মিৰ্জা গালিব

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11.xsd" version="0.11" xml:lang="as">
  <siteinfo>
    <sitename>অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া</sitename>
    <dbname>aswiki</dbname>
    <base>https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AC%E0%A7%87%E0%A6%9F%E0%A7%81%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A4</base>
    <generator>MediaWiki 1.45.0-wmf.9</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">মাধ্যম</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">বিশেষ</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">বাৰ্তা</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">সদস্য</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">সদস্য বাৰ্তা</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">ৱিকিপিডিয়া</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">ৱিকিপিডিয়া বাৰ্তা</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">চিত্ৰ</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">চিত্ৰ বাৰ্তা</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">মিডিয়াৱিকি</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">মিডিয়াৱিকি আলোচনা</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">সাঁচ</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">সাঁচ বাৰ্তা</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">সহায়</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">সহায় বাৰ্তা</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">শ্ৰেণী</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">শ্ৰেণী বাৰ্তা</namespace>
      <namespace key="100" case="first-letter">ৱিকিচ'ৰা</namespace>
      <namespace key="101" case="first-letter">ৱিকিচ'ৰা আলোচনা</namespace>
      <namespace key="126" case="first-letter">MOS</namespace>
      <namespace key="127" case="first-letter">MOS talk</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">Module</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">Module talk</namespace>
      <namespace key="1728" case="first-letter">Event</namespace>
      <namespace key="1729" case="first-letter">Event talk</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>মিৰ্জা গালিব</title>
    <ns>0</ns>
    <id>2485</id>
    <revision>
      <id>523103</id>
      <parentid>463748</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T04:07:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>29706</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>523103</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10911" sha1="7nfy8oouf2chpyjdnuxgfj98iyy7fu6" xml:space="preserve">{{about|উৰ্দু কবিগৰাকী|একে নামৰ শ্ৰেষ্ঠ পূৰ্ণদৈৰ্ঘ চলচ্চিত্ৰৰ ৰাষ্ট্ৰীয় বঁটাপ্ৰাপক ছবিখন|মিৰ্জা গালিব (চলচ্চিত্ৰ)}}
{{Infobox writer 
| name = মিৰ্জা গালিব&lt;br /&gt;&lt;small&gt;{{Nastaliq|مرزا غالب}}&lt;/small&gt;&lt;br/&gt;মোগল যুগৰ উৰ্দু কবি
|  color= #B0C4DE

  &lt;!-- Image and Caption --&gt;
| image = Mirza Ghalib photograph.jpg
| image_size = 
| caption = মিৰ্জা আছাদুল্লা বাইগ খান 
| pseudonym = ''আছাদ, গালিব''
| birth_date = {{birth date|1797|12|27|df=y}}
| birth_place = [[আগ্ৰা]], [[মোগল সাম্ৰাজ্য]]
| death_date = {{death date and age|1869|2|15|1797|12|27|df=y}}
| death_place = [[দিল্লী]], [[Punjab Province (British India)|পঞ্জাব]], ব্ৰিটিছ ইণ্ডিয়া
| occupation = [[কবি]]
| period = '''[[মোগল যুগ]]'''
| genre = ''[[গজল]]''
| subject = [[প্ৰেম]], [[দৰ্শন]]
| influences = মীৰ তাকি মীৰ ([[:en:Meer Taqi Meer|Meer Taqi Meer]]), &lt;br/&gt; আব্দুল-কাদেৰ বেদিল ([[:en:Abdul-Qader Bedil|Abdul-Qader Bedil]]),&lt;br/&gt; ফজল-এ-হক খাইৰাবদি ([[:en:Fazl-e-Haq Khairabadi|Fazl-e-Haq Khairabadi]])
| influenced = উৰ্দু কবিতা ([[:en:Urdu poetry|Urdu poetry]]), &lt;br&gt; মৌলানা হালি ([[:en:Maulana Hali|Maulana Hali]]),&lt;br&gt; বাহাদুৰ শ্বাহ জাফৰ ([[:en:Bahadur Shah Zafar|Bahadur Shah Zafar]]), &lt;br&gt; ফৈজ আহমেদ ফৈজ ([[:en:Faiz Ahmed Faiz|Faiz Ahmed Faiz]])
| signature =
| website =
}}
'''মিৰ্জা গালিব''' ({{lang-en|Mirza Ghalib}}, {{lang-ur|مرزا غالب}}; {{lang-hi|मिर्ज़ा ग़ालिब}}) হৈছে সৰ্বকালৰ প্ৰসিদ্ধ [[উৰ্দু]] কবিসকলৰ মাজৰ এজন। '''মিৰ্জা আছাদুল্লা বাইগ খান''' ({{lang-en|Mirza Asadullah Baig Khan}}, [[উৰ্দু]]/[[Persian language|পাৰ্ছী]]: {{Nastaliq|مرزا اسد اللہ بیگ خان}}) ৰূপে তেখেতৰ জন্ম হৈছিল৷ গালিব হৈছে তেওঁৰ ছদ্মনাম।১৭৯৭ চনৰ ২৭ ডিচেম্বৰত আগ্ৰাত গালিবৰ জন্ম হয়। গালিবৰ আনুষ্ঠানিক শিক্ষা সম্বন্ধে ইমান বিতঙকৈ জনা নাযায়৷ তেওঁৰ জীৱনৰ আদিছোৱা আৰু আনুষ্ঠানিক শিক্ষাৰ বিষয়ে কোনো লিখিত তথ্য নথকাৰ কাৰণে ইয়ে পণ্ডিত সমাজক বিবুধিত পেলাই আহিছে৷ তথাপিও, এনেকৈয়ে কোৱা হয় যে দিল্লীৰ অভিজাত, সন্মানীয় আৰু বিজ্ঞসমাজৰ সৈতে তেওঁৰ বন্ধুত্ব আছিল৷ অতি কম বয়সত, ১৮১০ চনৰ আশেপাশে এটা অতি সন্মানীয় পৰিয়ালৰ সৈতে তেওঁৰ বৈবাহিক সম্বন্ধ ঘটিছিল৷ ইয়াকো লগতে কোৱা হয় যে গালিবৰ সাতটি সন্তান আছিল কিন্তু দুৰ্ভাগ্যবশতঃ সাতোটি সন্তানৰ এটিও বাচি থকা নাছিল৷ এই দুখ তেওঁ কবিতাৰ জড়িয়তে নিগৰিত হৈছিল৷ গালিবৰ সুৰা আৰু জুৱাৰ প্ৰতি আসক্তি আছিল৷ যদিও সেই সময়ত জুৱা খেলক এক সামাজিক অপৰাধ বুলি গণ্য কৰা হৈছিল।
[[File:Mirza Ghalib's tomb in Delhi.jpg|thumb|গালিবৰ সমাধি]]

১৮৬৯ চনৰ ফেব্ৰুৱাৰী মাহৰ ১৫ তাৰিখে এইজনা বিখ্যাত কবিয়ে শেষ নিশ্বাস ত্যাগ কৰে।

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{Reflist}}

==বাহ্যিক সংযোগ==
{{wikisourceold|Author:مرزا اسد اللہ خان غالب|Mirza Ghalib|মিৰ্জা গালিব}}
*[http://www.indiasurfing.com/poetry/urdu/mirza-ghalib/index.html '''Indiasurfing.com''' Poetry of Mirza Ghalib with meaning]
*[http://www.ballimaran.com '''Ballimaran.com''' Haveli of Mirza Ghalib, Chandni Chowk, Delhi] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110202034726/http://ballimaran.com/ |date=2011-02-02 }}
*[http://www.ghalibinstitute.com/ Ghalib Institute, New Delhi] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180711050711/http://www.ghalibinstitute.com/ |date=2018-07-11 }}
*[http://gdhar.com/2005/06/26/an-ode-to-mirza-ghalibs-haveli A Visit to Mirza Ghalib's Haveli in Ballimara, Old Delhi]
*[http://www.indiatoday.com/itoday/20020225/books.shtml Ghalib in Love] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150924034430/http://www.indiatoday.com/itoday/20020225/books.shtml |date=2015-09-24 }}
*[http://www.royalark.net/India/loharu.htm Loharu Family]
*[http://devnagari.blogspot.com/search/label/%E0%A5%9A%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%AC (Blog) Kuchh Sacche Moti: Ghalib]
; Works
*'''[http://www.kavitakosh.org/kk/index.php?title=%E0%A4%AE%E0%A4%BF%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%9C%E0%A4%BC%E0%A4%BE_%E0%A4%85%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A5%81%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%B2%E0%A4%BE%E0%A4%B9_%E0%A4%96%E0%A4%BE%E0%A4%81_%27%E0%A4%97%E0%A4%BC%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%AC%27 Ghalib at Kavita Kosh] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110324104011/http://www.kavitakosh.org/kk/index.php?title=%E0%A4%AE%E0%A4%BF%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%9C%E0%A4%BC%E0%A4%BE_%E0%A4%85%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A5%81%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%B2%E0%A4%BE%E0%A4%B9_%E0%A4%96%E0%A4%BE%E0%A4%81_%27%E0%A4%97%E0%A4%BC%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%AC%27 |date=2011-03-24 }}''' (Devanagari Hindi script)
*[http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00ghalib/ghazal_index.html Fully coloured Deewan-e-Ghalib]
*[http://www.urduchain.com/poetry/ghalib/ghalib5.html Best Urdu-Poetry by Mirza Ghalib] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130922012831/http://www.urduchain.com/poetry/ghalib/ghalib5.html |date=2013-09-22 }}
*[http://oldpoetry.com/opoem/93209-Ghalib-Mirza-Asadullah-Khan-Ghazal Ghazal Translated By Qazi Muhammad Ahkam] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110530140854/http://oldpoetry.com/opoem/93209-Ghalib-Mirza-Asadullah-Khan-Ghazal |date=2011-05-30 }}
*[http://oldpoetry.com/opoem/82065-Ghalib-Mirza-Asadullah-Khan-Koi-Umiid koii ummiid bar nahii.n aatii Translated By Qazi Muhammad Ahkam] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101222153720/http://oldpoetry.com/opoem/82065-Ghalib-Mirza-Asadullah-Khan-Koi-Umiid |date=2010-12-22 }}
*[http://librivox.org/selected-ghazals-of-ghalib-by-mirza-ghalib/ Selected Ghazals of Ghalib(Audio) Read by Qazi Muhammad Ahkam]
*[http://www.divan-e-ghalib.blogspot.com DIVAN - E - GHALIB] The Urdu Ghazals of Mirza Asadullah Khan &quot;GHALIB&quot;.
*[http://www.urducl.com/Urdu-Books/969-416-203-024/ Deewan-E-Ghalib] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140209142656/http://urducl.com/Urdu-Books/969-416-203-024/ |date=2014-02-09 }}
*[http://poetry.urdustuff.com/ Poetry of Ghalib] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110717173430/http://poetry.urdustuff.com/ |date=2011-07-17 }} - Complete Collection of Mirza Ghalib, A large Number of his Ghazals
*[http://www.ghalib.org/ The Love Sonnets of Ghalib] - Biography, selected works, and all things Ghalib
*[http://www.msci.memphis.edu/~ramamurt/ghalib.html Biography and selected works]
*[http://www.yagmin.com/ghalib/joy.cgi The Joy of the Drop] - 37 poems by Ghalib in English translation.
*[http://www.anindianmuslim.com/2007/12/selected-couplets-of-mirza-ghalib.html Selected couplets of Mirza Ghalib]
*[http://www.o3.indiatimes.com/ghalib/ Selected couplets with translation of Mirza Ghalib] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100522175438/http://o3.indiatimes.com/ghalib |date=2010-05-22 }}
*[https://web.archive.org/web/20101127153937/http://poemsintranslation.blogspot.com/2010/02/mirza-ghalib-he-took-my-heart-from.html English translation of one of Ghalib's Persian poems.]
*[http://www.scribd.com/doc/30458995/Deewan-e-Ghalib-Nuskha-e-Hamidia-printable-small-file-size-version Authorised Version of Deewan-e-Ghalib known as Nuskhae Hamidia uploaded by Javed Hussen] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140223122956/http://www.scribd.com/doc/30458995/Deewan-e-Ghalib-Nuskha-e-Hamidia-printable-small-file-size-version |date=2014-02-23 }}
*[http://www.scribd.com/doc/30458478/Kulliat-e-Mirza-Ghalib-Nazme-Farsi Complete Persian poetry of Mirza Ghalib at scribd uploaded by Javed Hussen] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140223122954/http://www.scribd.com/doc/30458478/Kulliat-e-Mirza-Ghalib-Nazme-Farsi |date=2014-02-23 }}
*[http://www.scribd.com/doc/29159842/Dastanbu-of-Mirza-Ghalib-in-Urdu Mirza Ghalib's Diary of 1857 First Indian Libaretion Struggle in Urdu Translation uploaded by Javed Hussen] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140223122951/http://www.scribd.com/doc/29159842/Dastanbu-of-Mirza-Ghalib-in-Urdu |date=2014-02-23 }}
*[http://www.scribd.com/doc/29158266/ghair-matbua-Mirza-Ghalib-unpublished-Mirza-Ghalib-Urdu unpublished Poems of Mirza Ghalib edited by Kalidas Gupta Raza uploaded by Javed Hussen] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140223122948/http://www.scribd.com/doc/29158266/ghair-matbua-Mirza-Ghalib-unpublished-Mirza-Ghalib-Urdu |date=2014-02-23 }}
*[http://www.scribd.com/doc/28383880/yaadgare-Ghalib original Urdu free pdf of Yaadgare Ghalib by Altaf Hussain Hali]{{Dead link|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
*[http://www.royalark.net/India/loharu.htm Loharu Family Link]
*[http://www.scribd.com/doc/34580191/Mirza-Ghalib-in-Bangla-With-Urdu-Original-by-Abu-Syed-Aiyub An Bangla selected translation of Mirza Ghalib with original Urdu] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140223122959/http://www.scribd.com/doc/34580191/Mirza-Ghalib-in-Bangla-With-Urdu-Original-by-Abu-Syed-Aiyub |date=2014-02-23 }}

[[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় কবি]]


{{Biography stub}}</text>
      <sha1>7nfy8oouf2chpyjdnuxgfj98iyy7fu6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>অসমীয়া ভাষাত সাহিত্য অকাডেমি বঁটা লাভ কৰা সাহিত্যিকসকল</title>
    <ns>0</ns>
    <id>4326</id>
    <revision>
      <id>523071</id>
      <parentid>520164</parentid>
      <timestamp>2025-07-09T18:01:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Drnayanjyoti</username>
        <id>25687</id>
      </contributor>
      <comment>/* শিশু সাহিত্য পুৰস্কাৰ */কুমাৰ &gt; মোহন</comment>
      <origin>523071</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="39510" sha1="nmamlpvw9tjll0r67fzu9b4v3lwunvh" xml:space="preserve">'''অসমীয়া ভাষাত সাহিত্য অকাডেমি বঁটা''' ২০২১ চনলৈ মুঠ ৬০ গৰাকী সাহিত্যিকে লাভ কৰিছে।&lt;ref&gt;{{cite web | url=http://sahitya-akademi.gov.in/sahitya-akademi/showSearchAwardsResult.jsp?year=&amp;author=&amp;awards=AA&amp;language=ASSAMESE| title=সাহিত্য অকাডেমি বঁটা বিজয়ী অসমীয়াসকলৰ তথ্য |publisher=সাহিত্য অকাডেমি | accessdate=নৱেম্বৰ ১৬, ২০১২}}&lt;/ref&gt; এই বঁটা প্ৰদান কৰে ১৯৫৪ চনত ভাৰত চৰকাৰে আনুষ্ঠানিকভাৱে উদ্বোধন কৰা ভাৰতীয় সাহিত্যৰ উন্নয়ন কল্পে গঠন কৰা [[সাহিত্য অকাডেমি]] নামৰ অনুষ্ঠানটোৱে।&lt;ref&gt;{{cite web | url=http://sahitya-akademi.gov.in/sahitya-akademi/aboutus/about.jsp | title=About Sahitya Akademi | accessdate=January 18, 2012}}&lt;/ref&gt; এই অনুষ্ঠানটোৱে ১৯৫৫ চনত প্ৰথমবাৰৰ বাবে [[সাহিত্য অকাডেমি বঁটা]] ১৩টা ভাষাৰ ১৩ গৰাকী সাহিত্যিকক প্ৰদান কৰিছিল। এই ১৩ গৰাকী সাহিত্যিকৰ ভিতৰত অসমীয়া ভাষাৰ কবি [[যতীন্দ্ৰ নাথ দুৱৰা]]ৰ নামো অন্তৰ্ভুক্ত হৈছিল। অসমীয়া ভাষাত ২০১৭ চনলৈ মুঠ ১৮ গৰাকী সাহিত্যকে উপন্যাসত, ১৩ গৰাকীয়ে কাব্যগ্ৰন্থত, ৯ গৰাকীয়ে চুটিগল্পত, ২ গৰাকীয়ে স্মৃতিকথা বিষয়ক গ্ৰন্থত, ১ গৰাকীয়ে জীৱনী গ্ৰন্থত আৰু ৭ গৰাকীয়ে সাহিত্য-সংস্কৃতি আদি বিষয়ক গ্ৰন্থত লাভ কৰে। ড॰ কৃষ্ণকান্ত সন্দিকৈ, স্নেহ দেৱী আৰু কবীন ফুকনক মৰণোত্তৰভাৱে অকাডেমি বঁটা প্ৰদান কৰা হয়। সাহিত্য অকাডেমিৰ অসমীয়া ভাষালৈ অনুবাদ কৰা গ্ৰন্থৰ বাবেও ১৯৯০ চনৰ পৰা সাহিত্য অকাডেমি অনুবাদ বঁটা প্ৰদান কৰি আহিছে।

==সাহিত্য অকাডেমি বঁটা বিজয়ীসকল==
{| class=&quot;wikitable sortable&quot; width=80%
|-
! বৰ্ষ
! বিজয়ী
! গ্ৰন্থ
! প্ৰকাৰ
|-
|| ১৯৫৫ || [[যতীন্দ্ৰ নাথ দুৱৰা]] || ''[[বনফুল]]'' || কবিতা সংকলন
|-
|| ১৯৫৬ || style=&quot;background:#ffcece; text-align:center;&quot; colspan=&quot;3&quot; | ''বঁটা প্ৰদান কৰা হোৱা নাই''
|-
|| ১৯৫৭ || style=&quot;background:#ffcece; text-align:center;&quot; colspan=&quot;3&quot; | ''বঁটা প্ৰদান কৰা হোৱা নাই''
|-
|| ১৯৫৮ || style=&quot;background:#ffcece; text-align:center;&quot; colspan=&quot;3&quot; | ''বঁটা প্ৰদান কৰা হোৱা নাই''
|-
|| ১৯৫৯ || style=&quot;background:#ffcece; text-align:center;&quot; colspan=&quot;3&quot; | ''বঁটা প্ৰদান কৰা হোৱা নাই''
|-
|| ১৯৬০ || [[বেণুধৰ শৰ্মা]] || ''[[কংগ্ৰেছৰ কাঁচিয়লি ৰ'দত]]'' || স্মৃতিকথা
|-
|| ১৯৬১ || [[বীৰেন্দ্ৰ কুমাৰ ভট্টাচাৰ্য্য]] || ''[[ঈয়াৰুইঙ্গম]]'' ||উপন্যাস
|-
|| ১৯৬২ || style=&quot;background:#ffcece; text-align:center;&quot; colspan=&quot;3&quot; | ''বঁটা প্ৰদান কৰা হোৱা নাই''
|-
|| ১৯৬৩ || style=&quot;background:#ffcece; text-align:center;&quot; colspan=&quot;3&quot; | ''বঁটা প্ৰদান কৰা হোৱা নাই''
|-
|| ১৯৬৪ || [[বিৰিঞ্চি কুমাৰ বৰুৱা]] || ''অসমৰ লোক-সংস্কৃতি'' || গদ্য (লোক-সংস্কৃতি বিষয়ক)
|-
|| ১৯৬৫ || style=&quot;background:#ffcece; text-align:center;&quot; colspan=&quot;3&quot; | ''বঁটা প্ৰদান কৰা হোৱা নাই''
|-
|| ১৯৬৬ || [[অম্বিকাগিৰি ৰায়চৌধুৰী]] || ''বেদনাৰ উল্কা'' || কবিতা সংকলন
|-
|| ১৯৬৭ || [[ত্ৰৈলোক্য নাথ গোস্বামী]] || ''[[আধুনিক গল্প সাহিত্য]]'' ||গদ্য (সাহিত্য সমালোচনা)
|-
|| ১৯৬৮ || [[নলিনীবালা দেৱী]] || ''[[অলকানন্দা]]'' || কবিতা সংকলন
|-
|| ১৯৬৯ || [[অতুল চন্দ্ৰ হাজৰিকা]] || ''মঞ্চলেখা'' || গদ্য (অসমীয়া মঞ্চ-নাট বিষয়ক)
|-
|| ১৯৭০ || [[লক্ষ্মীনাথ ফুকন]] || ''মহাত্মাৰ পৰা ৰূপকোঁৱৰলৈ'' || স্মৃতিকথা
|-
|| ১৯৭১ || style=&quot;background:#ffcece; text-align:center;&quot; colspan=&quot;3&quot; | ''বঁটা প্ৰদান কৰা হোৱা নাই''
|-
|| ১৯৭২ || [[চৈয়দ আব্দুল মালিক]] || ''[[অঘৰী আত্মাৰ কাহিনী]]'' ||উপন্যাস
|-
|| ১৯৭৩ || style=&quot;background:#ffcece; text-align:center;&quot; colspan=&quot;3&quot; | ''বঁটা প্ৰদান কৰা হোৱা নাই''
|-
|| ১৯৭৪ || [[সৌৰভ কুমাৰ চলিহা]] || ''[[গোলাম]]'' ||গল্প সংকলন
|-
|| ১৯৭৫ || [[নৱকান্ত বৰুৱা]] || ''[[ককাদেউতাৰ হাড়]]'' ||উপন্যাস
|-
|| ১৯৭৬ || [[ভবেন্দ্ৰ নাথ শইকীয়া]] || ''শৃংখল'' ||গল্প সংকলন
|-
|| ১৯৭৭ || [[আনন্দ চন্দ্ৰ বৰুৱা]] || ''বকুল বনৰ কবিতা'' ||কবিতা সংকলন
|-
|| ১৯৭৮ || [[হোমেন বৰগোহাঞি]] || ''[[পিতা-পুত্ৰ]]'' ||উপন্যাস
|-
|| ১৯৭৯ || [[ভবেন বৰুৱা]]|| ''সোণালী জাহাজ'' || কবিতা সংকলন
|-
|| ১৯৮০ || [[যোগেশ দাস]]|| ''[[পৃথিৱীৰ অসুখ]]'' ||গল্প সংকলন
|-
|| ১৯৮১ || [[নীলমণি ফুকন (কনিষ্ঠ)|নীলমণি ফুকন]] || ''কবিতা'' ||কবিতা সংকলন
|-
|| ১৯৮২ || [[মামণি ৰয়ছম গোস্বামী]] (ইন্দিৰা গোস্বামী) || ''[[মামৰে ধৰা তৰোৱাল]] আৰু দুখন উপন্যাস'' ||উপন্যাস
|-
|| ১৯৮৩ || [[নিৰ্মলপ্ৰভা বৰদলৈ]]|| ''সুদীৰ্ঘ দিন আৰু ঋতু'' ||কবিতা সংকলন
|-
|| ১৯৮৪ || [[দেবেন্দ্ৰ নাথ আচাৰ্য]]|| ''[[জংগম]]'' ||উপন্যাস
|-
|| ১৯৮৫ || [[কৃষ্ণকান্ত সন্দিকৈ]]&lt;sup&gt;{{Dagger}}&lt;/sup&gt;|| ''কৃষ্ণকান্ত সন্দিকৈ ৰচনা সম্ভাৰ'' ||গদ্য (সাহিত্য সমালোচনা)
|-
|| ১৯৮৬ || [[তীৰ্থনাথ শৰ্মা]]|| ''বেণুধৰ শৰ্মা'' ||জীৱনী
|-
|| ১৯৮৭ || [[হৰেকৃষ্ণ ডেকা]]|| ''[[আন এজন]]'' ||কবিতা সংকলন
|-
|| ১৯৮৮ || [[লক্ষ্মীনন্দন বৰা]]|| ''[[পাতাল ভৈৰৱী]]'' ||উপন্যাস
|-
|| ১৯৮৯ || [[হীৰেন গোহাঁই]] || ''[[অসমীয়া জাতীয় জীৱনত মহাপুৰুষীয়া পৰম্পৰা]]'' ||গদ্য
|-
|| ১৯৯০ || [[স্নেহ দেৱী]]&lt;sup&gt;{{Dagger}}&lt;/sup&gt;|| ''স্নেহ দেৱীৰ একুঁকি গল্প'' ||গল্প সংকলন
|-
|| ১৯৯১ || [[অজিৎ বৰুৱা]]|| ''ব্ৰহ্মপুত্ৰ ইত্যাদি পদ্য'' ||কবিতা সংকলন
|-
|| ১৯৯২ || [[হীৰেণ ভট্টাচাৰ্য]]|| ''শ‍ইচৰ পথাৰ মানুহ'' ||কবিতা সংকলন
|-
|| ১৯৯৩ || [[কেশৱ মহন্ত]] || ''মোৰো যে কিমান হেঁপাহ'' ||কবিতা সংকলন
|-
|| ১৯৯৪ || [[শীলভদ্ৰ]] (ৰেৱতী মোহন দত্তচৌধুৰী)|| ''মধুপুৰ বহুদূৰ'' ||গল্প সংকলন
|-
|| ১৯৯৫ || [[চন্দ্ৰপ্ৰসাদ শইকীয়া]]|| ''[[মহাৰথী (উপন্যাস)|মহাৰথী]]'' ||উপন্যাস
|-
|| ১৯৯৬ || [[নিৰুপমা বৰগোহাঞি]]|| ''[[অভিযাত্ৰী]]'' ||উপন্যাস
|-
|| ১৯৯৭ || [[নগেন শইকীয়া]]|| ''[[আন্ধাৰত নিজৰ মুখ]]'' ||গল্প সংকলন
|-
|| ১৯৯৮ || [[অৰুণ শৰ্মা]]|| ''[[আশীৰ্বাদৰ ৰং]]'' ||উপন্যাস
|-
|| ১৯৯৯ || [[মেদিনী চৌধুৰী]]|| ''[[বিপন্ন সময়]]'' ||উপন্যাস
|-
|| ২০০০ || [[অপূৰ্ব শৰ্মা]]|| ''বাঘে টাপুৰ ৰাতি'' ||গল্প সংকলন
|-
|| ২০০১ || [[মহিম বৰা]]|| ''এধানী মাহীৰ হাঁহি'' ||উপন্যাস
|-
|| ২০০২ || [[নলিনীধৰ ভট্টাচাৰ্য]]|| ''মহৎ ঐতিহ্য'' ||গদ্য
|-
|| ২০০৩ || [[বীৰেশ্বৰ বৰুৱা]]|| ''অনেক মানুহ অনেক ঠাই আৰু নিৰ্জনতা'' ||কবিতা সংকলন
|-
|| ২০০৪ || [[হীৰেন্দ্ৰ নাথ দত্ত]]|| ''মানুহ অনুকূলে'' ||কবিতা সংকলন
|-
|| ২০০৫ || [[য়েছে দৰজে ঠংচি]]|| ''[[মৌন ওঁঠ মুখৰ হৃদয়]]'' ||উপন্যাস
|-
|| ২০০৬ || [[অতুলানন্দ গোস্বামী]]|| ''চেনেহ জৰীৰ গাঁথি'' ||গল্প সংকলন
|-
|| ২০০৭ || [[পূৰবী বৰমুদৈ]]|| ''[[শান্তনুকুলনন্দন]]'' ||উপন্যাস
|-
|| ২০০৮ || [[ৰীতা চৌধুৰী]]|| ''[[দেও লাংখুই]]'' ||উপন্যাস
|-
|| ২০০৯ || [[ধ্ৰুৱজ্যোতি বৰা]]|| ''[[কথা ৰত্নাকৰ]]'' ||উপন্যাস
|-
|| ২০১০ || [[কেশদা মহন্ত]]|| ''অসমীয়া ৰামায়ণী সাহিত্য: কথাবস্তুৰ আঁতিগুৰি'' ||গদ্য (সাহিত্য বিষয়ক)
|-
|| ২০১১ || [[কবীন ফুকন]]&lt;sup&gt;{{Dagger}}&lt;/sup&gt;|| ''এই অনুৰাগী এই উদাস'' ||কবিতা সংকলন
|-
|| ২০১২ || [[চন্দনা গোস্বামী]]&lt;ref&gt;{{cite web | url=http://sahitya-akademi.gov.in/sahitya-akademi/pdf/sa-award2012.pdf | title=সাহিত্য অকাডেমি বঁটা ২০১২ | publisher=[[সাহিত্য অকাডেমি]] | date=২০ ডিচেম্বৰ, ২০১২ | accessdate=২৩ ডিচেম্বৰ, ২০১২}}&lt;/ref&gt;|| ''[[পাটকাইৰ ইপাৰে মোৰ দেশ]]'' || উপন্যাস
|-
|| ২০১৩ || [[ৰবীন্দ্ৰ সৰকাৰ]]|| ''ধূলিয়ৰি ভৰিৰ সাঁচ'' || কবিতা সংকলন
|-
|| ২০১৪ || [[অৰূপা পটংগীয়া কলিতা|অৰূপা কলিতা পটংগীয়া]]|| ''[[মৰিয়ম আষ্টিন অথবা হীৰা বৰুৱা]]'' || গল্প সংকলন&lt;ref&gt;[http://timesofindia.indiatimes.com/city/guwahati/Assam-and-Bodo-writers-to-get-the-award/articleshow/45578962.cms Assamese and Bodo writers to get the award Times of India অনলাইন, ২০ ডিচেম্বৰ, ২০১৪ | আহৰণ কৰা হৈছে: ৬ জানুৱাৰী, ২০১৫]&lt;/ref&gt;
|-
|| ২০১৫ || [[কুল শইকীয়া]]|| ''আকাশৰ ছবি আৰু অন্যান্য গল্প'' || গল্প সংকলন&lt;ref name=&quot;Fifteen&quot;&gt;{{cite web | url=http://sahitya-akademi.gov.in/sahitya-akademi/pdf/sahityaakademiawards2015-e.pdf | title=Sahitya Akademi Main award - 2015 | publisher=সাহিত্য অকাডেমিৰ আনুষ্ঠানিক ৱেবছাইট | date=17 December 2015 | accessdate=17 December 2015}}&lt;/ref&gt;
|-
|| ২০১৬ || [[জ্ঞান পূজাৰী]]|| ''মেঘমালাৰ ভ্ৰমণ'' || কবিতা সংকলন&lt;ref&gt;{{cite web | url=http://www.assamtribune.com/scripts/detailsnew.asp?id=dec2216/at051 | title=Sahitya Akademi Main award - 2016 | publisher=অসম ট্ৰিবিউন | date=21 December 2016 | accessdate=22 December 2016 | archivedate=22 December 2016 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20161222221929/http://www.assamtribune.com/scripts/detailsnew.asp?id=dec2216/at051 | deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;
|-
|| ২০১৭ || [[জয়ন্ত মাধৱ বৰা]] || ''মৰিয়াহোলা'' || উপন্যাস
|-
|| ২০১৮ || [[সনন্ত তাঁতি]] || ''কাইলৈৰ দিনটো আমাৰ হ'ব'' || কবিতা সংকলন&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://www.asomiyapratidin.in/2018-sahittya-akademi-prize/ | title=২০১৮ বৰ্ষৰ সাহিত্য অকাডেমি বঁটা ঘোষণা | publisher=[[অসমীয়া প্ৰতিদিন]] | date=৫ জানুৱাৰী ২০১৯ | accessdate=৩১ জানুৱাৰী ২০১৯ | archivedate=2019-12-28 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20191228082513/https://www.asomiyapratidin.in/2018-sahittya-akademi-prize/ | deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;
|-
|| ২০১৯ || [[জয়শ্ৰী গোস্বামী মহন্ত]] || ''চাণক্য'' || উপন্যাস&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://assam.nenow.in/sahitya-academy-award-to-assam-writer-joyshree-goswami-and-phukan-ch-basumatary/ | title=জয়শ্ৰী গোস্বামী মহন্ত আৰু ফুকন চন্দ্ৰ বসুমতাৰীলৈ সাহিত্য অকাডেমী বঁটা | first= কল্পজ্যোতি | last = শইকীয়া | publisher=নৰ্থ-ইষ্ট নাও | date=১৮ ডিচেম্বৰ ২০১৯ | accessdate=১৯ ডিচেম্বৰ ২০১৯}}&lt;/ref&gt;
|-
|| ২০২০ || [[অপূৰ্ব কুমাৰ শইকীয়া]] || ''বেংছতা'' || চুটিগল্প সংকলন&lt;ref&gt;{{cite web | url=http://sahitya-akademi.gov.in/pdf/sahityaakademiawards2020.pdf | title=সাহিত্য অকাডেমি বঁটা ২০২০ | publisher=[[সাহিত্য অকাডেমি]] | date=১২ মাৰ্চ, ২০১২ | accessdate=১২ মাৰ্চ, ২০১২}}&lt;/ref&gt;
|-
|| ২০২১ || [[অনুৰাধা শৰ্মা পূজাৰী]] || ''ইয়াত এখন অৰণ্য আছিল'' || উপন্যাস&lt;ref name &quot;news18&quot;&gt;{{Cite web|title= ভালখবৰ! অনুৰাধা শৰ্মা পূজাৰীলৈ সাহিত্য অকাডেমী বঁটা|publisher=News18 Assam-NorthEast |url=https://assam.news18.com/news/assam/2021-sahitya-akademy-award-to-anuradha-sarma-pujari-hb-183267.html
||url-status=live}}&lt;/ref&gt;
|-
|| ২০২২ || [[মনোজ কুমাৰ গোস্বামী]] || ''ভুল সত্য'' || গল্প সংকলন&lt;ref name=&quot;akademi&quot;&gt;{{cite web | url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/guwahati/four-from-assam-1-from-manipur-selected-for-sahitya-akademi-awards/articleshow/96440185.cms | title=Four from Assam, 1 from Manipur selected for Sahitya Akademi | publisher=Times of India | accessdate=23 December 2022 | author=Das, Mukut}}&lt;/ref&gt;
|-
|| ২০২৩ || [[প্ৰণৱজ্যোতি ডেকা]] || ''ড॰ প্ৰণৱজ্যোতি ডেকাৰ শ্ৰেষ্ঠ গল্প'' || গল্প সংকলন&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://www.pratidintime.com/national/sahitya-akademi-awards-assamese-author-pranavjyoti-deka-bags-prestigious-gong | title=Sahitya Akademi Awards: Assamese Author Pranavjyoti Deka Bags Prestigious Gong | publisher=Pratidin Time | date=20 December 2023 | accessdate=20 December 2023}}&lt;/ref&gt;
|}
|

: {{Dagger}} এই চিহ্নই মৰণোত্তৰভাৱে প্ৰদান কৰা সূচাইছে

==অনুবাদ বঁটা বিজয়ীসকল==
অসমীয়া ভাষালৈ অনুবাদ কৰা গ্ৰন্থৰ বাবে তলত উল্লিখিত লেখকসকলক সাহিত্য অকাডেমিয়ে অনুবাদ সাহিত্যিৰ বঁটা প্ৰদান কৰিছে:&lt;ref&gt;{{cite web | url=http://sahitya-akademi.gov.in/awards/anuvad_samman_suchi.jsp#ASSAMESE | title=অকাডেমি অনুবাদ বঁটা | publisher=[[সাহিত্য অকাডেমি]] | lang= ইংৰাজী | accessdate=৩১ জানুৱাৰী ২০১৯}}&lt;/ref&gt;
{| class=&quot;wikitable sortable&quot; width=80%
|-
! বৰ্ষ
! বিজয়ী
! গ্ৰন্থ
! মূল গ্ৰন্থ
! মূল লেখক
! মূল ভাষা
! প্ৰকাৰ
|-
|| ১৯৯০ || নৰেন্দ্ৰনাথ শৰ্মা || ''আত্মজীৱন চৰিত'' || ''এন অটোবায়'গ্ৰাফী'' || [[জৱাহৰলাল নেহৰু]] || [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী]] || আত্মজীৱনী
|-
|| ১৯৯১ || [[ৰাধিকামোহন ভাগৱতী]] || ''আমাৰ বাতৰি কাকতৰ কাহিনী'' || ''দা ষ্টৰি অফ আৱাৰ নিউজপেপাৰ'' || চঞ্চল চৰকাৰ || ইংৰাজী ||
|-
|| ১৯৯২ || বিমল ভাগৱতী || ''যযাতি'' || ''যযাতি'' || ভি এচ খাণ্ডেকাৰ || [[মাৰাঠী ভাষা|মাৰাঠী]] || উপন্যাস
|-
|| ১৯৯৩ || ফণী তালুকদাৰ || ''অঘৰী অৱতাৰ'' || ''আৱাৰা মচিহা'' || বিষ্ণু প্ৰভাকৰ || [[হিন্দী ভাষা|হিন্দী]] || উপন্যাস
|-
|| ১৯৯৪ || বসুন্ধৰা শইকীয়া || ''দত্তা'' || ''দত্তা'' || [[শৰৎচন্দ্ৰ চট্টোপাধ্যায়]] || [[বঙালী ভাষা|বঙালী]] || উপন্যাস
|-
|| ১৯৯৫ || কুলনাথ গগৈ || ''অৰণ্যৰ অধিকাৰ'' || ''অৰণ্যেৰ অধিকাৰ'' || [[মহাশ্বেতা দেৱী]] || বঙালী || উপন্যাস
|-
|| ১৯৯৬ || [[তিলক হাজৰিকা]] || ''ফণীশ্বৰনাথ ৰেণুৰ শ্ৰেষ্ঠ কাহিনী'' || ''ফণীশ্বৰনাথ ৰেণু কি শ্ৰেষ্ঠ কাহানীয়া'' || ফণীশ্বৰনাথ ৰেণু || হিন্দী || চুটি গল্প সংকলন
|-
|| ১৯৯৭ || [[কীৰ্তিনাথ হাজৰিকা]] || ''গান্ধী: জীৱন কথা'' || ''গান্ধী: এ লাইফ'' || কৃষ্ণা কৃপালানী || ইংৰাজী || জীৱনী
|-
|| ১৯৯৮ || গৌৰীশংকৰ ভট্টাচাৰ্য্য || ''স্বাধীনতাৰ ৰাজ-বিচাৰ'' || ''ট্ৰায়েলচ্ অফ ইন্দিপেণ্ডেচ্'' || বি আৰ আগৰৱালা || ইংৰাজী || ৰচনা
|-
|| ১৯৯৯ || নিৰুপমা ফুকন || ''গোদান'' || ''গোদান''  || [[প্ৰেমচন্দ|মুন্সী প্ৰেমচন্দ]] || হিন্দী || উপন্যাস
|-
|| ২০০০ || তীৰ্থ ফুকন || ''তমশ'' || ''তমশ'' || ভীমশেন চাহানী || হিন্দী || উপন্যাস
|-
|| ২০০১ || [[শুচিব্ৰতা ৰায়চৌধুৰী]] || ''বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ আঁতিগুৰি আৰু বিকাশ'' || ''অৰিজিন এণ্ড ডেভেলপমেণ্ট অফ ৱৈষ্ণৱিজম'' || এচ জয়চৱাল || ইংৰাজী ||
|-
|| ২০০২ || প্ৰভাত চন্দ্ৰ শৰ্মা || ''কাদম্বৰী'' || ''কাদম্বৰী'' || বাণভট্ট || [[সংস্কৃত]] || কাল্পনিক লেখ
|-
|| ২০০৩ || ৰাজেন শইকীয়া || ''পুতলা নাচৰ ইতিহাস'' || ''পুতলা নাচেৰ ইতিকথা'' || মাণিক বন্দোপাধ্যায় || বঙালী || উপন্যাস
|-
|| ২০০৪ || [[প্ৰীতি বৰুৱা]] || ''ৰথচক্ৰ'' || ''ৰথচক্ৰ'' || শ্ৰীপাদ নাৰায়ণ পেণ্ডচে || মাৰাঠী || উপন্যাস
|-
|| ২০০৫ || [[প্ৰফুল্ল কটকী]] || ''আনটাচেবলচ্'' || ''আনটাচেবলচ্'' || বনমালী গোস্বামী || ইংৰাজী || উপন্যাস
|-
|| ২০০৬ || হেমেশ্বৰ দিহিঙীয়া || ''অভামনিতাৰ আত্মকথা'' || ''কিচ্চা গুলাম'' || ৰমেশ চন্দ্ৰ শ্বাহ || হিন্দী || উপন্যাস
|-
|| ২০০৭ || মলয়া খাউণ্ড || ''দাদীবুধা'' || ''দাদীবুধা'' || গুপিনাথ মোহান্তি || [[ওড়িয়া ভাষা|ওড়িয়া]] || উপন্যাস
|-
|| ২০০৮ || মালিনী গোস্বামী || ''হৰ্ষচৰিত'' || ''হৰ্ষচৰিত'' || বাণভট্ট || সংস্কৃত || জীৱনী
|-
|| ২০০৯ || [[যতীন্দ্ৰ কুমাৰ বৰগোহাঞি]] || ''লোকায়ত দৰ্শন'' || ''লোকায়ত দৰ্শন'' || দেবীপ্ৰসাদ চট্টোপাধ্যায় || বঙালী || সমালোচনা
|-
|| ২০১০ || অনুপমা দত্ত শইকীয়া || ''ওপজা মাটিৰ হাত বাওলি'' || ''মাৰালি মন্নিগে'' || কে শিৱৰাম কাৰণ্ত || [[কন্নড় ভাষা|কন্নড়]] || উপন্যাস
|-
|| ২০১১ || [[সুৰেশ শৰ্মা]] || ''[[অদম্য শক্তি]]'' || ''ইন্‌ডমিটেব্‌ল্‌ স্পিৰিট'' || [[এ পি জে আব্দুল কালাম]] || ইংৰাজী || ৰচনা
|-
|| ২০১২ || পংকজ ঠাকুৰ || ''বিদীৰ্ণ বাঘযাই'' || ''ঝাডাঝডতী'' || বিশ্বাস পাটিল || মাৰাঠী || উপন্যাস
|-
|| ২০১৩ || দীপিক চক্ৰৱৰ্তী&lt;sup&gt;{{Dagger}}&lt;/sup&gt; || ''সেই সময় (দ্বিতীয় খণ্ড)'' || ''সেই সময়'' || সুনীল গঙ্গোপাধ্যায় || বঙালী || উপন্যাস
|-
|| ২০১৪ || বিপুল দেউৰী || ''দ্য ইম্মৰটেলছ অব্ মেলুহা'' || ''[[দ্য ইমৰ্টেলছ অফ মেলুহা]]'' || [[অমিষ ত্ৰিপাঠী]] || ইংৰাজী || উপন্যাস
|-
|| ২০১৫ || সুৰেণ তালুকদাৰ || ''গণদেৱতা'' || ''গণদেবতা'' || তাৰাশংকৰ বন্দ্যোপাধ্যায় || বঙালী || উপন্যাস
|-
|| ২০১৬ || তপেশ্বৰ শৰ্মা || ''উপনিষদ - পদ্যনুবাদ'' || ''[[উপনিষদ]]'' || ''বিভিন্ন লেখক'' || সংস্কৃত || কবিতা
|-
|| ২০১৭ || বাবুল তামুলী || ''এটি কলি দুটি পাত'' || ''টু লীভ্&amp;zwnj;ছ এণ্ড এ বাড'' || মুল্ক ৰাজ আনন্দ || ইংৰাজী || উপন্যাস
|-
|| ২০১৮ || পাৰ্থপ্ৰতিম হাজৰিকা&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://assam.nenow.in/sahitya-akademi-translation-award-for-partha-pratim-hazarika/ | title=পাৰ্থপ্ৰতিম হাজৰিকালৈ সাহিত্য অকাডেমিৰ অনুবাদ বঁটা | publisher=নৰ্থ-ইষ্ট নাও | date=২৯ জানুৱাৰী ২০১৯ | accessdate=৩১ জানুৱাৰী ২০১৯}}&lt;/ref&gt; || ''ৰামায়ণ: গংগাৰ পৰা ব্ৰহ্মপুত্ৰলৈ'' || ''ৰামায়ণ: ফ্ৰম গংগা টু ব্ৰহ্মপুত্ৰ'' || [[মামণি ৰয়ছম গোস্বামী]] || ইংৰাজী || ৰচনা
|-
|| ২০১৯ || [[নৱ কুমাৰ সন্দিকৈ]]&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://janambhumi.in/VGtSRk5FNUVhejA9/%E0%A6%A8%E0%A7%B1-%E0%A6%95%E0%A7%81%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A7%B0-%E0%A6%B8%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A7%88,-%E0%A6%97%E0%A7%8B%E0%A6%AA%E0%A7%80%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%A5-%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%B9%E0%A7%8D%E0%A6%AE%E0%A6%B2%E0%A7%88-%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%B9%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%AF-%E0%A6%85%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%A6%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%BF%E0%A7%B0-%E0%A6%85%E0%A6%A8%E0%A7%81%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%A6-%E0%A6%AC%E0%A6%81%E0%A6%9F%E0%A6%BE.html | title=নৱ কুমাৰ সন্দিকৈ, গোপীনাথ ব্ৰহ্মলৈ সাহিত্য অকাদেমিৰ অনুবাদ বঁটা | publisher=জনসাধাৰণ | date=২৫ ফেব্ৰুৱাৰী ২০২০ | accessdate=২৬ ফেব্ৰুৱাৰী ২০২০ | archivedate=2020-02-26 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20200226114440/https://janambhumi.in/VGtSRk5FNUVhejA9/%25E0%25A6%25A8%25E0%25A7%25B1-%25E0%25A6%2595%25E0%25A7%2581%25E0%25A6%25AE%25E0%25A6%25BE%25E0%25A7%25B0-%25E0%25A6%25B8%25E0%25A6%25A8%25E0%25A7%258D%25E0%25A6%25A6%25E0%25A6%25BF%25E0%25A6%2595%25E0%25A7%2588,-%25E0%25A6%2597%25E0%25A7%258B%25E0%25A6%25AA%25E0%25A7%2580%25E0%25A6%25A8%25E0%25A6%25BE%25E0%25A6%25A5-%25E0%25A6%25AC%25E0%25A7%258D%25E0%25A6%25B0%25E0%25A6%25B9%25E0%25A7%258D%25E0%25A6%25AE%25E0%25A6%25B2%25E0%25A7%2588-%25E0%25A6%25B8%25E0%25A6%25BE%25E0%25A6%25B9%25E0%25A6%25BF%25E0%25A6%25A4%25E0%25A7%258D%25E0%25A6%25AF-%25E0%25A6%2585%25E0%25A6%2595%25E0%25A6%25BE%25E0%25A6%25A6%25E0%25A7%2587%25E0%25A6%25AE%25E0%25A6%25BF%25E0%25A7%25B0-%25E0%25A6%2585%25E0%25A6%25A8%25E0%25A7%2581%25E0%25A6%25AC%25E0%25A6%25BE%25E0%25A6%25A6-%25E0%25A6%25AC%25E0%25A6%2581%25E0%25A6%259F%25E0%25A6%25BE.html | deadurl=yes }}&lt;/ref&gt; || ''ৰাজতৰংগীনি'' || ''ৰাজতৰংগীনি'' || কলহন || সংস্কৃত || ঐতিহাসিক ইতিবৃত্ত
|-
|| ২০২০ || [[দিগন্ত বিশ্ব শৰ্মা]] || ''ভাৰতীয় সংস্কৃতিৰ ভিত্তি'' ||দ্য ৰেনেছাঁ ইন ইণ্ডিয়া এণ্ড আদাৰ এছেজ অৱ ইণ্ডিয়ান কালচাৰ’ || শ্ৰী অৰবিন্দ || ইংৰাজী || প্ৰবন্ধ সংকলন&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://rongilibarta.com/দিগন্ত-বিশ্ব-শৰ্মালৈ-সাহ/ | title=দিগন্ত বিশ্ব শৰ্মালৈ সাহিত্য অকাডেমিৰ সন্মানীয় অনুবাদ বঁটা
| publisher=ৰঙিলী বাৰ্তা | date=১৯ ছেপ্টেম্বৰ ২০২১ | accessdate=৩০ ডিচেম্বৰ  ২০২১}}&lt;/ref&gt;
|-
|| ২০২১ || [[পৰী হিলৈদাৰী]] || ''দাঁতি পাৰৰ মানুহ'' || দ্য লেজেণ্ড অফ পেনচাম  || [[মামাং দাই]] || ইংৰাজী || উপন্যাস&lt;ref name=&quot;assam.nenow.in&quot;&gt;{{cite web | url=https://assam.nenow.in/2021-sahitya-akademi-prize-for-translation-to-pori-hiloidari/ | title=পৰী হিলৈদাৰীলৈ ২০২১ বৰ্ষৰ অনুবাদ সাহিত্যৰ অকাডেমি বঁটা | publisher=assam.nenow.in | date=24 June 2022 | accessdate=25 June 2022}}&lt;/ref&gt;
|-
|| ২০২২ || [[জুৰি দত্ত]] || ''কচাৰেথি: আৰায়া নাৰী'' || কচাৰেথি  || নাৰায়ণ || মালায়ালাম || উপন্যাস
|-
|| ২০২৩ || লক্ষজ্যোতি গগৈ সন্দিকৈ || ''মোৰ জীৱনটো'' || ওৱান্স আপন ইন লাইফ: বাৰ্ণ্ট কাৰী এণ্ড ব্লাদি ৰেগছ|| [[টেমচুলা আও]] || ইংৰাজী || আত্মজীৱনী
|}
: {{Dagger}} এই চিহ্নই মৰণোত্তৰভাৱে প্ৰদান কৰা সূচাইছে

==শিশু সাহিত্য পুৰস্কাৰ==
২০১০ চনৰ পৰা সাহিত্য অকাডেমিয়ে অসমীয়া ভাষাৰ শিশু সাহিত্যিকসকললৈ শিশু সাহিত্য পুৰস্কাৰ প্ৰদান কৰি আহিছে:&lt;ref&gt;{{cite web | url=http://sahitya-akademi.gov.in/awards/bal%20sahitya%20samman_suchi.jsp | title=বাল সাহিত্য পুৰস্কাৰ | publisher=[[সাহিত্য অকাডেমি]] | lang= ইংৰাজী | accessdate=৩১ জানুৱাৰী ২০১৯}}&lt;/ref&gt;
{| class=&quot;wikitable sortable&quot; width=60%
|-
! বৰ্ষ
! বিজয়ী
! গ্ৰন্থ
! প্ৰকাৰ
|-
|| ২০১০ || [[গগনচন্দ্ৰ অধিকাৰী]] || style=&quot;background:#CEE8F0; text-align:center;&quot; colspan=&quot;2&quot; | ''শিশু সাহিত্যলৈ কৰা সামগ্ৰিক অৱদানৰ বাবে''
|-
|| ২০১১ || [[বন্দিতা ফুকন]] || ''সেউজীয়া ধৰণী'' || উপন্যাস
|-
|| ২০১২ || [[শান্তনু তামূলী]] || style=&quot;background:#CEE8F0; text-align:center;&quot; colspan=&quot;2&quot; | ''শিশু সাহিত্যলৈ কৰা সামগ্ৰিক অৱদানৰ বাবে''
|-
|| ২০১৩ || [[তোষপ্ৰভা কলিতা]] || style=&quot;background:#CEE8F0; text-align:center;&quot; colspan=&quot;2&quot; | ''শিশু সাহিত্যলৈ কৰা সামগ্ৰিক অৱদানৰ বাবে''
|-
|| ২০১৪ || [[দীনেশ চন্দ্ৰ গোস্বামী]] || ''বিজ্ঞানৰ অনুপম জগত'' || ৰচনা
|-
|| ২০১৫ || [[এলি আহমেদ]] || style=&quot;background:#CEE8F0; text-align:center;&quot; colspan=&quot;2&quot; | ''শিশু সাহিত্যলৈ কৰা সামগ্ৰিক অৱদানৰ বাবে''
|-
|| ২০১৬ || [[হৰপ্ৰিয়া বাৰুকিয়াল বৰগোহাঞি]] || style=&quot;background:#CEE8F0; text-align:center;&quot; colspan=&quot;2&quot; | ''শিশু সাহিত্যলৈ কৰা সামগ্ৰিক অৱদানৰ বাবে''
|-
|| ২০১৭ || হৰেন্দ্ৰ নাথ বৰঠাকুৰ || style=&quot;background:#CEE8F0; text-align:center;&quot; colspan=&quot;2&quot; | ''শিশু সাহিত্যলৈ কৰা সামগ্ৰিক অৱদানৰ বাবে''
|-
|| ২০১৮ || [[যুগললোচন দাস]] || ''সোনবালি বাগিচাৰ ভূত'' || উপন্যাস
|-
|| ২০১৯ || শ্বামীম নাছৰিণ || ''মিলি, অমিয়া আৰু এখন নদী'' || চুটিগল্প সংকলন
|-
|| ২০২০ || [[মাধুৰীমা ঘৰফলীয়া]] || ''ফচং'' || চুটিগল্প সংকলন&lt;ref&gt;{{cite web | url=http://sahitya-akademi.gov.in/pdf/Pressrelease_BSP-2020.pdf | title=সাহিত্য অকাডেমি শিশু সাহিত্য পুৰস্কাৰ ২০২০ | publisher=[[সাহিত্য অকাডেমি]] | date=১২ মাৰ্চ, ২০১২ | accessdate=১২ মাৰ্চ, ২০১২}}&lt;/ref&gt;
|-
|| ২০২১ || [[মৃণাল কলিতা]] || ''[[বকুল ফুলৰ দৰে]]'' || উপন্যাস
|-
|| ২০২২ || [[দিগন্ত ওজা]] || ''ডাঙৰ মানুহৰ সাধু'' || 
|-
|| ২০২৩ || [[ৰথীন্দ্ৰ নাথ গোস্বামী]] || ''পোৱালমণি আৰু চিচিঙৰ দুঃসাহসিক অভিযান'' || উপন্যাস
|-
|| ২০২৪ || [[ৰঞ্জু হাজৰিকা]] || ''বিপন্ন বিস্ময় খেল'' || উপন্যাস
|-
|| ২০২৫ || সুৰেন্দ্ৰ মোহন দাস||''মইনাহঁতৰ পদ্য'' || পদ্য সংকলন
|}

==যুৱ পুৰস্কাৰ==
২০১১ চনৰ পৰা সাহিত্য অকাডেমিয়ে অসমীয়া ভাষাৰ উদীয়মান যুৱ সাহিত্যিকসকললৈ যুৱ পুৰস্কাৰ প্ৰদান কৰি আহিছে:&lt;ref&gt;{{cite web | url=http://sahitya-akademi.gov.in/awards/yuva_samman_suchi.jsp | title=যুৱা পুৰস্কাৰ | publisher=[[সাহিত্য অকাডেমি]] | lang= ইংৰাজী | accessdate=৩১ জানুৱাৰী ২০১৯}}&lt;/ref&gt;
{| class=&quot;wikitable sortable&quot; width=60%
|-
! বৰ্ষ
! বিজয়ী
! গ্ৰন্থ
! প্ৰকাৰ
|-
|| ২০১১ || [[অৰিন্দম বৰকটকী]] || ''অনুশীলন'' || ৰচনা
|-
|| ২০১২ || কমল কুমাৰ তাঁতী || ''মাৰাংবুৰু আমাৰ পিতা'' || কবিতা
|-
|| ২০১৩ || [[বিজয় শংকৰ বৰ্মন]] || ''অশোকাষ্টমী'' || কবিতা
|-
|| ২০১৪ || মণিকা দেৱী || ''জহৰ-মহৰ'' || চুটি গল্প সংকলন
|-
|| ২০১৫ || মৃদুল হালৈ || ''অকলে আছোঁ কুশলে আছোঁ'' || কবিতা
|-
|| ২০১৬ || প্ৰাৰ্থনা শইকীয়া || ''জঁটাধাৰী'' || উপন্যাস
|-
|| ২০১৭ || প্ৰতীম বৰুৱা || ''সোধা নহ'ল তোক অ' বকুল'' || কবিতা
|-
|| ২০১৮ || বিপাশা বৰা || ''মৌ-মাখি সাম্ৰাজ্য'' || চুটি গল্প সংকলন
|-
|| ২০১৯ || [[সঞ্জীৱ পল ডেকা]] || ''এইপিনে কি আছে?'' || চুটি গল্প সংকলন
|-
|| ২০২০ || দ্বিজেন কুমাৰ দাস || ''মেঘ-ঘোঁৰা'' || কবিতা&lt;ref&gt;{{cite web | url=http://sahitya-akademi.gov.in/pdf/Pressrelease_YP-2020.pdf | title=সাহিত্য অকাডেমি যুৱ পুৰস্কাৰ ২০২০ | publisher=[[সাহিত্য অকাডেমি]] | date=১২ মাৰ্চ, ২০১২ | accessdate=১২ মাৰ্চ, ২০১২}}&lt;/ref&gt;
|-
|| ২০২১ || অভিজিৎ বৰা ||''ডেউকা কোবাই যায়'' || চুটিগল্প সংকলন
|-
|| ২০২২ || প্ৰদ্যুম্ন কুমাৰ গগৈ ||''চকী আৰু অন্যান্য গল্প'' || চুটিগল্প সংকলন
|-
|| ২০২৩ || [[জিন্তু গীতাৰ্থ]] ||''মন মৰা তৰা'' || চুটিগল্প সংকলন
|-
|| ২০২৪ || [[নয়নজ্যোতি শৰ্মা]] ||''[[জাল কটা জুই]]'' || চুটিগল্প সংকলন
|-
|| ২০২৫ || সুপ্ৰকাশ ভূঞা||''কুঁছিয়ানামা'' || চুটিগল্প সংকলন
|}

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{Reflist}}
{{সাহিত্য অকাডেমি বঁটা|state=expanded}}
{{অসমীয়া ভাষা|state=expanded}}
[[শ্ৰেণী:অসমীয়া সাহিত্য পুৰস্কাৰ|সাহিত্য অকাডেমি বঁটা অসমীয়া]]
[[শ্ৰেণী:অসমীয়া সাহিত্য]]
[[শ্ৰেণী:অসমীয়া ভাষাৰ সাহিত্য অকাডেমি বঁটা বিজয়ী ]]
[[শ্ৰেণী:অসম সম্পৰ্কীয় তালিকা]]
[[শ্ৰেণী:সাহিত্য অকাডেমি বঁটা]]</text>
      <sha1>nmamlpvw9tjll0r67fzu9b4v3lwunvh</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ৱিকিপিডিয়া:ঐক্যমত</title>
    <ns>4</ns>
    <id>4636</id>
    <revision>
      <id>523153</id>
      <parentid>282477</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T10:13:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2407:CDC0:8302:BCFF:DB08:84AC:D84B:105E</ip>
      </contributor>
      <origin>523153</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="21039" sha1="qyuprwx41xxr8h0w9cucekoxybd93tr" xml:space="preserve">d

== What consensus is ==
Decision by consensus takes account of all the legitimate concerns raised. All editors are expected to make a [[Wikipedia:Assume good faith|good-faith]] effort to reach a consensus that is aligned with Wikipedia's principles.

Consensus is not necessarily [[unanimity]]. Ideally, it arrives with an absence of objections, but if this proves impossible, a majority decision must be taken. More than a simple majority is generally required for major changes. 

=== Process ===
{{further|[[Wikipedia:Editing policy#Talking and editing|Editing policy—Talking and editing]], [[Wikipedia:BOLD]], [[Wikipedia:BOLD, revert, discuss cycle]] and [[Wikipedia:Editing policy]]}}
[[File:Consensus Flowchart as.svg|thumb|right|300px|When an edit is made, other editors have these options: accept the edit, change the edit, or [[Help:Reverting|revert]] the edit. These options may be discussed if necessary.]]

Consensus is a normal and usually implicit and invisible process across Wikipedia.  Any edit that is not disputed or reverted by another editor [[Wikipedia:Silence_and_consensus|can be assumed to have consensus]].  Should that edit later be revised by another editor without dispute, it can be assumed that a new consensus has been reached.  In this way the encyclopedia is gradually added to and improved over time without any special effort or any needless, bureaucratic procedures.  Even if there is a dispute, often all that is required is a simple rewording of the edit to make it more neutral or incorporate the other editor's concerns.  Clear communication in edit summaries can make this process easier.

It is not necessary for editors to seek written permission in advance to make such changes, and the absence of a prior discussion does not prove that the change is not supported by consensus.  However, sometimes you might believe that a recent change is not an improvement.  When reverting an edit you disagree with, it helps to [[Wikipedia:Don't_revert_due_to_&quot;no_consensus&quot;|state the actual disagreement rather than citing &quot;no consensus&quot;]] or &quot;not discussed&quot;.  This provides greater transparency for all concerned, and likewise acts as a guide so that consensus can be determined through continued editing.

When there is a more serious dispute over an edit, the consensus process becomes more explicit.  Editors open a section on the talk page and try to work out the dispute through discussion.  Consensus discussion has a particular form: editors try to ''persuade others'', using ''reasons'' based in policy, sources, and common sense.  The goal of a consensus discussion is to reach an agreement about page content, one which may not satisfy anyone completely but which all editors involved recognize as a reasonable exposition of the topic.  It is useful to remember that consensus is an ongoing process on Wikipedia.  It is often better to accept a less-than-perfect compromise – with the understanding that the page is gradually improving – than to try to fight to implement a particular 'perfect' version immediately. The quality of articles with combative editors is, as a rule, far lower than that of articles where editors take a longer view.

Some articles go through extensive editing and discussion to achieve a [[Wikipedia:Neutral point of view|neutral]] and a readable product.  Similarly, other articles are periodically challenged and/or revised.  This is a normal function of the ongoing process of consensus.  It is useful to examine the article's talk page archives and read through past discussions before re-raising an issue in talk – there is no sense in forcing everyone to rehash old discussions without need. 

When editors have a particularly difficult time reaching a consensus, there are a number of processes available for consensus-building ([[wp:3O|Third opinions]], [[WP:RFC|requests for comment]], informal mediation at the [[wp:MEDCAB|Mediation Cabal]]), and even some more extreme processes that will take authoritative steps to end the dispute ([[wp:ANI|administrator intervention]], [[wp:mediation|formal mediation]], and [[wp:arbitration|arbitration]]).  Keep in mind, however, that administrators are primarily concerned with policy and editor behavior and will not decide content issues authoritatively.  They may block editors for behaviors that interfere with the consensus process (such as [[wp:edit war|edit war]]ring, [[wp:sock|sock]]ing, or a lack of [[wp:civility|civility]]).  They may also make decisions about whether edits are or are not allowable under policy, but will not usually go beyond such actions.

=== Level of consensus ===
{{policy shortcut|WP:CONLIMITED|WP:LOCALCONSENSUS}}

Consensus among a limited group of editors, at one place and time, cannot override community consensus on a wider scale. For instance,  unless they can convince the broader community that such action is right,  participants in a [[Wikipedia:WikiProject|WikiProject]] cannot decide that some generally accepted [[WP:POLICY|policy or guideline]] does not apply to articles within its scope.

[[Wikipedia:Policies and guidelines|Policies and guidelines]] reflect established consensus, and their stability and consistency are important to the community. As a result, Wikipedia has a higher standard of participation and consensus for changes to policy than on other kinds of pages. Substantive changes should be proposed on the talk page first, and sufficient time should be allowed for thorough discussion before being implemented.  Minor changes may be edited in, but are subject to a higher level of scrutiny.  The community is more likely to accept edits to policy if they are made slowly and conservatively, with active efforts to seek out input and agreement from others.

=== Consensus can change ===
{{policy shortcut|WP:CCC|WP:TALKEDABOUTIT}}

Consensus is not immutable. Past decisions are open to challenge and are not binding.  Moreover, such changes are often reasonable. Thus, &quot;according to consensus&quot; and &quot;violates consensus&quot; are not valid rationales for accepting or rejecting proposals or actions.  While past &quot;extensive discussions&quot; can guide editors on what influenced a past consensus, editors need to re-examine each proposal on its own merits, and determine afresh whether consensus either has or has not changed.

Wikipedia remains flexible because new people may bring fresh ideas, growing may evolve new needs, people may change their minds over time when new things come up, and we may find a better way to do things.

A representative group might make a decision on behalf of the community as a whole. More often, people [[WP:PGLIFE|document changes to existing procedures]] at some arbitrary time after the fact. But in all these cases, nothing is permanently fixed. The world changes, and Wikipedia must change with it. It is reasonable and indeed often desirable to make further changes to things at a later date, even if the last change was years ago.

=== Exceptions ===
{{policy shortcut|WP:CONEXCEPT}}
Some exceptions supersede consensus decisions on a page.

*Declarations from [[m:Board of Trustees|the Wikimedia Foundation Board]], or [[m:Developers|the Developers]], particularly for copyright, legal issues, or server load, have policy status.
*[[Wikipedia:Office actions|Office actions]] are outside the policies of the English Wikipedia.
*Some actions, such as removal of [[WP:copyright violations|copyright violations]] and certain types of material about [[wp:BLP|living persons]], do not normally require debate or consensus, primarily because of the risk of real harm inherent in them.
*A decision of the Arbitration Committee may introduce a process which results in temporary binding consensus. For example, [[Wikipedia:Requests_for_arbitration/Ireland_article_names#Binding_resolution|Ireland article names]].

== Consensus-building ==
{{see|Wikipedia:Resolving disputes}}

Editors who maintain a neutral, detached and civil attitude can usually reach consensus on an article through the process described above. However, editors occasionally find themselves at an impasse, either because they cannot find rational grounds to settle a dispute or because they become emotionally or ideologically invested in 'winning' an argument. What follows are suggestions for resolving intractable disputes, along with descriptions of several formal and informal processes that may help.

=== Consensus-building in talk pages ===
{{See also|Wikipedia:Talk page guidelines}}
{{policy shortcut|WP:TALKDONTREVERT}}
Be '''[[WP:BOLD|bold]]''', but not foolish. In most cases, the first thing to try is an edit to the article, and sometimes making such an edit will resolve a dispute.  Use clear edit summaries that explain the purpose of the edit. If the edit is reverted, try making a compromise edit that addresses the other editors' concerns.  Edit summaries are useful, but do not try to discuss disputes across multiple edit summaries—that is generally viewed as [[Wikipedia:Edit warring|edit warring]] and may incur sanctions.  If an edit is reverted and further edits seem likely to meet the same fate, create a new section on the article's talk page to discuss the issue.

In determining consensus, consider the quality of the arguments, the history of how they came about, the objections of those who disagree, and existing documentation in the project namespace. The quality of an argument is more important than whether it represents a minority or a majority view. The argument &quot;I just don't like it&quot;, and its counterpart &quot;I just like it&quot;, usually carry no weight whatsoever.

Limit talk page discussions to discussion of sources, article focus, and policy.  The obligation on talk pages is to explain why an addition/change/removal improves the article, and hence the encyclopedia. Other considerations are secondary.  This obligation applies to all editors: consensus can be assumed if editors stop responding to talk page discussions, and editors who ignore talk page discussions yet continue to edit in or revert disputed material may be guilty of [[Wikipedia:disruptive editing|disruptive editing]] and incur sanctions.

Your goal in a consensus-building discussion is to persuade other people to ''voluntarily'' agree with the change you want to make.  People who employ [[Wikipedia:Competence is required|good social skills]] and [[Wikipedia:Negotiation|good negotiation skills]] are more likely to be successful than people who are unfriendly, rude, unable to see the other person's perspective, or unwilling to compromise.

=== Consensus-building by soliciting outside opinions ===

When talk page discussions fail—generally because two editors (or two groups of editors) simply cannot see eye to eye on an issue—Wikipedia has several established processes to attract outside editors to offer opinions.  This is often useful to break simple, good-faith deadlocks, because uninvolved editors can bring in fresh perspectives, and can help involved editors see middle ground that they cannot see for themselves.  The main resources for this are as follows:

;[[wp:Third Opinion|Third Opinion]]s: 3O is reserved for cases where exactly two editors are in dispute.  The editors in question agree to allow a third (uninvolved) volunteer to review the discussion and make a decision, and agree to abide by that decision.
;[[Wikipedia:Noticeboards|Noticeboards]]: Most policy and guideline pages, and many Wikipedia projects, have noticeboards for interested editors.  If a dispute is in a particular topic area or concerns the application of a particular policy or guideline, posting a request to the noticeboard may attract people with some experience in that area.
;[[wp:RfC|Requests for Comment]]: A formal system for inviting other editors to comment on a particular dispute, thus allowing for greater participation and a broader basis for consensus.  This is particularly useful for disputes that are too complex for 3O but not so entrenched that they need mediation.
;[[Wikipedia:Mediation Cabal|Informal Mediation by the (purported) Cabal]]: More complex disputes involving multiple editors can seek out mediation.  This is a voluntary process that creates a structured, moderated discussion - no different than an article talk page discussion, except that the mediator helps keep the conversation on focus and moving forward, and prevents it from degenerating into the type of heated conflicts that can occur of unmoderated pages.
;[[wp:PUMP|Village pump]]: For disputes that have far-reaching implications - mostly ones centered on policy or guideline changes - placing a notification at the pump can bring in a large number of interested editors.  This ensures broad consensus across the project.

Many of these broader discussions will involve [[WP:POLLING|polls]] of one sort or another, but polls should always be regarded as structured discussions rather than [[WP:!VOTE|voting]]. Consensus is ultimately determined by the quality of the arguments given for and against an issue, as viewed through the lens of Wikipedia policy, not by a simple counted majority.  Responding ''YES/NO/AGREE/DISAGREE'' is not useful except for moral support.  responding ''(DIS)AGREE per user X's argument'' is better, presenting a novel explanation of your own for your opinion is best. The goal is to generate a ''convincing reason'' for making one choice or another, not to decide on the mere weight of public expressions of support.

=== Administrative or community intervention ===
{{policy shortcut|WP:CONADMIN}}
In some cases, disputes are personal or ideological rather than mere disagreements about content, and these may require the intervention of administrators or the community as a whole. Sysops will not rule on content, but may intervene to enforce policy (such as [[wp:BLP]]) or to impose sanctions on editors who are disrupting the consensus process inappropriately.  Sometimes merely asking for an administrator's attention on a talk page will suffice - as a rule, sysops have large numbers of pages watchlisted, and there is a likelihood that someone will see it and respond.  However, there are established resources for working with intransigent editors, as follows:

;[[wp:Wikiquette alerts|Wikiquette alerts]]: Wikiquette is a voluntary, informal discussion forum that can be used to help an editor recognize that they have misunderstood some aspect of Wikipedia standards.  Rudeness, inappropriate reasoning, POV-pushing, collusion, or any other mild irregularity that interferes with the smooth operating of the consensus process are appropriate reasons for turning to Wikiquette. The process can be double-edged - expect Wikiquette respondents to be painfully objective about the nature of the problem - but can serve to clear up personal disputes.
; Noticeboards: As noted above, policy pages generally have noticeboards, and many administrators watch them.
;[[wp:ANI|Administrator's intervention noticeboard]] and [[wp:AN|Administrator's noticeboard]]: These are noticeboards for administrators - they are high-volume noticeboards and should be used sparingly.  Use AN for for issues that need eyes but may not need immediate action; use ANI for more pressing issues.  Do not use either except at need.
;[[wp:RFC/U|Requests for comment on users]]: A more formal system designed to critique a long-term failure of an editor to live up to community standards.
;[[Wikipedia:Requests for arbitration|Requests for arbitration]]: The final terminus of intractable disputes.  Arbiters make rulings designed to eliminate behavior that is disrupting the progression of the article, up to and including banning or restricting editors.

=== Consensus-building pitfalls and errors ===

The following are common mistakes made by editors when trying to build consensus:
*{{anchor|COOKS}} '''Too many cooks.''' Try not to attract too many editors into a discussion.  Fruitful discussions usually contain less than ten active participants; more than that strains the limits of effective communication on an online forum of this sort.  Where large-scale consensus is needed then it should be sought out, otherwise the input of one or two independent editors will give far better results.
*'''Off-wiki discussions.''' Discussions on other websites, web forums, [[IRC]], by email, or otherwise off the project are generally discouraged.  They are not taken into account when determining consensus &quot;on-wiki&quot;, and may generate suspicion and mistrust if they are discovered.  While there is an occasional need for privacy on some issues, most Wikipedia-related discussions should be held on Wikipedia where they can be viewed by all participants.
*'''[[WP:Canvassing|Canvassing]], [[Wikipedia:Sock puppetry|Sock puppetry]], and [[WP:MEAT|Meatpuppetry]].''' Any effort to gather participants to a community discussion that has the effect of biasing that discussion is unacceptable. While it is [[Wikipedia:Canvassing#Friendly notices|perfectly fine]] - even encouraged - to invite people into a discussion to obtain new insights and arguments, it is [[Wikipedia:Canvassing#Inappropriate notification|not acceptable]] to invite only people favorable to a particular point of view, or to invite people in a way that will prejudice their opinions on the matter, and it is surely objectionable to ''pretend'' to gather people by simply using other accounts on your own.  Neutral, informative messages to Wikipedia noticeboards, WikiProjects, or editors are permitted, but actions that could reasonably be interpreted as an attempt to &quot;stuff the ballot box&quot; or otherwise compromise the consensus building process would be considered disruptive editing.
*'''[[Wikipedia:Tendentious editing|Tendentious editing]].''' The continuous, aggressive pursuit of an editorial goal is considered disruptive, and should be avoided.  The consensus process works when editors listen, respond, and cooperate to build a better article.  Editors who refuse to allow any consensus except the one they have decided on, and are willing to [[filibuster]] indefinitely to attain that goal, destroy the consensus process.  Issues that are settled by stubbornness never last, because someone more pigheaded will eventually arrive; only pages that have the support of the community survive in the long run.
{{shortcut|WP:FORUMSHOP|WP:ADMINSHOP}}
*{{anchor|FORUMSHOP}}'''Forum shopping, admin shopping, and spin-doctoring.''' Raising the same issue repeatedly on different pages or with different wording is confusing and disruptive.  It doesn't help to seek out a forum where you get the answer you ''want'', or to play with the wording to try and trick different editors into agreeing with you, since sooner or later someone will notice all of the different threads.  You can obviously draw attention to the issue on noticeboards or other talk pages if you are careful to add links to keep all the ongoing discussions together, but best practice is to choose one appropriate forum for the consensus  discussion, and give (as much as possible) a single neutral, clear, and objective statement of the issue. See also [[Wikipedia:Policy shopping]].
*'''There can be unanimity that some change is needed without consensus to make any particular change'''.  Even if every editor at an article unanimously hates an aspect of the article (for good-faith policy-based reasons), nevertheless changing that aspect of the article may be disruptive if there is no consensus about ''how'' to change it.  Some editors may want to completely delete that aspect, whereas other editors might oppose deletion but disagree among themselves about what modification would improve the article.

== See also ==
{{Wikipedia glossary}}
[[WP:ESSAY|Wikipedia essays]] and information pages concerning consensus:
* [[Wikipedia:What is consensus?]]
* [[Wikipedia:How to contribute to Wikipedia guidance]]
* [[Wikipedia:Don't revert due to &quot;no consensus&quot;]]
* [[Wikipedia:IPs are human too]] &lt;!-- unregistered contributors in consensus processes--&gt;
* [[Wikipedia:No consensus]]
* [[Wikipedia:Silence and consensus]]; ''cf''. [[Wikipedia:Silence means nothing]]
* [[Wikipedia:Staying cool when the editing gets hot]]
* [[Wikipedia:Method for consensus building]]
* [[Wikipedia:Closing discussions]]
* [[Wikipedia:Compromise]]
* [[Wikipedia:Consensus doesn't have to change]]

Articles concerning consensus:
* [[Truth by consensus]]
* [[Consensus decision-making]]
* [[False consensus effect]]

== External links ==
* [http://mail.wikipedia.org/pipermail/wikien-l/2005-July/026513.html WikiEN-l mailing list July 2005]
* [http://www.usemod.com/cgi-bin/mb.pl?back=CategoryConflict Conflict] and [http://www.usemod.com/cgi-bin/mb.pl?back=CategoryConsensus Consensus] categories on MeatBall Wiki. 

== Related information == &lt;!-- see [[wp:NAVHEAD]] --&gt;
{{Wikipedia principles}}
{{Wikipedia policies and guidelines}}

[[শ্ৰেণী:ৱিকিপিডিয়া নীতি]]
[[শ্ৰেণী:ৱিকিপিডিয়া আচৰণ নীতি]]</text>
      <sha1>qyuprwx41xxr8h0w9cucekoxybd93tr</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523155</id>
      <parentid>523153</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T10:17:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MathXplore</username>
        <id>36394</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Reverted edits by [[Special:Contribs/2407:CDC0:8302:BCFF:DB08:84AC:D84B:105E|2407:CDC0:8302:BCFF:DB08:84AC:D84B:105E]] ([[User talk:2407:CDC0:8302:BCFF:DB08:84AC:D84B:105E|talk]]) to last version by দিব্য দত্ত: unexplained content removal</comment>
      <origin>282477</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="23633" sha1="gzry6k1hggd3unk37upkze7y3ed9awo" xml:space="preserve">{{ৱিকিপিডিয়া অনুবাদ}}
{{dablink|&quot;WP:CON&quot; পৃষ্ঠাই ইয়ালৈ পুনঃনিৰ্দেশিত কৰিছে; আপুনি [[Wikipedia:Conflict of interest|ৱিকিপিডিয়া:আদৰ্শৰ সংঘাত]] নাইবা [[ৱিকিপিডিয়া:সম্পাদনা দ্বন্দ্ব]] সম্পৰ্কেও পঢ়ি চাব পাৰে।}}
{{policy|WP:CON|WP:CONS}}
{{nutshell|ঐক্যমত হৈছে ৱিকিপিডিয়াৰ সম্পাদকীয় সিদ্ধান্ত গ্ৰহণ কৰাৰ মৌলিক আৰ্হি।}}
{{conduct policy list}}

ৱিকিপিডিয়াত '''ঐক্যমত''' বোলোতে সম্পাদকসকলে [[সহযোগিতামূলক সম্পাদনা|সমিলমিলৰ মাজত সম্পাদনা কৰা]]কে বুজায়। তেওঁলোকে মতভেদৰ সময়ত আলোচনা পৃষ্ঠাত আলোচনা কৰি বা ইজনে সিজনক ভদ্ৰভাৱে ফোন ক'ৰি বা মেইল বা ৱিকিৰে সদস্যজনৰ 'আলোচনা' পৃষ্ঠাত বা ফে'চবুকত মেচেজ ক'ৰি সমস্যাটো নিজৰ মাজতে সমাধান কৰি লোৱা উচিত। ডাঙৰ বিষয় যেনে 'এডমিন' নিৰ্বাচিত কৰা বা নতুন বেটুপাত প্ৰকাশ কৰা আদিৰ বাবে  [[ৱিকিপিডিয়া:সমজুৱা_পৃষ্ঠা|ৱিকিপিডিয়াৰ 'ৱিকিচ'ৰাত']]ত আলোচনা কৰি আৰু প্ৰয়োজন হ'লে ভোট লৈ ল'ব লাগে।
&lt;!--
'''Consensus''' refers to the primary way in which editorial decisions are made on Wikipedia. There is no single definition of what 'consensus' means for these purposes, but consensus seems to offer the best method to establish and ensure neutrality and verifiability. Editors usually reach consensus as a natural and inherent product of editing; generally someone makes a change or addition to a page, then everyone who reads it has an opportunity to leave the page as it is or change it. When editors cannot reach agreement by editing, the process of finding a consensus is continued by discussion on the relevant [[talk page]]s.
--&gt;
== What consensus is ==
Decision by consensus takes account of all the legitimate concerns raised. All editors are expected to make a [[Wikipedia:Assume good faith|good-faith]] effort to reach a consensus that is aligned with Wikipedia's principles.

Consensus is not necessarily [[unanimity]]. Ideally, it arrives with an absence of objections, but if this proves impossible, a majority decision must be taken. More than a simple majority is generally required for major changes. 

=== Process ===
{{further|[[Wikipedia:Editing policy#Talking and editing|Editing policy—Talking and editing]], [[Wikipedia:BOLD]], [[Wikipedia:BOLD, revert, discuss cycle]] and [[Wikipedia:Editing policy]]}}
[[File:Consensus Flowchart as.svg|thumb|right|300px|When an edit is made, other editors have these options: accept the edit, change the edit, or [[Help:Reverting|revert]] the edit. These options may be discussed if necessary.]]

Consensus is a normal and usually implicit and invisible process across Wikipedia.  Any edit that is not disputed or reverted by another editor [[Wikipedia:Silence_and_consensus|can be assumed to have consensus]].  Should that edit later be revised by another editor without dispute, it can be assumed that a new consensus has been reached.  In this way the encyclopedia is gradually added to and improved over time without any special effort or any needless, bureaucratic procedures.  Even if there is a dispute, often all that is required is a simple rewording of the edit to make it more neutral or incorporate the other editor's concerns.  Clear communication in edit summaries can make this process easier.

It is not necessary for editors to seek written permission in advance to make such changes, and the absence of a prior discussion does not prove that the change is not supported by consensus.  However, sometimes you might believe that a recent change is not an improvement.  When reverting an edit you disagree with, it helps to [[Wikipedia:Don't_revert_due_to_&quot;no_consensus&quot;|state the actual disagreement rather than citing &quot;no consensus&quot;]] or &quot;not discussed&quot;.  This provides greater transparency for all concerned, and likewise acts as a guide so that consensus can be determined through continued editing.

When there is a more serious dispute over an edit, the consensus process becomes more explicit.  Editors open a section on the talk page and try to work out the dispute through discussion.  Consensus discussion has a particular form: editors try to ''persuade others'', using ''reasons'' based in policy, sources, and common sense.  The goal of a consensus discussion is to reach an agreement about page content, one which may not satisfy anyone completely but which all editors involved recognize as a reasonable exposition of the topic.  It is useful to remember that consensus is an ongoing process on Wikipedia.  It is often better to accept a less-than-perfect compromise – with the understanding that the page is gradually improving – than to try to fight to implement a particular 'perfect' version immediately. The quality of articles with combative editors is, as a rule, far lower than that of articles where editors take a longer view.

Some articles go through extensive editing and discussion to achieve a [[Wikipedia:Neutral point of view|neutral]] and a readable product.  Similarly, other articles are periodically challenged and/or revised.  This is a normal function of the ongoing process of consensus.  It is useful to examine the article's talk page archives and read through past discussions before re-raising an issue in talk – there is no sense in forcing everyone to rehash old discussions without need. 

When editors have a particularly difficult time reaching a consensus, there are a number of processes available for consensus-building ([[wp:3O|Third opinions]], [[WP:RFC|requests for comment]], informal mediation at the [[wp:MEDCAB|Mediation Cabal]]), and even some more extreme processes that will take authoritative steps to end the dispute ([[wp:ANI|administrator intervention]], [[wp:mediation|formal mediation]], and [[wp:arbitration|arbitration]]).  Keep in mind, however, that administrators are primarily concerned with policy and editor behavior and will not decide content issues authoritatively.  They may block editors for behaviors that interfere with the consensus process (such as [[wp:edit war|edit war]]ring, [[wp:sock|sock]]ing, or a lack of [[wp:civility|civility]]).  They may also make decisions about whether edits are or are not allowable under policy, but will not usually go beyond such actions.

=== Level of consensus ===
{{policy shortcut|WP:CONLIMITED|WP:LOCALCONSENSUS}}

Consensus among a limited group of editors, at one place and time, cannot override community consensus on a wider scale. For instance,  unless they can convince the broader community that such action is right,  participants in a [[Wikipedia:WikiProject|WikiProject]] cannot decide that some generally accepted [[WP:POLICY|policy or guideline]] does not apply to articles within its scope.

[[Wikipedia:Policies and guidelines|Policies and guidelines]] reflect established consensus, and their stability and consistency are important to the community. As a result, Wikipedia has a higher standard of participation and consensus for changes to policy than on other kinds of pages. Substantive changes should be proposed on the talk page first, and sufficient time should be allowed for thorough discussion before being implemented.  Minor changes may be edited in, but are subject to a higher level of scrutiny.  The community is more likely to accept edits to policy if they are made slowly and conservatively, with active efforts to seek out input and agreement from others.

=== Consensus can change ===
{{policy shortcut|WP:CCC|WP:TALKEDABOUTIT}}

Consensus is not immutable. Past decisions are open to challenge and are not binding.  Moreover, such changes are often reasonable. Thus, &quot;according to consensus&quot; and &quot;violates consensus&quot; are not valid rationales for accepting or rejecting proposals or actions.  While past &quot;extensive discussions&quot; can guide editors on what influenced a past consensus, editors need to re-examine each proposal on its own merits, and determine afresh whether consensus either has or has not changed.

Wikipedia remains flexible because new people may bring fresh ideas, growing may evolve new needs, people may change their minds over time when new things come up, and we may find a better way to do things.

A representative group might make a decision on behalf of the community as a whole. More often, people [[WP:PGLIFE|document changes to existing procedures]] at some arbitrary time after the fact. But in all these cases, nothing is permanently fixed. The world changes, and Wikipedia must change with it. It is reasonable and indeed often desirable to make further changes to things at a later date, even if the last change was years ago.

=== Exceptions ===
{{policy shortcut|WP:CONEXCEPT}}
Some exceptions supersede consensus decisions on a page.

*Declarations from [[m:Board of Trustees|the Wikimedia Foundation Board]], or [[m:Developers|the Developers]], particularly for copyright, legal issues, or server load, have policy status.
*[[Wikipedia:Office actions|Office actions]] are outside the policies of the English Wikipedia.
*Some actions, such as removal of [[WP:copyright violations|copyright violations]] and certain types of material about [[wp:BLP|living persons]], do not normally require debate or consensus, primarily because of the risk of real harm inherent in them.
*A decision of the Arbitration Committee may introduce a process which results in temporary binding consensus. For example, [[Wikipedia:Requests_for_arbitration/Ireland_article_names#Binding_resolution|Ireland article names]].

== Consensus-building ==
{{see|Wikipedia:Resolving disputes}}

Editors who maintain a neutral, detached and civil attitude can usually reach consensus on an article through the process described above. However, editors occasionally find themselves at an impasse, either because they cannot find rational grounds to settle a dispute or because they become emotionally or ideologically invested in 'winning' an argument. What follows are suggestions for resolving intractable disputes, along with descriptions of several formal and informal processes that may help.

=== Consensus-building in talk pages ===
{{See also|Wikipedia:Talk page guidelines}}
{{policy shortcut|WP:TALKDONTREVERT}}
Be '''[[WP:BOLD|bold]]''', but not foolish. In most cases, the first thing to try is an edit to the article, and sometimes making such an edit will resolve a dispute.  Use clear edit summaries that explain the purpose of the edit. If the edit is reverted, try making a compromise edit that addresses the other editors' concerns.  Edit summaries are useful, but do not try to discuss disputes across multiple edit summaries—that is generally viewed as [[Wikipedia:Edit warring|edit warring]] and may incur sanctions.  If an edit is reverted and further edits seem likely to meet the same fate, create a new section on the article's talk page to discuss the issue.

In determining consensus, consider the quality of the arguments, the history of how they came about, the objections of those who disagree, and existing documentation in the project namespace. The quality of an argument is more important than whether it represents a minority or a majority view. The argument &quot;I just don't like it&quot;, and its counterpart &quot;I just like it&quot;, usually carry no weight whatsoever.

Limit talk page discussions to discussion of sources, article focus, and policy.  The obligation on talk pages is to explain why an addition/change/removal improves the article, and hence the encyclopedia. Other considerations are secondary.  This obligation applies to all editors: consensus can be assumed if editors stop responding to talk page discussions, and editors who ignore talk page discussions yet continue to edit in or revert disputed material may be guilty of [[Wikipedia:disruptive editing|disruptive editing]] and incur sanctions.

Your goal in a consensus-building discussion is to persuade other people to ''voluntarily'' agree with the change you want to make.  People who employ [[Wikipedia:Competence is required|good social skills]] and [[Wikipedia:Negotiation|good negotiation skills]] are more likely to be successful than people who are unfriendly, rude, unable to see the other person's perspective, or unwilling to compromise.

=== Consensus-building by soliciting outside opinions ===

When talk page discussions fail—generally because two editors (or two groups of editors) simply cannot see eye to eye on an issue—Wikipedia has several established processes to attract outside editors to offer opinions.  This is often useful to break simple, good-faith deadlocks, because uninvolved editors can bring in fresh perspectives, and can help involved editors see middle ground that they cannot see for themselves.  The main resources for this are as follows:

;[[wp:Third Opinion|Third Opinion]]s: 3O is reserved for cases where exactly two editors are in dispute.  The editors in question agree to allow a third (uninvolved) volunteer to review the discussion and make a decision, and agree to abide by that decision.
;[[Wikipedia:Noticeboards|Noticeboards]]: Most policy and guideline pages, and many Wikipedia projects, have noticeboards for interested editors.  If a dispute is in a particular topic area or concerns the application of a particular policy or guideline, posting a request to the noticeboard may attract people with some experience in that area.
;[[wp:RfC|Requests for Comment]]: A formal system for inviting other editors to comment on a particular dispute, thus allowing for greater participation and a broader basis for consensus.  This is particularly useful for disputes that are too complex for 3O but not so entrenched that they need mediation.
;[[Wikipedia:Mediation Cabal|Informal Mediation by the (purported) Cabal]]: More complex disputes involving multiple editors can seek out mediation.  This is a voluntary process that creates a structured, moderated discussion - no different than an article talk page discussion, except that the mediator helps keep the conversation on focus and moving forward, and prevents it from degenerating into the type of heated conflicts that can occur of unmoderated pages.
;[[wp:PUMP|Village pump]]: For disputes that have far-reaching implications - mostly ones centered on policy or guideline changes - placing a notification at the pump can bring in a large number of interested editors.  This ensures broad consensus across the project.

Many of these broader discussions will involve [[WP:POLLING|polls]] of one sort or another, but polls should always be regarded as structured discussions rather than [[WP:!VOTE|voting]]. Consensus is ultimately determined by the quality of the arguments given for and against an issue, as viewed through the lens of Wikipedia policy, not by a simple counted majority.  Responding ''YES/NO/AGREE/DISAGREE'' is not useful except for moral support.  responding ''(DIS)AGREE per user X's argument'' is better, presenting a novel explanation of your own for your opinion is best. The goal is to generate a ''convincing reason'' for making one choice or another, not to decide on the mere weight of public expressions of support.

=== Administrative or community intervention ===
{{policy shortcut|WP:CONADMIN}}
In some cases, disputes are personal or ideological rather than mere disagreements about content, and these may require the intervention of administrators or the community as a whole. Sysops will not rule on content, but may intervene to enforce policy (such as [[wp:BLP]]) or to impose sanctions on editors who are disrupting the consensus process inappropriately.  Sometimes merely asking for an administrator's attention on a talk page will suffice - as a rule, sysops have large numbers of pages watchlisted, and there is a likelihood that someone will see it and respond.  However, there are established resources for working with intransigent editors, as follows:

;[[wp:Wikiquette alerts|Wikiquette alerts]]: Wikiquette is a voluntary, informal discussion forum that can be used to help an editor recognize that they have misunderstood some aspect of Wikipedia standards.  Rudeness, inappropriate reasoning, POV-pushing, collusion, or any other mild irregularity that interferes with the smooth operating of the consensus process are appropriate reasons for turning to Wikiquette. The process can be double-edged - expect Wikiquette respondents to be painfully objective about the nature of the problem - but can serve to clear up personal disputes.
; Noticeboards: As noted above, policy pages generally have noticeboards, and many administrators watch them.
;[[wp:ANI|Administrator's intervention noticeboard]] and [[wp:AN|Administrator's noticeboard]]: These are noticeboards for administrators - they are high-volume noticeboards and should be used sparingly.  Use AN for for issues that need eyes but may not need immediate action; use ANI for more pressing issues.  Do not use either except at need.
;[[wp:RFC/U|Requests for comment on users]]: A more formal system designed to critique a long-term failure of an editor to live up to community standards.
;[[Wikipedia:Requests for arbitration|Requests for arbitration]]: The final terminus of intractable disputes.  Arbiters make rulings designed to eliminate behavior that is disrupting the progression of the article, up to and including banning or restricting editors.

=== Consensus-building pitfalls and errors ===

The following are common mistakes made by editors when trying to build consensus:
*{{anchor|COOKS}} '''Too many cooks.''' Try not to attract too many editors into a discussion.  Fruitful discussions usually contain less than ten active participants; more than that strains the limits of effective communication on an online forum of this sort.  Where large-scale consensus is needed then it should be sought out, otherwise the input of one or two independent editors will give far better results.
*'''Off-wiki discussions.''' Discussions on other websites, web forums, [[IRC]], by email, or otherwise off the project are generally discouraged.  They are not taken into account when determining consensus &quot;on-wiki&quot;, and may generate suspicion and mistrust if they are discovered.  While there is an occasional need for privacy on some issues, most Wikipedia-related discussions should be held on Wikipedia where they can be viewed by all participants.
*'''[[WP:Canvassing|Canvassing]], [[Wikipedia:Sock puppetry|Sock puppetry]], and [[WP:MEAT|Meatpuppetry]].''' Any effort to gather participants to a community discussion that has the effect of biasing that discussion is unacceptable. While it is [[Wikipedia:Canvassing#Friendly notices|perfectly fine]] - even encouraged - to invite people into a discussion to obtain new insights and arguments, it is [[Wikipedia:Canvassing#Inappropriate notification|not acceptable]] to invite only people favorable to a particular point of view, or to invite people in a way that will prejudice their opinions on the matter, and it is surely objectionable to ''pretend'' to gather people by simply using other accounts on your own.  Neutral, informative messages to Wikipedia noticeboards, WikiProjects, or editors are permitted, but actions that could reasonably be interpreted as an attempt to &quot;stuff the ballot box&quot; or otherwise compromise the consensus building process would be considered disruptive editing.
*'''[[Wikipedia:Tendentious editing|Tendentious editing]].''' The continuous, aggressive pursuit of an editorial goal is considered disruptive, and should be avoided.  The consensus process works when editors listen, respond, and cooperate to build a better article.  Editors who refuse to allow any consensus except the one they have decided on, and are willing to [[filibuster]] indefinitely to attain that goal, destroy the consensus process.  Issues that are settled by stubbornness never last, because someone more pigheaded will eventually arrive; only pages that have the support of the community survive in the long run.
{{shortcut|WP:FORUMSHOP|WP:ADMINSHOP}}
*{{anchor|FORUMSHOP}}'''Forum shopping, admin shopping, and spin-doctoring.''' Raising the same issue repeatedly on different pages or with different wording is confusing and disruptive.  It doesn't help to seek out a forum where you get the answer you ''want'', or to play with the wording to try and trick different editors into agreeing with you, since sooner or later someone will notice all of the different threads.  You can obviously draw attention to the issue on noticeboards or other talk pages if you are careful to add links to keep all the ongoing discussions together, but best practice is to choose one appropriate forum for the consensus  discussion, and give (as much as possible) a single neutral, clear, and objective statement of the issue. See also [[Wikipedia:Policy shopping]].
*'''There can be unanimity that some change is needed without consensus to make any particular change'''.  Even if every editor at an article unanimously hates an aspect of the article (for good-faith policy-based reasons), nevertheless changing that aspect of the article may be disruptive if there is no consensus about ''how'' to change it.  Some editors may want to completely delete that aspect, whereas other editors might oppose deletion but disagree among themselves about what modification would improve the article.

== See also ==
{{Wikipedia glossary}}
[[WP:ESSAY|Wikipedia essays]] and information pages concerning consensus:
* [[Wikipedia:What is consensus?]]
* [[Wikipedia:How to contribute to Wikipedia guidance]]
* [[Wikipedia:Don't revert due to &quot;no consensus&quot;]]
* [[Wikipedia:IPs are human too]] &lt;!-- unregistered contributors in consensus processes--&gt;
* [[Wikipedia:No consensus]]
* [[Wikipedia:Silence and consensus]]; ''cf''. [[Wikipedia:Silence means nothing]]
* [[Wikipedia:Staying cool when the editing gets hot]]
* [[Wikipedia:Method for consensus building]]
* [[Wikipedia:Closing discussions]]
* [[Wikipedia:Compromise]]
* [[Wikipedia:Consensus doesn't have to change]]

Articles concerning consensus:
* [[Truth by consensus]]
* [[Consensus decision-making]]
* [[False consensus effect]]

== External links ==
* [http://mail.wikipedia.org/pipermail/wikien-l/2005-July/026513.html WikiEN-l mailing list July 2005]
* [http://www.usemod.com/cgi-bin/mb.pl?back=CategoryConflict Conflict] and [http://www.usemod.com/cgi-bin/mb.pl?back=CategoryConsensus Consensus] categories on MeatBall Wiki. 

== Related information == &lt;!-- see [[wp:NAVHEAD]] --&gt;
{{Wikipedia principles}}
{{Wikipedia policies and guidelines}}

[[শ্ৰেণী:ৱিকিপিডিয়া নীতি]]
[[শ্ৰেণী:ৱিকিপিডিয়া আচৰণ নীতি]]</text>
      <sha1>gzry6k1hggd3unk37upkze7y3ed9awo</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>বাঘ হাজৰিকা</title>
    <ns>0</ns>
    <id>9262</id>
    <revision>
      <id>523081</id>
      <parentid>373805</parentid>
      <timestamp>2025-07-09T21:33:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>29706</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>523081</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8780" sha1="bl9ppq19l6lnnfr4m523u72smt6s7v9" xml:space="preserve">{{Assam bio stub}}
{{Infobox person
| name=বাঘ হাজৰিকা
| birth_date=
| birth_place= [[অসম]]ৰ [[গড়গাঁও|গড়গাঁৱ]]ৰ ওচৰৰ [[ঢেকেৰীগাঁও]]{{cn}}
| image=
| caption=
| religion= [[ইছলাম]]
|nationality=
|death_date=
}}
'''বাঘ হাজৰিকা''' বা '''ইছমাইল ছিদ্দিক''' ({{lang-en|Bagh Hazarika}}) অসমীয়া কবি আৰু সাহিত্যিক [[মফিজুদ্দিন আহমেদ হাজৰিকা]]ৰ নৱমজন পূৰ্বপুৰুষ আছিল।&lt;ref name=&quot;bagh&quot; /&gt; তেখেতে শৰাইঘাটৰ ৰণত মোগলৰ বিৰুদ্ধে যুঁজিছিল বুলি [[মফিজুদ্দিন আহমেদ হাজৰিকা]] আৰু কিছু বুৰঞ্জীবিদে দাবী কৰে যদিওবা আহোম বুৰঞ্জীত উল্লেখ থকা ২০ জন হাজৰিকাৰ ভিতৰত এজনো হাজৰিকাৰ নাম বাঘ হাজৰিকা বা ইছমাইল ছিদ্দিক নহয়।&lt;ref name=&quot;baruah&quot;&gt;{{cite book | title=অসম বুৰঞ্জী – প্ৰথম খণ্ড, ছহেজাৰ বছৰৰ সম্পূৰ্ণ ইতিহাস | publisher=ৰেখা প্ৰকাশন | date=ডিচেম্বৰ, ২০২২ | last=বৰুৱা | first=মাধুৰ্যমণ্ডিত | page=৩০ | language=[[অসমীয়া]] | isbn=978-93-92029-05-9}}&lt;/ref&gt; তেওঁৰ জন্ম [[অসম|অসমৰ]] [[গড়গাঁও|গড়গাঁৱৰ]] ওচৰৰ [[ঢেকেৰীগাঁও|ঢেকেৰীগাঁওত]] হৈছিল বুলি কোৱা হয়।{{cn}} 

[[চাওফা]] [[চ্যু-চেং-ফা]]ৰ ৰাজত্বকালত একাধিক বাৰ [[মোগল|মোগলে]] অসম আক্ৰমণ কৰিছিল। ১৬৪২ চনত তৃতীয় বাৰৰ কাৰণে হোৱা মোগলৰ আক্ৰমণত আহোম সৈন্যৰ হাতত পৰাজিত হৈ কিছু মোগল সৈনিক অসমত বন্দী হৈ ৰৈ গৈছিল। তেওঁলোকে জনা কামৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি, সেইসময়ত তেওঁলোকক অসমত বসবাস কৰিবলৈ ব্যৱস্থা কৰি দিয়া হৈছিল।&lt;ref name=&quot;bagh&quot;&gt;{{cite web|url=https://as.vikaspedia.in/education/9859b89ae9f0-9ac9c19f099e9cd99c9c0/9ac9be998-9b99be99c9f09bf9959be-9ac9be9989a79f09be-9aa9c19969c19f09c0-9959b299e9cd99a9c1-9aa9be9f0 | title=বাঘ হাজৰিকা,বাঘধৰা পুখুৰী,কলঞ্চু পাৰ | publisher=as.vikashpedia.in | date=২০২০ | last=দত্ত | first=গোলক চন্দ্ৰ}}&lt;/ref&gt; তেওঁলোকে মোগলৰ বিৰুদ্ধে যুঁজিছিল, আৰু ইয়াতে সন্তুষ্ট হৈ আহোম স্বৰ্গদেউসকলে বৰা, হাজৰিকা, ইত্যাদি উপাধি প্ৰদান কৰিছিল। কালক্ৰমত তেওঁলোকক ন-অসমীয়া মুছলমান বুলি কোৱা হৈছিল।&lt;ref name=&quot;bagh&quot; /&gt; ইছমাইল ছিদ্দিক ওৰফে বাঘ হাজৰিকা এই সকল ন-অসমীয়াৰে বংশধৰ আছিল।&lt;ref name=&quot;bagh&quot; /&gt;

==উল্লেখ==
===আহোম বুৰঞ্জী===
আহোম বুৰঞ্জীত বাঘ হাজৰিকা বা ইছমাইল ছিদ্দিক বুলি কোনো হাজৰিকাৰ কথা উল্লেখ নাই।&lt;ref name=&quot;baruah&quot; /&gt; শৰাইঘাটৰ ৰণৰ ২০ জন হাজৰিকাৰ ভিতৰত এজনো হাজৰিকাৰ নাম বাঘ হাজৰিকা বা ইছমাইল ছিদ্দিক বুলি উল্লেখ নাই।&lt;ref name=&quot;baruah&quot; /&gt; আহোম বুৰঞ্জীত বাঘচুৱাল বৰপাত্ৰ গোহাঁই বুলি এজন আহোম মূলীয় ব্যক্তি আছিল যি কুৰুৱা অঞ্চলৰ পালি সেনাপতি আছিল যদিও তেখত বাঘ হাজৰিকা বা ইছমাইল ছিদ্দিক নহয়।&lt;ref name=&quot;baruah&quot; /&gt;
===মফিজুদ্দিন আহমেদ হাজৰিকা===
[[মফিজুদ্দিন আহমেদ হাজৰিকা]]ৰ পৰিয়ালৰ বংশাৱলিত তেওঁৰ নাম উল্লেখ আছে।

===আধুনিক গ্ৰন্থ===
====ড° সূৰ্যকুমাৰ ভূঞা====
[[মফিজুদ্দিন আহমেদ হাজৰিকা]]ৰ দাবী অনুসৰি তেওঁৰ বিষয়ে প্ৰথম ড° [[সূৰ্যকুমাৰ ভূঞা]]ই তেওঁৰ গ্ৰন্থ ''স্বৰ্গদেউ ৰাজেশ্বৰ সিংহ''ত ঊল্লেখ কৰিছিল যদিও তেওঁ কোনো উৎস বুৰঞ্জীৰ তথ্য দিয়া নাছিল।&lt;ref name=&quot;baruah&quot; /&gt;
====বিমল জে দেৱ, দিলীপ কুমাৰ লাহিৰি====
বিমল জে দেৱ আৰু দিলীপ কুমাৰ লাহিৰিয়ে তেখেতে শৰাইঘাটৰ ৰণত যুঁজিছিল বুলি লিখিছে যদিও কোনো উৎস বুৰঞ্জীৰ তথ্য দিয়া হোৱা নাই।&lt;ref name=&quot;assam&quot;&gt;{{cite web | url=https://books.google.co.in/books?id=oo10MkzU5DQC&amp;pg=PA2&amp;dq=Bagh+Hazarika+Assam&amp;hl=en&amp;ei=8vD_TMnQMcH68Aa25dyWBw&amp;sa=X&amp;oi=book_result&amp;ct=result&amp;redir_esc=y#v=onepage&amp;q=Bagh%20Hazarika%20Assam&amp;f=false | title=Assam Muslims: politics &amp; cohesion. | publisher=Mittal Publications | date=1985 | accessdate=25 July 2023 | author=Bimal J. Dev, Dilip Kumar Lahiri}}&lt;/ref&gt;
==বিতৰ্ক==
কিছুসংখ্যক লোকৰ মতে বাঘ হাজৰিকা এক কাল্পনিক চৰিত্ৰ হে আছিল, যদিওবা সেয়া বিতৰ্কৰ বিষয়। মুখ্যমন্ত্ৰী ড° হিমন্ত বিশ্ব শৰ্মাই বাঘ হাজৰিকা কাল্পনিক চৰিত্ৰ বুলি মন্তব্য কৰিছিল&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://www.asomiyapratidin.in/assam/himanta-biswa-sarma-on-bagh-hazarika|title=শৰাইঘাটৰ ৰণত আছিল নৰ হাজৰিকা, বাঘ হাজৰিকা এক কাল্পনিক চৰিত্ৰহে: মুখ্যমন্ত্ৰী |last= |first= |date= |website= |publisher=অসমীয়া প্ৰতিদিন|access-date=|quote=}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://pragnews.com/regional-assamese/assam-cm-attends-abvp-meeting|title=বাঘ হাজৰিকা কাল্পনিক চৰিত্ৰ, নৰ হাজৰিকা আছিল লাচিত বৰফুকনৰ সংগী; মুখ্যমন্ত্ৰীৰ নতুন ব্যাখ্যা|last=|first=|date=|website=|publisher=প্ৰাগ নিউজ|access-date=|quote=|archivedate=2023-07-16|archiveurl=https://web.archive.org/web/20230716183926/https://pragnews.com/regional-assamese/assam-cm-attends-abvp-meeting|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://assam.news18.com/news/assam/bagh-hazarika-is-a-fictional-character-according-to-hindu-jagran-mancha-leader-gb-173135.html|title=Bagh Hazarika Controversy: হিন্দু জাগৰণ মঞ্চৰ নেতাৰ মতে ''বাঘ হাজৰিকা কাল্পনিক চৰিত্ৰ'', লুৰিণজ্যোতি গগৈৰ সাৱধানবাণী |last= Barman|first=Gautam |date=|website= |publisher=News18 Assam Northeast|access-date=|quote=}}&lt;/ref&gt; যদিও যথেষ্ট বুৰঞ্জীবিদে ইয়াৰ বিৰোধিতা কৰিছিল।{{cn}}

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{Reflist}}
{{অসমৰ প্ৰসিদ্ধ ব্যক্তি}}

[[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]]</text>
      <sha1>bl9ppq19l6lnnfr4m523u72smt6s7v9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>বাদুলি</title>
    <ns>0</ns>
    <id>26895</id>
    <revision>
      <id>523084</id>
      <parentid>426054</parentid>
      <timestamp>2025-07-09T21:37:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>29706</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>523084</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="18422" sha1="3jjxqi0io5maxfwdo1uppgrpkhyyqpm" xml:space="preserve">{{Taxobox
| name = Bat
| fossil_range = {{Fossil range|52|0}}&lt;small&gt;Early [[Eocene]] – Recent&lt;/small&gt;
| image = Big-eared-townsend-fledermaus.jpg
| image_width = 240px
| image_caption = [[Townsend's big-eared bat]], ''Corynorhinus townsendii''
| regnum = [[Animal]]ia
| phylum = [[Chordate|Chordata]]
| classis = [[Mammal]]ia
| infraclassis = [[Eutheria]]
| superordo = [[Laurasiatheria]]
| ordo = '''Chiroptera'''
| ordo_authority = [[Johann Friedrich Blumenbach|Blumenbach]], 1779
| subdivision_ranks = Suborders
| subdivision =
''See article''
| range_map = Bat range.png
| range_map_caption = Worldwide distribution of bat species
}}

'''বাদুলি''' ({{lang-en|Bat}}) [[পৃথিৱী]]ৰ একমাত্ৰ উৰণ ক্ষমতা বিশিষ্ট [[স্তন্যপায়ী প্ৰাণী]]। ই [[চৰাই]]ৰ দৰে উৰিব পাৰে। বাদুলিৰ সমসংস্থ অংগ (Homologous organ) ডেউকালৈ পৰিবৰ্তীত হৈছে। ইয়াৰ ডেউকা পাতল চামৰাৰে আবৃত আৰু গাটো নোমেৰে আৱৰি আছে। কিছুমান বাদুলিৰ প্ৰজাতি, বিশেষকৈ নেজযুক্ত বাদুলিৰ নেজডালো চামৰাৰ আৱৰণখনে আৱৰি থকা দেখা যায়। [[পৃথিৱী]]ত প্ৰায় ১২৪০টা প্ৰজাতিৰ বাদুলি আছে। বাদুলিৰ প্ৰজাতিসংখ্যা স্তন্যপায়ী প্ৰাণীৰ মুঠ প্ৰজাতিসংখ্যাৰ শতকৰা ২০ ভাগ&lt;ref&gt;Tudge, Colin (2000). The Variety of Life. Oxford University Press. ISBN 0-19-860426-2.&lt;/ref&gt;। 


==অৱস্থিতি==
উৰণ বৈশিষ্ট্যই বাদুলিক পৃথিৱীত এক বহুল ভাৱে বিস্তৃত স্তন্যপায়ী প্ৰাণী ৰূপে পৰিগণিত কৰিছে। পৃথিৱীৰ প্ৰায় সকলো অঞ্চলতে ইহঁতক দেখিবলৈ পোৱা যায়। বিভিন্ন ঋতুত বেলেগ বেলেগ প্ৰজাতিৰ আবাসভূমিৰ নিৰ্ণয়ৰ প্ৰণালীও বেলেগ বেলেগ&lt;ref&gt; &quot;Bats of the World&quot;. Bat Conservation Trust. Retrieved January 2011.&lt;/ref&gt;। গ্ৰীষ্মপ্ৰধান অঞ্চলেই বাদুলিৰ প্ৰিয় যদিও শীতল আৰু উষ্ণ সাগৰীয় উপকূল অঞ্চল, পৰ্বতৰ উচ্চভূমি নতুবা [[মৰুভূমি]] অঞ্চলতো ইহঁতক দেখা যায়। দিনৰ ভাগত ইহঁত গুহা, বিভিন্ন ফাঁক নতুবা নিৰ্জন ঠাইত থকা পুৰণি গছৰ ডাল আদিত ওলমি থাকে&lt;ref&gt;Grzimek's Animal Life Encyclopedia: Vol 13 Mammals II (2nd ed.). 2003. p. 311. ISBN 0-7876-5362-4.&lt;/ref&gt;। আন্ধাৰ হোৱাৰ লগে লগে ইহঁত সক্ৰিয় হৈ পৰে। 

==প্ৰকাৰ==
[[File:Microchiroptera.JPG|thumb|right|250px|Microchiroptera]]
[[File:Pteropus conspicillatus.jpg|thumb|right|250px|Megabats]]
[[File:Pipistrellus pipistrellus baby.jpg|thumb|right|250px|Newborn ]]
বাদুলিক Chiroptera বৰ্গত অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে। পৃথিৱীত পোৱা প্ৰায় ১২৪০ বিধ বাদুলিক মূলতঃ দুটা প্ৰধান ভাগত ভগোৱা হৈছে। আকৃতিত ডাঙৰ আৰু ফলভক্ষী বাদুলিবোৰক Megachiroptera (megabats) আৰু আকৃতিত সৰু পতংগভোজী তথা মাংসভোজী বাদুলিবোৰক Microchiroptera (microbats/echolocating bats) হিচাবে অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে&lt;ref&gt;{{Cite web |title=আৰ্কাইভ কপি |url=http://www.brown.edu/Departments/EEB/EML/background/bat_classification.htm |access-date=2012-08-13 |archivedate=2010-08-04 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100804104150/http://www.brown.edu/Departments/EEB/EML/background/bat_classification.htm |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;। আটাইতকৈ সৰু বাদুলি হ'ল-
Kitti's hog-nosed bat, দীঘল ২৯-৩৪ মি.মি. ডেউকাৰে সৈতে ১৫ চে.মি., ওজন ২-২.৬ গ্ৰাম&lt;ref&gt; &quot;Bumblebee bat (Craseonycteris thonglongyai)&quot;. EDGE Species. Retrieved 2008-04-10.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Kitti's Hog-Nosed Bat: Craseonycteridae - Physical Characteristics - Bats, Bumblebee, Species, Inches, Brown, and Tips&lt;/ref&gt;। আটাইতকৈ ডাঙৰ বাদুলি হ'ল- Giant golden-crowned flying fox, দীঘল ৩৩৬ মি.মি., ডেউকাৰে সৈতে ১.৬ মি., আৰু ওজন প্ৰায় ১.১-১.২ কে.জি.&lt;ref&gt;ARKive - Golden-capped fruit bat videos, photos and facts - Acerodon jubatus&lt;/ref&gt;। 

==আচৰণ==
বাদুলি নিশাচৰ প্ৰাণী। আন্ধাৰত ইহঁতে সুকলমে ফুৰিব পাৰে। সাধাৰণতে সৰু জাতৰ পতংভোজী আৰু মাংসভোজী বাদুলিবোৰে চলন-ফুৰণ আৰু খাদ্য সংগ্ৰহৰ বাবে ইক'ল'কেশ্যন (echolocation) কৌশলৰ প্ৰদৰ্শন কৰে। এই জাতৰ বাদুলিবোৰে তাৰ স্বৰযন্ত্ৰৰপৰা এক ধৰণৰ অতিশব্দৰ (ultra-sound)সৃষ্টি কৰে আৰু সেই শব্দ বায়ুৰ মাজেদি অনুদৈঘ্য তৰংগৰ ৰূপত বিস্তাৰিত হৈ যাওঁতে গতিপথত কোনো বস্তুত বাধাপ্ৰাপ্ত হৈ ঘূৰি আহি পুনৰ কাণত পৰেহি। সেই প্ৰতিফলিত শব্দ গ্ৰহণৰ দ্বাৰা ইহঁতে খাদ্য বা অন্য বাধা আদিৰ বিষয়ে তৎকালেই অনুধাবন কৰিব পাৰে। সেয়ে এনে প্ৰজাতিৰ বাদুলিবোৰৰ বৰষুণৰ সময়ত সময়ত ফুৰা-চকাত অসুবিধা পায়। আনহাতে ডাঙৰ জাতৰ ফলভক্ষী বাদুলিবোৰে চলন-ফুৰণ আৰু খাদ্য সংগ্ৰহৰ বাবে দৃষ্টিশক্তি আৰু ঘ্ৰাণশক্তিৰ সহায় লয়। ফলভক্ষী বাদুলিবোৰ দিনৰ ভাগত মূৰটো তলৰ ফালে দি ভৰি দুখনেৰে ওলমি থাকে। আনহাতে মাংসভোজী আৰু পতংভোজী বাদুলিবোৰেগছৰ খোৰোং,গুহা, বাঁহৰ চুঙা বা ঘৰৰ চিলিং আদিত দিনৰ ভাগত লুকাই থাকে। খাদ্যৰ সন্ধানত নতুবা উপযুক্ত পৰিবেশৰ সন্ধানত ইহঁতে প্ৰায়েই প্ৰব্ৰজন কৰা দেখা যায়। কিছুমান প্ৰজাতিৰ বাদুলিয়ে শীতৰ সময়চোৱা গুহা, ঘৰৰ চিলিং আদিত লুকাই থাকে। এই নিষ্ক্ৰিয় সময়চোৱাৰ বাবে ইহঁতে বেছি খাদ্য গ্ৰহণ কৰি শৰীৰত চৰ্বী জমা কৰি লয়। &lt;ref&gt;http://www.angelfire.com/pa2/STONEMANGUITARS/bat.html&lt;/ref&gt;
[[File:Bats Hanging on Ficus religiosa Tree (1).jpg|thumb|300px|বাদুলি]]
[[File:Bats Hanging on Grevillea robusta Tree (2).jpg|thumb|300px|বাদুলি]]

==প্ৰজনন==
বাদুলিৰ প্ৰজনন প্ৰক্ৰিয়া বৈশিষ্টপূৰ্ণ। জলবায়ু আৰু খাদ্যসম্ভাৰৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি ইহঁতে নিজৰ প্ৰজনন প্ৰক্ৰিয়া নিয়ন্ত্ৰণ কৰিব পাৰে। গৰ্ভধাৰণৰ বাবে পৰিৱেশ অনুকূল নহ'লে মাতা বাদুলিজনীয়ে গৰ্ভ সঞ্চাৰৰ বাবে উপযুক্ত সময় নোহোৱালৈকে বীৰ্য সাঁচি ৰাখিব পাৰে। তদুপৰি পোৱালি দিয়াৰ ক্ষেত্ৰটো উপযুক্ত পৰিবেশৰ বাবে পোৱালি দিয়াৰ সময় আগুৱাব বা পিছুৱাব পাৰে&lt;ref&gt;http://www.nottingham.ac.uk/burn/Bradley.pdf{{Dead link|date=October 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;। বাদুলিয়ে এবাৰত এটাকৈ পোৱালি জন্ম দিয়ে। কিছুমান প্ৰজাতিয়ে দুই-তিনিটালৈকেও পোৱালি দিয়ে। অন্য স্তন্যপায়ী প্ৰাণীৰ নিচিনাকৈ পোৱালি ডাঙৰ নোহোৱালৈকে মাকে খোৱা-বোৱাৰ যতন লয়। সৰু পোৱালিয়ে সাধাৰণতে মাকৰ গাখীৰ খায়। সৰু বাদুলি বোৰ ৭-৮ সপ্তাহ মানতে উৰিব পৰা হয়। বৰ বাদুলিবোৰ প্ৰায় চাৰিমাহ মানতহে উৰিব পৰা হয়। বাদুলি প্ৰায় ২০ বছৰ কাল জীয়াই থাকে&lt;ref&gt;http://www.life.umd.edu/faculty/wilkinson/Brunet-Rossini_ch15.pdf&lt;/ref&gt;। 

==খাদ্য==
বাদুলিৰ প্ৰজাতিভেদে খাদ্যাভ্যাসৰ তাৰতম্য আছে। ইহঁতে নিজৰ দেহৰ ওজনৰ ৫০% খাদ্য খাব পাৰে। প্ৰধান খাদ্যৰ ভিতৰত ফল, ফুলৰ মৌ, কীট-পতংগ, মেৰুদণ্ডী সৰু প্ৰাণী, অন্য প্ৰাণীৰ [[তেজ]] আদি&lt;ref&gt;Johnson, Sylvia. Bats. Minneapolis: Lerner Publications Company, 1985&lt;/ref&gt;। নিশাচৰ পতংগৰ ভিতৰত- মহ-ডাঁহ, মথ, [[পঁইতাচোৰা]] আদিয়েই প্ৰধান। বাদুলিয়ে খ্ৰীপ্ৰভাৱে পতংগ ধৰিব পাৰে। এটা ৰাতিত ইহঁতে ৩,০০০ পৰা ৭,০০০ টালৈকে মহ ধৰি খাব পাৰে&lt;ref&gt;http://www.ces.ncsu.edu/forestry/pdf/www/www21.pdf&lt;/ref&gt;। [[মেৰুদণ্ডী প্ৰাণী]]ৰ ভিতৰত ভেকুলী, মাছ, মকৰা, চৰাই, বাদুলি আদি সাধাৰণতে ধৰি খায়। সাধাৰণতে বৰবাদুলিবোৰে (Megabats) ফল, ফুলৰ মৌ আদি খায়। সৰু বাদুলিবোৰে (Microbats) কীট-পতংগ, মেৰুদণ্ডী সৰু প্ৰাণী, অন্য প্ৰাণীৰ তেজ ফল, ফুলৰ মৌ, আদি খায়। 

==উপকাৰিতা==
বাদুলিৰ বিষ্ঠা (guano) উদ্ভিদৰ বাবে এবিধ উৎকৃষ্ট সাৰ ৰূপে পৰিগণিত হৈছে। সেয়ে বাদুলি বাস কৰা গুহা আদিৰপৰা বহুল পৰিমাণে ইয়াৰ বিষ্ঠা সংগ্ৰহ কৰি খেতি পথাৰত যোগান ধৰা হয়&lt;ref&gt;Shebar, Sharon. Bats. New York: Franklin Watts, 1990&lt;/ref&gt;। বাদুলিয়ে পৰিবেশৰ ভাৰসাম্যতা বজাই ৰখাত অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা গ্ৰহণ কৰিছে। ফলভক্ষী বাদুলিবোৰে ফল খোৱাৰ পাছত অ'ত-ত'ত সিঁচৰিত কৰি পেলাই দিয়াৰ ফলত এক বহল ভিত্তিত উদ্ভিদৰ বংশবৃদ্ধি হয়। আনহাতে ফুলৰ মৌ খাওঁতে এপাহ ফুলৰ পৰাগৰেণুবোৰ আন এপাহ ফুলৰ গৰ্ভমুণ্ডলৈ স্থানানন্তৰিত কৰি বাদুলিয়ে ফুলৰ পৰাগযোগ হোৱাত সহায় কৰে। পতংভোজী বাদুলিবোৰো পৰিবেশ ৰক্ষাৰ ক্ষেত্ৰত ভূমিকা অপৰিসীম। অতি উচ্চহাৰত বংশবৃদ্ধি হোৱা অনিষ্টকাৰী কীট-পতংগৰ সংখ্যা কমাই ৰখাত বাদুলিয়ে অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা গ্ৰহণ কৰিছে। 

==স্থিতি তথা সংৰক্ষণ==
বৰ্তমান বন্য আবাসভূমি ধ্বংসৰ ফলত অন্য বন্যপ্ৰাণীবোৰৰ যি ভাবুকিৰ সৃষ্টি হৈছে, তাৰ কবলত বাদুলিও পৰিছে। বাদুলিৰ আশ্ৰয়স্থলৰ সংকোচন, খাদ্যাভাব,প্ৰাকৃতিক দুৰ্যোগ ফলত মৃত্যু, মানুহৰ দ্বাৰা বধ আদি কাৰণসমূহৰ বাবে পূৰ্বতে বিস্তৃতি থকা বহুতো অঞ্চলৰপৰা বাদুলি নোহোৱা হৈছে। বৰবাদুলিৰ আশ্ৰয়স্থান ওখ গছবোৰ কটাৰ ফলত সমূহীয়াভাবে বহুতো বাদুলিয়ে আশ্ৰয় স্থান হেৰুৱাইছে। পাহাৰ আদি কাটি ধ্বংস কৰা ফলতো বহুতো গুহাবাসী বাদুলি বিলুপ্তি তথা আবাসভূমি হেৰুৱাৰ কবলত পৰিছে। কেতিয়াবা সামূহিক জীৰণিস্থলত যদি এটা বা দুটা বাদুলি বধ কৰা হয় তেতিয়া জাকটোৱে ভয় খাই অন্য ঠাইলৈ প্ৰব্ৰজন কৰিব লগীয়া হয়। এনে প্ৰব্ৰজনত সুবিধাজনক ঠাই নাপালে অনেক বাদুলিৰ মৃত্যু হ'ব পাৰে। বৰ্তমান সেয়ে পৃথিৱীৰ বহুতো দেশত বাদুলি সংৰক্ষণ আইন প্ৰণয়ন কৰা হৈছে। তদুপৰি বাদুলি সংৰক্ষণৰ বাবে বহুতো স্বেচ্ছাসেৱী সংগঠনে প্ৰচেষ্টা চলোৱা দেখা গৈছে। 


==তথ্য সংগ্ৰহ==
&lt;references/&gt;

==বাহ্যিক সংযোগ==
*http://www.youtube.com/watch?v=RBtmcsJ0XUI&amp;feature=related
*http://www.youtube.com/watch?v=5FK9tWT5pA4&amp;feature=fvwrel
*http://www.about-bats.com/types-of-bats.html
*http://science.hq.nasa.gov/kids/imagers/intro/intro1.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120830211304/http://science.hq.nasa.gov/kids/imagers/intro/intro1.html |date=2012-08-30 }}
*[http://www.bbc.co.uk/wales/nature/sites/species/mammals/bats.shtml/ BBC Wales Nature: Bat article]
*[http://www.bats.org.uk/pages/about_bats.html UK Bat Conservation Trust] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181015191909/http://www.bats.org.uk/pages/about_bats.html |date=2018-10-15 }}
*[http://animaldiversity.ummz.umich.edu/chordata/mammalia/chiroptera.html University of Michigan Museum of Zoology]
*[http://greenfield.fortunecity.com/wilderness/258/tarsier.htm/ Bats and Tarsier] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120415081946/http://greenfield.fortunecity.com/wilderness/258/tarsier.htm/ |date=2012-04-15 }}
*[http://tolweb.org/tree?group=Chiroptera&amp;contgroup=Eutheria Tree of Life] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200726154512/http://tolweb.org/tree?group=Chiroptera&amp;contgroup=Eutheria |date=2020-07-26 }}
*[http://www.fladdermus.net/thesis.htm Microbat Vision] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200129210527/http://www.fladdermus.net/thesis.htm |date=2020-01-29 }}
*[http://www.amonline.net.au/bats/ Bats of Australia]
*[http://www.batcon.org/index.php/all-about-bats.html Bat Conservation International (US)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140811104250/http://batcon.org/index.php/all-about-bats.html |date=2014-08-11 }}
*[http://www.batconservation.org/drupal/about-bats Organization for Bat Conservation (US)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120314191535/http://www.batconservation.org/drupal/about-bats |date=2012-03-14 }}
*[http://vimeo.com/13548052 Evolution of cranial morphology in bats in relation to diet (by Divulgare)]

[[শ্ৰেণী:স্তন্যপায়ী প্ৰাণী]]
[[শ্ৰেণী:সৰ্বভোজী]]</text>
      <sha1>3jjxqi0io5maxfwdo1uppgrpkhyyqpm</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>যোৰহাট চিকিৎসা মহাবিদ্যালয়</title>
    <ns>0</ns>
    <id>27111</id>
    <revision>
      <id>523113</id>
      <parentid>388308</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T05:37:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>29706</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 3 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>523113</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9491" sha1="08a1vsvb5hhpie7pewyorrtwafugck8" xml:space="preserve">{{Infobox university
|name = যোৰহাট চিকিৎসা মহাবিদ্যালয়
|image_name = যোৰহাট চিকিৎসা মহাবিদ্যালয়ৰ ল'গ'.jpg
|image_size = 150px
|established = ১২ অক্টোবৰ, ২০০৯&lt;ref name=&quot;JMCH&quot;&gt;{{cite web | url=http://jorhatmedicalcollege.in | title=যোৰহাট চিকিৎসা মহাবিদ্যালয়ৰ ইতিহাস | accessdate=August 20, 2012 }}{{Dead link|date=July 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;
|motto = सर्वे सन्तु निरामयाः&lt;br/&gt; ''Sarve santu niramaya''

|location = 
|type = ৰাজহুৱা/চৰকাৰী
|staff = 
|faculty = 
|superintendent = ডাঃ পূৰ্ণিমা বৰুৱা, অণুজীৱ বিজ্ঞানত স্নাতকোত্তৰ (''এম.ডি. মাইক্ৰ'বায়'লজী'')
|principal = অধ্যাপক (ডাঃ) ৰত্ন কান্ত তালুকদাৰ
|students = 
|undergrad = ১২৫
|postgrad = ৪৫ 
|city = [[যোৰহাট]]
|state = [[অসম]]
|country = [[ভাৰত]]
|campus = চহৰাঞ্চল
|free_label = চমু নাম 
|free = জে এম চি (JMC)
|affiliations = [[শ্ৰীমন্ত শঙ্কৰদেৱ স্বাস্থ্য বিজ্ঞান বিশ্ববিদ্যালয়]]&lt;ref&gt;{{cite web | url=http://jorhatmedicalcollege.in | title=affiliations | accessdate=August 20, 2012 }}{{Dead link|date=July 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;
|website = [http://jorhatmedicalcollege.in www.jorhatmedicalcollege.in]
}}

'''যোৰহাট চিকিৎসা মহাবিদ্যালয়''' ({{lang-en|Jorhat Medical College}}) হৈছে [[অসম]]ৰ চতুৰ্থখন চিকিৎসা মহাবিদ্যালয়। 
ই সমগ্ৰ [[যোৰহাট জিলা|যোৰহাট]], [[গোলাঘাট জিলা|গোলাঘাট]], [[শিৱসাগৰ জিলা|শিৱসাগৰ]] আৰু [[মাজুলী জিলা|মাজুলী]]ৰ লগতে চুবুৰীয়া [[নাগালেণ্ড]] আৰু [[অৰুণাচল প্ৰদেশ]]ৰ লোকৰ স্বাস্থ্য সেৱাত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা গ্ৰহণ কৰি আহিছে। অসমৰ তদানীন্তন মুখ্যমন্ত্ৰী মাননীয় [[তৰুণ গগৈ]]য়ে ২০০৯ চনৰ ১২ অক্টোবৰ তাৰিখে এই চিকিৎসা মহাবিদ্যালয়খন উদ্বোধন কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://jorhatmedicalcollege.in/jmch/index.php/the-college/overview|title=Overview: Brief history of Jorhat Medical College|date=2020-01-04|publisher=Jorhat Medical College (Official Website)|accessdate=2020-04-04|archivedate=2019-04-08|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190408231921/http://jorhatmedicalcollege.in/jmch/index.php/the-college/overview|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;

== ইতিহাস ==
[[File:Jorhat Medical College.jpg|thumb|right|যোৰহাট চিকিৎসা মহাবিদ্যালয়ৰ বহিঃ বিভাগৰ সন্মুখ ভাগৰ দৃশ্য]]
অসমত চতুৰ্থখন চিকিৎসা মহাবিদ্যালয় হিচাপে তেতিয়াৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী [[মনমোহন সিং|ড॰ মনমোহন সিঙে]] ২০০৮ চনৰ ২৫ আগষ্টত আধাৰশিলা স্থাপন কৰিছিল। ইয়াৰ পিছত ২০০৯ চনৰ ১২ অক্টোবৰ তাৰিখে প্ৰাক্তন মুখ্য মন্ত্ৰী [[তৰুণ গগৈ]]য়ে যোৰহাট চিকিৎসা মহাবিদ্যালয়খন উদ্বোধন কৰে&lt;ref name=&quot;JMCH&quot; /&gt;। 

== অৱস্থান আৰু পৰিবহণ ==
যোৰহাট চিকিৎসা মহাবিদ্যালয় [[অসম]]ৰ [[যোৰহাট জিলা]]ৰ সদৰ [[যোৰহাট|যোৰহাট মহানগৰ]]ৰ প্ৰায় তিনি কি:মি: দূৰত অৱস্থিত। [[অসম]]ৰ ৰাজধানী চহৰ [[গুৱাহাটী]]ৰ পৰা যোৰহাটলৈ দিবা নৈশ বাছৰ ব্যৱস্থা আছে, পথ প্ৰায় ৬ ঘণ্টাৰ। যোৰহাটৰ [[ৰৰৈয়া বিমানবন্দৰ|ৰৰৈয়া বিমানকোঠ]]লৈ [[গুৱাহাটী]], [[কলকাতা]] আৰু [[নতুন দিল্লী]]ৰপৰা বিমানৰ সংযোগ আছে। ৰেলপথেৰে [[গুৱাহাটী]]ৰ পৰা যোৰহাট টাউন ৰেলৱে ষ্টেচন আৰু ওচৰৰ [[মৰিয়নি জংচন]] লৈকে প্ৰত্যক্ষ ৰেল সংযোগ পোৱা যায়। যোৰহাটৰপৰা ইয়ালৈ মহাবিদ্যালয়ৰ বাছ আৰু ব্যক্তিগত অট'ৰিক্সা পোৱা যায়। 

== পুথিভঁৰাল ==
=== কেন্দ্ৰীয় পুথিভঁৰাল ===
মহাবিদ্যালয়ৰ কেন্দ্ৰীয় পুথিভঁৰালত প্ৰায় ৪২০০ কিতাপ আছে। ইয়াৰ উপৰিও কেন্দ্ৰীয় পুথিভঁৰালৰ ৫০টা [[কম্পিউটাৰ]]ত [[ইণ্টাৰনেট]] সংযোজিত কৰা আছে। ইয়াত ৩৯খন ৰাষ্ট্ৰীয় আলোচনী আৰু ৪৫খন আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় আলোচনী উপলভ্য আছে। ইয়াৰ উপৰিও ইয়াত ৰাষ্ট্ৰীয় আৰু স্থানীয় বাতৰি কাকত উপলভ্য আছে। ইয়াত প্ৰায় ১০০জন লোকে একেলগে বহি পঢ়াৰ সুবিধা আছে&lt;ref name=&quot;পুথিভঁৰাল&quot;&gt;{{cite web | http://jorhatmedicalcollege.in/jmch/index.php/other-links/jmc-central-library | title=যোৰহাট চিকিৎসা মহাবিদ্যালয়ৰ পুথিভঁৰাল | accessdate=August 20, 2012}}&lt;/ref&gt;। 

===বিভাগীয় পুথিভঁৰাল ===
শিক্ষকসকলৰ প্ৰচেষ্টাত মহাবিদ্যালয়খনত ২২টা বিভাগীয় পুথিভঁৰাল প্ৰতিষ্ঠা কৰা হৈছে। ছাত্ৰ-ছাত্ৰী আৰু শিক্ষক সকলে এই পুথিভঁৰালৰ সুবিধা লাভ কৰে&lt;ref name=&quot;পুথিভঁৰাল&quot; /&gt;। 

=== বুক বেংক ===
ছাত্ৰ-ছাত্ৰী সকলৰ সুবিধাৰ্থে মহাবিদ্যালয়খনত বুক বেংক প্ৰতিষ্ঠা কৰা হয়। [[অনুসূচীত জাতি আৰু অনুসূচীত জনজাতি|অনুসূচীত জাতি]], [[অনুসূচীত জাতি আৰু অনুসূচীত জনজাতি|অনুসূচীত জনজাতি]] আৰু অন্যান্য পিছপৰা জাতিৰ মেধাৱী ছাত্ৰ-ছাত্ৰীসমূহক বুক বেংকৰ কিতাপ সমূহ এবছৰৰ বাবে ধাৰলৈ দিয়া হয়। ইয়াৰ উপৰিও দৰিদ্ৰ সীমাৰেখাৰ তলৰ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীসকলে এই কিতাপসমূহ ধাৰলৈ লাভ কৰে&lt;ref name=&quot;পুথিভঁৰাল&quot; /&gt;। 

== লগতে চাওক ==
* [[বৰ্ষাৰণ্য গৱেষণা প্ৰতিষ্ঠান, যোৰহাট]]
* [[যোৰহাট অভিযান্ত্ৰিক মহাবিদ্যালয়]]
* [[যোৰহাট বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তিবিদ্যা প্ৰতিষ্ঠান]]

== তথ্য সংযোগ ==
{{Reflist}}

== বাহ্যিক সংযোগ ==
* [http://www.jorhatmedicalcollege.in/ যোৰহাট চিকিৎসা মহাবিদ্যালয়ৰ আধিকাৰিক ৱেবচাইট]{{Dead link|date=July 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}

{{অসমৰ শৈক্ষিক প্ৰতিষ্ঠানসমূহ}}
{{যোৰহাট জিলা}}

[[শ্ৰেণী:যোৰহাট জিলাৰ শৈক্ষিক প্ৰতিষ্ঠান‎]]
[[শ্ৰেণী:যোৰহাট]]
[[শ্ৰেণী:অসমৰ চিকিৎসালয়]]
[[শ্ৰেণী:অসমৰ চিকিৎসা মহাবিদ্যালয়]]</text>
      <sha1>08a1vsvb5hhpie7pewyorrtwafugck8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>বিষ্ণুৰাম মেধি</title>
    <ns>0</ns>
    <id>32128</id>
    <revision>
      <id>523087</id>
      <parentid>420855</parentid>
      <timestamp>2025-07-09T22:57:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>29706</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>523087</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="17817" sha1="76apsmooqcy82ehd6ms19s6dw4vl6pv" xml:space="preserve">{{Infobox Officeholder
|honorific-prefix = &lt;small&gt;অসমৰ প্ৰাক্তন [[অসমৰ মুখ্যমন্ত্ৰীসকলৰ তালিকা|মুখ্যমন্ত্ৰী]]&lt;/small&gt;&lt;br /&gt;
|name             = বিষ্ণুৰাম মেধি
|honorific-suffix =
|honorific_suffix = &lt;small&gt;[[অসম]]ৰ প্ৰাক্তন মুখ্যমন্ত্ৰী&lt;/small&gt;
|image            = Bisnu ram medhi.jpg
| imagesize=200px
|office           =  [[অসমৰ মুখ্যমন্ত্ৰীসকলৰ তালিকা|মুখ্যমন্ত্ৰী]]&lt;ref name=&quot;cm-list&quot;&gt;{{cite web | url=http://assamassembly.nic.in/cm-list.html | title=Assam Legislative Assembly - Chief Ministers since 1937 | publisher=Assam Legislative Assembly, Dispur, Guwahati | accessdate=December 20, 2012}}&lt;/ref&gt;
| leader = [[ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছ]]
|term_start       = ১২ আগষ্ট, ১৯৫০
|term_end         =২৮ ডিচেম্বৰ, ১৯৫৭&lt;ref name=&quot;cm-list&quot; /&gt;
|predecessor      = [[গোপীনাথ বৰদলৈ]]
|successor        = [[বিমলা প্ৰসাদ চলিহা]]&lt;ref name=&quot;cm-list&quot; /&gt;
| office2 =
|term_start2      =
|term_end2        = 
|predecessor2     =
| successor2 = 
|birth_date       = ২৪ এপ্ৰিল, ১৮৮৮
|birth_place      = [[হাজো]]
|death_date       = ২১ জানুৱাৰী, ১৯৮১
|death_place      = 
|party            = [[ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছ]]
|spouse           = নিৰ্মলা মেধি
|children         =
|religion         = [[হিন্দু]]
|profession       = ৰাজনীতি, অধিবক্তা
|University       = কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়, ঢাকা বিশ্ববিদ্যালয়
}}

'''বিষ্ণুৰাম মেধি''' ({{lang-en|Bishnuram Medhi}}, জন্ম: ১৮৮৮ – মৃত্যু: ১৯৮১) হৈছে অসমৰ দ্বিতীয়গৰাকী [[অসমৰ মুখ্যমন্ত্ৰীসকলৰ তালিকা|মুখ্যমন্ত্ৰী]]। তেওঁ স্বাধীনতা সংগ্ৰামৰ এগৰাকী মুক্তিযোদ্ধা আছিল। ১৯৫৭ চনৰ ২৮ ডিচেম্বৰৰ পৰা ১৯৬৪ চনৰ ৪ এপ্ৰিল লৈকে তেওঁ [[:en:Madras State|মাদ্ৰাছ ৰাজ্য]] (বৰ্তমান [[তামিলনাডু]])ৰ ৰাজ্যপালৰ পদত আছিল।&lt;ref&gt;[http://www.tnrajbhavan.gov.in/PastGovernors.htm Past Governors]&lt;/ref&gt;

== প্ৰাৰম্ভিক জীৱন ==
১৮৮৮ চনৰ ২৪ এপ্ৰিলত [[গুৱাহাটী]] ওচৰৰ [[হাজো]]ত এটা দুখীয়া পৰিয়ালত বিষ্ণুৰাম মেধিৰ জন্ম হয়। ১৯০৫ চনত গুৱাহাটী চৰকাৰী উচ্চ ইংৰাজী স্কুলৰ (বৰ্তমান কটন কলেজিয়েত) পৰা মেট্ৰিকুলেচন সম্পূৰ্ণ কৰে।&lt;ref name=&quot;cottoncollegiatealumni&quot;&gt;{{cite web|title=Esteemed Students of the Cotton Collegiate School|url=http://www.cottoncollegiatealumni.com/esteem1.htm|publisher=Cotton Collegiate Alumni}}{{Dead link|date=May 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt; তাৰ পিছত তেওঁ অক্সফ’ৰ্ড মিশ্যন হোষ্টেলত থাকি [[:en:Presidency College, Kolkata|প্ৰেছিডেন্সী কলেজ]]ত নামভৰ্তি কৰে।  ১৯১১ চনত তেওঁ ৰসায়নত অনাৰ্চ সহ প্ৰেছিডেন্সীৰ পৰা স্নাতক ডিগ্ৰী লাভ কৰে। ১৯১৩ চনত তেওঁ [[:en:Dhaka University|ঢাকা বিশ্ববিদ্যালয়]]ৰ পৰা ওপৰ খাপৰ দ্বিতীয় শ্ৰেণী সহ ৰসায়ন বিষয়ত স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী লাভ কৰে।&lt;ref name=&quot;মুখ্য&quot;&gt;{{cite book | title=অসমৰ মুখ্যমন্ত্ৰীসকল, পঞ্চম প্ৰকাশ | publisher=ৰাজেন্দ্ৰ মোহন শৰ্মা, চন্দ্ৰ প্ৰকাশ পাণবজাৰ | author=সমীন কলিতা | authorlink=জননেতা বিষ্ণুৰাম মেধি | year=২০০৭ | pages=৩৯ৰপৰা ৫৬ পৃষ্ঠালৈ}}&lt;/ref&gt;

১৯১৪ চনত বিষ্ণুৰাম মেধিয়ে কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা আইন পৰীক্ষা পাছ কৰে। ১৯১৫ চনত গুৱাহাটীত তেওঁ ওকালতি আৰম্ভ কৰে। ১৯৩১ চনত কলিকতা উচ্চ ন্যায়ালয়ত উকীল হিচাপে নামভৰ্তি কৰে। তেৱেঁই আছিল অসমৰ প্ৰথম শ্ৰেণীৰ এজন উকীল। সেই সময়ত মানুহে তেওঁক বাঘ উকীল আখ্যা দিছিল।&lt;ref name=&quot;মুখ্য&quot; /&gt;

== ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলনত ভূমিকা ==
১৯২০ দশকত বিষ্ণুৰাম মেধিয়ে ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছত যোগদান কৰে। ১৯২১ চনত হোৱা [[অসহযোগ আন্দোলন]]ত তেওঁ সক্ৰিয়ভাৱে অংশগ্ৰহণ কৰিছিল। ১৯২৬ চনত ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছৰ পাণ্ডুত অধিৱেশন অনুষ্ঠিত হৈছিল। তাত তেওঁ উপেন্দ্ৰ সেন আৰু [[কুলধৰ চলিহা]]ৰ সৈতে অৰ্থসচিবৰ পদৰ দায়িত্ব আছিল।&lt;ref name=&quot;মুখ্য&quot; /&gt; ১৯৩০ চনত তেওঁ অসম প্ৰদেশ কংগ্ৰেছৰ সভাপতি হিচাপে নিৰ্বাচিত হয়।&lt;ref name=&quot;apcc&quot;&gt;{{cite web|title=History of the Assam Pradesh Congress Committee|url=http://www.assampcc.org/history.asp|publisher=Assam pradesh Congress Committee|access-date=2012-12-21|archivedate=2012-02-22|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120222161130/http://www.assampcc.org/history.asp|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;

== স্বাধীনতাৰ পাছৰ ৰাজনৈতিক জীৱন==
[[File:Bishnuram Medhi 1989 stamp of India.jpg|thumb|100px|বিষ্ণুৰাম মেধিৰ নামত ভাৰত চৰকাৰে ১৯৮৯ চনত প্ৰবৰ্তন কৰা এটি [[ডাক টিকট]]]]
===বিভিন্ন পদত===
;লোকেলব’ৰ্ডৰ চেয়াৰমেন
১৯৩৮ চনত বিষ্ণুৰাম মেধি গুৱাহাটী লোকেলব’ৰ্ড চেয়াৰমেন পদলৈ নিৰ্বাচিত হয়। তেৱেঁই হৈছে প্ৰথম গুৱাহাটী লোকেলব’ৰ্ডৰ কংগ্ৰেছী চেয়াৰমেন। তেওঁৰ নিৰ্দেশ মতেই লোকেলব’ৰ্ডৰ কাৰ্যালয়ত জাতীয় পতাকা প্ৰথম উত্তোলন কৰা হৈছিল।&lt;ref name=&quot;মুখ্য&quot; /&gt;

;বিত্ত আৰু ৰাজহ মন্ত্ৰী
১৯৪৬ চনত বিষ্ণুৰাম মেধি হাজো বিধান সভা সমষ্টিৰ পৰা অসম বিধান সভালৈ নিৰ্বাচিত হৈছিল। সেইবাৰ তেওঁক [[গোপীনাথ বৰদলৈ]]ৰ মন্ত্ৰীসভাত বিত্ত আৰু ৰাজহ মন্ত্ৰীৰ পদত নিযুক্তি দিয়া হয়। ১৯৫০ চনলৈকে তেওঁ সেই পদত কাৰ্য্যনিৰ্বাহ কৰি আছিল। তেওঁ ৰাজহ মন্ত্ৰী হৈ থকা সময়ছোৱাত জনজাতীয় লোকৰ স্বাৰ্থ ৰক্ষাৰ বাবে গঠন কৰা ট্ৰাইবেল বেল্টত যাতে অনুপ্ৰৱেশ ঘটিব নোৱেৰে তাৰ বাবে চোকা দৃষ্টি ৰাখিছিল।&lt;ref name=&quot;মুখ্য&quot; /&gt;

===মুখ্যমন্ত্ৰী হিচাপে===
১৯৫০ চনৰ ৫ আগষ্টৰ দিনা হঠাৎ [[গোপীনাথ বৰদলৈ]]ৰ মৃত্যু হয়। তাৰ কেইদিনমান পাছতে, ১২ আগষ্টত অসম কংগ্ৰেছ সংসদী দলৰ সৰ্বসন্মতিক্ৰমে তেওঁক অসমৰ মুখ্যমন্ত্ৰী হিচাপে নিৰ্বাচন কৰা হয়।&lt;ref name=&quot;worldstatesmen&quot;&gt;{{cite web|title=States of India since 1947|url=http://www.worldstatesmen.org/India_states.html|publisher=Wporldstatesmen}}&lt;/ref&gt;  ১৯৫২ চনত অসমত প্ৰথমবাৰৰ বাবে সাধাৰণ নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত হয়। এই নিৰ্বাচনত কংগ্ৰেছ দলে সংখ্যাগৰিষ্ঠতা লাভ কৰে। বিষ্ণুৰাম মেধিৰ নেতৃত্বত কংগ্ৰেছে চৰকাৰ গঠন কৰে। তেওঁ মুখ্যমন্ত্ৰী পদত ভাৰ লোৱাৰ পিছৰ পৰাই তেওঁ বিভিন্ন সমস্যাৰ সন্মুখীন হ’বলগীয়া হয়। বিশেষকৈ প্ৰাকৃতিক দুৰ্যোগ, কলা বজাৰৰ আৱিৰ্ভাৱ, পৰিবহন ব্যৱস্থাৰ শোচনীয় অৱস্থা, পূৰ্ববংগৰ পৰা অহা ভগনীয়াৰ সোঁত, ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ দলং, তেল শোধনাগাৰ, সাম্প্ৰদায়িক সংঘৰ্ষ, ১৯৫৫ চনত ৰাজ্য পুনৰ গঠন আদি সমস্যাই গা কৰি উঠিছিল।&lt;ref name=&quot;মুখ্য&quot; /&gt;

===ৰাজ্যপাল হিচাপে===
মাদ্ৰাজ (বৰ্তমানৰ [[তামিল নাডু]]) ৰাজ্যপালৰ পদ লাভ কৰি ডিচেম্বৰত বিষ্ণুৰাম মেধিয়ে ১৯৫৭ চনৰ ২৮ ডিচেম্বৰত অসমৰ নেতৃত্বভাৰ এৰে। ১৯৫৮ চনৰ আঠ জানুৱাৰীত তেওঁ অসমৰ পৰা মাদ্ৰাজলৈ বুলি ৰাওনা হয়। ১৯৫৮ চনৰ ২৪ জানুৱাৰী তাৰিখে সেই সময়ৰ ৰাষ্ট্ৰপতি ডাঃ ৰাজেন্দ্ৰ প্ৰসাদে তেওঁক মাদ্ৰাজৰ ৰাজ্যপাল হিচাপে নিযুক্তি দিয়ে। তেৱেঁই হৈছে অসমৰ প্ৰথম গৰাকী ৰাজ্যপাল পদ পাওঁতা।&lt;ref name=&quot;মুখ্য&quot; /&gt;

নেতৃত্বভাৰ লোৱাৰ পিছতে মাদ্ৰাজত হৰিজন আৰু মাৰোৱাৰ সকলৰ মাজত সাম্প্ৰদায়িক সংঘৰ্ষ হৈছিল। বিষ্ণুৰাম মেধিয়ে সহজতে এই সংঘৰ্ষ দমন কৰি শান্তি প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল।নীলগিৰিৰ দাঁতি কাষৰীয়া ঠাই আৰু কুৰমবাচত তেওঁ শিক্ষাৰ প্ৰসাৰ কৰিবলৈ অশেষ যত্ন কৰিছিল। মাদ্ৰাজত থাকোঁতে বিষ্ণুৰাম মেধিয়ে কেইবাবাৰো [[কেৰালা]]লৈ গৈ সেই সময়ৰ কেৰালাৰ ৰাজ্যপাল ভাৰতৰ ভাবী ৰাষ্ট্ৰপতি [[ভি ভি গিৰি]]ক লগ কৰিছিল। মাদ্ৰাজত থকাৰ সময়চোৱাতে তেওঁ ৰাণী দ্বিতীয় এলিজাবেথ আৰু এডিনবাৰ্গৰ ডিউকৰ সৈতে, যুগোশ্লাভিয়াৰ প্ৰেচিডেণ্ট মাৰ্শ্বাল টিটো আৰু তেওঁৰ পত্নীৰ সৈতে, পশ্চিম জাৰ্মানীৰ প্ৰেচিডেণ্ট ডঃ লুবকেৰ সৈতে আৰু গ্ৰীচৰ ৰজা আৰু ৰাণীৰ সৈতে, কাম্বোদিয়াৰ ৰজা আৰু ৰাণীৰে সৈতে আৰু ইৰাণৰ শ্বাহৰ সৈতে – আলোচনাত মিলিত হ’বলৈ সুবিধা পাইছিল।&lt;ref name=&quot;মুখ্য&quot; /&gt;

১৯৬৪ চনৰ ৪ এপ্ৰিলত তেওঁ ৰাজ্যপালৰ পদৰ পৰা অৱসৰ গ্ৰহন কৰে। তাৰ পাছত তেওঁ নিজ ৰাজ্যলৈ ঘূৰি আহে।

===অসমৰ ৰাজনীতিলৈ প্ৰত্যাৱৰ্তন===
মাদ্ৰাজৰ পৰা উলটি আহি বিষ্ণুৰাম মেধি পুনৰ অসমৰ ৰাজনীতিত প্ৰৱেশ কৰে। ১৯৬৭ চনৰ ফেব্ৰুৱাৰী মাহত হাজো সমষ্টিৰ পৰা অসম বিধান সভালৈ তেওঁ বিনা প্ৰতিদ্বন্দিতাৰে নিৰ্বাচিত হয়। ১৯৭২ চনৰ ১৫ মাৰ্চলৈকে তেওঁ হাজো সমষ্টিৰ বিধায়ক ৰূপে কাৰ্য্যনিৰ্বাহ কৰে।&lt;ref name=&quot;মুখ্য&quot; /&gt;

==ব্যক্তিগত জীৱন==
আইন পৰীক্ষা পাছ কৰাৰ পিছত, বিষ্ণুৰাম মেধিয়ে উত্তৰ গুৱাহাটীৰ জীৱন চন্দ্ৰ চৌধুৰীৰ জীয়েক নিৰ্মলা মেধিৰ লগত বিবাহ পাশত আৱদ্ধ হয়। বিয়াৰ সময়ত নিৰ্মলা মেধিৰ বয়স মাত্ৰ এঘাৰ বছৰহে আছিল।&lt;ref name=&quot;মুখ্য&quot; /&gt; তেওঁলোকৰ কোনো সন্তান নাছিল। স্বাধীনতা আন্দোলন, জেল, সামাজিক কাম আৰু কংগ্ৰেছৰ সংগঠনত আত্মনিয়োগ কৰিবলগীয়া হোৱাত তেওঁ প্ৰায়ে পত্নীৰ পৰা আঁতৰত থাকিবলগীয়া হৈছিল।

ৰসৰাজ [[লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা]]ৰ জীৱন-আধাৰিত তথ্যচিত্ৰ এখন বিষ্ণুৰাম মেধিয়ে [[গুৱাহাটী]]ৰ '[[কেলভিন]]' ছবিঘৰত মুক্তি দিছিল৷  এইখনেই আছিল বেজবৰুৱাৰ জীৱন-আধাৰিত প্ৰথমখন তথ্যচিত্ৰ৷ &lt;ref name=&quot;কেলভিন&quot;&gt;{{cite web | url=https://www.guwahatiplus.com/guwahati/the-glory-days-of-guwahati-s-kelvin-cinema | title=The Glory Days of Guwahati's Kelvin Cinema | publisher=Guwahati Plus | date=23 November, 2019 | accessdate=2 March 2022 | author=Mohua}}&lt;/ref&gt;

== মৃত্যু ==
১৯৮১ চনৰ ২১ জানুৱাৰীত বিষ্ণুৰাম মেধিৰ মৃত্যু হয়।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=আৰ্কাইভ কপি |url=http://www.iaslic1955.org/bishnu_ram_medhi.html |access-date=2012-12-21 |archivedate=2016-03-04 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304001759/http://www.iaslic1955.org/bishnu_ram_medhi.html |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{Reflist}}

== লগতে পঢ়ক ==
* {{cite web|title=Bishnu Ram Medhi|work=India's Who is Who|url=http://www.mapsofindia.com/who-is-who/government-politics/bishnu-ram-medhi.html|publisher=Compare Infobase Limited}}

== বাহ্যিক সংযোগ ==
*[http://www.assembly.tn.gov.in/archive/list/governors1946.htm তামিলনাডুৰ ৰাজ্যপালসকলৰ তালিকা]

{{অসমৰ মুখ্যমন্ত্ৰী}}

[[শ্ৰেণী:অসমৰ মুখ্যমন্ত্ৰী]]
[[শ্ৰেণী:অসমৰ ৰাজনীতিক]]
[[শ্ৰেণী:অসমৰ ব্যক্তি]]</text>
      <sha1>76apsmooqcy82ehd6ms19s6dw4vl6pv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>শঁকা সাপ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>34993</id>
    <revision>
      <id>523118</id>
      <parentid>517162</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T06:42:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>29706</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>523118</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9854" sha1="q8pc9dnlmt8tvz16i3ernf0toavrsjf" xml:space="preserve">{{Taxobox
| name = শঁকা সাপ
| image = AB_054_Banded_Krait.JPG  
| image_width = 250px
| status = LC
| status_system = iucn3.1
| regnum = [[Animal]]ia
| phylum = [[Chordate|Chordata]]
| subphylum = [[Vertebrate|Vertebrata]]
| classis = [[Reptile|Reptilia]]
| ordo = [[Squamata]]
| subordo = [[Serpentes]]
| familia = [[Elapidae]]
| genus = ''[[Bungarus]]''
| species = '''''B. fasciatus'''''
| binomial = ''Bungarus fasciatus''
| binomial_authority = ([[Johann Gottlob Schneider|Schneider]], 1801)
| synonyms = * ''Pseudoboa fasciata'' [[Johann Gottlob Schneider|Schneider]], 1801
* ''Boa fasciata'' - [[George Shaw|Shaw]], 1802
* ''Bungarus annularis'' - [[François Marie Daudin|Daudin]], 1803
}}

'''শঁকা সাপ''' বা '''শংখচূড়'''  ({{Lang-en|Banded Krait}}, বৈজ্ঞানিক নাম: ''Bungarus fasciatus'') ভাৰত উপ-মহাদেশ আৰু দক্ষিণ-পূব এছিয়াত দেখা পোৱা এবিধ সাপৰ প্ৰজাতি৷&lt;ref name=&quot;ct&quot;&gt;{{cite web|url=http://toxinology.com/fusebox.cfm?fuseaction=main.snakes.display&amp;id=SN0018|title=Clinical Toxinology-''Bungarus fasciatus''|access-date=2013-10-23|archivedate=2016-03-04|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304070133/http://toxinology.com/fusebox.cfm?fuseaction=main.snakes.display&amp;id=sn0018|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt; ২.১ মিটাৰ পৰ্যন্ত দৈৰ্ঘ্যৰে ই আটাইতকৈ দীঘল সাপবোৰৰ ভিতৰতো অন্যতম৷

== বিৱৰণ ==
''শঁকা সাপ'' ক্ৰমাগতভাৱে থকা কলা-হালধীয়া পটি আৰু ত্ৰিভূজাকৃতিৰ শৰীৰ আৰু গোটেই শৰীৰত দীঘলে দীঘলে ওলাই থকা মেৰু ৰজ্জুৰ বাবে সহজতে চিনাক্ত কৰিব পাৰি। মূৰটো বহল আৰু চেপেট। চকু দুটা কলা বৰণৰ।

==বিতৰণ==
শঁকা সাপ মধ্য ভাৰতৰপৰা সমগ্ৰ [[ম্যানমাৰ]], [[কম্বোডিয়া]], [[থাইলেণ্ড]], [[লাউচ]], [[ভিয়েটনাম]], আৰু দক্ষিণ [[চীন]] (হংকঙক ধৰি)ৰ পৰা [[মালয়েছিয়া]] আৰু মূল [[ইণ্ডোনেছিয়া]]ৰ দ্বীপ [[বৰ্ণেও]] ([[জাভা]] দ্বীপ আৰু সুমাত্ৰা), লগতে [[ছিংগাপুৰ]]লৈকে পোৱা যায়।

ভাৰতত [[অন্ধ্ৰপ্ৰদেশ]],&lt;ref&gt;{{cite journal|last=Srinivasulu|first=C|coauthors=D. Venkateshwarlu &amp; M. Seetharamaraju|date=26 June 2009|title=Rediscovery of the Banded Krait Bungarus fasciatus (Schneider 1801) (Serpentes: Elapidae) from Warangal District, Andhra Pradesh, India|journal=Journal of Threatened Taxa|volume=1|issue=6|pages=353–354|url=http://www.threatenedtaxa.org/ZooPrintJournal/2009/June/Srini.htm|accessdate=2009-07-19|archivedate=2011-07-28|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110728104806/http://www.threatenedtaxa.org/ZooPrintJournal/2009/June/Srini.htm|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt; [[বিহাৰ]], [[ছত্তিছগড়]], [[ঝাৰখণ্ড]], [[মধ্য প্ৰদেশ]], [[মহাৰাষ্ট্ৰ]],&lt;ref&gt;{{cite book
|last=Khaire
|first=NeelimKumar
|title=Snakes of Maharashtra, Goa and Karnataka
|origyear=2006
|edition=
|year=2008
|publisher=Indian Herpetological Society
|location=Pune
|oclc=
|doi=
|id=
|page=40
}}
&lt;/ref&gt; [[উত্তৰ-পূব ভাৰত]], [[ওড়িশা]], [[তামিলনাডু]],  আৰু  [[পশ্চিমবংগ]]ত পোৱাৰ তথ্য আছে। শেহতীয়াকৈ [[কৰ্ণাটক]]ৰ হাছান জিলাতো পোৱাৰ তথ্য পোৱা হৈছে।&lt;ref&gt;http://www.deccanherald.com/content/240673/slithering-wonder-black-yellow.html&lt;/ref&gt;

==বাসস্থান==
ম্যানমাৰত সমুদ্ৰপৃষ্ঠৰ পৰা ৫০০০ ফুট উচ্চতাত শঁকা সাপ পোৱা গৈছে। শঁকা সাপ কেনেকুৱা ঠাইত দেখা যায় তাক নিৰ্দিষ্টকৈ ক'ব নোৱাৰি। বনাঞ্চলৰ পৰা আৰম্ভ কৰি কৃষিভূমিলৈকে বিভিন্ন বাসস্থানত শঁকা সাপ দেখা পোৱা যাব পাৰে। জলাশয়ৰ ওচৰত থকা এন্দুৰৰ গাঁত, উই-হাঁফলু আদি শঁকা সাপৰ বাসস্থান। এন্দুৰ, পানী আদি সহজলভ্য হোৱা বাবে ইহঁত সাধাৰণতে জনবসতি থকা ঠাইত, বিশেষকৈ গাঁওবোৰত থাকে। গাঁৱৰ মুকলি ঠাই এইবিধ সাপৰ প্ৰিয়।

==আচৰণ==
শঁকা সাপ লাজকুৰীয়া, সাধাৰণতে দেখা পোৱা নাযায়, আৰু মুখ্যতঃ নিশাচৰ। যেতিয়া উৎপীড়ন কৰা হয়, সিহঁতে সাধাৰণতে মুৰবোৰ সিহঁতৰ কুণ্ডলীৰ তলত লুকুৱাবলৈ চেষ্টা কৰে, আৰু সাধাৰণতে দংশন কৰিবলৈ চেষ্টা নকৰে,&lt;ref name=&quot;ct&quot;/&gt; যদিও নিশাহে ইহঁত অধিক সক্ৰিয় আৰু বহুলভাৱে অধিক বিপদজনক বুলি গণ্য কৰা হয়।

দিনত, ইহঁত ঘাঁহ, পিট বা নলাত পৰি থাকে। ইহঁত অতি দুৰ্বল, এলেহুৱা প্ৰকৃতিৰ। সাধাৰণতে বৰষুণৰ বতৰত দেখা পোৱা যায়।

===খাদ্য===
শঁকা সাপে মুখ্যতঃ অন্য সাপ ভক্ষণ কৰে, কিন্তু মাছ, বেঙ, নাইপিয়া, আৰু সাপৰ কণীও খোৱা বুলি জনা যায়। শঁকা সাপে ভক্ষণ কৰা সৰ্পবোৰৰ ভিতৰত আছে: -
* [[ঢোঁৰা সাপ]] ''Xenochrophis piscator''
* [[বামুণী সাপ]] ''Amphiesma stolatum''
* [[ধুন্দুলীফেঁটী সাপ]] বা ''ধমন'' ''Ptyas mucosus''
* ইন্দু-চাইনিজ ৰেট স্নেক ''Ptyas korros''
* মেকুৰী সাপ ''Boiga trigonata''.

ইহঁতে চিকাৰটো বিষৰ দ্বাৰা নিষ্ক্ৰিয় কৰাৰ পিছত প্ৰথমে মূৰৰ পৰা গিলি পেলাই।

===প্ৰজনন===
ইহঁতৰ প্ৰজনন অভ্যাসৰ বিষয়ে বৰ বেছি জনা নাযায়। মাৰ্মাৰত, আঠটা কণী ওমনি লৈ থকা এজনী সাপ পোৱা গৈছিল, ইয়াৰে চাৰিটা কণীৰ মে মাহত পোৱালী জগিছিল। জগাৰ সময়ত পোৱালীৰ দৈৰ্ঘ্য ২৯৮ৰ পৰা ৩১১ মিমি জোখৰ হৈছিল। এই সাপ জীৱনৰ তৃতীয় বছৰ বয়সত প্ৰাপ্তবয়স্ক হয় বুলি বিশ্বাস কৰা হয়, সেই সময়লৈকে ইহঁতৰ দৈৰ্ঘ্য আনুমানিক ৯১৪ মিলিমিটাৰ হয়।&lt;ref name=&quot;Evans_Daniel&quot;&gt;Evans, G.H. (1906):Breeding of the banded krait (''Bungarus fasciatus'') in Burma. J. Bombay nat. Hist. Soc. 16:519-520 as mentioned in  Daniels, J.C. (2002), '''Book of Indian Reptiles and Amphibians''' References, ser no 28, pg 219.&lt;/ref&gt;

==আলোকচিত্ৰৰ ভঁৰাল==
&lt;gallery&gt;
File: AB_056_Banded_Krait.JPG|বিনাগুৰিত ধৰা এটা শঁকা সাপ, উত্তৰ বংগ, [[ভাৰত]]
&lt;/gallery&gt;

==তথ্যসূত্ৰ==
{{reflist}}
* Boulenger, George A., (1890), '''The Fauna of British India including Ceylon and Burma, Reptilia and Batrachia.''' Taylor and Francis, London.
* Daniels, J.C. (2002), '''Book of Indian Reptiles and Amphibians.''' BNHS. Oxford University Press. Mumbai.
* Smith, Malcolm A. (1943), '''The Fauna of British India, Ceylon and Burma including the whole of the Indo-Chinese Sub-region, Reptilia and Amphibia. Vol I - Loricata and Testudines, Vol II-Sauria,  Vol III-Serpentes.''' Taylor and Francis, London.
* Whitaker, Romulus. (2002), '''Common Indian Snakes: A Field Guide.''' Macmillan India Limited, ISBN 0-333-90198-3.

==বাহ্যিক সংযোগ==

#SPOAR.ORG.IN [http://www.spoar.org.in/snake_list.php?action=datas&amp;name1=Bungarus%20fasciatus&amp;page=list&amp;alpha=b]

{{commons|Bungarus fasciatus|Bungarus fasciatus}}
* Integrated Taxonomic Information System - [http://www.itis.usda.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&amp;search_value=700459 Bungarus fasciatus] {{Webarchive|url=https://archive.today/20111019115233/http://www.itis.usda.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&amp;search_value=700459 |date=2011-10-19 }}

[[শ্ৰেণী:সাপ]]
[[শ্ৰেণী:জীৱবিজ্ঞান]]</text>
      <sha1>q8pc9dnlmt8tvz16i3ernf0toavrsjf</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>বুৰ্জ খালিফা</title>
    <ns>0</ns>
    <id>36237</id>
    <revision>
      <id>523088</id>
      <parentid>522700</parentid>
      <timestamp>2025-07-09T23:10:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>29706</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>523088</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12736" sha1="1o8fe336094w110kizkmjjmkoyc8bp1" xml:space="preserve">{{পোখালি}}

{{Infobox building
| name               = বুৰ্জ খালিফা
| native_name        = {{lang|ar|برج خليفة}}
| native_name_lang   = ar
| image              = Burj khalifa low res.jpg
| image_size       
| highest_prev       = 
| highest_start      = 2010
| status             = 
| location           = [[ডুবাই]], [[সংযুক্ত আৰৱ আমিৰাত]]
| latd  = 25| latm = 11| lats = 49.7| latNS = N
| longd = 55| longm = 16| longs = 26.8| longEW = E
| iso_region         = AE-DU
| coordinates_display= title
| architectural      = {{convert|828|m|ft|0|abbr=on}}&lt;ref name=&quot;CTBUHdb&quot;&gt;{{cite web |url=http://skyscrapercenter.com/dubai/burj-khalifa/ |title=Burj Khalifa - The Skyscraper Center |work=Council on Tall Buildings and Urban Habitat |access-date=2014-03-16 |archivedate=2014-03-20 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140320163329/http://www.skyscrapercenter.com/dubai/burj-khalifa |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;
| tip                = {{convert|829.8|m|ft|0|abbr=on}}&lt;ref name=&quot;CTBUHdb&quot; /&gt;
| roof               = {{convert|828|m|ft|0|abbr=on}}&lt;ref name=&quot;CTBUHdb&quot; /&gt;
| top_floor          = {{convert|584.5|m|ft|0|abbr=on}}&lt;ref name=&quot;CTBUHdb&quot; /&gt;
| observatory        = {{convert|452.1|m|ft|0|abbr=on}}&lt;ref name=&quot;CTBUHdb&quot; /&gt;
| floor_count        = 163 [[storey|floor]]s&lt;ref name=&quot;CTBUHdb&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Baldwin&quot;&gt;{{cite news|url=http://gulfnews.com/news/gulf/uae/general/no-more-habitable-floors-to-burj-dubai-1.452275|title=No more habitable floors to Burj Dubai|last=Baldwin|first=Derek|publisher=Gulfnews|date=1 May 2008|accessdate=7 January 2010}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;plus 46 maintenance levels in the spire&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.glasssteelandstone.com/BuildingDetail/701.php|title=The Burj Khalifa|publisher=Glass, Steel and Stone|accessdate=8 January 2010}}&lt;/ref&gt; and 2 parking levels in the basement
| start_date         = জানুৱাৰী, ২০০৪
| completion_date    = ২০১০
| opening            = ৪ জানুৱাৰী, ২০১০
| building_type      = মিশ্ৰিত ব্যৱহাৰ
| floor_area         = {{convert|309473|m2|sqft|-2|abbr=on}}&lt;ref name=&quot;CTBUHdb&quot; /&gt;
| cost               = [[USD|USD $]] 1.5&amp;nbsp;billion
| developer          = [[Emaar Properties]]
| architect          = [[Adrian Smith (architect)|Adrian Smith]] at SOM
| structural_engineer= [[William F. Baker (engineer)|Bill Baker]] at [[Skidmore, Owings and Merrill|SOM]]&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://www.wired.com/culture/design/magazine/15-12/mf_baker|title=Engineer Bill Baker Is the King of Superstable 150-Story Structures|last=Blum|first=Andrew|publisher=Wired|date=27 November 2007|accessdate=11 March 2008|archiveurl=https://archive.ph/20120918050220/http://www.wired.com/culture/design/magazine/15-12/mf_baker|archivedate=18 September 2012|deadurl=no}}&lt;/ref&gt;
| main_contractor    = [[Samsung C&amp;T Corporation|Samsung Engineering and Construction Company]], [[Besix]] and [[Arabtec]] 
| url                 = {{URL|www.burjkhalifa.ae}}
}}

'''বুৰ্জ খালিফা''' হ'ল [[সংযুক্ত আৰৱ আমিৰাত]]ৰ ৰাজধানী [[ডুবাই]]ত অৱস্থিত এটি বিশ্ববিখ্যাত গগনচুম্বী অট্টালিকা (skyscraper)। ই বৰ্তমান সময়ৰ বিশ্বৰ আটাইতকৈ ওখ মানৱসৃষ্ট স্থাপত্য হিচাপে স্বীকৃত। আৰম্ভণীতে ইয়াক 'বুৰ্জ ডুবাই' বুলি জনা গৈছিল যদিও পিছলৈ ই 'বুৰ্জ খালিফা' নামেৰেই প্ৰসিদ্ধি লাভ কৰে। ইয়াৰ উচ্চতা ৮২৯.৮ মিটাৰ(২৭২২ ফুট)। ইয়াৰ নিৰ্মানকাৰ্য ২১ চেপ্তেম্বৰ ২০০৪ ত আৰম্ভ হয় আৰু ১ অক্টোবৰ ২০০৯ ত ইয়াৰ কাম সম্পূৰ্ণ হৈ উঠে। ১৬৩ মহলাৰ এই বৃহৎ অট্টালিকাটো ৪ জানুৱাৰী ২০১০ ত ব্যৱহাৰৰ বাবে আনুষ্ঠানিকভাৱে মুকলি কৰি দিয়া হয়।

==পৰিকল্পনা==
৩০০০০ ঘৰ, নখন হোটেল, ৩ হেক্টৰ (৭.৪ এঅকৰ) গাড়ী ৰখোৱা ঠাই, কমেও ১৯টা সুুউচ্চ আৱাসিক ভৱন, [[:en:Dubai Mall|ডুবাই মল]] আৰু ১২ হেক্টৰ (৩০ একৰ) জুৰি থকা মানৱ নিৰ্মিত বুৰ্জ খালিফা হ্ৰদটোৰ কেন্দ্ৰস্থল হিচাপে বুৰ্জ খালিফাক গঢ়ি তোলাৰ বাবে পৰিকল্পনা কৰা হৈছিল। বুৰ্জ খালিফা নিৰ্মাণৰ আঁৰত আছিল চৰকাৰৰ এক সিদ্ধান্ত, যাৰ জৰিয়তে দেশ খনৰ তৈল ভিত্তিক অৰ্থনিতীক সেৱা আৰু ভ্ৰমণৰ জৰিয়তে বিভিন্নতা প্ৰদান কৰিব পৰা যাব। চৰকাৰী সূত্ৰৰ মতে, অধিক আন্তৰাষ্ট্ৰীয় স্বীকৃতি আৰু লগতে বিনিয়োগৰ বাবে ডুবাই চহৰত বুৰ্জ খালিফাৰ নিৰ্মাণ অত্যন্ত প্ৰয়োজনীয় আছিল।

== মজিয়াৰ পৰিকল্পনা ==
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align:center; background:transparent;&quot;
!মজিয়া
!উদ্দেশ্য&lt;ref name=&quot;structure&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://business.maktoob.com/20090000412054/Inside_the_Burj_Dubai/Article.htm|title=Inside the Burj Dubai|publisher=[[Maktoob]] News|date=28 December 2009|access-date=10 January 2010|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20110723173544/http://business.maktoob.com/20090000412054/Inside_the_Burj_Dubai/Article.htm|archive-date=23 July 2011}}&lt;/ref&gt;
! colspan=&quot;2&quot; |কাৰ্য্য অনুসৰি ৰং-ক'ড কৰা মজিয়াৰ সৈতে ডাইমেট্ৰিক প্ৰজেকচন&lt;ref&gt;{{cite web|title=Burj Khalifa – Structural engineering|publisher=[[Skidmore, Owings &amp; Merrill LLP]]|url=https://www.som.com/projects/burj_khalifa__structural_engineering#tab_photos3|access-date=2 December 2018|url-status=live|archive-url=https://archive.today/20140911105736/http://www.som.com/projects/burj_khalifa__structural_engineering#tab_photos3|archive-date=11 September 2014|archivedate=11 September 2014|archiveurl=https://archive.today/20140911105736/http://www.som.com/projects/burj_khalifa__structural_engineering#tab_photos3|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;
|-
| style=&quot;padding:0 2px;&quot; |১৬০–১৬৩
| style=&quot;padding:0 2px;background:#ccc;&quot; |যান্ত্ৰিক
| rowspan=&quot;28&quot; style=&quot;border-right:none; padding-bottom:1.1em; padding-left:1em; vertical-align:bottom;&quot; |&lt;timeline&gt;
ImageSize  = width:70 height:518
PlotArea   = left:28 right:0 top:3 bottom:4
DateFormat = yyyy
Period     = from:-5 till:165
TimeAxis   = orientation:vertical
ScaleMajor = unit:year increment:10 start:-5 gridcolor:black
ScaleMinor = unit:year increment:1 start:-4 gridcolor:tan2
Colors =
 id:sp value:rgb(0,0,0)
 id:me value:rgb(0.5,0.5,0.5)
 id:at value:rgb(1,0,0)
 id:cb value:rgb(1,1,0)
 id:re value:rgb(0,1,0)
 id:ho value:rgb(0,1,1)
 id:co value:rgb(0,0,1)
 id:ob value:rgb(1,0,1)
 id:sl value:rgb(1,1,1)
BarData =
 bar:level
PlotData =
 width:38
 bar:level from:160   till:164 color:me
 bar:level from:156   till:160 color:cb
 bar:level from:155   till:156 color:me
 bar:level from:152   till:154 color:ob
 bar:level from:149   till:151 color:co
 bar:level from:148   till:149 color:ob
 bar:level from:139   till:148 color:co
 bar:level from:136   till:139 color:me
 bar:level from:125   till:136 color:co
 bar:level from:124   till:125 color:ob
 bar:level from:123   till:124 color:sl
 bar:level from:122   till:123 color:at
 bar:level from:111   till:122 color:co
 bar:level from:109   till:111 color:me
 bar:level from:77    till:109 color:re
 bar:level from:76    till:77  color:sl
 bar:level from:73    till:76  color:me
 bar:level from:44    till:73  color:re
 bar:level from:43    till:44  color:sl
 bar:level from:40    till:43  color:me
 bar:level from:38    till:40  color:ho
 bar:level from:19    till:38  color:re
 bar:level from:17    till:19  color:me
 bar:level from:9     till:17  color:re
 bar:level from:-1    till:9   color:ho
 bar:level from:-3    till:-1  color:me
&lt;/timeline&gt;
| rowspan=&quot;28&quot; style=&quot;border-left:none; vertical-align:bottom; padding:.7em;&quot; |[[চিত্ৰ:Burj_Khalifa_floors.svg|center|640x640px]]
|-
| style=&quot;padding:0 2px;&quot; |১৫৬–১৫৯
| style=&quot;padding:0 2px;background:#ffc;&quot; |যোগাযোগ আৰু সম্প্ৰচাৰ
|-
| style=&quot;padding:0 2px;&quot; |১৫৫
| style=&quot;padding:0 2px;background:#ccc;&quot; |যান্ত্ৰিক
|-
| style=&quot;padding:0 2px;&quot; |১৫২–১৫৪
| style=&quot;padding:0 2px;background:#fcf;&quot; |[[বুৰ্জ খালিফা#Observation deck|''লাউঞ্জ মানৱ নিৰীক্ষণ কেন্দ্ৰ'']]
|-
| style=&quot;padding:0 2px;&quot; |১৪৯–১৫১
| style=&quot;padding:0 2px;background:#ccf;&quot; |কৰ্পৰেট ছুইট
|-
| style=&quot;padding:0 2px;&quot; |১৪৮
| style=&quot;padding:0 2px;background:#fcf;&quot; |[[At the Top (Burj Khalifa)|''টপ স্কাই মানৱ নিৰীক্ষণ কেন্দ্ৰত'']]
|-
| style=&quot;padding:0 2px;&quot; |১৩৯–১৪৭
| style=&quot;padding:0 2px;background:#ccf;&quot; |কৰ্পৰেট ছুইট
|-
| style=&quot;padding:0 2px;&quot; |১৩৬–১৩৮
| style=&quot;padding:0 2px;background:#ccc;&quot; |যান্ত্ৰিক
|-
| style=&quot;padding:0 2px;&quot; |১২৫–১৩৫
| style=&quot;padding:0 2px;background:#ccf;&quot; |কৰ্পৰেট ছুইট
|-
| style=&quot;padding:0 2px;&quot; |১২৪
| style=&quot;padding:0 2px;background:#fcf;&quot; |টপ মানৱ নিৰীক্ষণ কেন্দ্ৰত
|-
| style=&quot;padding:0 2px;&quot; |১২৩
| style=&quot;padding:0 2px;background:#fff;&quot; |[[Sky lobby|স্কাই লবী]]
|-
| style=&quot;padding:0 2px;&quot; |১২২
| style=&quot;padding:0 2px;background:#fcc;&quot; |At.mosphere ৰেষ্টুৰেণ্ট
|-
| style=&quot;padding:0 2px;&quot; |১১১–১২১
| style=&quot;padding:0 2px;background:#ccf;&quot; |কৰ্পৰেট ছুইট
|-
| style=&quot;padding:0 2px;&quot; |১০৯–১১০
| style=&quot;padding:0 2px;background:#ccc;&quot; |যান্ত্ৰিক
|-
| style=&quot;padding:0 2px;&quot; |৭৭–১০৮
| style=&quot;padding:0 2px;background:#cfc;&quot; |আৱাসিক
|-
| style=&quot;padding:0 2px;&quot; |৭৬
| style=&quot;padding:0 2px;background:#fff;&quot; |স্কাই লবী
|-
| style=&quot;padding:0 2px;&quot; |৭৩–৭৫
| style=&quot;padding:0 2px;background:#ccc;&quot; |যান্ত্ৰিক
|-
| style=&quot;padding:0 2px;&quot; |৪৪–৭২
| style=&quot;padding:0 2px;background:#cfc;&quot; |আৱাসিক
|-
| style=&quot;padding:0 2px;&quot; |৪৩
| style=&quot;padding:0 2px;background:#fff;&quot; |স্কাই লবী
|-
| style=&quot;padding:0 2px;&quot; |৪০–৪২
| style=&quot;padding:0 2px;background:#ccc;&quot; |যান্ত্ৰিক
|-
| style=&quot;padding:0 2px;&quot; |৩৮–৩৯
| style=&quot;padding:0 2px;background:#cff;&quot; |আৰ্মানি হোটেলৰ ছুইট
|-
| style=&quot;padding:0 2px;&quot; |১৯–৩৭
| style=&quot;padding:0 2px;background:#cfc;&quot; |আৱাসিক
|-
| style=&quot;padding:0 2px;&quot; |১৭–১৮
| style=&quot;padding:0 2px;background:#ccc;&quot; |যান্ত্ৰিক
|-
| style=&quot;padding:0 2px;&quot; |৯–১৬
| style=&quot;padding:0 2px;background:#cfc;&quot; |আৰ্মানি ৰেচিডেন্স
|-
| style=&quot;padding:0 2px;&quot; |১–৮
| style=&quot;padding:0 2px;background:#cff;&quot; |আৰ্মানি হোটেলৰ
|-
| style=&quot;padding:0 2px;&quot; |ভূমি
| style=&quot;padding:0 2px;background:#cff;&quot; |আৰ্মানি হোটেলৰ লবী
|-
| style=&quot;padding:0 2px;&quot; |কনকৰ্চ
| style=&quot;padding:0 2px;background:#cff;&quot; |আৰ্মানি হোটেলৰ লবী
|-
| style=&quot;padding:0 2px;&quot; |বি১–বি২
| style=&quot;padding:0 2px;background:#ccc;&quot; |পাৰ্কিং, যান্ত্ৰিক
|}


==তথ্যসূত্ৰ==
{{reflist}}

[[শ্ৰেণী:স্থাপত্য]]</text>
      <sha1>1o8fe336094w110kizkmjjmkoyc8bp1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ঞ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>38578</id>
    <revision>
      <id>523040</id>
      <parentid>447379</parentid>
      <timestamp>2025-07-09T13:01:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>দিব্য দত্ত</username>
        <id>9244</id>
      </contributor>
      <comment>/* 'ঞ'ৰে আৰম্ভ শব্দৰ উদাহৰণ */</comment>
      <origin>523040</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1635" sha1="fifiqoyl02bogpgl6mk21d3ldeteflw" xml:space="preserve">{{অসমীয়া বৰ্ণমালা}}
'''ঞ''' অসমীয়া [[ব্যঞ্জনবৰ্ণ মালা|ব্যঞ্জনবৰ্ণ মালাৰ]] দশম আখৰ। ব্যঞ্জনবৰ্ণৰ উচ্চাৰণত [[হাওঁফাওঁ]]ৰ পৰা ওলাই অহা [[বায়ু]] [[মুখ]]ৰ ভিতৰত ক’ৰবাত অকণমান হ’লেও বাধাপ্ৰাপ্ত হয়; স্বৰতন্ত্ৰী সঞ্চালিত হ’বও পাৰে বা নহ’বও পাৰে।&lt;ref&gt;xobdo.org search result of ব্যঞ্জন বৰ্ণ&lt;/ref&gt;
[[File:Bengali Letter Nya.svg|thumb]]

==স্বৰবৰ্ণৰ লগত যোগ হ'লে==
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
!স্বৰবৰ্ণ!!'ঞ'ৰ লগত যোগ হ'লে
|-
|[[অ]]||ঞ
|-
| [[আ]] ||ঞা
|-
|[[ই]]||ঞি
|-
|[[ঈ]]||ঞী
|-
|[[উ]]||ঞু
|-
|[[ঊ]]||ঞূ
|-
|[[ঋ]]||ঞৃ
|-
|[[এ]]||ঞে
|-
|[[ঐ]]||ঞৈ
|-
|[[ও]]||ঞো
|-
|[[ঔ]]||ঞৌ
|}
==যুক্তবৰ্ণ (ঞ যোগ)==
ঞ্ + চ = ঞ্চ = অঞ্চল&lt;br/&gt;
ঞ্ + ছ = ঞ্ছ = বাঞ্ছা &lt;br/&gt;
ঞ্ + জ = ঞ্জ = আঞ্জা&lt;br/&gt; 
ঞ্ + ঝ = ঞ্ঝ = ঝঞ্ঝা&lt;br/&gt;

=='ঞ'ধ্বনি যুক্ত শব্দৰ উদাহৰণ==
* জিঞা
* ঝিঞা
* চিঞা
* মিঞা
* চিঞৰ
* মঞি

== তথ্যসংগ্ৰহ ==
{{Reflist}}

[[শ্ৰেণী:অসমীয়া ব্যঞ্জনবৰ্ণ]]</text>
      <sha1>fifiqoyl02bogpgl6mk21d3ldeteflw</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>মানৱ উপস্থ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>39729</id>
    <revision>
      <id>523099</id>
      <parentid>509392</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T03:28:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>29706</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>523099</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8814" sha1="qqrmpl7uiabpzac7y0wyiinthc43ilb" xml:space="preserve">{{Ref improve}}
{{Infobox anatomy
| Name = মানৱ উপস্থ
| Image =
| Caption =
| Width = 250
| Image2 = 
| Caption2 = বিভিন্ন অংশ দৰ্শাই মানৱ উপস্থ
| ImageMap =
| MapCaption =
| System =
| Artery = লিংগৰ পৃষ্ঠীয় ধমনী, লিংগৰ গভীৰ ধমনী, মূত্ৰনলীৰ বাল্বৰ ধমনী
| Vein = লিংগৰ পৃষ্ঠীয় শিৰা
| Nerve = লিংগৰ পৃষ্ঠীয় স্নায়ু
| Lymph = 
| Code =ছাৰ্ফিচিয়েল ইংগুইনেল লিম্ফ ন'ড&lt;ref&gt;&lt;/ref&gt;
| Dorlands =
| DorlandsID =
}}
'''মানৱ উপস্থ''' ({{Lang-en|Human penis}}) বা '''গুপ্তাংগ''' বা '''লিংগ''' পুৰুষৰ বাহ্যিক যৌনাংগ। শুক্ৰাণু-নিৰ্গমদ্বাৰ ({{Lang|en|Intromittent organ}}), মৈথুনাংগৰ লগতে সাধাৰণভাৱে প্ৰস্ৰাৱ ত্যাগৰ নলী হিচাপে উপস্থ ব্যৱহৃত হয়। উপস্থৰ মূল অংশকেইটা হ'ল আন্তঃ ভাগ ({{Lang|en|radix}}), গা ভাগ ({{Lang|en|corpus}}) আৰু আৱৰণী কলা ({{Lang|en|epithelium}}) যিহেৰে উপস্থৰ দাণ্ডি ({{Lang|en|shaft}}) অংশৰ ছাল আৰু উপস্থৰ সন্মুখ অংশ ঢাক খাই থকা ছাল ({{Lang|en|foreskin}})-ৰ গঠন হয়। উপস্থৰ গা ভাগ তিনি তৰপীয়া কলাৰে নিৰ্মিত, ওপৰৰ ফালে দুই তৰপ {{Lang|en|corpora cavernosa}} আৰু দুয়োৰ মাজত তলৰ ফালে {{Lang|en|corpus spongiosum}} কলা দেখা যায়। মানৱ উপস্থত লিংগাস্থি ({{Lang|en|Baculum}}) নাথাকে, কিন্তু অন্যান্য প্ৰায় সকলো স্তনপায়ী প্ৰাণী আৰু সকলো বন-মানুহৰ উপস্থত এডাল অস্থি বা হাড় থাকে যি ইয়াক স্থায়ী ভাবে কঠিন কৰি ৰাখে।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=আৰ্কাইভ কপি |url=http://www.mapoflife.org/topics/topic_203_Baculum-(penile-bone)-in-mammals/ |access-date=2015-06-22 |archivedate=2018-07-14 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180714081420/http://www.mapoflife.org/topics/topic_203_Baculum-(penile-bone)-in-mammals/ |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt; পুৰুষৰ ইউৰেথ্ৰা উপস্থৰ মাজেৰে গৈ [[প্ৰ'ষ্টেত গ্ৰন্থি]]ত [[বীৰ্যনলী]]ৰ লগতো সংযুক্ত হয় ফলত উপস্থৰ ভিতৰেদি থকা [[মূত্ৰনলী]]য়েদি প্ৰস্ৰাৱ আৰু বীৰ্য দুয়োটা প্ৰবাহিত হয়। উপস্থৰ শেষাংশত মূত্ৰনলীৰ খোলা বিন্ধাটোক ম্যেতেচ ({{Lang|en|meatus}}) বুলি কোৱা হয় যিহেৰে প্ৰস্ৰাৱ আৰু বীৰ্য দুয়োটা শৰীৰৰ পৰা বাহিৰ হয়। 
{{Hidden Image | image=Penis_with_Labels.jpg|thumb}}
উপস্থৰ আধাৰ অংশত মূত্ৰনলীৰ লগত কৌপাৰ গ্ৰন্থিদ্বয়ৰ ({{Lang|en|Bulbourethral gland}}) পৰা অহা নলীৰো সংযোজন হয় যি নলীৰে যৌন উত্তেজনাৰ সময়ত ক্ষাৰকীয় শ্লেষ্মাৰ প্ৰাক-ক্ষৰণ ঘটে। এই কাৰ্যই মূল মূত্ৰনলীদালৰ ভিতৰ অংশ মসৃণ কৰে আৰু লগতে তাত থাকিব পৰা অৱশিষ্ট আম্লিক প্ৰস্ৰাৱক&lt;ref&gt;http://www.innerbody.com/image_repmov/repo16-new2.html&lt;/ref&gt; প্ৰশমিত কৰি নলীদাল পৰিষ্কাৰ কৰে যাতে তেনে প্ৰস্ৰাৱে মূল-স্খলনৰ সময়ত ওলাই অহা [[শুক্ৰাণু]] ({{Lang|en|Sperm}}) সমূহক নষ্ট কৰিব নোৱাৰে।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=আৰ্কাইভ কপি |url=http://www.kinseyinstitute.org/resources/bib-penis.html |access-date=2015-06-21 |archivedate=2016-05-07 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160507051003/http://www.kinseyinstitute.org/resources/bib-penis.html |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;

==উপস্থৰ অংশসমূহ==
[[File:Penis lateral cross section.jpg|550px|thumb|left|মানৱৰ অভ্যন্তৰীণ গঠন]]

{{Clear left}}

==উপস্থৰ গঠন==
উপস্থৰ গঠন বিভিন্ন সিৰা-উপশিৰা আদিৰে গঠিত। 
[[File:Gray1158.png|550px|thumb|left|উপস্থ দণ্ডৰ গঠন]]
{{Clear left}}

==উপস্থৰ স্তম্ভন==
{{main|লিংগ স্তম্ভন}}
[[লিংগ স্তম্ভন]] বা লিংগৰ উত্থান বা লিংগ স্ফীতি হৈছে এক শাৰীৰিক পৰিঘটনা য'ত লিংগ দৃঢ়, কঠিন আৰু আকাৰত ডাঙৰ হৈ পৰে। লিংগৰ উত্থন এক মানসিক আৰু শাৰীৰিক অন্তঃস্ৰাৱী কাৰকৰ জটিল আন্তঃক্ৰিয়াৰ ফল, আৰু প্ৰায়ে যৌন প্ৰৰোচন বা যৌন আকৰ্ষণৰ সৈতে সম্পৰ্কিত হয়, যদিও লিংগৰ উত্থান স্বতঃস্ফূৰ্ত হ'ব পাৰে। যেনে ৰাতি শুই থকাৰ সময়ত কেইবাবাৰো আপোনা-আপুনিকৈ লিংগৰ উত্থান ঘটে। যৌন প্ৰৰোচনৰ ফলত লিংগলৈ প্ৰৱাহিত হোৱা ৰক্তৰ বাবে লিংগৰ আকাৰ দৈঘ্য বাঢ়ি যায়। টোপনিৰ সময়ত বা পুৱা শুই উঠাৰ সময়ত লিঙ্গটো কঠিন হৈ পৰিব পাৰে ইয়াক এনপিটি ({{Lang|en|Nocturnal penile tumescence}}) বুলি কোৱা হয়।&lt;ref&gt;Listen To Your Hormones, Abraham Harvey Kryger - 2004. p.32&lt;/ref&gt;

প্ৰত্যেক মানুহৰ ক্ষেত্ৰত স্তম্ভিত লিংগৰ আকৃতি, কোণ আৰু দিশ ইত্যাদি ভিন্ন ভিন্ন হ'ব পাৰে। লিংগৰ আকাৰ উত্থানৰ সময়ত দুগুণ বা তিনি গুন বৃদ্ধি হ'ব পাৰে। শিথিল লিংগৰ দৈৰ্ঘ্যৰ পৰা এইটো অনুমান কৰিব পৰা নাযায় যে কঠিন অৱস্থাত ইয়াৰ প্ৰকৃত দৈঘ্য কিমান হ'ব পাৰে। কিছুমান সৰু শিথিল লিংগ কঠিন অৱস্থাত বহু দীঘল হয়, আনহাতে কিছুমান দীঘল শিথিল লিংগ তুলনামূলকভাৱে কম বিকশিত হয়। 
&lt;ref&gt;{{cite book|author=Janell L. Carroll|title=Sexuality Now: Embracing Diversity: Embracing Diversity|url=https://books.google.com/books?id=5f8mQx7ULs4C&amp;pg=PA149|date=29 January 2009|publisher=Cengage Learning|isbn=978-0-495-60274-3|page=149}}&lt;/ref&gt;

==সংস্কৃতিত লিংগ==
সংস্কৃতিত লিংগ সম্পৰ্কীয় ধাৰণা ভিন্ন। হাও-শপনিৰ পৰা লিংগ পূজালৈকে বিভিন্ন ক্ৰিয়াকাণ্ডত লিংগৰ উল্লখ পোৱা যায়।&lt;ref&gt;Wanderlust: Penis worship in Bhutan, https://www.pri.org/stories/2011-01-04/wanderlust-penis-worship-bhutan&lt;/ref&gt;

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{Reflist}}

[[শ্ৰেণী:শৰীৰতত্ত্ব]]
[[শ্ৰেণী:মানৱ বিজ্ঞান]]
[[শ্ৰেণী:মানৱ যৌনতা]]</text>
      <sha1>qqrmpl7uiabpzac7y0wyiinthc43ilb</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ভীমকল</title>
    <ns>0</ns>
    <id>40276</id>
    <revision>
      <id>523091</id>
      <parentid>456635</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T01:26:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>29706</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>523091</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9515" sha1="68nnokm4vpfpw7pp82v5obhfze5zhdm" xml:space="preserve">{{taxobox
|name = ভীমকল &lt;br/&gt; ''Musa balbisiana''
|image = ভীমকল Musa balbisiana.jpg
|image_alt = 
|image_caption = ভীমকলৰ গছ
|image2 = Bhim Banana, ভীম কল.JPG
|image2_caption = ভীমকল
|regnum = [[Plantae]]
|unranked_divisio = [[Angiosperms]]
|unranked_classis = [[Monocots]]
|unranked_ordo = [[Commelinids]]
|ordo = [[Zingiberales]]
|familia = [[Musaceae]]
|genus = ''[[Musa (genus)|Musa]]''
|species = '''''M. balbisiana'''''
|binomial = ''Musa balbisiana''
|binomial_authority = [[Luigi Aloysius Colla|Colla]] 1820
|range_map = Banana ancestors (Musa acuminata and Musa balbisiana) original range.png
|range_map_caption = Original native ranges of the ancestors of modern edible bananas: ''M. acuminata'' is shown in green and ''M. balbisiana'' in orange.&lt;ref name=&quot;hather&quot;&gt;{{cite book|chapter=Tracking the banana: its significance in early agriculture|author=Edmond de Langhe &amp; Pierre de Maret|editor=Jon G. Hather|title =The Prehistory of Food: Appetites for Change|publisher =Routledge|year =2004|page=372|isbn =978-0-203-20338-5|url =https://books.google.com/books?id=DMgKW9HleFoC&amp;lpg=PP1&amp;pg=PA372#v=onepage&amp;q&amp;f=false}}&lt;/ref&gt;
}}
'''ভীমকল''' এবিধ সুস্বাদু [[কল]] আৰু এটি অতি বহুলভাৱে ব্যৱহৃত বনৌষধি। অন্যান্য কলৰ প্ৰজাতিৰ পৰা পৃথক হোৱাৰ মুখ্য কাৰণ হৈছে ইয়াৰ মৌলিক আৰু আকাৰত ডাঙৰ বীজ বা গুটি। কিছুমানে ভীমকলক আঠীয়া কল বুলিও কয়।&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://pragnews.com/health-assamese/health-benefits-of-bhimkol-balbisiana-banana|title=ভীমকল খাওক আৰু পাওক অনেক লাভালাভ! ভীমকলৰ আছে বহু আশ্চৰ্যকৰ গুণ|accessdate=১৬ জুলাই ২০২২|website=প্ৰাগ নিউজ|archivedate=2022-06-14|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220614024741/https://pragnews.com/health-assamese/health-benefits-of-bhimkol-balbisiana-banana|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt; ইয়াক অকল খাদ্য হিচাপেই নহয় আন আন বহু কাৰণটো ইয়াক ব্যৱহাৰ কৰা হয়। উদাহৰণস্বৰূপে ইয়াৰ বাকলিক [[অসমীয়া_খাদ্যাভাস#খাৰ|খাৰ]] হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি।

==বিৱৰণ==
ই বেছিভাগ খেতি কৰা কলতকৈ অধিক ৰসাল, দীঘল আৰু শকত গা-গছৰ হোৱা দেখা যায়। কলপাতবোৰৰ আকাৰ দীঘল আৰু বহল। কলফুলবোৰ মেৰুণ ৰঙৰ। ভীমকলত সাধাৰণতে বীজৰ সংখ্যা অধিক। ফলৰ সোৱাদ মিঠা। ভীমকলৰ ডিল এবিধ আইৰণ যুক্ত পাচলি। 

==শ্ৰেণীবিভাজন==
ইয়াক প্ৰথমবাৰৰ বাবে ১৮২০ চনত ইটালীৰ উদ্ভিদবিজ্ঞানী লুইজি এলয়ছিয়াছ ক'লাই বৈজ্ঞানিকভাৱে বৰ্ণনা কৰিছিল।&lt;ref name =&quot;b&quot;&gt;{{Cite web | url = http://www.users.globalnet.co.uk/~drc/mparadisiaca.htm | title =Musa paradisiaca | publisher = users.globalnet.co.uk }}&lt;/ref&gt;
এইবিধ কলৰে বিভিন্ন প্ৰকাৰ (varieties) উপলব্ধ।

==বিতৰণ==
এইবিধ প্ৰজাতিৰ কল পূব দক্ষিণ এছিয়া, ভাৰতীয় উপমহাদেশৰ পূব অঞ্চল, উত্তৰ দক্ষিণ-পূব এছিয়া আৰু দক্ষিণ চীনৰ স্থানীয় অঞ্চলত পোৱা যায়। প্ৰৱৰ্তিত গছৰসংখ্যাৰ ভিতৰত বন্যপ্ৰজাতি বিদ্যমান, যিবোৰ স্থানীয় পৰিসৰৰ পৰা যথেষ্ট বাহিৰৰ।&lt;ref&gt;{{Cite journal|last1=Perrier|first1=Xavier|last2=Langhe|first2=Edmond De|last3=Donohue|first3=Mark|last4=Lentfer|first4=Carol|last5=Vrydaghs|first5=Luc|last6=Bakry|first6=Frédéric|last7=Carreel|first7=Françoise|last8=Hippolyte|first8=Isabelle|last9=Horry|first9=Jean-Pierre|last10=Jenny|first10=Christophe|last11=Lebot|first11=Vincent|date=2011-07-12|title=Multidisciplinary perspectives on banana (''Musa'' spp.) domestication|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences|language=en|volume=108|issue=28|pages=11311–11318|doi=10.1073/pnas.1102001108|issn=0027-8424|pmc=3136277|pmid=21730145|bibcode=2011PNAS..10811311P|doi-access=free}}&lt;/ref&gt;

==ব্যৱহাৰ==
[[File:Banana flower ভীমকলৰ ডিল.jpg|thumb|left|খাবৰ বাবে অনা এটা ভীমকলৰ ডিল।]]
ভীমকল সাধাৰণতে ফল হিচাপে খোৱা হয় যদিও ইয়াৰ বিভিন্ন অংশসমূহ বিভিন্ন প্ৰকাৰে ব্যৱহাৰ কৰা হয়। কলখাৰ বা কলাখাৰ, কলপচলা, কলডিল, কলৰ পাত, ডোং আদি হৈছে ইয়াৰ উদাহৰণ। 
* '''[[কলাখাৰ]]''' : কলাখাৰ হৈছে [[অসমীয়া খাদ্যাভ্যাস]]ৰ এবিধ অবিচ্ছেদ্য উপকৰণ। কলগছৰ বিভিন্ন অংশৰ যেনে শুকান পাত আৰু ঠাৰি, কলডিলৰ বাকলি (পটুৱা), কলৰ মুঢ়া (মধুনা) আদি শুকুৱাই লৈ জ্বলাই ছাই কৰি কলখাৰ প্ৰস্তুত কৰা হয়। এই কলখাৰ খাদ্যৰ উপকৰণ হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰাৰ উপৰিও কাপোৰ ধোৱা,মুৰ –চুলি ধোৱা আদি কামতো ব্যৱহাৰ কৰা হয়।&lt;ref name=&quot;vikash&quot;&gt;{{cite web|url=https://as.vikaspedia.in/health/nutrition/9ad9c09ae9959b29f0-9979c19a3 |title=ভীমকলৰ গুণ|accessdate=১৬ জুলাই ২০২২|website=[https://as.vikaspedia.in/ বিকাশপেডিয়া]}}&lt;/ref&gt;
* '''কলপচলা''' : কলপচলা অসমীয়া খাদ্যাভ্যাসৰ এবিধ পাচলি।&lt;ref name=&quot;vikash&quot;/&gt; ভীমকল গছৰ সৰু পুলি ব্যঞ্জন হিচাপে ৰান্ধি খোৱা হয়, ইয়াকে কলপচলা বোলে। 
* '''কলগছ''' : কল গছৰ অপ্ৰকৃত কাণ্ড কাটি বিয়া সবাহত ৰভাৰ খুটাঁ হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰা হয়। বাৰিষা কালত গৰু-ম’হৰ ঘাঁহৰ নাটনিৰ সময়ত কলগছ সৰু সৰুকৈ কাটি সিজাই গৰু-ম’হক দানা হিচাপে খাবলৈ দিয়া হয়।&lt;ref name=&quot;vikash&quot;/&gt;
* '''কলপুলি''' : অসমৰ বিভিন্ন মাংগলিক কাম-কাজত ভীমকলৰ পুলি ব্যৱহাৰ কৰা হয়।&lt;ref name=&quot;vikash&quot;/&gt; পদূলি মুখত দুয়োফালে দুটা কলপুলি পুতি বিয়া-সবাহত অতিথিক আদৰণি জনোৱাটো অসমীয়া সমাজৰ নিয়ম।&lt;ref name=&quot;vikash&quot;/&gt; তদুপৰি বিহু,পূজা-পাৰ্বণ,দহা-কাজ আদি অনুষ্ঠানতো কলপুলি ব্যৱহাৰ কৰা হয়।&lt;ref name=&quot;vikash&quot;/&gt;
* '''কলপটুৱা''' আৰু '''পাত''' : বিয়া, সবাহৰ দৰে অসমৰ বিভিন্ন মাংগলিক অনুষ্ঠানত ভীম কলৰ পটুৱাৰ পৰা প্ৰস্তুত কৰা ‘ডোং’ আৰু পাত ব্যৱহাৰ কৰা হয়।&lt;ref name=&quot;vikash&quot;/&gt; ভীম কলৰ পাতত প্ৰসাদ আদি বিতৰণ কৰাৰ লগতে ৰভাঘৰৰ ওপৰত কলপাত দি ছাঁৰ ব্যৱস্থা কৰা হয়। [[পাতত দিয়া|পাতত দিয়া খাদ্য]] প্ৰস্তুত কৰিবৰ বাবে ভীমকলৰ পাত বহুলভাৱে ব্যৱহৃত হয়।
* '''কলডিল''' : ভীমকলৰ ফুল বা কলডিল এবিধ পুষ্টিকৰ খাদ্য।&lt;ref name=&quot;vikash&quot;/&gt; অসমত বহুলভাবে এই খাদ্য ব্যৱহাৰ কৰা দেখিবলৈ পোৱা যায়।

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{Reflist}}

[[শ্ৰেণী:তৃণ]]
[[শ্ৰেণী:ফল]]</text>
      <sha1>68nnokm4vpfpw7pp82v5obhfze5zhdm</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>বনছাই</title>
    <ns>0</ns>
    <id>42505</id>
    <revision>
      <id>523078</id>
      <parentid>463709</parentid>
      <timestamp>2025-07-09T21:10:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>29706</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>523078</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12934" sha1="i0a725nxp8qd69wivzl1dr18ecqvv8m" xml:space="preserve">[[File:Japanese White Pine, unknown-2007.jpg|thumb|right|জাপানীজ বগা পাইন বনছাই]]
{{Infobox Chinese
|title=''Bonsai''
|c=盆栽
|2=small minitaure plants
|l=&quot;tray planting&quot;
|p=pénzāi
|w=p'en&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;-tsai&lt;sup&gt;1&lt;/sup&gt;
|mi={{IPAc-cmn|p|en|2|.|z|ai|1}}
|suz=bén-tse
|y=pùhn-jōi
|kanji=盆栽
|romaji=bonsai
|hanja=盆栽
|hangul=분재
|rr=bunjae
}}
'''বনছাই''' ({{Nihongo|Bonsai|盆栽||&quot;বাওনা গছ (tray planting)&quot; {{Audio|Ja-Bonsai.oga|pronunciation}}}})&lt;ref name=&quot;Miniature Bonsai&quot;&gt;{{cite book | author= Gustafson, Herbert L. | title=Miniature Bonsai | publisher=Sterling Publishing Company, Inc. | year=1995| isbn=0-8069-0982-X | page=9}}&lt;/ref&gt; গছ টাবত লগাই নান্দনিকভাৱে বৃদ্ধি হ’বলৈ দিয়া এক জাপানী কলা।&lt;ref&gt;[http://www.usna.usda.gov/Gardens/collections/bonsai.html &quot;Timeless Trees&quot; at US National Arboretum] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170702083313/http://usna.usda.gov/Gardens/collections/bonsai.html |date=2017-07-02 }}; retrieved 2012-12-20.&lt;/ref&gt; এই কলাত গছজোপা অতি সৰু পাত্ৰত বৃদ্ধি হ’বলৈ দিয়া হয় আৰু সময়ে সময়ে ডাল আৰু শিপা কাটি থকা হয়। বনছাসমূহ অতি সুন্দৰভাৱে বিভিন্ন আকাৰ আৰু আকৃতিত বৃদ্ধি হ’বলৈ দিয়া হয়। সৰ্বকৃষ্ট বনছাই আকৃতিৰ পৰা প্ৰাকৃতিক গছৰ দৰেই দেখে, কিন্তু উচ্চতা অতি কম। বহুতে ইয়াক বাওঁনা গছ শিল্প বুলিও কয়। 

বনছাই এটি জাপানী শব্দ। ইয়াৰ অৰ্থ হ’ল সৰু পাত্ৰত থকা গছ। ই [[জাপান]]ৰ অন্যতম পুৰণি শিল্প। বনছাইৰ উৎপত্তি ইয়াতকৈ পুৰণি চীনা শিল্প পেনজিংৰ পৰা হৈছে। পেনজিং টাব বা পাত্ৰত গছ বৃদ্ধি হ’বলৈ দিয়া এক চীনা কলা। আন আন দেশতো বনছাই আৰু পেনজিংৰ দৰে শিল্প দেখিবলৈ পোৱা যায়। 

নান্দনিক আকাৰ আকৃতি আৰু সৌন্দৰ্য বৰ্ধনৰ বাবে মানুহে বনছাই ভাল পায়। তদুপৰি বনছাইক ৰক্ষণাবেক্ষণ দিয়া আৰু যত্ন লোৱা কাম যথেষ্ট আমোদজনক। বনছাই প্ৰস্তুত কৰিবলৈ বহুত বছৰ লাগে। আৰু ভালকৈ যত্ন ল’লে ই বহু বছৰ জীয়াই থাকে। কিছুমান ঠাইত বনছাই এটা প্ৰজন্মৰ পৰা আন এটা প্ৰজন্ময়ে উত্তৰাধিকাৰ হিচাপে পায়। 

এটি সৰু পুলিৰ পৰা বনছাই আৰম্ভ কৰা হয়। এই পুলি যি কোনো উৎসৰ পৰা সংগ্ৰহ কৰিব পাৰি। 

বনছাই প্ৰস্তুত কৰিবলৈ প্ৰথমে পুলিটো মাটিৰ পৰা আনি শিপাসমূহ পৰিষ্কাৰ কৰা হয়। তাৰ পিছত ইয়াৰ শিপা আৰু ডালসমূহ প্ৰয়োজন মতে কাটি লোৱা লোৱা হয়। গছ জোপা পাত্ৰত থব পৰাকৈ শিপসমূহ কাটি পাত্ৰটো মাটিৰে ঢাকি দিয়া হয়। সেইদৰে গছ জোপা সৰু দেখাবলৈ ডাল সমূহ অলপ কাটি দিয়া হয়। তাৰ পিছত গছ জোপা ঘৰৰ ভিতৰত বা বাহিৰত বাঢ়িবলৈ দিয়া হয়। পাত্ৰটো পৰা পক্ষত সৰু হোৱা ভাল। মাজে মাজে পানী দিয়া আৰু আৰু আন আন পৰিচৰ্য্যাৰ লগতে অদৰকাৰী ডাল পাত কাটি থকা হয়। গছ জোপা বাঢ়ি থাকোঁতে নিজৰ ইচ্ছা অনুযায়ী ভিন ভিন আকাৰ আকৃতি দিব পাৰি। কেইবাবছৰৰ মূৰে মূৰে পাত্ৰটো সলনি কৰিব পাৰি। 

সাধাৰণতে সৰু পাতৰ গছ বোৰেৰে বনছাই ভাল হয়। পাত বোৰ বেছি ডাঙৰ হ’লে বনছাইক সৰু যেন নেদেখাব। এটি ভাল বনছাইৰ পুৰণি যেন দেখা বাকলি আৰু শিপা থাকে। 

[[File:Bonsai tree2.jpg|thumb|অমিয়া বনছাই আৰ্ট মিউজিয়ামত থকা এটা বনছাই ]]

== আকাৰ ==
বনছাই কলাত সৌন্দৰ্যবোধ, ধৈৰ্য আৰু যত্নৰ অতি প্ৰয়োজন। গছ জোপা, গছ জোপাৰ আকাৰ, মাটিৰ সজ্জা আৰু পাত্ৰৰ এই আটাইবোৰ অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ। 

প্ৰতিটো বনছাইৰ এক সুকীয়া আকাৰ থাকে। গা গছৰ দিশ আৰু ডাল পাতৰ আকাৰে ইয়াক মূল আকাৰ দিয়ে। কেইটামান অতি সাধাৰণ তথাজনপ্ৰিয় শৈলী হ’ল:

===উলম্ব শৈলী (Upright-style)===
উলম্ব শৈলীত গা গছ উলম্ব। গা গছৰ গুৰিৰ ফালে ডাল বোৰ ডাঙৰ আৰু ক্ৰমে শীৰ্ষৰ ফালে চুটি হৈ আহে।&lt;ref&gt;Zane, Upright-syle [[cypress]] L. (2003). [http://www.bonsaimalta.org/resources/lectures/03_ch.pdf &quot;Formal Upright Style Bonsai,&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130502230428/http://www.bonsaimalta.org/resources/lectures/03_ch.pdf |date=2013-05-02 }} ''Intermediate Bonsai''; retrieved 2012-12-20.&lt;/ref&gt;
&lt;gallery widths=&quot;200px&quot; heights=&quot;170px&quot; perrow=&quot;2&quot;&gt;
File:Bonsai streng aufrechte Form.svg| উলম্ব শৈলী
File:Bald Cypress, 1987-2007.jpg|উলম্ব শৈলীৰ চাইপ্ৰাচ
&lt;/gallery&gt;

===অনানুষ্ঠানিক শৈলী (Informal-style)===
এই শৈলীত গা গছ ডাল ভাঁজ লগা বা সৰ্পিল আকৃতিৰ। গা গছৰ গুৰিৰ ফালে ডাল বোৰ ডাঙৰ আৰু ক্ৰমে শীৰ্ষৰ ফালে চুটি হৈ আহে।&lt;ref&gt;Zane, [http://www.bonsaimalta.org/resources/lectures/04_ch.pdf &quot;Informal Upright Style Bonsai&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130502230430/http://www.bonsaimalta.org/resources/lectures/04_ch.pdf |date=2013-05-02 }}; retrieved 2012-12-20.&lt;/ref&gt;
&lt;gallery widths=&quot;200px&quot; heights=&quot;170px&quot; perrow=&quot;2&quot;&gt;
File:Bonsai locker aufrechte Form.svg| অনানুষ্ঠানিক শৈলী
File:Dwarf Japanese Juniper, 1975-2007.jpg| অনানুষ্ঠানিক শৈলীৰ জুনীপাৰ
&lt;/gallery&gt;

===হেলনীয়া শৈলী (Stanting Style) ===
এই শৈলীত গা-গছ জোপা উলম্ব নহয়। ই সাধাৰণতে এক নিৰ্দিষ্ট কোণত বাঁওফালে বা সোঁফালে হেলনীয়া।&lt;ref&gt;Zane, [http://www.bonsaimalta.org/resources/lectures/05_ch.pdf &quot;Stanting Style Bonsai&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130502230432/http://www.bonsaimalta.org/resources/lectures/05_ch.pdf |date=2013-05-02 }}; retrieved 2012-12-20.&lt;/ref&gt;
&lt;gallery widths=&quot;200px&quot; heights=&quot;170px&quot; perrow=&quot;2&quot;&gt;
File:Bonsai windgepeitschte Form.svg| হেলনীয়া শৈলী
File:California Juniper bonsai 220, October 10, 2008.jpg| হেলনীয়া শৈলী জুনীপাৰ
&lt;/gallery&gt;

===জলপ্ৰপাত শৈলী (Cascade-style===
জলপ্ৰপাত শৈলীৰ বনছাই দেখিবলৈ পাহাৰৰ পৰা পৰি থকা জলপ্ৰপাতৰ দৰে দেখি। এই শৈলীত গা গছ বৰ বেছি কৈ হেলনীয়া আৰু ডাল পাত বোৰ প্ৰায়ে পাত্ৰটোৰ তললৈ পৰি থাকে।&lt;ref&gt;Zane, [http://www.bonsaimalta.org/resources/lectures/07_ch.pdf &quot;Semi-Cascade Style Bonsai&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130502230434/http://www.bonsaimalta.org/resources/lectures/07_ch.pdf |date=2013-05-02 }}; [http://www.bonsaimalta.org/resources/lectures/08_ch.pdf &quot;Cascade Style Bonsai&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130502230436/http://www.bonsaimalta.org/resources/lectures/08_ch.pdf |date=2013-05-02 }}; retrieved 2012-12-20.&lt;/ref&gt;
&lt;gallery widths=&quot;200px&quot; heights=&quot;170px&quot; perrow=&quot;2&quot;&gt;
File:Bonsai Kaskaden-Form.svg| জলপ্ৰপাত শৈলী
File:Bonsai IMG 6402.jpg| জলপ্ৰপাত শৈলীৰ পাইন
&lt;/gallery&gt;

===জোপোহা শৈলী (Broom-style)===
জোপোহা শৈলীৰ গছজোপা জোপোহা, দেখিবলৈ ঝাড়ুৰ নিচিনা। ইয়াৰ তলৰ সকলো ডাল কাটি কেৱল এক তৃতীয়াংশ ভাগত ডাল পাত হ’বলৈ দিয়া হয়। ই ঘাইকৈ উলম্ব আৰু থিয়।&lt;ref&gt;Zane, [http://www.bonsaimalta.org/resources/lectures/06_ch.pdf &quot;Broom Style Bonsai&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130502230443/http://www.bonsaimalta.org/resources/lectures/06_ch.pdf |date=2013-05-02 }}; retrieved 2012-12-20.&lt;/ref&gt;
&lt;gallery widths=&quot;200px&quot; heights=&quot;170px&quot; perrow=&quot;2&quot;&gt;
File:Bonsai Besen-Form.svg| জোপোহা শৈলী
File:Japanese Zelkova bonsai 16, October 10, 2008.jpg| জোপোহা শৈলী জেলকভা
&lt;/gallery&gt;

===অৰণ্য শৈলী (Forest-style)===
{{nihongo| অৰণ্য শৈলী|寄せ植え|Yose-ue}} বা &quot;একত্ৰিত পদ্ধতি&quot; একেলগে কেইবাটাও গছ একে পাত্ৰ বা চেপেটা শিলত ৰোৱা হয়। দেখিবলৈ একে সৰু অৰণ্যৰ দৰে লগা বাবে ইয়াক অৰণ্য শৈলী বোলে।&lt;ref&gt;Zane, [http://www.bonsaimalta.org/resources/lectures/10_ch.pdf &quot;Forest Style Bonsai&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130502230440/http://www.bonsaimalta.org/resources/lectures/10_ch.pdf |date=2013-05-02 }}; retrieved 2012-12-20.&lt;/ref&gt;
&lt;gallery widths=&quot;200px&quot; heights=&quot;170px&quot; perrow=&quot;2&quot;&gt;
File:Bonsai Wald-Form.svg| অৰণ্য শৈলী
File:Black Hills Spruce bonsai forest planting, July 13, 2008.jpg| অৰণ্য শৈলীৰ স্পৰুচ
&lt;/gallery&gt;

===অন্যান্য শৈলী===
ইয়াৰ উপৰি আন আন বহুতো শৈলীৰ জাপানী বনছাই দেখা যায়। তদুপৰি বনছাই প্ৰস্তুত কৰ্তাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি ইয়াৰ ৰূপ বিভিন্ন হ’ব পাৰে। বনছাইৰ বিক্ৰী বা প্ৰদৰ্শনৰ সময়ত ইয়াৰ আকাৰৰ এক বিৱৰণ আগত দাঙি ধৰা হয়। 

==তথ্য উৎস==
{{reflist}}
==বহিঃসংযোগ==
* {{Commons category-inline|Bonsai|বনছাই}}
* [https://www.bonsai-nbf.org/site/viewing_stones.html &quot;Viewing Stones&quot; at National Bonsai Foundation] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121014124101/http://www.bonsai-nbf.org/site/viewing_stones.html |date=2012-10-14 }}
* [http://www.uneed2know.eu/all-you-need-2-know-about-bonsai-aid-113 All you need to know about Bonsai] History,styles,pictures gallery

[[শ্ৰেণী:কলা]]</text>
      <sha1>i0a725nxp8qd69wivzl1dr18ecqvv8m</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>মুহাম্মাদ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>42737</id>
    <revision>
      <id>523104</id>
      <parentid>466675</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T04:27:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>29706</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>523104</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="61971" sha1="qx8qs7u6qo1mimhp73c43c5pmsdafq6" xml:space="preserve">{{Cleanup-translation}}
{{Infobox person
| honorific_prefix = {{smaller|[[নবী|ইছলামৰ নবী]]}}
| name = মুহাম্মাদ
| honorific_suffix = ({{smaller|[[চাল্লাল্লাহু আলাইহি ওয়াছাল্লাম]]}})&lt;ref&gt;{{cite web|title=Why send durood on prophet(saws)|url=http://www.islamhelpline.com/node/7507|accessdate=13 March 2012|archivedate=13 May 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120513113609/http://islamhelpline.com/node/7507|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;
| image = Al-Masjid AL-Nabawi Door.jpg
| image_size = 250px
| caption = {{longitem|আৰবী কেলিগ্ৰাফিত লিখিত&lt;br/&gt;মুহাম্মাদ (ছাঃ)-ৰ নাম}}
| birth_name = মুহাম্মাদ ইবনে আব্দুল্লাহ
| birth_date = {{Birth date|570|08|29|df=y}}&lt;ref name=&quot;S.K Lahiri &amp; C0&quot;&gt;{{cite book|author1=Amir Ali Syed|title=The spirit of Islam; or, The life and teachings of Mohammed|date=1902|publisher=S.K Lahiri &amp; C0.|location=54, College Street, Calcutta|at=8|pages=https://ia801407.us.archive.org/8/items/spiritofislamorl00alisrich/spiritofislamorl00alisrich.pdf|language=English|chapter=1st}}&lt;/ref&gt;
| birth_place = [[মক্কা]], [[প্ৰাক্‌-ইছলামী আৰৱ|আৰৱ]] (বৰ্তমানৰ [[মক্কা]], [[মক্কা প্ৰদেশ]], [[চৌদি আৰৱ]])
| death_date = {{Death date and age|632|06|8|570|04|26|df=y}}
| death_place = [[মদিনা|ইয়াছৰিব (মদিনা)]], [[আৰৱ উপদ্বীপ|আৰৱ]] (বৰ্তমানৰ [[মদিনা]], [[হেজাজ]], [[চৌদি আৰৱ]])
| death_cause = অসুস্থতা (প্ৰবল জ্বৰ)
| body_discovered =
| resting_place = [[মছজিদে নববী]]ৰ সেউজীয়া গম্বুজৰ তলৰ [[:en:Burial places of founders of world religions#Islam|সমাধিক্ষেত্ৰ]], স্থান :[[মদিনা]], [[চৌদি আৰৱ]]
| resting_place_coordinates = {{coord|24|28|03.22|N|039|36|41.18|E|type:landmark_scale:5000_region:SA|display=title|name=Green Dome}}
| known =
| nationality =
| other_names = [[আহমাদ]], [[আবুল কাছিম]], [[আল আমিন]] ([[ৰাছুল]], [[নবী]])
| ethnicity = [[চৌদি আৰৱ|আৰৱ]]
| religion = [[ইছলাম]]
| spouse = [[খাদিজা বিনতু খুওয়াইলিদ]] (ৰাঃ) (৫৯৫-৬১৯)&lt;br /&gt;[[ছাওদা বিনতু জামা]] (ৰাঃ) (৬১৯-৬৩২)&lt;br /&gt;[[আইছা বিন্ত আবু বকৰ]](ৰাঃ) (৬১৯-৬৩২)&lt;br /&gt;[[হাফছা বিনতে উমৰ]] (ৰাঃ) (৬২৪-৬৩২)&lt;br /&gt;[[জয়নব বিনতে খুযায়মা]] (ৰাঃ) (৬২৫-৬২৭)&lt;br /&gt;[[উম্মে ছালামা হিন্দ বিনতু আবি উমাইয়া]] (ৰাঃ) (৬২৯-৬৩২)&lt;br /&gt;[[জয়নব বিনতে জাহশ্ব]]( (৬২৭-৬৩২)&lt;br /&gt;[[জুওয়াইৰিয়া বিনতে আল-হাৰিস]] (ৰাঃ) (৬২৮-৬৩২)&lt;br /&gt;[[ৰামালাহ বিনতে আবি-ছুফিয়ান]] (ৰাঃ) (৬২৮-৬৩২)&lt;br /&gt;[[ৰায়হানা বিনতে জায়েদ]] (ৰাঃ) (৬২৯-৬৩১)&lt;br /&gt;[[ছাফিয়া বিনতে হুওয়াই]] (ৰাঃ) (৬২৯-৬৩২)&lt;br /&gt;[[মাইমুনা বিনতে আল-হাৰিছ]] (ৰাঃ) (৬৩০-৬৩২)&lt;br /&gt;[[মাৰিয়া আল-কিবতিয়া]] (ৰাঃ) (৬৩০-৬৩২)
| parents = পিতৃ: [[আব্দুল্লাহ ইবনে আব্দুল মুত্তালিব]]&lt;br /&gt;মাতৃ: [[আমিনা বিন্ত ৱাহব]]
| children = পুত্ৰসকল: [[কাছিম ইবন মুহাম্মাদ|কাছিম]], [[আব্দুল্লাহ ইবনে মুহাম্মাদ|আব্দুল্লাহ]], [[ইব্ৰাহিম ইবনে মুহাম্মাদ|ইব্ৰাহিম]]&lt;br /&gt;কন্যাসকল: [[জয়নব বিনতে মুহাম্মাদ|জয়নব]], [[ৰুকাইয়াহ বিনতে মুহাম্মাদ|ৰুকাইয়াহ]], [[উম্মে কুলছুম বিনতে মুহাম্মাদ|উম্মে কুলছুম]], [[ফাতিমা বিন্ত মহম্মদ]]
| relatives = [[আলী ইবনে আবু তালেব|আলী]], [[ওমৰ ইবনুল খাত্তাব|উমৰ]], [[আবু বকৰ]], [[আবু ছুফিয়ান]]
| signature = Muhammad's Letter to Mukaukis.png
| footnotes= ওপৰৰ ফটোখনত মিচৰৰ মুকাউকিছক লিখিত চিঠিত মুহাম্মাদ (ছাঃ)-ৰ গোলাকাৰ চীলমোহৰ দেখা গৈছে (১৯০৪ চনত অঙ্কিত মূল চিঠিৰ অনুলিপন)&lt;ref&gt;&quot;the original of the letter was discovered in 1858 by Monsieur Étienne Barthélémy, member of a French expedition, in a monastery in Egypt and is now carefully preserved in Constantinople. Several photographs of the letter have since been published. The first one was published in the well-known Egyptian newspaper Al-Hilal in November 1904&quot; Muhammad Zafrulla Khan, ''Muhammad: Seal of the Prophets'', Routledge &amp; Kegan Paul, London, 1980 ([http://www.alislam.org/library/books/muhammad_seal_of_the_prophets/chapter_12.html chapter 12]). The drawing of the document published in Al-Hilal was reproduced in [[David Samuel Margoliouth]], ''Mohammed and the Rise of Islam'', London (1905), [https://archive.org/stream/mohammedriseofis00margrich#page/364/mode/2up p. 365], which is the source of this image.&lt;/ref&gt;
| expanded = {{{expanded|{{{1|&lt;noinclude&gt;all&lt;/noinclude&gt;}}}}}}
|known for=শেষ [[নবী]] ( অন্তিম পইগম্বৰ)|citizenship=[[চৌদি আৰৱ]]ীয়া|resting place=[[মদিনা]] , [[মছজিদ-এ-নৱবী]]|education=[[কোৰআন]]ৰ হাফিজ আৰু হাদিছৰ অৱতাৰক|notable works=[[ইছলাম]] প্ৰচাৰ|honorific prefix=ইছলামৰ সৰ্বশেষ [[নবী]]|honorific suffix=محمد صلی اللہ علیہ وسلم}}
'''মুহাম্মাদ'''&lt;ref name=&quot;Goldman&quot;&gt;Elizabeth Goldman (1995), p. 63, gives 8 June 632, the dominant Islamic tradition. Many earlier (mainly non-Islamic) traditions refer to him as still alive at the time of the [[Muslim conquest of the Levant|invasion of Palestine]]. See Stephen J. Shoemaker,''The Death of a Prophet: The End of Muhammad's Life and the Beginnings of Islam,'' University of Pennsylvania Press, 2011.&lt;/ref&gt; (২৯ আগষ্ট ৫৭০&lt;ref name=&quot;S.K Lahiri &amp; C0&quot;/&gt; – ৮ জুন ৬৩২;&lt;ref name=&quot;দা স্পিৰিট অব্ ইছলাম&quot;&gt;{{Cite book|last1=বিশ্বনবী হজৰত মুহাম্মাদ (ছাঃ)-ৰ জীৱন আৰু নবুয়্যতৰ কাৰ্যকাল|first1=কিতাপঃ দা স্পিৰিট অব্ ইছলাম|author1=চাৰ চৈয়দ আমীৰ আলী|author2=অনুবাদকঃ ড॰ ৰশ্বীদুল আলম|title=ৰাছুল মুহাম্মাদ|publisher=আবুল কালাম মল্লিক, মল্লিক ব্ৰাদাৰ্ছ, ৫৫ কলেজ ষ্ট্ৰীট, কলিকাতা |page=৭১|edition=২য় |language=মূল ভাষা: ইংৰাজী, অনূদিত ভাষা: বঙালী|chapter=প্ৰথম পৰ্ৱ, প্ৰথম অধ্যায়}}&lt;/ref&gt; '''মোহাম্মাদ''' আৰু '''মহম্মদ''' নামেও পৰিচিত; সম্পূৰ্ণ নাম: আবু আল-কাশ্বিম মুহাম্মাদ ইবনে আব্দুল্লাহ ইবনে আব্দল মুত্তালিব ইবনে হাশ্বিম) হ'ল [[ইছলাম ধৰ্ম]]ৰ কেন্দ্ৰীয় ব্যক্তিত্ব আৰু ইছলমী বিশ্বাসমতে [[আল্লাহ]] (ইছলাম ধৰ্মত ঈশ্বৰ)ৰ দ্বাৰা প্ৰেৰিত সৰ্ৱশেষ [[নবী]]&lt;ref&gt;{{cite quran|33|40|style=ns}}&lt;/ref&gt;&lt;ref group=&quot;n&quot;&gt;There are smaller sects which too believe Muhammad to be not the last Prophet: The [[Nation of Islam]] considers [[Elijah Muhammad]] to be a prophet (source: African American Religious Leaders&amp;nbsp; – Page 76, Jim Haskins, Kathleen Benson&amp;nbsp; – 2008). [[United Submitters International]] consider [[Rashad Khalifa]] to be a prophet. (Source: Daniel Pipes, ''Miniatures: Views of Islamic and Middle Eastern Politics'', page 98 (2004))&lt;/ref&gt;&lt;ref group=&quot;n&quot;&gt;The [[Ahmadiyya Muslim Community]] considers Muhammad to be the &quot;Seal of the Prophets&quot; (Khātam an-Nabiyyīn) and the last law-bearing Prophet but not the last Prophet. See:

* {{cite book|url=http://books.google.com/?id=MdRth02Q6nAC&amp;pg=PA134&amp;dq#v=onepage&amp;q&amp;f=false|title=Islam and the Ahmadiyya Jama'at: History, Belief, Practice|author=Simon Ross Valentine|page=134|publisher=Columbia University Press|isbn=978-1-85065-916-7|year=2008}}
* {{cite web|url=http://www.alislam.org/books/truth/finality.html|title=Finality of Prophethood {{!}} Hadhrat Muhammad (PUBH) the Last Prophet|publisher=[[আহ্‌মদীয়া]]}}&lt;/ref&gt; তথা &quot;বাৰ্তাবাহক&quot; (আৰ-ৰাছুল) যাৰ ওপৰত ইছলামৰ প্ৰধান ধৰ্মগ্ৰন্থ [[কোৰআন|আল-কোৰআন]] অৱতীৰ্ণ হৈছে। অমুছলিম সকলৰ মতে তেখেত ইছলামী জীৱন ব্যৱস্থাৰ প্ৰৱৰ্তক।&lt;ref&gt;{{cite book |title=Essential Islam: A Comprehensive Guide to Belief and Practice |last=Morgan |first=Diane |year=2009 |isbn=978-0-313-36025-1 |page=101 |pages= |url=http://books.google.com/?id=U94S6N2zECAC&amp;pg=PA101&amp;dq=non-Muslims+Muhammad+%22founder+of+islam%22#v=onepage&amp;q=non-Muslims%20Muhammad%20%22founder%20of%20islam%22&amp;f=false |accessdate=4 July 2012}}&lt;/ref&gt; অধিকাংশ ইতিহাসবিদ আৰু বিশেষজ্ঞ সকলৰ মতে&lt;ref name=&quot;EoI-Muhammad&quot;&gt;Buhl, F.; Welch, A. T. (1993). &quot;Muḥammad&quot;. Encyclopaedia of Islam 7 (2nd ed.). Brill Academic Publishers. pp. 360–376. ISBN 90-04-09419-9.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{harvnb|Watt (1974)}} p. 231&lt;/ref&gt; মুহাম্মাদ (ছাঃ) আছিল পৃথিৱীৰ ইতিহাসৰ অন্যতম প্ৰভাৱশালী ৰাজনৈতিক, সামাজিক আৰু ধৰ্মীয় নেতা।&lt;ref&gt;{{cite book|url=http://books.google.com/books?id=vIUmU2ytmIIC&amp;pg=PA170&amp;dq=zhu+yuanzhang+the+Hundred+eulogy+prophet's&amp;hl=en&amp;ei=d2o_TJHJFcG88gaHi62cBQ&amp;sa=X&amp;oi=book_result&amp;ct=result&amp;resnum=1&amp;ved=0CDEQ6AEwAA#v=onepage&amp;q=zhu%20yuanzhang%20the%20Hundred%20eulogy%20prophet's&amp;f=false|title=Cheng Ho and Islam in Southeast Asia|author=Tan Ta Sen, Dasheng Chen|year=2000|publisher=Institute of Southeast Asian Studies|location=|page=170|isbn=981-230-837-7|accessdate=2015-03-17}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite book|url=https://books.google.ca/books?id=5LfXAAAAMAAJ&amp;q|title=The dao of Muhammad: a cultural history of Muslims in late imperial China|author=Zvi Ben-Dor Benite|year=2005|publisher=Harvard University Asia Center|location=|page=182|isbn=981-230-837-7|accessdate=2015-03-17}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Benite (2005), p.187&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite book|url=https://books.google.ca/books?id=W-2iWcxD2e8C&amp;pg=PA120#v=onepage&amp;q&amp;f=false|title=Mapping the Chinese and Islamic Worlds|author=Hyunhee Park|year=2012|publisher=Cambridge University Press|location=|page=120|isbn=9781107018686|accessdate=2015-03-17}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite book|url=https://books.google.ca/books?id=bI9_AwAAQBAJ&amp;pg=PA929|title=Faiths Across Time: 5,000 Years of Religious History|author=J. Gordon Melton|year=2014|publisher=ABC-CLIO|location=|page=929|isbn=9781610690256|accessdate=2015-03-17}}&lt;/ref&gt; তেখেতৰ এই বিশেষত্বৰ অন্যতম কাৰণ হৈছে আধ্যাত্মিক আৰু জাগতিক উভয় জগতেই চূড়ান্ত সফলতা অৰ্জন। তেখেত ধৰ্মীয় জীৱনত যেনেকৈ সফল তেনেকৈৱেই ৰাজনৈতিক জীৱনতো। সমগ্ৰ আৰৱ বিশ্বৰ জাগৰণৰ পথিকৃৎ হিচাপে তেখেত অগ্ৰগণ্য;&lt;ref&gt;Cambridge History of Islam (1970), p. 30.&lt;/ref&gt; বিবদমান আৰৱ জনতাক একীভূতকৰণ তেখেতৰ জীৱনৰ অন্যতম সফলতা।&lt;ref name=&quot;LewisNYRB&quot;&gt;Lewis [http://www.nybooks.com/articles/4557 (1998)]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;* Watt (1974), p. 234
* Robinson (2004) p. 21
* Esposito (1998), p. 98
* R. Walzer, ''Ak̲h̲lāḳ'', [[Encyclopaedia of Islam Online]]&lt;/ref&gt;

== মুহাম্মাদ (ছাঃ)-ৰ জন্মৰ পূৰ্ৱৰ আৰৱৰ অৱস্থা ==
[[File:Persia 600ad.jpg|thumb|৬০০ শতক ইছলামৰ উত্থানৰ পূৰ্ৱমুহূৰ্তত আৰৱ উপদ্বীপ, বাইজাণ্টাইন আৰু ছাছানীয়-পাৰস্য সাম্ৰাজ্য। ]]
তৎকালীন আৰৱ অৰ্থনীতিৰ মূল ভিত্তি আছিল ব্যৱসায় আৰু পশুপালন। [[নোমাড|নোমেডীয়]] অঞ্চলৰ সৈতে তেতিয়া বাণিজ্য যোগাযোগ আচল। আৰৱ বুলিলে ইয়াত [[মক্কা]], [[মদিনা]] আৰু ইয়াৰ পাৰ্শ্বৱৰ্তী অঞ্চলসমূহক লৈ গঢ়ি উঠা অংশক বুজোৱা হৈছে, এই অংশৰ সৈতেই মুহাম্মাদৰ জীৱনৰ সাক্ষাৎ সম্পৃক্ততা আছিল।
&lt;!-- BEGIN TIMELINE
== মুহাম্মাদ (ছাঃ)-ৰ জীৱনৰ ঘটনাৱলী ==
{| class=&quot;wikitable collapsible autocollapse&quot; align=&quot;right&quot; width=&quot;25%&quot; style=&quot;border:1px solid #ddd; margin:0 0 1em 1em; padding:0 0 1em 1em; vertical-align:right; font-size:80%; &quot;
! colspan=&quot;2&quot; style=&quot;text-align:center; &quot; |&lt;big&gt;মুহাম্মাদ (ছাঃ)-ৰ জীৱনৰ ঘটনাৱলী&lt;/big&gt;
|-
|colspan=&quot;2&quot; align=&quot;center&quot;|&lt;small&gt;'''মুহাম্মাদ (ছাঃ)-ৰ জীৱনৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ ঘটনা আৰু স্থান'''
|-
|align=&quot;right&quot;&gt;|''c''.&amp;nbsp; [[৫৬৯]]
|পিতা [[আব্দুল্লাহ|আব্দুল্লাহ]]ৰ মৃত্যু
|-
|align=&quot;right&quot;&gt;|''c''.&amp;nbsp; [[৫৭০]]
|জন্মৰ সম্ভাব্য সময়, [[আগষ্ট ২৯]]: [[মক্কা]]
|-
|align=&quot;right&quot;&gt;|[[৫৭৮]]
|ককা [[আব্দুল মুত্তালিব|আব্দুল মুত্তালিব]]ৰ মৃত্যু
|-
|align=&quot;right&quot;&gt;|''c''.&amp;nbsp; [[৫৮৩]]
|ব্যৱসায়িক উদ্দেশ্যে [[চিৰিয়া]]লৈ গমন
|-
|align=&quot;right&quot;&gt;|''c''.&amp;nbsp; [[৫৯৫]]
|[[খাদিজা বিনতু খুওয়াইলিদ|খাদিজা]]ৰ সৈতে বিয়া
|-
|align=&quot;right&quot;&gt;|[[৬১০]]
|[[কোৰআন]]ৰ প্ৰথম আয়াতৰ ([[ছূৰা আলাক]]: ১-৫) অৱতীৰ্ণঃ মক্কা
|-
|align=&quot;right&quot;&gt;|''c''.&amp;nbsp; [[৬১০]]
|নবুয়ত লাভঃ মক্কা
|-
|align=&quot;right&quot;&gt;|''c''.&amp;nbsp; [[৬১৩]]
|প্ৰকাশ্যে ইছলামৰ দাওয়াত প্ৰদানৰ সূচনাঃ মক্কা
|-
|align=&quot;right&quot;&gt;|''c''.&amp;nbsp; [[৬১৪]]
|[[ছাহাবা|অনুসাৰী]]ছাহাবীসকলৰ একত্ৰিতকৰণঃ মক্কা
|-
|align=&quot;right&quot;&gt;|''c''.&amp;nbsp; [[৬১৫]]
|[[আবিচিনিয়া]]লৈ (বৰ্তমান [[ইথিওপিয়া]]) মুছলমানসকলৰ প্ৰথম [[হিজৰত]]
|-
|align=&quot;right&quot;&gt;|[[৬১৬]]
|[[বনু হাছিম]] বংশৰ সকলক এঘৰীয়াকৰণ
|-
|align=&quot;right&quot;&gt;|''c''.&amp;nbsp; [[৬১৮]]
|মদিনাত গৃহযুদ্ধঃ মদিনা
|-
|align=&quot;right&quot;&gt;|[[৬১৯]]
|[[বনু হাছিম]] বংশক এঘৰীয়াকৰণৰ পৰা অৱসান
|-
|align=&quot;right&quot;&gt;|''c''.&amp;nbsp; [[৬২০]]
|[[মিৰাজ]]
|-
|align=&quot;right&quot;&gt;|[[৬২২]]
|মদিনালৈ [[হিজৰত]]
|-
|align=&quot;right&quot;&gt;|[[৬২৪]]
|[[বদৰৰ যুদ্ধ]] [[কুৰাইছ]]সকলৰ ওপৰত মুছলিমসকলৰ বিজয়
|-
|align=&quot;right&quot;&gt;|[[৬২৫]]
|[[উহুদৰ যুদ্ধ]] প্ৰথমতে পৰাজিত হৈও শেষত বিজয়ী লাভ মদীনাত
|-
|align=&quot;right&quot;&gt;|''c''.&amp;nbsp; [[৬২৫]]
|বনু নাদিৰ গোত্ৰক নিৰ্বাসিতকৰণ
|-
|align=&quot;right&quot;&gt;|[[৬২৬]]
|[[দুমাতুল জান্দাল]]ত আক্ৰমণঃ চিৰিয়া
|-
|align=&quot;right&quot;&gt;|[[৬২৮]]
|[[খন্দক যুদ্ধ]]
|-
|align=&quot;right&quot;&gt;|[[৬২৭]]
|বনু কুৰাইজা গোত্ৰৰ ধ্বংস
|-
|align=&quot;right&quot;&gt;|''c''.&amp;nbsp; [[৬২৭]]
|বনি ক্বাব গোত্ৰক বশীভূতকৰণঃ [[দুমাতুল জান্দাল]]
|-
|align=&quot;right&quot;&gt;|[[৬২৮]]
|[[হুদাইবিয়াৰ সন্ধি]]
|-
|align=&quot;right&quot;&gt;|''c''.&amp;nbsp; [[৬২৮]]
|[[কাবা]]ত প্ৰৱেশাধিকাৰ লাভ
|-
|align=&quot;right&quot;&gt;|[[৬২৮]]
|[[খায়বাৰৰ যুদ্ধ]] ইহুদীসকলৰ ওপৰত বিজয় লাভ
|-
|align=&quot;right&quot;&gt;|[[৬২৯]]
|প্ৰথম [[উমৰাহ]] [[হজ্জ]]
|-
|align=&quot;right&quot;&gt;|[[৬২৯]]
|[[বাইজাণ্টাইন সাম্ৰাজ্য]]ৰ ওপৰত আক্ৰমণঃ [[মুতাৰ যুদ্ধ]]
|-
|align=&quot;right&quot;&gt;|[[৬৩০]]
|ৰক্তপাতহীনভাবে [[মক্কা বিজয়]]
|-
|align=&quot;right&quot;&gt;|''c''.&amp;nbsp; [[৬৩০]]
|[[হুনায়েনৰ যুদ্ধ]]
|-
|align=&quot;right&quot;&gt;|''c''.&amp;nbsp; [[৬৩০]]
|[[তায়েফৰ যুদ্ধ]] তায়েফ অধিকাৰ
|-
|align=&quot;right&quot;&gt;|[[৬৩০]]
|ইছলামী শাসন প্ৰতিষ্ঠাঃ মক্কা
|-
|align=&quot;right&quot;&gt;|''c''.&amp;nbsp; [[৬৩১]]
|আৰব উপদ্বীপৰ অধিকাংশ এলাকা অধিকাৰ
|-
|align=&quot;right&quot;&gt;|''c''.&amp;nbsp; [[৬৩২]]
|[[ৰোম]] আৰু [[গাছছান]] আক্ৰমণঃ [[তাবুকৰ যুদ্ধ]]
|-
|align=&quot;right&quot;&gt;|[[৬৩২]]
|[[বিদায় হজ্জ]]
|-
|align=&quot;right&quot;&gt;|[[৬৩২]]
|মৃত্যু ([[জুন ৮]]): মদিনা
|-
| colspan=&quot;2&quot; style=&quot;text-align:center; &quot; |{{navbar|মুহাম্মাদ (ছাঃ)-ৰ জীৱনৰ ঘটনাৱলী|style=text-align:center}}
|}
END TIMELINE --&gt;
== মুহাম্মাদ (ছাঃ)-ৰ জীৱনৰ ওপৰত তথ্যসূত্ৰ ==
মুহাম্মাদ (ছাঃ)-ৰ ওপৰত বহুত জীৱনীকাৰে জীৱনীগ্ৰন্থ লিখিছে। তেখেতৰ জীৱনীগ্ৰন্থক সাধাৰণভাৱে &quot;ছিৰাত&quot; গ্ৰন্থ বোলে। মুহাম্মাদ (ছাঃ)-ৰ মৃত্যুৰ পিছৰ পৰা বহুত মুছলিম আৰু অমুছলিমে তেখেতৰ জীৱনীগ্ৰন্থ লিখিছে। ইয়াৰ মাজত উল্লেখযোগ্য হ'ল [[ইবনে ইছহাক]]ৰ ৰচিত মুহাম্মাদ (ছাঃ)-ৰ সৰ্বাধিক প্ৰাচীনতম নিৰ্ভৰযোগ্য জীৱনী সংকলন [[ছিৰাতে ইবনে ইছহাক]] (যিটো বহুতৰ মতে বৰ্তমান প্ৰায় বিলুপ্ত) আৰু তাৰ পৰা সম্পাদিত [[ইবনে হিশ্বাম|ছিৰাতে ইবনে হিশ্বাম]],&lt;ref name=&quot;Nigosian6&quot;&gt;S. A. Nigosian(2004), p. 6&lt;/ref&gt; [[আল তাবাৰি]]ৰ ৰচিত &quot;ছিৰাতে ৰাছুলুল্লাহ&quot;,&lt;ref&gt;Donner (1998), p. 132&lt;/ref&gt; [[ইবনে কাছিৰ]]ৰ ৰচিত &quot;আল-ছিৰাত আল-নববিয়িত&quot;, [[মাৰ্টিন লিংচ|মাৰ্টিন লিংচৰ]] &quot;মুহাম্মদ : হিজ লাইফ বেজড অন দ্য আৰ্লিয়েষ্ট চোৰ্চেচ&quot;, [[ক্যাৰেণ আৰ্মষ্ট্ৰং]]ৰ ৰচিত &quot;মুহাম্মদ : এ বায়োগ্ৰাফি অব দ্য প্ৰফেট&quot; আৰু &quot;মুহাম্মদ : এ প্ৰফেট অব আওয়াৰ টাইম&quot;, [[মাৰ্মাডিউক পিকথাল]]ৰ ৰচীত &quot;আল আমিন : এ বায়োগ্ৰাফি অব প্ৰফেট মুহাম্মদ&quot;, সাম্প্ৰতিকঁকালত ৰচিত [[আৰ-ৰহিকুল মাখতুম]], বঙালী ভাষাত [[গোলাম মোস্তফা (বঙালী কবি)|গোলাম মোস্তফা]]ৰ ৰচিত [[বিশ্বনবী]], [[এয়াকুব আলী চৌধুৰী]]ৰ [[নুৰনবী]], মওলানা আকৰম খানৰ ৰচিত মুস্তাফা চৰিত প্ৰভৃতি।

আৰু এটা উল্লেখযোগ্য তথ্যসূত্ৰ হ'ল [[হাদিছ|হাদিছ সংকলন]], মুহাম্মাদ (ছাঃ)-ৰ মৌখিক আৰু কাৰ্যগত শিক্ষা আৰু ঐতিহ্য। মুহাম্মাদ (ছাঃ)-ৰ মৃত্যুৰ পাছত বিভিন্ন উল্লেখযোগ্য ব্যক্তিয়ে বহু প্ৰজন্মব্যাপী হাদীছ সংকলন কৰিছে। সিহঁতৰ ভিতৰত অন্যতম হ'ল [[মুহাম্মাদ আল বুখাৰী]], [[মুহাম্মাদ ইবনে ইছা আত-তিৰমিজি]] প্ৰভৃতি।&lt;ref name=&quot;Lewis 1993, pp. 33–34&quot;&gt;Lewis (1993), pp. 33–34&lt;/ref&gt;

কিছু পাশ্চাত্য শিক্ষাবিদেও হাদিছ সংকলনক সম্পূৰ্ণ নিৰ্ভুল ঐতিহাসিক তথ্যসূত্ৰ বুলি ভাবে।&lt;ref name=&quot;Lewis 1993, pp. 33–34&quot;/&gt; আকৌ [[উইলফ্ৰেড ম্যাডেলাং|ম্যাডেল্যাঙৰ]] নিচিনা পণ্ডিতসকলে পৰৱৰ্তী যুগত সংগৃহীত হাদিছৰ বিবৃতিক প্ৰত্যাখ্যান নকৰিলেও সেইসমূহ ঐতিহাসিক পৰিস্থিতি সাপেক্ষে আৰু প্ৰসঙ্গ ও ব্যক্তিৰ সৈতে সামঞ্জস্যৰ ভিত্তিত বিচাৰ কৰি থাকে।&lt;ref&gt;Madelung (1997), pp.xi, 19 and 20&lt;/ref&gt;

== ইছলামী চৰিতাভিধান অনুসৰি জীৱনী ==
=== জন্ম ===
মুহাম্মাদ (ছাঃ)য়ে বৰ্তমান [[চৌদি আৰৱ|চৌদি আৰৱত]] অৱস্থিত [[মক্কা]] নগৰীৰ [[কুৰাইশ্ব]] বংশৰ [[বনু হাশ্বিম]] গোত্ৰত জন্ম গ্ৰহণ কৰিছিল&lt;ref name=&quot;abraha&quot;&gt;* {{cite journal | doi = 10.1017/S0041977X00049016 | last1 = Conrad | first1 = Lawrence I. | year = 1987 | title = Abraha and Muhammad: some observations apropos of chronology and literary topoi in the early Arabic historical tradition1 | url = http://journals.cambridge.org/action/displayAbstract?fromPage=online&amp;aid=3863868&amp;fulltextType=RA&amp;fileId=S0041977X00049016 | journal = Bulletin of the School of Oriental and African Studies | volume = 50 | issue = 2 | pages = 225–240 | access-date = 2017-02-10 | archivedate = 2012-01-21 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20120121152608/http://journals.cambridge.org/action/displayAbstract?fromPage=online&amp;aid=3863868&amp;fulltextType=RA&amp;fileId=S0041977X00049016 | deadurl = yes }}
* {{Cite book| publisher = G. Bell| last = Sherrard Beaumont Burnaby| title = Elements of the Jewish and Muhammadan calendars: with rules and tables and explanatory notes on the Julian and Gregorian calendars| year = 1901| url = http://archive.org/details/elementsofjewish00burnuoft| page = 465}}
* {{Cite journal| pages = 6–12| last = Hamidullah| first = Muhammad| authorlink = Muhammad Hamidullah| title = The Nasi', the Hijrah Calendar and the Need of Preparing a New Concordance for the Hijrah and Gregorian Eras: Why the Existing Western Concordances are Not to be Relied Upon| journal = The Islamic Review &amp; Arab Affairs| date = February 1969| url = http://aaiil.org/text/articles/islamicreview/1969/02feb/islamicreview_196902.pdf| access-date = 2017-02-10| archivedate = 2012-11-05| archiveurl = https://web.archive.org/web/20121105021544/http://aaiil.org/text/articles/islamicreview/1969/02feb/islamicreview_196902.pdf| deadurl = yes}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;EncWorldHistory&quot;&gt;''Encyclopedia of World History'' (1998), p. 452&lt;/ref&gt;। প্ৰচলিত ধাৰণা মতে, তেখেত ৫৭০ খ্ৰীষ্টাব্দৰ ২৯ আগষ্ট বা আৰবী ৰবিউল আউয়াল মাহৰ ১২ তাৰিখে জন্মগ্ৰহণ কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{cite book |title=The Oxford Dictionary of Islam |last=Esposito |first=John L. (ed.) |year=2003 |isbn=978-0-19-512558-0 |page=198 |pages= |url=http://books.google.com/?id=E324pQEEQQcC&amp;pg=PA198&amp;dq=muhammad+birthday+Rabi%27+al-awwal#v=onepage&amp;q=muhammad%20birthday%20Rabi%27%20al-awwal&amp;f=false |accessdate=19 June 2012}}&lt;/ref&gt;। প্ৰখ্যাত ইতিহাসবিদ [[মণ্টগোমাৰি ওয়াট]]এ তেওঁৰ কিতাপত ৫৭০ চন বুলি উল্লেখ কৰিছে; কিন্তু প্ৰকৃত তাৰিখ উদঘাটন সম্ভৱপৰ হোৱা নাই। ইয়াৰ উপৰিও মুহাম্মাদে (ছাঃ) নিজে কোনো মন্তব্য কৰিছে বুলি নিৰ্ভৰযোগ্য কোনো প্ৰমাণ পোৱা যোৱা নাই; সেয়েহেই এইটোক লৈ ব্যাপক মতবিৰোধ আছে। আনকি মাহক লৈও ব্যাপক মতবিৰোধ পোৱা যায়। যেনেকৈ, এটা বৰ্ণনাত এইটো [[৫৭১]] চনৰ ৯ ৰবিউল আউয়াল [[এপ্ৰিল ২৬]] হ'ব; [[চাইয়েদ ছোলাইমান নদভী]], চালমান মনসুৰপুৰী আৰু মোহাম্মদ পাশ্বা ফালাকিৰ গৱেষণাত এই তথ্য ওলাই আহিছে। কিন্তু তেখেতৰ জন্মৰ বছৰতেই [[হস্তী যুদ্ধ|হস্তী যুদ্ধৰ]] ঘটনা ঘটিছিল&lt;ref&gt;Marr JS, Hubbard E, Cathey JT. (2014): The Year of the Elephant. figshare.
http://dx.doi.org/10.6084/m9.figshare.1186833
Retrieved 22:19, Oct 21, 2014 (GMT)&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Watt7&quot;&gt;Watt (1974), p. 7.&lt;/ref&gt; আৰু সেই সময়ত [[সম্ৰাট নৰশ্বেৰওয়া|সম্ৰাট নৰশ্বেৰওয়াৰ]] সিংহাসনত আৰোহণৰ ৪০ বছৰ পূৰ্ণ হৈছিল ইয়াক লৈ কাৰোৰ মাজত দ্বিমত নাই।

=== শৈশৱ আৰু কৈশোৰ কাল ===
মুহাম্মাদ (ছাঃ)-ৰ পিতা [[আব্দল্লাহ ইবনে আব্দল মুত্তালিব]] তেওঁৰ জন্মৰ প্ৰায় ছয় মাহ পূৰ্ৱতেই মৃত্যুবৰণ কৰে&lt;ref name=&quot;Meri2004&quot;&gt;{{citation |last=Meri |first=Josef W. |authorlink=Josef W. Meri |title=Medieval Islamic civilization |url=http://books.google.com/books?id=H-k9oc9xsuAC |accessdate=3 January 2013 |volume=1 |year=2004 |publisher=Routledge |isbn=978-0-415-96690-0 |page=525}}&lt;/ref&gt;। তৎকালীন আৰৱৰ ৰীতি আছিল যে সিহঁতে মৰুভূমিৰ মুক্ত জলবায়ুত বাঢ়ি উঠাৰ মাধ্যমেৰে সন্তানসকলৰ সুস্থ দেহ আৰু সুঠাম গঠন সৃষ্টিৰ বাবে জন্মৰ পিছতেই গাখীৰ পান কৰোৱাবৰ বাবে নিয়োজিত বেদুইন মহিলাসকলৰ ওচৰত দি দিয়া হৈছিল আৰু নিৰ্দিষ্ট সময়ৰ পাছত আকৌ ঘূৰাই লোৱা হৈছিল&lt;ref name=&quot;WattHalimah&quot;&gt;Watt, &quot;[http://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopaedia-of-islam-2/halima-bint-abi-dhuayb-SIM_2648 Halimah bint Abi Dhuayb]&quot;, ''[[Encyclopaedia of Islam]]''.&lt;/ref&gt;। এই ৰীতি অনুসৰি হজৰত মুহাম্মাদ (ছাঃ) কো [[হালিমা|হালিমা বিনতে আবু জুয়াইবেৰ]] (অন্য নাম হালিমা ছাদিয়া) হাতত দি দিয়া হয়&lt;ref name=&quot;IntroQuran182&quot;&gt;An Introduction to the Quran (1895), p. 182&lt;/ref&gt;। এই শিশুক ঘৰলৈ অনাৰ পাছত দেখা যায় হালিমাৰ সচ্ছলতা ঘূৰি আহে আৰু সিহঁতে শিশুপুত্ৰক সঠিকভাৱে লালন-পালন কৰিবলৈ সমৰ্থ হয়। তেতিয়াৰ এটি ঘটনা উল্লেখযোগ্যঃ শিশু মুহাম্মাদ (ছাঃ)এ কেৱল হালিমাৰ এটা স্তনেই পান কৰিছিল আৰু অন্যটো তেওঁৰ অন্য দুধভাইৰ(হালিমাৰ নিজৰ সন্তানৰ) বাবে ৰাখি দিছিল। দুই বছৰ লালন-পালনৰ পাছত হালিমাই শিশু মুহাম্মাদ (ছাঃ) ক আমিনাৰ ওচৰলৈ ওভতাই দিয়ে। কিন্তু ইয়াৰ পিছতেই মক্কাত মহামাৰীয়ে দেখা দিয়ে আৰু শিশু মুহাম্মাদ (ছাঃ) ক হালিমাৰ ওচৰলৈ ঘূৰাই দিয়া হয়। হালিমাও শিশুটিক ঘূৰাই পাবলৈ বিছাৰিছিল। ফলত তেখেতৰ আশাও পূৰ্ণ হ'ল। ইছলামী বিশ্বাসমতে ইয়াৰ কেইদিনমান পাছতেই এটা অলৌকিক ঘটনা ঘটে - এদিনখন শিশু নবীৰ বুকু ফালি কলিজাৰ এটি অংশ বাহিৰ কৰি সেয়া [[জমজম কূপ|জমজম কোৱাৰ]] পানিৰে ধুই আকৌ যথাস্থানে স্থাপন কৰি দিয়ে [[ফৰিষ্টা]] [[জিব্ৰাইল]] আৰু [[ফৰিষ্টা]] মিকাইলে। এই ঘটনাটো ইছলামৰ ইতিহাসত '''বক্ষ বিদাৰণৰ ঘটনা''' হিচাপে খ্যাত।

এই ঘটনাৰ পিছতেই হালিমাই মুহাম্মাদ (ছাঃ) ক মাক আমিনাৰ ওচৰলৈ ওভতাই দিয়ে। ছয় বছৰ বয়স পূৰ্ণ হোৱালৈকে তেওঁ মাৰ লগতেই কটায়। এই সময়ত এদিন লৰাক লগতলৈ মদিনাতলৈ যাবৰ বাবে মাক আমিনাৰ ইচ্ছা হয়। সম্ভৱত কোনো আত্মীয়ৰ লগত দেখা কৰা আৰু স্বামীৰ [[কবৰ জিয়াৰত]] কৰাই ইয়াৰ কাৰণ আছিল। মা আমিনা, লৰা, শশুৰ আৰু সঙ্গী ''উম্মে আয়মনক'' লৈ ৫০০ কিলোমিটাৰ পথ অতিক্ৰম কৰি মদিনাত উপস্থিত হয়। তেখেত মদিনাত একমাহ সময় অতিবাহিত কৰে। একমাহৰ পাছত মক্কালৈ ওভতাৰ পথত '''আৰওয়া''' নামৰ স্থানত আহি তেখেত গুৰুতৰ অসুস্থ হৈ পৰে আৰু সেই ঠাইতেই মৃত্যুবৰণ কৰে&lt;ref name=&quot;IntroQuran182&quot;/&gt;&lt;ref&gt;Watt, ''Amina'', [[Encyclopaedia of Islam]]&lt;/ref&gt;। মাতাৰ মৃত্যুৰ পাছত ককা [[আব্দল মুত্তালিব]]য়ে শিশু মুহাম্মাদক লৈ মক্কাত আহে। ইয়াৰ পাছৰ পৰাই ককায়েকেই হজৰত মুহাম্মাদ (ছাঃ)ক দেখাশোনা কৰি থাকে&lt;ref name=&quot;Watt7&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;IntroQuran182&quot;/&gt;। মুহাম্মদ (ছাঃ)-ৰ বয়স যেতিয়া ৮ বছৰ ২ মাহ১০ দিন আছিল তেতিয়া তেওঁৰ ককায়েকৰো মৃত্যু হয়। মৃত্যুৰ আগতে তেখেতে তেখেতৰ পুত্ৰ [[আবু তালিব|আবু তালিবক]] মুহাম্মাদ (ছাঃ)-ৰ দায়িত্ব দি যায়।

আবু তালিব ব্যৱসায়ী আছিল আৰু আৱবসকলৰ নিয়ম অনুযায়ী বছৰত এবাৰকৈ চিৰিয়ালৈ ছফৰ সূত্ৰে গৈছিল। মুহাম্মাদ (ছাঃ)-ৰ বয়স যেতিয়া ১২ বছৰ আছিল তেতিয়া তেওঁ খুড়াৰ সৈতে চিৰিয়ালৈ যোৱাৰ বাবে বায়না(জোৰকৈ ধৰিলে। প্ৰগাঢ় মমতাৰ কাৰণে আবু তালিবে নিষেধ কৰিব নোৱাৰিলে। যাত্ৰাপথত [[বছৰা]]লৈ উপস্থিত হোৱাৰ পাছত কাফেলাসহ আবু তালিবে তান্বু পেলালে(অস্থায়ী বাসস্থান)। সেই সময়ত আৰৱ উপদ্বীপৰ ৰোম অধিকৃত ৰাজ্যৰ ৰাজধানী বছৰা বহুত দিশৰ পৰা অন্যতম আছিল। কথিত আছে, চহৰটোত '''জাৰজিছ''' নামৰ এজন [[খ্ৰীষ্টান পাদ্ৰি]] আছিল; যিজন '''বুহাইৰা''' বা '''বহিৰা''' নামেৰে অধিক পৰিচিত আছিল। তেখেত তেখেতৰ গিৰ্জাৰ পৰা বাহিৰলৈ আহি কাফেলাৰ মুছাফিৰ সকললৈ মেহমানদাৰী কৰে। এই সময়ত তেখেতে বালক মুহাম্মাদ (ছাঃ) ক দেখি শেষ [[নবী]] হিচাপে চিহ্নিত কৰে&lt;ref&gt;Armand Abel, ''Bahira'', [[Encyclopaedia of Islam]]&lt;/ref&gt;। ফিজাৰৰ যুদ্ধ যেতিয়া আৰম্ভ হয় তেতিয়া নবীৰ বয়স ১৫ বছৰ আছিল। এই যুদ্ধত তেওঁ স্বয়ং অংশগ্ৰহণ কৰে। যুদ্ধৰ নিৰ্মমতাত তেওঁ অত্যন্ত ব্যথিত হয়। কিন্তু তেওঁ একোৱেই কৰিব পৰা নাছিল। সেই সময়ৰ পৰাই তেওঁ কিবা এটা কৰাৰ চিন্তাভাবনা আৰম্ভ কৰে। তেওঁৰ উত্তম চৰিত্ৰ আৰু সদাচৰণৰ কাৰণে পৰিচিত মহলৰ সকলোৱেই তেওঁক &quot;আল-আমিন&quot; (আৰবী : الامين, অৰ্থ : &quot;বিশ্বস্ত, বিশ্বাসযোগ্য, আস্থাভাজন&quot;) &quot;আছ-ছাদিক&quot; (অৰ্থ : &quot;সত্যবাদীl&quot;) বুলি সম্বোধন কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;EoI-Muhammad&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;EncWorldHistory&quot;/&gt;&lt;ref&gt;{{cite book |last1= Khan |first1= Majid Ali |title= Muhammad the final messenger |edition=1998 |page=332|year=1998|publisher=Islamic Book Service |location=India|isbn= 81-85738-25-4|ref=}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Esposito (1998), p. 6&lt;/ref&gt;

=== নবুওৱত-পূৰ্ৱ জীৱন ===
[[চিত্ৰ :Tribes english.png|thumb|ইছলাম ধৰ্ম প্ৰচাৰৰ প্ৰাথমিক অৱস্থাত আৰৱৰ মানচিত্ৰ]]
আৰৱ সকলৰ মাজত বিদ্যমান হিংস্ৰতা, খেয়ানতপ্ৰৱণতা আৰু প্ৰতিশোধস্পৃহা দমনৰ বাবেই [[হিলফুল ফুজুল]] নামৰ এটি সংগঠন প্ৰতিষ্ঠিত হয়। মুহাম্মাদ (ছাঃ) ইয়াত যোগদান কৰে আৰু এই সংঘক আগুৱাই লৈ যাৱলৈ তেওঁ বিৰাট ভূমিকা ৰাখে। বিভিন্ন সূত্ৰৰ পৰা জনা যায় তৰুণ বয়সত মুহাম্মাদ (ছাঃ)-ৰ তেনেকোৱা কোনো উপাৰ্জন নাছিল। কিন্তু তেওঁ বকৰি(ছাগলী) পুহিছিল বুলি বহুতেই উল্লেখ কৰি। সাধাৰণতে তেওঁ যে বকৰিবোৰ পুহিছিল সেইবোৰ আছিল [[বনি ছা'দ গোত্ৰ|বনি ছা'দ গোত্ৰৰ]]। কেই কিৰাত পাৰিশ্ৰমিকৰ বিনিময়ত তেওঁ মক্কাত বসবাস কৰা বিভিন্ন ব্যক্তিৰ বকৰিও পুহি দিছিল। ইয়াৰ পাছত তেওঁ ব্যৱসায় আৰম্ভ কৰে। খুব কম সময়ৰ মাজতেই এইকামত তেওঁ ব্যাপক সফলতা লাভ কৰে। ব্যৱসায় উপলক্ষে তেওঁ [[চিৰিয়া]], [[বচৰা]], [[বাহৰেইন]] আৰু [[য়েমেন]]লৈ কেইবাবাৰো ভ্ৰমণ কৰে। মুহাম্মাদ (ছাঃ)-ৰ সুখ্যাতি যেতিয়া চাৰিওফালে বিয়পি পৰে তেতিয়া [[খাদিজা|খাদিজা বিনতে খুওয়াইলিদে (ৰাঃ)]] সেয়া অৱহিত হৈ তেওঁক নিজৰ ব্যৱসায়ৰ বাবে ছজৰলৈ যোৱাৰ অনুৰোধ জনায়। মুহাম্মাদ (ছাঃ)এ সেই প্ৰস্তাৱ গ্ৰহণ আৰু খাদিজাৰ পণ্য লৈ চিৰিয়াৰ অন্তৰ্খত বছৰা লৈকে যায়।

[[খাদিজা]] (ৰাঃ)এ মাইছাৰৰ মুখত মুহাম্মাদ (ছাঃ)-ৰ সততা আৰু ন্যায়পৰায়ণতাৰ ভূয়সী প্ৰশংশা শুনি অভিভূত হয়। ইয়াৰ বাহিৰেও ব্যৱসায়ৰ সফলতা দেখি তেখেতে তেওঁৰ যোগ্যতা সম্বন্ধেও অৱহিত হয়। এক পৰ্যায়ত তেখেতে মুহাম্মাদ (ছাঃ)ক বিবাহ কৰাৰ সিদ্ধান্ত গ্ৰহণ কৰে। তেখেতে স্বীয় বান্ধৱী '''নাফিছা বিনতে মুনব্বিহৰ'''ৰ ওচৰত বিয়াৰ ব্যাপাৰে তেখেতৰ মনৰ কথা ব্যক্ত কৰে। নাফিছাৰ পৰা শুনি মুহাম্মাদ (ছাঃ)এ কয় যে তেওঁ তেওঁৰ অভিভাবকসকলৰ সৈতে কথা পাতি জনাব। মুহাম্মাদ (ছাঃ)এ তেওঁৰ খুড়াৰ সৈতে কথা পাতি বিয়াৰ সম্মতি জ্ঞাপন কৰে। বিয়াৰ সময়ত [[খাদিজা]] (ৰাঃ)ৰ বয়স আছিল ৪০ বছৰ আৰু মুহাম্মাদ (ছাঃ)-ৰ বয়স আচিল ২৫ বছৰ। [[খাদিজা]] (ৰাঃ)ৰ জীৱদ্দশাত তেওঁ আৰু কোনো বিয়া কৰোৱা নাই। [[খাদিজা]] (ৰাঃ)ৰ গৰ্ভত মুহাম্মাদ (ছাঃ)-ৰ ছয়জন সন্তান জন্মগ্ৰহণ কৰে, যাৰ মাজত চাৰিজনী ছোৱালী আৰু দুজন লৰা। সিহঁতৰ নাম যথাক্ৰমে কাছিম, জয়নাব, ৰুকাইয়া, উম্মে কুলছুম, [[ফাতিমা]] আৰু আব্দুল্লাহ। লৰা সন্তান দুজনেই শৈশৱত মৃত্যু হয়। ছোৱালীৰ মাজত সকলোৱেই ইছলামী যুগ পায় আৰু [[ইছলাম]] গ্ৰহণ কৰে আৰু একমাত্ৰ [[ফাতিমা]] (ৰাঃ)ৰ বাহিৰে সকলোৱেই [[নবী]]ৰ জীৱদ্দশাতেই মৃত্যুবৰণ কৰে।

মুহাম্মাদ (ছাঃ)-ৰ বয়স যেতিয়া ৩৫ বছৰ তেতিয়া [[কাবা|কা'বা গৃহ]]ৰ পুনঃনিৰ্মাণৰ প্ৰয়োজনীয়তা দেখা দিয়ে। ভালে কেইটামান কাৰণত [[কাবা|কাবা গৃহ]]ৰ সংস্কাৰ কাম আৰম্ভ হয়। পুৰণা ইমাৰত ভাঙি পেলাই নতুনকৈ তৈয়াৰ কৰা আৰম্ভ হয়। এনেকৈ পুনঃনিৰ্মাণৰ সময়ত যেতিয়া [[হাজৰে আছওয়াদ]] (পৱিত্ৰ কলা পাথৰ) পৰ্য্যন্ত নিৰ্মাণৰ কাম শেষ হয় তেতিয়াই বিপত্তি দেখা দিয়ে। মূলত কোন গোত্ৰৰ লোকে সেই কামটো কৰিব তাকলৈ আছিল কন্দল। নিৰ্মাণকাম সকলো গোত্ৰৰ মাজত ভাগ কৰি দিয়া হৈছিল। কিন্তু হাজৰে আছওয়াদ স্থাপন আছিল এজনৰ কাম। কোনে স্থাপন কৰিব তাক লৈ বিবাদ আৰম্ভ হয় আৰু চাৰি-পাঁচ দিনলৈ এই বিবাদ অব্যাহত থকাত এক পৰ্যায়ত এইটো ইমানেই মাৰাত্মক ৰূপ ধাৰণ কৰে যে হত্যাকাণ্ড পৰ্যন্ত ঘটাৰ সম্ভাৱনাই দেখা দিয়ে। সেই অৱস্থাত '''আবু উমাইয়া মাখজুমি'''এ এটা সমাধান নিৰ্ধাৰণ কৰে যে পিছৰ দিনে প্ৰত্যুষে মছজিদ হাৰামৰ দৰ্জায়েদি যিজনে প্ৰথমে প্ৰৱেশ কৰিব তেওঁৰ সিদ্ধান্তই সকলোৱে মানি ল'ব। পৰৱৰ্তী দিনা মুহাম্মাদ (ছাঃ)এ প্ৰথমে কাবাত প্ৰৱেশ কৰে। ইয়াত সকলোৱেই অতি সন্তুষ্ট হয় আৰু তেওঁক বিচাৰক হিচাপে মানি লয়। আৰু তেওঁৰ প্ৰতি সকলোৰৰ সুগভীৰ আস্থাও আছিল। যিয়েই নহওক এই দায়িত্ব পাই মুহাম্মাদ (ছাঃ)এ অত্যন্ত সুচাৰুৰূপে সমাধান কৰে। তেওঁ এটা চাদৰ পেলাই লৈ তাৰ ওপৰত নিজ হাতেৰে হাজৰে আছওয়াদ ৰাখে আৰু বিবদমান প্ৰত্যেক গোত্ৰৰ নেতাসকলক মাতি আনি সিহঁতক চাদৰৰ বিভিন্ন কোণত ধৰি যথাস্থানলৈ লৈ যাৱলৈ কয় আৰু সিহঁতে সেয়াই কৰে। ইয়াৰ পাছত তেওঁ পাথৰ উঠাই লৈ নিৰ্দিষ্ট স্থানত স্থাপন কৰে।

=== নবুওৱত প্ৰাপ্তি ===
[[চিত্ৰ:Qur'an folio 11th century kufic.jpg|thumb|right|একাদশ শতাব্দীৰ পাৰ্চিয়ান কোৰআনৰ এটা পৃষ্ঠা]]
ইছলামিক তথ্যসূত্ৰানুসাৰে চল্লিশ বছৰ বয়সত ইছলামৰ [[নবী]] মুহাম্মাদে (ছাঃ) [[নবুওৱত]] লাভ কৰে, অৰ্থাৎ এই সময়তেই সৃষ্টিকৰ্তাই তেওঁৰ ওচৰলৈ বাণী প্ৰেৰণ কৰে। [[আজ জুহৰি|আজ-জুহৰি]]ৰ বৰ্ণিত [[হাদিছ]] অনুসৰি মুহাম্মাদ (ছাঃ) সত্য দৰ্শণৰ মাধ্যমেৰে ওহি লাভ কৰে। ত্ৰিশ বছৰ বয়স হৈ যোৱাৰ পাছত মুহাম্মাদ (ছাঃ)এ প্ৰায়েই মক্কাৰ অদূৰত [[হিৰা পৰ্বত|হিৰা গুহাত]] ধ্যানমগ্ন অৱস্থাত কটাইছিল। তেওঁৰ স্ত্ৰী [[খাদিজা]]ই নিয়মিতভাৱে তেওঁক খাদ্য দি থৈ আহিছিল। [[হাদিছ]]ৰ বৰ্ণনা অনুযায়ী আনকি এদিন ধ্যানৰ সময়ত [[ফৰিষ্টা]] [[জিব্ৰাইল|জিব্ৰাইল(আঃ)]] তেওঁৰ ওচৰলৈ [[আল্লাহ]] প্ৰেৰিত বাণী লৈ আহে&lt;ref name=&quot;IntroQuran184&quot;&gt;An Introduction to the Quran (1895), p. 184&lt;/ref&gt; আৰু তেওঁক এই পংক্তি কেইটা পঢ়িবলৈ কয় :
{{Cquote|''পঢ়া তোমাৰ প্ৰতিপালকৰ নামত, যিয়ে সৃষ্টি কৰিছে; তেওঁ মানুহক আলাক্বৰ পৰা সৃষ্টি কৰিছে। পঢ়া, আৰু তোমাৰ প্ৰতিপালক মহামহিম। যিজনে কলমৰ সহায়ত শিক্ষা দিছে। তেওঁ মানুহক এনে শিক্ষা দিছে, যিটো মানুহে জনা নাছিল। ''&lt;ref&gt;'''কোৰআন: ৯৬/(১ - ৫)। www.islamhouse.com/as ৰ প্ৰাপ্ত কোৰআনৰ অসমীয়া অনুবাদৰ পৰা লোৱা হৈছে। &lt;/ref&gt;
}}
উত্তৰত মুহাম্মাদ (ছাঃ)এ জনায় যে তেওঁ পঢ়িবলৈ নাজানে, পাছত জিব্ৰাইল(আঃ)এ তেওঁক সাবটি ধৰি প্ৰবল চাপ প্ৰয়োগ কৰে আৰু আকৌ একেই পংক্তি পঢ়িবলৈ কলে। কিন্তু এইবাৰো মুহাম্মাদ (ছাঃ)এ নিজৰ অপাৰখতাৰ কথা প্ৰকাশ কৰে। এনেকৈ তিনিবাৰ চাপ দিয়াৰ পাছত মুহাম্মাদ (ছাঃ)এ পংক্তিটো পঢ়িবলৈ সমৰ্থ হয়। মুসলিমসকলৰ বিশ্বাস অনুযায়ী এইটোৱেই [[কোৰআন]]ৰ প্ৰথম [[আয়াত]] গুচ্ছ; ছূৰা আলাকৰ প্ৰথম পাঁচ [[আয়াত]]। বৰ্ণনা আৰু উল্লেখ আছে প্ৰথম বাণী লাভৰ পাছত মুহাম্মাদ (ছাঃ) ইমানেই ভীত হৈ পৰিছিল যে কঁপি কঁপি নিজ গৃহলৈ প্ৰৱেশ কৰিয়েই [[খাদিজা]] (ৰাঃ)ক কম্বলেদি নিজৰ গাত মেৰিয়াই দিয়াৰ বাবে কৈছিল। বাৰে বাৰে ক'বলৈ ধৰিছিল, &quot;মোক আবৃত কৰা। &quot; [[খাদিজা|খাদিজা (ৰাঃ)]]ই [[নবী]] (ছাঃ)-ৰ সকলো কথা সম্পূৰ্ণ বিশ্বাস কৰিছিল আৰু তেওঁক [[নবী]] হিচাপে মানি লৈছিল। ভীতি দূৰ কৰাৰ বাবে মুহাম্মাদ (ছাঃ)ক লৈ [[খাদিজা]] (ৰাঃ)ই নিজ খুড়াৰ লৰা [[ওয়াৰাকা ইবন নওফেল]]ৰ ওচৰলৈ যায়&lt;ref name=autogenerated1&gt;Esposito (2010), p.8&lt;/ref&gt;। নওফেলে তেওঁক শেষ নবী হিচাপে আখ্যায়িত কৰে।&lt;ref name=&quot;Esposito4&quot;&gt;John Esposito, ''Islam'', Expanded edition, Oxford University Press, p.4–5&lt;/ref&gt;&lt;ref name=Esposito4/&gt; লাহে লাহে আত্মস্থ হয় [[নবী]]। তাৰপাছত আকৌ অপেক্ষা কৰি থাকে পৰৱৰ্তী প্ৰত্যাদেশৰ বাবে। এটা দিঘল বিৰতিৰ পাছত তেওঁৰ ওচৰলৈ দ্বিতীয় বাৰৰ বাবে স্ৰষ্টাৰ বাণী আহে। এইবাৰ অৱতীৰ্ণ হয় ছূৰা মুদ্দাছ্ছিৰ কেইটামান [[আয়াত]]। ইয়াৰ পাছৰ পৰা মুহাম্মাদ [[চাল্লাহু আলাইহি ওয়াছাল্লাম|চাল্লাহু আলাইহি ওয়াছাল্লামে]] গোপনত ইছলাম প্ৰচাৰত আত্মনিয়োগ কৰে।

== মক্কী জীৱন ==
[[চিত্ৰ:Cave Hira.jpg|thumb|right|হিৰা গুহা, এয়াতেই মুহাম্মাদ (ছাঃ)এ প্ৰথম প্ৰত্যাদেশ লাভ কৰে]]
==== গোপনভাবে ইছলাম প্ৰচাৰ (দাওয়াত) ====
প্ৰত্যাদেশ অবতৰণৰ পিছত মুহাম্মাদ (ছাঃ)এ বুজিব পাৰিলে যে, ইয়াক প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ হ'লে তেওঁক গোটেই আৰব সমাজৰ প্ৰতিপক্ষ হিচাপে থিয় দিব লাগিব; কাৰণ তৎকালীন নেতৃত্বৰ ভীত ধ্বংস কৰাৰ বাহিৰে ইছলাম প্ৰচাৰ আৰু প্ৰতিষ্ঠাৰ বাবে অন্য কোনো উপায় নাছিল। সেয়েহে প্ৰথমতে তেখেতে নিজ আত্মীয়-স্বজন আৰু বন্ধু-বান্ধবৰ মাজত গোপনে ইছলামৰ বাণী প্ৰচাৰ আৰম্ভ কৰিবলৈ ধৰিলে। মুহাম্মাদ (ছাঃ)-ৰ আহ্বানত ইছলাম গ্ৰহণকাৰী প্ৰথম ব্যক্তি আছিল তেখেতৰ সহধৰ্মিণী [[খাদিজা]]। ইয়াৰ পাছত ইছলাম গ্ৰহণ কৰে মুহাম্মাদ (ছাঃ)-ৰ খুৰাৰ ল'ৰা কিশোৰ [[আলী ইবনে আবু তালিব|আলী]], ইছলাম গ্ৰহণৰ সময়ত তেওঁৰ বয়স আছিল মাত্ৰ ১০ বছৰ। ইছলামৰ বাণী প্ৰচাৰৰ বাবে নবী (ছাঃ)এ নিজ বংশীয় বিশিষ্ট ব্যক্তিসকলক লৈ এটা সভা কৰিছিল; এই সভাত কোনেও তেখেতৰ আদৰ্শ মানি লোৱা নাছিল, এই সভাত মাত্ৰ এজনেই ইছলাম গ্ৰহণ কৰিছিল, তেওঁ আছিল [[আলী ইবনে আবু তালিব|আলী]]। ইছলাম গ্ৰহণকাৰী তৃতীয় ব্যক্তি আছিল নবী (ছাঃ)-ৰ অন্তৰঙ্গ বন্ধু [[আবু বকৰ]]। এনেকৈয়েই প্ৰথম পৰ্যায়ত তেখেতে ইছলাম প্ৰচাৰৰ কাম আৰম্ভ কৰিছিল আৰু এই প্ৰচাৰ কাম চলি থাকিল সম্পূৰ্ণ গোপনে।

==== প্ৰকাশ্যভাবে ইছলাম প্ৰচাৰ (দাওয়াত) ====
তিনি বছৰ গোপনে ইছলাম প্ৰচাৰ (দাওয়াত দিয়াৰ) পাছত মুহাম্মাদ (ছাঃ)এ প্ৰকাশ্যে ইছলামৰ প্ৰচাৰ আৰম্ভ কৰিছিল। মুহাম্মাদ (ছাঃ)এ [[ছাফা পৰ্বত]]ৰ ওপৰত থিয় হৈ উচ্চস্বৰে সকলোকে সমবেত কৰিছিল। ইয়াৰ পাছত প্ৰকাশ্যে কৈছিল যে, “[[আল্লাহ]] অবিহনে অন্য কোনো প্ৰভু নাই আৰু মুহাম্মাদ আল্লাহ্‌ৰ [[ৰাছুল]]”। কিন্তু ইয়াত সকলোৱে তেখেতৰ বিৰুদ্ধে প্ৰচণ্ড খঙাল হৈ উঠে।&lt;ref name=&quot;Rubin&quot;&gt;Uri Rubin,'' Quraysh'', [[Encyclopaedia of the Qur'an]]&lt;/ref&gt; প্ৰথম অৱস্থাত বেছিৰভাগ মক্কাবাসীসকলে তেখেতক অবজ্ঞা কৰে, কিছু সংখ্যকহে তেখেতৰ অনুসাৰী হয়। মূলত তিনি শ্ৰেণীৰ লোক তেখেতৰ অনুসাৰী হয় আৰু ইছলাম ধৰ্ম গ্ৰহণ কৰেঃ ১) সৰু ভাইসকল ও বৃহৎ ছওদাগৰসকলৰ পুত্ৰসকলে; ২) যিসকল ব্যক্তি তেখেতৰ সম্প্ৰদায়ৰ শীৰ্ষ স্থানৰ পৰা চ্যুত হৈছে বা শীৰ্ষ স্থানলৈ উপস্থিত হ'ব পৰা নাই বা দুৰ্বল ব্যক্তিসকলে, ৩) বিশেষকৈ নিৰাপত্তাহীন বিদেশীসকলে।&lt;ref&gt;Watt, The Cambridge History of Islam (1977), p. 36&lt;/ref&gt;

