৰ পৰা অহা পণ্ডিতসকলক সহায় কৰিবলৈ এটা বিশেষ পুঁজিও স্থাপন কৰা হৈছিল।&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite book |last=Elverskog |first=Johan |title=Buddhism and Islam on the Silk Road |publisher=University of Pennsylvania Press |year=2010 |location=Philadelphia |pages=1}}&lt;/ref&gt;

==নিখুঁত অৱস্থাত উদ্ধাৰিত নালন্দাৰ পাণ্ডুলিপিসমূহ==
নালন্দা মহাবিহাৰৰ পলায়ন কৰা সন্ন্যাসীসকলে নালন্দাৰ কিছুমান পাণ্ডুলিপি লৈ গৈছিল। ইয়াৰে কেইটামান বৰ্তমান নিখুঁত ৰূপত সংৰক্ষিত অৱস্থাত আছে। তাৰে ভিতৰত উল্লেখযোগ্য সমূহ হৈছে:

*লছ এঞ্জেলছ কাউন্টি মিউজিয়াম অৱ আৰ্টত সংৰক্ষিত ধৰণীসমগ্ৰহৰ অংশ, ১০৭৫ খ্ৰীষ্টাব্দ{{sfn|Kim|2013|p=52}} 
*এছিয়া ছ'চাইটিত সংৰক্ষিত&lt;ref&gt;{{cite web | url=http://asiasocietymuseum.org/region_object.asp?RegionID=1&amp;CountryID=1&amp;ChapterID=10&amp;ObjectID=479 | title=Five of the Leaves from an Ashtasahasrika Prajnaparamita Manuscript | publisher=Asia Society | access-date=25 September 2014 | url-status=dead | archive-url=https://web.archive.org/web/20140714182939/http://asiasocietymuseum.org/region_object.asp?RegionID=1&amp;CountryID=1&amp;ChapterID=10&amp;ObjectID=479 | archive-date=14 July 2014 | df=dmy-all }}&lt;/ref&gt; অষ্টসহস্ৰিকা প্ৰজ্ঞাপৰমিতাৰ পাণ্ডুলিপি। বৌদ্ধ ধৰ্মৰ প্ৰথম তিব্বতী নীতি-নিয়মৰ সংকলনকাৰী বুটনৰ দ্বাৰা ৰচিত এই পাণ্ডুলিপিখনত ভাৰতৰ বিখ্যাত নালন্দা মঠত সৃষ্টিৰ পৰা তিব্বতত ব্যৱহাৰৰ মাজেৰে ইতিহাসক সংস্কৃত আৰু তিব্বতী ভাষাত লিপিবদ্ধ কৰা আছে।
*ইয়াৰলুং সংগ্ৰহালয়, চেটাং (অন কে ৰু লা খাং মঠৰ পৰা)ত সংৰক্ষিত&lt;ref name=&quot;henss&quot;&gt;{{cite web | url=http://www.asianart.com/articles/henss/13.html | title=Astasahahasrika Prajnaparamita Sanskrit palm-leaf manuscript | access-date=25 September 2014 | url-status=dead | archive-url=https://web.archive.org/web/20140402025050/http://asianart.com/articles/henss/13.html | archive-date=2 April 2014 | df=dmy-all }}&lt;/ref&gt; অষ্টসহস্ৰিকা প্ৰজ্ঞাপৰমিতা সংস্কৃত তালপাতৰ পাণ্ডুলিপি, ১৩৯ খন তালপাত আৰু ৰং কৰা কাঠৰ আৱৰণ। কলফনৰ মতে এই পাণ্ডুলিপিখন একাদশ শতিকাৰ শেষৰ ফালে ৰজা সুৰপালৰ ৰাজত্বৰ দ্বিতীয় বছৰত মহাপণ্ডিত শ্ৰী অশোকৰ মাতৃয়ে দান কৰিছিল।

==নালন্দাৰ শিলালিপিসমূহ==
নালন্দা মহাবিহাৰৰ খননৰ সময়ত কেইবাটাও শিলালিপি পোৱা গৈছিল। এই শিলালিপিসমূহ বৰ্তমান নালন্দা সংগ্ৰহালয়ত সংৰক্ষিত কৰা হৈছে। ইয়াৰ ভিতৰত উল্লেখযোগ্যসমূহ হৈছে:

* ৰজা বালাদিত্যই নিৰ্মাণ কৰা মন্দিৰত দান দিয়া যশোৱৰ্মনৰ এজন মন্ত্ৰীৰ পুত্ৰ, ৮ম শতিকাৰ খ্ৰীষ্টাব্দ, মঠ ১ ত পোৱা বেছাল্ট ফলক।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.nalandamuseumasi.com/images/gallery-item-30-big.jpg|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171201044526/http://www.nalandamuseumasi.com/images/gallery-item-30-big.jpg|url-status=dead|title=Nalanda Museum item-30|archive-date=1 December 2017|access-date=8 March 2022}}&lt;/ref&gt;
* মুৰ্নাবৰ্মনে ২৪ মিটাৰ উচ্চতা (৮০ ফুট) বুদ্ধৰ পিতলৰ প্ৰতিমূৰ্তি নিৰ্মাণ কৰিছিল, ৭ম শতিকা, বেছাল্ট ফলক, চৰাই টিলাত  উদ্ধাৰ কৰা&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.nalandamuseumasi.com/images/gallery-item-28-big.jpg|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171201044810/http://www.nalandamuseumasi.com/images/gallery-item-28-big.jpg|url-status=dead|title=Nalanda Museum item-28|archive-date=1 December 2017|access-date=8 March 2022}}&lt;/ref&gt; 
* সন্ন্যাসী বিপুলশ্ৰীমিত্ৰই এটা মঠ নিৰ্মাণ কৰিছিল, বেছাল্টৰ ফলক, দ্বাদশ শতিকা, মঠ ৭ ৰ সৰ্বোচ্চ স্তৰত উদ্ধাৰ কৰা।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.nalandamuseumasi.com/images/gallery-item-31-big.jpg|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171201044816/http://www.nalandamuseumasi.com/images/gallery-item-31-big.jpg|url-status=dead|title=Nalanda Museum item-31|archive-date=1 December 2017|access-date=8 March 2022}}&lt;/ref&gt; 
* শৈলেন্দ্ৰ বংশৰ সুবৰ্ণদ্বীপৰ ৰজা বালপুত্ৰদেৱৰ দান,  ৮৬০ খ্ৰীষ্টাব্দ,  হীৰানন্দ শাস্ত্ৰীয়ে ১৯২১ চনত নালন্দাৰ ১ নং মঠত উদ্ধাৰ কৰা তামৰ ফলক

==পৰ্যটন==
{{Gallery
|title=নালন্দাৰ পৰ্যটন
|align=center
|lines=3
|File:Xuanzang Memorial Hall.JPG|জুয়ানজাং মেম'ৰিয়েল হলৰ ভিতৰভাগ
|File:Nalanda Archaeologicall Museum India - panoramio.jpg|নালন্দা প্ৰত্নতাত্ত্বিক সংগ্ৰহালয়
|File:Xuanzang Memorial Hall Nalanda.jpg|জুয়ানজাং মেম'ৰিয়েল হল
}}

নালন্দা ভাৰতৰ এক জনপ্ৰিয় পৰ্যটন স্থলী। ই ভাৰতীয় আৰু আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় দৰ্শনাৰ্থীৰ অন্যতম আকৰ্ষণৰ কেন্দ্ৰ।&lt;ref&gt;{{cite news|last1=Chatterjee|first1=Chandan|title=Nalanda route to prosperity&amp;nbsp;— Varsity will boost trade, feel residents|url=http://www.telegraphindia.com/1140901/jsp/bihar/story_18782156.jsp|access-date=10 September 2014|publisher=The Telegraph|date=1 September 2014|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20140910122350/http://www.telegraphindia.com/1140901/jsp/bihar/story_18782156.jsp|archive-date=10 September 2014}}&lt;/ref&gt; পৱিত্ৰ বৌদ্ধ পৰ্যটনস্থলী হিচাপে ই এক গুৰুত্বপূৰ্ণ স্থান।&lt;ref name=toireopen /&gt;

===নালন্দা প্ৰত্নতাত্ত্বিক সংগ্ৰহালয়===
ভাৰতীয় প্ৰত্নতাত্ত্বিক জৰীপে দৰ্শনাৰ্থীৰ সুবিধাৰ্থে ধ্বংসাৱশেষৰ ওচৰত এটা সংগ্ৰহালয় ৰক্ষণাবেক্ষণ কৰিছে। ১৯১৭ চনত মুকলি কৰা এই সংগ্ৰহালয়টোত নালন্দাত উদ্ধাৰ হোৱা প্ৰাচীন সামগ্ৰীৰ লগতে ওচৰৰ ৰাজগীৰৰ পৰাও উন্মোচন কৰা সামগ্ৰীসমূহ সংৰক্ষিত কৰা হৈছে। এই স্থানত উদ্ধাৰ হোৱা ১৩,৪৬৩টা সামগ্ৰীৰ ভিতৰত মাত্ৰ ৩৪৯টাহে সংগ্ৰাহালয়ৰ চাৰিখন গেলেৰীত প্ৰদৰ্শিত কৰা হৈছে।&lt;ref&gt;{{cite web|title=The Archaeological Museum, Nalanda|url=http://asi.nic.in/asi_museums_nalanda.asp|publisher=Archaeological Survey of India, Government of India|access-date=10 September 2014|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20140627073309/http://asi.nic.in/asi_museums_nalanda.asp|archive-date=27 June 2014}}&lt;/ref&gt;

===জুয়ানজাং মেম'ৰিয়েল হল===
বিখ্যাত বৌদ্ধ সন্ন্যাসী আৰু পৰিব্ৰাজক [[হিউৱেন-চাং]] বা  জুয়ানজাঙৰ স্মৃতি ৰখাৰ উদ্দেশ্যে ভাৰত-চীনৰ যৌথ উদ্যোগত জুয়ানজাং মেম’ৰিয়েল হল নিৰ্মান কৰা হৈছে। চীনা সন্ন্যাসীজনৰ মূৰৰ  হাড়ৰে গঠিত এটা ধ্বংসাৱশেষ স্মৃতিসৌধত প্ৰদৰ্শিত হৈছে।&lt;ref&gt;{{cite news|last1=Chaudhary|first1=Pranava K|title=Nalanda gets set for relic|url=http://timesofindia.indiatimes.com/city/patna/Nalanda-gets-set-for-relic/articleshow/940043.cms|access-date=10 September 2014|publisher=Times of India|date=27 December 2006|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20151106011503/http://timesofindia.indiatimes.com/city/patna/Nalanda-gets-set-for-relic/articleshow/940043.cms|archive-date=6 November 2015}}&lt;/ref&gt;

===নালন্দা মাল্টিমিডিয়া সংগ্ৰাহালয়===
খনন কৰা স্থানৰ কাষত ব্যক্তিগতভাৱে পৰিচালিত নালন্দা মাল্টিমিডিয়া সংগ্ৰহালয় অৱস্থিত। ইয়াত [[ত্ৰিমাত্ৰিক ক্ষেত্ৰ|থ্ৰী-ডি]] [[এনিমেচন]] আৰু অন্যান্য মাল্টিমিডিয়া উপস্থাপনৰ জৰিয়তে নালন্দাৰ ইতিহাস প্ৰদৰ্শন কৰা হৈছে।&lt;ref name=multimediamuseum&gt;{{cite web|title=Nalanda Multimedia Museum|url=http://www.prachinbharat.com/page_id_2.html|publisher=Prachin Bharat|access-date=10 September 2014|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304073647/http://www.prachinbharat.com/page_id_2.html|archive-date=4 March 2016|archivedate=4 March 2016|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304073647/http://www.prachinbharat.com/page_id_2.html|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;

==চিত্ৰ বিথিকা==
&lt;gallery&gt;
File:NALANDA UNIVERSITY FRONT VIEW.jpg|খনন কৰা ধংসাৱশেষসমূহৰ প্ৰৱেশদ্বাৰ
File:Plaque - Stupas and Inscription - Terracotta - Gupta Period Circa 5th-6th Century AD - Nalanda - Archaeological Museum - Nalanda - Bihar - Indian Buddhist Art - Exhibition - Indian Museum - Kolkata 2012-12-21 2312.JPG|এটা ছীল, গুপ্ত যুগ খ্ৰীষ্টীয় ৫ম–ষষ্ঠ শতিকা
File:Nalanda 08 Sariputta stupa (32140418232).jpg|শৰিপুত্তৰ স্তূপ (মন্দিৰ ৩)
File:Nalanda Temple 3 ei7-17.jpg|শৰীপুত্তৰ স্তূপ, গৌণ মন্দিৰ
File:Nalanda - 017 Images on Tower (9253715372).jpg|এটা স্তম্ভত ভাস্কৰ্য্য শিল্পকৰ্মৰ শাৰী, শৰীপুত্তৰ স্তূপ
File:Nalanda - 013 Stucco Buddha Image (9253751402).jpg|বুদ্ধৰ প্ৰতিমূৰ্তি
File:Nalanda - 037 People on Monastic Ruins (9250761121).jpg|খনন কৰা মঠৰ দ্বিতীয় মহলাত মানুহ
File:Nalanda Monastery 4 ei7-02.jpg|৪ নং মঠত কুঁৱা আৰু খটখটিযুক্ত বেদী
File:Buddha - Bronze - Circa 8th-12th Century AD - Nalanda - Bihar - Bronze Gallery - Indian Museum - Kolkata 2012-12-21 2416.JPG|অষ্টম শতিকাৰ পিছৰ নালন্দাৰ বুদ্ধৰ ব্ৰঞ্জৰ মূৰ্তি
File:Nalanda - 023 Broken Section of Votive Stupa (9250881377).jpg|স্তূপৰ ভগ্নাৱশেষত বুদ্ধৰ ভাস্কৰ্যৰ শাৰী
File:Vajrapani - Basalt - Pala Period Circa 8th Century AD - Nalanda - Archaeological Museum - Nalanda - Bihar - Indian Buddhist Art - Exhibition - Indian Museum - Kolkata 2012-12-21 2278.JPG|বেচাল্ট শিলৰ বজ্ৰপাণি, খ্ৰীষ্টীয় অষ্টম শতিকা
File:Nalanda - 108 Skanda (9250196607).jpg|স্কন্দ, মন্দিৰ ২
File:Kubera 3, Bronze, from Nalanda, Bihar, dating from 10th century A.D.jpg|[[কুবেৰ]]
File:Jain Tirthankara, Bronze, from Nalanda, Bihar, dating from 10th century A.D.jpg|দশম শতিকাৰ জৈন তীৰ্থংকৰ
File:Ganesha, Bronze, from Nalanda, Bihar, dating from 10th century A.D.jpg|দশম শতিকাৰ [[গণেশ]]ৰ মূৰ্তি
&lt;/gallery&gt;

==তথ্য উৎস==
{{ৰেফলিষ্ট}}

==মূল উৎস==
{{refbegin}}
&lt;!-- A --&gt;
* {{cite book|last1=Asher|first1=Frederick M.|title=Nalanda: Situating the Great Monastery|url=https://books.google.com/books?id=oRCVrgEACAAJ|publisher=Marga|year=2015|isbn=978-93-83243-07-5}}
&lt;!-- B --&gt;
&lt;!-- C --&gt;
* {{cite book | last=Chandra | first=Satish | author-link=Satish Chandra | year=2004 | url=https://books.google.com/books?id=L5eFzeyjBTQC | title=Volume 1 of Medieval India: From Sultanat to the Mughals | publisher=Har-Anand Publications | isbn=978-81-241-1064-5 }}
* {{cite book|last1=Chos-dar|first1=Upasaka|translator=[[George Roerich]]|title=Biography of Dharmasvamin (Chag Lo Tsa-ba Chos-rje-dpal), a Tibetan Monk Pilgrim|url=https://books.google.com/books?id=jWGAOwAACAAJ|year=1959}} The account was narrated by Dharmasvamin to his student, Chos-dar.
&lt;!-- D --&gt;
* {{cite book |last=Dutt |first=Sukumar |title=Buddhist Monks And Monasteries of India: Their History And Contribution To Indian Culture |year=1962 |publisher=George Allen and Unwin Ltd (Reprinted 1988) |location=London |url=https://books.google.com/books?id=lxRHYFd0fB4C |isbn=978-81-208-0498-2 }}
&lt;!-- G --&gt;
* {{cite book|last1=Ghosh|first1=Amalananda|author-link=Amalananda Ghosh|title=A Guide to Nalanda|date=1965|publisher=The Archaeological Survey of India|location=New Delhi|edition=5}}
* {{cite book | last=Grousset | first=Rene | author-link=René Grousset | url=https://books.google.com/books?id=KR-iuwAACAAJ | title=In the Footsteps of the Buddha | year=1971 | orig-date=First published in French in 1929 | publisher=Orion Press | others=Translated from French by JA Underwood | isbn=978-0-7661-9347-5 }}
&lt;!-- J --&gt;
* {{cite book | url=https://books.google.com/books?id=-epU7NHNCOQC | title=Studies in the Buddhistic Culture of India During the Seventh and Eighth Centuries A.D. | publisher=Motilal Banarsidass Publications | last=Joshi | first=Lal Mani | author-link=Lal Mani Joshi | year=1977 | isbn=978-81-208-0281-0 }}
&lt;!-- K --&gt;
* {{cite book | last=Krishnan | first=G.P. | title=Nalanda, Srivijaya and Beyond: Re-exploring Buddhist Art in Asia | publisher=Asian Civilisations Museum, Singapore | year=2016 | isbn=978-981-09-9912-4 | url=https://books.google.com/books?id=Db4JkAEACAAJ }}
* {{cite book | last =Kumar | first =Pintu | year =2018 | title =Buddhist Learning in South Asia: Education, Religion, and Culture at the Ancient Sri Nalanda Mahavihara | publisher =Lexington Books}}
&lt;!-- M --&gt;
* {{cite book|last1=Minhaj-ud-Din|first1=Maulana|author-link1=Minhaj-i-Siraj|others=Translated by Major H. G. Raverty|title=Tabakat-i-Nasiri – A General History of the Muhammadan Dynasties of Asia Including Hindustan|page=552|date=1881|url=https://archive.org/stream/Tabakat-i-nasiri-AGeneralHistoryOfTheMuhammadanDynastiesOfAsia/}}
&lt;!-- P --&gt;
* {{cite journal| last= Pal| first= Sayantani| year=2019| journal=Pratna Samiksha| volume=10|title= Village Seals of Nalanda| pages=95–97}}
&lt;!-- R --&gt;
&lt;!-- S --&gt;
* {{cite book|last=Scharfe|first=Hartmut|title=Education in Ancient India|year=2002|publisher=Brill|series=Handbook of Oriental Studies|volume=16|isbn=978-90-04-12556-8|url=https://books.google.com/books?id=7s19sZFRxCUC}}
&lt;!-- W --&gt;
* {{cite book|last1=Wriggins|first1=Sally Hovey|title=Xuanzang : a Buddhist pilgrim on the Silk Road|date=1996|publisher=Westview Press|location=Boulder, Colo.|isbn=978-0-8133-2801-0|url=}}
* {{cite book|last1=Wink|first1=André|title=Al-Hind: the making of the Indo-Islamic world |volume=1 |date=2002|publisher=Brill|location=Boston, MA|isbn=978-0-391-04173-8|edition=3rd}}
&lt;!-- Below: to be alphabetically ordered! --&gt;
* {{cite journal|last1=Khurshid|first1=Anis|title=Growth of libraries in India|journal=International Library Review|date=January 1972|volume=4|issue=1|pages=21–65|doi=10.1016/0020-7837(72)90048-9}}
* {{cite book | url=https://books.google.com/books?id=RyduAAAAMAAJ | title=Nalanda and its Epigraphic Material | publisher=Sri Satguru Publications | author-link=Hiranand Sastri | first1=Hiranand | last1=Sastri | year=1986 | location=New Delhi | isbn=978-81-7030-013-7 | orig-date=1942 | ref={{harvid|Hiranand Sastri|1986}} }}
* {{cite book | url=https://books.google.com/books?id=YoAwor58utYC | title=Age of the Nandas and Mauryas | publisher=Motilal Banarsidass Publishers | last=Sastri | first=Kallidaikurichi Aiyah Nilakanta | author-link=K. A. Nilakanta Sastri | year=1988 | orig-date=1967 | edition=2nd | isbn=978-81-208-0466-1 | ref={{harvid | KA Nilakanta Sastri | 1988}} }}
* {{cite book|url=http://catalogue.nla.gov.au/Record/628534|last1=Taher|first1=Mohamed|last2=Davis|first2=Donald Gordon|title=Librarianship and library science in India : an outline of historical perspectives|date=1994|publisher=Concept Pub. Co.|location=New Delhi|isbn=978-81-7022-524-9}}
* {{cite book | url=https://books.google.com/books?id=Jbmdowzuv0QC | title=History and Development of Libraries in India | publisher=Mittal Publications | last=Bhatt | first=Rakesh Kumar | year=1995 | isbn=978-81-7099-582-1 }}
* {{cite book | url=https://books.google.com/books?id=mjFfqpq7HhkC | title=Ancient Indian Education: Brahmanical and Buddhist | publisher=Motilal Banarsidass Publications | last=Mookerji | first=Radha Kumud | author-link=Radha Kumud Mukherjee | year=1998 | isbn=978-81-208-0423-4 | orig-date=1951 | edition=2 }}
*{{cite journal|first1=Chandra Shekhar|last1=Prasad|title=Nalanda vis-à-vis the Birthplace of Śāriputra| jstor= 29756860|journal=East and West|year= 1988 |pages=175–188|volume=38|issue=1/4}}
* {{cite book|last1=Patel|first1=Jashu|last2=Kumar|first2=Krishan|title=Libraries and Librarianship in India|date=2001|publisher=Greenwood Publishing Group|isbn=978-0-313-29423-5|url=https://books.google.com/books?id=KXVrsPSzeNAC|language=en}}
* {{cite book | url=https://books.google.com/books?id=2HS1DOZ35EgC&amp;q=plunder&amp;pg=PA177 | title=The sociology of philosophies: a global theory of intellectual change. Volume 30, Issue 2 of Philosophy of the social sciences | publisher=Harvard University Press | last=Collins | first=Randall | author-link=Randall Collins | year=2000 | isbn=978-0-674-00187-9 }}
* {{cite book|last1=Beal|first1=Samuel|author-link1=Samuel Beal|title=The life of Hiuen-Tsiang|date=2000|publisher=Routledge|location=London|isbn=978-1-136-37629-0|edition=New|orig-date=1911|series=Trubner's Oriental Series|volume=1|url=https://archive.org/details/lifeofhiuentsian030569mbp}}
* {{cite book | url=https://books.google.com/books?id=mcDEaAVpOD4C | title=The Wisdom of Buddhism | publisher=Psychology Press | last=Humphreys | first=Christmas | author-link=Christmas Humphreys | year=1987 | isbn=978-0-7007-0197-1 }}
* {{cite book | url=https://books.google.com/books?id=BNIdOsp3KIgC | title=Buddhist Insight: Essays | publisher=Motilal Banarsidass | last=Wayman | first=Alex | author-link=Alex Wayman | year=1984 | isbn=978-81-208-0675-7 }}
* {{cite book|last1=Kulke|first1=Hermann|last2=Rothermund|first2=Dietmar|author-link1=Hermann Kulke|author-link2=Dietmar Rothermund|title=A History of India|url=http://www.routledge.com/books/details/9780415485432/|edition=Fourth|publisher=Routledge|year=2004|access-date=1 October 2014|archive-date=4 October 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20141004064147/http://www.routledge.com/books/details/9780415485432/|url-status=dead|archivedate=4 October 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20141004064147/http://www.routledge.com/books/details/9780415485432/}}
* {{cite book | author-link=Paul Monroe | first1=Paul | last1=Monroe | url=https://books.google.com/books?id=PVokBXLGdx0C | title=Paul Monroe's encyclopaedia of history of education, Volume 1 | publisher=Genesis Publishing | year=2000 | isbn=978-81-7755-091-7 }}
* {{cite book | url=https://books.google.com/books?id=FF6Wj2NXdxgC | title=Nāgārjuna in Context: Mahāyāna Buddhism and Early Indian Culture | publisher=Columbia University Press | last=Walser | first=Joseph | year=2005 | isbn=978-0-231-13164-3 }}
* {{cite journal | last=Pinkney | first=Andrea M | title=Looking West to India: Asian education, intra-Asian renaissance, and the Nalanda revival | journal=Modern Asian Studies | publisher=Cambridge University Press | volume=49 | issue=1 | year=2014 | doi=10.1017/s0026749x13000310 | pages=111–149| s2cid=144865654 }}
* {{cite book|title = Buddhist Architecture|last = Le|first = Huu Phuoc|publisher = Grafikol|year = 2010|isbn = 978-0-9844043-0-8|pages = 58–66|url = https://books.google.com/books?id=9jb364g4BvoC}}
* {{cite book|editor1-last=Frazier|editor1-first=Jessica|title=The Continuum companion to Hindu studies|date=2011|publisher=Continuum|location=London|isbn=978-0-8264-9966-0|url=https://books.google.com/books?id=Nv_a5cMEwngC&amp;pg=PA34}}
* {{cite book | url=https://books.google.com/books?id=dEBY37og6PYC | title=A Global History of Architecture | publisher=John Wiley &amp; Sons | last1=Jarzombek | first1=Mark M. | last2=Prakash | first2=Vikramaditya | author-link=Mark Jarzombek | year=2011 | isbn=978-0-470-90245-5 | last3=Ching | first3=Francis D.K. | author-link3=Frank Ching }}
* {{cite book|last1=Buswell|first1=Robert E. Jr.|last2=Lopez|first2=Donald S. Jr.|title=The Princeton dictionary of Buddhism|date=2013|publisher=Princeton University Press|location=Princeton|isbn=978-1-4008-4805-8|url=https://books.google.com/books?id=DXN2AAAAQBAJ}}
* {{cite book | url=https://books.google.com/books?id=k6lgKmQ82WoC | title=Receptacle of the Sacred: Illustrated Manuscripts and the Buddhist Book Cult in South Asia | publisher=University of California Press | last=Kim | first=Jinah | year=2013 | isbn=978-0-520-27386-3 }}
* {{cite book | last=Smith | first=F Harold | title=The Buddhist Way of Life | publisher=Routledge | year=2013 | isbn=978-1-135-02930-2 }}
* {{cite book|last1=Walton|first1=Linda|title=&quot;Educational institutions&quot; in The Cambridge World History Vol. 5|date=2015|publisher=Cambridge University Press|location=Cambridge|isbn=978-0-521-19074-9}}
{{refend}}

==বাহ্যিক সংযোগ==
{{commons category|Nalanda Mahavihara|নালন্দা মহাবিহাৰ}}

*[https://archive.org/details/ajf4729.0001.001.umich.edu হিউৱেন-চাঙৰ জীৱনীকাৰ হুই লি (চেমুৱেল বিলৰ অনুবাদ)ৰ দ্বাৰা ৰচিত হিউৱেন-চাঙৰ জীৱন (১৯১৪), পৃষ্ঠা:১০৫–১১৩]

*[https://archive.org/details/recordofbuddhist00ichi ভাৰত আৰু মালয় দ্বীপপুঞ্জত প্ৰচলিত বৌদ্ধ ধৰ্মৰ ৰেকৰ্ড (১৮৯৬), য়িজিং (জে তাকাকাছুৰ অনুবাদ)]

*[https://archive.org/details/pagsamjonzang00jorgoog পাগ ছেম জন জাং (Dpag bsam ljon bzaṅ), প্ৰথম খণ্ড: ভাৰতত বৌদ্ধ ধৰ্মৰ উত্থান, প্ৰগতি আৰু পতনৰ ইতিহাস (১৯০৮)] চুম্পা খান-পো য়েচে পাল জোৰৰ (তিব্বতী ভাষাত ইংৰাজীত সূচী থকা, সম্পাদনা: শৰৎ চন্দ্ৰ দাস)

*[https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.281968 তাবাকত-ই-নাচিৰি – হিন্দুস্তানকে ধৰি এছিয়াৰ মুহাম্মাদী বংশৰ সাধাৰণ ইতিহাস] মিনহাজ-ই-চিৰাজ, (অনুবাদ মেজৰ এইচ জি ৰেভাৰ্টী), পৃষ্ঠা:৫৫২
*[https://www.britishmuseum.org/research/collection_online/search.aspx?searchText=+Nalanda ব্ৰিটিছ সংগ্ৰহালয়ত সংৰক্ষিত নালন্দাৰ ছীল আৰু মূৰ্তি]
* [https://www.google.com/maps/@25.1364553,85.4439231,886m/data=!3m1!1e3 গুগল মেপত নালন্দাৰ ভ্ৰমণ]

{{ভাৰতৰ বিশ্ব ঐতিহ্যবাহী স্থানসমূহৰ তালিকা}}
{{Authority control}}

[[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ পৰ্যটনস্থলী]]
[[শ্ৰেণী:বিহাৰ]]
[[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰ]]
[[শ্ৰেণী:বৌদ্ধ মঠ]]</text>
      <sha1>4mapwzx9366lqnqwrv727x56ngurcwp</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>দ্য কেণ্টাৰবেৰি টেলছ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>108421</id>
    <revision>
      <id>522256</id>
      <parentid>439049</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T04:47:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dipankar Das</username>
        <id>36094</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>পৃষ্ঠা [[কেন্টাৰবেৰি টেলছ]]ৰ পৰা [[দ্য কেণ্টাৰবেৰি টেলছ]]লৈ Dipankar Dasয়ে স্থানান্তৰ কৰিলে: Misspelled title</comment>
      <origin>439049</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7943" sha1="j0t9mz8z46xb8x4ugaf2mg9wxhxkpg5" xml:space="preserve">[[চিত্ৰ:Canterbury_Tales.png|link=https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%9A%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0:Canterbury_Tales.png|thumb|331x331px|১৪৮৩ চনত উইলিয়াম ক্যাক্সটনৰ দ্বাৰা মুদ্ৰিত ''কেণ্টাৰবেৰি টেলছ''ৰ দ্বিতীয় সংস্কৰণৰ পৰা সংগৃহীত এটি কাঠৰ টুকৰা]]
'''''দ্য''''' '''''কেণ্টাৰবেৰি টেলছ''''' (ইংৰাজীঃ The Canterbury Tales) হৈছে চৌব্বিছটা কাহিনীৰ সংকলন। ১৩৮৭ চনৰ পৰা ১৪০০ চনৰ ভিতৰত জেফ্ৰী চ'ছাৰৰ দ্বাৰা মধ্য ইংৰাজী ভাষাত লিখিত কাহিনীভাগ ১৭,০০০ শাৰীৰো অধিক।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.britannica.com/topic/The-Canterbury-Tales|title=Encyclopedia Britannica|date=5 July 2023}}&lt;/ref&gt; গ্ৰন্থখনক চ'ছাৰৰ মহান ৰচনা হিচাপে গণ্য কৰা হয়। কাহিনীবোৰৰ অধিকাংশ পদ্যত লিখা আৰু কিছুমান গদ্যত আছে। কেণ্টাৰবেৰিৰ কাহিনীভাগ কেথেড্ৰেলৰ ছেইণ্ট থমাছ বেকেট মন্দিৰ দৰ্শন কৰিবলৈ [[লণ্ডন]]ৰ পৰা কেণ্টাৰবেৰিলৈ একেলগে ভ্ৰমণ কৰাৰ সময়ত তীৰ্থযাত্ৰীৰ এটা গোটৰ দ্বাৰা কাহিনী কথনৰ প্ৰতিযোগিতাৰ অংশ হিচাপে উপস্থাপন কৰা হৈছে। এই প্ৰতিযোগিতাৰ পুৰস্কাৰ হৈছে তেওঁলোক উভতি অহাৰ পিছত চাউথৱাৰ্ক টাবাৰ্ড ইনত বিনামূলীয়া আহাৰ॥&lt;ref&gt;{{Harvnb|William Buck|Van Nooten|2000}}, &quot;vinoth&quot; p.xiii&lt;/ref&gt; 

ইংৰাজী সাহিত্যৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ কাব্য-গ্ৰন্থ বুলি পৰিগণিত এই কাব্যখন তীৰ্থযাত্ৰীসকলৰ দ্বাৰা বিৱৰিত কাহিনীৰ সংগ্ৰহ। মধ্যযুগৰ ইংৰাজী সমাজখনৰ বিভিন্ন শ্ৰেণীৰ বিভিন্ন বৃত্তিৰ সৈতে জড়িত ত্ৰিছগৰাকী তীৰ্থযাত্ৰীৰ বৰ্ণনাসম্বলিত পাতনি বা মুখবন্ধত চ'ছাৰে কাব্যখনৰ সামগ্ৰিক পৰিকল্পনাৰ আভাস দিছে। সেই অনুসৰি প্ৰতিগৰাকী তীৰ্থযাত্ৰীয়ে কেণ্টাৰবেৰিলৈ যাওঁতে দুটা, আহোঁতে দুটা, মুঠ চাৰিটাকৈ কাহিনী কোৱাৰ কথা। পিছে অসম্পূৰ্ণ কাব্যখনিত মুঠতে ২৪টা কাহিনীহে আছে।&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;মদন শৰ্মা, সম্পা. (২০০৩) ''বিশ্বকোষ'', পঞ্চম খণ্ড, অসম সাহিত্য সভা, পৃ.১৫৬ ক&lt;/ref&gt;

ফৰাচী, ইটালীয় বা [[লেটিন ভাষা|লেটিন]] ভাষাৰ স্থানত মূলসুঁতিৰ সাহিত্যত থলুৱা ইংৰাজী ভাষাৰ জনপ্ৰিয়কৰণৰ ক্ষেত্ৰত ইংৰাজী সাহিত্যত দ্য ''কেণ্টাৰবেৰি টেলছ'' সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ অৱদান হিচাপে স্বীকৃত। 

== বিষয়বস্তু আৰু কাহিনীৰ সংক্ষিপ্ত আভাস ==
কেণ্টাৰবেৰিলৈ যাবলৈ বিভিন্ন ঠাইৰ বিভিন্ন বৃত্তিৰ তীৰ্থযাত্ৰীসকল ছাউথৱৰ্ক নামৰ ঠাইৰ টেবাৰ্ড নামৰ চৰাইখানা এটাত গোট খায়। চৰাইখানাৰ গৰাকীয়ে তেওঁলোকৰ পথপ্ৰদৰ্শকৰ ভূমিকা পালন কৰিবলৈ গাত লয়। তেওঁ কয় যে বাটৰ ক্লান্তি আঁতৰাবলৈ প্ৰতিজনে কাহিনী ক'ব লাগিব। শ্ৰেষ্ঠ কাহিনী কওঁতাক তেওঁ পুৰস্কৃত কৰিব। তাৰ পাছত কাহিনীকথন আৰম্ভ হয়। কাহিনীবোৰ বিভিন্ন ধৰণৰ। চ'ছাৰে লোকসংস্কৃতি, বিভিন্ন সমাজত প্ৰচলিত সাধুকথা, বিভিন্ন গ্ৰন্থত বৰ্ণিত কাহিনী আদি উৎসৰ পৰা তেওঁৰ কাহিনীবোৰৰ সমল গোটাইছে। তীৰ্থযাত্ৰীসকলে তেওঁলোকৰ প্ৰকৃতিৰ আৰু বৃত্তিৰ সৈতে খাপখোৱা কাহিনীবোৰ কৈ যাওঁতে হাস্য, ব্যঙ্গ, নীতিশিক্ষা আদিৰ সমাৱেশ ঘটাইছে। মানৱচৰিত্ৰ আৰু মানুহৰ সমাজখনৰ বৈচিত্ৰ্যময় দিশবোৰ কাহিনীৰ মাজেৰে উন্মোচিত হৈছে। কিছুমান কাহিনী প্ৰচলিত সাধুকথাৰ পুনৰকথন। কিছুমান সমাজত প্ৰচলিত যৌন ব্যভিচাৰৰ হাস্যৰসাত্মক, বুদ্ধিদীপ্ত বিৱৰণ। কিছুমান সাধু-সন্তৰ জীৱন আৰু শিকনি সম্পৰ্কীয়, কিছুমান ৰূপকধৰ্মী, কিছুমান কেৰল মনোৰঞ্জনধৰ্মী আৰু বিমল হাস্যৰসেৰে পৰিপূৰ্ণ। কেইটামান সাধু বা কাহিনী অসম্পূৰ্ণ। কেইটিমান বেয়া আৰু আমনিদায়ক হোৱা বুলি চৰাইখানাৰ গৰাকীয়ে মাজতে ৰখাই দিয়া বাবে অসম্পূৰ্ণ। ঐহিক জগতখনৰ ৰং-ৰহইছ, দুখ-বেদনাৰ সৈতে পাৰমাৰ্থিক জগতখনৰ মুক্তিৰ হেঁপাহৰ সম্পৰ্ক দেখুৱাবলৈ যাওঁতে তেওঁৰ এই মহৎ কাব্যত সেই সময়ৰ ইংলেণ্ডৰ বৰ্ণাঢ্য সমাজ আৰু ব্যক্তি জীৱনৰ বিশ্বাসযোগ্য চিত্ৰ আঁকিছে। শব্দচয়ন আৰু ছন্দৰ কৌশলী প্ৰয়োগত অভিনবত্ব থকা কাব্যখনত চছাৰৰ বিমল আৰু বুদ্ধিদীপ্ত হাস্যৰসৰ পৰিচয় পোৱা যায়।&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references responsive=&quot;1&quot;&gt;&lt;/references&gt;</text>
      <sha1>j0t9mz8z46xb8x4ugaf2mg9wxhxkpg5</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522259</id>
      <parentid>522256</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T04:51:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dipankar Das</username>
        <id>36094</id>
      </contributor>
      <comment>+[[শ্ৰেণী:গ্ৰন্থ]]; +[[শ্ৰেণী:সাহিত্য]]; +[[শ্ৰেণী:ইংৰাজী গ্ৰন্থ]]; +[[শ্ৰেণী:জ্যোতিষশাস্ত্ৰ]] using [[WP:HC|HotCat]]</comment>
      <origin>522259</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8158" sha1="h6vbxv123zn56tjxrywoko03pj8wbfy" xml:space="preserve">[[চিত্ৰ:Canterbury_Tales.png|link=https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%9A%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0:Canterbury_Tales.png|thumb|331x331px|১৪৮৩ চনত উইলিয়াম ক্যাক্সটনৰ দ্বাৰা মুদ্ৰিত ''কেণ্টাৰবেৰি টেলছ''ৰ দ্বিতীয় সংস্কৰণৰ পৰা সংগৃহীত এটি কাঠৰ টুকৰা]]
'''''দ্য''''' '''''কেণ্টাৰবেৰি টেলছ''''' (ইংৰাজীঃ The Canterbury Tales) হৈছে চৌব্বিছটা কাহিনীৰ সংকলন। ১৩৮৭ চনৰ পৰা ১৪০০ চনৰ ভিতৰত জেফ্ৰী চ'ছাৰৰ দ্বাৰা মধ্য ইংৰাজী ভাষাত লিখিত কাহিনীভাগ ১৭,০০০ শাৰীৰো অধিক।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.britannica.com/topic/The-Canterbury-Tales|title=Encyclopedia Britannica|date=5 July 2023}}&lt;/ref&gt; গ্ৰন্থখনক চ'ছাৰৰ মহান ৰচনা হিচাপে গণ্য কৰা হয়। কাহিনীবোৰৰ অধিকাংশ পদ্যত লিখা আৰু কিছুমান গদ্যত আছে। কেণ্টাৰবেৰিৰ কাহিনীভাগ কেথেড্ৰেলৰ ছেইণ্ট থমাছ বেকেট মন্দিৰ দৰ্শন কৰিবলৈ [[লণ্ডন]]ৰ পৰা কেণ্টাৰবেৰিলৈ একেলগে ভ্ৰমণ কৰাৰ সময়ত তীৰ্থযাত্ৰীৰ এটা গোটৰ দ্বাৰা কাহিনী কথনৰ প্ৰতিযোগিতাৰ অংশ হিচাপে উপস্থাপন কৰা হৈছে। এই প্ৰতিযোগিতাৰ পুৰস্কাৰ হৈছে তেওঁলোক উভতি অহাৰ পিছত চাউথৱাৰ্ক টাবাৰ্ড ইনত বিনামূলীয়া আহাৰ॥&lt;ref&gt;{{Harvnb|William Buck|Van Nooten|2000}}, &quot;vinoth&quot; p.xiii&lt;/ref&gt; 

ইংৰাজী সাহিত্যৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ কাব্য-গ্ৰন্থ বুলি পৰিগণিত এই কাব্যখন তীৰ্থযাত্ৰীসকলৰ দ্বাৰা বিৱৰিত কাহিনীৰ সংগ্ৰহ। মধ্যযুগৰ ইংৰাজী সমাজখনৰ বিভিন্ন শ্ৰেণীৰ বিভিন্ন বৃত্তিৰ সৈতে জড়িত ত্ৰিছগৰাকী তীৰ্থযাত্ৰীৰ বৰ্ণনাসম্বলিত পাতনি বা মুখবন্ধত চ'ছাৰে কাব্যখনৰ সামগ্ৰিক পৰিকল্পনাৰ আভাস দিছে। সেই অনুসৰি প্ৰতিগৰাকী তীৰ্থযাত্ৰীয়ে কেণ্টাৰবেৰিলৈ যাওঁতে দুটা, আহোঁতে দুটা, মুঠ চাৰিটাকৈ কাহিনী কোৱাৰ কথা। পিছে অসম্পূৰ্ণ কাব্যখনিত মুঠতে ২৪টা কাহিনীহে আছে।&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;মদন শৰ্মা, সম্পা. (২০০৩) ''বিশ্বকোষ'', পঞ্চম খণ্ড, অসম সাহিত্য সভা, পৃ.১৫৬ ক&lt;/ref&gt;

ফৰাচী, ইটালীয় বা [[লেটিন ভাষা|লেটিন]] ভাষাৰ স্থানত মূলসুঁতিৰ সাহিত্যত থলুৱা ইংৰাজী ভাষাৰ জনপ্ৰিয়কৰণৰ ক্ষেত্ৰত ইংৰাজী সাহিত্যত দ্য ''কেণ্টাৰবেৰি টেলছ'' সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ অৱদান হিচাপে স্বীকৃত। 

== বিষয়বস্তু আৰু কাহিনীৰ সংক্ষিপ্ত আভাস ==
কেণ্টাৰবেৰিলৈ যাবলৈ বিভিন্ন ঠাইৰ বিভিন্ন বৃত্তিৰ তীৰ্থযাত্ৰীসকল ছাউথৱৰ্ক নামৰ ঠাইৰ টেবাৰ্ড নামৰ চৰাইখানা এটাত গোট খায়। চৰাইখানাৰ গৰাকীয়ে তেওঁলোকৰ পথপ্ৰদৰ্শকৰ ভূমিকা পালন কৰিবলৈ গাত লয়। তেওঁ কয় যে বাটৰ ক্লান্তি আঁতৰাবলৈ প্ৰতিজনে কাহিনী ক'ব লাগিব। শ্ৰেষ্ঠ কাহিনী কওঁতাক তেওঁ পুৰস্কৃত কৰিব। তাৰ পাছত কাহিনীকথন আৰম্ভ হয়। কাহিনীবোৰ বিভিন্ন ধৰণৰ। চ'ছাৰে লোকসংস্কৃতি, বিভিন্ন সমাজত প্ৰচলিত সাধুকথা, বিভিন্ন গ্ৰন্থত বৰ্ণিত কাহিনী আদি উৎসৰ পৰা তেওঁৰ কাহিনীবোৰৰ সমল গোটাইছে। তীৰ্থযাত্ৰীসকলে তেওঁলোকৰ প্ৰকৃতিৰ আৰু বৃত্তিৰ সৈতে খাপখোৱা কাহিনীবোৰ কৈ যাওঁতে হাস্য, ব্যঙ্গ, নীতিশিক্ষা আদিৰ সমাৱেশ ঘটাইছে। মানৱচৰিত্ৰ আৰু মানুহৰ সমাজখনৰ বৈচিত্ৰ্যময় দিশবোৰ কাহিনীৰ মাজেৰে উন্মোচিত হৈছে। কিছুমান কাহিনী প্ৰচলিত সাধুকথাৰ পুনৰকথন। কিছুমান সমাজত প্ৰচলিত যৌন ব্যভিচাৰৰ হাস্যৰসাত্মক, বুদ্ধিদীপ্ত বিৱৰণ। কিছুমান সাধু-সন্তৰ জীৱন আৰু শিকনি সম্পৰ্কীয়, কিছুমান ৰূপকধৰ্মী, কিছুমান কেৰল মনোৰঞ্জনধৰ্মী আৰু বিমল হাস্যৰসেৰে পৰিপূৰ্ণ। কেইটামান সাধু বা কাহিনী অসম্পূৰ্ণ। কেইটিমান বেয়া আৰু আমনিদায়ক হোৱা বুলি চৰাইখানাৰ গৰাকীয়ে মাজতে ৰখাই দিয়া বাবে অসম্পূৰ্ণ। ঐহিক জগতখনৰ ৰং-ৰহইছ, দুখ-বেদনাৰ সৈতে পাৰমাৰ্থিক জগতখনৰ মুক্তিৰ হেঁপাহৰ সম্পৰ্ক দেখুৱাবলৈ যাওঁতে তেওঁৰ এই মহৎ কাব্যত সেই সময়ৰ ইংলেণ্ডৰ বৰ্ণাঢ্য সমাজ আৰু ব্যক্তি জীৱনৰ বিশ্বাসযোগ্য চিত্ৰ আঁকিছে। শব্দচয়ন আৰু ছন্দৰ কৌশলী প্ৰয়োগত অভিনবত্ব থকা কাব্যখনত চছাৰৰ বিমল আৰু বুদ্ধিদীপ্ত হাস্যৰসৰ পৰিচয় পোৱা যায়।&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references responsive=&quot;1&quot;&gt;&lt;/references&gt;

[[শ্ৰেণী:গ্ৰন্থ]]
[[শ্ৰেণী:সাহিত্য]]
[[শ্ৰেণী:ইংৰাজী গ্ৰন্থ]]
[[শ্ৰেণী:জ্যোতিষশাস্ত্ৰ]]</text>
      <sha1>h6vbxv123zn56tjxrywoko03pj8wbfy</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>গোল্ডেন পেগোডা,নামচাই</title>
    <ns>0</ns>
    <id>108621</id>
    <revision>
      <id>522313</id>
      <parentid>445108</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T07:41:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>522313</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4643" sha1="16yqvvd50w4yix1hycgjq6ql1j38iel" xml:space="preserve">
{{পোখালি}}'''গোল্ডেন পেগোডা,নামচাই({{lang_en|Golden Pegoda, Namsai}})'''টাই-খামতি ভাষাত নামচাইৰ সোণালী পেগোডা বা গ'ল্ডেন পেগোডাক কংমু খাম বুলিও জনা যায়। এই [[বৌদ্ধ]] মঠটো বাৰ্মিজ শৈলীৰ বৌদ্ধ মন্দিৰ আৰু ২০১০ চনত মুকলি কৰা হৈছিল। ই ভাৰতৰ অৰুণাচল প্ৰদেশৰ নামচাই জিলাৰ ২০হেক্টৰ (৪৯ একৰ) ভূমিত বিস্তৃত হৈ আছে। নিকটতম ৰেল ষ্টেচনটো হৈছে অসমৰ [[তিনিচুকীয়া]] জিলাৰ 'নিউ তিনিচুকীয়া জংচন' আৰু নামচাইৰ পৰা মাত্ৰ ৭৯.৭ কিলোমিটাৰ দূৰত অৱস্থিত। নামচাইলৈ যাত্ৰা কৰিবলৈ তিনিচুকীয়াৰ পৰা কেব আৰু বাছৰো সুবিধা আছে। নিকটতম বিমানবন্দৰটো হৈছে নামচাইৰ পৰা ১২৩ কিলোমিটাৰ দূৰত অসমত অৱস্থিত মোহনবাৰী ([[ডিব্ৰুগড়]]) বিমানবন্দৰ। নামচাইলৈ যাত্ৰা কৰিবলৈ মোহনবাৰীৰ পৰাও গাড়ী ভাড়ালৈ যাব পৰা যায়।[[অৰুণাচল প্ৰদেশ]]ৰ ৰাজ্য চৰকাৰে প্ৰদান কৰা ভূমিত পেগোডা নিৰ্মাণত স্থানীয় [[বিধায়ক]] অৰুণাচলৰ ৰাজনীতিবিদ চোনা মেইনে ৩ কোটি টকা খৰচ কৰিছিল। ৱৰ্ল্ড ত্ৰিপিটক ফাউণ্ডেচনে বৰ্তমান কংমু খামক ভাৰতৰ প্ৰথম আন্তৰ্জাতিক ত্ৰিপিটক কেন্দ্ৰ হিচাপে বিকশিত কৰি আছে।&lt;ref&gt;https://www.thehindu.com/features/magazine/wakro-wonders/article4636572.ece&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;https://www.assamtribune.com/scripts/detailsnew.asp?id=feb2510/oth07{{Dead link|date=November 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;https://web.archive.org/web/20170211080700/http://www.arunachaltimes.in/golden-pagoda-to-be-first-international-tipitaka-center/&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;https://web.archive.org/web/20170211155754/https://www.telegraphindia.com/1100225/jsp/northeast/story_12147187.jsp&lt;/ref&gt;সোণালী পেগোডাৰ ভিতৰত বুদ্ধৰ এটা সুন্দৰ সোণালী মূৰ্তি ৰখা হৈছে যিটো নালন্দা আৰ্কাইভৰ কলা বুদ্ধৰ আৰ্হিত আৰ্হি তৈয়াৰ কৰা হৈছে। 
পৱিত্ৰ স্মাৰকসমূহৰ উপৰি সোণালী বৌদ্ধ মন্দিৰটোত ১৩ ফুট উচ্চতাৰ এটা বাঁহৰ বৌদ্ধ মূৰ্তি আছে। এইটো ভাৰতৰ একমাত্ৰ বৌদ্ধৰ বাঁহৰ মূৰ্তি।&lt;ref&gt;https://assam.nenow.in/%E0%A6%AA%E0%A7%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%9F%E0%A6%95%E0%A7%B0-%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A7%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%95%E0%A6%B2%E0%A6%BE%E0%A6%AA%E0%A7%87-%E0%A6%85%E0%A7%B0%E0%A7%81%E0%A6%A3%E0%A6%BE/&lt;/ref&gt;
অঞ্চলটোত টাই খামটি-চিংফো জনজাতিৰ সাংস্কৃতিক গৱেষণাৰ কেন্দ্ৰ, এটা পুথিভঁৰাল আৰু এটা মঠো আছে।&lt;ref&gt;https://namsai.nic.in/tourist-place/golden-pagoda/&lt;/ref&gt;

===উৎসৱ===
কাথিনা উৎসৱ হৈছে সোণালী পেগোডাত উদযাপন কৰা আটাইতকৈ ডাঙৰ উৎসৱ। ২০১৬ চনৰ ১৩ নভেম্বৰত অনুষ্ঠিত হোৱা অনুষ্ঠানত থাই বৌদ্ধ ভিক্ষুসকলেও অংশগ্ৰহণ কৰিছিল। 

==তথ্যৰ উৎস==


[[শ্ৰেণী: বৌদ্ধ মন্দিৰ]][[শ্ৰেণী: বৌদ্ধ মঠ]]</text>
      <sha1>16yqvvd50w4yix1hycgjq6ql1j38iel</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>টাৱাং মঠ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>108626</id>
    <revision>
      <id>522316</id>
      <parentid>445996</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T07:48:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>522316</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6881" sha1="le3w7qbtanz5cxq2fe9q88otlvs1gv8" xml:space="preserve">'''টাৱাং মঠ ({{lang_en|Tawang monastery}})'''টাৱাং মঠ হৈছে ভাৰতৰ [[অৰুণাচল প্ৰদেশ]]ৰ টাৱাঙত অৱস্থিত এটা বৌদ্ধ মঠ। টাৱাং মঠ দেশৰ আটাইতকৈ ডাঙৰ মঠ। এই মঠটো টাৱাং চু উপত্যকা,চীনা আৰু [[ভূটান]]ৰ সীমান্তৰ ওচৰত অৱস্থিত। 

টাৱাং মঠক তিব্বতী ভাষাত গাডেন নামগিয়াল লাটছে বুলি জনা যায়, যাৰ অৰ্থ হৈছে &quot;সম্পূৰ্ণ বিজয়ৰ ঐশ্বৰিক স্বৰ্গ।&quot; ১৬৮০-১৬৮১ চনত মেৰাক লামা লোদ্ৰে গিয়াটচোৱে পঞ্চম [[দালাই লামা]] নগাৱাং লোবচাং গিয়াটচোৰ ইচ্ছা অনুসৰি প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল।&lt;ref&gt;https://tawang.dcourts.gov.in/about-department/history/{{Dead link|date=November 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt; এই মঠ ব্ৰজাৰায়ণ বৌদ্ধ ধৰ্মৰ গেলাগ বিদ্যালয়ৰ অন্তৰ্গত আৰু লাছাৰ ড্ৰেপুং মঠৰ সৈতে ইয়াৰ ধৰ্মীয় সম্পৰ্ক আছিল আৰু ব্ৰিটিছ শাসনকাললৈকে অব্যাহত আছিল। 
মঠটো তিনিমহলীয়া আৰু মঠৰ ভিতৰত ৬৫টা আৱাসিক ভৱন আছে। মঠৰ পুথিভঁৰালত মূল্যৱান পুৰণি শাস্ত্ৰ‌ আদিও আছে, মুখ্যতঃ কাঙ্গুৰ আৰু টেংগিউৰৰ কথা উল্লেখ কৰিব পাৰি। 

==ব্যুৎপত্তি==
মঠটোৰ সম্পূৰ্ণ নাম হৈছে টাৱাং গালদান নামগিয়ে লাটছে। টা ৰ অৰ্থ হৈছে &quot;ঘোঁৰা&quot; আৰু ৱাঙৰ অৰ্থ হৈছে &quot;বাছনি কৰা&quot;, যি একেলগে টাৱাং শব্দটো গঠন কৰে, যাৰ অৰ্থ হৈছে &quot;ঘোঁৰাৰ দ্বাৰা বাছনি কৰা অৱস্থান।&quot; তদুপৰি, গদানৰ অৰ্থ হৈছে &quot;স্বৰ্গ&quot;, নামগিয়ালৰ অৰ্থ হৈছে &quot;সম্পূৰ্ণ বিজয়&quot; আৰু লাটছেৰ অৰ্থ হৈছে &quot;ঈশ্বৰীয়।&quot; সেয়েহে, টাৱাং গালদান নামগিয়ে লাটছেৰ সম্পূৰ্ণ অৰ্থ হৈছে &quot;ঘোঁৰাটোৱে বাছনি কৰা ঠাইখন হৈছে সম্পূৰ্ণ বিজয়ৰ ঐশ্বৰিক স্বৰ্গ।&quot; 

==অৱস্থান==
সাগৰ পৃষ্ঠৰ পৰা ১০,০০০ ফুট উচ্চতাত টাৱাং চু উপত্যকাত নিৰ্মিত এই মঠটোৱে সমগ্ৰ বিশ্বৰ বৌদ্ধ ভিক্ষু আৰু পৰ্যটকসকলক আকৰ্ষিত কৰে। এটা পাহাৰত নিৰ্মাণ কৰা, টাৱাং মঠটোৱে সমগ্ৰ টাৱাং উপত্যকাৰ সুন্দৰ দৃশ্য প্ৰদান কৰে। এই মঠটো দূৰৰ পৰা এটা দুৰ্গৰ দৰে দেখা যায়। ইয়াৰ প্ৰৱেশদ্বাৰটোৰ নাম হৈছে 'কাকলিঙ্গা' যিটো এটা কুটিৰ দৰে দেখা যায় আৰু ইয়াৰ দুখন দেৱাল নিৰ্মাণত শিল ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে। এই দেৱালবোৰত সুন্দৰ চিত্ৰকলা কৰা হৈছে যিবোৰে পৰ্যটকসকলক আকৃষ্ট কৰে। 

==স্থাপত্যশৈলী==
মঠটো এটা স্থাপত্যৰ আশ্চৰ্য য'ত এটা বিশাল প্ৰাৰ্থনা গৃহ আৰু পৱিত্ৰ কোঠা আছে। ইয়াৰ এক বৃহৎ তিব্বতীয় আৰু ভাৰতীয় স্থাপত্যপ্ৰভাৱ আছে। সুন্দৰকৈ অংকিত দেৱাল, জটিল থাংকা চিত্ৰ, আৰু এটা বিশাল বুদ্ধ মূৰ্তিয়ে ঠাইখনক আৱৰি থকা সৌন্দৰ্যৰ অনুভূতি বৃদ্ধি কৰে।&lt;ref&gt;https://timesofindia.indiatimes.com/travel/destinations/discovering-tawang-monastery-the-largest-monastery-in-india/amp_articleshow/105076947.cms&lt;/ref&gt;

==উৎসৱ==
টাৱাং বৌদ্ধ মঠৰ মনপা জনগোষ্ঠীয়ে লামা চংখাপাক শ্ৰদ্ধাঞ্জলি জনাবলৈ আৰু ৰোগ, দুৰ্ভাগ্য আৰু প্ৰাকৃতিক দুৰ্যোগৰ সূচনা কৰা দুষ্ট আত্মাক খেদি পঠিয়াবলৈ টৰ্গিয়া উৎসৱ পালন কৰে। এই উৎসৱৰ উদ্দেশ্য হৈছে মঠৰ লামাসকলে পৰম্পৰাগত সাজ-পোছাক পৰিধান কৰি যোদ্ধা অৰ্পুৰ চাম নৃত্য পৰিৱেশন কৰা। লামাসকলে বিভিন্ন সাজ-পোছাক আৰু ভিন্ন মুখা পৰিধান কৰি চাম নৃত্য পৰিৱেশন কৰি তিনিদিনীয়াকৈ অনুষ্ঠিত টৰ্গিয়া উৎসৱটি অধিক মোহনীয় কৰি তোলে। চাম নৃত্য পৰিৱেশনৰ সময়ত তেওঁলোকে ঢোল আৰু জংঘলৰ সৈতে কিছুমান আত্মাস্পৰ্শী সংগীতত পৰিৱেশন কৰে।&lt;ref&gt;https://www.etvbharat.com/assamese/assam/state/sonitpur/torgya-festival-celebrated-at-tawang-monastery/assam20230123214638276276509&lt;/ref&gt;

==তথ্যৰ উৎস==

[[শ্ৰেণী: বৌদ্ধ মন্দিৰ]]
[[শ্ৰেণী: বৌদ্ধ ধৰ্ম]]</text>
      <sha1>le3w7qbtanz5cxq2fe9q88otlvs1gv8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>হেগেল</title>
    <ns>0</ns>
    <id>108916</id>
    <revision>
      <id>522336</id>
      <parentid>490102</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T08:28:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>522336</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9732" sha1="4w7k776swvhaf5igkj4hdq2tt8syvyc" xml:space="preserve">{{পোখালি}}{{unreferenced}}
[[চিত্ৰ:1831 Schlesinger Philosoph Georg Friedrich Wilhelm Hegel anagoria.JPG|alt=Georg Wilhelm Friedrich Hegel|thumb|জৰ্জ ইউলহেল্ম ফ্ৰেডেৰিক হেগেল]]

'''হেগেল''' ((২৭ আগষ্ট ১৭৭০ – ১৪ নৱেম্বৰ ১৮৩১, সম্পূৰ্ণ নাম: জৰ্জ উইলহেল্ম ফ্ৰেডৰিক হেগেল) এজন জাৰ্মান দাৰ্শনিক আৰু জাৰ্মান আদৰ্শবাদ আৰু ঊনবিংশ শতিকাৰ দৰ্শনৰ অন্যতম প্ৰভাৱশালী ব্যক্তি আছিল। তেওঁৰ প্ৰভাৱ সমসাময়িক দাৰ্শনিক বিষয়ৰ সমগ্ৰ পৰিসৰত বিস্তৃত, বিশেষত্ব আৰু অণ্টোলজীৰ আধ্যাত্মিক সমস্যাৰ পৰা ৰাজনৈতিক দৰ্শন, ইতিহাসৰ দৰ্শন, কলাৰ দৰ্শন, ধৰ্মৰ দৰ্শন আৰু দৰ্শনৰ ইতিহাসলৈকে বিস্তৃত।

== জন্ম আৰু শিক্ষা ==
১৭৭০ চনত পবিত্ৰ ৰোমান সাম্ৰাজ্যৰ ষ্টুটগাৰ্টত জন্মগ্ৰহণ কৰা ইউৰোপৰ জাৰ্মানীয় অঞ্চলসমূহত জ্ঞান আৰু ৰোমান্টিক আন্দোলনৰ মাজৰ পৰিৱৰ্তনশীল সময়ত হেগেল ফৰাচী বিপ্লৱ আৰু নেপোলিয়নীয় যুদ্ধৰ দ্বাৰা জীয়াই আছিল আৰু প্ৰভাৱিত হৈছিল। তেওঁৰ খ্যাতি মুখ্যতঃ আত্মাৰ ফেনোমেনোলজী, দ্য চাইন্স অৱ লজিক, তেওঁৰ ইতিহাসৰ টেলিঅ'লজিকেল বিৱৰণ, আৰু বাৰ্লিন বিশ্ববিদ্যালয়ত তেওঁৰ বিশ্বকোষ ৰ দাৰ্শনিক বিজ্ঞানৰ বিষয়ৰ ওপৰত তেওঁৰ বক্তৃতাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে।&lt;ref&gt;Knox, T. M. &quot;Georg Wilhelm Friedrich Hegel&quot;. ''Encyclopædia Britannica''. Retrieved 16 September 2022.&lt;/ref&gt;

তেওঁৰ সমগ্ৰ কামত, হেগেলে আধুনিক দৰ্শন, কান্তিয়ান আৰু অন্যথা, সাধাৰণতে প্ৰাচীন দৰ্শনৰ সম্পদ, বিশেষকৈ এৰিষ্টটলৰ সম্পদৰ ওপৰত আলোকপাত কৰি সমস্যাপূৰ্ণ দ্বৈতবাদবোৰ সম্বোধন আৰু সংশোধন কৰিবলৈ চেষ্টা কৰিছিল। হেগেলে সকলো ঠাইতে জোৰ দি কয় যে যুক্তি আৰু স্বাধীনতা ঐতিহাসিক সাফল্য, প্ৰাকৃতিক প্ৰদান নহয়। তেওঁৰ দ্বান্দ্বিক-অনুমানমূলক প্ৰক্ৰিয়াটো অমান্যৰ নীতিৰ ওপৰত আধাৰিত, অৰ্থাৎ দাবীবোৰ সদায়ে তেওঁলোকৰ নিজৰ আভ্যন্তৰীণ চৰ্ত অনুসৰি মূল্যাঙ্কন কৰাত। সন্দেহবাদক গুৰুত্বসহকাৰে লৈ তেওঁ দাবী কৰে যে মানুহে অভিজ্ঞতাৰ পৰীক্ষাত উত্তীৰ্ণ নোহোৱা কোনো সত্য অনুমান কৰিব নোৱাৰে; আনকি যুক্তিৰ এটা প্ৰাথমিক শ্ৰেণীয়েও প্ৰাকৃতিক পৃথিৱীত তেওঁলোকৰ &quot;প্ৰমাণীকৰণ&quot; আৰু মানৱ জাতিৰ ঐতিহাসিক সফলতা প্ৰাপ্ত কৰিব লাগিব।&lt;ref&gt;Pinkard 2000, p. 3.&lt;/ref&gt;

&quot;আপোনাৰ বিষয়ে জানিবলৈ&quot; ডেলফিক ৰ প্ৰয়োজনীয়তাৰ দ্বাৰা নিৰ্দেশিত হৈ, হেগেলে মুক্ত আত্ম-নিৰ্ণয়ক মানৱজাতিৰ সাৰাংশ হিচাপে উপস্থাপন কৰে – তেওঁৰ 1806-07 ফেনোমেনোলজীৰ এটা সিদ্ধান্ত যিটো তেওঁ দাবী কৰে যে তেওঁৰ পিছৰ বিশ্বকোষত যুক্তি, প্ৰকৃতি আৰু আত্মাৰ পাৰস্পৰিক নিৰ্ভৰশীলতাৰ প্ৰণালীবদ্ধ বিৱৰণৰ দ্বাৰা অধিক প্ৰমাণিত হয়। তেওঁ দাবী কৰে যে যুক্তিয়ে একেসময়তে সামগ্ৰী আৰু মানসিকৰ দ্বৈততা সংৰক্ষণ আৰু অতিক্ৰম কৰে – অৰ্থাৎ, ই প্ৰকৃতি আৰু সংস্কৃতিৰ ক্ষেত্ৰবোৰ চিহ্নিত কৰা ধাৰাবাহিকতা আৰু পাৰ্থক্য দুয়োটাৰ বাবে দায়ী – এক আধ্যাত্মিকভাৱে প্ৰয়োজনীয় আৰু সুসংগত &quot;পৰিচয় আৰু অ-পৰিচয়ৰ পৰিচয়&quot; হিচাপে।

== প্ৰকাশিত সাহিত্যৰাজি ==
উৰ্ধকমাৰ ভিতৰত প্ৰকাশিত প্ৰৱন্ধৰাজীৰ নাম দিয়া হৈছে; কিতাপৰ নামবোৰ হেলনীয়াকৈ দিয়া হৈছে। '''Bern, ১৭৯৩-৯৭'''

''(Georg Wilhelm Friedrich Hegel bibliography)''

* 1793–94: 'Fragments on Folk Religion and Christianity'
* 1795–96: 'The Positivity of the Christian Religion'
* 1796–97: 'The Oldest Systematic Program of German Idealism' (authorship disputed)

'''Frankfurt am Main, 1797–1800'''

* 1797–98: 'Drafts on Religion and Love'
* 1798: ''Confidential Letters on the Prior Constitutional Relations of the Wadtlandes (Pays de Vaud) to the City of Bern. A Complete Disclosure of the Previous Oligarchy of the Bern Estates. Translated from the French of a Deceased Swiss [Jean Jacques Cart], with Commentary. Frankfurt am Main, Jäger.'' (Hegel's translation is published anonymously)
* 1798–1800: 'The Spirit of Christianity and its Fate'
* 1800–02: 'The Constitution of Germany' (draft)

'''Jena, 1801–07'''

* 1801: ''De orbitis planetarum''; 'The Difference between Fichte's and Schelling's System of Philosophy'
* 1802: 'On the Essence of Philosophical Critique in General and its Relation to the Present State of Philosophy in Particular' (Introduction to the ''Critical Journal of Philosophy'', edited by Schelling and Hegel)
* 1802: 'How Commonsense takes Philosophy, Illustrated by the Works of Mr. Krug'
* 1802 'The Relation of Scepticism to Philosophy. Presentation of its various Modifications and Comparison of the latest with the ancient'
* 1802: 'Faith and Knowledge, or the Reflective Philosophy of Subjectivity in the Completeness of its Forms as Kantian, Jacobian and Fichtean Philosophy'
* 1802–03: 'System of Ethical Life'
* 1803: 'On the Scientific Approaches to Natural Law, its Role within Practical Philosophy and its Relation to the Positive Sciences of Law'
* 1803–04: 'First Philosophy of Spirit (Part III of the System of Speculative Philosophy 1803/4)'
* 1807: ''The Phenomenology of Spirit''

'''Bamberg, 1807–08'''

* 1807: 'Preface: On Scientific Cognition' – Preface to his Philosophical System, published with the ''Phenomenology''

'''Nuremberg, 1808–16'''

* 1808–16: 'Philosophical Propaedeutic'

'''Heidelberg, 1816–18'''

* 1812–13: ''Science of Logic'', Part 1 (Books 1, 2)
* 1816: ''Science of Logic'', Part 2 (Book 3)
* 1817: 'Review of Friedrich Heinrich Jacobi's Works, Volume Three'
* 1817: 'Assessment of the Proceedings of Estates Assembly of the Duchy of Württemberg in 1815 and 1816'
* 1817: ''Encyclopaedia of Philosophical Sciences'', 1st edition

'''Berlin, 1818–31'''

* 1820: ''The Philosophy of Right, or Natural Law and Political Science in Outline''
* 1827: ''Encyclopaedia of Philosophical Sciences'', 2nd rev. edn.
* 1831: ''Science of Logic'', 2nd edn, with extensive revisions to Book 1 (published in 1832)
* 1831: ''Encyclopaedia of Philosophical Sciences'', 3rd rev. edn

=== Berlin lecture series ===
[edit source]

* Logic 1818–31: annually
* Philosophy of Nature: 1819–20, 1821–22, 1823–24, 1825–26, 1828, 1830
* Philosophy of Subjective Spirit: 1820, 1822, 1825, 1827–28, 1829–30
* Philosophy of Right: 1818–19, 1819–20, 1821–22, 1822–23, 1824–25, 1831
* Philosophy of World History: 1822–23, 1824–25, 1826–27, 1828–29, 1830–31
* Philosophy of Art: 1820–21, 1823, 1826, 1828–29
* Philosophy of Religion: 1821, 1824, 1827, 1831
* History of Philosophy: 1819, 1820–21, 1823–24, 1825–26, 1827–28, 1829–30, 1831

== তথ্যসূত্ৰ ==</text>
      <sha1>4w7k776swvhaf5igkj4hdq2tt8syvyc</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522337</id>
      <parentid>522336</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T08:28:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>522337</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9731" sha1="4o2h49frtxtowa27p3tsfl4e73t68hr" xml:space="preserve">{{পোখালি}}{{unreferenced}}
[[চিত্ৰ:1831 Schlesinger Philosoph Georg Friedrich Wilhelm Hegel anagoria.JPG|alt=Georg Wilhelm Friedrich Hegel|thumb|জৰ্জ ইউলহেল্ম ফ্ৰেডেৰিক হেগেল]]

'''হেগেল''' (২৭ আগষ্ট ১৭৭০ – ১৪ নৱেম্বৰ ১৮৩১, সম্পূৰ্ণ নাম: জৰ্জ উইলহেল্ম ফ্ৰেডৰিক হেগেল) এজন জাৰ্মান দাৰ্শনিক আৰু জাৰ্মান আদৰ্শবাদ আৰু ঊনবিংশ শতিকাৰ দৰ্শনৰ অন্যতম প্ৰভাৱশালী ব্যক্তি আছিল। তেওঁৰ প্ৰভাৱ সমসাময়িক দাৰ্শনিক বিষয়ৰ সমগ্ৰ পৰিসৰত বিস্তৃত, বিশেষত্ব আৰু অণ্টোলজীৰ আধ্যাত্মিক সমস্যাৰ পৰা ৰাজনৈতিক দৰ্শন, ইতিহাসৰ দৰ্শন, কলাৰ দৰ্শন, ধৰ্মৰ দৰ্শন আৰু দৰ্শনৰ ইতিহাসলৈকে বিস্তৃত।

== জন্ম আৰু শিক্ষা ==
১৭৭০ চনত পবিত্ৰ ৰোমান সাম্ৰাজ্যৰ ষ্টুটগাৰ্টত জন্মগ্ৰহণ কৰা ইউৰোপৰ জাৰ্মানীয় অঞ্চলসমূহত জ্ঞান আৰু ৰোমান্টিক আন্দোলনৰ মাজৰ পৰিৱৰ্তনশীল সময়ত হেগেল ফৰাচী বিপ্লৱ আৰু নেপোলিয়নীয় যুদ্ধৰ দ্বাৰা জীয়াই আছিল আৰু প্ৰভাৱিত হৈছিল। তেওঁৰ খ্যাতি মুখ্যতঃ আত্মাৰ ফেনোমেনোলজী, দ্য চাইন্স অৱ লজিক, তেওঁৰ ইতিহাসৰ টেলিঅ'লজিকেল বিৱৰণ, আৰু বাৰ্লিন বিশ্ববিদ্যালয়ত তেওঁৰ বিশ্বকোষ ৰ দাৰ্শনিক বিজ্ঞানৰ বিষয়ৰ ওপৰত তেওঁৰ বক্তৃতাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে।&lt;ref&gt;Knox, T. M. &quot;Georg Wilhelm Friedrich Hegel&quot;. ''Encyclopædia Britannica''. Retrieved 16 September 2022.&lt;/ref&gt;

তেওঁৰ সমগ্ৰ কামত, হেগেলে আধুনিক দৰ্শন, কান্তিয়ান আৰু অন্যথা, সাধাৰণতে প্ৰাচীন দৰ্শনৰ সম্পদ, বিশেষকৈ এৰিষ্টটলৰ সম্পদৰ ওপৰত আলোকপাত কৰি সমস্যাপূৰ্ণ দ্বৈতবাদবোৰ সম্বোধন আৰু সংশোধন কৰিবলৈ চেষ্টা কৰিছিল। হেগেলে সকলো ঠাইতে জোৰ দি কয় যে যুক্তি আৰু স্বাধীনতা ঐতিহাসিক সাফল্য, প্ৰাকৃতিক প্ৰদান নহয়। তেওঁৰ দ্বান্দ্বিক-অনুমানমূলক প্ৰক্ৰিয়াটো অমান্যৰ নীতিৰ ওপৰত আধাৰিত, অৰ্থাৎ দাবীবোৰ সদায়ে তেওঁলোকৰ নিজৰ আভ্যন্তৰীণ চৰ্ত অনুসৰি মূল্যাঙ্কন কৰাত। সন্দেহবাদক গুৰুত্বসহকাৰে লৈ তেওঁ দাবী কৰে যে মানুহে অভিজ্ঞতাৰ পৰীক্ষাত উত্তীৰ্ণ নোহোৱা কোনো সত্য অনুমান কৰিব নোৱাৰে; আনকি যুক্তিৰ এটা প্ৰাথমিক শ্ৰেণীয়েও প্ৰাকৃতিক পৃথিৱীত তেওঁলোকৰ &quot;প্ৰমাণীকৰণ&quot; আৰু মানৱ জাতিৰ ঐতিহাসিক সফলতা প্ৰাপ্ত কৰিব লাগিব।&lt;ref&gt;Pinkard 2000, p. 3.&lt;/ref&gt;

&quot;আপোনাৰ বিষয়ে জানিবলৈ&quot; ডেলফিক ৰ প্ৰয়োজনীয়তাৰ দ্বাৰা নিৰ্দেশিত হৈ, হেগেলে মুক্ত আত্ম-নিৰ্ণয়ক মানৱজাতিৰ সাৰাংশ হিচাপে উপস্থাপন কৰে – তেওঁৰ 1806-07 ফেনোমেনোলজীৰ এটা সিদ্ধান্ত যিটো তেওঁ দাবী কৰে যে তেওঁৰ পিছৰ বিশ্বকোষত যুক্তি, প্ৰকৃতি আৰু আত্মাৰ পাৰস্পৰিক নিৰ্ভৰশীলতাৰ প্ৰণালীবদ্ধ বিৱৰণৰ দ্বাৰা অধিক প্ৰমাণিত হয়। তেওঁ দাবী কৰে যে যুক্তিয়ে একেসময়তে সামগ্ৰী আৰু মানসিকৰ দ্বৈততা সংৰক্ষণ আৰু অতিক্ৰম কৰে – অৰ্থাৎ, ই প্ৰকৃতি আৰু সংস্কৃতিৰ ক্ষেত্ৰবোৰ চিহ্নিত কৰা ধাৰাবাহিকতা আৰু পাৰ্থক্য দুয়োটাৰ বাবে দায়ী – এক আধ্যাত্মিকভাৱে প্ৰয়োজনীয় আৰু সুসংগত &quot;পৰিচয় আৰু অ-পৰিচয়ৰ পৰিচয়&quot; হিচাপে।

== প্ৰকাশিত সাহিত্যৰাজি ==
উৰ্ধকমাৰ ভিতৰত প্ৰকাশিত প্ৰৱন্ধৰাজীৰ নাম দিয়া হৈছে; কিতাপৰ নামবোৰ হেলনীয়াকৈ দিয়া হৈছে। '''Bern, ১৭৯৩-৯৭'''

''(Georg Wilhelm Friedrich Hegel bibliography)''

* 1793–94: 'Fragments on Folk Religion and Christianity'
* 1795–96: 'The Positivity of the Christian Religion'
* 1796–97: 'The Oldest Systematic Program of German Idealism' (authorship disputed)

'''Frankfurt am Main, 1797–1800'''

* 1797–98: 'Drafts on Religion and Love'
* 1798: ''Confidential Letters on the Prior Constitutional Relations of the Wadtlandes (Pays de Vaud) to the City of Bern. A Complete Disclosure of the Previous Oligarchy of the Bern Estates. Translated from the French of a Deceased Swiss [Jean Jacques Cart], with Commentary. Frankfurt am Main, Jäger.'' (Hegel's translation is published anonymously)
* 1798–1800: 'The Spirit of Christianity and its Fate'
* 1800–02: 'The Constitution of Germany' (draft)

'''Jena, 1801–07'''

* 1801: ''De orbitis planetarum''; 'The Difference between Fichte's and Schelling's System of Philosophy'
* 1802: 'On the Essence of Philosophical Critique in General and its Relation to the Present State of Philosophy in Particular' (Introduction to the ''Critical Journal of Philosophy'', edited by Schelling and Hegel)
* 1802: 'How Commonsense takes Philosophy, Illustrated by the Works of Mr. Krug'
* 1802 'The Relation of Scepticism to Philosophy. Presentation of its various Modifications and Comparison of the latest with the ancient'
* 1802: 'Faith and Knowledge, or the Reflective Philosophy of Subjectivity in the Completeness of its Forms as Kantian, Jacobian and Fichtean Philosophy'
* 1802–03: 'System of Ethical Life'
* 1803: 'On the Scientific Approaches to Natural Law, its Role within Practical Philosophy and its Relation to the Positive Sciences of Law'
* 1803–04: 'First Philosophy of Spirit (Part III of the System of Speculative Philosophy 1803/4)'
* 1807: ''The Phenomenology of Spirit''

'''Bamberg, 1807–08'''

* 1807: 'Preface: On Scientific Cognition' – Preface to his Philosophical System, published with the ''Phenomenology''

'''Nuremberg, 1808–16'''

* 1808–16: 'Philosophical Propaedeutic'

'''Heidelberg, 1816–18'''

* 1812–13: ''Science of Logic'', Part 1 (Books 1, 2)
* 1816: ''Science of Logic'', Part 2 (Book 3)
* 1817: 'Review of Friedrich Heinrich Jacobi's Works, Volume Three'
* 1817: 'Assessment of the Proceedings of Estates Assembly of the Duchy of Württemberg in 1815 and 1816'
* 1817: ''Encyclopaedia of Philosophical Sciences'', 1st edition

'''Berlin, 1818–31'''

* 1820: ''The Philosophy of Right, or Natural Law and Political Science in Outline''
* 1827: ''Encyclopaedia of Philosophical Sciences'', 2nd rev. edn.
* 1831: ''Science of Logic'', 2nd edn, with extensive revisions to Book 1 (published in 1832)
* 1831: ''Encyclopaedia of Philosophical Sciences'', 3rd rev. edn

=== Berlin lecture series ===
[edit source]

* Logic 1818–31: annually
* Philosophy of Nature: 1819–20, 1821–22, 1823–24, 1825–26, 1828, 1830
* Philosophy of Subjective Spirit: 1820, 1822, 1825, 1827–28, 1829–30
* Philosophy of Right: 1818–19, 1819–20, 1821–22, 1822–23, 1824–25, 1831
* Philosophy of World History: 1822–23, 1824–25, 1826–27, 1828–29, 1830–31
* Philosophy of Art: 1820–21, 1823, 1826, 1828–29
* Philosophy of Religion: 1821, 1824, 1827, 1831
* History of Philosophy: 1819, 1820–21, 1823–24, 1825–26, 1827–28, 1829–30, 1831

== তথ্যসূত্ৰ ==</text>
      <sha1>4o2h49frtxtowa27p3tsfl4e73t68hr</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522338</id>
      <parentid>522337</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T08:29:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>522338</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9725" sha1="jw1oxqg97ni7edxl2ca10ysdboyji76" xml:space="preserve">{{পোখালি}}{{wikify}}
[[চিত্ৰ:1831 Schlesinger Philosoph Georg Friedrich Wilhelm Hegel anagoria.JPG|alt=Georg Wilhelm Friedrich Hegel|thumb|জৰ্জ ইউলহেল্ম ফ্ৰেডেৰিক হেগেল]]

'''হেগেল''' (২৭ আগষ্ট ১৭৭০ – ১৪ নৱেম্বৰ ১৮৩১, সম্পূৰ্ণ নাম: জৰ্জ উইলহেল্ম ফ্ৰেডৰিক হেগেল) এজন জাৰ্মান দাৰ্শনিক আৰু জাৰ্মান আদৰ্শবাদ আৰু ঊনবিংশ শতিকাৰ দৰ্শনৰ অন্যতম প্ৰভাৱশালী ব্যক্তি আছিল। তেওঁৰ প্ৰভাৱ সমসাময়িক দাৰ্শনিক বিষয়ৰ সমগ্ৰ পৰিসৰত বিস্তৃত, বিশেষত্ব আৰু অণ্টোলজীৰ আধ্যাত্মিক সমস্যাৰ পৰা ৰাজনৈতিক দৰ্শন, ইতিহাসৰ দৰ্শন, কলাৰ দৰ্শন, ধৰ্মৰ দৰ্শন আৰু দৰ্শনৰ ইতিহাসলৈকে বিস্তৃত।

== জন্ম আৰু শিক্ষা ==
১৭৭০ চনত পবিত্ৰ ৰোমান সাম্ৰাজ্যৰ ষ্টুটগাৰ্টত জন্মগ্ৰহণ কৰা ইউৰোপৰ জাৰ্মানীয় অঞ্চলসমূহত জ্ঞান আৰু ৰোমান্টিক আন্দোলনৰ মাজৰ পৰিৱৰ্তনশীল সময়ত হেগেল ফৰাচী বিপ্লৱ আৰু নেপোলিয়নীয় যুদ্ধৰ দ্বাৰা জীয়াই আছিল আৰু প্ৰভাৱিত হৈছিল। তেওঁৰ খ্যাতি মুখ্যতঃ আত্মাৰ ফেনোমেনোলজী, দ্য চাইন্স অৱ লজিক, তেওঁৰ ইতিহাসৰ টেলিঅ'লজিকেল বিৱৰণ, আৰু বাৰ্লিন বিশ্ববিদ্যালয়ত তেওঁৰ বিশ্বকোষ ৰ দাৰ্শনিক বিজ্ঞানৰ বিষয়ৰ ওপৰত তেওঁৰ বক্তৃতাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে।&lt;ref&gt;Knox, T. M. &quot;Georg Wilhelm Friedrich Hegel&quot;. ''Encyclopædia Britannica''. Retrieved 16 September 2022.&lt;/ref&gt;

তেওঁৰ সমগ্ৰ কামত, হেগেলে আধুনিক দৰ্শন, কান্তিয়ান আৰু অন্যথা, সাধাৰণতে প্ৰাচীন দৰ্শনৰ সম্পদ, বিশেষকৈ এৰিষ্টটলৰ সম্পদৰ ওপৰত আলোকপাত কৰি সমস্যাপূৰ্ণ দ্বৈতবাদবোৰ সম্বোধন আৰু সংশোধন কৰিবলৈ চেষ্টা কৰিছিল। হেগেলে সকলো ঠাইতে জোৰ দি কয় যে যুক্তি আৰু স্বাধীনতা ঐতিহাসিক সাফল্য, প্ৰাকৃতিক প্ৰদান নহয়। তেওঁৰ দ্বান্দ্বিক-অনুমানমূলক প্ৰক্ৰিয়াটো অমান্যৰ নীতিৰ ওপৰত আধাৰিত, অৰ্থাৎ দাবীবোৰ সদায়ে তেওঁলোকৰ নিজৰ আভ্যন্তৰীণ চৰ্ত অনুসৰি মূল্যাঙ্কন কৰাত। সন্দেহবাদক গুৰুত্বসহকাৰে লৈ তেওঁ দাবী কৰে যে মানুহে অভিজ্ঞতাৰ পৰীক্ষাত উত্তীৰ্ণ নোহোৱা কোনো সত্য অনুমান কৰিব নোৱাৰে; আনকি যুক্তিৰ এটা প্ৰাথমিক শ্ৰেণীয়েও প্ৰাকৃতিক পৃথিৱীত তেওঁলোকৰ &quot;প্ৰমাণীকৰণ&quot; আৰু মানৱ জাতিৰ ঐতিহাসিক সফলতা প্ৰাপ্ত কৰিব লাগিব।&lt;ref&gt;Pinkard 2000, p. 3.&lt;/ref&gt;

&quot;আপোনাৰ বিষয়ে জানিবলৈ&quot; ডেলফিক ৰ প্ৰয়োজনীয়তাৰ দ্বাৰা নিৰ্দেশিত হৈ, হেগেলে মুক্ত আত্ম-নিৰ্ণয়ক মানৱজাতিৰ সাৰাংশ হিচাপে উপস্থাপন কৰে – তেওঁৰ 1806-07 ফেনোমেনোলজীৰ এটা সিদ্ধান্ত যিটো তেওঁ দাবী কৰে যে তেওঁৰ পিছৰ বিশ্বকোষত যুক্তি, প্ৰকৃতি আৰু আত্মাৰ পাৰস্পৰিক নিৰ্ভৰশীলতাৰ প্ৰণালীবদ্ধ বিৱৰণৰ দ্বাৰা অধিক প্ৰমাণিত হয়। তেওঁ দাবী কৰে যে যুক্তিয়ে একেসময়তে সামগ্ৰী আৰু মানসিকৰ দ্বৈততা সংৰক্ষণ আৰু অতিক্ৰম কৰে – অৰ্থাৎ, ই প্ৰকৃতি আৰু সংস্কৃতিৰ ক্ষেত্ৰবোৰ চিহ্নিত কৰা ধাৰাবাহিকতা আৰু পাৰ্থক্য দুয়োটাৰ বাবে দায়ী – এক আধ্যাত্মিকভাৱে প্ৰয়োজনীয় আৰু সুসংগত &quot;পৰিচয় আৰু অ-পৰিচয়ৰ পৰিচয়&quot; হিচাপে।

== প্ৰকাশিত সাহিত্যৰাজি ==
উৰ্ধকমাৰ ভিতৰত প্ৰকাশিত প্ৰৱন্ধৰাজীৰ নাম দিয়া হৈছে; কিতাপৰ নামবোৰ হেলনীয়াকৈ দিয়া হৈছে। '''Bern, ১৭৯৩-৯৭'''

''(Georg Wilhelm Friedrich Hegel bibliography)''

* 1793–94: 'Fragments on Folk Religion and Christianity'
* 1795–96: 'The Positivity of the Christian Religion'
* 1796–97: 'The Oldest Systematic Program of German Idealism' (authorship disputed)

'''Frankfurt am Main, 1797–1800'''

* 1797–98: 'Drafts on Religion and Love'
* 1798: ''Confidential Letters on the Prior Constitutional Relations of the Wadtlandes (Pays de Vaud) to the City of Bern. A Complete Disclosure of the Previous Oligarchy of the Bern Estates. Translated from the French of a Deceased Swiss [Jean Jacques Cart], with Commentary. Frankfurt am Main, Jäger.'' (Hegel's translation is published anonymously)
* 1798–1800: 'The Spirit of Christianity and its Fate'
* 1800–02: 'The Constitution of Germany' (draft)

'''Jena, 1801–07'''

* 1801: ''De orbitis planetarum''; 'The Difference between Fichte's and Schelling's System of Philosophy'
* 1802: 'On the Essence of Philosophical Critique in General and its Relation to the Present State of Philosophy in Particular' (Introduction to the ''Critical Journal of Philosophy'', edited by Schelling and Hegel)
* 1802: 'How Commonsense takes Philosophy, Illustrated by the Works of Mr. Krug'
* 1802 'The Relation of Scepticism to Philosophy. Presentation of its various Modifications and Comparison of the latest with the ancient'
* 1802: 'Faith and Knowledge, or the Reflective Philosophy of Subjectivity in the Completeness of its Forms as Kantian, Jacobian and Fichtean Philosophy'
* 1802–03: 'System of Ethical Life'
* 1803: 'On the Scientific Approaches to Natural Law, its Role within Practical Philosophy and its Relation to the Positive Sciences of Law'
* 1803–04: 'First Philosophy of Spirit (Part III of the System of Speculative Philosophy 1803/4)'
* 1807: ''The Phenomenology of Spirit''

'''Bamberg, 1807–08'''

* 1807: 'Preface: On Scientific Cognition' – Preface to his Philosophical System, published with the ''Phenomenology''

'''Nuremberg, 1808–16'''

* 1808–16: 'Philosophical Propaedeutic'

'''Heidelberg, 1816–18'''

* 1812–13: ''Science of Logic'', Part 1 (Books 1, 2)
* 1816: ''Science of Logic'', Part 2 (Book 3)
* 1817: 'Review of Friedrich Heinrich Jacobi's Works, Volume Three'
* 1817: 'Assessment of the Proceedings of Estates Assembly of the Duchy of Württemberg in 1815 and 1816'
* 1817: ''Encyclopaedia of Philosophical Sciences'', 1st edition

'''Berlin, 1818–31'''

* 1820: ''The Philosophy of Right, or Natural Law and Political Science in Outline''
* 1827: ''Encyclopaedia of Philosophical Sciences'', 2nd rev. edn.
* 1831: ''Science of Logic'', 2nd edn, with extensive revisions to Book 1 (published in 1832)
* 1831: ''Encyclopaedia of Philosophical Sciences'', 3rd rev. edn

=== Berlin lecture series ===
[edit source]

* Logic 1818–31: annually
* Philosophy of Nature: 1819–20, 1821–22, 1823–24, 1825–26, 1828, 1830
* Philosophy of Subjective Spirit: 1820, 1822, 1825, 1827–28, 1829–30
* Philosophy of Right: 1818–19, 1819–20, 1821–22, 1822–23, 1824–25, 1831
* Philosophy of World History: 1822–23, 1824–25, 1826–27, 1828–29, 1830–31
* Philosophy of Art: 1820–21, 1823, 1826, 1828–29
* Philosophy of Religion: 1821, 1824, 1827, 1831
* History of Philosophy: 1819, 1820–21, 1823–24, 1825–26, 1827–28, 1829–30, 1831

== তথ্যসূত্ৰ ==</text>
      <sha1>jw1oxqg97ni7edxl2ca10ysdboyji76</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>পি. বি. শ্বেলী</title>
    <ns>0</ns>
    <id>108925</id>
    <revision>
      <id>522335</id>
      <parentid>444200</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T08:24:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>522335</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="22246" sha1="b3gfrd355nnvu0dmrgleta3a98sobi5" xml:space="preserve">{{Infobox writer &lt;!-- for more information see [[:Template:Infobox writer/doc]] --&gt;
| image            = Percy Bysshe Shelley by Alfred Clint.jpg
| caption          = [[আলফ্ৰেড ক্লাইণ্ট]]ৰ দ্বাৰা অংকিত চিত্ৰ, ১৮১৯
| birth_date       = {{birth date|1792|8|4|df=y}}
| birth_place      = [[ফিল্ড প্লেচ, ৱামহেম|ফিল্ড প্লেচ]], [[চ্যুচেক্স]], ইংলণ্ড
| death_date       = {{death date and age|1822|7|8|1792|8|4|df=y}}
| death_place      = [[গাল্ফ অৱ লা স্পেজিয়া]], [[শ্বাৰ্দিনীয়া সাম্ৰাজ্য]]
| occupation       = {{cslist | কবি | নাট্যকাৰ | নিবন্ধকাৰ | ঔপন্যাসিক}}
| alma_mater       = [[অক্সফৰ্ড]]
| movement         = [[ৰোমান্তিকতা]]
| spouse           = {{unbulleted list|{{marriage|Harriet Westbrook|1811|1816|end= d.}}|{{marriage|[[মেৰী শ্বেলী]]|1816}}}}
| children         = ৬, including [[Sir Percy Shelley, 3rd Baronet|Sir Percy, 3rd Baronet]]
| parents          = [[Timothy Shelley]] (father)
Elizabeth Pilfold (mother)
| signature        = Percy Bysshe Shelley SVG signature.svg
| birth_name       = &lt;!-- only use if different from name --&gt;
}}
'''পি. বি. শ্বেলী''' বা '''পাৰ্চি বাইশ্বে শ্বেলী''' চমুকৈ '''শ্বেলী''' (Percy Bysshe Shelley)&lt;ref&gt;&quot;Shelley&quot;. ''Collins English Dictionary''. HarperCollins. Retrieved 7 June 2019.&lt;/ref&gt; (''৪ আগষ্ট ১৭৯২ – ৮ জুলাই ১৮২২'') এজন ইংৰাজী লেখক আছিল যাক ইংৰাজী ৰোমান্টিক কবিসকলৰ অন্যতম বুলি গণ্য কৰা হয়।&lt;ref&gt;Ferber, Michael (2012). ''The Cambridge Introduction to British Romantic Poetry''. New York: Cambridge University Press. pp. 6–8. ISBN &lt;bdi&gt;978-0-521-76906-8&lt;/bdi&gt;.&lt;/ref&gt; কবিতাৰ লগতে ৰাজনৈতিক আৰু সামাজিক দৃষ্টিভংগীৰ ক্ষেত্ৰতো এক মৌলিক বিচাৰধাৰাৰ প্ৰৱৰ্তনকাৰী শ্বেলীয়ে জীৱনকালত খ্যাতি অৰ্জন কৰিব পৰা নাছিল যদিও মৃত্যুৰ পিছত কবিতাৰ ক্ষেত্ৰত তেওঁৰ কৃতিত্বৰ স্বীকৃতি ক্ৰমাগতভাৱে বাঢ়ি আহিছিল আৰু তেওঁ কবিকে ধৰি পৰৱৰ্তী প্ৰজন্মৰ কবিসকল যেনে ৰবাৰ্ট ব্ৰাউনিং, এলজাৰ্নন চাৰ্লছ ছুইনবাৰ্ন, [[থমাছ হাৰ্ডি]] আৰু ডব্লিউ বি ইয়েটছ আদিৰ ওপৰত এক গুৰুত্বপূৰ্ণ প্ৰভাৱ পেলাইছিল ।&lt;ref&gt;Bloom, Harold (2004). ''The Best Poems of the English Language, From Chaucer through Frost''. New York: Harper Collins. p. 410. ISBN &lt;bdi&gt;0-06-054041-9&lt;/bdi&gt;.&lt;/ref&gt; আমেৰিকাৰ সাহিত্য সমালোচক হেৰল্ড ব্লুমে তেওঁক &quot;এজন চমৎকাৰ শিল্পী, প্ৰতিদ্বন্দ্বী নোহোৱা গীতিকবি আৰু নিশ্চিতভাৱে কবিতা লিখাৰ আটাইতকৈ উন্নত সন্দেহবাদী বুদ্ধিজীৱীসকলৰ ভিতৰত এজন&quot; বুলি বৰ্ণনা কৰিছে।

২০ শতিকাৰ সময়ছোৱাত শ্বেলীৰ সুনামৰ উঠা-নমা হৈছিল যদিও ১৯৬০ চনৰ পৰা তেওঁৰ কাব্যিক চিত্ৰকল্পৰ ব্যাপক গতি, ধাৰা আৰু পদ্যৰ ৰূপত আয়ত্ত আৰু তেওঁৰ ৰচনাত সন্দেহবাদী, আদৰ্শবাদী আৰু বস্তুবাদী ধাৰণাসমূহৰ জটিল আন্তঃক্ৰিয়াৰ বাবে সমালোচকৰ প্ৰশংসা ক্ৰমাৎ বৃদ্ধি পাইছে ।&lt;ref&gt;Leader, Zachary; O'Neill, Michael, eds. (2003). ''Percy Bysshe Shelley, The Major Works''. Oxfordshire: Oxford University Press. pp. xi–xix. ISBN &lt;bdi&gt;0-19-281374-9&lt;/bdi&gt;.&lt;/ref&gt; তেওঁৰ বিখ্যাত ৰচনাসমূহৰ ভিতৰত &quot;অজিমেণ্ডিয়াছ&quot; (১৮১৮), &quot;অ'ড টু দ্য ৱেষ্ট উইণ্ড&quot; (১৮১৯), &quot;টু এ স্কাইলাৰ্ক&quot; (১৮২০), &quot;এডোনাইছ&quot; (১৮২১), &quot;দি নেচিচিটি অৱ এথেইজম&quot; নামৰ দাৰ্শনিক ৰচনা। (১৮১১), যিটো তেওঁৰ বন্ধু টি জে হগে সহ-লেখক হ'ব পাৰে, আৰু ৰাজনৈতিক বেলাড &quot;দ্য মাস্ক অৱ এনাৰ্কি&quot; (১৮১৯)। তেওঁৰ আন আন প্ৰধান ৰচনাসমূহৰ ভিতৰত আছে পদ্য নাটক দ্য চেঞ্চি (১৮১৯), প্ৰমিথিউছ আনবাউণ্ড (১৮২০) আৰু হেলাছ (১৮২২), আৰু দীঘলীয়া আখ্যানমূলক কবিতা এলাষ্টাৰ, বা দ্য স্পিৰিট অৱ ছলিটুড (১৮১৫), জুলিয়ান এণ্ড মাডালো (১৮১৯), এডনাইছ ( ১৮২১), আৰু দ্য ট্ৰাইমফ অৱ লাইফ (১৮২২)।&lt;ref&gt;Holmes, Richard (1974), pp. 208–10, 402.&lt;/ref&gt;

শ্বেলীয়ে গদ্য কল্পকাহিনী আৰু ৰাজনৈতিক, সামাজিক আৰু দাৰ্শনিক বিষয়ৰ ওপৰত বহু পৰিমাণৰ ৰচনাও লিখিছিল। এই কবিতা আৰু গদ্যৰ বহুখিনি তেওঁৰ জীৱনকালত প্ৰকাশ কৰা হোৱা নাছিল, বা ৰাজনৈতিক আৰু ধৰ্মীয় মানহানিৰ গোচৰ ৰুজু হোৱাৰ আশংকাৰ বাবে কেৱল ক্ষুদ্ৰ ৰূপতহে প্ৰকাশ পাইছিল। ১৮২০ চনৰ পৰা তেওঁৰ কবিতা আৰু ৰাজনৈতিক আৰু নৈতিক লেখাসমূহ ওৱেনিষ্ট, চাৰ্টিষ্ট আৰু উগ্ৰ ৰাজনৈতিক মহলত জনপ্ৰিয় হৈ উঠে,&lt;ref&gt;Weber, Thomas (2004). ''Gandhi as Disciple and Mentor''. Cambridge: Cambridge University Press. pp. 26–30. ISBN &lt;bdi&gt;0-521-84230-1&lt;/bdi&gt;.&lt;/ref&gt; আৰু পিছলৈ কাৰ্ল মাৰ্ক্স, মহাত্মা গান্ধী, জৰ্জ বাৰ্নাৰ্ড শ্ব'ৰ দৰে বৈচিত্ৰময় প্ৰশংসকক আকৰ্ষণ কৰে। শ্বেলীৰ জীৱনত পাৰিবাৰিক সংকট, অসুস্থতা আৰু তেওঁৰ নাস্তিকতা, ৰাজনৈতিক মতামত আৰু সামাজিক নীতি-নিয়মৰ অৱজ্ঞাৰ বিৰুদ্ধে প্ৰতিক্ৰিয়াৰ সৃষ্টি হৈছিল। ১৮১৮ চনত তেওঁ ইটালীত স্থায়ী আত্মনিৰ্বাসনলৈ যায় আৰু পিছৰ চাৰি বছৰত জেচাৰী লিডাৰ আৰু মাইকেল অ'নিলে &quot;ৰোমান্টিক যুগৰ কিছুমান উত্তম কবিতা&quot; বুলি কোৱা কবিতাটো প্ৰস্তুত কৰে। তেওঁৰ দ্বিতীয় পত্নী মেৰী শ্বেলী আছিল ফ্ৰেংকেনষ্টাইনৰ লেখিকা। ১৮২২ চনত নাও চলোৱা দুৰ্ঘটনাত ২৯ বছৰ বয়সত তেওঁৰ মৃত্যু হয়। &lt;ref&gt;Percy Bysshe Shelley - Wikipedia&lt;/ref&gt;

== শৈশৱকাল আৰু শিক্ষা ==
১৭৯২ চনৰ ৪ আগষ্টত ইংলেণ্ডৰ ছাচেক্সৰ ৱাৰ্নহামৰ ফিল্ড প্লেচত শ্বেলীৰ জন্ম হয়।&lt;ref&gt;National Heritage List for England - Wikipedia&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Holmes, Richard (1974). ''Shelley, the Pursuit''. London: Weidenfeld and Nicolson. pp. 10–11. ISBN &lt;bdi&gt;0297767224&lt;/bdi&gt;.&lt;/ref&gt; ১৭৯০ চনৰ পৰা ১৭৯২ চনলৈকে হৰ্শ্বামৰ বাবে আৰু ১৮০৬ চনৰ পৰা ১৮১২ চনৰ ভিতৰত শ্ব'ৰহামৰ বাবে হুইগ সদস্য হিচাপে কাম কৰা কেছল গ'ৰিঙৰ দ্বিতীয় বেৰনেট ছাৰ টিমোথি শ্বেলী আৰু পত্নী এলিজাবেথ পিলফল্ড (১৭৬৩–১৮৪৬)ৰ জ্যেষ্ঠ পুত্ৰ ), এজন সফল কচাইৰ কন্যা।&lt;ref&gt;Bieri, James (2008). ''Percy Bysshe Shelley: a biography''. Baltimore: Johns Hopkins University Press. p. 19. ISBN &lt;bdi&gt;978-0-8018-8860-1&lt;/bdi&gt;.&lt;/ref&gt; তেওঁৰ চাৰিগৰাকী সৰু ভনীয়েক আৰু এজন বহুত সৰু ভাইটি আছিল। শ্বেলীৰ প্ৰাথমিক শৈশৱ আছিল আশ্ৰয়প্ৰাপ্ত আৰু বেছিভাগেই সুখী। বিশেষকৈ ভনীয়েকহঁত আৰু মাকৰ ঘনিষ্ঠ আছিল, যিয়ে তেওঁক চিকাৰ, মাছ ধৰা আৰু ৰাইডিং&lt;ref&gt;Holmes, Richard (1974), pp. 1–17.&lt;/ref&gt; কৰিবলৈ উৎসাহিত কৰিছিল। ছয় বছৰ বয়সত তেওঁক ৱাৰ্নহাম গীৰ্জাৰ ভাইকাৰে পৰিচালনা কৰা ডে স্কুললৈ পঠিওৱা হয়, য'ত তেওঁ ভাষাৰ বাবে এক আকৰ্ষণীয় স্মৃতি আৰু উপহাৰ প্ৰদৰ্শন কৰে।&lt;ref&gt;Holmes, Richard (1974), pp. 25–30.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Medwin, Thomas (1847). ''The Life of Percy Bysshe Shelley''. London.&lt;/ref&gt;

১৮০২ চনত তেওঁ মিডলছেক্সৰ ব্ৰেণ্টফোৰ্ডৰ ছায়ন হাউচ একাডেমীত ভৰ্তি হয়, য'ত তেওঁৰ খুলশালীয়েক থমাছ মেডউইন ছাত্ৰ আছিল। শ্বেলীয়ে স্কুলত গুণ্ডাগিৰি আৰু অসুখী হৈছিল আৰু কেতিয়াবা হিংস্ৰ খঙেৰেও সঁহাৰি জনাইছিল। গোটেই জীৱন মাজে মাজে তেওঁক প্ৰভাৱিত কৰিবলগীয়া দুঃস্বপ্ন, ভ্ৰম আৰু টোপনিৰ খোজৰ পৰাও তেওঁ ভুগিবলৈ ধৰিলে। শ্বেলীয়ে বিজ্ঞানৰ প্ৰতি আগ্ৰহ গঢ়ি তুলিছিল যিয়ে তেওঁৰ ৰহস্য, ৰোমাঞ্চ আৰু অতিপ্ৰাকৃতিক কাহিনীৰ ভোকাতুৰ পঢ়াৰ পৰিপূৰক আছিল। ফিল্ড প্লেচত ছুটীৰ সময়ছোৱাত তেওঁৰ বাৰুদ, এচিড আৰু বিদ্যুতৰ পৰীক্ষা-নিৰীক্ষাৰ সন্মুখীন হোৱাত তেওঁৰ ভনীয়েকহঁতে প্ৰায়ে আতংকিত হৈছিল। স্কুললৈ উভতি আহি সি বাৰুদেৰে এটা পেলিং বেৰ উৰুৱাই দিলে।&lt;ref&gt;Medwin, Thomas (1847). ''The Life of Percy Bysshe Shelley''. London.&lt;/ref&gt;

১৮০৪ চনত শ্বেলীয়ে ইটন কলেজত ভৰ্তি হয়, যিটো সময় তেওঁ পিছলৈ ঘৃণাৰে স্মৰণ কৰে। তেওঁক বিশেষভাৱে তীব্ৰ গোটৰ গুণ্ডাগিৰিৰ বলি হৈছিল যাক অপৰাধীসকলে &quot;শ্বেলী-বেট&quot; বুলি অভিহিত কৰিছিল।&lt;ref&gt;Gilmour, Ian (2002). ''Byron and Shelley: The Making of the Poets''. New York: Carol &amp; Graf Publishers. pp. 96–97.&lt;/ref&gt; কেইবাজনো জীৱনীকাৰ আৰু সমসাময়িকে এই গুণ্ডাগিৰিৰ কাৰণ শ্বেলীৰ আঁতৰি থকা, অসঙ্গতি আৰু ফেগিংত অংশগ্ৰহণ কৰিবলৈ অস্বীকাৰ কৰা বুলি কয়।&lt;ref&gt;Bieri, James (2004). ''Percy Bysshe Shelley: A Biography: Youth's Unextinguished Fire, 1792–1816''. Newark: University of Delaware Press. p. 86.&lt;/ref&gt; তেওঁৰ বৈশিষ্ট্য আৰু হিংস্ৰ ক্ৰোধৰ বাবে তেওঁক &quot;মেড শ্বেলী&quot; ডাকনাম দিয়া হয়।&lt;ref&gt;Holmes, Richard (1974), pp. 19–20.&lt;/ref&gt; তেওঁৰ গুপ্ত আৰু বিজ্ঞানৰ প্ৰতি আগ্ৰহ অব্যাহত আছিল আৰু সমসাময়িকসকলে তেওঁক এজন মাষ্টৰক বিদ্যুৎস্পৃষ্ট কৰি বাৰুদেৰে গছৰ ডাল উৰুৱাই দিয়া আৰু গুপ্ত আচাৰ-ব্যৱহাৰেৰে আত্মাক উত্তেজিত কৰাৰ চেষ্টা কৰা বুলি বৰ্ণনা কৰিছে। ছিনিয়ৰ বয়সত শ্বেলীয়ে জেমছ লিণ্ড নামৰ এজন অংশকালীন শিক্ষকৰ প্ৰভাৱত পৰিছিল, যিয়ে তেওঁক অকল্টৰ প্ৰতি আগ্ৰহক উৎসাহিত কৰিছিল আৰু তেওঁক উদাৰ আৰু উগ্ৰ লেখকৰ সৈতে চিনাকি কৰাই দিছিল। শ্বেলীয়ে প্লেটো আৰু আদৰ্শবাদী দৰ্শনৰ প্ৰতিও আগ্ৰহ গঢ়ি তুলিছিল যিটো তেওঁ পিছৰ বছৰবোৰত আত্ম-অধ্যয়নৰ জৰিয়তে অনুসৰণ কৰিছিল। ৰিচাৰ্ড হোমছৰ মতে, শ্বেলীয়ে তেওঁৰ চাকৰি এৰি যোৱা বছৰটোত ধ্ৰুপদী পণ্ডিত আৰু সহ্য কৰা এক্সেন্ট্ৰিক হিচাপে সুনাম অৰ্জন কৰিছিল।&lt;ref&gt;Holmes, Richard (1974), pp. 25–30.&lt;/ref&gt;

== কবিতা আৰু ৰচনাৱলী ==

=== কবিতা ===

* (1810) ''Original Poetry by Victor and Cazire'' (collaboration with Elizabeth Shelley)
* (1810) ''Posthumous Fragments of Margaret Nicholson'' (collaboration with Thomas Jefferson Hogg)
* (1812) ''The Devil's Walk''
* (1813) ''Queen Mab''
* (1815) ''Alastor, or The Spirit of Solitude'' (published 1816)
* (1816) ''Mont Blanc'' (published 1817)
* (1816) ''Mutability''
* (1817) ''Hymn to Intellectual Beauty''
* (1817) ''The Revolt of Islam'' (published 1818)
* (1818) ''Ozymandias''
* (1818) ''Rosalind and Helen'' (published 1819)
* (1818) ''Lines Written Among the Euganean Hills'' (published 1819)
* (1819) ''England in 1819'' (published 1839)
* (1819) ''Love's Philosophy''
* (1819) ''Ode to the West Wind'' (published 1820)
* (1819) ''The Mask of Anarchy'' (published 1832)
* (1819) ''Julian and Maddalo'' (published 1824)
* (1820) ''Peter Bell the Third'' (published 1839)
* (1820) ''Letter to Maria Gisborne'' (published 1824)
* (1820) ''To a Skylark''
* (1820) ''The Cloud''
* (1820) ''The Sensitive Plant''
* (1820) ''The Witch of Atlas'' (published 1824)
* (1821) ''Adonais''
* (1821) ''Epipsychidion''
* (1821) ''Music, When Soft Voices Die'' (published 1824)
* (1822) ''One Word is Too Often Profaned'' (published 1824)
* (1822) ''A Dirge'' (published 1824)
* (1822) ''The Triumph of Life'' (unfinished, published 1824)
* (1824) ''Posthumous Poems''

=== নাটক ===

* (১৮১৯) দ্য চেঞ্চি (''The Cenci'')
* (১৮২০) প্ৰমিথিউছ আনবাউণ্ড (''Prometheus Unbound)''
* (১৮২০) ইডিপাছ টাইৰানাছ; বা, শ্বৱেলফুট দ্য টাইৰেণ্ট (''Oedipus Tyrannus; Or, Swellfoot The Tyrant'')
* (১৮২২) চাৰ্লছ দ্য ফাৰ্ষ্ট (অসমাপ্ত) (''Charles the First'' (unfinished))
* (১৮২২) হেলাছ (''Hellas'')

=== উপন্যাস ===

* (১৮১০) জাষ্ট্ৰ’জি (''Zastrozzi)''
* (১৮১০) চেণ্ট ইৰভাইন; বা, দ্য ৰ'জিক্ৰুচিয়ান (প্ৰকাশিত ১৮১১) (''St. Irvyne; or, The Rosicrucian'' (published 1811)) 

=== প্ৰৱন্ধ ===

* &quot;দ্য এচেচিনছ, এ ফ্ৰেগমেণ্ট অৱ এ ৰোমাঞ্চ&quot; (&quot;The Assassins, A Fragment of a Romance&quot;) (১৮১৪)
* &quot;দ্য কলিজিয়াম, এ ফ্ৰেগমেণ্ট&quot; (&quot;The Coliseum, A Fragment&quot;) (১৮১৭)
* &quot;দ্য ইলিছিয়ান ফিল্ডছ: এ লুচিয়ানিক ফ্ৰেগমেণ্ট&quot; (&quot;The Elysian Fields: A Lucianic Fragment&quot; ) (১৮১৮)
* &quot;উনা ফেভোলা (এটা উপকথা)&quot; (&quot;Una Favola (A Fable)&quot; (1819, originally in Italian) (১৮১৯, মূলতঃ ইটালীয় ভাষাত
*

=== ৰচনা ===

* The Necessity of Atheism (with T. J. Hogg) (1811)
* Poetical Essay on the Existing State of Things (1811)
* An Address, to the Irish People (1812)
* Declaration of Rights (1812)
* A Letter to Lord Ellenborough (1812)
* A Vindication of Natural Diet (1813)
* A Refutation of Deism (1814)
* Speculations on Metaphysics (1814)
* On the Vegetable System of Diet (1814–1815; published 1929)
* On a Future State (1815)
* On The Punishment of Death (1815)
* Speculations on Morals (1817)
* On Christianity (incomplete, 1817; published 1859)
* On Love (1818)
* On the Literature, the Arts and the Manners of the Athenians (1818)
* On ''The Symposium'', or Preface to ''The Banquet'' Of Plato (1818)
* On ''Frankenstein'' (1818; published in 1832)
* On Life (1819)
* A Philosophical View of Reform (1819–20, first published 1920)
* A Defence of Poetry (1821, published 1840)

=== Chapbooks ===

* ''Wolfstein; or, The Mysterious Bandit'' (1822)
* ''Wolfstein, The Murderer; or, The Secrets of a Robber's Cave'' (1830)

=== অনুবাদ ===

* The Banquet (or The Symposium) of Plato (1818) (first published in unbowdlerised form 1931)
* Ion of Plato (1821)

=== Collaborations with Mary Shelley ===

* (1817) ''History of a Six Weeks' Tour''
* (1820) ''Proserpine''
* (1820) ''Midas''

== মৃত্যু ==

১৮২২ চনৰ ১ জুলাইত শ্বেলী আৰু এডৱাৰ্ড উইলিয়ামছে শ্বেলীৰ নতুন নাও ডন জুয়ানত লিভৰ্নোলৈ যায় য'ত শ্বেলীয়ে লি হাণ্ট আৰু বাইৰনক লগ পায় দ্য লিবাৰেল নামৰ এখন নতুন জাৰ্নেলৰ ব্যৱস্থা কৰিবলৈ। সভাৰ পিছত ৮ জুলাইত শ্বেলী, উইলিয়ামছ আৰু তেওঁলোকৰ নাও ল’ৰাটোৱে লিভৰ্নোৰ পৰা লেৰিচিলৈ যাত্ৰা কৰে। কেইঘণ্টামানৰ পাছত ডন জুয়ান আৰু ইয়াৰ অনভিজ্ঞ দলটো ধুমুহাত হেৰাই যায়। মুকলি নাওখন জেনোয়াত শ্বেলীৰ বাবে নিজৰ ইচ্ছা অনুসৰি নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল। মেৰী শ্বেলীয়ে তেওঁৰ &quot;Note on Poems of 1822&quot; (১৮৩৯) ত ঘোষণা কৰিছিল যে ডিজাইনটোৰ এটা দোষ আছে আৰু নাওখন কেতিয়াও সাগৰীয় যাত্ৰাৰ যোগ্য নাছিল। কিন্তু ডুব যোৱাৰ কাৰণ সম্ভৱতঃ জাহাজত থকা তিনিজন লোকৰ তীব্ৰ ধুমুহা আৰু দুৰ্বল নাৱিকতা।
==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{Reflist}}

[[শ্ৰেণী:সাহিত্যিক]]
[[শ্ৰেণী:কবি]]
[[শ্ৰেণী:ঔপন্যাসিক]]
[[শ্ৰেণী:নাট্যকাৰ]]</text>
      <sha1>b3gfrd355nnvu0dmrgleta3a98sobi5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>নিপুণ আক্তাৰ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>109666</id>
    <revision>
      <id>522226</id>
      <parentid>450529</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T17:44:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dipankar Das</username>
        <id>36094</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>পৃষ্ঠা [[নিপুণ আক্তার]]ৰ পৰা [[নিপুণ আক্তাৰ]]লৈ Dipankar Dasয়ে স্থানান্তৰ কৰিলে</comment>
      <origin>450529</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="29773" sha1="k47n5pzxrf3hl82lt8w4268iirck6e7" xml:space="preserve">{{Infobox person|name=নিপুণ আক্তার|image=Nipun Akter (cropped).jpg|caption=|birth_name=নাসরিন আক্তার নিপুণ|birth_date={{জন্ম তারিখ ও বয়স|1984|6|9|mf=yes}}|birth_place=জালগাঁও, [[বরুড়া উপজেলা|বরুড়া]], [[কুমিল্লা]], বাংলাদেশ|nationality=[[বাংলাদেশী]]|yearsactive=২০০৬–বর্তমান|education=কম্পিউটার সায়েন্স|alma_mater=[[মস্কো স্টেট বিশ্ববিদ্যালয়]]|occupation=[[অভিনেত্রী]], [[মডেল (ব্যক্তি)|মডেল]]|height=|notable_works=|awards=[[জাতীয় চলচ্চিত্র পুরস্কার (বাংলাদেশ)|জাতীয় চলচ্চিত্র পুরস্কার]] (দুই বার)|spouse=মুহাম্মদ সাজ্জাদ হোসেন অপু (বিচ্ছেদ)|children=তানিশা|website=}}নিপুন নামেৰে বেছি পৰিচিত '''নাছৰীন আখতেৰ নিপুন''' '''এগৰাকী''' বাংলাদেশী চলচ্চিত্ৰ অভিনেত্ৰী আৰু বাংলাদেশ চলচ্চিত্ৰ শিল্পী সন্থাৰ প্ৰাক্তন সাধাৰণ সম্পাদিকা ৷ &lt;ref&gt;{{Cite web|last=Emon|first=Mahmudul Hasan|last2=Television|first2=Jamuna|date=2024-04-20|language=en|title=সামান্য ব্যবধানে হেরে গেলেন চিত্রনায়িকা নিপুন|url=https://jamuna.tv/news/532433|accessdate=2024-04-20|work=[[যমুনা টিভি]]}}&lt;/ref&gt; ২০০৬ চনত এফ আই মানিকৰ পৰিচালিত পিতায়েৰ আসনা ছবিৰ জৰিয়তে তেওঁ ৰূপালী পৰ্দাত অভিষেক ঘটায় ৷   সাজঘৰ (২০০৭)ৰ বাবে ‘শ্ৰেষ্ঠ অভিনেত্ৰী’ আৰু চন্দৰ মট বাউ (২০০৯) ছবিৰ বাবে ‘শ্ৰেষ্ঠ সহযোগী অভিনেত্ৰী’ৰ বাবে দুবাৰকৈ বাংলাদেশ ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা লাভ কৰে। 

== ব্যক্তিগত জীৱন ==
হাইস্কুলৰ পিছত ১৯৯৯ চনত ৰাছিয়ালৈ গুচি যায়। তাত তেওঁ মস্কো ষ্টেট ইউনিভাৰ্চিটিৰ পৰা কম্পিউটাৰ বিজ্ঞানত স্নাতক ডিগ্ৰী লাভ কৰে। &lt;ref&gt;{{Cite web|date=2014-09-09|language=bn|title=এ'সপ্তাহের সাক্ষাৎকার|url=https://www.bbc.com/bengali/multimedia/2014/09/140909_sm_nipun_akter_bangladeshi_filmactress_interview|accessdate=2023-06-12|work=[[বিবিসি বাংলা]]}}&lt;/ref&gt; মস্কোত তাই কঠাক নৃত্য শিকিছিল। &lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|date=2013-08-17|language=en|title=NIPUN Kolkata calling|url=https://www.thedailystar.net/news/nipun-kolkata-calling-2|accessdate=2023-06-12|work=[[দ্য ডেইলি স্টার (বাংলাদেশ)|দ্য ডেইলি স্টার]]}}&lt;/ref&gt; তাৰ পিছত তেওঁ আমেৰিকাৰ লছ এঞ্জেলছলৈ গুচি যায়।  অভিনয়ৰ উপৰিও নিজাকৈ পাৰ্লাৰ চলায়। টিউলিপ এণ্টাৰটেইনমেণ্ট নামৰ এটা প্ৰডাকচন কোম্পানীও আছে। 

২০০৬ চনলৈকে নিপুনে স্বামী আৰু কন্যা তানিছাৰ সৈতে লছ এঞ্জেলছত বাস কৰিছিল। &lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|date=2013-08-17|language=en|title=NIPUN Kolkata calling|url=https://www.thedailystar.net/news/nipun-kolkata-calling-2|accessdate=2023-06-12|work=[[দ্য ডেইলি স্টার (বাংলাদেশ)|দ্য ডেইলি স্টার]]}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite web|last=Correspondent|first=Staff|date=2014-09-07|language=en|title=Nipun on BBC Radio|url=https://en.prothomalo.com/entertainment/Nipun-on-BBC-Radio|accessdate=2023-06-12|work=Prothomalo}}&lt;/ref&gt; বৰ্তমান তেওঁৰ বিবাহ বিচ্ছেদ। নিপুনৰ প্ৰাক্তন স্বামী মহম্মদ ছাজ্জাদ হোছেইন আপুৱে ২০২৪ চনৰ আগষ্ট মাহত অভিযোগ কৰিছিল যে নিপুন বাংলাদেশ আৱামি লীগৰ নেতা শ্বেখ ফজলুল কৰিম চেলিমৰ দেহৰক্ষী আছিল।

== অভিনয় জীৱন ==
২০১৭ চনত নিপুনে বাংলাদেশ ফিল্ম এছ’চিয়েশ্যনৰ কাৰ্যবাহী সদস্যৰ পদ লাভ কৰে ৷ ২০২২ চনত কাঞ্চন-নিপুন পৰিষদৰ পৰা সাধাৰণ সম্পাদক নিৰ্বাচনত অংশ লৈছিল।  ২০২০ চনৰ ৫ ফেব্ৰুৱাৰীত জায়েদ খানক বাংলাদেশ চলচ্চিত্ৰ সন্থাৰ আপীল ব’ৰ্ডে অযোগ্য ঘোষণা কৰি আখতাৰক নৱনিৰ্বাচিত সাধাৰণ সম্পাদক হিচাপে ঘোষণা কৰে। &lt;ref&gt;{{Cite web|date=2022-02-05|language=en|title=জায়েদ খান বাতিল, শিল্পী সমিতির নতুন সাধারণ সম্পাদক হলেন নিপুণ|url=https://www.tbsnews.net/bangla/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%A8%E0%A7%8B%E0%A6%A6%E0%A6%A8/news-details-82270|accessdate=2022-11-28|work=The Business Standard}}&lt;/ref&gt; পৰৱৰ্তী সময়ত ২০২২ চনৰ ২ মাৰ্চত উচ্চ ন্যায়ালয়ে জায়েদ খানক বাংলাদেশ চলচ্চিত্ৰ সন্থাৰ নিৰ্বাচিত সাধাৰণ সম্পাদক হিচাপে ঘোষণা কৰে। &lt;ref&gt;{{Cite web|date=2022-03-02|language=bn|title=শিল্পী সমিতির সম্পাদক পদ জায়েদ খানের - হাইকোর্টের রায়|url=https://www.bbc.com/bengali/news-60585005|accessdate=2022-11-28|work=[[বিবিসি বাংলা]]}}&lt;/ref&gt; ২০২২ চনৰ ২১ নৱেম্বৰত আপীল বিভাগে উচ্চ ন্যায়ালয়ৰ ৰায় স্থগিত ৰাখে। এই নিৰ্দেশৰ ফলস্বৰূপে আখতাৰ বাংলাদেশ চলচ্চিত্ৰ সন্থাৰ সাধাৰণ সম্পাদকৰ পদত আছে। &lt;ref&gt;{{Cite web|language=en|title=চলচ্চিত্র সমিতির সাধারণ সম্পাদক নিপুন: আপিল বিভাগ|url=https://www.jugantor.com/national/617919/চলচ্চিত্র-সমিতির-সাধারণ-সম্পাদক-নিপুন-আপিল-বিভাগ|accessdate=2022-11-28|work=www.jugantor.com}}&lt;/ref&gt;

২০১৩ চনত প্ৰসেনজিৎ চেটাৰ্জীৰ ছবি ধনিয়া ৰ জৰিয়তে পশ্চিম বংগৰ চলচ্চিত্ৰত অভিষেক ঘটায়। &lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|date=2013-08-17|language=en|title=NIPUN Kolkata calling|url=https://www.thedailystar.net/news/nipun-kolkata-calling-2|accessdate=2023-06-12|work=[[দ্য ডেইলি স্টার (বাংলাদেশ)|দ্য ডেইলি স্টার]]}}&lt;/ref&gt;

২০১৭ চনত নিপুনে বাংলাদেশ ফিল্ম এছ’চিয়েশ্যনৰ কাৰ্যবাহী সদস্যৰ পদ লাভ কৰে ৷ ২০২২ চনত কাঞ্চন-নিপুন পৰিষদৰ পৰা সাধাৰণ সম্পাদক নিৰ্বাচনত অংশ লৈছিল।  ২০২০ চনৰ ৫ ফেব্ৰুৱাৰীত জায়েদ খানক বাংলাদেশ চলচ্চিত্ৰ সন্থাৰ আপীল ব’ৰ্ডে অযোগ্য ঘোষণা কৰি আখতাৰক নৱনিৰ্বাচিত সাধাৰণ সম্পাদক হিচাপে ঘোষণা কৰে। &lt;ref&gt;{{Cite web|date=2022-02-05|language=en|title=জায়েদ খান বাতিল, শিল্পী সমিতির নতুন সাধারণ সম্পাদক হলেন নিপুণ|url=https://www.tbsnews.net/bangla/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%A8%E0%A7%8B%E0%A6%A6%E0%A6%A8/news-details-82270|accessdate=2022-11-28|work=The Business Standard}}&lt;/ref&gt; পৰৱৰ্তী সময়ত ২০২২ চনৰ ২ মাৰ্চত উচ্চ ন্যায়ালয়ে জায়েদ খানক বাংলাদেশ চলচ্চিত্ৰ সন্থাৰ নিৰ্বাচিত সাধাৰণ সম্পাদক হিচাপে ঘোষণা কৰে। &lt;ref&gt;{{Cite web|date=2022-03-02|language=bn|title=শিল্পী সমিতির সম্পাদক পদ জায়েদ খানের - হাইকোর্টের রায়|url=https://www.bbc.com/bengali/news-60585005|accessdate=2022-11-28|work=[[বিবিসি বাংলা]]}}&lt;/ref&gt; ২০২২ চনৰ ২১ নৱেম্বৰত আপীল বিভাগে উচ্চ ন্যায়ালয়ৰ ৰায় স্থগিত ৰাখে। এই নিৰ্দেশৰ ফলস্বৰূপে আখতেৰ বাংলাদেশ চলচ্চিত্ৰ সন্থাৰ সাধাৰণ সম্পাদকৰ পদত আছে। &lt;ref&gt;{{Cite web|language=en|title=চলচ্চিত্র সমিতির সাধারণ সম্পাদক নিপুন: আপিল বিভাগ|url=https://www.jugantor.com/national/617919/চলচ্চিত্র-সমিতির-সাধারণ-সম্পাদক-নিপুন-আপিল-বিভাগ|accessdate=2022-11-28|work=www.jugantor.com}}&lt;/ref&gt;

== চিনেমাৰ তালিকা ==
{| class=&quot;wikitable&quot; 
!বছর
!চলচ্চিত্র
!ভূমিকা
!সহ-শিল্পী
!পরিচালক
!টীকা
|-
| rowspan=&quot;2&quot; |২০০৬
|''রত্নগর্ভা মা''
|
|মান্না
|
|মুক্তি পায়নি
|-
|''পিতার আসন''
|রাইকা
|[[শাকিৱ খান|শাকিব খান]]
|এফ আই মানিক
|অভিনীত প্রথম চলচ্চিত্র
|-  
| rowspan=&quot;5&quot; |২০০৭
|''সাজঘর''
|
|মান্না, মৌসুমী
|শাহ আলম কিরণ
|'''বিজয়ী:''' জাতীয় চলচ্চিত্র পুরস্কার - সেরা পার্শ্বচরিত্রে অভিনেত্রী
|-
|''[[রিকশাওয়ালার প্রেম]]''
|
|মান্না
|[[রকিবুল ইসলাম রকিব]]
|
|-
|''আমার প্রাণের স্বামী''
|নুপুর
|[[শাকিৱ খান|শাকিব খান]]
|[[পি এ কাজল]]
|
|-
|''[[বাবার কসম]]''
|
|মান্না
|বদিউল আলম খোকন
|
|-
|''[[মেয়ে অপহরণ]]''
|
|আমিন খান
|[[পি এ কাজল]]
|
|-
| rowspan=&quot;6&quot; |২০০৮
|''[[বাবার জন্য যুদ্ধ]]''
|
|মান্না
|মনতাজুর রহমান আকবর
|
|-
|''[[বড় ভাই জিন্দাবাদ]]''
|
|আমিন খান
|সাফি ইকবাল
|
|-
|''[[পাওয়ার (২০০৮-এর চলচ্চিত্র)|পাওয়ার]]''
|
|মান্না
|[[মনোয়ার খোকন]]
|
|-
|''[[জমিদার বাড়ীর মেয়ে]]''
|
|আমিন খান
|আজিজুর রহমান
|
|-
|''[[বড়লোকের জামাই]]''
|
|মান্না
|[[পি এ কাজল]]
|
|-
|''[[কোটি টাকার ফকির]]''
|
|বাপ্পারাজ, [[সম্রাট (অভিনেতা)|সম্রাট]], জিনাত শানু স্বাগতা
|রাজ্জাক
|
|-
| rowspan=&quot;9&quot; |২০০৯
|''চাঁদের মত বউ''
|
|[[ৰিয়াজ (অভিনেতা)|রিয়াজ]]
|[[মহম্মদ হান্নান]]
|'''বিজয়ী: '''জাতীয় চলচ্চিত্র পুরস্কার- সেরা পার্শ্বচরিত্রে অভিনেত্রী
|-
|''শুভ বিবাহ''
|সোনিয়া
|ফেরদৌস, ‌[[ৰিয়াজ (অভিনেতা)|রিয়াজ]], অপু বিশ্বাস
|দেবাশীষ বিশ্বাস
|
|-
|''রিটার্ন টিকিট''
|
|রুবেল
|সোহেল রানা
|
|-
|''বন্ধু মায়া লাগাইছে''
|মাটি
|[[ছৈফ খান|সাইফ খান]]
|আবু সুফিয়ান
|
|-
|''[[বোনের জন্য যুদ্ধ]]''
|
|আমিন খান
|[[স্বপন চৌধুরী]]
|
|-
|''[[ঠেকাও আন্দোলন]]''
|
|আমিন খান
|[[রাজু চৌধুরী]]
|
|-
|''[[আইন বড় না সন্তান বড়]]''
|
|কাজী মারুফ
|[[এ জে রানা]]
|
|-
|''[[মা বড় না বউ বড়]]''
|
|আমিন খান
|[[শেখ নজরুল ইসলাম]]
|
|-
|''[[ভালবাসার শেষ নেই]]''
|
|[[সম্রাট (অভিনেতা)|সম্রাট]]
|রেজা লতিফ
|
|-
| rowspan=&quot;3&quot; |২০১০
|''অবুঝ বউ''
|
|ফেরদৌস
|[[নার্গিস আক্তার]]
|
|-
|''[[বড়লোকের ১০ দিন গরীবের ১ দিন]]''
|
|নিরব
|[[শেখ নজরুল ইসলাম]]
|
|-
|''[[বাপ বড় না শশুর বড়়]]''
|
|[[সম্রাট (অভিনেতা)|সম্রাট]]
|[[শাহাদাৎ হোসেন লিটন]]
|
|-  
| rowspan=&quot;5&quot; |২০১১
|''টাইগার নাম্বার ওয়ান''
|
|[[শাকিৱ খান|শাকিব খান]]
|শাহীন-সুমন
|&lt;ref&gt;{{Cite web|title=সংরক্ষণাগারভুক্ত অনুলিপি|url=http://www.ajkalerkhabarbd.com/pages/details/2011/08/13/10466|accessdate=১৩ ফেব্রুয়ারি ২০১৫|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150114173944/http://www.ajkalerkhabarbd.com/pages/details/2011/08/13/10466|archivedate=১৪ জানুয়ারি ২০১৫}}&lt;/ref&gt;
|-
|''[[গরিবের মন অনেক বড়]]''
|
|আমিন খান
|[[মোহাম্মদ আসলাম]]
|
|-
|''দুই পুরুষ''
|
|[[ৰিয়াজ (অভিনেতা)|রিয়াজ]]
|চাষী নজরুল ইসলাম
|
|-  
|''বস নাম্বার ওয়ান''
|
|[[শাকিৱ খান|শাকিব খান]]
|বদিউল আলম খোকন
|'''মনোনীত:''' মেরিল প্রথম আলো পুরস্কার (সমালোচক) - সেরা পার্শ্বচরিত্রে অভিনেত্রী
|-
|''আদরের জামাই''
|
|[[শাকিৱ খান|শাকিব খান]]
|[[শাহাদাৎ হোসেন লিটন]]
|
|-
| rowspan=&quot;7&quot; |২০১২
|''[[মারুফের চ্যালেঞ্জ]]''
|
|ইমন
|[[শাহাদাৎ হোসেন লিটন]]
|
|-
|''[[বাজারের কুলি]]''
|
|ডিপজল
|মনতাজুর রহমান আকবর
|
|-
|''তুমি আসবে বলে''
|
|নিরব
|[[আশরাফুল রহমান]]
|
|-
|''[[আত্মদান]]''
|
|নিরব
|শাহজাহান চৌধুরী
|
|-
|''[[হঠাৎ সেদিন]]''
|
|ফেরদৌস
|[[বাসু চেটাৰ্জী|বাসু চ্যাটার্জী]]
|
|-
|''[[ঢাকার কিং]]''
|
|[[শাকিৱ খান|শাকিব খান]]
|সাফি উদ্দিন সাফি
|
|-
|''[[শিউলিমনি]]''
|
|ইমন
|[[সাদেক সিদ্দিকী]]
|
|-
| rowspan=&quot;4&quot; |২০১৩
|&lt;nowiki&gt;&lt;i id=&quot;mwAdQ&quot;&gt;অন্তর্ধান&lt;/i&gt;&lt;/nowiki&gt;
|
|ফেরদৌস
|সৈয়দ ওয়াহিদুজ্জামান ডায়মন্ড
|&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.daily-sun.com/details_yes_27-08-2012_%E2%80%98Antardhan%E2%80%99-invited-to-3-film-fests-in-India_243_1_7_1_5.html|title=daily sun&lt;!-- Bot generated title --&gt;|accessdate=১৩ ফেব্রুয়ারি ২০১৫|archivedate=১৯ ডিসেম্বর ২০১৩|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131219182616/http://www.daily-sun.com/details_yes_27-08-2012_%E2%80%98Antardhan%E2%80%99-invited-to-3-film-fests-in-India_243_1_7_1_5.html}}&lt;/ref&gt;
|-
|''[[এইতো ভালোবাসা]]''
|রানী
|ইমন, নিরব, সিদ্দিকুর রহমান
|[[শাহীন কবির টুটুল]]
|&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://mzamin.com/details.php?nid=NTUzOTc=&amp;ty=MA==&amp;s=MjI=&amp;c=Mjk=|title=Daily Manab Zamin {{!}}&lt;!-- Bot generated title --&gt;|accessdate=১৩ ফেব্রুয়ারি ২০১৫|archivedate=১৪ জানুয়ারি ২০১৫|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150114202829/http://mzamin.com/details.php?nid=NTUzOTc=&amp;ty=MA==&amp;s=MjI=&amp;c=Mjk=}}&lt;/ref&gt;
|-
|''প্রেমিক নাম্বার ওয়ান''
|তানিয়া
|[[শাকিৱ খান|শাকিব খান]]
|[[রকিবুল ইসলাম রকিব]]
|
|-
|''[[পদ্মা পাড়ের পার্বতী]]''
|পার্বতী
|ইমন, নিরব
|[[রফিক শিকদার]]
|&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.bmdb.com.bd/movie/79/|title=পদ্মা পাড়ের পার্বতী - বাংলা মুভি ডেটাবেজ|date=|accessdate=২৬ জানুয়ারি ২০১৫|work=|publisher=Bangla Movie Database|last=|first=|archivedate=২৮ ফেব্রুয়ারি ২০১৫|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150228113516/http://www.bmdb.com.bd/movie/79/}}&lt;/ref&gt;
|-
| rowspan=&quot;6&quot; |২০১৪
|''[[মায়ের মমতা]]''
|
|ইমন
|[[মোস্তাফিজুর রহমান বাবু]]
|&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.kalerkantho.com/online/entertainment/2014/04/24/76521/print|title=বিনোদন {{!}} কালের কণ্ঠ {{!}} kalerkantho&lt;!-- Bot generated title --&gt;|accessdate=১৩ ফেব্রুয়ারি ২০১৫|archivedate=২৭ অক্টোবর ২০১৪|archiveurl=https://web.archive.org/web/20141027124400/http://www.kalerkantho.com/online/entertainment/2014/04/24/76521/print}}&lt;/ref&gt;
|-
|''[[আই ডোন্ট কেয়ার (২০১৪-এর চলচ্চিত্র)|আই ডোন্ট কেয়ার]]''
|
|আদি
|[[মোহাম্মদ হোসেন জেমি]]
|
|-
|''এক কাপ চা''
|
|ফেরদৌস, মৌসুমী
|[[নাঈম ইমতিয়াজ নেয়ামুল]]
|অতিথি চরিত্রে
|-
|''[[কাছের শত্রু]]''
|
|আমিন খান
|এম এ আউয়াল
|
|-
|''আপোষহীন''
|
|হেলাল খান
|গাজী মাজহারুল আনোয়ার
|
|-
|''একাত্তরের মা জননী''
|জমিলা
|আগুন
|শাহ আলম কিরণ
|
|-
| rowspan=&quot;8&quot; |২০১৫
|''লাভ''
|
|[[শাকিৱ খান|শাকিব খান]]
|এম এম সরকার
|
|-
|''জলরং''
|
|ফেরদৌস
|শাহনেওয়াজ কাকলী
|
|-
|''মায়ানগর''
|
|আসিফ ইমরোজ
|ইসমত আরা চৌধুরী শান্তা
|
|-
|''পরিচয়''
|
|ফেরদৌস
|রূপালী গুহ
|
|-
|''[[স্বর্গ থেকে নরক]]''
|
|ফেরদৌস
|অরূপ রতন চৌধুরী
|
|-
|''কার্তুজ''
|
|বাপ্পারাজ, [[সম্রাট (অভিনেতা)|সম্রাট]], সোহান খান
|বাপ্পারাজ
|
|-
|''পদ্ম পাতার জল''
|
|ইমন, বিদ্যা সিনহা সাহা মীম
|তন্ময় তানসেন
|
|-
|''শোভনের স্বাধীনতা''
|ময়না
|ফেরদৌস
|মানিক মানবিক
|
|-
|২০১৬
|অজ্ঞাতনামা
|বিউটি
|শহীদুজ্জামান সেলিম,মোশাররফ করিম,ফজলুর রহমান বাবু,শতাব্দী ওয়াদুদ
|তৌকীর আহমেদ
|
|-
|২০১৮
|''ধূসর কুয়াশা''
|
|
|উত্তম আকাশ
|&lt;ref&gt;{{Cite web|last=sun|first=daily|language=en|title=Nipun, Munna’s ‘Bhagya’ to be released Feb 3 {{!}} Daily Sun {{!}}|url=https://www.daily-sun.com/printversion/details/669735/Nipun-Munna%E2%80%99s-%E2%80%98Bhagya%E2%80%99-to-be-released-Feb-3|accessdate=2023-06-12|work=daily sun}}&lt;/ref&gt;
|-
|২০২২
|বিরত্ব
|
|ইমন, ইন্তেখাব দিনার, জয়ন্ত চট্টোপাধ্যায়, কচি খন্দকার, মনিরা মিঠু, আরমান পারভেজ মুরাদ
|সাইদুল ইসলাম রানা
|
|-
| rowspan=&quot;2&quot; |২০২৩
|''ভাগ্য''
|
|মুন্না
|মাহবুবুর রশিদ
|&lt;ref&gt;{{Cite web|language=en|title=নিপুণের 'ভাগ্য'|url=https://samakal.com/feature/article/2302154552/%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A3%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%AF|accessdate=2023-05-26|work=SAMAKAL|archivedate=২০২৩-০৫-২৬|archiveurl=https://web.archive.org/web/20230526084534/https://samakal.com/feature/article/2302154552/%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A3%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%AF}}&lt;/ref&gt;
|-
|সুজন মাঝি
|
|ফেরদৌস আহমেদ, কাজী হায়াৎ
|দেলোয়ার জাহান ঝন্টু
|
|-
|টিবিএ
|তবুও তুমি আমার
|
|ইমন
|রাজু আহমেদ
|&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2013-05-11|title=Nipun working on 4 films simultaneously|url=https://archive.dhakatribune.com/uncategorized/2013/05/11/nipun-working-on-4-films-simultaneously|accessdate=2023-06-12|work=Dhaka Tribune}}&lt;/ref&gt;
|}

=== টেলিভিছন ===
{| class=&quot;wikitable&quot;
!বছর
!শিরোনাম
!পরিচালক
!ভূমিকা
!মন্তব্য
|-
|
|''দ্বিধা দ্বন্দ্ব হে ভালোবাসা''
|আবির খান
|
|
|-
|
|''সুপারস্টার''
|আরিফ-ই-আহনাফ
|
|বিশেষ নাটক
|-
|
|''শুভাগমন''
|শহীদুন্নবী
|
|ঈদের বিশেষ নাটক
|-
|
|''কনফিউশন''
|আবির খান
|
|ঈদের বিশেষ নাটক
|-
|
|''বিয়ে টা আমার খুব দরকার''
|
|
|
|-
|
|''শনিবারের চোর''
|শামীম শাহেদ
|
|ঈদের বিশেষ নাটক
|-
|
|''লেইস ফিতা''
|
|
|
|-
|২০১২
|''গফুরের বিয়ে''
|সিদ্দিকুর রহমান
|
|ঈদ স্পেশাল মিনি টিভি সিরিজ
|-
|২০১২
|''একদা এক বাঘের গলায় হার ফুটিয়া ছিলো''
|মাসুদ সেজান
|
|ঈদ স্পেশাল মিনি টিভি সিরিজ
|-
|২০১২
|''হাতেম আলী''
|মাসুদ সেজান
|
|ঈদের বিশেষ টেলিফিল্ম
|-
|২০১৩
|''তিনি একজন সৌভাগ্যবান''
|হাসান খোরশেদ
|
|ঈদের বিশেষ নাটক
|-
|২০১৩
|''দৈনিক সুখবর দুঃখবর''
|এস এ হক অলিক
|
|ঈদের বিশেষ নাটক
|-
|২০১৩
|''প্রীতি ও শুভেচ্ছা''
|জাহিদ হাসান
|
|ঈদের বিশেষ নাটক
|-
|২০১৩
|''মানি ইজ নো প্রবলেম''
|মাসুদ সেজান
|
|ঈদের বিশেষ নাটক
|-
|২০১৩
|''দুয়ে দুয়ে পাঁচ''
|নাঈম ইমতিয়াজ নেয়ামুল
|
|ঈদের বিশেষ নাটক
|-
|২০১৩
|''নতুন হাতেম আলী''
|মাসুদ সেজান
|
|ঈদের বিশেষ টেলিফিল্ম
|-
|২০১৪
|''ফর্মাল-ইন''
|মাসুদ সেজান
|
|ঈদের বিশেষ মিনি টিভি সিরিজ
|-
|২০১৪
|''সেলফি''
|মাসুদ সেজান
|
|ঈদের বিশেষ নাটক
|-
|২০১৪
|''ফর্মাল-ইন প্লাস''
|মাসুদ সেজান
|
|ঈদের বিশেষ মিনি টিভি সিরিজ
|}

=== ৱেব ছিৰিজ ===
{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
!বছৰ
! অলপ
! অ'টিটি
! চৰিত্ৰ
! সহ-শিল্পী
! নিৰ্দেশক
! মন্তব্য
|-
| ২০১৯ চনত
| ''বাগিচাৰ খেল''
| [[বায়োস্কোপ|বাইস্কোপ]]
| এলোৰা
| [[ৰিয়াজ (অভিনেতা)|ৰিয়াজ]], '''নিপুন'''
| তৌহিদ মিতুল
|}

== পুৰস্কাৰ ==

; ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা

{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
!বছৰ
! পুৰস্কাৰ
! বিভাগ
! নিৰ্দিষ্ট কাৰ্য্য
! ফলাফল
! {{Abbr|সূত্র|তথ্যসূত্র}}
|-
| ২০০৭ চনত
| ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা
| শ্ৰেষ্ঠ সহযোগী অভিনেত্ৰী
| ''ড্ৰেছিং ৰুম''|| {{Won}} 
| 
|-
| ২০১০ চনত
| ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা
| শ্ৰেষ্ঠ সহযোগী অভিনেত্ৰী
| ''চন্দ্ৰৰ দৰে এগৰাকী পত্নী''|| {{Won}} 
| &lt;ref&gt;{{Cite web|last=Admin|date=2013-08-23|language=en-US|title=Nipun shares her experience|url=https://dhakamirror.com/entertainment/cinema-bangla/nipun-shares-her-experience/|accessdate=2023-06-12|work=Dhaka Mirror|archivedate=২০২৩-০৬-১২|archiveurl=https://web.archive.org/web/20230612110740/https://dhakamirror.com/entertainment/cinema-bangla/nipun-shares-her-experience/}}&lt;/ref&gt;
|-
| ২০১১ চন
| মেৰিল প্ৰথম আলো বঁটা (সমালোচক)
| শ্ৰেষ্ঠ সহযোগী অভিনেত্ৰী
| ''মৰমৰ জোঁৱাই''
| মনোনীত কৰা হৈছে
|
|}

; বিচিআৰএ বঁটা

{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
!বছৰ
! বিভাগ
! নিৰ্দিষ্ট কাৰ্য্য
! ফলাফল
! {{Abbr|সূত্র|তথ্যসূত্র}}
|-
| ২০০৭ চনত
| শ্ৰেষ্ঠ অভিনেত্ৰী 
||| {{Won}} 
| 
|}

== সন্দৰ্ভ ==
{{Reflist|2}}

== বাহ্যিক সংযোগ ==

* [http://www.imdb.com/name/nm4683507/?ref_=fn_al_nm_1 নিপুন] [[ইণ্টাৰনেট মুভি ডাটাবেছ|ইণ্টাৰনেট চলচ্চিত্ৰ ডাটাবেছ]]
* বাংলা মুভি ডেটাবেজে  &lt;/img&gt;
{{Commons category|Nipun Akter}}{{বাংলাদেশ জাতীয় চলচ্চিত্র পুরস্কার শ্রেষ্ঠ পার্শ্বচরিত্র অভিনেত্রী}}
[[শ্ৰেণী:জীৱিত ব্যক্তি]]</text>
      <sha1>k47n5pzxrf3hl82lt8w4268iirck6e7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522232</id>
      <parentid>522226</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T18:00:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dipankar Das</username>
        <id>36094</id>
      </contributor>
      <comment>[[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল।</comment>
      <origin>522232</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="29523" sha1="0er3vja78s9xq1f3vcfgyqrbdo24zht" xml:space="preserve">{{Infobox person|name=নিপুণ আক্তাৰ|image=Nipun Akter (cropped).jpg|caption=|birth_name=নাসৰিন আক্তাৰ নিপুণ|birth_date={{birth date and age|1984|6|9|mf=yes}}|birth_place=জালগাঁও, [[বৰুড়া উপজেলা|বৰুড়া]], [[কুমিল্লা]], বাংলাদেশ|nationality=[[বাংলাদেশী]]|yearsactive=২০০৬–বৰ্তমান|education=কম্পিউটাৰ সায়েন্স|alma_mater=[[মস্কো ষ্টেট বিশ্ববিদ্যালয়]]|occupation=[[অভিনেত্ৰী]], [[মডেল (ব্যক্তি)|মডেল]]|height=|notable_works=|awards=[[জাতীয় চলচ্চিত্ৰ পুৰস্কাৰ (বাংলাদেশ)|জাতীয় চলচ্চিত্ৰ পুৰস্কাৰ]] (দুই বাৰ)|spouse=মুহাম্মদ সাজ্জাদ হোসেন অপু (বিচ্ছেদ)|children=তানিশা|website=}}
'''নাছৰীন আক্তাৰ নিপুন''' ({{lang-en|Nipun Akter}}) এগৰাকী বাংলাদেশী চলচ্চিত্ৰ অভিনেত্ৰী আৰু বাংলাদেশ চলচ্চিত্ৰ শিল্পী সন্থাৰ প্ৰাক্তন সাধাৰণ সম্পাদিকা। তেওঁ '''নিপুন''' নামেৰেই বেছি পৰিচিত।&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Emon|first=Mahmudul Hasan|last2=Television|first2=Jamuna|date=2024-04-20|language=en|title=সামান্য ব্যবধানে হেৰে গেলেন চিত্ৰনায়িকা নিপুন|url=https://jamuna.tv/news/532433|accessdate=2024-04-20|work=[[যমুনা টিভি]]}}&lt;/ref&gt; ২০০৬ চনত এফ আই মাণিকৰ পৰিচালিত পিতায়েৰ আসনা ছবিত অভিনয়েৰে তেওঁ ৰূপালী পৰ্দাত অভিষেক ঘটায়। সাজঘৰ (২০০৭)ৰ বাবে ‘শ্ৰেষ্ঠ অভিনেত্ৰী’ আৰু চন্দৰ মট বাউ (২০০৯) ছবিৰ বাবে ‘শ্ৰেষ্ঠ সহযোগী অভিনেত্ৰী’ৰ বাবে দুবাৰকৈ বাংলাদেশ ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা লাভ কৰে। 

== ব্যক্তিগত জীৱন ==
হাইস্কুলীয়া শিক্ষা শেষ কৰাৰ পিছত ১৯৯৯ চনত তেওঁ ৰাছিয়ালৈ গুচি যায়। তাত তেওঁ মস্কো ষ্টেট ইউনিভাৰ্চিটিৰ পৰা কম্পিউটাৰ বিজ্ঞানত স্নাতক ডিগ্ৰী লাভ কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2014-09-09|language=bn|title=এ'সপ্তাহেৰ সাক্ষাৎকাৰ|url=https://www.bbc.com/bengali/multimedia/2014/09/140909_sm_nipun_akter_bangladeshi_filmactress_interview|accessdate=2023-06-12|work=[[বিবিসি বাংলা]]}}&lt;/ref&gt; মস্কোত তাই কঠাক নৃত্য শিকিছিল।&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|date=2013-08-17|language=en|title=NIPUN Kolkata calling|url=https://www.thedailystar.net/news/nipun-kolkata-calling-2|accessdate=2023-06-12|work=[[দ্য ডেইলি ষ্টাৰ (বাংলাদেশ)|দ্য ডেইলি ষ্টাৰ]]}}&lt;/ref&gt; তাৰ পিছত তেওঁ আমেৰিকাৰ লছ এঞ্জেলছলৈ গুচি যায়। অভিনয়ৰ উপৰিও নিজাকৈ পাৰ্লাৰ চলায়। টিউলিপ এণ্টাৰটেইনমেণ্ট নামৰ এটা প্ৰডাকচন কোম্পানীও আছে। 

২০০৬ চনলৈকে নিপুনে স্বামী আৰু কন্যা তানিচাৰ সৈতে লছ এঞ্জেলছত বাস কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|date=2013-08-17|language=en|title=NIPUN Kolkata calling|url=https://www.thedailystar.net/news/nipun-kolkata-calling-2|accessdate=2023-06-12|work=[[দ্য ডেইলি ষ্টাৰ (বাংলাদেশ)|দ্য ডেইলি ষ্টাৰ]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Correspondent|first=Staff|date=2014-09-07|language=en|title=Nipun on BBC Radio|url=https://en.prothomalo.com/entertainment/Nipun-on-BBC-Radio|accessdate=2023-06-12|work=Prothomalo}}&lt;/ref&gt; বৰ্তমান তেওঁৰ বিবাহ বিচ্ছেদ। নিপুনৰ প্ৰাক্তন স্বামী মহম্মদ ছাজ্জাদ হোছেইন আপুৱে ২০২৪ চনৰ আগষ্ট মাহত অভিযোগ কৰিছিল যে নিপুন বাংলাদেশ আৱামি লীগৰ নেতা শ্বেখ ফজলুল কৰিম চেলিমৰ দেহৰক্ষী আছিল। 

== অভিনয় জীৱন ==
২০১৭ চনত নিপুনে বাংলাদেশ ফিল্ম এছ’চিয়েশ্যনৰ কাৰ্যবাহী সদস্যৰ পদ লাভ কৰে। ২০২২ চনত কাঞ্চন-নিপুন পৰিষদৰ পৰা সাধাৰণ সম্পাদক নিৰ্বাচনত অংশ লৈছিল। ২০২০ চনৰ ৫ ফেব্ৰুৱাৰীত জায়েদ খানক বাংলাদেশ চলচ্চিত্ৰ সন্থাৰ আপীল ব’ৰ্ডে অযোগ্য ঘোষণা কৰি আখতাৰক নৱনিৰ্বাচিত সাধাৰণ সম্পাদক হিচাপে ঘোষণা কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2022-02-05|language=en|title=জায়েদ খান বাতিল, শিল্পী সমিতিৰ নতুন সাধাৰণ সম্পাদক হলেন নিপুণ|url=https://www.tbsnews.net/bangla/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%A8%E0%A7%8B%E0%A6%A6%E0%A6%A8/news-details-82270|accessdate=2022-11-28|work=The Business Standard}}&lt;/ref&gt; পৰৱৰ্তী সময়ত ২০২২ চনৰ ২ মাৰ্চত উচ্চ ন্যায়ালয়ে জায়েদ খানক বাংলাদেশ চলচ্চিত্ৰ সন্থাৰ নিৰ্বাচিত সাধাৰণ সম্পাদক হিচাপে ঘোষণা কৰে। &lt;ref&gt;{{Cite web|date=2022-03-02|language=bn|title=শিল্পী সমিতিৰ সম্পাদক পদ জায়েদ খানেৰ - হাইকোৰ্টেৰ ৰায়|url=https://www.bbc.com/bengali/news-60585005|accessdate=2022-11-28|work=[[বিবিসি বাংলা]]}}&lt;/ref&gt; ২০২২ চনৰ ২১ নৱেম্বৰত আপীল বিভাগে উচ্চ ন্যায়ালয়ৰ ৰায় স্থগিত ৰাখে। এই নিৰ্দেশৰ ফলস্বৰূপে আখতাৰ বাংলাদেশ চলচ্চিত্ৰ সন্থাৰ সাধাৰণ সম্পাদকৰ পদত আছে।&lt;ref&gt;{{Cite web|language=en|title=চলচ্চিত্ৰ সমিতিৰ সাধাৰণ সম্পাদক নিপুন: আপিল বিভাগ|url=https://www.jugantor.com/national/617919/চলচ্চিত্ৰ-সমিতিৰ-সাধাৰণ-সম্পাদক-নিপুন-আপিল-বিভাগ|accessdate=2022-11-28|work=www.jugantor.com}}&lt;/ref&gt;

২০১৩ চনত প্ৰসেনজিৎ চেটাৰ্জীৰ ছবি ধনিয়া ৰ জৰিয়তে পশ্চিম বংগৰ চলচ্চিত্ৰত অভিষেক ঘটায়।&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|date=2013-08-17|language=en|title=NIPUN Kolkata calling|url=https://www.thedailystar.net/news/nipun-kolkata-calling-2|accessdate=2023-06-12|work=[[দ্য ডেইলি ষ্টাৰ (বাংলাদেশ)|দ্য ডেইলি ষ্টাৰ]]}}&lt;/ref&gt;

২০১৭ চনত নিপুনে বাংলাদেশ ফিল্ম এছ’চিয়েশ্যনৰ কাৰ্যবাহী সদস্যৰ পদ লাভ কৰে। ২০২২ চনত কাঞ্চন-নিপুন পৰিষদৰ পৰা সাধাৰণ সম্পাদক নিৰ্বাচনত অংশ লৈছিল। ২০২০ চনৰ ৫ ফেব্ৰুৱাৰীত জায়েদ খানক বাংলাদেশ চলচ্চিত্ৰ সন্থাৰ আপীল ব’ৰ্ডে অযোগ্য ঘোষণা কৰি আখতাৰক নৱনিৰ্বাচিত সাধাৰণ সম্পাদক হিচাপে ঘোষণা কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2022-02-05|language=en|title=জায়েদ খান বাতিল, শিল্পী সমিতিৰ নতুন সাধাৰণ সম্পাদক হলেন নিপুণ|url=https://www.tbsnews.net/bangla/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%A8%E0%A7%8B%E0%A6%A6%E0%A6%A8/news-details-82270|accessdate=2022-11-28|work=The Business Standard}}&lt;/ref&gt; পৰৱৰ্তী সময়ত ২০২২ চনৰ ২ মাৰ্চত উচ্চ ন্যায়ালয়ে জায়েদ খানক বাংলাদেশ চলচ্চিত্ৰ সন্থাৰ নিৰ্বাচিত সাধাৰণ সম্পাদক হিচাপে ঘোষণা কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2022-03-02|language=bn|title=শিল্পী সমিতিৰ সম্পাদক পদ জায়েদ খানেৰ - হাইকোৰ্টেৰ ৰায়|url=https://www.bbc.com/bengali/news-60585005|accessdate=2022-11-28|work=[[বিবিসি বাংলা]]}}&lt;/ref&gt; ২০২২ চনৰ ২১ নৱেম্বৰত আপীল বিভাগে উচ্চ ন্যায়ালয়ৰ ৰায় স্থগিত ৰাখে। এই নিৰ্দেশৰ ফলস্বৰূপে আখতেৰ বাংলাদেশ চলচ্চিত্ৰ সন্থাৰ সাধাৰণ সম্পাদকৰ পদত আছে।&lt;ref&gt;{{Cite web|language=en|title=চলচ্চিত্ৰ সমিতিৰ সাধাৰণ সম্পাদক নিপুন: আপিল বিভাগ|url=https://www.jugantor.com/national/617919/চলচ্চিত্ৰ-সমিতিৰ-সাধাৰণ-সম্পাদক-নিপুন-আপিল-বিভাগ|accessdate=2022-11-28|work=www.jugantor.com}}&lt;/ref&gt;

== চিনেমাৰ তালিকা ==
{| class=&quot;wikitable&quot; 
! বছৰ
! চলচ্চিত্ৰ
! ভূমিকা
! সহ-শিল্পী
! পৰিচালক
! টীকা
|-
| rowspan=&quot;2&quot; |২০০৬
|''ৰত্নগৰ্ভা মা''
|
|মান্না
|
|মুক্তি পায়নি
|-
|''পিতাৰ আসন''
|ৰাইকা
|[[শাকিৱ খান|শাকিব খান]]
|এফ আই মাণিক
|অভিনীত প্ৰথম চলচ্চিত্ৰ
|- 
| rowspan=&quot;5&quot; |২০০৭
|''সাজঘৰ''
|
|মান্না, মৌসুমী
|শাহ আলম কিৰণ
|'''বিজয়ী:''' জাতীয় চলচ্চিত্ৰ পুৰস্কাৰ - সেৰা পাৰ্শ্বচৰিত্ৰে অভিনেত্ৰী
|-
|''[[ৰিকশাওয়ালাৰ প্ৰেম]]''
|
|মান্না
|[[ৰকিবুল ইসলাম ৰকিব]]
|
|-
|''আমাৰ প্ৰাণেৰ স্বামী''
|নূপুৰ
|[[শাকিৱ খান|শাকিব খান]]
|[[পি এ কাজল]]
|
|-
|''[[বাবাৰ কসম]]''
|
|মান্না
|বদিউল আলম খোকন
|
|-
|''[[মেয়ে অপহৰণ]]''
|
|আমিন খান
|[[পি এ কাজল]]
|
|-
| rowspan=&quot;6&quot; |২০০৮
|''[[বাবাৰ জন্য যুদ্ধ]]''
|
|মান্না
|মনতাজুৰ ৰহমান আকবৰ
|
|-
|''[[বড় ভাই জিন্দাবাদ]]''
|
|আমিন খান
|সাফি ইকবাল
|
|-
|''[[পাওয়াৰ (২০০৮-এৰ চলচ্চিত্ৰ)|পাওয়াৰ]]''
|
|মান্না
|[[মনোয়াৰ খোকন]]
|
|-
|''[[জমিদাৰ বাড়ীৰ মেয়ে]]''
|
|আমিন খান
|আজিজুৰ ৰহমান
|
|-
|''[[বড়লোকেৰ জামাই]]''
|
|মান্না
|[[পি এ কাজল]]
|
|-
|''[[কোটি টাকাৰ ফকিৰ]]''
|
|বাপ্পাৰাজ, [[সম্ৰাট (অভিনেতা)|সম্ৰাট]], জিনাত শানু স্বাগতা
|ৰাজ্জাক
|
|-
| rowspan=&quot;9&quot; |২০০৯
|''চাঁদেৰ মত বউ''
|
|[[ৰিয়াজ (অভিনেতা)|ৰিয়াজ]]
|[[মহম্মদ হান্নান]]
|'''বিজয়ী: '''জাতীয় চলচ্চিত্ৰ পুৰস্কাৰ- সেৰা পাৰ্শ্বচৰিত্ৰে অভিনেত্ৰী
|-
|''শুভ বিবাহ''
|সোণিয়া
|ফেৰদৌস, ‌[[ৰিয়াজ (অভিনেতা)|ৰিয়াজ]], অপু বিশ্বাস
|দেবাশীষ বিশ্বাস
|
|-
|''ৰিটাৰ্ন টিকিট''
|
|ৰুবেল
|সোহেল ৰানা
|
|-
|''বন্ধু মায়া লাগাইছে''
|মাটি
|[[ছৈফ খান|সাইফ খান]]
|আবু সুফিয়ান
|
|-
|''[[বোনেৰ জন্য যুদ্ধ]]''
|
|আমিন খান
|[[স্বপন চৌধুৰী]]
|
|-
|''[[ঠেকাও আন্দোলন]]''
|
|আমিন খান
|[[ৰাজু চৌধুৰী]]
|
|-
|''[[আইন বড় না সন্তান বড়]]''
|
|কাজী মাৰুফ
|[[এ জে ৰানা]]
|
|-
|''[[মা বড় না বউ বড়]]''
|
|আমিন খান
|[[শেখ নজৰুল ইসলাম]]
|
|-
|''[[ভালবাসাৰ শেষ নেই]]''
|
|[[সম্ৰাট (অভিনেতা)|সম্ৰাট]]
|ৰেজা লতিফ
|
|-
| rowspan=&quot;3&quot; |২০১০
|''অবুঝ বউ''
|
|ফেৰদৌস
|[[নাৰ্গিস আক্তাৰ]]
|
|-
|''[[বড়লোকেৰ ১০ দিন গৰীবেৰ ১ দিন]]''
|
|নিৰব
|[[শেখ নজৰুল ইসলাম]]
|
|-
|''[[বাপ বড় না শশুৰ বড়়]]''
|
|[[সম্ৰাট (অভিনেতা)|সম্ৰাট]]
|[[শাহাদাৎ হোসেন লিটন]]
|
|- 
| rowspan=&quot;5&quot; |২০১১
|''টাইগাৰ নাম্বাৰ ওয়ান''
|
|[[শাকিৱ খান|শাকিব খান]]
|শাহীন-সুমন
|&lt;ref&gt;{{Cite web|title=সংৰক্ষণাগাৰভুক্ত অনুলিপি|url=http://www.ajkalerkhabarbd.com/pages/details/2011/08/13/10466|accessdate=১৩ ফেব্ৰুয়াৰি ২০১৫|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150114173944/http://www.ajkalerkhabarbd.com/pages/details/2011/08/13/10466|archivedate=১৪ জানুয়াৰি ২০১৫}}&lt;/ref&gt;
|-
|''[[গৰিবেৰ মন অনেক বড়]]''
|
|আমিন খান
|[[মোহাম্মদ আসলাম]]
|
|-
|''দুই পুৰুষ''
|
|[[ৰিয়াজ (অভিনেতা)|ৰিয়াজ]]
|চাষী নজৰুল ইসলাম
|
|- 
|''বস নাম্বাৰ ওয়ান''
|
|[[শাকিৱ খান|শাকিব খান]]
|বদিউল আলম খোকন
|'''মনোনীত:''' মেৰিল প্ৰথম আলো পুৰস্কাৰ (সমালোচক) - সেৰা পাৰ্শ্বচৰিত্ৰে অভিনেত্ৰী
|-
|''আদৰেৰ জামাই''
|
|[[শাকিৱ খান|শাকিব খান]]
|[[শাহাদাৎ হোসেন লিটন]]
|
|-
| rowspan=&quot;7&quot; |২০১২
|''[[মাৰুফেৰ চ্যালেঞ্জ]]''
|
|ইমন
|[[শাহাদাৎ হোসেন লিটন]]
|
|-
|''[[বাজাৰেৰ কুলি]]''
|
|ডিপজল
|মনতাজুৰ ৰহমান আকবৰ
|
|-
|''তুমি আসবে বলে''
|
|নিৰব
|[[আশৰাফুল ৰহমান]]
|
|-
|''[[আত্মদান]]''
|
|নিৰব
|শাহজাহান চৌধুৰী
|
|-
|''[[হঠাৎ সেদিন]]''
|
|ফেৰদৌস
|[[বাসু চেটাৰ্জী|বাসু চ্যাটাৰ্জী]]
|
|-
|''[[ঢাকাৰ কিং]]''
|
|[[শাকিৱ খান|শাকিব খান]]
|সাফি উদ্দিন সাফি
|
|-
|''[[শিউলিমনি]]''
|
|ইমন
|[[সাদেক সিদ্দিকী]]
|
|-
| rowspan=&quot;4&quot; |২০১৩
|&lt;nowiki&gt;&lt;i id=&quot;mwAdQ&quot;&gt;অন্তৰ্ধান&lt;/i&gt;&lt;/nowiki&gt;
|
|ফেৰদৌস
|সৈয়দ ওয়াহিদুজ্জামান ডায়মণ্ড
|&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.daily-sun.com/details_yes_27-08-2012_%E2%80%98Antardhan%E2%80%99-invited-to-3-film-fests-in-India_243_1_7_1_5.html|title=daily sun&lt;!-- Bot generated title --&gt;|accessdate=১৩ ফেব্ৰুয়াৰি ২০১৫|archivedate=১৯ ডিসেম্বৰ ২০১৩|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131219182616/http://www.daily-sun.com/details_yes_27-08-2012_%E2%80%98Antardhan%E2%80%99-invited-to-3-film-fests-in-India_243_1_7_1_5.html}}&lt;/ref&gt;
|-
|''[[এইতো ভালোবাসা]]''
|ৰানী
|ইমন, নিৰব, সিদ্দিকুৰ ৰহমান
|[[শাহীন কবিৰ টুটুল]]
|&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://mzamin.com/details.php?nid=NTUzOTc=&amp;ty=MA==&amp;s=MjI=&amp;c=Mjk=|title=Daily Manab Zamin {{!}}&lt;!-- Bot generated title --&gt;|accessdate=১৩ ফেব্ৰুয়াৰি ২০১৫|archivedate=১৪ জানুয়াৰি ২০১৫|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150114202829/http://mzamin.com/details.php?nid=NTUzOTc=&amp;ty=MA==&amp;s=MjI=&amp;c=Mjk=}}&lt;/ref&gt;
|-
|''প্ৰেমিক নাম্বাৰ ওয়ান''
|তানিয়া
|[[শাকিৱ খান|শাকিব খান]]
|[[ৰকিবুল ইসলাম ৰকিব]]
|
|-
|''[[পদ্মা পাড়েৰ পাৰ্বতী]]''
|পাৰ্বতী
|ইমন, নিৰব
|[[ৰফিক শিকদাৰ]]
|&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.bmdb.com.bd/movie/79/|title=পদ্মা পাড়েৰ পাৰ্বতী - বাংলা মুভি ডেটাবেজ|date=|accessdate=২৬ জানুয়াৰি ২০১৫|work=|publisher=Bangla Movie Database|last=|first=|archivedate=২৮ ফেব্ৰুয়াৰি ২০১৫|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150228113516/http://www.bmdb.com.bd/movie/79/}}&lt;/ref&gt;
|-
| rowspan=&quot;6&quot; |২০১৪
|''[[মায়েৰ মমতা]]''
|
|ইমন
|[[মোস্তাফিজুৰ ৰহমান বাবু]]
|&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.kalerkantho.com/online/entertainment/2014/04/24/76521/print|title=বিনোদন {{!}} কালেৰ কণ্ঠ {{!}} kalerkantho&lt;!-- Bot generated title --&gt;|accessdate=১৩ ফেব্ৰুয়াৰি ২০১৫|archivedate=২৭ অক্টোবৰ ২০১৪|archiveurl=https://web.archive.org/web/20141027124400/http://www.kalerkantho.com/online/entertainment/2014/04/24/76521/print}}&lt;/ref&gt;
|-
|''[[আই ডোণ্ট কেয়াৰ (২০১৪-এৰ চলচ্চিত্ৰ)|আই ডোণ্ট কেয়াৰ]]''
|
|আদি
|[[মোহাম্মদ হোসেন জেমি]]
|
|-
|''এক কাপ চা''
|
|ফেৰদৌস, মৌসুমী
|[[নাঈম ইমতিয়াজ নেয়ামুল]]
|অতিথি চৰিত্ৰে
|-
|''[[কাছেৰ শত্ৰু]]''
|
|আমিন খান
|এম এ আউয়াল
|
|-
|''আপোষহীন''
|
|হেলাল খান
|গাজী মাজহাৰুল আনোয়াৰ
|
|-
|''একাত্তৰেৰ মা জননী''
|জমিলা
|আগুন
|শাহ আলম কিৰণ
|
|-
| rowspan=&quot;8&quot; |২০১৫
|''লাভ''
|
|[[শাকিৱ খান|শাকিব খান]]
|এম এম সৰকাৰ
|
|-
|''জলৰং''
|
|ফেৰদৌস
|শাহনেওয়াজ কাকলী
|
|-
|''মায়ানগৰ''
|
|আসিফ ইমৰোজ
|ইসমত আৰা চৌধুৰী শান্তা
|
|-
|''পৰিচয়''
|
|ফেৰদৌস
|ৰূপালী গুহ
|
|-
|''[[স্বৰ্গ থেকে নৰক]]''
|
|ফেৰদৌস
|অৰূপ ৰতন চৌধুৰী
|
|-
|''কাৰ্তুজ''
|
|বাপ্পাৰাজ, [[সম্ৰাট (অভিনেতা)|সম্ৰাট]], সোহান খান
|বাপ্পাৰাজ
|
|-
|''পদ্ম পাতাৰ জল''
|
|ইমন, বিদ্যা সিনহা সাহা মীম
|তন্ময় তানসেন
|
|-
|''শোভনেৰ স্বাধীনতা''
|ময়না
|ফেৰদৌস
|মাণিক মানবিক
|
|-
|২০১৬
|অজ্ঞাতনামা
|বিউটি
|শহীদুজ্জামান সেলিম,মোশাৰৰফ কৰিম,ফজলুৰ ৰহমান বাবু,শতাব্দী ওয়াদুদ
|তৌকীৰ আহমেদ
|
|-
|২০১৮
|''ধূসৰ কুয়াশা''
|
|
|উত্তম আকাশ
|&lt;ref&gt;{{Cite web|last=sun|first=daily|language=en|title=Nipun, Munna’s ‘Bhagya’ to be released Feb 3 {{!}} Daily Sun {{!}}|url=https://www.daily-sun.com/printversion/details/669735/Nipun-Munna%E2%80%99s-%E2%80%98Bhagya%E2%80%99-to-be-released-Feb-3|accessdate=2023-06-12|work=daily sun}}&lt;/ref&gt;
|-
|২০২২
|বিৰত্ব
|
|ইমন, ইন্তেখাব দিনাৰ, জয়ন্ত চট্টোপাধ্যায়, কচি খন্দকাৰ, মনিৰা মিঠু, আৰমান পাৰভেজ মুৰাদ
|সাইদুল ইসলাম ৰানা
|
|-
| rowspan=&quot;2&quot; |২০২৩
|''ভাগ্য''
|
|মুন্না
|মাহবুবুৰ ৰশিদ
|&lt;ref&gt;{{Cite web|language=en|title=নিপুণেৰ 'ভাগ্য'|url=https://samakal.com/feature/article/2302154552/%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A3%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%AF|accessdate=2023-05-26|work=SAMAKAL|archivedate=২০২৩-০৫-২৬|archiveurl=https://web.archive.org/web/20230526084534/https://samakal.com/feature/article/2302154552/%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A3%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%AF}}&lt;/ref&gt;
|-
|সুজন মাঝি
|
|ফেৰদৌস আহমেদ, কাজী হায়াৎ
|দেলোয়াৰ জাহান ঝণ্টু
|
|-
|টিবিএ
|তবুও তুমি আমাৰ
|
|ইমন
|ৰাজু আহমেদ
|&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2013-05-11|title=Nipun working on 4 films simultaneously|url=https://archive.dhakatribune.com/uncategorized/2013/05/11/nipun-working-on-4-films-simultaneously|accessdate=2023-06-12|work=Dhaka Tribune}}&lt;/ref&gt;
|}