== অমুছলিমসকলৰ দৃষ্টিভঙ্গি ==
ফৰাচী সম্ৰাট [[নেপোলিয়ন বোনাপাৰ্ট|নেপোলিয়ন বোনাপাৰ্টে]] মুহাম্মাদক এজন আদৰ্শ ''আইন নিৰ্মাতা'' আৰু ''মহামানৱ'' আখ্যা দি মুহাম্মাদ (ছাঃ) আৰু ইছলামৰ ভূয়সী প্ৰশংসা কৰিছে।&lt;ref&gt;[https://archive.org/stream/talkofnapoleonat007678mbp#page/n321/mode/2up ''Talk Of Napoleon At St. Helena']' (1903), pp. 279–280&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Brockopp&quot;&gt;{{Cite book |ed1-first=Jonathan E. |ed1-last=Brockopp |title=The Cambridge Companion to Muhammad |url=http://www.cambridge.org/us/academic/subjects/history/middle-east-history/cambridge-companion-muhammad |ধাৰাবাহিক=Cambridge Companions to Religion |year=2010 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-0-521-71372-6}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite book |author=Younos, Farid |title=Islamic Culture|url=https://books.google.ca/books?id=NUEaAgAAQBAJ&amp;pg=PT31#v=onepage&amp;q&amp;f=false|ধাৰাবাহিক=Cambridge Companions to Religion|year=2010|publisher=AuthorHouse|language=ইংৰাজী|pages=15|isbn=978-1-4918-2344-6}}&lt;/ref&gt; ইতিহাসবিদ [[টমাচ কাৰ্লাইল]]&lt;ref&gt;{{Cite book|first=Thomas|last=Carlyle|year=1841|title=On heroes, hero worship and the heroic in history|url=https://archive.org/details/onheroesherowor08carlgoog|pages=[https://archive.org/details/onheroesherowor08carlgoog/page/n95 87]|publisher=James Fraser|language=ইংৰাজী|location=London}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite book|author=Kecia Ali|title=The Lives of Muhammad|url=http://books.google.com/books?id=-oWYBAAAQBAJ&amp;pg=PA48|year=2014|publisher=Harvard UP|language=ইংৰাজী|pages=48}}&lt;/ref&gt; আৰু উইলিয়াম [[ৱিলিয়াম মণ্টগামাৰি ৱাট|মণ্টগামাৰি ৱাট]]&lt;ref&gt;Watt, Bell (1995) p. 18&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Watt (1974), p. 232&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Watt (1974), p. 17&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Watt, ''The Cambridge history of Islam'', p. 37&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Lewis (1993), p. 45.&lt;/ref&gt; তেখেতসকলে নিজ নিজ কিতাপত মুহাম্মাদ (ছাঃ)ক [[ইতিহাস]]ৰ এজন অন্যতম ''প্ৰভাবশালী'' ইতিবাচক ''সংস্কাৰক'' হিচাপে উল্লেখ কৰিছে। ইয়াৰ উপৰিও [[মাইকেল এইচ. হাৰ্ট-ৰ বিশিষ্ট ১০০|মাইকেল এইচ. হাৰ্টৰ]] তেখেতৰ [[দ্য হাণ্ড্ৰেড: এ ৰেঙ্কিং অব দ্য মোষ্ট ইনফ্লুয়েনছিয়াল পাৰচনছ্ ইন হিষ্টৰি|বিশ্বৰ শ্ৰেষ্ঠ একশ মনীষী]] নামৰ জীৱনী গ্ৰন্থত মুহাম্মাদ (ছাঃ)ক প্ৰথম স্থানত ৰাখিছে।

==টোকা==
&lt;references group=&quot;n&quot;/&gt;

== তথ্যসূত্ৰ ==
{{reflist|30em}}

[[শ্ৰেণী:ধৰ্ম প্ৰচাৰক]]
[[শ্ৰেণী:ইছলাম ধৰ্ম]]</text>
      <sha1>qx8qs7u6qo1mimhp73c43c5pmsdafq6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>মিজো ভাষা</title>
    <ns>0</ns>
    <id>43086</id>
    <revision>
      <id>523101</id>
      <parentid>513084</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T03:54:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>29706</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>523101</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3538" sha1="25u1bu93ngiw19138opq6rff3osuiss" xml:space="preserve">{{পোখালি}}
{{Infobox Language
|name=মিজো
|states=[[ভাৰত]], [[বাংলাদেশ]], [[ম্যানমাৰ]]
|region= [[মিজোৰাম]], [[ত্ৰিপুৰা]], [[অসম]], [[মণিপুৰ]]
|speakers=৭ লাখৰ বেছি
|familycolor=Sino-tibetan
|fam2=([[তিব্বতি-বৰ্মী ভাষাসমূহ|তিব্বতি-বৰ্মী]])
|fam3=[[কুকি-চীন ভাষাসমূহ|কুকি-চীন]]
|fam4=কেন্দ্ৰীয়
|nation=[[মিজোৰাম]] ([[ভাৰত]])
|iso2=lus|iso3=lus}}
'''মিজো ভাষা''' ভাৰতৰ মিজোৰাম ৰাজ্যত প্ৰচলিত এটি ভাষা। ই চীনা-তিব্বত ভাষাপৰিবাৰৰ তিব্বত-বৰ্মী উপপৰিবাৰৰ কুকি-চীন দলৰ এটা ভাষা। মিজোভাষীসকল মূলত মিজোৰামত বাস কৰিলেও তাৰ বাহিৰেও ভাৰতৰ মণিপুৰ আৰু ত্ৰিপুৰা ৰাজ্যত, বাংলাদেশৰ পাৰ্বত্য চট্টগ্ৰামত আৰু উত্তৰ-পশ্চিম ম্যানমাৰৰ চীন পৰ্বত অঞ্চলত মিজো ভাষাভাষীসকল বাস কৰে। ই মূলতঃ লুচেই উপভাষাৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি গঢ় লৈ উঠিছে যদিও ইয়াৰ আশে-পাশে থকা মিজো বংশৰ পৰাও বহু শব্দৰ উৎপত্তি হৈছে। &lt;ref&gt;[http://mzuir.inflibnet.ac.in/bitstream/123456789/1034/1/R.%20Zothanliana,%20MIZO.pdf mzuir.inflibnet.ac.in] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20250304012159/http://mzuir.inflibnet.ac.in/bitstream/123456789/1034/1/R.%20Zothanliana,%20MIZO.pdf |date=2025-03-04 }} (PDF)&lt;/ref&gt; মিজো ভাষাৰ বিভিন্ন উপভাষাত ৭ লাখতকৈও বেছি মানুহে কথা পাতে। ভাষাটো লুচাই ভাষা নামেৰেও পৰিচিত। 

==লিখন পদ্ধতি==
এই ভাষাৰ বৰ্ণবিলাক হ'ল: a, â, á, à, aw, b, ch, d, e, ê, é, è, f, g, ng, h, i, ì, í, j, k, l, m, n, o, p, r, s, t, u, û, v, আৰু z। মিজো এটা সুৰপ্ৰধান ভাষা; অৰ্থাৎ একেই শব্দ কোৱাৰ সুৰৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি অৰ্থ পৰিৱৰ্তন হ'ব পাৰে।

==অধিক জানিবলৈ চাওক== 
*[https://web.archive.org/web/20161104011859/https://books.google.co.in/books?id=P6DJyXPQXr4C&amp;pg=PA1&amp;source=gbs_toc_r&amp;cad=2#v=onepage&amp;q&amp;f=false হিন্দী-ইংৰাজী-মিজো শব্দকোষ]
*[https://dsalsrv04.uchicago.edu/dictionaries/lorrain/ Dictionary of Lushai Language] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200813103529/https://dsalsrv04.uchicago.edu/dictionaries/lorrain/ |date=2020-08-13 }} 

== তথ্যসূত্ৰ == 

{{ভাৰতৰ ভাষাসমূহ}}
{{পৃথিৱীৰ প্ৰধান ভাষাসমূহ}}
 
[[শ্ৰেণী:ভাষা]]
[[শ্ৰেণী: ভাৰতৰ ভাষা]]
[[শ্ৰেণী:পোখালি (ভাষা)]]</text>
      <sha1>25u1bu93ngiw19138opq6rff3osuiss</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ফিজি হিন্দী</title>
    <ns>0</ns>
    <id>43564</id>
    <revision>
      <id>523129</id>
      <parentid>236086</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T09:28:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>added [[Category:ফিজি]] using [[WP:HC|HotCat]]</comment>
      <origin>523129</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2150" sha1="pmgxf37969m8vbyj245pazpbrbuf65k" xml:space="preserve">{{পোখালি}}

{{Infobox language
|name=ফিজি হিন্দী
|nativename=फिजी बात ''Fiji Baat''&lt;br /&gt;''হিন্দুস্থানী''
|states=[[ফিজি]] আৰু [[ওচেনিয়া]]ৰ কিছু দেশ
|speakers=৩ লাখ ৮০ হাজাৰ (১৯৯০)
|rank=
|familycolor=Indo-European
|fam2=[[ইণ্ডো-ইৰানীয় ভাষাপৰিবাৰ|ইণ্ডো-ইৰানীয়]]
|fam3=[[ইণ্ডো-আৰ্য্য ভাষাসমূহ|ইণ্ডো-আৰ্য্য]]
|fam4=মধ্যম (হিন্দী)
|fam5=[[পূৰ্বী হিন্দী]]
|fam6=[[Awadhi language|অৱধী]]
|script=[[ৰোমান লিপি|ৰোমান]], [[দেৱনাগৰী লিপি]]
|nation={{FIJ}}
|iso3=hif
|glotto=fiji1242
|glottorefname=Fiji Hindi
}}
'''ফিজি হিন্দী ভাষা''' ([[হিন্দী ভাষা|ৰোমান হিন্দী ভাষাত]]: Fiji Hindi; [[হিন্দী ভাষা|হিন্দী ভাষাত]]: फिजी हिन्दी) - এই ভাষাটো ভাৰতীয় বংশোদ্ভূত ফিজিয় নাগৰিকসকলৰদ্বাৰা সৰ্বাধিক ব্যৱহৃত ভাষা। ফিজি হিন্দীত মূলত [[ফিজি|ফিজিৰ]] আৰু পাৰ্শ্বৱৰ্তী অঞ্চলৰ প্ৰায় ৩ লাখ ৮০ হাজাৰ মানুহে কথা পাতে। [[ভাৰতবৰ্ষ|ভাৰতবৰ্ষত]] প্ৰচলিত ফিজি হিন্দীৰ উপভাষাটো [[ভোজপুৰী ভাষা|ভোজপুৰীৰ]] লগতে বিহাৰী আদি অন্যান্য নামেৰে পৰিচিত। 


== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references/&gt;

{{ভাৰতৰ ভাষাসমূহ}}
{{পৃথিৱীৰ প্ৰধান ভাষাসমূহ}}

[[শ্ৰেণী:ভাষা]]
[[শ্ৰেণী:ফিজি]]</text>
      <sha1>pmgxf37969m8vbyj245pazpbrbuf65k</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523131</id>
      <parentid>523129</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T09:30:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>523131</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2142" sha1="tra3ljbtxf40nkmxr42p7w4xufwav3f" xml:space="preserve">{{পোখালি}}

{{Infobox language
|name=ফিজি হিন্দী
|nativename=फिजी बात ''Fiji Baat''&lt;br /&gt;''হিন্দুস্থানী''
|states=[[ফিজি]] আৰু [[ওচেনিয়া]]ৰ কিছু দেশ
|speakers=৩ লাখ ৮০ হাজাৰ (১৯৯০)
|rank=
|familycolor=Indo-European
|fam2=[[ইণ্ডো-ইৰানীয় ভাষাপৰিবাৰ|ইণ্ডো-ইৰানীয়]]
|fam3=[[ইণ্ডো-আৰ্য্য ভাষাসমূহ|ইণ্ডো-আৰ্য্য]]
|fam4=মধ্যম (হিন্দী)
|fam5=[[পূৰ্বী হিন্দী]]
|fam6=[[Awadhi language|অৱধী]]
|script=[[ৰোমান লিপি|ৰোমান]], [[দেৱনাগৰী লিপি]]
|nation={{FIJ}}
|iso3=hif
|glotto=fiji1242
|glottorefname=Fiji Hindi
}}
'''ফিজি হিন্দী ভাষা''' ([[হিন্দী ভাষা|ৰোমান হিন্দী ভাষাত]]: Fiji Hindi; [[হিন্দী ভাষা|হিন্দী ভাষাত]]: फिजी हिन्दी) - এই ভাষাটো ভাৰতীয় বংশোদ্ভূত ফিজিয় নাগৰিকসকলৰদ্বাৰা সৰ্বাধিক ব্যৱহৃত ভাষা। ফিজি হিন্দীত মূলত [[ফিজি]] আৰু তাৰ পাৰ্শ্বৱৰ্তী অঞ্চলৰ প্ৰায় ৩ লাখ ৮০ হাজাৰ মানুহে কথা পাতে। [[ভাৰতবৰ্ষ|ভাৰতবৰ্ষত]] প্ৰচলিত ফিজি হিন্দীৰ উপভাষাটো [[ভোজপুৰী ভাষা|ভোজপুৰীৰ]] লগতে বিহাৰী আদি অন্যান্য নামেৰে পৰিচিত।

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references/&gt;

{{ভাৰতৰ ভাষাসমূহ}}
{{পৃথিৱীৰ প্ৰধান ভাষাসমূহ}}

[[শ্ৰেণী:ভাষা]]
[[শ্ৰেণী:ফিজি]]</text>
      <sha1>tra3ljbtxf40nkmxr42p7w4xufwav3f</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523147</id>
      <parentid>523131</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T09:53:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>523147</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7811" sha1="moium6xmqstmj3webdh72m18adlx0w6" xml:space="preserve">{{পোখালি}}{{Infobox language
|name=ফিজি হিন্দী
|nativename=फिजी बात ''Fiji Baat''&lt;br /&gt;''হিন্দুস্থানী''
|states=[[ফিজি]] আৰু [[ওচেনিয়া]]ৰ কিছু দেশ
|speakers=৩ লাখ ৮০ হাজাৰ (১৯৯০)
|rank=
|familycolor=Indo-European
|fam2=[[ইণ্ডো-ইৰানীয় ভাষাপৰিবাৰ|ইণ্ডো-ইৰানীয়]]
|fam3=[[ইণ্ডো-আৰ্য্য ভাষাসমূহ|ইণ্ডো-আৰ্য্য]]
|fam4=মধ্যম (হিন্দী)
|fam5=[[পূৰ্বী হিন্দী]]
|fam6=[[Awadhi language|অৱধী]]
|script=[[ৰোমান লিপি|ৰোমান]], [[দেৱনাগৰী লিপি]]
|nation={{FIJ}}
|iso3=hif
|glotto=fiji1242
|glottorefname=Fiji Hindi
}}
'''ফিজি হিন্দী ভাষা''' ([[হিন্দী ভাষা|ৰোমান হিন্দী ভাষাত]]: Fiji Hindi; [[হিন্দী ভাষা|হিন্দী ভাষাত]]: फिजी हिन्दी) - এই ভাষাটো ভাৰতীয় বংশোদ্ভূত ফিজিয় নাগৰিকসকলৰদ্বাৰা সৰ্বাধিক ব্যৱহৃত ভাষা। ফিজি হিন্দীত মূলত [[ফিজি]] আৰু তাৰ পাৰ্শ্বৱৰ্তী অঞ্চলৰ প্ৰায় ৩ লাখ ৮০ হাজাৰ মানুহে কথা পাতে। [[ভাৰতবৰ্ষ|ভাৰতবৰ্ষত]] প্ৰচলিত ফিজি হিন্দীৰ উপভাষাটো [[ভোজপুৰী ভাষা|ভোজপুৰীৰ]] লগতে বিহাৰী আদি অন্যান্য নামেৰে পৰিচিত।

== ইতিহাস ==
এইবোৰ হৈছে ফিজিত অহা কৰ্মচ্যুত মজুৰসকলৰ দ্বাৰা কোৱা ভাষা আৰু উপভাষাসমূহৰ শতাংশ।

{|class=&quot;wikitable&quot;
|-
! ভাষা/উপভাষা !! সংখ্যা !! শতাংশ
|-
|''বিহাৰী ভাষাসমূহ (মূলতঃ [[ভোজপুৰী ভাষা|ভোজপুৰী]], লগতে [[মৈথিলী ভাষা|মৈথিলী]] আৰু [[মগহী]])''   ||১৭,৮৬৮  ||৩৯.৩%
|-
|''পূৱ হিন্দী উপভাষাসমূহ (মূলতঃ [[অৱধী ভাষা|অৱধী]], লগতে [[বঘেলী ভাষা|বঘেলী]] আৰু [[ছত্তিশগড়ী]])''   ||১৬,৮৭১  ||৩৭.১%
|-
|''পশ্চিম হিন্দী উপভাষাসমূহ ([[হিন্দুস্তানী ভাষা|হিন্দুস্তানী]], [[বুন্দেলী]], [[ব্ৰজভাষা]], [[হৰিয়াণভী]], আদিতো)''   ||৬,৯০৩  ||১৫.২%
|-
|''ৰাজস্থানী উপভাষাসমূহ ([[মাৰৱাৰী ভাষা|মাৰৱাৰী]])''   ||১,১১১  ||২.৪%
|-
|''দ্ৰাবিড়ীয় ভাষাসমূহ ([[তামিল ভাষা|তামিল]], [[তেলুগু ভাষা|তেলুগু]], আদিতো)''   ||২,১৮৬  ||৪.৮%
|}

প্ৰাৰম্ভতঃ, অধিকাংশ [[গিৰমিটিয়া|কৰ্মচ্যুত মজুৰ]] ফিজিলৈ [[বেঙ্গল প্ৰেছিডেঞ্চী|বেঙ্গল]] আৰু [[উত্তৰ প্ৰদেশ]] আৰু [[বিহাৰ]]ৰ কেন্দ্ৰীয় আৰু পূব অংশৰ জিলাসমূহৰ পৰা আহিছিল, আৰু এটা সৰু শতাংশ [[উত্তৰ-পশ্চিম সীমান্ত]] আৰু [[দক্ষিণ ভাৰত]] ([[মাদ্ৰাজ প্ৰেছিডেঞ্চী]])ৰ পৰা, যেনে [[আন্ধ্ৰ প্ৰদেশ]] আৰু [[তামিলনাডু]], ১৯শ শতিকাৰ শেষ আৰু ২০শ শতিকাৰ আৰম্ভণিত আহিছিল।

সময়ৰ লগে লগে, [[ফিজি]]ত এটা বিশেষ ধৰণৰ [[ভাৰতীয়-আৰ্য ভাষা]] [[পূৱ হিন্দী]] [[আধাৰ (ভাষাবিজ্ঞান)|আধাৰ]] লৈ গঢ় লৈ উঠিল, যিটো অঞ্চলটোৰ ভাষাসমূহৰ উপাদানৰ সৈতে কিছু স্থানীয় ফিজিয়ান আৰু [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী]]ৰ উপাদান মিশ্ৰণ কৰি গঢ় লোৱা হৈছিল। ফিজি হিন্দীৰ বিকাশ ত্বৰান্বিত হৈছিল যেতিয়া ভিন্ন ভাষা কোৱা মজুৰসকলক একেলগে কাম কৰিবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল আৰু মজুৰসকলৰ শিশুদের কামৰ সময়ত দায়িত্বত ৰখা আৰম্ভ হৈছিল। ফিজিত কৰ্মচ্যুতিৰ সময়ছোৱাত বসবাস কৰা পাৰ্সি ৰাইটে লিখিছিল:

{{Quote|ফিজিত জন্ম লোৱা ভাৰতীয় শিশুসকলে এটা মিশ্ৰ ভাষা শিকিব; ভাৰতীয় জনসংখ্যাৰ মাজত বহুত ভিন্ন উপভাষা আছে, আৰু ফিজিয়ানসকলৰ সৈতে ঘনিষ্ঠ যোগাযোগো আছে। শিশুসকলে প্ৰতিটো ভাষাৰ অলপ অলপ অংশ শিকি লয়, আৰু তেওঁলোকে বুজি নাপায় যে তেওঁলোকৰ পিতৃ-মাতৃয়ে প্ৰাৰম্ভতে কোনটো ভাষা ক'ছিল।&lt;ref&gt;{{cite book |title = Seventy-two years in Australia and the South Pacific|last = Wright|first = Percey|year = 1910|publisher = Mitchell Library|location = Sydney}}&lt;/ref&gt;}}

অন্যান্য লেখক, যেনে বাৰ্টন&lt;ref&gt;{{cite book |title= The Fiji of Today|last= Burton|first= John W.|year= 1910|publisher= Charles H. Kelly|location=London }}&lt;/ref&gt; (১৯১৪) আৰু লেনউড&lt;ref&gt;{{cite book |title=Pastels from the Pacific |url=https://archive.org/details/pastelsfrompaci00lenwgoog |last= Lenwood|first= F.|year= 1917|publisher= Oxford University Press|location=London }}&lt;/ref&gt; (১৯১৭)-এও এনেধৰণৰ মন্তব্য কৰিছিল। ১৯২০ দশকৰ শেষলৈকে ফিজিত জন্ম হোৱা সকলো ফিজি ভাৰতীয় শিশুৱে ফিজি হিন্দী শিকিছিল, যি উত্তৰ আৰু দক্ষিণ ভাৰতীয়সকলৰ বাবে একেটা সাধাৰণ ভাষা হৈ পৰিছিল।&lt;ref&gt;
{{cite book 
|title= Polynesia|last=Hands |first= W. J. |year= 1929 
|publisher= Society for the Propagation of the Gospel in Foreign Parts 
|location= Westminster 
}}
&lt;/ref&gt;

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references/&gt;

{{ভাৰতৰ ভাষাসমূহ}}
{{পৃথিৱীৰ প্ৰধান ভাষাসমূহ}}

[[শ্ৰেণী:ভাষা]]
[[শ্ৰেণী:ফিজি]]</text>
      <sha1>moium6xmqstmj3webdh72m18adlx0w6</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523149</id>
      <parentid>523147</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T09:59:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>523149</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7727" sha1="3xpqimd7qrr59byjdze6n1ocbuvj4ch" xml:space="preserve">{{পোখালি}}{{Infobox language
|name=ফিজি হিন্দী
|nativename=फिजी बात ''Fiji Baat''&lt;br /&gt;''হিন্দুস্থানী''
|states=[[ফিজি]] আৰু [[ওচেনিয়া]]ৰ কিছু দেশ
|speakers=৩ লাখ ৮০ হাজাৰ (১৯৯০)
|rank=
|familycolor=Indo-European
|fam2=[[ইণ্ডো-ইৰানীয় ভাষাপৰিবাৰ|ইণ্ডো-ইৰানীয়]]
|fam3=[[ইণ্ডো-আৰ্য্য ভাষাসমূহ|ইণ্ডো-আৰ্য্য]]
|fam4=মধ্যম (হিন্দী)
|fam5=[[পূৰ্বী হিন্দী]]
|fam6=[[Awadhi language|অৱধী]]
|script=[[ৰোমান লিপি|ৰোমান]], [[দেৱনাগৰী লিপি]]
|nation={{FIJ}}
|iso3=hif
|glotto=fiji1242
|glottorefname=Fiji Hindi
}}
'''ফিজি হিন্দী ভাষা''' ([[হিন্দী ভাষা|ৰোমান হিন্দী ভাষাত]]: Fiji Hindi; [[হিন্দী ভাষা|হিন্দী ভাষাত]]: फिजी हिन्दी) - এই ভাষাটো ভাৰতীয় বংশোদ্ভূত ফিজিয় নাগৰিকসকলৰদ্বাৰা সৰ্বাধিক ব্যৱহৃত ভাষা। ফিজি হিন্দীত মূলত [[ফিজি]] আৰু তাৰ পাৰ্শ্বৱৰ্তী অঞ্চলৰ প্ৰায় ৩ লাখ ৮০ হাজাৰ মানুহে কথা পাতে। [[ভাৰতবৰ্ষ|ভাৰতবৰ্ষত]] প্ৰচলিত ফিজি হিন্দীৰ উপভাষাটো [[ভোজপুৰী ভাষা|ভোজপুৰীৰ]] লগতে বিহাৰী আদি অন্যান্য নামেৰে পৰিচিত।

== ইতিহাস ==
এইবোৰ হৈছে ফিজিত অহা কৰ্মচ্যুত মজুৰসকলৰ দ্বাৰা কোৱা ভাষা আৰু উপভাষাসমূহৰ শতাংশ।

{|class=&quot;wikitable&quot;
|-
! ভাষা/উপভাষা !! সংখ্যা !! শতাংশ
|-
|''বিহাৰী ভাষাসমূহ (মূলতঃ [[ভোজপুৰী ভাষা|ভোজপুৰী]], লগতে [[মৈথিলী ভাষা|মৈথিলী]] আৰু [[মগহী]])''   ||১৭,৮৬৮  ||৩৯.৩%
|-
|''পূৱ হিন্দী উপভাষাসমূহ (মূলতঃ [[অৱধী ভাষা|অৱধী]], লগতে [[বঘেলী ভাষা|বঘেলী]] আৰু [[ছত্তিশগড়ী]])''   ||১৬,৮৭১  ||৩৭.১%
|-
|''পশ্চিম হিন্দী উপভাষাসমূহ ([[হিন্দুস্তানী ভাষা|হিন্দুস্তানী]], [[বুন্দেলী]], [[ব্ৰজভাষা]], [[হৰিয়াণভী]], আদিতো)''   ||৬,৯০৩  ||১৫.২%
|-
|''ৰাজস্থানী উপভাষাসমূহ ([[মাৰৱাৰী ভাষা|মাৰৱাৰী]])''   ||১,১১১  ||২.৪%
|-
|''দ্ৰাবিড়ীয় ভাষাসমূহ ([[তামিল ভাষা|তামিল]], [[তেলুগু ভাষা|তেলুগু]], আদিতো)''   ||২,১৮৬  ||৪.৮%
|}

প্ৰাৰম্ভতঃ, অধিকাংশ গিৰমিটিয়া (কৰ্মচ্যুত শ্ৰমিক)সকল [[বংগ]], [[উত্তৰ প্ৰদেশ]] আৰু [[বিহাৰ]]ৰ কেন্দ্ৰীয় আৰু পূব অংশৰ জিলাসমূহৰ পৰা, আৰু এটা সৰু শতাংশ উত্তৰ-পশ্চিম সীমান্ত আৰু [[দক্ষিণ ভাৰত]] ([[মাদ্ৰাজ]])ৰ পৰা, যেনে [[অন্ধ্ৰপ্ৰদেশ]] আৰু [[তামিলনাডু]] ১৯শ শতিকাৰ শেষ আৰু ২০শ শতিকাৰ আৰম্ভণিত ফিজিলৈ গৈছিল।

সময়ৰ লগে লগে, [[ফিজি]]ত এটা বিশেষ ধৰণৰ [[ভাৰতীয়-আৰ্য ভাষা]] [[পূব হিন্দী]] [[আধাৰ (ভাষাবিজ্ঞান)|আধাৰ]] হিচাপে লৈ গঢ় লৈ উঠিল, যিটো অঞ্চলটোৰ ভাষাসমূহৰ উপাদানৰ সৈতে কিছু স্থানীয় ফিজিয়ান আৰু [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী]]ৰ উপাদান মিশ্ৰণ কৰি গঢ় লোৱা হৈছিল। ফিজি হিন্দীৰ বিকাশ ত্বৰান্বিত হৈছিল যেতিয়া ভিন্ন ভাষা কোৱা শ্ৰমিকসকলক একেলগে কাম কৰিবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল আৰু শ্ৰমিকসকলৰ শিশুবিলাকৰ কামৰ সময়ত দায়িত্বত ৰখা আৰম্ভ হৈছিল। ফিজিত কৰ্মচ্যুতিৰ সময়ছোৱাত বসবাস কৰা পাৰ্ছি ৰাইটে লিখিছিল:

{{Quote|ফিজিত জন্ম লোৱা ভাৰতীয় শিশুসকলে এটা মিশ্ৰ ভাষা শিকিব; ভাৰতীয় জনসংখ্যাৰ মাজত বহুত ভিন্ন উপভাষা আছে, আৰু ফিজিয়ানসকলৰ সৈতে ঘনিষ্ঠ যোগাযোগো আছে। শিশুসকলে প্ৰতিটো ভাষাৰ অলপ অলপ অংশ শিকি লয়, আৰু তেওঁলোকে বুজি নাপায় যে তেওঁলোকৰ পিতৃ-মাতৃয়ে প্ৰাৰম্ভতে কোনটো ভাষা কৈছিল।&lt;ref&gt;{{cite book |title = Seventy-two years in Australia and the South Pacific|last = Wright|first = Percey|year = 1910|publisher = Mitchell Library|location = Sydney}}&lt;/ref&gt;}}

অন্যান্য লেখক, যেনে বাৰ্টন&lt;ref&gt;{{cite book |title= The Fiji of Today|last= Burton|first= John W.|year= 1910|publisher= Charles H. Kelly|location=London }}&lt;/ref&gt; (১৯১৪) আৰু লেনউড&lt;ref&gt;{{cite book |title=Pastels from the Pacific |url=https://archive.org/details/pastelsfrompaci00lenwgoog |last= Lenwood|first= F.|year= 1917|publisher= Oxford University Press|location=London }}&lt;/ref&gt; (১৯১৭)-এও এনেধৰণৰ মন্তব্য কৰিছিল। ১৯২০ দশকৰ শেষলৈকে ফিজিত জন্ম হোৱা সকলো ফিজি ভাৰতীয় শিশুৱে ফিজি হিন্দী শিকিছিল, যি উত্তৰ আৰু দক্ষিণ ভাৰতীয়সকলৰ বাবে একেটা সাধাৰণ ভাষা হৈ পৰিছিল।&lt;ref&gt;
{{cite book 
|title= Polynesia|last=Hands |first= W. J. |year= 1929 
|publisher= Society for the Propagation of the Gospel in Foreign Parts 
|location= Westminster 
}}
&lt;/ref&gt;

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references/&gt;

{{ভাৰতৰ ভাষাসমূহ}}
{{পৃথিৱীৰ প্ৰধান ভাষাসমূহ}}

[[শ্ৰেণী:ভাষা]]
[[শ্ৰেণী:ফিজি]]</text>
      <sha1>3xpqimd7qrr59byjdze6n1ocbuvj4ch</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523157</id>
      <parentid>523149</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T10:20:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>523157</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7834" sha1="klolhnpwocyp8e1mb9a2gcrdl5var9u" xml:space="preserve">{{পোখালি}}{{Infobox language
|name=ফিজি হিন্দী
|nativename=फिजी बात ''Fiji Baat''&lt;br /&gt;''হিন্দুস্থানী''
|states=[[ফিজি]] আৰু [[ওচেনিয়া]]ৰ কিছু দেশ
|speakers=৩ লাখ ৮০ হাজাৰ (১৯৯০)
|rank=
|familycolor=Indo-European
|fam2=[[ইণ্ডো-ইৰানীয় ভাষাপৰিবাৰ|ইণ্ডো-ইৰানীয়]]
|fam3=[[ইণ্ডো-আৰ্য্য ভাষাসমূহ|ইণ্ডো-আৰ্য্য]]
|fam4=মধ্যম (হিন্দী)
|fam5=[[পূৰ্বী হিন্দী]]
|fam6=[[Awadhi language|অৱধী]]
|script=[[ৰোমান লিপি|ৰোমান]], [[দেৱনাগৰী লিপি]]
|nation={{FIJ}}
|iso3=hif
|glotto=fiji1242
|glottorefname=Fiji Hindi
}}
'''ফিজি হিন্দী ভাষা''' ([[হিন্দী ভাষা|ৰোমান হিন্দী ভাষাত]]: Fiji Hindi; [[হিন্দী ভাষা|হিন্দী ভাষাত]]: फिजी हिन्दी) - এই ভাষাটো ভাৰতীয় বংশোদ্ভূত ফিজিয় নাগৰিকসকলৰদ্বাৰা সৰ্বাধিক ব্যৱহৃত ভাষা। ফিজি হিন্দীত মূলত [[ফিজি]] আৰু তাৰ পাৰ্শ্বৱৰ্তী অঞ্চলৰ প্ৰায় ৩ লাখ ৮০ হাজাৰ মানুহে কথা পাতে। [[ভাৰতবৰ্ষ|ভাৰতবৰ্ষত]] প্ৰচলিত ফিজি হিন্দীৰ উপভাষাটো [[ভোজপুৰী ভাষা|ভোজপুৰীৰ]] লগতে বিহাৰী আদি অন্যান্য নামেৰে পৰিচিত। ই [[কেৰিবিয়ান হিন্দুস্তানী]]ৰ অন্তৰ্গত।

== ইতিহাস ==
এইবোৰ হৈছে ফিজিত অহা কৰ্মচ্যুত মজুৰসকলৰ দ্বাৰা কোৱা ভাষা আৰু উপভাষাসমূহৰ শতাংশ।

{|class=&quot;wikitable&quot;
|-
! ভাষা/উপভাষা !! সংখ্যা !! শতাংশ
|-
|''বিহাৰী ভাষাসমূহ (মূলতঃ [[ভোজপুৰী ভাষা|ভোজপুৰী]], লগতে [[মৈথিলী ভাষা|মৈথিলী]] আৰু [[মগহী]])''   ||১৭,৮৬৮  ||৩৯.৩%
|-
|''পূৱ হিন্দী উপভাষাসমূহ (মূলতঃ [[অৱধী ভাষা|অৱধী]], লগতে [[বঘেলী ভাষা|বঘেলী]] আৰু [[ছত্তিশগড়ী]])''   ||১৬,৮৭১  ||৩৭.১%
|-
|''পশ্চিম হিন্দী উপভাষাসমূহ ([[হিন্দুস্তানী ভাষা|হিন্দুস্তানী]], [[বুন্দেলী]], [[ব্ৰজভাষা]], [[হৰিয়াণভী]], আদিতো)''   ||৬,৯০৩  ||১৫.২%
|-
|''ৰাজস্থানী উপভাষাসমূহ ([[মাৰৱাৰী ভাষা|মাৰৱাৰী]])''   ||১,১১১  ||২.৪%
|-
|''দ্ৰাবিড়ীয় ভাষাসমূহ ([[তামিল ভাষা|তামিল]], [[তেলুগু ভাষা|তেলুগু]], আদিতো)''   ||২,১৮৬  ||৪.৮%
|}

প্ৰাৰম্ভতঃ, অধিকাংশ গিৰমিটিয়া (কৰ্মচ্যুত শ্ৰমিক)সকল [[বংগ]], [[উত্তৰ প্ৰদেশ]] আৰু [[বিহাৰ]]ৰ কেন্দ্ৰীয় আৰু পূব অংশৰ জিলাসমূহৰ পৰা, আৰু এটা সৰু শতাংশ উত্তৰ-পশ্চিম সীমান্ত আৰু [[দক্ষিণ ভাৰত]] ([[মাদ্ৰাজ]])ৰ পৰা, যেনে [[অন্ধ্ৰপ্ৰদেশ]] আৰু [[তামিলনাডু]] ১৯শ শতিকাৰ শেষ আৰু ২০শ শতিকাৰ আৰম্ভণিত ফিজিলৈ গৈছিল।

সময়ৰ লগে লগে, [[ফিজি]]ত এটা বিশেষ ধৰণৰ [[ভাৰতীয়-আৰ্য ভাষা]] [[পূব হিন্দী]] [[আধাৰ (ভাষাবিজ্ঞান)|আধাৰ]] হিচাপে লৈ গঢ় লৈ উঠিল, যিটো অঞ্চলটোৰ ভাষাসমূহৰ উপাদানৰ সৈতে কিছু স্থানীয় ফিজিয়ান আৰু [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী]]ৰ উপাদান মিশ্ৰণ কৰি গঢ় লোৱা হৈছিল। ফিজি হিন্দীৰ বিকাশ ত্বৰান্বিত হৈছিল যেতিয়া ভিন্ন ভাষা কোৱা শ্ৰমিকসকলক একেলগে কাম কৰিবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল আৰু শ্ৰমিকসকলৰ শিশুবিলাকৰ কামৰ সময়ত দায়িত্বত ৰখা আৰম্ভ হৈছিল। ফিজিত কৰ্মচ্যুতিৰ সময়ছোৱাত বসবাস কৰা পাৰ্ছি ৰাইটে লিখিছিল:

{{Quote|ফিজিত জন্ম লোৱা ভাৰতীয় শিশুসকলে এটা মিশ্ৰ ভাষা শিকিব; ভাৰতীয় জনসংখ্যাৰ মাজত বহুত ভিন্ন উপভাষা আছে, আৰু ফিজিয়ানসকলৰ সৈতে ঘনিষ্ঠ যোগাযোগো আছে। শিশুসকলে প্ৰতিটো ভাষাৰ অলপ অলপ অংশ শিকি লয়, আৰু তেওঁলোকে বুজি নাপায় যে তেওঁলোকৰ পিতৃ-মাতৃয়ে প্ৰাৰম্ভতে কোনটো ভাষা কৈছিল।&lt;ref&gt;{{cite book |title = Seventy-two years in Australia and the South Pacific|last = Wright|first = Percey|year = 1910|publisher = Mitchell Library|location = Sydney}}&lt;/ref&gt;}}

অন্যান্য লেখক, যেনে বাৰ্টন&lt;ref&gt;{{cite book |title= The Fiji of Today|last= Burton|first= John W.|year= 1910|publisher= Charles H. Kelly|location=London }}&lt;/ref&gt; (১৯১৪) আৰু লেনউড&lt;ref&gt;{{cite book |title=Pastels from the Pacific |url=https://archive.org/details/pastelsfrompaci00lenwgoog |last= Lenwood|first= F.|year= 1917|publisher= Oxford University Press|location=London }}&lt;/ref&gt; (১৯১৭)-এও এনেধৰণৰ মন্তব্য কৰিছিল। ১৯২০ দশকৰ শেষলৈকে ফিজিত জন্ম হোৱা সকলো ফিজি ভাৰতীয় শিশুৱে ফিজি হিন্দী শিকিছিল, যি উত্তৰ আৰু দক্ষিণ ভাৰতীয়সকলৰ বাবে একেটা সাধাৰণ ভাষা হৈ পৰিছিল।&lt;ref&gt;
{{cite book 
|title= Polynesia|last=Hands |first= W. J. |year= 1929 
|publisher= Society for the Propagation of the Gospel in Foreign Parts 
|location= Westminster 
}}
&lt;/ref&gt;

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references/&gt;

{{ভাৰতৰ ভাষাসমূহ}}
{{পৃথিৱীৰ প্ৰধান ভাষাসমূহ}}

[[শ্ৰেণী:ভাষা]]
[[শ্ৰেণী:ফিজি]]</text>
      <sha1>klolhnpwocyp8e1mb9a2gcrdl5var9u</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523159</id>
      <parentid>523157</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T10:23:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>523159</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7838" sha1="1xui854n2gd9mag110phrvhkrpd3o2f" xml:space="preserve">{{পোখালি}}{{Infobox language
|name=ফিজি হিন্দী
|nativename=फिजी बात ''Fiji Baat''&lt;br /&gt;''হিন্দুস্থানী''
|states=[[ফিজি]] আৰু [[ওচেনিয়া]]ৰ কিছু দেশ
|speakers=৩ লাখ ৮০ হাজাৰ (১৯৯০)
|rank=
|familycolor=Indo-European
|fam2=[[ইণ্ডো-ইৰানীয় ভাষাপৰিবাৰ|ইণ্ডো-ইৰানীয়]]
|fam3=[[ইণ্ডো-আৰ্য্য ভাষাসমূহ|ইণ্ডো-আৰ্য্য]]
|fam4=মধ্যম (হিন্দী)
|fam5=[[পূৰ্বী হিন্দী]]
|fam6=[[Awadhi language|অৱধী]]
|script=[[ৰোমান লিপি|ৰোমান]], [[দেৱনাগৰী লিপি]]
|nation={{FIJ}}
|iso3=hif
|glotto=fiji1242
|glottorefname=Fiji Hindi
}}
'''ফিজি হিন্দী ভাষা''' ([[হিন্দী ভাষা|ৰোমান হিন্দী ভাষাত]]: Fiji Hindi; [[হিন্দী ভাষা|হিন্দী ভাষাত]]: फिजी हिन्दी) - এই ভাষাটো ভাৰতীয় বংশোদ্ভূত ফিজিয় নাগৰিকসকলৰদ্বাৰা সৰ্বাধিক ব্যৱহৃত ভাষা। ফিজি হিন্দীত মূলত [[ফিজি]] আৰু তাৰ পাৰ্শ্বৱৰ্তী অঞ্চলৰ প্ৰায় ৩ লাখ ৮০ হাজাৰ মানুহে কথা পাতে। [[ভাৰতবৰ্ষ|ভাৰতবৰ্ষত]] প্ৰচলিত ফিজি হিন্দীৰ উপভাষাটো [[ভোজপুৰী ভাষা|ভোজপুৰীৰ]] লগতে বিহাৰী আদি অন্যান্য নামেৰে পৰিচিত। ই [[কেৰিবিয়ান হিন্দুস্তানী]]ৰ অন্তৰ্গত।

== ইতিহাস ==
এইবোৰ হৈছে ফিজিত অহা কৰ্মচ্যুত মজুৰসকলৰ দ্বাৰা কোৱা ভাষা আৰু উপভাষাসমূহৰ শতাংশ।

{|class=&quot;wikitable&quot;
|-
! ভাষা/উপভাষা !! সংখ্যা !! শতাংশ
|-
|''বিহাৰী ভাষাসমূহ (মূলতঃ [[ভোজপুৰী ভাষা|ভোজপুৰী]], লগতে [[মৈথিলী ভাষা|মৈথিলী]] আৰু [[মগহী]])''   ||১৭,৮৬৮  ||৩৯.৩%
|-
|''পূৱ হিন্দী উপভাষাসমূহ (মূলতঃ [[অৱধী ভাষা|অৱধী]], লগতে [[বঘেলী ভাষা|বঘেলী]] আৰু [[ছত্তিশগড়ী]])''   ||১৬,৮৭১  ||৩৭.১%
|-
|''পশ্চিম হিন্দী উপভাষাসমূহ ([[হিন্দুস্তানী ভাষা|হিন্দুস্তানী]], [[বুন্দেলী]], [[ব্ৰজভাষা]], [[হৰিয়াণভী]], আদিতো)''   ||৬,৯০৩  ||১৫.২%
|-
|''ৰাজস্থানী উপভাষাসমূহ ([[মাৰৱাৰী ভাষা|মাৰৱাৰী]])''   ||১,১১১  ||২.৪%
|-
|''দ্ৰাবিড়ীয় ভাষাসমূহ ([[তামিল ভাষা|তামিল]], [[তেলুগু ভাষা|তেলুগু]], আদিতো)''   ||২,১৮৬  ||৪.৮%
|}

প্ৰাৰম্ভতঃ, অধিকাংশ [[গিৰমিটিয়া]] (কৰ্মচ্যুত শ্ৰমিক)সকল [[বংগ]], [[উত্তৰ প্ৰদেশ]] আৰু [[বিহাৰ]]ৰ কেন্দ্ৰীয় আৰু পূব অংশৰ জিলাসমূহৰ পৰা, আৰু এটা সৰু শতাংশ উত্তৰ-পশ্চিম সীমান্ত আৰু [[দক্ষিণ ভাৰত]] ([[মাদ্ৰাজ]])ৰ পৰা, যেনে [[অন্ধ্ৰপ্ৰদেশ]] আৰু [[তামিলনাডু]] ১৯শ শতিকাৰ শেষ আৰু ২০শ শতিকাৰ আৰম্ভণিত ফিজিলৈ গৈছিল।

সময়ৰ লগে লগে, [[ফিজি]]ত এটা বিশেষ ধৰণৰ [[ভাৰতীয়-আৰ্য ভাষা]] [[পূব হিন্দী]] [[আধাৰ (ভাষাবিজ্ঞান)|আধাৰ]] হিচাপে লৈ গঢ় লৈ উঠিল, যিটো অঞ্চলটোৰ ভাষাসমূহৰ উপাদানৰ সৈতে কিছু স্থানীয় ফিজিয়ান আৰু [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী]]ৰ উপাদান মিশ্ৰণ কৰি গঢ় লোৱা হৈছিল। ফিজি হিন্দীৰ বিকাশ ত্বৰান্বিত হৈছিল যেতিয়া ভিন্ন ভাষা কোৱা শ্ৰমিকসকলক একেলগে কাম কৰিবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল আৰু শ্ৰমিকসকলৰ শিশুবিলাকৰ কামৰ সময়ত দায়িত্বত ৰখা আৰম্ভ হৈছিল। ফিজিত কৰ্মচ্যুতিৰ সময়ছোৱাত বসবাস কৰা পাৰ্ছি ৰাইটে লিখিছিল:

{{Quote|ফিজিত জন্ম লোৱা ভাৰতীয় শিশুসকলে এটা মিশ্ৰ ভাষা শিকিব; ভাৰতীয় জনসংখ্যাৰ মাজত বহুত ভিন্ন উপভাষা আছে, আৰু ফিজিয়ানসকলৰ সৈতে ঘনিষ্ঠ যোগাযোগো আছে। শিশুসকলে প্ৰতিটো ভাষাৰ অলপ অলপ অংশ শিকি লয়, আৰু তেওঁলোকে বুজি নাপায় যে তেওঁলোকৰ পিতৃ-মাতৃয়ে প্ৰাৰম্ভতে কোনটো ভাষা কৈছিল।&lt;ref&gt;{{cite book |title = Seventy-two years in Australia and the South Pacific|last = Wright|first = Percey|year = 1910|publisher = Mitchell Library|location = Sydney}}&lt;/ref&gt;}}

অন্যান্য লেখক, যেনে বাৰ্টন&lt;ref&gt;{{cite book |title= The Fiji of Today|last= Burton|first= John W.|year= 1910|publisher= Charles H. Kelly|location=London }}&lt;/ref&gt; (১৯১৪) আৰু লেনউড&lt;ref&gt;{{cite book |title=Pastels from the Pacific |url=https://archive.org/details/pastelsfrompaci00lenwgoog |last= Lenwood|first= F.|year= 1917|publisher= Oxford University Press|location=London }}&lt;/ref&gt; (১৯১৭)-এও এনেধৰণৰ মন্তব্য কৰিছিল। ১৯২০ দশকৰ শেষলৈকে ফিজিত জন্ম হোৱা সকলো ফিজি ভাৰতীয় শিশুৱে ফিজি হিন্দী শিকিছিল, যি উত্তৰ আৰু দক্ষিণ ভাৰতীয়সকলৰ বাবে একেটা সাধাৰণ ভাষা হৈ পৰিছিল।&lt;ref&gt;
{{cite book 
|title= Polynesia|last=Hands |first= W. J. |year= 1929 
|publisher= Society for the Propagation of the Gospel in Foreign Parts 
|location= Westminster 
}}
&lt;/ref&gt;

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references/&gt;

{{ভাৰতৰ ভাষাসমূহ}}
{{পৃথিৱীৰ প্ৰধান ভাষাসমূহ}}

[[শ্ৰেণী:ভাষা]]
[[শ্ৰেণী:ফিজি]]</text>
      <sha1>1xui854n2gd9mag110phrvhkrpd3o2f</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523160</id>
      <parentid>523159</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T10:24:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>523160</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8049" sha1="kl2lmhjtg7dsbnyo3u8c2l2d0ce62ge" xml:space="preserve">{{পোখালি}}{{Infobox language
|name=ফিজি হিন্দী
|nativename=फिजी बात ''Fiji Baat''&lt;br /&gt;''হিন্দুস্থানী''
|states=[[ফিজি]] আৰু [[ওচেনিয়া]]ৰ কিছু দেশ
|speakers=৩ লাখ ৮০ হাজাৰ (১৯৯০)
|rank=
|familycolor=Indo-European
|fam2=[[ইণ্ডো-ইৰানীয় ভাষাপৰিবাৰ|ইণ্ডো-ইৰানীয়]]
|fam3=[[ইণ্ডো-আৰ্য্য ভাষাসমূহ|ইণ্ডো-আৰ্য্য]]
|fam4=মধ্যম (হিন্দী)
|fam5=[[পূৰ্বী হিন্দী]]
|fam6=[[Awadhi language|অৱধী]]
|script=[[ৰোমান লিপি|ৰোমান]], [[দেৱনাগৰী লিপি]]
|nation={{FIJ}}
|iso3=hif
|glotto=fiji1242
|glottorefname=Fiji Hindi
}}
'''ফিজি হিন্দী ভাষা''' ([[হিন্দী ভাষা|ৰোমান হিন্দী ভাষাত]]: Fiji Hindi; [[হিন্দী ভাষা|হিন্দী ভাষাত]]: फिजी हिन्दी) - এই ভাষাটো ভাৰতীয় বংশোদ্ভূত ফিজিয় নাগৰিকসকলৰদ্বাৰা সৰ্বাধিক ব্যৱহৃত ভাষা। ফিজি হিন্দীত মূলত [[ফিজি]] আৰু তাৰ পাৰ্শ্বৱৰ্তী অঞ্চলৰ প্ৰায় ৩ লাখ ৮০ হাজাৰ মানুহে কথা পাতে। [[ভাৰতবৰ্ষ|ভাৰতবৰ্ষত]] প্ৰচলিত ফিজি হিন্দীৰ উপভাষাটো [[ভোজপুৰী ভাষা|ভোজপুৰীৰ]] লগতে বিহাৰী আদি অন্যান্য নামেৰে পৰিচিত। ই [[কেৰিবিয়ান হিন্দুস্তানী]]ৰ অন্তৰ্গত।

== ইতিহাস ==
এইবোৰ হৈছে ফিজিত অহা কৰ্মচ্যুত মজুৰসকলৰ দ্বাৰা কোৱা ভাষা আৰু উপভাষাসমূহৰ শতাংশ।

{|class=&quot;wikitable&quot;
|-
! ভাষা/উপভাষা !! সংখ্যা !! শতাংশ
|-
|''বিহাৰী ভাষাসমূহ (মূলতঃ [[ভোজপুৰী ভাষা|ভোজপুৰী]], লগতে [[মৈথিলী ভাষা|মৈথিলী]] আৰু [[মগহী]])''   ||১৭,৮৬৮  ||৩৯.৩%
|-
|''পূৱ হিন্দী উপভাষাসমূহ (মূলতঃ [[অৱধী ভাষা|অৱধী]], লগতে [[বঘেলী ভাষা|বঘেলী]] আৰু [[ছত্তিশগড়ী]])''   ||১৬,৮৭১  ||৩৭.১%
|-
|''পশ্চিম হিন্দী উপভাষাসমূহ ([[হিন্দুস্তানী ভাষা|হিন্দুস্তানী]], [[বুন্দেলী]], [[ব্ৰজভাষা]], [[হৰিয়াণভী]], আদিতো)''   ||৬,৯০৩  ||১৫.২%
|-
|''ৰাজস্থানী উপভাষাসমূহ ([[মাৰৱাৰী ভাষা|মাৰৱাৰী]])''   ||১,১১১  ||২.৪%
|-
|''দ্ৰাবিড়ীয় ভাষাসমূহ ([[তামিল ভাষা|তামিল]], [[তেলুগু ভাষা|তেলুগু]], আদিতো)''   ||২,১৮৬  ||৪.৮%
|}

প্ৰাৰম্ভতঃ, অধিকাংশ [[গিৰমিটিয়া]] (কৰ্মচ্যুত শ্ৰমিক)সকল [[বংগ]], [[উত্তৰ প্ৰদেশ]] আৰু [[বিহাৰ]]ৰ কেন্দ্ৰীয় আৰু পূব অংশৰ জিলাসমূহৰ পৰা, আৰু এটা সৰু শতাংশ উত্তৰ-পশ্চিম সীমান্ত আৰু [[দক্ষিণ ভাৰত]] ([[মাদ্ৰাজ]])ৰ পৰা, যেনে [[অন্ধ্ৰপ্ৰদেশ]] আৰু [[তামিলনাডু]] ১৯শ শতিকাৰ শেষ আৰু ২০শ শতিকাৰ আৰম্ভণিত ফিজিলৈ গৈছিল।

সময়ৰ লগে লগে, [[ফিজি]]ত এটা বিশেষ ধৰণৰ [[ভাৰতীয়-আৰ্য ভাষা]] [[পূব হিন্দী]] [[আধাৰ (ভাষাবিজ্ঞান)|আধাৰ]] হিচাপে লৈ গঢ় লৈ উঠিল, যিটো অঞ্চলটোৰ ভাষাসমূহৰ উপাদানৰ সৈতে কিছু স্থানীয় ফিজিয়ান আৰু [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী]]ৰ উপাদান মিশ্ৰণ কৰি গঢ় লোৱা হৈছিল। ফিজি হিন্দীৰ বিকাশ ত্বৰান্বিত হৈছিল যেতিয়া ভিন্ন ভাষা কোৱা শ্ৰমিকসকলক একেলগে কাম কৰিবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল আৰু শ্ৰমিকসকলৰ শিশুবিলাকৰ কামৰ সময়ত দায়িত্বত ৰখা আৰম্ভ হৈছিল। ফিজিত কৰ্মচ্যুতিৰ সময়ছোৱাত বসবাস কৰা পাৰ্ছি ৰাইটে লিখিছিল:

{{Quote|ফিজিত জন্ম লোৱা ভাৰতীয় শিশুসকলে এটা মিশ্ৰ ভাষা শিকিব; ভাৰতীয় জনসংখ্যাৰ মাজত বহুত ভিন্ন উপভাষা আছে, আৰু ফিজিয়ানসকলৰ সৈতে ঘনিষ্ঠ যোগাযোগো আছে। শিশুসকলে প্ৰতিটো ভাষাৰ অলপ অলপ অংশ শিকি লয়, আৰু তেওঁলোকে বুজি নাপায় যে তেওঁলোকৰ পিতৃ-মাতৃয়ে প্ৰাৰম্ভতে কোনটো ভাষা কৈছিল।&lt;ref&gt;{{cite book |title = Seventy-two years in Australia and the South Pacific|last = Wright|first = Percey|year = 1910|publisher = Mitchell Library|location = Sydney}}&lt;/ref&gt;}}

অন্যান্য লেখক, যেনে বাৰ্টন&lt;ref&gt;{{cite book |title= The Fiji of Today|last= Burton|first= John W.|year= 1910|publisher= Charles H. Kelly|location=London }}&lt;/ref&gt; (১৯১৪) আৰু লেনউড&lt;ref&gt;{{cite book |title=Pastels from the Pacific |url=https://archive.org/details/pastelsfrompaci00lenwgoog |last= Lenwood|first= F.|year= 1917|publisher= Oxford University Press|location=London }}&lt;/ref&gt; (১৯১৭)-এও এনেধৰণৰ মন্তব্য কৰিছিল। ১৯২০ দশকৰ শেষলৈকে ফিজিত জন্ম হোৱা সকলো ফিজি ভাৰতীয় শিশুৱে ফিজি হিন্দী শিকিছিল, যি উত্তৰ আৰু দক্ষিণ ভাৰতীয়সকলৰ বাবে একেটা সাধাৰণ ভাষা হৈ পৰিছিল।&lt;ref&gt;
{{cite book 
|title= Polynesia|last=Hands |first= W. J. |year= 1929 
|publisher= Society for the Propagation of the Gospel in Foreign Parts 
|location= Westminster 
}}
&lt;/ref&gt;

== সৰ্বনাম ==
{| class=&quot;wikitable&quot;
! অসমীয়া 
! ফিজি হিন্দী 
|-
| মই 
| Hum
|-
| তুমি 
| Tum
|-
| আপুনি 
| Aap
|-
| আমি 
| Hum log
|}

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references/&gt;

{{ভাৰতৰ ভাষাসমূহ}}
{{পৃথিৱীৰ প্ৰধান ভাষাসমূহ}}

[[শ্ৰেণী:ভাষা]]
[[শ্ৰেণী:ফিজি]]</text>
      <sha1>kl2lmhjtg7dsbnyo3u8c2l2d0ce62ge</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523161</id>
      <parentid>523160</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T10:27:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>523161</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9184" sha1="d2phtjcqfxu5lh7hfzzr4crpnkfsum6" xml:space="preserve">{{পোখালি}}{{Infobox language
|name=ফিজি হিন্দী
|nativename=फिजी बात ''Fiji Baat''&lt;br /&gt;''হিন্দুস্থানী''
|states=[[ফিজি]] আৰু [[ওচেনিয়া]]ৰ কিছু দেশ
|speakers=৩ লাখ ৮০ হাজাৰ (১৯৯০)
|rank=
|familycolor=Indo-European
|fam2=[[ইণ্ডো-ইৰানীয় ভাষাপৰিবাৰ|ইণ্ডো-ইৰানীয়]]
|fam3=[[ইণ্ডো-আৰ্য্য ভাষাসমূহ|ইণ্ডো-আৰ্য্য]]
|fam4=মধ্যম (হিন্দী)
|fam5=[[পূৰ্বী হিন্দী]]
|fam6=[[Awadhi language|অৱধী]]
|script=[[ৰোমান লিপি|ৰোমান]], [[দেৱনাগৰী লিপি]]
|nation={{FIJ}}
|iso3=hif
|glotto=fiji1242
|glottorefname=Fiji Hindi
}}
'''ফিজি হিন্দী ভাষা''' ([[হিন্দী ভাষা|ৰোমান হিন্দী ভাষাত]]: Fiji Hindi; [[হিন্দী ভাষা|হিন্দী ভাষাত]]: फिजी हिन्दी) - এই ভাষাটো ভাৰতীয় বংশোদ্ভূত ফিজিয় নাগৰিকসকলৰদ্বাৰা সৰ্বাধিক ব্যৱহৃত ভাষা। ফিজি হিন্দীত মূলত [[ফিজি]] আৰু তাৰ পাৰ্শ্বৱৰ্তী অঞ্চলৰ প্ৰায় ৩ লাখ ৮০ হাজাৰ মানুহে কথা পাতে। [[ভাৰতবৰ্ষ|ভাৰতবৰ্ষত]] প্ৰচলিত ফিজি হিন্দীৰ উপভাষাটো [[ভোজপুৰী ভাষা|ভোজপুৰীৰ]] লগতে বিহাৰী আদি অন্যান্য নামেৰে পৰিচিত। ই [[কেৰিবিয়ান হিন্দুস্তানী]]ৰ অন্তৰ্গত।

== ইতিহাস ==
এইবোৰ হৈছে ফিজিত অহা কৰ্মচ্যুত মজুৰসকলৰ দ্বাৰা কোৱা ভাষা আৰু উপভাষাসমূহৰ শতাংশ।

{|class=&quot;wikitable&quot;
|-
! ভাষা/উপভাষা !! সংখ্যা !! শতাংশ
|-
|''বিহাৰী ভাষাসমূহ (মূলতঃ [[ভোজপুৰী ভাষা|ভোজপুৰী]], লগতে [[মৈথিলী ভাষা|মৈথিলী]] আৰু [[মগহী]])''   ||১৭,৮৬৮  ||৩৯.৩%
|-
|''পূৱ হিন্দী উপভাষাসমূহ (মূলতঃ [[অৱধী ভাষা|অৱধী]], লগতে [[বঘেলী ভাষা|বঘেলী]] আৰু [[ছত্তিশগড়ী]])''   ||১৬,৮৭১  ||৩৭.১%
|-
|''পশ্চিম হিন্দী উপভাষাসমূহ ([[হিন্দুস্তানী ভাষা|হিন্দুস্তানী]], [[বুন্দেলী]], [[ব্ৰজভাষা]], [[হৰিয়াণভী]], আদিতো)''   ||৬,৯০৩  ||১৫.২%
|-
|''ৰাজস্থানী উপভাষাসমূহ ([[মাৰৱাৰী ভাষা|মাৰৱাৰী]])''   ||১,১১১  ||২.৪%
|-
|''দ্ৰাবিড়ীয় ভাষাসমূহ ([[তামিল ভাষা|তামিল]], [[তেলুগু ভাষা|তেলুগু]], আদিতো)''   ||২,১৮৬  ||৪.৮%
|}

প্ৰাৰম্ভতঃ, অধিকাংশ [[গিৰমিটিয়া]] (কৰ্মচ্যুত শ্ৰমিক)সকল [[বংগ]], [[উত্তৰ প্ৰদেশ]] আৰু [[বিহাৰ]]ৰ কেন্দ্ৰীয় আৰু পূব অংশৰ জিলাসমূহৰ পৰা, আৰু এটা সৰু শতাংশ উত্তৰ-পশ্চিম সীমান্ত আৰু [[দক্ষিণ ভাৰত]] ([[মাদ্ৰাজ]])ৰ পৰা, যেনে [[অন্ধ্ৰপ্ৰদেশ]] আৰু [[তামিলনাডু]] ১৯শ শতিকাৰ শেষ আৰু ২০শ শতিকাৰ আৰম্ভণিত ফিজিলৈ গৈছিল।

সময়ৰ লগে লগে, [[ফিজি]]ত এটা বিশেষ ধৰণৰ [[ভাৰতীয়-আৰ্য ভাষা]] [[পূব হিন্দী]] [[আধাৰ (ভাষাবিজ্ঞান)|আধাৰ]] হিচাপে লৈ গঢ় লৈ উঠিল, যিটো অঞ্চলটোৰ ভাষাসমূহৰ উপাদানৰ সৈতে কিছু স্থানীয় ফিজিয়ান আৰু [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী]]ৰ উপাদান মিশ্ৰণ কৰি গঢ় লোৱা হৈছিল। ফিজি হিন্দীৰ বিকাশ ত্বৰান্বিত হৈছিল যেতিয়া ভিন্ন ভাষা কোৱা শ্ৰমিকসকলক একেলগে কাম কৰিবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল আৰু শ্ৰমিকসকলৰ শিশুবিলাকৰ কামৰ সময়ত দায়িত্বত ৰখা আৰম্ভ হৈছিল। ফিজিত কৰ্মচ্যুতিৰ সময়ছোৱাত বসবাস কৰা পাৰ্ছি ৰাইটে লিখিছিল:

{{Quote|ফিজিত জন্ম লোৱা ভাৰতীয় শিশুসকলে এটা মিশ্ৰ ভাষা শিকিব; ভাৰতীয় জনসংখ্যাৰ মাজত বহুত ভিন্ন উপভাষা আছে, আৰু ফিজিয়ানসকলৰ সৈতে ঘনিষ্ঠ যোগাযোগো আছে। শিশুসকলে প্ৰতিটো ভাষাৰ অলপ অলপ অংশ শিকি লয়, আৰু তেওঁলোকে বুজি নাপায় যে তেওঁলোকৰ পিতৃ-মাতৃয়ে প্ৰাৰম্ভতে কোনটো ভাষা কৈছিল।&lt;ref&gt;{{cite book |title = Seventy-two years in Australia and the South Pacific|last = Wright|first = Percey|year = 1910|publisher = Mitchell Library|location = Sydney}}&lt;/ref&gt;}}

অন্যান্য লেখক, যেনে বাৰ্টন&lt;ref&gt;{{cite book |title= The Fiji of Today|last= Burton|first= John W.|year= 1910|publisher= Charles H. Kelly|location=London }}&lt;/ref&gt; (১৯১৪) আৰু লেনউড&lt;ref&gt;{{cite book |title=Pastels from the Pacific |url=https://archive.org/details/pastelsfrompaci00lenwgoog |last= Lenwood|first= F.|year= 1917|publisher= Oxford University Press|location=London }}&lt;/ref&gt; (১৯১৭)-এও এনেধৰণৰ মন্তব্য কৰিছিল। ১৯২০ দশকৰ শেষলৈকে ফিজিত জন্ম হোৱা সকলো ফিজি ভাৰতীয় শিশুৱে ফিজি হিন্দী শিকিছিল, যি উত্তৰ আৰু দক্ষিণ ভাৰতীয়সকলৰ বাবে একেটা সাধাৰণ ভাষা হৈ পৰিছিল।&lt;ref&gt;
{{cite book 
|title= Polynesia|last=Hands |first= W. J. |year= 1929 
|publisher= Society for the Propagation of the Gospel in Foreign Parts 
|location= Westminster 
}}
&lt;/ref&gt;

== সৰ্বনাম ==
{| class=&quot;wikitable&quot;
! অসমীয়া 
! ফিজি হিন্দী 
|-
| মই 
| Hum
|-
| তুমি 
| Tum
|-
| আপুনি 
| Aap
|-
| আমি 
| Hum log
|}

==ইংৰাজীৰ পৰা উদ্ভৱ হোৱা শব্দ==
ভাৰত-ফিজিয়ান উচ্চাৰণৰ লগত খাপ খুৱাই শব্দৰ পৰিৱৰ্তন কৰি ফিজি হিন্দীতো বহুতো ইংৰাজী শব্দ কাৰ্যকৰী কৰা হৈছে। উদাহৰণস্বৰূপে ফিজিত hutel হিন্দী ইংৰাজীত হোটেলৰ পৰা ধাৰলৈ লোৱা হয়। ইংৰাজীৰ পৰা ধাৰ লোৱা কিছুমান শব্দৰ বিশেষ অৰ্থ আছে, যেনে- ফিজি হিন্দীত garaund মানে খেলপথাৰ, ফিজি হিন্দীত geng মানে &quot;কৰ্মৰ দল&quot;, বিশেষকৈ কুঁহিয়াৰ খেতি কৰা জিলাত বেত কটা গেং আৰু ফিজি হিন্দীত ticha-ৰ অৰ্থ বিশেষভাৱে এগৰাকী মহিলা শিক্ষয়িত্ৰী।

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references/&gt;

{{ভাৰতৰ ভাষাসমূহ}}
{{পৃথিৱীৰ প্ৰধান ভাষাসমূহ}}

[[শ্ৰেণী:ভাষা]]
[[শ্ৰেণী:ফিজি]]</text>
      <sha1>d2phtjcqfxu5lh7hfzzr4crpnkfsum6</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523162</id>
      <parentid>523161</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T10:28:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>523162</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9185" sha1="8g22j4xbw1mmo26z9fe9rn4o6xb9geu" xml:space="preserve">{{পোখালি}}{{Infobox language
|name=ফিজি হিন্দী
|nativename=फिजी बात ''Fiji Baat''&lt;br /&gt;''হিন্দুস্থানী''
|states=[[ফিজি]] আৰু [[ওচেনিয়া]]ৰ কিছু দেশ
|speakers=৩ লাখ ৮০ হাজাৰ (১৯৯০)
|rank=
|familycolor=Indo-European
|fam2=[[ইণ্ডো-ইৰানীয় ভাষাপৰিবাৰ|ইণ্ডো-ইৰানীয়]]
|fam3=[[ইণ্ডো-আৰ্য্য ভাষাসমূহ|ইণ্ডো-আৰ্য্য]]
|fam4=মধ্যম (হিন্দী)
|fam5=[[পূৰ্বী হিন্দী]]
|fam6=[[Awadhi language|অৱধী]]
|script=[[ৰোমান লিপি|ৰোমান]], [[দেৱনাগৰী লিপি]]
|nation={{FIJ}}
|iso3=hif
|glotto=fiji1242
|glottorefname=Fiji Hindi
}}
'''ফিজি হিন্দী ভাষা''' ([[হিন্দী ভাষা|ৰোমান হিন্দী ভাষাত]]: Fiji Hindi; [[হিন্দী ভাষা|হিন্দী ভাষাত]]: फिजी हिन्दी) - এই ভাষাটো ভাৰতীয় বংশোদ্ভূত ফিজিয় নাগৰিকসকলৰদ্বাৰা সৰ্বাধিক ব্যৱহৃত ভাষা। ফিজি হিন্দীত মূলত [[ফিজি]] আৰু তাৰ পাৰ্শ্বৱৰ্তী অঞ্চলৰ প্ৰায় ৩ লাখ ৮০ হাজাৰ মানুহে কথা পাতে। [[ভাৰতবৰ্ষ|ভাৰতবৰ্ষত]] প্ৰচলিত ফিজি হিন্দীৰ উপভাষাটো [[ভোজপুৰী ভাষা|ভোজপুৰীৰ]] লগতে বিহাৰী আদি অন্যান্য নামেৰে পৰিচিত। ই [[কেৰিবিয়ান হিন্দুস্তানী]]ৰ অন্তৰ্গত।

== ইতিহাস ==
এইবোৰ হৈছে ফিজিত অহা কৰ্মচ্যুত মজুৰসকলৰ দ্বাৰা কোৱা ভাষা আৰু উপভাষাসমূহৰ শতাংশ।

{|class=&quot;wikitable&quot;
|-
! ভাষা/উপভাষা !! সংখ্যা !! শতাংশ
|-
|''বিহাৰী ভাষাসমূহ (মূলতঃ [[ভোজপুৰী ভাষা|ভোজপুৰী]], লগতে [[মৈথিলী ভাষা|মৈথিলী]] আৰু [[মগহী]])''   ||১৭,৮৬৮  ||৩৯.৩%
|-
|''পূৱ হিন্দী উপভাষাসমূহ (মূলতঃ [[অৱধী ভাষা|অৱধী]], লগতে [[বঘেলী ভাষা|বঘেলী]] আৰু [[ছত্তিশগড়ী]])''   ||১৬,৮৭১  ||৩৭.১%
|-
|''পশ্চিম হিন্দী উপভাষাসমূহ ([[হিন্দুস্তানী ভাষা|হিন্দুস্তানী]], [[বুন্দেলী]], [[ব্ৰজভাষা]], [[হৰিয়াণভী]], আদিতো)''   ||৬,৯০৩  ||১৫.২%
|-
|''ৰাজস্থানী উপভাষাসমূহ ([[মাৰৱাৰী ভাষা|মাৰৱাৰী]])''   ||১,১১১  ||২.৪%
|-
|''দ্ৰাবিড়ীয় ভাষাসমূহ ([[তামিল ভাষা|তামিল]], [[তেলুগু ভাষা|তেলুগু]], আদিতো)''   ||২,১৮৬  ||৪.৮%
|}

প্ৰাৰম্ভতঃ, অধিকাংশ [[গিৰমিটিয়া]] (কৰ্মচ্যুত শ্ৰমিক)সকল [[বংগ]], [[উত্তৰ প্ৰদেশ]] আৰু [[বিহাৰ]]ৰ কেন্দ্ৰীয় আৰু পূব অংশৰ জিলাসমূহৰ পৰা, আৰু এটা সৰু শতাংশ উত্তৰ-পশ্চিম সীমান্ত আৰু [[দক্ষিণ ভাৰত]] ([[মাদ্ৰাজ]])ৰ পৰা, যেনে [[অন্ধ্ৰপ্ৰদেশ]] আৰু [[তামিলনাডু]] ১৯শ শতিকাৰ শেষ আৰু ২০শ শতিকাৰ আৰম্ভণিত ফিজিলৈ গৈছিল।

সময়ৰ লগে লগে, [[ফিজি]]ত এটা বিশেষ ধৰণৰ [[ভাৰতীয়-আৰ্য ভাষা]] [[পূব হিন্দী]] [[আধাৰ (ভাষাবিজ্ঞান)|আধাৰ]] হিচাপে লৈ গঢ় লৈ উঠিল, যিটো অঞ্চলটোৰ ভাষাসমূহৰ উপাদানৰ সৈতে কিছু স্থানীয় ফিজিয়ান আৰু [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী]]ৰ উপাদান মিশ্ৰণ কৰি গঢ় লোৱা হৈছিল। ফিজি হিন্দীৰ বিকাশ ত্বৰান্বিত হৈছিল যেতিয়া ভিন্ন ভাষা কোৱা শ্ৰমিকসকলক একেলগে কাম কৰিবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল আৰু শ্ৰমিকসকলৰ শিশুবিলাকৰ কামৰ সময়ত দায়িত্বত ৰখা আৰম্ভ হৈছিল। ফিজিত কৰ্মচ্যুতিৰ সময়ছোৱাত বসবাস কৰা পাৰ্ছি ৰাইটে লিখিছিল:

{{Quote|ফিজিত জন্ম লোৱা ভাৰতীয় শিশুসকলে এটা মিশ্ৰ ভাষা শিকিব; ভাৰতীয় জনসংখ্যাৰ মাজত বহুত ভিন্ন উপভাষা আছে, আৰু ফিজিয়ানসকলৰ সৈতে ঘনিষ্ঠ যোগাযোগো আছে। শিশুসকলে প্ৰতিটো ভাষাৰ অলপ অলপ অংশ শিকি লয়, আৰু তেওঁলোকে বুজি নাপায় যে তেওঁলোকৰ পিতৃ-মাতৃয়ে প্ৰাৰম্ভতে কোনটো ভাষা কৈছিল।&lt;ref&gt;{{cite book |title = Seventy-two years in Australia and the South Pacific|last = Wright|first = Percey|year = 1910|publisher = Mitchell Library|location = Sydney}}&lt;/ref&gt;}}

অন্যান্য লেখক, যেনে বাৰ্টন&lt;ref&gt;{{cite book |title= The Fiji of Today|last= Burton|first= John W.|year= 1910|publisher= Charles H. Kelly|location=London }}&lt;/ref&gt; (১৯১৪) আৰু লেনউড&lt;ref&gt;{{cite book |title=Pastels from the Pacific |url=https://archive.org/details/pastelsfrompaci00lenwgoog |last= Lenwood|first= F.|year= 1917|publisher= Oxford University Press|location=London }}&lt;/ref&gt; (১৯১৭)-এও এনেধৰণৰ মন্তব্য কৰিছিল। ১৯২০ দশকৰ শেষলৈকে ফিজিত জন্ম হোৱা সকলো ফিজি ভাৰতীয় শিশুৱে ফিজি হিন্দী শিকিছিল, যি উত্তৰ আৰু দক্ষিণ ভাৰতীয়সকলৰ বাবে একেটা সাধাৰণ ভাষা হৈ পৰিছিল।&lt;ref&gt;
{{cite book 
|title= Polynesia|last=Hands |first= W. J. |year= 1929 
|publisher= Society for the Propagation of the Gospel in Foreign Parts 
|location= Westminster 
}}
&lt;/ref&gt;

== সৰ্বনাম ==
{| class=&quot;wikitable&quot;
! অসমীয়া 
! ফিজি হিন্দী 
|-
| মই 
| Hum
|-
| তুমি 
| Tum
|-
| আপুনি 
| Aap
|-
| আমি 
| Hum log
|}

==ইংৰাজীৰ পৰা উদ্ভৱ হোৱা শব্দ==
ভাৰত-ফিজিয়ান উচ্চাৰণৰ লগত খাপ খুৱাই শব্দৰ পৰিৱৰ্তন কৰি ফিজি হিন্দীতো বহুতো ইংৰাজী শব্দ কাৰ্যকৰী কৰা হৈছে। উদাহৰণস্বৰূপে ফিজিত hutel হিন্দী ইংৰাজীত হোটেলৰ পৰা ধাৰলৈ লোৱা হয়। ইংৰাজীৰ পৰা ধাৰ লোৱা কিছুমান শব্দৰ বিশেষ অৰ্থ আছে, যেনে- ফিজি হিন্দীত garaund মানে খেলপথাৰ, ফিজি হিন্দীত geng মানে &quot;কৰ্মৰ দল&quot;, বিশেষকৈ কুঁহিয়াৰ খেতি কৰা জিলাত বেত কটা গেং আৰু ফিজি হিন্দীত tichaa-ৰ অৰ্থ বিশেষভাৱে এগৰাকী মহিলা শিক্ষয়িত্ৰী।

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references/&gt;

{{ভাৰতৰ ভাষাসমূহ}}
{{পৃথিৱীৰ প্ৰধান ভাষাসমূহ}}

[[শ্ৰেণী:ভাষা]]
[[শ্ৰেণী:ফিজি]]</text>
      <sha1>8g22j4xbw1mmo26z9fe9rn4o6xb9geu</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523163</id>
      <parentid>523162</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T10:29:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>523163</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9115" sha1="hxedour4nwfh2vx4qsst70wyk3r4usw" xml:space="preserve">{{পোখালি}}{{Infobox language
|name=ফিজি হিন্দী
|nativename=फिजी बात ''Fiji Baat''&lt;br /&gt;''হিন্দুস্থানী''
|states=[[ফিজি]] আৰু [[ওচেনিয়া]]ৰ কিছু দেশ
|speakers=৩ লাখ ৮০ হাজাৰ (১৯৯০)
|rank=
|familycolor=Indo-European
|fam2=[[ইণ্ডো-ইৰানীয় ভাষাপৰিবাৰ|ইণ্ডো-ইৰানীয়]]
|fam3=[[ইণ্ডো-আৰ্য্য ভাষাসমূহ|ইণ্ডো-আৰ্য্য]]
|fam4=মধ্যম (হিন্দী)
|fam5=[[পূৰ্বী হিন্দী]]
|fam6=[[Awadhi language|অৱধী]]
|script=[[ৰোমান লিপি|ৰোমান]], [[দেৱনাগৰী লিপি]]
|nation={{FIJ}}
|iso3=hif
|glotto=fiji1242
|glottorefname=Fiji Hindi
}}
'''ফিজি হিন্দী ভাষা''' ([[হিন্দী ভাষা|ৰোমান হিন্দী ভাষাত]]: Fiji Hindi; [[হিন্দী ভাষা|হিন্দী ভাষাত]]: फिजी हिन्दी) - এই ভাষাটো ভাৰতীয় বংশোদ্ভূত ফিজিয় নাগৰিকসকলৰদ্বাৰা সৰ্বাধিক ব্যৱহৃত ভাষা। ফিজি হিন্দীত মূলত [[ফিজি]] আৰু তাৰ পাৰ্শ্বৱৰ্তী অঞ্চলৰ প্ৰায় ৩ লাখ ৮০ হাজাৰ মানুহে কথা পাতে। [[ভাৰতবৰ্ষ|ভাৰতবৰ্ষত]] প্ৰচলিত ফিজি হিন্দীৰ উপভাষাটো [[ভোজপুৰী ভাষা|ভোজপুৰীৰ]] লগতে বিহাৰী আদি অন্যান্য নামেৰে পৰিচিত। ই [[কেৰিবিয়ান হিন্দুস্তানী]]ৰ অন্তৰ্গত।

== ইতিহাস ==
এইবোৰ হৈছে ফিজিত অহা কৰ্মচ্যুত মজুৰসকলৰ দ্বাৰা কোৱা ভাষা আৰু উপভাষাসমূহৰ শতাংশ।

{|class=&quot;wikitable&quot;
|-
! ভাষা/উপভাষা !! সংখ্যা !! শতাংশ
|-
|''বিহাৰী ভাষাসমূহ (মূলতঃ [[ভোজপুৰী ভাষা|ভোজপুৰী]], লগতে [[মৈথিলী ভাষা|মৈথিলী]] আৰু [[মগহী]])''   ||১৭,৮৬৮  ||৩৯.৩%
|-
|''পূৱ হিন্দী উপভাষাসমূহ (মূলতঃ [[অৱধী ভাষা|অৱধী]], লগতে [[বঘেলী ভাষা|বঘেলী]] আৰু [[ছত্তিশগড়ী]])''   ||১৬,৮৭১  ||৩৭.১%
|-
|''পশ্চিম হিন্দী উপভাষাসমূহ ([[হিন্দুস্তানী ভাষা|হিন্দুস্তানী]], [[বুন্দেলী]], [[ব্ৰজভাষা]], [[হৰিয়াণভী]], আদিতো)''   ||৬,৯০৩  ||১৫.২%
|-
|''ৰাজস্থানী উপভাষাসমূহ ([[মাৰৱাৰী ভাষা|মাৰৱাৰী]])''   ||১,১১১  ||২.৪%
|-
|''দ্ৰাবিড়ীয় ভাষাসমূহ ([[তামিল ভাষা|তামিল]], [[তেলুগু ভাষা|তেলুগু]], আদিতো)''   ||২,১৮৬  ||৪.৮%
|}

প্ৰাৰম্ভতঃ, অধিকাংশ [[গিৰমিটিয়া]] (কৰ্মচ্যুত শ্ৰমিক)সকল [[বংগ]], [[উত্তৰ প্ৰদেশ]] আৰু [[বিহাৰ]]ৰ কেন্দ্ৰীয় আৰু পূব অংশৰ জিলাসমূহৰ পৰা, আৰু এটা সৰু শতাংশ উত্তৰ-পশ্চিম সীমান্ত আৰু [[দক্ষিণ ভাৰত]] ([[মাদ্ৰাজ]])ৰ পৰা, যেনে [[অন্ধ্ৰপ্ৰদেশ]] আৰু [[তামিলনাডু]] ১৯শ শতিকাৰ শেষ আৰু ২০শ শতিকাৰ আৰম্ভণিত ফিজিলৈ গৈছিল।

সময়ৰ লগে লগে, [[ফিজি]]ত এটা বিশেষ ধৰণৰ [[ভাৰতীয়-আৰ্য ভাষা]] [[পূব হিন্দী]] [[আধাৰ (ভাষাবিজ্ঞান)|আধাৰ]] হিচাপে লৈ গঢ় লৈ উঠিল, যিটো অঞ্চলটোৰ ভাষাসমূহৰ উপাদানৰ সৈতে কিছু স্থানীয় ফিজিয়ান আৰু [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী]]ৰ উপাদান মিশ্ৰণ কৰি গঢ় লোৱা হৈছিল। ফিজি হিন্দীৰ বিকাশ ত্বৰান্বিত হৈছিল যেতিয়া ভিন্ন ভাষা কোৱা শ্ৰমিকসকলক একেলগে কাম কৰিবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল আৰু শ্ৰমিকসকলৰ শিশুবিলাকৰ কামৰ সময়ত দায়িত্বত ৰখা আৰম্ভ হৈছিল। ফিজিত কৰ্মচ্যুতিৰ সময়ছোৱাত বসবাস কৰা পাৰ্ছি ৰাইটে লিখিছিল:

{{Quote|ফিজিত জন্ম লোৱা ভাৰতীয় শিশুসকলে এটা মিশ্ৰ ভাষা শিকিব; ভাৰতীয় জনসংখ্যাৰ মাজত বহুত ভিন্ন উপভাষা আছে, আৰু ফিজিয়ানসকলৰ সৈতে ঘনিষ্ঠ যোগাযোগো আছে। শিশুসকলে প্ৰতিটো ভাষাৰ অলপ অলপ অংশ শিকি লয়, আৰু তেওঁলোকে বুজি নাপায় যে তেওঁলোকৰ পিতৃ-মাতৃয়ে প্ৰাৰম্ভতে কোনটো ভাষা কৈছিল।&lt;ref&gt;{{cite book |title = Seventy-two years in Australia and the South Pacific|last = Wright|first = Percey|year = 1910|publisher = Mitchell Library|location = Sydney}}&lt;/ref&gt;}}

অন্যান্য লেখক, যেনে বাৰ্টন&lt;ref&gt;{{cite book |title= The Fiji of Today|last= Burton|first= John W.|year= 1910|publisher= Charles H. Kelly|location=London }}&lt;/ref&gt; (১৯১৪) আৰু লেনউড&lt;ref&gt;{{cite book |title=Pastels from the Pacific |url=https://archive.org/details/pastelsfrompaci00lenwgoog |last= Lenwood|first= F.|year= 1917|publisher= Oxford University Press|location=London }}&lt;/ref&gt; (১৯১৭)-এও এনেধৰণৰ মন্তব্য কৰিছিল। ১৯২০ দশকৰ শেষলৈকে ফিজিত জন্ম হোৱা সকলো ফিজি ভাৰতীয় শিশুৱে ফিজি হিন্দী শিকিছিল, যি উত্তৰ আৰু দক্ষিণ ভাৰতীয়সকলৰ বাবে একেটা সাধাৰণ ভাষা হৈ পৰিছিল।&lt;ref&gt;
{{cite book 
|title= Polynesia|last=Hands |first= W. J. |year= 1929 
|publisher= Society for the Propagation of the Gospel in Foreign Parts 
|location= Westminster 
}}
&lt;/ref&gt;

== সৰ্বনাম ==
{| class=&quot;wikitable&quot;
! অসমীয়া 
! ফিজি হিন্দী 
|-
| মই 
| Hum
|-
| তুমি 
| Tum
|-
| আপুনি 
| Aap
|-
| আমি 
| Hum log
|}

==ইংৰাজীৰ পৰা উদ্ভৱ হোৱা শব্দ==
ভাৰত-ফিজিয়ান উচ্চাৰণৰ লগত খাপ খুৱাই শব্দৰ পৰিৱৰ্তন কৰি ফিজি হিন্দীতো বহুতো ইংৰাজী শব্দ কাৰ্যকৰী কৰা হৈছে। উদাহৰণস্বৰূপে ফিজিত hutel হিন্দী ইংৰাজীত হোটেলৰ পৰা ধাৰলৈ লোৱা হয়। ইংৰাজীৰ পৰা ধাৰ লোৱা কিছুমান শব্দৰ বিশেষ অৰ্থ আছে, যেনে- ফিজি হিন্দীত garaund মানে খেলপথাৰ, geng মানে &quot;কৰ্মৰ দল&quot;, বিশেষকৈ কুঁহিয়াৰ খেতি কৰা জিলাত বেত কটা গেং আৰু tichaa-ৰ অৰ্থ বিশেষভাৱে এগৰাকী মহিলা শিক্ষয়িত্ৰী।

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references/&gt;

{{ভাৰতৰ ভাষাসমূহ}}
{{পৃথিৱীৰ প্ৰধান ভাষাসমূহ}}

[[শ্ৰেণী:ভাষা]]
[[শ্ৰেণী:ফিজি]]</text>
      <sha1>hxedour4nwfh2vx4qsst70wyk3r4usw</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523164</id>
      <parentid>523163</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T10:35:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>523164</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10003" sha1="sc4jwmgd4mov69sgp2s4to37hyk8xv1" xml:space="preserve">{{পোখালি}}{{Infobox language
|name=ফিজি হিন্দী
|nativename=फिजी बात ''Fiji Baat''&lt;br /&gt;''হিন্দুস্থানী''
|states=[[ফিজি]] আৰু [[ওচেনিয়া]]ৰ কিছু দেশ
|speakers=৩ লাখ ৮০ হাজাৰ (১৯৯০)
|rank=
|familycolor=Indo-European
|fam2=[[ইণ্ডো-ইৰানীয় ভাষাপৰিবাৰ|ইণ্ডো-ইৰানীয়]]
|fam3=[[ইণ্ডো-আৰ্য্য ভাষাসমূহ|ইণ্ডো-আৰ্য্য]]
|fam4=মধ্যম (হিন্দী)
|fam5=[[পূৰ্বী হিন্দী]]
|fam6=[[Awadhi language|অৱধী]]
|script=[[ৰোমান লিপি|ৰোমান]], [[দেৱনাগৰী লিপি]]
|nation={{FIJ}}
|iso3=hif
|glotto=fiji1242
|glottorefname=Fiji Hindi
}}
'''ফিজি হিন্দী ভাষা''' ([[হিন্দী ভাষা|ৰোমান হিন্দী ভাষাত]]: Fiji Hindi; [[হিন্দী ভাষা|হিন্দী ভাষাত]]: फिजी हिन्दी) - এই ভাষাটো ভাৰতীয় বংশোদ্ভূত ফিজিয় নাগৰিকসকলৰদ্বাৰা সৰ্বাধিক ব্যৱহৃত ভাষা। ফিজি হিন্দীত মূলত [[ফিজি]] আৰু তাৰ পাৰ্শ্বৱৰ্তী অঞ্চলৰ প্ৰায় ৩ লাখ ৮০ হাজাৰ মানুহে কথা পাতে। [[ভাৰতবৰ্ষ|ভাৰতবৰ্ষত]] প্ৰচলিত ফিজি হিন্দীৰ উপভাষাটো [[ভোজপুৰী ভাষা|ভোজপুৰীৰ]] লগতে বিহাৰী আদি অন্যান্য নামেৰে পৰিচিত। ই [[কেৰিবিয়ান হিন্দুস্তানী]]ৰ অন্তৰ্গত।

== ইতিহাস ==
এইবোৰ হৈছে ফিজিত অহা কৰ্মচ্যুত মজুৰসকলৰ দ্বাৰা কোৱা ভাষা আৰু উপভাষাসমূহৰ শতাংশ।

{|class=&quot;wikitable&quot;
|-
! ভাষা/উপভাষা !! সংখ্যা !! শতাংশ
|-
|''বিহাৰী ভাষাসমূহ (মূলতঃ [[ভোজপুৰী ভাষা|ভোজপুৰী]], লগতে [[মৈথিলী ভাষা|মৈথিলী]] আৰু [[মগহী]])''   ||১৭,৮৬৮  ||৩৯.৩%
|-
|''পূৱ হিন্দী উপভাষাসমূহ (মূলতঃ [[অৱধী ভাষা|অৱধী]], লগতে [[বঘেলী ভাষা|বঘেলী]] আৰু [[ছত্তিশগড়ী]])''   ||১৬,৮৭১  ||৩৭.১%
|-
|''পশ্চিম হিন্দী উপভাষাসমূহ ([[হিন্দুস্তানী ভাষা|হিন্দুস্তানী]], [[বুন্দেলী]], [[ব্ৰজভাষা]], [[হৰিয়াণভী]], আদিতো)''   ||৬,৯০৩  ||১৫.২%
|-
|''ৰাজস্থানী উপভাষাসমূহ ([[মাৰৱাৰী ভাষা|মাৰৱাৰী]])''   ||১,১১১  ||২.৪%
|-
|''দ্ৰাবিড়ীয় ভাষাসমূহ ([[তামিল ভাষা|তামিল]], [[তেলুগু ভাষা|তেলুগু]], আদিতো)''   ||২,১৮৬  ||৪.৮%
|}

প্ৰাৰম্ভতঃ, অধিকাংশ [[গিৰমিটিয়া]] (কৰ্মচ্যুত শ্ৰমিক)সকল [[বংগ]], [[উত্তৰ প্ৰদেশ]] আৰু [[বিহাৰ]]ৰ কেন্দ্ৰীয় আৰু পূব অংশৰ জিলাসমূহৰ পৰা, আৰু এটা সৰু শতাংশ উত্তৰ-পশ্চিম সীমান্ত আৰু [[দক্ষিণ ভাৰত]] ([[মাদ্ৰাজ]])ৰ পৰা, যেনে [[অন্ধ্ৰপ্ৰদেশ]] আৰু [[তামিলনাডু]] ১৯শ শতিকাৰ শেষ আৰু ২০শ শতিকাৰ আৰম্ভণিত ফিজিলৈ গৈছিল।

সময়ৰ লগে লগে, [[ফিজি]]ত এটা বিশেষ ধৰণৰ [[ভাৰতীয়-আৰ্য ভাষা]] [[পূব হিন্দী]] [[আধাৰ (ভাষাবিজ্ঞান)|আধাৰ]] হিচাপে লৈ গঢ় লৈ উঠিল, যিটো অঞ্চলটোৰ ভাষাসমূহৰ উপাদানৰ সৈতে কিছু স্থানীয় ফিজিয়ান আৰু [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী]]ৰ উপাদান মিশ্ৰণ কৰি গঢ় লোৱা হৈছিল। ফিজি হিন্দীৰ বিকাশ ত্বৰান্বিত হৈছিল যেতিয়া ভিন্ন ভাষা কোৱা শ্ৰমিকসকলক একেলগে কাম কৰিবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল আৰু শ্ৰমিকসকলৰ শিশুবিলাকৰ কামৰ সময়ত দায়িত্বত ৰখা আৰম্ভ হৈছিল। ফিজিত কৰ্মচ্যুতিৰ সময়ছোৱাত বসবাস কৰা পাৰ্ছি ৰাইটে লিখিছিল:

{{Quote|ফিজিত জন্ম লোৱা ভাৰতীয় শিশুসকলে এটা মিশ্ৰ ভাষা শিকিব; ভাৰতীয় জনসংখ্যাৰ মাজত বহুত ভিন্ন উপভাষা আছে, আৰু ফিজিয়ানসকলৰ সৈতে ঘনিষ্ঠ যোগাযোগো আছে। শিশুসকলে প্ৰতিটো ভাষাৰ অলপ অলপ অংশ শিকি লয়, আৰু তেওঁলোকে বুজি নাপায় যে তেওঁলোকৰ পিতৃ-মাতৃয়ে প্ৰাৰম্ভতে কোনটো ভাষা কৈছিল।&lt;ref&gt;{{cite book |title = Seventy-two years in Australia and the South Pacific|last = Wright|first = Percey|year = 1910|publisher = Mitchell Library|location = Sydney}}&lt;/ref&gt;}}

অন্যান্য লেখক, যেনে বাৰ্টন&lt;ref&gt;{{cite book |title= The Fiji of Today|last= Burton|first= John W.|year= 1910|publisher= Charles H. Kelly|location=London }}&lt;/ref&gt; (১৯১৪) আৰু লেনউড&lt;ref&gt;{{cite book |title=Pastels from the Pacific |url=https://archive.org/details/pastelsfrompaci00lenwgoog |last= Lenwood|first= F.|year= 1917|publisher= Oxford University Press|location=London }}&lt;/ref&gt; (১৯১৭)-এও এনেধৰণৰ মন্তব্য কৰিছিল। ১৯২০ দশকৰ শেষলৈকে ফিজিত জন্ম হোৱা সকলো ফিজি ভাৰতীয় শিশুৱে ফিজি হিন্দী শিকিছিল, যি উত্তৰ আৰু দক্ষিণ ভাৰতীয়সকলৰ বাবে একেটা সাধাৰণ ভাষা হৈ পৰিছিল।&lt;ref&gt;
{{cite book 
|title= Polynesia|last=Hands |first= W. J. |year= 1929 
|publisher= Society for the Propagation of the Gospel in Foreign Parts 
|location= Westminster 
}}
&lt;/ref&gt;

== সৰ্বনাম ==
{| class=&quot;wikitable&quot;
! অসমীয়া 
! ফিজি হিন্দী 
|-
| মই 
| Hum
|-
| তুমি 
| Tum
|-
| আপুনি 
| Aap
|-
| আমি 
| Hum log
|}

==ইংৰাজীৰ পৰা উদ্ভৱ হোৱা শব্দ==
ভাৰত-ফিজিয়ান উচ্চাৰণৰ লগত খাপ খুৱাই শব্দৰ পৰিৱৰ্তন কৰি ফিজি হিন্দীতো বহুতো ইংৰাজী শব্দ কাৰ্যকৰী কৰা হৈছে। উদাহৰণস্বৰূপে ফিজিত hutel হিন্দী ইংৰাজীত হোটেলৰ পৰা ধাৰলৈ লোৱা হয়। ইংৰাজীৰ পৰা ধাৰ লোৱা কিছুমান শব্দৰ বিশেষ অৰ্থ আছে, যেনে- ফিজি হিন্দীত garaund মানে খেলপথাৰ, geng মানে &quot;কৰ্মৰ দল&quot;, বিশেষকৈ কুঁহিয়াৰ খেতি কৰা জিলাত বেত কটা গেং আৰু tichar-ৰ অৰ্থ বিশেষভাৱে এগৰাকী মহিলা শিক্ষয়িত্ৰী।

=== ইংৰাজী ===
ইংৰাজী ভাষাৰ বহুতো শব্দে ফিজি হিন্দীত নিজৰ অৰ্থ পৰিবর্তন কৰিছে।

{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! ইংৰাজী শব্দ !! ফিজি হিন্দী অৰ্থ
|-
| purse || মানিবেগ
|-
| theatre || চিনেমা ঘৰ
|-
| teacher || মহিলা শিক্ষক
|-
| engine || ৰেল ইঞ্জিন (সাধাৰণ বাহন/নাওৰ ইঞ্জিনৰ লগতে)
|-
| pipe || টেপ (নলিৰ লগতে)
|-
| cabbage || চীনা বন্ধাকবি 
|-
| set || সকলো ঠিক আছে (উক্তি বা প্ৰশ্ন ৰূপে ব্যৱহৃত)
|-
| right || ঠিক আছে (উক্তি হিচাপে ব্যৱহৃত)
|}

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references/&gt;

{{ভাৰতৰ ভাষাসমূহ}}
{{পৃথিৱীৰ প্ৰধান ভাষাসমূহ}}

[[শ্ৰেণী:ভাষা]]
[[শ্ৰেণী:ফিজি]]</text>
      <sha1>sc4jwmgd4mov69sgp2s4to37hyk8xv1</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523165</id>
      <parentid>523164</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T10:36:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>523165</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10003" sha1="o433bquf0o4e5953oxi0chrdw60x1tw" xml:space="preserve">{{পোখালি}}{{Infobox language
|name=ফিজি হিন্দী
|nativename=फिजी बात ''Fiji Baat''&lt;br /&gt;''হিন্দুস্থানী''
|states=[[ফিজি]] আৰু [[ওচেনিয়া]]ৰ কিছু দেশ
|speakers=৩ লাখ ৮০ হাজাৰ (১৯৯০)
|rank=
|familycolor=Indo-European
|fam2=[[ইণ্ডো-ইৰানীয় ভাষাপৰিবাৰ|ইণ্ডো-ইৰানীয়]]
|fam3=[[ইণ্ডো-আৰ্য্য ভাষাসমূহ|ইণ্ডো-আৰ্য্য]]
|fam4=মধ্যম (হিন্দী)
|fam5=[[পূৰ্বী হিন্দী]]
|fam6=[[Awadhi language|অৱধী]]
|script=[[ৰোমান লিপি|ৰোমান]], [[দেৱনাগৰী লিপি]]
|nation={{FIJ}}
|iso3=hif
|glotto=fiji1242
|glottorefname=Fiji Hindi
}}
'''ফিজি হিন্দী ভাষা''' ([[হিন্দী ভাষা|ৰোমান হিন্দী ভাষাত]]: Fiji Hindi; [[হিন্দী ভাষা|হিন্দী ভাষাত]]: फिजी हिन्दी) - এই ভাষাটো ভাৰতীয় বংশোদ্ভূত ফিজিয় নাগৰিকসকলৰদ্বাৰা সৰ্বাধিক ব্যৱহৃত ভাষা। ফিজি হিন্দীত মূলত [[ফিজি]] আৰু তাৰ পাৰ্শ্বৱৰ্তী অঞ্চলৰ প্ৰায় ৩ লাখ ৮০ হাজাৰ মানুহে কথা পাতে। [[ভাৰতবৰ্ষ|ভাৰতবৰ্ষত]] প্ৰচলিত ফিজি হিন্দীৰ উপভাষাটো [[ভোজপুৰী ভাষা|ভোজপুৰীৰ]] লগতে বিহাৰী আদি অন্যান্য নামেৰে পৰিচিত। ই [[কেৰিবিয়ান হিন্দুস্তানী]]ৰ অন্তৰ্গত।

== ইতিহাস ==
এইবোৰ হৈছে ফিজিত অহা কৰ্মচ্যুত মজুৰসকলৰ দ্বাৰা কোৱা ভাষা আৰু উপভাষাসমূহৰ শতাংশ।

{|class=&quot;wikitable&quot;
|-
! ভাষা/উপভাষা !! সংখ্যা !! শতাংশ
|-
|''বিহাৰী ভাষাসমূহ (মূলতঃ [[ভোজপুৰী ভাষা|ভোজপুৰী]], লগতে [[মৈথিলী ভাষা|মৈথিলী]] আৰু [[মগহী]])''   ||১৭,৮৬৮  ||৩৯.৩%
|-
|''পূৱ হিন্দী উপভাষাসমূহ (মূলতঃ [[অৱধী ভাষা|অৱধী]], লগতে [[বঘেলী ভাষা|বঘেলী]] আৰু [[ছত্তিশগড়ী]])''   ||১৬,৮৭১  ||৩৭.১%
|-
|''পশ্চিম হিন্দী উপভাষাসমূহ ([[হিন্দুস্তানী ভাষা|হিন্দুস্তানী]], [[বুন্দেলী]], [[ব্ৰজভাষা]], [[হৰিয়াণভী]], আদিতো)''   ||৬,৯০৩  ||১৫.২%
|-
|''ৰাজস্থানী উপভাষাসমূহ ([[মাৰৱাৰী ভাষা|মাৰৱাৰী]])''   ||১,১১১  ||২.৪%
|-
|''দ্ৰাবিড়ীয় ভাষাসমূহ ([[তামিল ভাষা|তামিল]], [[তেলুগু ভাষা|তেলুগু]], আদিতো)''   ||২,১৮৬  ||৪.৮%
|}

প্ৰাৰম্ভতঃ, অধিকাংশ [[গিৰমিটিয়া]] (কৰ্মচ্যুত শ্ৰমিক)সকল [[বংগ]], [[উত্তৰ প্ৰদেশ]] আৰু [[বিহাৰ]]ৰ কেন্দ্ৰীয় আৰু পূব অংশৰ জিলাসমূহৰ পৰা, আৰু এটা সৰু শতাংশ উত্তৰ-পশ্চিম সীমান্ত আৰু [[দক্ষিণ ভাৰত]] ([[মাদ্ৰাজ]])ৰ পৰা, যেনে [[অন্ধ্ৰপ্ৰদেশ]] আৰু [[তামিলনাডু]] ১৯শ শতিকাৰ শেষ আৰু ২০শ শতিকাৰ আৰম্ভণিত ফিজিলৈ গৈছিল।

সময়ৰ লগে লগে, [[ফিজি]]ত এটা বিশেষ ধৰণৰ [[ভাৰতীয়-আৰ্য ভাষা]] [[পূব হিন্দী]] [[আধাৰ (ভাষাবিজ্ঞান)|আধাৰ]] হিচাপে লৈ গঢ় লৈ উঠিল, যিটো অঞ্চলটোৰ ভাষাসমূহৰ উপাদানৰ সৈতে কিছু স্থানীয় ফিজিয়ান আৰু [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী]]ৰ উপাদান মিশ্ৰণ কৰি গঢ় লোৱা হৈছিল। ফিজি হিন্দীৰ বিকাশ ত্বৰান্বিত হৈছিল যেতিয়া ভিন্ন ভাষা কোৱা শ্ৰমিকসকলক একেলগে কাম কৰিবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল আৰু শ্ৰমিকসকলৰ শিশুবিলাকৰ কামৰ সময়ত দায়িত্বত ৰখা আৰম্ভ হৈছিল। ফিজিত কৰ্মচ্যুতিৰ সময়ছোৱাত বসবাস কৰা পাৰ্ছি ৰাইটে লিখিছিল:

{{Quote|ফিজিত জন্ম লোৱা ভাৰতীয় শিশুসকলে এটা মিশ্ৰ ভাষা শিকিব; ভাৰতীয় জনসংখ্যাৰ মাজত বহুত ভিন্ন উপভাষা আছে, আৰু ফিজিয়ানসকলৰ সৈতে ঘনিষ্ঠ যোগাযোগো আছে। শিশুসকলে প্ৰতিটো ভাষাৰ অলপ অলপ অংশ শিকি লয়, আৰু তেওঁলোকে বুজি নাপায় যে তেওঁলোকৰ পিতৃ-মাতৃয়ে প্ৰাৰম্ভতে কোনটো ভাষা কৈছিল।&lt;ref&gt;{{cite book |title = Seventy-two years in Australia and the South Pacific|last = Wright|first = Percey|year = 1910|publisher = Mitchell Library|location = Sydney}}&lt;/ref&gt;}}

অন্যান্য লেখক, যেনে বাৰ্টন&lt;ref&gt;{{cite book |title= The Fiji of Today|last= Burton|first= John W.|year= 1910|publisher= Charles H. Kelly|location=London }}&lt;/ref&gt; (১৯১৪) আৰু লেনউড&lt;ref&gt;{{cite book |title=Pastels from the Pacific |url=https://archive.org/details/pastelsfrompaci00lenwgoog |last= Lenwood|first= F.|year= 1917|publisher= Oxford University Press|location=London }}&lt;/ref&gt; (১৯১৭)-এও এনেধৰণৰ মন্তব্য কৰিছিল। ১৯২০ দশকৰ শেষলৈকে ফিজিত জন্ম হোৱা সকলো ফিজি ভাৰতীয় শিশুৱে ফিজি হিন্দী শিকিছিল, যি উত্তৰ আৰু দক্ষিণ ভাৰতীয়সকলৰ বাবে একেটা সাধাৰণ ভাষা হৈ পৰিছিল।&lt;ref&gt;
{{cite book 
|title= Polynesia|last=Hands |first= W. J. |year= 1929 
|publisher= Society for the Propagation of the Gospel in Foreign Parts 
|location= Westminster 
}}
&lt;/ref&gt;

== সৰ্বনাম ==
{| class=&quot;wikitable&quot;
! অসমীয়া 
! ফিজি হিন্দী 
|-
| মই 
| Hum
|-
| তুমি 
| Tum
|-
| আপুনি 
| Aap
|-
| আমি 
| Hum log
|}

==ইংৰাজীৰ পৰা উদ্ভৱ হোৱা শব্দ==
ভাৰত-ফিজিয়ান উচ্চাৰণৰ লগত খাপ খুৱাই শব্দৰ পৰিৱৰ্তন কৰি ফিজি হিন্দীতো বহুতো ইংৰাজী শব্দ কাৰ্যকৰী কৰা হৈছে। উদাহৰণস্বৰূপে ফিজিত hutel হিন্দী ইংৰাজীত হোটেলৰ পৰা ধাৰলৈ লোৱা হয়। ইংৰাজীৰ পৰা ধাৰ লোৱা কিছুমান শব্দৰ বিশেষ অৰ্থ আছে, যেনে- ফিজি হিন্দীত garaund মানে খেলপথাৰ, geng মানে &quot;কৰ্মৰ দল&quot;, বিশেষকৈ কুঁহিয়াৰ খেতি কৰা জিলাত বেত কটা গেং আৰু tichar-ৰ অৰ্থ বিশেষভাৱে এগৰাকী মহিলা শিক্ষয়িত্ৰী।

=== ইংৰাজী ===
ইংৰাজী ভাষাৰ বহুতো শব্দই ফিজি হিন্দীত নিজৰ অৰ্থ পৰিবর্তন কৰিছে।

{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! ইংৰাজী শব্দ !! ফিজি হিন্দী অৰ্থ
|-
| purse || মানিবেগ
|-
| theatre || চিনেমা ঘৰ
|-
| teacher || মহিলা শিক্ষক
|-
| engine || ৰেল ইঞ্জিন (সাধাৰণ বাহন/নাওৰ ইঞ্জিনৰ লগতে)
|-
| pipe || টেপ (নলিৰ লগতে)
|-
| cabbage || চীনা বন্ধাকবি 
|-
| set || সকলো ঠিক আছে (উক্তি বা প্ৰশ্ন ৰূপে ব্যৱহৃত)
|-
| right || ঠিক আছে (উক্তি হিচাপে ব্যৱহৃত)
|}

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references/&gt;

{{ভাৰতৰ ভাষাসমূহ}}
{{পৃথিৱীৰ প্ৰধান ভাষাসমূহ}}

[[শ্ৰেণী:ভাষা]]
[[শ্ৰেণী:ফিজি]]</text>
      <sha1>o433bquf0o4e5953oxi0chrdw60x1tw</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523166</id>
      <parentid>523165</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T10:39:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>523166</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13947" sha1="kst5ycjdsde3n5l5nt0v7suv65cs4af" xml:space="preserve">{{পোখালি}}{{Infobox language
|name=ফিজি হিন্দী
|nativename=फिजी बात ''Fiji Baat''&lt;br /&gt;''হিন্দুস্থানী''
|states=[[ফিজি]] আৰু [[ওচেনিয়া]]ৰ কিছু দেশ
|speakers=৩ লাখ ৮০ হাজাৰ (১৯৯০)
|rank=
|familycolor=Indo-European
|fam2=[[ইণ্ডো-ইৰানীয় ভাষাপৰিবাৰ|ইণ্ডো-ইৰানীয়]]
|fam3=[[ইণ্ডো-আৰ্য্য ভাষাসমূহ|ইণ্ডো-আৰ্য্য]]
|fam4=মধ্যম (হিন্দী)
|fam5=[[পূৰ্বী হিন্দী]]
|fam6=[[Awadhi language|অৱধী]]
|script=[[ৰোমান লিপি|ৰোমান]], [[দেৱনাগৰী লিপি]]
|nation={{FIJ}}
|iso3=hif
|glotto=fiji1242
|glottorefname=Fiji Hindi
}}
'''ফিজি হিন্দী ভাষা''' ([[হিন্দী ভাষা|ৰোমান হিন্দী ভাষাত]]: Fiji Hindi; [[হিন্দী ভাষা|হিন্দী ভাষাত]]: फिजी हिन्दी) - এই ভাষাটো ভাৰতীয় বংশোদ্ভূত ফিজিয় নাগৰিকসকলৰদ্বাৰা সৰ্বাধিক ব্যৱহৃত ভাষা। ফিজি হিন্দীত মূলত [[ফিজি]] আৰু তাৰ পাৰ্শ্বৱৰ্তী অঞ্চলৰ প্ৰায় ৩ লাখ ৮০ হাজাৰ মানুহে কথা পাতে। [[ভাৰতবৰ্ষ|ভাৰতবৰ্ষত]] প্ৰচলিত ফিজি হিন্দীৰ উপভাষাটো [[ভোজপুৰী ভাষা|ভোজপুৰীৰ]] লগতে বিহাৰী আদি অন্যান্য নামেৰে পৰিচিত। ই [[কেৰিবিয়ান হিন্দুস্তানী]]ৰ অন্তৰ্গত।

== ইতিহাস ==
এইবোৰ হৈছে ফিজিত অহা কৰ্মচ্যুত মজুৰসকলৰ দ্বাৰা কোৱা ভাষা আৰু উপভাষাসমূহৰ শতাংশ।

{|class=&quot;wikitable&quot;
|-
! ভাষা/উপভাষা !! সংখ্যা !! শতাংশ
|-
|''বিহাৰী ভাষাসমূহ (মূলতঃ [[ভোজপুৰী ভাষা|ভোজপুৰী]], লগতে [[মৈথিলী ভাষা|মৈথিলী]] আৰু [[মগহী]])''   ||১৭,৮৬৮  ||৩৯.৩%
|-
|''পূৱ হিন্দী উপভাষাসমূহ (মূলতঃ [[অৱধী ভাষা|অৱধী]], লগতে [[বঘেলী ভাষা|বঘেলী]] আৰু [[ছত্তিশগড়ী]])''   ||১৬,৮৭১  ||৩৭.১%
|-
|''পশ্চিম হিন্দী উপভাষাসমূহ ([[হিন্দুস্তানী ভাষা|হিন্দুস্তানী]], [[বুন্দেলী]], [[ব্ৰজভাষা]], [[হৰিয়াণভী]], আদিতো)''   ||৬,৯০৩  ||১৫.২%
|-
|''ৰাজস্থানী উপভাষাসমূহ ([[মাৰৱাৰী ভাষা|মাৰৱাৰী]])''   ||১,১১১  ||২.৪%
|-
|''দ্ৰাবিড়ীয় ভাষাসমূহ ([[তামিল ভাষা|তামিল]], [[তেলুগু ভাষা|তেলুগু]], আদিতো)''   ||২,১৮৬  ||৪.৮%
|}

প্ৰাৰম্ভতঃ, অধিকাংশ [[গিৰমিটিয়া]] (কৰ্মচ্যুত শ্ৰমিক)সকল [[বংগ]], [[উত্তৰ প্ৰদেশ]] আৰু [[বিহাৰ]]ৰ কেন্দ্ৰীয় আৰু পূব অংশৰ জিলাসমূহৰ পৰা, আৰু এটা সৰু শতাংশ উত্তৰ-পশ্চিম সীমান্ত আৰু [[দক্ষিণ ভাৰত]] ([[মাদ্ৰাজ]])ৰ পৰা, যেনে [[অন্ধ্ৰপ্ৰদেশ]] আৰু [[তামিলনাডু]] ১৯শ শতিকাৰ শেষ আৰু ২০শ শতিকাৰ আৰম্ভণিত ফিজিলৈ গৈছিল।

সময়ৰ লগে লগে, [[ফিজি]]ত এটা বিশেষ ধৰণৰ [[ভাৰতীয়-আৰ্য ভাষা]] [[পূব হিন্দী]] [[আধাৰ (ভাষাবিজ্ঞান)|আধাৰ]] হিচাপে লৈ গঢ় লৈ উঠিল, যিটো অঞ্চলটোৰ ভাষাসমূহৰ উপাদানৰ সৈতে কিছু স্থানীয় ফিজিয়ান আৰু [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী]]ৰ উপাদান মিশ্ৰণ কৰি গঢ় লোৱা হৈছিল। ফিজি হিন্দীৰ বিকাশ ত্বৰান্বিত হৈছিল যেতিয়া ভিন্ন ভাষা কোৱা শ্ৰমিকসকলক একেলগে কাম কৰিবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল আৰু শ্ৰমিকসকলৰ শিশুবিলাকৰ কামৰ সময়ত দায়িত্বত ৰখা আৰম্ভ হৈছিল। ফিজিত কৰ্মচ্যুতিৰ সময়ছোৱাত বসবাস কৰা পাৰ্ছি ৰাইটে লিখিছিল:

{{Quote|ফিজিত জন্ম লোৱা ভাৰতীয় শিশুসকলে এটা মিশ্ৰ ভাষা শিকিব; ভাৰতীয় জনসংখ্যাৰ মাজত বহুত ভিন্ন উপভাষা আছে, আৰু ফিজিয়ানসকলৰ সৈতে ঘনিষ্ঠ যোগাযোগো আছে। শিশুসকলে প্ৰতিটো ভাষাৰ অলপ অলপ অংশ শিকি লয়, আৰু তেওঁলোকে বুজি নাপায় যে তেওঁলোকৰ পিতৃ-মাতৃয়ে প্ৰাৰম্ভতে কোনটো ভাষা কৈছিল।&lt;ref&gt;{{cite book |title = Seventy-two years in Australia and the South Pacific|last = Wright|first = Percey|year = 1910|publisher = Mitchell Library|location = Sydney}}&lt;/ref&gt;}}

অন্যান্য লেখক, যেনে বাৰ্টন&lt;ref&gt;{{cite book |title= The Fiji of Today|last= Burton|first= John W.|year= 1910|publisher= Charles H. Kelly|location=London }}&lt;/ref&gt; (১৯১৪) আৰু লেনউড&lt;ref&gt;{{cite book |title=Pastels from the Pacific |url=https://archive.org/details/pastelsfrompaci00lenwgoog |last= Lenwood|first= F.|year= 1917|publisher= Oxford University Press|location=London }}&lt;/ref&gt; (১৯১৭)-এও এনেধৰণৰ মন্তব্য কৰিছিল। ১৯২০ দশকৰ শেষলৈকে ফিজিত জন্ম হোৱা সকলো ফিজি ভাৰতীয় শিশুৱে ফিজি হিন্দী শিকিছিল, যি উত্তৰ আৰু দক্ষিণ ভাৰতীয়সকলৰ বাবে একেটা সাধাৰণ ভাষা হৈ পৰিছিল।&lt;ref&gt;
{{cite book 
|title= Polynesia|last=Hands |first= W. J. |year= 1929 
|publisher= Society for the Propagation of the Gospel in Foreign Parts 
|location= Westminster 
}}
&lt;/ref&gt;

== সৰ্বনাম ==
{| class=&quot;wikitable&quot;
! অসমীয়া 
! ফিজি হিন্দী 
|-
| মই 
| Hum
|-
| তুমি 
| Tum
|-
| আপুনি 
| Aap
|-
| আমি 
| Hum log
|}

==ইংৰাজীৰ পৰা উদ্ভৱ হোৱা শব্দ==
ভাৰত-ফিজিয়ান উচ্চাৰণৰ লগত খাপ খুৱাই শব্দৰ পৰিৱৰ্তন কৰি ফিজি হিন্দীতো বহুতো ইংৰাজী শব্দ কাৰ্যকৰী কৰা হৈছে। উদাহৰণস্বৰূপে ফিজিত hutel হিন্দী ইংৰাজীত হোটেলৰ পৰা ধাৰলৈ লোৱা হয়। ইংৰাজীৰ পৰা ধাৰ লোৱা কিছুমান শব্দৰ বিশেষ অৰ্থ আছে, যেনে- ফিজি হিন্দীত garaund মানে খেলপথাৰ, geng মানে &quot;কৰ্মৰ দল&quot;, বিশেষকৈ কুঁহিয়াৰ খেতি কৰা জিলাত বেত কটা গেং আৰু tichar-ৰ অৰ্থ বিশেষভাৱে এগৰাকী মহিলা শিক্ষয়িত্ৰী।

=== ইংৰাজী ===
ইংৰাজী ভাষাৰ বহুতো শব্দই ফিজি হিন্দীত নিজৰ অৰ্থ পৰিবর্তন কৰিছে।

{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! ইংৰাজী শব্দ !! ফিজি হিন্দী অৰ্থ
|-
| purse || মানিবেগ
|-
| theatre || চিনেমা ঘৰ
|-
| teacher || মহিলা শিক্ষক
|-
| engine || ৰেল ইঞ্জিন (সাধাৰণ বাহন/নাওৰ ইঞ্জিনৰ লগতে)
|-
| pipe || টেপ (নলিৰ লগতে)
|-
| cabbage || চীনা বন্ধাকবি 
|-
| set || সকলো ঠিক আছে (উক্তি বা প্ৰশ্ন ৰূপে ব্যৱহৃত)
|-
| right || ঠিক আছে (উক্তি হিচাপে ব্যৱহৃত)
|}

== গণনা ==

যদিও ফিজি হিন্দী মূলত মানক হিন্দীৰ ওপৰত আধাৰিত, তথাপি ইয়াৰ গণনাত বিগত ১২৫ বছৰত লাভ কৰা বহুতো ভাষাগত আৰু উপভাষাগত প্ৰভাৱৰ প্ৰতিফলন দেখা যায়।

একৰ পৰা দহৰ ভিতৰৰ সংখ্যাসমূহৰ উচ্চাৰণত সামান্য ভিন্নতা দেখা যায়, যিটো সম্ভৱতঃ [[ভোজপুৰী]] আদি পূৱ হিন্দী উপভাষাৰ পৰা প্ৰেৰণা পোৱা হৈছে। উদাহৰণস্বৰূপে, সংখ্যাটো &quot;দুই&quot; মানক হিন্দী/উৰ্দুত &quot;दो&quot; ({{IAST|do}}) হ’লেও, ফিজি হিন্দীত ইয়াক ''dui'' ({{Lang|hif|दुइ}}) বুলি কোৱা হয়, যিটো ভোজপুৰী আৰু নেপালী ভাষাৰ দৰে।

১০ ৰ পৰা ৯৯ লৈকে থকা সংখ্যাবোৰত ফিজি হিন্দী আৰু মানক হিন্দীৰ মাজত উল্লেখযোগ্য পাৰ্থক্য আছে। আন বহুতো ভাৰতীয়-আৰ্য ভাষাৰ দৰে, মানক হিন্দী/উৰ্দুত সংখ্যাসমূহ সাধাৰণতে একক (unit) সংখ্যাটো আগতে আৰু তাৰপিছত দশকৰ সংখ্যা কোৱা হয়। কিন্তু ফিজি হিন্দীত ইয়াৰ উল্টো হয় — প্ৰথমে দশকৰ সংখ্যা আৰু তাৰপিছত একক সংখ্যাটো কোৱা হয়। এইটো ইউৰোপীয় আৰু দক্ষিণ ভাৰতীয় বহু ভাষাৰ চলন অনুসৰি। উদাহৰণস্বৰূপে, &quot;একুশ&quot; মানক হিন্দীত {{IAST|ikkīs}}, যিটো ''ek aur biis'' (এটা আৰু বিশ) ৰূপে গঠিত, কিন্তু ফিজি হিন্দীত ইয়াক ''biis aur ek'' (বিশ আৰু এটা) বুলি কোৱা হয়, কোনো ধৰণৰ ধ্বনিগত বা গঠনগত পৰিৱর্তন নকৰাকৈ। একে ধৰণে, &quot;সাঁইত্রিশ&quot; মানক হিন্দীত {{IAST|saintīs}}, যিটো ''saat aur tiis'' (সাত আৰু ত্ৰিশ), কিন্তু ফিজি হিন্দীত ইয়াক ''tiis aur saat'' (ত্রিশ আৰু সাত) বুলি কোৱা হয়।

ইয়াৰ উপৰিও, ''[[লাখ]]'' (১,০০,০০০) আৰু ''[[কোটি]]'' (১ কোটি) যেনে দশ হাজাৰৰ উপৰিৰ ঘাতবিশিষ্ট সংখ্যাবোৰ ফিজি হিন্দীত ব্যৱহৃত নহয়।{{cn|date=July 2022}}

{| class=&quot;wikitable&quot;
! সংখ্যা
! ইংৰাজী !! হিন্দী/উৰ্দু !! ফিজি হিন্দী
|-
|২১
|twenty-one || {{IAST|ikkīs}} || bis aur ek
|-
|২২
|twenty-two || {{IAST|bāīs}} || bis aur dui
|-
|২৩
|twenty-three || {{IAST|teīs}} || bis aur teen
|-
|৩১
|thirty-one || {{IAST|ikattīs}} || tiis aur ek
|-
|৩২
|thirty-two || {{IAST|battīs}} || tiis aur dui
|-
|৩৩
|thirty-three || {{IAST|taintīs}} || tiis aur teen
|-
|৪১
|forty-one || {{IAST|iktālīs}} || chaalis aur ek
|-
|৪২
|forty-two || {{IAST|bayālīs}} || chaalis aur dui
|-
|৪৩
|forty-three || {{IAST|taintālīs}} || chaalis aur teen
|}

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references/&gt;

{{ভাৰতৰ ভাষাসমূহ}}
{{পৃথিৱীৰ প্ৰধান ভাষাসমূহ}}

[[শ্ৰেণী:ভাষা]]
[[শ্ৰেণী:ফিজি]]</text>
      <sha1>kst5ycjdsde3n5l5nt0v7suv65cs4af</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523167</id>
      <parentid>523166</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T10:42:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>523167</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="18101" sha1="mimtp6rtgl6rff54xihvchqe25nu9aa" xml:space="preserve">{{পোখালি}}{{Infobox language
|name=ফিজি হিন্দী
|nativename=फिजी बात ''Fiji Baat''&lt;br /&gt;''হিন্দুস্থানী''
|states=[[ফিজি]] আৰু [[ওচেনিয়া]]ৰ কিছু দেশ
|speakers=৩ লাখ ৮০ হাজাৰ (১৯৯০)
|rank=
|familycolor=Indo-European
|fam2=[[ইণ্ডো-ইৰানীয় ভাষাপৰিবাৰ|ইণ্ডো-ইৰানীয়]]
|fam3=[[ইণ্ডো-আৰ্য্য ভাষাসমূহ|ইণ্ডো-আৰ্য্য]]
|fam4=মধ্যম (হিন্দী)
|fam5=[[পূৰ্বী হিন্দী]]
|fam6=[[Awadhi language|অৱধী]]
|script=[[ৰোমান লিপি|ৰোমান]], [[দেৱনাগৰী লিপি]]
|nation={{FIJ}}
|iso3=hif
|glotto=fiji1242
|glottorefname=Fiji Hindi
}}
'''ফিজি হিন্দী ভাষা''' ([[হিন্দী ভাষা|ৰোমান হিন্দী ভাষাত]]: Fiji Hindi; [[হিন্দী ভাষা|হিন্দী ভাষাত]]: फिजी हिन्दी) - এই ভাষাটো ভাৰতীয় বংশোদ্ভূত ফিজিয় নাগৰিকসকলৰদ্বাৰা সৰ্বাধিক ব্যৱহৃত ভাষা। ফিজি হিন্দীত মূলত [[ফিজি]] আৰু তাৰ পাৰ্শ্বৱৰ্তী অঞ্চলৰ প্ৰায় ৩ লাখ ৮০ হাজাৰ মানুহে কথা পাতে। [[ভাৰতবৰ্ষ|ভাৰতবৰ্ষত]] প্ৰচলিত ফিজি হিন্দীৰ উপভাষাটো [[ভোজপুৰী ভাষা|ভোজপুৰীৰ]] লগতে বিহাৰী আদি অন্যান্য নামেৰে পৰিচিত। ই [[কেৰিবিয়ান হিন্দুস্তানী]]ৰ অন্তৰ্গত।

== ইতিহাস ==
এইবোৰ হৈছে ফিজিত অহা কৰ্মচ্যুত মজুৰসকলৰ দ্বাৰা কোৱা ভাষা আৰু উপভাষাসমূহৰ শতাংশ।

{|class=&quot;wikitable&quot;
|-
! ভাষা/উপভাষা !! সংখ্যা !! শতাংশ
|-
|''বিহাৰী ভাষাসমূহ (মূলতঃ [[ভোজপুৰী ভাষা|ভোজপুৰী]], লগতে [[মৈথিলী ভাষা|মৈথিলী]] আৰু [[মগহী]])''   ||১৭,৮৬৮  ||৩৯.৩%
|-
|''পূৱ হিন্দী উপভাষাসমূহ (মূলতঃ [[অৱধী ভাষা|অৱধী]], লগতে [[বঘেলী ভাষা|বঘেলী]] আৰু [[ছত্তিশগড়ী]])''   ||১৬,৮৭১  ||৩৭.১%
|-
|''পশ্চিম হিন্দী উপভাষাসমূহ ([[হিন্দুস্তানী ভাষা|হিন্দুস্তানী]], [[বুন্দেলী]], [[ব্ৰজভাষা]], [[হৰিয়াণভী]], আদিতো)''   ||৬,৯০৩  ||১৫.২%
|-
|''ৰাজস্থানী উপভাষাসমূহ ([[মাৰৱাৰী ভাষা|মাৰৱাৰী]])''   ||১,১১১  ||২.৪%
|-
|''দ্ৰাবিড়ীয় ভাষাসমূহ ([[তামিল ভাষা|তামিল]], [[তেলুগু ভাষা|তেলুগু]], আদিতো)''   ||২,১৮৬  ||৪.৮%
|}

প্ৰাৰম্ভতঃ, অধিকাংশ [[গিৰমিটিয়া]] (কৰ্মচ্যুত শ্ৰমিক)সকল [[বংগ]], [[উত্তৰ প্ৰদেশ]] আৰু [[বিহাৰ]]ৰ কেন্দ্ৰীয় আৰু পূব অংশৰ জিলাসমূহৰ পৰা, আৰু এটা সৰু শতাংশ উত্তৰ-পশ্চিম সীমান্ত আৰু [[দক্ষিণ ভাৰত]] ([[মাদ্ৰাজ]])ৰ পৰা, যেনে [[অন্ধ্ৰপ্ৰদেশ]] আৰু [[তামিলনাডু]] ১৯শ শতিকাৰ শেষ আৰু ২০শ শতিকাৰ আৰম্ভণিত ফিজিলৈ গৈছিল।

সময়ৰ লগে লগে, [[ফিজি]]ত এটা বিশেষ ধৰণৰ [[ভাৰতীয়-আৰ্য ভাষা]] [[পূব হিন্দী]] [[আধাৰ (ভাষাবিজ্ঞান)|আধাৰ]] হিচাপে লৈ গঢ় লৈ উঠিল, যিটো অঞ্চলটোৰ ভাষাসমূহৰ উপাদানৰ সৈতে কিছু স্থানীয় ফিজিয়ান আৰু [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী]]ৰ উপাদান মিশ্ৰণ কৰি গঢ় লোৱা হৈছিল। ফিজি হিন্দীৰ বিকাশ ত্বৰান্বিত হৈছিল যেতিয়া ভিন্ন ভাষা কোৱা শ্ৰমিকসকলক একেলগে কাম কৰিবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল আৰু শ্ৰমিকসকলৰ শিশুবিলাকৰ কামৰ সময়ত দায়িত্বত ৰখা আৰম্ভ হৈছিল। ফিজিত কৰ্মচ্যুতিৰ সময়ছোৱাত বসবাস কৰা পাৰ্ছি ৰাইটে লিখিছিল:

{{Quote|ফিজিত জন্ম লোৱা ভাৰতীয় শিশুসকলে এটা মিশ্ৰ ভাষা শিকিব; ভাৰতীয় জনসংখ্যাৰ মাজত বহুত ভিন্ন উপভাষা আছে, আৰু ফিজিয়ানসকলৰ সৈতে ঘনিষ্ঠ যোগাযোগো আছে। শিশুসকলে প্ৰতিটো ভাষাৰ অলপ অলপ অংশ শিকি লয়, আৰু তেওঁলোকে বুজি নাপায় যে তেওঁলোকৰ পিতৃ-মাতৃয়ে প্ৰাৰম্ভতে কোনটো ভাষা কৈছিল।&lt;ref&gt;{{cite book |title = Seventy-two years in Australia and the South Pacific|last = Wright|first = Percey|year = 1910|publisher = Mitchell Library|location = Sydney}}&lt;/ref&gt;}}

অন্যান্য লেখক, যেনে বাৰ্টন&lt;ref&gt;{{cite book |title= The Fiji of Today|last= Burton|first= John W.|year= 1910|publisher= Charles H. Kelly|location=London }}&lt;/ref&gt; (১৯১৪) আৰু লেনউড&lt;ref&gt;{{cite book |title=Pastels from the Pacific |url=https://archive.org/details/pastelsfrompaci00lenwgoog |last= Lenwood|first= F.|year= 1917|publisher= Oxford University Press|location=London }}&lt;/ref&gt; (১৯১৭)-এও এনেধৰণৰ মন্তব্য কৰিছিল। ১৯২০ দশকৰ শেষলৈকে ফিজিত জন্ম হোৱা সকলো ফিজি ভাৰতীয় শিশুৱে ফিজি হিন্দী শিকিছিল, যি উত্তৰ আৰু দক্ষিণ ভাৰতীয়সকলৰ বাবে একেটা সাধাৰণ ভাষা হৈ পৰিছিল।&lt;ref&gt;
{{cite book 
|title= Polynesia|last=Hands |first= W. J. |year= 1929 
|publisher= Society for the Propagation of the Gospel in Foreign Parts 
|location= Westminster 
}}
&lt;/ref&gt;

== সৰ্বনাম ==
{| class=&quot;wikitable&quot;
! অসমীয়া 
! ফিজি হিন্দী 
|-
| মই 
| Hum
|-
| তুমি 
| Tum
|-
| আপুনি 
| Aap
|-
| আমি 
| Hum log
|}

==ইংৰাজীৰ পৰা উদ্ভৱ হোৱা শব্দ==
ভাৰত-ফিজিয়ান উচ্চাৰণৰ লগত খাপ খুৱাই শব্দৰ পৰিৱৰ্তন কৰি ফিজি হিন্দীতো বহুতো ইংৰাজী শব্দ কাৰ্যকৰী কৰা হৈছে। উদাহৰণস্বৰূপে ফিজিত hutel হিন্দী ইংৰাজীত হোটেলৰ পৰা ধাৰলৈ লোৱা হয়। ইংৰাজীৰ পৰা ধাৰ লোৱা কিছুমান শব্দৰ বিশেষ অৰ্থ আছে, যেনে- ফিজি হিন্দীত garaund মানে খেলপথাৰ, geng মানে &quot;কৰ্মৰ দল&quot;, বিশেষকৈ কুঁহিয়াৰ খেতি কৰা জিলাত বেত কটা গেং আৰু tichar-ৰ অৰ্থ বিশেষভাৱে এগৰাকী মহিলা শিক্ষয়িত্ৰী।

=== ইংৰাজী ===
ইংৰাজী ভাষাৰ বহুতো শব্দই ফিজি হিন্দীত নিজৰ অৰ্থ পৰিবর্তন কৰিছে।

{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! ইংৰাজী শব্দ !! ফিজি হিন্দী অৰ্থ
|-
| purse || মানিবেগ
|-
| theatre || চিনেমা ঘৰ
|-
| teacher || মহিলা শিক্ষক
|-
| engine || ৰেল ইঞ্জিন (সাধাৰণ বাহন/নাওৰ ইঞ্জিনৰ লগতে)
|-
| pipe || টেপ (নলিৰ লগতে)
|-
| cabbage || চীনা বন্ধাকবি 
|-
| set || সকলো ঠিক আছে (উক্তি বা প্ৰশ্ন ৰূপে ব্যৱহৃত)
|-
| right || ঠিক আছে (উক্তি হিচাপে ব্যৱহৃত)
|}

== গণনা ==

যদিও ফিজি হিন্দী মূলত মানক হিন্দীৰ ওপৰত আধাৰিত, তথাপি ইয়াৰ গণনাত বিগত ১২৫ বছৰত লাভ কৰা বহুতো ভাষাগত আৰু উপভাষাগত প্ৰভাৱৰ প্ৰতিফলন দেখা যায়।

একৰ পৰা দহৰ ভিতৰৰ সংখ্যাসমূহৰ উচ্চাৰণত সামান্য ভিন্নতা দেখা যায়, যিটো সম্ভৱতঃ [[ভোজপুৰী]] আদি পূৱ হিন্দী উপভাষাৰ পৰা প্ৰেৰণা পোৱা হৈছে। উদাহৰণস্বৰূপে, সংখ্যাটো &quot;দুই&quot; মানক হিন্দী/উৰ্দুত &quot;दो&quot; ({{IAST|do}}) হ’লেও, ফিজি হিন্দীত ইয়াক ''dui'' ({{Lang|hif|दुइ}}) বুলি কোৱা হয়, যিটো ভোজপুৰী আৰু নেপালী ভাষাৰ দৰে।

১০ ৰ পৰা ৯৯ লৈকে থকা সংখ্যাবোৰত ফিজি হিন্দী আৰু মানক হিন্দীৰ মাজত উল্লেখযোগ্য পাৰ্থক্য আছে। আন বহুতো ভাৰতীয়-আৰ্য ভাষাৰ দৰে, মানক হিন্দী/উৰ্দুত সংখ্যাসমূহ সাধাৰণতে একক (unit) সংখ্যাটো আগতে আৰু তাৰপিছত দশকৰ সংখ্যা কোৱা হয়। কিন্তু ফিজি হিন্দীত ইয়াৰ উল্টো হয় — প্ৰথমে দশকৰ সংখ্যা আৰু তাৰপিছত একক সংখ্যাটো কোৱা হয়। এইটো ইউৰোপীয় আৰু দক্ষিণ ভাৰতীয় বহু ভাষাৰ চলন অনুসৰি। উদাহৰণস্বৰূপে, &quot;একুশ&quot; মানক হিন্দীত {{IAST|ikkīs}}, যিটো ''ek aur biis'' (এটা আৰু বিশ) ৰূপে গঠিত, কিন্তু ফিজি হিন্দীত ইয়াক ''biis aur ek'' (বিশ আৰু এটা) বুলি কোৱা হয়, কোনো ধৰণৰ ধ্বনিগত বা গঠনগত পৰিৱর্তন নকৰাকৈ। একে ধৰণে, &quot;সাঁইত্রিশ&quot; মানক হিন্দীত {{IAST|saintīs}}, যিটো ''saat aur tiis'' (সাত আৰু ত্ৰিশ), কিন্তু ফিজি হিন্দীত ইয়াক ''tiis aur saat'' (ত্রিশ আৰু সাত) বুলি কোৱা হয়।

ইয়াৰ উপৰিও, ''[[লাখ]]'' (১,০০,০০০) আৰু ''[[কোটি]]'' (১ কোটি) যেনে দশ হাজাৰৰ উপৰিৰ ঘাতবিশিষ্ট সংখ্যাবোৰ ফিজি হিন্দীত ব্যৱহৃত নহয়।{{cn|date=July 2022}}

{| class=&quot;wikitable&quot;
! সংখ্যা
! ইংৰাজী !! হিন্দী/উৰ্দু !! ফিজি হিন্দী
|-
|২১
|twenty-one || {{IAST|ikkīs}} || bis aur ek
|-
|২২
|twenty-two || {{IAST|bāīs}} || bis aur dui
|-
|২৩
|twenty-three || {{IAST|teīs}} || bis aur teen
|-
|৩১
|thirty-one || {{IAST|ikattīs}} || tiis aur ek
|-
|৩২
|thirty-two || {{IAST|battīs}} || tiis aur dui
|-
|৩৩
|thirty-three || {{IAST|taintīs}} || tiis aur teen
|-
|৪১
|forty-one || {{IAST|iktālīs}} || chaalis aur ek
|-
|৪২
|forty-two || {{IAST|bayālīs}} || chaalis aur dui
|-
|৪৩
|forty-three || {{IAST|taintālīs}} || chaalis aur teen
|}

== ফিজি ভাৰতীয় প্ৰব্ৰজনকাৰী==
১৯৮৭ চনৰ প্ৰথম সামৰিক অভ্যুত্থানৰ পৰা আৰম্ভ কৰি ফিজিত ৰাজনৈতিক অস্থিৰতা আৰম্ভ হোৱাত বহুসংখ্যক ভাৰত-ফিজিয়ানে বিদেশলৈ প্ৰব্ৰজন কৰিছিল। বৰ্তমান অষ্ট্ৰেলিয়া, নিউজিলেণ্ড, কানাডা আৰু যুক্তৰাষ্ট্ৰত (US) ভাৰত-ফিজিয়ান প্ৰবাসীৰ উল্লেখযোগ্য সম্প্ৰদায় আছে। সৰু সৰু সম্প্ৰদায়সমূহ অন্যান্য [[প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় দ্বীপপুঞ্জ]] আৰু [[যুক্তৰাষ্ট্ৰ]]তো বাস কৰে।

যিসকল দেশত ফিজি হিন্দী ভাষা কোৱা হয়, সেই দেশবোৰৰ শেহতীয়াকৈ কৰা লোকপিয়ল অনুসৰি (ফিজিত জন্ম হোৱা ভাৰত-ফিজিয়ানসকলক ধৰি) তলত দিয়া সংখ্যাবোৰ পোৱা গৈছে:

{|class=&quot;wikitable&quot; width=&quot;50%&quot; align=&quot;center&quot;
|-
!width=&quot;30%&quot;|দেশ
!width=&quot;30%&quot;|ফিজিত জন্ম হোৱা ভাৰত-ফিজিয়ানৰ সংখ্যা
|-
|ফিজি
|৩১৩,৭৯৮&lt;ref&gt;[http://www.statsfiji.gov.fj/Tourism/tourmigstats_index.htm ফিজি - ২০০৭ লোকপিয়ল] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110709220811/http://www.statsfiji.gov.fj/Tourism/tourmigstats_index.htm |date=9 July 2011 }}&lt;/ref&gt;
|-
|নিউজিলেণ্ড
|২৭,৮৮২&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.stats.govt.nz/Census/2006CensusHomePage/QuickStats/quickstats-about-a-subject/culture-and-identity/birthplace-and-people-born-overseas.aspx |title=নিউজিলেণ্ড - ২০০৬ লোকপিয়ল |access-date=11 April 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110517155119/http://www.stats.govt.nz/Census/2006CensusHomePage/QuickStats/quickstats-about-a-subject/culture-and-identity/birthplace-and-people-born-overseas.aspx |archive-date=17 May 2011 |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;
|-
|অষ্ট্ৰেলিয়া
|২৭,৫৪২&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.immi.gov.au/media/publications/statistics/comm-summ/_pdf/fiji.pdf |title=অষ্ট্ৰেলিয়ান চৰকাৰ - ২০০৬ লোকপিয়ল |access-date=11 April 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20060912025004/http://www.immi.gov.au/media/publications/statistics/comm-summ/_pdf/fiji.pdf |archive-date=12 September 2006 |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;
|-
|যুক্তৰাষ্ট্ৰ
|২৪,৩৪৫&lt;ref&gt;{{Cite web |url=https://www.census.gov/population/cen2000/stp-159/stp159-fiji.pdf |title=যুক্তৰাষ্ট্ৰ - ২০০০ লোকপিয়ল |access-date=7 December 2017 |archive-date=19 January 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190119121544/https://www.census.gov/population/cen2000/stp-159/stp159-fiji.pdf |url-status=live }}&lt;/ref&gt;
|-
|কানাডা
|২২,৭৭০&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.migrationinformation.org/datahub/countrydata/data.cfm |title=Migration Facts Stats and Maps |access-date=11 April 2011 |archive-date=23 August 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130823222738/http://www.migrationinformation.org/datahub/countrydata/data.cfm |url-status=live }}&lt;/ref&gt;
|-
|টংগা
|৩১০&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.spc.int/prism/country/to/stats/Census06/social/ethnic.htm |title=টংগা লোকপিয়ল ২০০৬ |access-date=11 April 2011 |archive-date=4 February 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100204033308/http://www.spc.int/prism/Country/TO/stats/Census06/social/ethnic.htm |url-status=live }}&lt;/ref&gt;
|}

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references/&gt;

{{ভাৰতৰ ভাষাসমূহ}}
{{পৃথিৱীৰ প্ৰধান ভাষাসমূহ}}

[[শ্ৰেণী:ভাষা]]
[[শ্ৰেণী:ফিজি]]</text>
      <sha1>mimtp6rtgl6rff54xihvchqe25nu9aa</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523168</id>
      <parentid>523167</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T10:46:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>523168</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="24073" sha1="7xf6lx8pbtxgaoo4u0rjp17mtuk2co2" xml:space="preserve">{{পোখালি}}{{Infobox language
|name=ফিজি হিন্দী
|nativename=फिजी बात ''Fiji Baat''&lt;br /&gt;''হিন্দুস্থানী''
|states=[[ফিজি]] আৰু [[ওচেনিয়া]]ৰ কিছু দেশ
|speakers=৩ লাখ ৮০ হাজাৰ (১৯৯০)
|rank=
|familycolor=Indo-European
|fam2=[[ইণ্ডো-ইৰানীয় ভাষাপৰিবাৰ|ইণ্ডো-ইৰানীয়]]
|fam3=[[ইণ্ডো-আৰ্য্য ভাষাসমূহ|ইণ্ডো-আৰ্য্য]]
|fam4=মধ্যম (হিন্দী)
|fam5=[[পূৰ্বী হিন্দী]]
|fam6=[[Awadhi language|অৱধী]]
|script=[[ৰোমান লিপি|ৰোমান]], [[দেৱনাগৰী লিপি]]
|nation={{FIJ}}
|iso3=hif
|glotto=fiji1242
|glottorefname=Fiji Hindi
}}
'''ফিজি হিন্দী ভাষা''' ([[হিন্দী ভাষা|ৰোমান হিন্দী ভাষাত]]: Fiji Hindi; [[হিন্দী ভাষা|হিন্দী ভাষাত]]: फिजी हिन्दी) - এই ভাষাটো ভাৰতীয় বংশোদ্ভূত ফিজিয় নাগৰিকসকলৰদ্বাৰা সৰ্বাধিক ব্যৱহৃত ভাষা। ফিজি হিন্দীত মূলত [[ফিজি]] আৰু তাৰ পাৰ্শ্বৱৰ্তী অঞ্চলৰ প্ৰায় ৩ লাখ ৮০ হাজাৰ মানুহে কথা পাতে। [[ভাৰতবৰ্ষ|ভাৰতবৰ্ষত]] প্ৰচলিত ফিজি হিন্দীৰ উপভাষাটো [[ভোজপুৰী ভাষা|ভোজপুৰীৰ]] লগতে বিহাৰী আদি অন্যান্য নামেৰে পৰিচিত। ই [[কেৰিবিয়ান হিন্দুস্তানী]]ৰ অন্তৰ্গত।

== ইতিহাস ==
এইবোৰ হৈছে ফিজিত অহা কৰ্মচ্যুত মজুৰসকলৰ দ্বাৰা কোৱা ভাষা আৰু উপভাষাসমূহৰ শতাংশ।

{|class=&quot;wikitable&quot;
|-
! ভাষা/উপভাষা !! সংখ্যা !! শতাংশ
|-
|''বিহাৰী ভাষাসমূহ (মূলতঃ [[ভোজপুৰী ভাষা|ভোজপুৰী]], লগতে [[মৈথিলী ভাষা|মৈথিলী]] আৰু [[মগহী]])''   ||১৭,৮৬৮  ||৩৯.৩%
|-
|''পূৱ হিন্দী উপভাষাসমূহ (মূলতঃ [[অৱধী ভাষা|অৱধী]], লগতে [[বঘেলী ভাষা|বঘেলী]] আৰু [[ছত্তিশগড়ী]])''   ||১৬,৮৭১  ||৩৭.১%
|-
|''পশ্চিম হিন্দী উপভাষাসমূহ ([[হিন্দুস্তানী ভাষা|হিন্দুস্তানী]], [[বুন্দেলী]], [[ব্ৰজভাষা]], [[হৰিয়াণভী]], আদিতো)''   ||৬,৯০৩  ||১৫.২%
|-
|''ৰাজস্থানী উপভাষাসমূহ ([[মাৰৱাৰী ভাষা|মাৰৱাৰী]])''   ||১,১১১  ||২.৪%
|-
|''দ্ৰাবিড়ীয় ভাষাসমূহ ([[তামিল ভাষা|তামিল]], [[তেলুগু ভাষা|তেলুগু]], আদিতো)''   ||২,১৮৬  ||৪.৮%
|}

প্ৰাৰম্ভতঃ, অধিকাংশ [[গিৰমিটিয়া]] (কৰ্মচ্যুত শ্ৰমিক)সকল [[বংগ]], [[উত্তৰ প্ৰদেশ]] আৰু [[বিহাৰ]]ৰ কেন্দ্ৰীয় আৰু পূব অংশৰ জিলাসমূহৰ পৰা, আৰু এটা সৰু শতাংশ উত্তৰ-পশ্চিম সীমান্ত আৰু [[দক্ষিণ ভাৰত]] ([[মাদ্ৰাজ]])ৰ পৰা, যেনে [[অন্ধ্ৰপ্ৰদেশ]] আৰু [[তামিলনাডু]] ১৯শ শতিকাৰ শেষ আৰু ২০শ শতিকাৰ আৰম্ভণিত ফিজিলৈ গৈছিল।

সময়ৰ লগে লগে, [[ফিজি]]ত এটা বিশেষ ধৰণৰ [[ভাৰতীয়-আৰ্য ভাষা]] [[পূব হিন্দী]] [[আধাৰ (ভাষাবিজ্ঞান)|আধাৰ]] হিচাপে লৈ গঢ় লৈ উঠিল, যিটো অঞ্চলটোৰ ভাষাসমূহৰ উপাদানৰ সৈতে কিছু স্থানীয় ফিজিয়ান আৰু [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী]]ৰ উপাদান মিশ্ৰণ কৰি গঢ় লোৱা হৈছিল। ফিজি হিন্দীৰ বিকাশ ত্বৰান্বিত হৈছিল যেতিয়া ভিন্ন ভাষা কোৱা শ্ৰমিকসকলক একেলগে কাম কৰিবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল আৰু শ্ৰমিকসকলৰ শিশুবিলাকৰ কামৰ সময়ত দায়িত্বত ৰখা আৰম্ভ হৈছিল। ফিজিত কৰ্মচ্যুতিৰ সময়ছোৱাত বসবাস কৰা পাৰ্ছি ৰাইটে লিখিছিল:

{{Quote|ফিজিত জন্ম লোৱা ভাৰতীয় শিশুসকলে এটা মিশ্ৰ ভাষা শিকিব; ভাৰতীয় জনসংখ্যাৰ মাজত বহুত ভিন্ন উপভাষা আছে, আৰু ফিজিয়ানসকলৰ সৈতে ঘনিষ্ঠ যোগাযোগো আছে। শিশুসকলে প্ৰতিটো ভাষাৰ অলপ অলপ অংশ শিকি লয়, আৰু তেওঁলোকে বুজি নাপায় যে তেওঁলোকৰ পিতৃ-মাতৃয়ে প্ৰাৰম্ভতে কোনটো ভাষা কৈছিল।&lt;ref&gt;{{cite book |title = Seventy-two years in Australia and the South Pacific|last = Wright|first = Percey|year = 1910|publisher = Mitchell Library|location = Sydney}}&lt;/ref&gt;}}

অন্যান্য লেখক, যেনে বাৰ্টন&lt;ref&gt;{{cite book |title= The Fiji of Today|last= Burton|first= John W.|year= 1910|publisher= Charles H. Kelly|location=London }}&lt;/ref&gt; (১৯১৪) আৰু লেনউড&lt;ref&gt;{{cite book |title=Pastels from the Pacific |url=https://archive.org/details/pastelsfrompaci00lenwgoog |last= Lenwood|first= F.|year= 1917|publisher= Oxford University Press|location=London }}&lt;/ref&gt; (১৯১৭)-এও এনেধৰণৰ মন্তব্য কৰিছিল। ১৯২০ দশকৰ শেষলৈকে ফিজিত জন্ম হোৱা সকলো ফিজি ভাৰতীয় শিশুৱে ফিজি হিন্দী শিকিছিল, যি উত্তৰ আৰু দক্ষিণ ভাৰতীয়সকলৰ বাবে একেটা সাধাৰণ ভাষা হৈ পৰিছিল।&lt;ref&gt;
{{cite book 
|title= Polynesia|last=Hands |first= W. J. |year= 1929 
|publisher= Society for the Propagation of the Gospel in Foreign Parts 
|location= Westminster 
}}
&lt;/ref&gt;

== সৰ্বনাম ==
{| class=&quot;wikitable&quot;
! অসমীয়া 
! ফিজি হিন্দী 
|-
| মই 
| Hum
|-
| তুমি 
| Tum
|-
| আপুনি 
| Aap
|-
| আমি 
| Hum log
|}

==ইংৰাজীৰ পৰা উদ্ভৱ হোৱা শব্দ==
ভাৰত-ফিজিয়ান উচ্চাৰণৰ লগত খাপ খুৱাই শব্দৰ পৰিৱৰ্তন কৰি ফিজি হিন্দীতো বহুতো ইংৰাজী শব্দ কাৰ্যকৰী কৰা হৈছে। উদাহৰণস্বৰূপে ফিজিত hutel হিন্দী ইংৰাজীত হোটেলৰ পৰা ধাৰলৈ লোৱা হয়। ইংৰাজীৰ পৰা ধাৰ লোৱা কিছুমান শব্দৰ বিশেষ অৰ্থ আছে, যেনে- ফিজি হিন্দীত garaund মানে খেলপথাৰ, geng মানে &quot;কৰ্মৰ দল&quot;, বিশেষকৈ কুঁহিয়াৰ খেতি কৰা জিলাত বেত কটা গেং আৰু tichar-ৰ অৰ্থ বিশেষভাৱে এগৰাকী মহিলা শিক্ষয়িত্ৰী।

=== ইংৰাজী ===
ইংৰাজী ভাষাৰ বহুতো শব্দই ফিজি হিন্দীত নিজৰ অৰ্থ পৰিবর্তন কৰিছে।

{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! ইংৰাজী শব্দ !! ফিজি হিন্দী অৰ্থ
|-
| purse || মানিবেগ
|-
| theatre || চিনেমা ঘৰ
|-
| teacher || মহিলা শিক্ষক
|-
| engine || ৰেল ইঞ্জিন (সাধাৰণ বাহন/নাওৰ ইঞ্জিনৰ লগতে)
|-
| pipe || টেপ (নলিৰ লগতে)
|-
| cabbage || চীনা বন্ধাকবি 
|-
| set || সকলো ঠিক আছে (উক্তি বা প্ৰশ্ন ৰূপে ব্যৱহৃত)
|-
| right || ঠিক আছে (উক্তি হিচাপে ব্যৱহৃত)
|}

== গণনা ==

যদিও ফিজি হিন্দী মূলত মানক হিন্দীৰ ওপৰত আধাৰিত, তথাপি ইয়াৰ গণনাত বিগত ১২৫ বছৰত লাভ কৰা বহুতো ভাষাগত আৰু উপভাষাগত প্ৰভাৱৰ প্ৰতিফলন দেখা যায়।

একৰ পৰা দহৰ ভিতৰৰ সংখ্যাসমূহৰ উচ্চাৰণত সামান্য ভিন্নতা দেখা যায়, যিটো সম্ভৱতঃ [[ভোজপুৰী]] আদি পূৱ হিন্দী উপভাষাৰ পৰা প্ৰেৰণা পোৱা হৈছে। উদাহৰণস্বৰূপে, সংখ্যাটো &quot;দুই&quot; মানক হিন্দী/উৰ্দুত &quot;दो&quot; ({{IAST|do}}) হ’লেও, ফিজি হিন্দীত ইয়াক ''dui'' ({{Lang|hif|दुइ}}) বুলি কোৱা হয়, যিটো ভোজপুৰী আৰু নেপালী ভাষাৰ দৰে।

১০ ৰ পৰা ৯৯ লৈকে থকা সংখ্যাবোৰত ফিজি হিন্দী আৰু মানক হিন্দীৰ মাজত উল্লেখযোগ্য পাৰ্থক্য আছে। আন বহুতো ভাৰতীয়-আৰ্য ভাষাৰ দৰে, মানক হিন্দী/উৰ্দুত সংখ্যাসমূহ সাধাৰণতে একক (unit) সংখ্যাটো আগতে আৰু তাৰপিছত দশকৰ সংখ্যা কোৱা হয়। কিন্তু ফিজি হিন্দীত ইয়াৰ উল্টো হয় — প্ৰথমে দশকৰ সংখ্যা আৰু তাৰপিছত একক সংখ্যাটো কোৱা হয়। এইটো ইউৰোপীয় আৰু দক্ষিণ ভাৰতীয় বহু ভাষাৰ চলন অনুসৰি। উদাহৰণস্বৰূপে, &quot;একুশ&quot; মানক হিন্দীত {{IAST|ikkīs}}, যিটো ''ek aur biis'' (এটা আৰু বিশ) ৰূপে গঠিত, কিন্তু ফিজি হিন্দীত ইয়াক ''biis aur ek'' (বিশ আৰু এটা) বুলি কোৱা হয়, কোনো ধৰণৰ ধ্বনিগত বা গঠনগত পৰিৱর্তন নকৰাকৈ। একে ধৰণে, &quot;সাঁইত্রিশ&quot; মানক হিন্দীত {{IAST|saintīs}}, যিটো ''saat aur tiis'' (সাত আৰু ত্ৰিশ), কিন্তু ফিজি হিন্দীত ইয়াক ''tiis aur saat'' (ত্রিশ আৰু সাত) বুলি কোৱা হয়।

ইয়াৰ উপৰিও, ''[[লাখ]]'' (১,০০,০০০) আৰু ''[[কোটি]]'' (১ কোটি) যেনে দশ হাজাৰৰ উপৰিৰ ঘাতবিশিষ্ট সংখ্যাবোৰ ফিজি হিন্দীত ব্যৱহৃত নহয়।{{cn|date=July 2022}}

{| class=&quot;wikitable&quot;
! সংখ্যা
! ইংৰাজী !! হিন্দী/উৰ্দু !! ফিজি হিন্দী
|-
|২১
|twenty-one || {{IAST|ikkīs}} || bis aur ek
|-
|২২
|twenty-two || {{IAST|bāīs}} || bis aur dui
|-
|২৩
|twenty-three || {{IAST|teīs}} || bis aur teen
|-
|৩১
|thirty-one || {{IAST|ikattīs}} || tiis aur ek
|-
|৩২
|thirty-two || {{IAST|battīs}} || tiis aur dui
|-
|৩৩
|thirty-three || {{IAST|taintīs}} || tiis aur teen
|-
|৪১
|forty-one || {{IAST|iktālīs}} || chaalis aur ek
|-
|৪২
|forty-two || {{IAST|bayālīs}} || chaalis aur dui
|-
|৪৩
|forty-three || {{IAST|taintālīs}} || chaalis aur teen
|}

== ফিজি ভাৰতীয় প্ৰব্ৰজনকাৰী==
১৯৮৭ চনৰ প্ৰথম সামৰিক অভ্যুত্থানৰ পৰা আৰম্ভ কৰি ফিজিত ৰাজনৈতিক অস্থিৰতা আৰম্ভ হোৱাত বহুসংখ্যক ভাৰত-ফিজিয়ানে বিদেশলৈ প্ৰব্ৰজন কৰিছিল। বৰ্তমান অষ্ট্ৰেলিয়া, নিউজিলেণ্ড, কানাডা আৰু যুক্তৰাষ্ট্ৰত (US) ভাৰত-ফিজিয়ান প্ৰবাসীৰ উল্লেখযোগ্য সম্প্ৰদায় আছে। সৰু সৰু সম্প্ৰদায়সমূহ অন্যান্য [[প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় দ্বীপপুঞ্জ]] আৰু [[যুক্তৰাষ্ট্ৰ]]তো বাস কৰে।

যিসকল দেশত ফিজি হিন্দী ভাষা কোৱা হয়, সেই দেশবোৰৰ শেহতীয়াকৈ কৰা লোকপিয়ল অনুসৰি (ফিজিত জন্ম হোৱা ভাৰত-ফিজিয়ানসকলক ধৰি) তলত দিয়া সংখ্যাবোৰ পোৱা গৈছে:

{|class=&quot;wikitable&quot; width=&quot;50%&quot; align=&quot;center&quot;
|-
!width=&quot;30%&quot;|দেশ
!width=&quot;30%&quot;|ফিজিত জন্ম হোৱা ভাৰত-ফিজিয়ানৰ সংখ্যা
|-
|ফিজি
|৩১৩,৭৯৮&lt;ref&gt;[http://www.statsfiji.gov.fj/Tourism/tourmigstats_index.htm ফিজি - ২০০৭ লোকপিয়ল] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110709220811/http://www.statsfiji.gov.fj/Tourism/tourmigstats_index.htm |date=9 July 2011 }}&lt;/ref&gt;
|-
|নিউজিলেণ্ড
|২৭,৮৮২&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.stats.govt.nz/Census/2006CensusHomePage/QuickStats/quickstats-about-a-subject/culture-and-identity/birthplace-and-people-born-overseas.aspx |title=নিউজিলেণ্ড - ২০০৬ লোকপিয়ল |access-date=11 April 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110517155119/http://www.stats.govt.nz/Census/2006CensusHomePage/QuickStats/quickstats-about-a-subject/culture-and-identity/birthplace-and-people-born-overseas.aspx |archive-date=17 May 2011 |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;
|-
|অষ্ট্ৰেলিয়া
|২৭,৫৪২&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.immi.gov.au/media/publications/statistics/comm-summ/_pdf/fiji.pdf |title=অষ্ট্ৰেলিয়ান চৰকাৰ - ২০০৬ লোকপিয়ল |access-date=11 April 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20060912025004/http://www.immi.gov.au/media/publications/statistics/comm-summ/_pdf/fiji.pdf |archive-date=12 September 2006 |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;
|-
|যুক্তৰাষ্ট্ৰ
|২৪,৩৪৫&lt;ref&gt;{{Cite web |url=https://www.census.gov/population/cen2000/stp-159/stp159-fiji.pdf |title=যুক্তৰাষ্ট্ৰ - ২০০০ লোকপিয়ল |access-date=7 December 2017 |archive-date=19 January 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190119121544/https://www.census.gov/population/cen2000/stp-159/stp159-fiji.pdf |url-status=live }}&lt;/ref&gt;
|-
|কানাডা
|২২,৭৭০&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.migrationinformation.org/datahub/countrydata/data.cfm |title=Migration Facts Stats and Maps |access-date=11 April 2011 |archive-date=23 August 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130823222738/http://www.migrationinformation.org/datahub/countrydata/data.cfm |url-status=live }}&lt;/ref&gt;
|-
|টংগা
|৩১০&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.spc.int/prism/country/to/stats/Census06/social/ethnic.htm |title=টংগা লোকপিয়ল ২০০৬ |access-date=11 April 2011 |archive-date=4 February 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100204033308/http://www.spc.int/prism/Country/TO/stats/Census06/social/ethnic.htm |url-status=live }}&lt;/ref&gt;
|}

== লেখক ==
* '''ৰডনি এফ. মোআগ (Rodney F. Moag)''' — যিনি ভাৰতত কিছুবছৰ বাস কৰাৰ পিছত দক্ষিণ প্ৰশান্ত মহাসাগৰৰ বিশ্ববিদ্যালয়ত প্ৰৱক্তা হিচাপে যোগদান কৰিছিল। তেওঁ ফিজি হিন্দীৰ বিশ্লেষণ কৰি এই উপসংহাৰলৈ আহিছিল যে এইটো এক স্বতন্ত্ৰ ভাষা, যাৰ নিজৰ পৃথক ব্যাকৰণ আছে, আগতকৈ ধৰা &quot;ভাঙি হিন্দী&quot; নহয়। তেওঁ তেওঁৰ গৱেষণাৰ ফলাফল লিখি ''Fiji Hindi: a basic course and reference grammar'' (১৯৭৭) নামৰ কিতাপখনত পাঠ-পাঠ্য ৰূপে ফিজি হিন্দী উপভাষা ব্যৱহাৰ কৰিছিল।

* '''জেফ ছিগেল (Jeff Siegel)''' — তেওঁৰ ''Plantation languages in Fiji'' (১৯৮৫) নামৰ থিছিছত তেওঁ ফিজি হিন্দীৰ বিকাশ আৰু ইয়াৰ ভিন্ন ৰূপসমূহ (ভাৰত-ফিজিয়ান আৰু স্থানীয় ফিজিয়ানসকলে ব্যৱহাৰ কৰা) সম্পৰ্কে বিস্তৃত বিৱৰণ দিছিল। তাৰ আগতে, ১৯৭৬ চনত, তেওঁ ''Say it in Fiji Hindi'' নামৰ এখন সৰু পথ-পদর্শক কিতাপ লিখিছিল।

* '''ৰামন সুব্ৰমনী (Raman Subramani)''' — দক্ষিণ প্ৰশান্ত মহাসাগৰৰ বিশ্ববিদ্যালয়ৰ সাহিত্যৰ অধ্যাপক। তেওঁ প্ৰথম ফিজি হিন্দী উপন্যাস ''ডউকা পুরান'' (देवनागरी: डउका पुरान, ২০০১) লিখিছিল। এই উপন্যাসটো এখন গ্ৰাম্য বৃদ্ধ &quot;ফিজি লাল&quot;ৰ কাহিনী, যিয়ে তেওঁৰ গাঁৱলৈ আহা এগৰাকী গৱেষকক তেওঁৰ জীৱনৰ গল্প কৈছিল। কিতাপখন পুৰাণৰ (ধাৰ্মিক গ্ৰন্থ) শৈলীত লিখা হৈছে, কিন্তু হাস্যৰসৰে। এই উপন্যাসৰ বাবে ভাৰত চৰকাৰে তেওঁক হিন্দী ভাষা আৰু সাহিত্যৰ ক্ষেত্ৰত অৱদানৰ স্বীকৃতি হিচাপে বঁটা প্ৰদান কৰিছিল। ২০০৩ চনৰ জুন মাহত চুৰিনেমত অনুষ্ঠিত সপ্তম বিশ্ব হিন্দী সন্মিলনত তেওঁক এই উপন্যাসৰ বাবে বিশেষ বঁটা দিয়া হৈছিল।

* '''ভিমল ৰেড্ডি (Vimal Reddy)''' — ২০০৭ চনত প্ৰস্তুত কৰা প্ৰথম ফিজি হিন্দী চলচ্চিত্ৰ ''অধূৰা সপোন'' (Devanagari: अधूरा सपना, &quot;অসম্পূৰ্ণ সপোন&quot;)ৰ কাহিনীৰ লেখক।

* '''উৰ্মিলা প্ৰসাদ (Urmila Prasad)''' — যিয়ে বাইবেলৰ মাৰ্ক, লূক, মথি আৰু জনৰ সুসমাচাৰসমূহ ফিজি হিন্দীত অনুবাদ কৰিবলৈ সহায় কৰিছিল। অনুবাদটো ৰোমান লিপিত লিখা হৈছিল, আৰু ''Susamaachaar Aur Romiyo'' (২০০২) নামেৰে জনাজাত।&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.dawn.com/news/51759/bible-using-fiji-hindi-sparks-debate|title=Bible using 'Fiji Hindi' sparks debate|date=9 August 2002|agency=[[Agence France-Presse]]|access-date=7 May 2021|archive-date=7 May 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210507053210/https://www.dawn.com/news/51759/bible-using-fiji-hindi-sparks-debate|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

== অধিক চাওক ==
* [[গিৰমিটিয়া]] — ১৮শ আৰু ১৯শ শতিকাত ভাৰতৰ পৰা ফিজিলৈ অনা বা প্ৰব্ৰজন কৰা মজুৰসকলৰ বংশধৰ।
* [[হিন্দুস্তানী ভাষা]]
* [[কেৰিবিয়ান হিন্দুস্তানী]] — কেৰিবিয়ান অঞ্চলত একে ধৰণৰ পৰিস্থিতিত বিকাশ হোৱা অনুরূপ ভাষা।
* [[সারনামি]] — [[চুৰিনেম]]ত ভাৰতীয় বংশোদ্ভূত লোকসকলে কোৱা ভাষা।
* [[মৰিছিয়ান ভোজপুৰী]] — মৰিছাছত গিৰমিটিয়াসকলৰ বংশধৰে কোৱা ভাষা। এই ভাষা [[ভোজপুৰী ভাষা|ভোজপুৰী]]ৰ সৈতে অধিক মিল থকা, কাৰণ মৰিছাছৰ ভাৰতীয় জনসংখ্যাৰ অধিকাংশই ভোজপুৰী ভাষী অঞ্চলৰ পৰা অহা।
* [[ফিজি হিন্দী চলচ্চিত্ৰ]] — বিগত দশকত কিছু ফিজি হিন্দী চলচ্চিত্ৰ জনপ্ৰিয় হৈছে, যেনে: ''Adhura Sapna'', ''Ghar Pardes'', [[Langha Phobia]]।

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references/&gt;

{{ভাৰতৰ ভাষাসমূহ}}
{{পৃথিৱীৰ প্ৰধান ভাষাসমূহ}}

[[শ্ৰেণী:ভাষা]]
[[শ্ৰেণী:ফিজি]]</text>
      <sha1>7xf6lx8pbtxgaoo4u0rjp17mtuk2co2</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523169</id>
      <parentid>523168</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T10:47:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>523169</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="24064" sha1="q6qne266ajkegsnhfq38fjjqm3mi1k5" xml:space="preserve">{{পোখালি}}{{Infobox language
|name=ফিজি হিন্দী
|nativename=फिजी बात ''Fiji Baat''&lt;br /&gt;''হিন্দুস্থানী''
|states=[[ফিজি]] আৰু [[ওচেনিয়া]]ৰ কিছু দেশ
|speakers=৩ লাখ ৮০ হাজাৰ (১৯৯০)
|rank=
|familycolor=Indo-European
|fam2=[[ইণ্ডো-ইৰানীয় ভাষাপৰিবাৰ|ইণ্ডো-ইৰানীয়]]
|fam3=[[ইণ্ডো-আৰ্য্য ভাষাসমূহ|ইণ্ডো-আৰ্য্য]]
|fam4=মধ্যম (হিন্দী)
|fam5=[[পূৰ্বী হিন্দী]]
|fam6=[[Awadhi language|অৱধী]]
|script=[[ৰোমান লিপি|ৰোমান]], [[দেৱনাগৰী লিপি]]
|nation={{FIJ}}
|iso3=hif
|glotto=fiji1242
|glottorefname=Fiji Hindi
}}
'''ফিজি হিন্দী ভাষা''' ([[হিন্দী ভাষা|ৰোমান হিন্দী ভাষাত]]: Fiji Hindi; [[হিন্দী ভাষা|হিন্দী ভাষাত]]: फिजी हिन्दी) - এই ভাষাটো ভাৰতীয় বংশোদ্ভূত ফিজিয় নাগৰিকসকলৰদ্বাৰা সৰ্বাধিক ব্যৱহৃত ভাষা। ফিজি হিন্দীত মূলত [[ফিজি]] আৰু তাৰ পাৰ্শ্বৱৰ্তী অঞ্চলৰ প্ৰায় ৩ লাখ ৮০ হাজাৰ মানুহে কথা পাতে। [[ভাৰতবৰ্ষ|ভাৰতবৰ্ষত]] প্ৰচলিত ফিজি হিন্দীৰ উপভাষাটো [[ভোজপুৰী ভাষা|ভোজপুৰীৰ]] লগতে বিহাৰী আদি অন্যান্য নামেৰে পৰিচিত। ই [[কেৰিবিয়ান হিন্দুস্তানী]]ৰ অন্তৰ্গত।

== ইতিহাস ==
এইবোৰ হৈছে ফিজিত অহা কৰ্মচ্যুত মজুৰসকলৰ দ্বাৰা কোৱা ভাষা আৰু উপভাষাসমূহৰ শতাংশ।

{|class=&quot;wikitable&quot;
|-
! ভাষা/উপভাষা !! সংখ্যা !! শতাংশ
|-
|''বিহাৰী ভাষাসমূহ (মূলতঃ [[ভোজপুৰী ভাষা|ভোজপুৰী]], লগতে [[মৈথিলী ভাষা|মৈথিলী]] আৰু [[মগহী]])''   ||১৭,৮৬৮  ||৩৯.৩%
|-
|''পূৱ হিন্দী উপভাষাসমূহ (মূলতঃ [[অৱধী ভাষা|অৱধী]], লগতে [[বঘেলী ভাষা|বঘেলী]] আৰু [[ছত্তিশগড়ী]])''   ||১৬,৮৭১  ||৩৭.১%
|-
|''পশ্চিম হিন্দী উপভাষাসমূহ ([[হিন্দুস্তানী ভাষা|হিন্দুস্তানী]], [[বুন্দেলী]], [[ব্ৰজভাষা]], [[হৰিয়াণভী]], আদিতো)''   ||৬,৯০৩  ||১৫.২%
|-
|''ৰাজস্থানী উপভাষাসমূহ ([[মাৰৱাৰী ভাষা|মাৰৱাৰী]])''   ||১,১১১  ||২.৪%
|-
|''দ্ৰাবিড়ীয় ভাষাসমূহ ([[তামিল ভাষা|তামিল]], [[তেলুগু ভাষা|তেলুগু]], আদিতো)''   ||২,১৮৬  ||৪.৮%
|}

প্ৰাৰম্ভতঃ, অধিকাংশ [[গিৰমিটিয়া]] (কৰ্মচ্যুত শ্ৰমিক)সকল [[বংগ]], [[উত্তৰ প্ৰদেশ]] আৰু [[বিহাৰ]]ৰ কেন্দ্ৰীয় আৰু পূব অংশৰ জিলাসমূহৰ পৰা, আৰু এটা সৰু শতাংশ উত্তৰ-পশ্চিম সীমান্ত আৰু [[দক্ষিণ ভাৰত]] ([[মাদ্ৰাজ]])ৰ পৰা, যেনে [[অন্ধ্ৰপ্ৰদেশ]] আৰু [[তামিলনাডু]] ১৯শ শতিকাৰ শেষ আৰু ২০শ শতিকাৰ আৰম্ভণিত ফিজিলৈ গৈছিল।

সময়ৰ লগে লগে, [[ফিজি]]ত এটা বিশেষ ধৰণৰ [[ভাৰতীয়-আৰ্য ভাষা]] [[পূব হিন্দী]] [[আধাৰ (ভাষাবিজ্ঞান)|আধাৰ]] হিচাপে লৈ গঢ় লৈ উঠিল, যিটো অঞ্চলটোৰ ভাষাসমূহৰ উপাদানৰ সৈতে কিছু স্থানীয় ফিজিয়ান আৰু [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী]]ৰ উপাদান মিশ্ৰণ কৰি গঢ় লোৱা হৈছিল। ফিজি হিন্দীৰ বিকাশ ত্বৰান্বিত হৈছিল যেতিয়া ভিন্ন ভাষা কোৱা শ্ৰমিকসকলক একেলগে কাম কৰিবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল আৰু শ্ৰমিকসকলৰ শিশুবিলাকৰ কামৰ সময়ত দায়িত্বত ৰখা আৰম্ভ হৈছিল। ফিজিত কৰ্মচ্যুতিৰ সময়ছোৱাত বসবাস কৰা পাৰ্ছি ৰাইটে লিখিছিল:

{{Quote|ফিজিত জন্ম লোৱা ভাৰতীয় শিশুসকলে এটা মিশ্ৰ ভাষা শিকিব; ভাৰতীয় জনসংখ্যাৰ মাজত বহুত ভিন্ন উপভাষা আছে, আৰু ফিজিয়ানসকলৰ সৈতে ঘনিষ্ঠ যোগাযোগো আছে। শিশুসকলে প্ৰতিটো ভাষাৰ অলপ অলপ অংশ শিকি লয়, আৰু তেওঁলোকে বুজি নাপায় যে তেওঁলোকৰ পিতৃ-মাতৃয়ে প্ৰাৰম্ভতে কোনটো ভাষা কৈছিল।&lt;ref&gt;{{cite book |title = Seventy-two years in Australia and the South Pacific|last = Wright|first = Percey|year = 1910|publisher = Mitchell Library|location = Sydney}}&lt;/ref&gt;}}

অন্যান্য লেখক, যেনে বাৰ্টন&lt;ref&gt;{{cite book |title= The Fiji of Today|last= Burton|first= John W.|year= 1910|publisher= Charles H. Kelly|location=London }}&lt;/ref&gt; (১৯১৪) আৰু লেনউড&lt;ref&gt;{{cite book |title=Pastels from the Pacific |url=https://archive.org/details/pastelsfrompaci00lenwgoog |last= Lenwood|first= F.|year= 1917|publisher= Oxford University Press|location=London }}&lt;/ref&gt; (১৯১৭)-এও এনেধৰণৰ মন্তব্য কৰিছিল। ১৯২০ দশকৰ শেষলৈকে ফিজিত জন্ম হোৱা সকলো ফিজি ভাৰতীয় শিশুৱে ফিজি হিন্দী শিকিছিল, যি উত্তৰ আৰু দক্ষিণ ভাৰতীয়সকলৰ বাবে একেটা সাধাৰণ ভাষা হৈ পৰিছিল।&lt;ref&gt;
{{cite book 
|title= Polynesia|last=Hands |first= W. J. |year= 1929 
|publisher= Society for the Propagation of the Gospel in Foreign Parts 
|location= Westminster 
}}
&lt;/ref&gt;

== সৰ্বনাম ==
{| class=&quot;wikitable&quot;
! অসমীয়া 
! ফিজি হিন্দী 
|-
| মই 
| Hum
|-
| তুমি 
| Tum
|-
| আপুনি 
| Aap
|-
| আমি 
| Hum log
|}

==ইংৰাজীৰ পৰা উদ্ভৱ হোৱা শব্দ==
ভাৰত-ফিজিয়ান উচ্চাৰণৰ লগত খাপ খুৱাই শব্দৰ পৰিৱৰ্তন কৰি ফিজি হিন্দীতো বহুতো ইংৰাজী শব্দ কাৰ্যকৰী কৰা হৈছে। উদাহৰণস্বৰূপে ফিজিত hutel হিন্দী ইংৰাজীত হোটেলৰ পৰা ধাৰলৈ লোৱা হয়। ইংৰাজীৰ পৰা ধাৰ লোৱা কিছুমান শব্দৰ বিশেষ অৰ্থ আছে, যেনে- ফিজি হিন্দীত garaund মানে খেলপথাৰ, geng মানে &quot;কৰ্মৰ দল&quot;, বিশেষকৈ কুঁহিয়াৰ খেতি কৰা জিলাত বেত কটা গেং আৰু tichar-ৰ অৰ্থ বিশেষভাৱে এগৰাকী মহিলা শিক্ষয়িত্ৰী।

=== ইংৰাজী ===
ইংৰাজী ভাষাৰ বহুতো শব্দই ফিজি হিন্দীত নিজৰ অৰ্থ পৰিবর্তন কৰিছে।

{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! ইংৰাজী শব্দ !! ফিজি হিন্দী অৰ্থ
|-
| purse || মানিবেগ
|-
| theatre || চিনেমা ঘৰ
|-
| teacher || মহিলা শিক্ষক
|-
| engine || ৰেল ইঞ্জিন (সাধাৰণ বাহন/নাওৰ ইঞ্জিনৰ লগতে)
|-
| pipe || টেপ (নলিৰ লগতে)
|-
| cabbage || চীনা বন্ধাকবি 
|-
| set || সকলো ঠিক আছে (উক্তি বা প্ৰশ্ন ৰূপে ব্যৱহৃত)
|-
| right || ঠিক আছে (উক্তি হিচাপে ব্যৱহৃত)
|}

== গণনা ==

যদিও ফিজি হিন্দী মূলত মানক হিন্দীৰ ওপৰত আধাৰিত, তথাপি ইয়াৰ গণনাত বিগত ১২৫ বছৰত লাভ কৰা বহুতো ভাষাগত আৰু উপভাষাগত প্ৰভাৱৰ প্ৰতিফলন দেখা যায়।

একৰ পৰা দহৰ ভিতৰৰ সংখ্যাসমূহৰ উচ্চাৰণত সামান্য ভিন্নতা দেখা যায়, যিটো সম্ভৱতঃ [[ভোজপুৰী]] আদি পূৱ হিন্দী উপভাষাৰ পৰা প্ৰেৰণা পোৱা হৈছে। উদাহৰণস্বৰূপে, সংখ্যাটো &quot;দুই&quot; মানক হিন্দী/উৰ্দুত &quot;दो&quot; ({{IAST|do}}) হ’লেও, ফিজি হিন্দীত ইয়াক ''dui'' ({{Lang|hif|दुइ}}) বুলি কোৱা হয়, যিটো ভোজপুৰী আৰু নেপালী ভাষাৰ দৰে।

১০ ৰ পৰা ৯৯ লৈকে থকা সংখ্যাবোৰত ফিজি হিন্দী আৰু মানক হিন্দীৰ মাজত উল্লেখযোগ্য পাৰ্থক্য আছে। আন বহুতো ভাৰতীয়-আৰ্য ভাষাৰ দৰে, মানক হিন্দী/উৰ্দুত সংখ্যাসমূহ সাধাৰণতে একক (unit) সংখ্যাটো আগতে আৰু তাৰপিছত দশকৰ সংখ্যা কোৱা হয়। কিন্তু ফিজি হিন্দীত ইয়াৰ উল্টো হয় — প্ৰথমে দশকৰ সংখ্যা আৰু তাৰপিছত একক সংখ্যাটো কোৱা হয়। এইটো ইউৰোপীয় আৰু দক্ষিণ ভাৰতীয় বহু ভাষাৰ চলন অনুসৰি। উদাহৰণস্বৰূপে, &quot;একুশ&quot; মানক হিন্দীত {{IAST|ikkīs}}, যিটো ''ek aur biis'' (এটা আৰু বিশ) ৰূপে গঠিত, কিন্তু ফিজি হিন্দীত ইয়াক ''biis aur ek'' (বিশ আৰু এটা) বুলি কোৱা হয়, কোনো ধৰণৰ ধ্বনিগত বা গঠনগত পৰিৱর্তন নকৰাকৈ। একে ধৰণে, &quot;সাঁইত্রিশ&quot; মানক হিন্দীত {{IAST|saintīs}}, যিটো ''saat aur tiis'' (সাত আৰু ত্ৰিশ), কিন্তু ফিজি হিন্দীত ইয়াক ''tiis aur saat'' (ত্রিশ আৰু সাত) বুলি কোৱা হয়।

ইয়াৰ উপৰিও, ''[[লাখ]]'' (১,০০,০০০) আৰু ''[[কোটি]]'' (১ কোটি) যেনে দশ হাজাৰৰ উপৰিৰ ঘাতবিশিষ্ট সংখ্যাবোৰ ফিজি হিন্দীত ব্যৱহৃত নহয়।{{cn|date=July 2022}}

{| class=&quot;wikitable&quot;
! সংখ্যা
! ইংৰাজী !! হিন্দী/উৰ্দু !! ফিজি হিন্দী
|-
|২১
|twenty-one || {{IAST|ikkīs}} || bis aur ek
|-
|২২
|twenty-two || {{IAST|bāīs}} || bis aur dui
|-
|২৩
|twenty-three || {{IAST|teīs}} || bis aur teen
|-
|৩১
|thirty-one || {{IAST|ikattīs}} || tiis aur ek
|-
|৩২
|thirty-two || {{IAST|battīs}} || tiis aur dui
|-
|৩৩
|thirty-three || {{IAST|taintīs}} || tiis aur teen
|-
|৪১
|forty-one || {{IAST|iktālīs}} || chaalis aur ek
|-
|৪২
|forty-two || {{IAST|bayālīs}} || chaalis aur dui
|-
|৪৩
|forty-three || {{IAST|taintālīs}} || chaalis aur teen
|}

== ফিজি ভাৰতীয় প্ৰব্ৰজনকাৰী==
১৯৮৭ চনৰ প্ৰথম সামৰিক অভ্যুত্থানৰ পৰা আৰম্ভ কৰি ফিজিত ৰাজনৈতিক অস্থিৰতা আৰম্ভ হোৱাত বহুসংখ্যক ভাৰত-ফিজিয়ানে বিদেশলৈ প্ৰব্ৰজন কৰিছিল। বৰ্তমান অষ্ট্ৰেলিয়া, নিউজিলেণ্ড, কানাডা আৰু যুক্তৰাষ্ট্ৰত (US) ভাৰত-ফিজিয়ান প্ৰবাসীৰ উল্লেখযোগ্য সম্প্ৰদায় আছে। সৰু সৰু সম্প্ৰদায়সমূহ অন্যান্য [[প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় দ্বীপপুঞ্জ]] আৰু [[যুক্তৰাষ্ট্ৰ]]তো বাস কৰে।

যিসকল দেশত ফিজি হিন্দী ভাষা কোৱা হয়, সেই দেশবোৰৰ শেহতীয়াকৈ কৰা লোকপিয়ল অনুসৰি (ফিজিত জন্ম হোৱা ভাৰত-ফিজিয়ানসকলক ধৰি) তলত দিয়া সংখ্যাবোৰ পোৱা গৈছে:

{|class=&quot;wikitable&quot; width=&quot;50%&quot; align=&quot;center&quot;
|-
!width=&quot;30%&quot;|দেশ
!width=&quot;30%&quot;|ফিজিত জন্ম হোৱা ভাৰত-ফিজিয়ানৰ সংখ্যা
|-
|ফিজি
|৩১৩,৭৯৮&lt;ref&gt;[http://www.statsfiji.gov.fj/Tourism/tourmigstats_index.htm ফিজি - ২০০৭ লোকপিয়ল] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110709220811/http://www.statsfiji.gov.fj/Tourism/tourmigstats_index.htm |date=9 July 2011 }}&lt;/ref&gt;
|-
|নিউজিলেণ্ড
|২৭,৮৮২&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.stats.govt.nz/Census/2006CensusHomePage/QuickStats/quickstats-about-a-subject/culture-and-identity/birthplace-and-people-born-overseas.aspx |title=নিউজিলেণ্ড - ২০০৬ লোকপিয়ল |access-date=11 April 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110517155119/http://www.stats.govt.nz/Census/2006CensusHomePage/QuickStats/quickstats-about-a-subject/culture-and-identity/birthplace-and-people-born-overseas.aspx |archive-date=17 May 2011 |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;
|-
|অষ্ট্ৰেলিয়া
|২৭,৫৪২&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.immi.gov.au/media/publications/statistics/comm-summ/_pdf/fiji.pdf |title=অষ্ট্ৰেলিয়ান চৰকাৰ - ২০০৬ লোকপিয়ল |access-date=11 April 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20060912025004/http://www.immi.gov.au/media/publications/statistics/comm-summ/_pdf/fiji.pdf |archive-date=12 September 2006 |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;
|-
|যুক্তৰাষ্ট্ৰ
|২৪,৩৪৫&lt;ref&gt;{{Cite web |url=https://www.census.gov/population/cen2000/stp-159/stp159-fiji.pdf |title=যুক্তৰাষ্ট্ৰ - ২০০০ লোকপিয়ল |access-date=7 December 2017 |archive-date=19 January 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190119121544/https://www.census.gov/population/cen2000/stp-159/stp159-fiji.pdf |url-status=live }}&lt;/ref&gt;
|-
|কানাডা
|২২,৭৭০&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.migrationinformation.org/datahub/countrydata/data.cfm |title=Migration Facts Stats and Maps |access-date=11 April 2011 |archive-date=23 August 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130823222738/http://www.migrationinformation.org/datahub/countrydata/data.cfm |url-status=live }}&lt;/ref&gt;
|-
|টংগা
|৩১০&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.spc.int/prism/country/to/stats/Census06/social/ethnic.htm |title=টংগা লোকপিয়ল ২০০৬ |access-date=11 April 2011 |archive-date=4 February 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100204033308/http://www.spc.int/prism/Country/TO/stats/Census06/social/ethnic.htm |url-status=live }}&lt;/ref&gt;
|}

== লেখক ==
* '''ৰডনি এফ. মোআগ (Rodney F. Moag)''' — যি ভাৰতত কিছুবছৰ বাস কৰাৰ পিছত দক্ষিণ প্ৰশান্ত মহাসাগৰৰ বিশ্ববিদ্যালয়ত প্ৰৱক্তা হিচাপে যোগদান কৰিছিল। তেওঁ ফিজি হিন্দীৰ বিশ্লেষণ কৰি এই উপসংহাৰলৈ আহিছিল যে এইটো এক স্বতন্ত্ৰ ভাষা, যাৰ নিজৰ পৃথক ব্যাকৰণ আছে, আগতকৈ ধৰা &quot;ভঙা হিন্দী&quot; নহয়। তেওঁ তেওঁৰ গৱেষণাৰ ফলাফল লিখি ''Fiji Hindi: a basic course and reference grammar'' (১৯৭৭) নামৰ কিতাপখনত পাঠ-পাঠ্য ৰূপে ফিজি হিন্দী উপভাষা ব্যৱহাৰ কৰিছিল।

* '''জেফ ছিগেল (Jeff Siegel)''' — তেওঁৰ ''Plantation languages in Fiji'' (১৯৮৫) নামৰ থিছিছত তেওঁ ফিজি হিন্দীৰ বিকাশ আৰু ইয়াৰ ভিন্ন ৰূপসমূহ (ভাৰত-ফিজিয়ান আৰু স্থানীয় ফিজিয়ানসকলে ব্যৱহাৰ কৰা) সম্পৰ্কে বিস্তৃত বিৱৰণ দিছিল। তাৰ আগতে, ১৯৭৬ চনত, তেওঁ ''Say it in Fiji Hindi'' নামৰ এখন সৰু পথ-পদর্শক কিতাপ লিখিছিল।

* '''ৰামন সুব্ৰমনী (Raman Subramani)''' — দক্ষিণ প্ৰশান্ত মহাসাগৰৰ বিশ্ববিদ্যালয়ৰ সাহিত্যৰ অধ্যাপক। তেওঁ প্ৰথম ফিজি হিন্দী উপন্যাস ''ডউকা পুরান'' (देवनागरी: डउका पुरान, ২০০১) লিখিছিল। এই উপন্যাসটো এখন গ্ৰাম্য বৃদ্ধ &quot;ফিজি লাল&quot;ৰ কাহিনী, যিয়ে তেওঁৰ গাঁৱলৈ আহা এগৰাকী গৱেষকক তেওঁৰ জীৱনৰ গল্প কৈছিল। কিতাপখন পুৰাণৰ (ধাৰ্মিক গ্ৰন্থ) শৈলীত লিখা হৈছে, কিন্তু হাস্যৰসৰে। এই উপন্যাসৰ বাবে ভাৰত চৰকাৰে তেওঁক হিন্দী ভাষা আৰু সাহিত্যৰ ক্ষেত্ৰত অৱদানৰ স্বীকৃতি হিচাপে বঁটা প্ৰদান কৰিছিল। ২০০৩ চনৰ জুন মাহত চুৰিনেমত অনুষ্ঠিত সপ্তম বিশ্ব হিন্দী সন্মিলনত তেওঁক এই উপন্যাসৰ বাবে বিশেষ বঁটা দিয়া হৈছিল।

* '''ভিমল ৰেড্ডি (Vimal Reddy)''' — ২০০৭ চনত প্ৰস্তুত কৰা প্ৰথম ফিজি হিন্দী চলচ্চিত্ৰ ''অধূৰা সপোন'' (Devanagari: अधूरा सपना, &quot;অসম্পূৰ্ণ সপোন&quot;)ৰ কাহিনীৰ লেখক।

* '''উৰ্মিলা প্ৰসাদ (Urmila Prasad)''' — যিয়ে বাইবেলৰ মাৰ্ক, লূক, মথি আৰু জনৰ সুসমাচাৰসমূহ ফিজি হিন্দীত অনুবাদ কৰিবলৈ সহায় কৰিছিল। অনুবাদটো ৰোমান লিপিত লিখা হৈছিল, আৰু ''Susamaachaar Aur Romiyo'' (২০০২) নামেৰে জনাজাত।&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.dawn.com/news/51759/bible-using-fiji-hindi-sparks-debate|title=Bible using 'Fiji Hindi' sparks debate|date=9 August 2002|agency=[[Agence France-Presse]]|access-date=7 May 2021|archive-date=7 May 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210507053210/https://www.dawn.com/news/51759/bible-using-fiji-hindi-sparks-debate|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

== অধিক চাওক ==
* [[গিৰমিটিয়া]] — ১৮শ আৰু ১৯শ শতিকাত ভাৰতৰ পৰা ফিজিলৈ অনা বা প্ৰব্ৰজন কৰা মজুৰসকলৰ বংশধৰ।
* [[হিন্দুস্তানী ভাষা]]
* [[কেৰিবিয়ান হিন্দুস্তানী]] — কেৰিবিয়ান অঞ্চলত একে ধৰণৰ পৰিস্থিতিত বিকাশ হোৱা অনুরূপ ভাষা।
* [[সারনামি]] — [[চুৰিনেম]]ত ভাৰতীয় বংশোদ্ভূত লোকসকলে কোৱা ভাষা।
* [[মৰিছিয়ান ভোজপুৰী]] — মৰিছাছত গিৰমিটিয়াসকলৰ বংশধৰে কোৱা ভাষা। এই ভাষা [[ভোজপুৰী ভাষা|ভোজপুৰী]]ৰ সৈতে অধিক মিল থকা, কাৰণ মৰিছাছৰ ভাৰতীয় জনসংখ্যাৰ অধিকাংশই ভোজপুৰী ভাষী অঞ্চলৰ পৰা অহা।
* [[ফিজি হিন্দী চলচ্চিত্ৰ]] — বিগত দশকত কিছু ফিজি হিন্দী চলচ্চিত্ৰ জনপ্ৰিয় হৈছে, যেনে: ''Adhura Sapna'', ''Ghar Pardes'', [[Langha Phobia]]।

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references/&gt;

{{ভাৰতৰ ভাষাসমূহ}}
{{পৃথিৱীৰ প্ৰধান ভাষাসমূহ}}

[[শ্ৰেণী:ভাষা]]
[[শ্ৰেণী:ফিজি]]</text>
      <sha1>q6qne266ajkegsnhfq38fjjqm3mi1k5</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523170</id>
      <parentid>523169</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T10:49:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>/* অধিক চাওক */</comment>
      <origin>523170</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="24064" sha1="o3yjhq6hyiitn6gqq8maghefd7tj72g" xml:space="preserve">{{পোখালি}}{{Infobox language
|name=ফিজি হিন্দী
|nativename=फिजी बात ''Fiji Baat''&lt;br /&gt;''হিন্দুস্থানী''
|states=[[ফিজি]] আৰু [[ওচেনিয়া]]ৰ কিছু দেশ
|speakers=৩ লাখ ৮০ হাজাৰ (১৯৯০)
|rank=
|familycolor=Indo-European
|fam2=[[ইণ্ডো-ইৰানীয় ভাষাপৰিবাৰ|ইণ্ডো-ইৰানীয়]]
|fam3=[[ইণ্ডো-আৰ্য্য ভাষাসমূহ|ইণ্ডো-আৰ্য্য]]
|fam4=মধ্যম (হিন্দী)
|fam5=[[পূৰ্বী হিন্দী]]
|fam6=[[Awadhi language|অৱধী]]
|script=[[ৰোমান লিপি|ৰোমান]], [[দেৱনাগৰী লিপি]]
|nation={{FIJ}}
|iso3=hif
|glotto=fiji1242
|glottorefname=Fiji Hindi
}}
'''ফিজি হিন্দী ভাষা''' ([[হিন্দী ভাষা|ৰোমান হিন্দী ভাষাত]]: Fiji Hindi; [[হিন্দী ভাষা|হিন্দী ভাষাত]]: फिजी हिन्दी) - এই ভাষাটো ভাৰতীয় বংশোদ্ভূত ফিজিয় নাগৰিকসকলৰদ্বাৰা সৰ্বাধিক ব্যৱহৃত ভাষা। ফিজি হিন্দীত মূলত [[ফিজি]] আৰু তাৰ পাৰ্শ্বৱৰ্তী অঞ্চলৰ প্ৰায় ৩ লাখ ৮০ হাজাৰ মানুহে কথা পাতে। [[ভাৰতবৰ্ষ|ভাৰতবৰ্ষত]] প্ৰচলিত ফিজি হিন্দীৰ উপভাষাটো [[ভোজপুৰী ভাষা|ভোজপুৰীৰ]] লগতে বিহাৰী আদি অন্যান্য নামেৰে পৰিচিত। ই [[কেৰিবিয়ান হিন্দুস্তানী]]ৰ অন্তৰ্গত।

== ইতিহাস ==
এইবোৰ হৈছে ফিজিত অহা কৰ্মচ্যুত মজুৰসকলৰ দ্বাৰা কোৱা ভাষা আৰু উপভাষাসমূহৰ শতাংশ।

{|class=&quot;wikitable&quot;
|-
! ভাষা/উপভাষা !! সংখ্যা !! শতাংশ
|-
|''বিহাৰী ভাষাসমূহ (মূলতঃ [[ভোজপুৰী ভাষা|ভোজপুৰী]], লগতে [[মৈথিলী ভাষা|মৈথিলী]] আৰু [[মগহী]])''   ||১৭,৮৬৮  ||৩৯.৩%
|-
|''পূৱ হিন্দী উপভাষাসমূহ (মূলতঃ [[অৱধী ভাষা|অৱধী]], লগতে [[বঘেলী ভাষা|বঘেলী]] আৰু [[ছত্তিশগড়ী]])''   ||১৬,৮৭১  ||৩৭.১%
|-
|''পশ্চিম হিন্দী উপভাষাসমূহ ([[হিন্দুস্তানী ভাষা|হিন্দুস্তানী]], [[বুন্দেলী]], [[ব্ৰজভাষা]], [[হৰিয়াণভী]], আদিতো)''   ||৬,৯০৩  ||১৫.২%
|-
|''ৰাজস্থানী উপভাষাসমূহ ([[মাৰৱাৰী ভাষা|মাৰৱাৰী]])''   ||১,১১১  ||২.৪%
|-
|''দ্ৰাবিড়ীয় ভাষাসমূহ ([[তামিল ভাষা|তামিল]], [[তেলুগু ভাষা|তেলুগু]], আদিতো)''   ||২,১৮৬  ||৪.৮%
|}

প্ৰাৰম্ভতঃ, অধিকাংশ [[গিৰমিটিয়া]] (কৰ্মচ্যুত শ্ৰমিক)সকল [[বংগ]], [[উত্তৰ প্ৰদেশ]] আৰু [[বিহাৰ]]ৰ কেন্দ্ৰীয় আৰু পূব অংশৰ জিলাসমূহৰ পৰা, আৰু এটা সৰু শতাংশ উত্তৰ-পশ্চিম সীমান্ত আৰু [[দক্ষিণ ভাৰত]] ([[মাদ্ৰাজ]])ৰ পৰা, যেনে [[অন্ধ্ৰপ্ৰদেশ]] আৰু [[তামিলনাডু]] ১৯শ শতিকাৰ শেষ আৰু ২০শ শতিকাৰ আৰম্ভণিত ফিজিলৈ গৈছিল।

সময়ৰ লগে লগে, [[ফিজি]]ত এটা বিশেষ ধৰণৰ [[ভাৰতীয়-আৰ্য ভাষা]] [[পূব হিন্দী]] [[আধাৰ (ভাষাবিজ্ঞান)|আধাৰ]] হিচাপে লৈ গঢ় লৈ উঠিল, যিটো অঞ্চলটোৰ ভাষাসমূহৰ উপাদানৰ সৈতে কিছু স্থানীয় ফিজিয়ান আৰু [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী]]ৰ উপাদান মিশ্ৰণ কৰি গঢ় লোৱা হৈছিল। ফিজি হিন্দীৰ বিকাশ ত্বৰান্বিত হৈছিল যেতিয়া ভিন্ন ভাষা কোৱা শ্ৰমিকসকলক একেলগে কাম কৰিবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল আৰু শ্ৰমিকসকলৰ শিশুবিলাকৰ কামৰ সময়ত দায়িত্বত ৰখা আৰম্ভ হৈছিল। ফিজিত কৰ্মচ্যুতিৰ সময়ছোৱাত বসবাস কৰা পাৰ্ছি ৰাইটে লিখিছিল:

{{Quote|ফিজিত জন্ম লোৱা ভাৰতীয় শিশুসকলে এটা মিশ্ৰ ভাষা শিকিব; ভাৰতীয় জনসংখ্যাৰ মাজত বহুত ভিন্ন উপভাষা আছে, আৰু ফিজিয়ানসকলৰ সৈতে ঘনিষ্ঠ যোগাযোগো আছে। শিশুসকলে প্ৰতিটো ভাষাৰ অলপ অলপ অংশ শিকি লয়, আৰু তেওঁলোকে বুজি নাপায় যে তেওঁলোকৰ পিতৃ-মাতৃয়ে প্ৰাৰম্ভতে কোনটো ভাষা কৈছিল।&lt;ref&gt;{{cite book |title = Seventy-two years in Australia and the South Pacific|last = Wright|first = Percey|year = 1910|publisher = Mitchell Library|location = Sydney}}&lt;/ref&gt;}}

অন্যান্য লেখক, যেনে বাৰ্টন&lt;ref&gt;{{cite book |title= The Fiji of Today|last= Burton|first= John W.|year= 1910|publisher= Charles H. Kelly|location=London }}&lt;/ref&gt; (১৯১৪) আৰু লেনউড&lt;ref&gt;{{cite book |title=Pastels from the Pacific |url=https://archive.org/details/pastelsfrompaci00lenwgoog |last= Lenwood|first= F.|year= 1917|publisher= Oxford University Press|location=London }}&lt;/ref&gt; (১৯১৭)-এও এনেধৰণৰ মন্তব্য কৰিছিল। ১৯২০ দশকৰ শেষলৈকে ফিজিত জন্ম হোৱা সকলো ফিজি ভাৰতীয় শিশুৱে ফিজি হিন্দী শিকিছিল, যি উত্তৰ আৰু দক্ষিণ ভাৰতীয়সকলৰ বাবে একেটা সাধাৰণ ভাষা হৈ পৰিছিল।&lt;ref&gt;
{{cite book 
|title= Polynesia|last=Hands |first= W. J. |year= 1929 
|publisher= Society for the Propagation of the Gospel in Foreign Parts 
|location= Westminster 
}}
&lt;/ref&gt;

== সৰ্বনাম ==
{| class=&quot;wikitable&quot;
! অসমীয়া 
! ফিজি হিন্দী 
|-
| মই 
| Hum
|-
| তুমি 
| Tum
|-
| আপুনি 
| Aap
|-
| আমি 
| Hum log
|}

==ইংৰাজীৰ পৰা উদ্ভৱ হোৱা শব্দ==
ভাৰত-ফিজিয়ান উচ্চাৰণৰ লগত খাপ খুৱাই শব্দৰ পৰিৱৰ্তন কৰি ফিজি হিন্দীতো বহুতো ইংৰাজী শব্দ কাৰ্যকৰী কৰা হৈছে। উদাহৰণস্বৰূপে ফিজিত hutel হিন্দী ইংৰাজীত হোটেলৰ পৰা ধাৰলৈ লোৱা হয়। ইংৰাজীৰ পৰা ধাৰ লোৱা কিছুমান শব্দৰ বিশেষ অৰ্থ আছে, যেনে- ফিজি হিন্দীত garaund মানে খেলপথাৰ, geng মানে &quot;কৰ্মৰ দল&quot;, বিশেষকৈ কুঁহিয়াৰ খেতি কৰা জিলাত বেত কটা গেং আৰু tichar-ৰ অৰ্থ বিশেষভাৱে এগৰাকী মহিলা শিক্ষয়িত্ৰী।

=== ইংৰাজী ===
ইংৰাজী ভাষাৰ বহুতো শব্দই ফিজি হিন্দীত নিজৰ অৰ্থ পৰিবর্তন কৰিছে।

{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! ইংৰাজী শব্দ !! ফিজি হিন্দী অৰ্থ
|-
| purse || মানিবেগ
|-
| theatre || চিনেমা ঘৰ
|-
| teacher || মহিলা শিক্ষক
|-
| engine || ৰেল ইঞ্জিন (সাধাৰণ বাহন/নাওৰ ইঞ্জিনৰ লগতে)
|-
| pipe || টেপ (নলিৰ লগতে)
|-
| cabbage || চীনা বন্ধাকবি 
|-
| set || সকলো ঠিক আছে (উক্তি বা প্ৰশ্ন ৰূপে ব্যৱহৃত)
|-
| right || ঠিক আছে (উক্তি হিচাপে ব্যৱহৃত)
|}

== গণনা ==

যদিও ফিজি হিন্দী মূলত মানক হিন্দীৰ ওপৰত আধাৰিত, তথাপি ইয়াৰ গণনাত বিগত ১২৫ বছৰত লাভ কৰা বহুতো ভাষাগত আৰু উপভাষাগত প্ৰভাৱৰ প্ৰতিফলন দেখা যায়।

একৰ পৰা দহৰ ভিতৰৰ সংখ্যাসমূহৰ উচ্চাৰণত সামান্য ভিন্নতা দেখা যায়, যিটো সম্ভৱতঃ [[ভোজপুৰী]] আদি পূৱ হিন্দী উপভাষাৰ পৰা প্ৰেৰণা পোৱা হৈছে। উদাহৰণস্বৰূপে, সংখ্যাটো &quot;দুই&quot; মানক হিন্দী/উৰ্দুত &quot;दो&quot; ({{IAST|do}}) হ’লেও, ফিজি হিন্দীত ইয়াক ''dui'' ({{Lang|hif|दुइ}}) বুলি কোৱা হয়, যিটো ভোজপুৰী আৰু নেপালী ভাষাৰ দৰে।

১০ ৰ পৰা ৯৯ লৈকে থকা সংখ্যাবোৰত ফিজি হিন্দী আৰু মানক হিন্দীৰ মাজত উল্লেখযোগ্য পাৰ্থক্য আছে। আন বহুতো ভাৰতীয়-আৰ্য ভাষাৰ দৰে, মানক হিন্দী/উৰ্দুত সংখ্যাসমূহ সাধাৰণতে একক (unit) সংখ্যাটো আগতে আৰু তাৰপিছত দশকৰ সংখ্যা কোৱা হয়। কিন্তু ফিজি হিন্দীত ইয়াৰ উল্টো হয় — প্ৰথমে দশকৰ সংখ্যা আৰু তাৰপিছত একক সংখ্যাটো কোৱা হয়। এইটো ইউৰোপীয় আৰু দক্ষিণ ভাৰতীয় বহু ভাষাৰ চলন অনুসৰি। উদাহৰণস্বৰূপে, &quot;একুশ&quot; মানক হিন্দীত {{IAST|ikkīs}}, যিটো ''ek aur biis'' (এটা আৰু বিশ) ৰূপে গঠিত, কিন্তু ফিজি হিন্দীত ইয়াক ''biis aur ek'' (বিশ আৰু এটা) বুলি কোৱা হয়, কোনো ধৰণৰ ধ্বনিগত বা গঠনগত পৰিৱর্তন নকৰাকৈ। একে ধৰণে, &quot;সাঁইত্রিশ&quot; মানক হিন্দীত {{IAST|saintīs}}, যিটো ''saat aur tiis'' (সাত আৰু ত্ৰিশ), কিন্তু ফিজি হিন্দীত ইয়াক ''tiis aur saat'' (ত্রিশ আৰু সাত) বুলি কোৱা হয়।

ইয়াৰ উপৰিও, ''[[লাখ]]'' (১,০০,০০০) আৰু ''[[কোটি]]'' (১ কোটি) যেনে দশ হাজাৰৰ উপৰিৰ ঘাতবিশিষ্ট সংখ্যাবোৰ ফিজি হিন্দীত ব্যৱহৃত নহয়।{{cn|date=July 2022}}

{| class=&quot;wikitable&quot;
! সংখ্যা
! ইংৰাজী !! হিন্দী/উৰ্দু !! ফিজি হিন্দী
|-
|২১
|twenty-one || {{IAST|ikkīs}} || bis aur ek
|-
|২২
|twenty-two || {{IAST|bāīs}} || bis aur dui
|-
|২৩
|twenty-three || {{IAST|teīs}} || bis aur teen
|-
|৩১
|thirty-one || {{IAST|ikattīs}} || tiis aur ek
|-
|৩২
|thirty-two || {{IAST|battīs}} || tiis aur dui
|-
|৩৩
|thirty-three || {{IAST|taintīs}} || tiis aur teen
|-
|৪১
|forty-one || {{IAST|iktālīs}} || chaalis aur ek
|-
|৪২
|forty-two || {{IAST|bayālīs}} || chaalis aur dui
|-
|৪৩
|forty-three || {{IAST|taintālīs}} || chaalis aur teen
|}

== ফিজি ভাৰতীয় প্ৰব্ৰজনকাৰী==
১৯৮৭ চনৰ প্ৰথম সামৰিক অভ্যুত্থানৰ পৰা আৰম্ভ কৰি ফিজিত ৰাজনৈতিক অস্থিৰতা আৰম্ভ হোৱাত বহুসংখ্যক ভাৰত-ফিজিয়ানে বিদেশলৈ প্ৰব্ৰজন কৰিছিল। বৰ্তমান অষ্ট্ৰেলিয়া, নিউজিলেণ্ড, কানাডা আৰু যুক্তৰাষ্ট্ৰত (US) ভাৰত-ফিজিয়ান প্ৰবাসীৰ উল্লেখযোগ্য সম্প্ৰদায় আছে। সৰু সৰু সম্প্ৰদায়সমূহ অন্যান্য [[প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় দ্বীপপুঞ্জ]] আৰু [[যুক্তৰাষ্ট্ৰ]]তো বাস কৰে।

যিসকল দেশত ফিজি হিন্দী ভাষা কোৱা হয়, সেই দেশবোৰৰ শেহতীয়াকৈ কৰা লোকপিয়ল অনুসৰি (ফিজিত জন্ম হোৱা ভাৰত-ফিজিয়ানসকলক ধৰি) তলত দিয়া সংখ্যাবোৰ পোৱা গৈছে:

{|class=&quot;wikitable&quot; width=&quot;50%&quot; align=&quot;center&quot;
|-
!width=&quot;30%&quot;|দেশ
!width=&quot;30%&quot;|ফিজিত জন্ম হোৱা ভাৰত-ফিজিয়ানৰ সংখ্যা
|-
|ফিজি
|৩১৩,৭৯৮&lt;ref&gt;[http://www.statsfiji.gov.fj/Tourism/tourmigstats_index.htm ফিজি - ২০০৭ লোকপিয়ল] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110709220811/http://www.statsfiji.gov.fj/Tourism/tourmigstats_index.htm |date=9 July 2011 }}&lt;/ref&gt;
|-
|নিউজিলেণ্ড
|২৭,৮৮২&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.stats.govt.nz/Census/2006CensusHomePage/QuickStats/quickstats-about-a-subject/culture-and-identity/birthplace-and-people-born-overseas.aspx |title=নিউজিলেণ্ড - ২০০৬ লোকপিয়ল |access-date=11 April 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110517155119/http://www.stats.govt.nz/Census/2006CensusHomePage/QuickStats/quickstats-about-a-subject/culture-and-identity/birthplace-and-people-born-overseas.aspx |archive-date=17 May 2011 |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;
|-
|অষ্ট্ৰেলিয়া
|২৭,৫৪২&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.immi.gov.au/media/publications/statistics/comm-summ/_pdf/fiji.pdf |title=অষ্ট্ৰেলিয়ান চৰকাৰ - ২০০৬ লোকপিয়ল |access-date=11 April 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20060912025004/http://www.immi.gov.au/media/publications/statistics/comm-summ/_pdf/fiji.pdf |archive-date=12 September 2006 |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;
|-
|যুক্তৰাষ্ট্ৰ
|২৪,৩৪৫&lt;ref&gt;{{Cite web |url=https://www.census.gov/population/cen2000/stp-159/stp159-fiji.pdf |title=যুক্তৰাষ্ট্ৰ - ২০০০ লোকপিয়ল |access-date=7 December 2017 |archive-date=19 January 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190119121544/https://www.census.gov/population/cen2000/stp-159/stp159-fiji.pdf |url-status=live }}&lt;/ref&gt;
|-
|কানাডা
|২২,৭৭০&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.migrationinformation.org/datahub/countrydata/data.cfm |title=Migration Facts Stats and Maps |access-date=11 April 2011 |archive-date=23 August 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130823222738/http://www.migrationinformation.org/datahub/countrydata/data.cfm |url-status=live }}&lt;/ref&gt;
|-
|টংগা
|৩১০&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.spc.int/prism/country/to/stats/Census06/social/ethnic.htm |title=টংগা লোকপিয়ল ২০০৬ |access-date=11 April 2011 |archive-date=4 February 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100204033308/http://www.spc.int/prism/Country/TO/stats/Census06/social/ethnic.htm |url-status=live }}&lt;/ref&gt;
|}

== লেখক ==
* '''ৰডনি এফ. মোআগ (Rodney F. Moag)''' — যি ভাৰতত কিছুবছৰ বাস কৰাৰ পিছত দক্ষিণ প্ৰশান্ত মহাসাগৰৰ বিশ্ববিদ্যালয়ত প্ৰৱক্তা হিচাপে যোগদান কৰিছিল। তেওঁ ফিজি হিন্দীৰ বিশ্লেষণ কৰি এই উপসংহাৰলৈ আহিছিল যে এইটো এক স্বতন্ত্ৰ ভাষা, যাৰ নিজৰ পৃথক ব্যাকৰণ আছে, আগতকৈ ধৰা &quot;ভঙা হিন্দী&quot; নহয়। তেওঁ তেওঁৰ গৱেষণাৰ ফলাফল লিখি ''Fiji Hindi: a basic course and reference grammar'' (১৯৭৭) নামৰ কিতাপখনত পাঠ-পাঠ্য ৰূপে ফিজি হিন্দী উপভাষা ব্যৱহাৰ কৰিছিল।

* '''জেফ ছিগেল (Jeff Siegel)''' — তেওঁৰ ''Plantation languages in Fiji'' (১৯৮৫) নামৰ থিছিছত তেওঁ ফিজি হিন্দীৰ বিকাশ আৰু ইয়াৰ ভিন্ন ৰূপসমূহ (ভাৰত-ফিজিয়ান আৰু স্থানীয় ফিজিয়ানসকলে ব্যৱহাৰ কৰা) সম্পৰ্কে বিস্তৃত বিৱৰণ দিছিল। তাৰ আগতে, ১৯৭৬ চনত, তেওঁ ''Say it in Fiji Hindi'' নামৰ এখন সৰু পথ-পদর্শক কিতাপ লিখিছিল।

* '''ৰামন সুব্ৰমনী (Raman Subramani)''' — দক্ষিণ প্ৰশান্ত মহাসাগৰৰ বিশ্ববিদ্যালয়ৰ সাহিত্যৰ অধ্যাপক। তেওঁ প্ৰথম ফিজি হিন্দী উপন্যাস ''ডউকা পুরান'' (देवनागरी: डउका पुरान, ২০০১) লিখিছিল। এই উপন্যাসটো এখন গ্ৰাম্য বৃদ্ধ &quot;ফিজি লাল&quot;ৰ কাহিনী, যিয়ে তেওঁৰ গাঁৱলৈ আহা এগৰাকী গৱেষকক তেওঁৰ জীৱনৰ গল্প কৈছিল। কিতাপখন পুৰাণৰ (ধাৰ্মিক গ্ৰন্থ) শৈলীত লিখা হৈছে, কিন্তু হাস্যৰসৰে। এই উপন্যাসৰ বাবে ভাৰত চৰকাৰে তেওঁক হিন্দী ভাষা আৰু সাহিত্যৰ ক্ষেত্ৰত অৱদানৰ স্বীকৃতি হিচাপে বঁটা প্ৰদান কৰিছিল। ২০০৩ চনৰ জুন মাহত চুৰিনেমত অনুষ্ঠিত সপ্তম বিশ্ব হিন্দী সন্মিলনত তেওঁক এই উপন্যাসৰ বাবে বিশেষ বঁটা দিয়া হৈছিল।

* '''ভিমল ৰেড্ডি (Vimal Reddy)''' — ২০০৭ চনত প্ৰস্তুত কৰা প্ৰথম ফিজি হিন্দী চলচ্চিত্ৰ ''অধূৰা সপোন'' (Devanagari: अधूरा सपना, &quot;অসম্পূৰ্ণ সপোন&quot;)ৰ কাহিনীৰ লেখক।

* '''উৰ্মিলা প্ৰসাদ (Urmila Prasad)''' — যিয়ে বাইবেলৰ মাৰ্ক, লূক, মথি আৰু জনৰ সুসমাচাৰসমূহ ফিজি হিন্দীত অনুবাদ কৰিবলৈ সহায় কৰিছিল। অনুবাদটো ৰোমান লিপিত লিখা হৈছিল, আৰু ''Susamaachaar Aur Romiyo'' (২০০২) নামেৰে জনাজাত।&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.dawn.com/news/51759/bible-using-fiji-hindi-sparks-debate|title=Bible using 'Fiji Hindi' sparks debate|date=9 August 2002|agency=[[Agence France-Presse]]|access-date=7 May 2021|archive-date=7 May 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210507053210/https://www.dawn.com/news/51759/bible-using-fiji-hindi-sparks-debate|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

== অধিক চাওক ==
* [[গিৰমিটিয়া]] — ১৮শ আৰু ১৯শ শতিকাত ভাৰতৰ পৰা ফিজিলৈ অনা বা প্ৰব্ৰজন কৰা মজুৰসকলৰ বংশধৰ।
* [[হিন্দুস্তানী ভাষা]]
* [[কেৰিবিয়ান হিন্দুস্তানী]] — কেৰিবিয়ান অঞ্চলত একে ধৰণৰ পৰিস্থিতিত বিকাশ হোৱা অনুরূপ ভাষা।
* [[চাৰনামি]] — [[চুৰিনাম]]ত ভাৰতীয় বংশোদ্ভূত লোকসকলে কোৱা ভাষা।
* [[মৰিছিয়ান ভোজপুৰী]] — মৰিছাছত গিৰমিটিয়াসকলৰ বংশধৰে কোৱা ভাষা। এই ভাষা [[ভোজপুৰী ভাষা|ভোজপুৰী]]ৰ সৈতে অধিক মিল থকা, কাৰণ মৰিছাছৰ ভাৰতীয় জনসংখ্যাৰ অধিকাংশই ভোজপুৰী ভাষী অঞ্চলৰ পৰা অহা।
* [[ফিজি হিন্দী চলচ্চিত্ৰ]] — বিগত দশকত কিছু ফিজি হিন্দী চলচ্চিত্ৰ জনপ্ৰিয় হৈছে, যেনে: ''Adhura Sapna'', ''Ghar Pardes'', [[Langha Phobia]]।

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references/&gt;

{{ভাৰতৰ ভাষাসমূহ}}
{{পৃথিৱীৰ প্ৰধান ভাষাসমূহ}}

[[শ্ৰেণী:ভাষা]]
[[শ্ৰেণী:ফিজি]]</text>
      <sha1>o3yjhq6hyiitn6gqq8maghefd7tj72g</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523171</id>
      <parentid>523170</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T10:50:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>523171</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="24086" sha1="qux8pqlgiizjsqlx0n57rnbfc1ir4ut" xml:space="preserve">{{পোখালি}}{{Infobox language
|name=ফিজি হিন্দী
|nativename=फिजी बात ''Fiji Baat''&lt;br /&gt;''হিন্দুস্থানী''
|states=[[ফিজি]] আৰু [[ওচেনিয়া]]ৰ কিছু দেশ
|speakers=৩ লাখ ৮০ হাজাৰ (১৯৯০)
|rank=
|familycolor=Indo-European
|fam2=[[ইণ্ডো-ইৰানীয় ভাষাপৰিবাৰ|ইণ্ডো-ইৰানীয়]]
|fam3=[[ইণ্ডো-আৰ্য্য ভাষাসমূহ|ইণ্ডো-আৰ্য্য]]
|fam4=মধ্যম (হিন্দী)
|fam5=[[পূৰ্বী হিন্দী]]
|fam6=[[Awadhi language|অৱধী]]
|script=[[ৰোমান লিপি|ৰোমান]], [[দেৱনাগৰী লিপি]]
|nation={{FIJ}}
|iso3=hif
|glotto=fiji1242
|glottorefname=Fiji Hindi
}}
'''ফিজি হিন্দী ভাষা''' ([[হিন্দী ভাষা|ৰোমান হিন্দী ভাষাত]]: Fiji Hindi; [[হিন্দী ভাষা|হিন্দী ভাষাত]]: फिजी हिन्दी) - এই ভাষাটো ভাৰতীয় বংশোদ্ভূত ফিজিয় নাগৰিকসকলৰদ্বাৰা সৰ্বাধিক ব্যৱহৃত ভাষা। ফিজি হিন্দীত মূলত [[ফিজি]] আৰু তাৰ পাৰ্শ্বৱৰ্তী অঞ্চলৰ প্ৰায় ৩ লাখ ৮০ হাজাৰ মানুহে কথা পাতে। [[ভাৰতবৰ্ষ|ভাৰতবৰ্ষত]] প্ৰচলিত ফিজি হিন্দীৰ উপভাষাটো [[ভোজপুৰী ভাষা|ভোজপুৰীৰ]] লগতে বিহাৰী আদি অন্যান্য নামেৰে পৰিচিত। ই [[কেৰিবিয়ান হিন্দুস্তানী]]ৰ অন্তৰ্গত।

== ইতিহাস ==
এইবোৰ হৈছে ফিজিত অহা কৰ্মচ্যুত মজুৰসকলৰ দ্বাৰা কোৱা ভাষা আৰু উপভাষাসমূহৰ শতাংশ।

{|class=&quot;wikitable&quot;
|-
! ভাষা/উপভাষা !! সংখ্যা !! শতাংশ
|-
|''বিহাৰী ভাষাসমূহ (মূলতঃ [[ভোজপুৰী ভাষা|ভোজপুৰী]], লগতে [[মৈথিলী ভাষা|মৈথিলী]] আৰু [[মগহী]])''   ||১৭,৮৬৮  ||৩৯.৩%
|-
|''পূৱ হিন্দী উপভাষাসমূহ (মূলতঃ [[অৱধী ভাষা|অৱধী]], লগতে [[বঘেলী ভাষা|বঘেলী]] আৰু [[ছত্তিশগড়ী]])''   ||১৬,৮৭১  ||৩৭.১%
|-
|''পশ্চিম হিন্দী উপভাষাসমূহ ([[হিন্দুস্তানী ভাষা|হিন্দুস্তানী]], [[বুন্দেলী]], [[ব্ৰজভাষা]], [[হৰিয়াণভী]], আদিতো)''   ||৬,৯০৩  ||১৫.২%
|-
|''ৰাজস্থানী উপভাষাসমূহ ([[মাৰৱাৰী ভাষা|মাৰৱাৰী]])''   ||১,১১১  ||২.৪%
|-
|''দ্ৰাবিড়ীয় ভাষাসমূহ ([[তামিল ভাষা|তামিল]], [[তেলুগু ভাষা|তেলুগু]], আদিতো)''   ||২,১৮৬  ||৪.৮%
|}

প্ৰাৰম্ভতঃ, অধিকাংশ [[গিৰমিটিয়া]] (কৰ্মচ্যুত শ্ৰমিক)সকল [[বংগ]], [[উত্তৰ প্ৰদেশ]] আৰু [[বিহাৰ]]ৰ কেন্দ্ৰীয় আৰু পূব অংশৰ জিলাসমূহৰ পৰা, আৰু এটা সৰু শতাংশ উত্তৰ-পশ্চিম সীমান্ত আৰু [[দক্ষিণ ভাৰত]] ([[মাদ্ৰাজ]])ৰ পৰা, যেনে [[অন্ধ্ৰপ্ৰদেশ]] আৰু [[তামিলনাডু]] ১৯শ শতিকাৰ শেষ আৰু ২০শ শতিকাৰ আৰম্ভণিত ফিজিলৈ গৈছিল।

সময়ৰ লগে লগে, [[ফিজি]]ত এটা বিশেষ ধৰণৰ [[ভাৰতীয়-আৰ্য ভাষা]] [[পূব হিন্দী]] [[আধাৰ (ভাষাবিজ্ঞান)|আধাৰ]] হিচাপে লৈ গঢ় লৈ উঠিল, যিটো অঞ্চলটোৰ ভাষাসমূহৰ উপাদানৰ সৈতে কিছু স্থানীয় ফিজিয়ান আৰু [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী]]ৰ উপাদান মিশ্ৰণ কৰি গঢ় লোৱা হৈছিল। ফিজি হিন্দীৰ বিকাশ ত্বৰান্বিত হৈছিল যেতিয়া ভিন্ন ভাষা কোৱা শ্ৰমিকসকলক একেলগে কাম কৰিবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল আৰু শ্ৰমিকসকলৰ শিশুবিলাকৰ কামৰ সময়ত দায়িত্বত ৰখা আৰম্ভ হৈছিল। ফিজিত কৰ্মচ্যুতিৰ সময়ছোৱাত বসবাস কৰা পাৰ্ছি ৰাইটে লিখিছিল:

{{Quote|ফিজিত জন্ম লোৱা ভাৰতীয় শিশুসকলে এটা মিশ্ৰ ভাষা শিকিব; ভাৰতীয় জনসংখ্যাৰ মাজত বহুত ভিন্ন উপভাষা আছে, আৰু ফিজিয়ানসকলৰ সৈতে ঘনিষ্ঠ যোগাযোগো আছে। শিশুসকলে প্ৰতিটো ভাষাৰ অলপ অলপ অংশ শিকি লয়, আৰু তেওঁলোকে বুজি নাপায় যে তেওঁলোকৰ পিতৃ-মাতৃয়ে প্ৰাৰম্ভতে কোনটো ভাষা কৈছিল।&lt;ref&gt;{{cite book |title = Seventy-two years in Australia and the South Pacific|last = Wright|first = Percey|year = 1910|publisher = Mitchell Library|location = Sydney}}&lt;/ref&gt;}}

অন্যান্য লেখক, যেনে বাৰ্টন&lt;ref&gt;{{cite book |title= The Fiji of Today|last= Burton|first= John W.|year= 1910|publisher= Charles H. Kelly|location=London }}&lt;/ref&gt; (১৯১৪) আৰু লেনউড&lt;ref&gt;{{cite book |title=Pastels from the Pacific |url=https://archive.org/details/pastelsfrompaci00lenwgoog |last= Lenwood|first= F.|year= 1917|publisher= Oxford University Press|location=London }}&lt;/ref&gt; (১৯১৭)-এও এনেধৰণৰ মন্তব্য কৰিছিল। ১৯২০ দশকৰ শেষলৈকে ফিজিত জন্ম হোৱা সকলো ফিজি ভাৰতীয় শিশুৱে ফিজি হিন্দী শিকিছিল, যি উত্তৰ আৰু দক্ষিণ ভাৰতীয়সকলৰ বাবে একেটা সাধাৰণ ভাষা হৈ পৰিছিল।&lt;ref&gt;
{{cite book 
|title= Polynesia|last=Hands |first= W. J. |year= 1929 
|publisher= Society for the Propagation of the Gospel in Foreign Parts 
|location= Westminster 
}}
&lt;/ref&gt;

== সৰ্বনাম ==
{| class=&quot;wikitable&quot;
! অসমীয়া 
! ফিজি হিন্দী 
|-
| মই 
| Hum
|-
| তুমি 
| Tum
|-
| আপুনি 
| Aap
|-
| আমি 
| Hum log
|}

==ইংৰাজীৰ পৰা উদ্ভৱ হোৱা শব্দ==
ভাৰত-ফিজিয়ান উচ্চাৰণৰ লগত খাপ খুৱাই শব্দৰ পৰিৱৰ্তন কৰি ফিজি হিন্দীতো বহুতো ইংৰাজী শব্দ কাৰ্যকৰী কৰা হৈছে। উদাহৰণস্বৰূপে ফিজিত hutel হিন্দী ইংৰাজীত হোটেলৰ পৰা ধাৰলৈ লোৱা হয়। ইংৰাজীৰ পৰা ধাৰ লোৱা কিছুমান শব্দৰ বিশেষ অৰ্থ আছে, যেনে- ফিজি হিন্দীত garaund মানে খেলপথাৰ, geng মানে &quot;কৰ্মৰ দল&quot;, বিশেষকৈ কুঁহিয়াৰ খেতি কৰা জিলাত বেত কটা গেং আৰু tichar-ৰ অৰ্থ বিশেষভাৱে এগৰাকী মহিলা শিক্ষয়িত্ৰী।

=== ইংৰাজী ===
ইংৰাজী ভাষাৰ বহুতো শব্দই ফিজি হিন্দীত নিজৰ অৰ্থ পৰিবর্তন কৰিছে।

{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! ইংৰাজী শব্দ !! ফিজি হিন্দী অৰ্থ
|-
| purse || মানিবেগ
|-
| theatre || চিনেমা ঘৰ
|-
| teacher || মহিলা শিক্ষক
|-
| engine || ৰেল ইঞ্জিন (সাধাৰণ বাহন/নাওৰ ইঞ্জিনৰ লগতে)
|-
| pipe || টেপ (নলিৰ লগতে)
|-
| cabbage || চীনা বন্ধাকবি 
|-
| set || সকলো ঠিক আছে (উক্তি বা প্ৰশ্ন ৰূপে ব্যৱহৃত)
|-
| right || ঠিক আছে (উক্তি হিচাপে ব্যৱহৃত)
|}

== গণনা ==

যদিও ফিজি হিন্দী মূলত মানক হিন্দীৰ ওপৰত আধাৰিত, তথাপি ইয়াৰ গণনাত বিগত ১২৫ বছৰত লাভ কৰা বহুতো ভাষাগত আৰু উপভাষাগত প্ৰভাৱৰ প্ৰতিফলন দেখা যায়।

একৰ পৰা দহৰ ভিতৰৰ সংখ্যাসমূহৰ উচ্চাৰণত সামান্য ভিন্নতা দেখা যায়, যিটো সম্ভৱতঃ [[ভোজপুৰী]] আদি পূৱ হিন্দী উপভাষাৰ পৰা প্ৰেৰণা পোৱা হৈছে। উদাহৰণস্বৰূপে, সংখ্যাটো &quot;দুই&quot; মানক হিন্দী/উৰ্দুত &quot;दो&quot; ({{IAST|do}}) হ’লেও, ফিজি হিন্দীত ইয়াক ''dui'' ({{Lang|hif|दुइ}}) বুলি কোৱা হয়, যিটো ভোজপুৰী আৰু নেপালী ভাষাৰ দৰে।

১০ ৰ পৰা ৯৯ লৈকে থকা সংখ্যাবোৰত ফিজি হিন্দী আৰু মানক হিন্দীৰ মাজত উল্লেখযোগ্য পাৰ্থক্য আছে। আন বহুতো ভাৰতীয়-আৰ্য ভাষাৰ দৰে, মানক হিন্দী/উৰ্দুত সংখ্যাসমূহ সাধাৰণতে একক (unit) সংখ্যাটো আগতে আৰু তাৰপিছত দশকৰ সংখ্যা কোৱা হয়। কিন্তু ফিজি হিন্দীত ইয়াৰ উল্টো হয় — প্ৰথমে দশকৰ সংখ্যা আৰু তাৰপিছত একক সংখ্যাটো কোৱা হয়। এইটো ইউৰোপীয় আৰু দক্ষিণ ভাৰতীয় বহু ভাষাৰ চলন অনুসৰি। উদাহৰণস্বৰূপে, &quot;একুশ&quot; মানক হিন্দীত {{IAST|ikkīs}}, যিটো ''ek aur biis'' (এটা আৰু বিশ) ৰূপে গঠিত, কিন্তু ফিজি হিন্দীত ইয়াক ''biis aur ek'' (বিশ আৰু এটা) বুলি কোৱা হয়, কোনো ধৰণৰ ধ্বনিগত বা গঠনগত পৰিৱর্তন নকৰাকৈ। একে ধৰণে, &quot;সাঁইত্রিশ&quot; মানক হিন্দীত {{IAST|saintīs}}, যিটো ''saat aur tiis'' (সাত আৰু ত্ৰিশ), কিন্তু ফিজি হিন্দীত ইয়াক ''tiis aur saat'' (ত্রিশ আৰু সাত) বুলি কোৱা হয়।

ইয়াৰ উপৰিও, ''[[লাখ]]'' (১,০০,০০০) আৰু ''[[কোটি]]'' (১ কোটি) যেনে দশ হাজাৰৰ উপৰিৰ ঘাতবিশিষ্ট সংখ্যাবোৰ ফিজি হিন্দীত ব্যৱহৃত নহয়।{{cn|date=July 2022}}

{| class=&quot;wikitable&quot;
! সংখ্যা
! ইংৰাজী !! হিন্দী/উৰ্দু !! ফিজি হিন্দী
|-
|২১
|twenty-one || {{IAST|ikkīs}} || bis aur ek
|-
|২২
|twenty-two || {{IAST|bāīs}} || bis aur dui
|-
|২৩
|twenty-three || {{IAST|teīs}} || bis aur teen
|-
|৩১
|thirty-one || {{IAST|ikattīs}} || tiis aur ek
|-
|৩২
|thirty-two || {{IAST|battīs}} || tiis aur dui
|-
|৩৩
|thirty-three || {{IAST|taintīs}} || tiis aur teen
|-
|৪১
|forty-one || {{IAST|iktālīs}} || chaalis aur ek
|-
|৪২
|forty-two || {{IAST|bayālīs}} || chaalis aur dui
|-
|৪৩
|forty-three || {{IAST|taintālīs}} || chaalis aur teen
|}

== ফিজি ভাৰতীয় প্ৰব্ৰজনকাৰী==
১৯৮৭ চনৰ প্ৰথম সামৰিক অভ্যুত্থানৰ পৰা আৰম্ভ কৰি ফিজিত ৰাজনৈতিক অস্থিৰতা আৰম্ভ হোৱাত বহুসংখ্যক ভাৰত-ফিজিয়ানে বিদেশলৈ প্ৰব্ৰজন কৰিছিল। বৰ্তমান অষ্ট্ৰেলিয়া, নিউজিলেণ্ড, কানাডা আৰু যুক্তৰাষ্ট্ৰত (US) ভাৰত-ফিজিয়ান প্ৰবাসীৰ উল্লেখযোগ্য সম্প্ৰদায় আছে। সৰু সৰু সম্প্ৰদায়সমূহ অন্যান্য [[প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় দ্বীপপুঞ্জ]] আৰু [[যুক্তৰাষ্ট্ৰ]]তো বাস কৰে।

যিসকল দেশত ফিজি হিন্দী ভাষা কোৱা হয়, সেই দেশবোৰৰ শেহতীয়াকৈ কৰা লোকপিয়ল অনুসৰি (ফিজিত জন্ম হোৱা ভাৰত-ফিজিয়ানসকলক ধৰি) তলত দিয়া সংখ্যাবোৰ পোৱা গৈছে:

{|class=&quot;wikitable&quot; width=&quot;50%&quot; align=&quot;center&quot;
|-
!width=&quot;30%&quot;|দেশ
!width=&quot;30%&quot;|ফিজিত জন্ম হোৱা ভাৰত-ফিজিয়ানৰ সংখ্যা
|-
|ফিজি
|৩১৩,৭৯৮&lt;ref&gt;[http://www.statsfiji.gov.fj/Tourism/tourmigstats_index.htm ফিজি - ২০০৭ লোকপিয়ল] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110709220811/http://www.statsfiji.gov.fj/Tourism/tourmigstats_index.htm |date=9 July 2011 }}&lt;/ref&gt;
|-
|নিউজিলেণ্ড
|২৭,৮৮২&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.stats.govt.nz/Census/2006CensusHomePage/QuickStats/quickstats-about-a-subject/culture-and-identity/birthplace-and-people-born-overseas.aspx |title=নিউজিলেণ্ড - ২০০৬ লোকপিয়ল |access-date=11 April 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110517155119/http://www.stats.govt.nz/Census/2006CensusHomePage/QuickStats/quickstats-about-a-subject/culture-and-identity/birthplace-and-people-born-overseas.aspx |archive-date=17 May 2011 |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;
|-
|অষ্ট্ৰেলিয়া
|২৭,৫৪২&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.immi.gov.au/media/publications/statistics/comm-summ/_pdf/fiji.pdf |title=অষ্ট্ৰেলিয়ান চৰকাৰ - ২০০৬ লোকপিয়ল |access-date=11 April 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20060912025004/http://www.immi.gov.au/media/publications/statistics/comm-summ/_pdf/fiji.pdf |archive-date=12 September 2006 |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;
|-
|যুক্তৰাষ্ট্ৰ
|২৪,৩৪৫&lt;ref&gt;{{Cite web |url=https://www.census.gov/population/cen2000/stp-159/stp159-fiji.pdf |title=যুক্তৰাষ্ট্ৰ - ২০০০ লোকপিয়ল |access-date=7 December 2017 |archive-date=19 January 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190119121544/https://www.census.gov/population/cen2000/stp-159/stp159-fiji.pdf |url-status=live }}&lt;/ref&gt;
|-
|কানাডা
|২২,৭৭০&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.migrationinformation.org/datahub/countrydata/data.cfm |title=Migration Facts Stats and Maps |access-date=11 April 2011 |archive-date=23 August 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130823222738/http://www.migrationinformation.org/datahub/countrydata/data.cfm |url-status=live }}&lt;/ref&gt;
|-
|টংগা
|৩১০&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.spc.int/prism/country/to/stats/Census06/social/ethnic.htm |title=টংগা লোকপিয়ল ২০০৬ |access-date=11 April 2011 |archive-date=4 February 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100204033308/http://www.spc.int/prism/Country/TO/stats/Census06/social/ethnic.htm |url-status=live }}&lt;/ref&gt;
|}

== লেখক ==
* '''ৰডনি এফ. মোআগ (Rodney F. Moag)''' — যি ভাৰতত কিছুবছৰ বাস কৰাৰ পিছত দক্ষিণ প্ৰশান্ত মহাসাগৰৰ বিশ্ববিদ্যালয়ত প্ৰৱক্তা হিচাপে যোগদান কৰিছিল। তেওঁ ফিজি হিন্দীৰ বিশ্লেষণ কৰি এই উপসংহাৰলৈ আহিছিল যে এইটো এক স্বতন্ত্ৰ ভাষা, যাৰ নিজৰ পৃথক ব্যাকৰণ আছে, আগতকৈ ধৰা &quot;ভঙা হিন্দী&quot; নহয়। তেওঁ তেওঁৰ গৱেষণাৰ ফলাফল লিখি ''Fiji Hindi: a basic course and reference grammar'' (১৯৭৭) নামৰ কিতাপখনত পাঠ-পাঠ্য ৰূপে ফিজি হিন্দী উপভাষা ব্যৱহাৰ কৰিছিল।

* '''জেফ ছিগেল (Jeff Siegel)''' — তেওঁৰ ''Plantation languages in Fiji'' (১৯৮৫) নামৰ থিছিছত তেওঁ ফিজি হিন্দীৰ বিকাশ আৰু ইয়াৰ ভিন্ন ৰূপসমূহ (ভাৰত-ফিজিয়ান আৰু স্থানীয় ফিজিয়ানসকলে ব্যৱহাৰ কৰা) সম্পৰ্কে বিস্তৃত বিৱৰণ দিছিল। তাৰ আগতে, ১৯৭৬ চনত, তেওঁ ''Say it in Fiji Hindi'' নামৰ এখন সৰু পথ-পদর্শক কিতাপ লিখিছিল।

* '''ৰামন সুব্ৰমনী (Raman Subramani)''' — দক্ষিণ প্ৰশান্ত মহাসাগৰৰ বিশ্ববিদ্যালয়ৰ সাহিত্যৰ অধ্যাপক। তেওঁ প্ৰথম ফিজি হিন্দী উপন্যাস ''ডউকা পুরান'' (देवनागरी: डउका पुरान, ২০০১) লিখিছিল। এই উপন্যাসটো এখন গ্ৰাম্য বৃদ্ধ &quot;ফিজি লাল&quot;ৰ কাহিনী, যিয়ে তেওঁৰ গাঁৱলৈ আহা এগৰাকী গৱেষকক তেওঁৰ জীৱনৰ গল্প কৈছিল। কিতাপখন পুৰাণৰ (ধাৰ্মিক গ্ৰন্থ) শৈলীত লিখা হৈছে, কিন্তু হাস্যৰসৰে। এই উপন্যাসৰ বাবে ভাৰত চৰকাৰে তেওঁক হিন্দী ভাষা আৰু সাহিত্যৰ ক্ষেত্ৰত অৱদানৰ স্বীকৃতি হিচাপে বঁটা প্ৰদান কৰিছিল। ২০০৩ চনৰ জুন মাহত চুৰিনেমত অনুষ্ঠিত সপ্তম বিশ্ব হিন্দী সন্মিলনত তেওঁক এই উপন্যাসৰ বাবে বিশেষ বঁটা দিয়া হৈছিল।

* '''ভিমল ৰেড্ডি (Vimal Reddy)''' — ২০০৭ চনত প্ৰস্তুত কৰা প্ৰথম ফিজি হিন্দী চলচ্চিত্ৰ ''অধূৰা সপোন'' (Devanagari: अधूरा सपना, &quot;অসম্পূৰ্ণ সপোন&quot;)ৰ কাহিনীৰ লেখক।

* '''উৰ্মিলা প্ৰসাদ (Urmila Prasad)''' — যিয়ে বাইবেলৰ মাৰ্ক, লূক, মথি আৰু জনৰ সুসমাচাৰসমূহ ফিজি হিন্দীত অনুবাদ কৰিবলৈ সহায় কৰিছিল। অনুবাদটো ৰোমান লিপিত লিখা হৈছিল, আৰু ''Susamaachaar Aur Romiyo'' (২০০২) নামেৰে জনাজাত।&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.dawn.com/news/51759/bible-using-fiji-hindi-sparks-debate|title=Bible using 'Fiji Hindi' sparks debate|date=9 August 2002|agency=[[Agence France-Presse]]|access-date=7 May 2021|archive-date=7 May 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210507053210/https://www.dawn.com/news/51759/bible-using-fiji-hindi-sparks-debate|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

== অধিক চাওক ==
* [[গিৰমিটিয়া]] — ১৮শ আৰু ১৯শ শতিকাত ভাৰতৰ পৰা ফিজিলৈ অনা বা প্ৰব্ৰজন কৰা মজুৰসকলৰ বংশধৰ।
* [[হিন্দুস্তানী ভাষা]]
* [[কেৰিবিয়ান হিন্দুস্তানী]] — কেৰিবিয়ান অঞ্চলত একে ধৰণৰ পৰিস্থিতিত বিকাশ হোৱা অনুরূপ ভাষা।
* [[চাৰনামি]] — [[চুৰিনাম]]ত ভাৰতীয় বংশোদ্ভূত লোকসকলে কোৱা ভাষা।
* [[মৰিছিয়ান ভোজপুৰী]] — মৰিছাছত গিৰমিটিয়াসকলৰ বংশধৰে কোৱা ভাষা। এই ভাষা [[ভোজপুৰী ভাষা|ভোজপুৰী]]ৰ সৈতে অধিক মিল থকা, কাৰণ মৰিছাছৰ ভাৰতীয় জনসংখ্যাৰ অধিকাংশই ভোজপুৰী ভাষী অঞ্চলৰ পৰা অহা।
* [[ফিজি হিন্দী চলচ্চিত্ৰ]] — বিগত দশকত কিছু ফিজি হিন্দী চলচ্চিত্ৰ জনপ্ৰিয় হৈছে, যেনে: ''Adhura Sapna'', ''Ghar Pardes'', ''Langha Phobia'' ইত্যাদি।

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references/&gt;

{{ভাৰতৰ ভাষাসমূহ}}
{{পৃথিৱীৰ প্ৰধান ভাষাসমূহ}}

[[শ্ৰেণী:ভাষা]]
[[শ্ৰেণী:ফিজি]]</text>
      <sha1>qux8pqlgiizjsqlx0n57rnbfc1ir4ut</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523172</id>
      <parentid>523171</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T10:51:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>[[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল।</comment>
      <origin>523172</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="24089" sha1="osittac492p9py763ga5s14r6dylbzo" xml:space="preserve">{{পোখালি}}{{Infobox language
|name=ফিজি হিন্দী
|nativename=फिजी बात ''Fiji Baat''&lt;br /&gt;''হিন্দুঃস্থানী''
|states=[[ফিজি]] আৰু [[ওচেনিয়া]]ৰ কিছু দেশ
|speakers=৩ লাখ ৮০ হাজাৰ (১৯৯০)
|rank=
|familycolor=Indo-European
|fam2=[[ইণ্ডো-ইৰানীয় ভাষাপৰিবাৰ|ইণ্ডো-ইৰানীয়]]
|fam3=[[ইণ্ডো-আৰ্য্য ভাষাসমূহ|ইণ্ডো-আৰ্য্য]]
|fam4=মধ্যম (হিন্দী)
|fam5=[[পূৰ্বী হিন্দী]]
|fam6=[[Awadhi language|অৱধী]]
|script=[[ৰোমান লিপি|ৰোমান]], [[দেৱনাগৰী লিপি]]
|nation={{FIJ}}
|iso3=hif
|glotto=fiji1242
|glottorefname=Fiji Hindi
}}
'''ফিজি হিন্দী ভাষা''' ([[হিন্দী ভাষা|ৰোমান হিন্দী ভাষাত]]: Fiji Hindi; [[হিন্দী ভাষা|হিন্দী ভাষাত]]: फिजी हिन्दी) - এই ভাষাটো ভাৰতীয় বংশোদ্ভূত ফিজিয় নাগৰিকসকলৰদ্বাৰা সৰ্বাধিক ব্যৱহৃত ভাষা। ফিজি হিন্দীত মূলত [[ফিজি]] আৰু তাৰ পাৰ্শ্বৱৰ্তী অঞ্চলৰ প্ৰায় ৩ লাখ ৮০ হাজাৰ মানুহে কথা পাতে। [[ভাৰতবৰ্ষ|ভাৰতবৰ্ষত]] প্ৰচলিত ফিজি হিন্দীৰ উপভাষাটো [[ভোজপুৰী ভাষা|ভোজপুৰীৰ]] লগতে বিহাৰী আদি অন্যান্য নামেৰে পৰিচিত। ই [[কেৰিবিয়ান হিন্দুস্তানী]]ৰ অন্তৰ্গত। 

== ইতিহাস ==
এইবোৰ হৈছে ফিজিত অহা কৰ্মচ্যুত মজুৰসকলৰ দ্বাৰা কোৱা ভাষা আৰু উপভাষাসমূহৰ শতাংশ। 

{|class=&quot;wikitable&quot;
|-
! ভাষা/উপভাষা!! সংখ্যা!! শতাংশ
|-
|''বিহাৰী ভাষাসমূহ (মূলতঃ [[ভোজপুৰী ভাষা|ভোজপুৰী]], লগতে [[মৈথিলী ভাষা|মৈথিলী]] আৰু [[মগহী]])'' ||১৭,৮৬৮ ||৩৯.৩%
|-
|''পূৱ হিন্দী উপভাষাসমূহ (মূলতঃ [[অৱধী ভাষা|অৱধী]], লগতে [[বঘেলী ভাষা|বঘেলী]] আৰু [[ছত্তিশগড়ী]])'' ||১৬,৮৭১ ||৩৭.১%
|-
|''পশ্চিম হিন্দী উপভাষাসমূহ ([[হিন্দুস্তানী ভাষা|হিন্দুস্তানী]], [[বুন্দেলী]], [[ব্ৰজভাষা]], [[হৰিয়াণভী]], আদিতো)'' ||৬,৯০৩ ||১৫.২%
|-
|''ৰাজস্থানী উপভাষাসমূহ ([[মাৰৱাৰী ভাষা|মাৰৱাৰী]])'' ||১,১১১ ||২.৪%
|-
|''দ্ৰাবিড়ীয় ভাষাসমূহ ([[তামিল ভাষা|তামিল]], [[তেলুগু ভাষা|তেলুগু]], আদিতো)'' ||২,১৮৬ ||৪.৮%
|}

প্ৰাৰম্ভতঃ, অধিকাংশ [[গিৰমিটিয়া]] (কৰ্মচ্যুত শ্ৰমিক)সকল [[বংগ]], [[উত্তৰ প্ৰদেশ]] আৰু [[বিহাৰ]]ৰ কেন্দ্ৰীয় আৰু পূব অংশৰ জিলাসমূহৰ পৰা, আৰু এটা সৰু শতাংশ উত্তৰ-পশ্চিম সীমান্ত আৰু [[দক্ষিণ ভাৰত]] ([[মাদ্ৰাজ]])ৰ পৰা, যেনে [[অন্ধ্ৰপ্ৰদেশ]] আৰু [[তামিলনাডু]] ১৯শ শতিকাৰ শেষ আৰু ২০শ শতিকাৰ আৰম্ভণিত ফিজিলৈ গৈছিল। 

সময়ৰ লগে লগে, [[ফিজি]]ত এটা বিশেষ ধৰণৰ [[ভাৰতীয়-আৰ্য ভাষা]] [[পূব হিন্দী]] [[আধাৰ (ভাষাবিজ্ঞান)|আধাৰ]] হিচাপে লৈ গঢ় লৈ উঠিল, যিটো অঞ্চলটোৰ ভাষাসমূহৰ উপাদানৰ সৈতে কিছু স্থানীয় ফিজিয়ান আৰু [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী]]ৰ উপাদান মিশ্ৰণ কৰি গঢ় লোৱা হৈছিল। ফিজি হিন্দীৰ বিকাশ ত্বৰান্বিত হৈছিল যেতিয়া ভিন্ন ভাষা কোৱা শ্ৰমিকসকলক একেলগে কাম কৰিবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল আৰু শ্ৰমিকসকলৰ শিশুবিলাকৰ কামৰ সময়ত দায়িত্বত ৰখা আৰম্ভ হৈছিল। ফিজিত কৰ্মচ্যুতিৰ সময়ছোৱাত বসবাস কৰা পাৰ্ছি ৰাইটে লিখিছিল:

{{Quote|ফিজিত জন্ম লোৱা ভাৰতীয় শিশুসকলে এটা মিশ্ৰ ভাষা শিকিব; ভাৰতীয় জনসংখ্যাৰ মাজত বহুত ভিন্ন উপভাষা আছে, আৰু ফিজিয়ানসকলৰ সৈতে ঘনিষ্ঠ যোগাযোগো আছে। শিশুসকলে প্ৰতিটো ভাষাৰ অলপ অলপ অংশ শিকি লয়, আৰু তেওঁলোকে বুজি নাপায় যে তেওঁলোকৰ পিতৃ-মাতৃয়ে প্ৰাৰম্ভতে কোনটো ভাষা কৈছিল।&lt;ref&gt;{{cite book |title = Seventy-two years in Australia and the South Pacific|last = Wright|first = Percey|year = 1910|publisher = Mitchell Library|location = Sydney}}&lt;/ref&gt;}}

অন্যান্য লেখক, যেনে বাৰ্টন&lt;ref&gt;{{cite book |title= The Fiji of Today|last= Burton|first= John W.|year= 1910|publisher= Charles H. Kelly|location=London }}&lt;/ref&gt; (১৯১৪) আৰু লেনউড&lt;ref&gt;{{cite book |title=Pastels from the Pacific |url=https://archive.org/details/pastelsfrompaci00lenwgoog |last= Lenwood|first= F.|year= 1917|publisher= Oxford University Press|location=London }}&lt;/ref&gt; (১৯১৭)-এও এনেধৰণৰ মন্তব্য কৰিছিল। ১৯২০ দশকৰ শেষলৈকে ফিজিত জন্ম হোৱা সকলো ফিজি ভাৰতীয় শিশোৱে ফিজি হিন্দী শিকিছিল, যি উত্তৰ আৰু দক্ষিণ ভাৰতীয়সকলৰ বাবে একেটা সাধাৰণ ভাষা হৈ পৰিছিল।&lt;ref&gt;
{{cite book 
|title= Polynesia|last=Hands |first= W. J. |year= 1929 
|publisher= Society for the Propagation of the Gospel in Foreign Parts 
|location= Westminster 
}}
&lt;/ref&gt;

== সৰ্বনাম ==
{| class=&quot;wikitable&quot;
! অসমীয়া 
! ফিজি হিন্দী 
|-
| মই 
| Hum
|-
| তুমি 
| Tum
|-
| আপুনি 
| Aap
|-
| আমি 
| Hum log
|}

==ইংৰাজীৰ পৰা উদ্ভৱ হোৱা শব্দ==
ভাৰত-ফিজিয়ান উচ্চাৰণৰ লগত খাপ খুৱাই শব্দৰ পৰিৱৰ্তন কৰি ফিজি হিন্দীতো বহুতো ইংৰাজী শব্দ কাৰ্যকৰী কৰা হৈছে। উদাহৰণস্বৰূপে ফিজিত hutel হিন্দী ইংৰাজীত হোটেলৰ পৰা ধাৰলৈ লোৱা হয়। ইংৰাজীৰ পৰা ধাৰ লোৱা কিছুমান শব্দৰ বিশেষ অৰ্থ আছে, যেনে- ফিজি হিন্দীত garaund মানে খেলপথাৰ, geng মানে &quot;কৰ্মৰ দল&quot;, বিশেষকৈ কুঁহিয়াৰ খেতি কৰা জিলাত বেত কটা গেং আৰু tichar-ৰ অৰ্থ বিশেষভাৱে এগৰাকী মহিলা শিক্ষয়িত্ৰী। 

=== ইংৰাজী ===
ইংৰাজী ভাষাৰ বহুতো শব্দই ফিজি হিন্দীত নিজৰ অৰ্থ পৰিবৰ্তন কৰিছে। 

{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! ইংৰাজী শব্দ!! ফিজি হিন্দী অৰ্থ
|-
| purse || মানিবেগ
|-
| theatre || চিনেমা ঘৰ
|-
| teacher || মহিলা শিক্ষক
|-
| engine || ৰেল ইঞ্জিন (সাধাৰণ বাহন/নাওৰ ইঞ্জিনৰ লগতে)
|-
| pipe || টেপ (নলিৰ লগতে)
|-
| cabbage || চীনা বন্ধাকবি 
|-
| set || সকলো ঠিক আছে (উক্তি বা প্ৰশ্ন ৰূপে ব্যৱহৃত)
|-
| right || ঠিক আছে (উক্তি হিচাপে ব্যৱহৃত)
|}

== গণনা ==

যদিও ফিজি হিন্দী মূলত মানক হিন্দীৰ ওপৰত আধাৰিত, তথাপি ইয়াৰ গণনাত বিগত ১২৫ বছৰত লাভ কৰা বহুতো ভাষাগত আৰু উপভাষাগত প্ৰভাৱৰ প্ৰতিফলন দেখা যায়। 

একৰ পৰা দহৰ ভিতৰৰ সংখ্যাসমূহৰ উচ্চাৰণত সামান্য ভিন্নতা দেখা যায়, যিটো সম্ভৱতঃ [[ভোজপুৰী]] আদি পূৱ হিন্দী উপভাষাৰ পৰা প্ৰেৰণা পোৱা হৈছে। উদাহৰণস্বৰূপে, সংখ্যাটো &quot;দুই&quot; মানক হিন্দী/উৰ্দুত &quot;दो&quot; ({{IAST|do}}) হ’লেও, ফিজি হিন্দীত ইয়াক ''dui'' ({{Lang|hif|दुइ}}) বুলি কোৱা হয়, যিটো ভোজপুৰী আৰু নেপালী ভাষাৰ দৰে। 

১০ ৰ পৰা ৯৯ লৈকে থকা সংখ্যাবোৰত ফিজি হিন্দী আৰু মানক হিন্দীৰ মাজত উল্লেখযোগ্য পাৰ্থক্য আছে। আন বহুতো ভাৰতীয়-আৰ্য ভাষাৰ দৰে, মানক হিন্দী/উৰ্দুত সংখ্যাসমূহ সাধাৰণতে একক (unit) সংখ্যাটো আগতে আৰু তাৰপিছত দশকৰ সংখ্যা কোৱা হয়। কিন্তু ফিজি হিন্দীত ইয়াৰ উল্টো হয় — প্ৰথমে দশকৰ সংখ্যা আৰু তাৰপিছত একক সংখ্যাটো কোৱা হয়। এইটো ইউৰোপীয় আৰু দক্ষিণ ভাৰতীয় বহু ভাষাৰ চলন অনুসৰি। উদাহৰণস্বৰূপে, &quot;একুশ&quot; মানক হিন্দীত {{IAST|ikkīs}}, যিটো ''ek aur biis'' (এটা আৰু বিশ) ৰূপে গঠিত, কিন্তু ফিজি হিন্দীত ইয়াক ''biis aur ek'' (বিশ আৰু এটা) বুলি কোৱা হয়, কোনো ধৰণৰ ধ্বনিগত বা গঠনগত পৰিৱৰ্তন নকৰাকৈ। একে ধৰণে, &quot;সাঁইত্ৰিশ&quot; মানক হিন্দীত {{IAST|saintīs}}, যিটো ''saat aur tiis'' (সাত আৰু ত্ৰিশ), কিন্তু ফিজি হিন্দীত ইয়াক ''tiis aur saat'' (ত্ৰিশ আৰু সাত) বুলি কোৱা হয়। 

ইয়াৰ উপৰিও, ''[[লাখ]]'' (১,০০,০০০) আৰু ''[[কোটি]]'' (১ কোটি) যেনে দশ হাজাৰৰ উপৰিৰ ঘাতবিশিষ্ট সংখ্যাবোৰ ফিজি হিন্দীত ব্যৱহৃত নহয়।{{cn|date=July 2022}}

{| class=&quot;wikitable&quot;
! সংখ্যা
! ইংৰাজী!! হিন্দী/উৰ্দু!! ফিজি হিন্দী
|-
|২১
|twenty-one || {{IAST|ikkīs}} || bis aur ek
|-
|২২
|twenty-two || {{IAST|bāīs}} || bis aur dui
|-
|২৩
|twenty-three || {{IAST|teīs}} || bis aur teen
|-
|৩১
|thirty-one || {{IAST|ikattīs}} || tiis aur ek
|-
|৩২
|thirty-two || {{IAST|battīs}} || tiis aur dui
|-
|৩৩
|thirty-three || {{IAST|taintīs}} || tiis aur teen
|-
|৪১
|forty-one || {{IAST|iktālīs}} || chaalis aur ek
|-
|৪২
|forty-two || {{IAST|bayālīs}} || chaalis aur dui
|-
|৪৩
|forty-three || {{IAST|taintālīs}} || chaalis aur teen
|}

== ফিজি ভাৰতীয় প্ৰব্ৰজনকাৰী==
১৯৮৭ চনৰ প্ৰথম সামৰিক অভ্যুত্থানৰ পৰা আৰম্ভ কৰি ফিজিত ৰাজনৈতিক অস্থিৰতা আৰম্ভ হোৱাত বহুসংখ্যক ভাৰত-ফিজিয়ানে বিদেশলৈ প্ৰব্ৰজন কৰিছিল। বৰ্তমান অষ্ট্ৰেলিয়া, নিউজিলেণ্ড, কানাডা আৰু যুক্তৰাষ্ট্ৰত (US) ভাৰত-ফিজিয়ান প্ৰবাসীৰ উল্লেখযোগ্য সম্প্ৰদায় আছে। সৰু সৰু সম্প্ৰদায়সমূহ অন্যান্য [[প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় দ্বীপপুঞ্জ]] আৰু [[যুক্তৰাষ্ট্ৰ]]তো বাস কৰে। 

যিসকল দেশত ফিজি হিন্দী ভাষা কোৱা হয়, সেই দেশবোৰৰ শেহতীয়াকৈ কৰা লোকপিয়ল অনুসৰি (ফিজিত জন্ম হোৱা ভাৰত-ফিজিয়ানসকলক ধৰি) তলত দিয়া সংখ্যাবোৰ পোৱা গৈছে:

{|class=&quot;wikitable&quot; width=&quot;50%&quot; align=&quot;center&quot;
|-
! width=&quot;30%&quot;|দেশ
! width=&quot;30%&quot;|ফিজিত জন্ম হোৱা ভাৰত-ফিজিয়ানৰ সংখ্যা
|-
|ফিজি
|৩১৩,৭৯৮&lt;ref&gt;[http://www.statsfiji.gov.fj/Tourism/tourmigstats_index.htm ফিজি - ২০০৭ লোকপিয়ল] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110709220811/http://www.statsfiji.gov.fj/Tourism/tourmigstats_index.htm |date=9 July 2011 }}&lt;/ref&gt;
|-
|নিউজিলেণ্ড
|২৭,৮৮২&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.stats.govt.nz/Census/2006CensusHomePage/QuickStats/quickstats-about-a-subject/culture-and-identity/birthplace-and-people-born-overseas.aspx |title=নিউজিলেণ্ড - ২০০৬ লোকপিয়ল |access-date=11 April 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110517155119/http://www.stats.govt.nz/Census/2006CensusHomePage/QuickStats/quickstats-about-a-subject/culture-and-identity/birthplace-and-people-born-overseas.aspx |archive-date=17 May 2011 |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;
|-
|অষ্ট্ৰেলিয়া
|২৭,৫৪২&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.immi.gov.au/media/publications/statistics/comm-summ/_pdf/fiji.pdf |title=অষ্ট্ৰেলিয়ান চৰকাৰ - ২০০৬ লোকপিয়ল |access-date=11 April 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20060912025004/http://www.immi.gov.au/media/publications/statistics/comm-summ/_pdf/fiji.pdf |archive-date=12 September 2006 |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;
|-
|যুক্তৰাষ্ট্ৰ
|২৪,৩৪৫&lt;ref&gt;{{Cite web |url=https://www.census.gov/population/cen2000/stp-159/stp159-fiji.pdf |title=যুক্তৰাষ্ট্ৰ - ২০০০ লোকপিয়ল |access-date=7 December 2017 |archive-date=19 January 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190119121544/https://www.census.gov/population/cen2000/stp-159/stp159-fiji.pdf |url-status=live }}&lt;/ref&gt;
|-
|কানাডা
|২২,৭৭০&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.migrationinformation.org/datahub/countrydata/data.cfm |title=Migration Facts Stats and Maps |access-date=11 April 2011 |archive-date=23 August 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130823222738/http://www.migrationinformation.org/datahub/countrydata/data.cfm |url-status=live }}&lt;/ref&gt;
|-
|টংগা
|৩১০&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.spc.int/prism/country/to/stats/Census06/social/ethnic.htm |title=টংগা লোকপিয়ল ২০০৬ |access-date=11 April 2011 |archive-date=4 February 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100204033308/http://www.spc.int/prism/Country/TO/stats/Census06/social/ethnic.htm |url-status=live }}&lt;/ref&gt;
|}

== লেখক ==
* '''ৰডনি এফ. মোআগ (Rodney F. Moag)''' — যি ভাৰতত কিছুবছৰ বাস কৰাৰ পিছত দক্ষিণ প্ৰশান্ত মহাসাগৰৰ বিশ্ববিদ্যালয়ত প্ৰৱক্তা হিচাপে যোগদান কৰিছিল। তেওঁ ফিজি হিন্দীৰ বিশ্লেষণ কৰি এই উপসংহাৰলৈ আহিছিল যে এইটো এক স্বতন্ত্ৰ ভাষা, যাৰ নিজৰ পৃথক ব্যাকৰণ আছে, আগতকৈ ধৰা &quot;ভঙা হিন্দী&quot; নহয়। তেওঁ তেওঁৰ গৱেষণাৰ ফলাফল লিখি ''Fiji Hindi: a basic course and reference grammar'' (১৯৭৭) নামৰ কিতাপখনত পাঠ-পাঠ্য ৰূপে ফিজি হিন্দী উপভাষা ব্যৱহাৰ কৰিছিল। 

* '''জেফ ছিগেল (Jeff Siegel)''' — তেওঁৰ ''Plantation languages in Fiji'' (১৯৮৫) নামৰ থিছিছত তেওঁ ফিজি হিন্দীৰ বিকাশ আৰু ইয়াৰ ভিন্ন ৰূপসমূহ (ভাৰত-ফিজিয়ান আৰু স্থানীয় ফিজিয়ানসকলে ব্যৱহাৰ কৰা) সম্পৰ্কে বিস্তৃত বিৱৰণ দিছিল। তাৰ আগতে, ১৯৭৬ চনত, তেওঁ ''Say it in Fiji Hindi'' নামৰ এখন সৰু পথ-পদৰ্শক কিতাপ লিখিছিল। 

* '''ৰামন সুব্ৰমনী (Raman Subramani)''' — দক্ষিণ প্ৰশান্ত মহাসাগৰৰ বিশ্ববিদ্যালয়ৰ সাহিত্যৰ অধ্যাপক। তেওঁ প্ৰথম ফিজি হিন্দী উপন্যাস ''ডউকা পুৰান'' (देवनागरी: डउका पुरान, ২০০১) লিখিছিল। এই উপন্যাসটো এখন গ্ৰাম্য বৃদ্ধ &quot;ফিজি লাল&quot;ৰ কাহিনী, যিয়ে তেওঁৰ গাঁৱলৈ আহা এগৰাকী গৱেষকক তেওঁৰ জীৱনৰ গল্প কৈছিল। কিতাপখন পুৰাণৰ (ধাৰ্মিক গ্ৰন্থ) শৈলীত লিখা হৈছে, কিন্তু হাস্যৰসৰে। এই উপন্যাসৰ বাবে ভাৰত চৰকাৰে তেওঁক হিন্দী ভাষা আৰু সাহিত্যৰ ক্ষেত্ৰত অৱদানৰ স্বীকৃতি হিচাপে বঁটা প্ৰদান কৰিছিল। ২০০৩ চনৰ জুন মাহত চুৰিনেমত অনুষ্ঠিত সপ্তম বিশ্ব হিন্দী সন্মিলনত তেওঁক এই উপন্যাসৰ বাবে বিশেষ বঁটা দিয়া হৈছিল। 

* '''ভিমল ৰেড্ডি (Vimal Reddy)''' — ২০০৭ চনত প্ৰস্তুত কৰা প্ৰথম ফিজি হিন্দী চলচ্চিত্ৰ ''অধূৰা সপোন'' (Devanagari: अधूरा सपना, &quot;অসম্পূৰ্ণ সপোন&quot;)ৰ কাহিনীৰ লেখক। 

* '''উৰ্মিলা প্ৰসাদ (Urmila Prasad)''' — যিয়ে বাইবেলৰ মাৰ্ক, লূক, মথি আৰু জনৰ সুসমাচাৰসমূহ ফিজি হিন্দীত অনুবাদ কৰিবলৈ সহায় কৰিছিল। অনুবাদটো ৰোমান লিপিত লিখা হৈছিল, আৰু ''Susamaachaar Aur Romiyo'' (২০০২) নামেৰে জনাজাত।&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.dawn.com/news/51759/bible-using-fiji-hindi-sparks-debate|title=Bible using 'Fiji Hindi' sparks debate|date=9 August 2002|agency=[[Agence France-Presse]]|access-date=7 May 2021|archive-date=7 May 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210507053210/https://www.dawn.com/news/51759/bible-using-fiji-hindi-sparks-debate|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

== অধিক চাওক ==
* [[গিৰমিটিয়া]] — ১৮শ আৰু ১৯শ শতিকাত ভাৰতৰ পৰা ফিজিলৈ অনা বা প্ৰব্ৰজন কৰা মজুৰসকলৰ বংশধৰ। 
* [[হিন্দুস্তানী ভাষা]]
* [[কেৰিবিয়ান হিন্দুস্তানী]] — কেৰিবিয়ান অঞ্চলত একে ধৰণৰ পৰিস্থিতিত বিকাশ হোৱা অনুৰূপ ভাষা। 
* [[চাৰনামি]] — [[চুৰিনাম]]ত ভাৰতীয় বংশোদ্ভূত লোকসকলে কোৱা ভাষা। 
* [[মৰিছিয়ান ভোজপুৰী]] — মৰিছাছত গিৰমিটিয়াসকলৰ বংশধৰে কোৱা ভাষা। এই ভাষা [[ভোজপুৰী ভাষা|ভোজপুৰী]]ৰ সৈতে অধিক মিল থকা, কাৰণ মৰিছাছৰ ভাৰতীয় জনসংখ্যাৰ অধিকাংশই ভোজপুৰী ভাষী অঞ্চলৰ পৰা অহা। 
* [[ফিজি হিন্দী চলচ্চিত্ৰ]] — বিগত দশকত কিছু ফিজি হিন্দী চলচ্চিত্ৰ জনপ্ৰিয় হৈছে, যেনে: ''Adhura Sapna'', ''Ghar Pardes'', ''Langha Phobia'' ইত্যাদি। 

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references/&gt;

{{ভাৰতৰ ভাষাসমূহ}}
{{পৃথিৱীৰ প্ৰধান ভাষাসমূহ}}

[[শ্ৰেণী:ভাষা]]
[[শ্ৰেণী:ফিজি]]</text>
      <sha1>osittac492p9py763ga5s14r6dylbzo</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523173</id>
      <parentid>523172</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T10:53:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>523173</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="24095" sha1="raa1sz0ld41b5fs1fx2qq5kbb1yoc1y" xml:space="preserve">{{পোখালি}}{{Infobox language
|name=ফিজি হিন্দী
|nativename=फिजी बात ''Fiji Baat''&lt;br /&gt;''হিন্দুঃস্থানী''
|states=[[ফিজি]] আৰু [[ওচেনিয়া]]ৰ কিছু দেশ
|speakers=৩ লাখ ৮০ হাজাৰ (১৯৯০)
|rank=
|familycolor=Indo-European
|fam2=[[ইণ্ডো-ইৰানীয় ভাষাপৰিবাৰ|ইণ্ডো-ইৰানীয়]]
|fam3=[[ইণ্ডো-আৰ্য্য ভাষাসমূহ|ইণ্ডো-আৰ্য্য]]
|fam4=মধ্যম (হিন্দী)
|fam5=[[পূৰ্বী হিন্দী]]
|fam6=[[Awadhi language|অৱধী]]
|script=[[ৰোমান লিপি|ৰোমান]], [[দেৱনাগৰী লিপি]]
|nation={{FIJ}}
|iso3=hif
|glotto=fiji1242
|glottorefname=Fiji Hindi
}}
'''ফিজি হিন্দী ভাষা''' ([[হিন্দী ভাষা|ৰোমান হিন্দী ভাষাত]]: Fiji Hindi; [[হিন্দী ভাষা|হিন্দী ভাষাত]]: फिजी हिन्दी) - এই ভাষাটো ভাৰতীয় বংশোদ্ভূত ফিজিয় নাগৰিকসকলৰদ্বাৰা সৰ্বাধিক ব্যৱহৃত ভাষা। ফিজি হিন্দীত মূলত [[ফিজি]] আৰু তাৰ পাৰ্শ্বৱৰ্তী অঞ্চলৰ প্ৰায় ৩ লাখ ৮০ হাজাৰ মানুহে কথা পাতে। [[ভাৰতবৰ্ষ|ভাৰতবৰ্ষত]] প্ৰচলিত ফিজি হিন্দীৰ উপভাষাটো [[ভোজপুৰী ভাষা|ভোজপুৰীৰ]] লগতে বিহাৰী আদি অন্যান্য নামেৰে পৰিচিত। ই [[কেৰিবিয়ান হিন্দুস্তানী]]ৰ অন্তৰ্গত। 

== ইতিহাস ==
এইবোৰ হৈছে ফিজিত অহা কৰ্মচ্যুত মজুৰসকলৰ দ্বাৰা কোৱা ভাষা আৰু উপভাষাসমূহৰ শতাংশ। 

{|class=&quot;wikitable&quot;
|-
! ভাষা/উপভাষা!! সংখ্যা!! শতাংশ
|-
|''বিহাৰী ভাষাসমূহ (মূলতঃ [[ভোজপুৰী ভাষা|ভোজপুৰী]], লগতে [[মৈথিলী ভাষা|মৈথিলী]] আৰু [[মগহী]])'' ||১৭,৮৬৮ ||৩৯.৩%
|-
|''পূৱ হিন্দী উপভাষাসমূহ (মূলতঃ [[অৱধী ভাষা|অৱধী]], লগতে [[বঘেলী ভাষা|বঘেলী]] আৰু [[ছত্তিশগড়ী]])'' ||১৬,৮৭১ ||৩৭.১%
|-
|''পশ্চিম হিন্দী উপভাষাসমূহ ([[হিন্দুস্তানী ভাষা|হিন্দুস্তানী]], [[বুন্দেলী]], [[ব্ৰজভাষা]], [[হৰিয়াণভী]], আদিতো)'' ||৬,৯০৩ ||১৫.২%
|-
|''ৰাজস্থানী উপভাষাসমূহ ([[মাৰৱাৰী ভাষা|মাৰৱাৰী]])'' ||১,১১১ ||২.৪%
|-
|''দ্ৰাবিড়ীয় ভাষাসমূহ ([[তামিল ভাষা|তামিল]], [[তেলুগু ভাষা|তেলুগু]], আদিতো)'' ||২,১৮৬ ||৪.৮%
|}

প্ৰাৰম্ভতঃ, অধিকাংশ [[গিৰমিটিয়া]] (কৰ্মচ্যুত শ্ৰমিক)সকল [[বংগ]], [[উত্তৰ প্ৰদেশ]] আৰু [[বিহাৰ]]ৰ কেন্দ্ৰীয় আৰু পূব অংশৰ জিলাসমূহৰ পৰা, আৰু এটা সৰু শতাংশ উত্তৰ-পশ্চিম সীমান্ত আৰু [[দক্ষিণ ভাৰত]] ([[মাদ্ৰাজ]])ৰ পৰা, যেনে [[অন্ধ্ৰপ্ৰদেশ]] আৰু [[তামিলনাডু]] ১৯শ শতিকাৰ শেষ আৰু ২০শ শতিকাৰ আৰম্ভণিত ফিজিলৈ গৈছিল। 

সময়ৰ লগে লগে, [[ফিজি]]ত এটা বিশেষ ধৰণৰ [[ভাৰতীয়-আৰ্য ভাষা]] [[পূব হিন্দী]] [[আধাৰ (ভাষাবিজ্ঞান)|আধাৰ]] হিচাপে লৈ গঢ় লৈ উঠিল, যিটো অঞ্চলটোৰ ভাষাসমূহৰ উপাদানৰ সৈতে কিছু স্থানীয় ফিজিয়ান আৰু [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী]]ৰ উপাদান মিশ্ৰণ কৰি গঢ় লোৱা হৈছিল। ফিজি হিন্দীৰ বিকাশ ত্বৰান্বিত হৈছিল যেতিয়া ভিন্ন ভাষা কোৱা শ্ৰমিকসকলক একেলগে কাম কৰিবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল আৰু শ্ৰমিকসকলৰ শিশুবিলাকৰ কামৰ সময়ত দায়িত্বত ৰখা আৰম্ভ হৈছিল। ফিজিত কৰ্মচ্যুতিৰ সময়ছোৱাত বসবাস কৰা পাৰ্ছি ৰাইটে লিখিছিল:

{{Quote|ফিজিত জন্ম লোৱা ভাৰতীয় শিশুসকলে এটা মিশ্ৰ ভাষা শিকিব; ভাৰতীয় জনসংখ্যাৰ মাজত বহুত ভিন্ন উপভাষা আছে, আৰু ফিজিয়ানসকলৰ সৈতে ঘনিষ্ঠ যোগাযোগো আছে। শিশুসকলে প্ৰতিটো ভাষাৰ অলপ অলপ অংশ শিকি লয়, আৰু তেওঁলোকে বুজি নাপায় যে তেওঁলোকৰ পিতৃ-মাতৃয়ে প্ৰাৰম্ভতে কোনটো ভাষা কৈছিল।&lt;ref&gt;{{cite book |title = Seventy-two years in Australia and the South Pacific|last = Wright|first = Percey|year = 1910|publisher = Mitchell Library|location = Sydney}}&lt;/ref&gt;}}

অন্যান্য লেখক, যেনে বাৰ্টন&lt;ref&gt;{{cite book |title= The Fiji of Today|last= Burton|first= John W.|year= 1910|publisher= Charles H. Kelly|location=London }}&lt;/ref&gt; (১৯১৪) আৰু লেনউড&lt;ref&gt;{{cite book |title=Pastels from the Pacific |url=https://archive.org/details/pastelsfrompaci00lenwgoog |last= Lenwood|first= F.|year= 1917|publisher= Oxford University Press|location=London }}&lt;/ref&gt; (১৯১৭)-এও এনেধৰণৰ মন্তব্য কৰিছিল। ১৯২০ দশকৰ শেষলৈকে ফিজিত জন্ম হোৱা সকলো ফিজি ভাৰতীয় শিশোৱে ফিজি হিন্দী শিকিছিল, যি উত্তৰ আৰু দক্ষিণ ভাৰতীয়সকলৰ বাবে একেটা সাধাৰণ ভাষা হৈ পৰিছিল।&lt;ref&gt;
{{cite book 
|title= Polynesia|last=Hands |first= W. J. |year= 1929 
|publisher= Society for the Propagation of the Gospel in Foreign Parts 
|location= Westminster 
}}
&lt;/ref&gt;

== সৰ্বনাম ==
{| class=&quot;wikitable&quot;
! অসমীয়া 
! ফিজি হিন্দী 
|-
| মই 
| Hum
|-
| তুমি 
| Tum
|-
| আপুনি 
| Aap
|-
| আমি 
| Hum log
|}

==ইংৰাজীৰ পৰা উদ্ভৱ হোৱা শব্দ==
ভাৰত-ফিজিয়ান উচ্চাৰণৰ লগত খাপ খুৱাই শব্দৰ পৰিৱৰ্তন কৰি ফিজি হিন্দীতো বহুতো ইংৰাজী শব্দ কাৰ্যকৰী কৰা হৈছে। উদাহৰণস্বৰূপে ফিজিত hutel হিন্দী ইংৰাজীত হোটেলৰ পৰা ধাৰলৈ লোৱা হয়। ইংৰাজীৰ পৰা ধাৰ লোৱা কিছুমান শব্দৰ বিশেষ অৰ্থ আছে, যেনে- ফিজি হিন্দীত garaund মানে খেলপথাৰ, geng মানে &quot;কৰ্মৰ দল&quot;, বিশেষকৈ কুঁহিয়াৰ খেতি কৰা জিলাত বেত কটা গেং আৰু tichar-ৰ অৰ্থ বিশেষভাৱে এগৰাকী মহিলা শিক্ষয়িত্ৰী। 

=== ইংৰাজী ===
ইংৰাজী ভাষাৰ বহুতো শব্দই ফিজি হিন্দীত নিজৰ অৰ্থ পৰিবৰ্তন কৰিছে। 

{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! ইংৰাজী শব্দ!! ফিজি হিন্দী অৰ্থ
|-
| purse || মানিবেগ
|-
| theatre || চিনেমা ঘৰ
|-
| teacher || মহিলা শিক্ষক
|-
| engine || ৰেল ইঞ্জিন (সাধাৰণ বাহন/নাওৰ ইঞ্জিনৰ লগতে)
|-
| pipe || টেপ (নলিৰ লগতে)
|-
| cabbage || চীনা বন্ধাকবি 
|-
| set || সকলো ঠিক আছে (উক্তি বা প্ৰশ্ন ৰূপে ব্যৱহৃত)
|-
| right || ঠিক আছে (উক্তি হিচাপে ব্যৱহৃত)
|}

== গণনা ==

যদিও ফিজি হিন্দী মূলত মানক হিন্দীৰ ওপৰত আধাৰিত, তথাপি ইয়াৰ গণনাত বিগত ১২৫ বছৰত লাভ কৰা বহুতো ভাষাগত আৰু উপভাষাগত প্ৰভাৱৰ প্ৰতিফলন দেখা যায়। 

একৰ পৰা দহৰ ভিতৰৰ সংখ্যাসমূহৰ উচ্চাৰণত সামান্য ভিন্নতা দেখা যায়, যিটো সম্ভৱতঃ [[ভোজপুৰী]] আদি পূৱ হিন্দী উপভাষাৰ পৰা প্ৰেৰণা পোৱা হৈছে। উদাহৰণস্বৰূপে, সংখ্যাটো &quot;দুই&quot; মানক হিন্দী/উৰ্দুত &quot;दो&quot; ({{IAST|do}}) হ’লেও, ফিজি হিন্দীত ইয়াক ''dui'' ({{Lang|hif|दुइ}}) বুলি কোৱা হয়, যিটো ভোজপুৰী আৰু নেপালী ভাষাৰ দৰে। 

১০ ৰ পৰা ৯৯ লৈকে থকা সংখ্যাবোৰত ফিজি হিন্দী আৰু মানক হিন্দীৰ মাজত উল্লেখযোগ্য পাৰ্থক্য আছে। আন বহুতো ভাৰতীয়-আৰ্য ভাষাৰ দৰে, মানক হিন্দী/উৰ্দুত সংখ্যাসমূহ সাধাৰণতে একক (unit) সংখ্যাটো আগতে আৰু তাৰপিছত দশকৰ সংখ্যা কোৱা হয়। কিন্তু ফিজি হিন্দীত ইয়াৰ উল্টো হয় — প্ৰথমে দশকৰ সংখ্যা আৰু তাৰপিছত একক সংখ্যাটো কোৱা হয়। এইটো ইউৰোপীয় আৰু দক্ষিণ ভাৰতীয় বহু ভাষাৰ চলন অনুসৰি। উদাহৰণস্বৰূপে, &quot;একুশ&quot; মানক হিন্দীত {{IAST|ikkīs}}, যিটো ''ek aur biis'' (এটা আৰু বিশ) ৰূপে গঠিত, কিন্তু ফিজি হিন্দীত ইয়াক ''biis aur ek'' (বিশ আৰু এটা) বুলি কোৱা হয়, কোনো ধৰণৰ ধ্বনিগত বা গঠনগত পৰিৱৰ্তন নকৰাকৈ। একে ধৰণে, &quot;সাঁইত্ৰিশ&quot; মানক হিন্দীত {{IAST|saintīs}}, যিটো ''saat aur tiis'' (সাত আৰু ত্ৰিশ), কিন্তু ফিজি হিন্দীত ইয়াক ''tiis aur saat'' (ত্ৰিশ আৰু সাত) বুলি কোৱা হয়। 

ইয়াৰ উপৰিও, ''[[লাখ]]'' (১,০০,০০০) আৰু ''[[কোটি]]'' (১ কোটি) যেনে দশ হাজাৰৰ উপৰিৰ ঘাতবিশিষ্ট সংখ্যাবোৰ ফিজি হিন্দীত ব্যৱহৃত নহয়।{{cn|date=July 2022}}

{| class=&quot;wikitable&quot;
! সংখ্যা
! ইংৰাজী!! হিন্দী/উৰ্দু!! ফিজি হিন্দী
|-
|২১
|twenty-one || {{IAST|ikkīs}} || bis aur ek
|-
|২২
|twenty-two || {{IAST|bāīs}} || bis aur dui
|-
|২৩
|twenty-three || {{IAST|teīs}} || bis aur teen
|-
|৩১
|thirty-one || {{IAST|ikattīs}} || tiis aur ek
|-
|৩২
|thirty-two || {{IAST|battīs}} || tiis aur dui
|-
|৩৩
|thirty-three || {{IAST|taintīs}} || tiis aur teen
|-
|৪১
|forty-one || {{IAST|iktālīs}} || chaalis aur ek
|-
|৪২
|forty-two || {{IAST|bayālīs}} || chaalis aur dui
|-
|৪৩
|forty-three || {{IAST|taintālīs}} || chaalis aur teen
|}

== ফিজি ভাৰতীয় প্ৰব্ৰজনকাৰী==
১৯৮৭ চনৰ প্ৰথম সামৰিক অভ্যুত্থানৰ পৰা আৰম্ভ কৰি ফিজিত ৰাজনৈতিক অস্থিৰতা আৰম্ভ হোৱাত বহুসংখ্যক ভাৰত-ফিজিয়ানে বিদেশলৈ প্ৰব্ৰজন কৰিছিল। বৰ্তমান অষ্ট্ৰেলিয়া, নিউজিলেণ্ড, কানাডা আৰু যুক্তৰাষ্ট্ৰত (US) ভাৰত-ফিজিয়ান প্ৰবাসীৰ উল্লেখযোগ্য সম্প্ৰদায় আছে। সৰু সৰু সম্প্ৰদায়সমূহ অন্যান্য [[প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় দ্বীপপুঞ্জ]] আৰু [[যুক্তৰাষ্ট্ৰ]]তো বাস কৰে। 

যিসকল দেশত ফিজি হিন্দী ভাষা কোৱা হয়, সেই দেশবোৰৰ শেহতীয়াকৈ কৰা লোকপিয়ল অনুসৰি (ফিজিত জন্ম হোৱা ভাৰত-ফিজিয়ানসকলক ধৰি) তলত দিয়া সংখ্যাবোৰ পোৱা গৈছে:

{|class=&quot;wikitable&quot; width=&quot;50%&quot; align=&quot;center&quot;
|-
! width=&quot;30%&quot;|দেশ
! width=&quot;30%&quot;|ফিজিত জন্ম হোৱা ভাৰত-ফিজিয়ানৰ সংখ্যা
|-
|ফিজি
|৩১৩,৭৯৮&lt;ref&gt;[http://www.statsfiji.gov.fj/Tourism/tourmigstats_index.htm ফিজি - ২০০৭ লোকপিয়ল] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110709220811/http://www.statsfiji.gov.fj/Tourism/tourmigstats_index.htm |date=9 July 2011 }}&lt;/ref&gt;
|-
|নিউজিলেণ্ড
|২৭,৮৮২&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.stats.govt.nz/Census/2006CensusHomePage/QuickStats/quickstats-about-a-subject/culture-and-identity/birthplace-and-people-born-overseas.aspx |title=নিউজিলেণ্ড - ২০০৬ লোকপিয়ল |access-date=11 April 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110517155119/http://www.stats.govt.nz/Census/2006CensusHomePage/QuickStats/quickstats-about-a-subject/culture-and-identity/birthplace-and-people-born-overseas.aspx |archive-date=17 May 2011 |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;
|-
|অষ্ট্ৰেলিয়া
|২৭,৫৪২&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.immi.gov.au/media/publications/statistics/comm-summ/_pdf/fiji.pdf |title=অষ্ট্ৰেলিয়ান চৰকাৰ - ২০০৬ লোকপিয়ল |access-date=11 April 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20060912025004/http://www.immi.gov.au/media/publications/statistics/comm-summ/_pdf/fiji.pdf |archive-date=12 September 2006 |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;
|-
|যুক্তৰাষ্ট্ৰ
|২৪,৩৪৫&lt;ref&gt;{{Cite web |url=https://www.census.gov/population/cen2000/stp-159/stp159-fiji.pdf |title=যুক্তৰাষ্ট্ৰ - ২০০০ লোকপিয়ল |access-date=7 December 2017 |archive-date=19 January 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190119121544/https://www.census.gov/population/cen2000/stp-159/stp159-fiji.pdf |url-status=live }}&lt;/ref&gt;
|-
|কানাডা
|২২,৭৭০&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.migrationinformation.org/datahub/countrydata/data.cfm |title=Migration Facts Stats and Maps |access-date=11 April 2011 |archive-date=23 August 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130823222738/http://www.migrationinformation.org/datahub/countrydata/data.cfm |url-status=live }}&lt;/ref&gt;
|-
|টংগা
|৩১০&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.spc.int/prism/country/to/stats/Census06/social/ethnic.htm |title=টংগা লোকপিয়ল ২০০৬ |access-date=11 April 2011 |archive-date=4 February 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100204033308/http://www.spc.int/prism/Country/TO/stats/Census06/social/ethnic.htm |url-status=live }}&lt;/ref&gt;
|}

== লেখক ==
* '''ৰডনি এফ. মোৱাগ (Rodney F. Moag)''' — যি ভাৰতত কিছুবছৰ বাস কৰাৰ পিছত দক্ষিণ প্ৰশান্ত মহাসাগৰৰ বিশ্ববিদ্যালয়ত প্ৰৱক্তা হিচাপে যোগদান কৰিছিল। তেওঁ ফিজি হিন্দীৰ বিশ্লেষণ কৰি এই উপসংহাৰলৈ আহিছিল যে এইটো এক স্বতন্ত্ৰ ভাষা, যাৰ নিজৰ পৃথক ব্যাকৰণ আছে, আগতকৈ ধৰা &quot;ভঙা হিন্দী&quot; নহয়। তেওঁ তেওঁৰ গৱেষণাৰ ফলাফল লিখি ''Fiji Hindi: a basic course and reference grammar'' (১৯৭৭) নামৰ কিতাপখনত পাঠ-পাঠ্য ৰূপে ফিজি হিন্দী উপভাষা ব্যৱহাৰ কৰিছিল। 

* '''জেফ ছিগেল (Jeff Siegel)''' — তেওঁৰ ''Plantation languages in Fiji'' (১৯৮৫) নামৰ থিছিছত তেওঁ ফিজি হিন্দীৰ বিকাশ আৰু ইয়াৰ ভিন্ন ৰূপসমূহ (ভাৰত-ফিজিয়ান আৰু স্থানীয় ফিজিয়ানসকলে ব্যৱহাৰ কৰা) সম্পৰ্কে বিস্তৃত বিৱৰণ দিছিল। তাৰ আগতে, ১৯৭৬ চনত, তেওঁ ''Say it in Fiji Hindi'' নামৰ এখন সৰু পথ-প্ৰদৰ্শক কিতাপ লিখিছিল। 

* '''ৰামন সুব্ৰমনী (Raman Subramani)''' — দক্ষিণ প্ৰশান্ত মহাসাগৰৰ বিশ্ববিদ্যালয়ৰ সাহিত্যৰ অধ্যাপক। তেওঁ প্ৰথম ফিজি হিন্দী উপন্যাস ''ডউকা পুৰান'' (देवनागरी: डउका पुरान, ২০০১) লিখিছিল। এই উপন্যাসখন এজন গ্ৰাম্য বৃদ্ধ &quot;ফিজি লাল&quot;ৰ কাহিনী, যিয়ে তেওঁৰ গাঁৱলৈ আহা এগৰাকী গৱেষকক তেওঁৰ জীৱনৰ গল্প কৈছিল। কিতাপখন পুৰাণৰ (ধাৰ্মিক গ্ৰন্থ) শৈলীত লিখা হৈছে, কিন্তু হাস্যৰসৰে। এই উপন্যাসৰ বাবে ভাৰত চৰকাৰে তেওঁক হিন্দী ভাষা আৰু সাহিত্যৰ ক্ষেত্ৰত অৱদানৰ স্বীকৃতি হিচাপে বঁটা প্ৰদান কৰিছিল। ২০০৩ চনৰ জুন মাহত চুৰিনামত অনুষ্ঠিত সপ্তম বিশ্ব হিন্দী সন্মিলনত তেওঁক এই উপন্যাসৰ বাবে বিশেষ বঁটা দিয়া হৈছিল। 

* '''বিমল ৰেড্ডী (Vimal Reddy)''' — ২০০৭ চনত প্ৰস্তুত কৰা প্ৰথম ফিজি হিন্দী চলচ্চিত্ৰ ''অধূৰা সপোন'' (Devanagari: अधूरा सपना, &quot;অসম্পূৰ্ণ সপোন&quot;)ৰ কাহিনীৰ লেখক। 

* '''উৰ্মিলা প্ৰসাদ (Urmila Prasad)''' — যিয়ে বাইবেলৰ মাৰ্ক, লূক, মথি আৰু জনৰ সুসংবাদসমূহ ফিজি হিন্দীত অনুবাদ কৰিবলৈ সহায় কৰিছিল। অনুবাদটো ৰোমান লিপিত লিখা হৈছিল, আৰু ''Susamaachaar Aur Romiyo'' (২০০২) নামেৰে জনাজাত।&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.dawn.com/news/51759/bible-using-fiji-hindi-sparks-debate|title=Bible using 'Fiji Hindi' sparks debate|date=9 August 2002|agency=[[Agence France-Presse]]|access-date=7 May 2021|archive-date=7 May 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210507053210/https://www.dawn.com/news/51759/bible-using-fiji-hindi-sparks-debate|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

== অধিক চাওক ==
* [[গিৰমিটিয়া]] — ১৮শ আৰু ১৯শ শতিকাত ভাৰতৰ পৰা ফিজিলৈ অনা বা প্ৰব্ৰজন কৰা মজুৰসকলৰ বংশধৰ। 
* [[হিন্দুস্তানী ভাষা]]
* [[কেৰিবিয়ান হিন্দুস্তানী]] — কেৰিবিয়ান অঞ্চলত একে ধৰণৰ পৰিস্থিতিত বিকাশ হোৱা অনুৰূপ ভাষা। 
* [[চাৰনামি]] — [[চুৰিনাম]]ত ভাৰতীয় বংশোদ্ভূত লোকসকলে কোৱা ভাষা। 
* [[মৰিছিয়ান ভোজপুৰী]] — মৰিছাছত গিৰমিটিয়াসকলৰ বংশধৰে কোৱা ভাষা। এই ভাষা [[ভোজপুৰী ভাষা|ভোজপুৰী]]ৰ সৈতে অধিক মিল থকা, কাৰণ মৰিছাছৰ ভাৰতীয় জনসংখ্যাৰ অধিকাংশই ভোজপুৰী ভাষী অঞ্চলৰ পৰা অহা। 
* [[ফিজি হিন্দী চলচ্চিত্ৰ]] — বিগত দশকত কিছু ফিজি হিন্দী চলচ্চিত্ৰ জনপ্ৰিয় হৈছে, যেনে: ''Adhura Sapna'', ''Ghar Pardes'', ''Langha Phobia'' ইত্যাদি। 

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references/&gt;

{{ভাৰতৰ ভাষাসমূহ}}
{{পৃথিৱীৰ প্ৰধান ভাষাসমূহ}}

[[শ্ৰেণী:ভাষা]]
[[শ্ৰেণী:ফিজি]]</text>
      <sha1>raa1sz0ld41b5fs1fx2qq5kbb1yoc1y</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523174</id>
      <parentid>523173</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T10:54:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>523174</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="24072" sha1="s6icro6aizcalbwgjdm8jz982377awl" xml:space="preserve">{{Infobox language
|name=ফিজি হিন্দী
|nativename=फिजी बात ''Fiji Baat''&lt;br /&gt;''হিন্দুঃস্থানী''
|states=[[ফিজি]] আৰু [[ওচেনিয়া]]ৰ কিছু দেশ
|speakers=৩ লাখ ৮০ হাজাৰ (১৯৯০)
|rank=
|familycolor=Indo-European
|fam2=[[ইণ্ডো-ইৰানীয় ভাষাপৰিবাৰ|ইণ্ডো-ইৰানীয়]]
|fam3=[[ইণ্ডো-আৰ্য্য ভাষাসমূহ|ইণ্ডো-আৰ্য্য]]
|fam4=মধ্যম (হিন্দী)
|fam5=[[পূৰ্বী হিন্দী]]
|fam6=[[Awadhi language|অৱধী]]
|script=[[ৰোমান লিপি|ৰোমান]], [[দেৱনাগৰী লিপি]]
|nation={{FIJ}}
|iso3=hif
|glotto=fiji1242
|glottorefname=Fiji Hindi
}}
'''ফিজি হিন্দী ভাষা''' ([[হিন্দী ভাষা|ৰোমান হিন্দী ভাষাত]]: Fiji Hindi; [[হিন্দী ভাষা|হিন্দী ভাষাত]]: फिजी हिन्दी) - এই ভাষাটো ভাৰতীয় বংশোদ্ভূত ফিজিয় নাগৰিকসকলৰদ্বাৰা সৰ্বাধিক ব্যৱহৃত ভাষা। ফিজি হিন্দীত মূলত [[ফিজি]] আৰু তাৰ পাৰ্শ্বৱৰ্তী অঞ্চলৰ প্ৰায় ৩ লাখ ৮০ হাজাৰ মানুহে কথা পাতে। [[ভাৰতবৰ্ষ|ভাৰতবৰ্ষত]] প্ৰচলিত ফিজি হিন্দীৰ উপভাষাটো [[ভোজপুৰী ভাষা|ভোজপুৰীৰ]] লগতে বিহাৰী আদি অন্যান্য নামেৰে পৰিচিত। ই [[কেৰিবিয়ান হিন্দুস্তানী]]ৰ অন্তৰ্গত।

== ইতিহাস ==
এইবোৰ হৈছে ফিজিত অহা কৰ্মচ্যুত মজুৰসকলৰ দ্বাৰা কোৱা ভাষা আৰু উপভাষাসমূহৰ শতাংশ। 

{|class=&quot;wikitable&quot;
|-
! ভাষা/উপভাষা!! সংখ্যা!! শতাংশ
|-
|''বিহাৰী ভাষাসমূহ (মূলতঃ [[ভোজপুৰী ভাষা|ভোজপুৰী]], লগতে [[মৈথিলী ভাষা|মৈথিলী]] আৰু [[মগহী]])'' ||১৭,৮৬৮ ||৩৯.৩%
|-
|''পূৱ হিন্দী উপভাষাসমূহ (মূলতঃ [[অৱধী ভাষা|অৱধী]], লগতে [[বঘেলী ভাষা|বঘেলী]] আৰু [[ছত্তিশগড়ী]])'' ||১৬,৮৭১ ||৩৭.১%
|-
|''পশ্চিম হিন্দী উপভাষাসমূহ ([[হিন্দুস্তানী ভাষা|হিন্দুস্তানী]], [[বুন্দেলী]], [[ব্ৰজভাষা]], [[হৰিয়াণভী]], আদিতো)'' ||৬,৯০৩ ||১৫.২%
|-
|''ৰাজস্থানী উপভাষাসমূহ ([[মাৰৱাৰী ভাষা|মাৰৱাৰী]])'' ||১,১১১ ||২.৪%
|-
|''দ্ৰাবিড়ীয় ভাষাসমূহ ([[তামিল ভাষা|তামিল]], [[তেলুগু ভাষা|তেলুগু]], আদিতো)'' ||২,১৮৬ ||৪.৮%
|}

প্ৰাৰম্ভতঃ, অধিকাংশ [[গিৰমিটিয়া]] (কৰ্মচ্যুত শ্ৰমিক)সকল [[বংগ]], [[উত্তৰ প্ৰদেশ]] আৰু [[বিহাৰ]]ৰ কেন্দ্ৰীয় আৰু পূব অংশৰ জিলাসমূহৰ পৰা, আৰু এটা সৰু শতাংশ উত্তৰ-পশ্চিম সীমান্ত আৰু [[দক্ষিণ ভাৰত]] ([[মাদ্ৰাজ]])ৰ পৰা, যেনে [[অন্ধ্ৰপ্ৰদেশ]] আৰু [[তামিলনাডু]] ১৯শ শতিকাৰ শেষ আৰু ২০শ শতিকাৰ আৰম্ভণিত ফিজিলৈ গৈছিল। 

সময়ৰ লগে লগে, [[ফিজি]]ত এটা বিশেষ ধৰণৰ [[ভাৰতীয়-আৰ্য ভাষা]] [[পূব হিন্দী]] [[আধাৰ (ভাষাবিজ্ঞান)|আধাৰ]] হিচাপে লৈ গঢ় লৈ উঠিল, যিটো অঞ্চলটোৰ ভাষাসমূহৰ উপাদানৰ সৈতে কিছু স্থানীয় ফিজিয়ান আৰু [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী]]ৰ উপাদান মিশ্ৰণ কৰি গঢ় লোৱা হৈছিল। ফিজি হিন্দীৰ বিকাশ ত্বৰান্বিত হৈছিল যেতিয়া ভিন্ন ভাষা কোৱা শ্ৰমিকসকলক একেলগে কাম কৰিবলৈ বাধ্য কৰা হৈছিল আৰু শ্ৰমিকসকলৰ শিশুবিলাকৰ কামৰ সময়ত দায়িত্বত ৰখা আৰম্ভ হৈছিল। ফিজিত কৰ্মচ্যুতিৰ সময়ছোৱাত বসবাস কৰা পাৰ্ছি ৰাইটে লিখিছিল:

{{Quote|ফিজিত জন্ম লোৱা ভাৰতীয় শিশুসকলে এটা মিশ্ৰ ভাষা শিকিব; ভাৰতীয় জনসংখ্যাৰ মাজত বহুত ভিন্ন উপভাষা আছে, আৰু ফিজিয়ানসকলৰ সৈতে ঘনিষ্ঠ যোগাযোগো আছে। শিশুসকলে প্ৰতিটো ভাষাৰ অলপ অলপ অংশ শিকি লয়, আৰু তেওঁলোকে বুজি নাপায় যে তেওঁলোকৰ পিতৃ-মাতৃয়ে প্ৰাৰম্ভতে কোনটো ভাষা কৈছিল।&lt;ref&gt;{{cite book |title = Seventy-two years in Australia and the South Pacific|last = Wright|first = Percey|year = 1910|publisher = Mitchell Library|location = Sydney}}&lt;/ref&gt;}}

অন্যান্য লেখক, যেনে বাৰ্টন&lt;ref&gt;{{cite book |title= The Fiji of Today|last= Burton|first= John W.|year= 1910|publisher= Charles H. Kelly|location=London }}&lt;/ref&gt; (১৯১৪) আৰু লেনউড&lt;ref&gt;{{cite book |title=Pastels from the Pacific |url=https://archive.org/details/pastelsfrompaci00lenwgoog |last= Lenwood|first= F.|year= 1917|publisher= Oxford University Press|location=London }}&lt;/ref&gt; (১৯১৭)-এও এনেধৰণৰ মন্তব্য কৰিছিল। ১৯২০ দশকৰ শেষলৈকে ফিজিত জন্ম হোৱা সকলো ফিজি ভাৰতীয় শিশোৱে ফিজি হিন্দী শিকিছিল, যি উত্তৰ আৰু দক্ষিণ ভাৰতীয়সকলৰ বাবে একেটা সাধাৰণ ভাষা হৈ পৰিছিল।&lt;ref&gt;
{{cite book 
|title= Polynesia|last=Hands |first= W. J. |year= 1929 
|publisher= Society for the Propagation of the Gospel in Foreign Parts 
|location= Westminster 
}}
&lt;/ref&gt;

== সৰ্বনাম ==
{| class=&quot;wikitable&quot;
! অসমীয়া 
! ফিজি হিন্দী 
|-
| মই 
| Hum
|-
| তুমি 
| Tum
|-
| আপুনি 
| Aap
|-
| আমি 
| Hum log
|}

==ইংৰাজীৰ পৰা উদ্ভৱ হোৱা শব্দ==
ভাৰত-ফিজিয়ান উচ্চাৰণৰ লগত খাপ খুৱাই শব্দৰ পৰিৱৰ্তন কৰি ফিজি হিন্দীতো বহুতো ইংৰাজী শব্দ কাৰ্যকৰী কৰা হৈছে। উদাহৰণস্বৰূপে ফিজিত hutel হিন্দী ইংৰাজীত হোটেলৰ পৰা ধাৰলৈ লোৱা হয়। ইংৰাজীৰ পৰা ধাৰ লোৱা কিছুমান শব্দৰ বিশেষ অৰ্থ আছে, যেনে- ফিজি হিন্দীত garaund মানে খেলপথাৰ, geng মানে &quot;কৰ্মৰ দল&quot;, বিশেষকৈ কুঁহিয়াৰ খেতি কৰা জিলাত বেত কটা গেং আৰু tichar-ৰ অৰ্থ বিশেষভাৱে এগৰাকী মহিলা শিক্ষয়িত্ৰী। 

=== ইংৰাজী ===
ইংৰাজী ভাষাৰ বহুতো শব্দই ফিজি হিন্দীত নিজৰ অৰ্থ পৰিবৰ্তন কৰিছে। 

{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! ইংৰাজী শব্দ!! ফিজি হিন্দী অৰ্থ
|-
| purse || মানিবেগ
|-
| theatre || চিনেমা ঘৰ
|-
| teacher || মহিলা শিক্ষক
|-
| engine || ৰেল ইঞ্জিন (সাধাৰণ বাহন/নাওৰ ইঞ্জিনৰ লগতে)
|-
| pipe || টেপ (নলিৰ লগতে)
|-
| cabbage || চীনা বন্ধাকবি 
|-
| set || সকলো ঠিক আছে (উক্তি বা প্ৰশ্ন ৰূপে ব্যৱহৃত)
|-
| right || ঠিক আছে (উক্তি হিচাপে ব্যৱহৃত)
|}

== গণনা ==

যদিও ফিজি হিন্দী মূলত মানক হিন্দীৰ ওপৰত আধাৰিত, তথাপি ইয়াৰ গণনাত বিগত ১২৫ বছৰত লাভ কৰা বহুতো ভাষাগত আৰু উপভাষাগত প্ৰভাৱৰ প্ৰতিফলন দেখা যায়। 

একৰ পৰা দহৰ ভিতৰৰ সংখ্যাসমূহৰ উচ্চাৰণত সামান্য ভিন্নতা দেখা যায়, যিটো সম্ভৱতঃ [[ভোজপুৰী]] আদি পূৱ হিন্দী উপভাষাৰ পৰা প্ৰেৰণা পোৱা হৈছে। উদাহৰণস্বৰূপে, সংখ্যাটো &quot;দুই&quot; মানক হিন্দী/উৰ্দুত &quot;दो&quot; ({{IAST|do}}) হ’লেও, ফিজি হিন্দীত ইয়াক ''dui'' ({{Lang|hif|दुइ}}) বুলি কোৱা হয়, যিটো ভোজপুৰী আৰু নেপালী ভাষাৰ দৰে। 

১০ ৰ পৰা ৯৯ লৈকে থকা সংখ্যাবোৰত ফিজি হিন্দী আৰু মানক হিন্দীৰ মাজত উল্লেখযোগ্য পাৰ্থক্য আছে। আন বহুতো ভাৰতীয়-আৰ্য ভাষাৰ দৰে, মানক হিন্দী/উৰ্দুত সংখ্যাসমূহ সাধাৰণতে একক (unit) সংখ্যাটো আগতে আৰু তাৰপিছত দশকৰ সংখ্যা কোৱা হয়। কিন্তু ফিজি হিন্দীত ইয়াৰ উল্টো হয় — প্ৰথমে দশকৰ সংখ্যা আৰু তাৰপিছত একক সংখ্যাটো কোৱা হয়। এইটো ইউৰোপীয় আৰু দক্ষিণ ভাৰতীয় বহু ভাষাৰ চলন অনুসৰি। উদাহৰণস্বৰূপে, &quot;একুশ&quot; মানক হিন্দীত {{IAST|ikkīs}}, যিটো ''ek aur biis'' (এটা আৰু বিশ) ৰূপে গঠিত, কিন্তু ফিজি হিন্দীত ইয়াক ''biis aur ek'' (বিশ আৰু এটা) বুলি কোৱা হয়, কোনো ধৰণৰ ধ্বনিগত বা গঠনগত পৰিৱৰ্তন নকৰাকৈ। একে ধৰণে, &quot;সাঁইত্ৰিশ&quot; মানক হিন্দীত {{IAST|saintīs}}, যিটো ''saat aur tiis'' (সাত আৰু ত্ৰিশ), কিন্তু ফিজি হিন্দীত ইয়াক ''tiis aur saat'' (ত্ৰিশ আৰু সাত) বুলি কোৱা হয়। 

ইয়াৰ উপৰিও, ''[[লাখ]]'' (১,০০,০০০) আৰু ''[[কোটি]]'' (১ কোটি) যেনে দশ হাজাৰৰ উপৰিৰ ঘাতবিশিষ্ট সংখ্যাবোৰ ফিজি হিন্দীত ব্যৱহৃত নহয়।{{cn|date=July 2022}}

{| class=&quot;wikitable&quot;
! সংখ্যা
! ইংৰাজী!! হিন্দী/উৰ্দু!! ফিজি হিন্দী
|-
|২১
|twenty-one || {{IAST|ikkīs}} || bis aur ek
|-
|২২
|twenty-two || {{IAST|bāīs}} || bis aur dui
|-
|২৩
|twenty-three || {{IAST|teīs}} || bis aur teen
|-
|৩১
|thirty-one || {{IAST|ikattīs}} || tiis aur ek
|-
|৩২
|thirty-two || {{IAST|battīs}} || tiis aur dui
|-
|৩৩
|thirty-three || {{IAST|taintīs}} || tiis aur teen
|-
|৪১
|forty-one || {{IAST|iktālīs}} || chaalis aur ek
|-
|৪২
|forty-two || {{IAST|bayālīs}} || chaalis aur dui
|-
|৪৩
|forty-three || {{IAST|taintālīs}} || chaalis aur teen
|}

== ফিজি ভাৰতীয় প্ৰব্ৰজনকাৰী==
১৯৮৭ চনৰ প্ৰথম সামৰিক অভ্যুত্থানৰ পৰা আৰম্ভ কৰি ফিজিত ৰাজনৈতিক অস্থিৰতা আৰম্ভ হোৱাত বহুসংখ্যক ভাৰত-ফিজিয়ানে বিদেশলৈ প্ৰব্ৰজন কৰিছিল। বৰ্তমান অষ্ট্ৰেলিয়া, নিউজিলেণ্ড, কানাডা আৰু যুক্তৰাষ্ট্ৰত (US) ভাৰত-ফিজিয়ান প্ৰবাসীৰ উল্লেখযোগ্য সম্প্ৰদায় আছে। সৰু সৰু সম্প্ৰদায়সমূহ অন্যান্য [[প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় দ্বীপপুঞ্জ]] আৰু [[যুক্তৰাষ্ট্ৰ]]তো বাস কৰে। 

যিসকল দেশত ফিজি হিন্দী ভাষা কোৱা হয়, সেই দেশবোৰৰ শেহতীয়াকৈ কৰা লোকপিয়ল অনুসৰি (ফিজিত জন্ম হোৱা ভাৰত-ফিজিয়ানসকলক ধৰি) তলত দিয়া সংখ্যাবোৰ পোৱা গৈছে:

{|class=&quot;wikitable&quot; width=&quot;50%&quot; align=&quot;center&quot;
|-
! width=&quot;30%&quot;|দেশ
! width=&quot;30%&quot;|ফিজিত জন্ম হোৱা ভাৰত-ফিজিয়ানৰ সংখ্যা
|-
|ফিজি
|৩১৩,৭৯৮&lt;ref&gt;[http://www.statsfiji.gov.fj/Tourism/tourmigstats_index.htm ফিজি - ২০০৭ লোকপিয়ল] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110709220811/http://www.statsfiji.gov.fj/Tourism/tourmigstats_index.htm |date=9 July 2011 }}&lt;/ref&gt;
|-
|নিউজিলেণ্ড
|২৭,৮৮২&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.stats.govt.nz/Census/2006CensusHomePage/QuickStats/quickstats-about-a-subject/culture-and-identity/birthplace-and-people-born-overseas.aspx |title=নিউজিলেণ্ড - ২০০৬ লোকপিয়ল |access-date=11 April 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110517155119/http://www.stats.govt.nz/Census/2006CensusHomePage/QuickStats/quickstats-about-a-subject/culture-and-identity/birthplace-and-people-born-overseas.aspx |archive-date=17 May 2011 |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;
|-
|অষ্ট্ৰেলিয়া
|২৭,৫৪২&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.immi.gov.au/media/publications/statistics/comm-summ/_pdf/fiji.pdf |title=অষ্ট্ৰেলিয়ান চৰকাৰ - ২০০৬ লোকপিয়ল |access-date=11 April 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20060912025004/http://www.immi.gov.au/media/publications/statistics/comm-summ/_pdf/fiji.pdf |archive-date=12 September 2006 |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;
|-
|যুক্তৰাষ্ট্ৰ
|২৪,৩৪৫&lt;ref&gt;{{Cite web |url=https://www.census.gov/population/cen2000/stp-159/stp159-fiji.pdf |title=যুক্তৰাষ্ট্ৰ - ২০০০ লোকপিয়ল |access-date=7 December 2017 |archive-date=19 January 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190119121544/https://www.census.gov/population/cen2000/stp-159/stp159-fiji.pdf |url-status=live }}&lt;/ref&gt;
|-
|কানাডা
|২২,৭৭০&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.migrationinformation.org/datahub/countrydata/data.cfm |title=Migration Facts Stats and Maps |access-date=11 April 2011 |archive-date=23 August 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130823222738/http://www.migrationinformation.org/datahub/countrydata/data.cfm |url-status=live }}&lt;/ref&gt;
|-
|টংগা
|৩১০&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.spc.int/prism/country/to/stats/Census06/social/ethnic.htm |title=টংগা লোকপিয়ল ২০০৬ |access-date=11 April 2011 |archive-date=4 February 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100204033308/http://www.spc.int/prism/Country/TO/stats/Census06/social/ethnic.htm |url-status=live }}&lt;/ref&gt;
|}

== লেখক ==
* '''ৰডনি এফ. মোৱাগ (Rodney F. Moag)''' — যি ভাৰতত কিছুবছৰ বাস কৰাৰ পিছত দক্ষিণ প্ৰশান্ত মহাসাগৰৰ বিশ্ববিদ্যালয়ত প্ৰৱক্তা হিচাপে যোগদান কৰিছিল। তেওঁ ফিজি হিন্দীৰ বিশ্লেষণ কৰি এই উপসংহাৰলৈ আহিছিল যে এইটো এক স্বতন্ত্ৰ ভাষা, যাৰ নিজৰ পৃথক ব্যাকৰণ আছে, আগতকৈ ধৰা &quot;ভঙা হিন্দী&quot; নহয়। তেওঁ তেওঁৰ গৱেষণাৰ ফলাফল লিখি ''Fiji Hindi: a basic course and reference grammar'' (১৯৭৭) নামৰ কিতাপখনত পাঠ-পাঠ্য ৰূপে ফিজি হিন্দী উপভাষা ব্যৱহাৰ কৰিছিল। 

* '''জেফ ছিগেল (Jeff Siegel)''' — তেওঁৰ ''Plantation languages in Fiji'' (১৯৮৫) নামৰ থিছিছত তেওঁ ফিজি হিন্দীৰ বিকাশ আৰু ইয়াৰ ভিন্ন ৰূপসমূহ (ভাৰত-ফিজিয়ান আৰু স্থানীয় ফিজিয়ানসকলে ব্যৱহাৰ কৰা) সম্পৰ্কে বিস্তৃত বিৱৰণ দিছিল। তাৰ আগতে, ১৯৭৬ চনত, তেওঁ ''Say it in Fiji Hindi'' নামৰ এখন সৰু পথ-প্ৰদৰ্শক কিতাপ লিখিছিল। 

* '''ৰামন সুব্ৰমনী (Raman Subramani)''' — দক্ষিণ প্ৰশান্ত মহাসাগৰৰ বিশ্ববিদ্যালয়ৰ সাহিত্যৰ অধ্যাপক। তেওঁ প্ৰথম ফিজি হিন্দী উপন্যাস ''ডউকা পুৰান'' (देवनागरी: डउका पुरान, ২০০১) লিখিছিল। এই উপন্যাসখন এজন গ্ৰাম্য বৃদ্ধ &quot;ফিজি লাল&quot;ৰ কাহিনী, যিয়ে তেওঁৰ গাঁৱলৈ আহা এগৰাকী গৱেষকক তেওঁৰ জীৱনৰ গল্প কৈছিল। কিতাপখন পুৰাণৰ (ধাৰ্মিক গ্ৰন্থ) শৈলীত লিখা হৈছে, কিন্তু হাস্যৰসৰে। এই উপন্যাসৰ বাবে ভাৰত চৰকাৰে তেওঁক হিন্দী ভাষা আৰু সাহিত্যৰ ক্ষেত্ৰত অৱদানৰ স্বীকৃতি হিচাপে বঁটা প্ৰদান কৰিছিল। ২০০৩ চনৰ জুন মাহত চুৰিনামত অনুষ্ঠিত সপ্তম বিশ্ব হিন্দী সন্মিলনত তেওঁক এই উপন্যাসৰ বাবে বিশেষ বঁটা দিয়া হৈছিল। 

* '''বিমল ৰেড্ডী (Vimal Reddy)''' — ২০০৭ চনত প্ৰস্তুত কৰা প্ৰথম ফিজি হিন্দী চলচ্চিত্ৰ ''অধূৰা সপোন'' (Devanagari: अधूरा सपना, &quot;অসম্পূৰ্ণ সপোন&quot;)ৰ কাহিনীৰ লেখক। 

* '''উৰ্মিলা প্ৰসাদ (Urmila Prasad)''' — যিয়ে বাইবেলৰ মাৰ্ক, লূক, মথি আৰু জনৰ সুসংবাদসমূহ ফিজি হিন্দীত অনুবাদ কৰিবলৈ সহায় কৰিছিল। অনুবাদটো ৰোমান লিপিত লিখা হৈছিল, আৰু ''Susamaachaar Aur Romiyo'' (২০০২) নামেৰে জনাজাত।&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.dawn.com/news/51759/bible-using-fiji-hindi-sparks-debate|title=Bible using 'Fiji Hindi' sparks debate|date=9 August 2002|agency=[[Agence France-Presse]]|access-date=7 May 2021|archive-date=7 May 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210507053210/https://www.dawn.com/news/51759/bible-using-fiji-hindi-sparks-debate|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

== অধিক চাওক ==
* [[গিৰমিটিয়া]] — ১৮শ আৰু ১৯শ শতিকাত ভাৰতৰ পৰা ফিজিলৈ অনা বা প্ৰব্ৰজন কৰা মজুৰসকলৰ বংশধৰ। 
* [[হিন্দুস্তানী ভাষা]]
* [[কেৰিবিয়ান হিন্দুস্তানী]] — কেৰিবিয়ান অঞ্চলত একে ধৰণৰ পৰিস্থিতিত বিকাশ হোৱা অনুৰূপ ভাষা। 
* [[চাৰনামি]] — [[চুৰিনাম]]ত ভাৰতীয় বংশোদ্ভূত লোকসকলে কোৱা ভাষা। 
* [[মৰিছিয়ান ভোজপুৰী]] — মৰিছাছত গিৰমিটিয়াসকলৰ বংশধৰে কোৱা ভাষা। এই ভাষা [[ভোজপুৰী ভাষা|ভোজপুৰী]]ৰ সৈতে অধিক মিল থকা, কাৰণ মৰিছাছৰ ভাৰতীয় জনসংখ্যাৰ অধিকাংশই ভোজপুৰী ভাষী অঞ্চলৰ পৰা অহা। 
* [[ফিজি হিন্দী চলচ্চিত্ৰ]] — বিগত দশকত কিছু ফিজি হিন্দী চলচ্চিত্ৰ জনপ্ৰিয় হৈছে, যেনে: ''Adhura Sapna'', ''Ghar Pardes'', ''Langha Phobia'' ইত্যাদি। 

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references/&gt;

{{ভাৰতৰ ভাষাসমূহ}}
{{পৃথিৱীৰ প্ৰধান ভাষাসমূহ}}

[[শ্ৰেণী:ভাষা]]
[[শ্ৰেণী:ফিজি]]</text>
      <sha1>s6icro6aizcalbwgjdm8jz982377awl</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Google Translate</title>
    <ns>0</ns>
    <id>57727</id>
    <redirect title="গুগল ভাঙনি" />
    <revision>
      <id>523107</id>
      <parentid>321647</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T05:19:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>EmausBot</username>
        <id>1983</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[গুগল ভাঙনি]] পাতায় করা দ্বিপুনর্নির্দেশনা ঠিক করেছে</comment>
      <origin>523107</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="42" sha1="ttwr98mw7xlcirwf8o9850fsrkq0qki" xml:space="preserve">#REDIRECT [[গুগল ভাঙনি]]</text>
      <sha1>ttwr98mw7xlcirwf8o9850fsrkq0qki</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ভাৰতত ক'ভিড-১৯ বৈশ্বিক মহামাৰী</title>
    <ns>0</ns>
    <id>58016</id>
    <revision>
      <id>523090</id>
      <parentid>509363</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T00:27:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>29706</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>523090</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="119451" sha1="6epj72cagkjybaymp1yewhauw1a1wf8" xml:space="preserve">{{current|Type=ৰোগৰ বৈশ্বিক মহামাৰী}}
{{Infobox pandemic
| name = [[ভাৰত|ভাৰতত]] [[২০১৯ − ২০২০ চনৰ ক'ৰ'ণা ভাইৰাছৰ বিশ্বমাৰী]]
| width =
| map1 = File:COVID-19 Outbreak Cases in India.svg
| legend1 = ভাৰতত মহামাৰীৰ মানচিত্ৰ (৪ এপ্ৰিল অনুসৰি)
{{legend|#450000|৫০০+ নিশ্চিত ঘটনা}}
{{legend|#710000|১০০–৪৯৯ নিশ্চিত ঘটনা}}
{{legend|#C80604|৫০–৯৯ নিশ্চিত ঘটনা}}
{{legend|#f19c9eff|১০–৪৯ নিশ্চিত ঘটনা}}
{{legend|#ffd5d5ff|১–৯ নিশ্চিত ঘটনা}}
| map2 = COVID-19 Death Cases in India.png
| legend2 = ৪ এপ্ৰিল অনুসৰি ভাৰতত ক’ৰ’ণা ভাইৰাছৰ বৈশ্বিক মহামাৰীজনিত মৃত্যুৰ মানচিত্ৰ
{{legend|#f19c9eff|১৯–৪৯ মৃত্যুৰ ঘটনা}}
{{legend|#ffd5d5ff|১–৯ মৃত্যুৰ ঘটনা}}
| disease = [[COVID-19]]
| virus_strain = [[SARS-CoV-2]]&lt;ref&gt;{{Cite news |url=https://www.bbc.com/news/world-asia-china-51466362 |title=Coronavirus disease named Covid-19 |date=11 February 2020 |work=[[BBC News Online]] |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200215204154/https://www.bbc.com/news/world-asia-china-51466362 |archivedate=15 February 2020 |url-status=live |access-date=15 February 2020 }}&lt;/ref&gt;
| location = [[ভাৰত]]
| first_case = [[থ্ৰিচ্ছুৰ]], [[কেৰালা]]&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.indiatoday.in/india/story/kerala-reports-first-confirmed-novel-coronavirus-case-in-india-1641593-2020-01-30|title=Kerala confirmed first novel coronavirus case in India|publisher=India Today|date=30 January 2020}}&lt;/ref&gt;
| arrival_date = ৩০ জানুৱাৰী ২০২০&lt;br /&gt; {{small|({{Age in years, months, weeks and days|month1=01|day1=30|year1=2020|month2=|day2=|year2=}})}}&lt;ref&gt;{{cite news |title=India confirms its first coronavirus case |url=https://www.cnbc.com/2020/01/30/india-confirms-first-case-of-the-coronavirus.html |accessdate=28 March 2020 |work=CNBC |date=30 January 2020 |author=David Reid |language=en}}&lt;/ref&gt;
| origin = [[ৱুহান]], [[হুবেই]], [[চীন]]&lt;ref&gt;{{cite news |last1=Sheikh |first1=Knvul |last2=Rabin |first2=Roni Caryn |title=The Coronavirus: What Scientists Have Learned So Far |url=https://www.nytimes.com/article/what-is-coronavirus.html |work=[[The New York Times]] |date=10 March 2020|accessdate=24 March 2020}}&lt;/ref&gt;
| confirmed_cases = ৯,১৫২&lt;ref name=&quot;mohfw&quot;&gt;{{cite web|url=https://www.mohfw.gov.in/|title=Home {{!}} Ministry of Health and Family Welfare {{!}} GOI|website=www.mohfw.gov.in|access-date=13 April 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt; {{small|(including 71 foreign nationals)}}
| active_cases = ৭,৯৮৭&lt;ref name=&quot;mohfw&quot;/&gt;
| recovery_cases = ৮৫৭&lt;ref name=&quot;mohfw&quot;/&gt;&lt;br /&gt; {{small|(including 1 migrated case)}}
| deaths = ৩০৮&lt;ref name=mohfw/&gt;&lt;br /&gt; {{small|(including 2 foreign nationals)}}&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.livemint.com/news/india/number-of-covid-19-cases-in-india-climb-to-467-death-toll-rises-to-8-11584977451791.html|title=Number of Covid-19 cases in India climbs to 467, death toll rises to nine|date=23 March 2020|website=livemint|accessdate=26 March 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.hindustantimes.com/india-news/a-yemen-national-is-2nd-coronavirus-casualty-in-delhi/story-qzIqICzaQnI7JkKDPEQm4N.html|title=60-year-old Yemeni national dies due to coronavirus in Delhi|date=27 March 2020|work=Hindustan Times|access-date=30 March 2020}}&lt;/ref&gt;
| territories = [[States and union territories of India|২৫খন ৰাজ্য আৰু ৬টা কেন্দ্ৰীয়শাসিত অঞ্চল]]&lt;ref name=&quot;mohfw&quot;/&gt;&lt;br&gt;(&lt;small&gt;[[অন্ধ্ৰপ্ৰদেশ ]],[[চণ্ডীগড়]], [[ছত্তিছগড়]], [[দিল্লী]], [[গুজৰাট]], [[হাৰিয়ানা]], [[জম্মু আৰু কাশ্মীৰ (কেন্দ্ৰশাসিত অঞ্চল)|জম্মু আৰু কাশ্মীৰ]], [[কৰ্ণাটক]], [[কেৰালা]], [[লাদাখ]], [[মহাৰাষ্ট্ৰ]], [[উৰিষ্যা]], [[পণ্ডিচেৰি]], [[পঞ্জাব, ভাৰত|পঞ্জাব]], [[ৰাজস্থান]], [[তামিলনাডু]], [[তেলেংগানা]], [[উত্তৰাখণ্ড]], [[উত্তৰপ্ৰদেশ]], [[পশ্চিমবঙ্গ]]&lt;/small&gt;)
| total_ili =
| website = {{url|https://www.mohfw.gov.in/}}
}}
[[২০১৯ − ২০২০ চনৰ ক'ৰ'ণা ভাইৰাছৰ বিশ্বমাৰী|২০১৯ − ২০২০ চনৰ ক'ৰ'ণা ভাইৰাছৰ বিশ্বমাৰীৰ]] প্ৰথম ঘটনা [[ভাৰত|ভাৰতত]] ৩০ জানুৱাৰী ২০২০ ত হৈছিল, ই চীনৰ পৰা আৰম্ভ হৈছিল। ১৩ এপ্ৰিল ২০২০ পৰ্যন্ত স্বাস্থ্য আৰু পৰিয়াল কল্যাণ মন্ত্ৰণালয়ে দেশত মুঠ ৯,১৫২টা সংক্ৰমণ, ৮৫৭জন আৰোগ্য, ১টা প্ৰৱজন আৰু ৩০৮জন মৃত্যু হোৱাৰ তথ্য নিশ্চিত কৰিছে।

মহামাৰীটো [[দিল্লী]],&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.theweek.in/news/india/2020/03/13/delhi-declares-coronavirus-as-epidemic-as-india-reports-first-death-from-infection.html|title=Delhi declares coronavirus as epidemic as India reports first death from infection|work=The Week|date=13 March 2020}}&lt;/ref&gt; [[হাৰিয়ানা]],&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.livemint.com/news/india/haryana-government-declares-coronavirus-an-epidemic-as-cases-rise-in-india-11583993738096.html|title=Haryana government declares coronavirus an epidemic as cases rise in India|work=Livemint|access date=13 March 2020}}&lt;/ref&gt; [[কৰ্ণাটক]],&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.deccanherald.com/state/top-karnataka-stories/coronavirus-karnataka-becomes-first-state-to-invoke-provisions-of-epidemic-diseases-act-1897-amid-covid-19-fear-812850.html|title=Coronavirus: Karnataka becomes first state to invoke provisions of Epidemic Diseases Act, 1897 amid COVID-19 fear|work=Deccan Herald|date=13 March 2020}}&lt;/ref&gt; [[মহাৰাষ্ট্ৰ]]&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.tribuneindia.com/news/coronavirus-maharashtra-invokes-epidemic-act-theatres-gyms-to-stay-shut-in-mumbai-4-other-cities-54931|title=Coronavirus: Maharashtra invokes Epidemic Act; theatres, gyms to stay shut in Mumbai, 4 other cities|work=The Tribune|accessdate=13 March 2020}}{{Dead link|date=August 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt; [[গুজৰাট]],&lt;ref&gt;{{Cite news|last=India|first=Press Trust of|url=https://www.business-standard.com/article/pti-stories/coronavirus-guj-govt-issues-epidemic-disease-notification-120031401131_1.html|title=Coronavirus: Guj govt issues epidemic disease notification|date=2020-03-14|work=Business Standard India|access-date=2020-03-17}}&lt;/ref&gt; আৰু [[উত্তৰপ্ৰদেশ]]&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.indiatvnews.com/news/india/breaking-up-closes-all-schools-colleges-till-march-21-coronavirus-pandemic-597763|title=Uttar Pradesh shuts all schools, colleges amid Coronavirus pandemic; invokes epidemic act|work=India TV|date=13 March 2020}}&lt;/ref&gt; ইত্যাদি এক ডজনতকৈও অধিক ৰাজ্য আৰু কেন্দ্ৰশাসিত অঞ্চলত গুৰুতৰ ৰূপ ধাৰণ কৰিছে, সেই অঞ্চলসমূহত মহামাৰী ৰোগ আইন, ১৮৯৭ ৰ বিধানসমূহ আহ্বান কৰা হৈছে। বহু শিক্ষাপ্ৰতিষ্ঠান আৰু বাণিজ্যিক প্ৰতিষ্ঠান বন্ধ কৰি দিয়া হৈছে। বেছিভাগক্ষেত্ৰতে এই ভাইৰাছ সংক্ৰমণ নিশ্চিত হোৱাৰ ঘটনা অন্যান্য দেশৰ সৈতে সংযুক্ত থকাৰ বাবে ভাৰতভত সকলো পৰ্যটন ভিছা স্থগিত ৰখা হৈছে।&lt;ref name=&quot;:2&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.ndtv.com/india-news/coronavirus-impact-visas-to-india-suspended-till-april-15-2193382|title=India Suspends All Tourist Visas Till April 15 Over Coronavirus: 10 Facts|website=NDTV.com|access-date=12 March 2020}}&lt;/ref&gt;২৩খন ৰাজ্য আৰু সাতটা কেন্দ্ৰশাসিত অঞ্চল অন্তৰ্ভুক্ত ৫৪৮খন জিলা সম্পূৰ্ণৰূপে লকডাউন বা [[অৱৰুদ্ধকৰণ (জৰুৰি অবস্থা)|অৱৰুদ্ধকৰণৰ]] অধীনত আছে।&lt;ref&gt;{{Cite news|last=|first=|url=https://www.indiatvnews.com/news/india/coronavirus-23-states-7-uts-under-complete-lockdown-as-death-toll-reaches-9-600874|title=Coronavirus: 23 states, 7 UTs under complete lockdown as death toll reaches 9|date=|work=India TV|access-date=|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

২০২০ চনৰ ২২ মাৰ্চ প্ৰধানমন্ত্ৰী [[নৰেন্দ্ৰ মোদী]]ৰ নিৰ্দেশত ভাৰতত ১৪ ঘণ্টা স্বেচ্ছাসেৱামূলক [[জনতা সান্ধ্য আইন]] পালন কৰিছে। যিবোৰ অঞ্চলত ক’ভিড-১৯ সংক্ৰমণ ঘটিছে সেই ৭৫খন জিলাৰ কাষৰ সকলে ডাঙৰ চহৰবোৰতো চৰকাৰে অৱৰুদ্ধকৰণ বা লকডাউন কৰি দিছে।&lt;ref name=&quot;CNN lockdown&quot;&gt;
Helen Regan, Esha Mitra Swati Gupta, [https://edition.cnn.com/2020/03/23/asia/coronavirus-covid-19-update-india-intl-hnk/index.html Millions in India under coronavirus lockdown as major cities restrict daily life], CNN, 23 March 2020
&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Al Jazeera lockdown&quot;&gt;
[https://www.aljazeera.com/news/2020/03/scores-indian-districts-lockdown-coronavirus-200323041150247.html India locks down over 100 million people amid coronavirus fears], Al Jazeera, 23 March 2020.
&lt;/ref&gt; পিছত, ২৪ মাৰ্চত প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে ১৩০ কোটি জনসংখ্যা সমৃদ্ধ সমগ্ৰ ভাৰতে ২১ দিনৰ বাবে লকডাউনৰ নিৰ্দেশ দিয়ে।&lt;ref&gt;
[https://www.independent.co.uk/news/world/asia/india-coronavirus-lockdown-modi-speech-cases-update-news-a9421491.html India coronavirus: Modi announces 21-day nationwide lockdown, limiting movement of 1.4bn people], The Independent, 24 March 2020.
&lt;/ref&gt;

[[বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থা]]ৰ কাৰ্যবাহী পৰিচালক মাইকেল ৰায়ানে কৈছে যে ক’ৰ’ণাভাইৰাছ প্ৰাদুৰ্ভাৱৰ সন্মুখীন হবলৈ ভাৰতৰ &quot;অভাবনীয় ক্ষমতা&quot; আছে আৰু বিশ্বৰ দ্বিতীয় সৰ্বাধিক জনবহুল দেশ হিচাপে বিশ্বত এই ক্ষমতাই বিশাল প্ৰভাৱ পেলাব।&lt;ref&gt;
[https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/india-has-tremendous-capacity-in-eradicating-coronavirus-pandemic-who/articleshow/74788341.cms India has tremendous capacity in eradicating coronavirus pandemic: WHO], The Economic Times, 24 March 2020.
&lt;/ref&gt;

== সময়ৰেখা ==
{{2019–20 coronavirus pandemic data/India medical cases chart}}
[[File:COVID-19 India Total Cases Animated Map.gif|thumb|ভাৰতত বৈশ্বিক মহামাৰীৰ প্ৰসাৰ (৩০ জানুৱাৰী ২০২০ৰ পৰা)]]
=== জানুৱাৰী ===

* '''৩০ জানুৱাৰী''', দেশৰ প্ৰথম সংক্ৰমণৰ ঘটনা [[উহান]] বিশ্ববিদ্যালয় পৰা [[কেৰালা]]লৈ উভতি অহা এজন শিক্ষাৰ্থীৰ দেহত ধৰা পৰিছিল।&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{cite web|url=https://www.indiatoday.in/india/story/coronavirus-in-india-tracking-country-s-first-50-covid-19-cases-what-numbers-tell-1654468-2020-03-12|title=Coronavirus in India: Tracking country's first 50 COVID-19 cases; what numbers tell|last=Rawat|first=Mukesh|date=12 March 2020|website=India Today|language=en|url-state=live}}&lt;/ref&gt;

=== ফেব্ৰুৱাৰী ===

* '''২ ফেব্ৰুৱাৰী''', কেৰালাত দ্বিতীয়টো সংক্ৰমণৰ ঘটনা নিশ্চিত হৈছিল; আক্ৰান্ত ভাৰত আৰু চীনৰ মাজত নিয়মিত ভ্ৰমণকাৰী এক ব্যক্তি আছিল।&lt;ref name=&quot;:1&quot;/&gt;
* '''৩ ফেব্ৰুৱাৰী''', কেৰালাৰ [[কাছাৰগড়|কাছাৰগড়ত]] তৃতীয়টো ঘটনা ঘটিছিল। ৰোগী [[উহান]] পৰা ওভটি আহিছিল। উপৰোক্ত তিনিজনেই বৰ্তমান সংক্ৰমণ পৰা আৰোগ্য হৈ উঠিছে।&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://weather.com/en-IN/india/news/news/2020-02-14-kerala-defeats-coronavirus-indias-three-covid-19-patients-successfully|title=Kerala Defeats Coronavirus; India's Three COVID-19 Patients Successfully Recover|website=The Weather Channel|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200218172552/https://weather.com/en-IN/india/news/news/2020-02-14-kerala-defeats-coronavirus-indias-three-covid-19-patients-successfully|archivedate=18 February 2020|ইউআৰএল-অবস্থা=live|date=21 February 2020}}&lt;/ref&gt;

=== মাৰ্চ ===
==== মাৰ্চ ১–১৫ ====
* '''২ মাৰ্চ''', কেন্দ্ৰীয় স্বাস্থ্য মন্ত্ৰীয়ে আৰু দুটি নিশ্চিত সংক্ৰমণৰ খবৰ দিয়ে: [[দিল্লী|দিল্লীৰ]] এজন ৪৫ বছৰ বয়সীয়া ব্যক্তি, তেওঁ [[ইটালি]]ৰ পৰা ওভটি আহিছিল আৰু [[হায়দৰাবাদ|হায়দৰাবাদত]] এজন ২৪-বছৰ বয়সীয়ায়া অভিযন্তা তেওঁ [[সংযুক্ত আৰব আমিৰাত|সংযুক্ত আৰব আমিৰাতলৈ]] ভ্ৰমণ কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://pib.gov.in/PressReleseDetail.aspx?PRID=1604813|title=Update on COVID-19: two more positive cases reported|শেষাংশ=|প্ৰথমাংশ=|date=|website=pib.gov.in|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200302094230/https://pib.gov.in/PressReleseDetail.aspx?PRID=1604813|archivedate=2 March 2020|url-status=live|date=2020-03-02}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/coronavirus-cases-in-india-live-news-latest-updates-mar2/liveblog/74432375.cms|title=Coronavirus Live news: Two new cases in India; markets take a negative turn|website=The Economic Times|language=en|accessdate=2020-03-02}}&lt;/ref&gt; ইয়াৰোপৰি, [[জয়পুৰ|জয়পুৰত]] এজন ইটালিয়ান নাগৰিক, তেওঁৰ আগেয়ে ঋণাত্মক বুলি পৰীক্ষিত আছিল, পিছত তেওঁ ক'ৰ'ন ভাইৰাছ ধনাত্মক বুলি নিশ্চিত হয, এনেদৰে দেশত মুঠ ছটা নিশ্চিত সংক্ৰমণৰ ঘটনা পোহৰলৈ আহে।&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.nytimes.com/reuters/2020/03/02/world/asia/02reuters-health-coronavirus-india.html|title=India Reports Three More Cases of Coronavirus, Including Italian National|work=New York Times|date=2 March 2020}}&lt;/ref&gt; [[বেংগলুৰু]]ৰ পৰা অহা সহযাত্ৰী সহ হায়দৰাবাদৰ ব্যক্তি জনৰ সৈতে যোগাযোগ কৰা ৮৮ জনক চৰকাৰে সন্ধান কৰে আৰু এইসকলৰ ওপৰত নজৰ ৰখাৰ ব্যৱস্থা কৰা হয়।&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.indiatoday.in/india/story/coronavirus-covid-19-india-case-update-bengaluru-techie-hyderabad-bus-1651702-2020-03-02|title=Coronavirus positive Bengaluru techie travelled to Hyderabad on bus, fellow passengers under watch|work=India Today|accessdate=2 March 2020}}&lt;/ref&gt; তেলেংগানা চৰকাৰৰ কৰ্মকৰ্তই জনায় যে হায়দৰাবাদৰ ইঞ্জিনিয়াৰ জনৰ সংস্পৰ্শলৈ অহা ৩জন ব্যক্তিৰ ক’ৰ’ণা ভাইৰাছৰ লক্ষণ দেখা গৈছে।&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/india/36-of-hyderabad-techies-contacts-show-symptoms-of-coronavirus/articleshow/74467153.cms|title=36 of Hyderabad techie’s contacts show symptoms of coronavirus|work=Times of India|date=4 March 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200304083959/https://timesofindia.indiatimes.com/india/36-of-hyderabad-techies-contacts-show-symptoms-of-coronavirus/articleshow/74467153.cms|archivedate=4 March 2020|url-status=live}}&lt;/ref&gt; বেংগলুৰুৰ [[ইণ্টেল কৰ্প'ৰেচন|ইণ্টেলৰ]] এজন কৰ্মচাৰী তেওঁৰ সংস্পৰ্শলৈ আহিছিল, তেওঁক আছুতিয়াকৈ ৰখা হৈছিল।&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.thehindu.com/news/national/one-intel-employee-in-bengaluru-potentially-exposed-to-coronavirus-under-quarantine/article30978802.ece|title=One Intel employee in Bengaluru potentially exposed to coronavirus, under quarantine|work=The Hindu|accessdate=4 March 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200304072907/https://www.thehindu.com/news/national/one-intel-employee-in-bengaluru-potentially-exposed-to-coronavirus-under-quarantine/article30978802.ece|archivedate=4 March 2020|url-status=live}}&lt;/ref&gt; [[এয়াৰ ইণ্ডিয়া]]ৰ বিমানেৰ ১৫জন ক্ৰু সদস্য, যিসকলে দিল্লীৰ লোকজনক [[ভিয়েনা]]ৰ পৰা লৈ আনিছিল, ১৪ দিনৰ বাবে তেওঁলোকক সাধাৰণ লোকৰ পৰা আঁতৰাই ৰখা হৈছিল,&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.financialexpress.com/lifestyle/health/coronavirus-india-coronavirus-delhi-coronavirus-update-what-is-coronavirus-symptoms-vaccine-antidote/1886403/|title=Coronavirus Latest Updates: 3 positive cases found in India; Vienna-Delhi flight crew quarantined for 14 days|work=Financial Express|accessdate=3 March 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200304155016/https://www.financialexpress.com/lifestyle/health/coronavirus-india-coronavirus-delhi-coronavirus-update-what-is-coronavirus-symptoms-vaccine-antidote/1886403/|archivedate=4 March 2020|url-status=live}}&lt;/ref&gt; [[আগ্ৰা|আগ্ৰাৰ]] থকা তেওঁৰ পৰিয়ালৰ ছজন সদস্যকো আছুতিয়াকৈ ৰখা হৈছিল।&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.businesstoday.in/latest/trends/coronavirus-spreads-to-agra-six-cases-detected/story/397414.html|title=Coronavirus impact: Delhi patient visited family in Agra; 6 members quarantined|work=Business Today|accessdate=3 March 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200304162552/https://www.businesstoday.in/latest/trends/coronavirus-spreads-to-agra-six-cases-detected/story/397414.html|archivedate=4 March 2020|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ২৮ ফেব্ৰুৱাৰীত দিল্লীৰ যিখন ৰেস্তোঁৰাত তেওঁ খাইছিল তাৰ কৰ্মীসকলকো দুই সপ্তাহৰ বাবে নিজৰ ঘৰতে পৃথককৈ থাকিবলৈ কোৱা হৈছিল,&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.newindianexpress.com/cities/delhi/2020/mar/03/coronavirus-patient-dines-at-hyatt-regency-delhi-on-february-28-hotel-asks-staff-to-self-quarantine-2111619.html|title=Coronavirus patient dines at Hyatt Regency Delhi on February 28, hotel asks staff to self-quarantine|work=New Indian Express|accessdate=3 March 2020}}{{Dead link|date=January 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt; আৰু [[নইডা]]ৰ দুখন স্কুল যাৰ ছাত্ৰ তেওঁৰ সন্তানৰ জন্মদিনৰ অনুষ্ঠানত অংশ লৈছিল সেই স্কুল দুখনো এক সপ্তাহৰ বাবে বন্ধ কৰা হৈছিল।&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/noida/noida-school-closed-amid-coronavirus-scare/articleshow/74452972.cms|title=Coronavirus scare in Noida: One school shut, another to shut from tomorrow|work=Times of India|accessdate=3 March 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200303100718/https://timesofindia.indiatimes.com/city/noida/noida-school-closed-amid-coronavirus-scare/articleshow/74452972.cms|archivedate=3 March 2020|url-status=live}}&lt;/ref&gt;
* '''৩ মাৰ্চ''', জয়পুৰে ইটালীৰ পৰ্যটকৰ স্ত্ৰীও এই ভাইৰাছ সংক্ৰমণ পৰীক্ষাত ধনাত্মক পোৱা য়ায় আৰু নমুনাবোৰ নিশ্চিত কৰাৰ বাবে [[পুনে]]লৈ পঠিওৱা হয়।&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/india/alarms-go-off-in-rajasthan-as-italian-tourists-wife-also-tests-positive/articleshow/74466824.cms|title=Alarms go off in Rajasthan as Italian tourist’s wife also tests positive|work=Times of India|accessdate=4 March 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200303230546/https://timesofindia.indiatimes.com/india/alarms-go-off-in-rajasthan-as-italian-tourists-wife-also-tests-positive/articleshow/74466824.cms|archivedate=3 March 2020|url-status=live}}&lt;/ref&gt; [[দক্ষিণ দিল্লী জিলা|দক্ষিণ দিল্লীৰ]] এখন হোটেলত বসবাসকাৰী মুঠ ২৪ জনক (২১জন ইটালীৰ আৰু ৩জন ভাৰতীয়) পৰীক্ষাৰ বাবে আইটিবিপি কেম্পলৈ স্থানান্তৰিত কৰা হৈছিল।&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.businesstoday.in/current/economy-politics/coronavirus-outbreak-case-live-updates-latest-news-covid-19-delhi-noida-agra-india/story/397426.html|title=Coronavirus Live Updates: Italian tourist's wife tests positive, number of cases rises to 7|website=www.businesstoday.in|accessdate=2020-03-03}}&lt;/ref&gt;
* [[অখিল ভাৰতীয় আয়ুৰ্বিজ্ঞান সংস্থান, দিল্লী]]&lt;nowiki/&gt;ৰ এক ঘোষণা মতে, ৪ মাৰ্চত, [[জয়পুৰ|জয়পুৰৰ]] ইটালীয় পৰ্যটকৰ স্ত্ৰী সহ ১৫জন (১৪জন ইটালীয় আৰু ১জন ভাৰতীয়) কৰনাভাইৰাছৰ বাবে ধনাত্মক পৰীক্ষিত হৈছে; ১৪জন ইটালীয়ানকে [[গুৰুগ্ৰাম|গুৰুগ্ৰামত]]&lt;nowiki/&gt; পৃথককৈ ৰখা হৈছে।&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.indiatoday.in/india/story/coronavirus-15-italian-tourists-test-positive-confirmed-cases-rise-to-21-in-india-1652237-2020-03-04|title=15 Italian tourists in India test positive for coronavirus, says AIIMS|work=India Today|accessdate=4 March 2020}}&lt;/ref&gt; দিল্লী ঘটনাত সংক্ৰমিত ব্যক্তিৰ, আগ্ৰাৰ বসবাসকাৰী পৰিয়ালৰ ছজন সদস্যয়ো ভাইৰাছত আক্ৰান্ত হোৱাৰ কথা নিশ্চিত হৈছে।&lt;ref name=&quot;4mar&quot;&gt;{{cite web|url=https://www.ndtv.com/india-news/15-of-21-italian-tourists-at-itbp-quarantine-centre-in-delhi-suspected-to-have-coronavirus-sources-2189512|title=Coronovirus Cases Rise To 28, 16 Italian Tourists Among Them: Government|website=NDTV|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200304084548/https://www.ndtv.com/india-news/15-of-21-italian-tourists-at-itbp-quarantine-centre-in-delhi-suspected-to-have-coronavirus-sources-2189512|archivedate=4 March 2020|url-status=live|accessdate=2020-03-04}}&lt;/ref&gt; ইটালিত ছুটি কটাই অহা দিল্লীবাসী গুড়গাঁৱৰ পেটিএমৰ এজন কৰ্মচাৰী এই ভাইৰাছৰ পৰীক্ষাত ধনাত্মক আহিছে।&lt;ref name=&quot;italians&quot;&gt;{{cite news|url=https://www.indiatoday.in/india/story/coronavirus-covid19-paytm-employee-tests-positive-gurugram-1652475-2020-03-04|title=29th coronavirus case in India: Paytm staffer tests positive for Covid-19, firm closes offices|work=India Today|accessdate=4 March 2020}}&lt;/ref&gt; ৪৪৯জন যাত্ৰী [[কোচি|কোচিত]] পৰীক্ষিত হৈছে যি ইটালীৰ লাক্সাৰি ক্ৰুজ জাহাজ 'কোষ্টা ভিক্টোৰিয়া'ত উঠিছিল।&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/coronavirus-cases-in-india-live-news-latest-updates-march4/liveblog/74467466.cms|title=Coronavirus Live news: 15 confirmed cases, Telangana sets up counter, masks become costly in Delhi|website=The Economic Times|language=en|accessdate=2020-03-04}}&lt;/ref&gt;
* '''৫ মাৰ্চ''', [[গাজিয়াবাদ|গাজিয়াবাদত]] মধ্যবয়সীয়া এজন ব্যক্তি যি [[ইৰান]] ভ্ৰমণ কৰিছিল ভাইৰাছ সংক্ৰমণ পৰীক্ষাত পজিটিভ হৈছে।&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.livemint.com/news/india/coronavirus-update-new-case-reported-from-ghaziabad-india-now-has-30-patients-11583401881606.html|title=Coronavirus update: New case reported from Ghaziabad, India now has 30 patients|work=Livemint|accessdate=5 March 2020}}&lt;/ref&gt; অন্যান্য দেশৰ পৰা অহা ১,২০০ৰো অধিক লোক [[কলকাতা|কলকাতাত]] পৃথককৈ ৰখা হৈছে।&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.deccanherald.com/national/east-and-northeast/coronavirus-over-1200-quarantined-so-far-in-kolkata-810958.html|title=Coronavirus: Over 1,200 quarantined so far in Kolkata|work=Deccan Herald|accessdate=6 March 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200306122556/https://www.deccanherald.com/national/east-and-northeast/coronavirus-over-1200-quarantined-so-far-in-kolkata-810958.html|archivedate=6 March 2020|url-status=live}}&lt;/ref&gt;
* '''৬ মাৰ্চ''' [[মালেছিয়া]] আৰু [[থাইলেণ্ড]] ভ্ৰমণকাৰী [[পশ্চিম দিল্লী জিলা|পশ্চিম দিল্লীৰ]] এজন বাসিন্দা ভাইৰাছত বুলি আক্ৰান্ত পৰীক্ষিত হৈছে।&lt;ref name=&quot;total31&quot;&gt;{{cite news|url=https://www.hindustantimes.com/india-news/coronavirus-one-person-tests-positive-for-coronavirus-in-delhi-total-31-infected-in-india/story-aGhLQffahI6m4n3mvV8UII.html|title=Coronavirus: Delhi resident tests positive for coronavirus, total 31 people infected in India|work=Hindustan Times|accessdate=6 March 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200306093234/https://www.hindustantimes.com/india-news/coronavirus-one-person-tests-positive-for-coronavirus-in-delhi-total-31-infected-in-india/story-aGhLQffahI6m4n3mvV8UII.html|archivedate=6 March 2020|url-status=live}}&lt;/ref&gt;
* '''৭ মাৰ্চ''', [[জম্মু|জম্মুৰ]] এজন ব্যক্তি, তেওঁ ইৰান আৰু [[দক্ষিণ কোৰিয়া]] ভ্ৰমণ কৰিছিল,&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.newindianexpress.com/nation/2020/mar/07/first-case-of-coronavirus-reported-in-jammu-and-kashmir-32-infected-in-india-2113665.html|title=J&amp;K man tests positive for coronavirus; 32 infected in India|work=New Indian Express|accessdate=7 March 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200308173355/https://www.newindianexpress.com/nation/2020/mar/07/first-case-of-coronavirus-reported-in-jammu-and-kashmir-32-infected-in-india-2113665.html|archivedate=8 March 2020|url-status=live}}&lt;/ref&gt; আৰু [[হোছিয়াৰপুৰ|হোছিয়াৰপু্ৰৰ]] দুজন যি ইটালী ভ্ৰমণ কৰিছিল প্ৰাথমিক পৰীক্ষাত ধনাত্মক পোৱা গৈছিল, পুনে পৰা নিশ্চয়তাৰ অপেক্ষাত আছে।&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.hindustantimes.com/india-news/coronavirus-2-test-positive-in-preliminary-test-for-coronavirus-in-punjab-s-amritsar/story-B5GuqF83eZntplipK5GhSP.html|title=Coronavirus: 2 test positive in preliminary test for coronavirus in Punjab’s Amritsar|work=Hindustan Times|date=7 March 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200307061518/https://www.hindustantimes.com/india-news/coronavirus-2-test-positive-in-preliminary-test-for-coronavirus-in-punjab-s-amritsar/story-B5GuqF83eZntplipK5GhSP.html|archivedate=7 March 2020|url-status=live}}&lt;/ref&gt; কেন্দ্ৰীয় স্বাস্থ্য মন্ত্ৰনালয়ে ৭ মাৰ্চত আৰু তিনিটা ভাইৰাছ আক্ৰান্তৰ ঘটনা ৰিপোৰ্ট কৰিছিল- [[লাদাখ|লাদাখৰ]] দুজন যি ইৰান ভ্ৰমণ কৰিছিল আৰু [[তামিলনাড়ু|তামিলনাড়ুৰ]] এজন যি ওমানলৈ গেছিল।&lt;ref name=&quot;total34&quot;&gt;{{cite news|url=https://www.indiatoday.in/india/story/coronavirus-3-more-positive-cases-india-total-goes-up-34-health-ministry-1653481-2020-03-07|title=Coronavirus: 3 more positive cases in India, total goes up to 34, says health ministry|work=India Today|accessdate=7 March 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200308001557/https://www.indiatoday.in/india/story/coronavirus-3-more-positive-cases-india-total-goes-up-34-health-ministry-1653481-2020-03-07|archivedate=8 March 2020|url-status=live}}&lt;/ref&gt; [[তামিলনাড়ু|তামিলনাড়ুত]] [[ক’ৰ’ণাভাইৰাছ ৰোগ ২০১৯|ক'ভিড -১৯]] ৰ একাকী ৰোগী পিছত ১০ মাৰ্চত নেগেটিভ পৰীক্ষিত হৈছে যাৰ ফলত সেই ৰাজ্যত কোনো নতুন ঘটনা এতিয়ালৈকে নাই।&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.deccanherald.com/national/south/coronavirus-no-fresh-covid-19-cases-in-tamil-nadu-812479.html?utm_campaign=fullarticle&amp;utm_medium=referral&amp;utm_source=inshorts|title=Coronavirus: No fresh COVID-19 cases in Tamil Nadu|website=Deccan Herald|date=10 March 2020}}&lt;/ref&gt; [[ভূটান|ভুটানত]] ধনাত্মক পৰীক্ষিত এজন আমেৰিকান পৰ্যটক [[অসম|অসমত]] সতৰ্কতা জগাইছিল, তেওঁ দেশ এৰাৰ আগেয়ে অসমৰ বহু কেইখন ঠাই পৰিদৰ্শন কৰিছিল বুলি জনা গৈছে।&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.firstpost.com/health/assam-raises-coronavirus-alert-after-bhutan-reports-first-case-us-tourist-who-tested-positive-had-spent-week-on-a-cruise-ship-in-northeastern-state-8126441.html|title=Assam raises coronavirus alert after Bhutan reports first case; American who tested positive had spent week in state|website=Firstpost|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200307070309/https://www.firstpost.com/health/assam-raises-coronavirus-alert-after-bhutan-reports-first-case-us-tourist-who-tested-positive-had-spent-week-on-a-cruise-ship-in-northeastern-state-8126441.html|archivedate=7 March 2020|url-status=live|date=2020-03-08}}&lt;/ref&gt;
*'''৮ মাৰ্চ''', কেৰালাৰ [[পত্তনমতিট্টা|পত্তনমতিট্টাত]] একে পৰিয়ালৰ পাঁচ জনৰ ভাইৰাছৰ পৰীক্ষা ধনাত্মক পোৱা গৈছে। সেইকলৰ ভিতৰত তিনজন ইটালি গৈছিল আৰু অন্য দুজন সেই তিনিজন আক্ৰান্তৰ সৈতে যোগাযোগৰ ফলত আক্ৰান্ত হৈছিল।&lt;ref&gt;{{cite news |title=5 Of Family In Kerala Get Coronavirus, 39 Total Positive Cases In India |url=https://www.ndtv.com/india-news/5-of-family-infected-with-coronavirus-in-kerala-total-positive-cases-in-india-rise-to-39-2191757 |accessdate=8 March 2020 |work=NDTV |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200308090050/https://www.ndtv.com/india-news/5-of-family-infected-with-coronavirus-in-kerala-total-positive-cases-in-india-rise-to-39-2191757 |archivedate=8 March 2020 |url-status=live }}&lt;/ref&gt;
*'''৯ মাৰ্চ''', তিনি বছৰ বয়সীয়া, যি দুদিন আগে ইটালি পৰা ওভটি আহিছিল, [[ৰ্নাকুলাম|ৰ্নাকুলামে]] ধনাত্মক পৰীক্ষিত হৈছিল; সন্তানৰ পিতৃ-মাতৃও সাবধানতা হিচাপে জনসমাজ পৰা পৃথককৈ আছিল। জম্মু আৰু কাশ্মীৰৰ ৬৩ বছৰ বয়সীয়া এগৰাকী মহিলা ইৰান গৈছিল, তেওঁ ভাইৰাছ আক্ৰান্ত হোৱাৰ বিষয়টি নিশ্চিত কৰা গৈছে।&lt;ref name=&quot;india41&quot;&gt;{{cite news |title=Coronavirus outbreak: 3-yr-old from Kerala, who returned from Italy, tests positive |url=https://www.indiatoday.in/india/story/child-kerala-tests-positive-coronavirus-total-cases-india-1653826-2020-03-09 |date=9 March 2020 |work=India Today |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200309054209/https://www.indiatoday.in/india/story/child-kerala-tests-positive-coronavirus-total-cases-india-1653826-2020-03-09 |archivedate=9 March 2020 |url-status=live }}&lt;/ref&gt; আগ্ৰাৰ এজন ব্যক্তি, যি কোনো সংক্ৰামিত ব্যক্তিৰ সংস্পৰ্শলৈ আহিছিল আৰু দিল্লীৰ আৰু এজন ব্যক্তি, দুয়োজনেই ভাইৰাছত আক্ৰান্ত হৈছিল।&lt;ref name=&quot;total43&quot;&gt;{{cite news |title=Coronavirus update: 4 new cases reported, India now has 43 COVID-19 patients |url=https://www.livemint.com/news/india/coronavirus-update-two-new-cases-from-kerala-agra-take-total-number-to-41-11583727824797.html |accessdate=9 March 2020 |work=Livemint |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200309172125/https://www.livemint.com/news/india/coronavirus-update-two-new-cases-from-kerala-agra-take-total-number-to-41-11583727824797.html |archivedate=9 March 2020 |url-status=live }}&lt;/ref&gt; [[পঞ্জাব|পঞ্জাবৰ]] [[হোশিয়াৰপুৰ|হোশিয়াৰপুৰৰ]] দুজনৰ এজন সন্দেহজনক সংক্ৰমনৰ ধনাত্মক পৰীক্ষিত হৈছিল, আৰু এজন বেঙ্গালুৰুৰ প্ৰযুক্তিবিদ যি আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰলৈ গৈছিল তেওঁ সংক্ৰমনৰ ধনাত্মক পৰীক্ষিত হৈছিল।&lt;ref name=&quot;total45&quot;&gt;{{cite web|url=https://www.livemint.com/news/india/fresh-coronavirus-cases-emerge-from-punjab-bengaluru-takes-total-to-45-11583764470103.html|title=Fresh coronavirus cases emerge from Punjab, Bengaluru; takes total to 45|date=2020-03-09|website=Livemint|language=en|accessdate=2020-03-09}}&lt;/ref&gt;] দিনৰ শেষত পুনেত এক দম্পতী যি ডুবাই ভ্ৰমণ কৰিছিল তেওঁলোকৰ ধনাত্মক পৰীক্ষিত হয়।&lt;ref name=&quot;total47&quot;&gt;{{cite web|url=https://www.indiatvnews.com/news/india/breaking-coronavirus-pune-two-test-positive-for-covid-19-confirmed-cases-india-596748|title=Coronavirus: Two test positive in Pune; 47 confirmed cases in India|শেষাংশ=Hardaha|প্ৰথমাংশ=Rashi|date=2020-03-09|website=www.indiatvnews.com|language=en|accessdate=2020-03-10}}&lt;/ref&gt;
*'''১০ মাৰ্চ''', ইণ্ডিয়ান কাউন্সিল অফ মেডিকেল ৰিচাৰ্চৰ এক সংবাদ বিজ্ঞপ্তিত নিশ্চিত কৰা হৈছে যে সংক্ৰামিত বেঙ্গালুৰু টেকিৰ স্ত্ৰী আৰু সন্তান সহ কৰ্ণাটকৰ আৰু তিনিজন ভাইৰাছৰ দ্বাৰা আক্ৰান্ত হৈছে।&lt;ref&gt;{{cite news |title=Three more people from Karnataka test positive for coronavirus |url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/bengaluru/four-test-positive-for-coronavirus-in-karnataka/articleshow/74561810.cms |accessdate=10 March 2020 |work=Times of India}}&lt;/ref&gt; কেৰালাৰ মুখ্যমন্ত্ৰী পিনাৰাই বিজয়নে ৮ মাৰ্চত, কেৰালাৰ পত্তনমতিট্টায়ত ছটা নতুন সংক্ৰমণৰ কথা জনাইছে, এঁই সকলে এই চহৰ পৰা পূৰ্বে নিশ্চিত হোৱা পাঁচজনৰ সৈতে যোগাযোগত আছিল।&lt;ref name=&quot;keralaschool&quot;&gt;{{cite news |title=Coronavirus: All schools, colleges in Kerala to shut down in March; 6 more test positive |url=https://english.manoramaonline.com/news/kerala/2020/03/10/coronavirus-holiday-for-upto-class-7-kerala.html |accessdate=10 March 2020 |work=Manorama Online}}&lt;/ref&gt; এই চহৰৰ আক্ৰান্ত দম্পতীৰ সংস্পৰ্শত অহা পুনেত আৰু তিনিজন ধনাত্মক পৰীক্ষিত হৈছে।&lt;ref&gt;{{cite news |title=Coronavirus update: 3 more test positive for COVID-19 in Maharashtra, number rises to 5 |url=https://www.livemint.com/news/india/coronavirus-update-two-more-persons-in-pune-test-positive-for-covid-19-11583846182319.html |work=Livemint}}&lt;/ref&gt; পিছত, ৰনাকুলামত আক্ৰান্ত তিনি বছৰৰ শিশুটিৰ পিতৃ-মাতৃ উভয়েই ধনাত্মক পৰীক্ষিত হৈছে।&lt;ref name=&quot;total61&quot;&gt;{{cite news |title=2 more cases of coronavirus in Kerala, 14 infected in state so far|url=https://www.hindustantimes.com/india-news/2-more-cases-of-coronavirus-in-kerala-14-infected-in-state-so-far/story-ZbTl7p3NkehEIrH6dY61iL.html|website=Hindustan Times|accessdate=10 March 2020}}&lt;/ref&gt;
*'''১১ ই মাৰ্চ''', [[জয়পুৰ|জয়পুৰৰ]] এজন ৮৫ বছৰ বয়সীয়া ব্যক্তি ধনাত্মক পৰীক্ষিত হৈছিল তেওঁ ডুবাই গৈছিল।&lt;ref name=&quot;t62&quot;&gt;{{cite web |url=https://www.newindianexpress.com/live/2020/mar/08/coronavirus-live-updates--cases-reach-62-in-india-as-jaipur-person-tests-positive-one-critical-in-kerala-2113779.amp?__twitter_impression=true |title=Cases reach 62 in India as Jaipur person tests positive, one critical in Kerala |website=The New Indian Express |accessdate=11 March 2020 |archivedate=30 June 2020 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200630093432/https://www.newindianexpress.com/live/2020/mar/08/coronavirus-live-updates--cases-reach-62-in-india-as-jaipur-person-tests-positive-one-critical-in-kerala-2113779.amp?__twitter_impression=true |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt; [[মুম্বাই|মুম্বাইত]] দুজন ধনাত্মক পৰীক্ষিত হৈছিল, যি পূৰ্বে ধনাত্মক পৰীক্ষিত পুনেৰ ৰোগীসকলৰ ঘনিষ্ঠ আছিল।&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.livemint.com/news/india/coronavirus-update-two-test-positive-in-mumbai-total-cases-in-state-rise-to-7-11583935531786.html|title=Coronavirus update: Two test positive in Mumbai, total cases in state rise to 7|website=Livemint |accessdate=11 March 2020}}&lt;/ref&gt; মহাৰাষ্ট্ৰৰ মুখ্যমন্ত্ৰী উদ্ধব ঠাকৰে এক সংবাদ সম্মেলনত ভাষণ দিয়াৰ সময়ত নিশ্চিত কৰে যে ৰাজ্যত মুঠ ১০জন ধনাত্মক পৰীক্ষিত হৈছিল, যাৰ ভিতৰত পুনেৰ পৰা ৮জন আৰু মুম্বাইৰ ২জন আছে। পিছত ৪৫ বছৰ বয়সীয়া এজন ব্যক্তি যি আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ পৰা ওভটি আহিছিল, [[নাগপুৰ|নাগপুৰত]] ধনাত্মক পৰীক্ষিত হৈছিল আৰু মহাৰাষ্ট্ৰত তেওঁক ধৰি মুঠ সংখ্যা ১১ জনলৈ বৃদ্ধি পায়।&lt;ref name=&quot;total68&quot;&gt;{{cite web|url=https://www.deccanherald.com/national/west/11-coronavirus-cases-in-maharashtra-budget-session-to-be-curtailed-812912.html|title=11 coronavirus cases in Maharashtra; budget session to be curtailed|date=2020-03-12|website=Deccan Herald|language=en|accessdate=2020-03-12}}&lt;/ref&gt;

*'''১২ মাৰ্চ''' [[ভাৰত]], COVID -১৯ত প্ৰথম মৃত্যু হয় ৭৬ বছৰ বয়সীয়া এজন ব্যক্তি। [[কৰ্ণাটক|কৰ্ণাটকৰ]] [[গুলবৰ্গা|গুলবৰ্গাত]] বসববাকৰা এই ব্যক্তিজন চৌদি আৰবলৈ গৈছিল। ১০ মাৰ্চত তেওঁৰ মৃত্যু হয়, আৰু পিছত তেওঁৰ নমুনা ধনাত্মক পৰীক্ষিত হয়।&lt;ref name=&quot;ht1&quot;&gt;{{cite web |title=India’s first coronavirus death is confirmed in Karnataka |url=https://www.hindustantimes.com/india-news/india-s-first-coronavirus-death-in-karnataka-confirmed/story-2ZJ6IuxJ38EiGndBq5pfHO.html |website=Hindustan Times |language=en |date=12 March 2020}}&lt;/ref&gt; [[উত্তৰপ্ৰদেশ|উত্তৰপ্ৰদেশৰ]] [[নয়ডা|নয়ডাত]] এজন পৰ্যটক গাইড এদল ইটালীয় পৰ্যটকৰ সংস্পৰ্শলৈ আহিছিল, তেওঁ ধনাত্মক পৰীক্ষিত হয়।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/lucknow/one-more-tests-covid-19-positive-uttar-pradesh-tally-is-nine/articleshow/74586351.cms|title=One more tests positive for Covid-19; Uttar Pradesh tally is nine {{!}} Lucknow News - Times of India|last=|first=|last2=|date=|website=The Times of India|language=en|url-status=live|archiveurl=|archivedate=|access-date=2020-03-12|last3=|first3=}}&lt;/ref&gt; পিছত, কানাডাৰ এগৰাকী মহিলা [[উত্তৰপ্ৰদেশ|উত্তৰপ্ৰদেশৰ]] [[লক্ষ্ণৌ]]ত ধনাত্মক পৰীক্ষিত হয়। তেওঁ স্বামীৰ সৈতে ভ্ৰমণ কৰিছিল তেওঁকো পৃথকে ৰখা হৈছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.tribuneindia.com/news/woman-doctor-from-canada-tests-coronavirus-positive-in-lucknow-54338|title=Woman doctor from Canada tests coronavirus positive in Lucknow|last=|first=|date=|website=Tribuneindia News Service|language=en|url-status=live|archiveurl=|archivedate=|access-date=2020-03-12}}&lt;/ref&gt; পশ্চিম দিল্লীৰ এজন ৬৯ বছৰ বয়সীয়া মহিলা ধনাত্মক পৰীক্ষিত হয়, আৰু আশংকা কৰা হয় যে সংক্ৰমণ, তেওঁৰ ৪৬ বছৰ বয়সীয়া পুত্ৰৰ পৰা সঞ্চাৰিত হৈছিল, তেওঁ জাপান, ইটালি আৰু চুইজাৰলেণ্ডৰ জেনেভা ভ্ৰমণ কৰিছিল। তেওঁৰ পৰিয়ালৰ ৮ জনৰ কোনো লক্ষণ দেখা দিয়া নাই।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.newindianexpress.com/cities/delhi/2020/mar/12/sixth-case-of-coronavirus-reported-in-delhi-2115860.html|title=Sixth case of coronavirus reported in Delhi|website=The New Indian Express|access-date=2020-03-12}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=death2/&gt; [[অন্ধ্ৰপ্ৰদেশ]]ৰ প্ৰথম সংক্ৰমণৰ কথা পোহৰলৈ আহে, ইটালিৰ পৰা ওভটি অহা এজন ব্যক্তি ধনাত্মক পৰীক্ষিত হয়। তেওঁৰ সৈতে যি পাঁচজন সংস্পৰ্শলৈ আহিছিল তেওঁলোকক জনসাধাৰণৰ পৰা পৃথক কৰা হৈছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.indiatoday.in/india/story/first-coronavirus-case-in-andhra-pradesh-as-man-who-returned-from-italy-tests-positive-1654837-2020-03-12|title=First coronavirus case in Andhra Pradesh as man who returned from Italy tests positive|website=India Today|language=en|access-date=2020-03-12}}&lt;/ref&gt;

*'''১৩ মাৰ্চ''', দেশৰ এই সংক্ৰমণৰ দ্বিতীয় মৃত্যু হৈছিল, দিল্লীৰ ৬৯ বছৰ বয়সীয়া মহিলা মৃত্যু গৈছিল।&lt;ref name=&quot;death2&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.hindustantimes.com/india-news/69-year-old-woman-in-delhi-dies-of-coronavirus-second-death-in-india/story-9LWfzJZoywD3VQJlf9QO1O.html|title=69-year-old woman in Delhi dies of coronavirus, second death in India|date=13 March 2020|website=Hindustan Times|language=en|access-date=13 March 2020}}&lt;/ref&gt; বেঙ্গালুৰুত গুগলৰ এক কৰ্মচাৰী, তেওঁ গ্ৰীছ ভ্ৰমণৰ পৰা ওভটি আহিআছিল, ধনাত্মক পৰীক্ষিত হয়; তেওঁৰ সহকৰ্মীলকলক পৃথক কৰা হৈছিল।&lt;ref&gt;{{cite news |title=Bengaluru Google Employee Has Coronavirus, Work-From-Home For Colleagues |url=https://www.ndtv.com/india-news/bengaluru-google-employee-has-coronavirus-work-from-home-for-colleagues-2194137 |accessdate=13 March 2020 |work=NDTV}}&lt;/ref&gt; পিছত, [[ডুবাই]] আৰু কাটাৰৰ পৰা ওভটি অহা কেৰালাৰ আৰু দুজন লোক ধনাত্মক পৰীক্ষিত হয়। ইয়াকে ধৰি সেই ৰাজ্যৰ COVID-১৯ মুঠ সংক্ৰমণৰ সংখ্যা ১৬ হয়।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.thenewsminute.com/article/two-more-covid-19-cases-kerala-returnees-dubai-and-qatar-120074|title=Two more COVID-19 cases in Kerala, returnees from Dubai and Qatar|last=|first=|date=|website=www.thenewsminute.com|url-status=live|archiveurl=|archivedate=|access-date=2020-03-13}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.thenewsminute.com/article/two-more-covid-19-cases-kerala-returnees-dubai-and-qatar-120074|title=Two more COVID-19 cases in Kerala, returnees from Dubai and Qatar|last=|first=|date=|website=www.thenewsminute.com|url-status=live|archiveurl=|archivedate=|access-date=2020-03-13}}&lt;/ref&gt;

*'''১৪ মাৰ্চ''' মহাৰাষ্ট্ৰৰ ইয়াভট্মলত ডুবাইৰ পৰা ওভটি অহা দুজন ব্যক্তি, এজন থানৰ আৰ আনজন আহমেদনগৰৰ&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/news/national/other-states/coronavirus-two-more-test-positive-in-yavatmal-maharashtra-count-rises-to-22/article31069249.ece|title=Coronavirus {{!}} Two more test positive in Yavatmal; Maharashtra count rises to 22|date=2020-03-14|work=The Hindu|access-date=2020-03-14|others=PTI|language=en-IN}}&lt;/ref&gt; সংক্ৰমণত ধনাত্মক পৰীক্ষিত হয়। মূল মুম্বাইৰ এজন আৰু পাৰ্শ্ববৰ্তী স্থান কল্যাণ, কামোথে আৰু ভাসীৰ&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.indiatoday.in/india/story/four-new-coronavirus-cases-confirmed-in-mumbai-maharashtra-total-cases-at-26-1655605-2020-03-14|title=Four new coronavirus cases confirmed in Mumbai, Maharashtra total cases at 26|last=Shaikh|first=Mustafa|date=|website=India Today|url-status=live|archiveurl=|archivedate=|access-date=}}&lt;/ref&gt; পৰা ধনাত্মক পৰীক্ষিত হয়। [[পিম্পৰি চিঞ্চওয়াড়|পিম্পৰি চিঞ্চওয়াড়ৰ]] পাচজন ধনাত্মক পৰীক্ষিত হয়&lt;ref&gt;{{Cite news|last=|first=|url=https://timesofindia.indiatimes.com/india/coronavirus-live-news-updates-total-coronavirus-cases-in-india-rise-to-83/liveblog/74620072.cms|title=Coronavirus outbreak live updates: Two who returned from Dubai test positive in Maharashtra|date=|work=Times of India|access-date=|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ইটালি ভ্ৰমণ কৰা আৰু এজন ব্যক্তি হায়দ্ৰাবাদত দ্বিতীয় ধনাত্মক পৰীক্ষিত হয়।&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/second-case-of-covid-19-confirmed-in-hyderabad/articleshow/74624745.cms|title=Second case of coronavirus confirmed in Hyderabad|date=2020-03-14|work=The Economic Times|access-date=2020-03-14}}&lt;/ref&gt; [[জয়পুৰ|জয়পুৰত]] বসবাসকাৰী স্পেইন ভ্ৰমণ কৰা এজন ব্যক্তি এই ভাইৰাছত ধনাত্মক পৰীক্ষিত হয়।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.indiatoday.in/india/story/coronavirus-24-year-old-tests-positive-covid-19-jaipur-travel-history-spain-1655611-2020-03-14|title=Coronavirus: 24-year-old from Jaipur tests positive for Covid-19, has travel history of Spain|last=Parihar|first=Rohit|date=|website=India Today|language=en|url-status=live|archiveurl=|archivedate=|access-date=2020-03-14}}&lt;/ref&gt;

*'''১৫ মাৰ্চ''' [[ৰাছিয়া]]ৰ পৰা ওভটি অহা [[ঔৰংগাবাদ]]ৰ এগৰাকী ৫৯ বছৰ বয়সীয়া মহিলা ধনাত্মক পৰীক্ষিত হৈছিল&lt;ref&gt;{{cite web |title=59-year-old woman tests positive for coronavirus in Maharashtra's Aurangabad| url=https://www.indiatvnews.com/news/india/59-year-old-woman-tests-covid-19-positive-coronavirus-maharashtra-aurangabad-598297|website=indiatv|author=|}}&lt;/ref&gt; [[উত্তৰপ্ৰদেশ]] [[লক্ষ্ণৌ]]ত ১২তম সংক্ৰমণৰ কথা জনা গৈছে।&lt;ref&gt;{{cite web |title=Coronavirus in India: One more Covid-19 case reported in Lucknow| url=https://www.indiatoday.in/india/story/coronavirus-in-india-one-more-covid19-case-reported-in-lucknow-uttar-pradesh-1655527-2020-03-14|website=indiatoday|author=|}}&lt;/ref&gt; এজন [[যুক্তৰাজ্য|যুক্তৰাজ্যৰ]] নাগৰিক আৰু বিদেশৰ পৰা ওভটি অহা এজন চিকিৎসক [[কেৰালা]]ত ধনাত্মক পৰীক্ষিত হৈছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/coronavirus-cases-in-india-live-news-latest-updates-march15/liveblog/74633220.cms|title=Coronavirus India Live updates: Read coronavirus latest news, coronavirus cases, death toll and more.|website=The Economic Times|language=en|access-date=2020-03-15}}&lt;/ref&gt; [[তেলেংগানা]]ৰ তৃতীয় ঘটনা [[নেদাৰলেণ্ড]]ৰ পৰা ওভটি অহা ব্যক্তিৰ ধনাত্মক পৰীক্ষিত হৈছে।&lt;ref&gt;{{Cite news|last=Lasania|first=Yunus|url=https://www.livemint.com/news/india/ten-patients-in-india-recovered-from-covid-19-govt-11584196269767.html|title=Third confirmed Covid-19 case reported in Hyderabad|date=15 March 2020|work=Livemint|access-date=15 March 2020|url-status=live}}&lt;/ref&gt; বনদপ্তৰ গবেষণা ইনষ্টিটিউটৰ এজন প্ৰশিক্ষাৰ্থী কৰ্মকৰ্তা, তেওঁ [[স্পেইন]], [[ফিনলেণ্ড]] আৰু [[ৰাছিয়া]]ৰ পৰা গবেষণা ভ্ৰমণ পৰা ওভটি আহিছিল আৰু [[উত্তৰাখণ্ড]]ৰ প্ৰথম ধনাত্মক পৰীক্ষিত ব্যক্তি।&lt;ref&gt;{{Cite news|last=|first=|url=https://www.firstpost.com/health/coronavirus-outbreak-live-updates-covid-19-who-pandemic-quarantine-india-noida-bangalore-cases-alert-novel-latest-news-today-ipl-school-college-8152371.html|title=Coronavirus Outbreak LIVE Updates|date=|work=Firstpost|access-date=|url-status=live}}&lt;/ref&gt; দেশৰ ভাইৰাছৰ সংক্ৰমণত মৃত প্ৰথম ব্যক্তিৰ কণ্যা কৰ্ণাটকৰ [[কালাবুৰাগি]]ত ধনাত্মক পৰীক্ষিত হৈছে।&lt;ref&gt;{{Cite news|last=|first=|url=https://www.thenewsminute.com/article/kin-karnataka-covid-19-victim-tests-positive-7th-case-state-120284|title=Kin of Karnataka COVID-19 victim tests positive, 7th case in state|date=|work=The News Minute|access-date=|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ইটালিয়ান দম্পতী আৰু [[ডুবাই]]ৰ পৰা ওভটি অহা ৰাজস্থানৰ ৮৫ বছৰ বয়স্ক [[জয়পুৰ]] অধিবাসী ভাইৰাছ সংক্ৰমণ পৰা সুস্থ হৈছে।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.indiatoday.in/india/story/coronavirus-3-old-positive-cases-rajasthan-cured-1-newly-infected-undergoing-treatment-official-1655772-2020-03-15|title=Coronavirus: All 3 old positive cases in Rajasthan cured, 1 newly-infected undergoing treatment: Official|website=India Today|language=en|url-status=live|archiveurl=|archivedate=|access-date=2020-03-15}}&lt;/ref&gt; [[পুনে]]ৰ পৰা অহা ৩১ বছৰ বয়সীয়া এজন ব্যক্তি সম্প্ৰতি ডুবাই আৰু [[জাপান]] ভ্ৰমণ কৰিছিল, পিছত ধনাত্মক বুলি পৰীক্ষিত হৈছে।&lt;ref&gt;{{Cite news|last=|first=|url=https://www.livemint.com/news/india/maharashtra-to-increase-virus-testing-and-quarantine-facilities-on-a-war-footing-11584285701543.html|title=As confirmed cases rise to 33, Maharashtra combats Covid-19 on a war footing|date=15-03-2020|work=Livemint|access-date=15-03-2020|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

==== মাৰ্চ ১৬–৩১ ====
*'''১৬ মাৰ্চ''', [[ভুবনেশ্বৰ|ভুবনেশ্বৰৰ]], [[ইটালি]] পৰা উভতি অহা উৰিষ্যাৰ এজন ৩১ বছৰীয়ায়া ব্যক্তি ক'ভিড১৯ সংক্ৰমণৰ ঘটনা কথা জনা যায়।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.indiatoday.in/india/story/odisha-coronavirus-positive-case-1655901-2020-03-16|title=Odisha reports first positive coronavirus case, man returned from Italy|last=Suffian|first=Mohammad|date=|website=India Today|language=en|url-status=live|archiveurl=|archivedate=|access-date=16 March 2020}}&lt;/ref&gt; মহাৰাষ্ট্ৰত ক'ভিড১৯ সংক্ৰমণৰ চাৰটা নতুন ঘটনাৰ খবৰ পোৱা যায় - তিনিটা মুম্বাইৰ আৰু এটা নৱী মুম্বাইৰ।&lt;ref&gt;{{Cite news|last=|first=|url=https://www.livemint.com/news/india/mumbai-navi-mumbai-reports-4-new-coronavirus-cases-11584344243955.html|title=Mumbai, Navi Mumbai reports 4 new coronavirus cases|date=16 March 2020|work=Livemint|access-date=16 March 2020|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ১ মাৰ্চত ডুবাইৰ পৰা উভতি অহা নজন সদস্যৰ দলত অংশ লোৱা এগৰাকী মহিলা মহাৰাষ্ট্ৰত ধনাত্মৰ বুলি পৰীক্ষিত হয়।&lt;ref&gt;{{Cite news|last=|first=|url=https://www.indiatoday.in/india/story/coronavirus-pandemic-outbreak-live-updates-new-cases-india-italy-1655866-2020-03-16#59513|title=Woman tests positive, Yavatmal Covid-19 count now 3|date=|work=India Today|access-date=|url-status=live}}&lt;/ref&gt; কেৰালাত আৰু ঘটনা ৰিপোৰ্ট কৰা হৈছে - দুটা [[মালাপ্পুৰম|মালাপ্পুৰমত]] আৰু এটা [[কাছাৰগড়|কাছাৰগড়ত]]।&lt;ref&gt;[https://english.mathrubhumi.com/news/kerala/coronavirus-confirmed-in-malappuram-kasaragod-total-positive-cases-rise-to-24-1.4619422 Coronavirus confirmed in Malappuram, Kasaragod; total positive cases rise to 24 | COVID-19| 24 positive cases of coronavirus in Kerala&lt;!-- Bot generated title --&gt;]&lt;/ref&gt; কৰ্ণাটকৰ এজন ৩২ বছৰয়া ব্যক্তি, লণ্ডনৰ হিথ্ৰোৰ পৰা একে ফ্লাইটত মাইণ্ড ট্ৰিৰ ভাইৰাছ আক্ৰান্ত ব্যাক্তিৰ সৈতে উভতি আহিছিলে, তেওঁ ধনাত্মক পৰীক্ষিত হৈছে।&lt;ref&gt;{{Cite news|last=|first=|url=https://www.thenewsminute.com/article/co-passenger-who-travelled-mindtree-techie-8th-covid-19-patient-karnataka-120363|title=Co-passenger who travelled with Mindtree techie is 8th COVID-19 patient in Karnataka|date=|work=The News Minute|access-date=|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

*'''১৭ মাৰ্চ''', মুম্বাইৰ এজন ৬৪ বছৰীয়া ব্যক্তি দেশৰ ভাইৰাছৰ চিকাৰ হয়।&lt;ref name=&quot;Death3&quot;&gt;{{Cite web |title=Coronavirus update: 64-year-old from Mumbai is India's third casualty|url=https://www.livemint.com/news/india/coronavirus-update-india-reports-third-death-11584423058483.html|website=Livemint|access-date=2020-03-17}}&lt;/ref&gt; [[ফ্ৰান্স]]ৰ পৰা উভতি অহা দুজন ব্যক্তি নইডা ধনাত্মক পৰীক্ষিত হয়।&lt;ref&gt;{{cite web |title=:2 more test positive from Noida, family quarantined| url=https://www.indiatoday.in/india/story/coronavirus-news-live-updates-india-delhi-italy-china-death-toll-confirmed-cases-europe-1656253-2020-03-17|website=indiatoday|author=|}}&lt;/ref&gt; [[লাদাখ|লাদাখত]] আৰু তিনটা ঘটনা পোৱা গৈছে - দুটা লেহৰ আৰু এটা [[কাৰ্গিল]] জিলাৰ।&lt;ref&gt;{{cite web |title=Coronavirus in India: 3 new Covid-19 cases reported in Ladakh | url=https://www.indiatoday.in/india/story/coronavirus-in-india-3-new-covid-19-cases-reported-in-ladakh-1656369-2020-03-17|website=indiatoday|author=|}}&lt;/ref&gt; ই ৩ বছৰীয়া কণ্যা আৰু তাৰ পিতা-মাতা উভয়ই মুম্বাইয়ে ধনাত্মক পৰীক্ষিত হয়েছিলেন।&lt;ref&gt;{{cite web |title=3-year-old tests positive for Covid-19 in Mumbai, both parents also infected. Maharashtra total now at 39 |url=https://www.indiatoday.in/india/story/3-year-old-tests-positive-for-covid-19-in-mumbai-both-parents-also-infected-maharashtra-total-now-at-39-1656173-2020-03-16 |website=India Today |accessdate=17 March 2020 |date=17 March 2020}}&lt;/ref&gt; পুডুচেৰিতে, ৬৮ বছৰীয়া এক মহিলা তেওঁ সংযুক্ত আৰব আমিৰাত ভ্ৰমণ কৰেছিলেন, ইই ছিল কেন্দ্ৰশাসিত অঞ্চলে প্ৰথম ৰিপোৰ্ট কৰা ঘটনা।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.indiatoday.in/india/story/puducherry-68-year-old-woman-who-travelled-to-uae-tests-positive-for-covid-19-first-case-in-ut-1656485-2020-03-17|title=Puducherry: 68-years-old woman who travelled to UAE tests positive for Covid-19, first case in UT|website=India Today|access-date=2020-03-17}}&lt;/ref&gt; কৰ্ণাটকেৰ কালাবুৰাগিতে, ৬৩ বছৰীয়া এজন চিকিৎসক, যিনি দেশৰ ভাইৰাছেৰ প্ৰথম মৃত ব্যক্তিৰ চিকিত্সা কৰেছিলেন,সেই ডাক্তাৰ ধনাত্মক পৰীক্ষিত হয়েছিলেন।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/karnataka-doctor-who-treated-coronavirus-infected-man-tests-positive/articleshow/74668969.cms|title=Karnataka doctor who treated Coronavirus-infected man tests positive|website=Economic Times|access-date=2020-03-17}}&lt;/ref&gt;নয়াদিল্লিতে আইটিবিপি পৃথক্কৰণ সুবিধাস্থলে ইটালি পৰা উভতি অহা পৃথকিকৃত দুই ব্যক্তি, ধনাত্মক পৰীক্ষিত হয়েছিলেন।&lt;ref&gt;{{Cite news|last=|first=|url=https://m.economictimes.com/news/politics-and-nation/covid-19-2-italy-returned-itbp-quarantine-inmates-test-positive/articleshow/74677856.cms|title=COVID-19: 2 Italy-returned ITBP quarantine inmates test positive|date=|work=Economic Times|access-date=|url-status=live}}&lt;/ref&gt; [[পশ্চিমবঙ্গ|পশ্চিমবঙ্গে]] ক’ৰ’ণাৰ ভাইৰাছেৰ প্ৰথম ধনাত্মক ঘটনা জানা গৈছে। ভাইৰাছ আক্ৰান্ত ব্যক্তি সম্প্ৰতি ইংল্যাণ্ড পৰা ওভটি এসেছেন। ক’ৰ’ণাৰ লক্ষণবোৰৰ কাৰণে, তাকে চৰকাৰী হাসপাতলৰ ই পৃথক ওয়াৰ্ডে ৰাখা হয়েছিল।&lt;ref&gt;{{cite web |title=West Bengal reports first coronavirus case: Man who went to London tests positive |url=https://www.indiatoday.in/india/story/west-bengal-first-positive-case-coronavirus-covid19-isolation-1656622-2020-03-17|website=India today|author=|}}&lt;/ref&gt;

*১৮ '''মাৰ্চ,''' পচিশোৰ্ধ এজন কণ্যা, যে সম্প্ৰতি [[ফ্ৰান্স]] আৰু [[নেদাৰল্যাণ্ডস]] গিয়েছিল, সে পুনেতে ধনাত্মক পৰীক্ষিত হৈছে।&lt;ref&gt;{{cite web |title=COVID-19: With a new case, tally in Pune district is 18 and 42 in Maharashtra |url=https://www.thehindu.com/news/national/covid-19-with-a-new-case-tally-in-pune-district-is-18-and-42-in-maharashtra/article31096831.ece |website=[[The Hindu]] |accessdate=18 March 2020 |date=18 March 2020}}&lt;/ref&gt; [[তেলেঙ্গানা]], [[যুক্তৰাজ্য]] পৰা উভতি অহা এক ব্যক্তিৰ ধনাত্মক পৰীক্ষাৰ মাধ্যমে ৰাজ্যেৰ ষষ্ঠ ঘটনাটি ৰিপোৰ্ট কৰিছে।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.thenewsminute.com/article/telangana-records-sixth-case-coronavirus-patient-had-travel-history-uk-120510|title=Sixth Case in Telangana|date=2020-03-18|website=The News Minute|url-status=live|archiveurl=|archivedate=|access-date=2020-03-18}}&lt;/ref&gt; [[নয়ডা|নয়ডায়]] [[গৌতম বুদ্ধ নগৰ জিলা|গৌতম বুদ্ধ নগৰ জিলাৰ]] এক ব্যক্তি যিনি [[ইন্দোনেশিয়া]] পৰা ওভটি আহিছিল তাৰো ধনাত্মক পৰীক্ষা হৈছে।&lt;ref&gt;{{cite web |title=Coronavirus LIVE Updates: 4th case of COVID-19 reported in Noida; 2 more cases in Bengaluru| url=https://www.moneycontrol.com/news/world/coronavirus-live-updates-covid-19-pandemic-maharashtra-delhi-pune-mumbai-karnataka-kerala-bengal-death-toll-5044481.html|website=moneycontrol|author=|}}&lt;/ref&gt;[[কৰ্ণাটক|কৰ্ণাটকেৰ]] আৰও দুটি ঘটনাৰ খবৰ পোৱা গৈছে, [[আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ]] পৰা ওলটি অহা ৫৬ বছৰীয়া এক ব্যক্তি আৰু [[স্পেন]] পৰা ওলটি অহা ২৬ বছৰীয়া এক মহিলা। .&lt;ref&gt;{{cite web|title= Two more positive coronavirus cases reported in Bengaluru|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/bengaluru/two-more-positive-coronavirus-cases-reported-in-bengaluru/articleshow/74689486.cms|website=timesofindia.indiatimes.com|access-date=18 March 2020}}&lt;/ref&gt; [[তামিলনাড়ু|তামিলনাড়ুতে]] ভাইৰাছেৰ দ্বিতীয় ধনাত্মক ঘটনাটি জানা গৈছে যে নতুন দিল্লিৰ একজন ৰোগী ট্ৰেনেৰ মাধ্যমে [[চেন্নাই]] গিয়েছিলেন।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.news18.com/news/india/tamil-nadu-reports-second-case-of-coronavirus-patient-travelled-to-chennai-from-delhi-2541843.html|title=Tamil Nadu Reports Second Case of Coronavirus, Patient Travelled to Chennai from Delhi|last=|first=|date=|website=News18|url-status=live|archiveurl=|archivedate=|access-date=18 March 2020}}&lt;/ref&gt;[[ৰাজস্থান|ৰাজস্থানে]] [[ঝুনঝুনু|ঝুনঝুনুৰ]] এক দম্পতী আৰু তাদেৰ ২ বছৰৰ কণ্যাকে নিয়ে আৰও তিনটি সংক্ৰমণেৰ ঘটনা হৈছে, তৰা ইটালি পৰা ওভটিছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.indiatvnews.com/news/india/coronavirus-positive-cases-rajasthan-jhunjhunu-covid-19-599454|title=Coronavirus: 3 of family test positive in Rajasthan's Jhunjhunu|website=indiatvnews.com|access-date=19 March 2020}}&lt;/ref&gt;

*'''১৯ মাৰ্চ''', [[পঞ্জাব|পঞ্জাবৰ]] ৭২ বছৰীয়া এক ব্যক্তি যিনি [[জাৰ্মানী]] থেকে [[ইটালী]] হয়ে ফিৰে আহিছিল, তিনি দেশৰ ভাইৰাছ সংক্ৰমণেৰ চতুৰ্থ মৃত ব্যক্তি।&lt;ref name=&quot;Death4&quot;&gt;{{cite web|url=https://www.indiatoday.in/india/story/72-year-old-punjab-man-who-passed-away-tests-positive-for-coronavirus-he-had-returned-from-italy-1657432-2020-03-19|title=72-year-old Punjab man who passed away tests positive for coronavirus; he had returned from Italy|website=India Today|accessdate=19 March 2020}}&lt;/ref&gt; চণ্ডীগড়ে যুক্তৰাজ্য পৰা উভতি অহা একজন ২৩ বছৰীয়া মহিলা ধনাত্মক পৰীক্ষিত হৈছে।&lt;ref&gt;{{cite web |title=23-year-old woman has tested positive for COVID-19 in Chandigarh. |url=https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/23-year-old-woman-has-tested-positive-for-covid-19-in-chandigarh/videoshow/74702497.cms |website=Economic Times |accessdate=19 March 2020}}&lt;/ref&gt; মুম্বইযাৰ দুই মহিলা - [[যুক্তৰাজ্য]] পৰা ওলটি অহা ২২ বছৰীয়া আৰু দুবাই পৰা ওলটি অহা উল্লাসনগৰৰ এক ৪৯ বছৰীয়া বাসিন্দা ধনাত্মক পৰীক্ষিত হৈছে।&lt;ref&gt;{{cite web |title=2 women test positive for coronavirus in Mumbai, Maharashtra count 47 |url=https://www.moneycontrol.com/news/india/2-women-test-positive-for-coronavirus-in-mumbai-maharashta-count-47-5049721.html |website=Money Control |accessdate=19 March 2020}}&lt;/ref&gt; [[ছত্তিশগড়|ছত্তিশগড়ত]] সংক্ৰমণৰ প্ৰথম ঘটনাটো ঘটে যেতিয়া ৰায়পুৰৰ ২৩ বছৰীয়া এগৰাকী মহিলা যুক্তৰাজ্যৰ লণ্ডনৰ পৰা উভতি আহে।&lt;ref&gt;{{cite web |title=Chhattisgarh Reports 1st Case as London-return Woman Tests Positive for Coronavirus |url=https://www.news18.com/news/india/chhattisgarh-reports-1st-case-as-london-return-woman-tests-positive-for-coronavirus-2542475.html |website=News18 |accessdate=19 March 2020}}&lt;/ref&gt; উত্তৰপ্ৰদেশত আৰু দুজন লোক ধনাত্মক পৰীক্ষিত হৈছে - এজন লক্ষ্ণৌযাৰ আৰু আনজন লক্ষিমপুৰ খেৰি জিলাৰ।&lt;ref&gt;{{cite web |title=Coronavirus outbreak live updates |url=https://timesofindia.indiatimes.com/india/coronavirus-live-updates-total-number-of-coronavirus-cases-in-india-rises-march-19-2020/liveblog/74701641.cms |website=Times of India |accessdate=19 March 2020}}&lt;/ref&gt; কৰ্ণাটকৰ [[কোডাগু জিলা]]ৰ এজন ব্যক্তি ধনাত্মক পৰীক্ষিত হৈছে।&lt;ref&gt;{{cite web |title=Coronavirus: One tests positive in Kodagu, Karnataka, state count at 15 |url=https://www.livemint.com/news/india/coronavirus-one-tests-positive-in-kodagu-karnataka-state-count-at-15-11584598997688.html |website=Livemint |accessdate=19 March 2020}}&lt;/ref&gt; আয়াৰল্যাণ্ড পৰা ওলটি অহা ২১ বছৰীয়া এক শিক্ষাৰ্থী [[তামিলনাড়ু|তামিলনাড়ুতে]] ধনাত্মক পৰীক্ষিত হৈছে।&lt;ref&gt;{{cite web |title=Coronavirus LIVE: India's death toll rises to four |url=https://www.business-standard.com/article/health/coronavirus-live-updates-total-covid-19-cases-in-india-death-toll-latest-news-global-market-crash-recession-120031900563_1.html |website=Business Standard |accessdate=19 March 2020}}&lt;/ref&gt; উত্তৰ প্ৰদেশৰ নয়ডায় একজন এইচচিএল কৰ্মচাৰী, যি আন্তৰ্জাতিক ভ্ৰমণ কৰি ওভটি আহিছিল, ধনাত্মক পৰীক্ষিত হৈছে।&lt;ref&gt;{{cite web |title=HCL employee in Noida tests positive for Covid-19, cases in UP reach 19 |url=https://www.hindustantimes.com/india-news/hcl-employee-in-noida-tests-positive-for-covid-19-cases-in-up-reach-17/story-ohYtiJ2wKalLqgU86aNHYO.html |website=Hindustan Times |accessdate=19 March 2020}}&lt;/ref&gt;

*'''২০ মাৰ্চ''', লণ্ডনৰ পৰা ওলটি অহা বলিউড সংগীতশিল্পী, [[কণিকা কাপুৰ]] লক্ষ্ণৌত ধনাত্মক পৰীক্ষিত হৈছে।&lt;ref&gt;{{cite web |title=Baby Doll singer Kanika Kapoor tests coronavirus positive. She hid travel history, threw party at 5-star| url=https://www.indiatoday.in/movies/bollywood/story/baby-doll-singer-kanika-kapoor-tests-coronavirus-positive-she-hid-travel-history-threw-party-at-5-star-1657811-2020-03-20|website=indiatoday|author=|}}&lt;/ref&gt; ৬৯ বছৰীয়া এক ইটালীয় ব্যক্তি যি আগে ক’ৰ’ণাভাইৰাছৰ পৰা সুস্থ হৈছিল, ৰাজস্থানত হৃদৰোগৰ বাবে মৃত্যু হয়।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.indiatoday.in/india/story/coronavirus-in-india-italian-tourist-who-had-recovered-from-covid-19-dies-of-heart-attack-1657770-2020-03-20|title=Italian tourist, who had recovered from Covid-19, dies of heart attack|website=www.indiatoday.in|language=en|access-date=2020-03-20}}&lt;/ref&gt; গুজৰাটত প্ৰথম দুটা ঘটনা ৰিপোৰ্ট কৰিছে, [[চুৰাট]] চহৰৰ এগৰাকী মহিলা যি [[নিউ ইয়ৰ্ক]]ৰ পৰা ওভটি আহিছিল আৰু ৰাজকোটৰ এক ব্যক্তি যি [[মক্কা]]ৰ পৰা ওভটি আহিছিল, দুয়োজন ধনাত্মক পৰীক্ষিত হৈছে।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://m.economictimes.com/news/politics-and-nation/gujarat-reports-first-coronavirus-cases-two-infected/articleshow/74717532.cms|title=Coronavirus in gujarat: Gujarat reports first coronavirus cases; two infected - The Economic Times|website=www.economictimes.com|access-date=2020-03-20}}&lt;/ref&gt; [[তেলেঙ্গানা]]ত দহটা নতুন ঘটনাৰ কথা পোহৰলৈ আহে, সাতজন ইণ্ডোনেছিয়, [[স্কটলেণ্ড]]ৰ পৰা উভতি অহা এজন ২২ বছৰীয়া ব্যক্তি,&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/hyderabad/coronavirus-cases-spike-in-telangana-8-positive-in-one-day/articleshow/74701855.cms|title=Coronavirus cases spike in Telangana, 8 positive in one day - Times of India|website=The Times of India|language=en|access-date=2020-03-20}}&lt;/ref&gt; আৰু [[লণ্ডন]] পৰা ওলটি অহা দু'জন ব্যক্তিৰ পৰীক্ষা ধনাত্মক পোৱা গৈছে।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.livemint.com/news/india/coronavirus-telangana-reports-2-fresh-case-total-at-16-now-11584674573242.html|title=Coronavirus: Telangana reports 2 fresh case, total at 16 now|last=Lasania|first=Yunus Y.|date=2020-03-20|website=www.livemint.com|language=en|access-date=2020-03-20}}&lt;/ref&gt; উত্তৰ প্ৰদেশৰ লক্ষ্ণৌত আৰু চাৰিজন লোক ধনাত্মক পৰীক্ষিত হৈছে - যাৰ ভিতৰত তিনজন পূৰ্ব-সংক্ৰামিত চিকিৎসকৰ সৈতে সম্পৰ্কিত আৰু এজন উপসাগৰীয় অঞ্চলত ভ্ৰমণৰ ইতিহাস আছে।&lt;ref&gt;{{Cite news|last=|first=|url=https://www.firstpost.com/health/coronavirus-outbreak-live-updates-covid-19-india-noida-mumbai-bangalore-cases-count-alert-novel-latest-news-today-bird-flu-virus-8165681.html|title=Coronavirus outbreak LIVE Updates: Ram Navami celebrations cancelled in Ayodhya; 4 test positive in Lucknow|date=|work=Firstpost|access-date=|url-status=live}}&lt;/ref&gt; তৃতীয় ঘটনাটো পঞ্জাবৰ মোহালিত প্ৰকাশিত হৈছে যত যুক্তৰাজ্যৰ পৰা ওলটি অহা ৬৮ বছৰীয়া মহিলা ধনাত্মক পৰীক্ষিত হৈছে।&lt;ref&gt;[https://www.indiatvnews.com/news/india/coronavirus-positive-case-punjab-mohali-covid-19-599835 Coronavirus positive case in Mohali, Total 3 in Punjab] ''India TV''. Retrieved 20 March 2020.&lt;/ref&gt; পশ্চিমবঙ্গৰ কলকাতাত আৰু এজন ব্যক্তি ধনাত্মক পৰীক্ষিত হৈছে, তেওঁ যুক্তৰাজ্যৰ পৰা উভতি অহা এজন ২০ বছৰীয়া ব্যক্তি।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.livemint.com/news/india/coronavirus-update-20-year-old-tests-positive-in-kolkata-11584683374171.html|title=Coronavirus update: 20-year-old tests positive in Kolkata|date=2020-03-20|website=Livemint|language=en|access-date=2020-03-20}}&lt;/ref&gt; [[লণ্ডন]] ভ্ৰমণৰ ইতিহাস সহ [[তেলেঙ্গানা]]ত এজনী ১৮ বছৰৰ কিশোৰী ধনাত্মক পৰীক্ষিত হৈছে।&lt;ref&gt;{{Cite news|last=|first=|url=https://timesofindia.indiatimes.com/india/coronavirus-live-news-updates-total-number-of-confirmed-coronavirus-cases-in-india-20-march-2020/liveblog/74721127.cms|title=Coronavirus Live Updates: PM Modi discusses ways to check spread of coronavirus with chief ministers|date=|work=Times of India|access-date=|url-status=live}}&lt;/ref&gt;[[মহাৰাষ্ট্ৰ|মহাৰাষ্ট্ৰত]] আৰু তিনটা সংক্ৰমণৰ খবৰ পোৱা গৈছে - [[মুম্বাই]], [[পুনে]] আৰু [[পিম্পৰি চিঞ্চুৱাড়]]ত এজনকৈ।&lt;ref&gt;{{Cite news|last=|first=|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/mumbai/live-updates-coronavirus-in-india-maharashtra-punjab-delhi-telangana-karnataka-kerala/liveblog/74722161.cms|title=Coronavirus in India live updates: All Delhi malls to be closed|date=|work=Times of India|access-date=|url-status=live}}&lt;/ref&gt;[[হিমাচল প্ৰদেশ|হিমাচল প্ৰদেশত]] ক’ৰ’ণা ভাইৰাছৰ দুজনৰ ক্ষেত্ৰত ধনাত্মক প্ৰমাণ পোৱা গৈছে।&lt;ref&gt;{{cite web |title=Himachal Pradesh reports its first two cases of coronavirus| url=https://www.indiatvnews.com/news/india/himachal-pradesh-reports-its-first-two-cases-of-coronavirus-600025|website=indiatvnews|author=|}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=Two patients test coronavirus positive in Himachal| url=https://www.outlookindia.com/newsscroll/amp/two-patients-test-coronavirus-positive-in-himachal/1774701|website=outlook india|author=|}}&lt;/ref&gt;। [[কেৰালা|কেৰালাত]] বাৰটা সংক্ৰমণৰ ঘটনা ধনাত্মক বুলি জনা গৈছে- ৫জন [[Ernakulam]]ৰ পৰা, ৬জন [[Kasaragod]]ৰ পৰা আৰু এজন [[Palakkad]]ৰ পৰা।&lt;ref&gt;{{Cite news|last=|first=|url=https://m.economictimes.com/news/politics-and-nation/five-foreigners-test-positive-for-coronavirus-in-kerala/articleshow/74734485.cms|title=12 fresh COVID-19 cases in Kerala, total goes up to 37|date=|work=Economic Times|access-date=|url-status=live}}&lt;/ref&gt;ৰাজস্থানৰ ভিলোৱাৰাত ছজন ধনাত্মক পোৱা গৈছে।&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.newindianexpress.com/nation/2020/mar/20/curfew-imposed-in-rajasthans-bhilwara-district-as-nine-test-positive-for-coronavirus-2119391.html|title=Curfew imposed in Rajasthan's Bhilwara district as nine test positive for coronavirus|website=www.newindianexpress.com|access-date=20 March 2020}}&lt;/ref&gt; স্পেইনৰ পৰা ওলটি অহা এক দম্পতী জয়পুৰত ধনাত্মক পৰীক্ষিত হৈছে।&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/jaipur/2-test-positive-in-spain-take-total-cases-to-9-in-raj/articleshow/74720550.cms|title=Two test positive in Spain, take total coronavirus cases to 9 in Rajasthan|website=Times of India|access-date=20 March 2020}}&lt;/ref&gt;

*'''২১ মাৰ্চ''', নইডাত চুপাৰটেক কেপটাউন ছছাইটিত এটা ঘটনা নিশ্চিত হৈছে।&lt;ref&gt;{{Cite news|last=|first=|url=https://www.indiatvnews.com/news/india/noida-coronavirus-supertech-cape-town-society-in-lockdown-covid19-case-600131|title=Noida society in lockdown after confirmed COVID-19 case|date=|work=India TV|access-date=|url-status=live}}&lt;/ref&gt; পশ্চিমবঙ্গত স্কটলেণ্ড ভ্ৰমণৰ ইতিহাস থকা এগৰাকী মহিলাৰ সংক্ৰমণ সেই ৰাজ্যৰ তৃতীয় ঘটনা।&lt;ref&gt;{{Cite news|last=|first=|url=https://www.deccanherald.com/national/east-and-northeast/west-bengal-reports-third-covid-19-positive-case-815992.html|title=West Bengal reports third COVID-19 positive case|date=|work=Deccan Herald|access-date=|url-status=live}}&lt;/ref&gt; পঞ্জাবৰ ক’ৰ’ণাভাইৰাছ ধনাত্মক ক্ষেত্ৰত সংখ্যা ১৩ লৈ বৃদ্ধি হয়।&lt;ref&gt;[https://www.ptcnews.tv/coronavirus-punjab-cases-mohali-hoshiarpur-moranwali-village-amritsar-en/ Coronavirus cases in Punjab increses to 13] ''PTC NEWS''. Retrieved 21 March 2020.&lt;/ref&gt; ৰাজস্থানত ছটা নতুন ঘটনাৰ খবৰ পোৱা গৈছে - ভিলোৱাৰাৰ পৰা পাঁচটা আৰু জয়পুৰৰ এটা।&lt;ref&gt;{{cite web |title=Coronavirus: 6 new cases reported in Rajasthan| url=https://www.deccanherald.com/national/west/coronavirus-6-new-cases-reported-in-rajasthan-816007.html|website=Deccan Herald|author=}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=Coronavirus: 6 new cases reported in Rajasthan| url=https://www.indiatvnews.com/news/india/coronavirus-six-new-cases-reported-in-rajasthan-covid-19-600127|website=Indiatv|author=|}}&lt;/ref&gt; কৰ্ণাটকত আৰু তিনিটা ধনাত্মক ঘটনা নিশ্চিত হৈছে।&lt;ref&gt;{{cite web |title=Coronavirus in Karnataka: 3 more positive cases confirmed, takes total to 18 cases| url=https://www.indiatvnews.com/news/india/coronavirus-karnataka3-more-positive-cases-confirmed-600196|website=India tv|author=}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=Three new coronavirus cases in Karnataka| url=https://www.outlookindia.com/newsscroll/three-new-coronavirus-cases-in-karnataka-total-number-of/1775181|website=outlookindia|author=|}}&lt;/ref&gt; তামিলনাড়ুত আৰু তিনিটা ধনাত্মক ঘটনা নিশ্চিত হৈছে।&lt;ref&gt;{{cite web |title=Coronavirus: 3 foreign nationals test positive for COVID-19 in Tamil Nadu, tally goes up to 6| url=https://www.indiatvnews.com/news/india/coronavirus-3-foreign-nationals-test-positive-for-covid-19-in-tamil-nadu-tally-goes-up-to-6-600251|website=indatv|author=|}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=Coronavirus Three more test positive for COVID-19 in Tamil Nadu
| url=https://www.thehindu.com/news/national/tamil-nadu/coronavirus-three-more-test-positive-for-covid-19-in-tamil-nadu/article31128870.ece|website=The Hindu|author=}}&lt;/ref&gt;

*'''২২ মাৰ্চ''', আৰু তিনিজনৰ মৃত্যু হয় - মুম্বাইৰ ৬৩ বছৰীয়া এজন ব্যক্তি&lt;ref&gt;{{Cite news|last=|first=|url=https://m.hindustantimes.com/india-news/covid-19-update-one-more-succumbs-to-coronavirus-in-mumbai-death-toll-reaches-5/story-IJE7BpJI2vgVfZpyOsX7jI.html|title=63-year-old Covid-19 patient dies in Mumbai, death toll in India at 5: Officials|date=|work=Hindustan Times|access-date=|url-status=live}}{{Dead link|date=May 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;, পাটনাৰ ৩৮ বছৰীয়া এজন ব্যক্তি&lt;ref&gt;{{Cite news|last=|first=|url=https://m.economictimes.com/news/politics-and-nation/38-year-old-man-having-coronavirus-dies-in-patnas-aiims-hospital/articleshow/74757682.cms|title=38-year-old man having coronavirus dies in Patna's AIIMS hospital|date=|work=Economic Times|access-date=|url-status=live}}&lt;/ref&gt; আৰু চুৰাটৰ ৬৪ বছৰীয়া এজন ব্যক্তি।&lt;ref&gt;{{Cite news|last=|first=|url=https://www.newsnation.in/cities/ahmedabad/coronavirus-pandemic-67-year-old-man-dies-in-gujarats-surat-death-toll-in-india-rises-to-7-256813.html|title=Coronavirus Pandemic {{!}} 67-Year-Old Man Dies In Gujarat's Surat, Death Toll In India Rises To 7|date=|work=News Nation|access-date=|url-status=live}}&lt;/ref&gt; কৰ্ণাটকত, সাম্প্ৰতিক বিদেশ ভ্ৰমণৰ ইতিহাসসহ এজন ৩৩বছৰীয়া ব্যক্তি ধনাত্মক পৰীক্ষিত হৈছে।&lt;ref&gt;{{Cite news|last=|first=|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/coronavirus-cases-in-india-live-news-latest-updates-march22/liveblog/74754630.cms|title=Coronavirus News Live Updates: Air India flight brings back 263 Indian students from virus-hit Rome|date=|work=Economic Times|access-date=|url-status=live}}&lt;/ref&gt; মহাৰাষ্ট্ৰত আৰু দহজন ধনাত্মক পৰীক্ষিত হৈছে - ছটা মুম্বাইৰ আৰু পুনেৰ চাৰিটা, ইয়াৰ ভিতৰত পাঁচটা স্থানীয় সংক্ৰমণৰ মাধ্যমে সংক্ৰমিত হৈছিল আৰু অন্য পাঁচজনৰ বিদেশ ভ্ৰমণৰ ইতিহাস আছিল।&lt;ref&gt;{{Cite news|last=|first=|url=https://m.hindustantimes.com/india-news/coronavirus-10-more-people-test-positive-for-covid-19-in-maharashtra-total-jumps-to-74/story-CU1gTsDxVPMi5C2RB5WYkL.html|title=Coronavirus: 10 more test positive for Covid-19 in Maharashtra, total jumps to 74|date=|work=Hindustan Times|access-date=|url-status=live}}{{Dead link|date=May 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt; পঞ্জাবত আৰু সাতজনৰ সংক্ৰমণ নিশ্চিত হৈছে, এই সকল, পূৰ্ববৰ্তী সপ্তাহত ভাইৰাছ আক্ৰান্ত হোৱা [[পাথলাওয়া]] গাঁৱৰ ৭০ বছৰীয়া ব্যক্তিৰ সংস্পৰ্শলৈ আহিছিল।&lt;ref&gt;{{Cite news|last=|first=|url=https://m.hindustantimes.com/india-news/coronavirus-7-more-test-positive-for-covid-19-in-sbs-nagar-punjab-toll-touches-21/story-g5yplHLS1Eadb3CcnM9MwJ.html|title=Coronavirus: 7 more test positive for Covid-19 in SBS Nagar, Punjab toll touches 21|date=|work=Hindustan Times|access-date=|url-status=live}}{{Dead link|date=May 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt; গুজৰাটত আৰু চাৰিটা ঘটনাৰ খবৰ পোৱা গৈছে - দুটি আহমেদাবাদ আৰু গান্ধিনগৰ থেকে।&lt;ref&gt;{{Cite news|last=|first=|url=https://m.economictimes.com/news/politics-and-nation/four-new-covid-19-cases-in-gujarat-total-goes-up-to-18/articleshow/74758543.cms|title=Four new coronavirus cases in Gujarat; total goes up to 18|date=|work=Economic Times|access-date=|url-status=live}}&lt;/ref&gt;তেলেঙ্গানাৰ, অন্ধ্ৰ প্ৰদেশৰ গুণ্টুৰ জিলাৰ ২৪ বছৰীয়া এজন ব্যক্তি ধনাত্মক পৰীক্ষিত হৈছে।&lt;ref&gt;{{Cite news|last=|first=|url=https://m.economictimes.com/news/politics-and-nation/one-fresh-case-of-covid-19-in-telangana-total-rises-to-22/articleshow/74758212.cms|title=One fresh case of coronavirus in Telangana; total rises to 22|date=|work=Economic Times|access-date=|url-status=live}}&lt;/ref&gt; কৰ্ণাটকত আৰু ১৫জন ধনাত্মক পৰীক্ষিত হৈছে।&lt;ref&gt;{{cite web|title=15 new COVID-19 cases in Kerala; 64 under treatment|url=https://english.mathrubhumi.com/mobile/news/kerala/15-new-covid-19-cases-in-kerala-64-under-treatment-1.4636013|website=English.mathrubhumi|author=|5=}}{{Dead link|date=July 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;ৰাজস্থানত তিনিটা নতুন ঘটনী হৈছে - ভিলোৱাৰা, ঝুনঝুনু আৰু যোধপুৰৰ প্ৰতিটো স্থানত এটাকৈ।&lt;ref&gt;{{Cite news|last=|first=|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/coronavirus-cases-in-india-live-news-latest-updates-march23/liveblog/74765889.cms|title=Coronavirus News Live Updates: Man who recovered from COVID-19 dies in Mumbai; Bloodbath on D-Street|date=|work=Economic Times|access-date=|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

*'''২৩ মাৰ্চ''' কলকাতাৰ এজন ৫৫ বছৰীয়া ব্যক্তি আৰু হিমাচল প্ৰদেশৰ কাংৰা জিলাৰ তিব্বতি শৰণাৰ্থী ভাইৰাছৰ দ্বাৰা সংক্ৰমিত হয়।&lt;ref&gt;{{Cite news|last=|first=|url=https://www.indiatoday.in/india/story/coronavirus-in-india-55-year-old-man-dies-of-covid-19-in-kolkata-toll-at-8-now-1658773-2020-03-23|title=Coronavirus in India: 55-year-old man dies of Covid-19 in Kolkata, toll at 9 now|date=|work=India Today|access-date=|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|last=|first=|url=https://www.indiatvnews.com/news/india/breaking-himachal-pradesh-reports-first-death-due-to-coronavirus-600840|title=Himachal Pradesh reports first death due to coronavirus, national death toll now 9|date=|work=India TV|access-date=|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ফিলিপাইনৰ ৬৮ বছৰীয়া এজন ব্যক্তি ভাইৰাছৰ পৰা প্ৰাথমিক অবস্থাত সুস্থ হোৱাৰ পিছত মুম্বাইত মৃত্যু ঘটে।&lt;ref&gt;{{Cite news|last=|first=|url=https://www.indiatoday.in/india/story/eighth-coronavirus-death-in-india-philippines-man-dies-in-mumbai-1658618-2020-03-23|title=8th coronavirus death in India: Philippines man dies in Mumbai after initial recovery|date=|work=India Today|access-date=|url-status=live}}&lt;/ref&gt;কেৰালাত ২৮টা নতুন ঘটনাৰ খবৰ পোৱা গৈছে - [[কাছাৰগোদ জিলা]]ৰ ১৯টা, [[কান্নুৰ]]ৰ পাঁচটা, পাঠামথিত্তৰ এটা, দুটা কৰ্ণাকুলামৰ আৰু এটি ত্ৰিসুৰৰ।&lt;ref&gt;{{cite web |title=Kerala announces lockdown till March 31 as 28 fresh Covid-19 cases reported| url=https://www.indiatoday.in/india/story/kerala-announces-lockdown-till-march-31-as-28-fresh-covid-19-cases-reported-1658835-2020-03-23|website=Indiatoday|author=|}}&lt;/ref&gt;

*'''২৪ মাৰ্চ''', সংযুক্ত আৰব আমিৰাতৰ এজন ৬৫ বছৰীয়া ব্যক্তি মুম্বাইত মৃত্যু হৈছে, তেওঁ ভাৰতত ভাইৰাছৰ দশম চিকাৰ হৈছে।&lt;ref&gt;{{cite web |title=Maharashtra Death Toll Due to COVID-19 Rises to 3 As 65-Year-Old Coronavirus Patient From UAE Dies in Kasturba Hospital| url=https://www.latestly.com/india/news/maharashtra-death-toll-due-to-covid-19-rises-to-3-as-65-year-old-coronavirus-patient-from-uae-dies-in-kasturba-hospital-1630839.html|website=latestly|author=|}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=Coronavirus update: 65-year-old dies in Mumbai, death toll in India rises to 10| url=https://www.livemint.com/news/india/coronavirus-update-65-year-old-dies-in-mumbai-death-toll-in-india-rises-to-10-11585033975530.html|website=livemint|author=|}}&lt;/ref&gt; কেৰালাৰ কোজিকোডত আৰু দুটা ঘটনাৰ খবৰ পোৱা গৈছে - আবুধাবিৰ পৰা ওলটি অহা ৪২ বছৰীয়া এজন ব্যক্তি আৰু চেৰাপুৰামৰ ২৭ বছৰীয়া এজন ব্যক্তি।&lt;ref&gt;{{Cite news|last=|first=|url=https://m.timesofindia.com/city/kozhikode/two-persons-test-positive-for-coronavirus-in-kozhikode/articleshow/74762444.cms|title=Two persons test positive for coronavirus in Kozhikode|date=|work=Times of India|access-date=|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ভাৰতৰ উত্তৰ-পূৰ্বৰ মণিপুৰত প্ৰথম ঘটনাৰ কথা জনা যায়।&lt;ref&gt;{{cite web |title=First coronavirus case reported in Northeast, [[Manipur]] woman tests positive after UK travel| url=https://www.indiatoday.in/india/story/first-coronavirus-cases-reported-in-northeast-manipur-1658959-2020-03-24|website=indiatoday|author=|}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=Manipur Woman Who Returned From UK Has Coronavirus, 1st In North-East| url=https://www.ndtv.com/india-news/first-coronavirus-case-in-north-east-woman-who-returned-from-uk-tests-positive-in-manipur-2199615?amp=1&amp;akamai-rum=off|website=ndtv india|author=|}}&lt;/ref&gt; মহাৰাষ্ট্ৰত আৰু তিনিটা ধনাত্মক ঘটনা পোৱা গৈছে।&lt;ref&gt;{{cite web |title=Maharashtra COVID-19 positive cases rise to 101| url=https://www.indiatvnews.com/news/india/maharashtra-covid-19-positive-cases-rise-to-101-satara-health-department-600956|website=indiatv|author=|}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=Coronavirus Pandemic Latest Updates: Total number of positive cases reaches 101 in Maharashtra; North-east records 1st case| url=https://english.jagran.com/india/coronavirus-pandemic-live-news-updates-march-24-india-lockdown-public-transport-suspended-number-of-cases-patient-count-death-toll-health-ministry-covid19-10009971|website=English.jagran|author=|}}&lt;/ref&gt;তেলেঙ্গানাৰ কোকাপেট, চাঁদ নগৰ, বেগমপেটত আৰু তিনিটা ধনাত্মক ঘটনা জানা গৈছে।&lt;ref&gt;{{cite web |title=Telangana COVID-19 cases rise to 35; 3 new cases reported from Kokapet, Chand Nagar, Begumpet| url=https://www.indiatvnews.com/news/india/telangana-covid-19-cases-rise-to-35-3-new-cases-reported-from-kokapet-chand-nagar-begumpet-601016|website=indiatv|author=|}}&lt;/ref&gt; মালয়েছিয়াত আবদ্ধ হৈ থকী ১১৩জন ভাৰতীয় যাত্ৰীক চেন্নাই এয়াৰ এছিয়াৰ ফ্লাইটৰ দ্বাৰা ওভতাই অনা হৈছে। ১১৩ জনৰ ভিতৰত ৯জন ধনাত্মক লক্ষণযুক্ত যাত্ৰীক চিকিৎসালয়ত ভৰ্তি কৰা হৈছে, বাকী ১০৪ জনক তাম্বৰামৰ ভাৰতীয় বিমানবাহিনীৰ পৃথক্কৰণ সুবিধাকেন্দ্ৰত পৃথক ভাবে ৰখা হৈছে।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.livemint.com/news/india/coronavirus-in-tamil-nadu-113-indians-brought-from-malaysia-9-hospitalised-11585025368669.html|title=Coronavirus in Tamil Nadu: 113 Indians brought from Malaysia, 9 hospitalised|last=|first=|date=2020-03-24|website=Livemint|language=en|url-status=live|archiveurl=|archivedate=|access-date=24 March 2020}}&lt;/ref&gt;

*'''২৫ মাৰ্চ,''' তামিলনাডুৰ মাদুৰাইৰ এজন ৫৪ বছৰ বয়সীয়া ব্যক্তি, মধ্য প্ৰদেশৰ ইণ্ডুৰৰ এগৰাকী ৬৫ বছৰ বয়সীয়া মহিলা আৰু গুজৰাটৰ আহমেদাবাদৰ এগৰাকী ৮৫ বছৰ বয়সীয়া মহিলা ক্ৰমে একাদশ, দ্বাদশ আৰু ত্ৰয়োদশ চিকাৰ হয়।&lt;ref&gt;{{Cite news|last=|first=|url=https://www.indiatoday.in/india/story/85-year-old-woman-dies-of-coronavirus-in-ahmedabad-india-s-death-toll-now-at-12-1659731-2020-03-25|title=85-year-old woman dies of coronavirus in Ahmedabad. India's death toll now at 12|date=|work=India Today|access-date=|url-status=live}}&lt;/ref&gt; গুজৰাটৰ পৰা অহা [[পাটনা]], [[বিহাৰ]]ৰ এজন ২৯ বছৰ বয়সীয়া ব্যক্তি ধনাত্মক পৰীক্ষিত হয়।&lt;ref&gt;{{cite web |title=One more tests positive for COVID-19 in Bihar| url=https://www.outlookindia.com/newsscroll/one-more-tests-positive-for-covid19-in-bihar/1779284|website=outlookindia|author=|}}&lt;/ref&gt; গুজৰাটত আৰু তিনিটা ধনাত্মক ঘটনা নিশ্চিত হয়, ইয়াৰে দুটা স্থানীয় সংক্ৰমণ।&lt;ref&gt;{{cite web |title=3 new coronavirus cases in Gujarat; total rises to 38| url=https://m.economictimes.com/news/politics-and-nation/3-new-covid-19-cases-in-gujarat-total-rises-to-38/articleshow/74804864.cms|website=Economic Times|author=|}}&lt;/ref&gt; মধ্য প্ৰদেশৰ এজন সাংবাদিক&lt;ref&gt;{{cite web |title=Covid-19: Journo who was at Kamal Nath's last presser as CM tests positive| url=https://www.indiatoday.in/india/story/coronavirus-journalist-tests-positive-mp-kamal-nath-press-conference-1659519-2020-03-25|website=indiatoday|author=|}}&lt;/ref&gt;, তামিলনাডুৰ পাঁচজন - চাৰিজন [[ইণ্ডোনেছিয়া]]ন আৰু তেওঁলোকৰ গাইড&lt;ref&gt;{{cite web |title=Tamil Nadu reports five new coronavirus cases; tally goes up to 23| url=https://m.economictimes.com/news/politics-and-nation/tamil-nadu-reports-five-new-coronavirus-cases-tally-goes-up-to-23/articleshow/74810591.cms|website=Economic Times|author=|}}&lt;/ref&gt;, মহাৰাষ্ট্ৰৰ ছজন&lt;ref&gt;{{Cite news|last=|first=|url=https://www.devdiscourse.com/article/headlines/976134-covid-19-maharashtra-tally-122-six-more-test-positive|title=COVID-19: Maharashtra tally 122; six more test positive|date=|work=Devdiscourse|access-date=|url-status=live|archivedate=2020-03-25|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200325140755/https://www.devdiscourse.com/article/headlines/976134-covid-19-maharashtra-tally-122-six-more-test-positive|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt; আৰু এগৰাকী ৬৫ বছৰ বয়সীয়া মহিলা ধনাত্মক পৰীক্ষিত হয়।&lt;ref&gt;{{Cite news|last=|first=|url=https://www.indiatoday.in/india/story/maharashtra-hawker-mumbai-prabhadevi-test-positive-coronavirus-1659728-2020-03-25|title=Maharashtra: Hawker in Mumbai's Prabhadevi tests positive for coronavirus|date=|work=India Today|access-date=|url-status=live}}&lt;/ref&gt;
*
*'''২৬ মাৰ্চ,''' জম্মু আৰু কাশ্মিৰৰ এজন ৬৫ বছৰ বয়সীয়া ব্যক্তি&lt;ref&gt;{{Cite news|last=|first=|url=https://www.indiatoday.in/india/story/kashmir-reports-first-coronavirus-death-1659822-2020-03-26|title=Man dies of coronavirus in Kashmir after attending Islamic congregation with Indonesians|date=|work=India Today|access-date=|url-status=live}}&lt;/ref&gt;, গুজৰাটৰ এজন ৭০ বছৰ বয়সীয়া ব্যক্তি&lt;ref&gt;{{Cite news|last=|first=|url=https://m.economictimes.com/news/politics-and-nation/70-yr-old-covid-19-patient-dies-in-gujarat-state-toll-rises-to-3/articleshow/74824464.cms|title=70-yr-old coronavirus patient dies in Gujarat; state toll rises to 3|date=|work=Economic Times|access-date=|url-status=live}}&lt;/ref&gt;, কৰ্ণাটকৰ এগৰাকী ৭৫ বছৰ বয়সীয়া মহিলা&lt;ref&gt;{{Cite news|last=|first=|url=https://m.economictimes.com/news/politics-and-nation/karnataka-reports-second-death-due-to-covid-19/articleshow/74827474.cms|title=Karnataka reports second death due to Covid-19|date=|work=Economic Times|access-date=|url-status=live}}&lt;/ref&gt; আৰু মহাৰাষ্ট্ৰৰ এগৰাকী ৬৫ বছৰ বয়সীয়া মহিলা&lt;ref&gt;{{Cite news|last=|first=|url=https://www.indiatoday.in/india/story/covid-19-patient-dies-mumbai-5-deaths-maharashtra-1660131-2020-03-26|title=Covid-19 patient dies in Mumbai, 5 deaths in Maharashtra so far|date=|work=India Today|access-date=|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ভাইৰাছত আক্ৰান্ত হৈ মৃত্যুমুখত পৰে। গোৱাত তিনিটা&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.livemint.com/news/india/coronavirus-three-found-positive-in-goa-youngest-is-25-years-11585174168373.html|title=Coronavirus: Three found positive in Goa, youngest is 25 years|author=|website=Livemint|}}&lt;/ref&gt;, উত্তৰ প্ৰদেশত সাতটা&lt;ref&gt;{{Cite news|last=|first=|url=https://www.aninews.in/news/national/general-news/four-new-covid-19-cases-reported-in-lucknow20200326115116/|title=Four new COVID-19 cases reported in Lucknow|date=|work=ANI News|access-date=|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/delhi/three-more-positive-cases-from-noida-total-14/articleshow/74824471.cms|title=Three more positive cases from Noida; total 14 {{!}} Delhi News - Times of India|last=Sinha|first=Snehil Sinha|website=The Times of India|language=en|access-date=2020-03-26}}&lt;/ref&gt;, তেলেংগানাত পাঁচটা&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.livemint.com/news/india/two-more-including-a-3-year-old-test-positive-for-covid-19-in-telangana-11585158461283.html|title=Two more, including a 3-year-old, test positive for Covid-19 in Telangana|author=|website=Livemint|}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|last=|first=|url=https://www.thehindu.com/news/cities/Hyderabad/three-more-covid-19-positive-cases-in-telangana/article31171686.ece|title=Telangana reports three more COVID-19 positive cases including a doctor couple|date=|work=The Hindu|access-date=|url-status=live}}&lt;/ref&gt;, মধ্য প্ৰদেশত পাঁচটা&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://m.republicworld.com/india-news/city-news/5-more-test-positive-for-coronavirus-in-indore-total-cases-rise-to-10.html|title=5 more test positive for coronavirus in Indore; total cases rise to 10|author=|website=Republic World|5=|access-date=2020-03-28|archivedate=2020-03-26|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200326045606/https://m.republicworld.com/india-news/city-news/5-more-test-positive-for-coronavirus-in-indore-total-cases-rise-to-10.html|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;, আন্দামান আৰু নিকোবৰ দ্বীপপুঞ্জত প্ৰথমটো&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.indiatvnews.com/news/india/andaman-and-nicobar-report-first-positive-case-of-covid-19-601707|title=Andaman and Nicobar reports first positive case of COVID-19|last=Rao|first=Madhu|date=2020-03-26|website=India TV|language=en|url-status=live|archiveurl=|archivedate=|access-date=2020-03-26}}&lt;/ref&gt;, মহাৰাষ্ট্ৰত দুটা&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.livemint.com/news/india/coronavirus-2-new-cases-in-mumbai-thane-maharashtra-total-rises-to-124-11585196272814.html|title=Coronavirus: 2 new cases in Mumbai, Thane; Maharashtra total rises to 124|author=|website=Livemint|}}&lt;/ref&gt;, বিহাৰত তিনিটা&lt;ref&gt;{{Cite news|last=|first=|url=https://m.economictimes.com/news/politics-and-nation/two-more-covid-19-cases-in-bihar-total-count-six/articleshow/74825552.cms|title=Bihar reports two more Covid-19 cases, total count six|date=|work=Economic Times|access-date=|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|last=|first=|url=https://www.businessinsider.in/india/news/coronavirus-cases-in-bihar-news-and-updates/articleshow/74833815.cms|title=Coronavirus in Bihar: 20-year old tests positive, total cases in the state increase to seven|date=|work=Business Insider|access-date=|url-status=live|archivedate=2020-03-26|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200326235118/https://www.businessinsider.in/india/news/coronavirus-cases-in-bihar-news-and-updates/articleshow/74833815.cms|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;আৰু অন্ধ্ৰ প্ৰদেশত ভাইৰাছ সংক্ৰমণৰ দুটা নতুন ঘটনা পোহৰলৈ আহে।&lt;ref&gt;{{cite web|title=Coronavirus in Andhra Pradesh: Two more test positive, total case in state increase to 10|url=https://www.businessinsider.in/india/news/coronavirus-cases-in-andhra-pradesh-news-and-updates/articleshow/74828808.cms|website=Business Insider|author=|5=|access-date=2020-03-28|archivedate=2020-03-27|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200327003050/https://www.businessinsider.in/india/news/coronavirus-cases-in-andhra-pradesh-news-and-updates/articleshow/74828808.cms|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;

*'''২৭ মাৰ্চ,''' মহাৰাষ্ট্ৰৰ এগৰাকী ৬৫ বছৰ বয়সীয়া মহিলা&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.deccanherald.com/national/north-and-central/maharashtra-reports-fifth-coronavirus-death-highest-in-india-817991.html|title=Maharashtra reports fifth coronavirus death; highest in India|date=2020-03-26|website=Deccan Herald|language=en|access-date=2020-03-28}}&lt;/ref&gt; আৰু মধ্য প্ৰদেশৰ এজন ৩৫ বছৰ বয়সীয়া ব্যক্তি&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.indiatoday.in/india/story/madhya-pradesh-second-coronavirus-death-man-indore-covid19-1660040-2020-03-26|title=35-year-old Madhya Pradesh man who died tests positive for coronavirus|last=Sharma|first=Hemender|website=India Today|language=en|access-date=28 Marxh 2020}}&lt;/ref&gt; ভাইৰাছৰ ১৮তম আৰু ১৯তম চিকাৰ হয়। কেৰালাত ৩৯ টা&lt;ref&gt;{{Cite news|last=|first=|url=https://m.economictimes.com/news/politics-and-nation/coronavirus-in-kerala-39-new-cases-reported-total-patients-in-state-at-164/videoshow/74850428.cms|title=Coronavirus in Kerala: 39 new cases reported, total patients in state at 164|date=|work=Economic Times|access-date=|url-status=live}}&lt;/ref&gt;, মহাৰাষ্ট্ৰত ২৮ টা&lt;ref&gt;{{Cite news|last=|first=|url=https://www.news18.com/news/india/toddler-tests-positive-for-coronavirus-in-navi-mumbai-28-new-cases-detected-across-maharashtra-2554265.html|title=Toddler Tests Positive for Coronavirus in Navi Mumbai, 28 New Cases Detected Across Maharashtra|date=|work=News18 India|access-date=|url-status=live}}&lt;/ref&gt;, তেলেংগানাত ১৪ টা&lt;ref&gt;{{Cite news|last=|first=|url=https://www.deccanherald.com/national/south/covid-19-with-14-new-cases-telangana-records-biggest-jump-in-one-day-to-59-818379.html|title=COVID-19: With 14 new cases, Telangana records biggest jump in one day to 59|date=|work=Deccan Herald|access-date=|url-status=live}}&lt;/ref&gt;, মধ্য প্ৰদেশত দহটা&lt;ref&gt;{{Cite news|last=|first=|url=https://www.businessinsider.in/india/news/coronavirus-cases-in-mp-madhya-pradesh-news-and-updates/articleshow/74821979.cms|title=Coronavirus cases in MP rises to 27 with ten new cases in Indore|date=|work=Business Insider|access-date=|url-status=live|archivedate=2020-03-26|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200326233833/https://www.businessinsider.in/india/news/coronavirus-cases-in-mp-madhya-pradesh-news-and-updates/articleshow/74821979.cms|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;, কৰ্ণাটকত ৯ টা&lt;ref&gt;{{Cite news|last=|first=|url=https://www.livemint.com/news/india/ten-month-old-baby-among-nine-new-covid-19-cases-in-karnataka-11585324591088.html|title=Ten-month old baby among nine new COVID-19 cases in Karnataka|date=|work=Livemint|access-date=|url-status=live}}&lt;/ref&gt;, উৰিষ্যাত এটা&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://m.hindustantimes.com/india-news/coronavirus-update-third-covid-19-case-in-odisha-60-year-old-man-had-travelled-from-delhi/story-8B3SgyTCndhCJXVcNF1RzI.html|title=Third Covid-19 case in Odisha; 60-year-old man had travelled from Delhi|author=|website=Hindustan Times|5=|access-date=2020-03-28|archivedate=2020-07-06|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200706074248/https://www.hindustantimes.com/india-news/coronavirus-update-third-covid-19-case-in-odisha-60-year-old-man-had-travelled-from-delhi/story-8B3SgyTCndhCJXVcNF1RzI.html/|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;, আন্দামান নিকোবৰত এটা&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.livemint.com/news/india/second-person-tests-coronavirus-positive-in-andaman-and-nicobar-islands-11585278001269.html|title=Second person tests coronavirus positive in Andaman and Nicobar Islands|author=|date=27 March 2020|website=Livemint|language=en|url-status=live|archiveurl=|archivedate=|access-date=27 March 2020}}&lt;/ref&gt;, বিহাৰত দুটা&lt;ref&gt;{{cite web |title=Two more coronavirus cases in Bihar, count reaches 9| url=https://www.livemint.com/news/india/two-more-coronavirus-cases-in-bihar-count-reaches-9-11585283227094.html|website=Livemint|author=| date=27 March 2020|language=en|url-status=live|archiveurl=|archivedate=|access-date=27 March 2020}}&lt;/ref&gt;, অন্ধ্ৰ প্ৰদেশত এটা&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/covid-19-cases-in-ap-rises-to-12-as-one-more-tests-positive/articleshow/74842226.cms?from=mdr|title=COVID-19 cases in AP rises to 12 as one more tests positive|date=2020-03-27|work=The Economic Times|access-date=2020-03-27}}&lt;/ref&gt;, চণ্ডিগড়ত এটা&lt;ref&gt;{{cite web |title=Chandigarh reports a new case; the total number of cases now stands at 8| url=https://www.ptcnews.tv/coronavirus-chandigarh-another-positive-case-covid-19-confirmed-cases-en/|website=PTC News|author=| date=27 March 2020|language=en|url-status=live|archiveurl=|archivedate=|access-date=27 March 2020}}&lt;/ref&gt;, পঞ্জাবত পাঁচটা&lt;ref&gt;{{Cite news|last=|first=|url=https://m.tribuneindia.com/news/27-year-old-jalandhar-man-found-positive-for-coronavirus-district-count-goes-up-to-5-61835|title=Punjab reports 5 new cases, count reaches 38|date=|work=The Tribune|access-date=|url-status=live|archivedate=2020-07-06|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200706074302/https://www.tribuneindia.com/news/punjab/27-year-old-jalandhar-man-found-positive-for-coronavirus-district-count-goes-up-to-5-61835/|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt; আৰু ৰাজস্থানত সাতটা নতুন ঘটনা নিশ্চিত কৰা হয়।&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://in.news.yahoo.com/rajasthan-reports-7-more-covid-19-positive-cases-154014153.html|title=Rajasthan reports 7 more COVID-19 positive cases, total count 50|author=|first=|date=27 March 2020|website=Yahoo|language=en|url-status=live|archiveurl=|archivedate=|access-date=27 March 2020}}&lt;/ref&gt;
*'''২৮ মাৰ্চ,''' মধ্য প্ৰদেশত তিনিটা&lt;ref&gt;{{cite web |title=Three more coronavirus cases in Madhya Pradesh, count 29| url=https://www.moneycontrol.com/news/india/three-more-coronavirus-cases-in-madhya-pradesh-count-29-5081971.html|website=Moneycontrol|author=| date=28 March 2020|language=en|url-status=live|archiveurl=|archivedate=|access-date=28 March 2020}}&lt;/ref&gt;, ৰাজস্থানত দুটা&lt;ref&gt;{{cite news |title=Coronavirus live updates |url=https://timesofindia.indiatimes.com/india/coronavirus-india-updates-live-latest-coronavirus-cases-update-maharashtra-kerala-delhi-mumbai-usa/liveblog/74855953.cms |accessdate=28 March 2020 |publisher=Times of India |date=28 March 2020}}&lt;/ref&gt;, মহাৰাষ্ট্ৰত ছটা&lt;ref&gt;{{cite web |title=COVID-19: Maharashtra tally now 159 as six more test positive| url=https://m.economictimes.com/news/politics-and-nation/covid-19-maharashtra-tally-now-159-as-six-more-test-positive/articleshow/74857763.cms|website=Economic Times|author=| date=28 March 2020|language=en|url-status=live|archiveurl=|archivedate=|access-date=28 March 2020}}&lt;/ref&gt;, গুজৰাটত ছটা&lt;ref&gt;{{cite news |title=6 more test coronavirus positive in Gujarat, count now 53 |url=https://www.indiatoday.in/india/story/6-more-test-coronavirus-positive-in-gujarat-count-now-53-1660636-2020-03-28 |accessdate=28 March 2020 |publisher=India Today |date=28 March 2020}}&lt;/ref&gt;, তামিলনাডুত দুটা&lt;ref&gt;{{cite web |title=Two more coronavirus positive cases in Tamil Nadu| url=https://m.economictimes.com/news/politics-and-nation/two-more-coronavirus-positive-cases-in-tamil-nadu/articleshow/74859992.cms|website=Economic Times|author=| date=28 March 2020|language=en|url-status=live|archiveurl=|archivedate=|access-date=28 March 2020}}&lt;/ref&gt; আৰু জম্মু আৰু কাশ্মিৰত সাতটা নতুন ঘটনা পোহৰলৈ আহিছে।&lt;ref&gt;{{cite web |title=7 new COVID-19 cases reported in Srinagar, J&amp;K| url=https://www.indiatvnews.com/news/india/7-new-covid-19-cases-reported-in-srinagar-602323|website=Indiatv|author=| date=28 March 2020|language=en|url-status=live|archiveurl=|archivedate=|access-date=28 March 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=Seven more people test positive for COVID-19 in Kashmir, total cases reach 27| url=https://m.economictimes.com/news/politics-and-nation/seven-more-people-test-positive-for-covid-19-in-kashmir-total-cases-reach-27/articleshow/74861341.cms|website=Economic Times|author=| date=28 March 2020|language=en|url-status=live|archiveurl=|archivedate=|access-date=28 March 2020}}&lt;/ref&gt;

==পৰিসংখ্যা==
{{ভাৰতত ২০২০ চনৰ ক'ৰ'ণা ভাইৰাছৰ মহামাৰীৰ তথ্য}}

==প্ৰতিৰোধমূলক ব্যবস্থা==
===ৰাজ্য চৰকাৰৰ প্ৰতিক্ৰিয়া===
ৰাজ্য চৰকাৰসমূহে ভাইৰাছৰ বিস্তাৰ নিয়ন্ত্ৰণৰ বাবে বিভিন্ন পদক্ষেপ গ্ৰহণ কৰিছে।

==পৰিসংখ্যা==
সংখ্যাবোৰ স্বাস্থ্য আৰু পৰিয়াল কল্যাণ মন্ত্ৰণালযৰ ৱেবছাইটৰ পৰা সংগ্ৰহ কৰা হৈছে। {{2019–20 coronavirus pandemic data/India medical cases}}
{{clear}}
===বিদেশত সংক্ৰামিত ভাৰতীয়===
ভাৰতৰ বৈদেশিক মন্ত্ৰালয়ে নিশ্চিত কৰিছে যে ১৮ ই মাৰ্চ পৰ্যন্ত, ২৭৬জন ভাৰতীয় বিদেশত ক’ৰ’ণা ভাইৰাছ সংক্ৰামিত হৈছে। ইয়াৰ ভিতৰত বেছিভাগ হৈছে ইৰানত (২৫৫), ইয়াৰোপৰি বাকীবোৰ হৈছে সংযুক্ত আৰব আমিৰাত, ইটালী, কুয়েট, শ্ৰীলঙ্কা, ৰুৱাণ্ডা আৰু হংকঙত।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.indiatoday.in/india/story/indians-including-iran-test-positive-for-coronavirus-abroad-confirms-mea-1656927-2020-03-18|title=276 Indians including 255 in Iran test positive for coronavirus abroad, confirms MEA|website=India Today|language=en|access-date=18 March 2020}}&lt;/ref&gt;
{|class=&quot;wikitable plainrowheaders sortable&quot; style=&quot;text-align:right; font-size:90%; &quot;
|+
বিদেশত ভাৰতীয় নাগৰিকৰ নিশ্চিতকৃত সংক্ৰমণ তথ্য
! দেশ/অঞ্চল
! নিশ্চিতকৃত ঘটনা
|-
| style=&quot;text-align:left; &quot;|{{flag|হংকং}}
|১
|-
| style=&quot;text-align:left; &quot;|{{flag|ইৰান}}
|২৫৫
|-
| style=&quot;text-align:left; &quot;|{{flag|ইটালী}}
|৫
|-
| style=&quot;text-align:left; &quot;|{{flag|কুৱেইট}}
|১
|-
| style=&quot;text-align:left; &quot;|{{flag|ৰুৱাণ্ডা}}
|১
|-
| style=&quot;text-align:left; &quot;|{{flag|সংযুক্ত আৰব আমিৰাত}}
|১২
|-
| style=&quot;text-align:left; &quot;|{{flag|শ্ৰীলংকা}}
|১
|-
! মুঠ
! ২৭৬
|}

== আৰু চাওক ==
*[[ক'ৰ'ণা ভাইৰাছ]]
*[[ক'ৰ'ণা ভাইৰাছ ৰোগ ২০১৯]]
*[[২০১৯ − ২০২০ চনৰ ক'ৰ'ণা ভাইৰাছৰ বিশ্বমাৰী]]

== তথ্য সংগ্ৰহ ==
{{reflist|3}}

== আৰু পঢ়ক ==
* সান্যা মনসুৰ, [https://time.com/5801507/coronavirus-india/ ভাৰত হ'ল বিশ্বেৰ দ্বিতীয় বৃহত্তম জনবহুল দেশ। ] [https://time.com/5801507/coronavirus-india/ এটি কৰোনভাইৰাছ প্ৰাদুৰ্ভাব পৰিচালনা কৰিব পাৰে?], টাইম, 12 মাৰ্চ 2020।

[[শ্ৰেণী:২০১৯ − ২০২০ চনৰ ক'ৰ'ণা ভাইৰাছৰ বৈশ্বিক মহামাৰী]]
[[শ্ৰেণী:স্বাধীনোত্তৰ ভাৰত]]</text>
      <sha1>6epj72cagkjybaymp1yewhauw1a1wf8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>লিংগ স্তম্ভন</title>
    <ns>0</ns>
    <id>65124</id>
    <revision>
      <id>523115</id>
      <parentid>513264</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T06:10:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>29706</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>523115</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="30384" sha1="b9vn0ixo06df68vwyc894wll6dpokn4" xml:space="preserve">[[File:Erection Development V2.jpg|thumb|লিংগ স্তম্ভনৰ বিভিন্ন পৰ্যায়। ]] 
'''লিংগ স্তম্ভন''' বা '''লিংগ কঠিনতা''' বা '''লিংগোত্থান''' বা '''লিংগ স্ফীতি''' হৈছে এক শাৰীৰিক পৰিঘটনা য'ত লিংগ (যৌনাংগ) দৃঢ়, সুস্থিৰ আৰু আকাৰত ডাঙৰ হৈ পৰে। লিংগ শিথিলতা হৈছে মানসিক, সিৰা সম্বন্ধীয়, ভাস্কুলাৰ, আৰু অন্তঃস্ৰাবী কাৰকৰ জটিল আন্তঃক্ৰিয়াৰ ফল, আৰু প্ৰায়ে যৌন প্ৰৰোচন বা [[যৌন আকৰ্ষণ]]ৰ সৈতে সম্পৰ্কিত হয়, যদিও লিংগৰ কঠিনতা স্বতঃস্ফূৰ্ত হ'ব পাৰে। মানুহৰ ক্ষেত্ৰত স্তম্ভিত লিংগৰ আকৃতি, কোণ আৰু দিশ ইত্যাদি ভিন্ন ভিন্ন হ'ব পাৰে। 

স্নায়ুতন্ত্ৰৰ এক স্বয়ংক্ৰিয় সঁহাৰি হিচাপে, লিংগ স্তম্ভন বিভিন্ন ধৰণৰ উদ্দীপনাৰ ফলত হ'ব পাৰে, যেনেঃ যৌন উদ্দীপনা আৰু যৌন উত্তেজনা, আৰু সেয়েহে লিংগৰ কঠিনতা ব্যৱস্থাটো সম্পূৰ্ণৰূপে সচেতন নিয়ন্ত্ৰণৰ দ্বাৰা পৰিচালিত নহয়। টোপনিৰ সময়ত বা শুই উঠাৰ পিছত হোৱা স্তম্ভনক চমুকৈ এনপিটি (nocturnal penile tumescence) বুলি কোৱা হয়। নৈশ লিংগ স্তম্ভন নোহোৱাটোৱে সাধাৰণতে লিংগ অশিথিলতা বিকাৰৰ শাৰীৰিক আৰু মনস্তাত্বিক কাৰণৰ মাজত পাৰ্থক্যক বুজায়। 

কেতিয়াবা কোনো লিংগ আংশিক ভাৱে কঠিন হ'ব পাৰে বা একেবাৰেই শিথিল হ'ব পাৰে। ইয়াক লিংগৰ শিথিলতা বুলি জনা যায়।

==দেহতত্ত্ব== 
===স্ব-নিয়ন্ত্ৰণ=== 
শাৰীৰিকভাৱে, স্বয়ংক্ৰিয় স্নায়ুতন্ত্ৰৰ পেৰাচিম্পেথেটিক বিভাজনৰ দ্বাৰা লিংগৰ কঠিনতা স্থাপন হয়, এই বিভাজনে ট্ৰবেকুলাৰ ধমনী আৰু লিঙ্গৰ মসৃণ পেশীত নাইট্ৰিক অক্সাইডৰ স্তৰ বৃদ্ধি কৰে।&lt;ref&gt;[http://www.wiley.com/legacy/college/boyer/0470003790/cutting_edge/viagra/viagra.gif wiley.com &gt; Viagra function image] Retrieved on Mars 11, 2010&lt;/ref&gt; ধমনী বোৰে লিঙ্গৰ কৰ্পোৰা কেভাৰ্ণোচা (আৰু কম পৰিমাণে কৰ্পাছ স্পঞ্জিওচম) তেজেৰে পুৰাবলৈ আৰম্ভ কৰে; &lt;ref&gt;{{cite book|last=Moore|first=Keith|title=Essential Clinical Anatomy, Third Edition|year=2007|publisher=Lippincott Williams &amp; Wilkins|isbn=978-0-7817-6274-8|page=265|author2=Anne Agur}}&lt;/ref&gt; একে সময়তে ইচিওকেভাৰ্নোচাছ আৰু বুলবস্পঞ্জিওচ পেশীয়ে এই তেজৰ প্ৰবাহ আৰু সঞ্চালনত প্ৰতিবন্ধিকতাৰ সৃষ্টি কৰা কৰ্পোৰা কেভাৰ্নোচাৰ শিৰাবোৰ সংকুচিত কৰে।&lt;ref name=&quot;Penis Structure-Erection, Encyclopedia of Reproduction&quot;&gt;{{cite book|title=Penis Structure-Erection|pages = 367–375|publisher= Academic Press|doi = 10.1016/B978-0-12-801238-3.64603-2|chapter = Penis Structure—Erection|year = 2018|last1 = Hsu|first1 = Geng-Long|last2 = Lu|first2 = Hsiu-Chen|isbn = 9780128151457}}&lt;/ref&gt; 
পেৰাচিম্পেথেটিক কাৰ্যকলাপ পূৰ্বৰ স্থিতিলৈ হ্ৰাস হ'লে কঠিনতা হ্ৰাস হয়,কঠিনতাৰ স্তৰ, লিংগৰ দৈৰ্ঘ্য,আকাৰ,ইত্যাদি অনুসৰি নিয়ন্ত্ৰণ প্ৰক্ৰিয়াত প্ৰয়োজন হোৱা সময় বেলেগ-বেলেগ হ'ব পাৰে।&lt;ref&gt;Harris, Robie H. (et al.), It's Perfectly Normal: Changing Bodies, Growing Up, Sex And Sexual Health. Boston, 1994. ({{ISBN|1-56402-199-8}})&lt;/ref&gt;
===স্বেচ্ছাকৃত আৰু অস্বেচ্ছাকৃত নিয়ন্ত্ৰণ===
স্নায়ুৰজ্জুৰ পৃষ্ঠ( লাম্বাৰ) আৰু কটিপ্ৰদেশ (ছেক্ৰেল) ৰ ইৰেক্টাইল ছেন্টাৰসমূহৰ কাৰ্যপ্ৰণালীৰ দ্বাৰা ছেৰিব্ৰেল কৰ্টেক্সে কোনো উত্তেজক অনুভূতিৰ অবিহনেও (দৃশ্য, শ্ৰাব্য, ঘ্ৰাণ, কল্পনা আৰু স্পৰ্শৰ দ্বাৰা সৃষ্ট) লিংগোত্থান ঘটাব পাৰে।

তেনেদৰে কৰ্টেক্সে উত্তেজক অনুভূতি থাকিলেও লিংগোত্থানত বাধা দিব পাৰে। আন কিছু মানসিক তথা আবেগিক কাৰক আৰু কিছুমান পৰিবেশেও লিংগ উত্থান হোৱাত বাধা সৃষ্টি কৰিব পাৰে।

===নৈশ নিয়ন্ত্ৰণ===
টোপনিৰ সময়ত বা পুৱা শুই উঠাৰ সময়ত লিঙ্গটো কঠিন হৈ পৰিব পাৰে ইয়াক এনপিটি (nocturnal penile tumescence) বুলি কোৱা হয়। (সাধাৰণ ভাৱে: মৰ্ণিং উড্ বা মৰ্ণিং গ্লোৰি বা পুৱাৰ গৌৰৱ বুলি কোৱা হয়। )&lt;ref&gt;[http://www.sizemed.com/morning-erections/ Morning Erections: Sizemed] retrieved 28 February 2012&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;After Prostate Cancer: A What-Comes-Next Guide to a Safe and Informed recovery: p.48&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Listen To Your Hormones, Abraham Harvey Kryger - 2004. p.32&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite book|author=Janell L. Carroll|title=Sexuality Now: Embracing Diversity: Embracing Diversity|url=https://books.google.com/books?id=5f8mQx7ULs4C&amp;pg=PA149|date=29 January 2009|publisher=Cengage Learning|isbn=978-0-495-60274-3|page=149}}&lt;/ref&gt;

==সামাজিক-যৌন দিশ== 
===প্ৰাকৃতিক===
লিংগৰ কঠিনতা যৌন প্ৰৰোচনৰ এক সাধাৰণ সূচক আৰু পুৰুষএজনে যোনিদ্বাৰত লিংগ প্ৰৱেশ ঘটাবলৈ বা যৌন সম্ভোগৰ বাবে ই প্ৰয়োজনীয়। প্ৰাকৃতিক ভাৱে গৰ্ভধাৰণ বা কৃত্ৰিম গৰ্ভধাৰণৰ বাবে শুক্ৰাণু সংগ্ৰহৰ বাবে লিংগ কঠিন হোৱা প্ৰয়োজন। 

শিশু আৰু কেঁচুৱাৰ ক্ষেত্ৰত সচৰাচৰ দেখাদিয়া লিংগ স্তম্ভন এক সাধাৰণ বিষয়। জন্মৰ আগতেও মাতৃগৰ্ভত শিশুৰ লিংগ কঠিন হয়।&lt;ref&gt;[http://www.livestrong.com/article/267344-erections-in-babies/ erections in babies] retrieved 11 February 2012&lt;/ref&gt; যৌৱনপ্ৰাপ্তিৰ পিছত এই লিংগ স্তম্ভন সঘনে হোৱা দেখা যায়।&lt;ref name=&quot;Madaras2007&quot;&gt;{{cite book|author=Lynda Madaras|title=What's Happening to My Body? Book for Boys: Revised Edition|url=https://books.google.com/books?id=R0eixKqC0SgC&amp;pg=PA119|accessdate=22 July 2013|date=8 June 2007|publisher=Newmarket Press|isbn=978-1-55704-769-4|page=119}}&lt;/ref&gt; প্লেথিস্মোগ্ৰাফটো হৈছে এনে এক ব্যৱস্থা যাৰ দ্বাৰা লিংগৰ কঠিনতা জোখা হয়। চৰকাৰ আৰু আইনগত ভাৱে যৌন অভিমুখীতা জোখাৰ বাবে ইয়াৰ ব্যৱহাৰ কৰে। লিংগৰ অস্বাভাৱিক শিথিল বিপৰ্যয়ক ফেল্লোফোবিয়া বুলি কোৱা হয়।&lt;ref&gt;{{cite book|last1=Goldblatt|first1=Howard|title=Worlds Apart: Recent Chinese Writing and Its Audiences|date=1990|page=56}}&lt;/ref&gt;

===স্বতঃস্ফূৰ্ত বা যাদৃচ্ছিক কঠিনতা===
{{multiple image|perrow = 2|total_width=180	
| image1 = 
| image2 = Visible erection through clothing.jpg	
| footer = কাপোৰৰ দ্বাৰা প্ৰত্যক্ষ হোৱা স্তম্ভন। 
}}
স্বতঃস্ফূৰ্তভাৱে হোৱা লিংগ স্তম্ভন, যাক অনৈচ্ছিক, যাদৃচ্ছিক বা অনাকাংক্ষিত স্তম্ভন বুলিও কোৱা হয়,&lt;ref name=&quot;Madaras2007&quot;/&gt; পুৰুষ শৰীৰতত্ত্বৰ ই এক স্বাভাৱিক অংশ। সামাজিকভাৱে বা ৰাজহুৱাভাৱে বা অবাঞ্চিতভাৱে হোৱা লিংগ স্তম্ভনে ব্যক্তি বিশেষে এক আচহুৱা পৰিস্থিতিৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে। এই স্তম্ভন যিকোনো সময় যিকোনো স্থান বা পৰিস্থিতিতে হ'ব পাৰে, যি পিন্ধা কাপোৰৰ মাধ্যমেৰে প্ৰতিফলিত হয়। সাধাৰণতে শৰীৰৰ সৈতে লিপিটখাই থকা কাপোৰ, দীঘল চোলা, ফুলি থকা হলৌ কাপোৰ পিন্ধনৰ দ্বাৰা এনে পৰিস্থিতিত সহজ হৈ থাকিব পাৰি। &lt;ref name=&quot;Attwood2008&quot;&gt;{{cite book|author=Sarah Attwood|title=Making Sense of Sex: A Forthright Guide to Puberty, Sex and Relationships for People with Asperger's Syndrome|url=https://books.google.com/books?id=xLqwYAzogiwC&amp;pg=PA62|accessdate=22 July 2013|date=15 May 2008|publisher=Jessica Kingsley Publishers|isbn=978-1-84642-797-8|page=62}}&lt;/ref&gt;

===আকাৰ===
[[File:Flaccid penis to erect compare.png|thumb|লিংগৰ শিথিল আৰু কঠিন অৱস্থাৰ দৈৰ্ঘ্যৰ তুলনা। ]]
{{commons category|Erect human penis}}
শিথিল লিংগদৈৰ্ঘ্যৰ পৰা এইটো অনুমান কৰিব পৰা নাযায় যে কঠিন অৱস্থাত ইয়াৰ প্ৰকৃত দৈৰ্ঘ্য কিমান হ'ব পাৰে। কিছুমান সৰু শিথিল লিংগ কঠিন অৱস্থাত বহু দীঘল হয়, আনহাতে কিছুমান দীঘল শিথিল লিংগ তুলনামূলকভাৱে কম বিকশিত হয়।&lt;ref name=kinsey&gt;{{cite web|publisher=Kinsey Institute|year=2009|title=Penis Size FAQ &amp; Bibliography|url=http://www.kinseyinstitute.org/resources/bib-penis.html|accessdate=2013-11-07|archivedate=2016-05-07|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160507051003/http://www.kinseyinstitute.org/resources/bib-penis.html|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt; সাধাৰণতে, প্ৰাপ্ত বয়স্ক অৱস্থা নোপোৱালৈকে লিংগ আকাৰত বিকশিত হ'ব পাৰে। অস্ত্ৰোপচাৰৰ দ্বাৰা ইয়াৰ আকাৰ বৃদ্ধি কৰিব পাৰি,&lt;ref&gt;{{cite journal |vauthors=Li CY, Kayes O, Kell PD, Christopher N, Minhas S, Ralph DJ |title=Penile suspensory ligament division for penile augmentation: indications and results |journal=Eur. Urol. |volume=49 |issue=4 |pages=729–733 |year=2006 |pmid=16473458 |doi=10.1016/j.eururo.2006.01.020}}&lt;/ref&gt; অৱশ্যে ই এক বিতৰ্কিত বিষয়, আৰু এটা অধ্যয়নত এইকথা পোহৰলৈ আহে যে বেছিভাগ পুৰুষ নিজৰ লিংগ দৈৰ্ঘ্যক লৈ সন্তুষ্ট নহয়। 
&lt;ref&gt;{{cite web |publisher=[[Fox News]] |url=http://www.foxnews.com/story/2006/02/16/most-men-unsatisfied-with-penis-enlargement-results/ |title=Most Men Unsatisfied With Penis Enlargement Results |date=2006-02-16 |accessdate=2008-08-17}}&lt;/ref&gt;
সাধাৰণতে পুৰুষৰ মাজত লিঙ্গৰ আকাৰত যথেষ্ট প্ৰভেদ দেখা যায়, একোটা মানৱ লিঙ্গৰ গড় দৈৰ্ঘ্য ১৪.১২ ছে.মি (৫.১৭ ইঞ্চি), আনহাতে গড় পৰিধি ১১.৬৬ ছে.মি (8.৫৯ ইঞ্চি)।&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://www.realclearscience.com/journal_club/2015/03/03/is_your_penis_normal_theres_a_chart_for_that_109106.html|title=Is Your Penis Normal? There's a Chart for That - RealClearScience}}&lt;/ref&gt;

===দিশ===
প্ৰায় সংখ্যক উত্থিত পুৰুষাংগ ওপৰলৈ পোন হয়। উলম্বভাৱে ওপৰলৈ বা প্ৰায় উলম্বভাৱে তললৈ বা আনুভূমিকভাৱে সমুখলৈ পোন হোৱাটো সচৰাচৰ আৰু স্বাভাৱিক। এয়া লিংগৰ গঠন প্ৰক্ৰিয়াৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে। পোন লিঙ্গ এটা ওপৰলৈ বা তললৈ, সোঁফালে বা বাওঁফালে, বক্ৰ ভাৱে ওপৰলৈ বা তললৈ বা পোন নলীৰ দৰে স্তম্ভন হ'ব পাৰে। লিংগৰ অত্যাধিক বক্ৰতা পেৰ'নাইজ ৰোগৰ ফলত হ'ব পাৰে। ই আক্ৰান্ত ব্যক্তিক শাৰীৰিক বা মানসিকভাৱে প্ৰভাৱিত কৰিব পাৰে। ইয়াৰ ফলত স্তম্ভনৰ সময়ত লিংগত বিষ বা লিংগ শিথিলতাই দেখা দিব পাৰে। সাধাৰণতে ঔষধ সেৱন কৰি বা অস্ত্ৰোপচাৰৰ দ্বাৰা এই ৰোগৰ চিকিৎসা কৰিব পাৰি যদিও অস্ত্ৰোপচাৰ একেবাৰে অন্তিম পৰ্যায়ৰ বিকল্প। 

নিম্নলিখিত তালিকাখনে দেখুৱায় যে থিয় হৈ থকা অৱস্থাত পুৰুষ এজনৰ বাবে উত্থিত লিংগৰ কোণৰ মাপ সচৰাচৰ কিমান হয়। তালিকাত, শূন্য ডিগ্ৰীয়ে (0°) পেটৰ দিশে পোনকৈ ওপৰলৈ, ৯০° য়ে পোনকৈ আগলৈ আৰু ১৮০° য়ে পোনকৈ ভৰিৰ দিশে নিৰ্দেশ কৰা বুজাইছে। 
[[File:Erect penis measurement-as.png|thumb|লিংগৰ দৈৰ্ঘ্য আৰু পৰিধি]]
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
|+ স্তম্ভনৰ সময়ত লিংগৰ দিশ, কোণৰ মাপ হিচাপত- &lt;ref&gt;{{cite journal |author=Sparling J |title=Penile erections: shape, angle, and length |journal=Journal of Sex &amp; Marital Therapy |volume=23 |issue=3 |pages=195–207 |year=1997 |pmid=9292834 |doi=10.1080/00926239708403924}}&lt;/ref&gt;
! কোণ (°) 
! জনসংখ্যাৰ শতকৰা মান
|-
| ০–৩০
| ৫
|-
| ৩০–৬০
| ৩০
|-
| ৬০–৮৫
| ৩১
|- 
| ৮৫–৯৫
| ১০
|-
| ৯৫–১২০
| ২০
|-
| ১২০–১৮০
| ৫
|}

==চিকিৎসা সম্বন্ধীয়==
===লিংগ স্তম্ভন ত্ৰুটি===

পুৰুষাংগ কঠিন হ'বলৈ অথবা দীৰ্ঘ সময়ৰ বাবে কঠিনতা বৰ্তাই ৰাখিবলৈ অসমৰ্থ হোৱা যৌন অসুস্থতাবিধক লিংগ স্তম্ভন ত্ৰুটি অথবা পুৰুষত্বহীনতা বোলে।&lt;ref&gt;Milsten, Richard (et al.), The Sexual Male. Problems And Solutions. London, 2000. ({{ISBN|0-393-32127-4}})&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;pmid16828320&quot;&gt;{{cite journal |vauthors=Sadeghipour H, Ghasemi M, Ebrahimi F, Dehpour AR |title=Effect of lithium on endothelium-dependent and neurogenic relaxation of rat corpus cavernosum: role of nitric oxide pathway |journal=Nitric Oxide |volume=16 |issue=1 |pages=54–63 |year=2007 |pmid=16828320 |doi=10.1016/j.niox.2006.05.004}}&lt;/ref&gt; পুৰুষত্বহীনতাৰ অধ্যয়ন-ইতিহাস পুৰুষত্বৰ অধ্যয়নৰ সমানেই পুৰণি আৰু ই মূত্ৰৰোগবিজ্ঞানৰ এক শাখা।&lt;ref&gt;Williams, Warwick, It's Up To You: Overcoming Erection Problems. London, 1989. ({{ISBN|0-7225-1915-X}})&lt;/ref&gt;

লিংগোত্থান ত্ৰুটীৰ বিভিন্ন কাৰণ আছে। কিন্তু ইয়াৰ সৰ্বোপৰি কাৰণ হ'ল ইণ্টাৰনেল প্যুডেণ্ডেল ধমনীৰ শাখা পেৰিনিয়েল ধমনীৰ বেৰৰ এণ্ডোথেলিয়াম কোষবোৰে পৰ্যাপ্ত পৰিমাণে নাইট্ৰিক এছিড মুকলি কৰি নিদিয়াটো। 


লিংগোত্থান ত্ৰুটী শাৰীৰিক আৰু মানসিক উভয় কাৰণতেই হ'ব পাৰে যাৰ অধিকাংশই সহজসাধ্য। মধুমেহ, ৰেচন তন্ত্ৰৰ ৰোগ, দীৰ্ঘকালীন মদ্যপান, মাল্টিপল স্ক্লেৰ'চিচ, ধমণী সংকীৰ্ণতা, শিৰা-ধমনীৰ ৰোগ, নানান স্নায়বিক ৰোগ&lt;ref name=&quot;Erection Abnormality, Encyclopedia of Reproduction&quot;&gt;{{cite book|chapter=Erection Abnormality|publisher= Academic Press|doi = 10.1016/B978-0-12-801238-3.64374-X|title = Encyclopedia of Reproduction|pages = 382–390|year = 2018|last1 = Hsu|first1 = Geng-Long|isbn = 9780128151457}}&lt;/ref&gt; আদি শাৰীৰিক কাৰকেই প্ৰায় ৭০ শতাংশ পুৰুষত্বহীনতাৰ কাৰণ। অন্য ৰোগৰ চিকিৎসাত ব্যৱহাৰ হোৱা লিথিয়াম, পেৰ'যেনটিন আদিয়েও পুৰুষত্বহীনতাত অৰিহণা যোগাই।&lt;ref name=&quot;pmid16828320&quot;/&gt;&lt;ref&gt;{{cite journal |vauthors=Sadeghipour H, Ghasemi M, Nobakht M, Ebrahimi F, Dehpour AR |title=Effect of chronic lithium administration on endothelium-dependent relaxation of rat corpus cavernosum: the role of nitric oxide and cyclooxygenase pathways |journal=BJU Int. |volume=99 |issue=1 |pages=177–182 |year=2007 |pmid=17034495 |doi=10.1111/j.1464-410X.2006.06530.x}}&lt;/ref&gt;


প্ৰজনন ক্ষমতা, সৌৰ্য আৰু পুুৰুষত্বৰ সামাজিক দৃষ্টিভংগীৰ লগত লিংগোত্থান ত্ৰুটীক সনাপোটকা কৰি পেলোৱাৰ ফলশ্ৰুতিত ইয়াৰ চিকাৰ হোৱা ৰোগীসকলে বিভিন্ন মানসিক বিপৰ্যয় যেনে লাজ, হীনমন্যতা আদিৰ সন্মুখীন হোৱা দেখা যায়।&lt;ref&gt;Tanagho, Emil A. (et al.), Smith's General Urology. London, 2000. ({{ISBN|0-8385-8607-4}})&lt;/ref&gt; তদুপৰি এই ৰোগ সম্বন্ধে আলোচনাৰ অভাৱ আৰু অপাৰগতা সমাজত দেখা যায়। জীৱনৰ কোনো এটা সময়ত প্ৰতি দহজনৰ এজন মানুহ বাৰম্বাৰ আৱিৰ্ভাৱ হোৱা লিংগোত্থান ত্ৰুটীৰ চিকাৰ হয়।&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.nhs.uk/conditions/Erectile-dysfunction/Pages/Introduction.aspx?url=Pages/what-is-it.aspx|title=Erectile dysfunction (impotence)|website=nhs.uk|date=2017-11-13|access-date=2020-12-15|archivedate=2007-11-13|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071113214826/http://www.nhs.uk/conditions/Erectile-dysfunction/Pages/Introduction.aspx?url=Pages/what-is-it.aspx|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;

===প্ৰায়াপিজম===
প্ৰায়াপিজম এক বিষময় ৰোগ য'ত শাৰীৰিক আৰু মানসিক উত্তেজনা অবিহনেও পুৰুষাংগই নিজৰ শিথিল অৱস্থা বৰ্তাই ৰাখিবলৈ সক্ষম নহয়। চাৰিঘণ্টাতকৈ অধিক সময় জুৰি থকা প্ৰায়াপিজমৰ আত্যায়িক চিকিৎসা অত্যন্ত আৱশ্যকীয়।

==অন্যান্য জীৱ-জন্তু==
{{commons category|Erect mammal penis}}
&lt;!--
http://www.google.com/search?q=%28horse%7Cdog%7Cdeer%29+erection&amp;btnG=Search+Books&amp;tbm=bks&amp;tbo=1
--&gt;
[[File:Međimurski konj (vranac) na sajmu MESAP 2015.jpg|thumb|স্ফীত অৱস্থাত এটা ঘোঁৰাৰ জনন অংগ। ]]
যৌন মিলনৰ সময়ত, মতা কুকুৰৰ লিঙ্গ স্ফীত নহয়, কুকুৰৰ লিংগত থকা বেকুলাম নামৰ হাড়ৰ বাবে মতা কুকুৰে মাইকী কুকুৰৰ জনন অংগত লিংগ প্ৰৱেশ কৰিবলৈ সক্ষম হয়। গৰ্ভ থকা স্তন্যপায়ী প্ৰাণীৰ সৰহ সংখ্যকৰে দেহত এই বিশেষত্ব দেখা যায়। পুং জনন অংগ প্ৰৱেশৰ পিছত ই স্ত্ৰী জনন অংগৰ ভিতৰ ভাগতে ক্ৰমে স্ফীত হ'বলৈ ধৰে ইয়াৰ বিপৰীতে মানুহৰ যৌন সম্ভোগৰ ক্ষেত্ৰত পুৰুষৰ জনন অংগ সাধাৰণতে মহিলাৰ জনন অংগত প্ৰৱেশ কৰাৰ পূৰ্বেই স্ফীত হৈ পৰে।&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://arbl.cvmbs.colostate.edu/hbooks/pathphys/reprod/semeneval/dog.html |title=Semen Collection from Dogs |publisher=Arbl.cvmbs.colostate.edu |date=2002-09-14 |accessdate=2012-01-29 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120205044421/http://arbl.cvmbs.colostate.edu/hbooks/pathphys/reprod/semeneval/dog.html |archive-date=2012-02-05 |archivedate=2012-02-05 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120205044421/http://arbl.cvmbs.colostate.edu/hbooks/pathphys/reprod/semeneval/dog.html |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;

মতা হাতীৰ জনন অংগ ইংৰাজীৰ 'S' আকৃতিৰ। স্ফীত অৱস্থাত ই 'Y' আকৃতিৰ হৈ পৰে।&lt;ref&gt;Shoshani, p. 80.&lt;/ref&gt;

এটা ষাঁড়ৰ লিঙ্গ, উত্থানৰ পিছত আকাৰত সামান্য বৃদ্ধি ঘটে। শিথিল অৱস্থাটো লিঙ্গটো যথেষ্ট কঠিন হৈয়ে থাকে আৰু উত্থানৰ সময়ত ই পূৰ্বতকৈ যথেষ্ট কঠিন হৈ পৰে। প্ৰস্ৰাৱ কৰা প্ৰক্ৰিয়াটো লিংগৰ উত্থিত অৱস্থাত বেছি প্ৰভাৱিত নহয়, কিন্তু লিঙ্গৰ পেশী শিথিল হৈ থকা বা চিগমোইড ফ্লেক্সচৰ পোন অৱস্থাত ই অধিক প্ৰভাৱিত হয়।&lt;ref name=&quot;Reece2009&quot;&gt;{{cite book|author=William O. Reece|title=Functional Anatomy and Physiology of Domestic Animals|url=https://books.google.com/books?id=naSWWxJLcd0C|accessdate=22 July 2013|date=4 March 2009|publisher=John Wiley &amp; Sons|isbn=978-0-8138-1451-3}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;GillespieFlanders2009&quot;&gt;{{cite book|author1=James R. Gillespie|author2=Frank Bennie Flanders|title=Modern Livestock &amp; Poultry Production|url=https://books.google.com/books?id=7Z9o_vGPP4cC|accessdate=22 July 2013|date=28 January 2009|publisher=Cengage Learning|isbn=978-1-4283-1808-3}}&lt;/ref&gt;

স্ফীত হৈ নথকা অৱস্থাত ঘোঁৰাৰ লিংগ দৈৰ্ঘ্য প্ৰায় ৫০ চে.মি আৰু ব্যাস ২.৫ - ৬ চে.মি। স্ফীত অৱস্থাত দৈৰ্ঘ্য দুগুণে&lt;ref name=&quot;Evans1990&quot;&gt;{{cite book|author=James Warren Evans|title=The Horse|url=https://archive.org/details/isbn_9780716718116|url-access=registration|accessdate=22 July 2013|date=15 February 1990|publisher=W. H. Freeman|isbn=978-0-7167-1811-6}}&lt;/ref&gt; বৃদ্ধি হোৱাৰ বিপৰীতে ব্যাস ৩ বা ৪ গুণ বাঢ়ে।&lt;ref name = &quot;breedingsoundness&quot;&gt;{{cite web|title=The Stallion: Breeding Soundness Examination &amp; Reproductive Anatomy|publisher=University of Wisconsin-Madison|url=http://www.wisc.edu/ansci_repro/101equinelab/reproduction/stallion_exam.html|accessdate=7 July 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20070716140038/http://www.wisc.edu/ansci_repro/101equinelab/reproduction/stallion_exam.html|archive-date=2007-07-16|archivedate=2007-07-16|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070716140038/http://www.wisc.edu/ansci_repro/101equinelab/reproduction/stallion_exam.html|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt; 

চৰাইৰ লিংগ স্তন্যপায়ী প্ৰাণীৰ লিংগতকৈ পৃথক। ইহঁতৰ লিংগোত্থানত তেজৰ পৰিৱৰ্তে লসিকাই ক্ৰিয়া কৰে।&lt;ref name=&quot;Gill2006&quot;&gt;{{cite book|author=Frank B. Gill|title=Ornithology|url=https://books.google.com/?id=zM0tG5ApO0UC&amp;pg=PA414&amp;q=penis|accessdate=5 December 2012|date=6 October 2006|publisher=Macmillan|isbn=978-0-7167-4983-7|pages=414–}}&lt;/ref&gt;

==অভিধা==
{{Wiktionary|penis}}
নিদানিক ভাৱে স্তম্ভনক প্ৰায়ে &quot;পেনাইল ইৰেকচন&quot; বা লিংগীয় স্তম্ভন বুলি কোৱা হয়, আৰু স্তম্ভনৰ স্থিতি, আৰু প্ৰক্ৰিয়াক স্ফীতি বা লিংগীয় স্ফীতি বুলি বৰ্ণনা কৰা হয় আনহাতে লিংগৰ কঠিনতা হ্ৰাস বা বন্ধ হোৱা বুজাবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা শব্দটো হৈছে অৱনমন।
থলুৱা ভাৱে আৰু অশ্লীল ভাষাত লিংগৰ কঠিন অৱস্থাক বুজাবলৈ বহু অনানুষ্ঠানিক শব্দৰ ব্যৱহাৰ কৰা হয়। সাধাৰণতে ব্যৱহাৰ কৰা ইংৰাজী শব্দবোৰৰ ভিতৰত আছে 'ষ্টীফী', 'হাৰ্ড-অন', 'ব'নাৰ' আৰু 'ৱুডি' ইত্যাদি।&lt;ref name=&quot;Morrissey2005&quot;&gt;{{cite book|author=Gabrielle Morrissey|title=Urge: Hot Secrets For Great Sex|url=https://books.google.com/books?id=PRx_227VB7cC&amp;pg=PT6|accessdate=22 July 2013|date=27 January 2005|publisher=HarperCollins Publishers|isbn=978-0-7304-4527-2|page=6}}&lt;/ref&gt; ইংৰাজী আৰু অন্যান্য ভাষাত স্তম্ভনৰ বাবে বহু শব্দ, যোজনা, প্ৰতিশব্দ আদি আছে। অসমীয়া ভাষাত 'থিঙখোৱা', 'দাঙখোৱা' ইত্যাদি শব্দ ব্যৱহাৰ কৰা হয়।

==তথ্যসূত্ৰ==
{{Reflist|30em}}

[[শ্ৰেণী:স্বাস্থ্য]]
[[শ্ৰেণী:মানৱ যৌনতা]]</text>
      <sha1>b9vn0ixo06df68vwyc894wll6dpokn4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>মাধ্যিকা মতদাতা উপপাদ্য</title>
    <ns>0</ns>
    <id>65519</id>
    <revision>
      <id>523098</id>
      <parentid>335706</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T03:24:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>29706</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>523098</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="23934" sha1="kj5336em36zdv6qhiiofvre1meqt57r" xml:space="preserve">[[অৰ্থনীতি]] আৰু [[ৰাজনীতি বিজ্ঞান]]ত '''মাধ্যিকা মতদাতা উপপাদ্য'''ই কয় যে যদি কোনো সমষ্টিত অধিকতা মতদান ব্যৱহাৰ কৰা হয় (অৰ্থাৎ, সৰ্বাধিক ভোট লাভ কৰা প্ৰতিযোগী বিজয়ী হয়), কেৱল দুই প্ৰতিদ্বন্দ্বী আছে আৰু সকলো মতদাতাৰ অগ্ৰাধিকাৰ সম্বন্ধৰ এটি শৃংগ আছে, তেন্তে দুয়ো প্ৰতিদ্বন্দ্বীয়ে প্ৰত্যেক নীতিত একেই স্থিতি গ্ৰহণ কৰিব- সেই স্থিতি যি মাধ্যিকা মতদাতাৰ প্ৰিয়। এই উপপাদ্যৰ কথা অৰ্থনীতিবিদ ডাউন্সে নিজৰ গ্ৰন্থ &quot;এন ইকনমিক থিয়ৰি অৱ ডেমক্ৰেচি&quot;ত উল্লেখ কৰিছিল&lt;ref&gt;An Economic Theory of Democracy। এঞ্চাইক্ল'পিডিয়া ব্ৰিটেনিকা।&lt;/ref&gt;।

== কণ্ডৰ্চে চৰ্তসমূহ ==
কণ্ডৰ্চে বিজেতাৰ ধাৰণা ফঁৰাচী অৰ্থনীতিবিদ, গণিতজ্ঞ আৰু দাৰ্শনিক [[মাৰ্কি ডে কণ্ডৰ্চে]]ই আগবঢ়াইছিল। ধৰি লওক যে কোনো নিৰ্বাচনত এটি সমষ্টিত তলত দিয়া চৰ্তসমূহ পূৰ্ণ হৈছে-

* '''প্ৰত্যক্ষ গণতন্ত্ৰ:''' ৰাইজে অধিকতা মতদানেৰে নীতি নিৰ্বাচন কৰে।
* '''অকপট মতদান:''' মতদাতাই নিজৰ আটাইতকৈ পচন্দৰ প্ৰতিদ্বন্দ্বীক ভোট দিয়ে।
* '''মুকলি কাৰ্য-সূচী:''' প্ৰত্যেক প্ৰতিদ্বন্দ্বীয়ে ২-২ কৈ আন প্ৰতিদ্বন্দ্বীৰ বিৰুদ্ধে যুঁজে (যেনে, যদি ক, খ আৰু গ প্ৰতিদ্বন্দ্বী, নিৰ্বাচনত ক-খ, ক-গ আৰু খ-গ তুলনা কৰা হয়, অৰ্থাৎ সকলো প্ৰতিদ্বন্দ্বী অকলে আন প্ৰতিদ্বন্দ্বীৰ মুখামুখী হয়।)&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;ডাৰণ আকেমগলু। পলিটিকেল ইকনমি অৱ ইনষ্টিট্যুচন্স এণ্ড ডেভেলপমেণ্ট। লেক্সাৰ্ছ ১ আৰু ২: ষ্টেটিক ভ'টিং মডেল্স। এম আই টি, ২০১২।&lt;/ref&gt;

কণ্ডৰ্চেই দেখাইছিল যে এনে অৱস্থাত ৰাজহুৱা পচন্দ বা অগ্ৰাধিকাৰৰ &quot;চক্ৰ&quot; সৃষ্টি হ'ব পাৰে।

=== কণ্ডৰ্চে বিৰোধাভাস ===
ধৰি লওক তিনিজন প্ৰতিদ্বন্দ্বী আছে- &lt;math&gt;a, b&lt;/math&gt; আৰু &lt;math&gt;c&lt;/math&gt; আৰু তিনিজন মতদাতা আছে, &lt;math&gt;1, 2&lt;/math&gt; আৰু &lt;math&gt;3&lt;/math&gt;। তিনিওজন মতদাতাৰ পচন্দ এনে ধৰণৰ-
{| class=&quot;wikitable&quot;
|+অগ্ৰাধিকাৰ সম্বন্ধসমূহ
!মতদাতা
!প্ৰথম পচন্দ
!দ্বিতীয় পচন্দ
!তৃতীয় পচন্দ
|-
|1
|a
|c
|b
|-
|2
|b
|a
|c
|-
|3
|c
|b
|a
|}
মন কৰক, যে ৩ৰ ভিতৰত ২জন মতদাতাই aতকৈ bক ভাল পায়, সেয়ে bক ৰাইজে aতকৈ অধিক পচন্দ কৰে। আকৌ, ৩ৰ ভিতৰত ২জন মতদাতাই bতকৈ cক ভাল পায়, সেয়ে ৰাইজে bতকৈ cক পচন্দ কৰে। আৰু ৩ৰ ভিতৰত ২জন মতদাতাই cতকৈ aক ভাল পায়। অৰ্থাৎ, যদি &lt;math&gt;\succ_s&lt;/math&gt; সকলো ৰাইজৰ ৰাজহুৱা অগ্ৰাধিকাৰ সম্বন্ধ, তেন্তে &lt;math&gt;a \succ_s b,\ b \succ_s c&lt;/math&gt; আৰু &lt;math&gt;c \succ_s a&lt;/math&gt;। অৰ্থাৎ ৰাইজৰ পচন্দসমূহে 'সংক্ৰামিতা'ৰ চৰ্ত পূৰ্ণ নকৰে। পচন্দসমূহ চক্ৰৰ দৰে, আৰু &quot;আটাইতকৈ পচন্দৰ&quot; কোনো প্ৰতিদ্বন্দী নাই। কিন্তু প্ৰতিদ্বন্দ্বীসমূহক ৰাইজে সমানে পচন্দও নকৰে, উদাহৰণ স্বৰূপে ৰাইজে aতকৈ bক অধিক পচন্দ কৰে। সেয়েহে ৰাইজে তিনিও প্ৰতিদ্বন্দ্বীক সমানে পচন্দ নকৰে, কোনো দুজন প্ৰতিদ্বন্দ্বীকো সমানে পচন্দ নকৰে, কিন্তু একেই সময়তে ৰাইজৰ তিনিওৰ মাজত আটাইতকৈ প্ৰিয় প্ৰতিদ্বিন্দ্বীও নাই। ই এক বিৰোধাভাস (paradox)&lt;ref&gt;https://math.hmc.edu/funfacts/social-choice-and-the-condorcet-paradox/&lt;/ref&gt;।

=== কণ্ডৰ্চে বিজেতা ===
যদি কোনো ব্যৱস্থাত আৰু পৰিস্থিতিত এই বিৰোধাভাস উদয় নহয় আৰু ৰাইজৰ আটাইতকৈ পচন্দৰ প্ৰতিদ্বন্দ্বী ওপৰত উল্লিখিত চৰ্তেৰে থাকে, তেন্তে সেই প্ৰতিদ্বন্দ্বীক কণ্ডৰ্চে বিজেতা বোলা হয়&lt;ref&gt;{{Cite web |title=আৰ্কাইভ কপি |url=https://www.whydomath.org/node/voting/impossible.html |access-date=2020-12-26 |archivedate=2021-09-21 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210921011437/http://www.whydomath.org/node/voting/impossible.html |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;।

== মাধ্যিকা মতদাতা ==

=== এক-শৃংগযুক্ত অগ্ৰাধিকাৰ সম্বন্ধ ===
এটি সসীম সংহতি গণ্য কৰক- &lt;math&gt;P \subset R&lt;/math&gt; আৰু ধৰি লওক &lt;math&gt;p(\alpha_i) \in P&lt;/math&gt; মতদাতা &lt;math&gt;i&lt;/math&gt;ৰ &lt;math&gt;P&lt;/math&gt;ত একমাত্ৰ আটাইতকৈ প্ৰিয় বিকল্প (পৰমানন্দ বিন্দু)। তেন্তে মতদাতাজনৰ অগ্ৰাধিকাৰ সম্বন্ধ (পচন্দসমূহ) এক-শৃংগযুক্ত যদি, আৰু কেৱল যদি-

&lt;math&gt;\forall p'', p \in P,&lt;/math&gt; যদি &lt;math&gt;p''&lt;p \leq p(\alpha_i)&lt;/math&gt; &lt;math&gt;or\ p''&gt;p' \geq p(\alpha_i),&lt;/math&gt; আমি দেখোঁ &lt;math&gt;U(p''; \alpha_i)&lt;U(p'; \alpha_i) &lt;/math&gt;।  ইয়াত &lt;math&gt;U&lt;/math&gt; মতদাতাৰ ভন-নয়মেন মৰ্গেনষ্টাৰ্ণ উপযোগিতা ফলন আৰু &lt;math&gt;p&lt;/math&gt; এটি ৰাজনৈতিক বিকল্প&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;।

ইয়াৰ অৰ্থ এয়াই যে উপযোগিতা ফলন অৰ্ধ-অৱতল।

=== মাধ্যিকা মতদাতাৰ সংজ্ঞা ===
ওপৰৰ এক-শৃংগতাৰ চৰ্ত পূৰ্ণ হ'লে, আমি মতদাতাসকলক তেওঁলোকৰ পৰমানন্দ বিন্দুৰ আধাৰত ক্ৰমত সজাব পাৰোঁ। ধৰি লওক মতদাতাৰ সংখ্যা &lt;math&gt;H&lt;/math&gt; এটি অযুগ্ম সংখ্যা। তেন্তে মাধ্যিকা মতদাতা সেইজন মতদাতা, যাৰ পৰমানন্দ বিন্দুৰ তলত &lt;math&gt;(H-1)/2&lt;/math&gt; মতদাতাৰ পৰমানন্দ বিন্দু আছে আৰু যাৰ পৰমানন্দ বিন্দুৰ ওপৰত &lt;math&gt;(H-1)/2&lt;/math&gt; মতদাতাৰ পৰমানন্দ বিন্দু আছে। এই মতদাতাক &lt;math&gt;\alpha_m&lt;/math&gt; বুলি ধৰি লওক। তেওঁৰ পৰমানন্দ বিন্দুক &lt;math&gt;p_m&lt;/math&gt; বুলি ধৰি লওক&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;।

== আনুষ্ঠানিক উদ্ধৃতি (অকপট মতদানৰ ক্ষেত্ৰত) ==
ওপৰত উল্লিখিত সংজ্ঞাসমূহ ব্যৱহাৰ কৰি, মাধ্যিকা মতদাতা উপপাদ্যক এনেদৰে উল্লেখ কৰিব পাৰি-

যদি &lt;math&gt;H&lt;/math&gt; এটি অযুগ্ম সংখ্যা, আৰু প্ৰত্যক্ষ গণতন্ত্ৰ আৰু অকপট মতদানৰ চৰ্ত পূৰ্ণ হৈছে, আৰু যদি মতদাতাসকলৰ অগ্ৰাধিকাৰ সম্বন্ধ এক-শৃংগযুক্ত, প্ৰদান কৰা হোৱা বিকল্পৰ ক্ৰম &lt;math&gt;P&lt;/math&gt;ত, তেন্তে এজন কণ্ডৰ্চে বিজেতা আছে। সেই কণ্ডৰ্চে বিজেতাজনৰ নীতি মাধ্যিকা মতদাতাৰ পৰমানন্দ বিন্দু &lt;math&gt;p_m&lt;/math&gt;। তদুপৰি &lt;math&gt;p_m&lt;/math&gt; একমাত্ৰ সাম্যাৱস্থা নীতি (স্থিৰ বিন্দু), যদি প্ৰত্যক্ষ গণতন্ত্ৰ আৰু অকপট চৰ্তৰ লগতে মুকলি কাৰ্য-সূচীৰ চৰ্তও পূৰ্ণ হৈছে।&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;

উপপাদ্যটি সহজে যুগ্ম &lt;math&gt;H&lt;/math&gt;ৰ ক্ষেত্ৰতো প্ৰযোজ্য বুলি প্ৰমাণ কৰিব পৰা যায়।

=== প্ৰমাণ ===
মতদাতাসকলক তেওঁলোকৰ পৰমানন্দ বিন্দুৰ (&lt;math&gt;p(\alpha_i)&lt;/math&gt;ৰ) ক্ৰমত সজাওক। ধৰি লওক &lt;math&gt;p_m&lt;/math&gt; মাধ্যিকা মতদাতাৰ পৰমানন্দ বিন্দু। যদি &lt;math&gt;p_m&lt;/math&gt; আৰু কোনো অন্য নীতি &lt;math&gt;p''&lt;/math&gt;ৰ মাজত নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত কৰা হৈছে, আৰু &lt;math&gt;p''&lt;p_m&lt;/math&gt;, তেন্তে আমি জানো, যে অগ্ৰাধিকাৰ সম্বন্ধৰ এক-শৃংগতাৰ বাবে প্ৰত্যেক এনে মতদাতা &lt;math&gt;i&lt;/math&gt;ৰ বাবে যাৰ &lt;math&gt;p_m&lt;p(\alpha_i)&lt;/math&gt;, আমি পাওঁ- &lt;math&gt;U(p_m; \alpha_i)&gt;U(p''; \alpha_i)&lt;/math&gt;। অকপট ভোটদানৰ বাবে, তেনে প্ৰত্যেকজন ব্যক্তিয়ে &lt;math&gt;p_m&lt;/math&gt;ক ভোট দিব। যিহেতু &lt;math&gt;p_m&lt;/math&gt; হ'ল মাধ্যিকা মতদাতাৰ পৰমানন্দ বিন্দু, &lt;math&gt;p_m&lt;p(\alpha_i)&lt;/math&gt; থকা মতদাতাৰ সংখ্যা &lt;math&gt;(H-1)/2&lt;/math&gt;। তদুপৰি, মাধ্যিকা মতদাতাই নিজেও নিজৰ পৰমানন্দ বিন্দু &lt;math&gt;p_m&lt;/math&gt;কে ভোট দিব। আন কোনোৱেও &lt;math&gt;p_m&lt;/math&gt;ক ভোট দিব পাৰে, কিন্তু নিদিলেও, &lt;math&gt;p_m&lt;/math&gt; বিজয়ী হ'ব কাৰণ ইতিমধ্যে &lt;math&gt;\frac{H-1}{2} + 1 &gt; \frac{H}{2}&lt;/math&gt; মতদাতাই &lt;math&gt;p_m&lt;/math&gt;ক ভোট দিয়াটো নিশ্চিত।

একেই যুক্তি &lt;math&gt;p''&gt;p_m&lt;/math&gt;ৰ ক্ষেত্ৰতো দিব পৰা যায়। এই পৰিস্থিতিত, অগ্ৰাধিকাৰ সম্বন্ধৰ এক-শৃংগতাৰ বাবে প্ৰত্যেক এনে মতদাতা &lt;math&gt;i&lt;/math&gt;ৰ বাবে যাৰ &lt;math&gt;p_m&gt;p(\alpha_i)&lt;/math&gt;, আমি পাওঁ- &lt;math&gt;U(p_m; \alpha_i)&gt;U(p''; \alpha_i)&lt;/math&gt;। অকপট ভোটদানৰ বাবে, তেনে প্ৰত্যেকজন ব্যক্তিয়ে &lt;math&gt;p_m&lt;/math&gt;ক ভোট দিব। যিহেতু &lt;math&gt;p_m&lt;/math&gt; হ'ল মাধ্যিকা মতদাতাৰ পৰমানন্দ বিন্দু, &lt;math&gt;p_m&gt;p(\alpha_i)&lt;/math&gt; থকা মতদাতাৰ সংখ্যা &lt;math&gt;(H-1)/2&lt;/math&gt;। তদুপৰি, মাধ্যিকা মতদাতাই নিজেও নিজৰ পৰমানন্দ বিন্দু &lt;math&gt;p_m&lt;/math&gt;কে ভোট দিব। আন কোনোৱেও &lt;math&gt;p_m&lt;/math&gt;ক ভোট দিব পাৰে, কিন্তু নিদিলেও, &lt;math&gt;p_m&lt;/math&gt; বিজয়ী হ'ব কাৰণ ইতিমধ্যে &lt;math&gt;\frac{H-1}{2} + 1 &gt; \frac{H}{2}&lt;/math&gt; মতদাতাই &lt;math&gt;p_m&lt;/math&gt;ক ভোট দিয়াটো নিশ্চিত।

== আনুষ্ঠানিক উদ্ধৃতি (ৰণনীতিগত মতদানৰ ক্ষেত্ৰত) ==
আমি দেখিলোঁ যে কণ্ডৰ্চে চৰ্তসমূহ পূৰ্ণ হ'লে মাধ্যিকা মতদাতাৰ পৰমানন্দ আৰু আন কোনো নীতিৰ মাজত নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত কৰিলে, মাধ্যিকা মতদাতাৰ পৰমানন্দ বিন্দুৱেই বিজয়ী হ'ব। কিন্তু সকলো অৱস্থাত প্ৰত্যেক কণ্ডৰ্চে চৰ্ত পূৰ্ণ নহবও পাৰে। যদিও প্ৰত্যক্ষ গণতন্ত্ৰ আৰু মুকলি কাৰ্য-সূচী সাংগঠনিক চৰ্তহে, আৰু সেয়ে বাস্তৱত নিশ্চিত কৰিব পৰা যায়, অকপট মতদান ভোটাৰৰ আচৰণৰ ওপৰত ৰখা চৰ্ত। এই চৰ্ত সকলো অনুষ্ঠানত পূৰ্ণ নহবও পাৰে&lt;ref&gt;https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5153667/#:~:text=A%20strategic%20vote%20is%20defined,2001%3B%20Cain%201978).&lt;/ref&gt;। উদাহৰণ স্বৰূপে, যদি এজন ভোটদাতাই নিজৰ প্ৰিয় প্ৰতিদ্বন্দ্বীক ভোট দিয়াৰ ঠাইত অন্য প্ৰতিদ্বন্দ্বীক ভোট দি, এই কথাৰ সম্ভাৱনীয়তা বৃদ্ধি কৰিব পাৰে যে তেওঁৰ প্ৰিয় প্ৰতিদ্বন্দ্বী বিজয়ী হ'ব, তেন্তে ভোটদাতাজনে অকপট মতদানৰ সলনি এনেধৰণৰ ৰণনীতিগত মতদান কৰিব। সেয়েহে, আমি তলত ৰণনীতিগত মতদানক সংজ্ঞায়িত কৰিছোঁ-

* '''ৰণনীতিগত মতদান:''' ধৰি লওক &lt;math&gt;v_i(p', p'') \in \{p', p''\}&lt;/math&gt;এ এটি ভোট ফলন সংজ্ঞায়িত কৰে মতদাতা &lt;math&gt;i&lt;/math&gt;ৰ বাবে। অৰ্থাৎ, মতদাতা &lt;math&gt;i&lt;/math&gt;এ &lt;math&gt;p'&lt;/math&gt; আৰু &lt;math&gt;p''&lt;/math&gt;ৰ মাজত নিৰ্বাচন হ'লে, &lt;math&gt;v_i(p', p'')&lt;/math&gt;ক ভোট দিব। এতিয়া আমি এটি ভোট গণনা ফলন সংজ্ঞায়িত কৰোঁ- &lt;math&gt;V: \{p', p''\}^n \rightarrow \{p', p'' \}&lt;/math&gt;, যিকোনো দুই প্ৰতিদ্বন্দ্বী &lt;math&gt;p'&lt;/math&gt; আৰু &lt;math&gt;p''&lt;/math&gt;ৰ বাবে। তদুপৰি, ধৰি লওক &lt;math&gt;v_{\smallsetminus i}(p', p'')&lt;/math&gt; মতদাতা &lt;math&gt;i&lt;/math&gt;ক বাদ দি, আন মতদাতাসকলে মতদানেৰে সমৰ্থন দিয়া নীতিৰ সদিশ। তেন্তে, &lt;math&gt;V(v_i(p', p''), v_{\smallsetminus i}(p', p'')))&lt;/math&gt; নিৰ্বাচনত বিজয়ী হ'ব, যদি নিৰ্বাচনত দুই প্ৰতিদ্বন্দ্বী &lt;math&gt;p'&lt;/math&gt; আৰু &lt;math&gt;p''&lt;/math&gt; আছে। এনে ক্ষেত্ৰত ৰণনীতিগত মতদানৰ সংজ্ঞা এনে ধৰণৰ- &lt;math&gt;v_{i}(p', p'') \in &lt;/math&gt;&lt;math&gt;\arg \max_ {\tilde{v}(p', p'')} &lt;/math&gt;&lt;math&gt;U(V(\tilde{v}_i)(p',p''), v_{\smallsetminus i}(p', p''); \alpha_i)&lt;/math&gt;।

কোনো ব্যক্তি &lt;math&gt;i&lt;/math&gt;ৰ বাবে সেই নীতি দুৰ্বলভাৱে আধিপত্যবাদী যদি সেই নীতিয়ে যি পৰিস্থিতেয়েই নহওক, আন নীতিতকৈ কম উপযোগিতা প্ৰদান নকৰে, আৰু কোনো কোনো পৰিস্থিতিত আন নীতিতকৈ অধিক উপযোগিতা প্ৰদান কৰে। এনে নীতি চয়ন কৰাত কোনো লোকচান নাথাকে।

=== মাধ্যিকা মতদাতা উপপাদ্য- ৰণনীতিগত মতদানৰ ক্ষেত্ৰত ===
যদি মতদাতাৰ সংখ্যা &lt;math&gt;H&lt;/math&gt; অযুগ্ম, প্ৰত্যক্ষ গণতন্ত্ৰ আৰু ৰণনীতিগত মতদানৰ চৰ্ত পূৰ্ণ হৈছে, আৰু প্ৰত্যেক মতদাতাৰ অগ্ৰাধিকাৰ সম্বন্ধ এক-শৃংগযুক্ত, নীতিৰ ক্ৰম &lt;math&gt;P&lt;/math&gt;ত, তেন্তে অকপট মতদান প্ৰত্যেক মতদাতাৰ বাবে দুৰ্বলভাৱে আধিপত্যবাদী আৰু এনে এটি মাত্ৰ দুৰ্বলভাৱে আধিপত্যবাদী ৰণনীতি আছে, আৰু তাৰ এটি সদস্য মাধ্যিকা মতদাতাৰ পৰমানন্দ বিন্দু, &lt;math&gt;p_m&lt;/math&gt;, সদস্যসমূহ কণ্ডৰ্চে বিজেতা হিচাপে আছে।

=== প্ৰমাণ ===
যিহেতু প্ৰত্যক্ষ গণতন্ত্ৰৰ চৰ্ত পূৰ্ণ হৈছে, সেয়ে ভোট গণনা ফলন এনে যাতে সদায় গৰিষ্ঠসংখ্যকে ভোট দিয়া প্ৰতিদ্বন্দ্বী বিজয়ী হ'ব। এই ফলনক &lt;math&gt;V^m&lt;/math&gt; আখ্যা দিওঁ। দুটি নীতি &lt;math&gt;p', p'' \in P&lt;/math&gt; গণ্য কৰক, আৰু এজন মতদাতা &lt;math&gt;i&lt;/math&gt;। ধৰি লওক যে &lt;math&gt;U(p' ; \alpha_i) \geq U(p'' ; \alpha_i)&lt;/math&gt;। দুটি পৰিস্থিতি উৎপন্ন হ'ব পাৰে।

'''পৰিস্থিতি ১''': &lt;math&gt;\forall v_i \in {p', p''}&lt;/math&gt;, &lt;math&gt;V^m (v_i, v_{\smallsetminus i}(p', p''))= p'&lt;/math&gt; বা &lt;math&gt;\forall v_i \in {p', p''}&lt;/math&gt;, &lt;math&gt;V^m (v_i, v_{\smallsetminus i}(p', p''))=p''&lt;/math&gt;। অৰ্থাৎ, মতদাতা &lt;math&gt;i&lt;/math&gt;এ যাকেই ভোট নিদিয়ক কিয়, নিৰ্বাচনৰ পৰিণাম সলনি নহয়। এনে ক্ষেত্ৰত মতদাতা &lt;math&gt;i&lt;/math&gt;ৰ বাবে দুয়ো প্ৰতিদ্বন্দ্বীক ভোট দিয়াৰ পৰা লাভ কৰা উপযোগিতা সমান। ইয়াৰ অৰ্থ হ'ল, নিজৰ পচন্দৰ নীতি &lt;math&gt;p'&lt;/math&gt;ক ভোট দিয়াৰ কোনো লোকচান নাই।

'''পৰিস্থিতি ২''': ধৰি লওক &lt;math&gt;V^m (v_i, v_{\smallsetminus i}(p', p''))= p'&lt;/math&gt; যদি মতদাতা &lt;math&gt;i&lt;/math&gt;এ &lt;math&gt;p'&lt;/math&gt;ক ভোট দিয়ে আৰু &lt;math&gt;V^m (v_i, v_{\smallsetminus i}(p', p''))= p''&lt;/math&gt;, যদি মতদাতা &lt;math&gt;i&lt;/math&gt;এ &lt;math&gt;p'&lt;/math&gt;ক ভোট নিদিয়ে। এনে ক্ষেত্ৰত, মতদাতাজনে নিজৰ প্ৰিয় প্ৰতিদ্বন্দ্বী &lt;math&gt;p'&lt;/math&gt;ক ভোট দিলে অধিক উপযোগিতা লাভ কৰিব।

দুয়ো পৰিস্থিতিতেই, &lt;math&gt;p'&lt;/math&gt;ক ভোট দিয়া অন্ততঃ &lt;math&gt;p''&lt;/math&gt;ক ভোট দিয়াতকৈ বেয়া নহয়, আৰু পৰিস্থিতি ২ত, ই নিশ্চিত ৰূপত অধিক উপযোগী। সেয়ে &lt;math&gt;p'&lt;/math&gt;ক ভোট দিয়া, অৰ্থাৎ নিজৰ প্ৰিয় প্ৰতিদ্বন্দ্বীক ভোট দিয়া বা অকপট মতদান কৰা ভোটাৰজনৰ বাবে দুৰ্বলভাৱে আধিপত্যবাদী।

যিহেতু এই যুক্তি প্ৰত্যেকজন মতদাতাৰ ক্ষেত্ৰতে প্ৰযোজ্য, সেয়ে যদি আমি ধৰি লওঁ যে প্ৰত্যেক মতদাতা তৰ্কসংগত আৰু নিজৰ দুৰ্বলভাৱে আধিপত্যবাদী নীতি চয়ন কৰে, তেন্তে প্ৰত্যেক মতদাতাই অকপটভাৱে মতদান কৰিব&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;।

আৰু অকপটভাৱে মতদান কৰিলে মাধ্যিকা মতদাতাৰ পৰমানন্দ বিন্দু কণ্ডৰ্চে বিজেতা বুলি ইতিমধ্যেই পূৰ্বৰ দফাত প্ৰমাণ কৰা হৈছে।

== তথ্য সংগ্ৰহ ==
&lt;references /&gt;

== লগতে লাওক ==

* [[কল্যাণ অৰ্থনীতিৰ মৌলিক উপপাদ্য]]
* [[নাশ্ব সাম্যাৱস্থা]]
* [[উপভোক্তা আচৰণ তত্ত্ব]]
* [[উৎপাদকৰ আচৰণৰ তত্ত্ব]]
* [[সেন সূচক]]

[[শ্ৰেণী:অৰ্থনীতি]] [[শ্ৰেণী:ৰাজনীতি বিজ্ঞান]] [[শ্ৰেণী:গণিত]] [[শ্ৰেণী:দৰ্শন]]</text>
      <sha1>kj5336em36zdv6qhiiofvre1meqt57r</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>মোহন ভাইৰা বঁটা</title>
    <ns>0</ns>
    <id>69037</id>
    <revision>
      <id>523105</id>
      <parentid>385776</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T05:03:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>29706</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>523105</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8323" sha1="n8j2acb8ruz74e0mwycmxmonadfriuq" xml:space="preserve">{{Infobox award
| name = মোহন ভাইৰা বঁটা
| subheader = &lt;!-- or | current_awards = --&gt;
| image = 
| image_size = &lt;!-- or | image_upright = --&gt;
| alt = 
| caption = 
| awarded_for = গ্ৰাম্য অঞ্চলত লোকশিল্পৰ সাধনা
| sponsor = 
| date = &lt;!-- {{start date|YYYY|MM|DD}} --&gt;
| location = শ্বহীদ ভৱন, [[নলবাৰী]], [[অসম]]
| country = [[ভাৰত]]
| presenter = [[সদৌ অসম ছাত্ৰ সন্থা]]ৰ [[নলবাৰী জিলা]] শাখা
| host = &lt;!-- or | hosts = --&gt;
| former name = 
| preshow_host = 
| acts = 
| campaign = 
| motto = 
| clasps = 
| reward = ₹১০,০০০, [[চেলেং]] চাদৰ, [[জাপি]] আৰু [[গামোচা]]
| year = ২০০৯
| year2 = ২০২১
| holder_label = 
| holder = &lt;!-- or | winner = or | winners = --&gt;
| most_awards = &lt;!-- or | most_wins = --&gt;
| most_nominations = 
| award1_type = Total awarded 
| award1_winner = 11
| award2_type = First winner
| award2_winner = Purnya Prava Dutta Tamuly
| award3_type = Last winner
| award3_winner = Harekrishna Talukdar
| award4_type = 
| award4_winner = 
| award5_type = 
| award5_winner = 
| website = &lt;!-- {{URL|example.com}} --&gt;
| network = &lt;!-- or | network_list = --&gt;
| runtime = 
| viewership = &lt;!-- or | ratings = --&gt;
| producer = 
| director = 
| image2 = 
| image2_size = &lt;!-- or | image_upright2 --&gt;
| alt2 = 
| caption2 = 
| precedence_label = 
| individual = 
| higher = 
| same = 
| lower = 
| related = 
| previous = 
| main = 
| next = 
}}

'''মোহন ভাইৰা বঁটা''' ({{lang-en|Mohan Bhaira Memorial Award}}) [[সদৌ অসম ছাত্ৰ সন্থা]]ৰ নালবাৰী শাখা আৰু নলবাৰী জিলা উন্নতি সভায়ে প্ৰদান কৰা বাৰ্ষিক বঁটা।&lt;ref name=AT/&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://pragnews.com/as/nalbari-mohan-bhaira-award/|website=Prag News|title=নলবাৰীত ২০২১বৰ্ষৰ ‘মোহন ভাইৰা বঁটা’ প্ৰদান অনুষ্ঠান|language=as|url-status=live|access-date=30 March 2021|archivedate=2 February 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210202092346/https://pragnews.com/as/nalbari-mohan-bhaira-award/|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt; [[সংগীত নাটক একাডেমী বঁটা]] বিজয়ী [[ভাওনা]] শিল্পী মোহন চন্দ্ৰ বৰ্মন, জনপ্ৰিয় ভাবে [[মোহন ভাৱৰীয়া]] বা মোহন ভাইৰাৰ মৃত্যু বাৰ্ষিকী উপলক্ষে প্ৰতিবছৰে ১ ফেব্ৰুৱাৰীত এই বঁটা প্ৰদান কৰা হয়। মোহন ভাইৰাৰ নামেৰে এই বঁটাৰ নামকৰণ কৰা হৈছে। ইয়াক লোককলাত অসামান্য অৱদানৰ বাবে আৰু গ্ৰাম্য অঞ্চলৰ লোক শিল্পীসকলৰ বাবে বিশেষভাৱে সংৰক্ষিত ৰাখি প্ৰদান কৰা হয়।&lt;ref name=janambhumi&gt;{{Cite web|url=https://janambhumi.in/VG1wUk1FMXFWWHBPVVQwOQ==/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A6%BF%E0%A6%B7%E0%A7%8D%E0%A6%9F-%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%81%E0%A6%B9%E0%A7%80%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%A6%E0%A6%95-%E0%A6%B9%E0%A7%B0%E0%A7%87%E0%A6%95%E0%A7%83%E0%A6%B7%E0%A7%8D%E0%A6%A3-%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A7%81%E0%A6%95%E0%A6%A6%E0%A6%BE%E0%A7%B0%E0%A6%B2%E0%A7%88-%E0%A6%AE%E0%A7%8B%E0%A6%B9%E0%A6%A8-%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%87%E0%A7%B0%E0%A6%BE-%E0%A6%AC%E0%A6%81%E0%A6%9F%E0%A6%BE.html|website=[[Dainik Janambhumi]]|title=বিশিষ্ট বাঁহীবাদক হৰেকৃষ্ণ তালুকদাৰলৈ মোহন ভাইৰা বঁটা|language=as|url-status=live|access-date=30 March 2021}}{{Dead link|date=October 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=etv&gt;{{Cite web|url=https://react.etvbharat.com/assamese/assam/state/nalbari/nalbari-aasu-pressmeet/assam20210128222100630|website=ETV Bharat|title=2021 বৰ্ষৰ মোহন ভাইৰা বঁটা ঘোষণা নলবাৰী জিলা ছাত্ৰ সন্থাৰ|language=as|url-status=live|access-date=30 March 2021}}{{Dead link|date=October 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;

মোহন ভাইৰা বঁটা ২০০৯ চনত আৰম্ভ কৰা হৈছিল। পূৰ্ণপ্ৰভা দত্ত তামোলী প্ৰথম এই বঁটাপ্ৰাপ্ত ব্যক্তি। ২০২১ চনত এই বঁটা লাভ কৰা বাঁহীবাদক হৰেকৃষ্ণ তালুকদাৰ অন্তিম বঁটা প্ৰাপক। [[নাগৰিকত্ব (সংশোধনী) আইন, ২০১৯]]ৰ প্ৰতিবাদ আৰু [[ক'ভিড-১৯ বৈশ্বিক মহামাৰী]]ৰ বাবে ২০১৯ আৰু ২০২০ চনত এই বঁটা ঘোষণা কৰা হোৱা নাছিল।&lt;ref name=AT/&gt;

এই বঁটাত নগদ ১০,০০০ টকা, এখন [[চেলেং]] চাদৰ, [[জাপি]] আৰু [[গামোচা]] প্ৰদান কৰা হয়।&lt;ref name=AT&gt;{{Cite web|url=https://assamtribune.com/mohan-bhaira-memorial-award-2011-presented-to-harekrishna-talukdar/| website=The Assam Tribune | title=Mohan Bhaira Memorial Award, 2011 presented to Harekrishna Talukdar|language=en|url-status=live|access-date=29 March 2021}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=sentinel&gt;{{Cite web|url=https://www.sentinelassam.com/news/mohan-bhaira-award-presented-to-hari-bara-barbayan/| website=The Sentinel | title=Mohan Bhaira award presented to Hari Bara Barbayan|language=en|url-status=live|access-date=29 March 2021}}&lt;/ref&gt;

[[File:Ramcharan Bharali Nagara Naam Artist.jpg|middle|thumb|২০১৭ চনৰ মোহন ভাইৰা বঁটা প্ৰাপক নাগৰা নাম শিল্পী [[ৰামচৰণ ভঁৰালী]]]]

==বঁটাপ্ৰাপকৰ তালিকা==
{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
|-
! ক্ৰমিক নং!! নাম!! বৰ্ষ!! উৎস
|-
| ১ || পূৰ্ণপ্ৰভা দত্ত তামোলী || ২০০৯ ||&lt;ref name=AT/&gt; 
|-
| ২ || সীতাৰাম ৰায় || ২০১০ ||&lt;ref name=AT/&gt; 
|-
| ৩ || মুক্তাৰাম বৰুৱা ওজা || ২০১১ ||&lt;ref name=AT/&gt; 
|-
| ৪ || মাণিক শইকীয়া ওজা || ২০১২ ||&lt;ref name=AT/&gt; 
|-
| ৫ || ৰোহীন ৰাভা || ২০১৩ ||&lt;ref name=AT/&gt; 
|-
| ৬ || [[দ্বিজেন গগৈ]] || ২০১৪ ||&lt;ref name=AT/&gt; 
|-
| ৭ || [[প্ৰভাত শৰ্মা]] || ২০১৫ ||&lt;ref name=AT/&gt; 
|-
| ৮ || হৰি বৰবায়ন || ২০১৬ ||&lt;ref name=AT/&gt;&lt;ref name=sentinel/&gt;
|-
| ৯ || [[ৰামচৰণ ভঁৰালী]] || ২০১৭ ||&lt;ref name=AT/&gt; 
|-
| ১০ || লোকনাথ কুটুম || ২০১৮ ||&lt;ref name=AT/&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://assam.nenow.in/%e0%a6%b2%e0%a7%8b%e0%a6%95%e0%a6%b8%e0%a6%82%e0%a6%b8%e0%a7%8d%e0%a6%95%e0%a7%83%e0%a6%a4%e0%a6%bf%e0%a6%95-%e0%a6%ac%e0%a6%be%e0%a6%a6-%e0%a6%a6%e0%a6%bf-%e0%a6%ac%e0%a7%83%e0%a6%b9%e0%a6%a4/| website=Northeast Now (Assamese)|title=লোকসংস্কৃতিক বাদ দি বৃহত্তৰ অসমীয়া সমাজখনৰ সাংস্কৃতিক তথা বৌদ্ধিক উত্তৰণ অসম্ভৱঃ ড° সমুজ্জ্বল কুমাৰ ভট্টাচাৰ্য|language=as|url-status=live|access-date=30 March 2021}}&lt;/ref&gt;
|-
| ১১ || হৰেকৃষ্ণ তালুকদাৰ || ২০২১ ||&lt;ref name=AT/&gt;&lt;ref name=janambhumi/&gt;&lt;ref name=etv/&gt;
|-
|}

==তথ্য উৎস==
{{ৰেফলিষ্ট}}

[[শ্ৰেণী:অসমৰ বঁটাসমূহ]]</text>
      <sha1>n8j2acb8ruz74e0mwycmxmonadfriuq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>সদস্য বাৰ্তা:Renamed user a025c9c3ed12bae853d424663e2f075e</title>
    <ns>3</ns>
    <id>73646</id>
    <revision>
      <id>523062</id>
      <parentid>373539</parentid>
      <timestamp>2025-07-09T16:15:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>XXBlackburnXx</username>
        <id>21170</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>XXBlackburnXxয়ে পুনৰ্নিৰ্দেশ নেৰাকৈ পৃষ্ঠা [[সদস্য বাৰ্তা:MahTsuaooo]]ৰ পৰা [[সদস্য বাৰ্তা:Renamed user a025c9c3ed12bae853d424663e2f075e]]লৈ স্থানান্তৰ কৰিলে: Automatically moved page while renaming the user &quot;[[Special:CentralAuth/MahTsuaooo|MahTsuaooo]]&quot; to &quot;[[Special:CentralAuth/Renamed user a025c9c3ed12bae853d424663e2f075e|Renamed user a025c9c3ed12bae853d424663e2f075e]]&quot;</comment>
      <origin>292019</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3658" sha1="a6kbv0t3rpjckmrp2o3fdh8p3a13a7y" xml:space="preserve">{{tmbox
| type  = notice
| image =  [[চিত্ৰ:Assamese Jaapi.png|135px|left]]
| imageright = [[চিত্ৰ:Wikipedia-logo-v2-as.svg|135px]]
| style = border: 1px blue solid;
| textstyle = 
| text = {{Center|&lt;big&gt;{{#if: {{{1}}} |'''নমস্কাৰ, {{#if:  | {{{1}}} | {{BASEPAGENAME}} }}&lt;br/&gt;}}}}
{{Center|'''[[অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া]]লৈ আপোনাক [[ৱিকিপিডিয়া:আদৰণি|আদৰণি জনাইছোঁ]]!'''&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;&lt;br/&gt;
আপোনাৰ আগ্ৰহৰ বাবে ধন্যবাদ। আশা কৰোঁ আপুনি সদায় আমাৰ লগত জড়িত হৈ থাকিব। নৱাগত সকলৰ বাবে তলত দিয়া পৃষ্ঠাকেইখন অতি উপযোগী, অনুগ্ৰহ কৰি পৃষ্ঠাকেইখন এবাৰ চকু ফুৰাই চাই যেন।}}&lt;br/&gt;

{{Center|
'''ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনাৰ সহায়'''&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:পৰিচয়|ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে অলপ]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[সহায়:সৰল সম্পাদনা|সম্পাদনাৰ থুলমুল আভাস]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:সহায়িকা|ৱিকিপিডিয়া সম্পাদনাৰ বিষয়ে প্ৰয়োজনীয় আভাস]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[সহায়:নতুন প্ৰবন্ধ আৰম্ভ কৰক|প্ৰবন্ধ এটা কেনেকৈ আৰম্ভ কৰিব?]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ|সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ]] &lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;br&gt;
'''ৱিকিপিডিয়াৰ সম্পাদনাৰ নিয়ম নীতি'''&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:পাঁচটা স্তম্ভ|ৱিকিপিডিয়াৰ পঞ্চশীল নীতি]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়া কি নহয়|ৱিকিপিডিয়া কি নহয়]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
}}
&lt;br/&gt;
'''ইয়াৰ উপৰিও ফে'চবুকত [https://www.facebook.com/groups/assamwikigroup/ {{Like|''Assamese Wikipedia Community''}}] বুলি আমাৰ এটা আলোচনা গোট আৰু [https://www.facebook.com/aswikipedia/ {{Like|''অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া- Assamese Wikipedia''}}] নামৰ এটা পৃষ্ঠা  আছে। ৱিকিপিডিয়ানসকলক লগ পাবলৈ আৰু ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে জানিবলৈ আপুনিও সেইবোৰৰ সদস্য হৈ ল'ব পাৰে।'''

আশা কৰোঁ ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনা কৰি আৰু এজন [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়ান|ৱিকিপিডিয়ান]] হোৱাটো উপভোগ কৰিব। 

&lt;center&gt;{{Wikipedia in Social Media}}&lt;/center&gt;
| small =  / yes
| smallimage = none / [[Image:Some image.svg|30px]]
| smallimageright = none / [[Image:Some image.svg|30px]]
| smalltext  = আদৰণি 
}} &lt;!-- This welcome message is delivered by [[User:WikitanvirBot]] on behalf of the community. See [[Special:PermaLink/178496]] for details. --&gt;</text>
      <sha1>a6kbv0t3rpjckmrp2o3fdh8p3a13a7y</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ফিৰডৌছি কাদ্ৰি</title>
    <ns>0</ns>
    <id>74013</id>
    <revision>
      <id>523077</id>
      <parentid>432275</parentid>
      <timestamp>2025-07-09T20:40:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>29706</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>523077</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="19946" sha1="5j41xscx1wsdnh4bv81q7xoipkyw7jf" xml:space="preserve">{{Infobox scientist
| name = ফিৰডৌছি কাদ্ৰি
| image =
| birth_date = {{birth date and age|1951|03|31}}
| birth_place =
| nationality = বাংলাদেশী
| fields = ৰোগ প্ৰতিৰোধ বিজ্ঞান&lt;br&gt;প্ৰতিষেধক&lt;br&gt;অণুজীৱ বিজ্ঞান
| workplaces = ডায়েৰিয়া ৰোগ গৱেষণাৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় কেন্দ্ৰ (ICDDR) [[বাংলাদেশ]]
| alma_mater = ঢাকা বিশ্ববিদ্যালয়,&lt;br/&gt; লিভাৰপুল বিশ্ববিদ্যালয়
| awards =
}}
'''ফিৰডৌছি কাদ্ৰি''' ({{lang-en|Firdausi Qadri}}, জন্ম: ৩১ মাৰ্চ, ১৯৫১) হৈছে এগৰাকী [[বাংলাদেশ|বাংলাদেশী]] বিজ্ঞানী। তেখেত মূলতঃ ৰোগ প্ৰতিৰোধ বিজ্ঞান আৰু সংক্ৰামক ৰোগৰ গৱেষণাৰ লগত জড়িত। [[কলেৰা]] ৰোগৰ প্ৰতিষেধক বিকাশৰ ক্ষেত্ৰত তেখেত প্ৰায় পঁচিশ বছৰতকৈও অধিক সময় জড়িত হৈ আছে।&lt;ref name='who.int' /&gt; ইয়াৰোপৰি ফিৰডৌছি কাদ্ৰি 'Enterotoxigenic Escherichia coli' (ETEC), '[[টাইফইড]]', 'হেলিক'বেক্টাৰ পায়লৰি' আৰু 'ৰ'টাভাইৰাছ'ৰ দৰে সংক্ৰামক ৰোগৰ গৱেষণাৰ লগতো জড়িত। বৰ্তমান তেখেতে বাংলাদেশত থকা 'ডায়েৰিয়া ৰোগ গৱেষণাৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় কেন্দ্ৰ' (ICDDR)ত কাম কৰি আছে। তেখেত 'বিজ্ঞান আৰু স্বাস্থ্যজনিত পদক্ষেপৰ প্ৰতিষ্ঠান'তো অধ্যক্ষ হিচাপে কৰ্মনিৰ্বাহ কৰি আছে।&lt;ref&gt;{{Cite web |url=https://www.ideshi.org/people/dr-firdausi-qadri/ |title=Dr. Firdausi Qadri |website=Institute for Developing Science and Health Initiatives |accessdate=2019-07-16}}&lt;/ref&gt; বিষম পৰ্যায়ৰ ডায়েৰিয়াৰ মূল কাৰক হিচাপে চিহ্নিত হোৱা 'ভাইব্ৰিঅ' ক'লেৰি' আৰু 'এণ্টেৰোটক্সিজেনিক ছেখেৰিয়া কলি'ৰ সংক্ৰমণ আৰু প্ৰতিষেধকৰ বিকাশ কৰাত তেখেতৰ প্ৰভুত বৰঙণি আগবঢ়াইছে। 'এইছ. পায়লৰি'ৰ দ্বাৰা সংক্ৰমিত হোৱা আৰু টাইফইড জ্বৰত আক্ৰান্ত হোৱা বাংলাদেশীসকলৰ প্ৰতিৰোধী সঁহাৰি তথা প্ৰতিষেধক সম্পৰ্কেও কাড্ৰিয়ে অধ্যয়ন কৰিছে।&lt;ref name='who.int'&gt;{{cite web |url=https://www.who.int/influenza_vaccines_plan/advisory_group/qadri/en/index.html |title=Dr Firdausi Qadri |website=World Health Organization}}&lt;/ref&gt;

২০২১ বৰ্ষত ফিৰডৌছি কাদ্ৰিক [[ৰমন মেগছেছে বঁটা]]ৰে সন্মানীত কৰা হয়।&lt;ref name='rmn'&gt;{{Cite web|url=https://www.rmaward.asia/awardee/firdausi-qadri|title=Firdausi Qadri|date=31 August 2021|accessdate=31 August 2021|archivedate=31 August 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210831070738/https://www.rmaward.asia/awardee/firdausi-qadri|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;

==শিক্ষা আৰু কৰ্মজীৱনৰ আগছোৱা==
ফিৰডৌছি কাদ্ৰিয়ে ১৯৮০ চনত লিভাৰপুল বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা জৈৱ-ৰসায়নত ডক্তৰেট ডিগ্ৰী অৰ্জন কৰে। ১৯৮১ চনত তেখেতে শৈক্ষিক জীৱনৰ পাতনি মেলে। ঢাকা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ জৈৱ-ৰসায়ন বিভাগত তেখেতে যোগদান কৰে। ১৯৮৬ চনত এগৰাকী প'ষ্ট ডক্টৰেল ৰিচাৰ্ছ ফেলো হিচাপে তেখেতে (icddr,b)ত যোগদান কৰে। পৰৱৰ্তী সময়ত এইটো প্ৰতিষ্ঠানতে তেখেতে জ্যেষ্ঠ বিজ্ঞানী হিচাপে পৰিচিত হয় আৰু প্ৰতিষেধক বিজ্ঞানৰ ক্ষেত্ৰত এগৰাকী শীৰ্ষ পৰ্যায়ৰ গৱেষিকাৰ মৰ্যাদা লাভ কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=আৰ্কাইভ কপি |url=http://unohrlls.org/dr-firdausi-qadri/ |access-date=2021-09-03 |archivedate=2021-09-03 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210903084826/http://unohrlls.org/dr-firdausi-qadri/ |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;

==গৱেষণাৰ ক্ষেত্ৰলৈ অৱদান==
ফিৰডৌছি কাদ্ৰিয়ে অন্ত্ৰ-জনিত ৰোগৰ ক্ষেত্ৰলৈ বিশিষ্ট বৰঙণি আগবঢ়াইছে। বিশেষকৈ ৰোগ-প্ৰতিৰোধী বিজ্ঞান, জেনোমিকছ্, প্ৰ'ট'মিক প্ৰযুক্তিবিদ্যা, নিদানবিদ্যা আৰু প্ৰতিষেধক বিকাশৰ ক্ষেত্ৰত তেখেতৰ বৰঙণি মন কৰিবলগীয়া। বাংলাদেশত এবিধ কম মূল্যৰ নতুন কলেৰা প্ৰতিষেধক প্ৰস্তুতকৰণত কাদ্ৰি ওতপ্ৰোতভাৱে জড়িত হৈ পৰে।&lt;ref&gt;{{Cite journal|last1=Qadri|first1=Firdausi|last2=Clemens|first2=John D.|last3=Sarker|first3=Abdur Razzaque|last4=Islam|first4=Md Taufiqul|last5=Ali|first5=Mohammad|last6=Islam|first6=Muhammad Shariful|last7=Khan|first7=Jahangir A. M.|last8=Dimitrov|first8=Dobromir T.|last9=DeRoeck|first9=Denise|date=2018-10-09|title=The impact and cost-effectiveness of controlling cholera through the use of oral cholera vaccines in urban Bangladesh: A disease modeling and economic analysis|journal=PLOS Neglected Tropical Diseases|language=en|volume=12|issue=10|pages=e0006652|doi=10.1371/journal.pntd.0006652|issn=1935-2735|pmc=6177119|pmid=30300420}}&lt;/ref&gt; তাৰ আগলৈকে ৰোগাক্ৰান্ত আৰু আৰ্থিকভাৱে দুৰ্দশাগ্ৰস্ত বাংলাদেশীসকলে 'ডুকোৰাল' নামৰ এবিধ দামী ঔষধ ক্ৰয় কৰিবলগীয়া হৈছিল।&lt;ref&gt;{{Cite journal|last1=Hutubessy|first1=Raymond|last2=Tebbens|first2=Radboud J. Duintjer|last3=Reyburn|first3=Rita|last4=Khatib|first4=Ahmed M.|last5=Chaignat|first5=Claire-Lise|last6=Ali|first6=Said M.|last7=Weiss|first7=Mitchell G.|last8=Schaetti|first8=Christian|date=2012-10-04|title=Costs of Illness Due to Cholera, Costs of Immunization and Cost-Effectiveness of an Oral Cholera Mass Vaccination Campaign in Zanzibar|journal=PLOS Neglected Tropical Diseases|language=en|volume=6|issue=10|pages=e1844|doi=10.1371/journal.pntd.0001844|issn=1935-2735|pmc=3464297|pmid=23056660}}&lt;/ref&gt; 'শ্বাংকল' নামৰ প্ৰতিষেধকবিধৰ কাৰ্যক্ষমতা তেখেতে ঢাকাৰ বস্তি এলেকাত বহুলভাৱে প্ৰদৰ্শিত কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{Cite journal|title=Efficacy of a Single-Dose, Inactivated Oral Cholera Vaccine in Bangladesh|journal = New England Journal of Medicine|volume = 374|issue = 18|pages = 1723–1732|last1=Qadri|first1=Firdausi|last2=Wierzba|first2=Thomas F.|date=2016-05-04|language=EN|doi=10.1056/nejmoa1510330|pmid = 27144848|last3=Ali|first3=Mohammad|last4=Chowdhury|first4=Fahima|last5=Khan|first5=Ashraful I.|last6=Saha|first6=Amit|last7=Khan|first7=Iqbal A.|last8=Asaduzzaman|first8=Muhammad|last9=Akter|first9=Afroza|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; পৰৱৰ্তী সময়ত এইবিধ ঔষধক তেখেতে বাংলাদেশৰ জনস্বাস্থ্যত প্ৰয়োগ কৰাত গুৰুত্ব আৰোপ কৰে;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last1=Khan|first1=Iqbal Ansary|last2=Khan|first2=Ashraful Islam|last3=Rahman|first3=Anisur|last4=Siddique|first4=Shah Alam|last5=Islam|first5=Md Taufiqul|last6=Bhuiyan|first6=Md Amirul Islam|last7=Chowdhury|first7=Atique Iqbal|last8=Saha|first8=Nirod Chandra|last9=Biswas|first9=Prasanta Kumar|date=2019-01-01|title=Organization and implementation of an oral cholera vaccination campaign in an endemic urban setting in Dhaka, Bangladesh|journal=Global Health Action|volume=12|issue=1|pages=1574544|doi=10.1080/16549716.2019.1574544|issn=1654-9716|pmc=6383613|pmid=30764750}}&lt;/ref&gt; যাৰ মাজত ৰোহিংগীয়া শৰণাৰ্থীও আছিল।&lt;ref&gt;{{Cite journal|last1=Clemens|first1=John D.|last2=Singh|first2=Poonam Khetrapal|last3=Nair|first3=G. Balakrish|last4=Islam|first4=Md Taufiqul|last5=Khan|first5=Ashraful Islam|last6=Flora|first6=Meerjady Sabrina|last7=Azad|first7=Abul Kalam|last8=Qadri|first8=Firdausi|date=2018-05-12|title=Emergency deployment of oral cholera vaccine for the Rohingya in Bangladesh|url=https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(18)30993-0/abstract|journal=The Lancet|language=English|volume=391|issue=10133|pages=1877–1879|doi=10.1016/S0140-6736(18)30993-0|issn=0140-6736|pmid=29781432|s2cid=29159499}}&lt;/ref&gt;

==সদস্য পদ==
ফিৰডৌছি কাদ্ৰি 'অণু-জীৱবিজ্ঞানীৰ বাংলাদেশী সমাজ'ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক আৰু উপদেষ্টা পৰিষদৰ সদস্যা।&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.bsm.org.bd/board-of-advisory/ |title=Board of Advisory |website=Bangladesh Society of Microbiologists |accessdate=2019-07-16 |archivedate=2019-07-16 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20190716135759/http://www.bsm.org.bd/board-of-advisory/ |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt; কাদ্ৰি 'অণু-জীৱবিজ্ঞান আমেৰিকান সমাজ', বাংলাদেশৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় ৰাষ্ট্ৰদূত।&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.asm.org/index.php/component/content/article/28-international/7776-asm-ambassador-contact-information |title=Contact The ASM International Ambassador in Your Country! |website=American Society for Microbiology |archive-url=https://web.archive.org/web/20131105164343/http://www.asm.org/index.php/component/content/article/28-international/7776-asm-ambassador-contact-information |archive-date=2013-11-05 |access-date=2021-09-03 |archivedate=2013-11-05 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20131105164343/http://www.asm.org/index.php/component/content/article/28-international/7776-asm-ambassador-contact-information |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt; ২০০৮ চনৰ পৰা ফিৰডৌছি কাদ্ৰিয়ে 'বাংলাদেশী একাডেমি অৱ ছায়েঞ্চেছ'ৰ এগৰাকী সভ্য হিচাপে দায়িত্ব পালন কৰি আহিছে।&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.bas.org.bd/fellowship/list-of-fellows-/userprofile/fqadri.html |title=Dr. Firdausi Qadri |website=Bangladesh Academy of Science |archive-url=https://web.archive.org/web/20150610213525/http://www.bas.org.bd/fellowship/list-of-fellows-/userprofile/fqadri.html |archive-date=2015-06-10 |access-date=2021-09-03 |archivedate=2015-06-10 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150610213525/http://www.bas.org.bd/fellowship/list-of-fellows-/userprofile/fqadri.html |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;

==সন্মান আৰু স্বীকৃতি==
২০১২ চনত ফিৰডৌছি কাদ্ৰিক 'ফণ্ডেশ্বন ক্ৰিষ্টোফি ইট ৰডল্ফ মেৰিয়েক্স'ৰ পৰা 'গ্ৰেণ্ড প্ৰাইজ' শীৰ্ষক বাৰ্ষিক বিজ্ঞান বঁটা অৰ্জন কৰে। অন্ত্ৰ-সম্বন্ধীয় ব্যাধিৰ ক্ষেত্ৰলৈ আগবঢ়োৱা গৱেষণাৰ বাবে তেখেতক এই বঁটা প্ৰদান কৰা হয়&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.institut-de-france.fr/sites/institut-de-france.fr/files/prix_merieux_2013_appel_candidatures_ang.pdf|title=Institut de France - Accueil|access-date=2021-09-03|archivedate=2015-09-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150924040213/http://www.institut-de-france.fr/sites/institut-de-france.fr/files/prix_merieux_2013_appel_candidatures_ang.pdf|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=':0'&gt;{{Cite web|url=https://www.fondation-merieux.org/en/what-we-do/enhancing-research-capabilities/enchancing-skills-scientists/institut-de-france-christophe-merieux-prize/|title=Institut de France's Christophe Mérieux Prize|date=2013-09-17|website=Mérieux Foundation|language=fr|accessdate=2019-07-16}}&lt;/ref&gt; ২০১৪ চনত এই বঁটাটোৱে 'বিজ্ঞান আৰু স্বাস্থ্যজনিত পদক্ষেপৰ প্ৰতিষ্ঠান' (ideSHi) প্ৰতিষ্ঠা কৰাৰ বাট এটা মুকলি কৰি দিয়ে।&lt;ref&gt;{{Cite web |url=https://www.ideshi.org/about-ideshi/ |title=About Us |website=Institute for Developing Science and Health Initiatives |accessdate=2019-07-16 |archivedate=2019-07-16 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20190716132753/https://www.ideshi.org/about-ideshi/ |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt; ২০১৪ চনত তেখেতক এখন উচ্চবৰ্গীয় পেনেলৰ বাবে মনোনীত কৰা হয়। এইখন পেনেলে নিম্ন-বিকশিত দেশসমূহৰ বাবে নিয়োজিত হৈ থকা প্ৰযুক্তিবেংক, বিজ্ঞান আৰু উদ্ভাৱনমূলক প্ৰণালীটোৰ প্ৰশাসনীয় আৰু কাৰ্যকৰীগত দিশসমূহৰ সন্দৰ্ভত ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ মুৰব্বীৰ উপদেষ্টা হিচাপে কাম কৰে।&lt;ref&gt;{{cite news |title=Bangladeshi scientist Qadri named member of high-level UN panel |url=http://www.thedailystar.net/bangladeshi-scientist-qadri-named-member-of-high-level-un-panel-52312 |newspaper=The Daily Star |date=2014-11-27}}&lt;/ref&gt; ফিৰডৌছি কাদ্ৰি এছিয়াৰ শীৰ্ষ এশগৰাকী বিজ্ঞানীৰ তালিকাত অন্তৰ্ভুক্ত হয়। এই তালিকাখন 'এছিয়ান ছাইণ্টিষ্ট মেগাজিন'-এ প্ৰকাশ কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2021-04-28|title=3 Bangladeshi researchers named in Asian Scientist 100 list|url=https://www.thedailystar.net/science/news/3-bangladeshi-researchers-named-asian-scientist-100-list-2085337|accessdate=2021-05-01|website=The Daily Star|language=en}}&lt;/ref&gt;২০২১ চনৰ আগষ্ট মাহত বিজ্ঞানীগৰাকীলৈ [[ৰমন মেগছেছে বঁটা]] ঘোষণা কৰা হয়।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.rmaward.asia/awardee/firdausi-qadri|title=Firdausi Qadri|date=31 August 2021|accessdate=31 August 2021|archivedate=31 August 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210831070738/https://www.rmaward.asia/awardee/firdausi-qadri|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt; ২০২১ বৰ্ষৰ ২৮ নৱেম্বৰ তাৰিখে ফিলিপাইনছৰ ৰাজধানী মানিলাৰ ৰমন মেগাছেছে কেন্দ্ৰত অনুষ্ঠিত হ'বলগীয়া এখনি বঁটা-প্ৰদান সভাত কাদ্ৰিক উক্ত সন্মান প্ৰদান কৰা হ'ব। বঁটাৰ বাবে নিৰ্বাচন কৰা সভাখনে কাদ্ৰিৰ অক্লান্ত অৱদানক স্বীকৃতি দিয়ে আৰু প্ৰতিষেধক নিৰ্মাণ, জৈৱপ্ৰযুক্তিবিদ্যাকে ধৰি গৱেষণাক্ষেত্ৰলৈ আগবঢ়োৱা তেখেতৰ অৱদানক সশ্ৰদ্ধাৰে বিবেচনা কৰে। বঁটা-প্ৰদানৰ ৱেবছাইটটোত ফিৰডৌছি কাদ্ৰিক 'সুলভ প্ৰতিষেধক চেম্পিয়ন' হিচাপে নামাংকিত কৰা হৈছে।&lt;ref&gt;https://www.thedailystar.net/news/bangladesh/news/firdausi-qadri-honoured-magsaysay-award-2165476
&lt;/ref&gt;

===বঁটা===
* বাংলাদেশ বিজ্ঞান একাডেমীৰ তৰফৰ পৰা সোণৰ পদক, ২০০৫ চনত।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.bas.org.bd/awards/gold-medal-award.html|title=Academy Gold Medal Award|website=Bangladesh Academy of Sciences|accessdate=2019-07-16|archivedate=2015-09-26|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150926174053/http://www.bas.org.bd/awards/gold-medal-award.html|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;
* ২০১২ চনত ক্ৰিষ্টোফি মেৰিয়াক্স পুৰস্কাৰ&lt;ref name=':0' /&gt;
* ২০১৩ চনত অনন্যা শীৰ্ষ দহ বঁটা
* ২০১৩ চনত [[চি এন আৰ ৰাও]] বঁটা। উন্নয়নশীল দেশত বিজ্ঞানক আগুৱাই নিয়াৰ বাবে এই বঁটাটো বিশ্বৰ বিজ্ঞান একাডেমিয়ে (TWAS) বাৰ্ষিকভাৱে প্ৰদান কৰি আহিছে।&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://twas.ictp.it/news-in-home-page/news/bangladeshi-immunologist-wins-the-c.n.r.-rao-prize|title=Bangladeshi immunologist wins the C.N.R. Rao Prize|website=The World Academy of Sciences|archive-url=https://web.archive.org/web/20131005000222/http://twas.ictp.it/news-in-home-page/news/bangladeshi-immunologist-wins-the-c.n.r.-rao-prize|archive-date=2013-10-05|access-date=2021-09-03|archivedate=2013-10-05|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131005000222/http://twas.ictp.it/news-in-home-page/news/bangladeshi-immunologist-wins-the-c.n.r.-rao-prize|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;
* ২০২০ চনত এল'লৰিয়েল-ইউনেস্ক' বঁটা, (বিজ্ঞান-ক্ষেত্ৰত নাৰী)
* ২০২১ বৰ্ষত [[ ৰমন মেগছেছে বঁটা]]

==তথ্যসূত্ৰ==
{{reflist|30em}}

==বাহ্যিক সংযোগ==
{{Authority control}}

[[শ্ৰেণী:বাংলাদেশৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:বিজ্ঞানী]]
[[শ্ৰেণী:ৰমন মেগছেছে বঁটা বিজয়ী]]</text>
      <sha1>5j41xscx1wsdnh4bv81q7xoipkyw7jf</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>হৰিনাৰায়ণ দত্ত বৰুৱা</title>
    <ns>0</ns>
    <id>74691</id>
    <revision>
      <id>523039</id>
      <parentid>507863</parentid>
      <timestamp>2025-07-09T12:54:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Babulbaishya</username>
        <id>2558</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>523039</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5190" sha1="k312vi26h6jyhk58islvmrempgxlpd1" xml:space="preserve">{{merge|হৰিনাৰায়ণ দত্তবৰুৱা}}
{{infobox writer 
| name          = হৰিনাৰায়ণ দত্ত বৰুৱা
| image         = 
| imagesize     = 200px
| alt           = 
| caption       = 
| pseudonym     = 
| birth_name    = 
| Parents_name  = 
| birth_date    = ১৮৮৫ চনত
| birth_place   = [[অসম]]
| death_date    = ১৯৫৮
| death_place    =
| occupation    = 
| nationality   = [[ভাৰত|ভাৰতীয়]]
| ethnicity     = 
| citizenship   = ভাৰতীয়
| language     = [[অসমীয়া ভাষা|অসমীয়া]]
| education     = 
| alma_mater    = 
| period        = 
| genre         = 
| subject       = 
| movement      = 
| notableworks  =
| notableworks  =
| partner       = 
| children      = 
| relatives     = 
| influences    = 
| influenced    = 
| awards        =
| signature     = 
| signature_alt = 
| website       = 
}}

'''হৰিনাৰায়ণ দত্ত বৰুৱা''' ({{lang-en|Hari Narayan Dutta Baruah}}) হৈছে এগৰাকী অসমীয়া লেখক৷ তেওঁ ভালেমান শিশু উপযোগী পুথি ৰচনা কৰিছিল আৰু সেইবোৰ স্কুলীয়া পুথিৰূপে বিবেচিত হৈছিল। তেওঁ ভালেমান কেইখন প্ৰাচীন অসমীয়া বৈষ্ণৱ সাহিত্যৰ গ্ৰন্থ প্ৰকাশ কৰি অসমীয়া বৈষ্ণৱ সাহিত্যৰ গৱেষণাৰ পথ সুগম কৰে।  

==জন্ম আৰু বংশ পৰিচয়==
১৮৮৫ চনত নলবাৰীৰ ওচৰৰ কালাকুছি গাঁৱত হৰিনাৰায়ণ দত্ত বৰুৱাৰ জন্ম হয়। তেওঁৰ পিতৃৰ নাম দেৱীৰাম আৰু মাতৃৰ নাম উমাপ্ৰিয়া। বিচিত্ৰনাৰায়ণ দত্তবৰুৱা তেওঁৰ জেষ্ঠ ভাতৃ।&lt;ref name=&quot;অসমীয়া জীৱনী অভিধান&quot;&gt;''অসমীয়া জীৱনী অভিধান'', শিৱনাথ বৰ্মন, তৃতীয় সংস্কৰণ: ২০০৯, পৃষ্ঠা: ২৬৩-২৬৪&lt;/ref&gt;

==শিক্ষা==
১৯০৪ চনত নলবাৰী মাইনৰ স্কুলৰপৰা শিক্ষা সাং কৰে। আৰ্থিক অনাটনৰ হেতু উচ্চ শিক্ষা গ্ৰহণ কৰিব নোৱাৰে।&lt;ref name=&quot;অসমীয়া জীৱনী অভিধান&quot;/&gt;

==কৰ্ম জীৱন==
* নগাঁও, গুৱাহাটী, উত্তৰ লক্ষীমপুৰ, কাকজান আদি অসমৰ বিভিন্ন ঠাইৰ মধ্য ইংৰাজী বিদ্যালয়ত শিক্ষকতা কৰে।
* যোৰহাট নৰ্মাল স্কুলৰ চুপাৰিটেণ্ডেন্ট হিচাপে চাকৰি জীৱনৰ পৰা অৱসৰ লয়।
* দত্ত বৰুৱা এণ্ড কোম্পানী নাম দি কিতাপৰ ব্যৱসায় কৰে।
* গুৱাহাটীৰ বিখ্যাত শ্ৰীগুৰু প্ৰেছৰ প্ৰতিষ্ঠাতা।&lt;ref name=&quot;অসমীয়া জীৱনী অভিধান&quot;/&gt;

==সাহিত্যৰাজি==
* চিত্ৰদৰ্শন (উপন্যাস)* ভাৰত দৰ্শন (ভ্ৰমণ কাহিনী)
* পুষ্পাৱলী (কবিতা সংকলন, উপাৰ্জন শইকীয়াৰ সৈতে যুটীয়াভাৱে)
* প্ৰাচীন কামৰূপীয় কায়স্থ সমাজৰ ইতিবৃত্ত
* শ্ৰীমদ্ভাগৱত
* চিত্ৰ ভাগৱত
* শ্ৰীশংকৰ বাক্যামৃত
* অসমীয়া মহাভাৰত&lt;ref name=&quot;অসমীয়া জীৱনী অভিধান&quot;/&gt;

==বঁটা আৰু সন্মান==
১৯৪৪ চনত কামৰূপ সংস্কৃত সঞ্জীৱনী সভাই সাহিত্য ৰত্ন উপাধিৰে বিভূষিত কৰে।&lt;ref name=&quot;অসমীয়া জীৱনী অভিধান&quot;/&gt;

==মৃত্যু==
১৯৫৮ চনত হৰিনাৰায়ণ দত্ত বৰুৱাই ইহলীলা সম্বৰণ কৰে।&lt;ref name=&quot;অসমীয়া জীৱনী অভিধান&quot;/&gt;

== তথ্যসূত্ৰ ==
{{reflist}}

[[শ্ৰেণী:মহাপুৰুষীয়া ধৰ্মৰ অনুগামী]]
[[শ্ৰেণী:সাহিত্যিক]]
[[শ্ৰেণী:অসমীয়া সাহিত্যিক]]
[[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]]</text>
      <sha1>k312vi26h6jyhk58islvmrempgxlpd1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>লোটে শ্বেৰিং</title>
    <ns>0</ns>
    <id>77003</id>
    <revision>
      <id>523117</id>
      <parentid>396115</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T06:39:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>29706</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>523117</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="20377" sha1="2j2mblou3n0pwkzk91oix22cd6kxik1" xml:space="preserve">{{Infobox officeholder
| name          =লোটে শ্বেৰিং&lt;br /&gt;Lotay Tshering
| native_name   =བློ་གྲོས་ཚེ་རིང་
| native_name_lang =dz
| image       = Prime Minister of Bhutan Dr. Lotay Tshering on December 28, 2018 (cropped).jpg
| caption     = ২০১৮ চনত শ্বেৰিংTshering in 2018
| office            = ভূটানৰ প্ৰধান মন্ত্ৰী
| term_start        = ৭ নৱেম্বৰ ২০১৮
| term_end          =
| predecessor       = শ্বেৰিং টবগেই
| successor         = 
| monarch           = জিগমি খেছাৰ নামগেয়াল ৱাংচুক
| office1           = ড্ৰুক ন্যামৰূপ শোগপাৰ অধ্যক্ষ
| term_start1       = ১৪ মে' ২০১৮
| term_end1         =
| predecessor1      = টাণ্ডী দৰ্জী
| successor1        = 
| deputy1           = শ্বেৰাব গ্যাল্টশ্বেন
| office2 = ভূটানৰ ৰাষ্ট্ৰীয় পৰিষদৰ সদস্য
| term_start2 = ৩১ অক্টোবৰ ২০১৮
| term_end2 = 
| predecessor2 = য়েশ্বী জিম্বা
| successor2 = 
| constituency2 = দক্ষিণ থিম্ফু
| majority2 = ৩,৬৬২
| birth_date        = {{birth date and age|1969|5|10|df=y}}
| birth_place       =
| alma_mater        =ম্যামেনসিং চিকিৎসা মহাবিদ্যালয়&lt;ref name=&quot;bdnews24.com&quot;&gt;{{Cite news|url=https://bdnews24.com/bangladesh/2019/04/14/lotay-tshering-joins-pahela-baishakh-celebration-says-bangladesh-is-his-second-home|title= Lotay Tshering joins Pahela Baishakh celebration, says Bangladesh is his ‘second home’|date=14 April 2019|work=[[bdnews24.com]]|access-date=14 April 2019|language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;বংগবন্ধু শ্বেইখ মুজিব চিকিৎসা বিশ্ববিদ্যালয়&lt;ref name=&quot;bdnews24.com&quot;/&gt;&lt;br /&gt;কানবেৰা বিশ্ববিদ্যালয়
| party             = ড্ৰুক ন্যামৰূপ ছগপা
| signature = Lotay Tshering signature.svg
| spouse = উগায়েন ডেমা
| children          = ৩ (দুগৰাকী তুলি লোৱা)&lt;ref name=&quot;kuenselonline.com&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.kuenselonline.com/the-persuasive-president/|title=The persuasive president – KuenselOnline|website=www.kuenselonline.com}}&lt;/ref&gt;
}}

'''লোটে শ্বেৰিং''' ({{lang-en|Lotay Tshering}})&lt;ref&gt;{{Cite web|title=12 Things To Know About Bhutan's New Prime Minister Dr Lotay Tshering|url=http://dailybhutan.com/article/12-things-to-know-about-bhutans-new-prime-minister-dr-lotay-tshering|access-date=2021-04-14|website=dailybhutan.com|language=en}}&lt;/ref&gt; , জন্ম ১০ মে' ১৯৬৯) হৈছে ভূটানৰ এগৰাকী ৰাজনীতিবিদ আৰু চিকিৎসক৷ &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.theguardian.com/world/2019/may/10/i-like-to-operate-bhutans-pm-spends-weekends-as-a-surgeon|title='I like to operate': Bhutan's PM spends weekends as a surgeon|date=10 May 2019|via=www.theguardian.com}}&lt;/ref&gt; তেখেত [[ভূটান]]ৰ বৰ্তমান প্ৰধান মন্ত্ৰী ৷ &lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.kuenselonline.com/dr-lotay-tshering-is-the-prime-minister-candidate/|title=Dr Lotay Tshering is the prime minister candidate|date=23 October 2018|publisher=www.kuenselonline.com}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.hindustantimes.com/india-news/narendra-modi-congratulates-newly-elected-pm-of-bhutan/story-mSCg0GAqSN3GtlIf0K5gmM.html|title=Narendra Modi congratulates newly elected PM of Bhutan|date=19 October 2018|publisher=Hindustan Times}}&lt;/ref&gt; ২০১৮ চনৰ ৭ নৱেম্বৰৰ পৰা তেখেতে দায়িত্ব চম্ভালি আছে৷ ২০১৮ চনৰ ১৪ মে'ৰ পৰা তেখেত ড্ৰুক ন্যামৰূপ শোগপাৰ অধ্যক্ষৰ পদো অলংকৃত কৰি আছে৷ &lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.bbs.bt/news/?p=95594|title=DNT elects Dr. Lotay Tshering as President and Dasho Sherub Gyeltshen as Vice President - BBS|date=14 May 2018|work=BBS|access-date=16 October 2018|language=en-US|archivedate=26 December 2018|archiveurl=https://web.archive.org/web/20181226034456/http://www.bbs.bt/news/?p=95594|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.kuenselonline.com/ready-to-lead-dnt-says-dr-lotay-tshering/|title=Ready to lead DNT, says Dr Lotay Tshering – KuenselOnline|website=www.kuenselonline.com|language=en-US|access-date=16 October 2018}}&lt;/ref&gt;
==প্ৰাৰম্ভিক জীৱন আৰু শিক্ষা==
১৯৬৯ চনৰ ১০ মে'ত এটা মাৰ্জিত পৰিয়ালত শ্বেৰিঙৰ জন্ম হয়৷ &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.facebook.com/story.php?story_fbid=1006923919503927&amp;id=127008224162172|title=Dr Lotay Tshering|website=www.facebook.com}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;peldendrukpa.com&quot;&gt;{{cite web|url=https://www.peldendrukpa.com/national-assembly/druk-nyamrup-tshogpa/dr-lotay-tshering|title=Bhutan 2018 Elections|website=www.peldendrukpa.com|access-date=2021-11-14|archivedate=2021-01-11|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210111172727/https://www.peldendrukpa.com/national-assembly/druk-nyamrup-tshogpa/dr-lotay-tshering|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;kuenselonline.com&quot;/&gt; [[ভূটান]]ৰ থিম্ফুৰ অন্তৰ্গত মেয়াং গিয়গৰ ডালুখা গাঁৱত তেখেতৰ জন্ম হৈছিল৷ &lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.kuenselonline.com/dnt-cannot-be-stronger-than-2018s-team/|title=DNT cannot be stronger than 2018's team}}&lt;/ref&gt;

পুনাখা হাইস্কুলৰ পৰা লোটে শ্বেৰিঙে প্ৰাৰম্ভিক শিক্ষা লাভ কৰে আৰু শ্বেৰুবছি কলেজৰ পৰা স্নাতক ডিগ্ৰী লাভ কৰে৷ &lt;ref name=&quot;kuenselonline.com&quot;/&gt; পৰৱৰ্তী সময়ত [[ঢাকা]] বিশ্ববিদ্যালয়ৰ অধীনস্থ মৈমনসিঙ চিকিৎসা মহাবিদ্যালয়ৰ পৰা তেখেতে স্নাতক ডিগ্ৰী অৰ্জন কৰে আৰু ২০০১ চনত এমবিবিএছ ডিগ্ৰী লাভ কৰে৷ &lt;ref name=&quot;kuenselonline.com&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;financialexpress&quot;&gt;{{Cite news|url=https://thefinancialexpress.com.bd/national/mmch-accords-reception-to-its-ex-student-bhutanese-pm-1555248508|title= MMCH accords reception to its ex-student Bhutanese PM|date=14 April 2019|work=[[Financial Express (Bangladesh)|The Financial Express]]|access-date=14 April 2019|language=en-US}}&lt;/ref&gt; [[বাংলাদেশ]], [[ঢাকা]]ৰ বংগবন্ধু শ্বেইখ মুজিব চিকিৎসা মহাবিদ্যালয়ৰ পৰা তেখেতে পৰৱৰ্তী সময়ত অস্ত্ৰোপচাৰত স্নাতকোত্তৰ অৰ্জন কৰে৷ &lt;ref name=&quot;bdnews24.com&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;financialexpress&quot;/&gt; ২০০৭ চনত শ্বেৰিঙে আমেৰিকাৰ উইছকনছিন মেডিকেল কলেজৰ পৰা ইউৰ'লজি অধ্যয়ন কৰে ৷ [[বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থা]]ৰ পৰা লাভ কৰা ফেলোশ্বিপৰ অধীনত তেখেতে এই অধ্যয়ন গ্ৰহণ কৰিছিল৷ [[ভূটান]]লৈ ওভতি আহি তেখেতে ইউৰ'লজিৰ নিদান প্ৰক্ৰিয়া আৰম্ভ কৰে আৰু উক্ত দিশত চিকিৎসা সেৱা আগবঢ়োৱা তেখেতেই ভূটানৰ একমাত্ৰ চিকিৎসক হিচাপে পৰিগণিত হয়৷ ২০১০ চনত [[ছিংগাপুৰ]] জেনেৰেল হাস্পতাল আৰু [[জাপান]]ৰ অকহামা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা এণ্ডিউৰ'ল'জিত তেখেতে ফেলোশ্বিপ লাভ কৰে৷ &lt;ref name=&quot;bhutantimes.com&quot;&gt;{{cite web|url=https://bhutantimes.com/article/11-things-to-know-about-bhutans-new-prime-minister-dr-lotay-tshering|title=11 Things To Know About Bhutan's New Prime Minister Dr Lotay Tshering|website=bhutantimes.com}}&lt;/ref&gt;২০১৪ চনত [[অষ্ট্ৰেলিয়া]]ৰ কানবেৰা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা লোটে শ্বেৰিঙে এমবিএ ডিগ্ৰী অৰ্জন কৰে৷ &lt;ref name=&quot;bhutantimes.com&quot;/&gt;

==ব্যক্তিগত জীৱন==
লোটে শ্বেৰিঙে চিকিৎসক উগয়েন ডেমাৰ সৈতে বিবাহপাশত আবদ্ধ হয় ৷ &lt;ref&gt;{{cite news |title=Dr. Ugyen Dema, spouse of Prime Minister of Bhutan, visited Shinepukur Ceramics |url=http://today.thefinancialexpress.com.bd/print/dr-ugyen-dema-spouse-of-prime-minister-of-bhutan-visited-shinepukur-ceramics-1555170016 |access-date=6 August 2019 |work=The Financial Express |date=14 April 2019}}&lt;/ref&gt; দম্পতীহালৰ দুগৰাকী কন্যা সন্তান আছে ৷ মংগাৰ আঞ্চলিক ৰেফাৰেল চিকিৎসালয়ত থকা কালছোৱাত লোটে শ্বেৰিঙে এজন ল’ৰা আৰু এগৰাকী ছোৱালী তুলি লয়৷ &lt;ref name=&quot;kuenselonline.com&quot;/&gt; শ্বেৰিঙে জংখা, শ্বামখা, [[বাংলা]] আৰু [[ইংৰাজী]]কে ধৰি কেইবাটাও ভাষাত কথা ক’ব পাৰে৷ 
==পেছাদাৰী জীৱন==
শ্বেৰিঙে থিম্ফুত থকা নেশ্যনেল ৰেফাৰেল হাস্পতালত সাধাৰণ অস্ত্ৰোপচাৰ বিভাগত কনছালটেণ্ট ছাৰ্জন হিচাপে সেৱা আগবঢ়াইছে ৷ ইয়াৰোপৰি মংগাৰ আঞ্চলিক ৰেফাৰেল চিকিৎসালয়তো তেখেতে সেৱা আগবঢ়াইছে ৷ &lt;ref name=&quot;auto&quot;&gt;{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/centre-left-dnt-win-may-strengthen-india-bhutan-relations/articleshow/66289584.cms|title=Centre-left DNT win may strengthen India-Bhutan relations|first=Dipanjan Roy|last=Chaudhury|date=20 October 2018|newspaper=The Economic Times}}&lt;/ref&gt; জিগমে দৰ্জী ৱাংশ্বুক ৰাষ্ট্ৰীয় ৰেফাৰেল চিকিৎসালয়ত (JDWNRH) তেখেতে কনছালটেণ্ট ইউৰ’লজিষ্ট হিচাপে ১১ বছৰ কাম কৰিছে৷ &lt;ref name=&quot;bhutantimes.com&quot;/&gt;

ৰয়েল চিভিল চাৰ্ভিছ কমিছনলৈ প্ৰায় ৬২ লাখ ভূটানী ধন (গুলট্ৰাম, ngultrum) আগবঢ়োৱাৰ পাছত ২০১৩ চনত তেখেতে ৰাজনীতিত যোগদান কৰে৷
==ৰাজনৈতিক জীৱন==
২০১৩ চনৰ ভূটানী ৰাষ্ট্ৰীয় বিধানসভা নিৰ্বাচনত শ্বেৰিঙে অংশ লৈছিল যদিও প্ৰাৰম্ভিক ৰাউণ্ডত তেওঁলোকৰ দলটোৱে পৰাজয়বৰণ কৰে৷ &lt;ref name=&quot;auto&quot;/&gt;

২০১৮ চনৰ ১৪ মে' তাৰিখে শ্বেৰিঙে ১,১৫৫ টা ভোট লাভ কৰি ড্ৰুক ন্যামৰূপ শগপা (DNT) দলৰ  ৰাষ্ট্ৰপতি হিচাপে নিৰ্বাচিত হয়৷ তাৰ ঠিক পাঁচ মাহৰ পাছতেই ২০১৮চনৰ ভূটানী তৃতীয় ৰাষ্ট্ৰীয় বিধান সভা নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত হৈছিল৷ &lt;ref&gt;{{cite web| url=http://www.bbs.bt/news/?p=95594| title=DNT elects Dr. Lotay Tshering as President and Dasho Sherub Gyeltshen as Vice President| date=14 May 2018| access-date=14 November 2021| archivedate=26 December 2018| archiveurl=https://web.archive.org/web/20181226034456/http://www.bbs.bt/news/?p=95594| deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;

২০১৮ চনৰ বিধানসভা নিৰ্বাচনতে শ্বেৰিঙে দক্ষিণ থিম্ফু সমষ্টিৰ পৰা ডিএনটি দলৰ প্ৰাৰ্থী হিচাপে অৱতীৰ্ণ হৈ ভূটানৰ ৰাষ্ট্ৰীয় বিধানসভালৈ নিৰ্বাচিত হয়৷ ৩,৬৬২ টা ভোট লাভ কৰি তেখেতে ডিপিটি দলৰ প্ৰতিদ্বন্দ্বী কিনলেই শ্বেৰিঙক পৰাভূত কৰে৷ &lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.kuenselonline.com/north-and-south-thimphu-ayes-for-dnt/ |title=North and South Thimphu ayes for DNT – KuenselOnline |publisher=Kuenselonline.com |date=19 October 2018 |access-date=17 December 2018}}&lt;/ref&gt; ২০১৮ চনৰ ৰাষ্ট্ৰীয় বিধানসভাৰ নিৰ্বাচনত তেওঁলোকৰ দলে সৰ্বাধিকসংখ্যক ভোট লাভ কৰে আৰু শ্বেৰিঙে প্ৰিমিয়াৰশ্বিপ অৰ্জন কৰে৷ &lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.bbs.bt/news/?p=105665|title=DNT confirms Dr Lotay Tshering as its PM nominee|date=23 October 2018}}&lt;/ref&gt; তেখেতৰ দল ড্ৰুক ন্যামৰূপ শগপাও পোনপ্ৰথমবাৰৰ বাবে চৰকাৰৰ গাদীত বহে ৷ &lt;ref&gt;{{cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/world/south-asia/bhutan-chooses-new-party-to-form-government/articleshow/66281779.cms|title=Bhutan chooses new party to form government|publisher=Times of India}}&lt;/ref&gt;
==প্ৰধান মন্ত্ৰী==
২০১৮ চনৰ ৭ নৱেম্বৰ তাৰিখে লোটে শ্বেৰিঙে পূৰ্বৰ প্ৰধান মন্ত্ৰী শ্বেৰিং টোগবেইক শাসনচ্যুত কৰি গণতান্ত্ৰিক পদ্ধতিৰে নিৰ্বাচিত হোৱা ভূটানৰ তৃতীয়গৰাকী প্ৰধান মন্ত্ৰীৰ আসনত বহে ৷ &lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.newindianexpress.com/world/2018/nov/08/dr-lotay-tshering-sworn-in-as-bhutans-new-prime-minister-1895467.html |title=Dr Lotay Tshering sworn in as Bhutan's new prime minister |publisher=The New Indian Express |date=8 November 2018 |access-date=8 November 2018}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.xinhuanet.com/english/2018-11/08/c_137590081.htm |title=Lotay Tshering sworn in as Bhutan's new prime minister - Xinhua &amp;#124; English.news.cn |publisher=Xinhuanet.com |date=8 November 2018 |access-date=8 November 2018 |archivedate=26 December 2018 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20181226034432/http://www.xinhuanet.com/english/2018-11/08/c_137590081.htm%20 |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://english.kyodonews.net/news/2018/11/cb37b70a4255-new-pms-cabinet-inaugurated-in-bhutan.html |title=New PM's Cabinet inaugurated in Bhutan |publisher=English.kyodonews.net |date=8 November 2018 |access-date=8 November 2018}}&lt;/ref&gt;

২০১৮ চনৰ ২৭ ডিচেম্বৰত লোটে শ্বেৰিঙ ভাৰতলৈ তিনিদিনীয়া ভ্ৰমণসূচী লৈ উপস্থিত হয়৷ এয়া আছিল তেখেতৰ প্ৰথমটো বিদেশ ভ্ৰমণ৷ &lt;ref&gt;{{cite web|url=https://nenow.in/neighbour/maiden-foreign-tour-bhutan-pm-lotay-tshering-arrives-in-india.html|title=Maiden foreign tour: Bhutan PM Lotay Tshering arrives in India|date=27 December 2018}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.wionews.com/india-news/bhutanese-prime-minister-lotay-tshering-arrives-in-india-on-3-day-visit-186941|title=Bhutanese PM Lotay Tshering arrives in India on maiden foreign visit|website=WION}}&lt;/ref&gt;

২০১৯ চনৰ ১৩ এপ্ৰিল তাৰিখে লোটে শ্বেৰিঙে চৰকাৰী ভ্ৰমণসূচী লৈ বাংলাদেশ ভ্ৰমণ কৰে ৷ &lt;ref&gt;{{Cite web|title=We Are Landlocked But Our Minds Are Open: Prime Minister Dr Lotay Tshering Of Bhutan|url=http://dailybhutan.com/article/we-are-landlocked-but-our-minds-are-open-prime-minister-dr-lotay-tshering-of-bhutan|access-date=2021-04-14|website=dailybhutan.com|language=en}}&lt;/ref&gt; ২০২১ চনৰ ২৪ মাৰ্চত ভূটানৰ মহামান্য ৰজাৰ হৈ তেখেত বাংলাদেশৰ স্বাধীনতাৰ সোণালী জয়ন্তী উদযাপন কৰিবলৈ ৰাওনা হয় ৷