=== টেলিভিছন ===
{| class=&quot;wikitable&quot;
! বছৰ
! শিৰোনাম
! পৰিচালক
! ভূমিকা
! মন্তব্য
|-
|
|''দ্বিধা দ্বন্দ্ব হে ভালোবাসা''
|আবিৰ খান
|
|
|-
|
|''সুপাৰষ্টাৰ''
|আৰিফ-ই-আহনাফ
|
|বিশেষ নাটক
|-
|
|''শুভাগমন''
|শহীদুন্নবী
|
|ঈদেৰ বিশেষ নাটক
|-
|
|''কনফিউশন''
|আবিৰ খান
|
|ঈদেৰ বিশেষ নাটক
|-
|
|''বিয়েটা আমাৰ খুব দৰকাৰ''
|
|
|
|-
|
|''শনিবাৰেৰ চোৰ''
|শামীম শাহেদ
|
|ঈদেৰ বিশেষ নাটক
|-
|
|''লেইস ফিতা''
|
|
|
|-
|২০১২
|''গফুৰেৰ বিয়ে''
|সিদ্দিকুৰ ৰহমান
|
|ঈদ স্পেশাল মিনি টিভি সিৰিজ
|-
|২০১২
|''একদা এক বাঘেৰ গলায় হাৰ ফুটিয়া ছিলো''
|মাসুদ সেজান
|
|ঈদ স্পেশাল মিনি টিভি সিৰিজ
|-
|২০১২
|''হাতেম আলী''
|মাসুদ সেজান
|
|ঈদেৰ বিশেষ টেলিফিল্ম
|-
|২০১৩
|''তিনি একজন সৌভাগ্যবান''
|হাসান খোৰশেদ
|
|ঈদেৰ বিশেষ নাটক
|-
|২০১৩
|''দৈনিক সুখবৰ দুঃখবৰ''
|এস এ হক অলিক
|
|ঈদেৰ বিশেষ নাটক
|-
|২০১৩
|''প্ৰীতি ও শুভেচ্ছা''
|জাহিদ হাসান
|
|ঈদেৰ বিশেষ নাটক
|-
|২০১৩
|''মানি ইজ নো প্ৰবলেম''
|মাসুদ সেজান
|
|ঈদেৰ বিশেষ নাটক
|-
|২০১৩
|''দুয়ে দুয়ে পাঁচ''
|নাঈম ইমতিয়াজ নেয়ামুল
|
|ঈদেৰ বিশেষ নাটক
|-
|২০১৩
|''নতুন হাতেম আলী''
|মাসুদ সেজান
|
|ঈদেৰ বিশেষ টেলিফিল্ম
|-
|২০১৪
|''ফৰ্মাল-ইন''
|মাসুদ সেজান
|
|ঈদেৰ বিশেষ মিনি টিভি সিৰিজ
|-
|২০১৪
|''সেলফি''
|মাসুদ সেজান
|
|ঈদেৰ বিশেষ নাটক
|-
|২০১৪
|''ফৰ্মাল-ইন প্লাস''
|মাসুদ সেজান
|
|ঈদেৰ বিশেষ মিনি টিভি সিৰিজ
|}

=== ৱেব ছিৰিজ ===
{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
! বছৰ
! অলপ
! অ'টিটি
! চৰিত্ৰ
! সহ-শিল্পী
! নিৰ্দেশক
! মন্তব্য
|-
| ২০১৯ চনত
| ''বাগিচাৰ খেল''
| [[বায়োস্কোপ|বাইস্কোপ]]
| এলোৰা
| [[ৰিয়াজ (অভিনেতা)|ৰিয়াজ]], '''নিপুন'''
| তৌহিদ মিতুল
|}

== পুৰস্কাৰ ==

; ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা

{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
! বছৰ
! পুৰস্কাৰ
! বিভাগ
! নিৰ্দিষ্ট কাৰ্য্য
! ফলাফল
! {{Abbr|সূত্ৰ|তথ্যসূত্ৰ}}
|-
| ২০০৭ চনত
| ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা
| শ্ৰেষ্ঠ সহযোগী অভিনেত্ৰী
| ''ড্ৰেছিং ৰুম''|| {{Won}} 
| 
|-
| ২০১০ চনত
| ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা
| শ্ৰেষ্ঠ সহযোগী অভিনেত্ৰী
| ''চন্দ্ৰৰ দৰে এগৰাকী পত্নী''|| {{Won}} 
| &lt;ref&gt;{{Cite web|last=Admin|date=2013-08-23|language=en-US|title=Nipun shares her experience|url=https://dhakamirror.com/entertainment/cinema-bangla/nipun-shares-her-experience/|accessdate=2023-06-12|work=Dhaka Mirror|archivedate=২০২৩-০৬-১২|archiveurl=https://web.archive.org/web/20230612110740/https://dhakamirror.com/entertainment/cinema-bangla/nipun-shares-her-experience/}}&lt;/ref&gt;
|-
| ২০১১ চন
| মেৰিল প্ৰথম আলো বঁটা (সমালোচক)
| শ্ৰেষ্ঠ সহযোগী অভিনেত্ৰী
| ''মৰমৰ জোঁৱাই''
| মনোনীত কৰা হৈছে
|
|}

; বিচিআৰএ বঁটা

{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
! বছৰ
! বিভাগ
! নিৰ্দিষ্ট কাৰ্য্য
! ফলাফল
! {{Abbr|সূত্ৰ|তথ্যসূত্ৰ}}
|-
| ২০০৭ চনত
| শ্ৰেষ্ঠ অভিনেত্ৰী 
||| {{Won}} 
| 
|}

== তথ্য উৎস ==
{{Reflist|2}}

== বাহ্যিক সংযোগ ==
* {{IMDb name|4683507}}
{{Commons category|Nipun Akter|নিপুণ আক্তাৰ}}
[[শ্ৰেণী:জীৱিত ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:বাংলাদেশৰ অভিনেত্ৰী]]</text>
      <sha1>0er3vja78s9xq1f3vcfgyqrbdo24zht</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522374</id>
      <parentid>522232</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T09:38:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>522374</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="29543" sha1="f4g6sf64c1xgrm537sxk4ajon5z3fs6" xml:space="preserve">{{rough translation}}{{Infobox person|name=নিপুণ আক্তাৰ|image=Nipun Akter (cropped).jpg|caption=|birth_name=নাসৰিন আক্তাৰ নিপুণ|birth_date={{birth date and age|1984|6|9|mf=yes}}|birth_place=জালগাঁও, [[বৰুড়া উপজেলা|বৰুড়া]], [[কুমিল্লা]], বাংলাদেশ|nationality=[[বাংলাদেশী]]|yearsactive=২০০৬–বৰ্তমান|education=কম্পিউটাৰ সায়েন্স|alma_mater=[[মস্কো ষ্টেট বিশ্ববিদ্যালয়]]|occupation=[[অভিনেত্ৰী]], [[মডেল (ব্যক্তি)|মডেল]]|height=|notable_works=|awards=[[জাতীয় চলচ্চিত্ৰ পুৰস্কাৰ (বাংলাদেশ)|জাতীয় চলচ্চিত্ৰ পুৰস্কাৰ]] (দুই বাৰ)|spouse=মুহাম্মদ সাজ্জাদ হোসেন অপু (বিচ্ছেদ)|children=তানিশা|website=}}
'''নাছৰীন আক্তাৰ নিপুন''' ({{lang-en|Nipun Akter}}) এগৰাকী বাংলাদেশী চলচ্চিত্ৰ অভিনেত্ৰী আৰু বাংলাদেশ চলচ্চিত্ৰ শিল্পী সন্থাৰ প্ৰাক্তন সাধাৰণ সম্পাদিকা। তেওঁ '''নিপুন''' নামেৰেই বেছি পৰিচিত।&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Emon|first=Mahmudul Hasan|last2=Television|first2=Jamuna|date=2024-04-20|language=en|title=সামান্য ব্যবধানে হেৰে গেলেন চিত্ৰনায়িকা নিপুন|url=https://jamuna.tv/news/532433|accessdate=2024-04-20|work=[[যমুনা টিভি]]}}&lt;/ref&gt; ২০০৬ চনত এফ আই মাণিকৰ পৰিচালিত পিতায়েৰ আসনা ছবিত অভিনয়েৰে তেওঁ ৰূপালী পৰ্দাত অভিষেক ঘটায়। সাজঘৰ (২০০৭)ৰ বাবে ‘শ্ৰেষ্ঠ অভিনেত্ৰী’ আৰু চন্দৰ মট বাউ (২০০৯) ছবিৰ বাবে ‘শ্ৰেষ্ঠ সহযোগী অভিনেত্ৰী’ৰ বাবে দুবাৰকৈ বাংলাদেশ ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা লাভ কৰে।

== ব্যক্তিগত জীৱন ==
হাইস্কুলীয়া শিক্ষা শেষ কৰাৰ পিছত ১৯৯৯ চনত তেওঁ ৰাছিয়ালৈ গুচি যায়। তাত তেওঁ মস্কো ষ্টেট ইউনিভাৰ্চিটিৰ পৰা কম্পিউটাৰ বিজ্ঞানত স্নাতক ডিগ্ৰী লাভ কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2014-09-09|language=bn|title=এ'সপ্তাহেৰ সাক্ষাৎকাৰ|url=https://www.bbc.com/bengali/multimedia/2014/09/140909_sm_nipun_akter_bangladeshi_filmactress_interview|accessdate=2023-06-12|work=[[বিবিসি বাংলা]]}}&lt;/ref&gt; মস্কোত তাই কঠাক নৃত্য শিকিছিল।&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|date=2013-08-17|language=en|title=NIPUN Kolkata calling|url=https://www.thedailystar.net/news/nipun-kolkata-calling-2|accessdate=2023-06-12|work=[[দ্য ডেইলি ষ্টাৰ (বাংলাদেশ)|দ্য ডেইলি ষ্টাৰ]]}}&lt;/ref&gt; তাৰ পিছত তেওঁ আমেৰিকাৰ লছ এঞ্জেলছলৈ গুচি যায়। অভিনয়ৰ উপৰিও নিজাকৈ পাৰ্লাৰ চলায়। টিউলিপ এণ্টাৰটেইনমেণ্ট নামৰ এটা প্ৰডাকচন কোম্পানীও আছে। 

২০০৬ চনলৈকে নিপুনে স্বামী আৰু কন্যা তানিচাৰ সৈতে লছ এঞ্জেলছত বাস কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|date=2013-08-17|language=en|title=NIPUN Kolkata calling|url=https://www.thedailystar.net/news/nipun-kolkata-calling-2|accessdate=2023-06-12|work=[[দ্য ডেইলি ষ্টাৰ (বাংলাদেশ)|দ্য ডেইলি ষ্টাৰ]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Correspondent|first=Staff|date=2014-09-07|language=en|title=Nipun on BBC Radio|url=https://en.prothomalo.com/entertainment/Nipun-on-BBC-Radio|accessdate=2023-06-12|work=Prothomalo}}&lt;/ref&gt; বৰ্তমান তেওঁৰ বিবাহ বিচ্ছেদ। নিপুনৰ প্ৰাক্তন স্বামী মহম্মদ ছাজ্জাদ হোছেইন আপুৱে ২০২৪ চনৰ আগষ্ট মাহত অভিযোগ কৰিছিল যে নিপুন বাংলাদেশ আৱামি লীগৰ নেতা শ্বেখ ফজলুল কৰিম চেলিমৰ দেহৰক্ষী আছিল। 

== অভিনয় জীৱন ==
২০১৭ চনত নিপুনে বাংলাদেশ ফিল্ম এছ’চিয়েশ্যনৰ কাৰ্যবাহী সদস্যৰ পদ লাভ কৰে। ২০২২ চনত কাঞ্চন-নিপুন পৰিষদৰ পৰা সাধাৰণ সম্পাদক নিৰ্বাচনত অংশ লৈছিল। ২০২০ চনৰ ৫ ফেব্ৰুৱাৰীত জায়েদ খানক বাংলাদেশ চলচ্চিত্ৰ সন্থাৰ আপীল ব’ৰ্ডে অযোগ্য ঘোষণা কৰি আখতাৰক নৱনিৰ্বাচিত সাধাৰণ সম্পাদক হিচাপে ঘোষণা কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2022-02-05|language=en|title=জায়েদ খান বাতিল, শিল্পী সমিতিৰ নতুন সাধাৰণ সম্পাদক হলেন নিপুণ|url=https://www.tbsnews.net/bangla/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%A8%E0%A7%8B%E0%A6%A6%E0%A6%A8/news-details-82270|accessdate=2022-11-28|work=The Business Standard}}&lt;/ref&gt; পৰৱৰ্তী সময়ত ২০২২ চনৰ ২ মাৰ্চত উচ্চ ন্যায়ালয়ে জায়েদ খানক বাংলাদেশ চলচ্চিত্ৰ সন্থাৰ নিৰ্বাচিত সাধাৰণ সম্পাদক হিচাপে ঘোষণা কৰে। &lt;ref&gt;{{Cite web|date=2022-03-02|language=bn|title=শিল্পী সমিতিৰ সম্পাদক পদ জায়েদ খানেৰ - হাইকোৰ্টেৰ ৰায়|url=https://www.bbc.com/bengali/news-60585005|accessdate=2022-11-28|work=[[বিবিসি বাংলা]]}}&lt;/ref&gt; ২০২২ চনৰ ২১ নৱেম্বৰত আপীল বিভাগে উচ্চ ন্যায়ালয়ৰ ৰায় স্থগিত ৰাখে। এই নিৰ্দেশৰ ফলস্বৰূপে আখতাৰ বাংলাদেশ চলচ্চিত্ৰ সন্থাৰ সাধাৰণ সম্পাদকৰ পদত আছে।&lt;ref&gt;{{Cite web|language=en|title=চলচ্চিত্ৰ সমিতিৰ সাধাৰণ সম্পাদক নিপুন: আপিল বিভাগ|url=https://www.jugantor.com/national/617919/চলচ্চিত্ৰ-সমিতিৰ-সাধাৰণ-সম্পাদক-নিপুন-আপিল-বিভাগ|accessdate=2022-11-28|work=www.jugantor.com}}&lt;/ref&gt;

২০১৩ চনত প্ৰসেনজিৎ চেটাৰ্জীৰ ছবি ধনিয়া ৰ জৰিয়তে পশ্চিম বংগৰ চলচ্চিত্ৰত অভিষেক ঘটায়।&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|date=2013-08-17|language=en|title=NIPUN Kolkata calling|url=https://www.thedailystar.net/news/nipun-kolkata-calling-2|accessdate=2023-06-12|work=[[দ্য ডেইলি ষ্টাৰ (বাংলাদেশ)|দ্য ডেইলি ষ্টাৰ]]}}&lt;/ref&gt;

২০১৭ চনত নিপুনে বাংলাদেশ ফিল্ম এছ’চিয়েশ্যনৰ কাৰ্যবাহী সদস্যৰ পদ লাভ কৰে। ২০২২ চনত কাঞ্চন-নিপুন পৰিষদৰ পৰা সাধাৰণ সম্পাদক নিৰ্বাচনত অংশ লৈছিল। ২০২০ চনৰ ৫ ফেব্ৰুৱাৰীত জায়েদ খানক বাংলাদেশ চলচ্চিত্ৰ সন্থাৰ আপীল ব’ৰ্ডে অযোগ্য ঘোষণা কৰি আখতাৰক নৱনিৰ্বাচিত সাধাৰণ সম্পাদক হিচাপে ঘোষণা কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2022-02-05|language=en|title=জায়েদ খান বাতিল, শিল্পী সমিতিৰ নতুন সাধাৰণ সম্পাদক হলেন নিপুণ|url=https://www.tbsnews.net/bangla/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%A8%E0%A7%8B%E0%A6%A6%E0%A6%A8/news-details-82270|accessdate=2022-11-28|work=The Business Standard}}&lt;/ref&gt; পৰৱৰ্তী সময়ত ২০২২ চনৰ ২ মাৰ্চত উচ্চ ন্যায়ালয়ে জায়েদ খানক বাংলাদেশ চলচ্চিত্ৰ সন্থাৰ নিৰ্বাচিত সাধাৰণ সম্পাদক হিচাপে ঘোষণা কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2022-03-02|language=bn|title=শিল্পী সমিতিৰ সম্পাদক পদ জায়েদ খানেৰ - হাইকোৰ্টেৰ ৰায়|url=https://www.bbc.com/bengali/news-60585005|accessdate=2022-11-28|work=[[বিবিসি বাংলা]]}}&lt;/ref&gt; ২০২২ চনৰ ২১ নৱেম্বৰত আপীল বিভাগে উচ্চ ন্যায়ালয়ৰ ৰায় স্থগিত ৰাখে। এই নিৰ্দেশৰ ফলস্বৰূপে আখতেৰ বাংলাদেশ চলচ্চিত্ৰ সন্থাৰ সাধাৰণ সম্পাদকৰ পদত আছে।&lt;ref&gt;{{Cite web|language=en|title=চলচ্চিত্ৰ সমিতিৰ সাধাৰণ সম্পাদক নিপুন: আপিল বিভাগ|url=https://www.jugantor.com/national/617919/চলচ্চিত্ৰ-সমিতিৰ-সাধাৰণ-সম্পাদক-নিপুন-আপিল-বিভাগ|accessdate=2022-11-28|work=www.jugantor.com}}&lt;/ref&gt;

== চিনেমাৰ তালিকা ==
{| class=&quot;wikitable&quot; 
! বছৰ
! চলচ্চিত্ৰ
! ভূমিকা
! সহ-শিল্পী
! পৰিচালক
! টীকা
|-
| rowspan=&quot;2&quot; |২০০৬
|''ৰত্নগৰ্ভা মা''
|
|মান্না
|
|মুক্তি পায়নি
|-
|''পিতাৰ আসন''
|ৰাইকা
|[[শাকিৱ খান|শাকিব খান]]
|এফ আই মাণিক
|অভিনীত প্ৰথম চলচ্চিত্ৰ
|- 
| rowspan=&quot;5&quot; |২০০৭
|''সাজঘৰ''
|
|মান্না, মৌসুমী
|শাহ আলম কিৰণ
|'''বিজয়ী:''' জাতীয় চলচ্চিত্ৰ পুৰস্কাৰ - সেৰা পাৰ্শ্বচৰিত্ৰে অভিনেত্ৰী
|-
|''[[ৰিকশাওয়ালাৰ প্ৰেম]]''
|
|মান্না
|[[ৰকিবুল ইসলাম ৰকিব]]
|
|-
|''আমাৰ প্ৰাণেৰ স্বামী''
|নূপুৰ
|[[শাকিৱ খান|শাকিব খান]]
|[[পি এ কাজল]]
|
|-
|''[[বাবাৰ কসম]]''
|
|মান্না
|বদিউল আলম খোকন
|
|-
|''[[মেয়ে অপহৰণ]]''
|
|আমিন খান
|[[পি এ কাজল]]
|
|-
| rowspan=&quot;6&quot; |২০০৮
|''[[বাবাৰ জন্য যুদ্ধ]]''
|
|মান্না
|মনতাজুৰ ৰহমান আকবৰ
|
|-
|''[[বড় ভাই জিন্দাবাদ]]''
|
|আমিন খান
|সাফি ইকবাল
|
|-
|''[[পাওয়াৰ (২০০৮-এৰ চলচ্চিত্ৰ)|পাওয়াৰ]]''
|
|মান্না
|[[মনোয়াৰ খোকন]]
|
|-
|''[[জমিদাৰ বাড়ীৰ মেয়ে]]''
|
|আমিন খান
|আজিজুৰ ৰহমান
|
|-
|''[[বড়লোকেৰ জামাই]]''
|
|মান্না
|[[পি এ কাজল]]
|
|-
|''[[কোটি টাকাৰ ফকিৰ]]''
|
|বাপ্পাৰাজ, [[সম্ৰাট (অভিনেতা)|সম্ৰাট]], জিনাত শানু স্বাগতা
|ৰাজ্জাক
|
|-
| rowspan=&quot;9&quot; |২০০৯
|''চাঁদেৰ মত বউ''
|
|[[ৰিয়াজ (অভিনেতা)|ৰিয়াজ]]
|[[মহম্মদ হান্নান]]
|'''বিজয়ী: '''জাতীয় চলচ্চিত্ৰ পুৰস্কাৰ- সেৰা পাৰ্শ্বচৰিত্ৰে অভিনেত্ৰী
|-
|''শুভ বিবাহ''
|সোণিয়া
|ফেৰদৌস, ‌[[ৰিয়াজ (অভিনেতা)|ৰিয়াজ]], অপু বিশ্বাস
|দেবাশীষ বিশ্বাস
|
|-
|''ৰিটাৰ্ন টিকিট''
|
|ৰুবেল
|সোহেল ৰানা
|
|-
|''বন্ধু মায়া লাগাইছে''
|মাটি
|[[ছৈফ খান|সাইফ খান]]
|আবু সুফিয়ান
|
|-
|''[[বোনেৰ জন্য যুদ্ধ]]''
|
|আমিন খান
|[[স্বপন চৌধুৰী]]
|
|-
|''[[ঠেকাও আন্দোলন]]''
|
|আমিন খান
|[[ৰাজু চৌধুৰী]]
|
|-
|''[[আইন বড় না সন্তান বড়]]''
|
|কাজী মাৰুফ
|[[এ জে ৰানা]]
|
|-
|''[[মা বড় না বউ বড়]]''
|
|আমিন খান
|[[শেখ নজৰুল ইসলাম]]
|
|-
|''[[ভালবাসাৰ শেষ নেই]]''
|
|[[সম্ৰাট (অভিনেতা)|সম্ৰাট]]
|ৰেজা লতিফ
|
|-
| rowspan=&quot;3&quot; |২০১০
|''অবুঝ বউ''
|
|ফেৰদৌস
|[[নাৰ্গিস আক্তাৰ]]
|
|-
|''[[বড়লোকেৰ ১০ দিন গৰীবেৰ ১ দিন]]''
|
|নিৰব
|[[শেখ নজৰুল ইসলাম]]
|
|-
|''[[বাপ বড় না শশুৰ বড়়]]''
|
|[[সম্ৰাট (অভিনেতা)|সম্ৰাট]]
|[[শাহাদাৎ হোসেন লিটন]]
|
|- 
| rowspan=&quot;5&quot; |২০১১
|''টাইগাৰ নাম্বাৰ ওয়ান''
|
|[[শাকিৱ খান|শাকিব খান]]
|শাহীন-সুমন
|&lt;ref&gt;{{Cite web|title=সংৰক্ষণাগাৰভুক্ত অনুলিপি|url=http://www.ajkalerkhabarbd.com/pages/details/2011/08/13/10466|accessdate=১৩ ফেব্ৰুয়াৰি ২০১৫|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150114173944/http://www.ajkalerkhabarbd.com/pages/details/2011/08/13/10466|archivedate=১৪ জানুয়াৰি ২০১৫}}&lt;/ref&gt;
|-
|''[[গৰিবেৰ মন অনেক বড়]]''
|
|আমিন খান
|[[মোহাম্মদ আসলাম]]
|
|-
|''দুই পুৰুষ''
|
|[[ৰিয়াজ (অভিনেতা)|ৰিয়াজ]]
|চাষী নজৰুল ইসলাম
|
|- 
|''বস নাম্বাৰ ওয়ান''
|
|[[শাকিৱ খান|শাকিব খান]]
|বদিউল আলম খোকন
|'''মনোনীত:''' মেৰিল প্ৰথম আলো পুৰস্কাৰ (সমালোচক) - সেৰা পাৰ্শ্বচৰিত্ৰে অভিনেত্ৰী
|-
|''আদৰেৰ জামাই''
|
|[[শাকিৱ খান|শাকিব খান]]
|[[শাহাদাৎ হোসেন লিটন]]
|
|-
| rowspan=&quot;7&quot; |২০১২
|''[[মাৰুফেৰ চ্যালেঞ্জ]]''
|
|ইমন
|[[শাহাদাৎ হোসেন লিটন]]
|
|-
|''[[বাজাৰেৰ কুলি]]''
|
|ডিপজল
|মনতাজুৰ ৰহমান আকবৰ
|
|-
|''তুমি আসবে বলে''
|
|নিৰব
|[[আশৰাফুল ৰহমান]]
|
|-
|''[[আত্মদান]]''
|
|নিৰব
|শাহজাহান চৌধুৰী
|
|-
|''[[হঠাৎ সেদিন]]''
|
|ফেৰদৌস
|[[বাসু চেটাৰ্জী|বাসু চ্যাটাৰ্জী]]
|
|-
|''[[ঢাকাৰ কিং]]''
|
|[[শাকিৱ খান|শাকিব খান]]
|সাফি উদ্দিন সাফি
|
|-
|''[[শিউলিমনি]]''
|
|ইমন
|[[সাদেক সিদ্দিকী]]
|
|-
| rowspan=&quot;4&quot; |২০১৩
|&lt;nowiki&gt;&lt;i id=&quot;mwAdQ&quot;&gt;অন্তৰ্ধান&lt;/i&gt;&lt;/nowiki&gt;
|
|ফেৰদৌস
|সৈয়দ ওয়াহিদুজ্জামান ডায়মণ্ড
|&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.daily-sun.com/details_yes_27-08-2012_%E2%80%98Antardhan%E2%80%99-invited-to-3-film-fests-in-India_243_1_7_1_5.html|title=daily sun&lt;!-- Bot generated title --&gt;|accessdate=১৩ ফেব্ৰুয়াৰি ২০১৫|archivedate=১৯ ডিসেম্বৰ ২০১৩|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131219182616/http://www.daily-sun.com/details_yes_27-08-2012_%E2%80%98Antardhan%E2%80%99-invited-to-3-film-fests-in-India_243_1_7_1_5.html}}&lt;/ref&gt;
|-
|''[[এইতো ভালোবাসা]]''
|ৰানী
|ইমন, নিৰব, সিদ্দিকুৰ ৰহমান
|[[শাহীন কবিৰ টুটুল]]
|&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://mzamin.com/details.php?nid=NTUzOTc=&amp;ty=MA==&amp;s=MjI=&amp;c=Mjk=|title=Daily Manab Zamin {{!}}&lt;!-- Bot generated title --&gt;|accessdate=১৩ ফেব্ৰুয়াৰি ২০১৫|archivedate=১৪ জানুয়াৰি ২০১৫|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150114202829/http://mzamin.com/details.php?nid=NTUzOTc=&amp;ty=MA==&amp;s=MjI=&amp;c=Mjk=}}&lt;/ref&gt;
|-
|''প্ৰেমিক নাম্বাৰ ওয়ান''
|তানিয়া
|[[শাকিৱ খান|শাকিব খান]]
|[[ৰকিবুল ইসলাম ৰকিব]]
|
|-
|''[[পদ্মা পাড়েৰ পাৰ্বতী]]''
|পাৰ্বতী
|ইমন, নিৰব
|[[ৰফিক শিকদাৰ]]
|&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.bmdb.com.bd/movie/79/|title=পদ্মা পাড়েৰ পাৰ্বতী - বাংলা মুভি ডেটাবেজ|date=|accessdate=২৬ জানুয়াৰি ২০১৫|work=|publisher=Bangla Movie Database|last=|first=|archivedate=২৮ ফেব্ৰুয়াৰি ২০১৫|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150228113516/http://www.bmdb.com.bd/movie/79/}}&lt;/ref&gt;
|-
| rowspan=&quot;6&quot; |২০১৪
|''[[মায়েৰ মমতা]]''
|
|ইমন
|[[মোস্তাফিজুৰ ৰহমান বাবু]]
|&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.kalerkantho.com/online/entertainment/2014/04/24/76521/print|title=বিনোদন {{!}} কালেৰ কণ্ঠ {{!}} kalerkantho&lt;!-- Bot generated title --&gt;|accessdate=১৩ ফেব্ৰুয়াৰি ২০১৫|archivedate=২৭ অক্টোবৰ ২০১৪|archiveurl=https://web.archive.org/web/20141027124400/http://www.kalerkantho.com/online/entertainment/2014/04/24/76521/print}}&lt;/ref&gt;
|-
|''[[আই ডোণ্ট কেয়াৰ (২০১৪-এৰ চলচ্চিত্ৰ)|আই ডোণ্ট কেয়াৰ]]''
|
|আদি
|[[মোহাম্মদ হোসেন জেমি]]
|
|-
|''এক কাপ চা''
|
|ফেৰদৌস, মৌসুমী
|[[নাঈম ইমতিয়াজ নেয়ামুল]]
|অতিথি চৰিত্ৰে
|-
|''[[কাছেৰ শত্ৰু]]''
|
|আমিন খান
|এম এ আউয়াল
|
|-
|''আপোষহীন''
|
|হেলাল খান
|গাজী মাজহাৰুল আনোয়াৰ
|
|-
|''একাত্তৰেৰ মা জননী''
|জমিলা
|আগুন
|শাহ আলম কিৰণ
|
|-
| rowspan=&quot;8&quot; |২০১৫
|''লাভ''
|
|[[শাকিৱ খান|শাকিব খান]]
|এম এম সৰকাৰ
|
|-
|''জলৰং''
|
|ফেৰদৌস
|শাহনেওয়াজ কাকলী
|
|-
|''মায়ানগৰ''
|
|আসিফ ইমৰোজ
|ইসমত আৰা চৌধুৰী শান্তা
|
|-
|''পৰিচয়''
|
|ফেৰদৌস
|ৰূপালী গুহ
|
|-
|''[[স্বৰ্গ থেকে নৰক]]''
|
|ফেৰদৌস
|অৰূপ ৰতন চৌধুৰী
|
|-
|''কাৰ্তুজ''
|
|বাপ্পাৰাজ, [[সম্ৰাট (অভিনেতা)|সম্ৰাট]], সোহান খান
|বাপ্পাৰাজ
|
|-
|''পদ্ম পাতাৰ জল''
|
|ইমন, বিদ্যা সিনহা সাহা মীম
|তন্ময় তানসেন
|
|-
|''শোভনেৰ স্বাধীনতা''
|ময়না
|ফেৰদৌস
|মাণিক মানবিক
|
|-
|২০১৬
|অজ্ঞাতনামা
|বিউটি
|শহীদুজ্জামান সেলিম,মোশাৰৰফ কৰিম,ফজলুৰ ৰহমান বাবু,শতাব্দী ওয়াদুদ
|তৌকীৰ আহমেদ
|
|-
|২০১৮
|''ধূসৰ কুয়াশা''
|
|
|উত্তম আকাশ
|&lt;ref&gt;{{Cite web|last=sun|first=daily|language=en|title=Nipun, Munna’s ‘Bhagya’ to be released Feb 3 {{!}} Daily Sun {{!}}|url=https://www.daily-sun.com/printversion/details/669735/Nipun-Munna%E2%80%99s-%E2%80%98Bhagya%E2%80%99-to-be-released-Feb-3|accessdate=2023-06-12|work=daily sun}}&lt;/ref&gt;
|-
|২০২২
|বিৰত্ব
|
|ইমন, ইন্তেখাব দিনাৰ, জয়ন্ত চট্টোপাধ্যায়, কচি খন্দকাৰ, মনিৰা মিঠু, আৰমান পাৰভেজ মুৰাদ
|সাইদুল ইসলাম ৰানা
|
|-
| rowspan=&quot;2&quot; |২০২৩
|''ভাগ্য''
|
|মুন্না
|মাহবুবুৰ ৰশিদ
|&lt;ref&gt;{{Cite web|language=en|title=নিপুণেৰ 'ভাগ্য'|url=https://samakal.com/feature/article/2302154552/%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A3%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%AF|accessdate=2023-05-26|work=SAMAKAL|archivedate=২০২৩-০৫-২৬|archiveurl=https://web.archive.org/web/20230526084534/https://samakal.com/feature/article/2302154552/%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%A3%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%AF}}&lt;/ref&gt;
|-
|সুজন মাঝি
|
|ফেৰদৌস আহমেদ, কাজী হায়াৎ
|দেলোয়াৰ জাহান ঝণ্টু
|
|-
|টিবিএ
|তবুও তুমি আমাৰ
|
|ইমন
|ৰাজু আহমেদ
|&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2013-05-11|title=Nipun working on 4 films simultaneously|url=https://archive.dhakatribune.com/uncategorized/2013/05/11/nipun-working-on-4-films-simultaneously|accessdate=2023-06-12|work=Dhaka Tribune}}&lt;/ref&gt;
|}

=== টেলিভিছন ===
{| class=&quot;wikitable&quot;
! বছৰ
! শিৰোনাম
! পৰিচালক
! ভূমিকা
! মন্তব্য
|-
|
|''দ্বিধা দ্বন্দ্ব হে ভালোবাসা''
|আবিৰ খান
|
|
|-
|
|''সুপাৰষ্টাৰ''
|আৰিফ-ই-আহনাফ
|
|বিশেষ নাটক
|-
|
|''শুভাগমন''
|শহীদুন্নবী
|
|ঈদেৰ বিশেষ নাটক
|-
|
|''কনফিউশন''
|আবিৰ খান
|
|ঈদেৰ বিশেষ নাটক
|-
|
|''বিয়েটা আমাৰ খুব দৰকাৰ''
|
|
|
|-
|
|''শনিবাৰেৰ চোৰ''
|শামীম শাহেদ
|
|ঈদেৰ বিশেষ নাটক
|-
|
|''লেইস ফিতা''
|
|
|
|-
|২০১২
|''গফুৰেৰ বিয়ে''
|সিদ্দিকুৰ ৰহমান
|
|ঈদ স্পেশাল মিনি টিভি সিৰিজ
|-
|২০১২
|''একদা এক বাঘেৰ গলায় হাৰ ফুটিয়া ছিলো''
|মাসুদ সেজান
|
|ঈদ স্পেশাল মিনি টিভি সিৰিজ
|-
|২০১২
|''হাতেম আলী''
|মাসুদ সেজান
|
|ঈদেৰ বিশেষ টেলিফিল্ম
|-
|২০১৩
|''তিনি একজন সৌভাগ্যবান''
|হাসান খোৰশেদ
|
|ঈদেৰ বিশেষ নাটক
|-
|২০১৩
|''দৈনিক সুখবৰ দুঃখবৰ''
|এস এ হক অলিক
|
|ঈদেৰ বিশেষ নাটক
|-
|২০১৩
|''প্ৰীতি ও শুভেচ্ছা''
|জাহিদ হাসান
|
|ঈদেৰ বিশেষ নাটক
|-
|২০১৩
|''মানি ইজ নো প্ৰবলেম''
|মাসুদ সেজান
|
|ঈদেৰ বিশেষ নাটক
|-
|২০১৩
|''দুয়ে দুয়ে পাঁচ''
|নাঈম ইমতিয়াজ নেয়ামুল
|
|ঈদেৰ বিশেষ নাটক
|-
|২০১৩
|''নতুন হাতেম আলী''
|মাসুদ সেজান
|
|ঈদেৰ বিশেষ টেলিফিল্ম
|-
|২০১৪
|''ফৰ্মাল-ইন''
|মাসুদ সেজান
|
|ঈদেৰ বিশেষ মিনি টিভি সিৰিজ
|-
|২০১৪
|''সেলফি''
|মাসুদ সেজান
|
|ঈদেৰ বিশেষ নাটক
|-
|২০১৪
|''ফৰ্মাল-ইন প্লাস''
|মাসুদ সেজান
|
|ঈদেৰ বিশেষ মিনি টিভি সিৰিজ
|}

=== ৱেব ছিৰিজ ===
{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
! বছৰ
! অলপ
! অ'টিটি
! চৰিত্ৰ
! সহ-শিল্পী
! নিৰ্দেশক
! মন্তব্য
|-
| ২০১৯ চনত
| ''বাগিচাৰ খেল''
| [[বায়োস্কোপ|বাইস্কোপ]]
| এলোৰা
| [[ৰিয়াজ (অভিনেতা)|ৰিয়াজ]], '''নিপুন'''
| তৌহিদ মিতুল
|}

== পুৰস্কাৰ ==

; ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা

{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
! বছৰ
! পুৰস্কাৰ
! বিভাগ
! নিৰ্দিষ্ট কাৰ্য্য
! ফলাফল
! {{Abbr|সূত্ৰ|তথ্যসূত্ৰ}}
|-
| ২০০৭ চনত
| ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা
| শ্ৰেষ্ঠ সহযোগী অভিনেত্ৰী
| ''ড্ৰেছিং ৰুম''|| {{Won}} 
| 
|-
| ২০১০ চনত
| ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা
| শ্ৰেষ্ঠ সহযোগী অভিনেত্ৰী
| ''চন্দ্ৰৰ দৰে এগৰাকী পত্নী''|| {{Won}} 
| &lt;ref&gt;{{Cite web|last=Admin|date=2013-08-23|language=en-US|title=Nipun shares her experience|url=https://dhakamirror.com/entertainment/cinema-bangla/nipun-shares-her-experience/|accessdate=2023-06-12|work=Dhaka Mirror|archivedate=২০২৩-০৬-১২|archiveurl=https://web.archive.org/web/20230612110740/https://dhakamirror.com/entertainment/cinema-bangla/nipun-shares-her-experience/}}&lt;/ref&gt;
|-
| ২০১১ চন
| মেৰিল প্ৰথম আলো বঁটা (সমালোচক)
| শ্ৰেষ্ঠ সহযোগী অভিনেত্ৰী
| ''মৰমৰ জোঁৱাই''
| মনোনীত কৰা হৈছে
|
|}

; বিচিআৰএ বঁটা

{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
! বছৰ
! বিভাগ
! নিৰ্দিষ্ট কাৰ্য্য
! ফলাফল
! {{Abbr|সূত্ৰ|তথ্যসূত্ৰ}}
|-
| ২০০৭ চনত
| শ্ৰেষ্ঠ অভিনেত্ৰী 
||| {{Won}} 
| 
|}

== তথ্য উৎস ==
{{Reflist|2}}

== বাহ্যিক সংযোগ ==
* {{IMDb name|4683507}}
{{Commons category|Nipun Akter|নিপুণ আক্তাৰ}}
[[শ্ৰেণী:জীৱিত ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:বাংলাদেশৰ অভিনেত্ৰী]]</text>
      <sha1>f4g6sf64c1xgrm537sxk4ajon5z3fs6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>দ্য ছিক্ৰেট (গ্ৰন্থ)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>110644</id>
    <revision>
      <id>522262</id>
      <parentid>461789</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T04:55:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dipankar Das</username>
        <id>36094</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>পৃষ্ঠা [[দ্য ছিক্ৰেট ( কিতাপ )]]ৰ পৰা [[দ্য ছিক্ৰেট (গ্ৰন্থ)]]লৈ Dipankar Dasয়ে স্থানান্তৰ কৰিলে</comment>
      <origin>461789</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4953" sha1="2fusoliaacfkp46ymtdjd46vqqq2mlo" xml:space="preserve">'''দ্য ছিক্ৰেট''' ( [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী:]] '''The Secret''' )শীৰ্ষক গ্ৰন্থখন পূৰ্বে নিৰ্মিত একে নামৰ চলচ্চিত্ৰৰ আধাৰত ২০০৬ চনত লিখা [[ৰ’ণ্ডা বায়ন]]ৰ আত্মসহায়ক গ্ৰন্থ ।&lt;ref&gt;[https://www.thesecret.tv/ ''&lt;small&gt;Secrets and Lies&lt;/small&gt;''&quot;.] ''&lt;small&gt;Committee for Skeptical Inquiry. 2007.&lt;/small&gt;''&lt;/ref&gt; ইয়াৰ ভিত্তি হৈছে আকৰ্ষণৰ ছদ্মবৈজ্ঞানিক নিয়ম। যিয়ে দাবী কৰে যে কেৱল চিন্তাই মানুহৰ জীৱনৰ ভিতৰৰ বস্তুনিষ্ঠ পৰিস্থিতিত প্ৰভাৱ পেলাব পাৰে। গ্ৰন্থখনত শক্তিক ইয়াৰ ফলপ্ৰসূতাৰ নিশ্চয়তা হিচাপে অভিযোগ কৰা হৈছে। বিশ্বজুৰি ৩ কোটি কপি বিক্ৰী হোৱা এই গ্ৰন্থখনৰ ৫০ টা ভাষালৈ অনুবাদ কৰা হৈছে। কিতাপখনত কৰা বৈজ্ঞানিক দাবী সমূহ একাধিক সমালোচকে নাকচ কৰিছে। যিয়ে যুক্তি আগবঢ়ায় যে কিতাপখনৰ কোনো [[মনোবিজ্ঞান|মনোবিজ্ঞানিক]] ভেটি ওপৰত।

{{Infobox book|name=দ্য ছিক্ৰেট|author=[[ৰণ্ডা বায়ন]]|pub_date=২৬ নৱেম্বৰ ২০০৬|image=|image_caption=কিতাপখনৰ ছবি|language=ইংৰাজী|subject=আত্মসহায়ক|pages=১৯৮|media_type=প্ৰিণ্ট|country=[[অষ্ট্ৰেলিয়া]]|followed_by=দ্য পয়াৰ|infoboxwidth=}}

==পৃষ্ঠভূমি==
২০০৬ চনৰ মাৰ্চ মাহত দ্য ছিক্ৰেট ছবি হিচাপে মুক্তি পায় আৰু পিছলৈ একে বছৰতে কিতাপ হিচাপে মুক্তি পায়। ৱালেছ ৱাটলছৰ ১৯১০ চনৰ গ্ৰন্থ দ্য চাইন্স অৱ গেটিং ৰিচৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত হৈছে। যিখন বায়নে ২০০৪ চনত ব্যক্তিগত আঘাতৰ সময়ত বায়নে কন্যাৰ পৰা লাভ কৰিছিল। ছবিখন বা কিতাপখনত দেখুওৱা হোৱা নাই। কিন্তু ছবিখনৰ বাবে ৫২টা সাক্ষাৎকাৰৰ ভিতৰত ৩৬টা সাক্ষাৎকাৰৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছে। যাৰ বহুতৰে উল্লেখ আছে কিতাপখন।

==ৰূপৰেখা==
বায়নে মূলতঃ মেডাম ব্লাভাটস্কি আৰু নৰ্মান ভিনচেণ্ট পিলৰ দৰে ব্যক্তিয়ে জনপ্ৰিয় কৰা এটা ধাৰণা পুনৰ প্ৰৱৰ্তন কৰে। যি কিছুমান কথাৰ বিষয়ে চিন্তা কৰিলে সেইবোৰ মানুহৰ জীৱনত দেখা দিব। বায়নে এইখিনি লাভ কৰা বুলি অভিযোগ উত্থাপন কৰা ঐতিহাসিক ব্যক্তিসকলৰ উদাহৰণ দাঙি ধৰিছে। বায়নে তিনিটা পদক্ষেপৰ প্ৰক্ৰিয়াৰ উল্লেখ কৰিছে।  [[Bible beater|বাইবেল]]ৰ মথি ২১:২২ পদৰ এটা উদ্ধৃতিৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি কৰা হৈছে &quot;আপুনি বিশ্বাসেৰে প্ৰাৰ্থনাত যি বিচাৰে সেইটোয়ে লাভ কৰিব। বায়নে কৃতজ্ঞতাৰ গুৰুত্ব আৰু তাৰ পিছৰ অধ্যায়সমূহত নিজৰ সমৃদ্ধি কেনেকৈ উন্নত কৰিব পাৰি তাৰ বিষয়ে বৰ্ণনা কৰা হৈছে। সম্পৰ্ক আৰু স্বাস্থ্য বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ডৰ বিষয়ে অধিক সাধাৰণ চিন্তাৰ সৈতে।

== তথ্য উৎস ==
লিখি থকা হৈছে</text>
      <sha1>2fusoliaacfkp46ymtdjd46vqqq2mlo</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522267</id>
      <parentid>522262</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T04:58:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dipankar Das</username>
        <id>36094</id>
      </contributor>
      <comment>+[[শ্ৰেণী:ইংৰাজী গ্ৰন্থ]]; +[[শ্ৰেণী:অ-কাহিনীমূলক গ্ৰন্থ]] using [[WP:HC|HotCat]]</comment>
      <origin>522267</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5092" sha1="n2p2hyvtt59ik5dhgoltc1mj4x2znze" xml:space="preserve">'''দ্য ছিক্ৰেট''' ( [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী:]] '''The Secret''' )শীৰ্ষক গ্ৰন্থখন পূৰ্বে নিৰ্মিত একে নামৰ চলচ্চিত্ৰৰ আধাৰত ২০০৬ চনত লিখা [[ৰ’ণ্ডা বায়ন]]ৰ আত্মসহায়ক গ্ৰন্থ ।&lt;ref&gt;[https://www.thesecret.tv/ ''&lt;small&gt;Secrets and Lies&lt;/small&gt;''&quot;.] ''&lt;small&gt;Committee for Skeptical Inquiry. 2007.&lt;/small&gt;''&lt;/ref&gt; ইয়াৰ ভিত্তি হৈছে আকৰ্ষণৰ ছদ্মবৈজ্ঞানিক নিয়ম। যিয়ে দাবী কৰে যে কেৱল চিন্তাই মানুহৰ জীৱনৰ ভিতৰৰ বস্তুনিষ্ঠ পৰিস্থিতিত প্ৰভাৱ পেলাব পাৰে। গ্ৰন্থখনত শক্তিক ইয়াৰ ফলপ্ৰসূতাৰ নিশ্চয়তা হিচাপে অভিযোগ কৰা হৈছে। বিশ্বজুৰি ৩ কোটি কপি বিক্ৰী হোৱা এই গ্ৰন্থখনৰ ৫০ টা ভাষালৈ অনুবাদ কৰা হৈছে। কিতাপখনত কৰা বৈজ্ঞানিক দাবী সমূহ একাধিক সমালোচকে নাকচ কৰিছে। যিয়ে যুক্তি আগবঢ়ায় যে কিতাপখনৰ কোনো [[মনোবিজ্ঞান|মনোবিজ্ঞানিক]] ভেটি ওপৰত।

{{Infobox book|name=দ্য ছিক্ৰেট|author=[[ৰণ্ডা বায়ন]]|pub_date=২৬ নৱেম্বৰ ২০০৬|image=|image_caption=কিতাপখনৰ ছবি|language=ইংৰাজী|subject=আত্মসহায়ক|pages=১৯৮|media_type=প্ৰিণ্ট|country=[[অষ্ট্ৰেলিয়া]]|followed_by=দ্য পয়াৰ|infoboxwidth=}}

==পৃষ্ঠভূমি==
২০০৬ চনৰ মাৰ্চ মাহত দ্য ছিক্ৰেট ছবি হিচাপে মুক্তি পায় আৰু পিছলৈ একে বছৰতে কিতাপ হিচাপে মুক্তি পায়। ৱালেছ ৱাটলছৰ ১৯১০ চনৰ গ্ৰন্থ দ্য চাইন্স অৱ গেটিং ৰিচৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত হৈছে। যিখন বায়নে ২০০৪ চনত ব্যক্তিগত আঘাতৰ সময়ত বায়নে কন্যাৰ পৰা লাভ কৰিছিল। ছবিখন বা কিতাপখনত দেখুওৱা হোৱা নাই। কিন্তু ছবিখনৰ বাবে ৫২টা সাক্ষাৎকাৰৰ ভিতৰত ৩৬টা সাক্ষাৎকাৰৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছে। যাৰ বহুতৰে উল্লেখ আছে কিতাপখন।

==ৰূপৰেখা==
বায়নে মূলতঃ মেডাম ব্লাভাটস্কি আৰু নৰ্মান ভিনচেণ্ট পিলৰ দৰে ব্যক্তিয়ে জনপ্ৰিয় কৰা এটা ধাৰণা পুনৰ প্ৰৱৰ্তন কৰে। যি কিছুমান কথাৰ বিষয়ে চিন্তা কৰিলে সেইবোৰ মানুহৰ জীৱনত দেখা দিব। বায়নে এইখিনি লাভ কৰা বুলি অভিযোগ উত্থাপন কৰা ঐতিহাসিক ব্যক্তিসকলৰ উদাহৰণ দাঙি ধৰিছে। বায়নে তিনিটা পদক্ষেপৰ প্ৰক্ৰিয়াৰ উল্লেখ কৰিছে।  [[Bible beater|বাইবেল]]ৰ মথি ২১:২২ পদৰ এটা উদ্ধৃতিৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি কৰা হৈছে &quot;আপুনি বিশ্বাসেৰে প্ৰাৰ্থনাত যি বিচাৰে সেইটোয়ে লাভ কৰিব। বায়নে কৃতজ্ঞতাৰ গুৰুত্ব আৰু তাৰ পিছৰ অধ্যায়সমূহত নিজৰ সমৃদ্ধি কেনেকৈ উন্নত কৰিব পাৰি তাৰ বিষয়ে বৰ্ণনা কৰা হৈছে। সম্পৰ্ক আৰু স্বাস্থ্য বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ডৰ বিষয়ে অধিক সাধাৰণ চিন্তাৰ সৈতে।

== তথ্য উৎস ==
লিখি থকা হৈছে

[[শ্ৰেণী:ইংৰাজী গ্ৰন্থ]]
[[শ্ৰেণী:অ-কাহিনীমূলক গ্ৰন্থ]]</text>
      <sha1>n2p2hyvtt59ik5dhgoltc1mj4x2znze</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522331</id>
      <parentid>522267</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T08:17:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>522331</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5108" sha1="2r6ot502azf3ogn52miqrlliogkqnar" xml:space="preserve">{{unreferenced}}'''দ্য ছিক্ৰেট''' ( [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী:]] '''The Secret''' )শীৰ্ষক গ্ৰন্থখন পূৰ্বে নিৰ্মিত একে নামৰ চলচ্চিত্ৰৰ আধাৰত ২০০৬ চনত লিখা [[ৰ’ণ্ডা বায়ন]]ৰ আত্মসহায়ক গ্ৰন্থ ।&lt;ref&gt;[https://www.thesecret.tv/ ''&lt;small&gt;Secrets and Lies&lt;/small&gt;''&quot;.] ''&lt;small&gt;Committee for Skeptical Inquiry. 2007.&lt;/small&gt;''&lt;/ref&gt; ইয়াৰ ভিত্তি হৈছে আকৰ্ষণৰ ছদ্মবৈজ্ঞানিক নিয়ম। যিয়ে দাবী কৰে যে কেৱল চিন্তাই মানুহৰ জীৱনৰ ভিতৰৰ বস্তুনিষ্ঠ পৰিস্থিতিত প্ৰভাৱ পেলাব পাৰে। গ্ৰন্থখনত শক্তিক ইয়াৰ ফলপ্ৰসূতাৰ নিশ্চয়তা হিচাপে অভিযোগ কৰা হৈছে। বিশ্বজুৰি ৩ কোটি কপি বিক্ৰী হোৱা এই গ্ৰন্থখনৰ ৫০ টা ভাষালৈ অনুবাদ কৰা হৈছে। কিতাপখনত কৰা বৈজ্ঞানিক দাবী সমূহ একাধিক সমালোচকে নাকচ কৰিছে। যিয়ে যুক্তি আগবঢ়ায় যে কিতাপখনৰ কোনো [[মনোবিজ্ঞান|মনোবিজ্ঞানিক]] ভেটি ওপৰত।

{{Infobox book|name=দ্য ছিক্ৰেট|author=[[ৰণ্ডা বায়ন]]|pub_date=২৬ নৱেম্বৰ ২০০৬|image=|image_caption=কিতাপখনৰ ছবি|language=ইংৰাজী|subject=আত্মসহায়ক|pages=১৯৮|media_type=প্ৰিণ্ট|country=[[অষ্ট্ৰেলিয়া]]|followed_by=দ্য পয়াৰ|infoboxwidth=}}

==পৃষ্ঠভূমি==
২০০৬ চনৰ মাৰ্চ মাহত দ্য ছিক্ৰেট ছবি হিচাপে মুক্তি পায় আৰু পিছলৈ একে বছৰতে কিতাপ হিচাপে মুক্তি পায়। ৱালেছ ৱাটলছৰ ১৯১০ চনৰ গ্ৰন্থ দ্য চাইন্স অৱ গেটিং ৰিচৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত হৈছে। যিখন বায়নে ২০০৪ চনত ব্যক্তিগত আঘাতৰ সময়ত বায়নে কন্যাৰ পৰা লাভ কৰিছিল। ছবিখন বা কিতাপখনত দেখুওৱা হোৱা নাই। কিন্তু ছবিখনৰ বাবে ৫২টা সাক্ষাৎকাৰৰ ভিতৰত ৩৬টা সাক্ষাৎকাৰৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছে। যাৰ বহুতৰে উল্লেখ আছে কিতাপখন।

==ৰূপৰেখা==
বায়নে মূলতঃ মেডাম ব্লাভাটস্কি আৰু নৰ্মান ভিনচেণ্ট পিলৰ দৰে ব্যক্তিয়ে জনপ্ৰিয় কৰা এটা ধাৰণা পুনৰ প্ৰৱৰ্তন কৰে। যি কিছুমান কথাৰ বিষয়ে চিন্তা কৰিলে সেইবোৰ মানুহৰ জীৱনত দেখা দিব। বায়নে এইখিনি লাভ কৰা বুলি অভিযোগ উত্থাপন কৰা ঐতিহাসিক ব্যক্তিসকলৰ উদাহৰণ দাঙি ধৰিছে। বায়নে তিনিটা পদক্ষেপৰ প্ৰক্ৰিয়াৰ উল্লেখ কৰিছে।  [[Bible beater|বাইবেল]]ৰ মথি ২১:২২ পদৰ এটা উদ্ধৃতিৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি কৰা হৈছে &quot;আপুনি বিশ্বাসেৰে প্ৰাৰ্থনাত যি বিচাৰে সেইটোয়ে লাভ কৰিব। বায়নে কৃতজ্ঞতাৰ গুৰুত্ব আৰু তাৰ পিছৰ অধ্যায়সমূহত নিজৰ সমৃদ্ধি কেনেকৈ উন্নত কৰিব পাৰি তাৰ বিষয়ে বৰ্ণনা কৰা হৈছে। সম্পৰ্ক আৰু স্বাস্থ্য বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ডৰ বিষয়ে অধিক সাধাৰণ চিন্তাৰ সৈতে।

== তথ্য উৎস ==
লিখি থকা হৈছে

[[শ্ৰেণী:ইংৰাজী গ্ৰন্থ]]
[[শ্ৰেণী:অ-কাহিনীমূলক গ্ৰন্থ]]</text>
      <sha1>2r6ot502azf3ogn52miqrlliogkqnar</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>পূৰ্ণেন্দু পত্ৰী</title>
    <ns>0</ns>
    <id>111015</id>
    <revision>
      <id>522253</id>
      <parentid>464008</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T02:04:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dipankar Das</username>
        <id>36094</id>
      </contributor>
      <comment>(By [[meta:Indic-TechCom/Tools|FindAndReplace]])</comment>
      <origin>522253</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13794" sha1="1z8g8c14z7xj50d80lac2xrh8kp9bbq" xml:space="preserve">{{Infobox writer
| name          = পূৰ্ণেন্দু পত্ৰী
| image         = 
| alt           = 
| caption       = 
| birth_name    = 
| birth_date    = {{Birth date|df=yes|1931|02|02}}
| birth_place   = [[Shyampur II|নকোল]], [[Howrah District|হাওৰা]], [[বেঙ্গল প্ৰেচিডেন্সি‍]], [[বৃটিছ ভাৰত]]
| death_date    = {{Death date and age|df=yes|1997|03|19|1931|02|02}}
| death_place   = 
| occupation    = কবি‍, লেখক, সম্পাদক, শিল্পী,চিত্ৰকৰ, বোলছবি পৰিচালক
| language      = [[Bengali language|বাংলা]], ইংৰাজী
| nationality   = [[Presidencies and provinces of British India|বৃটিছ ভাৰতীয়]] 
| movement      = 
| notableworks  = [[স্ত্ৰীৰ পত্ৰ]], [[কথোপকথন]]
| spouse        = উমা পত্ৰী
| children      = এজন পুত্ৰ, তিনিগৰাকী কন্যা
| relatives     = 
| awards        = &lt;!-- do not add image icons such as nobel peace, see [[:Template:Infobox writer]] --&gt;
| signature     = 
| signature_alt = 
}}
'''পূৰ্ণেন্দুশেখৰ পত্ৰী''' (২ ফেব্ৰুৱাৰী ১৯৩১ – ১৯ মাৰ্চ ১৯৯৭) বেছি পৰিচিত '''পূৰ্নেন্দু পত্ৰী''' নামেৰে; তেওঁৰ ছদ্মনাম '''সমুদ্ৰগুপ্ত'''। এজন বিশিষ্ট ভাৰতীয় বাঙালী কবি, ঔপন্যাসিক, প্ৰাবন্ধিক, শিশু সাহিত্যিক, সাহিত্য গৱেষক, [[কলিকতা|কলিকতাৰ]] গৱেষক, বোলছবি পৰিচালক আৰু প্ৰচ্ছদশিল্পী। 

== জন্ম আৰু শিক্ষা ==
পূৰ্ণেন্দু পত্ৰীৰ জন্ম বৰ্তমানৰ [[পশ্চিমবংগ|পশ্চিমবঙ্গৰ]] হাওৰা জিলাৰ শ্যামপুৰৰ নাকোলেত। তেওঁৰ পিতৃ পুলিনবিহাৰী পত্ৰী আৰু মাতৃ নিৰ্মলা দেৱী। মেট্ৰিক পৰীক্ষাত উত্তীৰ্ণ হোৱাৰ পিছত পাৰিবাৰিক বিবাদৰ বাবে পৈতৃক ঘৰ এৰি [[কলিকতা|কলকাতালৈ]] যায়। ১৯৪৯ চনত ভাৰতীয় কলা মহাবিদ্যালয়ত বাণিজ্যিক কলাৰ ছাত্ৰ হিচাপে যোগদান কৰে।&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://bengalfoundation.org/artist/purnendu-pattrea/|title=Purnendu Pattrea|website=bengalfoundation.org|accessdate=4 May 2018}}&lt;/ref&gt; কিন্তু বিভিন্ন কাৰণত তেওঁৰ বাবে‍ এই পাঠ্যক্ৰম সম্পূৰ্ণ কৰা সম্ভৱ নহ’ল। সৰুতে বাগনানৰ বিশিষ্ট [[সাম্যবাদ|কমিউনিষ্ট]] নেতা অমল গাংগুলীৰ সংস্পৰ্শলৈ আহি [[ভাৰতৰ কমিউনিষ্ট পাৰ্টি|কমিউনিষ্ট পাৰ্টিৰ]] বিভিন্ন সাংস্কৃতিক কাম-কাজৰ লগত জড়িত হৈ পৰে। কলিকতাত তেওঁ অভিভাৱক খুড়াক নিকুঞ্জবিহাৰী পত্ৰীৰ চলচ্চিত্ৰ আলোচনী ‘চিত্ৰিতা’ আৰু সাহিত্য-কাকত দীপালীত অংকন আৰু লিখিবলৈ আৰম্ভ কৰে। পঞ্চাশৰ দশকৰ আৰম্ভণিতে কমিউনিষ্ট পাৰ্টিৰ সক্ৰিয় সদস্য হোৱাৰ পিছত তেওঁ ৰাজনীতি আৰু সাহিত্য চৰ্চা দুয়োটাকে অব্যাহত ৰাখিছিল।

== প্ৰকাশন ==
১৯৫১ চনত তেওঁৰ প্ৰথম কাব্যগ্ৰন্থ ''একমুঠো ৰোদ'' প্ৰকাশিত হয়। ১৯৫৮ চনত প্ৰকাশিত প্ৰথম উপন্যাস ''দাঁড়েৰ ময়না'' ই মাণিক পুৰস্কাৰ লাভ কৰে। তেওঁৰ আন আন কাব্যগ্ৰন্থবোৰ হ'ল ''শব্দেৰ বিছানা'' (১৯৭৫), তুমি এলে''সূৰ্যোদয় হয়'' (১৯৭৬) ''আমাদেৰ তুমুল হৈ-হল্লা'' (১৯৮০) আৰু ''গভীৰ ৰাতেৰ ট্ৰাঙ্ককল'' (১৯৮১), ''আমিই কচ আমিই দেবযানী'' ইত্যাদি। সাহিত্য গৱে‍ষক শিশিৰ কুমাৰ দাশে‍ তেওঁৰ কাব্য সম্পৰ্কে মন্তব্য কৰি কৈছিল - ''ছন্দৰ কৌশল, প্ৰতীক নিৰ্মাণৰ স্পষ্টতা আৰু কথনভঙ্গিৰ ঘৰুৱা শৈলী তেওঁৰ কবিতাৰ প্ৰধান বৈশিষ্ট্য। '' পূৰ্ণেন্দু পত্ৰীৰ আন আন উপন্যাসৰ ভিতৰত উল্লেখযোগ্য ''ভোমৰাগুড়ি'', ''মালতীমঙ্গল'' ইত্যাদি। ''ৰূপসী বাংলাৰ দুই কবি'' তেওঁৰ এখন বিখ্যাত প্ৰবন্ধসঙ্কলন। পূৰ্ণেন্দু পত্ৰী কলকাতাৰ বিষয়ে‍ প্ৰায় এক ডজন গ্ৰন্থ ৰচনা কৰিছিল। এইবোৰৰ ভিতৰত উল্লেখযোগ্য হ'ল ''শহৰ কলকাতাৰ আদি পৰ্ব'', ''বঙ্গভঙ্গ'', ''কি কৰে কলকাতা হল'', ''ছড়ায় মোড়া কলকাতা'', ''কলকাতাৰ ৰাজকাহিনী'', ''এক যে ছিল কলকাতা'' ইত্যাদি। জীবনৰ শেষপৰ্বত [[বঙ্কিমচন্দ্ৰ চট্টোপাধ্যায়|বঙ্কিমচন্দ্ৰ চট্টোপাধ্যায়ৰ]] বিষয়ে‍ এক বিশাল গৱে‍ষণাৰ কাম আৰম্ভ কৰিছিল। মৃত্যুৰ পূৰ্বে ১৯৯৬ চনত তেওঁৰ প্ৰথম খণ্ড ''বঙ্কিম যুগ'' প্ৰকাশিত হয়। শিশুসাহিত্যতো তেওঁ আছিল এজন জনপ্ৰিয় লেখক। সৰু ল'ৰা-ছোৱালীৰ বাবে লিখিছিল - ''আলটুং ফালটুং'', ''ম্যাকেৰ বাবা খ্যাঁক'', ''ইল্লীবিল্লী'', ''দুষ্টুৰ ৰামায়ণ'', ''জুনিয়ৰ ব্যোমকেশ'', ''জাম্বো দি জিনিয়াস'', প্ৰভৃতি হাঁহিৰ কিতাপ। ''আমাৰ ছেলেবেলা'' নামেৰে‍ তেওঁৰ এখন স্মৃতিকথাৰ কিতাপো আছে‍। সামগ্ৰিক সাহিত্যকৰ্মৰ বাবে‍ পশ্চিমবঙ্গ সৰকাৰে‍ তেওঁক বিদ্যাসাগৰ পুৰস্কাৰেৰে‍ সন্মানিত কৰিছিল। 

== বোলছবি‍ ==
১৯৬৫ চনত প্ৰেমেন্দ্ৰ মিত্ৰৰ কাহিনীৰ আধাৰত তেওঁৰ প্ৰথমখন বোলছবি‍ স্বপ্ন নিয়ে‍ মুক্তি পায়। ইয়াৰ পিছত তেওঁ [[ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰ|ৰবীন্দ্ৰনাথৰ]] কাহিনীৰ আধাৰত ''স্ত্ৰীৰ পত্ৰ'' আৰু ''[[মালঞ্চ (চলচ্চিত্ৰ)|মালঞ্চকে]]'' ধৰি পাঁচখন বোলছবি‍ পৰিচালনা কৰে। ইয়াৰ উপৰিও সাতখন তথ্যচিত্ৰ নিৰ্মাণ কৰিছিল। ১৯৭২ চনত নিৰ্মিত ''স্ত্ৰীৰ পত্ৰ'' ছবিখনে ২০ সংখ্যক ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা প্ৰদানত বাংলা ভাষাৰ শ্ৰেষ্ঠ বৈশিষ্ট্যপূৰ্ণ ছবিৰ বাবে ৰজত কমল (ৰূপালী পদুম) বঁটা লাভ কৰে।&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.indianhonour.com/national-film-award-for-best-feature-film-in-bengali/|title=National Film Award for Best Feature Film in Bengali – Indian Honour|website=www.indianhonour.com|accessdate=4 May 2018|archive-date=24 April 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180424202543/http://www.indianhonour.com/national-film-award-for-best-feature-film-in-bengali/|url-status=dead|archivedate=24 April 2018|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180424202543/http://www.indianhonour.com/national-film-award-for-best-feature-film-in-bengali/|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;''স্ত্ৰীৰ পত্ৰ'' বোলছবিখনৰ বাবে তেওঁক [[তাসখন্দ চলচ্চিত্ৰ উৎসব|তাছকেন্দ চলচ্চিত্ৰ মহোৎসৱত]] শ্ৰেষ্ঠ চলচ্চিত্ৰ নিৰ্মাতা আৰু শ্ৰেষ্ঠ পৰিচালকৰ বঁটা প্ৰদান কৰা হয়।&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://learningandcreativity.com/silhouette/streer-patra-bengali-film/|title=On Streer Patra – Silhouette Magazine|date=29 December 2011|website=learningandcreativity.com|accessdate=4 May 2018}}&lt;/ref&gt; সমৰেশ বসুৰ কাহিনীৰ আধাৰত ১৯৭৪ চনত নিৰ্মিত তেওঁৰ বোলছবি ''ছেঁড়া তমছুক'' -এ কেইবাটাও ৰাষ্ট্ৰীয় আৰু আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় বঁটা লাভ কৰিছিল।

== প্ৰচ্ছদশিল্পী ==
সাহিত্য আৰু বোলছবি পৰিচালনাৰ বাহিৰেও পূৰ্ণেন্দু পত্ৰীৰ অন্যতম পৰিচয় হৈছে প্ৰচ্ছদশিল্পী হিচাপে। তেওঁ বাংলা সাহিত্যৰ শ শ ধ্ৰুপদী গ্ৰন্থৰ বেটুপাত আঁকিছিল। তেওঁৰ দ্বাৰা অংকিত বেটুপাতসমূহৰ গুণগত মান আৰু স্বকীয় বৈশিষ্ট্য বিশেষ স্বাতন্ত্ৰ্যৰ দাবিদাৰ। 

== চলচ্চিত্ৰায়ণ ==
পৰিচালনা:
* ''স্বপ্ন নিয়ে'' (১৯৬৬) 
* ''স্ত্ৰীৰ পত্ৰ'' (১৯৭২)
* ''ছেঁড়া তমসুক'' (১৯৭৪) 
* ''অবনীন্দ্ৰনাথ'' (১৯৭৬) 
* ''পটচিত্ৰ'' (তথ্যচিত্ৰ, ১৯৭৭) 
* ''মালঞ্চ'' (১৯৭৯) 
* ''কালীঘাট'' (তথ্যচিত্ৰ, ১৯৮১) 
* ''গীতগোবিন্দম্'' (১৯৮১) 
* ''ছোটো বকুলপুৰেৰ যাত্ৰী'' (১৯৮১) 
* ''ক্ষীৰেৰ পুতুল'' (তথ্যচিত্ৰ, ১৯৮২)

চিত্ৰনাট্য:
* ''স্ত্ৰীৰ পত্ৰ'' (১৯৭২)

== আন আন তথ্যৰ উৎস==
* ''সংগসাদ বাংলা চৰিতবিধান'', দ্বিতীয় খণ্ড (সংশোধিত তৃতীয় সংস্কৰণ), অঞ্জলি বসুৰ সম্পাদনা, সাহিত্য সংগসাদ, কলকাতা, ২০০৪
* ''সংকলন'' আৰু সম্পাদনা: শিশিৰকুমাৰ দাস, সাহিত্য সংগসাদ, কলকাতা, ২০০৩
* ''বাংলা সাহিত্যৰ অভিধান'', দ্বিতীয় খণ্ড, হন্সনাৰায়ণ ভট্টাচাৰ্য, ফাৰ্মা কে এল এম প্ৰাইভেট লিমিটেড, কলকাতা, ১৯৯০
* &quot;পূৰ্ণেন্দু পত্ৰীৰ কবিতা: এজন সপোন দেখাৰ ডায়েৰী&quot;, বিক্ৰম দাস, কলকাতা, দে প্ৰকাশন, ২০২১

== তথ্যসূত্ৰ ==
[[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ চলচ্চিত্ৰ পৰিচালক]]
[[শ্ৰেণী:বঙালী ভাষাৰ চলচ্চিত্ৰ পৰিচালক]]
[[শ্ৰেণী:পশ্চিমবঙ্গৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]]</text>
      <sha1>1z8g8c14z7xj50d80lac2xrh8kp9bbq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>নেহা শৰ্মা</title>
    <ns>0</ns>
    <id>111323</id>
    <revision>
      <id>522255</id>
      <parentid>496983</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T02:11:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dipankar Das</username>
        <id>36094</id>
      </contributor>
      <comment>(By [[meta:Indic-TechCom/Tools|FindAndReplace]])</comment>
      <origin>522255</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="40940" sha1="gdbawmmkk8zigwt52zg4557nhbh2sq9" xml:space="preserve">{{For|ক্ৰিকেটাৰগৰাকী|নেহা শৰ্মা (ক্ৰিকেটাৰ)}}
{{Infobox person
| name = নেহা শৰ্মা
| image = Neha Sharma at the premiere of her film Jogira Sara Ra Ra (cropped).jpg
| caption = ২০২৩ চনত শৰ্মা
| birth_date = {{Birth date and age|df=yes|1987|11|21}}
| birth_place = ভাগলপুৰ, [[বিহাৰ]], ভাৰত
| alma mater = নেচনেল ইনষ্টিটিউট অৱ ফেশ্বন টেকনʼলজি, নতুন দিল্লী
| occupation = অভিনেত্ৰী, মডেল
| years_active = ২০০৭–বৰ্তমান
| party = [[ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছ]]&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-04-26 |title=Actor Neha Sharma holds roadshow in support of father in Bihar's Bhagalpur |url=https://www.indiatoday.in/elections/lok-sabha/story/neha-sharma-roadshow-bihar-bhagalpur-congress-candidate-father-lok-sabha-polls-2531835-2024-04-26 |access-date=2024-07-02 |website=India Today |archive-date=14 July 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240714143845/https://www.indiatoday.in/elections/lok-sabha/story/neha-sharma-roadshow-bihar-bhagalpur-congress-candidate-father-lok-sabha-polls-2531835-2024-04-26 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;
| parents = অজিত শৰ্মা (পিতৃ)
| relatives = [[আয়েশা শৰ্মা]] (ভগ্নী)
}}

'''নেহা শৰ্মা''' ({{lang-en|Neha Sharma}}; জন্ম: ২১ নৱেম্বৰ ১৯৮৭) এগৰাকী ভাৰতীয় অভিনেত্ৰী, মডেল আৰু ব্যৱসায়ী মহিলা।&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{cite web |date=31 August 2018 |title=Pictures of the charming Bollywood actress Neha Sharma |url=https://photogallery.indiatimes.com/celebs/bollywood/neha-sharma-photos/articleshow/65352958.cms |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190719080440/https://photogallery.indiatimes.com/celebs/bollywood/neha-sharma-photos/articleshow/65352958.cms |archive-date=19 July 2019 |access-date=23 June 2019 |work=The Times of India}}&lt;/ref&gt;

শৰ্মাই ''য়ামলা পাগলা দীৱানা ২'' (২০১৩), ''চʼলʼ'' (২০১৭) আৰু ''তান্থাজী'' (২০২০)কে ধৰি কেইবাখনো চলচ্চিত্ৰত অভিনয় কৰিছে। ২০২০ চনত ''ইল্লিগেল'' নামৰ ধাৰাবাহিকত অভিনয়েৰে ৱেবত আত্মপ্ৰকাশ কৰিছিল। তেওঁ ''কৃতি'' আৰু ''বিকল্প'' নামৰ দুখন চুটি চলচ্চিত্ৰৰ মুখ্য চৰিত্ৰত অভিনয় কৰিছে। 

== প্ৰাৰম্ভিক জীৱন ==
১৯৮৭ চনৰ ২১ নৱেম্বৰ তাৰিখে&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://www.indiatoday.in/topic/neha-sharma |title=Topic Neha Sharma |website=India Today |access-date=14 November 2024 |archive-date=12 September 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240912205639/https://www.indiatoday.in/topic/neha-sharma |url-status=live}}&lt;/ref&gt; [[বিহাৰ]]ৰ এটি হিন্দু পৰিয়ালত নেহা শৰ্মাই জন্মগ্ৰহণ কৰিছিল। ভাগলপুৰৰ মাউণ্ট কাৰ্মেল স্কুলত স্কুলীয়া শিক্ষা সাং কৰি তেওঁ [[নতুন দিল্লী]]ৰ&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/patna/Serial-kisser-arrives-in-city-to-promote-crook-/articleshow/6674118.cms?referral=PM |title='Serial kisser' arrives in city to promote crook |last=Kashyap |first=Pooja |work=[[The Times of India]] |date=2 October 2010 |access-date=27 January 2019}}&lt;/ref&gt; নেচনেল ইনষ্টিটিউট অৱ ফেশ্বন টেকন’লজি (NIFT)ৰ পৰা ফেশ্বন ডিজাইনৰ শিক্ষা গ্ৰহণ কৰে।&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.freeimagesgallery.com/neha-sharma-images |title=Neha Sharma Albums |work=FreeImagesGallery.com |date=9 September 2012 |access-date=9 September 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120916214043/http://www.freeimagesgallery.com/neha-sharma-images |archive-date=16 September 2012 |url-status=dead |archivedate=16 September 2012 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120916214043/http://www.freeimagesgallery.com/neha-sharma-images |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt; তেওঁ কৈছিল যে সৰুতে তেওঁ [[হাঁপানি|হাঁপানি ৰোগ]]ত আক্ৰান্ত হৈছিল আৰু শাৰীৰিকভাৱে সদায় অসুস্থ আৰু দুৰ্বল আছিল। লগতে তেওঁ জনায় যে [[হাইদৰাবাদ]]ৰ পৰিয়াল এটিৰ আশীৰ্বাদত তেওঁৰ হাঁপানি ৰোগ সম্পূৰ্ণৰূপে নিৰ্মূল হৈছে।&lt;ref name=&quot;The Times of India&quot;&gt;{{cite web |url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/bollywood/news/Acting-and-looks-dont-help-only-box-office-does-Neha-Sharma/articleshow/20150341.cms |title=Acting and looks don't help, only box office does: Neha Sharma |last=Gupta |first=Priya |work=[[The Times of India]] |date=21 May 2013 |access-date=16 February 2019}}&lt;/ref&gt;

== ব্যক্তিগত জীৱন ==
তেওঁৰ ব্যক্তিগত চখসমূহ হ’ল ৰন্ধা-বঢ়া, গান শুনা, কিতাপ পঢ়া, নৃত্য কৰা আদি।&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://calcuttatube.com/crook-its-good-to-be-bad-hindi-film-actress-neha-sharma-interview/123823/ |title=Crook- It's Good To Be Bad Hindi Film Actress Neha Sharma Interview |author=Calcutta Tube Team |work=Calcutta Tube |date=5 October 2010 |access-date=13 July 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180808140141/http://calcuttatube.com/crook-its-good-to-be-bad-hindi-film-actress-neha-sharma-interview/123823/ |archive-date=8 August 2018 |url-status=dead}}&lt;/ref&gt; শৰ্মাই ভাৰতীয় শাস্ত্ৰীয় নৃত্য, [[কথক]]ৰো প্ৰশিক্ষণ লৈছে। ইয়াৰ উপৰিও তেওঁ [[লণ্ডন]]ৰ পাইনেপল ডান্স ষ্টুডিঅ’ৰ পৰা ষ্ট্ৰীট হিপ হপ, লেটিন ডান্সিং-চালছা, মেৰেংগু, জিভ, আৰু জেজ আদিও শিকিছে।&lt;ref name=&quot;The Times of India&quot;/&gt; ইংৰাজ মডেল [[কেট মছ]]ক তেওঁ নিজৰ ষ্টাইল অনুপ্ৰেৰণা হিচাপে গণ্য কৰে। শৰ্মাৰ নিজাকৈ পোছাকৰ লেবেল/ব্ৰেণ্ড মুকলি কৰাৰ আকাংক্ষাও আছে।&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://timesofindia.indiatimes.com/life-style/beauty/Neha-Sharma-reveals-her-beauty-secrets/articleshow/8167419.cms?referral=PM |title=Neha Sharma reveals her beauty secrets |last=Sinha |first=Seema |work=The Times of India |date=5 May 2011 |access-date=16 February 2019 |archive-date=9 October 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181009015741/https://timesofindia.indiatimes.com/life-style/beauty/Neha-Sharma-reveals-her-beauty-secrets/articleshow/8167419.cms?referral=PM |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

== চলচ্চিত্ৰপুঞ্জী ==
{| class=&quot;wikitable&quot;
|
| style=&quot;background:#ffc; &quot;| {{dagger|alt=Films that have not yet been released}}
|এই চিনে এতিয়াও মুক্তি নোপোৱা ছবিসমূহক বুজাইছে
|}

=== চলচ্চিত্ৰ ===
{| class=&quot;wikitable sortable&quot; 
|-
! scope=&quot;col&quot; | বৰ্ষ
! scope=&quot;col&quot; | শিৰোনাম
! scope=&quot;col&quot; | চৰিত্ৰ
! scope=&quot;col&quot; | ভাষা 
! scope=&quot;col&quot; class=&quot;unsortable&quot; | টোকা
! scope=&quot;col&quot; class=&quot;unsortable&quot; | তথ্যসূত্ৰ
|-
| ২০০৭ || ''চিৰুথা'' || সঞ্জনা || [[তেলেগু ভাষা|তেলেগু]]|| ||&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Neha Sharma's reply to fan wanting to see her and Ram Charan together on-screen again is winning the internet |url=https://www.zoomtventertainment.com/telugu-cinema/article/neha-sharmas-reply-to-fan-wanting-to-see-her-and-ram-charan-together-on-screen-again-is-winning-the-internet/592857 |access-date=5 January 2022 |website=zoomtventertainment.com |archive-date=5 January 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220105070330/https://www.zoomtventertainment.com/telugu-cinema/article/neha-sharmas-reply-to-fan-wanting-to-see-her-and-ram-charan-together-on-screen-again-is-winning-the-internet/592857 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;
|-
| ২০০৯ || ''কুৰ্ৰাদু'' || হেমা ||তেলেগু|| ||&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://www.newindianexpress.com/entertainment/telugu/2009/oct/06/kurradu-wraps-up-shooting-94289.html |title=Shooting of 'Kurradu' with Varun Sandesh and Neha Sharma in the lead was completed recently. |work=The New Indian Express |date=6 October 2009 |access-date=19 November 2019 |archive-date=18 July 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200718223936/https://www.newindianexpress.com/entertainment/telugu/2009/oct/06/kurradu-wraps-up-shooting-94289.html |url-status=live}}&lt;/ref&gt;
|-
| ২০১০ || ''ক্ৰুক'' || সুহানী|| [[হিন্দী ভাষা|হিন্দী]] || ||&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/bollywood/neha-sharma-to-debut-in-emraan-hashmi-starrer-crook-its-good-to-be-bad/ |title=Neha Sharma to debut in Emraan Hashmi starrer Crook: It's Good To Be Bad |work=Bollywood Hungama |date=9 March 2016 |access-date=19 November 2019 |archive-date=17 July 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200717170044/https://www.bollywoodhungama.com/news/bollywood/neha-sharma-to-debut-in-emraan-hashmi-starrer-crook-its-good-to-be-bad/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt;
|-
| rowspan=&quot;2&quot; | ২০১২ || ''তেৰী মেৰী কাহিনী'' || মীৰা || হিন্দী|| কেমিঅʼ উপস্থিতি ||&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://zeenews.india.com/entertainment/celebrity/neha-sharma-is-shahid-s-love-interest-in-teri-meri-kahaani_111206.html |title=Neha Sharma is Shahid's love interest in 'Teri Meri Kahaani' |work=Zee News |date=12 May 2012 |access-date=19 November 2019 |archive-date=26 May 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220526093144/https://zeenews.india.com/entertainment/celebrity/neha-sharma-is-shahid-s-love-interest-in-teri-meri-kahaani_111206.html |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://www.indiatoday.in/magazine/eyecatchers/story/20120611-neha-sharma-to-star-with-shahid-in-teri-meri-kahaani-758675-2012-06-02 |title=Neha Sharma to star with Shahid in Teri Meri Kahaani |work=India Today |date=2 June 2012 |access-date=19 November 2019 |archive-date=17 July 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200717171538/https://www.indiatoday.in/magazine/eyecatchers/story/20120611-neha-sharma-to-star-with-shahid-in-teri-meri-kahaani-758675-2012-06-02 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;
|-
| ''ক্যা চুপাৰ কুল হে হাম'' || চিম্ৰণ সিংঘানিয়া ||হিন্দী|| ||&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://www.indiatoday.in/movies/bollywood/story/kya-super-kool-hain-hum-adult-comedy-riteish-deshmukh-tusshar-kapoor-107323-2012-06-28 |title=Neha, Sarah make Kya Super Kool Hain Hum look fresh: Riteish |work=India Today |date=28 June 2012 |access-date=19 November 2019 |archive-date=18 July 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200718021636/https://www.indiatoday.in/movies/bollywood/story/kya-super-kool-hain-hum-adult-comedy-riteish-deshmukh-tusshar-kapoor-107323-2012-06-28 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;
|-
| rowspan=&quot;2&quot; | ২০১৩ || ''জয়ন্তভাই কি লাভ ষ্টʼৰী'' || চিম্ৰণ দেশাই ||হিন্দী || ||&lt;ref&gt;{{Cite web |title='Jayanta Bhai Ki Luv Story' {{!}} Neha Sharma |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/promo-launch-of-jayanta-bhai-ki-luv-story/promo-launch-of-jayanta-bhai-ki-luv-story-9/ |access-date=5 January 2022 |website=Bollywood Hungama}}&lt;/ref&gt;
|-
| ''য়ামলা পাগলা দিৱানা ২'' || সুমন খান্না ||হিন্দী || ||&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://www.indiatoday.in/movies/bollywood/story/yamla-pagla-deewana-2-biggest-film-157619-2013-04-03 |title=Yamla Pagla Deewana 2 my biggest film so far: Neha Sharma |work=India Today |date=3 April 2013 |access-date=19 November 2019 |archive-date=19 July 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200719015427/https://www.indiatoday.in/movies/bollywood/story/yamla-pagla-deewana-2-biggest-film-157619-2013-04-03 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;
|-
| ২০১৪ || ''ইয়ংগিস্তান'' || অন্বিতা চৌহান || হিন্দী|| ||&lt;ref&gt;{{Cite web |date=28 February 2014 |title=Neha Sharma goes de-glam for Youngistan! |url=https://indianexpress.com/article/entertainment/screen/neha-sharma-goes-de-glam-for-youngistan/ |access-date=5 January 2022 |website=The Indian Express |archive-date=5 January 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220105070326/https://indianexpress.com/article/entertainment/screen/neha-sharma-goes-de-glam-for-youngistan/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt;
|-
| rowspan=&quot;3&quot; | ২০১৬ || ''কৃতি'' || কৃতি || হিন্দী|| চুটি চলচ্চিত্ৰ ||&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://www.india.com/showbiz/shirish-kunders-short-film-kriti-released-manoj-bajpayee-radhika-apte-neha-sharma-starrer-psycho-thriller-is-gripping-1280605/ |title=Shirish Kunder's short film Kriti released: Manoj Bajpayee, Radhika Apte &amp; Neha Sharma starrer psycho thriller is gripping |work=India.com |date=23 June 2016 |access-date=19 November 2019 |archive-date=21 August 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170821072154/http://www.india.com/showbiz/shirish-kunders-short-film-kriti-released-manoj-bajpayee-radhika-apte-neha-sharma-starrer-psycho-thriller-is-gripping-1280605/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt;
|-
| ''হিউৱেন-চাং'' ||কুমাৰী||মাণ্ডাৰিন|| ||&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://www.indiatoday.in/movies/bollywood/story/sonu-sood-ali-fazal-and-neha-sharma-part-of-xuanzang-china-oscars-350393-2016-11-05 |title=Sonu Sood, Ali Fazal and Neha Sharma part of Xuanzang, China's official entry to Oscars |work=India Today |date=5 November 2016 |access-date=19 November 2019}}&lt;/ref&gt;
|-
| ''তুম বিন ২'' || তৰণ ||হিন্দী|| ||&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/bollywood/news/Tum-Bin-2-sneak-peek-Neha-Sharma-brings-back-the-romance/articleshow/54328723.cms |title='Tum Bin 2' sneak peek: Neha Sharma brings back the romance |work=The Times of India |date=28 January 2017 |access-date=19 November 2019 |archive-date=7 August 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200807204009/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/bollywood/news/Tum-Bin-2-sneak-peek-Neha-Sharma-brings-back-the-romance/articleshow/54328723.cms |url-status=live}}&lt;/ref&gt;
|-
| rowspan=&quot;3&quot; | ২০১৭ || ''মুবাৰকাঁ'' || অধিবক্তা নাফিছা কুৰেছি || হিন্দী|| ||&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://www.hindustantimes.com/bollywood/arjun-kapoor-shares-mubarakan-madness-with-neha-sharma/story-hk4J0ntYgvYWAUSnsPR32L.html |title=Arjun Kapoor shares Mubarakan 'madness' with Neha Sharma |work=Hindustan Times |date=30 November 2016 |access-date=19 November 2019 |archive-date=17 July 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200717155356/https://www.hindustantimes.com/bollywood/arjun-kapoor-shares-mubarakan-madness-with-neha-sharma/story-hk4J0ntYgvYWAUSnsPR32L.html |url-status=live}}&lt;/ref&gt;
|-
| rowspan=&quot;2&quot; | ''চʼলʼ'' || অক্ষৰা || [[মালয়ালম ভাষা|মালয়ালম]] || || rowspan=&quot;2&quot; |&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://www.firstpost.com/entertainment/solo-neha-sharma-on-her-tamil-film-debut-and-working-with-dulquer-salmaan-bejoy-nambiar-4112263.html |title=Solo: Neha Sharma on her Tamil film debut, and working with Dulquer Salmaan, Bejoy Nambiar |work=Firstpost |date=6 October 2017 |access-date=19 November 2019 |archive-date=20 September 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190920194724/https://www.firstpost.com/entertainment/solo-neha-sharma-on-her-tamil-film-debut-and-working-with-dulquer-salmaan-bejoy-nambiar-4112263.html |url-status=live}}&lt;/ref&gt;
|-
| ভামা || [[তামিল ভাষা|তামিল]]|| 
|-
| rowspan=&quot;2&quot; | ২০২০ || ''তান্থাজী'' || কমলা দেৱী ||হিন্দী|| ||&lt;ref&gt;{{Cite web |date=26 October 2021 |title=After working for 10 years in B-town, Tanhaji actor Neha Sharma still gets rejected in auditions: It is a terrible feeling |url=https://www.zoomtventertainment.com/celebrity/excl-after-working-for-10-years-in-b-town-tanhaji-actor-neha-sharma-still-gets-rejected-in-auditions-it-is-a-terrible-feeling-article-87271212 |access-date=5 January 2022 |publisher=Zoom TV |archive-date=5 January 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220105070328/https://www.zoomtventertainment.com/celebrity/excl-after-working-for-10-years-in-b-town-tanhaji-actor-neha-sharma-still-gets-rejected-in-auditions-it-is-a-terrible-feeling-article-87271212 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;
|-
| ''ইক সান্ধু হুন্দা চি'' || চিম্ৰণ|| [[পঞ্জাবী ভাষা|পঞ্জাবী]]|| ||&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/punjabi/movies/news/gippy-grewal-welcomes-neha-sharma-to-punjab/articleshow/70481024.cms |title=Gippy Grewal welcomes Neha Sharma to Punjab |work=The Times of India |date=1 August 2019 |access-date=19 November 2019 |archive-date=22 August 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190822045122/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/punjabi/movies/news/gippy-grewal-welcomes-neha-sharma-to-punjab/articleshow/70481024.cms |url-status=live}}&lt;/ref&gt;
|-
|rowspan=&quot;2&quot;|২০২১ ||''বিকল্প'' ||শিৱানী ||হিন্দী ||চুটি চলচ্চিত্ৰ
|&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://www.aninews.in/news/entertainment/bollywood/neha-sharma-excited-about-her-new-film-vikalp20210825174859/ |title=Neha Sharma excited about her new film 'Vikalp' |access-date=19 June 2022 |archive-date=6 March 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230306193638/https://www.aninews.in/news/entertainment/bollywood/neha-sharma-excited-about-her-new-film-vikalp20210825174859/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt;
|-
| ''আফাত-ই-ইশ্ক'' || লাল্লো ||হিন্দী|| ||&lt;ref&gt;{{Cite web |date=8 October 2021 |title=ZEE5 Original Aafat-E-Ishq starring Neha Sharma to premiere on October 29, 2021 - Bollywood Hungama |website=[[Bollywood Hungama]] |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/bollywood/zee5-original-aafat-e-ishq-starring-neha-sharma-premiere-october-29-2021/ |access-date=5 January 2022 |archive-date=8 October 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211008095440/https://www.bollywoodhungama.com/news/bollywood/zee5-original-aafat-e-ishq-starring-neha-sharma-premiere-october-29-2021/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt;
|-
|rowspan=&quot;2&quot;|২০২৩
|''জোগিৰা চাৰা ৰা ৰা'' || ডিম্পল চৌবে ||হিন্দী|| ||&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Neha Sharma spills the beans on working with her Jogira Sara Ra Ra co-star Nawazuddin Siddiqui |url=https://www.freepressjournal.in/entertainment/neha-sharma-spills-the-beans-on-working-with-her-jogira-sara-ra-ra-co-star-nawazuddin-siddiqui |access-date=5 January 2022 |website=Free Press Journal |archive-date=5 January 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220105070324/https://www.freepressjournal.in/entertainment/neha-sharma-spills-the-beans-on-working-with-her-jogira-sara-ra-ra-co-star-nawazuddin-siddiqui |url-status=live}}&lt;/ref&gt;
|-
|''[[হাই নান্না]]'' || মডেল ||তেলেগু|| কেমিঅʼ উপস্থিতি || {{Citation needed|date=December 2024}} 
|-
|২০২৪
|''বেড নিউজ'' || চেজল ||হিন্দী|| কেমিঅʼ উপস্থিতি ||&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.bollywoodhungama.com/news/bollywood/breaking-ananya-panday-neha-sharma-crucial-cameos-bad-newz/|title=BREAKING: Ananya Panday, Neha Sharma have crucial cameos in Bad Newz|date=19 July 2024|work=[[Bollywood Hungama]]|access-date=19 July 2024|archive-date=19 July 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240719091514/https://www.bollywoodhungama.com/news/bollywood/breaking-ananya-panday-neha-sharma-crucial-cameos-bad-newz/|url-status=live}}&lt;/ref&gt;
|-
|২০২৫
|{{pending film|দে দে প্যাৰ দে ২}} || ||হিন্দী|| || |
|}

=== ৱেব ধাৰাবাহিক ===
{| class=&quot;wikitable&quot;
|+
! বৰ্ষ
! শিৰোনাম
! চৰিত্ৰ
! টোকা
! তথ্যসূত্ৰ
|-
|২০২০–২০২৪
|''ইল্লিগেল''
|অধিবক্তা নীহাৰিকা সিং
|
|&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Illegal review: Piyush Mishra and Neha Sharma's new web series is an ill-made legal drama |url=https://www.indiatoday.in/binge-watch/story/illegal-review-piyush-mishra-and-neha-sharma-s-new-web-series-is-an-ill-made-legal-drama-1676878-2020-05-11 |access-date=5 November 2021 |website=India Today |archive-date=5 November 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211105213716/https://www.indiatoday.in/binge-watch/story/illegal-review-piyush-mishra-and-neha-sharma-s-new-web-series-is-an-ill-made-legal-drama-1676878-2020-05-11 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;
|-
|২০২২
|''শ্বাইনিং উইথ দ্য শৰ্মাছ''
|নিজেই
|
|&lt;ref&gt;{{Cite web |title=SocialSwag |url=https://socialswag.com/ |access-date=7 July 2022 |website=socialswag.com |archive-date=1 July 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220701065558/https://socialswag.com/ |url-status=dead}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=27 May 2022 |title=Shining With The Sharmas: Neha Sharma, Sister Aisha Set To Debut In Kardashians-style Series |url=https://www.news18.com/news/movies/shining-with-the-sharmas-neha-sharma-sister-aisha-set-to-debut-in-kardashians-style-series-5257393.html |access-date=7 July 2022 |website=News18 |archive-date=7 July 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220707070854/https://www.news18.com/news/movies/shining-with-the-sharmas-neha-sharma-sister-aisha-set-to-debut-in-kardashians-style-series-5257393.html |url-status=live}}&lt;/ref&gt;
|-
|২০২৪
|''থাৰ্টি চিক্স ডেইজ''
|ফাৰাহ জাইদি / সুহানা মোহন
|
|&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-07-12 |title=36 Days review: Impatience rules in this Purab Kohli-Neha Sharma show |url=https://indianexpress.com/article/entertainment/web-series/36-days-review-impatience-rules-in-this-purab-kohli-neha-sharma-show-9449728/ |access-date=2024-07-14 |website=The Indian Express |archive-date=19 July 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240719144220/https://indianexpress.com/article/entertainment/web-series/36-days-review-impatience-rules-in-this-purab-kohli-neha-sharma-show-9449728/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt; 
|}

=== সংগীত ভিডিঅʼ ===
{| class=&quot;wikitable&quot;
|+
! বৰ্ষ
! শিৰোনাম
! কণ্ঠশিল্পী(সকল)
! তথ্যসূত্ৰ
|-
|২০১৯
|''ধীমে ধীমে''
|[[টনি কক্কৰ]]
|&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Jain |first=Vaishali |date=1 June 2021 |title=Tony Kakkar's Dheeme Dheeme has Turkish version and it's going viral. Seen yet? |url=https://www.indiatvnews.com/trending/news-tony-kakkar-s-dheeme-dheeme-has-turkish-version-and-it-s-going-viral-seen-yet-708429 |access-date=10 July 2021 |website=indiatvnews.com |archive-date=10 July 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210710055602/https://www.indiatvnews.com/trending/news-tony-kakkar-s-dheeme-dheeme-has-turkish-version-and-it-s-going-viral-seen-yet-708429 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;
|-
| rowspan=&quot;3&quot; |২০২০
|''গালিব''
|[[বি প্ৰাক]]
|&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Paint your Valentines in romance with 'Galib' from 'Ik Sandhu Hunda Si' |url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/punjabi/music/paint-your-valentines-in-romance-with-galib-from-ik-sandhu-hunda-si/articleshow/74094084.cms |access-date=10 July 2021 |website=The Times of India |archive-date=12 July 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210712003057/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/punjabi/music/paint-your-valentines-in-romance-with-galib-from-ik-sandhu-hunda-si/articleshow/74094084.cms |url-status=live}}&lt;/ref&gt;
|-
|''দিল কো কৰাৰ আয়া''
|[[ইয়াছেৰ দেশাই]], [[নেহা কক্কৰ]]
|&lt;ref&gt;{{Cite web |date=31 July 2020 |title=Dil Ko Karaar Aaya: Sidharth Shukla, Neha Sharma are deeply in love in Neha Kakkar's new song, Hrithik Roshan likes it too |url=https://www.hindustantimes.com/music/dil-ko-karaar-aaya-sidharth-shukla-neha-sharma-are-deeply-in-love-in-neha-kakkar-s-new-song-hrithik-roshan-likes-it-too/story-odCtDXTGnPGQwmRvLKUgvM.html |access-date=10 July 2021 |website=Hindustan Times |archive-date=10 July 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210710055603/https://www.hindustantimes.com/music/dil-ko-karaar-aaya-sidharth-shukla-neha-sharma-are-deeply-in-love-in-neha-kakkar-s-new-song-hrithik-roshan-likes-it-too/story-odCtDXTGnPGQwmRvLKUgvM.html |url-status=live}}&lt;/ref&gt;
|-
|''লেম্বো কাৰ''
|গুৰি
|&lt;ref&gt;{{Cite web |title=New Punjabi Song Video 2020: Guri's Latest Punjabi Gana Video Song 'Lambo Car' |url=https://timesofindia.indiatimes.com/videos/entertainment/music/punjabi/new-punjabi-song-video-2020-guris-latest-punjabi-gana-video-song-lambo-car/videoshow/79433380.cms |access-date=10 July 2021 |website=The Times of India |archive-date=11 July 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210711214438/https://timesofindia.indiatimes.com/videos/entertainment/music/punjabi/new-punjabi-song-video-2020-guris-latest-punjabi-gana-video-song-lambo-car/videoshow/79433380.cms |url-status=live}}&lt;/ref&gt;
|-
|২০২১
|''থোড়া থোড়া প্যাৰ''
|[[ষ্টেবিন বেন]]
|&lt;ref&gt;{{Cite web |date=13 February 2021 |title=Thoda Thoda Pyaar: Romantic Track Starring Sidharth Malhotra and Neha Sharma Released Before V-Day |url=https://www.news18.com/news/movies/thoda-thoda-pyaar-romantic-track-starring-sidharth-malhotra-and-neha-sharma-released-before-v-day-3425180.html |access-date=10 July 2021 |website=News18 |archive-date=10 July 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210710054207/https://www.news18.com/news/movies/thoda-thoda-pyaar-romantic-track-starring-sidharth-malhotra-and-neha-sharma-released-before-v-day-3425180.html |url-status=live}}&lt;/ref&gt;
|-
|২০২২
|''পেহলী পেহলী বাৰিশ''
|[[ইয়াছেৰ দেশাই]]
|&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Aayush Sharma and Neha Sharma romance in Kolkata rain for Pehli Pehli Baarish music video |url=https://www.telegraphindia.com/entertainment/aayush-sharma-and-neha-sharma-romance-in-kolkata-rain-for-pehli-pehli-baarish-music-video/cid/1878003 |access-date=23 August 2022 |website=[[The Telegraph (India)]] |archive-date=3 June 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230603160842/https://www.telegraphindia.com/entertainment/aayush-sharma-and-neha-sharma-romance-in-kolkata-rain-for-pehli-pehli-baarish-music-video/cid/1878003 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;
|-
| rowspan=&quot;2&quot; |২০২৪
|''তু হে''
|[[দৰ্শন ৰাৱল]], প্ৰকৃতি গিৰি
|&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Tu Hai by Darshan Raval and Prakriti Giri ft Neha Sharma |url=https://timesofindia.indiatimes.com/videos/entertainment/music/hindi/enjoy-the-new-hindi-music-audio-for-tu-hai-by-darshan-raval-and-prakriti-giri/videoshow/109504980.cms |access-date=2024-09-19 |website=The Times of India |archive-date=19 September 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240919114819/https://timesofindia.indiatimes.com/videos/entertainment/music/hindi/enjoy-the-new-hindi-music-audio-for-tu-hai-by-darshan-raval-and-prakriti-giri/videoshow/109504980.cms |url-status=live}}&lt;/ref&gt;
|-
|''মুক্কে পায়ে চি''
|[[বি প্ৰাক]]
|&lt;ref&gt;{{Cite web |last= |first= |date=2024-08-18 |title=Mukke Paye Si: Sunny Kaushal, Neha Sharma in B Praak's new hit |url=https://www.thestatesman.com/entertainment/mukke-paye-si-sunny-kaushal-neha-sharma-in-b-praaks-new-hit-1503333053.html |access-date=2024-09-19 |website=The Statesman}}&lt;/ref&gt;
|}

== সংবাদ মাধ্যমত ==
[[File:Neha Sharma 1.jpg|thumb|upright|২০১৩ চনৰ এক অনুষ্ঠানত শৰ্মা]]

শৰ্মাই বহুবাৰ টাইমছ অফ ইণ্ডিয়াৰ ৫০ গৰাকী সৰ্বাধিক আকাঙ্ক্ষিত মহিলাৰ তালিকাত স্থান পাইছে। তেওঁ ২০১০ চনত ৩১তম,&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20120925063854/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2011-01-09/news-interviews/28375785_1_nicole-faria-vidya-balan-preity-zinta Times of India 50 most Desirable Women, 2010.]&lt;/ref&gt; ২০১১ চনত ২৬তম,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Times 50 Most Desirable Women of 2011 : The Winners |url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/bollywood/news/times-50-most-desirable-women-of-2011-the-winners/articleshow/11753716.cms |access-date=6 August 2021 |website=The Times of India |archive-date=13 September 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150913224903/http://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/bollywood/news/Times-50-Most-Desirable-Women-of-2011-The-Winners/articleshow/11753716.cms |url-status=live}}&lt;/ref&gt; ২০১২ চনত ১৫শ,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Times top 50 Most Desirable Women of 2012 |url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/bollywood/news/times-top-50-most-desirable-women-of-2012/articleshow/19767120.cms |access-date=6 August 2021 |website=The Times of India |archive-date=18 December 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151218173744/http://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/bollywood/news/Times-top-50-Most-Desirable-Women-of-2012/articleshow/19767120.cms |url-status=live}}&lt;/ref&gt; ২০১৩ চনত ১৩শ,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Deepika Padukone: 2013's Most desirable woman |url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/bollywood/news/queens-of-desire/articleshow/35726757.cms |access-date=6 August 2021 |website=The Times of India |archive-date=20 April 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150420190837/http://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/bollywood/news/Queens-of-desire/articleshow/35726757.cms |url-status=live}}&lt;/ref&gt; ২০১৪ চনত ১৭শ,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Top 50 {{!}} Most Desirable Woman of 2014 {{!}} Images of Most Desirable Woman of 2014 |url=https://timesofindia.indiatimes.com/topic/Most-Desirable-Woman-of-2014 |access-date=6 August 2021 |website=The Times of India |archive-date=6 August 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210806104028/https://timesofindia.indiatimes.com/topic/Most-Desirable-Woman-of-2014 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; ২০১৫ চনত ৩২তম,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Priyanka Chopra: The Most Desirable woman of 2015 |url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/bollywood/news/priyanka-chopra-the-most-desirable-woman-of-2015/articleshow/52187930.cms |access-date=6 August 2021 |website=The Times of India |archive-date=16 August 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220816062302/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/bollywood/news/priyanka-chopra-the-most-desirable-woman-of-2015/articleshow/52187930.cms |url-status=live}}&lt;/ref&gt; ২০১৬ চনত ৩৩তম,&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Krishnan |first=Aishwarya |date=30 June 2017 |title=Srinidhi Shetty is the Most Desirable Woman of 2016! See Pics of Miss Supranational who beat Priyanka Chopra &amp; Deepika Padukone to top Times' Poll List |url=https://www.india.com/viral/srinidhi-shetty-is-the-most-desirable-women-of-2016-see-pics-of-miss-supranational-who-beat-priyanka-chopra-deepika-padukone-to-top-times-poll-list-2283436/ |access-date=6 August 2021 |website=India News, Breaking News {{!}} India.com |archive-date=6 August 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210806104025/https://www.india.com/viral/srinidhi-shetty-is-the-most-desirable-women-of-2016-see-pics-of-miss-supranational-who-beat-priyanka-chopra-deepika-padukone-to-top-times-poll-list-2283436/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt; ২০১৭ চনত ৩৬তম,&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Here are the other winners of The Times 50 Most Desirable Women 2017 |url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/bollywood/news/here-are-the-other-winners-of-the-times-50-most-desirable-women-2017/articleshow/64097758.cms |access-date=6 August 2021 |website=The Times of India |archive-date=1 September 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220901075132/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/bollywood/news/here-are-the-other-winners-of-the-times-50-most-desirable-women-2017/articleshow/64097758.cms |url-status=live}}&lt;/ref&gt; ২০১৮ আৰু ২০১৯ চনত ৪৪তম&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Meet India's most desirable divas |url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/bollywood/news/meet-indias-most-desirable-divas/articleshow/69468095.cms |access-date=6 August 2021 |website=The Times of India |archive-date=14 August 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200814190648/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/bollywood/news/meet-indias-most-desirable-divas/articleshow/69468095.cms |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=MEET THE TIMES 50 MOST DESIRABLE WOMEN 2019 |url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/bollywood/news/meet-indias-most-desirable-divas/articleshow/77805527.cms |access-date=6 August 2021 |website=The Times of India |archive-date=7 August 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210807040245/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/bollywood/news/meet-indias-most-desirable-divas/articleshow/77805527.cms |url-status=live}}&lt;/ref&gt; আৰু ২০২০ চনত ৩২তম স্থান পাইছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=The Times Most Desirable Woman of 2020: Rhea Chakraborty - Living through a trial by fire, gracefully |url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/bollywood/news/the-times-most-desirable-woman-of-2020-rhea-chakraborty-living-through-a-trial-by-fire-gracefully/articleshow/83312150.cms |access-date=6 August 2021 |website=The Times of India |archive-date=8 June 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210608013431/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/bollywood/news/the-times-most-desirable-woman-of-2020-rhea-chakraborty-living-through-a-trial-by-fire-gracefully/articleshow/83312150.cms |url-status=live}}&lt;/ref&gt; তেওঁ ''এফএইচএম''ৰ বিশ্বৰ ১০০ গৰাকী চেক্সিয়েষ্ট মহিলাৰ তালিকাতো অন্তৰ্ভুক্ত হৈছিল, যʼত তেওঁ ২০১৪ চনত ৭ম স্থান অৰ্জন কৰিছিল।&lt;ref&gt;[https://archive.today/20150414195606/http://www.fhmindia.com/girls/august-cover-girl-neha-sharma/ August Cover Girl: Neha Sharma]&lt;/ref&gt;

== উদ্যমিতা ==

=== ফুটবল ===
২০২০ চনত, নেহা এইচ ধামি, বাম্বি বেইন্স, জুগি ডি আৰু ব্লু ব্লাডৰ সৈতে একেলগে আই পি এল ছকাৰ দল ''বাৰ্মিংহাম চেলেঞ্জাৰ্ছ''ৰ সহ-গৰাকী হয়।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Birmingham Challengers announce Neha Sharma as co-owner |url=https://iplsoccer.tv/teams/birmingham/}}&lt;/ref&gt;

=== আতিথ্য ===
২০২৪ চনত, নেহাই কৰণ আৰ চাওলা, অঙ্গদ সিং আৰু অক্ষয় শোকিনৰ সৈতে কল মি টেন নামৰ এখন নতুন জাপানী ৰেষ্টুৰেণ্টৰ সহ-প্ৰতিষ্ঠা কৰি আতিথ্য খণ্ডত খোজ দিয়ে। দিল্লীৰ বসন্ত বিহাৰ জিলাত অৱস্থিত এই ৰেষ্টুৰেণ্টখন ২০২৪ চনৰ ছেপ্টেম্বৰ তাৰিখে আনুষ্ঠানিকভাৱে ৰাইজৰ বাবে মুকলি কৰি দিয়া হয়।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Neha Sharma launches a new Japanese restaurant in Delhi |url=https://www.filmfare.com/news/bollywood/neha-sharma-launches-a-new-japanese-restaurant-in-delhi-68547.html |access-date=2024-10-11 |website=www.filmfare.com |archive-date=20 September 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240920131224/https://www.filmfare.com/news/bollywood/neha-sharma-launches-a-new-japanese-restaurant-in-delhi-68547.html |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

== বঁটা আৰু মনোনয়ন ==
=== এপ্পলচ্ এণ্টাৰটেইনমেণ্ট স্ক্ৰিনএক্সএক্স বঁটা ===
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! style=&quot;width:5%; &quot; | বৰ্ষ
! style=&quot;width:25%; &quot;| ধাৰাবাহিক
! style=&quot;width:25%; &quot;| শিতান
! style=&quot;width:5%; &quot; | ফলাফল
! style=&quot;width:1%; &quot; class=&quot;unsortable&quot;| তথ্যসূত্ৰ
|-
| style=&quot;text-align:center; &quot;| ২০২৪
| style=&quot;text-align:center; &quot;| ''থাৰ্টি চিক্স ডেইজ''
| style=&quot;text-align:center; &quot;| শ্ৰেষ্ঠ অভিনেত্ৰী
| {{won}}
| style=&quot;text-align:center; &quot;|&lt;ref name=&quot;avawards2023wins&quot;&gt;{{Cite web |title=Applause Entertainment Screenxx 2024 Awards |url=https://www.instagram.com/p/DCWJWo5uWyt/?utm_source=ig_web_copy_link&amp;igsh=MzRlODBiNWFlZA== |date=14 November 2024 |website=Instagram}}&lt;/ref&gt;
|-
|}

== লগতে চাওক ==
*[[বিহাৰৰ ব্যক্তিসকলৰ তালিকা]]
*[[ভাৰতীয় চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেত্ৰীসকলৰ তালিকা]]
*[[হিন্দী চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেত্ৰীসকলৰ তালিকা]]
*[[পঞ্জাবী চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেত্ৰীসকলৰ তালিকা]]

== তথ্য উৎস ==
{{ৰেফলিষ্ট|30em}}

== বাহ্যিক সংযোগ ==
{{Commons|Category:Neha Sharma}}
* {{IMDb name|2777281}}
* {{Bollywood Hungama person|neha-sharma}}
* {{Facebook|id=officialneha}}
* {{Twitter|Officialneha}}
* {{Instagram|nehasharmaofficial}}

{{কৰ্তৃপক্ষ নিয়ন্ত্ৰণ}}

{{DEFAULTSORT:নেহা শৰ্মা}}
[[শ্ৰেণী:জীৱিত ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় অভিনেত্ৰী]]
[[শ্ৰেণী:বিহাৰৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:হিন্দী চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেত্ৰী]]
[[শ্ৰেণী:মালায়ালম চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেত্ৰী]]
[[শ্ৰেণী:তামিল চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেত্ৰী]]
[[শ্ৰেণী:তেলেগু চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেত্ৰী]]
[[শ্ৰেণী:পঞ্জাবী চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেত্ৰী]]
[[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় চলচ্চিত্ৰ অভিনেত্ৰী]]
[[শ্ৰেণী:মডেল]]</text>
      <sha1>gdbawmmkk8zigwt52zg4557nhbh2sq9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ভবানীপ্ৰসাদ সাহু</title>
    <ns>0</ns>
    <id>112732</id>
    <revision>
      <id>522254</id>
      <parentid>479606</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T02:11:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dipankar Das</username>
        <id>36094</id>
      </contributor>
      <comment>(By [[meta:Indic-TechCom/Tools|FindAndReplace]])</comment>
      <origin>522254</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10666" sha1="7km4swmnib1i80zftv08f397et84ema" xml:space="preserve">{{infobox writer
|name=ভবাণীপ্ৰসাদ সাহু
|image= 
|thumb=
|imagesize=250px
|alt=
|caption=
|pseudonym=
|birth_name=
|birth_date=
|birth_place=
|death_date=
|death_place=
|occupation=চিকিৎসক, লেখক, বিজ্ঞানকৰ্মী
|nationality=[[ভাৰত|ভাৰতীয়]]
|ethnicity=
|citizenship=ভাৰতীয়
|language=[[বাংলা ভাষা|বাংলা]]
|education=
|alma_mater=
|period=
|genre=[[বাংলা সাহিত্য]]
|subject= বিজ্ঞানমনস্কতা
|movement=
|notableworks=
|spouse=
|partner= 
|children= 
|relatives=
|influences=
|influenced=
|awards=
|signature=
|signature_alt=
|website=}}

'''ভবাণীপ্ৰসাদ সাহু''' এজন চিকিৎসক, বিজ্ঞান লেখক, বিজ্ঞানকৰ্মী। তেখেতে অন্ধবিশ্বাস, সাম্প্ৰদায়িকতা, ধৰ্মীয় মৌলবাদ আদিৰ বিৰুদ্ধে আৰু বিজ্ঞানমনস্কতাৰ সপক্ষে বিভিন্ন আলোচনীত অজস্ৰ প্ৰবন্ধ ৰচনা কৰি আহিছে, প্ৰণয়ন কৰিছে বহুকেইখন মূল্যবান গ্ৰন্থ। সহজ-সৰল ভাষাৰে ৰচিত তথ্য আৰু তত্ত্বৰে সমৃদ্ধ তেনে লিখাসমূহে বিজ্ঞানমনস্কতাৰ বিভিন্ন দিশ আলোকিত কৰিছে।&lt;ref name=&quot;মুক্তচিন্তা&quot;&gt;{{cite web | url=https://muktosinta.org/juktibadi_likhok_bhabani/ | title=যুক্তিবাদী লেখক ভৱানীপ্ৰসাদ সাহুৰ সৈতে সাক্ষাৎকাৰ— সাক্ষাৎগ্ৰহণ : ড° বৰ্ণালী বৰুৱা দাস | publisher=মুক্তচিন্তা | date=১,৪,২০২৪ | accessdate=8 February 2025}}&lt;/ref&gt;

==প্ৰাৰম্ভিক জীৱন==
১৯৫৩ চনৰ ২৩ মাৰ্চত বৰ্তমানৰ পূব মেদিনীপুৰ জিলাৰ এখন ভিতৰুৱা গাঁৱত ভবাণীপ্ৰসাদ সাহুৰ জন্ম হয়। তেখেতৰ পিতৃ আছিল মতিচৰণ চাহু। তেওঁ আছিল এগৰাকী স্কুল শিক্ষক। মাতৃৰ নাম আছিল অন্নপূৰ্ণা চাহু‌। তেওঁ চতুৰ্থ শ্ৰেণীলৈকে পঢ়াশুনা কৰিছিল তথা গাঁৱৰ দৰিদ্ৰ লোকসকলৰ বাবে কেইবা দশকো ধৰি হোমিওপেথি চিকিৎসা সেৱা আগ বঢ়াইছিল। গাঁৱৰ স্কুলৰ পৰাই ভবাণীপ্ৰসাদ সাহুৱে প্ৰাথমিক আৰু উচ্চ মাধ্যমিক (১৯৬৮) শিক্ষান্ত পৰীক্ষাত উত্তীৰ্ণ হয়। উচ্চ মাধ্যমিকত জাতীয় বৃত্তি লাভ কৰি তেওঁ প্ৰথমে কলিকতাৰ প্ৰেচিডেঞ্চি কলেজত ৰসায়ন বিজ্ঞানৰ স্নাতকোত্তৰ শাখাত ভৰ্ত্তি হয় যদিও পাছত কলিকতা মেডিকেল কলেজৰ পৰা এম বি বি এছ ডিগ্ৰী লাভ কৰে।&lt;ref name=&quot;মুক্তচিন্তা&quot;/&gt; ছাত্ৰাৱস্থাত কলিকতাৰ উত্তাল ৰাজনৈতিক পৰিৱেশত বৈপ্লৱিক ৰাজনৈতিক কৰ্মকাণ্ডৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত হৈছিল তেওঁ। আধুনিক চিকিৎসা বিজ্ঞানৰ সমান্তৰালভাৱে ঔষধহীন আকুপাংচাৰ চিকিৎসা পদ্ধতিৰো প্ৰশিক্ষণ লৈ তেওঁ মানৱ-চিকিৎসাৰ কাম-কাজ আৰম্ভ কৰে। সোনকালেই তেখেতে সমাজসেৱামূলক, প্ৰগতিশীল সাংস্কৃতিক সংগঠনৰ সৈতে যুক্ত হৈ সৰ্বক্ষণৰ কৰ্মী হৈ পৰে। এম বি বি এছ শেষ কৰাৰ পাছত চৰকাৰী চাকৰি নকৰি তেনে সংগঠন তথা আকুপাংচাৰ আৰু অন্যান্য সামাজিক সাংস্কৃতিক কামত তেওঁ আত্মনিয়োগ কৰিবলৈ ধৰে।&lt;ref name=&quot;মুক্তচিন্তা&quot;/&gt; পৰৱৰ্তী সময়ত পশ্চিম বংগ চৰকাৰৰ আকুপাংচাৰ চিকিৎসকৰ চৰকাৰী পদ সৃষ্টি হোৱাৰ পাছত কেইবছৰমান চৰকাৰী চাকৰিও কৰি তেওঁ বৰ্তমান আৰবান হেল্‌থ্ মিছনত চুক্তিৱদ্ধ চিকিৎসক ৰূপে কৰ্মৰত।&lt;ref name=&quot;মুক্তচিন্তা&quot;/&gt;

==প্ৰকাশিত গ্ৰন্থ&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://www.rokomari.com/book/author/27710/dr-bhobabirosad-sahu | title=ডাঃ ভবাণীপ্ৰসাদ সাহু এৰ বই সমূহ | accessdate=8 February 2025}}&lt;/ref&gt;==
*ভূত-ভগবান-শয়তান বনাম ডাঃ কোভুৰ, 
*আস্তিক-নাস্তিক, 
*নানা ৰঙে সংস্কাৰ-নানা ৰঙে কুসংস্কাৰ, 
*ধৰ্ম-সাম্প্ৰদায়িকতা-মৌলবাদ, 
*দুই বাংলা, হায় ধৰ্মক্ক, 
*দুই বাংলাৰ কুসংস্কাৰ বিৰোধী বিজ্ঞান চিন্তা (সম্পাদিত), 
*জানতে চাই (প্ৰসঙ্গজ্ঞ বিশ্বাস ও সংস্কাৰ), 
*ধৰ্মেৰ উৎস সন্ধানে (নিয়ানডাৰ্থাল থেকে নাস্তিক),&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://www.ebanglalibrary.com/books/%e0%a6%a7%e0%a6%b0%e0%a7%8d%e0%a6%ae%e0%a7%87%e0%a6%b0-%e0%a6%89%e0%a7%8e%e0%a6%b8-%e0%a6%b8%e0%a6%a8%e0%a7%8d%e0%a6%a7%e0%a6%be%e0%a6%a8%e0%a7%87-%e0%a6%ad%e0%a6%ac%e0%a6%be%e0%a6%a8%e0%a7%80/ | title=ধৰ্মেৰ উৎস সন্ধানে – ভবাণীপ্ৰসাদ সাহু | accessdate=8 February 2025 | archivedate=17 April 2024 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20240417025340/https://www.ebanglalibrary.com/books/%E0%A6%A7%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AE%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%89%E0%A7%8E%E0%A6%B8-%E0%A6%B8%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A7%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%87-%E0%A6%AD%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%80/ | deadurl=yes }}&lt;/ref&gt; 
*টম্যাটো ভগবান ও হাইৰোডেশ্বৰ, 
*মৌলবাদেৰ উৎস সন্ধানে, &lt;ref&gt;{{cite web | url=https://www.ebanglalibrary.com/authors/%e0%a6%ad%e0%a6%ac%e0%a6%be%e0%a6%a8%e0%a7%80%e0%a6%aa%e0%a7%8d%e0%a6%b0%e0%a6%b8%e0%a6%be%e0%a6%a6-%e0%a6%b8%e0%a6%be%e0%a6%b9%e0%a7%81/ | title=ভবাণীপ্ৰসাদ সাহু, বাংলা লাইব্ৰেৰি | accessdate=8 February 2025 }}{{Dead link|date=February 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;
*অধাৰ্মিকেৰ ধৰ্মকথা, 
*বিজ্ঞানেৰ চোখে ভগবান, 
*নাৰীজ্ঞ অস্তিত্ব ও সংস্কাৰ, 
*কুসংস্কাৰবিৰোধী প্ৰথম বাংলা বই (বামাসুন্দৰী দেবী), 
*আকুপাংচাৰ-আকুসংস্কাৰ, 
*অপবিজ্ঞান-অপসংস্কাৰ, 
*বিজ্ঞানেৰ আলোয় সংস্কাৰ মুক্ত যৌনতা, 
*‘প্ৰগতিশীল’ সাম্প্ৰদায়িকতা, 
*খাদ্য-অখাদ্য সংস্কাৰ-কুসংস্কাৰ, 
*স্বাস্থ্য ও সংস্কাৰ, 
*প্ৰকৃতি ও সংস্কাৰ, 
*এখনো সংস্কাৰ এখনো কুসংস্কাৰ, 
*শত্ৰু যখন কুসংস্কাৰ, 
*ডাইনি বলে কিছু নেই, ভূত বলে কিছু নেই, 
*বৈজ্ঞানিক কুসংস্কাৰ, 
*কুসংস্কাৰেৰ উৎস সন্ধানে, 
*ড্ৰাগ, 
*অলৌকিকতা বনাম বিজ্ঞান, 
*সুৰা শৰীৰ সৰ্বনাশ (১৯৮৯ চনত ৰবীন্দ্ৰ পুৰস্কাৰ প্ৰাপ্ত), 
*ওষুধ খেয়ে অসুখ, 
*শৰীৰ ঘিৰে সংস্কাৰ, 
*ৰবীন্দ্ৰনাথ ও কুসংস্কাৰ, 
*কোন্‌টা মানবো কোন্‌টা মানবো না, 
*কোনটা কৰবো কোনটা কৰবো না, 
*আৰজ আলী মাতুব্বৰ (পুস্তিকা), 
*মানবসন্তান ঈশ্বৰ ও অন্যান্য প্ৰসঙ্গ, 
*কোন্ ওষুধ কেন খাবেন না, 
*শৰীৰ স্বাস্থ্যেৰ টুকিটাকি, 
*এইডস – ঘৃণা নয়, চাই সতৰ্কতা, 
*সোণালী সুলেখাদেৰ কথা, 
*মানুষেৰ জন্য বিজ্ঞান না বিজ্ঞানেৰ জন্য মানুষ, 
*Hand Book of Recent Acupuncture Treatment গু Research, 
*ম্যালেৰিয়া (পুস্তিকা), 
*প্লেগ (পুস্তিকা)
*অ্যানথ্ৰাক্স (পুস্তিকা), 
*মেয়েদেৰ আত্মৰক্ষাৰ কৌশল (অনুবাদ)। 

==তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references /&gt;

[[শ্ৰেণী:জীৱিত ব্যক্তি]]</text>
      <sha1>7km4swmnib1i80zftv08f397et84ema</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>চিন্তামণি</title>
    <ns>0</ns>
    <id>114408</id>
    <revision>
      <id>522306</id>
      <parentid>479465</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T07:31:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>522306</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4665" sha1="h6mevjuyamozgj3az4hnrwhba9y7yjl" xml:space="preserve">{{পোখালি}}'''চিন্তামণি''' ([[সংস্কৃত]]: चिन्तामणि), হিন্দু আৰু বৌদ্ধ পৰম্পৰাত ইচ্ছা পূৰণ কৰে বুলি বিশ্বাস কৰা এক প্ৰকাৰৰ ৰত্ন বা মুকুতা। বৌদ্ধ শাস্ত্ৰত বৰ্ণনা কৰা বহু কেইটা আচৰ্যকৰ মণিৰ ভিতৰত ই অন্যতম।

হিন্দু ধৰ্মত বিষ্ণু আৰু গণেশ দেৱতাৰ সৈতে ইয়াৰ সম্পৰ্ক আছে। হিন্দু পৰম্পৰাত ইয়াক প্ৰায়ে বিষ্ণুৱে ধাৰণ কৰা [[কৌস্তুভ|কৌস্তুভ মণি]] বা নাগ ৰজাৰ কপালত বা মকৰৰ কপালত থকা কল্পনাতীত নাগ মণি হিচাপে চিত্ৰিত কৰা হয়৷ মূলতঃ খ্ৰীষ্টীয় দশম শতিকাত লিখা যোগ বশিষ্ঠত চিন্তমণিৰ কাহিনী আছে।&lt;ref&gt;{{cite book |last=Venkatesananda |first=Swami |url=https://books.google.com/books?id=1FFdOj2dv8cC |title=The Concise Yoga Vāsiṣṭha |publisher=State University of New York Press |year=1984 |isbn=0-87395-955-8 |location=Albany |pages=346–353 |oclc=11044869 |author-link=Swami Venkatesananda}}&lt;/ref&gt; হিন্দু ধৰ্মৰ বিষ্ণু পুৰাণত &quot;স্বত্বাধিকাৰীক সমৃদ্ধি প্ৰদান কৰা [[স্যমন্তক|স্যমন্তক মণি]]য়ে যদু বংশ ব্যৱস্থাক সামৰি লৈছে&quot; বুলি কোৱা হৈছে।&lt;ref&gt;The Past before us: Historical traditions of early North India, Romila Thapar, Harvard, 2013&lt;/ref&gt; বিষ্ণু পুৰাণ খ্ৰীষ্টীয় প্ৰথম সহস্ৰাব্দৰ মাজভাগৰ বুলি কোৱা হয়।

বৌদ্ধ ধৰ্মত ইয়াক বোধিসত্ত্ব (অতি কৰুণা, প্ৰজ্ঞা আৰু শক্তি থকা ঐশ্বৰিক সত্তা) অৱলোকিতেশ্বৰ আৰু ক্ষীতিগৰ্ভৰ দ্বাৰা ধাৰণ কৰা হয়। ইয়াক তিব্বতৰ প্ৰাৰ্থনাৰ পতাকাত অংকন কৰা লুং টা (বতাহৰ ঘোঁৰা)ৰ পিঠিত কঢ়িয়াই নিয়াও দেখা যায়। চিন্তামণিৰ ধৰণী (ক্ষুদ্ৰ গীত) পাঠ কৰি বৌদ্ধ পৰম্পৰাই বুদ্ধৰ প্ৰজ্ঞা লাভ কৰে, বুদ্ধৰ সত্য বুজিবলৈ সক্ষম হয় আৰু দুখ-কষ্টক বোধিলৈ ৰূপান্তৰিত কৰে বুলি কৈছে। ইয়াৰ দ্বাৰা অমিতাভৰ পবিত্ৰ দেহটো চাব পাৰি আৰু মৃত্যুশয্যাত সমাবেশ হ’ব পাৰি বুলি কোৱা হয়। তিব্বতী বৌদ্ধ পৰম্পৰাত চিন্তামণিক কেতিয়াবা এক উজ্জ্বল মুকুতা হিচাপে চিত্ৰিত কৰা হয় আৰু বুদ্ধৰ হাতত ইয়াৰ কেইবাটাও ভিন্ন ৰূপ আছে বুলি বিশ্বাস কৰা হয়।&lt;ref&gt;R. A. Donkin, [https://books.google.com/books?id=leHFqMQ9mw8C&amp;dq=Cintamani&amp;pg=PA179 ''Beyond price: pearls and pearl-fishing : origins to the Age of Discoveries''], American Philosophical Society, 1998. {{ISBN|978-0-87169-224-5}}. p. 170&lt;/ref&gt;

জাপানত য'ত হিন্দু দেৱী লক্ষ্মীক [[শ্বিণ্ট'|শ্বিণ্ট' ভাষা]]ত কিষোটেন বুলি জনা যায়, তাত সাধাৰণতে তেওঁক হাতত চিন্তামণি লৈ থকা অৱস্থাত চিত্ৰিত কৰা হয়।

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{Reflist}}

[[শ্ৰেণী:হিন্দু কিংবদন্তি]]
[[শ্ৰেণী:বৌদ্ধ কিংবদন্তি]]</text>
      <sha1>h6mevjuyamozgj3az4hnrwhba9y7yjl</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>হেস্পেৰিড</title>
    <ns>0</ns>
    <id>114661</id>
    <revision>
      <id>522237</id>
      <parentid>480410</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T18:11:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dipankar Das</username>
        <id>36094</id>
      </contributor>
      <comment>+[[শ্ৰেণী:গ্ৰীক কিংবদন্তি]]; +[[শ্ৰেণী:পৌৰাণিক কথা]]; +[[শ্ৰেণী:লোককথাৰ জীৱ]]; +[[শ্ৰেণী:গ্ৰীক দেৱতা]] using [[WP:HC|HotCat]]</comment>
      <origin>522237</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4777" sha1="945f3lo1hfv19rpiel6e69ean7wlk8p" xml:space="preserve">[[File:GardenHesperides BurneJones.jpg|thumb|এডৱাৰ্ড বাৰ্ন-জোন্সৰ দ্বাৰা অংকিত ''গাৰ্ডেন হেস্পেৰিডছ'']]

'''হেস্পেৰিড''' (/hɛˈspɛrɪdiːz/; [[গ্ৰীক ভাষা|প্ৰাচীন গ্ৰীক]]: Ἑσπερίδες, [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী]]: Hesperide) গ্ৰীক শ্ৰুতিকথাত বৰ্ণিত সন্ধিয়াৰ আৰু সূৰ্যাস্তৰ সোণালী পোহৰৰ [[নিম্ফ]] (nymph; অপেশ্বৰী)৷ এওঁলোকক &quot;সন্ধিয়াৰ কন্যা&quot; বা &quot;পশ্চিমৰ নিম্ফ&quot; বুলিও কোৱা হয়। এওঁলোকক এওঁলোকৰ পিতৃ এটলাছৰ নাম অনুসৰি '''আটলাণ্টাইডছ''' (Atlantides) বুলিও কোৱা হৈছিল।&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;Diodorus Siculus. ''Library, [https://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Diodorus_Siculus/4B*.html 4.27.2]''&lt;/ref&gt;

==ব্যুৎপত্তি==
'''হেস্পেৰিড''' নামটোৰ অৰ্থ হৈছে ''হেস্পেৰ’ছ''ৰ (Hesperos অৰ্থাৎ সন্ধিয়া) পৰা ''উৎপত্তি হোৱা'' (originating)। লেটিন ভাষাত ''হেস্পেৰ’ছ'' (Hesperos) বা ''ভেস্পাৰ'' (Vesper) শব্দৰ পৰা ''হেস্পেৰাছ'' (Hesperus) নামৰ উদ্ভৱ হৈছিল যাৰ অৰ্থ হৈছে ''সন্ধিয়াৰ তৰা'' (অৰ্থাৎ শুক্ৰ গ্ৰহ) লগতে ইংৰাজী শব্দ &quot;west&quot;ৰ (পশ্চিম) সৈতেও শব্দটোৰ সম্পৰ্ক আছে।

==কিংবদন্তি==
সাধাৰণতে অন্য গ্ৰীক ত্ৰাইডৰ দৰেই হেস্পেৰিডৰ সংখ্যাও তিনি। ধ্ৰুপদীবিদ ইভেলিন বাইৰ্ড হেৰিছনে লক্ষ্য কৰিছে, &quot;যিহেতু হেস্পেৰিড নিজেই আপেলৰূপে মূৰ্ত হোৱা উপহাৰৰ প্ৰতীক মাত্ৰ, সেয়েহে এওঁলোক মানৱ নাটকৰ অভিনেতা হ'ব নোৱাৰে। এওঁলোকৰ বিমূৰ্ত, বিনিময়যোগ্য নামবোৰ তেওঁলোকৰ ব্যক্তিহীনতাৰ লক্ষণ&quot;।&lt;ref&gt;Evelyn Byrd Harrison, &quot;Hesperides and Heroes: A Note on the Three-Figure Reliefs&quot;, ''Hesperia'' '''33'''.1 (January 1964 pp. 76–82) pp 79–80.&lt;/ref&gt;

কেতিয়াবা তেওঁলোকক ৰাতিৰ (Nyx) সন্ধ্যা কন্যা হিচাপে চিত্ৰিত কৰা হয়&lt;ref&gt;Hesiod, ''Theogony'' [https://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Hes.%20Th.%20215&amp;lang=original 215]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Hyginus. ''Fabulae,'' ''[http://www.theoi.com/Text/HyginusFabulae1.html Preface];'' Cicero. ''De Natura Deorum,'' [https://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A2007.01.0037%3Abook%3D3%3Asection%3D44 ''iii.44'']&lt;/ref&gt; হেস্পেৰিডসকলক এটলাছ&lt;ref&gt;Hyginus, ''De Astronomica'' [https://topostext.org/work/207#2.3.1 2.3.1] citing Pherecydes as the authority&lt;/ref&gt; আৰু হেস্পেৰিছ,&lt;ref name=&quot;:02&quot;&gt;Diodorus Siculus, ''Bibliotheca historica'' [https://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Diodorus_Siculus/4B*.html#27.2 4.27.2]&lt;/ref&gt; বা ফাৰ্চিছ আৰু [[কেটো]]ৰ&lt;ref&gt;scholia in Apollonius of Rhodes, ''Argonautica'', 4.1399&lt;/ref&gt; বা [[জ্যুচ]] আৰু থেমিছৰ&lt;ref&gt;scholia in Euripides, ''Hippolytus'', 742&lt;/ref&gt; কন্যা হিচাপেও তালিকাভুক্ত কৰা হৈছে। ৰোমান সাহিত্যিক উৎসত নিম্ফসকলক কেৱল &quot;পশ্চিম&quot;ৰ মূৰ্তি হেস্পেৰাছৰ কন্যা বুলি কোৱা হয়।&lt;ref&gt;Maurus Servius Honoratus, ''ad Aeneid'', [https://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.02.0053%3Abook%3D4%3Acommline%3D484 iv.484].&lt;/ref&gt;

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{Reflist}}

[[শ্ৰেণী:গ্ৰীক কিংবদন্তি]]
[[শ্ৰেণী:পৌৰাণিক কথা]]
[[শ্ৰেণী:লোককথাৰ জীৱ]]
[[শ্ৰেণী:গ্ৰীক দেৱতা]]</text>
      <sha1>945f3lo1hfv19rpiel6e69ean7wlk8p</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>খটৰা সত্ৰ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>118471</id>
    <revision>
      <id>522350</id>
      <parentid>520743</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T08:45:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>522350</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1932" sha1="nla4rcnv953qlluocemtg39tdk4tuey" xml:space="preserve">{{Delete|তথ্যসূত্ৰহীন চুটি প্ৰবন্ধ}}
{{Infobox সত্ৰ
|name = খটৰা সত্ৰ
|image =
|image_size = 
|image_alt =
|caption = 
|pushpin_map =
|map_caption = 
|map_size = 250
|other_names =
|marathi = 
|sanskrit_translit = 
|country = ভাৰত
|state/province = [[অসম]]
|district = দৰং জিলা
|locale = দীপিলা
|primary_deity = ৰাম , লক্ষ্মন , সীতা, হনুমান
|important_festivals = পাচেতী
|architecture = অসমীয়া 
|number_of_temples =
|number_of_monuments =
|inscriptions =
|date_built = 
|creator = 
}}
খটৰা সত্ৰ অসমৰ দৰঙ জিলাৰ অৱস্থিত এক সত্ৰ। মাধৱদেৱৰ প্ৰপন্ন শিষ্য গোবিন্দ আতৈয়ে ১৫৬৮ চনত বৈষ্ণৱ ধৰ্ম প্ৰচাৰৰ উদ্দেশ্যে খটৰা সত্ৰ প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। খটৰা সত্ৰ সম্পৰ্কে পোৱা জনশ্ৰুতি মতে গোবিন্দ আতৈয়ে ধৰ্ম প্ৰচাৰৰ যো-জা কৰা অৱস্থাত সেই ঠাইত খট অৰ্থাৎ দুষ্ট প্ৰকৃতিৰ চাৰিজন লোক আছিল তেওঁলোকক গোবিন্দ আতৈয়ে মনৰ পৰিবৰ্তন সাধন কৰি  ভক্তি ধৰ্মলৈ ঢাল খুওৱাৰ বাবে ঠাইখনৰ নাম খটৰা নামেৰে জনাজাত হয়।
[[শ্ৰেণী:সত্ৰ]]
[[শ্ৰেণী:অসমৰ ধৰ্মীয় স্থান]]
[[শ্ৰেণী:বিশেষ সংশোধনৰ প্ৰয়োজন থকা প্ৰবন্ধ]]</text>
      <sha1>nla4rcnv953qlluocemtg39tdk4tuey</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522352</id>
      <parentid>522350</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T08:47:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>522352</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1151" sha1="1mbpcu9axj1iffxtoarbo61snvco6hu" xml:space="preserve">{{Delete|তথ্যসূত্ৰহীন চুটি প্ৰবন্ধ}}
'''খটৰা সত্ৰ''' অসমৰ [[দৰং জিলা]]ৰ অৱস্থিত এখন [[সত্ৰ]]। [[মাধৱদেৱ]]ৰ প্ৰপন্ন শিষ্য গোবিন্দ আতৈয়ে ১৫৬৮ চনত বৈষ্ণৱ ধৰ্ম প্ৰচাৰৰ উদ্দেশ্যৰে এইখন সত্ৰ প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। খটৰা সত্ৰ সম্পৰ্কে পোৱা জনশ্ৰুতি মতে গোবিন্দ আতৈয়ে ধৰ্ম প্ৰচাৰৰ যো-জা কৰা অৱস্থাত সেই ঠাইত খট অৰ্থাৎ দুষ্ট প্ৰকৃতিৰ চাৰিজন লোক আছিল। তেওঁলোকক গোবিন্দ আতৈয়ে মনৰ পৰিবৰ্তন সাধন কৰি ভক্তি ধৰ্মলৈ ঢাল খুওৱাৰ বাবে ঠাইখনৰ নাম খটৰা নামেৰে জনাজাত হয়।</text>
      <sha1>1mbpcu9axj1iffxtoarbo61snvco6hu</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>গোপাল জগন্নাথ থান, কচুবাৰী</title>
    <ns>0</ns>
    <id>118473</id>
    <revision>
      <id>522355</id>
      <parentid>520742</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T09:08:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>522355</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1606" sha1="tn6i6pk1yw6hghdz2i5xe76rtbd5a88" xml:space="preserve">{{Delete|Unreferenced}}
'''কচুবাৰী গোপাল আৰু জগন্নাথ থান সত্ৰ''' [[অসম]]ৰ তামুলপুৰ জিলাৰ কচুবাৰী অঞ্চলত অৱস্থিত এখন ঐতিহ্যমণ্ডিত সত্ৰ । এই সত্ৰত ফাগুন মাহত গৰখীয়া সবাহ ৫ দিনীয়া কাৰ্যসূচীৰে অনুষ্ঠিত কৰা হয় । ৫০০ বছৰৰো অধিক পুৰণি এই সত্ৰত অসমৰ বিভিন্ন ঠাইৰ পৰা বহুতো লোকে শৰাই আগবঢ়াবলৈ আহে কিয়নো পূৰ্বৰে পৰা লোকবিশ্বাস আছে যে এই সত্ৰত শৰাই আগবঢ়ালে মনৰ বাঞ্চা পূৰণ হয় । আৰু বহুতো লোকে প্ৰমান পোৱা বুলি শুনিবলৈও পোৱা যায়। এই সত্ৰত শিৱ, শাক্ত, বৈষ্ণৱ তিনিটাকে একেলগে পূজা কৰা হয় । এই সত্ৰলৈ বিভিন্ন জাতি জনগোষ্ঠীৰ আগমন ঘটে ।
[[শ্ৰেণী:বিশেষ সংশোধনৰ প্ৰয়োজন থকা প্ৰবন্ধ]]
[[শ্ৰেণী:অসমৰ হিন্দু মন্দিৰ]]
[[শ্ৰেণী:অসমৰ ধৰ্মীয় স্থান]]</text>
      <sha1>tn6i6pk1yw6hghdz2i5xe76rtbd5a88</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ছিন্নমুণ্ডা</title>
    <ns>0</ns>
    <id>119679</id>
    <revision>
      <id>522307</id>
      <parentid>498815</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T07:33:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>522307</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3326" sha1="1viy472mxhhi4knv8tvzbyjhhsm9g00" xml:space="preserve">[[File:Chinnamunda.jpg|thumb|ছিন্নমুণ্ডা]]
'''ছিন্নমুণ্ডা''' এগৰাকী বৌদ্ধ দেৱী।{{sfnp|Shaw|2006|pp=404–405}} তেওঁক বজ্ৰযোগিনী বা বজ্ৰৱৰাহীৰ এটা ৰূপ হিচাপে ধৰা হয়।{{sfnp|Kinsley|2023|p=161}}

==চিত্ৰণ==
তেওঁৰ বৈশিষ্ট্য আৰু প্ৰতিমূৰ্তি হিন্দু দেৱী [[ছিন্নমস্তা]]ৰ সৈতে মিল আছে যদিও ডেভিদ কিন্সলীৰ মতে ছিন্নমুণ্ডা সম্ভৱতঃ তেওঁৰ হিন্দু দেৱী নিন্নমস্তাৰ পূৰ্বৰ। তেওঁলোকৰ মাজত মূল পাৰ্থক্যটো হ’ল ছিন্নমস্তাক প্ৰায়ে সংগমৰত দম্পতীৰ ওপৰত থিয় হৈ থকা বুলি চিত্ৰিত কৰা হয়, আনহাতে ছিন্নমুণ্ডাক নহয়।{{sfnp|Kinsley|2023|p=161}}

ছিন্নমুণ্ডাক প্ৰায়ে মেখালা আৰু কনাখলাৰ কাষত চিত্ৰিত কৰা হয়, যি দুগৰাকী মূৰহীন ভগ্নী, ভাৰতীয় বৌদ্ধ তান্ত্ৰিক বিদ্যাত পাৰ্গত ৮৪জন মহাসিদ্ধৰ তালিকাত অন্তৰ্ভুক্ত। 

==কাহিনী==
এটা বৌদ্ধ কাহিনী অনুসৰি ছিন্নমুণ্ডা আছিল লক্ষ্মীংকাৰ নামৰ এগৰাকী ৰাজকুমাৰী যিয়ে এসময়ত পিতৃক অসন্তুষ্ট কৰিছিল। তেওঁ নিজ কন্যাক শাস্তি দিলে, কিন্তু তেওঁ উত্তৰ দিলে যে তেওঁ নিজকে শাস্তি দিব, আৰু সোণৰ ক্ষুৰেৰে নিজৰ মূৰটো কাটি পেলালে। তাৰ পিছত তেওঁৰ মূৰত ধৰি চহৰখনৰ চাৰিওফালে ভ্ৰমণ কৰিবলৈ আগবাঢ়িল। ফলস্বৰূপে ৰাজ্যৰ নাগৰিকে তেওঁক ছিন্নমুণ্ডা বুলি মাতিবলৈ ধৰিলে। অৱশেষত পদ্মসম্ভৱৰ ভক্ত হিচাপে তেওঁৰ পুনৰ জন্ম হয়।{{sfnp|Kinsley|2023|pp=161-162}}

==তথ্য সূত্ৰ==
* {{Cite book |last1=Kinsley |first1=David |year=2023 |title=Tantric Visions of the Divine Feminine: The Ten Mahavidyas |publisher=University of California Press |isbn=0-520-91772-3 }}
* {{Cite book |last1=Shaw |first1=Miranda Eberle |year=2006 |title=Buddhist Goddesses of India |publisher=Princeton University Press |isbn=0-691-12758-1 }}
{{refend}}

[[শ্ৰেণী:বৌদ্ধ ধৰ্মৰ দেৱ-দেৱী]]
[[শ্ৰেণী:হিন্দুধৰ্মৰ দেৱ দেৱী]]</text>
      <sha1>1viy472mxhhi4knv8tvzbyjhhsm9g00</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522308</id>
      <parentid>522307</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T07:35:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>522308</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3367" sha1="l48t1n5tutfhdlnw3yyhkyef01nsamg" xml:space="preserve">{{About|ছিন্নমস্তা}}
[[File:Chinnamunda.jpg|thumb|ছিন্নমুণ্ডা]]
'''ছিন্নমুণ্ডা''' এগৰাকী বৌদ্ধ দেৱী।{{sfnp|Shaw|2006|pp=404–405}} তেওঁক বজ্ৰযোগিনী বা বজ্ৰৱৰাহীৰ এটা ৰূপ হিচাপে ধৰা হয়।{{sfnp|Kinsley|2023|p=161}}

==চিত্ৰণ==
তেওঁৰ বৈশিষ্ট্য আৰু প্ৰতিমূৰ্তি হিন্দু দেৱী [[ছিন্নমস্তা]]ৰ সৈতে মিল আছে যদিও ডেভিদ কিন্সলীৰ মতে ছিন্নমুণ্ডা সম্ভৱতঃ তেওঁৰ হিন্দু দেৱী নিন্নমস্তাৰ পূৰ্বৰ। তেওঁলোকৰ মাজত মূল পাৰ্থক্যটো হ’ল ছিন্নমস্তাক প্ৰায়ে সংগমৰত দম্পতীৰ ওপৰত থিয় হৈ থকা বুলি চিত্ৰিত কৰা হয়, আনহাতে ছিন্নমুণ্ডাক নহয়।{{sfnp|Kinsley|2023|p=161}}

ছিন্নমুণ্ডাক প্ৰায়ে মেখালা আৰু কনাখলাৰ কাষত চিত্ৰিত কৰা হয়, যি দুগৰাকী মূৰহীন ভগ্নী, ভাৰতীয় বৌদ্ধ তান্ত্ৰিক বিদ্যাত পাৰ্গত ৮৪জন মহাসিদ্ধৰ তালিকাত অন্তৰ্ভুক্ত। 

==কাহিনী==
এটা বৌদ্ধ কাহিনী অনুসৰি ছিন্নমুণ্ডা আছিল লক্ষ্মীংকাৰ নামৰ এগৰাকী ৰাজকুমাৰী যিয়ে এসময়ত পিতৃক অসন্তুষ্ট কৰিছিল। তেওঁ নিজ কন্যাক শাস্তি দিলে, কিন্তু তেওঁ উত্তৰ দিলে যে তেওঁ নিজকে শাস্তি দিব, আৰু সোণৰ ক্ষুৰেৰে নিজৰ মূৰটো কাটি পেলালে। তাৰ পিছত তেওঁৰ মূৰত ধৰি চহৰখনৰ চাৰিওফালে ভ্ৰমণ কৰিবলৈ আগবাঢ়িল। ফলস্বৰূপে ৰাজ্যৰ নাগৰিকে তেওঁক ছিন্নমুণ্ডা বুলি মাতিবলৈ ধৰিলে। অৱশেষত পদ্মসম্ভৱৰ ভক্ত হিচাপে তেওঁৰ পুনৰ জন্ম হয়।{{sfnp|Kinsley|2023|pp=161-162}}

==তথ্য সূত্ৰ==
* {{Cite book |last1=Kinsley |first1=David |year=2023 |title=Tantric Visions of the Divine Feminine: The Ten Mahavidyas |publisher=University of California Press |isbn=0-520-91772-3 }}
* {{Cite book |last1=Shaw |first1=Miranda Eberle |year=2006 |title=Buddhist Goddesses of India |publisher=Princeton University Press |isbn=0-691-12758-1 }}
{{refend}}

[[শ্ৰেণী:বৌদ্ধ ধৰ্মৰ দেৱ-দেৱী]]
[[শ্ৰেণী:হিন্দুধৰ্মৰ দেৱ দেৱী]]</text>
      <sha1>l48t1n5tutfhdlnw3yyhkyef01nsamg</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522309</id>
      <parentid>522308</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T07:37:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>522309</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3432" sha1="2u67kdwnoz9zramda3d5z611706x2rg" xml:space="preserve">{{About|ছিন্নমুণ্ডা|ছিন্নমস্তা|ছিন্নমস্তা}}
[[File:Chinnamunda.jpg|thumb|ছিন্নমুণ্ডা]]
'''ছিন্নমুণ্ডা''' এগৰাকী বৌদ্ধ দেৱী।{{sfnp|Shaw|2006|pp=404–405}} তেওঁক বজ্ৰযোগিনী বা বজ্ৰৱৰাহীৰ এটা ৰূপ হিচাপে ধৰা হয়।{{sfnp|Kinsley|2023|p=161}}

==চিত্ৰণ==
তেওঁৰ বৈশিষ্ট্য আৰু প্ৰতিমূৰ্তি হিন্দু দেৱী [[ছিন্নমস্তা]]ৰ সৈতে মিল আছে যদিও ডেভিদ কিন্সলীৰ মতে ছিন্নমুণ্ডা সম্ভৱতঃ তেওঁৰ হিন্দু দেৱী নিন্নমস্তাৰ পূৰ্বৰ। তেওঁলোকৰ মাজত মূল পাৰ্থক্যটো হ’ল ছিন্নমস্তাক প্ৰায়ে সংগমৰত দম্পতীৰ ওপৰত থিয় হৈ থকা বুলি চিত্ৰিত কৰা হয়, আনহাতে ছিন্নমুণ্ডাক নহয়।{{sfnp|Kinsley|2023|p=161}}

ছিন্নমুণ্ডাক প্ৰায়ে মেখালা আৰু কনাখলাৰ কাষত চিত্ৰিত কৰা হয়, যি দুগৰাকী মূৰহীন ভগ্নী, ভাৰতীয় বৌদ্ধ তান্ত্ৰিক বিদ্যাত পাৰ্গত ৮৪জন মহাসিদ্ধৰ তালিকাত অন্তৰ্ভুক্ত। 

==কাহিনী==
এটা বৌদ্ধ কাহিনী অনুসৰি ছিন্নমুণ্ডা আছিল লক্ষ্মীংকাৰ নামৰ এগৰাকী ৰাজকুমাৰী যিয়ে এসময়ত পিতৃক অসন্তুষ্ট কৰিছিল। তেওঁ নিজ কন্যাক শাস্তি দিলে, কিন্তু তেওঁ উত্তৰ দিলে যে তেওঁ নিজকে শাস্তি দিব, আৰু সোণৰ ক্ষুৰেৰে নিজৰ মূৰটো কাটি পেলালে। তাৰ পিছত তেওঁৰ মূৰত ধৰি চহৰখনৰ চাৰিওফালে ভ্ৰমণ কৰিবলৈ আগবাঢ়িল। ফলস্বৰূপে ৰাজ্যৰ নাগৰিকে তেওঁক ছিন্নমুণ্ডা বুলি মাতিবলৈ ধৰিলে। অৱশেষত পদ্মসম্ভৱৰ ভক্ত হিচাপে তেওঁৰ পুনৰ জন্ম হয়।{{sfnp|Kinsley|2023|pp=161-162}}

==তথ্য সূত্ৰ==
* {{Cite book |last1=Kinsley |first1=David |year=2023 |title=Tantric Visions of the Divine Feminine: The Ten Mahavidyas |publisher=University of California Press |isbn=0-520-91772-3 }}
* {{Cite book |last1=Shaw |first1=Miranda Eberle |year=2006 |title=Buddhist Goddesses of India |publisher=Princeton University Press |isbn=0-691-12758-1 }}
{{refend}}

[[শ্ৰেণী:বৌদ্ধ ধৰ্মৰ দেৱ-দেৱী]]
[[শ্ৰেণী:হিন্দুধৰ্মৰ দেৱ দেৱী]]</text>
      <sha1>2u67kdwnoz9zramda3d5z611706x2rg</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522312</id>
      <parentid>522309</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T07:39:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>522312</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3493" sha1="ew06wftj5prb5akhyanh1cx6mczb937" xml:space="preserve">{{About|বৌদ্ধ দেৱী ছিন্নমুণ্ডা|হিন্দু দেৱী ছিন্নমস্তা|ছিন্নমস্তা}}
[[File:Chinnamunda.jpg|thumb|ছিন্নমুণ্ডা]]
'''ছিন্নমুণ্ডা''' এগৰাকী বৌদ্ধ দেৱী।{{sfnp|Shaw|2006|pp=404–405}} তেওঁক বজ্ৰযোগিনী বা বজ্ৰৱৰাহীৰ এটা ৰূপ হিচাপে ধৰা হয়।{{sfnp|Kinsley|2023|p=161}}

==চিত্ৰণ==
তেওঁৰ বৈশিষ্ট্য আৰু প্ৰতিমূৰ্তি হিন্দু দেৱী [[ছিন্নমস্তা]]ৰ সৈতে মিল আছে যদিও ডেভিদ কিন্সলীৰ মতে ছিন্নমুণ্ডা সম্ভৱতঃ তেওঁৰ হিন্দু দেৱী নিন্নমস্তাৰ পূৰ্বৰ। তেওঁলোকৰ মাজত মূল পাৰ্থক্যটো হ’ল ছিন্নমস্তাক প্ৰায়ে সংগমৰত দম্পতীৰ ওপৰত থিয় হৈ থকা বুলি চিত্ৰিত কৰা হয়, আনহাতে ছিন্নমুণ্ডাক নহয়।{{sfnp|Kinsley|2023|p=161}}

ছিন্নমুণ্ডাক প্ৰায়ে মেখালা আৰু কনাখলাৰ কাষত চিত্ৰিত কৰা হয়, যি দুগৰাকী মূৰহীন ভগ্নী, ভাৰতীয় বৌদ্ধ তান্ত্ৰিক বিদ্যাত পাৰ্গত ৮৪জন মহাসিদ্ধৰ তালিকাত অন্তৰ্ভুক্ত। 

==কাহিনী==
এটা বৌদ্ধ কাহিনী অনুসৰি ছিন্নমুণ্ডা আছিল লক্ষ্মীংকাৰ নামৰ এগৰাকী ৰাজকুমাৰী যিয়ে এসময়ত পিতৃক অসন্তুষ্ট কৰিছিল। তেওঁ নিজ কন্যাক শাস্তি দিলে, কিন্তু তেওঁ উত্তৰ দিলে যে তেওঁ নিজকে শাস্তি দিব, আৰু সোণৰ ক্ষুৰেৰে নিজৰ মূৰটো কাটি পেলালে। তাৰ পিছত তেওঁৰ মূৰত ধৰি চহৰখনৰ চাৰিওফালে ভ্ৰমণ কৰিবলৈ আগবাঢ়িল। ফলস্বৰূপে ৰাজ্যৰ নাগৰিকে তেওঁক ছিন্নমুণ্ডা বুলি মাতিবলৈ ধৰিলে। অৱশেষত পদ্মসম্ভৱৰ ভক্ত হিচাপে তেওঁৰ পুনৰ জন্ম হয়।{{sfnp|Kinsley|2023|pp=161-162}}

==তথ্য সূত্ৰ==
* {{Cite book |last1=Kinsley |first1=David |year=2023 |title=Tantric Visions of the Divine Feminine: The Ten Mahavidyas |publisher=University of California Press |isbn=0-520-91772-3 }}
* {{Cite book |last1=Shaw |first1=Miranda Eberle |year=2006 |title=Buddhist Goddesses of India |publisher=Princeton University Press |isbn=0-691-12758-1 }}
{{refend}}

[[শ্ৰেণী:বৌদ্ধ ধৰ্মৰ দেৱ-দেৱী]]
[[শ্ৰেণী:হিন্দুধৰ্মৰ দেৱ দেৱী]]</text>
      <sha1>ew06wftj5prb5akhyanh1cx6mczb937</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>অনন্ত কায়স্থ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>121454</id>
    <revision>
      <id>522341</id>
      <parentid>507732</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T08:34:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>removed [[Category:বিশেষ সংশোধনৰ প্ৰয়োজন থকা প্ৰবন্ধ]] using [[WP:HC|HotCat]]</comment>
      <origin>522341</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4991" sha1="buwkgfn0l44tq3kesv2tnhaf973tx8p" xml:space="preserve">{{Infobox writer 
| name = হৃদয়ানন্দ বা অনন্ত কায়স্থ
| image = 
| image_size = 
| alt = 
| caption = 
| pseudonym = 
| birth_name = 
| birth_date = সপ্তদশ শতিকা
| birth_place = [[অসম]]
| death_date = 
| death_place = 
| occupation = কবি
| language = [[অসমীয়া ভাষা|অসমীয়া]]
| nationality = 
| ethnicity = 
| citizenship = 
| education = 
| genre = 
| movement = 
| notableworks = শ্ৰীৰাম-কীৰ্তন, প্ৰেমলতা
| spouse = 
| influences = 
| influenced = 
}}
'''অনন্ত কায়স্থ''' বা '''হৃদয়ানন্দ''' সপ্তদশ শতিকাৰ এগৰাকী [[অসমীয়া]] বৈষ্ণৱ কবি। সপ্তদশ শতিকাৰ ৰামায়ণ ৰচকসকলৰ ভিতৰত অনন্তদাস বা হৃদয়ানন্দ কায়স্থৰ 'শ্ৰীৰাম-কীৰ্তন' বিশেষভাবে উল্লেখযোগ্য। মায়ঙৰ কালশিৰা গোসাঁইৰ বংশাৱলীৰপৰা জনা যায় যে অনন্ত বা হৃদয়ানন্দৰ পিতৃৰ নাম যদুগিৰি।&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;অসমীয়া সাহিত্যৰ সমীক্ষাত্মক ইতিবৃত্ত, লেখক—সত্যেন্দ্ৰনাথ শৰ্মা, প্ৰকাশক- সৌমাৰ প্ৰকাশ। ২০১৮, গুৱাহাটী, পৃষ্ঠা ১৮০-১৮১&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;শংকৰোত্তৰ যুগৰ অন্যান্য কবিসকল&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;শিৱনাথ বৰ্মন(সম্পা).অসমীয়া সাহিত্যৰ বুৰঞ্জী,দ্বিতীয় খণ্ড.প্ৰকাশক: আনন্দৰাম বৰুৱা ভাষা কলা-সংস্কৃতি সংস্থা&lt;/ref&gt;

== আত্ম পৰিচয় ==
'শ্ৰীৰাম-কীৰ্তন'ত এওঁৰ পৰিচয় এইদৰে পোৱা যায়ঃ
&lt;blockquote&gt;যশ চন্দ্ৰ খাঁ যে ভূঞা আছিলা প্ৰখ্যাত বৰ

সদায়ে ধৰ্মত যাৰ চিত্ত। 

তাহাৰ কনিষ্ঠ ভাই সুকবি যে গিৰি নামে

খ্যাতি তান পুত্ৰ যদু হয়। 

শংকৰৰ ভ্ৰাতৃ পৌত্ৰী নামে বিষ্ণুপ্ৰিয়া শান্তী

বিহাইলন্ত যদু শুভানয়। 

তান গৰ্ভে ভৈলো জাত নুহিকোহো আমি খ্যাত

পৰম মুৰুখ মূঢ়মতি।&lt;/blockquote&gt;

== সাহিত্যকৃতি ==
হৃদয়ানন্দ বা অনন্তই বৰপেটাৰ বাৰাদিৰপৰা উঠি আহি নগাঁও অঞ্চলৰ মায়ঙত সত্ৰ পাতি 'শ্ৰীৰামকীৰ্তন' আৰু 'প্ৰেমলতা' দুখন পুথি ৰচনা কৰে। শ্ৰীৰামকীৰ্তনৰ ৰচনাৰ শক ১৫৭৭ ইং ১৬৫৫ খ্ৰীষ্টাব্দ। এই গ্ৰন্থ কলাপচন্দ্ৰ দ্বিজৰ ৰামায়ণৰ সাৰস্বৰূপ 'ৰামায়ণ চন্দ্ৰিকা' নামৰ পুথিৰ সহায়ত ৰচনা কৰে। মহাপুৰুষ শঙ্কৰদেৱৰ কীৰ্তনৰ প্ৰভাব এই শ্ৰীৰাম-কীৰ্তনত যথেষ্ট দেখা যায়। পুথিৰ এঠাইত এইদৰে আছেঃ&lt;ref name=&quot;:0&quot;/&gt;&lt;blockquote&gt;জয় জয় শ্ৰীমন্ত শঙ্কৰ পূৰ্ণ কাম। 

কীৰ্তনৰ ছন্দ্ৰে বিৰচিলো গুণ নাম॥ 

কীৰ্তনৰ ছন্দে বিৰচিলো পদ সাৰ। 

শ্ৰীৰাম কীৰ্তন নাম জানিবা ইহাৰ॥&lt;/blockquote&gt;শ্ৰীৰামকীৰ্তন, ৰামায়ণৰ চমু, প্ৰাঞ্জল আৰু ত্ৰুটিমধুৰ ৰূপান্তৰ। বাল্মীকিৰ ৰামায়ণৰ লগত প্ৰত্যক্ষ সম্পৰ্ক নাথাকিলেও মোটামুটিভাবে বাল্মীকিৰ কাহিনীৰ অনুগামী। 'প্ৰেমলতা' ভক্তিমূলক গ্ৰন্থ।&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;

== তথ্যসূত্ৰ ==

[[শ্ৰেণী:অসমীয়া সাহিত্যিক]]</text>
      <sha1>buwkgfn0l44tq3kesv2tnhaf973tx8p</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>অসমীয়া তাঁতশালৰ সঁজুলি</title>
    <ns>0</ns>
    <id>121479</id>
    <revision>
      <id>522342</id>
      <parentid>511517</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T08:36:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>removed [[Category:বিশেষ সংশোধনৰ প্ৰয়োজন থকা প্ৰবন্ধ]] using [[WP:HC|HotCat]]</comment>
      <origin>522342</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="23106" sha1="qaxwsth0ewkkhtgvf7d0jcwncb1su9i" xml:space="preserve">'''বয়ন শিল্প''' অসমৰ কুটীৰ শিল্পসমূহৰ এটি অন্যতম ভাগ। [[অসমৰ বয়ন শিল্প]]ৰ লগত জড়িত মুখ্য আহিলাবিধ হৈছে তাঁতশাল। [[তাঁতশাল]] দুই প্ৰকাৰৰ - ''তাঁতীশাল'' আৰু ''মাটিশাল''।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=তাঁতশাল - অসমীয়া লোকশিল্প |url=https://satirtha.in/তাঁতশাল-অসমীয়া-লোকশিল্প/ |website=satirtha.in |access-date=১২ মে' ২০২৫ }}{{Dead link|date=May 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=অসমীয়া তাঁতশালৰ পৰিচয় |url=https://as.vikaspedia.in/viewcontent/education/9859b89ae9f0-9b89829b89cd9959c39a49bf/9a49be9819a49b69be9b2-9869f09c1-9ac9bf9b99c19f19be9a8 |website=Vikaspedia |access-date=১২ মে' ২০২৫}}&lt;/ref&gt;
[[File:তাঁতশাল 2.jpg|thumb|তাঁতশাল]]

== বিভিন্ন সঁজুলিসমূহ ==
অসমীয়া তাঁতশালত ব্যৱহৃত সঁজুলিসমূহ:&lt;ref&gt;{{cite book | title=ইতিহাসৰ দৃষ্টিৰে অসমৰ বস্ত্ৰ সংস্কৃতি | author=মৃণাল চন্দ্ৰ কলিতা | year=২০২০}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite book | title=অসমৰ লোক সংস্কৃতি ১ | author=চাও লোকেশ্বৰ গগৈ | year=ফেব্ৰুৱাৰী, ২০০৭}}&lt;/ref&gt;
[[File:Pre weaving process.jpg|thumb|তাঁতবাটি।]]
=== যঁতৰ ===
[[File:চেৰেকী আৰু যঁতৰ.jpg|thumb|left|চেৰেকী আৰু যঁতৰ]]
যঁতৰেৰে মহুৰাত সূতা মেৰিওৱা হয়। যঁতৰ দুই প্ৰকাৰৰ থাকে। সূতা কটা যঁতৰ আৰু ববিন, মহুৰা বটা যঁতৰ। সূতা কল স্থাপন হোৱাৰ আগতে যেতিয়া মানুহে হাতেৰে সূতা কাটিছিল, তেতিয়া সূতা কটা যঁতৰৰ প্ৰচলন আছিল। যঁতৰৰ ইংৰাজী নাম (Charkha)। যঁতৰ সাধাৰণতে কাঠৰ দ্বাৰা নিৰ্মিত। লো আৰু কাঠৰ সংমিশ্ৰণত সৃষ্ট উন্নতমানৰ যঁতৰো পোৱা যায়। যঁতৰৰ মূল অংশসমূহ- চকৰি, শলখা, মাল বা ফিতা আৰু কাঠাম। চকৰিটোৰ সোঁমাজত সুমুৱাই লোৱা ফিতাডাল কাঠামৰ আনটো মূৰত সংযোগ কৰা শলখাত লগাই দি শিপিনীৰ সোঁ-হাতেৰে চকৰি ঘূৰাই যঁতৰত সূতা কটা হয়। মূলতঃ উঘা বা ববিন আৰু মহুৰা বাটিবলৈ যঁতৰৰ ব্যৱহাৰ কৰা হয়।

=== উঘা ===
[[File:উঘা.jpeg|thumb|উঘা]]
উঘা সৰু চেৰেকীৰ পৰিধিতকৈও কম পৰিধিৰ এবিধ বাঁহৰ আহিলা। তাঁতৰ বাটি কাঢ়িবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা এইবিধ অতি দৰকাৰী আহিলা। কাপোৰৰ ঠেক বা বহল অনুপাতে চেৰেকীৰ সংখ্যা শিপিনীয়ে নিৰূপণ কৰে। কম ঠাইত অধিক উঘা বহুৱাই দীঘৰ সূতাৰ সংখ্যা বঢ়াবলৈ চেৰেকীৰ ঠাইত উঘা ব্যৱহাৰ কৰে। উঘাত শিপিনীৰ প্ৰয়োজন মতে দীঘৰ সূতাসমূহ পকাই লোৱা হয়। এটা উঘাত প্ৰয়োজনবোধে প্ৰায় দশ-পোন্ধৰ নেচা মিহি সূতা পকাই ল'ব পৰা যায়। এই উঘাৰ পৰাই বাটি কঢ়াৰ বাবে দীঘৰ সূতাসমূহ টানি আনি দীঘলে দীঘলে মাটিত বাটি কঢ়া হয়। 

=== বৰ চেৰেকী ===
বৰ চেৰেকী বাঁহৰ দ্বাৰা তৈয়াৰ কৰা হয়। সূতা কলবোৰে তৈয়াৰ কৰা প্ৰতি নেচা সূতাৰ পৰিধি প্ৰায় ৫৪ ইঞ্চি। এই পৰিধিৰ সূতানেচা বৰ চেৰেকীত ভৰাই লৈ সেই চেৰেকীৰ পৰা ক্ৰমে উঘা, মহুৰা আদি অন্যান্য আকাৰলৈ ৰূপান্তৰ কৰা একমাত্ৰ সৰল আহিলা বিধ হৈছে বৰ চেৰেকী। সেইবাবে বৰ চেৰেকীৰ পৰিধিও প্ৰায় ৫৪ ইঞ্চিমান কৰা হয়। চেৰেকীৰ মূৰৰ ফালৰ পৰিধিতকৈ তলৰফালৰ পৰিধি কিছুপৰিমাণে ডাঙৰ হয়। 

=== সৰু চেৰেকী ===
সৰু চেৰেকী মূলতঃ কেঁচা সূতাৰ ক্ষেত্ৰত ব্যৱহাৰ হয়। কেঁচা সূতাবোৰ মজবুত আৰু মিহি কৰিবলৈ মাড় দিয়াৰ পিছত সেই সূতাৰ গাত লাগি থকা অতিৰিক্ত মাড়বোৰ সূতাৰ পৰা উলিয়াই পেলোৱাৰ লগতে সূতাৰ গাত সমানকৈ মাড়বোৰ সোমাই যাবলৈ ৫৪ ইঞ্চি পৰিধিৰ সূতানেচা বৰ চেৰেকীত লৈ শিপিনীয়ে তেওঁৰ বাওঁ হাতৰ তৰ্জনী আৰু বুঢ়া আঙুলিৰ মাজত মাড় দিয়া সূতাডালৰ মূৰটো ধৰি লৈ এক বিশেষ পৰিমাণৰ টিপৰ মাজেৰে সেই সূতাডাল লেটাই বা 'নাট'লৈ নি সৰু নেচালৈ ৰূপান্তৰ কৰা হয়। এনেদৰে সৰু নেচালৈ ৰূপান্তৰ কৰা সৰু নেচাবোৰ ৰ'দ-ছাঁৰ সংগমত শুকোৱাৰ পিছত সেই শুকান নেচাবোৰৰ পৰা উঘালৈ সূতানেচা নিবলৈ এই সৰু চেৰেকীৰ ব্যৱহাৰ কৰা হয়। এই চেৰেকীও সম্পূৰ্ণৰূপে বাঁহৰ দ্বাৰা তৈয়াৰী। ই দেখাত বৰ চেৰেকীৰ অনুৰূপ। 

=== লেটাই ===
বাঁহেৰে নিৰ্মিত এবিধ তাঁতৰ সঁজুলি। মাড় দিয়া সূতাবোৰ সৰু নেচালৈ নিবৰ বাবে লেটাই ব্যৱহাৰ কৰা হয়। উজনি অসমত বিষেককৈ এই লেটাই ব্য়ৱহাৰ কৰা হয়। নামনিত নাট নামৰ এবিধ একেধৰণৰ আহিলাৰ ব্যৱহাৰ কৰা দেখা যায়। ইয়াৰ এটা মূৰ চেৰেকীৰ দৰে কিন্তু আনটো মূৰ সৰু আৰু একেলগে সংলগ্ন হৈ থাকে। 

=== ববিন ===
[[File:ববিন.jpg|thumb|left|ববিন]]
ববিনত কাপোৰৰ বাটি কাঢ়িবলৈ যঁতৰৰ সহায়ত সূতা মেৰিয়াই লোৱা হয়। বাঁহ, কাঠ বা প্লাষ্টিকেৰে ববিন সজা হয়। প্ৰায় ছয় ইঞ্চি দীঘল আৰু মাজেৰে সুৰুঙা থকা, দুইমূৰে সূতা ওলাই নাযাবলৈ টুপীৰ দৰে চকৰি লগোৱা থাকে।

=== বৰখুঁটি ===
পৰম্পৰাগত পদ্ধতিত মাটিত দীঘলে দীঘলে বাটি কাঢ়িবলৈ এই আহিলাবিধ ব্যৱহাৰ কৰা হয়। প্ৰায় ডেৰ ফুটমান দীঘল বাঁহ নাইবা কঠেৰে নিৰ্মিত এই খুঁটি অতি নিমজ আৰু গোল দণ্ডাকৃতিৰ হয়। খুঁটিটোৰ ওপৰ মূৰটো ভোটা আৰু তলমূৰটো জোঙা। দীঘৰ সূতাসমূহক সঠিক দুৰত্বত ধৰি ৰাখিবলৈ এই খুঁটি বাটিটোৰ দুয়ো মূৰে মাটিত পুতি লোৱা হয়। উঘাৰ ফালে বা ববিনৰ ফালে থকা খুঁটিটোক ঘাইখুঁটি আৰু ইয়াৰ বিপৰীত ফালত থকা বৰ খুঁটিটোক বিহা খুঁটি বুলি কোৱা হয়।

=== সৰুখুঁটি ===
বাটি কাঢ়োঁতে দীঘৰ সূতাসমূহৰ মাজত মুৰ (Lease) ৰখাবলৈ সৰু খুঁটি ব্যৱহাৰ কৰা হয়। আকৃতিত ই বৰ খুঁটিতকৈ পৃথক। এই খুঁটি বাঁহৰ চেপেটা কামি নাইবা কাঠৰ দ্বাৰাও তৈয়াৰ কৰে। এই খুঁটিৰ জোখ বৰখুঁটিৰ লগত একে। দীঘৰ সূতাসমূহ উঘাৰ পৰা কাঢ়নিৰে আনি প্ৰথমতে বৰখুঁটিৰ সোঁফাল বা বাওঁফালেৰে পাক মাৰি পাৰ কৰি সৰু খুঁটিৰ ওলোটা পাকে পাৰ কৰি বাটিৰ আনটো মূৰত থকা দুয়োটা খুঁটিত একে পদ্ধতিৰে পাৰ কৰি নিয়া হয়। এনে কৰাৰ ফলত বৰখুঁটি আৰু সৰু খুঁটিৰ মাজত এটা পাক বা ক্ৰচ হয়। এই পাক বা ক্ৰচতেই বাটি চলোৱা সময়ত চিৰি ভৰাই দীঘৰ সূতাসমূহৰ মাজত মুৰ (Lease) ৰখা হয়। দীঘৰ সূতাসমূহ বাছি লৈ মোৰ দিয়া হয় বাবে কোনো কোনো ঠাইত ইয়াক বাছনি খুঁটিও বোলে। 