==বঁটা-বাহন==
*১৯৯১: শ্বেৰুবটছত শৈক্ষিক উৎকৰ্ষতাৰ বাবে তেখেতক ''ফাদাৰ উইলিয়াম মেকি সোণৰ পদক'' প্ৰদান কৰা হৈছিল&lt;ref name=&quot;kuenselonline.com&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;bhutantimes.com&quot;/&gt;
*২০০৫: ১৪ তম [[দালাই লামা]]ৰ দ্বাৰা ''সহানুভূতিৰ অখ্যাত নায়ক'' বঁটা প্ৰদান কৰা হৈছিল।&lt;ref name=&quot;bhutantimes.com&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;kuenselonline.com&quot;/&gt;
*২০১৭: &quot;ছাৱা-ছুম( আমাৰ ৰজা, আমাৰ দেশ আৰু আমাৰ মানুহ)ৰ প্ৰতি আগবঢ়োৱা নিঃস্বাৰ্থ আৰু নিষ্ঠাপূৰ্ণ সেৱাৰ বাবে লোটে শ্বেৰিঙক ৰজা জিগমে খেছাৰ নামগেয়াল ৱাংছুকে ''অৰ্ডাৰ অৱ দ্য বিলাভেড অৱ দ্য থাণ্ডাৰ ড্ৰেগন'' (ড্ৰুক থুকছে) পদক আগবঢ়ায়৷ &lt;ref name=&quot;bhutantimes.com&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;kuenselonline.com&quot;/&gt;
*২০১৮: ৰজা জিগমে খেছাৰ নামগেয়াল ৱাংছুকে &quot;প্ৰধান মন্ত্ৰীৰ হিচাপে নিযুক্তিৰ বাবে&quot; কাবনি (Royal Orange Scarf) প্ৰদান কৰে৷ (&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.bbs.bt/news/?p=106529|title=His Majesty confers Dakyen to PM, appoints ministers and grants Orange Kabney to Speaker, OL - BBS|date=7 November 2018}}&lt;/ref&gt;
*২০২০: &quot;মহামাৰীৰ বিৰুদ্ধে যুঁজিবলৈ প্ৰধান মন্ত্ৰী হিচাপে আগবঢ়োৱা অটল প্ৰচেষ্টা আৰু অৱদান&quot;ৰ বাবে ৰজা জিগমে খেছাৰ নামগেয়াল ৱাংছুকে তেখেতক ''কাবনি'' (Lungmar Scarf) প্ৰদান কৰে৷ &lt;ref&gt;[http://www.bbs.bt/news/?p=140927 His Majesty confers Lungmar Scarf and Red Scarves]&lt;/ref&gt;

==তথ্যসূত্ৰ==
{{reflist|30em}}
[[শ্ৰেণী:জীৱিত ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:ৰাজনীতিবিদ]]
[[শ্ৰেণী:চিকিৎসাবিদ]]</text>
      <sha1>2j2mblou3n0pwkzk91oix22cd6kxik1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>লোকচিকিৎসা</title>
    <ns>0</ns>
    <id>79569</id>
    <revision>
      <id>523116</id>
      <parentid>382882</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T06:36:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>29706</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>523116</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="30104" sha1="q57pi1snpwlj7c5exu0ba36zneh4bge" xml:space="preserve">[[File:Market Pharmacy Tana MS5179.jpg|right|thumb|বজাৰত বিক্ৰীৰ বাবে ৰখা পৰম্পৰাগত চিকিৎসাৰ কিছুমান ঔষধ]]
[[File:Traditional medicine shop.jpg|thumb|স্থানীয় চিকিৎসাৰ বিভিন্ন সামগ্ৰীৰ সৈতে শোণিতপুৰ জিলাৰ এজন মুছলমান কবিৰাজ। ]]
'''লোকচিকিৎসা''' বা '''পৰম্পৰাগত চিকিৎসা''' ({{lang-en|Folk medicine বা Ethnomedicime}})ত পৰম্পৰাগত জ্ঞানৰ চিকিৎসাগত দিশবোৰ অন্তৰ্ভুক্ত থাকে যি সমূহ আধুনিক ঔষধৰ যুগৰ আগতে বিভিন্ন সমাজৰ লোক বিশ্বাসৰ মাজত প্ৰজন্মজুৰি বিকশিত হৈছিল। লোকচিকিৎসা বুলিলে ৰোগ সম্পৰ্কিত সকলো বিশ্বাস, ৰীতি-নীতি, ধ্যান-ধাৰণা তথা ৰোগ নিৰাময় আৰু আৰোগ্য বা প্ৰতিকাৰৰ অৰ্থে গ্ৰহণ কৰা বিবিধ ব্যৱস্থা আৰু দ্ৰব্যৰ সমস্ত দিশ সামৰি লোৱা হয়। 

লোক-চিকিৎসা বিধিৰ পোনপটীয়াভাৱে আধুনিক চিকিৎসা বিজ্ঞানৰ ধ্যান ধাৰণাৰ সৈতে সম্পৰ্ক নাই; ই পৰম্পৰাগত বা থলুৱা চিকিৎসা। 
মানৱ জীৱন আৰু সমাজৰ আৰম্ভণিৰেপৰা মানুহে নিজৰ আৰু পোহনীয়া জীৱ জন্তুৰ ৰোগ নিৰায়মৰ ব্যৱস্থা কৰিবলগীয়া হৈছিল আৰু এইদৰে লোক ঔষধ বা লোক চিকিৎসা আৰম্ভ হৈছিল। প্ৰত্যেক মানৱ সমাজতে বিভিন্ন ব্যাধিৰ চিকিৎসাৰ বাবে বিভিন্ন প্ৰকাৰৰ উপায় অবলম্বন কৰি আহিছে। এনেদৰে নিজ নিজ ধৰণে সমাজ ভেদে একোটা চিকিৎসা পদ্ধতি ঠন ধৰি উঠে। 

বিংশ শতিকাৰ আৰম্ভণিতে নৃতত্ত্ববিদসকলে ক্ষেত্ৰ অধ্যয়নৰ জৰিয়তে পৃথিৱীৰ বিভিন্ন সমাজ আৰু সংস্কৃতি সম্বন্ধে তথ্য সংগ্ৰহ কৰি ফুৰোঁতে বিভিন্ন জনগোষ্ঠীৰ মাজত প্ৰচলিত এইধৰণৰ লোক-চিকিৎসাr কথা পোহৰলৈ আহে। প্ৰখ্যাত ইংৰাজ চিকিৎসক আৰু নৃতত্ত্ববিদ W.H.R Rivers এ ১৯২৮ চনতে পোন প্ৰথমে পৰম্পৰাগত চিকিৎসাৰ বিষয়ে চিন্তা-চৰ্চা কৰে। ৰিভাৰ্চৰ মতে পৰম্পৰাগত চিকিৎসা পদ্ধতিও আন আন সামাজিক নিয়মৰ দৰে যুক্তিসংগত আচৰণ। তেওঁলোকে এই কথাও জানিব পাৰিছিল যে আদিম চিকিৎসা পদ্ধতিৰ লগত অকল সাধাৰণ চিকিৎসা পদ্ধতিয়ে জড়িত নাথাকে তাৰ লগত ধৰ্ম আৰু যাদুবিদ্যাও অংগাংগীভাৱে জড়িত থাকে।&lt;ref name=&quot;:)&quot;&gt;{{cite book | title=অসমৰ সংস্কৃতি | publisher=গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয় | author= Dr. Upen Rabha Hakacham | authorlink=অসমৰ লোকাচাৰ, লোক-বিশ্বাস আৰু লোক-চিকিৎসা | pages=190-197 | isbn=978-93-84018-41-2}}&lt;/ref&gt;

বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থাই পৰম্পৰাগত ঔষধক &quot;বিভিন্ন সংস্কৃতিৰ থলুৱা তত্ত্ব, বিশ্বাস আৰু অভিজ্ঞতাৰ ওপৰত আধাৰিত জ্ঞান, দক্ষতা আৰু অনুশীলনৰ মুঠ যোগফল&quot; বুলি সংজ্ঞায়িত কৰে। স্বাস্থ্য ৰক্ষণাবেক্ষণৰ লগতে শাৰীৰিক আৰু মানসিক ৰোগ প্ৰতিৰোধ, ৰোগ নিৰ্ণয়, স্বাস্থ্যৰ উন্নতি বা চিকিৎসাত এই চিকিৎসা পদ্ধতিৰ ব্যৱহাৰ কৰা হয়।&lt;ref name=&quot;WHO&quot;&gt;{{cite web |url=https://www.who.int/medicines/areas/traditional/definitions/en/|title=Traditional Medicine: Definitions|date=2008-12-01|access-date=2014-04-20|publisher=[[World Health Organization]]}}&lt;/ref&gt; পৰম্পৰাগত ঔষধ প্ৰায়ে বৈজ্ঞানিক ঔষধৰ বিপৰীত।&lt;ref name = WHO/&gt;

কিছুমান এছিয়ান আৰু আফ্ৰিকান দেশত, জনসংখ্যাৰ ৮০% পৰ্যন্ত লোকে তেওঁলোকৰ প্ৰাথমিক স্বাস্থ্য সেৱাৰ প্ৰয়োজনীয়তাৰ বাবে পৰম্পৰাগত ঔষধৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে। পৰম্পৰাগত ঔষধক প্ৰায়ে এক প্ৰকাৰৰ বৈকল্পিক ঔষধ বুলি গণ্য কৰা হয়। 


বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থাই উল্লেখ কৰিছে যে &quot;পৰম্পৰাগত ঔষধ বা পদ্ধতিৰ অনুপযুক্ত ব্যৱহাৰে নেতিবাচক বা বিপদজনক প্ৰভাৱ পেলাব পাৰে&quot; আৰু পৰম্পৰাগত ঔষধ প্ৰণালীৰ দ্বাৰা ব্যৱহৃত এনে পদ্ধতি আৰু ঔষধি উদ্ভিদৰ কাৰ্যকাৰীতা আৰু সুৰক্ষা নিৰ্ণয় কৰিবলৈ অধিক গৱেষণাৰ প্ৰয়োজন।&lt;ref name = WHO/&gt; ইয়াৰ ফলস্বৰূপে, বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থাই সদস্য ৰাষ্ট্ৰসমূহক সক্ৰিয় নীতি বিকশিত কৰাত আৰু কাৰ্য পৰিকল্পনা ৰূপায়ণত সহায় কৰিবলৈ ন বছৰীয়া ৰণনীতি ৰূপায়ণ কৰিছে যি জনসাধাৰণক স্বাস্থ্যৱান কৰি ৰখাত পৰম্পৰাগত ঔষধৰ ভূমিকা শক্তিশালী কৰিব।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.who.int/medicines/publications/traditional/trm_strategy14_23/en/|archive-url=https://web.archive.org/web/20140113165644/http://www.who.int/medicines/publications/traditional/trm_strategy14_23/en/|url-status=dead|archive-date=January 13, 2014|title=WHO traditional medicine strategy: 2014-2023|date=December 2013|website=The World Health Organization}}&lt;/ref&gt;

==ভাগ সমূহ==
লোকচিকিৎসা পদ্ধতিক প্ৰধানকৈ দুটা ভাগত ভাগ কৰা হয়-

===প্ৰাকৃতিক লোকচিকিৎসা===
প্ৰাকৃতিক লোক চিকিৎসা বনৌষধিৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল। বিভিন্ন উদ্ভিদৰ বিভিন্ন অংশ এই চিকিৎসাৰ প্ৰধান ঔষধ। এই সমূহক যুক্তিপূৰ্ণ বা ভেষজ ঔষধ আখ্যা দিয়া হয়। সাধাৰণ জ্বৰ-কাঁহ, পেটৰ অসুখ, পানী লগা, বিষ আদি ৰোগৰ ক্ষেত্ৰত প্ৰকৃতি প্ৰদত্ত সামগ্ৰী যেনে মৌ, তুলসী, আমলখি, আদা, শিলিখা, ভোমোৰা, অশ্বগন্ধা, তেঁতেলী, মানিমুনি, মধুৰীআমৰ কোঁহ, চিৰতা, নানান তৃণ, কেঁচা হালধি আদি ব্যৱহাৰৰ দ্বাৰা ৰোগ নিৰাময় সম্ভৱ। মানুহৰ বাদেও পোহনীয়া জীৱ-জন্তুৰ চিকিৎসাৰ বাবেও বিভিন্ন প্ৰকাৰৰ বনৌষধি ব্যৱহাৰ কৰা হয়। [[হস্তীবিদ্যাৰ্ণৱ]] আৰু [[ঘোঁৰা নিদান]] নামৰ পৌৰাণিক গ্ৰন্থ দুখনত ক্ৰমে হাতী আৰু ঘোঁৰাৰ বিভিন্ন ৰোগৰ লক্ষণ আৰু তাৰ প্ৰতিকাৰ বা আৰোগ্যৰ উপায় দিয়া আছে।'''হস্তীবিদ্যাৰ্ণৱ''', সুকুমাৰ বৰকাইথে ৰচনা কৰা এখন হাতীৰ বিষয়ক পুথি। ইয়াৰ মূল সংস্কৃত গজেন্দ্ৰ চিন্তামণি। আহোম স্বৰ্গদেউ [[শিৱ সিংহ]] (১৭১৩-১৭৪৫) আৰু বৰৰজা [[ফুলেশ্বৰী কুঁৱৰী]]ৰ ৰাজ অনুগ্ৰহত হস্তীবিদ্যাৰ্ণৱ ৰচনা কৰা হৈছিল। ইয়াত [[হাতী]]ৰ ব্যৱস্থাপনা, ৰক্ষণাবেক্ষণ আৰু চিকিৎসাৰ বিষয়ে বিস্তৃত সচিত্ৰ বৰ্ণনা আছে।&lt;ref name=&quot;Barkaith&quot;&gt;Barkaith, S. (1734). ''Hastividyarnava.''  Edited with an introduction by P.C. Choudhury.  Guwahati: Publication Board, Assam.&lt;/ref&gt; ইয়াৰ চিত্ৰ সমূহৰ বাবে হস্তীবিদ্যাৰ্ণৱ বিশেষভাৱে জনাজাত।

===যাদুবিদ্যাগত ধৰ্মীয় লোকচিকিৎসা===
[[File:Curandera performing a limpieza.jpg|thumb|এগৰাকী বেজৰ দ্বাৰা এটি শিশুৰ ব্যাধি নিৰাময়ৰ চেষ্টা কৰা দেখা গৈছে। ]]
যাদুবিদ্যাগত ধৰ্মীয় লোক চিকিৎসা বিশ্বাসৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল। বিভিন্ন সমাজত কোনো ৰোগ ব্যাধিৰ উৎপত্তিৰ কাৰণ নিৰ্ণয় কৰিবলৈ গৈ পোনতে গনকৰ দ্বাৰা মঙল বা ঠিকনা চোওৱা, বেজৰ দ্বাৰা জৰা-ফুঁকা কৰা, মুখলগা আদিৰ কাৰণে পানী জাৰি দিয়া আদি বিভিন্ন বিশ্বাস প্ৰচলিত হৈ আছে। মঙল বা ঠিকনা চোওৱা মঙলতী বা সৰবজানে কড়ি বা ৰেখা আদিৰ সহায়ত যাদুমূলক আচৰণৰদ্বাৰা কোনজন দেৱতা বা কোনজনী দেৱীৰ, অথবা কোন অপদেৱতা বা অপদেৱীৰ যোগত ৰোগ-ব্যাধি হৈছে তাৰ নিৰ্ণয় কৰি সেই দেৱতাক বা দেৱীক বা অপদেৱতাক বা অপৱেৱীক পূজা-উপাসনা কৰিবলৈ নিৰ্দেশ দিয়ে। ৰোগ, অপায়-অমংগল নাইকিয়া কৰিবলৈ স্থানীয় দেৱ-দেৱী যেনে মনসা বা বিষহৰি, শীতলা কালী, দুৰ্গা, শিৱ, বাথৌ, বিষ্ণু আদি দেৱ-দেৱীৰ পূজা কৰা হয়। তেনেদৰে ৰোগৰ নিৰাময় কামনা কৰি বিভিন্ন অপদেৱতাক আৰু অপদেৱীক (দেও-ভূত-[[বীৰা]]) পূজা কৰাৰ পৰম্পৰা পৃথিৱীৰ বিভিন্ন জাতি জনজাতিৰ মাজত প্ৰচলিত হৈ আছে। এই অপদেৱতা আৰু অপদেৱীৰ ভিতৰত কুবেৰ, জলকুবেৰ, থলকুবেৰ, খেতৰ, খেতৰী, মুৰাকণ, যথ, যখিনী আদি উল্লেখযোগ্য। 

লোকচিকিৎসা আৰু লোকঔষধ হিচাপে মন্ত্ৰ প্ৰয়োগ কৰা হয়। ৰোগ-ব্যাধি নিৰায়মৰ বাবে বেজ বা কবিৰাজে স্তুতিমূলক আৰু ধম্‌কিসূচক মন্ত্ৰ প্ৰয়োগ কৰি যাদুমুলক ক্ৰিয়া সম্পাদন কৰিবলৈ চেষ্টা কৰে। কিছুমান মন্ত্ৰৰ দ্বাৰা কল্যাণ কামনা কৰাৰ উপৰি আনলোকৰ অকল্যাণ অপায়-অমংগল কামনাৰে মন্ত্ৰ প্ৰয়োগ কৰি, তাবিজ আদিৰ সহায়ত ৰোগীৰ ৰোগ-ব্যাধি নিৰোগী মানুহৰ গালৈ প্ৰেৰণ কৰিব পাৰি বুলিও জনসমাজত বিশ্বাস প্ৰচলিত। [[ডাইনী]], যখিনী, শাকিনী আদিৰ ধাৰণা এইদৰে প্ৰচলিত হৈছে। অসমৰ জনজাতীয় লোক সকলে খেতিপথাৰত ছোঁ আৰি খেতিদৰা মানুহৰ নজৰৰ পৰা সুৰক্ষিত কৰি ৰাখিব পাৰি বুলি বিশ্বাস কৰে। এইদৰে ছোঁৰ ব্যৱহাৰ এক যাদুমূলক ধৰ্মীয় লোক চিকিৎসা।&lt;ref&gt;{{cite book | title=A Handbook of Folklore Materials of North-East India | author=B.N. Datta | year=1994}}&lt;/ref&gt;

==ইতিহাস==
লিখিত তথ্যৰ ভিতৰত, বনৌষধিৰ অধ্যয়ন প্ৰাচীন চুমেৰিয়ানসকলৰ ৫০০০ বছৰ পুৰণি, যিয়ে উদ্ভিদৰ বাবে সুপ্ৰতিষ্ঠিত ঔষধি ব্যৱহাৰৰ বিষয়ে বৰ্ণনা কৰিছিল। প্ৰাচীন ইজিপ্তীয় ঔষধত ১৫৫২ খ্ৰীষ্টপূৰ্বৰ এবাৰচ পেপাইৰাছে লোক প্ৰতিকাৰ আৰু যাদুকৰী চিকিৎসা পদ্ধতিৰ এখন তালিকা লিপিবদ্ধ কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{cite web|title=Ebers' Papyrus|url=http://www.whonamedit.com/synd.cfm/443.html|access-date=28 December 2014}}{{Dead link|date=July 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt; পুৰণি নিয়মত স্বাস্থ্য সম্পৰ্কীয় উপবাসৰ সন্দৰ্ভত ভেষজ ব্যৱহাৰ আৰু এই ভেষজৰ খেতিৰ কথাও উল্লেখ কৰা হৈছে। খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ১ম সহস্ৰাব্দত প্ৰাচীন ভাৰতীয় ভেষজ বিশেষজ্ঞ যেনে চৰক আৰু সুশ্ৰুতৰ দ্বাৰা আয়ুৰ্বেদত ব্যৱহৃত বহুতো বনৌষধি আৰু খনিজ পদাৰ্থৰ বৰ্ণনা কৰা হৈছিল।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Girish Dwivedi|first=Shridhar Dwivedi|year=2007|title=History of Medicine: Sushruta – the Clinician – Teacher par Excellence|publisher=[[National Informatics Centre]]|url=http://medind.nic.in/iae/t07/i4/iaet07i4p243.pdf|access-date=2008-10-08|archive-date=2008-10-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20081010045900/http://medind.nic.in/iae/t07/i4/iaet07i4p243.pdf|url-status=dead|archivedate=2008-10-10|archiveurl=https://web.archive.org/web/20081010045900/http://medind.nic.in/iae/t07/i4/iaet07i4p243.pdf}}&lt;/ref&gt; প্ৰথম চীনা ভেষজ গ্ৰন্থ আছিল হান ৰাজবংশৰ সময়ত সংকলিত ''শেননং বেনকাও জিং''।

==মৌখিক প্ৰৱাহ==
থলুৱা ঔষধ বা পাৰম্পৰিক ৰোগ নিৰাময় বিধি সমূহ সাধাৰণতে এটা সম্প্ৰদায়, পৰিয়াল আৰু ব্যক্তিৰ জৰিয়তে মৌখিকভাৱে প্ৰচলিত হয়। এইদৰেই এটা প্ৰজন্মৰ পৰা আন এটা প্ৰজন্মলৈ এই চিকিৎসা পদ্ধতিৰ মৌখিক প্ৰৱাহ ঘটে। এক প্ৰদত্ত সংস্কৃতিৰ ভিতৰত, থলুৱা ঔষধজ্ঞানৰ উপাদানবোৰ বহুতে বিস্তাৰিতভাৱে জানিব পাৰে, বা আৰোগ্যকাৰীৰ এক নিৰ্দিষ্ট ভূমিকাত থকা লোক যেনে শ্বামান বা ধাইৰ দ্বাৰা সংগ্ৰহ আৰু প্ৰয়োগ কৰা হয়। &lt;ref&gt;{{cite book |last=Acharya|first=D|author2=Anshu S|year=2008|title=Indigenous Herbal Medicines: Tribal Formulations and Traditional Herbal Practices|publisher=Aavishkar Publishers|location=[[Jaipur]]|isbn=978-81-7910-252-7}}&lt;/ref&gt; তিনিটা কাৰকে আৰোগ্যকাৰীৰ ভূমিকাক বৈধতা প্ৰদান কৰে – তেওঁলোকৰ নিজৰ বিশ্বাস, চিকিৎসা পদ্ধতি একোটাৰ সফলতা আৰু সম্প্ৰদায়ৰ বিশ্বাস।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.thelancet.com/pdfs/journals/lancet/PIIS0140-6736(00)91989-5.pdf|title=ALTERNATIVE MEDICINE: NIGERIA The role of traditional medicine|last=Maurice Mwu, Eric Gbodossou|date=December 2000|website=The Lancet}}&lt;/ref&gt; যেতিয়া কোনো থলুৱা ঔষধৰ ওপৰত নিৰ্ধাৰিত দাবীবোৰ এটা সংস্কৃতিৰ দ্বাৰা প্ৰত্যাখ্যান কৰা হয়, সাধাৰণতে তিনি প্ৰকাৰৰ অনুসৰণকাৰীয়ে ইয়াৰ ব্যৱহাৰৰ ওপৰত বিশ্বাস ৰাখে– যিসকল এই ঔষধৰ উদ্ভাৱনৰ সৈতে জড়িত আৰু সামাজিকীকৰণৰ দ্বাৰা এই ঔষধৰ স্থায়ী বা অস্থায়ী বিশ্বাসী হয়। বা সংকটৰ সময়ত এনে ঔষধ প্ৰয়োগে ৰোগ নিৰাময় কৰিব পাৰে বুলি আশা ৰাখে আৰু যিসকলে সম্পূৰ্ণ পদ্ধতি বা প্ৰক্ৰিয়াৰ বিপৰীতে কেৱল নিৰ্দিষ্ট এক দিশত বিশ্বাস ৰাখে।&lt;ref&gt;{{cite book|author=Laguerre, Michel S.|title=Afro-Caribbean folk medicine|publisher=Bergin &amp; Garvey|location=New York|year=1987|isbn=978-0-89789-113-4|url-access=registration|url=https://archive.org/details/afrocaribbeanfol0000lagu}}&lt;/ref&gt;

==ঘৰুৱা পথ্য==
ঘৰুৱা প্ৰতিকাৰ হৈছে কিছুমান মচলা, বনৌষধি, পাচলি বা অন্যান্য সাধাৰণ সামগ্ৰী ব্যৱহাৰৰ দ্বাৰা ৰোগ আৰোগ্য কৰাৰ এক চিকিৎসা। ঘৰুৱা প্ৰতিকাৰৰ ঔষধি গুণ থাকিব বা নাথাকিব পাৰে। এই পথ্যৰ দ্বাৰা সন্দেহৰ অৱৰ্তত থকা ৰোগৰ চিকিৎসা সাধাৰণতে স্থানীয় সাধাৰণ লোকৰ দ্বাৰা প্ৰদান কৰা হয়। এনে বহুতো চিকিৎসা কেৱল পৰম্পৰা বা অভ্যাসৰ ফলস্বৰূপে বা প্লেচিবো প্ৰভাৱ প্ৰেৰিত কৰাত কাৰ্যকৰী হোৱাৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হয়।&lt;ref&gt;{{cite news |url=http://www.scientificamerican.com/article/placebo-effect-a-cure-in-the-mind/|title=Placebo Effect: A Cure in the Mind|work=Scientific American|date=February–March 2009}}&lt;/ref&gt;

ঘৰুৱা প্ৰতিকাৰৰ এটা অধিক জনপ্ৰিয় উদাহৰণ হ'ল চৰ্দি বা মৃদু জ্বৰৰ দৰে শ্বাসতন্ত্ৰৰ সংক্ৰমণৰ চিকিৎসাৰ বাবে মুৰ্গীৰ চুপৰ ব্যৱহাৰ। ঘৰুৱা প্ৰতিকাৰৰ অন্যান্য উদাহৰণবোৰৰ ভিতৰত কাঁহ প্ৰতিকাৰৰ বাবে মৌ জোলৰ সৈতে তুলসীৰ ৰসৰ ব্যৱহাৰ কৰা, সৰু ল'ৰা-ছোৱালীৰ পেলু হ'লে চিৰতা বা বাহক পাতৰ ৰস পি খোৱা, শৌচ ভাল হ'বলৈ অমিতা, ভীমকলৰ ব্যৱহাৰ কৰা। চৰ্দিৰ প্ৰতিকাৰৰ বাবে মুৰ্গী বা পাৰ মাংসৰ জালুকীয় খোৱা, [[কলাখাৰ]]ৰ সৈতে ভাত ভাঁজি খোৱা আদি। আগৰ সময়ত, মাতৃসকলে পৰিয়ালৰ লোকৰ গুৰুতৰ অসুখৰ বাহিৰে সকলো বোৰ সাধাৰণ ৰোগৰ নিৰাময়ৰ বাবে ঘৰুৱা পথ্য তৈয়াৰ কৰি খুৱাইছিল। ঐতিহাসিক ৰন্ধনশৈলীৰ কিতাপ সমূহত নানান প্ৰকাৰৰ পথ্য তৈয়াৰৰ পদ্ধতি পোৱা যায়।&lt;ref&gt;[[Catherine Beecher|Catherine Esther Beecher]] [https://archive.org/details/missbeechershou00beecgoog/page/n341 &lt;!-- pg=15 quote=Recipes date:0-1920. --&gt; Mrs. Beecher's Housekeeper and Healthkeeper] 1874. Retrieved on 2007-11-05.&lt;/ref&gt; ছালৰ ৰোগৰ চিকিৎসাৰ বাবে ছালকুঁৱৰী উদ্ভিদৰ উপাদান ব্যৱহাৰ কৰা হয়।&lt;ref&gt;{{cite journal|pmc=4506744|year=2015|last1=Sidgwick|first1=G. P|title=A comprehensive evidence-based review on the role of topicals and dressings in the management of skin scarring|journal=Archives of Dermatological Research|volume=307|issue=6|pages=461–477|last2=McGeorge|first2=D|last3=Bayat|first3=A|doi=10.1007/s00403-015-1572-0|pmid=26044054}}&lt;/ref&gt; বহুতো ইউৰোপীয় লিকাৰ বা মাদক দ্ৰব্য মূলতঃ ঔষধি প্ৰতিকাৰ হিচাপে বিক্ৰী কৰা হৈছিল। চীনা লোক ঔষধত, ঔষধি কঞ্জি (বনৌষধিৰ সৈতে বহু সময় ৰন্ধা চাউলৰ চুপ), খাদ্য, আৰু চুপ হৈছে চিকিৎসা পদ্ধতিৰ অংশ।&lt;ref&gt;''Prince Wen Hui's Cook'' Bob Flaws and Honora Wolf 1985&lt;/ref&gt;

==বিতৰ্ক==
===সুৰক্ষা===
বিশ্বৰ ১৩০খন দেশত লোক ঔষধৰ ব্যৱহাৰৰ ওপৰত নিৰ্ধাৰিত নীতি নিয়ম আছে, কিয়নো সেইবোৰৰ ব্যৱহাৰৰ সৈতে বিপদাশংকাও জড়িত হৈ আছে। (বিশেষকৈ জুনোচিছ, মুখ্যতঃ কিছুমান পৰম্পৰাগত ঔষধ যিসমূহ প্ৰস্তুতকৰণত এতিয়াও পশু-আধাৰিত পদাৰ্থ ব্যৱহাৰ কৰে&lt;ref&gt;[https://www.ifpri.org/blog/africas-growing-risk-diseases-spread-animals-people Africa’s growing risk of diseases that spread from animals to people]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12801499/ Use of animal products in traditional Chinese medicine: environmental impact and health hazards]&lt;/ref&gt;)। প্ৰায়ে ধাৰণা কৰা হয় যে যিহেতু ভেষজ ঔষধবোৰ প্ৰাকৃতিক, গতিকে এইসমূহ সুৰক্ষিত হোৱাটো স্বাভাৱিক। কিন্তু ভেষজ প্ৰতিকাৰ ব্যৱহাৰৰ ক্ষেত্ৰটো বহুতো সাৱধানতা মানি চলিব লাগে।&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://apps.who.int/medicinedocs/en/d/Js7916e/2.html|archive-url=https://web.archive.org/web/20090524072333/http://apps.who.int/medicinedocs/en/d/Js7916e/2.html|url-status=dead|archive-date=May 24, 2009|title=National Policy on Traditional Medicine and Regulation of Herbal Medicines - Report of a WHO Global Survey|publisher=World Health Organization|date=April 2016}}&lt;/ref&gt;

===দুষ্পাপ্য জীৱৰ ব্যৱহাৰ===
[[File:Slow_loris_-_dried_01.JPG|right|thumb|পৰম্পৰাগত বিশ্বাসৰে লোক চিকিৎসাৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা এটা শ্ল' লৰিছ]] 
পৰম্পৰাগত ঔষধ প্ৰস্তুত কৰিবলৈ কেতিয়াবা বিপদাপন্ন প্ৰাণী, যেনে শ্ল' লৰিছ, [[কেঁকো সাপ]], বিভিন্ন প্ৰকাৰৰ সাপ, [[এশিঙীয়া গঁড়]], [[হাতী]], [[কাছ]] আদি হত্যা কৰা হয়।&lt;ref&gt;{{Cite journal | last1 = Starr | first1 = C. | last2 = Nekaris | first2 = K. A. I. | last3 = Streicher | first3 = U. | last4 = Leung | first4 = L. K. -P. | title = Field surveys of the Vulnerable pygmy slow loris ''Nycticebus pygmaeus'' using local knowledge in Mondulkiri Province, Cambodia | doi = 10.1017/S0030605310001316 | journal = Oryx | volume = 45| issue = 1| pages = 135–142| year = 2011 | doi-access = free }}&lt;/ref&gt;

এই পৰম্পৰাগত ঔষধৰ বাবে চাৰ্কৰ ফিচা, গঁড়ৰ খড়্গ, সাপৰ মোট, হাতীৰ দাঁত আদি ব্যৱহাৰ কৰা হয় যদিও সেইবোৰৰ কাৰ্যকৰীতা প্ৰমাণিত হোৱা নাই, এই বিশ্বাসে বনৰীয়া জীৱকুলৰ জনসংখ্যা আৰু সেইবোৰৰ পৰিৱেশ তন্ত্ৰক আঘাত কৰিছে।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.cnn.com/2009/HEALTH/06/24/traditional.treatment/index.html|title=Traditional medicines continue to thrive globally - CNN.com|website=www.cnn.com|access-date=2016-04-25}}&lt;/ref&gt;
অবৈধ হাতীদাঁতৰ ব্যৱসায় আংশিকভাৱে পৰম্পৰাগত চীনা ঔষধৰ ক্ৰেতাসকলৰ সৈতে সম্পৰ্কীয়। ইয়াৰোপৰি আঙুঠি, তাবিজ আদিত এইদৰে হাতীৰ দাঁত, গঁড়ৰ খড়্গ আদি ব্যৱহাৰ কৰি পিন্ধা হয়। এই সমূহ সামগ্ৰীৰ চাহিদা আৰু বজাৰ মূল্যৰ বাবে বিপদাপন্ন প্ৰজাতি সমূহ চোৰাং চিকাৰৰ মূল লক্ষ্য হোৱাৰ প্ৰধান কাৰণ।&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Gao |first1=Yufang |last2=Clark |first2=Susan G. |title=Elephant ivory trade in China: Trends and drivers |journal=Biological Conservation |date=1 December 2014 |volume=180 |pages=23–30 |doi=10.1016/j.biocon.2014.09.020 |url=https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0006320714003371 |issn=0006-3207}}&lt;/ref&gt;

==তথ্যসূত্ৰ==

[[শ্ৰেণী:চিকিৎসা পদ্ধতি]]</text>
      <sha1>q57pi1snpwlj7c5exu0ba36zneh4bge</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>মৰিচাছৰ নাৰী</title>
    <ns>0</ns>
    <id>86402</id>
    <revision>
      <id>523134</id>
      <parentid>509482</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T09:34:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>523134</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10280" sha1="06c3ylx2ektkokzcyc5s8wltorxsmen" xml:space="preserve">[[File:Sega Musik.jpg|thumb|মৰিচাছৰ ছেগা নৃত্যশিল্পী]]
'''মৰিচাছৰ নাৰী'''য়ে ({{lang-en|Women in Mauritius}}) [[মৰিছাছ|মৰিচাছৰ]] নাৰীৰ সামাজিক জনগাঁথনিৰ কথা সূচায়। মৰিচাছ সমাজত নাৰীৰ ভূমিকা &lt;ref&gt;{{cite web|url= https://eshe.in/2022/06/14/mauritius-veidehi-gite/| title = Successful women in Mauritius}}&lt;/ref&gt; ২০ শতিকাত সলনি হৈছিল। ঐতিহাসিকভাৱে মৰিচাছ সংস্কৃতিয়ে পিতৃতান্ত্ৰিক ক্ষমতাৰ গাঁথনি বজাই ৰাখিছিল, যিয়ে পৰিয়াল আৰু কৰ্মজীৱনকো সামৰি লৈছিল। মৰিচাছ চৰকাৰৰ দ্বাৰা গঠিত হোৱা 'এক্সপ'ৰ্ট প্ৰচেছিং জ'ন'ৰ বাবে  কৰ্মশক্তিত মহিলাৰ অৱদান বিগত সময়ত বৃদ্ধি পাইছে।&lt;ref&gt;{{Cite book|title=Mauritius Women in Culture, Business, &amp; Travel|publisher=World Trade Press|year=2010|location=California|pages=1}}&lt;/ref&gt;এই পৰিৱৰ্তনৰ ফলত 'দ্বৈত-উপাৰ্জনকাৰী'ৰ উত্থান ঘটিছে আৰু একক মাতৃত্বকো উৰ্ধমুখীভাৱে প্ৰভাৱান্বিত কৰিছে।&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Blin |first1=Myriam |title=Export-Oriented Policies, Women's Work Burden and Human Development in Mauritius |journal=Journal of Southern African Studies |date=June 2008 |volume=34 |issue=2 |pages=239–253 |doi=10.1080/03057070802037910 |s2cid=154132063 |url=https://eprints.soas.ac.uk/119/1/econ147.pdf |access-date=2023-03-03 |archivedate=2022-11-27 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20221127142426/https://eprints.soas.ac.uk/119/1/econ147.pdf |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;

২০০৮ চনত মৰিচাছে ''নিয়োগ অধিকাৰ আইন'' প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। এই আইনখনে কৰ্মক্ষেত্ৰৰ ভিতৰত বৈষম্য নিষিদ্ধ কৰে আৰু সম মূল্যৰ কামৰ বাবে সমান পাৰিতোষিক নিৰ্ধাৰণ কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2019|title=Mauritius|url=https://www.genderindex.org/wp-content/uploads/files/datasheets/2019/MU.pdf|website=OECD DEVELOPMENT CENTRE|access-date=2023-03-03|archivedate=2022-01-19|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220119072158/https://www.genderindex.org/wp-content/uploads/files/datasheets/2019/MU.pdf|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt; বৈবাহিক মৰ্যাদা যিয়েই নহওক কিয়, মহিলা আৰু পুৰুষ উভয়ৰে নিজৰ পেছা বাছি লোৱাৰ আইনী অধিকাৰ আছে। তেওঁলোকৰ বাবে এই অধিকাৰ দেৱানী সংহিতাত আৰু আইনৰ অধীনত ন্যস্ত কৰা হৈছে।&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2019|title=Mauritius|url=https://www.genderindex.org/wp-content/uploads/files/datasheets/2019/MU.pdf|access-date=2023-03-03|archivedate=2022-01-19|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220119072158/https://www.genderindex.org/wp-content/uploads/files/datasheets/2019/MU.pdf|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;

==সংসদ==
উত্তৰ-ঔপনিৱেশিক যুগত মৰিচাছৰ মহিলাসকলে ঔপনিৱেশিকতাৰ প্ৰভাৱ অনুভৱ কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Vlcek|first=William|date=2019-01-02|title=The Mauritian Paradox: Fifty Years of Development, Diversity and Democracy|url=http://dx.doi.org/10.1080/00358533.2019.1565351|journal=The Round Table|volume=108|issue=1|pages=104–106|doi=10.1080/00358533.2019.1565351|s2cid=159199613|issn=0035-8533}}&lt;/ref&gt;১৯ শতিকাৰ মৰিচিয়ান আইন অনুসৰি মহিলাসকলক স্বামীৰ অবিচ্ছেদ্য সম্পত্তি হিচাপে গণ্য কৰিবলৈ কোৱা হৈছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Ramtohul|first=Ramola|date=2020-07-30|title=Women in Mauritius|url=https://oxfordre.com/africanhistory/view/10.1093/acrefore/9780190277734.001.0001/acrefore-9780190277734-e-528|access-date=2020-10-27|website=Oxford Research Encyclopedia of African History|language=en|doi=10.1093/acrefore/9780190277734.013.528|isbn=9780190277734}}&lt;/ref&gt;তাৰ পিছত চৰকাৰে উত্তৰাধিকাৰ আৰু প্ৰব্ৰজনৰ সৈতে জড়িত আইনসমূহ বাতিল কৰে।&lt;ref&gt;{{cite journal|last1=Gokulsing|first1=Deepa|title=Gender, education and labour market: evidence from Mauritius|journal=International Journal of Sociology and Social Policy|date=2014|volume=34|issue=9/10|pages=609–633|doi=10.1108/IJSSP-01-2013-0001|url=https://www.emerald.com/insight/content/doi/10.1108/IJSSP-01-2013-0001/full/html|access-date=10 April 2021}}&lt;/ref&gt;১৯৮৯ চনত চৰকাৰে মহিলাৰ সৈতে জড়িত বিষয়সমূহৰ বাবে প্ৰধান মন্ত্ৰালয়ত সম সুযোগপ্ৰাপ্ত বিষয়া নিযুক্তি দিয়ে। ''মহিলাৰ অধিকাৰ আৰু পৰিয়াল কল্যাণ মন্ত্ৰালয়''ৰ প্ৰতিবেদনে বৈষম্যৰ সৈতে জড়িত বিষয়সমূহৰ কিছু উন্নতিৰ ইংগিত দিয়ে।&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Calder|first=Angus|date=2003|title=A man for all cultures: the careers of learie constantine|url=http://dx.doi.org/10.1080/14610980312331271469|journal=Culture, Sport, Society|volume=6|issue=1|pages=19–42|doi=10.1080/14610980312331271469|s2cid=145776720|issn=1461-0981}}&lt;/ref&gt;

সংসদৰ কিছুমান উন্নয়নৰ ভিতৰত আছে ৰাষ্ট্ৰপতি পদত (২০১৫ চনৰ পৰা ২০১৮ চনলৈ) শ্ৰীমতী আমিনা গুৰিব-ফাখিমক ৰাষ্ট্ৰপতি পদৰ বাবে উত্তৰণ ঘটোৱা,&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://eatforum.org/person/dr-ameenah-gurib-fakim/|title=Dr. Ameenah Gurib-Fakim}}&lt;/ref&gt;আৰু ২০১৪ চনত শ্ৰীমতী মায়া হনুমানজীক প্ৰথমগৰাকী মহিলা বক্তাৰ পদত অধিষ্ঠিত কৰোৱা।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.gsws.ae/speaker/hon-santi-bai-hanoomanjee/|title=H.e. Santi Bai Hanoomanjee}}&lt;/ref&gt;

মৰিচাছত পোন্ধৰ বছৰতকৈ অধিক বয়সপ্ৰাপ্ত মহিলাৰ নিবনুৱাৰ হাৰ ১০%।&lt;ref&gt;{{Cite web|last=UN Women|date=2020|title=Mauritius|url=https://data.unwomen.org/country/mauritius|website=UN Women - Women Count}}&lt;/ref&gt;জ্যেষ্ঠ পদবীত থকা মহিলাসকল যেনে: জ্যেষ্ঠ মুখ্য কাৰ্যবাহী, স্থায়ী সচিব আৰু উপ-স্থায়ী সচিবৰ হাৰ ২০০১ চনৰ ২৩%ৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ৪০%লৈ বৃদ্ধি পাইছে।&lt;ref&gt;{{cite web|title=Statistics Mauritius|url=https://statsmauritius.govmu.org/Pages/Statistics/ESI/Gender/Gender_Yr16.aspx|website=Mauritius Government|access-date=10 April 2021}}&lt;/ref&gt; ২০১৮ চনৰ আগষ্ট মাহত অনুষ্ঠিত হোৱা আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সন্মিলনে ভাৰতীয় ৰিম এছ’চিয়েশ্যনৰ অগ্ৰাধিকাৰ ক্ষেত্ৰসমূহত কৰ্ম পৰিকল্পনাৰ উপৰিও মহিলাৰ অৰ্থনৈতিক সৱলীকৰণৰ সম্বন্ধে এক ঘোষণাপত্ৰ প্ৰস্তুত কৰিছিল যাতে মহিলাৰ অৰ্থনৈতিক সৱলীকৰণ ইয়াৰ ফলত সমৃদ্ধ হয়।&lt;ref name=&quot;ohchr&quot; /&gt;

২০১১ চনত প্ৰাথমিক খণ্ডৰ পৰা মাধ্যমিক খণ্ডলৈ উত্তীৰ্ণ হোৱা শিক্ষাৰ্থীৰ ভিতৰত ল'ৰাৰ অনুপাত আছিল ৭৯% আৰু ছোৱালীৰ অনুপাত আছিল ৮৪% ।&lt;ref&gt;{{Cite web|last=DefiMedia|date=2016|title=Pub de Coca-Cola : le ministère de l'Égalité des genres fait marche arrière|url=https://defimedia.info/pub-de-coca-cola-le-ministere-de-legalite-des-genres-fait-marche-arriere|access-date=2020-10-27|website=Le Defi Media Group|language=fr}}&lt;/ref&gt;

২০১৩ চনত মৰিচাছৰ লিংগ অসমতা সূচকাংক আছিল ০.৩৭৫।&lt;ref&gt;{{Cite web|last=UNDP|date=2020|title=Gender Inequality Index|url=http://hdr.undp.org/en/content/gender-inequality-index|website=UNITED NATIONS DEVELOPMENT PROGRAMME -Human Development Reports}}&lt;/ref&gt; মিছেছ জিৱা-ডাউৰেয়াউৰ মতে, মহিলাৰ বিৰুদ্ধে বৈষম্য দূৰ কৰাৰ ক্ষেত্ৰত মৰিচাছ সঠিকভাৱে আগবাঢ়িছে বুলি উল্লেখ কৰা হৈছে।&lt;ref name=ohchr&gt;{{Cite web|title=OHCHR {{!}} Committee on the Elimination of Discrimination against Women reviews the report of Mauritius|url=https://www.ohchr.org/EN/NewsEvents/Pages/DisplayNews.aspx?NewsID=23801&amp;LangID=E|access-date=2020-10-27|website=www.ohchr.org}}&lt;/ref&gt;

==তথ্যউৎস==
{{reflist|30em}}

[[শ্ৰেণী:মৰিছাছ]]</text>
      <sha1>06c3ylx2ektkokzcyc5s8wltorxsmen</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523137</id>
      <parentid>523134</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T09:41:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>523137</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10409" sha1="dbq7jg43krd4uym8q949rqqw1r1bga9" xml:space="preserve">[[File:Sega Musik.jpg|thumb|মৰিচাছৰ ছেগা নৃত্যশিল্পী]]
'''মৰিচাছৰ নাৰী'''য়ে ({{lang-en|Women in Mauritius}}) [[মৰিছাছ|মৰিচাছৰ]] নাৰীৰ সামাজিক জনগাঁথনিৰ কথা সূচায়। মৰিচাছ সমাজত নাৰীৰ ভূমিকা &lt;ref&gt;{{cite web|url= https://eshe.in/2022/06/14/mauritius-veidehi-gite/| title = Successful women in Mauritius}}&lt;/ref&gt; ২০ শতিকাত সলনি হৈছিল। ঐতিহাসিকভাৱে মৰিচাছ সংস্কৃতিয়ে পিতৃতান্ত্ৰিক ক্ষমতাৰ গাঁথনি বজাই ৰাখিছিল, যিয়ে পৰিয়াল আৰু কৰ্মজীৱনকো সামৰি লৈছিল। মৰিচাছ চৰকাৰৰ দ্বাৰা গঠিত হোৱা 'এক্সপ'ৰ্ট প্ৰচেছিং জ'ন'ৰ বাবে  কৰ্মশক্তিত মহিলাৰ অৱদান বিগত সময়ত বৃদ্ধি পাইছে।&lt;ref&gt;{{Cite book|title=Mauritius Women in Culture, Business, &amp; Travel|publisher=World Trade Press|year=2010|location=California|pages=1}}&lt;/ref&gt;এই পৰিৱৰ্তনৰ ফলত 'দ্বৈত-উপাৰ্জনকাৰী'ৰ উত্থান ঘটিছে আৰু একক মাতৃত্বকো উৰ্ধমুখীভাৱে প্ৰভাৱান্বিত কৰিছে।&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Blin |first1=Myriam |title=Export-Oriented Policies, Women's Work Burden and Human Development in Mauritius |journal=Journal of Southern African Studies |date=June 2008 |volume=34 |issue=2 |pages=239–253 |doi=10.1080/03057070802037910 |s2cid=154132063 |url=https://eprints.soas.ac.uk/119/1/econ147.pdf |access-date=2023-03-03 |archivedate=2022-11-27 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20221127142426/https://eprints.soas.ac.uk/119/1/econ147.pdf |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;

২০০৮ চনত মৰিচাছে ''নিয়োগ অধিকাৰ আইন'' প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। এই আইনখনে কৰ্মক্ষেত্ৰৰ ভিতৰত বৈষম্য নিষিদ্ধ কৰে আৰু সম মূল্যৰ কামৰ বাবে সমান পাৰিতোষিক নিৰ্ধাৰণ কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2019|title=Mauritius|url=https://www.genderindex.org/wp-content/uploads/files/datasheets/2019/MU.pdf|website=OECD DEVELOPMENT CENTRE|access-date=2023-03-03|archivedate=2022-01-19|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220119072158/https://www.genderindex.org/wp-content/uploads/files/datasheets/2019/MU.pdf|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt; বৈবাহিক মৰ্যাদা যিয়েই নহওক কিয়, মহিলা আৰু পুৰুষ উভয়ৰে নিজৰ পেছা বাছি লোৱাৰ আইনী অধিকাৰ আছে। তেওঁলোকৰ বাবে এই অধিকাৰ দেৱানী সংহিতাত আৰু আইনৰ অধীনত ন্যস্ত কৰা হৈছে।&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2019|title=Mauritius|url=https://www.genderindex.org/wp-content/uploads/files/datasheets/2019/MU.pdf|access-date=2023-03-03|archivedate=2022-01-19|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220119072158/https://www.genderindex.org/wp-content/uploads/files/datasheets/2019/MU.pdf|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;

==সংসদ==
উত্তৰ-ঔপনিৱেশিক যুগত মৰিচাছৰ মহিলাসকলে ঔপনিৱেশিকতাৰ প্ৰভাৱ অনুভৱ কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Vlcek|first=William|date=2019-01-02|title=The Mauritian Paradox: Fifty Years of Development, Diversity and Democracy|url=http://dx.doi.org/10.1080/00358533.2019.1565351|journal=The Round Table|volume=108|issue=1|pages=104–106|doi=10.1080/00358533.2019.1565351|s2cid=159199613|issn=0035-8533}}&lt;/ref&gt;১৯ শতিকাৰ মৰিচিয়ান আইন অনুসৰি মহিলাসকলক স্বামীৰ অবিচ্ছেদ্য সম্পত্তি হিচাপে গণ্য কৰিবলৈ কোৱা হৈছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Ramtohul|first=Ramola|date=2020-07-30|title=Women in Mauritius|url=https://oxfordre.com/africanhistory/view/10.1093/acrefore/9780190277734.001.0001/acrefore-9780190277734-e-528|access-date=2020-10-27|website=Oxford Research Encyclopedia of African History|language=en|doi=10.1093/acrefore/9780190277734.013.528|isbn=9780190277734}}&lt;/ref&gt;তাৰ পিছত চৰকাৰে উত্তৰাধিকাৰ আৰু প্ৰব্ৰজনৰ সৈতে জড়িত আইনসমূহ বাতিল কৰে।&lt;ref&gt;{{cite journal|last1=Gokulsing|first1=Deepa|title=Gender, education and labour market: evidence from Mauritius|journal=International Journal of Sociology and Social Policy|date=2014|volume=34|issue=9/10|pages=609–633|doi=10.1108/IJSSP-01-2013-0001|url=https://www.emerald.com/insight/content/doi/10.1108/IJSSP-01-2013-0001/full/html|access-date=10 April 2021}}&lt;/ref&gt;১৯৮৯ চনত চৰকাৰে মহিলাৰ সৈতে জড়িত বিষয়সমূহৰ বাবে প্ৰধান মন্ত্ৰালয়ত সম সুযোগপ্ৰাপ্ত বিষয়া নিযুক্তি দিয়ে। ''মহিলাৰ অধিকাৰ আৰু পৰিয়াল কল্যাণ মন্ত্ৰালয়''ৰ প্ৰতিবেদনে বৈষম্যৰ সৈতে জড়িত বিষয়সমূহৰ কিছু উন্নতিৰ ইংগিত দিয়ে।&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Calder|first=Angus|date=2003|title=A man for all cultures: the careers of learie constantine|url=http://dx.doi.org/10.1080/14610980312331271469|journal=Culture, Sport, Society|volume=6|issue=1|pages=19–42|doi=10.1080/14610980312331271469|s2cid=145776720|issn=1461-0981}}&lt;/ref&gt;

সংসদৰ কিছুমান উন্নয়নৰ ভিতৰত আছে ৰাষ্ট্ৰপতি পদত (২০১৫ চনৰ পৰা ২০১৮ চনলৈ) শ্ৰীমতী আমিনা গুৰিব-ফাখিমক ৰাষ্ট্ৰপতি পদৰ বাবে উত্তৰণ ঘটোৱা,&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://eatforum.org/person/dr-ameenah-gurib-fakim/|title=Dr. Ameenah Gurib-Fakim}}&lt;/ref&gt;আৰু ২০১৪ চনত শ্ৰীমতী মায়া হনুমানজীক প্ৰথমগৰাকী মহিলা বক্তাৰ পদত অধিষ্ঠিত কৰোৱা।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.gsws.ae/speaker/hon-santi-bai-hanoomanjee/|title=H.e. Santi Bai Hanoomanjee}}&lt;/ref&gt;

==উন্নয়নৰ সূচকাংক==
===অৰ্থনৈতিক===
মৰিচাছত পোন্ধৰ বছৰতকৈ অধিক বয়সপ্ৰাপ্ত মহিলাৰ নিবনুৱাৰ হাৰ ১০%।&lt;ref&gt;{{Cite web|last=UN Women|date=2020|title=Mauritius|url=https://data.unwomen.org/country/mauritius|website=UN Women - Women Count}}&lt;/ref&gt;জ্যেষ্ঠ পদবীত থকা মহিলাসকল যেনে: জ্যেষ্ঠ মুখ্য কাৰ্যবাহী, স্থায়ী সচিব আৰু উপ-স্থায়ী সচিবৰ হাৰ ২০০১ চনৰ ২৩%ৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ৪০%লৈ বৃদ্ধি পাইছে।&lt;ref&gt;{{cite web|title=Statistics Mauritius|url=https://statsmauritius.govmu.org/Pages/Statistics/ESI/Gender/Gender_Yr16.aspx|website=Mauritius Government|access-date=10 April 2021}}&lt;/ref&gt; ২০১৮ চনৰ আগষ্ট মাহত অনুষ্ঠিত হোৱা আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সন্মিলনে ভাৰতীয় ৰিম এছ’চিয়েশ্যনৰ অগ্ৰাধিকাৰ ক্ষেত্ৰসমূহত কৰ্ম পৰিকল্পনাৰ উপৰিও মহিলাৰ অৰ্থনৈতিক সৱলীকৰণৰ সম্বন্ধে এক ঘোষণাপত্ৰ প্ৰস্তুত কৰিছিল যাতে মহিলাৰ অৰ্থনৈতিক সৱলীকৰণ ইয়াৰ ফলত সমৃদ্ধ হয়।&lt;ref name=&quot;ohchr&quot; /&gt;

===শিক্ষা===
২০১১ চনত প্ৰাথমিক খণ্ডৰ পৰা মাধ্যমিক খণ্ডলৈ উত্তীৰ্ণ হোৱা শিক্ষাৰ্থীৰ ভিতৰত ল'ৰাৰ অনুপাত আছিল ৭৯% আৰু ছোৱালীৰ অনুপাত আছিল ৮৪% ।&lt;ref&gt;{{Cite web|last=DefiMedia|date=2016|title=Pub de Coca-Cola : le ministère de l'Égalité des genres fait marche arrière|url=https://defimedia.info/pub-de-coca-cola-le-ministere-de-legalite-des-genres-fait-marche-arriere|access-date=2020-10-27|website=Le Defi Media Group|language=fr}}&lt;/ref&gt;

===লিংগ===
২০১৩ চনত মৰিচাছৰ লিংগ অসমতা সূচকাংক আছিল ০.৩৭৫।&lt;ref&gt;{{Cite web|last=UNDP|date=2020|title=Gender Inequality Index|url=http://hdr.undp.org/en/content/gender-inequality-index|website=UNITED NATIONS DEVELOPMENT PROGRAMME -Human Development Reports}}&lt;/ref&gt; মিছেছ জিৱা-ডাউৰেয়াউৰ মতে, মহিলাৰ বিৰুদ্ধে বৈষম্য দূৰ কৰাৰ ক্ষেত্ৰত মৰিচাছ সঠিকভাৱে আগবাঢ়িছে বুলি উল্লেখ কৰা হৈছে।&lt;ref name=ohchr&gt;{{Cite web|title=OHCHR {{!}} Committee on the Elimination of Discrimination against Women reviews the report of Mauritius|url=https://www.ohchr.org/EN/NewsEvents/Pages/DisplayNews.aspx?NewsID=23801&amp;LangID=E|access-date=2020-10-27|website=www.ohchr.org}}&lt;/ref&gt;

==তথ্যউৎস==
{{reflist|30em}}

[[শ্ৰেণী:মৰিছাছ]]</text>
      <sha1>dbq7jg43krd4uym8q949rqqw1r1bga9</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523138</id>
      <parentid>523137</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T09:41:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>523138</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10408" sha1="96qlpv6sxbvh4ycqz9yan2tell70t21" xml:space="preserve">[[File:Sega Musik.jpg|thumb|মৰিচাছৰ ছেগা নৃত্যশিল্পী]]
'''মৰিচাছৰ নাৰী'''য়ে ({{lang-en|Women in Mauritius}}) [[মৰিছাছ|মৰিচাছৰ]] নাৰীৰ সামাজিক জনগাঁথনিৰ কথা সূচায়। মৰিচাছ সমাজত নাৰীৰ ভূমিকা &lt;ref&gt;{{cite web|url= https://eshe.in/2022/06/14/mauritius-veidehi-gite/| title = Successful women in Mauritius}}&lt;/ref&gt; ২০ শতিকাত সলনি হৈছিল। ঐতিহাসিকভাৱে মৰিচাছ সংস্কৃতিয়ে পিতৃতান্ত্ৰিক ক্ষমতাৰ গাঁথনি বজাই ৰাখিছিল, যিয়ে পৰিয়াল আৰু কৰ্মজীৱনকো সামৰি লৈছিল। মৰিচাছ চৰকাৰৰ দ্বাৰা গঠিত হোৱা 'এক্সপ'ৰ্ট প্ৰচেছিং জ'ন'ৰ বাবে  কৰ্মশক্তিত মহিলাৰ অৱদান বিগত সময়ত বৃদ্ধি পাইছে।&lt;ref&gt;{{Cite book|title=Mauritius Women in Culture, Business, &amp; Travel|publisher=World Trade Press|year=2010|location=California|pages=1}}&lt;/ref&gt;এই পৰিৱৰ্তনৰ ফলত 'দ্বৈত-উপাৰ্জনকাৰী'ৰ উত্থান ঘটিছে আৰু একক মাতৃত্বকো উৰ্ধমুখীভাৱে প্ৰভাৱান্বিত কৰিছে।&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Blin |first1=Myriam |title=Export-Oriented Policies, Women's Work Burden and Human Development in Mauritius |journal=Journal of Southern African Studies |date=June 2008 |volume=34 |issue=2 |pages=239–253 |doi=10.1080/03057070802037910 |s2cid=154132063 |url=https://eprints.soas.ac.uk/119/1/econ147.pdf |access-date=2023-03-03 |archivedate=2022-11-27 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20221127142426/https://eprints.soas.ac.uk/119/1/econ147.pdf |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;

২০০৮ চনত মৰিচাছে ''নিয়োগ অধিকাৰ আইন'' প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। এই আইনখনে কৰ্মক্ষেত্ৰৰ ভিতৰত বৈষম্য নিষিদ্ধ কৰে আৰু সম মূল্যৰ কামৰ বাবে সমান পাৰিতোষিক নিৰ্ধাৰণ কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2019|title=Mauritius|url=https://www.genderindex.org/wp-content/uploads/files/datasheets/2019/MU.pdf|website=OECD DEVELOPMENT CENTRE|access-date=2023-03-03|archivedate=2022-01-19|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220119072158/https://www.genderindex.org/wp-content/uploads/files/datasheets/2019/MU.pdf|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt; বৈবাহিক মৰ্যাদা যিয়েই নহওক কিয়, মহিলা আৰু পুৰুষ উভয়ৰে নিজৰ পেছা বাছি লোৱাৰ আইনী অধিকাৰ আছে। তেওঁলোকৰ বাবে এই অধিকাৰ দেৱানী সংহিতাত আৰু আইনৰ অধীনত ন্যস্ত কৰা হৈছে।&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2019|title=Mauritius|url=https://www.genderindex.org/wp-content/uploads/files/datasheets/2019/MU.pdf|access-date=2023-03-03|archivedate=2022-01-19|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220119072158/https://www.genderindex.org/wp-content/uploads/files/datasheets/2019/MU.pdf|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;

==সংসদ==
উত্তৰ-ঔপনিৱেশিক যুগত মৰিচাছৰ মহিলাসকলে ঔপনিৱেশিকতাৰ প্ৰভাৱ অনুভৱ কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Vlcek|first=William|date=2019-01-02|title=The Mauritian Paradox: Fifty Years of Development, Diversity and Democracy|url=http://dx.doi.org/10.1080/00358533.2019.1565351|journal=The Round Table|volume=108|issue=1|pages=104–106|doi=10.1080/00358533.2019.1565351|s2cid=159199613|issn=0035-8533}}&lt;/ref&gt;১৯ শতিকাৰ মৰিচিয়ান আইন অনুসৰি মহিলাসকলক স্বামীৰ অবিচ্ছেদ্য সম্পত্তি হিচাপে গণ্য কৰিবলৈ কোৱা হৈছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Ramtohul|first=Ramola|date=2020-07-30|title=Women in Mauritius|url=https://oxfordre.com/africanhistory/view/10.1093/acrefore/9780190277734.001.0001/acrefore-9780190277734-e-528|access-date=2020-10-27|website=Oxford Research Encyclopedia of African History|language=en|doi=10.1093/acrefore/9780190277734.013.528|isbn=9780190277734}}&lt;/ref&gt;তাৰ পিছত চৰকাৰে উত্তৰাধিকাৰ আৰু প্ৰব্ৰজনৰ সৈতে জড়িত আইনসমূহ বাতিল কৰে।&lt;ref&gt;{{cite journal|last1=Gokulsing|first1=Deepa|title=Gender, education and labour market: evidence from Mauritius|journal=International Journal of Sociology and Social Policy|date=2014|volume=34|issue=9/10|pages=609–633|doi=10.1108/IJSSP-01-2013-0001|url=https://www.emerald.com/insight/content/doi/10.1108/IJSSP-01-2013-0001/full/html|access-date=10 April 2021}}&lt;/ref&gt;১৯৮৯ চনত চৰকাৰে মহিলাৰ সৈতে জড়িত বিষয়সমূহৰ বাবে প্ৰধান মন্ত্ৰালয়ত সম সুযোগপ্ৰাপ্ত বিষয়া নিযুক্তি দিয়ে। ''মহিলাৰ অধিকাৰ আৰু পৰিয়াল কল্যাণ মন্ত্ৰালয়''ৰ প্ৰতিবেদনে বৈষম্যৰ সৈতে জড়িত বিষয়সমূহৰ কিছু উন্নতিৰ ইংগিত দিয়ে।&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Calder|first=Angus|date=2003|title=A man for all cultures: the careers of learie constantine|url=http://dx.doi.org/10.1080/14610980312331271469|journal=Culture, Sport, Society|volume=6|issue=1|pages=19–42|doi=10.1080/14610980312331271469|s2cid=145776720|issn=1461-0981}}&lt;/ref&gt;

সংসদৰ কিছুমান উন্নয়নৰ ভিতৰত আছে ৰাষ্ট্ৰপতি পদত (২০১৫ চনৰ পৰা ২০১৮ চনলৈ) শ্ৰীমতী আমিনা গুৰিব-ফাখিমক ৰাষ্ট্ৰপতি পদৰ বাবে উত্তৰণ ঘটোৱা,&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://eatforum.org/person/dr-ameenah-gurib-fakim/|title=Dr. Ameenah Gurib-Fakim}}&lt;/ref&gt;আৰু ২০১৪ চনত শ্ৰীমতী মায়া হনুমানজীক প্ৰথমগৰাকী মহিলা বক্তাৰ পদত অধিষ্ঠিত কৰোৱা।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.gsws.ae/speaker/hon-santi-bai-hanoomanjee/|title=H.e. Santi Bai Hanoomanjee}}&lt;/ref&gt;

==উন্নয়নৰ সূচকাংক==
===অৰ্থনৈতিক===
মৰিচাছত পোন্ধৰ বছৰতকৈ অধিক বয়সপ্ৰাপ্ত মহিলাৰ নিবনুৱাৰ হাৰ ১০%।&lt;ref&gt;{{Cite web|last=UN Women|date=2020|title=Mauritius|url=https://data.unwomen.org/country/mauritius|website=UN Women - Women Count}}&lt;/ref&gt;জ্যেষ্ঠ পদবীত থকা মহিলাসকল যেনে: জ্যেষ্ঠ মুখ্য কাৰ্যবাহী, স্থায়ী সচিব আৰু উপ-স্থায়ী সচিবৰ হাৰ ২০০১ চনৰ ২৩%ৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ৪০%লৈ বৃদ্ধি পাইছে।&lt;ref&gt;{{cite web|title=Statistics Mauritius|url=https://statsmauritius.govmu.org/Pages/Statistics/ESI/Gender/Gender_Yr16.aspx|website=Mauritius Government|access-date=10 April 2021}}&lt;/ref&gt; ২০১৮ চনৰ আগষ্ট মাহত অনুষ্ঠিত হোৱা আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সন্মিলনে ভাৰতীয় ৰিম এছ’চিয়েশ্যনৰ অগ্ৰাধিকাৰ ক্ষেত্ৰসমূহত কৰ্ম পৰিকল্পনাৰ উপৰিও মহিলাৰ অৰ্থনৈতিক সৱলীকৰণৰ সম্বন্ধে এক ঘোষণাপত্ৰ প্ৰস্তুত কৰিছিল যাতে মহিলাৰ অৰ্থনৈতিক সৱলীকৰণ ইয়াৰ ফলত সমৃদ্ধ হয়।&lt;ref name=&quot;ohchr&quot; /&gt;

===শিক্ষা===
২০১১ চনত প্ৰাথমিক খণ্ডৰ পৰা মাধ্যমিক খণ্ডলৈ উত্তীৰ্ণ হোৱা শিক্ষাৰ্থীৰ ভিতৰত ল'ৰাৰ অনুপাত আছিল ৭৯% আৰু ছোৱালীৰ অনুপাত আছিল ৮৪%।&lt;ref&gt;{{Cite web|last=DefiMedia|date=2016|title=Pub de Coca-Cola : le ministère de l'Égalité des genres fait marche arrière|url=https://defimedia.info/pub-de-coca-cola-le-ministere-de-legalite-des-genres-fait-marche-arriere|access-date=2020-10-27|website=Le Defi Media Group|language=fr}}&lt;/ref&gt;

===লিংগ===
২০১৩ চনত মৰিচাছৰ লিংগ অসমতা সূচকাংক আছিল ০.৩৭৫।&lt;ref&gt;{{Cite web|last=UNDP|date=2020|title=Gender Inequality Index|url=http://hdr.undp.org/en/content/gender-inequality-index|website=UNITED NATIONS DEVELOPMENT PROGRAMME -Human Development Reports}}&lt;/ref&gt; মিছেছ জিৱা-ডাউৰেয়াউৰ মতে, মহিলাৰ বিৰুদ্ধে বৈষম্য দূৰ কৰাৰ ক্ষেত্ৰত মৰিচাছ সঠিকভাৱে আগবাঢ়িছে বুলি উল্লেখ কৰা হৈছে।&lt;ref name=ohchr&gt;{{Cite web|title=OHCHR {{!}} Committee on the Elimination of Discrimination against Women reviews the report of Mauritius|url=https://www.ohchr.org/EN/NewsEvents/Pages/DisplayNews.aspx?NewsID=23801&amp;LangID=E|access-date=2020-10-27|website=www.ohchr.org}}&lt;/ref&gt;

==তথ্যউৎস==
{{reflist|30em}}

[[শ্ৰেণী:মৰিছাছ]]</text>
      <sha1>96qlpv6sxbvh4ycqz9yan2tell70t21</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523139</id>
      <parentid>523138</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T09:42:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>523139</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10407" sha1="ag2gmxl1dwz0v5zdtv9f4wgfd0sfw6a" xml:space="preserve">[[File:Sega Musik.jpg|thumb|মৰিচাছৰ ছেগা নৃত্যশিল্পী]]
'''মৰিচাছৰ নাৰী'''য়ে ({{lang-en|Women in Mauritius}}) [[মৰিছাছ|মৰিচাছৰ]] নাৰীৰ সামাজিক জনগাঁথনিৰ কথা সূচায়। মৰিচাছ সমাজত নাৰীৰ ভূমিকা&lt;ref&gt;{{cite web|url= https://eshe.in/2022/06/14/mauritius-veidehi-gite/| title = Successful women in Mauritius}}&lt;/ref&gt; ২০ শতিকাত সলনি হৈছিল। ঐতিহাসিকভাৱে মৰিচাছ সংস্কৃতিয়ে পিতৃতান্ত্ৰিক ক্ষমতাৰ গাঁথনি বজাই ৰাখিছিল, যিয়ে পৰিয়াল আৰু কৰ্মজীৱনকো সামৰি লৈছিল। মৰিচাছ চৰকাৰৰ দ্বাৰা গঠিত হোৱা 'এক্সপ'ৰ্ট প্ৰচেছিং জ'ন'ৰ বাবে  কৰ্মশক্তিত মহিলাৰ অৱদান বিগত সময়ত বৃদ্ধি পাইছে।&lt;ref&gt;{{Cite book|title=Mauritius Women in Culture, Business, &amp; Travel|publisher=World Trade Press|year=2010|location=California|pages=1}}&lt;/ref&gt;এই পৰিৱৰ্তনৰ ফলত 'দ্বৈত-উপাৰ্জনকাৰী'ৰ উত্থান ঘটিছে আৰু একক মাতৃত্বকো উৰ্ধমুখীভাৱে প্ৰভাৱান্বিত কৰিছে।&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Blin |first1=Myriam |title=Export-Oriented Policies, Women's Work Burden and Human Development in Mauritius |journal=Journal of Southern African Studies |date=June 2008 |volume=34 |issue=2 |pages=239–253 |doi=10.1080/03057070802037910 |s2cid=154132063 |url=https://eprints.soas.ac.uk/119/1/econ147.pdf |access-date=2023-03-03 |archivedate=2022-11-27 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20221127142426/https://eprints.soas.ac.uk/119/1/econ147.pdf |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;

২০০৮ চনত মৰিচাছে ''নিয়োগ অধিকাৰ আইন'' প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। এই আইনখনে কৰ্মক্ষেত্ৰৰ ভিতৰত বৈষম্য নিষিদ্ধ কৰে আৰু সম মূল্যৰ কামৰ বাবে সমান পাৰিতোষিক নিৰ্ধাৰণ কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2019|title=Mauritius|url=https://www.genderindex.org/wp-content/uploads/files/datasheets/2019/MU.pdf|website=OECD DEVELOPMENT CENTRE|access-date=2023-03-03|archivedate=2022-01-19|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220119072158/https://www.genderindex.org/wp-content/uploads/files/datasheets/2019/MU.pdf|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt; বৈবাহিক মৰ্যাদা যিয়েই নহওক কিয়, মহিলা আৰু পুৰুষ উভয়ৰে নিজৰ পেছা বাছি লোৱাৰ আইনী অধিকাৰ আছে। তেওঁলোকৰ বাবে এই অধিকাৰ দেৱানী সংহিতাত আৰু আইনৰ অধীনত ন্যস্ত কৰা হৈছে।&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2019|title=Mauritius|url=https://www.genderindex.org/wp-content/uploads/files/datasheets/2019/MU.pdf|access-date=2023-03-03|archivedate=2022-01-19|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220119072158/https://www.genderindex.org/wp-content/uploads/files/datasheets/2019/MU.pdf|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;

==সংসদ==
উত্তৰ-ঔপনিৱেশিক যুগত মৰিচাছৰ মহিলাসকলে ঔপনিৱেশিকতাৰ প্ৰভাৱ অনুভৱ কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Vlcek|first=William|date=2019-01-02|title=The Mauritian Paradox: Fifty Years of Development, Diversity and Democracy|url=http://dx.doi.org/10.1080/00358533.2019.1565351|journal=The Round Table|volume=108|issue=1|pages=104–106|doi=10.1080/00358533.2019.1565351|s2cid=159199613|issn=0035-8533}}&lt;/ref&gt;১৯ শতিকাৰ মৰিচিয়ান আইন অনুসৰি মহিলাসকলক স্বামীৰ অবিচ্ছেদ্য সম্পত্তি হিচাপে গণ্য কৰিবলৈ কোৱা হৈছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Ramtohul|first=Ramola|date=2020-07-30|title=Women in Mauritius|url=https://oxfordre.com/africanhistory/view/10.1093/acrefore/9780190277734.001.0001/acrefore-9780190277734-e-528|access-date=2020-10-27|website=Oxford Research Encyclopedia of African History|language=en|doi=10.1093/acrefore/9780190277734.013.528|isbn=9780190277734}}&lt;/ref&gt;তাৰ পিছত চৰকাৰে উত্তৰাধিকাৰ আৰু প্ৰব্ৰজনৰ সৈতে জড়িত আইনসমূহ বাতিল কৰে।&lt;ref&gt;{{cite journal|last1=Gokulsing|first1=Deepa|title=Gender, education and labour market: evidence from Mauritius|journal=International Journal of Sociology and Social Policy|date=2014|volume=34|issue=9/10|pages=609–633|doi=10.1108/IJSSP-01-2013-0001|url=https://www.emerald.com/insight/content/doi/10.1108/IJSSP-01-2013-0001/full/html|access-date=10 April 2021}}&lt;/ref&gt;১৯৮৯ চনত চৰকাৰে মহিলাৰ সৈতে জড়িত বিষয়সমূহৰ বাবে প্ৰধান মন্ত্ৰালয়ত সম সুযোগপ্ৰাপ্ত বিষয়া নিযুক্তি দিয়ে। ''মহিলাৰ অধিকাৰ আৰু পৰিয়াল কল্যাণ মন্ত্ৰালয়''ৰ প্ৰতিবেদনে বৈষম্যৰ সৈতে জড়িত বিষয়সমূহৰ কিছু উন্নতিৰ ইংগিত দিয়ে।&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Calder|first=Angus|date=2003|title=A man for all cultures: the careers of learie constantine|url=http://dx.doi.org/10.1080/14610980312331271469|journal=Culture, Sport, Society|volume=6|issue=1|pages=19–42|doi=10.1080/14610980312331271469|s2cid=145776720|issn=1461-0981}}&lt;/ref&gt;

সংসদৰ কিছুমান উন্নয়নৰ ভিতৰত আছে ৰাষ্ট্ৰপতি পদত (২০১৫ চনৰ পৰা ২০১৮ চনলৈ) শ্ৰীমতী আমিনা গুৰিব-ফাখিমক ৰাষ্ট্ৰপতি পদৰ বাবে উত্তৰণ ঘটোৱা,&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://eatforum.org/person/dr-ameenah-gurib-fakim/|title=Dr. Ameenah Gurib-Fakim}}&lt;/ref&gt;আৰু ২০১৪ চনত শ্ৰীমতী মায়া হনুমানজীক প্ৰথমগৰাকী মহিলা বক্তাৰ পদত অধিষ্ঠিত কৰোৱা।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.gsws.ae/speaker/hon-santi-bai-hanoomanjee/|title=H.e. Santi Bai Hanoomanjee}}&lt;/ref&gt;

==উন্নয়নৰ সূচকাংক==
===অৰ্থনৈতিক===
মৰিচাছত পোন্ধৰ বছৰতকৈ অধিক বয়সপ্ৰাপ্ত মহিলাৰ নিবনুৱাৰ হাৰ ১০%।&lt;ref&gt;{{Cite web|last=UN Women|date=2020|title=Mauritius|url=https://data.unwomen.org/country/mauritius|website=UN Women - Women Count}}&lt;/ref&gt;জ্যেষ্ঠ পদবীত থকা মহিলাসকল যেনে: জ্যেষ্ঠ মুখ্য কাৰ্যবাহী, স্থায়ী সচিব আৰু উপ-স্থায়ী সচিবৰ হাৰ ২০০১ চনৰ ২৩%ৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ৪০%লৈ বৃদ্ধি পাইছে।&lt;ref&gt;{{cite web|title=Statistics Mauritius|url=https://statsmauritius.govmu.org/Pages/Statistics/ESI/Gender/Gender_Yr16.aspx|website=Mauritius Government|access-date=10 April 2021}}&lt;/ref&gt; ২০১৮ চনৰ আগষ্ট মাহত অনুষ্ঠিত হোৱা আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সন্মিলনে ভাৰতীয় ৰিম এছ’চিয়েশ্যনৰ অগ্ৰাধিকাৰ ক্ষেত্ৰসমূহত কৰ্ম পৰিকল্পনাৰ উপৰিও মহিলাৰ অৰ্থনৈতিক সৱলীকৰণৰ সম্বন্ধে এক ঘোষণাপত্ৰ প্ৰস্তুত কৰিছিল যাতে মহিলাৰ অৰ্থনৈতিক সৱলীকৰণ ইয়াৰ ফলত সমৃদ্ধ হয়।&lt;ref name=&quot;ohchr&quot; /&gt;

===শিক্ষা===
২০১১ চনত প্ৰাথমিক খণ্ডৰ পৰা মাধ্যমিক খণ্ডলৈ উত্তীৰ্ণ হোৱা শিক্ষাৰ্থীৰ ভিতৰত ল'ৰাৰ অনুপাত আছিল ৭৯% আৰু ছোৱালীৰ অনুপাত আছিল ৮৪%।&lt;ref&gt;{{Cite web|last=DefiMedia|date=2016|title=Pub de Coca-Cola : le ministère de l'Égalité des genres fait marche arrière|url=https://defimedia.info/pub-de-coca-cola-le-ministere-de-legalite-des-genres-fait-marche-arriere|access-date=2020-10-27|website=Le Defi Media Group|language=fr}}&lt;/ref&gt;

===লিংগ===
২০১৩ চনত মৰিচাছৰ লিংগ অসমতা সূচকাংক আছিল ০.৩৭৫।&lt;ref&gt;{{Cite web|last=UNDP|date=2020|title=Gender Inequality Index|url=http://hdr.undp.org/en/content/gender-inequality-index|website=UNITED NATIONS DEVELOPMENT PROGRAMME -Human Development Reports}}&lt;/ref&gt; মিছেছ জিৱা-ডাউৰেয়াউৰ মতে, মহিলাৰ বিৰুদ্ধে বৈষম্য দূৰ কৰাৰ ক্ষেত্ৰত মৰিচাছ সঠিকভাৱে আগবাঢ়িছে বুলি উল্লেখ কৰা হৈছে।&lt;ref name=ohchr&gt;{{Cite web|title=OHCHR {{!}} Committee on the Elimination of Discrimination against Women reviews the report of Mauritius|url=https://www.ohchr.org/EN/NewsEvents/Pages/DisplayNews.aspx?NewsID=23801&amp;LangID=E|access-date=2020-10-27|website=www.ohchr.org}}&lt;/ref&gt;

==তথ্যউৎস==
{{reflist|30em}}

[[শ্ৰেণী:মৰিছাছ]]</text>
      <sha1>ag2gmxl1dwz0v5zdtv9f4wgfd0sfw6a</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523140</id>
      <parentid>523139</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T09:42:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>/* সংসদ */</comment>
      <origin>523140</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10411" sha1="35idho5mgy2th0fgbkicootst7dl1t7" xml:space="preserve">[[File:Sega Musik.jpg|thumb|মৰিচাছৰ ছেগা নৃত্যশিল্পী]]
'''মৰিচাছৰ নাৰী'''য়ে ({{lang-en|Women in Mauritius}}) [[মৰিছাছ|মৰিচাছৰ]] নাৰীৰ সামাজিক জনগাঁথনিৰ কথা সূচায়। মৰিচাছ সমাজত নাৰীৰ ভূমিকা&lt;ref&gt;{{cite web|url= https://eshe.in/2022/06/14/mauritius-veidehi-gite/| title = Successful women in Mauritius}}&lt;/ref&gt; ২০ শতিকাত সলনি হৈছিল। ঐতিহাসিকভাৱে মৰিচাছ সংস্কৃতিয়ে পিতৃতান্ত্ৰিক ক্ষমতাৰ গাঁথনি বজাই ৰাখিছিল, যিয়ে পৰিয়াল আৰু কৰ্মজীৱনকো সামৰি লৈছিল। মৰিচাছ চৰকাৰৰ দ্বাৰা গঠিত হোৱা 'এক্সপ'ৰ্ট প্ৰচেছিং জ'ন'ৰ বাবে  কৰ্মশক্তিত মহিলাৰ অৱদান বিগত সময়ত বৃদ্ধি পাইছে।&lt;ref&gt;{{Cite book|title=Mauritius Women in Culture, Business, &amp; Travel|publisher=World Trade Press|year=2010|location=California|pages=1}}&lt;/ref&gt;এই পৰিৱৰ্তনৰ ফলত 'দ্বৈত-উপাৰ্জনকাৰী'ৰ উত্থান ঘটিছে আৰু একক মাতৃত্বকো উৰ্ধমুখীভাৱে প্ৰভাৱান্বিত কৰিছে।&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Blin |first1=Myriam |title=Export-Oriented Policies, Women's Work Burden and Human Development in Mauritius |journal=Journal of Southern African Studies |date=June 2008 |volume=34 |issue=2 |pages=239–253 |doi=10.1080/03057070802037910 |s2cid=154132063 |url=https://eprints.soas.ac.uk/119/1/econ147.pdf |access-date=2023-03-03 |archivedate=2022-11-27 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20221127142426/https://eprints.soas.ac.uk/119/1/econ147.pdf |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;

২০০৮ চনত মৰিচাছে ''নিয়োগ অধিকাৰ আইন'' প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। এই আইনখনে কৰ্মক্ষেত্ৰৰ ভিতৰত বৈষম্য নিষিদ্ধ কৰে আৰু সম মূল্যৰ কামৰ বাবে সমান পাৰিতোষিক নিৰ্ধাৰণ কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2019|title=Mauritius|url=https://www.genderindex.org/wp-content/uploads/files/datasheets/2019/MU.pdf|website=OECD DEVELOPMENT CENTRE|access-date=2023-03-03|archivedate=2022-01-19|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220119072158/https://www.genderindex.org/wp-content/uploads/files/datasheets/2019/MU.pdf|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt; বৈবাহিক মৰ্যাদা যিয়েই নহওক কিয়, মহিলা আৰু পুৰুষ উভয়ৰে নিজৰ পেছা বাছি লোৱাৰ আইনী অধিকাৰ আছে। তেওঁলোকৰ বাবে এই অধিকাৰ দেৱানী সংহিতাত আৰু আইনৰ অধীনত ন্যস্ত কৰা হৈছে।&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2019|title=Mauritius|url=https://www.genderindex.org/wp-content/uploads/files/datasheets/2019/MU.pdf|access-date=2023-03-03|archivedate=2022-01-19|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220119072158/https://www.genderindex.org/wp-content/uploads/files/datasheets/2019/MU.pdf|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;

==সংসদ==
উত্তৰ-ঔপনিৱেশিক যুগত মৰিচাছৰ মহিলাসকলে ঔপনিৱেশিকতাৰ প্ৰভাৱ অনুভৱ কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Vlcek|first=William|date=2019-01-02|title=The Mauritian Paradox: Fifty Years of Development, Diversity and Democracy|url=http://dx.doi.org/10.1080/00358533.2019.1565351|journal=The Round Table|volume=108|issue=1|pages=104–106|doi=10.1080/00358533.2019.1565351|s2cid=159199613|issn=0035-8533}}&lt;/ref&gt; ১৯ শতিকাৰ মৰিচিয়ান আইন অনুসৰি মহিলাসকলক স্বামীৰ অবিচ্ছেদ্য সম্পত্তি হিচাপে গণ্য কৰিবলৈ কোৱা হৈছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Ramtohul|first=Ramola|date=2020-07-30|title=Women in Mauritius|url=https://oxfordre.com/africanhistory/view/10.1093/acrefore/9780190277734.001.0001/acrefore-9780190277734-e-528|access-date=2020-10-27|website=Oxford Research Encyclopedia of African History|language=en|doi=10.1093/acrefore/9780190277734.013.528|isbn=9780190277734}}&lt;/ref&gt; তাৰ পিছত চৰকাৰে উত্তৰাধিকাৰ আৰু প্ৰব্ৰজনৰ সৈতে জড়িত আইনসমূহ বাতিল কৰে।&lt;ref&gt;{{cite journal|last1=Gokulsing|first1=Deepa|title=Gender, education and labour market: evidence from Mauritius|journal=International Journal of Sociology and Social Policy|date=2014|volume=34|issue=9/10|pages=609–633|doi=10.1108/IJSSP-01-2013-0001|url=https://www.emerald.com/insight/content/doi/10.1108/IJSSP-01-2013-0001/full/html|access-date=10 April 2021}}&lt;/ref&gt; ১৯৮৯ চনত চৰকাৰে মহিলাৰ সৈতে জড়িত বিষয়সমূহৰ বাবে প্ৰধান মন্ত্ৰালয়ত সম সুযোগপ্ৰাপ্ত বিষয়া নিযুক্তি দিয়ে। ''মহিলাৰ অধিকাৰ আৰু পৰিয়াল কল্যাণ মন্ত্ৰালয়''ৰ প্ৰতিবেদনে বৈষম্যৰ সৈতে জড়িত বিষয়সমূহৰ কিছু উন্নতিৰ ইংগিত দিয়ে।&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Calder|first=Angus|date=2003|title=A man for all cultures: the careers of learie constantine|url=http://dx.doi.org/10.1080/14610980312331271469|journal=Culture, Sport, Society|volume=6|issue=1|pages=19–42|doi=10.1080/14610980312331271469|s2cid=145776720|issn=1461-0981}}&lt;/ref&gt;

সংসদৰ কিছুমান উন্নয়নৰ ভিতৰত আছে ৰাষ্ট্ৰপতি পদত (২০১৫ চনৰ পৰা ২০১৮ চনলৈ) শ্ৰীমতী আমিনা গুৰিব-ফাখিমক ৰাষ্ট্ৰপতি পদৰ বাবে উত্তৰণ ঘটোৱা,&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://eatforum.org/person/dr-ameenah-gurib-fakim/|title=Dr. Ameenah Gurib-Fakim}}&lt;/ref&gt; আৰু ২০১৪ চনত শ্ৰীমতী মায়া হনুমানজীক প্ৰথমগৰাকী মহিলা বক্তাৰ পদত অধিষ্ঠিত কৰোৱা।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.gsws.ae/speaker/hon-santi-bai-hanoomanjee/|title=H.e. Santi Bai Hanoomanjee}}&lt;/ref&gt;

==উন্নয়নৰ সূচকাংক==
===অৰ্থনৈতিক===
মৰিচাছত পোন্ধৰ বছৰতকৈ অধিক বয়সপ্ৰাপ্ত মহিলাৰ নিবনুৱাৰ হাৰ ১০%।&lt;ref&gt;{{Cite web|last=UN Women|date=2020|title=Mauritius|url=https://data.unwomen.org/country/mauritius|website=UN Women - Women Count}}&lt;/ref&gt;জ্যেষ্ঠ পদবীত থকা মহিলাসকল যেনে: জ্যেষ্ঠ মুখ্য কাৰ্যবাহী, স্থায়ী সচিব আৰু উপ-স্থায়ী সচিবৰ হাৰ ২০০১ চনৰ ২৩%ৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ৪০%লৈ বৃদ্ধি পাইছে।&lt;ref&gt;{{cite web|title=Statistics Mauritius|url=https://statsmauritius.govmu.org/Pages/Statistics/ESI/Gender/Gender_Yr16.aspx|website=Mauritius Government|access-date=10 April 2021}}&lt;/ref&gt; ২০১৮ চনৰ আগষ্ট মাহত অনুষ্ঠিত হোৱা আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সন্মিলনে ভাৰতীয় ৰিম এছ’চিয়েশ্যনৰ অগ্ৰাধিকাৰ ক্ষেত্ৰসমূহত কৰ্ম পৰিকল্পনাৰ উপৰিও মহিলাৰ অৰ্থনৈতিক সৱলীকৰণৰ সম্বন্ধে এক ঘোষণাপত্ৰ প্ৰস্তুত কৰিছিল যাতে মহিলাৰ অৰ্থনৈতিক সৱলীকৰণ ইয়াৰ ফলত সমৃদ্ধ হয়।&lt;ref name=&quot;ohchr&quot; /&gt;

===শিক্ষা===
২০১১ চনত প্ৰাথমিক খণ্ডৰ পৰা মাধ্যমিক খণ্ডলৈ উত্তীৰ্ণ হোৱা শিক্ষাৰ্থীৰ ভিতৰত ল'ৰাৰ অনুপাত আছিল ৭৯% আৰু ছোৱালীৰ অনুপাত আছিল ৮৪%।&lt;ref&gt;{{Cite web|last=DefiMedia|date=2016|title=Pub de Coca-Cola : le ministère de l'Égalité des genres fait marche arrière|url=https://defimedia.info/pub-de-coca-cola-le-ministere-de-legalite-des-genres-fait-marche-arriere|access-date=2020-10-27|website=Le Defi Media Group|language=fr}}&lt;/ref&gt;

===লিংগ===
২০১৩ চনত মৰিচাছৰ লিংগ অসমতা সূচকাংক আছিল ০.৩৭৫।&lt;ref&gt;{{Cite web|last=UNDP|date=2020|title=Gender Inequality Index|url=http://hdr.undp.org/en/content/gender-inequality-index|website=UNITED NATIONS DEVELOPMENT PROGRAMME -Human Development Reports}}&lt;/ref&gt; মিছেছ জিৱা-ডাউৰেয়াউৰ মতে, মহিলাৰ বিৰুদ্ধে বৈষম্য দূৰ কৰাৰ ক্ষেত্ৰত মৰিচাছ সঠিকভাৱে আগবাঢ়িছে বুলি উল্লেখ কৰা হৈছে।&lt;ref name=ohchr&gt;{{Cite web|title=OHCHR {{!}} Committee on the Elimination of Discrimination against Women reviews the report of Mauritius|url=https://www.ohchr.org/EN/NewsEvents/Pages/DisplayNews.aspx?NewsID=23801&amp;LangID=E|access-date=2020-10-27|website=www.ohchr.org}}&lt;/ref&gt;

==তথ্যউৎস==
{{reflist|30em}}

[[শ্ৰেণী:মৰিছাছ]]</text>
      <sha1>35idho5mgy2th0fgbkicootst7dl1t7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523142</id>
      <parentid>523140</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T09:47:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>523142</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12445" sha1="8v8hcmcexco8mugp9gheynsd63v39vy" xml:space="preserve">[[File:Sega Musik.jpg|thumb|মৰিচাছৰ ছেগা নৃত্যশিল্পী]]
'''মৰিচাছৰ নাৰী'''য়ে ({{lang-en|Women in Mauritius}}) [[মৰিছাছ|মৰিচাছৰ]] নাৰীৰ সামাজিক জনগাঁথনিৰ কথা সূচায়। মৰিচাছ সমাজত নাৰীৰ ভূমিকা&lt;ref&gt;{{cite web|url= https://eshe.in/2022/06/14/mauritius-veidehi-gite/| title = Successful women in Mauritius}}&lt;/ref&gt; ২০ শতিকাত সলনি হৈছিল। ঐতিহাসিকভাৱে মৰিচাছ সংস্কৃতিয়ে পিতৃতান্ত্ৰিক ক্ষমতাৰ গাঁথনি বজাই ৰাখিছিল, যিয়ে পৰিয়াল আৰু কৰ্মজীৱনকো সামৰি লৈছিল। মৰিচাছ চৰকাৰৰ দ্বাৰা গঠিত হোৱা 'এক্সপ'ৰ্ট প্ৰচেছিং জ'ন'ৰ বাবে  কৰ্মশক্তিত মহিলাৰ অৱদান বিগত সময়ত বৃদ্ধি পাইছে।&lt;ref&gt;{{Cite book|title=Mauritius Women in Culture, Business, &amp; Travel|publisher=World Trade Press|year=2010|location=California|pages=1}}&lt;/ref&gt;এই পৰিৱৰ্তনৰ ফলত 'দ্বৈত-উপাৰ্জনকাৰী'ৰ উত্থান ঘটিছে আৰু একক মাতৃত্বকো উৰ্ধমুখীভাৱে প্ৰভাৱান্বিত কৰিছে।&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Blin |first1=Myriam |title=Export-Oriented Policies, Women's Work Burden and Human Development in Mauritius |journal=Journal of Southern African Studies |date=June 2008 |volume=34 |issue=2 |pages=239–253 |doi=10.1080/03057070802037910 |s2cid=154132063 |url=https://eprints.soas.ac.uk/119/1/econ147.pdf |access-date=2023-03-03 |archivedate=2022-11-27 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20221127142426/https://eprints.soas.ac.uk/119/1/econ147.pdf |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;

২০০৮ চনত মৰিচাছে ''নিয়োগ অধিকাৰ আইন'' প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। এই আইনখনে কৰ্মক্ষেত্ৰৰ ভিতৰত বৈষম্য নিষিদ্ধ কৰে আৰু সম মূল্যৰ কামৰ বাবে সমান পাৰিতোষিক নিৰ্ধাৰণ কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2019|title=Mauritius|url=https://www.genderindex.org/wp-content/uploads/files/datasheets/2019/MU.pdf|website=OECD DEVELOPMENT CENTRE|access-date=2023-03-03|archivedate=2022-01-19|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220119072158/https://www.genderindex.org/wp-content/uploads/files/datasheets/2019/MU.pdf|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt; বৈবাহিক মৰ্যাদা যিয়েই নহওক কিয়, মহিলা আৰু পুৰুষ উভয়ৰে নিজৰ পেছা বাছি লোৱাৰ আইনী অধিকাৰ আছে। তেওঁলোকৰ বাবে এই অধিকাৰ দেৱানী সংহিতাত আৰু আইনৰ অধীনত ন্যস্ত কৰা হৈছে।&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2019|title=Mauritius|url=https://www.genderindex.org/wp-content/uploads/files/datasheets/2019/MU.pdf|access-date=2023-03-03|archivedate=2022-01-19|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220119072158/https://www.genderindex.org/wp-content/uploads/files/datasheets/2019/MU.pdf|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;

==সংসদ==
উত্তৰ-ঔপনিৱেশিক যুগত মৰিচাছৰ মহিলাসকলে ঔপনিৱেশিকতাৰ প্ৰভাৱ অনুভৱ কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Vlcek|first=William|date=2019-01-02|title=The Mauritian Paradox: Fifty Years of Development, Diversity and Democracy|url=http://dx.doi.org/10.1080/00358533.2019.1565351|journal=The Round Table|volume=108|issue=1|pages=104–106|doi=10.1080/00358533.2019.1565351|s2cid=159199613|issn=0035-8533}}&lt;/ref&gt; ১৯ শতিকাৰ মৰিচিয়ান আইন অনুসৰি মহিলাসকলক স্বামীৰ অবিচ্ছেদ্য সম্পত্তি হিচাপে গণ্য কৰিবলৈ কোৱা হৈছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Ramtohul|first=Ramola|date=2020-07-30|title=Women in Mauritius|url=https://oxfordre.com/africanhistory/view/10.1093/acrefore/9780190277734.001.0001/acrefore-9780190277734-e-528|access-date=2020-10-27|website=Oxford Research Encyclopedia of African History|language=en|doi=10.1093/acrefore/9780190277734.013.528|isbn=9780190277734}}&lt;/ref&gt; তাৰ পিছত চৰকাৰে উত্তৰাধিকাৰ আৰু প্ৰব্ৰজনৰ সৈতে জড়িত আইনসমূহ বাতিল কৰে।&lt;ref&gt;{{cite journal|last1=Gokulsing|first1=Deepa|title=Gender, education and labour market: evidence from Mauritius|journal=International Journal of Sociology and Social Policy|date=2014|volume=34|issue=9/10|pages=609–633|doi=10.1108/IJSSP-01-2013-0001|url=https://www.emerald.com/insight/content/doi/10.1108/IJSSP-01-2013-0001/full/html|access-date=10 April 2021}}&lt;/ref&gt; ১৯৮৯ চনত চৰকাৰে মহিলাৰ সৈতে জড়িত বিষয়সমূহৰ বাবে প্ৰধান মন্ত্ৰালয়ত সম সুযোগপ্ৰাপ্ত বিষয়া নিযুক্তি দিয়ে। ''মহিলাৰ অধিকাৰ আৰু পৰিয়াল কল্যাণ মন্ত্ৰালয়''ৰ প্ৰতিবেদনে বৈষম্যৰ সৈতে জড়িত বিষয়সমূহৰ কিছু উন্নতিৰ ইংগিত দিয়ে।&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Calder|first=Angus|date=2003|title=A man for all cultures: the careers of learie constantine|url=http://dx.doi.org/10.1080/14610980312331271469|journal=Culture, Sport, Society|volume=6|issue=1|pages=19–42|doi=10.1080/14610980312331271469|s2cid=145776720|issn=1461-0981}}&lt;/ref&gt;

সংসদৰ কিছুমান উন্নয়নৰ ভিতৰত আছে ৰাষ্ট্ৰপতি পদত (২০১৫ চনৰ পৰা ২০১৮ চনলৈ) শ্ৰীমতী আমিনা গুৰিব-ফাখিমক ৰাষ্ট্ৰপতি পদৰ বাবে উত্তৰণ ঘটোৱা,&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://eatforum.org/person/dr-ameenah-gurib-fakim/|title=Dr. Ameenah Gurib-Fakim}}&lt;/ref&gt; আৰু ২০১৪ চনত শ্ৰীমতী মায়া হনুমানজীক প্ৰথমগৰাকী মহিলা বক্তাৰ পদত অধিষ্ঠিত কৰোৱা।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.gsws.ae/speaker/hon-santi-bai-hanoomanjee/|title=H.e. Santi Bai Hanoomanjee}}&lt;/ref&gt;

==অনুষ্ঠান==
২০১৬ চনত লিংগ সমতা মন্ত্ৰালয়ে কোকাকোলাৰ এটা বিজ্ঞাপন প্ৰত্যাহাৰ কৰিবলৈ অনুৰোধ জনায় যিটো লিংগ পৰামৰ্শদাতাৰ অভিযোগৰ বাবে &quot;যৌনতাবাদী&quot; বুলি গণ্য কৰা হৈছিল।&lt;ref&gt;{{cite web |title=Mauritius Is Known For Encouraging Women To Work At Higher Positions |url=https://www.uitvconnect.com/newspaper/mauritius-known-encouraging-women-work-higher-positions-kudos-them |website=International Television Network |date=11 February 2017 |access-date=9 April 2021}}&lt;/ref&gt; ২০১৮ চনৰ মাৰ্চ মাহত মহিলাসকলে নিজৰ প্ৰয়োজন আৰু আকাংক্ষাৰ কথা প্ৰকাশ কৰাৰ মঞ্চ হিচাপে ৰাষ্ট্ৰীয় মহিলা পৰিষদ গঠনৰ বাবে এখন নতুন আইন গঠন কৰা হয়।&lt;ref name=ohchr&gt;{{Cite web|title=OHCHR {{!}} Committee on the Elimination of Discrimination against Women reviews the report of Mauritius|url=https://www.ohchr.org/EN/NewsEvents/Pages/DisplayNews.aspx?NewsID=23801&amp;LangID=E|access-date=2020-10-27|website=www.ohchr.org}}&lt;/ref&gt; মহিলাৰ বিৰুদ্ধে হিংসা, নাৰী সৰবৰাহ,  যৌনতা, প্ৰজনন, স্বাস্থ্যৰ অধিকাৰৰ প্ৰসাৰ আৰু সুৰক্ষাৰ দৰে বিষয়সমূহৰ সমাধানৰ বাবে ২০১৮ চনৰ মে’ মাহত ইউৰোপীয় সংঘৰ সৈতে লিংগ কাৰ্য্য পৰিকল্পনাৰ ওপৰত যৌথ নিৰীক্ষণ কাঠামো চুক্তি স্বাক্ষৰ কৰা হয়।&lt;ref name=ohchr /&gt;

==উন্নয়নৰ সূচকাংক==
===অৰ্থনৈতিক===
মৰিচাছত পোন্ধৰ বছৰতকৈ অধিক বয়সপ্ৰাপ্ত মহিলাৰ নিবনুৱাৰ হাৰ ১০%।&lt;ref&gt;{{Cite web|last=UN Women|date=2020|title=Mauritius|url=https://data.unwomen.org/country/mauritius|website=UN Women - Women Count}}&lt;/ref&gt;জ্যেষ্ঠ পদবীত থকা মহিলাসকল যেনে: জ্যেষ্ঠ মুখ্য কাৰ্যবাহী, স্থায়ী সচিব আৰু উপ-স্থায়ী সচিবৰ হাৰ ২০০১ চনৰ ২৩%ৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ৪০%লৈ বৃদ্ধি পাইছে।&lt;ref&gt;{{cite web|title=Statistics Mauritius|url=https://statsmauritius.govmu.org/Pages/Statistics/ESI/Gender/Gender_Yr16.aspx|website=Mauritius Government|access-date=10 April 2021}}&lt;/ref&gt; ২০১৮ চনৰ আগষ্ট মাহত অনুষ্ঠিত হোৱা আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সন্মিলনে ভাৰতীয় ৰিম এছ’চিয়েশ্যনৰ অগ্ৰাধিকাৰ ক্ষেত্ৰসমূহত কৰ্ম পৰিকল্পনাৰ উপৰিও মহিলাৰ অৰ্থনৈতিক সৱলীকৰণৰ সম্বন্ধে এক ঘোষণাপত্ৰ প্ৰস্তুত কৰিছিল যাতে মহিলাৰ অৰ্থনৈতিক সৱলীকৰণ ইয়াৰ ফলত সমৃদ্ধ হয়।&lt;ref name=&quot;ohchr&quot; /&gt;

===শিক্ষা===
২০১১ চনত প্ৰাথমিক খণ্ডৰ পৰা মাধ্যমিক খণ্ডলৈ উত্তীৰ্ণ হোৱা শিক্ষাৰ্থীৰ ভিতৰত ল'ৰাৰ অনুপাত আছিল ৭৯% আৰু ছোৱালীৰ অনুপাত আছিল ৮৪%।&lt;ref&gt;{{Cite web|last=DefiMedia|date=2016|title=Pub de Coca-Cola : le ministère de l'Égalité des genres fait marche arrière|url=https://defimedia.info/pub-de-coca-cola-le-ministere-de-legalite-des-genres-fait-marche-arriere|access-date=2020-10-27|website=Le Defi Media Group|language=fr}}&lt;/ref&gt;

===লিংগ===
২০১৩ চনত মৰিচাছৰ লিংগ অসমতা সূচকাংক আছিল ০.৩৭৫।&lt;ref&gt;{{Cite web|last=UNDP|date=2020|title=Gender Inequality Index|url=http://hdr.undp.org/en/content/gender-inequality-index|website=UNITED NATIONS DEVELOPMENT PROGRAMME -Human Development Reports}}&lt;/ref&gt; মিছেছ জিৱা-ডাউৰেয়াউৰ মতে, মহিলাৰ বিৰুদ্ধে বৈষম্য দূৰ কৰাৰ ক্ষেত্ৰত মৰিচাছ সঠিকভাৱে আগবাঢ়িছে বুলি উল্লেখ কৰা হৈছে।&lt;ref name=ohchr&gt;{{Cite web|title=OHCHR {{!}} Committee on the Elimination of Discrimination against Women reviews the report of Mauritius|url=https://www.ohchr.org/EN/NewsEvents/Pages/DisplayNews.aspx?NewsID=23801&amp;LangID=E|access-date=2020-10-27|website=www.ohchr.org}}&lt;/ref&gt;

==তথ্যউৎস==
{{reflist|30em}}

[[শ্ৰেণী:মৰিছাছ]]</text>
      <sha1>8v8hcmcexco8mugp9gheynsd63v39vy</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523143</id>
      <parentid>523142</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T09:48:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>added [[Category:নাৰী]] using [[WP:HC|HotCat]]</comment>
      <origin>523143</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12481" sha1="02puy1ypfxzg4b96osfsrh8fjoky673" xml:space="preserve">[[File:Sega Musik.jpg|thumb|মৰিচাছৰ ছেগা নৃত্যশিল্পী]]
'''মৰিচাছৰ নাৰী'''য়ে ({{lang-en|Women in Mauritius}}) [[মৰিছাছ|মৰিচাছৰ]] নাৰীৰ সামাজিক জনগাঁথনিৰ কথা সূচায়। মৰিচাছ সমাজত নাৰীৰ ভূমিকা&lt;ref&gt;{{cite web|url= https://eshe.in/2022/06/14/mauritius-veidehi-gite/| title = Successful women in Mauritius}}&lt;/ref&gt; ২০ শতিকাত সলনি হৈছিল। ঐতিহাসিকভাৱে মৰিচাছ সংস্কৃতিয়ে পিতৃতান্ত্ৰিক ক্ষমতাৰ গাঁথনি বজাই ৰাখিছিল, যিয়ে পৰিয়াল আৰু কৰ্মজীৱনকো সামৰি লৈছিল। মৰিচাছ চৰকাৰৰ দ্বাৰা গঠিত হোৱা 'এক্সপ'ৰ্ট প্ৰচেছিং জ'ন'ৰ বাবে  কৰ্মশক্তিত মহিলাৰ অৱদান বিগত সময়ত বৃদ্ধি পাইছে।&lt;ref&gt;{{Cite book|title=Mauritius Women in Culture, Business, &amp; Travel|publisher=World Trade Press|year=2010|location=California|pages=1}}&lt;/ref&gt;এই পৰিৱৰ্তনৰ ফলত 'দ্বৈত-উপাৰ্জনকাৰী'ৰ উত্থান ঘটিছে আৰু একক মাতৃত্বকো উৰ্ধমুখীভাৱে প্ৰভাৱান্বিত কৰিছে।&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Blin |first1=Myriam |title=Export-Oriented Policies, Women's Work Burden and Human Development in Mauritius |journal=Journal of Southern African Studies |date=June 2008 |volume=34 |issue=2 |pages=239–253 |doi=10.1080/03057070802037910 |s2cid=154132063 |url=https://eprints.soas.ac.uk/119/1/econ147.pdf |access-date=2023-03-03 |archivedate=2022-11-27 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20221127142426/https://eprints.soas.ac.uk/119/1/econ147.pdf |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;

২০০৮ চনত মৰিচাছে ''নিয়োগ অধিকাৰ আইন'' প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। এই আইনখনে কৰ্মক্ষেত্ৰৰ ভিতৰত বৈষম্য নিষিদ্ধ কৰে আৰু সম মূল্যৰ কামৰ বাবে সমান পাৰিতোষিক নিৰ্ধাৰণ কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2019|title=Mauritius|url=https://www.genderindex.org/wp-content/uploads/files/datasheets/2019/MU.pdf|website=OECD DEVELOPMENT CENTRE|access-date=2023-03-03|archivedate=2022-01-19|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220119072158/https://www.genderindex.org/wp-content/uploads/files/datasheets/2019/MU.pdf|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt; বৈবাহিক মৰ্যাদা যিয়েই নহওক কিয়, মহিলা আৰু পুৰুষ উভয়ৰে নিজৰ পেছা বাছি লোৱাৰ আইনী অধিকাৰ আছে। তেওঁলোকৰ বাবে এই অধিকাৰ দেৱানী সংহিতাত আৰু আইনৰ অধীনত ন্যস্ত কৰা হৈছে।&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2019|title=Mauritius|url=https://www.genderindex.org/wp-content/uploads/files/datasheets/2019/MU.pdf|access-date=2023-03-03|archivedate=2022-01-19|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220119072158/https://www.genderindex.org/wp-content/uploads/files/datasheets/2019/MU.pdf|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;

==সংসদ==
উত্তৰ-ঔপনিৱেশিক যুগত মৰিচাছৰ মহিলাসকলে ঔপনিৱেশিকতাৰ প্ৰভাৱ অনুভৱ কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Vlcek|first=William|date=2019-01-02|title=The Mauritian Paradox: Fifty Years of Development, Diversity and Democracy|url=http://dx.doi.org/10.1080/00358533.2019.1565351|journal=The Round Table|volume=108|issue=1|pages=104–106|doi=10.1080/00358533.2019.1565351|s2cid=159199613|issn=0035-8533}}&lt;/ref&gt; ১৯ শতিকাৰ মৰিচিয়ান আইন অনুসৰি মহিলাসকলক স্বামীৰ অবিচ্ছেদ্য সম্পত্তি হিচাপে গণ্য কৰিবলৈ কোৱা হৈছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Ramtohul|first=Ramola|date=2020-07-30|title=Women in Mauritius|url=https://oxfordre.com/africanhistory/view/10.1093/acrefore/9780190277734.001.0001/acrefore-9780190277734-e-528|access-date=2020-10-27|website=Oxford Research Encyclopedia of African History|language=en|doi=10.1093/acrefore/9780190277734.013.528|isbn=9780190277734}}&lt;/ref&gt; তাৰ পিছত চৰকাৰে উত্তৰাধিকাৰ আৰু প্ৰব্ৰজনৰ সৈতে জড়িত আইনসমূহ বাতিল কৰে।&lt;ref&gt;{{cite journal|last1=Gokulsing|first1=Deepa|title=Gender, education and labour market: evidence from Mauritius|journal=International Journal of Sociology and Social Policy|date=2014|volume=34|issue=9/10|pages=609–633|doi=10.1108/IJSSP-01-2013-0001|url=https://www.emerald.com/insight/content/doi/10.1108/IJSSP-01-2013-0001/full/html|access-date=10 April 2021}}&lt;/ref&gt; ১৯৮৯ চনত চৰকাৰে মহিলাৰ সৈতে জড়িত বিষয়সমূহৰ বাবে প্ৰধান মন্ত্ৰালয়ত সম সুযোগপ্ৰাপ্ত বিষয়া নিযুক্তি দিয়ে। ''মহিলাৰ অধিকাৰ আৰু পৰিয়াল কল্যাণ মন্ত্ৰালয়''ৰ প্ৰতিবেদনে বৈষম্যৰ সৈতে জড়িত বিষয়সমূহৰ কিছু উন্নতিৰ ইংগিত দিয়ে।&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Calder|first=Angus|date=2003|title=A man for all cultures: the careers of learie constantine|url=http://dx.doi.org/10.1080/14610980312331271469|journal=Culture, Sport, Society|volume=6|issue=1|pages=19–42|doi=10.1080/14610980312331271469|s2cid=145776720|issn=1461-0981}}&lt;/ref&gt;

সংসদৰ কিছুমান উন্নয়নৰ ভিতৰত আছে ৰাষ্ট্ৰপতি পদত (২০১৫ চনৰ পৰা ২০১৮ চনলৈ) শ্ৰীমতী আমিনা গুৰিব-ফাখিমক ৰাষ্ট্ৰপতি পদৰ বাবে উত্তৰণ ঘটোৱা,&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://eatforum.org/person/dr-ameenah-gurib-fakim/|title=Dr. Ameenah Gurib-Fakim}}&lt;/ref&gt; আৰু ২০১৪ চনত শ্ৰীমতী মায়া হনুমানজীক প্ৰথমগৰাকী মহিলা বক্তাৰ পদত অধিষ্ঠিত কৰোৱা।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.gsws.ae/speaker/hon-santi-bai-hanoomanjee/|title=H.e. Santi Bai Hanoomanjee}}&lt;/ref&gt;

==অনুষ্ঠান==
২০১৬ চনত লিংগ সমতা মন্ত্ৰালয়ে কোকাকোলাৰ এটা বিজ্ঞাপন প্ৰত্যাহাৰ কৰিবলৈ অনুৰোধ জনায় যিটো লিংগ পৰামৰ্শদাতাৰ অভিযোগৰ বাবে &quot;যৌনতাবাদী&quot; বুলি গণ্য কৰা হৈছিল।&lt;ref&gt;{{cite web |title=Mauritius Is Known For Encouraging Women To Work At Higher Positions |url=https://www.uitvconnect.com/newspaper/mauritius-known-encouraging-women-work-higher-positions-kudos-them |website=International Television Network |date=11 February 2017 |access-date=9 April 2021}}&lt;/ref&gt; ২০১৮ চনৰ মাৰ্চ মাহত মহিলাসকলে নিজৰ প্ৰয়োজন আৰু আকাংক্ষাৰ কথা প্ৰকাশ কৰাৰ মঞ্চ হিচাপে ৰাষ্ট্ৰীয় মহিলা পৰিষদ গঠনৰ বাবে এখন নতুন আইন গঠন কৰা হয়।&lt;ref name=ohchr&gt;{{Cite web|title=OHCHR {{!}} Committee on the Elimination of Discrimination against Women reviews the report of Mauritius|url=https://www.ohchr.org/EN/NewsEvents/Pages/DisplayNews.aspx?NewsID=23801&amp;LangID=E|access-date=2020-10-27|website=www.ohchr.org}}&lt;/ref&gt; মহিলাৰ বিৰুদ্ধে হিংসা, নাৰী সৰবৰাহ,  যৌনতা, প্ৰজনন, স্বাস্থ্যৰ অধিকাৰৰ প্ৰসাৰ আৰু সুৰক্ষাৰ দৰে বিষয়সমূহৰ সমাধানৰ বাবে ২০১৮ চনৰ মে’ মাহত ইউৰোপীয় সংঘৰ সৈতে লিংগ কাৰ্য্য পৰিকল্পনাৰ ওপৰত যৌথ নিৰীক্ষণ কাঠামো চুক্তি স্বাক্ষৰ কৰা হয়।&lt;ref name=ohchr /&gt;

==উন্নয়নৰ সূচকাংক==
===অৰ্থনৈতিক===
মৰিচাছত পোন্ধৰ বছৰতকৈ অধিক বয়সপ্ৰাপ্ত মহিলাৰ নিবনুৱাৰ হাৰ ১০%।&lt;ref&gt;{{Cite web|last=UN Women|date=2020|title=Mauritius|url=https://data.unwomen.org/country/mauritius|website=UN Women - Women Count}}&lt;/ref&gt;জ্যেষ্ঠ পদবীত থকা মহিলাসকল যেনে: জ্যেষ্ঠ মুখ্য কাৰ্যবাহী, স্থায়ী সচিব আৰু উপ-স্থায়ী সচিবৰ হাৰ ২০০১ চনৰ ২৩%ৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ৪০%লৈ বৃদ্ধি পাইছে।&lt;ref&gt;{{cite web|title=Statistics Mauritius|url=https://statsmauritius.govmu.org/Pages/Statistics/ESI/Gender/Gender_Yr16.aspx|website=Mauritius Government|access-date=10 April 2021}}&lt;/ref&gt; ২০১৮ চনৰ আগষ্ট মাহত অনুষ্ঠিত হোৱা আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সন্মিলনে ভাৰতীয় ৰিম এছ’চিয়েশ্যনৰ অগ্ৰাধিকাৰ ক্ষেত্ৰসমূহত কৰ্ম পৰিকল্পনাৰ উপৰিও মহিলাৰ অৰ্থনৈতিক সৱলীকৰণৰ সম্বন্ধে এক ঘোষণাপত্ৰ প্ৰস্তুত কৰিছিল যাতে মহিলাৰ অৰ্থনৈতিক সৱলীকৰণ ইয়াৰ ফলত সমৃদ্ধ হয়।&lt;ref name=&quot;ohchr&quot; /&gt;

===শিক্ষা===
২০১১ চনত প্ৰাথমিক খণ্ডৰ পৰা মাধ্যমিক খণ্ডলৈ উত্তীৰ্ণ হোৱা শিক্ষাৰ্থীৰ ভিতৰত ল'ৰাৰ অনুপাত আছিল ৭৯% আৰু ছোৱালীৰ অনুপাত আছিল ৮৪%।&lt;ref&gt;{{Cite web|last=DefiMedia|date=2016|title=Pub de Coca-Cola : le ministère de l'Égalité des genres fait marche arrière|url=https://defimedia.info/pub-de-coca-cola-le-ministere-de-legalite-des-genres-fait-marche-arriere|access-date=2020-10-27|website=Le Defi Media Group|language=fr}}&lt;/ref&gt;

===লিংগ===
২০১৩ চনত মৰিচাছৰ লিংগ অসমতা সূচকাংক আছিল ০.৩৭৫।&lt;ref&gt;{{Cite web|last=UNDP|date=2020|title=Gender Inequality Index|url=http://hdr.undp.org/en/content/gender-inequality-index|website=UNITED NATIONS DEVELOPMENT PROGRAMME -Human Development Reports}}&lt;/ref&gt; মিছেছ জিৱা-ডাউৰেয়াউৰ মতে, মহিলাৰ বিৰুদ্ধে বৈষম্য দূৰ কৰাৰ ক্ষেত্ৰত মৰিচাছ সঠিকভাৱে আগবাঢ়িছে বুলি উল্লেখ কৰা হৈছে।&lt;ref name=ohchr&gt;{{Cite web|title=OHCHR {{!}} Committee on the Elimination of Discrimination against Women reviews the report of Mauritius|url=https://www.ohchr.org/EN/NewsEvents/Pages/DisplayNews.aspx?NewsID=23801&amp;LangID=E|access-date=2020-10-27|website=www.ohchr.org}}&lt;/ref&gt;

==তথ্যউৎস==
{{reflist|30em}}

[[শ্ৰেণী:মৰিছাছ]]
[[শ্ৰেণী:নাৰী]]</text>
      <sha1>02puy1ypfxzg4b96osfsrh8fjoky673</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523146</id>
      <parentid>523143</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T09:49:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>removed [[Category:নাৰী]]; added [[Category:দেশভেদে নাৰী]] using [[WP:HC|HotCat]]</comment>
      <origin>523146</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12503" sha1="btoly3r1qme8dxuibr5grvm4akk07yu" xml:space="preserve">[[File:Sega Musik.jpg|thumb|মৰিচাছৰ ছেগা নৃত্যশিল্পী]]
'''মৰিচাছৰ নাৰী'''য়ে ({{lang-en|Women in Mauritius}}) [[মৰিছাছ|মৰিচাছৰ]] নাৰীৰ সামাজিক জনগাঁথনিৰ কথা সূচায়। মৰিচাছ সমাজত নাৰীৰ ভূমিকা&lt;ref&gt;{{cite web|url= https://eshe.in/2022/06/14/mauritius-veidehi-gite/| title = Successful women in Mauritius}}&lt;/ref&gt; ২০ শতিকাত সলনি হৈছিল। ঐতিহাসিকভাৱে মৰিচাছ সংস্কৃতিয়ে পিতৃতান্ত্ৰিক ক্ষমতাৰ গাঁথনি বজাই ৰাখিছিল, যিয়ে পৰিয়াল আৰু কৰ্মজীৱনকো সামৰি লৈছিল। মৰিচাছ চৰকাৰৰ দ্বাৰা গঠিত হোৱা 'এক্সপ'ৰ্ট প্ৰচেছিং জ'ন'ৰ বাবে  কৰ্মশক্তিত মহিলাৰ অৱদান বিগত সময়ত বৃদ্ধি পাইছে।&lt;ref&gt;{{Cite book|title=Mauritius Women in Culture, Business, &amp; Travel|publisher=World Trade Press|year=2010|location=California|pages=1}}&lt;/ref&gt;এই পৰিৱৰ্তনৰ ফলত 'দ্বৈত-উপাৰ্জনকাৰী'ৰ উত্থান ঘটিছে আৰু একক মাতৃত্বকো উৰ্ধমুখীভাৱে প্ৰভাৱান্বিত কৰিছে।&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Blin |first1=Myriam |title=Export-Oriented Policies, Women's Work Burden and Human Development in Mauritius |journal=Journal of Southern African Studies |date=June 2008 |volume=34 |issue=2 |pages=239–253 |doi=10.1080/03057070802037910 |s2cid=154132063 |url=https://eprints.soas.ac.uk/119/1/econ147.pdf |access-date=2023-03-03 |archivedate=2022-11-27 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20221127142426/https://eprints.soas.ac.uk/119/1/econ147.pdf |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;

২০০৮ চনত মৰিচাছে ''নিয়োগ অধিকাৰ আইন'' প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। এই আইনখনে কৰ্মক্ষেত্ৰৰ ভিতৰত বৈষম্য নিষিদ্ধ কৰে আৰু সম মূল্যৰ কামৰ বাবে সমান পাৰিতোষিক নিৰ্ধাৰণ কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2019|title=Mauritius|url=https://www.genderindex.org/wp-content/uploads/files/datasheets/2019/MU.pdf|website=OECD DEVELOPMENT CENTRE|access-date=2023-03-03|archivedate=2022-01-19|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220119072158/https://www.genderindex.org/wp-content/uploads/files/datasheets/2019/MU.pdf|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt; বৈবাহিক মৰ্যাদা যিয়েই নহওক কিয়, মহিলা আৰু পুৰুষ উভয়ৰে নিজৰ পেছা বাছি লোৱাৰ আইনী অধিকাৰ আছে। তেওঁলোকৰ বাবে এই অধিকাৰ দেৱানী সংহিতাত আৰু আইনৰ অধীনত ন্যস্ত কৰা হৈছে।&lt;ref&gt;{{Cite web|date=2019|title=Mauritius|url=https://www.genderindex.org/wp-content/uploads/files/datasheets/2019/MU.pdf|access-date=2023-03-03|archivedate=2022-01-19|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220119072158/https://www.genderindex.org/wp-content/uploads/files/datasheets/2019/MU.pdf|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;

==সংসদ==
উত্তৰ-ঔপনিৱেশিক যুগত মৰিচাছৰ মহিলাসকলে ঔপনিৱেশিকতাৰ প্ৰভাৱ অনুভৱ কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Vlcek|first=William|date=2019-01-02|title=The Mauritian Paradox: Fifty Years of Development, Diversity and Democracy|url=http://dx.doi.org/10.1080/00358533.2019.1565351|journal=The Round Table|volume=108|issue=1|pages=104–106|doi=10.1080/00358533.2019.1565351|s2cid=159199613|issn=0035-8533}}&lt;/ref&gt; ১৯ শতিকাৰ মৰিচিয়ান আইন অনুসৰি মহিলাসকলক স্বামীৰ অবিচ্ছেদ্য সম্পত্তি হিচাপে গণ্য কৰিবলৈ কোৱা হৈছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Ramtohul|first=Ramola|date=2020-07-30|title=Women in Mauritius|url=https://oxfordre.com/africanhistory/view/10.1093/acrefore/9780190277734.001.0001/acrefore-9780190277734-e-528|access-date=2020-10-27|website=Oxford Research Encyclopedia of African History|language=en|doi=10.1093/acrefore/9780190277734.013.528|isbn=9780190277734}}&lt;/ref&gt; তাৰ পিছত চৰকাৰে উত্তৰাধিকাৰ আৰু প্ৰব্ৰজনৰ সৈতে জড়িত আইনসমূহ বাতিল কৰে।&lt;ref&gt;{{cite journal|last1=Gokulsing|first1=Deepa|title=Gender, education and labour market: evidence from Mauritius|journal=International Journal of Sociology and Social Policy|date=2014|volume=34|issue=9/10|pages=609–633|doi=10.1108/IJSSP-01-2013-0001|url=https://www.emerald.com/insight/content/doi/10.1108/IJSSP-01-2013-0001/full/html|access-date=10 April 2021}}&lt;/ref&gt; ১৯৮৯ চনত চৰকাৰে মহিলাৰ সৈতে জড়িত বিষয়সমূহৰ বাবে প্ৰধান মন্ত্ৰালয়ত সম সুযোগপ্ৰাপ্ত বিষয়া নিযুক্তি দিয়ে। ''মহিলাৰ অধিকাৰ আৰু পৰিয়াল কল্যাণ মন্ত্ৰালয়''ৰ প্ৰতিবেদনে বৈষম্যৰ সৈতে জড়িত বিষয়সমূহৰ কিছু উন্নতিৰ ইংগিত দিয়ে।&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Calder|first=Angus|date=2003|title=A man for all cultures: the careers of learie constantine|url=http://dx.doi.org/10.1080/14610980312331271469|journal=Culture, Sport, Society|volume=6|issue=1|pages=19–42|doi=10.1080/14610980312331271469|s2cid=145776720|issn=1461-0981}}&lt;/ref&gt;

সংসদৰ কিছুমান উন্নয়নৰ ভিতৰত আছে ৰাষ্ট্ৰপতি পদত (২০১৫ চনৰ পৰা ২০১৮ চনলৈ) শ্ৰীমতী আমিনা গুৰিব-ফাখিমক ৰাষ্ট্ৰপতি পদৰ বাবে উত্তৰণ ঘটোৱা,&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://eatforum.org/person/dr-ameenah-gurib-fakim/|title=Dr. Ameenah Gurib-Fakim}}&lt;/ref&gt; আৰু ২০১৪ চনত শ্ৰীমতী মায়া হনুমানজীক প্ৰথমগৰাকী মহিলা বক্তাৰ পদত অধিষ্ঠিত কৰোৱা।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.gsws.ae/speaker/hon-santi-bai-hanoomanjee/|title=H.e. Santi Bai Hanoomanjee}}&lt;/ref&gt;

==অনুষ্ঠান==
২০১৬ চনত লিংগ সমতা মন্ত্ৰালয়ে কোকাকোলাৰ এটা বিজ্ঞাপন প্ৰত্যাহাৰ কৰিবলৈ অনুৰোধ জনায় যিটো লিংগ পৰামৰ্শদাতাৰ অভিযোগৰ বাবে &quot;যৌনতাবাদী&quot; বুলি গণ্য কৰা হৈছিল।&lt;ref&gt;{{cite web |title=Mauritius Is Known For Encouraging Women To Work At Higher Positions |url=https://www.uitvconnect.com/newspaper/mauritius-known-encouraging-women-work-higher-positions-kudos-them |website=International Television Network |date=11 February 2017 |access-date=9 April 2021}}&lt;/ref&gt; ২০১৮ চনৰ মাৰ্চ মাহত মহিলাসকলে নিজৰ প্ৰয়োজন আৰু আকাংক্ষাৰ কথা প্ৰকাশ কৰাৰ মঞ্চ হিচাপে ৰাষ্ট্ৰীয় মহিলা পৰিষদ গঠনৰ বাবে এখন নতুন আইন গঠন কৰা হয়।&lt;ref name=ohchr&gt;{{Cite web|title=OHCHR {{!}} Committee on the Elimination of Discrimination against Women reviews the report of Mauritius|url=https://www.ohchr.org/EN/NewsEvents/Pages/DisplayNews.aspx?NewsID=23801&amp;LangID=E|access-date=2020-10-27|website=www.ohchr.org}}&lt;/ref&gt; মহিলাৰ বিৰুদ্ধে হিংসা, নাৰী সৰবৰাহ,  যৌনতা, প্ৰজনন, স্বাস্থ্যৰ অধিকাৰৰ প্ৰসাৰ আৰু সুৰক্ষাৰ দৰে বিষয়সমূহৰ সমাধানৰ বাবে ২০১৮ চনৰ মে’ মাহত ইউৰোপীয় সংঘৰ সৈতে লিংগ কাৰ্য্য পৰিকল্পনাৰ ওপৰত যৌথ নিৰীক্ষণ কাঠামো চুক্তি স্বাক্ষৰ কৰা হয়।&lt;ref name=ohchr /&gt;

==উন্নয়নৰ সূচকাংক==
===অৰ্থনৈতিক===
মৰিচাছত পোন্ধৰ বছৰতকৈ অধিক বয়সপ্ৰাপ্ত মহিলাৰ নিবনুৱাৰ হাৰ ১০%।&lt;ref&gt;{{Cite web|last=UN Women|date=2020|title=Mauritius|url=https://data.unwomen.org/country/mauritius|website=UN Women - Women Count}}&lt;/ref&gt;জ্যেষ্ঠ পদবীত থকা মহিলাসকল যেনে: জ্যেষ্ঠ মুখ্য কাৰ্যবাহী, স্থায়ী সচিব আৰু উপ-স্থায়ী সচিবৰ হাৰ ২০০১ চনৰ ২৩%ৰ পৰা ২০১৬ চনৰ ৪০%লৈ বৃদ্ধি পাইছে।&lt;ref&gt;{{cite web|title=Statistics Mauritius|url=https://statsmauritius.govmu.org/Pages/Statistics/ESI/Gender/Gender_Yr16.aspx|website=Mauritius Government|access-date=10 April 2021}}&lt;/ref&gt; ২০১৮ চনৰ আগষ্ট মাহত অনুষ্ঠিত হোৱা আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সন্মিলনে ভাৰতীয় ৰিম এছ’চিয়েশ্যনৰ অগ্ৰাধিকাৰ ক্ষেত্ৰসমূহত কৰ্ম পৰিকল্পনাৰ উপৰিও মহিলাৰ অৰ্থনৈতিক সৱলীকৰণৰ সম্বন্ধে এক ঘোষণাপত্ৰ প্ৰস্তুত কৰিছিল যাতে মহিলাৰ অৰ্থনৈতিক সৱলীকৰণ ইয়াৰ ফলত সমৃদ্ধ হয়।&lt;ref name=&quot;ohchr&quot; /&gt;

===শিক্ষা===
২০১১ চনত প্ৰাথমিক খণ্ডৰ পৰা মাধ্যমিক খণ্ডলৈ উত্তীৰ্ণ হোৱা শিক্ষাৰ্থীৰ ভিতৰত ল'ৰাৰ অনুপাত আছিল ৭৯% আৰু ছোৱালীৰ অনুপাত আছিল ৮৪%।&lt;ref&gt;{{Cite web|last=DefiMedia|date=2016|title=Pub de Coca-Cola : le ministère de l'Égalité des genres fait marche arrière|url=https://defimedia.info/pub-de-coca-cola-le-ministere-de-legalite-des-genres-fait-marche-arriere|access-date=2020-10-27|website=Le Defi Media Group|language=fr}}&lt;/ref&gt;

===লিংগ===
২০১৩ চনত মৰিচাছৰ লিংগ অসমতা সূচকাংক আছিল ০.৩৭৫।&lt;ref&gt;{{Cite web|last=UNDP|date=2020|title=Gender Inequality Index|url=http://hdr.undp.org/en/content/gender-inequality-index|website=UNITED NATIONS DEVELOPMENT PROGRAMME -Human Development Reports}}&lt;/ref&gt; মিছেছ জিৱা-ডাউৰেয়াউৰ মতে, মহিলাৰ বিৰুদ্ধে বৈষম্য দূৰ কৰাৰ ক্ষেত্ৰত মৰিচাছ সঠিকভাৱে আগবাঢ়িছে বুলি উল্লেখ কৰা হৈছে।&lt;ref name=ohchr&gt;{{Cite web|title=OHCHR {{!}} Committee on the Elimination of Discrimination against Women reviews the report of Mauritius|url=https://www.ohchr.org/EN/NewsEvents/Pages/DisplayNews.aspx?NewsID=23801&amp;LangID=E|access-date=2020-10-27|website=www.ohchr.org}}&lt;/ref&gt;

==তথ্যউৎস==
{{reflist|30em}}

[[শ্ৰেণী:মৰিছাছ]]
[[শ্ৰেণী:দেশভেদে নাৰী]]</text>
      <sha1>btoly3r1qme8dxuibr5grvm4akk07yu</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ৰামসেতু</title>
    <ns>0</ns>
    <id>88034</id>
    <revision>
      <id>523095</id>
      <parentid>354582</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T02:19:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2401:4900:7519:C3C:909C:1AEC:26A8:E7C8</ip>
      </contributor>
      <comment>/* বিতৰ্ক */ লিংক যোগ</comment>
      <origin>523095</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8384" sha1="2gm449o12ka5435meofvi7sefeff2ef" xml:space="preserve">{{Unreferenced}}
'''ৰাম সেতু''', যাক '''আদম দলং''' বুলিও কোৱা হয়, [[ভাৰত]]ৰ দক্ষিণ প্ৰান্তক [[শ্ৰীলংকা]]ৰ সৈতে সংযোগ কৰা চূণশিলৰ শিলৰ শৃংখল। [[ৰাম|ভগৱান ৰামে]] নিজৰ পত্নী [[সীতা]]ক অসুৰ ৰজা [[ৰাৱণ]]ৰ পৰা উদ্ধাৰৰ বাবে কৰা অভিযানৰ কাহিনী বৰ্ণনা কৰা প্ৰাচীন [[হিন্দু]] [[মহাকাব্য]] [[ৰামায়ণ]]ৰ সময়ছোৱাত নিৰ্মাণ কৰা বুলি বিশ্বাস কৰা হয়। এই দলংখনক এক প্ৰাকৃতিক গঠন বুলি বিশ্বাস কৰাৰ বিপৰীতে আন কিছুমানে এই দলংখন মানৱসৃষ্ট বুলি দাবী কৰিছে। 

[[File:Adams Bridge aerial.jpg|thumb|right|200px|বৈমাণিক দৃশ্য, পশ্চিম ফালে দৃষ্টি নিক্ষেপ কৰিলে]]
[[File:AdamsBridge02-NASA.jpg|thumb|right|[[নাছা]]ৰ কৃত্ৰিম উপগ্ৰহৰ পৰা লোৱা ছবি : ওপৰত [[ভাৰত]], তলত [[শ্ৰীলংকা]]]]

==ভূতাত্ত্বিক গঠন==

ৰাম সেতু হৈছে এক প্ৰাকৃতিক গঠন, যিটো পলসুৱা শিল, চূণশিল আৰু বেলেগ বেলেগ শিলৰ সঞ্চয়ৰ ফলত সৃষ্টি হৈছে, যিবোৰ লাখ লাখ বছৰ ধৰি ঢৌ, সোঁত আৰু জোৱাৰ-ভাটাৰ দ্বাৰা জমা হৈ আহিছে। প্ৰায় ৩০ কিলোমিটাৰ দৈৰ্ঘ্যৰ এই দলংখনৰ প্ৰস্থ ৩ কিলোমিটাৰৰ পৰা ৩০ মিটাৰলৈকে। প্ৰায় ৫,০০০ বছৰ আগতে যোৱা বৰফ যুগত ইয়াৰ গঠন হৈছিল বুলি অনুমান কৰা হৈছে যেতিয়া সাগৰৰ জলপৃষ্ঠ কম আছিল, আৰু অঞ্চলটো পানীৰ ওপৰত আছিল। 

==ধৰ্মীয় তাৎপৰ্য্য==

হিন্দুসকলৰ বাবে ৰাম সেতুৰ ধৰ্মীয় তাৎপৰ্য অতি বেছি, যিসকলে বিশ্বাস কৰে যে ইয়াক ভগৱান ৰাম আৰু তেওঁৰ [[বান্দৰ]] আৰু [[ভালুক]]ৰ সৈন্যই [[সাগৰ]] পাৰ হৈ লংকা পোৱাৰ বাবে নিৰ্মাণ কৰিছিল। ৰামায়ণ মতে সীতাক অপহৰণ কৰা ৰাৱণৰ পৰা উদ্ধাৰ কৰিবলৈ বান্দৰ দেৱতা [[হনুমান]] আৰু তেওঁৰ সৈন্যৰ সহায়ত ভগৱান ৰামে এই দলং নিৰ্মাণ কৰিছিল। ৰাম সেতুৰ কাহিনী প্ৰজন্মৰ পিছত প্ৰজন্ম ধৰি চলি আহিছে, বহু হিন্দুৰ মতে ই ভগৱান ৰামৰ ঐশ্বৰিক শক্তি আৰু অশুভৰ ওপৰত ভালৰ জয়ৰ প্ৰতীক। 

==বিতৰ্ক== Jai Sri Ram 

২০০৭ চনত ভাৰত চৰকাৰে যাত্ৰাৰ সময় আৰু খৰচ কমোৱাৰ বাবে দলঙৰ মাজেৰে জাহাজ চলাচলৰ খাল খননৰ প্ৰকল্পৰ প্ৰস্তাৱ আগবঢ়াইছিল। এই প্ৰকল্পৰ বিৰোধিতা কৰি পৰিৱেশবিদ আৰু ধৰ্মীয় সংগঠনৰ বিৰোধিতা কৰা হয় আৰু তেওঁলোকে দাবী কৰে যে ইয়াৰ দ্বাৰা এটা পবিত্ৰ স্থান ধ্বংস হ’ব আৰু এই দলংখন ভগৱান ৰামে নিৰ্মাণ কৰা মানৱসৃষ্ট গঠন বুলি দাবী কৰে। এই বিতৰ্কই শিখৰত উপনীত হয় যেতিয়া এদল বিজ্ঞানীয়ে দলংখন গঠনত মানুহৰ হস্তক্ষেপৰ প্ৰমাণ পোৱা বুলি দাবী কৰে।

==বৈজ্ঞানিক অধ্যয়ন==

ৰাম সেতুৰ উৎপত্তি নিৰ্ণয়ৰ বাবে কেইবাটাও বৈজ্ঞানিক অধ্যয়ন কৰা হৈছে। ২০০৩ চনত ভাৰতীয় ভূতাত্ত্বিক জৰীপ সংস্থাই এক জৰীপ চলাইছিল, য’ত এই দলংখন প্ৰাকৃতিক গঠন বুলি অনুমান কৰা হৈছিল। ২০০৭ চনত নেশ্যনেল ৰিম’ট চেন্সিং চেণ্টাৰ (NRSC)ৰ বিজ্ঞানীৰ এটা দলে উপগ্ৰহৰ চিত্ৰ ব্যৱহাৰ কৰি এক অধ্যয়ন চলাই এই দলংখন বালি আৰু শিলৰ গঠনেৰে গঠিত বুলি জানিব পাৰিছিল যিবোৰ প্ৰাকৃতিক প্ৰক্ৰিয়াৰ দ্বাৰা সৃষ্টি হ’ব পাৰিলেহেঁতেন। ২০১৭ চনত ভাৰতৰ চেন্নাইৰ আন্না বিশ্ববিদ্যালয়ৰ চেণ্টাৰ ফৰ ক’ষ্টেল জ’ন মেনেজমেণ্ট এণ্ড ৰিচাৰ্চৰ বিজ্ঞানীৰ এটা দলে এক অধ্যয়ন চলাই ৰাম সেতুৰ প্ৰাকৃতিক উৎপত্তি নিশ্চিত কৰে। 

==সংৰক্ষণৰ প্ৰচেষ্টা==

ৰাম সেতু এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পৰিৱেশ ক্ষেত্ৰ আৰু ইয়াত কেইবাবিধো সাগৰীয় জীৱৰ বাসস্থান। শেহতীয়া বছৰবোৰত দলংখন আৰু ইয়াৰ চাৰিওফালৰ পৰিৱেশ তন্ত্ৰ সংৰক্ষণৰ প্ৰচেষ্টা চলিছে। ২০০৭ চনত ভাৰত চৰকাৰে জনসাধাৰণৰ প্ৰতিবাদৰ প্ৰতি সঁহাৰি জনাই দলঙৰ মাজেৰে জাহাজ চলাচলৰ খাল খননৰ পৰিকল্পনা পৰিত্যাগ কৰে। ২০১৯ চনত তামিলনাডু চৰকাৰে দলঙৰ জৈৱ বৈচিত্ৰ্য ৰক্ষাৰ বাবে এখন সামুদ্ৰিক উদ্যান সৃষ্টিৰ প্ৰস্তাৱ আগবঢ়াইছিল। 

==পৰ্যটন==

ৰাম সেতু এক জনপ্ৰিয় পৰ্যটন স্থলী, প্ৰাকৃতিক আশ্চৰ্য্য চাবলৈ আৰু ইয়াৰ ধৰ্মীয় আৰু ঐতিহাসিক তাৎপৰ্যৰ বিষয়ে জানিবলৈ বহু দৰ্শনাৰ্থী আহে। এই দলঙৰ সমীপতে কেইবাটাও তীৰ্থস্থানৰ লগতে ভগৱান শিৱক উৎসৰ্গিত বাৰটা জ্যোতিৰ্লিংগ মন্দিৰৰ ভিতৰত অন্যতম ৰামেশ্বৰম মন্দিৰ। 

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{Reflist}}

==বাহ্যিক সংযোগ==</text>
      <sha1>2gm449o12ka5435meofvi7sefeff2ef</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523096</id>
      <parentid>523095</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T02:28:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2401:4900:7519:C3C:909C:1AEC:26A8:E7C8</ip>
      </contributor>
      <comment>/* ভূতাত্ত্বিক গঠন */ লিংক যোগ</comment>
      <origin>523096</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8401" sha1="2zg9xihtinqm8281yya0kwqcugoqxwp" xml:space="preserve">{{Unreferenced}}
'''ৰাম সেতু''', যাক '''আদম দলং''' বুলিও কোৱা হয়, [[ভাৰত]]ৰ দক্ষিণ প্ৰান্তক [[শ্ৰীলংকা]]ৰ সৈতে সংযোগ কৰা চূণশিলৰ শিলৰ শৃংখল। [[ৰাম|ভগৱান ৰামে]] নিজৰ পত্নী [[সীতা]]ক অসুৰ ৰজা [[ৰাৱণ]]ৰ পৰা উদ্ধাৰৰ বাবে কৰা অভিযানৰ কাহিনী বৰ্ণনা কৰা প্ৰাচীন [[হিন্দু]] [[মহাকাব্য]] [[ৰামায়ণ]]ৰ সময়ছোৱাত নিৰ্মাণ কৰা বুলি বিশ্বাস কৰা হয়। এই দলংখনক এক প্ৰাকৃতিক গঠন বুলি বিশ্বাস কৰাৰ বিপৰীতে আন কিছুমানে এই দলংখন মানৱসৃষ্ট বুলি দাবী কৰিছে। 

[[File:Adams Bridge aerial.jpg|thumb|right|200px|বৈমাণিক দৃশ্য, পশ্চিম ফালে দৃষ্টি নিক্ষেপ কৰিলে]]
[[File:AdamsBridge02-NASA.jpg|thumb|right|[[নাছা]]ৰ কৃত্ৰিম উপগ্ৰহৰ পৰা লোৱা ছবি : ওপৰত [[ভাৰত]], তলত [[শ্ৰীলংকা]]]]

==ভূতাত্ত্বিক গঠন==''&lt;u&gt;&lt;s&gt;&lt;/s&gt;&lt;/u&gt;''

ৰাম সেতু হৈছে এক প্ৰাকৃতিক গঠন, যিটো পলসুৱা শিল, চূণশিল আৰু বেলেগ বেলেগ শিলৰ সঞ্চয়ৰ ফলত সৃষ্টি হৈছে, যিবোৰ লাখ লাখ বছৰ ধৰি ঢৌ, সোঁত আৰু জোৱাৰ-ভাটাৰ দ্বাৰা জমা হৈ আহিছে। প্ৰায় ৩০ কিলোমিটাৰ দৈৰ্ঘ্যৰ এই দলংখনৰ প্ৰস্থ ৩ কিলোমিটাৰৰ পৰা ৩০ মিটাৰলৈকে। প্ৰায় ৫,০০০ বছৰ আগতে যোৱা বৰফ যুগত ইয়াৰ গঠন হৈছিল বুলি অনুমান কৰা হৈছে যেতিয়া সাগৰৰ জলপৃষ্ঠ কম আছিল, আৰু অঞ্চলটো পানীৰ ওপৰত আছিল।

==ধৰ্মীয় তাৎপৰ্য্য==

হিন্দুসকলৰ বাবে ৰাম সেতুৰ ধৰ্মীয় তাৎপৰ্য অতি বেছি, যিসকলে বিশ্বাস কৰে যে ইয়াক ভগৱান ৰাম আৰু তেওঁৰ [[বান্দৰ]] আৰু [[ভালুক]]ৰ সৈন্যই [[সাগৰ]] পাৰ হৈ লংকা পোৱাৰ বাবে নিৰ্মাণ কৰিছিল। ৰামায়ণ মতে সীতাক অপহৰণ কৰা ৰাৱণৰ পৰা উদ্ধাৰ কৰিবলৈ বান্দৰ দেৱতা [[হনুমান]] আৰু তেওঁৰ সৈন্যৰ সহায়ত ভগৱান ৰামে এই দলং নিৰ্মাণ কৰিছিল। ৰাম সেতুৰ কাহিনী প্ৰজন্মৰ পিছত প্ৰজন্ম ধৰি চলি আহিছে, বহু হিন্দুৰ মতে ই ভগৱান ৰামৰ ঐশ্বৰিক শক্তি আৰু অশুভৰ ওপৰত ভালৰ জয়ৰ প্ৰতীক। 

==বিতৰ্ক== Jai Sri Ram 

২০০৭ চনত ভাৰত চৰকাৰে যাত্ৰাৰ সময় আৰু খৰচ কমোৱাৰ বাবে দলঙৰ মাজেৰে জাহাজ চলাচলৰ খাল খননৰ প্ৰকল্পৰ প্ৰস্তাৱ আগবঢ়াইছিল। এই প্ৰকল্পৰ বিৰোধিতা কৰি পৰিৱেশবিদ আৰু ধৰ্মীয় সংগঠনৰ বিৰোধিতা কৰা হয় আৰু তেওঁলোকে দাবী কৰে যে ইয়াৰ দ্বাৰা এটা পবিত্ৰ স্থান ধ্বংস হ’ব আৰু এই দলংখন ভগৱান ৰামে নিৰ্মাণ কৰা মানৱসৃষ্ট গঠন বুলি দাবী কৰে। এই বিতৰ্কই শিখৰত উপনীত হয় যেতিয়া এদল বিজ্ঞানীয়ে দলংখন গঠনত মানুহৰ হস্তক্ষেপৰ প্ৰমাণ পোৱা বুলি দাবী কৰে।

==বৈজ্ঞানিক অধ্যয়ন==

ৰাম সেতুৰ উৎপত্তি নিৰ্ণয়ৰ বাবে কেইবাটাও বৈজ্ঞানিক অধ্যয়ন কৰা হৈছে। ২০০৩ চনত ভাৰতীয় ভূতাত্ত্বিক জৰীপ সংস্থাই এক জৰীপ চলাইছিল, য’ত এই দলংখন প্ৰাকৃতিক গঠন বুলি অনুমান কৰা হৈছিল। ২০০৭ চনত নেশ্যনেল ৰিম’ট চেন্সিং চেণ্টাৰ (NRSC)ৰ বিজ্ঞানীৰ এটা দলে উপগ্ৰহৰ চিত্ৰ ব্যৱহাৰ কৰি এক অধ্যয়ন চলাই এই দলংখন বালি আৰু শিলৰ গঠনেৰে গঠিত বুলি জানিব পাৰিছিল যিবোৰ প্ৰাকৃতিক প্ৰক্ৰিয়াৰ দ্বাৰা সৃষ্টি হ’ব পাৰিলেহেঁতেন। ২০১৭ চনত ভাৰতৰ চেন্নাইৰ আন্না বিশ্ববিদ্যালয়ৰ চেণ্টাৰ ফৰ ক’ষ্টেল জ’ন মেনেজমেণ্ট এণ্ড ৰিচাৰ্চৰ বিজ্ঞানীৰ এটা দলে এক অধ্যয়ন চলাই ৰাম সেতুৰ প্ৰাকৃতিক উৎপত্তি নিশ্চিত কৰে। 

==সংৰক্ষণৰ প্ৰচেষ্টা==

ৰাম সেতু এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পৰিৱেশ ক্ষেত্ৰ আৰু ইয়াত কেইবাবিধো সাগৰীয় জীৱৰ বাসস্থান। শেহতীয়া বছৰবোৰত দলংখন আৰু ইয়াৰ চাৰিওফালৰ পৰিৱেশ তন্ত্ৰ সংৰক্ষণৰ প্ৰচেষ্টা চলিছে। ২০০৭ চনত ভাৰত চৰকাৰে জনসাধাৰণৰ প্ৰতিবাদৰ প্ৰতি সঁহাৰি জনাই দলঙৰ মাজেৰে জাহাজ চলাচলৰ খাল খননৰ পৰিকল্পনা পৰিত্যাগ কৰে। ২০১৯ চনত তামিলনাডু চৰকাৰে দলঙৰ জৈৱ বৈচিত্ৰ্য ৰক্ষাৰ বাবে এখন সামুদ্ৰিক উদ্যান সৃষ্টিৰ প্ৰস্তাৱ আগবঢ়াইছিল। 

==পৰ্যটন==

ৰাম সেতু এক জনপ্ৰিয় পৰ্যটন স্থলী, প্ৰাকৃতিক আশ্চৰ্য্য চাবলৈ আৰু ইয়াৰ ধৰ্মীয় আৰু ঐতিহাসিক তাৎপৰ্যৰ বিষয়ে জানিবলৈ বহু দৰ্শনাৰ্থী আহে। এই দলঙৰ সমীপতে কেইবাটাও তীৰ্থস্থানৰ লগতে ভগৱান শিৱক উৎসৰ্গিত বাৰটা জ্যোতিৰ্লিংগ মন্দিৰৰ ভিতৰত অন্যতম ৰামেশ্বৰম মন্দিৰ। 

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{Reflist}}

==বাহ্যিক সংযোগ==</text>
      <sha1>2zg9xihtinqm8281yya0kwqcugoqxwp</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>লাভ জেহাদ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>88080</id>
    <revision>
      <id>523114</id>
      <parentid>495167</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T06:01:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>29706</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>523114</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="15978" sha1="eztb2z5gs2df44qy1t1xz4p0fr2irx6" xml:space="preserve">'''লাভ জেহাদ''' হৈছে ভাৰতৰ কিছুমান ঠাইত ইছলাম ধৰ্মীসকলৰ বৃহত্তৰ জনসংখ্যাগত বৃদ্ধিৰ কাৰণে&lt;ref name=&quot;f254&quot;&gt;{{cite web |last=Singh |first=Bikash |title=Demographic changes happening in Assam due to increase in Muslim population: Chief Minister Sarma |website=The Economic Times |date=2024-08-29 |url=https://economictimes.indiatimes.com/news/india/demographic-changes-happening-in-assam-due-to-increase-in-muslim-population-chief-minister-sarma/articleshow/112876818.cms?from=mdr |access-date=2024-10-17}}&lt;/ref&gt; হিন্দু মহিলাক জোৰ-জবৰদস্থিকৈ ইছলাম ধৰ্ম গ্ৰহণ কৰাৰ উদ্দেশ্যেৰে মুছলমান পুৰুষে নিকাহ কৰোৱা প্ৰথাক বুজাবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হয়।&lt;ref name=&quot;d793&quot;&gt;{{cite web |title=UP man converts woman, uses her money to travel abroad, gives her talaq |website=India Today |date=2024-08-31 |url=https://www.indiatoday.in/india/story/uttar-pradesh-love-jihad-lucknow-muslim-man-fakes-identity-hindu-woman-conversion-to-islam-triple-talaq-2591428-2024-08-31 |access-date=2024-10-17}}&lt;/ref&gt; [[গজবা-ই-হিন্দ]] অৰ্থাৎ সমগ্ৰ ভাৰতীয় উপমহাদেশক ইছলামিক ৰাষ্ট্ৰলৈ ৰূপান্তৰিত কৰাটোৱেই হৈছে ইয়াৰ মূল উদ্দেশ্য।&lt;ref name=&quot;Haqqani2015&quot;&gt;{{cite web |last1=Haqqani |first1=Husain |title=Prophecy &amp; the Jihad in the Indian Subcontinent - by Husain Haqqani |url=https://www.hudson.org/research/11167-prophecy-the-jihad-in-the-indian-subcontinent |publisher=Hudson Institute |language=en |date=27 March 2015|quote=}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&gt;{{cite news |author = |date = |title= Ghazwa e Hind: भारत से हिंदू धर्म का अस्तित्व मिटाने का ख्वाब, जानें क्या है गजवा-ए हिंद? |url= https://zeenews.india.com/hindi/india/what-is-ghazwa-e-hind-a-conspiracy-to-eradicate-existence-of-hinduism-from-india/1098143 |work= |publisher= |location= |access-date=}}&lt;/ref&gt;

ইয়ে ধৰ্মান্তৰকৰণৰ আহিলা হিচাপে বিবাহক কথিত ব্যৱহাৰক নিৰ্দেশিত কৰে। এনে কিছুমান নিৰ্দিষ্ট ঘটনা ঘটিছে, য’ত হিন্দু মহিলাসকলক মুছলমান পুৰুষৰ সৈতে সম্পৰ্ক স্থাপনৰ বাবে প্ৰলোভিত কৰা হয় আৰু তাৰ পিছত ইছলাম ধৰ্ম গ্ৰহণ কৰিবলৈ বাধ্য কৰোৱা হয় নতুবা হত্যা কৰা হয়।&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://niyomiyabarta.com/special-writing/love-jihad/|title= লাভ জিহাদ |last= |first= |date= |website= |publisher= নিয়মীয়া বাৰ্তা|access-date=|quote=}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url= https://pragnews.com/index.php/national-assamese/lucknow-police-fir-on-nidhi-love-jihad-murder-case|title= পুনৰ লাভ জেহাদ! ইছলাম ধৰ্ম গ্ৰহণ নকৰা বাবে হিন্দু প্ৰেমিকাক হত্যা কৰিলে মুছলমান প্ৰেমিকে|last= |first= |date= |website= |publisher= প্ৰাগ নিউজ|access-date= |quote= |archivedate= 2023-04-20|archiveurl= https://web.archive.org/web/20230420114554/https://pragnews.com/index.php/national-assamese/lucknow-police-fir-on-nidhi-love-jihad-murder-case|deadurl= yes}}&lt;/ref&gt;

সমগ্ৰ ভাৰতৰ লগতে অসমতো লাভ জেহাদৰ ঘটনা দিনক দিনে ক্ৰমাৎ বৃদ্ধি পাইছে। প্ৰাপ্ত তথ্য মতে কিছু সংখ্যক ইছলামধৰ্মী লোকে থলুৱা অসমীয়া তথা জনজাতীয় লোকৰ নাম আৰু উপাধি ব্যৱহাৰ কৰি ভুৱা একাউণ্ট খুলে।&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://assam.news18.com/amp/news/assam/the-victim-of-love-jihad-was-rescued-from-kerala-by-the-nagaon-police-nilutpal-borah-subham-g-280152.html|title= Nagaon Police: কেৰালাত নগাঁও আৰক্ষীৰ অভিযান, উদ্ধাৰ কৰিলে লাভ জেহাদৰ বলি হোৱা অসমীয়া যুৱতীক|last= |first= |date= |website= |publisher= News18|access-date=|quote=}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|last=Bharat|first=ETV|title=Love Jihad Case: হিন্দুৰ পৰিচয়েৰে প্ৰেমৰ জালত পেলাই যুৱতীক পলুৱাই নিলে মুছলমান যুৱকে|website=ETV Bharat News|date=2023-03-11|url=https://www.etvbharat.com/assamese/assam/state/nagaon/love-jihad-case-muslim-youth-drives-hindu-girl-into-love-trap/assam20230311205619179179282|language=as|access-date=2024-10-21}}&lt;/ref&gt; পৰবৰ্তী সময়ত সেইবোৰৰ সহায়ত আন আন ছোৱালীক নিজৰ প্ৰেমত জালত ফচাবলৈ ফান্দ পাতে আৰু শেষত ঘৰৰ পৰা পলুৱাই লৈ যায়।&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://www.etvbharat.com/assamese/assam/city/dhubri/love-jihad-in-dhubri-one-muslim-boy-trapped-hindu-girl-and-started-blackmailing/assam20220515170702104104362|title= Love Jihad in Dhubri: ধুবুৰীত লাভ জেহাদৰ ঘটনা|last= |first= |date= |website= |publisher= ইটিভি ভাৰত|access-date=|quote=}}&lt;/ref&gt;

==পটভূমি==
===বলপূৰ্বক ধৰ্মান্তকৰণ===
ড° স্বামী, ড° তাহিৰ মাহমুদ আদি কিছুমান পণ্ডিত আৰু বিশেষজ্ঞই যুক্তি আগবঢ়ায় যে বলপূৰ্বক লাভ জেহাদত অন্য ধৰ্মৰ ব্যক্তিক বিশেষকৈ হিন্দু মহিলাক ইছলামলৈ ধৰ্মান্তৰিত কৰিবলৈ জোৰ-জবৰদস্তি,&lt;ref&gt;{{cite web|title=Minor Hindu girl abducted, married off to elderly man and converted to Islam in Pak’s Sindh province|website=The Indian Express|date=2024-09-12|url=https://indianexpress.com/article/pakistan/hindu-girl-abducted-married-converted-to-islam-in-sindh-pakistan-9564788/|access-date=2024-10-21}}&lt;/ref&gt; হেতালি খেলা নতুবা তেওঁলোকক শোষণ কৰা হয়।&lt;ref&gt;{{cite web|title=Moradabad, UP: Altaf pretends to be Akash, sexually exploits Hindu woman then threatens to rape her daughter if she doesn't convert to Islam|website=OpIndia|date=2024-09-06|url=https://www.opindia.com/2024/09/up-altaf-poses-as-akash-to-lure-hindu-woman-rapes-her-forces-her-to-convert-to-islam-in-moradabad-arrested/|access-date=2024-10-21}}&lt;/ref&gt; অভিযুক্তসকলে ব্লেকমেইল,&lt;ref&gt;{{cite web|title=Pak Hindu girl ends life after being blackmailed by rapists out on bail|website=The Hindu|date=2020-10-02|url=https://www.thehindu.com/news/international/pak-hindu-girl-commits-suicide/article32750366.ece|access-date=2024-10-21}}&lt;/ref&gt; আনকি ভুক্তভোগী তথা পৰিয়ালৰ লোককো ভাবুকি প্ৰদান কৰে।&lt;ref&gt;{{cite web|title=Love Jihad in UP: Jibran and his friends kidnap a minor Hindu girl in Unnao, victim's family flees after death threats|website=OpIndia|date=2024-09-17|url=https://www.opindia.com/2024/09/up-jibran-his-friends-kidnap-minor-hindu-girl-in-unnao-victim-family-flees-their-home-after-death-threats/|access-date=2024-10-21}}&lt;/ref&gt; যাৰ ফলত ভুক্তভোগীৰ মানসিকৰ উপৰিও সামাজিক ক্ষতি হোৱা পৰিলক্ষিত হয়।&lt;ref&gt;{{cite web |last=Standard |first=Business |title=Swamy dubs Love Jihad as 'dimension of terrorism' |website=Business Standard |date=2017-08-17 |url=https://www.business-standard.com/article/news-ani/swamy-dubs-love-jihad-as-dimension-of-terrorism-117081700422_1.html |access-date=2024-10-17}}&lt;/ref&gt;
===ব্ৰেইনৱাছৰ সহায়ত ধৰ্মান্তকৰণ===
শেহতীয়া বছৰবোৰত ভাৰতত বিশেষকৈ [[কেৰেলা]], পশ্চিম বংগ&lt;ref&gt;{{cite web|title=Hindu Girl From Bengal Who Converted To Islam Arrested From Dhaka For Terror Links|website=Swarajya by Kovai Media Private Limited|date=2020-07-18|url=https://swarajyamag.com/news-brief/hindu-girl-from-bengal-who-converted-to-islam-arrested-from-dhaka-for-terror-links|access-date=2024-10-21}}&lt;/ref&gt; আৰু উত্তৰ প্ৰদেশৰ দৰে ৰাজ্যত হিন্দু মহিলাসকলৰ ব্ৰেইনৱাছ কৰাৰ অভিযোগ উত্থাপন হৈছে।&lt;ref name=&quot;verma&quot;&gt;{{cite web|last=Verma|first=Ashish|title=Exclusive: Not just Kerala, even UP battles religious conversion and brainwashing|website=News9live|date=2023-05-10|url=https://www.news9live.com/india/exclusive-not-just-kerala-even-up-battles-religious-conversion-and-brainwashing-2133284|access-date=2024-10-21}}&lt;/ref&gt; এই গোচৰবোৰত প্ৰায়ে জোৰ-জবৰদস্তি কৰা, আৰু কেতিয়াবা আইছিছ, অল-কায়দা, ছিমিৰ দৰে উগ্ৰপন্থী সংগঠনতো নিযুক্তি দিয়া আদিও জড়িত হৈ থাকে।&lt;ref&gt;{{cite web|last=Unnithan|first=P S Gopikrishnan|title=Mother of Kerala woman who went to Afghanistan to join ISIS asks govt to bring her back|website=India Today|date=2021-08-17|url=https://www.indiatoday.in/india/story/mother-kerala-woman-afghanistan-join-isis-asks-govt-bring-back-1841695-2021-08-17|access-date=2024-10-21}}&lt;/ref&gt;

===আবেগৰ মাধ্যমত ধৰ্মান্তকৰণ===
অক্সফৰ্ড হেণ্ডবুক অৱ ৰিলিজিয়াছ কনভাৰ্চনত উল্লেখ কৰা হৈছে যে এটা ধৰ্মৰ পৰা আন এটা ধৰ্মলৈ মানুহক ধৰ্মান্তৰিত কৰিবলৈ আৱেগৰ ব্যৱহাৰ জনপ্ৰিয় আৰু কেতিয়াবা ইছলামিক ধৰ্মগুৰুসকলেও ইয়াক ব্যৱহাৰ কৰে। লাভ জেহাদ তত্ত্বৰ সমৰ্থকসকলে যুক্তি আগবঢ়ায় যে লাভ জেহাদ হৈছে এনে এক কাৰ্য্য য’ত মুছলমান যুৱকসকলে আৱেগৰ সহায়ত নতুবা ধনবল প্ৰদৰ্শিত ভুৱা ৰোমান্টিক সম্পৰ্ক কৰি অন্য ধৰ্মৰ ছোৱালীক প্ৰেমত আৱদ্ধ কৰে।

==অপৰাধমূলক ঘটনাসমূহ ==
বিগত বৰ্ষৰ ২৬ অক্টোবৰ মাহত হাৰিয়ানাৰ বল্লভগড়ত নিকিতা তোমৰ নামৰ হিন্দু যুৱতীগৰাকী দুপৰীয়া ৩.৪৫ বজাত কলেজৰ পৰা উভতি অহাৰ পথতে মহম্মদ তৌফিক নামৰ যুৱক এজনে ৰাজপথতে গুলীয়াই হত্যা কৰা ঘটনাটোৰ লগতে এলাহাবাদ উচ্চ ন্যায়ালয়ে ধৰ্ম পৰিৱৰ্তনক লৈ দিয়া এটা গুৰুত্বপূৰ্ণ ৰায়ে লাভ জেহাদক চৰ্চাৰ শীৰ্ষলৈ আনি দিছিল।&lt;ref name=/&gt;&lt;ref name=/&gt;
 
অৱশ্যে বল্লভগড়ৰ ঘটনাটো দেশখনত লাভ জেহাদৰ প্ৰথম ঘটনা নহয়। ইয়াৰ পূৰ্বেও দেশখনত তেনে কেইবাটাও ঘটনা সংঘটিত হৈছে। বৰং ভাৰতবৰ্ষৰ বিভিন্ন প্ৰদেশত লাভ জেহাদৰ ঘটনা ব্যাপক হাৰত বৃদ্ধি পাই আহিছে। 

সম্প্ৰতি বৰপেটাৰ এগৰাকী যুৱতীয়ে পৰীক্ষা দিবলৈ যোৱাৰ সময়তে ৰিতুল হুছেইন নামৰ যুৱক এজনে অপহৰণ কৰি ভয়-ভাবুকিৰে চেঙাৰ বিধায়ক আশ্ৰাফুল হুছেইনৰ বিধায়ক আৱাসত ৰাখিছিল। তাৰ পিছত যুৱতীগৰাকীক শাৰীৰিক আৰু মানসিক নিৰ্যাতনৰ লগতে অনৈতিক কাৰ্যকলাপত জড়িত কৰাৰো অভিযোগ উত্থাপন হৈছিল। বৰপেটাৰ মুখ্য ন্যায়িক আদালতত হাজিৰ কৰোৱাৰ পিছত আদালতে অভিযুক্ত ৰিতুল হুছেইনক জেললৈ প্ৰেৰণ কৰে।&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://www.asomiyapratidin.in/assam/ritul-hussain-sent-to-jail|title= লাভ জেহাদৰ অভিযুক্ত ৰিতুল হুছেইনক জেললৈ প্ৰেৰণ|last= |first= |date= |website= |publisher= অসমীয়া প্ৰতিদিন|access-date=|quote=}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url= https://guwahatitimes.com/%E0%A6%B2%E0%A6%BE%E0%A6%AD-%E0%A6%9C%E0%A7%87%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%A6%E0%A7%B0-%E0%A6%85%E0%A6%AD%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A7%8B%E0%A6%97%E0%A6%A4-%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A7%B0%E0%A7%87%E0%A6%AA/|title= লাভ জেহাদৰ অভিযোগত গ্ৰেপ্তাৰ ৰিতুল হুচেইন…|last= |first= |date= |website= |publisher= Guwahati Times|access-date= |quote= |archivedate= 2023-04-20|archiveurl= https://web.archive.org/web/20230420114736/https://guwahatitimes.com/%E0%A6%B2%E0%A6%BE%E0%A6%AD-%E0%A6%9C%E0%A7%87%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%A6%E0%A7%B0-%E0%A6%85%E0%A6%AD%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A7%8B%E0%A6%97%E0%A6%A4-%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A7%B0%E0%A7%87%E0%A6%AA/|deadurl= yes}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://purbottar.com/%E0%A7%B0%E0%A6%BE%E0%A6%9C%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%9C%E0%A7%81%E0%A7%B0%E0%A6%BF-%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%9C%E0%A6%BF%E0%A6%95-%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A7%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%AE/|title= ৰাজ্যজুৰি সামাজিক মাধ্যমত ভাইৰেল হৈ থকা ৰিতুল হুছেইনক গ্ৰেপ্তাৰ|last= |first= |date= |website= |publisher= পূৰ্বোত্তৰ|access-date=|quote=}}&lt;/ref&gt;

==লগতে চাওঁক==
* [[বলপূৰ্বক ধৰ্মান্তৰকৰণ]]
* [[গজবা-ই-হিন্দ]]
* [[ইছলামিক সন্ত্ৰাসবাদ]]

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{reflist}}

[[শ্ৰেণী:অপৰাধ]]</text>
      <sha1>eztb2z5gs2df44qy1t1xz4p0fr2irx6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>কেৰিবিয়ান হিন্দুস্তানী</title>
    <ns>0</ns>
    <id>88293</id>
    <revision>
      <id>523156</id>
      <parentid>388819</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T10:19:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>523156</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="27604" sha1="r2o5xlq0x15dx2t4aam6rqe5jn7fddn" xml:space="preserve">
{{Infobox language
| name = Caribbean Hindustani
| image = Caribbean Hindustani in Latin, Devanagari, Kaithi, and Nastaliq.svg
| imagecaption = Caribbean Hindustani written in the Latin, Devanagari, Kaithi, and Perso-Arabic scripts
| nativename = कैरेबियाई हिंदुस्तानी {{small|{{small|{{small|([[Devanagari|Devanagari script]])}}}}}} &lt;br /&gt; {{script|Kthi|𑂍𑂶𑂩𑂵𑂥𑂱𑂨𑂰𑂆⸱𑂯𑂱𑂁𑂠𑂳𑂮𑂹𑂞𑂰𑂢𑂲}} {{small|{{small|{{small|([[Kaithi|Kaithi script]])}}}}}}&lt;br /&gt;{{nastaliq|کَیریبئائی ہندوستانی}} {{small|{{small|{{small|([[Arabic script|Perso-Arabic script]])}}}}}}
| ethnicity = *[[Indo-Caribbeans]] 
**[[Indo-Caribbean Americans]] 
**[[British Indo-Caribbean people]]
**[[Indo-Canadians#Indians from the Caribbean|Indo-Caribbean Canadians]]
**[[Indians in the Netherlands|Indo-Caribbeans in the Netherlands]]
| states = 
| region = [[Caribbean]]
| speakers = {{sigfig|153,000|2}} in Suriname
| date = 2018
| ref = e25
| speakers2 = 15,633 in Trinidad and Tobago&lt;ref name=&quot;auto2&quot;/&gt;&lt;br&gt;299,400 in all countries (2006–2019)&lt;ref name=e25/&gt;
| familycolor = Indo-European
| fam2 = [[Indo-Iranian languages|Indo-Iranian]]
| fam3 = [[Indo-Aryan languages|Indo-Aryan]]
| fam4 = [[Eastern Indo-Aryan languages|Eastern]] and [[Central Indo-Aryan languages|Central]]
| fam5 = [[Bihari languages|Bihari]] and [[Central Indo-Aryan languages|Eastern Hindi]]
| fam6 = [[Bhojpuri language|Bhojpuri]] and [[Awadhi language|Awadhi]]
| ancestor2 = [[Proto-Indo-Iranian language|Proto-Indo-Iranian]]
| ancestor3 = [[Proto-Indo-Aryan language|Proto-Indo-Aryan]]
| dia1 = [[#Trinidadian Hindustani|Trinidadian Hindustani]]
| dia2 = [[#Guyanese Hindustani|Guyanese Hindustani]]
| dia3 = [[#Sarnami Hindustani|Sarnami Hindustani]]
| script = {{unbulleted list
|[[Devanagari]]&lt;ref name=&quot;Script&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;books.google.com&quot;&gt;{{Cite web|url=https://books.google.com/books?id=hykEAAAAQAAJ&amp;q=kaithi+in+trinidad&amp;pg=RA4-PA81-IA3|title = The Wesleyan Missionary Notices, Relating Principally to the Foreign Missions First Established by the Rev. John Wesley, M.A. The Rev. Dr. Coke and Others, and Now Carried on Under the Direction of the Methodist Conference|year = 1867}}&lt;/ref&gt;
|[[Latin script|Latin-Roman]]&lt;ref name=&quot;Script&quot;/&gt;
|[[Kaithi]]&lt;ref name=Kaithi/&gt;&lt;ref name=&quot;Script&quot;&gt;{{Cite web|url=https://caribbeanhindustani.org/library/script/|title=Script}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;books.google.com&quot;/&gt;
|[[Arabic script|Perso-Arabic]]{{efn|[[Nastaliq|Nastaliq calligraphic hand]], [[Urdu alphabet]]}}&lt;ref name=&quot;Script&quot;/&gt;}}
| iso3 = hns
}}

'''কেৰিবিয়ান হিন্দুস্তানী''' ({{lang|hns|[[Devanagari]]: {{lang|inc-Deva|कैरेबियाई हिंदुस्तानी}}; [[Kaithi]]: 𑂍𑂶𑂩𑂵𑂥𑂱𑂨𑂰𑂆⸱𑂯𑂱𑂁𑂠𑂳𑂮𑂹𑂞𑂰𑂢𑂲; [[Arabic script|Perso-Arabic]]: {{nastaliq|کَیریبئائی ہندوستانی}}}}) এটি [[ভাৰত-আৰ্য ভাষা পৰিয়াল|ভাৰতীয়-আৰ্য ভাষা]] যি ভাৰতীয়-কেৰিবিয়ান লোকে ব্যৱহাৰ কৰা এটি [[পূৰ্বী ভাৰতীয়-আৰ্য ভাষা]]। ই [[বিহাৰী ভাষাগোষ্ঠী]]ৰ অন্তৰ্গত। ই এটি ক'ইনে ভাষা যি [[ভোজপুৰী ভাষা|ভোজপুৰী]] আৰু [[অৱধী ভাষা]]ৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি তৈয়াৰ হৈছে। শ্ৰমিক হিচাপে [[কেৰিবিয়ান সাগৰ|কেৰিবিয়ান]]লৈ [[ভাৰত]]ৰ পৰা যোৱা সৰহ সংখ্যক লোকে এই দুই [[ভাষা]]ই ব্যৱহাৰ কৰিছিল। এই ভাষাৰ [[ফিজি হিন্দী]] আৰু মৰিচিয়াছ তথা দক্ষিণ আফ্ৰিকাত ব্যৱহৃত ভোজপুৰী-হিন্দুস্তানীৰ সৈতে মিল আছে।

যিহেতু কেৰিবিয়ানলৈ যাত্ৰা কৰা প্ৰায়বোৰ লোকেই [[বিহাৰ]], [[উত্তৰ প্ৰদেশ]] আৰু [[ঝাড়খণ্ড|ঝাৰখণ্ড]]ত বিয়পি থকা [[ভোজপুৰ]] অঞ্চলৰ তথা উত্তৰ প্ৰদেশৰ [[অৱধ]] অঞ্চলৰ আছিল, সেয়ে কেৰিবিয়ান হিন্দুস্তানী মুখ্যতঃ ভোজপুৰী আৰু অৱধীৰৰ দৰে পূৰ্বী-হিন্দী আৰু বিহাৰী ভাষাৰ পৰা অনুপ্ৰাণিত। পাছলৈ [[বলিৱুড|বলিউড]] চিনেমাৰ প্ৰভাৱত [[হিন্দী ভাষা|মানক হিন্দী]]য়েও এই ভাষাক প্ৰভাৱিত কৰিলে। তদুপৰি, কম পৰিমাণে, [[তামিল ভাষা|তামিল]] আৰু অন্যান্য [[দ্ৰাৱিড় ভাষা পৰিয়াল|দ্ৰাৱিড় ভাষা]]ৰ প্ৰভাৱো কেৰিবিয়ান হিন্দুস্তানীত দেখা যায়।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://caribbeanhindustani.org/language/|title=Language}}&lt;/ref&gt; [[চুৰিনাম]]ত [[ডাছ ভাষা|ডাছ]] আৰু [[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী]] আৰু ট্ৰিনিডাড আৰু টোবাগোত ইংৰাজী আৰু [[ফৰাচী ভাষা|ফঁৰাচী ভাষা]]য়ো এই ভাষাক প্ৰভাৱিত কৰিছে। কেৰিবিয়ান হিন্দুস্তানীৰ নতুন শব্দসমূহে ঘাইকৈ কেৰিবিয়ান-ভাৰতীয়সকলে অনুভৱ কৰা নতুন বাস্তৱতাক প্ৰকাশ কৰে। কেৰিবিয়ানত মানক হিন্দীৰ প্ৰৱেশৰ পাছত অনেকে এই ভাষাক হিন্দীৰ এটি ভঙা ৰূপ জ্ঞান কৰিবলৈ লৈছিল। পিচে পাছলৈ গৱেষণাই দেখুৱাইছে যে ই হিন্দীৰ ভঙা উপ-ভাষা নহয়, বৰং এক স্বকীয় পূৰ্বী ভাৰতীয়-আৰ্য ভাষাহে, যি ভোজপুৰী আৰু অৱধীৰ দ্বাৰাহে প্ৰভাৱিত, মানক হিন্দী বা খড়ী বোলীৰ দ্বাৰা নহয়। সেয়ে ই শুনিবলৈ মানক হিন্দীতকৈ বেলেগ।&lt;ref name=&quot;auto1&quot;&gt;Archived at [https://ghostarchive.org/varchive/youtube/20211205/qZZIkdRuMI0 Ghostarchive] and the {{Cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=qZZIkdRuMI0&amp;gl=US&amp;hl=en|title=Motilall Marhé meets Peggy Mohan for the first time to duscuss Bhojpuri|work=[[YouTube]]|access-date=2023-04-28|archivedate=2021-02-02|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210202131346/https://www.youtube.com/watch?v=qZZIkdRuMI0&amp;gl=US&amp;hl=en|deadurl=unfit}}: {{Cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=qZZIkdRuMI0|title=Motilall Marhé meets Peggy Mohan for the first time to duscuss Bhojpuri|work=[[YouTube]]}}&lt;/ref&gt;

[[ধৰ্ম]]ৰ ভেদ পৰিহাৰ কৰি প্ৰায় সকলো ভাৰতীয়-কেৰিবিয়ান লোকে কেৰিবিয়ান হিন্দুস্তানীক [[মাতৃভাষা]] হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰে। কিন্তু [[হিন্দু]]সকলে [[সংস্কৃত ভাষা|সংস্কৃত]]ৰ পৰা অহা শব্দ আৰু [[ইছলাম|মুছলিম]]সকলে [[ফাৰ্চী ভাষা|ফাৰ্চী]], [[আৰবী ভাষা|আৰবী]] তথা [[তুৰস্ক|তুৰ্কী]]ৰ পৰা অহা শব্দ ব্যৱহাৰ কৰে, ঠিক সেইদৰেই যিদৰে হিন্দুস্তানী ভাষাত হিন্দী আৰু [[উৰ্দু ভাষা|উৰ্দু]] পৃথক। লিখিত ৰূপত, হিন্দুসকলে ঘাইকৈ [[দেৱনাগৰী লিপি]] ব্যৱহাৰ কৰে, আৰু কোনো কোনো মুছলমান লোকে [[নাস্তালিকল লিপি|নাস্তালিক]] ৰূপত ফাৰ্চী-আৰবী লিপি ব্যৱহাৰ কৰে, উৰ্দুৰ দৰে। ঐতিহাসিকভাৱে [[কৈথী লিপি]]ও ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল।&lt;ref name=&quot;Kaithi&quot;&gt;{{Cite web|year=2007|first=Anshuman|last=Pandey|title=Proposal to Encode the Kaithi Script in Plane 1 of ISO/IEC 10646|url=https://www.unicode.org/L2/L2007/07199-kaithi.pdf}}&lt;/ref&gt; পিচে ভাষাটোৰ ব্যৱহাৰৰ নিম্নগমনৰ লগে লগেই এই লিপিসমূহৰ ব্যৱহাৰ কমি আহিছে। তাৰ স্থান লৈছে [[লেটিন লিপি]]য়ে, যি সকলোৰে মাজত সহজবোধ্য।

চাটনী সংগীত, চাটনী চোকা, চাটনী পৰংগ, বৈঠক গানা, লোক সংগীত, শাস্ত্ৰীয় সংগীত, কিছু হিন্দু আৰু মুছলিম ধাৰ্মিক গীত, আনকি কিছু কিছু খ্ৰীষ্টান ধাৰ্মিক গীতো কেৰিবিয়ান হিন্দুস্তানীত উপলব্ধ, কেতিয়াবা কেতিয়াবা ইংৰাজী বা ডাছ ভাষাৰ সৈতে সংমিশ্ৰিত ৰূপত।

== গুয়ানীজ হিন্দুস্তানী ==
যি কেৰিবিয়ান হিন্দুস্তানী গুয়ানাত কোৱা হয়, তাক গুয়ানীজ হিন্দুস্তানী, গুয়ানীজ ভোজপুৰী, পুৰণীয়া হিন্দী বা ঐলী গৈলী নামেৰে জনা যায়। ই প্ৰায় ৩০০০০০ ভাৰতীয়-গুয়ানীজ লোকৰ দ্বাৰা ব্যৱহৃত, প্ৰায় বৃদ্ধ বয়সৰ লোকৰ দ্বাৰা।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.stabroeknews.com/2016/07/24/sunday/arts-on-sunday/bhojpuri-links-guyana-caribbean/|title=Bhojpuri and its links to Guyana and the Caribbean|date=24 July 2016}}&lt;/ref&gt; নিকেৰিয়ান-বাৰ্বিচিয়ান হিন্দুস্তানী ইয়াৰ এটি উপভাষা যি গুয়ানাৰ পূৰ্বী বাৰ্বিচ-কৰেণ্টাইন আৰু চুবুৰীয়া চুৰিনামৰ পশ্চিমীয়া নিকেৰিত কোৱা হয়।&lt;ref name=&quot;youtube.com&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=_KCpL6__6V0|title=Djamoeni Dewdath tell her life story in the Nickerian Sarnami dialect|work=[[YouTube]]}}&lt;/ref&gt;

== ট্ৰিনিদাদীয় হিন্দুস্তানী ==
[[ট্ৰিনিদাদ আৰু টোবাগো]]ত ব্যৱহৃত প্ৰকাৰক ট্ৰিনিদাদীয় হিন্দুস্তানী, ট্ৰিনিদাদীয় ভোজপুৰী, ট্ৰিনিদাদীয় হিন্দী, ভাৰতীয় বাগানীয়া হিন্দুস্তানী বা গাওঁ কী বোলী (গাৱঁলীয়া বচন) নামেৰে জনা যায়।&lt;ref name=&quot;auto&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=LDRjfwtJgBMC&amp;q=hindi+in+trinidad&amp;pg=PA155|title=The Indian Diaspora: Dynamics of Migration|isbn=9780761932185|last=Jayaram|first1=N.|last2=Atal|first2=Yogesh|date=24 May 2004}}&lt;/ref&gt; সেই অঞ্চললৈ সৰ্বপ্ৰথমে যোৱা প্ৰায়বোৰ ভাৰতীয় শ্ৰমিকেই ভোজপুৰী বা অৱধী কৈছিল, যি পাছলৈ ট্ৰিনিদাদীয় হিন্দুস্তানীৰ ৰূপ ল'লে। ১৯৩৫ চনৰ পৰা কেৰিবিয়ানত [[ভাৰতীয় চিনেমা]] সম্প্ৰচাৰ হ'ব ধৰিলে। সেই চিনেমাৰ সৰহসংখ্যকেই আছিল মানক [[হিন্দুস্তানী ভাষা|হিন্দুস্তানী]] (হিন্দী-উৰ্দু) ভাষাৰ। এই ঘটনাই ট্ৰিনিদাদীয় হিন্দুস্তানীক প্ৰভাৱিত কৰিলে আৰু অলপ অলপ মানক হিন্দী আৰু উৰ্দু শব্দ আৰু বাক্যও এই ভাষাত সোমাল। [[হিন্দী চিনেমা]]ই ট্ৰিনিদাদ আৰু টোবাগোৰ ভাৰতীয়-মূলৰ লোকৰ মাজত হিন্দুস্তানী পুনৰ্জীৱিত কৰাতো ভূমিকা পালন কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=8MNVnQAACAAJ|title=Bala Joban: The First Indian Movie in Trinidad (1935)|isbn=9789766483227|last=Gooptar|first1=Primnath|year=2014}}&lt;/ref&gt; [[ব্ৰিটিছ সাম্ৰাজ্য|ব্ৰিটিছ ঔপনিৱেশিক চৰকাৰ]] তথা বাগানৰ মালিকে হিন্দুস্তানী অৰু অন্য ভাৰতীয় ভাষাক পচন্দ নকৰিছিল। সেয়ে বহুতো ভাৰতীয়ই ইয়াক এটি ভঙা ভাষা হিচাপে চাবলৈ ল'লে, যিয়ে তেওঁলোকক দাৰিদ্ৰ্য় আৰু বাগানৰ সৈতে বান্ধি ৰাখিছিল। সেয়ে বহু লোকে হিন্দুস্তানীক মাতৃভাষা হিচাপে নিজৰ সন্তানক নিশিকোৱা হ'ল, আৰু ইয়াক এটি ঐতিহ্য ভাষা হিচাপেহে আগুৱাই লৈ গ'ল, কাৰণ নিজৰ পৰিস্থিতিৰ পৰা মুক্তিৰ বাবে তেওঁলোকে ইংৰাজী ভাষা শিকাতহে গুৰুত্ব দিলে।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=9ZJqwHqFYzI|title=The Hindustani language as an element of Caribbean identity|work=[[YouTube]]}}&lt;/ref&gt; ১৯৬০ৰ দশকৰ পৰা ভাৰতীয়-ট্ৰিনিদাদীয় আৰু টোবাগোনীয়সকলৰ মাজৰ সংযোগী ভাষা ট্ৰিনিদাদীয় হিন্দুস্তানীৰ ঠাইত হৈ পৰিল ইংৰাজীৰ এটি হিন্দীকৃত ৰূপ। বৰ্তমানে ট্ৰিনিদাদীয় হিন্দুস্তানী জীয়াই আছে ভজন, ভাৰতীয় শাস্ত্ৰীয় সংগীত, ভাৰতীয় লোক সংগীত, ফিল্মী, পিচকাৰী, চাটনী, চাটনী চোকা আৰু চাটনী পৰংগ আদি সাংগীতিক ৰূপত। ২০০৩ চনত প্ৰায় ১৫৬৩৩ ভাৰতীয় মূলৰ লোকে ট্ৰিনিদাদীয় হিন্দুস্তানী ব্যৱহাৰ কৰিছিল। ২০১১ চনত প্ৰায় ১০০০০এ মানক হিন্দী ব্যৱহাৰ কৰিছিল। বহুতো ট্ৰিনিদাদীয় আৰু টোবাগোনীয় লোকে এক প্ৰকাৰৰ হিংলিছ (হিন্দী আৰু ইংৰাজীৰ মিশ্ৰ ভাষা) ব্যৱহাৰ কৰে, য'ত সেই অঞ্চলৰ ইংৰাজীৰ সৈতে ভালেমান হিন্দুস্তানী শব্দ আৰু বাক্য মিহলি থাকে। তদুপৰি, অনেকে হিন্দুস্তানীত কবিতা বা ধাৰ্মিক গীত আদি গায়। বহু ঠাইৰ বৰ্তমানে হিন্দুস্তানী মূলৰ নাম আছে। এনে বহু শব্দই সেই দেশৰ মূল সূতীৰ ইংৰাজী আৰু ক্ৰেয়'ল ইংৰাজিতো স্থান পাইছে।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.studycountry.com/guide/TT-language.htm|title=The Languages spoken in Trinidad and Tobago}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.guardian.co.tt/lifestyle/10000-students-graduate-hindi-6.2.449105.73f9770ef7|title=10,000 students graduate in Hindi}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Mahabir|first1=Kumar|date=December 1999|title=The Impact of Hindi on Trinidadian English|journal=Caribbean Quarterly|volume=45|issue=4|pages=13–34|doi=10.1080/00086495.1999.11671866}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;auto&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;auto2&quot;&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=sl_dDVctycgC&amp;q=caribbean+hindustani+165%2C600&amp;pg=PA481|title=International Encyclopedia of Linguistics: 4-Volume Set|last=Frawley|first1=William|access-date=15 April 2020|publisher=Oxford University Press, USA|isbn=9780195139778|language=en|date=May 2003}}&lt;/ref&gt; .জাতীয় ভাৰতীয় সংস্কৃতি সংস্থা, হিন্দী নিধি ফাউণ্ডেচন, ভাৰতীয় উচ্চায়োগ, মহাত্মা গান্ধী প্ৰতিষ্ঠান আৰু সনাতন ধৰ্ম মহা সভা আদিয়ে প্ৰতি বছৰে ১০ জানুৱাৰীত সেই দেশত বিশ্ব হিন্দী দিৱস পালন কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://newsday.co.tt/2020/01/19/tt-celebrates-world-hindi-day/|title=TT celebrates World Hindi Day|date=19 January 2020|work=Trinidad and Tobago Newsday}}&lt;/ref&gt;

== চাৰনামী হিন্দুস্তানী ==
[[চিত্ৰ:Suriname_Bhojpuri.jpg|thumb|ভাৰতৰ পশ্চিমবংগৰ কলকাতা চহৰত ৰোমান লিপিত চাৰনামী হিন্দুস্তানী প্লেক।]]
চাৰনামী বা চাৰনামী হিন্দুস্তানী হ'ল চুৰিনামত ব্যৱহৃত হিন্দুস্তানী ভাষা। ই দেশখনৰ তৃতীয় আটাইতকৈ অধিক ব্যৱহৃত ভাষা ডাছ আৰু চ্ৰানান টংগ'ৰ পাছতে।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=The Languages spoken in Suriname|url=https://www.studycountry.com/guide/SR-language.htm|accessdate=4 January 2021|work=SpainExchange Country Guide|language=en}}&lt;/ref&gt; ই বিহাৰী আৰু পূৰ্বী হিন্দী ভাষাসমূহৰ মিশ্ৰণ, বিশেষকৈ ভোজপুৰী, অৱধী আৰু কম পৰিমাণে মগহী ভাষাৰ। গড়িষ্ঠসংখ্যক গৱেষকে এই মত পোষণ কৰে যে ভোজপুৰীৰ অৱদানেই অধিক।&lt;ref name=&quot;Damsteegt&quot; /&gt; এই ভাষা মুখ্যতঃ চুৰিনামৰ ভাৰতীয়-চুৰিনামী লোকে ব্যৱহাৰ কৰে আৰু সেয়ে ডাছ আৰু চ্ৰানান টংগ'ৰ বিপৰীতে ইয়াক দেশখনৰ লিংগুৱা ফ্ৰেংকা গণ্য কৰা নহয়। এই ভাষা ঘাইকৈ অনানুষ্ঠানিকভাৱেহে ব্যৱহাৰ কৰা হয়, দৈনন্দীন বাৰ্তালাপত। তাৰ বিপৰীতে ভাৰতীয় মূলৰ লোকৰ মাজত সন্মানৰ ভাষা মানক হিন্দী বা উৰ্দুহে। ঠিক সেইদৰেই যিদৰে জামাইকান পাটোৱা অনানুষ্ঠানিকভাৱে ব্যৱহাৰ হয়, আৰু সন্মানৰ ভাষা জামাইকান মানক ইংৰাজী বা কুইন্স ইংৰাজী বুলি গণ্য কৰা হয়।&lt;ref name=&quot;Damsteegt&quot;&gt;{{Cite book|year=1988|last=Damsteegt|first1=Theo|chapter=Sarnami: a Living Language|editor=Richard Keith Barz|title=Language Transplanted: The Development of Overseas Hindi|pages=95–120|place=Wiesbaden|publisher=Harrassowitz}}&lt;/ref&gt; বৈঠক গানা চাৰনামী হিন্দুস্তানী ভাষাত গোৱা আটাইতকৈ জনপ্ৰিয় গীতৰ শৈলী।

=== নিকাৰিয়ান-বাৰ্বিচিয়ান হিন্দুস্তানী ===
নিকাৰিয়ান-বাৰ্বিচিয়ান হিন্দুস্তানী বা নিকাৰিয়ান চাৰনামী বা বাৰ্বিচিয়ান হিন্দুস্তানী হ'ল চাৰনামী আৰু গুয়ানীজ ভোজপুৰী-হিন্দুস্তানীৰ এটি অনন্য উপভাষা। ই চুৰিনামৰ নিকাৰি আৰু গুয়ানাৰ বাৰ্বিচ জিলাত বিকশিত উপভাষা, যি ঊনবিংশ শতিকাৰ শেষৰ ফালে আৰু বিংশ শতিকাৰ প্ৰথমাংশত বিকশিত হৈছিল। যদিও এই দুই চুবুৰীয়া জিলা দুখন পৃথক দেশত আছে চাৰ মাজেৰে কৌৰেণ্টাইন নৈ বয়, দুয়ো অঞ্চলৰ ভাৰতীয় মূলৰ শ্ৰমিকসকল আগৰে পৰাই এটি মাথো গোষ্ঠীৰ দৰে বসবাস কৰি আহিছে, আৰু দুয়ো ঠাইৰ ভাৰতীয়সকলৰ মাজত বিবাহ আদিও প্ৰায় দেখা যায়। দুয়ো দেশৰ স্বাধীনতাৰ পাছত চুৰিনামৰ নিকাৰিবাসী ভাৰতীয়সকলে এই ভাষা বচাই ৰাখিব পাৰিলে যদিও চুবুৰীয়া গুয়ানাৰ বাৰ্বিচত এই ভাষা লাহে লাহে মৰিব ধৰিছে। পিচে গুয়ানাৰ মানক ইংৰাজী ক্ৰেয়'লত এই ভাষাৰ বহুতো শব্দ আৰু বাক্য অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে।&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Vinay Lal|date=26 June 2009|title=From Masjid to Mandir: Across the Corentyne, into Suriname|url=https://southasia.ucla.edu/diaspora/masjid-madir-across-corentyne-suriname/|work=southasia.ucla.edu}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;youtube.com&quot;/&gt;

== গৱেষণা আৰু প্ৰচাৰ প্ৰচেষ্টা ==
এই ভাষাৰ ওপৰত প্ৰাৰম্ভিক গৱেষণা কৰিছিল চুৰিনামৰ মতিলাল ৰাজবংশী মৰ্হে আৰু ট্ৰিনিডাড আৰু টোবাগোৰ পেগি মোহন আৰু নূৰ কুমাৰ মহাবীৰ, তথা গুয়ানাৰ সুৰেন্দ্ৰ কুমাৰ গম্ভীৰে।&lt;ref&gt;{{Cite web|date=3 June 2020|title=Motilall Marhe|url=https://chutneymusic.com/motilall-marhe/|work=Chutney Music}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Priya J. Ramcharan|date=4 July 2020|title=The Awareness of an Indian Decendant|url=https://icdn.today/the-awareness-of-an-indian-decendant/|work=ICDN}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Peggy Mohan|url=https://harpercollins.co.in/author-details/peggy-mohan/|work=HarperCollins Publishers India}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Dr Kumar Mahabir Donates Copies of His Audio-Cassettes to UWI|url=https://indocaribbeanpublications.com/2018/07/16/dr-kumar-mahabir-donates-copies-of-his-audio-cassettes-to-uwi/|accessdate=8 February 2021|work=Indo-Caribbean Publications}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;auto1&quot;/&gt; এই ভাষাৰ সংৰক্ষণৰ প্ৰচেষ্টা কৰিছে বিশম ভিমূলৰ নেতৃত্বত কেৰিবিয়ান হিন্দুস্তানী ইংক আৰু ৰাজসিংহ ৰমঞ্জুলুৰ চাৰনামী বোলে চুৰিনামত। তদুপৰি, ট্ৰিনিডাড আৰু টোবাগোত কেৰেণ দাস আৰু গুয়ানাৰ হেৰী হেৰ্গাশে কেনেডা আদিত। &lt;ref&gt;{{Cite web|title=Home|url=https://caribbeanhindustani.org/|accessdate=2022-06-06|work=Caribbean Hindustani|language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Who We Are|url=https://caribbeanhindustani.org/about-us/who-we-are/}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Sarnami Bol|url=https://caribbeanhindustani.org/sarnami-bol/}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|date=21 April 2014|title=The Linguistic Legacy of Indian-Guyanese|url=https://www.stabroeknews.com/2014/04/21/features/in-the-diaspora/linguistic-legacy-indian-guyanese/}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|url=https://guyaneseonline.files.wordpress.com/2013/11/hergash-launches-book-on-indian-guyanese-words-phrases.pdf|access-date=7 April 2021}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|date=11 September 2013|url=https://guyanachronicle.com/2013/09/11/author-releases-book-on-words-and-phrases-used-by-indian-immigrants-descendants/}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Kaveeta Sharma|date=n.d.|title=Guyanese Hindi Dictionary|url=https://static1.squarespace.com/static/56183697e4b0beb41666a064/t/56340d3ee4b01aa7927ff753/1446251838454/Guyanese+Hindi+Dictionary.pdf|accessdate=7 April 2021}}&lt;/ref&gt;

== টোকা ==
{{Notelist}}

== তথ্য সংগ্ৰহ ==
{{Reflist}}

== বাহ্যিক সংযোগ ==

* {{Cite web|url=https://www.ohchr.org/EN/UDHR/Documents/UDHR_Translations/hns.pdf|title=Caribbean Hindustani translation of the UDHR}}

[[শ্ৰেণী: ভাষা]]</text>
      <sha1>r2o5xlq0x15dx2t4aam6rqe5jn7fddn</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>পাম তেল</title>
    <ns>0</ns>
    <id>100747</id>
    <revision>
      <id>523073</id>
      <parentid>463695</parentid>
      <timestamp>2025-07-09T18:34:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>29706</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>523073</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="118281" sha1="rktflaxq9k4b6g5pshqw3r2nmoy0ilb" xml:space="preserve">6
[[File:Huile de palme biologique 350g.jpg|thumb|right|উতলোৱাৰ ফলত হোৱা পাতল ৰং দেখুওৱা পাম অইলৰ টুকুৰা]]
'''পাম তেল''' ({{lang-en | Palm Oil}})পামৰ ফলৰ ৰঙা ৰঙৰ ৰসাল আঁহৰ পৰা আহৰণ কৰা এবিধ উদ্ভিদজাত খোৱা তেল।&lt;ref&gt;{{Cite book|last1=Reeves |first1=James B. |last2=Weihrauch |first2=John L|author3=Consumer and Food Economics Institute |title=Composition of foods: fats and oils |series=Agriculture handbook 8-4 |year=1979 |publisher=U.S. Dept. of Agriculture, Science and Education Administration |location=Washington, D.C. |oclc=5301713 |page=4}}&lt;/ref&gt; খাদ্য প্ৰস্তুত, সৌন্দৰ্য সামগ্ৰী, জৈৱ ইন্ধন হিচাপে এই তেল ব্যৱহাৰ কৰা হয়। ২০১৪ চনত তৈলজাত শস্যৰ পৰা উৎপাদিত সমগ্ৰ বিশ্বৰ মুঠ তেলৰ প্ৰায় ৩৬% তেল পাম তেলৰ তেল আছিল। &lt;ref name=&quot;:2&quot;&gt;{{Cite journal|last=Ritchie|first=Hannah|title=Palm Oil|url=https://ourworldindata.org/palm-oil|journal=Our World in Data|date=9 February 2021}}&lt;/ref&gt;অতি-প্ৰক্ৰিয়াকৃত খাদ্যত পাম তেলে খাদ্যৰ সোৱাদ আৰু স্থায়িত্বৰ মান সুস্থিৰ কৰি ৰাখে বাবে, খাদ্য নিৰ্মাতাসকলে ইয়াক সঘনাই ব্যৱহাৰ কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Sustainable palm oil: how can food companies step up to the plate? |url=https://www.foodprocessing-technology.com/features/sustainable-palm-oil/ |access-date=2022-04-27 |website=www.foodprocessing-technology.com}}&lt;/ref&gt; ২০১৫ চনত বিশ্বজুৰি গড়ে প্ৰতিজন মানুহে বছৰটোত ৭.৭ কিলোগ্ৰাম (১৭ পাউণ্ড) পাম তেল খাইছিল।&lt;ref name=&quot;bloomberg&quot;&gt;{{cite news|last=Raghu|first=Anuradha|date=17 May 2017|title=We Each Consume 17 Pounds of Palm Oil a Year|work=Bloomberg News|url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2017-05-17/soap-to-chocolate-we-consume-17-pounds-of-palm-oil-each-year|url-status=live|access-date=22 May 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170517225045/https://www.bloomberg.com/news/articles/2017-05-17/soap-to-chocolate-we-consume-17-pounds-of-palm-oil-each-year|archive-date=17 May 2017}}&lt;/ref&gt;
ইয়াৰ চাহিদা অন্যান্য ব্যৱহাৰৰ বাবেও বৃদ্ধি পাইছে, যেনে প্ৰসাধন সামগ্ৰী আৰু জৈৱ ইন্ধন; ফলত অধিক চাহিদা বৃদ্ধি হৈছে আৰু এই তেল যোগানৰ বাবে গ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় দেশসমূহত পাম তেল বাগিচাসমূহৰ বৃদ্ধিত উৎসাহিত কৰিছে। 

পাম তেলৰ ব্যৱহাৰে পৰিৱেশ আৰু মানৱ অধিকাৰ সংগঠনৰ বাবে উদ্বেগ কাৰণ হৈ পৰিছে। পাম তেলৰ উদ্যোগটোৱে ক্ৰান্তীয় অঞ্চলত পাম খেতিৰ বাবে বনাঞ্চল ধ্বংসৰ ক্ষেত্ৰত গুৰুত্বপূৰ্ণ অৰিহণা যোগায়, আৰু ইয়াৰ বাবে দায়ী কৰা খেতিয়কসকলৰ মানৱ অধিকাৰ উলংঘনৰ অভিযোগৰ বাবে ইয়াক সামাজিক সমস্যাৰ কাৰক হিচাপে চিহ্নিত কৰা হৈছে।&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Immerzeel |first1=DESIRÉE J. |last2=Verweij |first2=PITA A. |last3=van der Hilst |first3=FLOOR |last4=Faaij |first4=ANDRÉ P. C. |date=2013-04-05 |title=Biodiversity impacts of bioenergy crop production: a state-of-the-art review |url=https://doi.org/10.1111/gcbb.12067 |journal=GCB Bioenergy |volume=6 |issue=3 |pages=183–209 |doi=10.1111/gcbb.12067 |hdl=1874/308342 |s2cid=86278367 |issn=1757-1693|hdl-access=free }}&lt;/ref&gt; ২০০৪ চনত অধিক বহনক্ষম আৰু বিধিসন্মত পাম তেল সৃষ্টিৰ বাবে ঘূৰণীয়া মেজমেলৰ যোগেদি এটা উদ্যোগ গোট গঠন কৰা হৈছিল। সংস্থাটোৰ জৰিয়তে অতি কম পাম তেলৰ প্ৰমাণপত্ৰ দিয়া হৈছিল, কিন্তু কিছুমান গোটে ইয়াক “সেউজ ধ্বংসকাৰী’’ বুলি সমালোচনা কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|date=29 December 2020|title=Child labor in palm oil industry tied to Girl Scout cookies|url=https://apnews.com/article/palm-oil-forests-indonesia-scouts-83b01f2789e9489569960da63b2741c4|access-date=18 April 2021|website=AP NEWS}}&lt;/ref&gt;

২০১৮ চনত আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘৰ এক প্ৰতিবেদনত স্বীকাৰ কৰা হৈছে যে, আন তৈল উদ্ভিদতকৈ পাম তেল মাটি আৰু পানী ব্যৱহাৰৰ ক্ষেত্ৰত বেছি কাৰ্যক্ষম; যাৰ ফলত 
অন্য তেলতকৈ বনাঞ্চল ধ্বংসৰ দ্বাৰা অধিক জৈৱ বৈচিত্ৰ্যৰ ক্ষতি হয়।&lt;ref&gt;{{Cite book |last1=Meijaard |first1=Erik |url=https://portals.iucn.org/library/node/47753 |title=Oil palm and biodiversity |last2=Garcia-Ulloa |first2=John |last3=Sheil |first3=Douglas |last4=Wich |first4=Serge A. |last5=Carlson |first5=K. M. |last6=Juffe-Bignoli |first6=Diego |last7=Brooks |first7=Thomas M. |date=2018 |publisher=IUCN |isbn=978-2-8317-1911-5 |language=en}}&lt;/ref&gt; বিশ্বজুৰি পাম তেলৰ সৰ্বাধিক উৎপাদনকাৰী দেশ ইণ্ডোনেছিয়াই ২০২২ চনত ইয়াৰ ৬০% উৎপাদন কৰিছিল,&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.worldagriculturalproduction.com/crops/palmoil.aspx|title=Palm Oil Production by Country &amp;#124; World Agricultural Production 2023/2024|website=www.worldagriculturalproduction.com|access-date=2023-12-17|archivedate=2023-12-10|archiveurl=https://web.archive.org/web/20231210095657/http://www.worldagriculturalproduction.com/crops/palmoil.aspx|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt; তাৰ পিছতে মালয়েছিয়া, থাইলেণ্ড আৰু নাইজেৰিয়া। ইণ্ডোনেছিয়াই মূলতঃ পাম তেলৰ পৰা বায়’ডিজেল উৎপাদন কৰে।&lt;ref name=&quot;deforestation&quot;&gt;{{cite news |title=Indonesia's biodiesel drive is leading to deforestation |url=https://www.bbc.com/news/59387191 |work=BBC News |date=8 December 2021}}&lt;/ref&gt;
==ইতিহাস==
৫,০০০ বছৰ আগতেই মানুহে পাম তেল ব্যৱহাৰ কৰিছিল। ১৮০০ চনৰ শেষৰ ফালে, পুৰাতত্ত্ববিদসকলে খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৩,০০০ চনৰ এবিডোছৰ এটা সমাধিত এটা পদাৰ্থ আৱিষ্কাৰ কৰিছিল, যি মূলতঃ তালৰ তেল বুলি তেওঁলোকে সিদ্ধান্তত উপনীত হৈছিল।&lt;ref name=Kiple&gt;{{cite book |title=The Cambridge World History of Food |editor1-last=Kiple |editor1-first=Kenneth F. |editor2-last=Conee Ornelas |editor2-first=Kriemhild |year=2000 |publisher=[[Cambridge University Press]]|isbn=978-0521402163|url=http://www.cambridge.org/us/books/kiple/palmoil.htm |access-date=30 August 2012 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20121020201103/http://www.cambridge.org/us/books/kiple/palmoil.htm |archive-date=20 October 2012}}&lt;/ref&gt;
[[File:Elaeis guineensis MS 3467.jpg|thumb|300px|পাম তেলৰ গছ [[Elaeis guineensis]]]]
ইলানিচ গুইনিনচিচ [[Elaeis guineensis]] নামৰ গছৰ পৰা পোৱা পাম তেল পশ্চিম আৰু মধ্য আফ্ৰিকাৰ দেশসমূহত দীৰ্ঘদিন ধৰি স্বীকৃতিপ্ৰাপ্ত ৰন্ধন তেল হিচাপে বহুলভাৱে ব্যৱহৃত। পশ্চিম আফ্ৰিকাৰ সৈতে ব্যৱসায় কৰা ইউৰোপীয় ব্যৱসায়ীসকলে ইউৰোপত ৰন্ধন তেল হিচাপে ব্যৱহাৰৰ কৰিবলৈ মাজে মাজে এই পাম তেল ক্ৰয় কৰিছিল। 

ব্ৰিটেইনৰ শিল্প বিপ্লৱৰ সময়ত যন্ত্ৰ-পাতিৰ বাবে ঔদ্যোগিক “লুব্ৰিকেণ্ট’’ হিচাপে ব্যৱহাৰৰ বাবে পাম তেল ব্ৰিটিছ ব্যৱসায়ীসকলৰ অতি পছন্দৰ সামগ্ৰী হৈ পৰিছিল।&lt;ref&gt;{{cite journal | year = 2000 | title = British Colonial Policies and the Oil Palm Industry in the Niger Delta Region of Nigeria, 1900–1960. | url = http://www.africa.kyoto-u.ac.jp/kiroku/asm_normal/abstracts/pdf/21-1/19-33.pdf | journal = African Study Monographs | volume = 21 | issue = 1 | pages = 19–33 | url-status = live | archive-url = https://web.archive.org/web/20130116234451/http://www.africa.kyoto-u.ac.jp/kiroku/asm_normal/abstracts/pdf/21-1/19-33.pdf | archive-date = 16 January 2013 | df = dmy-all | access-date = 17 December 2023 | archivedate = 16 January 2013 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20130116234451/http://www.africa.kyoto-u.ac.jp/kiroku/asm_normal/abstracts/pdf/21-1/19-33.pdf | deadurl = yes }}&lt;/ref&gt; পাম তেলে চাবোন তৈয়াৰ কৰা সামগ্ৰীৰ মূল হিচাপে কাম কৰিছিল, যেনে লিভাৰ ব্ৰাদাৰ্ছৰ (বৰ্তমান “ইউনিলিভাৰ’’) &quot;ছানলাইট&quot; চাবোন আৰু [[আমেৰিকা]]ৰ [[পালম’লিভ]] ব্ৰেণ্ড।&lt;ref&gt;{{cite web |first=Mary |last=Bellis |title=The History of Soaps and Detergents |url-status=dead |archive-date=14 July 2012 |website=[[About.com]] |quote=In 1864, Caleb Johnson founded a soap company called B.J. Johnson Soap Co., in Milwaukee. In 1898, this company introduced a soap made of palm and olive oils called Palmolive. }}&lt;/ref&gt;

১৮৭০ চনৰ আশে-পাশে পশ্চিম আফ্ৰিকাৰ কিছুমান দেশৰ প্ৰধান ৰপ্তানি সামগ্ৰী পাম তেলেই আছিল যদিও ১৮৮০ চনত ঔপনিৱেশিক ইউৰোপীয় ক’ক’ বাগিচাৰ প্ৰৱৰ্তনৰ লগে লগে ইয়াক ক’ক’ই আগুৰি ধৰিছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web| url= http://www.antislavery.org/wp-content/uploads/2017/01/1_cocoa_report_2004.pdf|title= The Cocoa Industry in West Africa: A History of Exploitation| year= 2004| website= antislavery.org| publisher= [[Anti-Slavery International]] | page= 5| access-date= October 11, 2021}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite book| title= Commercial Agriculture, the Slave Trade and Slavery in Atlantic Africa | first1= Robin| last1= Law| first2= Suzanne| last2= Schwarz| first3= Silke | last3= Strickrodt| publisher= Boydell &amp; Brewer Ltd| year= 2013| page= 22| isbn= 978-1-847-01075-9}}&lt;/ref&gt;

==প্ৰক্ৰিয়াকৰণ==
[[File:Elaeis guineensis fruits on tree.jpg|thumb|পাম তেলৰ গছত ফল লাগি থকা দেখা গৈছে। ]] 
[[File:Elaeis guineensis - noix de palme oil palm - harvesting fruits from the cluster.jpg|thumb|প্ৰায় ১০ কিলোগ্ৰাম (২২ পাউণ্ড) ওজনৰ এটা পাম তেলৰ গুটিৰ থোক, ইয়াৰ কিছুমান ফল ছিঙি লোৱা হৈছে]] 
পাম তেলত বিটা-কেৰটিনৰ পৰিমাণ বেছি হোৱাৰ বাবে ই প্ৰাকৃতিকভাৱে ৰঙা ৰঙৰ হয়। পাম গছৰ একেটা ফলৰ গুটিৰ পৰা আহৰণ কৰা তেল আৰু পাম গছৰ অন্তৰ্বীজৰ তেল&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Poku|first=Kwasi|title=Small-Scale Palm Oil Processing in Africa|publisher=[[Food and Agriculture Organization]]|year=2002|isbn=978-92-5-104859-7|series=FAO Agricultural Services Bulletin 148|chapter=Origin of oil palm|chapter-url=http://www.fao.org/DOCREP/005/y4355e/y4355e03.htm|archive-url=https://web.archive.org/web/20090923032745/http://www.fao.org/DOCREP/005/y4355e/y4355e03.htm|archive-date=23 September 2009}}{{Page needed|date=September 2010}}&lt;/ref&gt; বা নাৰিকলৰ অন্তৰ্বীজৰ পৰা আহৰণ কৰা নাৰিকল তেলৰ সৈতে ইয়াক ভুল কৰিব নালাগে (Cocos nucifera)। পাৰ্থক্য ৰং আৰু (কেঁচা পামৰ গুটিৰ তেলত কেৰটিনয়ডৰ অভাৱ আৰু ই ৰঙা নহয়), সংপৃক্ত চৰ্বিৰ পৰিমাণত; পাম ফলৰ বাকলিৰ তলৰ শাহৰ পৰা তৈয়াৰী তেল ৪৯% সংপৃক্ত, আনহাতে পামৰ অন্তৰ্বীজৰ তেল আৰু নাৰিকল তেল ক্ৰমে ৮১% আৰু ৮৬% চৰ্বি সংপৃক্ত। কিন্তু ৰিফাইন, নিউট্ৰেলাইজড, ব্লিচ আৰু ডিঅ’ডাৰাইজ কৰা খাৰুৱা ৰঙা পাম তেল, “আৰ-বি-ডি’’ত, (ৰিফাইন, ব্লিচ আৰু ডিঅ'ডাৰাইজড) যি সাধাৰণ বিক্ৰীৰ বাবে প্ৰস্তুত কৰা হয়, কেৰটিন’ইড নাথাকে।&lt;ref name=&quot;nag&quot;&gt;{{cite journal|last1=Nagendran|first1=B.|last2=Unnithan|first2=U. R.|last3=Choo|first3=Y. M.|last4=Sundram|first4=Kalyana|year=2000|title=Characteristics of red palm oil, a carotene- and vitamin E–rich refined oil for food uses|journal=Food and Nutrition Bulletin|volume=21|issue=2|pages=77–82|doi=10.1177/156482650002100213|s2cid=82771180|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; বহুতো ঔদ্যোগিক খাদ্য প্ৰয়োগত পাম অইলৰ ভগ্নাংশযুক্ত উপাদান ব্যৱহাৰ কৰা হয় (সততে &quot;পৰিৱৰ্তিত পাম অইল&quot; হিচাপে তালিকাভুক্ত কৰা হয়), যাৰ পৰিপূৰক মাত্ৰা ৯০% পৰ্যন্ত হ’ব পাৰে; &lt;ref&gt;{{cite book|last1=Gibon|first1=Véronique|title=Palm Oil|year=2012|isbn=9780981893693|pages=329–375|chapter=Palm Oil and Palm Kernel Oil Refining and Fractionation Technology|doi=10.1016/B978-0-9818936-9-3.50015-0|quote=This super stearin contains ~90% of saturated fatty acids, predominantly palmitic ...}}&lt;/ref&gt;এই “পৰিৱৰ্তিত’’ পাম তেলবোৰ অতি সংপৃক্ত হ’ব পাৰে, কিন্তু সাধাৰণতে হাইড্ৰ’জেনযুক্ত নহয়। 

পাম গছৰ ফলৰ একোটা থোকত বহুতো ফলেৰে একোটা থোকা হয় আৰু ৰসে চপচপীয়া জাবৰৰ এটা আৱৰণে মূল গুটিটো আৱৰি ৰাখে, যি অতি কঠিন খোলাৰে আবৃত। এফ.এ.অ’.ই পাম অইল(পালপৰ পৰা অহা) আৰু পামৰ গুটিক প্ৰাথমিক উৎপাদন বুলি গণ্য কৰে। এটা থোকাৰ পৰা তেল নিষ্কাশনৰ হাৰ পাম তেলৰ বাবে ১৭%ৰ পৰা ২৭% আৰু অন্তৰ্বীজৰ পৰা ৪%ৰ পৰা ১০% লৈ ভিন্ন হয়।&lt;ref&gt;{{cite web|title=FAO data – dimension-member – Oil, palm fruit|url=http://ref.data.fao.org/dimension-member?entryId=2095d9b1-bd16-41ac-a315-2673fb88549a|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/201808171ঃ61440/http://ref.data.fao.org/dimension-member?entryId=2095d9b1-bd16-41ac-a315-2673fb88549a|archive-date=17 August 2018|access-date=17 August 2018|website=ref.data.fao.org|archivedate=17 August 2018|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180817161440/http://ref.data.fao.org/dimension-member?entryId=2095d9b1-bd16-41ac-a315-2673fb88549a|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;

নাৰিকল তেলৰ লগতে পাম তেল অতি সংপৃক্ত শাক-পাচলিৰ চৰ্বিৰ ভিতৰত অন্যতম আৰু সাধাৰণ উষ্ণতাত ই অৰ্ধকঠিন।&lt;ref name=&quot;Plant cholesterol&quot;&gt;{{cite journal|last1=Behrman|first1=E. J.|last2=Gopalan|first2=Venkat|year=2005|title=Cholesterol and Plants|url=http://chemistry.osu.edu/~gopalan.5/file/7B.PDF|url-status=live|journal=Journal of Chemical Education|volume=82|page=1791|bibcode=2005JChEd..82.1791B|doi=10.1021/ed082p1791|archive-url=https://web.archive.org/web/20121021165010/http://chemistry.osu.edu/~gopalan.5/file/7B.PDF|archive-date=21 October 2012|editor=William M. Scovell|number=12|access-date=18 December 2023|archivedate=21 October 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20121021165010/http://chemistry.osu.edu/~gopalan.5/file/7B.PDF|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt; আফ্ৰিকা, দক্ষিণ-পূব এছিয়া আৰু ব্ৰাজিলৰ কিছু অংশৰ গ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় অঞ্চলত পাম তেল ৰন্ধা-বঢ়াৰ এক সাধাৰণ উপাদান। ইয়াৰ খৰচ কম&lt;ref&gt;{{cite press release|title=Palm Oil Continues to Dominate Global Consumption in 2006/07|publisher=[[United States Department of Agriculture]]|date=June 2006|url=http://www.fas.usda.gov/oilseeds/circular/2006/06-06/Junecov.pdf|access-date=22 September 2009|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20121019165631/http://www.fas.usda.gov/oilseeds/circular/2006/06-06/Junecov.pdf|archive-date=19 October 2012|archivedate=26 April 2009|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090426031438/http://www.fas.usda.gov/oilseeds/circular/2006/06-06/Junecov.pdf|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt; আৰু ভাজিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰাৰ সময়ত পৰিশোধিত সামগ্ৰীৰ অক্সিডেটিভ স্থিৰতা (চেচুৰেচন) অধিক হোৱাৰ বাবে বিশ্বৰ অন্যান্য অঞ্চলত ইয়াৰ ব্যৱহাৰ বাণিজ্যিক খাদ্য উদ্যোগত ব্যাপকভাৱে প্ৰচলিত।&lt;ref&gt;{{Cite journal|last1=Che Man|first1=YB|last2=Liu|first2=J.L.|last3=Jamilah|first3=B.|last4=Rahman|first4=R. Abdul|year=1999|title=Quality changes of RBD palm olein, soybean oil and their blends during deep-fat frying|journal=Journal of Food Lipids|volume=6|issue=3|pages=181–193|doi=10.1111/j.1745-4522.1999.tb00142.x}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last1=Matthäus|first1=Bertrand|year=2007|title=Use of palm oil for frying in comparison with other high-stability oils|journal=European Journal of Lipid Science and Technology|volume=109|issue=4|pages=400–409|doi=10.1002/ejlt.200600294}}&lt;/ref&gt; এটা সূত্ৰৰ মতে, ২০১৫ চনত মানুহে প্ৰতিজন ব্যক্তিয়ে গড়ে ১৭ পাউণ্ড (৭.৭ কিলোগ্ৰাম) পাম তেল খাইছিল।&lt;ref name=&quot;bloomberg&quot;/&gt;

==শোধন প্ৰক্ৰিয়া==
[[File:Balung Tawau Sabah Apas-Balung-Mill-02.jpg|thumb|285x285px| মালয়েছিয়াৰ এটা তেল মিলৰ চৌহদৰ কাষত কৰ্মৰত শ্ৰমিক]]
মিলিং কৰাৰ পিছত শোধন প্ৰক্ৰিয়া ব্যৱহাৰ কৰি পাম তেলৰ পৰা বিভিন্ন সামগ্ৰী তৈয়াৰ কৰা হয়। 
# তেলখিনি ভৌতিকভাৱে ফিল্টাৰ কৰি ইয়াৰ পৰা তেলবিহীন কঠিন পদাৰ্থ আঁতৰাই পেলোৱা হয়। তাৰ পিছত ইয়াৰ ঘনত্ব অনুসৰি পৃথক কৰি পামফলৰ পানী আঁতৰোৱা হয়।&lt;ref name=&quot;FAO&quot;&gt;{{cite web |title=3. PALM OIL PROCESSING |url=https://www.fao.org/3/Y4355E/y4355e04.htm |website=www.fao.org}}&lt;/ref&gt; এই পদক্ষেপত কিছু ডিগামিঙো কৰিব পাৰি, যদিহে ফলটো প্ৰথমে ভাপত দি ফলৰ আঠা হাইড্ৰ’লাইজ কৰা হয়। হাইড্ৰ’লাইছিছৰ পৰিণতিত কিছু ট্ৰাইগ্লিচাৰাইড হেৰুৱাবলগীয়া হয়। ফলত এই তেলক &quot;অশোধিত পাম অইল&quot; বুলি কোৱা হয়।&lt;ref name=&quot;FAO&quot;/&gt;
# ডিগামিং কাৰ্যই তেলত থকা ফচফ’লিপিডবোৰ নিৰ্বাচন কৰি হাইড্ৰ’লাইজ কৰে। উদাহৰণস্বৰূপে, ওজন অনুসৰি ০.১% ফছফৰিক এচিড যোগ কৰিলেই এই কাম সম্ভৱ হ’ব পাৰে।&lt;ref name=Lidu2016&gt;{{cite journal |last1=Lidu |first1=Seri Rahimah |last2=Mohamed |first2=Nurul‘Ain |last3=Klemeš |first3=Jiří Jaromír |last4=Varbanov |first4=Petar Sabev |last5=Yusup |first5=Suzana |title=Evaluation of the energy saving opportunities for palm oil refining process: Sahabat Oil Products (SOP) in Lahad Datu, Malaysia |journal=Clean Technologies and Environmental Policy |date=December 2016 |volume=18 |issue=8 |pages=2453–2465 |doi=10.1007/s10098-016-1252-6|bibcode=2016CTEP...18.2453L |s2cid=114530616 }}&lt;/ref&gt;
# ব্লিচিং কৰিলে তেলৰ পৰা ৰং আঁতৰি যায়। ভেকুৱাম মিক্সাৰত ব্লিচিং আৰ্থ নামৰ মাটি শোষক পদাৰ্থ যোগ কৰিলে এই কাম সম্ভৱ হয়।&lt;ref name=Lidu2016/&gt;
# ফিল্টাৰেৰে তেলৰ পৰা ধূলি-মাটি আঁতৰাই পেলোৱা হয়।&lt;ref name=Lidu2016/&gt;
# ডিঅ’ড্ৰাইজাৰত এই তেল প্ৰৱেশ কৰোৱাই হাইড্ৰ’লাইছিছৰ দ্বাৰা উৎপন্ন হোৱা মুক্ত ফেটি এচিড (FFA) আঁতৰোৱা হয়। এটা প্ৰকাৰৰ ডিঅ’ড্ৰাইজাৰে বিভিন্ন উষ্ণতাৰ এটা গোট ব্যৱহাৰ কৰি এফ-এফ-এসমূহ ডিষ্টিলেট কৰি কাম কৰে। এফ-এফ-এ &quot;পাম ফেটি এচিড ডিষ্টিলেট&quot; (PFAD) হিচাপে সংগ্ৰহ কৰা হয়।&lt;ref name=Lidu2016/&gt; পি-এফ-এ-ডি চাবোন, কাপৰ ধোৱা পাউদাৰ আৰু অন্যান্য সামগ্ৰী প্ৰস্তুত কৰাত ব্যৱহাৰ কৰা এক মূল্যৱান সামগ্ৰী। 
# চূড়ান্ত, পৰিশোধিত তেলক “শোধিত, ব্লিচড। আৰু ডিঅ’ডাৰাইজড। পাম অইল’’ (RBDPO) বোলা হয়। RBDPO হৈছে বিশ্বৰ পণ্য বজাৰত বিক্ৰী হোৱা মৌলিক পাম তেল। 
ইয়াৰ উপাদানসমূহত বিভিন্ন গলনাংক ব্যৱহাৰ কৰি “আৰ বি ডি পি অ’’ক আৰু অধিক ক্ষুদ্ৰ অংশলৈ নিব পাৰি। অধিক গলনাংক থকা অংশটোক, যিটো আগতে কঠিন পদাৰ্থ হিচাপে স্ফটিকীয় হৈ উঠে, ইয়াক “পাম ষ্টেৰিন’’ বোলা হয়। ইয়াত বেছিভাগেই সংপৃক্ত চৰ্বি থাকে। বাকী থকা তৰল অংশটোক “পাম অলেইন’’ বোলা হয়।&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Tong |first1=Shi‐Cheng |last2=Tang |first2=Teck‐Kim |last3=Lee |first3=Yee‐Ying |title=A Review on the Fundamentals of Palm Oil Fractionation: Processing Conditions and Seeding Agents |journal=European Journal of Lipid Science and Technology |date=December 2021 |volume=123 |issue=12 |doi=10.1002/ejlt.202100132|s2cid=240505689 }}&lt;/ref&gt; অশোধিত পাম তেলৰ দ্বাৰাও প্ৰক্ৰিয়াকৰণৰ ভিন্ন বিন্দুত ভগ্নাংশকৰণ কৰা সম্ভৱ।&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Deffense |first1=E. |title=Fractionation of palm oil |journal=Journal of the American Oil Chemists' Society |date=February 1985 |volume=62 |issue=2 |pages=376–385 |doi=10.1007/BF02541408 |s2cid=84577079 |url=https://www.researchgate.net/publication/225491696}}&lt;/ref&gt;

===ৰঙা পাম তেল===
[[File:Palm Oil 0.jpg|thumb|344x344px|ঘানাত প্লাষ্টিকৰ বটলত ৰাস্তাৰ কাষত বিক্ৰীৰ বাবে থোৱা আছে ৰেড পাম অইল। ]]
১৯৯০ চনৰ মাজভাগৰ পৰা তেল পামৰ ফলৰ পৰা সাধাৰণ উষ্ণতাত চেপি ৰঙা পাম তেল নিষ্কাশন কৰি ৰন্ধন তেল হিচাপে ব্যৱহাৰৰ বাবে বটলত ভৰোৱা হয়, তদুপৰি অন্যান্য ব্যৱহাৰ যেনে মেয়’নিজ আৰু উদ্ভিদজাত তেলতো ইয়াক মিহলি কৰা হয়।&lt;ref name=&quot;nag&quot; /&gt; পাম ফলৰ পৰা উৎপাদিত তেলক “ৰঙা পাম তেল’’ বা কেৱল “পাম তেল’’ বুলি কোৱা হয়। ইয়াত পামৰ অন্তৰ্বীজৰ তেলতকৈ যথেষ্ট কম, প্ৰায় ৫০% সংপৃক্ত চৰ্বি—৪০% অসংপৃক্ত চৰ্বি আৰু ১০% বহুঅসংপৃক্ত চৰ্বি থাকে। অপ্ৰক্ৰিয়াকৃত অৱস্থাত ৰঙা পাম তেলত প্ৰচুৰ পৰিমাণে কেৰ’টিন থকাৰ বাবে ইয়াৰ ৰং গভীৰ ৰঙা হয়। ৰঙা পাম তেলত ষ্টেৰল, ভিটামিন ই আৰু কেৰ’টিনয়’ড যেনে, আলফা-কেৰাটিন, বিটা-কেৰাটিন আৰু লাইকোপিন আদি থাকে।&lt;ref&gt;{{cite journal|last1=Oguntibeju|first1=O.O|last2=Esterhuyse|first2=A.J.|last3=Truter|first3=E.J.|date=2009|title=Red palm oil: nutritional, physiological and therapeutic roles in improving human wellbeing and quality of life|journal=British Journal of Biomedical Science|volume=66|issue=4|pages=216–22|doi=10.1080/09674845.2009.11730279|pmid=20095133|s2cid=12845370}}&lt;/ref&gt;
===বগা পাম তেল===
পাম তেলৰ প্ৰক্ৰিয়াকৰণ আৰু শোধনৰ ফলত বগা পাম তেল পোৱা যায়। শোধন কৰিলে পাম তেলৰ গভীৰ ৰঙা ৰং নোহোৱা হয়। খাদ্য উৎপাদনত ইয়াক ব্যাপকভাবে ব্যৱহাৰ কৰা হয় আৰু ইয়াক বাদামৰ মাখন আৰু চিপচকে ধৰি বিভিন্ন প্ৰক্ৰিয়াকৃত খাদ্যত পোৱা যায়। ইয়াক প্ৰায়ে পামৰ পৰা উৎপাদিত বুলি লেবেল লগোৱা হয় আৰু বিভিন্ন ধৰণৰ বেকড্ আৰু ফ্ৰাইড্ প্ৰডাক্টত হাইড্ৰজেনেটেড ফেটৰ সলনি ব্যৱহাৰ কৰা হয়। 
==ব্যৱহাৰ==
===খাদ্যত===
পাম তেলৰ অতি সংপৃক্ত বৈশিষ্ট্যই ইয়াক নাতিশীতোষ্ণ অঞ্চলৰ সাধাৰণ উষ্ণতাত (ৰুম টেম্পাৰেচাৰ) কঠিন কৰি তোলে, সেয়ে, পেষ্ট্ৰী তৈয়াৰ কৰা আৰু বেকড্ কৰা সামগ্ৰী উৎপাদনত ইয়াক মাখন বা হাইড্ৰজেনেটেড উদ্ভিদ তেলৰ সস্তীয়া বিকল্প হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰা হয়। পশ্চিম আফ্ৰিকাৰ খাদ্য যেনে “এগুচি চুপ’’ আৰু “ভেন্দিৰ চুপ’’ত পাম তেল ব্যৱহাৰ কৰা হয়।[28] হাইড্ৰজেনেটেড উদ্ভিদ তেলত ট্ৰেন্স ফেটৰ সৈতে জড়িত স্বাস্থ্যজনিত চিন্তাই খাদ্য উদ্যোগত পাম তেলৰ ব্যৱহাৰ বৃদ্ধিত অৰিহণা যোগাইছে।&lt;ref name=&quot;npr._Palm&quot;&gt;{{Cite web|date=25 July 2013|title=Palm Oil In The Food Supply: What You Should Know|url=https://www.npr.org/sections/thesalt/2013/07/25/205486197/palm-oil-in-the-food-supply-what-you-should-know?t=1543742568978|access-date=2 December 2018|work=NPR.org}}&lt;/ref&gt;
===পণ্য সামগ্ৰীত===
শৰীৰৰ যত্ন আৰু পৰিষ্কাৰকৰণৰ সামগ্ৰীত পাম তেল ব্যাপকভাৱে ব্যৱহাৰ কৰা হয় আৰু ই প্ৰায় প্ৰতিটো চাবোন, চেম্পু বা ডিটাৰজেণ্টতে থাকি ফেন সৃষ্টিকাৰী উপাদান হিচাপে কাম কৰে। চাবোন, চেম্পু, মেক-আপ সামগ্ৰী আৰু লোচনকে ধৰি ব্যক্তিগত যত্নৰ প্ৰায় ৭০% সামগ্ৰীত পাম অইলৰ পৰা আহৰণ কৰা নানা উপাদান থাকে। এই পাম তেলৰ উপাদানসমূহৰ ২০০ৰো অধিক ভিন্ন নাম আছে, কিন্তু ইয়াৰে মাত্ৰ ১০% নামতহে &quot;পাম&quot; শব্দটো অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে।&lt;ref&gt;{{Cite news|last=Tullis|first=Paul|date=19 February 2019|title=How the world got hooked on palm oil|work=The Guardian|url=https://www.theguardian.com/news/2019/feb/19/palm-oil-ingredient-biscuits-shampoo-environmental}}&lt;/ref&gt;
===জৈৱসাৰ আৰু জৈৱ-ইন্ধন===
পাম তেল মিথাইল এষ্টাৰ আৰু হাইড্ৰ’ডিঅক্সিজেনেটেড বায়’ডিজেল দুয়োটা উৎপাদন কৰিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হয়।&lt;ref name=&quot;Rojas&quot;&gt;{{cite news|last1=Rojas|first1=Mauricio|date=3 August 2007|title=Assessing the Engine Performance of Palm Oil Biodiesel|newspaper=Biodiesel Magazine|url=http://www.biodieselmagazine.com/articles/1755/assessing-the-engine-performance-of-palm-oil-biodiesel/|url-status=live|access-date=25 February 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130511051402/http://www.biodieselmagazine.com/articles/1755/assessing-the-engine-performance-of-palm-oil-biodiesel/|archive-date=11 May 2013}}&lt;/ref&gt; ট্ৰেন্সএষ্টেৰিফিকেশন নামৰ প্ৰক্ৰিয়াৰ জৰিয়তে পাম তেলৰ পৰা মিথাইল এষ্টাৰ সৃষ্টি কৰা হয়। পাম তেল বায়’ডিজেল প্ৰায়ে অন্য ইন্ধনৰ সৈতে মিহলাই পাম তেল বায়’ডিজেলৰ মিশ্ৰণ সৃষ্টি কৰা হয়।&lt;ref&gt;{{Cite journal|last1=Nahian|first1=Md. Rafsan|last2=Islam|first2=Md. Nurul|last3=Khan|first3=Shaheen|date=26 December 2016|title=Production of Biodiesel from Palm Oil and Performance Test with Diesel in CI Engine|url=https://www.researchgate.net/publication/312016794}}&lt;/ref&gt; পাম তেলৰ বায়’ডিজেলে বায়'ডিজেলৰ ইউৰোপীয় মানদণ্ড “EN 14214’’ পূৰণ কৰে।&lt;ref name=&quot;Rojas&quot; /&gt; হাইড্ৰ’ডিঅক্সিজেনেটেড বায়’ডিজেল চৰ্বিৰ প্ৰত্যক্ষ হাইড্ৰ’জেন’লাইছিছৰ দ্বাৰা এলক’ন আৰু প্ৰ’পেনলৈ উৎপন্ন কৰা হয়। বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ পাম অইল বায়’ডিজেল প্লেণ্টটো হৈছে ছিংগাপুৰৰ ফিনলেণ্ডৰ ৫৫ কোটি ইউৰোৰ দ্বাৰা পৰিচালিত ''নেষ্টে অইল বায়’ডিজেল প্লেণ্ট'', যিটো ২০১১ চনত বছৰি ৮ লাখ টন উৎপাদনৰ ক্ষমতাৰে মুকলি কৰা হৈছিল আৰু মালয়েছিয়া আৰু ইণ্ডোনেছিয়াৰ পৰা আমদানি কৰা পাম তেলৰ পৰা হাইড্ৰ’ডিঅক্সিজেনেটেড নেক্সবিটিএল বায়’ডিজেল উৎপাদন কৰে।&lt;ref name=&quot;Yahya&quot;&gt;{{cite news|last1=Yahya|first1=Yasmine|date=9 March 2011|title=World's Largest Biodiesel Plant Opens in Singapore|newspaper=The Jakarta Globe|url=http://www.thejakartaglobe.com/business/worlds-largest-biodiesel-plant-opens-in-singapore/427641|url-status=live|access-date=25 February 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20120626075012/http://www.thejakartaglobe.com/business/worlds-largest-biodiesel-plant-opens-in-singapore/427641|archive-date=26 June 2012}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite journal|date=July 2011|editor1-last=Tuck|editor1-first=Andrew|title=Neste Oil_|journal=Monocle|volume=05|issue=45|page=73|issn=1753-2434|quote=Petri Jokinen (right), managing director of Neste Oil Singapore [...] the €550m plant has an annual production capacity of 800,000 metric tons of NExBTL renewable diesel, which is distributed mainly in Europe [...] palm oil, is imported from neighbouring Malaysia and Indonesia}}&lt;/ref&gt;

ইউৰোপলৈ ৰপ্তানি কৰা উল্লেখযোগ্য পৰিমাণৰ পাম তেল বায়’ডিজেললৈ ৰূপান্তৰিত কৰা হয় (২০১৮ চনৰ আৰম্ভণিলৈকে ইণ্ডোনেছিয়া: ৪০%, মালয়েছিয়া ৩০%)।&lt;ref&gt;{{cite web|last=hermes|date=24 January 2018|title=European ban on palm oil in biofuels upsets Jakarta, KL|url=https://www.straitstimes.com/asia/se-asia/european-ban-on-palm-oil-in-biofuels-upsets-jakarta-kl|website=The Straits Times}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|last1=Wahyudi Soeriaatmadja|last2=Trinna Leong|date=24 January 2018|title=European ban on palm oil in biofuels upsets Jakarta, KL|work=[[The Straits Times]]|url=https://www.straitstimes.com/asia/se-asia/european-ban-on-palm-oil-in-biofuels-upsets-jakarta-kl|access-date=23 November 2018|quote=For Indonesia, 40% of its palm oil exports to Europe are converted into biofuels. Europe is Malaysia's second-largest export market for palm oil, with 30% of it used for biodiesel.}}&lt;/ref&gt; ২০১৪ চনলৈকে ইউৰোপৰ পাম তেল আমদানিৰ আধা অংশ বায়'ডিজেলৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল।&lt;ref&gt;{{cite news|last1=Melanie Hall|date=1 June 2016|title=New palm oil figures: Biodiesel use in EU fueling deforestation|work=Deutsche Welle|url=https://www.dw.com/en/new-palm-oil-figures-biodiesel-use-in-eu-fueling-deforestation/a-19298426|access-date=23 November 2018|quote=In 2014, nearly half of the palm oil used in Europe ended up in the gas tanks of cars and trucks, according to data compiled by the EU vegetable oil industry association Fediol}}&lt;/ref&gt; ২০১৮ চনত ইউৰোপৰ আধা পাম তেল বায়’ডিজেল হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল।&lt;ref&gt;{{cite news|last1=Robert-Jan Bartunek|last2=Alissa de Carbonnel|date=14 June 2018|title=EU to phase out palm oil from transport fuel by 2030|work=Reuters|url=https://www.reuters.com/article/us-eu-climatechange-palmoil/eu-to-phase-out-palm-oil-from-transport-fuel-by-2030-idUSKBN1JA21F|access-date=23 November 2018|quote=Half of the EU's 6 billion euros ($7 billion) worth of palm oil imports are used for biodiesel, according to data from Copenhagen Economics.}}&lt;/ref&gt; বায়'ডিজেল হিচাপে পাম তেল ব্যৱহাৰ কৰিলে অন্য জীৱাশ্ম ইন্ধন ব্যৱহাৰ কৰাতকৈ তিনিগুণ কাৰ্বন নিৰ্গমন হয়,&lt;ref&gt;{{cite news|last1=Hans Spross|date=22 June 2018|title=Does EU biofuel deal compromise the environment for trade with Southeast Asia?|work=Deutsche Welle|url=https://www.dw.com/en/does-eu-biofuel-deal-compromise-the-environment-for-trade-with-southeast-asia/a-44350293|access-date=23 November 2018|quote=According to a 2015 study carried out on behalf of the European Commission, the production and use of palm oil biodiesel causes three times the carbon emissions of fossil diesel.}}&lt;/ref&gt; আৰু উদাহৰণস্বৰূপে, “ইণ্ডোনেছিয়াৰ পাম তেলৰ পৰা নিৰ্মিত বায়’ডিজেলে বিশ্বব্যাপী কাৰ্বন সমস্যাক অধিক গুৰুতৰ কৰি তোলে, ভাল নহয়। ’’&lt;ref&gt;{{cite news|last1=Abrahm Lustgarten|date=20 November 2018|title=Supposed to Help Save the Planet. Instead It Unleashed a Catastrophe.|work=The New York Times|url=https://www.nytimes.com/2018/11/20/magazine/palm-oil-borneo-climate-catastrophe.html|access-date=14 December 2018|quote=six of the world's leading carbon-modeling schemes, including the E.P.A.'s, have concluded that biodiesel made from Indonesian palm oil makes the global carbon problem worse, not better}}&lt;/ref&gt;

ইণ্ডোনেছিয়াৰ পাম ভিত্তিক বায়’ডিজেল উৎপাদনৰ বাবে তেলপাম উৎপাদন বৃদ্ধিত হেঁচা পৰিছে। বৰ্তমান বায়’ডিজেল গেছ পাম্পত পাম তেল আৰু গতানুগতিক ডিজেলৰ অনুপাত ৩০:৭০ (বি৩০ নামেৰে জনাজাত) থাকে। ইণ্ডোনেছিয়া চৰকাৰে গতানুগতিক ডিজেল ব্যৱহাৰৰ পৰা আঁতৰি আহিবলৈ ১০০% পাম তেল বায়’ডিজেল (বা বি১০০) উৎপাদন কৰাৰ লক্ষ্য লৈছে। ইণ্ডোনেছিয়া চৰকাৰে অনুমান কৰিছে যে, ভৱিষ্যতে এই চাহিদাসমূহ পূৰণ কৰিবলৈ প্ৰায় ১.৫ কোটি হেক্টৰ মাটিত তেলপাম বাগিচা স্থাপন কৰিব লাগিব।&lt;ref&gt;{{cite web |last1=Jong |first1=Hans Nicholas |title=Top Indonesian Palm Oil Developments in 2020 |url=https://news.mongabay.com/2020/12/top-indonesia-palm-oil-news-story-2020/ |website=Mongabay |date=28 December 2020 |access-date=12 May 2021}}&lt;/ref&gt;

তেলপাম প্ৰক্ৰিয়াকৰণৰ সময়ত যি জৈৱিক আৱৰ্জনা যেনে, পাম বীজৰ খোলা আৰু পামৰ ফলৰ গোট আদিৰ পৰাও শক্তি উৎপাদন কৰিব পাৰি। এই পেলনীয়া পদাৰ্থক পেলেটলৈ ৰূপান্তৰিত কৰি জৈৱ ইন্ধন হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি।&lt;ref name=&quot;Choong&quot;&gt;{{cite news|last1=Choong|first1=Meng Yew|date=27 March 2012|title=Waste not the palm oil biomass|newspaper=The Star Online|url=http://thestar.com.my/lifestyle/story.asp?file=/2012/3/27/lifefocus/9991812&amp;sec=lifefocus|access-date=25 February 2013}}&lt;/ref&gt; 
তদুপৰি, খাদ্য ভাজিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা পাম তেলক বায়’ডিজেলৰ বাবে মিথাইল এষ্টাৰলৈ ৰূপান্তৰিত কৰিব পাৰি। ব্যৱহৃত ৰন্ধন তেল ৰাসায়নিকভাৱে পৰিশোধন কৰি পেট্ৰলিয়াম ডিজেলৰ দৰে বায়’ডিজেলৰ সৃষ্টি কৰা হয়।&lt;ref name=&quot;JOPR 2006&quot;&gt;{{Cite report|url=http://palmoilis.mpob.gov.my/publications/joprv18june-loh.pdf|title=Recovery and conversion of palm olein-derived used frying oil to methyl esters for biodiesel|author=Loh Soh Kheang|author2=Choo Yuen May|date=18 June 2006|author3=Cheng Sit Food|author4=Ma Ah Ngan|access-date=25 February 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20100704235655/http://palmoilis.mpob.gov.my/publications/joprv18june-loh.pdf|archive-date=4 July 2010|journal=Journal of Palm Oil Research|url-status=live|archivedate=4 July 2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100704235655/http://palmoilis.mpob.gov.my/publications/joprv18june-loh.pdf|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;

===ঘাঁ শুকনি হিচাপে===
পাম তেলত এণ্টিমাইক্ৰ’বিয়াল প্ৰভাৱ আছে বুলি থকা ধাৰণাৰ বাবে ঘাঁত প্ৰয়োগ কৰা হয় যদিও গৱেষণাই ইয়াৰ ফলপ্ৰসূতা নিশ্চিত কৰা নাই।&lt;ref&gt;
[http://www.kmitl.ac.th/ejkmitl/vol5no2/p502-505.pdf Antimicrobial effects of palm kernel oil and palm oil] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081002235927/http://www.kmitl.ac.th/ejkmitl/vol5no2/p502-505.pdf|date=2 October 2008}} Ekwenye, U.N and Ijeomah, ''King Mongkut's Institute of Technology Ladkrabang Science Journal'', Vol. 5, No. 2, Jan–Jun 2005&lt;/ref&gt;
==উৎপাদন==
২০১৮–২০১৯ চনত বিশ্বত পাম তেলৰ উৎপাদন আছিল ৭৩.৫ মিলিয়ন মেট্ৰিক টন (৮১.০ মিলিয়ন চৰ্ট টন)।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.statista.com/statistics/613471/palm-oil-production-volume-worldwide/|title=Global production volume palm oil 20222/23|website=Statista}}&lt;/ref&gt; ২০৫০ চনৰ ভিতৰত পাম তেলৰ বাৰ্ষিক উৎপাদন ২৪ কোটি মেট্ৰিক টন (২৬ কোটি চৰ্ট টন) হ’ব বুলি ধাৰণা কৰা হৈছে।&lt;ref&gt;{{cite news |last1=Tullis |first1=Paul |title=How the World Got Hooked on Palm Oil |url=https://www.theguardian.com/news/2019/feb/19/palm-oil-ingredient-biscuits-shampoo-environmental |work=The Guardian|date=19 February 2019 |access-date=12 May 2021}}&lt;/ref&gt; ২০২২ চনত ৰাছিয়াই ইউক্ৰেইন আক্ৰমণৰ ফলত উদ্ভৱ হোৱা খাদ্য সংকট আৰু জলবায়ু পৰিৱৰ্তনৰ ফলত হোৱা প্ৰতিকূল বতৰৰ বাবে বিশ্বৰ অন্যান্য অঞ্চলত শস্যৰ নাটনিৰ সময়ত ইণ্ডোনেছিয়া চৰকাৰে পাম তেল ৰপ্তানি নিষিদ্ধ কৰে।&lt;ref name=&quot;:4&quot;&gt;{{Cite news |last=Nangoy |first=Fransiska |date=2022-04-23 |title=Indonesia bans palm oil exports as global food inflation spikes |language=en |work=Reuters |url=https://www.reuters.com/world/asia-pacific/indonesia-ban-palm-oil-exports-shore-up-supply-soyoil-futures-surge-2022-04-22/ |access-date=2022-04-27}}&lt;/ref&gt; ইয়াৰ ফলত মালয়েচিয়াত ফচল হ্ৰাস পোৱাৰ ফলত বিশ্বত পাম তেলৰ মূল্য বহু পৰিমাণে বৃদ্ধি পায়, আনহাতে উপলব্ধতা হ্ৰাস পোৱাৰ ফলত বিশ্বৰ যোগান শৃংখলত সংকোচনৰ সৃষ্টি হয়।&lt;ref name=&quot;:4&quot; /&gt; ২০২২ চনৰ ২৩ মে’ত ইণ্ডোনেছিয়া চৰকাৰে পাম তেল যোগানৰ ভাৰসাম্য ৰক্ষাৰ আশাত পুনৰ ব্যৱসায় আৰম্ভ কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite news |date=2022-05-19 |title=Indonesia Lifts Palm Oil Export Ban in Relief to Global Market |language=en |work=Bloomberg.com |url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2022-05-19/indonesia-lifts-palm-oil-export-ban-in-relief-to-global-market |access-date=2022-05-20}}&lt;/ref&gt;

===ইণ্ডোনেছিয়া===
[[File:Oil palm plantation in Cigudeg-03.jpg|thumb|250px|ইণ্ডোনেছিয়াৰ এখন পাম তেল গছৰ বাগিচা]] 
ইণ্ডোনেছিয়া বিশ্বৰ সৰ্বাধিক পাম তেল উৎপাদনকাৰী দেশ। ২০০৬ চনত ই মালয়েছিয়াক অতিক্ৰম কৰি ২০.৯ মিলিয়ন মেট্ৰিক টনতকৈ অধিক (২৩.০ মিলিয়ন চৰ্ট টন) উৎপাদন কৰে,&lt;ref name=&quot;sciam201212&quot;&gt;{{Citation |title=The Other Oil Problem|date=December 2012|periodical=[[Scientific American]]|volume=307|issue=6|page=10|doi=10.1038/scientificamerican1212-10|quote=...such as Indonesia, the world's largest producer of palm oil.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[http://www.pecad.fas.usda.gov/highlights/2007/12/Indonesia_palmoil/ Indonesia: Palm Oil Production Prospects Continue to Grow] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090510154018/http://www.pecad.fas.usda.gov/highlights/2007/12/Indonesia%5Fpalmoil/|date=10 May 2009}} 31 December 2007, USDA-FAS, Office of Global Analysis&lt;/ref&gt; এই সংখ্যা তেতিয়াৰ পৰা ২০১৬ চনলৈ ৩৪.৫ মিলিয়ন মেট্ৰিক টন (৩৮.০ মিলিয়ন চৰ্ট টন)তকৈ অধিক বৃদ্ধি পাইছে।&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Maulidiyah |last2=Nurdin |first2=Muhammad |last3=Fatma |first3=Fetty |last4=Natsir |first4=Muh. |last5=Wibowo |first5=Dwiprayogo |date=2017-06-01 |title=Characterization of methyl ester compound of biodiesel from industrial liquid waste of crude palm oil processing |journal=Analytical Chemistry Research |language=en |volume=12 |pages=1–9 |doi=10.1016/j.ancr.2017.01.002 |issn=2214-1812|doi-access=free }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Azhar |first1=Badrul |last2=Saadun |first2=Norzanalia |last3=Puan |first3=Chong Leong |last4=Kamarudin |first4=Norizah |last5=Aziz |first5=Najjib |last6=Nurhidayu |first6=Siti |last7=Fischer |first7=Joern |date=2015-01-01 |title=Promoting landscape heterogeneity to improve the biodiversity benefits of certified palm oil production: Evidence from Peninsular Malaysia |journal=Global Ecology and Conservation |language=en |volume=3 |pages=553–561 |doi=10.1016/j.gecco.2015.02.009 |issn=2351-9894|doi-access=free }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Siregar |first1=Kiman |last2=Tambunan |first2=Armansyah H. |last3=Irwanto |first3=Abdul K. |last4=Wirawan |first4=Soni S. |last5=Araki |first5=Tetsuya |date=2015-01-01 |title=A Comparison of Life Cycle Assessment on Oil Palm (Elaeis guineensis Jacq.) and Physic Nut (Jatropha curcas Linn.) as Feedstock for Biodiesel Production in Indonesia |journal=Energy Procedia |series=Conference and Exhibition Indonesia - New and Renewable Energy and Energy Conservation (The 3rd Indo EBTKE-ConEx 2014) |language=en |volume=65 |pages=170–179 |doi=10.1016/j.egypro.2015.01.054 |s2cid=110832809 |issn=1876-6102|doi-access=free }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Hidayat |first1=Arif |last2=Rochmadi |last3=Wijaya |first3=Karna |last4=Nurdiawati |first4=Annisa |last5=Kurniawan |first5=Winarto |last6=Hinode |first6=Hirofumi |last7=Yoshikawa |first7=Kunio |last8=Budiman |first8=Arief |date=2015-08-01 |title=Esterification of Palm Fatty Acid Distillate with High Amount of Free Fatty Acids Using Coconut Shell Char Based Catalyst |journal=Energy Procedia |series=Clean, Efficient and Affordable Energy for a Sustainable Future: The 7th International Conference on Applied Energy (ICAE2015) |language=en |volume=75 |pages=969–974 |doi=10.1016/j.egypro.2015.07.301 |issn=1876-6102|doi-access=free }}&lt;/ref&gt; ইণ্ডোনেছিয়াই ২০৩০ চনৰ শেষৰ ফালে উৎপাদন দুগুণ হোৱাৰ আশা কৰিছে।&lt;ref name=&quot;Gilbert&quot; /&gt; ২০১৯ চনলৈকে এই সংখ্যা ৫১.৮ মিলিয়ন মেট্ৰিক টন (৫৭.১ মিলিয়ন চৰ্ট টন) আছিল।&lt;ref&gt;{{cite news|date=4 February 2020|title=Produksi Sawit 2019 Capai 51,8 Juta Ton|language=id|work=Republika|url=https://republika.co.id/berita/q54sje370/produksi-sawit-2019-capai-518-juta-ton|access-date=25 December 2020}}&lt;/ref&gt; ২০১০ চনৰ শেষৰ ফালে ৬০% উৎপাদিত পাম তেল অশোধিত ৰূপত ৰপ্তানি কৰা হৈছিল।&lt;ref&gt;{{cite news|date=24 May 2011|title=P&amp;G may build oleochemical plant to secure future supply|work=The Jakarta Post|url=http://www.thejakartapost.com/news/2011/05/24/pg-may-build-oleochemical-plant-secure-future-supply.html|url-status=live|access-date=15 June 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120725093859/http://www.thejakartapost.com/news/2011/05/24/pg-may-build-oleochemical-plant-secure-future-supply.html|archive-date=25 July 2012}}&lt;/ref&gt; এফ এ অ’ৰ তথ্য অনুসৰি ১৯৯৪ চনৰ পৰা ২০০৪ চনৰ ভিতৰত উৎপাদন ৪০০%তকৈ অধিক বৃদ্ধি পাই ৮৭ লাখ মেট্ৰিক টনতকৈ অধিক (৯৬ লাখ চৰ্ট টন) হৈছে। 
===মালয়েছিয়া===
[[File:District-Kunak Sabah IOI-Baturong-Palm-Oil-Mill-03.jpg|thumb|250px|মালয়েছিয়াৰ এখন পাম তেল বাগিচাত এটা পাম মিল]] 
[[File:Malayasia iko 2002169.jpg|thumb|350px|পাম তেল বাগিচাৰ বাবে মালয়েছিয়াত নিৰ্বনানীকৰণ হোৱা দৃশ্য উপগ্ৰহ চিত্ৰ]] 
মালয়েছিয়া হৈছে বিশ্বৰ দ্বিতীয় বৃহত্তম পাম তেল উৎপাদনকাৰী দেশ। ১৯৯২ চনত বনাঞ্চল ধ্বংসৰ ভয়াৱহতাৰ প্ৰতি সঁহাৰি জনাই মালয়েছিয়া চৰকাৰে দেশৰ কমেও আধা ভূমি সম্পদ সেউজ ভূমি হিচাপে ধৰি ৰাখি পাম তেল বাগিচাৰ সম্প্ৰসাৰণ সীমিত কৰাৰ প্ৰতিশ্ৰুতি দিছিল। .&lt;ref name=&quot;Morales&quot;&gt;{{cite news|last1=Morales|first1=Alex|date=18 November 2010|title=Malaysia Has Little Room for Expanding Palm-Oil Production, Minister Says|newspaper=Bloomberg|url=https://www.bloomberg.com/news/2010-11-18/malaysia-has-little-room-for-palm-oil-expansion-plantation-minister-says.html|url-status=live|access-date=1 March 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20120912033525/http://www.bloomberg.com/news/2010-11-18/malaysia-has-little-room-for-palm-oil-expansion-plantation-minister-says.html|archive-date=12 September 2012}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Scott-Thomas2&quot;&gt;{{cite news|last1=Scott-Thomas|first1=Caroline|date=17 September 2012|title=French firms urged to back away from 'no palm oil' label claims|newspaper=Foodnavigator|url=http://www.foodnavigator.com/Financial-Industry/French-firms-urged-to-back-away-from-no-palm-oil-label-claims|url-status=live|access-date=7 March 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130312115810/http://www.foodnavigator.com/Financial-Industry/French-firms-urged-to-back-away-from-no-palm-oil-label-claims|archive-date=12 March 2013}}&lt;/ref&gt;

২০১২ চনত দেশখনে&lt;ref name=&quot;Pakiam&quot;&gt;{{cite news|last1=Pakiam|first1=Ranjeetha|date=3 January 2013|title=Palm Oil Advances as Malaysia's Export Tax May Boost Shipments|newspaper=Bloomberg|url=https://www.bloomberg.com/news/2013-01-04/palm-oil-advances-as-malaysia-s-export-tax-may-boost-shipments.html|url-status=live|access-date=29 January 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130105085751/http://www.bloomberg.com/news/2013-01-04/palm-oil-advances-as-malaysia-s-export-tax-may-boost-shipments.html|archive-date=5 January 2013}}&lt;/ref&gt; প্ৰায় ৫,০০০,০০০ হেক্টৰ (১৯,০০০ বৰ্গমাইল) মাটিত ১৮.৮ মিলিয়ন মেট্ৰিক টন (২০.৭ মিলিয়ন চৰ্ট টন) অশোধিত পাম তেল উৎপাদন কৰে।&lt;ref name=&quot;The Star January 2013&quot;&gt;{{cite news|date=15 January 2013|title=MPOB expects CPO production to increase to 19 million tonnes this year|newspaper=The Star Online|url=http://biz.thestar.com.my/news/story.asp?file=/2013/1/15/business/12576771&amp;sec=business|url-status=live|access-date=29 January 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130127140157/http://biz.thestar.com.my/news/story.asp?file=%2F2013%2F1%2F15%2Fbusiness%2F12576771&amp;sec=business|archive-date=27 January 2013|archivedate=27 January 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130127140157/http://biz.thestar.com.my/news/story.asp?file=%2F2013%2F1%2F15%2Fbusiness%2F12576771&amp;sec=business|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;USDA2012&quot;&gt;{{cite web|date=11 December 2012|title=Malaysia: Stagnating Palm Oil Yields Impede Growth|url=http://www.pecad.fas.usda.gov/highlights/2012/12/Malaysia/|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20130218012050/http://www.pecad.fas.usda.gov/highlights/2012/12/Malaysia/|archive-date=18 February 2013|access-date=29 January 2013|website=USDA Foreign Agricultural Service|archivedate=18 February 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130218012050/http://www.pecad.fas.usda.gov/highlights/2012/12/Malaysia/|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;যদিও ইণ্ডোনেছিয়াই বিশ্বৰ ভিতৰত অধিক পাম তেল উৎপাদন কৰে, মালয়েছিয়াই ২০১১ চনত ১ কোটি ৮০ লাখ মেট্ৰিক টন (২ কোটি চৰ্ট টন) পাম তেলৰ সামগ্ৰী ৰপ্তানি কৰি বিশ্বৰ সৰ্বাধিক পাম তেলৰ ৰপ্তানিকাৰক দেশ হৈছিল। ভাৰত, চীন, পাকিস্তান, ইউৰোপীয় সংঘ আৰু আমেৰিকাই... মালয়েছিয়াৰ পাম তেলৰ সামগ্ৰীৰ প্ৰাথমিক আমদানিকাৰক।&lt;ref name=&quot;AOCS&quot;&gt;{{cite web|last1=May|first1=Choo Yuen|date=September 2012|title=Malaysia: economic transformation advances oil palm industry|url=http://www.aocs.org/Membership/FreeCover.cfm?itemnumber=18340|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20121113145720/http://www.aocs.org/Membership/FreeCover.cfm?itemnumber=18340|archive-date=13 November 2012|access-date=29 January 2013|website=American Oil Chemists' Society|archivedate=13 November 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20121113145720/http://www.aocs.org/Membership/FreeCover.cfm?itemnumber=18340|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt; ২০১৬ চনত আমেৰিকাত ট্ৰাম্পৰ নিৰ্বাচনী জয়ৰ পিছত চাৰি বছৰৰ ভিতৰত পাম তেলৰ দাম সৰ্বাধিক হৈছিল।&lt;ref&gt;{{cite news|title=Palm oil hits 4-year high after Trump victory |url=https://www.ft.com/content/69de3106-a7ff-11e6-8898-79a99e2a4de6 |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221210/https://www.ft.com/content/69de3106-a7ff-11e6-8898-79a99e2a4de6 |archive-date=10 December 2022|access-date=29 November 2019|website=Financial Times|date=11 November 2016|last1=Terazono|first1=Emiko|url-access=subscription}}&lt;/ref&gt;

===নাইজেৰিয়া===
২০১৮ চনলৈকে নাইজেৰিয়া বিশ্বৰ পাম তেলৰ তৃতীয় বৃহত্তম উৎপাদনকাৰী দেশ আছিল। প্ৰায় ২৩ লাখ হেক্টৰ (৫৭ লাখ একৰ) মাটিত খেতি আছে। ১৯৩৪ চনলৈকে নাইজেৰিয়া আছিল বিশ্বৰ সৰ্বাধিক উৎপাদনকাৰী দেশ। ক্ষুদ্ৰ আৰু বৃহৎ উৎপাদক উভয়েই এই উদ্যোগত অংশগ্ৰহণ কৰিছিল। .&lt;ref&gt;{{cite web|last=Ayodele|first=Thompson|date=August 2010|title=African Case Study: Palm Oil and Economic Development in Nigeria and Ghana; Recommendations for the World Bank's 2010 Palm Oil Strategy|url=http://www.ippanigeria.org/worldbankreportpalmoil%5B1%5D.pdf|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20120422142906/http://www.ippanigeria.org/worldbankreportpalmoil%5B1%5D.pdf|archive-date=22 April 2012|access-date=8 December 2011|website=Initiative For Public Policy Analysis|archivedate=22 April 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120422142906/http://www.ippanigeria.org/worldbankreportpalmoil%5B1%5D.pdf|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|last=Ayodele|first=Thompson|date=15 October 2010|title=The World Bank's Palm Oil Mistake|newspaper=[[The New York Times]]|url=https://www.nytimes.com/2010/10/16/opinion/16ayodele.html?_r=1&amp;src=sch&amp;pagewanted=all|url-status=live|access-date=8 December 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20180119150947/http://www.nytimes.com/2010/10/16/opinion/16ayodele.html?_r=1&amp;src=sch&amp;pagewanted=all|archive-date=19 January 2018}}&lt;/ref&gt;

===থাইলেণ্ড===
কেঁচা পাম তেল উৎপাদনকাৰী দেশৰ ভিতৰত বিশ্বৰ তৃতীয় বৃহত্তম দেশ থাইলেণ্ডে প্ৰতি বছৰে প্ৰায় ২০ লাখ মেট্ৰিক টন অৰ্থাৎ বিশ্বৰ উৎপাদনৰ ১.২% উৎপাদন কৰে। থাইলেণ্ডৰ প্ৰায় সকলো উৎপাদন স্থানীয়ভাৱে ব্যৱহাৰ কৰা হয়। দেশৰ প্ৰায় ৮৫% পাম বাগিচা আৰু নিষ্কাশন মিল দক্ষিণ থাইলেণ্ডত আছে। ২০১৬ চনৰ বছৰৰ শেষত ৪.৭ৰ পৰা ৫.৮ মিলিয়ন ক’লা সৰিয়হ (৭৫০,০০০ৰ পৰা ৯৩০,০০০ হেক্টৰ; ১,৯০০,০০০ৰ পৰা ২,৩০০,০০০ একৰ) তৈল পামত ৰোপণ কৰা হৈছিল, য’ত ৩ লাখ কৃষক নিয়োজিত হৈছিল, বেছিভাগেই ৩.২ হেক্টৰ; ৭.৯ একৰ জোখৰ সৰু মাটিত। আঞ্চলিক হিচাপত ''এছিয়ানে''(Association of Southeast Asian Nations) ৫২.৫ মিলিয়ন মেট্ৰিক টন পাম তেল উৎপাদন কৰে, যিটো বিশ্বৰ মুঠ উৎপাদনৰ প্ৰায় ৮৫% আৰু বিশ্বৰ ৰপ্তানিৰ ৯০%তকৈ অধিক। বিশ্বৰ ৰপ্তানিৰ ৫২% ইণ্ডোনেছিয়াৰ। মালয়েছিয়াৰ ৰপ্তানি মুঠ ৩৮%। পাম অইলৰ সৰ্বাধিক উপভোক্তাৰ দেশ ভাৰত, ইউৰোপীয় সংঘ আৰু চীন- এই তিনিওখনেই বিশ্বৰ ৰপ্তানিৰ প্ৰায় ৫০% খৰচ কৰে। থাইলেণ্ডৰ অভ্যন্তৰীণ বাণিজ্য বিভাগে সাধাৰণতে কেঁচা পাম তেল আৰু শোধিত পাম তেলৰ মূল্য নিৰ্ধাৰণ কৰে। মালয়েছিয়া আৰু ইণ্ডোনেছিয়াৰ তুলনাত থাইলেণ্ডৰ কৃষকৰ উৎপাদন তুলনামূলকভাৱে কম। থাইলেণ্ডৰ পাম তেলৰ শস্যত ৪–১৭% তেল পোৱা যায়, যিটো প্ৰতিযোগী দেশত প্ৰায় ২০% তেল পোৱা যায়। ইয়াৰ উপৰিও ইণ্ডোনেছিয়া আৰু মালয়েছিয়াৰ তেলপাম বাগিচাসমূহৰ আকাৰ থাইলেণ্ডৰ বাগিচাতকৈ ১০ গুণ বেছি।&lt;ref name=&quot;BP-20180128&quot;&gt;{{cite news|last1=Arunmas|first1=Phusadee|last2=Wipatayotin|first2=Apinya|date=28 January 2018|title=EU move fuelling unease among palm oil producers|work=Bangkok Post|format=Spectrum|url=https://www.bangkokpost.com/business/news/1403374/eu-move-fuelling-unease-among-palm-oil-producers|access-date=29 January 2018}}&lt;/ref&gt;

===বেনিন===
পাম গছ পশ্চিম আফ্ৰিকাৰ জলাশয়ৰ স্থানীয় উদ্ভিদ আৰু দক্ষিণ বেনিনত ইয়াৰ বহুতো বাগিচা আছে। বেনিনৰ ‘কৃষি পুনৰুজ্জীৱন কাৰ্যসূচী’য়ে বহু হাজাৰ হেক্টৰ মাটিক ৰপ্তানিৰ বাবে নতুন তেলপাম বাগিচাৰ বাবে উপযোগী বুলি চিনাক্ত কৰিছে। অৰ্থনৈতিক লাভ থকা সত্ত্বেও “নেচাৰ ট্ৰপিকেল’’ৰ দৰে বেচৰকাৰী সংস্থাসমূহে (এন জি অ’) দাবী কৰে যে, বৰ্তমানৰ কিছুমান প্ৰধান কৃষি স্থানত জৈৱ ইন্ধনে ঘৰুৱা খাদ্য উৎপাদনৰ সৈতে প্ৰতিযোগিতাত অৱতীৰ্ণ হ’ব। আন কিছুমান অঞ্চলত পিট ভূমি আছে, যাৰ নিষ্কাশনে পৰিৱেশৰ ওপৰত ক্ষতিকাৰক প্ৰভাৱ পেলাব। তেওঁলোকে এই অঞ্চলত জিনীয়ভাৱে পৰিৱৰ্তিত উদ্ভিদ প্ৰৱৰ্তনৰ চেষ্টা কৰিব, যাৰ ফলত অৱশ্যে তেওঁলোকে অ-জিএম শস্যৰ বাবে বৰ্তমানৰ প্ৰিমিয়াম বিপন্ন হ’ব বুলিও চিন্তিত।&lt;ref name=&quot;wrm&quot;&gt;{{cite web|last=Pazos|first=Flavio|date=3 August 2007|title=Benin: Large scale oil palm plantations for agrofuel|url=http://www.wrm.org.uy/oldsite/bulletin/120/Benin.html|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20140808035000/http://www.wrm.org.uy/oldsite/bulletin/120/Benin.html|archive-date=8 August 2014|website=World Rainforest Movement|access-date=20 December 2023|archivedate=8 August 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140808035000/http://www.wrm.org.uy/oldsite/bulletin/120/Benin.html|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite book|author=African Biodiversity Network|url=https://books.google.com/books?id=as4sAQAAMAAJ|title=Agrofuels in Africa: the impacts on land, food and forests: case studies from Benin, Tanzania, Uganda and Zambia|publisher=African Biodiversity Network|others=translated by|year=2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20160418054802/https://books.google.com/books?id=as4sAQAAMAAJ|archive-date=18 April 2016|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

নেচনেল জিঅ’গ্ৰাফিকৰ শেহতীয়া প্ৰবন্ধ অনুসৰি বেনিনৰ বেছিভাগ পাম তেল এতিয়াও মহিলাসকলে ঘৰুৱা ব্যৱহাৰৰ বাবে উৎপাদন কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Hillary Rosner|title=Palm oil is unavoidable. Can it be sustainable?|url=https://www.nationalgeographic.com/magazine/2018/12/palm-oil-products-borneo-africa-environment-impact/|archive-url=https://web.archive.org/web/20181210132728/https://www.nationalgeographic.com/magazine/2018/12/palm-oil-products-borneo-africa-environment-impact/|url-status=dead|archive-date=10 December 2018|website=National Geographic|date=4 December 2018}}&lt;/ref&gt; FAO এ অতিৰিক্তভাৱে কয় যে, বেনিনৰ কৃষকসকলে কৃষি পৰিৱেশ বিজ্ঞান চৰ্চা কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite web|last=FAO|title=West African women defend traditional palm oil|url=http://www.fao.org/family-farming/detail/en/c/417205/|website=Food and Agricultural Organization}}&lt;/ref&gt; সৰু সৰু বাগিচাৰ পৰা পাম ফল চপোৱা হয় আৰু পাম তেল বেছিকৈ স্থানীয় খাদ্যৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হয়। 

===কলম্বিয়া===
২০১৮ চনত কলম্বিয়াত মুঠ পাম তেল উৎপাদন, ১৬ লাখ মেট্ৰিক টন, যি ৰাষ্ট্ৰীয় কৃষি ’জিডিপি’ৰ প্ৰায় ৮% প্ৰতিনিধিত্ব কৰে আৰু মূলতঃ ক্ষুদ্ৰ কৃষকসকলক(কলম্বিয়াৰ পাম তেল খণ্ডৰ ৬৫%) লাভৱান কৰে। &lt;ref&gt;{{Cite web |author1=Inga Hilbert |author2=María Goretti Esquivel |author3=Joel Brounen |date=2019 |title=Barometer on sustainable production and trade of palm oil in Colombia |url=https://www.solidaridadnetwork.org/wp-content/uploads/migrated-files/publications/BarometerSustainableColombianPalmOil%202019.pdf |access-date=20 May 2022 |publisher=Solidaridad}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |date=2020 |title=Palm oil |url=https://comerciosostenible.org/en/ |access-date=2 October 2020 |publisher=Sustainable Trade Platform - Colombia |archive-date=30 October 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201030021647/https://comerciosostenible.org/en |url-status=dead |archivedate=30 October 2020 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20201030021647/https://comerciosostenible.org/en |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt; পৰিৱেশ, বিজ্ঞান আৰু নীতিৰ এক অধ্যয়ন অনুসৰি কলম্বিয়াই বনাঞ্চল ধ্বংস নকৰাকৈ বহনক্ষম পাম তেল উৎপাদন কৰাৰ সম্ভাৱনা আছে।&lt;ref&gt;{{Cite journal |author1=Carmenza Castiblanco |author2=Andrés Etter |author3=T. Mitchell Aide |date=2013 |title=Oil palm plantations in Colombia: a model of future expansion |url=https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S146290111300004X |journal=Environmental Science and Policy |volume=27 |pages=172–183 |doi=10.1016/j.envsci.2013.01.003}}&lt;/ref&gt; তদুপৰি, পাম তেল আৰু অন্যান্য শস্যই কোকা আদিৰ দৰে অবৈধ শস্যৰ বাবে এক উৎপাদনশীল বিকল্প হিচাপে পৰিগণিত হ’ব পাৰে।&lt;ref&gt;{{Cite web |author1=David Calderón |author2=Carlos Alberto Pérez |date=1 January 2019 |title=Smallholder oil palm producers contributing to peace and sustainability in Colombia |url=https://www.solidaridadnetwork.org/solidaridad-stories/smallholder-oil-palm-producers-contributing-to-peace-and-sustainability-in |access-date=2 October 2020 |publisher=ETFRN, Tropenbos International}}&lt;/ref&gt;

===কেমেৰুণ===
কেমেৰুণত আমেৰিকাৰ “হেৰাক্লেছ ফাৰ্মছ’’ৰ দ্বাৰা আৰম্ভ কৰা এটা উৎপাদন প্ৰকল্প চলি আছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Rosenthal|first=Elisabeth|date=2012-09-05|title=Report Assails Palm Oil Project in Cameroon|url=https://archive.nytimes.com/green.blogs.nytimes.com/2012/09/05/report-assails-palm-oil-project-in-cameroon/|access-date=2023-02-08|website=Green Blog|language=en}}&lt;/ref&gt; কিন্তু কেমেৰুণৰ নাগৰিক সমাজৰ সংগঠনৰ হেঁচাত এই প্ৰকল্পটো বন্ধ কৰি দিয়া হয়। প্ৰকল্পটো বন্ধ হোৱাৰ আগতে বহনক্ষম পাম তেল উদ্যোগৰ আলোচনাৰ আৰম্ভণিতে হেৰাক্লেছে “ঘূৰণীয়া মেজ মেল’’ ত্যাগ কৰে।&lt;ref&gt;{{cite web|date=21 June 2013|title=Cameroon changes mind on Herakles palm oil project|url=http://wwf.panda.org/?209145/Cameroon-changes-mind-on-Herakles-palm-oil-project|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20131213041929/http://wwf.panda.org/?209145%2FCameroon-changes-mind-on-Herakles-palm-oil-project|archive-date=13 December 2013|access-date=23 May 2016|website=World Wildlife Fund}}&lt;/ref&gt; গাঁওবাসীৰ বিৰোধিতা আৰু জৈৱ বৈচিত্ৰ্যৰ বাবে স্পৰ্শকাতৰ অঞ্চলত প্ৰকল্পটো স্থাপন কৰাৰ বাবে এই প্ৰকল্পটো বিতৰ্কিত হৈ পৰিছে। 

===ইকুৱেডৰ===
ইকুৱেডৰৰ লক্ষ্য হৈছে পাম তেল উৎপাদকসকলক বহনক্ষম পদ্ধতিৰ মাজলৈ লৈ যোৱা আৰু সেউজ উদ্যোগ বিকাশৰ পদক্ষেপত “আৰ এছ পি অ’’ প্ৰমাণপত্ৰ লাভ কৰাত সহায় কৰা।&lt;ref&gt;{{Cite web |date=4 May 2018 |title=Ecuador to invest $1.2bn in palm oil sustainability &amp; innovation: 'There is a tremendous opportunity here' |url=https://www.foodnavigator.com/Article/2018/05/04/Ecuador-to-invest-1.2bn-in-palm-oil-sustainability-innovation-There-is-a-tremendous-opportunity-here |website=Food Navigator |access-date=20 December 2023 |archivedate=2 October 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20231002212853/https://www.foodnavigator.com/Article/2018/05/04/Ecuador-to-invest-1.2bn-in-palm-oil-sustainability-innovation-There-is-a-tremendous-opportunity-here |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;

===ঘানা===
ঘানাত পাম বীজৰ বহুত প্ৰজাতি আছে, যিবোৰ অঞ্চলটোৰ কৃষিৰ ক্ষেত্ৰত গুৰুত্বপূৰ্ণ অৰিহণা যোগাব পাৰে। যদিও ঘানাত স্থানীয় পাম বীজৰ পৰা আৰম্ভ কৰি স্থানীয়ভাৱে নান প্ৰজাতিৰ একাধিক পামৰ প্ৰজাতি আছে, তথাপি ইয়াক লৈ কেৱল স্থানীয়ভাৱে আৰু চুবুৰীয়া দেশলৈহে বাণিজ্য কৰা হৈছিল। বৃহৎ বিনিয়োগ পুঁজিসমূহে বাগিচা ক্ৰয় কৰাৰ লগে লগে এতিয়া উৎপাদন সম্প্ৰসাৰিত হৈছে, কাৰণ ঘানাক পাম তেলৰ বৃদ্ধিৰ এক প্ৰধান অঞ্চল হিচাপে গণ্য কৰা হৈছে। 

===কেনিয়া===
কেনিয়াৰ ঘৰুৱা খাদ্য তেলৰ উৎপাদনে বাৰ্ষিক চাহিদাৰ প্ৰায় এক তৃতীয়াংশ পূৰণ কৰে, যিটো ৩ লাখ ৮০ হাজাৰ মেট্ৰিক টন (৪২০,০০০ চৰ্ট টন) বুলি অনুমান কৰা হৈছে। বাকীখিনি বছৰি প্ৰায় ১৪ কোটি মাৰ্কিন ডলাৰ ব্যয় কৰি আমদানি কৰা হয়, যাৰ ফলত খাদ্য তেল, পেট্ৰলিয়ামৰ পিছতে দেশৰ দ্বিতীয় গুৰুত্বপূৰ্ণ আমদানি হিচাপে পৰিগণিত হৈছে। ১৯৯৩ চনৰ পৰা পশ্চিম কেনিয়াত ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ খাদ্য আৰু কৃষি সংস্থাই ঠাণ্ডা সহনশীল, উচ্চ উৎপাদনক্ষম তেলপামৰ নতুন বৰ্ণসংকৰ জাতৰ প্ৰচাৰ কৰিছে। দেশৰ খাদ্য তেলৰ ঘাটি দূৰ কৰাৰ লগতে এটা গুৰুত্বপূৰ্ণ অৰ্থকৰী শস্যৰ যোগান ধৰাৰ লগতে ইয়াক অঞ্চলটোত পৰিৱেশৰ বাবে উপকাৰী বুলি দাবী কৰা হয়, কাৰণ ই খাদ্য শস্য বা থলুৱা গছ-গছনিৰ বিৰুদ্ধে প্ৰতিযোগিতা নকৰে আৰু ই মাটিৰ বাবে স্থিতিশীলতা প্ৰদান কৰে।&lt;ref name=&quot;fao&quot;&gt;{{cite web|date=24 November 2003|title=Hybrid oil palms bear fruit in western Kenya|url=http://www.fao.org/english/newsroom/field/2003/1103_oilpalm.htm|first=Teresa|last=Buerkle|url-status=unfit|archive-url=https://web.archive.org/web/20150122113444/http://www.fao.org/english/newsroom/field/2003/1103_oilpalm.htm|archive-date=22 January 2015|website=UN FAO|access-date=20 December 2023|archivedate=7 October 2018|archiveurl=https://web.archive.org/web/20181007174829/http://www.fao.org/english/newsroom/field/2003/1103_oilpalm.htm|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;

===ম্যানমাৰ===
১৯২০ চনত ব্ৰিটিছসকলে বাৰ্মা(বৰ্তমান ম্যানমাৰ)ত পাম তেল প্ৰৱৰ্তন কৰে।&lt;ref name=&quot;:5&quot;&gt;{{Cite journal |last1=Nomura |first1=Keiko |last2=Mitchard |first2=Edward T. A. |last3=Patenaude |first3=Genevieve |last4=Bastide |first4=Joan |last5=Oswald |first5=Patrick |last6=Nwe |first6=Thazin |date=2019-08-15 |title=Oil palm concessions in southern Myanmar consist mostly of unconverted forest |journal=Scientific Reports |language=en |volume=9 |issue=1 |pages=11931 |doi=10.1038/s41598-019-48443-3 |pmid=31417153 |pmc=6695397 |bibcode=2019NatSR...911931N |issn=2045-2322}}&lt;/ref&gt; ১৯৭০ চনৰ পৰা আৰম্ভ কৰি টানিন্থাৰী অঞ্চল আৰু মন, কায়িন আৰু ৰাখাইন ৰাজ্যত সৰু পৰিসৰৰ পাম তেলৰ বাগিচা গঢ়ি তোলা হয়।&lt;ref name=&quot;:5&quot; /&gt; ১৯৯৯ চনত শাসকীয় সামৰিক জুণ্টা, ৰাজ্যিক শান্তি আৰু উন্নয়ন পৰিষদে এনে বাগিচাসমূহৰ বৃহৎ পৰিসৰৰ উন্নয়নৰ কাম আৰম্ভ কৰে, বিশেষকৈ ম্যানমাৰৰ একেবাৰে দক্ষিণ অঞ্চল, টানিন্থাৰীত।&lt;ref name=&quot;:5&quot; /&gt; ২০১৯ চনলৈকে ৪৪টা কোম্পানীক ৪০১,৮১৪ হেক্টৰতকৈ অধিক পাম তেলৰ ৰেহাই দিয়া হৈছে।&lt;ref name=&quot;:5&quot; /&gt; ৬০% ৰেহাই বনাঞ্চল আৰু থলুৱা গছ-গছনিৰে গঠিত আৰু কিছুমান ৰেহাই ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ অন্তৰ্ভুক্ত, য’ত টানিন্থাৰী আৰু লেনিয়া ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানসমূহো আছে। এইবোৰে বনাঞ্চল ধ্বংস কৰা দেখা গৈছে আৰু ইণ্ডোচাইনিজ বাঘৰ দৰে স্থানীয় প্ৰজাতিৰ সংৰক্ষণৰ প্ৰচেষ্টাৰ প্ৰতি ই ভাবুকি কঢ়িয়াই আনিছে।&lt;ref name=&quot;:5&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2019-11-13 |title=Myanmar risks losing forests to oil palm, but there's time to pivot |url=https://news.mongabay.com/2019/11/myanmar-risks-losing-forests-to-oil-palm-but-theres-time-to-pivot/ |access-date=2023-03-02 |website=Mongabay Environmental News |language=en-US}}&lt;/ref&gt;

==সামাজিক আৰু পৰিৱেশিক প্ৰভাৱ==
ইণ্ডোনেছিয়া আৰু মালয়েছিয়াৰ কিছু অংশত এককভাবে পাম খেতি কৰিবলৈ কৃষিভূমিৰ বাবে কৰিবলৈ বনাঞ্চলসমূহ পৰিষ্কাৰ কৰা হৈছে।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.sustainablepalmoil.org/deforestation|title=Deforestation|website=www.sustainablepalmoil.org|access-date=15 June 2016|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20160817173748/http://www.sustainablepalmoil.org/deforestation/|archive-date=17 August 2016|archivedate=17 August 2016|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160817173748/http://www.sustainablepalmoil.org/deforestation/|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt; ইয়াৰ ফলত স্থানীয় পৰিৱেশ তন্ত্ৰত যথেষ্ট প্ৰভাৱ পৰিছে, যাৰ ফলত বনাঞ্চল ধ্বংস হোৱাৰ লগতে জৈৱ বৈচিত্ৰ্যৰ ক্ষতি হৈছে। উদাহৰণস্বৰূপে, এই প্ৰক্ৰিয়াসমূহৰ ফলত ওৰাংওটাঙৰ তিনিটা জীৱিত প্ৰজাতিৰ প্ৰাকৃতিক বাসস্থানৰ যথেষ্ট ক্ষতি হৈছে। বিশেষকৈ সুমাট্ৰাৰ ওৰাংওটাঙৰ এটা প্ৰজাতিক পাম খেতিৰ ফলত বাসস্থান হেৰুওৱাৰ বাবে ভয়ানকভাবে বিপন্ন প্ৰজাতিৰ বুলি তালিকাভুক্ত কৰা হৈছে।&lt;ref&gt;{{cite iucn |url=https://www.iucnredlist.org/species/121097935/123797627 |title=Pongo abelii |access-date=20 May 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=Gilbert&gt;{{cite journal |title=Palm-oil boom raises conservation concerns: Industry urged towards sustainable farming practices as rising demand drives deforestation |author=Natasha Gilbert |date=4 July 2012 |journal=Nature |volume=487 |issue=7405 |pages=14–15 |doi=10.1038/487014a |pmid=22763524 |doi-access=free }}&lt;/ref&gt;