=== কাঢ়নি ===
তাঁতৰ বাটি কঢ়াৰ সময়ত উঘাৰ পৰা অনা দীঘৰ সূতাবোৰ বাটিটোৰ আন মূৰত পুতি লোৱা বাছনি খুঁটিলৈ (বৰখুঁটি) সমটানত টানি নিয়া সঁজুলিবিধেই হৈছে কাঢ়নি। বাঁহৰ মিহি-চিৰি নাইবা কেটেলা পহুৰ কাঁইটেৰে এই কাঢ়নি সঁজুলিবিধ বনায়। উৰা মাকোঁ শালৰ ক্ষেত্ৰত গাইগুটীয়া শিপিনীয়ে বিশটামান ববিন সংযোগ কৰিব পৰাকৈ সাজি লোৱা সঁজুলিবিধকো কাঢ়নি বুলিব পাৰি। 

=== চিৰি ===
জাতি বাঁহ ফালি চেপেটাকৈ চাচি লোৱা ডেৰ বা দুই ইঞ্চিমানৰ বহল মাৰিডালক চিৰি বুলি কোৱা হয়। চিৰিৰ এটা মূৰ জোঙা আনটো মূৰ সমান। শিপিনীয়ে বাটি কঢ়াৰ পৰা ফুল বচালৈকে এই চিৰিৰ ব্য়ৱহাৰ কৰে। ব্যৱহাৰৰ ভিত্তিত চিৰি বিভিন্ন ধৰণৰ পোৱা যায়। উদাহৰণস্বৰূপে বৰচিৰি, মাজুচিৰি, সৰুচিৰি আৰু ফুলচিৰি। 

=== শলি ===
তাঁতশালত ব্যৱহৃত 'শলি' এবিধ বৰ প্ৰয়োজনীয় আহিলা। পুৰঠ বাঁহেৰে তৈয়াৰ কৰা এইবিধ আহিলা 'ব'যুটিৰ ওপৰ আৰু তলফালে যুটি লোৱা হয় বাবে ইয়াক 'ব'শলি বোলে। এযুটি হাতে তোলা 'ব'ৰ প্ৰতিখনত দুডালকৈ মুঠ চাৰিডাল 'ব'শলি থাকে। শলি অন্যান্য কামতো ব্যৱহাৰ হয়।

=== কাকৈ ===
কাপোৰৰ বাটি চলোৱাৰ সময়ত ৰাঁচৰ আগফালে দীঘৰ সূতাসমূহৰ জঁট ভাঙিবলৈ কাকৈৰ ব্যৱহাৰ কৰা হয়। পুৰণি কালত ম’হৰ শিং বা বাঁহৰ কাকৈ ব্যৱহাৰ কৰাৰ কথা জনা যায়। বৰ্তমান সাধাৰণ ফণি ব্যৱহাৰ কৰা হয়।

=== কাণমাৰি ===
সূতাৰ টোলোঠা আৰু কাপোৰৰ টোলোঠাৰ এটা মূৰত থকা বিন্ধাৰে সুমুৱাব পৰাকৈ দুডাল মাৰি থাকে। ইয়াৰ সহায়ত টোলোঠা দুটা টানকৈ ধৰি ৰখা হয়। 

=== ৰাঁচ ===
ৰাঁচ দীঘল ফণিৰ দৰে এবিধ আহিলা যাৰ সহায়ত তাঁত বোৱা হয়। ৰাঁচ এখনৰ দৈৰ্ঘ্য (৩৬-৬০)ৰ পৰ্যন্ত হয়। ৰাঁচ দুই প্ৰকাৰৰ। বাঁহৰ ৰাচ আৰু লোৰ ৰাঁচ। সূতা অনুসৰি ৰাঁচৰ কাঠি ঘন আৰু সেৰেঙা কৰা হয়। 

=== ব' ===
শালৰ আন এটা গুৰুত্বপূৰ্ণ আহিলা ব'। দীঘৰ সূতাৰ দুটা তৰপৰ মাজত মাকো সুমুৱাব পৰা ফাক সৃষ্টি কৰাই ইয়াৰ মুখ্য কাম। বাটি কৰোঁতে দীঘৰ সূতাসমূহক শলিৰ সহায়ত দুটা তৰপত ভাগ কৰি ব’ৰ সৈতে সংযুক্ত কৰা হয়।  

=== ব' তোলা চুঙা ===
এইবিধ আহিলা শালত ব' তুলিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হয়। পূৰঠ মকাল বাঁহ, জাতি বাঁহৰ দীঘল 'পাব' এটাৰে ব' চুঙা তৈয়াৰ কৰা হয়। ব' চুঙাৰ বাবে উপযুক্ত বাঁহৰ পৰিধি অতি কমেও তিনিৰ পৰা চাৰি ইঞ্চি পৰ্যন্ত হ'ব লাগে। বৰ্তমান প্লাষ্টিকৰ ব' চুঙাও ব্যৱহাৰ কৰা দেখা যায়।

=== টোলোঠা ===
তাঁত শালৰ অপৰিহাৰ্য এইবিধ আহিলা দীঘৰ সূতা আৰু বোৱা কাপোৰ মেৰিয়াবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হয়। আঁহবিহীন টান আৰু সহজে নিমজ হৈ পৰা এই আহিলাবিধ কাঠেৰে তৈয়াৰ কৰা হয়। টোলোঠা দুই প্ৰকাৰৰ থাকে। সূতাৰ টোলোঠা আৰু কাপোৰৰ টোলোঠা। 

=== দোৰ্পতি ===
ৰাঁচখন ঠিকমতে ধৰি ৰাখিবলৈ আৰু মাকোৰে সুমুৱাই দিয়া সূতা ৰাঁচেৰে খাপ খুৱাই কাপোৰ সৃষ্টি কৰাত দোৰ্পতি অপৰিহাৰ্য। পৰম্পৰাগত শালত কাঠেৰে দোৰ্পতি সজা হয়।

=== মাকো ===
[[File:মাকো Mako.jpg|thumb|মাকোৰ ফটো৷]]
তাঁত শালৰ এইবিধ এবিধ অতি দৰকাৰী সঁজুলি। বাণি সূতাৰ মহুৰা বুকুত লৈ, শালৰ এই মাকোৱে জাঁকিৰ মাজেদি দোৰ্পতীৰ নিৰ্দিষ্ট পথেৰে কাপোৰখনৰ এটা কাষৰিৰ পৰা আনটো কাষৰিলৈ অহা-যোৱা কৰি বস্ত্ৰ উৎপাদনত মুখ্য ভূমিকা পালন কৰে। মাকো বিভিন্ন প্ৰকাৰৰ থাকে। দেশীয় শালৰ মাকো, উৰা শালৰ মাকো, ফুল মাকো আদি। মাকোৰ বিভিন্ন অংশসমূহ হ'ল মাকো জিভা, মাকো চকু, লোৰ কেপ আদি। আনহাতে পাতিশালৰ মাকোৰ অংশসমূহ হ'ল গেৰেলি কাঠি, ফুটি শলি আদি।

=== মহুৰা ===
মহুৰা তাঁত শালৰ মাঁকোৰ লগত লাগি থকা এবিধ নল বা ইকৰাৰ টুকুৰা। অসমীয়া তাঁত শালত মহুৰা যঁতৰত লগাই সূতা মেৰিয়াই লোৱা হয় আৰু সেই মহুৰা মাঁকোৰ মাজত লগাই তাঁত ববলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হয়। বাঁহ আৰু প্লাষ্টিকৰ মহুৰাৱো আজি-কালি ব্যৱহাৰ কৰা দেখা যায়। 

=== গেৰেলি কাঠি ===
পৰম্পৰাগত শালত মাকোৰ ভিতৰত মহুৰাটো ঘূৰিব পৰাকৈ ৰখা মিহি কাঠিডালক গেৰেলি কাঠি বুলি কয়। আনহাতে, উৰা-মাকো শালৰ মহুৰাত থকা এই কাঠিডালক জিভা (Toungue) বুলি কোৱা হয়। গেৰেলি কাঠিৰ জোখ আৰু আকাৰ ব্যৱহাৰ কৰা মহুৰা জোখ আৰু আকাৰৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে।

=== জখলা মাৰি ===
এইবিধ আহিলা দোৰ্পতীৰ লগতে চালি মাৰি (Frame) ধৰি ৰাখিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হয়। ইয়াৰ গাৰ ওপৰ অংশত জখলাৰ দৰে খাজ কটা থাকে। গাঁওলীয়া শালৰ জখলামাৰি কাঠ আৰু বাঁহেৰে তৈয়াৰ কৰাৰ বিপৰীতে উৰামাঁকো শালৰ জখলা মাৰি কেৱল কাঠেৰে তৈয়াৰ কৰা হয়। 

=== চালি মাৰি ===
এই আহিলাবিধ শালত নাচনী ওলোমাবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হয়। এই মাৰিডাল গাঁৱৰ শালত বাঁহেৰে সজা হয়। আনহাতে উৰামাকোঁ তাঁতশালত কাঠেৰে সজা হয়। 

=== পুতল ===
[[File:Hand woven gamocha in traditional manner 2.jpg|thumb|left|গামোচাত ব্যৱহাৰ কৰা 'X' আকৃতিৰ পুতল।]]
কাপোৰ বৈ থকা সময়ত ব্যৱহাৰ কৰা এবিধ দৰকাৰী আহিলা। বোৱা কাপোৰৰ কাষৰি দুটা ৰাঁচত থকা সূতাৰ পুতলৰ লগত মিলাই ৰাখিবলৈ এই আহিলাবিধ ব্যৱহাৰ হয়। কাপোৰৰ কোলাত বাণি সূতাৰ চাপ পৰাৰ ফলত কাপোৰখনৰ কাষৰি দুটা ঠেক হৈ অহাৰ পৰা পুতলে ৰক্ষা কৰে। পুতল বাঁহেৰে তৈয়াৰ কৰা হয়। আজিকালি অৱশ্যে বাঁহৰ মাৰিত লগাই লোৱা পিতলৰ পুতল দেখা যায়।

=== ফুল কাঠি ===
[[File:গামোচা তাঁত.jpg|thumb|অসমীয়া শিপিনীয়ে গামোচাত ফুল কাঠিৰে ফুল বাচি থকাৰ দৃশ্য।]]
বাঁহেৰে নিৰ্মিত এবিধ চেপেটা মিহি আৰু আগ জোঙা যতন। পৰম্পৰাগত তাঁতশালত কাপোৰত ফুল বাচিবলৈ এই কাঠি ব্যৱহাৰ কৰা হয়।

=== গৰকা ===
গৰকা দুডাল বাঁহৰ মাৰি, সৰু দুটা খুঁটিত, কঁকিলা খুঁটিত শলা এডালেৰে সংযোগ কৰা থাকে। তাঁতৰ ব’ দুযোৰাৰ লগত একোডাল জৰীৰে ইয়াক সংযোগ কৰা হয় আৰু শিপিনীয়ে ভৰিৰে গৰকা টানি সূতাৰ দুয়োটা তৰপ নিয়ন্ত্ৰণ কৰে।


==তথ্যসূত্ৰ==
{{ৰেফলিষ্ট}}
[[শ্ৰেণী:বয়ন শিল্প]]</text>
      <sha1>qaxwsth0ewkkhtgvf7d0jcwncb1su9i</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>বাৰেঘৰ চলিহা সত্ৰ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>121494</id>
    <redirect title="চলিহা বাৰেঘৰ সত্ৰ" />
    <revision>
      <id>522321</id>
      <parentid>520608</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T07:53:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Deva Bhushan</username>
        <id>45506</id>
      </contributor>
      <origin>522321</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7290" sha1="gwzlaxt103sll3qdkcy948kg4ukw2nw" xml:space="preserve">{{Wikify}}
'''চলিহা বাৰেঘৰ সত্ৰ''' [[শিৱসাগৰ জিলা]]ৰ নাজিৰাৰ চলিহা বাৰেঘৰ সত্ৰ অসমৰ এখন ঐতিহাসিক [[সত্ৰ]]।  এই সত্ৰৰ তৃতীয় সত্ৰাধিকাৰ শ্ৰীৰাম আতাৰ ওচৰত নগা নৰোত্তমে শৰণ লৈছিল।&lt;ref&gt;&quot;পবিত্ৰ অসম, ড° মহেশ্বৰ নেওগ, অসম সাহিত্য সভা (১৯৬০)&lt;/ref&gt;

== ইতিহাস ==
জোকতলি মৌজাত নাজিৰাৰ ওচৰত মেজেঙাত। দিহিং থুলৰ এই সত্ৰৰ এখনি থান নাহৰকটীয়াৰ ৭/৮ মাইল দূৰত মেৰবিলতো আছে। বৰ যদুমণিদেৱৰ শিষ্য ৰামানন্দদেৱৰ আজ্ঞাপৰ শ্ৰীকৃষ্ণদেৱে বৰবাম সত্ৰ পাতে। এই সত্ৰৰে দিহিং নদীৰ পূবপাৰে ম'ইমাৰি মেৰবিলৰ মাজত নামঘৰৰ ভেটি আদি আছে। শ্ৰীকৃষ্ণদেৱৰ পুত্ৰ তিনিজনৰপৰা তিনিখন সত্ৰ হয়। জ্যেষ্ঠ সুদৰিশনদেৱ বাৰেঘৰ (চলিহা) সত্ৰত, মধ্যম শ্ৰীবিজয়ানন্দদেৱ বুদবাৰী সত্ৰত, কনিষ্ঠ (উদাসীন) সুনন্দদেৱ কাটনী সত্ৰত অধিকাৰ হয়। সুনন্দদেৱৰ পাছত ব্ৰহ্মকানাই, শূদ্ৰকানাইৰ ভিতৰত কোনো এজন আচাৰ্য হয়।   সুদৰিশনদেৱে কেইবাঠাইতো সত্ৰ পাতিছিল। শ্ৰীৰামদেৱৰ চৰিত্ৰমতে মণিপুৰ সত্ৰ, ডিমৌ সত্ৰ, সুন্দৰিদিয়া সত্ৰ, অৱশ্যে এইকেইখনি সত্ৰ ক'ত ক'ত পাতিছিল আজিও নিৰ্ণয় হোৱা নাই। পুনৰ নাহৰকটীয়াৰপৰা আধা মাইল দূৰত শলগুৰি আলিৰ কাষত সত্ৰ পাতে।   ইয়াত থকা সময়তে গদাধৰসিংহ ৰজাই দেৱীপূজা নকৰাৰ হেতুকে মহন্তসকলক ধৰাই নি নামৰূপত ভাদ্ৰ মাহৰ পূৰ্ণিমা দিনা কটোৱায়। প্ৰতিপদৰ দিনা সুদৰিশনদেৱৰ তিৰোধান হয়। সুদৰিশনদেৱৰ পুত্ৰ শ্ৰীৰামদেৱ ৰাজভয়ত পলাই ফুৰিছিল। ৰুদ্ৰসিংহই বিচাৰ কৰি আনি মহন্তসকলক নিজ নিজ সত্ৰত থাপিলে। শ্ৰীৰামদেৱক পূৰ্বৰ বৰবামসত্ৰতে থাপিছিল দিহিং নদীয়ে সত্ৰ মেৰাই খহোৱাত পুনৰ চলিহা চক্ৰলৈ গ'ল। তাতেই নগা খুনবাও বহা ৰজা নৰোত্তমে শৰণ লয় (শ্ৰীৰামদেৱ আৰু নৰোত্তম দুয়ো ১৫৮৭ শকত জন্মগ্ৰহণ কৰিছিল)। শ্ৰীৰামদেৱে মেৰবিল চেৰাই নতুন সত্ৰ পাতিলে, তাতো ভূমুকীয়া জলে সত্ৰ বুৰাই নিবলৈ ধৰিলে।   মেৰবিলৰ ভূমুকৰ মুখত  সত্ৰ থাকোঁতেই ৭/ ৮ মাইল দূৰত ভাটীলৈ শলগুৰি আঘোণী বাৰীৰপৰা দুমাইল উজাই কেন্দুগুৰিত বালিসত্ৰ নামে সত্ৰ পাতে। নগাৰ নৰোত্তমে দিহিং নদীৰ সিপাৰে দেওগিৰি পাহাৰৰপৰা সত্ৰ দৰ্শন কৰিবলৈ আৰু কৰ শোধাবলৈ বছৰে বছৰে আহিবৰ নিমিত্তে টিপাম, উষাপুৰ, টেঙাখাত হৈ চয়াঙৰ আলি নামে আলি বন্ধায়। এই সত্ৰতে শ্ৰীৰামদেৱে বৈকুণ্ঠ প্ৰয়াণ কৰে। দেওগিৰিত নৰোত্তমে পুত্ৰসকলক ৰাজ্য অৰ্পণ কৰি একে সময়তে দেহা এৰে। দেওগিৰিৰপৰা বালি সত্ৰলৈ ৩/ ৪ দিনৰ বাট যদিও গুৰু-শিষ্য উভয়ৰ চিতাৰ ধুম্ৰ একত্ৰ হৈ ওপৰলৈ উঠি যায়। শ্ৰীৰামদেৱৰ থানৰ পশ্চিমে নৰোত্তমৰ অস্থি আনি গুৰুৰ আজ্ঞামতে থাপন কৰে।   শ্ৰীৰামদেৱৰ বৈকুণ্ঠ প্ৰয়াণ কৰাৰ পাছত পানীৰ উপদ্ৰৱ হোৱাত পুনৰ চলিহা সত্ৰলৈ উঠি যায়। তাত শ্ৰীৰামদেৱৰ পুত্ৰ-নাতি শ্ৰীবিষ্ণুৰামদেৱ, পূৰ্ণকামদেৱ, আত্মাৰাম দেৱৰ থান। মায়ামৰীয়া বিদ্ৰোহৰ সময়ত তেওঁলোক তাৰপৰা ভাগি আহি শিৱসাগৰৰ নাজিৰা মাদুৰি আলিৰ কাষত কোৱামৰা (এঠাবাৰী) বাগানৰ কাষত সত্ৰ পাতে। ইয়াত শ্ৰীকৃষ্ণচন্দ্ৰদেৱৰ থান আছে। ইয়াৰপৰা যোৰহাটৰ বৰ্তমান চেউনীৰপৰা বাবায় ৰোড আলিৰ কাষত কলীয়াপানী নৈৰ সমীপত কলীয়াপানী বাৰেঘৰ সত্ৰ পাতে। তাতো বলোভদ্ৰ নামে ডেকা গোসাঁইৰ থান, নামঘৰ আছে। তাৰপৰা নামটি মিছাজান গাঁৱৰ সমীপত সত্ৰ পাতে। তাতো এখনি থান আছে। তাৰপৰা নাজিৰাৰ মেজেঙাৰ ওচৰত বাৰেঘৰ (চলিহা) সত্ৰ বৰ্তমান আছে।  

==তথ্যসূত্ৰ==

[[শ্ৰেণী:সত্ৰ]]
[[শ্ৰেণী:বিশেষ সংশোধনৰ প্ৰয়োজন থকা প্ৰবন্ধ]]</text>
      <sha1>gwzlaxt103sll3qdkcy948kg4ukw2nw</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522361</id>
      <parentid>522321</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T09:18:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>[[চলিহা বাৰেঘৰ সত্ৰ]]-লৈ পুনৰ্নিৰ্দেশ কৰা হ'ল</comment>
      <origin>522361</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="61" sha1="n0849r185s3q8w5cnm2yzn6xs3tzj1h" xml:space="preserve">#REDIRECT [[চলিহা বাৰেঘৰ সত্ৰ]]</text>
      <sha1>n0849r185s3q8w5cnm2yzn6xs3tzj1h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ধূসৰতাৰ কাব্য</title>
    <ns>0</ns>
    <id>121503</id>
    <revision>
      <id>522369</id>
      <parentid>508392</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T09:32:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>522369</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9375" sha1="loewjxzywrvqrqf6kdgado9viy2f3dr" xml:space="preserve">{{Infobox book
| name = ধূসৰতাৰ কাব্য
| image = 
| imagesize = 200px
| alt = 
| caption = '''ধূসৰতাৰ কাব্য'''
| author = [[দেৱব্ৰত দাস|ড॰ দেৱব্ৰত দাস]]
| country = [[অসম]], [[ভাৰত]]
| language = [[অসমীয়া ভাষা|অসমীয়া]]
| genre = [[উপন্যাস]]
| publisher = বনলতা প্ৰকাশন
| pub_date = ডিচেম্বৰ, ২০০৫
| media_type = মুদ্ৰণ
| pages = ১৫৭
| isbn = 81-7339-4563
}}

'''ধূসৰতাৰ কাব্য ([[ইংৰাজী]]: Dhusaratar Kabya)''' এখন [[অসমীয়া]] উপন্যাস। উপন্যাসখনৰ লেখক [[দেৱব্ৰত দাস]]। উপন্যাসখন ২০০৫ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত প্ৰথম প্ৰকাশ হয়। উত্তৰ আধুনিকতাবাদ ধাৰণাটোক কেন্দ্ৰ কৰি উপন্যাসখন ৰচিত। কিতাপ আকাৰে প্ৰকাশ পোৱাৰ আগতে উপন্যাসখন [[গৰীয়সী]]ৰ পাতত ২০০৪ চনৰ পৰা ২০০৫ চনলৈকে ধাৰাবাহিকভাৱে প্ৰকাশ হৈছিল।

== লেখকৰ পৰিচয় ==
[[দেৱব্ৰত দাস]] ৰামধেনু যুগৰ পৰৱৰ্তী কালৰ এগৰাকী অসমীয়া গল্পকাৰ, ঔপন্যাসিক আৰু স্তম্ভলেখক।&lt;ref name=&quot;কথা&quot;&gt;{{cite book | title=কথা বৰণ্য ১০০ | publisher=কথা | author=শোণিত বিজয় দাস, মুনীন বায়ন | authorlink=দেৱব্ৰত দাস | year=২০০৬ | location=[[গুৱাহাটী]] | pages=২৫২ | isbn=81-89148-14-1}}&lt;/ref&gt; ১৯৯১ চনত তেখেতৰ প্ৰথমখন গল্প সংকলন “'''অৰ্পিতাৰ এৰাতি”'''প্ৰকাশ পায়। তেখেতে সাহিত্যৰ ক্ষেত্ৰখনলৈ আগবঢোৱা বিভিন্ন অৱদানৰ বাবে “টেগৰ লিটাৰেচাৰ এৱাৰ্ড” আৰু “সাহিত্যজ্যোতি বটাঁ” লাভ কৰে। দেৱব্ৰত দাসৰ মতে “এটা বা উপন্যাস এখন লেখক নামধাৰী এক সামাজিক-ৰাজনৈতিক শক্তিৰ নিৰ্মিতিহে। তাত লেখকৰ নিজা বুলি বক্তব্য থাকিলেও সেয়া তেওঁৰ সামাজিক অৱস্থানৰ পৰা উৎসাৰিত”।&lt;ref&gt;{{cite book | title=কথা বৰেণ্য | publisher=কথা প্ৰকাশন | author=সম্পা- দাস শোণিত বিজয়, বায়ন মুনীন | year=২০০৬ | location=গুৱাহাটী | pages=৩৫২}}&lt;/ref&gt; দেবব্ৰত দাসৰ প্ৰকাশিত গল্প-সংকলনকেইখন হ'ল: '''অৰ্পিতাৰ এৰাতি'''&lt;nowiki/&gt;' (১৯৮১), '''হয়তোবা ভেশছন''' (১৯৮৭), '''অৰ্পিতাৰ অন্য এবাতি''' (১৯৯২), '''বিষয় মূলতঃ প্ৰেম''' (১৯৯৫) আৰু '''নিৰ্মালীৰ সপোন''' (২০০২)। আনহাতে তেওঁৰ প্ৰকাশিত উপন্যাসকেইখন হ'ল: '''গধূলিৰপৰা গধূলিলৈ''' (১৯৮৩), '''মৃগয়া নিঠুৰ মৃগয়া''' (১৯৯৩), '''গান গোলাপ আৰু কাঁইটৰ কথা''' (১৯৯৩), '''মধ্যান্তৰ''' (১৯৯৩), '''দুৱাৰডলিৰ সময়''' (১৯৯৩), '''দূৰলৈ নেযাবা কাবেৰী''' (১৯৯৩), '''পুতলানাচৰ সাধু''' (১৯৯৪), '''সপোনৰ দৰে দিঠকৰ দৰে''' (১৯৯৫), '''বৰষাৰ প্ৰথম সুবাস''' (১৯৯৬) আৰু '''ধূসৰতাৰ কাব্য''' (২০০৫)। চাৰিটা খণ্ডত প্ৰকাশিত তেওঁৰ '''হিয়াৰ পখিলাবোৰ''' নামৰ সংকলনটো হ'ল। তেওঁ বাতৰিকাকতত লিখা এমুঠি জনপ্ৰিয় স্তস্তলেখাৰ নিৰ্বাচিত সংকলন। 

== কাহিনীভাগ ==
উপন্যাসখন নায়ক শেখৰ আৰু তাৰ বন্ধু সুমন্তই ডবা খেলি থকাৰ পৰা আৰম্ভ হয়। ডবা খেলাৰ পৰা উঠি শেখৰে কেইপদমান বস্তু দোকানৰ পৰা কিনি ঘৰলৈ গৈ দেখে যে তাৰ পত্নী মন্দিৰা ঘৰ এৰি গুচি গৈছে। মন্দিৰাই ডায়েৰীৰ শেষ পৃষ্ঠাত লিখি থৈ যায় যে- “মই মোক বিচাৰি আহিছো। মোক নিবিচৰাই ভাল। ”পত্নী ঘৰ এৰি যোৱাৰ সত্যটো উদঘাটন কৰাৰ পাছত শেখৰে কি কৰিব ভাবি উলিয়াব নোৱাৰি তাৰ বন্ধু চেম উকিল, সুমন্ত আদিৰ সৈতে মদ খাই আড্ডা দিছে। বন্ধুৰ ওচৰৰ পৰা আহি সি পত্নী কিয় তাক এৰি, ঘৰ এৰি গুচি গৈছে সেয়া ভাবিছে আৰু মন্দিৰা নোহোৱা ঘৰখন কিদৰে আগৱঢাই নিব সেয়া ভাবি দুচিন্তাত পৰিছে। যদিও পত্নী গুচি যোৱাত অলপ সময়ৰ বাবে শেখৰ চিন্তাত পৰিছে তথাপি পিছমুহূৰ্ততে সি জেৰিনাৰ সংগ লাভ কৰাৰ কথা ভাবিছে। জেৰিনাৰ কথা মনলৈ অহাৰ লগে লগে সি ভাবিছে জেৰিনা মানেই কেৱল সুখ। 

শেখৰ স্তম্ভিত হৈছে তেওঁৰ মৰমৰ পত্নীৰ এনে কাণ্ডত। দুয়োৰে মাজত কোনো টুকটাক কেতিয়াও লগা নাছিল। অথচ হঠাৎ তেওঁ শেখৰক এৰি আঁতৰি গ'ল! শেখৰে যেনেকৈ শেষলৈকেও এই কথাৰ সম্ভেদ নাপালে, পাঠকৰ মতো ইয়াৰ কাৰণ স্পষ্ট নহ'ল। সকলো আবৃত হৈ থাকিল ধূসৰতাৰ মাজত। শেখৰে আৰম্ভ কৰি দিলে নিৰুদ্দিষ্ট পত্নীৰ অনুসন্ধান- শ্বিলঙত, গোৱালপাৰাত, কামৰূপৰ ভূটান পাহাৰৰ নামনিত। অনুসন্ধান কৰিলে তেওঁ, বন্ধু-বান্ধবে, আনকি পুলিচেও। অকল মন্দিৰাক বিচাৰি উলিওৱাই শেখৰৰ উদ্দেশ্য নহয়। শেখৰে জানিব খোজে, বিবাহিত জীৱন আধাতে সামৰি কি কাৰণে মন্দিৰা নিৰুদ্দেশ হ'ল। সুদীৰ্ঘ অনুসন্ধানৰ পিছত শেখৰে মদিবাকে বিচাৰি পালে। কিন্তু শেখৰে বুজি নাপালে, জানিব নোৱাৰিলে— কিয় মন্দিৰাই শেখৰক এৰি আঁতৰি গৈছিল। 

==সমালোচনা==
উপন্যাসখনত আদি, মধ্য, অন্তযুক্ত এটা সুগঠিত কাহিনী নাই। নায়ক শেখৰৰ পত্নী মন্দিৰাই হঠাতে কোনো কাৰণ দাঙি নধৰাকৈ ঘৰ ত্যাগ কৰাৰ কাহিনী আৰু বিভিন্ন খণ্ডিত কাহিনীৰে ৰচিত এই উপন্যাসখনত উত্তৰ আধুনিকতাবাদ ধাৰণাটো প্ৰতিফলিত হৈছে।{{cn}}

== তথ্যসূত্ৰ ==
{{ৰেফলিষ্ট}}

[[শ্ৰেণী:অসমীয়া উপন্যাস]]
[[শ্ৰেণী:বিশেষ সংশোধনৰ প্ৰয়োজন থকা প্ৰবন্ধ]]</text>
      <sha1>loewjxzywrvqrqf6kdgado9viy2f3dr</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522371</id>
      <parentid>522369</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T09:33:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>removed [[Category:বিশেষ সংশোধনৰ প্ৰয়োজন থকা প্ৰবন্ধ]] using [[WP:HC|HotCat]]</comment>
      <origin>522371</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9257" sha1="fw7atu430d35kz7nkhnt2nwbfl7qpp9" xml:space="preserve">{{Infobox book
| name = ধূসৰতাৰ কাব্য
| image = 
| imagesize = 200px
| alt = 
| caption = '''ধূসৰতাৰ কাব্য'''
| author = [[দেৱব্ৰত দাস|ড॰ দেৱব্ৰত দাস]]
| country = [[অসম]], [[ভাৰত]]
| language = [[অসমীয়া ভাষা|অসমীয়া]]
| genre = [[উপন্যাস]]
| publisher = বনলতা প্ৰকাশন
| pub_date = ডিচেম্বৰ, ২০০৫
| media_type = মুদ্ৰণ
| pages = ১৫৭
| isbn = 81-7339-4563
}}

'''ধূসৰতাৰ কাব্য ([[ইংৰাজী]]: Dhusaratar Kabya)''' এখন [[অসমীয়া]] উপন্যাস। উপন্যাসখনৰ লেখক [[দেৱব্ৰত দাস]]। উপন্যাসখন ২০০৫ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত প্ৰথম প্ৰকাশ হয়। উত্তৰ আধুনিকতাবাদ ধাৰণাটোক কেন্দ্ৰ কৰি উপন্যাসখন ৰচিত। কিতাপ আকাৰে প্ৰকাশ পোৱাৰ আগতে উপন্যাসখন [[গৰীয়সী]]ৰ পাতত ২০০৪ চনৰ পৰা ২০০৫ চনলৈকে ধাৰাবাহিকভাৱে প্ৰকাশ হৈছিল।

== লেখকৰ পৰিচয় ==
[[দেৱব্ৰত দাস]] ৰামধেনু যুগৰ পৰৱৰ্তী কালৰ এগৰাকী অসমীয়া গল্পকাৰ, ঔপন্যাসিক আৰু স্তম্ভলেখক।&lt;ref name=&quot;কথা&quot;&gt;{{cite book | title=কথা বৰণ্য ১০০ | publisher=কথা | author=শোণিত বিজয় দাস, মুনীন বায়ন | authorlink=দেৱব্ৰত দাস | year=২০০৬ | location=[[গুৱাহাটী]] | pages=২৫২ | isbn=81-89148-14-1}}&lt;/ref&gt; ১৯৯১ চনত তেখেতৰ প্ৰথমখন গল্প সংকলন “'''অৰ্পিতাৰ এৰাতি”'''প্ৰকাশ পায়। তেখেতে সাহিত্যৰ ক্ষেত্ৰখনলৈ আগবঢোৱা বিভিন্ন অৱদানৰ বাবে “টেগৰ লিটাৰেচাৰ এৱাৰ্ড” আৰু “সাহিত্যজ্যোতি বটাঁ” লাভ কৰে। দেৱব্ৰত দাসৰ মতে “এটা বা উপন্যাস এখন লেখক নামধাৰী এক সামাজিক-ৰাজনৈতিক শক্তিৰ নিৰ্মিতিহে। তাত লেখকৰ নিজা বুলি বক্তব্য থাকিলেও সেয়া তেওঁৰ সামাজিক অৱস্থানৰ পৰা উৎসাৰিত”।&lt;ref&gt;{{cite book | title=কথা বৰেণ্য | publisher=কথা প্ৰকাশন | author=সম্পা- দাস শোণিত বিজয়, বায়ন মুনীন | year=২০০৬ | location=গুৱাহাটী | pages=৩৫২}}&lt;/ref&gt; দেবব্ৰত দাসৰ প্ৰকাশিত গল্প-সংকলনকেইখন হ'ল: '''অৰ্পিতাৰ এৰাতি'''&lt;nowiki/&gt;' (১৯৮১), '''হয়তোবা ভেশছন''' (১৯৮৭), '''অৰ্পিতাৰ অন্য এবাতি''' (১৯৯২), '''বিষয় মূলতঃ প্ৰেম''' (১৯৯৫) আৰু '''নিৰ্মালীৰ সপোন''' (২০০২)। আনহাতে তেওঁৰ প্ৰকাশিত উপন্যাসকেইখন হ'ল: '''গধূলিৰপৰা গধূলিলৈ''' (১৯৮৩), '''মৃগয়া নিঠুৰ মৃগয়া''' (১৯৯৩), '''গান গোলাপ আৰু কাঁইটৰ কথা''' (১৯৯৩), '''মধ্যান্তৰ''' (১৯৯৩), '''দুৱাৰডলিৰ সময়''' (১৯৯৩), '''দূৰলৈ নেযাবা কাবেৰী''' (১৯৯৩), '''পুতলানাচৰ সাধু''' (১৯৯৪), '''সপোনৰ দৰে দিঠকৰ দৰে''' (১৯৯৫), '''বৰষাৰ প্ৰথম সুবাস''' (১৯৯৬) আৰু '''ধূসৰতাৰ কাব্য''' (২০০৫)। চাৰিটা খণ্ডত প্ৰকাশিত তেওঁৰ '''হিয়াৰ পখিলাবোৰ''' নামৰ সংকলনটো হ'ল। তেওঁ বাতৰিকাকতত লিখা এমুঠি জনপ্ৰিয় স্তস্তলেখাৰ নিৰ্বাচিত সংকলন। 

== কাহিনীভাগ ==
উপন্যাসখন নায়ক শেখৰ আৰু তাৰ বন্ধু সুমন্তই ডবা খেলি থকাৰ পৰা আৰম্ভ হয়। ডবা খেলাৰ পৰা উঠি শেখৰে কেইপদমান বস্তু দোকানৰ পৰা কিনি ঘৰলৈ গৈ দেখে যে তাৰ পত্নী মন্দিৰা ঘৰ এৰি গুচি গৈছে। মন্দিৰাই ডায়েৰীৰ শেষ পৃষ্ঠাত লিখি থৈ যায় যে- “মই মোক বিচাৰি আহিছো। মোক নিবিচৰাই ভাল। ”পত্নী ঘৰ এৰি যোৱাৰ সত্যটো উদঘাটন কৰাৰ পাছত শেখৰে কি কৰিব ভাবি উলিয়াব নোৱাৰি তাৰ বন্ধু চেম উকিল, সুমন্ত আদিৰ সৈতে মদ খাই আড্ডা দিছে। বন্ধুৰ ওচৰৰ পৰা আহি সি পত্নী কিয় তাক এৰি, ঘৰ এৰি গুচি গৈছে সেয়া ভাবিছে আৰু মন্দিৰা নোহোৱা ঘৰখন কিদৰে আগৱঢাই নিব সেয়া ভাবি দুচিন্তাত পৰিছে। যদিও পত্নী গুচি যোৱাত অলপ সময়ৰ বাবে শেখৰ চিন্তাত পৰিছে তথাপি পিছমুহূৰ্ততে সি জেৰিনাৰ সংগ লাভ কৰাৰ কথা ভাবিছে। জেৰিনাৰ কথা মনলৈ অহাৰ লগে লগে সি ভাবিছে জেৰিনা মানেই কেৱল সুখ। 

শেখৰ স্তম্ভিত হৈছে তেওঁৰ মৰমৰ পত্নীৰ এনে কাণ্ডত। দুয়োৰে মাজত কোনো টুকটাক কেতিয়াও লগা নাছিল। অথচ হঠাৎ তেওঁ শেখৰক এৰি আঁতৰি গ'ল! শেখৰে যেনেকৈ শেষলৈকেও এই কথাৰ সম্ভেদ নাপালে, পাঠকৰ মতো ইয়াৰ কাৰণ স্পষ্ট নহ'ল। সকলো আবৃত হৈ থাকিল ধূসৰতাৰ মাজত। শেখৰে আৰম্ভ কৰি দিলে নিৰুদ্দিষ্ট পত্নীৰ অনুসন্ধান- শ্বিলঙত, গোৱালপাৰাত, কামৰূপৰ ভূটান পাহাৰৰ নামনিত। অনুসন্ধান কৰিলে তেওঁ, বন্ধু-বান্ধবে, আনকি পুলিচেও। অকল মন্দিৰাক বিচাৰি উলিওৱাই শেখৰৰ উদ্দেশ্য নহয়। শেখৰে জানিব খোজে, বিবাহিত জীৱন আধাতে সামৰি কি কাৰণে মন্দিৰা নিৰুদ্দেশ হ'ল। সুদীৰ্ঘ অনুসন্ধানৰ পিছত শেখৰে মদিবাকে বিচাৰি পালে। কিন্তু শেখৰে বুজি নাপালে, জানিব নোৱাৰিলে— কিয় মন্দিৰাই শেখৰক এৰি আঁতৰি গৈছিল। 

==সমালোচনা==
উপন্যাসখনত আদি, মধ্য, অন্তযুক্ত এটা সুগঠিত কাহিনী নাই। নায়ক শেখৰৰ পত্নী মন্দিৰাই হঠাতে কোনো কাৰণ দাঙি নধৰাকৈ ঘৰ ত্যাগ কৰাৰ কাহিনী আৰু বিভিন্ন খণ্ডিত কাহিনীৰে ৰচিত এই উপন্যাসখনত উত্তৰ আধুনিকতাবাদ ধাৰণাটো প্ৰতিফলিত হৈছে।{{cn}}

== তথ্যসূত্ৰ ==
{{ৰেফলিষ্ট}}

[[শ্ৰেণী:অসমীয়া উপন্যাস]]</text>
      <sha1>fw7atu430d35kz7nkhnt2nwbfl7qpp9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>জীয়া-জুৰিৰ ঘাট (উপন্যাস)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>121607</id>
    <revision>
      <id>522366</id>
      <parentid>507989</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T09:28:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>522366</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5649" sha1="nfqvt9bvdkrh358ozbcwafn019jgu16" xml:space="preserve">'''জীয়া জুৰিৰ ঘাট''' হৈছে অসমৰ সাহিত্যক, ঔপন্যাসিক [[চৈয়দ আব্দুল মালিক]]ৰ দ্বাৰা লিখিত এখনি সমাজনিৰ্ভৰ উপন্যাস।&lt;ref&gt;{{Cite web |url=https://scientiabooks.in/product/jiya-jurir-ghat-2/ |title=Jiya Jurir Ghat – Part 2 |website=Scientia Books |access-date=১২ মে' ২০২৫}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |url=https://scientiabooks.in/product/jiya-jurir-ghat-3/ |title=Jiya Jurir Ghat – Part 3 |website=Scientia Books |access-date=১২ মে' ২০২৫}}&lt;/ref&gt; উপন্যাসখনৰ পটভূমি হৈছে গ্ৰাম্য সমাজৰ এটা সত্য ঘটনাৰ আলমতে প্ৰাণ পাই উঠা উপন্যাস। উপন্যাসখনৰ ৰচনাকাল ১৯৬০ চন।

== ঔপন্যাসিকৰ চমু পৰিচিতি ==
{{মূল|চৈয়দ আব্দুল মালিক}}

চৈয়দ আব্দুল মালিক (১৯১৯-২০০০) আধুনিক অসমীয়া কথা সাহিত্যৰ ইতিহাসত চৈয়দ আব্দুল মালিকৰ এখন নিগাজি আসন আছে।চৈয়দ আব্দুল মালিক আছিল একাধাৰে ঔপন্যাসিক, গল্পকাৰ, নাট্যকাৰ, কবি, প্ৰৱন্ধকাৰ, জীৱনী-ৰসিক, ব্যঙ্গ-ৰসিক। চুটিগল্প ৰচনাৰ ক্ষেত্ৰত তেওঁ ৰুছ দেশৰ এন্টন চেকভ আৰু ফৰাচী দেশৰ গিদ্ মোপাছাৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত হৈছিল। নিজৰ বিপুল ৰচনা সম্ভাৰেৰে অসমীয়া সাহিত্যক ধন্য কৰা সাহিত্যিক চৈয়দ আব্দুল মালিকে ষাঠিখনতকৈও অধিক উপন্যাস ৰচনা কৰি থৈ গৈছে। তেখেতৰ উপন্যাস হ'ল - আকাশ অন্য তৰা (১৯৬২), ৰূপতীৰ্থৰ যাত্ৰী (১৯৬৩), ৰজনীগন্ধাৰ চকুলো (১৯৬৪), মোৰ বাবে নুৰুবা তুমি মালতী ফুল (১৯৬৬), আধাৰশিলা (১৯৬০), ত্ৰিশূল (১৯৬৮)।

== গ্ৰন্থখনৰ চমু বিৱৰণ ==
জীয়া জুৰিৰ ঘাট গ্ৰাম্য পটভূমিত ৰচিত সামাজিক উপন্যাস। মুখ্য পুৰুষ চৰিত্ৰ চালেহৰ শাৰীৰিক অসুস্থতা আৰু তাক লৈ তাৰ মনত সৃষ্টি হোৱা বিপৰীতমুখী দ্বন্দ্বই উপন্যাসৰ কাহিনীভাগৰ মূল আকৰ্ষণ বিন্দু। এই উপন্যাসখনৰ আলোচনাৰ মাজেদি কথাশিল্পী চৈয়দ আব্দুল মালিকৰ বিচাৰধাৰাৰ লগতে তেওঁৰ উপন্যাসৰ ভাষা, বিভিন্ন চৰিত্ৰৰ ভাবনাৰ লগত পৰিচিত হোৱাৰ সুযোগ লাভ কৰিব পাৰি। সমাজৰ প্ৰতি দায়বদ্ধ লেখক হিচাপে মালিকৰ উপন্যাসৰ অন্যতম সুৰ মানৱতাবাদৰ যি প্ৰকাশ এই উপন্যাসত ফুটি উঠিছে, যিয়ে তেওঁ চিত্ৰিত কৰা তেনেই সাধাৰণ চৰিত্ৰকো মহীয়ান কৰিছে।

==তথ্য সংগ্ৰহ==
#চৈয়দ আব্দুল মালিকৰ অপ্ৰকাশিত ৰচনাৱলী আৰু ডায়েৰী: সম্পাদনা: নিকুমণি হুছেইন; প্ৰথম প্ৰকাশ - জানুৱাৰী, ২০০৮; পাণবজাৰ, গুৱাহাটী -৭৮১০০১
#অফুৰন্ত আৰু বিচিত্ৰ সৃষ্টি প্ৰতিভাৰ অধিকাৰী মানুহজন: উপেন্দ্ৰ বৰকটকী; সাতসৰী, দ্বাদশ বছৰ, একাদশ সংখ্যা, জুন ২০১৭
#মালিকৰ চমু জীৱনপঞ্জী: অনুৰাধা শৰ্মা পূজাৰী; সাতসৰী, দ্বাদশ বছৰ, একাদশ সংখ্যা; জুন ২০১৭
#অসমীয়া উপন্যাসৰ ইতিহাস: ড° গোৱিন্দ প্ৰসাদ শৰ্মা, (পৃষ্ঠা: ৩৬৯-ৰ পৰা ৩৭৬-লৈ),  প্ৰকাশক শ্ৰী নগেন শৰ্মা জ্যোতি প্ৰকাশন পানবজাৰ, গুৱাহাটী-৭৮১০০১, প্ৰথম প্ৰকাশ: নৱেম্বৰ, ২০১৪

== তথ্যসূত্ৰ ==

[[শ্ৰেণী:অসমীয়া উপন্যাস]]
[[শ্ৰেণী:বিশেষ সংশোধনৰ প্ৰয়োজন থকা প্ৰবন্ধ]]</text>
      <sha1>nfqvt9bvdkrh358ozbcwafn019jgu16</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522367</id>
      <parentid>522366</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T09:29:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>522367</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5702" sha1="6ln2i2ikxdecdik3pex55qh936m6357" xml:space="preserve">'''জীয়া জুৰিৰ ঘাট''' হৈছে অসমৰ সাহিত্যক, ঔপন্যাসিক [[চৈয়দ আব্দুল মালিক]]ৰ দ্বাৰা লিখিত এখনি সমাজনিৰ্ভৰ উপন্যাস।&lt;ref&gt;{{Cite web |url=https://scientiabooks.in/product/jiya-jurir-ghat-2/ |title=Jiya Jurir Ghat – Part 2 |website=Scientia Books |access-date=১২ মে' ২০২৫}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |url=https://scientiabooks.in/product/jiya-jurir-ghat-3/ |title=Jiya Jurir Ghat – Part 3 |website=Scientia Books |access-date=১২ মে' ২০২৫}}&lt;/ref&gt; উপন্যাসখনৰ পটভূমি হৈছে গ্ৰাম্য সমাজৰ এটা সত্য ঘটনাৰ আলমতে প্ৰাণ পাই উঠা উপন্যাস। উপন্যাসখনৰ ৰচনাকাল ১৯৬০ চন।

== ঔপন্যাসিকৰ চমু পৰিচিতি ==
{{মূল|চৈয়দ আব্দুল মালিক}}

চৈয়দ আব্দুল মালিক (১৯১৯-২০০০) আধুনিক অসমীয়া কথা সাহিত্যৰ ইতিহাসত চৈয়দ আব্দুল মালিকৰ এখন নিগাজি আসন আছে।চৈয়দ আব্দুল মালিক আছিল একাধাৰে ঔপন্যাসিক, গল্পকাৰ, নাট্যকাৰ, কবি, প্ৰৱন্ধকাৰ, জীৱনী-ৰসিক, ব্যঙ্গ-ৰসিক। চুটিগল্প ৰচনাৰ ক্ষেত্ৰত তেওঁ ৰুছ দেশৰ এন্টন চেকভ আৰু ফৰাচী দেশৰ গিদ্ মোপাছাৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত হৈছিল। নিজৰ বিপুল ৰচনা সম্ভাৰেৰে অসমীয়া সাহিত্যক ধন্য কৰা সাহিত্যিক চৈয়দ আব্দুল মালিকে ষাঠিখনতকৈও অধিক উপন্যাস ৰচনা কৰি থৈ গৈছে। তেখেতৰ উপন্যাস হ'ল - আকাশ অন্য তৰা (১৯৬২), ৰূপতীৰ্থৰ যাত্ৰী (১৯৬৩), ৰজনীগন্ধাৰ চকুলো (১৯৬৪), মোৰ বাবে নুৰুবা তুমি মালতী ফুল (১৯৬৬), আধাৰশিলা (১৯৬০), ত্ৰিশূল (১৯৬৮)।

== গ্ৰন্থখনৰ চমু বিৱৰণ ==
জীয়া জুৰিৰ ঘাট গ্ৰাম্য পটভূমিত ৰচিত সামাজিক উপন্যাস। মুখ্য পুৰুষ চৰিত্ৰ চালেহৰ শাৰীৰিক অসুস্থতা আৰু তাক লৈ তাৰ মনত সৃষ্টি হোৱা বিপৰীতমুখী দ্বন্দ্বই উপন্যাসৰ কাহিনীভাগৰ মূল আকৰ্ষণ বিন্দু।{{উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন}} এই উপন্যাসখনৰ আলোচনাৰ মাজেদি কথাশিল্পী চৈয়দ আব্দুল মালিকৰ বিচাৰধাৰাৰ লগতে তেওঁৰ উপন্যাসৰ ভাষা, বিভিন্ন চৰিত্ৰৰ ভাবনাৰ লগত পৰিচিত হোৱাৰ সুযোগ লাভ কৰিব পাৰি। সমাজৰ প্ৰতি দায়বদ্ধ লেখক হিচাপে মালিকৰ উপন্যাসৰ অন্যতম সুৰ মানৱতাবাদৰ যি প্ৰকাশ এই উপন্যাসত ফুটি উঠিছে, যিয়ে তেওঁ চিত্ৰিত কৰা তেনেই সাধাৰণ চৰিত্ৰকো মহীয়ান কৰিছে।

==তথ্য সংগ্ৰহ==
#চৈয়দ আব্দুল মালিকৰ অপ্ৰকাশিত ৰচনাৱলী আৰু ডায়েৰী: সম্পাদনা: নিকুমণি হুছেইন; প্ৰথম প্ৰকাশ - জানুৱাৰী, ২০০৮; পাণবজাৰ, গুৱাহাটী -৭৮১০০১
#অফুৰন্ত আৰু বিচিত্ৰ সৃষ্টি প্ৰতিভাৰ অধিকাৰী মানুহজন: উপেন্দ্ৰ বৰকটকী; সাতসৰী, দ্বাদশ বছৰ, একাদশ সংখ্যা, জুন ২০১৭
#মালিকৰ চমু জীৱনপঞ্জী: অনুৰাধা শৰ্মা পূজাৰী; সাতসৰী, দ্বাদশ বছৰ, একাদশ সংখ্যা; জুন ২০১৭
#অসমীয়া উপন্যাসৰ ইতিহাস: ড° গোৱিন্দ প্ৰসাদ শৰ্মা, (পৃষ্ঠা: ৩৬৯-ৰ পৰা ৩৭৬-লৈ),  প্ৰকাশক শ্ৰী নগেন শৰ্মা জ্যোতি প্ৰকাশন পানবজাৰ, গুৱাহাটী-৭৮১০০১, প্ৰথম প্ৰকাশ: নৱেম্বৰ, ২০১৪

== তথ্যসূত্ৰ ==

[[শ্ৰেণী:অসমীয়া উপন্যাস]]
[[শ্ৰেণী:বিশেষ সংশোধনৰ প্ৰয়োজন থকা প্ৰবন্ধ]]</text>
      <sha1>6ln2i2ikxdecdik3pex55qh936m6357</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>তাম্ৰেশ্বৰীৰ মন্দিৰ (উপন্যাস)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>121636</id>
    <revision>
      <id>522368</id>
      <parentid>507748</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T09:31:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>removed [[Category:বিশেষ সংশোধনৰ প্ৰয়োজন থকা প্ৰবন্ধ]] using [[WP:HC|HotCat]]</comment>
      <origin>522368</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4272" sha1="03y93s8da9iykgg5wn5kvgcxud15afo" xml:space="preserve">{{Infobox book
| name        = তাম্ৰেশ্বৰীৰ মন্দিৰ
| image       = 
| image_caption = 
| author      = [[ৰজনীকান্ত বৰদলৈ]]
| title_orig  = 
| translator  = 
| illustrator = 
| cover_artist = 
| country     = [[অসম]], [[ভাৰত]] {{flagicon|IND}}
| language    = [[অসমীয়া ভাষা|অসমীয়া]]
| series      = 
| subject     = 
| genre       = [[উপন্যাস]]
| publisher   = 
| pub_date    = ১৯২৬
| english_pub_date = 
| media_type  = মুদ্ৰণ
| pages       = 
| isbn        = 
| oclc        = 
| dewey       = 
| congress    = 
| preceded_by = 
| followed_by = '''ৰাধা-ৰুক্মিণীৰ ৰণ''' (১৯২৮)
}}
'''তাম্ৰেশ্বৰীৰ মন্দিৰ''' [[ৰজনীকান্ত বৰদলৈ]] ৰচিত এখন অসমীয়া উপন্যাস। 'অসম হিতৈষী' কাকতত ধাৰাবাহিকভাৱে প্ৰকাশিত এই উপন্যাসখন বৰদলৈয়ে ডিব্ৰুগড়তে ১৯২৬ চনত ৰচনা কৰিছিল।

== কাহিনীৰ সাৰাংশ ==
ৰজনীকান্ত বৰদলৈৰ এই উপন্যাসখনত ধনেশ্বৰ আৰু আঘণীৰ চৰিত্ৰৰ জৰিয়তে এক প্ৰণয় কাহিনীৰ বৰ্ণনা উদাহৰণ দাঙি ধৰা হৈছে। ইয়াৰ উপৰিও উপন্যাসখনত বুৰঞ্জীৰ প্ৰত্যক্ষ প্ৰভাৱ নাই যদিও তৃতীয়বাৰ মানৰ আক্ৰমণত জুৰুলা হোৱা অসমীয়া সমাজখন ইয়াত ৰূপায়িত হৈছে। কেইজনমান ৰাজবিষয়াক ইয়াৰ মূল কাহিনীৰ লগত জড়িত কৰি ঘটনাপ্ৰবাহৰ মাজেদি তামসিক ভাবাপন্ন তান্ত্ৰিক ধৰ্মৰ তুলনাত সাত্ত্বিক ভাবাপন্ন বৈষ্ণৱ ধৰ্ম যে সকলোপিনৰ পৰা শ্ৰেষ্ঠ এই কথাকেই যুক্তিসহ প্ৰতিপন্ন কৰিবলৈকে বৰদলৈয়ে উপন্যাসত পৰিকল্পনা কৰিছিল যেন লাগে। সেই সময়ৰ প্ৰচলিত নৰবলি প্ৰথাক সমাজৰ ব্যাধিৰূপে স্পষ্টৰূপে দেখুৱাবলৈ যত্ন কৰাৰ আঁৰত বৰদলৈৰ সমাজ সংস্কাৰৰ স্পৃহাৰো দৃষ্টান্ত দাঙি ধৰিছে এই উপন্যাসখনৰ মাজেদি।&lt;ref&gt;এশ বছৰৰ অসমীয়া উপন্যাস, গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ অসমীয়া বিভাগৰ দ্বাৰা সম্পাদিত। সম্পাদনা - ড° নগেন ঠাকুৰ। প্ৰকাশক - জ্যোতি প্ৰকাশন, ২০২৪ গুৱাহাটী। পৃষ্ঠা ৩৩৩।&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|title=তাম্ৰেশ্বৰীৰ মন্দিৰ|url=https://as.m.wikisource.org/wiki/তাম্ৰেশ্বৰীৰ_মন্দিৰ|website=[[অসমীয়া ৱিকিউৎস]]|access-date=১১ মে' ২০২৫}}&lt;/ref&gt;

== চৰিত্ৰসমূহ ==
* ধনেশ্বৰ 
* আঘণী 
* শদিয়াখোৱা গোসাঁইদেৱ
* বৈষ্ণৱী 
* উৰ্দ্ধবাহু 
* বৈৰাগী 
* লাংফাই 
* মনাই 
* মনেশ্বৰ 
* কমলেশ্বৰ 
* সৎৰাম 
* ফুলেশ্বৰী 
* বামাচাৰী তান্ত্ৰিক ইত্যাদি। 

== তথ্যসূত্ৰ ==

[[শ্ৰেণী:অসমীয়া উপন্যাস]]</text>
      <sha1>03y93s8da9iykgg5wn5kvgcxud15afo</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>অসমীয়া ভাষা-চিন্তন</title>
    <ns>0</ns>
    <id>121795</id>
    <revision>
      <id>522343</id>
      <parentid>508658</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T08:37:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>removed [[Category:বিশেষ সংশোধনৰ প্ৰয়োজন থকা প্ৰবন্ধ]] using [[WP:HC|HotCat]]</comment>
      <origin>522343</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2807" sha1="22o8xv5fw6xa7tk892jtkqpo0r790bu" xml:space="preserve">{{Unreferenced}}
'''অসমীয়া ভাষা-চিন্তন''' হৈছে [[অৰ্পণা কোঁৱৰ]]ৰ দ্বাৰা ৰচিত অসমীয়া ভাষা বিষয়ক এখন গ্ৰন্থ। গ্ৰন্থখন ২০১৬ চনত বনলতা প্ৰকাশনে প্ৰথম প্ৰকাশ কৰে। গ্ৰন্থখনত সৰ্বমুঠ ৯টা অধ্যায় আছে। 

== অধ্যায়সমূহ ==

* অসমীয়া ভাষাৰ ধ্বনিতাত্ত্বিক বিশ্লেষণ
* অসমীয়া ভাষাৰ সৰ্গ
* অসমীয়া ভাষাৰ শব্দসাধন-প্ৰক্ৰিয়া
* অসমীয়া ভাষাৰ ক্ৰিয়াপদঃগঠন আৰু প্ৰকাৰ 
* অসমীয়া ভাষাৰ বাক্যতাত্ত্বিক বিশ্লেষণ
* অসমীয়া ভাষাত আৰ্যভিন্ন ভাষাৰ উপাদান
* আৰ্যভিন্ন ভাষাত অসমীয়া ভাষাৰ উপাদান
* অসমীয়া ভাষাৰ উচ্চাৰণ বিধি
* অসমীয়া ভাষাৰ আখৰ জোঁটনিঃ সমস্যা আৰু সমাধান

== লেখিকাৰ পৰিচয় ==
{{মূল|অৰ্পণা কোঁৱৰ}}
''অৰ্পণা কোঁৱৰ''' ({{lang-en|Arpana Konwar}}) হৈছে এগৰাকী অসমীয়া লেখিকা,ভাষা গৱেষক, অধ্যাপক। তেখেত বৰ্তমান ডিব্ৰুগড় বিশ্ববিদ্যালয়ৰ সাহিত্যৰথী [[লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা]] আসনৰ সন্মানীয় অধ্যাপক আৰু Faculty of Humanities and Law বিভাগৰ ‘ডীন’ হিচাপে কৰ্মৰত৷&lt;ref name=&quot;ভাষাৰ ইতিবৃত্ত&quot;&gt;{{cite book | title=অৰ্পণা কোঁৱৰ | publisher=বনলতা | year=২০১২ | location=গুৱাহাটী}}&lt;/ref&gt; অসমৰ ভাষা বিষয়ক বহুকেইখন প্ৰাসংগিক গ্ৰন্থ ইতিমধ্যেই তেওঁ লিখি উলিয়াইছে৷ সেইদৰে অসমীয়া আৰু ইংৰাজী ভাষাত অসমৰ লগতে উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলৰ বহুকেইটা ভাষাৰ বিষয়ে তেওঁ গ্ৰন্থ প্ৰকাশ কৰিছে৷

== তথ্য সংগ্ৰহ ==</text>
      <sha1>22o8xv5fw6xa7tk892jtkqpo0r790bu</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522344</id>
      <parentid>522343</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T08:38:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>added [[Category:অসমীয়া গ্ৰন্থ]] using [[WP:HC|HotCat]]</comment>
      <origin>522344</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2872" sha1="ky8jsjomicpjkdzyif9v7y1alozyjvs" xml:space="preserve">{{Unreferenced}}
'''অসমীয়া ভাষা-চিন্তন''' হৈছে [[অৰ্পণা কোঁৱৰ]]ৰ দ্বাৰা ৰচিত অসমীয়া ভাষা বিষয়ক এখন গ্ৰন্থ। গ্ৰন্থখন ২০১৬ চনত বনলতা প্ৰকাশনে প্ৰথম প্ৰকাশ কৰে। গ্ৰন্থখনত সৰ্বমুঠ ৯টা অধ্যায় আছে। 

== অধ্যায়সমূহ ==

* অসমীয়া ভাষাৰ ধ্বনিতাত্ত্বিক বিশ্লেষণ
* অসমীয়া ভাষাৰ সৰ্গ
* অসমীয়া ভাষাৰ শব্দসাধন-প্ৰক্ৰিয়া
* অসমীয়া ভাষাৰ ক্ৰিয়াপদঃগঠন আৰু প্ৰকাৰ 
* অসমীয়া ভাষাৰ বাক্যতাত্ত্বিক বিশ্লেষণ
* অসমীয়া ভাষাত আৰ্যভিন্ন ভাষাৰ উপাদান
* আৰ্যভিন্ন ভাষাত অসমীয়া ভাষাৰ উপাদান
* অসমীয়া ভাষাৰ উচ্চাৰণ বিধি
* অসমীয়া ভাষাৰ আখৰ জোঁটনিঃ সমস্যা আৰু সমাধান

== লেখিকাৰ পৰিচয় ==
{{মূল|অৰ্পণা কোঁৱৰ}}
''অৰ্পণা কোঁৱৰ''' ({{lang-en|Arpana Konwar}}) হৈছে এগৰাকী অসমীয়া লেখিকা,ভাষা গৱেষক, অধ্যাপক। তেখেত বৰ্তমান ডিব্ৰুগড় বিশ্ববিদ্যালয়ৰ সাহিত্যৰথী [[লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা]] আসনৰ সন্মানীয় অধ্যাপক আৰু Faculty of Humanities and Law বিভাগৰ ‘ডীন’ হিচাপে কৰ্মৰত৷&lt;ref name=&quot;ভাষাৰ ইতিবৃত্ত&quot;&gt;{{cite book | title=অৰ্পণা কোঁৱৰ | publisher=বনলতা | year=২০১২ | location=গুৱাহাটী}}&lt;/ref&gt; অসমৰ ভাষা বিষয়ক বহুকেইখন প্ৰাসংগিক গ্ৰন্থ ইতিমধ্যেই তেওঁ লিখি উলিয়াইছে৷ সেইদৰে অসমীয়া আৰু ইংৰাজী ভাষাত অসমৰ লগতে উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলৰ বহুকেইটা ভাষাৰ বিষয়ে তেওঁ গ্ৰন্থ প্ৰকাশ কৰিছে৷

== তথ্য সংগ্ৰহ ==

[[শ্ৰেণী:অসমীয়া গ্ৰন্থ]]</text>
      <sha1>ky8jsjomicpjkdzyif9v7y1alozyjvs</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>অসমৰ সংস্কৃতি (গ্ৰন্থ)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>121800</id>
    <revision>
      <id>522340</id>
      <parentid>520274</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T08:33:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>522340</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5595" sha1="59gao2d1xtf3rn72ad3ilj2d9n80071" xml:space="preserve">{{Unreferenced}}{{Wikify}}
'''অসমৰ সংস্কৃতি''' [[লীলা গগৈ]]ৰ দ্বাৰা ৰচিত সংস্কৃতি বিষয়ক গ্ৰন্থ। ১৯৮২ চনত গ্ৰন্থখন প্ৰথম প্ৰকাশ হয়। এই গ্ৰন্থখনৰ পৃষ্ঠা সংখ্যা	২৪৭ আৰু ইয়াৰ পঞ্চম সংস্কৰণ প্ৰকাশ কৰিছে বনলতা প্ৰকাশনে। সৰ্বমুঠ একুৰি দুটা অধ্যায়ত এইখন পুথিতেই অসমীয়া সংস্কৃতিৰ আটাইকেইটা দিশৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়া হৈছে। নৃতাত্ত্বিক গাঁথনি, ধৰ্মীয় ঐতিহ্যৰ পৰা আৰম্ভ কৰি চাৰু কলা, কাৰু কলা আৰু দৈনন্দিন জীৱন ধাৰাৰ বৈশিষ্ট্যলৈকে- কোনোটো দিশকেই লেখকে উপেক্ষা কৰা নাই। অসমৰ মাটিত বুৰঞ্জীৰ দীঘল বাটত তৰপে তৰপে নতুন মানুহগোষ্ঠীৰ সংস্কৃতি পলস পৰিছে। সেই সকলোকেইটা তৰপৰ সাংস্কৃতিক অৰিহণা ভালকৈ ফঁহিয়াই অতি ফটফটীয়াকৈ তুলি ধৰা হৈছে।

== বিষয়বস্তু ==
* অসম, অসমীয়া
* ভৌগোলিক পৰিৱেশ আৰু সংস্কৃতি
* সংস্কৃতি
* অসমীয়া সংস্কৃতিৰ উপাদান
* নেগ্ৰিটো সংস্কৃতি
* অষ্ট্ৰিক সংস্কৃতি
* সমন্বয়ৰ সংস্কৃতি অসমীয়া
* প্ৰাক্-শংকৰী যুগৰ সংস্কৃতি
* আহোম যুগৰ সংস্কৃতি
* শংকৰী সংস্কৃতি
* আধুনিক অসমীয়া সংস্কৃতি
* অসমৰ ধৰ্মীয় ঐতিহ্য
* নগাৰাজ্যৰ সংস্কৃতি
* অৰুণাচলৰ সংস্কৃতি
* অসমীয়া সংস্কৃতি আৰু মুছলমান
* চাহবনুৱা আৰু অসমীয়া সংস্কৃতি
* লোকসংস্কৃতিৰ বিৱৰ্তন
* অসমৰ বস্ত্ৰ-শিল্প
* অসমৰ বসন্ত উৎসৱ
* বৌদ্ধ সংস্কৃতি
* লোকসংস্কৃতিৰ উৰ্ব্বৰা-বিশ্বাস
* অসমীয়া সংস্কৃতিৰ বৈশেষ্ট্য
* নৃত্য উৎসৱ আৰু যৌন সম্পৰ্ক
* ভাৰতত মাতৃ পূজাৰ উৎস
* অসমৰ লোক-সংস্কৃতিঃ অমঙ্গল 
* লোকবিশ্বাসত বৰষুণ
* অসমৰ লোক-সংস্কৃতিঃ ধান
* অসমীয়া শব্দ-গঠনত জাতি-জনজাতি
* উজনি অসমৰ বৌদ্ধসকল

== লেখকৰ পৰিচয় ==
{{মূল|লীলা গগৈ}}
ড॰ লীলা গগৈ (১৯৩০-১৯৯৪) এজন বিশিষ্ট সাহিত্যিক, বুৰঞ্জীবিদ, গ্ৰন্থকাৰ, শিক্ষাবিদ আছিল। তেওঁ অসম সাহিত্য সভাৰ সম্পাদক, উপ-সভাপতি, কাৰ্যনিৰ্বাহকৰ সদস্য, অসম প্ৰকাশন পৰিষদৰ সদস্য, সৰ্বভাৰতীয় পাঠ্যপুথি প্ৰণয়ন আৰু কাৰ্যকৰী সমিতিৰ সদস্য, সৰ্বভাৰতীয় পৰিভাষা প্ৰণয়ন সমিতিৰ সদস্য, অসম পাঠ্যপুথি প্ৰণয়ন আৰু প্ৰকাশন নিগমৰ সঞ্চালক আছিল। ১৯৯৪ চনত অসম সাহিত্য সভাৰ মৰিগাঁও বাৰ্ষিক অধিবেশনত সভাপতিত্ব কৰিছিল।&lt;ref&gt;[http://www.asamsahityasabha.com/index.php?option=com_content&amp;view=article&amp;id=46&amp;Itemid=56 ১৯১৭ চনৰ পৰা অসম সাহিত্য সভাৰ সভাপতিসকলৰ তালিকা] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130129233721/http://www.asamsahityasabha.com/index.php?option=com_content&amp;view=article&amp;id=46&amp;Itemid=56 |date=2013-01-29 }} [[অসম সাহিত্য সভা]]ৰ ৱেবছাইট, আহৰণ: ১৮ নৱেম্বৰ, ২০১২।&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;ড॰ লীলা গগৈ&quot;&gt;{{cite book | title=পদ্মনাথ গোহাঞি বৰুৱাৰ পৰা ৰংবং তেৰাঙলৈ | publisher=অনন্ত হাজৰিকা, বনলতা প্ৰকাশণ| author=ত্ৰিদিপ গোস্বামী | pages=১৭৩, ১৭৪}}&lt;/ref&gt;

== তথ্য সংগ্ৰহ ==

[[শ্ৰেণী:বিশেষ সংশোধনৰ প্ৰয়োজন থকা প্ৰবন্ধ]]</text>
      <sha1>59gao2d1xtf3rn72ad3ilj2d9n80071</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>শংকৰদেৱৰ নাট</title>
    <ns>0</ns>
    <id>121807</id>
    <revision>
      <id>522375</id>
      <parentid>509376</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T09:46:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>removed [[Category:বিশেষ সংশোধনৰ প্ৰয়োজন থকা প্ৰবন্ধ]] using [[WP:HC|HotCat]]</comment>
      <origin>522375</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5259" sha1="7m8r1udi68jm6c9h6vfx5x5fi5lo5sa" xml:space="preserve">{{merge|শংকৰদেৱ}}
[[শংকৰদেৱ|মহাপুৰুষ শ্ৰীশ্ৰীশংকৰদেৱ]] কেৱল ধৰ্ম প্ৰচাৰকেই নহয়, তেওঁ আছিল কৰ্মনিষ্ঠ সাধক, সংস্কাৰক, সাহিত্যিক।   কীৰ্তন, ভাগৱত, গীতাৱলী আদিত হাজাৰ হাজাৰ পদ ৰচনা কৰা উপৰিও তেখেতে কেইবাখনো নাট ৰচনা কৰে।&lt;ref name=&quot;অসমীয়া নাট্য সাহিত্য&quot;&gt;অসমীয়া নাট্য সাহিত্য, ড° সত্যেন্দ্ৰনাথ শৰ্মা&lt;/ref&gt; শংকৰদেৱে প্ৰথম ৰচনা কৰা প্ৰথম নাট চিহ্নযাত্ৰা। চৰিত পুথি মতে তেখেতে ছয়খন অংকীয়া নাট ৰচনা কৰাৰ আগতে চিহ্নযাত্ৰা নামেৰে এখন নাট ৰচনা কৰি সকলোকে চমৎকৃত কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;অসমীয়া নাট্য সাহিত্য&quot; /&gt; শংকৰদেৱে ৰচনা কৰা অংকীয়া নাট কেইখন হৈছে পত্নীপ্ৰসাদ, কালিয়দমন, কেলিগোপাল, ৰুক্মিণীহৰণ, পাৰিজাত হৰণ আৰু ৰামবিজয়।&lt;ref name=অসমীয়া সাহিত্যৰ দৃষ্টিপাত&gt;অসমীয়া সাহিত্যৰ দৃষ্টিপাত, ড° হেমন্তকুমাৰ শৰ্মা&lt;/ref&gt;

==পত্নীপ্ৰসাদ==
ভাগৱতৰ দশম স্কন্ধৰ ত্ৰয়োবিংশ অধ্যায়ৰ ভেটিত এই নাটকৰ কথাবস্তু ৰচিত  হৈছে। শংকৰদেৱ উজনি অসমত থকা কালছোৱাৰ শেষৰ ফালে নাটখন ৰচনা হোৱা বুলি বহুতে সমালোচকে মত পোষণ কৰে।&lt;ref name=অসমীয়া সাহিত্যৰ দৃষ্টিপাত /&gt;

==কালিয়দমন==
ভাগৱতৰ দশম স্কন্ধৰ ষোড়শ-সপ্তদশ অধ্যায়ৰ বিৱৰণৰ ভেটিত এই নাট ৰচনা কৰা হয়। নাটকখনত বৰ্ণনাত্মক ৰীতিৰ প্ৰাধান্য ঘটা দেখা যায়।&lt;ref name=&quot;অসমীয়া নাট্য সাহিত্য&quot; /&gt;

==কেলিগোপাল==
ভাগৱতৰ দশমস্কন্ধৰ ঊনত্ৰিংশ অধ্যায়ৰ পৰা ত্ৰয় : ত্ৰিংশ অধ্যায়ত কৃষ্ণৰ ৰাসলীলা বৰ্ণনা কৰিছে। অধ্যায় পাঁচটাক সাধাৰণতে ৰাস পঞ্চাধ্যায় বোলা হয়। কেলিগোপাল নৃত্যগীতমুখৰ নাট।&lt;ref name=অসমীয়া নাট্য সাহিত্য /&gt;

==ৰুক্মিণীহৰণ==
শংকৰদেৱৰ নাট ছয়খনৰ ভিতৰত ৰুক্মিণীহৰণেই কলেৱৰত ডাঙৰ। ৰুক্মিণীহৰণেৰ কথাবস্তু ভাগৱত পুৰাণৰ পৰা সংগ্ৰহ কৰা। হৰিবংশৰ প্ৰভাৱ ইয়াত নাই।&lt;ref name=অসমীয়া সাহিত্যৰ দৃষ্টিপাত /&gt;

==পাৰিজাতহৰণ==
পাৰিজাতহৰণৰ মূল কাহিনী ভাগৱত-পুৰাণ, হৰিবংশ আৰু বিষ্ণুপুৰাণত পোৱা যায়। শংকৰদেৱৰ ছখন নাটৰ ভিতৰত নাটধৰ্মত  পাৰিজাতহৰণক শ্ৰেষ্ঠ বুলিব পাৰি। ৰামচৰণ ঠাকুৰৰ শংকৰ চৰিত মতে দ্বিতীয় বাৰ তীৰ্থ ভ্ৰমণৰ পৰা উভতি আহি শংকৰদেৱে পাৰিজাতহৰণ নাটখন ৰচনা কৰে।&lt;ref name=অসমীয়া সাহিত্যৰ দৃষ্টিপাত /&gt;

==ৰামবিজয়==
ৰামবিজয় শংকৰদেৱৰ শেষৰ নাট। ৰামবিজয় নাটখন যে শংকৰদেৱৰ শেষ ৰচনা সেই কথা নাটখনৰ সামৰণি শ্লোকৰ পৰা গম পোৱা যায়।   নাটখনৰ কথাবস্তু ৰামায়ণৰ আদিকাণ্ডৰ পৰা লোৱা হৈছে।&lt;ref name=&quot;অসমীয়া নাট্য সাহিত্য&quot; /&gt;

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{Reflist}}
[[শ্ৰেণী:অসমীয়া নাটক]]</text>
      <sha1>7m8r1udi68jm6c9h6vfx5x5fi5lo5sa</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>অসমীয়া শিশু নাট</title>
    <ns>0</ns>
    <id>121815</id>
    <revision>
      <id>522345</id>
      <parentid>508702</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T08:39:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>added [[Category:নাটক]] using [[WP:HC|HotCat]]</comment>
      <origin>522345</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9686" sha1="co10b6hvqdop3hgsbs9sb1s7yyg9iwr" xml:space="preserve">শিশুৰ বাবে (For Children), শিশুৰ স'তে (with children) আৰু শিশুৰ দ্বাৰা (By children) এই তিনিধৰণে শিশুৰ উপযোগীকৈ ৰচনা আৰু মঞ্চত্ব কৰা নাটক সমূহে হ'ল '''শিশু নাট'''। শিশুনাট সমূহত শিশু মনস্তত্ত্ব প্ৰতিফলন কৰি মুখ্যতঃ শিশু দৰ্শক পাঠকৰ বাবেই ৰচনা আৰু মঞ্চস্থ কৰা হয়। অৰুণ শৰ্মাৰ মতে, ''শিশু নাট মানে আমি  সদায় ঘৰে ঘৰে দেখি অহা শিশুৰ মেকবিলিত খেল-ধেমালিবোৰকে অসংগঠিত অৱস্থাৰ পৰা সুসংগঠিত আৰু সুপৰিকল্পিত একোটা কলাসুলভ ৰূপ দিয়া।''&lt;ref&gt;নাট্য প্ৰসংগ আৰু অনন্য ৰচনা, অৰুণ শৰ্মা, অসম প্ৰকাশন পৰিষদ, প্ৰথম প্ৰকাশ- ২০১২&lt;/ref&gt; মনোৰঞ্জনৰ লগতে শিশুৰ নৈতিক, আধ্যাত্মিক, সামাজিক, পাৰিপাৰ্শ্বিক আৰু মানৱীয় প্ৰমূল্যসমূহৰ প্ৰতি সচেতন কৰি তোলাটো শিশু নাটকৰ অন্যতম বৈশিষ্ট্য।&lt;ref&gt;{{Cite web |last=আহমেদ |first=এহিয়া |title=শিশু নাটক: বৈশিষ্ট্য আৰু ইয়াৰ প্ৰয়োজনীয়তা |url=https://rongilibarta.com/শিশু-নাটক-বৈশিষ্ট্য-আৰু-ই/|website=Rongili Barta |date=4 March 2024 |access-date=15 May 2025}}&lt;/ref&gt;

== অসমীয়া শিশু নাট ==
অসমীয়া শিশুনাটৰ ইতিহাস বিচাৰ কৰিলে দেখা যায় যে মধ্যযুগতে অসমীয়া সাহিত্যত শিশুনাট্য সাহিত্যৰ উন্মেষ ঘটে। পঞ্চদশ শতিকাত মহাপুৰুষ মাধৱদেৱে ৰচিত ''&lt;nowiki/&gt;'চোৰধৰা''', ''&lt;nowiki/&gt;'পিম্পৰা গুচোৱা', 'ভূমি লেটোৱা, ভোজন বেহাৰ'' এই নাটকেইখনকে অসমীয়া শিশুনাটকৰ প্ৰাচীনতম আৰু উৎকৃষ্ট নিদৰ্শন। অৱশ্যে এই নাটক সমূহ শিশুক উদ্দেশ্য কৰি ৰচনা কৰা হোৱা নাছিল। বিংশ শতিকাৰ আৰম্ভণিৰ পৰাহে প্ৰকৃততে শিশু উপযোগী নাট ৰচনা আৰু অভিনয় হয়। বিংশ শতিকাৰ সত্তৰ দশকৰ পৰা এই অসমীয়া শিশু নাটে ধাৰাবাহিকতা লাভ কৰে। 

== শিশু নাট চৰ্চা ==
১৯০৯ চনত পদ্মনাথ গোহাঞিবৰুৱায়ে ৰচনা কৰা ''&quot;টেটোন তামোলী'' &quot;এখন প্ৰধান  শিশু নাট। ১৯২৮চনত পদ্মনাথ চলিহাই ৰচনা কৰা &quot;''কেনে মজা&quot;'' শিশু নাট্য সাহিত্যৰ উল্লেখযোগ্য সংযোজন। ইয়াৰ পিছত ক্ৰমে কীৰ্তিনাথ বৰদলৈ, মুক্তিনাথ বৰদলৈ, লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা, মিত্ৰদেৱ মহন্ত, অতুল চন্দ্ৰ হাজৰিকা, জ্যোতিপ্ৰসাদ আগৰৱালা, মহেন্দ্ৰ বৰা, আনন্দ চন্দ্ৰ বৰুৱা, নলিনীবালা দেৱী আদিয়ে  শিশু মনক আনন্দ আৰু নীতি শিক্ষা প্ৰদানৰ উদ্দেশ্যৰে শিশু নাট ৰচনা কৰে। সত্তৰ দশকৰ পৰা বৰ্তমান একবিংশ শতিকা পৰ্যন্ত বহু নাট্যকাৰে বুৰঞ্জীমূলক, দেশপ্ৰেমূলক, পৌৰাণিক, হাস্যৰসমূলক, বাস্তৱধৰ্মী লোককথা, সাধুকথা আদি বিষয়বস্তুক কেন্দ্ৰ কৰি শিশু নাট ৰচনা কৰে।&lt;ref&gt;নিৰ্বাচিত অসমীয়া শিশু নাট, শান্তনু তামোলী, প্ৰকাশক সাহিত্য অকাডেমী, ২০১৮&lt;/ref&gt; এই সময়ৰ কেইখনমান উল্লেখযোগ্য শিশু নাট হ'ল-

হৰেন্দ্ৰ নাথ বৰঠাকুৰৰ ''&lt;nowiki/&gt;'ৰজাৰ দেউল'&lt;nowiki/&gt;'', প্ৰভাত গোস্বামীৰ ''&lt;nowiki/&gt;'মকৰা','' শুভেশ্বৰ দাসৰ ''&lt;nowiki/&gt;'সন্ধান''', গুণাকৰদেৱ গোস্বামীৰ ''সন্ত্ৰাস,'' নৰেন পাটগিৰিৰ ''গাধ মহাৰাজ'', পংকজজ্যোতি ভূঞাৰ ''সেউজীয়া গাড়ী'', অনিল শইকীয়া ''ৰং আহে পাখি মেলি'' আদি অন্যতম। অসমৰ বিভিন্ন প্ৰান্তত গঢ়লৈ  উঠা মইনা পাৰিজাত, আকাশবাণীৰ অকণিৰ মেল, শিশু নাট্য বিদ্যালয়, শিশু নাট সমাৰোহ, শিশু নাট প্ৰতিযোগিতা আদি অনুষ্ঠানসমূহে শিশু নাট প্ৰচাৰ আৰু প্ৰসাৰত বিশেষ ভূমিকা গ্ৰহণ কৰিছে। কেইবাখনো শিশু নাটকে অসমৰ লগতে ভাৰতৰ বিভিন্ন প্ৰান্তত অনুষ্ঠিত নাট্য মহোৎসৱত পৰিবেশিত হৈ পুৰস্কাৰ লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হৈছে। নাট্যকাৰ সকলে শিশু নাট সমূহ বিভিন্ন বিষয়বস্তুৰ আধাৰত ৰচনা কৰে। 

লোক কাহিনীক শিশু উপযোগী কৰি নাট্যৰূপ দি জ্যোতিপ্ৰসাদ আগৰৱালাই ''নিমাতী কন্যা'', মহেন্দ্ৰ বৰাৰ ''টোপনি নহা ৰজা'', নৰেন পাটগিৰিৰ ''মেকুৰী জীয়েকৰ সাধু'', দেবব্ৰত মহন্তৰ ''জঞ্জাল নগৰী'' আদি। উল্লেখযোগ্য যে কৰুণা ডেকাই লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ বুঢ়ী আইৰ সাধুৰ প্ৰতিটো সাধুকে নাট্যৰূপ ''&quot;নাটকেৰে বুঢ়ী আইৰ সাধু''&quot; নামৰ তিনিটা খণ্ডৰ বৃহৎ গ্ৰন্থ প্ৰস্তুত কৰি অসমীয়া শিশু নাটৰ ক্ষেত্ৰখন সমৃদ্ধ কৰিছে। 

পৌৰাণিক কাহিনীৰ আখ্যানৰ আধাৰিত শিশু নাটৰ ভিতৰত লক্ষ্যধৰ চৌধুৰীৰ ''একলব্য'' বিশেষ ভাৱে উল্লেখযোগ্য। 

অবাস্তব অতি প্ৰাকৃতিক চৰিত্ৰৰ আধাৰত নৱকান্ত বৰুৱাৰ ''মই টুনীয়ে টুনটুনালো'', ''কেৰেলুৱাৰ ৰেল, নিৰ্মলপ্ৰভা বৰদলৈৰ ৰজা, বন্ধু'' আদি। 

প্ৰাকৃতিক জগতকলৈ ৰচিত নাটক সমূহৰ ভিতৰত পাৰ্বতী প্ৰসাদ বৰুৱাৰ ''সোণৰ সোলেং,লখিমী,'' কীৰ্তিনাথ বৰদলৈ আৰু মুক্তিনাথ বৰদলৈৰ ''সুৰ বিজয়'', লুইত কোঁৱৰ, আনন্দ বৰুৱাৰ ''কপৌ কুঁৱৰী'' আদি। 

বাস্তৱ সমাজৰ আধাৰত ৰচিত শিশুনাটসমূহৰ ভিতৰত অৰুণ শৰ্মাৰ ''পোষ্টৰ,'' দেবব্ৰত মহন্তৰ ''টিৰ্মৰ্ৱক'', দ্বিজেন নাথৰ ''অ সৰু চৰাই'', ঐশ্বয্য কাকতিৰ ''স্কুলবেগ'', ৰত্ন ওজাৰ ''গাধ'' বিশেষভাৱে উল্লেখযোগ্য। 

== তথ্যসূত্ৰ ==

[[শ্ৰেণী:বিশেষ সংশোধনৰ প্ৰয়োজন থকা প্ৰবন্ধ]]
[[শ্ৰেণী:নাটক]]</text>
      <sha1>co10b6hvqdop3hgsbs9sb1s7yyg9iwr</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522346</id>
      <parentid>522345</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T08:39:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>added [[Category:অসমীয়া নাটক]] using [[WP:HC|HotCat]]</comment>
      <origin>522346</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9744" sha1="rbhh8amfk819imqxnc00q9jznzrriqv" xml:space="preserve">শিশুৰ বাবে (For Children), শিশুৰ স'তে (with children) আৰু শিশুৰ দ্বাৰা (By children) এই তিনিধৰণে শিশুৰ উপযোগীকৈ ৰচনা আৰু মঞ্চত্ব কৰা নাটক সমূহে হ'ল '''শিশু নাট'''। শিশুনাট সমূহত শিশু মনস্তত্ত্ব প্ৰতিফলন কৰি মুখ্যতঃ শিশু দৰ্শক পাঠকৰ বাবেই ৰচনা আৰু মঞ্চস্থ কৰা হয়। অৰুণ শৰ্মাৰ মতে, ''শিশু নাট মানে আমি  সদায় ঘৰে ঘৰে দেখি অহা শিশুৰ মেকবিলিত খেল-ধেমালিবোৰকে অসংগঠিত অৱস্থাৰ পৰা সুসংগঠিত আৰু সুপৰিকল্পিত একোটা কলাসুলভ ৰূপ দিয়া।''&lt;ref&gt;নাট্য প্ৰসংগ আৰু অনন্য ৰচনা, অৰুণ শৰ্মা, অসম প্ৰকাশন পৰিষদ, প্ৰথম প্ৰকাশ- ২০১২&lt;/ref&gt; মনোৰঞ্জনৰ লগতে শিশুৰ নৈতিক, আধ্যাত্মিক, সামাজিক, পাৰিপাৰ্শ্বিক আৰু মানৱীয় প্ৰমূল্যসমূহৰ প্ৰতি সচেতন কৰি তোলাটো শিশু নাটকৰ অন্যতম বৈশিষ্ট্য।&lt;ref&gt;{{Cite web |last=আহমেদ |first=এহিয়া |title=শিশু নাটক: বৈশিষ্ট্য আৰু ইয়াৰ প্ৰয়োজনীয়তা |url=https://rongilibarta.com/শিশু-নাটক-বৈশিষ্ট্য-আৰু-ই/|website=Rongili Barta |date=4 March 2024 |access-date=15 May 2025}}&lt;/ref&gt;

== অসমীয়া শিশু নাট ==
অসমীয়া শিশুনাটৰ ইতিহাস বিচাৰ কৰিলে দেখা যায় যে মধ্যযুগতে অসমীয়া সাহিত্যত শিশুনাট্য সাহিত্যৰ উন্মেষ ঘটে। পঞ্চদশ শতিকাত মহাপুৰুষ মাধৱদেৱে ৰচিত ''&lt;nowiki/&gt;'চোৰধৰা''', ''&lt;nowiki/&gt;'পিম্পৰা গুচোৱা', 'ভূমি লেটোৱা, ভোজন বেহাৰ'' এই নাটকেইখনকে অসমীয়া শিশুনাটকৰ প্ৰাচীনতম আৰু উৎকৃষ্ট নিদৰ্শন। অৱশ্যে এই নাটক সমূহ শিশুক উদ্দেশ্য কৰি ৰচনা কৰা হোৱা নাছিল। বিংশ শতিকাৰ আৰম্ভণিৰ পৰাহে প্ৰকৃততে শিশু উপযোগী নাট ৰচনা আৰু অভিনয় হয়। বিংশ শতিকাৰ সত্তৰ দশকৰ পৰা এই অসমীয়া শিশু নাটে ধাৰাবাহিকতা লাভ কৰে। 

== শিশু নাট চৰ্চা ==
১৯০৯ চনত পদ্মনাথ গোহাঞিবৰুৱায়ে ৰচনা কৰা ''&quot;টেটোন তামোলী'' &quot;এখন প্ৰধান  শিশু নাট। ১৯২৮চনত পদ্মনাথ চলিহাই ৰচনা কৰা &quot;''কেনে মজা&quot;'' শিশু নাট্য সাহিত্যৰ উল্লেখযোগ্য সংযোজন। ইয়াৰ পিছত ক্ৰমে কীৰ্তিনাথ বৰদলৈ, মুক্তিনাথ বৰদলৈ, লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা, মিত্ৰদেৱ মহন্ত, অতুল চন্দ্ৰ হাজৰিকা, জ্যোতিপ্ৰসাদ আগৰৱালা, মহেন্দ্ৰ বৰা, আনন্দ চন্দ্ৰ বৰুৱা, নলিনীবালা দেৱী আদিয়ে  শিশু মনক আনন্দ আৰু নীতি শিক্ষা প্ৰদানৰ উদ্দেশ্যৰে শিশু নাট ৰচনা কৰে। সত্তৰ দশকৰ পৰা বৰ্তমান একবিংশ শতিকা পৰ্যন্ত বহু নাট্যকাৰে বুৰঞ্জীমূলক, দেশপ্ৰেমূলক, পৌৰাণিক, হাস্যৰসমূলক, বাস্তৱধৰ্মী লোককথা, সাধুকথা আদি বিষয়বস্তুক কেন্দ্ৰ কৰি শিশু নাট ৰচনা কৰে।&lt;ref&gt;নিৰ্বাচিত অসমীয়া শিশু নাট, শান্তনু তামোলী, প্ৰকাশক সাহিত্য অকাডেমী, ২০১৮&lt;/ref&gt; এই সময়ৰ কেইখনমান উল্লেখযোগ্য শিশু নাট হ'ল-

হৰেন্দ্ৰ নাথ বৰঠাকুৰৰ ''&lt;nowiki/&gt;'ৰজাৰ দেউল'&lt;nowiki/&gt;'', প্ৰভাত গোস্বামীৰ ''&lt;nowiki/&gt;'মকৰা','' শুভেশ্বৰ দাসৰ ''&lt;nowiki/&gt;'সন্ধান''', গুণাকৰদেৱ গোস্বামীৰ ''সন্ত্ৰাস,'' নৰেন পাটগিৰিৰ ''গাধ মহাৰাজ'', পংকজজ্যোতি ভূঞাৰ ''সেউজীয়া গাড়ী'', অনিল শইকীয়া ''ৰং আহে পাখি মেলি'' আদি অন্যতম। অসমৰ বিভিন্ন প্ৰান্তত গঢ়লৈ  উঠা মইনা পাৰিজাত, আকাশবাণীৰ অকণিৰ মেল, শিশু নাট্য বিদ্যালয়, শিশু নাট সমাৰোহ, শিশু নাট প্ৰতিযোগিতা আদি অনুষ্ঠানসমূহে শিশু নাট প্ৰচাৰ আৰু প্ৰসাৰত বিশেষ ভূমিকা গ্ৰহণ কৰিছে। কেইবাখনো শিশু নাটকে অসমৰ লগতে ভাৰতৰ বিভিন্ন প্ৰান্তত অনুষ্ঠিত নাট্য মহোৎসৱত পৰিবেশিত হৈ পুৰস্কাৰ লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হৈছে। নাট্যকাৰ সকলে শিশু নাট সমূহ বিভিন্ন বিষয়বস্তুৰ আধাৰত ৰচনা কৰে। 

লোক কাহিনীক শিশু উপযোগী কৰি নাট্যৰূপ দি জ্যোতিপ্ৰসাদ আগৰৱালাই ''নিমাতী কন্যা'', মহেন্দ্ৰ বৰাৰ ''টোপনি নহা ৰজা'', নৰেন পাটগিৰিৰ ''মেকুৰী জীয়েকৰ সাধু'', দেবব্ৰত মহন্তৰ ''জঞ্জাল নগৰী'' আদি। উল্লেখযোগ্য যে কৰুণা ডেকাই লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ বুঢ়ী আইৰ সাধুৰ প্ৰতিটো সাধুকে নাট্যৰূপ ''&quot;নাটকেৰে বুঢ়ী আইৰ সাধু''&quot; নামৰ তিনিটা খণ্ডৰ বৃহৎ গ্ৰন্থ প্ৰস্তুত কৰি অসমীয়া শিশু নাটৰ ক্ষেত্ৰখন সমৃদ্ধ কৰিছে। 

পৌৰাণিক কাহিনীৰ আখ্যানৰ আধাৰিত শিশু নাটৰ ভিতৰত লক্ষ্যধৰ চৌধুৰীৰ ''একলব্য'' বিশেষ ভাৱে উল্লেখযোগ্য। 

অবাস্তব অতি প্ৰাকৃতিক চৰিত্ৰৰ আধাৰত নৱকান্ত বৰুৱাৰ ''মই টুনীয়ে টুনটুনালো'', ''কেৰেলুৱাৰ ৰেল, নিৰ্মলপ্ৰভা বৰদলৈৰ ৰজা, বন্ধু'' আদি। 

প্ৰাকৃতিক জগতকলৈ ৰচিত নাটক সমূহৰ ভিতৰত পাৰ্বতী প্ৰসাদ বৰুৱাৰ ''সোণৰ সোলেং,লখিমী,'' কীৰ্তিনাথ বৰদলৈ আৰু মুক্তিনাথ বৰদলৈৰ ''সুৰ বিজয়'', লুইত কোঁৱৰ, আনন্দ বৰুৱাৰ ''কপৌ কুঁৱৰী'' আদি। 

বাস্তৱ সমাজৰ আধাৰত ৰচিত শিশুনাটসমূহৰ ভিতৰত অৰুণ শৰ্মাৰ ''পোষ্টৰ,'' দেবব্ৰত মহন্তৰ ''টিৰ্মৰ্ৱক'', দ্বিজেন নাথৰ ''অ সৰু চৰাই'', ঐশ্বয্য কাকতিৰ ''স্কুলবেগ'', ৰত্ন ওজাৰ ''গাধ'' বিশেষভাৱে উল্লেখযোগ্য। 

== তথ্যসূত্ৰ ==

[[শ্ৰেণী:বিশেষ সংশোধনৰ প্ৰয়োজন থকা প্ৰবন্ধ]]
[[শ্ৰেণী:নাটক]]
[[শ্ৰেণী:অসমীয়া নাটক]]</text>
      <sha1>rbhh8amfk819imqxnc00q9jznzrriqv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>সদস্য:Kandarpajit Kallol/পৰীক্ষাগাৰ</title>
    <ns>2</ns>
    <id>121841</id>
    <revision>
      <id>522299</id>
      <parentid>522137</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T06:07:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>522299</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6427" sha1="cnc1ta7lk520ztq3hc25f4bibysd9mb" xml:space="preserve">==অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধ==
''তলত [[অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া]]ৰ বাবে [[ৱিকিপিডিয়া:অত্যাৱশ্যকীয় প্ৰবন্ধসমূহৰ তালিকা|অত্যাৱশ্যকীয় জীৱনীভিত্তিক প্ৰবন্ধ]]ৰ তালিকা দিয়া হ'ল। ইয়াৰ পৰা প্ৰবন্ধ সৃষ্টি কৰি অসমীয়া [[ৱিকিপিডিয়া]]ৰ সমৃদ্ধিত আপুনিও অংশীদাৰ হ'ব পাৰে।''
===শিল্পী আৰু স্থপতিবিদ===
# [[ডিয়েগো ৱেলাজকেজ]] ([[:en:Diego Velázquez]])
# [[এণ্ডি ৱাৰহ'ল]] ([[:en:Andy Warhol]])
# [[ফ্ৰেঙ্ক লইড ৰাইট]] ([[:en:Frank Lloyd Wright]])

===লেখক, নাট্যকাৰ, কবি===
# [[আবু নুৱাচ]] ([[:en:Abu Nuwas]])
# [[হান্স খ্ৰীষ্টিয়ান এণ্ডাৰচন]] ([[:en:Hans Christian Andersen]])
# [[হাফিজ শ্বিৰাজী]] ([[:en:Hafez]])
# [[হোৰ্হে লুইচ বৰ্হেচ]] ([[:en:Jorge Luis Borges]])
# [[মিগেল দে চেৰ্ভানটেচ]] ([[:en:Miguel de Cervantes]])
# [[জোহান ভোল্ফগেং ফন গ্যোটে]] ([[:en:Johann Wolfgang von Goethe]])
# [[জেমছ জয়ছ]] ([[:en:James Joyce]])
# [[মলিয়েৰ]] ([[:en:Molière]])
# [[অ'ভিদ]] ([[:en:Ovid]])

===সুৰকাৰ আৰু সঙ্গীতশিল্পী===
# [[লুইচ আৰ্মষ্ট্ৰং]] ([[:en:Louis Armstrong]])
# [[জোহানেচ ব্ৰাম্স]] ([[:en:Johannes Brahms]])
# [[ফ্ৰেডেৰিক চোপাঁ]] ([[:en:Frédéric Chopin]])
# [[এণ্টনিন দ্ভাৰাক]] ([[:en:Antonín Dvořák]])
# [[জৰ্জ ফেড্ৰিক হাণ্ডেল]] ([[:en:Georg Frideric Handel]])
# [[জোছেফ হেইডেন]] ([[:en:Joseph Haydn]])
# [[গুস্তৱ মাহলাৰ]] ([[:en:Gustav Mahler]])
# [[মোৎজাৰ্ট]] ([[:en:Wolfgang Amadeus Mozart]])
# [[জিয়'ভানি পিয়েৰলুইগি দা পেলেষ্ট্ৰিনা]] ([[:en:Giovanni Pierluigi da Palestrina]])
# [[এদিত পিয়াফ]] ([[:en:Édith Piaf]])
# [[এলভিচ প্ৰেচলি]] ([[:en:Elvis Presley]])
# [[জ্যাক'ম' পুচ্চিনি]] ([[:en:Giacomo Puccini]])
# [[ফ্ৰান্‌জ সুবৰ্ট]] ([[:en:Franz Schubert]])
# [[আইগৰ ষ্ট্ৰাভিন্সকি]] ([[:en:Igor Stravinsky]])
# [[পিওটাৰ ইলিচ চালইকভস্কি]] ([[:en:Pyotr Ilyich Tchaikovsky]])
# [[জিছেপ্পে ভেৰ্দি]] ([[:en:Giuseppe Verdi]])
# [[এণ্টোনিয়' ভিভাল্ডি]] ([[:en:Antonio Vivaldi]])

===অভিযাত্ৰী আৰু ভ্ৰমণকাৰী===
# [[ৰুৱাল আমুন্সেন]] ([[:en:Roald Amundsen]])
# [[জ্যেক কাৰ্টিয়ে]] ([[:en:Jacques Cartier]])
# [[এৰ্ণান কৰ্টেছ]] ([[:en:Hernán Cortés]])
# [[চেং হো]] ([[:en:Zheng He]])

===উদ্ভাৱক, বিজ্ঞানী আৰু গণিতজ্ঞ===
# [[ইবন চিনা]] ([[:en:Avicenna]])
# [[গালেন]] ([[:en:Galen]])
# [[জেমছ প্ৰেস্কট জুল]] ([[:en:James Prescott Joule]])
# [[ডিমিট্ৰী মেণ্ডেলিভ]] ([[:en:Dmitri Mendeleev]])
# [[আৰৱিন শ্ৰুডিঙগাৰ]] ([[:en:Erwin Schrödinger]])

===দাৰ্শনিক আৰু সমাজ বিজ্ঞানী===
# [[চিমন দে ব্যাভুৱাৰ]] ([[:en:Simone de Beauvoir]])
# [[ইবন খালদুন]] ([[:en:Ibn Khaldun]])
# [[জন মেনাৰ্ড কেইনছ]] ([[:en:John Maynard Keynes]])
# [[লাউযি]] ([[:en:Laozi]])
# [[নিক্কোলো মাকিয়াভেল্লি]] ([[:en:Niccolò Machiavelli]])
# [[সিমা কিয়ান]] ([[:en:Sima Qian]])
# [[লুডৱিগ ৱিটগেনষ্টাইন]] ([[:en:Ludwig Wittgenstein]])
# [[চ্যু জি]] ([[:en:Zhu Xi]])

===ৰাজনীতিবিদ===
# [[মোস্তাফা কামাল আতাতুৰ্ক]] ([[:en:Mustafa Kemal Atatürk]])
# [[অটো ৱন বিজমাৰ্ক]] ([[:en:Otto von Bismarck]])
# [[শাৰ্লেমেন]] ([[:en:Charlemagne]])
# '''[[ৱিনষ্টন চাৰ্চিল]]''' ([[:en:Winston Churchill]])
# [[মহান কনষ্টেনটাইন]] ([[:en:Constantine the Great]])
# '''[[মহান চাইৰাচ]] ([[:en:Cyrus the Great]])'''
# [[চাৰ্লচ দ্য গ'ল]] ([[:en:Charles de Gaulle]])
# '''[[এলিজাবেথ প্ৰথম]]''' ([[:en:Elizabeth I of England]])
# '''[[লুই চতুৰ্থ]]''' ([[:en:Louis XIV of France]])
# [[ৰোজা লাক্সেমবাৰ্গ]] ([[:en:Rosa Luxemburg]])
# [[কোৱামে নক্ৰুমা]] ([[:en:Kwame Nkrumah]])
# '''[[মহান পিটাৰ]]''' ([[:en:Peter the Great]])
# [[যোছেফ ষ্টালিন]] ([[:en:Joseph Stalin]])
# [[ছুলেইমান প্ৰথম]] ([[:en:Suleiman the Magnificent]]) 
# [[চান য়াট-চেন]] ([[:en:Sun Yat-sen]])
# [[তৈমুৰ লং]] ([[:en:Timur]])
# [[ওমৰ]] ([[:en:Umar]]) 
# '''[[জৰ্জ ৱাশ্বিংটন]]''' ([[:en:George Washington]])

===ধৰ্মীয় গুৰু আৰু ধৰ্মতত্ত্ববিদ===
# [[টমাচ আকুইনাচ]] ([[:en:Thomas Aquinas]])
# [[হিপ্পোৰ আগষ্টিন]] ([[:en:Augustine of Hippo]])
# [[আল-গজ্জালি]] ([[:en:Al-Ghazali]])
# [[মোজেচ]] ([[:en:Moses]])

==অন্যান্য==
&lt;span style=&quot;text-shadow:gray 3px 3px 3px;&quot;&gt;[[User:Kandarpajit Kallol|&lt;font color=&quot;#872455&quot;&gt;'''কন্দৰ্পজিৎ কল্লোল'''&lt;/font&gt;]]&amp;nbsp;([[User Talk:Kandarpajit Kallol|বাৰ্তা]])&lt;/span&gt;</text>
      <sha1>cnc1ta7lk520ztq3hc25f4bibysd9mb</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ষ্টক লভ্যাংশ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>121879</id>
    <revision>
      <id>522372</id>
      <parentid>508902</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T09:36:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>522372</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3227" sha1="mxze1wdcxb6dggf151ibn1sskzg06gm" xml:space="preserve">{{Delete|তথ্যসূত্ৰহীন তথা ৱিকিপিডিয়াৰ শৈলী অনুসৰণ নকৰা প্ৰবন্ধ}} '''ষ্টক লভ্যাংশ''' ('''[https://www.dividendusa.com/stock-dividend/ Stock Dividend]''') হৈছে এনে এক পদ্ধতি য’ত এটা কোম্পানীয়ে তাৰ শ্বেয়াৰহোল্ডাৰসকলক নগদ ধনৰ পৰিৱৰ্তে অতিৰিক্ত শ্বেয়াৰ আগবঢ়ায়।  

=== ষ্টক লভ্যাংশ দিয়াৰ কাৰণ ===
''কোম্পানীবোৰে সচৰাচৰ কেইটামান কাৰণত ষ্টক লভ্যাংশ দিয়ে:''  

'''&lt;u&gt;&lt;big&gt;নগদ সংৰক্ষণ কৰা:&lt;/big&gt;&lt;/u&gt;''' কোম্পানীটোৱে বিনিয়োগকাৰীক পুৰস্কৃত কৰিবলৈ বিচাৰে, কিন্তু ইয়াৰ সম্প্ৰসাৰণ, ঋণ বা কাৰ্য্যকলাপৰ বাবে নগদ ধন ৰাখিবলগীয়া হয়।  

'''&lt;u&gt;&lt;big&gt;আত্মবিশ্বাসৰ সংকেত:&lt;/big&gt;&lt;/u&gt;''' ইয়ে কোম্পানীটোৰ ভৱিষ্যতৰ প্ৰতি আত্মবিশ্বাস দেখুৱায় আৰু শ্বেয়াৰহোল্ডাৰসকলক ইয়াৰ বৃদ্ধিৰ সুফল দিব বিচাৰে।  

&lt;u&gt;'''&lt;big&gt;লিকুইডিটি বৃদ্ধি কৰা:&lt;/big&gt;'''&lt;/u&gt; বেছি সংখ্যক শ্বেয়াৰ বজাৰত লেনদেন হ’লে ইয়াৰ মূল্যৰ ওপৰত স্থিৰ প্ৰভাৱ পৰিব পাৰে।  

=== '''ষ্টক লভ্যাংশৰ সুবিধা'''   ===
১. শ্বেয়াৰহোল্ডাৰসকলে ষ্টক লভ্যাংশৰ ফলত অধিক শ্বেয়াৰ পায়, যাৰ অৰ্থ হ’ল কোম্পানীটোত অধিক অংশীদাৰিত্ব (যদিও প্ৰতিটো শ্বেয়াৰৰ মূল্য কমিব পাৰে)।  

২. '''তাৎক্ষণিক কৰ নাই''': বহু ঠাইত ষ্টক লভ্যাংশত শ্বেয়াৰ বিক্ৰী নকৰালৈকে কৰ পৰিশোধ কৰিব নালাগে, যিটো নগদ ডিভিডেণ্ডতকৈ সুবিধাজনক।  

৩. '''দীৰ্ঘম্যাদী বিনিয়োগকাৰীৰ বাবে উপযুক্ত''': দীৰ্ঘদিনলৈ শ্বেয়াৰ ৰাখিব বিচাৰিলে ষ্টক ডিভিডেণ্ডে অতিৰিক্ত ধন নখৰচাকৈয়ে বিনিয়োগ বৃদ্ধি কৰাত সহায় কৰে।

[[শ্ৰেণী:বিশেষ সংশোধনৰ প্ৰয়োজন থকা প্ৰবন্ধ]]</text>
      <sha1>mxze1wdcxb6dggf151ibn1sskzg06gm</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522373</id>
      <parentid>522372</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T09:36:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>removed [[Category:বিশেষ সংশোধনৰ প্ৰয়োজন থকা প্ৰবন্ধ]] using [[WP:HC|HotCat]]</comment>
      <origin>522373</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3108" sha1="9f9gwev1wpewn029p94hrbocj5avbz3" xml:space="preserve">{{Delete|তথ্যসূত্ৰহীন তথা ৱিকিপিডিয়াৰ শৈলী অনুসৰণ নকৰা প্ৰবন্ধ}} '''ষ্টক লভ্যাংশ''' ('''[https://www.dividendusa.com/stock-dividend/ Stock Dividend]''') হৈছে এনে এক পদ্ধতি য’ত এটা কোম্পানীয়ে তাৰ শ্বেয়াৰহোল্ডাৰসকলক নগদ ধনৰ পৰিৱৰ্তে অতিৰিক্ত শ্বেয়াৰ আগবঢ়ায়।  

=== ষ্টক লভ্যাংশ দিয়াৰ কাৰণ ===
''কোম্পানীবোৰে সচৰাচৰ কেইটামান কাৰণত ষ্টক লভ্যাংশ দিয়ে:''  

'''&lt;u&gt;&lt;big&gt;নগদ সংৰক্ষণ কৰা:&lt;/big&gt;&lt;/u&gt;''' কোম্পানীটোৱে বিনিয়োগকাৰীক পুৰস্কৃত কৰিবলৈ বিচাৰে, কিন্তু ইয়াৰ সম্প্ৰসাৰণ, ঋণ বা কাৰ্য্যকলাপৰ বাবে নগদ ধন ৰাখিবলগীয়া হয়।  

'''&lt;u&gt;&lt;big&gt;আত্মবিশ্বাসৰ সংকেত:&lt;/big&gt;&lt;/u&gt;''' ইয়ে কোম্পানীটোৰ ভৱিষ্যতৰ প্ৰতি আত্মবিশ্বাস দেখুৱায় আৰু শ্বেয়াৰহোল্ডাৰসকলক ইয়াৰ বৃদ্ধিৰ সুফল দিব বিচাৰে।  

&lt;u&gt;'''&lt;big&gt;লিকুইডিটি বৃদ্ধি কৰা:&lt;/big&gt;'''&lt;/u&gt; বেছি সংখ্যক শ্বেয়াৰ বজাৰত লেনদেন হ’লে ইয়াৰ মূল্যৰ ওপৰত স্থিৰ প্ৰভাৱ পৰিব পাৰে।  

=== '''ষ্টক লভ্যাংশৰ সুবিধা'''   ===
১. শ্বেয়াৰহোল্ডাৰসকলে ষ্টক লভ্যাংশৰ ফলত অধিক শ্বেয়াৰ পায়, যাৰ অৰ্থ হ’ল কোম্পানীটোত অধিক অংশীদাৰিত্ব (যদিও প্ৰতিটো শ্বেয়াৰৰ মূল্য কমিব পাৰে)।  

২. '''তাৎক্ষণিক কৰ নাই''': বহু ঠাইত ষ্টক লভ্যাংশত শ্বেয়াৰ বিক্ৰী নকৰালৈকে কৰ পৰিশোধ কৰিব নালাগে, যিটো নগদ ডিভিডেণ্ডতকৈ সুবিধাজনক।  

৩. '''দীৰ্ঘম্যাদী বিনিয়োগকাৰীৰ বাবে উপযুক্ত''': দীৰ্ঘদিনলৈ শ্বেয়াৰ ৰাখিব বিচাৰিলে ষ্টক ডিভিডেণ্ডে অতিৰিক্ত ধন নখৰচাকৈয়ে বিনিয়োগ বৃদ্ধি কৰাত সহায় কৰে।</text>
      <sha1>9f9gwev1wpewn029p94hrbocj5avbz3</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>আহাৰ (নাটক)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>121885</id>
    <revision>
      <id>522347</id>
      <parentid>519632</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T08:41:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>522347</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7121" sha1="mzsdfakoeiuxsg6ddkogxu0g00b39y9" xml:space="preserve">{{Delete|প্ৰবন্ধটো শৃংখলাবদ্ধ নহয়}}{{wikify}}
==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist}}পাশ্চাত্যত আৰম্ভ হোৱা এই এবছাৰ্ড নাট্যধাৰাই অসমৰ অৰুণ শৰ্মাক মোহিত কৰে, পৰিণতিত তেওঁৰ কাপৰ পৰা নিসৃত হ'ল আহাৰ নাটকখন। চাৰিজন যুৱক আৰু এগৰাকী নাৰীৰ মৃতদেহ হৈছে নাটকখনৰ মূল সমল। 

নাটকখনৰ মৃত নাৰীগৰাকীৰ চিত্ৰকল্পটো আমাৰ অতীতৰ প্ৰতিনিধি হ'ব পাৰে। অৰ্থাৎ 'অতীতেই আমাক মানসিক আহাৰ যোগান ধৰে'। পুতিগন্ধময় আৱৰ্জনাতো মানুহে আহাৰ বিচাৰি পায়। জীৱন এক যন্ত্ৰণাময় পৰিস্থিতি। সেই পৰিস্থিতিটোৰ সিপাৰেই মৃত্যু-নিজেই কীট-পতংগৰ আহাৰ হৈ পৰাৰ পৰিস্থিতি। ভাষাৰ ব্যঞ্জনাই এইখন নাটকক বহুমাত্ৰিক ভাবাৰ্থ দিছে।

== '''চৰিত্ৰ''' ==
• কমল

• নলিনী

• ধীৰেন 

• নবীন 

• অনিমা

• হীৰা

== '''কাহিনী''' ==
আধুনিক মনস্তত্ত্বৰ জনক 'ফ্ৰয়ড' আৰু 'য়ুঙে' ঊনবিংশ শতাব্দীৰ অন্ত আৰু বিংশ শতাব্দীৰ আদিতে ঘোষণা কৰা মানুহৰ চেতনাৰ বহুতৰপীয়া প্ৰকৃতিৰ কথা উল্লেখ কৰি একে সময়তেই এজন মানুহৰ চেতনাত যে কেইবাটাও কথাই ক্ৰিয়া কৰি থাকিব পাৰে, জনসমাগত থাকিও মানুহ যে একক আৰু নিঃসংগ হোৱাৰ লগতে কোনেও কাৰো লগত যোগসূত্ৰ স্থাপন কৰিব নোৱাৰে সেই কথা ব্যক্ত কৰা হৈছে। এই তত্ত্বৰ খেও ধৰিয়েই মন্তব্য কৰা হৈছে যে আমি প্ৰত্যেকেই নিজৰ নিজৰ আন্তৰিক সময়ত বাস কৰোঁ। আহাৰ নাটকখনতো সেইবাবেই এটা মৃতদেহক কেন্দ্ৰ কৰি চাৰিজন ডেকাই ঘূৰি আছে যদিও প্ৰত্যেকেই বেলেগ ৰূপত হে দেখা পাইছে,অনুভৱ কৰিছে। আহাৰ নাটখনত ডেকা চাৰিজনৰ ভৱিষ্যৎ কি হ'ব,কি পথ গ্ৰহণ কৰিলে ভাল হ‌'ব সেই কথাও উল্লেখ হোৱা নাই। এয়াও এবছাৰ্ড নাটকৰে এক প্ৰধান বৈশিষ্ট্য। এবছাৰ্ড নাটকৰ কাহিনী বিন্যাস সম্পৰ্কে ব্যক্ত কৰা হৈছে যে ইয়াত এটি নিটোল কাহিনীৰ বিন্যাস দেখিবলৈ পোৱা নাযায়। এই নাট্যধাৰাত বিশ্বাসী প্ৰবক্তাসকলে বিশ্বাস কৰে মানুহৰ মনোজগতখন বিক্ষিপ্ত, সেয়ে কেতিয়াও এটা সঠিক কাহিনীৰে তাক ব্যক্ত কৰিব নোৱাৰি। 

এবছাৰ্ড নাটকৰ সংলাপৰ প্ৰসংগত উল্লেখ কৰা হৈছে যে মানুহে যিখন সমাজত, জগতত বাস কৰে সেইখনৰেই কোনো অৰ্থ নাই,সংগতি নাই, উদ্দেশ্য নাই-সেয়ে এই জীৱনৰ প্ৰকাশভংগীও সুগঠিত,সুশৃংখলিত নহয়। আহাৰ নাটকখনতো সংলাপৰ ভাষাৰ ক্ষেত্ৰত একেই কথা প্ৰযোজ্য। আহাৰ নাটকখনতো গতিৰ বিৰুদ্ধে প্ৰতিবাদ কৰি নবীনে পঞ্চাশবাৰতকৈয়ো অধিকবাৰ 'অপেক্ষা' শব্দটো ব্যৱহাৰ কৰিছে,কোনে কোনে অপেক্ষা কৰি আছিল সেই বিষয়ে কৈ বিভিন্নজনৰ নাম ব্যক্ত কৰিছে,নাৰীগৰাকীয়ে 'সময় বাগৰি যায় ' বুলি বহুবাৰ দোহাৰিলে,মৃতদেহটো পুতি থবৰ বাবে অপেক্ষা কৰিছে তথাপিতো তাৰ মাজতে নাটকখন প্ৰাণৱন্ত হৈহে উঠিছে,গতিময়তাহে প্ৰকাশ পাইছে। 

'''বিশ্লেষণ'''

== নাট ==
নাটকখনৰ নাম আহাৰ শব্দটো বহুমাত্ৰিকভাবে বিশ্লেষণ কৰিব পাৰি। এগৰাকী নাৰীয়ে আমাৰ দৈহিক,মানসিক আৰু আৱেগিক প্ৰয়োজন পূৰণ কৰে, আমাৰ ক্ষুধা পূৰণ কৰে। সেয়া দৈহিকেই হওক,মানসিকেই হওক অথবা আৱেগিকেই হওক আমাৰ সিয়েই আহাৰ। অতীতক আমি পাহৰিব নোৱাৰো; বিৰক্তিৰ হ'লেও নোৱাৰো। 

'''চৰিত্ৰ বিশ্লেষণ''' 

'''ধীৰেন'''

নাটখনত ধীৰেনৰ চৰিত্ৰটো সফলভাৱে দাঙি ধৰাত অৰুণ শৰ্মা সক্ষম হৈছে। নাটখনত ধীৰেনক জুই ৰূপে চিত্ৰিত কৰা হৈছে। 

== '''তথ্য সংগ্ৰহ''' ==&quot; সাহিত্য অকাডেমি বঁটা বিজয়ী অসমীয়াসকলৰ তথ্য সাহিত্য অকাডেমি। আহৰণ কৰা হৈছে নৱেম্বৰ ১৬,২০১২

[[শ্ৰেণী:বিশেষ সংশোধনৰ প্ৰয়োজন থকা প্ৰবন্ধ]]</text>
      <sha1>mzsdfakoeiuxsg6ddkogxu0g00b39y9</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522348</id>
      <parentid>522347</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T08:42:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>removed [[Category:বিশেষ সংশোধনৰ প্ৰয়োজন থকা প্ৰবন্ধ]] using [[WP:HC|HotCat]]</comment>
      <origin>522348</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7002" sha1="2oncln9mw6dcrxae0s180q8uzg7qlh1" xml:space="preserve">{{Delete|প্ৰবন্ধটো শৃংখলাবদ্ধ নহয়}}{{wikify}}
==তথ্য সংগ্ৰহ== {{Reflist}}পাশ্চাত্যত আৰম্ভ হোৱা এই এবছাৰ্ড নাট্যধাৰাই অসমৰ অৰুণ শৰ্মাক মোহিত কৰে, পৰিণতিত তেওঁৰ কাপৰ পৰা নিসৃত হ'ল আহাৰ নাটকখন। চাৰিজন যুৱক আৰু এগৰাকী নাৰীৰ মৃতদেহ হৈছে নাটকখনৰ মূল সমল। 

নাটকখনৰ মৃত নাৰীগৰাকীৰ চিত্ৰকল্পটো আমাৰ অতীতৰ প্ৰতিনিধি হ'ব পাৰে। অৰ্থাৎ 'অতীতেই আমাক মানসিক আহাৰ যোগান ধৰে'। পুতিগন্ধময় আৱৰ্জনাতো মানুহে আহাৰ বিচাৰি পায়। জীৱন এক যন্ত্ৰণাময় পৰিস্থিতি। সেই পৰিস্থিতিটোৰ সিপাৰেই মৃত্যু-নিজেই কীট-পতংগৰ আহাৰ হৈ পৰাৰ পৰিস্থিতি। ভাষাৰ ব্যঞ্জনাই এইখন নাটকক বহুমাত্ৰিক ভাবাৰ্থ দিছে।

== '''চৰিত্ৰ''' ==
• কমল

• নলিনী

• ধীৰেন 

• নবীন 

• অনিমা

• হীৰা

== '''কাহিনী''' ==
আধুনিক মনস্তত্ত্বৰ জনক 'ফ্ৰয়ড' আৰু 'য়ুঙে' ঊনবিংশ শতাব্দীৰ অন্ত আৰু বিংশ শতাব্দীৰ আদিতে ঘোষণা কৰা মানুহৰ চেতনাৰ বহুতৰপীয়া প্ৰকৃতিৰ কথা উল্লেখ কৰি একে সময়তেই এজন মানুহৰ চেতনাত যে কেইবাটাও কথাই ক্ৰিয়া কৰি থাকিব পাৰে, জনসমাগত থাকিও মানুহ যে একক আৰু নিঃসংগ হোৱাৰ লগতে কোনেও কাৰো লগত যোগসূত্ৰ স্থাপন কৰিব নোৱাৰে সেই কথা ব্যক্ত কৰা হৈছে। এই তত্ত্বৰ খেও ধৰিয়েই মন্তব্য কৰা হৈছে যে আমি প্ৰত্যেকেই নিজৰ নিজৰ আন্তৰিক সময়ত বাস কৰোঁ। আহাৰ নাটকখনতো সেইবাবেই এটা মৃতদেহক কেন্দ্ৰ কৰি চাৰিজন ডেকাই ঘূৰি আছে যদিও প্ৰত্যেকেই বেলেগ ৰূপত হে দেখা পাইছে,অনুভৱ কৰিছে। আহাৰ নাটখনত ডেকা চাৰিজনৰ ভৱিষ্যৎ কি হ'ব,কি পথ গ্ৰহণ কৰিলে ভাল হ‌'ব সেই কথাও উল্লেখ হোৱা নাই। এয়াও এবছাৰ্ড নাটকৰে এক প্ৰধান বৈশিষ্ট্য। এবছাৰ্ড নাটকৰ কাহিনী বিন্যাস সম্পৰ্কে ব্যক্ত কৰা হৈছে যে ইয়াত এটি নিটোল কাহিনীৰ বিন্যাস দেখিবলৈ পোৱা নাযায়। এই নাট্যধাৰাত বিশ্বাসী প্ৰবক্তাসকলে বিশ্বাস কৰে মানুহৰ মনোজগতখন বিক্ষিপ্ত, সেয়ে কেতিয়াও এটা সঠিক কাহিনীৰে তাক ব্যক্ত কৰিব নোৱাৰি। 

এবছাৰ্ড নাটকৰ সংলাপৰ প্ৰসংগত উল্লেখ কৰা হৈছে যে মানুহে যিখন সমাজত, জগতত বাস কৰে সেইখনৰেই কোনো অৰ্থ নাই,সংগতি নাই, উদ্দেশ্য নাই-সেয়ে এই জীৱনৰ প্ৰকাশভংগীও সুগঠিত,সুশৃংখলিত নহয়। আহাৰ নাটকখনতো সংলাপৰ ভাষাৰ ক্ষেত্ৰত একেই কথা প্ৰযোজ্য। আহাৰ নাটকখনতো গতিৰ বিৰুদ্ধে প্ৰতিবাদ কৰি নবীনে পঞ্চাশবাৰতকৈয়ো অধিকবাৰ 'অপেক্ষা' শব্দটো ব্যৱহাৰ কৰিছে,কোনে কোনে অপেক্ষা কৰি আছিল সেই বিষয়ে কৈ বিভিন্নজনৰ নাম ব্যক্ত কৰিছে,নাৰীগৰাকীয়ে 'সময় বাগৰি যায় ' বুলি বহুবাৰ দোহাৰিলে,মৃতদেহটো পুতি থবৰ বাবে অপেক্ষা কৰিছে তথাপিতো তাৰ মাজতে নাটকখন প্ৰাণৱন্ত হৈহে উঠিছে,গতিময়তাহে প্ৰকাশ পাইছে। 

'''বিশ্লেষণ'''

== নাট ==
নাটকখনৰ নাম আহাৰ শব্দটো বহুমাত্ৰিকভাবে বিশ্লেষণ কৰিব পাৰি। এগৰাকী নাৰীয়ে আমাৰ দৈহিক,মানসিক আৰু আৱেগিক প্ৰয়োজন পূৰণ কৰে, আমাৰ ক্ষুধা পূৰণ কৰে। সেয়া দৈহিকেই হওক,মানসিকেই হওক অথবা আৱেগিকেই হওক আমাৰ সিয়েই আহাৰ। অতীতক আমি পাহৰিব নোৱাৰো; বিৰক্তিৰ হ'লেও নোৱাৰো। 

'''চৰিত্ৰ বিশ্লেষণ''' 

'''ধীৰেন'''

নাটখনত ধীৰেনৰ চৰিত্ৰটো সফলভাৱে দাঙি ধৰাত অৰুণ শৰ্মা সক্ষম হৈছে। নাটখনত ধীৰেনক জুই ৰূপে চিত্ৰিত কৰা হৈছে। 

== '''তথ্য সংগ্ৰহ''' ==&quot; সাহিত্য অকাডেমি বঁটা বিজয়ী অসমীয়াসকলৰ তথ্য সাহিত্য অকাডেমি। আহৰণ কৰা হৈছে নৱেম্বৰ ১৬,২০১২</text>
      <sha1>2oncln9mw6dcrxae0s180q8uzg7qlh1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>চলিহা বাৰেঘৰ সত্ৰ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>122423</id>
    <revision>
      <id>522362</id>
      <parentid>520634</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T09:19:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>Removed redirect to [[বাৰেঘৰ চলিহা সত্ৰ]]</comment>
      <origin>522362</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7290" sha1="gwzlaxt103sll3qdkcy948kg4ukw2nw" xml:space="preserve">{{Wikify}}
'''চলিহা বাৰেঘৰ সত্ৰ''' [[শিৱসাগৰ জিলা]]ৰ নাজিৰাৰ চলিহা বাৰেঘৰ সত্ৰ অসমৰ এখন ঐতিহাসিক [[সত্ৰ]]।  এই সত্ৰৰ তৃতীয় সত্ৰাধিকাৰ শ্ৰীৰাম আতাৰ ওচৰত নগা নৰোত্তমে শৰণ লৈছিল।&lt;ref&gt;&quot;পবিত্ৰ অসম, ড° মহেশ্বৰ নেওগ, অসম সাহিত্য সভা (১৯৬০)&lt;/ref&gt;

== ইতিহাস ==
জোকতলি মৌজাত নাজিৰাৰ ওচৰত মেজেঙাত। দিহিং থুলৰ এই সত্ৰৰ এখনি থান নাহৰকটীয়াৰ ৭/৮ মাইল দূৰত মেৰবিলতো আছে। বৰ যদুমণিদেৱৰ শিষ্য ৰামানন্দদেৱৰ আজ্ঞাপৰ শ্ৰীকৃষ্ণদেৱে বৰবাম সত্ৰ পাতে। এই সত্ৰৰে দিহিং নদীৰ পূবপাৰে ম'ইমাৰি মেৰবিলৰ মাজত নামঘৰৰ ভেটি আদি আছে। শ্ৰীকৃষ্ণদেৱৰ পুত্ৰ তিনিজনৰপৰা তিনিখন সত্ৰ হয়। জ্যেষ্ঠ সুদৰিশনদেৱ বাৰেঘৰ (চলিহা) সত্ৰত, মধ্যম শ্ৰীবিজয়ানন্দদেৱ বুদবাৰী সত্ৰত, কনিষ্ঠ (উদাসীন) সুনন্দদেৱ কাটনী সত্ৰত অধিকাৰ হয়। সুনন্দদেৱৰ পাছত ব্ৰহ্মকানাই, শূদ্ৰকানাইৰ ভিতৰত কোনো এজন আচাৰ্য হয়।   সুদৰিশনদেৱে কেইবাঠাইতো সত্ৰ পাতিছিল। শ্ৰীৰামদেৱৰ চৰিত্ৰমতে মণিপুৰ সত্ৰ, ডিমৌ সত্ৰ, সুন্দৰিদিয়া সত্ৰ, অৱশ্যে এইকেইখনি সত্ৰ ক'ত ক'ত পাতিছিল আজিও নিৰ্ণয় হোৱা নাই। পুনৰ নাহৰকটীয়াৰপৰা আধা মাইল দূৰত শলগুৰি আলিৰ কাষত সত্ৰ পাতে।   ইয়াত থকা সময়তে গদাধৰসিংহ ৰজাই দেৱীপূজা নকৰাৰ হেতুকে মহন্তসকলক ধৰাই নি নামৰূপত ভাদ্ৰ মাহৰ পূৰ্ণিমা দিনা কটোৱায়। প্ৰতিপদৰ দিনা সুদৰিশনদেৱৰ তিৰোধান হয়। সুদৰিশনদেৱৰ পুত্ৰ শ্ৰীৰামদেৱ ৰাজভয়ত পলাই ফুৰিছিল। ৰুদ্ৰসিংহই বিচাৰ কৰি আনি মহন্তসকলক নিজ নিজ সত্ৰত থাপিলে। শ্ৰীৰামদেৱক পূৰ্বৰ বৰবামসত্ৰতে থাপিছিল দিহিং নদীয়ে সত্ৰ মেৰাই খহোৱাত পুনৰ চলিহা চক্ৰলৈ গ'ল। তাতেই নগা খুনবাও বহা ৰজা নৰোত্তমে শৰণ লয় (শ্ৰীৰামদেৱ আৰু নৰোত্তম দুয়ো ১৫৮৭ শকত জন্মগ্ৰহণ কৰিছিল)। শ্ৰীৰামদেৱে মেৰবিল চেৰাই নতুন সত্ৰ পাতিলে, তাতো ভূমুকীয়া জলে সত্ৰ বুৰাই নিবলৈ ধৰিলে।   মেৰবিলৰ ভূমুকৰ মুখত  সত্ৰ থাকোঁতেই ৭/ ৮ মাইল দূৰত ভাটীলৈ শলগুৰি আঘোণী বাৰীৰপৰা দুমাইল উজাই কেন্দুগুৰিত বালিসত্ৰ নামে সত্ৰ পাতে। নগাৰ নৰোত্তমে দিহিং নদীৰ সিপাৰে দেওগিৰি পাহাৰৰপৰা সত্ৰ দৰ্শন কৰিবলৈ আৰু কৰ শোধাবলৈ বছৰে বছৰে আহিবৰ নিমিত্তে টিপাম, উষাপুৰ, টেঙাখাত হৈ চয়াঙৰ আলি নামে আলি বন্ধায়। এই সত্ৰতে শ্ৰীৰামদেৱে বৈকুণ্ঠ প্ৰয়াণ কৰে। দেওগিৰিত নৰোত্তমে পুত্ৰসকলক ৰাজ্য অৰ্পণ কৰি একে সময়তে দেহা এৰে। দেওগিৰিৰপৰা বালি সত্ৰলৈ ৩/ ৪ দিনৰ বাট যদিও গুৰু-শিষ্য উভয়ৰ চিতাৰ ধুম্ৰ একত্ৰ হৈ ওপৰলৈ উঠি যায়। শ্ৰীৰামদেৱৰ থানৰ পশ্চিমে নৰোত্তমৰ অস্থি আনি গুৰুৰ আজ্ঞামতে থাপন কৰে।   শ্ৰীৰামদেৱৰ বৈকুণ্ঠ প্ৰয়াণ কৰাৰ পাছত পানীৰ উপদ্ৰৱ হোৱাত পুনৰ চলিহা সত্ৰলৈ উঠি যায়। তাত শ্ৰীৰামদেৱৰ পুত্ৰ-নাতি শ্ৰীবিষ্ণুৰামদেৱ, পূৰ্ণকামদেৱ, আত্মাৰাম দেৱৰ থান। মায়ামৰীয়া বিদ্ৰোহৰ সময়ত তেওঁলোক তাৰপৰা ভাগি আহি শিৱসাগৰৰ নাজিৰা মাদুৰি আলিৰ কাষত কোৱামৰা (এঠাবাৰী) বাগানৰ কাষত সত্ৰ পাতে। ইয়াত শ্ৰীকৃষ্ণচন্দ্ৰদেৱৰ থান আছে। ইয়াৰপৰা যোৰহাটৰ বৰ্তমান চেউনীৰপৰা বাবায় ৰোড আলিৰ কাষত কলীয়াপানী নৈৰ সমীপত কলীয়াপানী বাৰেঘৰ সত্ৰ পাতে। তাতো বলোভদ্ৰ নামে ডেকা গোসাঁইৰ থান, নামঘৰ আছে। তাৰপৰা নামটি মিছাজান গাঁৱৰ সমীপত সত্ৰ পাতে। তাতো এখনি থান আছে। তাৰপৰা নাজিৰাৰ মেজেঙাৰ ওচৰত বাৰেঘৰ (চলিহা) সত্ৰ বৰ্তমান আছে।  

==তথ্যসূত্ৰ==

[[শ্ৰেণী:সত্ৰ]]
[[শ্ৰেণী:বিশেষ সংশোধনৰ প্ৰয়োজন থকা প্ৰবন্ধ]]</text>
      <sha1>gwzlaxt103sll3qdkcy948kg4ukw2nw</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522363</id>
      <parentid>522362</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T09:23:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>522363</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8874" sha1="3r4y99wg3z3aaim9c8h5z5sz69mm90y" xml:space="preserve">{{Wikify}}
'''চলিহা বাৰেঘৰ সত্ৰ''' [[শিৱসাগৰ জিলা]]ৰ নাজিৰাৰ চলিহা বাৰেঘৰ সত্ৰ অসমৰ এখন ঐতিহাসিক [[সত্ৰ]]। মহাপুৰুষ [[শ্ৰীমন্ত শঙ্কৰদেৱ]]ৰ বৈষ্ণৱ পৰম্পৰাৰ অন্তৰ্গত এখনি প্ৰাচীন [[সত্ৰ]]। মহাপুৰুষ শঙ্কৰদেৱে তেখেতৰ প্ৰিয় শিষ্য [[মাধৱদেৱ]]ক ধৰ্মপ্ৰচাৰৰ ভাৰ অৰ্পণ কৰাৰ পাছত মাধৱদেৱে ভৱানীপুৰীয়া [[গোপাল আতা]]কে প্ৰমুখ্য কৰি আন কেইজনমানক ধৰ্ম প্ৰচাৰৰ দায়িত্ব অৰ্পণ কৰে। এই গোপাল আতাৰেই আজ্ঞাত ১২জন মহন্তই (৬জন ব্ৰাহ্মণ আৰু ৬জন কায়স্থ) অসমৰ বিভিন্ন ঠাইত বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ প্ৰচাৰ আৰু প্ৰসাৰৰ কামত ব্ৰতী হয়। তাৰে অন্যতম আছিল [[বৰযদুমণিদেৱ]]। এই বৰযদুমণিদেৱেই কেইজনমানক ধৰ্ম প্ৰচাৰৰ দায়িত্ব দিয়ে আৰু তাৰে মাজৰ এজন আছিল ৰমাই কায়স্থ বা ৰামানন্দদেৱ। এই ৰামানন্দদেৱৰ আজ্ঞাত ৪জন মহন্তই ধৰ্ম প্ৰচাৰ কৰিছিল আৰু সেইসকল হ'ল- কৃষ্ণদেৱ (বৰকৃষ্ণ), কৃষ্ণদেৱ (সৰুকৃষ্ণ), জয়ানন্দ আৰু সদানন্দ। এই সৰুকৃষ্ণদেৱেই শ্ৰীশ্ৰীচলিহা বাৰেঘৰ সত্ৰৰ প্ৰতিষ্ঠাপক।

== ইতিহাস ==
জোকতলি মৌজাত নাজিৰাৰ ওচৰত মেজেঙাত। দিহিং থুলৰ এই সত্ৰৰ এখনি থান নাহৰকটীয়াৰ ৭/৮ মাইল দূৰত মেৰবিলতো আছে। বৰ যদুমণিদেৱৰ শিষ্য ৰামানন্দদেৱৰ আজ্ঞাপৰ শ্ৰীকৃষ্ণদেৱে বৰবাম সত্ৰ পাতে। এই সত্ৰৰে দিহিং নদীৰ পূবপাৰে ম'ইমাৰি মেৰবিলৰ মাজত নামঘৰৰ ভেটি আদি আছে। শ্ৰীকৃষ্ণদেৱৰ পুত্ৰ তিনিজনৰপৰা তিনিখন সত্ৰ হয়। জ্যেষ্ঠ সুদৰিশনদেৱ বাৰেঘৰ (চলিহা) সত্ৰত, মধ্যম শ্ৰীবিজয়ানন্দদেৱ বুদবাৰী সত্ৰত, কনিষ্ঠ (উদাসীন) সুনন্দদেৱ কাটনী সত্ৰত অধিকাৰ হয়। সুনন্দদেৱৰ পাছত ব্ৰহ্মকানাই, শূদ্ৰকানাইৰ ভিতৰত কোনো এজন আচাৰ্য হয়।   সুদৰিশনদেৱে কেইবাঠাইতো সত্ৰ পাতিছিল। শ্ৰীৰামদেৱৰ চৰিত্ৰমতে মণিপুৰ সত্ৰ, ডিমৌ সত্ৰ, সুন্দৰিদিয়া সত্ৰ, অৱশ্যে এইকেইখনি সত্ৰ ক'ত ক'ত পাতিছিল আজিও নিৰ্ণয় হোৱা নাই। পুনৰ নাহৰকটীয়াৰপৰা আধা মাইল দূৰত শলগুৰি আলিৰ কাষত সত্ৰ পাতে।   ইয়াত থকা সময়তে গদাধৰসিংহ ৰজাই দেৱীপূজা নকৰাৰ হেতুকে মহন্তসকলক ধৰাই নি নামৰূপত ভাদ্ৰ মাহৰ পূৰ্ণিমা দিনা কটোৱায়। প্ৰতিপদৰ দিনা সুদৰিশনদেৱৰ তিৰোধান হয়। সুদৰিশনদেৱৰ পুত্ৰ শ্ৰীৰামদেৱ ৰাজভয়ত পলাই ফুৰিছিল। ৰুদ্ৰসিংহই বিচাৰ কৰি আনি মহন্তসকলক নিজ নিজ সত্ৰত থাপিলে। শ্ৰীৰামদেৱক পূৰ্বৰ বৰবামসত্ৰতে থাপিছিল দিহিং নদীয়ে সত্ৰ মেৰাই খহোৱাত পুনৰ চলিহা চক্ৰলৈ গ'ল। তাতেই নগা খুনবাও বহা ৰজা নৰোত্তমে শৰণ লয় (শ্ৰীৰামদেৱ আৰু নৰোত্তম দুয়ো ১৫৮৭ শকত জন্মগ্ৰহণ কৰিছিল)। শ্ৰীৰামদেৱে মেৰবিল চেৰাই নতুন সত্ৰ পাতিলে, তাতো ভূমুকীয়া জলে সত্ৰ বুৰাই নিবলৈ ধৰিলে।   মেৰবিলৰ ভূমুকৰ মুখত  সত্ৰ থাকোঁতেই ৭/ ৮ মাইল দূৰত ভাটীলৈ শলগুৰি আঘোণী বাৰীৰপৰা দুমাইল উজাই কেন্দুগুৰিত বালিসত্ৰ নামে সত্ৰ পাতে। নগাৰ নৰোত্তমে দিহিং নদীৰ সিপাৰে দেওগিৰি পাহাৰৰপৰা সত্ৰ দৰ্শন কৰিবলৈ আৰু কৰ শোধাবলৈ বছৰে বছৰে আহিবৰ নিমিত্তে টিপাম, উষাপুৰ, টেঙাখাত হৈ চয়াঙৰ আলি নামে আলি বন্ধায়। এই সত্ৰতে শ্ৰীৰামদেৱে বৈকুণ্ঠ প্ৰয়াণ কৰে। দেওগিৰিত নৰোত্তমে পুত্ৰসকলক ৰাজ্য অৰ্পণ কৰি একে সময়তে দেহা এৰে। দেওগিৰিৰপৰা বালি সত্ৰলৈ ৩/ ৪ দিনৰ বাট যদিও গুৰু-শিষ্য উভয়ৰ চিতাৰ ধুম্ৰ একত্ৰ হৈ ওপৰলৈ উঠি যায়। শ্ৰীৰামদেৱৰ থানৰ পশ্চিমে নৰোত্তমৰ অস্থি আনি গুৰুৰ আজ্ঞামতে থাপন কৰে।   শ্ৰীৰামদেৱৰ বৈকুণ্ঠ প্ৰয়াণ কৰাৰ পাছত পানীৰ উপদ্ৰৱ হোৱাত পুনৰ চলিহা সত্ৰলৈ উঠি যায়। তাত শ্ৰীৰামদেৱৰ পুত্ৰ-নাতি শ্ৰীবিষ্ণুৰামদেৱ, পূৰ্ণকামদেৱ, আত্মাৰাম দেৱৰ থান। মায়ামৰীয়া বিদ্ৰোহৰ সময়ত তেওঁলোক তাৰপৰা ভাগি আহি শিৱসাগৰৰ নাজিৰা মাদুৰি আলিৰ কাষত কোৱামৰা (এঠাবাৰী) বাগানৰ কাষত সত্ৰ পাতে। ইয়াত শ্ৰীকৃষ্ণচন্দ্ৰদেৱৰ থান আছে। ইয়াৰপৰা যোৰহাটৰ বৰ্তমান চেউনীৰপৰা বাবায় ৰোড আলিৰ কাষত কলীয়াপানী নৈৰ সমীপত কলীয়াপানী বাৰেঘৰ সত্ৰ পাতে। তাতো বলোভদ্ৰ নামে ডেকা গোসাঁইৰ থান, নামঘৰ আছে। তাৰপৰা নামটি মিছাজান গাঁৱৰ সমীপত সত্ৰ পাতে। তাতো এখনি থান আছে। তাৰপৰা নাজিৰাৰ মেজেঙাৰ ওচৰত বাৰেঘৰ (চলিহা) সত্ৰ বৰ্তমান আছে।  

==তথ্যসূত্ৰ==

[[শ্ৰেণী:সত্ৰ]]
[[শ্ৰেণী:বিশেষ সংশোধনৰ প্ৰয়োজন থকা প্ৰবন্ধ]]</text>
      <sha1>3r4y99wg3z3aaim9c8h5z5sz69mm90y</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522364</id>
      <parentid>522363</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T09:24:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>522364</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12423" sha1="npchbwg3ixkkpoilv7yiwp0713hfjrs" xml:space="preserve">{{Wikify}}
'''চলিহা বাৰেঘৰ সত্ৰ''' [[শিৱসাগৰ জিলা]]ৰ নাজিৰাৰ চলিহা বাৰেঘৰ সত্ৰ অসমৰ এখন ঐতিহাসিক [[সত্ৰ]]। মহাপুৰুষ [[শ্ৰীমন্ত শঙ্কৰদেৱ]]ৰ বৈষ্ণৱ পৰম্পৰাৰ অন্তৰ্গত এখনি প্ৰাচীন [[সত্ৰ]]। মহাপুৰুষ শঙ্কৰদেৱে তেখেতৰ প্ৰিয় শিষ্য [[মাধৱদেৱ]]ক ধৰ্মপ্ৰচাৰৰ ভাৰ অৰ্পণ কৰাৰ পাছত মাধৱদেৱে ভৱানীপুৰীয়া [[গোপাল আতা]]কে প্ৰমুখ্য কৰি আন কেইজনমানক ধৰ্ম প্ৰচাৰৰ দায়িত্ব অৰ্পণ কৰে। এই গোপাল আতাৰেই আজ্ঞাত ১২জন মহন্তই (৬জন ব্ৰাহ্মণ আৰু ৬জন কায়স্থ) অসমৰ বিভিন্ন ঠাইত বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ প্ৰচাৰ আৰু প্ৰসাৰৰ কামত ব্ৰতী হয়। তাৰে অন্যতম আছিল [[বৰযদুমণিদেৱ]]। এই বৰযদুমণিদেৱেই কেইজনমানক ধৰ্ম প্ৰচাৰৰ দায়িত্ব দিয়ে আৰু তাৰে মাজৰ এজন আছিল ৰমাই কায়স্থ বা ৰামানন্দদেৱ। এই ৰামানন্দদেৱৰ আজ্ঞাত ৪জন মহন্তই ধৰ্ম প্ৰচাৰ কৰিছিল আৰু সেইসকল হ'ল- কৃষ্ণদেৱ (বৰকৃষ্ণ), কৃষ্ণদেৱ (সৰুকৃষ্ণ), জয়ানন্দ আৰু সদানন্দ। এই সৰুকৃষ্ণদেৱেই শ্ৰীশ্ৰীচলিহা বাৰেঘৰ সত্ৰৰ প্ৰতিষ্ঠাপক।

== ইতিহাস ==
জোকতলি মৌজাত নাজিৰাৰ ওচৰত মেজেঙাত। দিহিং থুলৰ এই সত্ৰৰ এখনি থান নাহৰকটীয়াৰ ৭/৮ মাইল দূৰত মেৰবিলতো আছে। বৰ যদুমণিদেৱৰ শিষ্য ৰামানন্দদেৱৰ আজ্ঞাপৰ শ্ৰীকৃষ্ণদেৱে বৰবাম সত্ৰ পাতে। এই সত্ৰৰে দিহিং নদীৰ পূবপাৰে ম'ইমাৰি মেৰবিলৰ মাজত নামঘৰৰ ভেটি আদি আছে। শ্ৰীকৃষ্ণদেৱৰ পুত্ৰ তিনিজনৰপৰা তিনিখন সত্ৰ হয়। জ্যেষ্ঠ সুদৰিশনদেৱ বাৰেঘৰ (চলিহা) সত্ৰত, মধ্যম শ্ৰীবিজয়ানন্দদেৱ বুদবাৰী সত্ৰত, কনিষ্ঠ (উদাসীন) সুনন্দদেৱ কাটনী সত্ৰত অধিকাৰ হয়। সুনন্দদেৱৰ পাছত ব্ৰহ্মকানাই, শূদ্ৰকানাইৰ ভিতৰত কোনো এজন আচাৰ্য হয়।   সুদৰিশনদেৱে কেইবাঠাইতো সত্ৰ পাতিছিল। শ্ৰীৰামদেৱৰ চৰিত্ৰমতে মণিপুৰ সত্ৰ, ডিমৌ সত্ৰ, সুন্দৰিদিয়া সত্ৰ, অৱশ্যে এইকেইখনি সত্ৰ ক'ত ক'ত পাতিছিল আজিও নিৰ্ণয় হোৱা নাই। পুনৰ নাহৰকটীয়াৰপৰা আধা মাইল দূৰত শলগুৰি আলিৰ কাষত সত্ৰ পাতে।   ইয়াত থকা সময়তে গদাধৰসিংহ ৰজাই দেৱীপূজা নকৰাৰ হেতুকে মহন্তসকলক ধৰাই নি নামৰূপত ভাদ্ৰ মাহৰ পূৰ্ণিমা দিনা কটোৱায়। প্ৰতিপদৰ দিনা সুদৰিশনদেৱৰ তিৰোধান হয়। সুদৰিশনদেৱৰ পুত্ৰ শ্ৰীৰামদেৱ ৰাজভয়ত পলাই ফুৰিছিল। ৰুদ্ৰসিংহই বিচাৰ কৰি আনি মহন্তসকলক নিজ নিজ সত্ৰত থাপিলে। শ্ৰীৰামদেৱক পূৰ্বৰ বৰবামসত্ৰতে থাপিছিল দিহিং নদীয়ে সত্ৰ মেৰাই খহোৱাত পুনৰ চলিহা চক্ৰলৈ গ'ল। তাতেই নগা খুনবাও বহা ৰজা নৰোত্তমে শৰণ লয় (শ্ৰীৰামদেৱ আৰু নৰোত্তম দুয়ো ১৫৮৭ শকত জন্মগ্ৰহণ কৰিছিল)। শ্ৰীৰামদেৱে মেৰবিল চেৰাই নতুন সত্ৰ পাতিলে, তাতো ভূমুকীয়া জলে সত্ৰ বুৰাই নিবলৈ ধৰিলে।   মেৰবিলৰ ভূমুকৰ মুখত  সত্ৰ থাকোঁতেই ৭/ ৮ মাইল দূৰত ভাটীলৈ শলগুৰি আঘোণী বাৰীৰপৰা দুমাইল উজাই কেন্দুগুৰিত বালিসত্ৰ নামে সত্ৰ পাতে। নগাৰ নৰোত্তমে দিহিং নদীৰ সিপাৰে দেওগিৰি পাহাৰৰপৰা সত্ৰ দৰ্শন কৰিবলৈ আৰু কৰ শোধাবলৈ বছৰে বছৰে আহিবৰ নিমিত্তে টিপাম, উষাপুৰ, টেঙাখাত হৈ চয়াঙৰ আলি নামে আলি বন্ধায়। এই সত্ৰতে শ্ৰীৰামদেৱে বৈকুণ্ঠ প্ৰয়াণ কৰে। দেওগিৰিত নৰোত্তমে পুত্ৰসকলক ৰাজ্য অৰ্পণ কৰি একে সময়তে দেহা এৰে। দেওগিৰিৰপৰা বালি সত্ৰলৈ ৩/ ৪ দিনৰ বাট যদিও গুৰু-শিষ্য উভয়ৰ চিতাৰ ধুম্ৰ একত্ৰ হৈ ওপৰলৈ উঠি যায়। শ্ৰীৰামদেৱৰ থানৰ পশ্চিমে নৰোত্তমৰ অস্থি আনি গুৰুৰ আজ্ঞামতে থাপন কৰে।   শ্ৰীৰামদেৱৰ বৈকুণ্ঠ প্ৰয়াণ কৰাৰ পাছত পানীৰ উপদ্ৰৱ হোৱাত পুনৰ চলিহা সত্ৰলৈ উঠি যায়। তাত শ্ৰীৰামদেৱৰ পুত্ৰ-নাতি শ্ৰীবিষ্ণুৰামদেৱ, পূৰ্ণকামদেৱ, আত্মাৰাম দেৱৰ থান। মায়ামৰীয়া বিদ্ৰোহৰ সময়ত তেওঁলোক তাৰপৰা ভাগি আহি শিৱসাগৰৰ নাজিৰা মাদুৰি আলিৰ কাষত কোৱামৰা (এঠাবাৰী) বাগানৰ কাষত সত্ৰ পাতে। ইয়াত শ্ৰীকৃষ্ণচন্দ্ৰদেৱৰ থান আছে। ইয়াৰপৰা যোৰহাটৰ বৰ্তমান চেউনীৰপৰা বাবায় ৰোড আলিৰ কাষত কলীয়াপানী নৈৰ সমীপত কলীয়াপানী বাৰেঘৰ সত্ৰ পাতে। তাতো বলোভদ্ৰ নামে ডেকা গোসাঁইৰ থান, নামঘৰ আছে। তাৰপৰা নামটি মিছাজান গাঁৱৰ সমীপত সত্ৰ পাতে। তাতো এখনি থান আছে। তাৰপৰা নাজিৰাৰ মেজেঙাৰ ওচৰত বাৰেঘৰ (চলিহা) সত্ৰ বৰ্তমান আছে।  

== সত্ৰাধিকাৰসকলৰ তালিকা ==
এই সত্ৰৰ গুৰু পৰম্পৰাত মহাপুৰুষ শ্ৰীমন্ত [[শঙ্কৰদেৱ]]ক‍েই প্ৰথম গুৰু হিচাপে মানি পৰৱৰ্তী [[মাধৱদেৱ]], [[গোপালদেৱ]], বৰযদুমণিদেৱ আৰু ৰামানন্দদেৱক গুৰু হিচাপে মানি শ্ৰীকৃষ্ণদেৱ এই সত্ৰ প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল আৰু পৰৱৰ্তী সময়ত তেখেতৰ পুত্ৰ-নাতিসকল জ্যেষ্ঠানুক্ৰমে সত্ৰাধিকাৰ পদত অধিষ্ঠিত হৈ আহিছে। 
* সত্ৰাধিকাৰসকলৰ তালিকা:
# শ্ৰীশ্ৰী শ্ৰীকৃষ্ণদেৱ (প্ৰতিষ্ঠাপক তথা প্ৰথম সত্ৰাধিকাৰ)
# শ্ৰীশ্ৰী সুদৰ্শনদেৱ (দ্বিতীয় সত্ৰাধিকাৰ)
# শ্ৰীশ্ৰী শ্ৰীৰামদেৱ (তৃতীয় সত্ৰাধিকাৰ)
# শ্ৰীশ্ৰী বিষ্ণুৰামদেৱ (চতুৰ্থ সত্ৰাধিকাৰ)
# শ্ৰীশ্ৰী পূৰ্ণকামদেৱ (পঞ্চম সত্ৰাধিকাৰ)
# শ্ৰীশ্ৰী আত্মাৰামদেৱ (ষষ্ঠজনা সত্ৰাধিকাৰ)
# শ্ৰীশ্ৰী ৰঘুনাথদেৱ (সপ্তম সত্ৰাধিকাৰ)
# শ্ৰীশ্ৰী কৃষ্ণচন্দ্ৰদেৱ (অষ্টম সত্ৰাধিকাৰ)
# শ্ৰীশ্ৰী ভগৱন্তদেৱ (নৱম সত্ৰাধিকাৰ)
# শ্ৰীশ্ৰী ব্ৰজনাথদেৱ (দশম সত্ৰাধিকাৰ)
# শ্ৰীশ্ৰী জয়কৃষ্ণদেৱ (একাদশ সত্ৰাধিকাৰ)
# শ্ৰীশ্ৰী লক্ষ্মীনাথদেৱ (দ্বাদশ সত্ৰাধিকাৰ)
# শ্ৰীশ্ৰী পদ্মনাথদেৱ (ত্ৰয়োদশ সত্ৰাধিকাৰ)
# শ্ৰীশ্ৰী কামচন্দ্ৰদেৱ (চতুৰ্দশ সত্ৰাধিকাৰ)
# শ্ৰীশ্ৰী মহেশচন্দ্ৰদেৱ (পঞ্চদশ সত্ৰাধিকাৰ)
# শ্ৰীশ্ৰী গোপালকৃষ্ণদেৱ (ষোড়শ সত্ৰাধিকাৰ)
# শ্ৰীশ্ৰী ঘনকান্তদেৱ (সপ্তদশ সত্ৰাধিকাৰ)
# শ্ৰীশ্ৰী ডিম্বেশ্বৰদেৱ (অষ্টাদশ সত্ৰাধিকাৰ)
# শ্ৰীশ্ৰী মিহিৰচন্দ্ৰদেৱ (ঊনবিংশতিতম সত্ৰাধিকাৰ)
# শ্ৰীশ্ৰী গোবিনচন্দ্ৰদেৱ (বিংশতমতিতম সত্ৰাধিকাৰ)
# শ্ৰীশ্ৰী অতুলচন্দ্ৰদেৱ (একবিংশতি‍তম সত্ৰাধিকাৰ)
# শ্ৰীশ্ৰী ইন্দুভূষণদেৱ (দ্বাবিংশতি‍তম তথা বৰ্তমান সত্ৰাধিকাৰ)

==তথ্যসূত্ৰ==

[[শ্ৰেণী:সত্ৰ]]
[[শ্ৰেণী:বিশেষ সংশোধনৰ প্ৰয়োজন থকা প্ৰবন্ধ]]</text>
      <sha1>npchbwg3ixkkpoilv7yiwp0713hfjrs</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>সদস্য বাৰ্তা:Olitun</title>
    <ns>3</ns>
    <id>122899</id>
    <revision>
      <id>522219</id>
      <parentid>519216</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T13:22:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Civvì</username>
        <id>16598</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>পৃষ্ঠা [[সদস্য বাৰ্তা:Fiona Romeo]]ৰ পৰা [[সদস্য বাৰ্তা:Olitun]]লৈ Civvìয়ে স্থানান্তৰ কৰিলে: Automatically moved page while renaming the user &quot;[[Special:CentralAuth/Fiona Romeo|Fiona Romeo]]&quot; to &quot;[[Special:CentralAuth/Olitun|Olitun]]&quot;</comment>
      <origin>519216</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3778" sha1="9giq7v3ujejy93gm68hdlbs5vnwahgk" xml:space="preserve">{{tmbox
| type = notice
| image = [[চিত্ৰ:Assamese Jaapi.png|135px|left]]
| imageright = [[চিত্ৰ:Wikipedia-logo.png|135px]]
| style = border: 1px blue solid; 
| textstyle = 
| text = {{Center|&lt;big&gt;{{#if: {{{1}}} |'''নমস্কাৰ, {{#if:  | {{{1}}} | {{BASEPAGENAME}} }}&lt;br/&gt;}}}}
{{Center|'''[[অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া]]লৈ আপোনাক [[ৱিকিপিডিয়া:আদৰণি|আদৰণি জনাইছোঁ]]! '''&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;&lt;br/&gt;
আপোনাৰ আগ্ৰহৰ বাবে ধন্যবাদ। আশা কৰোঁ আপুনি সদায় আমাৰ লগত জড়িত হৈ থাকিব। নৱাগত সকলৰ বাবে তলত দিয়া পৃষ্ঠাকেইখন অতি উপযোগী, অনুগ্ৰহ কৰি পৃষ্ঠাকেইখন এবাৰ চকু ফুৰাই চাই যেন। }}&lt;br/&gt;

{{Center|
'''ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনাৰ সহায়'''&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:পৰিচয়|ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে অলপ]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[সহায়:সৰল সম্পাদনা|সম্পাদনাৰ থুলমুল আভাস]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:সহায়িকা|ৱিকিপিডিয়া সম্পাদনাৰ বিষয়ে প্ৰয়োজনীয় আভাস]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[সহায়:নতুন প্ৰবন্ধ আৰম্ভ কৰক|প্ৰবন্ধ এটা কেনেকৈ আৰম্ভ কৰিব?]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ|সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ]] &lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;br&gt;
'''ৱিকিপিডিয়াৰ সম্পাদনাৰ নিয়ম নীতি'''&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:পাঁচটা স্তম্ভ|ৱিকিপিডিয়াৰ পঞ্চশীল নীতি]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়া কি নহয়|ৱিকিপিডিয়া কি নহয়]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
}}
&lt;br/&gt;
'''ইয়াৰ উপৰিও ফে’চবুকত [https://www.facebook.com/groups/assamwikigroup/ {{Like|''Assamese Wikipedia Community''}}] বুলি আমাৰ এটা আলোচনা গোট আৰু [https://facebook.com/aswikipedia {{Like|''অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া''}}] নামৰ এটা পৃষ্ঠা আছে। ৱিকিপিডিয়ানসকলক লগ পাবলৈ আৰু ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে জানিবলৈ আপুনিও সেইবোৰৰ সদস্য হৈ ল’ব পাৰে। '''

আশা কৰোঁ ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনা কৰি আৰু এজন [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়ান|ৱিকিপিডিয়ান]] হোৱাটো উপভোগ কৰিব। 

&lt;div class=&quot;center&quot;&gt;{{Wikipedia in Social Media}}&lt;/div&gt;
| small =  / yes
| smallimage = none / [[Image:Some image.svg|30px]]
| smallimageright = none / [[Image:Some image.svg|30px]]
| smalltext = আদৰণি 
}} — [[সদস্য:AdoroniBot|AdoroniBot]] ([[সদস্য বাৰ্তা:AdoroniBot|বাৰ্তা]]) 13:08, 19 June 2025 (ইউ.টি.চি.)
&lt;!-- This welcome message is delivered by [[User:AdoroniBot|AdoroniBot]] on behalf of Assamese Wikimedia Community. --&gt;</text>
      <sha1>9giq7v3ujejy93gm68hdlbs5vnwahgk</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ৱিকিপিডিয়া:চলিহা বাৰেঘৰ সত্ৰ</title>
    <ns>4</ns>
    <id>123073</id>
    <redirect title="চলিহা বাৰেঘৰ সত্ৰ" />
    <revision>
      <id>522323</id>
      <parentid>520630</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T08:05:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Deva Bhushan</username>
        <id>45506</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>পৃষ্ঠা [[সদস্য:দেৱভূষষণ/চলিহা বাৰেঘৰ সত্ৰ]]ৰ পৰা [[ৱিকিপিডিয়া:চলিহা বাৰেঘৰ সত্ৰ]]লৈ Deva Bhushanয়ে স্থানান্তৰ কৰিলে</comment>
      <origin>520630</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5730" sha1="cdhfjj0hsytfuz15228j2x74hse8hvi" xml:space="preserve">{{unreferenced}}
'''চলিহা বাৰেঘৰ সত্ৰ''' হৈছে মহাপুৰুষ [[শ্ৰীমন্ত শঙ্কৰদেৱ]]ৰ বৈষ্ণৱ পৰম্পৰাৰ অন্তৰ্গত এখনি প্ৰাচীন [[সত্ৰ]]। মহাপুৰুষ শঙ্কৰদেৱে তেখেতৰ প্ৰিয় শিষ্য [[মাধৱদেৱ]]ক ধৰ্মপ্ৰচাৰৰ ভাৰ অৰ্পণ কৰাৰ পাছত মাধৱদেৱে ভৱানীপুৰীয়া [[গোপাল আতা]]কে প্ৰমুখ্য কৰি আন কেইজনমানক ধৰ্ম প্ৰচাৰৰ দায়িত্ব অৰ্পণ কৰে। এই গোপাল আতাৰেই আজ্ঞাত ১২জন মহন্তই (৬জন ব্ৰাহ্মণ আৰু ৬জন কায়স্থ) অসমৰ বিভিন্ন ঠাইত বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ প্ৰচাৰ আৰু প্ৰসাৰৰ কামত ব্ৰতী হয়। তাৰে অন্যতম আছিল [[বৰযদুমণিদেৱ]]। এই বৰযদুমণিদেৱেই কেইজনমানক ধৰ্ম প্ৰচাৰৰ দায়িত্ব দিয়ে আৰু তাৰে মাজৰ এজন আছিল ৰমাই কায়স্থ বা ৰামানন্দদেৱ। এই ৰামানন্দদেৱৰ আজ্ঞাত ৪জন মহন্তই ধৰ্ম প্ৰচাৰ কৰিছিল আৰু সেইসকল হ'ল- কৃষ্ণদেৱ (বৰকৃষ্ণ), কৃষ্ণদেৱ (সৰুকৃষ্ণ), জয়ানন্দ আৰু সদানন্দ। এই সৰুকৃষ্ণদেৱেই শ্ৰীশ্ৰীচলিহা বাৰেঘৰ সত্ৰৰ প্ৰতিষ্ঠাপক।

== সত্ৰাধিকাৰসকলৰ তালিকা ==
এই সত্ৰৰ গুৰু পৰম্পৰাত মহাপুৰুষ শ্ৰীমন্ত [[শঙ্কৰদেৱ]]ক‍েই প্ৰথম গুৰু হিচাপে মানি পৰৱৰ্তী [[মাধৱদেৱ]], [[গোপালদেৱ]], বৰযদুমণিদেৱ আৰু ৰামানন্দদেৱক গুৰু হিচাপে মানি শ্ৰীকৃষ্ণদেৱ এই সত্ৰ প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল আৰু পৰৱৰ্তী সময়ত তেখেতৰ পুত্ৰ-নাতিসকল জ্যেষ্ঠানুক্ৰমে সত্ৰাধিকাৰ পদত অধিষ্ঠিত হৈ আহিছে। 
* সত্ৰাধিকাৰসকলৰ তালিকা:
# শ্ৰীশ্ৰী শ্ৰীকৃষ্ণদেৱ (প্ৰতিষ্ঠাপক তথা প্ৰথম সত্ৰাধিকাৰ)
# শ্ৰীশ্ৰী সুদৰ্শনদেৱ (দ্বিতীয় সত্ৰাধিকাৰ)
# শ্ৰীশ্ৰী শ্ৰীৰামদেৱ (তৃতীয় সত্ৰাধিকাৰ)
# শ্ৰীশ্ৰী বিষ্ণুৰামদেৱ (চতুৰ্থ সত্ৰাধিকাৰ)
# শ্ৰীশ্ৰী পূৰ্ণকামদেৱ (পঞ্চম সত্ৰাধিকাৰ)
# শ্ৰীশ্ৰী আত্মাৰামদেৱ (ষষ্ঠজনা সত্ৰাধিকাৰ)
# শ্ৰীশ্ৰী ৰঘুনাথদেৱ (সপ্তম সত্ৰাধিকাৰ)
# শ্ৰীশ্ৰী কৃষ্ণচন্দ্ৰদেৱ (অষ্টম সত্ৰাধিকাৰ)
# শ্ৰীশ্ৰী ভগৱন্তদেৱ (নৱম সত্ৰাধিকাৰ)
# শ্ৰীশ্ৰী ব্ৰজনাথদেৱ (দশম সত্ৰাধিকাৰ)
# শ্ৰীশ্ৰী জয়কৃষ্ণদেৱ (একাদশ সত্ৰাধিকাৰ)
# শ্ৰীশ্ৰী লক্ষ্মীনাথদেৱ (দ্বাদশ সত্ৰাধিকাৰ)
# শ্ৰীশ্ৰী পদ্মনাথদেৱ (ত্ৰয়োদশ সত্ৰাধিকাৰ)
# শ্ৰীশ্ৰী কামচন্দ্ৰদেৱ (চতুৰ্দশ সত্ৰাধিকাৰ)
# শ্ৰীশ্ৰী মহেশচন্দ্ৰদেৱ (পঞ্চদশ সত্ৰাধিকাৰ)
# শ্ৰীশ্ৰী গোপালকৃষ্ণদেৱ (ষোড়শ সত্ৰাধিকাৰ)
# শ্ৰীশ্ৰী ঘনকান্তদেৱ (সপ্তদশ সত্ৰাধিকাৰ)
# শ্ৰীশ্ৰী ডিম্বেশ্বৰদেৱ (অষ্টাদশ সত্ৰাধিকাৰ)
# শ্ৰীশ্ৰী মিহিৰচন্দ্ৰদেৱ (ঊনবিংশতিতম সত্ৰাধিকাৰ)
# শ্ৰীশ্ৰী গোবিনচন্দ্ৰদেৱ (বিংশতমতিতম সত্ৰাধিকাৰ)
# শ্ৰীশ্ৰী অতুলচন্দ্ৰদেৱ (একবিংশতি‍তম সত্ৰাধিকাৰ)
# শ্ৰীশ্ৰী ইন্দুভূষণদেৱ (দ্বাবিংশতি‍তম তথা বৰ্তমান সত্ৰাধিকাৰ)

==তথ্যসূত্ৰ==
[[শ্ৰেণী:সত্ৰ]]
[[শ্ৰেণী:বিশেষ সংশোধনৰ প্ৰয়োজন থকা প্ৰবন্ধ]]</text>
      <sha1>cdhfjj0hsytfuz15228j2x74hse8hvi</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522365</id>
      <parentid>522323</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T09:25:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>[[চলিহা বাৰেঘৰ সত্ৰ]]-লৈ পুনৰ্নিৰ্দেশ কৰা হ'ল</comment>
      <origin>522365</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="61" sha1="n0849r185s3q8w5cnm2yzn6xs3tzj1h" xml:space="preserve">#REDIRECT [[চলিহা বাৰেঘৰ সত্ৰ]]</text>
      <sha1>n0849r185s3q8w5cnm2yzn6xs3tzj1h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>মৌচুমী বায়ু</title>
    <ns>0</ns>
    <id>123297</id>
    <revision>
      <id>522218</id>
      <timestamp>2025-07-05T13:16:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Mridul Kumar Sharmah</username>
        <id>6237</id>
      </contributor>
      <comment>[[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল।</comment>
      <origin>522218</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="59129" sha1="t1mzzym5loexv4lkve9fv8qt00s6vxm" xml:space="preserve">{{Short description|বাতাসৰ ঋতুচৰিত্ৰ পৰিৱৰ্তন আৰু বৰষুণৰ সৈতে জড়িত ঘটনা}}
{{About|ঋতুগত বতাহসমূহৰ বিষয়ে}}
{{Redirect|হাবাগাত|জাহাজ|RPLS হাবাগাত}}
{{Pp-vandalism|small=yes}}
[[File:Monsoon clouds near Nagercoil.jpg|thumb|upright=1.2|নাগাৰকোইল, [[তামিলনাডু]], ভাৰতৰ ওচৰত আৰলৱাইমোজিত অগ্ৰগামী মৌচুমী মেঘ আৰু বৰষুণ]]
[[File:Monsoon clouds arriving at Port Blair, Andaman.jpg|thumb|upright=1.2|পোৰ্ট ব্লেয়াৰ, আন্দামান, ভাৰতত আহি থকা মৌচুমী মেঘ]]
{{Weather}}

'''মৌচুমী বতাহ''' ({{IPAc-en|m|ɒ|n|ˈ|s|uː|n}}) সাধাৰণতে ঋতুচৰিত্ৰ অনুসৰি দিশ সলনি কৰা বতাহক বুজায়, যাৰ সৈতে বৰষুণৰ পৰিৱৰ্তন হয়।&lt;ref&gt;{{cite book|last1=Ramage|first1= C.|title=Monsoon Meteorology|series= International Geophysics Series|volume=15|publisher= Academic Press|location= San Diego, CA|date=1971}}&lt;/ref&gt; বৰ্তমানে এই শব্দটো বায়ুমণ্ডলীয় চলাচল আৰু বৰষুণৰ ঋতুগত পৰিৱৰ্তনৰ বৰ্ণনা কৰিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হয়, যি [[Intertropical Convergence Zone]] (ITCZ)-ৰ উত্তৰ আৰু দক্ষিণ সীমাৰ মাজত বাৰ্ষিক স্থানান্তৰৰ লগত সংযুক্ত। সাধাৰণতে এই শব্দটো বৰষুণৰ পৰ্য্যায় বা বৰষুণৰ ঋতু বুজাবলৈ ব্যৱহাৰ হয়, যদিও প্ৰকৃততে ইয়াৰ এটা শুষ্ক পৰ্য্যায়ো থাকে। স্থানীয়ভাৱে হোৱা, অলপ সময়ৰ ভিতৰত হোৱা, কিন্তু অধিক বৰষুণৰ ক্ষেত্ৰতো এই শব্দ ব্যৱহাৰ হয়।&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://news.weathernationtv.com/2016/06/29/welcome-monsoon-season-probably-using-term-wrong/|title=Welcome to Monsoon Season – Why You Probably Are Using This Term Wrong|date=29 June 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.merriam-webster.com/dictionary/monsoon|title=Definition of Monsoon|date=28 July 2016}}&lt;/ref&gt;

বিশ্বৰ মুখ্য মৌচুমী প্ৰণালীসমূহত [[আফ্ৰিকাৰ পশ্চিম অংশ]], এছিয়ান–[[অষ্ট্ৰেলিয়ান মৌচুমী]], [[উত্তৰ আমেৰিকান মৌচুমী|উত্তৰ আমেৰিকান]], আৰু দক্ষিণ আমেৰিকান মৌচুমী অন্তৰ্ভুক্ত। 

এই শব্দটো প্ৰথম ইংৰাজীত ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল [[ব্ৰিটিছ ভাৰত]] আৰু তাৰ ওচৰৰ দেশসমূহত, যিয়ে [[বেঙ্গল উপসাগৰ]] আৰু [[আৰব সাগৰ]]ৰ পৰা অহা বৃহৎ মৌচুমী বতাহক বুজাবলৈ ব্যৱহাৰ কৰিছিল, যিয়ে অঞ্চলটোত অধিক [[বৰ্ষাপাত]] ঘটাইছিল।&lt;ref&gt;{{cite web|publisher=[[American Meteorological Society]]|author=Glossary of Meteorology|date=June 2000|url=http://amsglossary.allenpress.com/glossary/search?p=1&amp;query=monsoon&amp;submit=Search|title=Monsoon|access-date=2008-03-14|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20080322122025/http://amsglossary.allenpress.com/glossary/search?p=1&amp;query=monsoon&amp;submit=Search|archive-date=2008-03-22}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;International Committee of the Third Workshop on Monsoons. [http://caos.iisc.ernet.in/faculty/bng/IWM-III-BNG_overview.pdf The Global Monsoon System: Research and Forecast.]&lt;/ref&gt;

== শব্দৰ উৎস ==
[[File:Monsoon clouds Lucknow.JPG|thumb|[[লখনউ]], [[উত্তৰ প্ৰদেশ]], ভাৰতৰ ওপৰত মৌচুমী মেঘ]]

&quot;মৌচুমী&quot; শব্দটো ক’ৰ পৰা আহিছে সেই বিষয়ে সম্পূৰ্ণ নিশ্চিততা নাই।&lt;ref name=&quot;WangClemens2019&quot;&gt;{{cite journal |last1=Wang |first1=Pinxian |last2=Clemens |first2=Steven |last3=Tada |first3=Ryuji |last4=Murray |first4=Richard |year=2019 |title=Blowing in the Monsoon Wind |journal=Oceanography |volume=32 |issue=1 |pages=48 |doi=10.5670/oceanog.2019.119 |issn=1042-8275 |doi-access=free}}&lt;/ref&gt; ইংৰাজী &quot;monsoon&quot; শব্দটো আহিছে পোৰ্তুগীজ ভাষাৰ {{lang|pt|monção}} শব্দৰ পৰা, যি শেষত [[আৰবী]] ভাষাৰ {{lang|ar|موسم}} ({{Transliteration|ar|mawsim}}, অৰ্থাৎ &quot;ঋতু&quot;)ৰ পৰা আহে, &quot;সম্ভৱত আধুনিক ডাচ ভাষাৰ 'monson' শব্দৰ জৰিয়তে।&quot; &lt;ref name=&quot;OED&quot;&gt;{{cite web |title=monsoon, n. |url=http://www.oed.com/view/Entry/121737 |website=OED Online. June 2018 |publisher=Oxford University Press |access-date=1 August 2018}}&lt;/ref&gt;


== ইতিহাস ==
=== এছিয়ান মৌচুমী ===

এছিয়ান মৌচুমী বেছি শক্তিশালী হোৱা ঘটনাটো [[ভাৰতীয় উপমহাদেশ]] আৰু [[এছিয়া]]ৰ মাজত প্ৰায় ৫০ নিযুত বছৰ আগতে হোৱা [[টিবেট মালভূমি|টিবেটান মালভূমিৰ]] উত্তোলনৰ সৈতে সম্পৰ্কিত বুলি ধৰা হয়।&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Zhisheng |first1=An |last2=Kutzbach |first2=John E. |last3=Prell |first3=Warren L. |last4=Porter |first4=Stephen C. |title=Evolution of Asian monsoons and phased uplift of the Himalaya–Tibetan plateau since Late Miocene times |journal=Nature |date=2001 |volume=411 |issue=6833 |pages=62–66 |doi=10.1038/35075035}}&lt;/ref&gt; [[আৰব সাগৰ]] আৰু [[চীনৰ লছ মালভূমি|চীনৰ লছ মালভূমি]]ৰ ধূলি পৰ্যবেক্ষণৰ অধ্যয়নৰ ভিত্তিত, বহুতো ভূ-বৈজ্ঞানিক বিশ্বাস কৰে যে মৌচুমী প্ৰথা প্ৰায় ৮ নিযুত বছৰ আগতে শক্তিশালী হৈ উঠিছিল। কিছু গছৰ জীৱাশ্ম আৰু [[দক্ষিণ চীন সাগৰ]]ৰ দীঘল সময়ৰ পালিমাটিৰ অধ্যয়নৰ ভিত্তিত আন কিছুমানে এইটো ১৫-২০ নিযুত বছৰৰ আগৰ বুলি ধৰে আৰু ইয়াক প্ৰাৰম্ভিক টিবেটান উত্তোলনৰ সৈতে সংযুক্ত কৰে।&lt;ref&gt;P. D. Clift, M. K. Clark, and L. H. Royden. [http://www.cosis.net/abstracts/EAE03/04300/EAE03-J-04300.pdf An Erosional Record of the Tibetan Plateau Uplift and Monsoon Strengthening in the Asian Marginal Seas.]&lt;/ref&gt; এই ধাৰণাটোৰ নিশ্চিততা লাভ কৰিবলৈ [[Integrated Ocean Drilling Program]]ৰ দ্বাৰা গভীৰ সাগৰৰ নমুনা সংগ্ৰহৰ অপেক্ষা কৰা হৈছে।&lt;ref&gt;[[Integrated Ocean Drilling Program]]. [http://www.iodp.org/index.php?option=com_docman&amp;task=doc_download&amp;gid=2 Earth, Oceans, and Life.]&lt;/ref&gt;

এই সময়ৰ পৰা মৌচুমী বতাহৰ শক্তিত যথেষ্ট পৰিৱৰ্তন হোৱা দেখা গৈছে, বিশেষকৈ [[প্লাইষ্ট’চিন যুগ]]ৰ বৰফ যুগৰ সময়ছোৱাৰ সৈতে সংযুক্ত [[জীৱাশ্ম জাৱত]]ৰ আকাৰত পৰিৱৰ্তনৰ ফলত।&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Gupta |first1=A. K. |last2=Thomas |first2=E. |title=Initiation of Northern Hemisphere glaciation and strengthening of the northeast Indian monsoon: Ocean Drilling Program Site 758, eastern equatorial Indian Ocean |journal=Geology |date=2003 |volume=31 |issue=1 |pages=47–50}}&lt;/ref&gt;

এজন বিশ্লেষকে কৰা ১,২৩,২০০ ৰ পৰা ১,২১,২১০ বছৰ আগৰ মাজত [[এমিয়ান আন্তঃহিম যুগ]]ৰ মৌচুমী পৰ্যায়সমূহৰ অধ্যয়নে দেখা পোৱা গৈছে যে এইবোৰ সাধাৰণতে প্ৰায় ৬৪ বছৰৰ মুদ্ৰাৰ সৈতে আছিল, যাৰ ন্যূনতম ৫০ বছৰ আৰু সৰ্বাধিক প্ৰায় ৮০ বছৰতকৈ কম নহয়।&lt;ref name=&quot;WangEtAl2020&quot;&gt;{{cite journal |last1=Wang |first1=Zhenjun |last2=Chen |first2=Shitao |last3=Wang |first3=Yongjin |last4=Cheng |first4=Hai |last5=Liang |first5=Yijia |last6=Yang |first6=Shaohua |last7=Zhang |first7=Zhenqiu |last8=Zhou |first8=Xueqin |last9=Wang |first9=Meng |date=1 March 2020 |title=Sixty-year quasi-period of the Asian monsoon around the Last Interglacial derived from an annually resolved stalagmite δ18O record |journal=Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology |volume=541 |page=109545}}&lt;/ref&gt;

আৰু এক অধ্যয়নে দেখুৱাইছে যে দক্ষিণ এছিয়াৰ মৌচুমী প্ৰায় ৫ নিযুত বছৰৰ আগতে বেছি শক্তিশালী হৈছিল। ইয়াৰ পিছত, বৰফ যুগৰ সময়ত সাগৰৰ পানীৰ স্তৰ কমি গ'ল আৰু [[ইণ্ডোনেছিয়ান পথ]] বন্ধ হৈ পৰিল। ফলত, [[পেছিফিক মহাসাগৰ]]ৰ ঠাণ্ডা পানী [[ভাৰত মহাসাগৰ]]লৈ নাযাব পাৰিল। ইয়াৰ ফলত, ভাৰত মহাসাগৰৰ পৃষ্ঠৰ উষ্ণতা বৃদ্ধি পাই মৌচুমীৰ তীব্ৰতা বৃদ্ধি ঘটিছিল।&lt;ref&gt;{{cite journal |first1=M. S.|last1= Srinivasan |first2=D. K.|last2= Sinha |title=Ocean circulation in the tropical Indo-Pacific during early Pliocene (5.6–4.2 Ma): Paleobiogeographic and isotopic evidence |journal=Proceedings of the Indian Academy of Sciences - Earth and Planetary Sciences |year=2000 |volume=109 |pages=315–328 |issue=3}}&lt;/ref&gt;

২০১৮ চনত কৰা এটা অধ্যয়নে দেখুৱাইছে যে বিগত এক নিযুত বছৰত দক্ষিণ এছিয়াৰ মৌচুমীৰ বৰষুণৰ পৰিমাণ [[হিম যুগ]]ত বৰ্তমান [[আন্তঃহিম যুগ]]তকৈ যথেষ্ট কম আছিল।&lt;ref name=&quot;GebregiorgisEtAl2018&quot;&gt;{{cite journal |last1=Gebregiorgis |first1=D. |last2=Hathorne |first2=E. C. |last3=Giosan |first3=L. |last4=Clemens |first4=S. |last5=Nürnberg |first5=D. |last6=Frank |first6=M. |date=8 November 2018 |title=Southern Hemisphere forcing of South Asian monsoon precipitation over the past ~1 million years |journal=Nature Communications |volume=9 |issue=1 |page=4702}}&lt;/ref&gt;


=== অষ্ট্ৰেলিয়ান মৌচুমী ===

[[Middle Miocene]] কালত জানুৱাৰী মাহত ITCZ (Intertropical Convergence Zone)-ৰ দক্ষিণমুখী স্থানচ্যুতি ঘটিল, যাৰ ফলত অষ্ট্ৰেলিয়াৰ গ্ৰীষ্মকালীন মৌচুমী শক্তিশালী হৈ পৰে। এই সময়ৰ আগত, অষ্ট্ৰেলিয়াৰ মৌচুমী তুলনামূলকভাৱে দুৰ্বল আছিল।&lt;ref name=&quot;LiuEtAl2019&quot; /&gt;

[[Quaternary]] যুগত ২.২২ নিযুত বছৰ (Ma) (PL-1), ১.৮৩ Ma (PL-2), ০.৬৮ Ma (PL-3), ০.৪৫ Ma (PL-4), আৰু ০.০৪ Ma (PL-5) সময়ছোৱাত পাঁচটা বিশেষ সময়কাল পোৱা গৈছে য’ত [[Leeuwin Current]] (LC) নামৰ সাগৰীয় প্ৰবাহ দুৰ্বল হৈ পৰিছিল। LC-ৰ এই দুৰ্বলতাৰ ফলত [[ভাৰত মহাসাগৰ]]ৰ পৃষ্ঠ উষ্ণতাৰ (SST) ক্ষেত্ৰত পৰিবৰ্তন ঘটিছিল, কিয়নো [[ইণ্ডোনেছিয়ান থ্ৰুফ্লো]] সাধাৰণতে ভাৰত মহাসাগৰক উষ্ণ কৰে। 

এই পাঁচটা সময়কালত SST-ৰ উল্লেখযোগ্য হ্ৰাস ঘটিছিল, যিয়ে ভাৰতীয় মৌচুমীৰ তীব্ৰতাৰ ওপৰত প্ৰভাৱ পেলাইছিল। LC-ৰ দুৰ্বল অৱস্থাত, ভাৰতীয় শীত মৌচুমী দুৰ্বল আৰু গ্ৰীষ্ম মৌচুমী শক্তিশালী হোৱাৰ সম্ভাৱনা থাকে, কিয়নো ইণ্ডোনেছিয়ান থ্ৰুফ্লোৰ জৰিয়তে ভাৰত মহাসাগৰত তাপৰ পৰিমাণ হ্ৰাস পায়। 

সেই সময়ছোৱাত [[El Niño]], পশ্চিম পেছিফিক উষ্ণ জলকুণ্ড, ইণ্ডোনেছিয়ান থ্ৰুফ্লো, পশ্চিম অষ্ট্ৰেলিয়াৰ বতাহ প্ৰবাহ, আৰু বৰফৰ আয়তন বৃদ্ধিৰ-হ্ৰাসৰ সৈতে সম্পৰ্ক গঢ়ি উঠা ঘটনা অধ্যয়ন কৰাৰ জৰিয়তে এইসমূহৰ মাজৰ সংযোগবোৰ বুজা যায়।&lt;ref&gt;{{cite journal|title=Palaeoceanographic and palaeoclimatic history of ODP site 763A (Exmouth Plateau), South-east Indian Ocean: 2.2 Ma record of planktic foraminifera|journal=Current Science|volume=90|issue=10|pages=1363–1369|date=2006-05-25|author1=D. K. Sinha |author2=A. K. Singh |author3=M. Tiwari }}&lt;/ref&gt;


=== দক্ষিণ আমেৰিকান মৌচুমী ===

দক্ষিণ আমেৰিকাৰ গ্ৰীষ্মকালীন মৌচুমী (South American Summer Monsoon - SASM) প্ৰায়েই [[Dansgaard–Oeschger event]] চলাকালত দুৰ্বল হৈ পৰে বুলি জনা যায়। এই সময়ছোৱাত উত্তৰ গোলাৰ্ধৰ ঠাণ্ডা আৰু শীতল পৰিবেশৰ প্ৰভাৱ দক্ষিণ গোলাৰ্ধলৈ বিস্তাৰিত হয়, যাৰ ফলত দক্ষিণ আমেৰিকাৰ মৌচুমী বতাহৰ তীব্ৰতা হ্ৰাস পায়। 

ইয়াৰ বিপৰীতে, [[Heinrich event]] চলাকালত দক্ষিণ আমেৰিকান মৌচুমী অধিক শক্তিশালী হোৱা দেখা গৈছে। এই ঘটনাবোৰ সাধাৰণতে সমুদ্ৰৰ সৰবৰাহ, বৰফৰ গলন আৰু বায়ুমণ্ডলীয় পৰিবৰ্তনৰ লগত জড়িত থাকে, যিয়ে মৌচুমীৰ শক্তিত পৰিৱৰ্তন আনে।&lt;ref name=&quot;AhnEtAl2012&quot;&gt;{{cite journal |last1=Ahn |first1=Jinho |last2=Brooks |first2=Edward J. |last3=Schmittner |first3=Andreas |last4=Kreutz |first4=Karl |date=28 September 2012 |title=Abrupt change in atmospheric CO2 during the last ice age |journal=Geophysical Research Letters |volume=39 |issue=18 |pages=1–5}}&lt;/ref&gt;


== প্ৰক্ৰিয়া ==

মৌচুমীক পূৰ্বে এটা বৃহৎ আকাৰৰ [[সাগৰীয় বতাহ]] (sea breeze) বুলি ভাবা হৈছিল,&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.thefreedictionary.com/sea+breeze|title=Sea breeze – definition of sea breeze by The Free Dictionary}}&lt;/ref&gt; যি ভূমিৰ ওপৰত সাগৰৰ তুলনাত অধিক উষ্ণতাৰ বাবে সৃষ্টি হৈছিল। কিন্তু বৰ্তমান এই ধাৰণাটো সঠিক বুলি ধৰা নহয়, আৰু মৌচুমীক এতিয়া এটা গ্ৰহীয় স্কেলৰ পৰিঘটনা হিচাপে গণ্য কৰা হয়, যিটো [[Intertropical Convergence Zone]] (ITCZ)-ৰ বছৰি উত্তৰ-দক্ষিণ স্থানচ্যুতিৰ সৈতে জড়িত। 

ITCZ-ৰ সীমাসমূহ ভূমি-সাগৰৰ উষ্ণতা পাৰ্থকৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে। দক্ষিণ এছিয়াৰ মৌচুমী বতাহৰ উত্তৰ সীমা [[টিবেট মালভূমি]]ৰ ওপৰত প্ৰভাৱ পেলায় বুলি ধৰা হয়।&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Gadgil|first=Sulochana|date=2018|title=The monsoon system: Land–sea breeze or the ITCZ?|journal=Journal of Earth System Science|volume=127|issue=1|pages=1}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Chou|first=C.|date=2003|title=Land-sea heating contrast in an idealized Asian summer monsoon|journal=Climate Dynamics|volume=21|issue=1|pages=11–25}}&lt;/ref&gt;

এই উষ্ণতা পাৰ্থক্য উৎপন্ন হয় কিয়নো ভূমি আৰু পানীয়ে গৰম শোষণ কৰাৰ ধৰণ ভিন্ন। সাগৰৰ ওপৰত, বায়ু উষ্ণতা তুলনামূলকভাৱে স্থিৰ থাকে কিয়নো পানীৰ উষ্ণতা ধাৰণ ক্ষমতা (heat capacity) ৩.৯-৪.২ J/g·K হয়,&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.engineeringtoolbox.com/specific-heat-fluids-d_151.html|title=Liquids and Fluids – Specific Heats}}&lt;/ref&gt; আৰু [[তাপ সঞ্চালন]] (conduction) আৰু [[তাপ সঁচালন]] (convection)-ৰ জৰিয়তে পৃষ্ঠৰ গৰম পানীৰ গভীৰ অংশলৈ স্থানান্তৰ হয় (৫০০০ সেমি পৰ্যন্ত)। আনহাতে, মাটি, বালি আৰু শিলৰ উষ্ণতা ধাৰণ ক্ষমতা ০.১৯-০.৩৫ J/g·K হয়,&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.engineeringtoolbox.com/specific-heat-solids-d_154.html|title=Solids – Specific Heats}}&lt;/ref&gt; আৰু এইবোৰে কেৱল conduction ৰ জৰিয়তে তাপ স্থানান্তৰ কৰে। 

গৰম সময়ছোৱাত সূৰ্যৰ পোহৰে ভূমি আৰু সাগৰ উভয়ক গৰম কৰে, কিন্তু ভূমিৰ উষ্ণতা অধিক বেছি হয়। ফলস্বৰূপে, ভূমিৰ ওপৰত থকা বায়ু বিস্তৃত হৈ এক [[তাপীয় নিম্ন চাপ]] সৃষ্টি কৰে। ইয়াৰ বিপৰীতে, সাগৰৰ ওপৰত বায়ু তুলনামূলকভাৱে ঠাণ্ডা থাকে আৰু উচ্চ চাপ থাকে। এই চাপৰ পাৰ্থক্যই [[সাগৰ বতাহ]]ৰ সৃষ্টি কৰে, যিয়ে সাগৰৰ পৰা ভূমিলৈ আৰ্দ্ৰ বায়ু লৈ আহে। 

এই আৰ্দ্ৰ বায়ু ভূমিৰ ওপৰত উঠি উচ্চতালৈ যায়, আৰু উচহি থাকোঁতেই ঠাণ্ডা হয়। ঠাণ্ডা হোৱাৰ ফলত ইয়াৰ [[আপেক্ষিক আৰ্দ্ৰতা]] বৃদ্ধি পায় আৰু [[বৰষুণ]] হয়। সেই কাৰণেই গ্ৰীষ্মকালীন মৌচুমী ভূমিত অধিক বৰষুণ ঘটাই। 

শীতকালত এই চক্ৰটো উলটা হয়। ভূমি সোনকালে ঠাণ্ডা হৈ অধিক চাপযুক্ত হয় আৰু সাগৰৰ তুলনাত ঠাণ্ডা থাকে। সেয়ে বায়ু সাগৰলৈ বাগে। ঠাণ্ডা বায়ুটোৱে সাগৰৰ ওপৰত উঠি, ঠাণ্ডা হৈ বৰষুণ ঘটায়। 

সাধাৰণতে, গ্ৰীষ্মকালীন মৌচুমী বতাহৰ পশ্চিম দিশৰ প্ৰভাৱ বেছি থাকে আৰু এইবোৰ উচহি অধিক পৰিমাণে বৰষুণ ঘটায় (উদাহৰণস্বৰূপে উৰ্ধ্বগামী বায়ুত জলীয় বাষ্পৰ সংকোচন)। কিন্তু ইয়াৰ তীব্ৰতা বছৰৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত ভিন্ন হয়। শীত মৌচুমীৰ বেলিকত, বতাহৰ দিশ সাধাৰণতে পূবমুখী আৰু শুকান হয়, যিয়ে [[খৰাং]]ৰ সৃষ্টি কৰে।&lt;ref&gt;{{cite encyclopedia|title= Monsoon|encyclopedia= Britannica|url= https://www.britannica.com/eb/article-9053445/monsoon}}&lt;/ref&gt;

অন্য পন্থাৰে এই আৰ্দ্ৰতা যেতিয়া পাহাৰৰ দ্বাৰা ওপৰলৈ উঠিব বাধ্য হয়,&lt;ref name=&quot;MT&quot;&gt;Dr. Michael Pidwirny (2008). [http://www.physicalgeography.net/fundamentals/8e.html CHAPTER 8: Introduction to the Hydrosphere (e). Cloud Formation Processes.]&lt;/ref&gt; অথবা তাপীয় উত্তাপ, &lt;ref&gt;Bart van den Hurk and Eleanor Blyth (2008). [http://www.knmi.nl/~hurkvd/Loco_workshop/Workshop_report.pdf Global maps of Local Land–Atmosphere coupling.]&lt;/ref&gt; বা পৃষ্ঠভূমিত [[অভিসৰণ]] (convergence)&lt;ref&gt;Robert Penrose Pearce (2002). [https://books.google.com/books?id=QECy_UBdyrcC&amp;dq=ways+to+moisten+the+atmosphere&amp;pg=PA66 Meteorology at the Millennium.]&lt;/ref&gt; বা [[ঝড়]]ৰ পৰা উৎপন্ন [[আউটফ্লো]] দ্বাৰাও উচহে,&lt;ref&gt;{{cite web|author=Glossary of Meteorology|date=June 2000|publisher=[[American Meteorological Society]]|url=http://amsglossary.allenpress.com/glossary/search?p=1&amp;query=gust+front&amp;submit=Search|title=Gust Front}}&lt;/ref&gt; আৰু সেইবোৰত ঠাণ্ডা হোৱাৰ ফলত [[ঘনত্ব]] হৈ বৰষুণ হয়। 


== গ্ল’বেল মৌচুমী ==

=== সংক্ষেপ পুঢ়নি (Summary Table) ===
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! অৱস্থান
! মৌচুমী/উপ-প্ৰণালী
! সাধাৰণ আগমন তাৰিখ
! সাধাৰণ অৱসান তাৰিখ
! টোকা
|-
| উত্তৰ মেক্সিকো
| উত্তৰ আমেৰিকান / গালফ অৱ কেলিফোৰ্নিয়া – দক্ষিণ পশ্চিম USA
| মে মাহৰ শেষৰ ফালে&lt;ref name=&quot;Archived copy&quot;&gt;{{cite web |url=https://weather.com/news/weather/news/southwest-monsoon-2017-begin |title=Southwest Monsoon 2017 Forecast: Warmer-Than-Average Conditions Could Lead to More Storms}}&lt;/ref&gt;
| ছেপ্তেম্বৰ
| অসম্পূৰ্ণ বতাহ উলটনি, ঢৌৰ সৃষ্টি
|-
| কেৰালা, ভাৰত
| ইন্দো-অষ্ট্ৰেলিয়ান / ভাৰতীয়-ইন্দোচাইনী / পূব এছিয়ান মৌচুমী
| জুন ১&lt;ref name=&quot;brittanica&quot;/&gt;
| ডিচেম্বৰ ১&lt;ref name=&quot;brittanica&quot;/&gt;
| স্থায়ী
|-
| মুম্বাই, ভাৰত
| ইন্দো-অষ্ট্ৰেলিয়ান / ভাৰতীয়-ইন্দোচাইনী / পূব এছিয়ান মৌচুমী
| জুন ১০&lt;ref name=&quot;brittanica&quot;/&gt;
| অক্টোবৰ ১&lt;ref name=&quot;brittanica&quot;/&gt;
| স্থায়ী
|-
| ঢকা, বাংলাদেশ
| ইন্দো-অষ্ট্ৰেলিয়ান / ভাৰতীয়-ইন্দোচাইনী / পূব এছিয়ান মৌচুমী
| জুনৰ মাজভাগ
| অক্টোবৰ
| আচম্বিতে
|-
| দাৰউইন, অষ্ট্ৰেলিয়া
| ইন্দো-অষ্ট্ৰেলিয়ান / বৰ্নিঅ’-অষ্ট্ৰেলিয়ান মৌচুমী
| অক্টোবৰ&lt;ref name=&quot;brit1&quot;/&gt;
| এপ্ৰিল&lt;ref name=&quot;brit1&quot;/&gt;
| স্থায়ী
|}

=== আফ্ৰিকা (পশ্চিম আফ্ৰিকান আৰু দক্ষিণ-পূব আফ্ৰিকান) {{anchor|Africa}} ===
[[File:Saison des pluies à Mayotte.jpg|thumb|[[মায়োট]]ৰ ওপৰত দক্ষিণ-পূব আফ্ৰিকান মৌচুমী মেঘ]]

পশ্চিম [[সাহাৰাৰ দক্ষিণ অঞ্চল|উপ-সাহাৰান আফ্ৰিকা]]ৰ মৌচুমী মূলত [[Intertropical Convergence Zone]] (ITCZ)-ৰ ঋতুচৰিত্ৰ স্থানচ্যুতি আৰু [[সাহাৰা]] আৰু বিষুৱীয় আটলাণ্টিক মহাসাগৰৰ মাজৰ তাপ আৰু আৰ্দ্ৰতাৰ ভিন্নতাৰ ফল।&lt;ref&gt;{{cite web|author=African Monsoon Multidisciplinary Analyses (AMMA) |title=Characteristics of the West African Monsoon |url=http://www.amma-international.org/article.php3?id_article=10}}&lt;/ref&gt;

ITCZ-টো ফেব্ৰুৱাৰীত বিষুৱীয় আটলাণ্টিকৰ পৰা উত্তৰলৈ সৰিছে, জুন ২২ চাৰিওকাষে পশ্চিম আফ্ৰিকালৈ আগবাঢ়ে, আৰু অক্টোবৰৰ আগত পুনৰ দক্ষিণলৈ ঘূৰি আহে।&lt;ref name=&quot;inno&quot;/&gt;

শুকান, উত্তৰ-পূব দিশৰ [[ট্ৰেড উইণ্ড]] বা ইয়াৰ কঠোৰ ৰূপ, [[হাৰ্মাটান]], গ্ৰীষ্মকালত ITCZ-ৰ উত্তৰ স্থানচ্যুতিৰ দ্বাৰা সাময়িকভাৱে ৰোধ হয় আৰু ইয়াৰ সলনি দক্ষিণ দিশৰ বৰষুণ কঢ়িয়াই অনা বতাহ আহে। [[চাহেল]] আৰু [[চুদান অঞ্চল]] এই ধৰণৰ মৌচুমী বৈশিষ্ট্যৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে তেওঁলোকৰ অধিকাংশ বৰষুণৰ বাবে। 


=== উত্তৰ আমেৰিকান মৌচুমী ===
{{main|উত্তৰ আমেৰিকান মৌচুমী|যুক্ত ৰাজ্যৰ বৰষুণৰ জলবায়ু}}

[[File:Incoming monsoon clouds over Arizona.jpg|thumb|[[এৰিজ'না, ফিনিক্স]]ৰ ওপৰত আহি থকা মৌচুমী মেঘ]]
[[File:LightningCNP.ogg|thumb|তিনিচুটীয়া ভিডিঅ’ – মৌচুমী ধেমালিত বজ্ৰপাত, [[Canyonlands National Park]]]]

'''উত্তৰ আমেৰিকান মৌচুমী''' (North American Monsoon বা NAM) সাধাৰণতে জুনৰ শেষত বা জুলাইৰ আৰম্ভণিতে আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্তেম্বৰৰ ভিতৰত সামৰণি পায়। এই মৌচুমী মেক্সিকোৰ ওপৰত উৎপন্ন হৈ, জুলাইৰ মাজভাগত [[এৰিজ’না]], [[নিউ মেক্সিকো]], [[নেভাডা]], [[উটাহ]], [[ক'লৰাডো]], [[টেক্সাছ]] আৰু [[কেলিফোৰ্নিয়া]]ৰ দক্ষিণ অংশলৈ বিস্তৃত হয়। 

এই মৌচুমী [[Sierra Madre Occidental]] আৰু [[চোনোৰান মৰুভূমি|চোনোৰান]] তথা [[মোহেভে মৰুভূমি|মোহেভে]] অঞ্চলত গুৰুত্বপূৰ্ণ বৰষুণ কঢ়িয়াই আনে। মৌচুমী বায়ু কেতিয়াবা [[Peninsular Ranges]] আৰু [[Transverse Ranges]] পাৰ হৈ দক্ষিণ কেলিফোৰ্নিয়ালৈও আগবাঢ়ে, যদিও উপকূলীয় অঞ্চলসমূহলৈ সচৰাচৰ নপৰে। 

এই মৌচুমী &quot;গ্ৰীষ্ম মৌচুমী&quot;, &quot;দক্ষিণ-পশ্চিম মৌচুমী&quot;, &quot;মেক্সিকান মৌচুমী&quot; বা &quot;এৰিজ'না মৌচুমী&quot; নামেৰে জনাজাত।&lt;ref&gt;[[Arizona State University]] Department of Geography. [http://geography.asu.edu/aztc/monsoon.html Basics of Arizona Monsoon.]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;New Mexico Tech. [http://www.ees.nmt.edu/vivoni/hydromet/lectures/Lecture17.pdf Lecture 17:&amp;nbsp; 1. North American Monsoon System.]&lt;/ref&gt;

এই মৌচুমী &quot;মৰুভূমি মৌচুমী&quot; (Desert Monsoon) হিচাপেও চিনাকি, কিয়নো ইয়াৰ প্ৰভাৱিত অঞ্চলৰ এক বৃহৎ অংশ মৰুভূমি। যদিও এই মৌচুমী বিশেষত্বযুক্ত বৰষুণ আনে, কিছু বিশেষজ্ঞৰ মতে ইয়াত মৌচুমী শব্দটো ব্যৱহাৰ কৰা যথোপযুক্ত নহয়, কিয়নো মৌচুমীৰ বৈশিষ্ট্যৰ অন্তৰ্গত পূৰ্ণ বতাহ দিশ পৰিবৰ্তন ইয়াত নোহোৱা দেখা যায়।&lt;ref name=Rohli&gt;{{cite book |last1=Rohli |first1=Robert V. |last2=Vega |first2=Anthony J. |year=2011 |title=Climatology |publisher=Jones &amp; Bartlett Learning |page=187}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://ocp.ldeo.columbia.edu/res/div/ocp/glodech/10Monsoon.html|title=The Future of the North American Monsoon|first1=Ben|last1=Cook|first2=Richard|last2=Seager}}&lt;/ref&gt;


=== এছিয়া ===

এছিয়াৰ মৌচুমী কেইবাটাও উপ-প্ৰণালীত বিভক্ত কৰা যায়, যেনে:

* ভাৰতীয় উপমহাদেশত প্ৰভাৱ বিস্তাৰ কৰা দক্ষিণ এছিয়ান মৌচুমী
* দক্ষিণ চীন, [[তাইৱান]], কোৰিয়া, আৰু [[জাপান]]ক আৱৰি থকা পূব এছিয়ান মৌচুমী

==== দক্ষিণ এছিয়ান মৌচুমী ====
{{Main|দক্ষিণ এছিয়ান মৌচুমী}}

===== পশ্চিম-দক্ষিণ মৌচুমী =====
[[File:India southwest summer monsoon onset map en.svg|thumb|ভাৰতত পশ্চিম-দক্ষিণ মৌচুমীৰ আগমন তাৰিখ আৰু প্ৰভাৱ বিস্তাৰ]]

পশ্চিম-দক্ষিণ মৌচুমী সাধাৰণতে জুনৰ পৰা ছেপ্তেম্বৰৰ ভিতৰত হয়। গ্ৰীষ্মকালত [[থাৰ মৰুভূমি]] আৰু ভাৰতীয় উপমহাদেশৰ উত্তৰ-মধ্যভাগ যথেষ্ট গৰম হৈ উঠে। এই উষ্ণতাৰ ফলত অঞ্চলটোত নিম্ন চাপ সৃষ্টি হয়। এই স্থান পূৰণ কৰিবলৈ [[ভাৰত মহাসাগৰ]]ৰ পৰা আৰ্দ্ৰ বায়ু উদ্যম কৰি ভূখণ্ডলৈ আহে। 

এই বায়ুসমূহ [[হিমালয়]]ৰ দিশে ধাবিত হয়। হিমালয়ে এক প্ৰাকৃতিক বাধা হিচাপে কাম কৰি, বায়ুবিলাকক ওপৰলৈ উঠিবলৈ বাধ্য কৰে। ফলস্বৰূপে, মেঘৰ উষ্ণতা হ্ৰাস পায় আৰু [[ও্ৰ’গ্ৰাফিক বৰষুণ]]ৰ সৃষ্টি হয়। কিছুমান অঞ্চলত বছৰি ১০,০০০ মিলিমিটাৰলৈ বৰষুণ হয়। 

এই মৌচুমী সাধাৰণতে জুনৰ আৰম্ভণিতে আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্তেম্বৰৰ শেষলৈ সামৰণি পায়। [[ভাৰতীয় উপদ্বীপ|উপদ্বীপ]]ৰ দক্ষিণতম বিন্দুত [[ভৌগোলিক বৈশিষ্ট্য|ভৌগোলিক গঠনৰ]] বাবে বতাহ দুখন শাখালৈ বিভক্ত হয়: ''আৰাবী সাগৰ শাখা'' আৰু ''বেংগলৰ উপসাগৰ শাখা''। 

''আৰাবী সাগৰ শাখা'' প্ৰথমে [[কেৰালা]]ৰ পশ্চিম ঘাটত উপনীত হয়। ইয়াৰ ফলত কেৰালা হৈছে ভাৰতত এই মৌচুমীৰ প্ৰথম বৰষুণ লাভ কৰা ৰাজ্য। এই শাখাই [[কনকণ অঞ্চল]], [[গোৱা]] আদিৰ পশ্চিম উপকূলত অতি বেছি বৰষুণ আনিছে। পশ্চিম ঘাটৰ পূব অংশ এই মৌচুমীৰ পৰা কম বৰষুণ পায়। 

''বেংগলৰ উপসাগৰ শাখা'' [[বেংগলৰ উপসাগৰ]]ৰ ওপৰেদি আগবাঢ়ি [[উত্তৰ-পূব ভাৰত]] আৰু [[বাংলা]]লৈ যায়। [[মেঘালয়]]ৰ [[খাসি over Hills|খাসি পাহাৰৰ]] দক্ষিণ ঢালত অৱস্থিত [[মাউসিনৰাম]] পৃথিৱীৰ আটাইতকৈ বেছি বৰষুণ হোৱা ঠাইৰ ভিতৰত এখন। ইয়াৰ পৰা এই বায়ু পশ্চিম দিশে [[ইন্দো-গাংগেটিক সমতলভূমি]]ৰ ওপৰেদি ধীৰে ধীৰে আগবাঢ়ে আৰু সকলো ৰাজ্যত ১–২ সপ্তাহৰ ভিতৰত উপনীত হয়।&lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=Pz_xAwAAQBAJ&amp;pg=PA28|title=Weather and Climate: India in Focus|last=Explore|first=Team|date=2005|publisher=EdPower21 Education Solutions|page=28}}&lt;/ref&gt;

ভাৰতত এই মৌচুমীৰ আগমন ১ জুনত হয় বুলি গণ্য কৰা হয়। 

ভাৰতৰ বৰষুণৰ প্ৰায় ৮০% এই মৌচুমীৰ ফল।&lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=vdFBDwAAQBAJ&amp;pg=PA121|title=Experimental Agrometeorology: A Practical Manual|last1=Ahmad|first1=Latief|last2=Kanth|first2=Raihana Habib|last3=Parvaze|first3=Sabah|last4=Mahdi|first4=Syed Sheraz|date=2017|publisher=Springer|isbn=978-3-319-69185-5|page=121}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://weather.com/en-IN/india/monsoon/news/2018-06-27-india-southwest-northeast-monsoon|title=Why India's Twin Monsoons Are Critical To Its Well-Being}}&lt;/ref&gt; ভাৰতীয় কৃষি (যিয়ে GDP-ৰ ২৫% আৰু জনসংখ্যাৰ ৭০%-ক নিযুক্তি প্ৰদান কৰে) এই বৰষুণৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে, বিশেষকৈ [[ধান]], [[তিলবীজ]], [[কটন]] আৰু অন্যান্য খাদ্য শস্য চাষৰ বাবে। এই মৌচুমীৰ বিলম্বে দেশৰ অৰ্থনীতিৰ ওপৰত গভীৰ প্ৰভাৱ পেলায়, যাৰ ফলত বহুতো [[খৰাং]]ৰ সৃষ্টি হৈছে। 

নগৰবাসীয়ে এই মৌচুমীক স্বাগত দিয়ে কিয়নো এই মৌচুমী গ্ৰীষ্মৰ উষ্ণতাৰ পৰা ৰেহাই দিয়ে।&lt;ref&gt;Official Web Site of District Sirsa, India. [http://sirsa.gov.in/htfiles/location.html District Sirsa.]&lt;/ref&gt; কিন্তু এই সময়ছোৱাত পথ আৰু নগৰ ব্যৱস্থাপনা ব্যাপকভাৱে ক্ষতিগ্ৰস্ত হয়। বৰষুণৰ ফলত [[জলাবদ্ধতা]], [[পানী পূৰণ]], [[বন্যা]] আদিৰ সৃষ্টি হয়। [[২০০৫ মুম্বাই বন্যা]] ইয়াৰ প্ৰত্যক্ষ উদাহৰণ। [[আছাম]] আৰু [[পশ্চিম বংগ]]ত এই মৌচুমীত প্ৰায়ে বন্যা দেখা যায়। ইমানেই নহয়, [[থাৰ মৰুভূমি]]ৰ দৰে শুষ্ক অঞ্চলতো প্ৰায়েই অপ্ৰত্যাশিতভাৱে বৰষুণৰ ফলত বানৰ সৃষ্টি হয়। 

এই মৌচুমীৰ প্ৰভাৱ [[চীন]]ৰ [[টিয়ান শান পৰ্বতমালা]]লৈকে বিস্তৃত, য’ত প্ৰায় ৭০% বৰষুণ গ্ৰীষ্মকালত হয়।&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Blumer |first=Felix P. |year=1998 |contribution=Investigations of the precipitation conditions in the central part of the Tianshan mountains |editor-last=Kovar |editor-first=Karel |publisher=International Association of Hydrological Sciences}}&lt;/ref&gt; ইয়াৰ প্ৰভাৱ [[মেডিটেৰেনিয়ান]] অঞ্চলতো পৰে, য’ত [[Rodwell-Hoskins mechanism]]ৰ মাধ্যমে শুকান পৰিস্থিতি সৃষ্টি কৰে।&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Rodwell |first1=Mark J. |last2=Hoskins |first2=Brian J. |title=Monsoons and the dynamics of deserts |journal=Quarterly Journal of the Royal Meteorological Society |date=1996 |volume=122 |issue=534 |pages=1385–1404}}&lt;/ref&gt;

===== উত্তৰ-পূব মৌচুমী =====
[[File:(1) Agriculture and rural farms of India.jpg|thumb|[[মধ্যপ্ৰদেশ]]ত মৌচুমী মেঘ]]

ছেপ্তেম্বৰ মাহৰ পৰা সূৰ্য দক্ষিণ গোলাৰ্ধলৈ স্থানান্তৰিত হোৱাৰ লগে লগে ভাৰতীয় উপমহাদেশৰ উত্তৰ অংশত ঠাণ্ডা পৰিবেশ সৃষ্টি হয়, যাৰ ফলত উচ্চ চাপৰ অঞ্চল গঠিত হয়। আনহাতে, [[ভাৰত মহাসাগৰ]] আৰু তাৰ চাৰিওফালে থকা অঞ্চলত উষ্ণতা এতিয়াও অধিক থাকে, যাৰ ফলত [[হিমালয়]] আৰু [[ইন্দো-গাংগেটিক সমতলভূমি]]ৰ পৰা ঠাণ্ডা আৰু শুকান বায়ু দক্ষিণলৈ প্ৰবাহিত হয়। 

এই ঠাণ্ডা বায়ুবিলাকে [[বেংগলৰ উপসাগৰ]]ৰ ওপৰত আহি কিছু পৰিমাণে আৰ্দ্ৰতা লাভ কৰে আৰু দক্ষিণ ভাৰত আৰু [[শ্ৰীলংকা]]ত বৰষুণ ঘটায়। [[চেন্নাই]] আদি দক্ষিণ ভাৰতৰ বহু অঞ্চল, যিবোৰে পশ্চিম-দক্ষিণ মৌচুমীত কম বৰষুণ পায়, এই মৌচুমীত উল্লেখযোগ্য বৃষ্টিপাত লাভ কৰে। 

বিশেষকৈ [[তামিলনাডু]] ৰাজ্যত প্ৰায় ৫০%-৬০% বৰষুণ উত্তৰ-পূব মৌচুমীৰ পৰা আহে।&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.imdchennai.gov.in/northeast_monsoon.htm|title=NORTHEAST MONSOON}}&lt;/ref&gt;

দক্ষিণ এছিয়াত উত্তৰ-পূব মৌচুমী সাধাৰণতে অক্টোবৰ-ডিচেম্বৰ মাহত হয়, যেতিয়া স্থলভাগত উচ্চ চাপ প্ৰবল হয়। এই সময়ত [[জেট ষ্ট্ৰীম]] দুটা ভাগত বিভক্ত হয়—এটা [[subtropical jet]] আৰু আনটো [[polar jet]]। subtropical jet দক্ষিণ এছিয়াৰ ওপৰত উত্তৰ-পূব দিশৰ বায়ু বোৱাই আনে, যাৰ ফলত শুকান বায়ু সৃষ্টি হয় আৰু আকাশ পোহৰ হয়। 

ইয়াৰ লগতে [[monsoon trough]] নামৰ এক নিম্ন চাপ অঞ্চল [[দক্ষিণ-পূব এছিয়া]] আৰু [[অষ্ট্ৰেলাছিয়া]]ত সৃষ্টি হয়, যাৰ বাবে বায়ু অষ্ট্ৰেলিয়ালৈ প্ৰবাহিত হয়। 

[[ফিলিপিন]]ত এই উত্তৰ-পূব মৌচুমী &quot;আমিহান&quot; (Amihan) নামেৰে জনাজাত।&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Arceo |first=Acor |date=2023-10-20 |title=Philippines' northeast monsoon season underway |url=https://www.rappler.com/nation/weather/pagasa-northeast-monsoon-amihan-philippines-start-october-20-2023/ |access-date=2024-01-06 |website=RAPPLER |language=en-US}}&lt;/ref&gt;


==== পূব এছিয়ান মৌচুমী ====
{{Main|পূব এছিয়ান মৌচুমী}}

পূব এছিয়ান মৌচুমী [[চীন]], [[তাইৱান]], [[কোৰিয়া]] আৰু [[জাপান]]ত প্ৰভাৱ বিস্তাৰ কৰে। এই মৌচুমী দুটা অংশত বিভক্ত — ''গ্ৰীষ্ম মৌচুমী'' আৰু ''শীত মৌচুমী''। 

''গ্ৰীষ্ম মৌচুমী'' মে মাহৰ শেষৰ ফালে আৰম্ভ হয় আৰু [[Meiyu front]] নামেৰে জনাজাত এক [[stationary front]] সৃষ্টি কৰে, যি [[ইয়াংছে নদী]] আৰু [[হুয়াই নদী]] অঞ্চলসমূহত দীঘলীয়া সময়জোৰা বৰষুণ কঢ়িয়াই আনে। এই পৰ্যায়ত গৰম আৰু আৰ্দ্ৰ বায়ু [[পেছিফিক মহাসাগৰ]]ৰ পৰা স্থলভাগলৈ আহে আৰু [[তাইৱান]] আৰু [[জাপান]]ত অধিক বৃষ্টিপাত ঘটায়। 

''শীত মৌচুমী'' [[মংগোলিয়া]] আৰু [[চীন]]ৰ উত্তৰ অঞ্চলত উৎপন্ন হয়, য’ত উচ্চ চাপ সৃষ্টি হয়। এই ঠাণ্ডা বায়ু পূব আৰু দক্ষিণ-পূব দিশে বাগে আৰু [[জাপান সাগৰ]] পাৰ হৈ [[জাপান]] আৰু [[কোৰিয়া]]ত শীতল, শুকান বায়ু লৈ আহে। এই সময়ত [[Lake-effect snow]]ৰ দৰে বিস্তৃত বৰফৰ বৃষ্টিও দেখা যায়, বিশেষকৈ [[হোক্কাইদো]] অঞ্চলত। 

এই মৌচুমীৰ বৈশিষ্ট্য হৈছে স্পষ্ট ঋতুচৰিত্ৰতা: গ্ৰীষ্মত গৰম আৰু আৰ্দ্ৰ অৱস্থা আৰু শীতত ঠাণ্ডা আৰু শুকান অৱস্থা। ইয়াৰ ফলত কৃষিকাজ, পানী সম্পদ আৰু দৈনন্দিন জীৱনশৈলীত গুৰুত্বপূৰ্ণ প্ৰভাৱ পৰে। 


=== দক্ষিণ-পূব এছিয়ান মৌচুমী ===
[[File:Asia-monsoon.jpg|thumb|300px|পূব আৰু দক্ষিণ-পূব এছিয়াৰ মৌচুমী বায়ুৰ পথ]]

[[ইণ্ডোনেচিয়া]], [[মালয়েছিয়া]], [[ব্ৰুনেই]], [[ফিলিপিন]], [[থাইলেণ্ড]], [[কাম্বোডিয়া]], [[ভিয়েটনাম]] আৰু [[লাওচ]]ৰ দৰে দক্ষিণ-পূব এছিয়াৰ দেশবোৰত মৌচুমী বতাহৰ দ্বি-মৌসুমী প্ৰভাৱ দেখা যায়। 

গ্ৰীষ্ম মৌচুমী (জুনৰ পৰা ছেপ্তেম্বৰ) সময়চোৱাত দক্ষিণ-পশ্চিম দিশৰ পৰা গৰম আৰু আৰ্দ্ৰ বায়ু আহে, যিয়ে উল্লেখযোগ্য বৰষুণ কঢ়িয়াই আনে। বিশেষকৈ [[ইণ্ডোনেচিয়া]] আৰু মালয় দ্বীপপুঞ্জত এই সময়ত অধিক বৰষুণ হয়। 

শীত মৌচুমী (অক্টোবৰ পৰা ফেব্ৰুৱাৰী) সময়চোৱাত উত্তৰ-পূব দিশৰ পৰা ঠাণ্ডা আৰু শুকান বায়ু প্ৰবাহিত হয়। এই মৌচুমীত [[ইণ্ডোনেচিয়া]]ৰ কিছু অঞ্চলত বৰষুণ কিছু হ্ৰাস পায়, যদিও মালয়েছিয়া আৰু ব্ৰুনেইৰ কিছু অঞ্চলত উত্তৰ-পূব বায়ু উপসাগৰ পাৰ হৈ আহি বৰষুণ কঢ়িয়াই আনে। 

দক্ষিণ-পূব এছিয়াৰ এই মৌচুমী চক্ৰ কৃষি, পানী সম্পদ, আৰু বাসগৃহ নিৰ্মাণৰ বাবে অত্যন্ত গুৰুত্বপূৰ্ণ। অধিকাংশ শস্যৰ চাষ মৌচুমীৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল, বিশেষকৈ [[ধান]]ৰ ক্ষেত্ৰত। মৌচুমী বিলম্ব হ’লে বা অনিয়মিত হ’লে খাদ্য উৎপাদন আৰু মূল্য স্থিতিত ব্যাঘাত ঘটিব পাৰে। 

এই অঞ্চলত [[এল নিন’]] আৰু [[লা নিনা]] ঘটনাসমূহে মৌচুমীৰ আচৰণত ব্যাপক প্ৰভাৱ পেলায়। উদাহৰণস্বৰূপে, এল নিন’ ঘটনাৰ সময়ত ইণ্ডোনেচিয়া আৰু মালয়েছিয়াত খৰাং দেখা যায় আৰু লা নিনা ঘটনাত অধিক বৰষুণ হয়। 


=== অষ্ট্ৰেলিয়ান মৌচুমী ===
[[File:Australia monsoon map.png|thumb|অষ্ট্ৰেলিয়াত মৌচুমী বৰষুণৰ বিতৰণ]]

অষ্ট্ৰেলিয়াৰ উত্তৰাঞ্চলত [[ডাৰউইন (অষ্ট্ৰেলিয়া)|ডাৰউইন]] আৰু [[উইণ্ডহাম, পশ্চিম অষ্ট্ৰেলিয়া|উইণ্ডহাম]] অঞ্চলসমূহত প্ৰধানকৈ মৌচুমী প্ৰভাৱ দেখা যায়। ইয়াত [[ইণ্ডো-অষ্ট্ৰেলিয়ান মৌচুমী]]ৰ অংশ হিচাপে [[ডিচেম্বৰ]]ৰ পৰা [[মাৰ্চ]] মাহলৈকে মৌচুমী বৰষুণ হয়। 

এই মৌচুমী [[ট্ৰপিক অফ কেপ্ৰিকৰ্ণ]]ৰ উত্তৰ অঞ্চলবোৰত শক্তিশালী হয়। গ্ৰীষ্মকালত অষ্ট্ৰেলিয়াৰ ভূখণ্ডৰ ওপৰত উষ্ণতা বৃদ্ধি পায় আৰু [[উচ্চ চাপ]] অঞ্চল [[বিচ ছাগৰ]]ৰ ওপৰত গঠিত হয়। ইয়াৰ ফলত [[টিমোৰ সাগৰ]] আৰু [[কোৰাল সাগৰ]]ৰ পৰা গৰম, আৰ্দ্ৰ বায়ু স্থলভাগলৈ আহে, যিয়ে [[উইণ্ডশ্বাৰ]] আৰু [[বজ্ৰপাত]]ৰ সৈতে বৰষুণ সৃষ্টি কৰে। 

এই মৌচুমী সাধাৰণতে [[Monsoon Trough]] বা [[Equatorial Trough]]ৰ সৈতে জড়িত থাকে, যি [[নদী বন্যা]], [[পানী ভৰ্তি]] আৰু [[পথ-অৱৰোধ]] সৃষ্টি কৰিব পাৰে। বিশেষকৈ [[উত্তৰ টেৰিটৰি]] আৰু [[কুইন্সলেণ্ড]]ৰ উত্তৰ অংশত মৌচুমী সময়চোৱাত দৈনিক বৰষুণ সাধাৰণ ঘটনা। 

মৌচুমী কালত [[ঘূৰ্ণিবাত্যা]] (cyclone)-ৰ সম্ভাৱনাও অধিক থাকে, যিয়ে উপকূলীয় অঞ্চলসমূহত অধিক ক্ষতি সাধন কৰিব পাৰে। অষ্ট্ৰেলিয়াৰ কৃষি ক্ষেত্ৰত, বিশেষকৈ [[চিনি কঁচ]] আৰু [[ধান]] চাষ মৌচুমীৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল। 

অষ্ট্ৰেলিয়াত এই মৌচুমীক সাধাৰণভাৱে &quot;wet season&quot; বা বৰষুণৰ ঋতু বুলি কোৱা হয়। ই [[জুন]]ৰ পৰা [[অক্টোবৰ]] মাহলৈ চলা &quot;dry season&quot;ৰ সম্পূৰ্ণ বিপৰীত। 


=== দক্ষিণ আমেৰিকান মৌচুমী ===
[[File:South America monsoon.jpg|thumb|দক্ষিণ আমেৰিকাত মৌচুমী বৰষুণৰ বিতৰণ]]

[[দক্ষিণ আমেৰিকা]]ৰ মৌচুমী বিশেষকৈ [[ব্ৰাজিল]], [[ব'লিভিয়া]], [[পেৰু]], [[পাৰাগুৱে]], [[উৰুগুৱে]] আৰু [[উত্তৰ আৰ্জেণ্টিনা]] অঞ্চলত বিস্তৃত। এই মৌচুমীক সাধাৰণতে দক্ষিণ আমেৰিকান গ্ৰীষ্ম মৌচুমী (South American Summer Monsoon – SASM) বুলি কোৱা হয়। এই মৌচুমী সাধাৰণতে [[ডিচেম্বৰ]]ৰ পৰা [[মাৰ্চ]]লৈ হয়। 

গ্ৰীষ্মকালত দক্ষিণ আমেৰিকাৰ স্থলভাগত [[উষ্ণতা]] বৃদ্ধি পায়, যাৰ ফলত [[লো-প্ৰেছাৰ জোন]] গঠিত হয়। ইয়াৰ ফলস্বৰূপে [[আটলাণ্টিক মহাসাগৰ]]ৰ পৰা আৰ্দ্ৰ বায়ু [[এমাজন নদী]] পাৰ হৈ দক্ষিণমুখে বাগি [[ব্ৰাজিলিয়ান হাইলেণ্ড]] আৰু [[এণ্ডিজ পৰ্বত]]লৈ গতি কৰে। 

এই বায়ু সংঘটনৰ ফলত দক্ষিণ আমেৰিকাৰ ভিতৰুৱা অঞ্চলত ব্যাপক বৰষুণ হয়। [[এমাজন বনৰ অঞ্চল]]ত বছৰি ২০০০–৩০০০ মিলিমিটাৰ পৰ্যন্ত বৰষুণ হয়। [[ম্যানাস]] আৰু [[বেলেন]]ৰ দৰে চহৰসমূহত মৌচুমী কালত প্ৰায় প্ৰতিদিনে বৰষুণ হয়। 

[[ব্ৰাজিল]]ৰ কিছু অংশত [[এল নিন’]] আৰু [[লা নিনা]] ঘটনাৰ ফলত মৌচুমীৰ পৰিবৰ্তন দেখা যায়। এল নিন’-ৰ সময়ত কিছু অঞ্চলত খৰাং হয়, আৰু লা নিনাৰ সময়ত বৰষুণ বৃদ্ধি পায়। 

এই মৌচুমী দক্ষিণ আমেৰিকাৰ কৃষি অৰ্থনীতিৰ বাবে অত্যন্ত গুৰুত্বপূৰ্ণ, বিশেষকৈ [[চিনি কঁচ]], [[সয়াবিন]] আৰু [[ভুট্টা]] চাষৰ ক্ষেত্ৰত। 

ইয়াৰ উপৰিও এই মৌচুমী [[আৰুকুলা (Arucula)]] বনাঞ্চলৰ জলবায়ুক নিয়ন্ত্ৰণ কৰে আৰু [[পানী সম্পদ]]ৰ জোগান ধৰি ৰাখে। [[অন্ধ্ৰাজ (Andes)]] পৰ্বতৰ ওপৰত এই মৌচুমীৰ প্ৰভাৱেও বৰফ গঠনত অৱদান ৰাখে, যি [[নদী]]সমূহৰ উৎস হিচাপে কাম কৰে। 


== মৌচুমীৰ বৈজ্ঞানিক অধ্যয়ন ==
[[File:Radar_image_of_a_monsoon_rain_system.jpg|thumb|ৰেডাৰৰ দ্বাৰা ধৰা মৌচুমী বৰষুণ প্ৰণালী]]

মৌচুমী এক জটিল বায়ুমণ্ডলীয় প্ৰক্ৰিয়া, যাৰ অধ্যয়নৰ বাবে বহু দেশ আৰু সংস্থাই লগ লাগিছে। [[NASA]], [[Indian Meteorological Department]] (IMD), [[NOAA]], আৰু [[Japan Meteorological Agency]] (JMA)-য়ে মৌচুমীৰ অধ্যয়নৰ বাবে উপগ্ৰহ, বেলুন, আৰু মৌলিক পৰীক্ষাগাৰৰ সহায় লৈ বৃহৎ পৰীক্ষণ কৰা হৈছে। 

বিশেষকৈ [[দক্ষিণ এছিয়ান মৌচুমী]]ৰ অধ্যয়নৰ বাবে [[MONEX]] (Monsoon Experiment), [[GAME]] (GEWEX Asian Monsoon Experiment), আৰু [[CAIPEEX]] (Cloud Aerosol Interaction and Precipitation Enhancement Experiment) নামৰ বিশেষ প্ৰকল্প চলোৱা হৈছে। 

এই অধ্যয়নৰ উদ্দেশ্য হৈছে মৌচুমীৰ আগমন আৰু সমাপ্তিৰ ভৱিষ্যদ্বাণী, বৰষুণৰ পৰিমাণ, আৰু ইয়াৰ জলবায়ু পৰিবৰ্তনৰ লগত সম্পৰ্ক বুজা। ইয়াৰ ফলত [[খৰাং]], [[বন্যা]], আৰু [[খাদ্য সুৰক্ষা]]ৰ ক্ষেত্ৰত আগতীয়াকৈ ব্যৱস্থা গ্ৰহণ সম্ভৱ হয়। 

ইয়াৰ উপৰিও [[গ্ল’বেল ৱাৰ্মিং]] আৰু [[জলবায়ু পৰিবৰ্তন]]ৰ প্ৰভাৱত মৌচুমীৰ ধাৰা, সময়সীমা, আৰু তীব্ৰতা কেনেদৰে সলনি হৈছে তাতো গবেষণা চলিছে। 

উল্লেখযোগ্যভাৱে, IMD-য়ে প্ৰতিবছৰে মৌচুমীৰ আগমনৰ তাৰিখ ঘোষণা কৰে আৰু মৌচুমী পূৰ্বাভাস প্ৰস্তুত কৰে, যি [[কৃষক]] আৰু [[নীতিনিৰ্ধাৰক]]সকলৰ বাবে অতি মূল্যৱান তথ্য। 


== তথ্যসূত্ৰ ==
{{Reflist}}

== বাহিৰা লিংক ==
* {{Commons category-inline|Monsoons}}
* {{Wiktionary-inline|monsoon}}
* [https://www.britannica.com/science/monsoon Encyclopædia Britannica: Monsoon]
* [https://www.weather.gov/twc/monsoon National Weather Service: Monsoon]
* [https://www.nationalgeographic.com/environment/natural-disasters/monsoons/ National Geographic: Monsoons]

{{Weather}}

{{Authority control}}

[[Category:Monsoons| ]]
[[Category:Weather patterns]]
[[Category:Climatology]]
[[Category:Tropical meteorology]]</text>
      <sha1>t1mzzym5loexv4lkve9fv8qt00s6vxm</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522225</id>
      <parentid>522218</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T16:08:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nayan j Nath</username>
        <id>15159</id>
      </contributor>
      <comment>/* বাহিৰা লিংক */</comment>
      <origin>522225</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="59116" sha1="2bwgzsl7di46cdmrp1o7n30ffubxvq0" xml:space="preserve">{{Short description|বাতাসৰ ঋতুচৰিত্ৰ পৰিৱৰ্তন আৰু বৰষুণৰ সৈতে জড়িত ঘটনা}}
{{About|ঋতুগত বতাহসমূহৰ বিষয়ে}}
{{Redirect|হাবাগাত|জাহাজ|RPLS হাবাগাত}}
{{Pp-vandalism|small=yes}}
[[File:Monsoon clouds near Nagercoil.jpg|thumb|upright=1.2|নাগাৰকোইল, [[তামিলনাডু]], ভাৰতৰ ওচৰত আৰলৱাইমোজিত অগ্ৰগামী মৌচুমী মেঘ আৰু বৰষুণ]]
[[File:Monsoon clouds arriving at Port Blair, Andaman.jpg|thumb|upright=1.2|পোৰ্ট ব্লেয়াৰ, আন্দামান, ভাৰতত আহি থকা মৌচুমী মেঘ]]
{{Weather}}

'''মৌচুমী বতাহ''' ({{IPAc-en|m|ɒ|n|ˈ|s|uː|n}}) সাধাৰণতে ঋতুচৰিত্ৰ অনুসৰি দিশ সলনি কৰা বতাহক বুজায়, যাৰ সৈতে বৰষুণৰ পৰিৱৰ্তন হয়।&lt;ref&gt;{{cite book|last1=Ramage|first1= C.|title=Monsoon Meteorology|series= International Geophysics Series|volume=15|publisher= Academic Press|location= San Diego, CA|date=1971}}&lt;/ref&gt; বৰ্তমানে এই শব্দটো বায়ুমণ্ডলীয় চলাচল আৰু বৰষুণৰ ঋতুগত পৰিৱৰ্তনৰ বৰ্ণনা কৰিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হয়, যি [[Intertropical Convergence Zone]] (ITCZ)-ৰ উত্তৰ আৰু দক্ষিণ সীমাৰ মাজত বাৰ্ষিক স্থানান্তৰৰ লগত সংযুক্ত। সাধাৰণতে এই শব্দটো বৰষুণৰ পৰ্য্যায় বা বৰষুণৰ ঋতু বুজাবলৈ ব্যৱহাৰ হয়, যদিও প্ৰকৃততে ইয়াৰ এটা শুষ্ক পৰ্য্যায়ো থাকে। স্থানীয়ভাৱে হোৱা, অলপ সময়ৰ ভিতৰত হোৱা, কিন্তু অধিক বৰষুণৰ ক্ষেত্ৰতো এই শব্দ ব্যৱহাৰ হয়।&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://news.weathernationtv.com/2016/06/29/welcome-monsoon-season-probably-using-term-wrong/|title=Welcome to Monsoon Season – Why You Probably Are Using This Term Wrong|date=29 June 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.merriam-webster.com/dictionary/monsoon|title=Definition of Monsoon|date=28 July 2016}}&lt;/ref&gt;

বিশ্বৰ মুখ্য মৌচুমী প্ৰণালীসমূহত [[আফ্ৰিকাৰ পশ্চিম অংশ]], এছিয়ান–[[অষ্ট্ৰেলিয়ান মৌচুমী]], [[উত্তৰ আমেৰিকান মৌচুমী|উত্তৰ আমেৰিকান]], আৰু দক্ষিণ আমেৰিকান মৌচুমী অন্তৰ্ভুক্ত। 

এই শব্দটো প্ৰথম ইংৰাজীত ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল [[ব্ৰিটিছ ভাৰত]] আৰু তাৰ ওচৰৰ দেশসমূহত, যিয়ে [[বেঙ্গল উপসাগৰ]] আৰু [[আৰব সাগৰ]]ৰ পৰা অহা বৃহৎ মৌচুমী বতাহক বুজাবলৈ ব্যৱহাৰ কৰিছিল, যিয়ে অঞ্চলটোত অধিক [[বৰ্ষাপাত]] ঘটাইছিল।&lt;ref&gt;{{cite web|publisher=[[American Meteorological Society]]|author=Glossary of Meteorology|date=June 2000|url=http://amsglossary.allenpress.com/glossary/search?p=1&amp;query=monsoon&amp;submit=Search|title=Monsoon|access-date=2008-03-14|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20080322122025/http://amsglossary.allenpress.com/glossary/search?p=1&amp;query=monsoon&amp;submit=Search|archive-date=2008-03-22}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;International Committee of the Third Workshop on Monsoons. [http://caos.iisc.ernet.in/faculty/bng/IWM-III-BNG_overview.pdf The Global Monsoon System: Research and Forecast.]&lt;/ref&gt;

== শব্দৰ উৎস ==
[[File:Monsoon clouds Lucknow.JPG|thumb|[[লখনউ]], [[উত্তৰ প্ৰদেশ]], ভাৰতৰ ওপৰত মৌচুমী মেঘ]]

&quot;মৌচুমী&quot; শব্দটো ক’ৰ পৰা আহিছে সেই বিষয়ে সম্পূৰ্ণ নিশ্চিততা নাই।&lt;ref name=&quot;WangClemens2019&quot;&gt;{{cite journal |last1=Wang |first1=Pinxian |last2=Clemens |first2=Steven |last3=Tada |first3=Ryuji |last4=Murray |first4=Richard |year=2019 |title=Blowing in the Monsoon Wind |journal=Oceanography |volume=32 |issue=1 |pages=48 |doi=10.5670/oceanog.2019.119 |issn=1042-8275 |doi-access=free}}&lt;/ref&gt; ইংৰাজী &quot;monsoon&quot; শব্দটো আহিছে পোৰ্তুগীজ ভাষাৰ {{lang|pt|monção}} শব্দৰ পৰা, যি শেষত [[আৰবী]] ভাষাৰ {{lang|ar|موسم}} ({{Transliteration|ar|mawsim}}, অৰ্থাৎ &quot;ঋতু&quot;)ৰ পৰা আহে, &quot;সম্ভৱত আধুনিক ডাচ ভাষাৰ 'monson' শব্দৰ জৰিয়তে।&quot; &lt;ref name=&quot;OED&quot;&gt;{{cite web |title=monsoon, n. |url=http://www.oed.com/view/Entry/121737 |website=OED Online. June 2018 |publisher=Oxford University Press |access-date=1 August 2018}}&lt;/ref&gt;


== ইতিহাস ==
=== এছিয়ান মৌচুমী ===

এছিয়ান মৌচুমী বেছি শক্তিশালী হোৱা ঘটনাটো [[ভাৰতীয় উপমহাদেশ]] আৰু [[এছিয়া]]ৰ মাজত প্ৰায় ৫০ নিযুত বছৰ আগতে হোৱা [[টিবেট মালভূমি|টিবেটান মালভূমিৰ]] উত্তোলনৰ সৈতে সম্পৰ্কিত বুলি ধৰা হয়।&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Zhisheng |first1=An |last2=Kutzbach |first2=John E. |last3=Prell |first3=Warren L. |last4=Porter |first4=Stephen C. |title=Evolution of Asian monsoons and phased uplift of the Himalaya–Tibetan plateau since Late Miocene times |journal=Nature |date=2001 |volume=411 |issue=6833 |pages=62–66 |doi=10.1038/35075035}}&lt;/ref&gt; [[আৰব সাগৰ]] আৰু [[চীনৰ লছ মালভূমি|চীনৰ লছ মালভূমি]]ৰ ধূলি পৰ্যবেক্ষণৰ অধ্যয়নৰ ভিত্তিত, বহুতো ভূ-বৈজ্ঞানিক বিশ্বাস কৰে যে মৌচুমী প্ৰথা প্ৰায় ৮ নিযুত বছৰ আগতে শক্তিশালী হৈ উঠিছিল। কিছু গছৰ জীৱাশ্ম আৰু [[দক্ষিণ চীন সাগৰ]]ৰ দীঘল সময়ৰ পালিমাটিৰ অধ্যয়নৰ ভিত্তিত আন কিছুমানে এইটো ১৫-২০ নিযুত বছৰৰ আগৰ বুলি ধৰে আৰু ইয়াক প্ৰাৰম্ভিক টিবেটান উত্তোলনৰ সৈতে সংযুক্ত কৰে।&lt;ref&gt;P. D. Clift, M. K. Clark, and L. H. Royden. [http://www.cosis.net/abstracts/EAE03/04300/EAE03-J-04300.pdf An Erosional Record of the Tibetan Plateau Uplift and Monsoon Strengthening in the Asian Marginal Seas.]&lt;/ref&gt; এই ধাৰণাটোৰ নিশ্চিততা লাভ কৰিবলৈ [[Integrated Ocean Drilling Program]]ৰ দ্বাৰা গভীৰ সাগৰৰ নমুনা সংগ্ৰহৰ অপেক্ষা কৰা হৈছে।&lt;ref&gt;[[Integrated Ocean Drilling Program]]. [http://www.iodp.org/index.php?option=com_docman&amp;task=doc_download&amp;gid=2 Earth, Oceans, and Life.]&lt;/ref&gt;

এই সময়ৰ পৰা মৌচুমী বতাহৰ শক্তিত যথেষ্ট পৰিৱৰ্তন হোৱা দেখা গৈছে, বিশেষকৈ [[প্লাইষ্ট’চিন যুগ]]ৰ বৰফ যুগৰ সময়ছোৱাৰ সৈতে সংযুক্ত [[জীৱাশ্ম জাৱত]]ৰ আকাৰত পৰিৱৰ্তনৰ ফলত।&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Gupta |first1=A. K. |last2=Thomas |first2=E. |title=Initiation of Northern Hemisphere glaciation and strengthening of the northeast Indian monsoon: Ocean Drilling Program Site 758, eastern equatorial Indian Ocean |journal=Geology |date=2003 |volume=31 |issue=1 |pages=47–50}}&lt;/ref&gt;

এজন বিশ্লেষকে কৰা ১,২৩,২০০ ৰ পৰা ১,২১,২১০ বছৰ আগৰ মাজত [[এমিয়ান আন্তঃহিম যুগ]]ৰ মৌচুমী পৰ্যায়সমূহৰ অধ্যয়নে দেখা পোৱা গৈছে যে এইবোৰ সাধাৰণতে প্ৰায় ৬৪ বছৰৰ মুদ্ৰাৰ সৈতে আছিল, যাৰ ন্যূনতম ৫০ বছৰ আৰু সৰ্বাধিক প্ৰায় ৮০ বছৰতকৈ কম নহয়।&lt;ref name=&quot;WangEtAl2020&quot;&gt;{{cite journal |last1=Wang |first1=Zhenjun |last2=Chen |first2=Shitao |last3=Wang |first3=Yongjin |last4=Cheng |first4=Hai |last5=Liang |first5=Yijia |last6=Yang |first6=Shaohua |last7=Zhang |first7=Zhenqiu |last8=Zhou |first8=Xueqin |last9=Wang |first9=Meng |date=1 March 2020 |title=Sixty-year quasi-period of the Asian monsoon around the Last Interglacial derived from an annually resolved stalagmite δ18O record |journal=Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology |volume=541 |page=109545}}&lt;/ref&gt;

আৰু এক অধ্যয়নে দেখুৱাইছে যে দক্ষিণ এছিয়াৰ মৌচুমী প্ৰায় ৫ নিযুত বছৰৰ আগতে বেছি শক্তিশালী হৈছিল। ইয়াৰ পিছত, বৰফ যুগৰ সময়ত সাগৰৰ পানীৰ স্তৰ কমি গ'ল আৰু [[ইণ্ডোনেছিয়ান পথ]] বন্ধ হৈ পৰিল। ফলত, [[পেছিফিক মহাসাগৰ]]ৰ ঠাণ্ডা পানী [[ভাৰত মহাসাগৰ]]লৈ নাযাব পাৰিল। ইয়াৰ ফলত, ভাৰত মহাসাগৰৰ পৃষ্ঠৰ উষ্ণতা বৃদ্ধি পাই মৌচুমীৰ তীব্ৰতা বৃদ্ধি ঘটিছিল।&lt;ref&gt;{{cite journal |first1=M. S.|last1= Srinivasan |first2=D. K.|last2= Sinha |title=Ocean circulation in the tropical Indo-Pacific during early Pliocene (5.6–4.2 Ma): Paleobiogeographic and isotopic evidence |journal=Proceedings of the Indian Academy of Sciences - Earth and Planetary Sciences |year=2000 |volume=109 |pages=315–328 |issue=3}}&lt;/ref&gt;

২০১৮ চনত কৰা এটা অধ্যয়নে দেখুৱাইছে যে বিগত এক নিযুত বছৰত দক্ষিণ এছিয়াৰ মৌচুমীৰ বৰষুণৰ পৰিমাণ [[হিম যুগ]]ত বৰ্তমান [[আন্তঃহিম যুগ]]তকৈ যথেষ্ট কম আছিল।&lt;ref name=&quot;GebregiorgisEtAl2018&quot;&gt;{{cite journal |last1=Gebregiorgis |first1=D. |last2=Hathorne |first2=E. C. |last3=Giosan |first3=L. |last4=Clemens |first4=S. |last5=Nürnberg |first5=D. |last6=Frank |first6=M. |date=8 November 2018 |title=Southern Hemisphere forcing of South Asian monsoon precipitation over the past ~1 million years |journal=Nature Communications |volume=9 |issue=1 |page=4702}}&lt;/ref&gt;


=== অষ্ট্ৰেলিয়ান মৌচুমী ===

[[Middle Miocene]] কালত জানুৱাৰী মাহত ITCZ (Intertropical Convergence Zone)-ৰ দক্ষিণমুখী স্থানচ্যুতি ঘটিল, যাৰ ফলত অষ্ট্ৰেলিয়াৰ গ্ৰীষ্মকালীন মৌচুমী শক্তিশালী হৈ পৰে। এই সময়ৰ আগত, অষ্ট্ৰেলিয়াৰ মৌচুমী তুলনামূলকভাৱে দুৰ্বল আছিল।&lt;ref name=&quot;LiuEtAl2019&quot; /&gt;

[[Quaternary]] যুগত ২.২২ নিযুত বছৰ (Ma) (PL-1), ১.৮৩ Ma (PL-2), ০.৬৮ Ma (PL-3), ০.৪৫ Ma (PL-4), আৰু ০.০৪ Ma (PL-5) সময়ছোৱাত পাঁচটা বিশেষ সময়কাল পোৱা গৈছে য’ত [[Leeuwin Current]] (LC) নামৰ সাগৰীয় প্ৰবাহ দুৰ্বল হৈ পৰিছিল। LC-ৰ এই দুৰ্বলতাৰ ফলত [[ভাৰত মহাসাগৰ]]ৰ পৃষ্ঠ উষ্ণতাৰ (SST) ক্ষেত্ৰত পৰিবৰ্তন ঘটিছিল, কিয়নো [[ইণ্ডোনেছিয়ান থ্ৰুফ্লো]] সাধাৰণতে ভাৰত মহাসাগৰক উষ্ণ কৰে। 

এই পাঁচটা সময়কালত SST-ৰ উল্লেখযোগ্য হ্ৰাস ঘটিছিল, যিয়ে ভাৰতীয় মৌচুমীৰ তীব্ৰতাৰ ওপৰত প্ৰভাৱ পেলাইছিল। LC-ৰ দুৰ্বল অৱস্থাত, ভাৰতীয় শীত মৌচুমী দুৰ্বল আৰু গ্ৰীষ্ম মৌচুমী শক্তিশালী হোৱাৰ সম্ভাৱনা থাকে, কিয়নো ইণ্ডোনেছিয়ান থ্ৰুফ্লোৰ জৰিয়তে ভাৰত মহাসাগৰত তাপৰ পৰিমাণ হ্ৰাস পায়। 

সেই সময়ছোৱাত [[El Niño]], পশ্চিম পেছিফিক উষ্ণ জলকুণ্ড, ইণ্ডোনেছিয়ান থ্ৰুফ্লো, পশ্চিম অষ্ট্ৰেলিয়াৰ বতাহ প্ৰবাহ, আৰু বৰফৰ আয়তন বৃদ্ধিৰ-হ্ৰাসৰ সৈতে সম্পৰ্ক গঢ়ি উঠা ঘটনা অধ্যয়ন কৰাৰ জৰিয়তে এইসমূহৰ মাজৰ সংযোগবোৰ বুজা যায়।&lt;ref&gt;{{cite journal|title=Palaeoceanographic and palaeoclimatic history of ODP site 763A (Exmouth Plateau), South-east Indian Ocean: 2.2 Ma record of planktic foraminifera|journal=Current Science|volume=90|issue=10|pages=1363–1369|date=2006-05-25|author1=D. K. Sinha |author2=A. K. Singh |author3=M. Tiwari }}&lt;/ref&gt;


=== দক্ষিণ আমেৰিকান মৌচুমী ===

দক্ষিণ আমেৰিকাৰ গ্ৰীষ্মকালীন মৌচুমী (South American Summer Monsoon - SASM) প্ৰায়েই [[Dansgaard–Oeschger event]] চলাকালত দুৰ্বল হৈ পৰে বুলি জনা যায়। এই সময়ছোৱাত উত্তৰ গোলাৰ্ধৰ ঠাণ্ডা আৰু শীতল পৰিবেশৰ প্ৰভাৱ দক্ষিণ গোলাৰ্ধলৈ বিস্তাৰিত হয়, যাৰ ফলত দক্ষিণ আমেৰিকাৰ মৌচুমী বতাহৰ তীব্ৰতা হ্ৰাস পায়। 

ইয়াৰ বিপৰীতে, [[Heinrich event]] চলাকালত দক্ষিণ আমেৰিকান মৌচুমী অধিক শক্তিশালী হোৱা দেখা গৈছে। এই ঘটনাবোৰ সাধাৰণতে সমুদ্ৰৰ সৰবৰাহ, বৰফৰ গলন আৰু বায়ুমণ্ডলীয় পৰিবৰ্তনৰ লগত জড়িত থাকে, যিয়ে মৌচুমীৰ শক্তিত পৰিৱৰ্তন আনে।&lt;ref name=&quot;AhnEtAl2012&quot;&gt;{{cite journal |last1=Ahn |first1=Jinho |last2=Brooks |first2=Edward J. |last3=Schmittner |first3=Andreas |last4=Kreutz |first4=Karl |date=28 September 2012 |title=Abrupt change in atmospheric CO2 during the last ice age |journal=Geophysical Research Letters |volume=39 |issue=18 |pages=1–5}}&lt;/ref&gt;


== প্ৰক্ৰিয়া ==

মৌচুমীক পূৰ্বে এটা বৃহৎ আকাৰৰ [[সাগৰীয় বতাহ]] (sea breeze) বুলি ভাবা হৈছিল,&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.thefreedictionary.com/sea+breeze|title=Sea breeze – definition of sea breeze by The Free Dictionary}}&lt;/ref&gt; যি ভূমিৰ ওপৰত সাগৰৰ তুলনাত অধিক উষ্ণতাৰ বাবে সৃষ্টি হৈছিল। কিন্তু বৰ্তমান এই ধাৰণাটো সঠিক বুলি ধৰা নহয়, আৰু মৌচুমীক এতিয়া এটা গ্ৰহীয় স্কেলৰ পৰিঘটনা হিচাপে গণ্য কৰা হয়, যিটো [[Intertropical Convergence Zone]] (ITCZ)-ৰ বছৰি উত্তৰ-দক্ষিণ স্থানচ্যুতিৰ সৈতে জড়িত। 

ITCZ-ৰ সীমাসমূহ ভূমি-সাগৰৰ উষ্ণতা পাৰ্থকৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে। দক্ষিণ এছিয়াৰ মৌচুমী বতাহৰ উত্তৰ সীমা [[টিবেট মালভূমি]]ৰ ওপৰত প্ৰভাৱ পেলায় বুলি ধৰা হয়।&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Gadgil|first=Sulochana|date=2018|title=The monsoon system: Land–sea breeze or the ITCZ?|journal=Journal of Earth System Science|volume=127|issue=1|pages=1}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Chou|first=C.|date=2003|title=Land-sea heating contrast in an idealized Asian summer monsoon|journal=Climate Dynamics|volume=21|issue=1|pages=11–25}}&lt;/ref&gt;

এই উষ্ণতা পাৰ্থক্য উৎপন্ন হয় কিয়নো ভূমি আৰু পানীয়ে গৰম শোষণ কৰাৰ ধৰণ ভিন্ন। সাগৰৰ ওপৰত, বায়ু উষ্ণতা তুলনামূলকভাৱে স্থিৰ থাকে কিয়নো পানীৰ উষ্ণতা ধাৰণ ক্ষমতা (heat capacity) ৩.৯-৪.২ J/g·K হয়,&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.engineeringtoolbox.com/specific-heat-fluids-d_151.html|title=Liquids and Fluids – Specific Heats}}&lt;/ref&gt; আৰু [[তাপ সঞ্চালন]] (conduction) আৰু [[তাপ সঁচালন]] (convection)-ৰ জৰিয়তে পৃষ্ঠৰ গৰম পানীৰ গভীৰ অংশলৈ স্থানান্তৰ হয় (৫০০০ সেমি পৰ্যন্ত)। আনহাতে, মাটি, বালি আৰু শিলৰ উষ্ণতা ধাৰণ ক্ষমতা ০.১৯-০.৩৫ J/g·K হয়,&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.engineeringtoolbox.com/specific-heat-solids-d_154.html|title=Solids – Specific Heats}}&lt;/ref&gt; আৰু এইবোৰে কেৱল conduction ৰ জৰিয়তে তাপ স্থানান্তৰ কৰে। 

গৰম সময়ছোৱাত সূৰ্যৰ পোহৰে ভূমি আৰু সাগৰ উভয়ক গৰম কৰে, কিন্তু ভূমিৰ উষ্ণতা অধিক বেছি হয়। ফলস্বৰূপে, ভূমিৰ ওপৰত থকা বায়ু বিস্তৃত হৈ এক [[তাপীয় নিম্ন চাপ]] সৃষ্টি কৰে। ইয়াৰ বিপৰীতে, সাগৰৰ ওপৰত বায়ু তুলনামূলকভাৱে ঠাণ্ডা থাকে আৰু উচ্চ চাপ থাকে। এই চাপৰ পাৰ্থক্যই [[সাগৰ বতাহ]]ৰ সৃষ্টি কৰে, যিয়ে সাগৰৰ পৰা ভূমিলৈ আৰ্দ্ৰ বায়ু লৈ আহে। 

এই আৰ্দ্ৰ বায়ু ভূমিৰ ওপৰত উঠি উচ্চতালৈ যায়, আৰু উচহি থাকোঁতেই ঠাণ্ডা হয়। ঠাণ্ডা হোৱাৰ ফলত ইয়াৰ [[আপেক্ষিক আৰ্দ্ৰতা]] বৃদ্ধি পায় আৰু [[বৰষুণ]] হয়। সেই কাৰণেই গ্ৰীষ্মকালীন মৌচুমী ভূমিত অধিক বৰষুণ ঘটাই। 

শীতকালত এই চক্ৰটো উলটা হয়। ভূমি সোনকালে ঠাণ্ডা হৈ অধিক চাপযুক্ত হয় আৰু সাগৰৰ তুলনাত ঠাণ্ডা থাকে। সেয়ে বায়ু সাগৰলৈ বাগে। ঠাণ্ডা বায়ুটোৱে সাগৰৰ ওপৰত উঠি, ঠাণ্ডা হৈ বৰষুণ ঘটায়। 

সাধাৰণতে, গ্ৰীষ্মকালীন মৌচুমী বতাহৰ পশ্চিম দিশৰ প্ৰভাৱ বেছি থাকে আৰু এইবোৰ উচহি অধিক পৰিমাণে বৰষুণ ঘটায় (উদাহৰণস্বৰূপে উৰ্ধ্বগামী বায়ুত জলীয় বাষ্পৰ সংকোচন)। কিন্তু ইয়াৰ তীব্ৰতা বছৰৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত ভিন্ন হয়। শীত মৌচুমীৰ বেলিকত, বতাহৰ দিশ সাধাৰণতে পূবমুখী আৰু শুকান হয়, যিয়ে [[খৰাং]]ৰ সৃষ্টি কৰে।&lt;ref&gt;{{cite encyclopedia|title= Monsoon|encyclopedia= Britannica|url= https://www.britannica.com/eb/article-9053445/monsoon}}&lt;/ref&gt;

অন্য পন্থাৰে এই আৰ্দ্ৰতা যেতিয়া পাহাৰৰ দ্বাৰা ওপৰলৈ উঠিব বাধ্য হয়,&lt;ref name=&quot;MT&quot;&gt;Dr. Michael Pidwirny (2008). [http://www.physicalgeography.net/fundamentals/8e.html CHAPTER 8: Introduction to the Hydrosphere (e). Cloud Formation Processes.]&lt;/ref&gt; অথবা তাপীয় উত্তাপ, &lt;ref&gt;Bart van den Hurk and Eleanor Blyth (2008). [http://www.knmi.nl/~hurkvd/Loco_workshop/Workshop_report.pdf Global maps of Local Land–Atmosphere coupling.]&lt;/ref&gt; বা পৃষ্ঠভূমিত [[অভিসৰণ]] (convergence)&lt;ref&gt;Robert Penrose Pearce (2002). [https://books.google.com/books?id=QECy_UBdyrcC&amp;dq=ways+to+moisten+the+atmosphere&amp;pg=PA66 Meteorology at the Millennium.]&lt;/ref&gt; বা [[ঝড়]]ৰ পৰা উৎপন্ন [[আউটফ্লো]] দ্বাৰাও উচহে,&lt;ref&gt;{{cite web|author=Glossary of Meteorology|date=June 2000|publisher=[[American Meteorological Society]]|url=http://amsglossary.allenpress.com/glossary/search?p=1&amp;query=gust+front&amp;submit=Search|title=Gust Front}}&lt;/ref&gt; আৰু সেইবোৰত ঠাণ্ডা হোৱাৰ ফলত [[ঘনত্ব]] হৈ বৰষুণ হয়। 


== গ্ল’বেল মৌচুমী ==

=== সংক্ষেপ পুঢ়নি (Summary Table) ===
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! অৱস্থান
! মৌচুমী/উপ-প্ৰণালী
! সাধাৰণ আগমন তাৰিখ
! সাধাৰণ অৱসান তাৰিখ
! টোকা
|-
| উত্তৰ মেক্সিকো
| উত্তৰ আমেৰিকান / গালফ অৱ কেলিফোৰ্নিয়া – দক্ষিণ পশ্চিম USA
| মে মাহৰ শেষৰ ফালে&lt;ref name=&quot;Archived copy&quot;&gt;{{cite web |url=https://weather.com/news/weather/news/southwest-monsoon-2017-begin |title=Southwest Monsoon 2017 Forecast: Warmer-Than-Average Conditions Could Lead to More Storms}}&lt;/ref&gt;
| ছেপ্তেম্বৰ
| অসম্পূৰ্ণ বতাহ উলটনি, ঢৌৰ সৃষ্টি
|-
| কেৰালা, ভাৰত
| ইন্দো-অষ্ট্ৰেলিয়ান / ভাৰতীয়-ইন্দোচাইনী / পূব এছিয়ান মৌচুমী
| জুন ১&lt;ref name=&quot;brittanica&quot;/&gt;
| ডিচেম্বৰ ১&lt;ref name=&quot;brittanica&quot;/&gt;
| স্থায়ী
|-
| মুম্বাই, ভাৰত
| ইন্দো-অষ্ট্ৰেলিয়ান / ভাৰতীয়-ইন্দোচাইনী / পূব এছিয়ান মৌচুমী
| জুন ১০&lt;ref name=&quot;brittanica&quot;/&gt;
| অক্টোবৰ ১&lt;ref name=&quot;brittanica&quot;/&gt;
| স্থায়ী
|-
| ঢকা, বাংলাদেশ
| ইন্দো-অষ্ট্ৰেলিয়ান / ভাৰতীয়-ইন্দোচাইনী / পূব এছিয়ান মৌচুমী
| জুনৰ মাজভাগ
| অক্টোবৰ
| আচম্বিতে
|-
| দাৰউইন, অষ্ট্ৰেলিয়া
| ইন্দো-অষ্ট্ৰেলিয়ান / বৰ্নিঅ’-অষ্ট্ৰেলিয়ান মৌচুমী
| অক্টোবৰ&lt;ref name=&quot;brit1&quot;/&gt;
| এপ্ৰিল&lt;ref name=&quot;brit1&quot;/&gt;
| স্থায়ী
|}

=== আফ্ৰিকা (পশ্চিম আফ্ৰিকান আৰু দক্ষিণ-পূব আফ্ৰিকান) {{anchor|Africa}} ===
[[File:Saison des pluies à Mayotte.jpg|thumb|[[মায়োট]]ৰ ওপৰত দক্ষিণ-পূব আফ্ৰিকান মৌচুমী মেঘ]]

পশ্চিম [[সাহাৰাৰ দক্ষিণ অঞ্চল|উপ-সাহাৰান আফ্ৰিকা]]ৰ মৌচুমী মূলত [[Intertropical Convergence Zone]] (ITCZ)-ৰ ঋতুচৰিত্ৰ স্থানচ্যুতি আৰু [[সাহাৰা]] আৰু বিষুৱীয় আটলাণ্টিক মহাসাগৰৰ মাজৰ তাপ আৰু আৰ্দ্ৰতাৰ ভিন্নতাৰ ফল।&lt;ref&gt;{{cite web|author=African Monsoon Multidisciplinary Analyses (AMMA) |title=Characteristics of the West African Monsoon |url=http://www.amma-international.org/article.php3?id_article=10}}&lt;/ref&gt;

ITCZ-টো ফেব্ৰুৱাৰীত বিষুৱীয় আটলাণ্টিকৰ পৰা উত্তৰলৈ সৰিছে, জুন ২২ চাৰিওকাষে পশ্চিম আফ্ৰিকালৈ আগবাঢ়ে, আৰু অক্টোবৰৰ আগত পুনৰ দক্ষিণলৈ ঘূৰি আহে।&lt;ref name=&quot;inno&quot;/&gt;

শুকান, উত্তৰ-পূব দিশৰ [[ট্ৰেড উইণ্ড]] বা ইয়াৰ কঠোৰ ৰূপ, [[হাৰ্মাটান]], গ্ৰীষ্মকালত ITCZ-ৰ উত্তৰ স্থানচ্যুতিৰ দ্বাৰা সাময়িকভাৱে ৰোধ হয় আৰু ইয়াৰ সলনি দক্ষিণ দিশৰ বৰষুণ কঢ়িয়াই অনা বতাহ আহে। [[চাহেল]] আৰু [[চুদান অঞ্চল]] এই ধৰণৰ মৌচুমী বৈশিষ্ট্যৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে তেওঁলোকৰ অধিকাংশ বৰষুণৰ বাবে। 


=== উত্তৰ আমেৰিকান মৌচুমী ===
{{main|উত্তৰ আমেৰিকান মৌচুমী|যুক্ত ৰাজ্যৰ বৰষুণৰ জলবায়ু}}

[[File:Incoming monsoon clouds over Arizona.jpg|thumb|[[এৰিজ'না, ফিনিক্স]]ৰ ওপৰত আহি থকা মৌচুমী মেঘ]]
[[File:LightningCNP.ogg|thumb|তিনিচুটীয়া ভিডিঅ’ – মৌচুমী ধেমালিত বজ্ৰপাত, [[Canyonlands National Park]]]]

'''উত্তৰ আমেৰিকান মৌচুমী''' (North American Monsoon বা NAM) সাধাৰণতে জুনৰ শেষত বা জুলাইৰ আৰম্ভণিতে আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্তেম্বৰৰ ভিতৰত সামৰণি পায়। এই মৌচুমী মেক্সিকোৰ ওপৰত উৎপন্ন হৈ, জুলাইৰ মাজভাগত [[এৰিজ’না]], [[নিউ মেক্সিকো]], [[নেভাডা]], [[উটাহ]], [[ক'লৰাডো]], [[টেক্সাছ]] আৰু [[কেলিফোৰ্নিয়া]]ৰ দক্ষিণ অংশলৈ বিস্তৃত হয়। 

এই মৌচুমী [[Sierra Madre Occidental]] আৰু [[চোনোৰান মৰুভূমি|চোনোৰান]] তথা [[মোহেভে মৰুভূমি|মোহেভে]] অঞ্চলত গুৰুত্বপূৰ্ণ বৰষুণ কঢ়িয়াই আনে। মৌচুমী বায়ু কেতিয়াবা [[Peninsular Ranges]] আৰু [[Transverse Ranges]] পাৰ হৈ দক্ষিণ কেলিফোৰ্নিয়ালৈও আগবাঢ়ে, যদিও উপকূলীয় অঞ্চলসমূহলৈ সচৰাচৰ নপৰে। 

এই মৌচুমী &quot;গ্ৰীষ্ম মৌচুমী&quot;, &quot;দক্ষিণ-পশ্চিম মৌচুমী&quot;, &quot;মেক্সিকান মৌচুমী&quot; বা &quot;এৰিজ'না মৌচুমী&quot; নামেৰে জনাজাত।&lt;ref&gt;[[Arizona State University]] Department of Geography. [http://geography.asu.edu/aztc/monsoon.html Basics of Arizona Monsoon.]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;New Mexico Tech. [http://www.ees.nmt.edu/vivoni/hydromet/lectures/Lecture17.pdf Lecture 17:&amp;nbsp; 1. North American Monsoon System.]&lt;/ref&gt;

এই মৌচুমী &quot;মৰুভূমি মৌচুমী&quot; (Desert Monsoon) হিচাপেও চিনাকি, কিয়নো ইয়াৰ প্ৰভাৱিত অঞ্চলৰ এক বৃহৎ অংশ মৰুভূমি। যদিও এই মৌচুমী বিশেষত্বযুক্ত বৰষুণ আনে, কিছু বিশেষজ্ঞৰ মতে ইয়াত মৌচুমী শব্দটো ব্যৱহাৰ কৰা যথোপযুক্ত নহয়, কিয়নো মৌচুমীৰ বৈশিষ্ট্যৰ অন্তৰ্গত পূৰ্ণ বতাহ দিশ পৰিবৰ্তন ইয়াত নোহোৱা দেখা যায়।&lt;ref name=Rohli&gt;{{cite book |last1=Rohli |first1=Robert V. |last2=Vega |first2=Anthony J. |year=2011 |title=Climatology |publisher=Jones &amp; Bartlett Learning |page=187}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://ocp.ldeo.columbia.edu/res/div/ocp/glodech/10Monsoon.html|title=The Future of the North American Monsoon|first1=Ben|last1=Cook|first2=Richard|last2=Seager}}&lt;/ref&gt;


=== এছিয়া ===

এছিয়াৰ মৌচুমী কেইবাটাও উপ-প্ৰণালীত বিভক্ত কৰা যায়, যেনে:

* ভাৰতীয় উপমহাদেশত প্ৰভাৱ বিস্তাৰ কৰা দক্ষিণ এছিয়ান মৌচুমী
* দক্ষিণ চীন, [[তাইৱান]], কোৰিয়া, আৰু [[জাপান]]ক আৱৰি থকা পূব এছিয়ান মৌচুমী

==== দক্ষিণ এছিয়ান মৌচুমী ====
{{Main|দক্ষিণ এছিয়ান মৌচুমী}}

===== পশ্চিম-দক্ষিণ মৌচুমী =====
[[File:India southwest summer monsoon onset map en.svg|thumb|ভাৰতত পশ্চিম-দক্ষিণ মৌচুমীৰ আগমন তাৰিখ আৰু প্ৰভাৱ বিস্তাৰ]]

পশ্চিম-দক্ষিণ মৌচুমী সাধাৰণতে জুনৰ পৰা ছেপ্তেম্বৰৰ ভিতৰত হয়। গ্ৰীষ্মকালত [[থাৰ মৰুভূমি]] আৰু ভাৰতীয় উপমহাদেশৰ উত্তৰ-মধ্যভাগ যথেষ্ট গৰম হৈ উঠে। এই উষ্ণতাৰ ফলত অঞ্চলটোত নিম্ন চাপ সৃষ্টি হয়। এই স্থান পূৰণ কৰিবলৈ [[ভাৰত মহাসাগৰ]]ৰ পৰা আৰ্দ্ৰ বায়ু উদ্যম কৰি ভূখণ্ডলৈ আহে। 

এই বায়ুসমূহ [[হিমালয়]]ৰ দিশে ধাবিত হয়। হিমালয়ে এক প্ৰাকৃতিক বাধা হিচাপে কাম কৰি, বায়ুবিলাকক ওপৰলৈ উঠিবলৈ বাধ্য কৰে। ফলস্বৰূপে, মেঘৰ উষ্ণতা হ্ৰাস পায় আৰু [[ও্ৰ’গ্ৰাফিক বৰষুণ]]ৰ সৃষ্টি হয়। কিছুমান অঞ্চলত বছৰি ১০,০০০ মিলিমিটাৰলৈ বৰষুণ হয়। 

এই মৌচুমী সাধাৰণতে জুনৰ আৰম্ভণিতে আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্তেম্বৰৰ শেষলৈ সামৰণি পায়। [[ভাৰতীয় উপদ্বীপ|উপদ্বীপ]]ৰ দক্ষিণতম বিন্দুত [[ভৌগোলিক বৈশিষ্ট্য|ভৌগোলিক গঠনৰ]] বাবে বতাহ দুখন শাখালৈ বিভক্ত হয়: ''আৰাবী সাগৰ শাখা'' আৰু ''বেংগলৰ উপসাগৰ শাখা''। 

''আৰাবী সাগৰ শাখা'' প্ৰথমে [[কেৰালা]]ৰ পশ্চিম ঘাটত উপনীত হয়। ইয়াৰ ফলত কেৰালা হৈছে ভাৰতত এই মৌচুমীৰ প্ৰথম বৰষুণ লাভ কৰা ৰাজ্য। এই শাখাই [[কনকণ অঞ্চল]], [[গোৱা]] আদিৰ পশ্চিম উপকূলত অতি বেছি বৰষুণ আনিছে। পশ্চিম ঘাটৰ পূব অংশ এই মৌচুমীৰ পৰা কম বৰষুণ পায়। 

''বেংগলৰ উপসাগৰ শাখা'' [[বেংগলৰ উপসাগৰ]]ৰ ওপৰেদি আগবাঢ়ি [[উত্তৰ-পূব ভাৰত]] আৰু [[বাংলা]]লৈ যায়। [[মেঘালয়]]ৰ [[খাসি over Hills|খাসি পাহাৰৰ]] দক্ষিণ ঢালত অৱস্থিত [[মাউসিনৰাম]] পৃথিৱীৰ আটাইতকৈ বেছি বৰষুণ হোৱা ঠাইৰ ভিতৰত এখন। ইয়াৰ পৰা এই বায়ু পশ্চিম দিশে [[ইন্দো-গাংগেটিক সমতলভূমি]]ৰ ওপৰেদি ধীৰে ধীৰে আগবাঢ়ে আৰু সকলো ৰাজ্যত ১–২ সপ্তাহৰ ভিতৰত উপনীত হয়।&lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=Pz_xAwAAQBAJ&amp;pg=PA28|title=Weather and Climate: India in Focus|last=Explore|first=Team|date=2005|publisher=EdPower21 Education Solutions|page=28}}&lt;/ref&gt;

ভাৰতত এই মৌচুমীৰ আগমন ১ জুনত হয় বুলি গণ্য কৰা হয়। 

ভাৰতৰ বৰষুণৰ প্ৰায় ৮০% এই মৌচুমীৰ ফল।&lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=vdFBDwAAQBAJ&amp;pg=PA121|title=Experimental Agrometeorology: A Practical Manual|last1=Ahmad|first1=Latief|last2=Kanth|first2=Raihana Habib|last3=Parvaze|first3=Sabah|last4=Mahdi|first4=Syed Sheraz|date=2017|publisher=Springer|isbn=978-3-319-69185-5|page=121}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://weather.com/en-IN/india/monsoon/news/2018-06-27-india-southwest-northeast-monsoon|title=Why India's Twin Monsoons Are Critical To Its Well-Being}}&lt;/ref&gt; ভাৰতীয় কৃষি (যিয়ে GDP-ৰ ২৫% আৰু জনসংখ্যাৰ ৭০%-ক নিযুক্তি প্ৰদান কৰে) এই বৰষুণৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে, বিশেষকৈ [[ধান]], [[তিলবীজ]], [[কটন]] আৰু অন্যান্য খাদ্য শস্য চাষৰ বাবে। এই মৌচুমীৰ বিলম্বে দেশৰ অৰ্থনীতিৰ ওপৰত গভীৰ প্ৰভাৱ পেলায়, যাৰ ফলত বহুতো [[খৰাং]]ৰ সৃষ্টি হৈছে। 

নগৰবাসীয়ে এই মৌচুমীক স্বাগত দিয়ে কিয়নো এই মৌচুমী গ্ৰীষ্মৰ উষ্ণতাৰ পৰা ৰেহাই দিয়ে।&lt;ref&gt;Official Web Site of District Sirsa, India. [http://sirsa.gov.in/htfiles/location.html District Sirsa.]&lt;/ref&gt; কিন্তু এই সময়ছোৱাত পথ আৰু নগৰ ব্যৱস্থাপনা ব্যাপকভাৱে ক্ষতিগ্ৰস্ত হয়। বৰষুণৰ ফলত [[জলাবদ্ধতা]], [[পানী পূৰণ]], [[বন্যা]] আদিৰ সৃষ্টি হয়। [[২০০৫ মুম্বাই বন্যা]] ইয়াৰ প্ৰত্যক্ষ উদাহৰণ। [[আছাম]] আৰু [[পশ্চিম বংগ]]ত এই মৌচুমীত প্ৰায়ে বন্যা দেখা যায়। ইমানেই নহয়, [[থাৰ মৰুভূমি]]ৰ দৰে শুষ্ক অঞ্চলতো প্ৰায়েই অপ্ৰত্যাশিতভাৱে বৰষুণৰ ফলত বানৰ সৃষ্টি হয়। 

এই মৌচুমীৰ প্ৰভাৱ [[চীন]]ৰ [[টিয়ান শান পৰ্বতমালা]]লৈকে বিস্তৃত, য’ত প্ৰায় ৭০% বৰষুণ গ্ৰীষ্মকালত হয়।&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Blumer |first=Felix P. |year=1998 |contribution=Investigations of the precipitation conditions in the central part of the Tianshan mountains |editor-last=Kovar |editor-first=Karel |publisher=International Association of Hydrological Sciences}}&lt;/ref&gt; ইয়াৰ প্ৰভাৱ [[মেডিটেৰেনিয়ান]] অঞ্চলতো পৰে, য’ত [[Rodwell-Hoskins mechanism]]ৰ মাধ্যমে শুকান পৰিস্থিতি সৃষ্টি কৰে।&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Rodwell |first1=Mark J. |last2=Hoskins |first2=Brian J. |title=Monsoons and the dynamics of deserts |journal=Quarterly Journal of the Royal Meteorological Society |date=1996 |volume=122 |issue=534 |pages=1385–1404}}&lt;/ref&gt;

===== উত্তৰ-পূব মৌচুমী =====
[[File:(1) Agriculture and rural farms of India.jpg|thumb|[[মধ্যপ্ৰদেশ]]ত মৌচুমী মেঘ]]

ছেপ্তেম্বৰ মাহৰ পৰা সূৰ্য দক্ষিণ গোলাৰ্ধলৈ স্থানান্তৰিত হোৱাৰ লগে লগে ভাৰতীয় উপমহাদেশৰ উত্তৰ অংশত ঠাণ্ডা পৰিবেশ সৃষ্টি হয়, যাৰ ফলত উচ্চ চাপৰ অঞ্চল গঠিত হয়। আনহাতে, [[ভাৰত মহাসাগৰ]] আৰু তাৰ চাৰিওফালে থকা অঞ্চলত উষ্ণতা এতিয়াও অধিক থাকে, যাৰ ফলত [[হিমালয়]] আৰু [[ইন্দো-গাংগেটিক সমতলভূমি]]ৰ পৰা ঠাণ্ডা আৰু শুকান বায়ু দক্ষিণলৈ প্ৰবাহিত হয়। 

এই ঠাণ্ডা বায়ুবিলাকে [[বেংগলৰ উপসাগৰ]]ৰ ওপৰত আহি কিছু পৰিমাণে আৰ্দ্ৰতা লাভ কৰে আৰু দক্ষিণ ভাৰত আৰু [[শ্ৰীলংকা]]ত বৰষুণ ঘটায়। [[চেন্নাই]] আদি দক্ষিণ ভাৰতৰ বহু অঞ্চল, যিবোৰে পশ্চিম-দক্ষিণ মৌচুমীত কম বৰষুণ পায়, এই মৌচুমীত উল্লেখযোগ্য বৃষ্টিপাত লাভ কৰে। 

বিশেষকৈ [[তামিলনাডু]] ৰাজ্যত প্ৰায় ৫০%-৬০% বৰষুণ উত্তৰ-পূব মৌচুমীৰ পৰা আহে।&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.imdchennai.gov.in/northeast_monsoon.htm|title=NORTHEAST MONSOON}}&lt;/ref&gt;

দক্ষিণ এছিয়াত উত্তৰ-পূব মৌচুমী সাধাৰণতে অক্টোবৰ-ডিচেম্বৰ মাহত হয়, যেতিয়া স্থলভাগত উচ্চ চাপ প্ৰবল হয়। এই সময়ত [[জেট ষ্ট্ৰীম]] দুটা ভাগত বিভক্ত হয়—এটা [[subtropical jet]] আৰু আনটো [[polar jet]]। subtropical jet দক্ষিণ এছিয়াৰ ওপৰত উত্তৰ-পূব দিশৰ বায়ু বোৱাই আনে, যাৰ ফলত শুকান বায়ু সৃষ্টি হয় আৰু আকাশ পোহৰ হয়। 

ইয়াৰ লগতে [[monsoon trough]] নামৰ এক নিম্ন চাপ অঞ্চল [[দক্ষিণ-পূব এছিয়া]] আৰু [[অষ্ট্ৰেলাছিয়া]]ত সৃষ্টি হয়, যাৰ বাবে বায়ু অষ্ট্ৰেলিয়ালৈ প্ৰবাহিত হয়। 

[[ফিলিপিন]]ত এই উত্তৰ-পূব মৌচুমী &quot;আমিহান&quot; (Amihan) নামেৰে জনাজাত।&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Arceo |first=Acor |date=2023-10-20 |title=Philippines' northeast monsoon season underway |url=https://www.rappler.com/nation/weather/pagasa-northeast-monsoon-amihan-philippines-start-october-20-2023/ |access-date=2024-01-06 |website=RAPPLER |language=en-US}}&lt;/ref&gt;


==== পূব এছিয়ান মৌচুমী ====
{{Main|পূব এছিয়ান মৌচুমী}}

পূব এছিয়ান মৌচুমী [[চীন]], [[তাইৱান]], [[কোৰিয়া]] আৰু [[জাপান]]ত প্ৰভাৱ বিস্তাৰ কৰে। এই মৌচুমী দুটা অংশত বিভক্ত — ''গ্ৰীষ্ম মৌচুমী'' আৰু ''শীত মৌচুমী''। 

''গ্ৰীষ্ম মৌচুমী'' মে মাহৰ শেষৰ ফালে আৰম্ভ হয় আৰু [[Meiyu front]] নামেৰে জনাজাত এক [[stationary front]] সৃষ্টি কৰে, যি [[ইয়াংছে নদী]] আৰু [[হুয়াই নদী]] অঞ্চলসমূহত দীঘলীয়া সময়জোৰা বৰষুণ কঢ়িয়াই আনে। এই পৰ্যায়ত গৰম আৰু আৰ্দ্ৰ বায়ু [[পেছিফিক মহাসাগৰ]]ৰ পৰা স্থলভাগলৈ আহে আৰু [[তাইৱান]] আৰু [[জাপান]]ত অধিক বৃষ্টিপাত ঘটায়। 

''শীত মৌচুমী'' [[মংগোলিয়া]] আৰু [[চীন]]ৰ উত্তৰ অঞ্চলত উৎপন্ন হয়, য’ত উচ্চ চাপ সৃষ্টি হয়। এই ঠাণ্ডা বায়ু পূব আৰু দক্ষিণ-পূব দিশে বাগে আৰু [[জাপান সাগৰ]] পাৰ হৈ [[জাপান]] আৰু [[কোৰিয়া]]ত শীতল, শুকান বায়ু লৈ আহে। এই সময়ত [[Lake-effect snow]]ৰ দৰে বিস্তৃত বৰফৰ বৃষ্টিও দেখা যায়, বিশেষকৈ [[হোক্কাইদো]] অঞ্চলত। 

এই মৌচুমীৰ বৈশিষ্ট্য হৈছে স্পষ্ট ঋতুচৰিত্ৰতা: গ্ৰীষ্মত গৰম আৰু আৰ্দ্ৰ অৱস্থা আৰু শীতত ঠাণ্ডা আৰু শুকান অৱস্থা। ইয়াৰ ফলত কৃষিকাজ, পানী সম্পদ আৰু দৈনন্দিন জীৱনশৈলীত গুৰুত্বপূৰ্ণ প্ৰভাৱ পৰে। 


=== দক্ষিণ-পূব এছিয়ান মৌচুমী ===
[[File:Asia-monsoon.jpg|thumb|300px|পূব আৰু দক্ষিণ-পূব এছিয়াৰ মৌচুমী বায়ুৰ পথ]]

[[ইণ্ডোনেচিয়া]], [[মালয়েছিয়া]], [[ব্ৰুনেই]], [[ফিলিপিন]], [[থাইলেণ্ড]], [[কাম্বোডিয়া]], [[ভিয়েটনাম]] আৰু [[লাওচ]]ৰ দৰে দক্ষিণ-পূব এছিয়াৰ দেশবোৰত মৌচুমী বতাহৰ দ্বি-মৌসুমী প্ৰভাৱ দেখা যায়। 

গ্ৰীষ্ম মৌচুমী (জুনৰ পৰা ছেপ্তেম্বৰ) সময়চোৱাত দক্ষিণ-পশ্চিম দিশৰ পৰা গৰম আৰু আৰ্দ্ৰ বায়ু আহে, যিয়ে উল্লেখযোগ্য বৰষুণ কঢ়িয়াই আনে। বিশেষকৈ [[ইণ্ডোনেচিয়া]] আৰু মালয় দ্বীপপুঞ্জত এই সময়ত অধিক বৰষুণ হয়। 

শীত মৌচুমী (অক্টোবৰ পৰা ফেব্ৰুৱাৰী) সময়চোৱাত উত্তৰ-পূব দিশৰ পৰা ঠাণ্ডা আৰু শুকান বায়ু প্ৰবাহিত হয়। এই মৌচুমীত [[ইণ্ডোনেচিয়া]]ৰ কিছু অঞ্চলত বৰষুণ কিছু হ্ৰাস পায়, যদিও মালয়েছিয়া আৰু ব্ৰুনেইৰ কিছু অঞ্চলত উত্তৰ-পূব বায়ু উপসাগৰ পাৰ হৈ আহি বৰষুণ কঢ়িয়াই আনে। 

দক্ষিণ-পূব এছিয়াৰ এই মৌচুমী চক্ৰ কৃষি, পানী সম্পদ, আৰু বাসগৃহ নিৰ্মাণৰ বাবে অত্যন্ত গুৰুত্বপূৰ্ণ। অধিকাংশ শস্যৰ চাষ মৌচুমীৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল, বিশেষকৈ [[ধান]]ৰ ক্ষেত্ৰত। মৌচুমী বিলম্ব হ’লে বা অনিয়মিত হ’লে খাদ্য উৎপাদন আৰু মূল্য স্থিতিত ব্যাঘাত ঘটিব পাৰে। 

এই অঞ্চলত [[এল নিন’]] আৰু [[লা নিনা]] ঘটনাসমূহে মৌচুমীৰ আচৰণত ব্যাপক প্ৰভাৱ পেলায়। উদাহৰণস্বৰূপে, এল নিন’ ঘটনাৰ সময়ত ইণ্ডোনেচিয়া আৰু মালয়েছিয়াত খৰাং দেখা যায় আৰু লা নিনা ঘটনাত অধিক বৰষুণ হয়। 


=== অষ্ট্ৰেলিয়ান মৌচুমী ===
[[File:Australia monsoon map.png|thumb|অষ্ট্ৰেলিয়াত মৌচুমী বৰষুণৰ বিতৰণ]]

অষ্ট্ৰেলিয়াৰ উত্তৰাঞ্চলত [[ডাৰউইন (অষ্ট্ৰেলিয়া)|ডাৰউইন]] আৰু [[উইণ্ডহাম, পশ্চিম অষ্ট্ৰেলিয়া|উইণ্ডহাম]] অঞ্চলসমূহত প্ৰধানকৈ মৌচুমী প্ৰভাৱ দেখা যায়। ইয়াত [[ইণ্ডো-অষ্ট্ৰেলিয়ান মৌচুমী]]ৰ অংশ হিচাপে [[ডিচেম্বৰ]]ৰ পৰা [[মাৰ্চ]] মাহলৈকে মৌচুমী বৰষুণ হয়। 

এই মৌচুমী [[ট্ৰপিক অফ কেপ্ৰিকৰ্ণ]]ৰ উত্তৰ অঞ্চলবোৰত শক্তিশালী হয়। গ্ৰীষ্মকালত অষ্ট্ৰেলিয়াৰ ভূখণ্ডৰ ওপৰত উষ্ণতা বৃদ্ধি পায় আৰু [[উচ্চ চাপ]] অঞ্চল [[বিচ ছাগৰ]]ৰ ওপৰত গঠিত হয়। ইয়াৰ ফলত [[টিমোৰ সাগৰ]] আৰু [[কোৰাল সাগৰ]]ৰ পৰা গৰম, আৰ্দ্ৰ বায়ু স্থলভাগলৈ আহে, যিয়ে [[উইণ্ডশ্বাৰ]] আৰু [[বজ্ৰপাত]]ৰ সৈতে বৰষুণ সৃষ্টি কৰে। 

এই মৌচুমী সাধাৰণতে [[Monsoon Trough]] বা [[Equatorial Trough]]ৰ সৈতে জড়িত থাকে, যি [[নদী বন্যা]], [[পানী ভৰ্তি]] আৰু [[পথ-অৱৰোধ]] সৃষ্টি কৰিব পাৰে। বিশেষকৈ [[উত্তৰ টেৰিটৰি]] আৰু [[কুইন্সলেণ্ড]]ৰ উত্তৰ অংশত মৌচুমী সময়চোৱাত দৈনিক বৰষুণ সাধাৰণ ঘটনা। 

মৌচুমী কালত [[ঘূৰ্ণিবাত্যা]] (cyclone)-ৰ সম্ভাৱনাও অধিক থাকে, যিয়ে উপকূলীয় অঞ্চলসমূহত অধিক ক্ষতি সাধন কৰিব পাৰে। অষ্ট্ৰেলিয়াৰ কৃষি ক্ষেত্ৰত, বিশেষকৈ [[চিনি কঁচ]] আৰু [[ধান]] চাষ মৌচুমীৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল। 

অষ্ট্ৰেলিয়াত এই মৌচুমীক সাধাৰণভাৱে &quot;wet season&quot; বা বৰষুণৰ ঋতু বুলি কোৱা হয়। ই [[জুন]]ৰ পৰা [[অক্টোবৰ]] মাহলৈ চলা &quot;dry season&quot;ৰ সম্পূৰ্ণ বিপৰীত। 


=== দক্ষিণ আমেৰিকান মৌচুমী ===
[[File:South America monsoon.jpg|thumb|দক্ষিণ আমেৰিকাত মৌচুমী বৰষুণৰ বিতৰণ]]

[[দক্ষিণ আমেৰিকা]]ৰ মৌচুমী বিশেষকৈ [[ব্ৰাজিল]], [[ব'লিভিয়া]], [[পেৰু]], [[পাৰাগুৱে]], [[উৰুগুৱে]] আৰু [[উত্তৰ আৰ্জেণ্টিনা]] অঞ্চলত বিস্তৃত। এই মৌচুমীক সাধাৰণতে দক্ষিণ আমেৰিকান গ্ৰীষ্ম মৌচুমী (South American Summer Monsoon – SASM) বুলি কোৱা হয়। এই মৌচুমী সাধাৰণতে [[ডিচেম্বৰ]]ৰ পৰা [[মাৰ্চ]]লৈ হয়। 

গ্ৰীষ্মকালত দক্ষিণ আমেৰিকাৰ স্থলভাগত [[উষ্ণতা]] বৃদ্ধি পায়, যাৰ ফলত [[লো-প্ৰেছাৰ জোন]] গঠিত হয়। ইয়াৰ ফলস্বৰূপে [[আটলাণ্টিক মহাসাগৰ]]ৰ পৰা আৰ্দ্ৰ বায়ু [[এমাজন নদী]] পাৰ হৈ দক্ষিণমুখে বাগি [[ব্ৰাজিলিয়ান হাইলেণ্ড]] আৰু [[এণ্ডিজ পৰ্বত]]লৈ গতি কৰে। 

এই বায়ু সংঘটনৰ ফলত দক্ষিণ আমেৰিকাৰ ভিতৰুৱা অঞ্চলত ব্যাপক বৰষুণ হয়। [[এমাজন বনৰ অঞ্চল]]ত বছৰি ২০০০–৩০০০ মিলিমিটাৰ পৰ্যন্ত বৰষুণ হয়। [[ম্যানাস]] আৰু [[বেলেন]]ৰ দৰে চহৰসমূহত মৌচুমী কালত প্ৰায় প্ৰতিদিনে বৰষুণ হয়। 

[[ব্ৰাজিল]]ৰ কিছু অংশত [[এল নিন’]] আৰু [[লা নিনা]] ঘটনাৰ ফলত মৌচুমীৰ পৰিবৰ্তন দেখা যায়। এল নিন’-ৰ সময়ত কিছু অঞ্চলত খৰাং হয়, আৰু লা নিনাৰ সময়ত বৰষুণ বৃদ্ধি পায়। 

এই মৌচুমী দক্ষিণ আমেৰিকাৰ কৃষি অৰ্থনীতিৰ বাবে অত্যন্ত গুৰুত্বপূৰ্ণ, বিশেষকৈ [[চিনি কঁচ]], [[সয়াবিন]] আৰু [[ভুট্টা]] চাষৰ ক্ষেত্ৰত। 

ইয়াৰ উপৰিও এই মৌচুমী [[আৰুকুলা (Arucula)]] বনাঞ্চলৰ জলবায়ুক নিয়ন্ত্ৰণ কৰে আৰু [[পানী সম্পদ]]ৰ জোগান ধৰি ৰাখে। [[অন্ধ্ৰাজ (Andes)]] পৰ্বতৰ ওপৰত এই মৌচুমীৰ প্ৰভাৱেও বৰফ গঠনত অৱদান ৰাখে, যি [[নদী]]সমূহৰ উৎস হিচাপে কাম কৰে। 


== মৌচুমীৰ বৈজ্ঞানিক অধ্যয়ন ==
[[File:Radar_image_of_a_monsoon_rain_system.jpg|thumb|ৰেডাৰৰ দ্বাৰা ধৰা মৌচুমী বৰষুণ প্ৰণালী]]

মৌচুমী এক জটিল বায়ুমণ্ডলীয় প্ৰক্ৰিয়া, যাৰ অধ্যয়নৰ বাবে বহু দেশ আৰু সংস্থাই লগ লাগিছে। [[NASA]], [[Indian Meteorological Department]] (IMD), [[NOAA]], আৰু [[Japan Meteorological Agency]] (JMA)-য়ে মৌচুমীৰ অধ্যয়নৰ বাবে উপগ্ৰহ, বেলুন, আৰু মৌলিক পৰীক্ষাগাৰৰ সহায় লৈ বৃহৎ পৰীক্ষণ কৰা হৈছে। 

বিশেষকৈ [[দক্ষিণ এছিয়ান মৌচুমী]]ৰ অধ্যয়নৰ বাবে [[MONEX]] (Monsoon Experiment), [[GAME]] (GEWEX Asian Monsoon Experiment), আৰু [[CAIPEEX]] (Cloud Aerosol Interaction and Precipitation Enhancement Experiment) নামৰ বিশেষ প্ৰকল্প চলোৱা হৈছে। 

এই অধ্যয়নৰ উদ্দেশ্য হৈছে মৌচুমীৰ আগমন আৰু সমাপ্তিৰ ভৱিষ্যদ্বাণী, বৰষুণৰ পৰিমাণ, আৰু ইয়াৰ জলবায়ু পৰিবৰ্তনৰ লগত সম্পৰ্ক বুজা। ইয়াৰ ফলত [[খৰাং]], [[বন্যা]], আৰু [[খাদ্য সুৰক্ষা]]ৰ ক্ষেত্ৰত আগতীয়াকৈ ব্যৱস্থা গ্ৰহণ সম্ভৱ হয়। 

ইয়াৰ উপৰিও [[গ্ল’বেল ৱাৰ্মিং]] আৰু [[জলবায়ু পৰিবৰ্তন]]ৰ প্ৰভাৱত মৌচুমীৰ ধাৰা, সময়সীমা, আৰু তীব্ৰতা কেনেদৰে সলনি হৈছে তাতো গবেষণা চলিছে। 

উল্লেখযোগ্যভাৱে, IMD-য়ে প্ৰতিবছৰে মৌচুমীৰ আগমনৰ তাৰিখ ঘোষণা কৰে আৰু মৌচুমী পূৰ্বাভাস প্ৰস্তুত কৰে, যি [[কৃষক]] আৰু [[নীতিনিৰ্ধাৰক]]সকলৰ বাবে অতি মূল্যৱান তথ্য। 


== তথ্যসূত্ৰ ==
{{Reflist}}

== বাহিৰা লিংক ==
* {{Commons category-inline|Monsoons}}
* {{Wiktionary-inline|monsoon}}
* [https://www.britannica.com/science/monsoon Encyclopædia Britannica: Monsoon]
* [https://www.weather.gov/twc/monsoon National Weather Service: Monsoon]
* [https://www.nationalgeographic.com/environment/natural-disasters/monsoons/ National Geographic: Monsoons]

{{Authority control}}

[[Category:Monsoons| ]]
[[Category:Weather patterns]]
[[Category:Climatology]]
[[Category:Tropical meteorology]]</text>
      <sha1>2bwgzsl7di46cdmrp1o7n30ffubxvq0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>সদস্য বাৰ্তা:Fiona Romeo</title>
    <ns>3</ns>
    <id>123298</id>
    <redirect title="সদস্য বাৰ্তা:Olitun" />
    <revision>
      <id>522220</id>
      <timestamp>2025-07-05T13:22:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Civvì</username>
        <id>16598</id>
      </contributor>
      <comment>পৃষ্ঠা [[সদস্য বাৰ্তা:Fiona Romeo]]ৰ পৰা [[সদস্য বাৰ্তা:Olitun]]লৈ Civvìয়ে স্থানান্তৰ কৰিলে: Automatically moved page while renaming the user &quot;[[Special:CentralAuth/Fiona Romeo|Fiona Romeo]]&quot; to &quot;[[Special:CentralAuth/Olitun|Olitun]]&quot;</comment>
      <origin>522220</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="55" sha1="mlzl0sybi1wwg9n466mm0bgt0dg3ujb" xml:space="preserve">#REDIRECT [[সদস্য বাৰ্তা:Olitun]]</text>
      <sha1>mlzl0sybi1wwg9n466mm0bgt0dg3ujb</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপত্ৰিকা/আগষ্ট-২০২৫</title>
    <ns>4</ns>
    <id>123299</id>
    <revision>
      <id>522222</id>
      <timestamp>2025-07-05T14:00:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>অনামিকা(চুমু) বড়া</username>
        <id>22159</id>
      </contributor>
      <comment>নতুন পৃষ্ঠা: {{ৱিকিপত্ৰিকা মূলপৃষ্ঠা | সংখ্যা = &lt;center&gt;&lt;span style=&quot;text-shadow:10px 10px 10px #FCE205; font-size:20px&quot;&gt;&lt;font color=#6A5ACD&gt; চতুৰ্দশ বৰ্ষ &lt;nowiki&gt;|&lt;/nowiki&gt; আগষ্ট &lt;nowiki&gt;|&lt;/nowiki&gt; ২০২৫ &lt;nowiki&gt;|&lt;/nowiki&gt; অষ্টম | সম্পাদকীয় = ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপত্ৰিকা/আগষ্ট-২০২৫/ৱিকি...</comment>
      <origin>522222</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2476" sha1="h6musg2rhswm917dpjc5msam3qwj4rs" xml:space="preserve">{{ৱিকিপত্ৰিকা মূলপৃষ্ঠা
| সংখ্যা = &lt;center&gt;&lt;span style=&quot;text-shadow:10px 10px 10px #FCE205; font-size:20px&quot;&gt;&lt;font color=#6A5ACD&gt; চতুৰ্দশ বৰ্ষ &lt;nowiki&gt;|&lt;/nowiki&gt; আগষ্ট &lt;nowiki&gt;|&lt;/nowiki&gt; ২০২৫ &lt;nowiki&gt;|&lt;/nowiki&gt; অষ্টম
| সম্পাদকীয় = ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপত্ৰিকা/আগষ্ট-২০২৫/ৱিকিমিডিয়ানৰ মনৰ কথা
| ভাল প্ৰবন্ধ = ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপত্ৰিকা/আগষ্ট-২০২৫/ভাল প্ৰবন্ধ
| সক্ৰিয় সদস্যসমূহ = ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপত্ৰিকা/আগষ্ট-২০২৫/সক্ৰিয় সদস্যসমূহ
| যোৱা মাহ =জুলাই-২০২৫
| পৰৱৰ্তী মাহ =ছেপ্টেম্বৰ-২০২৫
| সৃষ্টি কৰা প্ৰবন্ধসমূহ = ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপত্ৰিকা/জুলাই-২০২৫ত সৃষ্টি কৰা প্ৰবন্ধসমূহ
| বিশেষ অভিলেখ = &lt;!--ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপত্ৰিকা/আগষ্ট-২০২৫/জুন মাহৰ বিশেষ অভিলেখ--&gt;
| নিৰ্বাচিত চিত্ৰ = ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপত্ৰিকা/আগষ্ট-২০২৫/নিৰ্বাচিত চিত্ৰ
| পদক = ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপত্ৰিকা/আগষ্ট-২০২৫/পদক
| উল্লেখনীয় কাম = ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপত্ৰিকা/আগষ্ট-২০২৫/উল্লেখনীয় কাম
| নিৰ্বাচিত উদ্ধৃতি=ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপত্ৰিকা/আগষ্ট-২০২৫/নিৰ্বাচিত উদ্ধৃতি
| উল্লেখনীয় ৱিকিমিডিয়ান =&lt;!-- ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপত্ৰিকা/আগষ্ট-২০২৫/উল্লেখনীয় ৱিকিমিডিয়ান--&gt;
}}
[[শ্ৰেণী:ৱিকিপিডিয়া প্ৰচাৰপত্ৰিকা]]</text>
      <sha1>h6musg2rhswm917dpjc5msam3qwj4rs</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপত্ৰিকা/জুলাই-২০২৫ত সৃষ্টি কৰা প্ৰবন্ধসমূহ</title>
    <ns>4</ns>
    <id>123300</id>
    <revision>
      <id>522223</id>
      <timestamp>2025-07-05T14:30:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>অনামিকা(চুমু) বড়া</username>
        <id>22159</id>
      </contributor>
      <comment>নতুন পৃষ্ঠা:  &lt;!--  __NOTOC__ &lt;center&gt;&lt;span style=&quot;text-shadow:10px 10px 10px #FCE205; font-size:20px&quot;&gt;&lt;font color=#6A5ACD&gt;'''''মুঠ প্ৰবন্ধৰ সংখ্যা = {{gap}}১ '''''&lt;/font&gt;&lt;/span&gt;&lt;/center&gt; {{Rule|}} {{columns-list|3| =='''''বিশ্বৰ প্ৰেক্ষাপট'''''== ===ব্যক্তি বিষয়ক=== # [[প্ৰমোদ খৰেল]] # [[]] # [[]] # [[]] ===গ্ৰন্থ বিষয়ক=== # [[]] #...</comment>
      <origin>522223</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2349" sha1="b2uyhcp8ouv1fdoqlcoayewkvmngulu" xml:space="preserve">
&lt;!-- 
__NOTOC__
&lt;center&gt;&lt;span style=&quot;text-shadow:10px 10px 10px #FCE205; font-size:20px&quot;&gt;&lt;font color=#6A5ACD&gt;'''''মুঠ প্ৰবন্ধৰ সংখ্যা = {{gap}}১ '''''&lt;/font&gt;&lt;/span&gt;&lt;/center&gt;
{{Rule|}}
{{columns-list|3|
=='''''বিশ্বৰ প্ৰেক্ষাপট'''''==
===ব্যক্তি বিষয়ক===
# [[প্ৰমোদ খৰেল]]
# [[]]
# [[]]
# [[]]
===গ্ৰন্থ বিষয়ক===
# [[]]
# [[]]
# [[]]
===চলচ্চিত্ৰ বিষয়ক===
# [[]]
# [[]]
# [[]]
===অন্যান্য===
# [[মৈমনসিং]]
# [[টেকন' ম'বাইল]]
# [[জামালপুৰ, বাংলাদেশ]]
# [[পিকাৰ্ডিৰ মধ্য আকাশত হোৱা বিমান সংঘৰ্ষ]]
# [[]]
# [[]]
# [[]]
# [[]]
# [[]]
# [[]]
# [[]]
# [[]]
# [[]]
# [[]]
# [[]]

=='''''ভাৰতীয় পটভূমি'''''==
===ব্যক্তি বিষয়ক===
# [[শ্যাম সুন্দৰ পালিৱাল]]
# [[শক্তিপদ ৰাজগুৰু]]
# [[মুনমুন দত্ত]]
# [[]]
# [[]]
# [[]]
# [[]]
# [[]]
# [[]]
# [[]]
# [[]]
# [[]]
# [[]]
===গ্ৰন্থ বিষয়ক===
# [[]]
# [[]]
# [[]]
===চলচ্চিত্ৰ বিষয়ক===
# [[চিষ্টাৰ মিডনাইট]]
# [[]]
# [[]]
===অন্যান্য===
# [[বলিউড]]
# [[]]
# [[]]

=='''''অসম বিষয়ক'''''==
===ব্যক্তি বিষয়ক===
# [[পৰাণ কুমাৰ বৰুৱা]]
# [[বিশ্বেশ্বৰ বৈদ্য়াধিপ]]
# [[]]
===গ্ৰন্থ বিষয়ক===
# [[পৰিৱেশৰ বাবে সামান্য কাম (গ্ৰন্থ)]]
# [[]]
# [[]]
===চলচ্চিত্ৰ বিষয়ক===
# [[]]
# [[]]
# [[]]
===অন্যান্য===
# [[মূৰ্কংচেলেক]]
# [[চাপাগুৰি সমষ্টি]]
# [[বৰমা সমষ্টি]]
# [[]]
# [[]]
# [[]]
# [[]]
# [[]]

=='''''সানমিহলি'''''==
# [[চ'ছিয়েল মিডিয়া আৰু মনোবিজ্ঞান]]
# [[মৌচুমী বায়ু]]
# [[]]
# [[]]
# [[]]
# [[]]
# [[]]
# [[]]
# [[]]
# [[]]
# [[]]
# [[]]
}}
 --&gt;</text>
      <sha1>b2uyhcp8ouv1fdoqlcoayewkvmngulu</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>নিপুণ আক্তার</title>
    <ns>0</ns>
    <id>123301</id>
    <revision>
      <id>522227</id>
      <timestamp>2025-07-05T17:44:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dipankar Das</username>
        <id>36094</id>
      </contributor>
      <comment>পৃষ্ঠা [[নিপুণ আক্তার]]ৰ পৰা [[নিপুণ আক্তাৰ]]লৈ Dipankar Dasয়ে স্থানান্তৰ কৰিলে</comment>
      <origin>522227</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="48" sha1="8gs1itrnot7vx3aj8f2ytdsjdq3b661" xml:space="preserve">#REDIRECT [[নিপুণ আক্তাৰ]]</text>
      <sha1>8gs1itrnot7vx3aj8f2ytdsjdq3b661</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522228</id>
      <parentid>522227</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T17:46:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dipankar Das</username>
        <id>36094</id>
      </contributor>
      <comment>Removed redirect to [[নিপুণ আক্তাৰ]]</comment>
      <origin>522228</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="72" sha1="hh7sstvyn9dif6poxyonfy3c5jdfopf" xml:space="preserve">{{db|1=wrong redirect}}
#REDIRECT [[নিপুণ আক্তাৰ]]</text>
      <sha1>hh7sstvyn9dif6poxyonfy3c5jdfopf</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>চাৰ্লিজ থেৰন</title>
    <ns>0</ns>
    <id>123302</id>
    <revision>
      <id>522229</id>
      <timestamp>2025-07-05T17:52:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ishanjyotibora</username>
        <id>14131</id>
      </contributor>
      <comment>নতুন পৃষ্ঠা: {{Infobox person | name               = Charlize Theron | image              = Charlize-theron-IMG 6045.jpg | caption            = Theron in 2018 | birth_date         = {{Birth date and age|df=yes|1975|8|7}} | birth_place        = [[Benoni, South Africa]] | citizenship        = {{hlist|South Africa|United States}} | occupation         = {{hlist|Actress|film producer}} | years_active       = 1995–present | partner            = [[Stuart Townsend]] (2001–20...</comment>
      <origin>522229</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4671" sha1="1a6ujoh2rq6pi9rl2ulu9dhk4qoaowk" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name               = Charlize Theron
| image              = Charlize-theron-IMG 6045.jpg
| caption            = Theron in 2018
| birth_date         = {{Birth date and age|df=yes|1975|8|7}}
| birth_place        = [[Benoni, South Africa]]
| citizenship        = {{hlist|South Africa|United States}}
| occupation         = {{hlist|Actress|film producer}}
| years_active       = 1995–present
| partner            = [[Stuart Townsend]] (2001–2009)
| children           = 2
| works              = [[Charlize Theron filmography|Filmography]]
| awards             = [[List of accolades received by Charlize Theron|Full list]]
| website            = {{URL|charlizeafricaoutreach.org}}
}}
'''Charlize Theron''' ({{IPAc-en|ʃ|ɑːr|ˈ|l|iː|z|_|ˈ|θ|ɛr|ə|n}} {{respell|shar|LEEZ|_|THERR|ən}};&lt;ref name=&quot;pron2&quot;&gt;{{cite AV media |url=https://www.youtube.com/watch?v=RMWeu8Bqj8w&amp;t=38s|title=Charlize Theron pronounces her name and surname in English|date=7 April 2016|via=YouTube|access-date=18 April 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170816095629/https://www.youtube.com/watch?v=RMWeu8Bqj8w&amp;t=38s|archive-date=16 August 2017|url-status=live}}&lt;/ref&gt; {{IPA|af|ʃarˈlis ˈtrɔn|lang}};&lt;ref name=&quot;pron1&quot;&gt;{{cite AV media |url=https://www.youtube.com/watch?v=m3TTi_gAS5c&amp;t=3s|title=Charlize Theron Speaks Afrikaans|date=30 June 2011|via=YouTube|access-date=18 April 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170817225206/https://www.youtube.com/watch?v=m3TTi_gAS5c&amp;t=3s|archive-date=17 August 2017|url-status=live}}&lt;/ref&gt; born 7 August 1975) is a &lt;!--The descriptor &quot;South African and American&quot; has been the subject of significant conversation. Please refer to the talk page before altering. --&gt;South African&lt;ref name=Nationality&gt;{{cite news |quote=I am a South African. |url=http://www.iol.co.za/news/south-africa/charlize-defends-her-unique-american-accent-1.208000 |title=Charlize defends her 'unique' American accent |last=Farber |first=Tanya |work=IOL News |access-date=28 February 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130403021744/http://www.iol.co.za/news/south-africa/charlize-defends-her-unique-american-accent-1.208000 |archive-date=3 April 2013 |url-status=live  }}&lt;/ref&gt; and American actress and producer. One of the world's highest-paid actresses, she is the recipient of [[List of accolades received by Charlize Theron|various accolades]], including an [[Academy Award]] and a [[Golden Globe Award]].&lt;ref name=&quot;forbes19&quot;/&gt; In 2016, ''[[Time (magazine)|Time]]'' named her one of the [[Time 100|100 most influential people in the world]].

She came to international prominence in the 1990s by playing the leading lady in the [[Cinema of the United States|Hollywood films]] ''[[The Devil's Advocate (1997 film)|The Devil's Advocate]]'' (1997), ''[[Mighty Joe Young (1998 film)|Mighty Joe Young]]'' (1998), and ''[[The Cider House Rules (film)|The Cider House Rules]]'' (1999). She received critical acclaim for her portrayal of serial killer [[Aileen Wuornos]] in ''[[Monster (2003 film)|Monster]]'' (2003), for which she won the [[Silver Bear for Best Actress|Silver Bear]] and [[Academy Award for Best Actress]], becoming the first South African to win an acting Oscar. She received another Academy Award nomination for playing a sexually abused woman seeking justice in the drama ''[[North Country (film)|North Country]]'' (2005).

She has starred in several commercially successful action films, including ''[[The Italian Job (2003 film)|The Italian Job]]'' (2003), ''[[Hancock (film)|Hancock]]'' (2008), ''[[Prometheus (2012 film)|Prometheus]]'' (2012), ''[[Mad Max: Fury Road]]'' (2015), ''[[Atomic Blonde]]'' (2017), and ''[[The Old Guard (2020 film)|The Old Guard]]'' (2020), as well as several ''[[Fast &amp; Furious]]'' installments: ''[[The Fate of the Furious]]'' (2017), ''[[F9 (film)|F9]]'' (2021), and ''[[Fast X]]'' (2023). She received praise for playing troubled women in [[Jason Reitman]]'s comedy-dramas ''[[Young Adult (film)|Young Adult]]'' (2011) and ''[[Tully (2018 film)|Tully]]'' (2018), and for portraying [[Megyn Kelly]] in the biographical drama ''[[Bombshell (2019 film)|Bombshell]]'' (2019) she received her third Academy Award nomination.

Since the early 2000s, she has ventured into film production with her company [[Denver and Delilah Productions]]. She has produced numerous films, many in which she had a starring role, including ''[[The Burning Plain]]'' (2008), ''[[Dark Places (2015 film)|Dark Places]]'' (2015), and ''[[Long Shot (2019 film)|Long Shot]]'' (2019). Theron became an American citizen in 2007, while retaining her South African citizenship.
==তথ্যসূত্ৰ==</text>
      <sha1>1a6ujoh2rq6pi9rl2ulu9dhk4qoaowk</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522230</id>
      <parentid>522229</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T17:56:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ishanjyotibora</username>
        <id>14131</id>
      </contributor>
      <comment>+ 7 categories using [[WP:HC|HotCat]]</comment>
      <origin>522230</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5232" sha1="pod8xtgtckx78nszy3976rgmwh95960" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name               = Charlize Theron
| image              = Charlize-theron-IMG 6045.jpg
| caption            = Theron in 2018
| birth_date         = {{Birth date and age|df=yes|1975|8|7}}
| birth_place        = [[Benoni, South Africa]]
| citizenship        = {{hlist|South Africa|United States}}
| occupation         = {{hlist|Actress|film producer}}
| years_active       = 1995–present
| partner            = [[Stuart Townsend]] (2001–2009)
| children           = 2
| works              = [[Charlize Theron filmography|Filmography]]
| awards             = [[List of accolades received by Charlize Theron|Full list]]
| website            = {{URL|charlizeafricaoutreach.org}}
}}
'''Charlize Theron''' ({{IPAc-en|ʃ|ɑːr|ˈ|l|iː|z|_|ˈ|θ|ɛr|ə|n}} {{respell|shar|LEEZ|_|THERR|ən}};&lt;ref name=&quot;pron2&quot;&gt;{{cite AV media |url=https://www.youtube.com/watch?v=RMWeu8Bqj8w&amp;t=38s|title=Charlize Theron pronounces her name and surname in English|date=7 April 2016|via=YouTube|access-date=18 April 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170816095629/https://www.youtube.com/watch?v=RMWeu8Bqj8w&amp;t=38s|archive-date=16 August 2017|url-status=live}}&lt;/ref&gt; {{IPA|af|ʃarˈlis ˈtrɔn|lang}};&lt;ref name=&quot;pron1&quot;&gt;{{cite AV media |url=https://www.youtube.com/watch?v=m3TTi_gAS5c&amp;t=3s|title=Charlize Theron Speaks Afrikaans|date=30 June 2011|via=YouTube|access-date=18 April 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170817225206/https://www.youtube.com/watch?v=m3TTi_gAS5c&amp;t=3s|archive-date=17 August 2017|url-status=live}}&lt;/ref&gt; born 7 August 1975) is a &lt;!--The descriptor &quot;South African and American&quot; has been the subject of significant conversation. Please refer to the talk page before altering. --&gt;South African&lt;ref name=Nationality&gt;{{cite news |quote=I am a South African. |url=http://www.iol.co.za/news/south-africa/charlize-defends-her-unique-american-accent-1.208000 |title=Charlize defends her 'unique' American accent |last=Farber |first=Tanya |work=IOL News |access-date=28 February 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130403021744/http://www.iol.co.za/news/south-africa/charlize-defends-her-unique-american-accent-1.208000 |archive-date=3 April 2013 |url-status=live  }}&lt;/ref&gt; and American actress and producer. One of the world's highest-paid actresses, she is the recipient of [[List of accolades received by Charlize Theron|various accolades]], including an [[Academy Award]] and a [[Golden Globe Award]].&lt;ref name=&quot;forbes19&quot;/&gt; In 2016, ''[[Time (magazine)|Time]]'' named her one of the [[Time 100|100 most influential people in the world]].

She came to international prominence in the 1990s by playing the leading lady in the [[Cinema of the United States|Hollywood films]] ''[[The Devil's Advocate (1997 film)|The Devil's Advocate]]'' (1997), ''[[Mighty Joe Young (1998 film)|Mighty Joe Young]]'' (1998), and ''[[The Cider House Rules (film)|The Cider House Rules]]'' (1999). She received critical acclaim for her portrayal of serial killer [[Aileen Wuornos]] in ''[[Monster (2003 film)|Monster]]'' (2003), for which she won the [[Silver Bear for Best Actress|Silver Bear]] and [[Academy Award for Best Actress]], becoming the first South African to win an acting Oscar. She received another Academy Award nomination for playing a sexually abused woman seeking justice in the drama ''[[North Country (film)|North Country]]'' (2005).

She has starred in several commercially successful action films, including ''[[The Italian Job (2003 film)|The Italian Job]]'' (2003), ''[[Hancock (film)|Hancock]]'' (2008), ''[[Prometheus (2012 film)|Prometheus]]'' (2012), ''[[Mad Max: Fury Road]]'' (2015), ''[[Atomic Blonde]]'' (2017), and ''[[The Old Guard (2020 film)|The Old Guard]]'' (2020), as well as several ''[[Fast &amp; Furious]]'' installments: ''[[The Fate of the Furious]]'' (2017), ''[[F9 (film)|F9]]'' (2021), and ''[[Fast X]]'' (2023). She received praise for playing troubled women in [[Jason Reitman]]'s comedy-dramas ''[[Young Adult (film)|Young Adult]]'' (2011) and ''[[Tully (2018 film)|Tully]]'' (2018), and for portraying [[Megyn Kelly]] in the biographical drama ''[[Bombshell (2019 film)|Bombshell]]'' (2019) she received her third Academy Award nomination.

Since the early 2000s, she has ventured into film production with her company [[Denver and Delilah Productions]]. She has produced numerous films, many in which she had a starring role, including ''[[The Burning Plain]]'' (2008), ''[[Dark Places (2015 film)|Dark Places]]'' (2015), and ''[[Long Shot (2019 film)|Long Shot]]'' (2019). Theron became an American citizen in 2007, while retaining her South African citizenship.
==তথ্যসূত্ৰ==

[[শ্ৰেণী:আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:হলিউড অভিনেত্ৰী]]
[[শ্ৰেণী:জীৱিত ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:আমেৰিকান অভিনয় শিল্পী]]
[[শ্ৰেণী:দক্ষিণ আফ্ৰিকাৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:চলচ্চিত্ৰ প্ৰযোজক]]
[[শ্ৰেণী:একাডেমী বঁটা বিজয়ী]]</text>
      <sha1>pod8xtgtckx78nszy3976rgmwh95960</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522231</id>
      <parentid>522230</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T17:58:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ishanjyotibora</username>
        <id>14131</id>
      </contributor>
      <comment>added [[Category:গ'ল্ডেন গ্লোব বিজয়ী]] using [[WP:HC|HotCat]]</comment>
      <origin>522231</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5044" sha1="qxizoym0yki99lk3tqv7k84cu7qc5fs" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name               = Charlize Theron
| image              = Charlize-theron-IMG 6045.jpg
| caption            = Theron in 2018
| birth_date         = {{Birth date and age|df=yes|1975|8|7}}
| birth_place        = [[Benoni, South Africa]]
| citizenship        = {{hlist|South Africa|United States}}
| occupation         = {{hlist|Actress|film producer}}
| years_active       = 1995–present
| partner            = [[Stuart Townsend]] (2001–2009)
| children           = 2
| works              = [[Charlize Theron filmography|Filmography]]
| awards             = [[List of accolades received by Charlize Theron|Full list]]
| website            = {{URL|charlizeafricaoutreach.org}}
}}
'''Charlize Theron''' (&lt;ref name=&quot;pron2&quot;&gt;{{cite AV media |url=https://www.youtube.com/watch?v=RMWeu8Bqj8w&amp;t=38s|title=Charlize Theron pronounces her name and surname in English|date=7 April 2016|via=YouTube|access-date=18 April 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170816095629/https://www.youtube.com/watch?v=RMWeu8Bqj8w&amp;t=38s|archive-date=16 August 2017|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;pron1&quot;&gt;{{cite AV media |url=https://www.youtube.com/watch?v=m3TTi_gAS5c&amp;t=3s|title=Charlize Theron Speaks Afrikaans|date=30 June 2011|via=YouTube|access-date=18 April 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170817225206/https://www.youtube.com/watch?v=m3TTi_gAS5c&amp;t=3s|archive-date=17 August 2017|url-status=live}}&lt;/ref&gt; born 7 August 1975) is a South African&lt;ref name=Nationality&gt;{{cite news |quote=I am a South African. |url=http://www.iol.co.za/news/south-africa/charlize-defends-her-unique-american-accent-1.208000 |title=Charlize defends her 'unique' American accent |last=Farber |first=Tanya |work=IOL News |access-date=28 February 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130403021744/http://www.iol.co.za/news/south-africa/charlize-defends-her-unique-american-accent-1.208000 |archive-date=3 April 2013 |url-status=live  }}&lt;/ref&gt; and American actress and producer. One of the world's highest-paid actresses, she is the recipient of [[List of accolades received by Charlize Theron|various accolades]], including an [[Academy Award]] and a [[Golden Globe Award]].&lt;ref name=&quot;forbes19&quot;/&gt; In 2016, ''[[Time (magazine)|Time]]'' named her one of the [[Time 100|100 most influential people in the world]].

She came to international prominence in the 1990s by playing the leading lady in the [[Cinema of the United States|Hollywood films]] ''[[The Devil's Advocate (1997 film)|The Devil's Advocate]]'' (1997), ''[[Mighty Joe Young (1998 film)|Mighty Joe Young]]'' (1998), and ''[[The Cider House Rules (film)|The Cider House Rules]]'' (1999). She received critical acclaim for her portrayal of serial killer [[Aileen Wuornos]] in ''[[Monster (2003 film)|Monster]]'' (2003), for which she won the [[Silver Bear for Best Actress|Silver Bear]] and [[Academy Award for Best Actress]], becoming the first South African to win an acting Oscar. She received another Academy Award nomination for playing a sexually abused woman seeking justice in the drama ''[[North Country (film)|North Country]]'' (2005).

She has starred in several commercially successful action films, including ''[[The Italian Job (2003 film)|The Italian Job]]'' (2003), ''[[Hancock (film)|Hancock]]'' (2008), ''[[Prometheus (2012 film)|Prometheus]]'' (2012), ''[[Mad Max: Fury Road]]'' (2015), ''[[Atomic Blonde]]'' (2017), and ''[[The Old Guard (2020 film)|The Old Guard]]'' (2020), as well as several ''[[Fast &amp; Furious]]'' installments: ''[[The Fate of the Furious]]'' (2017), ''[[F9 (film)|F9]]'' (2021), and ''[[Fast X]]'' (2023). She received praise for playing troubled women in [[Jason Reitman]]'s comedy-dramas ''[[Young Adult (film)|Young Adult]]'' (2011) and ''[[Tully (2018 film)|Tully]]'' (2018), and for portraying [[Megyn Kelly]] in the biographical drama ''[[Bombshell (2019 film)|Bombshell]]'' (2019) she received her third Academy Award nomination.

Since the early 2000s, she has ventured into film production with her company [[Denver and Delilah Productions]]. She has produced numerous films, many in which she had a starring role, including ''[[The Burning Plain]]'' (2008), ''[[Dark Places (2015 film)|Dark Places]]'' (2015), and ''[[Long Shot (2019 film)|Long Shot]]'' (2019). Theron became an American citizen in 2007, while retaining her South African citizenship.
==তথ্যসূত্ৰ==

[[শ্ৰেণী:আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:হলিউড অভিনেত্ৰী]]
[[শ্ৰেণী:জীৱিত ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:আমেৰিকান অভিনয় শিল্পী]]
[[শ্ৰেণী:দক্ষিণ আফ্ৰিকাৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:চলচ্চিত্ৰ প্ৰযোজক]]
[[শ্ৰেণী:একাডেমী বঁটা বিজয়ী]]
[[শ্ৰেণী:গ'ল্ডেন গ্লোব বিজয়ী]]</text>
      <sha1>qxizoym0yki99lk3tqv7k84cu7qc5fs</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522234</id>
      <parentid>522231</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T18:03:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ishanjyotibora</username>
        <id>14131</id>
      </contributor>
      <origin>522234</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7070" sha1="jewx9hd5zqo01rb3dfwwk65hqu62w87" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name               = Charlize Theron
| image              = Charlize-theron-IMG 6045.jpg
| caption            = Theron in 2018
| birth_date         = {{Birth date and age|df=yes|1975|8|7}}
| birth_place        = [[Benoni, South Africa]]
| citizenship        = {{hlist|South Africa|United States}}
| occupation         = {{hlist|Actress|film producer}}
| years_active       = 1995–present
| partner            = [[Stuart Townsend]] (2001–2009)
| children           = 2
| works              = [[Charlize Theron filmography|Filmography]]
| awards             = [[List of accolades received by Charlize Theron|Full list]]
| website            = {{URL|charlizeafricaoutreach.org}}
}}
'''চাৰ্লিজ থেৰন''' (&lt;ref name=&quot;pron2&quot;&gt;{{cite AV media |url=https://www.youtube.com/watch?v=RMWeu8Bqj8w&amp;t=38s|title=Charlize Theron pronounces her name and surname in English|date=7 April 2016|via=YouTube|access-date=18 April 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170816095629/https://www.youtube.com/watch?v=RMWeu8Bqj8w&amp;t=38s|archive-date=16 August 2017|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;pron1&quot;&gt;{{cite AV media |url=https://www.youtube.com/watch?v=m3TTi_gAS5c&amp;t=3s|title=Charlize Theron Speaks Afrikaans|date=30 June 2011|via=YouTube|access-date=18 April 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170817225206/https://www.youtube.com/watch?v=m3TTi_gAS5c&amp;t=3s|archive-date=17 August 2017|url-status=live}}&lt;/ref&gt; {{Lang-en|Charlez Theron}}জন্ম-৭ আগষ্ট ১৯৭৫) এগৰাকী দক্ষিণ আফ্ৰিকান&lt;ref name=Nationality&gt;{{cite news |quote=I am a South African. |url=http://www.iol.co.za/news/south-africa/charlize-defends-her-unique-american-accent-1.208000 |title=Charlize defends her 'unique' American accent |last=Farber |first=Tanya |work=IOL News |access-date=28 February 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130403021744/http://www.iol.co.za/news/south-africa/charlize-defends-her-unique-american-accent-1.208000 |archive-date=3 April 2013 |url-status=live  }}&lt;/ref&gt; আৰু আমেৰিকান অভিনেত্ৰী আৰু প্ৰযোজক। তেওঁ বিশ্বৰ অন্যতম সৰ্বাধিক পাৰিশ্ৰমিক পোৱা অভিনেত্ৰী৷ তেওঁ [[অস্কাৰ বঁটা|একাডেমী বঁটা]] আৰু গোল্ডেন গ্ল'ব বঁটাকে ধৰি বিভিন্ন বঁটা লাভ কৰিছে।.&lt;ref name=&quot;forbes19&quot;/&gt; ২০১৬ চনত [[টাইম (আলোচনী)|টাইমে]] তেওঁক ''বিশ্বৰ ১০০'' ''গৰাকী প্ৰভাৱশালী ব্যক্তি''ৰ ভিতৰত অন্যতম বুলি অভিহিত কৰিছিল।

১৯৯০ চনত হলিউডৰ ছবি ''দ্য ডেভিলছ এডভোকেট (১৯৯৭), মাইটি জো ইয়ং (১৯৯৮), আৰু দ্য চাইডাৰ হাউছ ৰুলছ (১৯৯৯)''ত মুখ্য মহিলাৰ চৰিত্ৰত অভিনয় কৰি তেওঁ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ত বিশিষ্টতা লাভ কৰে। ''মনষ্টাৰ (২০০৩)''ত ছিৰিয়েল কিলাৰ আইলিন ৱুৰ্নছৰ চৰিত্ৰত অভিনয় কৰি সমালোচকৰ প্ৰশংসা লাভ কৰে, যাৰ বাবে তেওঁ ''ছিলভাৰ বিয়েৰ'' আৰু শ্ৰেষ্ঠ অভিনেত্ৰীৰ একাডেমী বঁটা লাভ কৰে৷ অভিনয়ৰ অস্কাৰ লাভ কৰা তেওঁ প্ৰথমগৰাকী দক্ষিণ আফ্ৰিকান। ''নৰ্থ কান্ট্ৰী (২০০৫)'' ছবিত ন্যায়-আকাংক্ষী যৌন নিৰ্যাতিত মহিলাৰ চৰিত্ৰত অভিনয় কৰি তেওঁ আন এক একাডেমী বঁটাৰ বাবে মনোনয়ন লাভ কৰে।

''দ্য ইটালিয়ান জব (২০০৩), হেনকক (২০০৮), প্ৰমিথিউছ (২০১২), মেড মেক্স: ফিউৰি ৰোড (২০১৫), এটমিক ব্লণ্ড (২০১৭), আৰু দ্য অল্ড গাৰ্ড (২০২০)'', লগতে  ''ফাষ্ট এণ্ড ফিউৰিয়েছ কিস্তি: দ্য ফেট অৱ দ্য ফিউৰিয়াছ (২০১৭), এফ ৯ (২০২১), আৰু ফাষ্ট এক্স (২০২৩)। জেছন ৰেইটমেনৰ কমেডী-নাটক ইয়ং এডাল্ট (২০১১) আৰু টুলি (২০১৮)''ত অশান্ত মহিলাৰ চৰিত্ৰত অভিনয় কৰাৰ বাবে তেওঁ প্ৰশংসা লাভ কৰে, আৰু জীৱনীমূলক নাটক বম্বশ্বেল (২০১৯)ত মেগিন কেলিৰ চৰিত্ৰত অভিনয় কৰাৰ বাবে তেওঁ তৃতীয়টো একাডেমী বঁটাৰ বাবে মনোনয়ন লাভ কৰে।

২০০০ চনৰ আৰম্ভণিৰ পৰাই তেওঁৰ কোম্পানী ডেনভাৰ আৰু ডেলিলা প্ৰডাকচনৰ সৈতে চলচ্চিত্ৰ নিৰ্মাণৰ ক্ষেত্ৰত আগবাঢ়ি আহিছে। তেওঁ বহুতো ছবি নিৰ্মাণ কৰিছে, বহুতো ছবিত তেওঁৰ অভিনয় আছিল, য'ত আছে দ্য বাৰ্নিং প্লেইন (২০০৮), ডাৰ্ক প্লেচেছ (২০১৫), আৰু লং শ্বট (২০১৯)। ২০০৭ চনত থেৰনে আমেৰিকাৰ নাগৰিকত্ব লাভ কৰাৰ লগতে দক্ষিণ আফ্ৰিকাৰ নাগৰিকত্ব বজাই ৰাখিছিল।

==তথ্যসূত্ৰ==

[[শ্ৰেণী:আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:হলিউড অভিনেত্ৰী]]
[[শ্ৰেণী:জীৱিত ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:আমেৰিকান অভিনয় শিল্পী]]
[[শ্ৰেণী:দক্ষিণ আফ্ৰিকাৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:চলচ্চিত্ৰ প্ৰযোজক]]
[[শ্ৰেণী:একাডেমী বঁটা বিজয়ী]]
[[শ্ৰেণী:গ'ল্ডেন গ্লোব বিজয়ী]]</text>
      <sha1>jewx9hd5zqo01rb3dfwwk65hqu62w87</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522241</id>
      <parentid>522234</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T18:28:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ishanjyotibora</username>
        <id>14131</id>
      </contributor>
      <origin>522241</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7284" sha1="cxsjf869pgapuvz5y8i9m8o7rueagkz" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name               = চাৰ্লিজ থেৰন &lt;/br&gt; Charlize Theron
| image              = Charlize-theron-IMG 6045.jpg
| caption            = ২০১৮ চনত থেৰন
| birth_date         = {{Birth date and age|df=yes|1975|8|7}}
| birth_place        = বেনোনি, দক্ষিণ আফ্ৰিকা
| citizenship        = {{hlist|দক্ষিণ আফ্ৰিকা| আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ}}
| occupation         = {{hlist|অভিনেত্ৰী|চলচ্চিত্ৰ প্ৰযোজক}}
| years_active       = ১৯৯৫–বৰ্তমানলৈকে
| partner            = ষ্টুৱাৰ্ট টাউনছেণ্ড (২০০১–২০০৯)
| children           = ২
| works              = 
| awards             = 
| website            = {{URL|charlizeafricaoutreach.org}}
}}
'''চাৰ্লিজ থেৰন''' (&lt;ref name=&quot;pron2&quot;&gt;{{cite AV media |url=https://www.youtube.com/watch?v=RMWeu8Bqj8w&amp;t=38s|title=Charlize Theron pronounces her name and surname in English|date=7 April 2016|via=YouTube|access-date=18 April 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170816095629/https://www.youtube.com/watch?v=RMWeu8Bqj8w&amp;t=38s|archive-date=16 August 2017|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;pron1&quot;&gt;{{cite AV media |url=https://www.youtube.com/watch?v=m3TTi_gAS5c&amp;t=3s|title=Charlize Theron Speaks Afrikaans|date=30 June 2011|via=YouTube|access-date=18 April 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170817225206/https://www.youtube.com/watch?v=m3TTi_gAS5c&amp;t=3s|archive-date=17 August 2017|url-status=live}}&lt;/ref&gt; {{Lang-en|Charlez Theron}}জন্ম-৭ আগষ্ট ১৯৭৫) এগৰাকী দক্ষিণ আফ্ৰিকান&lt;ref name=Nationality&gt;{{cite news |quote=I am a South African. |url=http://www.iol.co.za/news/south-africa/charlize-defends-her-unique-american-accent-1.208000 |title=Charlize defends her 'unique' American accent |last=Farber |first=Tanya |work=IOL News |access-date=28 February 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130403021744/http://www.iol.co.za/news/south-africa/charlize-defends-her-unique-american-accent-1.208000 |archive-date=3 April 2013 |url-status=live  }}&lt;/ref&gt; আৰু আমেৰিকান অভিনেত্ৰী আৰু প্ৰযোজক। তেওঁ বিশ্বৰ অন্যতম সৰ্বাধিক পাৰিশ্ৰমিক পোৱা অভিনেত্ৰী৷ তেওঁ [[অস্কাৰ বঁটা|একাডেমী বঁটা]] আৰু গোল্ডেন গ্ল'ব বঁটাকে ধৰি বিভিন্ন বঁটা লাভ কৰিছে।.&lt;ref name=&quot;forbes19&quot;/&gt; ২০১৬ চনত [[টাইম (আলোচনী)|টাইমে]] তেওঁক ''বিশ্বৰ ১০০'' ''গৰাকী প্ৰভাৱশালী ব্যক্তি''ৰ ভিতৰত অন্যতম বুলি অভিহিত কৰিছিল।

১৯৯০ চনত হলিউডৰ ছবি ''দ্য ডেভিলছ এডভোকেট (১৯৯৭), মাইটি জো ইয়ং (১৯৯৮), আৰু দ্য চাইডাৰ হাউছ ৰুলছ (১৯৯৯)''ত মুখ্য মহিলাৰ চৰিত্ৰত অভিনয় কৰি তেওঁ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ত বিশিষ্টতা লাভ কৰে। ''মনষ্টাৰ (২০০৩)''ত ছিৰিয়েল কিলাৰ আইলিন ৱুৰ্নছৰ চৰিত্ৰত অভিনয় কৰি সমালোচকৰ প্ৰশংসা লাভ কৰে, যাৰ বাবে তেওঁ ''ছিলভাৰ বিয়েৰ'' আৰু শ্ৰেষ্ঠ অভিনেত্ৰীৰ একাডেমী বঁটা লাভ কৰে৷ অভিনয়ৰ অস্কাৰ লাভ কৰা তেওঁ প্ৰথমগৰাকী দক্ষিণ আফ্ৰিকান। ''নৰ্থ কান্ট্ৰী (২০০৫)'' ছবিত ন্যায়-আকাংক্ষী যৌন নিৰ্যাতিত মহিলাৰ চৰিত্ৰত অভিনয় কৰি তেওঁ আন এক একাডেমী বঁটাৰ বাবে মনোনয়ন লাভ কৰে।

''দ্য ইটালিয়ান জব (২০০৩), হেনকক (২০০৮), প্ৰমিথিউছ (২০১২), মেড মেক্স: ফিউৰি ৰোড (২০১৫), এটমিক ব্লণ্ড (২০১৭), আৰু দ্য অল্ড গাৰ্ড (২০২০)'', লগতে  ''ফাষ্ট এণ্ড ফিউৰিয়েছ কিস্তি: দ্য ফেট অৱ দ্য ফিউৰিয়াছ (২০১৭), এফ ৯ (২০২১), আৰু ফাষ্ট এক্স (২০২৩)। জেছন ৰেইটমেনৰ কমেডী-নাটক ইয়ং এডাল্ট (২০১১) আৰু টুলি (২০১৮)''ত অশান্ত মহিলাৰ চৰিত্ৰত অভিনয় কৰাৰ বাবে তেওঁ প্ৰশংসা লাভ কৰে, আৰু জীৱনীমূলক নাটক বম্বশ্বেল (২০১৯)ত মেগিন কেলিৰ চৰিত্ৰত অভিনয় কৰাৰ বাবে তেওঁ তৃতীয়টো একাডেমী বঁটাৰ বাবে মনোনয়ন লাভ কৰে।

২০০০ চনৰ আৰম্ভণিৰ পৰাই তেওঁৰ কোম্পানী ডেনভাৰ আৰু ডেলিলা প্ৰডাকচনৰ সৈতে চলচ্চিত্ৰ নিৰ্মাণৰ ক্ষেত্ৰত আগবাঢ়ি আহিছে। তেওঁ বহুতো ছবি নিৰ্মাণ কৰিছে, বহুতো ছবিত তেওঁৰ অভিনয় আছিল, য'ত আছে দ্য বাৰ্নিং প্লেইন (২০০৮), ডাৰ্ক প্লেচেছ (২০১৫), আৰু লং শ্বট (২০১৯)। ২০০৭ চনত থেৰনে আমেৰিকাৰ নাগৰিকত্ব লাভ কৰাৰ লগতে দক্ষিণ আফ্ৰিকাৰ নাগৰিকত্ব বজাই ৰাখিছিল।

==তথ্যসূত্ৰ==

[[শ্ৰেণী:আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:হলিউড অভিনেত্ৰী]]
[[শ্ৰেণী:জীৱিত ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:আমেৰিকান অভিনয় শিল্পী]]
[[শ্ৰেণী:দক্ষিণ আফ্ৰিকাৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:চলচ্চিত্ৰ প্ৰযোজক]]
[[শ্ৰেণী:একাডেমী বঁটা বিজয়ী]]
[[শ্ৰেণী:গ'ল্ডেন গ্লোব বিজয়ী]]</text>
      <sha1>cxsjf869pgapuvz5y8i9m8o7rueagkz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Nipun Akter</title>
    <ns>0</ns>
    <id>123303</id>
    <redirect title="নিপুণ আক্তাৰ" />
    <revision>
      <id>522233</id>
      <timestamp>2025-07-05T18:01:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dipankar Das</username>
        <id>36094</id>
      </contributor>
      <comment>[[নিপুণ আক্তাৰ]]-লৈ পুনৰ্নিৰ্দেশ কৰা হ'ল</comment>
      <origin>522233</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="48" sha1="8gs1itrnot7vx3aj8f2ytdsjdq3b661" xml:space="preserve">#REDIRECT [[নিপুণ আক্তাৰ]]</text>
      <sha1>8gs1itrnot7vx3aj8f2ytdsjdq3b661</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>হতাশা</title>
    <ns>0</ns>
    <id>123304</id>
    <revision>
      <id>522235</id>
      <timestamp>2025-07-05T18:05:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pranamikaadhikary</username>
        <id>27435</id>
      </contributor>
      <comment>[[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল।</comment>
      <origin>522235</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2498" sha1="9r68qfxefuhaheuvax9ajrjnlx4dj0t" xml:space="preserve">'''হতাশা''' মনৰ উছাহহীন অৱস্থা আৰু কাম-কাজৰ প্ৰতি উদাসীন এক অৱস্থা।[3] ২০২০ চনলৈকে ইয়ে বিশ্বৰ প্ৰায় ৩.৫% বা বিশ্বৰ প্ৰায় ২৮ কোটি লোকক আক্ৰান্ত কৰে।[4] হতাশাই ব্যক্তিৰ চিন্তা, আচৰণ, অনুভৱ আৰু সুস্থতাৰ অনুভূতিত প্ৰভাৱ পেলায়।[5] কিছুমান বিশেষ অভিজ্ঞতাৰ পৰা ব্যক্তিয়ে যি আনন্দ লাভ কৰে, সেয়া কমি যায় আৰু আক্ৰান্ত ব্যক্তিজনে প্ৰায়ে সেই কামবোৰৰ প্ৰতি প্ৰেৰণা বা আগ্ৰহ হেৰুৱাই পেলোৱাৰ অনুভৱ কৰে।[6] হতাশাগ্ৰস্ত লোকে দুখ, হতাশা বা আশাৰ অভাৱ, চিন্তা আৰু একাগ্ৰতাত অসুবিধা, হাইপাৰছ’মনিয়া বা অনিদ্ৰা, অতিমাত্ৰা খাদ্য খোৱা বা ভোক নলগা, বা আত্মহত্যাৰ চিন্তা অনুভৱ কৰিব পাৰে। 

হতাশাৰ উৎপত্তি একাধিক, কেতিয়াবা এটা কাৰণৰ ওপৰত আন এটা সোমাই থাকিব পাৰে। হতাশা কিছুমান মানসিক বিকাৰৰ লক্ষণ হ’ব পাৰে, যেনে মেজৰ ডিপ্ৰেছিভ ডিছঅৰ্ডাৰ, বাইপোলাৰ ডিছঅৰ্ডাৰ আৰু ডিষ্টাইমিয়া।[7] ইয়াৰ উপৰিও হতাশা জীৱনৰ পৰিঘটনাৰ প্ৰতি স্বাভাৱিক সাময়িক প্ৰতিক্ৰিয়া হ’ব পাৰে, যেনে আপোনজনক হেৰুৱাই পেলোৱা। বিষণ্ণতাও কিছুমান শাৰীৰিক ৰোগৰ লক্ষণ আৰু কিছুমান ঔষধ আৰু চিকিৎসাৰ পাৰ্শ্বক্ৰিয়া।</text>
      <sha1>9r68qfxefuhaheuvax9ajrjnlx4dj0t</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522236</id>
      <parentid>522235</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T18:06:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pranamikaadhikary</username>
        <id>27435</id>
      </contributor>
      <origin>522236</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2530" sha1="sewnq8imegi9fhm5gmei73kytn55q44" xml:space="preserve">'''হতাশা''' মনৰ উছাহহীন অৱস্থা আৰু কাম-কাজৰ প্ৰতি উদাসীন এক অৱস্থা।[3] ২০২০ চনলৈকে ইয়ে বিশ্বৰ প্ৰায় ৩.৫% বা বিশ্বৰ প্ৰায় ২৮ কোটি লোকক আক্ৰান্ত কৰে।[4] হতাশাই ব্যক্তিৰ চিন্তা, আচৰণ, অনুভৱ আৰু সুস্থতাৰ অনুভূতিত প্ৰভাৱ পেলায়।[5] কিছুমান বিশেষ অভিজ্ঞতাৰ পৰা ব্যক্তিয়ে যি আনন্দ লাভ কৰে, সেয়া কমি যায় আৰু আক্ৰান্ত ব্যক্তিজনে প্ৰায়ে সেই কামবোৰৰ প্ৰতি প্ৰেৰণা বা আগ্ৰহ হেৰুৱাই পেলোৱাৰ অনুভৱ কৰে।[6] হতাশাগ্ৰস্ত লোকে দুখ, হতাশা বা আশাৰ অভাৱ, চিন্তা আৰু একাগ্ৰতাত অসুবিধা, হাইপাৰছ’মনিয়া বা অনিদ্ৰা, অতিমাত্ৰা খাদ্য খোৱা বা ভোক নলগা, বা আত্মহত্যাৰ চিন্তা অনুভৱ কৰিব পাৰে। 

হতাশাৰ উৎপত্তি একাধিক, কেতিয়াবা এটা কাৰণৰ ওপৰত আন এটা সোমাই থাকিব পাৰে। হতাশা কিছুমান মানসিক বিকাৰৰ লক্ষণ হ’ব পাৰে, যেনে মেজৰ ডিপ্ৰেছিভ ডিছঅৰ্ডাৰ, বাইপোলাৰ ডিছঅৰ্ডাৰ আৰু ডিষ্টাইমিয়া।[7] ইয়াৰ উপৰিও হতাশা জীৱনৰ পৰিঘটনাৰ প্ৰতি স্বাভাৱিক সাময়িক প্ৰতিক্ৰিয়া হ’ব পাৰে, যেনে আপোনজনক হেৰুৱাই পেলোৱা। বিষণ্ণতাও কিছুমান শাৰীৰিক ৰোগৰ লক্ষণ আৰু কিছুমান ঔষধ আৰু চিকিৎসাৰ পাৰ্শ্বক্ৰিয়া।
==তথ্যসূত্ৰ==</text>
      <sha1>sewnq8imegi9fhm5gmei73kytn55q44</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522238</id>
      <parentid>522236</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T18:16:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pranamikaadhikary</username>
        <id>27435</id>
      </contributor>
      <origin>522238</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4820" sha1="re07vglbyho1cul9eu5ok7f93sgvoag" xml:space="preserve">
{{Infobox medical condition (new)
| name = হতাশা
| image = A man diagnosed as suffering from melancholia with strong su Wellcome L0026693.jpg
| caption = ''মেলাংকোলিয়া'' আৰু আত্মহত্যাৰ প্ৰৱণতা থকা এজন ব্যক্তিৰ লিথ'গ্ৰাফ, ১৮৯২ চনৰ
| alt = 
| field = [[মনোৰোগ চিকিৎসা]], [[মনোবিজ্ঞান]]
| symptoms = কম মেজাজ, কাৰ্য্যকলাপৰ প্ৰতি বিদ্বেষ, আগ্ৰহ হেৰুৱা, অনুভৱৰ আনন্দ হেৰুৱা
| complications = 
| onset = 
| duration = 
| causes = মগজুৰ ৰসায়ন বিজ্ঞান, জিনীয় বিজ্ঞান, জীৱনৰ পৰিঘটনা, চিকিৎসাজনিত অৱস্থা, ব্যক্তিত্ব&lt;ref name=&quot;clevelandclinic&quot;&gt;{{cite web |publisher=Cleveland Clinic |title=Depression|date=2022 |url=https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/9290-depression|access-date=9 June 2022}}&lt;/ref&gt;
| risks = মানসিক স্বাস্থ্যজনিত বিকাৰৰ দাগ&lt;ref name=&quot;shrivastavaA&quot;&gt;{{cite journal | vauthors = Shrivastava A, Bureau Y, Rewari N, Johnston M | title = Clinical risk of stigma and discrimination of mental illnesses: Need for objective assessment and quantification | journal = Indian Journal of Psychiatry | volume = 55 | issue = 2 | pages = 178–82 | date = April 2013 | pmid = 23825855 | pmc = 3696244 | doi = 10.4103/0019-5545.111459 | doi-access = free }}&lt;/ref&gt;
| diagnosis = ৰোগীৰ স্বাস্থ্য প্ৰশ্নাৱলী, বেক ডিপ্ৰেছন ইনভেণ্টৰী।
| differential = উদ্বেগ, বাইপোলাৰ ডিছঅৰ্ডাৰ, বৰ্ডাৰলাইন পাৰ্চনেলিটি ডিছঅৰ্ডাৰ
| prevention = সামাজিক সংযোগ, শাৰীৰিক কাৰ্য্যকলাপ
| treatment = মনোৰোগ চিকিৎসা, মনোৰোগ-ঔষধবিজ্ঞান
| medication = 
| prognosis = 
| frequency = 
| deaths = 
}}
{{emotion}}
'''হতাশা''' মনৰ উছাহহীন অৱস্থা আৰু কাম-কাজৰ প্ৰতি উদাসীন এক অৱস্থা।[3] ২০২০ চনলৈকে ইয়ে বিশ্বৰ প্ৰায় ৩.৫% বা বিশ্বৰ প্ৰায় ২৮ কোটি লোকক আক্ৰান্ত কৰে।[4] হতাশাই ব্যক্তিৰ চিন্তা, আচৰণ, অনুভৱ আৰু সুস্থতাৰ অনুভূতিত প্ৰভাৱ পেলায়।[5] কিছুমান বিশেষ অভিজ্ঞতাৰ পৰা ব্যক্তিয়ে যি আনন্দ লাভ কৰে, সেয়া কমি যায় আৰু আক্ৰান্ত ব্যক্তিজনে প্ৰায়ে সেই কামবোৰৰ প্ৰতি প্ৰেৰণা বা আগ্ৰহ হেৰুৱাই পেলোৱাৰ অনুভৱ কৰে।[6] হতাশাগ্ৰস্ত লোকে দুখ, হতাশা বা আশাৰ অভাৱ, চিন্তা আৰু একাগ্ৰতাত অসুবিধা, হাইপাৰছ’মনিয়া বা অনিদ্ৰা, অতিমাত্ৰা খাদ্য খোৱা বা ভোক নলগা, বা আত্মহত্যাৰ চিন্তা অনুভৱ কৰিব পাৰে। 