===সামাজিক প্ৰভাৱ===
[[File:Palm forest.jpg|thumb|250px| ব্ৰুনেইত বনাঞ্চল(F) পাম গছ ৰোপণৰ বাবে নিৰ্মূল কৰা হৈছে। (G) এই পৰিৱৰ্তনবোৰ সকলো ব্যৱহাৰিক ক্ষেত্ৰতে দেখা গৈছে(H)। ]]
পৰিৱেশৰ চিন্তাৰ উপৰিও পাম তেল উৎপাদন কৰা অঞ্চলসমূহত পাম তেলৰ উন্নয়নে উল্লেখযোগ্য সামাজিক সংঘাতৰ সৃষ্টি কৰিছে। দ্ৰুতগতিত বৃদ্ধি পোৱা পাম তেলৰ উৎপাদন থকা অঞ্চলসমূহে খিলঞ্জীয়া লোকৰ ভূমিৰ অধিকাৰৰ যথেষ্ট উলংঘা, অবৈধ অনুপ্ৰৱেশকাৰী শ্ৰমিক আৰু শ্ৰমিক প্ৰথাৰ প্ৰবাহ, আৰু অন্যান্য আনুষংগিক মানৱ অধিকাৰ উলংঘাৰ সন্মুখীন হৈছে। পাম তেল উদ্যোগে শ্ৰমিক, খিলঞ্জীয়া আৰু পাম তেল উৎপাদনকাৰী সম্প্ৰদায়ৰ বাসিন্দাসকলৰ ওপৰত ইতিবাচক আৰু নেতিবাচক দুয়োটা প্ৰভাৱ পেলাইছে। পাম তেল উৎপাদনে নিয়োগৰ সুযোগ প্ৰদান কৰে, আৰু আন্তঃগাঁথনি, সমাজ সেৱাৰ উন্নতিৰ লগতে দৰিদ্ৰতা হ্ৰাস কৰা দেখা গৈছে।&lt;ref name=&quot;Budidarsono&quot;&gt;{{cite news|last1=Budidarsono|first1=Suseno|last2=Dewi|first2=Sonya|last3=Sofiyuddin|first3=Muhammad|last4=Rahmanulloh|first4=Arif|title=Socio-Economic Impact Assessment of Palm Oil Production|work=World Agroforestry Centre|url=http://www.worldagroforestry.org/downloads/publications/PDFs/TB12053.PDF|url-status=live|access-date=30 January 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20140111075416/http://www.worldagroforestry.org/downloads/publications/PDFs/TB12053.PDF|archive-date=11 January 2014}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Norwana&quot;&gt;{{cite web|last1=Norwana|first1=Awang Ali Bema Dayang|last2=Kunjappan|first2=Rejani|year=2011|title=The local impacts of oil palm expansion in Malaysia|url=http://www.cifor.org/publications/pdf_files/WPapers/WP-78Andriani.pdf|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20130622221930/http://www.cifor.org/publications/pdf_files/WPapers/WP-78Andriani.pdf|archive-date=22 June 2013|access-date=30 January 2013|work=cifor.org|publisher=Center for International Forestry Research}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Ismail&quot;&gt;{{cite news|last1=Ismail|first1=Saidi Isham|date=9 November 2012|title=Palm oil transforms economic landscape|newspaper=Business Times|url=http://www.btimes.com.my/Current_News/BTIMES/articles/VISPAM/Article/|url-status=dead|access-date=30 January 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20121112182523/http://www.btimes.com.my/Current_News/BTIMES/articles/VISPAM/Article/|archive-date=12 November 2012}}&lt;/ref&gt; কিন্তু কিছুমান ক্ষেত্ৰত পাম তেল গছৰ বাগিচাসমূহে সেই ভূমিত বাস কৰা খিলঞ্জীয়া লোকসকলৰ সৈতে পৰামৰ্শ বা ক্ষতিপূৰণ অবিহনে ভূমি অধিকাৰ কৰি বাগিচা স্থাপন কৰিছে; যাৰ ফলত সামাজিক সংঘাতৰ সৃষ্টি হৈছে।&lt;ref name=&quot;IDMC&quot;&gt;{{cite press release|title=Palm oil cultivation for biofuel blocks return of displaced people in Colombia|url=http://www.internal-displacement.org/8025708F004BE3B1/(httpInfoFiles)/B3EE02C81FE75923C125738A003536C9/$file/Colombia_press_release_nov07.pdf|publisher=Internal Displacement Monitoring Centre|date=5 November 2007|access-date=30 January 2013|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20071127055013/http://www.internal-displacement.org/8025708F004BE3B1/(httpInfoFiles)/B3EE02C81FE75923C125738A003536C9/$file/Colombia_press_release_nov07.pdf|archive-date=27 November 2007}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Colchester&quot;&gt;{{cite news|last1=Colchester|first1=Marcus|last2=Jalong|first2=Thomas|last3=Meng Chuo|first3=Wong|date=2 October 2012|title=Free, Prior and Informed Consent in the Palm Oil Sector – Sarawak: IOI-Pelita and the community of Long Teran Kanan|newspaper=Forest Peoples Program|url=http://www.forestpeoples.org/topics/palm-oil-rspo/publication/2012/free-prior-and-informed-consent-palm-oil-sector-sarawak-ioi-pe|url-status=live|access-date=30 January 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130514104723/http://www.forestpeoples.org/topics/palm-oil-rspo/publication/2012/free-prior-and-informed-consent-palm-oil-sector-sarawak-ioi-pe|archive-date=14 May 2013}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;FPP&quot;&gt;{{cite news|date=28 February 2008|title=&quot;Losing Ground&quot; – report on indigenous communities and oil palm development from LifeMosaic, Sawit Watch and Friends of the Earth|newspaper=Forest Peoples Programme|url=http://www.forestpeoples.org/topics/palm-oil-rspo/publication/2012/losing-ground-report-indigenous-communities-and-oil-palm-devel|url-status=live|access-date=30 January 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130514094449/http://www.forestpeoples.org/topics/palm-oil-rspo/publication/2012/losing-ground-report-indigenous-communities-and-oil-palm-devel|archive-date=14 May 2013}}&lt;/ref&gt; মালয়েছিয়াত অবৈধ প্ৰব্ৰজিত শ্ৰমিকৰ ব্যৱহাৰে পাম তেল উদ্যোগৰ ভিতৰত কৰ্ম সংস্কৃতিৰ প্ৰতিও উদ্বেগ সৃষ্টি কৰিছে। .&lt;ref name=&quot;BMS 2012&quot;&gt;{{Cite report|url=http://biomasssociety.org/en/2012/05/indonesian-migrant-workers-with-particular-reference-in-the-oil-palm-plantation-industries-in-sabah-malaysia%E3%80%80dr-riwanto-tirtrosudarmo/|title=Indonesian migrant workers: with particular reference in the oil palm plantation industries in Sabah, Malaysia|date=11 December 2010|publisher=Center for Southeast Asian Studies, Kyoto University|archive-url=https://web.archive.org/web/20140111071229/http://biomasssociety.org/en/2012/05/indonesian-migrant-workers-with-particular-reference-in-the-oil-palm-plantation-industries-in-sabah-malaysia%E3%80%80dr-riwanto-tirtrosudarmo/|archive-date=11 January 2014|work=Biomass Society|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;ABC 2014&quot;&gt;{{Cite news|date=9 January 2014|title=Malaysia Plans High-Tech Card for Foreign Workers|work=ABC News|url=https://abcnews.go.com/International/wireStory/malaysia-plans-high-tech-card-foreign-workers-21471479/|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20140113074248/https://abcnews.go.com/International/wireStory/malaysia-plans-high-tech-card-foreign-workers-21471479|archive-date=13 January 2014}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;BBC 2013&quot;&gt;{{Cite news|date=2 September 2013|title=Malaysia rounds up thousands of migrant workers|work=BBC News|url=https://www.bbc.co.uk/news/world-asia-23931833|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20130905100947/http://www.bbc.co.uk/news/world-asia-23931833|archive-date=5 September 2013}}&lt;/ref&gt;

কিছুমান সামাজিক পদক্ষেপে দৰিদ্ৰতা নিৰাময়ৰ কৌশলৰ অংশ হিচাপে পাম তেলৰ খেতি নিৰ্বাচন কৰে। উদাহৰণস্বৰূপে, ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ খাদ্য আৰু কৃষি সংস্থাৰ পশ্চিম কেনিয়াত স্থাপন কৰা হাইব্ৰিড তেল পাম প্ৰকল্প, যিয়ে স্থানীয় জনসাধাৰণৰ আয় আৰু খাদ্যৰ উন্নতি সাধন কৰা দেখা গৈছে আৰু মালয়েছিয়াৰ ফেডাৰেল লেণ্ড ডেভেলপমেণ্ট অথৰিটি আৰু ফেডাৰেল লেণ্ড কনচলিডেচন এণ্ড ৰিহেবিলিটেচন অথৰিটি-- দুয়োটাই গ্ৰাম্য উন্নয়নত সহায় কৰিছে।&lt;ref name=&quot;Ibrahim&quot;&gt;{{cite news|last1=Ibrahim|first1=Ahmad|date=31 December 2012|title=Felcra a success story in rural transformation|work=New Straits Times|url=http://www.nst.com.my/nation/general/felcra-a-success-story-in-rural-transformation-1.193708|url-status=dead|access-date=7 February 2013|archive-url=https://archive.today/20130413151936/http://www.nst.com.my/nation/general/felcra-a-success-story-in-rural-transformation-1.193708|archive-date=13 April 2013}}&lt;/ref&gt;

===খাদ্য বনাম ইন্ধন===
বায়’ডিজেল উৎপাদনত পাম তেলৰ ব্যৱহাৰৰ গুৰুত্বই খাদ্যৰ প্ৰয়োজনীয়তাতকৈ ইন্ধনৰ প্ৰয়োজনীয়তাক আগস্থান দিয়া হৈছে বুলি উদ্বেগ প্ৰকাশ কৰিছে, যাৰ ফলত উন্নয়নশীল ৰাষ্ট্ৰসমূহত পুষ্টিহীনতাৰ সৃষ্টি হৈছে। ইয়াক [[খাদ্য বনাম ইন্ধন]] বিতৰ্ক বুলি জনা যায়। ২০০৮ চনত নবীকৰণযোগ্য আৰু বহনক্ষম শক্তি পৰ্যালোচনাত প্ৰকাশিত এক প্ৰতিবেদন অনুসৰি পাম তেল গছ খাদ্য আৰু জৈৱ ইন্ধন উভয়ৰে বহনক্ষম উৎস হিচাপে নিৰ্ধাৰণ কৰা হৈছিল আৰু পাম তেলৰ পৰা বায়'ডিজেলৰ উৎপাদনে খোৱা পাম তেলৰ যোগানৰ বাবে ভাবুকিৰ সৃষ্টি নকৰে।&lt;ref name=&quot;Man Kee Lam&quot;&gt;{{Cite report|url=https://www.academia.edu/876673|title=Malaysian Palm oil: Surviving the food versus fuel dispute for a sustainable future|author=Man Kee Kam|author2=Kok Tat Tan|date=9 September 2008|author3=Keat Teong Lee|author4=Abdul Rahman Mohamed|access-date=26 February 2013|journal=Renewable and Sustainable Energy Reviews}}&lt;/ref&gt; ২০০৯ চনত “পৰিৱেশ বিজ্ঞান আৰু নীতি’’ বিষয়ৰ এক আলোচনীত প্ৰকাশিত এক অধ্যয়ন অনুসৰি, পাম তেল বায়'ডিজেলে ভৱিষ্যতে পাম তেলৰ চাহিদা বৃদ্ধি কৰিব পাৰে, যাৰ ফলত পাম তেলৰ উৎপাদন সম্প্ৰসাৰণ হ’ব পাৰে, আৰু সেয়েহে খাদ্যৰ যোগানো বৃদ্ধি পাব পাৰে।&lt;ref&gt;{{Cite journal|last1=Corley|first1=R. H. V.|year=2009|title=How much palm oil do we need?|journal=Environmental Science &amp; Policy|volume=12|issue=2|pages=134–838|doi=10.1016/j.envsci.2008.10.011}}&lt;/ref&gt;

===মানৱাধিকাৰ===
[[File:Palm oil manufacture (9) Lac Mukamba, Teretoire de Dimbelenge, Kasai occ. RD Congo.JPG|thumb|ইতিহাসত পাম তেল উদ্যোগে বিভিন্ন প্ৰেক্ষাপটত শ্ৰম সম্পৰ্কীয় মানৱ অধিকাৰ, খিলঞ্জীয়া ভূখণ্ডৰ অধিকাৰ আৰু সম্প্ৰদায়ৰ পৰিৱেশ অধিকাৰ উলংঘা কৰাৰ নজিৰ আছে। পাম তেল উৎপাদন হোৱা বহু উত্তৰ-ঔপনিৱেশিক অঞ্চলত (যেনে আফ্ৰিকা) ক্ষুদ্ৰ কৃষিত শিশু শ্ৰমিক আইন উলংঘা সাধাৰণ কথা|254x254px]]
এক প্ৰতিবেদনত বিপজ্জনক কীটনাশকৰ সংস্পৰ্শ, শিশু শ্ৰমিক নিয়োগ, ধৰ্ষণ আৰু যৌন নিৰ্যাতন আৰু অসুৰক্ষিত বোজা কঢ়িয়াই নিয়া আদিৰে ইণ্ডোনেছিয়া আৰু মালয়েছিয়াত পাম তেল উৎপাদনত [[মানৱ অধিকাৰ]] উলংঘাৰ বহুতো অভিযোগৰ ইংগিত দিয়া হৈছিল। সময়ত এই কাণ্ডবোৰে তেল কোম্পানী বা আৰক্ষীৰ কোনো সঁহাৰি নাপাবও পাৰে বা ভুক্তভোগীয়ে নিজৰ নিৰ্যাতনকাৰীৰ পৰা প্ৰতিশোধৰ আশংকাত কৰ্তৃপক্ষৰ ওচৰত বিশেষ আপত্তি দাখিল নকৰিবও পাৰে। কীটনাশকত ব্যৱহৃত ৰাসায়নিক পদাৰ্থ যেনে, [[পেৰাকুৱেট]] আৰু [[গ্লাইফ’ছেট]], [[পাৰ্কিনছন ৰোগ]] আৰু [[কেন্সাৰ]] আদি ৰোগৰ সৈতে জড়িত হৈ আছে।&lt;ref name=&quot;ap&quot;&gt;{{Cite news|author1=Margie Mason |author2=Robin McDowell |date=18 November 2020|title=Rape, abuses in palm oil fields linked to top beauty brands|work=The Associated Press|url=https://apnews.com/article/palm-oil-abuse-investigation-cosmetics-2a209d60c42bf0e8fcc6f8ea6daa11c7|access-date=22 November 2020}}&lt;/ref&gt;

ইণ্ডোনেছিয়াৰ খিলঞ্জীয়া জনগোষ্ঠী আৰু সম্প্ৰদায়ৰ এক প্ৰতিবেদন মতে, পাম তেল উদ্যোগ সম্প্ৰসাৰণৰ বাবে কৃষিভূমি আৰু পৰম্পৰাগতভাৱে ভোগ কৰি অহা মাটি হেৰুৱাৰ ইংগিত দিয়ে। ২০১৭ চনত পাম তেল বাগিচা আৰু খিলঞ্জীয়া ভূমিৰ মালিকৰ মাজত ৬৫০ টাতকৈও অধিক বিভিন্ন ভূমি বিবাদ হৈছিল।&lt;ref name=&quot;hrw.org&quot;&gt;{{Cite web |date=2019-09-22 |title=&quot;When We Lost the Forest, We Lost Everything&quot;: Oil Palm Plantations and Rights Violations in Indonesia |url=https://www.hrw.org/report/2019/09/23/when-we-lost-forest-we-lost-everything/oil-palm-plantations-and-rights-violations |publisher=[[Human Rights Watch]] |language=en}}&lt;/ref&gt; খিলঞ্জীয়া সম্প্ৰদায়সমূহেও প্ৰাকৃতিক সম্পদ যেনে বন্য ৰবৰ, নল আৰু আদাত বনাঞ্চল (সাম্প্ৰদায়িক অৰণ্য) হেৰুৱাৰ বাবে উদ্বেগ প্ৰকাশ কৰে।&lt;ref name=&quot;hrw.org&quot;/&gt; খিলঞ্জীয়া সম্প্ৰদায়সমূহে ভূমি বিবাদৰ ক্ষেত্ৰত দুটা উপায় অৱলম্বন কৰিছে, হয় প্ৰতিবাদ নহয় আইনী যুঁজ।&lt;ref name=&quot;hrw.org&quot;/&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2021-10-27 |title=Indigenous Papuans won their forest back from a palm oil firm, but still lack land title |url=https://news.mongabay.com/2021/10/indigenous-papuans-won-their-forest-back-from-a-palm-oil-firm-but-still-lack-land-title/ |access-date=2021-12-14 |website=Mongabay Environmental News |language=en-US}}&lt;/ref&gt;

খিলঞ্জীয়া সম্প্ৰদায়সমূহ প্ৰভাৱিত হোৱা আন চিন্তাৰ বিষয়সমূহ হ’ল পাম তেল বাগিচাৰ ওপৰত চৰকাৰী নিয়ন্ত্ৰণৰ অভাৱ, ৰাজনৈতিক দুৰ্নীতি বা খিলঞ্জীয়াৰ ভূমি সুৰক্ষিত কৰাৰ বাবে আইন বলবৎ নকৰা।&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2019-09-22 |title=Indonesia: Indigenous Peoples Losing Their Forests |url=https://www.hrw.org/news/2019/09/22/indonesia-indigenous-peoples-losing-their-forests |access-date=2021-12-14 |website=Human Rights Watch |language=en}}&lt;/ref&gt; গুৱাটেমালাৰ দৰে দেশত স্থানীয় ন্যায় ব্যৱস্থাৰ ভিতৰত পাম তেল বাগিচাসমূহে যথেষ্ট সুবিধা লাভ কৰে, যাৰ ফলত স্থানীয় আৰক্ষীয়ে খিলঞ্জীয়াৰ ভূমিৰ দাবীক অৱজ্ঞা কৰে, প্ৰতিবাদী শক্তি মষিমূৰ কৰিবলৈ বল প্ৰয়োগ কৰাৰ উপৰি স্থানীয় নেতাক হত্যাও কৰাও দেখা গৈছে।&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Cuffe |first=Sandra |title=Guatemala's growing palm oil industry fuels Indigenous land fight |url=https://www.aljazeera.com/news/2021/10/15/guatemala-growing-palm-oil-industry-fuels-indigenous-land-fight |access-date=2021-12-14 |website=www.aljazeera.com |language=en}}&lt;/ref&gt;

===পাৰিপাৰ্শ্বিক===
বিশ্বৰ উদ্ভিদজাত তেলৰ বাবে প্ৰয়োজন হোৱা মুঠ কৃষিভূমিৰ মাত্ৰ ৫%হে পাম খেতিৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হয় যদিও ইয়াৰ পৰা আহৰিত তেল মুঠ তেলৰ ৩৮%।&lt;ref name=&quot;spinks&quot;&gt;{{cite web|author=Spinks, Rosie J|date=17 December 2014|title=Why does palm oil still dominate the supermarket shelves?|url=https://www.theguardian.com/sustainable-business/2014/dec/17/palm-oil-sustainability-developing-countries|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20161204125318/https://www.theguardian.com/sustainable-business/2014/dec/17/palm-oil-sustainability-developing-countries|archive-date=4 December 2016|access-date=7 December 2016|work=The Guardian}}&lt;/ref&gt; তেল উৎপাদনৰ ক্ষেত্ৰত চয়াবীন, সূৰ্যমুখী বা সৰিয়হ আদিৰ খেতিতকৈ পাম খেতিৰ পৰা তেল উৎপাদন ১০ গুণ বেছি, কাৰণ পামৰ গুটি আৰু শাহ দুয়োটাৰ পৰাই ব্যৱহাৰযোগ্য তেল আহৰণ কৰা যায়।&lt;ref name=&quot;spinks&quot; /&gt; পাম তেল পৰিৱেশবিদসকলৰ সমালোচনাৰ মুখামুখি হোৱাৰ অন্যতম কাৰণ হ’ল, পৰিৱশগত কাৰণত ইয়াৰ উৎপাদিত ভূমি। অৱশ্যে, অন্যান্য তেল উদ্যোগৰ তুলনাত ই নিৰ্বিবাদে অধিক কাৰ্যক্ষম। ২০১৬ চনত দেখা গৈছিল যে, পাম তেলৰ ফাৰ্মত প্ৰতি হেক্টৰত প্ৰায় ৪.১৭ মেট্ৰিক টন তেল উৎপাদন হৈছে। বিপৰীতে, সূৰ্যমুখী, সৰিয়হ বা চয়াবীনৰ পৰা প্ৰতি হেক্টৰত ক্ৰমে ০.৫৬, ০.৩৯ আৰু ০.১৬ মেট্ৰিক টনহে উৎপাদিত হৈছে।&lt;ref&gt;{{Cite web|date=8 February 2018|title=The Benefits of Palm Oil|url=https://www.asianagri.com/en/media-en/articles/the-benefits-of-palm-oil|website=Asian AGRI}}&lt;/ref&gt; উৎপাদনৰ ক্ষেত্ৰত পাম তেল আটাইতকৈ অধিক বহনক্ষম উদ্ভিদজাত তেল আৰু ইয়াৰ বাবে অন্যান্য উদ্ভিদজাত তেলৰ শস্যই ব্যৱহাৰ কৰা মাটিৰ মাত্ৰ ন ভাগৰ এভাগহে প্ৰয়োজন হয়।&lt;ref name=&quot;jp&quot;&gt;{{cite news|date=6 February 2019|title=Oil palms need one-ninth of land used by other vegetable oil crops|work=Jakarta Post|url=https://www.thejakartapost.com/news/2019/02/06/oil-palms-need-one-ninth-of-land-used-by-other-vegetable-oil-crops.html|access-date=7 February 2019}}&lt;/ref&gt; ভৱিষ্যতে পৰীক্ষাগাৰত উৎপাদিত অনুজীৱৰ দ্বাৰা প্ৰতি একক মাটিত তুলনামূলক অধিক মূল্যৰ উৎপাদন সম্ভৱ হ’ব পাৰে।&lt;ref name=&quot;doi10.1016/j.rser.2012.01.003&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Atabani|first1=A. E.|last2=Silitonga|first2=A. S.|last3=Badruddin|first3=I. A.|last4=Mahlia|first4=T. M. I.|last5=Masjuki|first5=H. H.|last6=Mekhilef|first6=S.|year=2012|title=A comprehensive review on biodiesel as an alternative energy resource and its characteristics|journal=Renewable and Sustainable Energy Reviews|volume=16|issue=4|pages=2070–2093|doi=10.1016/j.rser.2012.01.003}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|author=Laura Paddison|date=29 September 2017|title=From algae to yeast: the quest to find an alternative to palm oil|newspaper=The Guardian|url=https://www.theguardian.com/sustainable-business/2017/sep/29/algae-yeast-quest-to-find-alternative-to-palm-oil|access-date=20 July 2019}}&lt;/ref&gt;

[[File:Riau deforestation 2006.jpg|thumb|পাম তেলৰ খেতিৰ বাবে [[ইণ্ডোনেছিয়াৰ নিৰ্বনানীকৰণ]]&lt;ref name=&quot;deforestation&quot;/&gt;]]
কিন্তু প্ৰাকৃতিক পৰিৱেশৰ ওপৰত ইয়াৰ প্ৰভাৱৰ বাবে পাম তেল খেতিৰ সমালোচনা কৰা হৈছে,&lt;ref&gt;{{Cite book|last1=Clay|first1=Jason|title=World Agriculture and the Environment.|year=2004|isbn=978-1-55963-370-3|page=219|publisher=Island Press }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Greenpeace Cooking&quot;&gt;{{cite news|date=8 November 2007|title=Palm oil: Cooking the Climate|newspaper=Greenpeace|url=http://www.greenpeace.org/international/news/palm-oil_cooking-the-climate|url-status=dead|access-date=30 January 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20100410195818/http://www.greenpeace.org/international/news/palm-oil_cooking-the-climate|archive-date=10 April 2010|archivedate=10 April 2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100410195818/http://www.greenpeace.org/international/news/palm-oil_cooking-the-climate|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt; বনাঞ্চল ধ্বংস, প্ৰাকৃতিক বাসস্থান হেৰুৱা,&lt;ref&gt;{{cite web|title=The bird communities of oil palm and rubber plantations in Thailand|url=https://www.rspb.org.uk/Images/thailand2_tcm9-133164.pdf|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20161006011200/https://www.rspb.org.uk/Images/thailand2_tcm9-133164.pdf|archive-date=6 October 2016|access-date=4 October 2016|website=The Royal Society for the Protection of Birds (RSPB)}}&lt;/ref&gt; আৰু সেউজ গৃহ গেছৰ নিৰ্গমন,&lt;ref name=&quot;Foster&quot;&gt;{{cite news|last1=Foster|first1=Joanna M.|date=1 May 2012|title=A Grim Portrait of Palm Oil Emissions|newspaper=The New York Times|url=http://green.blogs.nytimes.com/2012/05/01/a-grim-portrait-of-palm-oil-emissions/|url-status=live|access-date=30 January 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130116051501/http://green.blogs.nytimes.com/2012/05/01/a-grim-portrait-of-palm-oil-emissions/|archive-date=16 January 2013}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last1=Yui|first1=Sahoko|last2=Yeh|first2=Sonia|date=1 December 2013|title=Land use change emissions from oil palm expansion in Pará, Brazil depend on proper policy enforcement on deforested lands|journal=Environmental Research Letters|volume=8|issue=4|pages=044031|bibcode=2013ERL.....8d4031Y|doi=10.1088/1748-9326/8/4/044031|issn=1748-9326|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; যিয়ে ভয়ানকভাবে বিপন্ন প্ৰজাতিৰ জীৱৰ প্ৰতি ভাবুকি কঢ়িয়াই আনিছে, যেনে ওৰাংওটাং&lt;ref name=&quot;cspi&quot;&gt;{{cite web|date=May 2005|title=Palm oil threatening endangered species|url=http://www.cspinet.org/palm/PalmOilReport.pdf|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20120917040459/http://www.cspinet.org/palm/PalmOilReport.pdf|archive-date=17 September 2012|publisher=[[Center for Science in the Public Interest]]}}&lt;/ref&gt; আৰু সুমাত্ৰা বাঘ।&lt;ref name=&quot;WWF 2010&quot;&gt;{{cite news|date=12 October 2010|title=Camera catches bulldozer destroying Sumatra tiger forest|newspaper=World Wildlife Fund|url=http://wwf.panda.org/?195632/Camera-catches-bulldozer-destroying-Sumatra-tiger-forest|url-status=live|access-date=30 January 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130116234435/http://wwf.panda.org/?195632%2FCamera-catches-bulldozer-destroying-Sumatra-tiger-forest|archive-date=16 January 2013}}&lt;/ref&gt; পাম তেল উৎপাদনকাৰী দেশসমূহত নতুন বাগিচা সৃষ্টিৰ বাবে এতিয়াও ঝুম কৃষি পদ্ধতিৰ ব্যৱহাৰ কৰা হয়। ২০১৯ চনৰ জানুৱাৰীৰ পৰা ছেপ্টেম্বৰ মাহলৈকে ইণ্ডোনেছিয়াত ৮ লাখ ৫৭ হাজাৰ হেক্টৰ মাটি জ্বলাই দিয়া হয়; জ্বলি যোৱা অঞ্চলৰ এক চতুৰ্থাংশতকৈও অধিক অংশ পিতনি আছিল।&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Jope|first=Alan|date=2019|title=Burning down the house: How Unilever and other global brands continue to fuel Indonesia's fires|url=https://www.greenpeace.org/static/planet4-international-stateless/2019/11/5c8a9799-burning-down-the-house-greenpeace-indonesia-fires-briefing.pdf|journal=Greenpeace}}&lt;/ref&gt; ইণ্ডোনেছিয়াত ব্যাপক বনাঞ্চল ধ্বংস আৰু অন্যান্য পৰিৱেশ ধ্বংস, যাৰ বহুখিনি পাম তেল উৎপাদনৰ ফলত হয়, ইয়াক শিক্ষাবিদসকলে সেয়ে “পৰিৱেশ ধ্বংসকাৰী’’ বুলি অভিহিত কৰিছে।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Forensic Architecture |url=https://forensic-architecture.org/investigation/ecocide-in-indonesia |access-date=2023-07-05 |website=forensic-architecture.org}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last= |date=2022-08-04 |title=Explainer: What is ecocide? |url=https://www.eco-business.com/news/explainer-what-is-ecocide/ |access-date=2023-07-05 |website=Eco-Business |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation |last1=Aida |first1=Melly |title=Ecocide in the International Law: Integration Between Environmental Rights and International Crime and Its Implementation in Indonesia |date=2023 |work=Proceedings of the 3rd Universitas Lampung International Conference on Social Sciences (ULICoSS 2022) |volume=740 |pages=572–584 |editor-last=Perdana |editor-first=Ryzal |place=Paris |publisher=Atlantis Press SARL |language=en |doi=10.2991/978-2-38476-046-6_57 |isbn=978-2-38476-045-9 |last2=Tahar |first2=Abdul Muthalib |last3=Davey |first3=Orima |series=Advances in Social Science, Education and Humanities Research |editor2-last=Putrawan |editor2-first=Gede Eka |editor3-last=Saputra |editor3-first=Bayu |editor4-last=Septiawan |editor4-first=Trio Yuda|doi-access=free }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last1=Alberro |first1=Heather |last2=Daniele |first2=Luigi |date=2021-06-29 |title=Ecocide: why establishing a new international crime would be a step towards interspecies justice |url=http://theconversation.com/ecocide-why-establishing-a-new-international-crime-would-be-a-step-towards-interspecies-justice-162059 |access-date=2023-07-05 |website=The Conversation |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Setiyono |first1=Joko |last2=Natalis |first2=Aga |date=2021-12-30 |title=Ecocides as a Serious Human Rights Violation: A Study on the Case of River Pollution by the Palm Oil Industry in Indonesia |journal=International Journal of Sustainable Development and Planning |language=en |volume=16 |issue=8 |pages=1465–1471 |doi=10.18280/ijsdp.160807 |issn=1743-7601|doi-access=free }}&lt;/ref&gt;
​

“গ্ৰীণপিছ আৰু ফ্ৰেণ্ডছ অৱ দ্য আৰ্থ’’ৰ দৰে পৰিৱেশ সংগঠনে পাম তেলৰ জৈৱ ইন্ধনৰ ব্যৱহাৰৰ বিৰোধিতা কৰি দাবী কৰে যে, পাম বাগিচাৰ ফলত হোৱা বনাঞ্চল ধ্বংসই জলবায়ুলৈ অনা ক্ষতি পাম গছৰ পৰা জৈৱ ইন্ধনলৈ হোৱা লাভতকৈ অধিক ক্ষতিকাৰক।&lt;ref&gt;{{Cite journal|last1=Fargione|first1=Joseph|last2=Hill|first2=Jason|last3=Tilman|first3=David|last4=Polasky|first4=Stephen|last5=Hawthorne|first5=Peter|date=7 February 2008|title=Land Clearing and the Biofuel Carbon Debt|url=https://www.science.org/doi/abs/10.1126/science.1152747|url-status=live|journal=Science|volume=319|issue=5867|pages=1235–1238|bibcode=2008Sci...319.1235F|doi=10.1126/science.1152747|pmid=18258862|archive-url=https://web.archive.org/web/20110528052911/http://www.sciencemag.org/content/319/5867/1235.abstract|archive-date=28 May 2011|s2cid=206510225}}&lt;/ref&gt;

২০১৮ চনত আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সংঘই (IUCN) কৰা এক অধ্যয়নত এই সিদ্ধান্ত লোৱা হৈছে যে, আন বহুতো উদ্ভিদজাত তেলৰ তুলনাত ইয়াৰ উৎপাদনশীলতা অধিক হোৱাৰ বাবে পাম তেল “অৱশ্যেই থাকিব’’। আই ইউ চি এন-এ কয় যে, পাম তেলৰ ঠাইত অন্য উদ্ভিদ তেলৰ ব্যৱহাৰ কৰিলে অধিক পৰিমাণৰ কৃষিভূমিৰ প্ৰয়োজন হ’ব, যাৰ ফলত জৈৱ বৈচিত্ৰ্যৰ ওপৰত নেতিবাচক প্ৰভাৱ পৰিব।&lt;ref name=&quot;jp&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{cite book|last1=Meijaard|first1=E|url=https://portals.iucn.org/library/sites/library/files/documents/2018-027-En.pdf|title=Oil palm and biodiversity. A situation analysis by the IUCN Oil Palm Task Force|date=2018|publisher=IUCN Oil Palm Task Force|isbn=978-2-8317-1910-8|edition=PDF|location=Gland|display-authors=etal|access-date=7 February 2019}}&lt;/ref&gt; আই ইউ চি এন-এ পাম তেল উদ্যোগত উন্নত পদ্ধতিৰ পোষকতা কৰে, যেনে, বাগিচাসমূহ বনাঞ্চললৈ সম্প্ৰসাৰণ হোৱাত বাধা দিয়া আৰু প্ৰমাণিত আৰু বহনক্ষম পাম তেলৰ সামগ্ৰীৰ চাহিদা সৃষ্টি কৰা আদি।&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;

২০১৯ চনত “ৰেইনফৰেষ্ট একচন নেটৱৰ্কে’’ লিউজাৰ ইক'চিষ্টেমত পাম তেল নিষ্কাশনৰ সৈতে জড়িত আঠটা বিশ্বব্যাপী ব্ৰেণ্ডৰ ওপৰত জৰীপ চলাইছিল আৰু কৈছিল যে, কোনোটোৱেই &quot;সংঘাতপূৰ্ণ পৰিস্থিতি&quot; এৰাই চলাত পৰ্যাপ্ত মনোযোগ প্ৰদৰ্শন কৰা নাই।&lt;ref&gt;{{Cite web|date=17 January 2020|title=Snack food giants fall short on palm oil deforestation promises|url=https://www.fdiforum.net/mag/supply-chain/snack-food-giants-fall-short-palm-oil-promises/|access-date=18 January 2020|website=Food and Drink International|archive-date=6 July 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200706144952/https://www.fdiforum.net/mag/supply-chain/snack-food-giants-fall-short-palm-oil-promises/|url-status=dead|archivedate=6 July 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200706144952/https://www.fdiforum.net/mag/supply-chain/snack-food-giants-fall-short-palm-oil-promises/|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt; বহু কোম্পানীয়ে গাৰ্ডিয়ানক জনাইছিল যে তেওঁলোকে নিজৰ কাম-কাজ উন্নত কৰাৰ বাবে কাম কৰি আছে।&lt;ref&gt;{{Cite web|date=17 January 2020|title=Biggest food brands 'failing goals to banish palm oil deforestation'|url=https://www.theguardian.com/environment/2020/jan/17/biggest-food-brands-failing-goals-to-banish-palm-oil-deforestation|access-date=18 January 2020|website=The Guardian}}&lt;/ref&gt; WWF ৰ স্ক’ৰকাৰ্ডে ১৭৩টা কোম্পানীক মাত্ৰ ১৫টা কোম্পানীক ভাল প্ৰদৰ্শন কৰা বুলি ৰেটিং দিছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Palm Oil Buyers' Scorecard Analysis|url=https://palmoilscorecard.panda.org/analysis|access-date=18 January 2020|website=WWF|archive-date=31 December 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20191231172955/http://palmoilscorecard.panda.org/analysis|url-status=dead|archivedate=31 December 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20191231172955/http://palmoilscorecard.panda.org/analysis|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;

==তথ্য সূত্ৰ==
{{div col|2}}
[[শ্ৰেণী:পৰিৱেশ]]
[[শ্ৰেণী:তৈল উদ্যোগ]]</text>
      <sha1>rktflaxq9k4b6g5pshqw3r2nmoy0ilb</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>পৌলোমি বসু</title>
    <ns>0</ns>
    <id>102977</id>
    <revision>
      <id>523075</id>
      <parentid>508102</parentid>
      <timestamp>2025-07-09T19:38:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>29706</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>523075</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="15309" sha1="nxdp5p07x5r7g5zeupdw0xx9ybuelle" xml:space="preserve">পৌলোমি বসু (জন্ম অক্টোবৰ ১৯৮৩) এগৰাকী ভাৰতীয় শিল্পী, তথ্যচিত্ৰ ফটোগ্ৰাফাৰ আৰু সমাজকৰ্মী&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Five brilliant activists breaking the taboos around menstruation|url=https://www.amnesty.org/en/latest/campaigns/2019/05/five-activists-breaking-taboos-around-menstruation/|access-date=2021-08-03|website=www.amnesty.org|date=28 May 2019|language=en}}&lt;/ref&gt;তেওঁৰ বেছিভাগ কৰ্মই প্ৰান্তীয় মহিলাৰ বিৰুদ্ধে হোৱা হিংসাৰ স্বাভাৱিককৰণৰ বিষয়ত আলোকপাত কৰে।&lt;ref name=&quot;gupmagazine&quot;&gt;{{cite web|access-date=2021-07-14|title=Centralia: Poulomi Basu|url=https://gupmagazine.com/books/centralia-poulomi-basu/|date=13 May 2020|website=GUP Magazine|archivedate=2021-07-14|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210714091712/https://gupmagazine.com/books/centralia-poulomi-basu/|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|access-date=2021-07-14|title=Aesthetica Magazine - Responsive Image Making|url=https://aestheticamagazine.com/responsive-image-making-2/|website=Aesthetica Magazine}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;hundredheroines&quot;&gt;{{cite web|access-date=2021-07-19|title=Poulomi Basu - Indian Photographer|url=http://hundredheroines.org/heroine/poulomi-basu-2/|website=hundredheroines.org}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;huckmag&quot;&gt;{{cite web|access-date=2021-07-19|title=The photographer exposing misogyny's insidious roots|url=https://www.huckmag.com/art-and-culture/photography-2/poulomi-basu-india-patriarchy-photography/|date=22 October 2016|website=Huck Magazine|archivedate=2021-07-19|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210719082635/https://www.huckmag.com/art-and-culture/photography-2/poulomi-basu-india-patriarchy-photography/|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt; 

নেপালী সম্প্ৰদায়ৰ এক প্ৰথা ছৌপদীক উদ্দেশ্য কৰি নিৰ্মাণ কৰা ধাৰাবাহিক 'ব্লাড স্পীকছ'ৰ বাবে বসুৱে ৰয়েল ফটোগ্ৰাফিক চছাইটিৰ হুড মেডেল লাভ কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;rps&quot;&gt;{{cite web|access-date=2021-07-14|title=RPS Awards 2020|url=https://rps.org/news/bristol/2020/october/rps-awards-2020/|website=rps.org|date=21 October 2020 }}&lt;/ref&gt;
২০১৭ চনত বসুক ছানডেন্স নিউ ফ্ৰণ্টিয়াৰ্ছ লেব ফেল’শ্বিপৰ বাবে নিৰ্বাচিত কৰা হৈছিল।&lt;ref&gt;http://www.sundance.org/pdf/press-releases/2017-05-10-new-frontier-story-lab-news-release-final2.pdf {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210803154531/http://www.sundance.org/pdf/press-releases/2017-05-10-new-frontier-story-lab-news-release-final2.pdf |date=2021-08-03 }} {{Bare URL PDF|date=March 2022}}&lt;/ref&gt;ভাৰতৰ ৰাজ্য আৰু মাওবাদী পিপলছ লিবাৰেচন গেৰিলা আৰ্মীৰ মাজৰ সংঘৰ্ষৰ বিষয়ে উল্লেখ কৰা তেওঁৰ ফটোবুক চেণ্ট্ৰেলিয়াক ২০২১ চনৰ ডয়চে বৰ্চ ফটোগ্ৰাফী ফাউণ্ডেশ্যন বঁটাৰ বাবে তালিকাভুক্ত কৰা হৈছিল। &lt;ref name=&quot;theguardian-2020-ohagan&quot;&gt;{{cite web|access-date=2021-07-14|title=This year's Deutsche Börse prize shortlist is fascinating – but is it photography?|last1=O'Hagan|first1=Sean|authorlink=Sean O'Hagan|url=http://www.theguardian.com/artanddesign/2020/nov/10/deutsche-borse-photography-foundation-prize-shortlist|date=10 November 2020|website=The Guardian}}&lt;/ref&gt;ব্ৰিটেইনৰ নিউকেচেলৰ চাইড গেলেৰীত ২০২১/২২ চনত তেওঁৰ 'ইৰাপচনছ্: এ ডেকেড অৱ ক্ৰিয়েচন' প্ৰদৰ্শিত হৈছিল।&lt;ref name=&quot;amber&quot;&gt;{{cite web|access-date=2021-10-30|title=Eruptions: a decade of creation|url=https://www.amber-online.com/event/side-gallery/eruptions-a-decade-of-creation/|website=Amber|archivedate=2021-10-30|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211030110042/https://www.amber-online.com/event/side-gallery/eruptions-a-decade-of-creation/|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;২০২৩ চনত তেওঁ &quot;সমসাময়িক ফটোগ্ৰাফী আৰু নবীন প্ৰচাৰমাধ্যম&quot;ত আগবঢ়োৱা অসমান্য অৱদানৰ বাবে আন্তৰ্জাতিক ফটোগ্ৰাফী কেন্দ্ৰৰ ইনফিনিটি বঁটা লাভ কৰে।&lt;ref name=&quot;icp-2023&quot;&gt;{{cite web|access-date=2023-01-16|title=News|url=https://www.icp.org/news/icp-infinity-awards-to-honor-ming-smith-joyce-cowin-ariella-a%C3%AFsha%25C2%25A0azoulay-poulomi-basu-and-zora|website=International Center of Photography}}{{Dead link|date=May 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;

শিল্প সমালোচক চাৰ্লট জান্সেনে টেটৰ প্ৰকাশন 'ফিফটি পাইওনিয়াৰ্ছ ডিফাইনিং ফটোগ্ৰাফী ফৰ দ্য টুৱেণ্টি-ফাৰ্ষ্ট চেঞ্চুৰী'ত লিখিছে যে বসুৰ কাম &quot;সুন্দৰ যদিও apocalyptic। তেওঁৰ ফটো আৰু ছবিবোৰ চাইকোট্ৰপিক পোহৰৰ সৈতে স্পন্দনশীল।&quot; &lt;ref&gt;https://www.waterstones.com/book/photography-now/charlotte-jansen/9781781576205 {{Bare URL inline|date=August 2022}}&lt;/ref&gt; 

==প্ৰাৰম্ভিক জীৱন==
বসুৰ জন্ম আৰু প্ৰতিপালন হৈছিল ভাৰতৰ কলিকতাত। তেওঁ কৈছে &quot;সকলো ক্ষেত্ৰতে নিষেধাজ্ঞা থকা ঘৰ এখনত মই ডাঙৰ দীঘল হৈছোঁ, য'ত এক হিংসাত্মক, পিতৃতান্ত্ৰিক আৰু নাৰীবিদ্বেষী পৰিৱেশে বিৰাজ কৰিছিল।&quot; মই এইবোৰৰ মাজত প্ৰতিটো ঘটনাই কিদৰে সম্পৰ্কিত হৈ আছিল-সেয়া দেখিছিলোঁ আৰু সেয়ে পিতৃতন্ত্ৰৰ জটিল জালখন অন্বেষণ কৰিবলৈ আগ্ৰহী হৈ পৰিছিলো।&quot; &lt;ref name=&quot;artreview&quot;&gt;{{cite web|access-date=2021-07-24|title=Blood Speaks: 'Period Activist' and Photographer Poulomi Basu Campaigns Against Violence|url=https://artreview.com/blood-speaks-period-activist-poulomi-basu-campaign-against-violence-photography/|website=[[ArtReview]]}}&lt;/ref&gt; সমাজতত্ত্বত স্নাতক ডিগ্ৰীৰ লাভ কৰাৰ পিছত তেওঁ লণ্ডন কলেজ অৱ কমিউনিকেচনৰ পৰা ফটোজাৰ্নেলিজম আৰু তথ্যচিত্ৰ ফটোগ্ৰাফীত স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী লাভ কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Kashmiriyat|url=https://www.magnumfoundation.org/paloumibasu|access-date=2021-08-09|website=Magnum Foundation|language=en-US}}&lt;/ref&gt;

==কৰ্ম==
বসুৰ কামে প্ৰায়ে প্ৰান্তীয় মহিলাৰ বিৰুদ্ধে হোৱা হিংসাৰ স্বাভাৱিককৰণৰ বিষয়ে আলোচনা কৰে। &lt;ref name=&quot;huckmag&quot;/&gt; বিবিচিয়ে বসুক &quot;প্ৰণালীবদ্ধ অন্যায়ৰ নিৰ্ভীক পৰীক্ষাৰ বাবে পৰিচিত এগৰাকী দৃশ্য কৰ্মী&quot; বুলি বৰ্ণনা কৰিছে। তেওঁৰ লেন্সে প্ৰায়ে উপেক্ষা কৰা বা কমকৈ ৰিপৰ্ট কৰা কাহিনীসমূহৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰে, বিশেষকৈ প্ৰান্তীয় সম্প্ৰদায় আৰু সংঘাতৰ অঞ্চলৰ মহিলাসকলৰ কাহিনী।&quot; &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.bbc.co.uk/programmes/w3cswp2j|title=BBC World Service - The Conversation, War Through A Woman's Lens|website=BBC}}&lt;/ref&gt;

তেখেতে 'টু কনকাৰ হাৰ লেণ্ড' নামৰ ছিৰিজটোত ভাৰত–পাকিস্তান সীমান্তত ভাৰতীয় সেনাবাহিনীৰ প্ৰথম মহিলা সৈনিকসকলৰ চিত্ৰ অংকন কৰিছে।&lt;ref&gt;{{cite news|first1=Indira|last1=Basu|access-date=2021-07-19|title=Art for the everyday feminist|url=https://www.thehindu.com/news/cities/mumbai/entertainment/art-for-the-everyday-feminist/article8478095.ece|newspaper=The Hindu|date=15 April 2016|issn=0971-751X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|access-date=2021-07-19|title=Poulomi Basu: To Conquer Her Land at Half King Gallery|url=https://museemagazine.com/culture/culture/art-out/poulomi-basu-to-conquer-her-land-at-half-king-gallery|website=Musée Magazine|date=June 2015 }}&lt;/ref&gt; বসুৰ ভাষাত ক'বলৈ গ'লে, &quot;টু কনকাৰ হাৰ লেণ্ড হৈছে নতুন ধৰণৰ মানসিক চাপ-যি ইতিহাসত আগতে কেতিয়াও উল্লেখ নথকা ভাৰতীয় মহিলাৰ যুঁজাৰু জীৱনৰ সৈতে সম্পৰ্কিত।&quot; 

তেওঁৰ কামে আত্ম-প্ৰতিচ্ছবিৰ সংবেদনশীল বিষয়টোৰ সৈতে সম্পৰ্কিত আৰু তেওঁলোকৰ পৰিচয় পুনৰ নিৰ্ধাৰণ কৰিবলৈ চেষ্টা কৰা মহিলাসকলৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়ে। বসুৰ কামত &quot;সংঘাত, মানসিক যুদ্ধ, শ্ৰেণী, যুৱ, লিংগ, প্ৰেম,শান্তি, ঘৰৰ ধাৰণা, দেশপ্ৰেমৰ এক অনিৰ্ধাৰিত ধাৰণা আৰু মানসিক শক্তিৰ জটিল বিষয়সমূহ অন্তৰ্ভুক্ত হৈছে।&quot; &lt;ref&gt;{{Cite web |title=Poulomi Basu |url=http://www.poulomibasu.com/tchl |access-date=2022-03-29 |website=PB |language=en-US |archivedate=2021-07-20 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210720030628/http://www.poulomibasu.com/tchl |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;
'টু কনকাৰ হাৰ লেণ্ড' এক উপযুক্ত শিৰোনাম কিয়নো এই কৰ্ম কেৱল সামৰিক বাহিনীতে নহয়, সমাজৰ দৃষ্টিত নিজৰ স্থান দাবী কৰিবলৈ চেষ্টা কৰা মহিলাসকলৰ বাবেও উৎসৰ্গিত য'ত লিংগ নীতি এতিয়াও মহিলাৰ প্ৰতি কঠোৰ। 
ব্লাড স্পিকস:নিৰ্বাসনৰ এক ৰীতি নেপালী ছৌপদীৰ ৰীতি-নীতিৰ সৈতে সম্পৰ্কিত, যিয়ে &quot;সূচায় যে ঋতুস্ৰাৱ হোৱা আৰু সন্তান জন্মৰ পিছত ৰক্তক্ষৰণ হোৱা মহিলাসকলে অস্থায়ী ঠাইত থাকিব লাগিব কিয়নো তেওঁলোক অশুদ্ধ আৰু সেয়েহে তেওঁলোকক অস্পৃশ্য বুলি গণ্য কৰা হয়।&quot; নিজ সম্প্ৰদায় আৰু পৰিয়ালৰ দ্বাৰা নিৰ্বাসিত, মহিলাসকলক পানী আৰু শৌচালয়ৰ প্ৰৱেশাধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হয় আৰু তেওঁলোকক পশুসুলভ আচৰণেৰ ৰাহি যোৱা খাদ্য খাবলৈ বাধ্য কৰোৱা হয়। &quot;

বসুৱে ২০১৩, ২০১৪ আৰু ২০১৬ চনত নেপালৰ এটা দুৰ্গম অঞ্চলৰ সুৰখেট জিলাত এই কাম কৰিছিল। প্ৰদৰ্শিত হোৱাৰ সময়ত দুটা স্ক্ৰীণ প্ৰজেকচন, এল ই ডি চালিত লাইট বক্সত দেখুওৱা ফটো, এটা চাৰাউণ্ড-ছাউণ্ডস্কেপ আৰু এটা ইমাৰ্চিভ ভাৰ্চুৱেল ৰিয়েলিটি ইনষ্টলেচন অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয় - &quot;কোঠাটোৱে মহিলাসকল বসবাস কৰা নিপীড়নমূলক পৰিৱেশটোৰ ইংগিত দিয়ে।&quot; &lt;ref name=&quot;bjp-2017&quot;&gt;{{cite web|access-date=2021-07-20|title=On show at Format: Poulomi Basu's A Ritual of Exile|url=https://www.1854.photography/2017/03/basuritual/|website=[[British Journal of Photography]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;artreview&quot;/&gt;

টেট মডাৰ্ণ কিউৰেটৰ এমা লুইছে বসুৰ কামৰ বিষয়ে কয় যে &quot;ব্লাড স্পিকছে গতানুগতিক হিংসাৰ ভয়াৱহ পৰিণতি আৰু এনে নিষেধাজ্ঞাই বাল্য বিবাহ, প্ৰজনন স্বাস্থ্যৰ প্ৰতি মনোভাৱ, মাতৃৰ মৃত্যুৰ সৈতে জড়িত বহনক্ষমতাৰ লক্ষ্যত কেনেদৰে নেতিবাচক প্ৰভাৱ পেলায় সেই বিষয়ে উনুকিয়াইছে।&quot; &lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://www.hachette.co.uk/titles/emma-lewis-2/photography-%e2%80%93-a-feminist-history/9781781578452/|title=Photography – A Feminist History|date=6 April 2021|isbn=9781781578452 |via=www.hachette.co.uk |last1=Lewis |first1=Emma |publisher=Octopus }}&lt;/ref&gt;
==তথ্যসূত্ৰ==
{{reflist|30em}}

[[শ্ৰেণী:তথ্যচিত্ৰ]]
[[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় নাৰী]]
[[শ্ৰেণী:সমাজকৰ্মী]]
[[শ্ৰেণী:ফটোগ্ৰাফী]]
[[শ্ৰেণী:বাল্য বিবাহ]]
[[শ্ৰেণী:তথ্যচিত্ৰ ফটোগ্ৰাফাৰ]]</text>
      <sha1>nxdp5p07x5r7g5zeupdw0xx9ybuelle</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>বাচ্চা নাগমা</title>
    <ns>0</ns>
    <id>103504</id>
    <revision>
      <id>523083</id>
      <parentid>414219</parentid>
      <timestamp>2025-07-09T21:34:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>29706</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>523083</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="16286" sha1="1i2d4pbxm1ndv98pee4pfoiki3otb5j" xml:space="preserve">[[File:Bachanagma.jpg|thumb|সতীৰ্থসকলৰ লগত বাচ্চা নাগমা পৰিৱেশন কৰি থকা অৱস্থাত এগৰাকী 'বাচ্চা']]
বাচ্চা নাগমা কাশ্মীৰ উপত্যকাৰ এক অন্যতম লোকনৃত্য। কাশ্মীৰৰ কোনো কোনো ঠাইত ইয়াক বাচ্চা গ্যাভুন বুলিও কোৱা হয়।&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|url=http://indiavivid.com/bacha-nagma-dance-a-popular-folk-dance-of-kashmir/|title=Bacha Nagma Dance - A Popular Folk Dance of Kashmir|last=kuntala|date=2019-10-30|website=IndiaVivid|language=en-US|access-date=2019-11-13}}&lt;/ref&gt; এই নৃত্যৰ উৎপত্তি কাবুলৰ আফগানসকল বুলি কোৱা হৈছে। ই হাফিজা নাঘমাৰ ব্যুৎপত্তি।&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Cite journal|last=Shamus-ul-Nisa|first=Dr|date=2017-11-01|title=Bacha Nagma and Band Pather: A study on Kashmiri Singing|url=http://www.academicjournal.in/archives/2017/vol2/issue6/2-6-102|journal=International Journal of Academic Research and Development|language=en|volume=2|issue=6|pages=265–268|access-date=2024-03-25|archivedate=2025-01-03|archiveurl=https://web.archive.org/web/20250103181430/http://www.academicjournal.in/archives/2017/vol2/issue6/2-6-102|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt; বাচ্চা নাগমাৰ সময়ত এজন কিশোৰ ল'ৰাই ছোৱালী নৃত্যশিল্পীৰ সাজ-পোছাক পৰিধান কৰি হাফিজা নৃত্য শৈলীৰ প্ৰশিক্ষণ লৈ কাশ্মীৰী বেলেড গায় আৰু নৃত্য কৰে। এই নৃত্য গাঁওবোৰত প্ৰধানকৈ শস্য চপোৱাৰ সময়ত জনপ্ৰিয় হৈ উঠা দেখা যায়। সামাজিক সভা আৰু পাৰ্টিত সৰু ল’ৰাবোৰে দীঘল স্কাৰ্ট পিন্ধা মহিলাৰ বেশত পৰিবেশন কৰে। সচৰাচৰ কাশ্মীৰৰ বিবাহ অনুষ্ঠানৰ সময়ত আৰু ঝেলুম নদীত নাৱেৰে বিয়াৰ শোভাযাত্ৰা উলিয়াই অনাৰ সময়ত বাচ্চা নাগমা দৃষ্টিগোচৰ হয়। এই নৃত্য শৈলী অতিশয় প্ৰশংসিত আৰু ইয়াৰ দ্বাৰা বৃহৎ সংখ্যক দৰ্শকক আকৰ্ষিত কৰাৰ সম্ভাৱনা আছে। ইয়াত ৰাবাব, সাৰংগী আৰু ঢোল আদি বাদ্যযন্ত্ৰ বজোৱা হয়।&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt; ইয়াত হাফিজা নৃত্য শৈলীৰ সৈতে মিল থকা দ্ৰুত ঘূৰ্ণন গতি জড়িত আৰু ইয়াৰ লগত কথকৰো সাদৃশ্য আছে। গীত-নৃত্যৰ কাৰ্য্যবিধিৰ নাম বাচ্চা নাগমা যশন –যি হৈছে শিশু নৃত্যৰ উদযাপন।&lt;ref name=&quot;Bacha Nagma Dance&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.dance.anantagroup.com/bacha-nagma-dance/|title=Bacha Nagma Dance|date=2012-03-19|website=Indian Classical Folk &amp; Tribal Dance|language=en-US|access-date=2019-11-13}}&lt;/ref&gt; 

কাশ্মীৰৰ লোককথাত এক বিশেষ স্থান দখল কৰা এই নৃত্য পাৰ্টিৰ সময়ত পৰিবেশন কৰা হয় য’ত মানুহে ইজনে সিজনৰ লগত সামাজিকভাৱে মিলিত হয়। উৎসৱ আৰু ধৰ্মীয় অনুষ্ঠানতো এই নৃত্য পৰিৱেশন কৰা হয়। উচ্চস্বৰ সংগীতেৰে আৰু শিল্পীসকলৰ আনন্দময় কাৰ্যকলাপে দৰ্শকক মনোৰঞ্জন দিয়ে। এই লোক নৃত্যৰ ৰূপটো পুৰণি দিনত মনোৰঞ্জনৰ আটাইতকৈ প্ৰচলিত বিকল্পবোৰৰ ভিতৰত এটা আছিল। সময়ৰ লগে লগে বহু বিকল্পৰ উন্মেষ ঘটিল, যাৰ দ্বাৰা মানুহে নিজকে মনোৰঞ্জন দিব পৰা হ’ল।&lt;ref name=&quot;Bacha Nagma Dance&quot;/&gt; বাচ্চা নাগমা নৃত্য এতিয়াও লোকনৃত্য হিচাপে বিদ্যমান আৰু ইয়াক কাশ্মীৰী সংস্কৃতিৰ অন্যতম প্ৰধান উপাদান হিচাপে গণ্য কৰা হয়। বাচ্চা নাগমাৰ আগতে, আন এক প্ৰকাৰৰ উদযাপন অধিক জনপ্ৰিয় আছিল। সেয়া আছিল - হাফিজ নাগমা, যি 'মহিলা নৃত্যশিল্পীৰ গান'।&lt;ref name=&quot;:4&quot;&gt;{{cite web | access-date=2019-11-13 | url=https://www.jktdc.co.in/dances-of-kashmir.aspx | title=DANCES OF KASHMIR | website=www.jktdc.co.in}}&lt;/ref&gt;
 

==ইতিহাস==
কাশ্মীৰৰ উপত্যকাটো ইয়াৰ সমৃদ্ধ সংস্কৃতি আৰু বিভিন্ন লোক নৃত্যৰ বাবে প্ৰশংসিত যিবোৰ এতিয়াও দেখা যায়।&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; 
কাশ্মীৰ মুখ্যতঃ মুছলমানসকলৰ দ্বাৰা জনবসতিপূৰ্ণ আছিল আৰু ভাৰতৰ মুখ্য সাংস্কৃতিক প্ৰবাহৰ পৰা আঁতৰি আছিল। কিন্তু কাশ্মীৰৰ প্ৰাচীন গুহা আৰু মন্দিৰসমূহে উমৈহতীয়া যুগৰ আৰম্ভণিতে ভাৰতীয় সংস্কৃতিৰ সৈতে এক শক্তিশালী সম্পৰ্ক দেখুৱাইছে। এটা সময়ত দক্ষিণৰ শাস্ত্ৰীয় নৃত্যৰ অনুশীলন কৰা হৈছিল বুলি বিশ্বাস কৰা হয়। চতুৰ্দশ শতিকাত যেতিয়া ইছলাম ধৰ্ম প্ৰৱৰ্তন হৈছিল,&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; তেতিয়া কোৰআনৰ কঠোৰ ব্যাখ্যাৰ বিপৰীতে নৃত্য আৰু নাট্য কলাক দমন কৰা হৈছিল। 
এই কলাসমূহ লোকৰূপতহে জীয়াই আছিল আৰু মূলতঃ বিবাহ অনুষ্ঠানত পৰিবেশন কৰা হৈছিল। বাচ্চা নাগমা লোকনৃত্য শৈলীৰ বিষয়ে ইতিহাসত কোৱা হৈছে যে এই নৃত্য বহু বছৰৰ আগতে নৃত্য শৈলী হিচাপে বিকশিত হৈছিল যিটো শস্য চপোৱাৰ সময়ত শস্য চপোৱাৰ আনন্দ উদযাপনৰ বাবে পৰিবেশন কৰা হৈছিল। 

==ৰূপ==
বাচ্চা নাগমা হাফিজা নৃত্য শৈলীৰ এটা শাখা।&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt; ইয়াক অতি জনপ্ৰিয় বুলি গণ্য কৰা হয় আৰু ই এক বৃহৎ জনসমাগমৰ সৃষ্টি কৰে। ইয়াৰ লগত কথকৰ দৰে দ্ৰুত গতিত গতি কৰাটোও জড়িত হৈ আছে। গোৱা গীতটোৰ কথাৰ ব্যাখ্যাৰ বাবে নৃত্যশিল্পীসকলে অতি প্ৰকাশভংগীমূলক নৃত্যৰ খোজ প্ৰদৰ্শন কৰে। আজিকালি কাশ্মীৰত বাচা নাগমা প্ৰদৰ্শন নকৰাকৈ বিয়াবোৰ অসম্পূৰ্ণ বুলি গণ্য কৰা হয়। মূল কাৰ্যসূচীৰ কেইমাহমান আগতে গ্ৰুপ বুকিং কৰা হয়। অনুষ্ঠানৰ সময়ত ‘বচ্চা’ই নৃত্যৰ মজিয়াত অধিক মানুহ লাভ কৰে আৰু তাৰ পিছত পৰম্পৰাগতভাৱে ‘টকাৰ বৰষুণ’ কৰা হয়। গোটেই ৰাতিটো গায়ন-বায়ন হয় আৰু ঘুংঘৰ &lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt; সকলে গীতটোৰ নান্দনিক সৌন্দৰ্য্য বৃদ্ধি কৰে। কামুক, হাস্যৰসময়ী, কৰুণ, বীৰত্বপূৰ্ণ, আধ্যাত্মিক, শান্তিপূৰ্ণ আৰু বিস্ময়কৰ আদি বিভিন্ন আৰ্হিৰ গীত আছে। 

==প্ৰদৰ্শন==
এই নৃত্য সাধাৰণতে উচ্চ দক্ষতাসম্পন্ন আৰু প্ৰতিভাশালী যুৱ শিল্পীয়ে পৰিবেশন কৰে। তেওঁলোকৰ প্ৰত্যেকেই নিজৰ নিজৰ নৃত্য শৈলীত পাকৈত। স্থানীয় পৰম্পৰাগত মহিলাৰ সাজ-পোছাক আৰু মেকআপেৰে মহিলাৰ দৰে দেখুৱাবলৈ এই অত্যন্ত প্ৰতিভাশালী সৰু ল’ৰাকেইটাক সাজ-পোছাক পৰিধান কৰোৱা হয়। নৃত্যশিল্পীসকলে হাফিজা শৈলীৰ নৃত্য প্ৰদৰ্শন কৰে। কাশ্মীৰৰ হাফিজা নৃত্য শৈলী গ্ৰহণ কৰিবলৈ তেওঁলোকে পৰ্যাপ্ত আৰু বিশেষজ্ঞ প্ৰশিক্ষণ লাভ কৰে। এই কম বয়সীয়া কিশোৰ-কিশোৰীসকলৰ মাজত দেখা পোৱা এটা সাধাৰণ বৈশিষ্ট্য হ’ল ইহঁতৰ শৰীৰ নমনীয়&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.schoolchalao.com/basic-education/show-results/indian-folk-dance/bacha-nagma-dance-jammu-and-kashmir|title=Bacha Nagma Dance - Jammu and Kashmir|last=Post|first=Like This|website=School Chalao|language=English|access-date=2019-11-13}}&lt;/ref&gt; যাতে তেওঁলোকে হাফিজাৰ মহিলা নৃত্যশিল্পীসকলৰ দৰে সহজেই নমনীয় গতিবিধি গ্ৰহণ কৰিব পাৰে। যিহেতু এই ল’ৰাবোৰ সৰু সেয়েহে তেওঁলোকৰ মাত সুৰীয়া আৰু সেয়েহে তেওঁলোকে নাচি থকাৰ সময়তো গান গাব পাৰে। সেই মাতটো বজাই ৰাখিবলৈও তেওঁলোকক প্ৰশিক্ষণ দিয়া হয়। তেওঁৰ কণ্ঠৰ মধুৰতাই সংগীতক অতি সুৰীয়া কৰি তোলে আৰু অতি সুন্দৰ পৰিৱেশৰ সৃষ্টি কৰে। ই ছয়ৰ পৰা সাতজন সদস্যৰে গঠিত (সৰ্বাধিক) আৰু ইয়াত কোনো বিশেষ গায়ক নাই। নৃত্যশিল্পীসকলৰ ভিতৰৰে এজনেই মূল গায়কৰ ভূমিকা পালন কৰে আৰু আন সদস্যসকলে তেওঁৰ লগত কোৰাছত যোগদান কৰে। নৃত্যশিল্পীসকলে পিন্ধা সাজ-পোছাকৰ কিছু পৰিমাণে কথক নৃত্যশিল্পীসকলে পিন্ধা সাজ-পোছাকৰ সৈতে মিল আছে।&lt;ref name=&quot;:4&quot; /&gt; ছোৱালী এজনীক প্ৰতিনিধিত্ব কৰিবলৈ তাইৰ মুখখন সুন্দৰকৈ সজাই তোলা হয়। নৃত্যশিল্পীসকলে সাৱলীল গতিৰে নৃত্য মঞ্চত ঘূৰি ফুৰে। 

==সংগীত আৰু বাদ্যযন্ত্ৰ==
গীতবোৰ হাফিজা নৃত্যৰ লগত গোৱা গীতবোৰৰ লগত মিল আছে যি হৈছে চুফী কালাম বা গীতৰ কথা। চুফী কালাম এটা গীতৰ ৰূপ, যিটো ঐশ্বৰিক শক্তি আৰু আত্মাৰ প্ৰতি উৎসৰ্গিত। ব্যৱহৃত আন গীতসমূহত পাৰ্চী শৈলীৰ সাহিত্যৰ সৈতে মিল থকা গীতৰ কথা আছে। আজিকালি গীতৰ কথাবোৰ কোনো আমোদজনক বিষয়বস্তু বা কমেডীক প্ৰতিনিধিত্ব কৰিবলৈ ৰচনা কৰা হয়,&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; নাইবা পৰ্যবেক্ষকক আকৰ্ষণ কৰিবলৈ। সংগীত উচ্চস্বৰ আৰু নৃত্যৰ এক অন্তৰ্নিহিত অংশ। সংগীতৰ অবিহনে পৰিবেশনে নিজৰ সৌন্দৰ্য লাভ নকৰে। 

চুফী কালামৰ পৰিবেশনত এজন উস্তাদ,&lt;ref name=&quot;:2&quot;&gt;{{Cite journal|last1=Moroi|first1=K.|last2=Sato|first2=T.|date=1975-08-15|title=Comparison between procaine and isocarboxazid metabolism in vitro by a liver microsomal amidase-esterase|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8|journal=Biochemical Pharmacology|volume=24|issue=16|pages=1517–1521|doi=10.1016/0006-2952(75)90029-5|issn=1873-2968|pmid=8}}&lt;/ref&gt; আৰু তিনিজন সংগীতজ্ঞ (সকলো গায়ক আৰু বাদ্যযন্ত্ৰবাদক) জড়িত হৈ থাকে যিয়ে মকাম (সুৰ)ৰ বৈথ (ৰহস্যময় আৰু/বা ৰোমাণ্টিক পদ্য) উপস্থাপন কৰাৰ আগতে শকাল (আলাপ)ৰ পৰিচয় দিয়ে। চুফী কালাম আছিল অভিজাত শ্ৰেণীৰ লোকসকলে পছন্দ কৰা সংগীতৰ ৰূপ। আনহাতে জনসাধাৰণে ছকৰী, ৰফ আৰু ৱানউন আদি লোকসংগীতৰ পৰম্পৰাগত ৰূপ উপভোগ কৰিছিল। ছাকৰী হৈছে সাৰং, ৰাবাব, তুম্বকনাৰী আৰু টোকাৰ সংগীতেৰে গোৱা এক লোকসংগীত।&lt;ref name=&quot;:2&quot; /&gt;
==তথ্যসূত্ৰ==
{{reflist|30em}}

[[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় লোক নৃত্যশিল্পী]]
[[শ্ৰেণী:কাশ্মীৰী সংস্কৃতি]]</text>
      <sha1>1i2d4pbxm1ndv98pee4pfoiki3otb5j</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ফিজিৰ শ্ৰুতিকথা</title>
    <ns>0</ns>
    <id>103812</id>
    <revision>
      <id>523125</id>
      <parentid>494636</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T09:24:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>added [[Category:ফিজি]] using [[WP:HC|HotCat]]</comment>
      <origin>523125</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10308" sha1="8gnmebitmwvegtvy39rsv1jlqr2uy1z" xml:space="preserve">'''ফিজিৰ শ্ৰুতিকথা''' ([[ইংৰাজী ভাষা|ইংৰাজী]]: Fijian mythology) বা '''ফিজিৰ পৌৰাণিক কাহিনী''' হৈছে ফিজি দ্বীপৰ খিলঞ্জীয়া লোকসকলৰ মাজত প্ৰচলিত লোক বিশ্বাস, পৰম্পৰা, [[লোককথা]] আদিৰ সম্ভাৰ।

তেওঁলোকৰ থলুৱা ধৰ্ম বিশ্বৰ আন বহু লোকৰ দৰে চক্ৰীয় অস্তিত্বৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি গঢ় লৈ উঠিছে য’ত তেওঁলোকৰ পূৰ্বপুৰুষ আৰু পৰিৱেশ অভিজ্ঞতা, ইতিহাস আৰু প্ৰকৃতিৰ সৈতে এক গতিশীল চক্ৰত বিদ্যমান। অস্তিত্ব ৰক্ষাৰ বাবে বীজ ধাৰণ কৰা উদ্ভিদৰ দৰে, পৃথিৱীত অস্তিত্ব বজাই ৰাখিবলৈ প্ৰজনন চক্ৰৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল মানুহ, প্ৰাণী আৰু আন সকলো জীৱই বীজ ধাৰণ কৰে। ফিজিবাসীয়ে বিশ্বাস কৰে যে মানুহৰ অস্তিত্ব প্ৰকৃতিৰ সৈতে আৰু কেতিয়াবা ইয়াত আন প্ৰজাতিৰ যেনে হাঁহ, সাপ, অক্টোপাছ আদিৰ আধিপত্য থাকে, য’ত মানুহ চিকাৰীৰ পৰিৱৰ্তে চিকাৰ হয়।

ফিজিৰ শ্ৰুতিকথাত বৰ্ণনা কৰা দেৱতাসকলৰ ভিতৰত অন্যতম এজন দেৱতা হৈছে ডেগেই (Degei)। সাপ বুলি বিশ্বাস কৰা ডেগেই হৈছে উলুডা ফিজিৰ সৰ্বোচ্চ দেৱতা। ফিজিবাসীয়ে তেওঁক জগতৰ সৃষ্টিকৰ্তা বুলি বিশ্বাস কৰে। তেওঁ নতুনকৈ মৃত আত্মাবোৰক দুটা গুহাৰ মাজেৰে পাৰ হৈ যোৱাৰ সময়ত চিবাচিবা বা ড্ৰাকুলু (Cibaciba বা Drakulu) নামৰ গুহাটোত বিচাৰ কৰে।&lt;ref&gt;John Freese, ''The Philosophy of the Immortality of the Soul and the Resurrection of the Human Body''. Facsimile reprint of 1864 edition. Kessinger Publishing, 2005, {{ISBN|1-4179-7234-3}}.&lt;/ref&gt; ইয়াৰে কিছুমান আত্মাক তেওঁ স্বৰ্গ বুৰোটু (Burotu) বা বুৰোটুকুলালৈ (Burotukula) পঠিয়াই দিয়ে। আন বেছি ভাগ আত্মাক তেওঁ এটা হ্ৰদত পেলাই দিয়ে, য'ত শেষত আত্মাবোৰ তললৈ (Murimuria; মুৰিমুৰিয়া) ডুব গৈ উপযুক্ত পুৰস্কাৰ অথবা শাস্তি লাভ কৰে।&lt;ref&gt;T. Williams, J. Calvert, ''Fiji and the Fijians'', Heylin, 1858.&lt;/ref&gt;

==দেৱ-দেৱী==
'''আদি-মাইলাগু''' : আদি-মাইলাগু হৈছে ফিজিৰ জনসাধাৰণৰ বিশ্বাসত আকাশৰ দেৱী। ফিজিৰ পৌৰাণিক কাহিনীত আদি-মাইলাগুক &quot;আকাশৰ ভদ্ৰমহিলা&quot; বা &quot;আকাশৰ দেৱী&quot; বুলি জনা যায়।&lt;ref name=&quot;ReedHames1967&quot;&gt;{{cite book|author1=Alexander Wyclif Reed|author2=Alice Inez Hames|title=Myths and Legends of Fiji and Rotuma|url=https://books.google.com/books?id=uK7fAAAAMAAJ|year=1967|publisher=Reed|page=48}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Knappert1992&quot;&gt;{{cite book|author=Jan Knappert|title=Pacific Mythology: An Encyclopedia of Myth and Legend|url=https://books.google.com/books?id=q53fAAAAMAAJ|year=1992|publisher=Aquarian Press|isbn=978-1-85538-133-9|page=94}}&lt;/ref&gt; তুইলাকেম্বাই (Tuilakemba) আকাশৰ পৰা জোৰকৈ উলিয়াই দিয়াৰ পিছত আকাশৰ পৰা নামি আহি নদীত ডুব মাৰি ধূসৰ নিগনিৰ ৰূপ লৈ পৃথিৱীলৈ আহিছিল বুলি কোৱা হয়।&lt;ref name=&quot;Knappert1992&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;Coleman2007&quot;&gt;{{cite book|author=J. A. Coleman|title=The Dictionary of Mythology: An A-Z of Themes, Legends and Heroes|url=https://books.google.com/books?id=KJGhGAAACAAJ|year=2007|publisher=Arcturus|isbn=978-0-572-03222-7|page=29}}&lt;/ref&gt; তেখেতে নিজকে কুমাৰী বা দীঘল জিভা থকা বৃদ্ধা হিচাপেও প্ৰকাশ কৰিব পাৰে। পুৰোহিতসকলকো তেওঁ পৰামৰ্শ প্ৰদান কৰে।&lt;ref name=&quot;Young1993&quot;&gt;{{cite book|author=Serinity Young|title=An Anthology of sacred texts by and about women|url=https://books.google.com/books?id=rMwoAAAAYAAJ|date=March 1993|publisher=Crossroad|isbn=978-0-8245-1143-2|page=259}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Coleman2007&quot;/&gt;

'''ডাকুৱাকা''' : ফিজিৰ পৌৰাণিক কাহিনীত ডাকুৱাকা (ডাকুৱাংগা) এজন হাঁহৰ দেৱতা আৰু প্ৰায়ে দ্বীপসমূহক পহৰা দিয়া এক ভয়ানক সাগৰীয় দানৱ হিচাপে দেখা দিয়ে।&lt;ref&gt;''Fijian Medicinal Plants'' by RC Cambie, J Ash&lt;/ref&gt; মাছমৰীয়াসকলে তেওঁক অতিশয় সন্মান কৰিছিল&lt;ref&gt;''Bed the turtle softly: legends of the South Pacific'' by Mary Edith Branham and Joel S. Branham. [https://books.google.com/books?id=_mSBAAAAMAAJ&amp;q=Dakuwaqa+wife &quot;Many are the stories about the shark-god Dakuwaqa].&quot;&lt;/ref&gt; কাৰণ তেওঁ সাগৰ আৰু ইয়াৰ বাসিন্দাসকলক যিকোনো বিপদৰ পৰা ৰক্ষা কৰিছিল।&lt;ref&gt;''Deuba: A Study of a Fijian Village'' by William Robert Geddes&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;''The People of the Sea: Environment, Identity, And History in Oceania''. Author: Paul D'Arcy. [https://books.google.com/books?id=Sp1zroD_ccMC&amp;dq=Dakuwaqa&amp;pg=PA42 Please see this page]. &quot;His Fijian crew addressed the creature as Dakuwaqa, and promised it ''kava'' if it did not harm them. Dakuwaqa had a history of fierce retribution against seafarers who did not respect him, but had rescued his worshippers from trouble at sea.&quot;&lt;/ref&gt;

'''ডাউচিনা''' : ফিজিৰ পৌৰাণিক কাহিনীত ডাউচিনা হৈছে সামুদ্ৰিক ফিজিৰ মহান দেৱতা। ডাউচিনা যেতিয়া সৰু আছিল, তেতিয়া তেওঁ নিৰৱে কেৱল এটা লেম্প চাই থাকিছিল। মাকে শান্ত হ’বলৈ তেওঁৰ মূৰত অগ্নিময় নল বান্ধি দিছিল। তেতিয়াৰ পৰাই তেওঁ স্কাৰ্ফ পিন্ধি প্ৰবাল প্ৰাচীৰত ঘূৰি ফুৰে।&lt;ref&gt;King and People of Fiji (The Pasifika Library) (Paperback) ({{ISBN|0824819209}} / 0-8248-1920-9)&lt;/ref&gt; তেওঁক এজন ছলনাময়ী আৰু ব্যভিচাৰীৰ পৃষ্ঠপোষক, তথা নাৰী প্ৰলোভনকাৰী বুলি কোৱা হয়।

'''ডেগেই''' : সাপ বুলি বিশ্বাস কৰা ডেগেই হৈছে উলুডা ফিজিৰ সৰ্বোচ্চ দেৱতা। ফিজিবাসীয়ে তেওঁক জগতৰ সৃষ্টিকৰ্তা বুলি বিশ্বাস কৰে।

'''গেডি''' : ফিজিৰ পৌৰাণিক কাহিনীত গেডি (Ngendi) হৈছে এজন উৰ্বৰতাৰ দেৱতা যিয়ে মানৱতাক জুইৰ ব্যৱহাৰ শিকাইছিল।

'''লেৱালেভু''' : ফিজিৰ পৌৰাণিক কাহিনীমতে লেৱালেভু হৈছে এগৰাকী উৰ্বৰতা দেৱী।&lt;ref&gt;{{cite book | url=https://books.google.com/books?id=lvzfAAAAMAAJ&amp;q=Lewalevu | title=Myths and legends of Fiji and Rotuma | publisher=Reed | author=Hames, Alice Inez | year=1967 | pages=21| isbn=9787420001213 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite book | url=https://books.google.com/books?id=iQPXgTj_0lIC&amp;q=Lewalevu&amp;pg=PA253 | title=She Is Everywhere!: An Anthology of Writings in Womanist/Feminist Spirituality, Volume 3 | publisher=iUniverse | author=Mary Saracino; Mary Beth Moser | year=2012 | isbn=9781462064342}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite book | url=https://books.google.com/books?id=db0XAAAAYAAJ&amp;q=Lewalevu&amp;pg=PA202 | title=Fiji and the Fijians | publisher=Hodder and Stoughton | author=Williams, Thomas | year=1870 | pages=202}}&lt;/ref&gt; তেওঁক লেৱা-লেভু (Lewa-Levu) বা &quot;মহান মহিলা&quot; বুলিও কোৱা হয়।

আৰু অন্যান্য দেৱ-দেৱী হৈছে কোৰাই (Qurai), ৰাটুমাইবুলু (Ratumaibulu), চামুলায়ো (Samulayo), টাগ্ৰ'য়া ছিৰিয়া (Tagroa Siria) তুই দেলাই গৌ (Tui Delai Gau), তুই ফিতি (Tui Fiti), উলুপোকা (Ulupoka) ইত্যাদি।

==তথ্য সংগ্ৰহ==
{{Reflist}}

[[শ্ৰেণী:ফিজিৰ শ্ৰুতিকথা]]
[[শ্ৰেণী:পৌৰাণিক কথা]]
[[শ্ৰেণী:ফিজি]]</text>
      <sha1>8gnmebitmwvegtvy39rsv1jlqr2uy1z</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>সদস্য বাৰ্তা:Renamed user 7bb30293d02f6af57ce5a553229b8ca1</title>
    <ns>3</ns>
    <id>107353</id>
    <revision>
      <id>523097</id>
      <parentid>431256</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T03:00:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>XXBlackburnXx</username>
        <id>21170</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>XXBlackburnXxয়ে পুনৰ্নিৰ্দেশ নেৰাকৈ পৃষ্ঠা [[সদস্য বাৰ্তা:OaExist]]ৰ পৰা [[সদস্য বাৰ্তা:Renamed user 7bb30293d02f6af57ce5a553229b8ca1]]লৈ স্থানান্তৰ কৰিলে: Automatically moved page while renaming the user &quot;[[Special:CentralAuth/OaExist|OaExist]]&quot; to &quot;[[Special:CentralAuth/Renamed user 7bb30293d02f6af57ce5a553229b8ca1|Renamed user 7bb30293d02f6af57ce5a553229b8ca1]]&quot;</comment>
      <origin>431256</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3782" sha1="7ooi1po6o6wikv32m835yeqjpkka01m" xml:space="preserve">{{tmbox
| type = notice
| image = [[চিত্ৰ:Assamese Jaapi.png|135px|left]]
| imageright = [[চিত্ৰ:Wikipedia-logo.png|135px]]
| style = border: 1px blue solid; 
| textstyle = 
| text = {{Center|&lt;big&gt;{{#if: {{{1}}} |'''নমস্কাৰ, {{#if:  | {{{1}}} | {{BASEPAGENAME}} }}&lt;br/&gt;}}}}
{{Center|'''[[অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া]]লৈ আপোনাক [[ৱিকিপিডিয়া:আদৰণি|আদৰণি জনাইছোঁ]]! '''&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;&lt;br/&gt;
আপোনাৰ আগ্ৰহৰ বাবে ধন্যবাদ। আশা কৰোঁ আপুনি সদায় আমাৰ লগত জড়িত হৈ থাকিব। নৱাগত সকলৰ বাবে তলত দিয়া পৃষ্ঠাকেইখন অতি উপযোগী, অনুগ্ৰহ কৰি পৃষ্ঠাকেইখন এবাৰ চকু ফুৰাই চাই যেন। }}&lt;br/&gt;

{{Center|
'''ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনাৰ সহায়'''&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:পৰিচয়|ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে অলপ]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[সহায়:সৰল সম্পাদনা|সম্পাদনাৰ থুলমুল আভাস]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:সহায়িকা|ৱিকিপিডিয়া সম্পাদনাৰ বিষয়ে প্ৰয়োজনীয় আভাস]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[সহায়:নতুন প্ৰবন্ধ আৰম্ভ কৰক|প্ৰবন্ধ এটা কেনেকৈ আৰম্ভ কৰিব?]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ|সততে উদিত প্ৰশ্নসমূহ]] &lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;br&gt;
'''ৱিকিপিডিয়াৰ সম্পাদনাৰ নিয়ম নীতি'''&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:পাঁচটা স্তম্ভ|ৱিকিপিডিয়াৰ পঞ্চশীল নীতি]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
&lt;big&gt; [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়া কি নহয়|ৱিকিপিডিয়া কি নহয়]]&lt;/big&gt;&lt;br/&gt;
}}
&lt;br/&gt;
'''ইয়াৰ উপৰিও ফে’চবুকত [https://www.facebook.com/groups/assamwikigroup/ {{Like|''Assamese Wikipedia Community''}}] বুলি আমাৰ এটা আলোচনা গোট আৰু [https://facebook.com/aswikipedia {{Like|''অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া''}}] নামৰ এটা পৃষ্ঠা আছে। ৱিকিপিডিয়ানসকলক লগ পাবলৈ আৰু ৱিকিপিডিয়াৰ বিষয়ে জানিবলৈ আপুনিও সেইবোৰৰ সদস্য হৈ ল’ব পাৰে। '''

আশা কৰোঁ ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনা কৰি আৰু এজন [[ৱিকিপিডিয়া:ৱিকিপিডিয়ান|ৱিকিপিডিয়ান]] হোৱাটো উপভোগ কৰিব। 

&lt;div class=&quot;center&quot;&gt;{{Wikipedia in Social Media}}&lt;/div&gt;
| small =  / yes
| smallimage = none / [[Image:Some image.svg|30px]]
| smallimageright = none / [[Image:Some image.svg|30px]]
| smalltext = আদৰণি 
}} — [[সদস্য:AdoroniBot|AdoroniBot]] ([[সদস্য বাৰ্তা:AdoroniBot|বাৰ্তা]]) 10:06, 8 September 2024 (ইউ.টি.চি.)
&lt;!-- This welcome message is delivered by [[User:AdoroniBot|AdoroniBot]] on behalf of Assamese Wikimedia Community. --&gt;</text>
      <sha1>7ooi1po6o6wikv32m835yeqjpkka01m</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ফিজি হিন্দী ৱিকিপিডিয়া</title>
    <ns>0</ns>
    <id>109494</id>
    <revision>
      <id>523130</id>
      <parentid>454257</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T09:29:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>added [[Category:ফিজি]] using [[WP:HC|HotCat]]</comment>
      <origin>523130</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2209" sha1="t1t8336m7v09yvyy5bf2yut1ot92395" xml:space="preserve">{{পোখালি}}
{{infobox website
| name = {{Wiki favicon}} ফিজি হিন্দী ৱিকিপিডিয়া
| logo = [[File:Wikipedia-logo-v2-hif.svg|175px]]
| screenshot =
| collapsible = yes
| caption =
| slogan = মুক্ত বিশ্বকোষ
| url = [http://hif.wikipedia.org/ hif.wikipedia.org]
| commercial = নহয়
| launch date = 
| type = [[ইণ্টাৰনেট বিশ্বকোষ প্ৰকল্প]]
| language = [[ফিজি হিন্দী]] 
| registration = বৈকল্পিক
| owner = [[ৱিকিমিডিয়া ফাউণ্ডেশ্যন]]
| author =
}}
'''ফিজি হিন্দী ৱিকিপিডিয়া''' অনলাইন মুক্ত বিশ্বকোষ ৱিকিপিডিয়াৰ [[ফিজি হিন্দী]] সংস্কৰণ। ৱিকিমিডিয়া ফাউণ্ডেশ্যনৰ অন্তৰ্গত এই প্ৰকল্পত বৰ্তমান {{En2As|{{NUMBEROF|ARTICLES|hif|N:R}}}} টা প্ৰবন্ধ আছে।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Wikistats - Statistics For Wikimedia Projects |url=https://stats.wikimedia.org/#/hif.wikipedia.org |access-date=2023-06-22 |website=stats.wikimedia.org}}&lt;/ref&gt; ফিজি হিন্দী ভাষাটো ভাৰতীয় বংশোদ্ভূত ফিজিয় নাগৰিকসকলৰদ্বাৰা সৰ্বাধিক ব্যৱহৃত ভাষা। ফিজি হিন্দীত মূলত ফিজিৰ আৰু পাৰ্শ্বৱৰ্তী অঞ্চলৰ প্ৰায় ৩ লাখ ৮০ হাজাৰ মানুহে কথা পাতে। ভাৰতবৰ্ষত প্ৰচলিত ফিজি হিন্দীৰ উপভাষাটো ভোজপুৰীৰ লগতে বিহাৰী আদি অন্যান্য নামেৰে পৰিচিত।

==তথ্যসূত্ৰ==
{{Reflist}}
{{ৱিকিপিডিয়াসমূহত}}
[[শ্ৰেণী:ৱিকিপিডিয়াসমূহ]]
[[শ্ৰেণী:ফিজি]]</text>
      <sha1>t1t8336m7v09yvyy5bf2yut1ot92395</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>সদস্য বাৰ্তা:Edasf</title>
    <ns>3</ns>
    <id>109663</id>
    <redirect title="সদস্য বাৰ্তা:AristocrSirr22" />
    <revision>
      <id>523112</id>
      <parentid>450504</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T05:19:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>EmausBot</username>
        <id>1983</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[সদস্য বাৰ্তা:AristocrSirr22]] পাতায় করা দ্বিপুনর্নির্দেশনা ঠিক করেছে</comment>
      <origin>523112</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="63" sha1="2p8gt2ysubgtl2rhgwcf16d6nz5ewmu" xml:space="preserve">#REDIRECT [[সদস্য বাৰ্তা:AristocrSirr22]]</text>
      <sha1>2p8gt2ysubgtl2rhgwcf16d6nz5ewmu</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>বালি আৰ্টছ ফেষ্টিভেল</title>
    <ns>0</ns>
    <id>110122</id>
    <revision>
      <id>523085</id>
      <parentid>455006</parentid>
      <timestamp>2025-07-09T21:44:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>29706</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>523085</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8593" sha1="qrf5orttrudv4pyols8lqgmjbgjoaq4" xml:space="preserve">{{Infobox recurring event
| name               = Bali Arts Festival&lt;br&gt;Pesta Kesenian Bali&lt;br&gt;ᬧᬾᬲ᭄ᬢᬓᬾᬲᬾᬦᬶᬬᬦ᭄ᬩᬮᬶ&lt;br&gt;PKB
| logo               = 
| image              = Young girls in Balinese festival; John Y. Can; September 2010.jpg
| imagesize          = 
| caption            = উৎসৱত অংশগ্ৰহণকাৰী কিশোৰী সকলৰ চবি

| genre              = [[Arts festival]]
| date               = 
| frequency          = Annually
| location           = [[Bali]], [[Indonesia]]
| country            = [[Indonesia]]
| first              = 1979 &lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.thejakartapost.com/life/2019/06/11/jokowi-to-open-bali-arts-festival.html|title=Jokowi to open Bali Arts Festival|newspaper=The Jakarta post|accessdate=11 June 2019}}&lt;/ref&gt;
| founder_name       = 
| prev               = 
| next               = June 15 to July 13, 2024
| participants       = 
| attendance         = 
| area               = 
| budget             = 
| people             = 
| member             = 
| website            = {{URL|http://pestakesenianbali.id/}}
| footnotes          = 
}}'''বালি আৰ্টছ ফেষ্টিভেল''' {{lang-en|Bali Arts Festival}} ([[ইণ্ডোনেছিয়ান]]: পেষ্টা কেচেনিয়ান বালি; [[বালিনী]]: ᬧᬾᬲ᭄ᬢᬓᬾᬲᬾᬦᬶᬬᬦ᭄ᬩᬮᬶ) বা পিকেবি(PKB) হৈছে ইণ্ডোনেছিয়াৰ বালিত প্ৰতি বছৰে আয়োজিত হৈ অহা বাৰ্ষিক [[কলা উৎসৱ]], যি উৎসৱে [[বালিন শিল্প]] আৰু সংস্কৃতিক উদযাপন, সংৰক্ষণ আৰু বিকাশত অৰিহনা যোগাই আহিছে।&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.thejakartapost.com/life/2019/06/17/bali-arts-festival-opens-with-flamboyant-street-parade.html|title=Bali Arts Festival opens with flamboyant street parade|newspaper=The Jakarta Post|accessdate=17 June 2019}}&lt;/ref&gt; ১৯৭৯ চনত প্ৰথমবাৰৰ বাবে অনুষ্ঠিত হোৱা ই ইণ্ডোনেছিয়াৰ আটাইতকৈ দীৰ্ঘদিনীয়া কলা উৎসৱত পৰিণত হৈছে।&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://jakartaglobe.id/culture/bali-arts-festival-to-kick-off-on-saturday|title=Bali Arts Festival to Kick Off on Saturday|newspaper=Jakarta Globe|accessdate=14 June 2019}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.thejakartapost.com/travel/2017/06/04/president-joko-widodo-to-take-part-in-bali-arts-festival-2017-parade.html|title=President Joko Widodo to take part in Bali Arts Festival 2017 parade|newspaper=The Jakarta Post|accessdate=11 June 2019}}&lt;/ref&gt;এই উৎসৱ সাধাৰণতে ইণ্ডোনেছিয়াৰ বালি দ্বীপৰ ডেনপাছৰৰ [[বজৰা সন্ধি স্মৃতিসৌধ]]ৰ চৌহদত বৰ্ণিল উদ্বোধনী পেৰেডেৰে আৰম্ভ হয়। এমাহজোৰা এই অনুষ্ঠানটো ইয়াৰ মূল স্থান ডেনপাছৰৰ [[তমন ৱেৰ্ধি বুদয়া কলা কেন্দ্ৰত]] চলি থাকে। এই মহোৎসৱত পৰম্পৰাগত বালিন শিল্পীসকলে দৈনিক অনুষ্ঠান পৰিৱেশন কৰাৰ উপৰিও, ইণ্ডোনেছিয়াৰ অন্যান্য অংশ আৰু অন্যান্য দেশৰ কলা-কুশলীসকলেও দৈনিক পৰিবেশন কৰে।&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.thejakartapost.com/life/2018/06/25/one-month-long-bali-arts-festival-kicks-off-with-multicultural-parade.html|title=One month-long Bali Arts Festival kicks off with multicultural parade|newspaper=The Jakarta post|accessdate=11 June 2019}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.thejakartapost.com/life/2017/07/06/bali-arts-festival-ensures-relevance-of-islands-traditional-arts.html|title=Bali Arts Festival: Ensures relevance of island's traditional arts|newspaper=The Jakarta post|accessdate=11 June 2019}}&lt;/ref&gt; এই উৎসৱত বিভিন্ন সংস্কৃতিক প্ৰতিযোগিতা, আলোচনা চক্ৰ আৰু শিল্প, হস্তশিল্প আৰু প্ৰামাণিক [[বালিন খাদ্য]]ৰ প্ৰদৰ্শনীও অনুষ্ঠিত হয়।&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.thejakartapost.com/travel/2017/06/09/visiting-bali-arts-festival-in-june-heres-the-schedule.html|title=Visiting Bali Arts Festival in June? Here's the schedule|newspaper=The Jakarta post|accessdate=11 June 2019}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://travel.detik.com/travel-news/d-4575616/pesta-kesenian-bali-2019-akan-banyak-gunakan-ornamen-berbahan-alami|title=Pesta Kesenian Bali 2019 Akan Banyak Gunakan Ornamen Berbahan Alami|newspaper=Detik|accessdate=11 June 2019|archivedate=8 June 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190608120119/https://travel.detik.com/travel-news/d-4575616/pesta-kesenian-bali-2019-akan-banyak-gunakan-ornamen-berbahan-alami|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;

==ইতিহাস==
১৯৭৯ চনত [[ইডা বাগছ মন্ত্ৰ]]ৰ গৱৰ্ণৰ পদত থকাৰ সময়ত বালিৰ পৰম্পৰাগত সংস্কৃতিৰ প্ৰচাৰ আৰু ইয়াক প্ৰচলিত কৰি ৰখাৰ মহান উদ্দেশ্য আগত ৰাখি এই উৎসৱ অনুস্থিত কৰা হৈছিল।

বালি কলা মহোৎসৱৰ মূল আয়োজক নিয়ন্ত্ৰণ হৈছে &quot;বালি কলা মহোৎসৱ সম্পৰ্কীয় ১৯৮৬ চনৰ সপ্তম বালি প্ৰদেশৰ আঞ্চলিক নিয়ন্ত্ৰণ&quot; সংস্থাৰ দ্বাৰা ।

প্ৰথম বালি কলা মহোৎসৱ ১৯৭৯ চনৰ ২০ জুনৰ পৰা ১৯৭৯ চনৰ ২৩ আগষ্টলৈকে প্ৰায় ২ মাহ ধৰি চলিছিল।

বালি কলা উৎসৱৰ উদ্দেশ্য হৈছে বালি সম্প্ৰদায়ৰ কলাত্মক অৱদানসমূহ অন্বেষণ, আৱিষ্কাৰ আৰু প্ৰদৰ্শন কৰিবলৈ মানুহক প্ৰেৰণা যোগোৱা। পিকেবিয়ে প্ৰতি বছৰে বিভিন্ন ধৰণৰ অনন্য আৰু ভিন্ন বিষয়বস্তু আগবঢ়ায়। ২৫তম সংখ্যক বালি আৰ্টছ পাৰ্টিৰ লগত সংগতি ৰাখি বালি আৰ্ট পেষ্টছ আৰু বালিৰ ৰূপালী কলা উৎসৱৰ জুবিলিয়ামতো বালিৰ শিল্প প্ৰদৰ্শন কৰা হয়।

বালি আৰ্টছ পাৰ্টিৰ ইতিহাসত ইয়াক সাধাৰণতে ৰাজ্যৰ উচ্চ পদস্থ বিষয়াসকলে উদ্বোধন কৰিছিল। ১৯৭৯ চনত প্ৰথমবাৰৰ বাবে ‘পেষ্টা কেচেনিয়ান বালি’ (পিকেবি)  মুকলি কৰে প্ৰয়াত ইডা বাগুছ মন্ত্ৰই, যি সেই সময়ত বালিৰ প্ৰথম স্তৰৰ মুৰব্বীৰ ৰাজ্যপালৰ লগতে পেষ্টা কেচেনিয়ান বালিৰ প্ৰৱৰ্তক আছিল। ‘পেষ্টা কেচেনিয়ান বালি’ৰ মুকলিৰ বাকী কাম মন্ত্ৰী, উপ-ৰাষ্ট্ৰপতি, ৰাষ্ট্ৰপতি আৰু প্ৰথম মহিলাই কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://kevinabali.wordpress.com/2010/04/22/sejarah-pesta-kesenian-bali/|title= Sejarah Pesta Kesenian Bali|accessdate=11 June 2019}}&lt;/ref&gt;

==তথ্য সূত্ৰ==
{{Reflist}}</text>
      <sha1>qrf5orttrudv4pyols8lqgmjbgjoaq4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>পূজা ঠাকুৰ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>113393</id>
    <redirect title="পূজা ঠাকুৰ (ভাৰতীয় বায়ুসেনা)" />
    <revision>
      <id>523108</id>
      <parentid>475765</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T05:19:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>EmausBot</username>
        <id>1983</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[পূজা ঠাকুৰ (ভাৰতীয় বায়ুসেনা)]] পাতায় করা দ্বিপুনর্নির্দেশনা ঠিক করেছে</comment>
      <origin>523108</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="94" sha1="0ifvyo8nqpl06rwnfeygr3nmihsx7p4" xml:space="preserve">#REDIRECT [[পূজা ঠাকুৰ (ভাৰতীয় বায়ুসেনা)]]</text>
      <sha1>0ifvyo8nqpl06rwnfeygr3nmihsx7p4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>বিনিয়োগ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>113639</id>
    <revision>
      <id>523086</id>
      <parentid>476758</parentid>
      <timestamp>2025-07-09T22:33:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>29706</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 4 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>523086</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10634" sha1="bj6a0ag9djq8nyxncw5mehvkr24z0uc" xml:space="preserve">
বিনিয়োগ([https://profitjournal.org/what-is-investing-money/ Investing] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20250427061304/https://www.profitjournal.org/what-is-investing-money/ |date=2025-04-27 }}) হৈছে অৰ্থনৈতিক উন্নতি আৰু ব্যক্তিগত সম্পদ বৃদ্ধিৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ আহিলা। ইয়াৰ ইতিহাস বহু পুৰণি, আৰু ইয়াৰ বিকাশৰ ধাৰা বিভিন্ন সমাজ আৰু সংস্কৃতিৰ মাজেৰে আগবাঢ়িছে। আজিৰ আধুনিক বিনিয়োগৰ ধাৰণাই মধ্যযুগীয় ইছলামিক বিশ্বৰ '''কিৰাদ''' (Qirad)ৰ দৰে প্ৰাচীন পদ্ধতিৰ পৰা আৰম্ভ হৈছে। &lt;ref&gt;[[:en:Investment|Investment]] &lt;/ref&gt;

=== বিনিয়োগৰ ইতিহাস ===

==== মধ্যযুগীয় কিৰাদ (Qirad) ====
মধ্যযুগীয় ইছলামিক বিশ্বত '''কিৰাদ''' এটা গুৰুত্বপূৰ্ণ বিত্তীয় পদ্ধতি আছিল। ইয়াত এজন বা ততোধিক বিনিয়োগকাৰীয়ে এজন এজেন্টৰ হাতত মূলধন গতাই দিছিল। এজেন্টে এই মূলধনৰ সৈতে বাণিজ্য কৰি [https://www.dividendcalculator.online/ লাভ]ৰ আশা কৰিছিল। লাভ হ’লে দুয়োপক্ষে আগতেই ঠাৱৰ কৰা হিচাপমতে লাভ বিতৰণ কৰা হৈছিল। কিন্তু ক্ষতি হ’লে এজেন্টৰ কোনো দায়িত্ব নাথাকিছিল। এই পদ্ধতিটো পিছলৈ পশ্চিমীয়া ইউৰোপত ব্যৱহৃত '''কমেণ্ডা''' (Commenda)ৰ সৈতে সাদৃশ্য পোৱা যায়। যদিও এই দুয়োটা পদ্ধতিৰ মাজত সম্পৰ্ক আছে নে নাই সেই বিষয়ে নিশ্চিতভাৱে কোৱা টান।

==== আধুনিক বিনিয়োগৰ উত্থান ====
২০ শতিকাৰ আৰম্ভণিতে শ্বেয়াৰ, বণ্ড, আৰু অন্যান্য প্ৰতিভূতিত বিনিয়োগ কৰা ব্যক্তিক '''স্পেকুলেটৰ''' (Speculator) বুলি কোৱা হৈছিল। কিন্তু ১৯২৯ চনৰ ৱাল ষ্ট্ৰীট দুৰ্যোগৰ পিছত, বিশেষকৈ ১৯৫০ চনৰ দশকত, '''বিনিয়োগ''' শব্দটোৱে অধিক সংৰক্ষণশীল প্ৰতিভূতিক বুজাবলৈ আৰম্ভ কৰে। আনহাতে, '''স্পেকুলেচন''' শব্দটো উচ্চ ঝুঁকিৰ বিনিয়োগৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল।
----

=== বিনিয়োগৰ প্ৰকাৰ আৰু কৌশল ===

==== মূল্য বিনিয়োগ (Value Investing) ====
মূল্য বিনিয়োগত বিনিয়োগকাৰীয়ে কম মূল্যত বিক্ৰী হৈ থকা সম্পত্তি কিনে আৰু উচ্চ মূল্যত বিক্ৰী কৰে। ইয়াত বিনিয়োগকাৰীয়ে কোম্পানীৰ আৰ্থিক প্ৰতিবেদনৰ বিশ্লেষণ কৰি প্ৰতিভূতিৰ মূল্যাংকন কৰে। ইয়াৰ বাবে '''ইয়াৰ্ণিংছ পাৰ শ্বেয়াৰ (EPS)''', '''বিক্ৰী বৃদ্ধি''' আদিৰ দৰে হিচাপকৰণৰ অনুপাত ব্যৱহাৰ কৰা হয়।

* '''উদাহৰণ''': ৱাৰেন বাফেট আৰু বেঞ্জামিন গ্ৰাহাম মূল্য বিনিয়োগৰ উল্লেখযোগ্য উদাহৰণ।
* '''গুৰুত্বপূৰ্ণ অনুপাত''':
** '''P/E অনুপাত (Price-to-Earnings Ratio)''': ইয়াত [https://www.dividendcalculator.online/ শ্বেয়াৰ]ৰ মূল্যক EPSৰে হৰণ কৰা হয়। কম P/E অনুপাতৰ শ্বেয়াৰ সাধাৰণতে কম মূল্যত বিক্ৰী হৈ থাকে।
** '''P/B অনুপাত (Price-to-Book Ratio)''': ইয়াত শ্বেয়াৰৰ মূল্যক কোম্পানীৰ নেট সম্পত্তিৰে হৰণ কৰা হয়।

==== বৃদ্ধি বিনিয়োগ (Growth Investing) ====
বৃদ্ধি বিনিয়োগত বিনিয়োগকাৰীয়ে ভৱিষ্যতে উচ্চ লাভৰ সম্ভাৱনা থকা কোম্পানীৰ শ্বেয়াৰ কিনে। ইয়াত মূল লক্ষ্য হৈছে মূলধনৰ增值 (Capital Appreciation)। বৃদ্ধি বিনিয়োগৰ বাবে সাধাৰণতে উচ্চ P/E অনুপাতৰ শ্বেয়াৰ বাছনি কৰা হয়।

* '''উদাহৰণ''': থমাছ ৰ’ৱে প্ৰাইচ জুনিয়ৰে ১৯৫০ চনত বৃদ্ধি বিনিয়োগৰ ধাৰণাটো জনপ্ৰিয় কৰিছিল।

==== মমেন্টাম বিনিয়োগ (Momentum Investing) ====
মমেন্টাম বিনিয়োগত বিনিয়োগকাৰীয়ে বৰ্তমান উৰ্ধ্বমুখী ট্ৰেণ্ড থকা শ্বেয়াৰ কিনে আৰু ট্ৰেণ্ড কমি যোৱাৰ লগে লগে বিক্ৰী কৰে। ইয়াত ট্ৰেণ্ড লাইন, মুভিং এভাৰেজ আদি ব্যৱহাৰ কৰা হয়।

==== ডলাৰ কষ্ট এভাৰেজিং (Dollar-Cost Averaging, DCA) ====
DCA হৈছে এক নিৰ্দিষ্ট সময়ৰ অন্তৰালত একেটা পৰিমাণৰ টকা বিনিয়োগ কৰা। ইয়াৰ দ্বাৰা চমু সময়ৰ বজাৰৰ অস্থিৰতাৰ প্ৰভাৱ কমি যায়। উদাহৰণস্বৰূপে, যদি এজন বিনিয়োগকাৰীয়ে প্ৰতি মাহে ৫০০বিনিয়োগকৰেআৰুবাৰ্ষিক১০২.৫ নিযুততকৈও বেছি হ’ব।
----

=== আধুনিক বিনিয়োগৰ নতুন ধাৰা ===

==== মাইক্ৰ’-ইনভেষ্টিং ([https://profitjournal.org/what-is-investing-money/ Micro-Investing] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20250427061304/https://www.profitjournal.org/what-is-investing-money/ |date=2025-04-27 }}) ====
মাইক্ৰ’-ইনভেষ্টিংৰ দ্বাৰা সৰু সৰু পৰিমাণৰ টকা বিনিয়োগ কৰিব পাৰি। ইয়াত বিশেষকৈ নতুন [https://profitjournal.org/what-is-investing-money/ বিনিয়োগ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20250427061304/https://www.profitjournal.org/what-is-investing-money/ |date=2025-04-27 }}কাৰী আৰু সীমিত আয়ৰ লোকসকলৰ বাবে বিনিয়োগ সহজলভ্য কৰা হয়।

==== ভেঞ্চাৰ কেপিটেল (Venture Capital) ====
ভেঞ্চাৰ কেপিটেল হৈছে উচ্চ বৃদ্ধিৰ সম্ভাৱনা থকা ব্যক্তিগত কোম্পানীত বিনিয়োগ কৰা। ইয়াত ঝুঁকি বেছি, কিন্তু সফল হ’লে লাভো বেছি।
----

=== বিনিয়োগৰ মূল্যাংকন (Investment Valuation) ===
বিনিয়োগৰ সঠিক মূল্যাংকন কৰিবলৈ কিছুমান গুৰুত্বপূৰ্ণ মেট্ৰিক ব্যৱহাৰ কৰা হয়:

* '''মুক্ত নগদ প্ৰবাহ (Free Cash Flow)''': ইয়াত কোম্পানীয়ে উৎপন্ন কৰা নগদ ধনৰ পৰিমাণ জোখা হয়।
* '''ঋণ-ইকুইটি অনুপাত (Debt-to-Equity Ratio)''': ইয়াত কোম্পানীৰ ঋণ আৰু ইকুইটিৰ অনুপাত জোখা হয়। উচ্চ অনুপাতই উচ্চ ঝুঁকি সূচায়।

----বিনিয়োগৰ জগতখন বহু পুৰণি আৰু ইয়াৰ বিকাশৰ ধাৰা বিভিন্ন সমাজৰ মাজেৰে আগবাঢ়িছে। মূল্য বিনিয়োগ, বৃদ্ধি বিনিয়োগ, মমেন্টাম বিনিয়োগ, ডলাৰ কষ্ট এভাৰেজিং আদি বিভিন্ন কৌশলৰ দ্বাৰা বিনিয়োগকাৰীয়ে নিজৰ লক্ষ্য আৰু ঝুঁকি সহনশীলতা অনুসৰি বিনিয়োগ কৰিব পাৰে। সঠিক জ্ঞান আৰু বিশ্লেষণৰ দ্বাৰা বিনিয়োগকাৰীয়ে সফলতাৰ মাৰ্গত আগবাঢ়িব পাৰে।

= তথ্যসূত্ৰসমূহ: =

* [https://profitjournal.org/what-is-investing-money/ What is Investing Money?] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20250427061304/https://www.profitjournal.org/what-is-investing-money/ |date=2025-04-27 }} from Profitjournal.org</text>
      <sha1>bj6a0ag9djq8nyxncw5mehvkr24z0uc</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>মঞ্জুলা অনাগনি</title>
    <ns>0</ns>
    <id>114893</id>
    <revision>
      <id>523094</id>
      <parentid>484978</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T01:52:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>29706</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>523094</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7052" sha1="ehkmozdggdq9tsdx76szp0cpmct3epv" xml:space="preserve">{{Infobox person|name=মঞ্জুলা অনাগনি|image=The President, Shri Pranab Mukherjee presenting the Padma Shri Award to Dr. Manjula Anagani, at a Civil Investiture Ceremony, at Rashtrapati Bhavan, in New Delhi on March 30, 2015.jpg|imagesize=250px|caption=ৰাষ্ট্ৰপতি [[প্ৰণৱ মুখাৰ্জী]]ৰ পৰা [[পদ্মশ্ৰী]] লাভ কৰি থকা অৱস্থাত অনাগনি (বাওঁফালে), ২০১৫|birth_date=|birth_place=[[তেলেংগানা]], ভাৰত|death_date=|death_place=|restingplace=|restingplacecoordinates=|othername=|occupation=স্ত্ৰীৰোগ বিশেষজ্ঞ|yearsactive=|known for=|domesticpartner=|parents=|website={{URL|drmanjula.in}}|awards=[[পদ্মশ্ৰী]]}}
'''মঞ্জুলা অনাগনি''' ({{lang-en| Manjula Anagani}}) এগৰাকী ভাৰতীয় প্ৰসূতি আৰু স্ত্ৰীৰোগ বিশেষজ্ঞ।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://drlogy.com/index.php/amp/doctors/dr-manjula-anagani-22564|title=Dr. Manjula Anagani, Gynecologist and Obstetrician - Banjara Hills, Hyderabad. &amp;#124; Drlogy}}{{Dead link|date=July 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;

== প্ৰাৰম্ভিক জীৱন আৰু শিক্ষা ==
তিনিজন ভাই-ভনীৰ সৈতে দ্বিতীয় সন্তান হিচাপে ভাৰতৰ তেলেংগানাত জন্মগ্ৰহণ কৰিছিল মঞ্জুলা অনাগনিৰ। ইঞ্জিনিয়াৰিং এগ্ৰিকালচাৰেল এণ্ড মেডিকেল কমন এণ্ট্ৰেন্স টেষ্টত ৫৮ নম্বৰ স্থান লাভ কৰি পিছলৈ গান্ধী মেডিকেল কলেজত যোগদান কৰে। দশম শ্ৰেণীত শৈক্ষিক উৎকৰ্ষৰ বাবে মুখ্যমন্ত্ৰীৰ বৃত্তি লাভ কৰিছিল। হায়দৰাবাদৰ ওছমানিয়া মেডিকেল কলেজৰ পৰা চিকিৎসা বিজ্ঞানত ডক্টৰেট ডিগ্ৰী লাভ কৰে। 

পিছলৈ প্ৰসৱৰ পূৰ্বে জিনীয় মূল্যায়ন, বন্ধ্যাত্ব, আল্ট্ৰাছ’নোগ্ৰাফী আৰু হিষ্টেৰ’স্কপি আৰু লেপাৰ’স্কপিৰ দৰে ন্যূনতম আক্ৰমণাত্মক পদ্ধতিৰ উচ্চ প্ৰশিক্ষণ গ্ৰহণ কৰে

== কেৰিয়াৰ ==
দ্য হিন্দুৰ মতে, অনাগনীয়ে নতুন লেপাৰ’স্কপিক কৌশলৰ পথ প্ৰদৰ্শক হৈ পৰিছে আৰু প্ৰাথমিক এমেন’ৰিয়া, এণ্ডোমেট্ৰিয়েল পুনৰুৎপাদনৰ বাবে ষ্টেম চেল পদ্ধতি, আৰু নিওভেজিনা সৃষ্টিৰ কৌশলৰ ওপৰত কামত অৰিহণা যোগাইছে।&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/features/metroplus/no-shortcuts-for-her/article6874713.ece|date=2015-02-09|dead-url=2019-01-19|language=en-IN}}&lt;/ref&gt;

২০১৫ চনত ভাৰত চৰকাৰে তেওঁক চতুৰ্থ সৰ্বোচ্চ ভাৰতীয় অসামৰিক সন্মান পদ্মশ্ৰী প্ৰদান কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://pib.nic.in/newsite/PrintRelease.aspx?relid=114952|title=Padma Awards 2015|work=pib.nic.in|accessdate=2019-01-19}}&lt;/ref&gt; ২০১৬ চনত মুম্বাইত অনুষ্ঠিত ২০১৬ চনৰ ইণ্ডিয়া লিডাৰশ্বিপ কনক্লেভতো অনাগণীয়ে ভাৰতীয় পৰিক্ৰমাৰ বছৰৰ ভাৰতীয় বঁটা লাভ কৰে।&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|url=http://indianaffairs.tv/top-entrepreneurs-in-business-iconic-stars-in-cinema-shined-at-india-leadership-conclave-2016-s-ilc-power-brand-awards-2016/|title=Top Entrepreneurs in Business &amp; Iconic Stars in Cinema shined at India Leadership Conclave 2016 's ILC Power Brand Awards 2016 – Indian Affairs|accessdate=2016-08-31}}&lt;/ref&gt; সেই বছৰতে তেওঁক গিনিজ ৱৰ্ল্ড ৰেকৰ্ডছৰ দ্বাৰা স্বীকৃতি দিয়া হয় যে তেওঁ একেটা অপাৰেচনতে সৰ্বাধিক সংখ্যক জৰায়ুৰ ফাইব্ৰইড আঁতৰাই পেলাইছিল। তেওঁ আৰু তেওঁৰ দলটোৱে মুঠ ৪ কিলোগ্ৰাম ওজনৰ ৮৪টা ফাইব্ৰইড আঁতৰাই উলিয়াইছিল, যাৰ ভিতৰত আটাইতকৈ ডাঙৰটোৰ ওজন আছিল ১.০৭ কিলোগ্ৰাম, যিটোৱে ন্যূনতম-আক্ৰমণাত্মক নিম্ন ট্ৰান্সভাৰ্চ মিনি-লেপাৰোটমী ছিদ্ৰৰ জৰিয়তে কাম কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;:2&quot;&gt;{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/news/cities/Hyderabad/doctor-enters-guinness-world-records/article8333801.ece|date=2016-03-10|dead-url=2019-01-19|language=en-IN}}&lt;/ref&gt;&amp;nbsp; 

মহিলাৰ স্বাস্থ্যৰ বাবে প্ৰচাৰ চলাবলৈ প্ৰত্যুষা নামৰ এটা বেচৰকাৰী সংস্থাও সহ-প্ৰতিষ্ঠা কৰিছে অনাগনীয়ে।&lt;ref name=&quot;:1&quot;/&gt;তেওঁ মহিলা সবলীকৰণৰ বাবে বহু কাম কৰি আছে, ২০২০ চনৰ ৮ ফেব্ৰুৱাৰীত তেওঁ অতিথি বক্তা আছিল আৰু শ্বেই ছেফ ৱাক, কুডোছত অংশগ্ৰহণ কৰিছিল, তেওঁৰ দীক্ষাৰ বাবে তেওঁ বাকী বিশ্বৰ বাবে অনুপ্ৰেৰণা আছিল। 

== ব্যক্তিগত জীৱন ==
অনাগনীয়ে ক'লি সুৰেশৰ সৈতে বিবাহপাশত আৱদ্ধ হৈছে।&lt;ref name=&quot;:1&quot;/&gt;

== তথ্যসূত্ৰ ==

[[শ্ৰেণী:জীৱিত ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় নাৰী]]
[[শ্ৰেণী:বিংশ শতিকাৰ ভাৰতীয় মহিলা বিজ্ঞানী]]</text>
      <sha1>ehkmozdggdq9tsdx76szp0cpmct3epv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>পল্লৱী ফৌজদাৰ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>117694</id>
    <revision>
      <id>523072</id>
      <parentid>501753</parentid>
      <timestamp>2025-07-09T18:21:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>29706</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>523072</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9613" sha1="bo2sd0hmrwza34rdz84e8xw6wudqfk7" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name = পল্লৱী ফৌজদাৰ
| image = Pallavi Nari Shakti Award.jpg
| alt = 
| caption = নতুন দিল্লীৰ ৰাষ্ট্ৰপতি ভৱনত ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰপতিৰ দ্বাৰা নাৰী শক্তি বঁটা গ্ৰহণ কৰা পল্লৱ ফৌজদাৰ

| birth_name = 
| birth_date = {{birth date and age|df=yes|1979|12|20}}
| birth_place =[[আগ্ৰা]], ভাৰত

| death_date = 
| death_place = 
| nationality = ভাৰতীয়
| other_names = 
| occupation = মটৰ চাইকেল আৰোহী আৰু সমাজকৰ্মী

| years_active = 
| known_for = একক, উচ্চ উচ্চতাৰ মটৰ চাইকেলৰ অভিলেখ
| notable_works = 
}}
'''পল্লৱী ফৌজদাৰ''' ({{lang-en|: Pallavi Fauzdar}} ; জন্ম: ২০ ডিচেম্বৰ ১৯৭৯) এগৰাকী উচ্চ পৰ্বতীয়া অঞ্চলত মটৰচাইকেল চলোৱা আৰু সমাজসেৱাৰ বাবে সুপৰিচিত ভাৰতীয় মহিলা। [[লিমকা বুক অৱ ৰেকৰ্ডছ]]ৰ দ্বাৰা  বিভিন্ন অসাধাৰণ কৃতিত্বৰ বাবে প্ৰথমবাৰৰ বাবে স্বীকৃতি লাভ কৰিছে।

==প্ৰাৰম্ভিক জীৱন আৰু পটভূমি==
পল্লৱী ফৌজদাৰৰ জন্ম হৈছিল ভাৰতৰ উত্তৰ প্ৰদেশৰ আগ্ৰাত। তেওঁৰ পিতৃ অশোক ফৌজদাৰ, এজন অৱসৰপ্ৰাপ্ত বৈদ্যুতিক অভিযন্তা। পল্লৱীয়ে প্ৰথমে ১৪ বছৰ বয়সত দেউতাকৰ মটৰ চাইকেল চলাই মটৰ চাইকেল চলোৱাৰ প্ৰতি আকৰ্শিত হৈছিল। ২০০৪ চনত পল্লৱীৰ বিবাহ হয়, তেওঁ ২টা সন্তান মাতৃ আৰু নতুন দিল্লীত থাকে।&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Citation|last=Hemant Anand|title=Pallavi Fauzdar - DLA Honours 2017 - Woman of the Year|date=2017-03-24|url=https://www.youtube.com/watch?v=y6_m-Jt6UOM|access-date=2017-11-07}}&lt;/ref&gt;
==কৰ্ম জীৱন==
নতুন দিল্লীৰ এটা ৰাইডিং গ্ৰুপত যোগদান কৰি পল্লৱী ফৌজদাৰে ৰাইডিং কেৰিয়াৰ আৰম্ভ কৰিছিল। ২০১৫ চনত তেওঁৰ প্ৰথম উল্লেখযোগ্য অভিযান আছিল, সমুদ্ৰপৃষ্ঠৰ পৰা ৫৬৩৮ মিটাৰ বা ১৮৭৭৪ ফুট উচ্চতাত মানা পাছলৈ এককভাৱে যাত্ৰা কৰিছিল, যিটো তেতিয়া বিশ্বৰ সৰ্বোচ্চ মটৰচাইকেল চলাব পৰা পাছ আছিল। তেওঁৰ এই কৃতিত্ব [[লিমকা বুক অৱ ৰেকৰ্ড]]ছে স্বীকৃতি দিয়ে।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://affairscloud.com/pallavi-enters-limca-book-of-records-for-crossing-mana-pass/|title=Pallavi enters Limca book of records for crossing Mana pass|website=affairscloud.com|language=en-US|access-date=2017-11-07}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Cite web|url=http://newsworldindia.in/videos/jai-ho-episode-38-inspiring-story-of-pallavi-fauzdar/201139/|title=Jai Ho Episode 38: Inspiring Story Of Pallavi Fauzdar {{!}} News World India|website=newsworldindia.in|access-date=2017-11-07}}&lt;/ref&gt; সেই বছৰতে তেওঁ একেটা ভ্ৰমণতে ৫০০০ মিটাৰৰ ওপৰৰ আঠটা মাউণ্টেন পাছলৈ ৰাইডিং কৰি আন এক অভিলেখ গঢ়িছিল।&lt;ref name=&quot;The Times of India&quot;&gt;{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/agra/Mother-of-two-she-rode-her-bike-through-eight-Himalayan-passes/articleshow/48875325.cms|title=Mother of two, she rode her bike through eight Himalayan passes - Times of India|work=The Times of India|access-date=2017-11-07}}&lt;/ref&gt;পল্লৱী ফৌজদাৰ উচ্চ পৰ্বতীয়া অঞ্চলত মটৰচাইকেল ৰাইডিং কৰি নতুন পাৰসমূহ আৰু দুৰ্গম পথবোৰ অতিক্ৰম কৰি যাবলৈ লাগিছিল। লগতে, তেওঁ সামাজিক সচেতনতা বৃদ্ধি কৰাৰ বাবে দেশৰ বিভিন্ন স্থানত কাৰণ-সচেতনতা (cause-awareness) ৰাইড কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;www.patrika.com&quot;&gt;{{Cite news|url=https://m.patrika.com/news/lucknow/lady-bike-riders-on-up-tour-for-save-girl-child-caimpaign-1609378|title=यूपी की सड़कों पर घूम रही हैं लेडी मार्शल बाइक राइडर्स, जानिए क्या है कारण|work=www.patrika.com|access-date=2017-11-07|language=hi|archivedate=2018-01-26|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180126012832/https://m.patrika.com/news/lucknow/lady-bike-riders-on-up-tour-for-save-girl-child-caimpaign-1609378/|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt; ২০১৭ চনত পল্লৱীয়ে ঘোঁৰাত উঠি ভাৰতৰ লাডাখ অঞ্চললৈ গৈ ৫৮০৩ মিটাৰ বা ১৯৩২৩ ফুট উচ্চতাত উমলিং লা পাছত উঠিছিল, এই পথ অতিক্ৰম কৰা তেওঁ  প্ৰথম ব্যক্তি আছিল।&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.amarujala.com/photo-gallery/lucknow/biker-pallavi-faujdar-runs-bike-on-umling-law-pass-and-creates-record|title=19 हजार फीट की ऊंचाई पर सबसे खतरनाक रास्ते पर बाइक दौड़ाकर पल्लवी ने बनाया रिकॉर्ड, तस्वीरें- Amarujala|work=Amar Ujala|access-date=2017-11-07|language=en}}&lt;/ref&gt; উমলিং লা পাছ এতিয়া বিশ্বৰ সৰ্বোচ্চ মটৰচলাব পৰা যোগ্য পাছ।&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/india/bro-builds-worlds-highest-motorable-road-in-ladakh/articleshow/61457883.cms|title=BRO builds world's highest motorable road in Ladakh - Times of India|work=The Times of India|access-date=2017-11-07|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.livemint.com/Politics/YpojBHOzLBVypMDOylGPXJ/BRO-builds-worlds-highest-motorable-road-in-Ladakh-at-1930.html|title=BRO builds world's highest motorable road in Ladakh at 19,300 feet|last=PTI|date=2017-11-02|work=livemint.com/|access-date=2017-11-07}}&lt;/ref&gt;

==সামাজিক কৰ্ম==
পল্লৱীয়ে বেচৰকাৰী সংস্থা আৰু উত্তৰ প্ৰদেশ ৰাজ্য চৰকাৰৰ মহিলা আৰু শিশু বিভাগৰ সৈতে মহিলা আৰু শিশুৰ সহায়ৰ বাবে মহিলা আৰু শিশু হেল্পলাইন ১৮১ আৰু [[&quot;বেটি বাচাও, বেটি পঢ়াও&quot;]] অভিযানৰ ব্ৰেণ্ড এম্বেছাদৰ হিচাপে কাম কৰিছে।&lt;ref name=&quot;www.patrika.com&quot;/&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.gaonconnection.com/uttar-pradesh/pallavi-faujdar-led-womens-bikers-gang|title=पल्लवी फौजदार के नेतृत्व में 'धूम' मचाएंगी महिला बाइकर्स|access-date=2017-11-07|archivedate=2018-01-25|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180125015316/https://www.gaonconnection.com/uttar-pradesh/pallavi-faujdar-led-womens-bikers-gang|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.amarujala.com/photo-gallery/uttar-pradesh/varanasi/pallavi-fauzdar-lady-bikers-rally-reach-varanasi|title=काशी पहुंची महिला बाइकर्स की रैली, जहां से गुजरती है वहां खास संदेश देती है- Amarujala|work=Amar Ujala|access-date=2017-11-07|language=en}}&lt;/ref&gt;

==টেলিভিছন==
পল্লৱীয়ে নিয়মিতভাৱে টেলিভিছন আৰু ডি ডি নেচনেলকে ধৰি সংবাদ মাধ্যমৰ সাক্ষাৎকাৰ দিয়ে।&lt;ref&gt;{{Citation|last=DD News|title=Tejasvini: Interaction with Motorcyclist Pallavi Fauzdar|date=2017-04-23|url=https://www.youtube.com/watch?v=U7Wr5SXbGpI|access-date=2017-11-07}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=Sea education channel|title=Mothers day Episode 01|date=2016-05-14|url=https://www.youtube.com/watch?v=GzHelcPQTIY|access-date=2017-11-07}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|last=News World India|title=Women's Day Special Show With NWI Journalist Pranjali Singh|date=2017-03-09|url=https://www.youtube.com/watch?v=ew2e2ABOCVs|access-date=2017-11-07}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt;

==তথ্যসূত্ৰ==
{{ Reflist}}</text>
      <sha1>bo2sd0hmrwza34rdz84e8xw6wudqfk7</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>বেলে হেৰিছ বেনেট</title>
    <ns>0</ns>
    <id>118301</id>
    <revision>
      <id>523089</id>
      <parentid>493479</parentid>
      <timestamp>2025-07-09T23:32:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>29706</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>523089</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8628" sha1="5u3kotmpz3nmioo23dn2axd186ch161" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name        = বেলে হেৰিছ বেনেট
| image       = Belle Harris Bennett, LL.D. 01.jpg
| caption     = 
| birth_name  = ইছাবেল হেৰিছ বেনেট 
| birth_date  = ৩ ডিচেম্বৰ, ১৮৫২
| birth_place = ফক্সটাউন, মেডিছন কাউণ্টি, কেণ্টাকি, আমেৰিকা
| death_date  = ২০ জুলাই ১৯২২
| death_place = ৰিচ্ছমণ্ড, কেণ্টাকি, আমেৰিকা
| occupation  = ভোটাধিকাৰী, মিছনেৰী, গীৰ্জা নেতৃত্ব, ক্লাবমহিলা
}}
'''বেলে হেৰিছ বেনেটে''' (৩ ডিচেম্বৰ, ১৮৫২ – ২০ জুলাই, ১৯২২) দক্ষিণৰ মেথডিষ্ট এপিস্কোপল চাৰ্চত মহিলাৰ বাবে সাধাৰণ অধিকাৰৰ বাবে সংগ্ৰামৰ নেতৃত্ব দিছিল আৰু লাভ কৰিছিল। চাউদাৰ্ণ মেথডিষ্ট চাৰ্চৰ উইমেন মিছনেৰী কাউন্সিলৰ তেওঁ প্ৰতিষ্ঠাপক সভানেত্ৰী আছিল। আমেৰিকা আৰু বিদেশৰ চাউদাৰ্ণ মেথডিষ্ট চাৰ্চৰ সমাজকৰ্মী আৰু সম্প্ৰদায় সংগঠকৰ নতুন পেছাদাৰী শ্ৰেণীৰ বাবে উচ্চ শিক্ষা প্ৰদানৰ বাবে ধন সংগ্ৰহ আৰু সাংগঠনিক প্ৰচেষ্টাকে ধৰি তেওঁ বহু কাম কৰিছিল। আফ্ৰিকান আমেৰিকান আৰু অনুপ্ৰৱেশকাৰীসকলৰ প্ৰতি তেওঁৰ সযতনে সহযোগিতামূলক সমৰ্থনক সেই সময়ত দক্ষিণৰ লোকসকলে আমূল বুলি গণ্য কৰিছিল। তেওঁ আছিল ভোটাধিকাৰী আৰু সংযমৰ সমৰ্থক।

==চমু জীৱন==
কেণ্টাকি মেথডিষ্ট চাৰ্কিট ৰাইডাৰৰ পত্নী পৈতৃক আইতাক ইছাবেল হেৰিছ বেনেটৰ নামেৰে নামাকৰণ কৰা বেনেটে নিজৰ সম্পূৰ্ণ নাম লিখিলেই সদায় হেৰিছ বা প্ৰাৰম্ভিক এইচ ব্যৱহাৰ কৰিছিল। পৰিয়ালৰ মাকৰ পক্ষ চেন'ল্টৰ জৰিয়তেহে তেওঁ আমেৰিকান বিপ্লৱৰ কন্যা হৈছিল&lt;ref&gt;{{cite book |last1=DAR ID 164276 |title=Daughters of the American Revolution Lineage Book, Volume 165 |date=1921 |publisher=Ancestry.com}}&lt;/ref&gt; আৰু আমেৰিকাৰ ঔপনিৱেশিক ডেমছত গ্ৰহণযোগ্যতাৰ বাবে নিজৰ বংশৰ সন্ধান কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;RWD&quot;&gt;{{cite book |last1=MacDonell |first1=Mrs. Robert W. |title=Belle Harris Bennett: Her Life Work |date=1928 |publisher=The Woman's Section of the Board of Missions, Methodist Episcopal Church, South |location=Nashville, TN |url=https://archive.org/details/belleharrisbenne01macd |accessdate=25 August 2019}}&lt;/ref&gt;

সৰুতে তেওঁ প্ৰতিদিনে প্ৰিয় ভাতৃ ৱালাৰৰ সৈতে ফক্সটাউনৰ স্থানীয় টাউনশ্বিপ স্কুললৈ খোজ কাঢ়ি গৈছিল। জীৱনৰ পিছৰ কালছোৱাত ইয়েলৰ পৰা স্নাতক হোৱাৰ পিছত ৱালাৰে বেলৰ ব্যক্তিগত সম্পদ, তেওঁৰ দানশীল প্ৰচেষ্টাসমূহ চম্ভালিছিল আৰু তেওঁৰ মিছন ছ’চাইটিৰ প্ৰকল্পসমূহৰ বিত্তীয় ক্ষেত্ৰত সহায় কৰিছিল। গোটেই পৰিয়ালটোৱে চেমুৱেল বেনেটে তেওঁৰ প্ৰচাৰক পিতৃ &quot;সৎ&quot; জন বেনেটৰ সন্মানত দান কৰা মাটিত নিৰ্মিত এটা সৰু দক্ষিণ মেথডিষ্ট গীৰ্জাত উপস্থিত আছিল। প্ৰভিডেন্স চাৰ্চ আছিল মেডিচন কাউণ্টিৰ প্ৰথম মেথডিষ্ট গীৰ্জা আৰু বেলে কোৱাৰত গান গাইছিল আৰু তাত দেওবাৰৰ বিদ্যালয়ত পঢ়াইছিল।&lt;ref name=&quot;RWD&quot; /&gt;

১৯১০ চনৰ জুন মাহত স্কটলেণ্ডৰ এডিনবাৰ্গত অনুষ্ঠিত হোৱা বিশ্ব মিছনেৰী সন্মিলনত অংশগ্ৰহণ কৰাৰ পিছত বেনেটে ইটালীৰ পিছত কায়ৰো আৰু পেলেষ্টাইনৰ মাজেৰে ভ্ৰমণ কৰি খ্ৰীষ্টান পবিত্ৰ স্থান আৰু আন দেশৰ মহিলাৰ মৰ্যাদাৰ বিষয়ে জানিব পাৰে। ১৯১৩ চনৰ জুলাই মাহলৈকে তেওঁ ব্ৰাজিলত আছিল য'ত তেওঁ ৰিঅ' ডি জেনেইৰ'ৰ পৰা বেলো হ'ৰিজ'ণ্টে আৰু পেট্ৰ'পলিছলৈ তেওঁলোকৰ বাৰ্ষিক সন্মিলনৰ বাবে যাত্ৰা কৰিছিল। ১৯১৬ চনৰ পতনৰ পৰা ১৯১৭ চনৰ বসন্তলৈকে বেনেটে সুদূৰ পূব ভ্ৰমণ কৰিছিল। তেওঁ [[চীন|চীনত]] বিদেশী মিছনেৰী ছ'চাইটিৰ কাম-কাজ পৰিদৰ্শন কৰে আৰু তাত মিছনেৰী স্কুল আৰু কমিউনিটি হাউচসমূহ সম্প্ৰসাৰণ কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে, য'ত চুঝৌৰ ল'ৰা হেগুড স্কুল ফৰ গাৰ্লছও অন্তৰ্ভুক্ত।&lt;ref&gt;{{cite web|title=Haygood, Laura Askew (1845-1900)|url=https://methodistmission200.org/haygood-laura-askew-1845-1900/|website=Methodist Mission Bicentennial|publisher=The United Methodist Church|accessdate=25 August 2019}}{{Dead link|date=July 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt; বেনেটে জাপান আৰু কোৰিয়া ভ্ৰমণ কৰে - কোৰিয়াত ৱনছান অধ্যয়ন কৰিবলৈ এখন কমিটী নিযুক্তি দিয়ে, যিটো এটা শক্তিশালী মেথডিষ্ট পুনৰুজ্জীৱন আন্দোলনৰ স্থান (১৯০৩–১৯০৬)&lt;ref&gt;{{cite web|title=Korean Revivals|url=https://www.byfaith.co.uk/paul20102.htm|website=ByFaith Media|accessdate=25 August 2019}}&lt;/ref&gt;৷ বেনেটে ইতিমধ্যে তাত থকা দ্য ইউনিয়ন বাইবেল স্কুলৰ সহযোগিতামূলক প্ৰচেষ্টাক সমৰ্থন কৰিছিল য'ত দক্ষিণ মেথডিষ্টসকলে কানাডাৰ প্ৰেছবিটেৰিয়ানসকলৰ সৈতে মিলি কোৰিয়ান মিছনেৰীসকলক ৬ সপ্তাহৰ পৰা ৩ মাহলৈকে ক্লাছ আগবঢ়াইছিল যিসকলে তাৰ পিছত নিজৰ সম্প্ৰদায়ত কাম কৰিবলৈ উভতি গৈছিল।&lt;ref name=&quot;RWD&quot; /&gt;

==তথ্যসূত্ৰ==

[[শ্ৰেণী:আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ নাৰী অধিকাৰ কৰ্মী]]</text>
      <sha1>5u3kotmpz3nmioo23dn2axd186ch161</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ৰমা দেৱী হস্তশিল্পী</title>
    <ns>0</ns>
    <id>118561</id>
    <redirect title="ৰুমা দেৱী" />
    <revision>
      <id>523110</id>
      <parentid>495587</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T05:19:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>EmausBot</username>
        <id>1983</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[ৰুমা দেৱী]] পাতায় করা দ্বিপুনর্নির্দেশনা ঠিক করেছে</comment>
      <origin>523110</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="39" sha1="0hco6ffzwn5a0gjmk85vmw1xmtt3bqd" xml:space="preserve">#REDIRECT [[ৰুমা দেৱী]]</text>
      <sha1>0hco6ffzwn5a0gjmk85vmw1xmtt3bqd</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ৰমা দেৱী ৰাজস্থানৰ বাৰ্মাৰ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>118567</id>
    <redirect title="ৰুমা দেৱী" />
    <revision>
      <id>523111</id>
      <parentid>494390</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T05:19:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>EmausBot</username>
        <id>1983</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[ৰুমা দেৱী]] পাতায় করা দ্বিপুনর্নির্দেশনা ঠিক করেছে</comment>
      <origin>523111</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="39" sha1="0hco6ffzwn5a0gjmk85vmw1xmtt3bqd" xml:space="preserve">#REDIRECT [[ৰুমা দেৱী]]</text>
      <sha1>0hco6ffzwn5a0gjmk85vmw1xmtt3bqd</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>মাৰিয়ান আহমেদ আলি</title>
    <ns>0</ns>
    <id>119432</id>
    <revision>
      <id>523100</id>
      <parentid>509398</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T03:42:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>29706</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>523100</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6198" sha1="7l0rfqitjupvrl7euzic917udlp0ion" xml:space="preserve">{{Infobox officeholder
| office              = মহিলা উন্নয়ন আৰু পৰিয়াল পৰিক্ৰমা মন্ত্ৰী
| appointer           = আব্দিয়েলি গাছ 
| termstart           = ২০১৭ চন, আগষ্ট 
| termend             = ২০১৯ চন, ফেব্ৰুৱাৰী
| successor           = আমিনা হাজ্জি ওচমান
}}
'''মৰিয়ান''' বা '''মাৰিয়ান আহমেদ আলী''' পুণ্টলেণ্ডৰ এগৰাকী ৰাজনীতিবিদ, যি মহিলা উন্নয়ন আৰু পৰিয়াল পৰিক্ৰমা বিভাগৰ এগৰাকী প্ৰাক্তন মন্ত্ৰী (MOWDAFA) আছিল। তেওঁ ছোমালিয়াৰ প্ৰাক্তন ৰাষ্ট্ৰপতি আব্দিৱেলি গাছৰ মন্ত্ৰীসভাত কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2017 |title=Puntland President unveils his new cabinet Minister |url=https://www.garoweonline.com/en/news/puntland/somalia-puntland-president-unveils-his-new-cabinet-ministers |access-date=2023-02-26 |website=Garowe Online |language=en}}&lt;/ref&gt; তেওঁৰ কাৰ্যকালত তেওঁ লিংগভিত্তিক হিংসাৰ বিৰুদ্ধে, বিশেষকৈ মাতৃ আৰু শিশুৰ মৃত্যুৰ হাৰ সম্পৰ্কত মাত মাতিছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Puntland First Lady leads in the fight against maternal and neonatal deaths {{!}} United Nations in Somalia |url=https://somalia.un.org/index.php/en/33511-puntland-first-lady-leads-fight-against-maternal-and-neonatal-deaths,%20https://somalia.un.org/index.php/en/33511-puntland-first-lady-leads-fight-against-maternal-and-neonatal-deaths |access-date=2023-02-26 |website=somalia.un.org |language=en }}{{Dead link|date=May 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt; তেওঁৰ কাৰ্যকালতেই পুণ্টলেণ্ড ফৰেনছিক লেবৰেটৰীও মুকলি কৰা হয়, য’ত ধৰ্ষণকাৰীক কৰায়ত্ত কৰিবলৈ তেওঁলোকৰ বিৰুদ্ধে গোচৰ চলাবলৈ আইন প্ৰয়োগকাৰীসকলক অধিক সহায় কৰাৰ স্পষ্ট প্ৰমাণ দিয়া হয়।&lt;ref&gt;{{Cite web |date=15 September 2017 |title=End of the 'Culture of Silence' : Somalia Gets its First Forensic Lab to Handle Cases of Rape and Gender-based Violence |url=https://www.newsgram.com/general/2017/09/15/end-of-the-culture-of-silence-somalia-gets-its-first-forensic-lab-to-handle-cases-of-rape-and-gender-based-violence |access-date=2023-02-26 |website=NewsGram |language=en}}&lt;/ref&gt;

২০১৮ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত তেওঁ শিশুৰ বাবে পুণ্টলেণ্ড একচন প্লেন আৰম্ভ কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Farah |date=2018-12-19 |title=Ministry of women launched policy of the Puntland plan of action for children |url=https://puntlandpost.net/2018/12/19/ministry-of-women-launched-policy-of-the-puntland-plan-of-action-for-children/ |access-date=2023-02-26 |website=Puntland Post |language=en-US}}&lt;/ref&gt; সেই একে মাহতে তেওঁ আন্তৰ্জাতিক মহিলাৰ বিৰুদ্ধে হিংসা নিৰ্মূল দিৱসত পুণ্টলেণ্ডৰ উদ্বোধনী অংশগ্ৰহণ আৰম্ভ কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Nageeye |first=Axmed |date=2018-12-07 |title=Wararkii ugu danbeeyay, Somalia, Caasimada Online, Hiiraan, Jowhar, Garoowe, Somaliland, Puntland, Jubbaland |url=https://muqdisho.online/the-ministry-of-womens-affairs-in-puntland-has-launched-an-anti-violence-campaign-against-women/ |access-date=2023-02-26 |website=Muqdisho Online. Caasimada Muqdisho |language=en-US |archivedate=2023-02-26 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230226141902/https://muqdisho.online/the-ministry-of-womens-affairs-in-puntland-has-launched-an-anti-violence-campaign-against-women/ |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Farah |date=2018-11-21 |title=The Ministry of Women's Affairs of the Puntland state celebrates International Children's Day |url=https://puntlandpost.net/2018/11/21/the-ministry-of-womens-affairs-of-the-puntland-state-celebrates-international-childrens-day/ |access-date=2023-02-26 |website=Puntland Post |language=en-US}}&lt;/ref&gt; ২০১৯ চনৰ নিৰ্বাচনৰ ফলত তেওঁৰ পৰৱৰ্তী আমিনা হাজ্জী ওছমানে এই পদত অধিষ্ঠিত হয়।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Somalia: New Puntland president appoints leaner cabinet |url=https://www.garoweonline.com/en/news/puntland/somalia-new-puntland-president-appoints-leaner-cabinet |access-date=2023-02-26 |website=Garowe Online |date=30 June 2020 |language=en}}&lt;/ref&gt; তাৰ পিছত তেওঁ পুণ্টলেণ্ড মানৱ অধিকাৰ কাৰ্যালয়ৰ মুৰব্বী হিচাপে পৰৱৰ্তী নিৰ্বাচনত অৱতীৰ্ণ হয় যদিও মাৰ ছাইদ মুমিনৰ হাতত পৰাস্ত হয়।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Puntland Human Rights Defender – Manaal Relief Foundation |url=http://www.mrfsom.org/puntland-human-rights-defender/ |access-date=2023-02-26 |language=en-GB |archivedate=2023-02-26 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230226141909/http://www.mrfsom.org/puntland-human-rights-defender/ |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;
==তথ্য সূত্ৰ==

[[শ্ৰেণী:ছোমালিয়াৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:ৰাজনৈতিক ক্ষেত্ৰত নাৰী]]
[[শ্ৰেণী:সমাজকৰ্মী]]</text>
      <sha1>7l0rfqitjupvrl7euzic917udlp0ion</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>মিলি নাছোলো</title>
    <ns>0</ns>
    <id>120194</id>
    <revision>
      <id>523102</id>
      <parentid>508294</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T04:02:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>29706</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>523102</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7554" sha1="1t1k4l1r1elwn3edl4q5e5ko6c3nyyt" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name        = মিলি কিকিমেকো
| image       = 
| alt         = 
| caption     = 
| birth_name  = মিলি নাছোলো
| birth_date  = ১৯৯৩
| birth_place = উগাণ্ডাৰ বুটাম্বালা জিলাৰ কিকুম্বো গাঁও
| death_date  = 
| death_place = 
| nationality = উগাণ্ডা
| other_names = 
| alma_mater  = Mpigi Mixed Secondary School, Mpigi High School
| occupation  = সামাজিক উদ্যোগী, সমাজকৰ্মী, অধিবক্তা
| known_for   = 
| spouses     = 
}}

'''মিলি নাছোলো কিকোমেকো''' ({{Lang-en|Milly Nassolo}}) এগৰাকী উগাণ্ডাৰ সামাজিক উদ্যোগী, কৰ্মী আৰু অধিবক্তা। তেওঁ কাগাডি জিলাত অৱস্থিত এটা অলাভজনক সংস্থা মাইছা হোলিষ্টিক আফ্ৰিকা ফাউণ্ডেশ্যনৰ প্ৰতিষ্ঠাপক।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.pmldaily.com/news/2023/10/milly-nassolo-passion-for-empowering-women.html|title=MILLY NASSOLO: Passion for Empowering Women|first=PML DAILY EDITOR &amp;#124; PML Daily|last=Editorial|date=October 26, 2023}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;auto1&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.pulse.ug/lifestyle/milly-nassolos-legal-career-balancing-law-practice-and-activism-for-social-change/6zdx3pw|title=Milly Nassolo's legal career: Balancing law practice and activism for social change|first=Mzee|last=Asingwire|date=May 17, 2023|website=Pulse Uganda}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://kampalapost.com/content/milly-nassolo-unveils-maisha-holistic-africa-foundation-kagadi-district | title=Milly Nassolo Unveils Maisha Holistic Africa Foundation in Kagadi District &amp;#124; the Kampala Post }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;auto&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.monitor.co.ug/uganda/magazines/life/working-for-women-makes-nassolo-happy--3339696|title=Working for women makes Nassolo happy|date=March 28, 2021|website=Monitor}}&lt;/ref&gt;

==প্ৰাৰম্ভিক জীৱন আৰু শিক্ষা==
বুটাম্বালা জিলাৰ কিবিবি উপকাউণ্টিৰ কিকুম্বো গাঁৱত নাছোলোৰ জন্ম হৈছিল। প্ৰাথমিক শিক্ষাৰ বাবে গোম্বে প্ৰাথমিক বিদ্যালয়ত পঢ়িছিল, তাৰ পিছত এমপিগি মিক্সড ছেকেণ্ডাৰী স্কুলত অ-লেভেলৰ বাবে পঢ়িছিল আৰু এমপিগি হাইস্কুলত এ লেভেলৰ অধ্যয়ন কৰিছিল। তেওঁ কাম্পালা আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা আইনত স্নাতক ডিগ্ৰী লাভ কৰে।&lt;ref name=&quot;auto&quot;/&gt;

==কৰ্মজীৱন==
২০১৪ চনৰ পৰা নাছ'লোৱে স্নাতক ডিগ্ৰী লাভ কৰাৰ সময়তে লুবেগা, ছাকা এণ্ড কো এডভোকেটছত আইনী সহায়িকা হিচাপে কাম কৰি আহিছে।&lt;ref name=&quot;auto&quot;/&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://thetowerpost.com/2023/10/26/activist-milly-kikomeko-launches-get-talking-with-milly-tweet-chat-initiative/|title=Activist Milly Kikomeko Launches &quot;Get Talking with Milly&quot; Tweet Chat Initiative – TowerPostNews|date=October 26, 2023|website=thetowerpost.com}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://daparrot.com/here-are-all-the-amazing-things-milly-nassolo-is-doing-to-advocate-for-the-girl-child/|title=Here Are All The Amazing Things Milly Nassolo Is Doing To Advocate For The Girl Child* &amp;#124; DaParrot &amp;#124; Building Communities, Outlining Possibilities|first=Arajab|last=Wampula|date=October 25, 2023}}{{Dead link|date=May 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;

২০১৪ চনত তেওঁ মাইছা হোলিষ্টিক আফ্ৰিকা ফাউণ্ডেশ্যন&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.bukedde.co.ug/articledetails/NV_125540|title=Nassolo supports disadvantaged people|website=Bukedde|access-date=2025-03-31|archivedate=2023-12-18|archiveurl=https://web.archive.org/web/20231218210455/https://www.bukedde.co.ug/articledetails/NV_125540|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;auto1&quot; /&gt; নামেৰে কাগাডি জিলাত এটা অলাভজনক সংস্থা প্ৰতিষ্ঠা কৰে&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://kampalaedgetimes.com/milly-nassolo-fostering-childrens-and-womens-rights-in-uganda/|title=Milly Nassolo Fostering Children's and Women's Rights in Uganda|first=John Kenny|last=Adeya|date=October 19, 2023|website=Kampala Edge Times}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://mugibson.com/meet-milly-nassolo-a-champion-for-a-brighter-future-for-children-women-inuganda/|title=Meet Milly Nassolo: A Champion For A Brighter Future For Children &amp; Women In Uganda - MUGIBSON|first=Mugibson|last=Mugisha|date=May 18, 2023|website=mugibson.com}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://mugibson.com/activist-milly-nassolo-extends-helping-hand-through-health-camp-in-kagadi-district/|title=Activist Milly Nassolo Extends Helping Hand Through Health Camp In Kagadi District - MUGIBSON|first=Mugibson|last=Mugisha|date=February 1, 2023|website=mugibson.com}}&lt;/ref&gt; অৱশ্যে ২০১৯ চনত এই সংস্থাটো আৰম্ভ কৰা হয়।&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://mugibson.com/through-maisha-holistic-africa-foundation-social-entrepreneur-milly-nassolo-seeks-to-help-those-in-need/ | title=Through Maisha Holistic Africa Foundation, Social Entrepreneur Milly Nassolo Seeks to Help Those in Need - MUGIBSON | date=17 April 2019 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://www.pmldaily.com/news/world/2019/04/social-entrepreneur-milly-nassolo-launches-maisha-holistic-africa-foundation.html | title=Social Entrepreneur Milly Nassolo Launches Maisha Holistic Africa Foundation | date=17 April 2019 }}&lt;/ref&gt;

==ব্যক্তিগত জীৱন==
২০১৬ চনত কামোকিয়া চাৰ্চ অৱ গডত নাছ’লোৱে ৰবাৰ্ট কিকোমেকো টুমুছাবেৰ সৈতে বিবাহপাশত আবদ্ধ হয়। তেওঁলোকৰ দুজন পুত্ৰ টাইলাৰ কেব কে টুমুছাবে আৰু ট্ৰেভিছ ছিলভাৰ কে টুমুছাবে।&lt;ref name=&quot;auto1&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.tuko.co.ke/people/family/437690-ugandan-wife-admits-she-lied-about-everything-first-time-she-met-man-who-married-her/|title=I lied to him about everything the first time we met, Ugandan wife discloses|first=Hillary|last=Lisimba|date=December 21, 2021|website=Tuko.co.ke - Kenya news.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://www.pmldaily.com/news/world/2019/04/social-entrepreneur-milly-nassolo-launches-maisha-holistic-africa-foundation.html | title=Social Entrepreneur Milly Nassolo Launches Maisha Holistic Africa Foundation | date=17 April 2019 }}&lt;/ref&gt;

== তথ্যসূত্ৰ ==
{{reflist|30em}}

[[শ্ৰেণী:উগাণ্ডাৰ নাৰী অধিকাৰ কৰ্মী]]</text>
      <sha1>1t1k4l1r1elwn3edl4q5e5ko6c3nyyt</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ফিজিৰ বাতৰি কাকতৰ তালিকা</title>
    <ns>0</ns>
    <id>121268</id>
    <revision>
      <id>523132</id>
      <parentid>504406</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T09:30:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>added [[Category:ফিজি]] using [[WP:HC|HotCat]]</comment>
      <origin>523132</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1774" sha1="j5gjdv35h0dgaf2r5fqeqnv204k8iee" xml:space="preserve">* ''ফিজি ফ'কাচ''
* ''ফিজি লাইভ''
* ''ফিজি সমাচাৰ''
* ''[https://fijisun.com.fj/ ফিজি ছান]'' (ইংৰাজী)&lt;ref name=&quot;sage&quot; /&gt;
* ''[https://www.fijitimes.com.fj/ ফিজি টাইমছ]'' (১৮৬৯ চনৰ পৰা; দৈনিক, ইংৰাজী)&lt;ref name=&quot;sage&quot;&gt;{{Cite web|title=The SAGE International Encyclopedia of Mass Media and Society - Fiji|url=https://sk.sagepub.com/ency/edvol/the-sage-encyclopedia-of-mass-media-and-society/chpt/fiji|work=Sage Reference|accessdate=27 December 2024}}&lt;/ref&gt;
* ''ফিজি ভিলেজ'' &lt;ref name=&quot;bbc&quot;&gt;{{Cite web|title=Fiji media guide|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-pacific-14919686|work=BBC News|accessdate=27 December 2024}}&lt;/ref&gt;
* ''দ্য জেট নিউজপেপাৰ'' (মাহেকীয়া, ইংৰাজী)&lt;ref name=&quot;sage&quot; /&gt;
* ''সৰতাজ'' (সাপ্তাহিক, হিন্দী)&lt;ref name=&quot;sage&quot; /&gt;
* ''শান্তি দূত'' (সাপ্তাহিক, হিন্দী)&lt;ref name=&quot;sage&quot; /&gt;
* ''ষ্টেলিয়ন''
* ''চাউথ ছি টাইমছ''
* ''নাই লালকাই''
* ''কাইলা''
* ''শফিজি নিউজৱায়াৰ''
* ''[https://fijionenews.com.fj/ ফিজি ৱান]''
* ''[https://www.fbcnews.com.fj/ ফিজি ব্ৰডকাষ্টিং কৰ্পৰেচন]''
* ''দুৱতা ব্ৰডকাষ্টিং কোম্পানী''
* ''আইলেণ্ড বিজনেছ'' (আলোচনী)
* ''মাই লাইফ'' (আলোচনী)

==তথ্যসূত্ৰ==

[[শ্ৰেণী:বাতৰি কাকত]]
[[শ্ৰেণী:ফিজি]]</text>
      <sha1>j5gjdv35h0dgaf2r5fqeqnv204k8iee</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>বাঁওপন্থী ৰাজনীতি</title>
    <ns>0</ns>
    <id>122626</id>
    <revision>
      <id>523080</id>
      <parentid>517122</parentid>
      <timestamp>2025-07-09T21:19:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>29706</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>523080</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13623" sha1="pbi20zx998mqttubfkseljv5omur6ha" xml:space="preserve">'''বাঁওপন্থী ৰাজনীতিয়ে''' ({{Lang-en|Left-Wing Politics}}) সামাজিক সমতা আৰু সমতাবাদক সমৰ্থন কৰে৷ তেওঁলোকে লাভাৰ্জন কৰিব বিচৰা ৰাজনৈতিক মতাদৰ্শৰ পৰিসৰ আৰু তেনেধৰণৰ চিন্তাৰ ওপৰত প্ৰতিষ্ঠিত সামাজিক স্তৰবৃত্তৰ সামগ্ৰিকভাৱে বিৰোধিতা কৰে৷&lt;ref name=&quot;Smith&quot;&gt;{{cite book|author-last1=Smith |author-first1=T. Alexander |author-first2=Raymond |author-last2=Tatalovich |title=Cultures at War: Moral Conflicts in Western Democracies |url=https://archive.org/details/culturesatwarmor0000smit |url-access=registration |location=Toronto, Canada |publisher=Broadview Press |year=2003 |page=[https://archive.org/details/culturesatwarmor0000smit/page/30 30] |isbn=9781551113340}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite book|author-last1=Bobbio |author-first1=Norberto |author-first2=Allan |author-last2=Cameron |title=Left and Right: The Significance of a Political Distinction |url=https://archive.org/details/leftrightsignifi00bobb |url-access=limited |publisher=[[University of Chicago Press]] |year=1997 |page=[https://archive.org/details/leftrightsignifi00bobb/page/n58 37]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Lukes&quot;&gt;{{cite book|author-last1=Ball |author-first1=Terence |title=The Cambridge History of Twentieth-Century Political Thought |date=2005 |publisher=[[Cambridge University Press]] |location=Cambridge |isbn=9780521563543 |edition=Reprint. |url=https://books.google.com/books?id=N1h4_NqTOFoC&amp;q=The+Cambridge+History+of+Twentieth-Century+Political+Thought |access-date=15 November 2016 |pages=612–614}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite book|author-last1=Thompson |author-first1=Willie |title=The Left In History: Revolution and Reform in Twentieth-Century Politic |date=1997 |publisher=[[Pluto Press]] |location=London |isbn=978-0745308913}}&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite book |title=The Desk Encyclopedia of World History |publisher=[[Oxford University Press]] |year=2006 |isbn=978-0-7394-7809-7 |editor-last=Wright |editor-first=Edmund |location=New York |pages=370}}&lt;/ref&gt; অৰ্থনীতিৰ এমেৰিটাছ অধ্যাপক বেৰী ক্লাৰ্কৰ মতে বাওঁপন্থী ৰাজনীতিৰ সমৰ্থকসকলে &quot;দাবী কৰে যে মানৱ বিকাশ তেতিয়াই প্ৰস্ফূটিত হৈ উঠে যেতিয়া ব্যক্তিসকলে সহযোগিতামূলক, পাৰস্পৰিকভাৱে সন্মানজনক সম্পৰ্কত লিপ্ত হয় যি কেৱল তেতিয়াহে লাভৱান হ'ব পাৰে যেতিয়া মৰ্যাদা, ক্ষমতা আৰু ধনৰ মাজত থকা অত্যধিক পাৰ্থক্য নাইকিয়া হয়।&quot;&lt;ref&gt;{{cite book|author-last=Clark |author-first=Barry |date=1998 |title=Political Economy: A Comparative Approach |location=Westport, Connecticut |publisher=[[Praeger Press]] |isbn=9780275958695}}&lt;/ref&gt;

[[বাঁও-সোঁ ৰাজনৈতিক বৰ্ণালী|বাওঁ–সোঁ ৰাজনৈতিক বৰ্ণালী]]ৰ ভিতৰত [[ফৰাচী বিপ্লৱ]]ৰ সময়ত বাওঁ আৰু সোঁৰ উদ্ভাৱন হৈছিল, যাৰ জৰিয়তে ফ্ৰান্সৰ ৰাষ্ট্ৰীয় বিধানসভাত বহাৰ ব্যৱস্থাক বুজোৱা হৈছিল। বাওঁপন্থীসকলে সাধাৰণতে এন্সিয়েন ৰেজিম আৰু বোৰ্বন ৰাজতন্ত্ৰৰ বিৰোধিতা কৰিছিল আৰু বিপ্লৱ, গণতান্ত্ৰিক গণৰাজ্যৰ সৃষ্টি আৰু সমাজৰ ধৰ্মনিৰপেক্ষতাক সমৰ্থন কৰিছিল&lt;ref name=&quot;Knapp&quot;&gt;{{cite book|author-last1=Knapp |author-first1=Andrew |url=https://archive.org/details/governmentpoliti0000knap |title=The government and politics of France |author-last2=Wright |author-first2=Vincent |date=2006 |publisher=[[Routledge]] |isbn=978-0-415-35732-6 |edition=5th |location=London [u.a.] |quote=the government and politics of france.|url-access=registration}}&lt;/ref&gt; আনহাতে সোঁপন্থীসকলে এন্সিয়েন ৰেজিমৰ পৰম্পৰাগত প্ৰতিষ্ঠানসমূহক সমৰ্থন কৰিছিল। ১৮১৫ চনত ফৰাচী ৰাজতন্ত্ৰ পুনৰুদ্ধাৰৰ পিছত বাওঁপন্থী শব্দটোৰ ব্যৱহাৰ অধিক বিশিষ্ট হৈ পৰে, যেতিয়া ইয়াক নিৰ্দলীয়সকলৰ ক্ষেত্ৰত প্ৰয়োগ কৰা হয়।&lt;ref&gt;{{cite book|title=Realms of memory: conflicts and divisions |date=1996 |editor-first=Pierre |editor-last=Nora |chapter=Right and Left |author-first=Marcel |author-last=Gauchet |pages=248}}&lt;/ref&gt; ১৯ শতিকাৰ শেষৰ ফালে সাধাৰণতে অৱজ্ঞাসূচক উদ্দেশ্যেৰে বাওঁপন্থী আৰু সোঁপন্থী শব্দটো প্ৰথমবাৰৰ বাবে সংযুক্ত কৰা হৈছিল আৰু ধৰ্মীয় বা ৰাজনৈতিক দৃষ্টিভংগীত অগতানুগতিক লোকসকলৰ ক্ষেত্ৰত বাওঁপন্থী শব্দটো প্ৰয়োগ কৰা হৈছিল।

১৮ শতিকাৰ শেষৰ ফালে প্ৰথম উদাৰ গণতন্ত্ৰৰ প্ৰতিষ্ঠাৰ লগে লগে আমেৰিকাত উদাৰতাবাদ আৰু ফ্ৰান্সৰ গণতন্ত্ৰবাদক বৰ্ণনা কৰিবলৈ বাওঁ শব্দটো ব্যৱহাৰ কৰা হয়, যিয়ে পৰম্পৰাগত ৰক্ষণশীল আৰু ৰাজতন্ত্ৰবাদীসকলৰ সোঁপন্থী ৰাজনীতিতকৈ কম মাত্ৰাত স্তৰভিত্তিক সিদ্ধান্ত গ্ৰহণৰ সমৰ্থন কৰে। আধুনিক ৰাজনীতিত বাওঁপন্থী শব্দটো সাধাৰণতে ধ্ৰুপদী উদাৰতাবাদৰ বাওঁপন্থী মতাদৰ্শ আৰু আন্দোলনসমূহৰ ক্ষেত্ৰত প্ৰযোজ্য, যিয়ে অৰ্থনৈতিক ক্ষেত্ৰত কিছু পৰিমাণে গণতন্ত্ৰক সমৰ্থন কৰে। আজি সামাজিক উদাৰতাবাদ আৰু সামাজিক গণতন্ত্ৰৰ দৰে মতাদৰ্শক কেন্দ্ৰ-বাওঁপন্থী বুলি গণ্য কৰা হয়, আনহাতে বাওঁপন্থীসকলক সাধাৰণতে [[পুঁজিবাদ]]ক অধিক সমালোচনা কৰা আন্দোলনৰ বাবে সংৰক্ষিত কৰা হয়,য'ত [[শ্ৰমিক আন্দোলন]], [[সমাজবাদ]], [[নৈৰাজ্যবাদ]], [[সাম্যবাদ]], [[মাৰ্ক্সবাদ]] আৰু ছিণ্ডিকেলিজম আদি অন্তৰ্ভুক্ত, যিবোৰৰ প্ৰত্যেকেই ১৯ আৰু ২০ শতিকাত প্ৰাধান্য লাভ কৰে।&lt;ref&gt;{{cite book|author-first1=Alan |author-last1=Maass |author-first2=Howard |author-last2=Zinn |author-link2=Howard Zinn |title=The Case for Socialism |quote=The ''International Socialist Review'' is one of the best left-wing journals around... |page=164 |publisher=[[Haymarket Books]] |edition=Revised |year=2010 |isbn=978-1608460731}}&lt;/ref&gt; ইয়াৰ উপৰিও বাওঁপন্থী শব্দটো সাংস্কৃতিকভাৱে উদাৰ আৰু প্ৰগতিশীল সামাজিক আন্দোলনৰ বিস্তৃত পৰিসৰৰ ক্ষেত্ৰতো প্ৰয়োগ কৰা হৈছে,&lt;ref&gt;{{cite book|author-first1=Michael |author-last1=Schmidt |author-first2=Lucien |author-last2=Van der Walt |author-link2=Lucien van der Walt |title=Black Flame: The Revolutionary Class Politics of Anarchism and Syndicalism |series=Counter-Power |volume=1 |publisher=[[AK Press]] |year=2009 |page=128 |quote=[...] anarchism is a coherent intellectual and political current dating back to the 1860s and the First International, and part of the labour and left tradition. |isbn=978-1-904859-16-1}}&lt;/ref&gt;নাগৰিক অধিকাৰ আন্দোলন, [[নাৰীবাদ|নাৰীবাদী]] আন্দোলন, [[এলজিবিটি]] অধিকাৰ আন্দোলন, [[গৰ্ভপাত]]-অধিকাৰ আন্দোলন, বহুসংস্কৃতিবাদ, যুদ্ধ বিৰোধী আন্দোলন আৰু পৰিৱেশ আন্দোলন,&lt;ref&gt;{{cite book|author-first=Jean Francois |author-last=Revel |title=Last Exit to Utopia |quote=In the United States, the word liberal is often used to describe the left wing of the Democratic party. |page=[https://archive.org/details/lastexittoutopia0000reve/page/24 24] |publisher=Encounter Books |year=2009 |isbn=978-1594032646 |url=https://archive.org/details/lastexittoutopia0000reve/page/24}}&lt;/ref&gt; লগতে বহুতো ৰাজনৈতিক দলৰ ক্ষেত্ৰতো প্ৰয়োগ কৰা হৈছে।&lt;ref&gt;{{cite journal |author-first=Eric |author-last=Neumayer |title=The environment, left-wing political orientation, and ecological economics |journal=Ecological Economics |volume=51 |year=2004 |issue=3–4 |pages=167–175 |doi=10.1016/j.ecolecon.2004.06.006 |bibcode=2004EcoEc..51..167N |url=http://eprints.lse.ac.uk/714/1/EE_51%283-4%29.pdf |access-date=20 April 2018 |archive-date=21 September 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170921200052/http://eprints.lse.ac.uk/714/1/EE_51%283-4%29.pdf |url-status=live |archivedate=21 September 2017 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170921200052/http://eprints.lse.ac.uk/714/1/EE_51%283-4%29.pdf |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite book|author-first=John |author-last=Barry |title=International Encyclopedia of Environmental Politics |quote=All surveys confirm that environmental concern is associated with green voting...[I]n subsequent European elections, green voters have tended to be more left-leaning...the party is capable of motivating its core supporters as well as other environmentally minded voters of predominantly left-wing persuasion... |publisher=[[Taylor &amp; Francis]] |year=2002 |isbn=978-0415202855 |url=https://archive.org/details/internationalenc0000unse_a2h7}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.econ.ohio-state.edu/Fleisher/courses/econ508winter06/docs/Democratic_socialism.pdf |title=Democratic socialism |access-date=3 June 2017 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20060902085146/http://www.econ.ohio-state.edu/Fleisher/courses/econ508winter06/docs/Democratic_socialism.pdf |archive-date=2 September 2006 |archivedate=2 September 2006 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060902085146/http://www.econ.ohio-state.edu/Fleisher/courses/econ508winter06/docs/Democratic_socialism.pdf |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news |author-link=Fiona Harvey |date=5 September 2014 |title=Green party to position itself as the real left of UK politics |url=https://www.theguardian.com/environment/2014/sep/05/green-party-left-uk-politics-caroline-lucas |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170213003036/https://www.theguardian.com/environment/2014/sep/05/green-party-left-uk-politics-caroline-lucas |archive-date=13 February 2017 |access-date=12 December 2016 |work=[[The Guardian]] |author-first=Fiona |author-last=Harvey}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;sarnold&quot;&gt;{{cite book|author-last=Arnold |author-first=N. Scott |title=Imposing values: an essay on liberalism and regulation |url=https://archive.org/details/oxfordclinicalda00libg |url-access=limited |publisher=[[Oxford University Press]] |year=2009 |location=Florence |isbn=978-0-495-50112-1 |page=[https://archive.org/details/oxfordclinicalda00libg/page/n15 3] |quote=Modern liberalism occupies the left-of-center in the traditional political spectrum and is represented by the Democratic Party in the United States, the Labor Party in the United Kingdom, and the mainstream Left (including some nominally socialist parties) in other advanced democratic societies.}}&lt;/ref&gt;‌
==তথ্যসূত্ৰ==
{{reflist|30em}}

[[শ্ৰেণী:ৰাজনীতি]]
[[শ্ৰেণী:ৰাজনীতি বিজ্ঞান]]
[[শ্ৰেণী:ৰাজনৈতিক মতাদৰ্শ]]
[[শ্ৰেণী:ৰাজনৈতিক পৰিভাষা]]</text>
      <sha1>pbi20zx998mqttubfkseljv5omur6ha</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>মংগোল সাম্ৰাজ্য</title>
    <ns>0</ns>
    <id>122948</id>
    <revision>
      <id>523093</id>
      <parentid>519535</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T01:48:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>29706</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>523093</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4894" sha1="bwa3hhvrewv3w1ke1ox6a7l85kdzxa0" xml:space="preserve">'''মংগোল সাম্ৰাজ্য''' আছিল ইতিহাসৰ আটাইতকৈ বৃহৎ সংযুক্ত স্থলভাগ সাম্ৰাজ্য। ই ১৩শ শতিকাত [[চেংগিজ খান]]ৰ নেতৃত্বত স্থাপিত হৈছিল আৰু ইয়াৰ বিস্তৃতি ইউৰোপৰ পৰা এছিয়া পৰ্যন্ত আছিল। সাম্ৰাজ্যটোৱে ব্যৱসায়, সংস্কৃতি আৰু ৰাজনৈতিক গঠন-প্ৰক্ৰিয়াত গভীৰ প্ৰভাৱ পেলাইছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Mongol Empire|url=https://www.britannica.com/place/Mongol-Empire|website=Encyclopedia Britannica|access-date=2025-06-20}}&lt;/ref&gt;

== স্থাপনা ==
[[১২০৬]] চনত [[তেমুজিন]] নামৰ মংগোল নেতা তেওঁক “চেংগিজ খান” (সৰ্বোচ্চ নেতা) হিচাপে ঘোষণা কৰে। তেখেতে বিভিন্ন মংগোল গোত্ৰক একত্ৰিত কৰি এক সুশৃংখল সেনা গঠন কৰে আৰু ক্ৰমান্বয়ে উত্তৰ [[চীন]], [[মধ্য এছিয়া]], [[ইৰান]], আৰু [[ইউৰোপ]]লৈ আগবঢ়ে।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Weatherford|first=Jack|title=Genghis Khan and the Making of the Modern World|publisher=Crown|year=2004|isbn=978-0-609-80964-8}}&lt;/ref&gt;

== সামৰিক শক্তি ==
মংগোল সেনা সুসংগঠিত, দ্ৰুতগামী আৰু শৃংখলাপূৰ্ণ আছিল। তেওঁলোকে অশ্বাৰোহী তীৰন্দাজ, গোচৰ ব্যৱস্থা, আৰু মানচিত্ৰ ব্যৱহাৰত বিশিষ্টতা দেখুৱাইছিল। তেওঁলোকৰ কৌশলী আগ্ৰাসনে বহু বৃহৎ সাম্ৰাজ্যৰ পতন ঘটায়।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Mongol Military Tactics|url=https://www.worldhistory.org/article/1195/mongol-warfare/|website=World History Encyclopedia}}{{Dead link|date=July 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;

== চেংগিছ খানৰ পাছত ==
[[চেংগিজ খান]]ৰ মৃত্যুৰ পিছত সাম্ৰাজ্যটো তেওঁৰ পুত্ৰসকলৰ মাজত বিভাজন কৰা হয়, যাৰ ফলত ইলখানাত, চাগাতাই খানাত, গোল্ডেন হৰ্ড, আৰু ইয়ুৱান ৰাজবংশ উদয় হয়। তেওঁৰ পাছত খুবিলাই খানে চীন দখল কৰি [[ইয়ুৱান ৰাজবংশ]] স্থাপন কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Rossabi|first=Morris|title=Khubilai Khan: His Life and Times|publisher=University of California Press|year=1988|isbn=978-0-520-06740-6}}&lt;/ref&gt;

== সংস্কৃতি আৰু বাণিজ্য ==
মংগোল সাম্ৰাজ্যৰ অধীনত ছিল্ক ৰোড সুৰক্ষিত হোৱাত ইউৰোপ আৰু এছিয়াৰ মাজৰ বাণিজ্য আৰু সাংস্কৃতিক আদান-প্ৰদান বৃদ্ধি পায়। এই সময়ছোৱাত [[মাৰ্ক' প'ল']] আদিয়ে চীন ভ্ৰমণ কৰিছিল। সাম্ৰাজ্যটোৱে ধৰ্মীয় সহনশীলতা অৱলম্বন কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{Cite book|last=Allsen|first=Thomas T.|title=Culture and Conquest in Mongol Eurasia|publisher=Cambridge University Press|year=2001|isbn=978-0-521-84664-9}}&lt;/ref&gt;

== পতন ==
১৪শ শতিকালৈকে মংগোল সাম্ৰাজ্য খণ্ড খণ্ড হৈ যায় আৰু স্থানীয় ৰাজবংশ আৰু শক্তিবোৰে তাত স্থান গ্ৰহণ কৰে। ইয়াৰ ভিতৰৰ সংঘাত আৰু বহিঃশত্ৰুৰ আক্ৰমণে পতন ত্বৰান্বিত কৰে। 

== ঐতিহ্য ==
মংগোল সাম্ৰাজ্যৰ ৰাজনৈতিক আৰু সামৰিক কৌশল, বাণিজ্যৰ বিকাশ, আৰু বহুজাতিক গঠনপদ্ধতিয়ে আধুনিক বিশ্বত গভীৰ প্ৰভাৱ পেলাইছে। 

== উৎস ==
{{Reflist}}

[[শ্ৰেণী:ইতিহাস]]</text>
      <sha1>bwa3hhvrewv3w1ke1ox6a7l85kdzxa0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>বাঙালী সাহিত্যিকৰ ছদ্মনাম</title>
    <ns>0</ns>
    <id>123225</id>
    <revision>
      <id>523069</id>
      <parentid>521667</parentid>
      <timestamp>2025-07-09T16:45:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>কুমুদ ঘোষ</username>
        <id>42738</id>
      </contributor>
      <origin>523069</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="21536" sha1="gcogsubtdiv4b9uvvv2ehge6lokdoqx" xml:space="preserve">বাংলা ভাষাত ৰচিত সাহিত্যকৰ্মকে বাংলা সাহিত্য নামেৰে‍ জনা যায়। আনুমানিক খ্ৰীষ্টীয় সপ্তম শতিকাৰ মাজভাগৰ আশে-পাশে বাংলা ভাষাত সাহিত্য ৰচনা আৰম্ভ হৈছিল। বাংলা ভাষাৰ লগতে পৃথিৱীৰ সকলো সাহিত্যতে সাহিত্যিকসকলে বহু সময়ত নিজৰ প্ৰকৃত নাম গোপনে ৰাখি‍ আন নামেৰে সাহিত্য সৃষ্টি কৰাৰ নজিৰ আছে। বাংলা ভাষাও ইয়াৰ ব্যতিক্ৰম নহয়। বহু কবি, লেখক, ঔপন্যাসিক, নাট্যকাৰে নিজৰ প্ৰকৃত নাম লুকুৱাই ছদ্মনামেৰে সাহিত্য ৰচনা কৰিছিল। তলত তেনে এখন তালিকা দিয়া হ’ল। 
==তালিকা==
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;width: 90%; &quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! সময়
! style=&quot;width: 10%; &quot; | জন্মস্থান
! style=&quot;width: 20%; &quot; | প্ৰকৃত নাম
! style=&quot;width: 20%; &quot; | ছদ্মনাম
! বিশেষত্ব
! style=&quot;width: 15%; &quot; | টীকা
|-
| ১০ জানুৱাৰি ১৯৮৮ - (এতিয়াও জীৱিত) ||[[শালজোড়, বীৰভূম, পশ্চিমবঙ্গ, ভাৰত]]|| [[মুহাম্মাদ আব্দুল আলিম]] || শঙ্খচিল ||সাহিত্যিক, সাংবাদিক আৰু চলচ্চিত্ৰ পৰিচালক ||বুলবুলি নীৰৱ নাৰ্গিছ বনে, নগ্নকাল, দেওবন্দ আন্দোলন, স্বাধীনতা সংগ্ৰামে নজৰুলেৰ অৱদান, ইতিহাসেৰ অজানা অধ্যায়, ফাইনাল ৰিপ্লাই টু এথিইষ্ট, জীবনানন্দ দাশেৰ কবিতাৰ প্ৰাচ্য ও পাশ্চাত্যেৰ প্ৰভাৱ, জীবনানন্দেৰ বনলতা সেন, নজৰুলেৰ বিদ্ৰোহী কবিতাৰ শতবৰ্ষ
|-

| ১৯০৩-১৯৭৬ || [[নোৱাখালী]], [[বাংলাদেশ]] || [[অচিন্ত্যকুমাৰ সেনগুপ্ত]] || নীহাৰিকা দেৱী || 	[[কবি]], [[ঔপন্যাসিক]] ||
|-
| ১৮৮২-১৯৫৮ || || [[অনুৰূপা দেৱী]]|| অনুপমা দেৱী || [[ঔপন্যাসিক]] ||
|-
| ১৮৯১ - ১৯৬৫ || [[কলকাতা]] || [[কেদাৰনাথ চট্টোপাধ্যায়]] || জগন্নাথ পণ্ডিত || [[সাংবাদিক]]
|-
| ১৯০৪-২০০২ || [[ওড়িশা]], [[ভাৰত]] || [[অন্নদাশঙ্কৰ ৰায়|অন্নদাশংকৰ ৰায়]]|| লীলাময় ৰায় || [[কবি]], [[ঔপন্যাসিক]], প্ৰাবন্ধিক ||
|-
|২০ ডিচেম্বৰ, ১৯২৮ - ৩ জুন, ২০১৮&lt;ref&gt;{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://www.kaliokalam.com/%E0%A6%9A%E0%A6%BF%E0%A6%B0%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%BF%E0%A6%95-%E0%A6%95%E0%A6%AC%E0%A6%BF-%E0%A6%95%E0%A6%AC%E0%A6%BF-%E0%A6%85%E0%A6%B0%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%A8/|title=চিৰপ্ৰেমিক কবি কবি অৰবিন্দ গুহেৰ প্ৰয়াণলেখ – কালি ও কলম|date=2018-09-22|ওয়েবসাইট=web.archive.org|date=2021-08-21|archive-date=২০১৮-০৯-২২|আৰ্কাইভেৰ-url=https://web.archive.org/web/20180922092544/https://www.kaliokalam.com/%E0%A6%9A%E0%A6%BF%E0%A6%B0%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%BF%E0%A6%95-%E0%A6%95%E0%A6%AC%E0%A6%BF-%E0%A6%95%E0%A6%AC%E0%A6%BF-%E0%A6%85%E0%A6%B0%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%A8/|url-অবস্থা=bot: unknown}}&lt;/ref&gt;
|[[বৰিশাল জেলা|বৰিশাল]]
|অৰবিন্দ গুহ&lt;ref&gt;{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://www.anandabazar.com/culture/book-reviews/review-of-book-written-by-france-bhattacharya-1.1125183|title=সৰল ভাবে জানতে বুঝতে সাহায্য কৰে|last=ৰায়|first=বিশ্বজিৎ|ওয়েবসাইট=www.anandabazar.com|date=2021-08-21}}&lt;/ref&gt;
|ইন্দ্ৰমিত্ৰ
|প্ৰাবন্ধিক, কবি
|
|-
| ২১ ডিচেম্বৰ ১৮৫৪ - ৬ ডিচেম্বৰ ১৯২২&lt;ref&gt;{{সাময়িকী উদ্ধৃতি|url=https://bn.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%A8_%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%9C%E0%A6%BE&amp;oldid=5236925|title=হাসন ৰাজা|date=2021-07-07|সাময়িকী=উইকিপিডিয়া|language=bn}}&lt;/ref&gt;|| [[চিলেট জেলা|চ‍িলেট,]] [[সুনামগঞ্জ সদৰ উপজেলা|সুনামগঞ্জ]]|| [[হাসন ৰাজা|অহিদুৰ ৰেজা]]|| [[হাসন ৰাজা]]|| ||
|-
| ১৯২৭-১৯৭১ || [[ফেনী জেলা|ফেনী]], [[বাংলাদেশ]] || [[শহীদুল্লা কায়সাৰ|আবু নাঈম মোহাম্মদ শহীদুল্লাহ]] || [[শহীদুল্লা কায়সাৰ]] || [[ঔপন্যাসিক]] ||
|-
| || || আবুল ফজল || শমসেৰ উল আজাদ || ||
|-
| || || আবুল হোছেন মিঞা || আবুল হাসান || ||
|-
|২৬ ছেপ্টেম্বৰ ১৮২০ - ২৯ জুলাই ১৮৯১ || [[বীৰসিংহ]],[[মেদিনীপুৰ]] || [[ঈশ্বৰচন্দ্ৰ বিদ্যাসাগৰ]] || কস্যচিৎ উপযুক্ত ভাইপোস্য; কস্যচিৎ উপযুক্ত ভাইপো সহচৰস্য || ||
|-
| || || এম. ওবায়দুল্লাহ || আসকাৰ ইবনে শাইখ || ||
|-
| ১৮৫৭-১৯৫১ || [[ঢাকা জেলা|ঢাকা]], [[বাংলাদেশ]] || কাজেম আল কোৰেশী || কায়কোবাদ || [[কবি]] ||
|-
|২৪ মে ১৮৯৯ - ২৯ আগষ্ট ১৯৭৬ ||[[চুৰুলিয়া]],[[বৰ্ধমান]]|| [[কাজী নজৰুল ইসলাম]] || নুৰু; নুৰুল ইসলাম; ব্যাঙাচি || || &lt;ref&gt;এটি ঠিক সে অৰ্থে ছদ্মনাম নয়, তবে নজৰুল “বাঁধন-হাৰা” এবং দু-একটি আত্মজৈবনিক ৰচনায় এই নাম ব্যৱহাৰ কৰেছেন।&lt;/ref&gt;
|-
| || || দুলাল মুখোপাধ্যায় || [[অবধূত (সাহিত্যিক)|অবধূত]]|| ||
|-
| ২৩ ফেব্ৰুৱাৰি ১৮৩০ - ২৪ জুলাই ১৮৭০ ||[[কলকাতা]]|| [[কালীপ্ৰসন্ন সিংহ]]|| হুতোম পেঁচা ||ব্যঙ্গ সাহিত্যিক||'''হুতোম পেঁচাৰ নকশা''' ৰচনাৰ জনক, যিখন প্ৰথম কথ্য বাংলা ভাষাত লেখা হৈছিল
|-
| ১২ অক্টোবৰ ১৮৬৪ - ২৭ ছেপ্টেম্বৰ ১৯৩৩|| || [[কামিনী ৰায়]]|| জনৈক বঙ্গমহিলা || ||
|-
| ২৩ মাৰ্চ ১৯০২ - ২৫ মে ১৯৮১|| || [[চাৰুচন্দ্ৰ চক্ৰবৰ্তী]]|| জৰাসন্ধ || ||
|-
| || || || জমীৰউদ্দীন মোল্লা || ||
|-
| ১৮৯৮-১৯৭১ || [[বীৰভূম]], [[ভাৰত]] || [[তাৰাশংকৰ বন্দ্যোপাধ্যায়]] || হাবু শৰ্মা || [[ঔপন্যাসিক]], [[ছোটগল্প|চুটিগল্প লেখক]] ||
|-
| || || দক্ষিণাৰঞ্জন মিত্ৰমজুমদাৰ || শ্ৰী কাব্যানন্দ || ||
|-
| ১৯১৮-১৯৭০ || [[বালিয়াডাঙ্গী উপজেলা|বালিয়াডাঙ্গী]], [[বাংলাদেশ]] || [[নাৰায়ণ গঙ্গোপাধ্যায়]]|| সুনন্দ; 
| [[ঔপন্যাসিক]], [[ছোটগল্প|চুটিগল্প লেখক]], [[নাট্যকাৰ]] ||
|-
| ১৯১১-১৯৮৬ || [[নড়াইল জেলা|নড়াইল]], [[বাংলাদেশ]] || [[নীহাৰৰঞ্জন গুপ্ত]]|| দাদাভাই; বাণভট্ট || [[ঔপন্যাসিক]] ||
|-
| ১৯ মে ১৯০৮ – ৩ ডিচেম্বৰ ১৯৫৬|| [[দুমকা]],[[সাঁওতাল পৰগনা বিভাগ|চাওতাল পৰগনা]] || প্ৰবোধকুমাৰ বন্দ্যোপাধ্যায় || মাণিক বন্দ্যোপাধ্যায় || ||
|-
| ১৮৬৮-১৯৪৬ || [[পাবনা জেলা|পাবনা]], [[বাংলাদেশ]] || [[প্ৰমথ চৌধুৰী]] || বীৰবল || [[কবি]], প্ৰাবন্ধিক ||
|-
| ৪ ছেপ্টেম্বৰ ১৯০৪ - ৩ মে ১৯৮৮|| [[বাৰাণসী]], [[উত্তৰ প্ৰদেশ]]|| প্ৰেমেন্দ্ৰ মিত্ৰ || কৃত্তিবাস ভদ্ৰ; লেখৰাজ সামন্ত || ||
|-
| ২২ জুলাই ১৮১৪ - ২৩ নৱেম্বৰ ১৮৮৩|| || [[প্যাৰীচাঁদ মিত্ৰ]]|| টেকচাঁদ ঠাকুৰ || ||
|-
|২৬ জুন ১৮৩৮ - ৮ এপ্ৰিল ১৮৯৪
| [[কাঁঠালপাড়া]],[[নৈহাটি]] 
|| [[বঙ্কিমচন্দ্ৰ চট্টোপাধ্যায়]]|| কমলাকান্ত; মুচিৰাম গুড় || ||
|-
| ১৯ জুলাই [[১৮৯৯]] - মৃত্যু: ৯ ফেব্ৰুৱাৰি ১৯৭৯|| || [[বলাইচাঁদ মুখোপাধ্যায়]]|| বনফুল || ||
|-
| || || বিনয়কৃষ্ণ মুখোপাধ্যায় || যাযাবৰ || ||
|-
|[[জুন ১৪|১৪ জুন]], ১৯১৭ - [[জুলাই ২৪|২৪ জুলাই]], ১৯৮০
|গোড়াপাড়া গ্ৰাম, [[যশোৰ জেলা|যশোৰ]]
|[[বিনয় ঘোষ]]
|কালপেঁচা&lt;ref&gt;{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://zeenews.india.com/bengali/photos/binoy-ghosh-a-critiqe-a-writer-a-thinker-of-modern-bengali-culture-386880|title=সমাজতাত্ত্বিক, গবেষক, চিন্তক-- এক অনন্য বাঙালি 'কালপেঁচা'|ওয়েবসাইট=Zee24Ghanta.com|date=2021-08-21}}&lt;/ref&gt;
|প্ৰাবন্ধিক
|
|-
| ২৪ অক্টোবৰ ১৮৯৪ - ৩০ জুলাই ১৯৮৭|| || [[বিভূতিভূষণ মুখোপাধ্যায়]] || ক্বচিৎ প্ৰৌঢ় || ||
|-
| || || [[বিমল ঘোষ]]|| মৌমাছি || ||
|-
| ১৮ মাৰ্চ ১৯১২ - ২ ডিচে‍ম্বৰ ১৯৯১|| || বিমল মিত্ৰ || জাবালি || ||
|-
| || || মইনুদ্দিন আহমেদ || সেলিম আল দীন || ||
|-
| || [[বনগাঁ]], [[উত্তৰ চব্বিশ পৰগনা জেলা|উত্তৰ চব্বিশ পৰগনা]], [[পশ্চিমবঙ্গ]]|| [[মণিশংকৰ মুখোপাধ্যায়]]|| শংকৰ || ||
|-
| || || মণীশ ঘটক || যুবনাশ্ব || ||
|-
| || || মনিৰুজ্জামান || হায়াৎ মামুদ || ||
|-
| || || [[মহাশ্বেতা দেবী]]|| সুমিত্ৰা দেবী || ||
|-
| || [[সাগৰদাঁড়ি]],[[যশোৰ জেলা|যশোহৰ]] || [[মাইকেল মধুসূদন দত্ত]] || টিমোথি পেনপয়েম &lt;ref&gt;{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://bn.banglapedia.org/index.php/%E0%A6%A6%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%A4,_%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%87%E0%A6%95%E0%A7%87%E0%A6%B2_%E0%A6%AE%E0%A6%A7%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A7%82%E0%A6%A6%E0%A6%A8|title=দত্ত, মাইকেল মধুসূদন - বাংলাপিডিয়া|ওয়েবসাইট=bn.banglapedia.org|language=bn|date=2021-10-05}}&lt;/ref&gt;|| ||
|-
| || || [[মীৰ মশাৰৰফ হোসেন]]|| গৌড়তটবাসী মশা; উদাসীন পথিক; গাজী মিয়াঁ || ||
|-
| || || মোহাম্মদ জহিৰুল্লাহ || জহিৰ ৰায়হান || ||
|-
| ২৬ অক্টোবৰ, ১৮৮৮ – মৃত্যু : ২৬ জুলাই, ১৯৫২ || || মোহিতলাল মজুমদাৰ || কৃত্তিবাস ওঝা; সত্যসুন্দৰ দাস||
|-
| || || মোঃ শহীদুল হক || শহীদুল জহিৰ || ||
|-
| ৭ মে ১৮৬১-১৯৪১ ৭ আগষ্ট [২৫ ব'হাগ, ১২৬৮-২২ শাওন, ১৩৪৮] || [[জোড়াসাঁকো ঠাকুৰবাড়ি]], [[কলকাতা]], [[ভাৰত]] || [[ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰ]] || ভানুসিংহ ঠাকুৰ; আন্নাকালী পাকড়াশি; শ্ৰীমতী মধ্যমা || ||
|-
| ১৬ মাৰ্চ ১৮৮০ - ২৭ এপ্ৰিল ১৯৬০|| || [[ৰাজশেখৰ বসু]]|| পৰশুৰাম || ||
|-
| || || ৰোকনুজ্জামান খান || দাদাভাই || ||
|-
|১৫ আগষ্ট ১৯৩১ - ২১ ডিচেম্বৰ, ২০২১ 
|
|শৰৎকুমাৰ মুখোপাধ্যায়
|নমিতা মুখোপাধ্যায়&lt;ref&gt;{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://www.anandabazar.com/culture/book-reviews/the-thought-of-religion-is-also-discovering-yourself-1.1029782|title=ধৰ্মেৰ চিন্তা তো আত্মানুসন্ধানও|ওয়েবসাইট=www.anandabazar.com|date=2021-08-17}}&lt;/ref&gt;
|কবি
|
|-
| ১৫ ছেপ্টেম্বৰ ১৮৭৬-১৯৩৮ ১৬ জানুৱাৰি || [[দেবানন্দপুৰ]],[[হুগলী]] || [[শৰৎচন্দ্ৰ চট্টোপাধ্যায়]]|| অনিলা দেবী, অপৰাজিতা দেবী, শ্ৰী চট্টোপাধ্যায়, অনুৰূপা দেবী, পৰশুৰাম, শ্ৰীকান্ত শৰ্মা, সুৰেন্দ্ৰনাথ গঙ্গোপাধ্যায়।&lt;ref&gt;{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=http://www.bcspass.com/%e0%a6%b6%e0%a6%b0%e0%a7%8e%e0%a6%9a%e0%a6%a8%e0%a7%8d%e0%a6%a6%e0%a7%8d%e0%a6%b0-%e0%a6%9a%e0%a6%9f%e0%a7%8d%e0%a6%9f%e0%a7%8b%e0%a6%aa%e0%a6%be%e0%a6%a7%e0%a7%8d%e0%a6%af%e0%a6%be%e0%a7%9f/|title=শৰৎচন্দ্ৰ চট্টোপাধ্যায়|ওয়েবসাইট=BCS Dream|language=en-US|date=2021-10-05}}&lt;/ref&gt;|| ||
|-
| || || [[শম্ভু মিত্ৰ]]|| প্ৰসাদ দত্ত; শ্ৰী সঞ্জীব; সুৰঞ্জন চট্টোপাধ্যায় || ||
|-
| || || শেখ আজিজুৰ ৰহমান || শওকত ওসমান || ||
|-
| ২৭ ছেপ্টেম্বৰ ১৯০৬ – ৩০ মাৰ্চ ১৯৬৫|| || [[সতীনাথ ভাদুড়ী]]|| চিত্ৰগুপ্ত || ||
|-
| ১৯২৪-১৯৮৮ || [[বিক্ৰমপুৰ]], [[বাংলাদেশ]] || [[সমৰেশ বসু]] || কালকূট; ভ্ৰমৰ || ||
|-
|২৬ অক্টোবৰ ১৯২৭ ― ১৫ নৱেম্বৰ ২০০১&lt;ref&gt;{{সাময়িকী উদ্ধৃতি|url=https://bn.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%B0_%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%A5_%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A3%E0%A7%8D%E0%A6%A1%E0%A7%87&amp;oldid=5173121|title=সমৰেন্দ্ৰ নাথ পাণ্ডে|date=2021-06-02|সাময়িকী=উইকিপিডিয়া|language=bn}}&lt;/ref&gt;
|[[ৰাজশাহী]]
|[[সমৰেন্দ্ৰ নাথ পাণ্ডে]]&lt;ref&gt;{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://eisamay.indiatimes.com/entertainment/cinema/swapankumar-to-shri-vrigu/articleshow/34231694.cms|title=জ্যোতিষী স্বপনকুমাৰ (শ্ৰীভৃগু) এমবিবিএস|ওয়েবসাইট=এই সময়|language=bn|date=2021-08-03|archive-date=২০১৯-০৫-২৫|আৰ্কাইভেৰ-url=https://web.archive.org/web/20190525181413/https://eisamay.indiatimes.com/entertainment/cinema/swapankumar-to-shri-vrigu/articleshow/34231694.cms|url-অবস্থা=অকাৰ্যকৰ}}&lt;/ref&gt;
|শ্ৰীস্বপনকুমাৰ, জ্যোতিষী শ্ৰীভৃগু, ডক্টৰ এচ এন পাণ্ডে। 
|ৰহস্য কাহিনী, জ্যোতিষ গ্ৰন্থ, ডাক্তাৰি বিদ্যাৰ কিতাপ আৰু অন্যান্য 
|
|-
| ১৯৩৪-২০১২ || [[মাদাৰীপুৰ জেলা|মাদাৰীপুৰ]], [[বাংলাদেশ]] || [[সুনীল গঙ্গোপাধ্যায়]] || নীল উপাধ্যায়; নীল লোহিত; সনাতন পাঠক; সুজন পাঠক || ||
|-
| || || [[সুভাষ মুখোপাধ্যায় (কবি)|সুভাষ মুখোপাধ্যায়]]|| সুবচনী; পদাতিক || ||
|-
| || || [[সোমেন চন্দ]]|| ইন্দ্ৰকুমাৰ সোম || ||
|-
| ১৯০৪-১৯৭৪ || [[কৰিমগঞ্জ]], [[অসম]] || [[সৈয়দ মুজতবা আলী]] || প্ৰিয়দৰ্শী; ওমৰ খৈয়াম; মুসাফিৰ; সত্য পীৰ; বৈকুণ্ঠ শৰ্মা; সত্যব্ৰত শৰ্মা || ||
|-
| ১৯৩৫ - ২০১৬ || [[কুড়িগ্ৰাম]] || [[সৈয়দ শামসুল হক]] || নবী মুন্সী ||
|-
| ১৮৩৩-১৮৯৬ || [[কুষ্টিয়া জেলা|কুষ্টিয়া]], [[বাংলাদেশ]] || [[হৰিনাথ মজুমদাৰ]] || কাঙাল হৰিনাথ || সাংবাদিক আৰু প্ৰকাশক|| গ্ৰামবাৰ্ত্তা প্ৰকাশিকা পত্ৰিকা
|-
|
|
|হৰিশচন্দ্ৰ গঙ্গোপাধ্যায়
|ৰাজচণ্ডাল; নটৰাজন&lt;ref&gt;{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://www.epaper.eisamay.com/imageview_3891_12839_4_5_01-08-2021_2_i_1_sf.html|title=ছদ্মনামেৰ আড়ালে|date=2021-08-02|ওয়েবসাইট=web.archive.org|date=2021-08-02|archive-date=২০২১-০৮-০২|আৰ্কাইভেৰ-url=https://web.archive.org/web/20210802191222/https://www.epaper.eisamay.com/imageview_3891_12839_4_5_01-08-2021_2_i_1_sf.html|url-অবস্থা=bot: unknown}}&lt;/ref&gt;
|ৰহস্য উপন্যাস, গল্প
|কিছু ৰচনাৰ নাম: স্কটল্যাণ্ড ইয়াৰ্ড, ইলিশ জোড়, আমি পাকিস্থানী গুপ্তচৰ, মেয়ে পুলিশেৰ ডায়েৰী, বলয়গ্ৰাস&lt;ref&gt;{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://www.epaper.eisamay.com/imageview_3891_12839_4_5_01-08-2021_2_i_1_sf.html|title=ছদ্মনামেৰ আড়ালে|ওয়েবসাইট=www.epaper.eisamay.com|date=2021-08-02|archive-date=২০২১-০৮-০২|আৰ্কাইভেৰ-url=https://web.archive.org/web/20210802191222/https://www.epaper.eisamay.com/imageview_3891_12839_4_5_01-08-2021_2_i_1_sf.html|url-অবস্থা=অকাৰ্যকৰ}}&lt;/ref&gt;
|-
|}

==তথ্যসূত্ৰ==

[[শ্ৰেণী:বঙালী সাহিত্যিক]]</text>
      <sha1>gcogsubtdiv4b9uvvv2ehge6lokdoqx</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523082</id>
      <parentid>523069</parentid>
      <timestamp>2025-07-09T21:33:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>29706</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 3 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>523082</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="22121" sha1="8frmde9qc9lzjlhd1ai6apamzztmkqz" xml:space="preserve">বাংলা ভাষাত ৰচিত সাহিত্যকৰ্মকে বাংলা সাহিত্য নামেৰে‍ জনা যায়। আনুমানিক খ্ৰীষ্টীয় সপ্তম শতিকাৰ মাজভাগৰ আশে-পাশে বাংলা ভাষাত সাহিত্য ৰচনা আৰম্ভ হৈছিল। বাংলা ভাষাৰ লগতে পৃথিৱীৰ সকলো সাহিত্যতে সাহিত্যিকসকলে বহু সময়ত নিজৰ প্ৰকৃত নাম গোপনে ৰাখি‍ আন নামেৰে সাহিত্য সৃষ্টি কৰাৰ নজিৰ আছে। বাংলা ভাষাও ইয়াৰ ব্যতিক্ৰম নহয়। বহু কবি, লেখক, ঔপন্যাসিক, নাট্যকাৰে নিজৰ প্ৰকৃত নাম লুকুৱাই ছদ্মনামেৰে সাহিত্য ৰচনা কৰিছিল। তলত তেনে এখন তালিকা দিয়া হ’ল। 
==তালিকা==
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;width: 90%; &quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! সময়
! style=&quot;width: 10%; &quot; | জন্মস্থান
! style=&quot;width: 20%; &quot; | প্ৰকৃত নাম
! style=&quot;width: 20%; &quot; | ছদ্মনাম
! বিশেষত্ব
! style=&quot;width: 15%; &quot; | টীকা
|-
| ১০ জানুৱাৰি ১৯৮৮ - (এতিয়াও জীৱিত) ||[[শালজোড়, বীৰভূম, পশ্চিমবঙ্গ, ভাৰত]]|| [[মুহাম্মাদ আব্দুল আলিম]] || শঙ্খচিল ||সাহিত্যিক, সাংবাদিক আৰু চলচ্চিত্ৰ পৰিচালক ||বুলবুলি নীৰৱ নাৰ্গিছ বনে, নগ্নকাল, দেওবন্দ আন্দোলন, স্বাধীনতা সংগ্ৰামে নজৰুলেৰ অৱদান, ইতিহাসেৰ অজানা অধ্যায়, ফাইনাল ৰিপ্লাই টু এথিইষ্ট, জীবনানন্দ দাশেৰ কবিতাৰ প্ৰাচ্য ও পাশ্চাত্যেৰ প্ৰভাৱ, জীবনানন্দেৰ বনলতা সেন, নজৰুলেৰ বিদ্ৰোহী কবিতাৰ শতবৰ্ষ
|-

| ১৯০৩-১৯৭৬ || [[নোৱাখালী]], [[বাংলাদেশ]] || [[অচিন্ত্যকুমাৰ সেনগুপ্ত]] || নীহাৰিকা দেৱী || 	[[কবি]], [[ঔপন্যাসিক]] ||
|-
| ১৮৮২-১৯৫৮ || || [[অনুৰূপা দেৱী]]|| অনুপমা দেৱী || [[ঔপন্যাসিক]] ||
|-
| ১৮৯১ - ১৯৬৫ || [[কলকাতা]] || [[কেদাৰনাথ চট্টোপাধ্যায়]] || জগন্নাথ পণ্ডিত || [[সাংবাদিক]]
|-
| ১৯০৪-২০০২ || [[ওড়িশা]], [[ভাৰত]] || [[অন্নদাশঙ্কৰ ৰায়|অন্নদাশংকৰ ৰায়]]|| লীলাময় ৰায় || [[কবি]], [[ঔপন্যাসিক]], প্ৰাবন্ধিক ||
|-
|২০ ডিচেম্বৰ, ১৯২৮ - ৩ জুন, ২০১৮&lt;ref&gt;{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://www.kaliokalam.com/%E0%A6%9A%E0%A6%BF%E0%A6%B0%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%BF%E0%A6%95-%E0%A6%95%E0%A6%AC%E0%A6%BF-%E0%A6%95%E0%A6%AC%E0%A6%BF-%E0%A6%85%E0%A6%B0%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%A8/|title=চিৰপ্ৰেমিক কবি কবি অৰবিন্দ গুহেৰ প্ৰয়াণলেখ – কালি ও কলম|date=2018-09-22|ওয়েবসাইট=web.archive.org|date=2021-08-21|archive-date=২০১৮-০৯-২২|আৰ্কাইভেৰ-url=https://web.archive.org/web/20180922092544/https://www.kaliokalam.com/%E0%A6%9A%E0%A6%BF%E0%A6%B0%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%BF%E0%A6%95-%E0%A6%95%E0%A6%AC%E0%A6%BF-%E0%A6%95%E0%A6%AC%E0%A6%BF-%E0%A6%85%E0%A6%B0%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%A8/|url-অবস্থা=bot: unknown}}&lt;/ref&gt;
|[[বৰিশাল জেলা|বৰিশাল]]
|অৰবিন্দ গুহ&lt;ref&gt;{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://www.anandabazar.com/culture/book-reviews/review-of-book-written-by-france-bhattacharya-1.1125183|title=সৰল ভাবে জানতে বুঝতে সাহায্য কৰে|last=ৰায়|first=বিশ্বজিৎ|ওয়েবসাইট=www.anandabazar.com|date=2021-08-21}}&lt;/ref&gt;
|ইন্দ্ৰমিত্ৰ
|প্ৰাবন্ধিক, কবি
|
|-
| ২১ ডিচেম্বৰ ১৮৫৪ - ৬ ডিচেম্বৰ ১৯২২&lt;ref&gt;{{সাময়িকী উদ্ধৃতি|url=https://bn.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%A8_%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%9C%E0%A6%BE&amp;oldid=5236925|title=হাসন ৰাজা|date=2021-07-07|সাময়িকী=উইকিপিডিয়া|language=bn}}&lt;/ref&gt;|| [[চিলেট জেলা|চ‍িলেট,]] [[সুনামগঞ্জ সদৰ উপজেলা|সুনামগঞ্জ]]|| [[হাসন ৰাজা|অহিদুৰ ৰেজা]]|| [[হাসন ৰাজা]]|| ||
|-
| ১৯২৭-১৯৭১ || [[ফেনী জেলা|ফেনী]], [[বাংলাদেশ]] || [[শহীদুল্লা কায়সাৰ|আবু নাঈম মোহাম্মদ শহীদুল্লাহ]] || [[শহীদুল্লা কায়সাৰ]] || [[ঔপন্যাসিক]] ||
|-
| || || আবুল ফজল || শমসেৰ উল আজাদ || ||
|-
| || || আবুল হোছেন মিঞা || আবুল হাসান || ||
|-
|২৬ ছেপ্টেম্বৰ ১৮২০ - ২৯ জুলাই ১৮৯১ || [[বীৰসিংহ]],[[মেদিনীপুৰ]] || [[ঈশ্বৰচন্দ্ৰ বিদ্যাসাগৰ]] || কস্যচিৎ উপযুক্ত ভাইপোস্য; কস্যচিৎ উপযুক্ত ভাইপো সহচৰস্য || ||
|-
| || || এম. ওবায়দুল্লাহ || আসকাৰ ইবনে শাইখ || ||
|-
| ১৮৫৭-১৯৫১ || [[ঢাকা জেলা|ঢাকা]], [[বাংলাদেশ]] || কাজেম আল কোৰেশী || কায়কোবাদ || [[কবি]] ||
|-
|২৪ মে ১৮৯৯ - ২৯ আগষ্ট ১৯৭৬ ||[[চুৰুলিয়া]],[[বৰ্ধমান]]|| [[কাজী নজৰুল ইসলাম]] || নুৰু; নুৰুল ইসলাম; ব্যাঙাচি || || &lt;ref&gt;এটি ঠিক সে অৰ্থে ছদ্মনাম নয়, তবে নজৰুল “বাঁধন-হাৰা” এবং দু-একটি আত্মজৈবনিক ৰচনায় এই নাম ব্যৱহাৰ কৰেছেন।&lt;/ref&gt;
|-
| || || দুলাল মুখোপাধ্যায় || [[অবধূত (সাহিত্যিক)|অবধূত]]|| ||
|-
| ২৩ ফেব্ৰুৱাৰি ১৮৩০ - ২৪ জুলাই ১৮৭০ ||[[কলকাতা]]|| [[কালীপ্ৰসন্ন সিংহ]]|| হুতোম পেঁচা ||ব্যঙ্গ সাহিত্যিক||'''হুতোম পেঁচাৰ নকশা''' ৰচনাৰ জনক, যিখন প্ৰথম কথ্য বাংলা ভাষাত লেখা হৈছিল
|-
| ১২ অক্টোবৰ ১৮৬৪ - ২৭ ছেপ্টেম্বৰ ১৯৩৩|| || [[কামিনী ৰায়]]|| জনৈক বঙ্গমহিলা || ||
|-
| ২৩ মাৰ্চ ১৯০২ - ২৫ মে ১৯৮১|| || [[চাৰুচন্দ্ৰ চক্ৰবৰ্তী]]|| জৰাসন্ধ || ||
|-
| || || || জমীৰউদ্দীন মোল্লা || ||
|-
| ১৮৯৮-১৯৭১ || [[বীৰভূম]], [[ভাৰত]] || [[তাৰাশংকৰ বন্দ্যোপাধ্যায়]] || হাবু শৰ্মা || [[ঔপন্যাসিক]], [[ছোটগল্প|চুটিগল্প লেখক]] ||
|-
| || || দক্ষিণাৰঞ্জন মিত্ৰমজুমদাৰ || শ্ৰী কাব্যানন্দ || ||
|-
| ১৯১৮-১৯৭০ || [[বালিয়াডাঙ্গী উপজেলা|বালিয়াডাঙ্গী]], [[বাংলাদেশ]] || [[নাৰায়ণ গঙ্গোপাধ্যায়]]|| সুনন্দ; 
| [[ঔপন্যাসিক]], [[ছোটগল্প|চুটিগল্প লেখক]], [[নাট্যকাৰ]] ||
|-
| ১৯১১-১৯৮৬ || [[নড়াইল জেলা|নড়াইল]], [[বাংলাদেশ]] || [[নীহাৰৰঞ্জন গুপ্ত]]|| দাদাভাই; বাণভট্ট || [[ঔপন্যাসিক]] ||
|-
| ১৯ মে ১৯০৮ – ৩ ডিচেম্বৰ ১৯৫৬|| [[দুমকা]],[[সাঁওতাল পৰগনা বিভাগ|চাওতাল পৰগনা]] || প্ৰবোধকুমাৰ বন্দ্যোপাধ্যায় || মাণিক বন্দ্যোপাধ্যায় || ||
|-
| ১৮৬৮-১৯৪৬ || [[পাবনা জেলা|পাবনা]], [[বাংলাদেশ]] || [[প্ৰমথ চৌধুৰী]] || বীৰবল || [[কবি]], প্ৰাবন্ধিক ||
|-
| ৪ ছেপ্টেম্বৰ ১৯০৪ - ৩ মে ১৯৮৮|| [[বাৰাণসী]], [[উত্তৰ প্ৰদেশ]]|| প্ৰেমেন্দ্ৰ মিত্ৰ || কৃত্তিবাস ভদ্ৰ; লেখৰাজ সামন্ত || ||
|-
| ২২ জুলাই ১৮১৪ - ২৩ নৱেম্বৰ ১৮৮৩|| || [[প্যাৰীচাঁদ মিত্ৰ]]|| টেকচাঁদ ঠাকুৰ || ||
|-
|২৬ জুন ১৮৩৮ - ৮ এপ্ৰিল ১৮৯৪
| [[কাঁঠালপাড়া]],[[নৈহাটি]] 
|| [[বঙ্কিমচন্দ্ৰ চট্টোপাধ্যায়]]|| কমলাকান্ত; মুচিৰাম গুড় || ||
|-
| ১৯ জুলাই [[১৮৯৯]] - মৃত্যু: ৯ ফেব্ৰুৱাৰি ১৯৭৯|| || [[বলাইচাঁদ মুখোপাধ্যায়]]|| বনফুল || ||
|-
| || || বিনয়কৃষ্ণ মুখোপাধ্যায় || যাযাবৰ || ||
|-
|[[জুন ১৪|১৪ জুন]], ১৯১৭ - [[জুলাই ২৪|২৪ জুলাই]], ১৯৮০
|গোড়াপাড়া গ্ৰাম, [[যশোৰ জেলা|যশোৰ]]
|[[বিনয় ঘোষ]]
|কালপেঁচা&lt;ref&gt;{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://zeenews.india.com/bengali/photos/binoy-ghosh-a-critiqe-a-writer-a-thinker-of-modern-bengali-culture-386880|title=সমাজতাত্ত্বিক, গবেষক, চিন্তক-- এক অনন্য বাঙালি 'কালপেঁচা'|ওয়েবসাইট=Zee24Ghanta.com|date=2021-08-21}}&lt;/ref&gt;
|প্ৰাবন্ধিক
|
|-
| ২৪ অক্টোবৰ ১৮৯৪ - ৩০ জুলাই ১৯৮৭|| || [[বিভূতিভূষণ মুখোপাধ্যায়]] || ক্বচিৎ প্ৰৌঢ় || ||
|-
| || || [[বিমল ঘোষ]]|| মৌমাছি || ||
|-
| ১৮ মাৰ্চ ১৯১২ - ২ ডিচে‍ম্বৰ ১৯৯১|| || বিমল মিত্ৰ || জাবালি || ||
|-
| || || মইনুদ্দিন আহমেদ || সেলিম আল দীন || ||
|-
| || [[বনগাঁ]], [[উত্তৰ চব্বিশ পৰগনা জেলা|উত্তৰ চব্বিশ পৰগনা]], [[পশ্চিমবঙ্গ]]|| [[মণিশংকৰ মুখোপাধ্যায়]]|| শংকৰ || ||
|-
| || || মণীশ ঘটক || যুবনাশ্ব || ||
|-
| || || মনিৰুজ্জামান || হায়াৎ মামুদ || ||
|-
| || || [[মহাশ্বেতা দেবী]]|| সুমিত্ৰা দেবী || ||
|-
| || [[সাগৰদাঁড়ি]],[[যশোৰ জেলা|যশোহৰ]] || [[মাইকেল মধুসূদন দত্ত]] || টিমোথি পেনপয়েম &lt;ref&gt;{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://bn.banglapedia.org/index.php/%E0%A6%A6%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%A4,_%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%87%E0%A6%95%E0%A7%87%E0%A6%B2_%E0%A6%AE%E0%A6%A7%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A7%82%E0%A6%A6%E0%A6%A8|title=দত্ত, মাইকেল মধুসূদন - বাংলাপিডিয়া|ওয়েবসাইট=bn.banglapedia.org|language=bn|date=2021-10-05}}&lt;/ref&gt;|| ||
|-
| || || [[মীৰ মশাৰৰফ হোসেন]]|| গৌড়তটবাসী মশা; উদাসীন পথিক; গাজী মিয়াঁ || ||
|-
| || || মোহাম্মদ জহিৰুল্লাহ || জহিৰ ৰায়হান || ||
|-
| ২৬ অক্টোবৰ, ১৮৮৮ – মৃত্যু : ২৬ জুলাই, ১৯৫২ || || মোহিতলাল মজুমদাৰ || কৃত্তিবাস ওঝা; সত্যসুন্দৰ দাস||
|-
| || || মোঃ শহীদুল হক || শহীদুল জহিৰ || ||
|-
| ৭ মে ১৮৬১-১৯৪১ ৭ আগষ্ট [২৫ ব'হাগ, ১২৬৮-২২ শাওন, ১৩৪৮] || [[জোড়াসাঁকো ঠাকুৰবাড়ি]], [[কলকাতা]], [[ভাৰত]] || [[ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰ]] || ভানুসিংহ ঠাকুৰ; আন্নাকালী পাকড়াশি; শ্ৰীমতী মধ্যমা || ||
|-
| ১৬ মাৰ্চ ১৮৮০ - ২৭ এপ্ৰিল ১৯৬০|| || [[ৰাজশেখৰ বসু]]|| পৰশুৰাম || ||
|-
| || || ৰোকনুজ্জামান খান || দাদাভাই || ||
|-
|১৫ আগষ্ট ১৯৩১ - ২১ ডিচেম্বৰ, ২০২১ 
|
|শৰৎকুমাৰ মুখোপাধ্যায়
|নমিতা মুখোপাধ্যায়&lt;ref&gt;{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://www.anandabazar.com/culture/book-reviews/the-thought-of-religion-is-also-discovering-yourself-1.1029782|title=ধৰ্মেৰ চিন্তা তো আত্মানুসন্ধানও|ওয়েবসাইট=www.anandabazar.com|date=2021-08-17}}&lt;/ref&gt;
|কবি
|
|-
| ১৫ ছেপ্টেম্বৰ ১৮৭৬-১৯৩৮ ১৬ জানুৱাৰি || [[দেবানন্দপুৰ]],[[হুগলী]] || [[শৰৎচন্দ্ৰ চট্টোপাধ্যায়]]|| অনিলা দেবী, অপৰাজিতা দেবী, শ্ৰী চট্টোপাধ্যায়, অনুৰূপা দেবী, পৰশুৰাম, শ্ৰীকান্ত শৰ্মা, সুৰেন্দ্ৰনাথ গঙ্গোপাধ্যায়।&lt;ref&gt;{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=http://www.bcspass.com/%e0%a6%b6%e0%a6%b0%e0%a7%8e%e0%a6%9a%e0%a6%a8%e0%a7%8d%e0%a6%a6%e0%a7%8d%e0%a6%b0-%e0%a6%9a%e0%a6%9f%e0%a7%8d%e0%a6%9f%e0%a7%8b%e0%a6%aa%e0%a6%be%e0%a6%a7%e0%a7%8d%e0%a6%af%e0%a6%be%e0%a7%9f/|title=শৰৎচন্দ্ৰ চট্টোপাধ্যায়|ওয়েবসাইট=BCS Dream|language=en-US|date=2021-10-05}}&lt;/ref&gt;|| ||
|-
| || || [[শম্ভু মিত্ৰ]]|| প্ৰসাদ দত্ত; শ্ৰী সঞ্জীব; সুৰঞ্জন চট্টোপাধ্যায় || ||
|-
| || || শেখ আজিজুৰ ৰহমান || শওকত ওসমান || ||
|-
| ২৭ ছেপ্টেম্বৰ ১৯০৬ – ৩০ মাৰ্চ ১৯৬৫|| || [[সতীনাথ ভাদুড়ী]]|| চিত্ৰগুপ্ত || ||
|-
| ১৯২৪-১৯৮৮ || [[বিক্ৰমপুৰ]], [[বাংলাদেশ]] || [[সমৰেশ বসু]] || কালকূট; ভ্ৰমৰ || ||
|-
|২৬ অক্টোবৰ ১৯২৭ ― ১৫ নৱেম্বৰ ২০০১&lt;ref&gt;{{সাময়িকী উদ্ধৃতি|url=https://bn.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%B0_%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%A5_%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A3%E0%A7%8D%E0%A6%A1%E0%A7%87&amp;oldid=5173121|title=সমৰেন্দ্ৰ নাথ পাণ্ডে|date=2021-06-02|সাময়িকী=উইকিপিডিয়া|language=bn}}&lt;/ref&gt;
|[[ৰাজশাহী]]
|[[সমৰেন্দ্ৰ নাথ পাণ্ডে]]&lt;ref&gt;{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://eisamay.indiatimes.com/entertainment/cinema/swapankumar-to-shri-vrigu/articleshow/34231694.cms|title=জ্যোতিষী স্বপনকুমাৰ (শ্ৰীভৃগু) এমবিবিএস|ওয়েবসাইট=এই সময়|language=bn|date=2021-08-03|archive-date=২০১৯-০৫-২৫|আৰ্কাইভেৰ-url=https://web.archive.org/web/20190525181413/https://eisamay.indiatimes.com/entertainment/cinema/swapankumar-to-shri-vrigu/articleshow/34231694.cms|url-অবস্থা=অকাৰ্যকৰ|access-date=2025-06-30|archivedate=2019-05-25|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190525181413/https://eisamay.indiatimes.com/entertainment/cinema/swapankumar-to-shri-vrigu/articleshow/34231694.cms|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;
|শ্ৰীস্বপনকুমাৰ, জ্যোতিষী শ্ৰীভৃগু, ডক্টৰ এচ এন পাণ্ডে। 
|ৰহস্য কাহিনী, জ্যোতিষ গ্ৰন্থ, ডাক্তাৰি বিদ্যাৰ কিতাপ আৰু অন্যান্য 
|
|-
| ১৯৩৪-২০১২ || [[মাদাৰীপুৰ জেলা|মাদাৰীপুৰ]], [[বাংলাদেশ]] || [[সুনীল গঙ্গোপাধ্যায়]] || নীল উপাধ্যায়; নীল লোহিত; সনাতন পাঠক; সুজন পাঠক || ||
|-
| || || [[সুভাষ মুখোপাধ্যায় (কবি)|সুভাষ মুখোপাধ্যায়]]|| সুবচনী; পদাতিক || ||
|-
| || || [[সোমেন চন্দ]]|| ইন্দ্ৰকুমাৰ সোম || ||
|-
| ১৯০৪-১৯৭৪ || [[কৰিমগঞ্জ]], [[অসম]] || [[সৈয়দ মুজতবা আলী]] || প্ৰিয়দৰ্শী; ওমৰ খৈয়াম; মুসাফিৰ; সত্য পীৰ; বৈকুণ্ঠ শৰ্মা; সত্যব্ৰত শৰ্মা || ||
|-
| ১৯৩৫ - ২০১৬ || [[কুড়িগ্ৰাম]] || [[সৈয়দ শামসুল হক]] || নবী মুন্সী ||
|-
| ১৮৩৩-১৮৯৬ || [[কুষ্টিয়া জেলা|কুষ্টিয়া]], [[বাংলাদেশ]] || [[হৰিনাথ মজুমদাৰ]] || কাঙাল হৰিনাথ || সাংবাদিক আৰু প্ৰকাশক|| গ্ৰামবাৰ্ত্তা প্ৰকাশিকা পত্ৰিকা
|-
|
|
|হৰিশচন্দ্ৰ গঙ্গোপাধ্যায়
|ৰাজচণ্ডাল; নটৰাজন&lt;ref&gt;{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://www.epaper.eisamay.com/imageview_3891_12839_4_5_01-08-2021_2_i_1_sf.html|title=ছদ্মনামেৰ আড়ালে|date=2021-08-02|ওয়েবসাইট=web.archive.org|archive-date=২০২১-০৮-০২|আৰ্কাইভেৰ-url=https://web.archive.org/web/20210802191222/https://www.epaper.eisamay.com/imageview_3891_12839_4_5_01-08-2021_2_i_1_sf.html|url-অবস্থা=bot: unknown|access-date=2025-06-30|archivedate=2021-08-02|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210802191222/https://www.epaper.eisamay.com/imageview_3891_12839_4_5_01-08-2021_2_i_1_sf.html|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;
|ৰহস্য উপন্যাস, গল্প
|কিছু ৰচনাৰ নাম: স্কটল্যাণ্ড ইয়াৰ্ড, ইলিশ জোড়, আমি পাকিস্থানী গুপ্তচৰ, মেয়ে পুলিশেৰ ডায়েৰী, বলয়গ্ৰাস&lt;ref&gt;{{ওয়েব উদ্ধৃতি|url=https://www.epaper.eisamay.com/imageview_3891_12839_4_5_01-08-2021_2_i_1_sf.html|title=ছদ্মনামেৰ আড়ালে|ওয়েবসাইট=www.epaper.eisamay.com|date=2021-08-02|archive-date=২০২১-০৮-০২|আৰ্কাইভেৰ-url=https://web.archive.org/web/20210802191222/https://www.epaper.eisamay.com/imageview_3891_12839_4_5_01-08-2021_2_i_1_sf.html|url-অবস্থা=অকাৰ্যকৰ|access-date=2025-06-30|archivedate=2021-08-02|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210802191222/https://www.epaper.eisamay.com/imageview_3891_12839_4_5_01-08-2021_2_i_1_sf.html|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;
|-
|}

==তথ্যসূত্ৰ==

[[শ্ৰেণী:বঙালী সাহিত্যিক]]</text>
      <sha1>8frmde9qc9lzjlhd1ai6apamzztmkqz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>প্ৰমোদ খৰেল</title>
    <ns>0</ns>
    <id>123237</id>
    <revision>
      <id>523076</id>
      <parentid>521816</parentid>
      <timestamp>2025-07-09T19:53:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>29706</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 4 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>523076</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12658" sha1="exw0fh6ectyorj2cb56v5m5t30irejd" xml:space="preserve">{{Infobox musical artist
| name             = প্ৰমোদ খৰেল 
| image            = Pramod kharel.png
| caption          = আমেৰিকাত দশাই তিহাৰ মেলাৰ সময়ত গীত পৰিৱেশন কৰিছে প্ৰমোদ খৰেল 
| native_name      = प्रमोद खरेल
| native_name_lang = [[নেপালী ভাষা]]
| birth_name       = 
| alias            = 
| birth_date       = {{Birth date and age|df=yes|1979|11|6}}
| birth_place      = ঝাপা, [[নেপাল]]
| origin           = 
| genre            = আধুনিক গীত, চলচ্চিত্ৰৰ গীত
| occupation       = গায়ক
| instrument       = 
| years_active     = ১৯৯৯–বৰ্তমান
| label            = 
| associated_acts  = 
| website          = &lt;!-- {{URL|example.com}} or {{Official URL}} --&gt;
| module           = 
| module2          = 
| module3          = 
}}
'''প্ৰমোদ খৰেল''' ({{lang-ne|प्रमोद खरेल}}; জন্ম ৬ নৱেম্বৰ ১৯৭৯)&lt;ref&gt;{{cite web |title=डाक्टर बन्न आएका प्रमोदलाई एफएमले गायक बनायो |url=https://www.onlinekhabar.com/2018/04/670902 |website=Online Khabar |accessdate=24 December 2018}}&lt;/ref&gt; [[নেপালী]] সংগীত জগতৰ এগৰাকী বহুমুখী গায়ক।&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Pant|first=Shashwat|date=September 10, 2021|title=Pramod Kharel: Ditching a dream to dedicate life to music-and singing forever|url=https://english.onlinekhabar.com/pramod-kharel-nepal-singer.html|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210911104213/https://english.onlinekhabar.com/pramod-kharel-nepal-singer.html|archive-date=2021-09-11|access-date=2021-09-11|website=OnlineKhabar|language=en-GB}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=Musical event to honour the contributions of Shambhujeet Baskota |url=https://myrepublica.nagariknetwork.com/news/musical-event-to-honour-the-contributions-of-shambhujeet-baskota/ |website=My Republica |accessdate=27 December 2018 |language=en}}&lt;/ref&gt; তেওঁ ২০০০ৰো অধিক বিভিন্ন ধৰণৰ গীত ৰেকৰ্ডিং কৰিছে।&lt;ref&gt;{{cite web |title='आजको डायरी'मा प्रमोद खरेलः 'सुजता बचाउँ अभियानमा व्यस्त, २ गीत रेकडिङ' |url=https://www.onlinekhabar.com/2016/12/509677 |website=Online Khabar |accessdate=24 December 2018}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=प्रमोदको प्रयासमा बन्यो विद्यालय, भने-'विद्यार्थीहरु हाँसेको देख्दा खुशी लाग्छ' |url=https://www.onlinekhabar.com/2016/06/445179 |website=Online Khabar |accessdate=24 December 2018}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=प्रमोदको भजन संग्रह 'ज्ञान सुधा' सार्वजनिक |url=https://www.onlinekhabar.com/2018/12/727477 |website=Online Khabar |accessdate=24 December 2018}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=Pramod Kharel |url=http://radiokantipur.ekantipur.com/celebrity/hot-property/pramod+kharel |website=radiokantipur.ekantipur.com |accessdate=24 December 2018 |archivedate=19 July 2019 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20190719151621/http://radiokantipur.ekantipur.com/celebrity/hot-property/pramod%2Bkharel |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=PRAMOD KHAREL |url=https://suryainternationalawards.com/nominees/music-awards/modern-singer-male/pramod-kharel |website=Surya International Awards 2018 |accessdate=24 December 2018}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=Words from Pramod Kharel, coach of The Voice of Nepal {{!}} Wave Magazine |url=http://wavemag.com.np/coach-pramod-kharel/ |accessdate=24 December 2018}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=एउटै मैदानमा भिड्ने भए प्रमोद खरेल र शिव परियार |url=http://www.gazzabkoonline.com/news/2018/05/29/19845.html |website=Gazzabko Online |accessdate=24 December 2018 |date=29 May 2018}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=पृथ्वी गोलो छ भन्दै आए प्रमोद खरेल |url=http://www.himalayakhabar.com/detail/67732.html |website=www.himalayakhabar.com |accessdate=24 December 2018 |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=प्रमोद खरेल भन्दैछन् मै मोरो सोझो, थाहा भएन हेर्नु हुन्न बैंस नानीको । |url=http://musicsansar.com/archives/789 |website=Music Sansar Nepal Pvt.Ltd. |accessdate=24 December 2018}}&lt;/ref&gt; তেওঁ ২০১৮ চনৰ পৰা ২০২৩ চনলৈকে &quot;ভয়েচ অৱ নেপাল&quot;ৰ ছিজন ১-ৰ পৰা ছিজন ৫-লৈকে প্ৰশিক্ষক হিচাপে কাম কৰিছে। লগতে তেওঁ &quot;দ্য ভয়েছ কিডছ নেপাল” ছিজন ১, ২ আৰু ৩-ৰো প্ৰশিক্ষক  আছিল।&lt;ref&gt;{{cite web |title=The Voice to come to Nepal |url=http://kathmandupost.ekantipur.com/printedition/news/2018-03-20/the-voice-to-come-to-nepal.html |website=kathmandupost.ekantipur.com |accessdate=27 December 2018 |language=English}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=Coach Pramod Kharel speaks about 'The Voice of Nepal' |url=https://www.osnepal.com/669387 |website=OSNepal.com :: Latest News,Breaking News, Latest, Politics, World, Entertainment, Sports, Technology, Interview, Nepal News |accessdate=27 December 2018 |language=en}}&lt;/ref&gt;

==ব্যক্তিগত জীৱন==
২০০৩ চনত ত্ৰিভুৱন বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা ৰসায়ন বিজ্ঞানত স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী লাভ কৰা খৰেলে জেভিয়াৰ ইণ্টাৰনেশ্যনেল এইচ এছ এছ এণ্ড কলেজ, পিৰামিড কলেজ আৰু হোৱাইট গোল্ড কলেজত প্ৰবক্তা হিচাপেও কাম কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{cite web |title=प्रमोद खरेल र अनिता चलाउनेको स्वरमा देउडा गीत |url=https://www.reportersnepal.com/2017/12/221829.html |website=रिपोर्टर्स नेपाल |accessdate=24 December 2018 |language=ne-NP |date=25 December 2017 |archivedate=23 June 2019 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20190623090700/https://www.reportersnepal.com/2017/12/221829.html |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=किन बाँचेका रहेछन् त प्रमोद खरेल? |url=http://lokaantar.com/khoj/9573/ |website=Lokaantar |accessdate=24 December 2018 |language=Nepali}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=प्रमोद खरेल किन भन्दैछन् तिनिन उनैले |url=http://rajdhanidaily.com/134479/ |accessdate=24 December 2018 |archivedate=23 November 2018 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20181123193642/http://rajdhanidaily.com/134479/ |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=गायक प्रमोद खरेल डिपिएलको गुडविल एम्बासेडर |url=https://wicketnepal.com/pramod-kharel-dpl-goodwill-ambassador-wn018/ |website=WicketNepal |accessdate=24 December 2018 |date=24 March 2018 |archivedate=23 June 2019 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20190623092206/https://wicketnepal.com/pramod-kharel-dpl-goodwill-ambassador-wn018/ |deadurl=yes }}&lt;/ref&gt;

==ডিস্কোগ্ৰাফী==
* প্ৰাপ্তি
* প্ৰণয়&lt;ref&gt;{{cite web |title=CS : CyberSansar.com - The Wait Over For 'Pranaya' |url=http://www.cybersansar.com/article.php?aid=3716 |website=www.cybersansar.com |accessdate=27 December 2018}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=सञ्चारमन्त्री बाँस्कोटाद्वारा 'प्रणय' र 'अतिरिक्त'को विमोचन |url=http://www.gorkhapatraonline.com/news/56135 |website=www.gorkhapatraonline.com |accessdate=27 December 2018 |language=en}}&lt;/ref&gt;
* প্ৰবেগ

==বঁটা আৰু মনোনয়ন==
* ২০০৯ চনৰ কালিকা শ্ৰেষ্ঠ কণ্ঠশিল্পী
* ২০১০ চনৰ চিনলতা কণ্ঠশিল্পী 
* ২০১০ চনৰ অন্নপূৰ্ণা গজল কণ্ঠশিল্পী
* ২০১১ চনৰ অন্নপূৰ্ণা কণ্ঠশিল্পী 
* ২০১২ চনৰ কালিকা শ্ৰেষ্ঠ কণ্ঠশিল্পী 
* ভইচ অৱ নেপাল ছিজন ২ আৰু ছিজন ৩ৰ বিজয়ী প্ৰশিক্ষক
* ভইচ অৱ কিডছ নেপাল ছিজন ১ আৰু ছিজন ২ৰ বিজয়ী প্ৰশিক্ষক 
* এলবাম অৱ দ্য ইয়াৰ (''প্ৰণয়'') ২০১০
* শীৰ্ষ ১০ কালিকা শ্ৰেষ্ঠ গজল (''খাই জাল মা'') ২০১০
* ২০০৩ চনৰ ৰেডিঅ' নেপালৰ শীৰ্ষ দহ কণ্ঠশিল্পী বঁটা&lt;ref&gt;{{cite web |title=प्रमोद खरेलको 'दन्तैमा…' |url=https://nagariknews.nagariknetwork.com/news/32842/ |accessdate=24 December 2018 |website=Nagarik News |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=पीडामा मल्हम बन्दै गायक प्रमोद खरेल |url=http://annapurnapost.com/news/78137 |accessdate=24 December 2018 |website=पीडामा मल्हम बन्दै गायक प्रमोद खरेल |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=प्रमोद खरेल |url=http://nari.ekantipur.com/news/2017-06-16/20170616140010.html |accessdate=24 December 2018 |website=nari.ekantipur.com |language=Nepali}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |title=प्रमोद खरेल स्टेजमा धरधरी रोएपछि…(भिडियोसहित) |url=http://kathmandutoday.com/2018/09/343640.html |accessdate=24 December 2018 |website=KathmanduToday.com}}&lt;/ref&gt;
* '''বিজয়ী''' হিট এফ এম সংগীত বঁটা: শ্ৰেষ্ঠ পুৰুষ কণ্ঠশিল্পী&lt;ref&gt;{{cite web |title=HMA - Winners 2073 {{!}} Hits FM 91.2 {{!}} Welcome |url=http://www.hitsfm.com.np/hma-winners-2073/ |accessdate=27 December 2018 |website=Hits FM 91.2 {{!}} Hits You Where It Matters !!!}}&lt;/ref&gt;
* '''বিজয়ী''' সাগৰমাথা সংগীত বঁটা: শ্ৰেষ্ঠ আধুনিক কণ্ঠশিল্পী&lt;ref&gt;{{cite web |title=सरगरमाथा म्युजिक अवार्डः उत्कृष्ठ आधुनिक गायक प्रमोद खरेल, गायिका मल्लिका कार्की |url=https://baahrakhari.com/news-details/167556/2018-11-21 |website=बाह्रखरी |language=ne}}&lt;/ref&gt;
* '''মনোনীত''' কালিকা সংগীত বঁটা: শ্ৰেষ্ঠ পপ কণ্ঠশিল্পী&lt;ref&gt;{{cite web |title=कालिका म्युजिक अवार्डको मनोनयन |url=https://www.kantipurdaily.com/printedition/2017/09/27/20170927080446.html |accessdate=27 December 2018 |website=www.kantipurdaily.com |language=ne}}&lt;/ref&gt;
* '''বিজয়ী''' বিন্দাবাশিনী সংগীত বঁটা : শ্ৰেষ্ঠ পুৰুষ পপ কণ্ঠশিল্পী&lt;ref&gt;{{cite web |title=विन्ध्यवासिनी म्युजिक अवार्डमा कुन विधामा को भए पुरस्कृत? |url=http://thahakhabar.com/news/6779 |accessdate=27 December 2018 |website=Thaha Khabar |language=en}}&lt;/ref&gt;

==বাহ্যিক সংযোগ==
* {{IMDb name|id=10038878}}
* {{Twitter|kharel777}}

==তথ্যসূত্ৰ==

[[শ্ৰেণী:কণ্ঠশিল্পী]]
[[শ্ৰেণী:নেপালৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:জীৱিত ব্যক্তি]]</text>
      <sha1>exw0fh6ectyorj2cb56v5m5t30irejd</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>বলিউড</title>
    <ns>0</ns>
    <id>123284</id>
    <revision>
      <id>523079</id>
      <parentid>522200</parentid>
      <timestamp>2025-07-09T21:15:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>29706</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>523079</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12333" sha1="ohq61rz4280i1cf0ikq90gof25ee3l4" xml:space="preserve">জনপ্ৰিয়ভাৱে '''বলিউড''' ({{Lang-en|Bollywood}}) আৰু পূৰ্বতে ''বম্বে চিনেমা'' বুলি জনাজাত [[হিন্দী ভাষা|হিন্দী]] চিনেমা{{sfn|Gulzar|Nihalani|Chatterjee|2003|p=}} প্ৰধানকৈ [[মুম্বাই]]ত নিৰ্মাণ কৰা হয়। জনপ্ৰিয় শব্দ বলিউড হৈছে &quot;বম্বে&quot; (মুম্বাইৰ পূৰ্বৰ নাম) আৰু &quot;হলিউড&quot;ৰ এটা সংযুক্ত শব্দ। হিন্দী ভাষাত চলচ্চিত্ৰ নিৰ্মাণ কৰা এই উদ্যোগটো বৃহত্তৰ ভাৰতীয় চিনেমা উদ্যোগৰ এটা অংশ, য'ত দক্ষিণ ভাৰতীয় চিনেমা আৰু অন্যান্য সৰু সৰু চলচ্চিত্ৰ উদ্যোগসমূহো অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে।&lt;ref name=&quot;filmfed&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://expressindia.indianexpress.com/news/fullstory.php?newsid=88966|title='The word B'wood is derogatory'|work=The Indian Express|access-date=11 November 2016|archive-date=11 November 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161111101607/http://expressindia.indianexpress.com/news/fullstory.php?newsid=88966|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,985129,00.html|archive-url=https://web.archive.org/web/20070119022300/https://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,985129,00.html|url-status=dead|archive-date=19 January 2007|title=Hooray for Bollywood!|author=[[Richard Corliss]]|magazine=[[Time (magazine)|Time]]|date=16 September 1996|access-date=5 July 2025|archivedate=19 January 2007|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070119022300/https://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,985129,00.html|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt; সামগ্ৰিকভাৱে ভাৰতীয় চিনেমাক বুজাবলৈ প্ৰায়ে ভুলকৈ ব্যৱহাৰ কৰা ‘বলিউড’ শব্দটোৱে কেৱল হিন্দী ভাষাৰ চিনেমাকহে বুজায়৷ ভাৰতীয় চিনেমা হৈছে দেশৰ সকলো চলচ্চিত্ৰ উদ্যোগকে সামৰি লোৱা এটা ছাতিসদৃশ শব্দ, য'ত প্ৰত্যেক উদ্যোগেই বিভিন্ন ভাষা আৰু শৈলীৰ ছবি আগবঢ়ায়।

২০১৭ চনত ভাৰতীয় চিনেমাই ১৯৮৬ খন বৈশিষ্ট্যপূৰ্ণ ছবি নিৰ্মাণ কৰে, ইয়াৰে সৰ্বাধিক ৩৬৪ খন হিন্দী ভাষাৰ।&lt;ref name=&quot;filmfed&quot;&gt;{{cite web |title=Indian Feature Films Certified During The Year 2017 |url=https://www.filmfed.org/IFF2017.html |website=[[Film Federation of India]] |date=31 March 2017 |access-date=25 November 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181124213649/https://filmfed.org/IFF2017.HTML |archive-date=24 November 2018 |url-status=dead }}&lt;/ref&gt; ২০২২ চনত হিন্দী চিনেমাই বক্স অফিচৰ ৰাজহৰ ৩৩% প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, তাৰ পিছত [[তেলুগু ভাষা|তেলেগু]] আৰু [[তামিল ভাষা|তামিলে]] ক্ৰমে ২০% আৰু ১৬% লাভ কৰে।&lt;ref name=&quot;Statista_2022&quot;&gt;{{Cite web |title=Distribution of the Indian box office in 2022, by language |url=https://www.statista.com/statistics/948615/india-box-office-share-by-language/ |access-date=4 October 2023 |website=Statista}}&lt;/ref&gt; মুম্বাই বিশ্বৰ অন্যতম বৃহৎ চলচ্চিত্ৰ নিৰ্মাণ কেন্দ্ৰ।&lt;ref&gt;{{cite book|first1=Pippa |last1=de Bruyn|first2=Niloufer |last2=Venkatraman|first3=Keith |last3=Bain|title=Frommer's India|year=2006|publisher=Frommer's|isbn=978-0-471-79434-9|page=[https://archive.org/details/frommersindia0000debr/page/579 579]|url=https://archive.org/details/frommersindia0000debr/page/579}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite book|last=Wasko |first=Janet|title=How Hollywood works|year=2003|publisher=Sage|isbn=978-0-7619-6814-6|page=185|url=https://archive.org/details/howhollywoodwork0000wask/page/185/mode/2up}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite book|last=Jha|first=Subhash K.|title=The Essential Guide to Bollywood|year=2005|publisher=Roli Books|isbn=978-81-7436-378-7|page=[https://archive.org/details/essentialguideto00jhas/page/1970 1970]|url=https://archive.org/details/essentialguideto00jhas/page/1970}}&lt;/ref&gt; ২০১৯ চনত ভাৰতত হিন্দী ছবিৰ আনুমানিক ৩৪.১ কোটি টিকট বিক্ৰী হৈছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Jha |first=Lata |date=2023-01-31 |title=Footfalls for Hindi films slump up to 50% |url=https://www.livemint.com/industry/media/footfallsforhindifilmsslumpupto50-11675188279041.html |access-date=2023-02-14 |website=[[Mint (newspaper)|Mint]] |language=en |quote=Footfalls for Hindi cinema fell to 189 million in 2022 from 341 million in 2019, 316 million in 2018 and 301 million in 2017, according to media consulting firm Ormax.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Despite slowdown, theatres see 8.9% jump in footfalls in 2019 |url=https://www.moneycontrol.com/news/trends/entertainment/despite-slowdown-theatres-see-8-9-jump-in-footfalls-in-2019-4953151.html |access-date=2023-02-14 |website=Moneycontrol |date=17 February 2020 |language=en}}&lt;/ref&gt; পূৰ্বৰ হিন্দী ছবিসমূহত স্থানীয়ভাষা হিন্দুস্তানী ব্যৱহাৰ কৰাৰ প্ৰৱণতা আছিল, যিটো [[হিন্দী ভাষা|হিন্দী]] বা [[উৰ্দু ভাষা|উৰ্দু]] ভাষা কোৱা লোকসকলে পাৰস্পৰিকভাৱে বুজিব পৰা যায়, আনহাতে আধুনিক হিন্দী প্ৰডাকচনত ক্ৰমান্বয়ে হিংলিছৰ উপাদানসমূহ অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয়।&lt;ref name=&quot;lang&quot;&gt;
*{{cite book |last1=Saxena |first1=Akshya |title=Vernacular English: Reading the Anglophone in Postcolonial India |date=March 2022 |publisher=Princeton University Press |isbn=978-0-691-22313-1 |pages=170–171 |url=https://books.google.com/books?id=Z3xIEAAAQBAJ&amp;pg=PA171 |language=en|quote=Scholars of Hindi-Urdu film noted a gradual replacement of Urdu with English in these films&amp;nbsp;... the 'ideological work' of Urdu— its evocation of a pre-Partition composite culture and business practices—'has now been challenged by English, which provides the ideological coordinates of the new world of the Hindi film.'}}
*{{cite book |last1=Varia |first1=Kush |title=Bollywood: Gods, Glamour, and Gossip |date=31 January 2013 |publisher=Columbia University Press |isbn=978-0-231-50260-3 |page=33 |url=https://books.google.com/books?id=DAtnAgAAQBAJ&amp;pg=PA33 |language=en |quote=The specific use of Hindi/Urdu has shifted through time with the films produced in the pre-independence era having a leaning towards Urdu and those of the post independence era leaning towards Hindi&amp;nbsp;... The use of Urdu has gradually declined since independence&amp;nbsp;...}}
*{{cite book |last1=M Madhava |first1=Prasad |editor1-last=Kavoori |editor1-first=Anandam P. |editor2-last=Punathambekar |editor2-first=Aswin|title=Global Bollywood |date=1 August 2008 |publisher=NYU Press |isbn=978-0-8147-2944-1 |page=45 |chapter-url=https://books.google.com/books?id=2CqERCzWn5gC&amp;pg=PA45 |language=en |chapter=Surviving Bollywood}}
*{{cite book |last1=Ganti |first1=Tejaswini |author1-link=Tejaswini Ganti |title=Bollywood: A Guidebook to Popular Hindi Cinema |date=2004 |publisher=Psychology Press |isbn=978-0-415-28854-5 |page=69 |url=https://books.google.com/books?id=GTEa93azj9EC&amp;pg=PA69 |language=en}}
*{{cite book |last1=Virdi |first1=Jyotika |title=The Cinematic ImagiNation [sic]: Indian Popular Films as Social History |date=2003 |publisher=Rutgers University Press |isbn=978-0-8135-3191-5 |pages=20–21 |url=https://books.google.com/books?id=u8PKObcYMDIC&amp;pg=PA20 |language=en |quote=...&amp;nbsp;the extent of Urdu used in commercial Hindi cinema has not been stable&amp;nbsp;... Although the shift was gradual and two generations communicated with each other through a blend of Urdu and Hindi, known as Hindustani, the ultimate victory of Hindi in the official sphere has been more or less complete.&amp;nbsp;.. The decline of Urdu is mirrored in Hindi films&amp;nbsp;... It is true that many Urdu words have survived and have become part of Hindi cinema's popular vocabulary. But that is as far as it goes.}}&lt;/ref&gt;

১৯৭০ চনৰ পৰা হিন্দী চিনেমাৰ আটাইতকৈ জনপ্ৰিয় বাণিজ্যিক ধাৰাটো হৈছে মছলা ছবি, য'ত একচন, কমেডী, ৰোমাঞ্চ, নাটক আৰু মেলোড্ৰামাকে ধৰি বিভিন্ন ধাৰাসমূহৰ লগতে সংগীতৰ সংখ্যাও মুক্তভাৱে মিশ্ৰিত কৰা হৈছে।&lt;ref name=&quot;Ganti2004&quot;&gt;{{cite book|author=Tejaswini Ganti|title=Bollywood: a guidebook to popular Hindi cinema|url=https://books.google.com/books?id=GTEa93azj9EC|access-date=25 April 2011|year=2004|publisher=Psychology Press|isbn=978-0-415-28854-5|pages=22–23}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Nelmes, Jill. [https://books.google.com/books?id=jcCADouuE_UC ''An introduction to film studies'']. p. 367.&lt;/ref&gt; মছলাধৰ্মী ছবিসমূহ সাধাৰণতে সংগীত চলচ্চিত্ৰ ধাৰাটোৰ অন্তৰ্গত, যাৰ ১৯৬০ চনৰ পৰা ভাৰতীয় চিনেমাই সৰ্বাধিক প্ৰযোজক হিচাপে পৰিগণিত হৈছে যেতিয়া ই পশ্চিমীয়া দেশত সংগীত ছবিৰ অৱনতি ঘটাৰ পিছত আমেৰিকাৰ চলচ্চিত্ৰ উদ্যোগৰ মুঠ সংগীত উৎপাদন অতিক্ৰম কৰিছিল। হলিউডৰ প্ৰথমখন শব্দ চলচ্চিত্ৰ ''দ্য জাজ চিংগাৰ (১৯২৭)''ৰ চাৰি বছৰৰ পিছত হিন্দুস্তানী ভাষাত নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল প্ৰথম ভাৰতীয় টকী [[আলম আৰা (১৯৩১ চলচ্চিত্ৰ)|আলম আৰা]]৷

বাণিজ্যিক মছলা ছবিৰ সমান্তৰালভাৱে সমান্তৰাল চিনেমা নামেৰে পৰিচিত কলা ছবিৰ এক সুকীয়া ধাৰাও আছে, য’ত বাস্তৱিক বিষয়বস্তু উপস্থাপন কৰা হৈছে আৰু সংগীতৰ সংখ্যা পৰিহাৰ কৰা হৈছে। শেহতীয়া বছৰবোৰত বাণিজ্যিক মছলা আৰু সমান্তৰাল চিনেমাৰ মাজৰ পাৰ্থক্য ক্ৰমান্বয়ে ম্লান হৈ আহিছে, ক্ৰমান্বয়ে মূলসুঁতিৰ ছবিয়ে সেই নিয়মসমূহ গ্ৰহণ কৰিছে যিবোৰ এসময়ত সমান্তৰাল চিনেমাৰ সৈতে কঠোৰভাৱে জড়িত আছিল।

==তথ্যসূত্ৰ==
{{reflist|30em}}

[[শ্ৰেণী:চলচ্চিত্ৰ]]
[[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ চলচ্চিত্ৰ]]</text>
      <sha1>ohq61rz4280i1cf0ikq90gof25ee3l4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>মৌচুমী বায়ু</title>
    <ns>0</ns>
    <id>123297</id>
    <revision>
      <id>523106</id>
      <parentid>522225</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T05:08:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>29706</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 5 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>523106</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="59881" sha1="a0g8uyxy9i0rh6ozxxe4ixpvb3nri1i" xml:space="preserve">{{Short description|বাতাসৰ ঋতুচৰিত্ৰ পৰিৱৰ্তন আৰু বৰষুণৰ সৈতে জড়িত ঘটনা}}
{{About|ঋতুগত বতাহসমূহৰ বিষয়ে}}
{{Redirect|হাবাগাত|জাহাজ|RPLS হাবাগাত}}
{{Pp-vandalism|small=yes}}
[[File:Monsoon clouds near Nagercoil.jpg|thumb|upright=1.2|নাগাৰকোইল, [[তামিলনাডু]], ভাৰতৰ ওচৰত আৰলৱাইমোজিত অগ্ৰগামী মৌচুমী মেঘ আৰু বৰষুণ]]
[[File:Monsoon clouds arriving at Port Blair, Andaman.jpg|thumb|upright=1.2|পোৰ্ট ব্লেয়াৰ, আন্দামান, ভাৰতত আহি থকা মৌচুমী মেঘ]]
{{Weather}}

'''মৌচুমী বতাহ''' ({{IPAc-en|m|ɒ|n|ˈ|s|uː|n}}) সাধাৰণতে ঋতুচৰিত্ৰ অনুসৰি দিশ সলনি কৰা বতাহক বুজায়, যাৰ সৈতে বৰষুণৰ পৰিৱৰ্তন হয়।&lt;ref&gt;{{cite book|last1=Ramage|first1= C.|title=Monsoon Meteorology|series= International Geophysics Series|volume=15|publisher= Academic Press|location= San Diego, CA|date=1971}}&lt;/ref&gt; বৰ্তমানে এই শব্দটো বায়ুমণ্ডলীয় চলাচল আৰু বৰষুণৰ ঋতুগত পৰিৱৰ্তনৰ বৰ্ণনা কৰিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হয়, যি [[Intertropical Convergence Zone]] (ITCZ)-ৰ উত্তৰ আৰু দক্ষিণ সীমাৰ মাজত বাৰ্ষিক স্থানান্তৰৰ লগত সংযুক্ত। সাধাৰণতে এই শব্দটো বৰষুণৰ পৰ্য্যায় বা বৰষুণৰ ঋতু বুজাবলৈ ব্যৱহাৰ হয়, যদিও প্ৰকৃততে ইয়াৰ এটা শুষ্ক পৰ্য্যায়ো থাকে। স্থানীয়ভাৱে হোৱা, অলপ সময়ৰ ভিতৰত হোৱা, কিন্তু অধিক বৰষুণৰ ক্ষেত্ৰতো এই শব্দ ব্যৱহাৰ হয়।&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://news.weathernationtv.com/2016/06/29/welcome-monsoon-season-probably-using-term-wrong/|title=Welcome to Monsoon Season – Why You Probably Are Using This Term Wrong|date=29 June 2016|access-date=5 July 2025|archivedate=30 June 2016|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160630164316/http://news.weathernationtv.com/2016/06/29/welcome-monsoon-season-probably-using-term-wrong/|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.merriam-webster.com/dictionary/monsoon|title=Definition of Monsoon|date=28 July 2016}}&lt;/ref&gt;

বিশ্বৰ মুখ্য মৌচুমী প্ৰণালীসমূহত [[আফ্ৰিকাৰ পশ্চিম অংশ]], এছিয়ান–[[অষ্ট্ৰেলিয়ান মৌচুমী]], [[উত্তৰ আমেৰিকান মৌচুমী|উত্তৰ আমেৰিকান]], আৰু দক্ষিণ আমেৰিকান মৌচুমী অন্তৰ্ভুক্ত। 

এই শব্দটো প্ৰথম ইংৰাজীত ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল [[ব্ৰিটিছ ভাৰত]] আৰু তাৰ ওচৰৰ দেশসমূহত, যিয়ে [[বেঙ্গল উপসাগৰ]] আৰু [[আৰব সাগৰ]]ৰ পৰা অহা বৃহৎ মৌচুমী বতাহক বুজাবলৈ ব্যৱহাৰ কৰিছিল, যিয়ে অঞ্চলটোত অধিক [[বৰ্ষাপাত]] ঘটাইছিল।&lt;ref&gt;{{cite web|publisher=[[American Meteorological Society]]|author=Glossary of Meteorology|date=June 2000|url=http://amsglossary.allenpress.com/glossary/search?p=1&amp;query=monsoon&amp;submit=Search|title=Monsoon|access-date=2008-03-14|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20080322122025/http://amsglossary.allenpress.com/glossary/search?p=1&amp;query=monsoon&amp;submit=Search|archive-date=2008-03-22}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;International Committee of the Third Workshop on Monsoons. [http://caos.iisc.ernet.in/faculty/bng/IWM-III-BNG_overview.pdf The Global Monsoon System: Research and Forecast.]&lt;/ref&gt;

== শব্দৰ উৎস ==
[[File:Monsoon clouds Lucknow.JPG|thumb|[[লখনউ]], [[উত্তৰ প্ৰদেশ]], ভাৰতৰ ওপৰত মৌচুমী মেঘ]]

&quot;মৌচুমী&quot; শব্দটো ক’ৰ পৰা আহিছে সেই বিষয়ে সম্পূৰ্ণ নিশ্চিততা নাই।&lt;ref name=&quot;WangClemens2019&quot;&gt;{{cite journal |last1=Wang |first1=Pinxian |last2=Clemens |first2=Steven |last3=Tada |first3=Ryuji |last4=Murray |first4=Richard |year=2019 |title=Blowing in the Monsoon Wind |journal=Oceanography |volume=32 |issue=1 |pages=48 |doi=10.5670/oceanog.2019.119 |issn=1042-8275 |doi-access=free}}&lt;/ref&gt; ইংৰাজী &quot;monsoon&quot; শব্দটো আহিছে পোৰ্তুগীজ ভাষাৰ {{lang|pt|monção}} শব্দৰ পৰা, যি শেষত [[আৰবী]] ভাষাৰ {{lang|ar|موسم}} ({{Transliteration|ar|mawsim}}, অৰ্থাৎ &quot;ঋতু&quot;)ৰ পৰা আহে, &quot;সম্ভৱত আধুনিক ডাচ ভাষাৰ 'monson' শব্দৰ জৰিয়তে।&quot; &lt;ref name=&quot;OED&quot;&gt;{{cite web |title=monsoon, n. |url=http://www.oed.com/view/Entry/121737 |website=OED Online. June 2018 |publisher=Oxford University Press |access-date=1 August 2018}}&lt;/ref&gt;


== ইতিহাস ==
=== এছিয়ান মৌচুমী ===

এছিয়ান মৌচুমী বেছি শক্তিশালী হোৱা ঘটনাটো [[ভাৰতীয় উপমহাদেশ]] আৰু [[এছিয়া]]ৰ মাজত প্ৰায় ৫০ নিযুত বছৰ আগতে হোৱা [[টিবেট মালভূমি|টিবেটান মালভূমিৰ]] উত্তোলনৰ সৈতে সম্পৰ্কিত বুলি ধৰা হয়।&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Zhisheng |first1=An |last2=Kutzbach |first2=John E. |last3=Prell |first3=Warren L. |last4=Porter |first4=Stephen C. |title=Evolution of Asian monsoons and phased uplift of the Himalaya–Tibetan plateau since Late Miocene times |journal=Nature |date=2001 |volume=411 |issue=6833 |pages=62–66 |doi=10.1038/35075035}}&lt;/ref&gt; [[আৰব সাগৰ]] আৰু [[চীনৰ লছ মালভূমি|চীনৰ লছ মালভূমি]]ৰ ধূলি পৰ্যবেক্ষণৰ অধ্যয়নৰ ভিত্তিত, বহুতো ভূ-বৈজ্ঞানিক বিশ্বাস কৰে যে মৌচুমী প্ৰথা প্ৰায় ৮ নিযুত বছৰ আগতে শক্তিশালী হৈ উঠিছিল। কিছু গছৰ জীৱাশ্ম আৰু [[দক্ষিণ চীন সাগৰ]]ৰ দীঘল সময়ৰ পালিমাটিৰ অধ্যয়নৰ ভিত্তিত আন কিছুমানে এইটো ১৫-২০ নিযুত বছৰৰ আগৰ বুলি ধৰে আৰু ইয়াক প্ৰাৰম্ভিক টিবেটান উত্তোলনৰ সৈতে সংযুক্ত কৰে।&lt;ref&gt;P. D. Clift, M. K. Clark, and L. H. Royden. [http://www.cosis.net/abstracts/EAE03/04300/EAE03-J-04300.pdf An Erosional Record of the Tibetan Plateau Uplift and Monsoon Strengthening in the Asian Marginal Seas.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080527203658/http://www.cosis.net/abstracts/EAE03/04300/EAE03-J-04300.pdf |date=2008-05-27 }}&lt;/ref&gt; এই ধাৰণাটোৰ নিশ্চিততা লাভ কৰিবলৈ [[Integrated Ocean Drilling Program]]ৰ দ্বাৰা গভীৰ সাগৰৰ নমুনা সংগ্ৰহৰ অপেক্ষা কৰা হৈছে।&lt;ref&gt;[[Integrated Ocean Drilling Program]]. [http://www.iodp.org/index.php?option=com_docman&amp;task=doc_download&amp;gid=2 Earth, Oceans, and Life.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071026011448/http://www.iodp.org/index.php?option=com_docman&amp;task=doc_download&amp;gid=2 |date=2007-10-26 }}&lt;/ref&gt;

এই সময়ৰ পৰা মৌচুমী বতাহৰ শক্তিত যথেষ্ট পৰিৱৰ্তন হোৱা দেখা গৈছে, বিশেষকৈ [[প্লাইষ্ট’চিন যুগ]]ৰ বৰফ যুগৰ সময়ছোৱাৰ সৈতে সংযুক্ত [[জীৱাশ্ম জাৱত]]ৰ আকাৰত পৰিৱৰ্তনৰ ফলত।&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Gupta |first1=A. K. |last2=Thomas |first2=E. |title=Initiation of Northern Hemisphere glaciation and strengthening of the northeast Indian monsoon: Ocean Drilling Program Site 758, eastern equatorial Indian Ocean |journal=Geology |date=2003 |volume=31 |issue=1 |pages=47–50}}&lt;/ref&gt;

এজন বিশ্লেষকে কৰা ১,২৩,২০০ ৰ পৰা ১,২১,২১০ বছৰ আগৰ মাজত [[এমিয়ান আন্তঃহিম যুগ]]ৰ মৌচুমী পৰ্যায়সমূহৰ অধ্যয়নে দেখা পোৱা গৈছে যে এইবোৰ সাধাৰণতে প্ৰায় ৬৪ বছৰৰ মুদ্ৰাৰ সৈতে আছিল, যাৰ ন্যূনতম ৫০ বছৰ আৰু সৰ্বাধিক প্ৰায় ৮০ বছৰতকৈ কম নহয়।&lt;ref name=&quot;WangEtAl2020&quot;&gt;{{cite journal |last1=Wang |first1=Zhenjun |last2=Chen |first2=Shitao |last3=Wang |first3=Yongjin |last4=Cheng |first4=Hai |last5=Liang |first5=Yijia |last6=Yang |first6=Shaohua |last7=Zhang |first7=Zhenqiu |last8=Zhou |first8=Xueqin |last9=Wang |first9=Meng |date=1 March 2020 |title=Sixty-year quasi-period of the Asian monsoon around the Last Interglacial derived from an annually resolved stalagmite δ18O record |journal=Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology |volume=541 |page=109545}}&lt;/ref&gt;

আৰু এক অধ্যয়নে দেখুৱাইছে যে দক্ষিণ এছিয়াৰ মৌচুমী প্ৰায় ৫ নিযুত বছৰৰ আগতে বেছি শক্তিশালী হৈছিল। ইয়াৰ পিছত, বৰফ যুগৰ সময়ত সাগৰৰ পানীৰ স্তৰ কমি গ'ল আৰু [[ইণ্ডোনেছিয়ান পথ]] বন্ধ হৈ পৰিল। ফলত, [[পেছিফিক মহাসাগৰ]]ৰ ঠাণ্ডা পানী [[ভাৰত মহাসাগৰ]]লৈ নাযাব পাৰিল। ইয়াৰ ফলত, ভাৰত মহাসাগৰৰ পৃষ্ঠৰ উষ্ণতা বৃদ্ধি পাই মৌচুমীৰ তীব্ৰতা বৃদ্ধি ঘটিছিল।&lt;ref&gt;{{cite journal |first1=M. S.|last1= Srinivasan |first2=D. K.|last2= Sinha |title=Ocean circulation in the tropical Indo-Pacific during early Pliocene (5.6–4.2 Ma): Paleobiogeographic and isotopic evidence |journal=Proceedings of the Indian Academy of Sciences - Earth and Planetary Sciences |year=2000 |volume=109 |pages=315–328 |issue=3}}&lt;/ref&gt;

২০১৮ চনত কৰা এটা অধ্যয়নে দেখুৱাইছে যে বিগত এক নিযুত বছৰত দক্ষিণ এছিয়াৰ মৌচুমীৰ বৰষুণৰ পৰিমাণ [[হিম যুগ]]ত বৰ্তমান [[আন্তঃহিম যুগ]]তকৈ যথেষ্ট কম আছিল।&lt;ref name=&quot;GebregiorgisEtAl2018&quot;&gt;{{cite journal |last1=Gebregiorgis |first1=D. |last2=Hathorne |first2=E. C. |last3=Giosan |first3=L. |last4=Clemens |first4=S. |last5=Nürnberg |first5=D. |last6=Frank |first6=M. |date=8 November 2018 |title=Southern Hemisphere forcing of South Asian monsoon precipitation over the past ~1 million years |journal=Nature Communications |volume=9 |issue=1 |page=4702}}&lt;/ref&gt;


=== অষ্ট্ৰেলিয়ান মৌচুমী ===

[[Middle Miocene]] কালত জানুৱাৰী মাহত ITCZ (Intertropical Convergence Zone)-ৰ দক্ষিণমুখী স্থানচ্যুতি ঘটিল, যাৰ ফলত অষ্ট্ৰেলিয়াৰ গ্ৰীষ্মকালীন মৌচুমী শক্তিশালী হৈ পৰে। এই সময়ৰ আগত, অষ্ট্ৰেলিয়াৰ মৌচুমী তুলনামূলকভাৱে দুৰ্বল আছিল।&lt;ref name=&quot;LiuEtAl2019&quot; /&gt;

[[Quaternary]] যুগত ২.২২ নিযুত বছৰ (Ma) (PL-1), ১.৮৩ Ma (PL-2), ০.৬৮ Ma (PL-3), ০.৪৫ Ma (PL-4), আৰু ০.০৪ Ma (PL-5) সময়ছোৱাত পাঁচটা বিশেষ সময়কাল পোৱা গৈছে য’ত [[Leeuwin Current]] (LC) নামৰ সাগৰীয় প্ৰবাহ দুৰ্বল হৈ পৰিছিল। LC-ৰ এই দুৰ্বলতাৰ ফলত [[ভাৰত মহাসাগৰ]]ৰ পৃষ্ঠ উষ্ণতাৰ (SST) ক্ষেত্ৰত পৰিবৰ্তন ঘটিছিল, কিয়নো [[ইণ্ডোনেছিয়ান থ্ৰুফ্লো]] সাধাৰণতে ভাৰত মহাসাগৰক উষ্ণ কৰে। 

এই পাঁচটা সময়কালত SST-ৰ উল্লেখযোগ্য হ্ৰাস ঘটিছিল, যিয়ে ভাৰতীয় মৌচুমীৰ তীব্ৰতাৰ ওপৰত প্ৰভাৱ পেলাইছিল। LC-ৰ দুৰ্বল অৱস্থাত, ভাৰতীয় শীত মৌচুমী দুৰ্বল আৰু গ্ৰীষ্ম মৌচুমী শক্তিশালী হোৱাৰ সম্ভাৱনা থাকে, কিয়নো ইণ্ডোনেছিয়ান থ্ৰুফ্লোৰ জৰিয়তে ভাৰত মহাসাগৰত তাপৰ পৰিমাণ হ্ৰাস পায়। 

সেই সময়ছোৱাত [[El Niño]], পশ্চিম পেছিফিক উষ্ণ জলকুণ্ড, ইণ্ডোনেছিয়ান থ্ৰুফ্লো, পশ্চিম অষ্ট্ৰেলিয়াৰ বতাহ প্ৰবাহ, আৰু বৰফৰ আয়তন বৃদ্ধিৰ-হ্ৰাসৰ সৈতে সম্পৰ্ক গঢ়ি উঠা ঘটনা অধ্যয়ন কৰাৰ জৰিয়তে এইসমূহৰ মাজৰ সংযোগবোৰ বুজা যায়।&lt;ref&gt;{{cite journal|title=Palaeoceanographic and palaeoclimatic history of ODP site 763A (Exmouth Plateau), South-east Indian Ocean: 2.2 Ma record of planktic foraminifera|journal=Current Science|volume=90|issue=10|pages=1363–1369|date=2006-05-25|author1=D. K. Sinha |author2=A. K. Singh |author3=M. Tiwari }}&lt;/ref&gt;


=== দক্ষিণ আমেৰিকান মৌচুমী ===

দক্ষিণ আমেৰিকাৰ গ্ৰীষ্মকালীন মৌচুমী (South American Summer Monsoon - SASM) প্ৰায়েই [[Dansgaard–Oeschger event]] চলাকালত দুৰ্বল হৈ পৰে বুলি জনা যায়। এই সময়ছোৱাত উত্তৰ গোলাৰ্ধৰ ঠাণ্ডা আৰু শীতল পৰিবেশৰ প্ৰভাৱ দক্ষিণ গোলাৰ্ধলৈ বিস্তাৰিত হয়, যাৰ ফলত দক্ষিণ আমেৰিকাৰ মৌচুমী বতাহৰ তীব্ৰতা হ্ৰাস পায়। 

ইয়াৰ বিপৰীতে, [[Heinrich event]] চলাকালত দক্ষিণ আমেৰিকান মৌচুমী অধিক শক্তিশালী হোৱা দেখা গৈছে। এই ঘটনাবোৰ সাধাৰণতে সমুদ্ৰৰ সৰবৰাহ, বৰফৰ গলন আৰু বায়ুমণ্ডলীয় পৰিবৰ্তনৰ লগত জড়িত থাকে, যিয়ে মৌচুমীৰ শক্তিত পৰিৱৰ্তন আনে।&lt;ref name=&quot;AhnEtAl2012&quot;&gt;{{cite journal |last1=Ahn |first1=Jinho |last2=Brooks |first2=Edward J. |last3=Schmittner |first3=Andreas |last4=Kreutz |first4=Karl |date=28 September 2012 |title=Abrupt change in atmospheric CO2 during the last ice age |journal=Geophysical Research Letters |volume=39 |issue=18 |pages=1–5}}&lt;/ref&gt;


== প্ৰক্ৰিয়া ==

মৌচুমীক পূৰ্বে এটা বৃহৎ আকাৰৰ [[সাগৰীয় বতাহ]] (sea breeze) বুলি ভাবা হৈছিল,&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.thefreedictionary.com/sea+breeze|title=Sea breeze – definition of sea breeze by The Free Dictionary}}&lt;/ref&gt; যি ভূমিৰ ওপৰত সাগৰৰ তুলনাত অধিক উষ্ণতাৰ বাবে সৃষ্টি হৈছিল। কিন্তু বৰ্তমান এই ধাৰণাটো সঠিক বুলি ধৰা নহয়, আৰু মৌচুমীক এতিয়া এটা গ্ৰহীয় স্কেলৰ পৰিঘটনা হিচাপে গণ্য কৰা হয়, যিটো [[Intertropical Convergence Zone]] (ITCZ)-ৰ বছৰি উত্তৰ-দক্ষিণ স্থানচ্যুতিৰ সৈতে জড়িত। 

ITCZ-ৰ সীমাসমূহ ভূমি-সাগৰৰ উষ্ণতা পাৰ্থকৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে। দক্ষিণ এছিয়াৰ মৌচুমী বতাহৰ উত্তৰ সীমা [[টিবেট মালভূমি]]ৰ ওপৰত প্ৰভাৱ পেলায় বুলি ধৰা হয়।&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Gadgil|first=Sulochana|date=2018|title=The monsoon system: Land–sea breeze or the ITCZ?|journal=Journal of Earth System Science|volume=127|issue=1|pages=1}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Chou|first=C.|date=2003|title=Land-sea heating contrast in an idealized Asian summer monsoon|journal=Climate Dynamics|volume=21|issue=1|pages=11–25}}&lt;/ref&gt;

এই উষ্ণতা পাৰ্থক্য উৎপন্ন হয় কিয়নো ভূমি আৰু পানীয়ে গৰম শোষণ কৰাৰ ধৰণ ভিন্ন। সাগৰৰ ওপৰত, বায়ু উষ্ণতা তুলনামূলকভাৱে স্থিৰ থাকে কিয়নো পানীৰ উষ্ণতা ধাৰণ ক্ষমতা (heat capacity) ৩.৯-৪.২ J/g·K হয়,&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.engineeringtoolbox.com/specific-heat-fluids-d_151.html|title=Liquids and Fluids – Specific Heats}}&lt;/ref&gt; আৰু [[তাপ সঞ্চালন]] (conduction) আৰু [[তাপ সঁচালন]] (convection)-ৰ জৰিয়তে পৃষ্ঠৰ গৰম পানীৰ গভীৰ অংশলৈ স্থানান্তৰ হয় (৫০০০ সেমি পৰ্যন্ত)। আনহাতে, মাটি, বালি আৰু শিলৰ উষ্ণতা ধাৰণ ক্ষমতা ০.১৯-০.৩৫ J/g·K হয়,&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.engineeringtoolbox.com/specific-heat-solids-d_154.html|title=Solids – Specific Heats}}&lt;/ref&gt; আৰু এইবোৰে কেৱল conduction ৰ জৰিয়তে তাপ স্থানান্তৰ কৰে। 

গৰম সময়ছোৱাত সূৰ্যৰ পোহৰে ভূমি আৰু সাগৰ উভয়ক গৰম কৰে, কিন্তু ভূমিৰ উষ্ণতা অধিক বেছি হয়। ফলস্বৰূপে, ভূমিৰ ওপৰত থকা বায়ু বিস্তৃত হৈ এক [[তাপীয় নিম্ন চাপ]] সৃষ্টি কৰে। ইয়াৰ বিপৰীতে, সাগৰৰ ওপৰত বায়ু তুলনামূলকভাৱে ঠাণ্ডা থাকে আৰু উচ্চ চাপ থাকে। এই চাপৰ পাৰ্থক্যই [[সাগৰ বতাহ]]ৰ সৃষ্টি কৰে, যিয়ে সাগৰৰ পৰা ভূমিলৈ আৰ্দ্ৰ বায়ু লৈ আহে। 

এই আৰ্দ্ৰ বায়ু ভূমিৰ ওপৰত উঠি উচ্চতালৈ যায়, আৰু উচহি থাকোঁতেই ঠাণ্ডা হয়। ঠাণ্ডা হোৱাৰ ফলত ইয়াৰ [[আপেক্ষিক আৰ্দ্ৰতা]] বৃদ্ধি পায় আৰু [[বৰষুণ]] হয়। সেই কাৰণেই গ্ৰীষ্মকালীন মৌচুমী ভূমিত অধিক বৰষুণ ঘটাই। 

শীতকালত এই চক্ৰটো উলটা হয়। ভূমি সোনকালে ঠাণ্ডা হৈ অধিক চাপযুক্ত হয় আৰু সাগৰৰ তুলনাত ঠাণ্ডা থাকে। সেয়ে বায়ু সাগৰলৈ বাগে। ঠাণ্ডা বায়ুটোৱে সাগৰৰ ওপৰত উঠি, ঠাণ্ডা হৈ বৰষুণ ঘটায়। 

সাধাৰণতে, গ্ৰীষ্মকালীন মৌচুমী বতাহৰ পশ্চিম দিশৰ প্ৰভাৱ বেছি থাকে আৰু এইবোৰ উচহি অধিক পৰিমাণে বৰষুণ ঘটায় (উদাহৰণস্বৰূপে উৰ্ধ্বগামী বায়ুত জলীয় বাষ্পৰ সংকোচন)। কিন্তু ইয়াৰ তীব্ৰতা বছৰৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত ভিন্ন হয়। শীত মৌচুমীৰ বেলিকত, বতাহৰ দিশ সাধাৰণতে পূবমুখী আৰু শুকান হয়, যিয়ে [[খৰাং]]ৰ সৃষ্টি কৰে।&lt;ref&gt;{{cite encyclopedia|title= Monsoon|encyclopedia= Britannica|url= https://www.britannica.com/eb/article-9053445/monsoon}}&lt;/ref&gt;

অন্য পন্থাৰে এই আৰ্দ্ৰতা যেতিয়া পাহাৰৰ দ্বাৰা ওপৰলৈ উঠিব বাধ্য হয়,&lt;ref name=&quot;MT&quot;&gt;Dr. Michael Pidwirny (2008). [http://www.physicalgeography.net/fundamentals/8e.html CHAPTER 8: Introduction to the Hydrosphere (e). Cloud Formation Processes.]&lt;/ref&gt; অথবা তাপীয় উত্তাপ, &lt;ref&gt;Bart van den Hurk and Eleanor Blyth (2008). [http://www.knmi.nl/~hurkvd/Loco_workshop/Workshop_report.pdf Global maps of Local Land–Atmosphere coupling.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090225074154/http://www.knmi.nl/~hurkvd/Loco_workshop/Workshop_report.pdf |date=2009-02-25 }}&lt;/ref&gt; বা পৃষ্ঠভূমিত [[অভিসৰণ]] (convergence)&lt;ref&gt;Robert Penrose Pearce (2002). [https://books.google.com/books?id=QECy_UBdyrcC&amp;dq=ways+to+moisten+the+atmosphere&amp;pg=PA66 Meteorology at the Millennium.]&lt;/ref&gt; বা [[ঝড়]]ৰ পৰা উৎপন্ন [[আউটফ্লো]] দ্বাৰাও উচহে,&lt;ref&gt;{{cite web|author=Glossary of Meteorology|date=June 2000|publisher=[[American Meteorological Society]]|url=http://amsglossary.allenpress.com/glossary/search?p=1&amp;query=gust+front&amp;submit=Search|title=Gust Front}}&lt;/ref&gt; আৰু সেইবোৰত ঠাণ্ডা হোৱাৰ ফলত [[ঘনত্ব]] হৈ বৰষুণ হয়। 


== গ্ল’বেল মৌচুমী ==

=== সংক্ষেপ পুঢ়নি (Summary Table) ===
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! অৱস্থান
! মৌচুমী/উপ-প্ৰণালী
! সাধাৰণ আগমন তাৰিখ
! সাধাৰণ অৱসান তাৰিখ
! টোকা
|-
| উত্তৰ মেক্সিকো
| উত্তৰ আমেৰিকান / গালফ অৱ কেলিফোৰ্নিয়া – দক্ষিণ পশ্চিম USA
| মে মাহৰ শেষৰ ফালে&lt;ref name=&quot;Archived copy&quot;&gt;{{cite web |url=https://weather.com/news/weather/news/southwest-monsoon-2017-begin |title=Southwest Monsoon 2017 Forecast: Warmer-Than-Average Conditions Could Lead to More Storms}}&lt;/ref&gt;
| ছেপ্তেম্বৰ
| অসম্পূৰ্ণ বতাহ উলটনি, ঢৌৰ সৃষ্টি
|-
| কেৰালা, ভাৰত
| ইন্দো-অষ্ট্ৰেলিয়ান / ভাৰতীয়-ইন্দোচাইনী / পূব এছিয়ান মৌচুমী
| জুন ১&lt;ref name=&quot;brittanica&quot;/&gt;
| ডিচেম্বৰ ১&lt;ref name=&quot;brittanica&quot;/&gt;
| স্থায়ী
|-
| মুম্বাই, ভাৰত
| ইন্দো-অষ্ট্ৰেলিয়ান / ভাৰতীয়-ইন্দোচাইনী / পূব এছিয়ান মৌচুমী
| জুন ১০&lt;ref name=&quot;brittanica&quot;/&gt;
| অক্টোবৰ ১&lt;ref name=&quot;brittanica&quot;/&gt;
| স্থায়ী
|-
| ঢকা, বাংলাদেশ
| ইন্দো-অষ্ট্ৰেলিয়ান / ভাৰতীয়-ইন্দোচাইনী / পূব এছিয়ান মৌচুমী
| জুনৰ মাজভাগ
| অক্টোবৰ
| আচম্বিতে
|-
| দাৰউইন, অষ্ট্ৰেলিয়া
| ইন্দো-অষ্ট্ৰেলিয়ান / বৰ্নিঅ’-অষ্ট্ৰেলিয়ান মৌচুমী
| অক্টোবৰ&lt;ref name=&quot;brit1&quot;/&gt;
| এপ্ৰিল&lt;ref name=&quot;brit1&quot;/&gt;
| স্থায়ী
|}

=== আফ্ৰিকা (পশ্চিম আফ্ৰিকান আৰু দক্ষিণ-পূব আফ্ৰিকান) {{anchor|Africa}} ===
[[File:Saison des pluies à Mayotte.jpg|thumb|[[মায়োট]]ৰ ওপৰত দক্ষিণ-পূব আফ্ৰিকান মৌচুমী মেঘ]]

পশ্চিম [[সাহাৰাৰ দক্ষিণ অঞ্চল|উপ-সাহাৰান আফ্ৰিকা]]ৰ মৌচুমী মূলত [[Intertropical Convergence Zone]] (ITCZ)-ৰ ঋতুচৰিত্ৰ স্থানচ্যুতি আৰু [[সাহাৰা]] আৰু বিষুৱীয় আটলাণ্টিক মহাসাগৰৰ মাজৰ তাপ আৰু আৰ্দ্ৰতাৰ ভিন্নতাৰ ফল।&lt;ref&gt;{{cite web|author=African Monsoon Multidisciplinary Analyses (AMMA) |title=Characteristics of the West African Monsoon |url=http://www.amma-international.org/article.php3?id_article=10}}&lt;/ref&gt;

ITCZ-টো ফেব্ৰুৱাৰীত বিষুৱীয় আটলাণ্টিকৰ পৰা উত্তৰলৈ সৰিছে, জুন ২২ চাৰিওকাষে পশ্চিম আফ্ৰিকালৈ আগবাঢ়ে, আৰু অক্টোবৰৰ আগত পুনৰ দক্ষিণলৈ ঘূৰি আহে।&lt;ref name=&quot;inno&quot;/&gt;

শুকান, উত্তৰ-পূব দিশৰ [[ট্ৰেড উইণ্ড]] বা ইয়াৰ কঠোৰ ৰূপ, [[হাৰ্মাটান]], গ্ৰীষ্মকালত ITCZ-ৰ উত্তৰ স্থানচ্যুতিৰ দ্বাৰা সাময়িকভাৱে ৰোধ হয় আৰু ইয়াৰ সলনি দক্ষিণ দিশৰ বৰষুণ কঢ়িয়াই অনা বতাহ আহে। [[চাহেল]] আৰু [[চুদান অঞ্চল]] এই ধৰণৰ মৌচুমী বৈশিষ্ট্যৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে তেওঁলোকৰ অধিকাংশ বৰষুণৰ বাবে। 


=== উত্তৰ আমেৰিকান মৌচুমী ===
{{main|উত্তৰ আমেৰিকান মৌচুমী|যুক্ত ৰাজ্যৰ বৰষুণৰ জলবায়ু}}

[[File:Incoming monsoon clouds over Arizona.jpg|thumb|[[এৰিজ'না, ফিনিক্স]]ৰ ওপৰত আহি থকা মৌচুমী মেঘ]]
[[File:LightningCNP.ogg|thumb|তিনিচুটীয়া ভিডিঅ’ – মৌচুমী ধেমালিত বজ্ৰপাত, [[Canyonlands National Park]]]]

'''উত্তৰ আমেৰিকান মৌচুমী''' (North American Monsoon বা NAM) সাধাৰণতে জুনৰ শেষত বা জুলাইৰ আৰম্ভণিতে আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্তেম্বৰৰ ভিতৰত সামৰণি পায়। এই মৌচুমী মেক্সিকোৰ ওপৰত উৎপন্ন হৈ, জুলাইৰ মাজভাগত [[এৰিজ’না]], [[নিউ মেক্সিকো]], [[নেভাডা]], [[উটাহ]], [[ক'লৰাডো]], [[টেক্সাছ]] আৰু [[কেলিফোৰ্নিয়া]]ৰ দক্ষিণ অংশলৈ বিস্তৃত হয়। 

এই মৌচুমী [[Sierra Madre Occidental]] আৰু [[চোনোৰান মৰুভূমি|চোনোৰান]] তথা [[মোহেভে মৰুভূমি|মোহেভে]] অঞ্চলত গুৰুত্বপূৰ্ণ বৰষুণ কঢ়িয়াই আনে। মৌচুমী বায়ু কেতিয়াবা [[Peninsular Ranges]] আৰু [[Transverse Ranges]] পাৰ হৈ দক্ষিণ কেলিফোৰ্নিয়ালৈও আগবাঢ়ে, যদিও উপকূলীয় অঞ্চলসমূহলৈ সচৰাচৰ নপৰে। 

এই মৌচুমী &quot;গ্ৰীষ্ম মৌচুমী&quot;, &quot;দক্ষিণ-পশ্চিম মৌচুমী&quot;, &quot;মেক্সিকান মৌচুমী&quot; বা &quot;এৰিজ'না মৌচুমী&quot; নামেৰে জনাজাত।&lt;ref&gt;[[Arizona State University]] Department of Geography. [http://geography.asu.edu/aztc/monsoon.html Basics of Arizona Monsoon.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090531091848/http://geography.asu.edu/aztc/monsoon.html |date=2009-05-31 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;New Mexico Tech. [http://www.ees.nmt.edu/vivoni/hydromet/lectures/Lecture17.pdf Lecture 17:&amp;nbsp; 1. North American Monsoon System.]&lt;/ref&gt;

এই মৌচুমী &quot;মৰুভূমি মৌচুমী&quot; (Desert Monsoon) হিচাপেও চিনাকি, কিয়নো ইয়াৰ প্ৰভাৱিত অঞ্চলৰ এক বৃহৎ অংশ মৰুভূমি। যদিও এই মৌচুমী বিশেষত্বযুক্ত বৰষুণ আনে, কিছু বিশেষজ্ঞৰ মতে ইয়াত মৌচুমী শব্দটো ব্যৱহাৰ কৰা যথোপযুক্ত নহয়, কিয়নো মৌচুমীৰ বৈশিষ্ট্যৰ অন্তৰ্গত পূৰ্ণ বতাহ দিশ পৰিবৰ্তন ইয়াত নোহোৱা দেখা যায়।&lt;ref name=Rohli&gt;{{cite book |last1=Rohli |first1=Robert V. |last2=Vega |first2=Anthony J. |year=2011 |title=Climatology |publisher=Jones &amp; Bartlett Learning |page=187}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://ocp.ldeo.columbia.edu/res/div/ocp/glodech/10Monsoon.html|title=The Future of the North American Monsoon|first1=Ben|last1=Cook|first2=Richard|last2=Seager}}&lt;/ref&gt;


=== এছিয়া ===

এছিয়াৰ মৌচুমী কেইবাটাও উপ-প্ৰণালীত বিভক্ত কৰা যায়, যেনে:

* ভাৰতীয় উপমহাদেশত প্ৰভাৱ বিস্তাৰ কৰা দক্ষিণ এছিয়ান মৌচুমী
* দক্ষিণ চীন, [[তাইৱান]], কোৰিয়া, আৰু [[জাপান]]ক আৱৰি থকা পূব এছিয়ান মৌচুমী

==== দক্ষিণ এছিয়ান মৌচুমী ====
{{Main|দক্ষিণ এছিয়ান মৌচুমী}}

===== পশ্চিম-দক্ষিণ মৌচুমী =====
[[File:India southwest summer monsoon onset map en.svg|thumb|ভাৰতত পশ্চিম-দক্ষিণ মৌচুমীৰ আগমন তাৰিখ আৰু প্ৰভাৱ বিস্তাৰ]]

পশ্চিম-দক্ষিণ মৌচুমী সাধাৰণতে জুনৰ পৰা ছেপ্তেম্বৰৰ ভিতৰত হয়। গ্ৰীষ্মকালত [[থাৰ মৰুভূমি]] আৰু ভাৰতীয় উপমহাদেশৰ উত্তৰ-মধ্যভাগ যথেষ্ট গৰম হৈ উঠে। এই উষ্ণতাৰ ফলত অঞ্চলটোত নিম্ন চাপ সৃষ্টি হয়। এই স্থান পূৰণ কৰিবলৈ [[ভাৰত মহাসাগৰ]]ৰ পৰা আৰ্দ্ৰ বায়ু উদ্যম কৰি ভূখণ্ডলৈ আহে। 

এই বায়ুসমূহ [[হিমালয়]]ৰ দিশে ধাবিত হয়। হিমালয়ে এক প্ৰাকৃতিক বাধা হিচাপে কাম কৰি, বায়ুবিলাকক ওপৰলৈ উঠিবলৈ বাধ্য কৰে। ফলস্বৰূপে, মেঘৰ উষ্ণতা হ্ৰাস পায় আৰু [[ও্ৰ’গ্ৰাফিক বৰষুণ]]ৰ সৃষ্টি হয়। কিছুমান অঞ্চলত বছৰি ১০,০০০ মিলিমিটাৰলৈ বৰষুণ হয়। 

এই মৌচুমী সাধাৰণতে জুনৰ আৰম্ভণিতে আৰম্ভ হয় আৰু ছেপ্তেম্বৰৰ শেষলৈ সামৰণি পায়। [[ভাৰতীয় উপদ্বীপ|উপদ্বীপ]]ৰ দক্ষিণতম বিন্দুত [[ভৌগোলিক বৈশিষ্ট্য|ভৌগোলিক গঠনৰ]] বাবে বতাহ দুখন শাখালৈ বিভক্ত হয়: ''আৰাবী সাগৰ শাখা'' আৰু ''বেংগলৰ উপসাগৰ শাখা''। 