হতাশাৰ উৎপত্তি একাধিক, কেতিয়াবা এটা কাৰণৰ ওপৰত আন এটা সোমাই থাকিব পাৰে। হতাশা কিছুমান মানসিক বিকাৰৰ লক্ষণ হ’ব পাৰে, যেনে মেজৰ ডিপ্ৰেছিভ ডিছঅৰ্ডাৰ, বাইপোলাৰ ডিছঅৰ্ডাৰ আৰু ডিষ্টাইমিয়া।[7] ইয়াৰ উপৰিও হতাশা জীৱনৰ পৰিঘটনাৰ প্ৰতি স্বাভাৱিক সাময়িক প্ৰতিক্ৰিয়া হ’ব পাৰে, যেনে আপোনজনক হেৰুৱাই পেলোৱা। বিষণ্ণতাও কিছুমান শাৰীৰিক ৰোগৰ লক্ষণ আৰু কিছুমান ঔষধ আৰু চিকিৎসাৰ পাৰ্শ্বক্ৰিয়া।
==তথ্যসূত্ৰ==</text>
      <sha1>re07vglbyho1cul9eu5ok7f93sgvoag</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522239</id>
      <parentid>522238</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T18:17:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pranamikaadhikary</username>
        <id>27435</id>
      </contributor>
      <origin>522239</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4809" sha1="qc3fvheagv6zwkp3ktvx3b8coiofyjo" xml:space="preserve">
{{Infobox medical condition (new)
| name = হতাশা
| image = A man diagnosed as suffering from melancholia with strong su Wellcome L0026693.jpg
| caption = ''মেলাংকোলিয়া'' আৰু আত্মহত্যাৰ প্ৰৱণতা থকা এজন ব্যক্তিৰ লিথ'গ্ৰাফ, ১৮৯২ চনৰ
| alt = 
| field = [[মনোৰোগ চিকিৎসা]], [[মনোবিজ্ঞান]]
| symptoms = কম মেজাজ, কাৰ্য্যকলাপৰ প্ৰতি বিদ্বেষ, আগ্ৰহ হেৰুৱা, অনুভৱৰ আনন্দ হেৰুৱা
| complications = 
| onset = 
| duration = 
| causes = মগজুৰ ৰসায়ন বিজ্ঞান, জিনীয় বিজ্ঞান, জীৱনৰ পৰিঘটনা, চিকিৎসাজনিত অৱস্থা, ব্যক্তিত্ব&lt;ref name=&quot;clevelandclinic&quot;&gt;{{cite web |publisher=Cleveland Clinic |title=Depression|date=2022 |url=https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/9290-depression|access-date=9 June 2022}}&lt;/ref&gt;
| risks = মানসিক স্বাস্থ্যজনিত বিকাৰৰ দাগ&lt;ref name=&quot;shrivastavaA&quot;&gt;{{cite journal | vauthors = Shrivastava A, Bureau Y, Rewari N, Johnston M | title = Clinical risk of stigma and discrimination of mental illnesses: Need for objective assessment and quantification | journal = Indian Journal of Psychiatry | volume = 55 | issue = 2 | pages = 178–82 | date = April 2013 | pmid = 23825855 | pmc = 3696244 | doi = 10.4103/0019-5545.111459 | doi-access = free }}&lt;/ref&gt;
| diagnosis = ৰোগীৰ স্বাস্থ্য প্ৰশ্নাৱলী, বেক ডিপ্ৰেছন ইনভেণ্টৰী।
| differential = উদ্বেগ, বাইপোলাৰ ডিছঅৰ্ডাৰ, বৰ্ডাৰলাইন পাৰ্চনেলিটি ডিছঅৰ্ডাৰ
| prevention = সামাজিক সংযোগ, শাৰীৰিক কাৰ্য্যকলাপ
| treatment = মনোৰোগ চিকিৎসা, মনোৰোগ-ঔষধবিজ্ঞান
| medication = 
| prognosis = 
| frequency = 
| deaths = 
}}

'''হতাশা''' মনৰ উছাহহীন অৱস্থা আৰু কাম-কাজৰ প্ৰতি উদাসীন এক অৱস্থা।[3] ২০২০ চনলৈকে ইয়ে বিশ্বৰ প্ৰায় ৩.৫% বা বিশ্বৰ প্ৰায় ২৮ কোটি লোকক আক্ৰান্ত কৰে।[4] হতাশাই ব্যক্তিৰ চিন্তা, আচৰণ, অনুভৱ আৰু সুস্থতাৰ অনুভূতিত প্ৰভাৱ পেলায়।[5] কিছুমান বিশেষ অভিজ্ঞতাৰ পৰা ব্যক্তিয়ে যি আনন্দ লাভ কৰে, সেয়া কমি যায় আৰু আক্ৰান্ত ব্যক্তিজনে প্ৰায়ে সেই কামবোৰৰ প্ৰতি প্ৰেৰণা বা আগ্ৰহ হেৰুৱাই পেলোৱাৰ অনুভৱ কৰে।[6] হতাশাগ্ৰস্ত লোকে দুখ, হতাশা বা আশাৰ অভাৱ, চিন্তা আৰু একাগ্ৰতাত অসুবিধা, হাইপাৰছ’মনিয়া বা অনিদ্ৰা, অতিমাত্ৰা খাদ্য খোৱা বা ভোক নলগা, বা আত্মহত্যাৰ চিন্তা অনুভৱ কৰিব পাৰে। 

হতাশাৰ উৎপত্তি একাধিক, কেতিয়াবা এটা কাৰণৰ ওপৰত আন এটা সোমাই থাকিব পাৰে। হতাশা কিছুমান মানসিক বিকাৰৰ লক্ষণ হ’ব পাৰে, যেনে মেজৰ ডিপ্ৰেছিভ ডিছঅৰ্ডাৰ, বাইপোলাৰ ডিছঅৰ্ডাৰ আৰু ডিষ্টাইমিয়া।[7] ইয়াৰ উপৰিও হতাশা জীৱনৰ পৰিঘটনাৰ প্ৰতি স্বাভাৱিক সাময়িক প্ৰতিক্ৰিয়া হ’ব পাৰে, যেনে আপোনজনক হেৰুৱাই পেলোৱা। বিষণ্ণতাও কিছুমান শাৰীৰিক ৰোগৰ লক্ষণ আৰু কিছুমান ঔষধ আৰু চিকিৎসাৰ পাৰ্শ্বক্ৰিয়া।
==তথ্যসূত্ৰ==</text>
      <sha1>qc3fvheagv6zwkp3ktvx3b8coiofyjo</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522240</id>
      <parentid>522239</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T18:22:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pranamikaadhikary</username>
        <id>27435</id>
      </contributor>
      <origin>522240</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6395" sha1="2i2da3tgdl1j5jo09hag083amo3dk32" xml:space="preserve">
{{Infobox medical condition (new)
| name = হতাশা
| image = A man diagnosed as suffering from melancholia with strong su Wellcome L0026693.jpg
| caption = ''মেলাংকোলিয়া'' আৰু আত্মহত্যাৰ প্ৰৱণতা থকা এজন ব্যক্তিৰ লিথ'গ্ৰাফ, ১৮৯২ চনৰ
| alt = 
| field = [[মনোৰোগ চিকিৎসা]], [[মনোবিজ্ঞান]]
| symptoms = কম মেজাজ, কাৰ্য্যকলাপৰ প্ৰতি বিদ্বেষ, আগ্ৰহ হেৰুৱা, অনুভৱৰ আনন্দ হেৰুৱা
| complications = 
| onset = 
| duration = 
| causes = মগজুৰ ৰসায়ন বিজ্ঞান, জিনীয় বিজ্ঞান, জীৱনৰ পৰিঘটনা, চিকিৎসাজনিত অৱস্থা, ব্যক্তিত্ব&lt;ref name=&quot;clevelandclinic&quot;&gt;{{cite web |publisher=Cleveland Clinic |title=Depression|date=2022 |url=https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/9290-depression|access-date=9 June 2022}}&lt;/ref&gt;
| risks = মানসিক স্বাস্থ্যজনিত বিকাৰৰ দাগ&lt;ref name=&quot;shrivastavaA&quot;&gt;{{cite journal | vauthors = Shrivastava A, Bureau Y, Rewari N, Johnston M | title = Clinical risk of stigma and discrimination of mental illnesses: Need for objective assessment and quantification | journal = Indian Journal of Psychiatry | volume = 55 | issue = 2 | pages = 178–82 | date = April 2013 | pmid = 23825855 | pmc = 3696244 | doi = 10.4103/0019-5545.111459 | doi-access = free }}&lt;/ref&gt;
| diagnosis = ৰোগীৰ স্বাস্থ্য প্ৰশ্নাৱলী, বেক ডিপ্ৰেছন ইনভেণ্টৰী।
| differential = উদ্বেগ, বাইপোলাৰ ডিছঅৰ্ডাৰ, বৰ্ডাৰলাইন পাৰ্চনেলিটি ডিছঅৰ্ডাৰ
| prevention = সামাজিক সংযোগ, শাৰীৰিক কাৰ্য্যকলাপ
| treatment = মনোৰোগ চিকিৎসা, মনোৰোগ-ঔষধবিজ্ঞান
| medication = 
| prognosis = 
| frequency = 
| deaths = 
}}

'''হতাশা''' মনৰ উছাহহীন অৱস্থা আৰু কাম-কাজৰ প্ৰতি উদাসীন এক অৱস্থা।&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2016 |title= Depression Basics |url=https://www.nimh.nih.gov/health/publications/depression/index.shtml|access-date=22 October 2020 |website=NIMH |archive-date=11 June 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130611091923/http://www.nimh.nih.gov/health/publications/depression/complete-index.shtml|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ২০২০ চনলৈকে ইয়ে বিশ্বৰ প্ৰায় ৩.৫% বা বিশ্বৰ প্ৰায় ২৮ কোটি লোকক আক্ৰান্ত কৰে।&lt;ref name=&quot;:3&quot;&gt;{{Cite web |title=Depression |url=https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/depression |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20201226072232/https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/depression |archive-date=26 December 2020 |access-date=7 April 2021 |website=[[World Health Organization]] |language=en}}&lt;/ref&gt; হতাশাই ব্যক্তিৰ চিন্তা, আচৰণ, অনুভৱ আৰু সুস্থতাৰ অনুভূতিত প্ৰভাৱ পেলায়।&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = de Zwart PL, Jeronimus BF, de Jonge P | title = Empirical evidence for definitions of episode, remission, recovery, relapse and recurrence in depression: a systematic review | journal = Epidemiology and Psychiatric Sciences | volume = 28 | issue = 5 | pages = 544–562 | date = October 2019 | pmid = 29769159 | pmc = 7032752 | doi = 10.1017/S2045796018000227 | doi-access = free }}&lt;/ref&gt; কিছুমান বিশেষ অভিজ্ঞতাৰ পৰা ব্যক্তিয়ে যি আনন্দ লাভ কৰে, সেয়া কমি যায় আৰু আক্ৰান্ত ব্যক্তিজনে প্ৰায়ে সেই কামবোৰৰ প্ৰতি প্ৰেৰণা বা আগ্ৰহ হেৰুৱাই পেলোৱাৰ অনুভৱ কৰে।&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Cite book|title=Psychotherapy and counselling for depression| vauthors = Gilbert P |date=2007|publisher=Sage|isbn=978-1-84920-349-4|edition=3rd|location=Los Angeles|oclc=436076587}}{{page needed|date=November 2023}}&lt;/ref&gt; হতাশাগ্ৰস্ত লোকে দুখ, হতাশা বা আশাৰ অভাৱ, চিন্তা আৰু একাগ্ৰতাত অসুবিধা, হাইপাৰছ’মনিয়া বা অনিদ্ৰা, অতিমাত্ৰা খাদ্য খোৱা বা ভোক নলগা, বা আত্মহত্যাৰ চিন্তা অনুভৱ কৰিব পাৰে। 

হতাশাৰ উৎপত্তি একাধিক, কেতিয়াবা এটা কাৰণৰ ওপৰত আন এটা সোমাই থাকিব পাৰে। হতাশা কিছুমান মানসিক বিকাৰৰ লক্ষণ হ’ব পাৰে, যেনে মেজৰ ডিপ্ৰেছিভ ডিছঅৰ্ডাৰ, বাইপোলাৰ ডিছঅৰ্ডাৰ আৰু ডিষ্টাইমিয়া।&lt;ref&gt;
{{cite book |title=Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fifth Edition (DSM-5) |author=American Psychiatric Association |year=2013 |publisher=American Psychiatric Association}}{{page needed|date=July 2023}}
&lt;/ref&gt; ইয়াৰ উপৰিও হতাশা জীৱনৰ পৰিঘটনাৰ প্ৰতি স্বাভাৱিক সাময়িক প্ৰতিক্ৰিয়া হ’ব পাৰে, যেনে আপোনজনক হেৰুৱাই পেলোৱা। বিষণ্ণতাও কিছুমান শাৰীৰিক ৰোগৰ লক্ষণ আৰু কিছুমান ঔষধ আৰু চিকিৎসাৰ পাৰ্শ্বক্ৰিয়া।
==তথ্যসূত্ৰ==</text>
      <sha1>2i2da3tgdl1j5jo09hag083amo3dk32</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522242</id>
      <parentid>522240</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T18:29:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pranamikaadhikary</username>
        <id>27435</id>
      </contributor>
      <origin>522242</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11172" sha1="52cnnsy8mc684kjm3mmj56i2atpgx61" xml:space="preserve">
{{Infobox medical condition (new)
| name = হতাশা
| image = A man diagnosed as suffering from melancholia with strong su Wellcome L0026693.jpg
| caption = ''মেলাংকোলিয়া'' আৰু আত্মহত্যাৰ প্ৰৱণতা থকা এজন ব্যক্তিৰ লিথ'গ্ৰাফ, ১৮৯২ চনৰ
| alt = 
| field = [[মনোৰোগ চিকিৎসা]], [[মনোবিজ্ঞান]]
| symptoms = কম মেজাজ, কাৰ্য্যকলাপৰ প্ৰতি বিদ্বেষ, আগ্ৰহ হেৰুৱা, অনুভৱৰ আনন্দ হেৰুৱা
| complications = 
| onset = 
| duration = 
| causes = মগজুৰ ৰসায়ন বিজ্ঞান, জিনীয় বিজ্ঞান, জীৱনৰ পৰিঘটনা, চিকিৎসাজনিত অৱস্থা, ব্যক্তিত্ব&lt;ref name=&quot;clevelandclinic&quot;&gt;{{cite web |publisher=Cleveland Clinic |title=Depression|date=2022 |url=https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/9290-depression|access-date=9 June 2022}}&lt;/ref&gt;
| risks = মানসিক স্বাস্থ্যজনিত বিকাৰৰ দাগ&lt;ref name=&quot;shrivastavaA&quot;&gt;{{cite journal | vauthors = Shrivastava A, Bureau Y, Rewari N, Johnston M | title = Clinical risk of stigma and discrimination of mental illnesses: Need for objective assessment and quantification | journal = Indian Journal of Psychiatry | volume = 55 | issue = 2 | pages = 178–82 | date = April 2013 | pmid = 23825855 | pmc = 3696244 | doi = 10.4103/0019-5545.111459 | doi-access = free }}&lt;/ref&gt;
| diagnosis = ৰোগীৰ স্বাস্থ্য প্ৰশ্নাৱলী, বেক ডিপ্ৰেছন ইনভেণ্টৰী।
| differential = উদ্বেগ, বাইপোলাৰ ডিছঅৰ্ডাৰ, বৰ্ডাৰলাইন পাৰ্চনেলিটি ডিছঅৰ্ডাৰ
| prevention = সামাজিক সংযোগ, শাৰীৰিক কাৰ্য্যকলাপ
| treatment = মনোৰোগ চিকিৎসা, মনোৰোগ-ঔষধবিজ্ঞান
| medication = 
| prognosis = 
| frequency = 
| deaths = 
}}

'''হতাশা''' মনৰ উছাহহীন অৱস্থা আৰু কাম-কাজৰ প্ৰতি উদাসীন এক অৱস্থা।&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2016 |title= Depression Basics |url=https://www.nimh.nih.gov/health/publications/depression/index.shtml|access-date=22 October 2020 |website=NIMH |archive-date=11 June 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130611091923/http://www.nimh.nih.gov/health/publications/depression/complete-index.shtml|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ২০২০ চনলৈকে ইয়ে বিশ্বৰ প্ৰায় ৩.৫% বা বিশ্বৰ প্ৰায় ২৮ কোটি লোকক আক্ৰান্ত কৰে।&lt;ref name=&quot;:3&quot;&gt;{{Cite web |title=Depression |url=https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/depression |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20201226072232/https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/depression |archive-date=26 December 2020 |access-date=7 April 2021 |website=[[World Health Organization]] |language=en}}&lt;/ref&gt; হতাশাই ব্যক্তিৰ চিন্তা, আচৰণ, অনুভৱ আৰু সুস্থতাৰ অনুভূতিত প্ৰভাৱ পেলায়।&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = de Zwart PL, Jeronimus BF, de Jonge P | title = Empirical evidence for definitions of episode, remission, recovery, relapse and recurrence in depression: a systematic review | journal = Epidemiology and Psychiatric Sciences | volume = 28 | issue = 5 | pages = 544–562 | date = October 2019 | pmid = 29769159 | pmc = 7032752 | doi = 10.1017/S2045796018000227 | doi-access = free }}&lt;/ref&gt; কিছুমান বিশেষ অভিজ্ঞতাৰ পৰা ব্যক্তিয়ে যি আনন্দ লাভ কৰে, সেয়া কমি যায় আৰু আক্ৰান্ত ব্যক্তিজনে প্ৰায়ে সেই কামবোৰৰ প্ৰতি প্ৰেৰণা বা আগ্ৰহ হেৰুৱাই পেলোৱাৰ অনুভৱ কৰে।&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Cite book|title=Psychotherapy and counselling for depression| vauthors = Gilbert P |date=2007|publisher=Sage|isbn=978-1-84920-349-4|edition=3rd|location=Los Angeles|oclc=436076587}}{{page needed|date=November 2023}}&lt;/ref&gt; হতাশাগ্ৰস্ত লোকে দুখ, হতাশা বা আশাৰ অভাৱ, চিন্তা আৰু একাগ্ৰতাত অসুবিধা, হাইপাৰছ’মনিয়া বা অনিদ্ৰা, অতিমাত্ৰা খাদ্য খোৱা বা ভোক নলগা, বা আত্মহত্যাৰ চিন্তা অনুভৱ কৰিব পাৰে। 

হতাশাৰ উৎপত্তি একাধিক, কেতিয়াবা এটা কাৰণৰ ওপৰত আন এটা সোমাই থাকিব পাৰে। হতাশা কিছুমান মানসিক বিকাৰৰ লক্ষণ হ’ব পাৰে, যেনে মেজৰ ডিপ্ৰেছিভ ডিছঅৰ্ডাৰ, বাইপোলাৰ ডিছঅৰ্ডাৰ আৰু ডিষ্টাইমিয়া।&lt;ref&gt;
{{cite book |title=Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fifth Edition (DSM-5) |author=American Psychiatric Association |year=2013 |publisher=American Psychiatric Association}}{{page needed|date=July 2023}}
&lt;/ref&gt; ইয়াৰ উপৰিও হতাশা জীৱনৰ পৰিঘটনাৰ প্ৰতি স্বাভাৱিক সাময়িক প্ৰতিক্ৰিয়া হ’ব পাৰে, যেনে আপোনজনক হেৰুৱাই পেলোৱা। বিষণ্ণতাও কিছুমান শাৰীৰিক ৰোগৰ লক্ষণ আৰু কিছুমান ঔষধ আৰু চিকিৎসাৰ পাৰ্শ্বক্ৰিয়া।
==কাৰকসমূহ==
===জীৱনৰ পৰিঘটনা===
শৈশৱৰ প্ৰতিকূলতাই যেনে শোক, অৱহেলা, মানসিক নিৰ্যাতন, শাৰীৰিক নিৰ্যাতন, যৌন নিৰ্যাতন বা ভাই-ভনীৰ প্ৰতি পিতৃ-মাতৃৰ অসমান ব্যৱহাৰে প্ৰাপ্তবয়স্ক কালত হতাশাৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে।[8][9] বিশেষকৈ শৈশৱৰ শাৰীৰিক বা যৌন নিৰ্যাতনৰ সৈতে জীৱিত ব্যক্তিৰ জীৱনকালত হতাশাৰ সন্মুখীন হোৱাৰ সম্ভাৱনাৰ যথেষ্ট সম্পৰ্ক আছে।[10] যিসকল লোকে শৈশৱৰ চাৰিটা বা তাতকৈ অধিক বিৰূপ অভিজ্ঞতাৰ সন্মুখীন হৈছে তেওঁলোকৰ হতাশাত আক্ৰান্ত হোৱাৰ সম্ভাৱনা ৩.২ৰ পৰা ৪.০ গুণ বেছি।[11] নিম্ন মানদণ্ডৰ থকা ঘৰ, অকাৰ্য্যকৰীতা, সেউজীয়া ঠাইৰ অভাৱ আৰু শব্দ আৰু বায়ু প্ৰদূষণৰ সংস্পৰ্শৰ সৈতে হতাশাজনক মনোভাৱৰ সম্পৰ্ক আছে, যিয়ে এনে ফলাফল প্ৰতিৰোধৰ পৰিকল্পনাত বিবেচনাৰ প্ৰয়োজনীয়তাৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰে।[12] বাস কৰা এলেকাৰ পৰিৱেশক
হতাশা আৰু অন্যান্য নেতিবাচক মনোভাৱৰ সৈতেও জড়িত কৰা হৈছে। বৃহৎ চহৰ অঞ্চলত বাস কৰাসকলৰ মাজত হতাশাৰ হাৰ নথকা লোকসকলতকৈ কম হোৱা দেখা গৈছে।[13] একেদৰে সৰু চহৰ আৰু গ্ৰাম্য অঞ্চলৰ লোকসকলৰ হতাশা, উদ্বেগ আৰু মানসিক অসুস্থতাৰ হাৰ অধিক হোৱাৰ প্ৰৱণতা থাকে।[14]

অধ্যয়নসমূহে ধাৰাবাহিকভাৱে দেখুৱাইছে যে, আন বহুতো কামৰ লোকৰ তুলনাত চিকিৎসকৰ হতাশা আৰু আত্মহত্যাৰ হাৰ সৰ্বাধিক হৈছে—আত্মহত্যাৰ ক্ষেত্ৰত পুৰুষ চিকিৎসকৰ ক্ষেত্ৰত ৪০% বেছি আৰু মহিলা চিকিৎসকৰ ক্ষেত্ৰত ১৩০% বেছি।[15][16][17]

জীৱনৰ পৰিঘটনা আৰু পৰিৱৰ্তন যিয়ে হতাশজনক মেজাজৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে, সেইবোৰৰ ভিতৰত আছে, কিন্তু ইয়াৰ মাজতে সীমাবদ্ধ নহয়, সন্তান জন্ম, ৰজোনিবৃত্তি, আৰ্থিক অসুবিধা, নিবনুৱা সমস্যা, মানসিক চাপ (যেনে কৰ্ম, শিক্ষা, সামৰিক সেৱা, পৰিয়াল, জীৱন-যাপনৰ অৱস্থা, বিবাহ আদিৰ পৰা), চিকিৎসাৰ নিদান (কেন্সাৰ, এইচ আই ভি, ডায়েবেটিছ আদি), গুণ্ডাগিৰি, আপোনজনক হেৰুৱা, প্ৰাকৃতিক দুৰ্যোগ, সামাজিক বিচ্ছিন্নতা, ধৰ্ষণ, সম্পৰ্কৰ সমস্যা, ঈৰ্ষা, বিচ্ছেদ বা বিপৰ্যয়জনক আঘাত।[18][19][20][21][22] একেধৰণৰ হতাশাজনক লক্ষণসমূহ জীৱিত ব্যক্তিৰ অপৰাধবোধৰ সৈতে জড়িত।[23] সামাজিক প্ৰত্যাখ্যান, সমনীয়াৰ হেঁচা বা গুণ্ডাগিৰিৰ পিছত কিশোৰ-কিশোৰীসকলে বিশেষকৈ হতাশাগ্ৰস্ত মেজাজৰ সন্মুখীন হ'ব পাৰে।[24]
==তথ্যসূত্ৰ==</text>
      <sha1>52cnnsy8mc684kjm3mmj56i2atpgx61</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522243</id>
      <parentid>522242</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T18:33:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pranamikaadhikary</username>
        <id>27435</id>
      </contributor>
      <comment>/* জীৱনৰ পৰিঘটনা */</comment>
      <origin>522243</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="14083" sha1="h11wth0v4h1kyygodadbcvta5btz7x2" xml:space="preserve">
{{Infobox medical condition (new)
| name = হতাশা
| image = A man diagnosed as suffering from melancholia with strong su Wellcome L0026693.jpg
| caption = ''মেলাংকোলিয়া'' আৰু আত্মহত্যাৰ প্ৰৱণতা থকা এজন ব্যক্তিৰ লিথ'গ্ৰাফ, ১৮৯২ চনৰ
| alt = 
| field = [[মনোৰোগ চিকিৎসা]], [[মনোবিজ্ঞান]]
| symptoms = কম মেজাজ, কাৰ্য্যকলাপৰ প্ৰতি বিদ্বেষ, আগ্ৰহ হেৰুৱা, অনুভৱৰ আনন্দ হেৰুৱা
| complications = 
| onset = 
| duration = 
| causes = মগজুৰ ৰসায়ন বিজ্ঞান, জিনীয় বিজ্ঞান, জীৱনৰ পৰিঘটনা, চিকিৎসাজনিত অৱস্থা, ব্যক্তিত্ব&lt;ref name=&quot;clevelandclinic&quot;&gt;{{cite web |publisher=Cleveland Clinic |title=Depression|date=2022 |url=https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/9290-depression|access-date=9 June 2022}}&lt;/ref&gt;
| risks = মানসিক স্বাস্থ্যজনিত বিকাৰৰ দাগ&lt;ref name=&quot;shrivastavaA&quot;&gt;{{cite journal | vauthors = Shrivastava A, Bureau Y, Rewari N, Johnston M | title = Clinical risk of stigma and discrimination of mental illnesses: Need for objective assessment and quantification | journal = Indian Journal of Psychiatry | volume = 55 | issue = 2 | pages = 178–82 | date = April 2013 | pmid = 23825855 | pmc = 3696244 | doi = 10.4103/0019-5545.111459 | doi-access = free }}&lt;/ref&gt;
| diagnosis = ৰোগীৰ স্বাস্থ্য প্ৰশ্নাৱলী, বেক ডিপ্ৰেছন ইনভেণ্টৰী।
| differential = উদ্বেগ, বাইপোলাৰ ডিছঅৰ্ডাৰ, বৰ্ডাৰলাইন পাৰ্চনেলিটি ডিছঅৰ্ডাৰ
| prevention = সামাজিক সংযোগ, শাৰীৰিক কাৰ্য্যকলাপ
| treatment = মনোৰোগ চিকিৎসা, মনোৰোগ-ঔষধবিজ্ঞান
| medication = 
| prognosis = 
| frequency = 
| deaths = 
}}

'''হতাশা''' মনৰ উছাহহীন অৱস্থা আৰু কাম-কাজৰ প্ৰতি উদাসীন এক অৱস্থা।&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2016 |title= Depression Basics |url=https://www.nimh.nih.gov/health/publications/depression/index.shtml|access-date=22 October 2020 |website=NIMH |archive-date=11 June 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130611091923/http://www.nimh.nih.gov/health/publications/depression/complete-index.shtml|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ২০২০ চনলৈকে ইয়ে বিশ্বৰ প্ৰায় ৩.৫% বা বিশ্বৰ প্ৰায় ২৮ কোটি লোকক আক্ৰান্ত কৰে।&lt;ref name=&quot;:3&quot;&gt;{{Cite web |title=Depression |url=https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/depression |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20201226072232/https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/depression |archive-date=26 December 2020 |access-date=7 April 2021 |website=[[World Health Organization]] |language=en}}&lt;/ref&gt; হতাশাই ব্যক্তিৰ চিন্তা, আচৰণ, অনুভৱ আৰু সুস্থতাৰ অনুভূতিত প্ৰভাৱ পেলায়।&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = de Zwart PL, Jeronimus BF, de Jonge P | title = Empirical evidence for definitions of episode, remission, recovery, relapse and recurrence in depression: a systematic review | journal = Epidemiology and Psychiatric Sciences | volume = 28 | issue = 5 | pages = 544–562 | date = October 2019 | pmid = 29769159 | pmc = 7032752 | doi = 10.1017/S2045796018000227 | doi-access = free }}&lt;/ref&gt; কিছুমান বিশেষ অভিজ্ঞতাৰ পৰা ব্যক্তিয়ে যি আনন্দ লাভ কৰে, সেয়া কমি যায় আৰু আক্ৰান্ত ব্যক্তিজনে প্ৰায়ে সেই কামবোৰৰ প্ৰতি প্ৰেৰণা বা আগ্ৰহ হেৰুৱাই পেলোৱাৰ অনুভৱ কৰে।&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Cite book|title=Psychotherapy and counselling for depression| vauthors = Gilbert P |date=2007|publisher=Sage|isbn=978-1-84920-349-4|edition=3rd|location=Los Angeles|oclc=436076587}}{{page needed|date=November 2023}}&lt;/ref&gt; হতাশাগ্ৰস্ত লোকে দুখ, হতাশা বা আশাৰ অভাৱ, চিন্তা আৰু একাগ্ৰতাত অসুবিধা, হাইপাৰছ’মনিয়া বা অনিদ্ৰা, অতিমাত্ৰা খাদ্য খোৱা বা ভোক নলগা, বা আত্মহত্যাৰ চিন্তা অনুভৱ কৰিব পাৰে। 

হতাশাৰ উৎপত্তি একাধিক, কেতিয়াবা এটা কাৰণৰ ওপৰত আন এটা সোমাই থাকিব পাৰে। হতাশা কিছুমান মানসিক বিকাৰৰ লক্ষণ হ’ব পাৰে, যেনে মেজৰ ডিপ্ৰেছিভ ডিছঅৰ্ডাৰ, বাইপোলাৰ ডিছঅৰ্ডাৰ আৰু ডিষ্টাইমিয়া।&lt;ref&gt;
{{cite book |title=Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fifth Edition (DSM-5) |author=American Psychiatric Association |year=2013 |publisher=American Psychiatric Association}}{{page needed|date=July 2023}}
&lt;/ref&gt; ইয়াৰ উপৰিও হতাশা জীৱনৰ পৰিঘটনাৰ প্ৰতি স্বাভাৱিক সাময়িক প্ৰতিক্ৰিয়া হ’ব পাৰে, যেনে আপোনজনক হেৰুৱাই পেলোৱা। বিষণ্ণতাও কিছুমান শাৰীৰিক ৰোগৰ লক্ষণ আৰু কিছুমান ঔষধ আৰু চিকিৎসাৰ পাৰ্শ্বক্ৰিয়া।
==কাৰকসমূহ==
===জীৱনৰ পৰিঘটনা===
শৈশৱৰ প্ৰতিকূলতাই যেনে শোক, অৱহেলা, মানসিক নিৰ্যাতন, শাৰীৰিক নিৰ্যাতন, যৌন নিৰ্যাতন বা ভাই-ভনীৰ প্ৰতি পিতৃ-মাতৃৰ অসমান ব্যৱহাৰে প্ৰাপ্তবয়স্ক কালত হতাশাৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে।&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = Heim C, Newport DJ, Mletzko T, Miller AH, Nemeroff CB | title = The link between childhood trauma and depression: insights from HPA axis studies in humans | journal = Psychoneuroendocrinology | volume = 33 | issue = 6 | pages = 693–710 | date = July 2008 | pmid = 18602762 | doi = 10.1016/j.psyneuen.2008.03.008 | s2cid = 2629673 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = Pillemer K, Suitor JJ, Pardo S, Henderson C | title = Mothers' Differentiation and Depressive Symptoms among Adult Children | journal = Journal of Marriage and the Family | volume = 72 | issue = 2 | pages = 333–345 | date = April 2010 | pmid = 20607119 | pmc = 2894713 | doi = 10.1111/j.1741-3737.2010.00703.x }}&lt;/ref&gt; বিশেষকৈ শৈশৱৰ শাৰীৰিক বা যৌন নিৰ্যাতনৰ সৈতে জীৱিত ব্যক্তিৰ জীৱনকালত হতাশাৰ সন্মুখীন হোৱাৰ সম্ভাৱনাৰ যথেষ্ট সম্পৰ্ক আছে।&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = Lindert J, von Ehrenstein OS, Grashow R, Gal G, Braehler E, Weisskopf MG | title = Sexual and physical abuse in childhood is associated with depression and anxiety over the life course: systematic review and meta-analysis | journal = International Journal of Public Health | volume = 59 | issue = 2 | pages = 359–72 | date = April 2014 | pmid = 24122075 | doi = 10.1007/s00038-013-0519-5 | s2cid = 24138761 }}&lt;/ref&gt; যিসকল লোকে শৈশৱৰ চাৰিটা বা তাতকৈ অধিক বিৰূপ অভিজ্ঞতাৰ সন্মুখীন হৈছে তেওঁলোকৰ হতাশাত আক্ৰান্ত হোৱাৰ সম্ভাৱনা ৩.২ৰ পৰা ৪.০ গুণ বেছি।&lt;ref name=&quot;Anda2006&quot;&gt;{{cite journal |display-authors=6 |vauthors=Anda RF, Felitti VJ, Bremner JD, Walker JD, Whitfield C, Perry BD, Dube SR, Giles WH |date=April 2006 |title=The enduring effects of abuse and related adverse experiences in childhood. A convergence of evidence from neurobiology and epidemiology |journal=European Archives of Psychiatry and Clinical Neuroscience |volume=256 |issue=3 |pages=174–186 |doi=10.1007/s00406-005-0624-4 |pmc=3232061 |pmid=16311898}}&lt;/ref&gt; নিম্ন মানদণ্ডৰ থকা ঘৰ, অকাৰ্য্যকৰীতা, সেউজীয়া ঠাইৰ অভাৱ আৰু শব্দ আৰু বায়ু প্ৰদূষণৰ সংস্পৰ্শৰ সৈতে হতাশাজনক মনোভাৱৰ সম্পৰ্ক আছে, যিয়ে এনে ফলাফল প্ৰতিৰোধৰ পৰিকল্পনাত বিবেচনাৰ প্ৰয়োজনীয়তাৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Rautio |first1=Nina |last2=Filatova |first2=Svetlana |last3=Lehtiniemi |first3=Heli |last4=Miettunen |first4=Jouko |date=February 2018 |title=Living environment and its relationship to depressive mood: A systematic review |journal=International Journal of Social Psychiatry |language=en |volume=64 |issue=1 |pages=92–103 |doi=10.1177/0020764017744582 |issn=0020-7640|doi-access=free |pmid=29212385 }}&lt;/ref&gt; বাস কৰা এলেকাৰ পৰিৱেশক হতাশা আৰু অন্যান্য নেতিবাচক মনোভাৱৰ সৈতেও জড়িত কৰা হৈছে। বৃহৎ চহৰ অঞ্চলত বাস কৰাসকলৰ মাজত হতাশাৰ হাৰ নথকা লোকসকলতকৈ কম হোৱা দেখা গৈছে।&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Stier |first1=Andrew J. |last2=Schertz |first2=Kathryn E. |last3=Rim |first3=Nak Won |last4=Berman |first4=Mark G. |title=Evidence and theory for lower rates of depression in larger US urban areas |journal=Proceedings of the National Academy of Sciences |volume=118 |issue=31 |date=August 2021 |pmid=34315817 |doi=10.1073/pnas.2022472118|doi-access=free |pmc=8346882 |bibcode=2021PNAS..11822472S }}&lt;/ref&gt; একেদৰে সৰু চহৰ আৰু গ্ৰাম্য অঞ্চলৰ লোকসকলৰ হতাশা, উদ্বেগ আৰু মানসিক অসুস্থতাৰ হাৰ অধিক হোৱাৰ প্ৰৱণতা থাকে।&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Willroth |first1=Emily C. |last2=Graham |first2=Elieen K. |last3=Luo |first3=Jing |last4=Mrocezk |first4=Daniel K. |last5=Lewis-Thames |first5=Marquita W. |title=Rural–urban differences in personality traits and well-being in adulthood |journal=Journal of Personality |volume=92 |issue=1 |pages=73–87 |date=February 2023 |pmc=10390645 |pmid=36725776 |doi=10.1111/jopy.12818}}&lt;/ref&gt;

অধ্যয়নসমূহে ধাৰাবাহিকভাৱে দেখুৱাইছে যে, আন বহুতো কামৰ লোকৰ তুলনাত চিকিৎসকৰ হতাশা আৰু আত্মহত্যাৰ হাৰ সৰ্বাধিক হৈছে—আত্মহত্যাৰ ক্ষেত্ৰত পুৰুষ চিকিৎসকৰ ক্ষেত্ৰত ৪০% বেছি আৰু মহিলা চিকিৎসকৰ ক্ষেত্ৰত ১৩০% বেছি।[15][16][17]

জীৱনৰ পৰিঘটনা আৰু পৰিৱৰ্তন যিয়ে হতাশজনক মেজাজৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে, সেইবোৰৰ ভিতৰত আছে, কিন্তু ইয়াৰ মাজতে সীমাবদ্ধ নহয়, সন্তান জন্ম, ৰজোনিবৃত্তি, আৰ্থিক অসুবিধা, নিবনুৱা সমস্যা, মানসিক চাপ (যেনে কৰ্ম, শিক্ষা, সামৰিক সেৱা, পৰিয়াল, জীৱন-যাপনৰ অৱস্থা, বিবাহ আদিৰ পৰা), চিকিৎসাৰ নিদান (কেন্সাৰ, এইচ আই ভি, ডায়েবেটিছ আদি), গুণ্ডাগিৰি, আপোনজনক হেৰুৱা, প্ৰাকৃতিক দুৰ্যোগ, সামাজিক বিচ্ছিন্নতা, ধৰ্ষণ, সম্পৰ্কৰ সমস্যা, ঈৰ্ষা, বিচ্ছেদ বা বিপৰ্যয়জনক আঘাত।[18][19][20][21][22] একেধৰণৰ হতাশাজনক লক্ষণসমূহ জীৱিত ব্যক্তিৰ অপৰাধবোধৰ সৈতে জড়িত।[23] সামাজিক প্ৰত্যাখ্যান, সমনীয়াৰ হেঁচা বা গুণ্ডাগিৰিৰ পিছত কিশোৰ-কিশোৰীসকলে বিশেষকৈ হতাশাগ্ৰস্ত মেজাজৰ সন্মুখীন হ'ব পাৰে।[24]

==তথ্যসূত্ৰ==</text>
      <sha1>h11wth0v4h1kyygodadbcvta5btz7x2</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522244</id>
      <parentid>522243</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T18:36:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pranamikaadhikary</username>
        <id>27435</id>
      </contributor>
      <comment>/* জীৱনৰ পৰিঘটনা */</comment>
      <origin>522244</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="17899" sha1="jw95anbawvuxvyvih8qgwfm40mqnulb" xml:space="preserve">
{{Infobox medical condition (new)
| name = হতাশা
| image = A man diagnosed as suffering from melancholia with strong su Wellcome L0026693.jpg
| caption = ''মেলাংকোলিয়া'' আৰু আত্মহত্যাৰ প্ৰৱণতা থকা এজন ব্যক্তিৰ লিথ'গ্ৰাফ, ১৮৯২ চনৰ
| alt = 
| field = [[মনোৰোগ চিকিৎসা]], [[মনোবিজ্ঞান]]
| symptoms = কম মেজাজ, কাৰ্য্যকলাপৰ প্ৰতি বিদ্বেষ, আগ্ৰহ হেৰুৱা, অনুভৱৰ আনন্দ হেৰুৱা
| complications = 
| onset = 
| duration = 
| causes = মগজুৰ ৰসায়ন বিজ্ঞান, জিনীয় বিজ্ঞান, জীৱনৰ পৰিঘটনা, চিকিৎসাজনিত অৱস্থা, ব্যক্তিত্ব&lt;ref name=&quot;clevelandclinic&quot;&gt;{{cite web |publisher=Cleveland Clinic |title=Depression|date=2022 |url=https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/9290-depression|access-date=9 June 2022}}&lt;/ref&gt;
| risks = মানসিক স্বাস্থ্যজনিত বিকাৰৰ দাগ&lt;ref name=&quot;shrivastavaA&quot;&gt;{{cite journal | vauthors = Shrivastava A, Bureau Y, Rewari N, Johnston M | title = Clinical risk of stigma and discrimination of mental illnesses: Need for objective assessment and quantification | journal = Indian Journal of Psychiatry | volume = 55 | issue = 2 | pages = 178–82 | date = April 2013 | pmid = 23825855 | pmc = 3696244 | doi = 10.4103/0019-5545.111459 | doi-access = free }}&lt;/ref&gt;
| diagnosis = ৰোগীৰ স্বাস্থ্য প্ৰশ্নাৱলী, বেক ডিপ্ৰেছন ইনভেণ্টৰী।
| differential = উদ্বেগ, বাইপোলাৰ ডিছঅৰ্ডাৰ, বৰ্ডাৰলাইন পাৰ্চনেলিটি ডিছঅৰ্ডাৰ
| prevention = সামাজিক সংযোগ, শাৰীৰিক কাৰ্য্যকলাপ
| treatment = মনোৰোগ চিকিৎসা, মনোৰোগ-ঔষধবিজ্ঞান
| medication = 
| prognosis = 
| frequency = 
| deaths = 
}}

'''হতাশা''' মনৰ উছাহহীন অৱস্থা আৰু কাম-কাজৰ প্ৰতি উদাসীন এক অৱস্থা।&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2016 |title= Depression Basics |url=https://www.nimh.nih.gov/health/publications/depression/index.shtml|access-date=22 October 2020 |website=NIMH |archive-date=11 June 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130611091923/http://www.nimh.nih.gov/health/publications/depression/complete-index.shtml|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ২০২০ চনলৈকে ইয়ে বিশ্বৰ প্ৰায় ৩.৫% বা বিশ্বৰ প্ৰায় ২৮ কোটি লোকক আক্ৰান্ত কৰে।&lt;ref name=&quot;:3&quot;&gt;{{Cite web |title=Depression |url=https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/depression |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20201226072232/https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/depression |archive-date=26 December 2020 |access-date=7 April 2021 |website=[[World Health Organization]] |language=en}}&lt;/ref&gt; হতাশাই ব্যক্তিৰ চিন্তা, আচৰণ, অনুভৱ আৰু সুস্থতাৰ অনুভূতিত প্ৰভাৱ পেলায়।&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = de Zwart PL, Jeronimus BF, de Jonge P | title = Empirical evidence for definitions of episode, remission, recovery, relapse and recurrence in depression: a systematic review | journal = Epidemiology and Psychiatric Sciences | volume = 28 | issue = 5 | pages = 544–562 | date = October 2019 | pmid = 29769159 | pmc = 7032752 | doi = 10.1017/S2045796018000227 | doi-access = free }}&lt;/ref&gt; কিছুমান বিশেষ অভিজ্ঞতাৰ পৰা ব্যক্তিয়ে যি আনন্দ লাভ কৰে, সেয়া কমি যায় আৰু আক্ৰান্ত ব্যক্তিজনে প্ৰায়ে সেই কামবোৰৰ প্ৰতি প্ৰেৰণা বা আগ্ৰহ হেৰুৱাই পেলোৱাৰ অনুভৱ কৰে।&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Cite book|title=Psychotherapy and counselling for depression| vauthors = Gilbert P |date=2007|publisher=Sage|isbn=978-1-84920-349-4|edition=3rd|location=Los Angeles|oclc=436076587}}{{page needed|date=November 2023}}&lt;/ref&gt; হতাশাগ্ৰস্ত লোকে দুখ, হতাশা বা আশাৰ অভাৱ, চিন্তা আৰু একাগ্ৰতাত অসুবিধা, হাইপাৰছ’মনিয়া বা অনিদ্ৰা, অতিমাত্ৰা খাদ্য খোৱা বা ভোক নলগা, বা আত্মহত্যাৰ চিন্তা অনুভৱ কৰিব পাৰে। 

হতাশাৰ উৎপত্তি একাধিক, কেতিয়াবা এটা কাৰণৰ ওপৰত আন এটা সোমাই থাকিব পাৰে। হতাশা কিছুমান মানসিক বিকাৰৰ লক্ষণ হ’ব পাৰে, যেনে মেজৰ ডিপ্ৰেছিভ ডিছঅৰ্ডাৰ, বাইপোলাৰ ডিছঅৰ্ডাৰ আৰু ডিষ্টাইমিয়া।&lt;ref&gt;
{{cite book |title=Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fifth Edition (DSM-5) |author=American Psychiatric Association |year=2013 |publisher=American Psychiatric Association}}{{page needed|date=July 2023}}
&lt;/ref&gt; ইয়াৰ উপৰিও হতাশা জীৱনৰ পৰিঘটনাৰ প্ৰতি স্বাভাৱিক সাময়িক প্ৰতিক্ৰিয়া হ’ব পাৰে, যেনে আপোনজনক হেৰুৱাই পেলোৱা। বিষণ্ণতাও কিছুমান শাৰীৰিক ৰোগৰ লক্ষণ আৰু কিছুমান ঔষধ আৰু চিকিৎসাৰ পাৰ্শ্বক্ৰিয়া।
==কাৰকসমূহ==
===জীৱনৰ পৰিঘটনা===
শৈশৱৰ প্ৰতিকূলতাই যেনে শোক, অৱহেলা, মানসিক নিৰ্যাতন, শাৰীৰিক নিৰ্যাতন, যৌন নিৰ্যাতন বা ভাই-ভনীৰ প্ৰতি পিতৃ-মাতৃৰ অসমান ব্যৱহাৰে প্ৰাপ্তবয়স্ক কালত হতাশাৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে।&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = Heim C, Newport DJ, Mletzko T, Miller AH, Nemeroff CB | title = The link between childhood trauma and depression: insights from HPA axis studies in humans | journal = Psychoneuroendocrinology | volume = 33 | issue = 6 | pages = 693–710 | date = July 2008 | pmid = 18602762 | doi = 10.1016/j.psyneuen.2008.03.008 | s2cid = 2629673 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = Pillemer K, Suitor JJ, Pardo S, Henderson C | title = Mothers' Differentiation and Depressive Symptoms among Adult Children | journal = Journal of Marriage and the Family | volume = 72 | issue = 2 | pages = 333–345 | date = April 2010 | pmid = 20607119 | pmc = 2894713 | doi = 10.1111/j.1741-3737.2010.00703.x }}&lt;/ref&gt; বিশেষকৈ শৈশৱৰ শাৰীৰিক বা যৌন নিৰ্যাতনৰ সৈতে জীৱিত ব্যক্তিৰ জীৱনকালত হতাশাৰ সন্মুখীন হোৱাৰ সম্ভাৱনাৰ যথেষ্ট সম্পৰ্ক আছে।&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = Lindert J, von Ehrenstein OS, Grashow R, Gal G, Braehler E, Weisskopf MG | title = Sexual and physical abuse in childhood is associated with depression and anxiety over the life course: systematic review and meta-analysis | journal = International Journal of Public Health | volume = 59 | issue = 2 | pages = 359–72 | date = April 2014 | pmid = 24122075 | doi = 10.1007/s00038-013-0519-5 | s2cid = 24138761 }}&lt;/ref&gt; যিসকল লোকে শৈশৱৰ চাৰিটা বা তাতকৈ অধিক বিৰূপ অভিজ্ঞতাৰ সন্মুখীন হৈছে তেওঁলোকৰ হতাশাত আক্ৰান্ত হোৱাৰ সম্ভাৱনা ৩.২ৰ পৰা ৪.০ গুণ বেছি।&lt;ref name=&quot;Anda2006&quot;&gt;{{cite journal |display-authors=6 |vauthors=Anda RF, Felitti VJ, Bremner JD, Walker JD, Whitfield C, Perry BD, Dube SR, Giles WH |date=April 2006 |title=The enduring effects of abuse and related adverse experiences in childhood. A convergence of evidence from neurobiology and epidemiology |journal=European Archives of Psychiatry and Clinical Neuroscience |volume=256 |issue=3 |pages=174–186 |doi=10.1007/s00406-005-0624-4 |pmc=3232061 |pmid=16311898}}&lt;/ref&gt; নিম্ন মানদণ্ডৰ থকা ঘৰ, অকাৰ্য্যকৰীতা, সেউজীয়া ঠাইৰ অভাৱ আৰু শব্দ আৰু বায়ু প্ৰদূষণৰ সংস্পৰ্শৰ সৈতে হতাশাজনক মনোভাৱৰ সম্পৰ্ক আছে, যিয়ে এনে ফলাফল প্ৰতিৰোধৰ পৰিকল্পনাত বিবেচনাৰ প্ৰয়োজনীয়তাৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Rautio |first1=Nina |last2=Filatova |first2=Svetlana |last3=Lehtiniemi |first3=Heli |last4=Miettunen |first4=Jouko |date=February 2018 |title=Living environment and its relationship to depressive mood: A systematic review |journal=International Journal of Social Psychiatry |language=en |volume=64 |issue=1 |pages=92–103 |doi=10.1177/0020764017744582 |issn=0020-7640|doi-access=free |pmid=29212385 }}&lt;/ref&gt; বাস কৰা এলেকাৰ পৰিৱেশক হতাশা আৰু অন্যান্য নেতিবাচক মনোভাৱৰ সৈতেও জড়িত কৰা হৈছে। বৃহৎ চহৰ অঞ্চলত বাস কৰাসকলৰ মাজত হতাশাৰ হাৰ নথকা লোকসকলতকৈ কম হোৱা দেখা গৈছে।&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Stier |first1=Andrew J. |last2=Schertz |first2=Kathryn E. |last3=Rim |first3=Nak Won |last4=Berman |first4=Mark G. |title=Evidence and theory for lower rates of depression in larger US urban areas |journal=Proceedings of the National Academy of Sciences |volume=118 |issue=31 |date=August 2021 |pmid=34315817 |doi=10.1073/pnas.2022472118|doi-access=free |pmc=8346882 |bibcode=2021PNAS..11822472S }}&lt;/ref&gt; একেদৰে সৰু চহৰ আৰু গ্ৰাম্য অঞ্চলৰ লোকসকলৰ হতাশা, উদ্বেগ আৰু মানসিক অসুস্থতাৰ হাৰ অধিক হোৱাৰ প্ৰৱণতা থাকে।&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Willroth |first1=Emily C. |last2=Graham |first2=Elieen K. |last3=Luo |first3=Jing |last4=Mrocezk |first4=Daniel K. |last5=Lewis-Thames |first5=Marquita W. |title=Rural–urban differences in personality traits and well-being in adulthood |journal=Journal of Personality |volume=92 |issue=1 |pages=73–87 |date=February 2023 |pmc=10390645 |pmid=36725776 |doi=10.1111/jopy.12818}}&lt;/ref&gt;

অধ্যয়নসমূহে ধাৰাবাহিকভাৱে দেখুৱাইছে যে, আন বহুতো কামৰ লোকৰ তুলনাত চিকিৎসকৰ হতাশা আৰু আত্মহত্যাৰ হাৰ সৰ্বাধিক হৈছে—আত্মহত্যাৰ ক্ষেত্ৰত পুৰুষ চিকিৎসকৰ ক্ষেত্ৰত ৪০% বেছি আৰু মহিলা চিকিৎসকৰ ক্ষেত্ৰত ১৩০% বেছি।&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Rotenstein |first1=Lisa S. |last2=Ramos |first2=Marco A. |last3=Torre |first3=Matthew |last4=Segal |first4=J. Bradley |last5=Peluso |first5=Michael J. |last6=Guille |first6=Constance |last7=Sen |first7=Srijan |last8=Mata |first8=Douglas A. |date=6 December 2016 |title=Prevalence of Depression, Depressive Symptoms, and Suicidal Ideation Among Medical Students: A Systematic Review and Meta-Analysis |journal=JAMA |volume=316 |issue=21 |pages=2214–2236 |doi=10.1001/jama.2016.17324 |pmc=5613659 |pmid=27923088}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Mata |first1=Douglas A. |last2=Ramos |first2=Marco A. |last3=Bansal |first3=Narinder |last4=Khan |first4=Rida |last5=Guille |first5=Constance |last6=Di Angelantonio |first6=Emanuele |last7=Sen |first7=Srijan |date=8 December 2015 |title=Prevalence of Depression and Depressive Symptoms Among Resident Physicians |journal=JAMA |volume=314 |issue=22 |pages=2373–83 |doi=10.1001/jama.2015.15845 |pmc=4866499 |pmid=26647259}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;nytimes2&quot;&gt;{{cite news |last1=Chen |first1=Pauline W. |date=7 October 2010 |title=Medical Student Distress and the Risk of Doctor Suicide |newspaper=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/2010/10/07/health/views/07chen.html |access-date=9 February 2015}}&lt;/ref&gt;

জীৱনৰ পৰিঘটনা আৰু পৰিৱৰ্তন যিয়ে হতাশজনক মেজাজৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে, সেইবোৰৰ ভিতৰত আছে, কিন্তু ইয়াৰ মাজতে সীমাবদ্ধ নহয়, সন্তান জন্ম, ৰজোনিবৃত্তি, আৰ্থিক অসুবিধা, নিবনুৱা সমস্যা, মানসিক চাপ (যেনে কৰ্ম, শিক্ষা, সামৰিক সেৱা, পৰিয়াল, জীৱন-যাপনৰ অৱস্থা, বিবাহ আদিৰ পৰা), চিকিৎসাৰ নিদান (কেন্সাৰ, এইচ আই ভি, ডায়েবেটিছ আদি), গুণ্ডাগিৰি, আপোনজনক হেৰুৱা, প্ৰাকৃতিক দুৰ্যোগ, সামাজিক বিচ্ছিন্নতা, ধৰ্ষণ, সম্পৰ্কৰ সমস্যা, ঈৰ্ষা, বিচ্ছেদ বা বিপৰ্যয়জনক আঘাত।&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = Schmidt PJ | title = Mood, depression, and reproductive hormones in the menopausal transition | journal = The American Journal of Medicine | volume = 118 | issue = 12B | pages = 54–8 | date = December 2005 | pmid = 16414327 | doi = 10.1016/j.amjmed.2005.09.033 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Rashid |first1=Tariq |last2=Haider |first2=Ijaz |title=Life Events and Depression |journal=Annals of Punjab Medical College |date=31 January 2008 |volume=2 |issue=1 |pages=11–16 |doi=10.29054/apmc/2008.621 |doi-broken-date=21 November 2024 |url=https://apmcfmu.com/index.php/apmc/article/view/621 |doi-access=free }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = Mata DA, Ramos MA, Bansal N, Khan R, Guille C, Di Angelantonio E, Sen S | title = Prevalence of Depression and Depressive Symptoms Among Resident Physicians: A Systematic Review and Meta-analysis | journal = JAMA | volume = 314 | issue = 22 | pages = 2373–83 | date = December 2015 | pmid = 26647259 | pmc = 4866499 | doi = 10.1001/jama.2015.15845 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=NIMH » Perinatal Depression|url=https://www.nimh.nih.gov/health/publications/perinatal-depression/index.shtml|access-date=29 October 2020|website=www.nimh.nih.gov|archive-date=27 March 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200327041425/https://www.nimh.nih.gov/health/publications/perinatal-depression/index.shtml|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Postpartum Depression|url=https://medlineplus.gov/postpartumdepression.html|access-date=29 October 2020|website=medlineplus.gov|archive-date=27 July 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160727211033/https://medlineplus.gov/postpartumdepression.html|url-status=live}}&lt;/ref&gt; একেধৰণৰ হতাশাজনক লক্ষণসমূহ জীৱিত ব্যক্তিৰ অপৰাধবোধৰ সৈতে জড়িত।&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Fimiani |first1=Ramona |last2=Gazzillo |first2=Francesco |last3=Dazzi |first3=Nino |last4=Bush |first4=Marshall |date=2022-07-03 |title=Survivor guilt: Theoretical, empirical, and clinical features |url=https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/0803706X.2021.1941246 |journal=International Forum of Psychoanalysis |language=en |volume=31 |issue=3 |pages=176–190 |doi=10.1080/0803706X.2021.1941246 |issn=0803-706X|url-access=subscription }}&lt;/ref&gt; সামাজিক প্ৰত্যাখ্যান, সমনীয়াৰ হেঁচা বা গুণ্ডাগিৰিৰ পিছত কিশোৰ-কিশোৰীসকলে বিশেষকৈ হতাশাগ্ৰস্ত মেজাজৰ সন্মুখীন হ'ব পাৰে।&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = Davey CG, Yücel M, Allen NB | title = The emergence of depression in adolescence: development of the prefrontal cortex and the representation of reward | journal = Neuroscience and Biobehavioral Reviews | volume = 32 | issue = 1 | pages = 1–19 | year = 2008 | pmid = 17570526 | doi = 10.1016/j.neubiorev.2007.04.016 | s2cid = 20800688 }}&lt;/ref&gt;

==তথ্যসূত্ৰ==</text>
      <sha1>jw95anbawvuxvyvih8qgwfm40mqnulb</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522245</id>
      <parentid>522244</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T18:55:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pranamikaadhikary</username>
        <id>27435</id>
      </contributor>
      <comment>/* জীৱনৰ পৰিঘটনা */</comment>
      <origin>522245</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="20392" sha1="pv5nh7as5zlifje21jztcfs16kpd2sn" xml:space="preserve">
{{Infobox medical condition (new)
| name = হতাশা
| image = A man diagnosed as suffering from melancholia with strong su Wellcome L0026693.jpg
| caption = ''মেলাংকোলিয়া'' আৰু আত্মহত্যাৰ প্ৰৱণতা থকা এজন ব্যক্তিৰ লিথ'গ্ৰাফ, ১৮৯২ চনৰ
| alt = 
| field = [[মনোৰোগ চিকিৎসা]], [[মনোবিজ্ঞান]]
| symptoms = কম মেজাজ, কাৰ্য্যকলাপৰ প্ৰতি বিদ্বেষ, আগ্ৰহ হেৰুৱা, অনুভৱৰ আনন্দ হেৰুৱা
| complications = 
| onset = 
| duration = 
| causes = মগজুৰ ৰসায়ন বিজ্ঞান, জিনীয় বিজ্ঞান, জীৱনৰ পৰিঘটনা, চিকিৎসাজনিত অৱস্থা, ব্যক্তিত্ব&lt;ref name=&quot;clevelandclinic&quot;&gt;{{cite web |publisher=Cleveland Clinic |title=Depression|date=2022 |url=https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/9290-depression|access-date=9 June 2022}}&lt;/ref&gt;
| risks = মানসিক স্বাস্থ্যজনিত বিকাৰৰ দাগ&lt;ref name=&quot;shrivastavaA&quot;&gt;{{cite journal | vauthors = Shrivastava A, Bureau Y, Rewari N, Johnston M | title = Clinical risk of stigma and discrimination of mental illnesses: Need for objective assessment and quantification | journal = Indian Journal of Psychiatry | volume = 55 | issue = 2 | pages = 178–82 | date = April 2013 | pmid = 23825855 | pmc = 3696244 | doi = 10.4103/0019-5545.111459 | doi-access = free }}&lt;/ref&gt;
| diagnosis = ৰোগীৰ স্বাস্থ্য প্ৰশ্নাৱলী, বেক ডিপ্ৰেছন ইনভেণ্টৰী।
| differential = উদ্বেগ, বাইপোলাৰ ডিছঅৰ্ডাৰ, বৰ্ডাৰলাইন পাৰ্চনেলিটি ডিছঅৰ্ডাৰ
| prevention = সামাজিক সংযোগ, শাৰীৰিক কাৰ্য্যকলাপ
| treatment = মনোৰোগ চিকিৎসা, মনোৰোগ-ঔষধবিজ্ঞান
| medication = 
| prognosis = 
| frequency = 
| deaths = 
}}

'''হতাশা''' মনৰ উছাহহীন অৱস্থা আৰু কাম-কাজৰ প্ৰতি উদাসীন এক অৱস্থা।&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2016 |title= Depression Basics |url=https://www.nimh.nih.gov/health/publications/depression/index.shtml|access-date=22 October 2020 |website=NIMH |archive-date=11 June 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130611091923/http://www.nimh.nih.gov/health/publications/depression/complete-index.shtml|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ২০২০ চনলৈকে ইয়ে বিশ্বৰ প্ৰায় ৩.৫% বা বিশ্বৰ প্ৰায় ২৮ কোটি লোকক আক্ৰান্ত কৰে।&lt;ref name=&quot;:3&quot;&gt;{{Cite web |title=Depression |url=https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/depression |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20201226072232/https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/depression |archive-date=26 December 2020 |access-date=7 April 2021 |website=[[World Health Organization]] |language=en}}&lt;/ref&gt; হতাশাই ব্যক্তিৰ চিন্তা, আচৰণ, অনুভৱ আৰু সুস্থতাৰ অনুভূতিত প্ৰভাৱ পেলায়।&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = de Zwart PL, Jeronimus BF, de Jonge P | title = Empirical evidence for definitions of episode, remission, recovery, relapse and recurrence in depression: a systematic review | journal = Epidemiology and Psychiatric Sciences | volume = 28 | issue = 5 | pages = 544–562 | date = October 2019 | pmid = 29769159 | pmc = 7032752 | doi = 10.1017/S2045796018000227 | doi-access = free }}&lt;/ref&gt; কিছুমান বিশেষ অভিজ্ঞতাৰ পৰা ব্যক্তিয়ে যি আনন্দ লাভ কৰে, সেয়া কমি যায় আৰু আক্ৰান্ত ব্যক্তিজনে প্ৰায়ে সেই কামবোৰৰ প্ৰতি প্ৰেৰণা বা আগ্ৰহ হেৰুৱাই পেলোৱাৰ অনুভৱ কৰে।&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Cite book|title=Psychotherapy and counselling for depression| vauthors = Gilbert P |date=2007|publisher=Sage|isbn=978-1-84920-349-4|edition=3rd|location=Los Angeles|oclc=436076587}}{{page needed|date=November 2023}}&lt;/ref&gt; হতাশাগ্ৰস্ত লোকে দুখ, হতাশা বা আশাৰ অভাৱ, চিন্তা আৰু একাগ্ৰতাত অসুবিধা, হাইপাৰছ’মনিয়া বা অনিদ্ৰা, অতিমাত্ৰা খাদ্য খোৱা বা ভোক নলগা, বা আত্মহত্যাৰ চিন্তা অনুভৱ কৰিব পাৰে। 

হতাশাৰ উৎপত্তি একাধিক, কেতিয়াবা এটা কাৰণৰ ওপৰত আন এটা সোমাই থাকিব পাৰে। হতাশা কিছুমান মানসিক বিকাৰৰ লক্ষণ হ’ব পাৰে, যেনে মেজৰ ডিপ্ৰেছিভ ডিছঅৰ্ডাৰ, বাইপোলাৰ ডিছঅৰ্ডাৰ আৰু ডিষ্টাইমিয়া।&lt;ref&gt;
{{cite book |title=Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fifth Edition (DSM-5) |author=American Psychiatric Association |year=2013 |publisher=American Psychiatric Association}}{{page needed|date=July 2023}}
&lt;/ref&gt; ইয়াৰ উপৰিও হতাশা জীৱনৰ পৰিঘটনাৰ প্ৰতি স্বাভাৱিক সাময়িক প্ৰতিক্ৰিয়া হ’ব পাৰে, যেনে আপোনজনক হেৰুৱাই পেলোৱা। বিষণ্ণতাও কিছুমান শাৰীৰিক ৰোগৰ লক্ষণ আৰু কিছুমান ঔষধ আৰু চিকিৎসাৰ পাৰ্শ্বক্ৰিয়া।
==কাৰকসমূহ==
===জীৱনৰ পৰিঘটনা===
শৈশৱৰ প্ৰতিকূলতাই যেনে শোক, অৱহেলা, মানসিক নিৰ্যাতন, শাৰীৰিক নিৰ্যাতন, যৌন নিৰ্যাতন বা ভাই-ভনীৰ প্ৰতি পিতৃ-মাতৃৰ অসমান ব্যৱহাৰে প্ৰাপ্তবয়স্ক কালত হতাশাৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে।&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = Heim C, Newport DJ, Mletzko T, Miller AH, Nemeroff CB | title = The link between childhood trauma and depression: insights from HPA axis studies in humans | journal = Psychoneuroendocrinology | volume = 33 | issue = 6 | pages = 693–710 | date = July 2008 | pmid = 18602762 | doi = 10.1016/j.psyneuen.2008.03.008 | s2cid = 2629673 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = Pillemer K, Suitor JJ, Pardo S, Henderson C | title = Mothers' Differentiation and Depressive Symptoms among Adult Children | journal = Journal of Marriage and the Family | volume = 72 | issue = 2 | pages = 333–345 | date = April 2010 | pmid = 20607119 | pmc = 2894713 | doi = 10.1111/j.1741-3737.2010.00703.x }}&lt;/ref&gt; বিশেষকৈ শৈশৱৰ শাৰীৰিক বা যৌন নিৰ্যাতনৰ সৈতে জীৱিত ব্যক্তিৰ জীৱনকালত হতাশাৰ সন্মুখীন হোৱাৰ সম্ভাৱনাৰ যথেষ্ট সম্পৰ্ক আছে।&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = Lindert J, von Ehrenstein OS, Grashow R, Gal G, Braehler E, Weisskopf MG | title = Sexual and physical abuse in childhood is associated with depression and anxiety over the life course: systematic review and meta-analysis | journal = International Journal of Public Health | volume = 59 | issue = 2 | pages = 359–72 | date = April 2014 | pmid = 24122075 | doi = 10.1007/s00038-013-0519-5 | s2cid = 24138761 }}&lt;/ref&gt; যিসকল লোকে শৈশৱৰ চাৰিটা বা তাতকৈ অধিক বিৰূপ অভিজ্ঞতাৰ সন্মুখীন হৈছে তেওঁলোকৰ হতাশাত আক্ৰান্ত হোৱাৰ সম্ভাৱনা ৩.২ৰ পৰা ৪.০ গুণ বেছি।&lt;ref name=&quot;Anda2006&quot;&gt;{{cite journal |display-authors=6 |vauthors=Anda RF, Felitti VJ, Bremner JD, Walker JD, Whitfield C, Perry BD, Dube SR, Giles WH |date=April 2006 |title=The enduring effects of abuse and related adverse experiences in childhood. A convergence of evidence from neurobiology and epidemiology |journal=European Archives of Psychiatry and Clinical Neuroscience |volume=256 |issue=3 |pages=174–186 |doi=10.1007/s00406-005-0624-4 |pmc=3232061 |pmid=16311898}}&lt;/ref&gt; নিম্ন মানদণ্ডৰ থকা ঘৰ, অকাৰ্য্যকৰীতা, সেউজীয়া ঠাইৰ অভাৱ আৰু শব্দ আৰু বায়ু প্ৰদূষণৰ সংস্পৰ্শৰ সৈতে হতাশাজনক মনোভাৱৰ সম্পৰ্ক আছে, যিয়ে এনে ফলাফল প্ৰতিৰোধৰ পৰিকল্পনাত বিবেচনাৰ প্ৰয়োজনীয়তাৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Rautio |first1=Nina |last2=Filatova |first2=Svetlana |last3=Lehtiniemi |first3=Heli |last4=Miettunen |first4=Jouko |date=February 2018 |title=Living environment and its relationship to depressive mood: A systematic review |journal=International Journal of Social Psychiatry |language=en |volume=64 |issue=1 |pages=92–103 |doi=10.1177/0020764017744582 |issn=0020-7640|doi-access=free |pmid=29212385 }}&lt;/ref&gt; বাস কৰা এলেকাৰ পৰিৱেশক হতাশা আৰু অন্যান্য নেতিবাচক মনোভাৱৰ সৈতেও জড়িত কৰা হৈছে। বৃহৎ চহৰ অঞ্চলত বাস কৰাসকলৰ মাজত হতাশাৰ হাৰ নথকা লোকসকলতকৈ কম হোৱা দেখা গৈছে।&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Stier |first1=Andrew J. |last2=Schertz |first2=Kathryn E. |last3=Rim |first3=Nak Won |last4=Berman |first4=Mark G. |title=Evidence and theory for lower rates of depression in larger US urban areas |journal=Proceedings of the National Academy of Sciences |volume=118 |issue=31 |date=August 2021 |pmid=34315817 |doi=10.1073/pnas.2022472118|doi-access=free |pmc=8346882 |bibcode=2021PNAS..11822472S }}&lt;/ref&gt; একেদৰে সৰু চহৰ আৰু গ্ৰাম্য অঞ্চলৰ লোকসকলৰ হতাশা, উদ্বেগ আৰু মানসিক অসুস্থতাৰ হাৰ অধিক হোৱাৰ প্ৰৱণতা থাকে।&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Willroth |first1=Emily C. |last2=Graham |first2=Elieen K. |last3=Luo |first3=Jing |last4=Mrocezk |first4=Daniel K. |last5=Lewis-Thames |first5=Marquita W. |title=Rural–urban differences in personality traits and well-being in adulthood |journal=Journal of Personality |volume=92 |issue=1 |pages=73–87 |date=February 2023 |pmc=10390645 |pmid=36725776 |doi=10.1111/jopy.12818}}&lt;/ref&gt;

অধ্যয়নসমূহে ধাৰাবাহিকভাৱে দেখুৱাইছে যে, আন বহুতো কামৰ লোকৰ তুলনাত চিকিৎসকৰ হতাশা আৰু আত্মহত্যাৰ হাৰ সৰ্বাধিক হৈছে—আত্মহত্যাৰ ক্ষেত্ৰত পুৰুষ চিকিৎসকৰ ক্ষেত্ৰত ৪০% বেছি আৰু মহিলা চিকিৎসকৰ ক্ষেত্ৰত ১৩০% বেছি।&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Rotenstein |first1=Lisa S. |last2=Ramos |first2=Marco A. |last3=Torre |first3=Matthew |last4=Segal |first4=J. Bradley |last5=Peluso |first5=Michael J. |last6=Guille |first6=Constance |last7=Sen |first7=Srijan |last8=Mata |first8=Douglas A. |date=6 December 2016 |title=Prevalence of Depression, Depressive Symptoms, and Suicidal Ideation Among Medical Students: A Systematic Review and Meta-Analysis |journal=JAMA |volume=316 |issue=21 |pages=2214–2236 |doi=10.1001/jama.2016.17324 |pmc=5613659 |pmid=27923088}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Mata |first1=Douglas A. |last2=Ramos |first2=Marco A. |last3=Bansal |first3=Narinder |last4=Khan |first4=Rida |last5=Guille |first5=Constance |last6=Di Angelantonio |first6=Emanuele |last7=Sen |first7=Srijan |date=8 December 2015 |title=Prevalence of Depression and Depressive Symptoms Among Resident Physicians |journal=JAMA |volume=314 |issue=22 |pages=2373–83 |doi=10.1001/jama.2015.15845 |pmc=4866499 |pmid=26647259}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;nytimes2&quot;&gt;{{cite news |last1=Chen |first1=Pauline W. |date=7 October 2010 |title=Medical Student Distress and the Risk of Doctor Suicide |newspaper=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/2010/10/07/health/views/07chen.html |access-date=9 February 2015}}&lt;/ref&gt;

জীৱনৰ পৰিঘটনা আৰু পৰিৱৰ্তন যিয়ে হতাশজনক মেজাজৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে, সেইবোৰৰ ভিতৰত আছে, কিন্তু ইয়াৰ মাজতে সীমাবদ্ধ নহয়, সন্তান জন্ম, ৰজোনিবৃত্তি, আৰ্থিক অসুবিধা, নিবনুৱা সমস্যা, মানসিক চাপ (যেনে কৰ্ম, শিক্ষা, সামৰিক সেৱা, পৰিয়াল, জীৱন-যাপনৰ অৱস্থা, বিবাহ আদিৰ পৰা), চিকিৎসাৰ নিদান (কেন্সাৰ, এইচ আই ভি, ডায়েবেটিছ আদি), গুণ্ডাগিৰি, আপোনজনক হেৰুৱা, প্ৰাকৃতিক দুৰ্যোগ, সামাজিক বিচ্ছিন্নতা, ধৰ্ষণ, সম্পৰ্কৰ সমস্যা, ঈৰ্ষা, বিচ্ছেদ বা বিপৰ্যয়জনক আঘাত।&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = Schmidt PJ | title = Mood, depression, and reproductive hormones in the menopausal transition | journal = The American Journal of Medicine | volume = 118 | issue = 12B | pages = 54–8 | date = December 2005 | pmid = 16414327 | doi = 10.1016/j.amjmed.2005.09.033 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Rashid |first1=Tariq |last2=Haider |first2=Ijaz |title=Life Events and Depression |journal=Annals of Punjab Medical College |date=31 January 2008 |volume=2 |issue=1 |pages=11–16 |doi=10.29054/apmc/2008.621 |doi-broken-date=21 November 2024 |url=https://apmcfmu.com/index.php/apmc/article/view/621 |doi-access=free }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = Mata DA, Ramos MA, Bansal N, Khan R, Guille C, Di Angelantonio E, Sen S | title = Prevalence of Depression and Depressive Symptoms Among Resident Physicians: A Systematic Review and Meta-analysis | journal = JAMA | volume = 314 | issue = 22 | pages = 2373–83 | date = December 2015 | pmid = 26647259 | pmc = 4866499 | doi = 10.1001/jama.2015.15845 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=NIMH » Perinatal Depression|url=https://www.nimh.nih.gov/health/publications/perinatal-depression/index.shtml|access-date=29 October 2020|website=www.nimh.nih.gov|archive-date=27 March 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200327041425/https://www.nimh.nih.gov/health/publications/perinatal-depression/index.shtml|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Postpartum Depression|url=https://medlineplus.gov/postpartumdepression.html|access-date=29 October 2020|website=medlineplus.gov|archive-date=27 July 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160727211033/https://medlineplus.gov/postpartumdepression.html|url-status=live}}&lt;/ref&gt; একেধৰণৰ হতাশাজনক লক্ষণসমূহ জীৱিত ব্যক্তিৰ অপৰাধবোধৰ সৈতে জড়িত।&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Fimiani |first1=Ramona |last2=Gazzillo |first2=Francesco |last3=Dazzi |first3=Nino |last4=Bush |first4=Marshall |date=2022-07-03 |title=Survivor guilt: Theoretical, empirical, and clinical features |url=https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/0803706X.2021.1941246 |journal=International Forum of Psychoanalysis |language=en |volume=31 |issue=3 |pages=176–190 |doi=10.1080/0803706X.2021.1941246 |issn=0803-706X|url-access=subscription }}&lt;/ref&gt; সামাজিক প্ৰত্যাখ্যান, সমনীয়াৰ হেঁচা বা গুণ্ডাগিৰিৰ পিছত কিশোৰ-কিশোৰীসকলে বিশেষকৈ হতাশাগ্ৰস্ত মেজাজৰ সন্মুখীন হ'ব পাৰে।&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = Davey CG, Yücel M, Allen NB | title = The emergence of depression in adolescence: development of the prefrontal cortex and the representation of reward | journal = Neuroscience and Biobehavioral Reviews | volume = 32 | issue = 1 | pages = 1–19 | year = 2008 | pmid = 17570526 | doi = 10.1016/j.neubiorev.2007.04.016 | s2cid = 20800688 }}&lt;/ref&gt;
===শৈশৱ আৰু কৈশোৰ===
শৈশৱ আৰু কৈশোৰ কালত হতাশা প্ৰাপ্তবয়স্কৰ মেজৰ ডিপ্ৰেছিভ ডিছঅৰ্ডাৰৰ সৈতে একে যদিও যুৱ ৰোগীসকলে প্ৰাপ্তবয়স্কৰ ক্ষেত্ৰত দেখা পোৱা অধিক সাধাৰণ দুখ, শূন্য বা আশাহীন অনুভৱৰ পৰিৱৰ্তে বৃদ্ধি পোৱা খিংখিঙীয়া বা আচৰণৰ বিশৃংখলতা প্ৰদৰ্শন কৰিব পাৰে।[25] যিসকল শিশু মানসিক চাপত থাকে, ক্ষতিৰ সন্মুখীন হয় বা অন্যান্য অন্তৰ্নিহিত বিকাৰ আছে, তেওঁলোকৰ হতাশাৰ সম্ভাৱনা অধিক। শৈশৱৰ হতাশা প্ৰায়ে অন্যান্য মেজাজৰ বিকাৰৰ বাহিৰৰ মানসিক বিকাৰৰ সৈতে সংপৃক্ত; বেছিভাগেই উদ্বেগজনক বিকাৰ আৰু আচৰণ বিকাৰ। পৰিয়ালতো হতাশাৰ প্ৰৱণতা থাকে।[26]

===ব্যক্তিত্ব===
হতাশা কম বহিৰ্মুখীতাৰ সৈতে জড়িত,[27] আৰু যিসকল লোকৰ স্নায়বিক ৰোগৰ মাত্ৰা অধিক, তেওঁলোকৰ হতাশাজনক লক্ষণ দেখা দিয়াৰ সম্ভাৱনা বেছি আৰু হতাশাজনক বিকাৰৰ নিদান পোৱাৰ সম্ভাৱনা বেছি।[28] তদুপৰি, হতাশাৰ লগত কম বিবেচক হোৱাৰ সৈতে সম্পৰ্ক আছে। নিম্ন বিবেকবোধৰ পৰা উদ্ভৱ হ’ব পৰা কিছুমান কাৰক হ’ল বিশৃংখলতা আৰু জীৱনৰ প্ৰতি অসন্তুষ্টি। এই কাৰকসমূহৰ ফলত ব্যক্তিসকল মানসিক চাপ আৰু হতাশাৰ সন্মুখীন হ’ব পাৰে।[29]

==তথ্যসূত্ৰ==</text>
      <sha1>pv5nh7as5zlifje21jztcfs16kpd2sn</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522246</id>
      <parentid>522245</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T18:56:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pranamikaadhikary</username>
        <id>27435</id>
      </contributor>
      <comment>/* শৈশৱ আৰু কৈশোৰ */</comment>
      <origin>522246</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="21103" sha1="r3u91lnc879457j05hkqbtgwcn1xmbe" xml:space="preserve">
{{Infobox medical condition (new)
| name = হতাশা
| image = A man diagnosed as suffering from melancholia with strong su Wellcome L0026693.jpg
| caption = ''মেলাংকোলিয়া'' আৰু আত্মহত্যাৰ প্ৰৱণতা থকা এজন ব্যক্তিৰ লিথ'গ্ৰাফ, ১৮৯২ চনৰ
| alt = 
| field = [[মনোৰোগ চিকিৎসা]], [[মনোবিজ্ঞান]]
| symptoms = কম মেজাজ, কাৰ্য্যকলাপৰ প্ৰতি বিদ্বেষ, আগ্ৰহ হেৰুৱা, অনুভৱৰ আনন্দ হেৰুৱা
| complications = 
| onset = 
| duration = 
| causes = মগজুৰ ৰসায়ন বিজ্ঞান, জিনীয় বিজ্ঞান, জীৱনৰ পৰিঘটনা, চিকিৎসাজনিত অৱস্থা, ব্যক্তিত্ব&lt;ref name=&quot;clevelandclinic&quot;&gt;{{cite web |publisher=Cleveland Clinic |title=Depression|date=2022 |url=https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/9290-depression|access-date=9 June 2022}}&lt;/ref&gt;
| risks = মানসিক স্বাস্থ্যজনিত বিকাৰৰ দাগ&lt;ref name=&quot;shrivastavaA&quot;&gt;{{cite journal | vauthors = Shrivastava A, Bureau Y, Rewari N, Johnston M | title = Clinical risk of stigma and discrimination of mental illnesses: Need for objective assessment and quantification | journal = Indian Journal of Psychiatry | volume = 55 | issue = 2 | pages = 178–82 | date = April 2013 | pmid = 23825855 | pmc = 3696244 | doi = 10.4103/0019-5545.111459 | doi-access = free }}&lt;/ref&gt;
| diagnosis = ৰোগীৰ স্বাস্থ্য প্ৰশ্নাৱলী, বেক ডিপ্ৰেছন ইনভেণ্টৰী।
| differential = উদ্বেগ, বাইপোলাৰ ডিছঅৰ্ডাৰ, বৰ্ডাৰলাইন পাৰ্চনেলিটি ডিছঅৰ্ডাৰ
| prevention = সামাজিক সংযোগ, শাৰীৰিক কাৰ্য্যকলাপ
| treatment = মনোৰোগ চিকিৎসা, মনোৰোগ-ঔষধবিজ্ঞান
| medication = 
| prognosis = 
| frequency = 
| deaths = 
}}

'''হতাশা''' মনৰ উছাহহীন অৱস্থা আৰু কাম-কাজৰ প্ৰতি উদাসীন এক অৱস্থা।&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2016 |title= Depression Basics |url=https://www.nimh.nih.gov/health/publications/depression/index.shtml|access-date=22 October 2020 |website=NIMH |archive-date=11 June 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130611091923/http://www.nimh.nih.gov/health/publications/depression/complete-index.shtml|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ২০২০ চনলৈকে ইয়ে বিশ্বৰ প্ৰায় ৩.৫% বা বিশ্বৰ প্ৰায় ২৮ কোটি লোকক আক্ৰান্ত কৰে।&lt;ref name=&quot;:3&quot;&gt;{{Cite web |title=Depression |url=https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/depression |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20201226072232/https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/depression |archive-date=26 December 2020 |access-date=7 April 2021 |website=[[World Health Organization]] |language=en}}&lt;/ref&gt; হতাশাই ব্যক্তিৰ চিন্তা, আচৰণ, অনুভৱ আৰু সুস্থতাৰ অনুভূতিত প্ৰভাৱ পেলায়।&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = de Zwart PL, Jeronimus BF, de Jonge P | title = Empirical evidence for definitions of episode, remission, recovery, relapse and recurrence in depression: a systematic review | journal = Epidemiology and Psychiatric Sciences | volume = 28 | issue = 5 | pages = 544–562 | date = October 2019 | pmid = 29769159 | pmc = 7032752 | doi = 10.1017/S2045796018000227 | doi-access = free }}&lt;/ref&gt; কিছুমান বিশেষ অভিজ্ঞতাৰ পৰা ব্যক্তিয়ে যি আনন্দ লাভ কৰে, সেয়া কমি যায় আৰু আক্ৰান্ত ব্যক্তিজনে প্ৰায়ে সেই কামবোৰৰ প্ৰতি প্ৰেৰণা বা আগ্ৰহ হেৰুৱাই পেলোৱাৰ অনুভৱ কৰে।&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Cite book|title=Psychotherapy and counselling for depression| vauthors = Gilbert P |date=2007|publisher=Sage|isbn=978-1-84920-349-4|edition=3rd|location=Los Angeles|oclc=436076587}}{{page needed|date=November 2023}}&lt;/ref&gt; হতাশাগ্ৰস্ত লোকে দুখ, হতাশা বা আশাৰ অভাৱ, চিন্তা আৰু একাগ্ৰতাত অসুবিধা, হাইপাৰছ’মনিয়া বা অনিদ্ৰা, অতিমাত্ৰা খাদ্য খোৱা বা ভোক নলগা, বা আত্মহত্যাৰ চিন্তা অনুভৱ কৰিব পাৰে। 

হতাশাৰ উৎপত্তি একাধিক, কেতিয়াবা এটা কাৰণৰ ওপৰত আন এটা সোমাই থাকিব পাৰে। হতাশা কিছুমান মানসিক বিকাৰৰ লক্ষণ হ’ব পাৰে, যেনে মেজৰ ডিপ্ৰেছিভ ডিছঅৰ্ডাৰ, বাইপোলাৰ ডিছঅৰ্ডাৰ আৰু ডিষ্টাইমিয়া।&lt;ref&gt;
{{cite book |title=Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fifth Edition (DSM-5) |author=American Psychiatric Association |year=2013 |publisher=American Psychiatric Association}}{{page needed|date=July 2023}}
&lt;/ref&gt; ইয়াৰ উপৰিও হতাশা জীৱনৰ পৰিঘটনাৰ প্ৰতি স্বাভাৱিক সাময়িক প্ৰতিক্ৰিয়া হ’ব পাৰে, যেনে আপোনজনক হেৰুৱাই পেলোৱা। বিষণ্ণতাও কিছুমান শাৰীৰিক ৰোগৰ লক্ষণ আৰু কিছুমান ঔষধ আৰু চিকিৎসাৰ পাৰ্শ্বক্ৰিয়া।
==কাৰকসমূহ==
===জীৱনৰ পৰিঘটনা===
শৈশৱৰ প্ৰতিকূলতাই যেনে শোক, অৱহেলা, মানসিক নিৰ্যাতন, শাৰীৰিক নিৰ্যাতন, যৌন নিৰ্যাতন বা ভাই-ভনীৰ প্ৰতি পিতৃ-মাতৃৰ অসমান ব্যৱহাৰে প্ৰাপ্তবয়স্ক কালত হতাশাৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে।&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = Heim C, Newport DJ, Mletzko T, Miller AH, Nemeroff CB | title = The link between childhood trauma and depression: insights from HPA axis studies in humans | journal = Psychoneuroendocrinology | volume = 33 | issue = 6 | pages = 693–710 | date = July 2008 | pmid = 18602762 | doi = 10.1016/j.psyneuen.2008.03.008 | s2cid = 2629673 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = Pillemer K, Suitor JJ, Pardo S, Henderson C | title = Mothers' Differentiation and Depressive Symptoms among Adult Children | journal = Journal of Marriage and the Family | volume = 72 | issue = 2 | pages = 333–345 | date = April 2010 | pmid = 20607119 | pmc = 2894713 | doi = 10.1111/j.1741-3737.2010.00703.x }}&lt;/ref&gt; বিশেষকৈ শৈশৱৰ শাৰীৰিক বা যৌন নিৰ্যাতনৰ সৈতে জীৱিত ব্যক্তিৰ জীৱনকালত হতাশাৰ সন্মুখীন হোৱাৰ সম্ভাৱনাৰ যথেষ্ট সম্পৰ্ক আছে।&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = Lindert J, von Ehrenstein OS, Grashow R, Gal G, Braehler E, Weisskopf MG | title = Sexual and physical abuse in childhood is associated with depression and anxiety over the life course: systematic review and meta-analysis | journal = International Journal of Public Health | volume = 59 | issue = 2 | pages = 359–72 | date = April 2014 | pmid = 24122075 | doi = 10.1007/s00038-013-0519-5 | s2cid = 24138761 }}&lt;/ref&gt; যিসকল লোকে শৈশৱৰ চাৰিটা বা তাতকৈ অধিক বিৰূপ অভিজ্ঞতাৰ সন্মুখীন হৈছে তেওঁলোকৰ হতাশাত আক্ৰান্ত হোৱাৰ সম্ভাৱনা ৩.২ৰ পৰা ৪.০ গুণ বেছি।&lt;ref name=&quot;Anda2006&quot;&gt;{{cite journal |display-authors=6 |vauthors=Anda RF, Felitti VJ, Bremner JD, Walker JD, Whitfield C, Perry BD, Dube SR, Giles WH |date=April 2006 |title=The enduring effects of abuse and related adverse experiences in childhood. A convergence of evidence from neurobiology and epidemiology |journal=European Archives of Psychiatry and Clinical Neuroscience |volume=256 |issue=3 |pages=174–186 |doi=10.1007/s00406-005-0624-4 |pmc=3232061 |pmid=16311898}}&lt;/ref&gt; নিম্ন মানদণ্ডৰ থকা ঘৰ, অকাৰ্য্যকৰীতা, সেউজীয়া ঠাইৰ অভাৱ আৰু শব্দ আৰু বায়ু প্ৰদূষণৰ সংস্পৰ্শৰ সৈতে হতাশাজনক মনোভাৱৰ সম্পৰ্ক আছে, যিয়ে এনে ফলাফল প্ৰতিৰোধৰ পৰিকল্পনাত বিবেচনাৰ প্ৰয়োজনীয়তাৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Rautio |first1=Nina |last2=Filatova |first2=Svetlana |last3=Lehtiniemi |first3=Heli |last4=Miettunen |first4=Jouko |date=February 2018 |title=Living environment and its relationship to depressive mood: A systematic review |journal=International Journal of Social Psychiatry |language=en |volume=64 |issue=1 |pages=92–103 |doi=10.1177/0020764017744582 |issn=0020-7640|doi-access=free |pmid=29212385 }}&lt;/ref&gt; বাস কৰা এলেকাৰ পৰিৱেশক হতাশা আৰু অন্যান্য নেতিবাচক মনোভাৱৰ সৈতেও জড়িত কৰা হৈছে। বৃহৎ চহৰ অঞ্চলত বাস কৰাসকলৰ মাজত হতাশাৰ হাৰ নথকা লোকসকলতকৈ কম হোৱা দেখা গৈছে।&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Stier |first1=Andrew J. |last2=Schertz |first2=Kathryn E. |last3=Rim |first3=Nak Won |last4=Berman |first4=Mark G. |title=Evidence and theory for lower rates of depression in larger US urban areas |journal=Proceedings of the National Academy of Sciences |volume=118 |issue=31 |date=August 2021 |pmid=34315817 |doi=10.1073/pnas.2022472118|doi-access=free |pmc=8346882 |bibcode=2021PNAS..11822472S }}&lt;/ref&gt; একেদৰে সৰু চহৰ আৰু গ্ৰাম্য অঞ্চলৰ লোকসকলৰ হতাশা, উদ্বেগ আৰু মানসিক অসুস্থতাৰ হাৰ অধিক হোৱাৰ প্ৰৱণতা থাকে।&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Willroth |first1=Emily C. |last2=Graham |first2=Elieen K. |last3=Luo |first3=Jing |last4=Mrocezk |first4=Daniel K. |last5=Lewis-Thames |first5=Marquita W. |title=Rural–urban differences in personality traits and well-being in adulthood |journal=Journal of Personality |volume=92 |issue=1 |pages=73–87 |date=February 2023 |pmc=10390645 |pmid=36725776 |doi=10.1111/jopy.12818}}&lt;/ref&gt;

অধ্যয়নসমূহে ধাৰাবাহিকভাৱে দেখুৱাইছে যে, আন বহুতো কামৰ লোকৰ তুলনাত চিকিৎসকৰ হতাশা আৰু আত্মহত্যাৰ হাৰ সৰ্বাধিক হৈছে—আত্মহত্যাৰ ক্ষেত্ৰত পুৰুষ চিকিৎসকৰ ক্ষেত্ৰত ৪০% বেছি আৰু মহিলা চিকিৎসকৰ ক্ষেত্ৰত ১৩০% বেছি।&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Rotenstein |first1=Lisa S. |last2=Ramos |first2=Marco A. |last3=Torre |first3=Matthew |last4=Segal |first4=J. Bradley |last5=Peluso |first5=Michael J. |last6=Guille |first6=Constance |last7=Sen |first7=Srijan |last8=Mata |first8=Douglas A. |date=6 December 2016 |title=Prevalence of Depression, Depressive Symptoms, and Suicidal Ideation Among Medical Students: A Systematic Review and Meta-Analysis |journal=JAMA |volume=316 |issue=21 |pages=2214–2236 |doi=10.1001/jama.2016.17324 |pmc=5613659 |pmid=27923088}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Mata |first1=Douglas A. |last2=Ramos |first2=Marco A. |last3=Bansal |first3=Narinder |last4=Khan |first4=Rida |last5=Guille |first5=Constance |last6=Di Angelantonio |first6=Emanuele |last7=Sen |first7=Srijan |date=8 December 2015 |title=Prevalence of Depression and Depressive Symptoms Among Resident Physicians |journal=JAMA |volume=314 |issue=22 |pages=2373–83 |doi=10.1001/jama.2015.15845 |pmc=4866499 |pmid=26647259}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;nytimes2&quot;&gt;{{cite news |last1=Chen |first1=Pauline W. |date=7 October 2010 |title=Medical Student Distress and the Risk of Doctor Suicide |newspaper=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/2010/10/07/health/views/07chen.html |access-date=9 February 2015}}&lt;/ref&gt;

জীৱনৰ পৰিঘটনা আৰু পৰিৱৰ্তন যিয়ে হতাশজনক মেজাজৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে, সেইবোৰৰ ভিতৰত আছে, কিন্তু ইয়াৰ মাজতে সীমাবদ্ধ নহয়, সন্তান জন্ম, ৰজোনিবৃত্তি, আৰ্থিক অসুবিধা, নিবনুৱা সমস্যা, মানসিক চাপ (যেনে কৰ্ম, শিক্ষা, সামৰিক সেৱা, পৰিয়াল, জীৱন-যাপনৰ অৱস্থা, বিবাহ আদিৰ পৰা), চিকিৎসাৰ নিদান (কেন্সাৰ, এইচ আই ভি, ডায়েবেটিছ আদি), গুণ্ডাগিৰি, আপোনজনক হেৰুৱা, প্ৰাকৃতিক দুৰ্যোগ, সামাজিক বিচ্ছিন্নতা, ধৰ্ষণ, সম্পৰ্কৰ সমস্যা, ঈৰ্ষা, বিচ্ছেদ বা বিপৰ্যয়জনক আঘাত।&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = Schmidt PJ | title = Mood, depression, and reproductive hormones in the menopausal transition | journal = The American Journal of Medicine | volume = 118 | issue = 12B | pages = 54–8 | date = December 2005 | pmid = 16414327 | doi = 10.1016/j.amjmed.2005.09.033 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Rashid |first1=Tariq |last2=Haider |first2=Ijaz |title=Life Events and Depression |journal=Annals of Punjab Medical College |date=31 January 2008 |volume=2 |issue=1 |pages=11–16 |doi=10.29054/apmc/2008.621 |doi-broken-date=21 November 2024 |url=https://apmcfmu.com/index.php/apmc/article/view/621 |doi-access=free }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = Mata DA, Ramos MA, Bansal N, Khan R, Guille C, Di Angelantonio E, Sen S | title = Prevalence of Depression and Depressive Symptoms Among Resident Physicians: A Systematic Review and Meta-analysis | journal = JAMA | volume = 314 | issue = 22 | pages = 2373–83 | date = December 2015 | pmid = 26647259 | pmc = 4866499 | doi = 10.1001/jama.2015.15845 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=NIMH » Perinatal Depression|url=https://www.nimh.nih.gov/health/publications/perinatal-depression/index.shtml|access-date=29 October 2020|website=www.nimh.nih.gov|archive-date=27 March 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200327041425/https://www.nimh.nih.gov/health/publications/perinatal-depression/index.shtml|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Postpartum Depression|url=https://medlineplus.gov/postpartumdepression.html|access-date=29 October 2020|website=medlineplus.gov|archive-date=27 July 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160727211033/https://medlineplus.gov/postpartumdepression.html|url-status=live}}&lt;/ref&gt; একেধৰণৰ হতাশাজনক লক্ষণসমূহ জীৱিত ব্যক্তিৰ অপৰাধবোধৰ সৈতে জড়িত।&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Fimiani |first1=Ramona |last2=Gazzillo |first2=Francesco |last3=Dazzi |first3=Nino |last4=Bush |first4=Marshall |date=2022-07-03 |title=Survivor guilt: Theoretical, empirical, and clinical features |url=https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/0803706X.2021.1941246 |journal=International Forum of Psychoanalysis |language=en |volume=31 |issue=3 |pages=176–190 |doi=10.1080/0803706X.2021.1941246 |issn=0803-706X|url-access=subscription }}&lt;/ref&gt; সামাজিক প্ৰত্যাখ্যান, সমনীয়াৰ হেঁচা বা গুণ্ডাগিৰিৰ পিছত কিশোৰ-কিশোৰীসকলে বিশেষকৈ হতাশাগ্ৰস্ত মেজাজৰ সন্মুখীন হ'ব পাৰে।&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = Davey CG, Yücel M, Allen NB | title = The emergence of depression in adolescence: development of the prefrontal cortex and the representation of reward | journal = Neuroscience and Biobehavioral Reviews | volume = 32 | issue = 1 | pages = 1–19 | year = 2008 | pmid = 17570526 | doi = 10.1016/j.neubiorev.2007.04.016 | s2cid = 20800688 }}&lt;/ref&gt;
===শৈশৱ আৰু কৈশোৰ===
শৈশৱ আৰু কৈশোৰ কালত হতাশা প্ৰাপ্তবয়স্কৰ মেজৰ ডিপ্ৰেছিভ ডিছঅৰ্ডাৰৰ সৈতে একে যদিও যুৱ ৰোগীসকলে প্ৰাপ্তবয়স্কৰ ক্ষেত্ৰত দেখা পোৱা অধিক সাধাৰণ দুখ, শূন্য বা আশাহীন অনুভৱৰ পৰিৱৰ্তে বৃদ্ধি পোৱা খিংখিঙীয়া বা আচৰণৰ বিশৃংখলতা প্ৰদৰ্শন কৰিব পাৰে।&lt;ref name=&quot;Birmaher&quot;&gt;{{cite journal |display-authors=6 |vauthors=Birmaher B, Ryan ND, Williamson DE, Brent DA, Kaufman J, Dahl RE, Perel J, Nelson B |date=November 1996 |title=Childhood and adolescent depression: a review of the past 10 years. Part I |journal=Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry |volume=35 |issue=11 |pages=1427–1439 |doi=10.1097/00004583-199611000-00011 |pmid=8936909 |s2cid=11623499}}&lt;/ref&gt; যিসকল শিশু মানসিক চাপত থাকে, ক্ষতিৰ সম্মুখীন হয় বা অন্যান্য অন্তৰ্নিহিত বিকাৰ আছে, তেওঁলোকৰ হতাশাৰ সম্ভাৱনা অধিক। শৈশৱৰ হতাশা প্ৰায়ে অন্যান্য মেজাজৰ বিকাৰৰ বাহিৰৰ মানসিক বিকাৰৰ সৈতে সংপৃক্ত; বেছিভাগেই উদ্বেগজনক বিকাৰ আৰু আচৰণ বিকাৰ। পৰিয়ালতো হতাশাৰ প্ৰৱণতা থাকে।&lt;ref&gt;{{cite news |title=The Depressed Child |url=https://www.aacap.org/AACAP/Families_and_Youth/Facts_for_Families/FFF-Guide/The-Depressed-Child-4.aspx |work=Facts for Families |issue=4 |publisher=The American Academy of Child and Adolescent Psychiatry |date=July 2013 }}&lt;/ref&gt;

===ব্যক্তিত্ব===
হতাশা কম বহিৰ্মুখীতাৰ সৈতে জড়িত,[27] আৰু যিসকল লোকৰ স্নায়বিক ৰোগৰ মাত্ৰা অধিক, তেওঁলোকৰ হতাশাজনক লক্ষণ দেখা দিয়াৰ সম্ভাৱনা বেছি আৰু হতাশাজনক বিকাৰৰ নিদান পোৱাৰ সম্ভাৱনা বেছি।[28] তদুপৰি, হতাশাৰ লগত কম বিবেচক হোৱাৰ সৈতে সম্পৰ্ক আছে। নিম্ন বিবেকবোধৰ পৰা উদ্ভৱ হ’ব পৰা কিছুমান কাৰক হ’ল বিশৃংখলতা আৰু জীৱনৰ প্ৰতি অসন্তুষ্টি। এই কাৰকসমূহৰ ফলত ব্যক্তিসকল মানসিক চাপ আৰু হতাশাৰ সন্মুখীন হ’ব পাৰে।[29]

==তথ্যসূত্ৰ==</text>
      <sha1>r3u91lnc879457j05hkqbtgwcn1xmbe</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522247</id>
      <parentid>522246</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T18:58:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pranamikaadhikary</username>
        <id>27435</id>
      </contributor>
      <comment>/* ব্যক্তিত্ব */</comment>
      <origin>522247</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="22466" sha1="fd1drvtl24c890c2hkti8cwm3rmb04g" xml:space="preserve">
{{Infobox medical condition (new)
| name = হতাশা
| image = A man diagnosed as suffering from melancholia with strong su Wellcome L0026693.jpg
| caption = ''মেলাংকোলিয়া'' আৰু আত্মহত্যাৰ প্ৰৱণতা থকা এজন ব্যক্তিৰ লিথ'গ্ৰাফ, ১৮৯২ চনৰ
| alt = 
| field = [[মনোৰোগ চিকিৎসা]], [[মনোবিজ্ঞান]]
| symptoms = কম মেজাজ, কাৰ্য্যকলাপৰ প্ৰতি বিদ্বেষ, আগ্ৰহ হেৰুৱা, অনুভৱৰ আনন্দ হেৰুৱা
| complications = 
| onset = 
| duration = 
| causes = মগজুৰ ৰসায়ন বিজ্ঞান, জিনীয় বিজ্ঞান, জীৱনৰ পৰিঘটনা, চিকিৎসাজনিত অৱস্থা, ব্যক্তিত্ব&lt;ref name=&quot;clevelandclinic&quot;&gt;{{cite web |publisher=Cleveland Clinic |title=Depression|date=2022 |url=https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/9290-depression|access-date=9 June 2022}}&lt;/ref&gt;
| risks = মানসিক স্বাস্থ্যজনিত বিকাৰৰ দাগ&lt;ref name=&quot;shrivastavaA&quot;&gt;{{cite journal | vauthors = Shrivastava A, Bureau Y, Rewari N, Johnston M | title = Clinical risk of stigma and discrimination of mental illnesses: Need for objective assessment and quantification | journal = Indian Journal of Psychiatry | volume = 55 | issue = 2 | pages = 178–82 | date = April 2013 | pmid = 23825855 | pmc = 3696244 | doi = 10.4103/0019-5545.111459 | doi-access = free }}&lt;/ref&gt;
| diagnosis = ৰোগীৰ স্বাস্থ্য প্ৰশ্নাৱলী, বেক ডিপ্ৰেছন ইনভেণ্টৰী।
| differential = উদ্বেগ, বাইপোলাৰ ডিছঅৰ্ডাৰ, বৰ্ডাৰলাইন পাৰ্চনেলিটি ডিছঅৰ্ডাৰ
| prevention = সামাজিক সংযোগ, শাৰীৰিক কাৰ্য্যকলাপ
| treatment = মনোৰোগ চিকিৎসা, মনোৰোগ-ঔষধবিজ্ঞান
| medication = 
| prognosis = 
| frequency = 
| deaths = 
}}

'''হতাশা''' মনৰ উছাহহীন অৱস্থা আৰু কাম-কাজৰ প্ৰতি উদাসীন এক অৱস্থা।&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2016 |title= Depression Basics |url=https://www.nimh.nih.gov/health/publications/depression/index.shtml|access-date=22 October 2020 |website=NIMH |archive-date=11 June 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130611091923/http://www.nimh.nih.gov/health/publications/depression/complete-index.shtml|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ২০২০ চনলৈকে ইয়ে বিশ্বৰ প্ৰায় ৩.৫% বা বিশ্বৰ প্ৰায় ২৮ কোটি লোকক আক্ৰান্ত কৰে।&lt;ref name=&quot;:3&quot;&gt;{{Cite web |title=Depression |url=https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/depression |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20201226072232/https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/depression |archive-date=26 December 2020 |access-date=7 April 2021 |website=[[World Health Organization]] |language=en}}&lt;/ref&gt; হতাশাই ব্যক্তিৰ চিন্তা, আচৰণ, অনুভৱ আৰু সুস্থতাৰ অনুভূতিত প্ৰভাৱ পেলায়।&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = de Zwart PL, Jeronimus BF, de Jonge P | title = Empirical evidence for definitions of episode, remission, recovery, relapse and recurrence in depression: a systematic review | journal = Epidemiology and Psychiatric Sciences | volume = 28 | issue = 5 | pages = 544–562 | date = October 2019 | pmid = 29769159 | pmc = 7032752 | doi = 10.1017/S2045796018000227 | doi-access = free }}&lt;/ref&gt; কিছুমান বিশেষ অভিজ্ঞতাৰ পৰা ব্যক্তিয়ে যি আনন্দ লাভ কৰে, সেয়া কমি যায় আৰু আক্ৰান্ত ব্যক্তিজনে প্ৰায়ে সেই কামবোৰৰ প্ৰতি প্ৰেৰণা বা আগ্ৰহ হেৰুৱাই পেলোৱাৰ অনুভৱ কৰে।&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Cite book|title=Psychotherapy and counselling for depression| vauthors = Gilbert P |date=2007|publisher=Sage|isbn=978-1-84920-349-4|edition=3rd|location=Los Angeles|oclc=436076587}}{{page needed|date=November 2023}}&lt;/ref&gt; হতাশাগ্ৰস্ত লোকে দুখ, হতাশা বা আশাৰ অভাৱ, চিন্তা আৰু একাগ্ৰতাত অসুবিধা, হাইপাৰছ’মনিয়া বা অনিদ্ৰা, অতিমাত্ৰা খাদ্য খোৱা বা ভোক নলগা, বা আত্মহত্যাৰ চিন্তা অনুভৱ কৰিব পাৰে। 

হতাশাৰ উৎপত্তি একাধিক, কেতিয়াবা এটা কাৰণৰ ওপৰত আন এটা সোমাই থাকিব পাৰে। হতাশা কিছুমান মানসিক বিকাৰৰ লক্ষণ হ’ব পাৰে, যেনে মেজৰ ডিপ্ৰেছিভ ডিছঅৰ্ডাৰ, বাইপোলাৰ ডিছঅৰ্ডাৰ আৰু ডিষ্টাইমিয়া।&lt;ref&gt;
{{cite book |title=Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fifth Edition (DSM-5) |author=American Psychiatric Association |year=2013 |publisher=American Psychiatric Association}}{{page needed|date=July 2023}}
&lt;/ref&gt; ইয়াৰ উপৰিও হতাশা জীৱনৰ পৰিঘটনাৰ প্ৰতি স্বাভাৱিক সাময়িক প্ৰতিক্ৰিয়া হ’ব পাৰে, যেনে আপোনজনক হেৰুৱাই পেলোৱা। বিষণ্ণতাও কিছুমান শাৰীৰিক ৰোগৰ লক্ষণ আৰু কিছুমান ঔষধ আৰু চিকিৎসাৰ পাৰ্শ্বক্ৰিয়া।
==কাৰকসমূহ==
===জীৱনৰ পৰিঘটনা===
শৈশৱৰ প্ৰতিকূলতাই যেনে শোক, অৱহেলা, মানসিক নিৰ্যাতন, শাৰীৰিক নিৰ্যাতন, যৌন নিৰ্যাতন বা ভাই-ভনীৰ প্ৰতি পিতৃ-মাতৃৰ অসমান ব্যৱহাৰে প্ৰাপ্তবয়স্ক কালত হতাশাৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে।&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = Heim C, Newport DJ, Mletzko T, Miller AH, Nemeroff CB | title = The link between childhood trauma and depression: insights from HPA axis studies in humans | journal = Psychoneuroendocrinology | volume = 33 | issue = 6 | pages = 693–710 | date = July 2008 | pmid = 18602762 | doi = 10.1016/j.psyneuen.2008.03.008 | s2cid = 2629673 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = Pillemer K, Suitor JJ, Pardo S, Henderson C | title = Mothers' Differentiation and Depressive Symptoms among Adult Children | journal = Journal of Marriage and the Family | volume = 72 | issue = 2 | pages = 333–345 | date = April 2010 | pmid = 20607119 | pmc = 2894713 | doi = 10.1111/j.1741-3737.2010.00703.x }}&lt;/ref&gt; বিশেষকৈ শৈশৱৰ শাৰীৰিক বা যৌন নিৰ্যাতনৰ সৈতে জীৱিত ব্যক্তিৰ জীৱনকালত হতাশাৰ সন্মুখীন হোৱাৰ সম্ভাৱনাৰ যথেষ্ট সম্পৰ্ক আছে।&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = Lindert J, von Ehrenstein OS, Grashow R, Gal G, Braehler E, Weisskopf MG | title = Sexual and physical abuse in childhood is associated with depression and anxiety over the life course: systematic review and meta-analysis | journal = International Journal of Public Health | volume = 59 | issue = 2 | pages = 359–72 | date = April 2014 | pmid = 24122075 | doi = 10.1007/s00038-013-0519-5 | s2cid = 24138761 }}&lt;/ref&gt; যিসকল লোকে শৈশৱৰ চাৰিটা বা তাতকৈ অধিক বিৰূপ অভিজ্ঞতাৰ সন্মুখীন হৈছে তেওঁলোকৰ হতাশাত আক্ৰান্ত হোৱাৰ সম্ভাৱনা ৩.২ৰ পৰা ৪.০ গুণ বেছি।&lt;ref name=&quot;Anda2006&quot;&gt;{{cite journal |display-authors=6 |vauthors=Anda RF, Felitti VJ, Bremner JD, Walker JD, Whitfield C, Perry BD, Dube SR, Giles WH |date=April 2006 |title=The enduring effects of abuse and related adverse experiences in childhood. A convergence of evidence from neurobiology and epidemiology |journal=European Archives of Psychiatry and Clinical Neuroscience |volume=256 |issue=3 |pages=174–186 |doi=10.1007/s00406-005-0624-4 |pmc=3232061 |pmid=16311898}}&lt;/ref&gt; নিম্ন মানদণ্ডৰ থকা ঘৰ, অকাৰ্য্যকৰীতা, সেউজীয়া ঠাইৰ অভাৱ আৰু শব্দ আৰু বায়ু প্ৰদূষণৰ সংস্পৰ্শৰ সৈতে হতাশাজনক মনোভাৱৰ সম্পৰ্ক আছে, যিয়ে এনে ফলাফল প্ৰতিৰোধৰ পৰিকল্পনাত বিবেচনাৰ প্ৰয়োজনীয়তাৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Rautio |first1=Nina |last2=Filatova |first2=Svetlana |last3=Lehtiniemi |first3=Heli |last4=Miettunen |first4=Jouko |date=February 2018 |title=Living environment and its relationship to depressive mood: A systematic review |journal=International Journal of Social Psychiatry |language=en |volume=64 |issue=1 |pages=92–103 |doi=10.1177/0020764017744582 |issn=0020-7640|doi-access=free |pmid=29212385 }}&lt;/ref&gt; বাস কৰা এলেকাৰ পৰিৱেশক হতাশা আৰু অন্যান্য নেতিবাচক মনোভাৱৰ সৈতেও জড়িত কৰা হৈছে। বৃহৎ চহৰ অঞ্চলত বাস কৰাসকলৰ মাজত হতাশাৰ হাৰ নথকা লোকসকলতকৈ কম হোৱা দেখা গৈছে।&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Stier |first1=Andrew J. |last2=Schertz |first2=Kathryn E. |last3=Rim |first3=Nak Won |last4=Berman |first4=Mark G. |title=Evidence and theory for lower rates of depression in larger US urban areas |journal=Proceedings of the National Academy of Sciences |volume=118 |issue=31 |date=August 2021 |pmid=34315817 |doi=10.1073/pnas.2022472118|doi-access=free |pmc=8346882 |bibcode=2021PNAS..11822472S }}&lt;/ref&gt; একেদৰে সৰু চহৰ আৰু গ্ৰাম্য অঞ্চলৰ লোকসকলৰ হতাশা, উদ্বেগ আৰু মানসিক অসুস্থতাৰ হাৰ অধিক হোৱাৰ প্ৰৱণতা থাকে।&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Willroth |first1=Emily C. |last2=Graham |first2=Elieen K. |last3=Luo |first3=Jing |last4=Mrocezk |first4=Daniel K. |last5=Lewis-Thames |first5=Marquita W. |title=Rural–urban differences in personality traits and well-being in adulthood |journal=Journal of Personality |volume=92 |issue=1 |pages=73–87 |date=February 2023 |pmc=10390645 |pmid=36725776 |doi=10.1111/jopy.12818}}&lt;/ref&gt;

অধ্যয়নসমূহে ধাৰাবাহিকভাৱে দেখুৱাইছে যে, আন বহুতো কামৰ লোকৰ তুলনাত চিকিৎসকৰ হতাশা আৰু আত্মহত্যাৰ হাৰ সৰ্বাধিক হৈছে—আত্মহত্যাৰ ক্ষেত্ৰত পুৰুষ চিকিৎসকৰ ক্ষেত্ৰত ৪০% বেছি আৰু মহিলা চিকিৎসকৰ ক্ষেত্ৰত ১৩০% বেছি।&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Rotenstein |first1=Lisa S. |last2=Ramos |first2=Marco A. |last3=Torre |first3=Matthew |last4=Segal |first4=J. Bradley |last5=Peluso |first5=Michael J. |last6=Guille |first6=Constance |last7=Sen |first7=Srijan |last8=Mata |first8=Douglas A. |date=6 December 2016 |title=Prevalence of Depression, Depressive Symptoms, and Suicidal Ideation Among Medical Students: A Systematic Review and Meta-Analysis |journal=JAMA |volume=316 |issue=21 |pages=2214–2236 |doi=10.1001/jama.2016.17324 |pmc=5613659 |pmid=27923088}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Mata |first1=Douglas A. |last2=Ramos |first2=Marco A. |last3=Bansal |first3=Narinder |last4=Khan |first4=Rida |last5=Guille |first5=Constance |last6=Di Angelantonio |first6=Emanuele |last7=Sen |first7=Srijan |date=8 December 2015 |title=Prevalence of Depression and Depressive Symptoms Among Resident Physicians |journal=JAMA |volume=314 |issue=22 |pages=2373–83 |doi=10.1001/jama.2015.15845 |pmc=4866499 |pmid=26647259}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;nytimes2&quot;&gt;{{cite news |last1=Chen |first1=Pauline W. |date=7 October 2010 |title=Medical Student Distress and the Risk of Doctor Suicide |newspaper=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/2010/10/07/health/views/07chen.html |access-date=9 February 2015}}&lt;/ref&gt;

জীৱনৰ পৰিঘটনা আৰু পৰিৱৰ্তন যিয়ে হতাশজনক মেজাজৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে, সেইবোৰৰ ভিতৰত আছে, কিন্তু ইয়াৰ মাজতে সীমাবদ্ধ নহয়, সন্তান জন্ম, ৰজোনিবৃত্তি, আৰ্থিক অসুবিধা, নিবনুৱা সমস্যা, মানসিক চাপ (যেনে কৰ্ম, শিক্ষা, সামৰিক সেৱা, পৰিয়াল, জীৱন-যাপনৰ অৱস্থা, বিবাহ আদিৰ পৰা), চিকিৎসাৰ নিদান (কেন্সাৰ, এইচ আই ভি, ডায়েবেটিছ আদি), গুণ্ডাগিৰি, আপোনজনক হেৰুৱা, প্ৰাকৃতিক দুৰ্যোগ, সামাজিক বিচ্ছিন্নতা, ধৰ্ষণ, সম্পৰ্কৰ সমস্যা, ঈৰ্ষা, বিচ্ছেদ বা বিপৰ্যয়জনক আঘাত।&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = Schmidt PJ | title = Mood, depression, and reproductive hormones in the menopausal transition | journal = The American Journal of Medicine | volume = 118 | issue = 12B | pages = 54–8 | date = December 2005 | pmid = 16414327 | doi = 10.1016/j.amjmed.2005.09.033 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Rashid |first1=Tariq |last2=Haider |first2=Ijaz |title=Life Events and Depression |journal=Annals of Punjab Medical College |date=31 January 2008 |volume=2 |issue=1 |pages=11–16 |doi=10.29054/apmc/2008.621 |doi-broken-date=21 November 2024 |url=https://apmcfmu.com/index.php/apmc/article/view/621 |doi-access=free }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = Mata DA, Ramos MA, Bansal N, Khan R, Guille C, Di Angelantonio E, Sen S | title = Prevalence of Depression and Depressive Symptoms Among Resident Physicians: A Systematic Review and Meta-analysis | journal = JAMA | volume = 314 | issue = 22 | pages = 2373–83 | date = December 2015 | pmid = 26647259 | pmc = 4866499 | doi = 10.1001/jama.2015.15845 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=NIMH » Perinatal Depression|url=https://www.nimh.nih.gov/health/publications/perinatal-depression/index.shtml|access-date=29 October 2020|website=www.nimh.nih.gov|archive-date=27 March 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200327041425/https://www.nimh.nih.gov/health/publications/perinatal-depression/index.shtml|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Postpartum Depression|url=https://medlineplus.gov/postpartumdepression.html|access-date=29 October 2020|website=medlineplus.gov|archive-date=27 July 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160727211033/https://medlineplus.gov/postpartumdepression.html|url-status=live}}&lt;/ref&gt; একেধৰণৰ হতাশাজনক লক্ষণসমূহ জীৱিত ব্যক্তিৰ অপৰাধবোধৰ সৈতে জড়িত।&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Fimiani |first1=Ramona |last2=Gazzillo |first2=Francesco |last3=Dazzi |first3=Nino |last4=Bush |first4=Marshall |date=2022-07-03 |title=Survivor guilt: Theoretical, empirical, and clinical features |url=https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/0803706X.2021.1941246 |journal=International Forum of Psychoanalysis |language=en |volume=31 |issue=3 |pages=176–190 |doi=10.1080/0803706X.2021.1941246 |issn=0803-706X|url-access=subscription }}&lt;/ref&gt; সামাজিক প্ৰত্যাখ্যান, সমনীয়াৰ হেঁচা বা গুণ্ডাগিৰিৰ পিছত কিশোৰ-কিশোৰীসকলে বিশেষকৈ হতাশাগ্ৰস্ত মেজাজৰ সন্মুখীন হ'ব পাৰে।&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = Davey CG, Yücel M, Allen NB | title = The emergence of depression in adolescence: development of the prefrontal cortex and the representation of reward | journal = Neuroscience and Biobehavioral Reviews | volume = 32 | issue = 1 | pages = 1–19 | year = 2008 | pmid = 17570526 | doi = 10.1016/j.neubiorev.2007.04.016 | s2cid = 20800688 }}&lt;/ref&gt;
===শৈশৱ আৰু কৈশোৰ===
শৈশৱ আৰু কৈশোৰ কালত হতাশা প্ৰাপ্তবয়স্কৰ মেজৰ ডিপ্ৰেছিভ ডিছঅৰ্ডাৰৰ সৈতে একে যদিও যুৱ ৰোগীসকলে প্ৰাপ্তবয়স্কৰ ক্ষেত্ৰত দেখা পোৱা অধিক সাধাৰণ দুখ, শূন্য বা আশাহীন অনুভৱৰ পৰিৱৰ্তে বৃদ্ধি পোৱা খিংখিঙীয়া বা আচৰণৰ বিশৃংখলতা প্ৰদৰ্শন কৰিব পাৰে।&lt;ref name=&quot;Birmaher&quot;&gt;{{cite journal |display-authors=6 |vauthors=Birmaher B, Ryan ND, Williamson DE, Brent DA, Kaufman J, Dahl RE, Perel J, Nelson B |date=November 1996 |title=Childhood and adolescent depression: a review of the past 10 years. Part I |journal=Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry |volume=35 |issue=11 |pages=1427–1439 |doi=10.1097/00004583-199611000-00011 |pmid=8936909 |s2cid=11623499}}&lt;/ref&gt; যিসকল শিশু মানসিক চাপত থাকে, ক্ষতিৰ সম্মুখীন হয় বা অন্যান্য অন্তৰ্নিহিত বিকাৰ আছে, তেওঁলোকৰ হতাশাৰ সম্ভাৱনা অধিক। শৈশৱৰ হতাশা প্ৰায়ে অন্যান্য মেজাজৰ বিকাৰৰ বাহিৰৰ মানসিক বিকাৰৰ সৈতে সংপৃক্ত; বেছিভাগেই উদ্বেগজনক বিকাৰ আৰু আচৰণ বিকাৰ। পৰিয়ালতো হতাশাৰ প্ৰৱণতা থাকে।&lt;ref&gt;{{cite news |title=The Depressed Child |url=https://www.aacap.org/AACAP/Families_and_Youth/Facts_for_Families/FFF-Guide/The-Depressed-Child-4.aspx |work=Facts for Families |issue=4 |publisher=The American Academy of Child and Adolescent Psychiatry |date=July 2013 }}&lt;/ref&gt;

===ব্যক্তিত্ব===
হতাশা কম বহিৰ্মুখীতাৰ সৈতে জড়িত,&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = Kotov R, Gamez W, Schmidt F, Watson D | title = Linking &quot;big&quot; personality traits to anxiety, depressive, and substance use disorders: a meta-analysis | journal = Psychological Bulletin | volume = 136 | issue = 5 | pages = 768–821 | date = September 2010 | pmid = 20804236 | doi = 10.1037/a0020327 }}&lt;/ref&gt; আৰু যিসকল লোকৰ স্নায়বিক ৰোগৰ মাত্ৰা অধিক, তেওঁলোকৰ হতাশাজনক লক্ষণ দেখা দিয়াৰ সম্ভাৱনা বেছি আৰু হতাশাজনক বিকাৰৰ নিদান পোৱাৰ সম্ভাৱনা বেছি।&lt;ref name=&quot;NeuroticismMA&quot;&gt;{{cite journal | vauthors = Jeronimus BF, Kotov R, Riese H, Ormel J | title = Neuroticism's prospective association with mental disorders halves after adjustment for baseline symptoms and psychiatric history, but the adjusted association hardly decays with time: a meta-analysis on 59 longitudinal/prospective studies with 443 313 participants | journal = Psychological Medicine | volume = 46 | issue = 14 | pages = 2883–2906 | date = October 2016 | pmid = 27523506 | doi = 10.1017/S0033291716001653 | url = https://zenodo.org/record/895885 | s2cid = 23548727 | access-date = 5 July 2019 | archive-date = 29 December 2019 | archive-url = https://web.archive.org/web/20191229175420/https://zenodo.org/record/895885 | url-status = live }}&lt;/ref&gt; তদুপৰি, হতাশাৰ লগত কম বিবেচক হোৱাৰ সৈতে সম্পৰ্ক আছে। নিম্ন বিবেকবোধৰ পৰা উদ্ভৱ হ’ব পৰা কিছুমান কাৰক হ’ল বিশৃংখলতা আৰু জীৱনৰ প্ৰতি অসন্তুষ্টি। এই কাৰকসমূহৰ ফলত ব্যক্তিসকল মানসিক চাপ আৰু হতাশাৰ সন্মুখীন হ’ব পাৰে।&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Daze |first=Gilad |date=2022-03-08 |title=Explore the Impact of Depression Traits |url=https://www.brainsway.com/knowledge-center/personality-traits-associated-with-depression/ |access-date=2024-04-30 |website=BrainsWay |language=en-US}}&lt;/ref&gt;

==তথ্যসূত্ৰ==</text>
      <sha1>fd1drvtl24c890c2hkti8cwm3rmb04g</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522248</id>
      <parentid>522247</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T19:02:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pranamikaadhikary</username>
        <id>27435</id>
      </contributor>
      <comment>/* ব্যক্তিত্ব */</comment>
      <origin>522248</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="24577" sha1="4b2xtedqoigcxklweemja99h146whie" xml:space="preserve">
{{Infobox medical condition (new)
| name = হতাশা
| image = A man diagnosed as suffering from melancholia with strong su Wellcome L0026693.jpg
| caption = ''মেলাংকোলিয়া'' আৰু আত্মহত্যাৰ প্ৰৱণতা থকা এজন ব্যক্তিৰ লিথ'গ্ৰাফ, ১৮৯২ চনৰ
| alt = 
| field = [[মনোৰোগ চিকিৎসা]], [[মনোবিজ্ঞান]]
| symptoms = কম মেজাজ, কাৰ্য্যকলাপৰ প্ৰতি বিদ্বেষ, আগ্ৰহ হেৰুৱা, অনুভৱৰ আনন্দ হেৰুৱা
| complications = 
| onset = 
| duration = 
| causes = মগজুৰ ৰসায়ন বিজ্ঞান, জিনীয় বিজ্ঞান, জীৱনৰ পৰিঘটনা, চিকিৎসাজনিত অৱস্থা, ব্যক্তিত্ব&lt;ref name=&quot;clevelandclinic&quot;&gt;{{cite web |publisher=Cleveland Clinic |title=Depression|date=2022 |url=https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/9290-depression|access-date=9 June 2022}}&lt;/ref&gt;
| risks = মানসিক স্বাস্থ্যজনিত বিকাৰৰ দাগ&lt;ref name=&quot;shrivastavaA&quot;&gt;{{cite journal | vauthors = Shrivastava A, Bureau Y, Rewari N, Johnston M | title = Clinical risk of stigma and discrimination of mental illnesses: Need for objective assessment and quantification | journal = Indian Journal of Psychiatry | volume = 55 | issue = 2 | pages = 178–82 | date = April 2013 | pmid = 23825855 | pmc = 3696244 | doi = 10.4103/0019-5545.111459 | doi-access = free }}&lt;/ref&gt;
| diagnosis = ৰোগীৰ স্বাস্থ্য প্ৰশ্নাৱলী, বেক ডিপ্ৰেছন ইনভেণ্টৰী।
| differential = উদ্বেগ, বাইপোলাৰ ডিছঅৰ্ডাৰ, বৰ্ডাৰলাইন পাৰ্চনেলিটি ডিছঅৰ্ডাৰ
| prevention = সামাজিক সংযোগ, শাৰীৰিক কাৰ্য্যকলাপ
| treatment = মনোৰোগ চিকিৎসা, মনোৰোগ-ঔষধবিজ্ঞান
| medication = 
| prognosis = 
| frequency = 
| deaths = 
}}

'''হতাশা''' মনৰ উছাহহীন অৱস্থা আৰু কাম-কাজৰ প্ৰতি উদাসীন এক অৱস্থা।&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2016 |title= Depression Basics |url=https://www.nimh.nih.gov/health/publications/depression/index.shtml|access-date=22 October 2020 |website=NIMH |archive-date=11 June 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130611091923/http://www.nimh.nih.gov/health/publications/depression/complete-index.shtml|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ২০২০ চনলৈকে ইয়ে বিশ্বৰ প্ৰায় ৩.৫% বা বিশ্বৰ প্ৰায় ২৮ কোটি লোকক আক্ৰান্ত কৰে।&lt;ref name=&quot;:3&quot;&gt;{{Cite web |title=Depression |url=https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/depression |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20201226072232/https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/depression |archive-date=26 December 2020 |access-date=7 April 2021 |website=[[World Health Organization]] |language=en}}&lt;/ref&gt; হতাশাই ব্যক্তিৰ চিন্তা, আচৰণ, অনুভৱ আৰু সুস্থতাৰ অনুভূতিত প্ৰভাৱ পেলায়।&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = de Zwart PL, Jeronimus BF, de Jonge P | title = Empirical evidence for definitions of episode, remission, recovery, relapse and recurrence in depression: a systematic review | journal = Epidemiology and Psychiatric Sciences | volume = 28 | issue = 5 | pages = 544–562 | date = October 2019 | pmid = 29769159 | pmc = 7032752 | doi = 10.1017/S2045796018000227 | doi-access = free }}&lt;/ref&gt; কিছুমান বিশেষ অভিজ্ঞতাৰ পৰা ব্যক্তিয়ে যি আনন্দ লাভ কৰে, সেয়া কমি যায় আৰু আক্ৰান্ত ব্যক্তিজনে প্ৰায়ে সেই কামবোৰৰ প্ৰতি প্ৰেৰণা বা আগ্ৰহ হেৰুৱাই পেলোৱাৰ অনুভৱ কৰে।&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Cite book|title=Psychotherapy and counselling for depression| vauthors = Gilbert P |date=2007|publisher=Sage|isbn=978-1-84920-349-4|edition=3rd|location=Los Angeles|oclc=436076587}}{{page needed|date=November 2023}}&lt;/ref&gt; হতাশাগ্ৰস্ত লোকে দুখ, হতাশা বা আশাৰ অভাৱ, চিন্তা আৰু একাগ্ৰতাত অসুবিধা, হাইপাৰছ’মনিয়া বা অনিদ্ৰা, অতিমাত্ৰা খাদ্য খোৱা বা ভোক নলগা, বা আত্মহত্যাৰ চিন্তা অনুভৱ কৰিব পাৰে। 

হতাশাৰ উৎপত্তি একাধিক, কেতিয়াবা এটা কাৰণৰ ওপৰত আন এটা সোমাই থাকিব পাৰে। হতাশা কিছুমান মানসিক বিকাৰৰ লক্ষণ হ’ব পাৰে, যেনে মেজৰ ডিপ্ৰেছিভ ডিছঅৰ্ডাৰ, বাইপোলাৰ ডিছঅৰ্ডাৰ আৰু ডিষ্টাইমিয়া।&lt;ref&gt;
{{cite book |title=Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fifth Edition (DSM-5) |author=American Psychiatric Association |year=2013 |publisher=American Psychiatric Association}}{{page needed|date=July 2023}}
&lt;/ref&gt; ইয়াৰ উপৰিও হতাশা জীৱনৰ পৰিঘটনাৰ প্ৰতি স্বাভাৱিক সাময়িক প্ৰতিক্ৰিয়া হ’ব পাৰে, যেনে আপোনজনক হেৰুৱাই পেলোৱা। বিষণ্ণতাও কিছুমান শাৰীৰিক ৰোগৰ লক্ষণ আৰু কিছুমান ঔষধ আৰু চিকিৎসাৰ পাৰ্শ্বক্ৰিয়া।
==কাৰকসমূহ==
===জীৱনৰ পৰিঘটনা===
শৈশৱৰ প্ৰতিকূলতাই যেনে শোক, অৱহেলা, মানসিক নিৰ্যাতন, শাৰীৰিক নিৰ্যাতন, যৌন নিৰ্যাতন বা ভাই-ভনীৰ প্ৰতি পিতৃ-মাতৃৰ অসমান ব্যৱহাৰে প্ৰাপ্তবয়স্ক কালত হতাশাৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে।&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = Heim C, Newport DJ, Mletzko T, Miller AH, Nemeroff CB | title = The link between childhood trauma and depression: insights from HPA axis studies in humans | journal = Psychoneuroendocrinology | volume = 33 | issue = 6 | pages = 693–710 | date = July 2008 | pmid = 18602762 | doi = 10.1016/j.psyneuen.2008.03.008 | s2cid = 2629673 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = Pillemer K, Suitor JJ, Pardo S, Henderson C | title = Mothers' Differentiation and Depressive Symptoms among Adult Children | journal = Journal of Marriage and the Family | volume = 72 | issue = 2 | pages = 333–345 | date = April 2010 | pmid = 20607119 | pmc = 2894713 | doi = 10.1111/j.1741-3737.2010.00703.x }}&lt;/ref&gt; বিশেষকৈ শৈশৱৰ শাৰীৰিক বা যৌন নিৰ্যাতনৰ সৈতে জীৱিত ব্যক্তিৰ জীৱনকালত হতাশাৰ সন্মুখীন হোৱাৰ সম্ভাৱনাৰ যথেষ্ট সম্পৰ্ক আছে।&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = Lindert J, von Ehrenstein OS, Grashow R, Gal G, Braehler E, Weisskopf MG | title = Sexual and physical abuse in childhood is associated with depression and anxiety over the life course: systematic review and meta-analysis | journal = International Journal of Public Health | volume = 59 | issue = 2 | pages = 359–72 | date = April 2014 | pmid = 24122075 | doi = 10.1007/s00038-013-0519-5 | s2cid = 24138761 }}&lt;/ref&gt; যিসকল লোকে শৈশৱৰ চাৰিটা বা তাতকৈ অধিক বিৰূপ অভিজ্ঞতাৰ সন্মুখীন হৈছে তেওঁলোকৰ হতাশাত আক্ৰান্ত হোৱাৰ সম্ভাৱনা ৩.২ৰ পৰা ৪.০ গুণ বেছি।&lt;ref name=&quot;Anda2006&quot;&gt;{{cite journal |display-authors=6 |vauthors=Anda RF, Felitti VJ, Bremner JD, Walker JD, Whitfield C, Perry BD, Dube SR, Giles WH |date=April 2006 |title=The enduring effects of abuse and related adverse experiences in childhood. A convergence of evidence from neurobiology and epidemiology |journal=European Archives of Psychiatry and Clinical Neuroscience |volume=256 |issue=3 |pages=174–186 |doi=10.1007/s00406-005-0624-4 |pmc=3232061 |pmid=16311898}}&lt;/ref&gt; নিম্ন মানদণ্ডৰ থকা ঘৰ, অকাৰ্য্যকৰীতা, সেউজীয়া ঠাইৰ অভাৱ আৰু শব্দ আৰু বায়ু প্ৰদূষণৰ সংস্পৰ্শৰ সৈতে হতাশাজনক মনোভাৱৰ সম্পৰ্ক আছে, যিয়ে এনে ফলাফল প্ৰতিৰোধৰ পৰিকল্পনাত বিবেচনাৰ প্ৰয়োজনীয়তাৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Rautio |first1=Nina |last2=Filatova |first2=Svetlana |last3=Lehtiniemi |first3=Heli |last4=Miettunen |first4=Jouko |date=February 2018 |title=Living environment and its relationship to depressive mood: A systematic review |journal=International Journal of Social Psychiatry |language=en |volume=64 |issue=1 |pages=92–103 |doi=10.1177/0020764017744582 |issn=0020-7640|doi-access=free |pmid=29212385 }}&lt;/ref&gt; বাস কৰা এলেকাৰ পৰিৱেশক হতাশা আৰু অন্যান্য নেতিবাচক মনোভাৱৰ সৈতেও জড়িত কৰা হৈছে। বৃহৎ চহৰ অঞ্চলত বাস কৰাসকলৰ মাজত হতাশাৰ হাৰ নথকা লোকসকলতকৈ কম হোৱা দেখা গৈছে।&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Stier |first1=Andrew J. |last2=Schertz |first2=Kathryn E. |last3=Rim |first3=Nak Won |last4=Berman |first4=Mark G. |title=Evidence and theory for lower rates of depression in larger US urban areas |journal=Proceedings of the National Academy of Sciences |volume=118 |issue=31 |date=August 2021 |pmid=34315817 |doi=10.1073/pnas.2022472118|doi-access=free |pmc=8346882 |bibcode=2021PNAS..11822472S }}&lt;/ref&gt; একেদৰে সৰু চহৰ আৰু গ্ৰাম্য অঞ্চলৰ লোকসকলৰ হতাশা, উদ্বেগ আৰু মানসিক অসুস্থতাৰ হাৰ অধিক হোৱাৰ প্ৰৱণতা থাকে।&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Willroth |first1=Emily C. |last2=Graham |first2=Elieen K. |last3=Luo |first3=Jing |last4=Mrocezk |first4=Daniel K. |last5=Lewis-Thames |first5=Marquita W. |title=Rural–urban differences in personality traits and well-being in adulthood |journal=Journal of Personality |volume=92 |issue=1 |pages=73–87 |date=February 2023 |pmc=10390645 |pmid=36725776 |doi=10.1111/jopy.12818}}&lt;/ref&gt;

অধ্যয়নসমূহে ধাৰাবাহিকভাৱে দেখুৱাইছে যে, আন বহুতো কামৰ লোকৰ তুলনাত চিকিৎসকৰ হতাশা আৰু আত্মহত্যাৰ হাৰ সৰ্বাধিক হৈছে—আত্মহত্যাৰ ক্ষেত্ৰত পুৰুষ চিকিৎসকৰ ক্ষেত্ৰত ৪০% বেছি আৰু মহিলা চিকিৎসকৰ ক্ষেত্ৰত ১৩০% বেছি।&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Rotenstein |first1=Lisa S. |last2=Ramos |first2=Marco A. |last3=Torre |first3=Matthew |last4=Segal |first4=J. Bradley |last5=Peluso |first5=Michael J. |last6=Guille |first6=Constance |last7=Sen |first7=Srijan |last8=Mata |first8=Douglas A. |date=6 December 2016 |title=Prevalence of Depression, Depressive Symptoms, and Suicidal Ideation Among Medical Students: A Systematic Review and Meta-Analysis |journal=JAMA |volume=316 |issue=21 |pages=2214–2236 |doi=10.1001/jama.2016.17324 |pmc=5613659 |pmid=27923088}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Mata |first1=Douglas A. |last2=Ramos |first2=Marco A. |last3=Bansal |first3=Narinder |last4=Khan |first4=Rida |last5=Guille |first5=Constance |last6=Di Angelantonio |first6=Emanuele |last7=Sen |first7=Srijan |date=8 December 2015 |title=Prevalence of Depression and Depressive Symptoms Among Resident Physicians |journal=JAMA |volume=314 |issue=22 |pages=2373–83 |doi=10.1001/jama.2015.15845 |pmc=4866499 |pmid=26647259}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;nytimes2&quot;&gt;{{cite news |last1=Chen |first1=Pauline W. |date=7 October 2010 |title=Medical Student Distress and the Risk of Doctor Suicide |newspaper=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/2010/10/07/health/views/07chen.html |access-date=9 February 2015}}&lt;/ref&gt;

জীৱনৰ পৰিঘটনা আৰু পৰিৱৰ্তন যিয়ে হতাশজনক মেজাজৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে, সেইবোৰৰ ভিতৰত আছে, কিন্তু ইয়াৰ মাজতে সীমাবদ্ধ নহয়, সন্তান জন্ম, ৰজোনিবৃত্তি, আৰ্থিক অসুবিধা, নিবনুৱা সমস্যা, মানসিক চাপ (যেনে কৰ্ম, শিক্ষা, সামৰিক সেৱা, পৰিয়াল, জীৱন-যাপনৰ অৱস্থা, বিবাহ আদিৰ পৰা), চিকিৎসাৰ নিদান (কেন্সাৰ, এইচ আই ভি, ডায়েবেটিছ আদি), গুণ্ডাগিৰি, আপোনজনক হেৰুৱা, প্ৰাকৃতিক দুৰ্যোগ, সামাজিক বিচ্ছিন্নতা, ধৰ্ষণ, সম্পৰ্কৰ সমস্যা, ঈৰ্ষা, বিচ্ছেদ বা বিপৰ্যয়জনক আঘাত।&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = Schmidt PJ | title = Mood, depression, and reproductive hormones in the menopausal transition | journal = The American Journal of Medicine | volume = 118 | issue = 12B | pages = 54–8 | date = December 2005 | pmid = 16414327 | doi = 10.1016/j.amjmed.2005.09.033 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Rashid |first1=Tariq |last2=Haider |first2=Ijaz |title=Life Events and Depression |journal=Annals of Punjab Medical College |date=31 January 2008 |volume=2 |issue=1 |pages=11–16 |doi=10.29054/apmc/2008.621 |doi-broken-date=21 November 2024 |url=https://apmcfmu.com/index.php/apmc/article/view/621 |doi-access=free }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = Mata DA, Ramos MA, Bansal N, Khan R, Guille C, Di Angelantonio E, Sen S | title = Prevalence of Depression and Depressive Symptoms Among Resident Physicians: A Systematic Review and Meta-analysis | journal = JAMA | volume = 314 | issue = 22 | pages = 2373–83 | date = December 2015 | pmid = 26647259 | pmc = 4866499 | doi = 10.1001/jama.2015.15845 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=NIMH » Perinatal Depression|url=https://www.nimh.nih.gov/health/publications/perinatal-depression/index.shtml|access-date=29 October 2020|website=www.nimh.nih.gov|archive-date=27 March 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200327041425/https://www.nimh.nih.gov/health/publications/perinatal-depression/index.shtml|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Postpartum Depression|url=https://medlineplus.gov/postpartumdepression.html|access-date=29 October 2020|website=medlineplus.gov|archive-date=27 July 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160727211033/https://medlineplus.gov/postpartumdepression.html|url-status=live}}&lt;/ref&gt; একেধৰণৰ হতাশাজনক লক্ষণসমূহ জীৱিত ব্যক্তিৰ অপৰাধবোধৰ সৈতে জড়িত।&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Fimiani |first1=Ramona |last2=Gazzillo |first2=Francesco |last3=Dazzi |first3=Nino |last4=Bush |first4=Marshall |date=2022-07-03 |title=Survivor guilt: Theoretical, empirical, and clinical features |url=https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/0803706X.2021.1941246 |journal=International Forum of Psychoanalysis |language=en |volume=31 |issue=3 |pages=176–190 |doi=10.1080/0803706X.2021.1941246 |issn=0803-706X|url-access=subscription }}&lt;/ref&gt; সামাজিক প্ৰত্যাখ্যান, সমনীয়াৰ হেঁচা বা গুণ্ডাগিৰিৰ পিছত কিশোৰ-কিশোৰীসকলে বিশেষকৈ হতাশাগ্ৰস্ত মেজাজৰ সন্মুখীন হ'ব পাৰে।&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = Davey CG, Yücel M, Allen NB | title = The emergence of depression in adolescence: development of the prefrontal cortex and the representation of reward | journal = Neuroscience and Biobehavioral Reviews | volume = 32 | issue = 1 | pages = 1–19 | year = 2008 | pmid = 17570526 | doi = 10.1016/j.neubiorev.2007.04.016 | s2cid = 20800688 }}&lt;/ref&gt;
===শৈশৱ আৰু কৈশোৰ===
শৈশৱ আৰু কৈশোৰ কালত হতাশা প্ৰাপ্তবয়স্কৰ মেজৰ ডিপ্ৰেছিভ ডিছঅৰ্ডাৰৰ সৈতে একে যদিও যুৱ ৰোগীসকলে প্ৰাপ্তবয়স্কৰ ক্ষেত্ৰত দেখা পোৱা অধিক সাধাৰণ দুখ, শূন্য বা আশাহীন অনুভৱৰ পৰিৱৰ্তে বৃদ্ধি পোৱা খিংখিঙীয়া বা আচৰণৰ বিশৃংখলতা প্ৰদৰ্শন কৰিব পাৰে।&lt;ref name=&quot;Birmaher&quot;&gt;{{cite journal |display-authors=6 |vauthors=Birmaher B, Ryan ND, Williamson DE, Brent DA, Kaufman J, Dahl RE, Perel J, Nelson B |date=November 1996 |title=Childhood and adolescent depression: a review of the past 10 years. Part I |journal=Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry |volume=35 |issue=11 |pages=1427–1439 |doi=10.1097/00004583-199611000-00011 |pmid=8936909 |s2cid=11623499}}&lt;/ref&gt; যিসকল শিশু মানসিক চাপত থাকে, ক্ষতিৰ সম্মুখীন হয় বা অন্যান্য অন্তৰ্নিহিত বিকাৰ আছে, তেওঁলোকৰ হতাশাৰ সম্ভাৱনা অধিক। শৈশৱৰ হতাশা প্ৰায়ে অন্যান্য মেজাজৰ বিকাৰৰ বাহিৰৰ মানসিক বিকাৰৰ সৈতে সংপৃক্ত; বেছিভাগেই উদ্বেগজনক বিকাৰ আৰু আচৰণ বিকাৰ। পৰিয়ালতো হতাশাৰ প্ৰৱণতা থাকে।&lt;ref&gt;{{cite news |title=The Depressed Child |url=https://www.aacap.org/AACAP/Families_and_Youth/Facts_for_Families/FFF-Guide/The-Depressed-Child-4.aspx |work=Facts for Families |issue=4 |publisher=The American Academy of Child and Adolescent Psychiatry |date=July 2013 }}&lt;/ref&gt;

===ব্যক্তিত্ব===
হতাশা কম বহিৰ্মুখীতাৰ সৈতে জড়িত,&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = Kotov R, Gamez W, Schmidt F, Watson D | title = Linking &quot;big&quot; personality traits to anxiety, depressive, and substance use disorders: a meta-analysis | journal = Psychological Bulletin | volume = 136 | issue = 5 | pages = 768–821 | date = September 2010 | pmid = 20804236 | doi = 10.1037/a0020327 }}&lt;/ref&gt; আৰু যিসকল লোকৰ স্নায়বিক ৰোগৰ মাত্ৰা অধিক, তেওঁলোকৰ হতাশাজনক লক্ষণ দেখা দিয়াৰ সম্ভাৱনা বেছি আৰু হতাশাজনক বিকাৰৰ নিদান পোৱাৰ সম্ভাৱনা বেছি।&lt;ref name=&quot;NeuroticismMA&quot;&gt;{{cite journal | vauthors = Jeronimus BF, Kotov R, Riese H, Ormel J | title = Neuroticism's prospective association with mental disorders halves after adjustment for baseline symptoms and psychiatric history, but the adjusted association hardly decays with time: a meta-analysis on 59 longitudinal/prospective studies with 443 313 participants | journal = Psychological Medicine | volume = 46 | issue = 14 | pages = 2883–2906 | date = October 2016 | pmid = 27523506 | doi = 10.1017/S0033291716001653 | url = https://zenodo.org/record/895885 | s2cid = 23548727 | access-date = 5 July 2019 | archive-date = 29 December 2019 | archive-url = https://web.archive.org/web/20191229175420/https://zenodo.org/record/895885 | url-status = live }}&lt;/ref&gt; তদুপৰি, হতাশাৰ লগত কম বিবেচক হোৱাৰ সৈতে সম্পৰ্ক আছে। নিম্ন বিবেকবোধৰ পৰা উদ্ভৱ হ’ব পৰা কিছুমান কাৰক হ’ল বিশৃংখলতা আৰু জীৱনৰ প্ৰতি অসন্তুষ্টি। এই কাৰকসমূহৰ ফলত ব্যক্তিসকল মানসিক চাপ আৰু হতাশাৰ সন্মুখীন হ’ব পাৰে।&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Daze |first=Gilad |date=2022-03-08 |title=Explore the Impact of Depression Traits |url=https://www.brainsway.com/knowledge-center/personality-traits-associated-with-depression/ |access-date=2024-04-30 |website=BrainsWay |language=en-US}}&lt;/ref&gt;
===চিকিৎসাৰ পাৰ্শ্বক্ৰিয়া===
সম্ভৱ যে কিছুমান প্ৰাৰম্ভিক প্ৰজন্মৰ বিটা-ব্লকাৰে কিছুমান ৰোগীৰ ক্ষেত্ৰত হতাশাৰ সৃষ্টি কৰে, যদিও ইয়াৰ প্ৰমাণ দুৰ্বল আৰু বিৰোধিতাযুক্ত। আলফা ইন্টাৰফেৰন থেৰাপী আৰু হতাশাৰ মাজত সম্পৰ্ক থকাৰ এক শক্তিশালী প্ৰমাণ পোৱা গৈছে। এটা অধ্যয়নত দেখা গৈছে যে, আলফা ইন্টাৰফেৰন চিকিৎসা কৰা এক তৃতীয়াংশ ৰোগীৰ চিকিৎসাৰ তিনিমাহৰ পিছত হতাশাত ভুগিছিল। (বিটা ইন্টাৰফেৰন থেৰাপীয়ে হতাশাৰ হাৰত কোনো প্ৰভাৱ পেলোৱা যেন নালাগে।) ফিনাষ্টেৰাইড ব্যৱহাৰ কৰিলে কিছুমান ৰোগীৰ হতাশাজনক লক্ষণ বৃদ্ধি পোৱাৰ মধ্যমীয়া প্ৰমাণ পোৱা গৈছে। ব্ৰণৰ চিকিৎসা আইছ’ট্ৰেটিনইনক হতাশাৰ সৈতে জড়িত কৰাৰ প্ৰমাণ শক্তিশালী।[30]
আন কিছুমান ঔষধ যিবোৰে হতাশাৰ সম্ভাৱনা বৃদ্ধি কৰা যেন লাগে সেইবোৰ হ’ল এন্টিকনভালচেণ্ট, এন্টিমাইগ্ৰেইন ঔষধ, এন্টিচাইকোটিক আৰু হৰম’ন এজেণ্ট যেনে গ’নাড’ট্ৰপিন মুক্ত কৰা হৰম’ন এগ’নিষ্ট।[31]

==তথ্যসূত্ৰ==</text>
      <sha1>4b2xtedqoigcxklweemja99h146whie</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522249</id>
      <parentid>522248</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T19:03:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pranamikaadhikary</username>
        <id>27435</id>
      </contributor>
      <comment>/* চিকিৎসাৰ পাৰ্শ্বক্ৰিয়া */</comment>
      <origin>522249</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="25252" sha1="9b4nvnj42dovph2g1mwxvi0jedx2x2k" xml:space="preserve">
{{Infobox medical condition (new)
| name = হতাশা
| image = A man diagnosed as suffering from melancholia with strong su Wellcome L0026693.jpg
| caption = ''মেলাংকোলিয়া'' আৰু আত্মহত্যাৰ প্ৰৱণতা থকা এজন ব্যক্তিৰ লিথ'গ্ৰাফ, ১৮৯২ চনৰ
| alt = 
| field = [[মনোৰোগ চিকিৎসা]], [[মনোবিজ্ঞান]]
| symptoms = কম মেজাজ, কাৰ্য্যকলাপৰ প্ৰতি বিদ্বেষ, আগ্ৰহ হেৰুৱা, অনুভৱৰ আনন্দ হেৰুৱা
| complications = 
| onset = 
| duration = 
| causes = মগজুৰ ৰসায়ন বিজ্ঞান, জিনীয় বিজ্ঞান, জীৱনৰ পৰিঘটনা, চিকিৎসাজনিত অৱস্থা, ব্যক্তিত্ব&lt;ref name=&quot;clevelandclinic&quot;&gt;{{cite web |publisher=Cleveland Clinic |title=Depression|date=2022 |url=https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/9290-depression|access-date=9 June 2022}}&lt;/ref&gt;
| risks = মানসিক স্বাস্থ্যজনিত বিকাৰৰ দাগ&lt;ref name=&quot;shrivastavaA&quot;&gt;{{cite journal | vauthors = Shrivastava A, Bureau Y, Rewari N, Johnston M | title = Clinical risk of stigma and discrimination of mental illnesses: Need for objective assessment and quantification | journal = Indian Journal of Psychiatry | volume = 55 | issue = 2 | pages = 178–82 | date = April 2013 | pmid = 23825855 | pmc = 3696244 | doi = 10.4103/0019-5545.111459 | doi-access = free }}&lt;/ref&gt;
| diagnosis = ৰোগীৰ স্বাস্থ্য প্ৰশ্নাৱলী, বেক ডিপ্ৰেছন ইনভেণ্টৰী।
| differential = উদ্বেগ, বাইপোলাৰ ডিছঅৰ্ডাৰ, বৰ্ডাৰলাইন পাৰ্চনেলিটি ডিছঅৰ্ডাৰ
| prevention = সামাজিক সংযোগ, শাৰীৰিক কাৰ্য্যকলাপ
| treatment = মনোৰোগ চিকিৎসা, মনোৰোগ-ঔষধবিজ্ঞান
| medication = 
| prognosis = 
| frequency = 
| deaths = 
}}

'''হতাশা''' মনৰ উছাহহীন অৱস্থা আৰু কাম-কাজৰ প্ৰতি উদাসীন এক অৱস্থা।&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2016 |title= Depression Basics |url=https://www.nimh.nih.gov/health/publications/depression/index.shtml|access-date=22 October 2020 |website=NIMH |archive-date=11 June 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130611091923/http://www.nimh.nih.gov/health/publications/depression/complete-index.shtml|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ২০২০ চনলৈকে ইয়ে বিশ্বৰ প্ৰায় ৩.৫% বা বিশ্বৰ প্ৰায় ২৮ কোটি লোকক আক্ৰান্ত কৰে।&lt;ref name=&quot;:3&quot;&gt;{{Cite web |title=Depression |url=https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/depression |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20201226072232/https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/depression |archive-date=26 December 2020 |access-date=7 April 2021 |website=[[World Health Organization]] |language=en}}&lt;/ref&gt; হতাশাই ব্যক্তিৰ চিন্তা, আচৰণ, অনুভৱ আৰু সুস্থতাৰ অনুভূতিত প্ৰভাৱ পেলায়।&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = de Zwart PL, Jeronimus BF, de Jonge P | title = Empirical evidence for definitions of episode, remission, recovery, relapse and recurrence in depression: a systematic review | journal = Epidemiology and Psychiatric Sciences | volume = 28 | issue = 5 | pages = 544–562 | date = October 2019 | pmid = 29769159 | pmc = 7032752 | doi = 10.1017/S2045796018000227 | doi-access = free }}&lt;/ref&gt; কিছুমান বিশেষ অভিজ্ঞতাৰ পৰা ব্যক্তিয়ে যি আনন্দ লাভ কৰে, সেয়া কমি যায় আৰু আক্ৰান্ত ব্যক্তিজনে প্ৰায়ে সেই কামবোৰৰ প্ৰতি প্ৰেৰণা বা আগ্ৰহ হেৰুৱাই পেলোৱাৰ অনুভৱ কৰে।&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Cite book|title=Psychotherapy and counselling for depression| vauthors = Gilbert P |date=2007|publisher=Sage|isbn=978-1-84920-349-4|edition=3rd|location=Los Angeles|oclc=436076587}}{{page needed|date=November 2023}}&lt;/ref&gt; হতাশাগ্ৰস্ত লোকে দুখ, হতাশা বা আশাৰ অভাৱ, চিন্তা আৰু একাগ্ৰতাত অসুবিধা, হাইপাৰছ’মনিয়া বা অনিদ্ৰা, অতিমাত্ৰা খাদ্য খোৱা বা ভোক নলগা, বা আত্মহত্যাৰ চিন্তা অনুভৱ কৰিব পাৰে। 

হতাশাৰ উৎপত্তি একাধিক, কেতিয়াবা এটা কাৰণৰ ওপৰত আন এটা সোমাই থাকিব পাৰে। হতাশা কিছুমান মানসিক বিকাৰৰ লক্ষণ হ’ব পাৰে, যেনে মেজৰ ডিপ্ৰেছিভ ডিছঅৰ্ডাৰ, বাইপোলাৰ ডিছঅৰ্ডাৰ আৰু ডিষ্টাইমিয়া।&lt;ref&gt;
{{cite book |title=Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fifth Edition (DSM-5) |author=American Psychiatric Association |year=2013 |publisher=American Psychiatric Association}}{{page needed|date=July 2023}}
&lt;/ref&gt; ইয়াৰ উপৰিও হতাশা জীৱনৰ পৰিঘটনাৰ প্ৰতি স্বাভাৱিক সাময়িক প্ৰতিক্ৰিয়া হ’ব পাৰে, যেনে আপোনজনক হেৰুৱাই পেলোৱা। বিষণ্ণতাও কিছুমান শাৰীৰিক ৰোগৰ লক্ষণ আৰু কিছুমান ঔষধ আৰু চিকিৎসাৰ পাৰ্শ্বক্ৰিয়া।
==কাৰকসমূহ==
===জীৱনৰ পৰিঘটনা===
শৈশৱৰ প্ৰতিকূলতাই যেনে শোক, অৱহেলা, মানসিক নিৰ্যাতন, শাৰীৰিক নিৰ্যাতন, যৌন নিৰ্যাতন বা ভাই-ভনীৰ প্ৰতি পিতৃ-মাতৃৰ অসমান ব্যৱহাৰে প্ৰাপ্তবয়স্ক কালত হতাশাৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে।&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = Heim C, Newport DJ, Mletzko T, Miller AH, Nemeroff CB | title = The link between childhood trauma and depression: insights from HPA axis studies in humans | journal = Psychoneuroendocrinology | volume = 33 | issue = 6 | pages = 693–710 | date = July 2008 | pmid = 18602762 | doi = 10.1016/j.psyneuen.2008.03.008 | s2cid = 2629673 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = Pillemer K, Suitor JJ, Pardo S, Henderson C | title = Mothers' Differentiation and Depressive Symptoms among Adult Children | journal = Journal of Marriage and the Family | volume = 72 | issue = 2 | pages = 333–345 | date = April 2010 | pmid = 20607119 | pmc = 2894713 | doi = 10.1111/j.1741-3737.2010.00703.x }}&lt;/ref&gt; বিশেষকৈ শৈশৱৰ শাৰীৰিক বা যৌন নিৰ্যাতনৰ সৈতে জীৱিত ব্যক্তিৰ জীৱনকালত হতাশাৰ সন্মুখীন হোৱাৰ সম্ভাৱনাৰ যথেষ্ট সম্পৰ্ক আছে।&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = Lindert J, von Ehrenstein OS, Grashow R, Gal G, Braehler E, Weisskopf MG | title = Sexual and physical abuse in childhood is associated with depression and anxiety over the life course: systematic review and meta-analysis | journal = International Journal of Public Health | volume = 59 | issue = 2 | pages = 359–72 | date = April 2014 | pmid = 24122075 | doi = 10.1007/s00038-013-0519-5 | s2cid = 24138761 }}&lt;/ref&gt; যিসকল লোকে শৈশৱৰ চাৰিটা বা তাতকৈ অধিক বিৰূপ অভিজ্ঞতাৰ সন্মুখীন হৈছে তেওঁলোকৰ হতাশাত আক্ৰান্ত হোৱাৰ সম্ভাৱনা ৩.২ৰ পৰা ৪.০ গুণ বেছি।&lt;ref name=&quot;Anda2006&quot;&gt;{{cite journal |display-authors=6 |vauthors=Anda RF, Felitti VJ, Bremner JD, Walker JD, Whitfield C, Perry BD, Dube SR, Giles WH |date=April 2006 |title=The enduring effects of abuse and related adverse experiences in childhood. A convergence of evidence from neurobiology and epidemiology |journal=European Archives of Psychiatry and Clinical Neuroscience |volume=256 |issue=3 |pages=174–186 |doi=10.1007/s00406-005-0624-4 |pmc=3232061 |pmid=16311898}}&lt;/ref&gt; নিম্ন মানদণ্ডৰ থকা ঘৰ, অকাৰ্য্যকৰীতা, সেউজীয়া ঠাইৰ অভাৱ আৰু শব্দ আৰু বায়ু প্ৰদূষণৰ সংস্পৰ্শৰ সৈতে হতাশাজনক মনোভাৱৰ সম্পৰ্ক আছে, যিয়ে এনে ফলাফল প্ৰতিৰোধৰ পৰিকল্পনাত বিবেচনাৰ প্ৰয়োজনীয়তাৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Rautio |first1=Nina |last2=Filatova |first2=Svetlana |last3=Lehtiniemi |first3=Heli |last4=Miettunen |first4=Jouko |date=February 2018 |title=Living environment and its relationship to depressive mood: A systematic review |journal=International Journal of Social Psychiatry |language=en |volume=64 |issue=1 |pages=92–103 |doi=10.1177/0020764017744582 |issn=0020-7640|doi-access=free |pmid=29212385 }}&lt;/ref&gt; বাস কৰা এলেকাৰ পৰিৱেশক হতাশা আৰু অন্যান্য নেতিবাচক মনোভাৱৰ সৈতেও জড়িত কৰা হৈছে। বৃহৎ চহৰ অঞ্চলত বাস কৰাসকলৰ মাজত হতাশাৰ হাৰ নথকা লোকসকলতকৈ কম হোৱা দেখা গৈছে।&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Stier |first1=Andrew J. |last2=Schertz |first2=Kathryn E. |last3=Rim |first3=Nak Won |last4=Berman |first4=Mark G. |title=Evidence and theory for lower rates of depression in larger US urban areas |journal=Proceedings of the National Academy of Sciences |volume=118 |issue=31 |date=August 2021 |pmid=34315817 |doi=10.1073/pnas.2022472118|doi-access=free |pmc=8346882 |bibcode=2021PNAS..11822472S }}&lt;/ref&gt; একেদৰে সৰু চহৰ আৰু গ্ৰাম্য অঞ্চলৰ লোকসকলৰ হতাশা, উদ্বেগ আৰু মানসিক অসুস্থতাৰ হাৰ অধিক হোৱাৰ প্ৰৱণতা থাকে।&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Willroth |first1=Emily C. |last2=Graham |first2=Elieen K. |last3=Luo |first3=Jing |last4=Mrocezk |first4=Daniel K. |last5=Lewis-Thames |first5=Marquita W. |title=Rural–urban differences in personality traits and well-being in adulthood |journal=Journal of Personality |volume=92 |issue=1 |pages=73–87 |date=February 2023 |pmc=10390645 |pmid=36725776 |doi=10.1111/jopy.12818}}&lt;/ref&gt;

অধ্যয়নসমূহে ধাৰাবাহিকভাৱে দেখুৱাইছে যে, আন বহুতো কামৰ লোকৰ তুলনাত চিকিৎসকৰ হতাশা আৰু আত্মহত্যাৰ হাৰ সৰ্বাধিক হৈছে—আত্মহত্যাৰ ক্ষেত্ৰত পুৰুষ চিকিৎসকৰ ক্ষেত্ৰত ৪০% বেছি আৰু মহিলা চিকিৎসকৰ ক্ষেত্ৰত ১৩০% বেছি।&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Rotenstein |first1=Lisa S. |last2=Ramos |first2=Marco A. |last3=Torre |first3=Matthew |last4=Segal |first4=J. Bradley |last5=Peluso |first5=Michael J. |last6=Guille |first6=Constance |last7=Sen |first7=Srijan |last8=Mata |first8=Douglas A. |date=6 December 2016 |title=Prevalence of Depression, Depressive Symptoms, and Suicidal Ideation Among Medical Students: A Systematic Review and Meta-Analysis |journal=JAMA |volume=316 |issue=21 |pages=2214–2236 |doi=10.1001/jama.2016.17324 |pmc=5613659 |pmid=27923088}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Mata |first1=Douglas A. |last2=Ramos |first2=Marco A. |last3=Bansal |first3=Narinder |last4=Khan |first4=Rida |last5=Guille |first5=Constance |last6=Di Angelantonio |first6=Emanuele |last7=Sen |first7=Srijan |date=8 December 2015 |title=Prevalence of Depression and Depressive Symptoms Among Resident Physicians |journal=JAMA |volume=314 |issue=22 |pages=2373–83 |doi=10.1001/jama.2015.15845 |pmc=4866499 |pmid=26647259}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;nytimes2&quot;&gt;{{cite news |last1=Chen |first1=Pauline W. |date=7 October 2010 |title=Medical Student Distress and the Risk of Doctor Suicide |newspaper=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/2010/10/07/health/views/07chen.html |access-date=9 February 2015}}&lt;/ref&gt;

জীৱনৰ পৰিঘটনা আৰু পৰিৱৰ্তন যিয়ে হতাশজনক মেজাজৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে, সেইবোৰৰ ভিতৰত আছে, কিন্তু ইয়াৰ মাজতে সীমাবদ্ধ নহয়, সন্তান জন্ম, ৰজোনিবৃত্তি, আৰ্থিক অসুবিধা, নিবনুৱা সমস্যা, মানসিক চাপ (যেনে কৰ্ম, শিক্ষা, সামৰিক সেৱা, পৰিয়াল, জীৱন-যাপনৰ অৱস্থা, বিবাহ আদিৰ পৰা), চিকিৎসাৰ নিদান (কেন্সাৰ, এইচ আই ভি, ডায়েবেটিছ আদি), গুণ্ডাগিৰি, আপোনজনক হেৰুৱা, প্ৰাকৃতিক দুৰ্যোগ, সামাজিক বিচ্ছিন্নতা, ধৰ্ষণ, সম্পৰ্কৰ সমস্যা, ঈৰ্ষা, বিচ্ছেদ বা বিপৰ্যয়জনক আঘাত।&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = Schmidt PJ | title = Mood, depression, and reproductive hormones in the menopausal transition | journal = The American Journal of Medicine | volume = 118 | issue = 12B | pages = 54–8 | date = December 2005 | pmid = 16414327 | doi = 10.1016/j.amjmed.2005.09.033 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Rashid |first1=Tariq |last2=Haider |first2=Ijaz |title=Life Events and Depression |journal=Annals of Punjab Medical College |date=31 January 2008 |volume=2 |issue=1 |pages=11–16 |doi=10.29054/apmc/2008.621 |doi-broken-date=21 November 2024 |url=https://apmcfmu.com/index.php/apmc/article/view/621 |doi-access=free }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = Mata DA, Ramos MA, Bansal N, Khan R, Guille C, Di Angelantonio E, Sen S | title = Prevalence of Depression and Depressive Symptoms Among Resident Physicians: A Systematic Review and Meta-analysis | journal = JAMA | volume = 314 | issue = 22 | pages = 2373–83 | date = December 2015 | pmid = 26647259 | pmc = 4866499 | doi = 10.1001/jama.2015.15845 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=NIMH » Perinatal Depression|url=https://www.nimh.nih.gov/health/publications/perinatal-depression/index.shtml|access-date=29 October 2020|website=www.nimh.nih.gov|archive-date=27 March 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200327041425/https://www.nimh.nih.gov/health/publications/perinatal-depression/index.shtml|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Postpartum Depression|url=https://medlineplus.gov/postpartumdepression.html|access-date=29 October 2020|website=medlineplus.gov|archive-date=27 July 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160727211033/https://medlineplus.gov/postpartumdepression.html|url-status=live}}&lt;/ref&gt; একেধৰণৰ হতাশাজনক লক্ষণসমূহ জীৱিত ব্যক্তিৰ অপৰাধবোধৰ সৈতে জড়িত।&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Fimiani |first1=Ramona |last2=Gazzillo |first2=Francesco |last3=Dazzi |first3=Nino |last4=Bush |first4=Marshall |date=2022-07-03 |title=Survivor guilt: Theoretical, empirical, and clinical features |url=https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/0803706X.2021.1941246 |journal=International Forum of Psychoanalysis |language=en |volume=31 |issue=3 |pages=176–190 |doi=10.1080/0803706X.2021.1941246 |issn=0803-706X|url-access=subscription }}&lt;/ref&gt; সামাজিক প্ৰত্যাখ্যান, সমনীয়াৰ হেঁচা বা গুণ্ডাগিৰিৰ পিছত কিশোৰ-কিশোৰীসকলে বিশেষকৈ হতাশাগ্ৰস্ত মেজাজৰ সন্মুখীন হ'ব পাৰে।&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = Davey CG, Yücel M, Allen NB | title = The emergence of depression in adolescence: development of the prefrontal cortex and the representation of reward | journal = Neuroscience and Biobehavioral Reviews | volume = 32 | issue = 1 | pages = 1–19 | year = 2008 | pmid = 17570526 | doi = 10.1016/j.neubiorev.2007.04.016 | s2cid = 20800688 }}&lt;/ref&gt;
===শৈশৱ আৰু কৈশোৰ===
শৈশৱ আৰু কৈশোৰ কালত হতাশা প্ৰাপ্তবয়স্কৰ মেজৰ ডিপ্ৰেছিভ ডিছঅৰ্ডাৰৰ সৈতে একে যদিও যুৱ ৰোগীসকলে প্ৰাপ্তবয়স্কৰ ক্ষেত্ৰত দেখা পোৱা অধিক সাধাৰণ দুখ, শূন্য বা আশাহীন অনুভৱৰ পৰিৱৰ্তে বৃদ্ধি পোৱা খিংখিঙীয়া বা আচৰণৰ বিশৃংখলতা প্ৰদৰ্শন কৰিব পাৰে।&lt;ref name=&quot;Birmaher&quot;&gt;{{cite journal |display-authors=6 |vauthors=Birmaher B, Ryan ND, Williamson DE, Brent DA, Kaufman J, Dahl RE, Perel J, Nelson B |date=November 1996 |title=Childhood and adolescent depression: a review of the past 10 years. Part I |journal=Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry |volume=35 |issue=11 |pages=1427–1439 |doi=10.1097/00004583-199611000-00011 |pmid=8936909 |s2cid=11623499}}&lt;/ref&gt; যিসকল শিশু মানসিক চাপত থাকে, ক্ষতিৰ সম্মুখীন হয় বা অন্যান্য অন্তৰ্নিহিত বিকাৰ আছে, তেওঁলোকৰ হতাশাৰ সম্ভাৱনা অধিক। শৈশৱৰ হতাশা প্ৰায়ে অন্যান্য মেজাজৰ বিকাৰৰ বাহিৰৰ মানসিক বিকাৰৰ সৈতে সংপৃক্ত; বেছিভাগেই উদ্বেগজনক বিকাৰ আৰু আচৰণ বিকাৰ। পৰিয়ালতো হতাশাৰ প্ৰৱণতা থাকে।&lt;ref&gt;{{cite news |title=The Depressed Child |url=https://www.aacap.org/AACAP/Families_and_Youth/Facts_for_Families/FFF-Guide/The-Depressed-Child-4.aspx |work=Facts for Families |issue=4 |publisher=The American Academy of Child and Adolescent Psychiatry |date=July 2013 }}&lt;/ref&gt;

===ব্যক্তিত্ব===
হতাশা কম বহিৰ্মুখীতাৰ সৈতে জড়িত,&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = Kotov R, Gamez W, Schmidt F, Watson D | title = Linking &quot;big&quot; personality traits to anxiety, depressive, and substance use disorders: a meta-analysis | journal = Psychological Bulletin | volume = 136 | issue = 5 | pages = 768–821 | date = September 2010 | pmid = 20804236 | doi = 10.1037/a0020327 }}&lt;/ref&gt; আৰু যিসকল লোকৰ স্নায়বিক ৰোগৰ মাত্ৰা অধিক, তেওঁলোকৰ হতাশাজনক লক্ষণ দেখা দিয়াৰ সম্ভাৱনা বেছি আৰু হতাশাজনক বিকাৰৰ নিদান পোৱাৰ সম্ভাৱনা বেছি।&lt;ref name=&quot;NeuroticismMA&quot;&gt;{{cite journal | vauthors = Jeronimus BF, Kotov R, Riese H, Ormel J | title = Neuroticism's prospective association with mental disorders halves after adjustment for baseline symptoms and psychiatric history, but the adjusted association hardly decays with time: a meta-analysis on 59 longitudinal/prospective studies with 443 313 participants | journal = Psychological Medicine | volume = 46 | issue = 14 | pages = 2883–2906 | date = October 2016 | pmid = 27523506 | doi = 10.1017/S0033291716001653 | url = https://zenodo.org/record/895885 | s2cid = 23548727 | access-date = 5 July 2019 | archive-date = 29 December 2019 | archive-url = https://web.archive.org/web/20191229175420/https://zenodo.org/record/895885 | url-status = live }}&lt;/ref&gt; তদুপৰি, হতাশাৰ লগত কম বিবেচক হোৱাৰ সৈতে সম্পৰ্ক আছে। নিম্ন বিবেকবোধৰ পৰা উদ্ভৱ হ’ব পৰা কিছুমান কাৰক হ’ল বিশৃংখলতা আৰু জীৱনৰ প্ৰতি অসন্তুষ্টি। এই কাৰকসমূহৰ ফলত ব্যক্তিসকল মানসিক চাপ আৰু হতাশাৰ সন্মুখীন হ’ব পাৰে।&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Daze |first=Gilad |date=2022-03-08 |title=Explore the Impact of Depression Traits |url=https://www.brainsway.com/knowledge-center/personality-traits-associated-with-depression/ |access-date=2024-04-30 |website=BrainsWay |language=en-US}}&lt;/ref&gt;
===চিকিৎসাৰ পাৰ্শ্বক্ৰিয়া===
সম্ভৱ যে কিছুমান প্ৰাৰম্ভিক প্ৰজন্মৰ বিটা-ব্লকাৰে কিছুমান ৰোগীৰ ক্ষেত্ৰত হতাশাৰ সৃষ্টি কৰে, যদিও ইয়াৰ প্ৰমাণ দুৰ্বল আৰু বিৰোধিতাযুক্ত। আলফা ইন্টাৰফেৰন থেৰাপী আৰু হতাশাৰ মাজত সম্পৰ্ক থকাৰ এক শক্তিশালী প্ৰমাণ পোৱা গৈছে। এটা অধ্যয়নত দেখা গৈছে যে, আলফা ইন্টাৰফেৰন চিকিৎসা কৰা এক তৃতীয়াংশ ৰোগীৰ চিকিৎসাৰ তিনিমাহৰ পিছত হতাশাত ভুগিছিল। (বিটা ইন্টাৰফেৰন থেৰাপীয়ে হতাশাৰ হাৰত কোনো প্ৰভাৱ পেলোৱা যেন নালাগে।) ফিনাষ্টেৰাইড ব্যৱহাৰ কৰিলে কিছুমান ৰোগীৰ হতাশাজনক লক্ষণ বৃদ্ধি পোৱাৰ মধ্যমীয়া প্ৰমাণ পোৱা গৈছে। ব্ৰণৰ চিকিৎসা আইছ’ট্ৰেটিনইনক হতাশাৰ সৈতে জড়িত কৰাৰ প্ৰমাণ শক্তিশালী।&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = Rogers D, Pies R | title = General Medical Drugs Associated with Depression  | journal = Psychiatry | volume = 5 | issue = 12 | pages = 28–41 | date = December 2008 | pmid = 19724774 | pmc = 2729620 }}&lt;/ref&gt; আন কিছুমান ঔষধ যিবোৰে হতাশাৰ সম্ভাৱনা বৃদ্ধি কৰা যেন লাগে সেইবোৰ হ’ল এন্টিকনভালচেণ্ট, এন্টিমাইগ্ৰেইন ঔষধ, এন্টিচাইকোটিক আৰু হৰম’ন এজেণ্ট যেনে গ’নাড’ট্ৰপিন মুক্ত কৰা হৰম’ন এগ’নিষ্ট।&lt;ref&gt;{{cite book |vauthors=Botts S, Ryan M |title=Drug-Induced Diseases Section IV: Drug-Induced Psychiatric Diseases Chapter 18: Depression |url=https://www.ashp.org/DocLibrary/Policy/Suicidality/DID-Chapter18.aspx |pages=1–23 |access-date=14 January 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101223035009/https://www.ashp.org/DocLibrary/Policy/Suicidality/DID-Chapter18.aspx |archive-date=23 December 2010 |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;

==তথ্যসূত্ৰ==</text>
      <sha1>9b4nvnj42dovph2g1mwxvi0jedx2x2k</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522250</id>
      <parentid>522249</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T19:06:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pranamikaadhikary</username>
        <id>27435</id>
      </contributor>
      <comment>/* চিকিৎসাৰ পাৰ্শ্বক্ৰিয়া */</comment>
      <origin>522250</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="26249" sha1="cxwo2e9tpvc6hmf5786994bp7hffjxm" xml:space="preserve">
{{Infobox medical condition (new)
| name = হতাশা
| image = A man diagnosed as suffering from melancholia with strong su Wellcome L0026693.jpg
| caption = ''মেলাংকোলিয়া'' আৰু আত্মহত্যাৰ প্ৰৱণতা থকা এজন ব্যক্তিৰ লিথ'গ্ৰাফ, ১৮৯২ চনৰ
| alt = 
| field = [[মনোৰোগ চিকিৎসা]], [[মনোবিজ্ঞান]]
| symptoms = কম মেজাজ, কাৰ্য্যকলাপৰ প্ৰতি বিদ্বেষ, আগ্ৰহ হেৰুৱা, অনুভৱৰ আনন্দ হেৰুৱা
| complications = 
| onset = 
| duration = 
| causes = মগজুৰ ৰসায়ন বিজ্ঞান, জিনীয় বিজ্ঞান, জীৱনৰ পৰিঘটনা, চিকিৎসাজনিত অৱস্থা, ব্যক্তিত্ব&lt;ref name=&quot;clevelandclinic&quot;&gt;{{cite web |publisher=Cleveland Clinic |title=Depression|date=2022 |url=https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/9290-depression|access-date=9 June 2022}}&lt;/ref&gt;
| risks = মানসিক স্বাস্থ্যজনিত বিকাৰৰ দাগ&lt;ref name=&quot;shrivastavaA&quot;&gt;{{cite journal | vauthors = Shrivastava A, Bureau Y, Rewari N, Johnston M | title = Clinical risk of stigma and discrimination of mental illnesses: Need for objective assessment and quantification | journal = Indian Journal of Psychiatry | volume = 55 | issue = 2 | pages = 178–82 | date = April 2013 | pmid = 23825855 | pmc = 3696244 | doi = 10.4103/0019-5545.111459 | doi-access = free }}&lt;/ref&gt;
| diagnosis = ৰোগীৰ স্বাস্থ্য প্ৰশ্নাৱলী, বেক ডিপ্ৰেছন ইনভেণ্টৰী।
| differential = উদ্বেগ, বাইপোলাৰ ডিছঅৰ্ডাৰ, বৰ্ডাৰলাইন পাৰ্চনেলিটি ডিছঅৰ্ডাৰ
| prevention = সামাজিক সংযোগ, শাৰীৰিক কাৰ্য্যকলাপ
| treatment = মনোৰোগ চিকিৎসা, মনোৰোগ-ঔষধবিজ্ঞান
| medication = 
| prognosis = 
| frequency = 
| deaths = 
}}

'''হতাশা''' মনৰ উছাহহীন অৱস্থা আৰু কাম-কাজৰ প্ৰতি উদাসীন এক অৱস্থা।&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2016 |title= Depression Basics |url=https://www.nimh.nih.gov/health/publications/depression/index.shtml|access-date=22 October 2020 |website=NIMH |archive-date=11 June 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130611091923/http://www.nimh.nih.gov/health/publications/depression/complete-index.shtml|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ২০২০ চনলৈকে ইয়ে বিশ্বৰ প্ৰায় ৩.৫% বা বিশ্বৰ প্ৰায় ২৮ কোটি লোকক আক্ৰান্ত কৰে।&lt;ref name=&quot;:3&quot;&gt;{{Cite web |title=Depression |url=https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/depression |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20201226072232/https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/depression |archive-date=26 December 2020 |access-date=7 April 2021 |website=[[World Health Organization]] |language=en}}&lt;/ref&gt; হতাশাই ব্যক্তিৰ চিন্তা, আচৰণ, অনুভৱ আৰু সুস্থতাৰ অনুভূতিত প্ৰভাৱ পেলায়।&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = de Zwart PL, Jeronimus BF, de Jonge P | title = Empirical evidence for definitions of episode, remission, recovery, relapse and recurrence in depression: a systematic review | journal = Epidemiology and Psychiatric Sciences | volume = 28 | issue = 5 | pages = 544–562 | date = October 2019 | pmid = 29769159 | pmc = 7032752 | doi = 10.1017/S2045796018000227 | doi-access = free }}&lt;/ref&gt; কিছুমান বিশেষ অভিজ্ঞতাৰ পৰা ব্যক্তিয়ে যি আনন্দ লাভ কৰে, সেয়া কমি যায় আৰু আক্ৰান্ত ব্যক্তিজনে প্ৰায়ে সেই কামবোৰৰ প্ৰতি প্ৰেৰণা বা আগ্ৰহ হেৰুৱাই পেলোৱাৰ অনুভৱ কৰে।&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Cite book|title=Psychotherapy and counselling for depression| vauthors = Gilbert P |date=2007|publisher=Sage|isbn=978-1-84920-349-4|edition=3rd|location=Los Angeles|oclc=436076587}}{{page needed|date=November 2023}}&lt;/ref&gt; হতাশাগ্ৰস্ত লোকে দুখ, হতাশা বা আশাৰ অভাৱ, চিন্তা আৰু একাগ্ৰতাত অসুবিধা, হাইপাৰছ’মনিয়া বা অনিদ্ৰা, অতিমাত্ৰা খাদ্য খোৱা বা ভোক নলগা, বা আত্মহত্যাৰ চিন্তা অনুভৱ কৰিব পাৰে। 

হতাশাৰ উৎপত্তি একাধিক, কেতিয়াবা এটা কাৰণৰ ওপৰত আন এটা সোমাই থাকিব পাৰে। হতাশা কিছুমান মানসিক বিকাৰৰ লক্ষণ হ’ব পাৰে, যেনে মেজৰ ডিপ্ৰেছিভ ডিছঅৰ্ডাৰ, বাইপোলাৰ ডিছঅৰ্ডাৰ আৰু ডিষ্টাইমিয়া।&lt;ref&gt;
{{cite book |title=Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fifth Edition (DSM-5) |author=American Psychiatric Association |year=2013 |publisher=American Psychiatric Association}}{{page needed|date=July 2023}}
&lt;/ref&gt; ইয়াৰ উপৰিও হতাশা জীৱনৰ পৰিঘটনাৰ প্ৰতি স্বাভাৱিক সাময়িক প্ৰতিক্ৰিয়া হ’ব পাৰে, যেনে আপোনজনক হেৰুৱাই পেলোৱা। বিষণ্ণতাও কিছুমান শাৰীৰিক ৰোগৰ লক্ষণ আৰু কিছুমান ঔষধ আৰু চিকিৎসাৰ পাৰ্শ্বক্ৰিয়া।
==কাৰকসমূহ==
===জীৱনৰ পৰিঘটনা===
শৈশৱৰ প্ৰতিকূলতাই যেনে শোক, অৱহেলা, মানসিক নিৰ্যাতন, শাৰীৰিক নিৰ্যাতন, যৌন নিৰ্যাতন বা ভাই-ভনীৰ প্ৰতি পিতৃ-মাতৃৰ অসমান ব্যৱহাৰে প্ৰাপ্তবয়স্ক কালত হতাশাৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে।&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = Heim C, Newport DJ, Mletzko T, Miller AH, Nemeroff CB | title = The link between childhood trauma and depression: insights from HPA axis studies in humans | journal = Psychoneuroendocrinology | volume = 33 | issue = 6 | pages = 693–710 | date = July 2008 | pmid = 18602762 | doi = 10.1016/j.psyneuen.2008.03.008 | s2cid = 2629673 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = Pillemer K, Suitor JJ, Pardo S, Henderson C | title = Mothers' Differentiation and Depressive Symptoms among Adult Children | journal = Journal of Marriage and the Family | volume = 72 | issue = 2 | pages = 333–345 | date = April 2010 | pmid = 20607119 | pmc = 2894713 | doi = 10.1111/j.1741-3737.2010.00703.x }}&lt;/ref&gt; বিশেষকৈ শৈশৱৰ শাৰীৰিক বা যৌন নিৰ্যাতনৰ সৈতে জীৱিত ব্যক্তিৰ জীৱনকালত হতাশাৰ সন্মুখীন হোৱাৰ সম্ভাৱনাৰ যথেষ্ট সম্পৰ্ক আছে।&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = Lindert J, von Ehrenstein OS, Grashow R, Gal G, Braehler E, Weisskopf MG | title = Sexual and physical abuse in childhood is associated with depression and anxiety over the life course: systematic review and meta-analysis | journal = International Journal of Public Health | volume = 59 | issue = 2 | pages = 359–72 | date = April 2014 | pmid = 24122075 | doi = 10.1007/s00038-013-0519-5 | s2cid = 24138761 }}&lt;/ref&gt; যিসকল লোকে শৈশৱৰ চাৰিটা বা তাতকৈ অধিক বিৰূপ অভিজ্ঞতাৰ সন্মুখীন হৈছে তেওঁলোকৰ হতাশাত আক্ৰান্ত হোৱাৰ সম্ভাৱনা ৩.২ৰ পৰা ৪.০ গুণ বেছি।&lt;ref name=&quot;Anda2006&quot;&gt;{{cite journal |display-authors=6 |vauthors=Anda RF, Felitti VJ, Bremner JD, Walker JD, Whitfield C, Perry BD, Dube SR, Giles WH |date=April 2006 |title=The enduring effects of abuse and related adverse experiences in childhood. A convergence of evidence from neurobiology and epidemiology |journal=European Archives of Psychiatry and Clinical Neuroscience |volume=256 |issue=3 |pages=174–186 |doi=10.1007/s00406-005-0624-4 |pmc=3232061 |pmid=16311898}}&lt;/ref&gt; নিম্ন মানদণ্ডৰ থকা ঘৰ, অকাৰ্য্যকৰীতা, সেউজীয়া ঠাইৰ অভাৱ আৰু শব্দ আৰু বায়ু প্ৰদূষণৰ সংস্পৰ্শৰ সৈতে হতাশাজনক মনোভাৱৰ সম্পৰ্ক আছে, যিয়ে এনে ফলাফল প্ৰতিৰোধৰ পৰিকল্পনাত বিবেচনাৰ প্ৰয়োজনীয়তাৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Rautio |first1=Nina |last2=Filatova |first2=Svetlana |last3=Lehtiniemi |first3=Heli |last4=Miettunen |first4=Jouko |date=February 2018 |title=Living environment and its relationship to depressive mood: A systematic review |journal=International Journal of Social Psychiatry |language=en |volume=64 |issue=1 |pages=92–103 |doi=10.1177/0020764017744582 |issn=0020-7640|doi-access=free |pmid=29212385 }}&lt;/ref&gt; বাস কৰা এলেকাৰ পৰিৱেশক হতাশা আৰু অন্যান্য নেতিবাচক মনোভাৱৰ সৈতেও জড়িত কৰা হৈছে। বৃহৎ চহৰ অঞ্চলত বাস কৰাসকলৰ মাজত হতাশাৰ হাৰ নথকা লোকসকলতকৈ কম হোৱা দেখা গৈছে।&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Stier |first1=Andrew J. |last2=Schertz |first2=Kathryn E. |last3=Rim |first3=Nak Won |last4=Berman |first4=Mark G. |title=Evidence and theory for lower rates of depression in larger US urban areas |journal=Proceedings of the National Academy of Sciences |volume=118 |issue=31 |date=August 2021 |pmid=34315817 |doi=10.1073/pnas.2022472118|doi-access=free |pmc=8346882 |bibcode=2021PNAS..11822472S }}&lt;/ref&gt; একেদৰে সৰু চহৰ আৰু গ্ৰাম্য অঞ্চলৰ লোকসকলৰ হতাশা, উদ্বেগ আৰু মানসিক অসুস্থতাৰ হাৰ অধিক হোৱাৰ প্ৰৱণতা থাকে।&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Willroth |first1=Emily C. |last2=Graham |first2=Elieen K. |last3=Luo |first3=Jing |last4=Mrocezk |first4=Daniel K. |last5=Lewis-Thames |first5=Marquita W. |title=Rural–urban differences in personality traits and well-being in adulthood |journal=Journal of Personality |volume=92 |issue=1 |pages=73–87 |date=February 2023 |pmc=10390645 |pmid=36725776 |doi=10.1111/jopy.12818}}&lt;/ref&gt;

অধ্যয়নসমূহে ধাৰাবাহিকভাৱে দেখুৱাইছে যে, আন বহুতো কামৰ লোকৰ তুলনাত চিকিৎসকৰ হতাশা আৰু আত্মহত্যাৰ হাৰ সৰ্বাধিক হৈছে—আত্মহত্যাৰ ক্ষেত্ৰত পুৰুষ চিকিৎসকৰ ক্ষেত্ৰত ৪০% বেছি আৰু মহিলা চিকিৎসকৰ ক্ষেত্ৰত ১৩০% বেছি।&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Rotenstein |first1=Lisa S. |last2=Ramos |first2=Marco A. |last3=Torre |first3=Matthew |last4=Segal |first4=J. Bradley |last5=Peluso |first5=Michael J. |last6=Guille |first6=Constance |last7=Sen |first7=Srijan |last8=Mata |first8=Douglas A. |date=6 December 2016 |title=Prevalence of Depression, Depressive Symptoms, and Suicidal Ideation Among Medical Students: A Systematic Review and Meta-Analysis |journal=JAMA |volume=316 |issue=21 |pages=2214–2236 |doi=10.1001/jama.2016.17324 |pmc=5613659 |pmid=27923088}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Mata |first1=Douglas A. |last2=Ramos |first2=Marco A. |last3=Bansal |first3=Narinder |last4=Khan |first4=Rida |last5=Guille |first5=Constance |last6=Di Angelantonio |first6=Emanuele |last7=Sen |first7=Srijan |date=8 December 2015 |title=Prevalence of Depression and Depressive Symptoms Among Resident Physicians |journal=JAMA |volume=314 |issue=22 |pages=2373–83 |doi=10.1001/jama.2015.15845 |pmc=4866499 |pmid=26647259}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;nytimes2&quot;&gt;{{cite news |last1=Chen |first1=Pauline W. |date=7 October 2010 |title=Medical Student Distress and the Risk of Doctor Suicide |newspaper=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/2010/10/07/health/views/07chen.html |access-date=9 February 2015}}&lt;/ref&gt;

জীৱনৰ পৰিঘটনা আৰু পৰিৱৰ্তন যিয়ে হতাশজনক মেজাজৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে, সেইবোৰৰ ভিতৰত আছে, কিন্তু ইয়াৰ মাজতে সীমাবদ্ধ নহয়, সন্তান জন্ম, ৰজোনিবৃত্তি, আৰ্থিক অসুবিধা, নিবনুৱা সমস্যা, মানসিক চাপ (যেনে কৰ্ম, শিক্ষা, সামৰিক সেৱা, পৰিয়াল, জীৱন-যাপনৰ অৱস্থা, বিবাহ আদিৰ পৰা), চিকিৎসাৰ নিদান (কেন্সাৰ, এইচ আই ভি, ডায়েবেটিছ আদি), গুণ্ডাগিৰি, আপোনজনক হেৰুৱা, প্ৰাকৃতিক দুৰ্যোগ, সামাজিক বিচ্ছিন্নতা, ধৰ্ষণ, সম্পৰ্কৰ সমস্যা, ঈৰ্ষা, বিচ্ছেদ বা বিপৰ্যয়জনক আঘাত।&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = Schmidt PJ | title = Mood, depression, and reproductive hormones in the menopausal transition | journal = The American Journal of Medicine | volume = 118 | issue = 12B | pages = 54–8 | date = December 2005 | pmid = 16414327 | doi = 10.1016/j.amjmed.2005.09.033 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Rashid |first1=Tariq |last2=Haider |first2=Ijaz |title=Life Events and Depression |journal=Annals of Punjab Medical College |date=31 January 2008 |volume=2 |issue=1 |pages=11–16 |doi=10.29054/apmc/2008.621 |doi-broken-date=21 November 2024 |url=https://apmcfmu.com/index.php/apmc/article/view/621 |doi-access=free }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = Mata DA, Ramos MA, Bansal N, Khan R, Guille C, Di Angelantonio E, Sen S | title = Prevalence of Depression and Depressive Symptoms Among Resident Physicians: A Systematic Review and Meta-analysis | journal = JAMA | volume = 314 | issue = 22 | pages = 2373–83 | date = December 2015 | pmid = 26647259 | pmc = 4866499 | doi = 10.1001/jama.2015.15845 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=NIMH » Perinatal Depression|url=https://www.nimh.nih.gov/health/publications/perinatal-depression/index.shtml|access-date=29 October 2020|website=www.nimh.nih.gov|archive-date=27 March 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200327041425/https://www.nimh.nih.gov/health/publications/perinatal-depression/index.shtml|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Postpartum Depression|url=https://medlineplus.gov/postpartumdepression.html|access-date=29 October 2020|website=medlineplus.gov|archive-date=27 July 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160727211033/https://medlineplus.gov/postpartumdepression.html|url-status=live}}&lt;/ref&gt; একেধৰণৰ হতাশাজনক লক্ষণসমূহ জীৱিত ব্যক্তিৰ অপৰাধবোধৰ সৈতে জড়িত।&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Fimiani |first1=Ramona |last2=Gazzillo |first2=Francesco |last3=Dazzi |first3=Nino |last4=Bush |first4=Marshall |date=2022-07-03 |title=Survivor guilt: Theoretical, empirical, and clinical features |url=https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/0803706X.2021.1941246 |journal=International Forum of Psychoanalysis |language=en |volume=31 |issue=3 |pages=176–190 |doi=10.1080/0803706X.2021.1941246 |issn=0803-706X|url-access=subscription }}&lt;/ref&gt; সামাজিক প্ৰত্যাখ্যান, সমনীয়াৰ হেঁচা বা গুণ্ডাগিৰিৰ পিছত কিশোৰ-কিশোৰীসকলে বিশেষকৈ হতাশাগ্ৰস্ত মেজাজৰ সন্মুখীন হ'ব পাৰে।&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = Davey CG, Yücel M, Allen NB | title = The emergence of depression in adolescence: development of the prefrontal cortex and the representation of reward | journal = Neuroscience and Biobehavioral Reviews | volume = 32 | issue = 1 | pages = 1–19 | year = 2008 | pmid = 17570526 | doi = 10.1016/j.neubiorev.2007.04.016 | s2cid = 20800688 }}&lt;/ref&gt;
===শৈশৱ আৰু কৈশোৰ===
শৈশৱ আৰু কৈশোৰ কালত হতাশা প্ৰাপ্তবয়স্কৰ মেজৰ ডিপ্ৰেছিভ ডিছঅৰ্ডাৰৰ সৈতে একে যদিও যুৱ ৰোগীসকলে প্ৰাপ্তবয়স্কৰ ক্ষেত্ৰত দেখা পোৱা অধিক সাধাৰণ দুখ, শূন্য বা আশাহীন অনুভৱৰ পৰিৱৰ্তে বৃদ্ধি পোৱা খিংখিঙীয়া বা আচৰণৰ বিশৃংখলতা প্ৰদৰ্শন কৰিব পাৰে।&lt;ref name=&quot;Birmaher&quot;&gt;{{cite journal |display-authors=6 |vauthors=Birmaher B, Ryan ND, Williamson DE, Brent DA, Kaufman J, Dahl RE, Perel J, Nelson B |date=November 1996 |title=Childhood and adolescent depression: a review of the past 10 years. Part I |journal=Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry |volume=35 |issue=11 |pages=1427–1439 |doi=10.1097/00004583-199611000-00011 |pmid=8936909 |s2cid=11623499}}&lt;/ref&gt; যিসকল শিশু মানসিক চাপত থাকে, ক্ষতিৰ সম্মুখীন হয় বা অন্যান্য অন্তৰ্নিহিত বিকাৰ আছে, তেওঁলোকৰ হতাশাৰ সম্ভাৱনা অধিক। শৈশৱৰ হতাশা প্ৰায়ে অন্যান্য মেজাজৰ বিকাৰৰ বাহিৰৰ মানসিক বিকাৰৰ সৈতে সংপৃক্ত; বেছিভাগেই উদ্বেগজনক বিকাৰ আৰু আচৰণ বিকাৰ। পৰিয়ালতো হতাশাৰ প্ৰৱণতা থাকে।&lt;ref&gt;{{cite news |title=The Depressed Child |url=https://www.aacap.org/AACAP/Families_and_Youth/Facts_for_Families/FFF-Guide/The-Depressed-Child-4.aspx |work=Facts for Families |issue=4 |publisher=The American Academy of Child and Adolescent Psychiatry |date=July 2013 }}&lt;/ref&gt;

===ব্যক্তিত্ব===
হতাশা কম বহিৰ্মুখীতাৰ সৈতে জড়িত,&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = Kotov R, Gamez W, Schmidt F, Watson D | title = Linking &quot;big&quot; personality traits to anxiety, depressive, and substance use disorders: a meta-analysis | journal = Psychological Bulletin | volume = 136 | issue = 5 | pages = 768–821 | date = September 2010 | pmid = 20804236 | doi = 10.1037/a0020327 }}&lt;/ref&gt; আৰু যিসকল লোকৰ স্নায়বিক ৰোগৰ মাত্ৰা অধিক, তেওঁলোকৰ হতাশাজনক লক্ষণ দেখা দিয়াৰ সম্ভাৱনা বেছি আৰু হতাশাজনক বিকাৰৰ নিদান পোৱাৰ সম্ভাৱনা বেছি।&lt;ref name=&quot;NeuroticismMA&quot;&gt;{{cite journal | vauthors = Jeronimus BF, Kotov R, Riese H, Ormel J | title = Neuroticism's prospective association with mental disorders halves after adjustment for baseline symptoms and psychiatric history, but the adjusted association hardly decays with time: a meta-analysis on 59 longitudinal/prospective studies with 443 313 participants | journal = Psychological Medicine | volume = 46 | issue = 14 | pages = 2883–2906 | date = October 2016 | pmid = 27523506 | doi = 10.1017/S0033291716001653 | url = https://zenodo.org/record/895885 | s2cid = 23548727 | access-date = 5 July 2019 | archive-date = 29 December 2019 | archive-url = https://web.archive.org/web/20191229175420/https://zenodo.org/record/895885 | url-status = live }}&lt;/ref&gt; তদুপৰি, হতাশাৰ লগত কম বিবেচক হোৱাৰ সৈতে সম্পৰ্ক আছে। নিম্ন বিবেকবোধৰ পৰা উদ্ভৱ হ’ব পৰা কিছুমান কাৰক হ’ল বিশৃংখলতা আৰু জীৱনৰ প্ৰতি অসন্তুষ্টি। এই কাৰকসমূহৰ ফলত ব্যক্তিসকল মানসিক চাপ আৰু হতাশাৰ সন্মুখীন হ’ব পাৰে।&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Daze |first=Gilad |date=2022-03-08 |title=Explore the Impact of Depression Traits |url=https://www.brainsway.com/knowledge-center/personality-traits-associated-with-depression/ |access-date=2024-04-30 |website=BrainsWay |language=en-US}}&lt;/ref&gt;
===চিকিৎসাৰ পাৰ্শ্বক্ৰিয়া===
সম্ভৱ যে কিছুমান প্ৰাৰম্ভিক প্ৰজন্মৰ বিটা-ব্লকাৰে কিছুমান ৰোগীৰ ক্ষেত্ৰত হতাশাৰ সৃষ্টি কৰে, যদিও ইয়াৰ প্ৰমাণ দুৰ্বল আৰু বিৰোধিতাযুক্ত। আলফা ইন্টাৰফেৰন থেৰাপী আৰু হতাশাৰ মাজত সম্পৰ্ক থকাৰ এক শক্তিশালী প্ৰমাণ পোৱা গৈছে। এটা অধ্যয়নত দেখা গৈছে যে, আলফা ইন্টাৰফেৰন চিকিৎসা কৰা এক তৃতীয়াংশ ৰোগীৰ চিকিৎসাৰ তিনিমাহৰ পিছত হতাশাত ভুগিছিল। (বিটা ইন্টাৰফেৰন থেৰাপীয়ে হতাশাৰ হাৰত কোনো প্ৰভাৱ পেলোৱা যেন নালাগে।) ফিনাষ্টেৰাইড ব্যৱহাৰ কৰিলে কিছুমান ৰোগীৰ হতাশাজনক লক্ষণ বৃদ্ধি পোৱাৰ মধ্যমীয়া প্ৰমাণ পোৱা গৈছে। ব্ৰণৰ চিকিৎসা আইছ’ট্ৰেটিনইনক হতাশাৰ সৈতে জড়িত কৰাৰ প্ৰমাণ শক্তিশালী।&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = Rogers D, Pies R | title = General Medical Drugs Associated with Depression  | journal = Psychiatry | volume = 5 | issue = 12 | pages = 28–41 | date = December 2008 | pmid = 19724774 | pmc = 2729620 }}&lt;/ref&gt; আন কিছুমান ঔষধ যিবোৰে হতাশাৰ সম্ভাৱনা বৃদ্ধি কৰা যেন লাগে সেইবোৰ হ’ল এন্টিকনভালচেণ্ট, এন্টিমাইগ্ৰেইন ঔষধ, এন্টিচাইকোটিক আৰু হৰম’ন এজেণ্ট যেনে গ’নাড’ট্ৰপিন মুক্ত কৰা হৰম’ন এগ’নিষ্ট।&lt;ref&gt;{{cite book |vauthors=Botts S, Ryan M |title=Drug-Induced Diseases Section IV: Drug-Induced Psychiatric Diseases Chapter 18: Depression |url=https://www.ashp.org/DocLibrary/Policy/Suicidality/DID-Chapter18.aspx |pages=1–23 |access-date=14 January 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101223035009/https://www.ashp.org/DocLibrary/Policy/Suicidality/DID-Chapter18.aspx |archive-date=23 December 2010 |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;
===পদাৰ্থ-প্ৰৰোচিত===
কেইবাবিধো ঔষধৰ অপব্যৱহাৰে হতাশাৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে বা তীব্ৰতৰ কৰিব পাৰে, সেয়া মদ্যপানতেই হওক, প্ৰত্যাহাৰৰ পৰাই হওক আৰু দীৰ্ঘদিনীয়া ব্যৱহাৰৰ পৰাই হওক। ইয়াৰ ভিতৰত মদ, শান্তকাৰী ঔষধ (প্ৰেছক্ৰিপচন বেনজ’ডাইজেপিনকে ধৰি), অপিঅ’ইড (প্ৰেছক্ৰিপচন পেইন কিলাৰ আৰু হেৰ’ইনৰ দৰে অবৈধ ড্ৰাগছকে ধৰি), উদ্দীপক (যেনে কোকেইন আৰু এম্ফেটামাইন), হেলুচিন’জেন, আৰু ইনহেলেণ্ট আদি।

==তথ্যসূত্ৰ==</text>
      <sha1>cxwo2e9tpvc6hmf5786994bp7hffjxm</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522251</id>
      <parentid>522250</parentid>
      <timestamp>2025-07-05T19:06:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pranamikaadhikary</username>
        <id>27435</id>
      </contributor>
      <comment>/* পদাৰ্থ-প্ৰৰোচিত */</comment>
      <origin>522251</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="26507" sha1="gfb30ve4zk60qtg4ob0cfpyy3cl0b12" xml:space="preserve">
{{Infobox medical condition (new)
| name = হতাশা
| image = A man diagnosed as suffering from melancholia with strong su Wellcome L0026693.jpg
| caption = ''মেলাংকোলিয়া'' আৰু আত্মহত্যাৰ প্ৰৱণতা থকা এজন ব্যক্তিৰ লিথ'গ্ৰাফ, ১৮৯২ চনৰ
| alt = 
| field = [[মনোৰোগ চিকিৎসা]], [[মনোবিজ্ঞান]]
| symptoms = কম মেজাজ, কাৰ্য্যকলাপৰ প্ৰতি বিদ্বেষ, আগ্ৰহ হেৰুৱা, অনুভৱৰ আনন্দ হেৰুৱা
| complications = 
| onset = 
| duration = 
| causes = মগজুৰ ৰসায়ন বিজ্ঞান, জিনীয় বিজ্ঞান, জীৱনৰ পৰিঘটনা, চিকিৎসাজনিত অৱস্থা, ব্যক্তিত্ব&lt;ref name=&quot;clevelandclinic&quot;&gt;{{cite web |publisher=Cleveland Clinic |title=Depression|date=2022 |url=https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/9290-depression|access-date=9 June 2022}}&lt;/ref&gt;
| risks = মানসিক স্বাস্থ্যজনিত বিকাৰৰ দাগ&lt;ref name=&quot;shrivastavaA&quot;&gt;{{cite journal | vauthors = Shrivastava A, Bureau Y, Rewari N, Johnston M | title = Clinical risk of stigma and discrimination of mental illnesses: Need for objective assessment and quantification | journal = Indian Journal of Psychiatry | volume = 55 | issue = 2 | pages = 178–82 | date = April 2013 | pmid = 23825855 | pmc = 3696244 | doi = 10.4103/0019-5545.111459 | doi-access = free }}&lt;/ref&gt;
| diagnosis = ৰোগীৰ স্বাস্থ্য প্ৰশ্নাৱলী, বেক ডিপ্ৰেছন ইনভেণ্টৰী।
| differential = উদ্বেগ, বাইপোলাৰ ডিছঅৰ্ডাৰ, বৰ্ডাৰলাইন পাৰ্চনেলিটি ডিছঅৰ্ডাৰ
| prevention = সামাজিক সংযোগ, শাৰীৰিক কাৰ্য্যকলাপ
| treatment = মনোৰোগ চিকিৎসা, মনোৰোগ-ঔষধবিজ্ঞান
| medication = 
| prognosis = 
| frequency = 
| deaths = 
}}

'''হতাশা''' মনৰ উছাহহীন অৱস্থা আৰু কাম-কাজৰ প্ৰতি উদাসীন এক অৱস্থা।&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2016 |title= Depression Basics |url=https://www.nimh.nih.gov/health/publications/depression/index.shtml|access-date=22 October 2020 |website=NIMH |archive-date=11 June 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130611091923/http://www.nimh.nih.gov/health/publications/depression/complete-index.shtml|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ২০২০ চনলৈকে ইয়ে বিশ্বৰ প্ৰায় ৩.৫% বা বিশ্বৰ প্ৰায় ২৮ কোটি লোকক আক্ৰান্ত কৰে।&lt;ref name=&quot;:3&quot;&gt;{{Cite web |title=Depression |url=https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/depression |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20201226072232/https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/depression |archive-date=26 December 2020 |access-date=7 April 2021 |website=[[World Health Organization]] |language=en}}&lt;/ref&gt; হতাশাই ব্যক্তিৰ চিন্তা, আচৰণ, অনুভৱ আৰু সুস্থতাৰ অনুভূতিত প্ৰভাৱ পেলায়।&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = de Zwart PL, Jeronimus BF, de Jonge P | title = Empirical evidence for definitions of episode, remission, recovery, relapse and recurrence in depression: a systematic review | journal = Epidemiology and Psychiatric Sciences | volume = 28 | issue = 5 | pages = 544–562 | date = October 2019 | pmid = 29769159 | pmc = 7032752 | doi = 10.1017/S2045796018000227 | doi-access = free }}&lt;/ref&gt; কিছুমান বিশেষ অভিজ্ঞতাৰ পৰা ব্যক্তিয়ে যি আনন্দ লাভ কৰে, সেয়া কমি যায় আৰু আক্ৰান্ত ব্যক্তিজনে প্ৰায়ে সেই কামবোৰৰ প্ৰতি প্ৰেৰণা বা আগ্ৰহ হেৰুৱাই পেলোৱাৰ অনুভৱ কৰে।&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Cite book|title=Psychotherapy and counselling for depression| vauthors = Gilbert P |date=2007|publisher=Sage|isbn=978-1-84920-349-4|edition=3rd|location=Los Angeles|oclc=436076587}}{{page needed|date=November 2023}}&lt;/ref&gt; হতাশাগ্ৰস্ত লোকে দুখ, হতাশা বা আশাৰ অভাৱ, চিন্তা আৰু একাগ্ৰতাত অসুবিধা, হাইপাৰছ’মনিয়া বা অনিদ্ৰা, অতিমাত্ৰা খাদ্য খোৱা বা ভোক নলগা, বা আত্মহত্যাৰ চিন্তা অনুভৱ কৰিব পাৰে। 

হতাশাৰ উৎপত্তি একাধিক, কেতিয়াবা এটা কাৰণৰ ওপৰত আন এটা সোমাই থাকিব পাৰে। হতাশা কিছুমান মানসিক বিকাৰৰ লক্ষণ হ’ব পাৰে, যেনে মেজৰ ডিপ্ৰেছিভ ডিছঅৰ্ডাৰ, বাইপোলাৰ ডিছঅৰ্ডাৰ আৰু ডিষ্টাইমিয়া।&lt;ref&gt;
{{cite book |title=Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fifth Edition (DSM-5) |author=American Psychiatric Association |year=2013 |publisher=American Psychiatric Association}}{{page needed|date=July 2023}}
&lt;/ref&gt; ইয়াৰ উপৰিও হতাশা জীৱনৰ পৰিঘটনাৰ প্ৰতি স্বাভাৱিক সাময়িক প্ৰতিক্ৰিয়া হ’ব পাৰে, যেনে আপোনজনক হেৰুৱাই পেলোৱা। বিষণ্ণতাও কিছুমান শাৰীৰিক ৰোগৰ লক্ষণ আৰু কিছুমান ঔষধ আৰু চিকিৎসাৰ পাৰ্শ্বক্ৰিয়া।
==কাৰকসমূহ==
===জীৱনৰ পৰিঘটনা===
শৈশৱৰ প্ৰতিকূলতাই যেনে শোক, অৱহেলা, মানসিক নিৰ্যাতন, শাৰীৰিক নিৰ্যাতন, যৌন নিৰ্যাতন বা ভাই-ভনীৰ প্ৰতি পিতৃ-মাতৃৰ অসমান ব্যৱহাৰে প্ৰাপ্তবয়স্ক কালত হতাশাৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে।&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = Heim C, Newport DJ, Mletzko T, Miller AH, Nemeroff CB | title = The link between childhood trauma and depression: insights from HPA axis studies in humans | journal = Psychoneuroendocrinology | volume = 33 | issue = 6 | pages = 693–710 | date = July 2008 | pmid = 18602762 | doi = 10.1016/j.psyneuen.2008.03.008 | s2cid = 2629673 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = Pillemer K, Suitor JJ, Pardo S, Henderson C | title = Mothers' Differentiation and Depressive Symptoms among Adult Children | journal = Journal of Marriage and the Family | volume = 72 | issue = 2 | pages = 333–345 | date = April 2010 | pmid = 20607119 | pmc = 2894713 | doi = 10.1111/j.1741-3737.2010.00703.x }}&lt;/ref&gt; বিশেষকৈ শৈশৱৰ শাৰীৰিক বা যৌন নিৰ্যাতনৰ সৈতে জীৱিত ব্যক্তিৰ জীৱনকালত হতাশাৰ সন্মুখীন হোৱাৰ সম্ভাৱনাৰ যথেষ্ট সম্পৰ্ক আছে।&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = Lindert J, von Ehrenstein OS, Grashow R, Gal G, Braehler E, Weisskopf MG | title = Sexual and physical abuse in childhood is associated with depression and anxiety over the life course: systematic review and meta-analysis | journal = International Journal of Public Health | volume = 59 | issue = 2 | pages = 359–72 | date = April 2014 | pmid = 24122075 | doi = 10.1007/s00038-013-0519-5 | s2cid = 24138761 }}&lt;/ref&gt; যিসকল লোকে শৈশৱৰ চাৰিটা বা তাতকৈ অধিক বিৰূপ অভিজ্ঞতাৰ সন্মুখীন হৈছে তেওঁলোকৰ হতাশাত আক্ৰান্ত হোৱাৰ সম্ভাৱনা ৩.২ৰ পৰা ৪.০ গুণ বেছি।&lt;ref name=&quot;Anda2006&quot;&gt;{{cite journal |display-authors=6 |vauthors=Anda RF, Felitti VJ, Bremner JD, Walker JD, Whitfield C, Perry BD, Dube SR, Giles WH |date=April 2006 |title=The enduring effects of abuse and related adverse experiences in childhood. A convergence of evidence from neurobiology and epidemiology |journal=European Archives of Psychiatry and Clinical Neuroscience |volume=256 |issue=3 |pages=174–186 |doi=10.1007/s00406-005-0624-4 |pmc=3232061 |pmid=16311898}}&lt;/ref&gt; নিম্ন মানদণ্ডৰ থকা ঘৰ, অকাৰ্য্যকৰীতা, সেউজীয়া ঠাইৰ অভাৱ আৰু শব্দ আৰু বায়ু প্ৰদূষণৰ সংস্পৰ্শৰ সৈতে হতাশাজনক মনোভাৱৰ সম্পৰ্ক আছে, যিয়ে এনে ফলাফল প্ৰতিৰোধৰ পৰিকল্পনাত বিবেচনাৰ প্ৰয়োজনীয়তাৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Rautio |first1=Nina |last2=Filatova |first2=Svetlana |last3=Lehtiniemi |first3=Heli |last4=Miettunen |first4=Jouko |date=February 2018 |title=Living environment and its relationship to depressive mood: A systematic review |journal=International Journal of Social Psychiatry |language=en |volume=64 |issue=1 |pages=92–103 |doi=10.1177/0020764017744582 |issn=0020-7640|doi-access=free |pmid=29212385 }}&lt;/ref&gt; বাস কৰা এলেকাৰ পৰিৱেশক হতাশা আৰু অন্যান্য নেতিবাচক মনোভাৱৰ সৈতেও জড়িত কৰা হৈছে। বৃহৎ চহৰ অঞ্চলত বাস কৰাসকলৰ মাজত হতাশাৰ হাৰ নথকা লোকসকলতকৈ কম হোৱা দেখা গৈছে।&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Stier |first1=Andrew J. |last2=Schertz |first2=Kathryn E. |last3=Rim |first3=Nak Won |last4=Berman |first4=Mark G. |title=Evidence and theory for lower rates of depression in larger US urban areas |journal=Proceedings of the National Academy of Sciences |volume=118 |issue=31 |date=August 2021 |pmid=34315817 |doi=10.1073/pnas.2022472118|doi-access=free |pmc=8346882 |bibcode=2021PNAS..11822472S }}&lt;/ref&gt; একেদৰে সৰু চহৰ আৰু গ্ৰাম্য অঞ্চলৰ লোকসকলৰ হতাশা, উদ্বেগ আৰু মানসিক অসুস্থতাৰ হাৰ অধিক হোৱাৰ প্ৰৱণতা থাকে।&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Willroth |first1=Emily C. |last2=Graham |first2=Elieen K. |last3=Luo |first3=Jing |last4=Mrocezk |first4=Daniel K. |last5=Lewis-Thames |first5=Marquita W. |title=Rural–urban differences in personality traits and well-being in adulthood |journal=Journal of Personality |volume=92 |issue=1 |pages=73–87 |date=February 2023 |pmc=10390645 |pmid=36725776 |doi=10.1111/jopy.12818}}&lt;/ref&gt;

অধ্যয়নসমূহে ধাৰাবাহিকভাৱে দেখুৱাইছে যে, আন বহুতো কামৰ লোকৰ তুলনাত চিকিৎসকৰ হতাশা আৰু আত্মহত্যাৰ হাৰ সৰ্বাধিক হৈছে—আত্মহত্যাৰ ক্ষেত্ৰত পুৰুষ চিকিৎসকৰ ক্ষেত্ৰত ৪০% বেছি আৰু মহিলা চিকিৎসকৰ ক্ষেত্ৰত ১৩০% বেছি।&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Rotenstein |first1=Lisa S. |last2=Ramos |first2=Marco A. |last3=Torre |first3=Matthew |last4=Segal |first4=J. Bradley |last5=Peluso |first5=Michael J. |last6=Guille |first6=Constance |last7=Sen |first7=Srijan |last8=Mata |first8=Douglas A. |date=6 December 2016 |title=Prevalence of Depression, Depressive Symptoms, and Suicidal Ideation Among Medical Students: A Systematic Review and Meta-Analysis |journal=JAMA |volume=316 |issue=21 |pages=2214–2236 |doi=10.1001/jama.2016.17324 |pmc=5613659 |pmid=27923088}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Mata |first1=Douglas A. |last2=Ramos |first2=Marco A. |last3=Bansal |first3=Narinder |last4=Khan |first4=Rida |last5=Guille |first5=Constance |last6=Di Angelantonio |first6=Emanuele |last7=Sen |first7=Srijan |date=8 December 2015 |title=Prevalence of Depression and Depressive Symptoms Among Resident Physicians |journal=JAMA |volume=314 |issue=22 |pages=2373–83 |doi=10.1001/jama.2015.15845 |pmc=4866499 |pmid=26647259}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;nytimes2&quot;&gt;{{cite news |last1=Chen |first1=Pauline W. |date=7 October 2010 |title=Medical Student Distress and the Risk of Doctor Suicide |newspaper=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/2010/10/07/health/views/07chen.html |access-date=9 February 2015}}&lt;/ref&gt;

জীৱনৰ পৰিঘটনা আৰু পৰিৱৰ্তন যিয়ে হতাশজনক মেজাজৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে, সেইবোৰৰ ভিতৰত আছে, কিন্তু ইয়াৰ মাজতে সীমাবদ্ধ নহয়, সন্তান জন্ম, ৰজোনিবৃত্তি, আৰ্থিক অসুবিধা, নিবনুৱা সমস্যা, মানসিক চাপ (যেনে কৰ্ম, শিক্ষা, সামৰিক সেৱা, পৰিয়াল, জীৱন-যাপনৰ অৱস্থা, বিবাহ আদিৰ পৰা), চিকিৎসাৰ নিদান (কেন্সাৰ, এইচ আই ভি, ডায়েবেটিছ আদি), গুণ্ডাগিৰি, আপোনজনক হেৰুৱা, প্ৰাকৃতিক দুৰ্যোগ, সামাজিক বিচ্ছিন্নতা, ধৰ্ষণ, সম্পৰ্কৰ সমস্যা, ঈৰ্ষা, বিচ্ছেদ বা বিপৰ্যয়জনক আঘাত।&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = Schmidt PJ | title = Mood, depression, and reproductive hormones in the menopausal transition | journal = The American Journal of Medicine | volume = 118 | issue = 12B | pages = 54–8 | date = December 2005 | pmid = 16414327 | doi = 10.1016/j.amjmed.2005.09.033 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Rashid |first1=Tariq |last2=Haider |first2=Ijaz |title=Life Events and Depression |journal=Annals of Punjab Medical College |date=31 January 2008 |volume=2 |issue=1 |pages=11–16 |doi=10.29054/apmc/2008.621 |doi-broken-date=21 November 2024 |url=https://apmcfmu.com/index.php/apmc/article/view/621 |doi-access=free }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = Mata DA, Ramos MA, Bansal N, Khan R, Guille C, Di Angelantonio E, Sen S | title = Prevalence of Depression and Depressive Symptoms Among Resident Physicians: A Systematic Review and Meta-analysis | journal = JAMA | volume = 314 | issue = 22 | pages = 2373–83 | date = December 2015 | pmid = 26647259 | pmc = 4866499 | doi = 10.1001/jama.2015.15845 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=NIMH » Perinatal Depression|url=https://www.nimh.nih.gov/health/publications/perinatal-depression/index.shtml|access-date=29 October 2020|website=www.nimh.nih.gov|archive-date=27 March 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200327041425/https://www.nimh.nih.gov/health/publications/perinatal-depression/index.shtml|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Postpartum Depression|url=https://medlineplus.gov/postpartumdepression.html|access-date=29 October 2020|website=medlineplus.gov|archive-date=27 July 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160727211033/https://medlineplus.gov/postpartumdepression.html|url-status=live}}&lt;/ref&gt; একেধৰণৰ হতাশাজনক লক্ষণসমূহ জীৱিত ব্যক্তিৰ অপৰাধবোধৰ সৈতে জড়িত।&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Fimiani |first1=Ramona |last2=Gazzillo |first2=Francesco |last3=Dazzi |first3=Nino |last4=Bush |first4=Marshall |date=2022-07-03 |title=Survivor guilt: Theoretical, empirical, and clinical features |url=https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/0803706X.2021.1941246 |journal=International Forum of Psychoanalysis |language=en |volume=31 |issue=3 |pages=176–190 |doi=10.1080/0803706X.2021.1941246 |issn=0803-706X|url-access=subscription }}&lt;/ref&gt; সামাজিক প্ৰত্যাখ্যান, সমনীয়াৰ হেঁচা বা গুণ্ডাগিৰিৰ পিছত কিশোৰ-কিশোৰীসকলে বিশেষকৈ হতাশাগ্ৰস্ত মেজাজৰ সন্মুখীন হ'ব পাৰে।&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = Davey CG, Yücel M, Allen NB | title = The emergence of depression in adolescence: development of the prefrontal cortex and the representation of reward | journal = Neuroscience and Biobehavioral Reviews | volume = 32 | issue = 1 | pages = 1–19 | year = 2008 | pmid = 17570526 | doi = 10.1016/j.neubiorev.2007.04.016 | s2cid = 20800688 }}&lt;/ref&gt;
===শৈশৱ আৰু কৈশোৰ===
শৈশৱ আৰু কৈশোৰ কালত হতাশা প্ৰাপ্তবয়স্কৰ মেজৰ ডিপ্ৰেছিভ ডিছঅৰ্ডাৰৰ সৈতে একে যদিও যুৱ ৰোগীসকলে প্ৰাপ্তবয়স্কৰ ক্ষেত্ৰত দেখা পোৱা অধিক সাধাৰণ দুখ, শূন্য বা আশাহীন অনুভৱৰ পৰিৱৰ্তে বৃদ্ধি পোৱা খিংখিঙীয়া বা আচৰণৰ বিশৃংখলতা প্ৰদৰ্শন কৰিব পাৰে।&lt;ref name=&quot;Birmaher&quot;&gt;{{cite journal |display-authors=6 |vauthors=Birmaher B, Ryan ND, Williamson DE, Brent DA, Kaufman J, Dahl RE, Perel J, Nelson B |date=November 1996 |title=Childhood and adolescent depression: a review of the past 10 years. Part I |journal=Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry |volume=35 |issue=11 |pages=1427–1439 |doi=10.1097/00004583-199611000-00011 |pmid=8936909 |s2cid=11623499}}&lt;/ref&gt; যিসকল শিশু মানসিক চাপত থাকে, ক্ষতিৰ সম্মুখীন হয় বা অন্যান্য অন্তৰ্নিহিত বিকাৰ আছে, তেওঁলোকৰ হতাশাৰ সম্ভাৱনা অধিক। শৈশৱৰ হতাশা প্ৰায়ে অন্যান্য মেজাজৰ বিকাৰৰ বাহিৰৰ মানসিক বিকাৰৰ সৈতে সংপৃক্ত; বেছিভাগেই উদ্বেগজনক বিকাৰ আৰু আচৰণ বিকাৰ। পৰিয়ালতো হতাশাৰ প্ৰৱণতা থাকে।&lt;ref&gt;{{cite news |title=The Depressed Child |url=https://www.aacap.org/AACAP/Families_and_Youth/Facts_for_Families/FFF-Guide/The-Depressed-Child-4.aspx |work=Facts for Families |issue=4 |publisher=The American Academy of Child and Adolescent Psychiatry |date=July 2013 }}&lt;/ref&gt;

===ব্যক্তিত্ব===
হতাশা কম বহিৰ্মুখীতাৰ সৈতে জড়িত,&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = Kotov R, Gamez W, Schmidt F, Watson D | title = Linking &quot;big&quot; personality traits to anxiety, depressive, and substance use disorders: a meta-analysis | journal = Psychological Bulletin | volume = 136 | issue = 5 | pages = 768–821 | date = September 2010 | pmid = 20804236 | doi = 10.1037/a0020327 }}&lt;/ref&gt; আৰু যিসকল লোকৰ স্নায়বিক ৰোগৰ মাত্ৰা অধিক, তেওঁলোকৰ হতাশাজনক লক্ষণ দেখা দিয়াৰ সম্ভাৱনা বেছি আৰু হতাশাজনক বিকাৰৰ নিদান পোৱাৰ সম্ভাৱনা বেছি।&lt;ref name=&quot;NeuroticismMA&quot;&gt;{{cite journal | vauthors = Jeronimus BF, Kotov R, Riese H, Ormel J | title = Neuroticism's prospective association with mental disorders halves after adjustment for baseline symptoms and psychiatric history, but the adjusted association hardly decays with time: a meta-analysis on 59 longitudinal/prospective studies with 443 313 participants | journal = Psychological Medicine | volume = 46 | issue = 14 | pages = 2883–2906 | date = October 2016 | pmid = 27523506 | doi = 10.1017/S0033291716001653 | url = https://zenodo.org/record/895885 | s2cid = 23548727 | access-date = 5 July 2019 | archive-date = 29 December 2019 | archive-url = https://web.archive.org/web/20191229175420/https://zenodo.org/record/895885 | url-status = live }}&lt;/ref&gt; তদুপৰি, হতাশাৰ লগত কম বিবেচক হোৱাৰ সৈতে সম্পৰ্ক আছে। নিম্ন বিবেকবোধৰ পৰা উদ্ভৱ হ’ব পৰা কিছুমান কাৰক হ’ল বিশৃংখলতা আৰু জীৱনৰ প্ৰতি অসন্তুষ্টি। এই কাৰকসমূহৰ ফলত ব্যক্তিসকল মানসিক চাপ আৰু হতাশাৰ সন্মুখীন হ’ব পাৰে।&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Daze |first=Gilad |date=2022-03-08 |title=Explore the Impact of Depression Traits |url=https://www.brainsway.com/knowledge-center/personality-traits-associated-with-depression/ |access-date=2024-04-30 |website=BrainsWay |language=en-US}}&lt;/ref&gt;
===চিকিৎসাৰ পাৰ্শ্বক্ৰিয়া===
সম্ভৱ যে কিছুমান প্ৰাৰম্ভিক প্ৰজন্মৰ বিটা-ব্লকাৰে কিছুমান ৰোগীৰ ক্ষেত্ৰত হতাশাৰ সৃষ্টি কৰে, যদিও ইয়াৰ প্ৰমাণ দুৰ্বল আৰু বিৰোধিতাযুক্ত। আলফা ইন্টাৰফেৰন থেৰাপী আৰু হতাশাৰ মাজত সম্পৰ্ক থকাৰ এক শক্তিশালী প্ৰমাণ পোৱা গৈছে। এটা অধ্যয়নত দেখা গৈছে যে, আলফা ইন্টাৰফেৰন চিকিৎসা কৰা এক তৃতীয়াংশ ৰোগীৰ চিকিৎসাৰ তিনিমাহৰ পিছত হতাশাত ভুগিছিল। (বিটা ইন্টাৰফেৰন থেৰাপীয়ে হতাশাৰ হাৰত কোনো প্ৰভাৱ পেলোৱা যেন নালাগে।) ফিনাষ্টেৰাইড ব্যৱহাৰ কৰিলে কিছুমান ৰোগীৰ হতাশাজনক লক্ষণ বৃদ্ধি পোৱাৰ মধ্যমীয়া প্ৰমাণ পোৱা গৈছে। ব্ৰণৰ চিকিৎসা আইছ’ট্ৰেটিনইনক হতাশাৰ সৈতে জড়িত কৰাৰ প্ৰমাণ শক্তিশালী।&lt;ref&gt;{{cite journal | vauthors = Rogers D, Pies R | title = General Medical Drugs Associated with Depression  | journal = Psychiatry | volume = 5 | issue = 12 | pages = 28–41 | date = December 2008 | pmid = 19724774 | pmc = 2729620 }}&lt;/ref&gt; আন কিছুমান ঔষধ যিবোৰে হতাশাৰ সম্ভাৱনা বৃদ্ধি কৰা যেন লাগে সেইবোৰ হ’ল এন্টিকনভালচেণ্ট, এন্টিমাইগ্ৰেইন ঔষধ, এন্টিচাইকোটিক আৰু হৰম’ন এজেণ্ট যেনে গ’নাড’ট্ৰপিন মুক্ত কৰা হৰম’ন এগ’নিষ্ট।&lt;ref&gt;{{cite book |vauthors=Botts S, Ryan M |title=Drug-Induced Diseases Section IV: Drug-Induced Psychiatric Diseases Chapter 18: Depression |url=https://www.ashp.org/DocLibrary/Policy/Suicidality/DID-Chapter18.aspx |pages=1–23 |access-date=14 January 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101223035009/https://www.ashp.org/DocLibrary/Policy/Suicidality/DID-Chapter18.aspx |archive-date=23 December 2010 |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;
===পদাৰ্থ-প্ৰৰোচিত===
কেইবাবিধো ঔষধৰ অপব্যৱহাৰে হতাশাৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে বা তীব্ৰতৰ কৰিব পাৰে, সেয়া মদ্যপানতেই হওক, প্ৰত্যাহাৰৰ পৰাই হওক আৰু দীৰ্ঘদিনীয়া ব্যৱহাৰৰ পৰাই হওক। ইয়াৰ ভিতৰত মদ, শান্তকাৰী ঔষধ (প্ৰেছক্ৰিপচন বেনজ’ডাইজেপিনকে ধৰি), অপিঅ’ইড (প্ৰেছক্ৰিপচন পেইন কিলাৰ আৰু হেৰ’ইনৰ দৰে অবৈধ ড্ৰাগছকে ধৰি), উদ্দীপক (যেনে কোকেইন আৰু এম্ফেটামাইন), হেলুচিন’জেন, আৰু ইনহেলেণ্ট আদি।&lt;ref&gt;{{cite book |title=Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fifth Edition (DSM-5) |author=American Psychiatric Association |year=2013 |publisher=American Psychiatric Association |location=Arlington, VA}}{{page needed|date=July 2023}}&lt;/ref&gt;

==তথ্যসূত্ৰ==</text>
      <sha1>gfb30ve4zk60qtg4ob0cfpyy3cl0b12</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>সদস্য:Dipankar Das/common.js</title>
    <ns>2</ns>
    <id>123305</id>
    <revision>
      <id>522252</id>
      <timestamp>2025-07-06T01:58:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dipankar Das</username>
        <id>36094</id>
      </contributor>
      <comment>+</comment>
      <origin>522252</origin>
      <model>javascript</model>
      <format>text/javascript</format>
      <text bytes="134" sha1="qcfouw85ac1vaez57h6pzlf99qhi3za" xml:space="preserve">mw.loader.load('//meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Indic-TechCom/Script/findAndreplace.js&amp;action=raw&amp;ctype=text/javascript');</text>
      <sha1>qcfouw85ac1vaez57h6pzlf99qhi3za</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>কেন্টাৰবেৰি টেলছ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>123306</id>
    <redirect title="দ্য কেণ্টাৰবেৰি টেলছ" />
    <revision>
      <id>522257</id>
      <timestamp>2025-07-06T04:47:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dipankar Das</username>
        <id>36094</id>
      </contributor>
      <comment>পৃষ্ঠা [[কেন্টাৰবেৰি টেলছ]]ৰ পৰা [[দ্য কেণ্টাৰবেৰি টেলছ]]লৈ Dipankar Dasয়ে স্থানান্তৰ কৰিলে: Misspelled title</comment>
      <origin>522257</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="70" sha1="9dqlm7zbqv4imr8jal5687iacgyeb88" xml:space="preserve">#REDIRECT [[দ্য কেণ্টাৰবেৰি টেলছ]]</text>
      <sha1>9dqlm7zbqv4imr8jal5687iacgyeb88</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>The Canterbury Tales</title>
    <ns>0</ns>
    <id>123307</id>
    <redirect title="দ্য কেণ্টাৰবেৰি টেলছ" />
    <revision>
      <id>522260</id>
      <timestamp>2025-07-06T04:52:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dipankar Das</username>
        <id>36094</id>
      </contributor>
      <comment>[[দ্য কেণ্টাৰবেৰি টেলছ]]-লৈ পুনৰ্নিৰ্দেশ কৰা হ'ল</comment>
      <origin>522260</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="70" sha1="9dqlm7zbqv4imr8jal5687iacgyeb88" xml:space="preserve">#REDIRECT [[দ্য কেণ্টাৰবেৰি টেলছ]]</text>
      <sha1>9dqlm7zbqv4imr8jal5687iacgyeb88</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>মৃদু মৌচম বৰা</title>
    <ns>0</ns>
    <id>123308</id>
    <revision>
      <id>522261</id>
      <timestamp>2025-07-06T04:54:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BhuyanBhaskar</username>
        <id>16362</id>
      </contributor>
      <comment>পৃষ্ঠাটো আৰম্ভ কৰি থোৱা হৈছে৷ নচুব৷</comment>
      <origin>522261</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="24858" sha1="39pggkz6criblv56td99r8hn7x507uy" xml:space="preserve">{{infobox writer
|name= মৃদু মৌচম বৰা
|image=মৃদু মৌচম বৰা.jpg
|thumb=
|imagesize=250px
|alt=
|caption=
|pseudonym=
|birth_name=
|birth_date=
|birth_place=
|death_date=
|death_place=
|occupation=চিত্ৰশিল্পী, নাট্য আহাৰ্য বিশেষজ্ঞ, শিক্ষক আৰু গবেষক
|nationality=[[ভাৰত|ভাৰতীয়]]
|ethnicity=
|citizenship=ভাৰতীয়
|language=[[অসমীয়া ভাষা|অসমীয়া]]
|education=স্নাতক
|alma_mater=
|period=
|genre=[[অসমীয়া সাহিত্য]]
|subject= চিত্ৰশিল্পী
|movement=
|notableworks=
|spouse=
|partner=  
|children=  
|relatives=
|influences=
|influenced=
|awards=
|signature=
|signature_alt=
|website=}} 

'''মৃদু মৌচম বৰা'''
মৃদু মৌচম বৰা (জন্ম: ১ জুলাই, ১৯৮০) অসমৰ সংস্কৃতি সংৰক্ষণকাৰী, পাণ্ডুলিপি চিত্ৰশিল্পী, নাট্য আহাৰ্য বিশেষজ্ঞ, শিক্ষক আৰু গবেষক। তেওঁ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱৰ নামত গঠিত “Society for Srimanta Sankaradeva”ৰ সাধাৰণ সম্পাদক আৰু পৰম্পৰাগত শিল্পসংস্কৃতিৰ সংস্থাপনাৰ লক্ষ্যৰে প্ৰতিষ্ঠিত “CIHNA: The Ethos of Tradition” নামৰ গৱেষণা-সংস্থাৰ প্ৰতিষ্ঠাপক সম্পাদক। তেওঁ পৰম্পৰাগত পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ, অঙ্কীয় নাট্যকলা, চিত্ৰাংকন আৰু নাট্য আহাৰ্য নির্মাণৰ সৈতে জড়িত৷

==প্ৰাৰম্ভিক জীৱন আৰু শিক্ষা==
অসমৰ নগাঁও জিলাৰ ঢিং অঞ্চলৰ আঠগাঁৱত তেওঁৰ হৈছিল। তেওঁ ঢিং কে.বি. উচ্চতৰ মাধ্যমিক বিদ্যালয়ৰ পৰা ১৯৯৬ আৰু ১৯৯৯ চনত যথাক্ৰমে মাধ্যমিক আৰু উচ্চতৰ মাধ্যমিক উত্তীর্ণ হয়। ২০০২ চনত ঢিং মহাবিদ্যালয়ৰ পৰা ৰসায়নত স্নাতক (বি.এছ.চি.) ডিগ্ৰী লাভ কৰে। তদুপৰি ২০১৬ চনত কৃষ্ণকান্ত সন্দিকৈ ৰাজ্যিক মুক্ত বিশ্ববিদ্যালয়ৰ অধীনত ডি.ইল.এড. ডিগ্ৰী লাভ কৰে। তদুপৰি তেওঁ ২০০১ চনত নগাঁৱৰ স্কুল অৱ ড্ৰয়িং এণ্ড পেইন্টিঙৰ কল্লোলৰ পৰা ড্ৰয়িং এণ্ড পেইন্টিঙৰ ন বছৰৰ পাঠ্যক্ৰম গ্ৰহণ কৰে।

==পেচাগত আৰু সৃষ্টিশীল অভিজ্ঞতা==
মৃদু মৌচম বৰা পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ, প্ৰাচীন নথিপত্ৰৰ নথিভুক্তকৰণ আৰু অসমীয়াৰ ঐতিহ্যবাহী সাংস্কৃতিক উপাদানসমূহৰ চিত্ৰাঙ্কনৰ ক্ষেত্ৰত এগৰাকী সুদক্ষ ব‍্যক্তি। তেওঁ ২০০৫ চনত “ন্যেশনেল মিছন ফৰ মেনুছ্ক্ৰিপ্টছ্‌”, নতুন দিল্লীৰ বাবে পাণ্ডুলিপি সমীক্ষক হিচাপে কাম আৰম্ভ কৰিছিল। ২০০৮ চনৰ ৯ মাৰ্চৰ পৰা ২০১১ চনৰ ৭ ডিচেম্বৰলৈকে তেওঁ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰ, পাঞ্জাবাৰীত থকা “পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ প্ৰকল্প”-ত ‘জ্যেষ্ঠ ক্ষেত্ৰ সংৰক্ষণকাৰী’ হিচাপে কৰ্মৰত আছিল। এই প্ৰকল্পটি ‘ন্যেশনেল মিছন ফৰ মেনুছ্ক্ৰিপ্টছ্‌’ৰ অধীনত চলিছিল। তাৰ পিছত তেওঁ ছিলচৰৰ জি. চি. কলেজত অৱস্থিত মেনুছ্ক্ৰিপ্ট ৰিচ’র্ছ চেন্টাৰৰ সমন্বয়ক শ্ৰী উৎপল দাসৰ অধীনত ‘নথিপত্ৰ বিশেষজ্ঞ’ হিচাপে কাম কৰিছিল।

২০১২ চনৰ ১৯ অক্টোবৰৰ পৰা ২৫ অক্টোবৰলৈ শিৱসাগৰৰ আমগুৰিত থকা ‘টাই ভাষা আৰু সাংস্কৃতিক গৱেষণা কেন্দ্ৰ’-ত অনুষ্ঠিত পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ শিবিৰত তেওঁ প্রশিক্ষক হিচাপে অংশগ্ৰহণ কৰে। এই শিবিৰ ‘টাই আহোম উন্নয়ন পৰিষদ, অসম’-ৰ আৰ্থিক সহায়ত আয়োজিত হৈছিল। ২০১৩ চনৰ ২ ফেব্ৰুৱাৰী পৰা ৫ মাৰ্চলৈকে তেওঁ ‘ন্যেশনেল আৰ্কাইভছ্‌’ৰ অধীনত শ্ৰী শ্ৰী নাৰোৱা বলি সত্ৰ, নগাঁৱত অনুষ্ঠিত এক মাহব্যাপী পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ শিবিৰতো প্রশিক্ষক হিচাপে কাৰ্যনির্বাহ কৰে। তেওঁ এতিয়ালৈকে বিভিন্ন চৰকাৰী আৰু বেচৰকাৰী প্ৰকল্পত ফ্ৰীলেন্স সংৰক্ষণকাৰী, নথি প্ৰস্তুতকাৰী আৰু পাণ্ডুলিপি চিত্ৰাঙ্কনকাৰী হিচাপে কাম কৰি আহিছে।

২০১৮ চনৰ মে’ মাহৰ পৰা অক্টোবৰলৈকে তেওঁ মাজুলীৰ দক্ষিণপাট সত্ৰত অনুষ্ঠিত ‘পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ প্ৰকল্প’-ত ‘প্ৰকল্প বিষয়াৰ’ দায়িত্ব গ্ৰহণ কৰিছিল। এই প্ৰকল্পটো ইণ্ডিয়ান নেচনেল ট্ৰাষ্ট ফৰ আৰ্ট এণ্ড কালচাৰেল হেৰিটেইজ (INTACH)ৰ অধীনত সমাপন কৰা হৈছিল আৰু ডাচ সংস্থা Prince Claus Fundৰ দ্বাৰা পৃষ্ঠপোষকতা প্ৰাপ্ত আছিল। ২০১৯ চনৰ এপ্ৰিল মাহৰ পৰা মাৰ্চলৈকে তেওঁ মায়ঙত অনুষ্ঠিত ‘পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ প্ৰকল্প’-ত ‘মূল সংৰক্ষণ বিশেষজ্ঞ’ হিচাপে কৰ্মৰত আছিল। এই প্ৰকল্পটোৰ পৃষ্ঠপোষক আছিল জাৰ্মান সংস্থা Gerda Henkel Stiftung। ২০২২ চনৰ এপ্ৰিলৰ পৰা ২০২৩ চনৰ মাৰ্চলৈকে তেওঁ ‘ড° সূৰ্য্য কুমাৰ ভূঞা স্মাৰক ট্রাষ্ট, অসম’-ৰ অধীনত মৰিগাঁৱৰ নাৰোৱা কুজি সত্ৰ আৰু নগাঁৱৰ নাৰোৱা বলি সত্ৰত পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ সমন্বয়কৰ হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰে।

২০১০ চনত তেওঁ ‘প্ৰগতি আহাৰ্য্য’ নামৰ এখন গোট গঠন কৰে। এই গোটখনে বিগত পন্ধৰ বছৰৰ পৰা অসমজুৰি আংকীয়া নাটৰ বাবে খাঁটি আৰু পৰম্পৰাগত সাজ-পোছাক প্রস্তুত কৰি যোগান ধৰি আহিছে। তেওঁ ২০১৬ চনৰ ৩ ছেপ্টেম্বৰত ধিংত ‘আহাৰ্য্য প্ৰডাকশ্যন চেন্টাৰ’ স্থাপন কৰে। এই কেন্দ্ৰটি ‘শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ সমাজ’-ৰ অধীনত পৰিচালিত, যাৰ উদ্দেশ্য হ’ল ভাওনাৰ পৰম্পৰাগত পোছাক সম্বন্ধীয় জ্ঞানৰ সংৰক্ষণ আৰু বিস্তাৰ। ২০১২ চনৰ পৰা ২০২৪ চনৰ অক্টোবৰলৈকে তেওঁ নগাঁৱৰ চোনাৰিগাঁও মধ্য ইংৰাজী বিদ্যালয়ত ‘সৰ্বশিক্ষা শিক্ষা অভিযান, অসম’-ৰ অধীনত বিজ্ঞান শিক্ষক হিচাপে কৰ্মৰত আছিল। ২০২৪ চনৰ অক্টোবৰৰ পৰা তেওঁ অসম চৰকাৰৰ স্কুল শিক্ষা বিভাগৰ অধীনত শিক্ষক হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰি আছে। উল্লেখযোগ্যভাৱে, তেওঁ ৰয়েল গ্ল’বেল বিশ্ববিদ্যালয়ৰ উদ্যোগত চলি থকা এটি গুৰুত্বপূর্ণ প্ৰকল্পত অংশ লৈ আছে, য’ত ৫০খন ব্রজাৱলী আৰু পুৰণি অসমীয়াত লিখা সাঁচিপাতৰ পাণ্ডুলিপি আধুনিক অসমীয়া ভাষালৈ অনুবাদ কৰা হৈছে।

==পাণ্ডুলিপিৰ চিত্ৰাঙ্কন আৰু সংৰক্ষণৰ ক্ষেত্ৰত অভিজ্ঞতা==
মৃদু মৌচম বৰাই পৰম্পৰাগত কাগজ, ৰঙ আৰু প্ৰাচীন ধাৰণাৰে পাণ্ডুলিপি চিত্ৰাঙ্কন আৰু সংৰক্ষণৰ বহু গুৰুত্বপূৰ্ণ কাৰ্য সম্পন্ন কৰিছে। তেওঁ পৰম্পৰাগত শৈলী আৰু উপাদান ব্যৱহাৰ কৰি “অর্জুন ভঞ্জন” আৰু “চোৰা-ধৰা” শীৰ্ষক দুখন সচিত্র পাণ্ডুলিপি প্ৰস্তুত কৰিছিল। এই পাণ্ডুলিপিসমূহ “সচিত্র আঙ্কাৱলী” প্ৰকল্পৰ অধীনত সংগৃহীত, সম্পাদিত আৰু প্ৰকাশিত হৈছিল। এগৰাকী বিশিষ্ট পণ্ডিত [[নাৰায়ণ চন্দ্ৰ গোঁসামী]] (ডি.লিট.)য়ে এই সংকলন সম্পাদনা কৰিছিল। তেওঁ নতুন দিল্লীৰ **ন্যেশনেল স্কুল অৱ ড্ৰামা**ৰ এটা প্ৰকল্পৰ বাবে “পাৰিজাত হৰণ” নামৰ আন এখন সচিত্র পাণ্ডুলিপি প্ৰস্তুত কৰিছে।

২০১৬ চনৰ পৰা তেওঁ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ আৰু মাধৱদেৱৰ ১২খন অংকীয়া নাটৰ পাণ্ডুলিপিৰ পৃষ্ঠা (ফলিঅ’)-ত পৰম্পৰাগত শৈলী আৰু ৰঙেৰে সচিত্র চিত্ৰাঙ্কন প্ৰকল্পত কৰ্মৰত হৈ আছে। “সচিত্র আঙ্কাৱলী” নামৰ এই প্ৰকল্পটি মাজুলীৰ কমলাবাৰী সত্ৰৰ সত্ৰাধিপতি [[নাৰায়ণ চন্দ্ৰ গোঁসামী]]ৰ পৃষ্ঠপোষকতাত চলি আছে। তেওঁ লোহিত চন্দ্ৰ গোঁসামী দ্বাৰা ৰচিত “চিহ্ন যাত্ৰা” (আৰিহী) নামৰ এখন নতুন নাটৰ পাণ্ডুলিপি সংস্কৰণো প্ৰস্তুত কৰিছে। এই পাণ্ডুলিপিত শংকৰদেৱে বৰ্ণনা কৰা সাতখন বৈকুণ্ঠৰ সচিত্র চিত্ৰাঙ্কন সন্নিবিষ্ট আছে। ২০১৬ চনৰ ২৭ মাৰ্চত কেন্দ্ৰীয় সংস্কৃতি মন্ত্ৰালয়, ভাৰত চৰকাৰৰ আৰ্থিক সহায়ত ড° ভৱানন্দ বৰবায়নৰ পৰিচালনাত তেওঁ অংকীয়া নাট “চিহ্ন যাত্ৰা”ৰ বাবে বৈকুণ্ঠৰ সাতখন আশ্ৰয়ক লৈ চিত্ৰাঙ্কন প্ৰস্তুত কৰে৷ ইয়াৰ উপৰিও তেওঁ পৰম্পৰাগত পদ্ধতিত সাঁচিপাতত ১৫খন বৰগীতৰ পাণ্ডুলিপি প্ৰস্তুত কৰিছে।

== কৰ্মশালা আৰু প্ৰদৰ্শনৰ অভিজ্ঞতা ==
মৃদু মৌচম বৰাই অসমৰ পৰম্পৰাগত সচিত্র পাণ্ডুলিপি চিত্ৰাঙ্কন,অংকীয়া ভাওনা আৰু সাংস্কৃতিক পেইণ্টিঙৰ ক্ষেত্ৰত বহুতো কাৰ্যশালা, প্ৰদৰ্শনী আৰু ৰাষ্ট্ৰীয়-আন্তর্জাতিক শিবিৰত অংশ গ্ৰহণ আৰু পৰিচালনা কৰিছে। ২০০৯ চনত তেওঁ ভূপালত অৱস্থিত ‘‘ইন্দিৰা গান্ধী ৰাষ্ট্ৰীয় মানৱ সংগ্ৰহালয়ৰ ৩৩তম প্ৰতিষ্ঠা দিৱসত অসমৰ সচিত্র পাণ্ডুলিপিৰ বিষয়ে প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। ২০১১ চনত মণিপুৰত অনুষ্ঠিত উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলীয় শিল্পী শিবিৰত অংশগ্ৰহণ কৰে। তেওঁ গুৱাহাটী, ধিং, শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰ, বৰদোৱা, যোৰহাট, কামপুৰ, তিতাবৰ, লখিমপুৰ আদি স্থানত “পাণ্ডুলিপি প্ৰস্তুত আৰু শংকৰী চিত্ৰাঙ্কন” বিষয়ক বহু পুৰণি কাৰ্যশালা  পৰিচালনা কৰিছে। 

আহাৰ্য (অংকীয়া ভাওনাৰ সাজ-সজ্জা) বিষয়ক ৩০ দিনীয়া কৰ্মশালাতো তেওঁ সমল ব্যক্তি হিচাপে আমন্ত্ৰিত হৈছে। ২০১৯ চনত নেপালৰ পোখৰাত অনুষ্ঠিত প্ৰথম আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় শিল্প কৰ্মশালা আৰু প্ৰদৰ্শনীত তেওঁ অংশগ্ৰহণ কৰে। লগতে তেওঁ ২০২১ চনত অসমৰ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰত অনুষ্ঠিত পাণ্ডুলিপি চিত্ৰাঙ্কন কৰ্মশালা, বিহাৰৰ নৰেন্দ্ৰপুৰত আৰ্থশিলা নেচনেল ফ’ক আৰ্ট সিম্পোজিয়াম, ঝাৰখণ্ডত ৰাষ্ট্ৰীয় জনজাতি চিত্ৰশিল্পী শিবিৰত সক্ৰিয়ভাৱে অংশ লৈছে। তেওঁৰ এইধৰণৰ প্ৰচেষ্টাই অসমৰ পৰম্পৰাগত চিত্ৰাঙ্কন আৰু অংকীয়া ভাওনা শিল্পক নতুন প্ৰজন্মৰ মাজত পৰিচয় কৰাই দিয়াত বিশেষ অৱদান আছে।


==প্ৰকাশিত গ্ৰন্থ==
মৃদু মৌচম বৰাই পাণ্ডুলিপি আৰু অসমৰ সাংস্কৃতিক ঐতিহ্য সন্দৰ্ভত কেইবাখনো গুৰুত্বপূৰ্ণ গ্ৰন্থ প্ৰস্তুত আৰু সম্পাদনা কৰিছে। তদুপৰি তেখেতে এই বিষয়তে বহুতো আলোচনী, গৱেষণা পত্ৰ আদিত লেখা প্ৰকাশ কৰিছে৷ তেখেতৰ উল্লেখযোগ্য প্ৰকাশিত কিতাপসমূহ হ’ল—
*বালীসত্র পাণ্ডুলিপিৰ বৰ্ণনামূলক তালিকা (“Descriptive Catalogue of Balisattra Manuscripts”) — ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰীয় আৰ্কাইভ, নতুন দিল্লী, ২০১৫
*মায়াবিদ্যাৰ ভূমি মায়ঙৰ পাণ্ডুলিপি তালিকা (“Catalogue of Manuscripts from Mayong, The Land of Magic”) — ইণ্ডিয়ান নেচনেল ট্ৰাষ্ট ফৰ আৰ্ট এণ্ড কালচাৰেল হেৰিটেজ, অসম শাখা, ২০২১
*দক্ষিণপাট সত্ৰ, মাজুলীত সংৰক্ষিত পাণ্ডুলিপিৰ তালিকা (“Catalogue of Manuscripts Preserved at Dakhinpat Satra, Majuli”) — ইণ্ডিয়ান নেচনেল ট্ৰাষ্ট ফৰ আৰ্ট এণ্ড কালচাৰেল হেৰিটেজ, অসম শাখা, ২০২১

==প্ৰদৰ্শনীসমূহ==
মৃদু মৌচম বৰাই বহুতো ৰাজ্যিক আৰু ৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ৰ প্ৰদৰ্শনীত তেওঁৰ চিত্ৰকলা, পাণ্ডুলিপি চিত্ৰকলা, আৰু অংকীয়া ভাওনাৰ আহাৰ্যসামগ্ৰী (পুৰণি পোছাক, মুখা গহনা আদি) প্ৰদৰ্শন কৰিছে। তেওঁৰ উল্লেখযোগ্য প্ৰদৰ্শনীসমূহ হ’লঃ
*২০০২ চনত ‘অমৰ অসম’ৰ উদ্যোগত অনুষ্ঠিত ‘অখিল অসম চিত্ৰকলা প্ৰতিভা সন্ধানী প্ৰতিযোগিতা’।
*২০০৪ চনত ‘শ্ৰীমন্ত শঙ্কৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰ’, গুৱাহাটী, অসমৰ উদ্যোগত অনুষ্ঠিত ‘উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলৰ প্ৰথম ৰাজ্যিক শিল্প প্ৰদৰ্শনী’।
*২০০৫ চনত নতুন দিল্লীৰ প্ৰগতি মৈদানত ইণ্ডিয়ান ট্ৰেড প্ৰমোশন অৰগানাইজেচনৰ উদ্যোগত অনুষ্ঠিত ‘উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চল এক্সপ’ৰ ৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ৰ চিত্ৰ প্ৰদৰ্শনী।
*২০০৮ চনত শ্ৰীমন্ত শঙ্কৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰৰ উদ্যোগত অনুষ্ঠিত ‘পঞ্চম উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চল চিত্ৰ প্ৰদৰ্শনী’।
*২০১০ চনত ‘ফ্ৰেণ্ডছ অৱ অসম এণ্ড চেভেন চিষ্টাৰ্ছ’ৰ উদ্যোগত গুৱাহাটী প্ৰজ্ঞোতি আই.টি.এ.ত অনুষ্ঠিত ‘পাণ্ডুলিপি চিত্ৰ প্ৰদৰ্শনী’।
*২০১২ চনত গুৱাহাটীত আৰু ২০১৩ চনত গহপুৰত অনুষ্ঠিত ‘সেতুবন্ধ’ কাৰ্যসূচীত পাণ্ডুলিপি চিত্ৰকলা প্ৰদৰ্শন।
*২০১৫ চনত গুৱাহাটীৰ ৰবীন্দ্ৰভৱনত ‘সংগীত নাটক একাডেমী’ৰ উদ্যোগত অনুষ্ঠিত ‘নৃত্যপৰ্ব-২০১৫’ত অংকীয়া ভাওনাৰ আহাৰ্যৰ প্ৰদৰ্শনী।
*২০১৬ চনৰ ফেব্ৰুৱাৰী মাহত মুম্বাইত অনুষ্ঠিত ‘মেক ইন ইণ্ডিয়া উইক’ত অংকীয়া ভাওনাৰ পৰম্পৰাগত পোছাক, মুখা আৰু গহনাৰ প্ৰদৰ্শনী।
*২০১৬ চনৰ ২৫ ডিচেম্বৰত ডুলীয়াজানত অনুষ্ঠিত ‘সংগীতম’ কাৰ্যসূচীত আহাৰ্যৰ প্ৰদৰ্শনী।
*২০১৭ চনত কলকাতাত অনুষ্ঠিত ‘ইণ্ডিয়ান নেচনেল এক্সিবিশন’ত অংকীয়া ভাওনাৰ প্ৰদৰ্শনী।
*২০১৭ চনৰ আগষ্ট মাহত নগাঁৱত অনুষ্ঠিত ‘ৰং প্ৰতিভা’ কাৰ্যসূচীত পৰম্পৰাগত আহাৰ্যৰ প্ৰদৰ্শনী।
*২০২৩ চনৰ ৩-৫ নৱেম্বৰ তাৰিখত নতুন দিল্লীৰ ‘ইণ্ডিয়া হেবিটেট চেণ্টাৰ’ত অনুষ্ঠিত ‘Silent Conservation: From Margins to the Centre’ শীৰ্ষক ৰাষ্ট্ৰীয় চিত্ৰ প্ৰদৰ্শনিত অংশগ্ৰহণ। 


==পুৰস্কাৰ আৰু সন্মান==
মৃদু মৌচম বৰাই তেওঁৰ শিক্ষা, চিত্ৰকলা আৰু সাংস্কৃতিক অবদানেৰে বিভিন্ন সময়ত গুৰুত্বপূৰ্ণ সন্মান আৰু পুৰস্কাৰ লাভ কৰিছে। উল্লেখযোগ্য পুৰস্কাৰসমূহ হ’লঃ
*“শিক্ষক গৌৰৱ বঁটা” (২০১৯)– সদৌ অসম প্ৰাথমিক টেট উৎীর্ণ শিক্ষক সমাজ, অসমৰ পৰা প্ৰদান কৰা বঁটা
*“Academic Encouragement Award” (২০১৯)– চিএছআইআৰ-এনইআইএছটি (CSIR-NEIST), যোৰহাট, অসম*ৰ পৰা প্ৰদান কৰা বঁটা।
*“Artist Felicitation Award” (২০২১)– সাংস্কৃতিক পৰিক্ৰমা বিভাগ, অসম চৰকাৰ</text>
      <sha1>39pggkz6criblv56td99r8hn7x507uy</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522265</id>
      <parentid>522261</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T04:58:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BhuyanBhaskar</username>
        <id>16362</id>
      </contributor>
      <comment>[[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল। (edited with [[User:ProveIt_GT|ProveIt]])</comment>
      <origin>522265</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="25341" sha1="i9h3oh4r7uci5kja7c7frajpbo0tse4" xml:space="preserve">{{infobox writer
|name= মৃদু মৌচম বৰা
|image=মৃদু মৌচম বৰা.jpg
|thumb=
|imagesize=250px
|alt=
|caption=
|pseudonym=
|birth_name=
|birth_date=
|birth_place=
|death_date=
|death_place=
|occupation=চিত্ৰশিল্পী, নাট্য আহাৰ্য বিশেষজ্ঞ, শিক্ষক আৰু গবেষক
|nationality=[[ভাৰত|ভাৰতীয়]]
|ethnicity=
|citizenship=ভাৰতীয়
|language=[[অসমীয়া ভাষা|অসমীয়া]]
|education=স্নাতক
|alma_mater=
|period=
|genre=[[অসমীয়া সাহিত্য]]
|subject= চিত্ৰশিল্পী
|movement=
|notableworks=
|spouse=
|partner= 
|children= 
|relatives=
|influences=
|influenced=
|awards=
|signature=
|signature_alt=
|website=}} 

'''মৃদু মৌচম বৰা'''
মৃদু মৌচম বৰা (জন্ম: ১ জুলাই, ১৯৮০) অসমৰ সংস্কৃতি সংৰক্ষণকাৰী, পাণ্ডুলিপি চিত্ৰশিল্&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://www.memeraki.com/collections/mridu-mochum | title=https://www.memeraki.com | accessdate=6 July 2025}}&lt;/ref&gt;পী, নাট্য আহাৰ্য বিশেষজ্ঞ, শিক্ষক আৰু গবেষক। তেওঁ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱৰ নামত গঠিত “Society for Srimanta Sankaradeva”ৰ সাধাৰণ সম্পাদক আৰু পৰম্পৰাগত শিল্পসংস্কৃতিৰ সংস্থাপনাৰ লক্ষ্যৰে প্ৰতিষ্ঠিত “CIHNA: The Ethos of Tradition” নামৰ গৱেষণা-সংস্থাৰ প্ৰতিষ্ঠাপক সম্পাদক। তেওঁ পৰম্পৰাগত পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ, অঙ্কীয় নাট্যকলা, চিত্ৰাংকন আৰু নাট্য আহাৰ্য নিৰ্মাণৰ সৈতে জড়িত।&lt;ref&gt;{{cite web | url=http://www.sahapedia.org/manuscript-painting-of-assam-conversation-mridu-moucham-bora | title=Manuscript Painting of Assam: In Conversation with Mridu Moucham Bora | accessdate=6 July 2025}}&lt;/ref&gt;

==প্ৰাৰম্ভিক জীৱন আৰু শিক্ষা==
অসমৰ নগাঁও জিলাৰ ঢিং অঞ্চলৰ আঠগাঁৱত তেওঁৰ হৈছিল। তেওঁ ঢিং কে.বি. উচ্চতৰ মাধ্যমিক বিদ্যালয়ৰ পৰা ১৯৯৬ আৰু ১৯৯৯ চনত যথাক্ৰমে মাধ্যমিক আৰু উচ্চতৰ মাধ্যমিক উত্তীৰ্ণ হয়। ২০০২ চনত ঢিং মহাবিদ্যালয়ৰ পৰা ৰসায়নত স্নাতক (বি.এছ.চি.) ডিগ্ৰী লাভ কৰে। তদুপৰি ২০১৬ চনত কৃষ্ণকান্ত সন্দিকৈ ৰাজ্যিক মুক্ত বিশ্ববিদ্যালয়ৰ অধীনত ডি.ইল.এড. ডিগ্ৰী লাভ কৰে। তদুপৰি তেওঁ ২০০১ চনত নগাঁৱৰ স্কুল অৱ ড্ৰয়িং এণ্ড পেইণ্টিঙৰ কল্লোলৰ পৰা ড্ৰয়িং এণ্ড পেইণ্টিঙৰ ন বছৰৰ পাঠ্যক্ৰম গ্ৰহণ কৰে। 

==পেচাগত আৰু সৃষ্টিশীল অভিজ্ঞতা==
মৃদু মৌচম বৰা পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ, প্ৰাচীন নথিপত্ৰৰ নথিভুক্তকৰণ আৰু অসমীয়াৰ ঐতিহ্যবাহী সাংস্কৃতিক উপাদানসমূহৰ চিত্ৰাঙ্কনৰ ক্ষেত্ৰত এগৰাকী সুদক্ষ ব‍্যক্তি। তেওঁ ২০০৫ চনত “ন্যেশনেল মিছন ফৰ মেনুছ্ক্ৰিপ্টছ্‌”, নতুন দিল্লীৰ বাবে পাণ্ডুলিপি সমীক্ষক হিচাপে কাম আৰম্ভ কৰিছিল। ২০০৮ চনৰ ৯ মাৰ্চৰ পৰা ২০১১ চনৰ ৭ ডিচেম্বৰলৈকে তেওঁ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰ, পাঞ্জাবাৰীত থকা “পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ প্ৰকল্প”-ত ‘জ্যেষ্ঠ ক্ষেত্ৰ সংৰক্ষণকাৰী’ হিচাপে কৰ্মৰত আছিল। এই প্ৰকল্পটি ‘ন্যেশনেল মিছন ফৰ মেনুছ্ক্ৰিপ্টছ্‌’ৰ অধীনত চলিছিল। তাৰ পিছত তেওঁ ছিলচৰৰ জি. চি. কলেজত অৱস্থিত মেনুছ্ক্ৰিপ্ট ৰিচ’ৰ্ছ চেণ্টাৰৰ সমন্বয়ক শ্ৰী উৎপল দাসৰ অধীনত ‘নথিপত্ৰ বিশেষজ্ঞ’ হিচাপে কাম কৰিছিল। 

২০১২ চনৰ ১৯ অক্টোবৰৰ পৰা ২৫ অক্টোবৰলৈ শিৱসাগৰৰ আমগুৰিত থকা ‘টাই ভাষা আৰু সাংস্কৃতিক গৱেষণা কেন্দ্ৰ’-ত অনুষ্ঠিত পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ শিবিৰত তেওঁ প্ৰশিক্ষক হিচাপে অংশগ্ৰহণ কৰে। এই শিবিৰ ‘টাই আহোম উন্নয়ন পৰিষদ, অসম’-ৰ আৰ্থিক সহায়ত আয়োজিত হৈছিল। ২০১৩ চনৰ ২ ফেব্ৰুৱাৰী পৰা ৫ মাৰ্চলৈকে তেওঁ ‘ন্যেশনেল আৰ্কাইভছ্‌’ৰ অধীনত শ্ৰী শ্ৰী নাৰোৱা বলি সত্ৰ, নগাঁৱত অনুষ্ঠিত এক মাহব্যাপী পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ শিবিৰতো প্ৰশিক্ষক হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰে। তেওঁ এতিয়ালৈকে বিভিন্ন চৰকাৰী আৰু বেচৰকাৰী প্ৰকল্পত ফ্ৰীলেন্স সংৰক্ষণকাৰী, নথি প্ৰস্তুতকাৰী আৰু পাণ্ডুলিপি চিত্ৰাঙ্কনকাৰী হিচাপে কাম কৰি আহিছে। 

২০১৮ চনৰ মে’ মাহৰ পৰা অক্টোবৰলৈকে তেওঁ মাজুলীৰ দক্ষিণপাট সত্ৰত অনুষ্ঠিত ‘পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ প্ৰকল্প’-ত ‘প্ৰকল্প বিষয়াৰ’ দায়িত্ব গ্ৰহণ কৰিছিল। এই প্ৰকল্পটো ইণ্ডিয়ান নেচনেল ট্ৰাষ্ট ফৰ আৰ্ট এণ্ড কালচাৰেল হেৰিটেইজ (INTACH)ৰ অধীনত সমাপন কৰা হৈছিল আৰু ডাচ সংস্থা Prince Claus Fundৰ দ্বাৰা পৃষ্ঠপোষকতা প্ৰাপ্ত আছিল। ২০১৯ চনৰ এপ্ৰিল মাহৰ পৰা মাৰ্চলৈকে তেওঁ মায়ঙত অনুষ্ঠিত ‘পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ প্ৰকল্প’-ত ‘মূল সংৰক্ষণ বিশেষজ্ঞ’ হিচাপে কৰ্মৰত আছিল। এই প্ৰকল্পটোৰ পৃষ্ঠপোষক আছিল জাৰ্মান সংস্থা Gerda Henkel Stiftung। ২০২২ চনৰ এপ্ৰিলৰ পৰা ২০২৩ চনৰ মাৰ্চলৈকে তেওঁ ‘ড° সূৰ্য্য কুমাৰ ভূঞা স্মাৰক ট্ৰাষ্ট, অসম’-ৰ অধীনত মৰিগাঁৱৰ নাৰোৱা কুজি সত্ৰ আৰু নগাঁৱৰ নাৰোৱা বলি সত্ৰত পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ সমন্বয়কৰ হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰে। 

২০১০ চনত তেওঁ ‘প্ৰগতি আহাৰ্য্য’ নামৰ এখন গোট গঠন কৰে। এই গোটখনে বিগত পন্ধৰ বছৰৰ পৰা অসমজুৰি আংকীয়া নাটৰ বাবে খাঁটি আৰু পৰম্পৰাগত সাজ-পোছাক প্ৰস্তুত কৰি যোগান ধৰি আহিছে। তেওঁ ২০১৬ চনৰ ৩ ছেপ্টেম্বৰত ধিংত ‘আহাৰ্য্য প্ৰডাকশ্যন চেণ্টাৰ’ স্থাপন কৰে। এই কেন্দ্ৰটি ‘শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ সমাজ’-ৰ অধীনত পৰিচালিত, যাৰ উদ্দেশ্য হ’ল ভাওনাৰ পৰম্পৰাগত পোছাক সম্বন্ধীয় জ্ঞানৰ সংৰক্ষণ আৰু বিস্তাৰ। ২০১২ চনৰ পৰা ২০২৪ চনৰ অক্টোবৰলৈকে তেওঁ নগাঁৱৰ চোনাৰিগাঁও মধ্য ইংৰাজী বিদ্যালয়ত ‘সৰ্বশিক্ষা শিক্ষা অভিযান, অসম’-ৰ অধীনত বিজ্ঞান শিক্ষক হিচাপে কৰ্মৰত আছিল। ২০২৪ চনৰ অক্টোবৰৰ পৰা তেওঁ অসম চৰকাৰৰ স্কুল শিক্ষা বিভাগৰ অধীনত শিক্ষক হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰি আছে। উল্লেখযোগ্যভাৱে, তেওঁ ৰয়েল গ্ল’বেল বিশ্ববিদ্যালয়ৰ উদ্যোগত চলি থকা এটি গুৰুত্বপূৰ্ণ প্ৰকল্পত অংশ লৈ আছে, য’ত ৫০খন ব্ৰজাৱলী আৰু পুৰণি অসমীয়াত লিখা সাঁচিপাতৰ পাণ্ডুলিপি আধুনিক অসমীয়া ভাষালৈ অনুবাদ কৰা হৈছে। 

==পাণ্ডুলিপিৰ চিত্ৰাঙ্কন আৰু সংৰক্ষণৰ ক্ষেত্ৰত অভিজ্ঞতা==
মৃদু মৌচম বৰাই পৰম্পৰাগত কাগজ, ৰঙ আৰু প্ৰাচীন ধাৰণাৰে পাণ্ডুলিপি চিত্ৰাঙ্কন আৰু সংৰক্ষণৰ বহু গুৰুত্বপূৰ্ণ কাৰ্য সম্পন্ন কৰিছে। তেওঁ পৰম্পৰাগত শৈলী আৰু উপাদান ব্যৱহাৰ কৰি “অৰ্জুন ভঞ্জন” আৰু “চোৰা-ধৰা” শীৰ্ষক দুখন সচিত্ৰ পাণ্ডুলিপি প্ৰস্তুত কৰিছিল। এই পাণ্ডুলিপিসমূহ “সচিত্ৰ আঙ্কাৱলী” প্ৰকল্পৰ অধীনত সংগৃহীত, সম্পাদিত আৰু প্ৰকাশিত হৈছিল। এগৰাকী বিশিষ্ট পণ্ডিত [[নাৰায়ণ চন্দ্ৰ গোঁসামী]] (ডি.লিট.)য়ে এই সংকলন সম্পাদনা কৰিছিল। তেওঁ নতুন দিল্লীৰ **ন্যেশনেল স্কুল অৱ ড্ৰামা**ৰ এটা প্ৰকল্পৰ বাবে “পাৰিজাত হৰণ” নামৰ আন এখন সচিত্ৰ পাণ্ডুলিপি প্ৰস্তুত কৰিছে। 

২০১৬ চনৰ পৰা তেওঁ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ আৰু মাধৱদেৱৰ ১২খন অংকীয়া নাটৰ পাণ্ডুলিপিৰ পৃষ্ঠা (ফলিঅ’)-ত পৰম্পৰাগত শৈলী আৰু ৰঙেৰে সচিত্ৰ চিত্ৰাঙ্কন প্ৰকল্পত কৰ্মৰত হৈ আছে। “সচিত্ৰ আঙ্কাৱলী” নামৰ এই প্ৰকল্পটি মাজুলীৰ কমলাবাৰী সত্ৰৰ সত্ৰাধিপতি [[নাৰায়ণ চন্দ্ৰ গোঁসামী]]ৰ পৃষ্ঠপোষকতাত চলি আছে। তেওঁ লোহিত চন্দ্ৰ গোঁসামী দ্বাৰা ৰচিত “চিহ্ন যাত্ৰা” (আৰিহী) নামৰ এখন নতুন নাটৰ পাণ্ডুলিপি সংস্কৰণো প্ৰস্তুত কৰিছে। এই পাণ্ডুলিপিত শংকৰদেৱে বৰ্ণনা কৰা সাতখন বৈকুণ্ঠৰ সচিত্ৰ চিত্ৰাঙ্কন সন্নিবিষ্ট আছে। ২০১৬ চনৰ ২৭ মাৰ্চত কেন্দ্ৰীয় সংস্কৃতি মন্ত্ৰালয়, ভাৰত চৰকাৰৰ আৰ্থিক সহায়ত ড° ভৱানন্দ বৰবায়নৰ পৰিচালনাত তেওঁ অংকীয়া নাট “চিহ্ন যাত্ৰা”ৰ বাবে বৈকুণ্ঠৰ সাতখন আশ্ৰয়ক লৈ চিত্ৰাঙ্কন প্ৰস্তুত কৰে। ইয়াৰ উপৰিও তেওঁ পৰম্পৰাগত পদ্ধতিত সাঁচিপাতত ১৫খন বৰগীতৰ পাণ্ডুলিপি প্ৰস্তুত কৰিছে। 

== কৰ্মশালা আৰু প্ৰদৰ্শনৰ অভিজ্ঞতা ==
মৃদু মৌচম বৰাই অসমৰ পৰম্পৰাগত সচিত্ৰ পাণ্ডুলিপি চিত্ৰাঙ্কন,অংকীয়া ভাওনা আৰু সাংস্কৃতিক পেইণ্টিঙৰ ক্ষেত্ৰত বহুতো কাৰ্যশালা, প্ৰদৰ্শনী আৰু ৰাষ্ট্ৰীয়-আন্তৰ্জাতিক শিবিৰত অংশ গ্ৰহণ আৰু পৰিচালনা কৰিছে। ২০০৯ চনত তেওঁ ভূপালত অৱস্থিত ‘‘ইন্দিৰা গান্ধী ৰাষ্ট্ৰীয় মানৱ সংগ্ৰহালয়ৰ ৩৩তম প্ৰতিষ্ঠা দিৱসত অসমৰ সচিত্ৰ পাণ্ডুলিপিৰ বিষয়ে প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। ২০১১ চনত মণিপুৰত অনুষ্ঠিত উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলীয় শিল্পী শিবিৰত অংশগ্ৰহণ কৰে। তেওঁ গুৱাহাটী, ধিং, শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰ, বৰদোৱা, যোৰহাট, কামপুৰ, তিতাবৰ, লখিমপুৰ আদি স্থানত “পাণ্ডুলিপি প্ৰস্তুত আৰু শংকৰী চিত্ৰাঙ্কন” বিষয়ক বহু পুৰণি কাৰ্যশালা পৰিচালনা কৰিছে। 

আহাৰ্য (অংকীয়া ভাওনাৰ সাজ-সজ্জা) বিষয়ক ৩০ দিনীয়া কৰ্মশালাতো তেওঁ সমল ব্যক্তি হিচাপে আমন্ত্ৰিত হৈছে। ২০১৯ চনত নেপালৰ পোখৰাত অনুষ্ঠিত প্ৰথম আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় শিল্প কৰ্মশালা আৰু প্ৰদৰ্শনীত তেওঁ অংশগ্ৰহণ কৰে। লগতে তেওঁ ২০২১ চনত অসমৰ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰত অনুষ্ঠিত পাণ্ডুলিপি চিত্ৰাঙ্কন কৰ্মশালা, বিহাৰৰ নৰেন্দ্ৰপুৰত আৰ্থশিলা নেচনেল ফ’ক আৰ্ট সিম্পোজিয়াম, ঝাৰখণ্ডত ৰাষ্ট্ৰীয় জনজাতি চিত্ৰশিল্পী শিবিৰত সক্ৰিয়ভাৱে অংশ লৈছে। তেওঁৰ এইধৰণৰ প্ৰচেষ্টাই অসমৰ পৰম্পৰাগত চিত্ৰাঙ্কন আৰু অংকীয়া ভাওনা শিল্পক নতুন প্ৰজন্মৰ মাজত পৰিচয় কৰাই দিয়াত বিশেষ অৱদান আছে। 


==প্ৰকাশিত গ্ৰন্থ==
মৃদু মৌচম বৰাই পাণ্ডুলিপি আৰু অসমৰ সাংস্কৃতিক ঐতিহ্য সন্দৰ্ভত কেইবাখনো গুৰুত্বপূৰ্ণ গ্ৰন্থ প্ৰস্তুত আৰু সম্পাদনা কৰিছে। তদুপৰি তেখেতে এই বিষয়তে বহুতো আলোচনী, গৱেষণা পত্ৰ আদিত লেখা প্ৰকাশ কৰিছে। তেখেতৰ উল্লেখযোগ্য প্ৰকাশিত কিতাপসমূহ হ’ল—
*বালীসত্ৰ পাণ্ডুলিপিৰ বৰ্ণনামূলক তালিকা (“Descriptive Catalogue of Balisattra Manuscripts”) — ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰীয় আৰ্কাইভ, নতুন দিল্লী, ২০১৫
*মায়াবিদ্যাৰ ভূমি মায়ঙৰ পাণ্ডুলিপি তালিকা (“Catalogue of Manuscripts from Mayong, The Land of Magic”) — ইণ্ডিয়ান নেচনেল ট্ৰাষ্ট ফৰ আৰ্ট এণ্ড কালচাৰেল হেৰিটেজ, অসম শাখা, ২০২১
*দক্ষিণপাট সত্ৰ, মাজুলীত সংৰক্ষিত পাণ্ডুলিপিৰ তালিকা (“Catalogue of Manuscripts Preserved at Dakhinpat Satra, Majuli”) — ইণ্ডিয়ান নেচনেল ট্ৰাষ্ট ফৰ আৰ্ট এণ্ড কালচাৰেল হেৰিটেজ, অসম শাখা, ২০২১

==প্ৰদৰ্শনীসমূহ==
মৃদু মৌচম বৰাই বহুতো ৰাজ্যিক আৰু ৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ৰ প্ৰদৰ্শনীত তেওঁৰ চিত্ৰকলা, পাণ্ডুলিপি চিত্ৰকলা, আৰু অংকীয়া ভাওনাৰ আহাৰ্যসামগ্ৰী (পুৰণি পোছাক, মুখা গহনা আদি) প্ৰদৰ্শন কৰিছে। তেওঁৰ উল্লেখযোগ্য প্ৰদৰ্শনীসমূহ হ’লঃ
*২০০২ চনত ‘অমৰ অসম’ৰ উদ্যোগত অনুষ্ঠিত ‘অখিল অসম চিত্ৰকলা প্ৰতিভা সন্ধানী প্ৰতিযোগিতা’। 
*২০০৪ চনত ‘শ্ৰীমন্ত শঙ্কৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰ’, গুৱাহাটী, অসমৰ উদ্যোগত অনুষ্ঠিত ‘উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলৰ প্ৰথম ৰাজ্যিক শিল্প প্ৰদৰ্শনী’। 
*২০০৫ চনত নতুন দিল্লীৰ প্ৰগতি মৈদানত ইণ্ডিয়ান ট্ৰেড প্ৰমোশন অৰগানাইজেচনৰ উদ্যোগত অনুষ্ঠিত ‘উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চল এক্সপ’ৰ ৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ৰ চিত্ৰ প্ৰদৰ্শনী। 
*২০০৮ চনত শ্ৰীমন্ত শঙ্কৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰৰ উদ্যোগত অনুষ্ঠিত ‘পঞ্চম উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চল চিত্ৰ প্ৰদৰ্শনী’। 
*২০১০ চনত ‘ফ্ৰেণ্ডছ অৱ অসম এণ্ড চেভেন চিষ্টাৰ্ছ’ৰ উদ্যোগত গুৱাহাটী প্ৰজ্ঞোতি আই.টি.এ.ত অনুষ্ঠিত ‘পাণ্ডুলিপি চিত্ৰ প্ৰদৰ্শনী’। 
*২০১২ চনত গুৱাহাটীত আৰু ২০১৩ চনত গহপুৰত অনুষ্ঠিত ‘সেতুবন্ধ’ কাৰ্যসূচীত পাণ্ডুলিপি চিত্ৰকলা প্ৰদৰ্শন। 
*২০১৫ চনত গুৱাহাটীৰ ৰবীন্দ্ৰভৱনত ‘সংগীত নাটক একাডেমী’ৰ উদ্যোগত অনুষ্ঠিত ‘নৃত্যপৰ্ব-২০১৫’ত অংকীয়া ভাওনাৰ আহাৰ্যৰ প্ৰদৰ্শনী। 
*২০১৬ চনৰ ফেব্ৰুৱাৰী মাহত মুম্বাইত অনুষ্ঠিত ‘মেক ইন ইণ্ডিয়া উইক’ত অংকীয়া ভাওনাৰ পৰম্পৰাগত পোছাক, মুখা আৰু গহনাৰ প্ৰদৰ্শনী। 
*২০১৬ চনৰ ২৫ ডিচেম্বৰত ডুলীয়াজানত অনুষ্ঠিত ‘সংগীতম’ কাৰ্যসূচীত আহাৰ্যৰ প্ৰদৰ্শনী। 
*২০১৭ চনত কলকাতাত অনুষ্ঠিত ‘ইণ্ডিয়ান নেচনেল এক্সিবিশন’ত অংকীয়া ভাওনাৰ প্ৰদৰ্শনী। 
*২০১৭ চনৰ আগষ্ট মাহত নগাঁৱত অনুষ্ঠিত ‘ৰং প্ৰতিভা’ কাৰ্যসূচীত পৰম্পৰাগত আহাৰ্যৰ প্ৰদৰ্শনী। 
*২০২৩ চনৰ ৩-৫ নৱেম্বৰ তাৰিখত নতুন দিল্লীৰ ‘ইণ্ডিয়া হেবিটেট চেণ্টাৰ’ত অনুষ্ঠিত ‘Silent Conservation: From Margins to the Centre’ শীৰ্ষক ৰাষ্ট্ৰীয় চিত্ৰ প্ৰদৰ্শনিত অংশগ্ৰহণ। 


==পুৰস্কাৰ আৰু সন্মান==
মৃদু মৌচম বৰাই তেওঁৰ শিক্ষা, চিত্ৰকলা আৰু সাংস্কৃতিক অবদানেৰে বিভিন্ন সময়ত গুৰুত্বপূৰ্ণ সন্মান আৰু পুৰস্কাৰ লাভ কৰিছে। উল্লেখযোগ্য পুৰস্কাৰসমূহ হ’লঃ
*“শিক্ষক গৌৰৱ বঁটা” (২০১৯)– সদৌ অসম প্ৰাথমিক টেট উৎীৰ্ণ শিক্ষক সমাজ, অসমৰ পৰা প্ৰদান কৰা বঁটা
*“Academic Encouragement Award” (২০১৯)– চিএছআইআৰ-এনইআইএছটি (CSIR-NEIST), যোৰহাট, অসম*ৰ পৰা প্ৰদান কৰা বঁটা। 
*“Artist Felicitation Award” (২০২১)– সাংস্কৃতিক পৰিক্ৰমা বিভাগ, অসম চৰকাৰ

==তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references /&gt;

[[শ্ৰেণী:জীৱিত ব্যক্তি]]</text>
      <sha1>i9h3oh4r7uci5kja7c7frajpbo0tse4</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522266</id>
      <parentid>522265</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T04:58:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BhuyanBhaskar</username>
        <id>16362</id>
      </contributor>
      <origin>522266</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="25341" sha1="4kmpyo0k3dqoz1jljzyup6cl2rovokt" xml:space="preserve">{{infobox writer
|name= মৃদু মৌচম বৰা
|image=মৃদু মৌচম বৰা.jpg
|thumb=
|imagesize=250px
|alt=
|caption=
|pseudonym=
|birth_name=
|birth_date=
|birth_place=
|death_date=
|death_place=
|occupation=চিত্ৰশিল্পী, নাট্য আহাৰ্য বিশেষজ্ঞ, শিক্ষক আৰু গবেষক
|nationality=[[ভাৰত|ভাৰতীয়]]
|ethnicity=
|citizenship=ভাৰতীয়
|language=[[অসমীয়া ভাষা|অসমীয়া]]
|education=স্নাতক
|alma_mater=
|period=
|genre=[[অসমীয়া সাহিত্য]]
|subject= চিত্ৰশিল্পী
|movement=
|notableworks=
|spouse=
|partner= 
|children= 
|relatives=
|influences=
|influenced=
|awards=
|signature=
|signature_alt=
|website=}} 

'''মৃদু মৌচম বৰা'''
মৃদু মৌচম বৰা (জন্ম: ১ জুলাই, ১৯৮০) অসমৰ সংস্কৃতি সংৰক্ষণকাৰী, পাণ্ডুলিপি চিত্ৰশিল্পী&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://www.memeraki.com/collections/mridu-mochum | title=https://www.memeraki.com | accessdate=6 July 2025}}&lt;/ref&gt;, নাট্য আহাৰ্য বিশেষজ্ঞ, শিক্ষক আৰু গবেষক। তেওঁ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱৰ নামত গঠিত “Society for Srimanta Sankaradeva”ৰ সাধাৰণ সম্পাদক আৰু পৰম্পৰাগত শিল্পসংস্কৃতিৰ সংস্থাপনাৰ লক্ষ্যৰে প্ৰতিষ্ঠিত “CIHNA: The Ethos of Tradition” নামৰ গৱেষণা-সংস্থাৰ প্ৰতিষ্ঠাপক সম্পাদক। তেওঁ পৰম্পৰাগত পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ, অঙ্কীয় নাট্যকলা, চিত্ৰাংকন আৰু নাট্য আহাৰ্য নিৰ্মাণৰ সৈতে জড়িত।&lt;ref&gt;{{cite web | url=http://www.sahapedia.org/manuscript-painting-of-assam-conversation-mridu-moucham-bora | title=Manuscript Painting of Assam: In Conversation with Mridu Moucham Bora | accessdate=6 July 2025}}&lt;/ref&gt;

==প্ৰাৰম্ভিক জীৱন আৰু শিক্ষা==
অসমৰ নগাঁও জিলাৰ ঢিং অঞ্চলৰ আঠগাঁৱত তেওঁৰ হৈছিল। তেওঁ ঢিং কে.বি. উচ্চতৰ মাধ্যমিক বিদ্যালয়ৰ পৰা ১৯৯৬ আৰু ১৯৯৯ চনত যথাক্ৰমে মাধ্যমিক আৰু উচ্চতৰ মাধ্যমিক উত্তীৰ্ণ হয়। ২০০২ চনত ঢিং মহাবিদ্যালয়ৰ পৰা ৰসায়নত স্নাতক (বি.এছ.চি.) ডিগ্ৰী লাভ কৰে। তদুপৰি ২০১৬ চনত কৃষ্ণকান্ত সন্দিকৈ ৰাজ্যিক মুক্ত বিশ্ববিদ্যালয়ৰ অধীনত ডি.ইল.এড. ডিগ্ৰী লাভ কৰে। তদুপৰি তেওঁ ২০০১ চনত নগাঁৱৰ স্কুল অৱ ড্ৰয়িং এণ্ড পেইণ্টিঙৰ কল্লোলৰ পৰা ড্ৰয়িং এণ্ড পেইণ্টিঙৰ ন বছৰৰ পাঠ্যক্ৰম গ্ৰহণ কৰে। 

==পেচাগত আৰু সৃষ্টিশীল অভিজ্ঞতা==
মৃদু মৌচম বৰা পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ, প্ৰাচীন নথিপত্ৰৰ নথিভুক্তকৰণ আৰু অসমীয়াৰ ঐতিহ্যবাহী সাংস্কৃতিক উপাদানসমূহৰ চিত্ৰাঙ্কনৰ ক্ষেত্ৰত এগৰাকী সুদক্ষ ব‍্যক্তি। তেওঁ ২০০৫ চনত “ন্যেশনেল মিছন ফৰ মেনুছ্ক্ৰিপ্টছ্‌”, নতুন দিল্লীৰ বাবে পাণ্ডুলিপি সমীক্ষক হিচাপে কাম আৰম্ভ কৰিছিল। ২০০৮ চনৰ ৯ মাৰ্চৰ পৰা ২০১১ চনৰ ৭ ডিচেম্বৰলৈকে তেওঁ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰ, পাঞ্জাবাৰীত থকা “পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ প্ৰকল্প”-ত ‘জ্যেষ্ঠ ক্ষেত্ৰ সংৰক্ষণকাৰী’ হিচাপে কৰ্মৰত আছিল। এই প্ৰকল্পটি ‘ন্যেশনেল মিছন ফৰ মেনুছ্ক্ৰিপ্টছ্‌’ৰ অধীনত চলিছিল। তাৰ পিছত তেওঁ ছিলচৰৰ জি. চি. কলেজত অৱস্থিত মেনুছ্ক্ৰিপ্ট ৰিচ’ৰ্ছ চেণ্টাৰৰ সমন্বয়ক শ্ৰী উৎপল দাসৰ অধীনত ‘নথিপত্ৰ বিশেষজ্ঞ’ হিচাপে কাম কৰিছিল। 

২০১২ চনৰ ১৯ অক্টোবৰৰ পৰা ২৫ অক্টোবৰলৈ শিৱসাগৰৰ আমগুৰিত থকা ‘টাই ভাষা আৰু সাংস্কৃতিক গৱেষণা কেন্দ্ৰ’-ত অনুষ্ঠিত পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ শিবিৰত তেওঁ প্ৰশিক্ষক হিচাপে অংশগ্ৰহণ কৰে। এই শিবিৰ ‘টাই আহোম উন্নয়ন পৰিষদ, অসম’-ৰ আৰ্থিক সহায়ত আয়োজিত হৈছিল। ২০১৩ চনৰ ২ ফেব্ৰুৱাৰী পৰা ৫ মাৰ্চলৈকে তেওঁ ‘ন্যেশনেল আৰ্কাইভছ্‌’ৰ অধীনত শ্ৰী শ্ৰী নাৰোৱা বলি সত্ৰ, নগাঁৱত অনুষ্ঠিত এক মাহব্যাপী পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ শিবিৰতো প্ৰশিক্ষক হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰে। তেওঁ এতিয়ালৈকে বিভিন্ন চৰকাৰী আৰু বেচৰকাৰী প্ৰকল্পত ফ্ৰীলেন্স সংৰক্ষণকাৰী, নথি প্ৰস্তুতকাৰী আৰু পাণ্ডুলিপি চিত্ৰাঙ্কনকাৰী হিচাপে কাম কৰি আহিছে। 

২০১৮ চনৰ মে’ মাহৰ পৰা অক্টোবৰলৈকে তেওঁ মাজুলীৰ দক্ষিণপাট সত্ৰত অনুষ্ঠিত ‘পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ প্ৰকল্প’-ত ‘প্ৰকল্প বিষয়াৰ’ দায়িত্ব গ্ৰহণ কৰিছিল। এই প্ৰকল্পটো ইণ্ডিয়ান নেচনেল ট্ৰাষ্ট ফৰ আৰ্ট এণ্ড কালচাৰেল হেৰিটেইজ (INTACH)ৰ অধীনত সমাপন কৰা হৈছিল আৰু ডাচ সংস্থা Prince Claus Fundৰ দ্বাৰা পৃষ্ঠপোষকতা প্ৰাপ্ত আছিল। ২০১৯ চনৰ এপ্ৰিল মাহৰ পৰা মাৰ্চলৈকে তেওঁ মায়ঙত অনুষ্ঠিত ‘পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ প্ৰকল্প’-ত ‘মূল সংৰক্ষণ বিশেষজ্ঞ’ হিচাপে কৰ্মৰত আছিল। এই প্ৰকল্পটোৰ পৃষ্ঠপোষক আছিল জাৰ্মান সংস্থা Gerda Henkel Stiftung। ২০২২ চনৰ এপ্ৰিলৰ পৰা ২০২৩ চনৰ মাৰ্চলৈকে তেওঁ ‘ড° সূৰ্য্য কুমাৰ ভূঞা স্মাৰক ট্ৰাষ্ট, অসম’-ৰ অধীনত মৰিগাঁৱৰ নাৰোৱা কুজি সত্ৰ আৰু নগাঁৱৰ নাৰোৱা বলি সত্ৰত পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ সমন্বয়কৰ হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰে। 

২০১০ চনত তেওঁ ‘প্ৰগতি আহাৰ্য্য’ নামৰ এখন গোট গঠন কৰে। এই গোটখনে বিগত পন্ধৰ বছৰৰ পৰা অসমজুৰি আংকীয়া নাটৰ বাবে খাঁটি আৰু পৰম্পৰাগত সাজ-পোছাক প্ৰস্তুত কৰি যোগান ধৰি আহিছে। তেওঁ ২০১৬ চনৰ ৩ ছেপ্টেম্বৰত ধিংত ‘আহাৰ্য্য প্ৰডাকশ্যন চেণ্টাৰ’ স্থাপন কৰে। এই কেন্দ্ৰটি ‘শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ সমাজ’-ৰ অধীনত পৰিচালিত, যাৰ উদ্দেশ্য হ’ল ভাওনাৰ পৰম্পৰাগত পোছাক সম্বন্ধীয় জ্ঞানৰ সংৰক্ষণ আৰু বিস্তাৰ। ২০১২ চনৰ পৰা ২০২৪ চনৰ অক্টোবৰলৈকে তেওঁ নগাঁৱৰ চোনাৰিগাঁও মধ্য ইংৰাজী বিদ্যালয়ত ‘সৰ্বশিক্ষা শিক্ষা অভিযান, অসম’-ৰ অধীনত বিজ্ঞান শিক্ষক হিচাপে কৰ্মৰত আছিল। ২০২৪ চনৰ অক্টোবৰৰ পৰা তেওঁ অসম চৰকাৰৰ স্কুল শিক্ষা বিভাগৰ অধীনত শিক্ষক হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰি আছে। উল্লেখযোগ্যভাৱে, তেওঁ ৰয়েল গ্ল’বেল বিশ্ববিদ্যালয়ৰ উদ্যোগত চলি থকা এটি গুৰুত্বপূৰ্ণ প্ৰকল্পত অংশ লৈ আছে, য’ত ৫০খন ব্ৰজাৱলী আৰু পুৰণি অসমীয়াত লিখা সাঁচিপাতৰ পাণ্ডুলিপি আধুনিক অসমীয়া ভাষালৈ অনুবাদ কৰা হৈছে। 

==পাণ্ডুলিপিৰ চিত্ৰাঙ্কন আৰু সংৰক্ষণৰ ক্ষেত্ৰত অভিজ্ঞতা==
মৃদু মৌচম বৰাই পৰম্পৰাগত কাগজ, ৰঙ আৰু প্ৰাচীন ধাৰণাৰে পাণ্ডুলিপি চিত্ৰাঙ্কন আৰু সংৰক্ষণৰ বহু গুৰুত্বপূৰ্ণ কাৰ্য সম্পন্ন কৰিছে। তেওঁ পৰম্পৰাগত শৈলী আৰু উপাদান ব্যৱহাৰ কৰি “অৰ্জুন ভঞ্জন” আৰু “চোৰা-ধৰা” শীৰ্ষক দুখন সচিত্ৰ পাণ্ডুলিপি প্ৰস্তুত কৰিছিল। এই পাণ্ডুলিপিসমূহ “সচিত্ৰ আঙ্কাৱলী” প্ৰকল্পৰ অধীনত সংগৃহীত, সম্পাদিত আৰু প্ৰকাশিত হৈছিল। এগৰাকী বিশিষ্ট পণ্ডিত [[নাৰায়ণ চন্দ্ৰ গোঁসামী]] (ডি.লিট.)য়ে এই সংকলন সম্পাদনা কৰিছিল। তেওঁ নতুন দিল্লীৰ **ন্যেশনেল স্কুল অৱ ড্ৰামা**ৰ এটা প্ৰকল্পৰ বাবে “পাৰিজাত হৰণ” নামৰ আন এখন সচিত্ৰ পাণ্ডুলিপি প্ৰস্তুত কৰিছে। 

২০১৬ চনৰ পৰা তেওঁ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ আৰু মাধৱদেৱৰ ১২খন অংকীয়া নাটৰ পাণ্ডুলিপিৰ পৃষ্ঠা (ফলিঅ’)-ত পৰম্পৰাগত শৈলী আৰু ৰঙেৰে সচিত্ৰ চিত্ৰাঙ্কন প্ৰকল্পত কৰ্মৰত হৈ আছে। “সচিত্ৰ আঙ্কাৱলী” নামৰ এই প্ৰকল্পটি মাজুলীৰ কমলাবাৰী সত্ৰৰ সত্ৰাধিপতি [[নাৰায়ণ চন্দ্ৰ গোঁসামী]]ৰ পৃষ্ঠপোষকতাত চলি আছে। তেওঁ লোহিত চন্দ্ৰ গোঁসামী দ্বাৰা ৰচিত “চিহ্ন যাত্ৰা” (আৰিহী) নামৰ এখন নতুন নাটৰ পাণ্ডুলিপি সংস্কৰণো প্ৰস্তুত কৰিছে। এই পাণ্ডুলিপিত শংকৰদেৱে বৰ্ণনা কৰা সাতখন বৈকুণ্ঠৰ সচিত্ৰ চিত্ৰাঙ্কন সন্নিবিষ্ট আছে। ২০১৬ চনৰ ২৭ মাৰ্চত কেন্দ্ৰীয় সংস্কৃতি মন্ত্ৰালয়, ভাৰত চৰকাৰৰ আৰ্থিক সহায়ত ড° ভৱানন্দ বৰবায়নৰ পৰিচালনাত তেওঁ অংকীয়া নাট “চিহ্ন যাত্ৰা”ৰ বাবে বৈকুণ্ঠৰ সাতখন আশ্ৰয়ক লৈ চিত্ৰাঙ্কন প্ৰস্তুত কৰে। ইয়াৰ উপৰিও তেওঁ পৰম্পৰাগত পদ্ধতিত সাঁচিপাতত ১৫খন বৰগীতৰ পাণ্ডুলিপি প্ৰস্তুত কৰিছে। 

== কৰ্মশালা আৰু প্ৰদৰ্শনৰ অভিজ্ঞতা ==
মৃদু মৌচম বৰাই অসমৰ পৰম্পৰাগত সচিত্ৰ পাণ্ডুলিপি চিত্ৰাঙ্কন,অংকীয়া ভাওনা আৰু সাংস্কৃতিক পেইণ্টিঙৰ ক্ষেত্ৰত বহুতো কাৰ্যশালা, প্ৰদৰ্শনী আৰু ৰাষ্ট্ৰীয়-আন্তৰ্জাতিক শিবিৰত অংশ গ্ৰহণ আৰু পৰিচালনা কৰিছে। ২০০৯ চনত তেওঁ ভূপালত অৱস্থিত ‘‘ইন্দিৰা গান্ধী ৰাষ্ট্ৰীয় মানৱ সংগ্ৰহালয়ৰ ৩৩তম প্ৰতিষ্ঠা দিৱসত অসমৰ সচিত্ৰ পাণ্ডুলিপিৰ বিষয়ে প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। ২০১১ চনত মণিপুৰত অনুষ্ঠিত উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলীয় শিল্পী শিবিৰত অংশগ্ৰহণ কৰে। তেওঁ গুৱাহাটী, ধিং, শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰ, বৰদোৱা, যোৰহাট, কামপুৰ, তিতাবৰ, লখিমপুৰ আদি স্থানত “পাণ্ডুলিপি প্ৰস্তুত আৰু শংকৰী চিত্ৰাঙ্কন” বিষয়ক বহু পুৰণি কাৰ্যশালা পৰিচালনা কৰিছে। 

আহাৰ্য (অংকীয়া ভাওনাৰ সাজ-সজ্জা) বিষয়ক ৩০ দিনীয়া কৰ্মশালাতো তেওঁ সমল ব্যক্তি হিচাপে আমন্ত্ৰিত হৈছে। ২০১৯ চনত নেপালৰ পোখৰাত অনুষ্ঠিত প্ৰথম আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় শিল্প কৰ্মশালা আৰু প্ৰদৰ্শনীত তেওঁ অংশগ্ৰহণ কৰে। লগতে তেওঁ ২০২১ চনত অসমৰ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰত অনুষ্ঠিত পাণ্ডুলিপি চিত্ৰাঙ্কন কৰ্মশালা, বিহাৰৰ নৰেন্দ্ৰপুৰত আৰ্থশিলা নেচনেল ফ’ক আৰ্ট সিম্পোজিয়াম, ঝাৰখণ্ডত ৰাষ্ট্ৰীয় জনজাতি চিত্ৰশিল্পী শিবিৰত সক্ৰিয়ভাৱে অংশ লৈছে। তেওঁৰ এইধৰণৰ প্ৰচেষ্টাই অসমৰ পৰম্পৰাগত চিত্ৰাঙ্কন আৰু অংকীয়া ভাওনা শিল্পক নতুন প্ৰজন্মৰ মাজত পৰিচয় কৰাই দিয়াত বিশেষ অৱদান আছে। 


==প্ৰকাশিত গ্ৰন্থ==
মৃদু মৌচম বৰাই পাণ্ডুলিপি আৰু অসমৰ সাংস্কৃতিক ঐতিহ্য সন্দৰ্ভত কেইবাখনো গুৰুত্বপূৰ্ণ গ্ৰন্থ প্ৰস্তুত আৰু সম্পাদনা কৰিছে। তদুপৰি তেখেতে এই বিষয়তে বহুতো আলোচনী, গৱেষণা পত্ৰ আদিত লেখা প্ৰকাশ কৰিছে। তেখেতৰ উল্লেখযোগ্য প্ৰকাশিত কিতাপসমূহ হ’ল—
*বালীসত্ৰ পাণ্ডুলিপিৰ বৰ্ণনামূলক তালিকা (“Descriptive Catalogue of Balisattra Manuscripts”) — ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰীয় আৰ্কাইভ, নতুন দিল্লী, ২০১৫
*মায়াবিদ্যাৰ ভূমি মায়ঙৰ পাণ্ডুলিপি তালিকা (“Catalogue of Manuscripts from Mayong, The Land of Magic”) — ইণ্ডিয়ান নেচনেল ট্ৰাষ্ট ফৰ আৰ্ট এণ্ড কালচাৰেল হেৰিটেজ, অসম শাখা, ২০২১
*দক্ষিণপাট সত্ৰ, মাজুলীত সংৰক্ষিত পাণ্ডুলিপিৰ তালিকা (“Catalogue of Manuscripts Preserved at Dakhinpat Satra, Majuli”) — ইণ্ডিয়ান নেচনেল ট্ৰাষ্ট ফৰ আৰ্ট এণ্ড কালচাৰেল হেৰিটেজ, অসম শাখা, ২০২১

==প্ৰদৰ্শনীসমূহ==
মৃদু মৌচম বৰাই বহুতো ৰাজ্যিক আৰু ৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ৰ প্ৰদৰ্শনীত তেওঁৰ চিত্ৰকলা, পাণ্ডুলিপি চিত্ৰকলা, আৰু অংকীয়া ভাওনাৰ আহাৰ্যসামগ্ৰী (পুৰণি পোছাক, মুখা গহনা আদি) প্ৰদৰ্শন কৰিছে। তেওঁৰ উল্লেখযোগ্য প্ৰদৰ্শনীসমূহ হ’লঃ
*২০০২ চনত ‘অমৰ অসম’ৰ উদ্যোগত অনুষ্ঠিত ‘অখিল অসম চিত্ৰকলা প্ৰতিভা সন্ধানী প্ৰতিযোগিতা’। 
*২০০৪ চনত ‘শ্ৰীমন্ত শঙ্কৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰ’, গুৱাহাটী, অসমৰ উদ্যোগত অনুষ্ঠিত ‘উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলৰ প্ৰথম ৰাজ্যিক শিল্প প্ৰদৰ্শনী’। 
*২০০৫ চনত নতুন দিল্লীৰ প্ৰগতি মৈদানত ইণ্ডিয়ান ট্ৰেড প্ৰমোশন অৰগানাইজেচনৰ উদ্যোগত অনুষ্ঠিত ‘উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চল এক্সপ’ৰ ৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ৰ চিত্ৰ প্ৰদৰ্শনী। 
*২০০৮ চনত শ্ৰীমন্ত শঙ্কৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰৰ উদ্যোগত অনুষ্ঠিত ‘পঞ্চম উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চল চিত্ৰ প্ৰদৰ্শনী’। 
*২০১০ চনত ‘ফ্ৰেণ্ডছ অৱ অসম এণ্ড চেভেন চিষ্টাৰ্ছ’ৰ উদ্যোগত গুৱাহাটী প্ৰজ্ঞোতি আই.টি.এ.ত অনুষ্ঠিত ‘পাণ্ডুলিপি চিত্ৰ প্ৰদৰ্শনী’। 
*২০১২ চনত গুৱাহাটীত আৰু ২০১৩ চনত গহপুৰত অনুষ্ঠিত ‘সেতুবন্ধ’ কাৰ্যসূচীত পাণ্ডুলিপি চিত্ৰকলা প্ৰদৰ্শন। 
*২০১৫ চনত গুৱাহাটীৰ ৰবীন্দ্ৰভৱনত ‘সংগীত নাটক একাডেমী’ৰ উদ্যোগত অনুষ্ঠিত ‘নৃত্যপৰ্ব-২০১৫’ত অংকীয়া ভাওনাৰ আহাৰ্যৰ প্ৰদৰ্শনী। 
*২০১৬ চনৰ ফেব্ৰুৱাৰী মাহত মুম্বাইত অনুষ্ঠিত ‘মেক ইন ইণ্ডিয়া উইক’ত অংকীয়া ভাওনাৰ পৰম্পৰাগত পোছাক, মুখা আৰু গহনাৰ প্ৰদৰ্শনী। 
*২০১৬ চনৰ ২৫ ডিচেম্বৰত ডুলীয়াজানত অনুষ্ঠিত ‘সংগীতম’ কাৰ্যসূচীত আহাৰ্যৰ প্ৰদৰ্শনী। 
*২০১৭ চনত কলকাতাত অনুষ্ঠিত ‘ইণ্ডিয়ান নেচনেল এক্সিবিশন’ত অংকীয়া ভাওনাৰ প্ৰদৰ্শনী। 
*২০১৭ চনৰ আগষ্ট মাহত নগাঁৱত অনুষ্ঠিত ‘ৰং প্ৰতিভা’ কাৰ্যসূচীত পৰম্পৰাগত আহাৰ্যৰ প্ৰদৰ্শনী। 
*২০২৩ চনৰ ৩-৫ নৱেম্বৰ তাৰিখত নতুন দিল্লীৰ ‘ইণ্ডিয়া হেবিটেট চেণ্টাৰ’ত অনুষ্ঠিত ‘Silent Conservation: From Margins to the Centre’ শীৰ্ষক ৰাষ্ট্ৰীয় চিত্ৰ প্ৰদৰ্শনিত অংশগ্ৰহণ। 


==পুৰস্কাৰ আৰু সন্মান==
মৃদু মৌচম বৰাই তেওঁৰ শিক্ষা, চিত্ৰকলা আৰু সাংস্কৃতিক অবদানেৰে বিভিন্ন সময়ত গুৰুত্বপূৰ্ণ সন্মান আৰু পুৰস্কাৰ লাভ কৰিছে। উল্লেখযোগ্য পুৰস্কাৰসমূহ হ’লঃ
*“শিক্ষক গৌৰৱ বঁটা” (২০১৯)– সদৌ অসম প্ৰাথমিক টেট উৎীৰ্ণ শিক্ষক সমাজ, অসমৰ পৰা প্ৰদান কৰা বঁটা
*“Academic Encouragement Award” (২০১৯)– চিএছআইআৰ-এনইআইএছটি (CSIR-NEIST), যোৰহাট, অসম*ৰ পৰা প্ৰদান কৰা বঁটা। 
*“Artist Felicitation Award” (২০২১)– সাংস্কৃতিক পৰিক্ৰমা বিভাগ, অসম চৰকাৰ

==তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references /&gt;

[[শ্ৰেণী:জীৱিত ব্যক্তি]]</text>
      <sha1>4kmpyo0k3dqoz1jljzyup6cl2rovokt</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522268</id>
      <parentid>522266</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T05:03:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BhuyanBhaskar</username>
        <id>16362</id>
      </contributor>
      <comment>(edited with [[User:ProveIt_GT|ProveIt]])</comment>
      <origin>522268</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="26512" sha1="5o5lp4k07kyi3kduooz7x5qajblkx8c" xml:space="preserve">{{infobox writer
|name= মৃদু মৌচম বৰা
|image=মৃদু মৌচম বৰা.jpg
|thumb=
|imagesize=250px
|alt=
|caption=
|pseudonym=
|birth_name=
|birth_date=
|birth_place=
|death_date=
|death_place=
|occupation=চিত্ৰশিল্পী, নাট্য আহাৰ্য বিশেষজ্ঞ, শিক্ষক আৰু গবেষক
|nationality=[[ভাৰত|ভাৰতীয়]]
|ethnicity=
|citizenship=ভাৰতীয়
|language=[[অসমীয়া ভাষা|অসমীয়া]]
|education=স্নাতক
|alma_mater=
|period=
|genre=[[অসমীয়া সাহিত্য]]
|subject= চিত্ৰশিল্পী
|movement=
|notableworks=
|spouse=
|partner= 
|children= 
|relatives=
|influences=
|influenced=
|awards=
|signature=
|signature_alt=
|website=}} 

'''মৃদু মৌচম বৰা'''
মৃদু মৌচম বৰা (জন্ম: ১ জুলাই, ১৯৮০) অসমৰ সংস্কৃতি সংৰক্ষণকাৰী, পাণ্ডুলিপি চিত্ৰশিল্পী&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://www.memeraki.com/collections/mridu-mochum | title=https://www.memeraki.com | accessdate=6 July 2025}}&lt;/ref&gt;, নাট্য আহাৰ্য বিশেষজ্ঞ&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/guwahati/museum-to-bring-medieval-manuscript-painting-to-life/articleshow/118309286.cms | title=https://timesofindia.indiatimes.com | accessdate=6 July 2025}}&lt;/ref&gt;, শিক্ষক আৰু গবেষক।&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://www.sahapedia.org/manuscript-painting-of-assam-conversation-mridu-moucham-bora#lg=1&amp;slide=0 | title=Manuscript Painting of Assam: In Conversation with Mridu Moucham Bora | accessdate=6 July 2025}}&lt;/ref&gt; তেওঁ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱৰ নামত গঠিত “Society for Srimanta Sankaradeva”ৰ সাধাৰণ সম্পাদক আৰু পৰম্পৰাগত শিল্পসংস্কৃতিৰ সংস্থাপনাৰ লক্ষ্যৰে প্ৰতিষ্ঠিত “CIHNA: The Ethos of Tradition” নামৰ গৱেষণা-সংস্থাৰ প্ৰতিষ্ঠাপক সম্পাদক। তেওঁ পৰম্পৰাগত পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ, অঙ্কীয় নাট্যকলা, চিত্ৰাংকন আৰু নাট্য আহাৰ্য নিৰ্মাণৰ সৈতে জড়িত।&lt;ref&gt;{{cite web | url=http://www.sahapedia.org/manuscript-painting-of-assam-conversation-mridu-moucham-bora | title=Manuscript Painting of Assam: In Conversation with Mridu Moucham Bora | accessdate=6 July 2025}}&lt;/ref&gt;

==প্ৰাৰম্ভিক জীৱন আৰু শিক্ষা==
অসমৰ নগাঁও জিলাৰ ঢিং অঞ্চলৰ আঠগাঁৱত তেওঁৰ হৈছিল। তেওঁ ঢিং কে.বি. উচ্চতৰ মাধ্যমিক বিদ্যালয়ৰ পৰা ১৯৯৬ আৰু ১৯৯৯ চনত যথাক্ৰমে মাধ্যমিক আৰু উচ্চতৰ মাধ্যমিক উত্তীৰ্ণ হয়। ২০০২ চনত ঢিং মহাবিদ্যালয়ৰ পৰা ৰসায়নত স্নাতক (বি.এছ.চি.) ডিগ্ৰী লাভ কৰে। তদুপৰি ২০১৬ চনত কৃষ্ণকান্ত সন্দিকৈ ৰাজ্যিক মুক্ত বিশ্ববিদ্যালয়ৰ অধীনত ডি.ইল.এড. ডিগ্ৰী লাভ কৰে। তদুপৰি তেওঁ ২০০১ চনত নগাঁৱৰ স্কুল অৱ ড্ৰয়িং এণ্ড পেইণ্টিঙৰ কল্লোলৰ পৰা ড্ৰয়িং এণ্ড পেইণ্টিঙৰ ন বছৰৰ পাঠ্যক্ৰম গ্ৰহণ কৰে। 

==পেচাগত আৰু সৃষ্টিশীল অভিজ্ঞতা==
মৃদু মৌচম বৰা পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ, প্ৰাচীন নথিপত্ৰৰ নথিভুক্তকৰণ আৰু অসমীয়াৰ ঐতিহ্যবাহী সাংস্কৃতিক উপাদানসমূহৰ চিত্ৰাঙ্কনৰ ক্ষেত্ৰত এগৰাকী সুদক্ষ ব‍্যক্তি। তেওঁ ২০০৫ চনত “ন্যেশনেল মিছন ফৰ মেনুছ্ক্ৰিপ্টছ্‌”, নতুন দিল্লীৰ বাবে পাণ্ডুলিপি সমীক্ষক হিচাপে কাম আৰম্ভ কৰিছিল। ২০০৮ চনৰ ৯ মাৰ্চৰ পৰা ২০১১ চনৰ ৭ ডিচেম্বৰলৈকে তেওঁ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰ, পাঞ্জাবাৰীত থকা “পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ প্ৰকল্প”-ত ‘জ্যেষ্ঠ ক্ষেত্ৰ সংৰক্ষণকাৰী’ হিচাপে কৰ্মৰত আছিল। এই প্ৰকল্পটি ‘ন্যেশনেল মিছন ফৰ মেনুছ্ক্ৰিপ্টছ্‌’ৰ অধীনত চলিছিল। তাৰ পিছত তেওঁ ছিলচৰৰ জি. চি. কলেজত অৱস্থিত মেনুছ্ক্ৰিপ্ট ৰিচ’ৰ্ছ চেণ্টাৰৰ সমন্বয়ক শ্ৰী উৎপল দাসৰ অধীনত ‘নথিপত্ৰ বিশেষজ্ঞ’ হিচাপে কাম কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://www.indiamart.com/proddetail/tradition-in-assamese-by-mridu-moucham-bora-2854563036162.html | title=Tradition In Assamese By Mridu Moucham Bora | accessdate=6 July 2025}}&lt;/ref&gt; 

২০১২ চনৰ ১৯ অক্টোবৰৰ পৰা ২৫ অক্টোবৰলৈ শিৱসাগৰৰ আমগুৰিত থকা ‘টাই ভাষা আৰু সাংস্কৃতিক গৱেষণা কেন্দ্ৰ’-ত অনুষ্ঠিত পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ শিবিৰত তেওঁ প্ৰশিক্ষক হিচাপে অংশগ্ৰহণ কৰে। এই শিবিৰ ‘টাই আহোম উন্নয়ন পৰিষদ, অসম’-ৰ আৰ্থিক সহায়ত আয়োজিত হৈছিল। ২০১৩ চনৰ ২ ফেব্ৰুৱাৰী পৰা ৫ মাৰ্চলৈকে তেওঁ ‘ন্যেশনেল আৰ্কাইভছ্‌’ৰ অধীনত শ্ৰী শ্ৰী নাৰোৱা বলি সত্ৰ, নগাঁৱত অনুষ্ঠিত এক মাহব্যাপী পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ শিবিৰতো প্ৰশিক্ষক হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰে। তেওঁ এতিয়ালৈকে বিভিন্ন চৰকাৰী আৰু বেচৰকাৰী প্ৰকল্পত ফ্ৰীলেন্স সংৰক্ষণকাৰী, নথি প্ৰস্তুতকাৰী আৰু পাণ্ডুলিপি চিত্ৰাঙ্কনকাৰী হিচাপে কাম কৰি আহিছে। 

২০১৮ চনৰ মে’ মাহৰ পৰা অক্টোবৰলৈকে তেওঁ মাজুলীৰ দক্ষিণপাট সত্ৰত অনুষ্ঠিত ‘পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ প্ৰকল্প’-ত ‘প্ৰকল্প বিষয়াৰ’ দায়িত্ব গ্ৰহণ কৰিছিল। এই প্ৰকল্পটো ইণ্ডিয়ান নেচনেল ট্ৰাষ্ট ফৰ আৰ্ট এণ্ড কালচাৰেল হেৰিটেইজ (INTACH)ৰ অধীনত সমাপন কৰা হৈছিল আৰু ডাচ সংস্থা Prince Claus Fundৰ দ্বাৰা পৃষ্ঠপোষকতা প্ৰাপ্ত আছিল। ২০১৯ চনৰ এপ্ৰিল মাহৰ পৰা মাৰ্চলৈকে তেওঁ মায়ঙত অনুষ্ঠিত ‘পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ প্ৰকল্প’-ত ‘মূল সংৰক্ষণ বিশেষজ্ঞ’ হিচাপে কৰ্মৰত আছিল। এই প্ৰকল্পটোৰ পৃষ্ঠপোষক আছিল জাৰ্মান সংস্থা Gerda Henkel Stiftung। ২০২২ চনৰ এপ্ৰিলৰ পৰা ২০২৩ চনৰ মাৰ্চলৈকে তেওঁ ‘ড° সূৰ্য্য কুমাৰ ভূঞা স্মাৰক ট্ৰাষ্ট, অসম’-ৰ অধীনত মৰিগাঁৱৰ নাৰোৱা কুজি সত্ৰ আৰু নগাঁৱৰ নাৰোৱা বলি সত্ৰত পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ সমন্বয়কৰ হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰে। 

২০১০ চনত তেওঁ ‘প্ৰগতি আহাৰ্য্য’ নামৰ এখন গোট গঠন কৰে। এই গোটখনে বিগত পন্ধৰ বছৰৰ পৰা অসমজুৰি আংকীয়া নাটৰ বাবে খাঁটি আৰু পৰম্পৰাগত সাজ-পোছাক প্ৰস্তুত কৰি যোগান ধৰি আহিছে। তেওঁ ২০১৬ চনৰ ৩ ছেপ্টেম্বৰত ধিংত ‘আহাৰ্য্য প্ৰডাকশ্যন চেণ্টাৰ’ স্থাপন কৰে। এই কেন্দ্ৰটি ‘শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ সমাজ’-ৰ অধীনত পৰিচালিত, যাৰ উদ্দেশ্য হ’ল ভাওনাৰ পৰম্পৰাগত পোছাক সম্বন্ধীয় জ্ঞানৰ সংৰক্ষণ আৰু বিস্তাৰ। ২০১২ চনৰ পৰা ২০২৪ চনৰ অক্টোবৰলৈকে তেওঁ নগাঁৱৰ চোনাৰিগাঁও মধ্য ইংৰাজী বিদ্যালয়ত ‘সৰ্বশিক্ষা শিক্ষা অভিযান, অসম’-ৰ অধীনত বিজ্ঞান শিক্ষক হিচাপে কৰ্মৰত আছিল। ২০২৪ চনৰ অক্টোবৰৰ পৰা তেওঁ অসম চৰকাৰৰ স্কুল শিক্ষা বিভাগৰ অধীনত শিক্ষক হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰি আছে। উল্লেখযোগ্যভাৱে, তেওঁ ৰয়েল গ্ল’বেল বিশ্ববিদ্যালয়ৰ উদ্যোগত চলি থকা এটি গুৰুত্বপূৰ্ণ প্ৰকল্পত অংশ লৈ আছে, য’ত ৫০খন ব্ৰজাৱলী আৰু পুৰণি অসমীয়াত লিখা সাঁচিপাতৰ পাণ্ডুলিপি আধুনিক অসমীয়া ভাষালৈ অনুবাদ কৰা হৈছে। 

==পাণ্ডুলিপিৰ চিত্ৰাঙ্কন আৰু সংৰক্ষণৰ ক্ষেত্ৰত অভিজ্ঞতা==
মৃদু মৌচম বৰাই পৰম্পৰাগত কাগজ, ৰঙ আৰু প্ৰাচীন ধাৰণাৰে পাণ্ডুলিপি চিত্ৰাঙ্কন আৰু সংৰক্ষণৰ বহু গুৰুত্বপূৰ্ণ কাৰ্য সম্পন্ন কৰিছে। তেওঁ পৰম্পৰাগত শৈলী আৰু উপাদান ব্যৱহাৰ কৰি “অৰ্জুন ভঞ্জন” আৰু “চোৰা-ধৰা” শীৰ্ষক দুখন সচিত্ৰ পাণ্ডুলিপি প্ৰস্তুত কৰিছিল। এই পাণ্ডুলিপিসমূহ “সচিত্ৰ আঙ্কাৱলী” প্ৰকল্পৰ অধীনত সংগৃহীত, সম্পাদিত আৰু প্ৰকাশিত হৈছিল। এগৰাকী বিশিষ্ট পণ্ডিত [[নাৰায়ণ চন্দ্ৰ গোঁসামী]] (ডি.লিট.)য়ে এই সংকলন সম্পাদনা কৰিছিল। তেওঁ নতুন দিল্লীৰ **ন্যেশনেল স্কুল অৱ ড্ৰামা**ৰ এটা প্ৰকল্পৰ বাবে “পাৰিজাত হৰণ” নামৰ আন এখন সচিত্ৰ পাণ্ডুলিপি প্ৰস্তুত কৰিছে। 

২০১৬ চনৰ পৰা তেওঁ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ আৰু মাধৱদেৱৰ ১২খন অংকীয়া নাটৰ পাণ্ডুলিপিৰ পৃষ্ঠা (ফলিঅ’)-ত পৰম্পৰাগত শৈলী আৰু ৰঙেৰে সচিত্ৰ চিত্ৰাঙ্কন প্ৰকল্পত কৰ্মৰত হৈ আছে। “সচিত্ৰ আঙ্কাৱলী” নামৰ এই প্ৰকল্পটি মাজুলীৰ কমলাবাৰী সত্ৰৰ সত্ৰাধিপতি [[নাৰায়ণ চন্দ্ৰ গোঁসামী]]ৰ পৃষ্ঠপোষকতাত চলি আছে। তেওঁ লোহিত চন্দ্ৰ গোঁসামী দ্বাৰা ৰচিত “চিহ্ন যাত্ৰা” (আৰিহী) নামৰ এখন নতুন নাটৰ পাণ্ডুলিপি সংস্কৰণো প্ৰস্তুত কৰিছে। এই পাণ্ডুলিপিত শংকৰদেৱে বৰ্ণনা কৰা সাতখন বৈকুণ্ঠৰ সচিত্ৰ চিত্ৰাঙ্কন সন্নিবিষ্ট আছে। ২০১৬ চনৰ ২৭ মাৰ্চত কেন্দ্ৰীয় সংস্কৃতি মন্ত্ৰালয়, ভাৰত চৰকাৰৰ আৰ্থিক সহায়ত ড° ভৱানন্দ বৰবায়নৰ পৰিচালনাত তেওঁ অংকীয়া নাট “চিহ্ন যাত্ৰা”ৰ বাবে বৈকুণ্ঠৰ সাতখন আশ্ৰয়ক লৈ চিত্ৰাঙ্কন প্ৰস্তুত কৰে। ইয়াৰ উপৰিও তেওঁ পৰম্পৰাগত পদ্ধতিত সাঁচিপাতত ১৫খন বৰগীতৰ পাণ্ডুলিপি প্ৰস্তুত কৰিছে। 

== কৰ্মশালা আৰু প্ৰদৰ্শনৰ অভিজ্ঞতা ==
মৃদু মৌচম বৰাই অসমৰ পৰম্পৰাগত সচিত্ৰ পাণ্ডুলিপি চিত্ৰাঙ্কন,অংকীয়া ভাওনা আৰু সাংস্কৃতিক পেইণ্টিঙৰ ক্ষেত্ৰত বহুতো কাৰ্যশালা, প্ৰদৰ্শনী আৰু ৰাষ্ট্ৰীয়-আন্তৰ্জাতিক শিবিৰত অংশ গ্ৰহণ আৰু পৰিচালনা কৰিছে। ২০০৯ চনত তেওঁ ভূপালত অৱস্থিত ‘‘ইন্দিৰা গান্ধী ৰাষ্ট্ৰীয় মানৱ সংগ্ৰহালয়ৰ ৩৩তম প্ৰতিষ্ঠা দিৱসত অসমৰ সচিত্ৰ পাণ্ডুলিপিৰ বিষয়ে প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। ২০১১ চনত মণিপুৰত অনুষ্ঠিত উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলীয় শিল্পী শিবিৰত অংশগ্ৰহণ কৰে। তেওঁ গুৱাহাটী, ধিং, শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰ, বৰদোৱা, যোৰহাট, কামপুৰ, তিতাবৰ, লখিমপুৰ আদি স্থানত “পাণ্ডুলিপি প্ৰস্তুত আৰু শংকৰী চিত্ৰাঙ্কন” বিষয়ক বহু পুৰণি কাৰ্যশালা পৰিচালনা কৰিছে। 

আহাৰ্য (অংকীয়া ভাওনাৰ সাজ-সজ্জা) বিষয়ক ৩০ দিনীয়া কৰ্মশালাতো তেওঁ সমল ব্যক্তি হিচাপে আমন্ত্ৰিত হৈছে। ২০১৯ চনত নেপালৰ পোখৰাত অনুষ্ঠিত প্ৰথম আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় শিল্প কৰ্মশালা আৰু প্ৰদৰ্শনীত তেওঁ অংশগ্ৰহণ কৰে। লগতে তেওঁ ২০২১ চনত অসমৰ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰত অনুষ্ঠিত পাণ্ডুলিপি চিত্ৰাঙ্কন কৰ্মশালা, বিহাৰৰ নৰেন্দ্ৰপুৰত আৰ্থশিলা নেচনেল ফ’ক আৰ্ট সিম্পোজিয়াম, ঝাৰখণ্ডত ৰাষ্ট্ৰীয় জনজাতি চিত্ৰশিল্পী শিবিৰত সক্ৰিয়ভাৱে অংশ লৈছে। তেওঁৰ এইধৰণৰ প্ৰচেষ্টাই অসমৰ পৰম্পৰাগত চিত্ৰাঙ্কন আৰু অংকীয়া ভাওনা শিল্পক নতুন প্ৰজন্মৰ মাজত পৰিচয় কৰাই দিয়াত বিশেষ অৱদান আছে। 


==প্ৰকাশিত গ্ৰন্থ==
মৃদু মৌচম বৰাই পাণ্ডুলিপি আৰু অসমৰ সাংস্কৃতিক ঐতিহ্য সন্দৰ্ভত কেইবাখনো গুৰুত্বপূৰ্ণ গ্ৰন্থ প্ৰস্তুত আৰু সম্পাদনা কৰিছে। তদুপৰি তেখেতে এই বিষয়তে বহুতো আলোচনী, গৱেষণা পত্ৰ আদিত লেখা প্ৰকাশ কৰিছে। তেখেতৰ উল্লেখযোগ্য প্ৰকাশিত কিতাপসমূহ হ’ল—
*বালীসত্ৰ পাণ্ডুলিপিৰ বৰ্ণনামূলক তালিকা (“Descriptive Catalogue of Balisattra Manuscripts”) — ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰীয় আৰ্কাইভ, নতুন দিল্লী, ২০১৫
*মায়াবিদ্যাৰ ভূমি মায়ঙৰ পাণ্ডুলিপি তালিকা (“Catalogue of Manuscripts from Mayong, The Land of Magic”) — ইণ্ডিয়ান নেচনেল ট্ৰাষ্ট ফৰ আৰ্ট এণ্ড কালচাৰেল হেৰিটেজ, অসম শাখা, ২০২১
*দক্ষিণপাট সত্ৰ, মাজুলীত সংৰক্ষিত পাণ্ডুলিপিৰ তালিকা (“Catalogue of Manuscripts Preserved at Dakhinpat Satra, Majuli”) — ইণ্ডিয়ান নেচনেল ট্ৰাষ্ট ফৰ আৰ্ট এণ্ড কালচাৰেল হেৰিটেজ, অসম শাখা, ২০২১

==প্ৰদৰ্শনীসমূহ==
মৃদু মৌচম বৰাই বহুতো ৰাজ্যিক আৰু ৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ৰ প্ৰদৰ্শনীত তেওঁৰ চিত্ৰকলা, পাণ্ডুলিপি চিত্ৰকলা, আৰু অংকীয়া ভাওনাৰ আহাৰ্যসামগ্ৰী (পুৰণি পোছাক, মুখা গহনা আদি) প্ৰদৰ্শন কৰিছে। তেওঁৰ উল্লেখযোগ্য প্ৰদৰ্শনীসমূহ হ’লঃ
*২০০২ চনত ‘অমৰ অসম’ৰ উদ্যোগত অনুষ্ঠিত ‘অখিল অসম চিত্ৰকলা প্ৰতিভা সন্ধানী প্ৰতিযোগিতা’। 
*২০০৪ চনত ‘শ্ৰীমন্ত শঙ্কৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰ’, গুৱাহাটী, অসমৰ উদ্যোগত অনুষ্ঠিত ‘উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলৰ প্ৰথম ৰাজ্যিক শিল্প প্ৰদৰ্শনী’। 
*২০০৫ চনত নতুন দিল্লীৰ প্ৰগতি মৈদানত ইণ্ডিয়ান ট্ৰেড প্ৰমোশন অৰগানাইজেচনৰ উদ্যোগত অনুষ্ঠিত ‘উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চল এক্সপ’ৰ ৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ৰ চিত্ৰ প্ৰদৰ্শনী। 
*২০০৮ চনত শ্ৰীমন্ত শঙ্কৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰৰ উদ্যোগত অনুষ্ঠিত ‘পঞ্চম উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চল চিত্ৰ প্ৰদৰ্শনী’। 
*২০১০ চনত ‘ফ্ৰেণ্ডছ অৱ অসম এণ্ড চেভেন চিষ্টাৰ্ছ’ৰ উদ্যোগত গুৱাহাটী প্ৰজ্ঞোতি আই.টি.এ.ত অনুষ্ঠিত ‘পাণ্ডুলিপি চিত্ৰ প্ৰদৰ্শনী’। 
*২০১২ চনত গুৱাহাটীত আৰু ২০১৩ চনত গহপুৰত অনুষ্ঠিত ‘সেতুবন্ধ’ কাৰ্যসূচীত পাণ্ডুলিপি চিত্ৰকলা প্ৰদৰ্শন। 
*২০১৫ চনত গুৱাহাটীৰ ৰবীন্দ্ৰভৱনত ‘সংগীত নাটক একাডেমী’ৰ উদ্যোগত অনুষ্ঠিত ‘নৃত্যপৰ্ব-২০১৫’ত অংকীয়া ভাওনাৰ আহাৰ্যৰ প্ৰদৰ্শনী। 
*২০১৬ চনৰ ফেব্ৰুৱাৰী মাহত মুম্বাইত অনুষ্ঠিত ‘মেক ইন ইণ্ডিয়া উইক’ত অংকীয়া ভাওনাৰ পৰম্পৰাগত পোছাক, মুখা আৰু গহনাৰ প্ৰদৰ্শনী। 
*২০১৬ চনৰ ২৫ ডিচেম্বৰত ডুলীয়াজানত অনুষ্ঠিত ‘সংগীতম’ কাৰ্যসূচীত আহাৰ্যৰ প্ৰদৰ্শনী। 
*২০১৭ চনত কলকাতাত অনুষ্ঠিত ‘ইণ্ডিয়ান নেচনেল এক্সিবিশন’ত অংকীয়া ভাওনাৰ প্ৰদৰ্শনী। 
*২০১৭ চনৰ আগষ্ট মাহত নগাঁৱত অনুষ্ঠিত ‘ৰং প্ৰতিভা’ কাৰ্যসূচীত পৰম্পৰাগত আহাৰ্যৰ প্ৰদৰ্শনী। 
*২০২৩ চনৰ ৩-৫ নৱেম্বৰ তাৰিখত নতুন দিল্লীৰ ‘ইণ্ডিয়া হেবিটেট চেণ্টাৰ’ত অনুষ্ঠিত ‘Silent Conservation: From Margins to the Centre’ শীৰ্ষক ৰাষ্ট্ৰীয় চিত্ৰ প্ৰদৰ্শনিত অংশগ্ৰহণ। 


==পুৰস্কাৰ আৰু সন্মান==
মৃদু মৌচম বৰাই তেওঁৰ শিক্ষা, চিত্ৰকলা আৰু সাংস্কৃতিক অবদানেৰে বিভিন্ন সময়ত গুৰুত্বপূৰ্ণ সন্মান আৰু পুৰস্কাৰ লাভ কৰিছে। উল্লেখযোগ্য পুৰস্কাৰসমূহ হ’লঃ
*“শিক্ষক গৌৰৱ বঁটা” (২০১৯)– সদৌ অসম প্ৰাথমিক টেট উৎীৰ্ণ শিক্ষক সমাজ, অসমৰ পৰা প্ৰদান কৰা বঁটা&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://assam.news18.com/amp/photogallery/assam/state-gratitude-award-for-the-year-2025-to-the-eminent-sanchipatiya-book-artist-mridu-moucham-bora-of-assam-subham-g-455896.html | title=Mridu Moucham Bora: অসমৰ বিশিষ্ট সাঁচিপতীয়া পুথি চিত্ৰশিল্পী মৃদু মৌচম বৰালৈ ২০২৫ বৰ্ষৰ ৰাজ্যিক কৃতজ্ঞতা বঁটা | accessdate=6 July 2025}}&lt;/ref&gt;
*“Academic Encouragement Award” (২০১৯)– চিএছআইআৰ-এনইআইএছটি (CSIR-NEIST), যোৰহাট, অসম*ৰ পৰা প্ৰদান কৰা বঁটা। 
*“Artist Felicitation Award” (২০২১)– সাংস্কৃতিক পৰিক্ৰমা বিভাগ, অসম চৰকাৰ

==তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references /&gt;

[[শ্ৰেণী:জীৱিত ব্যক্তি]]</text>
      <sha1>5o5lp4k07kyi3kduooz7x5qajblkx8c</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522269</id>
      <parentid>522268</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T05:05:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BhuyanBhaskar</username>
        <id>16362</id>
      </contributor>
      <comment>(edited with [[User:ProveIt_GT|ProveIt]])</comment>
      <origin>522269</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="26815" sha1="3tybqyl6uwq0om4b07c7uu9yxyxnsqs" xml:space="preserve">{{infobox writer
|name= মৃদু মৌচম বৰা
|image=মৃদু মৌচম বৰা.jpg
|thumb=
|imagesize=250px
|alt=
|caption=
|pseudonym=
|birth_name=
|birth_date=
|birth_place=
|death_date=
|death_place=
|occupation=চিত্ৰশিল্পী, নাট্য আহাৰ্য বিশেষজ্ঞ, শিক্ষক আৰু গবেষক
|nationality=[[ভাৰত|ভাৰতীয়]]
|ethnicity=
|citizenship=ভাৰতীয়
|language=[[অসমীয়া ভাষা|অসমীয়া]]
|education=স্নাতক
|alma_mater=
|period=
|genre=[[অসমীয়া সাহিত্য]]
|subject= চিত্ৰশিল্পী
|movement=
|notableworks=
|spouse=
|partner= 
|children= 
|relatives=
|influences=
|influenced=
|awards=
|signature=
|signature_alt=
|website=}} 

'''মৃদু মৌচম বৰা'''
মৃদু মৌচম বৰা (জন্ম: ১ জুলাই, ১৯৮০) অসমৰ সংস্কৃতি সংৰক্ষণকাৰী, পাণ্ডুলিপি চিত্ৰশিল্পী&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://www.memeraki.com/collections/mridu-mochum | title=https://www.memeraki.com | accessdate=6 July 2025}}&lt;/ref&gt;, নাট্য আহাৰ্য বিশেষজ্ঞ&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/guwahati/museum-to-bring-medieval-manuscript-painting-to-life/articleshow/118309286.cms | title=https://timesofindia.indiatimes.com | accessdate=6 July 2025}}&lt;/ref&gt;, শিক্ষক আৰু গবেষক।&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://www.sahapedia.org/manuscript-painting-of-assam-conversation-mridu-moucham-bora#lg=1&amp;slide=0 | title=Manuscript Painting of Assam: In Conversation with Mridu Moucham Bora | accessdate=6 July 2025}}&lt;/ref&gt; তেওঁ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱৰ নামত গঠিত “Society for Srimanta Sankaradeva”ৰ সাধাৰণ সম্পাদক আৰু পৰম্পৰাগত শিল্পসংস্কৃতিৰ সংস্থাপনাৰ লক্ষ্যৰে প্ৰতিষ্ঠিত “CIHNA: The Ethos of Tradition” নামৰ গৱেষণা-সংস্থাৰ প্ৰতিষ্ঠাপক সম্পাদক। তেওঁ পৰম্পৰাগত পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ, অঙ্কীয় নাট্যকলা, চিত্ৰাংকন আৰু নাট্য আহাৰ্য নিৰ্মাণৰ সৈতে জড়িত।&lt;ref&gt;{{cite web | url=http://www.sahapedia.org/manuscript-painting-of-assam-conversation-mridu-moucham-bora | title=Manuscript Painting of Assam: In Conversation with Mridu Moucham Bora | accessdate=6 July 2025}}&lt;/ref&gt;

==প্ৰাৰম্ভিক জীৱন আৰু শিক্ষা==
অসমৰ নগাঁও জিলাৰ ঢিং অঞ্চলৰ আঠগাঁৱত তেওঁৰ হৈছিল। তেওঁ ঢিং কে.বি. উচ্চতৰ মাধ্যমিক বিদ্যালয়ৰ পৰা ১৯৯৬ আৰু ১৯৯৯ চনত যথাক্ৰমে মাধ্যমিক আৰু উচ্চতৰ মাধ্যমিক উত্তীৰ্ণ হয়। ২০০২ চনত ঢিং মহাবিদ্যালয়ৰ পৰা ৰসায়নত স্নাতক (বি.এছ.চি.) ডিগ্ৰী লাভ কৰে। তদুপৰি ২০১৬ চনত কৃষ্ণকান্ত সন্দিকৈ ৰাজ্যিক মুক্ত বিশ্ববিদ্যালয়ৰ অধীনত ডি.ইল.এড. ডিগ্ৰী লাভ কৰে। তদুপৰি তেওঁ ২০০১ চনত নগাঁৱৰ স্কুল অৱ ড্ৰয়িং এণ্ড পেইণ্টিঙৰ কল্লোলৰ পৰা ড্ৰয়িং এণ্ড পেইণ্টিঙৰ ন বছৰৰ পাঠ্যক্ৰম গ্ৰহণ কৰে। 

==পেচাগত আৰু সৃষ্টিশীল অভিজ্ঞতা==
মৃদু মৌচম বৰা পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ, প্ৰাচীন নথিপত্ৰৰ নথিভুক্তকৰণ আৰু অসমীয়াৰ ঐতিহ্যবাহী সাংস্কৃতিক উপাদানসমূহৰ চিত্ৰাঙ্কনৰ ক্ষেত্ৰত এগৰাকী সুদক্ষ ব‍্যক্তি। তেওঁ ২০০৫ চনত “ন্যেশনেল মিছন ফৰ মেনুছ্ক্ৰিপ্টছ্‌”, নতুন দিল্লীৰ বাবে পাণ্ডুলিপি সমীক্ষক হিচাপে কাম আৰম্ভ কৰিছিল। ২০০৮ চনৰ ৯ মাৰ্চৰ পৰা ২০১১ চনৰ ৭ ডিচেম্বৰলৈকে তেওঁ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰ, পাঞ্জাবাৰীত থকা “পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ প্ৰকল্প”-ত ‘জ্যেষ্ঠ ক্ষেত্ৰ সংৰক্ষণকাৰী’ হিচাপে কৰ্মৰত আছিল। এই প্ৰকল্পটি ‘ন্যেশনেল মিছন ফৰ মেনুছ্ক্ৰিপ্টছ্‌’ৰ অধীনত চলিছিল। তাৰ পিছত তেওঁ ছিলচৰৰ জি. চি. কলেজত অৱস্থিত মেনুছ্ক্ৰিপ্ট ৰিচ’ৰ্ছ চেণ্টাৰৰ সমন্বয়ক শ্ৰী উৎপল দাসৰ অধীনত ‘নথিপত্ৰ বিশেষজ্ঞ’ হিচাপে কাম কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://www.indiamart.com/proddetail/tradition-in-assamese-by-mridu-moucham-bora-2854563036162.html | title=Tradition In Assamese By Mridu Moucham Bora | accessdate=6 July 2025}}&lt;/ref&gt; 

২০১২ চনৰ ১৯ অক্টোবৰৰ পৰা ২৫ অক্টোবৰলৈ শিৱসাগৰৰ আমগুৰিত থকা ‘টাই ভাষা আৰু সাংস্কৃতিক গৱেষণা কেন্দ্ৰ’-ত অনুষ্ঠিত পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ শিবিৰত তেওঁ প্ৰশিক্ষক হিচাপে অংশগ্ৰহণ কৰে। এই শিবিৰ ‘টাই আহোম উন্নয়ন পৰিষদ, অসম’-ৰ আৰ্থিক সহায়ত আয়োজিত হৈছিল। ২০১৩ চনৰ ২ ফেব্ৰুৱাৰী পৰা ৫ মাৰ্চলৈকে তেওঁ ‘ন্যেশনেল আৰ্কাইভছ্‌’ৰ অধীনত শ্ৰী শ্ৰী নাৰোৱা বলি সত্ৰ, নগাঁৱত অনুষ্ঠিত এক মাহব্যাপী পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ শিবিৰতো প্ৰশিক্ষক হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰে। তেওঁ এতিয়ালৈকে বিভিন্ন চৰকাৰী আৰু বেচৰকাৰী প্ৰকল্পত ফ্ৰীলেন্স সংৰক্ষণকাৰী, নথি প্ৰস্তুতকাৰী আৰু পাণ্ডুলিপি চিত্ৰাঙ্কনকাৰী হিচাপে কাম কৰি আহিছে। 

২০১৮ চনৰ মে’ মাহৰ পৰা অক্টোবৰলৈকে তেওঁ মাজুলীৰ দক্ষিণপাট সত্ৰত অনুষ্ঠিত ‘পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ প্ৰকল্প’-ত ‘প্ৰকল্প বিষয়াৰ’ দায়িত্ব গ্ৰহণ কৰিছিল। এই প্ৰকল্পটো ইণ্ডিয়ান নেচনেল ট্ৰাষ্ট ফৰ আৰ্ট এণ্ড কালচাৰেল হেৰিটেইজ (INTACH)ৰ অধীনত সমাপন কৰা হৈছিল আৰু ডাচ সংস্থা Prince Claus Fundৰ দ্বাৰা পৃষ্ঠপোষকতা প্ৰাপ্ত আছিল। ২০১৯ চনৰ এপ্ৰিল মাহৰ পৰা মাৰ্চলৈকে তেওঁ মায়ঙত অনুষ্ঠিত ‘পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ প্ৰকল্প’-ত ‘মূল সংৰক্ষণ বিশেষজ্ঞ’ হিচাপে কৰ্মৰত আছিল। এই প্ৰকল্পটোৰ পৃষ্ঠপোষক আছিল জাৰ্মান সংস্থা Gerda Henkel Stiftung। ২০২২ চনৰ এপ্ৰিলৰ পৰা ২০২৩ চনৰ মাৰ্চলৈকে তেওঁ ‘ড° সূৰ্য্য কুমাৰ ভূঞা স্মাৰক ট্ৰাষ্ট, অসম’-ৰ অধীনত মৰিগাঁৱৰ নাৰোৱা কুজি সত্ৰ আৰু নগাঁৱৰ নাৰোৱা বলি সত্ৰত পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ সমন্বয়কৰ হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰে। 

২০১০ চনত তেওঁ ‘প্ৰগতি আহাৰ্য্য’ নামৰ এখন গোট গঠন কৰে। এই গোটখনে বিগত পন্ধৰ বছৰৰ পৰা অসমজুৰি আংকীয়া নাটৰ বাবে খাঁটি আৰু পৰম্পৰাগত সাজ-পোছাক প্ৰস্তুত কৰি যোগান ধৰি আহিছে। তেওঁ ২০১৬ চনৰ ৩ ছেপ্টেম্বৰত ধিংত ‘আহাৰ্য্য প্ৰডাকশ্যন চেণ্টাৰ’ স্থাপন কৰে। এই কেন্দ্ৰটি ‘শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ সমাজ’-ৰ অধীনত পৰিচালিত, যাৰ উদ্দেশ্য হ’ল ভাওনাৰ পৰম্পৰাগত পোছাক সম্বন্ধীয় জ্ঞানৰ সংৰক্ষণ আৰু বিস্তাৰ। ২০১২ চনৰ পৰা ২০২৪ চনৰ অক্টোবৰলৈকে তেওঁ নগাঁৱৰ চোনাৰিগাঁও মধ্য ইংৰাজী বিদ্যালয়ত ‘সৰ্বশিক্ষা শিক্ষা অভিযান, অসম’-ৰ অধীনত বিজ্ঞান শিক্ষক হিচাপে কৰ্মৰত আছিল। ২০২৪ চনৰ অক্টোবৰৰ পৰা তেওঁ অসম চৰকাৰৰ স্কুল শিক্ষা বিভাগৰ অধীনত শিক্ষক হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰি আছে। উল্লেখযোগ্যভাৱে, তেওঁ ৰয়েল গ্ল’বেল বিশ্ববিদ্যালয়ৰ উদ্যোগত চলি থকা এটি গুৰুত্বপূৰ্ণ প্ৰকল্পত অংশ লৈ আছে, য’ত ৫০খন ব্ৰজাৱলী আৰু পুৰণি অসমীয়াত লিখা সাঁচিপাতৰ পাণ্ডুলিপি আধুনিক অসমীয়া ভাষালৈ অনুবাদ কৰা হৈছে। 

==পাণ্ডুলিপিৰ চিত্ৰাঙ্কন আৰু সংৰক্ষণৰ ক্ষেত্ৰত অভিজ্ঞতা==
মৃদু মৌচম বৰাই পৰম্পৰাগত কাগজ, ৰঙ আৰু প্ৰাচীন ধাৰণাৰে পাণ্ডুলিপি চিত্ৰাঙ্কন আৰু সংৰক্ষণৰ বহু গুৰুত্বপূৰ্ণ কাৰ্য সম্পন্ন কৰিছে। তেওঁ পৰম্পৰাগত শৈলী আৰু উপাদান ব্যৱহাৰ কৰি “অৰ্জুন ভঞ্জন” আৰু “চোৰা-ধৰা” শীৰ্ষক দুখন সচিত্ৰ পাণ্ডুলিপি প্ৰস্তুত কৰিছিল। এই পাণ্ডুলিপিসমূহ “সচিত্ৰ আঙ্কাৱলী” প্ৰকল্পৰ অধীনত সংগৃহীত, সম্পাদিত আৰু প্ৰকাশিত হৈছিল। এগৰাকী বিশিষ্ট পণ্ডিত [[নাৰায়ণ চন্দ্ৰ গোঁসামী]] (ডি.লিট.)য়ে এই সংকলন সম্পাদনা কৰিছিল। তেওঁ নতুন দিল্লীৰ **ন্যেশনেল স্কুল অৱ ড্ৰামা**ৰ এটা প্ৰকল্পৰ বাবে “পাৰিজাত হৰণ” নামৰ আন এখন সচিত্ৰ পাণ্ডুলিপি প্ৰস্তুত কৰিছে।&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://assamtribune.com/supplements/horizon/new-age-changemakers-1339930 | title=https://assamtribune.com | accessdate=6 July 2025}}&lt;/ref&gt; 