''আৰাবী সাগৰ শাখা'' প্ৰথমে [[কেৰালা]]ৰ পশ্চিম ঘাটত উপনীত হয়। ইয়াৰ ফলত কেৰালা হৈছে ভাৰতত এই মৌচুমীৰ প্ৰথম বৰষুণ লাভ কৰা ৰাজ্য। এই শাখাই [[কনকণ অঞ্চল]], [[গোৱা]] আদিৰ পশ্চিম উপকূলত অতি বেছি বৰষুণ আনিছে। পশ্চিম ঘাটৰ পূব অংশ এই মৌচুমীৰ পৰা কম বৰষুণ পায়। 

''বেংগলৰ উপসাগৰ শাখা'' [[বেংগলৰ উপসাগৰ]]ৰ ওপৰেদি আগবাঢ়ি [[উত্তৰ-পূব ভাৰত]] আৰু [[বাংলা]]লৈ যায়। [[মেঘালয়]]ৰ [[খাসি over Hills|খাসি পাহাৰৰ]] দক্ষিণ ঢালত অৱস্থিত [[মাউসিনৰাম]] পৃথিৱীৰ আটাইতকৈ বেছি বৰষুণ হোৱা ঠাইৰ ভিতৰত এখন। ইয়াৰ পৰা এই বায়ু পশ্চিম দিশে [[ইন্দো-গাংগেটিক সমতলভূমি]]ৰ ওপৰেদি ধীৰে ধীৰে আগবাঢ়ে আৰু সকলো ৰাজ্যত ১–২ সপ্তাহৰ ভিতৰত উপনীত হয়।&lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=Pz_xAwAAQBAJ&amp;pg=PA28|title=Weather and Climate: India in Focus|last=Explore|first=Team|date=2005|publisher=EdPower21 Education Solutions|page=28}}&lt;/ref&gt;

ভাৰতত এই মৌচুমীৰ আগমন ১ জুনত হয় বুলি গণ্য কৰা হয়। 

ভাৰতৰ বৰষুণৰ প্ৰায় ৮০% এই মৌচুমীৰ ফল।&lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=vdFBDwAAQBAJ&amp;pg=PA121|title=Experimental Agrometeorology: A Practical Manual|last1=Ahmad|first1=Latief|last2=Kanth|first2=Raihana Habib|last3=Parvaze|first3=Sabah|last4=Mahdi|first4=Syed Sheraz|date=2017|publisher=Springer|isbn=978-3-319-69185-5|page=121}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://weather.com/en-IN/india/monsoon/news/2018-06-27-india-southwest-northeast-monsoon|title=Why India's Twin Monsoons Are Critical To Its Well-Being}}&lt;/ref&gt; ভাৰতীয় কৃষি (যিয়ে GDP-ৰ ২৫% আৰু জনসংখ্যাৰ ৭০%-ক নিযুক্তি প্ৰদান কৰে) এই বৰষুণৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে, বিশেষকৈ [[ধান]], [[তিলবীজ]], [[কটন]] আৰু অন্যান্য খাদ্য শস্য চাষৰ বাবে। এই মৌচুমীৰ বিলম্বে দেশৰ অৰ্থনীতিৰ ওপৰত গভীৰ প্ৰভাৱ পেলায়, যাৰ ফলত বহুতো [[খৰাং]]ৰ সৃষ্টি হৈছে। 

নগৰবাসীয়ে এই মৌচুমীক স্বাগত দিয়ে কিয়নো এই মৌচুমী গ্ৰীষ্মৰ উষ্ণতাৰ পৰা ৰেহাই দিয়ে।&lt;ref&gt;Official Web Site of District Sirsa, India. [http://sirsa.gov.in/htfiles/location.html District Sirsa.]&lt;/ref&gt; কিন্তু এই সময়ছোৱাত পথ আৰু নগৰ ব্যৱস্থাপনা ব্যাপকভাৱে ক্ষতিগ্ৰস্ত হয়। বৰষুণৰ ফলত [[জলাবদ্ধতা]], [[পানী পূৰণ]], [[বন্যা]] আদিৰ সৃষ্টি হয়। [[২০০৫ মুম্বাই বন্যা]] ইয়াৰ প্ৰত্যক্ষ উদাহৰণ। [[আছাম]] আৰু [[পশ্চিম বংগ]]ত এই মৌচুমীত প্ৰায়ে বন্যা দেখা যায়। ইমানেই নহয়, [[থাৰ মৰুভূমি]]ৰ দৰে শুষ্ক অঞ্চলতো প্ৰায়েই অপ্ৰত্যাশিতভাৱে বৰষুণৰ ফলত বানৰ সৃষ্টি হয়। 

এই মৌচুমীৰ প্ৰভাৱ [[চীন]]ৰ [[টিয়ান শান পৰ্বতমালা]]লৈকে বিস্তৃত, য’ত প্ৰায় ৭০% বৰষুণ গ্ৰীষ্মকালত হয়।&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Blumer |first=Felix P. |year=1998 |contribution=Investigations of the precipitation conditions in the central part of the Tianshan mountains |editor-last=Kovar |editor-first=Karel |publisher=International Association of Hydrological Sciences}}&lt;/ref&gt; ইয়াৰ প্ৰভাৱ [[মেডিটেৰেনিয়ান]] অঞ্চলতো পৰে, য’ত [[Rodwell-Hoskins mechanism]]ৰ মাধ্যমে শুকান পৰিস্থিতি সৃষ্টি কৰে।&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Rodwell |first1=Mark J. |last2=Hoskins |first2=Brian J. |title=Monsoons and the dynamics of deserts |journal=Quarterly Journal of the Royal Meteorological Society |date=1996 |volume=122 |issue=534 |pages=1385–1404}}&lt;/ref&gt;

===== উত্তৰ-পূব মৌচুমী =====
[[File:(1) Agriculture and rural farms of India.jpg|thumb|[[মধ্যপ্ৰদেশ]]ত মৌচুমী মেঘ]]

ছেপ্তেম্বৰ মাহৰ পৰা সূৰ্য দক্ষিণ গোলাৰ্ধলৈ স্থানান্তৰিত হোৱাৰ লগে লগে ভাৰতীয় উপমহাদেশৰ উত্তৰ অংশত ঠাণ্ডা পৰিবেশ সৃষ্টি হয়, যাৰ ফলত উচ্চ চাপৰ অঞ্চল গঠিত হয়। আনহাতে, [[ভাৰত মহাসাগৰ]] আৰু তাৰ চাৰিওফালে থকা অঞ্চলত উষ্ণতা এতিয়াও অধিক থাকে, যাৰ ফলত [[হিমালয়]] আৰু [[ইন্দো-গাংগেটিক সমতলভূমি]]ৰ পৰা ঠাণ্ডা আৰু শুকান বায়ু দক্ষিণলৈ প্ৰবাহিত হয়। 

এই ঠাণ্ডা বায়ুবিলাকে [[বেংগলৰ উপসাগৰ]]ৰ ওপৰত আহি কিছু পৰিমাণে আৰ্দ্ৰতা লাভ কৰে আৰু দক্ষিণ ভাৰত আৰু [[শ্ৰীলংকা]]ত বৰষুণ ঘটায়। [[চেন্নাই]] আদি দক্ষিণ ভাৰতৰ বহু অঞ্চল, যিবোৰে পশ্চিম-দক্ষিণ মৌচুমীত কম বৰষুণ পায়, এই মৌচুমীত উল্লেখযোগ্য বৃষ্টিপাত লাভ কৰে। 

বিশেষকৈ [[তামিলনাডু]] ৰাজ্যত প্ৰায় ৫০%-৬০% বৰষুণ উত্তৰ-পূব মৌচুমীৰ পৰা আহে।&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.imdchennai.gov.in/northeast_monsoon.htm|title=NORTHEAST MONSOON}}&lt;/ref&gt;

দক্ষিণ এছিয়াত উত্তৰ-পূব মৌচুমী সাধাৰণতে অক্টোবৰ-ডিচেম্বৰ মাহত হয়, যেতিয়া স্থলভাগত উচ্চ চাপ প্ৰবল হয়। এই সময়ত [[জেট ষ্ট্ৰীম]] দুটা ভাগত বিভক্ত হয়—এটা [[subtropical jet]] আৰু আনটো [[polar jet]]। subtropical jet দক্ষিণ এছিয়াৰ ওপৰত উত্তৰ-পূব দিশৰ বায়ু বোৱাই আনে, যাৰ ফলত শুকান বায়ু সৃষ্টি হয় আৰু আকাশ পোহৰ হয়। 

ইয়াৰ লগতে [[monsoon trough]] নামৰ এক নিম্ন চাপ অঞ্চল [[দক্ষিণ-পূব এছিয়া]] আৰু [[অষ্ট্ৰেলাছিয়া]]ত সৃষ্টি হয়, যাৰ বাবে বায়ু অষ্ট্ৰেলিয়ালৈ প্ৰবাহিত হয়। 

[[ফিলিপিন]]ত এই উত্তৰ-পূব মৌচুমী &quot;আমিহান&quot; (Amihan) নামেৰে জনাজাত।&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Arceo |first=Acor |date=2023-10-20 |title=Philippines' northeast monsoon season underway |url=https://www.rappler.com/nation/weather/pagasa-northeast-monsoon-amihan-philippines-start-october-20-2023/ |access-date=2024-01-06 |website=RAPPLER |language=en-US}}&lt;/ref&gt;


==== পূব এছিয়ান মৌচুমী ====
{{Main|পূব এছিয়ান মৌচুমী}}

পূব এছিয়ান মৌচুমী [[চীন]], [[তাইৱান]], [[কোৰিয়া]] আৰু [[জাপান]]ত প্ৰভাৱ বিস্তাৰ কৰে। এই মৌচুমী দুটা অংশত বিভক্ত — ''গ্ৰীষ্ম মৌচুমী'' আৰু ''শীত মৌচুমী''। 

''গ্ৰীষ্ম মৌচুমী'' মে মাহৰ শেষৰ ফালে আৰম্ভ হয় আৰু [[Meiyu front]] নামেৰে জনাজাত এক [[stationary front]] সৃষ্টি কৰে, যি [[ইয়াংছে নদী]] আৰু [[হুয়াই নদী]] অঞ্চলসমূহত দীঘলীয়া সময়জোৰা বৰষুণ কঢ়িয়াই আনে। এই পৰ্যায়ত গৰম আৰু আৰ্দ্ৰ বায়ু [[পেছিফিক মহাসাগৰ]]ৰ পৰা স্থলভাগলৈ আহে আৰু [[তাইৱান]] আৰু [[জাপান]]ত অধিক বৃষ্টিপাত ঘটায়। 

''শীত মৌচুমী'' [[মংগোলিয়া]] আৰু [[চীন]]ৰ উত্তৰ অঞ্চলত উৎপন্ন হয়, য’ত উচ্চ চাপ সৃষ্টি হয়। এই ঠাণ্ডা বায়ু পূব আৰু দক্ষিণ-পূব দিশে বাগে আৰু [[জাপান সাগৰ]] পাৰ হৈ [[জাপান]] আৰু [[কোৰিয়া]]ত শীতল, শুকান বায়ু লৈ আহে। এই সময়ত [[Lake-effect snow]]ৰ দৰে বিস্তৃত বৰফৰ বৃষ্টিও দেখা যায়, বিশেষকৈ [[হোক্কাইদো]] অঞ্চলত। 

এই মৌচুমীৰ বৈশিষ্ট্য হৈছে স্পষ্ট ঋতুচৰিত্ৰতা: গ্ৰীষ্মত গৰম আৰু আৰ্দ্ৰ অৱস্থা আৰু শীতত ঠাণ্ডা আৰু শুকান অৱস্থা। ইয়াৰ ফলত কৃষিকাজ, পানী সম্পদ আৰু দৈনন্দিন জীৱনশৈলীত গুৰুত্বপূৰ্ণ প্ৰভাৱ পৰে। 


=== দক্ষিণ-পূব এছিয়ান মৌচুমী ===
[[File:Asia-monsoon.jpg|thumb|300px|পূব আৰু দক্ষিণ-পূব এছিয়াৰ মৌচুমী বায়ুৰ পথ]]

[[ইণ্ডোনেচিয়া]], [[মালয়েছিয়া]], [[ব্ৰুনেই]], [[ফিলিপিন]], [[থাইলেণ্ড]], [[কাম্বোডিয়া]], [[ভিয়েটনাম]] আৰু [[লাওচ]]ৰ দৰে দক্ষিণ-পূব এছিয়াৰ দেশবোৰত মৌচুমী বতাহৰ দ্বি-মৌসুমী প্ৰভাৱ দেখা যায়। 

গ্ৰীষ্ম মৌচুমী (জুনৰ পৰা ছেপ্তেম্বৰ) সময়চোৱাত দক্ষিণ-পশ্চিম দিশৰ পৰা গৰম আৰু আৰ্দ্ৰ বায়ু আহে, যিয়ে উল্লেখযোগ্য বৰষুণ কঢ়িয়াই আনে। বিশেষকৈ [[ইণ্ডোনেচিয়া]] আৰু মালয় দ্বীপপুঞ্জত এই সময়ত অধিক বৰষুণ হয়। 

শীত মৌচুমী (অক্টোবৰ পৰা ফেব্ৰুৱাৰী) সময়চোৱাত উত্তৰ-পূব দিশৰ পৰা ঠাণ্ডা আৰু শুকান বায়ু প্ৰবাহিত হয়। এই মৌচুমীত [[ইণ্ডোনেচিয়া]]ৰ কিছু অঞ্চলত বৰষুণ কিছু হ্ৰাস পায়, যদিও মালয়েছিয়া আৰু ব্ৰুনেইৰ কিছু অঞ্চলত উত্তৰ-পূব বায়ু উপসাগৰ পাৰ হৈ আহি বৰষুণ কঢ়িয়াই আনে। 

দক্ষিণ-পূব এছিয়াৰ এই মৌচুমী চক্ৰ কৃষি, পানী সম্পদ, আৰু বাসগৃহ নিৰ্মাণৰ বাবে অত্যন্ত গুৰুত্বপূৰ্ণ। অধিকাংশ শস্যৰ চাষ মৌচুমীৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল, বিশেষকৈ [[ধান]]ৰ ক্ষেত্ৰত। মৌচুমী বিলম্ব হ’লে বা অনিয়মিত হ’লে খাদ্য উৎপাদন আৰু মূল্য স্থিতিত ব্যাঘাত ঘটিব পাৰে। 

এই অঞ্চলত [[এল নিন’]] আৰু [[লা নিনা]] ঘটনাসমূহে মৌচুমীৰ আচৰণত ব্যাপক প্ৰভাৱ পেলায়। উদাহৰণস্বৰূপে, এল নিন’ ঘটনাৰ সময়ত ইণ্ডোনেচিয়া আৰু মালয়েছিয়াত খৰাং দেখা যায় আৰু লা নিনা ঘটনাত অধিক বৰষুণ হয়। 


=== অষ্ট্ৰেলিয়ান মৌচুমী ===
[[File:Australia monsoon map.png|thumb|অষ্ট্ৰেলিয়াত মৌচুমী বৰষুণৰ বিতৰণ]]

অষ্ট্ৰেলিয়াৰ উত্তৰাঞ্চলত [[ডাৰউইন (অষ্ট্ৰেলিয়া)|ডাৰউইন]] আৰু [[উইণ্ডহাম, পশ্চিম অষ্ট্ৰেলিয়া|উইণ্ডহাম]] অঞ্চলসমূহত প্ৰধানকৈ মৌচুমী প্ৰভাৱ দেখা যায়। ইয়াত [[ইণ্ডো-অষ্ট্ৰেলিয়ান মৌচুমী]]ৰ অংশ হিচাপে [[ডিচেম্বৰ]]ৰ পৰা [[মাৰ্চ]] মাহলৈকে মৌচুমী বৰষুণ হয়। 

এই মৌচুমী [[ট্ৰপিক অফ কেপ্ৰিকৰ্ণ]]ৰ উত্তৰ অঞ্চলবোৰত শক্তিশালী হয়। গ্ৰীষ্মকালত অষ্ট্ৰেলিয়াৰ ভূখণ্ডৰ ওপৰত উষ্ণতা বৃদ্ধি পায় আৰু [[উচ্চ চাপ]] অঞ্চল [[বিচ ছাগৰ]]ৰ ওপৰত গঠিত হয়। ইয়াৰ ফলত [[টিমোৰ সাগৰ]] আৰু [[কোৰাল সাগৰ]]ৰ পৰা গৰম, আৰ্দ্ৰ বায়ু স্থলভাগলৈ আহে, যিয়ে [[উইণ্ডশ্বাৰ]] আৰু [[বজ্ৰপাত]]ৰ সৈতে বৰষুণ সৃষ্টি কৰে। 

এই মৌচুমী সাধাৰণতে [[Monsoon Trough]] বা [[Equatorial Trough]]ৰ সৈতে জড়িত থাকে, যি [[নদী বন্যা]], [[পানী ভৰ্তি]] আৰু [[পথ-অৱৰোধ]] সৃষ্টি কৰিব পাৰে। বিশেষকৈ [[উত্তৰ টেৰিটৰি]] আৰু [[কুইন্সলেণ্ড]]ৰ উত্তৰ অংশত মৌচুমী সময়চোৱাত দৈনিক বৰষুণ সাধাৰণ ঘটনা। 

মৌচুমী কালত [[ঘূৰ্ণিবাত্যা]] (cyclone)-ৰ সম্ভাৱনাও অধিক থাকে, যিয়ে উপকূলীয় অঞ্চলসমূহত অধিক ক্ষতি সাধন কৰিব পাৰে। অষ্ট্ৰেলিয়াৰ কৃষি ক্ষেত্ৰত, বিশেষকৈ [[চিনি কঁচ]] আৰু [[ধান]] চাষ মৌচুমীৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল। 

অষ্ট্ৰেলিয়াত এই মৌচুমীক সাধাৰণভাৱে &quot;wet season&quot; বা বৰষুণৰ ঋতু বুলি কোৱা হয়। ই [[জুন]]ৰ পৰা [[অক্টোবৰ]] মাহলৈ চলা &quot;dry season&quot;ৰ সম্পূৰ্ণ বিপৰীত। 


=== দক্ষিণ আমেৰিকান মৌচুমী ===
[[File:South America monsoon.jpg|thumb|দক্ষিণ আমেৰিকাত মৌচুমী বৰষুণৰ বিতৰণ]]

[[দক্ষিণ আমেৰিকা]]ৰ মৌচুমী বিশেষকৈ [[ব্ৰাজিল]], [[ব'লিভিয়া]], [[পেৰু]], [[পাৰাগুৱে]], [[উৰুগুৱে]] আৰু [[উত্তৰ আৰ্জেণ্টিনা]] অঞ্চলত বিস্তৃত। এই মৌচুমীক সাধাৰণতে দক্ষিণ আমেৰিকান গ্ৰীষ্ম মৌচুমী (South American Summer Monsoon – SASM) বুলি কোৱা হয়। এই মৌচুমী সাধাৰণতে [[ডিচেম্বৰ]]ৰ পৰা [[মাৰ্চ]]লৈ হয়। 

গ্ৰীষ্মকালত দক্ষিণ আমেৰিকাৰ স্থলভাগত [[উষ্ণতা]] বৃদ্ধি পায়, যাৰ ফলত [[লো-প্ৰেছাৰ জোন]] গঠিত হয়। ইয়াৰ ফলস্বৰূপে [[আটলাণ্টিক মহাসাগৰ]]ৰ পৰা আৰ্দ্ৰ বায়ু [[এমাজন নদী]] পাৰ হৈ দক্ষিণমুখে বাগি [[ব্ৰাজিলিয়ান হাইলেণ্ড]] আৰু [[এণ্ডিজ পৰ্বত]]লৈ গতি কৰে। 

এই বায়ু সংঘটনৰ ফলত দক্ষিণ আমেৰিকাৰ ভিতৰুৱা অঞ্চলত ব্যাপক বৰষুণ হয়। [[এমাজন বনৰ অঞ্চল]]ত বছৰি ২০০০–৩০০০ মিলিমিটাৰ পৰ্যন্ত বৰষুণ হয়। [[ম্যানাস]] আৰু [[বেলেন]]ৰ দৰে চহৰসমূহত মৌচুমী কালত প্ৰায় প্ৰতিদিনে বৰষুণ হয়। 

[[ব্ৰাজিল]]ৰ কিছু অংশত [[এল নিন’]] আৰু [[লা নিনা]] ঘটনাৰ ফলত মৌচুমীৰ পৰিবৰ্তন দেখা যায়। এল নিন’-ৰ সময়ত কিছু অঞ্চলত খৰাং হয়, আৰু লা নিনাৰ সময়ত বৰষুণ বৃদ্ধি পায়। 

এই মৌচুমী দক্ষিণ আমেৰিকাৰ কৃষি অৰ্থনীতিৰ বাবে অত্যন্ত গুৰুত্বপূৰ্ণ, বিশেষকৈ [[চিনি কঁচ]], [[সয়াবিন]] আৰু [[ভুট্টা]] চাষৰ ক্ষেত্ৰত। 

ইয়াৰ উপৰিও এই মৌচুমী [[আৰুকুলা (Arucula)]] বনাঞ্চলৰ জলবায়ুক নিয়ন্ত্ৰণ কৰে আৰু [[পানী সম্পদ]]ৰ জোগান ধৰি ৰাখে। [[অন্ধ্ৰাজ (Andes)]] পৰ্বতৰ ওপৰত এই মৌচুমীৰ প্ৰভাৱেও বৰফ গঠনত অৱদান ৰাখে, যি [[নদী]]সমূহৰ উৎস হিচাপে কাম কৰে। 


== মৌচুমীৰ বৈজ্ঞানিক অধ্যয়ন ==
[[File:Radar_image_of_a_monsoon_rain_system.jpg|thumb|ৰেডাৰৰ দ্বাৰা ধৰা মৌচুমী বৰষুণ প্ৰণালী]]

মৌচুমী এক জটিল বায়ুমণ্ডলীয় প্ৰক্ৰিয়া, যাৰ অধ্যয়নৰ বাবে বহু দেশ আৰু সংস্থাই লগ লাগিছে। [[NASA]], [[Indian Meteorological Department]] (IMD), [[NOAA]], আৰু [[Japan Meteorological Agency]] (JMA)-য়ে মৌচুমীৰ অধ্যয়নৰ বাবে উপগ্ৰহ, বেলুন, আৰু মৌলিক পৰীক্ষাগাৰৰ সহায় লৈ বৃহৎ পৰীক্ষণ কৰা হৈছে। 

বিশেষকৈ [[দক্ষিণ এছিয়ান মৌচুমী]]ৰ অধ্যয়নৰ বাবে [[MONEX]] (Monsoon Experiment), [[GAME]] (GEWEX Asian Monsoon Experiment), আৰু [[CAIPEEX]] (Cloud Aerosol Interaction and Precipitation Enhancement Experiment) নামৰ বিশেষ প্ৰকল্প চলোৱা হৈছে। 

এই অধ্যয়নৰ উদ্দেশ্য হৈছে মৌচুমীৰ আগমন আৰু সমাপ্তিৰ ভৱিষ্যদ্বাণী, বৰষুণৰ পৰিমাণ, আৰু ইয়াৰ জলবায়ু পৰিবৰ্তনৰ লগত সম্পৰ্ক বুজা। ইয়াৰ ফলত [[খৰাং]], [[বন্যা]], আৰু [[খাদ্য সুৰক্ষা]]ৰ ক্ষেত্ৰত আগতীয়াকৈ ব্যৱস্থা গ্ৰহণ সম্ভৱ হয়। 

ইয়াৰ উপৰিও [[গ্ল’বেল ৱাৰ্মিং]] আৰু [[জলবায়ু পৰিবৰ্তন]]ৰ প্ৰভাৱত মৌচুমীৰ ধাৰা, সময়সীমা, আৰু তীব্ৰতা কেনেদৰে সলনি হৈছে তাতো গবেষণা চলিছে। 

উল্লেখযোগ্যভাৱে, IMD-য়ে প্ৰতিবছৰে মৌচুমীৰ আগমনৰ তাৰিখ ঘোষণা কৰে আৰু মৌচুমী পূৰ্বাভাস প্ৰস্তুত কৰে, যি [[কৃষক]] আৰু [[নীতিনিৰ্ধাৰক]]সকলৰ বাবে অতি মূল্যৱান তথ্য। 


== তথ্যসূত্ৰ ==
{{Reflist}}

== বাহিৰা লিংক ==
* {{Commons category-inline|Monsoons}}
* {{Wiktionary-inline|monsoon}}
* [https://www.britannica.com/science/monsoon Encyclopædia Britannica: Monsoon]
* [https://www.weather.gov/twc/monsoon National Weather Service: Monsoon]
* [https://www.nationalgeographic.com/environment/natural-disasters/monsoons/ National Geographic: Monsoons]

{{Authority control}}

[[Category:Monsoons| ]]
[[Category:Weather patterns]]
[[Category:Climatology]]
[[Category:Tropical meteorology]]</text>
      <sha1>a0g8uyxy9i0rh6ozxxe4ixpvb3nri1i</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>যুগাগ্ৰগামীৰ দস্তাবেজ (গ্ৰন্থ)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>123350</id>
    <revision>
      <id>523055</id>
      <parentid>522595</parentid>
      <timestamp>2025-07-09T15:20:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>কুমুদ ঘোষ</username>
        <id>42738</id>
      </contributor>
      <origin>523055</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6004" sha1="s3im0yoefeicpfetjeh8nc6nci4s7fp" xml:space="preserve">{{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}}
'''যুগাগ্ৰগামীৰ দস্তাবেজ''' মৰিয়নি মহাবিদ্যালয়ৰ ভূগোল বিজ্ঞান বিভাগৰ সদ্য অৱসৰপ্ৰাপ্ত মুৰব্বী অধ্যাপক ডঃ ভূপেন্দ্ৰ নাথ গোস্বামীৰ দৈনিক জনমভূমি, নতুন পদাতিক আদি আলোচনীত ভিন ভিন সময়ত প্ৰকাশিত কুৰিটা প্ৰবন্ধৰ একত্ৰ সঙ্কলন। আগষ্ট, ২০২২ চনত প্ৰথম প্ৰকাশিত গ্ৰন্থখনৰ প্ৰকাশক যোৰহাটৰ সংস্কৃতি প্ৰকাশন।  'প্ৰস্তাৱনা/পাতনি'ৰ প্ৰথম অংশতে লেখকে আক্ষেপ প্ৰকাশ কৰিছে এনেদৰে - 'গাঁও-চহৰ সমগ্ৰতে এতিয়া ছানি ধৰিছে প্ৰযুক্তিপ্ৰদত্ত বিভিন্ন আমোদ-প্ৰমোদৰ সা-সঁজুলিয়ে। আজৰি সময়ত গ্ৰন্থ অধ্যয়নৰ এটা পৰিক্ৰমা প্ৰত্যক্ষ কৰিছিলোঁ সত্তৰ-আশী দশকৰ কালছোৱাত। কিন্তু আজিৰ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীক যদি সোধা হয় বন্ধৰ সময়ত কোনকেইখন গ্ৰন্থ পঢ়িলা বুলি তেনেক্ষেত্ৰত মুষ্টিমেয় দুই-এজনৰ বাহিৰে সৰহ সংখ্যকৰ পৰা নঞৰ্থক উত্তৰহে পোৱা যায়। ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ কথা বাদেই আনকি জ্ঞানৰ আধাৰ হিচাপে বিবেচিত শিক্ষক শ্ৰেণীৰো গ্ৰন্থ অধ্যয়নৰ বিষয়টো তথৈবচ হৈ পৰিছে।' লেখকৰ কথাখিনি চিন্তনীয়। লেখকে 'প্ৰস্তাৱনা/পাতনি'ৰ আন এঠাইত উল্লেখ কৰিছে এনেদৰে,&quot;বাংলা কথা সাহিত্যিক শৰৎ চন্দ্ৰ চট্টোপাধ্যায়ৰ সাহিত্য সৃষ্টি যে অনুপম অনন্য, সেই কথা বিৰোধহীনভাৱে বংগীয় সাহিত্য মণ্ডলত সৰ্বজনস্বীকৃত। শৰৎ চন্দ্ৰৰ সাহিত্য সৃষ্টিৰ বুনিয়াদ আছিল জীৱন আৰু জগতৰ বাস্তৱতাৰ সৈতে গভীৰ অন্তৰংগতা। এইজন শৰৎ চন্দ্ৰই কৈছিল - &quot;যেতিয়া অন্য কোনো কাম নেথাকে, তেতিয়া কেনেকৈ নাম-যশস্যা অৰ্জন কৰিব পাৰি, টকা কেনেকৈ উপাৰ্জন কৰিব পাৰি এই চিন্তা লৈয়েই বহুতে সাহিত্য ৰচনাত নামি পৰে। কিন্তু যিসকলে এইটো নকৰে বা নাভাবে, যিসকল সঁচা অৰ্থতে প্ৰকৃত সাহিত্যিক সেইসকলে ভাবিবৰ সময় হ'ল - সাহিত্য কোন পথে যোৱা উচিত। ফৰমাছৰ দ্বাৰা সাহিত্য ৰচনা নহয়। বংকিমচন্দ্ৰই প্ৰতিভাৰ বলতে এক নতুন ধাৰা সৃষ্টি কৰি থৈ গ'ল। ৰবীন্দ্ৰ ধাৰা আজিও অব্যাহত। এতিয়া ভাবিছোঁ - কি কৰিম? যিসকলে কয় - &quot;আৰ্ট ফৰ আৰ্ট চে'ক,&quot; মই সেইসকলৰ দলত নাই। দেশৰ আৰ্থিক অৱস্থা শোচনীয়, যুৱকসকলো নিবনুৱা, মহিলাসকলৰো দুখ-দুৰ্দশাৰ অন্ত নাই। এই অৱস্থাত লেখাৰ ধাৰাই কোন পথেৰে গতি কৰিব তাক ভাবি চোৱাৰ সময় সমুপস্থিত।&quot; 'প্ৰস্তাৱনা/পাতনি'ৰ পৰা তুলি দিয়া এই দীঘলীয়া উদ্ধৃতিয়ে কিতাপখনৰ ভিতৰ চ'ৰাৰ কিছু আভাস দিয়ে।
==বিষয়সূচী==
# &quot;মোৰ ৰাজদণ্ড নাই, মোৰ হাতত কলম আছে&quot; - ভল্টেয়াৰ
# মই নিজিৰাওঁ - ৰোমা ৰলা
# ডষ্টৱেভস্কি, গ্যেটে, ব্ৰেখট, মেক্সিম গৰ্কী, বাৰট্ৰাণ্ড ৰাছেল, বাৰ্ণাড শ্ব, আইজেনষ্টাইন, পাবলো নেৰুদা, ক্ৰিষ্টোফাৰ কডৱেল, পল ৰবচন, মুন্সী প্ৰেমচান্দ, জ্যোতিপ্ৰসাদ আগৰৱালা, বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা, ড৹ ভূপেন হাজৰিকা, ৰিগোবাৰ্তা মেচুঁ, চালভাতোৰ কোৱাচিমোদো আদিৰ জীৱন-কৰ্মৰ বিভিন্ন দিশ।

[[শ্ৰেণী:অসমীয়া গ্ৰন্থ]]</text>
      <sha1>s3im0yoefeicpfetjeh8nc6nci4s7fp</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523056</id>
      <parentid>523055</parentid>
      <timestamp>2025-07-09T15:21:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>কুমুদ ঘোষ</username>
        <id>42738</id>
      </contributor>
      <origin>523056</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6040" sha1="e8uupmi36rxvqq5ptdqmejyhrqoo7w4" xml:space="preserve">{{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}}
'''যুগাগ্ৰগামীৰ দস্তাবেজ''' ({{lang-en|Jugagrogamir Dostabez}}) মৰিয়নি মহাবিদ্যালয়ৰ ভূগোল বিজ্ঞান বিভাগৰ সদ্য অৱসৰপ্ৰাপ্ত মুৰব্বী অধ্যাপক ডঃ ভূপেন্দ্ৰ নাথ গোস্বামীৰ দৈনিক জনমভূমি, নতুন পদাতিক আদি আলোচনীত ভিন ভিন সময়ত প্ৰকাশিত কুৰিটা প্ৰবন্ধৰ একত্ৰ সঙ্কলন। আগষ্ট, ২০২২ চনত প্ৰথম প্ৰকাশিত গ্ৰন্থখনৰ প্ৰকাশক যোৰহাটৰ সংস্কৃতি প্ৰকাশন।  'প্ৰস্তাৱনা/পাতনি'ৰ প্ৰথম অংশতে লেখকে আক্ষেপ প্ৰকাশ কৰিছে এনেদৰে - 'গাঁও-চহৰ সমগ্ৰতে এতিয়া ছানি ধৰিছে প্ৰযুক্তিপ্ৰদত্ত বিভিন্ন আমোদ-প্ৰমোদৰ সা-সঁজুলিয়ে। আজৰি সময়ত গ্ৰন্থ অধ্যয়নৰ এটা পৰিক্ৰমা প্ৰত্যক্ষ কৰিছিলোঁ সত্তৰ-আশী দশকৰ কালছোৱাত। কিন্তু আজিৰ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীক যদি সোধা হয় বন্ধৰ সময়ত কোনকেইখন গ্ৰন্থ পঢ়িলা বুলি তেনেক্ষেত্ৰত মুষ্টিমেয় দুই-এজনৰ বাহিৰে সৰহ সংখ্যকৰ পৰা নঞৰ্থক উত্তৰহে পোৱা যায়। ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ কথা বাদেই আনকি জ্ঞানৰ আধাৰ হিচাপে বিবেচিত শিক্ষক শ্ৰেণীৰো গ্ৰন্থ অধ্যয়নৰ বিষয়টো তথৈবচ হৈ পৰিছে।' লেখকৰ কথাখিনি চিন্তনীয়। লেখকে 'প্ৰস্তাৱনা/পাতনি'ৰ আন এঠাইত উল্লেখ কৰিছে এনেদৰে,&quot;বাংলা কথা সাহিত্যিক শৰৎ চন্দ্ৰ চট্টোপাধ্যায়ৰ সাহিত্য সৃষ্টি যে অনুপম অনন্য, সেই কথা বিৰোধহীনভাৱে বংগীয় সাহিত্য মণ্ডলত সৰ্বজনস্বীকৃত। শৰৎ চন্দ্ৰৰ সাহিত্য সৃষ্টিৰ বুনিয়াদ আছিল জীৱন আৰু জগতৰ বাস্তৱতাৰ সৈতে গভীৰ অন্তৰংগতা। এইজন শৰৎ চন্দ্ৰই কৈছিল - &quot;যেতিয়া অন্য কোনো কাম নেথাকে, তেতিয়া কেনেকৈ নাম-যশস্যা অৰ্জন কৰিব পাৰি, টকা কেনেকৈ উপাৰ্জন কৰিব পাৰি এই চিন্তা লৈয়েই বহুতে সাহিত্য ৰচনাত নামি পৰে। কিন্তু যিসকলে এইটো নকৰে বা নাভাবে, যিসকল সঁচা অৰ্থতে প্ৰকৃত সাহিত্যিক সেইসকলে ভাবিবৰ সময় হ'ল - সাহিত্য কোন পথে যোৱা উচিত। ফৰমাছৰ দ্বাৰা সাহিত্য ৰচনা নহয়। বংকিমচন্দ্ৰই প্ৰতিভাৰ বলতে এক নতুন ধাৰা সৃষ্টি কৰি থৈ গ'ল। ৰবীন্দ্ৰ ধাৰা আজিও অব্যাহত। এতিয়া ভাবিছোঁ - কি কৰিম? যিসকলে কয় - &quot;আৰ্ট ফৰ আৰ্ট চে'ক,&quot; মই সেইসকলৰ দলত নাই। দেশৰ আৰ্থিক অৱস্থা শোচনীয়, যুৱকসকলো নিবনুৱা, মহিলাসকলৰো দুখ-দুৰ্দশাৰ অন্ত নাই। এই অৱস্থাত লেখাৰ ধাৰাই কোন পথেৰে গতি কৰিব তাক ভাবি চোৱাৰ সময় সমুপস্থিত।&quot; 'প্ৰস্তাৱনা/পাতনি'ৰ পৰা তুলি দিয়া এই দীঘলীয়া উদ্ধৃতিয়ে কিতাপখনৰ ভিতৰ চ'ৰাৰ কিছু আভাস দিয়ে।
==বিষয়সূচী==
# &quot;মোৰ ৰাজদণ্ড নাই, মোৰ হাতত কলম আছে&quot; - ভল্টেয়াৰ
# মই নিজিৰাওঁ - ৰোমা ৰলা
# ডষ্টৱেভস্কি, গ্যেটে, ব্ৰেখট, মেক্সিম গৰ্কী, বাৰট্ৰাণ্ড ৰাছেল, বাৰ্ণাড শ্ব, আইজেনষ্টাইন, পাবলো নেৰুদা, ক্ৰিষ্টোফাৰ কডৱেল, পল ৰবচন, মুন্সী প্ৰেমচান্দ, জ্যোতিপ্ৰসাদ আগৰৱালা, বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা, ড৹ ভূপেন হাজৰিকা, ৰিগোবাৰ্তা মেচুঁ, চালভাতোৰ কোৱাচিমোদো আদিৰ জীৱন-কৰ্মৰ বিভিন্ন দিশ।

[[শ্ৰেণী:অসমীয়া গ্ৰন্থ]]</text>
      <sha1>e8uupmi36rxvqq5ptdqmejyhrqoo7w4</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523057</id>
      <parentid>523056</parentid>
      <timestamp>2025-07-09T15:23:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>কুমুদ ঘোষ</username>
        <id>42738</id>
      </contributor>
      <origin>523057</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6040" sha1="niwyx3bnla8fl9btkgxwch5mda4bvu9" xml:space="preserve">{{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}}
'''যুগাগ্ৰগামীৰ দস্তাবেজ''' ({{lang-en|Jugagrogamir Dostabez}}) মৰিয়নি মহাবিদ্যালয়ৰ ভূগোল বিজ্ঞান বিভাগৰ অৱসৰপ্ৰাপ্ত মুৰব্বী অধ্যাপক ডঃ ভূপেন্দ্ৰ নাথ গোস্বামীৰ দৈনিক জনমভূমি, নতুন পদাতিক আদি কাকত, আলোচনীত ভিন ভিন সময়ত প্ৰকাশিত কুৰিটা প্ৰবন্ধৰ একত্ৰ সঙ্কলন। আগষ্ট, ২০২২ চনত প্ৰথম প্ৰকাশিত গ্ৰন্থখনৰ প্ৰকাশক যোৰহাটৰ সংস্কৃতি প্ৰকাশন। 'প্ৰস্তাৱনা/পাতনি'ৰ প্ৰথম অংশতে লেখকে আক্ষেপ প্ৰকাশ কৰিছে এনেদৰে - 'গাঁও-চহৰ সমগ্ৰতে এতিয়া ছানি ধৰিছে প্ৰযুক্তিপ্ৰদত্ত বিভিন্ন আমোদ-প্ৰমোদৰ সা-সঁজুলিয়ে। আজৰি সময়ত গ্ৰন্থ অধ্যয়নৰ এটা পৰিক্ৰমা প্ৰত্যক্ষ কৰিছিলোঁ সত্তৰ-আশী দশকৰ কালছোৱাত। কিন্তু আজিৰ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীক যদি সোধা হয় বন্ধৰ সময়ত কোনকেইখন গ্ৰন্থ পঢ়িলা বুলি তেনেক্ষেত্ৰত মুষ্টিমেয় দুই-এজনৰ বাহিৰে সৰহ সংখ্যকৰ পৰা নঞৰ্থক উত্তৰহে পোৱা যায়। ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ কথা বাদেই আনকি জ্ঞানৰ আধাৰ হিচাপে বিবেচিত শিক্ষক শ্ৰেণীৰো গ্ৰন্থ অধ্যয়নৰ বিষয়টো তথৈবচ হৈ পৰিছে।' লেখকৰ কথাখিনি চিন্তনীয়। লেখকে 'প্ৰস্তাৱনা/পাতনি'ৰ আন এঠাইত উল্লেখ কৰিছে এনেদৰে,&quot;বাংলা কথা সাহিত্যিক শৰৎ চন্দ্ৰ চট্টোপাধ্যায়ৰ সাহিত্য সৃষ্টি যে অনুপম অনন্য, সেই কথা বিৰোধহীনভাৱে বংগীয় সাহিত্য মণ্ডলত সৰ্বজনস্বীকৃত। শৰৎ চন্দ্ৰৰ সাহিত্য সৃষ্টিৰ বুনিয়াদ আছিল জীৱন আৰু জগতৰ বাস্তৱতাৰ সৈতে গভীৰ অন্তৰংগতা। এইজন শৰৎ চন্দ্ৰই কৈছিল - &quot;যেতিয়া অন্য কোনো কাম নেথাকে, তেতিয়া কেনেকৈ নাম-যশস্যা অৰ্জন কৰিব পাৰি, টকা কেনেকৈ উপাৰ্জন কৰিব পাৰি এই চিন্তা লৈয়েই বহুতে সাহিত্য ৰচনাত নামি পৰে। কিন্তু যিসকলে এইটো নকৰে বা নাভাবে, যিসকল সঁচা অৰ্থতে প্ৰকৃত সাহিত্যিক সেইসকলে ভাবিবৰ সময় হ'ল - সাহিত্য কোন পথে যোৱা উচিত। ফৰমাছৰ দ্বাৰা সাহিত্য ৰচনা নহয়। বংকিমচন্দ্ৰই প্ৰতিভাৰ বলতে এক নতুন ধাৰা সৃষ্টি কৰি থৈ গ'ল। ৰবীন্দ্ৰ ধাৰা আজিও অব্যাহত। এতিয়া ভাবিছোঁ - কি কৰিম? যিসকলে কয় - &quot;আৰ্ট ফৰ আৰ্ট চে'ক,&quot; মই সেইসকলৰ দলত নাই। দেশৰ আৰ্থিক অৱস্থা শোচনীয়, যুৱকসকলো নিবনুৱা, মহিলাসকলৰো দুখ-দুৰ্দশাৰ অন্ত নাই। এই অৱস্থাত লেখাৰ ধাৰাই কোন পথেৰে গতি কৰিব তাক ভাবি চোৱাৰ সময় সমুপস্থিত।&quot; 'প্ৰস্তাৱনা/পাতনি'ৰ পৰা তুলি দিয়া এই দীঘলীয়া উদ্ধৃতিয়ে কিতাপখনৰ ভিতৰ চ'ৰাৰ কিছু আভাস দিয়ে।
==বিষয়সূচী==
# &quot;মোৰ ৰাজদণ্ড নাই, মোৰ হাতত কলম আছে&quot; - ভল্টেয়াৰ
# মই নিজিৰাওঁ - ৰোমা ৰলা
# ডষ্টৱেভস্কি, গ্যেটে, ব্ৰেখট, মেক্সিম গৰ্কী, বাৰট্ৰাণ্ড ৰাছেল, বাৰ্ণাড শ্ব, আইজেনষ্টাইন, পাবলো নেৰুদা, ক্ৰিষ্টোফাৰ কডৱেল, পল ৰবচন, মুন্সী প্ৰেমচান্দ, জ্যোতিপ্ৰসাদ আগৰৱালা, বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা, ড৹ ভূপেন হাজৰিকা, ৰিগোবাৰ্তা মেচুঁ, চালভাতোৰ কোৱাচিমোদো আদিৰ জীৱন-কৰ্মৰ বিভিন্ন দিশ।

[[শ্ৰেণী:অসমীয়া গ্ৰন্থ]]</text>
      <sha1>niwyx3bnla8fl9btkgxwch5mda4bvu9</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523058</id>
      <parentid>523057</parentid>
      <timestamp>2025-07-09T15:37:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>কুমুদ ঘোষ</username>
        <id>42738</id>
      </contributor>
      <origin>523058</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6348" sha1="nv9jwfwcqo5qdey4t14wendktlyizne" xml:space="preserve">{{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}}
'''যুগাগ্ৰগামীৰ দস্তাবেজ''' ({{lang-en|Jugagrogamir Dostabez}}) মৰিয়নি মহাবিদ্যালয়ৰ ভূগোল বিজ্ঞান বিভাগৰ অৱসৰপ্ৰাপ্ত মুৰব্বী অধ্যাপক ডঃ ভূপেন্দ্ৰ নাথ গোস্বামীৰ দৈনিক জনমভূমি, নতুন পদাতিক আদি কাকত, আলোচনীত ভিন ভিন সময়ত প্ৰকাশিত কুৰিটা প্ৰবন্ধৰ একত্ৰ সঙ্কলন। আগষ্ট, ২০২২ চনত প্ৰথম প্ৰকাশিত গ্ৰন্থখনৰ প্ৰকাশক যোৰহাটৰ সংস্কৃতি প্ৰকাশন। '&lt;ref name=&quot;ক&quot;&gt;{{cite book | title=যুগাগ্ৰগামীৰ দস্তাবেজ | publisher=সংস্কৃতি প্ৰকাশন, যোৰহাট ১, অসম | author=গোস্বামী, ডঃ ভূপেন্দ্ৰ নাথ | year=২০২২ | pages=প্ৰস্তাৱনা/পাতনি}}&lt;/ref&gt;'ৰ প্ৰথম অংশতে লেখকে আক্ষেপ প্ৰকাশ কৰিছে এনেদৰে - 'গাঁও-চহৰ সমগ্ৰতে এতিয়া ছানি ধৰিছে প্ৰযুক্তিপ্ৰদত্ত বিভিন্ন আমোদ-প্ৰমোদৰ সা-সঁজুলিয়ে। আজৰি সময়ত গ্ৰন্থ অধ্যয়নৰ এটা পৰিক্ৰমা প্ৰত্যক্ষ কৰিছিলোঁ সত্তৰ-আশী দশকৰ কালছোৱাত। কিন্তু আজিৰ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীক যদি সোধা হয় বন্ধৰ সময়ত কোনকেইখন গ্ৰন্থ পঢ়িলা বুলি তেনেক্ষেত্ৰত মুষ্টিমেয় দুই-এজনৰ বাহিৰে সৰহ সংখ্যকৰ পৰা নঞৰ্থক উত্তৰহে পোৱা যায়। ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ কথা বাদেই আনকি জ্ঞানৰ আধাৰ হিচাপে বিবেচিত শিক্ষক শ্ৰেণীৰো গ্ৰন্থ অধ্যয়নৰ বিষয়টো তথৈবচ হৈ পৰিছে।' লেখকৰ কথাখিনি চিন্তনীয়। লেখকে 'প্ৰস্তাৱনা/পাতনি'ৰ আন এঠাইত উল্লেখ কৰিছে এনেদৰে,&quot;বাংলা কথা সাহিত্যিক শৰৎ চন্দ্ৰ চট্টোপাধ্যায়ৰ সাহিত্য সৃষ্টি যে অনুপম অনন্য, সেই কথা বিৰোধহীনভাৱে বংগীয় সাহিত্য মণ্ডলত সৰ্বজনস্বীকৃত। শৰৎ চন্দ্ৰৰ সাহিত্য সৃষ্টিৰ বুনিয়াদ আছিল জীৱন আৰু জগতৰ বাস্তৱতাৰ সৈতে গভীৰ অন্তৰংগতা। এইজন শৰৎ চন্দ্ৰই কৈছিল - &quot;যেতিয়া অন্য কোনো কাম নেথাকে, তেতিয়া কেনেকৈ নাম-যশস্যা অৰ্জন কৰিব পাৰি, টকা কেনেকৈ উপাৰ্জন কৰিব পাৰি এই চিন্তা লৈয়েই বহুতে সাহিত্য ৰচনাত নামি পৰে। কিন্তু যিসকলে এইটো নকৰে বা নাভাবে, যিসকল সঁচা অৰ্থতে প্ৰকৃত সাহিত্যিক সেইসকলে ভাবিবৰ সময় হ'ল - সাহিত্য কোন পথে যোৱা উচিত। ফৰমাছৰ দ্বাৰা সাহিত্য ৰচনা নহয়। বংকিমচন্দ্ৰই প্ৰতিভাৰ বলতে এক নতুন ধাৰা সৃষ্টি কৰি থৈ গ'ল। ৰবীন্দ্ৰ ধাৰা আজিও অব্যাহত। এতিয়া ভাবিছোঁ - কি কৰিম? যিসকলে কয় - &quot;আৰ্ট ফৰ আৰ্ট চে'ক,&quot; মই সেইসকলৰ দলত নাই। দেশৰ আৰ্থিক অৱস্থা শোচনীয়, যুৱকসকলো নিবনুৱা, মহিলাসকলৰো দুখ-দুৰ্দশাৰ অন্ত নাই। এই অৱস্থাত লেখাৰ ধাৰাই কোন পথেৰে গতি কৰিব তাক ভাবি চোৱাৰ সময় সমুপস্থিত।&quot; 'প্ৰস্তাৱনা/পাতনি'ৰ পৰা তুলি দিয়া এই দীঘলীয়া উদ্ধৃতিয়ে কিতাপখনৰ ভিতৰ চ'ৰাৰ কিছু আভাস দিয়ে।
==বিষয়সূচী==
# &quot;মোৰ ৰাজদণ্ড নাই, মোৰ হাতত কলম আছে&quot; - ভল্টেয়াৰ
# মই নিজিৰাওঁ - ৰোমা ৰলা
# ডষ্টৱেভস্কি, গ্যেটে, ব্ৰেখট, মেক্সিম গৰ্কী, বাৰট্ৰাণ্ড ৰাছেল, বাৰ্ণাড শ্ব, আইজেনষ্টাইন, পাবলো নেৰুদা, ক্ৰিষ্টোফাৰ কডৱেল, পল ৰবচন, মুন্সী প্ৰেমচান্দ, জ্যোতিপ্ৰসাদ আগৰৱালা, বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা, ড৹ ভূপেন হাজৰিকা, ৰিগোবাৰ্তা মেচুঁ, চালভাতোৰ কোৱাচিমোদো আদিৰ জীৱন-কৰ্মৰ বিভিন্ন দিশ।

[[শ্ৰেণী:অসমীয়া গ্ৰন্থ]]</text>
      <sha1>nv9jwfwcqo5qdey4t14wendktlyizne</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523059</id>
      <parentid>523058</parentid>
      <timestamp>2025-07-09T15:37:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>কুমুদ ঘোষ</username>
        <id>42738</id>
      </contributor>
      <comment>/* বিষয়সূচী */</comment>
      <origin>523059</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6379" sha1="gnslsux7mmmzx3p0lpij4tojbyqdm4l" xml:space="preserve">{{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}}
'''যুগাগ্ৰগামীৰ দস্তাবেজ''' ({{lang-en|Jugagrogamir Dostabez}}) মৰিয়নি মহাবিদ্যালয়ৰ ভূগোল বিজ্ঞান বিভাগৰ অৱসৰপ্ৰাপ্ত মুৰব্বী অধ্যাপক ডঃ ভূপেন্দ্ৰ নাথ গোস্বামীৰ দৈনিক জনমভূমি, নতুন পদাতিক আদি কাকত, আলোচনীত ভিন ভিন সময়ত প্ৰকাশিত কুৰিটা প্ৰবন্ধৰ একত্ৰ সঙ্কলন। আগষ্ট, ২০২২ চনত প্ৰথম প্ৰকাশিত গ্ৰন্থখনৰ প্ৰকাশক যোৰহাটৰ সংস্কৃতি প্ৰকাশন। '&lt;ref name=&quot;ক&quot;&gt;{{cite book | title=যুগাগ্ৰগামীৰ দস্তাবেজ | publisher=সংস্কৃতি প্ৰকাশন, যোৰহাট ১, অসম | author=গোস্বামী, ডঃ ভূপেন্দ্ৰ নাথ | year=২০২২ | pages=প্ৰস্তাৱনা/পাতনি}}&lt;/ref&gt;'ৰ প্ৰথম অংশতে লেখকে আক্ষেপ প্ৰকাশ কৰিছে এনেদৰে - 'গাঁও-চহৰ সমগ্ৰতে এতিয়া ছানি ধৰিছে প্ৰযুক্তিপ্ৰদত্ত বিভিন্ন আমোদ-প্ৰমোদৰ সা-সঁজুলিয়ে। আজৰি সময়ত গ্ৰন্থ অধ্যয়নৰ এটা পৰিক্ৰমা প্ৰত্যক্ষ কৰিছিলোঁ সত্তৰ-আশী দশকৰ কালছোৱাত। কিন্তু আজিৰ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীক যদি সোধা হয় বন্ধৰ সময়ত কোনকেইখন গ্ৰন্থ পঢ়িলা বুলি তেনেক্ষেত্ৰত মুষ্টিমেয় দুই-এজনৰ বাহিৰে সৰহ সংখ্যকৰ পৰা নঞৰ্থক উত্তৰহে পোৱা যায়। ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ কথা বাদেই আনকি জ্ঞানৰ আধাৰ হিচাপে বিবেচিত শিক্ষক শ্ৰেণীৰো গ্ৰন্থ অধ্যয়নৰ বিষয়টো তথৈবচ হৈ পৰিছে।' লেখকৰ কথাখিনি চিন্তনীয়। লেখকে 'প্ৰস্তাৱনা/পাতনি'ৰ আন এঠাইত উল্লেখ কৰিছে এনেদৰে,&quot;বাংলা কথা সাহিত্যিক শৰৎ চন্দ্ৰ চট্টোপাধ্যায়ৰ সাহিত্য সৃষ্টি যে অনুপম অনন্য, সেই কথা বিৰোধহীনভাৱে বংগীয় সাহিত্য মণ্ডলত সৰ্বজনস্বীকৃত। শৰৎ চন্দ্ৰৰ সাহিত্য সৃষ্টিৰ বুনিয়াদ আছিল জীৱন আৰু জগতৰ বাস্তৱতাৰ সৈতে গভীৰ অন্তৰংগতা। এইজন শৰৎ চন্দ্ৰই কৈছিল - &quot;যেতিয়া অন্য কোনো কাম নেথাকে, তেতিয়া কেনেকৈ নাম-যশস্যা অৰ্জন কৰিব পাৰি, টকা কেনেকৈ উপাৰ্জন কৰিব পাৰি এই চিন্তা লৈয়েই বহুতে সাহিত্য ৰচনাত নামি পৰে। কিন্তু যিসকলে এইটো নকৰে বা নাভাবে, যিসকল সঁচা অৰ্থতে প্ৰকৃত সাহিত্যিক সেইসকলে ভাবিবৰ সময় হ'ল - সাহিত্য কোন পথে যোৱা উচিত। ফৰমাছৰ দ্বাৰা সাহিত্য ৰচনা নহয়। বংকিমচন্দ্ৰই প্ৰতিভাৰ বলতে এক নতুন ধাৰা সৃষ্টি কৰি থৈ গ'ল। ৰবীন্দ্ৰ ধাৰা আজিও অব্যাহত। এতিয়া ভাবিছোঁ - কি কৰিম? যিসকলে কয় - &quot;আৰ্ট ফৰ আৰ্ট চে'ক,&quot; মই সেইসকলৰ দলত নাই। দেশৰ আৰ্থিক অৱস্থা শোচনীয়, যুৱকসকলো নিবনুৱা, মহিলাসকলৰো দুখ-দুৰ্দশাৰ অন্ত নাই। এই অৱস্থাত লেখাৰ ধাৰাই কোন পথেৰে গতি কৰিব তাক ভাবি চোৱাৰ সময় সমুপস্থিত।&quot; 'প্ৰস্তাৱনা/পাতনি'ৰ পৰা তুলি দিয়া এই দীঘলীয়া উদ্ধৃতিয়ে কিতাপখনৰ ভিতৰ চ'ৰাৰ কিছু আভাস দিয়ে।
==বিষয়সূচী==
# &quot;মোৰ ৰাজদণ্ড নাই, মোৰ হাতত কলম আছে&quot; - ভল্টেয়াৰ
# মই নিজিৰাওঁ - ৰোমা ৰলা
# ডষ্টৱেভস্কি, গ্যেটে, ব্ৰেখট, মেক্সিম গৰ্কী, বাৰট্ৰাণ্ড ৰাছেল, বাৰ্ণাড শ্ব, আইজেনষ্টাইন, পাবলো নেৰুদা, ক্ৰিষ্টোফাৰ কডৱেল, পল ৰবচন, মুন্সী প্ৰেমচান্দ, জ্যোতিপ্ৰসাদ আগৰৱালা, বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা, ড৹ ভূপেন হাজৰিকা, ৰিগোবাৰ্তা মেচুঁ, চালভাতোৰ কোৱাচিমোদো আদিৰ জীৱন-কৰ্মৰ বিভিন্ন দিশ।
==তথ্যসূত্ৰ==
[[শ্ৰেণী:অসমীয়া গ্ৰন্থ]]</text>
      <sha1>gnslsux7mmmzx3p0lpij4tojbyqdm4l</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523060</id>
      <parentid>523059</parentid>
      <timestamp>2025-07-09T15:38:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>কুমুদ ঘোষ</username>
        <id>42738</id>
      </contributor>
      <origin>523060</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6425" sha1="14dt8tzcbfil4nos62x605fs2ilkibw" xml:space="preserve">{{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}}
'''যুগাগ্ৰগামীৰ দস্তাবেজ''' ({{lang-en|Jugagrogamir Dostabez}}) মৰিয়নি মহাবিদ্যালয়ৰ ভূগোল বিজ্ঞান বিভাগৰ অৱসৰপ্ৰাপ্ত মুৰব্বী অধ্যাপক ডঃ ভূপেন্দ্ৰ নাথ গোস্বামীৰ দৈনিক জনমভূমি, নতুন পদাতিক আদি কাকত, আলোচনীত ভিন ভিন সময়ত প্ৰকাশিত কুৰিটা প্ৰবন্ধৰ একত্ৰ সঙ্কলন। আগষ্ট, ২০২২ চনত প্ৰথম প্ৰকাশিত গ্ৰন্থখনৰ প্ৰকাশক যোৰহাটৰ সংস্কৃতি প্ৰকাশন। 'প্ৰস্তাৱনা/পাতনি'ৰ প্ৰথম অংশতে লেখকে আক্ষেপ প্ৰকাশ কৰিছে এনেদৰে - 'গাঁও-চহৰ সমগ্ৰতে এতিয়া ছানি ধৰিছে প্ৰযুক্তিপ্ৰদত্ত বিভিন্ন আমোদ-প্ৰমোদৰ সা-সঁজুলিয়ে। আজৰি সময়ত গ্ৰন্থ অধ্যয়নৰ এটা পৰিক্ৰমা প্ৰত্যক্ষ কৰিছিলোঁ সত্তৰ-আশী দশকৰ কালছোৱাত। কিন্তু আজিৰ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীক যদি সোধা হয় বন্ধৰ সময়ত কোনকেইখন গ্ৰন্থ পঢ়িলা বুলি তেনেক্ষেত্ৰত মুষ্টিমেয় দুই-এজনৰ বাহিৰে সৰহ সংখ্যকৰ পৰা নঞৰ্থক উত্তৰহে পোৱা যায়। ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ কথা বাদেই আনকি জ্ঞানৰ আধাৰ হিচাপে বিবেচিত শিক্ষক শ্ৰেণীৰো গ্ৰন্থ অধ্যয়নৰ বিষয়টো তথৈবচ হৈ পৰিছে।'&lt;ref name=&quot;ক&quot;&gt;{{cite book | title=যুগাগ্ৰগামীৰ দস্তাবেজ | publisher=সংস্কৃতি প্ৰকাশন, যোৰহাট ১, অসম | author=গোস্বামী, ডঃ ভূপেন্দ্ৰ নাথ | year=২০২২ | pages=প্ৰস্তাৱনা/পাতনি}}&lt;/ref&gt; লেখকৰ কথাখিনি চিন্তনীয়। লেখকে 'প্ৰস্তাৱনা/পাতনি'ৰ আন এঠাইত উল্লেখ কৰিছে এনেদৰে,&quot;বাংলা কথা সাহিত্যিক শৰৎ চন্দ্ৰ চট্টোপাধ্যায়ৰ সাহিত্য সৃষ্টি যে অনুপম অনন্য, সেই কথা বিৰোধহীনভাৱে বংগীয় সাহিত্য মণ্ডলত সৰ্বজনস্বীকৃত। শৰৎ চন্দ্ৰৰ সাহিত্য সৃষ্টিৰ বুনিয়াদ আছিল জীৱন আৰু জগতৰ বাস্তৱতাৰ সৈতে গভীৰ অন্তৰংগতা। এইজন শৰৎ চন্দ্ৰই কৈছিল - &quot;যেতিয়া অন্য কোনো কাম নেথাকে, তেতিয়া কেনেকৈ নাম-যশস্যা অৰ্জন কৰিব পাৰি, টকা কেনেকৈ উপাৰ্জন কৰিব পাৰি এই চিন্তা লৈয়েই বহুতে সাহিত্য ৰচনাত নামি পৰে। কিন্তু যিসকলে এইটো নকৰে বা নাভাবে, যিসকল সঁচা অৰ্থতে প্ৰকৃত সাহিত্যিক সেইসকলে ভাবিবৰ সময় হ'ল - সাহিত্য কোন পথে যোৱা উচিত। ফৰমাছৰ দ্বাৰা সাহিত্য ৰচনা নহয়। বংকিমচন্দ্ৰই প্ৰতিভাৰ বলতে এক নতুন ধাৰা সৃষ্টি কৰি থৈ গ'ল। ৰবীন্দ্ৰ ধাৰা আজিও অব্যাহত। এতিয়া ভাবিছোঁ - কি কৰিম? যিসকলে কয় - &quot;আৰ্ট ফৰ আৰ্ট চে'ক,&quot; মই সেইসকলৰ দলত নাই। দেশৰ আৰ্থিক অৱস্থা শোচনীয়, যুৱকসকলো নিবনুৱা, মহিলাসকলৰো দুখ-দুৰ্দশাৰ অন্ত নাই। এই অৱস্থাত লেখাৰ ধাৰাই কোন পথেৰে গতি কৰিব তাক ভাবি চোৱাৰ সময় সমুপস্থিত।&quot; 'প্ৰস্তাৱনা/পাতনি'ৰ পৰা তুলি দিয়া এই দীঘলীয়া উদ্ধৃতিয়ে কিতাপখনৰ ভিতৰ চ'ৰাৰ কিছু আভাস দিয়ে।
==বিষয়সূচী==
# &quot;মোৰ ৰাজদণ্ড নাই, মোৰ হাতত কলম আছে&quot; - ভল্টেয়াৰ
# মই নিজিৰাওঁ - ৰোমা ৰলা
# ডষ্টৱেভস্কি, গ্যেটে, ব্ৰেখট, মেক্সিম গৰ্কী, বাৰট্ৰাণ্ড ৰাছেল, বাৰ্ণাড শ্ব, আইজেনষ্টাইন, পাবলো নেৰুদা, ক্ৰিষ্টোফাৰ কডৱেল, পল ৰবচন, মুন্সী প্ৰেমচান্দ, জ্যোতিপ্ৰসাদ আগৰৱালা, বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা, ড৹ ভূপেন হাজৰিকা, ৰিগোবাৰ্তা মেচুঁ, চালভাতোৰ কোৱাচিমোদো আদিৰ জীৱন-কৰ্মৰ বিভিন্ন দিশ।
==তথ্যসূত্ৰ==
[[শ্ৰেণী:অসমীয়া গ্ৰন্থ]]</text>
      <sha1>14dt8tzcbfil4nos62x605fs2ilkibw</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523061</id>
      <parentid>523060</parentid>
      <timestamp>2025-07-09T16:13:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>কুমুদ ঘোষ</username>
        <id>42738</id>
      </contributor>
      <origin>523061</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6442" sha1="gamk35hyyh2lcw7grn0cc53ob3wihj9" xml:space="preserve">{{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}}
'''যুগাগ্ৰগামীৰ দস্তাবেজ''' ({{lang-en|Jugagrogamir Dostabez}}) মৰিয়নি মহাবিদ্যালয়ৰ ভূগোল বিজ্ঞান বিভাগৰ অৱসৰপ্ৰাপ্ত মুৰব্বী অধ্যাপক ডঃ ভূপেন্দ্ৰ নাথ গোস্বামীৰ দৈনিক জনমভূমি, নতুন পদাতিক আদি কাকত, আলোচনীত ভিন ভিন সময়ত প্ৰকাশিত কুৰিটা প্ৰবন্ধৰ একত্ৰ সঙ্কলন। আগষ্ট, ২০২২ চনত প্ৰথম প্ৰকাশিত গ্ৰন্থখনৰ প্ৰকাশক যোৰহাটৰ সংস্কৃতি প্ৰকাশন। 'প্ৰস্তাৱনা/পাতনি'ৰ প্ৰথম অংশতে লেখকে আক্ষেপ প্ৰকাশ কৰিছে এনেদৰে - &quot;গাঁও-চহৰ সমগ্ৰতে এতিয়া ছানি ধৰিছে প্ৰযুক্তিপ্ৰদত্ত বিভিন্ন আমোদ-প্ৰমোদৰ সা-সঁজুলিয়ে। আজৰি সময়ত গ্ৰন্থ অধ্যয়নৰ এটা পৰিক্ৰমা প্ৰত্যক্ষ কৰিছিলোঁ সত্তৰ-আশী দশকৰ কালছোৱাত। কিন্তু আজিৰ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীক যদি সোধা হয় বন্ধৰ সময়ত কোনকেইখন গ্ৰন্থ পঢ়িলা বুলি তেনেক্ষেত্ৰত মুষ্টিমেয় দুই-এজনৰ বাহিৰে সৰহ সংখ্যকৰ পৰা নঞৰ্থক উত্তৰহে পোৱা যায়। ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ কথা বাদেই আনকি জ্ঞানৰ আধাৰ হিচাপে বিবেচিত শিক্ষক শ্ৰেণীৰো গ্ৰন্থ অধ্যয়নৰ বিষয়টো তথৈবচ হৈ পৰিছে।&quot;&lt;ref name=&quot;ক&quot;&gt;{{cite book | title=যুগাগ্ৰগামীৰ দস্তাবেজ | publisher=সংস্কৃতি প্ৰকাশন, যোৰহাট ১, অসম | author=গোস্বামী, ডঃ ভূপেন্দ্ৰ নাথ | year=২০২২ | pages=প্ৰস্তাৱনা/পাতনি}}&lt;/ref&gt; লেখকৰ কথাখিনি চিন্তনীয়। লেখকে 'প্ৰস্তাৱনা/পাতনি'ৰ আন এঠাইত উল্লেখ কৰিছে এনেদৰে,&quot;বাংলা কথা সাহিত্যিক শৰৎ চন্দ্ৰ চট্টোপাধ্যায়ৰ সাহিত্য সৃষ্টি যে অনুপম অনন্য, সেই কথা বিৰোধহীনভাৱে বংগীয় সাহিত্য মণ্ডলত সৰ্বজনস্বীকৃত। শৰৎ চন্দ্ৰৰ সাহিত্য সৃষ্টিৰ বুনিয়াদ আছিল জীৱন আৰু জগতৰ বাস্তৱতাৰ সৈতে গভীৰ অন্তৰংগতা। এইজন শৰৎ চন্দ্ৰই কৈছিল - &quot;যেতিয়া অন্য কোনো কাম নেথাকে, তেতিয়া কেনেকৈ নাম-যশস্যা অৰ্জন কৰিব পাৰি, টকা কেনেকৈ উপাৰ্জন কৰিব পাৰি এই চিন্তা লৈয়েই বহুতে সাহিত্য ৰচনাত নামি পৰে। কিন্তু যিসকলে এইটো নকৰে বা নাভাবে, যিসকল সঁচা অৰ্থতে প্ৰকৃত সাহিত্যিক সেইসকলে ভাবিবৰ সময় হ'ল - সাহিত্য কোন পথে যোৱা উচিত। ফৰমাছৰ দ্বাৰা সাহিত্য ৰচনা নহয়। বংকিমচন্দ্ৰই প্ৰতিভাৰ বলতে এক নতুন ধাৰা সৃষ্টি কৰি থৈ গ'ল। ৰবীন্দ্ৰ ধাৰা আজিও অব্যাহত। এতিয়া ভাবিছোঁ - কি কৰিম? যিসকলে কয় - &quot;আৰ্ট ফৰ আৰ্ট চে'ক,&quot; মই সেইসকলৰ দলত নাই। দেশৰ আৰ্থিক অৱস্থা শোচনীয়, যুৱকসকলো নিবনুৱা, মহিলাসকলৰো দুখ-দুৰ্দশাৰ অন্ত নাই। এই অৱস্থাত লেখাৰ ধাৰাই কোন পথেৰে গতি কৰিব তাক ভাবি চোৱাৰ সময় সমুপস্থিত।&quot;&lt;ref name=&quot;ক&quot;/&gt; 'প্ৰস্তাৱনা/পাতনি'ৰ পৰা তুলি দিয়া এই দীঘলীয়া উদ্ধৃতিয়ে কিতাপখনৰ ভিতৰ চ'ৰাৰ কিছু আভাস দিয়ে।
==বিষয়সূচী==
# &quot;মোৰ ৰাজদণ্ড নাই, মোৰ হাতত কলম আছে&quot; - ভল্টেয়াৰ
# মই নিজিৰাওঁ - ৰোমা ৰলা
# ডষ্টৱেভস্কি, গ্যেটে, ব্ৰেখট, মেক্সিম গৰ্কী, বাৰট্ৰাণ্ড ৰাছেল, বাৰ্ণাড শ্ব, আইজেনষ্টাইন, পাবলো নেৰুদা, ক্ৰিষ্টোফাৰ কডৱেল, পল ৰবচন, মুন্সী প্ৰেমচান্দ, জ্যোতিপ্ৰসাদ আগৰৱালা, বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা, ড৹ ভূপেন হাজৰিকা, ৰিগোবাৰ্তা মেচুঁ, চালভাতোৰ কোৱাচিমোদো আদিৰ জীৱন-কৰ্মৰ বিভিন্ন দিশ।
==তথ্যসূত্ৰ==
[[শ্ৰেণী:অসমীয়া গ্ৰন্থ]]</text>
      <sha1>gamk35hyyh2lcw7grn0cc53ob3wihj9</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523064</id>
      <parentid>523061</parentid>
      <timestamp>2025-07-09T16:31:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>কুমুদ ঘোষ</username>
        <id>42738</id>
      </contributor>
      <comment>/* বিষয়সূচী */</comment>
      <origin>523064</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8061" sha1="c5pl9559q3ncc0i4epzghxojs1u2650" xml:space="preserve">{{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}}
'''যুগাগ্ৰগামীৰ দস্তাবেজ''' ({{lang-en|Jugagrogamir Dostabez}}) মৰিয়নি মহাবিদ্যালয়ৰ ভূগোল বিজ্ঞান বিভাগৰ অৱসৰপ্ৰাপ্ত মুৰব্বী অধ্যাপক ডঃ ভূপেন্দ্ৰ নাথ গোস্বামীৰ দৈনিক জনমভূমি, নতুন পদাতিক আদি কাকত, আলোচনীত ভিন ভিন সময়ত প্ৰকাশিত কুৰিটা প্ৰবন্ধৰ একত্ৰ সঙ্কলন। আগষ্ট, ২০২২ চনত প্ৰথম প্ৰকাশিত গ্ৰন্থখনৰ প্ৰকাশক যোৰহাটৰ সংস্কৃতি প্ৰকাশন। 'প্ৰস্তাৱনা/পাতনি'ৰ প্ৰথম অংশতে লেখকে আক্ষেপ প্ৰকাশ কৰিছে এনেদৰে - &quot;গাঁও-চহৰ সমগ্ৰতে এতিয়া ছানি ধৰিছে প্ৰযুক্তিপ্ৰদত্ত বিভিন্ন আমোদ-প্ৰমোদৰ সা-সঁজুলিয়ে। আজৰি সময়ত গ্ৰন্থ অধ্যয়নৰ এটা পৰিক্ৰমা প্ৰত্যক্ষ কৰিছিলোঁ সত্তৰ-আশী দশকৰ কালছোৱাত। কিন্তু আজিৰ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীক যদি সোধা হয় বন্ধৰ সময়ত কোনকেইখন গ্ৰন্থ পঢ়িলা বুলি তেনেক্ষেত্ৰত মুষ্টিমেয় দুই-এজনৰ বাহিৰে সৰহ সংখ্যকৰ পৰা নঞৰ্থক উত্তৰহে পোৱা যায়। ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ কথা বাদেই আনকি জ্ঞানৰ আধাৰ হিচাপে বিবেচিত শিক্ষক শ্ৰেণীৰো গ্ৰন্থ অধ্যয়নৰ বিষয়টো তথৈবচ হৈ পৰিছে।&quot;&lt;ref name=&quot;ক&quot;&gt;{{cite book | title=যুগাগ্ৰগামীৰ দস্তাবেজ | publisher=সংস্কৃতি প্ৰকাশন, যোৰহাট ১, অসম | author=গোস্বামী, ডঃ ভূপেন্দ্ৰ নাথ | year=২০২২ | pages=প্ৰস্তাৱনা/পাতনি}}&lt;/ref&gt; লেখকৰ কথাখিনি চিন্তনীয়। লেখকে 'প্ৰস্তাৱনা/পাতনি'ৰ আন এঠাইত উল্লেখ কৰিছে এনেদৰে,&quot;বাংলা কথা সাহিত্যিক শৰৎ চন্দ্ৰ চট্টোপাধ্যায়ৰ সাহিত্য সৃষ্টি যে অনুপম অনন্য, সেই কথা বিৰোধহীনভাৱে বংগীয় সাহিত্য মণ্ডলত সৰ্বজনস্বীকৃত। শৰৎ চন্দ্ৰৰ সাহিত্য সৃষ্টিৰ বুনিয়াদ আছিল জীৱন আৰু জগতৰ বাস্তৱতাৰ সৈতে গভীৰ অন্তৰংগতা। এইজন শৰৎ চন্দ্ৰই কৈছিল - &quot;যেতিয়া অন্য কোনো কাম নেথাকে, তেতিয়া কেনেকৈ নাম-যশস্যা অৰ্জন কৰিব পাৰি, টকা কেনেকৈ উপাৰ্জন কৰিব পাৰি এই চিন্তা লৈয়েই বহুতে সাহিত্য ৰচনাত নামি পৰে। কিন্তু যিসকলে এইটো নকৰে বা নাভাবে, যিসকল সঁচা অৰ্থতে প্ৰকৃত সাহিত্যিক সেইসকলে ভাবিবৰ সময় হ'ল - সাহিত্য কোন পথে যোৱা উচিত। ফৰমাছৰ দ্বাৰা সাহিত্য ৰচনা নহয়। বংকিমচন্দ্ৰই প্ৰতিভাৰ বলতে এক নতুন ধাৰা সৃষ্টি কৰি থৈ গ'ল। ৰবীন্দ্ৰ ধাৰা আজিও অব্যাহত। এতিয়া ভাবিছোঁ - কি কৰিম? যিসকলে কয় - &quot;আৰ্ট ফৰ আৰ্ট চে'ক,&quot; মই সেইসকলৰ দলত নাই। দেশৰ আৰ্থিক অৱস্থা শোচনীয়, যুৱকসকলো নিবনুৱা, মহিলাসকলৰো দুখ-দুৰ্দশাৰ অন্ত নাই। এই অৱস্থাত লেখাৰ ধাৰাই কোন পথেৰে গতি কৰিব তাক ভাবি চোৱাৰ সময় সমুপস্থিত।&quot;&lt;ref name=&quot;ক&quot;/&gt; 'প্ৰস্তাৱনা/পাতনি'ৰ পৰা তুলি দিয়া এই দীঘলীয়া উদ্ধৃতিয়ে কিতাপখনৰ ভিতৰ চ'ৰাৰ কিছু আভাস দিয়ে।
==বিষয়সূচী==
# &quot;মোৰ ৰাজদণ্ড নাই, মোৰ হাতত কলম আছে&quot; - ভল্টেয়াৰ
# মই নিজিৰাওঁ - ৰোমা ৰলা
# মানৱ মননৰ অপূর্ব ভাস্কৰ ডষ্টৱেভস্কি
# বায়ৰণ বন্ধ কৰ, গ্যেটেক স্মৰণ কৰা
# সংগ্ৰামী শিল্পী ব্ৰেখট, ব্ৰেখটৰ নাটক আৰু এপিক থিয়েটাৰ
# বিশ্ববন্দিত কথাশিল্পী মেক্সিম গৰ্কী আৰু গর্কীৰ অনৱদ্য সৃষ্টি 'মা'
# বাৰট্ৰাণ্ড ৰাছেল : ঘাট-মাউৰা ল'ৰা হ'লগৈ বিশ্ববিশ্ৰুত দার্শনিক
# সাম্যবাদী বাৰ্ণাড শ্বৰ জীৱন দর্শন
# ইঞ্জিনিয়াৰিং চৌহদৰ পৰা চলচ্চিত্ৰ নির্মাণ পৰি‍ক্ষেত্ৰলৈ‍ আইজেনষ্টাইন
# পাবলো নেৰুদা : তেমুকোৰ পৰা আশ্চর্যময় চহৰ ষ্টকহ'ম অভিমুখে‍
# ক্ৰিষ্টোফাৰ কডৱেলৰ দৃষ্টিত সমাজ আৰু সংস্কৃতি‍
# নিপীডি়ত জনতাৰ প্ৰতিবাদী কণ্ঠ 'নিগ্ৰো ভাই আমাৰ পল ৰবচন'
# মুন্সী প্ৰেমচান্দ : শৈশৱৰ চূড়ান্ত উদণ্ড ল'ৰাটো হ'লগৈ অবিস্মৰণীয় সংগ্ৰামী সাহিত্যিক সত্তা 
# জ্যোতিপ্ৰসাদৰ বহুমাত্ৰিক কাব্যকর্মত সমাজবোধ
# সংগ্ৰামী শিল্পী সাধক বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা
# জ্যোতিপ্ৰসাদ আগৰৱালাৰ কর্ম আৰু দর্শনৰ পটভূমি‍ 
# ড৹ ভূপেন হাজৰিকা বিমৃশ্যকাৰী যুগন্ধৰৰ যুগজয়ী কীর্তি‍
# ৰিগোবাৰ্তা মেচুঁ
# চালভাতোৰ কোৱাচিমোদো আদিৰ জীৱন-কৰ্মৰ বিভিন্ন দিশ।

==তথ্যসূত্ৰ==
[[শ্ৰেণী:অসমীয়া গ্ৰন্থ]]</text>
      <sha1>c5pl9559q3ncc0i4epzghxojs1u2650</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523065</id>
      <parentid>523064</parentid>
      <timestamp>2025-07-09T16:32:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>কুমুদ ঘোষ</username>
        <id>42738</id>
      </contributor>
      <comment>[[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল।</comment>
      <origin>523065</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8062" sha1="duhezteictf6bxxa9invbvakwwoywqp" xml:space="preserve">{{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}}
'''যুগাগ্ৰগামীৰ দস্তাবেজ''' ({{lang-en|Jugagrogamir Dostabez}}) মৰিয়নি মহাবিদ্যালয়ৰ ভূগোল বিজ্ঞান বিভাগৰ অৱসৰপ্ৰাপ্ত মুৰব্বী অধ্যাপক ড° ভূপেন্দ্ৰ নাথ গোস্বামীৰ দৈনিক জনমভূমি, নতুন পদাতিক আদি কাকত, আলোচনীত ভিন ভিন সময়ত প্ৰকাশিত কুৰিটা প্ৰবন্ধৰ একত্ৰ সঙ্কলন। আগষ্ট, ২০২২ চনত প্ৰথম প্ৰকাশিত গ্ৰন্থখনৰ প্ৰকাশক যোৰহাটৰ সংস্কৃতি প্ৰকাশন। 'প্ৰস্তাৱনা/পাতনি'ৰ প্ৰথম অংশতে লেখকে আক্ষেপ প্ৰকাশ কৰিছে এনেদৰে - &quot;গাঁও-চহৰ সমগ্ৰতে এতিয়া ছানি ধৰিছে প্ৰযুক্তিপ্ৰদত্ত বিভিন্ন আমোদ-প্ৰমোদৰ সা-সঁজুলিয়ে। আজৰি সময়ত গ্ৰন্থ অধ্যয়নৰ এটা পৰিক্ৰমা প্ৰত্যক্ষ কৰিছিলোঁ সত্তৰ-আশী দশকৰ কালছোৱাত। কিন্তু আজিৰ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীক যদি সোধা হয় বন্ধৰ সময়ত কোনকেইখন গ্ৰন্থ পঢ়িলা বুলি তেনেক্ষেত্ৰত মুষ্টিমেয় দুই-এজনৰ বাহিৰে সৰহ সংখ্যকৰ পৰা নঞৰ্থক উত্তৰহে পোৱা যায়। ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ কথা বাদেই আনকি জ্ঞানৰ আধাৰ হিচাপে বিবেচিত শিক্ষক শ্ৰেণীৰো গ্ৰন্থ অধ্যয়নৰ বিষয়টো তথৈবচ হৈ পৰিছে।&quot; &lt;ref name=&quot;ক&quot;&gt;{{cite book | title=যুগাগ্ৰগামীৰ দস্তাবেজ | publisher=সংস্কৃতি প্ৰকাশন, যোৰহাট ১, অসম | author=গোস্বামী, ড° ভূপেন্দ্ৰ নাথ | year=২০২২ | pages=প্ৰস্তাৱনা/পাতনি}}&lt;/ref&gt; লেখকৰ কথাখিনি চিন্তনীয়। লেখকে 'প্ৰস্তাৱনা/পাতনি'ৰ আন এঠাইত উল্লেখ কৰিছে এনেদৰে,&quot;বাংলা কথা সাহিত্যিক শৰৎ চন্দ্ৰ চট্টোপাধ্যায়ৰ সাহিত্য সৃষ্টি যে অনুপম অনন্য, সেই কথা বিৰোধহীনভাৱে বংগীয় সাহিত্য মণ্ডলত সৰ্বজনস্বীকৃত। শৰৎ চন্দ্ৰৰ সাহিত্য সৃষ্টিৰ বুনিয়াদ আছিল জীৱন আৰু জগতৰ বাস্তৱতাৰ সৈতে গভীৰ অন্তৰংগতা। এইজন শৰৎ চন্দ্ৰই কৈছিল - &quot;যেতিয়া অন্য কোনো কাম নেথাকে, তেতিয়া কেনেকৈ নাম-যশস্যা অৰ্জন কৰিব পাৰি, টকা কেনেকৈ উপাৰ্জন কৰিব পাৰি এই চিন্তা লৈয়েই বহুতে সাহিত্য ৰচনাত নামি পৰে। কিন্তু যিসকলে এইটো নকৰে বা নাভাবে, যিসকল সঁচা অৰ্থতে প্ৰকৃত সাহিত্যিক সেইসকলে ভাবিবৰ সময় হ'ল - সাহিত্য কোন পথে যোৱা উচিত। ফৰমাছৰ দ্বাৰা সাহিত্য ৰচনা নহয়। বংকিমচন্দ্ৰই প্ৰতিভাৰ বলতে এক নতুন ধাৰা সৃষ্টি কৰি থৈ গ'ল। ৰবীন্দ্ৰ ধাৰা আজিও অব্যাহত। এতিয়া ভাবিছোঁ - কি কৰিম? যিসকলে কয় - &quot;আৰ্ট ফৰ আৰ্ট চে'ক,&quot; মই সেইসকলৰ দলত নাই। দেশৰ আৰ্থিক অৱস্থা শোচনীয়, যুৱকসকলো নিবনুৱা, মহিলাসকলৰো দুখ-দুৰ্দশাৰ অন্ত নাই। এই অৱস্থাত লেখাৰ ধাৰাই কোন পথেৰে গতি কৰিব তাক ভাবি চোৱাৰ সময় সমুপস্থিত।&quot; &lt;ref name=&quot;ক&quot;/&gt; 'প্ৰস্তাৱনা/পাতনি'ৰ পৰা তুলি দিয়া এই দীঘলীয়া উদ্ধৃতিয়ে কিতাপখনৰ ভিতৰ চ'ৰাৰ কিছু আভাস দিয়ে। 
==বিষয়সূচী==
# &quot;মোৰ ৰাজদণ্ড নাই, মোৰ হাতত কলম আছে&quot; - ভল্টেয়াৰ
# মই নিজিৰাওঁ - ৰোমা ৰলা
# মানৱ মননৰ অপূৰ্ব ভাস্কৰ ডষ্টৱেভস্কি
# বায়ৰণ বন্ধ কৰ, গ্যেটেক স্মৰণ কৰা
# সংগ্ৰামী শিল্পী ব্ৰেখট, ব্ৰেখটৰ নাটক আৰু এপিক থিয়েটাৰ
# বিশ্ববন্দীত কথাশিল্পী মেক্সিম গৰ্কী আৰু গৰ্কীৰ অনৱদ্য সৃষ্টি 'মা'
# বাৰট্ৰাণ্ড ৰাছেল : ঘাট-মাউৰা ল'ৰা হ'লগৈ বিশ্ববিশ্ৰুত দাৰ্শনিক
# সাম্যবাদী বাৰ্ণাড শ্বৰ জীৱন দৰ্শন
# ইঞ্জিনিয়াৰিং চৌহদৰ পৰা চলচ্চিত্ৰ নিৰ্মাণ পৰি‍ক্ষেত্ৰলৈ‍ আইজেনষ্টাইন
# পাবলো নেৰুদা : তেমুকোৰ পৰা আশ্চৰ্যময় চহৰ ষ্টকহ'ম অভিমুখে‍
# ক্ৰিষ্টোফাৰ কডৱেলৰ দৃষ্টিত সমাজ আৰু সংস্কৃতি‍
# নিপীডি়ত জনতাৰ প্ৰতিবাদী কণ্ঠ 'নিগ্ৰো ভাই আমাৰ পল ৰবচন'
# মুন্সী প্ৰেমচান্দ : শৈশৱৰ চূড়ান্ত উদণ্ড ল'ৰাটো হ'লগৈ অবিস্মৰণীয় সংগ্ৰামী সাহিত্যিক সত্তা 
# জ্যোতিপ্ৰসাদৰ বহুমাত্ৰিক কাব্যকৰ্মত সমাজবোধ
# সংগ্ৰামী শিল্পী সাধক বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা
# জ্যোতিপ্ৰসাদ আগৰৱালাৰ কৰ্ম আৰু দৰ্শনৰ পটভূমি‍ 
# ড° ভূপেন হাজৰিকা বিমৃশ্যকাৰী যুগন্ধৰৰ যুগজয়ী কীৰ্তি‍
# ৰিগোবাৰ্তা মেচুঁ
# চালভাতোৰ কোৱাচিমোদো আদিৰ জীৱন-কৰ্মৰ বিভিন্ন দিশ। 

==তথ্যসূত্ৰ==
[[শ্ৰেণী:অসমীয়া গ্ৰন্থ]]</text>
      <sha1>duhezteictf6bxxa9invbvakwwoywqp</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523066</id>
      <parentid>523065</parentid>
      <timestamp>2025-07-09T16:37:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>কুমুদ ঘোষ</username>
        <id>42738</id>
      </contributor>
      <comment>[[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল।</comment>
      <origin>523066</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8405" sha1="0fe8l9g9g8tb31y0iost3enjxrgqir3" xml:space="preserve">{{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}}
'''যুগাগ্ৰগামীৰ দস্তাবেজ''' ({{lang-en|Jugagrogamir Dostabez}}) মৰিয়নি মহাবিদ্যালয়ৰ ভূগোল বিজ্ঞান বিভাগৰ অৱসৰপ্ৰাপ্ত মুৰব্বী অধ্যাপক ড° ভূপেন্দ্ৰ নাথ গোস্বামীৰ দৈনিক জনমভূমি, নতুন পদাতিক আদি কাকত, আলোচনীত ভিন ভিন সময়ত প্ৰকাশিত কুৰিটা প্ৰবন্ধৰ একত্ৰ সঙ্কলন। আগষ্ট, ২০২২ চনত প্ৰথম প্ৰকাশিত গ্ৰন্থখনৰ প্ৰকাশক যোৰহাটৰ সংস্কৃতি প্ৰকাশন। 'প্ৰস্তাৱনা/পাতনি'ৰ প্ৰথম অংশতে লেখকে আক্ষেপ প্ৰকাশ কৰিছে এনেদৰে - &quot;গাঁও-চহৰ সমগ্ৰতে এতিয়া ছানি ধৰিছে প্ৰযুক্তিপ্ৰদত্ত বিভিন্ন আমোদ-প্ৰমোদৰ সা-সঁজুলিয়ে। আজৰি সময়ত গ্ৰন্থ অধ্যয়নৰ এটা পৰিক্ৰমা প্ৰত্যক্ষ কৰিছিলোঁ সত্তৰ-আশী দশকৰ কালছোৱাত। কিন্তু আজিৰ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীক যদি সোধা হয় বন্ধৰ সময়ত কোনকেইখন গ্ৰন্থ পঢ়িলা বুলি তেনেক্ষেত্ৰত মুষ্টিমেয় দুই-এজনৰ বাহিৰে সৰহ সংখ্যকৰ পৰা নঞৰ্থক উত্তৰহে পোৱা যায়। ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ কথা বাদেই আনকি জ্ঞানৰ আধাৰ হিচাপে বিবেচিত শিক্ষক শ্ৰেণীৰো গ্ৰন্থ অধ্যয়নৰ বিষয়টো তথৈবচ হৈ পৰিছে।&quot; &lt;ref name=&quot;ক&quot;&gt;{{cite book | title=যুগাগ্ৰগামীৰ দস্তাবেজ | publisher=সংস্কৃতি প্ৰকাশন, যোৰহাট ১, অসম | author=গোস্বামী, ড° ভূপেন্দ্ৰ নাথ | year=২০২২ | pages=প্ৰস্তাৱনা/পাতনি}}&lt;/ref&gt; লেখকৰ কথাখিনি চিন্তনীয়। লেখকে 'প্ৰস্তাৱনা/পাতনি'ৰ আন এঠাইত উল্লেখ কৰিছে এনেদৰে,&quot;বাংলা কথা সাহিত্যিক শৰৎ চন্দ্ৰ চট্টোপাধ্যায়ৰ সাহিত্য সৃষ্টি যে অনুপম অনন্য, সেই কথা বিৰোধহীনভাৱে বংগীয় সাহিত্য মণ্ডলত সৰ্বজনস্বীকৃত। শৰৎ চন্দ্ৰৰ সাহিত্য সৃষ্টিৰ বুনিয়াদ আছিল জীৱন আৰু জগতৰ বাস্তৱতাৰ সৈতে গভীৰ অন্তৰংগতা। এইজন শৰৎ চন্দ্ৰই কৈছিল - &quot;যেতিয়া অন্য কোনো কাম নেথাকে, তেতিয়া কেনেকৈ নাম-যশস্যা অৰ্জন কৰিব পাৰি, টকা কেনেকৈ উপাৰ্জন কৰিব পাৰি এই চিন্তা লৈয়েই বহুতে সাহিত্য ৰচনাত নামি পৰে। কিন্তু যিসকলে এইটো নকৰে বা নাভাবে, যিসকল সঁচা অৰ্থতে প্ৰকৃত সাহিত্যিক সেইসকলে ভাবিবৰ সময় হ'ল - সাহিত্য কোন পথে যোৱা উচিত। ফৰমাছৰ দ্বাৰা সাহিত্য ৰচনা নহয়। বংকিমচন্দ্ৰই প্ৰতিভাৰ বলতে এক নতুন ধাৰা সৃষ্টি কৰি থৈ গ'ল। ৰবীন্দ্ৰ ধাৰা আজিও অব্যাহত। এতিয়া ভাবিছোঁ - কি কৰিম? যিসকলে কয় - &quot;আৰ্ট ফৰ আৰ্ট চে'ক,&quot; মই সেইসকলৰ দলত নাই। দেশৰ আৰ্থিক অৱস্থা শোচনীয়, যুৱকসকলো নিবনুৱা, মহিলাসকলৰো দুখ-দুৰ্দশাৰ অন্ত নাই। এই অৱস্থাত লেখাৰ ধাৰাই কোন পথেৰে গতি কৰিব তাক ভাবি চোৱাৰ সময় সমুপস্থিত।&quot; &lt;ref name=&quot;ক&quot;/&gt; 'প্ৰস্তাৱনা/পাতনি'ৰ পৰা তুলি দিয়া এই দীঘলীয়া উদ্ধৃতিয়ে কিতাপখনৰ ভিতৰ চ'ৰাৰ কিছু আভাস দিয়ে। 
==বিষয়সূচী==
# &quot;মোৰ ৰাজদণ্ড নাই, মোৰ হাতত কলম আছে&quot; - ভল্টেয়াৰ
# মই নিজিৰাওঁ - ৰোমা ৰলা
# মানৱ মননৰ অপূৰ্ব ভাস্কৰ ডষ্টৱেভস্কি
# বায়ৰণ বন্ধ কৰ, গ্যেটেক স্মৰণ কৰা
# সংগ্ৰামী শিল্পী ব্ৰেখট, ব্ৰেখটৰ নাটক আৰু এপিক থিয়েটাৰ
# বিশ্ববন্দীত কথাশিল্পী মেক্সিম গৰ্কী আৰু গৰ্কীৰ অনৱদ্য সৃষ্টি 'মা'
# বাৰট্ৰাণ্ড ৰাছেল : ঘাট-মাউৰা ল'ৰা হ'লগৈ বিশ্ববিশ্ৰুত দাৰ্শনিক
# সাম্যবাদী বাৰ্ণাড শ্বৰ জীৱন দৰ্শন
# ইঞ্জিনিয়াৰিং চৌহদৰ পৰা চলচ্চিত্ৰ নিৰ্মাণ পৰি‍ক্ষেত্ৰলৈ‍ আইজেনষ্টাইন
# পাবলো নেৰুদা : তেমুকোৰ পৰা আশ্চৰ্যময় চহৰ ষ্টকহ'ম অভিমুখে‍
# ক্ৰিষ্টোফাৰ কডৱেলৰ দৃষ্টিত সমাজ আৰু সংস্কৃতি‍
# নিপীডি়ত জনতাৰ প্ৰতিবাদী কণ্ঠ 'নিগ্ৰো ভাই আমাৰ পল ৰবচন'
# মুন্সী প্ৰেমচান্দ : শৈশৱৰ চূড়ান্ত উদণ্ড ল'ৰাটো হ'লগৈ অবিস্মৰণীয় সংগ্ৰামী সাহিত্যিক সত্তা 
# জ্যোতিপ্ৰসাদৰ বহুমাত্ৰিক কাব্যকৰ্মত সমাজবোধ
# সংগ্ৰামী শিল্পী সাধক বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা
# জ্যোতিপ্ৰসাদ আগৰৱালাৰ কৰ্ম আৰু দৰ্শনৰ পটভূমি‍ 
# ড° ভূপেন হাজৰিকা বিমৃশ্যকাৰী যুগন্ধৰৰ যুগজয়ী কীৰ্তি‍
# সংগ্ৰামী গুৱাটেমালাৰ মুক্তিযুদ্ধৰ সাহসী সৈনিক ৰিগোবাৰ্তা মেচুঁ
# 'মাডাম কোৱাত' - ভিয়েটনামৰ মুক্তি সংগ্ৰামৰ ৰণাংগনত সংগ্ৰামী নাৰীৰ বিস্ময়কৰ কাহিনী
# নোবেল পুৰস্কাৰ বিজয়ী কবি চালভাতোৰ কোৱাচিমোদো

==তথ্যসূত্ৰ==
[[শ্ৰেণী:অসমীয়া গ্ৰন্থ]]</text>
      <sha1>0fe8l9g9g8tb31y0iost3enjxrgqir3</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523067</id>
      <parentid>523066</parentid>
      <timestamp>2025-07-09T16:40:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>কুমুদ ঘোষ</username>
        <id>42738</id>
      </contributor>
      <origin>523067</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9411" sha1="kj3l848cnxx3djaxdnzdlldcpkinm2b" xml:space="preserve">{{সম্পাদনা দ্বন্দ্ব}}
{{Infobox book
| italic title = 
| name = যুগাগ্ৰগামীৰ দস্তাবেজ
| image =
| image_size =
| border =
| alt =
| caption =
| author = ড° ভূপেন্দ্ৰ নাথ গোস্বামী
| audio_read_by =
| title_orig =
| orig_lang_code =
|title_working =
| translator =
| illustrator =
| cover_artist = 
| country = ভাৰতীয়
| language = [[অসমীয়া ভাষা|অসমীয়া]]
| series =
| release_number =
| subject = সমাজ-সাহিত্য বিষয়ক গ্ৰন্থ
| genre =
| set_in =
| publisher = সংস্কৃতি প্ৰকাশন, যোৰহাট -১, অসম
| publisher2 =
| pub_date = ২০২২
| english_pub_date =
| published =
| media_type = মুদ্ৰণ
| pages =২২৪
| awards =
| isbn =
| isbn_note =
| oclc =
| dewey =
| congress =
| preceded_by =
| followed_by =
| native_wikisource =
| wikisource =
| notes =
| exclude_cover =
| website =
}}
'''যুগাগ্ৰগামীৰ দস্তাবেজ''' ({{lang-en|Jugagrogamir Dostabez}}) মৰিয়নি মহাবিদ্যালয়ৰ ভূগোল বিজ্ঞান বিভাগৰ অৱসৰপ্ৰাপ্ত মুৰব্বী অধ্যাপক ড° ভূপেন্দ্ৰ নাথ গোস্বামীৰ দৈনিক জনমভূমি, নতুন পদাতিক আদি কাকত, আলোচনীত ভিন ভিন সময়ত প্ৰকাশিত কুৰিটা প্ৰবন্ধৰ একত্ৰ সঙ্কলন। আগষ্ট, ২০২২ চনত প্ৰথম প্ৰকাশিত গ্ৰন্থখনৰ প্ৰকাশক যোৰহাটৰ সংস্কৃতি প্ৰকাশন। 'প্ৰস্তাৱনা/পাতনি'ৰ প্ৰথম অংশতে লেখকে আক্ষেপ প্ৰকাশ কৰিছে এনেদৰে - &quot;গাঁও-চহৰ সমগ্ৰতে এতিয়া ছানি ধৰিছে প্ৰযুক্তিপ্ৰদত্ত বিভিন্ন আমোদ-প্ৰমোদৰ সা-সঁজুলিয়ে। আজৰি সময়ত গ্ৰন্থ অধ্যয়নৰ এটা পৰিক্ৰমা প্ৰত্যক্ষ কৰিছিলোঁ সত্তৰ-আশী দশকৰ কালছোৱাত। কিন্তু আজিৰ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীক যদি সোধা হয় বন্ধৰ সময়ত কোনকেইখন গ্ৰন্থ পঢ়িলা বুলি তেনেক্ষেত্ৰত মুষ্টিমেয় দুই-এজনৰ বাহিৰে সৰহ সংখ্যকৰ পৰা নঞৰ্থক উত্তৰহে পোৱা যায়। ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ কথা বাদেই আনকি জ্ঞানৰ আধাৰ হিচাপে বিবেচিত শিক্ষক শ্ৰেণীৰো গ্ৰন্থ অধ্যয়নৰ বিষয়টো তথৈবচ হৈ পৰিছে।&quot; &lt;ref name=&quot;ক&quot;&gt;{{cite book | title=যুগাগ্ৰগামীৰ দস্তাবেজ | publisher=সংস্কৃতি প্ৰকাশন, যোৰহাট ১, অসম | author=গোস্বামী, ড° ভূপেন্দ্ৰ নাথ | year=২০২২ | pages=প্ৰস্তাৱনা/পাতনি}}&lt;/ref&gt; লেখকৰ কথাখিনি চিন্তনীয়। লেখকে 'প্ৰস্তাৱনা/পাতনি'ৰ আন এঠাইত উল্লেখ কৰিছে এনেদৰে,&quot;বাংলা কথা সাহিত্যিক শৰৎ চন্দ্ৰ চট্টোপাধ্যায়ৰ সাহিত্য সৃষ্টি যে অনুপম অনন্য, সেই কথা বিৰোধহীনভাৱে বংগীয় সাহিত্য মণ্ডলত সৰ্বজনস্বীকৃত। শৰৎ চন্দ্ৰৰ সাহিত্য সৃষ্টিৰ বুনিয়াদ আছিল জীৱন আৰু জগতৰ বাস্তৱতাৰ সৈতে গভীৰ অন্তৰংগতা। এইজন শৰৎ চন্দ্ৰই কৈছিল - &quot;যেতিয়া অন্য কোনো কাম নেথাকে, তেতিয়া কেনেকৈ নাম-যশস্যা অৰ্জন কৰিব পাৰি, টকা কেনেকৈ উপাৰ্জন কৰিব পাৰি এই চিন্তা লৈয়েই বহুতে সাহিত্য ৰচনাত নামি পৰে। কিন্তু যিসকলে এইটো নকৰে বা নাভাবে, যিসকল সঁচা অৰ্থতে প্ৰকৃত সাহিত্যিক সেইসকলে ভাবিবৰ সময় হ'ল - সাহিত্য কোন পথে যোৱা উচিত। ফৰমাছৰ দ্বাৰা সাহিত্য ৰচনা নহয়। বংকিমচন্দ্ৰই প্ৰতিভাৰ বলতে এক নতুন ধাৰা সৃষ্টি কৰি থৈ গ'ল। ৰবীন্দ্ৰ ধাৰা আজিও অব্যাহত। এতিয়া ভাবিছোঁ - কি কৰিম? যিসকলে কয় - &quot;আৰ্ট ফৰ আৰ্ট চে'ক,&quot; মই সেইসকলৰ দলত নাই। দেশৰ আৰ্থিক অৱস্থা শোচনীয়, যুৱকসকলো নিবনুৱা, মহিলাসকলৰো দুখ-দুৰ্দশাৰ অন্ত নাই। এই অৱস্থাত লেখাৰ ধাৰাই কোন পথেৰে গতি কৰিব তাক ভাবি চোৱাৰ সময় সমুপস্থিত।&quot; &lt;ref name=&quot;ক&quot;/&gt; 'প্ৰস্তাৱনা/পাতনি'ৰ পৰা তুলি দিয়া এই দীঘলীয়া উদ্ধৃতিয়ে কিতাপখনৰ ভিতৰ চ'ৰাৰ কিছু আভাস দিয়ে। 
==বিষয়সূচী==
# &quot;মোৰ ৰাজদণ্ড নাই, মোৰ হাতত কলম আছে&quot; - ভল্টেয়াৰ
# মই নিজিৰাওঁ - ৰোমা ৰলা
# মানৱ মননৰ অপূৰ্ব ভাস্কৰ ডষ্টৱেভস্কি
# বায়ৰণ বন্ধ কৰ, গ্যেটেক স্মৰণ কৰা
# সংগ্ৰামী শিল্পী ব্ৰেখট, ব্ৰেখটৰ নাটক আৰু এপিক থিয়েটাৰ
# বিশ্ববন্দীত কথাশিল্পী মেক্সিম গৰ্কী আৰু গৰ্কীৰ অনৱদ্য সৃষ্টি 'মা'
# বাৰট্ৰাণ্ড ৰাছেল : ঘাট-মাউৰা ল'ৰা হ'লগৈ বিশ্ববিশ্ৰুত দাৰ্শনিক
# সাম্যবাদী বাৰ্ণাড শ্বৰ জীৱন দৰ্শন
# ইঞ্জিনিয়াৰিং চৌহদৰ পৰা চলচ্চিত্ৰ নিৰ্মাণ পৰি‍ক্ষেত্ৰলৈ‍ আইজেনষ্টাইন
# পাবলো নেৰুদা : তেমুকোৰ পৰা আশ্চৰ্যময় চহৰ ষ্টকহ'ম অভিমুখে‍
# ক্ৰিষ্টোফাৰ কডৱেলৰ দৃষ্টিত সমাজ আৰু সংস্কৃতি‍
# নিপীডি়ত জনতাৰ প্ৰতিবাদী কণ্ঠ 'নিগ্ৰো ভাই আমাৰ পল ৰবচন'
# মুন্সী প্ৰেমচান্দ : শৈশৱৰ চূড়ান্ত উদণ্ড ল'ৰাটো হ'লগৈ অবিস্মৰণীয় সংগ্ৰামী সাহিত্যিক সত্তা 
# জ্যোতিপ্ৰসাদৰ বহুমাত্ৰিক কাব্যকৰ্মত সমাজবোধ
# সংগ্ৰামী শিল্পী সাধক বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা
# জ্যোতিপ্ৰসাদ আগৰৱালাৰ কৰ্ম আৰু দৰ্শনৰ পটভূমি‍ 
# ড° ভূপেন হাজৰিকা বিমৃশ্যকাৰী যুগন্ধৰৰ যুগজয়ী কীৰ্তি‍
# সংগ্ৰামী গুৱাটেমালাৰ মুক্তিযুদ্ধৰ সাহসী সৈনিক ৰিগোবাৰ্তা মেচুঁ
# 'মাডাম কোৱাত' - ভিয়েটনামৰ মুক্তি সংগ্ৰামৰ ৰণাংগনত সংগ্ৰামী নাৰীৰ বিস্ময়কৰ কাহিনী
# নোবেল পুৰস্কাৰ বিজয়ী কবি চালভাতোৰ কোৱাচিমোদো

==তথ্যসূত্ৰ==
[[শ্ৰেণী:অসমীয়া গ্ৰন্থ]]</text>
      <sha1>kj3l848cnxx3djaxdnzdlldcpkinm2b</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523068</id>
      <parentid>523067</parentid>
      <timestamp>2025-07-09T16:42:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>কুমুদ ঘোষ</username>
        <id>42738</id>
      </contributor>
      <origin>523068</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9357" sha1="fe5akhxakl2m3nzo0iullyg3dfacuyy" xml:space="preserve">{{Infobox book
| italic title = 
| name = যুগাগ্ৰগামীৰ দস্তাবেজ
| image =
| image_size =
| border =
| alt =
| caption =
| author = ড° ভূপেন্দ্ৰ নাথ গোস্বামী
| audio_read_by =
| title_orig =
| orig_lang_code =
|title_working =
| translator =
| illustrator =
| cover_artist = 
| country = ভাৰতীয়
| language = [[অসমীয়া ভাষা|অসমীয়া]]
| series =
| release_number =
| subject = সমাজ-সাহিত্য বিষয়ক গ্ৰন্থ
| genre =
| set_in =
| publisher = সংস্কৃতি প্ৰকাশন, যোৰহাট -১, অসম
| publisher2 =
| pub_date = ২০২২
| english_pub_date =
| published =
| media_type = মুদ্ৰণ
| pages =২২৪
| awards =
| isbn =
| isbn_note =
| oclc =
| dewey =
| congress =
| preceded_by =
| followed_by =
| native_wikisource =
| wikisource =
| notes =
| exclude_cover =
| website =
}}
'''যুগাগ্ৰগামীৰ দস্তাবেজ''' ({{lang-en|Jugagrogamir Dostabez}}) মৰিয়নি মহাবিদ্যালয়ৰ ভূগোল বিজ্ঞান বিভাগৰ অৱসৰপ্ৰাপ্ত মুৰব্বী অধ্যাপক ড° ভূপেন্দ্ৰ নাথ গোস্বামীৰ দৈনিক জনমভূমি, নতুন পদাতিক আদি কাকত, আলোচনীত ভিন ভিন সময়ত প্ৰকাশিত কুৰিটা প্ৰবন্ধৰ একত্ৰ সঙ্কলন। আগষ্ট, ২০২২ চনত প্ৰথম প্ৰকাশিত গ্ৰন্থখনৰ প্ৰকাশক যোৰহাটৰ সংস্কৃতি প্ৰকাশন। 'প্ৰস্তাৱনা/পাতনি'ৰ প্ৰথম অংশতে লেখকে আক্ষেপ প্ৰকাশ কৰিছে এনেদৰে - &quot;গাঁও-চহৰ সমগ্ৰতে এতিয়া ছানি ধৰিছে প্ৰযুক্তিপ্ৰদত্ত বিভিন্ন আমোদ-প্ৰমোদৰ সা-সঁজুলিয়ে। আজৰি সময়ত গ্ৰন্থ অধ্যয়নৰ এটা পৰিক্ৰমা প্ৰত্যক্ষ কৰিছিলোঁ সত্তৰ-আশী দশকৰ কালছোৱাত। কিন্তু আজিৰ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীক যদি সোধা হয় বন্ধৰ সময়ত কোনকেইখন গ্ৰন্থ পঢ়িলা বুলি তেনেক্ষেত্ৰত মুষ্টিমেয় দুই-এজনৰ বাহিৰে সৰহ সংখ্যকৰ পৰা নঞৰ্থক উত্তৰহে পোৱা যায়। ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ কথা বাদেই আনকি জ্ঞানৰ আধাৰ হিচাপে বিবেচিত শিক্ষক শ্ৰেণীৰো গ্ৰন্থ অধ্যয়নৰ বিষয়টো তথৈবচ হৈ পৰিছে।&quot; &lt;ref name=&quot;ক&quot;&gt;{{cite book | title=যুগাগ্ৰগামীৰ দস্তাবেজ | publisher=সংস্কৃতি প্ৰকাশন, যোৰহাট ১, অসম | author=গোস্বামী, ড° ভূপেন্দ্ৰ নাথ | year=২০২২ | pages=প্ৰস্তাৱনা/পাতনি}}&lt;/ref&gt; লেখকৰ কথাখিনি চিন্তনীয়। লেখকে 'প্ৰস্তাৱনা/পাতনি'ৰ আন এঠাইত উল্লেখ কৰিছে এনেদৰে,&quot;বাংলা কথা সাহিত্যিক শৰৎ চন্দ্ৰ চট্টোপাধ্যায়ৰ সাহিত্য সৃষ্টি যে অনুপম অনন্য, সেই কথা বিৰোধহীনভাৱে বংগীয় সাহিত্য মণ্ডলত সৰ্বজনস্বীকৃত। শৰৎ চন্দ্ৰৰ সাহিত্য সৃষ্টিৰ বুনিয়াদ আছিল জীৱন আৰু জগতৰ বাস্তৱতাৰ সৈতে গভীৰ অন্তৰংগতা। এইজন শৰৎ চন্দ্ৰই কৈছিল - &quot;যেতিয়া অন্য কোনো কাম নেথাকে, তেতিয়া কেনেকৈ নাম-যশস্যা অৰ্জন কৰিব পাৰি, টকা কেনেকৈ উপাৰ্জন কৰিব পাৰি এই চিন্তা লৈয়েই বহুতে সাহিত্য ৰচনাত নামি পৰে। কিন্তু যিসকলে এইটো নকৰে বা নাভাবে, যিসকল সঁচা অৰ্থতে প্ৰকৃত সাহিত্যিক সেইসকলে ভাবিবৰ সময় হ'ল - সাহিত্য কোন পথে যোৱা উচিত। ফৰমাছৰ দ্বাৰা সাহিত্য ৰচনা নহয়। বংকিমচন্দ্ৰই প্ৰতিভাৰ বলতে এক নতুন ধাৰা সৃষ্টি কৰি থৈ গ'ল। ৰবীন্দ্ৰ ধাৰা আজিও অব্যাহত। এতিয়া ভাবিছোঁ - কি কৰিম? যিসকলে কয় - &quot;আৰ্ট ফৰ আৰ্ট চে'ক,&quot; মই সেইসকলৰ দলত নাই। দেশৰ আৰ্থিক অৱস্থা শোচনীয়, যুৱকসকলো নিবনুৱা, মহিলাসকলৰো দুখ-দুৰ্দশাৰ অন্ত নাই। এই অৱস্থাত লেখাৰ ধাৰাই কোন পথেৰে গতি কৰিব তাক ভাবি চোৱাৰ সময় সমুপস্থিত।&quot; &lt;ref name=&quot;ক&quot;/&gt; 'প্ৰস্তাৱনা/পাতনি'ৰ পৰা তুলি দিয়া এই দীঘলীয়া উদ্ধৃতিয়ে কিতাপখনৰ ভিতৰ চ'ৰাৰ কিছু আভাস দিয়ে। 
==বিষয়সূচী==
# &quot;মোৰ ৰাজদণ্ড নাই, মোৰ হাতত কলম আছে&quot; - ভল্টেয়াৰ
# মই নিজিৰাওঁ - ৰোমা ৰলা
# মানৱ মননৰ অপূৰ্ব ভাস্কৰ ডষ্টৱেভস্কি
# বায়ৰণ বন্ধ কৰ, গ্যেটেক স্মৰণ কৰা
# সংগ্ৰামী শিল্পী ব্ৰেখট, ব্ৰেখটৰ নাটক আৰু এপিক থিয়েটাৰ
# বিশ্ববন্দীত কথাশিল্পী মেক্সিম গৰ্কী আৰু গৰ্কীৰ অনৱদ্য সৃষ্টি 'মা'
# বাৰট্ৰাণ্ড ৰাছেল : ঘাট-মাউৰা ল'ৰা হ'লগৈ বিশ্ববিশ্ৰুত দাৰ্শনিক
# সাম্যবাদী বাৰ্ণাড শ্বৰ জীৱন দৰ্শন
# ইঞ্জিনিয়াৰিং চৌহদৰ পৰা চলচ্চিত্ৰ নিৰ্মাণ পৰি‍ক্ষেত্ৰলৈ‍ আইজেনষ্টাইন
# পাবলো নেৰুদা : তেমুকোৰ পৰা আশ্চৰ্যময় চহৰ ষ্টকহ'ম অভিমুখে‍
# ক্ৰিষ্টোফাৰ কডৱেলৰ দৃষ্টিত সমাজ আৰু সংস্কৃতি‍
# নিপীডি়ত জনতাৰ প্ৰতিবাদী কণ্ঠ 'নিগ্ৰো ভাই আমাৰ পল ৰবচন'
# মুন্সী প্ৰেমচান্দ : শৈশৱৰ চূড়ান্ত উদণ্ড ল'ৰাটো হ'লগৈ অবিস্মৰণীয় সংগ্ৰামী সাহিত্যিক সত্তা 
# জ্যোতিপ্ৰসাদৰ বহুমাত্ৰিক কাব্যকৰ্মত সমাজবোধ
# সংগ্ৰামী শিল্পী সাধক বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা
# জ্যোতিপ্ৰসাদ আগৰৱালাৰ কৰ্ম আৰু দৰ্শনৰ পটভূমি‍ 
# ড° ভূপেন হাজৰিকা বিমৃশ্যকাৰী যুগন্ধৰৰ যুগজয়ী কীৰ্তি‍
# সংগ্ৰামী গুৱাটেমালাৰ মুক্তিযুদ্ধৰ সাহসী সৈনিক ৰিগোবাৰ্তা মেচুঁ
# 'মাডাম কোৱাত' - ভিয়েটনামৰ মুক্তি সংগ্ৰামৰ ৰণাংগনত সংগ্ৰামী নাৰীৰ বিস্ময়কৰ কাহিনী
# নোবেল পুৰস্কাৰ বিজয়ী কবি চালভাতোৰ কোৱাচিমোদো

==তথ্যসূত্ৰ==
[[শ্ৰেণী:অসমীয়া গ্ৰন্থ]]</text>
      <sha1>fe5akhxakl2m3nzo0iullyg3dfacuyy</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>হোৰ্হে লুইচ বৰ্হেচ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>123373</id>
    <redirect title="হৰ্হে লুইছ বৰ্হেছ" />
    <revision>
      <id>523109</id>
      <parentid>522727</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T05:19:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>EmausBot</username>
        <id>1983</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[হৰ্হে লুইছ বৰ্হেছ]] পাতায় করা দ্বিপুনর্নির্দেশনা ঠিক করেছে</comment>
      <origin>523109</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="61" sha1="8w6q3spxs9q3argp6ifrdhayc2tts3r" xml:space="preserve">#REDIRECT [[হৰ্হে লুইছ বৰ্হেছ]]</text>
      <sha1>8w6q3spxs9q3argp6ifrdhayc2tts3r</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>জুৰাছিক পাৰ্ক (চলচ্চিত্ৰ)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>123422</id>
    <revision>
      <id>523119</id>
      <parentid>523007</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T06:46:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ishanjyotibora</username>
        <id>14131</id>
      </contributor>
      <origin>523119</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12299" sha1="7j3jrywtkwpvbm26262dhuqos80k89f" xml:space="preserve">{{Infobox film
| name           = Jurassic Park
| image          = Jurassic Park poster.jpg
| alt            = A black poster featuring a red shield with a stylized Tyrannosaurus skeleton under a plaque reading &quot;Jurassic Park&quot;. Below is the tagline &quot;An Adventure 65 Million Years in the Making&quot;.
| caption        = Theatrical release poster
| director       = [[Steven Spielberg]]
| screenplay     = {{Plain list|
* [[Michael Crichton]]
* [[David Koepp]]
}}
| based_on       = {{Based on|''[[Jurassic Park (novel)|Jurassic Park]]''|Michael Crichton}}
| producer       = {{Plain list|
* [[Kathleen Kennedy (producer)|Kathleen Kennedy]]
* [[Gerald R. Molen]]
}}
| starring       = {{Plain list|
* [[Sam Neill]]
* [[Laura Dern]]
* [[Jeff Goldblum]]
* [[Richard Attenborough]]
* [[Bob Peck]]
* [[Martin Ferrero]]
* [[BD Wong]]
* [[Samuel L. Jackson]]
* [[Wayne Knight]]
* [[Joseph Mazzello]]
* [[Ariana Richards]]
}}
| cinematography = [[Dean Cundey]]
| editing        = [[Michael Kahn (film editor)|Michael Kahn]]
| music          = [[John Williams]]
| studio         = [[Universal Pictures]]&lt;ref name=metacritic/&gt;&lt;br&gt;[[Amblin Entertainment]]
| distributor    = Universal Pictures
| released       = {{Film date|1993|6|9|[[Uptown Theater (Washington, D.C.)|Uptown Theater]]|1993|6|11|United States}}
| runtime        = 127 minutes&lt;ref&gt;{{cite web |title=Jurassic Park (1993) |url=https://catalog.afi.com/Film/67200-JURASSIC-PARK?sid=da284c4a-2077-45d0-9e56-bff373854890&amp;sr=11.465292&amp;cp=1&amp;pos=0 |publisher=American Film Institute |access-date=June 10, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220610130510/https://catalog.afi.com/Film/67200-JURASSIC-PARK?sid=da284c4a-2077-45d0-9e56-bff373854890&amp;sr=11.465292&amp;cp=1&amp;pos=0 |archive-date=June 10, 2022 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;
| country        = United States
| language       = English
| budget         = $63&amp;nbsp;million&lt;ref name=Mojo/&gt;&lt;ref name=num&gt;{{cite web |title=Jurassic Park (1993) |website=[[The Numbers (website)|The Numbers]] |url=https://www.the-numbers.com/movie/Jurassic-Park#tab=summary |access-date=June 12, 2025}}&lt;/ref&gt;
| gross          = &lt;!-- NOTE: BOM has double-counted a reissue gross. Please do not &quot;correct&quot; the figure. Hopefully, BOM will rectify this problem soon. See [[Wikipedia:WikiProject_Film/Film_finance_task_force#Box_Office_Mojo for more details.--&gt;$1.104&amp;nbsp;billion&lt;ref name=num/&gt;
}}'''জুৰাছিক পাৰ্ক''' ({{Lang-en|Jurassic Park}}) হৈছে ১৯৯৩ চনত ক্ৰাইটনৰ ১৯৯০ চনৰ উপন্যাসৰ আধাৰত নিৰ্মিত [[ষ্টিভেন স্পিলবাৰ্গ]]ৰ দ্বাৰা পৰিচালিত আৰু মাইকেল ক্ৰাইটন আৰু ডেভিদ ক’পে লিখা এখন আমেৰিকান কল্পবিজ্ঞান থ্ৰিলাৰ ছবি। ছেম নীল, ল’ৰা ডাৰ্ন, জেফ গোল্ডব্লাম, ৰিচাৰ্ড এটেনব’ৰ’ আদি অভিনীত ছবিখনৰ কাহিনীভাগ কোষ্টা ৰিকাৰ ওচৰৰ কাল্পনিক দ্বীপ আইলা নুব্লাৰত নিৰ্মাণ কৰা হৈছে, য’ত ধনী ব্যৱসায়ী জন হামণ্ড (এটেনব’ৰ’) আৰু জিনীয় বিজ্ঞানীৰ এটা দলে বিলুপ্ত হোৱা ডাইনোছৰৰ বন্যপ্ৰাণী উদ্যান সৃষ্টি কৰিছে। যেতিয়া ঔদ্যোগিক বিধ্বংসী কাৰ্য্যৰ ফলত উদ্যানখনৰ বিদ্যুৎ সুবিধা আৰু নিৰাপত্তাৰ সাৱধানতা বিপৰ্যয়জনকভাৱে বন্ধ হৈ পৰে, তেতিয়া দৰ্শনাৰ্থীৰ এটা সৰু দলে জীয়াই থাকিবলৈ আৰু বৰ্তমান বিপজ্জনক দ্বীপটোৰ পৰা পলায়ন কৰিবলৈ সংগ্ৰাম কৰে।

ক্ৰাইটনৰ উপন্যাসখন প্ৰকাশৰ পূৰ্বে চাৰিটা ষ্টুডিঅ’ই ইয়াৰ চলচ্চিত্ৰ অধিকাৰৰ বাবে নিবিদা দিছিল। ইউনিভাৰ্চেল পিকচাৰ্ছৰ সমৰ্থনত স্পিলবাৰ্গে ১৫ লাখ ডলাৰত এই অধিকাৰ লাভ কৰে। উপন্যাসখন পৰ্দাৰ বাবে খাপ খুৱাবলৈ ক্ৰাইটনক অতিৰিক্ত ৫ লাখ ডলাৰত নিযুক্তি দিয়া হৈছিল। ক’পে চূড়ান্ত খচৰাখন লিখিছিল, যিয়ে উপন্যাসখনৰ বহুখিনি বৰ্ণনা আৰু হিংসাক এৰি দিছিল, একে সময়তে চৰিত্ৰসমূহৰ অসংখ্য পৰিৱৰ্তন কৰিছিল। ১৯৯২ চনৰ আগষ্টৰ পৰা নৱেম্বৰলৈকে কেলিফৰ্ণিয়া আৰু হাৱাইত চিত্ৰগ্ৰহণ কৰা হৈছিল আৰু ১৯৯৩ চনৰ মে' মাহলৈকে পোষ্ট-প্ৰডাকচন চলিছিল, পোলেণ্ডৰ স্পিলবাৰ্গে শ্বিণ্ডলাৰৰ তালিকাৰ চিত্ৰগ্ৰহণৰ তত্বাৱধানত। ইণ্ডাষ্ট্ৰিয়েল লাইট এণ্ড মেজিকৰ কম্পিউটাৰত সৃষ্টি কৰা যুগান্তকাৰী চিত্ৰকল্পৰ সহায়ত আৰু ষ্টেন উইন্সটনৰ দলে নিৰ্মাণ কৰা জীৱন্ত আকাৰৰ এনিমেট্ৰনিক ডাইনোছৰৰ সহায়ত এই ডাইনোছৰ সৃষ্টি কৰা হৈছিল। ডাইনোছৰৰ শব্দৰ বাবে বিভিন্ন প্ৰাণীৰ শব্দৰ মিশ্ৰণ অন্তৰ্ভুক্ত কৰা ছবিখনৰ শব্দ ডিজাইন প্ৰদৰ্শন কৰিবলৈ স্পিলবাৰ্গে ডিজিটেল চাৰউণ্ড শব্দ ফৰ্মেটৰ বিশেষজ্ঞ কোম্পানী ডিটিএছ সৃষ্টিত বিনিয়োগ কৰে। ছবিখনৰ সমৰ্থনত আছিল ৬৫ মিলিয়ন ডলাৰৰ বিস্তৃত বিপণন অভিযান, য’ত ১০০টাতকৈও অধিক কোম্পানীৰে অনুজ্ঞাপত্ৰৰ চুক্তি কৰা হৈছিল।

১৯৯৩ চনৰ ৯ জুনত ৱাশ্বিংটন ডি চিৰ আপটাউন থিয়েটাৰত প্ৰিমিয়াৰ হোৱা জুৰাছিক পাৰ্কৰ দুদিন পিছত সমগ্ৰ আমেৰিকাত মুক্তি পোৱা যায়। ই ব্লকবাষ্টাৰ হিট আছিল আৰু ইয়াৰ মূল নাট্য প্ৰদৰ্শনত বিশ্বজুৰি ৯১৪ মিলিয়ন ডলাৰতকৈ অধিক উপাৰ্জন কৰিছিল,&lt;ref name=&quot;original release&quot;&gt;{{cite web |title=The Box Office Legacy Of 'Jurassic Park,' 20 Years Later |url=https://www.forbes.com/sites/scottmendelson/2013/04/05/the-box-office-legacy-of-jurassic-park-20-years-later/?sh=69485d86e0c7 |website=Forbes |date=April 5, 2013}}&lt;/ref&gt;স্পিলবাৰ্গৰ নিজৰ ই.টি. টাইটানিক (১৯৯৭) মুক্তি পোৱালৈকে সৰ্বকালৰ সৰ্বাধিক উপাৰ্জনকাৰী ছবি হিচাপে পৰিগণিত হয় এক্সট্ৰা-টেৰেষ্ট্ৰিয়েল আৰু ১৯৯৮ চনৰ আৰম্ভণিতে ইয়াক অতিক্ৰম কৰে।&lt;ref&gt;{{cite news |url=https://www.newspapers.com/clip/108108407/its-a-titanic-hit/ |title=It's a Titanic hit
|archive-url=https://web.archive.org/web/20220822192638/https://www.newspapers.com/clip/108108407/its-a-titanic-hit/ |date=February 25, 1998 |access-date=August 22, 2022 |archive-date=August 22, 2022 |page=37 |publisher=[[The Tampa Tribune]] |via=[[Newspapers.com]] |url-status=live}} {{Open access}}&lt;/ref&gt; ছবিখনে সমালোচকৰ প্ৰশংসা লাভ কৰে, ইয়াৰ বিশেষ প্ৰভাৱ, শব্দ ডিজাইন, একচন ছিকুৱেন্স, জন উইলিয়ামছৰ স্কোৰ আৰু স্পিলবাৰ্গৰ পৰিচালনাৰ প্ৰশংসা লাভ কৰে।&lt;ref name=Rotten&gt;{{cite web |url=http://www.rottentomatoes.com/m/jurassic_park/ |title=Jurassic Park (1993) |work=[[Rotten Tomatoes]] |publisher=[[Fandango Media]] |access-date=July 1, 2025 |archive-date=July 27, 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130727065331/http://www.rottentomatoes.com/m/jurassic_park/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt;ছবিখনে ভিজুৱেল ইফেক্ট আৰু চাউণ্ড ডিজাইনৰ কাৰিকৰী কৃতিত্বৰ বাবে তিনিটা একাডেমী বঁটাকে ধৰি ২০টা বঁটা লাভ কৰে। ২০১৩ চনত ২০ বছৰীয়া জয়ন্তী উপলক্ষে পুনৰ মুক্তি পোৱাৰ পিছত জুৰাছিক পাৰ্ক ইতিহাসৰ আটাইতকৈ পুৰণি ছবি হিচাপে পৰিগণিত হয় যিয়ে ১ বিলিয়ন ডলাৰৰ টিকট বিক্ৰী অতিক্ৰম কৰে আৰু সামগ্ৰিকভাৱে ১৭ সংখ্যক ছবি হিচাপে পৰিগণিত হয়।

মুক্তিৰ পিছৰ বছৰবোৰত চলচ্চিত্ৰ সমালোচক আৰু উদ্যোগৰ পেছাদাৰীসকলে প্ৰায়ে জুৰাছিক পাৰ্কক সৰ্বকালৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ গ্ৰীষ্মকালীন ব্লকবাষ্টাৰ হিচাপে উল্লেখ কৰিছে। কম্পিউটাৰৰ দ্বাৰা নিৰ্মিত চিত্ৰকল্পৰ ইয়াৰ অগ্ৰণী ব্যৱহাৰে আধুনিক চিনেমাৰ ভিজুৱেল ইফেক্ট প্ৰথাৰ পথ প্ৰশস্ত কৰা বুলি ধৰা হয়। ২০১৮ চনত ইয়াক আমেৰিকাৰ ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ পঞ্জীয়নত সংৰক্ষণৰ বাবে লাইব্ৰেৰী অৱ কংগ্ৰেছে &quot;সাংস্কৃতিক, ঐতিহাসিক বা নান্দনিকভাৱে উল্লেখযোগ্য&quot; হিচাপে নিৰ্বাচিত কৰে। ছবিখনে মাল্টিমিডিয়া ফ্ৰেঞ্চাইজিৰ জন্ম দিয়ে য’ত ছটা ছিকুৱেল, ভিডিঅ’ গেম, থিম পাৰ্কৰ আকৰ্ষণ, কমিক বুক আৰু বিভিন্ন ব্যৱসায়িক সামগ্ৰী অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে।

== তথ্যসূত্ৰ ==

[[শ্ৰেণী:চলচ্চিত্ৰ]]
[[শ্ৰেণী:ইংৰাজী চলচ্চিত্ৰ]]</text>
      <sha1>7j3jrywtkwpvbm26262dhuqos80k89f</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523120</id>
      <parentid>523119</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T07:01:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ishanjyotibora</username>
        <id>14131</id>
      </contributor>
      <origin>523120</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12398" sha1="l2bpcip67glfudjo8rber0m6wlok5ck" xml:space="preserve">{{Infobox film
| name           = জুৰাছিক পাৰ্ক
| image          = Jurassic Park poster.jpg
| alt            = 
| caption        = ছবিখনৰ আনুষ্ঠানিক পোষ্টাৰ
| director       = [[ষ্টিভেন স্পিলবাৰ্গ]]
| screenplay     = {{Plain list|
* মাইকেল ক্ৰাইটন
* ডেভিড কোৱেপ
}}
| based_on       = 
| producer       = 
| starring       = {{Plain list|
* ছেম নীল
* ল'ৰা ডেৰ্ন
* জেফ গোল্ডব্লাম
* ৰিচাৰ্ড এটেনবৰো
* বব পেক
* মাৰ্টিন ফেৰেৰো
* বি ডি ৱং
* চেমুৱেল এল জেকচন
* ৱেইন নাইট
* জোচেফ মাজেলো
* আৰিয়ানা ৰিচাৰ্ডছ
}}
| cinematography = ডিন কুণ্ডে
| editing        = মাইকেল কান
| music          = জন উইলিয়ামছ
| studio         = ইউনিভাৰ্ছেল পিকচাৰ্ছ
| distributor    = 
| released       = 
| runtime        = ১২৭ মিনিট&lt;ref&gt;{{cite web |title=Jurassic Park (1993) |url=https://catalog.afi.com/Film/67200-JURASSIC-PARK?sid=da284c4a-2077-45d0-9e56-bff373854890&amp;sr=11.465292&amp;cp=1&amp;pos=0 |publisher=American Film Institute |access-date=June 10, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220610130510/https://catalog.afi.com/Film/67200-JURASSIC-PARK?sid=da284c4a-2077-45d0-9e56-bff373854890&amp;sr=11.465292&amp;cp=1&amp;pos=0 |archive-date=June 10, 2022 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;
| country        = 
| language       = ইংৰাজী
| budget         = ৬৩ মিলিয়ন ডলাৰ&lt;ref name=Mojo/&gt;&lt;ref name=num&gt;{{cite web |title=Jurassic Park (1993) |website=[[The Numbers (website)|The Numbers]] |url=https://www.the-numbers.com/movie/Jurassic-Park#tab=summary |access-date=June 12, 2025}}&lt;/ref&gt;
| gross          = ১.১০৪ বিলিয়ন ডলাৰ&lt;!-- NOTE: BOM has double-counted a reissue gross. Please do not &quot;correct&quot; the figure. Hopefully, BOM will rectify this problem soon. See [[Wikipedia:WikiProject_Film/Film_finance_task_force#Box_Office_Mojo for more details.--&gt;&lt;ref name=num/&gt;
}}'''জুৰাছিক পাৰ্ক''' ({{Lang-en|Jurassic Park}}) হৈছে ১৯৯৩ চনত ক্ৰাইটনৰ ১৯৯০ চনৰ উপন্যাসৰ আধাৰত নিৰ্মিত [[ষ্টিভেন স্পিলবাৰ্গ]]ৰ দ্বাৰা পৰিচালিত আৰু মাইকেল ক্ৰাইটন আৰু ডেভিদ ক’পে লিখা এখন আমেৰিকান [[কল্পবিজ্ঞান]]ধৰ্মী থ্ৰিলাৰ ছবি। ছেম নীল, ল’ৰা ডাৰ্ন, জেফ গোল্ডব্লাম, ৰিচাৰ্ড এটেনব’ৰ’ আদি অভিনীত ছবিখনৰ কাহিনীভাগ কোষ্টা ৰিকাৰ ওচৰৰ কাল্পনিক দ্বীপ আইলা নুব্লাৰত নিৰ্মাণ কৰা হৈছে, য’ত ধনী ব্যৱসায়ী জন হামণ্ড (এটেনব’ৰ’) আৰু জিনীয় বিজ্ঞানীৰ এটা দলে বিলুপ্ত হোৱা [[ডাইন’চৰ|ডাইন'ছৰ]]ৰ বন্যপ্ৰাণী উদ্যান সৃষ্টি কৰিছে। যেতিয়া ঔদ্যোগিক বিধ্বংসী কাৰ্য্যৰ ফলত উদ্যানখনৰ বিদ্যুৎ সুবিধা আৰু নিৰাপত্তাৰ সাৱধানতা বিপৰ্যয়জনকভাৱে বন্ধ হৈ পৰে, তেতিয়া দৰ্শনাৰ্থীৰ এটা সৰু দলে জীয়াই থাকিবলৈ আৰু বৰ্তমান বিপজ্জনক দ্বীপটোৰ পৰা পলায়ন কৰিবলৈ সংগ্ৰাম কৰে।

ক্ৰাইটনৰ উপন্যাসখন প্ৰকাশৰ পূৰ্বে চাৰিটা ষ্টুডিঅ’ই ইয়াৰ চলচ্চিত্ৰ অধিকাৰৰ বাবে নিবিদা দিছিল। ইউনিভাৰ্চেল পিকচাৰ্ছৰ সমৰ্থনত স্পিলবাৰ্গে ১৫ লাখ ডলাৰত এই অধিকাৰ লাভ কৰে। উপন্যাসখন পৰ্দাৰ বাবে খাপ খুৱাবলৈ ক্ৰাইটনক অতিৰিক্ত ৫ লাখ ডলাৰত নিযুক্তি দিয়া হৈছিল। ক’পে চূড়ান্ত খচৰাখন লিখিছিল, যিয়ে উপন্যাসখনৰ বহুখিনি বৰ্ণনা আৰু হিংসা বাদ দিছিল, একে সময়তে চৰিত্ৰসমূহৰ অসংখ্য পৰিৱৰ্তন কৰিছিল। ১৯৯২ চনৰ আগষ্টৰ পৰা নৱেম্বৰলৈকে কেলিফৰ্ণিয়া আৰু হাৱাইত চিত্ৰগ্ৰহণ কৰা হৈছিল আৰু ১৯৯৩ চনৰ মে' মাহলৈকে পোষ্ট-প্ৰডাকচন চলিছিল, পোলেণ্ডৰ স্পিলবাৰ্গে শ্বিণ্ডলাৰৰ তালিকাৰ চিত্ৰগ্ৰহণৰ তত্বাৱধানত। ইণ্ডাষ্ট্ৰিয়েল লাইট এণ্ড মেজিকৰ কম্পিউটাৰত সৃষ্টি কৰা যুগান্তকাৰী চিত্ৰকল্পৰ সহায়ত আৰু ষ্টেন উইন্সটনৰ দলে নিৰ্মাণ কৰা জীৱন্ত আকাৰৰ এনিমেট্ৰনিক ডাইনোছৰৰ সহায়ত এই ডাইনোছৰ সৃষ্টি কৰা হৈছিল। ডাইনোছৰৰ শব্দৰ বাবে বিভিন্ন প্ৰাণীৰ শব্দৰ মিশ্ৰণ অন্তৰ্ভুক্ত কৰা ছবিখনৰ শব্দ ডিজাইন প্ৰদৰ্শন কৰিবলৈ স্পিলবাৰ্গে ডিজিটেল চাৰউণ্ড শব্দ ফৰ্মেটৰ বিশেষজ্ঞ কোম্পানী ডিটিএছ সৃষ্টিত বিনিয়োগ কৰে। ছবিখনৰ সমৰ্থনত আছিল ৬৫ মিলিয়ন ডলাৰৰ বিস্তৃত বিপণন অভিযান, য’ত ১০০টাতকৈও অধিক কোম্পানীৰে অনুজ্ঞাপত্ৰৰ চুক্তি কৰা হৈছিল।

১৯৯৩ চনৰ ৯ জুনত [[ৱাশ্বিংটন ডি.চি.|ৱাশ্বিংটন ডি চি]]ৰ আপটাউন থিয়েটাৰত প্ৰিমিয়াৰ হোৱা জুৰাছিক পাৰ্কৰ দুদিন পিছত সমগ্ৰ [[আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ|আমেৰিকা]]ত মুক্তি দিয়া হয়। ই ব্লকবাষ্টাৰ হিট আছিল আৰু ইয়াৰ মূল নাট্য প্ৰদৰ্শনত বিশ্বজুৰি ৯১৪ মিলিয়ন ডলাৰতকৈ অধিক উপাৰ্জন কৰিছিল,&lt;ref name=&quot;original release&quot;&gt;{{cite web |title=The Box Office Legacy Of 'Jurassic Park,' 20 Years Later |url=https://www.forbes.com/sites/scottmendelson/2013/04/05/the-box-office-legacy-of-jurassic-park-20-years-later/?sh=69485d86e0c7 |website=Forbes |date=April 5, 2013}}&lt;/ref&gt;স্পিলবাৰ্গৰ নিজৰ ই.টি. [[টাইটানিক (চলচ্চিত্ৰ)|টাইটানিক]] (১৯৯৭) মুক্তি পোৱালৈকে সৰ্বকালৰ সৰ্বাধিক উপাৰ্জনকাৰী ছবি হিচাপে পৰিগণিত হয় আৰু ১৯৯৮ চনৰ আৰম্ভণিতে ইয়াক অতিক্ৰম কৰে।&lt;ref&gt;{{cite news |url=https://www.newspapers.com/clip/108108407/its-a-titanic-hit/ |title=It's a Titanic hit
|archive-url=https://web.archive.org/web/20220822192638/https://www.newspapers.com/clip/108108407/its-a-titanic-hit/ |date=February 25, 1998 |access-date=August 22, 2022 |archive-date=August 22, 2022 |page=37 |publisher=[[The Tampa Tribune]] |via=[[Newspapers.com]] |url-status=live}} {{Open access}}&lt;/ref&gt; ছবিখনে সমালোচকৰ প্ৰশংসা লাভ কৰে, ইয়াৰ বিশেষ প্ৰভাৱ, শব্দ ডিজাইন, একচন ছিকুৱেন্স, জন উইলিয়ামছৰ স্কোৰ আৰু স্পিলবাৰ্গৰ পৰিচালনাৰ প্ৰশংসা লাভ কৰে।&lt;ref name=Rotten&gt;{{cite web |url=http://www.rottentomatoes.com/m/jurassic_park/ |title=Jurassic Park (1993) |work=[[Rotten Tomatoes]] |publisher=[[Fandango Media]] |access-date=July 1, 2025 |archive-date=July 27, 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130727065331/http://www.rottentomatoes.com/m/jurassic_park/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt;ছবিখনে ভিজুৱেল ইফেক্ট আৰু চাউণ্ড ডিজাইনৰ কাৰিকৰী কৃতিত্বৰ বাবে তিনিটা [[অস্কাৰ বঁটা|একাডেমী]] বঁটাকে ধৰি ২০টা বঁটা লাভ কৰে। ২০১৩ চনত ২০ বছৰীয়া জয়ন্তী উপলক্ষে পুনৰ মুক্তি পোৱাৰ পিছত জুৰাছিক পাৰ্ক ইতিহাসৰ আটাইতকৈ পুৰণি ছবি হিচাপে পৰিগণিত হয় যিয়ে ১ বিলিয়ন ডলাৰৰ টিকট বিক্ৰী অতিক্ৰম কৰে আৰু সামগ্ৰিকভাৱে ১৭ সংখ্যক ছবি হিচাপে পৰিগণিত হয়।

মুক্তিৰ পিছৰ বছৰবোৰত চলচ্চিত্ৰ সমালোচক আৰু উদ্যোগৰ পেছাদাৰীসকলে প্ৰায়ে জুৰাছিক পাৰ্কক সৰ্বকালৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ গ্ৰীষ্মকালীন ব্লকবাষ্টাৰ হিচাপে উল্লেখ কৰিছে। [[কম্পিউটাৰ]]ৰ দ্বাৰা নিৰ্মিত চিত্ৰকল্পৰ ইয়াৰ অগ্ৰণী ব্যৱহাৰে আধুনিক চিনেমাৰ ভিজুৱেল ইফেক্ট প্ৰথাৰ পথ প্ৰশস্ত কৰা বুলি ধৰা হয়। ২০১৮ চনত ইয়াক আমেৰিকাৰ ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ পঞ্জীয়নত সংৰক্ষণৰ বাবে লাইব্ৰেৰী অৱ কংগ্ৰেছে &quot;সাংস্কৃতিক, ঐতিহাসিক বা নান্দনিকভাৱে উল্লেখযোগ্য&quot; হিচাপে নিৰ্বাচিত কৰে। ছবিখনে মাল্টিমিডিয়া ফ্ৰেঞ্চাইজিৰ জন্ম দিয়ে য’ত ছটা ছিকুৱেল, ভিডিঅ’ গেম, থিম পাৰ্কৰ আকৰ্ষণ, কমিক বুক আৰু বিভিন্ন ব্যৱসায়িক সামগ্ৰী অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে।

== তথ্যসূত্ৰ ==

[[শ্ৰেণী:চলচ্চিত্ৰ]]
[[শ্ৰেণী:ইংৰাজী চলচ্চিত্ৰ]]</text>
      <sha1>l2bpcip67glfudjo8rber0m6wlok5ck</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523121</id>
      <parentid>523120</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T07:02:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ishanjyotibora</username>
        <id>14131</id>
      </contributor>
      <origin>523121</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12725" sha1="rxywcdbnsj4odq26m10cd1fsw5bu4zo" xml:space="preserve">{{Infobox film
| name           = জুৰাছিক পাৰ্ক
| image          = Jurassic Park poster.jpg
| alt            = 
| caption        = ছবিখনৰ আনুষ্ঠানিক পোষ্টাৰ
| director       = [[ষ্টিভেন স্পিলবাৰ্গ]]
| screenplay     = {{Plain list|
* মাইকেল ক্ৰাইটন
* ডেভিড কোৱেপ
}}
| based_on       = 
| producer       = 
| starring       = {{Plain list|
* ছেম নীল
* ল'ৰা ডেৰ্ন
* জেফ গোল্ডব্লাম
* ৰিচাৰ্ড এটেনবৰো
* বব পেক
* মাৰ্টিন ফেৰেৰো
* বি ডি ৱং
* চেমুৱেল এল জেকচন
* ৱেইন নাইট
* জোচেফ মাজেলো
* আৰিয়ানা ৰিচাৰ্ডছ
}}
| cinematography = ডিন কুণ্ডে
| editing        = মাইকেল কান
| music          = জন উইলিয়ামছ
| studio         = ইউনিভাৰ্ছেল পিকচাৰ্ছ
| distributor    = 
| released       = 
| runtime        = ১২৭ মিনিট&lt;ref&gt;{{cite web |title=Jurassic Park (1993) |url=https://catalog.afi.com/Film/67200-JURASSIC-PARK?sid=da284c4a-2077-45d0-9e56-bff373854890&amp;sr=11.465292&amp;cp=1&amp;pos=0 |publisher=American Film Institute |access-date=June 10, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220610130510/https://catalog.afi.com/Film/67200-JURASSIC-PARK?sid=da284c4a-2077-45d0-9e56-bff373854890&amp;sr=11.465292&amp;cp=1&amp;pos=0 |archive-date=June 10, 2022 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;
| country        = 
| language       = ইংৰাজী
| budget         = ৬৩ মিলিয়ন ডলাৰ&lt;ref name=Mojo&gt;{{cite web |url=https://www.boxofficemojo.com/title/tt0107290/ |title=Jurassic Park (1993) |website=Box Office Mojo |access-date=June 29, 2025 |archive-date=August 4, 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160804215917/http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=jurassicpark.htm&amp;adjust_yr=1&amp;p=.htm |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=num&gt;{{cite web |title=Jurassic Park (1993) |website=[[The Numbers (website)|The Numbers]] |url=https://www.the-numbers.com/movie/Jurassic-Park#tab=summary |access-date=June 12, 2025}}&lt;/ref&gt;
| gross          = ১.১০৪ বিলিয়ন ডলাৰ&lt;!-- NOTE: BOM has double-counted a reissue gross. Please do not &quot;correct&quot; the figure. Hopefully, BOM will rectify this problem soon. See [[Wikipedia:WikiProject_Film/Film_finance_task_force#Box_Office_Mojo for more details.--&gt;&lt;ref name=num/&gt;
}}'''জুৰাছিক পাৰ্ক''' ({{Lang-en|Jurassic Park}}) হৈছে ১৯৯৩ চনত ক্ৰাইটনৰ ১৯৯০ চনৰ উপন্যাসৰ আধাৰত নিৰ্মিত [[ষ্টিভেন স্পিলবাৰ্গ]]ৰ দ্বাৰা পৰিচালিত আৰু মাইকেল ক্ৰাইটন আৰু ডেভিদ ক’পে লিখা এখন আমেৰিকান [[কল্পবিজ্ঞান]]ধৰ্মী থ্ৰিলাৰ ছবি। ছেম নীল, ল’ৰা ডাৰ্ন, জেফ গোল্ডব্লাম, ৰিচাৰ্ড এটেনব’ৰ’ আদি অভিনীত ছবিখনৰ কাহিনীভাগ কোষ্টা ৰিকাৰ ওচৰৰ কাল্পনিক দ্বীপ আইলা নুব্লাৰত নিৰ্মাণ কৰা হৈছে, য’ত ধনী ব্যৱসায়ী জন হামণ্ড (এটেনব’ৰ’) আৰু জিনীয় বিজ্ঞানীৰ এটা দলে বিলুপ্ত হোৱা [[ডাইন’চৰ|ডাইন'ছৰ]]ৰ বন্যপ্ৰাণী উদ্যান সৃষ্টি কৰিছে। যেতিয়া ঔদ্যোগিক বিধ্বংসী কাৰ্য্যৰ ফলত উদ্যানখনৰ বিদ্যুৎ সুবিধা আৰু নিৰাপত্তাৰ সাৱধানতা বিপৰ্যয়জনকভাৱে বন্ধ হৈ পৰে, তেতিয়া দৰ্শনাৰ্থীৰ এটা সৰু দলে জীয়াই থাকিবলৈ আৰু বৰ্তমান বিপজ্জনক দ্বীপটোৰ পৰা পলায়ন কৰিবলৈ সংগ্ৰাম কৰে।

ক্ৰাইটনৰ উপন্যাসখন প্ৰকাশৰ পূৰ্বে চাৰিটা ষ্টুডিঅ’ই ইয়াৰ চলচ্চিত্ৰ অধিকাৰৰ বাবে নিবিদা দিছিল। ইউনিভাৰ্চেল পিকচাৰ্ছৰ সমৰ্থনত স্পিলবাৰ্গে ১৫ লাখ ডলাৰত এই অধিকাৰ লাভ কৰে। উপন্যাসখন পৰ্দাৰ বাবে খাপ খুৱাবলৈ ক্ৰাইটনক অতিৰিক্ত ৫ লাখ ডলাৰত নিযুক্তি দিয়া হৈছিল। ক’পে চূড়ান্ত খচৰাখন লিখিছিল, যিয়ে উপন্যাসখনৰ বহুখিনি বৰ্ণনা আৰু হিংসা বাদ দিছিল, একে সময়তে চৰিত্ৰসমূহৰ অসংখ্য পৰিৱৰ্তন কৰিছিল। ১৯৯২ চনৰ আগষ্টৰ পৰা নৱেম্বৰলৈকে কেলিফৰ্ণিয়া আৰু হাৱাইত চিত্ৰগ্ৰহণ কৰা হৈছিল আৰু ১৯৯৩ চনৰ মে' মাহলৈকে পোষ্ট-প্ৰডাকচন চলিছিল, পোলেণ্ডৰ স্পিলবাৰ্গে শ্বিণ্ডলাৰৰ তালিকাৰ চিত্ৰগ্ৰহণৰ তত্বাৱধানত। ইণ্ডাষ্ট্ৰিয়েল লাইট এণ্ড মেজিকৰ কম্পিউটাৰত সৃষ্টি কৰা যুগান্তকাৰী চিত্ৰকল্পৰ সহায়ত আৰু ষ্টেন উইন্সটনৰ দলে নিৰ্মাণ কৰা জীৱন্ত আকাৰৰ এনিমেট্ৰনিক ডাইনোছৰৰ সহায়ত এই ডাইনোছৰ সৃষ্টি কৰা হৈছিল। ডাইনোছৰৰ শব্দৰ বাবে বিভিন্ন প্ৰাণীৰ শব্দৰ মিশ্ৰণ অন্তৰ্ভুক্ত কৰা ছবিখনৰ শব্দ ডিজাইন প্ৰদৰ্শন কৰিবলৈ স্পিলবাৰ্গে ডিজিটেল চাৰউণ্ড শব্দ ফৰ্মেটৰ বিশেষজ্ঞ কোম্পানী ডিটিএছ সৃষ্টিত বিনিয়োগ কৰে। ছবিখনৰ সমৰ্থনত আছিল ৬৫ মিলিয়ন ডলাৰৰ বিস্তৃত বিপণন অভিযান, য’ত ১০০টাতকৈও অধিক কোম্পানীৰে অনুজ্ঞাপত্ৰৰ চুক্তি কৰা হৈছিল।

১৯৯৩ চনৰ ৯ জুনত [[ৱাশ্বিংটন ডি.চি.|ৱাশ্বিংটন ডি চি]]ৰ আপটাউন থিয়েটাৰত প্ৰিমিয়াৰ হোৱা জুৰাছিক পাৰ্কৰ দুদিন পিছত সমগ্ৰ [[আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ|আমেৰিকা]]ত মুক্তি দিয়া হয়। ই ব্লকবাষ্টাৰ হিট আছিল আৰু ইয়াৰ মূল নাট্য প্ৰদৰ্শনত বিশ্বজুৰি ৯১৪ মিলিয়ন ডলাৰতকৈ অধিক উপাৰ্জন কৰিছিল,&lt;ref name=&quot;original release&quot;&gt;{{cite web |title=The Box Office Legacy Of 'Jurassic Park,' 20 Years Later |url=https://www.forbes.com/sites/scottmendelson/2013/04/05/the-box-office-legacy-of-jurassic-park-20-years-later/?sh=69485d86e0c7 |website=Forbes |date=April 5, 2013}}&lt;/ref&gt;স্পিলবাৰ্গৰ নিজৰ ই.টি. [[টাইটানিক (চলচ্চিত্ৰ)|টাইটানিক]] (১৯৯৭) মুক্তি পোৱালৈকে সৰ্বকালৰ সৰ্বাধিক উপাৰ্জনকাৰী ছবি হিচাপে পৰিগণিত হয় আৰু ১৯৯৮ চনৰ আৰম্ভণিতে ইয়াক অতিক্ৰম কৰে।&lt;ref&gt;{{cite news |url=https://www.newspapers.com/clip/108108407/its-a-titanic-hit/ |title=It's a Titanic hit
|archive-url=https://web.archive.org/web/20220822192638/https://www.newspapers.com/clip/108108407/its-a-titanic-hit/ |date=February 25, 1998 |access-date=August 22, 2022 |archive-date=August 22, 2022 |page=37 |publisher=[[The Tampa Tribune]] |via=[[Newspapers.com]] |url-status=live}} {{Open access}}&lt;/ref&gt; ছবিখনে সমালোচকৰ প্ৰশংসা লাভ কৰে, ইয়াৰ বিশেষ প্ৰভাৱ, শব্দ ডিজাইন, একচন ছিকুৱেন্স, জন উইলিয়ামছৰ স্কোৰ আৰু স্পিলবাৰ্গৰ পৰিচালনাৰ প্ৰশংসা লাভ কৰে।&lt;ref name=Rotten&gt;{{cite web |url=http://www.rottentomatoes.com/m/jurassic_park/ |title=Jurassic Park (1993) |work=[[Rotten Tomatoes]] |publisher=[[Fandango Media]] |access-date=July 1, 2025 |archive-date=July 27, 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130727065331/http://www.rottentomatoes.com/m/jurassic_park/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt;ছবিখনে ভিজুৱেল ইফেক্ট আৰু চাউণ্ড ডিজাইনৰ কাৰিকৰী কৃতিত্বৰ বাবে তিনিটা [[অস্কাৰ বঁটা|একাডেমী]] বঁটাকে ধৰি ২০টা বঁটা লাভ কৰে। ২০১৩ চনত ২০ বছৰীয়া জয়ন্তী উপলক্ষে পুনৰ মুক্তি পোৱাৰ পিছত জুৰাছিক পাৰ্ক ইতিহাসৰ আটাইতকৈ পুৰণি ছবি হিচাপে পৰিগণিত হয় যিয়ে ১ বিলিয়ন ডলাৰৰ টিকট বিক্ৰী অতিক্ৰম কৰে আৰু সামগ্ৰিকভাৱে ১৭ সংখ্যক ছবি হিচাপে পৰিগণিত হয়।

মুক্তিৰ পিছৰ বছৰবোৰত চলচ্চিত্ৰ সমালোচক আৰু উদ্যোগৰ পেছাদাৰীসকলে প্ৰায়ে জুৰাছিক পাৰ্কক সৰ্বকালৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ গ্ৰীষ্মকালীন ব্লকবাষ্টাৰ হিচাপে উল্লেখ কৰিছে। [[কম্পিউটাৰ]]ৰ দ্বাৰা নিৰ্মিত চিত্ৰকল্পৰ ইয়াৰ অগ্ৰণী ব্যৱহাৰে আধুনিক চিনেমাৰ ভিজুৱেল ইফেক্ট প্ৰথাৰ পথ প্ৰশস্ত কৰা বুলি ধৰা হয়। ২০১৮ চনত ইয়াক আমেৰিকাৰ ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ পঞ্জীয়নত সংৰক্ষণৰ বাবে লাইব্ৰেৰী অৱ কংগ্ৰেছে &quot;সাংস্কৃতিক, ঐতিহাসিক বা নান্দনিকভাৱে উল্লেখযোগ্য&quot; হিচাপে নিৰ্বাচিত কৰে। ছবিখনে মাল্টিমিডিয়া ফ্ৰেঞ্চাইজিৰ জন্ম দিয়ে য’ত ছটা ছিকুৱেল, ভিডিঅ’ গেম, থিম পাৰ্কৰ আকৰ্ষণ, কমিক বুক আৰু বিভিন্ন ব্যৱসায়িক সামগ্ৰী অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে।

== তথ্যসূত্ৰ ==

[[শ্ৰেণী:চলচ্চিত্ৰ]]
[[শ্ৰেণী:ইংৰাজী চলচ্চিত্ৰ]]</text>
      <sha1>rxywcdbnsj4odq26m10cd1fsw5bu4zo</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523122</id>
      <parentid>523121</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T07:02:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ishanjyotibora</username>
        <id>14131</id>
      </contributor>
      <comment>added [[Category:একাডেমী বঁটা বিজয়ী]] using [[WP:HC|HotCat]]</comment>
      <origin>523122</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12802" sha1="ki3bewzv6m98s1p4s0hsc86hezcixki" xml:space="preserve">{{Infobox film
| name           = জুৰাছিক পাৰ্ক
| image          = Jurassic Park poster.jpg
| alt            = 
| caption        = ছবিখনৰ আনুষ্ঠানিক পোষ্টাৰ
| director       = [[ষ্টিভেন স্পিলবাৰ্গ]]
| screenplay     = {{Plain list|
* মাইকেল ক্ৰাইটন
* ডেভিড কোৱেপ
}}
| based_on       = 
| producer       = 
| starring       = {{Plain list|
* ছেম নীল
* ল'ৰা ডেৰ্ন
* জেফ গোল্ডব্লাম
* ৰিচাৰ্ড এটেনবৰো
* বব পেক
* মাৰ্টিন ফেৰেৰো
* বি ডি ৱং
* চেমুৱেল এল জেকচন
* ৱেইন নাইট
* জোচেফ মাজেলো
* আৰিয়ানা ৰিচাৰ্ডছ
}}
| cinematography = ডিন কুণ্ডে
| editing        = মাইকেল কান
| music          = জন উইলিয়ামছ
| studio         = ইউনিভাৰ্ছেল পিকচাৰ্ছ
| distributor    = 
| released       = 
| runtime        = ১২৭ মিনিট&lt;ref&gt;{{cite web |title=Jurassic Park (1993) |url=https://catalog.afi.com/Film/67200-JURASSIC-PARK?sid=da284c4a-2077-45d0-9e56-bff373854890&amp;sr=11.465292&amp;cp=1&amp;pos=0 |publisher=American Film Institute |access-date=June 10, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220610130510/https://catalog.afi.com/Film/67200-JURASSIC-PARK?sid=da284c4a-2077-45d0-9e56-bff373854890&amp;sr=11.465292&amp;cp=1&amp;pos=0 |archive-date=June 10, 2022 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;
| country        = 
| language       = ইংৰাজী
| budget         = ৬৩ মিলিয়ন ডলাৰ&lt;ref name=Mojo&gt;{{cite web |url=https://www.boxofficemojo.com/title/tt0107290/ |title=Jurassic Park (1993) |website=Box Office Mojo |access-date=June 29, 2025 |archive-date=August 4, 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160804215917/http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=jurassicpark.htm&amp;adjust_yr=1&amp;p=.htm |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=num&gt;{{cite web |title=Jurassic Park (1993) |website=[[The Numbers (website)|The Numbers]] |url=https://www.the-numbers.com/movie/Jurassic-Park#tab=summary |access-date=June 12, 2025}}&lt;/ref&gt;
| gross          = ১.১০৪ বিলিয়ন ডলাৰ&lt;!-- NOTE: BOM has double-counted a reissue gross. Please do not &quot;correct&quot; the figure. Hopefully, BOM will rectify this problem soon. See [[Wikipedia:WikiProject_Film/Film_finance_task_force#Box_Office_Mojo for more details.--&gt;&lt;ref name=num/&gt;
}}'''জুৰাছিক পাৰ্ক''' ({{Lang-en|Jurassic Park}}) হৈছে ১৯৯৩ চনত ক্ৰাইটনৰ ১৯৯০ চনৰ উপন্যাসৰ আধাৰত নিৰ্মিত [[ষ্টিভেন স্পিলবাৰ্গ]]ৰ দ্বাৰা পৰিচালিত আৰু মাইকেল ক্ৰাইটন আৰু ডেভিদ ক’পে লিখা এখন আমেৰিকান [[কল্পবিজ্ঞান]]ধৰ্মী থ্ৰিলাৰ ছবি। ছেম নীল, ল’ৰা ডাৰ্ন, জেফ গোল্ডব্লাম, ৰিচাৰ্ড এটেনব’ৰ’ আদি অভিনীত ছবিখনৰ কাহিনীভাগ কোষ্টা ৰিকাৰ ওচৰৰ কাল্পনিক দ্বীপ আইলা নুব্লাৰত নিৰ্মাণ কৰা হৈছে, য’ত ধনী ব্যৱসায়ী জন হামণ্ড (এটেনব’ৰ’) আৰু জিনীয় বিজ্ঞানীৰ এটা দলে বিলুপ্ত হোৱা [[ডাইন’চৰ|ডাইন'ছৰ]]ৰ বন্যপ্ৰাণী উদ্যান সৃষ্টি কৰিছে। যেতিয়া ঔদ্যোগিক বিধ্বংসী কাৰ্য্যৰ ফলত উদ্যানখনৰ বিদ্যুৎ সুবিধা আৰু নিৰাপত্তাৰ সাৱধানতা বিপৰ্যয়জনকভাৱে বন্ধ হৈ পৰে, তেতিয়া দৰ্শনাৰ্থীৰ এটা সৰু দলে জীয়াই থাকিবলৈ আৰু বৰ্তমান বিপজ্জনক দ্বীপটোৰ পৰা পলায়ন কৰিবলৈ সংগ্ৰাম কৰে।

ক্ৰাইটনৰ উপন্যাসখন প্ৰকাশৰ পূৰ্বে চাৰিটা ষ্টুডিঅ’ই ইয়াৰ চলচ্চিত্ৰ অধিকাৰৰ বাবে নিবিদা দিছিল। ইউনিভাৰ্চেল পিকচাৰ্ছৰ সমৰ্থনত স্পিলবাৰ্গে ১৫ লাখ ডলাৰত এই অধিকাৰ লাভ কৰে। উপন্যাসখন পৰ্দাৰ বাবে খাপ খুৱাবলৈ ক্ৰাইটনক অতিৰিক্ত ৫ লাখ ডলাৰত নিযুক্তি দিয়া হৈছিল। ক’পে চূড়ান্ত খচৰাখন লিখিছিল, যিয়ে উপন্যাসখনৰ বহুখিনি বৰ্ণনা আৰু হিংসা বাদ দিছিল, একে সময়তে চৰিত্ৰসমূহৰ অসংখ্য পৰিৱৰ্তন কৰিছিল। ১৯৯২ চনৰ আগষ্টৰ পৰা নৱেম্বৰলৈকে কেলিফৰ্ণিয়া আৰু হাৱাইত চিত্ৰগ্ৰহণ কৰা হৈছিল আৰু ১৯৯৩ চনৰ মে' মাহলৈকে পোষ্ট-প্ৰডাকচন চলিছিল, পোলেণ্ডৰ স্পিলবাৰ্গে শ্বিণ্ডলাৰৰ তালিকাৰ চিত্ৰগ্ৰহণৰ তত্বাৱধানত। ইণ্ডাষ্ট্ৰিয়েল লাইট এণ্ড মেজিকৰ কম্পিউটাৰত সৃষ্টি কৰা যুগান্তকাৰী চিত্ৰকল্পৰ সহায়ত আৰু ষ্টেন উইন্সটনৰ দলে নিৰ্মাণ কৰা জীৱন্ত আকাৰৰ এনিমেট্ৰনিক ডাইনোছৰৰ সহায়ত এই ডাইনোছৰ সৃষ্টি কৰা হৈছিল। ডাইনোছৰৰ শব্দৰ বাবে বিভিন্ন প্ৰাণীৰ শব্দৰ মিশ্ৰণ অন্তৰ্ভুক্ত কৰা ছবিখনৰ শব্দ ডিজাইন প্ৰদৰ্শন কৰিবলৈ স্পিলবাৰ্গে ডিজিটেল চাৰউণ্ড শব্দ ফৰ্মেটৰ বিশেষজ্ঞ কোম্পানী ডিটিএছ সৃষ্টিত বিনিয়োগ কৰে। ছবিখনৰ সমৰ্থনত আছিল ৬৫ মিলিয়ন ডলাৰৰ বিস্তৃত বিপণন অভিযান, য’ত ১০০টাতকৈও অধিক কোম্পানীৰে অনুজ্ঞাপত্ৰৰ চুক্তি কৰা হৈছিল।

১৯৯৩ চনৰ ৯ জুনত [[ৱাশ্বিংটন ডি.চি.|ৱাশ্বিংটন ডি চি]]ৰ আপটাউন থিয়েটাৰত প্ৰিমিয়াৰ হোৱা জুৰাছিক পাৰ্কৰ দুদিন পিছত সমগ্ৰ [[আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ|আমেৰিকা]]ত মুক্তি দিয়া হয়। ই ব্লকবাষ্টাৰ হিট আছিল আৰু ইয়াৰ মূল নাট্য প্ৰদৰ্শনত বিশ্বজুৰি ৯১৪ মিলিয়ন ডলাৰতকৈ অধিক উপাৰ্জন কৰিছিল,&lt;ref name=&quot;original release&quot;&gt;{{cite web |title=The Box Office Legacy Of 'Jurassic Park,' 20 Years Later |url=https://www.forbes.com/sites/scottmendelson/2013/04/05/the-box-office-legacy-of-jurassic-park-20-years-later/?sh=69485d86e0c7 |website=Forbes |date=April 5, 2013}}&lt;/ref&gt;স্পিলবাৰ্গৰ নিজৰ ই.টি. [[টাইটানিক (চলচ্চিত্ৰ)|টাইটানিক]] (১৯৯৭) মুক্তি পোৱালৈকে সৰ্বকালৰ সৰ্বাধিক উপাৰ্জনকাৰী ছবি হিচাপে পৰিগণিত হয় আৰু ১৯৯৮ চনৰ আৰম্ভণিতে ইয়াক অতিক্ৰম কৰে।&lt;ref&gt;{{cite news |url=https://www.newspapers.com/clip/108108407/its-a-titanic-hit/ |title=It's a Titanic hit
|archive-url=https://web.archive.org/web/20220822192638/https://www.newspapers.com/clip/108108407/its-a-titanic-hit/ |date=February 25, 1998 |access-date=August 22, 2022 |archive-date=August 22, 2022 |page=37 |publisher=[[The Tampa Tribune]] |via=[[Newspapers.com]] |url-status=live}} {{Open access}}&lt;/ref&gt; ছবিখনে সমালোচকৰ প্ৰশংসা লাভ কৰে, ইয়াৰ বিশেষ প্ৰভাৱ, শব্দ ডিজাইন, একচন ছিকুৱেন্স, জন উইলিয়ামছৰ স্কোৰ আৰু স্পিলবাৰ্গৰ পৰিচালনাৰ প্ৰশংসা লাভ কৰে।&lt;ref name=Rotten&gt;{{cite web |url=http://www.rottentomatoes.com/m/jurassic_park/ |title=Jurassic Park (1993) |work=[[Rotten Tomatoes]] |publisher=[[Fandango Media]] |access-date=July 1, 2025 |archive-date=July 27, 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130727065331/http://www.rottentomatoes.com/m/jurassic_park/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt;ছবিখনে ভিজুৱেল ইফেক্ট আৰু চাউণ্ড ডিজাইনৰ কাৰিকৰী কৃতিত্বৰ বাবে তিনিটা [[অস্কাৰ বঁটা|একাডেমী]] বঁটাকে ধৰি ২০টা বঁটা লাভ কৰে। ২০১৩ চনত ২০ বছৰীয়া জয়ন্তী উপলক্ষে পুনৰ মুক্তি পোৱাৰ পিছত জুৰাছিক পাৰ্ক ইতিহাসৰ আটাইতকৈ পুৰণি ছবি হিচাপে পৰিগণিত হয় যিয়ে ১ বিলিয়ন ডলাৰৰ টিকট বিক্ৰী অতিক্ৰম কৰে আৰু সামগ্ৰিকভাৱে ১৭ সংখ্যক ছবি হিচাপে পৰিগণিত হয়।

মুক্তিৰ পিছৰ বছৰবোৰত চলচ্চিত্ৰ সমালোচক আৰু উদ্যোগৰ পেছাদাৰীসকলে প্ৰায়ে জুৰাছিক পাৰ্কক সৰ্বকালৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ গ্ৰীষ্মকালীন ব্লকবাষ্টাৰ হিচাপে উল্লেখ কৰিছে। [[কম্পিউটাৰ]]ৰ দ্বাৰা নিৰ্মিত চিত্ৰকল্পৰ ইয়াৰ অগ্ৰণী ব্যৱহাৰে আধুনিক চিনেমাৰ ভিজুৱেল ইফেক্ট প্ৰথাৰ পথ প্ৰশস্ত কৰা বুলি ধৰা হয়। ২০১৮ চনত ইয়াক আমেৰিকাৰ ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ পঞ্জীয়নত সংৰক্ষণৰ বাবে লাইব্ৰেৰী অৱ কংগ্ৰেছে &quot;সাংস্কৃতিক, ঐতিহাসিক বা নান্দনিকভাৱে উল্লেখযোগ্য&quot; হিচাপে নিৰ্বাচিত কৰে। ছবিখনে মাল্টিমিডিয়া ফ্ৰেঞ্চাইজিৰ জন্ম দিয়ে য’ত ছটা ছিকুৱেল, ভিডিঅ’ গেম, থিম পাৰ্কৰ আকৰ্ষণ, কমিক বুক আৰু বিভিন্ন ব্যৱসায়িক সামগ্ৰী অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে।

== তথ্যসূত্ৰ ==

[[শ্ৰেণী:চলচ্চিত্ৰ]]
[[শ্ৰেণী:ইংৰাজী চলচ্চিত্ৰ]]
[[শ্ৰেণী:একাডেমী বঁটা বিজয়ী]]</text>
      <sha1>ki3bewzv6m98s1p4s0hsc86hezcixki</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523123</id>
      <parentid>523122</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T07:03:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ishanjyotibora</username>
        <id>14131</id>
      </contributor>
      <comment>added [[Category:আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ চলচ্চিত্ৰ]] using [[WP:HC|HotCat]]</comment>
      <origin>523123</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12915" sha1="q5004ckopcjhevaxvdgoyuik4x1gzhs" xml:space="preserve">{{Infobox film
| name           = জুৰাছিক পাৰ্ক
| image          = Jurassic Park poster.jpg
| alt            = 
| caption        = ছবিখনৰ আনুষ্ঠানিক পোষ্টাৰ
| director       = [[ষ্টিভেন স্পিলবাৰ্গ]]
| screenplay     = {{Plain list|
* মাইকেল ক্ৰাইটন
* ডেভিড কোৱেপ
}}
| based_on       = 
| producer       = 
| starring       = {{Plain list|
* ছেম নীল
* ল'ৰা ডেৰ্ন
* জেফ গোল্ডব্লাম
* ৰিচাৰ্ড এটেনবৰো
* বব পেক
* মাৰ্টিন ফেৰেৰো
* বি ডি ৱং
* চেমুৱেল এল জেকচন
* ৱেইন নাইট
* জোচেফ মাজেলো
* আৰিয়ানা ৰিচাৰ্ডছ
}}
| cinematography = ডিন কুণ্ডে
| editing        = মাইকেল কান
| music          = জন উইলিয়ামছ
| studio         = ইউনিভাৰ্ছেল পিকচাৰ্ছ
| distributor    = 
| released       = 
| runtime        = ১২৭ মিনিট&lt;ref&gt;{{cite web |title=Jurassic Park (1993) |url=https://catalog.afi.com/Film/67200-JURASSIC-PARK?sid=da284c4a-2077-45d0-9e56-bff373854890&amp;sr=11.465292&amp;cp=1&amp;pos=0 |publisher=American Film Institute |access-date=June 10, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220610130510/https://catalog.afi.com/Film/67200-JURASSIC-PARK?sid=da284c4a-2077-45d0-9e56-bff373854890&amp;sr=11.465292&amp;cp=1&amp;pos=0 |archive-date=June 10, 2022 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;
| country        = 
| language       = ইংৰাজী
| budget         = ৬৩ মিলিয়ন ডলাৰ&lt;ref name=Mojo&gt;{{cite web |url=https://www.boxofficemojo.com/title/tt0107290/ |title=Jurassic Park (1993) |website=Box Office Mojo |access-date=June 29, 2025 |archive-date=August 4, 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160804215917/http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=jurassicpark.htm&amp;adjust_yr=1&amp;p=.htm |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=num&gt;{{cite web |title=Jurassic Park (1993) |website=[[The Numbers (website)|The Numbers]] |url=https://www.the-numbers.com/movie/Jurassic-Park#tab=summary |access-date=June 12, 2025}}&lt;/ref&gt;
| gross          = ১.১০৪ বিলিয়ন ডলাৰ&lt;!-- NOTE: BOM has double-counted a reissue gross. Please do not &quot;correct&quot; the figure. Hopefully, BOM will rectify this problem soon. See [[Wikipedia:WikiProject_Film/Film_finance_task_force#Box_Office_Mojo for more details.--&gt;&lt;ref name=num/&gt;
}}'''জুৰাছিক পাৰ্ক''' ({{Lang-en|Jurassic Park}}) হৈছে ১৯৯৩ চনত ক্ৰাইটনৰ ১৯৯০ চনৰ উপন্যাসৰ আধাৰত নিৰ্মিত [[ষ্টিভেন স্পিলবাৰ্গ]]ৰ দ্বাৰা পৰিচালিত আৰু মাইকেল ক্ৰাইটন আৰু ডেভিদ ক’পে লিখা এখন আমেৰিকান [[কল্পবিজ্ঞান]]ধৰ্মী থ্ৰিলাৰ ছবি। ছেম নীল, ল’ৰা ডাৰ্ন, জেফ গোল্ডব্লাম, ৰিচাৰ্ড এটেনব’ৰ’ আদি অভিনীত ছবিখনৰ কাহিনীভাগ কোষ্টা ৰিকাৰ ওচৰৰ কাল্পনিক দ্বীপ আইলা নুব্লাৰত নিৰ্মাণ কৰা হৈছে, য’ত ধনী ব্যৱসায়ী জন হামণ্ড (এটেনব’ৰ’) আৰু জিনীয় বিজ্ঞানীৰ এটা দলে বিলুপ্ত হোৱা [[ডাইন’চৰ|ডাইন'ছৰ]]ৰ বন্যপ্ৰাণী উদ্যান সৃষ্টি কৰিছে। যেতিয়া ঔদ্যোগিক বিধ্বংসী কাৰ্য্যৰ ফলত উদ্যানখনৰ বিদ্যুৎ সুবিধা আৰু নিৰাপত্তাৰ সাৱধানতা বিপৰ্যয়জনকভাৱে বন্ধ হৈ পৰে, তেতিয়া দৰ্শনাৰ্থীৰ এটা সৰু দলে জীয়াই থাকিবলৈ আৰু বৰ্তমান বিপজ্জনক দ্বীপটোৰ পৰা পলায়ন কৰিবলৈ সংগ্ৰাম কৰে।

ক্ৰাইটনৰ উপন্যাসখন প্ৰকাশৰ পূৰ্বে চাৰিটা ষ্টুডিঅ’ই ইয়াৰ চলচ্চিত্ৰ অধিকাৰৰ বাবে নিবিদা দিছিল। ইউনিভাৰ্চেল পিকচাৰ্ছৰ সমৰ্থনত স্পিলবাৰ্গে ১৫ লাখ ডলাৰত এই অধিকাৰ লাভ কৰে। উপন্যাসখন পৰ্দাৰ বাবে খাপ খুৱাবলৈ ক্ৰাইটনক অতিৰিক্ত ৫ লাখ ডলাৰত নিযুক্তি দিয়া হৈছিল। ক’পে চূড়ান্ত খচৰাখন লিখিছিল, যিয়ে উপন্যাসখনৰ বহুখিনি বৰ্ণনা আৰু হিংসা বাদ দিছিল, একে সময়তে চৰিত্ৰসমূহৰ অসংখ্য পৰিৱৰ্তন কৰিছিল। ১৯৯২ চনৰ আগষ্টৰ পৰা নৱেম্বৰলৈকে কেলিফৰ্ণিয়া আৰু হাৱাইত চিত্ৰগ্ৰহণ কৰা হৈছিল আৰু ১৯৯৩ চনৰ মে' মাহলৈকে পোষ্ট-প্ৰডাকচন চলিছিল, পোলেণ্ডৰ স্পিলবাৰ্গে শ্বিণ্ডলাৰৰ তালিকাৰ চিত্ৰগ্ৰহণৰ তত্বাৱধানত। ইণ্ডাষ্ট্ৰিয়েল লাইট এণ্ড মেজিকৰ কম্পিউটাৰত সৃষ্টি কৰা যুগান্তকাৰী চিত্ৰকল্পৰ সহায়ত আৰু ষ্টেন উইন্সটনৰ দলে নিৰ্মাণ কৰা জীৱন্ত আকাৰৰ এনিমেট্ৰনিক ডাইনোছৰৰ সহায়ত এই ডাইনোছৰ সৃষ্টি কৰা হৈছিল। ডাইনোছৰৰ শব্দৰ বাবে বিভিন্ন প্ৰাণীৰ শব্দৰ মিশ্ৰণ অন্তৰ্ভুক্ত কৰা ছবিখনৰ শব্দ ডিজাইন প্ৰদৰ্শন কৰিবলৈ স্পিলবাৰ্গে ডিজিটেল চাৰউণ্ড শব্দ ফৰ্মেটৰ বিশেষজ্ঞ কোম্পানী ডিটিএছ সৃষ্টিত বিনিয়োগ কৰে। ছবিখনৰ সমৰ্থনত আছিল ৬৫ মিলিয়ন ডলাৰৰ বিস্তৃত বিপণন অভিযান, য’ত ১০০টাতকৈও অধিক কোম্পানীৰে অনুজ্ঞাপত্ৰৰ চুক্তি কৰা হৈছিল।

১৯৯৩ চনৰ ৯ জুনত [[ৱাশ্বিংটন ডি.চি.|ৱাশ্বিংটন ডি চি]]ৰ আপটাউন থিয়েটাৰত প্ৰিমিয়াৰ হোৱা জুৰাছিক পাৰ্কৰ দুদিন পিছত সমগ্ৰ [[আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ|আমেৰিকা]]ত মুক্তি দিয়া হয়। ই ব্লকবাষ্টাৰ হিট আছিল আৰু ইয়াৰ মূল নাট্য প্ৰদৰ্শনত বিশ্বজুৰি ৯১৪ মিলিয়ন ডলাৰতকৈ অধিক উপাৰ্জন কৰিছিল,&lt;ref name=&quot;original release&quot;&gt;{{cite web |title=The Box Office Legacy Of 'Jurassic Park,' 20 Years Later |url=https://www.forbes.com/sites/scottmendelson/2013/04/05/the-box-office-legacy-of-jurassic-park-20-years-later/?sh=69485d86e0c7 |website=Forbes |date=April 5, 2013}}&lt;/ref&gt;স্পিলবাৰ্গৰ নিজৰ ই.টি. [[টাইটানিক (চলচ্চিত্ৰ)|টাইটানিক]] (১৯৯৭) মুক্তি পোৱালৈকে সৰ্বকালৰ সৰ্বাধিক উপাৰ্জনকাৰী ছবি হিচাপে পৰিগণিত হয় আৰু ১৯৯৮ চনৰ আৰম্ভণিতে ইয়াক অতিক্ৰম কৰে।&lt;ref&gt;{{cite news |url=https://www.newspapers.com/clip/108108407/its-a-titanic-hit/ |title=It's a Titanic hit
|archive-url=https://web.archive.org/web/20220822192638/https://www.newspapers.com/clip/108108407/its-a-titanic-hit/ |date=February 25, 1998 |access-date=August 22, 2022 |archive-date=August 22, 2022 |page=37 |publisher=[[The Tampa Tribune]] |via=[[Newspapers.com]] |url-status=live}} {{Open access}}&lt;/ref&gt; ছবিখনে সমালোচকৰ প্ৰশংসা লাভ কৰে, ইয়াৰ বিশেষ প্ৰভাৱ, শব্দ ডিজাইন, একচন ছিকুৱেন্স, জন উইলিয়ামছৰ স্কোৰ আৰু স্পিলবাৰ্গৰ পৰিচালনাৰ প্ৰশংসা লাভ কৰে।&lt;ref name=Rotten&gt;{{cite web |url=http://www.rottentomatoes.com/m/jurassic_park/ |title=Jurassic Park (1993) |work=[[Rotten Tomatoes]] |publisher=[[Fandango Media]] |access-date=July 1, 2025 |archive-date=July 27, 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130727065331/http://www.rottentomatoes.com/m/jurassic_park/ |url-status=live}}&lt;/ref&gt;ছবিখনে ভিজুৱেল ইফেক্ট আৰু চাউণ্ড ডিজাইনৰ কাৰিকৰী কৃতিত্বৰ বাবে তিনিটা [[অস্কাৰ বঁটা|একাডেমী]] বঁটাকে ধৰি ২০টা বঁটা লাভ কৰে। ২০১৩ চনত ২০ বছৰীয়া জয়ন্তী উপলক্ষে পুনৰ মুক্তি পোৱাৰ পিছত জুৰাছিক পাৰ্ক ইতিহাসৰ আটাইতকৈ পুৰণি ছবি হিচাপে পৰিগণিত হয় যিয়ে ১ বিলিয়ন ডলাৰৰ টিকট বিক্ৰী অতিক্ৰম কৰে আৰু সামগ্ৰিকভাৱে ১৭ সংখ্যক ছবি হিচাপে পৰিগণিত হয়।

মুক্তিৰ পিছৰ বছৰবোৰত চলচ্চিত্ৰ সমালোচক আৰু উদ্যোগৰ পেছাদাৰীসকলে প্ৰায়ে জুৰাছিক পাৰ্কক সৰ্বকালৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ গ্ৰীষ্মকালীন ব্লকবাষ্টাৰ হিচাপে উল্লেখ কৰিছে। [[কম্পিউটাৰ]]ৰ দ্বাৰা নিৰ্মিত চিত্ৰকল্পৰ ইয়াৰ অগ্ৰণী ব্যৱহাৰে আধুনিক চিনেমাৰ ভিজুৱেল ইফেক্ট প্ৰথাৰ পথ প্ৰশস্ত কৰা বুলি ধৰা হয়। ২০১৮ চনত ইয়াক আমেৰিকাৰ ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ পঞ্জীয়নত সংৰক্ষণৰ বাবে লাইব্ৰেৰী অৱ কংগ্ৰেছে &quot;সাংস্কৃতিক, ঐতিহাসিক বা নান্দনিকভাৱে উল্লেখযোগ্য&quot; হিচাপে নিৰ্বাচিত কৰে। ছবিখনে মাল্টিমিডিয়া ফ্ৰেঞ্চাইজিৰ জন্ম দিয়ে য’ত ছটা ছিকুৱেল, ভিডিঅ’ গেম, থিম পাৰ্কৰ আকৰ্ষণ, কমিক বুক আৰু বিভিন্ন ব্যৱসায়িক সামগ্ৰী অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে।

== তথ্যসূত্ৰ ==

[[শ্ৰেণী:চলচ্চিত্ৰ]]
[[শ্ৰেণী:ইংৰাজী চলচ্চিত্ৰ]]
[[শ্ৰেণী:একাডেমী বঁটা বিজয়ী]]
[[শ্ৰেণী:আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ চলচ্চিত্ৰ]]</text>
      <sha1>q5004ckopcjhevaxvdgoyuik4x1gzhs</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>নাসিকা গহ্বৰ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>123423</id>
    <revision>
      <id>523029</id>
      <parentid>523028</parentid>
      <timestamp>2025-07-09T12:00:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pranamikaadhikary</username>
        <id>27435</id>
      </contributor>
      <comment>/* ছেগমেণ্টসমূহ */</comment>
      <origin>523029</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="14153" sha1="pg65aewu2m0e32w8ngtm8u33dcxpw6x" xml:space="preserve">{{Infobox anatomy
| Name        = নাসিকা গহ্বৰ
| Latin       = cavum nasi; cavitas nasi
| Image       = [[File:Illu01 head neck.jpg|140px]]
| Caption     = Head and neck
| Image2      = [[File:Illu conducting passages.svg|class=skin-invert-image|140px]]
| Caption2    = Conducting passages
| System      =
| part_of = [[নাক]]
}}
'''নাসিকা গহ্বৰ'''({{lang-en|nasal cavity}}) মুখৰ মাজভাগত নাকৰ ওপৰত আৰু ভিতৰৰফালে থকা বৃহৎ, বায়ুৰে ভৰা ঠাই। 
নাকৰ চেপটামে গহ্বৰটোক দুটা গহ্বৰত ভাগ কৰে,&lt;ref name=&quot;Gray's2016&quot;&gt;{{cite book | vauthors = Standring S |title=Gray's Anatomy: The Anatomical Basis of Clinical Practice |date=2016 |publisher=Elsevier |isbn=978-0-7020-5230-9 |pages=556–565 |edition=Forty-first}}&lt;/ref&gt; যাক ফ’ছা বুলিও কোৱা হয়।&lt;ref name=&quot;Free&quot;&gt;{{cite web |title= Nasal fossa |url=https://medical-dictionary.thefreedictionary.com/nasal+fossa |website=TheFreeDictionary.com}}&lt;/ref&gt; প্ৰতিটো গহ্বৰ নাকৰ ৰন্ধ্ৰ দুটাৰ ভিতৰত সংযুক্ত এটাৰ অংশ। নাকৰ গহ্বৰটো শ্বাস-প্ৰশ্বাসতন্ত্ৰৰ সৰ্বোচ্চ অংশ আৰু ই নাকৰ ফুটাৰ পৰা নাক-ফেৰিংছ আৰু শ্বাস-প্ৰশ্বাসৰ বাকী অংশলৈ উশাহ লোৱা বায়ুৰ বাবে নাকৰ পথ প্ৰদান কৰে। 

[[পেৰানেজেল চাইনাছ]]ত নাকৰ গহ্বৰ আগুৰি পানী ওলাই যায়।
==গঠন==
[[File:Anatomy of the human nasal cavity.png|thumb|নাসিকা গহ্বৰৰ শৰীৰবিজ্ঞান]]
[[File:CT of the ostiomeatal complex, coronal plane, with annotations.png|thumb|220px|[[চিটি স্কেন]] ক’ৰ’নেল সমতলত, অষ্টিঅ’মিটাল কমপ্লেক্স (সেউজীয়া অঞ্চল) দেখুৱাইছে]]
“নাসিকা গহ্বৰ’’ শব্দটোৱে নাকৰ দুটা গহ্বৰৰ প্ৰতিটোকে বুজাব পাৰে, বা দুয়োটাকে একেলগে বুজাব পাৰে। 

প্ৰতিটো নাকৰ গহ্বৰৰ পাৰ্শ্বীয় বেৰ মূলতঃ মেক্সিলাৰে গঠিত। কিন্তু এটা অভাৱ আছে যাৰ ক্ষতিপূৰণ পেলেটিন হাড়ৰ লম্ব প্লেট, মধ্যৱৰ্তী প্টেৰিগ’ইড প্লেট, ইথম’ইডৰ লেবিৰিন্থ আৰু তলৰ কনচাই দিয়ে। পেৰানাচেল চাইনাছ নাকৰ গহ্বৰৰ সৈতে অষ্টিয়া নামৰ সৰু সৰু মুখৰ মাজেৰে সংযুক্ত হৈ থাকে। এই অষ্টিয়াবোৰৰ বেছিভাগেই পাৰ্শ্বীয় নাকৰ বেৰৰ জৰিয়তে নাকৰ সৈতে যোগাযোগ কৰে, ইয়াত অৰ্ধচন্দ্ৰাকৃতিৰ ([[:en: semilunar hiatus]]) ভেদ বা অৰ্ধচন্দ্ৰ বিৰতি বুলি জনা যায়। বিৰতিটো পাৰ্শ্বীয়ভাৱে আনচিনেট প্ৰক্ৰিয়া বুলি জনাজাত প্ৰক্ষেপণৰ দ্বাৰা বান্ধ খাই থাকে। এই অঞ্চলটোক অষ্টিঅ’মিটাল কমপ্লেক্স বোলা হয়।&lt;ref name=&quot;Knipe&quot;&gt;{{cite web | vauthors = Knipe H |title=Ostiomeatal complex | work = Radiology Reference Article | publisher = Radiopaedia.org |url=https://radiopaedia.org/articles/ostiomeatal-complex?lang=gb }}&lt;/ref&gt;

প্ৰতিটো নাসিকা গহ্বৰৰ চাল ইয়াৰ ওপৰৰ তৃতীয়াংশৰ পৰা আধা অংশত নাকৰ হাড়ৰ দ্বাৰা আৰু অধিক তলৰ অংশত ওপৰৰ পাৰ্শ্বীয় কাৰ্টিলেজ আৰু নাকৰ চেপটামৰ সংযোগস্থলৰ দ্বাৰা গঠিত হয়। সংযোগী কলা আৰু ছালে নাকৰ পৃষ্ঠভাগৰ হাড় আৰু কাৰ্টিলেজিনাছ উপাদানসমূহ আৱৰি ৰাখে। 

নাসিকা গহ্বৰৰ মজিয়া, যিবোৰে মুখৰ উপৰিভাগো গঠন কৰে, কঠিন তালুৰ হাড়ৰ দ্বাৰা গঠিত:পিছফালে পেলেটিন হাড়ৰ অনুভূমিক প্লেট আৰু আগফালে মেক্সিলাৰ পেলেটিন প্ৰক্ৰিয়া। 

নাকৰ গহ্বৰৰ আটাইতকৈ আগফালৰ অংশটো হ’ল নাকৰ ভেষ্টিবুল।&lt;ref name=&quot;Beitler McDonald Wadsworth Hudgins 2016 pp. 673–697.e2&quot;&gt;{{cite book | vauthors = Beitler JJ, McDonald MW, Wadsworth JT, Hudgins PA | title=Clinical Radiation Oncology | chapter=Sinonasal Cancer | publisher=Elsevier | year=2016 | isbn=978-0-323-24098-7 | doi=10.1016/b978-0-323-24098-7.00036-8 | pages=673–697.e2 | quote=The nasal vestibules are the two entry points into the nasal cavity. Each is a triangle-shaped space situated in front of the limen nasi and defined laterally by the lateral crus and alar fibrofatty tissue, medially by the medial crus of the alar cartilage and the nasal septum and the distal end of the cartilaginous septum, and columella.}}&lt;/ref&gt; ভেষ্টিবুল নাকৰ কাৰ্টিলেজেৰে আবৃত আৰু ছালৰ একেটা এপিথেলিয়াম (স্তৰীয় স্ক্ৱামাছ, কেৰাটিনাইজড) দ্বাৰা আবৃত। ভেষ্টিবুলৰ ভিতৰত ই নাকৰ গহ্বৰ আৰু শ্বাস-প্ৰশ্বাসৰ বাকী অংশৰ ৰেখাপাত কৰা সাধাৰণ শ্বাস-প্ৰশ্বাসজনিত এপিথেলিয়ামলৈ পৰিৱৰ্তিত হয়। ভেষ্টিবুলৰ নাকৰ ফুটাৰ ভিতৰত নাকৰ চুলি থাকে, যিয়ে উশাহ লোৱা ধূলি আৰু অন্যান্য পদাৰ্থবোৰ ফিল্টাৰ কৰে। গহ্বৰৰ পিছফালটো চোয়ানেৰ জৰিয়তে নাচোফেৰিংছত মিহলি হয়। 

নাসিকা গহ্বৰটো উলম্ব নাকৰ চেপটামে দুটা ভাগত ভাগ কৰে। প্ৰতিটো নাকৰ গহ্বৰৰ কাষত তিনিটা অনুভূমিক আউটগ্ৰ'থ থাকে যাক নাকৰ কনচা (একক &quot;কঞ্চা&quot;) বা টাৰ্বিনেট বোলা হয়। এই টাৰ্বিনেটবোৰে বায়ু প্ৰবাহত ব্যাঘাত জন্মায়, বায়ু টাৰ্বিনেটৰ পৃষ্ঠত থকা ঘ্ৰাণশক্তিৰ এপিথেলিয়াম আৰু চেপটামৰ ফালে নিৰ্দেশিত কৰে। ভোমেৰ’নাচেল অংগটো চেপটামৰ পিছফালে অৱস্থিত আৰু ইয়াৰ ফেৰ’মন ধৰা পেলোৱাত ভূমিকা থাকে। 

নাকৰ গহ্বৰত নাকৰ ভালভৰ অংশ থাকে য’ত বাহ্যিক নাকৰ ভালভ আৰু ভিতৰৰ নাকৰ ভালভ থাকে। বাহ্যিক নাকৰ ভালভটো মধ্যভাগত কলুমেলা, পাৰ্শ্বীয়ভাৱে পাৰ্শ্বীয় নাকৰ কাৰ্টিলেজ আৰু পিছফালে নাকৰ ছিলৰ দ্বাৰা সীমাবদ্ধ থাকে।&lt;ref&gt;{{Cite journal |last=Hamilton |first=Grant S. |date=May 2017 |title=The External Nasal Valve |url=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28340649/ |journal=Facial Plastic Surgery Clinics of North America |volume=25 |issue=2 |pages=179–194 |doi=10.1016/j.fsc.2016.12.010 |issn=1558-1926 |pmid=28340649}}&lt;/ref&gt; অভ্যন্তৰীণ নাকৰ ভালভটো পাৰ্শ্বীয় নাকৰ কাৰ্টিলেজৰ ঠেংৰ সীমাৰেখাৰে, মধ্যভাগত পৃষ্ঠীয় নাকৰ চেপটামৰ দ্বাৰা আৰু তলত তলৰ টাৰ্বিনেটৰ আগফালৰ সীমাৰেখাৰে সীমাবদ্ধ থাকে।&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Murthy |first1=V. Ashok |last2=Reddy |first2=R. Raghavendra |last3=Pragadeeswaran |first3=K. |date=August 2013 |title=Internal Nasal Valve and Its Significance |journal=Indian Journal of Otolaryngology and Head &amp; Neck Surgery |volume=65 |issue=Suppl 2 |pages=400–401 |doi=10.1007/s12070-013-0618-x |issn=2231-3796 |pmc=3738809 |pmid=24427685}}&lt;/ref&gt; নাকৰ ভিতৰৰ ভালভ নাকৰ গহ্বৰৰ আটাইতকৈ সংকীৰ্ণ অঞ্চল আৰু ই নাকৰ প্ৰতিৰোধ ক্ষমতাৰ প্ৰধান স্থান।&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Fraioli |first1=Rebecca E. |last2=Pearlman |first2=Steven J. |date=2013-09-01 |title=A Patient With Nasal Valve Compromise |url=https://doi.org/10.1001/jamaoto.2013.4163 |journal=JAMA Otolaryngology–Head &amp; Neck Surgery |volume=139 |issue=9 |pages=947–950 |doi=10.1001/jamaoto.2013.4163 |pmid=24051751 |issn=2168-6181|url-access=subscription }}&lt;/ref&gt;
===ছেগমেণ্টসমূহ===
নাসিকা গহ্বৰ দুটা ভাগত বিভক্ত: শ্বাস-প্ৰশ্বাসৰ অংশ আৰু ঘ্ৰাণ খণ্ড।

শ্বাস-প্ৰশ্বাসৰ অংশটোৱে প্ৰতিটো নাকৰ গহ্বৰৰ বেছিভাগ অংশকে সামৰি লয়, আৰু ইয়াত চিলিয়াটেড ছ্যুড’ষ্ট্ৰেটিফাইড কলামৰ এপিথেলিয়াম (যাক শ্বাস-প্ৰশ্বাসজনিত এপিথেলিয়াম বুলিও কোৱা হয়)ৰে আবৃত থাকে। এই অঞ্চলত কনচা বা টাৰ্বিনেট অৱস্থিত। টাৰ্বিনেটবোৰৰ এটা অতি ভেছকুলাৰাইজড লেমিনা প্ৰ’প্ৰিয়া (ইৰেক্টিল কলা) থাকে যাৰ ফলত ইহঁতৰ শ্লেষ্মাৰ শিৰাৰ প্লেক্সাছবোৰ তেজৰ সৈতে সোমাই পৰে, যাৰ ফলত বায়ু প্ৰবাহ বাধাপ্ৰাপ্ত হয় আৰু নাকৰ সিটো ফালে বায়ু নিৰ্দেশিত হয়, যিয়ে নিজৰ টাৰ্বিনেটৰ পৰা তেজ শ্বাণ্ট কৰি একেলগে কাম কৰে। এই চক্ৰটো প্ৰায় ডেৰ-দুঘণ্টাৰ মূৰে মূৰে ঘটে।

ঘ্ৰাণ খণ্ডটোত বিশেষ ধৰণৰ ছ্যুড’ষ্ট্ৰেটিফাইড কলামৰ এপিথেলিয়াম থাকে, যাক ঘ্ৰাণ এপিথেলিয়াম বুলি জনা যায়, য’ত ঘ্ৰাণ সংবেদনৰ বাবে ৰিচেপ্টৰ থাকে। এই খণ্ডটো প্ৰতিটো নাকৰ গহ্বৰৰ চালৰ শ্লেষ্মাৰ ভিতৰত আৰু তলত আৰু প্ৰতিটো মধ্যম টাৰ্বিনেটৰ মধ্যৱৰ্তী ফালে অৱস্থিত। লিপ’ফুচিন ৰঞ্জক পদাৰ্থৰ উপস্থিতিৰ বাবে হিষ্ট’লজিকেল অংশ হালধীয়া-বাদামী ৰঙৰ দেখা যায়। ঘ্ৰাণশক্তিৰ শ্লেষ্মা কোষৰ প্ৰকাৰসমূহৰ ভিতৰত বাইপোলাৰ নিউৰন, সমৰ্থনকাৰী (ছাষ্টেণ্টেকুলাৰ) কোষ, ভিত্তি কোষ আৰু ব’মেন গ্ৰন্থি আদি অন্তৰ্ভুক্ত। বাইপোলাৰ নিউৰনৰ এক্সনবোৰে ঘ্ৰাণ স্নায়ু (cranial nerve I) গঠন কৰে যি ক্ৰিব্ৰিফৰ্ম প্লেটৰ জৰিয়তে মগজুত প্ৰৱেশ কৰে। ব’মেন গ্ৰন্থি হৈছে লেমিনা প্ৰ’প্ৰিয়াত থকা ছিৰ’ছ গ্ৰন্থি, যাৰ নিঃসৰণে দুৰ্গন্ধযুক্ত পদাৰ্থক আৱদ্ধ কৰি দ্ৰৱীভূত কৰে।

==তথ্যসূত্ৰ==</text>
      <sha1>pg65aewu2m0e32w8ngtm8u33dcxpw6x</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523030</id>
      <parentid>523029</parentid>
      <timestamp>2025-07-09T12:00:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pranamikaadhikary</username>
        <id>27435</id>
      </contributor>
      <comment>/* ছেগমেণ্টসমূহ */</comment>
      <origin>523030</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="14155" sha1="tmonaufuffurx9sxk8vd5zgwdcjx23p" xml:space="preserve">{{Infobox anatomy
| Name        = নাসিকা গহ্বৰ
| Latin       = cavum nasi; cavitas nasi
| Image       = [[File:Illu01 head neck.jpg|140px]]
| Caption     = Head and neck
| Image2      = [[File:Illu conducting passages.svg|class=skin-invert-image|140px]]
| Caption2    = Conducting passages
| System      =
| part_of = [[নাক]]
}}
'''নাসিকা গহ্বৰ'''({{lang-en|nasal cavity}}) মুখৰ মাজভাগত নাকৰ ওপৰত আৰু ভিতৰৰফালে থকা বৃহৎ, বায়ুৰে ভৰা ঠাই। 
নাকৰ চেপটামে গহ্বৰটোক দুটা গহ্বৰত ভাগ কৰে,&lt;ref name=&quot;Gray's2016&quot;&gt;{{cite book | vauthors = Standring S |title=Gray's Anatomy: The Anatomical Basis of Clinical Practice |date=2016 |publisher=Elsevier |isbn=978-0-7020-5230-9 |pages=556–565 |edition=Forty-first}}&lt;/ref&gt; যাক ফ’ছা বুলিও কোৱা হয়।&lt;ref name=&quot;Free&quot;&gt;{{cite web |title= Nasal fossa |url=https://medical-dictionary.thefreedictionary.com/nasal+fossa |website=TheFreeDictionary.com}}&lt;/ref&gt; প্ৰতিটো গহ্বৰ নাকৰ ৰন্ধ্ৰ দুটাৰ ভিতৰত সংযুক্ত এটাৰ অংশ। নাকৰ গহ্বৰটো শ্বাস-প্ৰশ্বাসতন্ত্ৰৰ সৰ্বোচ্চ অংশ আৰু ই নাকৰ ফুটাৰ পৰা নাক-ফেৰিংছ আৰু শ্বাস-প্ৰশ্বাসৰ বাকী অংশলৈ উশাহ লোৱা বায়ুৰ বাবে নাকৰ পথ প্ৰদান কৰে। 

[[পেৰানেজেল চাইনাছ]]ত নাকৰ গহ্বৰ আগুৰি পানী ওলাই যায়।
==গঠন==
[[File:Anatomy of the human nasal cavity.png|thumb|নাসিকা গহ্বৰৰ শৰীৰবিজ্ঞান]]
[[File:CT of the ostiomeatal complex, coronal plane, with annotations.png|thumb|220px|[[চিটি স্কেন]] ক’ৰ’নেল সমতলত, অষ্টিঅ’মিটাল কমপ্লেক্স (সেউজীয়া অঞ্চল) দেখুৱাইছে]]
“নাসিকা গহ্বৰ’’ শব্দটোৱে নাকৰ দুটা গহ্বৰৰ প্ৰতিটোকে বুজাব পাৰে, বা দুয়োটাকে একেলগে বুজাব পাৰে। 

প্ৰতিটো নাকৰ গহ্বৰৰ পাৰ্শ্বীয় বেৰ মূলতঃ মেক্সিলাৰে গঠিত। কিন্তু এটা অভাৱ আছে যাৰ ক্ষতিপূৰণ পেলেটিন হাড়ৰ লম্ব প্লেট, মধ্যৱৰ্তী প্টেৰিগ’ইড প্লেট, ইথম’ইডৰ লেবিৰিন্থ আৰু তলৰ কনচাই দিয়ে। পেৰানাচেল চাইনাছ নাকৰ গহ্বৰৰ সৈতে অষ্টিয়া নামৰ সৰু সৰু মুখৰ মাজেৰে সংযুক্ত হৈ থাকে। এই অষ্টিয়াবোৰৰ বেছিভাগেই পাৰ্শ্বীয় নাকৰ বেৰৰ জৰিয়তে নাকৰ সৈতে যোগাযোগ কৰে, ইয়াত অৰ্ধচন্দ্ৰাকৃতিৰ ([[:en: semilunar hiatus]]) ভেদ বা অৰ্ধচন্দ্ৰ বিৰতি বুলি জনা যায়। বিৰতিটো পাৰ্শ্বীয়ভাৱে আনচিনেট প্ৰক্ৰিয়া বুলি জনাজাত প্ৰক্ষেপণৰ দ্বাৰা বান্ধ খাই থাকে। এই অঞ্চলটোক অষ্টিঅ’মিটাল কমপ্লেক্স বোলা হয়।&lt;ref name=&quot;Knipe&quot;&gt;{{cite web | vauthors = Knipe H |title=Ostiomeatal complex | work = Radiology Reference Article | publisher = Radiopaedia.org |url=https://radiopaedia.org/articles/ostiomeatal-complex?lang=gb }}&lt;/ref&gt;

প্ৰতিটো নাসিকা গহ্বৰৰ চাল ইয়াৰ ওপৰৰ তৃতীয়াংশৰ পৰা আধা অংশত নাকৰ হাড়ৰ দ্বাৰা আৰু অধিক তলৰ অংশত ওপৰৰ পাৰ্শ্বীয় কাৰ্টিলেজ আৰু নাকৰ চেপটামৰ সংযোগস্থলৰ দ্বাৰা গঠিত হয়। সংযোগী কলা আৰু ছালে নাকৰ পৃষ্ঠভাগৰ হাড় আৰু কাৰ্টিলেজিনাছ উপাদানসমূহ আৱৰি ৰাখে। 

নাসিকা গহ্বৰৰ মজিয়া, যিবোৰে মুখৰ উপৰিভাগো গঠন কৰে, কঠিন তালুৰ হাড়ৰ দ্বাৰা গঠিত:পিছফালে পেলেটিন হাড়ৰ অনুভূমিক প্লেট আৰু আগফালে মেক্সিলাৰ পেলেটিন প্ৰক্ৰিয়া। 

নাকৰ গহ্বৰৰ আটাইতকৈ আগফালৰ অংশটো হ’ল নাকৰ ভেষ্টিবুল।&lt;ref name=&quot;Beitler McDonald Wadsworth Hudgins 2016 pp. 673–697.e2&quot;&gt;{{cite book | vauthors = Beitler JJ, McDonald MW, Wadsworth JT, Hudgins PA | title=Clinical Radiation Oncology | chapter=Sinonasal Cancer | publisher=Elsevier | year=2016 | isbn=978-0-323-24098-7 | doi=10.1016/b978-0-323-24098-7.00036-8 | pages=673–697.e2 | quote=The nasal vestibules are the two entry points into the nasal cavity. Each is a triangle-shaped space situated in front of the limen nasi and defined laterally by the lateral crus and alar fibrofatty tissue, medially by the medial crus of the alar cartilage and the nasal septum and the distal end of the cartilaginous septum, and columella.}}&lt;/ref&gt; ভেষ্টিবুল নাকৰ কাৰ্টিলেজেৰে আবৃত আৰু ছালৰ একেটা এপিথেলিয়াম (স্তৰীয় স্ক্ৱামাছ, কেৰাটিনাইজড) দ্বাৰা আবৃত। ভেষ্টিবুলৰ ভিতৰত ই নাকৰ গহ্বৰ আৰু শ্বাস-প্ৰশ্বাসৰ বাকী অংশৰ ৰেখাপাত কৰা সাধাৰণ শ্বাস-প্ৰশ্বাসজনিত এপিথেলিয়ামলৈ পৰিৱৰ্তিত হয়। ভেষ্টিবুলৰ নাকৰ ফুটাৰ ভিতৰত নাকৰ চুলি থাকে, যিয়ে উশাহ লোৱা ধূলি আৰু অন্যান্য পদাৰ্থবোৰ ফিল্টাৰ কৰে। গহ্বৰৰ পিছফালটো চোয়ানেৰ জৰিয়তে নাচোফেৰিংছত মিহলি হয়। 

নাসিকা গহ্বৰটো উলম্ব নাকৰ চেপটামে দুটা ভাগত ভাগ কৰে। প্ৰতিটো নাকৰ গহ্বৰৰ কাষত তিনিটা অনুভূমিক আউটগ্ৰ'থ থাকে যাক নাকৰ কনচা (একক &quot;কঞ্চা&quot;) বা টাৰ্বিনেট বোলা হয়। এই টাৰ্বিনেটবোৰে বায়ু প্ৰবাহত ব্যাঘাত জন্মায়, বায়ু টাৰ্বিনেটৰ পৃষ্ঠত থকা ঘ্ৰাণশক্তিৰ এপিথেলিয়াম আৰু চেপটামৰ ফালে নিৰ্দেশিত কৰে। ভোমেৰ’নাচেল অংগটো চেপটামৰ পিছফালে অৱস্থিত আৰু ইয়াৰ ফেৰ’মন ধৰা পেলোৱাত ভূমিকা থাকে। 

নাকৰ গহ্বৰত নাকৰ ভালভৰ অংশ থাকে য’ত বাহ্যিক নাকৰ ভালভ আৰু ভিতৰৰ নাকৰ ভালভ থাকে। বাহ্যিক নাকৰ ভালভটো মধ্যভাগত কলুমেলা, পাৰ্শ্বীয়ভাৱে পাৰ্শ্বীয় নাকৰ কাৰ্টিলেজ আৰু পিছফালে নাকৰ ছিলৰ দ্বাৰা সীমাবদ্ধ থাকে।&lt;ref&gt;{{Cite journal |last=Hamilton |first=Grant S. |date=May 2017 |title=The External Nasal Valve |url=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28340649/ |journal=Facial Plastic Surgery Clinics of North America |volume=25 |issue=2 |pages=179–194 |doi=10.1016/j.fsc.2016.12.010 |issn=1558-1926 |pmid=28340649}}&lt;/ref&gt; অভ্যন্তৰীণ নাকৰ ভালভটো পাৰ্শ্বীয় নাকৰ কাৰ্টিলেজৰ ঠেংৰ সীমাৰেখাৰে, মধ্যভাগত পৃষ্ঠীয় নাকৰ চেপটামৰ দ্বাৰা আৰু তলত তলৰ টাৰ্বিনেটৰ আগফালৰ সীমাৰেখাৰে সীমাবদ্ধ থাকে।&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Murthy |first1=V. Ashok |last2=Reddy |first2=R. Raghavendra |last3=Pragadeeswaran |first3=K. |date=August 2013 |title=Internal Nasal Valve and Its Significance |journal=Indian Journal of Otolaryngology and Head &amp; Neck Surgery |volume=65 |issue=Suppl 2 |pages=400–401 |doi=10.1007/s12070-013-0618-x |issn=2231-3796 |pmc=3738809 |pmid=24427685}}&lt;/ref&gt; নাকৰ ভিতৰৰ ভালভ নাকৰ গহ্বৰৰ আটাইতকৈ সংকীৰ্ণ অঞ্চল আৰু ই নাকৰ প্ৰতিৰোধ ক্ষমতাৰ প্ৰধান স্থান।&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Fraioli |first1=Rebecca E. |last2=Pearlman |first2=Steven J. |date=2013-09-01 |title=A Patient With Nasal Valve Compromise |url=https://doi.org/10.1001/jamaoto.2013.4163 |journal=JAMA Otolaryngology–Head &amp; Neck Surgery |volume=139 |issue=9 |pages=947–950 |doi=10.1001/jamaoto.2013.4163 |pmid=24051751 |issn=2168-6181|url-access=subscription }}&lt;/ref&gt;
===ছেগমেণ্টসমূহ===
নাসিকা গহ্বৰ দুটা ভাগত বিভক্ত: শ্বাস-প্ৰশ্বাসৰ অংশ আৰু ঘ্ৰাণ খণ্ড।

*শ্বাস-প্ৰশ্বাসৰ অংশটোৱে প্ৰতিটো নাকৰ গহ্বৰৰ বেছিভাগ অংশকে সামৰি লয়, আৰু ইয়াত চিলিয়াটেড ছ্যুড’ষ্ট্ৰেটিফাইড কলামৰ এপিথেলিয়াম (যাক শ্বাস-প্ৰশ্বাসজনিত এপিথেলিয়াম বুলিও কোৱা হয়)ৰে আবৃত থাকে। এই অঞ্চলত কনচা বা টাৰ্বিনেট অৱস্থিত। টাৰ্বিনেটবোৰৰ এটা অতি ভেছকুলাৰাইজড লেমিনা প্ৰ’প্ৰিয়া (ইৰেক্টিল কলা) থাকে যাৰ ফলত ইহঁতৰ শ্লেষ্মাৰ শিৰাৰ প্লেক্সাছবোৰ তেজৰ সৈতে সোমাই পৰে, যাৰ ফলত বায়ু প্ৰবাহ বাধাপ্ৰাপ্ত হয় আৰু নাকৰ সিটো ফালে বায়ু নিৰ্দেশিত হয়, যিয়ে নিজৰ টাৰ্বিনেটৰ পৰা তেজ শ্বাণ্ট কৰি একেলগে কাম কৰে। এই চক্ৰটো প্ৰায় ডেৰ-দুঘণ্টাৰ মূৰে মূৰে ঘটে।

*ঘ্ৰাণ খণ্ডটোত বিশেষ ধৰণৰ ছ্যুড’ষ্ট্ৰেটিফাইড কলামৰ এপিথেলিয়াম থাকে, যাক ঘ্ৰাণ এপিথেলিয়াম বুলি জনা যায়, য’ত ঘ্ৰাণ সংবেদনৰ বাবে ৰিচেপ্টৰ থাকে। এই খণ্ডটো প্ৰতিটো নাকৰ গহ্বৰৰ চালৰ শ্লেষ্মাৰ ভিতৰত আৰু তলত আৰু প্ৰতিটো মধ্যম টাৰ্বিনেটৰ মধ্যৱৰ্তী ফালে অৱস্থিত। লিপ’ফুচিন ৰঞ্জক পদাৰ্থৰ উপস্থিতিৰ বাবে হিষ্ট’লজিকেল অংশ হালধীয়া-বাদামী ৰঙৰ দেখা যায়। ঘ্ৰাণশক্তিৰ শ্লেষ্মা কোষৰ প্ৰকাৰসমূহৰ ভিতৰত বাইপোলাৰ নিউৰন, সমৰ্থনকাৰী (ছাষ্টেণ্টেকুলাৰ) কোষ, ভিত্তি কোষ আৰু ব’মেন গ্ৰন্থি আদি অন্তৰ্ভুক্ত। বাইপোলাৰ নিউৰনৰ এক্সনবোৰে ঘ্ৰাণ স্নায়ু (cranial nerve I) গঠন কৰে যি ক্ৰিব্ৰিফৰ্ম প্লেটৰ জৰিয়তে মগজুত প্ৰৱেশ কৰে। ব’মেন গ্ৰন্থি হৈছে লেমিনা প্ৰ’প্ৰিয়াত থকা ছিৰ’ছ গ্ৰন্থি, যাৰ নিঃসৰণে দুৰ্গন্ধযুক্ত পদাৰ্থক আৱদ্ধ কৰি দ্ৰৱীভূত কৰে।

==তথ্যসূত্ৰ==</text>
      <sha1>tmonaufuffurx9sxk8vd5zgwdcjx23p</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523031</id>
      <parentid>523030</parentid>
      <timestamp>2025-07-09T12:02:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pranamikaadhikary</username>
        <id>27435</id>
      </contributor>
      <comment>/* ছেগমেণ্টসমূহ */</comment>
      <origin>523031</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="15225" sha1="g8piu3jaelpyrlzp8bh49o0hjh1h785" xml:space="preserve">{{Infobox anatomy
| Name        = নাসিকা গহ্বৰ
| Latin       = cavum nasi; cavitas nasi
| Image       = [[File:Illu01 head neck.jpg|140px]]
| Caption     = Head and neck
| Image2      = [[File:Illu conducting passages.svg|class=skin-invert-image|140px]]
| Caption2    = Conducting passages
| System      =
| part_of = [[নাক]]
}}
'''নাসিকা গহ্বৰ'''({{lang-en|nasal cavity}}) মুখৰ মাজভাগত নাকৰ ওপৰত আৰু ভিতৰৰফালে থকা বৃহৎ, বায়ুৰে ভৰা ঠাই। 
নাকৰ চেপটামে গহ্বৰটোক দুটা গহ্বৰত ভাগ কৰে,&lt;ref name=&quot;Gray's2016&quot;&gt;{{cite book | vauthors = Standring S |title=Gray's Anatomy: The Anatomical Basis of Clinical Practice |date=2016 |publisher=Elsevier |isbn=978-0-7020-5230-9 |pages=556–565 |edition=Forty-first}}&lt;/ref&gt; যাক ফ’ছা বুলিও কোৱা হয়।&lt;ref name=&quot;Free&quot;&gt;{{cite web |title= Nasal fossa |url=https://medical-dictionary.thefreedictionary.com/nasal+fossa |website=TheFreeDictionary.com}}&lt;/ref&gt; প্ৰতিটো গহ্বৰ নাকৰ ৰন্ধ্ৰ দুটাৰ ভিতৰত সংযুক্ত এটাৰ অংশ। নাকৰ গহ্বৰটো শ্বাস-প্ৰশ্বাসতন্ত্ৰৰ সৰ্বোচ্চ অংশ আৰু ই নাকৰ ফুটাৰ পৰা নাক-ফেৰিংছ আৰু শ্বাস-প্ৰশ্বাসৰ বাকী অংশলৈ উশাহ লোৱা বায়ুৰ বাবে নাকৰ পথ প্ৰদান কৰে। 

[[পেৰানেজেল চাইনাছ]]ত নাকৰ গহ্বৰ আগুৰি পানী ওলাই যায়।
==গঠন==
[[File:Anatomy of the human nasal cavity.png|thumb|নাসিকা গহ্বৰৰ শৰীৰবিজ্ঞান]]
[[File:CT of the ostiomeatal complex, coronal plane, with annotations.png|thumb|220px|[[চিটি স্কেন]] ক’ৰ’নেল সমতলত, অষ্টিঅ’মিটাল কমপ্লেক্স (সেউজীয়া অঞ্চল) দেখুৱাইছে]]
“নাসিকা গহ্বৰ’’ শব্দটোৱে নাকৰ দুটা গহ্বৰৰ প্ৰতিটোকে বুজাব পাৰে, বা দুয়োটাকে একেলগে বুজাব পাৰে। 

প্ৰতিটো নাকৰ গহ্বৰৰ পাৰ্শ্বীয় বেৰ মূলতঃ মেক্সিলাৰে গঠিত। কিন্তু এটা অভাৱ আছে যাৰ ক্ষতিপূৰণ পেলেটিন হাড়ৰ লম্ব প্লেট, মধ্যৱৰ্তী প্টেৰিগ’ইড প্লেট, ইথম’ইডৰ লেবিৰিন্থ আৰু তলৰ কনচাই দিয়ে। পেৰানাচেল চাইনাছ নাকৰ গহ্বৰৰ সৈতে অষ্টিয়া নামৰ সৰু সৰু মুখৰ মাজেৰে সংযুক্ত হৈ থাকে। এই অষ্টিয়াবোৰৰ বেছিভাগেই পাৰ্শ্বীয় নাকৰ বেৰৰ জৰিয়তে নাকৰ সৈতে যোগাযোগ কৰে, ইয়াত অৰ্ধচন্দ্ৰাকৃতিৰ ([[:en: semilunar hiatus]]) ভেদ বা অৰ্ধচন্দ্ৰ বিৰতি বুলি জনা যায়। বিৰতিটো পাৰ্শ্বীয়ভাৱে আনচিনেট প্ৰক্ৰিয়া বুলি জনাজাত প্ৰক্ষেপণৰ দ্বাৰা বান্ধ খাই থাকে। এই অঞ্চলটোক অষ্টিঅ’মিটাল কমপ্লেক্স বোলা হয়।&lt;ref name=&quot;Knipe&quot;&gt;{{cite web | vauthors = Knipe H |title=Ostiomeatal complex | work = Radiology Reference Article | publisher = Radiopaedia.org |url=https://radiopaedia.org/articles/ostiomeatal-complex?lang=gb }}&lt;/ref&gt;

প্ৰতিটো নাসিকা গহ্বৰৰ চাল ইয়াৰ ওপৰৰ তৃতীয়াংশৰ পৰা আধা অংশত নাকৰ হাড়ৰ দ্বাৰা আৰু অধিক তলৰ অংশত ওপৰৰ পাৰ্শ্বীয় কাৰ্টিলেজ আৰু নাকৰ চেপটামৰ সংযোগস্থলৰ দ্বাৰা গঠিত হয়। সংযোগী কলা আৰু ছালে নাকৰ পৃষ্ঠভাগৰ হাড় আৰু কাৰ্টিলেজিনাছ উপাদানসমূহ আৱৰি ৰাখে। 

নাসিকা গহ্বৰৰ মজিয়া, যিবোৰে মুখৰ উপৰিভাগো গঠন কৰে, কঠিন তালুৰ হাড়ৰ দ্বাৰা গঠিত:পিছফালে পেলেটিন হাড়ৰ অনুভূমিক প্লেট আৰু আগফালে মেক্সিলাৰ পেলেটিন প্ৰক্ৰিয়া। 

নাকৰ গহ্বৰৰ আটাইতকৈ আগফালৰ অংশটো হ’ল নাকৰ ভেষ্টিবুল।&lt;ref name=&quot;Beitler McDonald Wadsworth Hudgins 2016 pp. 673–697.e2&quot;&gt;{{cite book | vauthors = Beitler JJ, McDonald MW, Wadsworth JT, Hudgins PA | title=Clinical Radiation Oncology | chapter=Sinonasal Cancer | publisher=Elsevier | year=2016 | isbn=978-0-323-24098-7 | doi=10.1016/b978-0-323-24098-7.00036-8 | pages=673–697.e2 | quote=The nasal vestibules are the two entry points into the nasal cavity. Each is a triangle-shaped space situated in front of the limen nasi and defined laterally by the lateral crus and alar fibrofatty tissue, medially by the medial crus of the alar cartilage and the nasal septum and the distal end of the cartilaginous septum, and columella.}}&lt;/ref&gt; ভেষ্টিবুল নাকৰ কাৰ্টিলেজেৰে আবৃত আৰু ছালৰ একেটা এপিথেলিয়াম (স্তৰীয় স্ক্ৱামাছ, কেৰাটিনাইজড) দ্বাৰা আবৃত। ভেষ্টিবুলৰ ভিতৰত ই নাকৰ গহ্বৰ আৰু শ্বাস-প্ৰশ্বাসৰ বাকী অংশৰ ৰেখাপাত কৰা সাধাৰণ শ্বাস-প্ৰশ্বাসজনিত এপিথেলিয়ামলৈ পৰিৱৰ্তিত হয়। ভেষ্টিবুলৰ নাকৰ ফুটাৰ ভিতৰত নাকৰ চুলি থাকে, যিয়ে উশাহ লোৱা ধূলি আৰু অন্যান্য পদাৰ্থবোৰ ফিল্টাৰ কৰে। গহ্বৰৰ পিছফালটো চোয়ানেৰ জৰিয়তে নাচোফেৰিংছত মিহলি হয়। 

নাসিকা গহ্বৰটো উলম্ব নাকৰ চেপটামে দুটা ভাগত ভাগ কৰে। প্ৰতিটো নাকৰ গহ্বৰৰ কাষত তিনিটা অনুভূমিক আউটগ্ৰ'থ থাকে যাক নাকৰ কনচা (একক &quot;কঞ্চা&quot;) বা টাৰ্বিনেট বোলা হয়। এই টাৰ্বিনেটবোৰে বায়ু প্ৰবাহত ব্যাঘাত জন্মায়, বায়ু টাৰ্বিনেটৰ পৃষ্ঠত থকা ঘ্ৰাণশক্তিৰ এপিথেলিয়াম আৰু চেপটামৰ ফালে নিৰ্দেশিত কৰে। ভোমেৰ’নাচেল অংগটো চেপটামৰ পিছফালে অৱস্থিত আৰু ইয়াৰ ফেৰ’মন ধৰা পেলোৱাত ভূমিকা থাকে। 

নাকৰ গহ্বৰত নাকৰ ভালভৰ অংশ থাকে য’ত বাহ্যিক নাকৰ ভালভ আৰু ভিতৰৰ নাকৰ ভালভ থাকে। বাহ্যিক নাকৰ ভালভটো মধ্যভাগত কলুমেলা, পাৰ্শ্বীয়ভাৱে পাৰ্শ্বীয় নাকৰ কাৰ্টিলেজ আৰু পিছফালে নাকৰ ছিলৰ দ্বাৰা সীমাবদ্ধ থাকে।&lt;ref&gt;{{Cite journal |last=Hamilton |first=Grant S. |date=May 2017 |title=The External Nasal Valve |url=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28340649/ |journal=Facial Plastic Surgery Clinics of North America |volume=25 |issue=2 |pages=179–194 |doi=10.1016/j.fsc.2016.12.010 |issn=1558-1926 |pmid=28340649}}&lt;/ref&gt; অভ্যন্তৰীণ নাকৰ ভালভটো পাৰ্শ্বীয় নাকৰ কাৰ্টিলেজৰ ঠেংৰ সীমাৰেখাৰে, মধ্যভাগত পৃষ্ঠীয় নাকৰ চেপটামৰ দ্বাৰা আৰু তলত তলৰ টাৰ্বিনেটৰ আগফালৰ সীমাৰেখাৰে সীমাবদ্ধ থাকে।&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Murthy |first1=V. Ashok |last2=Reddy |first2=R. Raghavendra |last3=Pragadeeswaran |first3=K. |date=August 2013 |title=Internal Nasal Valve and Its Significance |journal=Indian Journal of Otolaryngology and Head &amp; Neck Surgery |volume=65 |issue=Suppl 2 |pages=400–401 |doi=10.1007/s12070-013-0618-x |issn=2231-3796 |pmc=3738809 |pmid=24427685}}&lt;/ref&gt; নাকৰ ভিতৰৰ ভালভ নাকৰ গহ্বৰৰ আটাইতকৈ সংকীৰ্ণ অঞ্চল আৰু ই নাকৰ প্ৰতিৰোধ ক্ষমতাৰ প্ৰধান স্থান।&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Fraioli |first1=Rebecca E. |last2=Pearlman |first2=Steven J. |date=2013-09-01 |title=A Patient With Nasal Valve Compromise |url=https://doi.org/10.1001/jamaoto.2013.4163 |journal=JAMA Otolaryngology–Head &amp; Neck Surgery |volume=139 |issue=9 |pages=947–950 |doi=10.1001/jamaoto.2013.4163 |pmid=24051751 |issn=2168-6181|url-access=subscription }}&lt;/ref&gt;
===ছেগমেণ্টসমূহ===
নাসিকা গহ্বৰ দুটা ভাগত বিভক্ত: শ্বাস-প্ৰশ্বাসৰ অংশ আৰু ঘ্ৰাণ খণ্ড।

*শ্বাস-প্ৰশ্বাসৰ অংশটোৱে প্ৰতিটো নাকৰ গহ্বৰৰ বেছিভাগ অংশকে সামৰি লয়, আৰু ইয়াত চিলিয়াটেড ছ্যুড’ষ্ট্ৰেটিফাইড কলামৰ এপিথেলিয়াম (যাক শ্বাস-প্ৰশ্বাসজনিত এপিথেলিয়াম বুলিও কোৱা হয়)ৰে আবৃত থাকে। এই অঞ্চলত কনচা বা টাৰ্বিনেট অৱস্থিত। টাৰ্বিনেটবোৰৰ এটা অতি ভেছকুলাৰাইজড লেমিনা প্ৰ’প্ৰিয়া (ইৰেক্টিল কলা) থাকে যাৰ ফলত ইহঁতৰ শ্লেষ্মাৰ শিৰাৰ প্লেক্সাছবোৰ তেজৰ সৈতে সোমাই পৰে, যাৰ ফলত বায়ু প্ৰবাহ বাধাপ্ৰাপ্ত হয় আৰু নাকৰ সিটো ফালে বায়ু নিৰ্দেশিত হয়, যিয়ে নিজৰ টাৰ্বিনেটৰ পৰা তেজ শ্বাণ্ট কৰি একেলগে কাম কৰে। এই চক্ৰটো প্ৰায় ডেৰ-দুঘণ্টাৰ মূৰে মূৰে ঘটে।

*ঘ্ৰাণ খণ্ডটোত বিশেষ ধৰণৰ ছ্যুড’ষ্ট্ৰেটিফাইড কলামৰ এপিথেলিয়াম থাকে, যাক ঘ্ৰাণ এপিথেলিয়াম বুলি জনা যায়, য’ত ঘ্ৰাণ সংবেদনৰ বাবে ৰিচেপ্টৰ থাকে। এই খণ্ডটো প্ৰতিটো নাকৰ গহ্বৰৰ চালৰ শ্লেষ্মাৰ ভিতৰত আৰু তলত আৰু প্ৰতিটো মধ্যম টাৰ্বিনেটৰ মধ্যৱৰ্তী ফালে অৱস্থিত। লিপ’ফুচিন ৰঞ্জক পদাৰ্থৰ উপস্থিতিৰ বাবে হিষ্ট’লজিকেল অংশ হালধীয়া-বাদামী ৰঙৰ দেখা যায়। ঘ্ৰাণশক্তিৰ শ্লেষ্মা কোষৰ প্ৰকাৰসমূহৰ ভিতৰত বাইপোলাৰ নিউৰন, সমৰ্থনকাৰী (ছাষ্টেণ্টেকুলাৰ) কোষ, ভিত্তি কোষ আৰু ব’মেন গ্ৰন্থি আদি অন্তৰ্ভুক্ত। বাইপোলাৰ নিউৰনৰ এক্সনবোৰে ঘ্ৰাণ স্নায়ু (cranial nerve I) গঠন কৰে যি ক্ৰিব্ৰিফৰ্ম প্লেটৰ জৰিয়তে মগজুত প্ৰৱেশ কৰে। ব’মেন গ্ৰন্থি হৈছে লেমিনা প্ৰ’প্ৰিয়াত থকা ছিৰ’ছ গ্ৰন্থি, যাৰ নিঃসৰণে দুৰ্গন্ধযুক্ত পদাৰ্থক আৱদ্ধ কৰি দ্ৰৱীভূত কৰে।
===তেজৰ যোগান===
নাসিকা গহ্বৰত প্ৰচুৰ তেজৰ যোগান থাকে। মুখৰ ধমনী আৰু মেক্সিলাৰী ধমনীকে ধৰি আভ্যন্তৰীণ আৰু বাহ্যিক কেৰটিড ধমনী দুয়োটাৰে শাখাৰ পৰা তেজৰ যোগান আহে। নাকৰ নামকৰণ কৰা ধমনীবোৰ হ’ল-

স্ফেনোপেলেটিন ধমনী আৰু বৃহত্তৰ পেলেটিন ধমনী, মেক্সিলাৰী ধমনীৰ শাখা। আগফালৰ ইথম’ইডাল ধমনী আৰু পশ্চাৎ ইথম’ইডাল ধমনী, চকুৰ ধমনীৰ শাখা উচ্চতৰ লেবিয়াল ধমনী, মুখৰ ধমনীৰ এটা শাখা, যিয়ে নাকৰ গহ্বৰৰ ভেষ্টিবুল যোগান ধৰে।[8]

==তথ্যসূত্ৰ==</text>
      <sha1>g8piu3jaelpyrlzp8bh49o0hjh1h785</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523032</id>
      <parentid>523031</parentid>
      <timestamp>2025-07-09T12:06:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pranamikaadhikary</username>
        <id>27435</id>
      </contributor>
      <comment>/* তেজৰ যোগান */</comment>
      <origin>523032</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="15245" sha1="dbuu2zgdcdzy2ze5shfh6dhpmw8h8i5" xml:space="preserve">{{Infobox anatomy
| Name        = নাসিকা গহ্বৰ
| Latin       = cavum nasi; cavitas nasi
| Image       = [[File:Illu01 head neck.jpg|140px]]
| Caption     = Head and neck
| Image2      = [[File:Illu conducting passages.svg|class=skin-invert-image|140px]]
| Caption2    = Conducting passages
| System      =
| part_of = [[নাক]]
}}
'''নাসিকা গহ্বৰ'''({{lang-en|nasal cavity}}) মুখৰ মাজভাগত নাকৰ ওপৰত আৰু ভিতৰৰফালে থকা বৃহৎ, বায়ুৰে ভৰা ঠাই। 
নাকৰ চেপটামে গহ্বৰটোক দুটা গহ্বৰত ভাগ কৰে,&lt;ref name=&quot;Gray's2016&quot;&gt;{{cite book | vauthors = Standring S |title=Gray's Anatomy: The Anatomical Basis of Clinical Practice |date=2016 |publisher=Elsevier |isbn=978-0-7020-5230-9 |pages=556–565 |edition=Forty-first}}&lt;/ref&gt; যাক ফ’ছা বুলিও কোৱা হয়।&lt;ref name=&quot;Free&quot;&gt;{{cite web |title= Nasal fossa |url=https://medical-dictionary.thefreedictionary.com/nasal+fossa |website=TheFreeDictionary.com}}&lt;/ref&gt; প্ৰতিটো গহ্বৰ নাকৰ ৰন্ধ্ৰ দুটাৰ ভিতৰত সংযুক্ত এটাৰ অংশ। নাকৰ গহ্বৰটো শ্বাস-প্ৰশ্বাসতন্ত্ৰৰ সৰ্বোচ্চ অংশ আৰু ই নাকৰ ফুটাৰ পৰা নাক-ফেৰিংছ আৰু শ্বাস-প্ৰশ্বাসৰ বাকী অংশলৈ উশাহ লোৱা বায়ুৰ বাবে নাকৰ পথ প্ৰদান কৰে। 

[[পেৰানেজেল চাইনাছ]]ত নাকৰ গহ্বৰ আগুৰি পানী ওলাই যায়।
==গঠন==
[[File:Anatomy of the human nasal cavity.png|thumb|নাসিকা গহ্বৰৰ শৰীৰবিজ্ঞান]]
[[File:CT of the ostiomeatal complex, coronal plane, with annotations.png|thumb|220px|[[চিটি স্কেন]] ক’ৰ’নেল সমতলত, অষ্টিঅ’মিটাল কমপ্লেক্স (সেউজীয়া অঞ্চল) দেখুৱাইছে]]
“নাসিকা গহ্বৰ’’ শব্দটোৱে নাকৰ দুটা গহ্বৰৰ প্ৰতিটোকে বুজাব পাৰে, বা দুয়োটাকে একেলগে বুজাব পাৰে। 

প্ৰতিটো নাকৰ গহ্বৰৰ পাৰ্শ্বীয় বেৰ মূলতঃ মেক্সিলাৰে গঠিত। কিন্তু এটা অভাৱ আছে যাৰ ক্ষতিপূৰণ পেলেটিন হাড়ৰ লম্ব প্লেট, মধ্যৱৰ্তী প্টেৰিগ’ইড প্লেট, ইথম’ইডৰ লেবিৰিন্থ আৰু তলৰ কনচাই দিয়ে। পেৰানাচেল চাইনাছ নাকৰ গহ্বৰৰ সৈতে অষ্টিয়া নামৰ সৰু সৰু মুখৰ মাজেৰে সংযুক্ত হৈ থাকে। এই অষ্টিয়াবোৰৰ বেছিভাগেই পাৰ্শ্বীয় নাকৰ বেৰৰ জৰিয়তে নাকৰ সৈতে যোগাযোগ কৰে, ইয়াত অৰ্ধচন্দ্ৰাকৃতিৰ ([[:en: semilunar hiatus]]) ভেদ বা অৰ্ধচন্দ্ৰ বিৰতি বুলি জনা যায়। বিৰতিটো পাৰ্শ্বীয়ভাৱে আনচিনেট প্ৰক্ৰিয়া বুলি জনাজাত প্ৰক্ষেপণৰ দ্বাৰা বান্ধ খাই থাকে। এই অঞ্চলটোক অষ্টিঅ’মিটাল কমপ্লেক্স বোলা হয়।&lt;ref name=&quot;Knipe&quot;&gt;{{cite web | vauthors = Knipe H |title=Ostiomeatal complex | work = Radiology Reference Article | publisher = Radiopaedia.org |url=https://radiopaedia.org/articles/ostiomeatal-complex?lang=gb }}&lt;/ref&gt;

প্ৰতিটো নাসিকা গহ্বৰৰ চাল ইয়াৰ ওপৰৰ তৃতীয়াংশৰ পৰা আধা অংশত নাকৰ হাড়ৰ দ্বাৰা আৰু অধিক তলৰ অংশত ওপৰৰ পাৰ্শ্বীয় কাৰ্টিলেজ আৰু নাকৰ চেপটামৰ সংযোগস্থলৰ দ্বাৰা গঠিত হয়। সংযোগী কলা আৰু ছালে নাকৰ পৃষ্ঠভাগৰ হাড় আৰু কাৰ্টিলেজিনাছ উপাদানসমূহ আৱৰি ৰাখে। 

নাসিকা গহ্বৰৰ মজিয়া, যিবোৰে মুখৰ উপৰিভাগো গঠন কৰে, কঠিন তালুৰ হাড়ৰ দ্বাৰা গঠিত:পিছফালে পেলেটিন হাড়ৰ অনুভূমিক প্লেট আৰু আগফালে মেক্সিলাৰ পেলেটিন প্ৰক্ৰিয়া। 

নাকৰ গহ্বৰৰ আটাইতকৈ আগফালৰ অংশটো হ’ল নাকৰ ভেষ্টিবুল।&lt;ref name=&quot;Beitler McDonald Wadsworth Hudgins 2016 pp. 673–697.e2&quot;&gt;{{cite book | vauthors = Beitler JJ, McDonald MW, Wadsworth JT, Hudgins PA | title=Clinical Radiation Oncology | chapter=Sinonasal Cancer | publisher=Elsevier | year=2016 | isbn=978-0-323-24098-7 | doi=10.1016/b978-0-323-24098-7.00036-8 | pages=673–697.e2 | quote=The nasal vestibules are the two entry points into the nasal cavity. Each is a triangle-shaped space situated in front of the limen nasi and defined laterally by the lateral crus and alar fibrofatty tissue, medially by the medial crus of the alar cartilage and the nasal septum and the distal end of the cartilaginous septum, and columella.}}&lt;/ref&gt; ভেষ্টিবুল নাকৰ কাৰ্টিলেজেৰে আবৃত আৰু ছালৰ একেটা এপিথেলিয়াম (স্তৰীয় স্ক্ৱামাছ, কেৰাটিনাইজড) দ্বাৰা আবৃত। ভেষ্টিবুলৰ ভিতৰত ই নাকৰ গহ্বৰ আৰু শ্বাস-প্ৰশ্বাসৰ বাকী অংশৰ ৰেখাপাত কৰা সাধাৰণ শ্বাস-প্ৰশ্বাসজনিত এপিথেলিয়ামলৈ পৰিৱৰ্তিত হয়। ভেষ্টিবুলৰ নাকৰ ফুটাৰ ভিতৰত নাকৰ চুলি থাকে, যিয়ে উশাহ লোৱা ধূলি আৰু অন্যান্য পদাৰ্থবোৰ ফিল্টাৰ কৰে। গহ্বৰৰ পিছফালটো চোয়ানেৰ জৰিয়তে নাচোফেৰিংছত মিহলি হয়। 

নাসিকা গহ্বৰটো উলম্ব নাকৰ চেপটামে দুটা ভাগত ভাগ কৰে। প্ৰতিটো নাকৰ গহ্বৰৰ কাষত তিনিটা অনুভূমিক আউটগ্ৰ'থ থাকে যাক নাকৰ কনচা (একক &quot;কঞ্চা&quot;) বা টাৰ্বিনেট বোলা হয়। এই টাৰ্বিনেটবোৰে বায়ু প্ৰবাহত ব্যাঘাত জন্মায়, বায়ু টাৰ্বিনেটৰ পৃষ্ঠত থকা ঘ্ৰাণশক্তিৰ এপিথেলিয়াম আৰু চেপটামৰ ফালে নিৰ্দেশিত কৰে। ভোমেৰ’নাচেল অংগটো চেপটামৰ পিছফালে অৱস্থিত আৰু ইয়াৰ ফেৰ’মন ধৰা পেলোৱাত ভূমিকা থাকে। 

নাকৰ গহ্বৰত নাকৰ ভালভৰ অংশ থাকে য’ত বাহ্যিক নাকৰ ভালভ আৰু ভিতৰৰ নাকৰ ভালভ থাকে। বাহ্যিক নাকৰ ভালভটো মধ্যভাগত কলুমেলা, পাৰ্শ্বীয়ভাৱে পাৰ্শ্বীয় নাকৰ কাৰ্টিলেজ আৰু পিছফালে নাকৰ ছিলৰ দ্বাৰা সীমাবদ্ধ থাকে।&lt;ref&gt;{{Cite journal |last=Hamilton |first=Grant S. |date=May 2017 |title=The External Nasal Valve |url=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28340649/ |journal=Facial Plastic Surgery Clinics of North America |volume=25 |issue=2 |pages=179–194 |doi=10.1016/j.fsc.2016.12.010 |issn=1558-1926 |pmid=28340649}}&lt;/ref&gt; অভ্যন্তৰীণ নাকৰ ভালভটো পাৰ্শ্বীয় নাকৰ কাৰ্টিলেজৰ ঠেংৰ সীমাৰেখাৰে, মধ্যভাগত পৃষ্ঠীয় নাকৰ চেপটামৰ দ্বাৰা আৰু তলত তলৰ টাৰ্বিনেটৰ আগফালৰ সীমাৰেখাৰে সীমাবদ্ধ থাকে।&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Murthy |first1=V. Ashok |last2=Reddy |first2=R. Raghavendra |last3=Pragadeeswaran |first3=K. |date=August 2013 |title=Internal Nasal Valve and Its Significance |journal=Indian Journal of Otolaryngology and Head &amp; Neck Surgery |volume=65 |issue=Suppl 2 |pages=400–401 |doi=10.1007/s12070-013-0618-x |issn=2231-3796 |pmc=3738809 |pmid=24427685}}&lt;/ref&gt; নাকৰ ভিতৰৰ ভালভ নাকৰ গহ্বৰৰ আটাইতকৈ সংকীৰ্ণ অঞ্চল আৰু ই নাকৰ প্ৰতিৰোধ ক্ষমতাৰ প্ৰধান স্থান।&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Fraioli |first1=Rebecca E. |last2=Pearlman |first2=Steven J. |date=2013-09-01 |title=A Patient With Nasal Valve Compromise |url=https://doi.org/10.1001/jamaoto.2013.4163 |journal=JAMA Otolaryngology–Head &amp; Neck Surgery |volume=139 |issue=9 |pages=947–950 |doi=10.1001/jamaoto.2013.4163 |pmid=24051751 |issn=2168-6181|url-access=subscription }}&lt;/ref&gt;
===ছেগমেণ্টসমূহ===
নাসিকা গহ্বৰ দুটা ভাগত বিভক্ত: শ্বাস-প্ৰশ্বাসৰ অংশ আৰু ঘ্ৰাণ খণ্ড।

*শ্বাস-প্ৰশ্বাসৰ অংশটোৱে প্ৰতিটো নাকৰ গহ্বৰৰ বেছিভাগ অংশকে সামৰি লয়, আৰু ইয়াত চিলিয়াটেড ছ্যুড’ষ্ট্ৰেটিফাইড কলামৰ এপিথেলিয়াম (যাক শ্বাস-প্ৰশ্বাসজনিত এপিথেলিয়াম বুলিও কোৱা হয়)ৰে আবৃত থাকে। এই অঞ্চলত কনচা বা টাৰ্বিনেট অৱস্থিত। টাৰ্বিনেটবোৰৰ এটা অতি ভেছকুলাৰাইজড লেমিনা প্ৰ’প্ৰিয়া (ইৰেক্টিল কলা) থাকে যাৰ ফলত ইহঁতৰ শ্লেষ্মাৰ শিৰাৰ প্লেক্সাছবোৰ তেজৰ সৈতে সোমাই পৰে, যাৰ ফলত বায়ু প্ৰবাহ বাধাপ্ৰাপ্ত হয় আৰু নাকৰ সিটো ফালে বায়ু নিৰ্দেশিত হয়, যিয়ে নিজৰ টাৰ্বিনেটৰ পৰা তেজ শ্বাণ্ট কৰি একেলগে কাম কৰে। এই চক্ৰটো প্ৰায় ডেৰ-দুঘণ্টাৰ মূৰে মূৰে ঘটে।

*ঘ্ৰাণ খণ্ডটোত বিশেষ ধৰণৰ ছ্যুড’ষ্ট্ৰেটিফাইড কলামৰ এপিথেলিয়াম থাকে, যাক ঘ্ৰাণ এপিথেলিয়াম বুলি জনা যায়, য’ত ঘ্ৰাণ সংবেদনৰ বাবে ৰিচেপ্টৰ থাকে। এই খণ্ডটো প্ৰতিটো নাকৰ গহ্বৰৰ চালৰ শ্লেষ্মাৰ ভিতৰত আৰু তলত আৰু প্ৰতিটো মধ্যম টাৰ্বিনেটৰ মধ্যৱৰ্তী ফালে অৱস্থিত। লিপ’ফুচিন ৰঞ্জক পদাৰ্থৰ উপস্থিতিৰ বাবে হিষ্ট’লজিকেল অংশ হালধীয়া-বাদামী ৰঙৰ দেখা যায়। ঘ্ৰাণশক্তিৰ শ্লেষ্মা কোষৰ প্ৰকাৰসমূহৰ ভিতৰত বাইপোলাৰ নিউৰন, সমৰ্থনকাৰী (ছাষ্টেণ্টেকুলাৰ) কোষ, ভিত্তি কোষ আৰু ব’মেন গ্ৰন্থি আদি অন্তৰ্ভুক্ত। বাইপোলাৰ নিউৰনৰ এক্সনবোৰে ঘ্ৰাণ স্নায়ু (cranial nerve I) গঠন কৰে যি ক্ৰিব্ৰিফৰ্ম প্লেটৰ জৰিয়তে মগজুত প্ৰৱেশ কৰে। ব’মেন গ্ৰন্থি হৈছে লেমিনা প্ৰ’প্ৰিয়াত থকা ছিৰ’ছ গ্ৰন্থি, যাৰ নিঃসৰণে দুৰ্গন্ধযুক্ত পদাৰ্থক আৱদ্ধ কৰি দ্ৰৱীভূত কৰে।
===তেজৰ যোগান===
নাসিকা গহ্বৰত প্ৰচুৰ তেজৰ যোগান থাকে। মুখৰ ধমনী আৰু মেক্সিলাৰী ধমনীকে ধৰি আভ্যন্তৰীণ আৰু বাহ্যিক কেৰটিড ধমনী দুয়োটাৰে শাখাৰ পৰা তেজৰ যোগান আহে। নাকৰ নামকৰণ কৰা ধমনীবোৰ হ’ল-

*স্ফেনোপেলেটিন ধমনী আৰু বৃহত্তৰ পেলেটিন ধমনী, মেক্সিলাৰী ধমনীৰ শাখা। 
*এণ্টেৰিয়’ৰ ইথম’ইডাল ধমনী আৰু পশ্চাৎ ইথম’ইডাল ধমনী, চকুৰ ধমনীৰ শাখা 
*উচ্চতৰ লেবিয়াল ধমনী, মুখৰ ধমনীৰ এটা শাখা, যিয়ে নাকৰ গহ্বৰৰ ভেষ্টিবুল যোগান ধৰে।[8]

==তথ্যসূত্ৰ==</text>
      <sha1>dbuu2zgdcdzy2ze5shfh6dhpmw8h8i5</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523033</id>
      <parentid>523032</parentid>
      <timestamp>2025-07-09T12:07:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pranamikaadhikary</username>
        <id>27435</id>
      </contributor>
      <comment>/* তেজৰ যোগান */</comment>
      <origin>523033</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="15542" sha1="m476jpsiqrac0tzc318bky5nyfh6g49" xml:space="preserve">{{Infobox anatomy
| Name        = নাসিকা গহ্বৰ
| Latin       = cavum nasi; cavitas nasi
| Image       = [[File:Illu01 head neck.jpg|140px]]
| Caption     = Head and neck
| Image2      = [[File:Illu conducting passages.svg|class=skin-invert-image|140px]]
| Caption2    = Conducting passages
| System      =
| part_of = [[নাক]]
}}
'''নাসিকা গহ্বৰ'''({{lang-en|nasal cavity}}) মুখৰ মাজভাগত নাকৰ ওপৰত আৰু ভিতৰৰফালে থকা বৃহৎ, বায়ুৰে ভৰা ঠাই। 
নাকৰ চেপটামে গহ্বৰটোক দুটা গহ্বৰত ভাগ কৰে,&lt;ref name=&quot;Gray's2016&quot;&gt;{{cite book | vauthors = Standring S |title=Gray's Anatomy: The Anatomical Basis of Clinical Practice |date=2016 |publisher=Elsevier |isbn=978-0-7020-5230-9 |pages=556–565 |edition=Forty-first}}&lt;/ref&gt; যাক ফ’ছা বুলিও কোৱা হয়।&lt;ref name=&quot;Free&quot;&gt;{{cite web |title= Nasal fossa |url=https://medical-dictionary.thefreedictionary.com/nasal+fossa |website=TheFreeDictionary.com}}&lt;/ref&gt; প্ৰতিটো গহ্বৰ নাকৰ ৰন্ধ্ৰ দুটাৰ ভিতৰত সংযুক্ত এটাৰ অংশ। নাকৰ গহ্বৰটো শ্বাস-প্ৰশ্বাসতন্ত্ৰৰ সৰ্বোচ্চ অংশ আৰু ই নাকৰ ফুটাৰ পৰা নাক-ফেৰিংছ আৰু শ্বাস-প্ৰশ্বাসৰ বাকী অংশলৈ উশাহ লোৱা বায়ুৰ বাবে নাকৰ পথ প্ৰদান কৰে। 

[[পেৰানেজেল চাইনাছ]]ত নাকৰ গহ্বৰ আগুৰি পানী ওলাই যায়।
==গঠন==
[[File:Anatomy of the human nasal cavity.png|thumb|নাসিকা গহ্বৰৰ শৰীৰবিজ্ঞান]]
[[File:CT of the ostiomeatal complex, coronal plane, with annotations.png|thumb|220px|[[চিটি স্কেন]] ক’ৰ’নেল সমতলত, অষ্টিঅ’মিটাল কমপ্লেক্স (সেউজীয়া অঞ্চল) দেখুৱাইছে]]
“নাসিকা গহ্বৰ’’ শব্দটোৱে নাকৰ দুটা গহ্বৰৰ প্ৰতিটোকে বুজাব পাৰে, বা দুয়োটাকে একেলগে বুজাব পাৰে। 

প্ৰতিটো নাকৰ গহ্বৰৰ পাৰ্শ্বীয় বেৰ মূলতঃ মেক্সিলাৰে গঠিত। কিন্তু এটা অভাৱ আছে যাৰ ক্ষতিপূৰণ পেলেটিন হাড়ৰ লম্ব প্লেট, মধ্যৱৰ্তী প্টেৰিগ’ইড প্লেট, ইথম’ইডৰ লেবিৰিন্থ আৰু তলৰ কনচাই দিয়ে। পেৰানাচেল চাইনাছ নাকৰ গহ্বৰৰ সৈতে অষ্টিয়া নামৰ সৰু সৰু মুখৰ মাজেৰে সংযুক্ত হৈ থাকে। এই অষ্টিয়াবোৰৰ বেছিভাগেই পাৰ্শ্বীয় নাকৰ বেৰৰ জৰিয়তে নাকৰ সৈতে যোগাযোগ কৰে, ইয়াত অৰ্ধচন্দ্ৰাকৃতিৰ ([[:en: semilunar hiatus]]) ভেদ বা অৰ্ধচন্দ্ৰ বিৰতি বুলি জনা যায়। বিৰতিটো পাৰ্শ্বীয়ভাৱে আনচিনেট প্ৰক্ৰিয়া বুলি জনাজাত প্ৰক্ষেপণৰ দ্বাৰা বান্ধ খাই থাকে। এই অঞ্চলটোক অষ্টিঅ’মিটাল কমপ্লেক্স বোলা হয়।&lt;ref name=&quot;Knipe&quot;&gt;{{cite web | vauthors = Knipe H |title=Ostiomeatal complex | work = Radiology Reference Article | publisher = Radiopaedia.org |url=https://radiopaedia.org/articles/ostiomeatal-complex?lang=gb }}&lt;/ref&gt;

প্ৰতিটো নাসিকা গহ্বৰৰ চাল ইয়াৰ ওপৰৰ তৃতীয়াংশৰ পৰা আধা অংশত নাকৰ হাড়ৰ দ্বাৰা আৰু অধিক তলৰ অংশত ওপৰৰ পাৰ্শ্বীয় কাৰ্টিলেজ আৰু নাকৰ চেপটামৰ সংযোগস্থলৰ দ্বাৰা গঠিত হয়। সংযোগী কলা আৰু ছালে নাকৰ পৃষ্ঠভাগৰ হাড় আৰু কাৰ্টিলেজিনাছ উপাদানসমূহ আৱৰি ৰাখে। 

নাসিকা গহ্বৰৰ মজিয়া, যিবোৰে মুখৰ উপৰিভাগো গঠন কৰে, কঠিন তালুৰ হাড়ৰ দ্বাৰা গঠিত:পিছফালে পেলেটিন হাড়ৰ অনুভূমিক প্লেট আৰু আগফালে মেক্সিলাৰ পেলেটিন প্ৰক্ৰিয়া। 

নাকৰ গহ্বৰৰ আটাইতকৈ আগফালৰ অংশটো হ’ল নাকৰ ভেষ্টিবুল।&lt;ref name=&quot;Beitler McDonald Wadsworth Hudgins 2016 pp. 673–697.e2&quot;&gt;{{cite book | vauthors = Beitler JJ, McDonald MW, Wadsworth JT, Hudgins PA | title=Clinical Radiation Oncology | chapter=Sinonasal Cancer | publisher=Elsevier | year=2016 | isbn=978-0-323-24098-7 | doi=10.1016/b978-0-323-24098-7.00036-8 | pages=673–697.e2 | quote=The nasal vestibules are the two entry points into the nasal cavity. Each is a triangle-shaped space situated in front of the limen nasi and defined laterally by the lateral crus and alar fibrofatty tissue, medially by the medial crus of the alar cartilage and the nasal septum and the distal end of the cartilaginous septum, and columella.}}&lt;/ref&gt; ভেষ্টিবুল নাকৰ কাৰ্টিলেজেৰে আবৃত আৰু ছালৰ একেটা এপিথেলিয়াম (স্তৰীয় স্ক্ৱামাছ, কেৰাটিনাইজড) দ্বাৰা আবৃত। ভেষ্টিবুলৰ ভিতৰত ই নাকৰ গহ্বৰ আৰু শ্বাস-প্ৰশ্বাসৰ বাকী অংশৰ ৰেখাপাত কৰা সাধাৰণ শ্বাস-প্ৰশ্বাসজনিত এপিথেলিয়ামলৈ পৰিৱৰ্তিত হয়। ভেষ্টিবুলৰ নাকৰ ফুটাৰ ভিতৰত নাকৰ চুলি থাকে, যিয়ে উশাহ লোৱা ধূলি আৰু অন্যান্য পদাৰ্থবোৰ ফিল্টাৰ কৰে। গহ্বৰৰ পিছফালটো চোয়ানেৰ জৰিয়তে নাচোফেৰিংছত মিহলি হয়। 

নাসিকা গহ্বৰটো উলম্ব নাকৰ চেপটামে দুটা ভাগত ভাগ কৰে। প্ৰতিটো নাকৰ গহ্বৰৰ কাষত তিনিটা অনুভূমিক আউটগ্ৰ'থ থাকে যাক নাকৰ কনচা (একক &quot;কঞ্চা&quot;) বা টাৰ্বিনেট বোলা হয়। এই টাৰ্বিনেটবোৰে বায়ু প্ৰবাহত ব্যাঘাত জন্মায়, বায়ু টাৰ্বিনেটৰ পৃষ্ঠত থকা ঘ্ৰাণশক্তিৰ এপিথেলিয়াম আৰু চেপটামৰ ফালে নিৰ্দেশিত কৰে। ভোমেৰ’নাচেল অংগটো চেপটামৰ পিছফালে অৱস্থিত আৰু ইয়াৰ ফেৰ’মন ধৰা পেলোৱাত ভূমিকা থাকে। 

নাকৰ গহ্বৰত নাকৰ ভালভৰ অংশ থাকে য’ত বাহ্যিক নাকৰ ভালভ আৰু ভিতৰৰ নাকৰ ভালভ থাকে। বাহ্যিক নাকৰ ভালভটো মধ্যভাগত কলুমেলা, পাৰ্শ্বীয়ভাৱে পাৰ্শ্বীয় নাকৰ কাৰ্টিলেজ আৰু পিছফালে নাকৰ ছিলৰ দ্বাৰা সীমাবদ্ধ থাকে।&lt;ref&gt;{{Cite journal |last=Hamilton |first=Grant S. |date=May 2017 |title=The External Nasal Valve |url=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28340649/ |journal=Facial Plastic Surgery Clinics of North America |volume=25 |issue=2 |pages=179–194 |doi=10.1016/j.fsc.2016.12.010 |issn=1558-1926 |pmid=28340649}}&lt;/ref&gt; অভ্যন্তৰীণ নাকৰ ভালভটো পাৰ্শ্বীয় নাকৰ কাৰ্টিলেজৰ ঠেংৰ সীমাৰেখাৰে, মধ্যভাগত পৃষ্ঠীয় নাকৰ চেপটামৰ দ্বাৰা আৰু তলত তলৰ টাৰ্বিনেটৰ আগফালৰ সীমাৰেখাৰে সীমাবদ্ধ থাকে।&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Murthy |first1=V. Ashok |last2=Reddy |first2=R. Raghavendra |last3=Pragadeeswaran |first3=K. |date=August 2013 |title=Internal Nasal Valve and Its Significance |journal=Indian Journal of Otolaryngology and Head &amp; Neck Surgery |volume=65 |issue=Suppl 2 |pages=400–401 |doi=10.1007/s12070-013-0618-x |issn=2231-3796 |pmc=3738809 |pmid=24427685}}&lt;/ref&gt; নাকৰ ভিতৰৰ ভালভ নাকৰ গহ্বৰৰ আটাইতকৈ সংকীৰ্ণ অঞ্চল আৰু ই নাকৰ প্ৰতিৰোধ ক্ষমতাৰ প্ৰধান স্থান।&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Fraioli |first1=Rebecca E. |last2=Pearlman |first2=Steven J. |date=2013-09-01 |title=A Patient With Nasal Valve Compromise |url=https://doi.org/10.1001/jamaoto.2013.4163 |journal=JAMA Otolaryngology–Head &amp; Neck Surgery |volume=139 |issue=9 |pages=947–950 |doi=10.1001/jamaoto.2013.4163 |pmid=24051751 |issn=2168-6181|url-access=subscription }}&lt;/ref&gt;
===ছেগমেণ্টসমূহ===
নাসিকা গহ্বৰ দুটা ভাগত বিভক্ত: শ্বাস-প্ৰশ্বাসৰ অংশ আৰু ঘ্ৰাণ খণ্ড।

*শ্বাস-প্ৰশ্বাসৰ অংশটোৱে প্ৰতিটো নাকৰ গহ্বৰৰ বেছিভাগ অংশকে সামৰি লয়, আৰু ইয়াত চিলিয়াটেড ছ্যুড’ষ্ট্ৰেটিফাইড কলামৰ এপিথেলিয়াম (যাক শ্বাস-প্ৰশ্বাসজনিত এপিথেলিয়াম বুলিও কোৱা হয়)ৰে আবৃত থাকে। এই অঞ্চলত কনচা বা টাৰ্বিনেট অৱস্থিত। টাৰ্বিনেটবোৰৰ এটা অতি ভেছকুলাৰাইজড লেমিনা প্ৰ’প্ৰিয়া (ইৰেক্টিল কলা) থাকে যাৰ ফলত ইহঁতৰ শ্লেষ্মাৰ শিৰাৰ প্লেক্সাছবোৰ তেজৰ সৈতে সোমাই পৰে, যাৰ ফলত বায়ু প্ৰবাহ বাধাপ্ৰাপ্ত হয় আৰু নাকৰ সিটো ফালে বায়ু নিৰ্দেশিত হয়, যিয়ে নিজৰ টাৰ্বিনেটৰ পৰা তেজ শ্বাণ্ট কৰি একেলগে কাম কৰে। এই চক্ৰটো প্ৰায় ডেৰ-দুঘণ্টাৰ মূৰে মূৰে ঘটে।

*ঘ্ৰাণ খণ্ডটোত বিশেষ ধৰণৰ ছ্যুড’ষ্ট্ৰেটিফাইড কলামৰ এপিথেলিয়াম থাকে, যাক ঘ্ৰাণ এপিথেলিয়াম বুলি জনা যায়, য’ত ঘ্ৰাণ সংবেদনৰ বাবে ৰিচেপ্টৰ থাকে। এই খণ্ডটো প্ৰতিটো নাকৰ গহ্বৰৰ চালৰ শ্লেষ্মাৰ ভিতৰত আৰু তলত আৰু প্ৰতিটো মধ্যম টাৰ্বিনেটৰ মধ্যৱৰ্তী ফালে অৱস্থিত। লিপ’ফুচিন ৰঞ্জক পদাৰ্থৰ উপস্থিতিৰ বাবে হিষ্ট’লজিকেল অংশ হালধীয়া-বাদামী ৰঙৰ দেখা যায়। ঘ্ৰাণশক্তিৰ শ্লেষ্মা কোষৰ প্ৰকাৰসমূহৰ ভিতৰত বাইপোলাৰ নিউৰন, সমৰ্থনকাৰী (ছাষ্টেণ্টেকুলাৰ) কোষ, ভিত্তি কোষ আৰু ব’মেন গ্ৰন্থি আদি অন্তৰ্ভুক্ত। বাইপোলাৰ নিউৰনৰ এক্সনবোৰে ঘ্ৰাণ স্নায়ু (cranial nerve I) গঠন কৰে যি ক্ৰিব্ৰিফৰ্ম প্লেটৰ জৰিয়তে মগজুত প্ৰৱেশ কৰে। ব’মেন গ্ৰন্থি হৈছে লেমিনা প্ৰ’প্ৰিয়াত থকা ছিৰ’ছ গ্ৰন্থি, যাৰ নিঃসৰণে দুৰ্গন্ধযুক্ত পদাৰ্থক আৱদ্ধ কৰি দ্ৰৱীভূত কৰে।
===তেজৰ যোগান===
নাসিকা গহ্বৰত প্ৰচুৰ তেজৰ যোগান থাকে। মুখৰ ধমনী আৰু মেক্সিলাৰী ধমনীকে ধৰি আভ্যন্তৰীণ আৰু বাহ্যিক কেৰটিড ধমনী দুয়োটাৰে শাখাৰ পৰা তেজৰ যোগান আহে। নাকৰ নামকৰণ কৰা ধমনীবোৰ হ’ল-

*স্ফেনোপেলেটিন ধমনী আৰু বৃহত্তৰ পেলেটিন ধমনী, মেক্সিলাৰী ধমনীৰ শাখা। 
*এণ্টেৰিয়’ৰ ইথম’ইডাল ধমনী আৰু পশ্চাৎ ইথম’ইডাল ধমনী, চকুৰ ধমনীৰ শাখা 
*উচ্চতৰ লেবিয়াল ধমনী, মুখৰ ধমনীৰ এটা শাখা, যিয়ে নাকৰ গহ্বৰৰ ভেষ্টিবুল যোগান ধৰে।&lt;ref&gt;{{cite book | vauthors = Moore KL, Dalley AF | title=Clinically Oriented Anatomy | url=https://archive.org/details/clinicallyorient00moor | url-access=registration | location=Philadelphia | publisher=Lippincott Williams &amp; Wilkins | edition = Fourth | isbn = 978-0-683-06141-3 | year=1999}}&lt;/ref&gt;

==তথ্যসূত্ৰ==</text>
      <sha1>m476jpsiqrac0tzc318bky5nyfh6g49</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523034</id>
      <parentid>523033</parentid>
      <timestamp>2025-07-09T12:10:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pranamikaadhikary</username>
        <id>27435</id>
      </contributor>
      <comment>/* তেজৰ যোগান */</comment>
      <origin>523034</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="17364" sha1="21lckf2hy9haofk5e4h9rv6rv1drzis" xml:space="preserve">{{Infobox anatomy
| Name        = নাসিকা গহ্বৰ
| Latin       = cavum nasi; cavitas nasi
| Image       = [[File:Illu01 head neck.jpg|140px]]
| Caption     = Head and neck
| Image2      = [[File:Illu conducting passages.svg|class=skin-invert-image|140px]]
| Caption2    = Conducting passages
| System      =
| part_of = [[নাক]]
}}
'''নাসিকা গহ্বৰ'''({{lang-en|nasal cavity}}) মুখৰ মাজভাগত নাকৰ ওপৰত আৰু ভিতৰৰফালে থকা বৃহৎ, বায়ুৰে ভৰা ঠাই। 
নাকৰ চেপটামে গহ্বৰটোক দুটা গহ্বৰত ভাগ কৰে,&lt;ref name=&quot;Gray's2016&quot;&gt;{{cite book | vauthors = Standring S |title=Gray's Anatomy: The Anatomical Basis of Clinical Practice |date=2016 |publisher=Elsevier |isbn=978-0-7020-5230-9 |pages=556–565 |edition=Forty-first}}&lt;/ref&gt; যাক ফ’ছা বুলিও কোৱা হয়।&lt;ref name=&quot;Free&quot;&gt;{{cite web |title= Nasal fossa |url=https://medical-dictionary.thefreedictionary.com/nasal+fossa |website=TheFreeDictionary.com}}&lt;/ref&gt; প্ৰতিটো গহ্বৰ নাকৰ ৰন্ধ্ৰ দুটাৰ ভিতৰত সংযুক্ত এটাৰ অংশ। নাকৰ গহ্বৰটো শ্বাস-প্ৰশ্বাসতন্ত্ৰৰ সৰ্বোচ্চ অংশ আৰু ই নাকৰ ফুটাৰ পৰা নাক-ফেৰিংছ আৰু শ্বাস-প্ৰশ্বাসৰ বাকী অংশলৈ উশাহ লোৱা বায়ুৰ বাবে নাকৰ পথ প্ৰদান কৰে। 

[[পেৰানেজেল চাইনাছ]]ত নাকৰ গহ্বৰ আগুৰি পানী ওলাই যায়।
==গঠন==
[[File:Anatomy of the human nasal cavity.png|thumb|নাসিকা গহ্বৰৰ শৰীৰবিজ্ঞান]]
[[File:CT of the ostiomeatal complex, coronal plane, with annotations.png|thumb|220px|[[চিটি স্কেন]] ক’ৰ’নেল সমতলত, অষ্টিঅ’মিটাল কমপ্লেক্স (সেউজীয়া অঞ্চল) দেখুৱাইছে]]
“নাসিকা গহ্বৰ’’ শব্দটোৱে নাকৰ দুটা গহ্বৰৰ প্ৰতিটোকে বুজাব পাৰে, বা দুয়োটাকে একেলগে বুজাব পাৰে। 

প্ৰতিটো নাকৰ গহ্বৰৰ পাৰ্শ্বীয় বেৰ মূলতঃ মেক্সিলাৰে গঠিত। কিন্তু এটা অভাৱ আছে যাৰ ক্ষতিপূৰণ পেলেটিন হাড়ৰ লম্ব প্লেট, মধ্যৱৰ্তী প্টেৰিগ’ইড প্লেট, ইথম’ইডৰ লেবিৰিন্থ আৰু তলৰ কনচাই দিয়ে। পেৰানাচেল চাইনাছ নাকৰ গহ্বৰৰ সৈতে অষ্টিয়া নামৰ সৰু সৰু মুখৰ মাজেৰে সংযুক্ত হৈ থাকে। এই অষ্টিয়াবোৰৰ বেছিভাগেই পাৰ্শ্বীয় নাকৰ বেৰৰ জৰিয়তে নাকৰ সৈতে যোগাযোগ কৰে, ইয়াত অৰ্ধচন্দ্ৰাকৃতিৰ ([[:en: semilunar hiatus]]) ভেদ বা অৰ্ধচন্দ্ৰ বিৰতি বুলি জনা যায়। বিৰতিটো পাৰ্শ্বীয়ভাৱে আনচিনেট প্ৰক্ৰিয়া বুলি জনাজাত প্ৰক্ষেপণৰ দ্বাৰা বান্ধ খাই থাকে। এই অঞ্চলটোক অষ্টিঅ’মিটাল কমপ্লেক্স বোলা হয়।&lt;ref name=&quot;Knipe&quot;&gt;{{cite web | vauthors = Knipe H |title=Ostiomeatal complex | work = Radiology Reference Article | publisher = Radiopaedia.org |url=https://radiopaedia.org/articles/ostiomeatal-complex?lang=gb }}&lt;/ref&gt;

প্ৰতিটো নাসিকা গহ্বৰৰ চাল ইয়াৰ ওপৰৰ তৃতীয়াংশৰ পৰা আধা অংশত নাকৰ হাড়ৰ দ্বাৰা আৰু অধিক তলৰ অংশত ওপৰৰ পাৰ্শ্বীয় কাৰ্টিলেজ আৰু নাকৰ চেপটামৰ সংযোগস্থলৰ দ্বাৰা গঠিত হয়। সংযোগী কলা আৰু ছালে নাকৰ পৃষ্ঠভাগৰ হাড় আৰু কাৰ্টিলেজিনাছ উপাদানসমূহ আৱৰি ৰাখে। 

নাসিকা গহ্বৰৰ মজিয়া, যিবোৰে মুখৰ উপৰিভাগো গঠন কৰে, কঠিন তালুৰ হাড়ৰ দ্বাৰা গঠিত:পিছফালে পেলেটিন হাড়ৰ অনুভূমিক প্লেট আৰু আগফালে মেক্সিলাৰ পেলেটিন প্ৰক্ৰিয়া। 

নাকৰ গহ্বৰৰ আটাইতকৈ আগফালৰ অংশটো হ’ল নাকৰ ভেষ্টিবুল।&lt;ref name=&quot;Beitler McDonald Wadsworth Hudgins 2016 pp. 673–697.e2&quot;&gt;{{cite book | vauthors = Beitler JJ, McDonald MW, Wadsworth JT, Hudgins PA | title=Clinical Radiation Oncology | chapter=Sinonasal Cancer | publisher=Elsevier | year=2016 | isbn=978-0-323-24098-7 | doi=10.1016/b978-0-323-24098-7.00036-8 | pages=673–697.e2 | quote=The nasal vestibules are the two entry points into the nasal cavity. Each is a triangle-shaped space situated in front of the limen nasi and defined laterally by the lateral crus and alar fibrofatty tissue, medially by the medial crus of the alar cartilage and the nasal septum and the distal end of the cartilaginous septum, and columella.}}&lt;/ref&gt; ভেষ্টিবুল নাকৰ কাৰ্টিলেজেৰে আবৃত আৰু ছালৰ একেটা এপিথেলিয়াম (স্তৰীয় স্ক্ৱামাছ, কেৰাটিনাইজড) দ্বাৰা আবৃত। ভেষ্টিবুলৰ ভিতৰত ই নাকৰ গহ্বৰ আৰু শ্বাস-প্ৰশ্বাসৰ বাকী অংশৰ ৰেখাপাত কৰা সাধাৰণ শ্বাস-প্ৰশ্বাসজনিত এপিথেলিয়ামলৈ পৰিৱৰ্তিত হয়। ভেষ্টিবুলৰ নাকৰ ফুটাৰ ভিতৰত নাকৰ চুলি থাকে, যিয়ে উশাহ লোৱা ধূলি আৰু অন্যান্য পদাৰ্থবোৰ ফিল্টাৰ কৰে। গহ্বৰৰ পিছফালটো চোয়ানেৰ জৰিয়তে নাচোফেৰিংছত মিহলি হয়। 

নাসিকা গহ্বৰটো উলম্ব নাকৰ চেপটামে দুটা ভাগত ভাগ কৰে। প্ৰতিটো নাকৰ গহ্বৰৰ কাষত তিনিটা অনুভূমিক আউটগ্ৰ'থ থাকে যাক নাকৰ কনচা (একক &quot;কঞ্চা&quot;) বা টাৰ্বিনেট বোলা হয়। এই টাৰ্বিনেটবোৰে বায়ু প্ৰবাহত ব্যাঘাত জন্মায়, বায়ু টাৰ্বিনেটৰ পৃষ্ঠত থকা ঘ্ৰাণশক্তিৰ এপিথেলিয়াম আৰু চেপটামৰ ফালে নিৰ্দেশিত কৰে। ভোমেৰ’নাচেল অংগটো চেপটামৰ পিছফালে অৱস্থিত আৰু ইয়াৰ ফেৰ’মন ধৰা পেলোৱাত ভূমিকা থাকে। 

নাকৰ গহ্বৰত নাকৰ ভালভৰ অংশ থাকে য’ত বাহ্যিক নাকৰ ভালভ আৰু ভিতৰৰ নাকৰ ভালভ থাকে। বাহ্যিক নাকৰ ভালভটো মধ্যভাগত কলুমেলা, পাৰ্শ্বীয়ভাৱে পাৰ্শ্বীয় নাকৰ কাৰ্টিলেজ আৰু পিছফালে নাকৰ ছিলৰ দ্বাৰা সীমাবদ্ধ থাকে।&lt;ref&gt;{{Cite journal |last=Hamilton |first=Grant S. |date=May 2017 |title=The External Nasal Valve |url=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28340649/ |journal=Facial Plastic Surgery Clinics of North America |volume=25 |issue=2 |pages=179–194 |doi=10.1016/j.fsc.2016.12.010 |issn=1558-1926 |pmid=28340649}}&lt;/ref&gt; অভ্যন্তৰীণ নাকৰ ভালভটো পাৰ্শ্বীয় নাকৰ কাৰ্টিলেজৰ ঠেংৰ সীমাৰেখাৰে, মধ্যভাগত পৃষ্ঠীয় নাকৰ চেপটামৰ দ্বাৰা আৰু তলত তলৰ টাৰ্বিনেটৰ আগফালৰ সীমাৰেখাৰে সীমাবদ্ধ থাকে।&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Murthy |first1=V. Ashok |last2=Reddy |first2=R. Raghavendra |last3=Pragadeeswaran |first3=K. |date=August 2013 |title=Internal Nasal Valve and Its Significance |journal=Indian Journal of Otolaryngology and Head &amp; Neck Surgery |volume=65 |issue=Suppl 2 |pages=400–401 |doi=10.1007/s12070-013-0618-x |issn=2231-3796 |pmc=3738809 |pmid=24427685}}&lt;/ref&gt; নাকৰ ভিতৰৰ ভালভ নাকৰ গহ্বৰৰ আটাইতকৈ সংকীৰ্ণ অঞ্চল আৰু ই নাকৰ প্ৰতিৰোধ ক্ষমতাৰ প্ৰধান স্থান।&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Fraioli |first1=Rebecca E. |last2=Pearlman |first2=Steven J. |date=2013-09-01 |title=A Patient With Nasal Valve Compromise |url=https://doi.org/10.1001/jamaoto.2013.4163 |journal=JAMA Otolaryngology–Head &amp; Neck Surgery |volume=139 |issue=9 |pages=947–950 |doi=10.1001/jamaoto.2013.4163 |pmid=24051751 |issn=2168-6181|url-access=subscription }}&lt;/ref&gt;
===ছেগমেণ্টসমূহ===
নাসিকা গহ্বৰ দুটা ভাগত বিভক্ত: শ্বাস-প্ৰশ্বাসৰ অংশ আৰু ঘ্ৰাণ খণ্ড।

*শ্বাস-প্ৰশ্বাসৰ অংশটোৱে প্ৰতিটো নাকৰ গহ্বৰৰ বেছিভাগ অংশকে সামৰি লয়, আৰু ইয়াত চিলিয়াটেড ছ্যুড’ষ্ট্ৰেটিফাইড কলামৰ এপিথেলিয়াম (যাক শ্বাস-প্ৰশ্বাসজনিত এপিথেলিয়াম বুলিও কোৱা হয়)ৰে আবৃত থাকে। এই অঞ্চলত কনচা বা টাৰ্বিনেট অৱস্থিত। টাৰ্বিনেটবোৰৰ এটা অতি ভেছকুলাৰাইজড লেমিনা প্ৰ’প্ৰিয়া (ইৰেক্টিল কলা) থাকে যাৰ ফলত ইহঁতৰ শ্লেষ্মাৰ শিৰাৰ প্লেক্সাছবোৰ তেজৰ সৈতে সোমাই পৰে, যাৰ ফলত বায়ু প্ৰবাহ বাধাপ্ৰাপ্ত হয় আৰু নাকৰ সিটো ফালে বায়ু নিৰ্দেশিত হয়, যিয়ে নিজৰ টাৰ্বিনেটৰ পৰা তেজ শ্বাণ্ট কৰি একেলগে কাম কৰে। এই চক্ৰটো প্ৰায় ডেৰ-দুঘণ্টাৰ মূৰে মূৰে ঘটে।

*ঘ্ৰাণ খণ্ডটোত বিশেষ ধৰণৰ ছ্যুড’ষ্ট্ৰেটিফাইড কলামৰ এপিথেলিয়াম থাকে, যাক ঘ্ৰাণ এপিথেলিয়াম বুলি জনা যায়, য’ত ঘ্ৰাণ সংবেদনৰ বাবে ৰিচেপ্টৰ থাকে। এই খণ্ডটো প্ৰতিটো নাকৰ গহ্বৰৰ চালৰ শ্লেষ্মাৰ ভিতৰত আৰু তলত আৰু প্ৰতিটো মধ্যম টাৰ্বিনেটৰ মধ্যৱৰ্তী ফালে অৱস্থিত। লিপ’ফুচিন ৰঞ্জক পদাৰ্থৰ উপস্থিতিৰ বাবে হিষ্ট’লজিকেল অংশ হালধীয়া-বাদামী ৰঙৰ দেখা যায়। ঘ্ৰাণশক্তিৰ শ্লেষ্মা কোষৰ প্ৰকাৰসমূহৰ ভিতৰত বাইপোলাৰ নিউৰন, সমৰ্থনকাৰী (ছাষ্টেণ্টেকুলাৰ) কোষ, ভিত্তি কোষ আৰু ব’মেন গ্ৰন্থি আদি অন্তৰ্ভুক্ত। বাইপোলাৰ নিউৰনৰ এক্সনবোৰে ঘ্ৰাণ স্নায়ু (cranial nerve I) গঠন কৰে যি ক্ৰিব্ৰিফৰ্ম প্লেটৰ জৰিয়তে মগজুত প্ৰৱেশ কৰে। ব’মেন গ্ৰন্থি হৈছে লেমিনা প্ৰ’প্ৰিয়াত থকা ছিৰ’ছ গ্ৰন্থি, যাৰ নিঃসৰণে দুৰ্গন্ধযুক্ত পদাৰ্থক আৱদ্ধ কৰি দ্ৰৱীভূত কৰে।
===তেজৰ যোগান===
নাসিকা গহ্বৰত প্ৰচুৰ তেজৰ যোগান থাকে। মুখৰ ধমনী আৰু মেক্সিলাৰী ধমনীকে ধৰি আভ্যন্তৰীণ আৰু বাহ্যিক কেৰটিড ধমনী দুয়োটাৰে শাখাৰ পৰা তেজৰ যোগান আহে। নাকৰ নামকৰণ কৰা ধমনীবোৰ হ’ল-

*স্ফেনোপেলেটিন ধমনী আৰু বৃহত্তৰ পেলেটিন ধমনী, মেক্সিলাৰী ধমনীৰ শাখা। 
*এণ্টেৰিয়’ৰ ইথম’ইডাল ধমনী আৰু পশ্চাৎ ইথম’ইডাল ধমনী, চকুৰ ধমনীৰ শাখা 
*উচ্চতৰ লেবিয়াল ধমনী, মুখৰ ধমনীৰ এটা শাখা, যিয়ে নাকৰ গহ্বৰৰ ভেষ্টিবুল যোগান ধৰে।&lt;ref&gt;{{cite book | vauthors = Moore KL, Dalley AF | title=Clinically Oriented Anatomy | url=https://archive.org/details/clinicallyorient00moor | url-access=registration | location=Philadelphia | publisher=Lippincott Williams &amp; Wilkins | edition = Fourth | isbn = 978-0-683-06141-3 | year=1999}}&lt;/ref&gt;
===স্নায়ুৰ যোগান===
ঘ্ৰাণ ইন্দ্ৰিয়ৰ বাবে দায়বদ্ধ নাসিকা গহ্বৰৰ স্নায়ুতন্ত্ৰ ঘ্ৰাণ স্নায়ুৰ জৰিয়তে হয়, যিয়ে ঘ্ৰাণ বাল্বৰ পৰা ক্ৰিব্ৰিফৰ্ম প্লেটৰ মাজেৰে অণুবীক্ষণিক আঁহ প্ৰেৰণ কৰি নাকৰ গহ্বৰৰ ওপৰলৈ যায়।

সাধাৰণ সংবেদনশীল স্নায়ুতন্ত্ৰ ট্ৰাইজেমিনেল স্নায়ুৰ শাখাসমূহৰ দ্বাৰা (V1 আৰু V2):
*নাচোচিলিয়াৰী নাৰ্ভ (V1)
*নাচোচিলিয়াৰী নাৰ্ভৰ পৰা আগফালৰ ইথম'ইডাল নাৰ্ভ (V1)
*মেক্সিলাৰী নাৰ্ভৰ পিছফালৰ নাকৰ শাখা (V2)

নাকৰ গহ্বৰটো স্বয়ংক্ৰিয় আঁহৰ দ্বাৰা স্নায়ুতন্ত্ৰিত হয়। শ্লেষ্মাৰ ৰক্তবাহী নলীলৈ সহানুভূতিশীল স্নায়ুতন্ত্ৰৰ ফলত ইহঁত সংকুচিত হৈ পৰে, আনহাতে শ্লেষ্মা গ্ৰন্থিৰ দ্বাৰা নিঃসৰণৰ নিয়ন্ত্ৰণ মুখৰ স্নায়ুৰ পৰা উৎপত্তি হোৱা পোষ্টগেংলিয়নিক পেৰাচিম্পেথেটিক স্নায়ু আঁহত কৰা হয়।

==তথ্যসূত্ৰ==</text>
      <sha1>21lckf2hy9haofk5e4h9rv6rv1drzis</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523035</id>
      <parentid>523034</parentid>
      <timestamp>2025-07-09T12:14:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pranamikaadhikary</username>
        <id>27435</id>
      </contributor>
      <comment>/* স্নায়ুৰ যোগান */</comment>
      <origin>523035</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="19388" sha1="6jw1nky2xdeufez6djdqpgnofcgnnsc" xml:space="preserve">{{Infobox anatomy
| Name        = নাসিকা গহ্বৰ
| Latin       = cavum nasi; cavitas nasi
| Image       = [[File:Illu01 head neck.jpg|140px]]
| Caption     = Head and neck
| Image2      = [[File:Illu conducting passages.svg|class=skin-invert-image|140px]]
| Caption2    = Conducting passages
| System      =
| part_of = [[নাক]]
}}
'''নাসিকা গহ্বৰ'''({{lang-en|nasal cavity}}) মুখৰ মাজভাগত নাকৰ ওপৰত আৰু ভিতৰৰফালে থকা বৃহৎ, বায়ুৰে ভৰা ঠাই। 
নাকৰ চেপটামে গহ্বৰটোক দুটা গহ্বৰত ভাগ কৰে,&lt;ref name=&quot;Gray's2016&quot;&gt;{{cite book | vauthors = Standring S |title=Gray's Anatomy: The Anatomical Basis of Clinical Practice |date=2016 |publisher=Elsevier |isbn=978-0-7020-5230-9 |pages=556–565 |edition=Forty-first}}&lt;/ref&gt; যাক ফ’ছা বুলিও কোৱা হয়।&lt;ref name=&quot;Free&quot;&gt;{{cite web |title= Nasal fossa |url=https://medical-dictionary.thefreedictionary.com/nasal+fossa |website=TheFreeDictionary.com}}&lt;/ref&gt; প্ৰতিটো গহ্বৰ নাকৰ ৰন্ধ্ৰ দুটাৰ ভিতৰত সংযুক্ত এটাৰ অংশ। নাকৰ গহ্বৰটো শ্বাস-প্ৰশ্বাসতন্ত্ৰৰ সৰ্বোচ্চ অংশ আৰু ই নাকৰ ফুটাৰ পৰা নাক-ফেৰিংছ আৰু শ্বাস-প্ৰশ্বাসৰ বাকী অংশলৈ উশাহ লোৱা বায়ুৰ বাবে নাকৰ পথ প্ৰদান কৰে। 