২০১৬ চনৰ পৰা তেওঁ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ আৰু মাধৱদেৱৰ ১২খন অংকীয়া নাটৰ পাণ্ডুলিপিৰ পৃষ্ঠা (ফলিঅ’)-ত পৰম্পৰাগত শৈলী আৰু ৰঙেৰে সচিত্ৰ চিত্ৰাঙ্কন প্ৰকল্পত কৰ্মৰত হৈ আছে। “সচিত্ৰ আঙ্কাৱলী” নামৰ এই প্ৰকল্পটি মাজুলীৰ কমলাবাৰী সত্ৰৰ সত্ৰাধিপতি [[নাৰায়ণ চন্দ্ৰ গোঁসামী]]ৰ পৃষ্ঠপোষকতাত চলি আছে। তেওঁ লোহিত চন্দ্ৰ গোঁসামী দ্বাৰা ৰচিত “চিহ্ন যাত্ৰা” (আৰিহী) নামৰ এখন নতুন নাটৰ পাণ্ডুলিপি সংস্কৰণো প্ৰস্তুত কৰিছে। এই পাণ্ডুলিপিত শংকৰদেৱে বৰ্ণনা কৰা সাতখন বৈকুণ্ঠৰ সচিত্ৰ চিত্ৰাঙ্কন সন্নিবিষ্ট আছে। ২০১৬ চনৰ ২৭ মাৰ্চত কেন্দ্ৰীয় সংস্কৃতি মন্ত্ৰালয়, ভাৰত চৰকাৰৰ আৰ্থিক সহায়ত ড° ভৱানন্দ বৰবায়নৰ পৰিচালনাত তেওঁ অংকীয়া নাট “চিহ্ন যাত্ৰা”ৰ বাবে বৈকুণ্ঠৰ সাতখন আশ্ৰয়ক লৈ চিত্ৰাঙ্কন প্ৰস্তুত কৰে। ইয়াৰ উপৰিও তেওঁ পৰম্পৰাগত পদ্ধতিত সাঁচিপাতত ১৫খন বৰগীতৰ পাণ্ডুলিপি প্ৰস্তুত কৰিছে। 

== কৰ্মশালা আৰু প্ৰদৰ্শনৰ অভিজ্ঞতা ==
মৃদু মৌচম বৰাই অসমৰ পৰম্পৰাগত সচিত্ৰ পাণ্ডুলিপি চিত্ৰাঙ্কন,অংকীয়া ভাওনা আৰু সাংস্কৃতিক পেইণ্টিঙৰ ক্ষেত্ৰত বহুতো কাৰ্যশালা, প্ৰদৰ্শনী আৰু ৰাষ্ট্ৰীয়-আন্তৰ্জাতিক শিবিৰত অংশ গ্ৰহণ আৰু পৰিচালনা কৰিছে। ২০০৯ চনত তেওঁ ভূপালত অৱস্থিত ‘‘ইন্দিৰা গান্ধী ৰাষ্ট্ৰীয় মানৱ সংগ্ৰহালয়ৰ ৩৩তম প্ৰতিষ্ঠা দিৱসত অসমৰ সচিত্ৰ পাণ্ডুলিপিৰ বিষয়ে প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। ২০১১ চনত মণিপুৰত অনুষ্ঠিত উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলীয় শিল্পী শিবিৰত অংশগ্ৰহণ কৰে। তেওঁ গুৱাহাটী, ধিং, শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰ, বৰদোৱা, যোৰহাট, কামপুৰ, তিতাবৰ, লখিমপুৰ আদি স্থানত “পাণ্ডুলিপি প্ৰস্তুত আৰু শংকৰী চিত্ৰাঙ্কন” বিষয়ক বহু পুৰণি কাৰ্যশালা পৰিচালনা কৰিছে। &lt;ref&gt;{{cite web | url=https://www.youtube.com/watch?v=DJJbYu8ETZo | title=Xebähu Mänä | Pāpön | Börgeet | accessdate=6 July 2025}}&lt;/ref&gt;

আহাৰ্য (অংকীয়া ভাওনাৰ সাজ-সজ্জা) বিষয়ক ৩০ দিনীয়া কৰ্মশালাতো তেওঁ সমল ব্যক্তি হিচাপে আমন্ত্ৰিত হৈছে। ২০১৯ চনত নেপালৰ পোখৰাত অনুষ্ঠিত প্ৰথম আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় শিল্প কৰ্মশালা আৰু প্ৰদৰ্শনীত তেওঁ অংশগ্ৰহণ কৰে। লগতে তেওঁ ২০২১ চনত অসমৰ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰত অনুষ্ঠিত পাণ্ডুলিপি চিত্ৰাঙ্কন কৰ্মশালা, বিহাৰৰ নৰেন্দ্ৰপুৰত আৰ্থশিলা নেচনেল ফ’ক আৰ্ট সিম্পোজিয়াম, ঝাৰখণ্ডত ৰাষ্ট্ৰীয় জনজাতি চিত্ৰশিল্পী শিবিৰত সক্ৰিয়ভাৱে অংশ লৈছে। তেওঁৰ এইধৰণৰ প্ৰচেষ্টাই অসমৰ পৰম্পৰাগত চিত্ৰাঙ্কন আৰু অংকীয়া ভাওনা শিল্পক নতুন প্ৰজন্মৰ মাজত পৰিচয় কৰাই দিয়াত বিশেষ অৱদান আছে। 


==প্ৰকাশিত গ্ৰন্থ==
মৃদু মৌচম বৰাই পাণ্ডুলিপি আৰু অসমৰ সাংস্কৃতিক ঐতিহ্য সন্দৰ্ভত কেইবাখনো গুৰুত্বপূৰ্ণ গ্ৰন্থ প্ৰস্তুত আৰু সম্পাদনা কৰিছে। তদুপৰি তেখেতে এই বিষয়তে বহুতো আলোচনী, গৱেষণা পত্ৰ আদিত লেখা প্ৰকাশ কৰিছে। তেখেতৰ উল্লেখযোগ্য প্ৰকাশিত কিতাপসমূহ হ’ল—
*বালীসত্ৰ পাণ্ডুলিপিৰ বৰ্ণনামূলক তালিকা (“Descriptive Catalogue of Balisattra Manuscripts”) — ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰীয় আৰ্কাইভ, নতুন দিল্লী, ২০১৫
*মায়াবিদ্যাৰ ভূমি মায়ঙৰ পাণ্ডুলিপি তালিকা (“Catalogue of Manuscripts from Mayong, The Land of Magic”) — ইণ্ডিয়ান নেচনেল ট্ৰাষ্ট ফৰ আৰ্ট এণ্ড কালচাৰেল হেৰিটেজ, অসম শাখা, ২০২১
*দক্ষিণপাট সত্ৰ, মাজুলীত সংৰক্ষিত পাণ্ডুলিপিৰ তালিকা (“Catalogue of Manuscripts Preserved at Dakhinpat Satra, Majuli”) — ইণ্ডিয়ান নেচনেল ট্ৰাষ্ট ফৰ আৰ্ট এণ্ড কালচাৰেল হেৰিটেজ, অসম শাখা, ২০২১

==প্ৰদৰ্শনীসমূহ==
মৃদু মৌচম বৰাই বহুতো ৰাজ্যিক আৰু ৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ৰ প্ৰদৰ্শনীত তেওঁৰ চিত্ৰকলা, পাণ্ডুলিপি চিত্ৰকলা, আৰু অংকীয়া ভাওনাৰ আহাৰ্যসামগ্ৰী (পুৰণি পোছাক, মুখা গহনা আদি) প্ৰদৰ্শন কৰিছে। তেওঁৰ উল্লেখযোগ্য প্ৰদৰ্শনীসমূহ হ’লঃ
*২০০২ চনত ‘অমৰ অসম’ৰ উদ্যোগত অনুষ্ঠিত ‘অখিল অসম চিত্ৰকলা প্ৰতিভা সন্ধানী প্ৰতিযোগিতা’। 
*২০০৪ চনত ‘শ্ৰীমন্ত শঙ্কৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰ’, গুৱাহাটী, অসমৰ উদ্যোগত অনুষ্ঠিত ‘উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলৰ প্ৰথম ৰাজ্যিক শিল্প প্ৰদৰ্শনী’। 
*২০০৫ চনত নতুন দিল্লীৰ প্ৰগতি মৈদানত ইণ্ডিয়ান ট্ৰেড প্ৰমোশন অৰগানাইজেচনৰ উদ্যোগত অনুষ্ঠিত ‘উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চল এক্সপ’ৰ ৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ৰ চিত্ৰ প্ৰদৰ্শনী। 
*২০০৮ চনত শ্ৰীমন্ত শঙ্কৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰৰ উদ্যোগত অনুষ্ঠিত ‘পঞ্চম উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চল চিত্ৰ প্ৰদৰ্শনী’। 
*২০১০ চনত ‘ফ্ৰেণ্ডছ অৱ অসম এণ্ড চেভেন চিষ্টাৰ্ছ’ৰ উদ্যোগত গুৱাহাটী প্ৰজ্ঞোতি আই.টি.এ.ত অনুষ্ঠিত ‘পাণ্ডুলিপি চিত্ৰ প্ৰদৰ্শনী’। 
*২০১২ চনত গুৱাহাটীত আৰু ২০১৩ চনত গহপুৰত অনুষ্ঠিত ‘সেতুবন্ধ’ কাৰ্যসূচীত পাণ্ডুলিপি চিত্ৰকলা প্ৰদৰ্শন। 
*২০১৫ চনত গুৱাহাটীৰ ৰবীন্দ্ৰভৱনত ‘সংগীত নাটক একাডেমী’ৰ উদ্যোগত অনুষ্ঠিত ‘নৃত্যপৰ্ব-২০১৫’ত অংকীয়া ভাওনাৰ আহাৰ্যৰ প্ৰদৰ্শনী। 
*২০১৬ চনৰ ফেব্ৰুৱাৰী মাহত মুম্বাইত অনুষ্ঠিত ‘মেক ইন ইণ্ডিয়া উইক’ত অংকীয়া ভাওনাৰ পৰম্পৰাগত পোছাক, মুখা আৰু গহনাৰ প্ৰদৰ্শনী। 
*২০১৬ চনৰ ২৫ ডিচেম্বৰত ডুলীয়াজানত অনুষ্ঠিত ‘সংগীতম’ কাৰ্যসূচীত আহাৰ্যৰ প্ৰদৰ্শনী। 
*২০১৭ চনত কলকাতাত অনুষ্ঠিত ‘ইণ্ডিয়ান নেচনেল এক্সিবিশন’ত অংকীয়া ভাওনাৰ প্ৰদৰ্শনী। 
*২০১৭ চনৰ আগষ্ট মাহত নগাঁৱত অনুষ্ঠিত ‘ৰং প্ৰতিভা’ কাৰ্যসূচীত পৰম্পৰাগত আহাৰ্যৰ প্ৰদৰ্শনী। 
*২০২৩ চনৰ ৩-৫ নৱেম্বৰ তাৰিখত নতুন দিল্লীৰ ‘ইণ্ডিয়া হেবিটেট চেণ্টাৰ’ত অনুষ্ঠিত ‘Silent Conservation: From Margins to the Centre’ শীৰ্ষক ৰাষ্ট্ৰীয় চিত্ৰ প্ৰদৰ্শনিত অংশগ্ৰহণ। 


==পুৰস্কাৰ আৰু সন্মান==
মৃদু মৌচম বৰাই তেওঁৰ শিক্ষা, চিত্ৰকলা আৰু সাংস্কৃতিক অবদানেৰে বিভিন্ন সময়ত গুৰুত্বপূৰ্ণ সন্মান আৰু পুৰস্কাৰ লাভ কৰিছে। উল্লেখযোগ্য পুৰস্কাৰসমূহ হ’লঃ
*“শিক্ষক গৌৰৱ বঁটা” (২০১৯)– সদৌ অসম প্ৰাথমিক টেট উৎীৰ্ণ শিক্ষক সমাজ, অসমৰ পৰা প্ৰদান কৰা বঁটা&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://assam.news18.com/amp/photogallery/assam/state-gratitude-award-for-the-year-2025-to-the-eminent-sanchipatiya-book-artist-mridu-moucham-bora-of-assam-subham-g-455896.html | title=Mridu Moucham Bora: অসমৰ বিশিষ্ট সাঁচিপতীয়া পুথি চিত্ৰশিল্পী মৃদু মৌচম বৰালৈ ২০২৫ বৰ্ষৰ ৰাজ্যিক কৃতজ্ঞতা বঁটা | accessdate=6 July 2025}}&lt;/ref&gt;
*“Academic Encouragement Award” (২০১৯)– চিএছআইআৰ-এনইআইএছটি (CSIR-NEIST), যোৰহাট, অসম*ৰ পৰা প্ৰদান কৰা বঁটা। 
*“Artist Felicitation Award” (২০২১)– সাংস্কৃতিক পৰিক্ৰমা বিভাগ, অসম চৰকাৰ

==তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references /&gt;

[[শ্ৰেণী:জীৱিত ব্যক্তি]]</text>
      <sha1>3tybqyl6uwq0om4b07c7uu9yxyxnsqs</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522270</id>
      <parentid>522269</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T05:17:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BhuyanBhaskar</username>
        <id>16362</id>
      </contributor>
      <comment>(edited with [[User:ProveIt_GT|ProveIt]])</comment>
      <origin>522270</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="26937" sha1="3bndn65sukoml7ipsyj81shccvhxo69" xml:space="preserve">{{infobox writer
|name= মৃদু মৌচম বৰা
|image=মৃদু মৌচম বৰা.jpg
|thumb=
|imagesize=250px
|alt=
|caption=
|pseudonym=
|birth_name=
|birth_date=
|birth_place=
|death_date=
|death_place=
|occupation=চিত্ৰশিল্পী, নাট্য আহাৰ্য বিশেষজ্ঞ, শিক্ষক আৰু গবেষক
|nationality=[[ভাৰত|ভাৰতীয়]]
|ethnicity=
|citizenship=ভাৰতীয়
|language=[[অসমীয়া ভাষা|অসমীয়া]]
|education=স্নাতক
|alma_mater=
|period=
|genre=[[অসমীয়া সাহিত্য]]
|subject= চিত্ৰশিল্পী
|movement=
|notableworks=
|spouse=
|partner= 
|children= 
|relatives=
|influences=
|influenced=
|awards=
|signature=
|signature_alt=
|website=}} 

'''মৃদু মৌচম বৰা'''
মৃদু মৌচম বৰা (জন্ম: ১ জুলাই, ১৯৮০) অসমৰ সংস্কৃতি সংৰক্ষণকাৰী, পাণ্ডুলিপি চিত্ৰশিল্পী&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://www.memeraki.com/collections/mridu-mochum | title=https://www.memeraki.com | accessdate=6 July 2025}}&lt;/ref&gt;, নাট্য আহাৰ্য বিশেষজ্ঞ&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/guwahati/museum-to-bring-medieval-manuscript-painting-to-life/articleshow/118309286.cms | title=https://timesofindia.indiatimes.com | accessdate=6 July 2025}}&lt;/ref&gt;, শিক্ষক আৰু গবেষক।&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://www.sahapedia.org/manuscript-painting-of-assam-conversation-mridu-moucham-bora#lg=1&amp;slide=0 | title=Manuscript Painting of Assam: In Conversation with Mridu Moucham Bora | accessdate=6 July 2025}}&lt;/ref&gt; তেওঁ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱৰ নামত গঠিত “Society for Srimanta Sankaradeva”ৰ সাধাৰণ সম্পাদক আৰু পৰম্পৰাগত শিল্পসংস্কৃতিৰ সংস্থাপনাৰ লক্ষ্যৰে প্ৰতিষ্ঠিত “CIHNA: The Ethos of Tradition” নামৰ গৱেষণা-সংস্থাৰ প্ৰতিষ্ঠাপক সম্পাদক। তেওঁ পৰম্পৰাগত পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ, অঙ্কীয় নাট্যকলা, চিত্ৰাংকন আৰু নাট্য আহাৰ্য নিৰ্মাণৰ সৈতে জড়িত।&lt;ref&gt;{{cite web | url=http://www.sahapedia.org/manuscript-painting-of-assam-conversation-mridu-moucham-bora | title=Manuscript Painting of Assam: In Conversation with Mridu Moucham Bora | accessdate=6 July 2025}}&lt;/ref&gt;

==প্ৰাৰম্ভিক জীৱন আৰু শিক্ষা==
অসমৰ নগাঁও জিলাৰ ঢিং অঞ্চলৰ আঠগাঁৱত তেওঁৰ হৈছিল। তেওঁ ঢিং কে.বি. উচ্চতৰ মাধ্যমিক বিদ্যালয়ৰ পৰা ১৯৯৬ আৰু ১৯৯৯ চনত যথাক্ৰমে মাধ্যমিক আৰু উচ্চতৰ মাধ্যমিক উত্তীৰ্ণ হয়। ২০০২ চনত ঢিং মহাবিদ্যালয়ৰ পৰা ৰসায়নত স্নাতক (বি.এছ.চি.) ডিগ্ৰী লাভ কৰে। তদুপৰি ২০১৬ চনত কৃষ্ণকান্ত সন্দিকৈ ৰাজ্যিক মুক্ত বিশ্ববিদ্যালয়ৰ অধীনত ডি.ইল.এড. ডিগ্ৰী লাভ কৰে। তদুপৰি তেওঁ ২০০১ চনত নগাঁৱৰ স্কুল অৱ ড্ৰয়িং এণ্ড পেইণ্টিঙৰ কল্লোলৰ পৰা ড্ৰয়িং এণ্ড পেইণ্টিঙৰ ন বছৰৰ পাঠ্যক্ৰম গ্ৰহণ কৰে। 

==পেচাগত আৰু সৃষ্টিশীল অভিজ্ঞতা==
মৃদু মৌচম বৰা পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ, প্ৰাচীন নথিপত্ৰৰ নথিভুক্তকৰণ আৰু অসমীয়াৰ ঐতিহ্যবাহী সাংস্কৃতিক উপাদানসমূহৰ চিত্ৰাঙ্কনৰ ক্ষেত্ৰত এগৰাকী সুদক্ষ ব‍্যক্তি। তেওঁ ২০০৫ চনত “ন্যেশনেল মিছন ফৰ মেনুছ্ক্ৰিপ্টছ্‌”, নতুন দিল্লীৰ বাবে পাণ্ডুলিপি সমীক্ষক হিচাপে কাম আৰম্ভ কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://www.namami.gov.in/ | title=National Mission for Manuscripts | accessdate=6 July 2025}}&lt;/ref&gt; ২০০৮ চনৰ ৯ মাৰ্চৰ পৰা ২০১১ চনৰ ৭ ডিচেম্বৰলৈকে তেওঁ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰ, পাঞ্জাবাৰীত থকা “পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ প্ৰকল্প”-ত ‘জ্যেষ্ঠ ক্ষেত্ৰ সংৰক্ষণকাৰী’ হিচাপে কৰ্মৰত আছিল। এই প্ৰকল্পটি ‘ন্যেশনেল মিছন ফৰ মেনুছ্ক্ৰিপ্টছ্‌’ৰ অধীনত চলিছিল। তাৰ পিছত তেওঁ ছিলচৰৰ জি. চি. কলেজত অৱস্থিত মেনুছ্ক্ৰিপ্ট ৰিচ’ৰ্ছ চেণ্টাৰৰ সমন্বয়ক শ্ৰী উৎপল দাসৰ অধীনত ‘নথিপত্ৰ বিশেষজ্ঞ’ হিচাপে কাম কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://www.indiamart.com/proddetail/tradition-in-assamese-by-mridu-moucham-bora-2854563036162.html | title=Tradition In Assamese By Mridu Moucham Bora | accessdate=6 July 2025}}&lt;/ref&gt; 

২০১২ চনৰ ১৯ অক্টোবৰৰ পৰা ২৫ অক্টোবৰলৈ শিৱসাগৰৰ আমগুৰিত থকা ‘টাই ভাষা আৰু সাংস্কৃতিক গৱেষণা কেন্দ্ৰ’-ত অনুষ্ঠিত পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ শিবিৰত তেওঁ প্ৰশিক্ষক হিচাপে অংশগ্ৰহণ কৰে। এই শিবিৰ ‘টাই আহোম উন্নয়ন পৰিষদ, অসম’-ৰ আৰ্থিক সহায়ত আয়োজিত হৈছিল। ২০১৩ চনৰ ২ ফেব্ৰুৱাৰী পৰা ৫ মাৰ্চলৈকে তেওঁ ‘ন্যেশনেল আৰ্কাইভছ্‌’ৰ অধীনত শ্ৰী শ্ৰী নৰোৱা বালি সত্ৰ, নগাঁৱত অনুষ্ঠিত এক মাহব্যাপী পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ শিবিৰতো প্ৰশিক্ষক হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰে। তেওঁ এতিয়ালৈকে বিভিন্ন চৰকাৰী আৰু বেচৰকাৰী প্ৰকল্পত ফ্ৰীলেন্স সংৰক্ষণকাৰী, নথি প্ৰস্তুতকাৰী আৰু পাণ্ডুলিপি চিত্ৰাঙ্কনকাৰী হিচাপে কাম কৰি আহিছে। 

২০১৮ চনৰ মে’ মাহৰ পৰা অক্টোবৰলৈকে তেওঁ মাজুলীৰ দক্ষিণপাট সত্ৰত অনুষ্ঠিত ‘পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ প্ৰকল্প’-ত ‘প্ৰকল্প বিষয়াৰ’ দায়িত্ব গ্ৰহণ কৰিছিল। এই প্ৰকল্পটো ইণ্ডিয়ান নেচনেল ট্ৰাষ্ট ফৰ আৰ্ট এণ্ড কালচাৰেল হেৰিটেইজ (INTACH)ৰ অধীনত সমাপন কৰা হৈছিল আৰু ডাচ সংস্থা Prince Claus Fundৰ দ্বাৰা পৃষ্ঠপোষকতা প্ৰাপ্ত আছিল। ২০১৯ চনৰ এপ্ৰিল মাহৰ পৰা মাৰ্চলৈকে তেওঁ মায়ঙত অনুষ্ঠিত ‘পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ প্ৰকল্প’-ত ‘মূল সংৰক্ষণ বিশেষজ্ঞ’ হিচাপে কৰ্মৰত আছিল। এই প্ৰকল্পটোৰ পৃষ্ঠপোষক আছিল জাৰ্মান সংস্থা Gerda Henkel Stiftung। ২০২২ চনৰ এপ্ৰিলৰ পৰা ২০২৩ চনৰ মাৰ্চলৈকে তেওঁ ‘ড° সূৰ্য্য কুমাৰ ভূঞা স্মাৰক ট্ৰাষ্ট, অসম’-ৰ অধীনত মৰিগাঁৱৰ নাৰোৱা কুজি সত্ৰ আৰু নগাঁৱৰ নাৰোৱা বলি সত্ৰত পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ সমন্বয়কৰ হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰে। 

২০১০ চনত তেওঁ ‘প্ৰগতি আহাৰ্য্য’ নামৰ এখন গোট গঠন কৰে। এই গোটখনে বিগত পন্ধৰ বছৰৰ পৰা অসমজুৰি আংকীয়া নাটৰ বাবে খাঁটি আৰু পৰম্পৰাগত সাজ-পোছাক প্ৰস্তুত কৰি যোগান ধৰি আহিছে। তেওঁ ২০১৬ চনৰ ৩ ছেপ্টেম্বৰত ধিংত ‘আহাৰ্য্য প্ৰডাকশ্যন চেণ্টাৰ’ স্থাপন কৰে। এই কেন্দ্ৰটি ‘শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ সমাজ’-ৰ অধীনত পৰিচালিত, যাৰ উদ্দেশ্য হ’ল ভাওনাৰ পৰম্পৰাগত পোছাক সম্বন্ধীয় জ্ঞানৰ সংৰক্ষণ আৰু বিস্তাৰ। ২০১২ চনৰ পৰা ২০২৪ চনৰ অক্টোবৰলৈকে তেওঁ নগাঁৱৰ চোনাৰিগাঁও মধ্য ইংৰাজী বিদ্যালয়ত ‘সৰ্বশিক্ষা শিক্ষা অভিযান, অসম’-ৰ অধীনত বিজ্ঞান শিক্ষক হিচাপে কৰ্মৰত আছিল। ২০২৪ চনৰ অক্টোবৰৰ পৰা তেওঁ অসম চৰকাৰৰ স্কুল শিক্ষা বিভাগৰ অধীনত শিক্ষক হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰি আছে। উল্লেখযোগ্যভাৱে, তেওঁ ৰয়েল গ্ল’বেল বিশ্ববিদ্যালয়ৰ উদ্যোগত চলি থকা এটি গুৰুত্বপূৰ্ণ প্ৰকল্পত অংশ লৈ আছে, য’ত ৫০খন ব্ৰজাৱলী আৰু পুৰণি অসমীয়াত লিখা সাঁচিপাতৰ পাণ্ডুলিপি আধুনিক অসমীয়া ভাষালৈ অনুবাদ কৰা হৈছে। 

==পাণ্ডুলিপিৰ চিত্ৰাঙ্কন আৰু সংৰক্ষণৰ ক্ষেত্ৰত অভিজ্ঞতা==
মৃদু মৌচম বৰাই পৰম্পৰাগত কাগজ, ৰঙ আৰু প্ৰাচীন ধাৰণাৰে পাণ্ডুলিপি চিত্ৰাঙ্কন আৰু সংৰক্ষণৰ বহু গুৰুত্বপূৰ্ণ কাৰ্য সম্পন্ন কৰিছে। তেওঁ পৰম্পৰাগত শৈলী আৰু উপাদান ব্যৱহাৰ কৰি “অৰ্জুন ভঞ্জন” আৰু “চোৰা-ধৰা” শীৰ্ষক দুখন সচিত্ৰ পাণ্ডুলিপি প্ৰস্তুত কৰিছিল। এই পাণ্ডুলিপিসমূহ “সচিত্ৰ আঙ্কাৱলী” প্ৰকল্পৰ অধীনত সংগৃহীত, সম্পাদিত আৰু প্ৰকাশিত হৈছিল। এগৰাকী বিশিষ্ট পণ্ডিত [[নাৰায়ণ চন্দ্ৰ গোঁসামী]] (ডি.লিট.)য়ে এই সংকলন সম্পাদনা কৰিছিল। তেওঁ নতুন দিল্লীৰ **ন্যেশনেল স্কুল অৱ ড্ৰামা**ৰ এটা প্ৰকল্পৰ বাবে “পাৰিজাত হৰণ” নামৰ আন এখন সচিত্ৰ পাণ্ডুলিপি প্ৰস্তুত কৰিছে।&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://assamtribune.com/supplements/horizon/new-age-changemakers-1339930 | title=https://assamtribune.com | accessdate=6 July 2025}}&lt;/ref&gt; 

২০১৬ চনৰ পৰা তেওঁ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ আৰু মাধৱদেৱৰ ১২খন অংকীয়া নাটৰ পাণ্ডুলিপিৰ পৃষ্ঠা (ফলিঅ’)-ত পৰম্পৰাগত শৈলী আৰু ৰঙেৰে সচিত্ৰ চিত্ৰাঙ্কন প্ৰকল্পত কৰ্মৰত হৈ আছে। “সচিত্ৰ আঙ্কাৱলী” নামৰ এই প্ৰকল্পটি মাজুলীৰ কমলাবাৰী সত্ৰৰ সত্ৰাধিপতি [[নাৰায়ণ চন্দ্ৰ গোঁসামী]]ৰ পৃষ্ঠপোষকতাত চলি আছে। তেওঁ লোহিত চন্দ্ৰ গোঁসামী দ্বাৰা ৰচিত “চিহ্ন যাত্ৰা” (আৰিহী) নামৰ এখন নতুন নাটৰ পাণ্ডুলিপি সংস্কৰণো প্ৰস্তুত কৰিছে। এই পাণ্ডুলিপিত শংকৰদেৱে বৰ্ণনা কৰা সাতখন বৈকুণ্ঠৰ সচিত্ৰ চিত্ৰাঙ্কন সন্নিবিষ্ট আছে। ২০১৬ চনৰ ২৭ মাৰ্চত কেন্দ্ৰীয় সংস্কৃতি মন্ত্ৰালয়, ভাৰত চৰকাৰৰ আৰ্থিক সহায়ত ড° ভৱানন্দ বৰবায়নৰ পৰিচালনাত তেওঁ অংকীয়া নাট “চিহ্ন যাত্ৰা”ৰ বাবে বৈকুণ্ঠৰ সাতখন আশ্ৰয়ক লৈ চিত্ৰাঙ্কন প্ৰস্তুত কৰে। ইয়াৰ উপৰিও তেওঁ পৰম্পৰাগত পদ্ধতিত সাঁচিপাতত ১৫খন বৰগীতৰ পাণ্ডুলিপি প্ৰস্তুত কৰিছে। 

== কৰ্মশালা আৰু প্ৰদৰ্শনৰ অভিজ্ঞতা ==
মৃদু মৌচম বৰাই অসমৰ পৰম্পৰাগত সচিত্ৰ পাণ্ডুলিপি চিত্ৰাঙ্কন,অংকীয়া ভাওনা আৰু সাংস্কৃতিক পেইণ্টিঙৰ ক্ষেত্ৰত বহুতো কাৰ্যশালা, প্ৰদৰ্শনী আৰু ৰাষ্ট্ৰীয়-আন্তৰ্জাতিক শিবিৰত অংশ গ্ৰহণ আৰু পৰিচালনা কৰিছে। ২০০৯ চনত তেওঁ ভূপালত অৱস্থিত ‘‘ইন্দিৰা গান্ধী ৰাষ্ট্ৰীয় মানৱ সংগ্ৰহালয়ৰ ৩৩তম প্ৰতিষ্ঠা দিৱসত অসমৰ সচিত্ৰ পাণ্ডুলিপিৰ বিষয়ে প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। ২০১১ চনত মণিপুৰত অনুষ্ঠিত উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলীয় শিল্পী শিবিৰত অংশগ্ৰহণ কৰে। তেওঁ গুৱাহাটী, ধিং, শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰ, বৰদোৱা, যোৰহাট, কামপুৰ, তিতাবৰ, লখিমপুৰ আদি স্থানত “পাণ্ডুলিপি প্ৰস্তুত আৰু শংকৰী চিত্ৰাঙ্কন” বিষয়ক বহু পুৰণি কাৰ্যশালা পৰিচালনা কৰিছে। &lt;ref&gt;{{cite web | url=https://www.youtube.com/watch?v=DJJbYu8ETZo | title=Xebähu Mänä | Pāpön | Börgeet | accessdate=6 July 2025}}&lt;/ref&gt;

আহাৰ্য (অংকীয়া ভাওনাৰ সাজ-সজ্জা) বিষয়ক ৩০ দিনীয়া কৰ্মশালাতো তেওঁ সমল ব্যক্তি হিচাপে আমন্ত্ৰিত হৈছে। ২০১৯ চনত নেপালৰ পোখৰাত অনুষ্ঠিত প্ৰথম আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় শিল্প কৰ্মশালা আৰু প্ৰদৰ্শনীত তেওঁ অংশগ্ৰহণ কৰে। লগতে তেওঁ ২০২১ চনত অসমৰ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰত অনুষ্ঠিত পাণ্ডুলিপি চিত্ৰাঙ্কন কৰ্মশালা, বিহাৰৰ নৰেন্দ্ৰপুৰত আৰ্থশিলা নেচনেল ফ’ক আৰ্ট সিম্পোজিয়াম, ঝাৰখণ্ডত ৰাষ্ট্ৰীয় জনজাতি চিত্ৰশিল্পী শিবিৰত সক্ৰিয়ভাৱে অংশ লৈছে। তেওঁৰ এইধৰণৰ প্ৰচেষ্টাই অসমৰ পৰম্পৰাগত চিত্ৰাঙ্কন আৰু অংকীয়া ভাওনা শিল্পক নতুন প্ৰজন্মৰ মাজত পৰিচয় কৰাই দিয়াত বিশেষ অৱদান আছে। 


==প্ৰকাশিত গ্ৰন্থ==
মৃদু মৌচম বৰাই পাণ্ডুলিপি আৰু অসমৰ সাংস্কৃতিক ঐতিহ্য সন্দৰ্ভত কেইবাখনো গুৰুত্বপূৰ্ণ গ্ৰন্থ প্ৰস্তুত আৰু সম্পাদনা কৰিছে। তদুপৰি তেখেতে এই বিষয়তে বহুতো আলোচনী, গৱেষণা পত্ৰ আদিত লেখা প্ৰকাশ কৰিছে। তেখেতৰ উল্লেখযোগ্য প্ৰকাশিত কিতাপসমূহ হ’ল—
*বালীসত্ৰ পাণ্ডুলিপিৰ বৰ্ণনামূলক তালিকা (“Descriptive Catalogue of Balisattra Manuscripts”) — ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰীয় আৰ্কাইভ, নতুন দিল্লী, ২০১৫
*মায়াবিদ্যাৰ ভূমি মায়ঙৰ পাণ্ডুলিপি তালিকা (“Catalogue of Manuscripts from Mayong, The Land of Magic”) — ইণ্ডিয়ান নেচনেল ট্ৰাষ্ট ফৰ আৰ্ট এণ্ড কালচাৰেল হেৰিটেজ, অসম শাখা, ২০২১
*দক্ষিণপাট সত্ৰ, মাজুলীত সংৰক্ষিত পাণ্ডুলিপিৰ তালিকা (“Catalogue of Manuscripts Preserved at Dakhinpat Satra, Majuli”) — ইণ্ডিয়ান নেচনেল ট্ৰাষ্ট ফৰ আৰ্ট এণ্ড কালচাৰেল হেৰিটেজ, অসম শাখা, ২০২১

==প্ৰদৰ্শনীসমূহ==
মৃদু মৌচম বৰাই বহুতো ৰাজ্যিক আৰু ৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ৰ প্ৰদৰ্শনীত তেওঁৰ চিত্ৰকলা, পাণ্ডুলিপি চিত্ৰকলা, আৰু অংকীয়া ভাওনাৰ আহাৰ্যসামগ্ৰী (পুৰণি পোছাক, মুখা গহনা আদি) প্ৰদৰ্শন কৰিছে। তেওঁৰ উল্লেখযোগ্য প্ৰদৰ্শনীসমূহ হ’লঃ
*২০০২ চনত ‘অমৰ অসম’ৰ উদ্যোগত অনুষ্ঠিত ‘অখিল অসম চিত্ৰকলা প্ৰতিভা সন্ধানী প্ৰতিযোগিতা’। 
*২০০৪ চনত ‘শ্ৰীমন্ত শঙ্কৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰ’, গুৱাহাটী, অসমৰ উদ্যোগত অনুষ্ঠিত ‘উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলৰ প্ৰথম ৰাজ্যিক শিল্প প্ৰদৰ্শনী’। 
*২০০৫ চনত নতুন দিল্লীৰ প্ৰগতি মৈদানত ইণ্ডিয়ান ট্ৰেড প্ৰমোশন অৰগানাইজেচনৰ উদ্যোগত অনুষ্ঠিত ‘উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চল এক্সপ’ৰ ৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ৰ চিত্ৰ প্ৰদৰ্শনী। 
*২০০৮ চনত শ্ৰীমন্ত শঙ্কৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰৰ উদ্যোগত অনুষ্ঠিত ‘পঞ্চম উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চল চিত্ৰ প্ৰদৰ্শনী’। 
*২০১০ চনত ‘ফ্ৰেণ্ডছ অৱ অসম এণ্ড চেভেন চিষ্টাৰ্ছ’ৰ উদ্যোগত গুৱাহাটী প্ৰজ্ঞোতি আই.টি.এ.ত অনুষ্ঠিত ‘পাণ্ডুলিপি চিত্ৰ প্ৰদৰ্শনী’। 
*২০১২ চনত গুৱাহাটীত আৰু ২০১৩ চনত গহপুৰত অনুষ্ঠিত ‘সেতুবন্ধ’ কাৰ্যসূচীত পাণ্ডুলিপি চিত্ৰকলা প্ৰদৰ্শন। 
*২০১৫ চনত গুৱাহাটীৰ ৰবীন্দ্ৰভৱনত ‘সংগীত নাটক একাডেমী’ৰ উদ্যোগত অনুষ্ঠিত ‘নৃত্যপৰ্ব-২০১৫’ত অংকীয়া ভাওনাৰ আহাৰ্যৰ প্ৰদৰ্শনী। 
*২০১৬ চনৰ ফেব্ৰুৱাৰী মাহত মুম্বাইত অনুষ্ঠিত ‘মেক ইন ইণ্ডিয়া উইক’ত অংকীয়া ভাওনাৰ পৰম্পৰাগত পোছাক, মুখা আৰু গহনাৰ প্ৰদৰ্শনী। 
*২০১৬ চনৰ ২৫ ডিচেম্বৰত ডুলীয়াজানত অনুষ্ঠিত ‘সংগীতম’ কাৰ্যসূচীত আহাৰ্যৰ প্ৰদৰ্শনী। 
*২০১৭ চনত কলকাতাত অনুষ্ঠিত ‘ইণ্ডিয়ান নেচনেল এক্সিবিশন’ত অংকীয়া ভাওনাৰ প্ৰদৰ্শনী। 
*২০১৭ চনৰ আগষ্ট মাহত নগাঁৱত অনুষ্ঠিত ‘ৰং প্ৰতিভা’ কাৰ্যসূচীত পৰম্পৰাগত আহাৰ্যৰ প্ৰদৰ্শনী। 
*২০২৩ চনৰ ৩-৫ নৱেম্বৰ তাৰিখত নতুন দিল্লীৰ ‘ইণ্ডিয়া হেবিটেট চেণ্টাৰ’ত অনুষ্ঠিত ‘Silent Conservation: From Margins to the Centre’ শীৰ্ষক ৰাষ্ট্ৰীয় চিত্ৰ প্ৰদৰ্শনিত অংশগ্ৰহণ। 


==পুৰস্কাৰ আৰু সন্মান==
মৃদু মৌচম বৰাই তেওঁৰ শিক্ষা, চিত্ৰকলা আৰু সাংস্কৃতিক অবদানেৰে বিভিন্ন সময়ত গুৰুত্বপূৰ্ণ সন্মান আৰু পুৰস্কাৰ লাভ কৰিছে। উল্লেখযোগ্য পুৰস্কাৰসমূহ হ’লঃ
*“শিক্ষক গৌৰৱ বঁটা” (২০১৯)– সদৌ অসম প্ৰাথমিক টেট উৎীৰ্ণ শিক্ষক সমাজ, অসমৰ পৰা প্ৰদান কৰা বঁটা&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://assam.news18.com/amp/photogallery/assam/state-gratitude-award-for-the-year-2025-to-the-eminent-sanchipatiya-book-artist-mridu-moucham-bora-of-assam-subham-g-455896.html | title=Mridu Moucham Bora: অসমৰ বিশিষ্ট সাঁচিপতীয়া পুথি চিত্ৰশিল্পী মৃদু মৌচম বৰালৈ ২০২৫ বৰ্ষৰ ৰাজ্যিক কৃতজ্ঞতা বঁটা | accessdate=6 July 2025}}&lt;/ref&gt;
*“Academic Encouragement Award” (২০১৯)– চিএছআইআৰ-এনইআইএছটি (CSIR-NEIST), যোৰহাট, অসম*ৰ পৰা প্ৰদান কৰা বঁটা। 
*“Artist Felicitation Award” (২০২১)– সাংস্কৃতিক পৰিক্ৰমা বিভাগ, অসম চৰকাৰ

==তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references /&gt;

[[শ্ৰেণী:জীৱিত ব্যক্তি]]</text>
      <sha1>3bndn65sukoml7ipsyj81shccvhxo69</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522277</id>
      <parentid>522270</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T05:24:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BhuyanBhaskar</username>
        <id>16362</id>
      </contributor>
      <origin>522277</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="26900" sha1="0hi95cp2l11dhswwssv6pni5lox3m81" xml:space="preserve">{{infobox writer
|name= মৃদু মৌচম বৰা
|image=মৃদু মৌচম বৰা.jpg
|thumb=
|imagesize=250px
|alt=
|caption=
|pseudonym=
|birth_name=
|birth_date=
|birth_place=
|death_date=
|death_place=
|occupation=চিত্ৰশিল্পী, নাট্য আহাৰ্য বিশেষজ্ঞ, শিক্ষক আৰু গবেষক
|nationality=[[ভাৰত|ভাৰতীয়]]
|ethnicity=
|citizenship=ভাৰতীয়
|language=[[অসমীয়া ভাষা|অসমীয়া]]
|education=স্নাতক
|alma_mater=
|period=
|genre=[[অসমীয়া সাহিত্য]]
|subject= চিত্ৰশিল্পী
|movement=
|notableworks=
|spouse=
|partner= 
|children= 
|relatives=
|influences=
|influenced=
|awards=
|signature=
|signature_alt=
|website=}} 

'''মৃদু মৌচম বৰা'''(জন্ম: ১ জুলাই, ১৯৮০) অসমৰ সংস্কৃতি সংৰক্ষণকাৰী, পাণ্ডুলিপি চিত্ৰশিল্পী&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://www.memeraki.com/collections/mridu-mochum | title=https://www.memeraki.com | accessdate=6 July 2025}}&lt;/ref&gt;, নাট্য আহাৰ্য বিশেষজ্ঞ&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/guwahati/museum-to-bring-medieval-manuscript-painting-to-life/articleshow/118309286.cms | title=https://timesofindia.indiatimes.com | accessdate=6 July 2025}}&lt;/ref&gt;, শিক্ষক আৰু গবেষক।&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://www.sahapedia.org/manuscript-painting-of-assam-conversation-mridu-moucham-bora#lg=1&amp;slide=0 | title=Manuscript Painting of Assam: In Conversation with Mridu Moucham Bora | accessdate=6 July 2025}}&lt;/ref&gt; তেওঁ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱৰ নামত গঠিত “Society for Srimanta Sankaradeva”ৰ সাধাৰণ সম্পাদক আৰু পৰম্পৰাগত শিল্পসংস্কৃতিৰ সংস্থাপনাৰ লক্ষ্যৰে প্ৰতিষ্ঠিত “CIHNA: The Ethos of Tradition” নামৰ গৱেষণা-সংস্থাৰ প্ৰতিষ্ঠাপক সম্পাদক। তেওঁ পৰম্পৰাগত পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ, অঙ্কীয় নাট্যকলা, চিত্ৰাংকন আৰু নাট্য আহাৰ্য নিৰ্মাণৰ সৈতে জড়িত।&lt;ref&gt;{{cite web | url=http://www.sahapedia.org/manuscript-painting-of-assam-conversation-mridu-moucham-bora | title=Manuscript Painting of Assam: In Conversation with Mridu Moucham Bora | accessdate=6 July 2025}}&lt;/ref&gt;

==প্ৰাৰম্ভিক জীৱন আৰু শিক্ষা==
অসমৰ নগাঁও জিলাৰ ঢিং অঞ্চলৰ আঠগাঁৱত তেওঁৰ হৈছিল। তেওঁ ঢিং কে.বি. উচ্চতৰ মাধ্যমিক বিদ্যালয়ৰ পৰা ১৯৯৬ আৰু ১৯৯৯ চনত যথাক্ৰমে মাধ্যমিক আৰু উচ্চতৰ মাধ্যমিক উত্তীৰ্ণ হয়। ২০০২ চনত ঢিং মহাবিদ্যালয়ৰ পৰা ৰসায়নত স্নাতক (বি.এছ.চি.) ডিগ্ৰী লাভ কৰে। তদুপৰি ২০১৬ চনত কৃষ্ণকান্ত সন্দিকৈ ৰাজ্যিক মুক্ত বিশ্ববিদ্যালয়ৰ অধীনত ডি.ইল.এড. ডিগ্ৰী লাভ কৰে। তদুপৰি তেওঁ ২০০১ চনত নগাঁৱৰ স্কুল অৱ ড্ৰয়িং এণ্ড পেইণ্টিঙৰ কল্লোলৰ পৰা ড্ৰয়িং এণ্ড পেইণ্টিঙৰ ন বছৰৰ পাঠ্যক্ৰম গ্ৰহণ কৰে। 

==পেচাগত আৰু সৃষ্টিশীল অভিজ্ঞতা==
মৃদু মৌচম বৰা পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ, প্ৰাচীন নথিপত্ৰৰ নথিভুক্তকৰণ আৰু অসমীয়াৰ ঐতিহ্যবাহী সাংস্কৃতিক উপাদানসমূহৰ চিত্ৰাঙ্কনৰ ক্ষেত্ৰত এগৰাকী সুদক্ষ ব‍্যক্তি। তেওঁ ২০০৫ চনত “ন্যেশনেল মিছন ফৰ মেনুছ্ক্ৰিপ্টছ্‌”, নতুন দিল্লীৰ বাবে পাণ্ডুলিপি সমীক্ষক হিচাপে কাম আৰম্ভ কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://www.namami.gov.in/ | title=National Mission for Manuscripts | accessdate=6 July 2025}}&lt;/ref&gt; ২০০৮ চনৰ ৯ মাৰ্চৰ পৰা ২০১১ চনৰ ৭ ডিচেম্বৰলৈকে তেওঁ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰ, পাঞ্জাবাৰীত থকা “পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ প্ৰকল্প”-ত ‘জ্যেষ্ঠ ক্ষেত্ৰ সংৰক্ষণকাৰী’ হিচাপে কৰ্মৰত আছিল। এই প্ৰকল্পটি ‘ন্যেশনেল মিছন ফৰ মেনুছ্ক্ৰিপ্টছ্‌’ৰ অধীনত চলিছিল। তাৰ পিছত তেওঁ ছিলচৰৰ জি. চি. কলেজত অৱস্থিত মেনুছ্ক্ৰিপ্ট ৰিচ’ৰ্ছ চেণ্টাৰৰ সমন্বয়ক শ্ৰী উৎপল দাসৰ অধীনত ‘নথিপত্ৰ বিশেষজ্ঞ’ হিচাপে কাম কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://www.indiamart.com/proddetail/tradition-in-assamese-by-mridu-moucham-bora-2854563036162.html | title=Tradition In Assamese By Mridu Moucham Bora | accessdate=6 July 2025}}&lt;/ref&gt; 

২০১২ চনৰ ১৯ অক্টোবৰৰ পৰা ২৫ অক্টোবৰলৈ শিৱসাগৰৰ আমগুৰিত থকা ‘টাই ভাষা আৰু সাংস্কৃতিক গৱেষণা কেন্দ্ৰ’-ত অনুষ্ঠিত পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ শিবিৰত তেওঁ প্ৰশিক্ষক হিচাপে অংশগ্ৰহণ কৰে। এই শিবিৰ ‘টাই আহোম উন্নয়ন পৰিষদ, অসম’-ৰ আৰ্থিক সহায়ত আয়োজিত হৈছিল। ২০১৩ চনৰ ২ ফেব্ৰুৱাৰী পৰা ৫ মাৰ্চলৈকে তেওঁ ‘ন্যেশনেল আৰ্কাইভছ্‌’ৰ অধীনত শ্ৰী শ্ৰী নৰোৱা বালি সত্ৰ, নগাঁৱত অনুষ্ঠিত এক মাহব্যাপী পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ শিবিৰতো প্ৰশিক্ষক হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰে। তেওঁ এতিয়ালৈকে বিভিন্ন চৰকাৰী আৰু বেচৰকাৰী প্ৰকল্পত ফ্ৰীলেন্স সংৰক্ষণকাৰী, নথি প্ৰস্তুতকাৰী আৰু পাণ্ডুলিপি চিত্ৰাঙ্কনকাৰী হিচাপে কাম কৰি আহিছে। 

২০১৮ চনৰ মে’ মাহৰ পৰা অক্টোবৰলৈকে তেওঁ মাজুলীৰ দক্ষিণপাট সত্ৰত অনুষ্ঠিত ‘পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ প্ৰকল্প’-ত ‘প্ৰকল্প বিষয়াৰ’ দায়িত্ব গ্ৰহণ কৰিছিল। এই প্ৰকল্পটো ইণ্ডিয়ান নেচনেল ট্ৰাষ্ট ফৰ আৰ্ট এণ্ড কালচাৰেল হেৰিটেইজ (INTACH)ৰ অধীনত সমাপন কৰা হৈছিল আৰু ডাচ সংস্থা Prince Claus Fundৰ দ্বাৰা পৃষ্ঠপোষকতা প্ৰাপ্ত আছিল। ২০১৯ চনৰ এপ্ৰিল মাহৰ পৰা মাৰ্চলৈকে তেওঁ মায়ঙত অনুষ্ঠিত ‘পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ প্ৰকল্প’-ত ‘মূল সংৰক্ষণ বিশেষজ্ঞ’ হিচাপে কৰ্মৰত আছিল। এই প্ৰকল্পটোৰ পৃষ্ঠপোষক আছিল জাৰ্মান সংস্থা Gerda Henkel Stiftung। ২০২২ চনৰ এপ্ৰিলৰ পৰা ২০২৩ চনৰ মাৰ্চলৈকে তেওঁ ‘ড° সূৰ্য্য কুমাৰ ভূঞা স্মাৰক ট্ৰাষ্ট, অসম’-ৰ অধীনত মৰিগাঁৱৰ নাৰোৱা কুজি সত্ৰ আৰু নগাঁৱৰ নাৰোৱা বলি সত্ৰত পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ সমন্বয়কৰ হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰে। 

২০১০ চনত তেওঁ ‘প্ৰগতি আহাৰ্য্য’ নামৰ এখন গোট গঠন কৰে। এই গোটখনে বিগত পন্ধৰ বছৰৰ পৰা অসমজুৰি আংকীয়া নাটৰ বাবে খাঁটি আৰু পৰম্পৰাগত সাজ-পোছাক প্ৰস্তুত কৰি যোগান ধৰি আহিছে। তেওঁ ২০১৬ চনৰ ৩ ছেপ্টেম্বৰত ধিংত ‘আহাৰ্য্য প্ৰডাকশ্যন চেণ্টাৰ’ স্থাপন কৰে। এই কেন্দ্ৰটি ‘শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ সমাজ’-ৰ অধীনত পৰিচালিত, যাৰ উদ্দেশ্য হ’ল ভাওনাৰ পৰম্পৰাগত পোছাক সম্বন্ধীয় জ্ঞানৰ সংৰক্ষণ আৰু বিস্তাৰ। ২০১২ চনৰ পৰা ২০২৪ চনৰ অক্টোবৰলৈকে তেওঁ নগাঁৱৰ চোনাৰিগাঁও মধ্য ইংৰাজী বিদ্যালয়ত ‘সৰ্বশিক্ষা শিক্ষা অভিযান, অসম’-ৰ অধীনত বিজ্ঞান শিক্ষক হিচাপে কৰ্মৰত আছিল। ২০২৪ চনৰ অক্টোবৰৰ পৰা তেওঁ অসম চৰকাৰৰ স্কুল শিক্ষা বিভাগৰ অধীনত শিক্ষক হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰি আছে। উল্লেখযোগ্যভাৱে, তেওঁ ৰয়েল গ্ল’বেল বিশ্ববিদ্যালয়ৰ উদ্যোগত চলি থকা এটি গুৰুত্বপূৰ্ণ প্ৰকল্পত অংশ লৈ আছে, য’ত ৫০খন ব্ৰজাৱলী আৰু পুৰণি অসমীয়াত লিখা সাঁচিপাতৰ পাণ্ডুলিপি আধুনিক অসমীয়া ভাষালৈ অনুবাদ কৰা হৈছে। 

==পাণ্ডুলিপিৰ চিত্ৰাঙ্কন আৰু সংৰক্ষণৰ ক্ষেত্ৰত অভিজ্ঞতা==
মৃদু মৌচম বৰাই পৰম্পৰাগত কাগজ, ৰঙ আৰু প্ৰাচীন ধাৰণাৰে পাণ্ডুলিপি চিত্ৰাঙ্কন আৰু সংৰক্ষণৰ বহু গুৰুত্বপূৰ্ণ কাৰ্য সম্পন্ন কৰিছে। তেওঁ পৰম্পৰাগত শৈলী আৰু উপাদান ব্যৱহাৰ কৰি “অৰ্জুন ভঞ্জন” আৰু “চোৰা-ধৰা” শীৰ্ষক দুখন সচিত্ৰ পাণ্ডুলিপি প্ৰস্তুত কৰিছিল। এই পাণ্ডুলিপিসমূহ “সচিত্ৰ আঙ্কাৱলী” প্ৰকল্পৰ অধীনত সংগৃহীত, সম্পাদিত আৰু প্ৰকাশিত হৈছিল। এগৰাকী বিশিষ্ট পণ্ডিত [[নাৰায়ণ চন্দ্ৰ গোঁসামী]] (ডি.লিট.)য়ে এই সংকলন সম্পাদনা কৰিছিল। তেওঁ নতুন দিল্লীৰ **ন্যেশনেল স্কুল অৱ ড্ৰামা**ৰ এটা প্ৰকল্পৰ বাবে “পাৰিজাত হৰণ” নামৰ আন এখন সচিত্ৰ পাণ্ডুলিপি প্ৰস্তুত কৰিছে।&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://assamtribune.com/supplements/horizon/new-age-changemakers-1339930 | title=https://assamtribune.com | accessdate=6 July 2025}}&lt;/ref&gt; 

২০১৬ চনৰ পৰা তেওঁ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ আৰু মাধৱদেৱৰ ১২খন অংকীয়া নাটৰ পাণ্ডুলিপিৰ পৃষ্ঠা (ফলিঅ’)-ত পৰম্পৰাগত শৈলী আৰু ৰঙেৰে সচিত্ৰ চিত্ৰাঙ্কন প্ৰকল্পত কৰ্মৰত হৈ আছে। “সচিত্ৰ আঙ্কাৱলী” নামৰ এই প্ৰকল্পটি মাজুলীৰ কমলাবাৰী সত্ৰৰ সত্ৰাধিপতি [[নাৰায়ণ চন্দ্ৰ গোঁসামী]]ৰ পৃষ্ঠপোষকতাত চলি আছে। তেওঁ লোহিত চন্দ্ৰ গোঁসামী দ্বাৰা ৰচিত “চিহ্ন যাত্ৰা” (আৰিহী) নামৰ এখন নতুন নাটৰ পাণ্ডুলিপি সংস্কৰণো প্ৰস্তুত কৰিছে। এই পাণ্ডুলিপিত শংকৰদেৱে বৰ্ণনা কৰা সাতখন বৈকুণ্ঠৰ সচিত্ৰ চিত্ৰাঙ্কন সন্নিবিষ্ট আছে। ২০১৬ চনৰ ২৭ মাৰ্চত কেন্দ্ৰীয় সংস্কৃতি মন্ত্ৰালয়, ভাৰত চৰকাৰৰ আৰ্থিক সহায়ত ড° ভৱানন্দ বৰবায়নৰ পৰিচালনাত তেওঁ অংকীয়া নাট “চিহ্ন যাত্ৰা”ৰ বাবে বৈকুণ্ঠৰ সাতখন আশ্ৰয়ক লৈ চিত্ৰাঙ্কন প্ৰস্তুত কৰে। ইয়াৰ উপৰিও তেওঁ পৰম্পৰাগত পদ্ধতিত সাঁচিপাতত ১৫খন বৰগীতৰ পাণ্ডুলিপি প্ৰস্তুত কৰিছে। 

== কৰ্মশালা আৰু প্ৰদৰ্শনৰ অভিজ্ঞতা ==
মৃদু মৌচম বৰাই অসমৰ পৰম্পৰাগত সচিত্ৰ পাণ্ডুলিপি চিত্ৰাঙ্কন,অংকীয়া ভাওনা আৰু সাংস্কৃতিক পেইণ্টিঙৰ ক্ষেত্ৰত বহুতো কাৰ্যশালা, প্ৰদৰ্শনী আৰু ৰাষ্ট্ৰীয়-আন্তৰ্জাতিক শিবিৰত অংশ গ্ৰহণ আৰু পৰিচালনা কৰিছে। ২০০৯ চনত তেওঁ ভূপালত অৱস্থিত ‘‘ইন্দিৰা গান্ধী ৰাষ্ট্ৰীয় মানৱ সংগ্ৰহালয়ৰ ৩৩তম প্ৰতিষ্ঠা দিৱসত অসমৰ সচিত্ৰ পাণ্ডুলিপিৰ বিষয়ে প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। ২০১১ চনত মণিপুৰত অনুষ্ঠিত উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলীয় শিল্পী শিবিৰত অংশগ্ৰহণ কৰে। তেওঁ গুৱাহাটী, ধিং, শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰ, বৰদোৱা, যোৰহাট, কামপুৰ, তিতাবৰ, লখিমপুৰ আদি স্থানত “পাণ্ডুলিপি প্ৰস্তুত আৰু শংকৰী চিত্ৰাঙ্কন” বিষয়ক বহু পুৰণি কাৰ্যশালা পৰিচালনা কৰিছে। &lt;ref&gt;{{cite web | url=https://www.youtube.com/watch?v=DJJbYu8ETZo | title=Xebähu Mänä | Pāpön | Börgeet | accessdate=6 July 2025}}&lt;/ref&gt;

আহাৰ্য (অংকীয়া ভাওনাৰ সাজ-সজ্জা) বিষয়ক ৩০ দিনীয়া কৰ্মশালাতো তেওঁ সমল ব্যক্তি হিচাপে আমন্ত্ৰিত হৈছে। ২০১৯ চনত নেপালৰ পোখৰাত অনুষ্ঠিত প্ৰথম আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় শিল্প কৰ্মশালা আৰু প্ৰদৰ্শনীত তেওঁ অংশগ্ৰহণ কৰে। লগতে তেওঁ ২০২১ চনত অসমৰ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰত অনুষ্ঠিত পাণ্ডুলিপি চিত্ৰাঙ্কন কৰ্মশালা, বিহাৰৰ নৰেন্দ্ৰপুৰত আৰ্থশিলা নেচনেল ফ’ক আৰ্ট সিম্পোজিয়াম, ঝাৰখণ্ডত ৰাষ্ট্ৰীয় জনজাতি চিত্ৰশিল্পী শিবিৰত সক্ৰিয়ভাৱে অংশ লৈছে। তেওঁৰ এইধৰণৰ প্ৰচেষ্টাই অসমৰ পৰম্পৰাগত চিত্ৰাঙ্কন আৰু অংকীয়া ভাওনা শিল্পক নতুন প্ৰজন্মৰ মাজত পৰিচয় কৰাই দিয়াত বিশেষ অৱদান আছে। 


==প্ৰকাশিত গ্ৰন্থ==
মৃদু মৌচম বৰাই পাণ্ডুলিপি আৰু অসমৰ সাংস্কৃতিক ঐতিহ্য সন্দৰ্ভত কেইবাখনো গুৰুত্বপূৰ্ণ গ্ৰন্থ প্ৰস্তুত আৰু সম্পাদনা কৰিছে। তদুপৰি তেখেতে এই বিষয়তে বহুতো আলোচনী, গৱেষণা পত্ৰ আদিত লেখা প্ৰকাশ কৰিছে। তেখেতৰ উল্লেখযোগ্য প্ৰকাশিত কিতাপসমূহ হ’ল—
*বালীসত্ৰ পাণ্ডুলিপিৰ বৰ্ণনামূলক তালিকা (“Descriptive Catalogue of Balisattra Manuscripts”) — ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰীয় আৰ্কাইভ, নতুন দিল্লী, ২০১৫
*মায়াবিদ্যাৰ ভূমি মায়ঙৰ পাণ্ডুলিপি তালিকা (“Catalogue of Manuscripts from Mayong, The Land of Magic”) — ইণ্ডিয়ান নেচনেল ট্ৰাষ্ট ফৰ আৰ্ট এণ্ড কালচাৰেল হেৰিটেজ, অসম শাখা, ২০২১
*দক্ষিণপাট সত্ৰ, মাজুলীত সংৰক্ষিত পাণ্ডুলিপিৰ তালিকা (“Catalogue of Manuscripts Preserved at Dakhinpat Satra, Majuli”) — ইণ্ডিয়ান নেচনেল ট্ৰাষ্ট ফৰ আৰ্ট এণ্ড কালচাৰেল হেৰিটেজ, অসম শাখা, ২০২১

==প্ৰদৰ্শনীসমূহ==
মৃদু মৌচম বৰাই বহুতো ৰাজ্যিক আৰু ৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ৰ প্ৰদৰ্শনীত তেওঁৰ চিত্ৰকলা, পাণ্ডুলিপি চিত্ৰকলা, আৰু অংকীয়া ভাওনাৰ আহাৰ্যসামগ্ৰী (পুৰণি পোছাক, মুখা গহনা আদি) প্ৰদৰ্শন কৰিছে। তেওঁৰ উল্লেখযোগ্য প্ৰদৰ্শনীসমূহ হ’লঃ
*২০০২ চনত ‘অমৰ অসম’ৰ উদ্যোগত অনুষ্ঠিত ‘অখিল অসম চিত্ৰকলা প্ৰতিভা সন্ধানী প্ৰতিযোগিতা’। 
*২০০৪ চনত ‘শ্ৰীমন্ত শঙ্কৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰ’, গুৱাহাটী, অসমৰ উদ্যোগত অনুষ্ঠিত ‘উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলৰ প্ৰথম ৰাজ্যিক শিল্প প্ৰদৰ্শনী’। 
*২০০৫ চনত নতুন দিল্লীৰ প্ৰগতি মৈদানত ইণ্ডিয়ান ট্ৰেড প্ৰমোশন অৰগানাইজেচনৰ উদ্যোগত অনুষ্ঠিত ‘উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চল এক্সপ’ৰ ৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ৰ চিত্ৰ প্ৰদৰ্শনী। 
*২০০৮ চনত শ্ৰীমন্ত শঙ্কৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰৰ উদ্যোগত অনুষ্ঠিত ‘পঞ্চম উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চল চিত্ৰ প্ৰদৰ্শনী’। 
*২০১০ চনত ‘ফ্ৰেণ্ডছ অৱ অসম এণ্ড চেভেন চিষ্টাৰ্ছ’ৰ উদ্যোগত গুৱাহাটী প্ৰজ্ঞোতি আই.টি.এ.ত অনুষ্ঠিত ‘পাণ্ডুলিপি চিত্ৰ প্ৰদৰ্শনী’। 
*২০১২ চনত গুৱাহাটীত আৰু ২০১৩ চনত গহপুৰত অনুষ্ঠিত ‘সেতুবন্ধ’ কাৰ্যসূচীত পাণ্ডুলিপি চিত্ৰকলা প্ৰদৰ্শন। 
*২০১৫ চনত গুৱাহাটীৰ ৰবীন্দ্ৰভৱনত ‘সংগীত নাটক একাডেমী’ৰ উদ্যোগত অনুষ্ঠিত ‘নৃত্যপৰ্ব-২০১৫’ত অংকীয়া ভাওনাৰ আহাৰ্যৰ প্ৰদৰ্শনী। 
*২০১৬ চনৰ ফেব্ৰুৱাৰী মাহত মুম্বাইত অনুষ্ঠিত ‘মেক ইন ইণ্ডিয়া উইক’ত অংকীয়া ভাওনাৰ পৰম্পৰাগত পোছাক, মুখা আৰু গহনাৰ প্ৰদৰ্শনী। 
*২০১৬ চনৰ ২৫ ডিচেম্বৰত ডুলীয়াজানত অনুষ্ঠিত ‘সংগীতম’ কাৰ্যসূচীত আহাৰ্যৰ প্ৰদৰ্শনী। 
*২০১৭ চনত কলকাতাত অনুষ্ঠিত ‘ইণ্ডিয়ান নেচনেল এক্সিবিশন’ত অংকীয়া ভাওনাৰ প্ৰদৰ্শনী। 
*২০১৭ চনৰ আগষ্ট মাহত নগাঁৱত অনুষ্ঠিত ‘ৰং প্ৰতিভা’ কাৰ্যসূচীত পৰম্পৰাগত আহাৰ্যৰ প্ৰদৰ্শনী। 
*২০২৩ চনৰ ৩-৫ নৱেম্বৰ তাৰিখত নতুন দিল্লীৰ ‘ইণ্ডিয়া হেবিটেট চেণ্টাৰ’ত অনুষ্ঠিত ‘Silent Conservation: From Margins to the Centre’ শীৰ্ষক ৰাষ্ট্ৰীয় চিত্ৰ প্ৰদৰ্শনিত অংশগ্ৰহণ। 


==পুৰস্কাৰ আৰু সন্মান==
মৃদু মৌচম বৰাই তেওঁৰ শিক্ষা, চিত্ৰকলা আৰু সাংস্কৃতিক অবদানেৰে বিভিন্ন সময়ত গুৰুত্বপূৰ্ণ সন্মান আৰু পুৰস্কাৰ লাভ কৰিছে। উল্লেখযোগ্য পুৰস্কাৰসমূহ হ’লঃ
*“শিক্ষক গৌৰৱ বঁটা” (২০১৯)– সদৌ অসম প্ৰাথমিক টেট উৎীৰ্ণ শিক্ষক সমাজ, অসমৰ পৰা প্ৰদান কৰা বঁটা&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://assam.news18.com/amp/photogallery/assam/state-gratitude-award-for-the-year-2025-to-the-eminent-sanchipatiya-book-artist-mridu-moucham-bora-of-assam-subham-g-455896.html | title=Mridu Moucham Bora: অসমৰ বিশিষ্ট সাঁচিপতীয়া পুথি চিত্ৰশিল্পী মৃদু মৌচম বৰালৈ ২০২৫ বৰ্ষৰ ৰাজ্যিক কৃতজ্ঞতা বঁটা | accessdate=6 July 2025}}&lt;/ref&gt;
*“Academic Encouragement Award” (২০১৯)– চিএছআইআৰ-এনইআইএছটি (CSIR-NEIST), যোৰহাট, অসম*ৰ পৰা প্ৰদান কৰা বঁটা। 
*“Artist Felicitation Award” (২০২১)– সাংস্কৃতিক পৰিক্ৰমা বিভাগ, অসম চৰকাৰ

==তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references /&gt;

[[শ্ৰেণী:জীৱিত ব্যক্তি]]</text>
      <sha1>0hi95cp2l11dhswwssv6pni5lox3m81</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522278</id>
      <parentid>522277</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T05:25:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BhuyanBhaskar</username>
        <id>16362</id>
      </contributor>
      <origin>522278</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="26901" sha1="6ojf1js0vqyf7ssztdpe7gtkpviq5p3" xml:space="preserve">{{infobox writer
|name= মৃদু মৌচম বৰা
|image=মৃদু মৌচম বৰা.jpg
|thumb=
|imagesize=250px
|alt=
|caption=
|pseudonym=
|birth_name=
|birth_date=
|birth_place=
|death_date=
|death_place=
|occupation=চিত্ৰশিল্পী, নাট্য আহাৰ্য বিশেষজ্ঞ, শিক্ষক আৰু গবেষক
|nationality=[[ভাৰত|ভাৰতীয়]]
|ethnicity=
|citizenship=ভাৰতীয়
|language=[[অসমীয়া ভাষা|অসমীয়া]]
|education=স্নাতক
|alma_mater=
|period=
|genre=[[অসমীয়া সাহিত্য]]
|subject= চিত্ৰশিল্পী
|movement=
|notableworks=
|spouse=
|partner= 
|children= 
|relatives=
|influences=
|influenced=
|awards=
|signature=
|signature_alt=
|website=}} 

'''মৃদু মৌচম বৰা''' (জন্ম: ১ জুলাই, ১৯৮০) অসমৰ সংস্কৃতি সংৰক্ষণকাৰী, পাণ্ডুলিপি চিত্ৰশিল্পী&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://www.memeraki.com/collections/mridu-mochum | title=https://www.memeraki.com | accessdate=6 July 2025}}&lt;/ref&gt;, নাট্য আহাৰ্য বিশেষজ্ঞ&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/guwahati/museum-to-bring-medieval-manuscript-painting-to-life/articleshow/118309286.cms | title=https://timesofindia.indiatimes.com | accessdate=6 July 2025}}&lt;/ref&gt;, শিক্ষক আৰু গবেষক।&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://www.sahapedia.org/manuscript-painting-of-assam-conversation-mridu-moucham-bora#lg=1&amp;slide=0 | title=Manuscript Painting of Assam: In Conversation with Mridu Moucham Bora | accessdate=6 July 2025}}&lt;/ref&gt; তেওঁ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱৰ নামত গঠিত “Society for Srimanta Sankaradeva”ৰ সাধাৰণ সম্পাদক আৰু পৰম্পৰাগত শিল্পসংস্কৃতিৰ সংস্থাপনাৰ লক্ষ্যৰে প্ৰতিষ্ঠিত “CIHNA: The Ethos of Tradition” নামৰ গৱেষণা-সংস্থাৰ প্ৰতিষ্ঠাপক সম্পাদক। তেওঁ পৰম্পৰাগত পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ, অঙ্কীয় নাট্যকলা, চিত্ৰাংকন আৰু নাট্য আহাৰ্য নিৰ্মাণৰ সৈতে জড়িত।&lt;ref&gt;{{cite web | url=http://www.sahapedia.org/manuscript-painting-of-assam-conversation-mridu-moucham-bora | title=Manuscript Painting of Assam: In Conversation with Mridu Moucham Bora | accessdate=6 July 2025}}&lt;/ref&gt;

==প্ৰাৰম্ভিক জীৱন আৰু শিক্ষা==
অসমৰ নগাঁও জিলাৰ ঢিং অঞ্চলৰ আঠগাঁৱত তেওঁৰ হৈছিল। তেওঁ ঢিং কে.বি. উচ্চতৰ মাধ্যমিক বিদ্যালয়ৰ পৰা ১৯৯৬ আৰু ১৯৯৯ চনত যথাক্ৰমে মাধ্যমিক আৰু উচ্চতৰ মাধ্যমিক উত্তীৰ্ণ হয়। ২০০২ চনত ঢিং মহাবিদ্যালয়ৰ পৰা ৰসায়নত স্নাতক (বি.এছ.চি.) ডিগ্ৰী লাভ কৰে। তদুপৰি ২০১৬ চনত কৃষ্ণকান্ত সন্দিকৈ ৰাজ্যিক মুক্ত বিশ্ববিদ্যালয়ৰ অধীনত ডি.ইল.এড. ডিগ্ৰী লাভ কৰে। তদুপৰি তেওঁ ২০০১ চনত নগাঁৱৰ স্কুল অৱ ড্ৰয়িং এণ্ড পেইণ্টিঙৰ কল্লোলৰ পৰা ড্ৰয়িং এণ্ড পেইণ্টিঙৰ ন বছৰৰ পাঠ্যক্ৰম গ্ৰহণ কৰে। 

==পেচাগত আৰু সৃষ্টিশীল অভিজ্ঞতা==
মৃদু মৌচম বৰা পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ, প্ৰাচীন নথিপত্ৰৰ নথিভুক্তকৰণ আৰু অসমীয়াৰ ঐতিহ্যবাহী সাংস্কৃতিক উপাদানসমূহৰ চিত্ৰাঙ্কনৰ ক্ষেত্ৰত এগৰাকী সুদক্ষ ব‍্যক্তি। তেওঁ ২০০৫ চনত “ন্যেশনেল মিছন ফৰ মেনুছ্ক্ৰিপ্টছ্‌”, নতুন দিল্লীৰ বাবে পাণ্ডুলিপি সমীক্ষক হিচাপে কাম আৰম্ভ কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://www.namami.gov.in/ | title=National Mission for Manuscripts | accessdate=6 July 2025}}&lt;/ref&gt; ২০০৮ চনৰ ৯ মাৰ্চৰ পৰা ২০১১ চনৰ ৭ ডিচেম্বৰলৈকে তেওঁ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰ, পাঞ্জাবাৰীত থকা “পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ প্ৰকল্প”-ত ‘জ্যেষ্ঠ ক্ষেত্ৰ সংৰক্ষণকাৰী’ হিচাপে কৰ্মৰত আছিল। এই প্ৰকল্পটি ‘ন্যেশনেল মিছন ফৰ মেনুছ্ক্ৰিপ্টছ্‌’ৰ অধীনত চলিছিল। তাৰ পিছত তেওঁ ছিলচৰৰ জি. চি. কলেজত অৱস্থিত মেনুছ্ক্ৰিপ্ট ৰিচ’ৰ্ছ চেণ্টাৰৰ সমন্বয়ক শ্ৰী উৎপল দাসৰ অধীনত ‘নথিপত্ৰ বিশেষজ্ঞ’ হিচাপে কাম কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://www.indiamart.com/proddetail/tradition-in-assamese-by-mridu-moucham-bora-2854563036162.html | title=Tradition In Assamese By Mridu Moucham Bora | accessdate=6 July 2025}}&lt;/ref&gt; 

২০১২ চনৰ ১৯ অক্টোবৰৰ পৰা ২৫ অক্টোবৰলৈ শিৱসাগৰৰ আমগুৰিত থকা ‘টাই ভাষা আৰু সাংস্কৃতিক গৱেষণা কেন্দ্ৰ’-ত অনুষ্ঠিত পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ শিবিৰত তেওঁ প্ৰশিক্ষক হিচাপে অংশগ্ৰহণ কৰে। এই শিবিৰ ‘টাই আহোম উন্নয়ন পৰিষদ, অসম’-ৰ আৰ্থিক সহায়ত আয়োজিত হৈছিল। ২০১৩ চনৰ ২ ফেব্ৰুৱাৰী পৰা ৫ মাৰ্চলৈকে তেওঁ ‘ন্যেশনেল আৰ্কাইভছ্‌’ৰ অধীনত শ্ৰী শ্ৰী নৰোৱা বালি সত্ৰ, নগাঁৱত অনুষ্ঠিত এক মাহব্যাপী পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ শিবিৰতো প্ৰশিক্ষক হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰে। তেওঁ এতিয়ালৈকে বিভিন্ন চৰকাৰী আৰু বেচৰকাৰী প্ৰকল্পত ফ্ৰীলেন্স সংৰক্ষণকাৰী, নথি প্ৰস্তুতকাৰী আৰু পাণ্ডুলিপি চিত্ৰাঙ্কনকাৰী হিচাপে কাম কৰি আহিছে। 

২০১৮ চনৰ মে’ মাহৰ পৰা অক্টোবৰলৈকে তেওঁ মাজুলীৰ দক্ষিণপাট সত্ৰত অনুষ্ঠিত ‘পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ প্ৰকল্প’-ত ‘প্ৰকল্প বিষয়াৰ’ দায়িত্ব গ্ৰহণ কৰিছিল। এই প্ৰকল্পটো ইণ্ডিয়ান নেচনেল ট্ৰাষ্ট ফৰ আৰ্ট এণ্ড কালচাৰেল হেৰিটেইজ (INTACH)ৰ অধীনত সমাপন কৰা হৈছিল আৰু ডাচ সংস্থা Prince Claus Fundৰ দ্বাৰা পৃষ্ঠপোষকতা প্ৰাপ্ত আছিল। ২০১৯ চনৰ এপ্ৰিল মাহৰ পৰা মাৰ্চলৈকে তেওঁ মায়ঙত অনুষ্ঠিত ‘পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ প্ৰকল্প’-ত ‘মূল সংৰক্ষণ বিশেষজ্ঞ’ হিচাপে কৰ্মৰত আছিল। এই প্ৰকল্পটোৰ পৃষ্ঠপোষক আছিল জাৰ্মান সংস্থা Gerda Henkel Stiftung। ২০২২ চনৰ এপ্ৰিলৰ পৰা ২০২৩ চনৰ মাৰ্চলৈকে তেওঁ ‘ড° সূৰ্য্য কুমাৰ ভূঞা স্মাৰক ট্ৰাষ্ট, অসম’-ৰ অধীনত মৰিগাঁৱৰ নাৰোৱা কুজি সত্ৰ আৰু নগাঁৱৰ নাৰোৱা বলি সত্ৰত পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ সমন্বয়কৰ হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰে। 

২০১০ চনত তেওঁ ‘প্ৰগতি আহাৰ্য্য’ নামৰ এখন গোট গঠন কৰে। এই গোটখনে বিগত পন্ধৰ বছৰৰ পৰা অসমজুৰি আংকীয়া নাটৰ বাবে খাঁটি আৰু পৰম্পৰাগত সাজ-পোছাক প্ৰস্তুত কৰি যোগান ধৰি আহিছে। তেওঁ ২০১৬ চনৰ ৩ ছেপ্টেম্বৰত ধিংত ‘আহাৰ্য্য প্ৰডাকশ্যন চেণ্টাৰ’ স্থাপন কৰে। এই কেন্দ্ৰটি ‘শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ সমাজ’-ৰ অধীনত পৰিচালিত, যাৰ উদ্দেশ্য হ’ল ভাওনাৰ পৰম্পৰাগত পোছাক সম্বন্ধীয় জ্ঞানৰ সংৰক্ষণ আৰু বিস্তাৰ। ২০১২ চনৰ পৰা ২০২৪ চনৰ অক্টোবৰলৈকে তেওঁ নগাঁৱৰ চোনাৰিগাঁও মধ্য ইংৰাজী বিদ্যালয়ত ‘সৰ্বশিক্ষা শিক্ষা অভিযান, অসম’-ৰ অধীনত বিজ্ঞান শিক্ষক হিচাপে কৰ্মৰত আছিল। ২০২৪ চনৰ অক্টোবৰৰ পৰা তেওঁ অসম চৰকাৰৰ স্কুল শিক্ষা বিভাগৰ অধীনত শিক্ষক হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰি আছে। উল্লেখযোগ্যভাৱে, তেওঁ ৰয়েল গ্ল’বেল বিশ্ববিদ্যালয়ৰ উদ্যোগত চলি থকা এটি গুৰুত্বপূৰ্ণ প্ৰকল্পত অংশ লৈ আছে, য’ত ৫০খন ব্ৰজাৱলী আৰু পুৰণি অসমীয়াত লিখা সাঁচিপাতৰ পাণ্ডুলিপি আধুনিক অসমীয়া ভাষালৈ অনুবাদ কৰা হৈছে। 

==পাণ্ডুলিপিৰ চিত্ৰাঙ্কন আৰু সংৰক্ষণৰ ক্ষেত্ৰত অভিজ্ঞতা==
মৃদু মৌচম বৰাই পৰম্পৰাগত কাগজ, ৰঙ আৰু প্ৰাচীন ধাৰণাৰে পাণ্ডুলিপি চিত্ৰাঙ্কন আৰু সংৰক্ষণৰ বহু গুৰুত্বপূৰ্ণ কাৰ্য সম্পন্ন কৰিছে। তেওঁ পৰম্পৰাগত শৈলী আৰু উপাদান ব্যৱহাৰ কৰি “অৰ্জুন ভঞ্জন” আৰু “চোৰা-ধৰা” শীৰ্ষক দুখন সচিত্ৰ পাণ্ডুলিপি প্ৰস্তুত কৰিছিল। এই পাণ্ডুলিপিসমূহ “সচিত্ৰ আঙ্কাৱলী” প্ৰকল্পৰ অধীনত সংগৃহীত, সম্পাদিত আৰু প্ৰকাশিত হৈছিল। এগৰাকী বিশিষ্ট পণ্ডিত [[নাৰায়ণ চন্দ্ৰ গোঁসামী]] (ডি.লিট.)য়ে এই সংকলন সম্পাদনা কৰিছিল। তেওঁ নতুন দিল্লীৰ **ন্যেশনেল স্কুল অৱ ড্ৰামা**ৰ এটা প্ৰকল্পৰ বাবে “পাৰিজাত হৰণ” নামৰ আন এখন সচিত্ৰ পাণ্ডুলিপি প্ৰস্তুত কৰিছে।&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://assamtribune.com/supplements/horizon/new-age-changemakers-1339930 | title=https://assamtribune.com | accessdate=6 July 2025}}&lt;/ref&gt; 

২০১৬ চনৰ পৰা তেওঁ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ আৰু মাধৱদেৱৰ ১২খন অংকীয়া নাটৰ পাণ্ডুলিপিৰ পৃষ্ঠা (ফলিঅ’)-ত পৰম্পৰাগত শৈলী আৰু ৰঙেৰে সচিত্ৰ চিত্ৰাঙ্কন প্ৰকল্পত কৰ্মৰত হৈ আছে। “সচিত্ৰ আঙ্কাৱলী” নামৰ এই প্ৰকল্পটি মাজুলীৰ কমলাবাৰী সত্ৰৰ সত্ৰাধিপতি [[নাৰায়ণ চন্দ্ৰ গোঁসামী]]ৰ পৃষ্ঠপোষকতাত চলি আছে। তেওঁ লোহিত চন্দ্ৰ গোঁসামী দ্বাৰা ৰচিত “চিহ্ন যাত্ৰা” (আৰিহী) নামৰ এখন নতুন নাটৰ পাণ্ডুলিপি সংস্কৰণো প্ৰস্তুত কৰিছে। এই পাণ্ডুলিপিত শংকৰদেৱে বৰ্ণনা কৰা সাতখন বৈকুণ্ঠৰ সচিত্ৰ চিত্ৰাঙ্কন সন্নিবিষ্ট আছে। ২০১৬ চনৰ ২৭ মাৰ্চত কেন্দ্ৰীয় সংস্কৃতি মন্ত্ৰালয়, ভাৰত চৰকাৰৰ আৰ্থিক সহায়ত ড° ভৱানন্দ বৰবায়নৰ পৰিচালনাত তেওঁ অংকীয়া নাট “চিহ্ন যাত্ৰা”ৰ বাবে বৈকুণ্ঠৰ সাতখন আশ্ৰয়ক লৈ চিত্ৰাঙ্কন প্ৰস্তুত কৰে। ইয়াৰ উপৰিও তেওঁ পৰম্পৰাগত পদ্ধতিত সাঁচিপাতত ১৫খন বৰগীতৰ পাণ্ডুলিপি প্ৰস্তুত কৰিছে। 

== কৰ্মশালা আৰু প্ৰদৰ্শনৰ অভিজ্ঞতা ==
মৃদু মৌচম বৰাই অসমৰ পৰম্পৰাগত সচিত্ৰ পাণ্ডুলিপি চিত্ৰাঙ্কন,অংকীয়া ভাওনা আৰু সাংস্কৃতিক পেইণ্টিঙৰ ক্ষেত্ৰত বহুতো কাৰ্যশালা, প্ৰদৰ্শনী আৰু ৰাষ্ট্ৰীয়-আন্তৰ্জাতিক শিবিৰত অংশ গ্ৰহণ আৰু পৰিচালনা কৰিছে। ২০০৯ চনত তেওঁ ভূপালত অৱস্থিত ‘‘ইন্দিৰা গান্ধী ৰাষ্ট্ৰীয় মানৱ সংগ্ৰহালয়ৰ ৩৩তম প্ৰতিষ্ঠা দিৱসত অসমৰ সচিত্ৰ পাণ্ডুলিপিৰ বিষয়ে প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। ২০১১ চনত মণিপুৰত অনুষ্ঠিত উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলীয় শিল্পী শিবিৰত অংশগ্ৰহণ কৰে। তেওঁ গুৱাহাটী, ধিং, শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰ, বৰদোৱা, যোৰহাট, কামপুৰ, তিতাবৰ, লখিমপুৰ আদি স্থানত “পাণ্ডুলিপি প্ৰস্তুত আৰু শংকৰী চিত্ৰাঙ্কন” বিষয়ক বহু পুৰণি কাৰ্যশালা পৰিচালনা কৰিছে। &lt;ref&gt;{{cite web | url=https://www.youtube.com/watch?v=DJJbYu8ETZo | title=Xebähu Mänä | Pāpön | Börgeet | accessdate=6 July 2025}}&lt;/ref&gt;

আহাৰ্য (অংকীয়া ভাওনাৰ সাজ-সজ্জা) বিষয়ক ৩০ দিনীয়া কৰ্মশালাতো তেওঁ সমল ব্যক্তি হিচাপে আমন্ত্ৰিত হৈছে। ২০১৯ চনত নেপালৰ পোখৰাত অনুষ্ঠিত প্ৰথম আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় শিল্প কৰ্মশালা আৰু প্ৰদৰ্শনীত তেওঁ অংশগ্ৰহণ কৰে। লগতে তেওঁ ২০২১ চনত অসমৰ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰত অনুষ্ঠিত পাণ্ডুলিপি চিত্ৰাঙ্কন কৰ্মশালা, বিহাৰৰ নৰেন্দ্ৰপুৰত আৰ্থশিলা নেচনেল ফ’ক আৰ্ট সিম্পোজিয়াম, ঝাৰখণ্ডত ৰাষ্ট্ৰীয় জনজাতি চিত্ৰশিল্পী শিবিৰত সক্ৰিয়ভাৱে অংশ লৈছে। তেওঁৰ এইধৰণৰ প্ৰচেষ্টাই অসমৰ পৰম্পৰাগত চিত্ৰাঙ্কন আৰু অংকীয়া ভাওনা শিল্পক নতুন প্ৰজন্মৰ মাজত পৰিচয় কৰাই দিয়াত বিশেষ অৱদান আছে। 


==প্ৰকাশিত গ্ৰন্থ==
মৃদু মৌচম বৰাই পাণ্ডুলিপি আৰু অসমৰ সাংস্কৃতিক ঐতিহ্য সন্দৰ্ভত কেইবাখনো গুৰুত্বপূৰ্ণ গ্ৰন্থ প্ৰস্তুত আৰু সম্পাদনা কৰিছে। তদুপৰি তেখেতে এই বিষয়তে বহুতো আলোচনী, গৱেষণা পত্ৰ আদিত লেখা প্ৰকাশ কৰিছে। তেখেতৰ উল্লেখযোগ্য প্ৰকাশিত কিতাপসমূহ হ’ল—
*বালীসত্ৰ পাণ্ডুলিপিৰ বৰ্ণনামূলক তালিকা (“Descriptive Catalogue of Balisattra Manuscripts”) — ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰীয় আৰ্কাইভ, নতুন দিল্লী, ২০১৫
*মায়াবিদ্যাৰ ভূমি মায়ঙৰ পাণ্ডুলিপি তালিকা (“Catalogue of Manuscripts from Mayong, The Land of Magic”) — ইণ্ডিয়ান নেচনেল ট্ৰাষ্ট ফৰ আৰ্ট এণ্ড কালচাৰেল হেৰিটেজ, অসম শাখা, ২০২১
*দক্ষিণপাট সত্ৰ, মাজুলীত সংৰক্ষিত পাণ্ডুলিপিৰ তালিকা (“Catalogue of Manuscripts Preserved at Dakhinpat Satra, Majuli”) — ইণ্ডিয়ান নেচনেল ট্ৰাষ্ট ফৰ আৰ্ট এণ্ড কালচাৰেল হেৰিটেজ, অসম শাখা, ২০২১

==প্ৰদৰ্শনীসমূহ==
মৃদু মৌচম বৰাই বহুতো ৰাজ্যিক আৰু ৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ৰ প্ৰদৰ্শনীত তেওঁৰ চিত্ৰকলা, পাণ্ডুলিপি চিত্ৰকলা, আৰু অংকীয়া ভাওনাৰ আহাৰ্যসামগ্ৰী (পুৰণি পোছাক, মুখা গহনা আদি) প্ৰদৰ্শন কৰিছে। তেওঁৰ উল্লেখযোগ্য প্ৰদৰ্শনীসমূহ হ’লঃ
*২০০২ চনত ‘অমৰ অসম’ৰ উদ্যোগত অনুষ্ঠিত ‘অখিল অসম চিত্ৰকলা প্ৰতিভা সন্ধানী প্ৰতিযোগিতা’। 
*২০০৪ চনত ‘শ্ৰীমন্ত শঙ্কৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰ’, গুৱাহাটী, অসমৰ উদ্যোগত অনুষ্ঠিত ‘উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলৰ প্ৰথম ৰাজ্যিক শিল্প প্ৰদৰ্শনী’। 
*২০০৫ চনত নতুন দিল্লীৰ প্ৰগতি মৈদানত ইণ্ডিয়ান ট্ৰেড প্ৰমোশন অৰগানাইজেচনৰ উদ্যোগত অনুষ্ঠিত ‘উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চল এক্সপ’ৰ ৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ৰ চিত্ৰ প্ৰদৰ্শনী। 
*২০০৮ চনত শ্ৰীমন্ত শঙ্কৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰৰ উদ্যোগত অনুষ্ঠিত ‘পঞ্চম উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চল চিত্ৰ প্ৰদৰ্শনী’। 
*২০১০ চনত ‘ফ্ৰেণ্ডছ অৱ অসম এণ্ড চেভেন চিষ্টাৰ্ছ’ৰ উদ্যোগত গুৱাহাটী প্ৰজ্ঞোতি আই.টি.এ.ত অনুষ্ঠিত ‘পাণ্ডুলিপি চিত্ৰ প্ৰদৰ্শনী’। 
*২০১২ চনত গুৱাহাটীত আৰু ২০১৩ চনত গহপুৰত অনুষ্ঠিত ‘সেতুবন্ধ’ কাৰ্যসূচীত পাণ্ডুলিপি চিত্ৰকলা প্ৰদৰ্শন। 
*২০১৫ চনত গুৱাহাটীৰ ৰবীন্দ্ৰভৱনত ‘সংগীত নাটক একাডেমী’ৰ উদ্যোগত অনুষ্ঠিত ‘নৃত্যপৰ্ব-২০১৫’ত অংকীয়া ভাওনাৰ আহাৰ্যৰ প্ৰদৰ্শনী। 
*২০১৬ চনৰ ফেব্ৰুৱাৰী মাহত মুম্বাইত অনুষ্ঠিত ‘মেক ইন ইণ্ডিয়া উইক’ত অংকীয়া ভাওনাৰ পৰম্পৰাগত পোছাক, মুখা আৰু গহনাৰ প্ৰদৰ্শনী। 
*২০১৬ চনৰ ২৫ ডিচেম্বৰত ডুলীয়াজানত অনুষ্ঠিত ‘সংগীতম’ কাৰ্যসূচীত আহাৰ্যৰ প্ৰদৰ্শনী। 
*২০১৭ চনত কলকাতাত অনুষ্ঠিত ‘ইণ্ডিয়ান নেচনেল এক্সিবিশন’ত অংকীয়া ভাওনাৰ প্ৰদৰ্শনী। 
*২০১৭ চনৰ আগষ্ট মাহত নগাঁৱত অনুষ্ঠিত ‘ৰং প্ৰতিভা’ কাৰ্যসূচীত পৰম্পৰাগত আহাৰ্যৰ প্ৰদৰ্শনী। 
*২০২৩ চনৰ ৩-৫ নৱেম্বৰ তাৰিখত নতুন দিল্লীৰ ‘ইণ্ডিয়া হেবিটেট চেণ্টাৰ’ত অনুষ্ঠিত ‘Silent Conservation: From Margins to the Centre’ শীৰ্ষক ৰাষ্ট্ৰীয় চিত্ৰ প্ৰদৰ্শনিত অংশগ্ৰহণ। 


==পুৰস্কাৰ আৰু সন্মান==
মৃদু মৌচম বৰাই তেওঁৰ শিক্ষা, চিত্ৰকলা আৰু সাংস্কৃতিক অবদানেৰে বিভিন্ন সময়ত গুৰুত্বপূৰ্ণ সন্মান আৰু পুৰস্কাৰ লাভ কৰিছে। উল্লেখযোগ্য পুৰস্কাৰসমূহ হ’লঃ
*“শিক্ষক গৌৰৱ বঁটা” (২০১৯)– সদৌ অসম প্ৰাথমিক টেট উৎীৰ্ণ শিক্ষক সমাজ, অসমৰ পৰা প্ৰদান কৰা বঁটা&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://assam.news18.com/amp/photogallery/assam/state-gratitude-award-for-the-year-2025-to-the-eminent-sanchipatiya-book-artist-mridu-moucham-bora-of-assam-subham-g-455896.html | title=Mridu Moucham Bora: অসমৰ বিশিষ্ট সাঁচিপতীয়া পুথি চিত্ৰশিল্পী মৃদু মৌচম বৰালৈ ২০২৫ বৰ্ষৰ ৰাজ্যিক কৃতজ্ঞতা বঁটা | accessdate=6 July 2025}}&lt;/ref&gt;
*“Academic Encouragement Award” (২০১৯)– চিএছআইআৰ-এনইআইএছটি (CSIR-NEIST), যোৰহাট, অসম*ৰ পৰা প্ৰদান কৰা বঁটা। 
*“Artist Felicitation Award” (২০২১)– সাংস্কৃতিক পৰিক্ৰমা বিভাগ, অসম চৰকাৰ

==তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references /&gt;

[[শ্ৰেণী:জীৱিত ব্যক্তি]]</text>
      <sha1>6ojf1js0vqyf7ssztdpe7gtkpviq5p3</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522279</id>
      <parentid>522278</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T05:26:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BhuyanBhaskar</username>
        <id>16362</id>
      </contributor>
      <origin>522279</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="26926" sha1="r1sbqg2ifmmwz73s86s5apzyxbpobop" xml:space="preserve">{{infobox writer
|name= মৃদু মৌচম বৰা
|image=মৃদু মৌচম বৰা.jpg
|thumb=
|imagesize=250px
|alt=
|caption=
|pseudonym=
|birth_name=
|birth_date=
|birth_place=
|death_date=
|death_place=
|occupation=চিত্ৰশিল্পী, নাট্য আহাৰ্য বিশেষজ্ঞ, শিক্ষক আৰু গবেষক
|nationality=[[ভাৰত|ভাৰতীয়]]
|ethnicity=
|citizenship=ভাৰতীয়
|language=[[অসমীয়া ভাষা|অসমীয়া]]
|education=স্নাতক
|alma_mater=
|period=
|genre=[[অসমীয়া সাহিত্য]]
|subject= চিত্ৰশিল্পী
|movement=
|notableworks=
|spouse=
|partner= 
|children= 
|relatives=
|influences=
|influenced=
|awards=
|signature=
|signature_alt=
|website=}} 

'''মৃদু মৌচম বৰা''' (জন্ম: ১ জুলাই, ১৯৮০) অসমৰ সংস্কৃতি সংৰক্ষণকাৰী, পাণ্ডুলিপি চিত্ৰশিল্পী&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://www.memeraki.com/collections/mridu-mochum | title=https://www.memeraki.com | accessdate=6 July 2025}}&lt;/ref&gt;, নাট্য আহাৰ্য বিশেষজ্ঞ&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/guwahati/museum-to-bring-medieval-manuscript-painting-to-life/articleshow/118309286.cms | title=https://timesofindia.indiatimes.com | accessdate=6 July 2025}}&lt;/ref&gt;, শিক্ষক আৰু গবেষক।&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://www.sahapedia.org/manuscript-painting-of-assam-conversation-mridu-moucham-bora#lg=1&amp;slide=0 | title=Manuscript Painting of Assam: In Conversation with Mridu Moucham Bora | accessdate=6 July 2025}}&lt;/ref&gt; তেওঁ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱৰ নামত গঠিত “Society for Srimanta Sankaradeva” অনুষ্ঠানৰ সাধাৰণ সম্পাদক আৰু পৰম্পৰাগত শিল্পসংস্কৃতিৰ সংস্থাপনাৰ লক্ষ্যৰে প্ৰতিষ্ঠিত “CIHNA: The Ethos of Tradition” নামৰ গৱেষণা-সংস্থাৰ প্ৰতিষ্ঠাপক সম্পাদক। তেওঁ পৰম্পৰাগত পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ, অঙ্কীয় নাট্যকলা, চিত্ৰাংকন আৰু নাট্য আহাৰ্য নিৰ্মাণৰ সৈতে জড়িত।&lt;ref&gt;{{cite web | url=http://www.sahapedia.org/manuscript-painting-of-assam-conversation-mridu-moucham-bora | title=Manuscript Painting of Assam: In Conversation with Mridu Moucham Bora | accessdate=6 July 2025}}&lt;/ref&gt;

==প্ৰাৰম্ভিক জীৱন আৰু শিক্ষা==
অসমৰ নগাঁও জিলাৰ ঢিং অঞ্চলৰ আঠগাঁৱত তেওঁৰ হৈছিল। তেওঁ ঢিং কে.বি. উচ্চতৰ মাধ্যমিক বিদ্যালয়ৰ পৰা ১৯৯৬ আৰু ১৯৯৯ চনত যথাক্ৰমে মাধ্যমিক আৰু উচ্চতৰ মাধ্যমিক উত্তীৰ্ণ হয়। ২০০২ চনত ঢিং মহাবিদ্যালয়ৰ পৰা ৰসায়নত স্নাতক (বি.এছ.চি.) ডিগ্ৰী লাভ কৰে। তদুপৰি ২০১৬ চনত কৃষ্ণকান্ত সন্দিকৈ ৰাজ্যিক মুক্ত বিশ্ববিদ্যালয়ৰ অধীনত ডি.ইল.এড. ডিগ্ৰী লাভ কৰে। তদুপৰি তেওঁ ২০০১ চনত নগাঁৱৰ স্কুল অৱ ড্ৰয়িং এণ্ড পেইণ্টিঙৰ কল্লোলৰ পৰা ড্ৰয়িং এণ্ড পেইণ্টিঙৰ ন বছৰৰ পাঠ্যক্ৰম গ্ৰহণ কৰে। 

==পেচাগত আৰু সৃষ্টিশীল অভিজ্ঞতা==
মৃদু মৌচম বৰা পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ, প্ৰাচীন নথিপত্ৰৰ নথিভুক্তকৰণ আৰু অসমীয়াৰ ঐতিহ্যবাহী সাংস্কৃতিক উপাদানসমূহৰ চিত্ৰাঙ্কনৰ ক্ষেত্ৰত এগৰাকী সুদক্ষ ব‍্যক্তি। তেওঁ ২০০৫ চনত “ন্যেশনেল মিছন ফৰ মেনুছ্ক্ৰিপ্টছ্‌”, নতুন দিল্লীৰ বাবে পাণ্ডুলিপি সমীক্ষক হিচাপে কাম আৰম্ভ কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://www.namami.gov.in/ | title=National Mission for Manuscripts | accessdate=6 July 2025}}&lt;/ref&gt; ২০০৮ চনৰ ৯ মাৰ্চৰ পৰা ২০১১ চনৰ ৭ ডিচেম্বৰলৈকে তেওঁ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰ, পাঞ্জাবাৰীত থকা “পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ প্ৰকল্প”-ত ‘জ্যেষ্ঠ ক্ষেত্ৰ সংৰক্ষণকাৰী’ হিচাপে কৰ্মৰত আছিল। এই প্ৰকল্পটি ‘ন্যেশনেল মিছন ফৰ মেনুছ্ক্ৰিপ্টছ্‌’ৰ অধীনত চলিছিল। তাৰ পিছত তেওঁ ছিলচৰৰ জি. চি. কলেজত অৱস্থিত মেনুছ্ক্ৰিপ্ট ৰিচ’ৰ্ছ চেণ্টাৰৰ সমন্বয়ক শ্ৰী উৎপল দাসৰ অধীনত ‘নথিপত্ৰ বিশেষজ্ঞ’ হিচাপে কাম কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://www.indiamart.com/proddetail/tradition-in-assamese-by-mridu-moucham-bora-2854563036162.html | title=Tradition In Assamese By Mridu Moucham Bora | accessdate=6 July 2025}}&lt;/ref&gt; 

২০১২ চনৰ ১৯ অক্টোবৰৰ পৰা ২৫ অক্টোবৰলৈ শিৱসাগৰৰ আমগুৰিত থকা ‘টাই ভাষা আৰু সাংস্কৃতিক গৱেষণা কেন্দ্ৰ’-ত অনুষ্ঠিত পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ শিবিৰত তেওঁ প্ৰশিক্ষক হিচাপে অংশগ্ৰহণ কৰে। এই শিবিৰ ‘টাই আহোম উন্নয়ন পৰিষদ, অসম’-ৰ আৰ্থিক সহায়ত আয়োজিত হৈছিল। ২০১৩ চনৰ ২ ফেব্ৰুৱাৰী পৰা ৫ মাৰ্চলৈকে তেওঁ ‘ন্যেশনেল আৰ্কাইভছ্‌’ৰ অধীনত শ্ৰী শ্ৰী নৰোৱা বালি সত্ৰ, নগাঁৱত অনুষ্ঠিত এক মাহব্যাপী পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ শিবিৰতো প্ৰশিক্ষক হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰে। তেওঁ এতিয়ালৈকে বিভিন্ন চৰকাৰী আৰু বেচৰকাৰী প্ৰকল্পত ফ্ৰীলেন্স সংৰক্ষণকাৰী, নথি প্ৰস্তুতকাৰী আৰু পাণ্ডুলিপি চিত্ৰাঙ্কনকাৰী হিচাপে কাম কৰি আহিছে। 

২০১৮ চনৰ মে’ মাহৰ পৰা অক্টোবৰলৈকে তেওঁ মাজুলীৰ দক্ষিণপাট সত্ৰত অনুষ্ঠিত ‘পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ প্ৰকল্প’-ত ‘প্ৰকল্প বিষয়াৰ’ দায়িত্ব গ্ৰহণ কৰিছিল। এই প্ৰকল্পটো ইণ্ডিয়ান নেচনেল ট্ৰাষ্ট ফৰ আৰ্ট এণ্ড কালচাৰেল হেৰিটেইজ (INTACH)ৰ অধীনত সমাপন কৰা হৈছিল আৰু ডাচ সংস্থা Prince Claus Fundৰ দ্বাৰা পৃষ্ঠপোষকতা প্ৰাপ্ত আছিল। ২০১৯ চনৰ এপ্ৰিল মাহৰ পৰা মাৰ্চলৈকে তেওঁ মায়ঙত অনুষ্ঠিত ‘পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ প্ৰকল্প’-ত ‘মূল সংৰক্ষণ বিশেষজ্ঞ’ হিচাপে কৰ্মৰত আছিল। এই প্ৰকল্পটোৰ পৃষ্ঠপোষক আছিল জাৰ্মান সংস্থা Gerda Henkel Stiftung। ২০২২ চনৰ এপ্ৰিলৰ পৰা ২০২৩ চনৰ মাৰ্চলৈকে তেওঁ ‘ড° সূৰ্য্য কুমাৰ ভূঞা স্মাৰক ট্ৰাষ্ট, অসম’-ৰ অধীনত মৰিগাঁৱৰ নাৰোৱা কুজি সত্ৰ আৰু নগাঁৱৰ নাৰোৱা বলি সত্ৰত পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ সমন্বয়কৰ হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰে। 

২০১০ চনত তেওঁ ‘প্ৰগতি আহাৰ্য্য’ নামৰ এখন গোট গঠন কৰে। এই গোটখনে বিগত পন্ধৰ বছৰৰ পৰা অসমজুৰি আংকীয়া নাটৰ বাবে খাঁটি আৰু পৰম্পৰাগত সাজ-পোছাক প্ৰস্তুত কৰি যোগান ধৰি আহিছে। তেওঁ ২০১৬ চনৰ ৩ ছেপ্টেম্বৰত ধিংত ‘আহাৰ্য্য প্ৰডাকশ্যন চেণ্টাৰ’ স্থাপন কৰে। এই কেন্দ্ৰটি ‘শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ সমাজ’-ৰ অধীনত পৰিচালিত, যাৰ উদ্দেশ্য হ’ল ভাওনাৰ পৰম্পৰাগত পোছাক সম্বন্ধীয় জ্ঞানৰ সংৰক্ষণ আৰু বিস্তাৰ। ২০১২ চনৰ পৰা ২০২৪ চনৰ অক্টোবৰলৈকে তেওঁ নগাঁৱৰ চোনাৰিগাঁও মধ্য ইংৰাজী বিদ্যালয়ত ‘সৰ্বশিক্ষা শিক্ষা অভিযান, অসম’-ৰ অধীনত বিজ্ঞান শিক্ষক হিচাপে কৰ্মৰত আছিল। ২০২৪ চনৰ অক্টোবৰৰ পৰা তেওঁ অসম চৰকাৰৰ স্কুল শিক্ষা বিভাগৰ অধীনত শিক্ষক হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰি আছে। উল্লেখযোগ্যভাৱে, তেওঁ ৰয়েল গ্ল’বেল বিশ্ববিদ্যালয়ৰ উদ্যোগত চলি থকা এটি গুৰুত্বপূৰ্ণ প্ৰকল্পত অংশ লৈ আছে, য’ত ৫০খন ব্ৰজাৱলী আৰু পুৰণি অসমীয়াত লিখা সাঁচিপাতৰ পাণ্ডুলিপি আধুনিক অসমীয়া ভাষালৈ অনুবাদ কৰা হৈছে। 

==পাণ্ডুলিপিৰ চিত্ৰাঙ্কন আৰু সংৰক্ষণৰ ক্ষেত্ৰত অভিজ্ঞতা==
মৃদু মৌচম বৰাই পৰম্পৰাগত কাগজ, ৰঙ আৰু প্ৰাচীন ধাৰণাৰে পাণ্ডুলিপি চিত্ৰাঙ্কন আৰু সংৰক্ষণৰ বহু গুৰুত্বপূৰ্ণ কাৰ্য সম্পন্ন কৰিছে। তেওঁ পৰম্পৰাগত শৈলী আৰু উপাদান ব্যৱহাৰ কৰি “অৰ্জুন ভঞ্জন” আৰু “চোৰা-ধৰা” শীৰ্ষক দুখন সচিত্ৰ পাণ্ডুলিপি প্ৰস্তুত কৰিছিল। এই পাণ্ডুলিপিসমূহ “সচিত্ৰ আঙ্কাৱলী” প্ৰকল্পৰ অধীনত সংগৃহীত, সম্পাদিত আৰু প্ৰকাশিত হৈছিল। এগৰাকী বিশিষ্ট পণ্ডিত [[নাৰায়ণ চন্দ্ৰ গোঁসামী]] (ডি.লিট.)য়ে এই সংকলন সম্পাদনা কৰিছিল। তেওঁ নতুন দিল্লীৰ **ন্যেশনেল স্কুল অৱ ড্ৰামা**ৰ এটা প্ৰকল্পৰ বাবে “পাৰিজাত হৰণ” নামৰ আন এখন সচিত্ৰ পাণ্ডুলিপি প্ৰস্তুত কৰিছে।&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://assamtribune.com/supplements/horizon/new-age-changemakers-1339930 | title=https://assamtribune.com | accessdate=6 July 2025}}&lt;/ref&gt; 

২০১৬ চনৰ পৰা তেওঁ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ আৰু মাধৱদেৱৰ ১২খন অংকীয়া নাটৰ পাণ্ডুলিপিৰ পৃষ্ঠা (ফলিঅ’)-ত পৰম্পৰাগত শৈলী আৰু ৰঙেৰে সচিত্ৰ চিত্ৰাঙ্কন প্ৰকল্পত কৰ্মৰত হৈ আছে। “সচিত্ৰ আঙ্কাৱলী” নামৰ এই প্ৰকল্পটি মাজুলীৰ কমলাবাৰী সত্ৰৰ সত্ৰাধিপতি [[নাৰায়ণ চন্দ্ৰ গোঁসামী]]ৰ পৃষ্ঠপোষকতাত চলি আছে। তেওঁ লোহিত চন্দ্ৰ গোঁসামী দ্বাৰা ৰচিত “চিহ্ন যাত্ৰা” (আৰিহী) নামৰ এখন নতুন নাটৰ পাণ্ডুলিপি সংস্কৰণো প্ৰস্তুত কৰিছে। এই পাণ্ডুলিপিত শংকৰদেৱে বৰ্ণনা কৰা সাতখন বৈকুণ্ঠৰ সচিত্ৰ চিত্ৰাঙ্কন সন্নিবিষ্ট আছে। ২০১৬ চনৰ ২৭ মাৰ্চত কেন্দ্ৰীয় সংস্কৃতি মন্ত্ৰালয়, ভাৰত চৰকাৰৰ আৰ্থিক সহায়ত ড° ভৱানন্দ বৰবায়নৰ পৰিচালনাত তেওঁ অংকীয়া নাট “চিহ্ন যাত্ৰা”ৰ বাবে বৈকুণ্ঠৰ সাতখন আশ্ৰয়ক লৈ চিত্ৰাঙ্কন প্ৰস্তুত কৰে। ইয়াৰ উপৰিও তেওঁ পৰম্পৰাগত পদ্ধতিত সাঁচিপাতত ১৫খন বৰগীতৰ পাণ্ডুলিপি প্ৰস্তুত কৰিছে। 

== কৰ্মশালা আৰু প্ৰদৰ্শনৰ অভিজ্ঞতা ==
মৃদু মৌচম বৰাই অসমৰ পৰম্পৰাগত সচিত্ৰ পাণ্ডুলিপি চিত্ৰাঙ্কন,অংকীয়া ভাওনা আৰু সাংস্কৃতিক পেইণ্টিঙৰ ক্ষেত্ৰত বহুতো কাৰ্যশালা, প্ৰদৰ্শনী আৰু ৰাষ্ট্ৰীয়-আন্তৰ্জাতিক শিবিৰত অংশ গ্ৰহণ আৰু পৰিচালনা কৰিছে। ২০০৯ চনত তেওঁ ভূপালত অৱস্থিত ‘‘ইন্দিৰা গান্ধী ৰাষ্ট্ৰীয় মানৱ সংগ্ৰহালয়ৰ ৩৩তম প্ৰতিষ্ঠা দিৱসত অসমৰ সচিত্ৰ পাণ্ডুলিপিৰ বিষয়ে প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। ২০১১ চনত মণিপুৰত অনুষ্ঠিত উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলীয় শিল্পী শিবিৰত অংশগ্ৰহণ কৰে। তেওঁ গুৱাহাটী, ধিং, শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰ, বৰদোৱা, যোৰহাট, কামপুৰ, তিতাবৰ, লখিমপুৰ আদি স্থানত “পাণ্ডুলিপি প্ৰস্তুত আৰু শংকৰী চিত্ৰাঙ্কন” বিষয়ক বহু পুৰণি কাৰ্যশালা পৰিচালনা কৰিছে। &lt;ref&gt;{{cite web | url=https://www.youtube.com/watch?v=DJJbYu8ETZo | title=Xebähu Mänä | Pāpön | Börgeet | accessdate=6 July 2025}}&lt;/ref&gt;

আহাৰ্য (অংকীয়া ভাওনাৰ সাজ-সজ্জা) বিষয়ক ৩০ দিনীয়া কৰ্মশালাতো তেওঁ সমল ব্যক্তি হিচাপে আমন্ত্ৰিত হৈছে। ২০১৯ চনত নেপালৰ পোখৰাত অনুষ্ঠিত প্ৰথম আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় শিল্প কৰ্মশালা আৰু প্ৰদৰ্শনীত তেওঁ অংশগ্ৰহণ কৰে। লগতে তেওঁ ২০২১ চনত অসমৰ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰত অনুষ্ঠিত পাণ্ডুলিপি চিত্ৰাঙ্কন কৰ্মশালা, বিহাৰৰ নৰেন্দ্ৰপুৰত আৰ্থশিলা নেচনেল ফ’ক আৰ্ট সিম্পোজিয়াম, ঝাৰখণ্ডত ৰাষ্ট্ৰীয় জনজাতি চিত্ৰশিল্পী শিবিৰত সক্ৰিয়ভাৱে অংশ লৈছে। তেওঁৰ এইধৰণৰ প্ৰচেষ্টাই অসমৰ পৰম্পৰাগত চিত্ৰাঙ্কন আৰু অংকীয়া ভাওনা শিল্পক নতুন প্ৰজন্মৰ মাজত পৰিচয় কৰাই দিয়াত বিশেষ অৱদান আছে। 


==প্ৰকাশিত গ্ৰন্থ==
মৃদু মৌচম বৰাই পাণ্ডুলিপি আৰু অসমৰ সাংস্কৃতিক ঐতিহ্য সন্দৰ্ভত কেইবাখনো গুৰুত্বপূৰ্ণ গ্ৰন্থ প্ৰস্তুত আৰু সম্পাদনা কৰিছে। তদুপৰি তেখেতে এই বিষয়তে বহুতো আলোচনী, গৱেষণা পত্ৰ আদিত লেখা প্ৰকাশ কৰিছে। তেখেতৰ উল্লেখযোগ্য প্ৰকাশিত কিতাপসমূহ হ’ল—
*বালীসত্ৰ পাণ্ডুলিপিৰ বৰ্ণনামূলক তালিকা (“Descriptive Catalogue of Balisattra Manuscripts”) — ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰীয় আৰ্কাইভ, নতুন দিল্লী, ২০১৫
*মায়াবিদ্যাৰ ভূমি মায়ঙৰ পাণ্ডুলিপি তালিকা (“Catalogue of Manuscripts from Mayong, The Land of Magic”) — ইণ্ডিয়ান নেচনেল ট্ৰাষ্ট ফৰ আৰ্ট এণ্ড কালচাৰেল হেৰিটেজ, অসম শাখা, ২০২১
*দক্ষিণপাট সত্ৰ, মাজুলীত সংৰক্ষিত পাণ্ডুলিপিৰ তালিকা (“Catalogue of Manuscripts Preserved at Dakhinpat Satra, Majuli”) — ইণ্ডিয়ান নেচনেল ট্ৰাষ্ট ফৰ আৰ্ট এণ্ড কালচাৰেল হেৰিটেজ, অসম শাখা, ২০২১

==প্ৰদৰ্শনীসমূহ==
মৃদু মৌচম বৰাই বহুতো ৰাজ্যিক আৰু ৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ৰ প্ৰদৰ্শনীত তেওঁৰ চিত্ৰকলা, পাণ্ডুলিপি চিত্ৰকলা, আৰু অংকীয়া ভাওনাৰ আহাৰ্যসামগ্ৰী (পুৰণি পোছাক, মুখা গহনা আদি) প্ৰদৰ্শন কৰিছে। তেওঁৰ উল্লেখযোগ্য প্ৰদৰ্শনীসমূহ হ’লঃ
*২০০২ চনত ‘অমৰ অসম’ৰ উদ্যোগত অনুষ্ঠিত ‘অখিল অসম চিত্ৰকলা প্ৰতিভা সন্ধানী প্ৰতিযোগিতা’। 
*২০০৪ চনত ‘শ্ৰীমন্ত শঙ্কৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰ’, গুৱাহাটী, অসমৰ উদ্যোগত অনুষ্ঠিত ‘উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলৰ প্ৰথম ৰাজ্যিক শিল্প প্ৰদৰ্শনী’। 
*২০০৫ চনত নতুন দিল্লীৰ প্ৰগতি মৈদানত ইণ্ডিয়ান ট্ৰেড প্ৰমোশন অৰগানাইজেচনৰ উদ্যোগত অনুষ্ঠিত ‘উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চল এক্সপ’ৰ ৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ৰ চিত্ৰ প্ৰদৰ্শনী। 
*২০০৮ চনত শ্ৰীমন্ত শঙ্কৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰৰ উদ্যোগত অনুষ্ঠিত ‘পঞ্চম উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চল চিত্ৰ প্ৰদৰ্শনী’। 
*২০১০ চনত ‘ফ্ৰেণ্ডছ অৱ অসম এণ্ড চেভেন চিষ্টাৰ্ছ’ৰ উদ্যোগত গুৱাহাটী প্ৰজ্ঞোতি আই.টি.এ.ত অনুষ্ঠিত ‘পাণ্ডুলিপি চিত্ৰ প্ৰদৰ্শনী’। 
*২০১২ চনত গুৱাহাটীত আৰু ২০১৩ চনত গহপুৰত অনুষ্ঠিত ‘সেতুবন্ধ’ কাৰ্যসূচীত পাণ্ডুলিপি চিত্ৰকলা প্ৰদৰ্শন। 
*২০১৫ চনত গুৱাহাটীৰ ৰবীন্দ্ৰভৱনত ‘সংগীত নাটক একাডেমী’ৰ উদ্যোগত অনুষ্ঠিত ‘নৃত্যপৰ্ব-২০১৫’ত অংকীয়া ভাওনাৰ আহাৰ্যৰ প্ৰদৰ্শনী। 
*২০১৬ চনৰ ফেব্ৰুৱাৰী মাহত মুম্বাইত অনুষ্ঠিত ‘মেক ইন ইণ্ডিয়া উইক’ত অংকীয়া ভাওনাৰ পৰম্পৰাগত পোছাক, মুখা আৰু গহনাৰ প্ৰদৰ্শনী। 
*২০১৬ চনৰ ২৫ ডিচেম্বৰত ডুলীয়াজানত অনুষ্ঠিত ‘সংগীতম’ কাৰ্যসূচীত আহাৰ্যৰ প্ৰদৰ্শনী। 
*২০১৭ চনত কলকাতাত অনুষ্ঠিত ‘ইণ্ডিয়ান নেচনেল এক্সিবিশন’ত অংকীয়া ভাওনাৰ প্ৰদৰ্শনী। 
*২০১৭ চনৰ আগষ্ট মাহত নগাঁৱত অনুষ্ঠিত ‘ৰং প্ৰতিভা’ কাৰ্যসূচীত পৰম্পৰাগত আহাৰ্যৰ প্ৰদৰ্শনী। 
*২০২৩ চনৰ ৩-৫ নৱেম্বৰ তাৰিখত নতুন দিল্লীৰ ‘ইণ্ডিয়া হেবিটেট চেণ্টাৰ’ত অনুষ্ঠিত ‘Silent Conservation: From Margins to the Centre’ শীৰ্ষক ৰাষ্ট্ৰীয় চিত্ৰ প্ৰদৰ্শনিত অংশগ্ৰহণ। 


==পুৰস্কাৰ আৰু সন্মান==
মৃদু মৌচম বৰাই তেওঁৰ শিক্ষা, চিত্ৰকলা আৰু সাংস্কৃতিক অবদানেৰে বিভিন্ন সময়ত গুৰুত্বপূৰ্ণ সন্মান আৰু পুৰস্কাৰ লাভ কৰিছে। উল্লেখযোগ্য পুৰস্কাৰসমূহ হ’লঃ
*“শিক্ষক গৌৰৱ বঁটা” (২০১৯)– সদৌ অসম প্ৰাথমিক টেট উৎীৰ্ণ শিক্ষক সমাজ, অসমৰ পৰা প্ৰদান কৰা বঁটা&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://assam.news18.com/amp/photogallery/assam/state-gratitude-award-for-the-year-2025-to-the-eminent-sanchipatiya-book-artist-mridu-moucham-bora-of-assam-subham-g-455896.html | title=Mridu Moucham Bora: অসমৰ বিশিষ্ট সাঁচিপতীয়া পুথি চিত্ৰশিল্পী মৃদু মৌচম বৰালৈ ২০২৫ বৰ্ষৰ ৰাজ্যিক কৃতজ্ঞতা বঁটা | accessdate=6 July 2025}}&lt;/ref&gt;
*“Academic Encouragement Award” (২০১৯)– চিএছআইআৰ-এনইআইএছটি (CSIR-NEIST), যোৰহাট, অসম*ৰ পৰা প্ৰদান কৰা বঁটা। 
*“Artist Felicitation Award” (২০২১)– সাংস্কৃতিক পৰিক্ৰমা বিভাগ, অসম চৰকাৰ

==তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references /&gt;

[[শ্ৰেণী:জীৱিত ব্যক্তি]]</text>
      <sha1>r1sbqg2ifmmwz73s86s5apzyxbpobop</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522280</id>
      <parentid>522279</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T05:27:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>BhuyanBhaskar</username>
        <id>16362</id>
      </contributor>
      <origin>522280</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="26938" sha1="6uin2olg5spb60nr9c2xdr9pm9i06ck" xml:space="preserve">{{infobox writer
|name= মৃদু মৌচম বৰা
|image=মৃদু মৌচম বৰা.jpg
|thumb=
|imagesize=250px
|alt=
|caption=
|pseudonym=
|birth_name=
|birth_date=
|birth_place=
|death_date=
|death_place=
|occupation=চিত্ৰশিল্পী, নাট্য আহাৰ্য বিশেষজ্ঞ, শিক্ষক আৰু গবেষক
|nationality=[[ভাৰত|ভাৰতীয়]]
|ethnicity=
|citizenship=ভাৰতীয়
|language=[[অসমীয়া ভাষা|অসমীয়া]]
|education=স্নাতক
|alma_mater=
|period=
|genre=[[অসমীয়া সাহিত্য]]
|subject= চিত্ৰশিল্পী
|movement=
|notableworks=
|spouse=
|partner= 
|children= 
|relatives=
|influences=
|influenced=
|awards=
|signature=
|signature_alt=
|website=}} 

'''মৃদু মৌচম বৰা''' (জন্ম: ১ জুলাই, ১৯৮০) অসমৰ সংস্কৃতি সংৰক্ষণকাৰী, পাণ্ডুলিপি চিত্ৰশিল্পী&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://www.memeraki.com/collections/mridu-mochum | title=https://www.memeraki.com | accessdate=6 July 2025}}&lt;/ref&gt;, নাট্য আহাৰ্য বিশেষজ্ঞ&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/guwahati/museum-to-bring-medieval-manuscript-painting-to-life/articleshow/118309286.cms | title=https://timesofindia.indiatimes.com | accessdate=6 July 2025}}&lt;/ref&gt;, শিক্ষক আৰু গবেষক।&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://www.sahapedia.org/manuscript-painting-of-assam-conversation-mridu-moucham-bora#lg=1&amp;slide=0 | title=Manuscript Painting of Assam: In Conversation with Mridu Moucham Bora | accessdate=6 July 2025}}&lt;/ref&gt; তেওঁ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱৰ নামত গঠিত “Society for Srimanta Sankaradeva” অনুষ্ঠানৰ সাধাৰণ সম্পাদক আৰু পৰম্পৰাগত শিল্পসংস্কৃতিৰ সংস্থাপনাৰ লক্ষ্যৰে প্ৰতিষ্ঠিত “CIHNA: The Ethos of Tradition” নামৰ গৱেষণা-সংস্থাৰ প্ৰতিষ্ঠাপক সম্পাদক। তেওঁ পৰম্পৰাগত পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ, অঙ্কীয় নাট্যকলা, চিত্ৰাংকন আৰু নাট্য আহাৰ্য নিৰ্মাণৰ সৈতে জড়িত।&lt;ref&gt;{{cite web | url=http://www.sahapedia.org/manuscript-painting-of-assam-conversation-mridu-moucham-bora | title=Manuscript Painting of Assam: In Conversation with Mridu Moucham Bora | accessdate=6 July 2025}}&lt;/ref&gt;

==প্ৰাৰম্ভিক জীৱন আৰু শিক্ষা==
অসমৰ নগাঁও জিলাৰ ঢিং অঞ্চলৰ আঠগাঁৱত তেওঁৰ জন্ম হৈছিল। তেওঁ ঢিং কে.বি. উচ্চতৰ মাধ্যমিক বিদ্যালয়ৰ পৰা ১৯৯৬ আৰু ১৯৯৯ চনত যথাক্ৰমে মাধ্যমিক আৰু উচ্চতৰ মাধ্যমিক উত্তীৰ্ণ হয়। ২০০২ চনত ঢিং মহাবিদ্যালয়ৰ পৰা ৰসায়নত স্নাতক (বি.এছ.চি.) ডিগ্ৰী লাভ কৰে। তদুপৰি ২০১৬ চনত কৃষ্ণকান্ত সন্দিকৈ ৰাজ্যিক মুক্ত বিশ্ববিদ্যালয়ৰ অধীনত ডি.ইল.এড. ডিগ্ৰী লাভ কৰে। তদুপৰি তেওঁ ২০০১ চনত নগাঁৱৰ স্কুল অৱ ড্ৰয়িং এণ্ড পেইণ্টিঙৰ কল্লোলৰ পৰা ড্ৰয়িং এণ্ড পেইণ্টিঙৰ ন বছৰৰ পাঠ্যক্ৰম গ্ৰহণ কৰে।

==পেচাগত আৰু সৃষ্টিশীল অভিজ্ঞতা==
মৃদু মৌচম বৰা পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ, প্ৰাচীন নথিপত্ৰৰ নথিভুক্তকৰণ আৰু অসমীয়াৰ ঐতিহ্যবাহী সাংস্কৃতিক উপাদানসমূহৰ চিত্ৰাঙ্কনৰ ক্ষেত্ৰত এগৰাকী সুদক্ষ ব‍্যক্তি। তেওঁ ২০০৫ চনত “ন্যেশনেল মিছন ফৰ মেনুছ্ক্ৰিপ্টছ্‌”, নতুন দিল্লীৰ বাবে পাণ্ডুলিপি সমীক্ষক হিচাপে কাম আৰম্ভ কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://www.namami.gov.in/ | title=National Mission for Manuscripts | accessdate=6 July 2025}}&lt;/ref&gt; ২০০৮ চনৰ ৯ মাৰ্চৰ পৰা ২০১১ চনৰ ৭ ডিচেম্বৰলৈকে তেওঁ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰ, পাঞ্জাবাৰীত থকা “পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ প্ৰকল্প”-ত ‘জ্যেষ্ঠ ক্ষেত্ৰ সংৰক্ষণকাৰী’ হিচাপে কৰ্মৰত আছিল। এই প্ৰকল্পটি ‘ন্যেশনেল মিছন ফৰ মেনুছ্ক্ৰিপ্টছ্‌’ৰ অধীনত চলিছিল। তাৰ পিছত তেওঁ ছিলচৰৰ জি. চি. কলেজত অৱস্থিত মেনুছ্ক্ৰিপ্ট ৰিচ’ৰ্ছ চেণ্টাৰৰ সমন্বয়ক শ্ৰী উৎপল দাসৰ অধীনত ‘নথিপত্ৰ বিশেষজ্ঞ’ হিচাপে কাম কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://www.indiamart.com/proddetail/tradition-in-assamese-by-mridu-moucham-bora-2854563036162.html | title=Tradition In Assamese By Mridu Moucham Bora | accessdate=6 July 2025}}&lt;/ref&gt; 

২০১২ চনৰ ১৯ অক্টোবৰৰ পৰা ২৫ অক্টোবৰলৈ শিৱসাগৰৰ আমগুৰিত থকা ‘টাই ভাষা আৰু সাংস্কৃতিক গৱেষণা কেন্দ্ৰ’-ত অনুষ্ঠিত পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ শিবিৰত তেওঁ প্ৰশিক্ষক হিচাপে অংশগ্ৰহণ কৰে। এই শিবিৰ ‘টাই আহোম উন্নয়ন পৰিষদ, অসম’-ৰ আৰ্থিক সহায়ত আয়োজিত হৈছিল। ২০১৩ চনৰ ২ ফেব্ৰুৱাৰী পৰা ৫ মাৰ্চলৈকে তেওঁ ‘ন্যেশনেল আৰ্কাইভছ্‌’ৰ অধীনত শ্ৰী শ্ৰী নৰোৱা বালি সত্ৰ, নগাঁৱত অনুষ্ঠিত এক মাহব্যাপী পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ শিবিৰতো প্ৰশিক্ষক হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰে। তেওঁ এতিয়ালৈকে বিভিন্ন চৰকাৰী আৰু বেচৰকাৰী প্ৰকল্পত ফ্ৰীলেন্স সংৰক্ষণকাৰী, নথি প্ৰস্তুতকাৰী আৰু পাণ্ডুলিপি চিত্ৰাঙ্কনকাৰী হিচাপে কাম কৰি আহিছে। 

২০১৮ চনৰ মে’ মাহৰ পৰা অক্টোবৰলৈকে তেওঁ মাজুলীৰ দক্ষিণপাট সত্ৰত অনুষ্ঠিত ‘পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ প্ৰকল্প’-ত ‘প্ৰকল্প বিষয়াৰ’ দায়িত্ব গ্ৰহণ কৰিছিল। এই প্ৰকল্পটো ইণ্ডিয়ান নেচনেল ট্ৰাষ্ট ফৰ আৰ্ট এণ্ড কালচাৰেল হেৰিটেইজ (INTACH)ৰ অধীনত সমাপন কৰা হৈছিল আৰু ডাচ সংস্থা Prince Claus Fundৰ দ্বাৰা পৃষ্ঠপোষকতা প্ৰাপ্ত আছিল। ২০১৯ চনৰ এপ্ৰিল মাহৰ পৰা মাৰ্চলৈকে তেওঁ মায়ঙত অনুষ্ঠিত ‘পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ প্ৰকল্প’-ত ‘মূল সংৰক্ষণ বিশেষজ্ঞ’ হিচাপে কৰ্মৰত আছিল। এই প্ৰকল্পটোৰ পৃষ্ঠপোষক আছিল জাৰ্মান সংস্থা Gerda Henkel Stiftung। ২০২২ চনৰ এপ্ৰিলৰ পৰা ২০২৩ চনৰ মাৰ্চলৈকে তেওঁ ‘ড° সূৰ্য্য কুমাৰ ভূঞা স্মাৰক ট্ৰাষ্ট, অসম’-ৰ অধীনত মৰিগাঁৱৰ নাৰোৱা কুজি সত্ৰ আৰু নগাঁৱৰ নাৰোৱা বলি সত্ৰত পাণ্ডুলিপি সংৰক্ষণ প্ৰকল্পৰ সমন্বয়কৰ হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰে। 

২০১০ চনত তেওঁ ‘প্ৰগতি আহাৰ্য্য’ নামৰ এখন গোট গঠন কৰে। এই গোটখনে বিগত পন্ধৰ বছৰৰ পৰা অসমজুৰি আংকীয়া নাটৰ বাবে খাঁটি আৰু পৰম্পৰাগত সাজ-পোছাক প্ৰস্তুত কৰি যোগান ধৰি আহিছে। তেওঁ ২০১৬ চনৰ ৩ ছেপ্টেম্বৰত ধিংত ‘আহাৰ্য্য প্ৰডাকশ্যন চেণ্টাৰ’ স্থাপন কৰে। এই কেন্দ্ৰটি ‘শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ সমাজ’-ৰ অধীনত পৰিচালিত, যাৰ উদ্দেশ্য হ’ল ভাওনাৰ পৰম্পৰাগত পোছাক সম্বন্ধীয় জ্ঞানৰ সংৰক্ষণ আৰু বিস্তাৰ। ২০১২ চনৰ পৰা ২০২৪ চনৰ অক্টোবৰলৈকে তেওঁ নগাঁৱৰ চোনাৰিগাঁও মধ্য ইংৰাজী বিদ্যালয়ত ‘সৰ্বশিক্ষা শিক্ষা অভিযান, অসম’-ৰ অধীনত বিজ্ঞান শিক্ষক হিচাপে কৰ্মৰত আছিল। ২০২৪ চনৰ অক্টোবৰৰ পৰা তেওঁ অসম চৰকাৰৰ স্কুল শিক্ষা বিভাগৰ অধীনত শিক্ষক হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰি আছে। উল্লেখযোগ্যভাৱে, তেওঁ ৰয়েল গ্ল’বেল বিশ্ববিদ্যালয়ৰ উদ্যোগত চলি থকা এটি গুৰুত্বপূৰ্ণ প্ৰকল্পত অংশ লৈ আছে, য’ত ৫০খন ব্ৰজাৱলী আৰু পুৰণি অসমীয়াত লিখা সাঁচিপাতৰ পাণ্ডুলিপি আধুনিক অসমীয়া ভাষালৈ অনুবাদ কৰা হৈছে। 

==পাণ্ডুলিপিৰ চিত্ৰাঙ্কন আৰু সংৰক্ষণৰ ক্ষেত্ৰত অভিজ্ঞতা==
মৃদু মৌচম বৰাই পৰম্পৰাগত কাগজ, ৰঙ আৰু প্ৰাচীন ধাৰণাৰে পাণ্ডুলিপি চিত্ৰাঙ্কন আৰু সংৰক্ষণৰ বহু গুৰুত্বপূৰ্ণ কাৰ্য সম্পন্ন কৰিছে। তেওঁ পৰম্পৰাগত শৈলী আৰু উপাদান ব্যৱহাৰ কৰি “অৰ্জুন ভঞ্জন” আৰু “চোৰা-ধৰা” শীৰ্ষক দুখন সচিত্ৰ পাণ্ডুলিপি প্ৰস্তুত কৰিছিল। এই পাণ্ডুলিপিসমূহ “সচিত্ৰ আঙ্কাৱলী” প্ৰকল্পৰ অধীনত সংগৃহীত, সম্পাদিত আৰু প্ৰকাশিত হৈছিল। এগৰাকী বিশিষ্ট পণ্ডিত [[নাৰায়ণ চন্দ্ৰ গোঁসামী]] (ডি.লিট.)য়ে এই সংকলন সম্পাদনা কৰিছিল। তেওঁ নতুন দিল্লীৰ **ন্যেশনেল স্কুল অৱ ড্ৰামা**ৰ এটা প্ৰকল্পৰ বাবে “পাৰিজাত হৰণ” নামৰ আন এখন সচিত্ৰ পাণ্ডুলিপি প্ৰস্তুত কৰিছে।&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://assamtribune.com/supplements/horizon/new-age-changemakers-1339930 | title=https://assamtribune.com | accessdate=6 July 2025}}&lt;/ref&gt; 

২০১৬ চনৰ পৰা তেওঁ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ আৰু মাধৱদেৱৰ ১২খন অংকীয়া নাটৰ পাণ্ডুলিপিৰ পৃষ্ঠা (ফলিঅ’)-ত পৰম্পৰাগত শৈলী আৰু ৰঙেৰে সচিত্ৰ চিত্ৰাঙ্কন প্ৰকল্পত কৰ্মৰত হৈ আছে। “সচিত্ৰ আঙ্কাৱলী” নামৰ এই প্ৰকল্পটি মাজুলীৰ কমলাবাৰী সত্ৰৰ সত্ৰাধিপতি [[নাৰায়ণ চন্দ্ৰ গোঁসামী]]ৰ পৃষ্ঠপোষকতাত চলি আছে। তেওঁ লোহিত চন্দ্ৰ গোঁসামী দ্বাৰা ৰচিত “চিহ্ন যাত্ৰা” (আৰিহী) নামৰ এখন নতুন নাটৰ পাণ্ডুলিপি সংস্কৰণো প্ৰস্তুত কৰিছে। এই পাণ্ডুলিপিত শংকৰদেৱে বৰ্ণনা কৰা সাতখন বৈকুণ্ঠৰ সচিত্ৰ চিত্ৰাঙ্কন সন্নিবিষ্ট আছে। ২০১৬ চনৰ ২৭ মাৰ্চত কেন্দ্ৰীয় সংস্কৃতি মন্ত্ৰালয়, ভাৰত চৰকাৰৰ আৰ্থিক সহায়ত ড° ভৱানন্দ বৰবায়নৰ পৰিচালনাত তেওঁ অংকীয়া নাট “চিহ্ন যাত্ৰা”ৰ বাবে বৈকুণ্ঠৰ সাতখন আশ্ৰয়ক লৈ চিত্ৰাঙ্কন প্ৰস্তুত কৰে। ইয়াৰ উপৰিও তেওঁ পৰম্পৰাগত পদ্ধতিত সাঁচিপাতত ১৫খন বৰগীতৰ পাণ্ডুলিপি প্ৰস্তুত কৰিছে। 

== কৰ্মশালা আৰু প্ৰদৰ্শনৰ অভিজ্ঞতা ==
মৃদু মৌচম বৰাই অসমৰ পৰম্পৰাগত সচিত্ৰ পাণ্ডুলিপি চিত্ৰাঙ্কন,অংকীয়া ভাওনা আৰু সাংস্কৃতিক পেইণ্টিঙৰ ক্ষেত্ৰত বহুতো কাৰ্যশালা, প্ৰদৰ্শনী আৰু ৰাষ্ট্ৰীয়-আন্তৰ্জাতিক শিবিৰত অংশ গ্ৰহণ আৰু পৰিচালনা কৰিছে। ২০০৯ চনত তেওঁ ভূপালত অৱস্থিত ‘‘ইন্দিৰা গান্ধী ৰাষ্ট্ৰীয় মানৱ সংগ্ৰহালয়ৰ ৩৩তম প্ৰতিষ্ঠা দিৱসত অসমৰ সচিত্ৰ পাণ্ডুলিপিৰ বিষয়ে প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। ২০১১ চনত মণিপুৰত অনুষ্ঠিত উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলীয় শিল্পী শিবিৰত অংশগ্ৰহণ কৰে। তেওঁ গুৱাহাটী, ধিং, শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰ, বৰদোৱা, যোৰহাট, কামপুৰ, তিতাবৰ, লখিমপুৰ আদি স্থানত “পাণ্ডুলিপি প্ৰস্তুত আৰু শংকৰী চিত্ৰাঙ্কন” বিষয়ক বহু পুৰণি কাৰ্যশালা পৰিচালনা কৰিছে। &lt;ref&gt;{{cite web | url=https://www.youtube.com/watch?v=DJJbYu8ETZo | title=Xebähu Mänä | Pāpön | Börgeet | accessdate=6 July 2025}}&lt;/ref&gt;

আহাৰ্য (অংকীয়া ভাওনাৰ সাজ-সজ্জা) বিষয়ক ৩০ দিনীয়া কৰ্মশালাতো তেওঁ সমল ব্যক্তি হিচাপে আমন্ত্ৰিত হৈছে। ২০১৯ চনত নেপালৰ পোখৰাত অনুষ্ঠিত প্ৰথম আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় শিল্প কৰ্মশালা আৰু প্ৰদৰ্শনীত তেওঁ অংশগ্ৰহণ কৰে। লগতে তেওঁ ২০২১ চনত অসমৰ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰত অনুষ্ঠিত পাণ্ডুলিপি চিত্ৰাঙ্কন কৰ্মশালা, বিহাৰৰ নৰেন্দ্ৰপুৰত আৰ্থশিলা নেচনেল ফ’ক আৰ্ট সিম্পোজিয়াম, ঝাৰখণ্ডত ৰাষ্ট্ৰীয় জনজাতি চিত্ৰশিল্পী শিবিৰত সক্ৰিয়ভাৱে অংশ লৈছে। তেওঁৰ এইধৰণৰ প্ৰচেষ্টাই অসমৰ পৰম্পৰাগত চিত্ৰাঙ্কন আৰু অংকীয়া ভাওনা শিল্পক নতুন প্ৰজন্মৰ মাজত পৰিচয় কৰাই দিয়াত বিশেষ অৱদান আছে। 


==প্ৰকাশিত গ্ৰন্থ==
মৃদু মৌচম বৰাই পাণ্ডুলিপি আৰু অসমৰ সাংস্কৃতিক ঐতিহ্য সন্দৰ্ভত কেইবাখনো গুৰুত্বপূৰ্ণ গ্ৰন্থ প্ৰস্তুত আৰু সম্পাদনা কৰিছে। তদুপৰি তেখেতে এই বিষয়তে বহুতো আলোচনী, গৱেষণা পত্ৰ আদিত লেখা প্ৰকাশ কৰিছে। তেখেতৰ উল্লেখযোগ্য প্ৰকাশিত কিতাপসমূহ হ’ল—
*বালীসত্ৰ পাণ্ডুলিপিৰ বৰ্ণনামূলক তালিকা (“Descriptive Catalogue of Balisattra Manuscripts”) — ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰীয় আৰ্কাইভ, নতুন দিল্লী, ২০১৫
*মায়াবিদ্যাৰ ভূমি মায়ঙৰ পাণ্ডুলিপি তালিকা (“Catalogue of Manuscripts from Mayong, The Land of Magic”) — ইণ্ডিয়ান নেচনেল ট্ৰাষ্ট ফৰ আৰ্ট এণ্ড কালচাৰেল হেৰিটেজ, অসম শাখা, ২০২১
*দক্ষিণপাট সত্ৰ, মাজুলীত সংৰক্ষিত পাণ্ডুলিপিৰ তালিকা (“Catalogue of Manuscripts Preserved at Dakhinpat Satra, Majuli”) — ইণ্ডিয়ান নেচনেল ট্ৰাষ্ট ফৰ আৰ্ট এণ্ড কালচাৰেল হেৰিটেজ, অসম শাখা, ২০২১

==প্ৰদৰ্শনীসমূহ==
মৃদু মৌচম বৰাই বহুতো ৰাজ্যিক আৰু ৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ৰ প্ৰদৰ্শনীত তেওঁৰ চিত্ৰকলা, পাণ্ডুলিপি চিত্ৰকলা, আৰু অংকীয়া ভাওনাৰ আহাৰ্যসামগ্ৰী (পুৰণি পোছাক, মুখা গহনা আদি) প্ৰদৰ্শন কৰিছে। তেওঁৰ উল্লেখযোগ্য প্ৰদৰ্শনীসমূহ হ’লঃ
*২০০২ চনত ‘অমৰ অসম’ৰ উদ্যোগত অনুষ্ঠিত ‘অখিল অসম চিত্ৰকলা প্ৰতিভা সন্ধানী প্ৰতিযোগিতা’। 
*২০০৪ চনত ‘শ্ৰীমন্ত শঙ্কৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰ’, গুৱাহাটী, অসমৰ উদ্যোগত অনুষ্ঠিত ‘উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলৰ প্ৰথম ৰাজ্যিক শিল্প প্ৰদৰ্শনী’। 
*২০০৫ চনত নতুন দিল্লীৰ প্ৰগতি মৈদানত ইণ্ডিয়ান ট্ৰেড প্ৰমোশন অৰগানাইজেচনৰ উদ্যোগত অনুষ্ঠিত ‘উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চল এক্সপ’ৰ ৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ৰ চিত্ৰ প্ৰদৰ্শনী। 
*২০০৮ চনত শ্ৰীমন্ত শঙ্কৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰৰ উদ্যোগত অনুষ্ঠিত ‘পঞ্চম উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চল চিত্ৰ প্ৰদৰ্শনী’। 
*২০১০ চনত ‘ফ্ৰেণ্ডছ অৱ অসম এণ্ড চেভেন চিষ্টাৰ্ছ’ৰ উদ্যোগত গুৱাহাটী প্ৰজ্ঞোতি আই.টি.এ.ত অনুষ্ঠিত ‘পাণ্ডুলিপি চিত্ৰ প্ৰদৰ্শনী’। 
*২০১২ চনত গুৱাহাটীত আৰু ২০১৩ চনত গহপুৰত অনুষ্ঠিত ‘সেতুবন্ধ’ কাৰ্যসূচীত পাণ্ডুলিপি চিত্ৰকলা প্ৰদৰ্শন। 
*২০১৫ চনত গুৱাহাটীৰ ৰবীন্দ্ৰভৱনত ‘সংগীত নাটক একাডেমী’ৰ উদ্যোগত অনুষ্ঠিত ‘নৃত্যপৰ্ব-২০১৫’ত অংকীয়া ভাওনাৰ আহাৰ্যৰ প্ৰদৰ্শনী। 
*২০১৬ চনৰ ফেব্ৰুৱাৰী মাহত মুম্বাইত অনুষ্ঠিত ‘মেক ইন ইণ্ডিয়া উইক’ত অংকীয়া ভাওনাৰ পৰম্পৰাগত পোছাক, মুখা আৰু গহনাৰ প্ৰদৰ্শনী। 
*২০১৬ চনৰ ২৫ ডিচেম্বৰত ডুলীয়াজানত অনুষ্ঠিত ‘সংগীতম’ কাৰ্যসূচীত আহাৰ্যৰ প্ৰদৰ্শনী। 
*২০১৭ চনত কলকাতাত অনুষ্ঠিত ‘ইণ্ডিয়ান নেচনেল এক্সিবিশন’ত অংকীয়া ভাওনাৰ প্ৰদৰ্শনী। 
*২০১৭ চনৰ আগষ্ট মাহত নগাঁৱত অনুষ্ঠিত ‘ৰং প্ৰতিভা’ কাৰ্যসূচীত পৰম্পৰাগত আহাৰ্যৰ প্ৰদৰ্শনী। 
*২০২৩ চনৰ ৩-৫ নৱেম্বৰ তাৰিখত নতুন দিল্লীৰ ‘ইণ্ডিয়া হেবিটেট চেণ্টাৰ’ত অনুষ্ঠিত ‘Silent Conservation: From Margins to the Centre’ শীৰ্ষক ৰাষ্ট্ৰীয় চিত্ৰ প্ৰদৰ্শনিত অংশগ্ৰহণ। 


==পুৰস্কাৰ আৰু সন্মান==
মৃদু মৌচম বৰাই তেওঁৰ শিক্ষা, চিত্ৰকলা আৰু সাংস্কৃতিক অবদানেৰে বিভিন্ন সময়ত গুৰুত্বপূৰ্ণ সন্মান আৰু পুৰস্কাৰ লাভ কৰিছে। উল্লেখযোগ্য পুৰস্কাৰসমূহ হ’লঃ
*“শিক্ষক গৌৰৱ বঁটা” (২০১৯)– সদৌ অসম প্ৰাথমিক টেট উৎীৰ্ণ শিক্ষক সমাজ, অসমৰ পৰা প্ৰদান কৰা বঁটা&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://assam.news18.com/amp/photogallery/assam/state-gratitude-award-for-the-year-2025-to-the-eminent-sanchipatiya-book-artist-mridu-moucham-bora-of-assam-subham-g-455896.html | title=Mridu Moucham Bora: অসমৰ বিশিষ্ট সাঁচিপতীয়া পুথি চিত্ৰশিল্পী মৃদু মৌচম বৰালৈ ২০২৫ বৰ্ষৰ ৰাজ্যিক কৃতজ্ঞতা বঁটা | accessdate=6 July 2025}}&lt;/ref&gt;
*“Academic Encouragement Award” (২০১৯)– চিএছআইআৰ-এনইআইএছটি (CSIR-NEIST), যোৰহাট, অসম*ৰ পৰা প্ৰদান কৰা বঁটা। 
*“Artist Felicitation Award” (২০২১)– সাংস্কৃতিক পৰিক্ৰমা বিভাগ, অসম চৰকাৰ

==তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references /&gt;

[[শ্ৰেণী:জীৱিত ব্যক্তি]]</text>
      <sha1>6uin2olg5spb60nr9c2xdr9pm9i06ck</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>দ্য ছিক্ৰেট ( কিতাপ )</title>
    <ns>0</ns>
    <id>123309</id>
    <redirect title="দ্য ছিক্ৰেট (গ্ৰন্থ)" />
    <revision>
      <id>522263</id>
      <timestamp>2025-07-06T04:55:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dipankar Das</username>
        <id>36094</id>
      </contributor>
      <comment>পৃষ্ঠা [[দ্য ছিক্ৰেট ( কিতাপ )]]ৰ পৰা [[দ্য ছিক্ৰেট (গ্ৰন্থ)]]লৈ Dipankar Dasয়ে স্থানান্তৰ কৰিলে</comment>
      <origin>522263</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="66" sha1="g72cc5404abv93qmh0krorql8g31mw2" xml:space="preserve">#REDIRECT [[দ্য ছিক্ৰেট (গ্ৰন্থ)]]</text>
      <sha1>g72cc5404abv93qmh0krorql8g31mw2</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>The Secret (Byrne book)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>123310</id>
    <redirect title="দ্য ছিক্ৰেট (গ্ৰন্থ)" />
    <revision>
      <id>522264</id>
      <timestamp>2025-07-06T04:56:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dipankar Das</username>
        <id>36094</id>
      </contributor>
      <comment>[[দ্য ছিক্ৰেট (গ্ৰন্থ)]]-লৈ পুনৰ্নিৰ্দেশ কৰা হ'ল</comment>
      <origin>522264</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="66" sha1="g72cc5404abv93qmh0krorql8g31mw2" xml:space="preserve">#REDIRECT [[দ্য ছিক্ৰেট (গ্ৰন্থ)]]</text>
      <sha1>g72cc5404abv93qmh0krorql8g31mw2</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>মিমাৰ চিনান</title>
    <ns>0</ns>
    <id>123311</id>
    <revision>
      <id>522281</id>
      <timestamp>2025-07-06T05:42:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Human Anubhav</username>
        <id>45073</id>
      </contributor>
      <comment>নতুন পৃষ্ঠা: {{Infobox person | name = মিমাৰ চিনান | image = Mimar Sinan.jpeg | caption = মিমাৰ চিনানৰ ছবিচিত্ৰ | birth_date = আনুমানিক ১৪৮৯ | birth_place = আগিৰনাজ (আধুনিক কায়চেৰী), অটোমান সাম্ৰাজ্য | death_date = ১৭ জুলাই ১৫৮৮ (বয়স প্ৰায় ৯৯) | death_place = ইস্ত...</comment>
      <origin>522281</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5082" sha1="84wzgkbzl2ftfv2o0xpvi5kexaxk2xu" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name = মিমাৰ চিনান
| image = Mimar Sinan.jpeg
| caption = মিমাৰ চিনানৰ ছবিচিত্ৰ
| birth_date = আনুমানিক ১৪৮৯
| birth_place = আগিৰনাজ (আধুনিক কায়চেৰী), অটোমান সাম্ৰাজ্য
| death_date = ১৭ জুলাই ১৫৮৮ (বয়স প্ৰায় ৯৯)
| death_place = ইস্তানবুল, অটোমান সাম্ৰাজ্য
| nationality = অটোমান
| occupation = মুখ্য স্থপতি (Chief Architect), সেনা অভিযান্ত্ৰিক
| notable_works = ছুলেইমানিয়ে মছজিদ, ছেলিমিয়ে মছজিদ, মিমাৰ চিনান সেতু
| religion = ইসলাম
}}

'''মিমাৰ চিনান''' ({{lang-tr|Mimar Sinan}}; জন্ম: আনুমানিক ১৪৮৯ – মৃত্যু: ১৭ জুলাই, ১৫৮৮) আছিল অটোমান সাম্ৰাজ্যৰ অন্যতম বিখ্যাত স্থপতি আৰু অভিযান্ত্ৰিক। তেওঁ ৫০ বছৰৰ অধিক সময় ধৰি অটোমান সম্ৰাট [[সুলেইমান দ্য মেগনিফিছেণ্ট]], [[সেলিম দ্বিতীয়]] আৰু [[মুৰাদ তৃতীয়]]ৰ অধীনত মুখ্য স্থপতি ৰূপে কৰ্মৰত আছিল।&lt;ref&gt;Necipoğlu, Gülru. *The Age of Sinan: Architectural Culture in the Ottoman Empire*. Reaktion Books, 2005.&lt;/ref&gt;

== জীৱন আৰু শিক্ষা ==
চিনান জন্ম গ্ৰহণ কৰিছিল কায়চেৰীৰ ওচৰৰ এগৰাকী খ্ৰীষ্টান পৰিয়ালত, আৰু পিছত &quot;দেবশিৰ্মে&quot; প্ৰথাৰে অটোমান সেনাত নিযুক্ত হয়। তেওঁৰ প্ৰশিক্ষণ হৈছিল অভিযান্ত্ৰিক আৰু ইঞ্জিনিয়াৰ হিচাপে। &lt;ref&gt;Goodwin, Godfrey. *A History of Ottoman Architecture*. Thames &amp; Hudson, 1971.&lt;/ref&gt;

== স্থাপত্য কৃতিত্ব ==
চিনানে শতাধিক মছজিদ, মাদ্রাছা, হস্পিতাল, বাথহাউচ, সেতু, আৰু অটোমান ভৱন নিৰ্মাণ কৰিছিল। তেওঁৰ শ্ৰেষ্ঠ কৃতিসমূহৰ ভিতৰত অন্তর্ভুক্ত —
* '''ছুলেইমানিয়ে মছজিদ''' (ইস্তানবুল) – সুলেইমানৰ আদেশত নিৰ্মিত
* '''ছেলিমিয়ে মছজিদ''' (এডিৰনে) – তেওঁৰ অন্তিম আৰু শ্ৰেষ্ঠ স্থাপত্যকলা হিচাপে বিবেচিত
* '''মিমাৰ চিনান সেতু''' – ট্ৰাকিয়াৰ মাজেদি সৈতে সংযোগ কৰা

তেওঁৰ নক্সাসমূহত ইছলামিক স্থাপত্যৰ গাম্ভীৰ্য, ছিমেট্ৰী আৰু ধ্বনি-বিজ্ঞানৰ সুন্দৰ সমন্বয় দেখা যায়।

== মৃত্যু আৰু ঐতিহ্য ==
মিমাৰ চিনান ১৫৮৮ চনত ইস্তানবুলত মৃত্যু লাভ কৰে। তেওঁৰ সমাধি ইস্তানবুলৰ ছুলেইমানিয়ে মছজিদৰ ওচৰত অৱস্থিত। অটোমান স্থাপত্যৰ উন্নয়নৰ ক্ষেত্ৰত তেওঁৰ অৱদান অমূল্য, আৰু তেওঁক প্ৰায়ে &quot;অটোমান স্থাপত্যৰ ডাৱিঞ্চি&quot; বুলি অভিহিত কৰা হয়।&lt;ref&gt;Rogers, J. M. *Sinan: Makers of Islamic Civilization*. I.B. Tauris, 2006.&lt;/ref&gt;

== উল্লেখযোগ্য কামসমূহ ==
* [[ছুলেইমানিয়ে মছজিদ]]
* [[ছেলিমিয়ে মছজিদ]]
* [[মিমাৰ চিনান সেতু]]
* [[ইস্তানবুল]]ৰ বহু শাহী স্থাপত্য

== চাওক লগতে ==
* [[অটোমান সাম্ৰাজ্য]]
* [[ইস্তানবুল]]
* [[ইছলামিক স্থাপত্য]]

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references/&gt;

[[শ্ৰেণী:অটোমান স্থপতি]]
[[শ্ৰেণী:১৪৮৯ চনত জন্ম]]
[[শ্ৰেণী:১৫৮৮ চনত মৃত্যু]]
[[শ্ৰেণী:ইছলামিক স্থাপত্য]]</text>
      <sha1>84wzgkbzl2ftfv2o0xpvi5kexaxk2xu</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522282</id>
      <parentid>522281</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T05:43:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Human Anubhav</username>
        <id>45073</id>
      </contributor>
      <comment>[[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল।</comment>
      <origin>522282</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5083" sha1="ti3ilpqywjre2cmfmfqfkt23ewo1dg6" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name = মিমাৰ চিনান
| image = Mimar Sinan.jpeg
| caption = মিমাৰ চিনানৰ ছবিচিত্ৰ
| birth_date = আনুমানিক ১৪৮৯
| birth_place = আগিৰনাজ (আধুনিক কায়চেৰী), অটোমান সাম্ৰাজ্য
| death_date = ১৭ জুলাই ১৫৮৮ (বয়স প্ৰায় ৯৯)
| death_place = ইস্তানবুল, অটোমান সাম্ৰাজ্য
| nationality = অটোমান
| occupation = মুখ্য স্থপতি (Chief Architect), সেনা অভিযান্ত্ৰিক
| notable_works = ছুলেইমানিয়ে মছজিদ, ছেলিমিয়ে মছজিদ, মিমাৰ চিনান সেতু
| religion = ইসলাম
}}

'''মিমাৰ চিনান''' ({{lang-tr|Mimar Sinan}}; জন্ম: আনুমানিক ১৪৮৯ – মৃত্যু: ১৭ জুলাই, ১৫৮৮) আছিল অটোমান সাম্ৰাজ্যৰ অন্যতম বিখ্যাত স্থপতি আৰু অভিযান্ত্ৰিক। তেওঁ ৫০ বছৰৰ অধিক সময় ধৰি অটোমান সম্ৰাট [[সুলেইমান দ্য মেগনিফিছেণ্ট]], [[সেলিম দ্বিতীয়]] আৰু [[মুৰাদ তৃতীয়]]ৰ অধীনত মুখ্য স্থপতি ৰূপে কৰ্মৰত আছিল।&lt;ref&gt;Necipoğlu, Gülru. *The Age of Sinan: Architectural Culture in the Ottoman Empire*. Reaktion Books, 2005.&lt;/ref&gt;

== জীৱন আৰু শিক্ষা ==
চিনান জন্ম গ্ৰহণ কৰিছিল কায়চেৰীৰ ওচৰৰ এগৰাকী খ্ৰীষ্টান পৰিয়ালত, আৰু পিছত &quot;দেবশিৰ্মে&quot; প্ৰথাৰে অটোমান সেনাত নিযুক্ত হয়। তেওঁৰ প্ৰশিক্ষণ হৈছিল অভিযান্ত্ৰিক আৰু ইঞ্জিনিয়াৰ হিচাপে। &lt;ref&gt;Goodwin, Godfrey. *A History of Ottoman Architecture*. Thames &amp; Hudson, 1971.&lt;/ref&gt;

== স্থাপত্য কৃতিত্ব ==
চিনানে শতাধিক মছজিদ, মাদ্ৰাছা, হস্পিতাল, বাথহাউচ, সেতু, আৰু অটোমান ভৱন নিৰ্মাণ কৰিছিল। তেওঁৰ শ্ৰেষ্ঠ কৃতিসমূহৰ ভিতৰত অন্তৰ্ভুক্ত —
* '''ছুলেইমানিয়ে মছজিদ''' (ইস্তানবুল) – সুলেইমানৰ আদেশত নিৰ্মিত
* '''ছেলিমিয়ে মছজিদ''' (এডিৰনে) – তেওঁৰ অন্তিম আৰু শ্ৰেষ্ঠ স্থাপত্যকলা হিচাপে বিবেচিত
* '''মিমাৰ চিনান সেতু''' – ট্ৰাকিয়াৰ মাজেদি সৈতে সংযোগ কৰা

তেওঁৰ নক্সাসমূহত ইছলামিক স্থাপত্যৰ গাম্ভীৰ্য, ছিমেট্ৰী আৰু ধ্বনি-বিজ্ঞানৰ সুন্দৰ সমন্বয় দেখা যায়। 

== মৃত্যু আৰু ঐতিহ্য ==
মিমাৰ চিনান ১৫৮৮ চনত ইস্তানবুলত মৃত্যু লাভ কৰে। তেওঁৰ সমাধি ইস্তানবুলৰ ছুলেইমানিয়ে মছজিদৰ ওচৰত অৱস্থিত। অটোমান স্থাপত্যৰ উন্নয়নৰ ক্ষেত্ৰত তেওঁৰ অৱদান অমূল্য, আৰু তেওঁক প্ৰায়ে &quot;অটোমান স্থাপত্যৰ ডাৱিঞ্চি&quot; বুলি অভিহিত কৰা হয়।&lt;ref&gt;Rogers, J. M. *Sinan: Makers of Islamic Civilization*. I.B. Tauris, 2006.&lt;/ref&gt;

== উল্লেখযোগ্য কামসমূহ ==
* [[ছুলেইমানিয়ে মছজিদ]]
* [[ছেলিমিয়ে মছজিদ]]
* [[মিমাৰ চিনান সেতু]]
* [[ইস্তানবুল]]ৰ বহু শাহী স্থাপত্য

== চাওক লগতে ==
* [[অটোমান সাম্ৰাজ্য]]
* [[ইস্তানবুল]]
* [[ইছলামিক স্থাপত্য]]

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references/&gt;

[[শ্ৰেণী:অটোমান স্থপতি]]
[[শ্ৰেণী:১৪৮৯ চনত জন্ম]]
[[শ্ৰেণী:১৫৮৮ চনত মৃত্যু]]
[[শ্ৰেণী:ইছলামিক স্থাপত্য]]</text>
      <sha1>ti3ilpqywjre2cmfmfqfkt23ewo1dg6</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522283</id>
      <parentid>522282</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T05:47:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>/* তথ্যসূত্ৰ */</comment>
      <origin>522283</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5042" sha1="89yhts7uhe79lga22fdvx9v7lspyzvx" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name = মিমাৰ চিনান
| image = Mimar Sinan.jpeg
| caption = মিমাৰ চিনানৰ ছবিচিত্ৰ
| birth_date = আনুমানিক ১৪৮৯
| birth_place = আগিৰনাজ (আধুনিক কায়চেৰী), অটোমান সাম্ৰাজ্য
| death_date = ১৭ জুলাই ১৫৮৮ (বয়স প্ৰায় ৯৯)
| death_place = ইস্তানবুল, অটোমান সাম্ৰাজ্য
| nationality = অটোমান
| occupation = মুখ্য স্থপতি (Chief Architect), সেনা অভিযান্ত্ৰিক
| notable_works = ছুলেইমানিয়ে মছজিদ, ছেলিমিয়ে মছজিদ, মিমাৰ চিনান সেতু
| religion = ইসলাম
}}

'''মিমাৰ চিনান''' ({{lang-tr|Mimar Sinan}}; জন্ম: আনুমানিক ১৪৮৯ – মৃত্যু: ১৭ জুলাই, ১৫৮৮) আছিল অটোমান সাম্ৰাজ্যৰ অন্যতম বিখ্যাত স্থপতি আৰু অভিযান্ত্ৰিক। তেওঁ ৫০ বছৰৰ অধিক সময় ধৰি অটোমান সম্ৰাট [[সুলেইমান দ্য মেগনিফিছেণ্ট]], [[সেলিম দ্বিতীয়]] আৰু [[মুৰাদ তৃতীয়]]ৰ অধীনত মুখ্য স্থপতি ৰূপে কৰ্মৰত আছিল।&lt;ref&gt;Necipoğlu, Gülru. *The Age of Sinan: Architectural Culture in the Ottoman Empire*. Reaktion Books, 2005.&lt;/ref&gt;

== জীৱন আৰু শিক্ষা ==
চিনান জন্ম গ্ৰহণ কৰিছিল কায়চেৰীৰ ওচৰৰ এগৰাকী খ্ৰীষ্টান পৰিয়ালত, আৰু পিছত &quot;দেবশিৰ্মে&quot; প্ৰথাৰে অটোমান সেনাত নিযুক্ত হয়। তেওঁৰ প্ৰশিক্ষণ হৈছিল অভিযান্ত্ৰিক আৰু ইঞ্জিনিয়াৰ হিচাপে। &lt;ref&gt;Goodwin, Godfrey. *A History of Ottoman Architecture*. Thames &amp; Hudson, 1971.&lt;/ref&gt;

== স্থাপত্য কৃতিত্ব ==
চিনানে শতাধিক মছজিদ, মাদ্ৰাছা, হস্পিতাল, বাথহাউচ, সেতু, আৰু অটোমান ভৱন নিৰ্মাণ কৰিছিল। তেওঁৰ শ্ৰেষ্ঠ কৃতিসমূহৰ ভিতৰত অন্তৰ্ভুক্ত —
* '''ছুলেইমানিয়ে মছজিদ''' (ইস্তানবুল) – সুলেইমানৰ আদেশত নিৰ্মিত
* '''ছেলিমিয়ে মছজিদ''' (এডিৰনে) – তেওঁৰ অন্তিম আৰু শ্ৰেষ্ঠ স্থাপত্যকলা হিচাপে বিবেচিত
* '''মিমাৰ চিনান সেতু''' – ট্ৰাকিয়াৰ মাজেদি সৈতে সংযোগ কৰা

তেওঁৰ নক্সাসমূহত ইছলামিক স্থাপত্যৰ গাম্ভীৰ্য, ছিমেট্ৰী আৰু ধ্বনি-বিজ্ঞানৰ সুন্দৰ সমন্বয় দেখা যায়। 

== মৃত্যু আৰু ঐতিহ্য ==
মিমাৰ চিনান ১৫৮৮ চনত ইস্তানবুলত মৃত্যু লাভ কৰে। তেওঁৰ সমাধি ইস্তানবুলৰ ছুলেইমানিয়ে মছজিদৰ ওচৰত অৱস্থিত। অটোমান স্থাপত্যৰ উন্নয়নৰ ক্ষেত্ৰত তেওঁৰ অৱদান অমূল্য, আৰু তেওঁক প্ৰায়ে &quot;অটোমান স্থাপত্যৰ ডাৱিঞ্চি&quot; বুলি অভিহিত কৰা হয়।&lt;ref&gt;Rogers, J. M. *Sinan: Makers of Islamic Civilization*. I.B. Tauris, 2006.&lt;/ref&gt;

== উল্লেখযোগ্য কামসমূহ ==
* [[ছুলেইমানিয়ে মছজিদ]]
* [[ছেলিমিয়ে মছজিদ]]
* [[মিমাৰ চিনান সেতু]]
* [[ইস্তানবুল]]ৰ বহু শাহী স্থাপত্য

== চাওক লগতে ==
* [[অটোমান সাম্ৰাজ্য]]
* [[ইস্তানবুল]]
* [[ইছলামিক স্থাপত্য]]

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references/&gt;

[[শ্ৰেণী:অটোমান সাম্ৰাজ্য]]
[[শ্ৰেণী:স্থাপত্যবিদ]]
[[শ্ৰেণী:জীৱনী]]
[[শ্ৰেণী:স্থাপত্য]]</text>
      <sha1>89yhts7uhe79lga22fdvx9v7lspyzvx</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522284</id>
      <parentid>522283</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T05:48:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>522284</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4921" sha1="piacdk85olp1sd4u2jnuo2p196q1jal" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name = মিমাৰ চিনান
| image = Mimar Sinan.jpeg
| caption = মিমাৰ চিনানৰ ছবিচিত্ৰ
| birth_date = আনুমানিক ১৪৮৯
| birth_place = আগিৰনাজ (আধুনিক কায়চেৰী), অটোমান সাম্ৰাজ্য
| death_date = ১৭ জুলাই ১৫৮৮ (বয়স প্ৰায় ৯৯)
| death_place = ইস্তানবুল, অটোমান সাম্ৰাজ্য
| nationality = অটোমান
| occupation = মুখ্য স্থপতি (Chief Architect), সেনা অভিযান্ত্ৰিক
| notable_works = ছুলেইমানিয়ে মছজিদ, ছেলিমিয়ে মছজিদ, মিমাৰ চিনান সেতু
| religion = ইসলাম
}}

'''মিমাৰ চিনান''' ({{lang-tr|Mimar Sinan}}; জন্ম: আনুমানিক ১৪৮৯ – মৃত্যু: ১৭ জুলাই, ১৫৮৮) আছিল অটোমান সাম্ৰাজ্যৰ অন্যতম বিখ্যাত স্থপতি আৰু অভিযান্ত্ৰিক। তেওঁ ৫০ বছৰৰ অধিক সময় ধৰি অটোমান সম্ৰাট [[সুলেইমান দ্য মেগনিফিছেণ্ট]], [[সেলিম দ্বিতীয়]] আৰু [[মুৰাদ তৃতীয়]]ৰ অধীনত মুখ্য স্থপতি ৰূপে কৰ্মৰত আছিল।&lt;ref&gt;Necipoğlu, Gülru. *The Age of Sinan: Architectural Culture in the Ottoman Empire*. Reaktion Books, 2005.&lt;/ref&gt;

== জীৱন আৰু শিক্ষা ==
চিনান জন্ম গ্ৰহণ কৰিছিল কায়চেৰীৰ ওচৰৰ এগৰাকী খ্ৰীষ্টান পৰিয়ালত, আৰু পিছত &quot;দেবশিৰ্মে&quot; প্ৰথাৰে অটোমান সেনাত নিযুক্ত হয়। তেওঁৰ প্ৰশিক্ষণ হৈছিল অভিযান্ত্ৰিক আৰু ইঞ্জিনিয়াৰ হিচাপে। &lt;ref&gt;Goodwin, Godfrey. *A History of Ottoman Architecture*. Thames &amp; Hudson, 1971.&lt;/ref&gt;

== স্থাপত্য কৃতিত্ব ==
চিনানে শতাধিক মছজিদ, মাদ্ৰাছা, হস্পিতাল, বাথহাউচ, সেতু, আৰু অটোমান ভৱন নিৰ্মাণ কৰিছিল। তেওঁৰ শ্ৰেষ্ঠ কৃতিসমূহৰ ভিতৰত অন্তৰ্ভুক্ত —
* '''ছুলেইমানিয়ে মছজিদ''' (ইস্তানবুল) – সুলেইমানৰ আদেশত নিৰ্মিত
* '''ছেলিমিয়ে মছজিদ''' (এডিৰনে) – তেওঁৰ অন্তিম আৰু শ্ৰেষ্ঠ স্থাপত্যকলা হিচাপে বিবেচিত
* '''মিমাৰ চিনান সেতু''' – ট্ৰাকিয়াৰ মাজেদি সৈতে সংযোগ কৰা

তেওঁৰ নক্সাসমূহত ইছলামিক স্থাপত্যৰ গাম্ভীৰ্য, ছিমেট্ৰী আৰু ধ্বনি-বিজ্ঞানৰ সুন্দৰ সমন্বয় দেখা যায়। 

== মৃত্যু আৰু ঐতিহ্য ==
মিমাৰ চিনান ১৫৮৮ চনত ইস্তানবুলত মৃত্যু লাভ কৰে। তেওঁৰ সমাধি ইস্তানবুলৰ ছুলেইমানিয়ে মছজিদৰ ওচৰত অৱস্থিত। অটোমান স্থাপত্যৰ উন্নয়নৰ ক্ষেত্ৰত তেওঁৰ অৱদান অমূল্য, আৰু তেওঁক প্ৰায়ে &quot;অটোমান স্থাপত্যৰ ডাৱিঞ্চি&quot; বুলি অভিহিত কৰা হয়।&lt;ref&gt;Rogers, J. M. *Sinan: Makers of Islamic Civilization*. I.B. Tauris, 2006.&lt;/ref&gt;

== উল্লেখযোগ্য কামসমূহ ==
* [[ছুলেইমানিয়ে মছজিদ]]
* [[ছেলিমিয়ে মছজিদ]]
* [[মিমাৰ চিনান সেতু]]
* [[ইস্তানবুল]]ৰ বহু শাহী স্থাপত্য

== চাওক লগতে ==
* [[অটোমান সাম্ৰাজ্য]]
* [[ইস্তানবুল]]
* [[ইছলামিক স্থাপত্য]]

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references/&gt;

[[শ্ৰেণী:ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:স্থাপত্য]]</text>
      <sha1>piacdk85olp1sd4u2jnuo2p196q1jal</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522285</id>
      <parentid>522284</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T05:50:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Human Anubhav</username>
        <id>45073</id>
      </contributor>
      <origin>522285</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4926" sha1="hp0pc5yh2kh4g3vmf3sm5rk0ghuj32r" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name = মিমাৰ চিনান
| image = MimarSinan-Detail.jpg
| caption = মিমাৰ চিনানৰ ছবিচিত্ৰ
| birth_date = আনুমানিক ১৪৮৯
| birth_place = আগিৰনাজ (আধুনিক কায়চেৰী), অটোমান সাম্ৰাজ্য
| death_date = ১৭ জুলাই ১৫৮৮ (বয়স প্ৰায় ৯৯)
| death_place = ইস্তানবুল, অটোমান সাম্ৰাজ্য
| nationality = অটোমান
| occupation = মুখ্য স্থপতি (Chief Architect), সেনা অভিযান্ত্ৰিক
| notable_works = ছুলেইমানিয়ে মছজিদ, ছেলিমিয়ে মছজিদ, মিমাৰ চিনান সেতু
| religion = ইসলাম
}}

'''মিমাৰ চিনান''' ({{lang-tr|Mimar Sinan}}; জন্ম: আনুমানিক ১৪৮৯ – মৃত্যু: ১৭ জুলাই, ১৫৮৮) আছিল অটোমান সাম্ৰাজ্যৰ অন্যতম বিখ্যাত স্থপতি আৰু অভিযান্ত্ৰিক। তেওঁ ৫০ বছৰৰ অধিক সময় ধৰি অটোমান সম্ৰাট [[সুলেইমান দ্য মেগনিফিছেণ্ট]], [[সেলিম দ্বিতীয়]] আৰু [[মুৰাদ তৃতীয়]]ৰ অধীনত মুখ্য স্থপতি ৰূপে কৰ্মৰত আছিল।&lt;ref&gt;Necipoğlu, Gülru. *The Age of Sinan: Architectural Culture in the Ottoman Empire*. Reaktion Books, 2005.&lt;/ref&gt;

== জীৱন আৰু শিক্ষা ==
চিনান জন্ম গ্ৰহণ কৰিছিল কায়চেৰীৰ ওচৰৰ এগৰাকী খ্ৰীষ্টান পৰিয়ালত, আৰু পিছত &quot;দেবশিৰ্মে&quot; প্ৰথাৰে অটোমান সেনাত নিযুক্ত হয়। তেওঁৰ প্ৰশিক্ষণ হৈছিল অভিযান্ত্ৰিক আৰু ইঞ্জিনিয়াৰ হিচাপে। &lt;ref&gt;Goodwin, Godfrey. *A History of Ottoman Architecture*. Thames &amp; Hudson, 1971.&lt;/ref&gt;