[[পেৰানেজেল চাইনাছ]]ত নাকৰ গহ্বৰ আগুৰি পানী ওলাই যায়।
==গঠন==
[[File:Anatomy of the human nasal cavity.png|thumb|নাসিকা গহ্বৰৰ শৰীৰবিজ্ঞান]]
[[File:CT of the ostiomeatal complex, coronal plane, with annotations.png|thumb|220px|[[চিটি স্কেন]] ক’ৰ’নেল সমতলত, অষ্টিঅ’মিটাল কমপ্লেক্স (সেউজীয়া অঞ্চল) দেখুৱাইছে]]
“নাসিকা গহ্বৰ’’ শব্দটোৱে নাকৰ দুটা গহ্বৰৰ প্ৰতিটোকে বুজাব পাৰে, বা দুয়োটাকে একেলগে বুজাব পাৰে। 

প্ৰতিটো নাকৰ গহ্বৰৰ পাৰ্শ্বীয় বেৰ মূলতঃ মেক্সিলাৰে গঠিত। কিন্তু এটা অভাৱ আছে যাৰ ক্ষতিপূৰণ পেলেটিন হাড়ৰ লম্ব প্লেট, মধ্যৱৰ্তী প্টেৰিগ’ইড প্লেট, ইথম’ইডৰ লেবিৰিন্থ আৰু তলৰ কনচাই দিয়ে। পেৰানাচেল চাইনাছ নাকৰ গহ্বৰৰ সৈতে অষ্টিয়া নামৰ সৰু সৰু মুখৰ মাজেৰে সংযুক্ত হৈ থাকে। এই অষ্টিয়াবোৰৰ বেছিভাগেই পাৰ্শ্বীয় নাকৰ বেৰৰ জৰিয়তে নাকৰ সৈতে যোগাযোগ কৰে, ইয়াত অৰ্ধচন্দ্ৰাকৃতিৰ ([[:en: semilunar hiatus]]) ভেদ বা অৰ্ধচন্দ্ৰ বিৰতি বুলি জনা যায়। বিৰতিটো পাৰ্শ্বীয়ভাৱে আনচিনেট প্ৰক্ৰিয়া বুলি জনাজাত প্ৰক্ষেপণৰ দ্বাৰা বান্ধ খাই থাকে। এই অঞ্চলটোক অষ্টিঅ’মিটাল কমপ্লেক্স বোলা হয়।&lt;ref name=&quot;Knipe&quot;&gt;{{cite web | vauthors = Knipe H |title=Ostiomeatal complex | work = Radiology Reference Article | publisher = Radiopaedia.org |url=https://radiopaedia.org/articles/ostiomeatal-complex?lang=gb }}&lt;/ref&gt;

প্ৰতিটো নাসিকা গহ্বৰৰ চাল ইয়াৰ ওপৰৰ তৃতীয়াংশৰ পৰা আধা অংশত নাকৰ হাড়ৰ দ্বাৰা আৰু অধিক তলৰ অংশত ওপৰৰ পাৰ্শ্বীয় কাৰ্টিলেজ আৰু নাকৰ চেপটামৰ সংযোগস্থলৰ দ্বাৰা গঠিত হয়। সংযোগী কলা আৰু ছালে নাকৰ পৃষ্ঠভাগৰ হাড় আৰু কাৰ্টিলেজিনাছ উপাদানসমূহ আৱৰি ৰাখে। 

নাসিকা গহ্বৰৰ মজিয়া, যিবোৰে মুখৰ উপৰিভাগো গঠন কৰে, কঠিন তালুৰ হাড়ৰ দ্বাৰা গঠিত:পিছফালে পেলেটিন হাড়ৰ অনুভূমিক প্লেট আৰু আগফালে মেক্সিলাৰ পেলেটিন প্ৰক্ৰিয়া। 

নাকৰ গহ্বৰৰ আটাইতকৈ আগফালৰ অংশটো হ’ল নাকৰ ভেষ্টিবুল।&lt;ref name=&quot;Beitler McDonald Wadsworth Hudgins 2016 pp. 673–697.e2&quot;&gt;{{cite book | vauthors = Beitler JJ, McDonald MW, Wadsworth JT, Hudgins PA | title=Clinical Radiation Oncology | chapter=Sinonasal Cancer | publisher=Elsevier | year=2016 | isbn=978-0-323-24098-7 | doi=10.1016/b978-0-323-24098-7.00036-8 | pages=673–697.e2 | quote=The nasal vestibules are the two entry points into the nasal cavity. Each is a triangle-shaped space situated in front of the limen nasi and defined laterally by the lateral crus and alar fibrofatty tissue, medially by the medial crus of the alar cartilage and the nasal septum and the distal end of the cartilaginous septum, and columella.}}&lt;/ref&gt; ভেষ্টিবুল নাকৰ কাৰ্টিলেজেৰে আবৃত আৰু ছালৰ একেটা এপিথেলিয়াম (স্তৰীয় স্ক্ৱামাছ, কেৰাটিনাইজড) দ্বাৰা আবৃত। ভেষ্টিবুলৰ ভিতৰত ই নাকৰ গহ্বৰ আৰু শ্বাস-প্ৰশ্বাসৰ বাকী অংশৰ ৰেখাপাত কৰা সাধাৰণ শ্বাস-প্ৰশ্বাসজনিত এপিথেলিয়ামলৈ পৰিৱৰ্তিত হয়। ভেষ্টিবুলৰ নাকৰ ফুটাৰ ভিতৰত নাকৰ চুলি থাকে, যিয়ে উশাহ লোৱা ধূলি আৰু অন্যান্য পদাৰ্থবোৰ ফিল্টাৰ কৰে। গহ্বৰৰ পিছফালটো চোয়ানেৰ জৰিয়তে নাচোফেৰিংছত মিহলি হয়। 

নাসিকা গহ্বৰটো উলম্ব নাকৰ চেপটামে দুটা ভাগত ভাগ কৰে। প্ৰতিটো নাকৰ গহ্বৰৰ কাষত তিনিটা অনুভূমিক আউটগ্ৰ'থ থাকে যাক নাকৰ কনচা (একক &quot;কঞ্চা&quot;) বা টাৰ্বিনেট বোলা হয়। এই টাৰ্বিনেটবোৰে বায়ু প্ৰবাহত ব্যাঘাত জন্মায়, বায়ু টাৰ্বিনেটৰ পৃষ্ঠত থকা ঘ্ৰাণশক্তিৰ এপিথেলিয়াম আৰু চেপটামৰ ফালে নিৰ্দেশিত কৰে। ভোমেৰ’নাচেল অংগটো চেপটামৰ পিছফালে অৱস্থিত আৰু ইয়াৰ ফেৰ’মন ধৰা পেলোৱাত ভূমিকা থাকে। 

নাকৰ গহ্বৰত নাকৰ ভালভৰ অংশ থাকে য’ত বাহ্যিক নাকৰ ভালভ আৰু ভিতৰৰ নাকৰ ভালভ থাকে। বাহ্যিক নাকৰ ভালভটো মধ্যভাগত কলুমেলা, পাৰ্শ্বীয়ভাৱে পাৰ্শ্বীয় নাকৰ কাৰ্টিলেজ আৰু পিছফালে নাকৰ ছিলৰ দ্বাৰা সীমাবদ্ধ থাকে।&lt;ref&gt;{{Cite journal |last=Hamilton |first=Grant S. |date=May 2017 |title=The External Nasal Valve |url=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28340649/ |journal=Facial Plastic Surgery Clinics of North America |volume=25 |issue=2 |pages=179–194 |doi=10.1016/j.fsc.2016.12.010 |issn=1558-1926 |pmid=28340649}}&lt;/ref&gt; অভ্যন্তৰীণ নাকৰ ভালভটো পাৰ্শ্বীয় নাকৰ কাৰ্টিলেজৰ ঠেংৰ সীমাৰেখাৰে, মধ্যভাগত পৃষ্ঠীয় নাকৰ চেপটামৰ দ্বাৰা আৰু তলত তলৰ টাৰ্বিনেটৰ আগফালৰ সীমাৰেখাৰে সীমাবদ্ধ থাকে।&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Murthy |first1=V. Ashok |last2=Reddy |first2=R. Raghavendra |last3=Pragadeeswaran |first3=K. |date=August 2013 |title=Internal Nasal Valve and Its Significance |journal=Indian Journal of Otolaryngology and Head &amp; Neck Surgery |volume=65 |issue=Suppl 2 |pages=400–401 |doi=10.1007/s12070-013-0618-x |issn=2231-3796 |pmc=3738809 |pmid=24427685}}&lt;/ref&gt; নাকৰ ভিতৰৰ ভালভ নাকৰ গহ্বৰৰ আটাইতকৈ সংকীৰ্ণ অঞ্চল আৰু ই নাকৰ প্ৰতিৰোধ ক্ষমতাৰ প্ৰধান স্থান।&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Fraioli |first1=Rebecca E. |last2=Pearlman |first2=Steven J. |date=2013-09-01 |title=A Patient With Nasal Valve Compromise |url=https://doi.org/10.1001/jamaoto.2013.4163 |journal=JAMA Otolaryngology–Head &amp; Neck Surgery |volume=139 |issue=9 |pages=947–950 |doi=10.1001/jamaoto.2013.4163 |pmid=24051751 |issn=2168-6181|url-access=subscription }}&lt;/ref&gt;
===ছেগমেণ্টসমূহ===
নাসিকা গহ্বৰ দুটা ভাগত বিভক্ত: শ্বাস-প্ৰশ্বাসৰ অংশ আৰু ঘ্ৰাণ খণ্ড।

*শ্বাস-প্ৰশ্বাসৰ অংশটোৱে প্ৰতিটো নাকৰ গহ্বৰৰ বেছিভাগ অংশকে সামৰি লয়, আৰু ইয়াত চিলিয়াটেড ছ্যুড’ষ্ট্ৰেটিফাইড কলামৰ এপিথেলিয়াম (যাক শ্বাস-প্ৰশ্বাসজনিত এপিথেলিয়াম বুলিও কোৱা হয়)ৰে আবৃত থাকে। এই অঞ্চলত কনচা বা টাৰ্বিনেট অৱস্থিত। টাৰ্বিনেটবোৰৰ এটা অতি ভেছকুলাৰাইজড লেমিনা প্ৰ’প্ৰিয়া (ইৰেক্টিল কলা) থাকে যাৰ ফলত ইহঁতৰ শ্লেষ্মাৰ শিৰাৰ প্লেক্সাছবোৰ তেজৰ সৈতে সোমাই পৰে, যাৰ ফলত বায়ু প্ৰবাহ বাধাপ্ৰাপ্ত হয় আৰু নাকৰ সিটো ফালে বায়ু নিৰ্দেশিত হয়, যিয়ে নিজৰ টাৰ্বিনেটৰ পৰা তেজ শ্বাণ্ট কৰি একেলগে কাম কৰে। এই চক্ৰটো প্ৰায় ডেৰ-দুঘণ্টাৰ মূৰে মূৰে ঘটে।

*ঘ্ৰাণ খণ্ডটোত বিশেষ ধৰণৰ ছ্যুড’ষ্ট্ৰেটিফাইড কলামৰ এপিথেলিয়াম থাকে, যাক ঘ্ৰাণ এপিথেলিয়াম বুলি জনা যায়, য’ত ঘ্ৰাণ সংবেদনৰ বাবে ৰিচেপ্টৰ থাকে। এই খণ্ডটো প্ৰতিটো নাকৰ গহ্বৰৰ চালৰ শ্লেষ্মাৰ ভিতৰত আৰু তলত আৰু প্ৰতিটো মধ্যম টাৰ্বিনেটৰ মধ্যৱৰ্তী ফালে অৱস্থিত। লিপ’ফুচিন ৰঞ্জক পদাৰ্থৰ উপস্থিতিৰ বাবে হিষ্ট’লজিকেল অংশ হালধীয়া-বাদামী ৰঙৰ দেখা যায়। ঘ্ৰাণশক্তিৰ শ্লেষ্মা কোষৰ প্ৰকাৰসমূহৰ ভিতৰত বাইপোলাৰ নিউৰন, সমৰ্থনকাৰী (ছাষ্টেণ্টেকুলাৰ) কোষ, ভিত্তি কোষ আৰু ব’মেন গ্ৰন্থি আদি অন্তৰ্ভুক্ত। বাইপোলাৰ নিউৰনৰ এক্সনবোৰে ঘ্ৰাণ স্নায়ু (cranial nerve I) গঠন কৰে যি ক্ৰিব্ৰিফৰ্ম প্লেটৰ জৰিয়তে মগজুত প্ৰৱেশ কৰে। ব’মেন গ্ৰন্থি হৈছে লেমিনা প্ৰ’প্ৰিয়াত থকা ছিৰ’ছ গ্ৰন্থি, যাৰ নিঃসৰণে দুৰ্গন্ধযুক্ত পদাৰ্থক আৱদ্ধ কৰি দ্ৰৱীভূত কৰে।
===তেজৰ যোগান===
নাসিকা গহ্বৰত প্ৰচুৰ তেজৰ যোগান থাকে। মুখৰ ধমনী আৰু মেক্সিলাৰী ধমনীকে ধৰি আভ্যন্তৰীণ আৰু বাহ্যিক কেৰটিড ধমনী দুয়োটাৰে শাখাৰ পৰা তেজৰ যোগান আহে। নাকৰ নামকৰণ কৰা ধমনীবোৰ হ’ল-

*স্ফেনোপেলেটিন ধমনী আৰু বৃহত্তৰ পেলেটিন ধমনী, মেক্সিলাৰী ধমনীৰ শাখা। 
*এণ্টেৰিয়’ৰ ইথম’ইডাল ধমনী আৰু পশ্চাৎ ইথম’ইডাল ধমনী, চকুৰ ধমনীৰ শাখা 
*উচ্চতৰ লেবিয়াল ধমনী, মুখৰ ধমনীৰ এটা শাখা, যিয়ে নাকৰ গহ্বৰৰ ভেষ্টিবুল যোগান ধৰে।&lt;ref&gt;{{cite book | vauthors = Moore KL, Dalley AF | title=Clinically Oriented Anatomy | url=https://archive.org/details/clinicallyorient00moor | url-access=registration | location=Philadelphia | publisher=Lippincott Williams &amp; Wilkins | edition = Fourth | isbn = 978-0-683-06141-3 | year=1999}}&lt;/ref&gt;
===স্নায়ুৰ যোগান===
ঘ্ৰাণ ইন্দ্ৰিয়ৰ বাবে দায়বদ্ধ নাসিকা গহ্বৰৰ স্নায়ুতন্ত্ৰ ঘ্ৰাণ স্নায়ুৰ জৰিয়তে হয়, যিয়ে ঘ্ৰাণ বাল্বৰ পৰা ক্ৰিব্ৰিফৰ্ম প্লেটৰ মাজেৰে অণুবীক্ষণিক আঁহ প্ৰেৰণ কৰি নাকৰ গহ্বৰৰ ওপৰলৈ যায়।

সাধাৰণ সংবেদনশীল স্নায়ুতন্ত্ৰ ট্ৰাইজেমিনেল স্নায়ুৰ শাখাসমূহৰ দ্বাৰা (V1 আৰু V2):
*নাচোচিলিয়াৰী নাৰ্ভ (V1)
*নাচোচিলিয়াৰী নাৰ্ভৰ পৰা আগফালৰ ইথম'ইডাল নাৰ্ভ (V1)
*মেক্সিলাৰী নাৰ্ভৰ পিছফালৰ নাকৰ শাখা (V2)

নাকৰ গহ্বৰটো স্বয়ংক্ৰিয় আঁহৰ দ্বাৰা স্নায়ুতন্ত্ৰিত হয়। শ্লেষ্মাৰ ৰক্তবাহী নলীলৈ সহানুভূতিশীল স্নায়ুতন্ত্ৰৰ ফলত ইহঁত সংকুচিত হৈ পৰে, আনহাতে শ্লেষ্মা গ্ৰন্থিৰ দ্বাৰা নিঃসৰণৰ নিয়ন্ত্ৰণ মুখৰ স্নায়ুৰ পৰা উৎপত্তি হোৱা পোষ্টগেংলিয়নিক পেৰাচিম্পেথেটিক স্নায়ু আঁহত কৰা হয়।
==কাৰ্য==
নাসিকা গহ্বৰ দুটাই শ্বাস-প্ৰশ্বাসৰ আন অংশই গ্ৰহণ কৰিবলগীয়া বায়ুক পৰিৱেশ অনুকুল কৰে। নাকৰ কনচে (টাৰ্বিনেট বুলিও কোৱা হয়) প্ৰদান কৰা বৃহৎ পৃষ্ঠভাগৰ বাবে নাসিকা গহ্বৰৰ মাজেৰে যোৱা বায়ু শৰীৰৰ উষ্ণতাৰ ১ ডিগ্ৰীৰ ভিতৰত উষ্ণ বা ঠাণ্ডা হয়। তদুপৰি বতাহ আৰ্দ্ৰ কৰা হয়, আৰু নাকৰ ফুটাত থকা নাকৰ নোমৰ দ্বাৰা ধূলি আৰু অন্যান্য কণাবোৰ আঁতৰাই পেলোৱা হয়। নাসিকা গহ্বৰৰ সমগ্ৰ শ্লেষ্মাটো শ্লেষ্মাৰ তৰপেৰে আবৃত হৈ থাকে, যিটো অণুবীক্ষণিক চিলিয়াৰ ওপৰত ওপৰত পৰি থাকে আৰু উশাহত লোৱা বায়ুও শোধন কৰে। শ্বাস-প্ৰশ্বাসৰ এপিথেলিয়ামৰ চিলিয়াই নিঃসৃত শ্লেষ্মা আৰু কণাবোৰক পিছফালে ফেৰিংছৰ ফালে লৈ যায় য’ত ই খাদ্যনলীলৈ পাৰ হৈ পেটত হজম হয়। নাসিকা গহ্বৰত ঘ্ৰাণ ইন্দ্ৰিয়ও থাকে আৰু চোয়ানেৰ জৰিয়তে মুখৰ সৈতে ইয়াৰ পশ্চাৎ যোগাযোগৰ জৰিয়তে সোৱাদ সংবেদনত বহুখিনি অৰিহণা যোগায়।

==তথ্যসূত্ৰ==</text>
      <sha1>6jw1nky2xdeufez6djdqpgnofcgnnsc</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523036</id>
      <parentid>523035</parentid>
      <timestamp>2025-07-09T12:15:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pranamikaadhikary</username>
        <id>27435</id>
      </contributor>
      <comment>+[[শ্ৰেণী:মানৱ বিজ্ঞান]]; +[[শ্ৰেণী:অংগ]] using [[WP:HC|HotCat]]</comment>
      <origin>523036</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="19480" sha1="s12ri6fmv19e92921f8b0y9i9fbkwsg" xml:space="preserve">{{Infobox anatomy
| Name        = নাসিকা গহ্বৰ
| Latin       = cavum nasi; cavitas nasi
| Image       = [[File:Illu01 head neck.jpg|140px]]
| Caption     = Head and neck
| Image2      = [[File:Illu conducting passages.svg|class=skin-invert-image|140px]]
| Caption2    = Conducting passages
| System      =
| part_of = [[নাক]]
}}
'''নাসিকা গহ্বৰ'''({{lang-en|nasal cavity}}) মুখৰ মাজভাগত নাকৰ ওপৰত আৰু ভিতৰৰফালে থকা বৃহৎ, বায়ুৰে ভৰা ঠাই। 
নাকৰ চেপটামে গহ্বৰটোক দুটা গহ্বৰত ভাগ কৰে,&lt;ref name=&quot;Gray's2016&quot;&gt;{{cite book | vauthors = Standring S |title=Gray's Anatomy: The Anatomical Basis of Clinical Practice |date=2016 |publisher=Elsevier |isbn=978-0-7020-5230-9 |pages=556–565 |edition=Forty-first}}&lt;/ref&gt; যাক ফ’ছা বুলিও কোৱা হয়।&lt;ref name=&quot;Free&quot;&gt;{{cite web |title= Nasal fossa |url=https://medical-dictionary.thefreedictionary.com/nasal+fossa |website=TheFreeDictionary.com}}&lt;/ref&gt; প্ৰতিটো গহ্বৰ নাকৰ ৰন্ধ্ৰ দুটাৰ ভিতৰত সংযুক্ত এটাৰ অংশ। নাকৰ গহ্বৰটো শ্বাস-প্ৰশ্বাসতন্ত্ৰৰ সৰ্বোচ্চ অংশ আৰু ই নাকৰ ফুটাৰ পৰা নাক-ফেৰিংছ আৰু শ্বাস-প্ৰশ্বাসৰ বাকী অংশলৈ উশাহ লোৱা বায়ুৰ বাবে নাকৰ পথ প্ৰদান কৰে। 

[[পেৰানেজেল চাইনাছ]]ত নাকৰ গহ্বৰ আগুৰি পানী ওলাই যায়।
==গঠন==
[[File:Anatomy of the human nasal cavity.png|thumb|নাসিকা গহ্বৰৰ শৰীৰবিজ্ঞান]]
[[File:CT of the ostiomeatal complex, coronal plane, with annotations.png|thumb|220px|[[চিটি স্কেন]] ক’ৰ’নেল সমতলত, অষ্টিঅ’মিটাল কমপ্লেক্স (সেউজীয়া অঞ্চল) দেখুৱাইছে]]
“নাসিকা গহ্বৰ’’ শব্দটোৱে নাকৰ দুটা গহ্বৰৰ প্ৰতিটোকে বুজাব পাৰে, বা দুয়োটাকে একেলগে বুজাব পাৰে। 

প্ৰতিটো নাকৰ গহ্বৰৰ পাৰ্শ্বীয় বেৰ মূলতঃ মেক্সিলাৰে গঠিত। কিন্তু এটা অভাৱ আছে যাৰ ক্ষতিপূৰণ পেলেটিন হাড়ৰ লম্ব প্লেট, মধ্যৱৰ্তী প্টেৰিগ’ইড প্লেট, ইথম’ইডৰ লেবিৰিন্থ আৰু তলৰ কনচাই দিয়ে। পেৰানাচেল চাইনাছ নাকৰ গহ্বৰৰ সৈতে অষ্টিয়া নামৰ সৰু সৰু মুখৰ মাজেৰে সংযুক্ত হৈ থাকে। এই অষ্টিয়াবোৰৰ বেছিভাগেই পাৰ্শ্বীয় নাকৰ বেৰৰ জৰিয়তে নাকৰ সৈতে যোগাযোগ কৰে, ইয়াত অৰ্ধচন্দ্ৰাকৃতিৰ ([[:en: semilunar hiatus]]) ভেদ বা অৰ্ধচন্দ্ৰ বিৰতি বুলি জনা যায়। বিৰতিটো পাৰ্শ্বীয়ভাৱে আনচিনেট প্ৰক্ৰিয়া বুলি জনাজাত প্ৰক্ষেপণৰ দ্বাৰা বান্ধ খাই থাকে। এই অঞ্চলটোক অষ্টিঅ’মিটাল কমপ্লেক্স বোলা হয়।&lt;ref name=&quot;Knipe&quot;&gt;{{cite web | vauthors = Knipe H |title=Ostiomeatal complex | work = Radiology Reference Article | publisher = Radiopaedia.org |url=https://radiopaedia.org/articles/ostiomeatal-complex?lang=gb }}&lt;/ref&gt;

প্ৰতিটো নাসিকা গহ্বৰৰ চাল ইয়াৰ ওপৰৰ তৃতীয়াংশৰ পৰা আধা অংশত নাকৰ হাড়ৰ দ্বাৰা আৰু অধিক তলৰ অংশত ওপৰৰ পাৰ্শ্বীয় কাৰ্টিলেজ আৰু নাকৰ চেপটামৰ সংযোগস্থলৰ দ্বাৰা গঠিত হয়। সংযোগী কলা আৰু ছালে নাকৰ পৃষ্ঠভাগৰ হাড় আৰু কাৰ্টিলেজিনাছ উপাদানসমূহ আৱৰি ৰাখে। 

নাসিকা গহ্বৰৰ মজিয়া, যিবোৰে মুখৰ উপৰিভাগো গঠন কৰে, কঠিন তালুৰ হাড়ৰ দ্বাৰা গঠিত:পিছফালে পেলেটিন হাড়ৰ অনুভূমিক প্লেট আৰু আগফালে মেক্সিলাৰ পেলেটিন প্ৰক্ৰিয়া। 

নাকৰ গহ্বৰৰ আটাইতকৈ আগফালৰ অংশটো হ’ল নাকৰ ভেষ্টিবুল।&lt;ref name=&quot;Beitler McDonald Wadsworth Hudgins 2016 pp. 673–697.e2&quot;&gt;{{cite book | vauthors = Beitler JJ, McDonald MW, Wadsworth JT, Hudgins PA | title=Clinical Radiation Oncology | chapter=Sinonasal Cancer | publisher=Elsevier | year=2016 | isbn=978-0-323-24098-7 | doi=10.1016/b978-0-323-24098-7.00036-8 | pages=673–697.e2 | quote=The nasal vestibules are the two entry points into the nasal cavity. Each is a triangle-shaped space situated in front of the limen nasi and defined laterally by the lateral crus and alar fibrofatty tissue, medially by the medial crus of the alar cartilage and the nasal septum and the distal end of the cartilaginous septum, and columella.}}&lt;/ref&gt; ভেষ্টিবুল নাকৰ কাৰ্টিলেজেৰে আবৃত আৰু ছালৰ একেটা এপিথেলিয়াম (স্তৰীয় স্ক্ৱামাছ, কেৰাটিনাইজড) দ্বাৰা আবৃত। ভেষ্টিবুলৰ ভিতৰত ই নাকৰ গহ্বৰ আৰু শ্বাস-প্ৰশ্বাসৰ বাকী অংশৰ ৰেখাপাত কৰা সাধাৰণ শ্বাস-প্ৰশ্বাসজনিত এপিথেলিয়ামলৈ পৰিৱৰ্তিত হয়। ভেষ্টিবুলৰ নাকৰ ফুটাৰ ভিতৰত নাকৰ চুলি থাকে, যিয়ে উশাহ লোৱা ধূলি আৰু অন্যান্য পদাৰ্থবোৰ ফিল্টাৰ কৰে। গহ্বৰৰ পিছফালটো চোয়ানেৰ জৰিয়তে নাচোফেৰিংছত মিহলি হয়। 

নাসিকা গহ্বৰটো উলম্ব নাকৰ চেপটামে দুটা ভাগত ভাগ কৰে। প্ৰতিটো নাকৰ গহ্বৰৰ কাষত তিনিটা অনুভূমিক আউটগ্ৰ'থ থাকে যাক নাকৰ কনচা (একক &quot;কঞ্চা&quot;) বা টাৰ্বিনেট বোলা হয়। এই টাৰ্বিনেটবোৰে বায়ু প্ৰবাহত ব্যাঘাত জন্মায়, বায়ু টাৰ্বিনেটৰ পৃষ্ঠত থকা ঘ্ৰাণশক্তিৰ এপিথেলিয়াম আৰু চেপটামৰ ফালে নিৰ্দেশিত কৰে। ভোমেৰ’নাচেল অংগটো চেপটামৰ পিছফালে অৱস্থিত আৰু ইয়াৰ ফেৰ’মন ধৰা পেলোৱাত ভূমিকা থাকে। 

নাকৰ গহ্বৰত নাকৰ ভালভৰ অংশ থাকে য’ত বাহ্যিক নাকৰ ভালভ আৰু ভিতৰৰ নাকৰ ভালভ থাকে। বাহ্যিক নাকৰ ভালভটো মধ্যভাগত কলুমেলা, পাৰ্শ্বীয়ভাৱে পাৰ্শ্বীয় নাকৰ কাৰ্টিলেজ আৰু পিছফালে নাকৰ ছিলৰ দ্বাৰা সীমাবদ্ধ থাকে।&lt;ref&gt;{{Cite journal |last=Hamilton |first=Grant S. |date=May 2017 |title=The External Nasal Valve |url=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28340649/ |journal=Facial Plastic Surgery Clinics of North America |volume=25 |issue=2 |pages=179–194 |doi=10.1016/j.fsc.2016.12.010 |issn=1558-1926 |pmid=28340649}}&lt;/ref&gt; অভ্যন্তৰীণ নাকৰ ভালভটো পাৰ্শ্বীয় নাকৰ কাৰ্টিলেজৰ ঠেংৰ সীমাৰেখাৰে, মধ্যভাগত পৃষ্ঠীয় নাকৰ চেপটামৰ দ্বাৰা আৰু তলত তলৰ টাৰ্বিনেটৰ আগফালৰ সীমাৰেখাৰে সীমাবদ্ধ থাকে।&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Murthy |first1=V. Ashok |last2=Reddy |first2=R. Raghavendra |last3=Pragadeeswaran |first3=K. |date=August 2013 |title=Internal Nasal Valve and Its Significance |journal=Indian Journal of Otolaryngology and Head &amp; Neck Surgery |volume=65 |issue=Suppl 2 |pages=400–401 |doi=10.1007/s12070-013-0618-x |issn=2231-3796 |pmc=3738809 |pmid=24427685}}&lt;/ref&gt; নাকৰ ভিতৰৰ ভালভ নাকৰ গহ্বৰৰ আটাইতকৈ সংকীৰ্ণ অঞ্চল আৰু ই নাকৰ প্ৰতিৰোধ ক্ষমতাৰ প্ৰধান স্থান।&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Fraioli |first1=Rebecca E. |last2=Pearlman |first2=Steven J. |date=2013-09-01 |title=A Patient With Nasal Valve Compromise |url=https://doi.org/10.1001/jamaoto.2013.4163 |journal=JAMA Otolaryngology–Head &amp; Neck Surgery |volume=139 |issue=9 |pages=947–950 |doi=10.1001/jamaoto.2013.4163 |pmid=24051751 |issn=2168-6181|url-access=subscription }}&lt;/ref&gt;
===ছেগমেণ্টসমূহ===
নাসিকা গহ্বৰ দুটা ভাগত বিভক্ত: শ্বাস-প্ৰশ্বাসৰ অংশ আৰু ঘ্ৰাণ খণ্ড।

*শ্বাস-প্ৰশ্বাসৰ অংশটোৱে প্ৰতিটো নাকৰ গহ্বৰৰ বেছিভাগ অংশকে সামৰি লয়, আৰু ইয়াত চিলিয়াটেড ছ্যুড’ষ্ট্ৰেটিফাইড কলামৰ এপিথেলিয়াম (যাক শ্বাস-প্ৰশ্বাসজনিত এপিথেলিয়াম বুলিও কোৱা হয়)ৰে আবৃত থাকে। এই অঞ্চলত কনচা বা টাৰ্বিনেট অৱস্থিত। টাৰ্বিনেটবোৰৰ এটা অতি ভেছকুলাৰাইজড লেমিনা প্ৰ’প্ৰিয়া (ইৰেক্টিল কলা) থাকে যাৰ ফলত ইহঁতৰ শ্লেষ্মাৰ শিৰাৰ প্লেক্সাছবোৰ তেজৰ সৈতে সোমাই পৰে, যাৰ ফলত বায়ু প্ৰবাহ বাধাপ্ৰাপ্ত হয় আৰু নাকৰ সিটো ফালে বায়ু নিৰ্দেশিত হয়, যিয়ে নিজৰ টাৰ্বিনেটৰ পৰা তেজ শ্বাণ্ট কৰি একেলগে কাম কৰে। এই চক্ৰটো প্ৰায় ডেৰ-দুঘণ্টাৰ মূৰে মূৰে ঘটে।

*ঘ্ৰাণ খণ্ডটোত বিশেষ ধৰণৰ ছ্যুড’ষ্ট্ৰেটিফাইড কলামৰ এপিথেলিয়াম থাকে, যাক ঘ্ৰাণ এপিথেলিয়াম বুলি জনা যায়, য’ত ঘ্ৰাণ সংবেদনৰ বাবে ৰিচেপ্টৰ থাকে। এই খণ্ডটো প্ৰতিটো নাকৰ গহ্বৰৰ চালৰ শ্লেষ্মাৰ ভিতৰত আৰু তলত আৰু প্ৰতিটো মধ্যম টাৰ্বিনেটৰ মধ্যৱৰ্তী ফালে অৱস্থিত। লিপ’ফুচিন ৰঞ্জক পদাৰ্থৰ উপস্থিতিৰ বাবে হিষ্ট’লজিকেল অংশ হালধীয়া-বাদামী ৰঙৰ দেখা যায়। ঘ্ৰাণশক্তিৰ শ্লেষ্মা কোষৰ প্ৰকাৰসমূহৰ ভিতৰত বাইপোলাৰ নিউৰন, সমৰ্থনকাৰী (ছাষ্টেণ্টেকুলাৰ) কোষ, ভিত্তি কোষ আৰু ব’মেন গ্ৰন্থি আদি অন্তৰ্ভুক্ত। বাইপোলাৰ নিউৰনৰ এক্সনবোৰে ঘ্ৰাণ স্নায়ু (cranial nerve I) গঠন কৰে যি ক্ৰিব্ৰিফৰ্ম প্লেটৰ জৰিয়তে মগজুত প্ৰৱেশ কৰে। ব’মেন গ্ৰন্থি হৈছে লেমিনা প্ৰ’প্ৰিয়াত থকা ছিৰ’ছ গ্ৰন্থি, যাৰ নিঃসৰণে দুৰ্গন্ধযুক্ত পদাৰ্থক আৱদ্ধ কৰি দ্ৰৱীভূত কৰে।
===তেজৰ যোগান===
নাসিকা গহ্বৰত প্ৰচুৰ তেজৰ যোগান থাকে। মুখৰ ধমনী আৰু মেক্সিলাৰী ধমনীকে ধৰি আভ্যন্তৰীণ আৰু বাহ্যিক কেৰটিড ধমনী দুয়োটাৰে শাখাৰ পৰা তেজৰ যোগান আহে। নাকৰ নামকৰণ কৰা ধমনীবোৰ হ’ল-

*স্ফেনোপেলেটিন ধমনী আৰু বৃহত্তৰ পেলেটিন ধমনী, মেক্সিলাৰী ধমনীৰ শাখা। 
*এণ্টেৰিয়’ৰ ইথম’ইডাল ধমনী আৰু পশ্চাৎ ইথম’ইডাল ধমনী, চকুৰ ধমনীৰ শাখা 
*উচ্চতৰ লেবিয়াল ধমনী, মুখৰ ধমনীৰ এটা শাখা, যিয়ে নাকৰ গহ্বৰৰ ভেষ্টিবুল যোগান ধৰে।&lt;ref&gt;{{cite book | vauthors = Moore KL, Dalley AF | title=Clinically Oriented Anatomy | url=https://archive.org/details/clinicallyorient00moor | url-access=registration | location=Philadelphia | publisher=Lippincott Williams &amp; Wilkins | edition = Fourth | isbn = 978-0-683-06141-3 | year=1999}}&lt;/ref&gt;
===স্নায়ুৰ যোগান===
ঘ্ৰাণ ইন্দ্ৰিয়ৰ বাবে দায়বদ্ধ নাসিকা গহ্বৰৰ স্নায়ুতন্ত্ৰ ঘ্ৰাণ স্নায়ুৰ জৰিয়তে হয়, যিয়ে ঘ্ৰাণ বাল্বৰ পৰা ক্ৰিব্ৰিফৰ্ম প্লেটৰ মাজেৰে অণুবীক্ষণিক আঁহ প্ৰেৰণ কৰি নাকৰ গহ্বৰৰ ওপৰলৈ যায়।

সাধাৰণ সংবেদনশীল স্নায়ুতন্ত্ৰ ট্ৰাইজেমিনেল স্নায়ুৰ শাখাসমূহৰ দ্বাৰা (V1 আৰু V2):
*নাচোচিলিয়াৰী নাৰ্ভ (V1)
*নাচোচিলিয়াৰী নাৰ্ভৰ পৰা আগফালৰ ইথম'ইডাল নাৰ্ভ (V1)
*মেক্সিলাৰী নাৰ্ভৰ পিছফালৰ নাকৰ শাখা (V2)

নাকৰ গহ্বৰটো স্বয়ংক্ৰিয় আঁহৰ দ্বাৰা স্নায়ুতন্ত্ৰিত হয়। শ্লেষ্মাৰ ৰক্তবাহী নলীলৈ সহানুভূতিশীল স্নায়ুতন্ত্ৰৰ ফলত ইহঁত সংকুচিত হৈ পৰে, আনহাতে শ্লেষ্মা গ্ৰন্থিৰ দ্বাৰা নিঃসৰণৰ নিয়ন্ত্ৰণ মুখৰ স্নায়ুৰ পৰা উৎপত্তি হোৱা পোষ্টগেংলিয়নিক পেৰাচিম্পেথেটিক স্নায়ু আঁহত কৰা হয়।
==কাৰ্য==
নাসিকা গহ্বৰ দুটাই শ্বাস-প্ৰশ্বাসৰ আন অংশই গ্ৰহণ কৰিবলগীয়া বায়ুক পৰিৱেশ অনুকুল কৰে। নাকৰ কনচে (টাৰ্বিনেট বুলিও কোৱা হয়) প্ৰদান কৰা বৃহৎ পৃষ্ঠভাগৰ বাবে নাসিকা গহ্বৰৰ মাজেৰে যোৱা বায়ু শৰীৰৰ উষ্ণতাৰ ১ ডিগ্ৰীৰ ভিতৰত উষ্ণ বা ঠাণ্ডা হয়। তদুপৰি বতাহ আৰ্দ্ৰ কৰা হয়, আৰু নাকৰ ফুটাত থকা নাকৰ নোমৰ দ্বাৰা ধূলি আৰু অন্যান্য কণাবোৰ আঁতৰাই পেলোৱা হয়। নাসিকা গহ্বৰৰ সমগ্ৰ শ্লেষ্মাটো শ্লেষ্মাৰ তৰপেৰে আবৃত হৈ থাকে, যিটো অণুবীক্ষণিক চিলিয়াৰ ওপৰত ওপৰত পৰি থাকে আৰু উশাহত লোৱা বায়ুও শোধন কৰে। শ্বাস-প্ৰশ্বাসৰ এপিথেলিয়ামৰ চিলিয়াই নিঃসৃত শ্লেষ্মা আৰু কণাবোৰক পিছফালে ফেৰিংছৰ ফালে লৈ যায় য’ত ই খাদ্যনলীলৈ পাৰ হৈ পেটত হজম হয়। নাসিকা গহ্বৰত ঘ্ৰাণ ইন্দ্ৰিয়ও থাকে আৰু চোয়ানেৰ জৰিয়তে মুখৰ সৈতে ইয়াৰ পশ্চাৎ যোগাযোগৰ জৰিয়তে সোৱাদ সংবেদনত বহুখিনি অৰিহণা যোগায়।

==তথ্যসূত্ৰ==

[[শ্ৰেণী:মানৱ বিজ্ঞান]]
[[শ্ৰেণী:অংগ]]</text>
      <sha1>s12ri6fmv19e92921f8b0y9i9fbkwsg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>প্ৰদুম শুক্লা</title>
    <ns>0</ns>
    <id>123425</id>
    <revision>
      <id>523070</id>
      <parentid>523012</parentid>
      <timestamp>2025-07-09T17:12:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nayan j Nath</username>
        <id>15159</id>
      </contributor>
      <origin>523070</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2857" sha1="hvnq2qpvrzyg59hjusrj2ywfse5whyc" xml:space="preserve">{{db-a7}}{{Infobox person
| fetchwikidata  = ALL
| onlysourced    = no
| name           = প্ৰদুম শুক্লা
| image          = 
| image_size     = 
| image_upright  = 
| alt            = 
| caption        = 
| birth_name     = প্ৰদুম শুক্লা
| birth_date     = ২৪ জুন ২০০৬
| birth_place    = ভাৰত
| nationality    = ভাৰতীয়
| other_names    = PRXDUM
| occupation     = {{hlist|ইউটিউবাৰ|উদ্যোগী}}
| education      = 
| years_active   = ২০২০–বৰ্তমান
| known_for      = Desh Crux (সংবাদ ৱেবচাইট)

}}
প্ৰদুম শুক্লা (জন্ম ২৪ জুন ২০০৬),&lt;ref&gt;https://www.imdb.com/name/nm14553401/&lt;/ref&gt; যাক জনসাধাৰণে PRXDUM নামে চিনে, এজন ভাৰতীয় ইউটিউবাৰ আৰু উদ্যোগী। তেওঁ &quot;Desh Crux&quot; নামৰ এখন ভাৰতীয় বাতৰি ৱেবছাইটৰ প্ৰতিষ্ঠাপক।&lt;ref&gt;https://www.timesofmalwa.in/2025/01/pradum-shukla-17-year-old-youtuber-author-and-music-artist.html&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;https://ra.co/dj/prxdum/biography&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;https://www.ahmedabadmirror.com/meet-nikhil-jain--pradum-shukla-prxdum-the-visionaries-behind-indias-latest-news-platforms/81876967.html&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;https://prxdum.com/credentials&lt;/ref&gt; 

==প্ৰাৰম্ভিক জীৱন আৰু শিক্ষা==
'''প্ৰদুম শুক্লা''' ২০০৬ চনৰ ২৪ জুন তাৰিখে উত্তৰ প্ৰদেশৰ বাৰাণসীত জন্ম গ্ৰহণ কৰে। তেওঁৰ পিতৃ এজন ব্যৱসায়ী আৰু মাতৃ গৃহিণী। তেওঁ নিজৰ প্ৰাৰম্ভিক শিক্ষা চন্দ্ৰপ্ৰভা পাব্লিক স্কুলৰ পৰা গ্ৰহণ কৰে আৰু উচ্চ মাধ্যমিক শিক্ষা ডিভাইন ছৈনিক স্কুলৰ পৰা সম্পূৰ্ণ কৰে। বৰ্তমান তেওঁ IIMT Group of Colleges, গ্ৰেটাৰ নয়ডাত B.Tech. পঢ়ি আছে।&lt;ref&gt;https://xpertkashi.in/pradum-shukla-a-founder-of-desh-crux-and-rising-star-in-music-and-digital-media&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;https://www.hindustanscoop.com/desh-crux-the-trusted-news-hub-of-india-founded-by-pradum-shukla-at-just-17/&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;https://muckrack.com/pradum-shukla&lt;/ref&gt;
== তথ্যসূত্ৰ ==
{{Reflist}}

== বাহ্যিক সংযোগ ==
{{Commons category|Pradum Shukla|প্ৰদুম শুক্লা}}{{IMDb name|id=14553401}}
[[শ্ৰেণী:জীৱিত ব্যক্তি]]</text>
      <sha1>hvnq2qpvrzyg59hjusrj2ywfse5whyc</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523092</id>
      <parentid>523070</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T01:26:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2401:4900:8848:614:B513:FE35:30AB:9034</ip>
      </contributor>
      <origin>523092</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2127" sha1="afxojtah17a16bhad1tk6rjig3s0naw" xml:space="preserve">প্ৰদুম শুক্লা (জন্ম ২৪ জুন ২০০৬),&lt;ref&gt;https://www.imdb.com/name/nm14553401/&lt;/ref&gt; যাক জনসাধাৰণে PRXDUM নামে চিনে, এজন ভাৰতীয় ইউটিউবাৰ আৰু উদ্যোগী। তেওঁ &quot;Desh Crux&quot; নামৰ এখন ভাৰতীয় বাতৰি ৱেবছাইটৰ প্ৰতিষ্ঠাপক।&lt;ref&gt;https://www.timesofmalwa.in/2025/01/pradum-shukla-17-year-old-youtuber-author-and-music-artist.html&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;https://ra.co/dj/prxdum/biography&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;https://www.ahmedabadmirror.com/meet-nikhil-jain--pradum-shukla-prxdum-the-visionaries-behind-indias-latest-news-platforms/81876967.html&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;https://prxdum.com/credentials&lt;/ref&gt; 

==প্ৰাৰম্ভিক জীৱন আৰু শিক্ষা==
'''প্ৰদুম শুক্লা''' ২০০৬ চনৰ ২৪ জুন তাৰিখে উত্তৰ প্ৰদেশৰ বাৰাণসীত জন্ম গ্ৰহণ কৰে। তেওঁৰ পিতৃ এজন ব্যৱসায়ী আৰু মাতৃ গৃহিণী। তেওঁ নিজৰ প্ৰাৰম্ভিক শিক্ষা চন্দ্ৰপ্ৰভা পাব্লিক স্কুলৰ পৰা গ্ৰহণ কৰে আৰু উচ্চ মাধ্যমিক শিক্ষা ডিভাইন ছৈনিক স্কুলৰ পৰা সম্পূৰ্ণ কৰে। বৰ্তমান তেওঁ IIMT Group of Colleges, গ্ৰেটাৰ নয়ডাত B.Tech. পঢ়ি আছে।&lt;ref&gt;https://xpertkashi.in/pradum-shukla-a-founder-of-desh-crux-and-rising-star-in-music-and-digital-media&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;https://www.hindustanscoop.com/desh-crux-the-trusted-news-hub-of-india-founded-by-pradum-shukla-at-just-17/&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;https://muckrack.com/pradum-shukla&lt;/ref&gt;
== তথ্যসূত্ৰ ==
{{Reflist}}

== বাহ্যিক সংযোগ ==
{{IMDb name|id=14553401}}
[[শ্ৰেণী:জীৱিত ব্যক্তি]]</text>
      <sha1>afxojtah17a16bhad1tk6rjig3s0naw</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>বাৰ্তা:ঞ</title>
    <ns>1</ns>
    <id>123426</id>
    <revision>
      <id>523041</id>
      <parentid>523022</parentid>
      <timestamp>2025-07-09T13:01:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>দিব্য দত্ত</username>
        <id>9244</id>
      </contributor>
      <comment>/* এই শব্দ কেইটা ঞ- বৰ্ণ বা ধ্বনিৰে আৰম্ভ হোৱানে? */ উত্তৰ</comment>
      <origin>523041</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="858" sha1="part38hbwvjkrp66aad6sgkj75btk7l" xml:space="preserve">== এই শব্দ কেইটা ঞ- বৰ্ণ বা ধ্বনিৰে আৰম্ভ হোৱানে? ==

জিঞা
মিঞা এইবোৰ শব্দত ঞ বৰ্ণ বা ধ্বনিটো হে আছে। এই ধ্বনিৰে আৰম্ভ হোৱা নাই। এইটো শুদ্ধ ৰূপত প্ৰকাশ পাইছে নে? [[সদস্য:Afughat|Afughat]] ([[সদস্য বাৰ্তা:Afughat|বাৰ্তা]]) 11:33, 9 July 2025 (ইউ.টি.চি.)

:শুদ্ধ কৰা হ’ল৷ &lt;span style=&quot;text-shadow:gray 3px 3px 3px;&quot;&gt;[[User:দিব্য দত্ত|&lt;font color=&quot;#663300&quot;&gt;'''দিব্য দত্ত'''&lt;/font&gt;]]&amp;nbsp;([[User Talk:দিব্য দত্ত|বাৰ্তা]])&lt;/span&gt; 13:01, 9 July 2025 (ইউ.টি.চি.)</text>
      <sha1>part38hbwvjkrp66aad6sgkj75btk7l</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>চিত্ৰ:Jurassic Park poster.jpg</title>
    <ns>6</ns>
    <id>123427</id>
    <revision>
      <id>523037</id>
      <timestamp>2025-07-09T12:45:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dipankar Das</username>
        <id>36094</id>
      </contributor>
      <origin>523037</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="0" sha1="phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1" />
      <sha1>phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523038</id>
      <parentid>523037</parentid>
      <timestamp>2025-07-09T12:45:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dipankar Das</username>
        <id>36094</id>
      </contributor>
      <origin>523038</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="928" sha1="et83c33outx7swner1ot4sfx1236euv" xml:space="preserve">== সাৰাংশ ==
{{Non-free use rationale poster
|Media              = film
| Article           = জুৰাছিক পাৰ্ক (চলচ্চিত্ৰ)
| Use               = Infobox
&lt;!-- ADDITIONAL INFORMATION --&gt;
| Name              = Jurassic Park
| Distributor       = [[Universal Pictures]]
| Publisher         = 
| Type              = 
| Website           = 
| Owner             = 
| Commentary        = 
&lt;!--OVERRIDE FIELDS --&gt;
| Description       = 
| Source            = http://impawards.com/1993/jurassic_park_ver2.html
| Portion           = 
| Low_resolution    = 
| Purpose           = &lt;!-- Must be specified if Use is not Infobox / Header / Section / Artist --&gt;
| Replaceability    = 
| other_information = Copyright held by Universal Studios and Amblin Entertainment, Inc.
}}

== অনুজ্ঞাপত্ৰ ==
{{Non-free film poster|image has rationale=yes|1990s American film posters}}</text>
      <sha1>et83c33outx7swner1ot4sfx1236euv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>পেৰানেজেল চাইনাছ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>123428</id>
    <revision>
      <id>523042</id>
      <timestamp>2025-07-09T14:39:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pranamikaadhikary</username>
        <id>27435</id>
      </contributor>
      <comment>[[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল।</comment>
      <origin>523042</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="852" sha1="e9fjubqfi3k8ccrtdxtkiz01jr0n1p7" xml:space="preserve">'''পেৰানেজেল চাইনাছ''' [[নাসিকা গহ্বৰ]]টোক আগুৰি থকা বায়ুৰে ভৰা ঠাইৰ চাৰিটা যোৰৰ এটা গোট।[1] [[মেক্সিলাৰী চাইনাছ]] চকুৰ তলত থাকে; [[ফ্ৰণ্টাল চাইনাছ]] চকুৰ ওপৰত থাকে; [[ইথম’ইডাল চাইনাছ]] চকুৰ মাজত আৰু [[স্ফেন’ইডাল চাইনাছ]] চকুৰ পিছফালে থাকে। চাইনাছৰ নামকৰণ কৰা হৈছে এইবোৰ থকা মুখৰ হাড় আৰু স্ফেন’ইড হাড়ৰ বাবে। ইহঁতৰ ভূমিকা সংঘৰ্ষযুক্ত।</text>
      <sha1>e9fjubqfi3k8ccrtdxtkiz01jr0n1p7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523043</id>
      <parentid>523042</parentid>
      <timestamp>2025-07-09T14:42:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pranamikaadhikary</username>
        <id>27435</id>
      </contributor>
      <origin>523043</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1431" sha1="m1z9gchpvzfn0ub4jz2q8hvkd7dtltp" xml:space="preserve">{{Infobox anatomy
| Name        = পেৰানেজেল চাইনাছ
| Latin       = sinus paranasales
| Image       = Paranasal Sinuses ant.jpg
| Caption     = সম্মুখৰ দৃশ্যত দেখা পোৱা পেৰানেজেল চাইনাছ
| Width       = 300
| Image2      = Paranasal Sinuses lat.jpg
| Caption2    = পেৰানেজেল চাইনাছৰ পাৰ্শ্বীয় প্ৰক্ষেপণ
| Precursor   = 
| System      = 
| Artery      = 
| Vein        = 
| Nerve       = 
| Lymph       = 
}}
'''পেৰানেজেল চাইনাছ''' [[নাসিকা গহ্বৰ]]টোক আগুৰি থকা বায়ুৰে ভৰা ঠাইৰ চাৰিটা যোৰৰ এটা গোট।[1] [[মেক্সিলাৰী চাইনাছ]] চকুৰ তলত থাকে; [[ফ্ৰণ্টাল চাইনাছ]] চকুৰ ওপৰত থাকে; [[ইথম’ইডাল চাইনাছ]] চকুৰ মাজত আৰু [[স্ফেন’ইডাল চাইনাছ]] চকুৰ পিছফালে থাকে। চাইনাছৰ নামকৰণ কৰা হৈছে এইবোৰ থকা মুখৰ হাড় আৰু স্ফেন’ইড হাড়ৰ বাবে। ইহঁতৰ ভূমিকা সংঘৰ্ষযুক্ত।</text>
      <sha1>m1z9gchpvzfn0ub4jz2q8hvkd7dtltp</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523044</id>
      <parentid>523043</parentid>
      <timestamp>2025-07-09T14:43:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pranamikaadhikary</username>
        <id>27435</id>
      </contributor>
      <origin>523044</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1601" sha1="7sl1jkgfib5c6zseoenwrrg9aeqt39t" xml:space="preserve">{{Infobox anatomy
| Name        = পেৰানেজেল চাইনাছ
| Latin       = sinus paranasales
| Image       = Paranasal Sinuses ant.jpg
| Caption     = সম্মুখৰ দৃশ্যত দেখা পোৱা পেৰানেজেল চাইনাছ
| Width       = 300
| Image2      = Paranasal Sinuses lat.jpg
| Caption2    = পেৰানেজেল চাইনাছৰ পাৰ্শ্বীয় প্ৰক্ষেপণ
| Precursor   = 
| System      = 
| Artery      = 
| Vein        = 
| Nerve       = 
| Lymph       = 
}}
'''পেৰানেজেল চাইনাছ''' [[নাসিকা গহ্বৰ]]টোক আগুৰি থকা বায়ুৰে ভৰা ঠাইৰ চাৰিটা যোৰৰ এটা গোট।&lt;ref name=&quot;emed&quot;&gt;{{cite web|title=Paranasal sinuses|date=23 December 2021 |url=http://emedicine.medscape.com/article/1899145-overview}}&lt;/ref&gt; [[মেক্সিলাৰী চাইনাছ]] চকুৰ তলত থাকে; [[ফ্ৰণ্টাল চাইনাছ]] চকুৰ ওপৰত থাকে; [[ইথম’ইডাল চাইনাছ]] চকুৰ মাজত আৰু [[স্ফেন’ইডাল চাইনাছ]] চকুৰ পিছফালে থাকে। চাইনাছৰ নামকৰণ কৰা হৈছে এইবোৰ থকা মুখৰ হাড় আৰু স্ফেন’ইড হাড়ৰ বাবে। ইহঁতৰ ভূমিকা সংঘৰ্ষযুক্ত।
==তথ্যসূত্ৰ==</text>
      <sha1>7sl1jkgfib5c6zseoenwrrg9aeqt39t</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523045</id>
      <parentid>523044</parentid>
      <timestamp>2025-07-09T14:45:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pranamikaadhikary</username>
        <id>27435</id>
      </contributor>
      <origin>523045</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1615" sha1="p6loq5k2gnsqvc1sygxtcttzm91uu2l" xml:space="preserve">{{Infobox anatomy
| Name        = পেৰানেজেল চাইনাছ
| Latin       = sinus paranasales
| Image       = Paranasal Sinuses ant.jpg
| Caption     = সম্মুখৰ দৃশ্যত দেখা পোৱা পেৰানেজেল চাইনাছ
| Width       = 300
| Image2      = Paranasal Sinuses lat.jpg
| Caption2    = পেৰানেজেল চাইনাছৰ পাৰ্শ্বীয় প্ৰক্ষেপণ
| Precursor   = 
| System      = 
| Artery      = 
| Vein        = 
| Nerve       = 
| Lymph       = 
}}
'''পেৰানেজেল চাইনাছ''' [[নাসিকা গহ্বৰ]]টোক আগুৰি থকা বায়ুৰে ভৰা ঠাইৰ চাৰিটা যোৰৰ এটা গোট।&lt;ref name=&quot;emed&quot;&gt;{{cite web|title=Paranasal sinuses|date=23 December 2021 |url=http://emedicine.medscape.com/article/1899145-overview}}&lt;/ref&gt; [[মেক্সিলাৰী চাইনাছ]] চকুৰ তলত থাকে; [[ফ্ৰণ্টাল চাইনাছ]] চকুৰ ওপৰত থাকে; [[ইথম’ইডাল চাইনাছ]] চকুৰ মাজত আৰু [[স্ফেন’ইডাল চাইনাছ]] চকুৰ পিছফালে থাকে। চাইনাছৰ নামকৰণ কৰা হৈছে এইবোৰ থকা মুখৰ হাড় আৰু স্ফেন’ইড হাড়ৰ বাবে। ইহঁতৰ ভূমিকা সংঘৰ্ষযুক্ত।
==গঠন==
==তথ্যসূত্ৰ==</text>
      <sha1>p6loq5k2gnsqvc1sygxtcttzm91uu2l</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523046</id>
      <parentid>523045</parentid>
      <timestamp>2025-07-09T14:54:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pranamikaadhikary</username>
        <id>27435</id>
      </contributor>
      <comment>[[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল।</comment>
      <origin>523046</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3904" sha1="4yesgv8x7x8rqh1v8hk6z1h4alqjjc8" xml:space="preserve">{{Infobox anatomy
| Name        = পেৰানেজেল চাইনাছ
| Latin       = sinus paranasales
| Image       = Paranasal Sinuses ant.jpg
| Caption     = সম্মুখৰ দৃশ্যত দেখা পোৱা পেৰানেজেল চাইনাছ
| Width       = 300
| Image2      = Paranasal Sinuses lat.jpg
| Caption2    = পেৰানেজেল চাইনাছৰ পাৰ্শ্বীয় প্ৰক্ষেপণ
| Precursor   = 
| System      = 
| Artery      = 
| Vein        = 
| Nerve       = 
| Lymph       = 
}}
'''পেৰানেজেল চাইনাছ''' [[নাসিকা গহ্বৰ]]টোক আগুৰি থকা বায়ুৰে ভৰা ঠাইৰ চাৰিটা যোৰৰ এটা গোট।&lt;ref name=&quot;emed&quot;&gt;{{cite web|title=Paranasal sinuses|date=23 December 2021 |url=http://emedicine.medscape.com/article/1899145-overview}}&lt;/ref&gt; [[মেক্সিলাৰী চাইনাছ]] চকুৰ তলত থাকে; [[ফ্ৰণ্টাল চাইনাছ]] চকুৰ ওপৰত থাকে; [[ইথম’ইডাল চাইনাছ]] চকুৰ মাজত আৰু [[স্ফেন’ইডাল চাইনাছ]] চকুৰ পিছফালে থাকে। চাইনাছৰ নামকৰণ কৰা হৈছে এইবোৰ থকা মুখৰ হাড় আৰু স্ফেন’ইড হাড়ৰ বাবে। ইহঁতৰ ভূমিকা সংঘৰ্ষযুক্ত।
==গঠন==
মানুহৰ চাৰিযোৰ পেৰানেজেল চাইনাছ থাকে, যিবোৰ উপগোটত ভাগ কৰা হয় যিবোৰৰ নামকৰণ কৰা হয় চাইনাছ যিবোৰ হাড়ৰ ভিতৰত থাকে। এই সকলোবোৰ ট্ৰাইজেমিনেল নাৰ্ভ (CN V)ৰ শাখাৰ দ্বাৰা স্নায়ুযুক্ত। 

*পেৰানেজেল চাইনাছৰ ভিতৰত আটাইতকৈ ডাঙৰ মেক্সিলাৰী চাইনাছ চকুৰ তলত, মেক্সিলাৰী হাড়ত (নাকৰ ([[:en:semilunar ]]ৰ পিছফালে খোলা) থাকে। ইহঁতক মেক্সিলাৰী নাৰ্ভ (CN V2) দ্বাৰা স্নায়ুতন্ত্ৰিত কৰা হয়।[2]
*চকুতকৈ ওপৰৰ ফ্ৰণ্টাল চাইনাছ, ফ্ৰণ্টাল হাড়ত, যিয়ে কপালৰ কঠিন অংশ গঠন কৰে। চকুৰ স্নায়ু (CN V1) দ্বাৰা ইহঁতক স্নায়ুতন্ত্ৰিত কৰা হয়।[2]
*নাক আৰু চকুৰ মাজৰ ইথম’ইড হাড়ৰ ভিতৰত কেইবাটাও বিচ্ছিন্ন বায়ু কোষৰ পৰা গঠিত ইথম’ইডাল চাইনাছ। চকুৰ স্নায়ুৰ (CN V1) নাচ’চিলিয়াৰী নাৰ্ভৰ পৰা শাখা-প্ৰশাখা হোৱা ইথম’ইডাল নাৰ্ভৰ দ্বাৰা ইহঁতক স্নায়ুযুক্ত কৰা হয়। 
*স্ফেন’ইডাল চাইনাছ, স্ফেন’ইড হাড়ত। চকু আৰু মেক্সিলাৰী নাৰ্ভ (CN V1 আৰু V2) দ্বাৰা ইহঁতক স্নায়ুযুক্ত কৰা হয়।[2]

পেৰানেজেল চাইনাছত শ্বাস-প্ৰশ্বাসজনিত এপিথেলিয়াম থাকে।

==তথ্যসূত্ৰ==</text>
      <sha1>4yesgv8x7x8rqh1v8hk6z1h4alqjjc8</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523047</id>
      <parentid>523046</parentid>
      <timestamp>2025-07-09T14:54:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pranamikaadhikary</username>
        <id>27435</id>
      </contributor>
      <comment>/* গঠন */</comment>
      <origin>523047</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3911" sha1="mmuhxcxjjb9sh4heqwb1yhm8lmzud3f" xml:space="preserve">{{Infobox anatomy
| Name        = পেৰানেজেল চাইনাছ
| Latin       = sinus paranasales
| Image       = Paranasal Sinuses ant.jpg
| Caption     = সম্মুখৰ দৃশ্যত দেখা পোৱা পেৰানেজেল চাইনাছ
| Width       = 300
| Image2      = Paranasal Sinuses lat.jpg
| Caption2    = পেৰানেজেল চাইনাছৰ পাৰ্শ্বীয় প্ৰক্ষেপণ
| Precursor   = 
| System      = 
| Artery      = 
| Vein        = 
| Nerve       = 
| Lymph       = 
}}
'''পেৰানেজেল চাইনাছ''' [[নাসিকা গহ্বৰ]]টোক আগুৰি থকা বায়ুৰে ভৰা ঠাইৰ চাৰিটা যোৰৰ এটা গোট।&lt;ref name=&quot;emed&quot;&gt;{{cite web|title=Paranasal sinuses|date=23 December 2021 |url=http://emedicine.medscape.com/article/1899145-overview}}&lt;/ref&gt; [[মেক্সিলাৰী চাইনাছ]] চকুৰ তলত থাকে; [[ফ্ৰণ্টাল চাইনাছ]] চকুৰ ওপৰত থাকে; [[ইথম’ইডাল চাইনাছ]] চকুৰ মাজত আৰু [[স্ফেন’ইডাল চাইনাছ]] চকুৰ পিছফালে থাকে। চাইনাছৰ নামকৰণ কৰা হৈছে এইবোৰ থকা মুখৰ হাড় আৰু স্ফেন’ইড হাড়ৰ বাবে। ইহঁতৰ ভূমিকা সংঘৰ্ষযুক্ত।
==গঠন==
মানুহৰ চাৰিযোৰ পেৰানেজেল চাইনাছ থাকে, যিবোৰ উপগোটত ভাগ কৰা হয় যিবোৰৰ নামকৰণ কৰা হয় চাইনাছ যিবোৰ হাড়ৰ ভিতৰত থাকে। এই সকলোবোৰ ট্ৰাইজেমিনেল নাৰ্ভ (CN V)ৰ শাখাৰ দ্বাৰা স্নায়ুযুক্ত। 

*পেৰানেজেল চাইনাছৰ ভিতৰত আটাইতকৈ ডাঙৰ মেক্সিলাৰী চাইনাছ চকুৰ তলত, মেক্সিলাৰী হাড়ত (নাকৰ ([[:en:semilunar hiatus ]]ৰ পিছফালে খোলা) থাকে। ইহঁতক মেক্সিলাৰী নাৰ্ভ (CN V2) দ্বাৰা স্নায়ুতন্ত্ৰিত কৰা হয়।[2]
*চকুতকৈ ওপৰৰ ফ্ৰণ্টাল চাইনাছ, ফ্ৰণ্টাল হাড়ত, যিয়ে কপালৰ কঠিন অংশ গঠন কৰে। চকুৰ স্নায়ু (CN V1) দ্বাৰা ইহঁতক স্নায়ুতন্ত্ৰিত কৰা হয়।[2]
*নাক আৰু চকুৰ মাজৰ ইথম’ইড হাড়ৰ ভিতৰত কেইবাটাও বিচ্ছিন্ন বায়ু কোষৰ পৰা গঠিত ইথম’ইডাল চাইনাছ। চকুৰ স্নায়ুৰ (CN V1) নাচ’চিলিয়াৰী নাৰ্ভৰ পৰা শাখা-প্ৰশাখা হোৱা ইথম’ইডাল নাৰ্ভৰ দ্বাৰা ইহঁতক স্নায়ুযুক্ত কৰা হয়। 
*স্ফেন’ইডাল চাইনাছ, স্ফেন’ইড হাড়ত। চকু আৰু মেক্সিলাৰী নাৰ্ভ (CN V1 আৰু V2) দ্বাৰা ইহঁতক স্নায়ুযুক্ত কৰা হয়।[2]

পেৰানেজেল চাইনাছত শ্বাস-প্ৰশ্বাসজনিত এপিথেলিয়াম থাকে।

==তথ্যসূত্ৰ==</text>
      <sha1>mmuhxcxjjb9sh4heqwb1yhm8lmzud3f</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523048</id>
      <parentid>523047</parentid>
      <timestamp>2025-07-09T14:56:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pranamikaadhikary</username>
        <id>27435</id>
      </contributor>
      <comment>/* গঠন */</comment>
      <origin>523048</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4119" sha1="dkppjhgs4tipnx6241anwlc488r6nld" xml:space="preserve">{{Infobox anatomy
| Name        = পেৰানেজেল চাইনাছ
| Latin       = sinus paranasales
| Image       = Paranasal Sinuses ant.jpg
| Caption     = সম্মুখৰ দৃশ্যত দেখা পোৱা পেৰানেজেল চাইনাছ
| Width       = 300
| Image2      = Paranasal Sinuses lat.jpg
| Caption2    = পেৰানেজেল চাইনাছৰ পাৰ্শ্বীয় প্ৰক্ষেপণ
| Precursor   = 
| System      = 
| Artery      = 
| Vein        = 
| Nerve       = 
| Lymph       = 
}}
'''পেৰানেজেল চাইনাছ''' [[নাসিকা গহ্বৰ]]টোক আগুৰি থকা বায়ুৰে ভৰা ঠাইৰ চাৰিটা যোৰৰ এটা গোট।&lt;ref name=&quot;emed&quot;&gt;{{cite web|title=Paranasal sinuses|date=23 December 2021 |url=http://emedicine.medscape.com/article/1899145-overview}}&lt;/ref&gt; [[মেক্সিলাৰী চাইনাছ]] চকুৰ তলত থাকে; [[ফ্ৰণ্টাল চাইনাছ]] চকুৰ ওপৰত থাকে; [[ইথম’ইডাল চাইনাছ]] চকুৰ মাজত আৰু [[স্ফেন’ইডাল চাইনাছ]] চকুৰ পিছফালে থাকে। চাইনাছৰ নামকৰণ কৰা হৈছে এইবোৰ থকা মুখৰ হাড় আৰু স্ফেন’ইড হাড়ৰ বাবে। ইহঁতৰ ভূমিকা সংঘৰ্ষযুক্ত।
==গঠন==
মানুহৰ চাৰিযোৰ পেৰানেজেল চাইনাছ থাকে, যিবোৰ উপগোটত ভাগ কৰা হয় যিবোৰৰ নামকৰণ কৰা হয় চাইনাছ যিবোৰ হাড়ৰ ভিতৰত থাকে। এই সকলোবোৰ ট্ৰাইজেমিনেল নাৰ্ভ (CN V)ৰ শাখাৰ দ্বাৰা স্নায়ুযুক্ত। 

*পেৰানেজেল চাইনাছৰ ভিতৰত আটাইতকৈ ডাঙৰ মেক্সিলাৰী চাইনাছ চকুৰ তলত, মেক্সিলাৰী হাড়ত (নাকৰ ([[:en:semilunar hiatus ]]ৰ পিছফালে খোলা) থাকে। ইহঁতক মেক্সিলাৰী নাৰ্ভ (CN V2) দ্বাৰা স্নায়ুতন্ত্ৰিত কৰা হয়।&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|date=2016-08-24|title=Paranasal Sinus Anatomy: Overview, Gross Anatomy, Microscopic Anatomy|url=http://emedicine.medscape.com/article/1899145-overview}}&lt;/ref&gt;
*চকুতকৈ ওপৰৰ ফ্ৰণ্টাল চাইনাছ, ফ্ৰণ্টাল হাড়ত, যিয়ে কপালৰ কঠিন অংশ গঠন কৰে। চকুৰ স্নায়ু (CN V1) দ্বাৰা ইহঁতক স্নায়ুতন্ত্ৰিত কৰা হয়।&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
*নাক আৰু চকুৰ মাজৰ ইথম’ইড হাড়ৰ ভিতৰত কেইবাটাও বিচ্ছিন্ন বায়ু কোষৰ পৰা গঠিত ইথম’ইডাল চাইনাছ। চকুৰ স্নায়ুৰ (CN V1) নাচ’চিলিয়াৰী নাৰ্ভৰ পৰা শাখা-প্ৰশাখা হোৱা ইথম’ইডাল নাৰ্ভৰ দ্বাৰা ইহঁতক স্নায়ুযুক্ত কৰা হয়। 
*স্ফেন’ইডাল চাইনাছ, স্ফেন’ইড হাড়ত। চকু আৰু মেক্সিলাৰী নাৰ্ভ (CN V1 আৰু V2) দ্বাৰা ইহঁতক স্নায়ুযুক্ত কৰা হয়।&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
পেৰানেজেল চাইনাছত শ্বাস-প্ৰশ্বাসজনিত এপিথেলিয়াম থাকে।

==তথ্যসূত্ৰ==</text>
      <sha1>dkppjhgs4tipnx6241anwlc488r6nld</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523049</id>
      <parentid>523048</parentid>
      <timestamp>2025-07-09T14:57:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pranamikaadhikary</username>
        <id>27435</id>
      </contributor>
      <comment>/* গঠন */</comment>
      <origin>523049</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4764" sha1="kl178o2ebtzfxounq5ddhs9nc50a7rd" xml:space="preserve">{{Infobox anatomy
| Name        = পেৰানেজেল চাইনাছ
| Latin       = sinus paranasales
| Image       = Paranasal Sinuses ant.jpg
| Caption     = সম্মুখৰ দৃশ্যত দেখা পোৱা পেৰানেজেল চাইনাছ
| Width       = 300
| Image2      = Paranasal Sinuses lat.jpg
| Caption2    = পেৰানেজেল চাইনাছৰ পাৰ্শ্বীয় প্ৰক্ষেপণ
| Precursor   = 
| System      = 
| Artery      = 
| Vein        = 
| Nerve       = 
| Lymph       = 
}}
'''পেৰানেজেল চাইনাছ''' [[নাসিকা গহ্বৰ]]টোক আগুৰি থকা বায়ুৰে ভৰা ঠাইৰ চাৰিটা যোৰৰ এটা গোট।&lt;ref name=&quot;emed&quot;&gt;{{cite web|title=Paranasal sinuses|date=23 December 2021 |url=http://emedicine.medscape.com/article/1899145-overview}}&lt;/ref&gt; [[মেক্সিলাৰী চাইনাছ]] চকুৰ তলত থাকে; [[ফ্ৰণ্টাল চাইনাছ]] চকুৰ ওপৰত থাকে; [[ইথম’ইডাল চাইনাছ]] চকুৰ মাজত আৰু [[স্ফেন’ইডাল চাইনাছ]] চকুৰ পিছফালে থাকে। চাইনাছৰ নামকৰণ কৰা হৈছে এইবোৰ থকা মুখৰ হাড় আৰু স্ফেন’ইড হাড়ৰ বাবে। ইহঁতৰ ভূমিকা সংঘৰ্ষযুক্ত।
==গঠন==
মানুহৰ চাৰিযোৰ পেৰানেজেল চাইনাছ থাকে, যিবোৰ উপগোটত ভাগ কৰা হয় যিবোৰৰ নামকৰণ কৰা হয় চাইনাছ যিবোৰ হাড়ৰ ভিতৰত থাকে। এই সকলোবোৰ ট্ৰাইজেমিনেল নাৰ্ভ (CN V)ৰ শাখাৰ দ্বাৰা স্নায়ুযুক্ত। 

*পেৰানেজেল চাইনাছৰ ভিতৰত আটাইতকৈ ডাঙৰ মেক্সিলাৰী চাইনাছ চকুৰ তলত, মেক্সিলাৰী হাড়ত (নাকৰ ([[:en:semilunar hiatus ]]ৰ পিছফালে খোলা) থাকে। ইহঁতক মেক্সিলাৰী নাৰ্ভ (CN V2) দ্বাৰা স্নায়ুতন্ত্ৰিত কৰা হয়।&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|date=2016-08-24|title=Paranasal Sinus Anatomy: Overview, Gross Anatomy, Microscopic Anatomy|url=http://emedicine.medscape.com/article/1899145-overview}}&lt;/ref&gt;
*চকুতকৈ ওপৰৰ ফ্ৰণ্টাল চাইনাছ, ফ্ৰণ্টাল হাড়ত, যিয়ে কপালৰ কঠিন অংশ গঠন কৰে। চকুৰ স্নায়ু (CN V1) দ্বাৰা ইহঁতক স্নায়ুতন্ত্ৰিত কৰা হয়।&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
*নাক আৰু চকুৰ মাজৰ ইথম’ইড হাড়ৰ ভিতৰত কেইবাটাও বিচ্ছিন্ন বায়ু কোষৰ পৰা গঠিত ইথম’ইডাল চাইনাছ। চকুৰ স্নায়ুৰ (CN V1) নাচ’চিলিয়াৰী নাৰ্ভৰ পৰা শাখা-প্ৰশাখা হোৱা ইথম’ইডাল নাৰ্ভৰ দ্বাৰা ইহঁতক স্নায়ুযুক্ত কৰা হয়। 
*স্ফেন’ইডাল চাইনাছ, স্ফেন’ইড হাড়ত। চকু আৰু মেক্সিলাৰী নাৰ্ভ (CN V1 আৰু V2) দ্বাৰা ইহঁতক স্নায়ুযুক্ত কৰা হয়।&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
পেৰানেজেল চাইনাছত শ্বাস-প্ৰশ্বাসজনিত এপিথেলিয়াম থাকে।

পেৰানেজেল চাইনাছৰ এটা জনাজাত কাম হৈছে নাইট্ৰিক অক্সাইড উৎপাদন কৰা, যিয়ে অক্সিজেন গ্ৰহণৰ সুবিধা প্ৰদানকাৰী হিচাপেও কাম কৰে।&lt;ref name=&quot;pubmed&quot;&gt;{{cite journal|title=Nitric oxide and the paranasal sinuses|first1=Jon O|last1=Lundberg|journal=The Anatomical Record: Advances in Integrative Anatomy and Evolutionary Biology|date=November 2008|volume=291|issue=11|pages=1479–1484|doi=10.1002/ar.20782|pmid=18951492|doi-access=free}}&lt;/ref&gt;

==তথ্যসূত্ৰ==</text>
      <sha1>kl178o2ebtzfxounq5ddhs9nc50a7rd</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523050</id>
      <parentid>523049</parentid>
      <timestamp>2025-07-09T15:00:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pranamikaadhikary</username>
        <id>27435</id>
      </contributor>
      <comment>/* গঠন */</comment>
      <origin>523050</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7420" sha1="lm7tkm12c06tary2v9paxls6zgfid7z" xml:space="preserve">{{Infobox anatomy
| Name        = পেৰানেজেল চাইনাছ
| Latin       = sinus paranasales
| Image       = Paranasal Sinuses ant.jpg
| Caption     = সম্মুখৰ দৃশ্যত দেখা পোৱা পেৰানেজেল চাইনাছ
| Width       = 300
| Image2      = Paranasal Sinuses lat.jpg
| Caption2    = পেৰানেজেল চাইনাছৰ পাৰ্শ্বীয় প্ৰক্ষেপণ
| Precursor   = 
| System      = 
| Artery      = 
| Vein        = 
| Nerve       = 
| Lymph       = 
}}
'''পেৰানেজেল চাইনাছ''' [[নাসিকা গহ্বৰ]]টোক আগুৰি থকা বায়ুৰে ভৰা ঠাইৰ চাৰিটা যোৰৰ এটা গোট।&lt;ref name=&quot;emed&quot;&gt;{{cite web|title=Paranasal sinuses|date=23 December 2021 |url=http://emedicine.medscape.com/article/1899145-overview}}&lt;/ref&gt; [[মেক্সিলাৰী চাইনাছ]] চকুৰ তলত থাকে; [[ফ্ৰণ্টাল চাইনাছ]] চকুৰ ওপৰত থাকে; [[ইথম’ইডাল চাইনাছ]] চকুৰ মাজত আৰু [[স্ফেন’ইডাল চাইনাছ]] চকুৰ পিছফালে থাকে। চাইনাছৰ নামকৰণ কৰা হৈছে এইবোৰ থকা মুখৰ হাড় আৰু স্ফেন’ইড হাড়ৰ বাবে। ইহঁতৰ ভূমিকা সংঘৰ্ষযুক্ত।
==গঠন==
মানুহৰ চাৰিযোৰ পেৰানেজেল চাইনাছ থাকে, যিবোৰ উপগোটত ভাগ কৰা হয় যিবোৰৰ নামকৰণ কৰা হয় চাইনাছ যিবোৰ হাড়ৰ ভিতৰত থাকে। এই সকলোবোৰ ট্ৰাইজেমিনেল নাৰ্ভ (CN V)ৰ শাখাৰ দ্বাৰা স্নায়ুযুক্ত। 

*পেৰানেজেল চাইনাছৰ ভিতৰত আটাইতকৈ ডাঙৰ মেক্সিলাৰী চাইনাছ চকুৰ তলত, মেক্সিলাৰী হাড়ত (নাকৰ ([[:en:semilunar hiatus ]]ৰ পিছফালে খোলা) থাকে। ইহঁতক মেক্সিলাৰী নাৰ্ভ (CN V2) দ্বাৰা স্নায়ুতন্ত্ৰিত কৰা হয়।&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|date=2016-08-24|title=Paranasal Sinus Anatomy: Overview, Gross Anatomy, Microscopic Anatomy|url=http://emedicine.medscape.com/article/1899145-overview}}&lt;/ref&gt;
*চকুতকৈ ওপৰৰ ফ্ৰণ্টাল চাইনাছ, ফ্ৰণ্টাল হাড়ত, যিয়ে কপালৰ কঠিন অংশ গঠন কৰে। চকুৰ স্নায়ু (CN V1) দ্বাৰা ইহঁতক স্নায়ুতন্ত্ৰিত কৰা হয়।&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
*নাক আৰু চকুৰ মাজৰ ইথম’ইড হাড়ৰ ভিতৰত কেইবাটাও বিচ্ছিন্ন বায়ু কোষৰ পৰা গঠিত ইথম’ইডাল চাইনাছ। চকুৰ স্নায়ুৰ (CN V1) নাচ’চিলিয়াৰী নাৰ্ভৰ পৰা শাখা-প্ৰশাখা হোৱা ইথম’ইডাল নাৰ্ভৰ দ্বাৰা ইহঁতক স্নায়ুযুক্ত কৰা হয়। 
*স্ফেন’ইডাল চাইনাছ, স্ফেন’ইড হাড়ত। চকু আৰু মেক্সিলাৰী নাৰ্ভ (CN V1 আৰু V2) দ্বাৰা ইহঁতক স্নায়ুযুক্ত কৰা হয়।&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
পেৰানেজেল চাইনাছত শ্বাস-প্ৰশ্বাসজনিত এপিথেলিয়াম থাকে।

পেৰানেজেল চাইনাছৰ এটা জনাজাত কাম হৈছে নাইট্ৰিক অক্সাইড উৎপাদন কৰা, যিয়ে অক্সিজেন গ্ৰহণৰ সুবিধা প্ৰদানকাৰী হিচাপেও কাম কৰে।&lt;ref name=&quot;pubmed&quot;&gt;{{cite journal|title=Nitric oxide and the paranasal sinuses|first1=Jon O|last1=Lundberg|journal=The Anatomical Record: Advances in Integrative Anatomy and Evolutionary Biology|date=November 2008|volume=291|issue=11|pages=1479–1484|doi=10.1002/ar.20782|pmid=18951492|doi-access=free}}&lt;/ref&gt;
==বিকাশ==
[[নাসিকা গহ্বৰ]]ৰ পৰা বায়ুৰে ভৰা মোনা(pneumatic diverticula)ৰ দ্বাৰা হাড় খনন কৰি পেৰানেজেল চাইনাছ বিকাশশীলভাৱে গঠিত হয়। এই প্ৰক্ৰিয়াটো প্ৰসৱৰ পূৰ্বে (জৰায়ুৰ ভিতৰত জীৱন) আৰম্ভ হয়, আৰু ই কোনো জীৱৰ জীৱনকালৰ মাজেৰে চলি থাকে।

পৰীক্ষামূলক অধ্যয়নৰ ফলাফল অনুসৰি একক চাইনাছৰ অষ্টিয়াম (খোলা) থকা চাইনাছৰ প্ৰাকৃতিক বায়ু চলাচলৰ হাৰ অত্যন্ত লেহেমীয়া। এনে সীমিত বায়ু চলাচল চাইনাছৰ বাবে সুৰক্ষামূলক হ’ব পাৰে, কিয়নো ই ইয়াৰ শ্লেষ্মাৰ পৃষ্ঠভাগ শুকান হোৱাত সহায় কৰিব আৰু উচ্চ কাৰ্বন ডাই অক্সাইডৰ ঘনত্ব আৰু নূন্যতম ৰোগকাৰক প্ৰৱেশৰ সৈতে প্ৰায় বীজাণুমুক্ত পৰিৱেশ বজাই ৰাখিব।
এইদৰে মেক্সিলাৰী চাইনাছত গেছৰ পৰিমাণৰ গঠন শিৰাৰ তেজৰ দৰেই, উশাহ লোৱা বায়ুৰ তুলনাত কাৰ্বন ডাই অক্সাইড অধিক আৰু অক্সিজেনৰ মাত্ৰা কম।[4]

জন্মৰ সময়ত কেৱল মেক্সিলাৰী চাইনাছ আৰু ইথম’ইড চাইনাছহে বিকশিত হয় যদিও এতিয়াও বায়ুচালিত হোৱা নাই; সাত বছৰ বয়সলৈকেহে ইহঁত সম্পূৰ্ণৰূপে বায়ুমণ্ডলীয় হয়। স্ফেন'ইড চাইনাছ তিনি বছৰ বয়সত দেখা দিয়ে আৰু ফ্ৰন্টাল চাইনাছ প্ৰথমে ছয় বছৰ বয়সত দেখা দিয়ে আৰু প্ৰাপ্তবয়স্ক কালত সম্পূৰ্ণৰূপে বিকশিত হয়।[5]

==তথ্যসূত্ৰ==</text>
      <sha1>lm7tkm12c06tary2v9paxls6zgfid7z</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523051</id>
      <parentid>523050</parentid>
      <timestamp>2025-07-09T15:01:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pranamikaadhikary</username>
        <id>27435</id>
      </contributor>
      <comment>/* বিকাশ */</comment>
      <origin>523051</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7866" sha1="dtoqb10oqtq6irnjzinm7ztmjao4hq4" xml:space="preserve">{{Infobox anatomy
| Name        = পেৰানেজেল চাইনাছ
| Latin       = sinus paranasales
| Image       = Paranasal Sinuses ant.jpg
| Caption     = সম্মুখৰ দৃশ্যত দেখা পোৱা পেৰানেজেল চাইনাছ
| Width       = 300
| Image2      = Paranasal Sinuses lat.jpg
| Caption2    = পেৰানেজেল চাইনাছৰ পাৰ্শ্বীয় প্ৰক্ষেপণ
| Precursor   = 
| System      = 
| Artery      = 
| Vein        = 
| Nerve       = 
| Lymph       = 
}}
'''পেৰানেজেল চাইনাছ''' [[নাসিকা গহ্বৰ]]টোক আগুৰি থকা বায়ুৰে ভৰা ঠাইৰ চাৰিটা যোৰৰ এটা গোট।&lt;ref name=&quot;emed&quot;&gt;{{cite web|title=Paranasal sinuses|date=23 December 2021 |url=http://emedicine.medscape.com/article/1899145-overview}}&lt;/ref&gt; [[মেক্সিলাৰী চাইনাছ]] চকুৰ তলত থাকে; [[ফ্ৰণ্টাল চাইনাছ]] চকুৰ ওপৰত থাকে; [[ইথম’ইডাল চাইনাছ]] চকুৰ মাজত আৰু [[স্ফেন’ইডাল চাইনাছ]] চকুৰ পিছফালে থাকে। চাইনাছৰ নামকৰণ কৰা হৈছে এইবোৰ থকা মুখৰ হাড় আৰু স্ফেন’ইড হাড়ৰ বাবে। ইহঁতৰ ভূমিকা সংঘৰ্ষযুক্ত।
==গঠন==
মানুহৰ চাৰিযোৰ পেৰানেজেল চাইনাছ থাকে, যিবোৰ উপগোটত ভাগ কৰা হয় যিবোৰৰ নামকৰণ কৰা হয় চাইনাছ যিবোৰ হাড়ৰ ভিতৰত থাকে। এই সকলোবোৰ ট্ৰাইজেমিনেল নাৰ্ভ (CN V)ৰ শাখাৰ দ্বাৰা স্নায়ুযুক্ত। 

*পেৰানেজেল চাইনাছৰ ভিতৰত আটাইতকৈ ডাঙৰ মেক্সিলাৰী চাইনাছ চকুৰ তলত, মেক্সিলাৰী হাড়ত (নাকৰ ([[:en:semilunar hiatus ]]ৰ পিছফালে খোলা) থাকে। ইহঁতক মেক্সিলাৰী নাৰ্ভ (CN V2) দ্বাৰা স্নায়ুতন্ত্ৰিত কৰা হয়।&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|date=2016-08-24|title=Paranasal Sinus Anatomy: Overview, Gross Anatomy, Microscopic Anatomy|url=http://emedicine.medscape.com/article/1899145-overview}}&lt;/ref&gt;
*চকুতকৈ ওপৰৰ ফ্ৰণ্টাল চাইনাছ, ফ্ৰণ্টাল হাড়ত, যিয়ে কপালৰ কঠিন অংশ গঠন কৰে। চকুৰ স্নায়ু (CN V1) দ্বাৰা ইহঁতক স্নায়ুতন্ত্ৰিত কৰা হয়।&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
*নাক আৰু চকুৰ মাজৰ ইথম’ইড হাড়ৰ ভিতৰত কেইবাটাও বিচ্ছিন্ন বায়ু কোষৰ পৰা গঠিত ইথম’ইডাল চাইনাছ। চকুৰ স্নায়ুৰ (CN V1) নাচ’চিলিয়াৰী নাৰ্ভৰ পৰা শাখা-প্ৰশাখা হোৱা ইথম’ইডাল নাৰ্ভৰ দ্বাৰা ইহঁতক স্নায়ুযুক্ত কৰা হয়। 
*স্ফেন’ইডাল চাইনাছ, স্ফেন’ইড হাড়ত। চকু আৰু মেক্সিলাৰী নাৰ্ভ (CN V1 আৰু V2) দ্বাৰা ইহঁতক স্নায়ুযুক্ত কৰা হয়।&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
পেৰানেজেল চাইনাছত শ্বাস-প্ৰশ্বাসজনিত এপিথেলিয়াম থাকে।

পেৰানেজেল চাইনাছৰ এটা জনাজাত কাম হৈছে নাইট্ৰিক অক্সাইড উৎপাদন কৰা, যিয়ে অক্সিজেন গ্ৰহণৰ সুবিধা প্ৰদানকাৰী হিচাপেও কাম কৰে।&lt;ref name=&quot;pubmed&quot;&gt;{{cite journal|title=Nitric oxide and the paranasal sinuses|first1=Jon O|last1=Lundberg|journal=The Anatomical Record: Advances in Integrative Anatomy and Evolutionary Biology|date=November 2008|volume=291|issue=11|pages=1479–1484|doi=10.1002/ar.20782|pmid=18951492|doi-access=free}}&lt;/ref&gt;
==বিকাশ==
[[নাসিকা গহ্বৰ]]ৰ পৰা বায়ুৰে ভৰা মোনা(pneumatic diverticula)ৰ দ্বাৰা হাড় খনন কৰি পেৰানেজেল চাইনাছ বিকাশশীলভাৱে গঠিত হয়। এই প্ৰক্ৰিয়াটো প্ৰসৱৰ পূৰ্বে (জৰায়ুৰ ভিতৰত জীৱন) আৰম্ভ হয়, আৰু ই কোনো জীৱৰ জীৱনকালৰ মাজেৰে চলি থাকে।

পৰীক্ষামূলক অধ্যয়নৰ ফলাফল অনুসৰি একক চাইনাছৰ অষ্টিয়াম (খোলা) থকা চাইনাছৰ প্ৰাকৃতিক বায়ু চলাচলৰ হাৰ অত্যন্ত লেহেমীয়া। এনে সীমিত বায়ু চলাচল চাইনাছৰ বাবে সুৰক্ষামূলক হ’ব পাৰে, কিয়নো ই ইয়াৰ শ্লেষ্মাৰ পৃষ্ঠভাগ শুকান হোৱাত সহায় কৰিব আৰু উচ্চ কাৰ্বন ডাই অক্সাইডৰ ঘনত্ব আৰু নূন্যতম ৰোগকাৰক প্ৰৱেশৰ সৈতে প্ৰায় বীজাণুমুক্ত পৰিৱেশ বজাই ৰাখিব। এইদৰে মেক্সিলাৰী চাইনাছত গেছৰ পৰিমাণৰ গঠন শিৰাৰ তেজৰ দৰেই, উশাহ লোৱা বায়ুৰ তুলনাত কাৰ্বন ডাই অক্সাইড অধিক আৰু অক্সিজেনৰ মাত্ৰা কম।&lt;ref name=&quot;physiology&quot;&gt;{{cite web|url=http://jap.physiology.org/content/107/4/1195.long##|title=ARTICLES &amp;#124; Journal of Applied Physiology|website=jap.physiology.org|access-date=2017-09-07}}&lt;/ref&gt;

জন্মৰ সময়ত কেৱল মেক্সিলাৰী চাইনাছ আৰু ইথম’ইড চাইনাছহে বিকশিত হয় যদিও এতিয়াও বায়ুচালিত হোৱা নাই; সাত বছৰ বয়সলৈকেহে ইহঁত সম্পূৰ্ণৰূপে বায়ুমণ্ডলীয় হয়। স্ফেন'ইড চাইনাছ তিনি বছৰ বয়সত দেখা দিয়ে আৰু ফ্ৰন্টাল চাইনাছ প্ৰথমে ছয় বছৰ বয়সত দেখা দিয়ে আৰু প্ৰাপ্তবয়স্ক কালত সম্পূৰ্ণৰূপে বিকশিত হয়।&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Towbin |first1=Richard |last2=Dunbar |first2=J. Scott |date=1982 |title=The paranasal sinuses in childhood |journal=RadioGraphics |volume=2 |issue=2 |pages=253–279 |doi=10.1148/radiographics.2.2.253 |doi-access=free }}&lt;/ref&gt;

==তথ্যসূত্ৰ==</text>
      <sha1>dtoqb10oqtq6irnjzinm7ztmjao4hq4</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523052</id>
      <parentid>523051</parentid>
      <timestamp>2025-07-09T15:02:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pranamikaadhikary</username>
        <id>27435</id>
      </contributor>
      <comment>/* বিকাশ */</comment>
      <origin>523052</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8009" sha1="2ba5emsmyfjv02i7k52fmxct99kg6z1" xml:space="preserve">{{Infobox anatomy
| Name        = পেৰানেজেল চাইনাছ
| Latin       = sinus paranasales
| Image       = Paranasal Sinuses ant.jpg
| Caption     = সম্মুখৰ দৃশ্যত দেখা পোৱা পেৰানেজেল চাইনাছ
| Width       = 300
| Image2      = Paranasal Sinuses lat.jpg
| Caption2    = পেৰানেজেল চাইনাছৰ পাৰ্শ্বীয় প্ৰক্ষেপণ
| Precursor   = 
| System      = 
| Artery      = 
| Vein        = 
| Nerve       = 
| Lymph       = 
}}
'''পেৰানেজেল চাইনাছ''' [[নাসিকা গহ্বৰ]]টোক আগুৰি থকা বায়ুৰে ভৰা ঠাইৰ চাৰিটা যোৰৰ এটা গোট।&lt;ref name=&quot;emed&quot;&gt;{{cite web|title=Paranasal sinuses|date=23 December 2021 |url=http://emedicine.medscape.com/article/1899145-overview}}&lt;/ref&gt; [[মেক্সিলাৰী চাইনাছ]] চকুৰ তলত থাকে; [[ফ্ৰণ্টাল চাইনাছ]] চকুৰ ওপৰত থাকে; [[ইথম’ইডাল চাইনাছ]] চকুৰ মাজত আৰু [[স্ফেন’ইডাল চাইনাছ]] চকুৰ পিছফালে থাকে। চাইনাছৰ নামকৰণ কৰা হৈছে এইবোৰ থকা মুখৰ হাড় আৰু স্ফেন’ইড হাড়ৰ বাবে। ইহঁতৰ ভূমিকা সংঘৰ্ষযুক্ত।
==গঠন==
মানুহৰ চাৰিযোৰ পেৰানেজেল চাইনাছ থাকে, যিবোৰ উপগোটত ভাগ কৰা হয় যিবোৰৰ নামকৰণ কৰা হয় চাইনাছ যিবোৰ হাড়ৰ ভিতৰত থাকে। এই সকলোবোৰ ট্ৰাইজেমিনেল নাৰ্ভ (CN V)ৰ শাখাৰ দ্বাৰা স্নায়ুযুক্ত। 

*পেৰানেজেল চাইনাছৰ ভিতৰত আটাইতকৈ ডাঙৰ মেক্সিলাৰী চাইনাছ চকুৰ তলত, মেক্সিলাৰী হাড়ত (নাকৰ ([[:en:semilunar hiatus ]]ৰ পিছফালে খোলা) থাকে। ইহঁতক মেক্সিলাৰী নাৰ্ভ (CN V2) দ্বাৰা স্নায়ুতন্ত্ৰিত কৰা হয়।&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|date=2016-08-24|title=Paranasal Sinus Anatomy: Overview, Gross Anatomy, Microscopic Anatomy|url=http://emedicine.medscape.com/article/1899145-overview}}&lt;/ref&gt;
*চকুতকৈ ওপৰৰ ফ্ৰণ্টাল চাইনাছ, ফ্ৰণ্টাল হাড়ত, যিয়ে কপালৰ কঠিন অংশ গঠন কৰে। চকুৰ স্নায়ু (CN V1) দ্বাৰা ইহঁতক স্নায়ুতন্ত্ৰিত কৰা হয়।&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
*নাক আৰু চকুৰ মাজৰ ইথম’ইড হাড়ৰ ভিতৰত কেইবাটাও বিচ্ছিন্ন বায়ু কোষৰ পৰা গঠিত ইথম’ইডাল চাইনাছ। চকুৰ স্নায়ুৰ (CN V1) নাচ’চিলিয়াৰী নাৰ্ভৰ পৰা শাখা-প্ৰশাখা হোৱা ইথম’ইডাল নাৰ্ভৰ দ্বাৰা ইহঁতক স্নায়ুযুক্ত কৰা হয়। 
*স্ফেন’ইডাল চাইনাছ, স্ফেন’ইড হাড়ত। চকু আৰু মেক্সিলাৰী নাৰ্ভ (CN V1 আৰু V2) দ্বাৰা ইহঁতক স্নায়ুযুক্ত কৰা হয়।&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
পেৰানেজেল চাইনাছত শ্বাস-প্ৰশ্বাসজনিত এপিথেলিয়াম থাকে।

পেৰানেজেল চাইনাছৰ এটা জনাজাত কাম হৈছে নাইট্ৰিক অক্সাইড উৎপাদন কৰা, যিয়ে অক্সিজেন গ্ৰহণৰ সুবিধা প্ৰদানকাৰী হিচাপেও কাম কৰে।&lt;ref name=&quot;pubmed&quot;&gt;{{cite journal|title=Nitric oxide and the paranasal sinuses|first1=Jon O|last1=Lundberg|journal=The Anatomical Record: Advances in Integrative Anatomy and Evolutionary Biology|date=November 2008|volume=291|issue=11|pages=1479–1484|doi=10.1002/ar.20782|pmid=18951492|doi-access=free}}&lt;/ref&gt;
==বিকাশ==
[[নাসিকা গহ্বৰ]]ৰ পৰা বায়ুৰে ভৰা মোনা(pneumatic diverticula)ৰ দ্বাৰা হাড় খনন কৰি পেৰানেজেল চাইনাছ বিকাশশীলভাৱে গঠিত হয়। এই প্ৰক্ৰিয়াটো প্ৰসৱৰ পূৰ্বে (জৰায়ুৰ ভিতৰত জীৱন) আৰম্ভ হয়, আৰু ই কোনো জীৱৰ জীৱনকালৰ মাজেৰে চলি থাকে।

পৰীক্ষামূলক অধ্যয়নৰ ফলাফল অনুসৰি একক চাইনাছৰ অষ্টিয়াম (খোলা) থকা চাইনাছৰ প্ৰাকৃতিক বায়ু চলাচলৰ হাৰ অত্যন্ত লেহেমীয়া। এনে সীমিত বায়ু চলাচল চাইনাছৰ বাবে সুৰক্ষামূলক হ’ব পাৰে, কিয়নো ই ইয়াৰ শ্লেষ্মাৰ পৃষ্ঠভাগ শুকান হোৱাত সহায় কৰিব আৰু উচ্চ কাৰ্বন ডাই অক্সাইডৰ ঘনত্ব আৰু নূন্যতম ৰোগকাৰক প্ৰৱেশৰ সৈতে প্ৰায় বীজাণুমুক্ত পৰিৱেশ বজাই ৰাখিব। এইদৰে মেক্সিলাৰী চাইনাছত গেছৰ পৰিমাণৰ গঠন শিৰাৰ তেজৰ দৰেই, উশাহ লোৱা বায়ুৰ তুলনাত কাৰ্বন ডাই অক্সাইড অধিক আৰু অক্সিজেনৰ মাত্ৰা কম।&lt;ref name=&quot;physiology&quot;&gt;{{cite web|url=http://jap.physiology.org/content/107/4/1195.long##|title=ARTICLES &amp;#124; Journal of Applied Physiology|website=jap.physiology.org|access-date=2017-09-07}}&lt;/ref&gt;

জন্মৰ সময়ত কেৱল মেক্সিলাৰী চাইনাছ আৰু ইথম’ইড চাইনাছহে বিকশিত হয় যদিও এতিয়াও বায়ুচালিত হোৱা নাই; সাত বছৰ বয়সলৈকেহে ইহঁত সম্পূৰ্ণৰূপে বায়ুমণ্ডলীয় হয়। স্ফেন'ইড চাইনাছ তিনি বছৰ বয়সত দেখা দিয়ে আৰু ফ্ৰন্টাল চাইনাছ প্ৰথমে ছয় বছৰ বয়সত দেখা দিয়ে আৰু প্ৰাপ্তবয়স্ক কালত সম্পূৰ্ণৰূপে বিকশিত হয়।&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Towbin |first1=Richard |last2=Dunbar |first2=J. Scott |date=1982 |title=The paranasal sinuses in childhood |journal=RadioGraphics |volume=2 |issue=2 |pages=253–279 |doi=10.1148/radiographics.2.2.253 |doi-access=free }}&lt;/ref&gt;
===চিটি স্কেন, ৰেডিঅ’গ্ৰাফ (এক্স-ৰে) আৰু অন্যান্য চিত্ৰ===

==তথ্যসূত্ৰ==</text>
      <sha1>2ba5emsmyfjv02i7k52fmxct99kg6z1</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523053</id>
      <parentid>523052</parentid>
      <timestamp>2025-07-09T15:03:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pranamikaadhikary</username>
        <id>27435</id>
      </contributor>
      <comment>/* চিটি স্কেন, ৰেডিঅ’গ্ৰাফ (এক্স-ৰে) আৰু অন্যান্য চিত্ৰ */</comment>
      <origin>523053</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8731" sha1="hzxmgcprht4jykfniqyrn6qnz53d43h" xml:space="preserve">{{Infobox anatomy
| Name        = পেৰানেজেল চাইনাছ
| Latin       = sinus paranasales
| Image       = Paranasal Sinuses ant.jpg
| Caption     = সম্মুখৰ দৃশ্যত দেখা পোৱা পেৰানেজেল চাইনাছ
| Width       = 300
| Image2      = Paranasal Sinuses lat.jpg
| Caption2    = পেৰানেজেল চাইনাছৰ পাৰ্শ্বীয় প্ৰক্ষেপণ
| Precursor   = 
| System      = 
| Artery      = 
| Vein        = 
| Nerve       = 
| Lymph       = 
}}
'''পেৰানেজেল চাইনাছ''' [[নাসিকা গহ্বৰ]]টোক আগুৰি থকা বায়ুৰে ভৰা ঠাইৰ চাৰিটা যোৰৰ এটা গোট।&lt;ref name=&quot;emed&quot;&gt;{{cite web|title=Paranasal sinuses|date=23 December 2021 |url=http://emedicine.medscape.com/article/1899145-overview}}&lt;/ref&gt; [[মেক্সিলাৰী চাইনাছ]] চকুৰ তলত থাকে; [[ফ্ৰণ্টাল চাইনাছ]] চকুৰ ওপৰত থাকে; [[ইথম’ইডাল চাইনাছ]] চকুৰ মাজত আৰু [[স্ফেন’ইডাল চাইনাছ]] চকুৰ পিছফালে থাকে। চাইনাছৰ নামকৰণ কৰা হৈছে এইবোৰ থকা মুখৰ হাড় আৰু স্ফেন’ইড হাড়ৰ বাবে। ইহঁতৰ ভূমিকা সংঘৰ্ষযুক্ত।
==গঠন==
মানুহৰ চাৰিযোৰ পেৰানেজেল চাইনাছ থাকে, যিবোৰ উপগোটত ভাগ কৰা হয় যিবোৰৰ নামকৰণ কৰা হয় চাইনাছ যিবোৰ হাড়ৰ ভিতৰত থাকে। এই সকলোবোৰ ট্ৰাইজেমিনেল নাৰ্ভ (CN V)ৰ শাখাৰ দ্বাৰা স্নায়ুযুক্ত। 

*পেৰানেজেল চাইনাছৰ ভিতৰত আটাইতকৈ ডাঙৰ মেক্সিলাৰী চাইনাছ চকুৰ তলত, মেক্সিলাৰী হাড়ত (নাকৰ ([[:en:semilunar hiatus ]]ৰ পিছফালে খোলা) থাকে। ইহঁতক মেক্সিলাৰী নাৰ্ভ (CN V2) দ্বাৰা স্নায়ুতন্ত্ৰিত কৰা হয়।&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|date=2016-08-24|title=Paranasal Sinus Anatomy: Overview, Gross Anatomy, Microscopic Anatomy|url=http://emedicine.medscape.com/article/1899145-overview}}&lt;/ref&gt;
*চকুতকৈ ওপৰৰ ফ্ৰণ্টাল চাইনাছ, ফ্ৰণ্টাল হাড়ত, যিয়ে কপালৰ কঠিন অংশ গঠন কৰে। চকুৰ স্নায়ু (CN V1) দ্বাৰা ইহঁতক স্নায়ুতন্ত্ৰিত কৰা হয়।&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
*নাক আৰু চকুৰ মাজৰ ইথম’ইড হাড়ৰ ভিতৰত কেইবাটাও বিচ্ছিন্ন বায়ু কোষৰ পৰা গঠিত ইথম’ইডাল চাইনাছ। চকুৰ স্নায়ুৰ (CN V1) নাচ’চিলিয়াৰী নাৰ্ভৰ পৰা শাখা-প্ৰশাখা হোৱা ইথম’ইডাল নাৰ্ভৰ দ্বাৰা ইহঁতক স্নায়ুযুক্ত কৰা হয়। 
*স্ফেন’ইডাল চাইনাছ, স্ফেন’ইড হাড়ত। চকু আৰু মেক্সিলাৰী নাৰ্ভ (CN V1 আৰু V2) দ্বাৰা ইহঁতক স্নায়ুযুক্ত কৰা হয়।&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
পেৰানেজেল চাইনাছত শ্বাস-প্ৰশ্বাসজনিত এপিথেলিয়াম থাকে।

পেৰানেজেল চাইনাছৰ এটা জনাজাত কাম হৈছে নাইট্ৰিক অক্সাইড উৎপাদন কৰা, যিয়ে অক্সিজেন গ্ৰহণৰ সুবিধা প্ৰদানকাৰী হিচাপেও কাম কৰে।&lt;ref name=&quot;pubmed&quot;&gt;{{cite journal|title=Nitric oxide and the paranasal sinuses|first1=Jon O|last1=Lundberg|journal=The Anatomical Record: Advances in Integrative Anatomy and Evolutionary Biology|date=November 2008|volume=291|issue=11|pages=1479–1484|doi=10.1002/ar.20782|pmid=18951492|doi-access=free}}&lt;/ref&gt;
==বিকাশ==
[[নাসিকা গহ্বৰ]]ৰ পৰা বায়ুৰে ভৰা মোনা(pneumatic diverticula)ৰ দ্বাৰা হাড় খনন কৰি পেৰানেজেল চাইনাছ বিকাশশীলভাৱে গঠিত হয়। এই প্ৰক্ৰিয়াটো প্ৰসৱৰ পূৰ্বে (জৰায়ুৰ ভিতৰত জীৱন) আৰম্ভ হয়, আৰু ই কোনো জীৱৰ জীৱনকালৰ মাজেৰে চলি থাকে।

পৰীক্ষামূলক অধ্যয়নৰ ফলাফল অনুসৰি একক চাইনাছৰ অষ্টিয়াম (খোলা) থকা চাইনাছৰ প্ৰাকৃতিক বায়ু চলাচলৰ হাৰ অত্যন্ত লেহেমীয়া। এনে সীমিত বায়ু চলাচল চাইনাছৰ বাবে সুৰক্ষামূলক হ’ব পাৰে, কিয়নো ই ইয়াৰ শ্লেষ্মাৰ পৃষ্ঠভাগ শুকান হোৱাত সহায় কৰিব আৰু উচ্চ কাৰ্বন ডাই অক্সাইডৰ ঘনত্ব আৰু নূন্যতম ৰোগকাৰক প্ৰৱেশৰ সৈতে প্ৰায় বীজাণুমুক্ত পৰিৱেশ বজাই ৰাখিব। এইদৰে মেক্সিলাৰী চাইনাছত গেছৰ পৰিমাণৰ গঠন শিৰাৰ তেজৰ দৰেই, উশাহ লোৱা বায়ুৰ তুলনাত কাৰ্বন ডাই অক্সাইড অধিক আৰু অক্সিজেনৰ মাত্ৰা কম।&lt;ref name=&quot;physiology&quot;&gt;{{cite web|url=http://jap.physiology.org/content/107/4/1195.long##|title=ARTICLES &amp;#124; Journal of Applied Physiology|website=jap.physiology.org|access-date=2017-09-07}}&lt;/ref&gt;

জন্মৰ সময়ত কেৱল মেক্সিলাৰী চাইনাছ আৰু ইথম’ইড চাইনাছহে বিকশিত হয় যদিও এতিয়াও বায়ুচালিত হোৱা নাই; সাত বছৰ বয়সলৈকেহে ইহঁত সম্পূৰ্ণৰূপে বায়ুমণ্ডলীয় হয়। স্ফেন'ইড চাইনাছ তিনি বছৰ বয়সত দেখা দিয়ে আৰু ফ্ৰন্টাল চাইনাছ প্ৰথমে ছয় বছৰ বয়সত দেখা দিয়ে আৰু প্ৰাপ্তবয়স্ক কালত সম্পূৰ্ণৰূপে বিকশিত হয়।&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Towbin |first1=Richard |last2=Dunbar |first2=J. Scott |date=1982 |title=The paranasal sinuses in childhood |journal=RadioGraphics |volume=2 |issue=2 |pages=253–279 |doi=10.1148/radiographics.2.2.253 |doi-access=free }}&lt;/ref&gt;
===চিটি স্কেন, ৰেডিঅ’গ্ৰাফ (এক্স-ৰে) আৰু অন্যান্য চিত্ৰ===
&lt;gallery&gt;
File:CT Paranasal Sinuses Coronal MPR Soft Tissue Window.ogg|[[Coronal_plane|Coronal]] [[Computed tomography|CT]] scan of the paranasal sinuses (soft tissue)
File:CT Paranasal Sinuses Coronal MPR Bone Window.ogg|Coronal CT scan of the paranasal sinuses (bone)
File:Paranasal sinuses radiograph occipitofrontal.jpg|Paranasal sinuses radiograph (occipitofrontal)	
File:Paranasal sinuses radiograph occipitomental.jpg|Paranasal sinuses radiograph (occipitomental)	
File:Paranasal sinuses radiograph lateral.jpg|Paranasal sinuses radiograph (lateral)
File:3DPX-002305 Upper respiratory cast 3DFile Nevit Dilmen.stl|3D cast of maxillary, frontal, ethmoid and sphenoid sinuses, nasal cavity and hypopharynx
&lt;/gallery&gt;

==তথ্যসূত্ৰ==</text>
      <sha1>hzxmgcprht4jykfniqyrn6qnz53d43h</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523054</id>
      <parentid>523053</parentid>
      <timestamp>2025-07-09T15:05:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pranamikaadhikary</username>
        <id>27435</id>
      </contributor>
      <comment>added [[Category:মানৱ বিজ্ঞান]] using [[WP:HC|HotCat]]</comment>
      <origin>523054</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8790" sha1="2ja0nj15n27jtwyspuy35rjs1ah3mok" xml:space="preserve">{{Infobox anatomy
| Name        = পেৰানেজেল চাইনাছ
| Latin       = sinus paranasales
| Image       = Paranasal Sinuses ant.jpg
| Caption     = সম্মুখৰ দৃশ্যত দেখা পোৱা পেৰানেজেল চাইনাছ
| Width       = 300
| Image2      = Paranasal Sinuses lat.jpg
| Caption2    = পেৰানেজেল চাইনাছৰ পাৰ্শ্বীয় প্ৰক্ষেপণ
| Precursor   = 
| System      = 
| Artery      = 
| Vein        = 
| Nerve       = 
| Lymph       = 
}}
'''পেৰানেজেল চাইনাছ''' [[নাসিকা গহ্বৰ]]টোক আগুৰি থকা বায়ুৰে ভৰা ঠাইৰ চাৰিটা যোৰৰ এটা গোট।&lt;ref name=&quot;emed&quot;&gt;{{cite web|title=Paranasal sinuses|date=23 December 2021 |url=http://emedicine.medscape.com/article/1899145-overview}}&lt;/ref&gt; [[মেক্সিলাৰী চাইনাছ]] চকুৰ তলত থাকে; [[ফ্ৰণ্টাল চাইনাছ]] চকুৰ ওপৰত থাকে; [[ইথম’ইডাল চাইনাছ]] চকুৰ মাজত আৰু [[স্ফেন’ইডাল চাইনাছ]] চকুৰ পিছফালে থাকে। চাইনাছৰ নামকৰণ কৰা হৈছে এইবোৰ থকা মুখৰ হাড় আৰু স্ফেন’ইড হাড়ৰ বাবে। ইহঁতৰ ভূমিকা সংঘৰ্ষযুক্ত।
==গঠন==
মানুহৰ চাৰিযোৰ পেৰানেজেল চাইনাছ থাকে, যিবোৰ উপগোটত ভাগ কৰা হয় যিবোৰৰ নামকৰণ কৰা হয় চাইনাছ যিবোৰ হাড়ৰ ভিতৰত থাকে। এই সকলোবোৰ ট্ৰাইজেমিনেল নাৰ্ভ (CN V)ৰ শাখাৰ দ্বাৰা স্নায়ুযুক্ত। 

*পেৰানেজেল চাইনাছৰ ভিতৰত আটাইতকৈ ডাঙৰ মেক্সিলাৰী চাইনাছ চকুৰ তলত, মেক্সিলাৰী হাড়ত (নাকৰ ([[:en:semilunar hiatus ]]ৰ পিছফালে খোলা) থাকে। ইহঁতক মেক্সিলাৰী নাৰ্ভ (CN V2) দ্বাৰা স্নায়ুতন্ত্ৰিত কৰা হয়।&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|date=2016-08-24|title=Paranasal Sinus Anatomy: Overview, Gross Anatomy, Microscopic Anatomy|url=http://emedicine.medscape.com/article/1899145-overview}}&lt;/ref&gt;
*চকুতকৈ ওপৰৰ ফ্ৰণ্টাল চাইনাছ, ফ্ৰণ্টাল হাড়ত, যিয়ে কপালৰ কঠিন অংশ গঠন কৰে। চকুৰ স্নায়ু (CN V1) দ্বাৰা ইহঁতক স্নায়ুতন্ত্ৰিত কৰা হয়।&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
*নাক আৰু চকুৰ মাজৰ ইথম’ইড হাড়ৰ ভিতৰত কেইবাটাও বিচ্ছিন্ন বায়ু কোষৰ পৰা গঠিত ইথম’ইডাল চাইনাছ। চকুৰ স্নায়ুৰ (CN V1) নাচ’চিলিয়াৰী নাৰ্ভৰ পৰা শাখা-প্ৰশাখা হোৱা ইথম’ইডাল নাৰ্ভৰ দ্বাৰা ইহঁতক স্নায়ুযুক্ত কৰা হয়। 
*স্ফেন’ইডাল চাইনাছ, স্ফেন’ইড হাড়ত। চকু আৰু মেক্সিলাৰী নাৰ্ভ (CN V1 আৰু V2) দ্বাৰা ইহঁতক স্নায়ুযুক্ত কৰা হয়।&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
পেৰানেজেল চাইনাছত শ্বাস-প্ৰশ্বাসজনিত এপিথেলিয়াম থাকে।

পেৰানেজেল চাইনাছৰ এটা জনাজাত কাম হৈছে নাইট্ৰিক অক্সাইড উৎপাদন কৰা, যিয়ে অক্সিজেন গ্ৰহণৰ সুবিধা প্ৰদানকাৰী হিচাপেও কাম কৰে।&lt;ref name=&quot;pubmed&quot;&gt;{{cite journal|title=Nitric oxide and the paranasal sinuses|first1=Jon O|last1=Lundberg|journal=The Anatomical Record: Advances in Integrative Anatomy and Evolutionary Biology|date=November 2008|volume=291|issue=11|pages=1479–1484|doi=10.1002/ar.20782|pmid=18951492|doi-access=free}}&lt;/ref&gt;
==বিকাশ==
[[নাসিকা গহ্বৰ]]ৰ পৰা বায়ুৰে ভৰা মোনা(pneumatic diverticula)ৰ দ্বাৰা হাড় খনন কৰি পেৰানেজেল চাইনাছ বিকাশশীলভাৱে গঠিত হয়। এই প্ৰক্ৰিয়াটো প্ৰসৱৰ পূৰ্বে (জৰায়ুৰ ভিতৰত জীৱন) আৰম্ভ হয়, আৰু ই কোনো জীৱৰ জীৱনকালৰ মাজেৰে চলি থাকে।

পৰীক্ষামূলক অধ্যয়নৰ ফলাফল অনুসৰি একক চাইনাছৰ অষ্টিয়াম (খোলা) থকা চাইনাছৰ প্ৰাকৃতিক বায়ু চলাচলৰ হাৰ অত্যন্ত লেহেমীয়া। এনে সীমিত বায়ু চলাচল চাইনাছৰ বাবে সুৰক্ষামূলক হ’ব পাৰে, কিয়নো ই ইয়াৰ শ্লেষ্মাৰ পৃষ্ঠভাগ শুকান হোৱাত সহায় কৰিব আৰু উচ্চ কাৰ্বন ডাই অক্সাইডৰ ঘনত্ব আৰু নূন্যতম ৰোগকাৰক প্ৰৱেশৰ সৈতে প্ৰায় বীজাণুমুক্ত পৰিৱেশ বজাই ৰাখিব। এইদৰে মেক্সিলাৰী চাইনাছত গেছৰ পৰিমাণৰ গঠন শিৰাৰ তেজৰ দৰেই, উশাহ লোৱা বায়ুৰ তুলনাত কাৰ্বন ডাই অক্সাইড অধিক আৰু অক্সিজেনৰ মাত্ৰা কম।&lt;ref name=&quot;physiology&quot;&gt;{{cite web|url=http://jap.physiology.org/content/107/4/1195.long##|title=ARTICLES &amp;#124; Journal of Applied Physiology|website=jap.physiology.org|access-date=2017-09-07}}&lt;/ref&gt;

জন্মৰ সময়ত কেৱল মেক্সিলাৰী চাইনাছ আৰু ইথম’ইড চাইনাছহে বিকশিত হয় যদিও এতিয়াও বায়ুচালিত হোৱা নাই; সাত বছৰ বয়সলৈকেহে ইহঁত সম্পূৰ্ণৰূপে বায়ুমণ্ডলীয় হয়। স্ফেন'ইড চাইনাছ তিনি বছৰ বয়সত দেখা দিয়ে আৰু ফ্ৰন্টাল চাইনাছ প্ৰথমে ছয় বছৰ বয়সত দেখা দিয়ে আৰু প্ৰাপ্তবয়স্ক কালত সম্পূৰ্ণৰূপে বিকশিত হয়।&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Towbin |first1=Richard |last2=Dunbar |first2=J. Scott |date=1982 |title=The paranasal sinuses in childhood |journal=RadioGraphics |volume=2 |issue=2 |pages=253–279 |doi=10.1148/radiographics.2.2.253 |doi-access=free }}&lt;/ref&gt;
===চিটি স্কেন, ৰেডিঅ’গ্ৰাফ (এক্স-ৰে) আৰু অন্যান্য চিত্ৰ===
&lt;gallery&gt;
File:CT Paranasal Sinuses Coronal MPR Soft Tissue Window.ogg|[[Coronal_plane|Coronal]] [[Computed tomography|CT]] scan of the paranasal sinuses (soft tissue)
File:CT Paranasal Sinuses Coronal MPR Bone Window.ogg|Coronal CT scan of the paranasal sinuses (bone)
File:Paranasal sinuses radiograph occipitofrontal.jpg|Paranasal sinuses radiograph (occipitofrontal)	
File:Paranasal sinuses radiograph occipitomental.jpg|Paranasal sinuses radiograph (occipitomental)	
File:Paranasal sinuses radiograph lateral.jpg|Paranasal sinuses radiograph (lateral)
File:3DPX-002305 Upper respiratory cast 3DFile Nevit Dilmen.stl|3D cast of maxillary, frontal, ethmoid and sphenoid sinuses, nasal cavity and hypopharynx
&lt;/gallery&gt;

==তথ্যসূত্ৰ==

[[শ্ৰেণী:মানৱ বিজ্ঞান]]</text>
      <sha1>2ja0nj15n27jtwyspuy35rjs1ah3mok</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523074</id>
      <parentid>523054</parentid>
      <timestamp>2025-07-09T19:36:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>29706</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>523074</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8927" sha1="otd3zywdc6m9hoh518d7h5wgvblqvoc" xml:space="preserve">{{Infobox anatomy
| Name        = পেৰানেজেল চাইনাছ
| Latin       = sinus paranasales
| Image       = Paranasal Sinuses ant.jpg
| Caption     = সম্মুখৰ দৃশ্যত দেখা পোৱা পেৰানেজেল চাইনাছ
| Width       = 300
| Image2      = Paranasal Sinuses lat.jpg
| Caption2    = পেৰানেজেল চাইনাছৰ পাৰ্শ্বীয় প্ৰক্ষেপণ
| Precursor   = 
| System      = 
| Artery      = 
| Vein        = 
| Nerve       = 
| Lymph       = 
}}
'''পেৰানেজেল চাইনাছ''' [[নাসিকা গহ্বৰ]]টোক আগুৰি থকা বায়ুৰে ভৰা ঠাইৰ চাৰিটা যোৰৰ এটা গোট।&lt;ref name=&quot;emed&quot;&gt;{{cite web|title=Paranasal sinuses|date=23 December 2021 |url=http://emedicine.medscape.com/article/1899145-overview}}&lt;/ref&gt; [[মেক্সিলাৰী চাইনাছ]] চকুৰ তলত থাকে; [[ফ্ৰণ্টাল চাইনাছ]] চকুৰ ওপৰত থাকে; [[ইথম’ইডাল চাইনাছ]] চকুৰ মাজত আৰু [[স্ফেন’ইডাল চাইনাছ]] চকুৰ পিছফালে থাকে। চাইনাছৰ নামকৰণ কৰা হৈছে এইবোৰ থকা মুখৰ হাড় আৰু স্ফেন’ইড হাড়ৰ বাবে। ইহঁতৰ ভূমিকা সংঘৰ্ষযুক্ত।
==গঠন==
মানুহৰ চাৰিযোৰ পেৰানেজেল চাইনাছ থাকে, যিবোৰ উপগোটত ভাগ কৰা হয় যিবোৰৰ নামকৰণ কৰা হয় চাইনাছ যিবোৰ হাড়ৰ ভিতৰত থাকে। এই সকলোবোৰ ট্ৰাইজেমিনেল নাৰ্ভ (CN V)ৰ শাখাৰ দ্বাৰা স্নায়ুযুক্ত। 

*পেৰানেজেল চাইনাছৰ ভিতৰত আটাইতকৈ ডাঙৰ মেক্সিলাৰী চাইনাছ চকুৰ তলত, মেক্সিলাৰী হাড়ত (নাকৰ ([[:en:semilunar hiatus ]]ৰ পিছফালে খোলা) থাকে। ইহঁতক মেক্সিলাৰী নাৰ্ভ (CN V2) দ্বাৰা স্নায়ুতন্ত্ৰিত কৰা হয়।&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|date=2016-08-24|title=Paranasal Sinus Anatomy: Overview, Gross Anatomy, Microscopic Anatomy|url=http://emedicine.medscape.com/article/1899145-overview}}&lt;/ref&gt;
*চকুতকৈ ওপৰৰ ফ্ৰণ্টাল চাইনাছ, ফ্ৰণ্টাল হাড়ত, যিয়ে কপালৰ কঠিন অংশ গঠন কৰে। চকুৰ স্নায়ু (CN V1) দ্বাৰা ইহঁতক স্নায়ুতন্ত্ৰিত কৰা হয়।&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
*নাক আৰু চকুৰ মাজৰ ইথম’ইড হাড়ৰ ভিতৰত কেইবাটাও বিচ্ছিন্ন বায়ু কোষৰ পৰা গঠিত ইথম’ইডাল চাইনাছ। চকুৰ স্নায়ুৰ (CN V1) নাচ’চিলিয়াৰী নাৰ্ভৰ পৰা শাখা-প্ৰশাখা হোৱা ইথম’ইডাল নাৰ্ভৰ দ্বাৰা ইহঁতক স্নায়ুযুক্ত কৰা হয়। 
*স্ফেন’ইডাল চাইনাছ, স্ফেন’ইড হাড়ত। চকু আৰু মেক্সিলাৰী নাৰ্ভ (CN V1 আৰু V2) দ্বাৰা ইহঁতক স্নায়ুযুক্ত কৰা হয়।&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
পেৰানেজেল চাইনাছত শ্বাস-প্ৰশ্বাসজনিত এপিথেলিয়াম থাকে।

পেৰানেজেল চাইনাছৰ এটা জনাজাত কাম হৈছে নাইট্ৰিক অক্সাইড উৎপাদন কৰা, যিয়ে অক্সিজেন গ্ৰহণৰ সুবিধা প্ৰদানকাৰী হিচাপেও কাম কৰে।&lt;ref name=&quot;pubmed&quot;&gt;{{cite journal|title=Nitric oxide and the paranasal sinuses|first1=Jon O|last1=Lundberg|journal=The Anatomical Record: Advances in Integrative Anatomy and Evolutionary Biology|date=November 2008|volume=291|issue=11|pages=1479–1484|doi=10.1002/ar.20782|pmid=18951492|doi-access=free}}&lt;/ref&gt;
==বিকাশ==
[[নাসিকা গহ্বৰ]]ৰ পৰা বায়ুৰে ভৰা মোনা(pneumatic diverticula)ৰ দ্বাৰা হাড় খনন কৰি পেৰানেজেল চাইনাছ বিকাশশীলভাৱে গঠিত হয়। এই প্ৰক্ৰিয়াটো প্ৰসৱৰ পূৰ্বে (জৰায়ুৰ ভিতৰত জীৱন) আৰম্ভ হয়, আৰু ই কোনো জীৱৰ জীৱনকালৰ মাজেৰে চলি থাকে।

পৰীক্ষামূলক অধ্যয়নৰ ফলাফল অনুসৰি একক চাইনাছৰ অষ্টিয়াম (খোলা) থকা চাইনাছৰ প্ৰাকৃতিক বায়ু চলাচলৰ হাৰ অত্যন্ত লেহেমীয়া। এনে সীমিত বায়ু চলাচল চাইনাছৰ বাবে সুৰক্ষামূলক হ’ব পাৰে, কিয়নো ই ইয়াৰ শ্লেষ্মাৰ পৃষ্ঠভাগ শুকান হোৱাত সহায় কৰিব আৰু উচ্চ কাৰ্বন ডাই অক্সাইডৰ ঘনত্ব আৰু নূন্যতম ৰোগকাৰক প্ৰৱেশৰ সৈতে প্ৰায় বীজাণুমুক্ত পৰিৱেশ বজাই ৰাখিব। এইদৰে মেক্সিলাৰী চাইনাছত গেছৰ পৰিমাণৰ গঠন শিৰাৰ তেজৰ দৰেই, উশাহ লোৱা বায়ুৰ তুলনাত কাৰ্বন ডাই অক্সাইড অধিক আৰু অক্সিজেনৰ মাত্ৰা কম।&lt;ref name=&quot;physiology&quot;&gt;{{cite web|url=http://jap.physiology.org/content/107/4/1195.long|title=ARTICLES &amp;#124; Journal of Applied Physiology|website=jap.physiology.org|access-date=2017-09-07|archivedate=2017-09-04|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170904021832/http://jap.physiology.org/content/107/4/1195.long|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;

জন্মৰ সময়ত কেৱল মেক্সিলাৰী চাইনাছ আৰু ইথম’ইড চাইনাছহে বিকশিত হয় যদিও এতিয়াও বায়ুচালিত হোৱা নাই; সাত বছৰ বয়সলৈকেহে ইহঁত সম্পূৰ্ণৰূপে বায়ুমণ্ডলীয় হয়। স্ফেন'ইড চাইনাছ তিনি বছৰ বয়সত দেখা দিয়ে আৰু ফ্ৰন্টাল চাইনাছ প্ৰথমে ছয় বছৰ বয়সত দেখা দিয়ে আৰু প্ৰাপ্তবয়স্ক কালত সম্পূৰ্ণৰূপে বিকশিত হয়।&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Towbin |first1=Richard |last2=Dunbar |first2=J. Scott |date=1982 |title=The paranasal sinuses in childhood |journal=RadioGraphics |volume=2 |issue=2 |pages=253–279 |doi=10.1148/radiographics.2.2.253 |doi-access=free }}&lt;/ref&gt;
===চিটি স্কেন, ৰেডিঅ’গ্ৰাফ (এক্স-ৰে) আৰু অন্যান্য চিত্ৰ===
&lt;gallery&gt;
File:CT Paranasal Sinuses Coronal MPR Soft Tissue Window.ogg|[[Coronal_plane|Coronal]] [[Computed tomography|CT]] scan of the paranasal sinuses (soft tissue)
File:CT Paranasal Sinuses Coronal MPR Bone Window.ogg|Coronal CT scan of the paranasal sinuses (bone)
File:Paranasal sinuses radiograph occipitofrontal.jpg|Paranasal sinuses radiograph (occipitofrontal)	
File:Paranasal sinuses radiograph occipitomental.jpg|Paranasal sinuses radiograph (occipitomental)	
File:Paranasal sinuses radiograph lateral.jpg|Paranasal sinuses radiograph (lateral)
File:3DPX-002305 Upper respiratory cast 3DFile Nevit Dilmen.stl|3D cast of maxillary, frontal, ethmoid and sphenoid sinuses, nasal cavity and hypopharynx
&lt;/gallery&gt;

==তথ্যসূত্ৰ==

[[শ্ৰেণী:মানৱ বিজ্ঞান]]</text>
      <sha1>otd3zywdc6m9hoh518d7h5wgvblqvoc</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523124</id>
      <parentid>523074</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T09:23:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Mridul Kumar Sharmah</username>
        <id>6237</id>
      </contributor>
      <comment>[[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল।</comment>
      <origin>523124</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8787" sha1="5flzxhep92sbll72vmzwzliyzkl29y6" xml:space="preserve">{{Infobox anatomy
| Name = পেৰানেজেল চাইনাছ
| Latin = sinus paranasales
| Image = Paranasal Sinuses ant.jpg
| Caption = সম্মুখৰ দৃশ্যত দেখা পোৱা পেৰানেজেল চাইনাছ
| Width = 300
| Image2 = Paranasal Sinuses lat.jpg
| Caption2 = পেৰানেজেল চাইনাছৰ পাৰ্শ্বীয় প্ৰক্ষেপণ
| Precursor = 
| System = 
| Artery = 
| Vein = 
| Nerve = 
| Lymph = 
}}
'''পেৰানেজেল চাইনাছ''' [[নাসিকা গহ্বৰ]]টোক আগুৰি থকা বায়ুৰে ভৰা ঠাইৰ চাৰিটা যোৰৰ এটা গোট।&lt;ref name=&quot;emed&quot;&gt;{{cite web|title=Paranasal sinuses|date=23 December 2021 |url=http://emedicine.medscape.com/article/1899145-overview}}&lt;/ref&gt; [[মেক্সিলাৰী চাইনাছ]] চকুৰ তলত থাকে; [[ফ্ৰণ্টাল চাইনাছ]] চকুৰ ওপৰত থাকে; [[ইথম’ইডাল চাইনাছ]] চকুৰ মাজত আৰু [[স্ফেন’ইডাল চাইনাছ]] চকুৰ পিছফালে থাকে। চাইনাছৰ নামকৰণ কৰা হৈছে এইবোৰ থকা মুখৰ হাড় আৰু স্ফেন’ইড হাড়ৰ বাবে। ইহঁতৰ ভূমিকা সংঘৰ্ষযুক্ত। 
==গঠন==
মানুহৰ চাৰিযোৰ পেৰানেজেল চাইনাছ থাকে, যিবোৰ উপগোটত ভাগ কৰা হয় যিবোৰৰ নামকৰণ কৰা হয় চাইনাছ যিবোৰ হাড়ৰ ভিতৰত থাকে। এই সকলোবোৰ ট্ৰাইজেমিনেল নাৰ্ভ (CN V)ৰ শাখাৰ দ্বাৰা স্নায়ুযুক্ত। 

*পেৰানেজেল চাইনাছৰ ভিতৰত আটাইতকৈ ডাঙৰ মেক্সিলাৰী চাইনাছ চকুৰ তলত, মেক্সিলাৰী হাড়ত (নাকৰ ([[:en:semilunar hiatus ]]ৰ পিছফালে খোলা) থাকে। ইহঁতক মেক্সিলাৰী নাৰ্ভ (CN V2) দ্বাৰা স্নায়ুতন্ত্ৰিত কৰা হয়।&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|date=2016-08-24|title=Paranasal Sinus Anatomy: Overview, Gross Anatomy, Microscopic Anatomy|url=http://emedicine.medscape.com/article/1899145-overview}}&lt;/ref&gt;
*চকুতকৈ ওপৰৰ ফ্ৰণ্টেল চাইনাছ, ফ্ৰণ্টেল হাড়ত, যিয়ে কপালৰ কঠিন অংশ গঠন কৰে। চকুৰ স্নায়ু (CN V1) দ্বাৰা ইহঁতক স্নায়ুতন্ত্ৰিত কৰা হয়।&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
*নাক আৰু চকুৰ মাজৰ ইথম’ইড হাড়ৰ ভিতৰত কেইবাটাও বিচ্ছিন্ন বায়ু কোষৰ পৰা গঠিত ইথম’ইডাল চাইনাছ। চকুৰ স্নায়ুৰ (CN V1) নাচ’চিলিয়াৰী নাৰ্ভৰ পৰা শাখা-প্ৰশাখা হোৱা ইথম’ইডাল নাৰ্ভৰ দ্বাৰা ইহঁতক স্নায়ুযুক্ত কৰা হয়। 
*স্ফেন’ইডাল চাইনাছ, স্ফেন’ইড হাড়ত। চকু আৰু মেক্সিলাৰী নাৰ্ভ (CN V1 আৰু V2) দ্বাৰা ইহঁতক স্নায়ুযুক্ত কৰা হয়।&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
পেৰানেজেল চাইনাছত শ্বাস-প্ৰশ্বাসজনিত এপিথেলিয়াম থাকে। 

পেৰানেজেল চাইনাছৰ এটা জনাজাত কাম হৈছে নাইট্ৰিক অক্সাইড উৎপাদন কৰা, যিয়ে অক্সিজেন গ্ৰহণত সহায় কৰে।&lt;ref name=&quot;pubmed&quot;&gt;{{cite journal|title=Nitric oxide and the paranasal sinuses|first1=Jon O|last1=Lundberg|journal=The Anatomical Record: Advances in Integrative Anatomy and Evolutionary Biology|date=November 2008|volume=291|issue=11|pages=1479–1484|doi=10.1002/ar.20782|pmid=18951492|doi-access=free}}&lt;/ref&gt;
==বিকাশ==
[[নাসিকা গহ্বৰ]]ৰ পৰা বায়ুৰে ভৰা মোনা(pneumatic diverticula)ৰ দ্বাৰা হাড় খনন কৰি পেৰানেজেল চাইনাছ গঠিত হয়। এই প্ৰক্ৰিয়াটো প্ৰসৱৰ পূৰ্বে (জৰায়ুৰ ভিতৰত জীৱন) আৰম্ভ হয়, আৰু ই কোনো জীৱৰ জীৱনকালৰ মাজেৰে বিকশিত হৈ থাকে। 

পৰীক্ষামূলক অধ্যয়নৰ ফলাফল অনুসৰি একক চাইনাছৰ অষ্টিয়াম (খোলা) থকা চাইনাছৰ প্ৰাকৃতিক বায়ু চলাচলৰ হাৰ অত্যন্ত লেহেমীয়া। এনে সীমিত বায়ু চলাচল চাইনাছৰ বাবে সুৰক্ষামূলক হ’ব পাৰে, কিয়নো ই ইয়াৰ শ্লেষ্মাৰ পৃষ্ঠভাগ শুকান হোৱাত সহায় কৰিব আৰু উচ্চ কাৰ্বন ডাই অক্সাইডৰ ঘনত্ব আৰু ন্যূনতম ৰোগকাৰক প্ৰৱেশৰ সৈতে প্ৰায় বীজাণুমুক্ত পৰিৱেশ বজাই ৰাখিব। এইদৰে মেক্সিলাৰী চাইনাছত গেছৰ পৰিমাণৰ গঠন সিৰাৰ তেজৰ দৰেই, উশাহ লোৱা বায়ুৰ তুলনাত কাৰ্বন ডাই অক্সাইড অধিক আৰু অক্সিজেনৰ মাত্ৰা কম।&lt;ref name=&quot;physiology&quot;&gt;{{cite web|url=http://jap.physiology.org/content/107/4/1195.long|title=ARTICLES &amp;#124; Journal of Applied Physiology|website=jap.physiology.org|access-date=2017-09-07|archivedate=2017-09-04|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170904021832/http://jap.physiology.org/content/107/4/1195.long|deadurl=yes}}&lt;/ref&gt;

জন্মৰ সময়ত কেৱল মেক্সিলাৰী চাইনাছ আৰু ইথম’ইড চাইনাছহে বিকশিত হয় যদিও সম্পূৰ্ণৰূপে বায়ুৰে পৰিপূৰ্ণনহয়; সাত বছৰ বয়সলৈকেহে ইহঁত সম্পূৰ্ণৰূপে বায়ুৰে ভৰি পৰে। স্ফেন'ইড চাইনাছ তিনি বছৰ বয়সত দেখা দিয়ে আৰু ফ্ৰণ্টেল চাইনাছ প্ৰথমে ছয় বছৰ বয়সত দেখা দিয়ে আৰু প্ৰাপ্তবয়স্ক কালত সম্পূৰ্ণৰূপে বিকশিত হয়।&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Towbin |first1=Richard |last2=Dunbar |first2=J. Scott |date=1982 |title=The paranasal sinuses in childhood |journal=RadioGraphics |volume=2 |issue=2 |pages=253–279 |doi=10.1148/radiographics.2.2.253 |doi-access=free }}&lt;/ref&gt;
===চিটি স্কেন, ৰেডিঅ’গ্ৰাফ (এক্স-ৰে) আৰু অন্যান্য চিত্ৰ===
&lt;gallery&gt;
File:CT Paranasal Sinuses Coronal MPR Soft Tissue Window.ogg|[[Coronal_plane|Coronal]] [[Computed tomography|CT]] scan of the paranasal sinuses (soft tissue)
File:CT Paranasal Sinuses Coronal MPR Bone Window.ogg|Coronal CT scan of the paranasal sinuses (bone)
File:Paranasal sinuses radiograph occipitofrontal.jpg|Paranasal sinuses radiograph (occipitofrontal)	
File:Paranasal sinuses radiograph occipitomental.jpg|Paranasal sinuses radiograph (occipitomental)	
File:Paranasal sinuses radiograph lateral.jpg|Paranasal sinuses radiograph (lateral)
File:3DPX-002305 Upper respiratory cast 3DFile Nevit Dilmen.stl|3D cast of maxillary, frontal, ethmoid and sphenoid sinuses, nasal cavity and hypopharynx
&lt;/gallery&gt;

==তথ্যসূত্ৰ==

[[শ্ৰেণী:মানৱ বিজ্ঞান]]</text>
      <sha1>5flzxhep92sbll72vmzwzliyzkl29y6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>শ্ৰেণী:ফিজি</title>
    <ns>14</ns>
    <id>123430</id>
    <revision>
      <id>523126</id>
      <timestamp>2025-07-10T09:24:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>নতুন পৃষ্ঠা: ফিজি</comment>
      <origin>523126</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12" sha1="8c5da4su147og4tw128ly12mpvpfhuw" xml:space="preserve">ফিজি</text>
      <sha1>8c5da4su147og4tw128ly12mpvpfhuw</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523127</id>
      <parentid>523126</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T09:26:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>523127</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="26" sha1="iz7nbbrb5eikyqwvs4zvu7xj4wvrwum" xml:space="preserve">{{মূল|ফিজি}}</text>
      <sha1>iz7nbbrb5eikyqwvs4zvu7xj4wvrwum</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523128</id>
      <parentid>523127</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T09:26:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>added [[Category:দেশ]] using [[WP:HC|HotCat]]</comment>
      <origin>523128</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="60" sha1="3rr7l2m67irwwtm767ynmmjozyxlaqu" xml:space="preserve">{{মূল|ফিজি}}

[[শ্ৰেণী:দেশ]]</text>
      <sha1>3rr7l2m67irwwtm767ynmmjozyxlaqu</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>নিতেশ তিৱাৰী</title>
    <ns>0</ns>
    <id>123431</id>
    <revision>
      <id>523133</id>
      <timestamp>2025-07-10T09:32:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ishanjyotibora</username>
        <id>14131</id>
      </contributor>
      <comment>নতুন পৃষ্ঠা: {{Infobox person | name               = Nitesh Tiwari | image              = Nitesh Tiwari at the ‘Khidkiyaan’ movie festival launch (cropped).jpg | caption            = Tiwari in 2016 | alma mater         = [[Indian Institute of Technology Bombay]], 1996 | birth_date         = {{birth date and age|df=y|1973|5|22}} | birth_place        = [[Itarsi]], [[Madhya Pradesh]], [[India]] | years_active       = 2011–present | spouse             = Ashwiny Iyer...</comment>
      <origin>523133</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5395" sha1="qyngmn0mwutw74pbbgbqhc2op1fmx33" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name               = Nitesh Tiwari
| image              = Nitesh Tiwari at the ‘Khidkiyaan’ movie festival launch (cropped).jpg
| caption            = Tiwari in 2016
| alma mater         = [[Indian Institute of Technology Bombay]], 1996
| birth_date         = {{birth date and age|df=y|1973|5|22}}
| birth_place        = [[Itarsi]], [[Madhya Pradesh]], [[India]]
| years_active       = 2011–present
| spouse             = [[Ashwiny Iyer Tiwari|Ashwiny Iyer]]
| children           = 2
| occupation         = Director, producer, writer
| notable_works      = ''[[Dangal (2016 film)|Dangal]]''&lt;br&gt;''[[Chhichhore]]''
}}

'''Nitesh Tiwari''' (born 22 May 1973) is an [[Indian film]] director, screenwriter, and lyricist known for his works in [[Hindi films]].&lt;ref name=&quot;59thaward&quot;&gt;{{cite web|url=http://pib.nic.in/release/rel_print_page.asp?relid=80734|title=59th National Film Awards for the Year 2011 Announced|publisher=Press Information Bureau (PIB), India|access-date=7 March 2012}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|title=Vidya Balan wins National Award for 'The Dirty Picture'|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/bollywood/news-interviews/Vidya-Balan-wins-National-Award-for-The-Dirty-Picture/articleshow/12173411.cms |archive-url=https://web.archive.org/web/20130430015945/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-03-07/news-interviews/31131831_1_lyrics-award-chillar-party-nitesh-tiwari |url-status=live |work=[[The Times of India]]|archive-date=30 April 2013 }}&lt;/ref&gt; He debuted as a co-director in ''[[Chillar Party]]'' (2011) which won the [[National Film Award for Best Children's Film]].&lt;ref name=&quot;59thaward&quot;/&gt; He also directed the supernatural political drama ''[[Bhoothnath Returns]]'' (2014).&lt;ref name=&quot;economy&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.bollywoodhungama.com/movies/features/type/view/id/6460|archive-url=https://web.archive.org/web/20140424055959/http://www.bollywoodhungama.com/movies/features/type/view/id/6460|url-status=dead|archive-date=24 April 2014|title=Featured Movie News - Featured Bollywood News - Bollywood Hungama|first=Bollywood|last=Hungama|website=Bollywood Hungama}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web | url=http://www.boxofficeindia.com/Details/art_detail/bhoothnathreturnsfailstomakeanimpact | title=Bhoothnath Returns Fails To Make An Impact | publisher=Box Office India | work=Box Office India Trade Network | date=18 April 2014 | access-date=18 April 2014}}&lt;/ref&gt;

Tiwari scripted and directed ''[[Dangal (2016 film)|Dangal]]'' (2016), which was screened at the [[Beijing International Film Festival]] and the second [[BRICS]] festival in 2017.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/news/international/chinas-dangal-mega-success-echoes-at-second-brics-film-festival/article19144747.ece|title=China's 'Dangal' mega-success echoes at second BRICS film festival|first=Atul|last=Aneja|date=25 June 2017|via=www.thehindu.com|newspaper=The Hindu}}&lt;/ref&gt; The film is the [[List of highest-grossing Indian films|highest-grossing Indian film]] and ranks among the highest-grossing non-English films of all time earning over {{INRConvert|2000|c|lk=c}} including {{INR}}1,200 crore in China,&lt;ref&gt;{{cite news|title=Aamir Khan's Rs 3,000 crore dream|url=https://www.deccanchronicle.com/entertainment/bollywood/240617/aamir-khans-rs-2000-crore-dream.html|access-date=24 June 2017|work=Deccan Chronicle|date=24 June 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.boxofficeindia.com/report-details.php?articleid=3072|title=Dangal Update - Worldwide And All Formats - Box Office India|website=www.boxofficeindia.com}}&lt;/ref&gt; where it has emerged as one of the [[List of highest-grossing films in China|top 20 highest-grossers of all time]].&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.cbooo.cn/Alltimedomestic |script-title=zh:内地总票房排名|access-date=21 May 2017| language = zh-hans|trans-title=Mainland total box office ranking}}&lt;/ref&gt; Tiwari won the [[Filmfare Best Director Award|Award for Best Director]] at the [[62nd Filmfare Awards]] and the [[Telstra People's Choice Award]] at the 2017 [[Indian Film Festival of Melbourne]].&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.ibtimes.co.in/iffm-2017-aishwarya-rai-looks-gorgeous-sushant-singh-wins-best-actor-award-photos-738179|title=IFFM 2017: Aishwarya Rai looks gorgeous; Sushant Singh wins Best Actor award [PHOTOS]|first=Parismita|last=Goswami|date=12 August 2017|website=International Business Times, India Edition}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=IANS1&gt;{{cite web|title=My next a departure from children's films: Nitesh Tiwari|url=https://in.celebrity.yahoo.com/news/next-departure-childrens-films-nitesh-tiwari-064004713.html|publisher=IANS - Yahoo|access-date=22 April 2014|archive-date=5 March 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160305070312/https://in.celebrity.yahoo.com/news/next-departure-childrens-films-nitesh-tiwari-064004713.html|url-status=dead}}&lt;/ref&gt; He followed up with the critically acclaimed comedy-drama film ''[[Chhichhore]]'' (2019 with commercial success.&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.filmfare.com/features/winners-of-the-62nd-filmfare-awards-2017_-26077-1.html|title=Winners of the 62nd Filmfare Awards 2017 - filmfare.com|website=www.filmfare.com}}&lt;/ref&gt;

He co-founded Earthsky Pictures, producing ad films and the docu-series ''[[Break Point (2021 TV series)|Break Point]]'' based on Indian tennis legends [[Mahesh Bhupathi]] and [[Leander Paes]].
== তথ্যসূত্ৰ ==</text>
      <sha1>qyngmn0mwutw74pbbgbqhc2op1fmx33</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523135</id>
      <parentid>523133</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T09:36:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ishanjyotibora</username>
        <id>14131</id>
      </contributor>
      <comment>+ 8 categories using [[WP:HC|HotCat]]</comment>
      <origin>523135</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6048" sha1="d1qu0xfaab5r6x0pk2lnrz2rwsji44a" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name               = Nitesh Tiwari
| image              = Nitesh Tiwari at the ‘Khidkiyaan’ movie festival launch (cropped).jpg
| caption            = Tiwari in 2016
| alma mater         = [[Indian Institute of Technology Bombay]], 1996
| birth_date         = {{birth date and age|df=y|1973|5|22}}
| birth_place        = [[Itarsi]], [[Madhya Pradesh]], [[India]]
| years_active       = 2011–present
| spouse             = [[Ashwiny Iyer Tiwari|Ashwiny Iyer]]
| children           = 2
| occupation         = Director, producer, writer
| notable_works      = ''[[Dangal (2016 film)|Dangal]]''&lt;br&gt;''[[Chhichhore]]''
}}

'''Nitesh Tiwari''' (born 22 May 1973) is an [[Indian film]] director, screenwriter, and lyricist known for his works in [[Hindi films]].&lt;ref name=&quot;59thaward&quot;&gt;{{cite web|url=http://pib.nic.in/release/rel_print_page.asp?relid=80734|title=59th National Film Awards for the Year 2011 Announced|publisher=Press Information Bureau (PIB), India|access-date=7 March 2012}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|title=Vidya Balan wins National Award for 'The Dirty Picture'|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/bollywood/news-interviews/Vidya-Balan-wins-National-Award-for-The-Dirty-Picture/articleshow/12173411.cms |archive-url=https://web.archive.org/web/20130430015945/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-03-07/news-interviews/31131831_1_lyrics-award-chillar-party-nitesh-tiwari |url-status=live |work=[[The Times of India]]|archive-date=30 April 2013 }}&lt;/ref&gt; He debuted as a co-director in ''[[Chillar Party]]'' (2011) which won the [[National Film Award for Best Children's Film]].&lt;ref name=&quot;59thaward&quot;/&gt; He also directed the supernatural political drama ''[[Bhoothnath Returns]]'' (2014).&lt;ref name=&quot;economy&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.bollywoodhungama.com/movies/features/type/view/id/6460|archive-url=https://web.archive.org/web/20140424055959/http://www.bollywoodhungama.com/movies/features/type/view/id/6460|url-status=dead|archive-date=24 April 2014|title=Featured Movie News - Featured Bollywood News - Bollywood Hungama|first=Bollywood|last=Hungama|website=Bollywood Hungama}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web | url=http://www.boxofficeindia.com/Details/art_detail/bhoothnathreturnsfailstomakeanimpact | title=Bhoothnath Returns Fails To Make An Impact | publisher=Box Office India | work=Box Office India Trade Network | date=18 April 2014 | access-date=18 April 2014}}&lt;/ref&gt;

Tiwari scripted and directed ''[[Dangal (2016 film)|Dangal]]'' (2016), which was screened at the [[Beijing International Film Festival]] and the second [[BRICS]] festival in 2017.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/news/international/chinas-dangal-mega-success-echoes-at-second-brics-film-festival/article19144747.ece|title=China's 'Dangal' mega-success echoes at second BRICS film festival|first=Atul|last=Aneja|date=25 June 2017|via=www.thehindu.com|newspaper=The Hindu}}&lt;/ref&gt; The film is the [[List of highest-grossing Indian films|highest-grossing Indian film]] and ranks among the highest-grossing non-English films of all time earning over {{INRConvert|2000|c|lk=c}} including {{INR}}1,200 crore in China,&lt;ref&gt;{{cite news|title=Aamir Khan's Rs 3,000 crore dream|url=https://www.deccanchronicle.com/entertainment/bollywood/240617/aamir-khans-rs-2000-crore-dream.html|access-date=24 June 2017|work=Deccan Chronicle|date=24 June 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.boxofficeindia.com/report-details.php?articleid=3072|title=Dangal Update - Worldwide And All Formats - Box Office India|website=www.boxofficeindia.com}}&lt;/ref&gt; where it has emerged as one of the [[List of highest-grossing films in China|top 20 highest-grossers of all time]].&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.cbooo.cn/Alltimedomestic |script-title=zh:内地总票房排名|access-date=21 May 2017| language = zh-hans|trans-title=Mainland total box office ranking}}&lt;/ref&gt; Tiwari won the [[Filmfare Best Director Award|Award for Best Director]] at the [[62nd Filmfare Awards]] and the [[Telstra People's Choice Award]] at the 2017 [[Indian Film Festival of Melbourne]].&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.ibtimes.co.in/iffm-2017-aishwarya-rai-looks-gorgeous-sushant-singh-wins-best-actor-award-photos-738179|title=IFFM 2017: Aishwarya Rai looks gorgeous; Sushant Singh wins Best Actor award [PHOTOS]|first=Parismita|last=Goswami|date=12 August 2017|website=International Business Times, India Edition}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=IANS1&gt;{{cite web|title=My next a departure from children's films: Nitesh Tiwari|url=https://in.celebrity.yahoo.com/news/next-departure-childrens-films-nitesh-tiwari-064004713.html|publisher=IANS - Yahoo|access-date=22 April 2014|archive-date=5 March 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160305070312/https://in.celebrity.yahoo.com/news/next-departure-childrens-films-nitesh-tiwari-064004713.html|url-status=dead}}&lt;/ref&gt; He followed up with the critically acclaimed comedy-drama film ''[[Chhichhore]]'' (2019 with commercial success.&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.filmfare.com/features/winners-of-the-62nd-filmfare-awards-2017_-26077-1.html|title=Winners of the 62nd Filmfare Awards 2017 - filmfare.com|website=www.filmfare.com}}&lt;/ref&gt;

He co-founded Earthsky Pictures, producing ad films and the docu-series ''[[Break Point (2021 TV series)|Break Point]]'' based on Indian tennis legends [[Mahesh Bhupathi]] and [[Leander Paes]].
== তথ্যসূত্ৰ ==

[[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:চলচ্চিত্ৰ পৰিচালক]]
[[শ্ৰেণী:চলচ্চিত্ৰ প্ৰযোজক]]
[[শ্ৰেণী:চিত্ৰনাট্য লেখক]]
[[শ্ৰেণী:জীৱিত ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:মধ্য প্ৰদেশৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা (ভাৰত) বিজয়ী]]
[[শ্ৰেণী:হিন্দী ভাষাৰ চলচ্চিত্ৰ পৰিচালক]]</text>
      <sha1>d1qu0xfaab5r6x0pk2lnrz2rwsji44a</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523136</id>
      <parentid>523135</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T09:36:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ishanjyotibora</username>
        <id>14131</id>
      </contributor>
      <comment>/* তথ্যসূত্ৰ */</comment>
      <origin>523136</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6153" sha1="qn1g0284633ibyns7aqtrhsiyv1yd76" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name               = Nitesh Tiwari
| image              = Nitesh Tiwari at the ‘Khidkiyaan’ movie festival launch (cropped).jpg
| caption            = Tiwari in 2016
| alma mater         = [[Indian Institute of Technology Bombay]], 1996
| birth_date         = {{birth date and age|df=y|1973|5|22}}
| birth_place        = [[Itarsi]], [[Madhya Pradesh]], [[India]]
| years_active       = 2011–present
| spouse             = [[Ashwiny Iyer Tiwari|Ashwiny Iyer]]
| children           = 2
| occupation         = Director, producer, writer
| notable_works      = ''[[Dangal (2016 film)|Dangal]]''&lt;br&gt;''[[Chhichhore]]''
}}

'''Nitesh Tiwari''' (born 22 May 1973) is an [[Indian film]] director, screenwriter, and lyricist known for his works in [[Hindi films]].&lt;ref name=&quot;59thaward&quot;&gt;{{cite web|url=http://pib.nic.in/release/rel_print_page.asp?relid=80734|title=59th National Film Awards for the Year 2011 Announced|publisher=Press Information Bureau (PIB), India|access-date=7 March 2012}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|title=Vidya Balan wins National Award for 'The Dirty Picture'|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/bollywood/news-interviews/Vidya-Balan-wins-National-Award-for-The-Dirty-Picture/articleshow/12173411.cms |archive-url=https://web.archive.org/web/20130430015945/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-03-07/news-interviews/31131831_1_lyrics-award-chillar-party-nitesh-tiwari |url-status=live |work=[[The Times of India]]|archive-date=30 April 2013 }}&lt;/ref&gt; He debuted as a co-director in ''[[Chillar Party]]'' (2011) which won the [[National Film Award for Best Children's Film]].&lt;ref name=&quot;59thaward&quot;/&gt; He also directed the supernatural political drama ''[[Bhoothnath Returns]]'' (2014).&lt;ref name=&quot;economy&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.bollywoodhungama.com/movies/features/type/view/id/6460|archive-url=https://web.archive.org/web/20140424055959/http://www.bollywoodhungama.com/movies/features/type/view/id/6460|url-status=dead|archive-date=24 April 2014|title=Featured Movie News - Featured Bollywood News - Bollywood Hungama|first=Bollywood|last=Hungama|website=Bollywood Hungama}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web | url=http://www.boxofficeindia.com/Details/art_detail/bhoothnathreturnsfailstomakeanimpact | title=Bhoothnath Returns Fails To Make An Impact | publisher=Box Office India | work=Box Office India Trade Network | date=18 April 2014 | access-date=18 April 2014}}&lt;/ref&gt;

Tiwari scripted and directed ''[[Dangal (2016 film)|Dangal]]'' (2016), which was screened at the [[Beijing International Film Festival]] and the second [[BRICS]] festival in 2017.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/news/international/chinas-dangal-mega-success-echoes-at-second-brics-film-festival/article19144747.ece|title=China's 'Dangal' mega-success echoes at second BRICS film festival|first=Atul|last=Aneja|date=25 June 2017|via=www.thehindu.com|newspaper=The Hindu}}&lt;/ref&gt; The film is the [[List of highest-grossing Indian films|highest-grossing Indian film]] and ranks among the highest-grossing non-English films of all time earning over {{INRConvert|2000|c|lk=c}} including {{INR}}1,200 crore in China,&lt;ref&gt;{{cite news|title=Aamir Khan's Rs 3,000 crore dream|url=https://www.deccanchronicle.com/entertainment/bollywood/240617/aamir-khans-rs-2000-crore-dream.html|access-date=24 June 2017|work=Deccan Chronicle|date=24 June 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.boxofficeindia.com/report-details.php?articleid=3072|title=Dangal Update - Worldwide And All Formats - Box Office India|website=www.boxofficeindia.com}}&lt;/ref&gt; where it has emerged as one of the [[List of highest-grossing films in China|top 20 highest-grossers of all time]].&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.cbooo.cn/Alltimedomestic |script-title=zh:内地总票房排名|access-date=21 May 2017| language = zh-hans|trans-title=Mainland total box office ranking}}&lt;/ref&gt; Tiwari won the [[Filmfare Best Director Award|Award for Best Director]] at the [[62nd Filmfare Awards]] and the [[Telstra People's Choice Award]] at the 2017 [[Indian Film Festival of Melbourne]].&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.ibtimes.co.in/iffm-2017-aishwarya-rai-looks-gorgeous-sushant-singh-wins-best-actor-award-photos-738179|title=IFFM 2017: Aishwarya Rai looks gorgeous; Sushant Singh wins Best Actor award [PHOTOS]|first=Parismita|last=Goswami|date=12 August 2017|website=International Business Times, India Edition}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=IANS1&gt;{{cite web|title=My next a departure from children's films: Nitesh Tiwari|url=https://in.celebrity.yahoo.com/news/next-departure-childrens-films-nitesh-tiwari-064004713.html|publisher=IANS - Yahoo|access-date=22 April 2014|archive-date=5 March 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160305070312/https://in.celebrity.yahoo.com/news/next-departure-childrens-films-nitesh-tiwari-064004713.html|url-status=dead}}&lt;/ref&gt; He followed up with the critically acclaimed comedy-drama film ''[[Chhichhore]]'' (2019 with commercial success.&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.filmfare.com/features/winners-of-the-62nd-filmfare-awards-2017_-26077-1.html|title=Winners of the 62nd Filmfare Awards 2017 - filmfare.com|website=www.filmfare.com}}&lt;/ref&gt;

He co-founded Earthsky Pictures, producing ad films and the docu-series ''[[Break Point (2021 TV series)|Break Point]]'' based on Indian tennis legends [[Mahesh Bhupathi]] and [[Leander Paes]].
== তথ্যসূত্ৰ ==
{{reflist|30em}}
[[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:চলচ্চিত্ৰ পৰিচালক]]
[[শ্ৰেণী:চলচ্চিত্ৰ প্ৰযোজক]]
[[শ্ৰেণী:চিত্ৰনাট্য লেখক]]
[[শ্ৰেণী:জীৱিত ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:মধ্য প্ৰদেশৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা (ভাৰত) বিজয়ী]]
[[শ্ৰেণী:হিন্দী ভাষাৰ চলচ্চিত্ৰ পৰিচালক]]
== বাহ্যিক সংযোগ==
* {{IMDb name|4318159}}
{{Authority control}}</text>
      <sha1>qn1g0284633ibyns7aqtrhsiyv1yd76</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523144</id>
      <parentid>523136</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T09:49:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ishanjyotibora</username>
        <id>14131</id>
      </contributor>
      <origin>523144</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8204" sha1="gmtcfv4qknr9v9axj5rvw978lfxnebx" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name               = নিতেশ তিৱাৰী
| image              = Nitesh Tiwari at the ‘Khidkiyaan’ movie festival launch (cropped).jpg
| caption            = ২০১৬ চনত তিৱাৰী
| alma mater         = ভাৰতীয় প্ৰযুক্তিবিদ্যা প্ৰতিষ্ঠান, বোম্বাই, ১৯৯৬
| birth_date         = {{birth date and age|df=y|1973|5|22}}
| birth_place        = ইটাৰ্ছী, [[মধ্য প্ৰদেশ]], [[ভাৰত]]
| years_active       = ২০১১–বৰ্তমানলৈকে
| spouse             = অশ্বিনী আয়াৰ তিৱাৰী
| children           = ২
| occupation         = পৰিচালক, প্ৰযোজক, লেখক
| notable_works      = ''দংগল''&lt;br&gt;''চিচোৰে''
}}

'''নিতেশ তিৱাৰী''' ({{Lang-en|Nitesh Tiwari}}; জন্ম: ২২ মে' ১৯৭৩) [[বলিউড|হিন্দী ছবি]]-জগতত পৰিচিত এজন ভাৰতীয় চলচ্চিত্ৰ পৰিচালক, প্ৰযোজক, চিত্ৰনাট্যকাৰ, আৰু গীতিকাৰ।&lt;ref name=&quot;59thaward&quot;&gt;{{cite web|url=http://pib.nic.in/release/rel_print_page.asp?relid=80734|title=59th National Film Awards for the Year 2011 Announced|publisher=Press Information Bureau (PIB), India|access-date=7 March 2012}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|title=Vidya Balan wins National Award for 'The Dirty Picture'|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/bollywood/news-interviews/Vidya-Balan-wins-National-Award-for-The-Dirty-Picture/articleshow/12173411.cms |archive-url=https://web.archive.org/web/20130430015945/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-03-07/news-interviews/31131831_1_lyrics-award-chillar-party-nitesh-tiwari |url-status=live |work=[[The Times of India]]|archive-date=30 April 2013 }}&lt;/ref&gt; তেওঁ ''চিলাৰ পাৰ্টি (২০১১)'' ছবিৰ সহ-পৰিচালক হিচাপে আত্মপ্ৰকাশ কৰে যিখন ছবিয়ে শ্ৰেষ্ঠ শিশু চলচ্চিত্ৰৰ [[ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা]] লাভ কৰে।&lt;ref name=&quot;59thaward&quot;/&gt; তেওঁ অতিপ্ৰাকৃতিক ৰাজনৈতিক নাটক ''ভূতনাথ ৰিটাৰ্নছ (২০১৪)''ও পৰিচালনা কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;economy&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.bollywoodhungama.com/movies/features/type/view/id/6460|archive-url=https://web.archive.org/web/20140424055959/http://www.bollywoodhungama.com/movies/features/type/view/id/6460|url-status=dead|archive-date=24 April 2014|title=Featured Movie News - Featured Bollywood News - Bollywood Hungama|first=Bollywood|last=Hungama|website=Bollywood Hungama}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web | url=http://www.boxofficeindia.com/Details/art_detail/bhoothnathreturnsfailstomakeanimpact | title=Bhoothnath Returns Fails To Make An Impact | publisher=Box Office India | work=Box Office India Trade Network | date=18 April 2014 | access-date=18 April 2014}}&lt;/ref&gt;

তিৱাৰীয়ে ডংগল (২০১৬)ৰ চিত্ৰনাট্য আৰু পৰিচালনা কৰিছিল, যিখন [[বেইজিং]] আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ মহোৎসৱ আৰু ২০১৭ চনত দ্বিতীয় ব্ৰিকছ মহোৎসৱত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল।&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/news/international/chinas-dangal-mega-success-echoes-at-second-brics-film-festival/article19144747.ece|title=China's 'Dangal' mega-success echoes at second BRICS film festival|first=Atul|last=Aneja|date=25 June 2017|via=www.thehindu.com|newspaper=The Hindu}}&lt;/ref&gt; ভাৰতীয় ছবিখনে সৰ্বাধিক উপাৰ্জন কৰা ভাৰতীয় ছবি আৰু চীনত ১২০০ কোটিকে ধৰি ২০০০ কোটিৰো অধিক উপাৰ্জন কৰা অ-ইংৰাজী ছবিৰ ভিতৰত স্থান লাভ কৰিছে।&lt;ref&gt;{{cite news|title=Aamir Khan's Rs 3,000 crore dream|url=https://www.deccanchronicle.com/entertainment/bollywood/240617/aamir-khans-rs-2000-crore-dream.html|access-date=24 June 2017|work=Deccan Chronicle|date=24 June 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.boxofficeindia.com/report-details.php?articleid=3072|title=Dangal Update - Worldwide And All Formats - Box Office India|website=www.boxofficeindia.com}}&lt;/ref&gt; য'ত ই সৰ্বকালৰ শীৰ্ষ ২০ খন সৰ্বাধিক উপাৰ্জনকাৰী ছবিৰ ভিতৰত অন্যতম হিচাপে আত্মপ্ৰকাশ কৰিছে।&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.cbooo.cn/Alltimedomestic |script-title=zh:内地总票房排名|access-date=21 May 2017| language = zh-hans|trans-title=Mainland total box office ranking}}&lt;/ref&gt; তিৱাৰীয়ে ৬২ সংখ্যক [[ফিল্মফেয়াৰ বঁটা|ফিল্মফেয়াৰ]] বঁটাত ''শ্ৰেষ্ঠ পৰিচালক''ৰ বঁটা আৰু ২০১৭ চনৰ মেলবৰ্ণৰ ভাৰতীয় চলচ্চিত্ৰ মহোৎসৱত টেলষ্ট্ৰা পিপলছ চয়ছ বঁটা লাভ কৰে।&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.ibtimes.co.in/iffm-2017-aishwarya-rai-looks-gorgeous-sushant-singh-wins-best-actor-award-photos-738179|title=IFFM 2017: Aishwarya Rai looks gorgeous; Sushant Singh wins Best Actor award [PHOTOS]|first=Parismita|last=Goswami|date=12 August 2017|website=International Business Times, India Edition}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=IANS1&gt;{{cite web|title=My next a departure from children's films: Nitesh Tiwari|url=https://in.celebrity.yahoo.com/news/next-departure-childrens-films-nitesh-tiwari-064004713.html|publisher=IANS - Yahoo|access-date=22 April 2014|archive-date=5 March 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160305070312/https://in.celebrity.yahoo.com/news/next-departure-childrens-films-nitesh-tiwari-064004713.html|url-status=dead}}&lt;/ref&gt; তাৰ পিছত তেওঁ সমালোচকৰ প্ৰশংসিত কমেডী-ড্ৰামা ছবি ''ছিচোৰে'' (২০১৯ ব্যৱসায়িক সফলতাৰে) নিৰ্মাণ কৰে।&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.filmfare.com/features/winners-of-the-62nd-filmfare-awards-2017_-26077-1.html|title=Winners of the 62nd Filmfare Awards 2017 - filmfare.com|website=www.filmfare.com}}&lt;/ref&gt;

তেওঁ আৰ্থস্কাই পিকচাৰ্ছৰ সহ-প্ৰতিষ্ঠাপক আছিল, বিজ্ঞাপন ছবি আৰু ভাৰতীয় টেনিছ কিংবদন্তি [[মহেশ ভূপতি]] আৰু [[লিয়েণ্ডাৰ পেজ|লিয়েণ্ডাৰ পেজৰ]] আধাৰত নিৰ্মিত ডকু-ছিৰিজ ''ব্ৰেক পইণ্ট'' নিৰ্মাণ কৰিছিল।

== তথ্যসূত্ৰ ==
{{reflist|30em}}
[[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:চলচ্চিত্ৰ পৰিচালক]]
[[শ্ৰেণী:চলচ্চিত্ৰ প্ৰযোজক]]
[[শ্ৰেণী:চিত্ৰনাট্য লেখক]]
[[শ্ৰেণী:জীৱিত ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:মধ্য প্ৰদেশৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা (ভাৰত) বিজয়ী]]
[[শ্ৰেণী:হিন্দী ভাষাৰ চলচ্চিত্ৰ পৰিচালক]]
== বাহ্যিক সংযোগ==
* {{IMDb name|4318159}}
{{Authority control}}</text>
      <sha1>gmtcfv4qknr9v9axj5rvw978lfxnebx</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523145</id>
      <parentid>523144</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T09:49:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ishanjyotibora</username>
        <id>14131</id>
      </contributor>
      <comment>+[[শ্ৰেণী:ফিল্মফেয়াৰ বঁটা বিজয়ী]]; +[[শ্ৰেণী:গীতিকাৰ]] using [[WP:HC|HotCat]]</comment>
      <origin>523145</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8338" sha1="rlcxv184v21uvpajys308p0dy0w6pq7" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name               = নিতেশ তিৱাৰী
| image              = Nitesh Tiwari at the ‘Khidkiyaan’ movie festival launch (cropped).jpg
| caption            = ২০১৬ চনত তিৱাৰী
| alma mater         = ভাৰতীয় প্ৰযুক্তিবিদ্যা প্ৰতিষ্ঠান, বোম্বাই, ১৯৯৬
| birth_date         = {{birth date and age|df=y|1973|5|22}}
| birth_place        = ইটাৰ্ছী, [[মধ্য প্ৰদেশ]], [[ভাৰত]]
| years_active       = ২০১১–বৰ্তমানলৈকে
| spouse             = অশ্বিনী আয়াৰ তিৱাৰী
| children           = ২
| occupation         = পৰিচালক, প্ৰযোজক, লেখক
| notable_works      = ''দংগল''&lt;br&gt;''চিচোৰে''
}}

'''নিতেশ তিৱাৰী''' ({{Lang-en|Nitesh Tiwari}}; জন্ম: ২২ মে' ১৯৭৩) [[বলিউড|হিন্দী ছবি]]-জগতত পৰিচিত এজন ভাৰতীয় চলচ্চিত্ৰ পৰিচালক, প্ৰযোজক, চিত্ৰনাট্যকাৰ, আৰু গীতিকাৰ।&lt;ref name=&quot;59thaward&quot;&gt;{{cite web|url=http://pib.nic.in/release/rel_print_page.asp?relid=80734|title=59th National Film Awards for the Year 2011 Announced|publisher=Press Information Bureau (PIB), India|access-date=7 March 2012}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|title=Vidya Balan wins National Award for 'The Dirty Picture'|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/bollywood/news-interviews/Vidya-Balan-wins-National-Award-for-The-Dirty-Picture/articleshow/12173411.cms |archive-url=https://web.archive.org/web/20130430015945/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-03-07/news-interviews/31131831_1_lyrics-award-chillar-party-nitesh-tiwari |url-status=live |work=[[The Times of India]]|archive-date=30 April 2013 }}&lt;/ref&gt; তেওঁ ''চিলাৰ পাৰ্টি (২০১১)'' ছবিৰ সহ-পৰিচালক হিচাপে আত্মপ্ৰকাশ কৰে যিখন ছবিয়ে শ্ৰেষ্ঠ শিশু চলচ্চিত্ৰৰ [[ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা]] লাভ কৰে।&lt;ref name=&quot;59thaward&quot;/&gt; তেওঁ অতিপ্ৰাকৃতিক ৰাজনৈতিক নাটক ''ভূতনাথ ৰিটাৰ্নছ (২০১৪)''ও পৰিচালনা কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;economy&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.bollywoodhungama.com/movies/features/type/view/id/6460|archive-url=https://web.archive.org/web/20140424055959/http://www.bollywoodhungama.com/movies/features/type/view/id/6460|url-status=dead|archive-date=24 April 2014|title=Featured Movie News - Featured Bollywood News - Bollywood Hungama|first=Bollywood|last=Hungama|website=Bollywood Hungama}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web | url=http://www.boxofficeindia.com/Details/art_detail/bhoothnathreturnsfailstomakeanimpact | title=Bhoothnath Returns Fails To Make An Impact | publisher=Box Office India | work=Box Office India Trade Network | date=18 April 2014 | access-date=18 April 2014}}&lt;/ref&gt;

তিৱাৰীয়ে ডংগল (২০১৬)ৰ চিত্ৰনাট্য আৰু পৰিচালনা কৰিছিল, যিখন [[বেইজিং]] আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ মহোৎসৱ আৰু ২০১৭ চনত দ্বিতীয় ব্ৰিকছ মহোৎসৱত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল।&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/news/international/chinas-dangal-mega-success-echoes-at-second-brics-film-festival/article19144747.ece|title=China's 'Dangal' mega-success echoes at second BRICS film festival|first=Atul|last=Aneja|date=25 June 2017|via=www.thehindu.com|newspaper=The Hindu}}&lt;/ref&gt; ভাৰতীয় ছবিখনে সৰ্বাধিক উপাৰ্জন কৰা ভাৰতীয় ছবি আৰু চীনত ১২০০ কোটিকে ধৰি ২০০০ কোটিৰো অধিক উপাৰ্জন কৰা অ-ইংৰাজী ছবিৰ ভিতৰত স্থান লাভ কৰিছে।&lt;ref&gt;{{cite news|title=Aamir Khan's Rs 3,000 crore dream|url=https://www.deccanchronicle.com/entertainment/bollywood/240617/aamir-khans-rs-2000-crore-dream.html|access-date=24 June 2017|work=Deccan Chronicle|date=24 June 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.boxofficeindia.com/report-details.php?articleid=3072|title=Dangal Update - Worldwide And All Formats - Box Office India|website=www.boxofficeindia.com}}&lt;/ref&gt; য'ত ই সৰ্বকালৰ শীৰ্ষ ২০ খন সৰ্বাধিক উপাৰ্জনকাৰী ছবিৰ ভিতৰত অন্যতম হিচাপে আত্মপ্ৰকাশ কৰিছে।&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.cbooo.cn/Alltimedomestic |script-title=zh:内地总票房排名|access-date=21 May 2017| language = zh-hans|trans-title=Mainland total box office ranking}}&lt;/ref&gt; তিৱাৰীয়ে ৬২ সংখ্যক [[ফিল্মফেয়াৰ বঁটা|ফিল্মফেয়াৰ]] বঁটাত ''শ্ৰেষ্ঠ পৰিচালক''ৰ বঁটা আৰু ২০১৭ চনৰ মেলবৰ্ণৰ ভাৰতীয় চলচ্চিত্ৰ মহোৎসৱত টেলষ্ট্ৰা পিপলছ চয়ছ বঁটা লাভ কৰে।&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.ibtimes.co.in/iffm-2017-aishwarya-rai-looks-gorgeous-sushant-singh-wins-best-actor-award-photos-738179|title=IFFM 2017: Aishwarya Rai looks gorgeous; Sushant Singh wins Best Actor award [PHOTOS]|first=Parismita|last=Goswami|date=12 August 2017|website=International Business Times, India Edition}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=IANS1&gt;{{cite web|title=My next a departure from children's films: Nitesh Tiwari|url=https://in.celebrity.yahoo.com/news/next-departure-childrens-films-nitesh-tiwari-064004713.html|publisher=IANS - Yahoo|access-date=22 April 2014|archive-date=5 March 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160305070312/https://in.celebrity.yahoo.com/news/next-departure-childrens-films-nitesh-tiwari-064004713.html|url-status=dead}}&lt;/ref&gt; তাৰ পিছত তেওঁ সমালোচকৰ প্ৰশংসিত কমেডী-ড্ৰামা ছবি ''ছিচোৰে'' (২০১৯ ব্যৱসায়িক সফলতাৰে) নিৰ্মাণ কৰে।&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.filmfare.com/features/winners-of-the-62nd-filmfare-awards-2017_-26077-1.html|title=Winners of the 62nd Filmfare Awards 2017 - filmfare.com|website=www.filmfare.com}}&lt;/ref&gt;

তেওঁ আৰ্থস্কাই পিকচাৰ্ছৰ সহ-প্ৰতিষ্ঠাপক আছিল, বিজ্ঞাপন ছবি আৰু ভাৰতীয় টেনিছ কিংবদন্তি [[মহেশ ভূপতি]] আৰু [[লিয়েণ্ডাৰ পেজ|লিয়েণ্ডাৰ পেজৰ]] আধাৰত নিৰ্মিত ডকু-ছিৰিজ ''ব্ৰেক পইণ্ট'' নিৰ্মাণ কৰিছিল।

== তথ্যসূত্ৰ ==
{{reflist|30em}}
[[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:চলচ্চিত্ৰ পৰিচালক]]
[[শ্ৰেণী:চলচ্চিত্ৰ প্ৰযোজক]]
[[শ্ৰেণী:চিত্ৰনাট্য লেখক]]
[[শ্ৰেণী:জীৱিত ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:মধ্য প্ৰদেশৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা (ভাৰত) বিজয়ী]]
[[শ্ৰেণী:হিন্দী ভাষাৰ চলচ্চিত্ৰ পৰিচালক]]
[[শ্ৰেণী:ফিল্মফেয়াৰ বঁটা বিজয়ী]]
[[শ্ৰেণী:গীতিকাৰ]]
== বাহ্যিক সংযোগ==
* {{IMDb name|4318159}}
{{Authority control}}</text>
      <sha1>rlcxv184v21uvpajys308p0dy0w6pq7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523148</id>
      <parentid>523145</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T09:58:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ishanjyotibora</username>
        <id>14131</id>
      </contributor>
      <comment>/* Early life */</comment>
      <origin>523148</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10071" sha1="npsgj7szm8fz09yo2cdhxokvmniaoh0" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name               = নিতেশ তিৱাৰী
| image              = Nitesh Tiwari at the ‘Khidkiyaan’ movie festival launch (cropped).jpg
| caption            = ২০১৬ চনত তিৱাৰী
| alma mater         = ভাৰতীয় প্ৰযুক্তিবিদ্যা প্ৰতিষ্ঠান, বোম্বাই, ১৯৯৬
| birth_date         = {{birth date and age|df=y|1973|5|22}}
| birth_place        = ইটাৰ্ছী, [[মধ্য প্ৰদেশ]], [[ভাৰত]]
| years_active       = ২০১১–বৰ্তমানলৈকে
| spouse             = অশ্বিনী আয়াৰ তিৱাৰী
| children           = ২
| occupation         = পৰিচালক, প্ৰযোজক, লেখক
| notable_works      = ''দংগল''&lt;br&gt;''চিচোৰে''
}}

'''নিতেশ তিৱাৰী''' ({{Lang-en|Nitesh Tiwari}}; জন্ম: ২২ মে' ১৯৭৩) [[বলিউড|হিন্দী ছবি]]-জগতত পৰিচিত এজন ভাৰতীয় চলচ্চিত্ৰ পৰিচালক, প্ৰযোজক, চিত্ৰনাট্যকাৰ, আৰু গীতিকাৰ।&lt;ref name=&quot;59thaward&quot;&gt;{{cite web|url=http://pib.nic.in/release/rel_print_page.asp?relid=80734|title=59th National Film Awards for the Year 2011 Announced|publisher=Press Information Bureau (PIB), India|access-date=7 March 2012}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|title=Vidya Balan wins National Award for 'The Dirty Picture'|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/bollywood/news-interviews/Vidya-Balan-wins-National-Award-for-The-Dirty-Picture/articleshow/12173411.cms |archive-url=https://web.archive.org/web/20130430015945/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-03-07/news-interviews/31131831_1_lyrics-award-chillar-party-nitesh-tiwari |url-status=live |work=[[The Times of India]]|archive-date=30 April 2013 }}&lt;/ref&gt; তেওঁ ''চিলাৰ পাৰ্টি (২০১১)'' ছবিৰ সহ-পৰিচালক হিচাপে আত্মপ্ৰকাশ কৰে যিখন ছবিয়ে শ্ৰেষ্ঠ শিশু চলচ্চিত্ৰৰ [[ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা]] লাভ কৰে।&lt;ref name=&quot;59thaward&quot;/&gt; তেওঁ অতিপ্ৰাকৃতিক ৰাজনৈতিক নাটক ''ভূতনাথ ৰিটাৰ্নছ (২০১৪)''ও পৰিচালনা কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;economy&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.bollywoodhungama.com/movies/features/type/view/id/6460|archive-url=https://web.archive.org/web/20140424055959/http://www.bollywoodhungama.com/movies/features/type/view/id/6460|url-status=dead|archive-date=24 April 2014|title=Featured Movie News - Featured Bollywood News - Bollywood Hungama|first=Bollywood|last=Hungama|website=Bollywood Hungama}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web | url=http://www.boxofficeindia.com/Details/art_detail/bhoothnathreturnsfailstomakeanimpact | title=Bhoothnath Returns Fails To Make An Impact | publisher=Box Office India | work=Box Office India Trade Network | date=18 April 2014 | access-date=18 April 2014}}&lt;/ref&gt;

তিৱাৰীয়ে ডংগল (২০১৬)ৰ চিত্ৰনাট্য আৰু পৰিচালনা কৰিছিল, যিখন [[বেইজিং]] আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ মহোৎসৱ আৰু ২০১৭ চনত দ্বিতীয় ব্ৰিকছ মহোৎসৱত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল।&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/news/international/chinas-dangal-mega-success-echoes-at-second-brics-film-festival/article19144747.ece|title=China's 'Dangal' mega-success echoes at second BRICS film festival|first=Atul|last=Aneja|date=25 June 2017|via=www.thehindu.com|newspaper=The Hindu}}&lt;/ref&gt; ভাৰতীয় ছবিখনে সৰ্বাধিক উপাৰ্জন কৰা ভাৰতীয় ছবি আৰু চীনত ১২০০ কোটিকে ধৰি ২০০০ কোটিৰো অধিক উপাৰ্জন কৰা অ-ইংৰাজী ছবিৰ ভিতৰত স্থান লাভ কৰিছে।&lt;ref&gt;{{cite news|title=Aamir Khan's Rs 3,000 crore dream|url=https://www.deccanchronicle.com/entertainment/bollywood/240617/aamir-khans-rs-2000-crore-dream.html|access-date=24 June 2017|work=Deccan Chronicle|date=24 June 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.boxofficeindia.com/report-details.php?articleid=3072|title=Dangal Update - Worldwide And All Formats - Box Office India|website=www.boxofficeindia.com}}&lt;/ref&gt; য'ত ই সৰ্বকালৰ শীৰ্ষ ২০ খন সৰ্বাধিক উপাৰ্জনকাৰী ছবিৰ ভিতৰত অন্যতম হিচাপে আত্মপ্ৰকাশ কৰিছে।&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.cbooo.cn/Alltimedomestic |script-title=zh:内地总票房排名|access-date=21 May 2017| language = zh-hans|trans-title=Mainland total box office ranking}}&lt;/ref&gt; তিৱাৰীয়ে ৬২ সংখ্যক [[ফিল্মফেয়াৰ বঁটা|ফিল্মফেয়াৰ]] বঁটাত ''শ্ৰেষ্ঠ পৰিচালক''ৰ বঁটা আৰু ২০১৭ চনৰ মেলবৰ্ণৰ ভাৰতীয় চলচ্চিত্ৰ মহোৎসৱত টেলষ্ট্ৰা পিপলছ চয়ছ বঁটা লাভ কৰে।&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.ibtimes.co.in/iffm-2017-aishwarya-rai-looks-gorgeous-sushant-singh-wins-best-actor-award-photos-738179|title=IFFM 2017: Aishwarya Rai looks gorgeous; Sushant Singh wins Best Actor award [PHOTOS]|first=Parismita|last=Goswami|date=12 August 2017|website=International Business Times, India Edition}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=IANS1&gt;{{cite web|title=My next a departure from children's films: Nitesh Tiwari|url=https://in.celebrity.yahoo.com/news/next-departure-childrens-films-nitesh-tiwari-064004713.html|publisher=IANS - Yahoo|access-date=22 April 2014|archive-date=5 March 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160305070312/https://in.celebrity.yahoo.com/news/next-departure-childrens-films-nitesh-tiwari-064004713.html|url-status=dead}}&lt;/ref&gt; তাৰ পিছত তেওঁ সমালোচকৰ প্ৰশংসিত কমেডী-ড্ৰামা ছবি ''ছিচোৰে'' (২০১৯ ব্যৱসায়িক সফলতাৰে) নিৰ্মাণ কৰে।&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.filmfare.com/features/winners-of-the-62nd-filmfare-awards-2017_-26077-1.html|title=Winners of the 62nd Filmfare Awards 2017 - filmfare.com|website=www.filmfare.com}}&lt;/ref&gt;

তেওঁ আৰ্থস্কাই পিকচাৰ্ছৰ সহ-প্ৰতিষ্ঠাপক আছিল, বিজ্ঞাপন ছবি আৰু ভাৰতীয় টেনিছ কিংবদন্তি [[মহেশ ভূপতি]] আৰু [[লিয়েণ্ডাৰ পেজ|লিয়েণ্ডাৰ পেজৰ]] আধাৰত নিৰ্মিত ডকু-ছিৰিজ ''ব্ৰেক পইণ্ট'' নিৰ্মাণ কৰিছিল।

==প্ৰাৰম্ভিক জীৱনe==
তিৱাৰীৰ [[মধ্য প্ৰদেশ|মধ্যপ্ৰদেশ]]ত জন্ম হৈছিল। তেওঁৰ এজন ভাতৃ আৰু এগৰাকী ভনীয়েক আছে। ১৯৯৬ চনত তেওঁ ইণ্ডিয়ান ইনষ্টিটিউট অৱ টেকন'লজি বম্বেৰ পৰা [[ধাতুবিজ্ঞান]] আৰু [[পদাৰ্থ বিজ্ঞান]] অভিযান্ত্ৰিকীত স্নাতক ডিগ্ৰী লাভ কৰে।&lt;ref&gt;{{cite web |title=Mr. Nitesh Tiwari |url=http://www.alumni.iitb.ac.in/en/awards/2018/distinguished-alumnus/mr-nitesh-tiwari |website=Indian Institute of Technology Bombay |access-date=29 June 2020}}&lt;/ref&gt; [[বলিউড]]ত প্ৰৱেশ কৰাৰ আগতে তেওঁ লিঅ' বাৰ্নেটত সৃষ্টিশীল পৰিচালক হিচাপে কাম কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://indianexpress.com/article/entertainment/bollywood/dangal-director-nitesh-tiwari-sajid-nadiadwala-4534968/|title=Dangal director Nitesh Tiwari's next film with Sajid Nadiadwala|date=20 February 2017}}&lt;/ref&gt; তিৱাৰীয়ে সৰু চহৰ গঞ্জ বাসোদাত ডাঙৰ-দীঘল হৈছিল, অষ্টম শ্ৰেণীলৈকে ভাৰত মাতা কনভেণ্ট স্কুলত পঢ়িছিল। তেওঁ &quot;তাপোৰী-মোগল-ই-আজম&quot; শীৰ্ষক এখন বিদ্যালয়ৰ নাটকত অভিনয় কৰিছিল।

== তথ্যসূত্ৰ ==
{{reflist|30em}}
[[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:চলচ্চিত্ৰ পৰিচালক]]
[[শ্ৰেণী:চলচ্চিত্ৰ প্ৰযোজক]]
[[শ্ৰেণী:চিত্ৰনাট্য লেখক]]
[[শ্ৰেণী:জীৱিত ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:মধ্য প্ৰদেশৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা (ভাৰত) বিজয়ী]]
[[শ্ৰেণী:হিন্দী ভাষাৰ চলচ্চিত্ৰ পৰিচালক]]
[[শ্ৰেণী:ফিল্মফেয়াৰ বঁটা বিজয়ী]]
[[শ্ৰেণী:গীতিকাৰ]]


== বাহ্যিক সংযোগ==
* {{IMDb name|4318159}}
{{Authority control}}</text>
      <sha1>npsgj7szm8fz09yo2cdhxokvmniaoh0</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523151</id>
      <parentid>523148</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T10:10:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ishanjyotibora</username>
        <id>14131</id>
      </contributor>
      <comment>/* প্ৰাৰম্ভিক জীৱনe */</comment>
      <origin>523151</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10070" sha1="ahk9xxj76tocbvsxtqamiyamh5jdfi6" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name               = নিতেশ তিৱাৰী
| image              = Nitesh Tiwari at the ‘Khidkiyaan’ movie festival launch (cropped).jpg
| caption            = ২০১৬ চনত তিৱাৰী
| alma mater         = ভাৰতীয় প্ৰযুক্তিবিদ্যা প্ৰতিষ্ঠান, বোম্বাই, ১৯৯৬
| birth_date         = {{birth date and age|df=y|1973|5|22}}
| birth_place        = ইটাৰ্ছী, [[মধ্য প্ৰদেশ]], [[ভাৰত]]
| years_active       = ২০১১–বৰ্তমানলৈকে
| spouse             = অশ্বিনী আয়াৰ তিৱাৰী
| children           = ২
| occupation         = পৰিচালক, প্ৰযোজক, লেখক
| notable_works      = ''দংগল''&lt;br&gt;''চিচোৰে''
}}

'''নিতেশ তিৱাৰী''' ({{Lang-en|Nitesh Tiwari}}; জন্ম: ২২ মে' ১৯৭৩) [[বলিউড|হিন্দী ছবি]]-জগতত পৰিচিত এজন ভাৰতীয় চলচ্চিত্ৰ পৰিচালক, প্ৰযোজক, চিত্ৰনাট্যকাৰ, আৰু গীতিকাৰ।&lt;ref name=&quot;59thaward&quot;&gt;{{cite web|url=http://pib.nic.in/release/rel_print_page.asp?relid=80734|title=59th National Film Awards for the Year 2011 Announced|publisher=Press Information Bureau (PIB), India|access-date=7 March 2012}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|title=Vidya Balan wins National Award for 'The Dirty Picture'|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/bollywood/news-interviews/Vidya-Balan-wins-National-Award-for-The-Dirty-Picture/articleshow/12173411.cms |archive-url=https://web.archive.org/web/20130430015945/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-03-07/news-interviews/31131831_1_lyrics-award-chillar-party-nitesh-tiwari |url-status=live |work=[[The Times of India]]|archive-date=30 April 2013 }}&lt;/ref&gt; তেওঁ ''চিলাৰ পাৰ্টি (২০১১)'' ছবিৰ সহ-পৰিচালক হিচাপে আত্মপ্ৰকাশ কৰে যিখন ছবিয়ে শ্ৰেষ্ঠ শিশু চলচ্চিত্ৰৰ [[ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা]] লাভ কৰে।&lt;ref name=&quot;59thaward&quot;/&gt; তেওঁ অতিপ্ৰাকৃতিক ৰাজনৈতিক নাটক ''ভূতনাথ ৰিটাৰ্নছ (২০১৪)''ও পৰিচালনা কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;economy&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.bollywoodhungama.com/movies/features/type/view/id/6460|archive-url=https://web.archive.org/web/20140424055959/http://www.bollywoodhungama.com/movies/features/type/view/id/6460|url-status=dead|archive-date=24 April 2014|title=Featured Movie News - Featured Bollywood News - Bollywood Hungama|first=Bollywood|last=Hungama|website=Bollywood Hungama}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web | url=http://www.boxofficeindia.com/Details/art_detail/bhoothnathreturnsfailstomakeanimpact | title=Bhoothnath Returns Fails To Make An Impact | publisher=Box Office India | work=Box Office India Trade Network | date=18 April 2014 | access-date=18 April 2014}}&lt;/ref&gt;

তিৱাৰীয়ে ডংগল (২০১৬)ৰ চিত্ৰনাট্য আৰু পৰিচালনা কৰিছিল, যিখন [[বেইজিং]] আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ মহোৎসৱ আৰু ২০১৭ চনত দ্বিতীয় ব্ৰিকছ মহোৎসৱত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল।&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/news/international/chinas-dangal-mega-success-echoes-at-second-brics-film-festival/article19144747.ece|title=China's 'Dangal' mega-success echoes at second BRICS film festival|first=Atul|last=Aneja|date=25 June 2017|via=www.thehindu.com|newspaper=The Hindu}}&lt;/ref&gt; ভাৰতীয় ছবিখনে সৰ্বাধিক উপাৰ্জন কৰা ভাৰতীয় ছবি আৰু চীনত ১২০০ কোটিকে ধৰি ২০০০ কোটিৰো অধিক উপাৰ্জন কৰা অ-ইংৰাজী ছবিৰ ভিতৰত স্থান লাভ কৰিছে।&lt;ref&gt;{{cite news|title=Aamir Khan's Rs 3,000 crore dream|url=https://www.deccanchronicle.com/entertainment/bollywood/240617/aamir-khans-rs-2000-crore-dream.html|access-date=24 June 2017|work=Deccan Chronicle|date=24 June 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.boxofficeindia.com/report-details.php?articleid=3072|title=Dangal Update - Worldwide And All Formats - Box Office India|website=www.boxofficeindia.com}}&lt;/ref&gt; য'ত ই সৰ্বকালৰ শীৰ্ষ ২০ খন সৰ্বাধিক উপাৰ্জনকাৰী ছবিৰ ভিতৰত অন্যতম হিচাপে আত্মপ্ৰকাশ কৰিছে।&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.cbooo.cn/Alltimedomestic |script-title=zh:内地总票房排名|access-date=21 May 2017| language = zh-hans|trans-title=Mainland total box office ranking}}&lt;/ref&gt; তিৱাৰীয়ে ৬২ সংখ্যক [[ফিল্মফেয়াৰ বঁটা|ফিল্মফেয়াৰ]] বঁটাত ''শ্ৰেষ্ঠ পৰিচালক''ৰ বঁটা আৰু ২০১৭ চনৰ মেলবৰ্ণৰ ভাৰতীয় চলচ্চিত্ৰ মহোৎসৱত টেলষ্ট্ৰা পিপলছ চয়ছ বঁটা লাভ কৰে।&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.ibtimes.co.in/iffm-2017-aishwarya-rai-looks-gorgeous-sushant-singh-wins-best-actor-award-photos-738179|title=IFFM 2017: Aishwarya Rai looks gorgeous; Sushant Singh wins Best Actor award [PHOTOS]|first=Parismita|last=Goswami|date=12 August 2017|website=International Business Times, India Edition}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=IANS1&gt;{{cite web|title=My next a departure from children's films: Nitesh Tiwari|url=https://in.celebrity.yahoo.com/news/next-departure-childrens-films-nitesh-tiwari-064004713.html|publisher=IANS - Yahoo|access-date=22 April 2014|archive-date=5 March 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160305070312/https://in.celebrity.yahoo.com/news/next-departure-childrens-films-nitesh-tiwari-064004713.html|url-status=dead}}&lt;/ref&gt; তাৰ পিছত তেওঁ সমালোচকৰ প্ৰশংসিত কমেডী-ড্ৰামা ছবি ''ছিচোৰে'' (২০১৯ ব্যৱসায়িক সফলতাৰে) নিৰ্মাণ কৰে।&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.filmfare.com/features/winners-of-the-62nd-filmfare-awards-2017_-26077-1.html|title=Winners of the 62nd Filmfare Awards 2017 - filmfare.com|website=www.filmfare.com}}&lt;/ref&gt;

তেওঁ আৰ্থস্কাই পিকচাৰ্ছৰ সহ-প্ৰতিষ্ঠাপক আছিল, বিজ্ঞাপন ছবি আৰু ভাৰতীয় টেনিছ কিংবদন্তি [[মহেশ ভূপতি]] আৰু [[লিয়েণ্ডাৰ পেজ|লিয়েণ্ডাৰ পেজৰ]] আধাৰত নিৰ্মিত ডকু-ছিৰিজ ''ব্ৰেক পইণ্ট'' নিৰ্মাণ কৰিছিল।

==প্ৰাৰম্ভিক জীৱন==
তিৱাৰীৰ [[মধ্য প্ৰদেশ|মধ্যপ্ৰদেশ]]ত জন্ম হৈছিল। তেওঁৰ এজন ভাতৃ আৰু এগৰাকী ভনীয়েক আছে। ১৯৯৬ চনত তেওঁ ইণ্ডিয়ান ইনষ্টিটিউট অৱ টেকন'লজি বম্বেৰ পৰা [[ধাতুবিজ্ঞান]] আৰু [[পদাৰ্থ বিজ্ঞান]] অভিযান্ত্ৰিকীত স্নাতক ডিগ্ৰী লাভ কৰে।&lt;ref&gt;{{cite web |title=Mr. Nitesh Tiwari |url=http://www.alumni.iitb.ac.in/en/awards/2018/distinguished-alumnus/mr-nitesh-tiwari |website=Indian Institute of Technology Bombay |access-date=29 June 2020}}&lt;/ref&gt; [[বলিউড]]ত প্ৰৱেশ কৰাৰ আগতে তেওঁ লিঅ' বাৰ্নেটত সৃষ্টিশীল পৰিচালক হিচাপে কাম কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://indianexpress.com/article/entertainment/bollywood/dangal-director-nitesh-tiwari-sajid-nadiadwala-4534968/|title=Dangal director Nitesh Tiwari's next film with Sajid Nadiadwala|date=20 February 2017}}&lt;/ref&gt; তিৱাৰীয়ে সৰু চহৰ গঞ্জ বাসোদাত ডাঙৰ-দীঘল হৈছিল, অষ্টম শ্ৰেণীলৈকে ভাৰত মাতা কনভেণ্ট স্কুলত পঢ়িছিল। তেওঁ &quot;তাপোৰী-মোগল-ই-আজম&quot; শীৰ্ষক এখন বিদ্যালয়ৰ নাটকত অভিনয় কৰিছিল।

== তথ্যসূত্ৰ ==
{{reflist|30em}}
[[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:চলচ্চিত্ৰ পৰিচালক]]
[[শ্ৰেণী:চলচ্চিত্ৰ প্ৰযোজক]]
[[শ্ৰেণী:চিত্ৰনাট্য লেখক]]
[[শ্ৰেণী:জীৱিত ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:মধ্য প্ৰদেশৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা (ভাৰত) বিজয়ী]]
[[শ্ৰেণী:হিন্দী ভাষাৰ চলচ্চিত্ৰ পৰিচালক]]
[[শ্ৰেণী:ফিল্মফেয়াৰ বঁটা বিজয়ী]]
[[শ্ৰেণী:গীতিকাৰ]]


== বাহ্যিক সংযোগ==
* {{IMDb name|4318159}}
{{Authority control}}</text>
      <sha1>ahk9xxj76tocbvsxtqamiyamh5jdfi6</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523154</id>
      <parentid>523151</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T10:15:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ishanjyotibora</username>
        <id>14131</id>
      </contributor>
      <comment>/* ব্যক্তিগত জীৱন */</comment>
      <origin>523154</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12896" sha1="o3jlxq3xv1d1xj97oma53t371ozbsxg" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name               = নিতেশ তিৱাৰী
| image              = Nitesh Tiwari at the ‘Khidkiyaan’ movie festival launch (cropped).jpg
| caption            = ২০১৬ চনত তিৱাৰী
| alma mater         = ভাৰতীয় প্ৰযুক্তিবিদ্যা প্ৰতিষ্ঠান, বোম্বাই, ১৯৯৬
| birth_date         = {{birth date and age|df=y|1973|5|22}}
| birth_place        = ইটাৰ্ছী, [[মধ্য প্ৰদেশ]], [[ভাৰত]]
| years_active       = ২০১১–বৰ্তমানলৈকে
| spouse             = অশ্বিনী আয়াৰ তিৱাৰী
| children           = ২
| occupation         = পৰিচালক, প্ৰযোজক, লেখক
| notable_works      = ''দংগল''&lt;br&gt;''চিচোৰে''
}}

'''নিতেশ তিৱাৰী''' ({{Lang-en|Nitesh Tiwari}}; জন্ম: ২২ মে' ১৯৭৩) [[বলিউড|হিন্দী ছবি]]-জগতত পৰিচিত এজন ভাৰতীয় চলচ্চিত্ৰ পৰিচালক, প্ৰযোজক, চিত্ৰনাট্যকাৰ, আৰু গীতিকাৰ।&lt;ref name=&quot;59thaward&quot;&gt;{{cite web|url=http://pib.nic.in/release/rel_print_page.asp?relid=80734|title=59th National Film Awards for the Year 2011 Announced|publisher=Press Information Bureau (PIB), India|access-date=7 March 2012}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|title=Vidya Balan wins National Award for 'The Dirty Picture'|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/bollywood/news-interviews/Vidya-Balan-wins-National-Award-for-The-Dirty-Picture/articleshow/12173411.cms |archive-url=https://web.archive.org/web/20130430015945/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-03-07/news-interviews/31131831_1_lyrics-award-chillar-party-nitesh-tiwari |url-status=live |work=[[The Times of India]]|archive-date=30 April 2013 }}&lt;/ref&gt; তেওঁ ''চিলাৰ পাৰ্টি (২০১১)'' ছবিৰ সহ-পৰিচালক হিচাপে আত্মপ্ৰকাশ কৰে যিখন ছবিয়ে শ্ৰেষ্ঠ শিশু চলচ্চিত্ৰৰ [[ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা]] লাভ কৰে।&lt;ref name=&quot;59thaward&quot;/&gt; তেওঁ অতিপ্ৰাকৃতিক ৰাজনৈতিক নাটক ''ভূতনাথ ৰিটাৰ্নছ (২০১৪)''ও পৰিচালনা কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;economy&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.bollywoodhungama.com/movies/features/type/view/id/6460|archive-url=https://web.archive.org/web/20140424055959/http://www.bollywoodhungama.com/movies/features/type/view/id/6460|url-status=dead|archive-date=24 April 2014|title=Featured Movie News - Featured Bollywood News - Bollywood Hungama|first=Bollywood|last=Hungama|website=Bollywood Hungama}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web | url=http://www.boxofficeindia.com/Details/art_detail/bhoothnathreturnsfailstomakeanimpact | title=Bhoothnath Returns Fails To Make An Impact | publisher=Box Office India | work=Box Office India Trade Network | date=18 April 2014 | access-date=18 April 2014}}&lt;/ref&gt;

তিৱাৰীয়ে ডংগল (২০১৬)ৰ চিত্ৰনাট্য আৰু পৰিচালনা কৰিছিল, যিখন [[বেইজিং]] আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ মহোৎসৱ আৰু ২০১৭ চনত দ্বিতীয় ব্ৰিকছ মহোৎসৱত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল।&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/news/international/chinas-dangal-mega-success-echoes-at-second-brics-film-festival/article19144747.ece|title=China's 'Dangal' mega-success echoes at second BRICS film festival|first=Atul|last=Aneja|date=25 June 2017|via=www.thehindu.com|newspaper=The Hindu}}&lt;/ref&gt; ভাৰতীয় ছবিখনে সৰ্বাধিক উপাৰ্জন কৰা ভাৰতীয় ছবি আৰু চীনত ১২০০ কোটিকে ধৰি ২০০০ কোটিৰো অধিক উপাৰ্জন কৰা অ-ইংৰাজী ছবিৰ ভিতৰত স্থান লাভ কৰিছে।&lt;ref&gt;{{cite news|title=Aamir Khan's Rs 3,000 crore dream|url=https://www.deccanchronicle.com/entertainment/bollywood/240617/aamir-khans-rs-2000-crore-dream.html|access-date=24 June 2017|work=Deccan Chronicle|date=24 June 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.boxofficeindia.com/report-details.php?articleid=3072|title=Dangal Update - Worldwide And All Formats - Box Office India|website=www.boxofficeindia.com}}&lt;/ref&gt; য'ত ই সৰ্বকালৰ শীৰ্ষ ২০ খন সৰ্বাধিক উপাৰ্জনকাৰী ছবিৰ ভিতৰত অন্যতম হিচাপে আত্মপ্ৰকাশ কৰিছে।&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.cbooo.cn/Alltimedomestic |script-title=zh:内地总票房排名|access-date=21 May 2017| language = zh-hans|trans-title=Mainland total box office ranking}}&lt;/ref&gt; তিৱাৰীয়ে ৬২ সংখ্যক [[ফিল্মফেয়াৰ বঁটা|ফিল্মফেয়াৰ]] বঁটাত ''শ্ৰেষ্ঠ পৰিচালক''ৰ বঁটা আৰু ২০১৭ চনৰ মেলবৰ্ণৰ ভাৰতীয় চলচ্চিত্ৰ মহোৎসৱত টেলষ্ট্ৰা পিপলছ চয়ছ বঁটা লাভ কৰে।&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.ibtimes.co.in/iffm-2017-aishwarya-rai-looks-gorgeous-sushant-singh-wins-best-actor-award-photos-738179|title=IFFM 2017: Aishwarya Rai looks gorgeous; Sushant Singh wins Best Actor award [PHOTOS]|first=Parismita|last=Goswami|date=12 August 2017|website=International Business Times, India Edition}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=IANS1&gt;{{cite web|title=My next a departure from children's films: Nitesh Tiwari|url=https://in.celebrity.yahoo.com/news/next-departure-childrens-films-nitesh-tiwari-064004713.html|publisher=IANS - Yahoo|access-date=22 April 2014|archive-date=5 March 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160305070312/https://in.celebrity.yahoo.com/news/next-departure-childrens-films-nitesh-tiwari-064004713.html|url-status=dead}}&lt;/ref&gt; তাৰ পিছত তেওঁ সমালোচকৰ প্ৰশংসিত কমেডী-ড্ৰামা ছবি ''ছিচোৰে'' (২০১৯ ব্যৱসায়িক সফলতাৰে) নিৰ্মাণ কৰে।&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.filmfare.com/features/winners-of-the-62nd-filmfare-awards-2017_-26077-1.html|title=Winners of the 62nd Filmfare Awards 2017 - filmfare.com|website=www.filmfare.com}}&lt;/ref&gt;

তেওঁ আৰ্থস্কাই পিকচাৰ্ছৰ সহ-প্ৰতিষ্ঠাপক আছিল, বিজ্ঞাপন ছবি আৰু ভাৰতীয় টেনিছ কিংবদন্তি [[মহেশ ভূপতি]] আৰু [[লিয়েণ্ডাৰ পেজ|লিয়েণ্ডাৰ পেজৰ]] আধাৰত নিৰ্মিত ডকু-ছিৰিজ ''ব্ৰেক পইণ্ট'' নিৰ্মাণ কৰিছিল।

==প্ৰাৰম্ভিক জীৱন==
তিৱাৰীৰ [[মধ্য প্ৰদেশ|মধ্যপ্ৰদেশ]]ত জন্ম হৈছিল। তেওঁৰ এজন ভাতৃ আৰু এগৰাকী ভনীয়েক আছে। ১৯৯৬ চনত তেওঁ ইণ্ডিয়ান ইনষ্টিটিউট অৱ টেকন'লজি বম্বেৰ পৰা [[ধাতুবিজ্ঞান]] আৰু [[পদাৰ্থ বিজ্ঞান]] অভিযান্ত্ৰিকীত স্নাতক ডিগ্ৰী লাভ কৰে।&lt;ref&gt;{{cite web |title=Mr. Nitesh Tiwari |url=http://www.alumni.iitb.ac.in/en/awards/2018/distinguished-alumnus/mr-nitesh-tiwari |website=Indian Institute of Technology Bombay |access-date=29 June 2020}}&lt;/ref&gt; [[বলিউড]]ত প্ৰৱেশ কৰাৰ আগতে তেওঁ লিঅ' বাৰ্নেটত সৃষ্টিশীল পৰিচালক হিচাপে কাম কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://indianexpress.com/article/entertainment/bollywood/dangal-director-nitesh-tiwari-sajid-nadiadwala-4534968/|title=Dangal director Nitesh Tiwari's next film with Sajid Nadiadwala|date=20 February 2017}}&lt;/ref&gt; তিৱাৰীয়ে সৰু চহৰ গঞ্জ বাসোদাত ডাঙৰ-দীঘল হৈছিল, অষ্টম শ্ৰেণীলৈকে ভাৰত মাতা কনভেণ্ট স্কুলত পঢ়িছিল। তেওঁ &quot;তাপোৰী-মোগল-ই-আজম&quot; শীৰ্ষক এখন বিদ্যালয়ৰ নাটকত অভিনয় কৰিছিল।

==ব্যক্তিগত জীৱন==
তিৱাৰীয়ে লিঅ’ বাৰ্নেটৰ প্ৰাক্তন সহকৰ্মী আৰু সৃষ্টিশীল পৰিচালক অশ্বিনী আয়াৰ তিৱাৰীৰ সৈতে বিবাহপাশত আবদ্ধ হয় যি এগৰাকী চলচ্চিত্ৰ পৰিচালক, প্ৰযোজক, লেখক। তেওঁ যমজ সন্তান, এজন ল'ৰা আৰু এগৰাকী ছোৱালীৰ পিতৃ।&lt;ref&gt;{{cite web|title=&quot;This Is The First Time In My Career That Aamir Khan Has Said Yes To A Film After The First Narration&quot; – Nitesh Tiwari|url=http://www.mansworldindia.com/art/first-time-career-Aamir-khan-said-yes-film-first-narration-Nitesh-Tiwari-interview/|publisher=[[MW (Indian magazine)|Man's World]]|access-date=23 May 2017|date=22 December 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Ashwiny Iyer Tiwari: Director With A Purpose|url=https://www.forbesindia.com/article/self-made-women-2020/ashwiny-iyer-tiwari-director-with-a-purpose/58149/1|access-date=23 November 2020|website=Forbes India|language=en}}&lt;/ref&gt;

== বঁটা আৰু মনোনয়ন ==
{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
!বৰ্ষ
!বঁটা
!চলচ্চিত্ৰ
!ফল
|-
| rowspan=&quot;2&quot; |২০১১
|শিশু ছবিৰ বাবে ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা
| rowspan=&quot;2&quot; |চ্চিল্লাৰ পাৰ্টি||{{Won}}
|-
|শ্ৰেষ্ঠ চিত্ৰনাট্যৰ বাবে ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা||{{Won}}
|-
|2015
|শ্ৰেষ্ঠ সংলাপৰ বাবে ফিল্মফেয়াৰ বঁটা
|ভূতনাথ ৰিটাৰ্ণছ||{{nom}}
|-
|2017
|শ্ৰেষ্ঠ পৰিচালকৰ বাবে ফিল্মফেয়াৰ বঁটা
|দংগল||{{Won}}
|-
|2018
| rowspan=&quot;2&quot; |শ্ৰেষ্ঠ সংলাপৰ বাবে ফিল্মফেয়াৰ বঁটা
|বৰেলি কি বৰ্ফি||{{nom}}
|-
| rowspan=&quot;5&quot; |2020
|চিচ্চোৰে||{{nom}}
|-
|শ্ৰেষ্ঠ কাহিনীৰ বাবে ফিল্মফেয়াৰ বঁটা
|||{{nom}}
|-
|শ্ৰেষ্ঠ পৰিচালকৰ বাবে ফিল্মফেয়াৰ বঁটা
|||{{nom}}
|-
|শ্ৰেষ্ঠ কাহিনীৰ বাবে আই আই এফ এ বঁটা
|||{{nom}}
|-
|হিন্দী ভাষাৰ শ্ৰেষ্ঠ বৈশিষ্ট্যপূৰ্ণ ছবিৰ বাবে ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা
|||{{Won}}
|}

== তথ্যসূত্ৰ ==
{{reflist|30em}}
[[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:চলচ্চিত্ৰ পৰিচালক]]
[[শ্ৰেণী:চলচ্চিত্ৰ প্ৰযোজক]]
[[শ্ৰেণী:চিত্ৰনাট্য লেখক]]
[[শ্ৰেণী:জীৱিত ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:মধ্য প্ৰদেশৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা (ভাৰত) বিজয়ী]]
[[শ্ৰেণী:হিন্দী ভাষাৰ চলচ্চিত্ৰ পৰিচালক]]
[[শ্ৰেণী:ফিল্মফেয়াৰ বঁটা বিজয়ী]]
[[শ্ৰেণী:গীতিকাৰ]]


== বাহ্যিক সংযোগ==
* {{IMDb name|4318159}}
{{Authority control}}</text>
      <sha1>o3jlxq3xv1d1xj97oma53t371ozbsxg</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523158</id>
      <parentid>523154</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T10:22:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ishanjyotibora</username>
        <id>14131</id>
      </contributor>
      <comment>/* তথ্যসূত্ৰ */</comment>
      <origin>523158</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12970" sha1="e47fopvetyy5rbxe2oq5shntpeksz0k" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name               = নিতেশ তিৱাৰী
| image              = Nitesh Tiwari at the ‘Khidkiyaan’ movie festival launch (cropped).jpg
| caption            = ২০১৬ চনত তিৱাৰী
| alma mater         = ভাৰতীয় প্ৰযুক্তিবিদ্যা প্ৰতিষ্ঠান, বোম্বাই, ১৯৯৬
| birth_date         = {{birth date and age|df=y|1973|5|22}}
| birth_place        = ইটাৰ্ছী, [[মধ্য প্ৰদেশ]], [[ভাৰত]]
| years_active       = ২০১১–বৰ্তমানলৈকে
| spouse             = অশ্বিনী আয়াৰ তিৱাৰী
| children           = ২
| occupation         = পৰিচালক, প্ৰযোজক, লেখক
| notable_works      = ''দংগল''&lt;br&gt;''চিচোৰে''
}}

'''নিতেশ তিৱাৰী''' ({{Lang-en|Nitesh Tiwari}}; জন্ম: ২২ মে' ১৯৭৩) [[বলিউড|হিন্দী ছবি]]-জগতত পৰিচিত এজন ভাৰতীয় চলচ্চিত্ৰ পৰিচালক, প্ৰযোজক, চিত্ৰনাট্যকাৰ, আৰু গীতিকাৰ।&lt;ref name=&quot;59thaward&quot;&gt;{{cite web|url=http://pib.nic.in/release/rel_print_page.asp?relid=80734|title=59th National Film Awards for the Year 2011 Announced|publisher=Press Information Bureau (PIB), India|access-date=7 March 2012}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|title=Vidya Balan wins National Award for 'The Dirty Picture'|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/bollywood/news-interviews/Vidya-Balan-wins-National-Award-for-The-Dirty-Picture/articleshow/12173411.cms |archive-url=https://web.archive.org/web/20130430015945/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-03-07/news-interviews/31131831_1_lyrics-award-chillar-party-nitesh-tiwari |url-status=live |work=[[The Times of India]]|archive-date=30 April 2013 }}&lt;/ref&gt; তেওঁ ''চিলাৰ পাৰ্টি (২০১১)'' ছবিৰ সহ-পৰিচালক হিচাপে আত্মপ্ৰকাশ কৰে যিখন ছবিয়ে শ্ৰেষ্ঠ শিশু চলচ্চিত্ৰৰ [[ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা]] লাভ কৰে।&lt;ref name=&quot;59thaward&quot;/&gt; তেওঁ অতিপ্ৰাকৃতিক ৰাজনৈতিক নাটক ''ভূতনাথ ৰিটাৰ্নছ (২০১৪)''ও পৰিচালনা কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;economy&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.bollywoodhungama.com/movies/features/type/view/id/6460|archive-url=https://web.archive.org/web/20140424055959/http://www.bollywoodhungama.com/movies/features/type/view/id/6460|url-status=dead|archive-date=24 April 2014|title=Featured Movie News - Featured Bollywood News - Bollywood Hungama|first=Bollywood|last=Hungama|website=Bollywood Hungama}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web | url=http://www.boxofficeindia.com/Details/art_detail/bhoothnathreturnsfailstomakeanimpact | title=Bhoothnath Returns Fails To Make An Impact | publisher=Box Office India | work=Box Office India Trade Network | date=18 April 2014 | access-date=18 April 2014}}&lt;/ref&gt;

তিৱাৰীয়ে ডংগল (২০১৬)ৰ চিত্ৰনাট্য আৰু পৰিচালনা কৰিছিল, যিখন [[বেইজিং]] আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ মহোৎসৱ আৰু ২০১৭ চনত দ্বিতীয় ব্ৰিকছ মহোৎসৱত প্ৰদৰ্শিত হৈছিল।&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/news/international/chinas-dangal-mega-success-echoes-at-second-brics-film-festival/article19144747.ece|title=China's 'Dangal' mega-success echoes at second BRICS film festival|first=Atul|last=Aneja|date=25 June 2017|via=www.thehindu.com|newspaper=The Hindu}}&lt;/ref&gt; ভাৰতীয় ছবিখনে সৰ্বাধিক উপাৰ্জন কৰা ভাৰতীয় ছবি আৰু চীনত ১২০০ কোটিকে ধৰি ২০০০ কোটিৰো অধিক উপাৰ্জন কৰা অ-ইংৰাজী ছবিৰ ভিতৰত স্থান লাভ কৰিছে।&lt;ref&gt;{{cite news|title=Aamir Khan's Rs 3,000 crore dream|url=https://www.deccanchronicle.com/entertainment/bollywood/240617/aamir-khans-rs-2000-crore-dream.html|access-date=24 June 2017|work=Deccan Chronicle|date=24 June 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.boxofficeindia.com/report-details.php?articleid=3072|title=Dangal Update - Worldwide And All Formats - Box Office India|website=www.boxofficeindia.com}}&lt;/ref&gt; য'ত ই সৰ্বকালৰ শীৰ্ষ ২০ খন সৰ্বাধিক উপাৰ্জনকাৰী ছবিৰ ভিতৰত অন্যতম হিচাপে আত্মপ্ৰকাশ কৰিছে।&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.cbooo.cn/Alltimedomestic |script-title=zh:内地总票房排名|access-date=21 May 2017| language = zh-hans|trans-title=Mainland total box office ranking}}&lt;/ref&gt; তিৱাৰীয়ে ৬২ সংখ্যক [[ফিল্মফেয়াৰ বঁটা|ফিল্মফেয়াৰ]] বঁটাত ''শ্ৰেষ্ঠ পৰিচালক''ৰ বঁটা আৰু ২০১৭ চনৰ মেলবৰ্ণৰ ভাৰতীয় চলচ্চিত্ৰ মহোৎসৱত টেলষ্ট্ৰা পিপলছ চয়ছ বঁটা লাভ কৰে।&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.ibtimes.co.in/iffm-2017-aishwarya-rai-looks-gorgeous-sushant-singh-wins-best-actor-award-photos-738179|title=IFFM 2017: Aishwarya Rai looks gorgeous; Sushant Singh wins Best Actor award [PHOTOS]|first=Parismita|last=Goswami|date=12 August 2017|website=International Business Times, India Edition}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=IANS1&gt;{{cite web|title=My next a departure from children's films: Nitesh Tiwari|url=https://in.celebrity.yahoo.com/news/next-departure-childrens-films-nitesh-tiwari-064004713.html|publisher=IANS - Yahoo|access-date=22 April 2014|archive-date=5 March 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160305070312/https://in.celebrity.yahoo.com/news/next-departure-childrens-films-nitesh-tiwari-064004713.html|url-status=dead}}&lt;/ref&gt; তাৰ পিছত তেওঁ সমালোচকৰ প্ৰশংসিত কমেডী-ড্ৰামা ছবি ''ছিচোৰে'' (২০১৯ ব্যৱসায়িক সফলতাৰে) নিৰ্মাণ কৰে।&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.filmfare.com/features/winners-of-the-62nd-filmfare-awards-2017_-26077-1.html|title=Winners of the 62nd Filmfare Awards 2017 - filmfare.com|website=www.filmfare.com}}&lt;/ref&gt;

তেওঁ আৰ্থস্কাই পিকচাৰ্ছৰ সহ-প্ৰতিষ্ঠাপক আছিল, বিজ্ঞাপন ছবি আৰু ভাৰতীয় টেনিছ কিংবদন্তি [[মহেশ ভূপতি]] আৰু [[লিয়েণ্ডাৰ পেজ|লিয়েণ্ডাৰ পেজৰ]] আধাৰত নিৰ্মিত ডকু-ছিৰিজ ''ব্ৰেক পইণ্ট'' নিৰ্মাণ কৰিছিল।

==প্ৰাৰম্ভিক জীৱন==
তিৱাৰীৰ [[মধ্য প্ৰদেশ|মধ্যপ্ৰদেশ]]ত জন্ম হৈছিল। তেওঁৰ এজন ভাতৃ আৰু এগৰাকী ভনীয়েক আছে। ১৯৯৬ চনত তেওঁ ইণ্ডিয়ান ইনষ্টিটিউট অৱ টেকন'লজি বম্বেৰ পৰা [[ধাতুবিজ্ঞান]] আৰু [[পদাৰ্থ বিজ্ঞান]] অভিযান্ত্ৰিকীত স্নাতক ডিগ্ৰী লাভ কৰে।&lt;ref&gt;{{cite web |title=Mr. Nitesh Tiwari |url=http://www.alumni.iitb.ac.in/en/awards/2018/distinguished-alumnus/mr-nitesh-tiwari |website=Indian Institute of Technology Bombay |access-date=29 June 2020}}&lt;/ref&gt; [[বলিউড]]ত প্ৰৱেশ কৰাৰ আগতে তেওঁ লিঅ' বাৰ্নেটত সৃষ্টিশীল পৰিচালক হিচাপে কাম কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://indianexpress.com/article/entertainment/bollywood/dangal-director-nitesh-tiwari-sajid-nadiadwala-4534968/|title=Dangal director Nitesh Tiwari's next film with Sajid Nadiadwala|date=20 February 2017}}&lt;/ref&gt; তিৱাৰীয়ে সৰু চহৰ গঞ্জ বাসোদাত ডাঙৰ-দীঘল হৈছিল, অষ্টম শ্ৰেণীলৈকে ভাৰত মাতা কনভেণ্ট স্কুলত পঢ়িছিল। তেওঁ &quot;তাপোৰী-মোগল-ই-আজম&quot; শীৰ্ষক এখন বিদ্যালয়ৰ নাটকত অভিনয় কৰিছিল।

==ব্যক্তিগত জীৱন==
তিৱাৰীয়ে লিঅ’ বাৰ্নেটৰ প্ৰাক্তন সহকৰ্মী আৰু সৃষ্টিশীল পৰিচালক অশ্বিনী আয়াৰ তিৱাৰীৰ সৈতে বিবাহপাশত আবদ্ধ হয় যি এগৰাকী চলচ্চিত্ৰ পৰিচালক, প্ৰযোজক, লেখক। তেওঁ যমজ সন্তান, এজন ল'ৰা আৰু এগৰাকী ছোৱালীৰ পিতৃ।&lt;ref&gt;{{cite web|title=&quot;This Is The First Time In My Career That Aamir Khan Has Said Yes To A Film After The First Narration&quot; – Nitesh Tiwari|url=http://www.mansworldindia.com/art/first-time-career-Aamir-khan-said-yes-film-first-narration-Nitesh-Tiwari-interview/|publisher=[[MW (Indian magazine)|Man's World]]|access-date=23 May 2017|date=22 December 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Ashwiny Iyer Tiwari: Director With A Purpose|url=https://www.forbesindia.com/article/self-made-women-2020/ashwiny-iyer-tiwari-director-with-a-purpose/58149/1|access-date=23 November 2020|website=Forbes India|language=en}}&lt;/ref&gt;

== বঁটা আৰু মনোনয়ন ==
{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
|-
! বৰ্ষ !! বঁটা !! চলচ্চিত্ৰ !! ফল
|-
| rowspan=&quot;2&quot; | ২০১১|| শ্ৰেষ্ঠ শিশু চলচ্চিত্ৰৰ ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা || rowspan=&quot;2&quot; | চিলাৰ পাৰ্টী||{{Won}}
|-
| শ্ৰেষ্ঠ চিত্ৰনাট্যৰ বাবে ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা ||{{Won}}
|-
| ২০১৫|| শ্ৰেষ্ঠ সংলাপৰ বাবে ফিল্মফেয়াৰ বঁটা || ভূতনাথ ৰিটাৰ্ণছ||{{nom}}
|-
| ২০১৭|| শ্ৰেষ্ঠ পৰিচালকৰ বাবে ফিল্মফেয়াৰ বঁটা || দংগল||{{Won}}
|-
| ২০১৮|| rowspan=&quot;2&quot; | শ্ৰেষ্ঠ সংলাপৰ বাবে ফিল্মফেয়াৰ বঁটা || বৰেলি কি বৰ্ফী||{{nom}}
|-
| rowspan=&quot;5&quot; | ২০২০|| rowspan=&quot;5&quot; | চিচোৰে||{{nom}}
|-
| শ্ৰেষ্ঠ কাহিনীৰ বাবে ফিল্মফেয়াৰ বঁটা ||{{nom}}
|-
| শ্ৰেষ্ঠ পৰিচালকৰ বাবে ফিল্মফেয়াৰ বঁটা ||{{nom}}
|-
| শ্ৰেষ্ঠ কাহিনীৰ বাবে আইফা বঁটা ||{{nom}}
|-
| হিন্দী ভাষাৰ শ্ৰেষ্ঠ বৈশিষ্ট্যপূৰ্ণ ছবিৰ বাবে ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা ||{{Won}}
|}


== তথ্যসূত্ৰ ==
{{reflist|30em}}
[[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:চলচ্চিত্ৰ পৰিচালক]]
[[শ্ৰেণী:চলচ্চিত্ৰ প্ৰযোজক]]
[[শ্ৰেণী:চিত্ৰনাট্য লেখক]]
[[শ্ৰেণী:জীৱিত ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:মধ্য প্ৰদেশৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:ৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ বঁটা (ভাৰত) বিজয়ী]]
[[শ্ৰেণী:হিন্দী ভাষাৰ চলচ্চিত্ৰ পৰিচালক]]
[[শ্ৰেণী:ফিল্মফেয়াৰ বঁটা বিজয়ী]]
[[শ্ৰেণী:গীতিকাৰ]]


== বাহ্যিক সংযোগ==
* {{IMDb name|4318159}}
{{Authority control}}</text>
      <sha1>e47fopvetyy5rbxe2oq5shntpeksz0k</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>সিমৰত কৌৰ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>123432</id>
    <revision>
      <id>523141</id>
      <timestamp>2025-07-10T09:43:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dipankar Das</username>
        <id>36094</id>
      </contributor>
      <comment>&quot;[[:en:Special:Redirect/revision/1290381129|Simrat Kaur]]&quot; পৃষ্ঠাৰ অনুবাদেৰে সৃষ্টি কৰা হৈছে</comment>
      <origin>523141</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12331" sha1="5b3w3w9zrfq93fdvuxelykf21cuxsla" xml:space="preserve">
{{Infobox person|name=সিমৰত কৌৰ|image=Simrat-Kaur-grace-the-premiere-of-Gadar-2 (cropped).jpg|caption=২০২৩ চনত কৌৰ|birth_name=|birth_date={{Birth date and age|1997|07|16|df=y}}|birth_place=[[মুম্বাই]], [[মহাৰাষ্ট্ৰ]], ভাৰত|height=|nationality=ভাৰতীয়|othername=|occupation=অভিনেত্ৰী|known for=''ডাৰ্টি হৰি'' (২০২০)&lt;br/&gt;''গদৰ ২'' (২০২৩)&lt;br/&gt;''গদৰ ৩'' (২০২৭)|years_active=২০১৭–বৰ্তমান}}

'''সিমৰত কৌৰ ৰন্ধাৱা''' ({{Lang-en|Simrat Kaur Randhawa}}; জন্ম: ১৬ জুলাই ১৯৯৭) এগৰাকী ভাৰতীয় অভিনেত্ৰী। তেওঁ [[তেলুগু ভাষা|তেলুগু]] আৰু [[বলিউড|হিন্দী চলচ্চিত্ৰ]]ত অভিনয়ৰ বাবে পৰিচিত৷&lt;ref&gt;{{Cite news|date=5 February 2020|language=en-IN|url=https://www.thehindu.com/entertainment/movies/simrat-kaur-keeps-fingers-crossed-for-her-next-outing-dirty-hari/article30740493.ece|dead-url=2 May 2023|archivedate=6 February 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200206161025/https://www.thehindu.com/entertainment/movies/simrat-kaur-keeps-fingers-crossed-for-her-next-outing-dirty-hari/article30740493.ece}}&lt;/ref&gt; ২০১৭ চনত, তেওঁ ''প্ৰেমথো মী কাৰ্তিক'' নামৰ তেলুগু ভাষাৰ ছবি এখনত অভিনয়েৰে ছবিজগতত প্ৰৱেশ কৰে৷&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.deccanchronicle.com/entertainment/tollywood/091220/my-mom-told-me-to-give-my-best-shot.html|title=My mom told me to give my best shot|first=suresh|last=kavirayani|date=10 December 2020|work=Deccan Chronicle|accessdate=2 January 2021|archivedate=26 December 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201226195825/http://www.deccanchronicle.com/entertainment/tollywood/091220/my-mom-told-me-to-give-my-best-shot.html}}&lt;/ref&gt;

== প্ৰাৰম্ভিক জীৱন ==
১৯৯৭ চনৰ ১৬ জুলাই তাৰিখে, [[মুম্বাই]]ত পঞ্জাবী শিখ পৰিয়ালত সিমৰতৰ জন্ম হৈছিল। তেওঁ [[কম্পিউটাৰ বিজ্ঞান]]ত অনাৰ্ছসহ বি.এছচি পাছ কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite news|last=Chowdhary|first=Y. Sunita|date=5 February 2020|title=Simrat Kaur keeps fingers crossed for her next outing, 'Dirty Hari'|language=en-IN|work=The Hindu|url=https://www.thehindu.com/entertainment/movies/simrat-kaur-keeps-fingers-crossed-for-her-next-outing-dirty-hari/article30740493.ece|access-date=16 May 2023|issn=0971-751X|archivedate=6 February 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200206161025/https://www.thehindu.com/entertainment/movies/simrat-kaur-keeps-fingers-crossed-for-her-next-outing-dirty-hari/article30740493.ece}}&lt;/ref&gt;

== কৰ্মজীৱন ==
২০১৭ চনত, পৰিচালক ঋষিৰ তেলুগু ৰোমান্টিক নাট্য ছবি ''প্ৰেমথো মী কাৰ্তিক''ত অভিনেতা কাৰ্তিকেয়ৰ বিপৰীতে অভিনয়েৰে তেওঁ অভিনয় জগতত আত্মপ্ৰকাশ কৰে।&lt;ref name=&quot;s&quot;&gt;{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/topic/Simrat-Kaur|title=Simrat Kaur: Movies, Photos, Videos, News, Biography &amp; Birthday &amp;#124; eTimes|work=The Times of India|accessdate=2 January 2021|archivedate=21 March 2023|archiveurl=https://web.archive.org/web/20230321150120/https://timesofindia.indiatimes.com/topic/Simrat-Kaur}}&lt;/ref&gt; ২০১৮ চনত, তেওঁ ''পৰিচয়ম'' আৰু ''ছোনী'' নামৰ ছবি দুখনত অভিনয় কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;s&quot; /&gt; পিছলৈ তেওঁ''ডাৰ্টি হৰি'' নামৰ তেলুগু ভাষাৰ ৰোমান্টিক থ্ৰিলাৰধৰ্মী ছবি এখনত অভিনেতা শ্ৰৱণ ৰেড্ডীৰ বিপৰীতে নায়িকাৰ ভূমিকাত অভিনয় কৰে। এই ছবিখন [[আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ|আমেৰিকীয়]] ছবি ''মেচ পইণ্ট''ৰ ভাৰতীয় অভিযোজন আছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/telugu/movies/news/dirty-hari-simrat-kaur-turns-into-a-hot-bold-jasmine-for-ms-rajus-new-age-film/articleshow/73158189.cms|title=Dirty Hari: Simrat Kaur turns into a hot &amp; bold Jasmine for MS Raju's new-age film|work=The Times of India|accessdate=2 January 2021|archivedate=27 November 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20221127143818/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/telugu/movies/news/dirty-hari-simrat-kaur-turns-into-a-hot-bold-jasmine-for-ms-rajus-new-age-film/articleshow/73158189.cms}}&lt;/ref&gt;

তেওঁ সংগীত শিল্পী হিম্মত সন্ধুৰ ''বুৰ্জ খলিফা'' আৰু ''লাৰা লাপ্পা'' আদি [[পঞ্জাবী ভাষা|পঞ্জাবী]] মিউজিক ভিডিঅ’তো অভিনয় কৰিছিল। ২০২২ চনত, তেওঁ জি জি সিঙৰ পঞ্জাবী ভিডিঅ’ গীত ''লোফাৰ''তো অভিনয় কৰে। &lt;ref&gt;{{Cite web|last=The SportsGrail|date=22 February 2023|title=Who is actress Simrat Kaur, her biography, age, family, movies list, net worth, Instagram|url=https://thesportsgrail.com/who-is-actress-simrat-kaur-her-biography-age-family-movies-list-net-worth-instagram/|archiveurl=https://web.archive.org/web/20230516211905/https://thesportsgrail.com/who-is-actress-simrat-kaur-her-biography-age-family-movies-list-net-worth-instagram/|archivedate=16 May 2023|accessdate=16 May 2023|work=The SportsGrail|language=en}}&lt;/ref&gt; ২০২১ চনত, তেওঁ &quot;তেৰে বিন জিন্দেগী&quot; শীৰ্ষক কণ্ঠশিল্পী মিকা সিঙৰ ৰোমান্টিক গীত এটিত অভিনয় কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Service|first=Tribune News|title=Mika Singh releases Tere Bin Zindagi as Valentine special|url=https://www.tribuneindia.com/news/lifestyle/mika-singh-releases-tere-bin-zindagi-as-valentine-special-212282|work=Tribuneindia News Service|language=en|accessdate=11 October 2022|archivedate=11 October 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20221011063112/https://www.tribuneindia.com/news/lifestyle/mika-singh-releases-tere-bin-zindagi-as-valentine-special-212282}}&lt;/ref&gt; ২০২২ চনত, নাগাৰ্জুন অভিনীত ছবি ''বাংগাৰৰাজু''ত এটি কেমিঅʼ চৰিত্ৰত অভিনয় কৰিছিল।{{Citation needed|date=November 2024}}&lt;sup class=&quot;noprint Inline-Template Template-Fact&quot; style=&quot;white-space:nowrap;&quot;&gt;&amp;#x5B; ''[[ৱিকিপিডিয়া:উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন|&lt;span title=&quot;This claim needs references to reliable sources. (November 2024)&quot;&gt;citation needed&lt;/span&gt;]]'' &amp;#x5D;&lt;/sup&gt; ২০২৩ চনত ১১ আগষ্টত মুক্তি পোৱা হিন্দী ছবি''গদৰ ২-''ত অভিনেতা উৎকৰ্ষ শৰ্মাৰ পত্নী আৰু ছানী দেউলৰ বোৱাৰীৰ চৰিত্ৰত কৌৰে অভিনয় কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Rajput|first=Raghav|date=16 July 2023|title=&quot;Simrat Kour&quot; - सिमरत कौर: Who Is Simrat Kour In 'Gadar 2'|url=https://mygeniusbrand.com/2023/07/16/simrat-kour-gadar-2/|accessdate=16 July 2023|work=mygeniusbrand.com|language=HI}}&lt;/ref&gt;

== চলচ্চিত্ৰপুঞ্জী ==
{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
| style=&quot;background:#ffc;&quot; |{{Dagger|alt=Films that have not yet been released}}
|Denotes films that have not yet been released
|}
{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
!বছৰ
! চলচ্চিত্ৰ
! ভূমিকা
! ভাষা
! টোকাসমূহ
! class=&quot;unsortable&quot; scope=&quot;col&quot; | 
|-
| ২০১৭ চনত
| ''প্ৰেমথো মী কাৰ্তিক''
| অঞ্জলি
| rowspan=&quot;2&quot; | তেলেগু
|
| style=&quot;text-align:center;&quot; | &lt;ref name=&quot;s&quot;&gt;{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/topic/Simrat-Kaur|title=Simrat Kaur: Movies, Photos, Videos, News, Biography &amp; Birthday &amp;#124; eTimes|work=The Times of India|accessdate=2 January 2021|archivedate=21 March 2023|archiveurl=https://web.archive.org/web/20230321150120/https://timesofindia.indiatimes.com/topic/Simrat-Kaur}}&lt;cite class=&quot;citation web cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot;&gt;[https://timesofindia.indiatimes.com/topic/Simrat-Kaur &quot;Simrat Kaur: Movies, Photos, Videos, News, Biography &amp; Birthday &amp;#x7C; eTimes&quot;]. ''The Times of India''. [https://web.archive.org/web/20230321150120/https://timesofindia.indiatimes.com/topic/Simrat-Kaur Archived] from the original on 21 March 2023&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;2 January&lt;/span&gt; 2021&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt;
|-
| rowspan=&quot;2&quot; | ২০১৮ চনত
| ''পৰিচায়ম''
|
|
| style=&quot;text-align:center;&quot; | &lt;ref name=&quot;s&quot; /&gt;
|-
| ''ছোনী''
| নিশু
| হিন্দী
|
| style=&quot;text-align:center;&quot; | &lt;ref name=&quot;s&quot; /&gt;
|-
| ২০২০
| ''লেতেৰা হৰি''
| জেচমিন
| rowspan=&quot;3&quot; | তেলেগু
|
| style=&quot;text-align:center;&quot; | &lt;ref&gt;{{Cite web|title=Dirty Hari Movie Review: An erotic thriller that almost draws you in|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/telugu/movie-reviews/dirty-hari/amp_movie_review/79803554.cms|accessdate=8 July 2023|work=[[The Times of India]]|archivedate=24 April 2024|archiveurl=https://web.archive.org/web/20240424045753/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/telugu/movie-reviews/dirty-hari/amp_movie_review/79803554.cms}}&lt;/ref&gt;
|-
| ২০২২ চনত
| ''বঙাৰৰাজু''
|
| কেমিও ভূমিকা
| style=&quot;text-align:center;&quot; | &lt;ref&gt;{{Cite web|date=8 January 2022|title=Eight Heroines Adds To Bangarraju's Glamor Quotient|url=https://www.mirchi9.com/movienews/eight-heroines-adds-to-bangarrajus-glamor-quotient/|accessdate=6 June 2022|work=mirchi9.com|language=en-US|archivedate=27 November 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20221127143818/https://www.mirchi9.com/movienews/eight-heroines-adds-to-bangarrajus-glamor-quotient/}}&lt;/ref&gt;
|-
| rowspan=&quot;2&quot; | ২০২৩ চনত
| ''মায়া পেটিকা'' 
|
|
| style=&quot;text-align:center;&quot; |
|-
| ''গদাৰ ২''
| মুস্কান
| হিন্দী
|
| style=&quot;text-align:center;&quot; | &lt;ref name=&quot;s&quot; /&gt;
|-
| ২০২৪ চনত
| ''ভানভাছ''
| মীনা
| হিন্দী
|
| style=&quot;text-align:center;&quot; | &lt;ref&gt;{{Cite news|date=2024-12-20|title=‘Vanvaas’ movie review: Nana Patekar does the heavy lifting in this trite tearjerker|url=https://www.thehindu.com/entertainment/movies/vanvaas-movie-review-nana-patekar-does-the-heavy-lifting-in-this-trite-tearjerker/article69009696.ece|access-date=2025-03-14|language=en-IN}}&lt;/ref&gt;
|-
| ২০২৭ চনত
| ''গদাৰ ৩''
| মুস্কান সিং
| হিন্দী
|
|
|}

== তথ্য উৎস ==
{{Reflist}}

== বাহ্যিক সংযোগ ==
{{Commons category|Simrat Kaur|সিমৰত কৌৰ}}

* {{IMDb name|id=9678332}}
* {{Instagram|simratkaur_16}}
{{DEFAULTSORT:Kaur, Simrat}}
[[শ্ৰেণী:মুম্বাইৰ অভিনেত্ৰী]]
[[শ্ৰেণী:হিন্দী চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেত্ৰী]]
[[শ্ৰেণী:তেলুগু চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেত্ৰী]]
[[শ্ৰেণী:জীৱিত ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় অভিনেত্ৰী]]</text>
      <sha1>5b3w3w9zrfq93fdvuxelykf21cuxsla</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523152</id>
      <parentid>523141</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T10:10:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dipankar Das</username>
        <id>36094</id>
      </contributor>
      <comment>[[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল।</comment>
      <origin>523152</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11430" sha1="t0ckeidtllxran2vnbgd51thdcpr41o" xml:space="preserve">{{Infobox person|name=সিমৰত কৌৰ|image=Simrat-Kaur-grace-the-premiere-of-Gadar-2 (cropped).jpg|caption=২০২৩ চনত কৌৰ|birth_name=|birth_date={{Birth date and age|1997|07|16|df=y}}|birth_place=[[মুম্বাই]], [[মহাৰাষ্ট্ৰ]], ভাৰত|height=|nationality=ভাৰতীয়|othername=|occupation=অভিনেত্ৰী|known for=''ডাৰ্টি হৰি'' (২০২০)&lt;br/&gt;''গদৰ ২'' (২০২৩)&lt;br/&gt;''গদৰ ৩'' (২০২৭)|years_active=২০১৭–বৰ্তমান}}
'''সিমৰত কৌৰ ৰন্ধাৱা''' ({{Lang-en|Simrat Kaur Randhawa}}; জন্ম: ১৬ জুলাই ১৯৯৭) এগৰাকী ভাৰতীয় অভিনেত্ৰী। তেওঁ [[তেলুগু ভাষা|তেলুগু]] আৰু [[বলিউড|হিন্দী চলচ্চিত্ৰ]]ত অভিনয় কৰাৰ বাবে পৰিচিত।&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Chowdhary |first=Y. Sunita |date=5 February 2020 |title=Simrat Kaur keeps fingers crossed for her next outing, 'Dirty Hari' |language=en-IN |work=The Hindu |url=https://www.thehindu.com/entertainment/movies/simrat-kaur-keeps-fingers-crossed-for-her-next-outing-dirty-hari/article30740493.ece |access-date=2 May 2023 |issn=0971-751X |archive-date=6 February 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200206161025/https://www.thehindu.com/entertainment/movies/simrat-kaur-keeps-fingers-crossed-for-her-next-outing-dirty-hari/article30740493.ece |url-status=live }}&lt;/ref&gt; ২০১৭ চনত, তেওঁ ''প্ৰেমথো মী কাৰ্তিক'' নামৰ তেলুগু ভাষাৰ ছবি এখনত অভিনয়েৰে ছবিজগতত প্ৰৱেশ কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.deccanchronicle.com/entertainment/tollywood/091220/my-mom-told-me-to-give-my-best-shot.html|title=My mom told me to give my best shot|first=suresh|last=kavirayani|date=10 December 2020|work=Deccan Chronicle|accessdate=2 January 2021|archivedate=26 December 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201226195825/http://www.deccanchronicle.com/entertainment/tollywood/091220/my-mom-told-me-to-give-my-best-shot.html}}&lt;/ref&gt;

== প্ৰাৰম্ভিক জীৱন ==
১৯৯৭ চনৰ ১৬ জুলাই তাৰিখে, [[মুম্বাই]]ত পঞ্জাবী শিখ পৰিয়ালত সিমৰতৰ জন্ম হৈছিল। তেওঁ [[কম্পিউটাৰ বিজ্ঞান]]ত অনাৰ্ছসহ বি.এছচি পাছ কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite news|last=Chowdhary|first=Y. Sunita|date=5 February 2020|title=Simrat Kaur keeps fingers crossed for her next outing, 'Dirty Hari'|language=en-IN|work=The Hindu|url=https://www.thehindu.com/entertainment/movies/simrat-kaur-keeps-fingers-crossed-for-her-next-outing-dirty-hari/article30740493.ece|access-date=16 May 2023|issn=0971-751X|archivedate=6 February 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200206161025/https://www.thehindu.com/entertainment/movies/simrat-kaur-keeps-fingers-crossed-for-her-next-outing-dirty-hari/article30740493.ece}}&lt;/ref&gt;

== কৰ্মজীৱন ==
২০১৭ চনত, পৰিচালক ঋষিৰ তেলুগু ৰোমাণ্টিক নাট্য ছবি ''প্ৰেমথো মী কাৰ্তিক''ত অভিনেতা কাৰ্তিকেয়ৰ বিপৰীতে অভিনয়েৰে তেওঁ অভিনয় জগতত আত্মপ্ৰকাশ কৰে।&lt;ref name=&quot;s&quot;&gt;{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/topic/Simrat-Kaur|title=Simrat Kaur: Movies, Photos, Videos, News, Biography &amp; Birthday &amp;#124; eTimes|work=The Times of India|accessdate=2 January 2021|archivedate=21 March 2023|archiveurl=https://web.archive.org/web/20230321150120/https://timesofindia.indiatimes.com/topic/Simrat-Kaur}}&lt;/ref&gt; ২০১৮ চনত, তেওঁ ''পৰিচয়ম'' আৰু ''ছোনী'' নামৰ ছবি দুখনত অভিনয় কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;s&quot; /&gt; পিছলৈ তেওঁ''ডাৰ্টি হৰি'' নামৰ তেলুগু ভাষাৰ ৰোমাণ্টিক থ্ৰিলাৰধৰ্মী ছবি এখনত অভিনেতা শ্ৰৱণ ৰেড্ডীৰ বিপৰীতে নায়িকাৰ ভূমিকাত অভিনয় কৰে। এই ছবিখন [[আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ|আমেৰিকীয়]] ছবি ''মেচ পইণ্ট''ৰ ভাৰতীয় অভিযোজন আছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/telugu/movies/news/dirty-hari-simrat-kaur-turns-into-a-hot-bold-jasmine-for-ms-rajus-new-age-film/articleshow/73158189.cms|title=Dirty Hari: Simrat Kaur turns into a hot &amp; bold Jasmine for MS Raju's new-age film|work=The Times of India|accessdate=2 January 2021|archivedate=27 November 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20221127143818/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/telugu/movies/news/dirty-hari-simrat-kaur-turns-into-a-hot-bold-jasmine-for-ms-rajus-new-age-film/articleshow/73158189.cms}}&lt;/ref&gt;

তেওঁ সংগীত শিল্পী হিম্মত সন্ধুৰ ''বুৰ্জ খলিফা'' আৰু ''লাৰা লাপ্পা'' আদি [[পঞ্জাবী ভাষা|পঞ্জাবী]] মিউজিক ভিডিঅ’তো অভিনয় কৰিছিল। ২০২২ চনত, তেওঁ জি জি সিঙৰ পঞ্জাবী ভিডিঅ’ গীত ''লোফাৰ''তো অভিনয় কৰে। &lt;ref&gt;{{Cite web|last=The SportsGrail|date=22 February 2023|title=Who is actress Simrat Kaur, her biography, age, family, movies list, net worth, Instagram|url=https://thesportsgrail.com/who-is-actress-simrat-kaur-her-biography-age-family-movies-list-net-worth-instagram/|archiveurl=https://web.archive.org/web/20230516211905/https://thesportsgrail.com/who-is-actress-simrat-kaur-her-biography-age-family-movies-list-net-worth-instagram/|archivedate=16 May 2023|accessdate=16 May 2023|work=The SportsGrail|language=en}}&lt;/ref&gt; ২০২১ চনত, তেওঁ &quot;তেৰে বিন জিন্দেগী&quot; শীৰ্ষক কণ্ঠশিল্পী মিকা সিঙৰ ৰোমাণ্টিক গীত এটিত অভিনয় কৰিছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Service|first=Tribune News|title=Mika Singh releases Tere Bin Zindagi as Valentine special|url=https://www.tribuneindia.com/news/lifestyle/mika-singh-releases-tere-bin-zindagi-as-valentine-special-212282|work=Tribuneindia News Service|language=en|accessdate=11 October 2022|archivedate=11 October 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20221011063112/https://www.tribuneindia.com/news/lifestyle/mika-singh-releases-tere-bin-zindagi-as-valentine-special-212282}}&lt;/ref&gt; ২০২২ চনত, নাগাৰ্জুন অভিনীত ছবি ''বাংগাৰৰাজু''ত এটি কেমিঅʼ চৰিত্ৰত অভিনয় কৰিছিল।{{Citation needed|date=November 2024}} ২০২৩ চনত ১১ আগষ্টত মুক্তি পোৱা হিন্দী ছবি''গদৰ ২-''ত অভিনেতা উৎকৰ্ষ শৰ্মাৰ পত্নী আৰু ছানী দেউলৰ বোৱাৰীৰ চৰিত্ৰত কৌৰে অভিনয় কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Rajput|first=Raghav|date=16 July 2023|title=&quot;Simrat Kour&quot; - सिमरत कौर: Who Is Simrat Kour In 'Gadar 2'|url=https://mygeniusbrand.com/2023/07/16/simrat-kour-gadar-2/|accessdate=16 July 2023|work=mygeniusbrand.com|language=HI}}&lt;/ref&gt;

== চলচ্চিত্ৰপুঞ্জী ==
{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
| style=&quot;background:#ffc; &quot; |{{Dagger|alt=Films that have not yet been released}}
|এতিয়াও মুক্তি নোপোৱা ছবিসমূহক বুজায়
|}
{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
! বৰ্ষ 
! চলচ্চিত্ৰ
! ভূমিকা
! ভাষা
! টোকা
! class=&quot;unsortable&quot; scope=&quot;col&quot; | 
|-
| ২০১৭ 
| ''প্ৰেমথো মী কাৰ্তিক''
| অঞ্জলি
| rowspan=&quot;2&quot; | তেলুগু
|
| style=&quot;text-align:center; &quot; | &lt;ref name=&quot;s&quot; /&gt;
|-
| rowspan=&quot;2&quot; | ২০১৮ 
| ''পৰিচয়ম''
|
|
| style=&quot;text-align:center; &quot; | &lt;ref name=&quot;s&quot; /&gt;
|-
| ''ছোনী''
| নিশু
| হিন্দী
|
| style=&quot;text-align:center; &quot; | &lt;ref name=&quot;s&quot; /&gt;
|-
| ২০২০
| ''ডাৰ্টি হৰি''
| জেচমিন
| rowspan=&quot;3&quot; | তেলুগু
|
| style=&quot;text-align:center; &quot; | &lt;ref&gt;{{Cite web|title=Dirty Hari Movie Review: An erotic thriller that almost draws you in|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/telugu/movie-reviews/dirty-hari/amp_movie_review/79803554.cms|accessdate=8 July 2023|work=[[The Times of India]]|archivedate=24 April 2024|archiveurl=https://web.archive.org/web/20240424045753/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/telugu/movie-reviews/dirty-hari/amp_movie_review/79803554.cms}}&lt;/ref&gt;
|-
| ২০২২ 
| ''বাংগাৰৰাজু''
|
| কেমিঅʼ ভূমিকা
| style=&quot;text-align:center; &quot; | &lt;ref&gt;{{Cite web|date=8 January 2022|title=Eight Heroines Adds To Bangarraju's Glamor Quotient|url=https://www.mirchi9.com/movienews/eight-heroines-adds-to-bangarrajus-glamor-quotient/|accessdate=6 June 2022|work=mirchi9.com|language=en-US|archivedate=27 November 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20221127143818/https://www.mirchi9.com/movienews/eight-heroines-adds-to-bangarrajus-glamor-quotient/}}&lt;/ref&gt;
|-
| rowspan=&quot;2&quot; | ২০২৩ 
| ''মায়া পেটিকা'' 
|
|
| style=&quot;text-align:center; &quot; |
|-
| ''গদৰ ২''
| মুস্কান
| হিন্দী
|
| style=&quot;text-align:center; &quot; | &lt;ref name=&quot;s&quot; /&gt;
|-
| ২০২৪ 
| ''বনবাস''
| মীনা
| হিন্দী
|
| style=&quot;text-align:center; &quot; | &lt;ref&gt;{{Cite news|date=2024-12-20|title=‘Vanvaas’ movie review: Nana Patekar does the heavy lifting in this trite tearjerker|url=https://www.thehindu.com/entertainment/movies/vanvaas-movie-review-nana-patekar-does-the-heavy-lifting-in-this-trite-tearjerker/article69009696.ece|access-date=2025-03-14|language=en-IN}}&lt;/ref&gt;
|-
| ২০২৭ 
| ''গদৰ ৩''
| মুস্কান সিং
| হিন্দী
|
|
|}

== তথ্য উৎস ==
{{Reflist}}

== বাহ্যিক সংযোগ ==
{{Commons category|Simrat Kaur|সিমৰত কৌৰ}}

* {{IMDb name|id=9678332}}
* {{Instagram|simratkaur_16}}

{{DEFAULTSORT:সিমৰত কৌৰ}}
[[শ্ৰেণী:মুম্বাইৰ অভিনেত্ৰী]]
[[শ্ৰেণী:হিন্দী চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেত্ৰী]]
[[শ্ৰেণী:তেলুগু চলচ্চিত্ৰৰ অভিনেত্ৰী]]
[[শ্ৰেণী:জীৱিত ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় অভিনেত্ৰী]]</text>
      <sha1>t0ckeidtllxran2vnbgd51thdcpr41o</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Simrat Kaur</title>
    <ns>0</ns>
    <id>123433</id>
    <redirect title="সিমৰত কৌৰ" />
    <revision>
      <id>523150</id>
      <timestamp>2025-07-10T10:01:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dipankar Das</username>
        <id>36094</id>
      </contributor>
      <comment>[[সিমৰত কৌৰ]]-লৈ পুনৰ্নিৰ্দেশ কৰা হ'ল</comment>
      <origin>523150</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="39" sha1="371zxfykp47i9r6lqbwalba776iqh9c" xml:space="preserve">#REDIRECT [[সিমৰত কৌৰ]]</text>
      <sha1>371zxfykp47i9r6lqbwalba776iqh9c</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ফিজি</title>
    <ns>0</ns>
    <id>123434</id>
    <revision>
      <id>523175</id>
      <timestamp>2025-07-10T10:59:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>নতুন পৃষ্ঠা: {{Infobox country |conventional_long_name = ফিজি প্ৰজাতন্ত্ৰ |native_name = Fiji |image_flag = Flag of Fiji.svg |image_coat = Coat of arms of Fiji.svg |common_name = ফিজি |symbol_type = ৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰতিক |national_motto =  |national_anthem = {{lang|en|''God Bless Fiji''}} |official_languages = ইংৰাজী, ফিজিয়ান, হিন্দুস্তানী (ফিজি...</comment>
      <origin>523175</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8510" sha1="1se6o2q4r8ib5508zjxziarvy1uxio4" xml:space="preserve">{{Infobox country
|conventional_long_name = ফিজি প্ৰজাতন্ত্ৰ
|native_name = Fiji
|image_flag = Flag of Fiji.svg
|image_coat = Coat of arms of Fiji.svg
|common_name = ফিজি
|symbol_type = ৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰতিক
|national_motto = 
|national_anthem = {{lang|en|''God Bless Fiji''}}
|official_languages = ইংৰাজী, ফিজিয়ান, হিন্দুস্তানী (ফিজি হিন্দী)
|capital = [[Suva]]
|largest_city = capital
|government_type = গণতান্ত্ৰিক প্ৰজাতন্ত্ৰ
|leader_title1 = ৰাষ্ট্ৰপতি
|leader_name1 = 
|leader_title2 = প্ৰধানমন্ত্ৰী
|leader_name2 = 
|area_rank = 
|area_km2 = ১৮,২৭৪
|area_sq_mi = 
|percent_water = 
|population_estimate = ৯,৩৮,০০০
|population_estimate_year = ২০২৩
|population_estimate_rank = 
|population_density_km2 = 
|population_density_sq_mi = 
|population_density_rank = 
|GDP_PPP_year = ২০২৩
|GDP_PPP = 
|GDP_PPP_rank = 
|GDP_PPP_per_capita = $১৬,৫৬৩ &lt;ref name=&quot;IMF&quot;&gt;{{Cite web |title=GDP per capita, current prices |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=819,&amp;s=NGDPDPC,&amp;sy=2021&amp;ey=2023 |publisher=International Monetary Fund |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; (১০২ তম স্থান)
|GDP_nominal = $৫.৫১১ বিলিয়ন &lt;ref name=&quot;IMF&quot;/&gt; (১৬৪ তম স্থান)
|GDP_nominal_year = ২০২৩
|GDP_nominal_per_capita = $৬,০২৪ &lt;ref name=&quot;IMF&quot;/&gt; (১০৬ তম স্থান)
|Gini_year = ২০১৯
|Gini = ৩০.৭ &lt;ref name=&quot;GINI&quot;&gt;{{Cite web |title=GINI Index |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI |publisher=World Bank |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
|Gini_category = মধ্যমীয়া বৈষম্য
|HDI = ০.৭২৯ &lt;ref name=&quot;HDI&quot;&gt;{{Cite web |title=Human Development Index (HDI) |url=https://hdr.undp.org/data-center/human-development-index#/indicies/HDI |publisher=UNDP |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
|HDI_year = ২০২২
|HDI_change = বৃদ্ধি
|HDI_rank = ১০৪
|currency = ফিজিয়ান ডলাৰ (FJD)
|time_zone = ইউটিচি +১২ (এফজেটি)
|date_format = dd/mm/yyyy
|drives_on = সোঁফালৰ
|calling_code = +৬৭৯
|cctld = .fj
|iso3166code = FJ
}}

'''ফিজি''' ([a]) আনুষ্ঠানিকভাৱে '''ফিজি গণৰাজ্য''' ([b]) হৈছে দক্ষিণ প্ৰশান্ত মহাসাগৰৰ ওচেনিয়াৰ অংশ মেলানেছিয়াৰ এখন দ্বীপ-দেশ। ই নিউজিলেণ্ডৰ পৰা প্ৰায় ১১০০ নটিকেল মাইল (২,০০০ কিমি; ১,৩০০ মাইল) উত্তৰ-উত্তৰ-পূৱত অৱস্থিত। ফিজি ৩৩০ টাতকৈও অধিক দ্বীপ আৰু প্ৰায় ৫০০ খুৰিয়া দ্বীপৰে গঠিত — ইয়াৰে প্ৰায় ১১০ টাত স্থায়ীভাৱে জনবসতি আছে। মুঠ মাটিকালি প্ৰায় ১৮,৩০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৭,১০০ বৰ্গ মাইল)। আটাইতকৈ বাহিৰৰ দ্বীপ-গোটটো হৈছে অনো-ই-লাউ। ফিজিৰ প্ৰায় ৮৭% জনসংখ্যা দুটা প্ৰধান দ্বীপ, ভিটি লেভু আৰু ভানুয়া লেভুত বাস কৰে। প্ৰায় তিনি-চতুৰ্থাংশ লোকে ভিটি লেভুৰ উপকূলত — ৰাজধানী [[ছুভা]], পর্যটনকেন্দ্ৰ [[নাডি]], আৰু চেনি উদ্যোগৰ কেন্দ্ৰ [[লাউটোকা]]ত — বাস কৰে। ভিটি লেভুৰ ভিতৰৰ অঞ্চলত পাহাৰীয়া ভূ-আকৃতিৰ বাবে জনবসতি কম।&lt;ref name=&quot;ref13&quot; /&gt;

ফিজিৰ অধিকাংশ দ্বীপ প্ৰায় ১৫ কোটি বছৰৰ আগতে আৰম্ভ হোৱা আগ্নেয়গিৰি কাৰ্যকলাপৰ ফলত গঠিত হৈছিল। ভানুয়া লেভু আৰু টাভেউনি দ্বীপত আজিও কিছুমান ভূতাপীয় (geothermal) কাৰ্যকলাপ দেখা যায়। ভিটি লেভুত থকা ভূ-তাপীয় ব্যৱস্থাসমূহ অ-আগ্নেয়গিৰি উৎসৰ আৰু ইয়াৰ উষ্ণতা তুলনামূলকভাবে কম (৩৫°-৬০° চেলচিয়াছ)।&lt;ref name=&quot;ref14&quot; /&gt;

খ্ৰীষ্টপূৰ্ব দ্বিতীয় সহস্ৰাব্দৰ পৰা মানুহে ফিজিত বাস কৰি আছে—প্ৰথমত অষ্ট্ৰোনেছিয়ানসকল, পিছলৈ মেলানেছিয়ানসকল, আৰু কিছুমান পলিনেছিয়ান প্ৰভাৱও দেখা যায়। ইউৰোপীয়সকলে ১৭শ শতিকাত প্ৰথমবাৰৰ বাবে ফিজি ভ্ৰমণ কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;ref15&quot; /&gt; ফিজি ১৮৭৪ চনত ব্ৰিটিছ উপনিবেশ হৈছিল আৰু ১৯৭০ চনত স্বাধীনতা লাভ কৰি ''Dominion of Fiji'' ৰূপে পৰিচিত হয়। ১৯৮৭ চনত ধাৰাবাহিক সামৰিক অভ্যুত্থানৰ পিছত ফিজি গণৰাজ্য হিচাপে ঘোষণা কৰা হয়। ২০০৬ চনৰ অভ্যুত্থানত [[ফ্ৰেংক বৈনিমাৰামা]]য়ে ক্ষমতা গ্ৰহণ কৰে। ২০০৯ চনত উচ্চ ন্যায়ালয়ে সামৰিক চৰকাৰক বেআইনী ঘোষণা কৰে। তৎকালীন ৰাষ্ট্ৰপতি ৰাটু [[জোচেফা ইলোইলো]]য়ে সংবিধান বাতিল কৰি বৈনিমাৰামাক অন্তৱৰ্তীকালীন প্ৰধানমন্ত্ৰী হিচাপে পুনৰ নিযুক্তি দিয়ে। তেতিয়াৰ পিছত [[ৰাটু এপেলি নাইলাটিকাউ]] ৰাষ্ট্ৰপতি হয়।&lt;ref name=&quot;ref16&quot; /&gt; ২০১৪ চনৰ ১৭ ছেপ্টেম্বৰত বহু বছৰৰ পিছত প্ৰথম গণতান্ত্ৰিক নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত হয়, য'ত বৈনিমাৰামাৰ দল FijiFirst-এ ৫৯.২% ভোটেৰে জয়লাভ কৰে। এই নিৰ্বাচনক আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পর্যবেক্ষকসকলে বিশ্বাসযোগ্য বুলি অভিহিত কৰে।&lt;ref name=&quot;ref17&quot; /&gt;

ফিজি প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় অঞ্চলৰ অন্যতম উন্নত অৰ্থনীতি, যাৰ প্ৰচুৰ বনজ সম্পদ, খনিজ আৰু মাছত আধাৰিত। ইয়াৰ মুদ্ৰা হৈছে '''ফিজি ডলাৰ (FJD)'''। পৰ্যটন উদ্যোগ, বৈদেশিক ৰেমিটেন্স, বটল পানী ৰপ্তানি, আৰু চেনি খেতি হৈছে প্ৰধান বৈদেশিক মুদ্ৰা আয়ৰ উৎস।&lt;ref name=&quot;ref6&quot; /&gt; ফিজিৰ স্থানীয় চৰকাৰ আৰু নগৰ উন্নয়ন মন্ত্ৰালয়ে স্থানীয় চৰকাৰসমূহ — চহৰ আৰু নগৰ পৰিষদসমূহ —ৰ তত্বাবধান কৰে।&lt;ref name=&quot;ref19&quot; /&gt;</text>
      <sha1>1se6o2q4r8ib5508zjxziarvy1uxio4</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523176</id>
      <parentid>523175</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T11:00:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>523176</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8531" sha1="3qy2g97vjdkpnliiwicwnrmndycg3vv" xml:space="preserve">{{Infobox country
|conventional_long_name = ফিজি প্ৰজাতন্ত্ৰ
|native_name = Fiji
|image_flag = Flag of Fiji.svg
|image_coat = Coat of arms of Fiji.svg
|common_name = ফিজি
|symbol_type = ৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰতিক
|national_motto = 
|national_anthem = {{lang|en|''God Bless Fiji''}}
|official_languages = ইংৰাজী, ফিজিয়ান, হিন্দুস্তানী (ফিজি হিন্দী)
|capital = [[Suva]]
|largest_city = capital
|government_type = গণতান্ত্ৰিক প্ৰজাতন্ত্ৰ
|leader_title1 = ৰাষ্ট্ৰপতি
|leader_name1 = 
|leader_title2 = প্ৰধানমন্ত্ৰী
|leader_name2 = 
|area_rank = 
|area_km2 = ১৮,২৭৪
|area_sq_mi = 
|percent_water = 
|population_estimate = ৯,৩৮,০০০
|population_estimate_year = ২০২৩
|population_estimate_rank = 
|population_density_km2 = 
|population_density_sq_mi = 
|population_density_rank = 
|GDP_PPP_year = ২০২৩
|GDP_PPP = 
|GDP_PPP_rank = 
|GDP_PPP_per_capita = $১৬,৫৬৩ &lt;ref name=&quot;IMF&quot;&gt;{{Cite web |title=GDP per capita, current prices |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=819,&amp;s=NGDPDPC,&amp;sy=2021&amp;ey=2023 |publisher=International Monetary Fund |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; (১০২ তম স্থান)
|GDP_nominal = $৫.৫১১ বিলিয়ন &lt;ref name=&quot;IMF&quot;/&gt; (১৬৪ তম স্থান)
|GDP_nominal_year = ২০২৩
|GDP_nominal_per_capita = $৬,০২৪ &lt;ref name=&quot;IMF&quot;/&gt; (১০৬ তম স্থান)
|Gini_year = ২০১৯
|Gini = ৩০.৭ &lt;ref name=&quot;GINI&quot;&gt;{{Cite web |title=GINI Index |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI |publisher=World Bank |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
|Gini_category = মধ্যমীয়া বৈষম্য
|HDI = ০.৭২৯ &lt;ref name=&quot;HDI&quot;&gt;{{Cite web |title=Human Development Index (HDI) |url=https://hdr.undp.org/data-center/human-development-index#/indicies/HDI |publisher=UNDP |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
|HDI_year = ২০২২
|HDI_change = বৃদ্ধি
|HDI_rank = ১০৪
|currency = ফিজিয়ান ডলাৰ (FJD)
|time_zone = ইউটিচি +১২ (এফজেটি)
|date_format = dd/mm/yyyy
|drives_on = সোঁফালৰ
|calling_code = +৬৭৯
|cctld = .fj
|iso3166code = FJ
}}

'''ফিজি''' আনুষ্ঠানিকভাৱে '''ফিজি গণৰাজ্য''' হৈছে দক্ষিণ প্ৰশান্ত মহাসাগৰৰ ওচেনিয়াৰ অংশ মেলানেছিয়াৰ এখন দ্বীপ-দেশ। ই নিউজিলেণ্ডৰ পৰা প্ৰায় ১১০০ নটিকেল মাইল (২,০০০ কিমি; ১,৩০০ মাইল) উত্তৰ-উত্তৰ-পূৱত অৱস্থিত। ফিজি ৩৩০ টাতকৈও অধিক দ্বীপ আৰু প্ৰায় ৫০০ খুৰিয়া দ্বীপৰে গঠিত — ইয়াৰে প্ৰায় ১১০ টাত স্থায়ীভাৱে জনবসতি আছে। মুঠ মাটিকালি প্ৰায় ১৮,৩০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৭,১০০ বৰ্গ মাইল)। আটাইতকৈ বাহিৰৰ দ্বীপ-গোটটো হৈছে অনো-ই-লাউ। ফিজিৰ প্ৰায় ৮৭% জনসংখ্যা দুটা প্ৰধান দ্বীপ, ভিটি লেভু আৰু ভানুয়া লেভুত বাস কৰে। প্ৰায় তিনি-চতুৰ্থাংশ লোকে ভিটি লেভুৰ উপকূলত — ৰাজধানী [[ছুভা]], পর্যটনকেন্দ্ৰ [[নাডি]], আৰু চেনি উদ্যোগৰ কেন্দ্ৰ [[লাউটোকা]]ত — বাস কৰে। ভিটি লেভুৰ ভিতৰৰ অঞ্চলত পাহাৰীয়া ভূ-আকৃতিৰ বাবে জনবসতি কম।&lt;ref name=&quot;ref13&quot; /&gt;

ফিজিৰ অধিকাংশ দ্বীপ প্ৰায় ১৫ কোটি বছৰৰ আগতে আৰম্ভ হোৱা আগ্নেয়গিৰি কাৰ্যকলাপৰ ফলত গঠিত হৈছিল। ভানুয়া লেভু আৰু টাভেউনি দ্বীপত আজিও কিছুমান ভূতাপীয় (geothermal) কাৰ্যকলাপ দেখা যায়। ভিটি লেভুত থকা ভূ-তাপীয় ব্যৱস্থাসমূহ অ-আগ্নেয়গিৰি উৎসৰ আৰু ইয়াৰ উষ্ণতা তুলনামূলকভাবে কম (৩৫°-৬০° চেলচিয়াছ)।&lt;ref name=&quot;ref14&quot; /&gt;

খ্ৰীষ্টপূৰ্ব দ্বিতীয় সহস্ৰাব্দৰ পৰা মানুহে ফিজিত বাস কৰি আছে—প্ৰথমত অষ্ট্ৰোনেছিয়ানসকল, পিছলৈ মেলানেছিয়ানসকল, আৰু কিছুমান পলিনেছিয়ান প্ৰভাৱও দেখা যায়। ইউৰোপীয়সকলে ১৭শ শতিকাত প্ৰথমবাৰৰ বাবে ফিজি ভ্ৰমণ কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;ref15&quot; /&gt; ফিজি ১৮৭৪ চনত ব্ৰিটিছ উপনিবেশ হৈছিল আৰু ১৯৭০ চনত স্বাধীনতা লাভ কৰি ''Dominion of Fiji'' ৰূপে পৰিচিত হয়। ১৯৮৭ চনত ধাৰাবাহিক সামৰিক অভ্যুত্থানৰ পিছত ফিজি গণৰাজ্য হিচাপে ঘোষণা কৰা হয়। ২০০৬ চনৰ অভ্যুত্থানত [[ফ্ৰেংক বৈনিমাৰামা]]য়ে ক্ষমতা গ্ৰহণ কৰে। ২০০৯ চনত উচ্চ ন্যায়ালয়ে সামৰিক চৰকাৰক বেআইনী ঘোষণা কৰে। তৎকালীন ৰাষ্ট্ৰপতি ৰাটু [[জোচেফা ইলোইলো]]য়ে সংবিধান বাতিল কৰি বৈনিমাৰামাক অন্তৱৰ্তীকালীন প্ৰধানমন্ত্ৰী হিচাপে পুনৰ নিযুক্তি দিয়ে। তেতিয়াৰ পিছত [[ৰাটু এপেলি নাইলাটিকাউ]] ৰাষ্ট্ৰপতি হয়।&lt;ref name=&quot;ref16&quot; /&gt; ২০১৪ চনৰ ১৭ ছেপ্টেম্বৰত বহু বছৰৰ পিছত প্ৰথম গণতান্ত্ৰিক নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত হয়, য'ত বৈনিমাৰামাৰ দল FijiFirst-এ ৫৯.২% ভোটেৰে জয়লাভ কৰে। এই নিৰ্বাচনক আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পর্যবেক্ষকসকলে বিশ্বাসযোগ্য বুলি অভিহিত কৰে।&lt;ref name=&quot;ref17&quot; /&gt;

ফিজি প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় অঞ্চলৰ অন্যতম উন্নত অৰ্থনীতি, যাৰ প্ৰচুৰ বনজ সম্পদ, খনিজ আৰু মাছত আধাৰিত। ইয়াৰ মুদ্ৰা হৈছে '''ফিজি ডলাৰ (FJD)'''। পৰ্যটন উদ্যোগ, বৈদেশিক ৰেমিটেন্স, বটল পানী ৰপ্তানি, আৰু চেনি খেতি হৈছে প্ৰধান বৈদেশিক মুদ্ৰা আয়ৰ উৎস।&lt;ref name=&quot;ref6&quot; /&gt; ফিজিৰ স্থানীয় চৰকাৰ আৰু নগৰ উন্নয়ন মন্ত্ৰালয়ে স্থানীয় চৰকাৰসমূহ — চহৰ আৰু নগৰ পৰিষদসমূহ —ৰ তত্বাবধান কৰে।&lt;ref name=&quot;ref19&quot; /&gt;

==তথ্যসূত্ৰ==</text>
      <sha1>3qy2g97vjdkpnliiwicwnrmndycg3vv</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523177</id>
      <parentid>523176</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T11:01:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>523177</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10618" sha1="bjvu1yt93a6ttstd3sk3emhypsretji" xml:space="preserve">{{Infobox country
|conventional_long_name = ফিজি প্ৰজাতন্ত্ৰ
|native_name = Fiji
|image_flag = Flag of Fiji.svg
|image_coat = Coat of arms of Fiji.svg
|common_name = ফিজি
|symbol_type = ৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰতিক
|national_motto = 
|national_anthem = {{lang|en|''God Bless Fiji''}}
|official_languages = ইংৰাজী, ফিজিয়ান, হিন্দুস্তানী (ফিজি হিন্দী)
|capital = [[Suva]]
|largest_city = capital
|government_type = গণতান্ত্ৰিক প্ৰজাতন্ত্ৰ
|leader_title1 = ৰাষ্ট্ৰপতি
|leader_name1 = 
|leader_title2 = প্ৰধানমন্ত্ৰী
|leader_name2 = 
|area_rank = 
|area_km2 = ১৮,২৭৪
|area_sq_mi = 
|percent_water = 
|population_estimate = ৯,৩৮,০০০
|population_estimate_year = ২০২৩
|population_estimate_rank = 
|population_density_km2 = 
|population_density_sq_mi = 
|population_density_rank = 
|GDP_PPP_year = ২০২৩
|GDP_PPP = 
|GDP_PPP_rank = 
|GDP_PPP_per_capita = $১৬,৫৬৩ &lt;ref name=&quot;IMF&quot;&gt;{{Cite web |title=GDP per capita, current prices |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=819,&amp;s=NGDPDPC,&amp;sy=2021&amp;ey=2023 |publisher=International Monetary Fund |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; (১০২ তম স্থান)
|GDP_nominal = $৫.৫১১ বিলিয়ন &lt;ref name=&quot;IMF&quot;/&gt; (১৬৪ তম স্থান)
|GDP_nominal_year = ২০২৩
|GDP_nominal_per_capita = $৬,০২৪ &lt;ref name=&quot;IMF&quot;/&gt; (১০৬ তম স্থান)
|Gini_year = ২০১৯
|Gini = ৩০.৭ &lt;ref name=&quot;GINI&quot;&gt;{{Cite web |title=GINI Index |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI |publisher=World Bank |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
|Gini_category = মধ্যমীয়া বৈষম্য
|HDI = ০.৭২৯ &lt;ref name=&quot;HDI&quot;&gt;{{Cite web |title=Human Development Index (HDI) |url=https://hdr.undp.org/data-center/human-development-index#/indicies/HDI |publisher=UNDP |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
|HDI_year = ২০২২
|HDI_change = বৃদ্ধি
|HDI_rank = ১০৪
|currency = ফিজিয়ান ডলাৰ (FJD)
|time_zone = ইউটিচি +১২ (এফজেটি)
|date_format = dd/mm/yyyy
|drives_on = সোঁফালৰ
|calling_code = +৬৭৯
|cctld = .fj
|iso3166code = FJ
}}

'''ফিজি''' আনুষ্ঠানিকভাৱে '''ফিজি গণৰাজ্য''' হৈছে দক্ষিণ প্ৰশান্ত মহাসাগৰৰ ওচেনিয়াৰ অংশ মেলানেছিয়াৰ এখন দ্বীপ-দেশ। ই নিউজিলেণ্ডৰ পৰা প্ৰায় ১১০০ নটিকেল মাইল (২,০০০ কিমি; ১,৩০০ মাইল) উত্তৰ-উত্তৰ-পূৱত অৱস্থিত। ফিজি ৩৩০ টাতকৈও অধিক দ্বীপ আৰু প্ৰায় ৫০০ খুৰিয়া দ্বীপৰে গঠিত — ইয়াৰে প্ৰায় ১১০ টাত স্থায়ীভাৱে জনবসতি আছে। মুঠ মাটিকালি প্ৰায় ১৮,৩০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৭,১০০ বৰ্গ মাইল)। আটাইতকৈ বাহিৰৰ দ্বীপ-গোটটো হৈছে অনো-ই-লাউ। ফিজিৰ প্ৰায় ৮৭% জনসংখ্যা দুটা প্ৰধান দ্বীপ, ভিটি লেভু আৰু ভানুয়া লেভুত বাস কৰে। প্ৰায় তিনি-চতুৰ্থাংশ লোকে ভিটি লেভুৰ উপকূলত — ৰাজধানী [[ছুভা]], পর্যটনকেন্দ্ৰ [[নাডি]], আৰু চেনি উদ্যোগৰ কেন্দ্ৰ [[লাউটোকা]]ত — বাস কৰে। ভিটি লেভুৰ ভিতৰৰ অঞ্চলত পাহাৰীয়া ভূ-আকৃতিৰ বাবে জনবসতি কম।&lt;ref name=&quot;ref13&quot; /&gt;

ফিজিৰ অধিকাংশ দ্বীপ প্ৰায় ১৫ কোটি বছৰৰ আগতে আৰম্ভ হোৱা আগ্নেয়গিৰি কাৰ্যকলাপৰ ফলত গঠিত হৈছিল। ভানুয়া লেভু আৰু টাভেউনি দ্বীপত আজিও কিছুমান ভূতাপীয় (geothermal) কাৰ্যকলাপ দেখা যায়। ভিটি লেভুত থকা ভূ-তাপীয় ব্যৱস্থাসমূহ অ-আগ্নেয়গিৰি উৎসৰ আৰু ইয়াৰ উষ্ণতা তুলনামূলকভাবে কম (৩৫°-৬০° চেলচিয়াছ)।&lt;ref name=&quot;ref14&quot; /&gt;

খ্ৰীষ্টপূৰ্ব দ্বিতীয় সহস্ৰাব্দৰ পৰা মানুহে ফিজিত বাস কৰি আছে—প্ৰথমত অষ্ট্ৰোনেছিয়ানসকল, পিছলৈ মেলানেছিয়ানসকল, আৰু কিছুমান পলিনেছিয়ান প্ৰভাৱও দেখা যায়। ইউৰোপীয়সকলে ১৭শ শতিকাত প্ৰথমবাৰৰ বাবে ফিজি ভ্ৰমণ কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;ref15&quot; /&gt; ফিজি ১৮৭৪ চনত ব্ৰিটিছ উপনিবেশ হৈছিল আৰু ১৯৭০ চনত স্বাধীনতা লাভ কৰি ''Dominion of Fiji'' ৰূপে পৰিচিত হয়। ১৯৮৭ চনত ধাৰাবাহিক সামৰিক অভ্যুত্থানৰ পিছত ফিজি গণৰাজ্য হিচাপে ঘোষণা কৰা হয়। ২০০৬ চনৰ অভ্যুত্থানত [[ফ্ৰেংক বৈনিমাৰামা]]য়ে ক্ষমতা গ্ৰহণ কৰে। ২০০৯ চনত উচ্চ ন্যায়ালয়ে সামৰিক চৰকাৰক বেআইনী ঘোষণা কৰে। তৎকালীন ৰাষ্ট্ৰপতি ৰাটু [[জোচেফা ইলোইলো]]য়ে সংবিধান বাতিল কৰি বৈনিমাৰামাক অন্তৱৰ্তীকালীন প্ৰধানমন্ত্ৰী হিচাপে পুনৰ নিযুক্তি দিয়ে। তেতিয়াৰ পিছত [[ৰাটু এপেলি নাইলাটিকাউ]] ৰাষ্ট্ৰপতি হয়।&lt;ref name=&quot;ref16&quot; /&gt; ২০১৪ চনৰ ১৭ ছেপ্টেম্বৰত বহু বছৰৰ পিছত প্ৰথম গণতান্ত্ৰিক নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত হয়, য'ত বৈনিমাৰামাৰ দল FijiFirst-এ ৫৯.২% ভোটেৰে জয়লাভ কৰে। এই নিৰ্বাচনক আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পর্যবেক্ষকসকলে বিশ্বাসযোগ্য বুলি অভিহিত কৰে।&lt;ref name=&quot;ref17&quot; /&gt;

ফিজি প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় অঞ্চলৰ অন্যতম উন্নত অৰ্থনীতি, যাৰ প্ৰচুৰ বনজ সম্পদ, খনিজ আৰু মাছত আধাৰিত। ইয়াৰ মুদ্ৰা হৈছে '''ফিজি ডলাৰ (FJD)'''। পৰ্যটন উদ্যোগ, বৈদেশিক ৰেমিটেন্স, বটল পানী ৰপ্তানি, আৰু চেনি খেতি হৈছে প্ৰধান বৈদেশিক মুদ্ৰা আয়ৰ উৎস।&lt;ref name=&quot;ref6&quot; /&gt; ফিজিৰ স্থানীয় চৰকাৰ আৰু নগৰ উন্নয়ন মন্ত্ৰালয়ে স্থানীয় চৰকাৰসমূহ — চহৰ আৰু নগৰ পৰিষদসমূহ —ৰ তত্বাবধান কৰে।&lt;ref name=&quot;ref19&quot; /&gt;

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references&gt;
&lt;ref name=&quot;IMF&quot;&gt;{{Cite web |title=GDP per capita, current prices |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=819,&amp;s=NGDPDPC,&amp;sy=2021&amp;ey=2023 |publisher=International Monetary Fund |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;GINI&quot;&gt;{{Cite web |title=GINI Index |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI |publisher=World Bank |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;HDI&quot;&gt;{{Cite web |title=Human Development Index (HDI) |url=https://hdr.undp.org/data-center/human-development-index#/indicies/HDI |publisher=United Nations Development Programme |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref13&quot;&gt;{{Cite web |title=Fiji 2007 Census |url=http://www.statsfiji.gov.fj/ |publisher=Fiji Bureau of Statistics |access-date=10 July 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110709220811/http://www.statsfiji.gov.fj/Tourism/tourmigstats_index.htm |archive-date=9 July 2011}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref14&quot;&gt;{{Cite book |title=Volcanism and Geothermal Energy in Fiji |last=Smith |first=Ian E.M. |year=2005 |publisher=Pacific Energy Institute |location=Suva}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref15&quot;&gt;{{Cite book |title=Explorers of the Pacific |last=Howe |first=K.R. |year=1984 |publisher=Oxford University Press |location=Auckland}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref16&quot;&gt;{{Cite news |title=Fiji President revokes Constitution |url=https://www.bbc.com/news/world-asia-pacific-77773101 |publisher=BBC News |date=10 April 2009 |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref17&quot;&gt;{{Cite news |title=Fiji election deemed credible |url=https://www.aljazeera.com/news/2014/9/18/fiji-election-declared-credible |publisher=Al Jazeera |date=18 September 2014 |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref6&quot;&gt;{{Cite web |title=Fiji Economy Profile |url=https://www.indexmundi.com/fiji/economy_profile.html |publisher=Index Mundi |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref19&quot;&gt;{{Cite web |title=Local Government Administration in Fiji |url=https://www.lg.gov.fj/ |publisher=Ministry of Local Government, Fiji |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
&lt;/references&gt;</text>
      <sha1>bjvu1yt93a6ttstd3sk3emhypsretji</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523178</id>
      <parentid>523177</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T11:02:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>added [[Category:ফিজি]] using [[WP:HC|HotCat]]</comment>
      <origin>523178</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10655" sha1="bgt83lgodxay3zxlobs6zgaov0o7dn2" xml:space="preserve">{{Infobox country
|conventional_long_name = ফিজি প্ৰজাতন্ত্ৰ
|native_name = Fiji
|image_flag = Flag of Fiji.svg
|image_coat = Coat of arms of Fiji.svg
|common_name = ফিজি
|symbol_type = ৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰতিক
|national_motto = 
|national_anthem = {{lang|en|''God Bless Fiji''}}
|official_languages = ইংৰাজী, ফিজিয়ান, হিন্দুস্তানী (ফিজি হিন্দী)
|capital = [[Suva]]
|largest_city = capital
|government_type = গণতান্ত্ৰিক প্ৰজাতন্ত্ৰ
|leader_title1 = ৰাষ্ট্ৰপতি
|leader_name1 = 
|leader_title2 = প্ৰধানমন্ত্ৰী
|leader_name2 = 
|area_rank = 
|area_km2 = ১৮,২৭৪
|area_sq_mi = 
|percent_water = 
|population_estimate = ৯,৩৮,০০০
|population_estimate_year = ২০২৩
|population_estimate_rank = 
|population_density_km2 = 
|population_density_sq_mi = 
|population_density_rank = 
|GDP_PPP_year = ২০২৩
|GDP_PPP = 
|GDP_PPP_rank = 
|GDP_PPP_per_capita = $১৬,৫৬৩ &lt;ref name=&quot;IMF&quot;&gt;{{Cite web |title=GDP per capita, current prices |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=819,&amp;s=NGDPDPC,&amp;sy=2021&amp;ey=2023 |publisher=International Monetary Fund |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; (১০২ তম স্থান)
|GDP_nominal = $৫.৫১১ বিলিয়ন &lt;ref name=&quot;IMF&quot;/&gt; (১৬৪ তম স্থান)
|GDP_nominal_year = ২০২৩
|GDP_nominal_per_capita = $৬,০২৪ &lt;ref name=&quot;IMF&quot;/&gt; (১০৬ তম স্থান)
|Gini_year = ২০১৯
|Gini = ৩০.৭ &lt;ref name=&quot;GINI&quot;&gt;{{Cite web |title=GINI Index |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI |publisher=World Bank |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
|Gini_category = মধ্যমীয়া বৈষম্য
|HDI = ০.৭২৯ &lt;ref name=&quot;HDI&quot;&gt;{{Cite web |title=Human Development Index (HDI) |url=https://hdr.undp.org/data-center/human-development-index#/indicies/HDI |publisher=UNDP |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
|HDI_year = ২০২২
|HDI_change = বৃদ্ধি
|HDI_rank = ১০৪
|currency = ফিজিয়ান ডলাৰ (FJD)
|time_zone = ইউটিচি +১২ (এফজেটি)
|date_format = dd/mm/yyyy
|drives_on = সোঁফালৰ
|calling_code = +৬৭৯
|cctld = .fj
|iso3166code = FJ
}}