== স্থাপত্য কৃতিত্ব ==
চিনানে শতাধিক মছজিদ, মাদ্ৰাছা, হস্পিতাল, বাথহাউচ, সেতু, আৰু অটোমান ভৱন নিৰ্মাণ কৰিছিল। তেওঁৰ শ্ৰেষ্ঠ কৃতিসমূহৰ ভিতৰত অন্তৰ্ভুক্ত —
* '''ছুলেইমানিয়ে মছজিদ''' (ইস্তানবুল) – সুলেইমানৰ আদেশত নিৰ্মিত
* '''ছেলিমিয়ে মছজিদ''' (এডিৰনে) – তেওঁৰ অন্তিম আৰু শ্ৰেষ্ঠ স্থাপত্যকলা হিচাপে বিবেচিত
* '''মিমাৰ চিনান সেতু''' – ট্ৰাকিয়াৰ মাজেদি সৈতে সংযোগ কৰা

তেওঁৰ নক্সাসমূহত ইছলামিক স্থাপত্যৰ গাম্ভীৰ্য, ছিমেট্ৰী আৰু ধ্বনি-বিজ্ঞানৰ সুন্দৰ সমন্বয় দেখা যায়। 

== মৃত্যু আৰু ঐতিহ্য ==
মিমাৰ চিনান ১৫৮৮ চনত ইস্তানবুলত মৃত্যু লাভ কৰে। তেওঁৰ সমাধি ইস্তানবুলৰ ছুলেইমানিয়ে মছজিদৰ ওচৰত অৱস্থিত। অটোমান স্থাপত্যৰ উন্নয়নৰ ক্ষেত্ৰত তেওঁৰ অৱদান অমূল্য, আৰু তেওঁক প্ৰায়ে &quot;অটোমান স্থাপত্যৰ ডাৱিঞ্চি&quot; বুলি অভিহিত কৰা হয়।&lt;ref&gt;Rogers, J. M. *Sinan: Makers of Islamic Civilization*. I.B. Tauris, 2006.&lt;/ref&gt;

== উল্লেখযোগ্য কামসমূহ ==
* [[ছুলেইমানিয়ে মছজিদ]]
* [[ছেলিমিয়ে মছজিদ]]
* [[মিমাৰ চিনান সেতু]]
* [[ইস্তানবুল]]ৰ বহু শাহী স্থাপত্য

== চাওক লগতে ==
* [[অটোমান সাম্ৰাজ্য]]
* [[ইস্তানবুল]]
* [[ইছলামিক স্থাপত্য]]

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references/&gt;

[[শ্ৰেণী:ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:স্থাপত্য]]</text>
      <sha1>hp0pc5yh2kh4g3vmf3sm5rk0ghuj32r</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522286</id>
      <parentid>522285</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T05:54:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>522286</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5861" sha1="lpspde36eb8jhkr2jh8l33e0ihop6t1" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name = মিমাৰ চিনান
| image = MimarSinan-Detail.jpg
| caption = মিমাৰ চিনানৰ ছবিচিত্ৰ
| birth_date = আনুমানিক ১৪৮৯
| birth_place = আগিৰনাজ (আধুনিক কায়চেৰী), অটোমান সাম্ৰাজ্য
| death_date = ১৭ জুলাই ১৫৮৮ (বয়স প্ৰায় ৯৯)
| death_place = ইস্তানবুল, অটোমান সাম্ৰাজ্য
| nationality = অটোমান
| occupation = মুখ্য স্থপতি (Chief Architect), সেনা অভিযান্ত্ৰিক
| notable_works = ছুলেইমানিয়ে মছজিদ, ছেলিমিয়ে মছজিদ, মিমাৰ চিনান সেতু
| religion = ইসলাম
}}

'''মিমাৰ চিনান''' (অটোমান তুৰ্কী: معمار سينان, ৰোমানীকৃত:  Mi'mâr Sinân; তুৰ্কী: Mimar Sinan; প্ৰায়  ১৪৮৮/১৪৯০ – ১৭ জুলাই ১৫৮৮; কোকা মি'মাৰ চিনান আঘা  (Sinan Agha the Grand Architect) বা &quot;গ্ৰেণ্ড চিনান&quot; বুলিও জনা যায়।) আছিল চুলতান চুলেমান দ্য মেগনিফিচেণ্ট, চেলিম দ্বিতীয় আৰু মুৰাদ তৃতীয়ৰ বাবে মুখ্য অটোমান স্থপতিবিদ, অভিযন্তা আৰু গণিতজ্ঞ। তেওঁ ৩০০ৰো অধিক ডাঙৰ গঠন নিৰ্মাণৰ দায়িত্ব লৈছিল, য'ত আছিল এডিৰ্নৰ চেলিমিয়ে মছজিদ, বুয়ুকচেকমেচেৰ কানুনি চুলতান চুলেইমান দলং, আৰু ভিচেগ্ৰাডৰ মেহমেদ পাছা ছ'ক'ল'ভিচ দলং, লগতে অন্যান্য অধিক সামান্য প্ৰকল্প যেনে মাদ্ৰাছা, কুলিয়েছ আৰু দলং। পিছলৈ তেওঁৰ এপ্ৰেণ্টিছসকলে ইস্তানবুলৰ চুলতান আহমেদ মছজিদ আৰু মষ্টাৰৰ ষ্টাৰী মষ্ট দলঙৰ ডিজাইন কৰে।&lt;ref&gt;Necipoğlu, Gülru. The Age of Sinan: Architectural Culture in the Ottoman Empire. Reaktion Books, 2005.&lt;/ref&gt;

== জীৱন আৰু শিক্ষা ==
চিনান জন্ম গ্ৰহণ কৰিছিল কায়চেৰীৰ ওচৰৰ এগৰাকী খ্ৰীষ্টান পৰিয়ালত, আৰু পিছত &quot;দেবশিৰ্মে&quot; প্ৰথাৰে অটোমান সেনাত নিযুক্ত হয়। তেওঁৰ প্ৰশিক্ষণ হৈছিল অভিযান্ত্ৰিক আৰু ইঞ্জিনিয়াৰ হিচাপে। &lt;ref&gt;Goodwin, Godfrey. *A History of Ottoman Architecture*. Thames &amp; Hudson, 1971.&lt;/ref&gt;

== স্থাপত্য কৃতিত্ব ==
চিনানে শতাধিক মছজিদ, মাদ্ৰাছা, হস্পিতাল, বাথহাউচ, সেতু, আৰু অটোমান ভৱন নিৰ্মাণ কৰিছিল। তেওঁৰ শ্ৰেষ্ঠ কৃতিসমূহৰ ভিতৰত অন্তৰ্ভুক্ত —
* '''ছুলেইমানিয়ে মছজিদ''' (ইস্তানবুল) – সুলেইমানৰ আদেশত নিৰ্মিত
* '''ছেলিমিয়ে মছজিদ''' (এডিৰনে) – তেওঁৰ অন্তিম আৰু শ্ৰেষ্ঠ স্থাপত্যকলা হিচাপে বিবেচিত
* '''মিমাৰ চিনান সেতু''' – ট্ৰাকিয়াৰ মাজেদি সৈতে সংযোগ কৰা

তেওঁৰ নক্সাসমূহত ইছলামিক স্থাপত্যৰ গাম্ভীৰ্য, ছিমেট্ৰী আৰু ধ্বনি-বিজ্ঞানৰ সুন্দৰ সমন্বয় দেখা যায়। 

== মৃত্যু আৰু ঐতিহ্য ==
মিমাৰ চিনান ১৫৮৮ চনত ইস্তানবুলত মৃত্যু লাভ কৰে। তেওঁৰ সমাধি ইস্তানবুলৰ ছুলেইমানিয়ে মছজিদৰ ওচৰত অৱস্থিত। অটোমান স্থাপত্যৰ উন্নয়নৰ ক্ষেত্ৰত তেওঁৰ অৱদান অমূল্য, আৰু তেওঁক প্ৰায়ে &quot;অটোমান স্থাপত্যৰ ডাৱিঞ্চি&quot; বুলি অভিহিত কৰা হয়।&lt;ref&gt;Rogers, J. M. *Sinan: Makers of Islamic Civilization*. I.B. Tauris, 2006.&lt;/ref&gt;

== উল্লেখযোগ্য কামসমূহ ==
* [[ছুলেইমানিয়ে মছজিদ]]
* [[ছেলিমিয়ে মছজিদ]]
* [[মিমাৰ চিনান সেতু]]
* [[ইস্তানবুল]]ৰ বহু শাহী স্থাপত্য

== চাওক লগতে ==
* [[অটোমান সাম্ৰাজ্য]]
* [[ইস্তানবুল]]
* [[ইছলামিক স্থাপত্য]]

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references/&gt;

[[শ্ৰেণী:ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:স্থাপত্য]]</text>
      <sha1>lpspde36eb8jhkr2jh8l33e0ihop6t1</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522287</id>
      <parentid>522286</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T05:56:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>522287</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5924" sha1="jamh2i804z4ic1wxw0wx9k9cfiu62sx" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name = মিমাৰ চিনান
| image = MimarSinan-Detail.jpg
| caption = মিমাৰ চিনানৰ ছবিচিত্ৰ
| birth_date = আনুমানিক ১৪৮৯
| birth_place = আগিৰনাজ (আধুনিক কায়চেৰী), অটোমান সাম্ৰাজ্য
| death_date = ১৭ জুলাই ১৫৮৮ (বয়স প্ৰায় ৯৯)
| death_place = [[ইস্তানবুল]], [[অটোমান সাম্ৰাজ্য]]
| nationality = অটোমান
| occupation = মুখ্য স্থপতি (Chief Architect), সেনা অভিযান্ত্ৰিক
| notable_works = ছুলেইমানিয়ে মছজিদ, ছেলিমিয়ে মছজিদ, মিমাৰ চিনান সেতু
| religion = [[ইছলাম]]
}}

'''মিমাৰ চিনান''' (অটোমান তুৰ্কী: معمار سينان, ৰোমানীকৃত:  Mi'mâr Sinân; তুৰ্কী: Mimar Sinan; প্ৰায়  ১৪৮৮/১৪৯০ – ১৭ জুলাই ১৫৮৮; কোকা মি'মাৰ চিনান আঘা  (Sinan Agha the Grand Architect) বা &quot;গ্ৰেণ্ড চিনান&quot; বুলিও জনা যায়।) আছিল চুলতান চুলেমান দ্য মেগনিফিচেণ্ট, চেলিম দ্বিতীয় আৰু মুৰাদ তৃতীয়ৰ বাবে মুখ্য [[অটোমান সাম্ৰাজ্য|অটোমান]] স্থপতিবিদ, অভিযন্তা আৰু গণিতজ্ঞ। তেওঁ ৩০০ৰো অধিক ডাঙৰ গঠন নিৰ্মাণৰ দায়িত্ব লৈছিল, য'ত আছিল এডিৰ্নৰ চেলিমিয়ে মছজিদ, বুয়ুকচেকমেচেৰ কানুনি চুলতান চুলেইমান দলং, আৰু ভিচেগ্ৰাডৰ মেহমেদ পাছা ছ'ক'ল'ভিচ দলং, লগতে অন্যান্য অধিক সামান্য প্ৰকল্প যেনে মাদ্ৰাছা, কুলিয়েছ আৰু দলং। পিছলৈ তেওঁৰ এপ্ৰেণ্টিছসকলে ইস্তানবুলৰ চুলতান আহমেদ মছজিদ আৰু মষ্টাৰৰ ষ্টাৰী মষ্ট দলঙৰ ডিজাইন কৰে।&lt;ref&gt;Necipoğlu, Gülru. The Age of Sinan: Architectural Culture in the Ottoman Empire. Reaktion Books, 2005.&lt;/ref&gt;

== জীৱন আৰু শিক্ষা ==
চিনান জন্ম গ্ৰহণ কৰিছিল কায়চেৰীৰ ওচৰৰ এগৰাকী খ্ৰীষ্টান পৰিয়ালত, আৰু পিছত &quot;দেবশিৰ্মে&quot; প্ৰথাৰে অটোমান সেনাত নিযুক্ত হয়। তেওঁৰ প্ৰশিক্ষণ হৈছিল অভিযান্ত্ৰিক আৰু ইঞ্জিনিয়াৰ হিচাপে। &lt;ref&gt;Goodwin, Godfrey. *A History of Ottoman Architecture*. Thames &amp; Hudson, 1971.&lt;/ref&gt;

== স্থাপত্য কৃতিত্ব ==
চিনানে শতাধিক মছজিদ, মাদ্ৰাছা, হস্পিতাল, বাথহাউচ, সেতু, আৰু অটোমান ভৱন নিৰ্মাণ কৰিছিল। তেওঁৰ শ্ৰেষ্ঠ কৃতিসমূহৰ ভিতৰত অন্তৰ্ভুক্ত —
* '''ছুলেইমানিয়ে মছজিদ''' (ইস্তানবুল) – সুলেইমানৰ আদেশত নিৰ্মিত
* '''ছেলিমিয়ে মছজিদ''' (এডিৰনে) – তেওঁৰ অন্তিম আৰু শ্ৰেষ্ঠ স্থাপত্যকলা হিচাপে বিবেচিত
* '''মিমাৰ চিনান সেতু''' – ট্ৰাকিয়াৰ মাজেদি সৈতে সংযোগ কৰা

তেওঁৰ নক্সাসমূহত ইছলামিক স্থাপত্যৰ গাম্ভীৰ্য, ছিমেট্ৰী আৰু ধ্বনি-বিজ্ঞানৰ সুন্দৰ সমন্বয় দেখা যায়। 

== মৃত্যু আৰু ঐতিহ্য ==
মিমাৰ চিনান ১৫৮৮ চনত ইস্তানবুলত মৃত্যু লাভ কৰে। তেওঁৰ সমাধি ইস্তানবুলৰ ছুলেইমানিয়ে মছজিদৰ ওচৰত অৱস্থিত। অটোমান স্থাপত্যৰ উন্নয়নৰ ক্ষেত্ৰত তেওঁৰ অৱদান অমূল্য, আৰু তেওঁক প্ৰায়ে &quot;অটোমান স্থাপত্যৰ ডাৱিঞ্চি&quot; বুলি অভিহিত কৰা হয়।&lt;ref&gt;Rogers, J. M. *Sinan: Makers of Islamic Civilization*. I.B. Tauris, 2006.&lt;/ref&gt;

== উল্লেখযোগ্য কামসমূহ ==
* [[ছুলেইমানিয়ে মছজিদ]]
* [[ছেলিমিয়ে মছজিদ]]
* [[মিমাৰ চিনান সেতু]]
* [[ইস্তানবুল]]ৰ বহু শাহী স্থাপত্য

== চাওক লগতে ==
* [[অটোমান সাম্ৰাজ্য]]
* [[ইস্তানবুল]]
* [[ইছলামিক স্থাপত্য]]

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references/&gt;

[[শ্ৰেণী:ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:স্থাপত্য]]</text>
      <sha1>jamh2i804z4ic1wxw0wx9k9cfiu62sx</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522288</id>
      <parentid>522287</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T05:56:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>522288</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6107" sha1="sgfra9h8tp8yho1vv7dngy9g5b6j542" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name = মিমাৰ চিনান
| image = MimarSinan-Detail.jpg
| caption = সম্ভৱতঃ মিমাৰ চিনান (বাওঁফালে) চুলেইমান দ্য মেগনিফিচেণ্টৰ সমাধিস্থলত , ১৫৬৬ চনৰ পাণ্ডুলিপি
| birth_date = আনুমানিক ১৪৮৯
| birth_place = আগিৰনাজ (আধুনিক কায়চেৰী), অটোমান সাম্ৰাজ্য
| death_date = ১৭ জুলাই ১৫৮৮ (বয়স প্ৰায় ৯৯)
| death_place = [[ইস্তানবুল]], [[অটোমান সাম্ৰাজ্য]]
| nationality = অটোমান
| occupation = মুখ্য স্থপতি (Chief Architect), সেনা অভিযান্ত্ৰিক
| notable_works = ছুলেইমানিয়ে মছজিদ, ছেলিমিয়ে মছজিদ, মিমাৰ চিনান সেতু
| religion = [[ইছলাম]]
}}

'''মিমাৰ চিনান''' (অটোমান তুৰ্কী: معمار سينان, ৰোমানীকৃত:  Mi'mâr Sinân; তুৰ্কী: Mimar Sinan; প্ৰায়  ১৪৮৮/১৪৯০ – ১৭ জুলাই ১৫৮৮; কোকা মি'মাৰ চিনান আঘা  (Sinan Agha the Grand Architect) বা &quot;গ্ৰেণ্ড চিনান&quot; বুলিও জনা যায়।) আছিল চুলতান চুলেমান দ্য মেগনিফিচেণ্ট, চেলিম দ্বিতীয় আৰু মুৰাদ তৃতীয়ৰ বাবে মুখ্য [[অটোমান সাম্ৰাজ্য|অটোমান]] স্থপতিবিদ, অভিযন্তা আৰু গণিতজ্ঞ। তেওঁ ৩০০ৰো অধিক ডাঙৰ গঠন নিৰ্মাণৰ দায়িত্ব লৈছিল, য'ত আছিল এডিৰ্নৰ চেলিমিয়ে মছজিদ, বুয়ুকচেকমেচেৰ কানুনি চুলতান চুলেইমান দলং, আৰু ভিচেগ্ৰাডৰ মেহমেদ পাছা ছ'ক'ল'ভিচ দলং, লগতে অন্যান্য অধিক সামান্য প্ৰকল্প যেনে মাদ্ৰাছা, কুলিয়েছ আৰু দলং। পিছলৈ তেওঁৰ এপ্ৰেণ্টিছসকলে ইস্তানবুলৰ চুলতান আহমেদ মছজিদ আৰু মষ্টাৰৰ ষ্টাৰী মষ্ট দলঙৰ ডিজাইন কৰে।&lt;ref&gt;Necipoğlu, Gülru. The Age of Sinan: Architectural Culture in the Ottoman Empire. Reaktion Books, 2005.&lt;/ref&gt;

== জীৱন আৰু শিক্ষা ==
চিনান জন্ম গ্ৰহণ কৰিছিল কায়চেৰীৰ ওচৰৰ এগৰাকী খ্ৰীষ্টান পৰিয়ালত, আৰু পিছত &quot;দেবশিৰ্মে&quot; প্ৰথাৰে অটোমান সেনাত নিযুক্ত হয়। তেওঁৰ প্ৰশিক্ষণ হৈছিল অভিযান্ত্ৰিক আৰু ইঞ্জিনিয়াৰ হিচাপে। &lt;ref&gt;Goodwin, Godfrey. *A History of Ottoman Architecture*. Thames &amp; Hudson, 1971.&lt;/ref&gt;

== স্থাপত্য কৃতিত্ব ==
চিনানে শতাধিক মছজিদ, মাদ্ৰাছা, হস্পিতাল, বাথহাউচ, সেতু, আৰু অটোমান ভৱন নিৰ্মাণ কৰিছিল। তেওঁৰ শ্ৰেষ্ঠ কৃতিসমূহৰ ভিতৰত অন্তৰ্ভুক্ত —
* '''ছুলেইমানিয়ে মছজিদ''' (ইস্তানবুল) – সুলেইমানৰ আদেশত নিৰ্মিত
* '''ছেলিমিয়ে মছজিদ''' (এডিৰনে) – তেওঁৰ অন্তিম আৰু শ্ৰেষ্ঠ স্থাপত্যকলা হিচাপে বিবেচিত
* '''মিমাৰ চিনান সেতু''' – ট্ৰাকিয়াৰ মাজেদি সৈতে সংযোগ কৰা

তেওঁৰ নক্সাসমূহত ইছলামিক স্থাপত্যৰ গাম্ভীৰ্য, ছিমেট্ৰী আৰু ধ্বনি-বিজ্ঞানৰ সুন্দৰ সমন্বয় দেখা যায়। 

== মৃত্যু আৰু ঐতিহ্য ==
মিমাৰ চিনান ১৫৮৮ চনত ইস্তানবুলত মৃত্যু লাভ কৰে। তেওঁৰ সমাধি ইস্তানবুলৰ ছুলেইমানিয়ে মছজিদৰ ওচৰত অৱস্থিত। অটোমান স্থাপত্যৰ উন্নয়নৰ ক্ষেত্ৰত তেওঁৰ অৱদান অমূল্য, আৰু তেওঁক প্ৰায়ে &quot;অটোমান স্থাপত্যৰ ডাৱিঞ্চি&quot; বুলি অভিহিত কৰা হয়।&lt;ref&gt;Rogers, J. M. *Sinan: Makers of Islamic Civilization*. I.B. Tauris, 2006.&lt;/ref&gt;

== উল্লেখযোগ্য কামসমূহ ==
* [[ছুলেইমানিয়ে মছজিদ]]
* [[ছেলিমিয়ে মছজিদ]]
* [[মিমাৰ চিনান সেতু]]
* [[ইস্তানবুল]]ৰ বহু শাহী স্থাপত্য

== চাওক লগতে ==
* [[অটোমান সাম্ৰাজ্য]]
* [[ইস্তানবুল]]
* [[ইছলামিক স্থাপত্য]]

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references/&gt;

[[শ্ৰেণী:ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:স্থাপত্য]]</text>
      <sha1>sgfra9h8tp8yho1vv7dngy9g5b6j542</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522289</id>
      <parentid>522288</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T05:58:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>522289</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6106" sha1="02wksoixnqtbgwdgawlt3g1qlnp7831" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name = মিমাৰ চিনান
| image = MimarSinan-Detail.jpg
| caption = সম্ভৱতঃ মিমাৰ চিনান (বাওঁফালে) চুলেইমান দ্য মেগনিফিচেণ্টৰ সমাধিস্থলত , ১৫৬৬ চনৰ পাণ্ডুলিপি
| birth_date = আনুমানিক ১৪৮৯
| birth_place = আগিৰনাজ (আধুনিক কায়চেৰী), অটোমান সাম্ৰাজ্য
| death_date = ১৭ জুলাই ১৫৮৮ (বয়স প্ৰায় ৯৯)
| death_place = [[ইস্তানবুল]], [[অটোমান সাম্ৰাজ্য]]
| nationality = অটোমান
| occupation = মুখ্য স্থপতি (Chief Architect), সেনা অভিযান্ত্ৰিক
| notable_works = ছুলেইমানিয়ে মছজিদ, ছেলিমিয়ে মছজিদ, মিমাৰ চিনান সেতু
| religion = [[ইছলাম]]
}}

'''মিমাৰ চিনান''' (অটোমান তুৰ্কী: معمار سينان, ৰোমানীকৃত:  Mi'mâr Sinân; তুৰ্কী: Mimar Sinan; প্ৰায়  ১৪৮৮/১৪৯০ – ১৭ জুলাই ১৫৮৮; কোকা মি'মাৰ চিনান আঘা  (Sinan Agha the Grand Architect) বা &quot;গ্ৰেণ্ড চিনান&quot; বুলিও জনা যায়।) আছিল চুলতান চুলেমান দ্য মেগনিফিচেণ্ট, চেলিম দ্বিতীয় আৰু মুৰাদ তৃতীয়ৰ বাবে মুখ্য [[অটোমান সাম্ৰাজ্য|অটোমান]] স্থপতিবিদ, অভিযন্তা আৰু গণিতজ্ঞ। তেওঁ ৩০০ৰো অধিক ডাঙৰ গঠন নিৰ্মাণৰ দায়িত্ব লৈছিল, য'ত আছিল এডিৰ্নৰ চেলিমিয়ে মছজিদ, বুয়ুকচেকমেচেৰ কানুনি চুলতান চুলেইমান দলং, আৰু ভিচেগ্ৰাডৰ মেহমেদ পাছা ছ'ক'ল'ভিচ দলং, লগতে অন্যান্য অধিক সামান্য প্ৰকল্প যেনে মাদ্ৰাছা, কুলিয়েছ আৰু দলং। পিছলৈ তেওঁৰ এপ্ৰেণ্টিছসকলে ইস্তানবুলৰ চুলতান আহমেদ মছজিদ আৰু মষ্টাৰৰ ষ্টাৰী মষ্ট দলঙৰ ডিজাইন কৰে।&lt;ref&gt;Necipoğlu, Gülru. The Age of Sinan: Architectural Culture in the Ottoman Empire. Reaktion Books, 2005.&lt;/ref&gt;

== জীৱন আৰু শিক্ষা ==
চিনান জন্ম গ্ৰহণ কৰিছিল কায়চেৰীৰ ওচৰৰ এগৰাকী খ্ৰীষ্টান পৰিয়ালত, আৰু পিছত &quot;দেবশিৰ্মে&quot; প্ৰথাৰে অটোমান সেনাত নিযুক্ত হয়। তেওঁৰ প্ৰশিক্ষণ হৈছিল অভিযান্ত্ৰিক আৰু ইঞ্জিনিয়াৰ হিচাপে। &lt;ref&gt;Goodwin, Godfrey. *A History of Ottoman Architecture*. Thames &amp; Hudson, 1971.&lt;/ref&gt;

== স্থাপত্য কৃতিত্ব ==
চিনানে শতাধিক মছজিদ, মাদ্ৰাছা, হস্পিতাল, বাথহাউচ, সেতু, আৰু অটোমান ভৱন নিৰ্মাণ কৰিছিল। তেওঁৰ শ্ৰেষ্ঠ কৃতিসমূহৰ ভিতৰত অন্তৰ্ভুক্ত —
* '''ছুলেইমানিয়ে মছজিদ''' (ইস্তানবুল) – ছুলেইমানৰ আদেশত নিৰ্মিত
* '''ছেলিমিয়ে মছজিদ''' (এডিৰনে) – তেওঁৰ অন্তিম আৰু শ্ৰেষ্ঠ স্থাপত্যকলা হিচাপে বিবেচিত
* '''মিমাৰ চিনান সেতু''' – ট্ৰাকিয়াৰ মাজেদি সৈতে সংযোগ কৰা

তেওঁৰ নক্সাসমূহত ইছলামিক স্থাপত্যৰ গাম্ভীৰ্য, ছিমেট্ৰী আৰু ধ্বনি-বিজ্ঞানৰ সুন্দৰ সমন্বয় দেখা যায়।

== মৃত্যু আৰু ঐতিহ্য ==
মিমাৰ চিনান ১৫৮৮ চনত ইস্তানবুলত মৃত্যু লাভ কৰে। তেওঁৰ সমাধি ইস্তানবুলৰ ছুলেইমানিয়ে মছজিদৰ ওচৰত অৱস্থিত। অটোমান স্থাপত্যৰ উন্নয়নৰ ক্ষেত্ৰত তেওঁৰ অৱদান অমূল্য, আৰু তেওঁক প্ৰায়ে &quot;অটোমান স্থাপত্যৰ ডাৱিঞ্চি&quot; বুলি অভিহিত কৰা হয়।&lt;ref&gt;Rogers, J. M. *Sinan: Makers of Islamic Civilization*. I.B. Tauris, 2006.&lt;/ref&gt;

== উল্লেখযোগ্য কামসমূহ ==
* [[ছুলেইমানিয়ে মছজিদ]]
* [[ছেলিমিয়ে মছজিদ]]
* [[মিমাৰ চিনান সেতু]]
* [[ইস্তানবুল]]ৰ বহু শাহী স্থাপত্য

== চাওক লগতে ==
* [[অটোমান সাম্ৰাজ্য]]
* [[ইস্তানবুল]]
* [[ইছলামিক স্থাপত্য]]

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references/&gt;

[[শ্ৰেণী:ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:স্থাপত্য]]</text>
      <sha1>02wksoixnqtbgwdgawlt3g1qlnp7831</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522290</id>
      <parentid>522289</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T05:58:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>522290</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5625" sha1="kkyqnm8riy3yvljtmmyq5m39fs1q55w" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name = মিমাৰ চিনান
| image = MimarSinan-Detail.jpg
| caption = সম্ভৱতঃ মিমাৰ চিনান (বাওঁফালে) চুলেইমান দ্য মেগনিফিচেণ্টৰ সমাধিস্থলত , ১৫৬৬ চনৰ পাণ্ডুলিপি
| birth_date = আনুমানিক ১৪৮৯
| birth_place = আগিৰনাজ (আধুনিক কায়চেৰী), অটোমান সাম্ৰাজ্য
| death_date = ১৭ জুলাই ১৫৮৮ (বয়স প্ৰায় ৯৯)
| death_place = [[ইস্তানবুল]], [[অটোমান সাম্ৰাজ্য]]
| nationality = অটোমান
| occupation = মুখ্য স্থপতি (Chief Architect), সেনা অভিযান্ত্ৰিক
| notable_works = ছুলেইমানিয়ে মছজিদ, ছেলিমিয়ে মছজিদ, মিমাৰ চিনান সেতু
| religion = [[ইছলাম]]
}}

'''মিমাৰ চিনান''' (অটোমান তুৰ্কী: معمار سينان, ৰোমানীকৃত:  Mi'mâr Sinân; তুৰ্কী: Mimar Sinan; প্ৰায়  ১৪৮৮/১৪৯০ – ১৭ জুলাই ১৫৮৮; কোকা মি'মাৰ চিনান আঘা  (Sinan Agha the Grand Architect) বা &quot;গ্ৰেণ্ড চিনান&quot; বুলিও জনা যায়।) আছিল চুলতান চুলেমান দ্য মেগনিফিচেণ্ট, চেলিম দ্বিতীয় আৰু মুৰাদ তৃতীয়ৰ বাবে মুখ্য [[অটোমান সাম্ৰাজ্য|অটোমান]] স্থপতিবিদ, অভিযন্তা আৰু গণিতজ্ঞ। তেওঁ ৩০০ৰো অধিক ডাঙৰ গঠন নিৰ্মাণৰ দায়িত্ব লৈছিল, য'ত আছিল এডিৰ্নৰ চেলিমিয়ে মছজিদ, বুয়ুকচেকমেচেৰ কানুনি চুলতান চুলেইমান দলং, আৰু ভিচেগ্ৰাডৰ মেহমেদ পাছা ছ'ক'ল'ভিচ দলং, লগতে অন্যান্য অধিক সামান্য প্ৰকল্প যেনে মাদ্ৰাছা, কুলিয়েছ আৰু দলং। পিছলৈ তেওঁৰ এপ্ৰেণ্টিছসকলে ইস্তানবুলৰ চুলতান আহমেদ মছজিদ আৰু মষ্টাৰৰ ষ্টাৰী মষ্ট দলঙৰ ডিজাইন কৰে।&lt;ref&gt;Necipoğlu, Gülru. The Age of Sinan: Architectural Culture in the Ottoman Empire. Reaktion Books, 2005.&lt;/ref&gt;

== জীৱন আৰু শিক্ষা ==
চিনান জন্ম গ্ৰহণ কৰিছিল কায়চেৰীৰ ওচৰৰ এগৰাকী খ্ৰীষ্টান পৰিয়ালত, আৰু পিছত &quot;দেবশিৰ্মে&quot; প্ৰথাৰে অটোমান সেনাত নিযুক্ত হয়। তেওঁৰ প্ৰশিক্ষণ হৈছিল অভিযান্ত্ৰিক আৰু ইঞ্জিনিয়াৰ হিচাপে। &lt;ref&gt;Goodwin, Godfrey. *A History of Ottoman Architecture*. Thames &amp; Hudson, 1971.&lt;/ref&gt;

== স্থাপত্য কৃতিত্ব ==
চিনানে শতাধিক মছজিদ, মাদ্ৰাছা, হস্পিতাল, বাথহাউচ, সেতু, আৰু অটোমান ভৱন নিৰ্মাণ কৰিছিল। তেওঁৰ শ্ৰেষ্ঠ কৃতিসমূহৰ ভিতৰত অন্তৰ্ভুক্ত —
* '''ছুলেইমানিয়ে মছজিদ''' (ইস্তানবুল) – ছুলেইমানৰ আদেশত নিৰ্মিত
* '''ছেলিমিয়ে মছজিদ''' (এডিৰনে) – তেওঁৰ অন্তিম আৰু শ্ৰেষ্ঠ স্থাপত্যকলা হিচাপে বিবেচিত
* '''মিমাৰ চিনান সেতু''' – ট্ৰাকিয়াৰ মাজেদি সৈতে সংযোগ কৰা

তেওঁৰ নক্সাসমূহত ইছলামিক স্থাপত্যৰ গাম্ভীৰ্য, ছিমেট্ৰী আৰু ধ্বনি-বিজ্ঞানৰ সুন্দৰ সমন্বয় দেখা যায়।

== মৃত্যু আৰু ঐতিহ্য ==
মিমাৰ চিনান ১৫৮৮ চনত ইস্তানবুলত মৃত্যু লাভ কৰে। তেওঁৰ সমাধি ইস্তানবুলৰ ছুলেইমানিয়ে মছজিদৰ ওচৰত অৱস্থিত। অটোমান স্থাপত্যৰ উন্নয়নৰ ক্ষেত্ৰত তেওঁৰ অৱদান অমূল্য, আৰু তেওঁক প্ৰায়ে &quot;অটোমান স্থাপত্যৰ ডাৱিঞ্চি&quot; বুলি অভিহিত কৰা হয়।&lt;ref&gt;Rogers, J. M. *Sinan: Makers of Islamic Civilization*. I.B. Tauris, 2006.&lt;/ref&gt;

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references/&gt;

[[শ্ৰেণী:ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:স্থাপত্য]]</text>
      <sha1>kkyqnm8riy3yvljtmmyq5m39fs1q55w</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522291</id>
      <parentid>522290</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T05:59:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>522291</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5623" sha1="ikcmvkbniarn1vj713dr80uqhv7b9mb" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name = মিমাৰ চিনান
| image = MimarSinan-Detail.jpg
| caption = সম্ভৱতঃ মিমাৰ চিনান (বাওঁফালে) চুলেইমান দ্য মেগনিফিচেণ্টৰ সমাধিস্থলত , ১৫৬৬ চনৰ পাণ্ডুলিপি
| birth_date = আনুমানিক ১৪৮৯
| birth_place = আগিৰনাজ (আধুনিক কায়চেৰী), অটোমান সাম্ৰাজ্য
| death_date = ১৭ জুলাই ১৫৮৮ (বয়স প্ৰায় ৯৯)
| death_place = [[ইস্তানবুল]], [[অটোমান সাম্ৰাজ্য]]
| nationality = অটোমান
| occupation = মুখ্য স্থপতি (Chief Architect), সেনা অভিযান্ত্ৰিক
| notable_works = ছুলেইমানিয়ে মছজিদ, ছেলিমিয়ে মছজিদ, মিমাৰ চিনান সেতু
| religion = [[ইছলাম]]
}}

'''মিমাৰ চিনান''' (অটোমান তুৰ্কী: معمار سينان, ৰোমানীকৃত:  Mi'mâr Sinân; তুৰ্কী: Mimar Sinan; প্ৰায়  ১৪৮৮/১৪৯০ – ১৭ জুলাই ১৫৮৮; কোকা মি'মাৰ চিনান আঘা  (Sinan Agha the Grand Architect) বা &quot;গ্ৰেণ্ড চিনান&quot; বুলিও জনা যায়।) আছিল চুলতান চুলেমান দ্য মেগনিফিচেণ্ট, চেলিম দ্বিতীয় আৰু মুৰাদ তৃতীয়ৰ বাবে মুখ্য [[অটোমান সাম্ৰাজ্য|অটোমান]] স্থপতিবিদ, অভিযন্তা আৰু গণিতজ্ঞ। তেওঁ ৩০০ৰো অধিক ডাঙৰ গঠন নিৰ্মাণৰ দায়িত্ব লৈছিল, য'ত আছিল এডিৰ্নৰ চেলিমিয়ে মছজিদ, বুয়ুকচেকমেচেৰ কানুনি চুলতান চুলেইমান দলং, আৰু ভিচেগ্ৰাডৰ মেহমেদ পাছা ছ'ক'ল'ভিচ দলং, লগতে অন্যান্য অধিক সামান্য প্ৰকল্প যেনে মাদ্ৰাছা, কুলিয়েছ আৰু দলং। পিছলৈ তেওঁৰ এপ্ৰেণ্টিছসকলে ইস্তানবুলৰ চুলতান আহমেদ মছজিদ আৰু মষ্টাৰৰ ষ্টাৰী মষ্ট দলঙৰ ডিজাইন কৰে।&lt;ref&gt;Necipoğlu, Gülru. The Age of Sinan: Architectural Culture in the Ottoman Empire. Reaktion Books, 2005.&lt;/ref&gt;

== জীৱন আৰু শিক্ষা ==
চিনান জন্ম গ্ৰহণ কৰিছিল কায়চেৰীৰ ওচৰৰ এগৰাকী খ্ৰীষ্টান পৰিয়ালত, আৰু পিছত &quot;দেবশিৰ্মে&quot; প্ৰথাৰে অটোমান সেনাত নিযুক্ত হয়। তেওঁৰ প্ৰশিক্ষণ হৈছিল অভিযান্ত্ৰিক আৰু ইঞ্জিনিয়াৰ হিচাপে। &lt;ref&gt;Goodwin, Godfrey. A History of Ottoman Architecture. Thames &amp; Hudson, 1971.&lt;/ref&gt;

== স্থাপত্য কৃতিত্ব ==
চিনানে শতাধিক মছজিদ, মাদ্ৰাছা, হস্পিতাল, বাথহাউচ, সেতু, আৰু অটোমান ভৱন নিৰ্মাণ কৰিছিল। তেওঁৰ শ্ৰেষ্ঠ কৃতিসমূহৰ ভিতৰত অন্তৰ্ভুক্ত —
* '''ছুলেইমানিয়ে মছজিদ''' (ইস্তানবুল) – ছুলেইমানৰ আদেশত নিৰ্মিত
* '''ছেলিমিয়ে মছজিদ''' (এডিৰনে) – তেওঁৰ অন্তিম আৰু শ্ৰেষ্ঠ স্থাপত্যকলা হিচাপে বিবেচিত
* '''মিমাৰ চিনান সেতু''' – ট্ৰাকিয়াৰ মাজেদি সৈতে সংযোগ কৰা

তেওঁৰ নক্সাসমূহত ইছলামিক স্থাপত্যৰ গাম্ভীৰ্য, ছিমেট্ৰী আৰু ধ্বনি-বিজ্ঞানৰ সুন্দৰ সমন্বয় দেখা যায়।

== মৃত্যু আৰু ঐতিহ্য ==
মিমাৰ চিনান ১৫৮৮ চনত ইস্তানবুলত মৃত্যু লাভ কৰে। তেওঁৰ সমাধি ইস্তানবুলৰ ছুলেইমানিয়ে মছজিদৰ ওচৰত অৱস্থিত। অটোমান স্থাপত্যৰ উন্নয়নৰ ক্ষেত্ৰত তেওঁৰ অৱদান অমূল্য, আৰু তেওঁক প্ৰায়ে &quot;অটোমান স্থাপত্যৰ ডাৱিঞ্চি&quot; বুলি অভিহিত কৰা হয়।&lt;ref&gt;Rogers, J. M. *Sinan: Makers of Islamic Civilization*. I.B. Tauris, 2006.&lt;/ref&gt;

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references/&gt;

[[শ্ৰেণী:ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:স্থাপত্য]]</text>
      <sha1>ikcmvkbniarn1vj713dr80uqhv7b9mb</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522292</id>
      <parentid>522291</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T05:59:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>522292</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5621" sha1="jt23hwphl7u7r2pu5sa20e0cg8ueh6e" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name = মিমাৰ চিনান
| image = MimarSinan-Detail.jpg
| caption = সম্ভৱতঃ মিমাৰ চিনান (বাওঁফালে) চুলেইমান দ্য মেগনিফিচেণ্টৰ সমাধিস্থলত , ১৫৬৬ চনৰ পাণ্ডুলিপি
| birth_date = আনুমানিক ১৪৮৯
| birth_place = আগিৰনাজ (আধুনিক কায়চেৰী), অটোমান সাম্ৰাজ্য
| death_date = ১৭ জুলাই ১৫৮৮ (বয়স প্ৰায় ৯৯)
| death_place = [[ইস্তানবুল]], [[অটোমান সাম্ৰাজ্য]]
| nationality = অটোমান
| occupation = মুখ্য স্থপতি (Chief Architect), সেনা অভিযান্ত্ৰিক
| notable_works = ছুলেইমানিয়ে মছজিদ, ছেলিমিয়ে মছজিদ, মিমাৰ চিনান সেতু
| religion = [[ইছলাম]]
}}

'''মিমাৰ চিনান''' (অটোমান তুৰ্কী: معمار سينان, ৰোমানীকৃত:  Mi'mâr Sinân; তুৰ্কী: Mimar Sinan; প্ৰায়  ১৪৮৮/১৪৯০ – ১৭ জুলাই ১৫৮৮; কোকা মি'মাৰ চিনান আঘা  (Sinan Agha the Grand Architect) বা &quot;গ্ৰেণ্ড চিনান&quot; বুলিও জনা যায়।) আছিল চুলতান চুলেমান দ্য মেগনিফিচেণ্ট, চেলিম দ্বিতীয় আৰু মুৰাদ তৃতীয়ৰ বাবে মুখ্য [[অটোমান সাম্ৰাজ্য|অটোমান]] স্থপতিবিদ, অভিযন্তা আৰু গণিতজ্ঞ। তেওঁ ৩০০ৰো অধিক ডাঙৰ গঠন নিৰ্মাণৰ দায়িত্ব লৈছিল, য'ত আছিল এডিৰ্নৰ চেলিমিয়ে মছজিদ, বুয়ুকচেকমেচেৰ কানুনি চুলতান চুলেইমান দলং, আৰু ভিচেগ্ৰাডৰ মেহমেদ পাছা ছ'ক'ল'ভিচ দলং, লগতে অন্যান্য অধিক সামান্য প্ৰকল্প যেনে মাদ্ৰাছা, কুলিয়েছ আৰু দলং। পিছলৈ তেওঁৰ এপ্ৰেণ্টিছসকলে ইস্তানবুলৰ চুলতান আহমেদ মছজিদ আৰু মষ্টাৰৰ ষ্টাৰী মষ্ট দলঙৰ ডিজাইন কৰে।&lt;ref&gt;Necipoğlu, Gülru. The Age of Sinan: Architectural Culture in the Ottoman Empire. Reaktion Books, 2005.&lt;/ref&gt;

== জীৱন আৰু শিক্ষা ==
চিনান জন্ম গ্ৰহণ কৰিছিল কায়চেৰীৰ ওচৰৰ এগৰাকী খ্ৰীষ্টান পৰিয়ালত, আৰু পিছত &quot;দেবশিৰ্মে&quot; প্ৰথাৰে অটোমান সেনাত নিযুক্ত হয়। তেওঁৰ প্ৰশিক্ষণ হৈছিল অভিযান্ত্ৰিক আৰু ইঞ্জিনিয়াৰ হিচাপে। &lt;ref&gt;Goodwin, Godfrey. A History of Ottoman Architecture. Thames &amp; Hudson, 1971.&lt;/ref&gt;

== স্থাপত্য কৃতিত্ব ==
চিনানে শতাধিক মছজিদ, মাদ্ৰাছা, হস্পিতাল, বাথহাউচ, সেতু, আৰু অটোমান ভৱন নিৰ্মাণ কৰিছিল। তেওঁৰ শ্ৰেষ্ঠ কৃতিসমূহৰ ভিতৰত অন্তৰ্ভুক্ত —
* '''ছুলেইমানিয়ে মছজিদ''' (ইস্তানবুল) – ছুলেইমানৰ আদেশত নিৰ্মিত
* '''ছেলিমিয়ে মছজিদ''' (এডিৰনে) – তেওঁৰ অন্তিম আৰু শ্ৰেষ্ঠ স্থাপত্যকলা হিচাপে বিবেচিত
* '''মিমাৰ চিনান সেতু''' – ট্ৰাকিয়াৰ মাজেদি সৈতে সংযোগ কৰা

তেওঁৰ নক্সাসমূহত ইছলামিক স্থাপত্যৰ গাম্ভীৰ্য, ছিমেট্ৰী আৰু ধ্বনি-বিজ্ঞানৰ সুন্দৰ সমন্বয় দেখা যায়।

== মৃত্যু আৰু ঐতিহ্য ==
মিমাৰ চিনান ১৫৮৮ চনত ইস্তানবুলত মৃত্যু লাভ কৰে। তেওঁৰ সমাধি ইস্তানবুলৰ ছুলেইমানিয়ে মছজিদৰ ওচৰত অৱস্থিত। অটোমান স্থাপত্যৰ উন্নয়নৰ ক্ষেত্ৰত তেওঁৰ অৱদান অমূল্য, আৰু তেওঁক প্ৰায়ে &quot;অটোমান স্থাপত্যৰ ডাৱিঞ্চি&quot; বুলি অভিহিত কৰা হয়।&lt;ref&gt;Rogers, J. M. Sinan: Makers of Islamic Civilization. I.B. Tauris, 2006.&lt;/ref&gt;

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references/&gt;

[[শ্ৰেণী:ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:স্থাপত্য]]</text>
      <sha1>jt23hwphl7u7r2pu5sa20e0cg8ueh6e</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522293</id>
      <parentid>522292</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T06:03:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>added [[Category:শিল্পী]] using [[WP:HC|HotCat]]</comment>
      <origin>522293</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5663" sha1="eazy1wr5zslah89ynqs7r4bj057wsqw" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name = মিমাৰ চিনান
| image = MimarSinan-Detail.jpg
| caption = সম্ভৱতঃ মিমাৰ চিনান (বাওঁফালে) চুলেইমান দ্য মেগনিফিচেণ্টৰ সমাধিস্থলত , ১৫৬৬ চনৰ পাণ্ডুলিপি
| birth_date = আনুমানিক ১৪৮৯
| birth_place = আগিৰনাজ (আধুনিক কায়চেৰী), অটোমান সাম্ৰাজ্য
| death_date = ১৭ জুলাই ১৫৮৮ (বয়স প্ৰায় ৯৯)
| death_place = [[ইস্তানবুল]], [[অটোমান সাম্ৰাজ্য]]
| nationality = অটোমান
| occupation = মুখ্য স্থপতি (Chief Architect), সেনা অভিযান্ত্ৰিক
| notable_works = ছুলেইমানিয়ে মছজিদ, ছেলিমিয়ে মছজিদ, মিমাৰ চিনান সেতু
| religion = [[ইছলাম]]
}}

'''মিমাৰ চিনান''' (অটোমান তুৰ্কী: معمار سينان, ৰোমানীকৃত:  Mi'mâr Sinân; তুৰ্কী: Mimar Sinan; প্ৰায়  ১৪৮৮/১৪৯০ – ১৭ জুলাই ১৫৮৮; কোকা মি'মাৰ চিনান আঘা  (Sinan Agha the Grand Architect) বা &quot;গ্ৰেণ্ড চিনান&quot; বুলিও জনা যায়।) আছিল চুলতান চুলেমান দ্য মেগনিফিচেণ্ট, চেলিম দ্বিতীয় আৰু মুৰাদ তৃতীয়ৰ বাবে মুখ্য [[অটোমান সাম্ৰাজ্য|অটোমান]] স্থপতিবিদ, অভিযন্তা আৰু গণিতজ্ঞ। তেওঁ ৩০০ৰো অধিক ডাঙৰ গঠন নিৰ্মাণৰ দায়িত্ব লৈছিল, য'ত আছিল এডিৰ্নৰ চেলিমিয়ে মছজিদ, বুয়ুকচেকমেচেৰ কানুনি চুলতান চুলেইমান দলং, আৰু ভিচেগ্ৰাডৰ মেহমেদ পাছা ছ'ক'ল'ভিচ দলং, লগতে অন্যান্য অধিক সামান্য প্ৰকল্প যেনে মাদ্ৰাছা, কুলিয়েছ আৰু দলং। পিছলৈ তেওঁৰ এপ্ৰেণ্টিছসকলে ইস্তানবুলৰ চুলতান আহমেদ মছজিদ আৰু মষ্টাৰৰ ষ্টাৰী মষ্ট দলঙৰ ডিজাইন কৰে।&lt;ref&gt;Necipoğlu, Gülru. The Age of Sinan: Architectural Culture in the Ottoman Empire. Reaktion Books, 2005.&lt;/ref&gt;

== জীৱন আৰু শিক্ষা ==
চিনান জন্ম গ্ৰহণ কৰিছিল কায়চেৰীৰ ওচৰৰ এগৰাকী খ্ৰীষ্টান পৰিয়ালত, আৰু পিছত &quot;দেবশিৰ্মে&quot; প্ৰথাৰে অটোমান সেনাত নিযুক্ত হয়। তেওঁৰ প্ৰশিক্ষণ হৈছিল অভিযান্ত্ৰিক আৰু ইঞ্জিনিয়াৰ হিচাপে। &lt;ref&gt;Goodwin, Godfrey. A History of Ottoman Architecture. Thames &amp; Hudson, 1971.&lt;/ref&gt;

== স্থাপত্য কৃতিত্ব ==
চিনানে শতাধিক মছজিদ, মাদ্ৰাছা, হস্পিতাল, বাথহাউচ, সেতু, আৰু অটোমান ভৱন নিৰ্মাণ কৰিছিল। তেওঁৰ শ্ৰেষ্ঠ কৃতিসমূহৰ ভিতৰত অন্তৰ্ভুক্ত —
* '''ছুলেইমানিয়ে মছজিদ''' (ইস্তানবুল) – ছুলেইমানৰ আদেশত নিৰ্মিত
* '''ছেলিমিয়ে মছজিদ''' (এডিৰনে) – তেওঁৰ অন্তিম আৰু শ্ৰেষ্ঠ স্থাপত্যকলা হিচাপে বিবেচিত
* '''মিমাৰ চিনান সেতু''' – ট্ৰাকিয়াৰ মাজেদি সৈতে সংযোগ কৰা

তেওঁৰ নক্সাসমূহত ইছলামিক স্থাপত্যৰ গাম্ভীৰ্য, ছিমেট্ৰী আৰু ধ্বনি-বিজ্ঞানৰ সুন্দৰ সমন্বয় দেখা যায়।

== মৃত্যু আৰু ঐতিহ্য ==
মিমাৰ চিনান ১৫৮৮ চনত ইস্তানবুলত মৃত্যু লাভ কৰে। তেওঁৰ সমাধি ইস্তানবুলৰ ছুলেইমানিয়ে মছজিদৰ ওচৰত অৱস্থিত। অটোমান স্থাপত্যৰ উন্নয়নৰ ক্ষেত্ৰত তেওঁৰ অৱদান অমূল্য, আৰু তেওঁক প্ৰায়ে &quot;অটোমান স্থাপত্যৰ ডাৱিঞ্চি&quot; বুলি অভিহিত কৰা হয়।&lt;ref&gt;Rogers, J. M. Sinan: Makers of Islamic Civilization. I.B. Tauris, 2006.&lt;/ref&gt;

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references/&gt;

[[শ্ৰেণী:ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:স্থাপত্য]]
[[শ্ৰেণী:শিল্পী]]</text>
      <sha1>eazy1wr5zslah89ynqs7r4bj057wsqw</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522294</id>
      <parentid>522293</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T06:03:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>removed [[Category:শিল্পী]] using [[WP:HC|HotCat]]</comment>
      <origin>522294</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5621" sha1="jt23hwphl7u7r2pu5sa20e0cg8ueh6e" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name = মিমাৰ চিনান
| image = MimarSinan-Detail.jpg
| caption = সম্ভৱতঃ মিমাৰ চিনান (বাওঁফালে) চুলেইমান দ্য মেগনিফিচেণ্টৰ সমাধিস্থলত , ১৫৬৬ চনৰ পাণ্ডুলিপি
| birth_date = আনুমানিক ১৪৮৯
| birth_place = আগিৰনাজ (আধুনিক কায়চেৰী), অটোমান সাম্ৰাজ্য
| death_date = ১৭ জুলাই ১৫৮৮ (বয়স প্ৰায় ৯৯)
| death_place = [[ইস্তানবুল]], [[অটোমান সাম্ৰাজ্য]]
| nationality = অটোমান
| occupation = মুখ্য স্থপতি (Chief Architect), সেনা অভিযান্ত্ৰিক
| notable_works = ছুলেইমানিয়ে মছজিদ, ছেলিমিয়ে মছজিদ, মিমাৰ চিনান সেতু
| religion = [[ইছলাম]]
}}

'''মিমাৰ চিনান''' (অটোমান তুৰ্কী: معمار سينان, ৰোমানীকৃত:  Mi'mâr Sinân; তুৰ্কী: Mimar Sinan; প্ৰায়  ১৪৮৮/১৪৯০ – ১৭ জুলাই ১৫৮৮; কোকা মি'মাৰ চিনান আঘা  (Sinan Agha the Grand Architect) বা &quot;গ্ৰেণ্ড চিনান&quot; বুলিও জনা যায়।) আছিল চুলতান চুলেমান দ্য মেগনিফিচেণ্ট, চেলিম দ্বিতীয় আৰু মুৰাদ তৃতীয়ৰ বাবে মুখ্য [[অটোমান সাম্ৰাজ্য|অটোমান]] স্থপতিবিদ, অভিযন্তা আৰু গণিতজ্ঞ। তেওঁ ৩০০ৰো অধিক ডাঙৰ গঠন নিৰ্মাণৰ দায়িত্ব লৈছিল, য'ত আছিল এডিৰ্নৰ চেলিমিয়ে মছজিদ, বুয়ুকচেকমেচেৰ কানুনি চুলতান চুলেইমান দলং, আৰু ভিচেগ্ৰাডৰ মেহমেদ পাছা ছ'ক'ল'ভিচ দলং, লগতে অন্যান্য অধিক সামান্য প্ৰকল্প যেনে মাদ্ৰাছা, কুলিয়েছ আৰু দলং। পিছলৈ তেওঁৰ এপ্ৰেণ্টিছসকলে ইস্তানবুলৰ চুলতান আহমেদ মছজিদ আৰু মষ্টাৰৰ ষ্টাৰী মষ্ট দলঙৰ ডিজাইন কৰে।&lt;ref&gt;Necipoğlu, Gülru. The Age of Sinan: Architectural Culture in the Ottoman Empire. Reaktion Books, 2005.&lt;/ref&gt;

== জীৱন আৰু শিক্ষা ==
চিনান জন্ম গ্ৰহণ কৰিছিল কায়চেৰীৰ ওচৰৰ এগৰাকী খ্ৰীষ্টান পৰিয়ালত, আৰু পিছত &quot;দেবশিৰ্মে&quot; প্ৰথাৰে অটোমান সেনাত নিযুক্ত হয়। তেওঁৰ প্ৰশিক্ষণ হৈছিল অভিযান্ত্ৰিক আৰু ইঞ্জিনিয়াৰ হিচাপে। &lt;ref&gt;Goodwin, Godfrey. A History of Ottoman Architecture. Thames &amp; Hudson, 1971.&lt;/ref&gt;

== স্থাপত্য কৃতিত্ব ==
চিনানে শতাধিক মছজিদ, মাদ্ৰাছা, হস্পিতাল, বাথহাউচ, সেতু, আৰু অটোমান ভৱন নিৰ্মাণ কৰিছিল। তেওঁৰ শ্ৰেষ্ঠ কৃতিসমূহৰ ভিতৰত অন্তৰ্ভুক্ত —
* '''ছুলেইমানিয়ে মছজিদ''' (ইস্তানবুল) – ছুলেইমানৰ আদেশত নিৰ্মিত
* '''ছেলিমিয়ে মছজিদ''' (এডিৰনে) – তেওঁৰ অন্তিম আৰু শ্ৰেষ্ঠ স্থাপত্যকলা হিচাপে বিবেচিত
* '''মিমাৰ চিনান সেতু''' – ট্ৰাকিয়াৰ মাজেদি সৈতে সংযোগ কৰা

তেওঁৰ নক্সাসমূহত ইছলামিক স্থাপত্যৰ গাম্ভীৰ্য, ছিমেট্ৰী আৰু ধ্বনি-বিজ্ঞানৰ সুন্দৰ সমন্বয় দেখা যায়।

== মৃত্যু আৰু ঐতিহ্য ==
মিমাৰ চিনান ১৫৮৮ চনত ইস্তানবুলত মৃত্যু লাভ কৰে। তেওঁৰ সমাধি ইস্তানবুলৰ ছুলেইমানিয়ে মছজিদৰ ওচৰত অৱস্থিত। অটোমান স্থাপত্যৰ উন্নয়নৰ ক্ষেত্ৰত তেওঁৰ অৱদান অমূল্য, আৰু তেওঁক প্ৰায়ে &quot;অটোমান স্থাপত্যৰ ডাৱিঞ্চি&quot; বুলি অভিহিত কৰা হয়।&lt;ref&gt;Rogers, J. M. Sinan: Makers of Islamic Civilization. I.B. Tauris, 2006.&lt;/ref&gt;

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references/&gt;

[[শ্ৰেণী:ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:স্থাপত্য]]</text>
      <sha1>jt23hwphl7u7r2pu5sa20e0cg8ueh6e</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522295</id>
      <parentid>522294</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T06:04:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>522295</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5621" sha1="3r9ocsvq6rgx8wimf7yy97fu0km68ni" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name = মিমাৰ চিনান
| image = MimarSinan-Detail.jpg
| caption = সম্ভৱতঃ মিমাৰ চিনান (বাওঁফালে) চুলেইমান দ্য মেগনিফিচেণ্টৰ সমাধিস্থলত , ১৫৬৬ চনৰ পাণ্ডুলিপি
| birth_date = আনুমানিক ১৪৮৯
| birth_place = আগিৰনাজ (আধুনিক কায়চেৰী), অটোমান সাম্ৰাজ্য
| death_date = ১৭ জুলাই ১৫৮৮ (বয়স প্ৰায় ৯৯)
| death_place = [[ইস্তানবুল]], [[অটোমান সাম্ৰাজ্য]]
| nationality = অটোমান
| occupation = মুখ্য স্থপতি (Chief Architect), সেনা অভিযান্ত্ৰিক
| notable_works = ছুলেইমানিয়ে মছজিদ, ছেলিমিয়ে মছজিদ, মিমাৰ চিনান সেতু
| religion = [[ইছলাম]]
}}

'''মিমাৰ চিনান''' (অটোমান তুৰ্কী: معمار سينان, ৰোমানীকৃত:  Mi'mâr Sinân; তুৰ্কী: Mimar Sinan; প্ৰায়  ১৪৮৮/১৪৯০ – ১৭ জুলাই ১৫৮৮; কোকা মি'মাৰ চিনান আঘা  (Sinan Agha the Grand Architect) বা &quot;গ্ৰেণ্ড চিনান&quot; বুলিও জনা যায়।) চুলতান চুলেমান দ্য মেগনিফিচেণ্ট, চেলিম দ্বিতীয় আৰু মুৰাদ তৃতীয়ৰ বাবে মুখ্য [[অটোমান সাম্ৰাজ্য|অটোমান]] স্থপতিবিদ, অভিযন্তা আৰু গণিতজ্ঞ আছিল। তেওঁ ৩০০ৰো অধিক ডাঙৰ গঠন নিৰ্মাণৰ দায়িত্ব লৈছিল, য'ত আছিল এডিৰ্নৰ চেলিমিয়ে মছজিদ, বুয়ুকচেকমেচেৰ কানুনি চুলতান চুলেইমান দলং, আৰু ভিচেগ্ৰাডৰ মেহমেদ পাছা ছ'ক'ল'ভিচ দলং, লগতে অন্যান্য অধিক সামান্য প্ৰকল্প যেনে মাদ্ৰাছা, কুলিয়েছ আৰু দলং। পিছলৈ তেওঁৰ এপ্ৰেণ্টিছসকলে ইস্তানবুলৰ চুলতান আহমেদ মছজিদ আৰু মষ্টাৰৰ ষ্টাৰী মষ্ট দলঙৰ ডিজাইন কৰে।&lt;ref&gt;Necipoğlu, Gülru. The Age of Sinan: Architectural Culture in the Ottoman Empire. Reaktion Books, 2005.&lt;/ref&gt;

== জীৱন আৰু শিক্ষা ==
চিনান জন্ম গ্ৰহণ কৰিছিল কায়চেৰীৰ ওচৰৰ এগৰাকী খ্ৰীষ্টান পৰিয়ালত, আৰু পিছত &quot;দেবশিৰ্মে&quot; প্ৰথাৰে অটোমান সেনাত নিযুক্ত হয়। তেওঁৰ প্ৰশিক্ষণ হৈছিল অভিযান্ত্ৰিক আৰু ইঞ্জিনিয়াৰ হিচাপে। &lt;ref&gt;Goodwin, Godfrey. A History of Ottoman Architecture. Thames &amp; Hudson, 1971.&lt;/ref&gt;

== স্থাপত্য কৃতিত্ব ==
চিনানে শতাধিক মছজিদ, মাদ্ৰাছা, হস্পিতাল, বাথহাউচ, সেতু, আৰু অটোমান ভৱন নিৰ্মাণ কৰিছিল। তেওঁৰ শ্ৰেষ্ঠ কৃতিসমূহৰ ভিতৰত অন্তৰ্ভুক্ত —
* '''ছুলেইমানিয়ে মছজিদ''' (ইস্তানবুল) – ছুলেইমানৰ আদেশত নিৰ্মিত
* '''ছেলিমিয়ে মছজিদ''' (এডিৰনে) – তেওঁৰ অন্তিম আৰু শ্ৰেষ্ঠ স্থাপত্যকলা হিচাপে বিবেচিত
* '''মিমাৰ চিনান সেতু''' – ট্ৰাকিয়াৰ মাজেদি সৈতে সংযোগ কৰা

তেওঁৰ নক্সাসমূহত ইছলামিক স্থাপত্যৰ গাম্ভীৰ্য, ছিমেট্ৰী আৰু ধ্বনি-বিজ্ঞানৰ সুন্দৰ সমন্বয় দেখা যায়।

== মৃত্যু আৰু ঐতিহ্য ==
মিমাৰ চিনান ১৫৮৮ চনত ইস্তানবুলত মৃত্যু লাভ কৰে। তেওঁৰ সমাধি ইস্তানবুলৰ ছুলেইমানিয়ে মছজিদৰ ওচৰত অৱস্থিত। অটোমান স্থাপত্যৰ উন্নয়নৰ ক্ষেত্ৰত তেওঁৰ অৱদান অমূল্য, আৰু তেওঁক প্ৰায়ে &quot;অটোমান স্থাপত্যৰ ডাৱিঞ্চি&quot; বুলি অভিহিত কৰা হয়।&lt;ref&gt;Rogers, J. M. Sinan: Makers of Islamic Civilization. I.B. Tauris, 2006.&lt;/ref&gt;

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references/&gt;

[[শ্ৰেণী:ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:স্থাপত্য]]</text>
      <sha1>3r9ocsvq6rgx8wimf7yy97fu0km68ni</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522296</id>
      <parentid>522295</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T06:04:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>522296</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5625" sha1="mtgidvpobgj3rb3sezwphbm11ambmei" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name = মিমাৰ চিনান
| image = MimarSinan-Detail.jpg
| caption = সম্ভৱতঃ মিমাৰ চিনান (বাওঁফালে) চুলেইমান দ্য মেগনিফিচেণ্টৰ সমাধিস্থলত , ১৫৬৬ চনৰ পাণ্ডুলিপি
| birth_date = আনুমানিক ১৪৮৯
| birth_place = আগিৰনাজ (আধুনিক কায়চেৰী), অটোমান সাম্ৰাজ্য
| death_date = ১৭ জুলাই ১৫৮৮ (বয়স প্ৰায় ৯৯)
| death_place = [[ইস্তানবুল]], [[অটোমান সাম্ৰাজ্য]]
| nationality = অটোমান
| occupation = মুখ্য স্থপতি (Chief Architect), সেনা অভিযান্ত্ৰিক
| notable_works = ছুলেইমানিয়ে মছজিদ, ছেলিমিয়ে মছজিদ, মিমাৰ চিনান সেতু
| religion = [[ইছলাম]]
}}

'''মিমাৰ চিনান''' ''(অটোমান তুৰ্কী: معمار سينان, ৰোমানীকৃত:  Mi'mâr Sinân; তুৰ্কী: Mimar Sinan; প্ৰায়  ১৪৮৮/১৪৯০ – ১৭ জুলাই ১৫৮৮; কোকা মি'মাৰ চিনান আঘা  (Sinan Agha the Grand Architect) বা &quot;গ্ৰেণ্ড চিনান&quot; বুলিও জনা যায়।)'' চুলতান চুলেমান দ্য মেগনিফিচেণ্ট, চেলিম দ্বিতীয় আৰু মুৰাদ তৃতীয়ৰ বাবে মুখ্য [[অটোমান সাম্ৰাজ্য|অটোমান]] স্থপতিবিদ, অভিযন্তা আৰু গণিতজ্ঞ আছিল। তেওঁ ৩০০ৰো অধিক ডাঙৰ গঠন নিৰ্মাণৰ দায়িত্ব লৈছিল, য'ত আছিল এডিৰ্নৰ চেলিমিয়ে মছজিদ, বুয়ুকচেকমেচেৰ কানুনি চুলতান চুলেইমান দলং, আৰু ভিচেগ্ৰাডৰ মেহমেদ পাছা ছ'ক'ল'ভিচ দলং, লগতে অন্যান্য অধিক সামান্য প্ৰকল্প যেনে মাদ্ৰাছা, কুলিয়েছ আৰু দলং। পিছলৈ তেওঁৰ এপ্ৰেণ্টিছসকলে ইস্তানবুলৰ চুলতান আহমেদ মছজিদ আৰু মষ্টাৰৰ ষ্টাৰী মষ্ট দলঙৰ ডিজাইন কৰে।&lt;ref&gt;Necipoğlu, Gülru. The Age of Sinan: Architectural Culture in the Ottoman Empire. Reaktion Books, 2005.&lt;/ref&gt;

== জীৱন আৰু শিক্ষা ==
চিনান জন্ম গ্ৰহণ কৰিছিল কায়চেৰীৰ ওচৰৰ এগৰাকী খ্ৰীষ্টান পৰিয়ালত, আৰু পিছত &quot;দেবশিৰ্মে&quot; প্ৰথাৰে অটোমান সেনাত নিযুক্ত হয়। তেওঁৰ প্ৰশিক্ষণ হৈছিল অভিযান্ত্ৰিক আৰু ইঞ্জিনিয়াৰ হিচাপে। &lt;ref&gt;Goodwin, Godfrey. A History of Ottoman Architecture. Thames &amp; Hudson, 1971.&lt;/ref&gt;

== স্থাপত্য কৃতিত্ব ==
চিনানে শতাধিক মছজিদ, মাদ্ৰাছা, হস্পিতাল, বাথহাউচ, সেতু, আৰু অটোমান ভৱন নিৰ্মাণ কৰিছিল। তেওঁৰ শ্ৰেষ্ঠ কৃতিসমূহৰ ভিতৰত অন্তৰ্ভুক্ত —
* '''ছুলেইমানিয়ে মছজিদ''' (ইস্তানবুল) – ছুলেইমানৰ আদেশত নিৰ্মিত
* '''ছেলিমিয়ে মছজিদ''' (এডিৰনে) – তেওঁৰ অন্তিম আৰু শ্ৰেষ্ঠ স্থাপত্যকলা হিচাপে বিবেচিত
* '''মিমাৰ চিনান সেতু''' – ট্ৰাকিয়াৰ মাজেদি সৈতে সংযোগ কৰা

তেওঁৰ নক্সাসমূহত ইছলামিক স্থাপত্যৰ গাম্ভীৰ্য, ছিমেট্ৰী আৰু ধ্বনি-বিজ্ঞানৰ সুন্দৰ সমন্বয় দেখা যায়।

== মৃত্যু আৰু ঐতিহ্য ==
মিমাৰ চিনান ১৫৮৮ চনত ইস্তানবুলত মৃত্যু লাভ কৰে। তেওঁৰ সমাধি ইস্তানবুলৰ ছুলেইমানিয়ে মছজিদৰ ওচৰত অৱস্থিত। অটোমান স্থাপত্যৰ উন্নয়নৰ ক্ষেত্ৰত তেওঁৰ অৱদান অমূল্য, আৰু তেওঁক প্ৰায়ে &quot;অটোমান স্থাপত্যৰ ডাৱিঞ্চি&quot; বুলি অভিহিত কৰা হয়।&lt;ref&gt;Rogers, J. M. Sinan: Makers of Islamic Civilization. I.B. Tauris, 2006.&lt;/ref&gt;

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references/&gt;

[[শ্ৰেণী:ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:স্থাপত্য]]</text>
      <sha1>mtgidvpobgj3rb3sezwphbm11ambmei</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522297</id>
      <parentid>522296</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T06:05:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>522297</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5622" sha1="orgpwiwv107f2f9soh06ds02rrcba5t" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name = মিমাৰ চিনান
| image = MimarSinan-Detail.jpg
| caption = সম্ভৱতঃ মিমাৰ চিনান (বাওঁফালে) চুলেইমান দ্য মেগনিফিচেণ্টৰ সমাধিস্থলত , ১৫৬৬ চনৰ পাণ্ডুলিপি
| birth_date = আনুমানিক ১৪৮৯
| birth_place = আগিৰনাজ (আধুনিক কায়চেৰী), অটোমান সাম্ৰাজ্য
| death_date = ১৭ জুলাই ১৫৮৮ (বয়স প্ৰায় ৯৯)
| death_place = [[ইস্তানবুল]], [[অটোমান সাম্ৰাজ্য]]
| nationality = অটোমান
| occupation = মুখ্য স্থাপত্যবিদ, সেনা অভিযান্ত্ৰিক
| notable_works = ছুলেইমানিয়ে মছজিদ, ছেলিমিয়ে মছজিদ, মিমাৰ চিনান সেতু
| religion = [[ইছলাম]]
}}

'''মিমাৰ চিনান''' ''(অটোমান তুৰ্কী: معمار سينان, ৰোমানীকৃত:  Mi'mâr Sinân; তুৰ্কী: Mimar Sinan; প্ৰায়  ১৪৮৮/১৪৯০ – ১৭ জুলাই ১৫৮৮; কোকা মি'মাৰ চিনান আঘা  (Sinan Agha the Grand Architect) বা &quot;গ্ৰেণ্ড চিনান&quot; বুলিও জনা যায়।)'' চুলতান চুলেমান দ্য মেগনিফিচেণ্ট, চেলিম দ্বিতীয় আৰু মুৰাদ তৃতীয়ৰ বাবে মুখ্য [[অটোমান সাম্ৰাজ্য|অটোমান]] স্থপতিবিদ, অভিযন্তা আৰু গণিতজ্ঞ আছিল। তেওঁ ৩০০ৰো অধিক ডাঙৰ গঠন নিৰ্মাণৰ দায়িত্ব লৈছিল, য'ত আছিল এডিৰ্নৰ চেলিমিয়ে মছজিদ, বুয়ুকচেকমেচেৰ কানুনি চুলতান চুলেইমান দলং, আৰু ভিচেগ্ৰাডৰ মেহমেদ পাছা ছ'ক'ল'ভিচ দলং, লগতে অন্যান্য অধিক সামান্য প্ৰকল্প যেনে মাদ্ৰাছা, কুলিয়েছ আৰু দলং। পিছলৈ তেওঁৰ এপ্ৰেণ্টিছসকলে ইস্তানবুলৰ চুলতান আহমেদ মছজিদ আৰু মষ্টাৰৰ ষ্টাৰী মষ্ট দলঙৰ ডিজাইন কৰে।&lt;ref&gt;Necipoğlu, Gülru. The Age of Sinan: Architectural Culture in the Ottoman Empire. Reaktion Books, 2005.&lt;/ref&gt;

== জীৱন আৰু শিক্ষা ==
চিনান জন্ম গ্ৰহণ কৰিছিল কায়চেৰীৰ ওচৰৰ এগৰাকী খ্ৰীষ্টান পৰিয়ালত, আৰু পিছত &quot;দেবশিৰ্মে&quot; প্ৰথাৰে অটোমান সেনাত নিযুক্ত হয়। তেওঁৰ প্ৰশিক্ষণ হৈছিল অভিযান্ত্ৰিক আৰু ইঞ্জিনিয়াৰ হিচাপে। &lt;ref&gt;Goodwin, Godfrey. A History of Ottoman Architecture. Thames &amp; Hudson, 1971.&lt;/ref&gt;

== স্থাপত্য কৃতিত্ব ==
চিনানে শতাধিক মছজিদ, মাদ্ৰাছা, হস্পিতাল, বাথহাউচ, সেতু, আৰু অটোমান ভৱন নিৰ্মাণ কৰিছিল। তেওঁৰ শ্ৰেষ্ঠ কৃতিসমূহৰ ভিতৰত অন্তৰ্ভুক্ত —
* '''ছুলেইমানিয়ে মছজিদ''' (ইস্তানবুল) – ছুলেইমানৰ আদেশত নিৰ্মিত
* '''ছেলিমিয়ে মছজিদ''' (এডিৰনে) – তেওঁৰ অন্তিম আৰু শ্ৰেষ্ঠ স্থাপত্যকলা হিচাপে বিবেচিত
* '''মিমাৰ চিনান সেতু''' – ট্ৰাকিয়াৰ মাজেদি সৈতে সংযোগ কৰা

তেওঁৰ নক্সাসমূহত ইছলামিক স্থাপত্যৰ গাম্ভীৰ্য, ছিমেট্ৰী আৰু ধ্বনি-বিজ্ঞানৰ সুন্দৰ সমন্বয় দেখা যায়।

== মৃত্যু আৰু ঐতিহ্য ==
মিমাৰ চিনান ১৫৮৮ চনত ইস্তানবুলত মৃত্যু লাভ কৰে। তেওঁৰ সমাধি ইস্তানবুলৰ ছুলেইমানিয়ে মছজিদৰ ওচৰত অৱস্থিত। অটোমান স্থাপত্যৰ উন্নয়নৰ ক্ষেত্ৰত তেওঁৰ অৱদান অমূল্য, আৰু তেওঁক প্ৰায়ে &quot;অটোমান স্থাপত্যৰ ডাৱিঞ্চি&quot; বুলি অভিহিত কৰা হয়।&lt;ref&gt;Rogers, J. M. Sinan: Makers of Islamic Civilization. I.B. Tauris, 2006.&lt;/ref&gt;

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references/&gt;

[[শ্ৰেণী:ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:স্থাপত্য]]</text>
      <sha1>orgpwiwv107f2f9soh06ds02rrcba5t</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522298</id>
      <parentid>522297</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T06:05:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>522298</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5626" sha1="eqsj73ep57c0may22nwc373w54g2a89" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name = মিমাৰ চিনান
| image = MimarSinan-Detail.jpg
| caption = সম্ভৱতঃ মিমাৰ চিনান (বাওঁফালে) চুলেইমান দ্য মেগনিফিচেণ্টৰ সমাধিস্থলত , ১৫৬৬ চনৰ পাণ্ডুলিপি
| birth_date = আনুমানিক ১৪৮৯
| birth_place = আগিৰনাজ (আধুনিক কায়চেৰী), [[অটোমান সাম্ৰাজ্য]]
| death_date = ১৭ জুলাই ১৫৮৮ (বয়স প্ৰায় ৯৯)
| death_place = [[ইস্তানবুল]], [[অটোমান সাম্ৰাজ্য]]
| nationality = অটোমান
| occupation = মুখ্য স্থাপত্যবিদ, সেনা অভিযান্ত্ৰিক
| notable_works = ছুলেইমানিয়ে মছজিদ, ছেলিমিয়ে মছজিদ, মিমাৰ চিনান সেতু
| religion = [[ইছলাম]]
}}

'''মিমাৰ চিনান''' ''(অটোমান তুৰ্কী: معمار سينان, ৰোমানীকৃত:  Mi'mâr Sinân; তুৰ্কী: Mimar Sinan; প্ৰায়  ১৪৮৮/১৪৯০ – ১৭ জুলাই ১৫৮৮; কোকা মি'মাৰ চিনান আঘা  (Sinan Agha the Grand Architect) বা &quot;গ্ৰেণ্ড চিনান&quot; বুলিও জনা যায়।)'' চুলতান চুলেমান দ্য মেগনিফিচেণ্ট, চেলিম দ্বিতীয় আৰু মুৰাদ তৃতীয়ৰ বাবে মুখ্য [[অটোমান সাম্ৰাজ্য|অটোমান]] স্থপতিবিদ, অভিযন্তা আৰু গণিতজ্ঞ আছিল। তেওঁ ৩০০ৰো অধিক ডাঙৰ গঠন নিৰ্মাণৰ দায়িত্ব লৈছিল, য'ত আছিল এডিৰ্নৰ চেলিমিয়ে মছজিদ, বুয়ুকচেকমেচেৰ কানুনি চুলতান চুলেইমান দলং, আৰু ভিচেগ্ৰাডৰ মেহমেদ পাছা ছ'ক'ল'ভিচ দলং, লগতে অন্যান্য অধিক সামান্য প্ৰকল্প যেনে মাদ্ৰাছা, কুলিয়েছ আৰু দলং। পিছলৈ তেওঁৰ এপ্ৰেণ্টিছসকলে ইস্তানবুলৰ চুলতান আহমেদ মছজিদ আৰু মষ্টাৰৰ ষ্টাৰী মষ্ট দলঙৰ ডিজাইন কৰে।&lt;ref&gt;Necipoğlu, Gülru. The Age of Sinan: Architectural Culture in the Ottoman Empire. Reaktion Books, 2005.&lt;/ref&gt;

== জীৱন আৰু শিক্ষা ==
চিনান জন্ম গ্ৰহণ কৰিছিল কায়চেৰীৰ ওচৰৰ এগৰাকী খ্ৰীষ্টান পৰিয়ালত, আৰু পিছত &quot;দেবশিৰ্মে&quot; প্ৰথাৰে অটোমান সেনাত নিযুক্ত হয়। তেওঁৰ প্ৰশিক্ষণ হৈছিল অভিযান্ত্ৰিক আৰু ইঞ্জিনিয়াৰ হিচাপে। &lt;ref&gt;Goodwin, Godfrey. A History of Ottoman Architecture. Thames &amp; Hudson, 1971.&lt;/ref&gt;

== স্থাপত্য কৃতিত্ব ==
চিনানে শতাধিক মছজিদ, মাদ্ৰাছা, হস্পিতাল, বাথহাউচ, সেতু, আৰু অটোমান ভৱন নিৰ্মাণ কৰিছিল। তেওঁৰ শ্ৰেষ্ঠ কৃতিসমূহৰ ভিতৰত অন্তৰ্ভুক্ত —
* '''ছুলেইমানিয়ে মছজিদ''' (ইস্তানবুল) – ছুলেইমানৰ আদেশত নিৰ্মিত
* '''ছেলিমিয়ে মছজিদ''' (এডিৰনে) – তেওঁৰ অন্তিম আৰু শ্ৰেষ্ঠ স্থাপত্যকলা হিচাপে বিবেচিত
* '''মিমাৰ চিনান সেতু''' – ট্ৰাকিয়াৰ মাজেদি সৈতে সংযোগ কৰা

তেওঁৰ নক্সাসমূহত ইছলামিক স্থাপত্যৰ গাম্ভীৰ্য, ছিমেট্ৰী আৰু ধ্বনি-বিজ্ঞানৰ সুন্দৰ সমন্বয় দেখা যায়।

== মৃত্যু আৰু ঐতিহ্য ==
মিমাৰ চিনান ১৫৮৮ চনত ইস্তানবুলত মৃত্যু লাভ কৰে। তেওঁৰ সমাধি ইস্তানবুলৰ ছুলেইমানিয়ে মছজিদৰ ওচৰত অৱস্থিত। অটোমান স্থাপত্যৰ উন্নয়নৰ ক্ষেত্ৰত তেওঁৰ অৱদান অমূল্য, আৰু তেওঁক প্ৰায়ে &quot;অটোমান স্থাপত্যৰ ডাৱিঞ্চি&quot; বুলি অভিহিত কৰা হয়।&lt;ref&gt;Rogers, J. M. Sinan: Makers of Islamic Civilization. I.B. Tauris, 2006.&lt;/ref&gt;

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references/&gt;

[[শ্ৰেণী:ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:স্থাপত্য]]</text>
      <sha1>eqsj73ep57c0may22nwc373w54g2a89</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>বাৰ্তা:দ্বি জাতি তত্ত্ব</title>
    <ns>1</ns>
    <id>123312</id>
    <revision>
      <id>522302</id>
      <timestamp>2025-07-06T06:46:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2409:408A:8E01:6F07:508C:86FF:FEE5:8A15</ip>
      </contributor>
      <comment>/* দ্বি জাতি তত্ত্ব */ নতুন অনুচ্ছেদ</comment>
      <origin>522302</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="289" sha1="gial3e54te2flro2my5f2oig6zskngr" xml:space="preserve">== দ্বি জাতি তত্ত্ব ==

দ্বি জাতি তত্ত্বৰ বিষয়ে [[বিশেষ:বৰঙনিসমূহ/2409:408A:8E01:6F07:508C:86FF:FEE5:8A15|2409:408A:8E01:6F07:508C:86FF:FEE5:8A15]] 06:46, 6 July 2025 (ইউ.টি.চি.)</text>
      <sha1>gial3e54te2flro2my5f2oig6zskngr</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>সদস্য:দেৱভূষষণ/চলিহা বাৰেঘৰ সত্ৰ</title>
    <ns>2</ns>
    <id>123313</id>
    <redirect title="ৱিকিপিডিয়া:চলিহা বাৰেঘৰ সত্ৰ" />
    <revision>
      <id>522324</id>
      <timestamp>2025-07-06T08:05:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Deva Bhushan</username>
        <id>45506</id>
      </contributor>
      <comment>পৃষ্ঠা [[সদস্য:দেৱভূষষণ/চলিহা বাৰেঘৰ সত্ৰ]]ৰ পৰা [[ৱিকিপিডিয়া:চলিহা বাৰেঘৰ সত্ৰ]]লৈ Deva Bhushanয়ে স্থানান্তৰ কৰিলে</comment>
      <origin>522324</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="95" sha1="aq2atvwy3xuuqs2yvdv8yt7oxmjzju1" xml:space="preserve">#REDIRECT [[ৱিকিপিডিয়া:চলিহা বাৰেঘৰ সত্ৰ]]</text>
      <sha1>aq2atvwy3xuuqs2yvdv8yt7oxmjzju1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ইব্ৰাহিম আলী খান (অভিনেতা)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>123314</id>
    <revision>
      <id>522351</id>
      <timestamp>2025-07-06T08:45:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dipankar Das</username>
        <id>36094</id>
      </contributor>
      <comment>&quot;[[:en:Special:Redirect/revision/1298890561|Ibrahim Ali Khan (actor)]]&quot; পৃষ্ঠাৰ অনুবাদেৰে সৃষ্টি কৰা হৈছে</comment>
      <origin>522351</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="19732" sha1="ki3ggm6jt08akqbwu4uwsq75f3e0aow" xml:space="preserve">
{{Infobox person|name=ইব্ৰাহিম আলী খান|image=Ibrahim Ali Khan snapped at the premiere of Nadaaniyan (cropped).jpg|caption=২০২৫ চনত ''নাদানিয়াঁ'' ছবিৰ প্ৰচাৰ অভিযানত খান|birth_name=ইব্রাহিম আলী খান পতৌদী|birth_date={{birth date and age|2001|03|05|df=yes}}|birth_place=[[মুম্বাই]], [[মহাৰাষ্ট্ৰ]], ভাৰত|alma_mater=নিউয়ৰ্ক ফিল্ম একাডেমী (বিএফএ) ব্লান্ডেল'চ্ স্কুল|occupation=অভিনেতা|years_active=২০০৮–বৰ্তমান|relatives=পতৌদী পৰিয়াল}}

'''ইব্ৰাহিম আলী খান পাটাউদী''' ({{Lang-en|Ibrahim Ali Khan Pataudi}}; জন্ম: ৫ মাৰ্চ ২০০১) এগৰাকী ভাৰতীয় অভিনেতা। তেওঁ [[হিন্দী ভাষা|হিন্দী]] চলচ্চিত্ৰ উদ্যোগত কাম কৰে। তেওঁ অভিনেতা [[ছাইফ আলী খান]] আৰু অভিনেত্ৰী [[অমৃতা সিং|অমৃতা সিঙৰ]] পুত্ৰ। ইব্ৰাহিমে শিশুকালতেই, ''তাছান'' (২০০৮) নামৰ ছবি এখনত প্ৰথম অভিনয় কৰিছিল। ছবিখনত তেওঁ পিতৃ ছাইফৰ চৰিত্ৰটিৰ কনিষ্ঠ সংস্কৰণ হিচাপে অভিনয় কৰিছিল। প্ৰাপ্তবয়স্ক হিচাপে, তেওঁ [[নেটফ্লিক্স]]ৰ ৰোমান্টিক কমেডীধৰ্মী ছবি ''নাদানিয়াঁ'' (২০২৫)ত প্ৰথমবাৰৰ বাবে মুখ্য চৰিত্ৰত অভিনয় কৰিছিল।

== প্ৰাৰম্ভিক জীৱন আৰু পটভূমি ==
২০০১ চনৰ ৫ মাৰ্চ তাৰিখে [[মুম্বাই|মহাৰাষ্ট্ৰৰ মুম্বাইত]]&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|date=2025-03-05|title=Ibrahim Ali Khan Birthday: Family Legacy, Relationship, Debut Film - All You Need To Know|url=https://www.timesnownews.com/entertainment-news/bollywood/ibrahim-ali-khan-birthday-family-legacy-relationship-debut-film-all-you-need-to-know-article-118718320|accessdate=2025-03-08|work=Times Now|language=en}}&lt;/ref&gt; [[ছাইফ আলী খান]] আৰু [[অমৃতা সিং|অমৃতা সিঙৰ]] গৃহত ইব্ৰাহিম আলী খানে জন্মগ্ৰহণ কৰিছিল। তেওঁৰ পিতৃ-মাতৃ দুয়োজনেই [[বলিউড|হিন্দী চলচ্চিত্ৰ জগতৰ]] অভিনয় শিল্পী৷&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|date=3 January 2018|url=https://www.ndtv.com/entertainment/saif-ali-khan-on-taimurs-gene-pool-rabindranath-tagore-raj-kapoor-tiger-pataudi-1795374|archiveurl=https://web.archive.org/web/20181117151343/https://www.ndtv.com/entertainment/saif-ali-khan-on-taimurs-gene-pool-rabindranath-tagore-raj-kapoor-tiger-pataudi-1795374|archivedate=17 November 2018|dead-url=17 November 2018}}&lt;/ref&gt; ইব্ৰাহিম পিতৃৰ ফালৰ পৰা পাঠান, [[অসমীয়া জাতি|অসমীয়া]] আৰু [[বাঙালী জাতি|বঙালী]] বংশোদ্ভূত আৰু মাতৃৰ ফালৰ পৰা পঞ্জাবী বংশোদ্ভূত।&lt;ref&gt;{{Cite news|date=11 November 2013|url=http://www.hindustantimes.com/bollywood/i-am-very-proud-of-my-bengali-heritage-saif-ali-khan/story-mAWZhuq7LofadF2XAsaebJ.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160913233823/http://www.hindustantimes.com/bollywood/i-am-very-proud-of-my-bengali-heritage-saif-ali-khan/story-mAWZhuq7LofadF2XAsaebJ.html|archivedate=13 September 2016|dead-url=17 November 2018}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Swarup, Shubhangi|date=29 January 2011|title=The Kingdom of Khan|url=http://www.openthemagazine.com/article/art-culture/the-kingdom-of-khan|journal=OPEN|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160402073310/http://www.openthemagazine.com/article/art-culture/the-kingdom-of-khan|archivedate=2 April 2016|access-date=17 November 2018}}&lt;/ref&gt;

ইব্ৰাহিম মনছুৰ আলী খান পতৌদী, [[শৰ্মিলা ঠাকুৰ]] আৰু ৰুখছানা চুলতানাৰ নাতিলʼৰা৷ তেওঁ ইফতিখাৰ আলী খান পতৌদী আৰু সাজিদা চুলতানৰ প্ৰপৌত্ৰ, [[জ্ঞানদাভিৰাম বৰুৱা]] আৰু হামিদুল্লাহ খানৰ প্ৰপৌত্ৰ, চুলতান জাহান বেগম, গগনেন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰ আৰু [[গুণাভিৰাম বৰুৱা]]ৰ প্ৰপৌত্ৰ আৰু [[চোহা আলী খান|সোহা আলী খান]] আৰু আলী খানৰ ভতিজাক৷&lt;ref&gt;{{Cite news|date=11 September 2018|title=Amrita Singh turns 60: 10 lesser-known facts about the actress|url=https://www.indiatvnews.com/entertainment/celebrities-amrita-singh-birthday-special-10-lesser-known-facts-of-saif-ali-khan-s-former-wife-426878|archiveurl=https://web.archive.org/web/20181229171646/https://www.indiatvnews.com/entertainment/celebrities-amrita-singh-birthday-special-10-lesser-known-facts-of-saif-ali-khan-s-former-wife-426878|archivedate=29 December 2018|access-date=29 December 2018|publisher=India TV}}&lt;/ref&gt; তেওঁৰ বাইদেউ [[ছাৰা আলী খান]]ও এগৰাকী অভিনেত্ৰী।&lt;ref name=&quot;catch&quot;&gt;{{Cite news|date=28 October 2018|title=Saif Ali Khan reveals, not Sara it was Ibrahim who made debut in Bollywood first|url=http://www.catchnews.com/bollywood-news/saif-ali-khan-reveals-not-sara-it-was-ibrahim-who-made-debut-in-bollywood-first-87230.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20181117192728/http://www.catchnews.com/bollywood-news/saif-ali-khan-reveals-not-sara-it-was-ibrahim-who-made-debut-in-bollywood-first-87230.html|archivedate=17 November 2018|access-date=17 November 2018|publisher=[[Rajasthan Patrika]]}}&lt;/ref&gt; পিতৃৰ দ্বিতীয়া পত্নী [[কৰিণা কাপুৰ|কৰিণা কাপুৰ খান]]ৰ তৰফৰ পৰা তেওঁৰ দুগৰাকী সতীয়া ভাতৃ আছে।&lt;ref&gt;{{Cite news|date=17 November 2018|title=Watch: This is what Kareena Kapoor Khan's son Taimur Ali Khan says when he sees his elder sister Sara Ali Khan|url=https://www.timesnownews.com/entertainment/news/people/article/watch-this-is-what-kareena-kapoor-khans-son-taimur-ali-khan-says-when-he-sees-his-elder-sister-sara-ali-khan/315553|archiveurl=https://web.archive.org/web/20181116215149/https://www.timesnownews.com/entertainment/news/people/article/watch-this-is-what-kareena-kapoor-khans-son-taimur-ali-khan-says-when-he-sees-his-elder-sister-sara-ali-khan/315553|archivedate=16 November 2018|access-date=17 November 2018}}&lt;/ref&gt;

খানে মুম্বাইৰ ধীৰুভাই আম্বানী আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় বিদ্যালয়ত স্কুলীয়া শিক্ষা সম্পূৰ্ণ কৰে, আৰু নিউয়ৰ্ক ফিল্ম একাডেমীত চলচ্চিত্ৰ নিৰ্মাণৰ পাঠ্যক্ৰম সম্পূৰ্ণ কৰে।&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|date=2025-03-05|title=Ibrahim Ali Khan Birthday: Family Legacy, Relationship, Debut Film - All You Need To Know|url=https://www.timesnownews.com/entertainment-news/bollywood/ibrahim-ali-khan-birthday-family-legacy-relationship-debut-film-all-you-need-to-know-article-118718320|accessdate=2025-03-08|work=Times Now|language=en}}&lt;cite class=&quot;citation web cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot;&gt;[https://www.timesnownews.com/entertainment-news/bollywood/ibrahim-ali-khan-birthday-family-legacy-relationship-debut-film-all-you-need-to-know-article-118718320 &quot;Ibrahim Ali Khan Birthday: Family Legacy, Relationship, Debut Film - All You Need To Know&quot;]. ''Times Now''. 5 March 2025&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;8 March&lt;/span&gt; 2025&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt;

সাত বছৰ বয়সতেই তেওঁ ''তাছান'' (২০০৮) শীৰ্ষক ছবিখনত পিতৃৰ চৰিত্ৰৰ কনিষ্ঠ সংস্কৰণ হিচাপে প্ৰথম অভিনয় কৰিছিল। ইয়াৰ পিছতেই তেওঁ অভিনয়ৰ প্ৰতি আগ্ৰহ গঢ়ি তুলিছিল।&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Cite web|date=2025-02-07|title=Ibrahim Ali Khan's real Bollywood debut is not Nadaaniyan – it happened 17 years ago!|url=https://www.indiatimes.com/entertainment/ibrahim-ali-khans-real-bollywood-debut-is-not-nadaaniyan-it-happened-17-years-ago-for-saif-ali-khans-film-tashan-652276.html|accessdate=2025-03-10|work=Indiatimes|language=en-IN}}&lt;/ref&gt; ছবিখনৰ বাণিজ্যিক আৰু সমালোচনাত্মক বিফলতাৰ পিছত তেওঁ বিচলিত হোৱাৰ কথা তেওঁৰ পিতৃয়ে মনত পেলাইছে।&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt; পিছলৈ ২০২৩ চনত খানে তেওঁৰ ছবি ''ৰকি অউৰ ৰাণী কি প্ৰেম কাহানী'' (২০২৩)ত কৰণ জোহৰৰ সহকাৰী পৰিচালক হিচাপে কাম কৰে। ছবিখনত তেওঁৰ বায়েক ছাৰাই বিশেষ ভূমিকাত অভিনয় কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;asst&quot;&gt;{{Cite web|title=Pic of Ibrahim Ali Khan on sets of Rocky aur Rani ki Prem Kahani, courtesy Saba Pataudi|url=https://www.tribuneindia.com/news/entertainment/ibrahim-ali-khan-on-sets-of-rocky-aur-rani-ki-prem-kahani-courtesy-saba-pataudi-418137/|accessdate=2025-03-08|work=The Tribune|language=en}}&lt;/ref&gt;

== কৰ্মজীৱন ==
২০২৫ চনত, খানে ধৰ্মাটিক এণ্টাৰটেইনমেণ্টৰ দ্বাৰা প্ৰযোজিত, [[নেটফ্লিক্স]]ৰ ৰোমান্টিক কমেডীধৰ্মী ছবি ''নাদানিয়াঁ''ত অভিনেত্ৰী [[খুশী কাপুৰ|খুশী কাপুৰৰ]] বিপৰীতে প্ৰথমবাৰৰ বাবে মুখ্য চৰিত্ৰত অভিনয় কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2024-02-16|title=Khushi Kapoor, Ibrahim Ali Khan's rom-com Dharma film titled 'Naadaniyaan': Report|url=https://www.firstpost.com/entertainment/khushi-kapoor-ibrahim-ali-khans-rom-com-dharma-film-titled-naadaniyaan-report-13731512.html|accessdate=2024-04-07|work=Firstpost|language=en-us|archivedate=7 April 2024|archiveurl=https://web.archive.org/web/20240407014834/https://www.firstpost.com/entertainment/khushi-kapoor-ibrahim-ali-khans-rom-com-dharma-film-titled-naadaniyaan-report-13731512.html}}&lt;/ref&gt; ছবিখনত তেওঁ বৃত্তিপ্ৰাপ্ত ছাত্ৰ অৰ্জুন মেহতাৰ চৰিত্ৰত অভিনয় কৰিছিল, যাক তেওঁৰ ধনী সহপাঠী (কাপুৰ)য়ে তেওঁৰ প্ৰেমিকৰ ভাও লʼবলৈ দৰমহা দিয়ে।&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Roy|first=Lachmi Deb|date=2025-03-07|title=Netflix's Nadaaniyan Movie Review: Ibrahim Ali Khan tries hard to salvage a boring, bland, frivolous love story; Khushi Kapoor fails to impress|url=https://www.firstpost.com/entertainment/netflixs-nadaaniyan-movie-review-ibrahim-ali-khan-tries-hard-to-salvage-a-boring-bland-frivolous-love-story-khushi-kapoor-fails-to-impress-13869481.html/amp|accessdate=2025-03-07|work=Firstpost|language=en-us}}&lt;/ref&gt; ছবিখন সমালোচনাৰ সম্মুখীন হৈছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2025-03-07|title='A Miserable Watch' Ibrahim Ali Khan-Khushi Kapoor's 'Nadaaniyan' Gets Abysmal Reactions|url=https://www.mensxp.com/entertainment/bollywood/176108-nadaaniyan-gets-negative-reviews-khushi-kapoor-ibrahim-ali-khan.html|accessdate=2025-03-07|work=MensXP|language=en-IN}}&lt;/ref&gt; ''[[দ্য হিন্দু]]''ৰ অনুজ কুমাৰে লিখে যে &quot;খানে এতিয়াও কেমেৰাৰ সৈতে বন্ধুত্ব কৰা নাই আৰু তেওঁক ছবিখনৰ সংলাপবোৰ কেৱল আওৰাই থকা যেন লাগে&quot;।&lt;ref&gt;{{Cite news|date=2025-03-07|url=https://www.thehindu.com/entertainment/movies/nadaaniyan-movie-review-ibrahim-ali-khan-khushi-kapoor-netflix/article69301917.ece|dead-url=2025-03-08|language=en-IN}}&lt;/ref&gt; ''হিন্দুস্তান টাইমছ''ৰ ঋষভ ছুৰীয়ে খানৰ অভিনয়ক অত্যধিক সমালোচনা কৰিছিল। তেওঁ ছবিখনক একমাত্ৰিক আৰু &quot;দুৰ্বল আত্মপ্ৰকাশ&quot; বুলি গণ্য কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{Cite news|date=7 March 2025|url=https://www.hindustantimes.com/entertainment/bollywood/nadaaniyan-review-ibrahim-ali-khan-khushi-kapoor-s-bland-film-is-a-warning-sign-bollywood-romance-is-heading-south-101741331873031.html|dead-url=8 March 2025}}&lt;/ref&gt;

তেওঁ অভিনেতা [[পৃথ্বীৰাজ সুকুমাৰণ]] আৰু অভিনেত্ৰী [[কাজল]]ৰ সৈতে কৰণ যোহৰ প্ৰযোজিত আগন্তুক থ্ৰিলাৰ ছবি ''সৰজমীন''ত অভিনয় কৰিছে। পৰৱৰ্তী সময়ত তেওঁ কুনাল দেশমুখ আৰু দিনেশ বিজানৰ দ্বাৰা ক্ৰমে পৰিচালিত আৰু প্ৰযোজিত আগন্তুক ক্ৰীড়া নাট্যধৰ্মী ছবি ''দিলেৰত'' অভিনয় কৰিব।&lt;ref name=&quot;sarz&quot;&gt;{{Cite news|date=2025-02-14|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/bollywood/news/the-mysterious-case-of-ibrahim-ali-khans-sarzameen/articleshow/118237820.cms|dead-url=2025-03-08}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;diler&quot;&gt;{{Cite web|last=Arya|first=Bhawna|date=2 October 2024|title=Diler: Ibrahim Ali Khan To Resume Shoot For Sports Drama In London|url=https://www.timesnownews.com/entertainment-news/bollywood/diler-ibrahim-ali-khan-to-resume-shoot-for-sports-drama-in-london-report-article-113878719|accessdate=11 March 2025|work=Times Now}}&lt;/ref&gt;

== চলচ্চিত্ৰপুঞ্জী ==
{{Pending films key}}
{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
!বছৰ
! অলপ
! ভূমিকা
! class=&quot;unsortable&quot; | টোকাসমূহ
! class=&quot;unsortable&quot; | Ref.
|-
| ২০০৮ চনত
| ''তাশন''
| যুৱ জীতেন্দ্ৰ &quot;জিমি&quot;
| শিশু শিল্পী
| &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.indiatimes.com/entertainment/ibrahim-ali-khans-real-bollywood-debut-is-not-nadaaniyan-it-happened-17-years-ago-for-saif-ali-khans-film-tashan-652276.html|title=Ibrahim Ali Khan's real Bollywood debut is not Nadaaniyan – it happened 17 years ago!|last=Jha, Saloni|date=7 February 2025|accessdate=9 March 2025|work=IndiaTimes}}&lt;/ref&gt;
|-
| ২০২৩ চনত
| ''ৰকি ঔৰ ৰাণী কি প্ৰেম কহানী''| {{N/a}}
| সহকাৰী পৰিচালক
| &lt;ref name=&quot;asst&quot;&gt;{{Cite web|title=Pic of Ibrahim Ali Khan on sets of Rocky aur Rani ki Prem Kahani, courtesy Saba Pataudi|url=https://www.tribuneindia.com/news/entertainment/ibrahim-ali-khan-on-sets-of-rocky-aur-rani-ki-prem-kahani-courtesy-saba-pataudi-418137/|accessdate=2025-03-08|work=The Tribune|language=en}}&lt;cite class=&quot;citation web cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot;&gt;[https://www.tribuneindia.com/news/entertainment/ibrahim-ali-khan-on-sets-of-rocky-aur-rani-ki-prem-kahani-courtesy-saba-pataudi-418137/ &quot;Pic of Ibrahim Ali Khan on sets of Rocky aur Rani ki Prem Kahani, courtesy Saba Pataudi&quot;]. ''The Tribune''&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;8 March&lt;/span&gt; 2025&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt;
|-
| rowspan=&quot;2&quot; | ২০২৫ চনত
| ''নদনীয়ান''
| অৰ্জুন মেহতা
| নেটফ্লিক্স অৰিজিনেল
| &lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.hollywoodreporter.com/movies/movie-news/netflix-2025-india-content-slate-films-series-1236125713/|date=3 February 2025|dead-url=4 February 2025}}&lt;/ref&gt; 
|-| {{Pending film|''Sarzameen''|italic=no}}
| {{TableTBA}}
| পোষ্ট-প্ৰডাকচন; জিঅ’ হটষ্টাৰ ছবি
| &lt;ref name=&quot;sarz&quot;&gt;{{Cite news|date=2025-02-14|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/bollywood/news/the-mysterious-case-of-ibrahim-ali-khans-sarzameen/articleshow/118237820.cms|dead-url=2025-03-08}}&lt;cite class=&quot;citation news cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot;&gt;[https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/bollywood/news/the-mysterious-case-of-ibrahim-ali-khans-sarzameen/articleshow/118237820.cms &quot;The mysterious case of Ibrahim Ali Khan' Sarzameen&quot;]. ''The Times of India''. 14 February 2025. [[ISSN (identifier)|ISSN]]&amp;nbsp;[https://search.worldcat.org/issn/0971-8257 0971-8257]&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;8 March&lt;/span&gt; 2025&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt;
|-
| ২০২৬ চনত| {{Pending film|''Diler''|italic=no}}
| {{TableTBA}}
| চিত্ৰগ্ৰহণ
| &lt;ref name=&quot;diler&quot;&gt;{{Cite web|last=Arya|first=Bhawna|date=2 October 2024|title=Diler: Ibrahim Ali Khan To Resume Shoot For Sports Drama In London|url=https://www.timesnownews.com/entertainment-news/bollywood/diler-ibrahim-ali-khan-to-resume-shoot-for-sports-drama-in-london-report-article-113878719|accessdate=11 March 2025|work=Times Now}}&lt;cite class=&quot;citation web cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFArya2024&quot;&gt;Arya, Bhawna (2 October 2024). [https://www.timesnownews.com/entertainment-news/bollywood/diler-ibrahim-ali-khan-to-resume-shoot-for-sports-drama-in-london-report-article-113878719 &quot;Diler: Ibrahim Ali Khan To Resume Shoot For Sports Drama In London&quot;]. ''Times Now''&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;11 March&lt;/span&gt; 2025&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt;
|}

== তথ্য উৎস ==
{{Reflist}}

== বাহ্যিক সংযোগ ==
{{Commons|Category:Ibrahim Ali Khan}}

* {{IMDb name|2927478}}
* {{Instagram|iak}}
{{কৰ্তৃপক্ষ নিয়ন্ত্ৰণ}}
[[শ্ৰেণী:জীৱিত ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় অভিনেতা]]
[[শ্ৰেণী:মুম্বাইৰ অভিনেতা]]
[[শ্ৰেণী:হিন্দী চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেতা]]
[[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় চলচ্চিত্ৰ অভিনেতা]]
[[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় ব্যক্তি]]</text>
      <sha1>ki3ggm6jt08akqbwu4uwsq75f3e0aow</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522353</id>
      <parentid>522351</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T08:59:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dipankar Das</username>
        <id>36094</id>
      </contributor>
      <comment>[[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল।</comment>
      <origin>522353</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="17702" sha1="1jg0q9dhea6kdaowliwhbpm1m7nsnro" xml:space="preserve">{{Infobox person|name=ইব্ৰাহিম আলী খান|image=Ibrahim Ali Khan snapped at the premiere of Nadaaniyan (cropped).jpg|caption=২০২৫ চনত ''নাদানিয়াঁ'' ছবিৰ প্ৰচাৰ অভিযানত খান|birth_name=ইব্ৰাহিম আলী খান পতৌদী|birth_date={{birth date and age|2001|03|05|df=yes}}|birth_place=[[মুম্বাই]], [[মহাৰাষ্ট্ৰ]], ভাৰত|alma_mater=নিউয়ৰ্ক ফিল্ম একাডেমী (বিএফএ) ব্লাণ্ডেল'চ্ স্কুল|occupation=অভিনেতা|years_active=২০০৮–বৰ্তমান|relatives=পতৌদী পৰিয়াল}}

'''ইব্ৰাহিম আলী খান পাটাউদী''' ({{Lang-en|Ibrahim Ali Khan Pataudi}}; জন্ম: ৫ মাৰ্চ ২০০১) এগৰাকী ভাৰতীয় অভিনেতা। তেওঁ [[হিন্দী ভাষা|হিন্দী]] চলচ্চিত্ৰ উদ্যোগত কাম কৰে। তেওঁ অভিনেতা [[ছাইফ আলী খান]] আৰু অভিনেত্ৰী [[অমৃতা সিং|অমৃতা সিঙৰ]] পুত্ৰ। ইব্ৰাহিমে শিশুকালতেই, ''তাছান'' (২০০৮) নামৰ ছবি এখনত প্ৰথম অভিনয় কৰিছিল। ছবিখনত তেওঁ পিতৃ ছাইফৰ চৰিত্ৰটিৰ কনিষ্ঠ সংস্কৰণ হিচাপে অভিনয় কৰিছিল। প্ৰাপ্তবয়স্ক হিচাপে, তেওঁ [[নেটফ্লিক্স]]ৰ ৰোমাণ্টিক কমেডীধৰ্মী ছবি ''নাদানিয়াঁ'' (২০২৫)ত প্ৰথমবাৰৰ বাবে মুখ্য চৰিত্ৰত অভিনয় কৰিছিল। 

== প্ৰাৰম্ভিক জীৱন আৰু পটভূমি ==
২০০১ চনৰ ৫ মাৰ্চ তাৰিখে [[মুম্বাই|মহাৰাষ্ট্ৰৰ মুম্বাইত]]&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|date=2025-03-05|title=Ibrahim Ali Khan Birthday: Family Legacy, Relationship, Debut Film - All You Need To Know|url=https://www.timesnownews.com/entertainment-news/bollywood/ibrahim-ali-khan-birthday-family-legacy-relationship-debut-film-all-you-need-to-know-article-118718320|accessdate=2025-03-08|work=Times Now|language=en}}&lt;/ref&gt; [[ছাইফ আলী খান]] আৰু [[অমৃতা সিং|অমৃতা সিঙৰ]] গৃহত ইব্ৰাহিম আলী খানে জন্মগ্ৰহণ কৰিছিল। তেওঁৰ পিতৃ-মাতৃ দুয়োজনেই [[বলিউড|হিন্দী চলচ্চিত্ৰ জগতৰ]] অভিনয় শিল্পী।&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Basu |first=Nilanjana |date=3 January 2018 |title=Saif Ali Khan On Taimur's Gene Pool: Rabindranath Tagore, Raj Kapoor, Tiger Pataudi |url=https://www.ndtv.com/entertainment/saif-ali-khan-on-taimurs-gene-pool-rabindranath-tagore-raj-kapoor-tiger-pataudi-1795374 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20181117151343/https://www.ndtv.com/entertainment/saif-ali-khan-on-taimurs-gene-pool-rabindranath-tagore-raj-kapoor-tiger-pataudi-1795374 |archive-date=17 November 2018 |access-date=17 November 2018 |publisher=[[NDTV]]}}&lt;/ref&gt; ইব্ৰাহিম পিতৃৰ ফালৰ পৰা পাঠান, [[অসমীয়া জাতি|অসমীয়া]] আৰু [[বাঙালী জাতি|বঙালী]] বংশোদ্ভূত আৰু মাতৃৰ ফালৰ পৰা পঞ্জাবী বংশোদ্ভূত।&lt;ref&gt;{{Cite news |author=Mangaokar, Shalvi |date=11 November 2013 |title=I am very proud of my Bengali heritage: Saif Ali Khan |url=http://www.hindustantimes.com/bollywood/i-am-very-proud-of-my-bengali-heritage-saif-ali-khan/story-mAWZhuq7LofadF2XAsaebJ.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160913233823/http://www.hindustantimes.com/bollywood/i-am-very-proud-of-my-bengali-heritage-saif-ali-khan/story-mAWZhuq7LofadF2XAsaebJ.html |archive-date=13 September 2016 |access-date=17 November 2018 |work=Hindustan Times}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Swarup, Shubhangi|date=29 January 2011|title=The Kingdom of Khan|url=http://www.openthemagazine.com/article/art-culture/the-kingdom-of-khan|journal=OPEN|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160402073310/http://www.openthemagazine.com/article/art-culture/the-kingdom-of-khan|archivedate=2 April 2016|access-date=17 November 2018}}&lt;/ref&gt;

ইব্ৰাহিম মনছুৰ আলী খান পতৌদী, [[শৰ্মিলা ঠাকুৰ]] আৰু ৰুখছানা চুলতানাৰ নাতিলʼৰা। তেওঁ ইফতিখাৰ আলী খান পতৌদী আৰু সাজিদা চুলতানৰ প্ৰপৌত্ৰ, [[জ্ঞানদাভিৰাম বৰুৱা]] আৰু হামিদুল্লাহ খানৰ প্ৰপৌত্ৰ, চুলতান জাহান বেগম, গগনেন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰ আৰু [[গুণাভিৰাম বৰুৱা]]ৰ প্ৰপৌত্ৰ আৰু [[চোহা আলী খান|সোহা আলী খান]] আৰু আলী খানৰ ভতিজাক।&lt;ref&gt;{{Cite news|date=11 September 2018|title=Amrita Singh turns 60: 10 lesser-known facts about the actress|url=https://www.indiatvnews.com/entertainment/celebrities-amrita-singh-birthday-special-10-lesser-known-facts-of-saif-ali-khan-s-former-wife-426878|archiveurl=https://web.archive.org/web/20181229171646/https://www.indiatvnews.com/entertainment/celebrities-amrita-singh-birthday-special-10-lesser-known-facts-of-saif-ali-khan-s-former-wife-426878|archivedate=29 December 2018|access-date=29 December 2018|publisher=India TV}}&lt;/ref&gt; তেওঁৰ বাইদেউ [[ছাৰা আলী খান]]ও এগৰাকী অভিনেত্ৰী।&lt;ref name=&quot;catch&quot;&gt;{{Cite news|date=28 October 2018|title=Saif Ali Khan reveals, not Sara it was Ibrahim who made debut in Bollywood first|url=http://www.catchnews.com/bollywood-news/saif-ali-khan-reveals-not-sara-it-was-ibrahim-who-made-debut-in-bollywood-first-87230.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20181117192728/http://www.catchnews.com/bollywood-news/saif-ali-khan-reveals-not-sara-it-was-ibrahim-who-made-debut-in-bollywood-first-87230.html|archivedate=17 November 2018|access-date=17 November 2018|publisher=[[Rajasthan Patrika]]}}&lt;/ref&gt; পিতৃৰ দ্বিতীয়া পত্নী [[কৰিণা কাপুৰ|কৰিণা কাপুৰ খান]]ৰ তৰফৰ পৰা তেওঁৰ দুগৰাকী সতীয়া ভাতৃ আছে।&lt;ref&gt;{{Cite news|date=17 November 2018|title=Watch: This is what Kareena Kapoor Khan's son Taimur Ali Khan says when he sees his elder sister Sara Ali Khan|url=https://www.timesnownews.com/entertainment/news/people/article/watch-this-is-what-kareena-kapoor-khans-son-taimur-ali-khan-says-when-he-sees-his-elder-sister-sara-ali-khan/315553|archiveurl=https://web.archive.org/web/20181116215149/https://www.timesnownews.com/entertainment/news/people/article/watch-this-is-what-kareena-kapoor-khans-son-taimur-ali-khan-says-when-he-sees-his-elder-sister-sara-ali-khan/315553|archivedate=16 November 2018|access-date=17 November 2018}}&lt;/ref&gt;

খানে মুম্বাইৰ ধীৰুভাই আম্বাণী আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় বিদ্যালয়ত স্কুলীয়া শিক্ষা সম্পূৰ্ণ কৰে, আৰু নিউয়ৰ্ক ফিল্ম একাডেমীত চলচ্চিত্ৰ নিৰ্মাণৰ পাঠ্যক্ৰম সম্পূৰ্ণ কৰে।&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;

সাত বছৰ বয়সতেই তেওঁ ''তাছান'' (২০০৮) শীৰ্ষক ছবিখনত পিতৃৰ চৰিত্ৰৰ কনিষ্ঠ সংস্কৰণ হিচাপে প্ৰথম অভিনয় কৰিছিল। ইয়াৰ পিছতেই তেওঁ অভিনয়ৰ প্ৰতি আগ্ৰহ গঢ়ি তুলিছিল।&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Cite web|date=2025-02-07|title=Ibrahim Ali Khan's real Bollywood debut is not Nadaaniyan – it happened 17 years ago!|url=https://www.indiatimes.com/entertainment/ibrahim-ali-khans-real-bollywood-debut-is-not-nadaaniyan-it-happened-17-years-ago-for-saif-ali-khans-film-tashan-652276.html|accessdate=2025-03-10|work=Indiatimes|language=en-IN}}&lt;/ref&gt; ছবিখনৰ বাণিজ্যিক আৰু সমালোচনাত্মক বিফলতাৰ পিছত তেওঁ বিচলিত হোৱাৰ কথা তেওঁৰ পিতৃয়ে মনত পেলাইছে।&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt; পিছলৈ ২০২৩ চনত খানে তেওঁৰ ছবি ''ৰকি ঔৰ ৰাণী কি প্ৰেম কাহানী'' (২০২৩)ত কৰণ জোহৰৰ সহকাৰী পৰিচালক হিচাপে কাম কৰে। ছবিখনত তেওঁৰ বায়েক ছাৰাই বিশেষ ভূমিকাত অভিনয় কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;asst&quot;&gt;{{Cite web|title=Pic of Ibrahim Ali Khan on sets of Rocky aur Rani ki Prem Kahani, courtesy Saba Pataudi|url=https://www.tribuneindia.com/news/entertainment/ibrahim-ali-khan-on-sets-of-rocky-aur-rani-ki-prem-kahani-courtesy-saba-pataudi-418137/|accessdate=2025-03-08|work=The Tribune|language=en}}&lt;/ref&gt;

== কৰ্মজীৱন ==
২০২৫ চনত, খানে ধৰ্মাটিক এণ্টাৰটেইনমেণ্টৰ দ্বাৰা প্ৰযোজিত, [[নেটফ্লিক্স]]ৰ ৰোমাণ্টিক কমেডীধৰ্মী ছবি ''নাদানিয়াঁ''ত অভিনেত্ৰী [[খুশী কাপুৰ|খুশী কাপুৰৰ]] বিপৰীতে প্ৰথমবাৰৰ বাবে মুখ্য চৰিত্ৰত অভিনয় কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2024-02-16|title=Khushi Kapoor, Ibrahim Ali Khan's rom-com Dharma film titled 'Naadaniyaan': Report|url=https://www.firstpost.com/entertainment/khushi-kapoor-ibrahim-ali-khans-rom-com-dharma-film-titled-naadaniyaan-report-13731512.html|accessdate=2024-04-07|work=Firstpost|language=en-us|archivedate=7 April 2024|archiveurl=https://web.archive.org/web/20240407014834/https://www.firstpost.com/entertainment/khushi-kapoor-ibrahim-ali-khans-rom-com-dharma-film-titled-naadaniyaan-report-13731512.html}}&lt;/ref&gt; ছবিখনত তেওঁ বৃত্তিপ্ৰাপ্ত ছাত্ৰ অৰ্জুন মেহতাৰ চৰিত্ৰত অভিনয় কৰিছিল, যাক তেওঁৰ ধনী সহপাঠী (কাপুৰ)য়ে তেওঁৰ প্ৰেমিকৰ ভাও লʼবলৈ দৰমহা দিয়ে।&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Roy|first=Lachmi Deb|date=2025-03-07|title=Netflix's Nadaaniyan Movie Review: Ibrahim Ali Khan tries hard to salvage a boring, bland, frivolous love story; Khushi Kapoor fails to impress|url=https://www.firstpost.com/entertainment/netflixs-nadaaniyan-movie-review-ibrahim-ali-khan-tries-hard-to-salvage-a-boring-bland-frivolous-love-story-khushi-kapoor-fails-to-impress-13869481.html/amp|accessdate=2025-03-07|work=Firstpost|language=en-us}}&lt;/ref&gt; ছবিখন সমালোচনাৰ সম্মুখীন হৈছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2025-03-07|title='A Miserable Watch' Ibrahim Ali Khan-Khushi Kapoor's 'Nadaaniyan' Gets Abysmal Reactions|url=https://www.mensxp.com/entertainment/bollywood/176108-nadaaniyan-gets-negative-reviews-khushi-kapoor-ibrahim-ali-khan.html|accessdate=2025-03-07|work=MensXP|language=en-IN}}&lt;/ref&gt; ''[[দ্য হিন্দু]]''ৰ অনুজ কুমাৰে লিখে যে &quot;খানে এতিয়াও কেমেৰাৰ সৈতে বন্ধুত্ব কৰা নাই আৰু তেওঁক ছবিখনৰ সংলাপবোৰ কেৱল আওৰাই থকা যেন লাগে।&quot; &lt;ref&gt;{{Cite news |last=Kumar |first=Anuj |date=2025-03-07 |title=Nadaaniyan movie review: Ibrahim Ali Khan's debut film doesn't pass the test |url=https://www.thehindu.com/entertainment/movies/nadaaniyan-movie-review-ibrahim-ali-khan-khushi-kapoor-netflix/article69301917.ece |access-date=2025-03-08 |work=The Hindu |language=en-IN |issn=0971-751X}}&lt;/ref&gt; ''হিন্দুস্তান টাইমছ''ৰ ঋষভ ছুৰীয়ে খানৰ অভিনয়ক অত্যধিক সমালোচনা কৰিছিল। তেওঁ ছবিখনক একমাত্ৰিক আৰু &quot;দুৰ্বল আত্মপ্ৰকাশ&quot; বুলি গণ্য কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Suri |first=Rishabh |date=7 March 2025 |title=Nadaaniyan review: Ibrahim Ali Khan, Khushi Kapoor's bland film is a warning sign, Bollywood romance is heading south |url=https://www.hindustantimes.com/entertainment/bollywood/nadaaniyan-review-ibrahim-ali-khan-khushi-kapoor-s-bland-film-is-a-warning-sign-bollywood-romance-is-heading-south-101741331873031.html |access-date=8 March 2025 |work=[[Hindustan Times]]}}&lt;/ref&gt;

তেওঁ অভিনেতা [[পৃথ্বীৰাজ সুকুমাৰণ]] আৰু অভিনেত্ৰী [[কাজল]]ৰ সৈতে কৰণ যোহৰ প্ৰযোজিত আগন্তুক থ্ৰিলাৰ ছবি ''সৰজমীন''ত অভিনয় কৰিছে। পৰৱৰ্তী সময়ত তেওঁ কুনাল দেশমুখ আৰু দিনেশ বিজানৰ দ্বাৰা ক্ৰমে পৰিচালিত আৰু প্ৰযোজিত আগন্তুক ক্ৰীড়া নাট্যধৰ্মী ছবি ''দিলেৰত'' অভিনয় কৰিব।&lt;ref name=&quot;sarz&quot;&gt;{{Cite news|date=2025-02-14|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/bollywood/news/the-mysterious-case-of-ibrahim-ali-khans-sarzameen/articleshow/118237820.cms|dead-url=2025-03-08}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;diler&quot;&gt;{{Cite web|last=Arya|first=Bhawna|date=2 October 2024|title=Diler: Ibrahim Ali Khan To Resume Shoot For Sports Drama In London|url=https://www.timesnownews.com/entertainment-news/bollywood/diler-ibrahim-ali-khan-to-resume-shoot-for-sports-drama-in-london-report-article-113878719|accessdate=11 March 2025|work=Times Now}}&lt;/ref&gt;

== চলচ্চিত্ৰপুঞ্জী ==
{{Pending films key}}
{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
! বৰ্ষ
! শিৰোনাম
! চৰিত্ৰ
! class=&quot;unsortable&quot; | টোকা
! class=&quot;unsortable&quot; | তথ্যসূত্ৰ
|-
| ২০০৮ 
| ''তাছান''
| যুৱ জীতেন্দ্ৰ &quot;জিমি&quot;
| শিশু শিল্পী
| &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.indiatimes.com/entertainment/ibrahim-ali-khans-real-bollywood-debut-is-not-nadaaniyan-it-happened-17-years-ago-for-saif-ali-khans-film-tashan-652276.html|title=Ibrahim Ali Khan's real Bollywood debut is not Nadaaniyan – it happened 17 years ago!|last=Jha, Saloni|date=7 February 2025|accessdate=9 March 2025|work=IndiaTimes}}&lt;/ref&gt;
|-
| ২০২৩ 
| ''ৰকি ঔৰ ৰাণী কি প্ৰেম কহানী''
| {{N/a}}
| সহকাৰী পৰিচালক
| &lt;ref name=&quot;asst&quot;/&gt;
|-
| rowspan=&quot;2&quot; | ২০২৫ 
| ''নাদানিয়াঁ''
| অৰ্জুন মেহতা
| নেটফ্লিক্সৰ মৌলিক চলচ্চিত্ৰ
| &lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.hollywoodreporter.com/movies/movie-news/netflix-2025-india-content-slate-films-series-1236125713/ |title=Netflix Unveils 2025 India Content Slate: New Films and Series Announced |author=Brzeski, Patrick |date=3 February 2025 |access-date=4 February 2025 |work=The Hollywood Reporter}}&lt;/ref&gt; 
|-
| {{Pending film|''সৰজমীন''|italic=no}}
| {{TBA}}
| পোষ্ট-প্ৰডাকচন; জিঅ’ হটষ্টাৰৰ ছবি
| &lt;ref name=&quot;sarz&quot;/&gt;
|-
| ২০২৬ 
| {{Pending film|''দিলেৰ''|italic=no}}
| {{TBA}}
| চিত্ৰগ্ৰহণ
| &lt;ref name=&quot;diler&quot;/&gt;
|}

== তথ্য উৎস ==
{{Reflist}}

== বাহ্যিক সংযোগ ==
{{Commons|Category:Ibrahim Ali Khan|ইব্ৰাহিম আলী খান}}
* {{IMDb name|2927478}}
* {{Instagram|iak}}

{{কৰ্তৃপক্ষ নিয়ন্ত্ৰণ}}

{{DEFAULTSORT:ইব্ৰাহিম আলী খান}}
[[শ্ৰেণী:জীৱিত ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় অভিনেতা]]
[[শ্ৰেণী:মুম্বাইৰ অভিনেতা]]
[[শ্ৰেণী:হিন্দী চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেতা]]
[[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় চলচ্চিত্ৰ অভিনেতা]]
[[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় ব্যক্তি]]</text>
      <sha1>1jg0q9dhea6kdaowliwhbpm1m7nsnro</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522354</id>
      <parentid>522353</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T09:01:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dipankar Das</username>
        <id>36094</id>
      </contributor>
      <comment>(By [[meta:Indic-TechCom/Tools|FindAndReplace]])</comment>
      <origin>522354</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="17708" sha1="9gayiqiazljovn2qgfuhdsi4hfdapa5" xml:space="preserve">{{Infobox person|name=ইব্ৰাহিম আলী খান|image=Ibrahim Ali Khan snapped at the premiere of Nadaaniyan (cropped).jpg|caption=২০২৫ চনত ''নাদানিয়াঁ'' ছবিৰ প্ৰচাৰ অনুষ্ঠানত খান|birth_name=ইব্ৰাহিম আলী খান পতৌদী|birth_date={{birth date and age|2001|03|05|df=yes}}|birth_place=[[মুম্বাই]], [[মহাৰাষ্ট্ৰ]], ভাৰত|alma_mater=নিউয়ৰ্ক ফিল্ম একাডেমী (বিএফএ) ব্লাণ্ডেল'চ্ স্কুল|occupation=অভিনেতা|years_active=২০০৮–বৰ্তমান|relatives=পতৌদী পৰিয়াল}}

'''ইব্ৰাহিম আলী খান পাটাউদী''' ({{Lang-en|Ibrahim Ali Khan Pataudi}}; জন্ম: ৫ মাৰ্চ ২০০১) এগৰাকী ভাৰতীয় অভিনেতা। তেওঁ [[হিন্দী ভাষা|হিন্দী]] চলচ্চিত্ৰ উদ্যোগত কাম কৰে। তেওঁ অভিনেতা [[ছাইফ আলী খান]] আৰু অভিনেত্ৰী [[অমৃতা সিং|অমৃতা সিঙৰ]] পুত্ৰ। ইব্ৰাহিমে শিশুকালতেই, ''তাছান'' (২০০৮) নামৰ ছবি এখনত প্ৰথম অভিনয় কৰিছিল। ছবিখনত তেওঁ পিতৃ ছাইফৰ চৰিত্ৰটিৰ কনিষ্ঠ সংস্কৰণ হিচাপে অভিনয় কৰিছিল। প্ৰাপ্তবয়স্ক হিচাপে, তেওঁ [[নেটফ্লিক্স]]ৰ ৰোমাণ্টিক কমেডীধৰ্মী ছবি ''নাদানিয়াঁ'' (২০২৫)ত প্ৰথমবাৰৰ বাবে মুখ্য চৰিত্ৰত অভিনয় কৰিছিল। 

== প্ৰাৰম্ভিক জীৱন আৰু পটভূমি ==
২০০১ চনৰ ৫ মাৰ্চ তাৰিখে [[মুম্বাই|মহাৰাষ্ট্ৰৰ মুম্বাইত]]&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|date=2025-03-05|title=Ibrahim Ali Khan Birthday: Family Legacy, Relationship, Debut Film - All You Need To Know|url=https://www.timesnownews.com/entertainment-news/bollywood/ibrahim-ali-khan-birthday-family-legacy-relationship-debut-film-all-you-need-to-know-article-118718320|accessdate=2025-03-08|work=Times Now|language=en}}&lt;/ref&gt; [[ছাইফ আলী খান]] আৰু [[অমৃতা সিং|অমৃতা সিঙৰ]] গৃহত ইব্ৰাহিম আলী খানে জন্মগ্ৰহণ কৰিছিল। তেওঁৰ পিতৃ-মাতৃ দুয়োজনেই [[বলিউড|হিন্দী চলচ্চিত্ৰ জগতৰ]] অভিনয় শিল্পী।&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Basu |first=Nilanjana |date=3 January 2018 |title=Saif Ali Khan On Taimur's Gene Pool: Rabindranath Tagore, Raj Kapoor, Tiger Pataudi |url=https://www.ndtv.com/entertainment/saif-ali-khan-on-taimurs-gene-pool-rabindranath-tagore-raj-kapoor-tiger-pataudi-1795374 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20181117151343/https://www.ndtv.com/entertainment/saif-ali-khan-on-taimurs-gene-pool-rabindranath-tagore-raj-kapoor-tiger-pataudi-1795374 |archive-date=17 November 2018 |access-date=17 November 2018 |publisher=[[NDTV]]}}&lt;/ref&gt; ইব্ৰাহিম পিতৃৰ ফালৰ পৰা পাঠান, [[অসমীয়া জাতি|অসমীয়া]] আৰু [[বাঙালী জাতি|বঙালী]] বংশোদ্ভূত আৰু মাতৃৰ ফালৰ পৰা পঞ্জাবী বংশোদ্ভূত।&lt;ref&gt;{{Cite news |author=Mangaokar, Shalvi |date=11 November 2013 |title=I am very proud of my Bengali heritage: Saif Ali Khan |url=http://www.hindustantimes.com/bollywood/i-am-very-proud-of-my-bengali-heritage-saif-ali-khan/story-mAWZhuq7LofadF2XAsaebJ.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160913233823/http://www.hindustantimes.com/bollywood/i-am-very-proud-of-my-bengali-heritage-saif-ali-khan/story-mAWZhuq7LofadF2XAsaebJ.html |archive-date=13 September 2016 |access-date=17 November 2018 |work=Hindustan Times}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Swarup, Shubhangi|date=29 January 2011|title=The Kingdom of Khan|url=http://www.openthemagazine.com/article/art-culture/the-kingdom-of-khan|journal=OPEN|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160402073310/http://www.openthemagazine.com/article/art-culture/the-kingdom-of-khan|archivedate=2 April 2016|access-date=17 November 2018}}&lt;/ref&gt;

ইব্ৰাহিম মনছুৰ আলী খান পতৌদী, [[শৰ্মিলা ঠাকুৰ]] আৰু ৰুখছানা চুলতানাৰ নাতিলʼৰা। তেওঁ ইফতিখাৰ আলী খান পতৌদী আৰু সাজিদা চুলতানৰ প্ৰপৌত্ৰ, [[জ্ঞানদাভিৰাম বৰুৱা]] আৰু হামিদুল্লাহ খানৰ প্ৰপৌত্ৰ, চুলতান জাহান বেগম, গগনেন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰ আৰু [[গুণাভিৰাম বৰুৱা]]ৰ প্ৰপৌত্ৰ আৰু [[চোহা আলী খান|সোহা আলী খান]] আৰু আলী খানৰ ভতিজাক।&lt;ref&gt;{{Cite news|date=11 September 2018|title=Amrita Singh turns 60: 10 lesser-known facts about the actress|url=https://www.indiatvnews.com/entertainment/celebrities-amrita-singh-birthday-special-10-lesser-known-facts-of-saif-ali-khan-s-former-wife-426878|archiveurl=https://web.archive.org/web/20181229171646/https://www.indiatvnews.com/entertainment/celebrities-amrita-singh-birthday-special-10-lesser-known-facts-of-saif-ali-khan-s-former-wife-426878|archivedate=29 December 2018|access-date=29 December 2018|publisher=India TV}}&lt;/ref&gt; তেওঁৰ বাইদেউ [[ছাৰা আলী খান]]ও এগৰাকী অভিনেত্ৰী।&lt;ref name=&quot;catch&quot;&gt;{{Cite news|date=28 October 2018|title=Saif Ali Khan reveals, not Sara it was Ibrahim who made debut in Bollywood first|url=http://www.catchnews.com/bollywood-news/saif-ali-khan-reveals-not-sara-it-was-ibrahim-who-made-debut-in-bollywood-first-87230.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20181117192728/http://www.catchnews.com/bollywood-news/saif-ali-khan-reveals-not-sara-it-was-ibrahim-who-made-debut-in-bollywood-first-87230.html|archivedate=17 November 2018|access-date=17 November 2018|publisher=[[Rajasthan Patrika]]}}&lt;/ref&gt; পিতৃৰ দ্বিতীয়া পত্নী [[কৰিণা কাপুৰ|কৰিণা কাপুৰ খান]]ৰ তৰফৰ পৰা তেওঁৰ দুগৰাকী সতীয়া ভাতৃ আছে।&lt;ref&gt;{{Cite news|date=17 November 2018|title=Watch: This is what Kareena Kapoor Khan's son Taimur Ali Khan says when he sees his elder sister Sara Ali Khan|url=https://www.timesnownews.com/entertainment/news/people/article/watch-this-is-what-kareena-kapoor-khans-son-taimur-ali-khan-says-when-he-sees-his-elder-sister-sara-ali-khan/315553|archiveurl=https://web.archive.org/web/20181116215149/https://www.timesnownews.com/entertainment/news/people/article/watch-this-is-what-kareena-kapoor-khans-son-taimur-ali-khan-says-when-he-sees-his-elder-sister-sara-ali-khan/315553|archivedate=16 November 2018|access-date=17 November 2018}}&lt;/ref&gt;

খানে মুম্বাইৰ ধীৰুভাই আম্বাণী আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় বিদ্যালয়ত স্কুলীয়া শিক্ষা সম্পূৰ্ণ কৰে, আৰু নিউয়ৰ্ক ফিল্ম একাডেমীত চলচ্চিত্ৰ নিৰ্মাণৰ পাঠ্যক্ৰম সম্পূৰ্ণ কৰে।&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;

সাত বছৰ বয়সতেই তেওঁ ''তাছান'' (২০০৮) শীৰ্ষক ছবিখনত পিতৃৰ চৰিত্ৰৰ কনিষ্ঠ সংস্কৰণ হিচাপে প্ৰথম অভিনয় কৰিছিল। ইয়াৰ পিছতেই তেওঁ অভিনয়ৰ প্ৰতি আগ্ৰহ গঢ়ি তুলিছিল।&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Cite web|date=2025-02-07|title=Ibrahim Ali Khan's real Bollywood debut is not Nadaaniyan – it happened 17 years ago!|url=https://www.indiatimes.com/entertainment/ibrahim-ali-khans-real-bollywood-debut-is-not-nadaaniyan-it-happened-17-years-ago-for-saif-ali-khans-film-tashan-652276.html|accessdate=2025-03-10|work=Indiatimes|language=en-IN}}&lt;/ref&gt; ছবিখনৰ বাণিজ্যিক আৰু সমালোচনাত্মক বিফলতাৰ পিছত তেওঁ বিচলিত হোৱাৰ কথা তেওঁৰ পিতৃয়ে মনত পেলাইছে।&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt; পিছলৈ ২০২৩ চনত খানে তেওঁৰ ছবি ''ৰকি ঔৰ ৰাণী কি প্ৰেম কাহানী'' (২০২৩)ত কৰণ জোহৰৰ সহকাৰী পৰিচালক হিচাপে কাম কৰে। ছবিখনত তেওঁৰ বায়েক ছাৰাই বিশেষ ভূমিকাত অভিনয় কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;asst&quot;&gt;{{Cite web|title=Pic of Ibrahim Ali Khan on sets of Rocky aur Rani ki Prem Kahani, courtesy Saba Pataudi|url=https://www.tribuneindia.com/news/entertainment/ibrahim-ali-khan-on-sets-of-rocky-aur-rani-ki-prem-kahani-courtesy-saba-pataudi-418137/|accessdate=2025-03-08|work=The Tribune|language=en}}&lt;/ref&gt;

== কৰ্মজীৱন ==
২০২৫ চনত, খানে ধৰ্মাটিক এণ্টাৰটেইনমেণ্টৰ দ্বাৰা প্ৰযোজিত, [[নেটফ্লিক্স]]ৰ ৰোমাণ্টিক কমেডীধৰ্মী ছবি ''নাদানিয়াঁ''ত অভিনেত্ৰী [[খুশী কাপুৰ|খুশী কাপুৰৰ]] বিপৰীতে প্ৰথমবাৰৰ বাবে মুখ্য চৰিত্ৰত অভিনয় কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2024-02-16|title=Khushi Kapoor, Ibrahim Ali Khan's rom-com Dharma film titled 'Naadaniyaan': Report|url=https://www.firstpost.com/entertainment/khushi-kapoor-ibrahim-ali-khans-rom-com-dharma-film-titled-naadaniyaan-report-13731512.html|accessdate=2024-04-07|work=Firstpost|language=en-us|archivedate=7 April 2024|archiveurl=https://web.archive.org/web/20240407014834/https://www.firstpost.com/entertainment/khushi-kapoor-ibrahim-ali-khans-rom-com-dharma-film-titled-naadaniyaan-report-13731512.html}}&lt;/ref&gt; ছবিখনত তেওঁ বৃত্তিপ্ৰাপ্ত ছাত্ৰ অৰ্জুন মেহতাৰ চৰিত্ৰত অভিনয় কৰিছিল, যাক তেওঁৰ ধনী সহপাঠী (কাপুৰ)য়ে তেওঁৰ প্ৰেমিকৰ ভাও লʼবলৈ দৰমহা দিয়ে।&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Roy|first=Lachmi Deb|date=2025-03-07|title=Netflix's Nadaaniyan Movie Review: Ibrahim Ali Khan tries hard to salvage a boring, bland, frivolous love story; Khushi Kapoor fails to impress|url=https://www.firstpost.com/entertainment/netflixs-nadaaniyan-movie-review-ibrahim-ali-khan-tries-hard-to-salvage-a-boring-bland-frivolous-love-story-khushi-kapoor-fails-to-impress-13869481.html/amp|accessdate=2025-03-07|work=Firstpost|language=en-us}}&lt;/ref&gt; ছবিখন সমালোচনাৰ সম্মুখীন হৈছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2025-03-07|title='A Miserable Watch' Ibrahim Ali Khan-Khushi Kapoor's 'Nadaaniyan' Gets Abysmal Reactions|url=https://www.mensxp.com/entertainment/bollywood/176108-nadaaniyan-gets-negative-reviews-khushi-kapoor-ibrahim-ali-khan.html|accessdate=2025-03-07|work=MensXP|language=en-IN}}&lt;/ref&gt; ''[[দ্য হিন্দু]]''ৰ অনুজ কুমাৰে লিখে যে &quot;খানে এতিয়াও কেমেৰাৰ সৈতে বন্ধুত্ব কৰা নাই আৰু তেওঁক ছবিখনৰ সংলাপবোৰ কেৱল আওৰাই থকা যেন লাগে।&quot; &lt;ref&gt;{{Cite news |last=Kumar |first=Anuj |date=2025-03-07 |title=Nadaaniyan movie review: Ibrahim Ali Khan's debut film doesn't pass the test |url=https://www.thehindu.com/entertainment/movies/nadaaniyan-movie-review-ibrahim-ali-khan-khushi-kapoor-netflix/article69301917.ece |access-date=2025-03-08 |work=The Hindu |language=en-IN |issn=0971-751X}}&lt;/ref&gt; ''হিন্দুস্তান টাইমছ''ৰ ঋষভ ছুৰীয়ে খানৰ অভিনয়ক অত্যধিক সমালোচনা কৰিছিল। তেওঁ ছবিখনক একমাত্ৰিক আৰু &quot;দুৰ্বল আত্মপ্ৰকাশ&quot; বুলি গণ্য কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Suri |first=Rishabh |date=7 March 2025 |title=Nadaaniyan review: Ibrahim Ali Khan, Khushi Kapoor's bland film is a warning sign, Bollywood romance is heading south |url=https://www.hindustantimes.com/entertainment/bollywood/nadaaniyan-review-ibrahim-ali-khan-khushi-kapoor-s-bland-film-is-a-warning-sign-bollywood-romance-is-heading-south-101741331873031.html |access-date=8 March 2025 |work=[[Hindustan Times]]}}&lt;/ref&gt;

তেওঁ অভিনেতা [[পৃথ্বীৰাজ সুকুমাৰণ]] আৰু অভিনেত্ৰী [[কাজল]]ৰ সৈতে কৰণ যোহৰ প্ৰযোজিত আগন্তুক থ্ৰিলাৰ ছবি ''সৰজমীন''ত অভিনয় কৰিছে। পৰৱৰ্তী সময়ত তেওঁ কুনাল দেশমুখ আৰু দিনেশ বিজানৰ দ্বাৰা ক্ৰমে পৰিচালিত আৰু প্ৰযোজিত আগন্তুক ক্ৰীড়া নাট্যধৰ্মী ছবি ''দিলেৰত'' অভিনয় কৰিব।&lt;ref name=&quot;sarz&quot;&gt;{{Cite news|date=2025-02-14|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/bollywood/news/the-mysterious-case-of-ibrahim-ali-khans-sarzameen/articleshow/118237820.cms|dead-url=2025-03-08}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;diler&quot;&gt;{{Cite web|last=Arya|first=Bhawna|date=2 October 2024|title=Diler: Ibrahim Ali Khan To Resume Shoot For Sports Drama In London|url=https://www.timesnownews.com/entertainment-news/bollywood/diler-ibrahim-ali-khan-to-resume-shoot-for-sports-drama-in-london-report-article-113878719|accessdate=11 March 2025|work=Times Now}}&lt;/ref&gt;

== চলচ্চিত্ৰপুঞ্জী ==
{{Pending films key}}
{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
! বৰ্ষ
! শিৰোনাম
! চৰিত্ৰ
! class=&quot;unsortable&quot; | টোকা
! class=&quot;unsortable&quot; | তথ্যসূত্ৰ
|-
| ২০০৮ 
| ''তাছান''
| যুৱ জীতেন্দ্ৰ &quot;জিমি&quot;
| শিশু শিল্পী
| &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.indiatimes.com/entertainment/ibrahim-ali-khans-real-bollywood-debut-is-not-nadaaniyan-it-happened-17-years-ago-for-saif-ali-khans-film-tashan-652276.html|title=Ibrahim Ali Khan's real Bollywood debut is not Nadaaniyan – it happened 17 years ago!|last=Jha, Saloni|date=7 February 2025|accessdate=9 March 2025|work=IndiaTimes}}&lt;/ref&gt;
|-
| ২০২৩ 
| ''ৰকি ঔৰ ৰাণী কি প্ৰেম কহানী''
| {{N/a}}
| সহকাৰী পৰিচালক
| &lt;ref name=&quot;asst&quot;/&gt;
|-
| rowspan=&quot;2&quot; | ২০২৫ 
| ''নাদানিয়াঁ''
| অৰ্জুন মেহতা
| নেটফ্লিক্সৰ মৌলিক চলচ্চিত্ৰ
| &lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.hollywoodreporter.com/movies/movie-news/netflix-2025-india-content-slate-films-series-1236125713/ |title=Netflix Unveils 2025 India Content Slate: New Films and Series Announced |author=Brzeski, Patrick |date=3 February 2025 |access-date=4 February 2025 |work=The Hollywood Reporter}}&lt;/ref&gt; 
|-
| {{Pending film|''সৰজমীন''|italic=no}}
| {{TBA}}
| পোষ্ট-প্ৰডাকচন; জিঅ’ হটষ্টাৰৰ ছবি
| &lt;ref name=&quot;sarz&quot;/&gt;
|-
| ২০২৬ 
| {{Pending film|''দিলেৰ''|italic=no}}
| {{TBA}}
| চিত্ৰগ্ৰহণ
| &lt;ref name=&quot;diler&quot;/&gt;
|}

== তথ্য উৎস ==
{{Reflist}}

== বাহ্যিক সংযোগ ==
{{Commons|Category:Ibrahim Ali Khan|ইব্ৰাহিম আলী খান}}
* {{IMDb name|2927478}}
* {{Instagram|iak}}

{{কৰ্তৃপক্ষ নিয়ন্ত্ৰণ}}

{{DEFAULTSORT:ইব্ৰাহিম আলী খান}}
[[শ্ৰেণী:জীৱিত ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় অভিনেতা]]
[[শ্ৰেণী:মুম্বাইৰ অভিনেতা]]
[[শ্ৰেণী:হিন্দী চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেতা]]
[[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় চলচ্চিত্ৰ অভিনেতা]]
[[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় ব্যক্তি]]</text>
      <sha1>9gayiqiazljovn2qgfuhdsi4hfdapa5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>পুৰণি দিখৌ দলং</title>
    <ns>0</ns>
    <id>123315</id>
    <revision>
      <id>522370</id>
      <timestamp>2025-07-06T09:33:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Psneog</username>
        <id>141</id>
      </contributor>
      <comment>নতুন পৃষ্ঠা: {{Infobox bridge | fetchwikidata = coordinates | bridge_name = পুৰণি দিখৌ দলং | native_name =  | native_name_lang =  | image = শি‌ৱসাগৰ নগৰৰ কাষত অ‌ৱস্থিত দিখৌ নদীৰ ওপৰত থকা লোৰে নিৰ্মিত দলংখন.jpg| | image_caption = দিখৌ নদীৰ পুৰণি দলং | location = [[শিৱসাগৰ]], [[অসম]], ভ...</comment>
      <origin>522370</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1448" sha1="d9i7jtyq838mn31vcyxeyb8fm8xw80i" xml:space="preserve">{{Infobox bridge
| fetchwikidata = coordinates
| bridge_name = পুৰণি দিখৌ দলং
| native_name = 
| native_name_lang = 
| image = শি‌ৱসাগৰ নগৰৰ কাষত অ‌ৱস্থিত দিখৌ নদীৰ ওপৰত থকা লোৰে নিৰ্মিত দলংখন.jpg|
| image_caption = দিখৌ নদীৰ পুৰণি দলং
| location = [[শিৱসাগৰ]], [[অসম]], [[ভাৰত]]
| coordinates = {{Coord|26|58|34.03|N|94|37|48.12|W|display=title}}
| downstream = 
| material = তীখা
| material1 = 
| length = ১৫৯ মিটাৰ (মাজৰ উঠাব পৰা অংশৰ দৈৰ্ঘ ৩১ মিটাৰ)
| width = ৪.১১ মিটাৰ 
| cost = 
| open = 
| inaugurated = ১৯৩৫
| builder = Braithwaite and Co (India) Ltd, Calcutta &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/guwahati/citizens-political-leaders-rally-to-save-british-era-bridge-in-sivasagar/articleshow/122255338.cms|title=Citizens, political leaders rally to save british era bridge in Sivasagar|website=The Times of India|access-date=2025-07-06}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.etvbharat.com/en/!offbeat/dikhow-bridge-assams-forgotten-lifeline-echoes-with-neglect-enn25070102131|title=Dikhow Bridge: Assam's Forgotten British-Era Lifeline Echoes With Neglect|website=ETV Bharat|access-date=2025-07-06}}&lt;/ref&gt;

}}</text>
      <sha1>d9i7jtyq838mn31vcyxeyb8fm8xw80i</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522376</id>
      <parentid>522370</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T10:41:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Psneog</username>
        <id>141</id>
      </contributor>
      <origin>522376</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7395" sha1="65fy99vtzz87f4yanvr87cb2zoe2yua" xml:space="preserve">{{Infobox bridge
| fetchwikidata = coordinates
| bridge_name = পুৰণি দিখৌ দলং
| native_name = 
| native_name_lang = 
| image = শি‌ৱসাগৰ নগৰৰ কাষত অ‌ৱস্থিত দিখৌ নদীৰ ওপৰত থকা লোৰে নিৰ্মিত দলংখন.jpg|
| image_caption = দিখৌ নদীৰ পুৰণি দলং
| location = [[শিৱসাগৰ]], [[অসম]], [[ভাৰত]]
| coordinates = {{Coord|26|58|34.03|N|94|37|48.12|W|display=title}}&lt;ref name=dikhow&gt;{{cite web|url=http://www.pcbassam.org/Final%20Action%20Plan%20Priority%20III,%20IV%20&amp;%20V/Dikhow%20River/Action_Plan_Dikhow_River.pdf  |title= Action Plan for Dikhow River at Dikhow Bridge by Pollution Control Board of Assam|website= Pollution Control Board , Assam }}&lt;/ref&gt;
| downstream = 
| material = তীখা
| material1 = কাঠ
| length = ১৫৯ মিটাৰ (মাজৰ উঠাব পৰা অংশৰ দৈৰ্ঘ ৩১ মিটাৰ)
| width = ৪.১১ মিটাৰ 
| cost = 
| open = ১৯৩৫
| inaugurated = 
| builder = Braithwaite and Co (India) Ltd, Calcutta 
}}

'''পুৰণি দিখৌ দলং''' [[অসম]]ৰ [[শিৱসাগৰ]]ৰ [[দিখৌ নদী]]ৰ ওপৰত নিৰ্মিত প্ৰথমখন দলং। ১৯২৯ আৰু ১৯৩৫ চনৰ কালচোৱাৰ মাজত বৃটিচ চৰকাৰে এই দলংখন নিৰ্মান কৰিছিল&lt;ref name=&quot;building&quot;&gt;{{Cite web|url=https://assam.news18.com/news/assam/historic-sivasagar-dikhow-bridge-faces-existential-crisis-needs-preservation-kd-local18-450706.html|title=অসমৰ এখন দাঙি দিব পৰা দলং! তলেৰে পাৰ হৈছিল সৰু-সৰু জাহাজ! কিন্তু বৰ্তমান অস্তিত্বৰ সংকটত পৰিছে দলংখন|website=assam.news18.com|access-date=2025-07-06}}&lt;/ref&gt;। লোহা আৰু কাঠেৰে নিৰ্মান কৰা এই দলংখন সেই সময়ত নদীত জাহাজ আহিলে মাজৰ অংশ ডাঙিব পৰাকৈ সজা হৈছিল। বৰ্তমান দলংখন পৰিত্য়ক্ত&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.etvbharat.com/en/!offbeat/dikhow-bridge-assams-forgotten-lifeline-echoes-with-neglect-enn25070102131|title=Dikhow Bridge: Assam's Forgotten British-Era Lifeline Echoes With Neglect|website=ETV Bharat|access-date=2025-07-06}}&lt;/ref&gt; যদিও দলংখনৰ সংৰক্ষণৰ ব্য়ৱস্থাৰ বাবে চৰকাৰৰ ওচৰত দাবী তোলা হৈছে&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/guwahati/citizens-political-leaders-rally-to-save-british-era-bridge-in-sivasagar/articleshow/122255338.cms|title=Citizens, political leaders rally to save british era bridge in Sivasagar|website=The Times of India|access-date=2025-07-06}}&lt;/ref&gt;।

== ইতিহাস ==

দলং নিৰ্মানৰ আগতে সেই স্থানত নদীত থকা আমগুৰি ঘাটেৰে অসম ট্ৰাংক ৰ'ডেৰে অহা যোৱা কৰা মানুহ আৰ বস্তু-বাহানি নাও দি দিখৌ নদী পাৰ কৰা হৈছিল। সেয়ে যাতায়াতৰ সুচলৰ বাবে এই স্থানত তদানীন্তন বৃটিচ চৰকাৰে উক্ত স্থানত এখন দলং নিৰ্মানৰ সিদ্ধান্ত লয়। 

দলংখন সজাৰ ক্ষেত্ৰত এক জটিলতা আছিল। সেই সময়ত দিখৌ নদী এক গুৰুত্বপূৰ্ণ জলপথ আছিল। দিখৌ নদীৰ নদীপথেৰে বাণিজ্য়িক যাতায়ত আৰু নাজিৰাত থকা আসাম টী কোম্পানীৰ চাহপাতকে আদি কৰি বিভিন্ন বেহা-বেপাৰৰ সম্বল কঢ়িওৱাৰ সুবিধা ব্য়াহত নহ'বৰ বাবে লোহাৰ এই দলংখনৰ মাজৰ প্ৰায় ৩০ মিটাৰৰ এক অংশ কাঠেৰে সাজি জাহাজ আহিলে কপিকলেৰে ডাঙি দিব পৰাকৈ নিৰ্মান কৰিবলগা হয়।

=== নিৰ্মান ===

দলং সজাৰ দায়িত্ব ইংলেণ্ডৰ ব্ৰেথৱেইথ কোম্পানীক দিয়া হয়। এই কোম্পানীয়ে কলিকতাত ব্ৰেথৱেইথ কোং(ইণ্ডিয়া) লিমিটেড স্থাপন কৰি এই দলং নিৰ্মাণৰ কাম আৰম্ভ কৰে । দলংখন নিৰ্মাণ কৰাৰ বাবে ব্ৰিটিছ ষ্টীল কোম্পানী আৰু টাটা আইৰণ এণ্ড ষ্টীল কোম্পানীৰ পৰা লোহা আৰু ষ্টীলৰ সামগ্ৰীসমূহ অনা হৈছিল। 

মাংকি ড্ৰাইভ কৌশলেৰে খুঁটা পুতি স্ক্ৰু পাইল ড্ৰাইভিং কাৰিকৰী পদ্ধতিৰে এই দলং নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল । মাজৰ অংশ উঠোৱা-নমোৱা কৰা কপিকল চলাবৰ বাবে কৰিবৰ বাবে দলঙৰ ওপৰত এক মেচিন ঘৰ স্থাপন কৰা হৈছিল ৷

নদীয়েদি জাহাজ আহিলে জাহাজ পৰিচালকে এক মাইল দূৰৰ পৰা সংকেত দিয়ে। লগে লগে দলঙত থকা চকীদাৰে দলঙৰ দুয়োমূৰত জপনা লগাই আহ-যাহ বন্ধ কৰি দিয়ে। তাৰ পাছতে কপিকলৰ সহায়ত জাহাজৰ মাজ অংশ উঠাই দিয়া হয় আৰু জাহাজখন পাৰ হৈ গ'লে পুনৰ কপিকলৰ সহায়ত উঠোৱা অংশ নমাই দিয়ে। জিলা প্ৰশাসনৰ তথ্য আৰু শিৱসাগৰৰ বুৰঞ্জীবিদ লোকেন্দ্ৰ কুমাৰ দাসৰ লিখনিত এইসমূহ তথ্য বিদ্যমান আৰু সহজলভ্য &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.etvbharat.com/as/!state/poor-condition-of-dekhow-bridge-built-by-the-british-over-the-river-dikhow-assam-news-ass25070100906|title=দিখৌ নৈ ওপৰৰ সেই কপিকলযুক্ত দলংখনে আজি বৰকৈ উচুপিছে - PATHETIC CONDITION DEKHOW BRIDGE|website=ETV Bharat|access-date=2025-07-06}}&lt;/ref&gt;।


==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{Reflist}}</text>
      <sha1>65fy99vtzz87f4yanvr87cb2zoe2yua</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522377</id>
      <parentid>522376</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T10:43:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Psneog</username>
        <id>141</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>পৃষ্ঠা [[সদস্য:Psneog/পুৰণি দিখৌ দলং]]ৰ পৰা [[পুৰণি দিখৌ দলং]]লৈ Psneogয়ে স্থানান্তৰ কৰিলে: নতুন প্ৰৱন্ধ আৰম্ভ কৰা হ'ল</comment>
      <origin>522376</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7395" sha1="65fy99vtzz87f4yanvr87cb2zoe2yua" xml:space="preserve">{{Infobox bridge
| fetchwikidata = coordinates
| bridge_name = পুৰণি দিখৌ দলং
| native_name = 
| native_name_lang = 
| image = শি‌ৱসাগৰ নগৰৰ কাষত অ‌ৱস্থিত দিখৌ নদীৰ ওপৰত থকা লোৰে নিৰ্মিত দলংখন.jpg|
| image_caption = দিখৌ নদীৰ পুৰণি দলং
| location = [[শিৱসাগৰ]], [[অসম]], [[ভাৰত]]
| coordinates = {{Coord|26|58|34.03|N|94|37|48.12|W|display=title}}&lt;ref name=dikhow&gt;{{cite web|url=http://www.pcbassam.org/Final%20Action%20Plan%20Priority%20III,%20IV%20&amp;%20V/Dikhow%20River/Action_Plan_Dikhow_River.pdf  |title= Action Plan for Dikhow River at Dikhow Bridge by Pollution Control Board of Assam|website= Pollution Control Board , Assam }}&lt;/ref&gt;
| downstream = 
| material = তীখা
| material1 = কাঠ
| length = ১৫৯ মিটাৰ (মাজৰ উঠাব পৰা অংশৰ দৈৰ্ঘ ৩১ মিটাৰ)
| width = ৪.১১ মিটাৰ 
| cost = 
| open = ১৯৩৫
| inaugurated = 
| builder = Braithwaite and Co (India) Ltd, Calcutta 
}}

'''পুৰণি দিখৌ দলং''' [[অসম]]ৰ [[শিৱসাগৰ]]ৰ [[দিখৌ নদী]]ৰ ওপৰত নিৰ্মিত প্ৰথমখন দলং। ১৯২৯ আৰু ১৯৩৫ চনৰ কালচোৱাৰ মাজত বৃটিচ চৰকাৰে এই দলংখন নিৰ্মান কৰিছিল&lt;ref name=&quot;building&quot;&gt;{{Cite web|url=https://assam.news18.com/news/assam/historic-sivasagar-dikhow-bridge-faces-existential-crisis-needs-preservation-kd-local18-450706.html|title=অসমৰ এখন দাঙি দিব পৰা দলং! তলেৰে পাৰ হৈছিল সৰু-সৰু জাহাজ! কিন্তু বৰ্তমান অস্তিত্বৰ সংকটত পৰিছে দলংখন|website=assam.news18.com|access-date=2025-07-06}}&lt;/ref&gt;। লোহা আৰু কাঠেৰে নিৰ্মান কৰা এই দলংখন সেই সময়ত নদীত জাহাজ আহিলে মাজৰ অংশ ডাঙিব পৰাকৈ সজা হৈছিল। বৰ্তমান দলংখন পৰিত্য়ক্ত&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.etvbharat.com/en/!offbeat/dikhow-bridge-assams-forgotten-lifeline-echoes-with-neglect-enn25070102131|title=Dikhow Bridge: Assam's Forgotten British-Era Lifeline Echoes With Neglect|website=ETV Bharat|access-date=2025-07-06}}&lt;/ref&gt; যদিও দলংখনৰ সংৰক্ষণৰ ব্য়ৱস্থাৰ বাবে চৰকাৰৰ ওচৰত দাবী তোলা হৈছে&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/guwahati/citizens-political-leaders-rally-to-save-british-era-bridge-in-sivasagar/articleshow/122255338.cms|title=Citizens, political leaders rally to save british era bridge in Sivasagar|website=The Times of India|access-date=2025-07-06}}&lt;/ref&gt;।

== ইতিহাস ==

দলং নিৰ্মানৰ আগতে সেই স্থানত নদীত থকা আমগুৰি ঘাটেৰে অসম ট্ৰাংক ৰ'ডেৰে অহা যোৱা কৰা মানুহ আৰ বস্তু-বাহানি নাও দি দিখৌ নদী পাৰ কৰা হৈছিল। সেয়ে যাতায়াতৰ সুচলৰ বাবে এই স্থানত তদানীন্তন বৃটিচ চৰকাৰে উক্ত স্থানত এখন দলং নিৰ্মানৰ সিদ্ধান্ত লয়। 

দলংখন সজাৰ ক্ষেত্ৰত এক জটিলতা আছিল। সেই সময়ত দিখৌ নদী এক গুৰুত্বপূৰ্ণ জলপথ আছিল। দিখৌ নদীৰ নদীপথেৰে বাণিজ্য়িক যাতায়ত আৰু নাজিৰাত থকা আসাম টী কোম্পানীৰ চাহপাতকে আদি কৰি বিভিন্ন বেহা-বেপাৰৰ সম্বল কঢ়িওৱাৰ সুবিধা ব্য়াহত নহ'বৰ বাবে লোহাৰ এই দলংখনৰ মাজৰ প্ৰায় ৩০ মিটাৰৰ এক অংশ কাঠেৰে সাজি জাহাজ আহিলে কপিকলেৰে ডাঙি দিব পৰাকৈ নিৰ্মান কৰিবলগা হয়।

=== নিৰ্মান ===

দলং সজাৰ দায়িত্ব ইংলেণ্ডৰ ব্ৰেথৱেইথ কোম্পানীক দিয়া হয়। এই কোম্পানীয়ে কলিকতাত ব্ৰেথৱেইথ কোং(ইণ্ডিয়া) লিমিটেড স্থাপন কৰি এই দলং নিৰ্মাণৰ কাম আৰম্ভ কৰে । দলংখন নিৰ্মাণ কৰাৰ বাবে ব্ৰিটিছ ষ্টীল কোম্পানী আৰু টাটা আইৰণ এণ্ড ষ্টীল কোম্পানীৰ পৰা লোহা আৰু ষ্টীলৰ সামগ্ৰীসমূহ অনা হৈছিল। 

মাংকি ড্ৰাইভ কৌশলেৰে খুঁটা পুতি স্ক্ৰু পাইল ড্ৰাইভিং কাৰিকৰী পদ্ধতিৰে এই দলং নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল । মাজৰ অংশ উঠোৱা-নমোৱা কৰা কপিকল চলাবৰ বাবে কৰিবৰ বাবে দলঙৰ ওপৰত এক মেচিন ঘৰ স্থাপন কৰা হৈছিল ৷

নদীয়েদি জাহাজ আহিলে জাহাজ পৰিচালকে এক মাইল দূৰৰ পৰা সংকেত দিয়ে। লগে লগে দলঙত থকা চকীদাৰে দলঙৰ দুয়োমূৰত জপনা লগাই আহ-যাহ বন্ধ কৰি দিয়ে। তাৰ পাছতে কপিকলৰ সহায়ত জাহাজৰ মাজ অংশ উঠাই দিয়া হয় আৰু জাহাজখন পাৰ হৈ গ'লে পুনৰ কপিকলৰ সহায়ত উঠোৱা অংশ নমাই দিয়ে। জিলা প্ৰশাসনৰ তথ্য আৰু শিৱসাগৰৰ বুৰঞ্জীবিদ লোকেন্দ্ৰ কুমাৰ দাসৰ লিখনিত এইসমূহ তথ্য বিদ্যমান আৰু সহজলভ্য &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.etvbharat.com/as/!state/poor-condition-of-dekhow-bridge-built-by-the-british-over-the-river-dikhow-assam-news-ass25070100906|title=দিখৌ নৈ ওপৰৰ সেই কপিকলযুক্ত দলংখনে আজি বৰকৈ উচুপিছে - PATHETIC CONDITION DEKHOW BRIDGE|website=ETV Bharat|access-date=2025-07-06}}&lt;/ref&gt;।


==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{Reflist}}</text>
      <sha1>65fy99vtzz87f4yanvr87cb2zoe2yua</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>522379</id>
      <parentid>522377</parentid>
      <timestamp>2025-07-06T11:00:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Psneog</username>
        <id>141</id>
      </contributor>
      <comment>/* নিৰ্মান */</comment>
      <origin>522379</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9269" sha1="grx97f28zsdmhgkhlk0avptxd1bk5dn" xml:space="preserve">{{Infobox bridge
| fetchwikidata = coordinates
| bridge_name = পুৰণি দিখৌ দলং
| native_name = 
| native_name_lang = 
| image = শি‌ৱসাগৰ নগৰৰ কাষত অ‌ৱস্থিত দিখৌ নদীৰ ওপৰত থকা লোৰে নিৰ্মিত দলংখন.jpg|
| image_caption = দিখৌ নদীৰ পুৰণি দলং
| location = [[শিৱসাগৰ]], [[অসম]], [[ভাৰত]]
| coordinates = {{Coord|26|58|34.03|N|94|37|48.12|W|display=title}}&lt;ref name=dikhow&gt;{{cite web|url=http://www.pcbassam.org/Final%20Action%20Plan%20Priority%20III,%20IV%20&amp;%20V/Dikhow%20River/Action_Plan_Dikhow_River.pdf  |title= Action Plan for Dikhow River at Dikhow Bridge by Pollution Control Board of Assam|website= Pollution Control Board , Assam }}&lt;/ref&gt;
| downstream = 
| material = তীখা
| material1 = কাঠ
| length = ১৫৯ মিটাৰ (মাজৰ উঠাব পৰা অংশৰ দৈৰ্ঘ ৩১ মিটাৰ)
| width = ৪.১১ মিটাৰ 
| cost = 
| open = ১৯৩৫
| inaugurated = 
| builder = Braithwaite and Co (India) Ltd, Calcutta 
}}

'''পুৰণি দিখৌ দলং''' [[অসম]]ৰ [[শিৱসাগৰ]]ৰ [[দিখৌ নদী]]ৰ ওপৰত নিৰ্মিত প্ৰথমখন দলং। ১৯২৯ আৰু ১৯৩৫ চনৰ কালচোৱাৰ মাজত বৃটিচ চৰকাৰে এই দলংখন নিৰ্মান কৰিছিল&lt;ref name=&quot;building&quot;&gt;{{Cite web|url=https://assam.news18.com/news/assam/historic-sivasagar-dikhow-bridge-faces-existential-crisis-needs-preservation-kd-local18-450706.html|title=অসমৰ এখন দাঙি দিব পৰা দলং! তলেৰে পাৰ হৈছিল সৰু-সৰু জাহাজ! কিন্তু বৰ্তমান অস্তিত্বৰ সংকটত পৰিছে দলংখন|website=assam.news18.com|access-date=2025-07-06}}&lt;/ref&gt;। লোহা আৰু কাঠেৰে নিৰ্মান কৰা এই দলংখন সেই সময়ত নদীত জাহাজ আহিলে মাজৰ অংশ ডাঙিব পৰাকৈ সজা হৈছিল। বৰ্তমান দলংখন পৰিত্য়ক্ত&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.etvbharat.com/en/!offbeat/dikhow-bridge-assams-forgotten-lifeline-echoes-with-neglect-enn25070102131|title=Dikhow Bridge: Assam's Forgotten British-Era Lifeline Echoes With Neglect|website=ETV Bharat|access-date=2025-07-06}}&lt;/ref&gt; যদিও দলংখনৰ সংৰক্ষণৰ ব্য়ৱস্থাৰ বাবে চৰকাৰৰ ওচৰত দাবী তোলা হৈছে&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/guwahati/citizens-political-leaders-rally-to-save-british-era-bridge-in-sivasagar/articleshow/122255338.cms|title=Citizens, political leaders rally to save british era bridge in Sivasagar|website=The Times of India|access-date=2025-07-06}}&lt;/ref&gt;।

== ইতিহাস ==

দলং নিৰ্মানৰ আগতে সেই স্থানত নদীত থকা আমগুৰি ঘাটেৰে অসম ট্ৰাংক ৰ'ডেৰে অহা যোৱা কৰা মানুহ আৰ বস্তু-বাহানি নাও দি দিখৌ নদী পাৰ কৰা হৈছিল। সেয়ে যাতায়াতৰ সুচলৰ বাবে এই স্থানত তদানীন্তন বৃটিচ চৰকাৰে উক্ত স্থানত এখন দলং নিৰ্মানৰ সিদ্ধান্ত লয়। 

দলংখন সজাৰ ক্ষেত্ৰত এক জটিলতা আছিল। সেই সময়ত দিখৌ নদী এক গুৰুত্বপূৰ্ণ জলপথ আছিল। দিখৌ নদীৰ নদীপথেৰে বাণিজ্য়িক যাতায়ত আৰু নাজিৰাত থকা আসাম টী কোম্পানীৰ চাহপাতকে আদি কৰি বিভিন্ন বেহা-বেপাৰৰ সম্বল কঢ়িওৱাৰ সুবিধা ব্য়াহত নহ'বৰ বাবে লোহাৰ এই দলংখনৰ মাজৰ প্ৰায় ৩০ মিটাৰৰ এক অংশ কাঠেৰে সাজি জাহাজ আহিলে কপিকলেৰে ডাঙি দিব পৰাকৈ নিৰ্মান কৰিবলগা হয়।

=== নিৰ্মান ===

দলং সজাৰ দায়িত্ব ইংলেণ্ডৰ ব্ৰেথৱেইথ কোম্পানীক দিয়া হয়। এই কোম্পানীয়ে কলিকতাত ব্ৰেথৱেইথ কোং(ইণ্ডিয়া) লিমিটেড স্থাপন কৰি এই দলং নিৰ্মাণৰ কাম আৰম্ভ কৰে । দলংখন নিৰ্মাণ কৰাৰ বাবে ব্ৰিটিছ ষ্টীল কোম্পানী আৰু টাটা আইৰণ এণ্ড ষ্টীল কোম্পানীৰ পৰা লোহা আৰু ষ্টীলৰ সামগ্ৰীসমূহ অনা হৈছিল। 

মাংকি ড্ৰাইভ কৌশলেৰে খুঁটা পুতি স্ক্ৰু পাইল ড্ৰাইভিং কাৰিকৰী পদ্ধতিৰে এই দলং নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল । মাজৰ অংশ উঠোৱা-নমোৱা কৰা কপিকল চলাবৰ বাবে কৰিবৰ বাবে দলঙৰ ওপৰত এক মেচিন ঘৰ স্থাপন কৰা হৈছিল ৷

নদীয়েদি জাহাজ আহিলে জাহাজ পৰিচালকে এক মাইল দূৰৰ পৰা সংকেত দিয়ে। লগে লগে দলঙত থকা চকীদাৰে দলঙৰ দুয়োমূৰত জপনা লগাই আহ-যাহ বন্ধ কৰি দিয়ে। তাৰ পাছতে কপিকলৰ সহায়ত জাহাজৰ মাজ অংশ উঠাই দিয়া হয় আৰু জাহাজখন পাৰ হৈ গ'লে পুনৰ কপিকলৰ সহায়ত উঠোৱা অংশ নমাই দিয়ে। জিলা প্ৰশাসনৰ তথ্য আৰু শিৱসাগৰৰ বুৰঞ্জীবিদ লোকেন্দ্ৰ কুমাৰ দাসৰ লিখনিত এইসমূহ তথ্য বিদ্যমান আৰু সহজলভ্য &lt;ref name=&quot;ETVBharat1&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.etvbharat.com/as/!state/poor-condition-of-dekhow-bridge-built-by-the-british-over-the-river-dikhow-assam-news-ass25070100906|title=দিখৌ নৈ ওপৰৰ সেই কপিকলযুক্ত দলংখনে আজি বৰকৈ উচুপিছে - PATHETIC CONDITION DEKHOW BRIDGE|website=ETV Bharat|access-date=2025-07-06}}&lt;/ref&gt;।

=== মাচুল ===
সেই সময়ত দলং পাৰ কৰিলে মাচুল দিব লাগিছিল । চাইকেলৰ মাচুল আছিল ১ অনা ২পইচা, মটৰ গাড়ীৰ ১ টকা, গৰু গাড়ীৰ ৬ অনা, মালভৰ্তি ট্ৰাকৰ ২ টকা, খালি ট্ৰাকৰ ১ টকা ৮ অনা । এই মাচুল সংগ্ৰহৰ ব্যৱস্থা ১৯৩৫ চনৰ পৰা ১৯৩৭ চনলৈকে বৰ্তি আছিল&lt;ref name=&quot;ETVBharat1&quot;/&gt;।

=== অসমীয়া অভিযন্তাৰ অৱদান ===

বুৰঞ্জীবিদ লোকেন্দ্ৰ কুমাৰ দাসে লিখামতে&lt;ref name=&quot;ETVBharat1&quot;/&gt; ব্ৰেথৱেইথ কোম্পানীৰ নেতৃত্বত দিখৌ নদীৰ ওপৰত এই দলং নিৰ্মাণৰ দায়িত্বত আছিল সেই সময়ৰ অসমীয়া অভিযন্তা হৰিপ্ৰসাদ বৰুৱা&lt;ref name=&quot;Medium1&quot;&gt;{{Cite web|url=https://medium.com/@bikrambora/a-german-goblin-a-bridge-on-the-dikhow-and-the-art-of-translation-1f6421376860|title=A German Goblin, a Bridge on the Dikhow, and the Art of Translation By Bikram Bora|website=medium.com|access-date=2025-07-06}}&lt;/ref&gt;। এই দলংখনৰ প্ৰথম চকীদাৰকেইজন আছিল ক্ৰমে সৰুপাই, পিয়াৰ মহম্মদ, বলো কলিতা আৰু বাৰেঘৰ সত্ৰৰ এগৰাকী ব্যক্তি। মাচুল সংগ্ৰহ কৰিছিল যদুনাথ ওজা আৰু যোগানন্দ বৰুৱাই।

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{Reflist}}</text>
      <sha1>grx97f28zsdmhgkhlk0avptxd1bk5dn</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>সদস্য:Psneog/পুৰণি দিখৌ দলং</title>
    <ns>2</ns>
    <id>123316</id>
    <redirect title="পুৰণি দিখৌ দলং" />
    <revision>
      <id>522378</id>
      <timestamp>2025-07-06T10:43:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Psneog</username>
        <id>141</id>
      </contributor>
      <comment>পৃষ্ঠা [[সদস্য:Psneog/পুৰণি দিখৌ দলং]]ৰ পৰা [[পুৰণি দিখৌ দলং]]লৈ Psneogয়ে স্থানান্তৰ কৰিলে: নতুন প্ৰৱন্ধ আৰম্ভ কৰা হ'ল</comment>
      <origin>522378</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="52" sha1="0wokfry6ivv20k83cckwwegamd0cc1r" xml:space="preserve">#REDIRECT [[পুৰণি দিখৌ দলং]]</text>
      <sha1>0wokfry6ivv20k83cckwwegamd0cc1r</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>