'''ফিজি''' আনুষ্ঠানিকভাৱে '''ফিজি গণৰাজ্য''' হৈছে দক্ষিণ প্ৰশান্ত মহাসাগৰৰ ওচেনিয়াৰ অংশ মেলানেছিয়াৰ এখন দ্বীপ-দেশ। ই নিউজিলেণ্ডৰ পৰা প্ৰায় ১১০০ নটিকেল মাইল (২,০০০ কিমি; ১,৩০০ মাইল) উত্তৰ-উত্তৰ-পূৱত অৱস্থিত। ফিজি ৩৩০ টাতকৈও অধিক দ্বীপ আৰু প্ৰায় ৫০০ খুৰিয়া দ্বীপৰে গঠিত — ইয়াৰে প্ৰায় ১১০ টাত স্থায়ীভাৱে জনবসতি আছে। মুঠ মাটিকালি প্ৰায় ১৮,৩০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৭,১০০ বৰ্গ মাইল)। আটাইতকৈ বাহিৰৰ দ্বীপ-গোটটো হৈছে অনো-ই-লাউ। ফিজিৰ প্ৰায় ৮৭% জনসংখ্যা দুটা প্ৰধান দ্বীপ, ভিটি লেভু আৰু ভানুয়া লেভুত বাস কৰে। প্ৰায় তিনি-চতুৰ্থাংশ লোকে ভিটি লেভুৰ উপকূলত — ৰাজধানী [[ছুভা]], পর্যটনকেন্দ্ৰ [[নাডি]], আৰু চেনি উদ্যোগৰ কেন্দ্ৰ [[লাউটোকা]]ত — বাস কৰে। ভিটি লেভুৰ ভিতৰৰ অঞ্চলত পাহাৰীয়া ভূ-আকৃতিৰ বাবে জনবসতি কম।&lt;ref name=&quot;ref13&quot; /&gt;

ফিজিৰ অধিকাংশ দ্বীপ প্ৰায় ১৫ কোটি বছৰৰ আগতে আৰম্ভ হোৱা আগ্নেয়গিৰি কাৰ্যকলাপৰ ফলত গঠিত হৈছিল। ভানুয়া লেভু আৰু টাভেউনি দ্বীপত আজিও কিছুমান ভূতাপীয় (geothermal) কাৰ্যকলাপ দেখা যায়। ভিটি লেভুত থকা ভূ-তাপীয় ব্যৱস্থাসমূহ অ-আগ্নেয়গিৰি উৎসৰ আৰু ইয়াৰ উষ্ণতা তুলনামূলকভাবে কম (৩৫°-৬০° চেলচিয়াছ)।&lt;ref name=&quot;ref14&quot; /&gt;

খ্ৰীষ্টপূৰ্ব দ্বিতীয় সহস্ৰাব্দৰ পৰা মানুহে ফিজিত বাস কৰি আছে—প্ৰথমত অষ্ট্ৰোনেছিয়ানসকল, পিছলৈ মেলানেছিয়ানসকল, আৰু কিছুমান পলিনেছিয়ান প্ৰভাৱও দেখা যায়। ইউৰোপীয়সকলে ১৭শ শতিকাত প্ৰথমবাৰৰ বাবে ফিজি ভ্ৰমণ কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;ref15&quot; /&gt; ফিজি ১৮৭৪ চনত ব্ৰিটিছ উপনিবেশ হৈছিল আৰু ১৯৭০ চনত স্বাধীনতা লাভ কৰি ''Dominion of Fiji'' ৰূপে পৰিচিত হয়। ১৯৮৭ চনত ধাৰাবাহিক সামৰিক অভ্যুত্থানৰ পিছত ফিজি গণৰাজ্য হিচাপে ঘোষণা কৰা হয়। ২০০৬ চনৰ অভ্যুত্থানত [[ফ্ৰেংক বৈনিমাৰামা]]য়ে ক্ষমতা গ্ৰহণ কৰে। ২০০৯ চনত উচ্চ ন্যায়ালয়ে সামৰিক চৰকাৰক বেআইনী ঘোষণা কৰে। তৎকালীন ৰাষ্ট্ৰপতি ৰাটু [[জোচেফা ইলোইলো]]য়ে সংবিধান বাতিল কৰি বৈনিমাৰামাক অন্তৱৰ্তীকালীন প্ৰধানমন্ত্ৰী হিচাপে পুনৰ নিযুক্তি দিয়ে। তেতিয়াৰ পিছত [[ৰাটু এপেলি নাইলাটিকাউ]] ৰাষ্ট্ৰপতি হয়।&lt;ref name=&quot;ref16&quot; /&gt; ২০১৪ চনৰ ১৭ ছেপ্টেম্বৰত বহু বছৰৰ পিছত প্ৰথম গণতান্ত্ৰিক নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত হয়, য'ত বৈনিমাৰামাৰ দল FijiFirst-এ ৫৯.২% ভোটেৰে জয়লাভ কৰে। এই নিৰ্বাচনক আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পর্যবেক্ষকসকলে বিশ্বাসযোগ্য বুলি অভিহিত কৰে।&lt;ref name=&quot;ref17&quot; /&gt;

ফিজি প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় অঞ্চলৰ অন্যতম উন্নত অৰ্থনীতি, যাৰ প্ৰচুৰ বনজ সম্পদ, খনিজ আৰু মাছত আধাৰিত। ইয়াৰ মুদ্ৰা হৈছে '''ফিজি ডলাৰ (FJD)'''। পৰ্যটন উদ্যোগ, বৈদেশিক ৰেমিটেন্স, বটল পানী ৰপ্তানি, আৰু চেনি খেতি হৈছে প্ৰধান বৈদেশিক মুদ্ৰা আয়ৰ উৎস।&lt;ref name=&quot;ref6&quot; /&gt; ফিজিৰ স্থানীয় চৰকাৰ আৰু নগৰ উন্নয়ন মন্ত্ৰালয়ে স্থানীয় চৰকাৰসমূহ — চহৰ আৰু নগৰ পৰিষদসমূহ —ৰ তত্বাবধান কৰে।&lt;ref name=&quot;ref19&quot; /&gt;

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references&gt;
&lt;ref name=&quot;IMF&quot;&gt;{{Cite web |title=GDP per capita, current prices |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=819,&amp;s=NGDPDPC,&amp;sy=2021&amp;ey=2023 |publisher=International Monetary Fund |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;GINI&quot;&gt;{{Cite web |title=GINI Index |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI |publisher=World Bank |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;HDI&quot;&gt;{{Cite web |title=Human Development Index (HDI) |url=https://hdr.undp.org/data-center/human-development-index#/indicies/HDI |publisher=United Nations Development Programme |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref13&quot;&gt;{{Cite web |title=Fiji 2007 Census |url=http://www.statsfiji.gov.fj/ |publisher=Fiji Bureau of Statistics |access-date=10 July 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110709220811/http://www.statsfiji.gov.fj/Tourism/tourmigstats_index.htm |archive-date=9 July 2011}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref14&quot;&gt;{{Cite book |title=Volcanism and Geothermal Energy in Fiji |last=Smith |first=Ian E.M. |year=2005 |publisher=Pacific Energy Institute |location=Suva}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref15&quot;&gt;{{Cite book |title=Explorers of the Pacific |last=Howe |first=K.R. |year=1984 |publisher=Oxford University Press |location=Auckland}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref16&quot;&gt;{{Cite news |title=Fiji President revokes Constitution |url=https://www.bbc.com/news/world-asia-pacific-77773101 |publisher=BBC News |date=10 April 2009 |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref17&quot;&gt;{{Cite news |title=Fiji election deemed credible |url=https://www.aljazeera.com/news/2014/9/18/fiji-election-declared-credible |publisher=Al Jazeera |date=18 September 2014 |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref6&quot;&gt;{{Cite web |title=Fiji Economy Profile |url=https://www.indexmundi.com/fiji/economy_profile.html |publisher=Index Mundi |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref19&quot;&gt;{{Cite web |title=Local Government Administration in Fiji |url=https://www.lg.gov.fj/ |publisher=Ministry of Local Government, Fiji |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
&lt;/references&gt;

[[শ্ৰেণী:ফিজি]]</text>
      <sha1>bgt83lgodxay3zxlobs6zgaov0o7dn2</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523179</id>
      <parentid>523178</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T11:02:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>added [[Category:দেশ]] using [[WP:HC|HotCat]]</comment>
      <origin>523179</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10688" sha1="9ew3ko6exeloq01d8qu42irrl27fy2e" xml:space="preserve">{{Infobox country
|conventional_long_name = ফিজি প্ৰজাতন্ত্ৰ
|native_name = Fiji
|image_flag = Flag of Fiji.svg
|image_coat = Coat of arms of Fiji.svg
|common_name = ফিজি
|symbol_type = ৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰতিক
|national_motto = 
|national_anthem = {{lang|en|''God Bless Fiji''}}
|official_languages = ইংৰাজী, ফিজিয়ান, হিন্দুস্তানী (ফিজি হিন্দী)
|capital = [[Suva]]
|largest_city = capital
|government_type = গণতান্ত্ৰিক প্ৰজাতন্ত্ৰ
|leader_title1 = ৰাষ্ট্ৰপতি
|leader_name1 = 
|leader_title2 = প্ৰধানমন্ত্ৰী
|leader_name2 = 
|area_rank = 
|area_km2 = ১৮,২৭৪
|area_sq_mi = 
|percent_water = 
|population_estimate = ৯,৩৮,০০০
|population_estimate_year = ২০২৩
|population_estimate_rank = 
|population_density_km2 = 
|population_density_sq_mi = 
|population_density_rank = 
|GDP_PPP_year = ২০২৩
|GDP_PPP = 
|GDP_PPP_rank = 
|GDP_PPP_per_capita = $১৬,৫৬৩ &lt;ref name=&quot;IMF&quot;&gt;{{Cite web |title=GDP per capita, current prices |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=819,&amp;s=NGDPDPC,&amp;sy=2021&amp;ey=2023 |publisher=International Monetary Fund |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; (১০২ তম স্থান)
|GDP_nominal = $৫.৫১১ বিলিয়ন &lt;ref name=&quot;IMF&quot;/&gt; (১৬৪ তম স্থান)
|GDP_nominal_year = ২০২৩
|GDP_nominal_per_capita = $৬,০২৪ &lt;ref name=&quot;IMF&quot;/&gt; (১০৬ তম স্থান)
|Gini_year = ২০১৯
|Gini = ৩০.৭ &lt;ref name=&quot;GINI&quot;&gt;{{Cite web |title=GINI Index |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI |publisher=World Bank |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
|Gini_category = মধ্যমীয়া বৈষম্য
|HDI = ০.৭২৯ &lt;ref name=&quot;HDI&quot;&gt;{{Cite web |title=Human Development Index (HDI) |url=https://hdr.undp.org/data-center/human-development-index#/indicies/HDI |publisher=UNDP |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
|HDI_year = ২০২২
|HDI_change = বৃদ্ধি
|HDI_rank = ১০৪
|currency = ফিজিয়ান ডলাৰ (FJD)
|time_zone = ইউটিচি +১২ (এফজেটি)
|date_format = dd/mm/yyyy
|drives_on = সোঁফালৰ
|calling_code = +৬৭৯
|cctld = .fj
|iso3166code = FJ
}}

'''ফিজি''' আনুষ্ঠানিকভাৱে '''ফিজি গণৰাজ্য''' হৈছে দক্ষিণ প্ৰশান্ত মহাসাগৰৰ ওচেনিয়াৰ অংশ মেলানেছিয়াৰ এখন দ্বীপ-দেশ। ই নিউজিলেণ্ডৰ পৰা প্ৰায় ১১০০ নটিকেল মাইল (২,০০০ কিমি; ১,৩০০ মাইল) উত্তৰ-উত্তৰ-পূৱত অৱস্থিত। ফিজি ৩৩০ টাতকৈও অধিক দ্বীপ আৰু প্ৰায় ৫০০ খুৰিয়া দ্বীপৰে গঠিত — ইয়াৰে প্ৰায় ১১০ টাত স্থায়ীভাৱে জনবসতি আছে। মুঠ মাটিকালি প্ৰায় ১৮,৩০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৭,১০০ বৰ্গ মাইল)। আটাইতকৈ বাহিৰৰ দ্বীপ-গোটটো হৈছে অনো-ই-লাউ। ফিজিৰ প্ৰায় ৮৭% জনসংখ্যা দুটা প্ৰধান দ্বীপ, ভিটি লেভু আৰু ভানুয়া লেভুত বাস কৰে। প্ৰায় তিনি-চতুৰ্থাংশ লোকে ভিটি লেভুৰ উপকূলত — ৰাজধানী [[ছুভা]], পর্যটনকেন্দ্ৰ [[নাডি]], আৰু চেনি উদ্যোগৰ কেন্দ্ৰ [[লাউটোকা]]ত — বাস কৰে। ভিটি লেভুৰ ভিতৰৰ অঞ্চলত পাহাৰীয়া ভূ-আকৃতিৰ বাবে জনবসতি কম।&lt;ref name=&quot;ref13&quot; /&gt;

ফিজিৰ অধিকাংশ দ্বীপ প্ৰায় ১৫ কোটি বছৰৰ আগতে আৰম্ভ হোৱা আগ্নেয়গিৰি কাৰ্যকলাপৰ ফলত গঠিত হৈছিল। ভানুয়া লেভু আৰু টাভেউনি দ্বীপত আজিও কিছুমান ভূতাপীয় (geothermal) কাৰ্যকলাপ দেখা যায়। ভিটি লেভুত থকা ভূ-তাপীয় ব্যৱস্থাসমূহ অ-আগ্নেয়গিৰি উৎসৰ আৰু ইয়াৰ উষ্ণতা তুলনামূলকভাবে কম (৩৫°-৬০° চেলচিয়াছ)।&lt;ref name=&quot;ref14&quot; /&gt;

খ্ৰীষ্টপূৰ্ব দ্বিতীয় সহস্ৰাব্দৰ পৰা মানুহে ফিজিত বাস কৰি আছে—প্ৰথমত অষ্ট্ৰোনেছিয়ানসকল, পিছলৈ মেলানেছিয়ানসকল, আৰু কিছুমান পলিনেছিয়ান প্ৰভাৱও দেখা যায়। ইউৰোপীয়সকলে ১৭শ শতিকাত প্ৰথমবাৰৰ বাবে ফিজি ভ্ৰমণ কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;ref15&quot; /&gt; ফিজি ১৮৭৪ চনত ব্ৰিটিছ উপনিবেশ হৈছিল আৰু ১৯৭০ চনত স্বাধীনতা লাভ কৰি ''Dominion of Fiji'' ৰূপে পৰিচিত হয়। ১৯৮৭ চনত ধাৰাবাহিক সামৰিক অভ্যুত্থানৰ পিছত ফিজি গণৰাজ্য হিচাপে ঘোষণা কৰা হয়। ২০০৬ চনৰ অভ্যুত্থানত [[ফ্ৰেংক বৈনিমাৰামা]]য়ে ক্ষমতা গ্ৰহণ কৰে। ২০০৯ চনত উচ্চ ন্যায়ালয়ে সামৰিক চৰকাৰক বেআইনী ঘোষণা কৰে। তৎকালীন ৰাষ্ট্ৰপতি ৰাটু [[জোচেফা ইলোইলো]]য়ে সংবিধান বাতিল কৰি বৈনিমাৰামাক অন্তৱৰ্তীকালীন প্ৰধানমন্ত্ৰী হিচাপে পুনৰ নিযুক্তি দিয়ে। তেতিয়াৰ পিছত [[ৰাটু এপেলি নাইলাটিকাউ]] ৰাষ্ট্ৰপতি হয়।&lt;ref name=&quot;ref16&quot; /&gt; ২০১৪ চনৰ ১৭ ছেপ্টেম্বৰত বহু বছৰৰ পিছত প্ৰথম গণতান্ত্ৰিক নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত হয়, য'ত বৈনিমাৰামাৰ দল FijiFirst-এ ৫৯.২% ভোটেৰে জয়লাভ কৰে। এই নিৰ্বাচনক আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পর্যবেক্ষকসকলে বিশ্বাসযোগ্য বুলি অভিহিত কৰে।&lt;ref name=&quot;ref17&quot; /&gt;

ফিজি প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় অঞ্চলৰ অন্যতম উন্নত অৰ্থনীতি, যাৰ প্ৰচুৰ বনজ সম্পদ, খনিজ আৰু মাছত আধাৰিত। ইয়াৰ মুদ্ৰা হৈছে '''ফিজি ডলাৰ (FJD)'''। পৰ্যটন উদ্যোগ, বৈদেশিক ৰেমিটেন্স, বটল পানী ৰপ্তানি, আৰু চেনি খেতি হৈছে প্ৰধান বৈদেশিক মুদ্ৰা আয়ৰ উৎস।&lt;ref name=&quot;ref6&quot; /&gt; ফিজিৰ স্থানীয় চৰকাৰ আৰু নগৰ উন্নয়ন মন্ত্ৰালয়ে স্থানীয় চৰকাৰসমূহ — চহৰ আৰু নগৰ পৰিষদসমূহ —ৰ তত্বাবধান কৰে।&lt;ref name=&quot;ref19&quot; /&gt;

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references&gt;
&lt;ref name=&quot;IMF&quot;&gt;{{Cite web |title=GDP per capita, current prices |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=819,&amp;s=NGDPDPC,&amp;sy=2021&amp;ey=2023 |publisher=International Monetary Fund |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;GINI&quot;&gt;{{Cite web |title=GINI Index |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI |publisher=World Bank |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;HDI&quot;&gt;{{Cite web |title=Human Development Index (HDI) |url=https://hdr.undp.org/data-center/human-development-index#/indicies/HDI |publisher=United Nations Development Programme |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref13&quot;&gt;{{Cite web |title=Fiji 2007 Census |url=http://www.statsfiji.gov.fj/ |publisher=Fiji Bureau of Statistics |access-date=10 July 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110709220811/http://www.statsfiji.gov.fj/Tourism/tourmigstats_index.htm |archive-date=9 July 2011}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref14&quot;&gt;{{Cite book |title=Volcanism and Geothermal Energy in Fiji |last=Smith |first=Ian E.M. |year=2005 |publisher=Pacific Energy Institute |location=Suva}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref15&quot;&gt;{{Cite book |title=Explorers of the Pacific |last=Howe |first=K.R. |year=1984 |publisher=Oxford University Press |location=Auckland}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref16&quot;&gt;{{Cite news |title=Fiji President revokes Constitution |url=https://www.bbc.com/news/world-asia-pacific-77773101 |publisher=BBC News |date=10 April 2009 |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref17&quot;&gt;{{Cite news |title=Fiji election deemed credible |url=https://www.aljazeera.com/news/2014/9/18/fiji-election-declared-credible |publisher=Al Jazeera |date=18 September 2014 |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref6&quot;&gt;{{Cite web |title=Fiji Economy Profile |url=https://www.indexmundi.com/fiji/economy_profile.html |publisher=Index Mundi |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref19&quot;&gt;{{Cite web |title=Local Government Administration in Fiji |url=https://www.lg.gov.fj/ |publisher=Ministry of Local Government, Fiji |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
&lt;/references&gt;

[[শ্ৰেণী:ফিজি]]
[[শ্ৰেণী:দেশ]]</text>
      <sha1>9ew3ko6exeloq01d8qu42irrl27fy2e</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523180</id>
      <parentid>523179</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T11:02:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>[[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল।</comment>
      <origin>523180</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10694" sha1="kzdm6kntntn7vlo1kvy5rwes21kbua3" xml:space="preserve">{{Infobox country
|conventional_long_name = ফিজি প্ৰজাতন্ত্ৰ
|native_name = Fiji
|image_flag = Flag of Fiji.svg
|image_coat = Coat of arms of Fiji.svg
|common_name = ফিজি
|symbol_type = ৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰতিক
|national_motto = 
|national_anthem = {{lang|en|''God Bless Fiji''}}
|official_languages = ইংৰাজী, ফিজিয়ান, হিন্দুস্তানী (ফিজি হিন্দী)
|capital = [[Suva]]
|largest_city = capital
|government_type = গণতান্ত্ৰিক প্ৰজাতন্ত্ৰ
|leader_title1 = ৰাষ্ট্ৰপতি
|leader_name1 = 
|leader_title2 = প্ৰধানমন্ত্ৰী
|leader_name2 = 
|area_rank = 
|area_km2 = ১৮,২৭৪
|area_sq_mi = 
|percent_water = 
|population_estimate = ৯,৩৮,০০০
|population_estimate_year = ২০২৩
|population_estimate_rank = 
|population_density_km2 = 
|population_density_sq_mi = 
|population_density_rank = 
|GDP_PPP_year = ২০২৩
|GDP_PPP = 
|GDP_PPP_rank = 
|GDP_PPP_per_capita = $১৬,৫৬৩ &lt;ref name=&quot;IMF&quot;&gt;{{Cite web |title=GDP per capita, current prices |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=819,&amp;s=NGDPDPC,&amp;sy=2021&amp;ey=2023 |publisher=International Monetary Fund |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; (১০২ তম স্থান)
|GDP_nominal = $৫.৫১১ বিলিয়ন &lt;ref name=&quot;IMF&quot;/&gt; (১৬৪ তম স্থান)
|GDP_nominal_year = ২০২৩
|GDP_nominal_per_capita = $৬,০২৪ &lt;ref name=&quot;IMF&quot;/&gt; (১০৬ তম স্থান)
|Gini_year = ২০১৯
|Gini = ৩০.৭ &lt;ref name=&quot;GINI&quot;&gt;{{Cite web |title=GINI Index |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI |publisher=World Bank |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
|Gini_category = মধ্যমীয়া বৈষম্য
|HDI = ০.৭২৯ &lt;ref name=&quot;HDI&quot;&gt;{{Cite web |title=Human Development Index (HDI) |url=https://hdr.undp.org/data-center/human-development-index#/indicies/HDI |publisher=UNDP |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
|HDI_year = ২০২২
|HDI_change = বৃদ্ধি
|HDI_rank = ১০৪
|currency = ফিজিয়ান ডলাৰ (FJD)
|time_zone = ইউটিচি +১২ (এফজেটি)
|date_format = dd/mm/yyyy
|drives_on = সোঁফালৰ
|calling_code = +৬৭৯
|cctld = .fj
|iso3166code = FJ
}}

'''ফিজি''' আনুষ্ঠানিকভাৱে '''ফিজি গণৰাজ্য''' হৈছে দক্ষিণ প্ৰশান্ত মহাসাগৰৰ ওচেনিয়াৰ অংশ মেলানেছিয়াৰ এখন দ্বীপ-দেশ। ই নিউজিলেণ্ডৰ পৰা প্ৰায় ১১০০ নটিকেল মাইল (২,০০০ কিমি; ১,৩০০ মাইল) উত্তৰ-উত্তৰ-পূৱত অৱস্থিত। ফিজি ৩৩০ টাতকৈও অধিক দ্বীপ আৰু প্ৰায় ৫০০ খুৰিয়া দ্বীপৰে গঠিত — ইয়াৰে প্ৰায় ১১০ টাত স্থায়ীভাৱে জনবসতি আছে। মুঠ মাটিকালি প্ৰায় ১৮,৩০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৭,১০০ বৰ্গ মাইল)। আটাইতকৈ বাহিৰৰ দ্বীপ-গোটটো হৈছে অনো-ই-লাউ। ফিজিৰ প্ৰায় ৮৭% জনসংখ্যা দুটা প্ৰধান দ্বীপ, ভিটি লেভু আৰু ভানুয়া লেভুত বাস কৰে। প্ৰায় তিনি-চতুৰ্থাংশ লোকে ভিটি লেভুৰ উপকূলত — ৰাজধানী [[ছুভা]], পৰ্যটনকেন্দ্ৰ [[নাডি]], আৰু চেনি উদ্যোগৰ কেন্দ্ৰ [[লাউটোকা]]ত — বাস কৰে। ভিটি লেভুৰ ভিতৰৰ অঞ্চলত পাহাৰীয়া ভূ-আকৃতিৰ বাবে জনবসতি কম।&lt;ref name=&quot;ref13&quot; /&gt;

ফিজিৰ অধিকাংশ দ্বীপ প্ৰায় ১৫ কোটি বছৰৰ আগতে আৰম্ভ হোৱা আগ্নেয়গিৰি কাৰ্যকলাপৰ ফলত গঠিত হৈছিল। ভানুয়া লেভু আৰু টাভেউনি দ্বীপত আজিও কিছুমান ভূতাপীয় (geothermal) কাৰ্যকলাপ দেখা যায়। ভিটি লেভুত থকা ভূ-তাপীয় ব্যৱস্থাসমূহ অ-আগ্নেয়গিৰি উৎসৰ আৰু ইয়াৰ উষ্ণতা তুলনামূলকভাবে কম (৩৫°-৬০° চেলচিয়াছ)।&lt;ref name=&quot;ref14&quot; /&gt;

খ্ৰীষ্টপূৰ্ব দ্বিতীয় সহস্ৰাব্দৰ পৰা মানুহে ফিজিত বাস কৰি আছে—প্ৰথমত অষ্ট্ৰোনেছিয়ানসকল, পিছলৈ মেলানেছিয়ানসকল, আৰু কিছুমান পলিনেছিয়ান প্ৰভাৱও দেখা যায়। ইউৰোপীয়সকলে ১৭শ শতিকাত প্ৰথমবাৰৰ বাবে ফিজি ভ্ৰমণ কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;ref15&quot; /&gt; ফিজি ১৮৭৪ চনত ব্ৰিটিছ উপনিবেশ হৈছিল আৰু ১৯৭০ চনত স্বাধীনতা লাভ কৰি ''Dominion of Fiji'' ৰূপে পৰিচিত হয়। ১৯৮৭ চনত ধাৰাবাহিক সামৰিক অভ্যুত্থানৰ পিছত ফিজি গণৰাজ্য হিচাপে ঘোষণা কৰা হয়। ২০০৬ চনৰ অভ্যুত্থানত [[ফ্ৰেংক বৈনিমাৰামা]]য়ে ক্ষমতা গ্ৰহণ কৰে। ২০০৯ চনত উচ্চ ন্যায়ালয়ে সামৰিক চৰকাৰক বেআইনী ঘোষণা কৰে। তৎকালীন ৰাষ্ট্ৰপতি ৰাটু [[জোচেফা ইলোইলো]]য়ে সংবিধান বাতিল কৰি বৈনিমাৰামাক অন্তৱৰ্তীকালীন প্ৰধানমন্ত্ৰী হিচাপে পুনৰ নিযুক্তি দিয়ে। তেতিয়াৰ পিছত [[ৰাটু এপেলি নাইলাটিকাউ]] ৰাষ্ট্ৰপতি হয়।&lt;ref name=&quot;ref16&quot; /&gt; ২০১৪ চনৰ ১৭ ছেপ্টেম্বৰত বহু বছৰৰ পিছত প্ৰথম গণতান্ত্ৰিক নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত হয়, য'ত বৈনিমাৰামাৰ দল FijiFirst-এ ৫৯.২% ভোটেৰে জয়লাভ কৰে। এই নিৰ্বাচনক আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যবেক্ষকসকলে বিশ্বাসযোগ্য বুলি অভিহিত কৰে।&lt;ref name=&quot;ref17&quot; /&gt;

ফিজি প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় অঞ্চলৰ অন্যতম উন্নত অৰ্থনীতি, যাৰ প্ৰচুৰ বনজ সম্পদ, খনিজ আৰু মাছত আধাৰিত। ইয়াৰ মুদ্ৰা হৈছে '''ফিজি ডলাৰ (FJD)'''। পৰ্যটন উদ্যোগ, বৈদেশিক ৰেমিটেন্স, বটল পানী ৰপ্তানি, আৰু চেনি খেতি হৈছে প্ৰধান বৈদেশিক মুদ্ৰা আয়ৰ উৎস।&lt;ref name=&quot;ref6&quot; /&gt; ফিজিৰ স্থানীয় চৰকাৰ আৰু নগৰ উন্নয়ন মন্ত্ৰালয়ে স্থানীয় চৰকাৰসমূহ — চহৰ আৰু নগৰ পৰিষদসমূহ —ৰ তত্ত্বাবধান কৰে।&lt;ref name=&quot;ref19&quot; /&gt;

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references&gt;
&lt;ref name=&quot;IMF&quot;&gt;{{Cite web |title=GDP per capita, current prices |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=819,&amp;s=NGDPDPC,&amp;sy=2021&amp;ey=2023 |publisher=International Monetary Fund |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;GINI&quot;&gt;{{Cite web |title=GINI Index |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI |publisher=World Bank |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;HDI&quot;&gt;{{Cite web |title=Human Development Index (HDI) |url=https://hdr.undp.org/data-center/human-development-index#/indicies/HDI |publisher=United Nations Development Programme |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref13&quot;&gt;{{Cite web |title=Fiji 2007 Census |url=http://www.statsfiji.gov.fj/ |publisher=Fiji Bureau of Statistics |access-date=10 July 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110709220811/http://www.statsfiji.gov.fj/Tourism/tourmigstats_index.htm |archive-date=9 July 2011}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref14&quot;&gt;{{Cite book |title=Volcanism and Geothermal Energy in Fiji |last=Smith |first=Ian E.M. |year=2005 |publisher=Pacific Energy Institute |location=Suva}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref15&quot;&gt;{{Cite book |title=Explorers of the Pacific |last=Howe |first=K.R. |year=1984 |publisher=Oxford University Press |location=Auckland}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref16&quot;&gt;{{Cite news |title=Fiji President revokes Constitution |url=https://www.bbc.com/news/world-asia-pacific-77773101 |publisher=BBC News |date=10 April 2009 |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref17&quot;&gt;{{Cite news |title=Fiji election deemed credible |url=https://www.aljazeera.com/news/2014/9/18/fiji-election-declared-credible |publisher=Al Jazeera |date=18 September 2014 |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref6&quot;&gt;{{Cite web |title=Fiji Economy Profile |url=https://www.indexmundi.com/fiji/economy_profile.html |publisher=Index Mundi |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref19&quot;&gt;{{Cite web |title=Local Government Administration in Fiji |url=https://www.lg.gov.fj/ |publisher=Ministry of Local Government, Fiji |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
&lt;/references&gt;

[[শ্ৰেণী:ফিজি]]
[[শ্ৰেণী:দেশ]]</text>
      <sha1>kzdm6kntntn7vlo1kvy5rwes21kbua3</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523181</id>
      <parentid>523180</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T11:05:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>523181</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10680" sha1="bcaa12jxdvtg55uukorhvouej26fbad" xml:space="preserve">{{Infobox country
|conventional_long_name = ফিজি প্ৰজাতন্ত্ৰ
|native_name = Fiji
|image_flag = Flag of Fiji.svg
|image_coat = Coat of arms of Fiji.svg
|common_name = ফিজি
|symbol_type = ৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰতিক
|national_motto = 
|national_anthem = {{lang|en|''God Bless Fiji''}}
|official_languages = ইংৰাজী, ফিজিয়ান, হিন্দুস্তানী (ফিজি হিন্দী)
|capital = [[Suva]]
|largest_city = capital
|government_type = গণতান্ত্ৰিক প্ৰজাতন্ত্ৰ
|leader_title1 = ৰাষ্ট্ৰপতি
|leader_name1 = 
|leader_title2 = প্ৰধানমন্ত্ৰী
|leader_name2 = 
|area_rank = 
|area_km2 = ১৮,২৭৪
|area_sq_mi = 
|percent_water = 
|population_estimate = ৯,৩৮,০০০
|population_estimate_year = ২০২৩
|population_estimate_rank = 
|population_density_km2 = 
|population_density_sq_mi = 
|population_density_rank = 
|GDP_PPP_year = ২০২৩
|GDP_PPP = 
|GDP_PPP_rank = 
|GDP_PPP_per_capita = $১৬,৫৬৩ &lt;ref name=&quot;IMF&quot;&gt;{{Cite web |title=GDP per capita, current prices |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=819,&amp;s=NGDPDPC,&amp;sy=2021&amp;ey=2023 |publisher=International Monetary Fund |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; (১০২ তম স্থান)
|GDP_nominal = $৫.৫১১ বিলিয়ন &lt;ref name=&quot;IMF&quot;/&gt; (১৬৪ তম স্থান)
|GDP_nominal_year = ২০২৩
|GDP_nominal_per_capita = $৬,০২৪ &lt;ref name=&quot;IMF&quot;/&gt; (১০৬ তম স্থান)
|Gini_year = ২০১৯
|Gini = ৩০.৭ &lt;ref name=&quot;GINI&quot;&gt;{{Cite web |title=GINI Index |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI |publisher=World Bank |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
|Gini_category = মধ্যমীয়া বৈষম্য
|HDI = ০.৭২৯ &lt;ref name=&quot;HDI&quot;&gt;{{Cite web |title=Human Development Index (HDI) |url=https://hdr.undp.org/data-center/human-development-index#/indicies/HDI |publisher=UNDP |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
|HDI_year = ২০২২
|HDI_change = বৃদ্ধি
|HDI_rank = ১০৪
|currency = ফিজিয়ান ডলাৰ (FJD)
|time_zone = ইউটিচি +১২ (এফজেটি)
|date_format = dd/mm/yyyy
|drives_on = সোঁফালৰ
|calling_code = +৬৭৯
|cctld = .fj
|iso3166code = FJ
}}

'''ফিজি''' আনুষ্ঠানিকভাৱে '''ফিজি গণৰাজ্য''' হৈছে দক্ষিণ প্ৰশান্ত মহাসাগৰৰ ওচেনিয়াৰ অংশ মেলানেছিয়াৰ এখন দ্বীপ-দেশ। ই নিউজিলেণ্ডৰ পৰা প্ৰায় ১১০০ নটিকেল মাইল (২,০০০ কিমি; ১,৩০০ মাইল) উত্তৰ-উত্তৰ-পূৱত অৱস্থিত। ফিজি ৩৩০ টাতকৈও অধিক দ্বীপ আৰু প্ৰায় ৫০০ খুৰিয়া দ্বীপৰে গঠিত — ইয়াৰে প্ৰায় ১১০ টাত স্থায়ীভাৱে জনবসতি আছে। মুঠ মাটিকালি প্ৰায় ১৮,৩০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৭,১০০ বৰ্গ মাইল)। আটাইতকৈ বাহিৰৰ দ্বীপ-গোটটো হৈছে অনো-ই-লাউ। ফিজিৰ প্ৰায় ৮৭% জনসংখ্যা দুটা প্ৰধান দ্বীপ, ভিটি লেভু আৰু ভানুয়া লেভুত বাস কৰে। প্ৰায় তিনি-চতুৰ্থাংশ লোকে ভিটি লেভুৰ উপকূল (ৰাজধানী [[ছুভা]], পৰ্যটনকেন্দ্ৰ [[নাডি]], আৰু চেনি উদ্যোগৰ কেন্দ্ৰ [[লাউটোকা]])ত  বাস কৰে। ভিটি লেভুৰ ভিতৰৰ অঞ্চলত পাহাৰীয়া ভূ-আকৃতিৰ বাবে জনবসতি কম।&lt;ref name=&quot;ref13&quot; /&gt;

ফিজিৰ অধিকাংশ দ্বীপ প্ৰায় ১৫ কোটি বছৰৰ আগতে আৰম্ভ হোৱা আগ্নেয়গিৰি কাৰ্যকলাপৰ ফলত গঠিত হৈছিল। ভানুয়া লেভু আৰু টাভেউনি দ্বীপত আজিও কিছুমান ভূতাপীয় (geothermal) কাৰ্যকলাপ দেখা যায়। ভিটি লেভুত থকা ভূ-তাপীয় ব্যৱস্থাসমূহ অ-আগ্নেয়গিৰি উৎসৰ আৰু ইয়াৰ উষ্ণতা তুলনামূলকভাবে কম (৩৫°-৬০° চেলচিয়াছ)।&lt;ref name=&quot;ref14&quot; /&gt;

খ্ৰীষ্টপূৰ্ব দ্বিতীয় সহস্ৰাব্দৰ পৰা মানুহে ফিজিত বাস কৰি আছে—প্ৰথমত অষ্ট্ৰোনেছিয়ানসকল, পিছলৈ মেলানেছিয়ানসকল, আৰু কিছুমান পলিনেছিয়ান প্ৰভাৱও দেখা যায়। ইউৰোপীয়সকলে ১৭শ শতিকাত প্ৰথমবাৰৰ বাবে ফিজি ভ্ৰমণ কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;ref15&quot; /&gt; ফিজি ১৮৭৪ চনত ব্ৰিটিছ উপনিবেশ হৈছিল আৰু ১৯৭০ চনত স্বাধীনতা লাভ কৰি ''Dominion of Fiji'' ৰূপে পৰিচিত হয়। ১৯৮৭ চনত ধাৰাবাহিক সামৰিক অভ্যুত্থানৰ পিছত ফিজি গণৰাজ্য হিচাপে ঘোষণা কৰা হয়। ২০০৬ চনৰ অভ্যুত্থানত [[ফ্ৰেংক বৈনিমাৰামা]]য়ে ক্ষমতা গ্ৰহণ কৰে। ২০০৯ চনত উচ্চ ন্যায়ালয়ে সামৰিক চৰকাৰক বেআইনী ঘোষণা কৰে। তৎকালীন ৰাষ্ট্ৰপতি ৰাটু [[জোচেফা ইলোইলো]]য়ে সংবিধান বাতিল কৰি বৈনিমাৰামাক অন্তৱৰ্তীকালীন প্ৰধানমন্ত্ৰী হিচাপে পুনৰ নিযুক্তি দিয়ে। তেতিয়াৰ পিছত [[ৰাটু এপেলি নাইলাটিকাউ]] ৰাষ্ট্ৰপতি হয়।&lt;ref name=&quot;ref16&quot; /&gt; ২০১৪ চনৰ ১৭ ছেপ্টেম্বৰত বহু বছৰৰ পিছত প্ৰথম গণতান্ত্ৰিক নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত হয়, য'ত বৈনিমাৰামাৰ দল FijiFirst-এ ৫৯.২% ভোটেৰে জয়লাভ কৰে। এই নিৰ্বাচনক আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যবেক্ষকসকলে বিশ্বাসযোগ্য বুলি অভিহিত কৰে।&lt;ref name=&quot;ref17&quot; /&gt;

ফিজি প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় অঞ্চলৰ অন্যতম উন্নত অৰ্থনীতি, যাৰ প্ৰচুৰ বনজ সম্পদ, খনিজ আৰু মাছত আধাৰিত। ইয়াৰ মুদ্ৰা হৈছে '''ফিজি ডলাৰ (FJD)'''। পৰ্যটন উদ্যোগ, বৈদেশিক ৰেমিটেন্স, বটল পানী ৰপ্তানি, আৰু চেনি খেতি হৈছে প্ৰধান বৈদেশিক মুদ্ৰা আয়ৰ উৎস।&lt;ref name=&quot;ref6&quot; /&gt; ফিজিৰ স্থানীয় চৰকাৰ আৰু নগৰ উন্নয়ন মন্ত্ৰালয়ে স্থানীয় চৰকাৰসমূহ (চহৰ আৰু নগৰ পৰিষদসমূহ)ৰ তত্ত্বাবধান কৰে।&lt;ref name=&quot;ref19&quot; /&gt;

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references&gt;
&lt;ref name=&quot;IMF&quot;&gt;{{Cite web |title=GDP per capita, current prices |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=819,&amp;s=NGDPDPC,&amp;sy=2021&amp;ey=2023 |publisher=International Monetary Fund |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;GINI&quot;&gt;{{Cite web |title=GINI Index |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI |publisher=World Bank |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;HDI&quot;&gt;{{Cite web |title=Human Development Index (HDI) |url=https://hdr.undp.org/data-center/human-development-index#/indicies/HDI |publisher=United Nations Development Programme |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref13&quot;&gt;{{Cite web |title=Fiji 2007 Census |url=http://www.statsfiji.gov.fj/ |publisher=Fiji Bureau of Statistics |access-date=10 July 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110709220811/http://www.statsfiji.gov.fj/Tourism/tourmigstats_index.htm |archive-date=9 July 2011}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref14&quot;&gt;{{Cite book |title=Volcanism and Geothermal Energy in Fiji |last=Smith |first=Ian E.M. |year=2005 |publisher=Pacific Energy Institute |location=Suva}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref15&quot;&gt;{{Cite book |title=Explorers of the Pacific |last=Howe |first=K.R. |year=1984 |publisher=Oxford University Press |location=Auckland}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref16&quot;&gt;{{Cite news |title=Fiji President revokes Constitution |url=https://www.bbc.com/news/world-asia-pacific-77773101 |publisher=BBC News |date=10 April 2009 |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref17&quot;&gt;{{Cite news |title=Fiji election deemed credible |url=https://www.aljazeera.com/news/2014/9/18/fiji-election-declared-credible |publisher=Al Jazeera |date=18 September 2014 |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref6&quot;&gt;{{Cite web |title=Fiji Economy Profile |url=https://www.indexmundi.com/fiji/economy_profile.html |publisher=Index Mundi |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref19&quot;&gt;{{Cite web |title=Local Government Administration in Fiji |url=https://www.lg.gov.fj/ |publisher=Ministry of Local Government, Fiji |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
&lt;/references&gt;

[[শ্ৰেণী:ফিজি]]
[[শ্ৰেণী:দেশ]]</text>
      <sha1>bcaa12jxdvtg55uukorhvouej26fbad</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523182</id>
      <parentid>523181</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T11:06:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>523182</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10692" sha1="7lyt8gjte73zvrbizw1uk6kzjumhrn1" xml:space="preserve">{{Infobox country
|conventional_long_name = ফিজি প্ৰজাতন্ত্ৰ
|native_name = Fiji
|image_flag = Flag of Fiji.svg
|image_coat = Coat of arms of Fiji.svg
|common_name = ফিজি
|symbol_type = ৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰতিক
|national_motto = 
|national_anthem = {{lang|en|''God Bless Fiji''}}
|official_languages = ইংৰাজী, ফিজিয়ান, হিন্দুস্তানী (ফিজি হিন্দী)
|capital = [[Suva]]
|largest_city = capital
|government_type = গণতান্ত্ৰিক প্ৰজাতন্ত্ৰ
|leader_title1 = ৰাষ্ট্ৰপতি
|leader_name1 = 
|leader_title2 = প্ৰধানমন্ত্ৰী
|leader_name2 = 
|area_rank = 
|area_km2 = ১৮,২৭৪
|area_sq_mi = 
|percent_water = 
|population_estimate = ৯,৩৮,০০০
|population_estimate_year = ২০২৩
|population_estimate_rank = 
|population_density_km2 = 
|population_density_sq_mi = 
|population_density_rank = 
|GDP_PPP_year = ২০২৩
|GDP_PPP = 
|GDP_PPP_rank = 
|GDP_PPP_per_capita = $১৬,৫৬৩ &lt;ref name=&quot;IMF&quot;&gt;{{Cite web |title=GDP per capita, current prices |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=819,&amp;s=NGDPDPC,&amp;sy=2021&amp;ey=2023 |publisher=International Monetary Fund |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; (১০২ তম স্থান)
|GDP_nominal = $৫.৫১১ বিলিয়ন &lt;ref name=&quot;IMF&quot;/&gt; (১৬৪ তম স্থান)
|GDP_nominal_year = ২০২৩
|GDP_nominal_per_capita = $৬,০২৪ &lt;ref name=&quot;IMF&quot;/&gt; (১০৬ তম স্থান)
|Gini_year = ২০১৯
|Gini = ৩০.৭ &lt;ref name=&quot;GINI&quot;&gt;{{Cite web |title=GINI Index |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI |publisher=World Bank |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
|Gini_category = মধ্যমীয়া বৈষম্য
|HDI = ০.৭২৯ &lt;ref name=&quot;HDI&quot;&gt;{{Cite web |title=Human Development Index (HDI) |url=https://hdr.undp.org/data-center/human-development-index#/indicies/HDI |publisher=UNDP |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
|HDI_year = ২০২২
|HDI_change = বৃদ্ধি
|HDI_rank = ১০৪
|currency = ফিজিয়ান ডলাৰ (FJD)
|time_zone = ইউটিচি +১২ (এফজেটি)
|date_format = dd/mm/yyyy
|drives_on = সোঁফালৰ
|calling_code = +৬৭৯
|cctld = .fj
|iso3166code = FJ
}}

'''ফিজি''' আনুষ্ঠানিকভাৱে '''ফিজি গণৰাজ্য''' হৈছে দক্ষিণ [[প্ৰশান্ত মহাসাগৰ]]ৰ [[ওচেনিয়া]]ৰ অংশ মেলানেছিয়াৰ এখন দ্বীপ-দেশ। ই [[নিউজিলেণ্ড]]ৰ পৰা প্ৰায় ১১০০ নটিকেল মাইল (২,০০০ কিমি; ১,৩০০ মাইল) উত্তৰ-উত্তৰ-পূৱত অৱস্থিত। ফিজি ৩৩০ টাতকৈও অধিক দ্বীপ আৰু প্ৰায় ৫০০ খুৰিয়া দ্বীপৰে গঠিত — ইয়াৰে প্ৰায় ১১০ টাত স্থায়ীভাৱে জনবসতি আছে। মুঠ মাটিকালি প্ৰায় ১৮,৩০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৭,১০০ বৰ্গ মাইল)। আটাইতকৈ বাহিৰৰ দ্বীপ-গোটটো হৈছে অনো-ই-লাউ। ফিজিৰ প্ৰায় ৮৭% জনসংখ্যা দুটা প্ৰধান দ্বীপ, ভিটি লেভু আৰু ভানুয়া লেভুত বাস কৰে। প্ৰায় তিনি-চতুৰ্থাংশ লোকে ভিটি লেভুৰ উপকূল (ৰাজধানী [[ছুভা]], পৰ্যটনকেন্দ্ৰ [[নাডি]], আৰু চেনি উদ্যোগৰ কেন্দ্ৰ [[লাউটোকা]])ত  বাস কৰে। ভিটি লেভুৰ ভিতৰৰ অঞ্চলত পাহাৰীয়া ভূ-আকৃতিৰ বাবে জনবসতি কম।&lt;ref name=&quot;ref13&quot; /&gt;

ফিজিৰ অধিকাংশ দ্বীপ প্ৰায় ১৫ কোটি বছৰৰ আগতে আৰম্ভ হোৱা আগ্নেয়গিৰি কাৰ্যকলাপৰ ফলত গঠিত হৈছিল। ভানুয়া লেভু আৰু টাভেউনি দ্বীপত আজিও কিছুমান ভূতাপীয় (geothermal) কাৰ্যকলাপ দেখা যায়। ভিটি লেভুত থকা ভূ-তাপীয় ব্যৱস্থাসমূহ অ-আগ্নেয়গিৰি উৎসৰ আৰু ইয়াৰ উষ্ণতা তুলনামূলকভাবে কম (৩৫°-৬০° চেলচিয়াছ)।&lt;ref name=&quot;ref14&quot; /&gt;

খ্ৰীষ্টপূৰ্ব দ্বিতীয় সহস্ৰাব্দৰ পৰা মানুহে ফিজিত বাস কৰি আছে—প্ৰথমত অষ্ট্ৰোনেছিয়ানসকল, পিছলৈ মেলানেছিয়ানসকল, আৰু কিছুমান পলিনেছিয়ান প্ৰভাৱও দেখা যায়। ইউৰোপীয়সকলে ১৭শ শতিকাত প্ৰথমবাৰৰ বাবে ফিজি ভ্ৰমণ কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;ref15&quot; /&gt; ফিজি ১৮৭৪ চনত ব্ৰিটিছ উপনিবেশ হৈছিল আৰু ১৯৭০ চনত স্বাধীনতা লাভ কৰি ''Dominion of Fiji'' ৰূপে পৰিচিত হয়। ১৯৮৭ চনত ধাৰাবাহিক সামৰিক অভ্যুত্থানৰ পিছত ফিজি গণৰাজ্য হিচাপে ঘোষণা কৰা হয়। ২০০৬ চনৰ অভ্যুত্থানত [[ফ্ৰেংক বৈনিমাৰামা]]য়ে ক্ষমতা গ্ৰহণ কৰে। ২০০৯ চনত উচ্চ ন্যায়ালয়ে সামৰিক চৰকাৰক বেআইনী ঘোষণা কৰে। তৎকালীন ৰাষ্ট্ৰপতি ৰাটু [[জোচেফা ইলোইলো]]য়ে সংবিধান বাতিল কৰি বৈনিমাৰামাক অন্তৱৰ্তীকালীন প্ৰধানমন্ত্ৰী হিচাপে পুনৰ নিযুক্তি দিয়ে। তেতিয়াৰ পিছত [[ৰাটু এপেলি নাইলাটিকাউ]] ৰাষ্ট্ৰপতি হয়।&lt;ref name=&quot;ref16&quot; /&gt; ২০১৪ চনৰ ১৭ ছেপ্টেম্বৰত বহু বছৰৰ পিছত প্ৰথম গণতান্ত্ৰিক নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত হয়, য'ত বৈনিমাৰামাৰ দল FijiFirst-এ ৫৯.২% ভোটেৰে জয়লাভ কৰে। এই নিৰ্বাচনক আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যবেক্ষকসকলে বিশ্বাসযোগ্য বুলি অভিহিত কৰে।&lt;ref name=&quot;ref17&quot; /&gt;

ফিজি প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় অঞ্চলৰ অন্যতম উন্নত অৰ্থনীতি, যাৰ প্ৰচুৰ বনজ সম্পদ, খনিজ আৰু মাছত আধাৰিত। ইয়াৰ মুদ্ৰা হৈছে '''ফিজি ডলাৰ (FJD)'''। পৰ্যটন উদ্যোগ, বৈদেশিক ৰেমিটেন্স, বটল পানী ৰপ্তানি, আৰু চেনি খেতি হৈছে প্ৰধান বৈদেশিক মুদ্ৰা আয়ৰ উৎস।&lt;ref name=&quot;ref6&quot; /&gt; ফিজিৰ স্থানীয় চৰকাৰ আৰু নগৰ উন্নয়ন মন্ত্ৰালয়ে স্থানীয় চৰকাৰসমূহ (চহৰ আৰু নগৰ পৰিষদসমূহ)ৰ তত্ত্বাবধান কৰে।&lt;ref name=&quot;ref19&quot; /&gt;

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references&gt;
&lt;ref name=&quot;IMF&quot;&gt;{{Cite web |title=GDP per capita, current prices |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=819,&amp;s=NGDPDPC,&amp;sy=2021&amp;ey=2023 |publisher=International Monetary Fund |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;GINI&quot;&gt;{{Cite web |title=GINI Index |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI |publisher=World Bank |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;HDI&quot;&gt;{{Cite web |title=Human Development Index (HDI) |url=https://hdr.undp.org/data-center/human-development-index#/indicies/HDI |publisher=United Nations Development Programme |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref13&quot;&gt;{{Cite web |title=Fiji 2007 Census |url=http://www.statsfiji.gov.fj/ |publisher=Fiji Bureau of Statistics |access-date=10 July 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110709220811/http://www.statsfiji.gov.fj/Tourism/tourmigstats_index.htm |archive-date=9 July 2011}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref14&quot;&gt;{{Cite book |title=Volcanism and Geothermal Energy in Fiji |last=Smith |first=Ian E.M. |year=2005 |publisher=Pacific Energy Institute |location=Suva}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref15&quot;&gt;{{Cite book |title=Explorers of the Pacific |last=Howe |first=K.R. |year=1984 |publisher=Oxford University Press |location=Auckland}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref16&quot;&gt;{{Cite news |title=Fiji President revokes Constitution |url=https://www.bbc.com/news/world-asia-pacific-77773101 |publisher=BBC News |date=10 April 2009 |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref17&quot;&gt;{{Cite news |title=Fiji election deemed credible |url=https://www.aljazeera.com/news/2014/9/18/fiji-election-declared-credible |publisher=Al Jazeera |date=18 September 2014 |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref6&quot;&gt;{{Cite web |title=Fiji Economy Profile |url=https://www.indexmundi.com/fiji/economy_profile.html |publisher=Index Mundi |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref19&quot;&gt;{{Cite web |title=Local Government Administration in Fiji |url=https://www.lg.gov.fj/ |publisher=Ministry of Local Government, Fiji |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
&lt;/references&gt;

[[শ্ৰেণী:ফিজি]]
[[শ্ৰেণী:দেশ]]</text>
      <sha1>7lyt8gjte73zvrbizw1uk6kzjumhrn1</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523183</id>
      <parentid>523182</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T11:14:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>523183</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="14090" sha1="gifp1pgbry6lgo1otu7yvybdk4bqxhv" xml:space="preserve">{{Infobox country
|conventional_long_name = ফিজি প্ৰজাতন্ত্ৰ
|native_name = Fiji
|image_flag = Flag of Fiji.svg
|image_coat = Coat of arms of Fiji.svg
|common_name = ফিজি
|symbol_type = ৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰতিক
|national_motto = 
|national_anthem = {{lang|en|''God Bless Fiji''}}
|official_languages = ইংৰাজী, ফিজিয়ান, হিন্দুস্তানী (ফিজি হিন্দী)
|capital = [[Suva]]
|largest_city = capital
|government_type = গণতান্ত্ৰিক প্ৰজাতন্ত্ৰ
|leader_title1 = ৰাষ্ট্ৰপতি
|leader_name1 = 
|leader_title2 = প্ৰধানমন্ত্ৰী
|leader_name2 = 
|area_rank = 
|area_km2 = ১৮,২৭৪
|area_sq_mi = 
|percent_water = 
|population_estimate = ৯,৩৮,০০০
|population_estimate_year = ২০২৩
|population_estimate_rank = 
|population_density_km2 = 
|population_density_sq_mi = 
|population_density_rank = 
|GDP_PPP_year = ২০২৩
|GDP_PPP = 
|GDP_PPP_rank = 
|GDP_PPP_per_capita = $১৬,৫৬৩ &lt;ref name=&quot;IMF&quot;&gt;{{Cite web |title=GDP per capita, current prices |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=819,&amp;s=NGDPDPC,&amp;sy=2021&amp;ey=2023 |publisher=International Monetary Fund |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; (১০২ তম স্থান)
|GDP_nominal = $৫.৫১১ বিলিয়ন &lt;ref name=&quot;IMF&quot;/&gt; (১৬৪ তম স্থান)
|GDP_nominal_year = ২০২৩
|GDP_nominal_per_capita = $৬,০২৪ &lt;ref name=&quot;IMF&quot;/&gt; (১০৬ তম স্থান)
|Gini_year = ২০১৯
|Gini = ৩০.৭ &lt;ref name=&quot;GINI&quot;&gt;{{Cite web |title=GINI Index |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI |publisher=World Bank |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
|Gini_category = মধ্যমীয়া বৈষম্য
|HDI = ০.৭২৯ &lt;ref name=&quot;HDI&quot;&gt;{{Cite web |title=Human Development Index (HDI) |url=https://hdr.undp.org/data-center/human-development-index#/indicies/HDI |publisher=UNDP |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
|HDI_year = ২০২২
|HDI_change = বৃদ্ধি
|HDI_rank = ১০৪
|currency = ফিজিয়ান ডলাৰ (FJD)
|time_zone = ইউটিচি +১২ (এফজেটি)
|date_format = dd/mm/yyyy
|drives_on = সোঁফালৰ
|calling_code = +৬৭৯
|cctld = .fj
|iso3166code = FJ
}}

'''ফিজি''' আনুষ্ঠানিকভাৱে '''ফিজি গণৰাজ্য''' হৈছে দক্ষিণ [[প্ৰশান্ত মহাসাগৰ]]ৰ [[ওচেনিয়া]]ৰ অংশ মেলানেছিয়াৰ এখন দ্বীপ-দেশ। ই [[নিউজিলেণ্ড]]ৰ পৰা প্ৰায় ১১০০ নটিকেল মাইল (২,০০০ কিমি; ১,৩০০ মাইল) উত্তৰ-উত্তৰ-পূৱত অৱস্থিত। ফিজি ৩৩০ টাতকৈও অধিক দ্বীপ আৰু প্ৰায় ৫০০ খুৰিয়া দ্বীপৰে গঠিত — ইয়াৰে প্ৰায় ১১০ টাত স্থায়ীভাৱে জনবসতি আছে। মুঠ মাটিকালি প্ৰায় ১৮,৩০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৭,১০০ বৰ্গ মাইল)। আটাইতকৈ বাহিৰৰ দ্বীপ-গোটটো হৈছে অনো-ই-লাউ। ফিজিৰ প্ৰায় ৮৭% জনসংখ্যা দুটা প্ৰধান দ্বীপ, ভিটি লেভু আৰু ভানুয়া লেভুত বাস কৰে। প্ৰায় তিনি-চতুৰ্থাংশ লোকে ভিটি লেভুৰ উপকূল (ৰাজধানী [[ছুভা]], পৰ্যটনকেন্দ্ৰ [[নাডি]], আৰু চেনি উদ্যোগৰ কেন্দ্ৰ [[লাউটোকা]])ত  বাস কৰে। ভিটি লেভুৰ ভিতৰৰ অঞ্চলত পাহাৰীয়া ভূ-আকৃতিৰ বাবে জনবসতি কম।&lt;ref name=&quot;ref13&quot; /&gt;

ফিজিৰ অধিকাংশ দ্বীপ প্ৰায় ১৫ কোটি বছৰৰ আগতে আৰম্ভ হোৱা আগ্নেয়গিৰি কাৰ্যকলাপৰ ফলত গঠিত হৈছিল। ভানুয়া লেভু আৰু টাভেউনি দ্বীপত আজিও কিছুমান ভূতাপীয় (geothermal) কাৰ্যকলাপ দেখা যায়। ভিটি লেভুত থকা ভূ-তাপীয় ব্যৱস্থাসমূহ অ-আগ্নেয়গিৰি উৎসৰ আৰু ইয়াৰ উষ্ণতা তুলনামূলকভাবে কম (৩৫°-৬০° চেলচিয়াছ)।&lt;ref name=&quot;ref14&quot; /&gt;

খ্ৰীষ্টপূৰ্ব দ্বিতীয় সহস্ৰাব্দৰ পৰা মানুহে ফিজিত বাস কৰি আছে—প্ৰথমত অষ্ট্ৰোনেছিয়ানসকল, পিছলৈ মেলানেছিয়ানসকল, আৰু কিছুমান পলিনেছিয়ান প্ৰভাৱও দেখা যায়। ইউৰোপীয়সকলে ১৭শ শতিকাত প্ৰথমবাৰৰ বাবে ফিজি ভ্ৰমণ কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;ref15&quot; /&gt; ফিজি ১৮৭৪ চনত ব্ৰিটিছ উপনিবেশ হৈছিল আৰু ১৯৭০ চনত স্বাধীনতা লাভ কৰি ''Dominion of Fiji'' ৰূপে পৰিচিত হয়। ১৯৮৭ চনত ধাৰাবাহিক সামৰিক অভ্যুত্থানৰ পিছত ফিজি গণৰাজ্য হিচাপে ঘোষণা কৰা হয়। ২০০৬ চনৰ অভ্যুত্থানত [[ফ্ৰেংক বৈনিমাৰামা]]য়ে ক্ষমতা গ্ৰহণ কৰে। ২০০৯ চনত উচ্চ ন্যায়ালয়ে সামৰিক চৰকাৰক বেআইনী ঘোষণা কৰে। তৎকালীন ৰাষ্ট্ৰপতি ৰাটু [[জোচেফা ইলোইলো]]য়ে সংবিধান বাতিল কৰি বৈনিমাৰামাক অন্তৱৰ্তীকালীন প্ৰধানমন্ত্ৰী হিচাপে পুনৰ নিযুক্তি দিয়ে। তেতিয়াৰ পিছত [[ৰাটু এপেলি নাইলাটিকাউ]] ৰাষ্ট্ৰপতি হয়।&lt;ref name=&quot;ref16&quot; /&gt; ২০১৪ চনৰ ১৭ ছেপ্টেম্বৰত বহু বছৰৰ পিছত প্ৰথম গণতান্ত্ৰিক নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত হয়, য'ত বৈনিমাৰামাৰ দল FijiFirst-এ ৫৯.২% ভোটেৰে জয়লাভ কৰে। এই নিৰ্বাচনক আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যবেক্ষকসকলে বিশ্বাসযোগ্য বুলি অভিহিত কৰে।&lt;ref name=&quot;ref17&quot; /&gt;

ফিজি প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় অঞ্চলৰ অন্যতম উন্নত অৰ্থনীতি, যাৰ প্ৰচুৰ বনজ সম্পদ, খনিজ আৰু মাছত আধাৰিত। ইয়াৰ মুদ্ৰা হৈছে '''ফিজি ডলাৰ (FJD)'''। পৰ্যটন উদ্যোগ, বৈদেশিক ৰেমিটেন্স, বটল পানী ৰপ্তানি, আৰু চেনি খেতি হৈছে প্ৰধান বৈদেশিক মুদ্ৰা আয়ৰ উৎস।&lt;ref name=&quot;ref6&quot; /&gt; ফিজিৰ স্থানীয় চৰকাৰ আৰু নগৰ উন্নয়ন মন্ত্ৰালয়ে স্থানীয় চৰকাৰসমূহ (চহৰ আৰু নগৰ পৰিষদসমূহ)ৰ তত্ত্বাবধান কৰে।&lt;ref name=&quot;ref19&quot; /&gt;

== ব্যুৎপত্তিবিজ্ঞান ==&lt;!--linked--&gt;
ফিজিৰ মূল দ্বীপ ভিটি লেভুৰ নামে &quot;ফিজি&quot; নামটোৰ উৎপত্তি হিচাপে কাম কৰিছিল যদিও সাধাৰণ ইংৰাজী উচ্চাৰণ [[টংগা]]ত ফিজিৰ দ্বীপ চুবুৰীয়া দেশসমূহৰ উচ্চাৰণৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি কৰা হৈছে।  এই নামটোৰ উত্থানৰ আনুষ্ঠানিক বিৱৰণীত এইদৰে কোৱা হৈছে:
{{blockquote|
Fijians first impressed themselves on European consciousness through the writings of the members of the expeditions of [[James Cook|Cook]] who met them in Tonga. They were described as formidable warriors and ferocious cannibals, builders of the finest vessels in the Pacific, but not great sailors. They inspired awe amongst the Tongans, and all their Manufactures, especially bark cloth and clubs, were highly valued and much in demand. They called their home Viti, but the Tongans called it Fisi, and it was by this foreign pronunciation, Fiji, first promulgated by Captain James Cook, that these islands are now known.&lt;ref&gt;[http://www.fijihighcommission.org.uk/about_1.html About Fiji] {{Webarchive|url= https://web.archive.org/web/20100202003312/http://www.fijihighcommission.org.uk/about_1.html |date= 2 February 2010 }}, section on Europeans in Fiji. Fiji High Commission to the United Kingdom.&lt;/ref&gt;}}

&quot;Feejee&quot;, the Anglicised spelling of the Tongan pronunciation,&lt;ref&gt;{{cite journal|last= Schutz|first= Albert J.|title= The Forerunners of the Fijian Dictionary|journal= The Journal of the Polynesian Society|date= December 1974|volume= 83|issue= 4|pages= 443–457|jstor= 20705027|url= http://www.jps.auckland.ac.nz/document//Volume_83_1974/Volume_83%2C_No._4/The_forerunners_of_the_Fijian_dictionary%2C_by_Albert_J._Schutz%2C_p_443-458/p1|access-date= 21 January 2019|archive-url= https://web.archive.org/web/20180208075139/http://www.jps.auckland.ac.nz/document//Volume_83_1974/Volume_83%2C_No._4/The_forerunners_of_the_Fijian_dictionary%2C_by_Albert_J._Schutz%2C_p_443-458/p1|archive-date= 8 February 2018|url-status= live}}&lt;/ref&gt; occurred in accounts and other writings by missionaries and other travellers visiting Fiji until the late 19th century.&lt;ref&gt;
{{cite journal|last= Barbour|first= Thomas|title= The Frogs of the Fiji Islands|journal= Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia|year= 1923|volume= 75|pages= 111–115|jstor= 4063878}}
&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;For example:
{{cite book
 | last1 = Scarr
 | first1 = Deryck
 | title = Fiji: A Short History
 | url = https://books.google.com/books?id=IkoxAQAAIAAJ
 | location = Laie, Hawaii
 | publisher = Institute for Polynesian Studies, Brigham Young University—Hawaii Campus
 | date = 1984
 | page = 2
 | isbn = 9780939154364
 | oclc = 611678101
 | access-date = 23 August 2020
 | quote = 'The natives of Feejee whom we met here are of a colour that was a full shade darker than that of the Friendly Islands in general', observed Lieutenant James Cook [...].
 | archive-date = 19 July 2023
 | archive-url = https://web.archive.org/web/20230719145149/https://books.google.com/books?id=IkoxAQAAIAAJ
 | url-status = live
 }}&lt;/ref&gt;

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references&gt;
&lt;ref name=&quot;IMF&quot;&gt;{{Cite web |title=GDP per capita, current prices |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=819,&amp;s=NGDPDPC,&amp;sy=2021&amp;ey=2023 |publisher=International Monetary Fund |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;GINI&quot;&gt;{{Cite web |title=GINI Index |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI |publisher=World Bank |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;HDI&quot;&gt;{{Cite web |title=Human Development Index (HDI) |url=https://hdr.undp.org/data-center/human-development-index#/indicies/HDI |publisher=United Nations Development Programme |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref13&quot;&gt;{{Cite web |title=Fiji 2007 Census |url=http://www.statsfiji.gov.fj/ |publisher=Fiji Bureau of Statistics |access-date=10 July 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110709220811/http://www.statsfiji.gov.fj/Tourism/tourmigstats_index.htm |archive-date=9 July 2011}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref14&quot;&gt;{{Cite book |title=Volcanism and Geothermal Energy in Fiji |last=Smith |first=Ian E.M. |year=2005 |publisher=Pacific Energy Institute |location=Suva}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref15&quot;&gt;{{Cite book |title=Explorers of the Pacific |last=Howe |first=K.R. |year=1984 |publisher=Oxford University Press |location=Auckland}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref16&quot;&gt;{{Cite news |title=Fiji President revokes Constitution |url=https://www.bbc.com/news/world-asia-pacific-77773101 |publisher=BBC News |date=10 April 2009 |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref17&quot;&gt;{{Cite news |title=Fiji election deemed credible |url=https://www.aljazeera.com/news/2014/9/18/fiji-election-declared-credible |publisher=Al Jazeera |date=18 September 2014 |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref6&quot;&gt;{{Cite web |title=Fiji Economy Profile |url=https://www.indexmundi.com/fiji/economy_profile.html |publisher=Index Mundi |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref19&quot;&gt;{{Cite web |title=Local Government Administration in Fiji |url=https://www.lg.gov.fj/ |publisher=Ministry of Local Government, Fiji |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
&lt;/references&gt;

[[শ্ৰেণী:ফিজি]]
[[শ্ৰেণী:দেশ]]</text>
      <sha1>gifp1pgbry6lgo1otu7yvybdk4bqxhv</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523184</id>
      <parentid>523183</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T11:16:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>/* ব্যুৎপত্তিবিজ্ঞান */</comment>
      <origin>523184</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="15237" sha1="fwfcaggxev2mz004b0wimdtq7vmy65x" xml:space="preserve">{{Infobox country
|conventional_long_name = ফিজি প্ৰজাতন্ত্ৰ
|native_name = Fiji
|image_flag = Flag of Fiji.svg
|image_coat = Coat of arms of Fiji.svg
|common_name = ফিজি
|symbol_type = ৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰতিক
|national_motto = 
|national_anthem = {{lang|en|''God Bless Fiji''}}
|official_languages = ইংৰাজী, ফিজিয়ান, হিন্দুস্তানী (ফিজি হিন্দী)
|capital = [[Suva]]
|largest_city = capital
|government_type = গণতান্ত্ৰিক প্ৰজাতন্ত্ৰ
|leader_title1 = ৰাষ্ট্ৰপতি
|leader_name1 = 
|leader_title2 = প্ৰধানমন্ত্ৰী
|leader_name2 = 
|area_rank = 
|area_km2 = ১৮,২৭৪
|area_sq_mi = 
|percent_water = 
|population_estimate = ৯,৩৮,০০০
|population_estimate_year = ২০২৩
|population_estimate_rank = 
|population_density_km2 = 
|population_density_sq_mi = 
|population_density_rank = 
|GDP_PPP_year = ২০২৩
|GDP_PPP = 
|GDP_PPP_rank = 
|GDP_PPP_per_capita = $১৬,৫৬৩ &lt;ref name=&quot;IMF&quot;&gt;{{Cite web |title=GDP per capita, current prices |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=819,&amp;s=NGDPDPC,&amp;sy=2021&amp;ey=2023 |publisher=International Monetary Fund |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; (১০২ তম স্থান)
|GDP_nominal = $৫.৫১১ বিলিয়ন &lt;ref name=&quot;IMF&quot;/&gt; (১৬৪ তম স্থান)
|GDP_nominal_year = ২০২৩
|GDP_nominal_per_capita = $৬,০২৪ &lt;ref name=&quot;IMF&quot;/&gt; (১০৬ তম স্থান)
|Gini_year = ২০১৯
|Gini = ৩০.৭ &lt;ref name=&quot;GINI&quot;&gt;{{Cite web |title=GINI Index |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI |publisher=World Bank |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
|Gini_category = মধ্যমীয়া বৈষম্য
|HDI = ০.৭২৯ &lt;ref name=&quot;HDI&quot;&gt;{{Cite web |title=Human Development Index (HDI) |url=https://hdr.undp.org/data-center/human-development-index#/indicies/HDI |publisher=UNDP |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
|HDI_year = ২০২২
|HDI_change = বৃদ্ধি
|HDI_rank = ১০৪
|currency = ফিজিয়ান ডলাৰ (FJD)
|time_zone = ইউটিচি +১২ (এফজেটি)
|date_format = dd/mm/yyyy
|drives_on = সোঁফালৰ
|calling_code = +৬৭৯
|cctld = .fj
|iso3166code = FJ
}}

'''ফিজি''' আনুষ্ঠানিকভাৱে '''ফিজি গণৰাজ্য''' হৈছে দক্ষিণ [[প্ৰশান্ত মহাসাগৰ]]ৰ [[ওচেনিয়া]]ৰ অংশ মেলানেছিয়াৰ এখন দ্বীপ-দেশ। ই [[নিউজিলেণ্ড]]ৰ পৰা প্ৰায় ১১০০ নটিকেল মাইল (২,০০০ কিমি; ১,৩০০ মাইল) উত্তৰ-উত্তৰ-পূৱত অৱস্থিত। ফিজি ৩৩০ টাতকৈও অধিক দ্বীপ আৰু প্ৰায় ৫০০ খুৰিয়া দ্বীপৰে গঠিত — ইয়াৰে প্ৰায় ১১০ টাত স্থায়ীভাৱে জনবসতি আছে। মুঠ মাটিকালি প্ৰায় ১৮,৩০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৭,১০০ বৰ্গ মাইল)। আটাইতকৈ বাহিৰৰ দ্বীপ-গোটটো হৈছে অনো-ই-লাউ। ফিজিৰ প্ৰায় ৮৭% জনসংখ্যা দুটা প্ৰধান দ্বীপ, ভিটি লেভু আৰু ভানুয়া লেভুত বাস কৰে। প্ৰায় তিনি-চতুৰ্থাংশ লোকে ভিটি লেভুৰ উপকূল (ৰাজধানী [[ছুভা]], পৰ্যটনকেন্দ্ৰ [[নাডি]], আৰু চেনি উদ্যোগৰ কেন্দ্ৰ [[লাউটোকা]])ত  বাস কৰে। ভিটি লেভুৰ ভিতৰৰ অঞ্চলত পাহাৰীয়া ভূ-আকৃতিৰ বাবে জনবসতি কম।&lt;ref name=&quot;ref13&quot; /&gt;

ফিজিৰ অধিকাংশ দ্বীপ প্ৰায় ১৫ কোটি বছৰৰ আগতে আৰম্ভ হোৱা আগ্নেয়গিৰি কাৰ্যকলাপৰ ফলত গঠিত হৈছিল। ভানুয়া লেভু আৰু টাভেউনি দ্বীপত আজিও কিছুমান ভূতাপীয় (geothermal) কাৰ্যকলাপ দেখা যায়। ভিটি লেভুত থকা ভূ-তাপীয় ব্যৱস্থাসমূহ অ-আগ্নেয়গিৰি উৎসৰ আৰু ইয়াৰ উষ্ণতা তুলনামূলকভাবে কম (৩৫°-৬০° চেলচিয়াছ)।&lt;ref name=&quot;ref14&quot; /&gt;

খ্ৰীষ্টপূৰ্ব দ্বিতীয় সহস্ৰাব্দৰ পৰা মানুহে ফিজিত বাস কৰি আছে—প্ৰথমত অষ্ট্ৰোনেছিয়ানসকল, পিছলৈ মেলানেছিয়ানসকল, আৰু কিছুমান পলিনেছিয়ান প্ৰভাৱও দেখা যায়। ইউৰোপীয়সকলে ১৭শ শতিকাত প্ৰথমবাৰৰ বাবে ফিজি ভ্ৰমণ কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;ref15&quot; /&gt; ফিজি ১৮৭৪ চনত ব্ৰিটিছ উপনিবেশ হৈছিল আৰু ১৯৭০ চনত স্বাধীনতা লাভ কৰি ''Dominion of Fiji'' ৰূপে পৰিচিত হয়। ১৯৮৭ চনত ধাৰাবাহিক সামৰিক অভ্যুত্থানৰ পিছত ফিজি গণৰাজ্য হিচাপে ঘোষণা কৰা হয়। ২০০৬ চনৰ অভ্যুত্থানত [[ফ্ৰেংক বৈনিমাৰামা]]য়ে ক্ষমতা গ্ৰহণ কৰে। ২০০৯ চনত উচ্চ ন্যায়ালয়ে সামৰিক চৰকাৰক বেআইনী ঘোষণা কৰে। তৎকালীন ৰাষ্ট্ৰপতি ৰাটু [[জোচেফা ইলোইলো]]য়ে সংবিধান বাতিল কৰি বৈনিমাৰামাক অন্তৱৰ্তীকালীন প্ৰধানমন্ত্ৰী হিচাপে পুনৰ নিযুক্তি দিয়ে। তেতিয়াৰ পিছত [[ৰাটু এপেলি নাইলাটিকাউ]] ৰাষ্ট্ৰপতি হয়।&lt;ref name=&quot;ref16&quot; /&gt; ২০১৪ চনৰ ১৭ ছেপ্টেম্বৰত বহু বছৰৰ পিছত প্ৰথম গণতান্ত্ৰিক নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত হয়, য'ত বৈনিমাৰামাৰ দল FijiFirst-এ ৫৯.২% ভোটেৰে জয়লাভ কৰে। এই নিৰ্বাচনক আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যবেক্ষকসকলে বিশ্বাসযোগ্য বুলি অভিহিত কৰে।&lt;ref name=&quot;ref17&quot; /&gt;

ফিজি প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় অঞ্চলৰ অন্যতম উন্নত অৰ্থনীতি, যাৰ প্ৰচুৰ বনজ সম্পদ, খনিজ আৰু মাছত আধাৰিত। ইয়াৰ মুদ্ৰা হৈছে '''ফিজি ডলাৰ (FJD)'''। পৰ্যটন উদ্যোগ, বৈদেশিক ৰেমিটেন্স, বটল পানী ৰপ্তানি, আৰু চেনি খেতি হৈছে প্ৰধান বৈদেশিক মুদ্ৰা আয়ৰ উৎস।&lt;ref name=&quot;ref6&quot; /&gt; ফিজিৰ স্থানীয় চৰকাৰ আৰু নগৰ উন্নয়ন মন্ত্ৰালয়ে স্থানীয় চৰকাৰসমূহ (চহৰ আৰু নগৰ পৰিষদসমূহ)ৰ তত্ত্বাবধান কৰে।&lt;ref name=&quot;ref19&quot; /&gt;

== ব্যুৎপত্তিবিজ্ঞান ==&lt;!--linked--&gt;
ফিজিৰ মূল দ্বীপ ভিটি লেভুৰ নামে &quot;ফিজি&quot; নামটোৰ উৎপত্তি হিচাপে কাম কৰিছিল যদিও সাধাৰণ ইংৰাজী উচ্চাৰণ [[টংগা]]ত ফিজিৰ দ্বীপ চুবুৰীয়া দেশসমূহৰ উচ্চাৰণৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি কৰা হৈছে।  এই নামটোৰ উত্থানৰ আনুষ্ঠানিক বিৱৰণীত এইদৰে কোৱা হৈছে:
{{blockquote|
ফিজিবাসীয়ে প্ৰথমে ইউৰোপীয় চেতনাত নিজকে আপ্লুত কৰিছিল [[জেমছ কুক|কুক]]ৰ অভিযানৰ সদস্যসকলৰ লেখাৰ জৰিয়তে যিসকলে তেওঁলোকক টংগাত লগ পাইছিল।  তেওঁলোকক ভয়ংকৰ যোদ্ধা আৰু হিংস্ৰ নৃশংস বুলি বৰ্ণনা কৰা হৈছিল, প্ৰশান্ত মহাসাগৰৰ উন্নতমানৰ জাহাজ নিৰ্মাতা, কিন্তু মহান নাৱিক নহয়।  টংগানসকলৰ মাজত ইহঁতে ভয়ৰ সৃষ্টি কৰিছিল আৰু তেওঁলোকৰ সকলো মেনুফেকচাৰ, বিশেষকৈ বাকলিৰ কাপোৰ আৰু ক্লাবৰ অতি মূল্য আছিল আৰু বহুত চাহিদা আছিল।  তেওঁলোকে নিজৰ ঘৰখনক ভিটি বুলি কয়, কিন্তু টংগাসকলে ইয়াক ফিচি বুলি কয় আৰু এই বিদেশী উচ্চাৰণ ফিজিৰ দ্বাৰাই, যিটো প্ৰথমে কেপ্তেইন জেমছ কুকে ঘোষণা কৰিছিল, এই দ্বীপসমূহ এতিয়া জনা যায়।&lt;ref&gt;[http://www.fijihighcommission.org.uk/about_1.html About Fiji] {{Webarchive|url= https://web.archive.org/web/20100202003312/http://www.fijihighcommission.org.uk/about_1.html |date= 2 February 2010 }}, section on Europeans in Fiji. Fiji High Commission to the United Kingdom.&lt;/ref&gt;}}

&quot;Feejee&quot;, টংগান উচ্চাৰণৰ ইংৰাজী বানান,&lt;ref&gt;{{cite journal|last= Schutz|first= Albert J.|title= The Forerunners of the Fijian Dictionary|journal= The Journal of the Polynesian Society|date= December 1974|volume= 83|issue= 4|pages= 443–457|jstor= 20705027|url= http://www.jps.auckland.ac.nz/document//Volume_83_1974/Volume_83%2C_No._4/The_forerunners_of_the_Fijian_dictionary%2C_by_Albert_J._Schutz%2C_p_443-458/p1|access-date= 21 January 2019|archive-url= https://web.archive.org/web/20180208075139/http://www.jps.auckland.ac.nz/document//Volume_83_1974/Volume_83%2C_No._4/The_forerunners_of_the_Fijian_dictionary%2C_by_Albert_J._Schutz%2C_p_443-458/p1|archive-date= 8 February 2018|url-status= live}}&lt;/ref&gt; ১৯ শতিকাৰ শেষৰ ফালে ফিজি ভ্ৰমণ কৰা মিছনেৰী আৰু অন্যান্য ভ্ৰমণকাৰীসকলৰ বিৱৰণী আৰু অন্যান্য লেখাত পোৱা গৈছিল।&lt;ref&gt;
{{cite journal|last= Barbour|first= Thomas|title= The Frogs of the Fiji Islands|journal= Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia|year= 1923|volume= 75|pages= 111–115|jstor= 4063878}}
&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;For example:
{{cite book
 | last1 = Scarr
 | first1 = Deryck
 | title = Fiji: A Short History
 | url = https://books.google.com/books?id=IkoxAQAAIAAJ
 | location = Laie, Hawaii
 | publisher = Institute for Polynesian Studies, Brigham Young University—Hawaii Campus
 | date = 1984
 | page = 2
 | isbn = 9780939154364
 | oclc = 611678101
 | access-date = 23 August 2020
 | quote = 'The natives of Feejee whom we met here are of a colour that was a full shade darker than that of the Friendly Islands in general', observed Lieutenant James Cook [...].
 | archive-date = 19 July 2023
 | archive-url = https://web.archive.org/web/20230719145149/https://books.google.com/books?id=IkoxAQAAIAAJ
 | url-status = live
 }}&lt;/ref&gt;

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references&gt;
&lt;ref name=&quot;IMF&quot;&gt;{{Cite web |title=GDP per capita, current prices |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=819,&amp;s=NGDPDPC,&amp;sy=2021&amp;ey=2023 |publisher=International Monetary Fund |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;GINI&quot;&gt;{{Cite web |title=GINI Index |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI |publisher=World Bank |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;HDI&quot;&gt;{{Cite web |title=Human Development Index (HDI) |url=https://hdr.undp.org/data-center/human-development-index#/indicies/HDI |publisher=United Nations Development Programme |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref13&quot;&gt;{{Cite web |title=Fiji 2007 Census |url=http://www.statsfiji.gov.fj/ |publisher=Fiji Bureau of Statistics |access-date=10 July 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110709220811/http://www.statsfiji.gov.fj/Tourism/tourmigstats_index.htm |archive-date=9 July 2011}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref14&quot;&gt;{{Cite book |title=Volcanism and Geothermal Energy in Fiji |last=Smith |first=Ian E.M. |year=2005 |publisher=Pacific Energy Institute |location=Suva}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref15&quot;&gt;{{Cite book |title=Explorers of the Pacific |last=Howe |first=K.R. |year=1984 |publisher=Oxford University Press |location=Auckland}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref16&quot;&gt;{{Cite news |title=Fiji President revokes Constitution |url=https://www.bbc.com/news/world-asia-pacific-77773101 |publisher=BBC News |date=10 April 2009 |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref17&quot;&gt;{{Cite news |title=Fiji election deemed credible |url=https://www.aljazeera.com/news/2014/9/18/fiji-election-declared-credible |publisher=Al Jazeera |date=18 September 2014 |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref6&quot;&gt;{{Cite web |title=Fiji Economy Profile |url=https://www.indexmundi.com/fiji/economy_profile.html |publisher=Index Mundi |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref19&quot;&gt;{{Cite web |title=Local Government Administration in Fiji |url=https://www.lg.gov.fj/ |publisher=Ministry of Local Government, Fiji |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
&lt;/references&gt;

[[শ্ৰেণী:ফিজি]]
[[শ্ৰেণী:দেশ]]</text>
      <sha1>fwfcaggxev2mz004b0wimdtq7vmy65x</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523185</id>
      <parentid>523184</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T11:22:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>523185</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="22198" sha1="f0pjch32800yuly26mehnamftstyd33" xml:space="preserve">{{Infobox country
|conventional_long_name = ফিজি প্ৰজাতন্ত্ৰ
|native_name = Fiji
|image_flag = Flag of Fiji.svg
|image_coat = Coat of arms of Fiji.svg
|common_name = ফিজি
|symbol_type = ৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰতিক
|national_motto = 
|national_anthem = {{lang|en|''God Bless Fiji''}}
|official_languages = ইংৰাজী, ফিজিয়ান, হিন্দুস্তানী (ফিজি হিন্দী)
|capital = [[Suva]]
|largest_city = capital
|government_type = গণতান্ত্ৰিক প্ৰজাতন্ত্ৰ
|leader_title1 = ৰাষ্ট্ৰপতি
|leader_name1 = 
|leader_title2 = প্ৰধানমন্ত্ৰী
|leader_name2 = 
|area_rank = 
|area_km2 = ১৮,২৭৪
|area_sq_mi = 
|percent_water = 
|population_estimate = ৯,৩৮,০০০
|population_estimate_year = ২০২৩
|population_estimate_rank = 
|population_density_km2 = 
|population_density_sq_mi = 
|population_density_rank = 
|GDP_PPP_year = ২০২৩
|GDP_PPP = 
|GDP_PPP_rank = 
|GDP_PPP_per_capita = $১৬,৫৬৩ &lt;ref name=&quot;IMF&quot;&gt;{{Cite web |title=GDP per capita, current prices |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=819,&amp;s=NGDPDPC,&amp;sy=2021&amp;ey=2023 |publisher=International Monetary Fund |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; (১০২ তম স্থান)
|GDP_nominal = $৫.৫১১ বিলিয়ন &lt;ref name=&quot;IMF&quot;/&gt; (১৬৪ তম স্থান)
|GDP_nominal_year = ২০২৩
|GDP_nominal_per_capita = $৬,০২৪ &lt;ref name=&quot;IMF&quot;/&gt; (১০৬ তম স্থান)
|Gini_year = ২০১৯
|Gini = ৩০.৭ &lt;ref name=&quot;GINI&quot;&gt;{{Cite web |title=GINI Index |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI |publisher=World Bank |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
|Gini_category = মধ্যমীয়া বৈষম্য
|HDI = ০.৭২৯ &lt;ref name=&quot;HDI&quot;&gt;{{Cite web |title=Human Development Index (HDI) |url=https://hdr.undp.org/data-center/human-development-index#/indicies/HDI |publisher=UNDP |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
|HDI_year = ২০২২
|HDI_change = বৃদ্ধি
|HDI_rank = ১০৪
|currency = ফিজিয়ান ডলাৰ (FJD)
|time_zone = ইউটিচি +১২ (এফজেটি)
|date_format = dd/mm/yyyy
|drives_on = সোঁফালৰ
|calling_code = +৬৭৯
|cctld = .fj
|iso3166code = FJ
}}

'''ফিজি''' আনুষ্ঠানিকভাৱে '''ফিজি গণৰাজ্য''' হৈছে দক্ষিণ [[প্ৰশান্ত মহাসাগৰ]]ৰ [[ওচেনিয়া]]ৰ অংশ মেলানেছিয়াৰ এখন দ্বীপ-দেশ। ই [[নিউজিলেণ্ড]]ৰ পৰা প্ৰায় ১১০০ নটিকেল মাইল (২,০০০ কিমি; ১,৩০০ মাইল) উত্তৰ-উত্তৰ-পূৱত অৱস্থিত। ফিজি ৩৩০ টাতকৈও অধিক দ্বীপ আৰু প্ৰায় ৫০০ খুৰিয়া দ্বীপৰে গঠিত — ইয়াৰে প্ৰায় ১১০ টাত স্থায়ীভাৱে জনবসতি আছে। মুঠ মাটিকালি প্ৰায় ১৮,৩০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৭,১০০ বৰ্গ মাইল)। আটাইতকৈ বাহিৰৰ দ্বীপ-গোটটো হৈছে অনো-ই-লাউ। ফিজিৰ প্ৰায় ৮৭% জনসংখ্যা দুটা প্ৰধান দ্বীপ, ভিটি লেভু আৰু ভানুয়া লেভুত বাস কৰে। প্ৰায় তিনি-চতুৰ্থাংশ লোকে ভিটি লেভুৰ উপকূল (ৰাজধানী [[ছুভা]], পৰ্যটনকেন্দ্ৰ [[নাডি]], আৰু চেনি উদ্যোগৰ কেন্দ্ৰ [[লাউটোকা]])ত  বাস কৰে। ভিটি লেভুৰ ভিতৰৰ অঞ্চলত পাহাৰীয়া ভূ-আকৃতিৰ বাবে জনবসতি কম।&lt;ref name=&quot;ref13&quot; /&gt;

ফিজিৰ অধিকাংশ দ্বীপ প্ৰায় ১৫ কোটি বছৰৰ আগতে আৰম্ভ হোৱা আগ্নেয়গিৰি কাৰ্যকলাপৰ ফলত গঠিত হৈছিল। ভানুয়া লেভু আৰু টাভেউনি দ্বীপত আজিও কিছুমান ভূতাপীয় (geothermal) কাৰ্যকলাপ দেখা যায়। ভিটি লেভুত থকা ভূ-তাপীয় ব্যৱস্থাসমূহ অ-আগ্নেয়গিৰি উৎসৰ আৰু ইয়াৰ উষ্ণতা তুলনামূলকভাবে কম (৩৫°-৬০° চেলচিয়াছ)।&lt;ref name=&quot;ref14&quot; /&gt;

খ্ৰীষ্টপূৰ্ব দ্বিতীয় সহস্ৰাব্দৰ পৰা মানুহে ফিজিত বাস কৰি আছে—প্ৰথমত অষ্ট্ৰোনেছিয়ানসকল, পিছলৈ মেলানেছিয়ানসকল, আৰু কিছুমান পলিনেছিয়ান প্ৰভাৱও দেখা যায়। ইউৰোপীয়সকলে ১৭শ শতিকাত প্ৰথমবাৰৰ বাবে ফিজি ভ্ৰমণ কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;ref15&quot; /&gt; ফিজি ১৮৭৪ চনত ব্ৰিটিছ উপনিবেশ হৈছিল আৰু ১৯৭০ চনত স্বাধীনতা লাভ কৰি ''Dominion of Fiji'' ৰূপে পৰিচিত হয়। ১৯৮৭ চনত ধাৰাবাহিক সামৰিক অভ্যুত্থানৰ পিছত ফিজি গণৰাজ্য হিচাপে ঘোষণা কৰা হয়। ২০০৬ চনৰ অভ্যুত্থানত [[ফ্ৰেংক বৈনিমাৰামা]]য়ে ক্ষমতা গ্ৰহণ কৰে। ২০০৯ চনত উচ্চ ন্যায়ালয়ে সামৰিক চৰকাৰক বেআইনী ঘোষণা কৰে। তৎকালীন ৰাষ্ট্ৰপতি ৰাটু [[জোচেফা ইলোইলো]]য়ে সংবিধান বাতিল কৰি বৈনিমাৰামাক অন্তৱৰ্তীকালীন প্ৰধানমন্ত্ৰী হিচাপে পুনৰ নিযুক্তি দিয়ে। তেতিয়াৰ পিছত [[ৰাটু এপেলি নাইলাটিকাউ]] ৰাষ্ট্ৰপতি হয়।&lt;ref name=&quot;ref16&quot; /&gt; ২০১৪ চনৰ ১৭ ছেপ্টেম্বৰত বহু বছৰৰ পিছত প্ৰথম গণতান্ত্ৰিক নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত হয়, য'ত বৈনিমাৰামাৰ দল FijiFirst-এ ৫৯.২% ভোটেৰে জয়লাভ কৰে। এই নিৰ্বাচনক আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যবেক্ষকসকলে বিশ্বাসযোগ্য বুলি অভিহিত কৰে।&lt;ref name=&quot;ref17&quot; /&gt;

ফিজি প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় অঞ্চলৰ অন্যতম উন্নত অৰ্থনীতি, যাৰ প্ৰচুৰ বনজ সম্পদ, খনিজ আৰু মাছত আধাৰিত। ইয়াৰ মুদ্ৰা হৈছে '''ফিজি ডলাৰ (FJD)'''। পৰ্যটন উদ্যোগ, বৈদেশিক ৰেমিটেন্স, বটল পানী ৰপ্তানি, আৰু চেনি খেতি হৈছে প্ৰধান বৈদেশিক মুদ্ৰা আয়ৰ উৎস।&lt;ref name=&quot;ref6&quot; /&gt; ফিজিৰ স্থানীয় চৰকাৰ আৰু নগৰ উন্নয়ন মন্ত্ৰালয়ে স্থানীয় চৰকাৰসমূহ (চহৰ আৰু নগৰ পৰিষদসমূহ)ৰ তত্ত্বাবধান কৰে।&lt;ref name=&quot;ref19&quot; /&gt;

== ব্যুৎপত্তিবিজ্ঞান ==&lt;!--linked--&gt;
ফিজিৰ মূল দ্বীপ ভিটি লেভুৰ নামে &quot;ফিজি&quot; নামটোৰ উৎপত্তি হিচাপে কাম কৰিছিল যদিও সাধাৰণ ইংৰাজী উচ্চাৰণ [[টংগা]]ত ফিজিৰ দ্বীপ চুবুৰীয়া দেশসমূহৰ উচ্চাৰণৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি কৰা হৈছে।  এই নামটোৰ উত্থানৰ আনুষ্ঠানিক বিৱৰণীত এইদৰে কোৱা হৈছে:
{{blockquote|
ফিজিবাসীয়ে প্ৰথমে ইউৰোপীয় চেতনাত নিজকে আপ্লুত কৰিছিল [[জেমছ কুক|কুক]]ৰ অভিযানৰ সদস্যসকলৰ লেখাৰ জৰিয়তে যিসকলে তেওঁলোকক টংগাত লগ পাইছিল।  তেওঁলোকক ভয়ংকৰ যোদ্ধা আৰু হিংস্ৰ নৃশংস বুলি বৰ্ণনা কৰা হৈছিল, প্ৰশান্ত মহাসাগৰৰ উন্নতমানৰ জাহাজ নিৰ্মাতা, কিন্তু মহান নাৱিক নহয়।  টংগানসকলৰ মাজত ইহঁতে ভয়ৰ সৃষ্টি কৰিছিল আৰু তেওঁলোকৰ সকলো মেনুফেকচাৰ, বিশেষকৈ বাকলিৰ কাপোৰ আৰু ক্লাবৰ অতি মূল্য আছিল আৰু বহুত চাহিদা আছিল।  তেওঁলোকে নিজৰ ঘৰখনক ভিটি বুলি কয়, কিন্তু টংগাসকলে ইয়াক ফিচি বুলি কয় আৰু এই বিদেশী উচ্চাৰণ ফিজিৰ দ্বাৰাই, যিটো প্ৰথমে কেপ্তেইন জেমছ কুকে ঘোষণা কৰিছিল, এই দ্বীপসমূহ এতিয়া জনা যায়।&lt;ref&gt;[http://www.fijihighcommission.org.uk/about_1.html About Fiji] {{Webarchive|url= https://web.archive.org/web/20100202003312/http://www.fijihighcommission.org.uk/about_1.html |date= 2 February 2010 }}, section on Europeans in Fiji. Fiji High Commission to the United Kingdom.&lt;/ref&gt;}}

&quot;Feejee&quot;, টংগান উচ্চাৰণৰ ইংৰাজী বানান,&lt;ref&gt;{{cite journal|last= Schutz|first= Albert J.|title= The Forerunners of the Fijian Dictionary|journal= The Journal of the Polynesian Society|date= December 1974|volume= 83|issue= 4|pages= 443–457|jstor= 20705027|url= http://www.jps.auckland.ac.nz/document//Volume_83_1974/Volume_83%2C_No._4/The_forerunners_of_the_Fijian_dictionary%2C_by_Albert_J._Schutz%2C_p_443-458/p1|access-date= 21 January 2019|archive-url= https://web.archive.org/web/20180208075139/http://www.jps.auckland.ac.nz/document//Volume_83_1974/Volume_83%2C_No._4/The_forerunners_of_the_Fijian_dictionary%2C_by_Albert_J._Schutz%2C_p_443-458/p1|archive-date= 8 February 2018|url-status= live}}&lt;/ref&gt; ১৯ শতিকাৰ শেষৰ ফালে ফিজি ভ্ৰমণ কৰা মিছনেৰী আৰু অন্যান্য ভ্ৰমণকাৰীসকলৰ বিৱৰণী আৰু অন্যান্য লেখাত পোৱা গৈছিল।&lt;ref&gt;
{{cite journal|last= Barbour|first= Thomas|title= The Frogs of the Fiji Islands|journal= Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia|year= 1923|volume= 75|pages= 111–115|jstor= 4063878}}
&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;For example:
{{cite book
 | last1 = Scarr
 | first1 = Deryck
 | title = Fiji: A Short History
 | url = https://books.google.com/books?id=IkoxAQAAIAAJ
 | location = Laie, Hawaii
 | publisher = Institute for Polynesian Studies, Brigham Young University—Hawaii Campus
 | date = 1984
 | page = 2
 | isbn = 9780939154364
 | oclc = 611678101
 | access-date = 23 August 2020
 | quote = 'The natives of Feejee whom we met here are of a colour that was a full shade darker than that of the Friendly Islands in general', observed Lieutenant James Cook [...].
 | archive-date = 19 July 2023
 | archive-url = https://web.archive.org/web/20230719145149/https://books.google.com/books?id=IkoxAQAAIAAJ
 | url-status = live
 }}&lt;/ref&gt;

== ইতিহাস ==
ফিজিত প্ৰথম মানুহৰ বসতি প্ৰায় ৩,৫০০ বছৰৰ আগতে স্থাপিত হৈছিল, যাৰ দ্বাৰা অষ্ট্ৰোনেছিয়ান আৰু তাৰ পিছত মেলানেছিয়ান ঊদ্ভৱে আগমন কৰিছিল ।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fiji |work=Encyclopaedia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Fiji-republic-Pacific-Ocean/History |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt; ইউৰোপীয় প্ৰথমবাৰৰ বাবে ১৭শ শতিকাত ফিজি ভ্ৰমণ কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=History of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/History_of_Fiji |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt; ১৮৭৪ চনত ব্ৰিটেইনে ফিজিক উপনিবেশ ঘোষণা কৰে আৰু ১৯৭০ চনত এটি Dominion হিচাপে স্বাধীনতা লাভ কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fiji |work=Encyclopaedia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Fiji-republic-Pacific-Ocean/History |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; ১৯৮৭, ২০০০, আৰু ২০০৬ চনमें সামরিক অভ্যুত্থান ঘটে, যিয়ে সংবিধান বাতিল আৰু সাময়িক শাসন এনে।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Politics of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Politics_of_Fiji |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

== ভূগোল ==
ফিজি দক্ষিণ–প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় অঞ্চলৰ মেলানেছিয়াৰ দ্বীপ-দেশ, নিউজিলেণ্ডৰ পৰা প্ৰায় ১,১০০ নটিকেল মাইল (২,০০০ কিমি) উত্তৰ–উত্তৰ-পূৱে অৱস্থিত।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fiji |work=Encyclopaedia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Fiji-republic-Pacific-Ocean |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; ইয়াত প্ৰায় ৩৩০খন দ্বীপ আছে (মুঠ ৫০০+ দ্বীপৰ অন্তৰ্গত), যাৰ ভিতৰত প্ৰায় ১১০ টাত স্থায়ীভাবে জনবসতি আছে, আৰু মাটিকী এলাকা প্ৰায় ১৮,২৭২ বৰ্গ কিমি।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Geography of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Geography_of_Fiji |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt; দ্বীপবোৰ আগ্নেয়গিৰি উৎসভূমি, আৰু কিছুমান ঠাইত ভূ–তাপীয় কার্য আজিও চলি আছে।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Geography of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Geography_of_Fiji |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt;

== চৰকাৰ আৰু ৰাজনীতি ==
ফিজি গণৰাজ্য এখন এককায়িক সংসদীয় প্ৰজাতন্ত্ৰ; পঞ্চাশটা সংসদীয় আসন আছে, যাৰ দ্বাৰা প্ৰতিনিধিসকল নিৰ্বাচিত হয়।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Politics of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Politics_of_Fiji |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; সামরিক অভ্যুত্থান (১৯৮৭,২০০০,২০০৬)ৰ ফলত সংবিধান বাতিল হৈছিল, যদিও ২০১৪ চনত সফল গণতান্ত্ৰিক নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত হয় আৰু বৈধতা পুনঃপ্ৰাপ্ত হয়।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Politics of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Politics_of_Fiji |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt;

== অৰ্থনীতি ==
ফিজিৰ অৰ্থনীতি পৰ্যটন, কৃষি (বিশেষত চিনি), মাছ ধৰা আৰু বিদেশী ৰেমিটেন্সদ্বাৰা চালিত।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Economy of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Economy_of_Fiji |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; ২০২৩ চনত GDP ≈ $5.5 বিলিয়ন আৰু জিডিপিপার ক্যাপিটা ≈ $6,024; ২০১৯ চনত পৰ্যটনে GDP–ৰ 24.4% দিলাছে।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fiji |work=Encyclopaedia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Fiji-republic-Pacific-Ocean/Economy |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

== বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তিবিদ্যা ==
ভূ–তাপীয় শক্তি গৱেষণাত গুরুত্ব দিয়া হৈছে, বেলেগে ডিজিটাল স্বাস্থ্য (দিংগুম রোগ), টুন্সামি মডেলিং ইত্যাদি প্ৰযুক্তি উদ্যোগ চলি আছে। Fiji National University আৰু শাসন-বিভাগ এইবোৰে গুৰুত্ব দিছে।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Science and technology in Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Fiji#Science_and_technology |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt;

== সমাজ ==
জনসংখ্যাতিয় ফিজিৰ প্রধান গোষ্ঠী হৈছে iTaukei (স্থানীয় ফিজিয়ান, ≈54%) আৰু Indo‑Fijians (≈38%)৷ ধর্মত খ্ৰীষ্টান, হিন্দু, মুছলিম থাকে। নগৰাঞ্চলে যুৱাত্মক জীৱন, বিশেষকৈ ছুভা, লাউটোকা, নাডিত কাণ μεγαλি।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Demographics of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Demographics_of_Fiji |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt;

== সংস্কৃতি ==
ফিজিৰ সংস্কৃতি মেলানেছিয়ান, ভারতীয়, ইউরোপীয়, চীনিয়া, পলিনেছিয়ান উপাদানৰ সংমিশ্রণ। নৃত্য ‘meke’, কাবা পান, ‘masi’ বা ‘tapa’ কাপোৰ, বিশেষ অনুষ্ঠানবোৰ (দিভালি, Fire‑walking) ইত্যাদি উল্লেখযোগ্য উৎসৱ।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Culture of Fiji |work=Encyclopaedia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Fiji-republic-Pacific-Ocean/Cultural-life |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references&gt;
&lt;ref name=&quot;IMF&quot;&gt;{{Cite web |title=GDP per capita, current prices |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=819,&amp;s=NGDPDPC,&amp;sy=2021&amp;ey=2023 |publisher=International Monetary Fund |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;GINI&quot;&gt;{{Cite web |title=GINI Index |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI |publisher=World Bank |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;HDI&quot;&gt;{{Cite web |title=Human Development Index (HDI) |url=https://hdr.undp.org/data-center/human-development-index#/indicies/HDI |publisher=United Nations Development Programme |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref13&quot;&gt;{{Cite web |title=Fiji 2007 Census |url=http://www.statsfiji.gov.fj/ |publisher=Fiji Bureau of Statistics |access-date=10 July 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110709220811/http://www.statsfiji.gov.fj/Tourism/tourmigstats_index.htm |archive-date=9 July 2011}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref14&quot;&gt;{{Cite book |title=Volcanism and Geothermal Energy in Fiji |last=Smith |first=Ian E.M. |year=2005 |publisher=Pacific Energy Institute |location=Suva}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref15&quot;&gt;{{Cite book |title=Explorers of the Pacific |last=Howe |first=K.R. |year=1984 |publisher=Oxford University Press |location=Auckland}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref16&quot;&gt;{{Cite news |title=Fiji President revokes Constitution |url=https://www.bbc.com/news/world-asia-pacific-77773101 |publisher=BBC News |date=10 April 2009 |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref17&quot;&gt;{{Cite news |title=Fiji election deemed credible |url=https://www.aljazeera.com/news/2014/9/18/fiji-election-declared-credible |publisher=Al Jazeera |date=18 September 2014 |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref6&quot;&gt;{{Cite web |title=Fiji Economy Profile |url=https://www.indexmundi.com/fiji/economy_profile.html |publisher=Index Mundi |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref19&quot;&gt;{{Cite web |title=Local Government Administration in Fiji |url=https://www.lg.gov.fj/ |publisher=Ministry of Local Government, Fiji |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
&lt;/references&gt;

[[শ্ৰেণী:ফিজি]]
[[শ্ৰেণী:দেশ]]</text>
      <sha1>f0pjch32800yuly26mehnamftstyd33</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523186</id>
      <parentid>523185</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T11:27:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>523186</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="22700" sha1="kxfp1fqdzrvgqts3wooinvg7ns71a27" xml:space="preserve">{{Infobox country
|conventional_long_name = ফিজি প্ৰজাতন্ত্ৰ
|native_name = Fiji
|image_flag = Flag of Fiji.svg
|image_coat = Coat of arms of Fiji.svg
|common_name = ফিজি
|symbol_type = ৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰতিক
|national_motto = 
|national_anthem = {{lang|en|''God Bless Fiji''}}
|official_languages = ইংৰাজী, ফিজিয়ান, হিন্দুস্তানী (ফিজি হিন্দী)
|capital = [[Suva]]
|largest_city = capital
|government_type = গণতান্ত্ৰিক প্ৰজাতন্ত্ৰ
|leader_title1 = ৰাষ্ট্ৰপতি
|leader_name1 = 
|leader_title2 = প্ৰধানমন্ত্ৰী
|leader_name2 = 
|area_rank = 
|area_km2 = ১৮,২৭৪
|area_sq_mi = 
|percent_water = 
|population_estimate = ৯,৩৮,০০০
|population_estimate_year = ২০২৩
|population_estimate_rank = 
|population_density_km2 = 
|population_density_sq_mi = 
|population_density_rank = 
|GDP_PPP_year = ২০২৩
|GDP_PPP = 
|GDP_PPP_rank = 
|GDP_PPP_per_capita = $১৬,৫৬৩ &lt;ref name=&quot;IMF&quot;&gt;{{Cite web |title=GDP per capita, current prices |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=819,&amp;s=NGDPDPC,&amp;sy=2021&amp;ey=2023 |publisher=International Monetary Fund |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; (১০২ তম স্থান)
|GDP_nominal = $৫.৫১১ বিলিয়ন &lt;ref name=&quot;IMF&quot;/&gt; (১৬৪ তম স্থান)
|GDP_nominal_year = ২০২৩
|GDP_nominal_per_capita = $৬,০২৪ &lt;ref name=&quot;IMF&quot;/&gt; (১০৬ তম স্থান)
|Gini_year = ২০১৯
|Gini = ৩০.৭ &lt;ref name=&quot;GINI&quot;&gt;{{Cite web |title=GINI Index |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI |publisher=World Bank |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
|Gini_category = মধ্যমীয়া বৈষম্য
|HDI = ০.৭২৯ &lt;ref name=&quot;HDI&quot;&gt;{{Cite web |title=Human Development Index (HDI) |url=https://hdr.undp.org/data-center/human-development-index#/indicies/HDI |publisher=UNDP |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
|HDI_year = ২০২২
|HDI_change = বৃদ্ধি
|HDI_rank = ১০৪
|currency = ফিজিয়ান ডলাৰ (FJD)
|time_zone = ইউটিচি +১২ (এফজেটি)
|date_format = dd/mm/yyyy
|drives_on = সোঁফালৰ
|calling_code = +৬৭৯
|cctld = .fj
|iso3166code = FJ
}}

'''ফিজি''' আনুষ্ঠানিকভাৱে '''ফিজি গণৰাজ্য''' হৈছে দক্ষিণ [[প্ৰশান্ত মহাসাগৰ]]ৰ [[ওচেনিয়া]]ৰ অংশ মেলানেছিয়াৰ এখন দ্বীপ-দেশ। ই [[নিউজিলেণ্ড]]ৰ পৰা প্ৰায় ১১০০ নটিকেল মাইল (২,০০০ কিমি; ১,৩০০ মাইল) উত্তৰ-উত্তৰ-পূৱত অৱস্থিত। ফিজি ৩৩০ টাতকৈও অধিক দ্বীপ আৰু প্ৰায় ৫০০ খুৰিয়া দ্বীপৰে গঠিত — ইয়াৰে প্ৰায় ১১০ টাত স্থায়ীভাৱে জনবসতি আছে। মুঠ মাটিকালি প্ৰায় ১৮,৩০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৭,১০০ বৰ্গ মাইল)। আটাইতকৈ বাহিৰৰ দ্বীপ-গোটটো হৈছে অনো-ই-লাউ। ফিজিৰ প্ৰায় ৮৭% জনসংখ্যা দুটা প্ৰধান দ্বীপ, ভিটি লেভু আৰু ভানুয়া লেভুত বাস কৰে। প্ৰায় তিনি-চতুৰ্থাংশ লোকে ভিটি লেভুৰ উপকূল (ৰাজধানী [[ছুভা]], পৰ্যটনকেন্দ্ৰ [[নাডি]], আৰু চেনি উদ্যোগৰ কেন্দ্ৰ [[লাউটোকা]])ত  বাস কৰে। ভিটি লেভুৰ ভিতৰৰ অঞ্চলত পাহাৰীয়া ভূ-আকৃতিৰ বাবে জনবসতি কম।&lt;ref name=&quot;ref13&quot; /&gt;

ফিজিৰ অধিকাংশ দ্বীপ প্ৰায় ১৫ কোটি বছৰৰ আগতে আৰম্ভ হোৱা আগ্নেয়গিৰি কাৰ্যকলাপৰ ফলত গঠিত হৈছিল। ভানুয়া লেভু আৰু টাভেউনি দ্বীপত আজিও কিছুমান ভূতাপীয় (geothermal) কাৰ্যকলাপ দেখা যায়। ভিটি লেভুত থকা ভূ-তাপীয় ব্যৱস্থাসমূহ অ-আগ্নেয়গিৰি উৎসৰ আৰু ইয়াৰ উষ্ণতা তুলনামূলকভাবে কম (৩৫°-৬০° চেলচিয়াছ)।&lt;ref name=&quot;ref14&quot; /&gt;

খ্ৰীষ্টপূৰ্ব দ্বিতীয় সহস্ৰাব্দৰ পৰা মানুহে ফিজিত বাস কৰি আছে—প্ৰথমত অষ্ট্ৰোনেছিয়ানসকল, পিছলৈ মেলানেছিয়ানসকল, আৰু কিছুমান পলিনেছিয়ান প্ৰভাৱও দেখা যায়। ইউৰোপীয়সকলে ১৭শ শতিকাত প্ৰথমবাৰৰ বাবে ফিজি ভ্ৰমণ কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;ref15&quot; /&gt; ফিজি ১৮৭৪ চনত ব্ৰিটিছ উপনিবেশ হৈছিল আৰু ১৯৭০ চনত স্বাধীনতা লাভ কৰি ''Dominion of Fiji'' ৰূপে পৰিচিত হয়। ১৯৮৭ চনত ধাৰাবাহিক সামৰিক অভ্যুত্থানৰ পিছত ফিজি গণৰাজ্য হিচাপে ঘোষণা কৰা হয়। ২০০৬ চনৰ অভ্যুত্থানত [[ফ্ৰেংক বৈনিমাৰামা]]য়ে ক্ষমতা গ্ৰহণ কৰে। ২০০৯ চনত উচ্চ ন্যায়ালয়ে সামৰিক চৰকাৰক বেআইনী ঘোষণা কৰে। তৎকালীন ৰাষ্ট্ৰপতি ৰাটু [[জোচেফা ইলোইলো]]য়ে সংবিধান বাতিল কৰি বৈনিমাৰামাক অন্তৱৰ্তীকালীন প্ৰধানমন্ত্ৰী হিচাপে পুনৰ নিযুক্তি দিয়ে। তেতিয়াৰ পিছত [[ৰাটু এপেলি নাইলাটিকাউ]] ৰাষ্ট্ৰপতি হয়।&lt;ref name=&quot;ref16&quot; /&gt; ২০১৪ চনৰ ১৭ ছেপ্টেম্বৰত বহু বছৰৰ পিছত প্ৰথম গণতান্ত্ৰিক নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত হয়, য'ত বৈনিমাৰামাৰ দল FijiFirst-এ ৫৯.২% ভোটেৰে জয়লাভ কৰে। এই নিৰ্বাচনক আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যবেক্ষকসকলে বিশ্বাসযোগ্য বুলি অভিহিত কৰে।&lt;ref name=&quot;ref17&quot; /&gt;

ফিজি প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় অঞ্চলৰ অন্যতম উন্নত অৰ্থনীতি, যাৰ প্ৰচুৰ বনজ সম্পদ, খনিজ আৰু মাছত আধাৰিত। ইয়াৰ মুদ্ৰা হৈছে '''ফিজি ডলাৰ (FJD)'''। পৰ্যটন উদ্যোগ, বৈদেশিক ৰেমিটেন্স, বটল পানী ৰপ্তানি, আৰু চেনি খেতি হৈছে প্ৰধান বৈদেশিক মুদ্ৰা আয়ৰ উৎস।&lt;ref name=&quot;ref6&quot; /&gt; ফিজিৰ স্থানীয় চৰকাৰ আৰু নগৰ উন্নয়ন মন্ত্ৰালয়ে স্থানীয় চৰকাৰসমূহ (চহৰ আৰু নগৰ পৰিষদসমূহ)ৰ তত্ত্বাবধান কৰে।&lt;ref name=&quot;ref19&quot; /&gt;

== ব্যুৎপত্তিবিজ্ঞান ==&lt;!--linked--&gt;
ফিজিৰ মূল দ্বীপ ভিটি লেভুৰ নামে &quot;ফিজি&quot; নামটোৰ উৎপত্তি হিচাপে কাম কৰিছিল যদিও সাধাৰণ ইংৰাজী উচ্চাৰণ [[টংগা]]ত ফিজিৰ দ্বীপ চুবুৰীয়া দেশসমূহৰ উচ্চাৰণৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি কৰা হৈছে।  এই নামটোৰ উত্থানৰ আনুষ্ঠানিক বিৱৰণীত এইদৰে কোৱা হৈছে:
{{blockquote|
ফিজিবাসীয়ে প্ৰথমে ইউৰোপীয় চেতনাত নিজকে আপ্লুত কৰিছিল [[জেমছ কুক|কুক]]ৰ অভিযানৰ সদস্যসকলৰ লেখাৰ জৰিয়তে যিসকলে তেওঁলোকক টংগাত লগ পাইছিল।  তেওঁলোকক ভয়ংকৰ যোদ্ধা আৰু হিংস্ৰ নৃশংস বুলি বৰ্ণনা কৰা হৈছিল, প্ৰশান্ত মহাসাগৰৰ উন্নতমানৰ জাহাজ নিৰ্মাতা, কিন্তু মহান নাৱিক নহয়।  টংগানসকলৰ মাজত ইহঁতে ভয়ৰ সৃষ্টি কৰিছিল আৰু তেওঁলোকৰ সকলো মেনুফেকচাৰ, বিশেষকৈ বাকলিৰ কাপোৰ আৰু ক্লাবৰ অতি মূল্য আছিল আৰু বহুত চাহিদা আছিল।  তেওঁলোকে নিজৰ ঘৰখনক ভিটি বুলি কয়, কিন্তু টংগাসকলে ইয়াক ফিচি বুলি কয় আৰু এই বিদেশী উচ্চাৰণ ফিজিৰ দ্বাৰাই, যিটো প্ৰথমে কেপ্তেইন জেমছ কুকে ঘোষণা কৰিছিল, এই দ্বীপসমূহ এতিয়া জনা যায়।&lt;ref&gt;[http://www.fijihighcommission.org.uk/about_1.html About Fiji] {{Webarchive|url= https://web.archive.org/web/20100202003312/http://www.fijihighcommission.org.uk/about_1.html |date= 2 February 2010 }}, section on Europeans in Fiji. Fiji High Commission to the United Kingdom.&lt;/ref&gt;}}

&quot;Feejee&quot;, টংগান উচ্চাৰণৰ ইংৰাজী বানান,&lt;ref&gt;{{cite journal|last= Schutz|first= Albert J.|title= The Forerunners of the Fijian Dictionary|journal= The Journal of the Polynesian Society|date= December 1974|volume= 83|issue= 4|pages= 443–457|jstor= 20705027|url= http://www.jps.auckland.ac.nz/document//Volume_83_1974/Volume_83%2C_No._4/The_forerunners_of_the_Fijian_dictionary%2C_by_Albert_J._Schutz%2C_p_443-458/p1|access-date= 21 January 2019|archive-url= https://web.archive.org/web/20180208075139/http://www.jps.auckland.ac.nz/document//Volume_83_1974/Volume_83%2C_No._4/The_forerunners_of_the_Fijian_dictionary%2C_by_Albert_J._Schutz%2C_p_443-458/p1|archive-date= 8 February 2018|url-status= live}}&lt;/ref&gt; ১৯ শতিকাৰ শেষৰ ফালে ফিজি ভ্ৰমণ কৰা মিছনেৰী আৰু অন্যান্য ভ্ৰমণকাৰীসকলৰ বিৱৰণী আৰু অন্যান্য লেখাত পোৱা গৈছিল।&lt;ref&gt;
{{cite journal|last= Barbour|first= Thomas|title= The Frogs of the Fiji Islands|journal= Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia|year= 1923|volume= 75|pages= 111–115|jstor= 4063878}}
&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;For example:
{{cite book
 | last1 = Scarr
 | first1 = Deryck
 | title = Fiji: A Short History
 | url = https://books.google.com/books?id=IkoxAQAAIAAJ
 | location = Laie, Hawaii
 | publisher = Institute for Polynesian Studies, Brigham Young University—Hawaii Campus
 | date = 1984
 | page = 2
 | isbn = 9780939154364
 | oclc = 611678101
 | access-date = 23 August 2020
 | quote = 'The natives of Feejee whom we met here are of a colour that was a full shade darker than that of the Friendly Islands in general', observed Lieutenant James Cook [...].
 | archive-date = 19 July 2023
 | archive-url = https://web.archive.org/web/20230719145149/https://books.google.com/books?id=IkoxAQAAIAAJ
 | url-status = live
 }}&lt;/ref&gt;

== ইতিহাস ==
ফিজিত মানুহে বাস কৰা আৰম্ভ কৰিছিল প্ৰায় ৩,৫০০ বছৰৰ আগতে, যেতিয়া অষ্ট্ৰোনেছিয়ানসকলে এই অঞ্চলত আগমন কৰিছিল। তাৰ পিছত মেলানেছিয়ানসকলেও ইয়াত বসতি স্থাপন কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fiji |work=Encyclopaedia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Fiji-republic-Pacific-Ocean/History |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt; ১৭শ শতিকাত ইউৰোপীয়সকলে ফিজি প্রথমবাৰ পৰ্যবেক্ষণ কৰে। ১৮৭৪ চনত ব্ৰিটেইনে ফিজিক নিজৰ উপনিবেশ হিচাপে ঘোষণা কৰে, আৰু ই &quot;ব্ৰিটিছ ক্ৰাউন কলনী&quot;ৰ অংশ হয়। 

১৯৭০ চনত ফিজিয়ে স্বাধীনতা লাভ কৰে আৰু তেতিয়াৰে পৰা ই “Dominion of Fiji” নামেৰে পৰিচিত আছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fiji |work=Encyclopaedia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Fiji-republic-Pacific-Ocean/History |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; ১৯৮৭ চনত দেশখনত প্ৰথম সামৰিক অভ্যুত্থান ঘটে। তাৰ পিছত ২০০০ আৰু ২০০৬ চনত আৰু দুটা অভ্যুত্থান সংঘটিত হয়। এই ঘটনাবোৰে ফিজিৰ ৰাজনৈতিক স্থিতিশীলতাত ব্যাঘাত ঘটায়। ২০০৯ চনত উচ্চ ন্যায়ালয়ে সামৰিক নেতৃত্বক বেআইনী বুলি ঘোষণা কৰে। ২০১৪ চনত গণতান্ত্ৰিক নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত হয়।

== ভূগোল ==
ফিজি দক্ষিণ–প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় অঞ্চলৰ মেলানেছিয়াৰ দ্বীপ-দেশ, নিউজিলেণ্ডৰ পৰা প্ৰায় ১,১০০ নটিকেল মাইল (২,০০০ কিমি) উত্তৰ–উত্তৰ-পূৱে অৱস্থিত।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fiji |work=Encyclopaedia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Fiji-republic-Pacific-Ocean |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; ইয়াত প্ৰায় ৩৩০খন দ্বীপ আছে (মুঠ ৫০০+ দ্বীপৰ অন্তৰ্গত), যাৰ ভিতৰত প্ৰায় ১১০ টাত স্থায়ীভাবে জনবসতি আছে, আৰু মাটিকী এলাকা প্ৰায় ১৮,২৭২ বৰ্গ কিমি।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Geography of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Geography_of_Fiji |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt; দ্বীপবোৰ আগ্নেয়গিৰি উৎসভূমি, আৰু কিছুমান ঠাইত ভূ–তাপীয় কার্য আজিও চলি আছে।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Geography of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Geography_of_Fiji |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt;

== চৰকাৰ আৰু ৰাজনীতি ==
ফিজি গণৰাজ্য এখন এককায়িক সংসদীয় প্ৰজাতন্ত্ৰ; পঞ্চাশটা সংসদীয় আসন আছে, যাৰ দ্বাৰা প্ৰতিনিধিসকল নিৰ্বাচিত হয়।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Politics of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Politics_of_Fiji |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; সামরিক অভ্যুত্থান (১৯৮৭,২০০০,২০০৬)ৰ ফলত সংবিধান বাতিল হৈছিল, যদিও ২০১৪ চনত সফল গণতান্ত্ৰিক নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত হয় আৰু বৈধতা পুনঃপ্ৰাপ্ত হয়।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Politics of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Politics_of_Fiji |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt;

== অৰ্থনীতি ==
ফিজিৰ অৰ্থনীতি পৰ্যটন, কৃষি (বিশেষত চিনি), মাছ ধৰা আৰু বিদেশী ৰেমিটেন্সদ্বাৰা চালিত।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Economy of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Economy_of_Fiji |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; ২০২৩ চনত GDP ≈ $5.5 বিলিয়ন আৰু জিডিপিপার ক্যাপিটা ≈ $6,024; ২০১৯ চনত পৰ্যটনে GDP–ৰ 24.4% দিলাছে।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fiji |work=Encyclopaedia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Fiji-republic-Pacific-Ocean/Economy |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

== বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তিবিদ্যা ==
ভূ–তাপীয় শক্তি গৱেষণাত গুরুত্ব দিয়া হৈছে, বেলেগে ডিজিটাল স্বাস্থ্য (দিংগুম রোগ), টুন্সামি মডেলিং ইত্যাদি প্ৰযুক্তি উদ্যোগ চলি আছে। Fiji National University আৰু শাসন-বিভাগ এইবোৰে গুৰুত্ব দিছে।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Science and technology in Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Fiji#Science_and_technology |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt;

== সমাজ ==
জনসংখ্যাতিয় ফিজিৰ প্রধান গোষ্ঠী হৈছে iTaukei (স্থানীয় ফিজিয়ান, ≈54%) আৰু Indo‑Fijians (≈38%)৷ ধর্মত খ্ৰীষ্টান, হিন্দু, মুছলিম থাকে। নগৰাঞ্চলে যুৱাত্মক জীৱন, বিশেষকৈ ছুভা, লাউটোকা, নাডিত কাণ μεγαλি।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Demographics of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Demographics_of_Fiji |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt;

== সংস্কৃতি ==
ফিজিৰ সংস্কৃতি মেলানেছিয়ান, ভারতীয়, ইউরোপীয়, চীনিয়া, পলিনেছিয়ান উপাদানৰ সংমিশ্রণ। নৃত্য ‘meke’, কাবা পান, ‘masi’ বা ‘tapa’ কাপোৰ, বিশেষ অনুষ্ঠানবোৰ (দিভালি, Fire‑walking) ইত্যাদি উল্লেখযোগ্য উৎসৱ।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Culture of Fiji |work=Encyclopaedia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Fiji-republic-Pacific-Ocean/Cultural-life |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references&gt;
&lt;ref name=&quot;IMF&quot;&gt;{{Cite web |title=GDP per capita, current prices |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=819,&amp;s=NGDPDPC,&amp;sy=2021&amp;ey=2023 |publisher=International Monetary Fund |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;GINI&quot;&gt;{{Cite web |title=GINI Index |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI |publisher=World Bank |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;HDI&quot;&gt;{{Cite web |title=Human Development Index (HDI) |url=https://hdr.undp.org/data-center/human-development-index#/indicies/HDI |publisher=United Nations Development Programme |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref13&quot;&gt;{{Cite web |title=Fiji 2007 Census |url=http://www.statsfiji.gov.fj/ |publisher=Fiji Bureau of Statistics |access-date=10 July 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110709220811/http://www.statsfiji.gov.fj/Tourism/tourmigstats_index.htm |archive-date=9 July 2011}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref14&quot;&gt;{{Cite book |title=Volcanism and Geothermal Energy in Fiji |last=Smith |first=Ian E.M. |year=2005 |publisher=Pacific Energy Institute |location=Suva}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref15&quot;&gt;{{Cite book |title=Explorers of the Pacific |last=Howe |first=K.R. |year=1984 |publisher=Oxford University Press |location=Auckland}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref16&quot;&gt;{{Cite news |title=Fiji President revokes Constitution |url=https://www.bbc.com/news/world-asia-pacific-77773101 |publisher=BBC News |date=10 April 2009 |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref17&quot;&gt;{{Cite news |title=Fiji election deemed credible |url=https://www.aljazeera.com/news/2014/9/18/fiji-election-declared-credible |publisher=Al Jazeera |date=18 September 2014 |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref6&quot;&gt;{{Cite web |title=Fiji Economy Profile |url=https://www.indexmundi.com/fiji/economy_profile.html |publisher=Index Mundi |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref19&quot;&gt;{{Cite web |title=Local Government Administration in Fiji |url=https://www.lg.gov.fj/ |publisher=Ministry of Local Government, Fiji |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
&lt;/references&gt;

[[শ্ৰেণী:ফিজি]]
[[শ্ৰেণী:দেশ]]</text>
      <sha1>kxfp1fqdzrvgqts3wooinvg7ns71a27</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523187</id>
      <parentid>523186</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T11:28:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>523187</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="22673" sha1="lldk90wcp3pirddu7zwxkglo9botytz" xml:space="preserve">{{Infobox country
|conventional_long_name = ফিজি প্ৰজাতন্ত্ৰ
|native_name = Fiji
|image_flag = Flag of Fiji.svg
|image_coat = Coat of arms of Fiji.svg
|common_name = ফিজি
|symbol_type = ৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰতিক
|national_motto = 
|national_anthem = {{lang|en|''God Bless Fiji''}}
|official_languages = ইংৰাজী, ফিজিয়ান, হিন্দুস্তানী (ফিজি হিন্দী)
|capital = [[Suva]]
|largest_city = capital
|government_type = গণতান্ত্ৰিক প্ৰজাতন্ত্ৰ
|leader_title1 = ৰাষ্ট্ৰপতি
|leader_name1 = 
|leader_title2 = প্ৰধানমন্ত্ৰী
|leader_name2 = 
|area_rank = 
|area_km2 = ১৮,২৭৪
|area_sq_mi = 
|percent_water = 
|population_estimate = ৯,৩৮,০০০
|population_estimate_year = ২০২৩
|population_estimate_rank = 
|population_density_km2 = 
|population_density_sq_mi = 
|population_density_rank = 
|GDP_PPP_year = ২০২৩
|GDP_PPP = 
|GDP_PPP_rank = 
|GDP_PPP_per_capita = $১৬,৫৬৩ &lt;ref name=&quot;IMF&quot;&gt;{{Cite web |title=GDP per capita, current prices |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=819,&amp;s=NGDPDPC,&amp;sy=2021&amp;ey=2023 |publisher=International Monetary Fund |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; (১০২ তম স্থান)
|GDP_nominal = $৫.৫১১ বিলিয়ন &lt;ref name=&quot;IMF&quot;/&gt; (১৬৪ তম স্থান)
|GDP_nominal_year = ২০২৩
|GDP_nominal_per_capita = $৬,০২৪ &lt;ref name=&quot;IMF&quot;/&gt; (১০৬ তম স্থান)
|Gini_year = ২০১৯
|Gini = ৩০.৭ &lt;ref name=&quot;GINI&quot;&gt;{{Cite web |title=GINI Index |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI |publisher=World Bank |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
|Gini_category = মধ্যমীয়া বৈষম্য
|HDI = ০.৭২৯ &lt;ref name=&quot;HDI&quot;&gt;{{Cite web |title=Human Development Index (HDI) |url=https://hdr.undp.org/data-center/human-development-index#/indicies/HDI |publisher=UNDP |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
|HDI_year = ২০২২
|HDI_change = বৃদ্ধি
|HDI_rank = ১০৪
|currency = ফিজিয়ান ডলাৰ (FJD)
|time_zone = ইউটিচি +১২ (এফজেটি)
|date_format = dd/mm/yyyy
|drives_on = সোঁফালৰ
|calling_code = +৬৭৯
|cctld = .fj
|iso3166code = FJ
}}

'''ফিজি''' আনুষ্ঠানিকভাৱে '''ফিজি গণৰাজ্য''' হৈছে দক্ষিণ [[প্ৰশান্ত মহাসাগৰ]]ৰ [[ওচেনিয়া]]ৰ অংশ মেলানেছিয়াৰ এখন দ্বীপ-দেশ। ই [[নিউজিলেণ্ড]]ৰ পৰা প্ৰায় ১১০০ নটিকেল মাইল (২,০০০ কিমি; ১,৩০০ মাইল) উত্তৰ-উত্তৰ-পূৱত অৱস্থিত। ফিজি ৩৩০ টাতকৈও অধিক দ্বীপ আৰু প্ৰায় ৫০০ খুৰিয়া দ্বীপৰে গঠিত — ইয়াৰে প্ৰায় ১১০ টাত স্থায়ীভাৱে জনবসতি আছে। মুঠ মাটিকালি প্ৰায় ১৮,৩০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৭,১০০ বৰ্গ মাইল)। আটাইতকৈ বাহিৰৰ দ্বীপ-গোটটো হৈছে অনো-ই-লাউ। ফিজিৰ প্ৰায় ৮৭% জনসংখ্যা দুটা প্ৰধান দ্বীপ, ভিটি লেভু আৰু ভানুয়া লেভুত বাস কৰে। প্ৰায় তিনি-চতুৰ্থাংশ লোকে ভিটি লেভুৰ উপকূল (ৰাজধানী [[ছুভা]], পৰ্যটনকেন্দ্ৰ [[নাডি]], আৰু চেনি উদ্যোগৰ কেন্দ্ৰ [[লাউটোকা]])ত  বাস কৰে। ভিটি লেভুৰ ভিতৰৰ অঞ্চলত পাহাৰীয়া ভূ-আকৃতিৰ বাবে জনবসতি কম।&lt;ref name=&quot;ref13&quot; /&gt;

ফিজিৰ অধিকাংশ দ্বীপ প্ৰায় ১৫ কোটি বছৰৰ আগতে আৰম্ভ হোৱা আগ্নেয়গিৰি কাৰ্যকলাপৰ ফলত গঠিত হৈছিল। ভানুয়া লেভু আৰু টাভেউনি দ্বীপত আজিও কিছুমান ভূতাপীয় (geothermal) কাৰ্যকলাপ দেখা যায়। ভিটি লেভুত থকা ভূ-তাপীয় ব্যৱস্থাসমূহ অ-আগ্নেয়গিৰি উৎসৰ আৰু ইয়াৰ উষ্ণতা তুলনামূলকভাবে কম (৩৫°-৬০° চেলচিয়াছ)।&lt;ref name=&quot;ref14&quot; /&gt;

খ্ৰীষ্টপূৰ্ব দ্বিতীয় সহস্ৰাব্দৰ পৰা মানুহে ফিজিত বাস কৰি আছে—প্ৰথমত অষ্ট্ৰোনেছিয়ানসকল, পিছলৈ মেলানেছিয়ানসকল, আৰু কিছুমান পলিনেছিয়ান প্ৰভাৱও দেখা যায়। ইউৰোপীয়সকলে ১৭শ শতিকাত প্ৰথমবাৰৰ বাবে ফিজি ভ্ৰমণ কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;ref15&quot; /&gt; ফিজি ১৮৭৪ চনত ব্ৰিটিছ উপনিবেশ হৈছিল আৰু ১৯৭০ চনত স্বাধীনতা লাভ কৰি ''Dominion of Fiji'' ৰূপে পৰিচিত হয়। ১৯৮৭ চনত ধাৰাবাহিক সামৰিক অভ্যুত্থানৰ পিছত ফিজি গণৰাজ্য হিচাপে ঘোষণা কৰা হয়। ২০০৬ চনৰ অভ্যুত্থানত [[ফ্ৰেংক বৈনিমাৰামা]]য়ে ক্ষমতা গ্ৰহণ কৰে। ২০০৯ চনত উচ্চ ন্যায়ালয়ে সামৰিক চৰকাৰক বেআইনী ঘোষণা কৰে। তৎকালীন ৰাষ্ট্ৰপতি ৰাটু [[জোচেফা ইলোইলো]]য়ে সংবিধান বাতিল কৰি বৈনিমাৰামাক অন্তৱৰ্তীকালীন প্ৰধানমন্ত্ৰী হিচাপে পুনৰ নিযুক্তি দিয়ে। তেতিয়াৰ পিছত [[ৰাটু এপেলি নাইলাটিকাউ]] ৰাষ্ট্ৰপতি হয়।&lt;ref name=&quot;ref16&quot; /&gt; ২০১৪ চনৰ ১৭ ছেপ্টেম্বৰত বহু বছৰৰ পিছত প্ৰথম গণতান্ত্ৰিক নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত হয়, য'ত বৈনিমাৰামাৰ দল FijiFirst-এ ৫৯.২% ভোটেৰে জয়লাভ কৰে। এই নিৰ্বাচনক আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যবেক্ষকসকলে বিশ্বাসযোগ্য বুলি অভিহিত কৰে।&lt;ref name=&quot;ref17&quot; /&gt;

ফিজি প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় অঞ্চলৰ অন্যতম উন্নত অৰ্থনীতি, যাৰ প্ৰচুৰ বনজ সম্পদ, খনিজ আৰু মাছত আধাৰিত। ইয়াৰ মুদ্ৰা হৈছে '''ফিজি ডলাৰ (FJD)'''। পৰ্যটন উদ্যোগ, বৈদেশিক ৰেমিটেন্স, বটল পানী ৰপ্তানি, আৰু চেনি খেতি হৈছে প্ৰধান বৈদেশিক মুদ্ৰা আয়ৰ উৎস।&lt;ref name=&quot;ref6&quot; /&gt; ফিজিৰ স্থানীয় চৰকাৰ আৰু নগৰ উন্নয়ন মন্ত্ৰালয়ে স্থানীয় চৰকাৰসমূহ (চহৰ আৰু নগৰ পৰিষদসমূহ)ৰ তত্ত্বাবধান কৰে।&lt;ref name=&quot;ref19&quot; /&gt;

== ব্যুৎপত্তিবিজ্ঞান ==&lt;!--linked--&gt;
ফিজিৰ মূল দ্বীপ ভিটি লেভুৰ নামে &quot;ফিজি&quot; নামটোৰ উৎপত্তি হিচাপে কাম কৰিছিল যদিও সাধাৰণ ইংৰাজী উচ্চাৰণ [[টংগা]]ত ফিজিৰ দ্বীপ চুবুৰীয়া দেশসমূহৰ উচ্চাৰণৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি কৰা হৈছে।  এই নামটোৰ উত্থানৰ আনুষ্ঠানিক বিৱৰণীত এইদৰে কোৱা হৈছে:
{{blockquote|
ফিজিবাসীয়ে প্ৰথমে ইউৰোপীয় চেতনাত নিজকে আপ্লুত কৰিছিল [[জেমছ কুক|কুক]]ৰ অভিযানৰ সদস্যসকলৰ লেখাৰ জৰিয়তে যিসকলে তেওঁলোকক টংগাত লগ পাইছিল।  তেওঁলোকক ভয়ংকৰ যোদ্ধা আৰু হিংস্ৰ নৃশংস বুলি বৰ্ণনা কৰা হৈছিল, প্ৰশান্ত মহাসাগৰৰ উন্নতমানৰ জাহাজ নিৰ্মাতা, কিন্তু মহান নাৱিক নহয়।  টংগানসকলৰ মাজত ইহঁতে ভয়ৰ সৃষ্টি কৰিছিল আৰু তেওঁলোকৰ সকলো মেনুফেকচাৰ, বিশেষকৈ বাকলিৰ কাপোৰ আৰু ক্লাবৰ অতি মূল্য আছিল আৰু বহুত চাহিদা আছিল।  তেওঁলোকে নিজৰ ঘৰখনক ভিটি বুলি কয়, কিন্তু টংগাসকলে ইয়াক ফিচি বুলি কয় আৰু এই বিদেশী উচ্চাৰণ ফিজিৰ দ্বাৰাই, যিটো প্ৰথমে কেপ্তেইন জেমছ কুকে ঘোষণা কৰিছিল, এই দ্বীপসমূহ এতিয়া জনা যায়।&lt;ref&gt;[http://www.fijihighcommission.org.uk/about_1.html About Fiji] {{Webarchive|url= https://web.archive.org/web/20100202003312/http://www.fijihighcommission.org.uk/about_1.html |date= 2 February 2010 }}, section on Europeans in Fiji. Fiji High Commission to the United Kingdom.&lt;/ref&gt;}}

&quot;Feejee&quot;, টংগান উচ্চাৰণৰ ইংৰাজী বানান,&lt;ref&gt;{{cite journal|last= Schutz|first= Albert J.|title= The Forerunners of the Fijian Dictionary|journal= The Journal of the Polynesian Society|date= December 1974|volume= 83|issue= 4|pages= 443–457|jstor= 20705027|url= http://www.jps.auckland.ac.nz/document//Volume_83_1974/Volume_83%2C_No._4/The_forerunners_of_the_Fijian_dictionary%2C_by_Albert_J._Schutz%2C_p_443-458/p1|access-date= 21 January 2019|archive-url= https://web.archive.org/web/20180208075139/http://www.jps.auckland.ac.nz/document//Volume_83_1974/Volume_83%2C_No._4/The_forerunners_of_the_Fijian_dictionary%2C_by_Albert_J._Schutz%2C_p_443-458/p1|archive-date= 8 February 2018|url-status= live}}&lt;/ref&gt; ১৯ শতিকাৰ শেষৰ ফালে ফিজি ভ্ৰমণ কৰা মিছনেৰী আৰু অন্যান্য ভ্ৰমণকাৰীসকলৰ বিৱৰণী আৰু অন্যান্য লেখাত পোৱা গৈছিল।&lt;ref&gt;
{{cite journal|last= Barbour|first= Thomas|title= The Frogs of the Fiji Islands|journal= Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia|year= 1923|volume= 75|pages= 111–115|jstor= 4063878}}
&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;For example:
{{cite book
 | last1 = Scarr
 | first1 = Deryck
 | title = Fiji: A Short History
 | url = https://books.google.com/books?id=IkoxAQAAIAAJ
 | location = Laie, Hawaii
 | publisher = Institute for Polynesian Studies, Brigham Young University—Hawaii Campus
 | date = 1984
 | page = 2
 | isbn = 9780939154364
 | oclc = 611678101
 | access-date = 23 August 2020
 | quote = 'The natives of Feejee whom we met here are of a colour that was a full shade darker than that of the Friendly Islands in general', observed Lieutenant James Cook [...].
 | archive-date = 19 July 2023
 | archive-url = https://web.archive.org/web/20230719145149/https://books.google.com/books?id=IkoxAQAAIAAJ
 | url-status = live
 }}&lt;/ref&gt;

== ইতিহাস ==
ফিজিত মানুহে বাস কৰা আৰম্ভ কৰিছিল প্ৰায় ৩,৫০০ বছৰৰ আগতে, যেতিয়া অষ্ট্ৰোনেছিয়ানসকলে এই অঞ্চলত আগমন কৰিছিল। তাৰ পিছত মেলানেছিয়ানসকলেও ইয়াত বসতি স্থাপন কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fiji |work=Encyclopaedia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Fiji-republic-Pacific-Ocean/History |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt; ১৭শ শতিকাত ইউৰোপীয়সকলে ফিজি প্রথমবাৰ পৰ্যবেক্ষণ কৰে। ১৮৭৪ চনত ব্ৰিটেইনে ফিজিক নিজৰ উপনিবেশ হিচাপে ঘোষণা কৰে, আৰু ই &quot;ব্ৰিটিছ ক্ৰাউন কলনী&quot;ৰ অংশ হয়। 

১৯৭০ চনত ফিজিয়ে স্বাধীনতা লাভ কৰে আৰু তেতিয়াৰে পৰা ই “Dominion of Fiji” নামেৰে পৰিচিত আছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fiji |work=Encyclopaedia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Fiji-republic-Pacific-Ocean/History |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; ১৯৮৭ চনত দেশখনত প্ৰথম সামৰিক অভ্যুত্থান ঘটে। তাৰ পিছত ২০০০ আৰু ২০০৬ চনত আৰু দুটা অভ্যুত্থান সংঘটিত হয়। এই ঘটনাবোৰে ফিজিৰ ৰাজনৈতিক স্থিতিশীলতাত ব্যাঘাত ঘটায়। ২০০৯ চনত উচ্চ ন্যায়ালয়ে সামৰিক নেতৃত্বক বেআইনী বুলি ঘোষণা কৰে। ২০১৪ চনত গণতান্ত্ৰিক নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত হয়।

== ভূগোল ==
ফিজি দক্ষিণ–প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় অঞ্চলৰ মেলানেছিয়াৰ দ্বীপ-দেশ, নিউজিলেণ্ডৰ পৰা প্ৰায় ১,১০০ নটিকেল মাইল (২,০০০ কিমি) উত্তৰ-পূবত অৱস্থিত।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fiji |work=Encyclopaedia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Fiji-republic-Pacific-Ocean |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; ইয়াত প্ৰায় ৩৩০টা দ্বীপ আছে (মুঠ ৫০০+ দ্বীপৰ অন্তৰ্গত), যাৰ ভিতৰত প্ৰায় ১১০ টাত স্থায়ীভাবে জনবসতি আছে, আৰু মাটিকালি  প্ৰায় ১৮,২৭২ বৰ্গ কিমি।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Geography of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Geography_of_Fiji |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt; দ্বীপবোৰ আগ্নেয়গিৰি উৎসভূমি, আৰু কিছুমান ঠাইত ভূ–তাপীয় কার্য আজিও চলি আছে।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Geography of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Geography_of_Fiji |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt;

== চৰকাৰ আৰু ৰাজনীতি ==
ফিজি গণৰাজ্য এখন এককায়িক সংসদীয় প্ৰজাতন্ত্ৰ; পঞ্চাশটা সংসদীয় আসন আছে, যাৰ দ্বাৰা প্ৰতিনিধিসকল নিৰ্বাচিত হয়।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Politics of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Politics_of_Fiji |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; সামরিক অভ্যুত্থান (১৯৮৭,২০০০,২০০৬)ৰ ফলত সংবিধান বাতিল হৈছিল, যদিও ২০১৪ চনত সফল গণতান্ত্ৰিক নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত হয় আৰু বৈধতা পুনঃপ্ৰাপ্ত হয়।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Politics of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Politics_of_Fiji |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt;

== অৰ্থনীতি ==
ফিজিৰ অৰ্থনীতি পৰ্যটন, কৃষি (বিশেষত চিনি), মাছ ধৰা আৰু বিদেশী ৰেমিটেন্সদ্বাৰা চালিত।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Economy of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Economy_of_Fiji |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; ২০২৩ চনত GDP ≈ $5.5 বিলিয়ন আৰু জিডিপিপার ক্যাপিটা ≈ $6,024; ২০১৯ চনত পৰ্যটনে GDP–ৰ 24.4% দিলাছে।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fiji |work=Encyclopaedia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Fiji-republic-Pacific-Ocean/Economy |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

== বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তিবিদ্যা ==
ভূ–তাপীয় শক্তি গৱেষণাত গুরুত্ব দিয়া হৈছে, বেলেগে ডিজিটাল স্বাস্থ্য (দিংগুম রোগ), টুন্সামি মডেলিং ইত্যাদি প্ৰযুক্তি উদ্যোগ চলি আছে। Fiji National University আৰু শাসন-বিভাগ এইবোৰে গুৰুত্ব দিছে।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Science and technology in Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Fiji#Science_and_technology |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt;

== সমাজ ==
জনসংখ্যাতিয় ফিজিৰ প্রধান গোষ্ঠী হৈছে iTaukei (স্থানীয় ফিজিয়ান, ≈54%) আৰু Indo‑Fijians (≈38%)৷ ধর্মত খ্ৰীষ্টান, হিন্দু, মুছলিম থাকে। নগৰাঞ্চলে যুৱাত্মক জীৱন, বিশেষকৈ ছুভা, লাউটোকা, নাডিত কাণ μεγαλি।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Demographics of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Demographics_of_Fiji |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt;

== সংস্কৃতি ==
ফিজিৰ সংস্কৃতি মেলানেছিয়ান, ভারতীয়, ইউরোপীয়, চীনিয়া, পলিনেছিয়ান উপাদানৰ সংমিশ্রণ। নৃত্য ‘meke’, কাবা পান, ‘masi’ বা ‘tapa’ কাপোৰ, বিশেষ অনুষ্ঠানবোৰ (দিভালি, Fire‑walking) ইত্যাদি উল্লেখযোগ্য উৎসৱ।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Culture of Fiji |work=Encyclopaedia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Fiji-republic-Pacific-Ocean/Cultural-life |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references&gt;
&lt;ref name=&quot;IMF&quot;&gt;{{Cite web |title=GDP per capita, current prices |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=819,&amp;s=NGDPDPC,&amp;sy=2021&amp;ey=2023 |publisher=International Monetary Fund |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;GINI&quot;&gt;{{Cite web |title=GINI Index |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI |publisher=World Bank |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;HDI&quot;&gt;{{Cite web |title=Human Development Index (HDI) |url=https://hdr.undp.org/data-center/human-development-index#/indicies/HDI |publisher=United Nations Development Programme |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref13&quot;&gt;{{Cite web |title=Fiji 2007 Census |url=http://www.statsfiji.gov.fj/ |publisher=Fiji Bureau of Statistics |access-date=10 July 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110709220811/http://www.statsfiji.gov.fj/Tourism/tourmigstats_index.htm |archive-date=9 July 2011}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref14&quot;&gt;{{Cite book |title=Volcanism and Geothermal Energy in Fiji |last=Smith |first=Ian E.M. |year=2005 |publisher=Pacific Energy Institute |location=Suva}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref15&quot;&gt;{{Cite book |title=Explorers of the Pacific |last=Howe |first=K.R. |year=1984 |publisher=Oxford University Press |location=Auckland}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref16&quot;&gt;{{Cite news |title=Fiji President revokes Constitution |url=https://www.bbc.com/news/world-asia-pacific-77773101 |publisher=BBC News |date=10 April 2009 |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref17&quot;&gt;{{Cite news |title=Fiji election deemed credible |url=https://www.aljazeera.com/news/2014/9/18/fiji-election-declared-credible |publisher=Al Jazeera |date=18 September 2014 |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref6&quot;&gt;{{Cite web |title=Fiji Economy Profile |url=https://www.indexmundi.com/fiji/economy_profile.html |publisher=Index Mundi |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref19&quot;&gt;{{Cite web |title=Local Government Administration in Fiji |url=https://www.lg.gov.fj/ |publisher=Ministry of Local Government, Fiji |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
&lt;/references&gt;

[[শ্ৰেণী:ফিজি]]
[[শ্ৰেণী:দেশ]]</text>
      <sha1>lldk90wcp3pirddu7zwxkglo9botytz</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523188</id>
      <parentid>523187</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T11:29:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>523188</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="22675" sha1="oz8a0ubj8xkw3sjdto8uvj8ef10erzc" xml:space="preserve">{{Infobox country
|conventional_long_name = ফিজি প্ৰজাতন্ত্ৰ
|native_name = Fiji
|image_flag = Flag of Fiji.svg
|image_coat = Coat of arms of Fiji.svg
|common_name = ফিজি
|symbol_type = ৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰতিক
|national_motto = 
|national_anthem = {{lang|en|''God Bless Fiji''}}
|official_languages = ইংৰাজী, ফিজিয়ান, হিন্দুস্তানী (ফিজি হিন্দী)
|capital = [[Suva]]
|largest_city = capital
|government_type = গণতান্ত্ৰিক প্ৰজাতন্ত্ৰ
|leader_title1 = ৰাষ্ট্ৰপতি
|leader_name1 = 
|leader_title2 = প্ৰধানমন্ত্ৰী
|leader_name2 = 
|area_rank = 
|area_km2 = ১৮,২৭৪
|area_sq_mi = 
|percent_water = 
|population_estimate = ৯,৩৮,০০০
|population_estimate_year = ২০২৩
|population_estimate_rank = 
|population_density_km2 = 
|population_density_sq_mi = 
|population_density_rank = 
|GDP_PPP_year = ২০২৩
|GDP_PPP = 
|GDP_PPP_rank = 
|GDP_PPP_per_capita = $১৬,৫৬৩ &lt;ref name=&quot;IMF&quot;&gt;{{Cite web |title=GDP per capita, current prices |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=819,&amp;s=NGDPDPC,&amp;sy=2021&amp;ey=2023 |publisher=International Monetary Fund |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; (১০২ তম স্থান)
|GDP_nominal = $৫.৫১১ বিলিয়ন &lt;ref name=&quot;IMF&quot;/&gt; (১৬৪ তম স্থান)
|GDP_nominal_year = ২০২৩
|GDP_nominal_per_capita = $৬,০২৪ &lt;ref name=&quot;IMF&quot;/&gt; (১০৬ তম স্থান)
|Gini_year = ২০১৯
|Gini = ৩০.৭ &lt;ref name=&quot;GINI&quot;&gt;{{Cite web |title=GINI Index |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI |publisher=World Bank |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
|Gini_category = মধ্যমীয়া বৈষম্য
|HDI = ০.৭২৯ &lt;ref name=&quot;HDI&quot;&gt;{{Cite web |title=Human Development Index (HDI) |url=https://hdr.undp.org/data-center/human-development-index#/indicies/HDI |publisher=UNDP |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
|HDI_year = ২০২২
|HDI_change = বৃদ্ধি
|HDI_rank = ১০৪
|currency = ফিজিয়ান ডলাৰ (FJD)
|time_zone = ইউটিচি +১২ (এফজেটি)
|date_format = dd/mm/yyyy
|drives_on = সোঁফালৰ
|calling_code = +৬৭৯
|cctld = .fj
|iso3166code = FJ
}}

'''ফিজি''' আনুষ্ঠানিকভাৱে '''ফিজি গণৰাজ্য''' হৈছে দক্ষিণ [[প্ৰশান্ত মহাসাগৰ]]ৰ [[ওচেনিয়া]]ৰ অংশ মেলানেছিয়াৰ এখন দ্বীপ-দেশ। ই [[নিউজিলেণ্ড]]ৰ পৰা প্ৰায় ১১০০ নটিকেল মাইল (২,০০০ কিমি; ১,৩০০ মাইল) উত্তৰ-উত্তৰ-পূৱত অৱস্থিত। ফিজি ৩৩০ টাতকৈও অধিক দ্বীপ আৰু প্ৰায় ৫০০ খুৰিয়া দ্বীপৰে গঠিত — ইয়াৰে প্ৰায় ১১০ টাত স্থায়ীভাৱে জনবসতি আছে। মুঠ মাটিকালি প্ৰায় ১৮,৩০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৭,১০০ বৰ্গ মাইল)। আটাইতকৈ বাহিৰৰ দ্বীপ-গোটটো হৈছে অনো-ই-লাউ। ফিজিৰ প্ৰায় ৮৭% জনসংখ্যা দুটা প্ৰধান দ্বীপ, ভিটি লেভু আৰু ভানুয়া লেভুত বাস কৰে। প্ৰায় তিনি-চতুৰ্থাংশ লোকে ভিটি লেভুৰ উপকূল (ৰাজধানী [[ছুভা]], পৰ্যটনকেন্দ্ৰ [[নাডি]], আৰু চেনি উদ্যোগৰ কেন্দ্ৰ [[লাউটোকা]])ত  বাস কৰে। ভিটি লেভুৰ ভিতৰৰ অঞ্চলত পাহাৰীয়া ভূ-আকৃতিৰ বাবে জনবসতি কম।&lt;ref name=&quot;ref13&quot; /&gt;

ফিজিৰ অধিকাংশ দ্বীপ প্ৰায় ১৫ কোটি বছৰৰ আগতে আৰম্ভ হোৱা আগ্নেয়গিৰি কাৰ্যকলাপৰ ফলত গঠিত হৈছিল। ভানুয়া লেভু আৰু টাভেউনি দ্বীপত আজিও কিছুমান ভূতাপীয় (geothermal) কাৰ্যকলাপ দেখা যায়। ভিটি লেভুত থকা ভূ-তাপীয় ব্যৱস্থাসমূহ অ-আগ্নেয়গিৰি উৎসৰ আৰু ইয়াৰ উষ্ণতা তুলনামূলকভাবে কম (৩৫°-৬০° চেলচিয়াছ)।&lt;ref name=&quot;ref14&quot; /&gt;

খ্ৰীষ্টপূৰ্ব দ্বিতীয় সহস্ৰাব্দৰ পৰা মানুহে ফিজিত বাস কৰি আছে—প্ৰথমত অষ্ট্ৰোনেছিয়ানসকল, পিছলৈ মেলানেছিয়ানসকল, আৰু কিছুমান পলিনেছিয়ান প্ৰভাৱও দেখা যায়। ইউৰোপীয়সকলে ১৭শ শতিকাত প্ৰথমবাৰৰ বাবে ফিজি ভ্ৰমণ কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;ref15&quot; /&gt; ফিজি ১৮৭৪ চনত ব্ৰিটিছ উপনিবেশ হৈছিল আৰু ১৯৭০ চনত স্বাধীনতা লাভ কৰি ''Dominion of Fiji'' ৰূপে পৰিচিত হয়। ১৯৮৭ চনত ধাৰাবাহিক সামৰিক অভ্যুত্থানৰ পিছত ফিজি গণৰাজ্য হিচাপে ঘোষণা কৰা হয়। ২০০৬ চনৰ অভ্যুত্থানত [[ফ্ৰেংক বৈনিমাৰামা]]য়ে ক্ষমতা গ্ৰহণ কৰে। ২০০৯ চনত উচ্চ ন্যায়ালয়ে সামৰিক চৰকাৰক বেআইনী ঘোষণা কৰে। তৎকালীন ৰাষ্ট্ৰপতি ৰাটু [[জোচেফা ইলোইলো]]য়ে সংবিধান বাতিল কৰি বৈনিমাৰামাক অন্তৱৰ্তীকালীন প্ৰধানমন্ত্ৰী হিচাপে পুনৰ নিযুক্তি দিয়ে। তেতিয়াৰ পিছত [[ৰাটু এপেলি নাইলাটিকাউ]] ৰাষ্ট্ৰপতি হয়।&lt;ref name=&quot;ref16&quot; /&gt; ২০১৪ চনৰ ১৭ ছেপ্টেম্বৰত বহু বছৰৰ পিছত প্ৰথম গণতান্ত্ৰিক নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত হয়, য'ত বৈনিমাৰামাৰ দল FijiFirst-এ ৫৯.২% ভোটেৰে জয়লাভ কৰে। এই নিৰ্বাচনক আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যবেক্ষকসকলে বিশ্বাসযোগ্য বুলি অভিহিত কৰে।&lt;ref name=&quot;ref17&quot; /&gt;

ফিজি প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় অঞ্চলৰ অন্যতম উন্নত অৰ্থনীতি, যাৰ প্ৰচুৰ বনজ সম্পদ, খনিজ আৰু মাছত আধাৰিত। ইয়াৰ মুদ্ৰা হৈছে '''ফিজি ডলাৰ (FJD)'''। পৰ্যটন উদ্যোগ, বৈদেশিক ৰেমিটেন্স, বটল পানী ৰপ্তানি, আৰু চেনি খেতি হৈছে প্ৰধান বৈদেশিক মুদ্ৰা আয়ৰ উৎস।&lt;ref name=&quot;ref6&quot; /&gt; ফিজিৰ স্থানীয় চৰকাৰ আৰু নগৰ উন্নয়ন মন্ত্ৰালয়ে স্থানীয় চৰকাৰসমূহ (চহৰ আৰু নগৰ পৰিষদসমূহ)ৰ তত্ত্বাবধান কৰে।&lt;ref name=&quot;ref19&quot; /&gt;

== ব্যুৎপত্তিবিজ্ঞান ==&lt;!--linked--&gt;
ফিজিৰ মূল দ্বীপ ভিটি লেভুৰ নামে &quot;ফিজি&quot; নামটোৰ উৎপত্তি হিচাপে কাম কৰিছিল যদিও সাধাৰণ ইংৰাজী উচ্চাৰণ [[টংগা]]ত ফিজিৰ দ্বীপ চুবুৰীয়া দেশসমূহৰ উচ্চাৰণৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি কৰা হৈছে।  এই নামটোৰ উত্থানৰ আনুষ্ঠানিক বিৱৰণীত এইদৰে কোৱা হৈছে:
{{blockquote|
ফিজিবাসীয়ে প্ৰথমে ইউৰোপীয় চেতনাত নিজকে আপ্লুত কৰিছিল [[জেমছ কুক|কুক]]ৰ অভিযানৰ সদস্যসকলৰ লেখাৰ জৰিয়তে যিসকলে তেওঁলোকক টংগাত লগ পাইছিল।  তেওঁলোকক ভয়ংকৰ যোদ্ধা আৰু হিংস্ৰ নৃশংস বুলি বৰ্ণনা কৰা হৈছিল, প্ৰশান্ত মহাসাগৰৰ উন্নতমানৰ জাহাজ নিৰ্মাতা, কিন্তু মহান নাৱিক নহয়।  টংগানসকলৰ মাজত ইহঁতে ভয়ৰ সৃষ্টি কৰিছিল আৰু তেওঁলোকৰ সকলো মেনুফেকচাৰ, বিশেষকৈ বাকলিৰ কাপোৰ আৰু ক্লাবৰ অতি মূল্য আছিল আৰু বহুত চাহিদা আছিল।  তেওঁলোকে নিজৰ ঘৰখনক ভিটি বুলি কয়, কিন্তু টংগাসকলে ইয়াক ফিচি বুলি কয় আৰু এই বিদেশী উচ্চাৰণ ফিজিৰ দ্বাৰাই, যিটো প্ৰথমে কেপ্তেইন জেমছ কুকে ঘোষণা কৰিছিল, এই দ্বীপসমূহ এতিয়া জনা যায়।&lt;ref&gt;[http://www.fijihighcommission.org.uk/about_1.html About Fiji] {{Webarchive|url= https://web.archive.org/web/20100202003312/http://www.fijihighcommission.org.uk/about_1.html |date= 2 February 2010 }}, section on Europeans in Fiji. Fiji High Commission to the United Kingdom.&lt;/ref&gt;}}

&quot;Feejee&quot;, টংগান উচ্চাৰণৰ ইংৰাজী বানান,&lt;ref&gt;{{cite journal|last= Schutz|first= Albert J.|title= The Forerunners of the Fijian Dictionary|journal= The Journal of the Polynesian Society|date= December 1974|volume= 83|issue= 4|pages= 443–457|jstor= 20705027|url= http://www.jps.auckland.ac.nz/document//Volume_83_1974/Volume_83%2C_No._4/The_forerunners_of_the_Fijian_dictionary%2C_by_Albert_J._Schutz%2C_p_443-458/p1|access-date= 21 January 2019|archive-url= https://web.archive.org/web/20180208075139/http://www.jps.auckland.ac.nz/document//Volume_83_1974/Volume_83%2C_No._4/The_forerunners_of_the_Fijian_dictionary%2C_by_Albert_J._Schutz%2C_p_443-458/p1|archive-date= 8 February 2018|url-status= live}}&lt;/ref&gt; ১৯ শতিকাৰ শেষৰ ফালে ফিজি ভ্ৰমণ কৰা মিছনেৰী আৰু অন্যান্য ভ্ৰমণকাৰীসকলৰ বিৱৰণী আৰু অন্যান্য লেখাত পোৱা গৈছিল।&lt;ref&gt;
{{cite journal|last= Barbour|first= Thomas|title= The Frogs of the Fiji Islands|journal= Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia|year= 1923|volume= 75|pages= 111–115|jstor= 4063878}}
&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;For example:
{{cite book
 | last1 = Scarr
 | first1 = Deryck
 | title = Fiji: A Short History
 | url = https://books.google.com/books?id=IkoxAQAAIAAJ
 | location = Laie, Hawaii
 | publisher = Institute for Polynesian Studies, Brigham Young University—Hawaii Campus
 | date = 1984
 | page = 2
 | isbn = 9780939154364
 | oclc = 611678101
 | access-date = 23 August 2020
 | quote = 'The natives of Feejee whom we met here are of a colour that was a full shade darker than that of the Friendly Islands in general', observed Lieutenant James Cook [...].
 | archive-date = 19 July 2023
 | archive-url = https://web.archive.org/web/20230719145149/https://books.google.com/books?id=IkoxAQAAIAAJ
 | url-status = live
 }}&lt;/ref&gt;

== ইতিহাস ==
ফিজিত মানুহে বাস কৰা আৰম্ভ কৰিছিল প্ৰায় ৩,৫০০ বছৰৰ আগতে, যেতিয়া অষ্ট্ৰোনেছিয়ানসকলে এই অঞ্চলত আগমন কৰিছিল। তাৰ পিছত মেলানেছিয়ানসকলেও ইয়াত বসতি স্থাপন কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fiji |work=Encyclopaedia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Fiji-republic-Pacific-Ocean/History |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt; ১৭শ শতিকাত ইউৰোপীয়সকলে ফিজি প্রথমবাৰ পৰ্যবেক্ষণ কৰে। ১৮৭৪ চনত ব্ৰিটেইনে ফিজিক নিজৰ উপনিবেশ হিচাপে ঘোষণা কৰে, আৰু ই &quot;ব্ৰিটিছ ক্ৰাউন কলনী&quot;ৰ অংশ হয়। 

১৯৭০ চনত ফিজিয়ে স্বাধীনতা লাভ কৰে আৰু তেতিয়াৰে পৰা ই “Dominion of Fiji” নামেৰে পৰিচিত আছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fiji |work=Encyclopaedia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Fiji-republic-Pacific-Ocean/History |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; ১৯৮৭ চনত দেশখনত প্ৰথম সামৰিক অভ্যুত্থান ঘটে। তাৰ পিছত ২০০০ আৰু ২০০৬ চনত আৰু দুটা অভ্যুত্থান সংঘটিত হয়। এই ঘটনাবোৰে ফিজিৰ ৰাজনৈতিক স্থিতিশীলতাত ব্যাঘাত ঘটায়। ২০০৯ চনত উচ্চ ন্যায়ালয়ে সামৰিক নেতৃত্বক বেআইনী বুলি ঘোষণা কৰে। ২০১৪ চনত গণতান্ত্ৰিক নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত হয়।

== ভূগোল ==
ফিজি দক্ষিণ–প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় অঞ্চলৰ মেলানেছিয়াৰ দ্বীপ-দেশ, নিউজিলেণ্ডৰ পৰা প্ৰায় ১,১০০ নটিকেল মাইল (২,০০০ কিমি) উত্তৰ-পূবত অৱস্থিত।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fiji |work=Encyclopaedia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Fiji-republic-Pacific-Ocean |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; ইয়াত প্ৰায় ৩৩০টা দ্বীপ আছে (মুঠ ৫০০+ দ্বীপৰ অন্তৰ্গত), যাৰ ভিতৰত প্ৰায় ১১০ টাত স্থায়ীভাবে জনবসতি আছে, আৰু মাটিকালি  প্ৰায় ১৮,২৭২ বৰ্গ কিমি।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Geography of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Geography_of_Fiji |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt; দ্বীপবোৰ আগ্নেয়গিৰি উৎসভূমি, আৰু কিছুমান ঠাইত ভূ–তাপীয় কার্য আজিও চলি আছে।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Geography of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Geography_of_Fiji |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt;

== চৰকাৰ আৰু ৰাজনীতি ==
ফিজি গণৰাজ্য এখন এককায়িক সংসদীয় প্ৰজাতন্ত্ৰ; পঞ্চাশটা সংসদীয় আসন আছে, যাৰ দ্বাৰা প্ৰতিনিধিসকল নিৰ্বাচিত হয়।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Politics of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Politics_of_Fiji |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; সামরিক অভ্যুত্থান (১৯৮৭, ২০০০, ২০০৬)ৰ ফলত সংবিধান বাতিল হৈছিল, যদিও ২০১৪ চনত সফল গণতান্ত্ৰিক নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত হয় আৰু বৈধতা পুনঃপ্ৰাপ্ত হয়।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Politics of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Politics_of_Fiji |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt;

== অৰ্থনীতি ==
ফিজিৰ অৰ্থনীতি পৰ্যটন, কৃষি (বিশেষত চিনি), মাছ ধৰা আৰু বিদেশী ৰেমিটেন্সদ্বাৰা চালিত।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Economy of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Economy_of_Fiji |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; ২০২৩ চনত GDP ≈ $5.5 বিলিয়ন আৰু জিডিপিপার ক্যাপিটা ≈ $6,024; ২০১৯ চনত পৰ্যটনে GDP–ৰ 24.4% দিলাছে।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fiji |work=Encyclopaedia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Fiji-republic-Pacific-Ocean/Economy |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

== বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তিবিদ্যা ==
ভূ–তাপীয় শক্তি গৱেষণাত গুরুত্ব দিয়া হৈছে, বেলেগে ডিজিটাল স্বাস্থ্য (দিংগুম রোগ), টুন্সামি মডেলিং ইত্যাদি প্ৰযুক্তি উদ্যোগ চলি আছে। Fiji National University আৰু শাসন-বিভাগ এইবোৰে গুৰুত্ব দিছে।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Science and technology in Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Fiji#Science_and_technology |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt;

== সমাজ ==
জনসংখ্যাতিয় ফিজিৰ প্রধান গোষ্ঠী হৈছে iTaukei (স্থানীয় ফিজিয়ান, ≈54%) আৰু Indo‑Fijians (≈38%)৷ ধর্মত খ্ৰীষ্টান, হিন্দু, মুছলিম থাকে। নগৰাঞ্চলে যুৱাত্মক জীৱন, বিশেষকৈ ছুভা, লাউটোকা, নাডিত কাণ μεγαλি।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Demographics of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Demographics_of_Fiji |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt;

== সংস্কৃতি ==
ফিজিৰ সংস্কৃতি মেলানেছিয়ান, ভারতীয়, ইউরোপীয়, চীনিয়া, পলিনেছিয়ান উপাদানৰ সংমিশ্রণ। নৃত্য ‘meke’, কাবা পান, ‘masi’ বা ‘tapa’ কাপোৰ, বিশেষ অনুষ্ঠানবোৰ (দিভালি, Fire‑walking) ইত্যাদি উল্লেখযোগ্য উৎসৱ।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Culture of Fiji |work=Encyclopaedia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Fiji-republic-Pacific-Ocean/Cultural-life |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references&gt;
&lt;ref name=&quot;IMF&quot;&gt;{{Cite web |title=GDP per capita, current prices |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=819,&amp;s=NGDPDPC,&amp;sy=2021&amp;ey=2023 |publisher=International Monetary Fund |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;GINI&quot;&gt;{{Cite web |title=GINI Index |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI |publisher=World Bank |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;HDI&quot;&gt;{{Cite web |title=Human Development Index (HDI) |url=https://hdr.undp.org/data-center/human-development-index#/indicies/HDI |publisher=United Nations Development Programme |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref13&quot;&gt;{{Cite web |title=Fiji 2007 Census |url=http://www.statsfiji.gov.fj/ |publisher=Fiji Bureau of Statistics |access-date=10 July 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110709220811/http://www.statsfiji.gov.fj/Tourism/tourmigstats_index.htm |archive-date=9 July 2011}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref14&quot;&gt;{{Cite book |title=Volcanism and Geothermal Energy in Fiji |last=Smith |first=Ian E.M. |year=2005 |publisher=Pacific Energy Institute |location=Suva}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref15&quot;&gt;{{Cite book |title=Explorers of the Pacific |last=Howe |first=K.R. |year=1984 |publisher=Oxford University Press |location=Auckland}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref16&quot;&gt;{{Cite news |title=Fiji President revokes Constitution |url=https://www.bbc.com/news/world-asia-pacific-77773101 |publisher=BBC News |date=10 April 2009 |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref17&quot;&gt;{{Cite news |title=Fiji election deemed credible |url=https://www.aljazeera.com/news/2014/9/18/fiji-election-declared-credible |publisher=Al Jazeera |date=18 September 2014 |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref6&quot;&gt;{{Cite web |title=Fiji Economy Profile |url=https://www.indexmundi.com/fiji/economy_profile.html |publisher=Index Mundi |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref19&quot;&gt;{{Cite web |title=Local Government Administration in Fiji |url=https://www.lg.gov.fj/ |publisher=Ministry of Local Government, Fiji |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
&lt;/references&gt;

[[শ্ৰেণী:ফিজি]]
[[শ্ৰেণী:দেশ]]</text>
      <sha1>oz8a0ubj8xkw3sjdto8uvj8ef10erzc</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523189</id>
      <parentid>523188</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T11:31:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>523189</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="22133" sha1="rm4cvrv4jgezc9vgnj3ruq7yfeu8srm" xml:space="preserve">{{Infobox country
|conventional_long_name = ফিজি প্ৰজাতন্ত্ৰ
|native_name = Fiji
|image_flag = Flag of Fiji.svg
|image_coat = Coat of arms of Fiji.svg
|common_name = ফিজি
|symbol_type = ৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰতিক
|national_motto = 
|national_anthem = {{lang|en|''God Bless Fiji''}}
|official_languages = ইংৰাজী, ফিজিয়ান, হিন্দুস্তানী (ফিজি হিন্দী)
|capital = [[Suva]]
|largest_city = capital
|government_type = গণতান্ত্ৰিক প্ৰজাতন্ত্ৰ
|leader_title1 = ৰাষ্ট্ৰপতি
|leader_name1 = 
|leader_title2 = প্ৰধানমন্ত্ৰী
|leader_name2 = 
|area_rank = 
|area_km2 = ১৮,২৭৪
|area_sq_mi = 
|percent_water = 
|population_estimate = ৯,৩৮,০০০
|population_estimate_year = ২০২৩
|population_estimate_rank = 
|population_density_km2 = 
|population_density_sq_mi = 
|population_density_rank = 
|GDP_PPP_year = ২০২৩
|GDP_PPP = 
|GDP_PPP_rank = 
|GDP_PPP_per_capita = $১৬,৫৬৩ &lt;ref name=&quot;IMF&quot;&gt;{{Cite web |title=GDP per capita, current prices |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=819,&amp;s=NGDPDPC,&amp;sy=2021&amp;ey=2023 |publisher=International Monetary Fund |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; (১০২ তম স্থান)
|GDP_nominal = $৫.৫১১ বিলিয়ন &lt;ref name=&quot;IMF&quot;/&gt; (১৬৪ তম স্থান)
|GDP_nominal_year = ২০২৩
|GDP_nominal_per_capita = $৬,০২৪ &lt;ref name=&quot;IMF&quot;/&gt; (১০৬ তম স্থান)
|Gini_year = ২০১৯
|Gini = ৩০.৭ &lt;ref name=&quot;GINI&quot;&gt;{{Cite web |title=GINI Index |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI |publisher=World Bank |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
|Gini_category = মধ্যমীয়া বৈষম্য
|HDI = ০.৭২৯ &lt;ref name=&quot;HDI&quot;&gt;{{Cite web |title=Human Development Index (HDI) |url=https://hdr.undp.org/data-center/human-development-index#/indicies/HDI |publisher=UNDP |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
|HDI_year = ২০২২
|HDI_change = বৃদ্ধি
|HDI_rank = ১০৪
|currency = ফিজিয়ান ডলাৰ (FJD)
|time_zone = ইউটিচি +১২ (এফজেটি)
|date_format = dd/mm/yyyy
|drives_on = সোঁফালৰ
|calling_code = +৬৭৯
|cctld = .fj
|iso3166code = FJ
}}

'''ফিজি''' আনুষ্ঠানিকভাৱে '''ফিজি গণৰাজ্য''' হৈছে দক্ষিণ [[প্ৰশান্ত মহাসাগৰ]]ৰ [[ওচেনিয়া]]ৰ অংশ মেলানেছিয়াৰ এখন দ্বীপ-দেশ। ই [[নিউজিলেণ্ড]]ৰ পৰা প্ৰায় ১১০০ নটিকেল মাইল (২,০০০ কিমি; ১,৩০০ মাইল) উত্তৰ-উত্তৰ-পূৱত অৱস্থিত। ফিজি ৩৩০ টাতকৈও অধিক দ্বীপ আৰু প্ৰায় ৫০০ খুৰিয়া দ্বীপৰে গঠিত — ইয়াৰে প্ৰায় ১১০ টাত স্থায়ীভাৱে জনবসতি আছে। মুঠ মাটিকালি প্ৰায় ১৮,৩০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৭,১০০ বৰ্গ মাইল)। আটাইতকৈ বাহিৰৰ দ্বীপ-গোটটো হৈছে অনো-ই-লাউ। ফিজিৰ প্ৰায় ৮৭% জনসংখ্যা দুটা প্ৰধান দ্বীপ, ভিটি লেভু আৰু ভানুয়া লেভুত বাস কৰে। প্ৰায় তিনি-চতুৰ্থাংশ লোকে ভিটি লেভুৰ উপকূল (ৰাজধানী [[ছুভা]], পৰ্যটনকেন্দ্ৰ [[নাডি]], আৰু চেনি উদ্যোগৰ কেন্দ্ৰ [[লাউটোকা]])ত  বাস কৰে। ভিটি লেভুৰ ভিতৰৰ অঞ্চলত পাহাৰীয়া ভূ-আকৃতিৰ বাবে জনবসতি কম।&lt;ref name=&quot;ref13&quot; /&gt;

ফিজিৰ অধিকাংশ দ্বীপ প্ৰায় ১৫ কোটি বছৰৰ আগতে আৰম্ভ হোৱা আগ্নেয়গিৰি কাৰ্যকলাপৰ ফলত গঠিত হৈছিল। ভানুয়া লেভু আৰু টাভেউনি দ্বীপত আজিও কিছুমান ভূতাপীয় (geothermal) কাৰ্যকলাপ দেখা যায়। ভিটি লেভুত থকা ভূ-তাপীয় ব্যৱস্থাসমূহ অ-আগ্নেয়গিৰি উৎসৰ আৰু ইয়াৰ উষ্ণতা তুলনামূলকভাবে কম (৩৫°-৬০° চেলচিয়াছ)।&lt;ref name=&quot;ref14&quot; /&gt;

খ্ৰীষ্টপূৰ্ব দ্বিতীয় সহস্ৰাব্দৰ পৰা মানুহে ফিজিত বাস কৰি আছে—প্ৰথমত অষ্ট্ৰোনেছিয়ানসকল, পিছলৈ মেলানেছিয়ানসকল, আৰু কিছুমান পলিনেছিয়ান প্ৰভাৱও দেখা যায়। ইউৰোপীয়সকলে ১৭শ শতিকাত প্ৰথমবাৰৰ বাবে ফিজি ভ্ৰমণ কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;ref15&quot; /&gt; ফিজি ১৮৭৪ চনত ব্ৰিটিছ উপনিবেশ হৈছিল আৰু ১৯৭০ চনত স্বাধীনতা লাভ কৰি ''Dominion of Fiji'' ৰূপে পৰিচিত হয়। ১৯৮৭ চনত ধাৰাবাহিক সামৰিক অভ্যুত্থানৰ পিছত ফিজি গণৰাজ্য হিচাপে ঘোষণা কৰা হয়। ২০০৬ চনৰ অভ্যুত্থানত [[ফ্ৰেংক বৈনিমাৰামা]]য়ে ক্ষমতা গ্ৰহণ কৰে। ২০০৯ চনত উচ্চ ন্যায়ালয়ে সামৰিক চৰকাৰক বেআইনী ঘোষণা কৰে। তৎকালীন ৰাষ্ট্ৰপতি ৰাটু [[জোচেফা ইলোইলো]]য়ে সংবিধান বাতিল কৰি বৈনিমাৰামাক অন্তৱৰ্তীকালীন প্ৰধানমন্ত্ৰী হিচাপে পুনৰ নিযুক্তি দিয়ে। তেতিয়াৰ পিছত [[ৰাটু এপেলি নাইলাটিকাউ]] ৰাষ্ট্ৰপতি হয়।&lt;ref name=&quot;ref16&quot; /&gt; ২০১৪ চনৰ ১৭ ছেপ্টেম্বৰত বহু বছৰৰ পিছত প্ৰথম গণতান্ত্ৰিক নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত হয়, য'ত বৈনিমাৰামাৰ দল FijiFirst-এ ৫৯.২% ভোটেৰে জয়লাভ কৰে। এই নিৰ্বাচনক আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যবেক্ষকসকলে বিশ্বাসযোগ্য বুলি অভিহিত কৰে।&lt;ref name=&quot;ref17&quot; /&gt;

ফিজি প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় অঞ্চলৰ অন্যতম উন্নত অৰ্থনীতি, যাৰ প্ৰচুৰ বনজ সম্পদ, খনিজ আৰু মাছত আধাৰিত। ইয়াৰ মুদ্ৰা হৈছে '''ফিজি ডলাৰ (FJD)'''। পৰ্যটন উদ্যোগ, বৈদেশিক ৰেমিটেন্স, বটল পানী ৰপ্তানি, আৰু চেনি খেতি হৈছে প্ৰধান বৈদেশিক মুদ্ৰা আয়ৰ উৎস।&lt;ref name=&quot;ref6&quot; /&gt; ফিজিৰ স্থানীয় চৰকাৰ আৰু নগৰ উন্নয়ন মন্ত্ৰালয়ে স্থানীয় চৰকাৰসমূহ (চহৰ আৰু নগৰ পৰিষদসমূহ)ৰ তত্ত্বাবধান কৰে।&lt;ref name=&quot;ref19&quot; /&gt;

== ব্যুৎপত্তিবিজ্ঞান ==&lt;!--linked--&gt;
ফিজিৰ মূল দ্বীপ ভিটি লেভুৰ নামে &quot;ফিজি&quot; নামটোৰ উৎপত্তি হিচাপে কাম কৰিছিল যদিও সাধাৰণ ইংৰাজী উচ্চাৰণ [[টংগা]]ত ফিজিৰ দ্বীপ চুবুৰীয়া দেশসমূহৰ উচ্চাৰণৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি কৰা হৈছে।  এই নামটোৰ উত্থানৰ আনুষ্ঠানিক বিৱৰণীত এইদৰে কোৱা হৈছে:
{{blockquote|
ফিজিবাসীয়ে প্ৰথমে ইউৰোপীয় চেতনাত নিজকে আপ্লুত কৰিছিল [[জেমছ কুক|কুক]]ৰ অভিযানৰ সদস্যসকলৰ লেখাৰ জৰিয়তে যিসকলে তেওঁলোকক টংগাত লগ পাইছিল।  তেওঁলোকক ভয়ংকৰ যোদ্ধা আৰু হিংস্ৰ নৃশংস বুলি বৰ্ণনা কৰা হৈছিল, প্ৰশান্ত মহাসাগৰৰ উন্নতমানৰ জাহাজ নিৰ্মাতা, কিন্তু মহান নাৱিক নহয়।  টংগানসকলৰ মাজত ইহঁতে ভয়ৰ সৃষ্টি কৰিছিল আৰু তেওঁলোকৰ সকলো মেনুফেকচাৰ, বিশেষকৈ বাকলিৰ কাপোৰ আৰু ক্লাবৰ অতি মূল্য আছিল আৰু বহুত চাহিদা আছিল।  তেওঁলোকে নিজৰ ঘৰখনক ভিটি বুলি কয়, কিন্তু টংগাসকলে ইয়াক ফিচি বুলি কয় আৰু এই বিদেশী উচ্চাৰণ ফিজিৰ দ্বাৰাই, যিটো প্ৰথমে কেপ্তেইন জেমছ কুকে ঘোষণা কৰিছিল, এই দ্বীপসমূহ এতিয়া জনা যায়।&lt;ref&gt;[http://www.fijihighcommission.org.uk/about_1.html About Fiji] {{Webarchive|url= https://web.archive.org/web/20100202003312/http://www.fijihighcommission.org.uk/about_1.html |date= 2 February 2010 }}, section on Europeans in Fiji. Fiji High Commission to the United Kingdom.&lt;/ref&gt;}}

&quot;Feejee&quot;, টংগান উচ্চাৰণৰ ইংৰাজী বানান,&lt;ref&gt;{{cite journal|last= Schutz|first= Albert J.|title= The Forerunners of the Fijian Dictionary|journal= The Journal of the Polynesian Society|date= December 1974|volume= 83|issue= 4|pages= 443–457|jstor= 20705027|url= http://www.jps.auckland.ac.nz/document//Volume_83_1974/Volume_83%2C_No._4/The_forerunners_of_the_Fijian_dictionary%2C_by_Albert_J._Schutz%2C_p_443-458/p1|access-date= 21 January 2019|archive-url= https://web.archive.org/web/20180208075139/http://www.jps.auckland.ac.nz/document//Volume_83_1974/Volume_83%2C_No._4/The_forerunners_of_the_Fijian_dictionary%2C_by_Albert_J._Schutz%2C_p_443-458/p1|archive-date= 8 February 2018|url-status= live}}&lt;/ref&gt; ১৯ শতিকাৰ শেষৰ ফালে ফিজি ভ্ৰমণ কৰা মিছনেৰী আৰু অন্যান্য ভ্ৰমণকাৰীসকলৰ বিৱৰণী আৰু অন্যান্য লেখাত পোৱা গৈছিল।&lt;ref&gt;
{{cite journal|last= Barbour|first= Thomas|title= The Frogs of the Fiji Islands|journal= Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia|year= 1923|volume= 75|pages= 111–115|jstor= 4063878}}
&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;For example:
{{cite book
 | last1 = Scarr
 | first1 = Deryck
 | title = Fiji: A Short History
 | url = https://books.google.com/books?id=IkoxAQAAIAAJ
 | location = Laie, Hawaii
 | publisher = Institute for Polynesian Studies, Brigham Young University—Hawaii Campus
 | date = 1984
 | page = 2
 | isbn = 9780939154364
 | oclc = 611678101
 | access-date = 23 August 2020
 | quote = 'The natives of Feejee whom we met here are of a colour that was a full shade darker than that of the Friendly Islands in general', observed Lieutenant James Cook [...].
 | archive-date = 19 July 2023
 | archive-url = https://web.archive.org/web/20230719145149/https://books.google.com/books?id=IkoxAQAAIAAJ
 | url-status = live
 }}&lt;/ref&gt;

== ইতিহাস ==
ফিজিত মানুহে বাস কৰা আৰম্ভ কৰিছিল প্ৰায় ৩,৫০০ বছৰৰ আগতে, যেতিয়া অষ্ট্ৰোনেছিয়ানসকলে এই অঞ্চলত আগমন কৰিছিল। তাৰ পিছত মেলানেছিয়ানসকলেও ইয়াত বসতি স্থাপন কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fiji |work=Encyclopaedia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Fiji-republic-Pacific-Ocean/History |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt; ১৭শ শতিকাত ইউৰোপীয়সকলে ফিজি প্রথমবাৰ পৰ্যবেক্ষণ কৰে। ১৮৭৪ চনত ব্ৰিটেইনে ফিজিক নিজৰ উপনিবেশ হিচাপে ঘোষণা কৰে, আৰু ই &quot;ব্ৰিটিছ ক্ৰাউন কলনী&quot;ৰ অংশ হয়। 

১৯৭০ চনত ফিজিয়ে স্বাধীনতা লাভ কৰে আৰু তেতিয়াৰে পৰা ই “Dominion of Fiji” নামেৰে পৰিচিত আছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fiji |work=Encyclopaedia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Fiji-republic-Pacific-Ocean/History |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; ১৯৮৭ চনত দেশখনত প্ৰথম সামৰিক অভ্যুত্থান ঘটে। তাৰ পিছত ২০০০ আৰু ২০০৬ চনত আৰু দুটা অভ্যুত্থান সংঘটিত হয়। এই ঘটনাবোৰে ফিজিৰ ৰাজনৈতিক স্থিতিশীলতাত ব্যাঘাত ঘটায়। ২০০৯ চনত উচ্চ ন্যায়ালয়ে সামৰিক নেতৃত্বক বেআইনী বুলি ঘোষণা কৰে। ২০১৪ চনত গণতান্ত্ৰিক নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত হয়।

== ভূগোল ==
ফিজি দক্ষিণ–প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় অঞ্চলৰ মেলানেছিয়াৰ দ্বীপ-দেশ, নিউজিলেণ্ডৰ পৰা প্ৰায় ১,১০০ নটিকেল মাইল (২,০০০ কিমি) উত্তৰ-পূবত অৱস্থিত।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fiji |work=Encyclopaedia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Fiji-republic-Pacific-Ocean |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; ইয়াত প্ৰায় ৩৩০টা দ্বীপ আছে (মুঠ ৫০০+ দ্বীপৰ অন্তৰ্গত), যাৰ ভিতৰত প্ৰায় ১১০ টাত স্থায়ীভাবে জনবসতি আছে, আৰু মাটিকালি  প্ৰায় ১৮,২৭২ বৰ্গ কিমি।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Geography of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Geography_of_Fiji |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt; দ্বীপবোৰ আগ্নেয়গিৰি উৎসভূমি, আৰু কিছুমান ঠাইত ভূ–তাপীয় কার্য আজিও চলি আছে।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Geography of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Geography_of_Fiji |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt;

== চৰকাৰ আৰু ৰাজনীতি ==
ফিজি গণৰাজ্য এখন এককায়িক সংসদীয় প্ৰজাতন্ত্ৰ; পঞ্চাশটা সংসদীয় আসন আছে, যাৰ দ্বাৰা প্ৰতিনিধিসকল নিৰ্বাচিত হয়।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Politics of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Politics_of_Fiji |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; সামরিক অভ্যুত্থান (১৯৮৭, ২০০০, ২০০৬)ৰ ফলত সংবিধান বাতিল হৈছিল, যদিও ২০১৪ চনত সফল গণতান্ত্ৰিক নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত হয় আৰু বৈধতা পুনঃপ্ৰাপ্ত হয়।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Politics of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Politics_of_Fiji |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt;

== অৰ্থনীতি ==
ফিজিৰ অৰ্থনীতিৰ ক্ষেত্ৰত পৰ্যটন, কৃষি (বিশেষকৈ চেনি), মাছ ধৰা আদি উল্লেখযোগ্য।

== বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তিবিদ্যা ==
ভূ–তাপীয় শক্তি গৱেষণাত গুরুত্ব দিয়া হৈছে, বেলেগে ডিজিটাল স্বাস্থ্য (দিংগুম রোগ), টুন্সামি মডেলিং ইত্যাদি প্ৰযুক্তি উদ্যোগ চলি আছে। Fiji National University আৰু শাসন-বিভাগ এইবোৰে গুৰুত্ব দিছে।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Science and technology in Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Fiji#Science_and_technology |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt;

== সমাজ ==
জনসংখ্যাতিয় ফিজিৰ প্রধান গোষ্ঠী হৈছে iTaukei (স্থানীয় ফিজিয়ান, ≈54%) আৰু Indo‑Fijians (≈38%)৷ ধর্মত খ্ৰীষ্টান, হিন্দু, মুছলিম থাকে। নগৰাঞ্চলে যুৱাত্মক জীৱন, বিশেষকৈ ছুভা, লাউটোকা, নাডিত কাণ μεγαλি।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Demographics of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Demographics_of_Fiji |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt;

== সংস্কৃতি ==
ফিজিৰ সংস্কৃতি মেলানেছিয়ান, ভারতীয়, ইউরোপীয়, চীনিয়া, পলিনেছিয়ান উপাদানৰ সংমিশ্রণ। নৃত্য ‘meke’, কাবা পান, ‘masi’ বা ‘tapa’ কাপোৰ, বিশেষ অনুষ্ঠানবোৰ (দিভালি, Fire‑walking) ইত্যাদি উল্লেখযোগ্য উৎসৱ।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Culture of Fiji |work=Encyclopaedia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Fiji-republic-Pacific-Ocean/Cultural-life |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references&gt;
&lt;ref name=&quot;IMF&quot;&gt;{{Cite web |title=GDP per capita, current prices |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=819,&amp;s=NGDPDPC,&amp;sy=2021&amp;ey=2023 |publisher=International Monetary Fund |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;GINI&quot;&gt;{{Cite web |title=GINI Index |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI |publisher=World Bank |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;HDI&quot;&gt;{{Cite web |title=Human Development Index (HDI) |url=https://hdr.undp.org/data-center/human-development-index#/indicies/HDI |publisher=United Nations Development Programme |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref13&quot;&gt;{{Cite web |title=Fiji 2007 Census |url=http://www.statsfiji.gov.fj/ |publisher=Fiji Bureau of Statistics |access-date=10 July 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110709220811/http://www.statsfiji.gov.fj/Tourism/tourmigstats_index.htm |archive-date=9 July 2011}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref14&quot;&gt;{{Cite book |title=Volcanism and Geothermal Energy in Fiji |last=Smith |first=Ian E.M. |year=2005 |publisher=Pacific Energy Institute |location=Suva}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref15&quot;&gt;{{Cite book |title=Explorers of the Pacific |last=Howe |first=K.R. |year=1984 |publisher=Oxford University Press |location=Auckland}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref16&quot;&gt;{{Cite news |title=Fiji President revokes Constitution |url=https://www.bbc.com/news/world-asia-pacific-77773101 |publisher=BBC News |date=10 April 2009 |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref17&quot;&gt;{{Cite news |title=Fiji election deemed credible |url=https://www.aljazeera.com/news/2014/9/18/fiji-election-declared-credible |publisher=Al Jazeera |date=18 September 2014 |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref6&quot;&gt;{{Cite web |title=Fiji Economy Profile |url=https://www.indexmundi.com/fiji/economy_profile.html |publisher=Index Mundi |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref19&quot;&gt;{{Cite web |title=Local Government Administration in Fiji |url=https://www.lg.gov.fj/ |publisher=Ministry of Local Government, Fiji |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
&lt;/references&gt;

[[শ্ৰেণী:ফিজি]]
[[শ্ৰেণী:দেশ]]</text>
      <sha1>rm4cvrv4jgezc9vgnj3ruq7yfeu8srm</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523190</id>
      <parentid>523189</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T11:32:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>523190</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="21482" sha1="ifzd9ps6yxf7olrenyf1wzos3jlzlpf" xml:space="preserve">{{Infobox country
|conventional_long_name = ফিজি প্ৰজাতন্ত্ৰ
|native_name = Fiji
|image_flag = Flag of Fiji.svg
|image_coat = Coat of arms of Fiji.svg
|common_name = ফিজি
|symbol_type = ৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰতিক
|national_motto = 
|national_anthem = {{lang|en|''God Bless Fiji''}}
|official_languages = ইংৰাজী, ফিজিয়ান, হিন্দুস্তানী (ফিজি হিন্দী)
|capital = [[Suva]]
|largest_city = capital
|government_type = গণতান্ত্ৰিক প্ৰজাতন্ত্ৰ
|leader_title1 = ৰাষ্ট্ৰপতি
|leader_name1 = 
|leader_title2 = প্ৰধানমন্ত্ৰী
|leader_name2 = 
|area_rank = 
|area_km2 = ১৮,২৭৪
|area_sq_mi = 
|percent_water = 
|population_estimate = ৯,৩৮,০০০
|population_estimate_year = ২০২৩
|population_estimate_rank = 
|population_density_km2 = 
|population_density_sq_mi = 
|population_density_rank = 
|GDP_PPP_year = ২০২৩
|GDP_PPP = 
|GDP_PPP_rank = 
|GDP_PPP_per_capita = $১৬,৫৬৩ &lt;ref name=&quot;IMF&quot;&gt;{{Cite web |title=GDP per capita, current prices |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=819,&amp;s=NGDPDPC,&amp;sy=2021&amp;ey=2023 |publisher=International Monetary Fund |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; (১০২ তম স্থান)
|GDP_nominal = $৫.৫১১ বিলিয়ন &lt;ref name=&quot;IMF&quot;/&gt; (১৬৪ তম স্থান)
|GDP_nominal_year = ২০২৩
|GDP_nominal_per_capita = $৬,০২৪ &lt;ref name=&quot;IMF&quot;/&gt; (১০৬ তম স্থান)
|Gini_year = ২০১৯
|Gini = ৩০.৭ &lt;ref name=&quot;GINI&quot;&gt;{{Cite web |title=GINI Index |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI |publisher=World Bank |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
|Gini_category = মধ্যমীয়া বৈষম্য
|HDI = ০.৭২৯ &lt;ref name=&quot;HDI&quot;&gt;{{Cite web |title=Human Development Index (HDI) |url=https://hdr.undp.org/data-center/human-development-index#/indicies/HDI |publisher=UNDP |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
|HDI_year = ২০২২
|HDI_change = বৃদ্ধি
|HDI_rank = ১০৪
|currency = ফিজিয়ান ডলাৰ (FJD)
|time_zone = ইউটিচি +১২ (এফজেটি)
|date_format = dd/mm/yyyy
|drives_on = সোঁফালৰ
|calling_code = +৬৭৯
|cctld = .fj
|iso3166code = FJ
}}

'''ফিজি''' আনুষ্ঠানিকভাৱে '''ফিজি গণৰাজ্য''' হৈছে দক্ষিণ [[প্ৰশান্ত মহাসাগৰ]]ৰ [[ওচেনিয়া]]ৰ অংশ মেলানেছিয়াৰ এখন দ্বীপ-দেশ। ই [[নিউজিলেণ্ড]]ৰ পৰা প্ৰায় ১১০০ নটিকেল মাইল (২,০০০ কিমি; ১,৩০০ মাইল) উত্তৰ-উত্তৰ-পূৱত অৱস্থিত। ফিজি ৩৩০ টাতকৈও অধিক দ্বীপ আৰু প্ৰায় ৫০০ খুৰিয়া দ্বীপৰে গঠিত — ইয়াৰে প্ৰায় ১১০ টাত স্থায়ীভাৱে জনবসতি আছে। মুঠ মাটিকালি প্ৰায় ১৮,৩০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৭,১০০ বৰ্গ মাইল)। আটাইতকৈ বাহিৰৰ দ্বীপ-গোটটো হৈছে অনো-ই-লাউ। ফিজিৰ প্ৰায় ৮৭% জনসংখ্যা দুটা প্ৰধান দ্বীপ, ভিটি লেভু আৰু ভানুয়া লেভুত বাস কৰে। প্ৰায় তিনি-চতুৰ্থাংশ লোকে ভিটি লেভুৰ উপকূল (ৰাজধানী [[ছুভা]], পৰ্যটনকেন্দ্ৰ [[নাডি]], আৰু চেনি উদ্যোগৰ কেন্দ্ৰ [[লাউটোকা]])ত  বাস কৰে। ভিটি লেভুৰ ভিতৰৰ অঞ্চলত পাহাৰীয়া ভূ-আকৃতিৰ বাবে জনবসতি কম।&lt;ref name=&quot;ref13&quot; /&gt;

ফিজিৰ অধিকাংশ দ্বীপ প্ৰায় ১৫ কোটি বছৰৰ আগতে আৰম্ভ হোৱা আগ্নেয়গিৰি কাৰ্যকলাপৰ ফলত গঠিত হৈছিল। ভানুয়া লেভু আৰু টাভেউনি দ্বীপত আজিও কিছুমান ভূতাপীয় (geothermal) কাৰ্যকলাপ দেখা যায়। ভিটি লেভুত থকা ভূ-তাপীয় ব্যৱস্থাসমূহ অ-আগ্নেয়গিৰি উৎসৰ আৰু ইয়াৰ উষ্ণতা তুলনামূলকভাবে কম (৩৫°-৬০° চেলচিয়াছ)।&lt;ref name=&quot;ref14&quot; /&gt;

খ্ৰীষ্টপূৰ্ব দ্বিতীয় সহস্ৰাব্দৰ পৰা মানুহে ফিজিত বাস কৰি আছে—প্ৰথমত অষ্ট্ৰোনেছিয়ানসকল, পিছলৈ মেলানেছিয়ানসকল, আৰু কিছুমান পলিনেছিয়ান প্ৰভাৱও দেখা যায়। ইউৰোপীয়সকলে ১৭শ শতিকাত প্ৰথমবাৰৰ বাবে ফিজি ভ্ৰমণ কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;ref15&quot; /&gt; ফিজি ১৮৭৪ চনত ব্ৰিটিছ উপনিবেশ হৈছিল আৰু ১৯৭০ চনত স্বাধীনতা লাভ কৰি ''Dominion of Fiji'' ৰূপে পৰিচিত হয়। ১৯৮৭ চনত ধাৰাবাহিক সামৰিক অভ্যুত্থানৰ পিছত ফিজি গণৰাজ্য হিচাপে ঘোষণা কৰা হয়। ২০০৬ চনৰ অভ্যুত্থানত [[ফ্ৰেংক বৈনিমাৰামা]]য়ে ক্ষমতা গ্ৰহণ কৰে। ২০০৯ চনত উচ্চ ন্যায়ালয়ে সামৰিক চৰকাৰক বেআইনী ঘোষণা কৰে। তৎকালীন ৰাষ্ট্ৰপতি ৰাটু [[জোচেফা ইলোইলো]]য়ে সংবিধান বাতিল কৰি বৈনিমাৰামাক অন্তৱৰ্তীকালীন প্ৰধানমন্ত্ৰী হিচাপে পুনৰ নিযুক্তি দিয়ে। তেতিয়াৰ পিছত [[ৰাটু এপেলি নাইলাটিকাউ]] ৰাষ্ট্ৰপতি হয়।&lt;ref name=&quot;ref16&quot; /&gt; ২০১৪ চনৰ ১৭ ছেপ্টেম্বৰত বহু বছৰৰ পিছত প্ৰথম গণতান্ত্ৰিক নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত হয়, য'ত বৈনিমাৰামাৰ দল FijiFirst-এ ৫৯.২% ভোটেৰে জয়লাভ কৰে। এই নিৰ্বাচনক আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যবেক্ষকসকলে বিশ্বাসযোগ্য বুলি অভিহিত কৰে।&lt;ref name=&quot;ref17&quot; /&gt;

ফিজি প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় অঞ্চলৰ অন্যতম উন্নত অৰ্থনীতি, যাৰ প্ৰচুৰ বনজ সম্পদ, খনিজ আৰু মাছত আধাৰিত। ইয়াৰ মুদ্ৰা হৈছে '''ফিজি ডলাৰ (FJD)'''। পৰ্যটন উদ্যোগ, বৈদেশিক ৰেমিটেন্স, বটল পানী ৰপ্তানি, আৰু চেনি খেতি হৈছে প্ৰধান বৈদেশিক মুদ্ৰা আয়ৰ উৎস।&lt;ref name=&quot;ref6&quot; /&gt; ফিজিৰ স্থানীয় চৰকাৰ আৰু নগৰ উন্নয়ন মন্ত্ৰালয়ে স্থানীয় চৰকাৰসমূহ (চহৰ আৰু নগৰ পৰিষদসমূহ)ৰ তত্ত্বাবধান কৰে।&lt;ref name=&quot;ref19&quot; /&gt;

== ব্যুৎপত্তিবিজ্ঞান ==&lt;!--linked--&gt;
ফিজিৰ মূল দ্বীপ ভিটি লেভুৰ নামে &quot;ফিজি&quot; নামটোৰ উৎপত্তি হিচাপে কাম কৰিছিল যদিও সাধাৰণ ইংৰাজী উচ্চাৰণ [[টংগা]]ত ফিজিৰ দ্বীপ চুবুৰীয়া দেশসমূহৰ উচ্চাৰণৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি কৰা হৈছে।  এই নামটোৰ উত্থানৰ আনুষ্ঠানিক বিৱৰণীত এইদৰে কোৱা হৈছে:
{{blockquote|
ফিজিবাসীয়ে প্ৰথমে ইউৰোপীয় চেতনাত নিজকে আপ্লুত কৰিছিল [[জেমছ কুক|কুক]]ৰ অভিযানৰ সদস্যসকলৰ লেখাৰ জৰিয়তে যিসকলে তেওঁলোকক টংগাত লগ পাইছিল।  তেওঁলোকক ভয়ংকৰ যোদ্ধা আৰু হিংস্ৰ নৃশংস বুলি বৰ্ণনা কৰা হৈছিল, প্ৰশান্ত মহাসাগৰৰ উন্নতমানৰ জাহাজ নিৰ্মাতা, কিন্তু মহান নাৱিক নহয়।  টংগানসকলৰ মাজত ইহঁতে ভয়ৰ সৃষ্টি কৰিছিল আৰু তেওঁলোকৰ সকলো মেনুফেকচাৰ, বিশেষকৈ বাকলিৰ কাপোৰ আৰু ক্লাবৰ অতি মূল্য আছিল আৰু বহুত চাহিদা আছিল।  তেওঁলোকে নিজৰ ঘৰখনক ভিটি বুলি কয়, কিন্তু টংগাসকলে ইয়াক ফিচি বুলি কয় আৰু এই বিদেশী উচ্চাৰণ ফিজিৰ দ্বাৰাই, যিটো প্ৰথমে কেপ্তেইন জেমছ কুকে ঘোষণা কৰিছিল, এই দ্বীপসমূহ এতিয়া জনা যায়।&lt;ref&gt;[http://www.fijihighcommission.org.uk/about_1.html About Fiji] {{Webarchive|url= https://web.archive.org/web/20100202003312/http://www.fijihighcommission.org.uk/about_1.html |date= 2 February 2010 }}, section on Europeans in Fiji. Fiji High Commission to the United Kingdom.&lt;/ref&gt;}}

&quot;Feejee&quot;, টংগান উচ্চাৰণৰ ইংৰাজী বানান,&lt;ref&gt;{{cite journal|last= Schutz|first= Albert J.|title= The Forerunners of the Fijian Dictionary|journal= The Journal of the Polynesian Society|date= December 1974|volume= 83|issue= 4|pages= 443–457|jstor= 20705027|url= http://www.jps.auckland.ac.nz/document//Volume_83_1974/Volume_83%2C_No._4/The_forerunners_of_the_Fijian_dictionary%2C_by_Albert_J._Schutz%2C_p_443-458/p1|access-date= 21 January 2019|archive-url= https://web.archive.org/web/20180208075139/http://www.jps.auckland.ac.nz/document//Volume_83_1974/Volume_83%2C_No._4/The_forerunners_of_the_Fijian_dictionary%2C_by_Albert_J._Schutz%2C_p_443-458/p1|archive-date= 8 February 2018|url-status= live}}&lt;/ref&gt; ১৯ শতিকাৰ শেষৰ ফালে ফিজি ভ্ৰমণ কৰা মিছনেৰী আৰু অন্যান্য ভ্ৰমণকাৰীসকলৰ বিৱৰণী আৰু অন্যান্য লেখাত পোৱা গৈছিল।&lt;ref&gt;
{{cite journal|last= Barbour|first= Thomas|title= The Frogs of the Fiji Islands|journal= Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia|year= 1923|volume= 75|pages= 111–115|jstor= 4063878}}
&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;For example:
{{cite book
 | last1 = Scarr
 | first1 = Deryck
 | title = Fiji: A Short History
 | url = https://books.google.com/books?id=IkoxAQAAIAAJ
 | location = Laie, Hawaii
 | publisher = Institute for Polynesian Studies, Brigham Young University—Hawaii Campus
 | date = 1984
 | page = 2
 | isbn = 9780939154364
 | oclc = 611678101
 | access-date = 23 August 2020
 | quote = 'The natives of Feejee whom we met here are of a colour that was a full shade darker than that of the Friendly Islands in general', observed Lieutenant James Cook [...].
 | archive-date = 19 July 2023
 | archive-url = https://web.archive.org/web/20230719145149/https://books.google.com/books?id=IkoxAQAAIAAJ
 | url-status = live
 }}&lt;/ref&gt;

== ইতিহাস ==
ফিজিত মানুহে বাস কৰা আৰম্ভ কৰিছিল প্ৰায় ৩,৫০০ বছৰৰ আগতে, যেতিয়া অষ্ট্ৰোনেছিয়ানসকলে এই অঞ্চলত আগমন কৰিছিল। তাৰ পিছত মেলানেছিয়ানসকলেও ইয়াত বসতি স্থাপন কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fiji |work=Encyclopaedia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Fiji-republic-Pacific-Ocean/History |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt; ১৭শ শতিকাত ইউৰোপীয়সকলে ফিজি প্রথমবাৰ পৰ্যবেক্ষণ কৰে। ১৮৭৪ চনত ব্ৰিটেইনে ফিজিক নিজৰ উপনিবেশ হিচাপে ঘোষণা কৰে, আৰু ই &quot;ব্ৰিটিছ ক্ৰাউন কলনী&quot;ৰ অংশ হয়। 

১৯৭০ চনত ফিজিয়ে স্বাধীনতা লাভ কৰে আৰু তেতিয়াৰে পৰা ই “Dominion of Fiji” নামেৰে পৰিচিত আছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fiji |work=Encyclopaedia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Fiji-republic-Pacific-Ocean/History |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; ১৯৮৭ চনত দেশখনত প্ৰথম সামৰিক অভ্যুত্থান ঘটে। তাৰ পিছত ২০০০ আৰু ২০০৬ চনত আৰু দুটা অভ্যুত্থান সংঘটিত হয়। এই ঘটনাবোৰে ফিজিৰ ৰাজনৈতিক স্থিতিশীলতাত ব্যাঘাত ঘটায়। ২০০৯ চনত উচ্চ ন্যায়ালয়ে সামৰিক নেতৃত্বক বেআইনী বুলি ঘোষণা কৰে। ২০১৪ চনত গণতান্ত্ৰিক নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত হয়।

== ভূগোল ==
ফিজি দক্ষিণ–প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় অঞ্চলৰ মেলানেছিয়াৰ দ্বীপ-দেশ, নিউজিলেণ্ডৰ পৰা প্ৰায় ১,১০০ নটিকেল মাইল (২,০০০ কিমি) উত্তৰ-পূবত অৱস্থিত।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fiji |work=Encyclopaedia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Fiji-republic-Pacific-Ocean |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; ইয়াত প্ৰায় ৩৩০টা দ্বীপ আছে (মুঠ ৫০০+ দ্বীপৰ অন্তৰ্গত), যাৰ ভিতৰত প্ৰায় ১১০ টাত স্থায়ীভাবে জনবসতি আছে, আৰু মাটিকালি  প্ৰায় ১৮,২৭২ বৰ্গ কিমি।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Geography of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Geography_of_Fiji |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt; দ্বীপবোৰ আগ্নেয়গিৰি উৎসভূমি, আৰু কিছুমান ঠাইত ভূ–তাপীয় কার্য আজিও চলি আছে।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Geography of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Geography_of_Fiji |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt;

== চৰকাৰ আৰু ৰাজনীতি ==
ফিজি গণৰাজ্য এখন এককায়িক সংসদীয় প্ৰজাতন্ত্ৰ; পঞ্চাশটা সংসদীয় আসন আছে, যাৰ দ্বাৰা প্ৰতিনিধিসকল নিৰ্বাচিত হয়।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Politics of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Politics_of_Fiji |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; সামরিক অভ্যুত্থান (১৯৮৭, ২০০০, ২০০৬)ৰ ফলত সংবিধান বাতিল হৈছিল, যদিও ২০১৪ চনত সফল গণতান্ত্ৰিক নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত হয় আৰু বৈধতা পুনঃপ্ৰাপ্ত হয়।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Politics of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Politics_of_Fiji |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt;

== অৰ্থনীতি ==
ফিজিৰ অৰ্থনীতিৰ ক্ষেত্ৰত পৰ্যটন, কৃষি (বিশেষকৈ চেনি), মাছ ধৰা আদি উল্লেখযোগ্য।

== বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তিবিদ্যা ==
ভূ–তাপীয় শক্তি গৱেষণাত গুরুত্ব দিয়া হৈছে, বেলেগে ডিজিটাল স্বাস্থ্য (দিংগুম রোগ), টুন্সামি মডেলিং ইত্যাদি প্ৰযুক্তি উদ্যোগ চলি আছে। Fiji National University আৰু শাসন-বিভাগ এইবোৰে গুৰুত্ব দিছে।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Science and technology in Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Fiji#Science_and_technology |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt;

== সংস্কৃতি ==
ফিজিৰ সংস্কৃতি মেলানেছিয়ান, ভারতীয়, ইউরোপীয়, চীনিয়া, পলিনেছিয়ান উপাদানৰ সংমিশ্রণ। নৃত্য ‘meke’, কাবা পান, ‘masi’ বা ‘tapa’ কাপোৰ, বিশেষ অনুষ্ঠানবোৰ (দিভালি, Fire‑walking) ইত্যাদি উল্লেখযোগ্য উৎসৱ।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Culture of Fiji |work=Encyclopaedia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Fiji-republic-Pacific-Ocean/Cultural-life |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references&gt;
&lt;ref name=&quot;IMF&quot;&gt;{{Cite web |title=GDP per capita, current prices |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=819,&amp;s=NGDPDPC,&amp;sy=2021&amp;ey=2023 |publisher=International Monetary Fund |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;GINI&quot;&gt;{{Cite web |title=GINI Index |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI |publisher=World Bank |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;HDI&quot;&gt;{{Cite web |title=Human Development Index (HDI) |url=https://hdr.undp.org/data-center/human-development-index#/indicies/HDI |publisher=United Nations Development Programme |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref13&quot;&gt;{{Cite web |title=Fiji 2007 Census |url=http://www.statsfiji.gov.fj/ |publisher=Fiji Bureau of Statistics |access-date=10 July 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110709220811/http://www.statsfiji.gov.fj/Tourism/tourmigstats_index.htm |archive-date=9 July 2011}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref14&quot;&gt;{{Cite book |title=Volcanism and Geothermal Energy in Fiji |last=Smith |first=Ian E.M. |year=2005 |publisher=Pacific Energy Institute |location=Suva}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref15&quot;&gt;{{Cite book |title=Explorers of the Pacific |last=Howe |first=K.R. |year=1984 |publisher=Oxford University Press |location=Auckland}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref16&quot;&gt;{{Cite news |title=Fiji President revokes Constitution |url=https://www.bbc.com/news/world-asia-pacific-77773101 |publisher=BBC News |date=10 April 2009 |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref17&quot;&gt;{{Cite news |title=Fiji election deemed credible |url=https://www.aljazeera.com/news/2014/9/18/fiji-election-declared-credible |publisher=Al Jazeera |date=18 September 2014 |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref6&quot;&gt;{{Cite web |title=Fiji Economy Profile |url=https://www.indexmundi.com/fiji/economy_profile.html |publisher=Index Mundi |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref19&quot;&gt;{{Cite web |title=Local Government Administration in Fiji |url=https://www.lg.gov.fj/ |publisher=Ministry of Local Government, Fiji |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
&lt;/references&gt;

[[শ্ৰেণী:ফিজি]]
[[শ্ৰেণী:দেশ]]</text>
      <sha1>ifzd9ps6yxf7olrenyf1wzos3jlzlpf</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523191</id>
      <parentid>523190</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T11:33:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>523191</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="21238" sha1="4scsi74hcifsn2refiyxukk5g7qw0an" xml:space="preserve">{{Infobox country
|conventional_long_name = ফিজি প্ৰজাতন্ত্ৰ
|native_name = Fiji
|image_flag = Flag of Fiji.svg
|image_coat = Coat of arms of Fiji.svg
|common_name = ফিজি
|symbol_type = ৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰতিক
|national_motto = 
|national_anthem = {{lang|en|''God Bless Fiji''}}
|official_languages = ইংৰাজী, ফিজিয়ান, হিন্দুস্তানী (ফিজি হিন্দী)
|capital = [[Suva]]
|largest_city = capital
|government_type = গণতান্ত্ৰিক প্ৰজাতন্ত্ৰ
|leader_title1 = ৰাষ্ট্ৰপতি
|leader_name1 = 
|leader_title2 = প্ৰধানমন্ত্ৰী
|leader_name2 = 
|area_rank = 
|area_km2 = ১৮,২৭৪
|area_sq_mi = 
|percent_water = 
|population_estimate = ৯,৩৮,০০০
|population_estimate_year = ২০২৩
|population_estimate_rank = 
|population_density_km2 = 
|population_density_sq_mi = 
|population_density_rank = 
|GDP_PPP_year = ২০২৩
|GDP_PPP = 
|GDP_PPP_rank = 
|GDP_PPP_per_capita = $১৬,৫৬৩ &lt;ref name=&quot;IMF&quot;&gt;{{Cite web |title=GDP per capita, current prices |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=819,&amp;s=NGDPDPC,&amp;sy=2021&amp;ey=2023 |publisher=International Monetary Fund |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; (১০২ তম স্থান)
|GDP_nominal = $৫.৫১১ বিলিয়ন &lt;ref name=&quot;IMF&quot;/&gt; (১৬৪ তম স্থান)
|GDP_nominal_year = ২০২৩
|GDP_nominal_per_capita = $৬,০২৪ &lt;ref name=&quot;IMF&quot;/&gt; (১০৬ তম স্থান)
|Gini_year = ২০১৯
|Gini = ৩০.৭ &lt;ref name=&quot;GINI&quot;&gt;{{Cite web |title=GINI Index |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI |publisher=World Bank |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
|Gini_category = মধ্যমীয়া বৈষম্য
|HDI = ০.৭২৯ &lt;ref name=&quot;HDI&quot;&gt;{{Cite web |title=Human Development Index (HDI) |url=https://hdr.undp.org/data-center/human-development-index#/indicies/HDI |publisher=UNDP |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
|HDI_year = ২০২২
|HDI_change = বৃদ্ধি
|HDI_rank = ১০৪
|currency = ফিজিয়ান ডলাৰ (FJD)
|time_zone = ইউটিচি +১২ (এফজেটি)
|date_format = dd/mm/yyyy
|drives_on = সোঁফালৰ
|calling_code = +৬৭৯
|cctld = .fj
|iso3166code = FJ
}}

'''ফিজি''' আনুষ্ঠানিকভাৱে '''ফিজি গণৰাজ্য''' হৈছে দক্ষিণ [[প্ৰশান্ত মহাসাগৰ]]ৰ [[ওচেনিয়া]]ৰ অংশ মেলানেছিয়াৰ এখন দ্বীপ-দেশ। ই [[নিউজিলেণ্ড]]ৰ পৰা প্ৰায় ১১০০ নটিকেল মাইল (২,০০০ কিমি; ১,৩০০ মাইল) উত্তৰ-উত্তৰ-পূৱত অৱস্থিত। ফিজি ৩৩০ টাতকৈও অধিক দ্বীপ আৰু প্ৰায় ৫০০ খুৰিয়া দ্বীপৰে গঠিত — ইয়াৰে প্ৰায় ১১০ টাত স্থায়ীভাৱে জনবসতি আছে। মুঠ মাটিকালি প্ৰায় ১৮,৩০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৭,১০০ বৰ্গ মাইল)। আটাইতকৈ বাহিৰৰ দ্বীপ-গোটটো হৈছে অনো-ই-লাউ। ফিজিৰ প্ৰায় ৮৭% জনসংখ্যা দুটা প্ৰধান দ্বীপ, ভিটি লেভু আৰু ভানুয়া লেভুত বাস কৰে। প্ৰায় তিনি-চতুৰ্থাংশ লোকে ভিটি লেভুৰ উপকূল (ৰাজধানী [[ছুভা]], পৰ্যটনকেন্দ্ৰ [[নাডি]], আৰু চেনি উদ্যোগৰ কেন্দ্ৰ [[লাউটোকা]])ত  বাস কৰে। ভিটি লেভুৰ ভিতৰৰ অঞ্চলত পাহাৰীয়া ভূ-আকৃতিৰ বাবে জনবসতি কম।&lt;ref name=&quot;ref13&quot; /&gt;

ফিজিৰ অধিকাংশ দ্বীপ প্ৰায় ১৫ কোটি বছৰৰ আগতে আৰম্ভ হোৱা আগ্নেয়গিৰি কাৰ্যকলাপৰ ফলত গঠিত হৈছিল। ভানুয়া লেভু আৰু টাভেউনি দ্বীপত আজিও কিছুমান ভূতাপীয় (geothermal) কাৰ্যকলাপ দেখা যায়। ভিটি লেভুত থকা ভূ-তাপীয় ব্যৱস্থাসমূহ অ-আগ্নেয়গিৰি উৎসৰ আৰু ইয়াৰ উষ্ণতা তুলনামূলকভাবে কম (৩৫°-৬০° চেলচিয়াছ)।&lt;ref name=&quot;ref14&quot; /&gt;

খ্ৰীষ্টপূৰ্ব দ্বিতীয় সহস্ৰাব্দৰ পৰা মানুহে ফিজিত বাস কৰি আছে—প্ৰথমত অষ্ট্ৰোনেছিয়ানসকল, পিছলৈ মেলানেছিয়ানসকল, আৰু কিছুমান পলিনেছিয়ান প্ৰভাৱও দেখা যায়। ইউৰোপীয়সকলে ১৭শ শতিকাত প্ৰথমবাৰৰ বাবে ফিজি ভ্ৰমণ কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;ref15&quot; /&gt; ফিজি ১৮৭৪ চনত ব্ৰিটিছ উপনিবেশ হৈছিল আৰু ১৯৭০ চনত স্বাধীনতা লাভ কৰি ''Dominion of Fiji'' ৰূপে পৰিচিত হয়। ১৯৮৭ চনত ধাৰাবাহিক সামৰিক অভ্যুত্থানৰ পিছত ফিজি গণৰাজ্য হিচাপে ঘোষণা কৰা হয়। ২০০৬ চনৰ অভ্যুত্থানত [[ফ্ৰেংক বৈনিমাৰামা]]য়ে ক্ষমতা গ্ৰহণ কৰে। ২০০৯ চনত উচ্চ ন্যায়ালয়ে সামৰিক চৰকাৰক বেআইনী ঘোষণা কৰে। তৎকালীন ৰাষ্ট্ৰপতি ৰাটু [[জোচেফা ইলোইলো]]য়ে সংবিধান বাতিল কৰি বৈনিমাৰামাক অন্তৱৰ্তীকালীন প্ৰধানমন্ত্ৰী হিচাপে পুনৰ নিযুক্তি দিয়ে। তেতিয়াৰ পিছত [[ৰাটু এপেলি নাইলাটিকাউ]] ৰাষ্ট্ৰপতি হয়।&lt;ref name=&quot;ref16&quot; /&gt; ২০১৪ চনৰ ১৭ ছেপ্টেম্বৰত বহু বছৰৰ পিছত প্ৰথম গণতান্ত্ৰিক নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত হয়, য'ত বৈনিমাৰামাৰ দল FijiFirst-এ ৫৯.২% ভোটেৰে জয়লাভ কৰে। এই নিৰ্বাচনক আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যবেক্ষকসকলে বিশ্বাসযোগ্য বুলি অভিহিত কৰে।&lt;ref name=&quot;ref17&quot; /&gt;

ফিজি প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় অঞ্চলৰ অন্যতম উন্নত অৰ্থনীতি, যাৰ প্ৰচুৰ বনজ সম্পদ, খনিজ আৰু মাছত আধাৰিত। ইয়াৰ মুদ্ৰা হৈছে '''ফিজি ডলাৰ (FJD)'''। পৰ্যটন উদ্যোগ, বৈদেশিক ৰেমিটেন্স, বটল পানী ৰপ্তানি, আৰু চেনি খেতি হৈছে প্ৰধান বৈদেশিক মুদ্ৰা আয়ৰ উৎস।&lt;ref name=&quot;ref6&quot; /&gt; ফিজিৰ স্থানীয় চৰকাৰ আৰু নগৰ উন্নয়ন মন্ত্ৰালয়ে স্থানীয় চৰকাৰসমূহ (চহৰ আৰু নগৰ পৰিষদসমূহ)ৰ তত্ত্বাবধান কৰে।&lt;ref name=&quot;ref19&quot; /&gt;

== ব্যুৎপত্তিবিজ্ঞান ==&lt;!--linked--&gt;
ফিজিৰ মূল দ্বীপ ভিটি লেভুৰ নামে &quot;ফিজি&quot; নামটোৰ উৎপত্তি হিচাপে কাম কৰিছিল যদিও সাধাৰণ ইংৰাজী উচ্চাৰণ [[টংগা]]ত ফিজিৰ দ্বীপ চুবুৰীয়া দেশসমূহৰ উচ্চাৰণৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি কৰা হৈছে।  এই নামটোৰ উত্থানৰ আনুষ্ঠানিক বিৱৰণীত এইদৰে কোৱা হৈছে:
{{blockquote|
ফিজিবাসীয়ে প্ৰথমে ইউৰোপীয় চেতনাত নিজকে আপ্লুত কৰিছিল [[জেমছ কুক|কুক]]ৰ অভিযানৰ সদস্যসকলৰ লেখাৰ জৰিয়তে যিসকলে তেওঁলোকক টংগাত লগ পাইছিল।  তেওঁলোকক ভয়ংকৰ যোদ্ধা আৰু হিংস্ৰ নৃশংস বুলি বৰ্ণনা কৰা হৈছিল, প্ৰশান্ত মহাসাগৰৰ উন্নতমানৰ জাহাজ নিৰ্মাতা, কিন্তু মহান নাৱিক নহয়।  টংগানসকলৰ মাজত ইহঁতে ভয়ৰ সৃষ্টি কৰিছিল আৰু তেওঁলোকৰ সকলো মেনুফেকচাৰ, বিশেষকৈ বাকলিৰ কাপোৰ আৰু ক্লাবৰ অতি মূল্য আছিল আৰু বহুত চাহিদা আছিল।  তেওঁলোকে নিজৰ ঘৰখনক ভিটি বুলি কয়, কিন্তু টংগাসকলে ইয়াক ফিচি বুলি কয় আৰু এই বিদেশী উচ্চাৰণ ফিজিৰ দ্বাৰাই, যিটো প্ৰথমে কেপ্তেইন জেমছ কুকে ঘোষণা কৰিছিল, এই দ্বীপসমূহ এতিয়া জনা যায়।&lt;ref&gt;[http://www.fijihighcommission.org.uk/about_1.html About Fiji] {{Webarchive|url= https://web.archive.org/web/20100202003312/http://www.fijihighcommission.org.uk/about_1.html |date= 2 February 2010 }}, section on Europeans in Fiji. Fiji High Commission to the United Kingdom.&lt;/ref&gt;}}

&quot;Feejee&quot;, টংগান উচ্চাৰণৰ ইংৰাজী বানান,&lt;ref&gt;{{cite journal|last= Schutz|first= Albert J.|title= The Forerunners of the Fijian Dictionary|journal= The Journal of the Polynesian Society|date= December 1974|volume= 83|issue= 4|pages= 443–457|jstor= 20705027|url= http://www.jps.auckland.ac.nz/document//Volume_83_1974/Volume_83%2C_No._4/The_forerunners_of_the_Fijian_dictionary%2C_by_Albert_J._Schutz%2C_p_443-458/p1|access-date= 21 January 2019|archive-url= https://web.archive.org/web/20180208075139/http://www.jps.auckland.ac.nz/document//Volume_83_1974/Volume_83%2C_No._4/The_forerunners_of_the_Fijian_dictionary%2C_by_Albert_J._Schutz%2C_p_443-458/p1|archive-date= 8 February 2018|url-status= live}}&lt;/ref&gt; ১৯ শতিকাৰ শেষৰ ফালে ফিজি ভ্ৰমণ কৰা মিছনেৰী আৰু অন্যান্য ভ্ৰমণকাৰীসকলৰ বিৱৰণী আৰু অন্যান্য লেখাত পোৱা গৈছিল।&lt;ref&gt;
{{cite journal|last= Barbour|first= Thomas|title= The Frogs of the Fiji Islands|journal= Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia|year= 1923|volume= 75|pages= 111–115|jstor= 4063878}}
&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;For example:
{{cite book
 | last1 = Scarr
 | first1 = Deryck
 | title = Fiji: A Short History
 | url = https://books.google.com/books?id=IkoxAQAAIAAJ
 | location = Laie, Hawaii
 | publisher = Institute for Polynesian Studies, Brigham Young University—Hawaii Campus
 | date = 1984
 | page = 2
 | isbn = 9780939154364
 | oclc = 611678101
 | access-date = 23 August 2020
 | quote = 'The natives of Feejee whom we met here are of a colour that was a full shade darker than that of the Friendly Islands in general', observed Lieutenant James Cook [...].
 | archive-date = 19 July 2023
 | archive-url = https://web.archive.org/web/20230719145149/https://books.google.com/books?id=IkoxAQAAIAAJ
 | url-status = live
 }}&lt;/ref&gt;

== ইতিহাস ==
ফিজিত মানুহে বাস কৰা আৰম্ভ কৰিছিল প্ৰায় ৩,৫০০ বছৰৰ আগতে, যেতিয়া অষ্ট্ৰোনেছিয়ানসকলে এই অঞ্চলত আগমন কৰিছিল। তাৰ পিছত মেলানেছিয়ানসকলেও ইয়াত বসতি স্থাপন কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fiji |work=Encyclopaedia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Fiji-republic-Pacific-Ocean/History |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt; ১৭শ শতিকাত ইউৰোপীয়সকলে ফিজি প্রথমবাৰ পৰ্যবেক্ষণ কৰে। ১৮৭৪ চনত ব্ৰিটেইনে ফিজিক নিজৰ উপনিবেশ হিচাপে ঘোষণা কৰে, আৰু ই &quot;ব্ৰিটিছ ক্ৰাউন কলনী&quot;ৰ অংশ হয়। 

১৯৭০ চনত ফিজিয়ে স্বাধীনতা লাভ কৰে আৰু তেতিয়াৰে পৰা ই “Dominion of Fiji” নামেৰে পৰিচিত আছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fiji |work=Encyclopaedia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Fiji-republic-Pacific-Ocean/History |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; ১৯৮৭ চনত দেশখনত প্ৰথম সামৰিক অভ্যুত্থান ঘটে। তাৰ পিছত ২০০০ আৰু ২০০৬ চনত আৰু দুটা অভ্যুত্থান সংঘটিত হয়। এই ঘটনাবোৰে ফিজিৰ ৰাজনৈতিক স্থিতিশীলতাত ব্যাঘাত ঘটায়। ২০০৯ চনত উচ্চ ন্যায়ালয়ে সামৰিক নেতৃত্বক বেআইনী বুলি ঘোষণা কৰে। ২০১৪ চনত গণতান্ত্ৰিক নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত হয়।

== ভূগোল ==
ফিজি দক্ষিণ–প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় অঞ্চলৰ মেলানেছিয়াৰ দ্বীপ-দেশ, নিউজিলেণ্ডৰ পৰা প্ৰায় ১,১০০ নটিকেল মাইল (২,০০০ কিমি) উত্তৰ-পূবত অৱস্থিত।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fiji |work=Encyclopaedia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Fiji-republic-Pacific-Ocean |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; ইয়াত প্ৰায় ৩৩০টা দ্বীপ আছে (মুঠ ৫০০+ দ্বীপৰ অন্তৰ্গত), যাৰ ভিতৰত প্ৰায় ১১০ টাত স্থায়ীভাবে জনবসতি আছে, আৰু মাটিকালি  প্ৰায় ১৮,২৭২ বৰ্গ কিমি।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Geography of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Geography_of_Fiji |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt; দ্বীপবোৰ আগ্নেয়গিৰি উৎসভূমি, আৰু কিছুমান ঠাইত ভূ–তাপীয় কার্য আজিও চলি আছে।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Geography of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Geography_of_Fiji |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt;

== চৰকাৰ আৰু ৰাজনীতি ==
ফিজি গণৰাজ্য এখন এককায়িক সংসদীয় প্ৰজাতন্ত্ৰ; পঞ্চাশটা সংসদীয় আসন আছে, যাৰ দ্বাৰা প্ৰতিনিধিসকল নিৰ্বাচিত হয়।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Politics of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Politics_of_Fiji |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; সামরিক অভ্যুত্থান (১৯৮৭, ২০০০, ২০০৬)ৰ ফলত সংবিধান বাতিল হৈছিল, যদিও ২০১৪ চনত সফল গণতান্ত্ৰিক নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত হয় আৰু বৈধতা পুনঃপ্ৰাপ্ত হয়।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Politics of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Politics_of_Fiji |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt;

== অৰ্থনীতি ==
ফিজিৰ অৰ্থনীতিৰ ক্ষেত্ৰত পৰ্যটন, কৃষি (বিশেষকৈ চেনি), মাছ ধৰা আদি উল্লেখযোগ্য।

== বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তিবিদ্যা ==
ভূ–তাপীয় শক্তি গৱেষণাত গুরুত্ব দিয়া হৈছে, বেলেগে ডিজিটাল স্বাস্থ্য (দিংগুম রোগ), টুন্সামি মডেলিং ইত্যাদি প্ৰযুক্তি উদ্যোগ চলি আছে। Fiji National University আৰু শাসন-বিভাগ এইবোৰে গুৰুত্ব দিছে।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Science and technology in Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Fiji#Science_and_technology |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt;

== সংস্কৃতি ==
ফিজিৰ সংস্কৃতি মূলত মেলানেছিয়ান, ভারতীয়, ইউরোপীয়, চীনিয়া, পলিনেছিয়ান উপাদানৰ সংমিশ্রণ।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Culture of Fiji |work=Encyclopaedia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Fiji-republic-Pacific-Ocean/Cultural-life |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references&gt;
&lt;ref name=&quot;IMF&quot;&gt;{{Cite web |title=GDP per capita, current prices |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=819,&amp;s=NGDPDPC,&amp;sy=2021&amp;ey=2023 |publisher=International Monetary Fund |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;GINI&quot;&gt;{{Cite web |title=GINI Index |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI |publisher=World Bank |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;HDI&quot;&gt;{{Cite web |title=Human Development Index (HDI) |url=https://hdr.undp.org/data-center/human-development-index#/indicies/HDI |publisher=United Nations Development Programme |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref13&quot;&gt;{{Cite web |title=Fiji 2007 Census |url=http://www.statsfiji.gov.fj/ |publisher=Fiji Bureau of Statistics |access-date=10 July 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110709220811/http://www.statsfiji.gov.fj/Tourism/tourmigstats_index.htm |archive-date=9 July 2011}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref14&quot;&gt;{{Cite book |title=Volcanism and Geothermal Energy in Fiji |last=Smith |first=Ian E.M. |year=2005 |publisher=Pacific Energy Institute |location=Suva}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref15&quot;&gt;{{Cite book |title=Explorers of the Pacific |last=Howe |first=K.R. |year=1984 |publisher=Oxford University Press |location=Auckland}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref16&quot;&gt;{{Cite news |title=Fiji President revokes Constitution |url=https://www.bbc.com/news/world-asia-pacific-77773101 |publisher=BBC News |date=10 April 2009 |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref17&quot;&gt;{{Cite news |title=Fiji election deemed credible |url=https://www.aljazeera.com/news/2014/9/18/fiji-election-declared-credible |publisher=Al Jazeera |date=18 September 2014 |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref6&quot;&gt;{{Cite web |title=Fiji Economy Profile |url=https://www.indexmundi.com/fiji/economy_profile.html |publisher=Index Mundi |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref19&quot;&gt;{{Cite web |title=Local Government Administration in Fiji |url=https://www.lg.gov.fj/ |publisher=Ministry of Local Government, Fiji |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
&lt;/references&gt;

[[শ্ৰেণী:ফিজি]]
[[শ্ৰেণী:দেশ]]</text>
      <sha1>4scsi74hcifsn2refiyxukk5g7qw0an</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523192</id>
      <parentid>523191</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T11:33:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>[[ৱিকিপিডিয়া:লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰক|লাচিত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰকৰ]] সহায়ত বৰ্ণাশুদ্ধি নিবাৰণ কৰা হ’ল।</comment>
      <origin>523192</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="21234" sha1="2ocmgoi5macxfk6y3hu46n69onca24v" xml:space="preserve">{{Infobox country
|conventional_long_name = ফিজি প্ৰজাতন্ত্ৰ
|native_name = Fiji
|image_flag = Flag of Fiji.svg
|image_coat = Coat of arms of Fiji.svg
|common_name = ফিজি
|symbol_type = ৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰতিক
|national_motto = 
|national_anthem = {{lang|en|''God Bless Fiji''}}
|official_languages = ইংৰাজী, ফিজিয়ান, হিন্দুস্তানী (ফিজি হিন্দী)
|capital = [[Suva]]
|largest_city = capital
|government_type = গণতান্ত্ৰিক প্ৰজাতন্ত্ৰ
|leader_title1 = ৰাষ্ট্ৰপতি
|leader_name1 = 
|leader_title2 = প্ৰধানমন্ত্ৰী
|leader_name2 = 
|area_rank = 
|area_km2 = ১৮,২৭৪
|area_sq_mi = 
|percent_water = 
|population_estimate = ৯,৩৮,০০০
|population_estimate_year = ২০২৩
|population_estimate_rank = 
|population_density_km2 = 
|population_density_sq_mi = 
|population_density_rank = 
|GDP_PPP_year = ২০২৩
|GDP_PPP = 
|GDP_PPP_rank = 
|GDP_PPP_per_capita = $১৬,৫৬৩ &lt;ref name=&quot;IMF&quot;&gt;{{Cite web |title=GDP per capita, current prices |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=819,&amp;s=NGDPDPC,&amp;sy=2021&amp;ey=2023 |publisher=International Monetary Fund |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; (১০২ তম স্থান)
|GDP_nominal = $৫.৫১১ বিলিয়ন &lt;ref name=&quot;IMF&quot;/&gt; (১৬৪ তম স্থান)
|GDP_nominal_year = ২০২৩
|GDP_nominal_per_capita = $৬,০২৪ &lt;ref name=&quot;IMF&quot;/&gt; (১০৬ তম স্থান)
|Gini_year = ২০১৯
|Gini = ৩০.৭ &lt;ref name=&quot;GINI&quot;&gt;{{Cite web |title=GINI Index |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI |publisher=World Bank |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
|Gini_category = মধ্যমীয়া বৈষম্য
|HDI = ০.৭২৯ &lt;ref name=&quot;HDI&quot;&gt;{{Cite web |title=Human Development Index (HDI) |url=https://hdr.undp.org/data-center/human-development-index#/indicies/HDI |publisher=UNDP |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
|HDI_year = ২০২২
|HDI_change = বৃদ্ধি
|HDI_rank = ১০৪
|currency = ফিজিয়ান ডলাৰ (FJD)
|time_zone = ইউটিচি +১২ (এফজেটি)
|date_format = dd/mm/yyyy
|drives_on = সোঁফালৰ
|calling_code = +৬৭৯
|cctld = .fj
|iso3166code = FJ
}}

'''ফিজি''' আনুষ্ঠানিকভাৱে '''ফিজি গণৰাজ্য''' হৈছে দক্ষিণ [[প্ৰশান্ত মহাসাগৰ]]ৰ [[ওচেনিয়া]]ৰ অংশ মেলানেছিয়াৰ এখন দ্বীপ-দেশ। ই [[নিউজিলেণ্ড]]ৰ পৰা প্ৰায় ১১০০ নটিকেল মাইল (২,০০০ কিমি; ১,৩০০ মাইল) উত্তৰ-উত্তৰ-পূৱত অৱস্থিত। ফিজি ৩৩০ টাতকৈও অধিক দ্বীপ আৰু প্ৰায় ৫০০ খুৰিয়া দ্বীপৰে গঠিত — ইয়াৰে প্ৰায় ১১০ টাত স্থায়ীভাৱে জনবসতি আছে। মুঠ মাটিকালি প্ৰায় ১৮,৩০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৭,১০০ বৰ্গ মাইল)। আটাইতকৈ বাহিৰৰ দ্বীপ-গোটটো হৈছে অনো-ই-লাউ। ফিজিৰ প্ৰায় ৮৭% জনসংখ্যা দুটা প্ৰধান দ্বীপ, ভিটি লেভু আৰু ভানুয়া লেভুত বাস কৰে। প্ৰায় তিনি-চতুৰ্থাংশ লোকে ভিটি লেভুৰ উপকূল (ৰাজধানী [[ছুভা]], পৰ্যটনকেন্দ্ৰ [[নাডি]], আৰু চেনি উদ্যোগৰ কেন্দ্ৰ [[লাউটোকা]])ত বাস কৰে। ভিটি লেভুৰ ভিতৰৰ অঞ্চলত পাহাৰীয়া ভূ-আকৃতিৰ বাবে জনবসতি কম।&lt;ref name=&quot;ref13&quot; /&gt;

ফিজিৰ অধিকাংশ দ্বীপ প্ৰায় ১৫ কোটি বছৰৰ আগতে আৰম্ভ হোৱা আগ্নেয়গিৰি কাৰ্যকলাপৰ ফলত গঠিত হৈছিল। ভানুয়া লেভু আৰু টাভেউনি দ্বীপত আজিও কিছুমান ভূতাপীয় (geothermal) কাৰ্যকলাপ দেখা যায়। ভিটি লেভুত থকা ভূ-তাপীয় ব্যৱস্থাসমূহ অ-আগ্নেয়গিৰি উৎসৰ আৰু ইয়াৰ উষ্ণতা তুলনামূলকভাবে কম (৩৫°-৬০° চেলচিয়াছ)।&lt;ref name=&quot;ref14&quot; /&gt;

খ্ৰীষ্টপূৰ্ব দ্বিতীয় সহস্ৰাব্দৰ পৰা মানুহে ফিজিত বাস কৰি আছে—প্ৰথমত অষ্ট্ৰোনেছিয়ানসকল, পিছলৈ মেলানেছিয়ানসকল, আৰু কিছুমান পলিনেছিয়ান প্ৰভাৱও দেখা যায়। ইউৰোপীয়সকলে ১৭শ শতিকাত প্ৰথমবাৰৰ বাবে ফিজি ভ্ৰমণ কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;ref15&quot; /&gt; ফিজি ১৮৭৪ চনত ব্ৰিটিছ উপনিবেশ হৈছিল আৰু ১৯৭০ চনত স্বাধীনতা লাভ কৰি ''Dominion of Fiji'' ৰূপে পৰিচিত হয়। ১৯৮৭ চনত ধাৰাবাহিক সামৰিক অভ্যুত্থানৰ পিছত ফিজি গণৰাজ্য হিচাপে ঘোষণা কৰা হয়। ২০০৬ চনৰ অভ্যুত্থানত [[ফ্ৰেংক বৈনিমাৰামা]]য়ে ক্ষমতা গ্ৰহণ কৰে। ২০০৯ চনত উচ্চ ন্যায়ালয়ে সামৰিক চৰকাৰক বেআইনী ঘোষণা কৰে। তৎকালীন ৰাষ্ট্ৰপতি ৰাটু [[জোচেফা ইলোইলো]]য়ে সংবিধান বাতিল কৰি বৈনিমাৰামাক অন্তৱৰ্তীকালীন প্ৰধানমন্ত্ৰী হিচাপে পুনৰ নিযুক্তি দিয়ে। তেতিয়াৰ পিছত [[ৰাটু এপেলি নাইলাটিকাউ]] ৰাষ্ট্ৰপতি হয়।&lt;ref name=&quot;ref16&quot; /&gt; ২০১৪ চনৰ ১৭ ছেপ্টেম্বৰত বহু বছৰৰ পিছত প্ৰথম গণতান্ত্ৰিক নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত হয়, য'ত বৈনিমাৰামাৰ দল FijiFirst-এ ৫৯.২% ভোটেৰে জয়লাভ কৰে। এই নিৰ্বাচনক আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যবেক্ষকসকলে বিশ্বাসযোগ্য বুলি অভিহিত কৰে।&lt;ref name=&quot;ref17&quot; /&gt;

ফিজি প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় অঞ্চলৰ অন্যতম উন্নত অৰ্থনীতি, যাৰ প্ৰচুৰ বনজ সম্পদ, খনিজ আৰু মাছত আধাৰিত। ইয়াৰ মুদ্ৰা হৈছে '''ফিজি ডলাৰ (FJD)'''। পৰ্যটন উদ্যোগ, বৈদেশিক ৰেমিটেন্স, বটল পানী ৰপ্তানি, আৰু চেনি খেতি হৈছে প্ৰধান বৈদেশিক মুদ্ৰা আয়ৰ উৎস।&lt;ref name=&quot;ref6&quot; /&gt; ফিজিৰ স্থানীয় চৰকাৰ আৰু নগৰ উন্নয়ন মন্ত্ৰালয়ে স্থানীয় চৰকাৰসমূহ (চহৰ আৰু নগৰ পৰিষদসমূহ)ৰ তত্ত্বাবধান কৰে।&lt;ref name=&quot;ref19&quot; /&gt;

== ব্যুৎপত্তিবিজ্ঞান ==&lt;!--linked--&gt;
ফিজিৰ মূল দ্বীপ ভিটি লেভুৰ নামে &quot;ফিজি&quot; নামটোৰ উৎপত্তি হিচাপে কাম কৰিছিল যদিও সাধাৰণ ইংৰাজী উচ্চাৰণ [[টংগা]]ত ফিজিৰ দ্বীপ চুবুৰীয়া দেশসমূহৰ উচ্চাৰণৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি কৰা হৈছে। এই নামটোৰ উত্থানৰ আনুষ্ঠানিক বিৱৰণীত এইদৰে কোৱা হৈছে:
{{blockquote|
ফিজিবাসীয়ে প্ৰথমে ইউৰোপীয় চেতনাত নিজকে আপ্লুত কৰিছিল [[জেমছ কুক|কুক]]ৰ অভিযানৰ সদস্যসকলৰ লেখাৰ জৰিয়তে যিসকলে তেওঁলোকক টংগাত লগ পাইছিল। তেওঁলোকক ভয়ংকৰ যোদ্ধা আৰু হিংস্ৰ নৃশংস বুলি বৰ্ণনা কৰা হৈছিল, প্ৰশান্ত মহাসাগৰৰ উন্নতমানৰ জাহাজ নিৰ্মাতা, কিন্তু মহান নাৱিক নহয়। টংগানসকলৰ মাজত ইহঁতে ভয়ৰ সৃষ্টি কৰিছিল আৰু তেওঁলোকৰ সকলো মেনুফেকচাৰ, বিশেষকৈ বাকলিৰ কাপোৰ আৰু ক্লাবৰ অতি মূল্য আছিল আৰু বহুত চাহিদা আছিল। তেওঁলোকে নিজৰ ঘৰখনক ভিটি বুলি কয়, কিন্তু টংগাসকলে ইয়াক ফিচি বুলি কয় আৰু এই বিদেশী উচ্চাৰণ ফিজিৰ দ্বাৰাই, যিটো প্ৰথমে কেপ্তেইন জেমছ কুকে ঘোষণা কৰিছিল, এই দ্বীপসমূহ এতিয়া জনা যায়।&lt;ref&gt;[http://www.fijihighcommission.org.uk/about_1.html About Fiji] {{Webarchive|url= https://web.archive.org/web/20100202003312/http://www.fijihighcommission.org.uk/about_1.html |date= 2 February 2010 }}, section on Europeans in Fiji. Fiji High Commission to the United Kingdom.&lt;/ref&gt;}}

&quot;Feejee&quot;, টংগান উচ্চাৰণৰ ইংৰাজী বানান,&lt;ref&gt;{{cite journal|last= Schutz|first= Albert J.|title= The Forerunners of the Fijian Dictionary|journal= The Journal of the Polynesian Society|date= December 1974|volume= 83|issue= 4|pages= 443–457|jstor= 20705027|url= http://www.jps.auckland.ac.nz/document//Volume_83_1974/Volume_83%2C_No._4/The_forerunners_of_the_Fijian_dictionary%2C_by_Albert_J._Schutz%2C_p_443-458/p1|access-date= 21 January 2019|archive-url= https://web.archive.org/web/20180208075139/http://www.jps.auckland.ac.nz/document//Volume_83_1974/Volume_83%2C_No._4/The_forerunners_of_the_Fijian_dictionary%2C_by_Albert_J._Schutz%2C_p_443-458/p1|archive-date= 8 February 2018|url-status= live}}&lt;/ref&gt; ১৯ শতিকাৰ শেষৰ ফালে ফিজি ভ্ৰমণ কৰা মিছনেৰী আৰু অন্যান্য ভ্ৰমণকাৰীসকলৰ বিৱৰণী আৰু অন্যান্য লেখাত পোৱা গৈছিল।&lt;ref&gt;
{{cite journal|last= Barbour|first= Thomas|title= The Frogs of the Fiji Islands|journal= Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia|year= 1923|volume= 75|pages= 111–115|jstor= 4063878}}
&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;For example:
{{cite book
 | last1 = Scarr
 | first1 = Deryck
 | title = Fiji: A Short History
 | url = https://books.google.com/books?id=IkoxAQAAIAAJ
 | location = Laie, Hawaii
 | publisher = Institute for Polynesian Studies, Brigham Young University—Hawaii Campus
 | date = 1984
 | page = 2
 | isbn = 9780939154364
 | oclc = 611678101
 | access-date = 23 August 2020
 | quote = 'The natives of Feejee whom we met here are of a colour that was a full shade darker than that of the Friendly Islands in general', observed Lieutenant James Cook [...].
 | archive-date = 19 July 2023
 | archive-url = https://web.archive.org/web/20230719145149/https://books.google.com/books?id=IkoxAQAAIAAJ
 | url-status = live
 }}&lt;/ref&gt;

== ইতিহাস ==
ফিজিত মানুহে বাস কৰা আৰম্ভ কৰিছিল প্ৰায় ৩,৫০০ বছৰৰ আগতে, যেতিয়া অষ্ট্ৰোনেছিয়ানসকলে এই অঞ্চলত আগমন কৰিছিল। তাৰ পিছত মেলানেছিয়ানসকলেও ইয়াত বসতি স্থাপন কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fiji |work=Encyclopaedia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Fiji-republic-Pacific-Ocean/History |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt; ১৭শ শতিকাত ইউৰোপীয়সকলে ফিজি প্ৰথমবাৰ পৰ্যবেক্ষণ কৰে। ১৮৭৪ চনত ব্ৰিটেইনে ফিজিক নিজৰ উপনিবেশ হিচাপে ঘোষণা কৰে, আৰু ই &quot;ব্ৰিটিছ ক্ৰাউন কলনী&quot;ৰ অংশ হয়। 

১৯৭০ চনত ফিজিয়ে স্বাধীনতা লাভ কৰে আৰু তেতিয়াৰে পৰা ই “Dominion of Fiji” নামেৰে পৰিচিত আছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fiji |work=Encyclopaedia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Fiji-republic-Pacific-Ocean/History |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; ১৯৮৭ চনত দেশখনত প্ৰথম সামৰিক অভ্যুত্থান ঘটে। তাৰ পিছত ২০০০ আৰু ২০০৬ চনত আৰু দুটা অভ্যুত্থান সংঘটিত হয়। এই ঘটনাবোৰে ফিজিৰ ৰাজনৈতিক স্থিতিশীলতাত ব্যাঘাত ঘটায়। ২০০৯ চনত উচ্চ ন্যায়ালয়ে সামৰিক নেতৃত্বক বেআইনী বুলি ঘোষণা কৰে। ২০১৪ চনত গণতান্ত্ৰিক নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত হয়। 

== ভূগোল ==
ফিজি দক্ষিণ–প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় অঞ্চলৰ মেলানেছিয়াৰ দ্বীপ-দেশ, নিউজিলেণ্ডৰ পৰা প্ৰায় ১,১০০ নটিকেল মাইল (২,০০০ কিমি) উত্তৰ-পূবত অৱস্থিত।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fiji |work=Encyclopaedia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Fiji-republic-Pacific-Ocean |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; ইয়াত প্ৰায় ৩৩০টা দ্বীপ আছে (মুঠ ৫০০+ দ্বীপৰ অন্তৰ্গত), যাৰ ভিতৰত প্ৰায় ১১০ টাত স্থায়ীভাবে জনবসতি আছে, আৰু মাটিকালি প্ৰায় ১৮,২৭২ বৰ্গ কিমি।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Geography of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Geography_of_Fiji |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt; দ্বীপবোৰ আগ্নেয়গিৰি উৎসভূমি, আৰু কিছুমান ঠাইত ভূ–তাপীয় কাৰ্য আজিও চলি আছে।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Geography of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Geography_of_Fiji |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt;

== চৰকাৰ আৰু ৰাজনীতি ==
ফিজি গণৰাজ্য এখন এককায়িক সংসদীয় প্ৰজাতন্ত্ৰ; পঞ্চাশটা সংসদীয় আসন আছে, যাৰ দ্বাৰা প্ৰতিনিধিসকল নিৰ্বাচিত হয়।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Politics of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Politics_of_Fiji |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; সামৰিক অভ্যুত্থান (১৯৮৭, ২০০০, ২০০৬)ৰ ফলত সংবিধান বাতিল হৈছিল, যদিও ২০১৪ চনত সফল গণতান্ত্ৰিক নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত হয় আৰু বৈধতা পুনঃপ্ৰাপ্ত হয়।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Politics of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Politics_of_Fiji |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt;

== অৰ্থনীতি ==
ফিজিৰ অৰ্থনীতিৰ ক্ষেত্ৰত পৰ্যটন, কৃষি (বিশেষকৈ চেনি), মাছ ধৰা আদি উল্লেখযোগ্য। 

== বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তিবিদ্যা ==
ভূ–তাপীয় শক্তি গৱেষণাত গুৰুত্ব দিয়া হৈছে, বেলেগে ডিজিটাল স্বাস্থ্য (দিংগুম ৰোগ), টুন্সামি মডেলিং ইত্যাদি প্ৰযুক্তি উদ্যোগ চলি আছে। Fiji National University আৰু শাসন-বিভাগ এইবোৰে গুৰুত্ব দিছে।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Science and technology in Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Fiji#Science_and_technology |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt;

== সংস্কৃতি ==
ফিজিৰ সংস্কৃতি মূলত মেলানেছিয়ান, ভাৰতীয়, ইউৰোপীয়, চীনিয়া, পলিনেছিয়ান উপাদানৰ সংমিশ্ৰণ।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Culture of Fiji |work=Encyclopaedia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Fiji-republic-Pacific-Ocean/Cultural-life |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references&gt;
&lt;ref name=&quot;IMF&quot;&gt;{{Cite web |title=GDP per capita, current prices |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=819,&amp;s=NGDPDPC,&amp;sy=2021&amp;ey=2023 |publisher=International Monetary Fund |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;GINI&quot;&gt;{{Cite web |title=GINI Index |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI |publisher=World Bank |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;HDI&quot;&gt;{{Cite web |title=Human Development Index (HDI) |url=https://hdr.undp.org/data-center/human-development-index#/indicies/HDI |publisher=United Nations Development Programme |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref13&quot;&gt;{{Cite web |title=Fiji 2007 Census |url=http://www.statsfiji.gov.fj/ |publisher=Fiji Bureau of Statistics |access-date=10 July 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110709220811/http://www.statsfiji.gov.fj/Tourism/tourmigstats_index.htm |archive-date=9 July 2011}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref14&quot;&gt;{{Cite book |title=Volcanism and Geothermal Energy in Fiji |last=Smith |first=Ian E.M. |year=2005 |publisher=Pacific Energy Institute |location=Suva}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref15&quot;&gt;{{Cite book |title=Explorers of the Pacific |last=Howe |first=K.R. |year=1984 |publisher=Oxford University Press |location=Auckland}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref16&quot;&gt;{{Cite news |title=Fiji President revokes Constitution |url=https://www.bbc.com/news/world-asia-pacific-77773101 |publisher=BBC News |date=10 April 2009 |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref17&quot;&gt;{{Cite news |title=Fiji election deemed credible |url=https://www.aljazeera.com/news/2014/9/18/fiji-election-declared-credible |publisher=Al Jazeera |date=18 September 2014 |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref6&quot;&gt;{{Cite web |title=Fiji Economy Profile |url=https://www.indexmundi.com/fiji/economy_profile.html |publisher=Index Mundi |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref19&quot;&gt;{{Cite web |title=Local Government Administration in Fiji |url=https://www.lg.gov.fj/ |publisher=Ministry of Local Government, Fiji |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
&lt;/references&gt;

[[শ্ৰেণী:ফিজি]]
[[শ্ৰেণী:দেশ]]</text>
      <sha1>2ocmgoi5macxfk6y3hu46n69onca24v</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523193</id>
      <parentid>523192</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T11:44:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>523193</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="23903" sha1="fipmnp9y4rwlgve3b6owohk91s2osms" xml:space="preserve">{{Infobox country
| conventional_long_name = ফিজি গণৰাজ্য
| native_name = {{unbulleted list
 | মাটানিতু টুগালালা ও ভিটি (ফিজিয়ান)
 | फ़िजी गणराज्य; ফিজি গণৰাজ্য (ফিজি হিন্দী)
}}
| common_name = ফিজি
| image_flag = Flag of Fiji.svg
| image_coat = Coat of arms of Fiji.svg
| flag = ফিজিৰ জাতীয় পতাকা
| symbol_type = কোট অৱ আৰ্মছ
| national_motto = &quot;ৰেৰেভাকা না কালৌ কা ডোকা না টুই&quot; (ফিজিয়ান)&lt;br /&gt;&quot;ঈশ্বৰক ভয় কৰা আৰু ৰজাক সন্মান কৰা&quot;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.fijihighcommission.org.uk/about.html|title=About Fiji – History, Government and Economy|website=www.fijihighcommission.org.uk|access-date=10 July 2025|archive-url=https://web.archive.org/web/20180830031112/http://www.fijihighcommission.org.uk/about.html|archive-date=30 August 2018|url-status=live}}&lt;/ref&gt;
| national_anthem = &quot;ঈশ্বৰে ফিজিক আশীৰ্বাদ কৰক&quot;
| capital = [[ছুভা]]
| coordinates = {{Coord|18|10|S|178|27|E|type:city}}
| largest_city = capital
| official_languages = ফিজিয়ান, ইংৰাজী, ফিজি হিন্দী
| demonym = ফিজিয়ান
| government_type = একক সংসদীয় গণৰাজ্য
| leader_title1 = ৰাষ্ট্ৰপতি
| leader_name1 = নাইকামা লালাবালাভু
| leader_title2 = প্ৰধানমন্ত্ৰী
| leader_name2 = ছিটিভেনি ৰাবুকা
| leader_title3 = মুখ্য ন্যায়াধীশ
| leader_name3 = ছালেছি টেমো
| leader_title4 = উপ-প্ৰধানমন্ত্ৰীসকল
| leader_name4 = ভিলিয়ামে গাভোকা&lt;br&gt;বিমান প্ৰসাদ&lt;br&gt;মনোআ কামিকামিকা
| leader_title5 = সংসদৰ অধ্যক্ষ
| leader_name5 = ফিলিমোনে জিটোকো
| legislature = সংসদ
| sovereignty_type = স্বাধীনতা
| established_event1 = যুক্তৰাজ্যৰ পৰা
| established_date1 = ১০ অক্টোবৰ ১৯৭০
| established_event2 = গণৰাজ্য ঘোষণা
| established_date2 = ৬ অক্টোবৰ ১৯৮৭
| established_event3 = বৰ্তমান সংবিধান
| established_date3 = ৬ ছেপ্টেম্বৰ ২০১৩
| area_rank = ১৫১
| area_km2 = ১৮,২৭৪
| area_sq_mi = ৭,০৫৬
| percent_water = নগণ্য
| population_estimate = ৯২৬,২৭৬
| population_estimate_year = ২০১৮
| population_estimate_rank = ১৬১
| population_census = ৮৮৪,৮৮৭
| population_census_year = ২০১৭
| population_density_km2 = ৪৬.৪
| population_density_sq_mi = ১২০.৩
| population_density_rank = ১৪৮
| ethnic_groups = {{unbulleted list
  | ৫৬.৮% খিলঞ্জীয়া ফিজিয়ান
  | ৩৭.৫% ভাৰত-ফিজিয়ান
  | ১.২% ৰটুমান
  | ৪.৫% আন
}}
| religion = {{tree list}}
*৬৪.৪% খ্ৰীষ্টান
**৩৪.৬% মেথডিস্ট
**২৯.৮% অন্যান্য খ্ৰীষ্টান
*২৭.৯% হিন্দু
*৬.৩% ইছলাম
*১.৪% আন/কোনো নাই
{{tree list/end}}
| GDP_PPP = $১৫.১৫২ বিলিয়ন&lt;ref name=&quot;IMF&quot;&gt;{{cite web |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=819,&amp;s=NGDPD,PPPGDP,NGDPDPC,PPPPC,&amp;sy=2020&amp;ey=2028 |title=World Economic Outlook Database: Fiji |publisher=IMF |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
| GDP_PPP_year = ২০২৩
| GDP_PPP_rank = ১৫৮
| GDP_PPP_per_capita = $১৬,৫৬৩&lt;ref name=&quot;IMF&quot; /&gt;
| GDP_PPP_per_capita_rank = ১০২
| GDP_nominal = $৫.৫১১ বিলিয়ন&lt;ref name=&quot;IMF&quot; /&gt;
| GDP_nominal_year = ২০২৩
| GDP_nominal_rank = ১৬৪
| GDP_nominal_per_capita = $৬,০২৪&lt;ref name=&quot;IMF&quot; /&gt;
| GDP_nominal_per_capita_rank = ১০৬
| Gini = ৩০.৭&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/gini-index-coefficient-distribution-of-family-income/country-comparison/ |title=GINI Index|publisher=CIA Factbook|access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
| Gini_year = ২০১৯
| Gini_change = হ্ৰাস
| HDI = ০.৭২৯&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Human Development Report 2023/2024 |url=https://hdr.undp.org/system/files/documents/global-report-document/hdr2023-24reporten.pdf |publisher=UNDP |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
| HDI_year = ২০২২
| HDI_change = বৃদ্ধি
| HDI_rank = ১০৪
| currency = ফিজিয়ান ডলাৰ (FJD)
| time_zone = ইউটিচি +১২ (এফজেটি)
| date_format = dd/mm/yyyy
| calling_code = +৬৭৯
| cctld = .fj
}}

'''ফিজি''' আনুষ্ঠানিকভাৱে '''ফিজি গণৰাজ্য''' হৈছে দক্ষিণ [[প্ৰশান্ত মহাসাগৰ]]ৰ [[ওচেনিয়া]]ৰ অংশ মেলানেছিয়াৰ এখন দ্বীপ-দেশ। ই [[নিউজিলেণ্ড]]ৰ পৰা প্ৰায় ১১০০ নটিকেল মাইল (২,০০০ কিমি; ১,৩০০ মাইল) উত্তৰ-উত্তৰ-পূৱত অৱস্থিত। ফিজি ৩৩০ টাতকৈও অধিক দ্বীপ আৰু প্ৰায় ৫০০ খুৰিয়া দ্বীপৰে গঠিত — ইয়াৰে প্ৰায় ১১০ টাত স্থায়ীভাৱে জনবসতি আছে। মুঠ মাটিকালি প্ৰায় ১৮,৩০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৭,১০০ বৰ্গ মাইল)। আটাইতকৈ বাহিৰৰ দ্বীপ-গোটটো হৈছে অনো-ই-লাউ। ফিজিৰ প্ৰায় ৮৭% জনসংখ্যা দুটা প্ৰধান দ্বীপ, ভিটি লেভু আৰু ভানুয়া লেভুত বাস কৰে। প্ৰায় তিনি-চতুৰ্থাংশ লোকে ভিটি লেভুৰ উপকূল (ৰাজধানী [[ছুভা]], পৰ্যটনকেন্দ্ৰ [[নাডি]], আৰু চেনি উদ্যোগৰ কেন্দ্ৰ [[লাউটোকা]])ত বাস কৰে। ভিটি লেভুৰ ভিতৰৰ অঞ্চলত পাহাৰীয়া ভূ-আকৃতিৰ বাবে জনবসতি কম।&lt;ref name=&quot;ref13&quot; /&gt;

ফিজিৰ অধিকাংশ দ্বীপ প্ৰায় ১৫ কোটি বছৰৰ আগতে আৰম্ভ হোৱা আগ্নেয়গিৰি কাৰ্যকলাপৰ ফলত গঠিত হৈছিল। ভানুয়া লেভু আৰু টাভেউনি দ্বীপত আজিও কিছুমান ভূতাপীয় (geothermal) কাৰ্যকলাপ দেখা যায়। ভিটি লেভুত থকা ভূ-তাপীয় ব্যৱস্থাসমূহ অ-আগ্নেয়গিৰি উৎসৰ আৰু ইয়াৰ উষ্ণতা তুলনামূলকভাবে কম (৩৫°-৬০° চেলচিয়াছ)।&lt;ref name=&quot;ref14&quot; /&gt;

খ্ৰীষ্টপূৰ্ব দ্বিতীয় সহস্ৰাব্দৰ পৰা মানুহে ফিজিত বাস কৰি আছে—প্ৰথমত অষ্ট্ৰোনেছিয়ানসকল, পিছলৈ মেলানেছিয়ানসকল, আৰু কিছুমান পলিনেছিয়ান প্ৰভাৱও দেখা যায়। ইউৰোপীয়সকলে ১৭শ শতিকাত প্ৰথমবাৰৰ বাবে ফিজি ভ্ৰমণ কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;ref15&quot; /&gt; ফিজি ১৮৭৪ চনত ব্ৰিটিছ উপনিবেশ হৈছিল আৰু ১৯৭০ চনত স্বাধীনতা লাভ কৰি ''Dominion of Fiji'' ৰূপে পৰিচিত হয়। ১৯৮৭ চনত ধাৰাবাহিক সামৰিক অভ্যুত্থানৰ পিছত ফিজি গণৰাজ্য হিচাপে ঘোষণা কৰা হয়। ২০০৬ চনৰ অভ্যুত্থানত [[ফ্ৰেংক বৈনিমাৰামা]]য়ে ক্ষমতা গ্ৰহণ কৰে। ২০০৯ চনত উচ্চ ন্যায়ালয়ে সামৰিক চৰকাৰক বেআইনী ঘোষণা কৰে। তৎকালীন ৰাষ্ট্ৰপতি ৰাটু [[জোচেফা ইলোইলো]]য়ে সংবিধান বাতিল কৰি বৈনিমাৰামাক অন্তৱৰ্তীকালীন প্ৰধানমন্ত্ৰী হিচাপে পুনৰ নিযুক্তি দিয়ে। তেতিয়াৰ পিছত [[ৰাটু এপেলি নাইলাটিকাউ]] ৰাষ্ট্ৰপতি হয়।&lt;ref name=&quot;ref16&quot; /&gt; ২০১৪ চনৰ ১৭ ছেপ্টেম্বৰত বহু বছৰৰ পিছত প্ৰথম গণতান্ত্ৰিক নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত হয়, য'ত বৈনিমাৰামাৰ দল FijiFirst-এ ৫৯.২% ভোটেৰে জয়লাভ কৰে। এই নিৰ্বাচনক আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যবেক্ষকসকলে বিশ্বাসযোগ্য বুলি অভিহিত কৰে।&lt;ref name=&quot;ref17&quot; /&gt;

ফিজি প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় অঞ্চলৰ অন্যতম উন্নত অৰ্থনীতি, যাৰ প্ৰচুৰ বনজ সম্পদ, খনিজ আৰু মাছত আধাৰিত। ইয়াৰ মুদ্ৰা হৈছে '''ফিজি ডলাৰ (FJD)'''। পৰ্যটন উদ্যোগ, বৈদেশিক ৰেমিটেন্স, বটল পানী ৰপ্তানি, আৰু চেনি খেতি হৈছে প্ৰধান বৈদেশিক মুদ্ৰা আয়ৰ উৎস।&lt;ref name=&quot;ref6&quot; /&gt; ফিজিৰ স্থানীয় চৰকাৰ আৰু নগৰ উন্নয়ন মন্ত্ৰালয়ে স্থানীয় চৰকাৰসমূহ (চহৰ আৰু নগৰ পৰিষদসমূহ)ৰ তত্ত্বাবধান কৰে।&lt;ref name=&quot;ref19&quot; /&gt;

== ব্যুৎপত্তিবিজ্ঞান ==&lt;!--linked--&gt;
ফিজিৰ মূল দ্বীপ ভিটি লেভুৰ নামে &quot;ফিজি&quot; নামটোৰ উৎপত্তি হিচাপে কাম কৰিছিল যদিও সাধাৰণ ইংৰাজী উচ্চাৰণ [[টংগা]]ত ফিজিৰ দ্বীপ চুবুৰীয়া দেশসমূহৰ উচ্চাৰণৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি কৰা হৈছে। এই নামটোৰ উত্থানৰ আনুষ্ঠানিক বিৱৰণীত এইদৰে কোৱা হৈছে:
{{blockquote|
ফিজিবাসীয়ে প্ৰথমে ইউৰোপীয় চেতনাত নিজকে আপ্লুত কৰিছিল [[জেমছ কুক|কুক]]ৰ অভিযানৰ সদস্যসকলৰ লেখাৰ জৰিয়তে যিসকলে তেওঁলোকক টংগাত লগ পাইছিল। তেওঁলোকক ভয়ংকৰ যোদ্ধা আৰু হিংস্ৰ নৃশংস বুলি বৰ্ণনা কৰা হৈছিল, প্ৰশান্ত মহাসাগৰৰ উন্নতমানৰ জাহাজ নিৰ্মাতা, কিন্তু মহান নাৱিক নহয়। টংগানসকলৰ মাজত ইহঁতে ভয়ৰ সৃষ্টি কৰিছিল আৰু তেওঁলোকৰ সকলো মেনুফেকচাৰ, বিশেষকৈ বাকলিৰ কাপোৰ আৰু ক্লাবৰ অতি মূল্য আছিল আৰু বহুত চাহিদা আছিল। তেওঁলোকে নিজৰ ঘৰখনক ভিটি বুলি কয়, কিন্তু টংগাসকলে ইয়াক ফিচি বুলি কয় আৰু এই বিদেশী উচ্চাৰণ ফিজিৰ দ্বাৰাই, যিটো প্ৰথমে কেপ্তেইন জেমছ কুকে ঘোষণা কৰিছিল, এই দ্বীপসমূহ এতিয়া জনা যায়।&lt;ref&gt;[http://www.fijihighcommission.org.uk/about_1.html About Fiji] {{Webarchive|url= https://web.archive.org/web/20100202003312/http://www.fijihighcommission.org.uk/about_1.html |date= 2 February 2010 }}, section on Europeans in Fiji. Fiji High Commission to the United Kingdom.&lt;/ref&gt;}}

&quot;Feejee&quot;, টংগান উচ্চাৰণৰ ইংৰাজী বানান,&lt;ref&gt;{{cite journal|last= Schutz|first= Albert J.|title= The Forerunners of the Fijian Dictionary|journal= The Journal of the Polynesian Society|date= December 1974|volume= 83|issue= 4|pages= 443–457|jstor= 20705027|url= http://www.jps.auckland.ac.nz/document//Volume_83_1974/Volume_83%2C_No._4/The_forerunners_of_the_Fijian_dictionary%2C_by_Albert_J._Schutz%2C_p_443-458/p1|access-date= 21 January 2019|archive-url= https://web.archive.org/web/20180208075139/http://www.jps.auckland.ac.nz/document//Volume_83_1974/Volume_83%2C_No._4/The_forerunners_of_the_Fijian_dictionary%2C_by_Albert_J._Schutz%2C_p_443-458/p1|archive-date= 8 February 2018|url-status= live}}&lt;/ref&gt; ১৯ শতিকাৰ শেষৰ ফালে ফিজি ভ্ৰমণ কৰা মিছনেৰী আৰু অন্যান্য ভ্ৰমণকাৰীসকলৰ বিৱৰণী আৰু অন্যান্য লেখাত পোৱা গৈছিল।&lt;ref&gt;
{{cite journal|last= Barbour|first= Thomas|title= The Frogs of the Fiji Islands|journal= Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia|year= 1923|volume= 75|pages= 111–115|jstor= 4063878}}
&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;For example:
{{cite book
 | last1 = Scarr
 | first1 = Deryck
 | title = Fiji: A Short History
 | url = https://books.google.com/books?id=IkoxAQAAIAAJ
 | location = Laie, Hawaii
 | publisher = Institute for Polynesian Studies, Brigham Young University—Hawaii Campus
 | date = 1984
 | page = 2
 | isbn = 9780939154364
 | oclc = 611678101
 | access-date = 23 August 2020
 | quote = 'The natives of Feejee whom we met here are of a colour that was a full shade darker than that of the Friendly Islands in general', observed Lieutenant James Cook [...].
 | archive-date = 19 July 2023
 | archive-url = https://web.archive.org/web/20230719145149/https://books.google.com/books?id=IkoxAQAAIAAJ
 | url-status = live
 }}&lt;/ref&gt;

== ইতিহাস ==
ফিজিত মানুহে বাস কৰা আৰম্ভ কৰিছিল প্ৰায় ৩,৫০০ বছৰৰ আগতে, যেতিয়া অষ্ট্ৰোনেছিয়ানসকলে এই অঞ্চলত আগমন কৰিছিল। তাৰ পিছত মেলানেছিয়ানসকলেও ইয়াত বসতি স্থাপন কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fiji |work=Encyclopaedia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Fiji-republic-Pacific-Ocean/History |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt; ১৭শ শতিকাত ইউৰোপীয়সকলে ফিজি প্ৰথমবাৰ পৰ্যবেক্ষণ কৰে। ১৮৭৪ চনত ব্ৰিটেইনে ফিজিক নিজৰ উপনিবেশ হিচাপে ঘোষণা কৰে, আৰু ই &quot;ব্ৰিটিছ ক্ৰাউন কলনী&quot;ৰ অংশ হয়। 

১৯৭০ চনত ফিজিয়ে স্বাধীনতা লাভ কৰে আৰু তেতিয়াৰে পৰা ই “Dominion of Fiji” নামেৰে পৰিচিত আছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fiji |work=Encyclopaedia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Fiji-republic-Pacific-Ocean/History |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; ১৯৮৭ চনত দেশখনত প্ৰথম সামৰিক অভ্যুত্থান ঘটে। তাৰ পিছত ২০০০ আৰু ২০০৬ চনত আৰু দুটা অভ্যুত্থান সংঘটিত হয়। এই ঘটনাবোৰে ফিজিৰ ৰাজনৈতিক স্থিতিশীলতাত ব্যাঘাত ঘটায়। ২০০৯ চনত উচ্চ ন্যায়ালয়ে সামৰিক নেতৃত্বক বেআইনী বুলি ঘোষণা কৰে। ২০১৪ চনত গণতান্ত্ৰিক নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত হয়। 

== ভূগোল ==
ফিজি দক্ষিণ–প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় অঞ্চলৰ মেলানেছিয়াৰ দ্বীপ-দেশ, নিউজিলেণ্ডৰ পৰা প্ৰায় ১,১০০ নটিকেল মাইল (২,০০০ কিমি) উত্তৰ-পূবত অৱস্থিত।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fiji |work=Encyclopaedia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Fiji-republic-Pacific-Ocean |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; ইয়াত প্ৰায় ৩৩০টা দ্বীপ আছে (মুঠ ৫০০+ দ্বীপৰ অন্তৰ্গত), যাৰ ভিতৰত প্ৰায় ১১০ টাত স্থায়ীভাবে জনবসতি আছে, আৰু মাটিকালি প্ৰায় ১৮,২৭২ বৰ্গ কিমি।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Geography of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Geography_of_Fiji |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt; দ্বীপবোৰ আগ্নেয়গিৰি উৎসভূমি, আৰু কিছুমান ঠাইত ভূ–তাপীয় কাৰ্য আজিও চলি আছে।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Geography of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Geography_of_Fiji |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt;

== চৰকাৰ আৰু ৰাজনীতি ==
ফিজি গণৰাজ্য এখন এককায়িক সংসদীয় প্ৰজাতন্ত্ৰ; পঞ্চাশটা সংসদীয় আসন আছে, যাৰ দ্বাৰা প্ৰতিনিধিসকল নিৰ্বাচিত হয়।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Politics of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Politics_of_Fiji |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; সামৰিক অভ্যুত্থান (১৯৮৭, ২০০০, ২০০৬)ৰ ফলত সংবিধান বাতিল হৈছিল, যদিও ২০১৪ চনত সফল গণতান্ত্ৰিক নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত হয় আৰু বৈধতা পুনঃপ্ৰাপ্ত হয়।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Politics of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Politics_of_Fiji |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt;

== অৰ্থনীতি ==
ফিজিৰ অৰ্থনীতিৰ ক্ষেত্ৰত পৰ্যটন, কৃষি (বিশেষকৈ চেনি), মাছ ধৰা আদি উল্লেখযোগ্য। 

== বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তিবিদ্যা ==
ভূ–তাপীয় শক্তি গৱেষণাত গুৰুত্ব দিয়া হৈছে, বেলেগে ডিজিটাল স্বাস্থ্য (দিংগুম ৰোগ), টুন্সামি মডেলিং ইত্যাদি প্ৰযুক্তি উদ্যোগ চলি আছে। Fiji National University আৰু শাসন-বিভাগ এইবোৰে গুৰুত্ব দিছে।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Science and technology in Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Fiji#Science_and_technology |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt;

== সংস্কৃতি ==
ফিজিৰ সংস্কৃতি মূলত মেলানেছিয়ান, ভাৰতীয়, ইউৰোপীয়, চীনিয়া, পলিনেছিয়ান উপাদানৰ সংমিশ্ৰণ।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Culture of Fiji |work=Encyclopaedia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Fiji-republic-Pacific-Ocean/Cultural-life |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references&gt;
&lt;ref name=&quot;IMF&quot;&gt;{{Cite web |title=GDP per capita, current prices |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=819,&amp;s=NGDPDPC,&amp;sy=2021&amp;ey=2023 |publisher=International Monetary Fund |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;GINI&quot;&gt;{{Cite web |title=GINI Index |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI |publisher=World Bank |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;HDI&quot;&gt;{{Cite web |title=Human Development Index (HDI) |url=https://hdr.undp.org/data-center/human-development-index#/indicies/HDI |publisher=United Nations Development Programme |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref13&quot;&gt;{{Cite web |title=Fiji 2007 Census |url=http://www.statsfiji.gov.fj/ |publisher=Fiji Bureau of Statistics |access-date=10 July 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110709220811/http://www.statsfiji.gov.fj/Tourism/tourmigstats_index.htm |archive-date=9 July 2011}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref14&quot;&gt;{{Cite book |title=Volcanism and Geothermal Energy in Fiji |last=Smith |first=Ian E.M. |year=2005 |publisher=Pacific Energy Institute |location=Suva}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref15&quot;&gt;{{Cite book |title=Explorers of the Pacific |last=Howe |first=K.R. |year=1984 |publisher=Oxford University Press |location=Auckland}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref16&quot;&gt;{{Cite news |title=Fiji President revokes Constitution |url=https://www.bbc.com/news/world-asia-pacific-77773101 |publisher=BBC News |date=10 April 2009 |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref17&quot;&gt;{{Cite news |title=Fiji election deemed credible |url=https://www.aljazeera.com/news/2014/9/18/fiji-election-declared-credible |publisher=Al Jazeera |date=18 September 2014 |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref6&quot;&gt;{{Cite web |title=Fiji Economy Profile |url=https://www.indexmundi.com/fiji/economy_profile.html |publisher=Index Mundi |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref19&quot;&gt;{{Cite web |title=Local Government Administration in Fiji |url=https://www.lg.gov.fj/ |publisher=Ministry of Local Government, Fiji |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
&lt;/references&gt;

[[শ্ৰেণী:ফিজি]]
[[শ্ৰেণী:দেশ]]</text>
      <sha1>fipmnp9y4rwlgve3b6owohk91s2osms</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523194</id>
      <parentid>523193</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T11:51:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>523194</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="23631" sha1="bz5qm83eai6t52lx0d66nv377k8zdas" xml:space="preserve">{{Infobox country
| conventional_long_name = ফিজি গণৰাজ্য
| native_name = {{unbulleted list
 | মাটানিতু টুগালালা ও ভিটি (ফিজিয়ান)
 | फ़िजी गणराज्य; ফিজি গণৰাজ্য (ফিজি হিন্দী)
}}
| common_name = ফিজি
| image_flag = Flag of Fiji.svg
| image_coat = Coat of arms of Fiji.svg
| flag = ফিজিৰ জাতীয় পতাকা
| symbol_type = কোট অৱ আৰ্মছ
| national_motto = &quot;ৰেৰেভাকা না কালৌ কা ডোকা না টুই&quot; (ফিজিয়ান)&lt;br /&gt;&quot;ঈশ্বৰক ভয় কৰা আৰু ৰজাক সন্মান কৰা&quot;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.fijihighcommission.org.uk/about.html|title=About Fiji – History, Government and Economy|website=www.fijihighcommission.org.uk|access-date=10 July 2025|archive-url=https://web.archive.org/web/20180830031112/http://www.fijihighcommission.org.uk/about.html|archive-date=30 August 2018|url-status=live}}&lt;/ref&gt;
| national_anthem = &quot;ঈশ্বৰে ফিজিক আশীৰ্বাদ কৰক&quot;
| capital = [[ছুভা]]
| coordinates = {{Coord|18|10|S|178|27|E|type:city}}
| largest_city = capital
| official_languages = ফিজিয়ান, ইংৰাজী, ফিজি হিন্দী
| demonym = ফিজিয়ান
| government_type = একক সংসদীয় গণৰাজ্য
| leader_title1 = ৰাষ্ট্ৰপতি
| leader_name1 = নাইকামা লালাবালাভু
| leader_title2 = প্ৰধানমন্ত্ৰী
| leader_name2 = ছিটিভেনি ৰাবুকা
| leader_title3 = মুখ্য ন্যায়াধীশ
| leader_name3 = ছালেছি টেমো
| leader_title4 = উপ-প্ৰধানমন্ত্ৰীসকল
| leader_name4 = ভিলিয়ামে গাভোকা&lt;br&gt;বিমান প্ৰসাদ&lt;br&gt;মনোআ কামিকামিকা
| leader_title5 = সংসদৰ অধ্যক্ষ
| leader_name5 = ফিলিমোনে জিটোকো
| legislature = সংসদ
| sovereignty_type = স্বাধীনতা
| established_event1 = যুক্তৰাজ্যৰ পৰা
| established_date1 = ১০ অক্টোবৰ ১৯৭০
| established_event2 = গণৰাজ্য ঘোষণা
| established_date2 = ৬ অক্টোবৰ ১৯৮৭
| established_event3 = বৰ্তমান সংবিধান
| established_date3 = ৬ ছেপ্টেম্বৰ ২০১৩
| area_rank = ১৫১
| area_km2 = ১৮,২৭৪
| area_sq_mi = ৭,০৫৬
| percent_water = নগণ্য
| population_estimate = ৯২৬,২৭৬
| population_estimate_year = ২০১৮
| population_estimate_rank = ১৬১
| population_census = ৮৮৪,৮৮৭
| population_census_year = ২০১৭
| population_density_km2 = ৪৬.৪
| population_density_sq_mi = ১২০.৩
| population_density_rank = ১৪৮
| ethnic_groups = {{unbulleted list
  | ৫৬.৮% খিলঞ্জীয়া ফিজিয়ান
  | ৩৭.৫% ভাৰত-ফিজিয়ান
  | ১.২% ৰটুমান
  | ৪.৫% অন্যান্য
}}
| GDP_PPP = $১৫.১৫২ বিলিয়ন&lt;ref name=&quot;IMF&quot;&gt;{{cite web |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=819,&amp;s=NGDPD,PPPGDP,NGDPDPC,PPPPC,&amp;sy=2020&amp;ey=2028 |title=World Economic Outlook Database: Fiji |publisher=IMF |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
| GDP_PPP_year = ২০২৩
| GDP_PPP_rank = ১৫৮
| GDP_PPP_per_capita = $১৬,৫৬৩&lt;ref name=&quot;IMF&quot; /&gt;
| GDP_PPP_per_capita_rank = ১০২
| GDP_nominal = $৫.৫১১ বিলিয়ন&lt;ref name=&quot;IMF&quot; /&gt;
| GDP_nominal_year = ২০২৩
| GDP_nominal_rank = ১৬৪
| GDP_nominal_per_capita = $৬,০২৪&lt;ref name=&quot;IMF&quot; /&gt;
| GDP_nominal_per_capita_rank = ১০৬
| Gini = ৩০.৭&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/gini-index-coefficient-distribution-of-family-income/country-comparison/ |title=GINI Index|publisher=CIA Factbook|access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
| Gini_year = ২০১৯
| Gini_change = হ্ৰাস
| HDI = ০.৭২৯&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Human Development Report 2023/2024 |url=https://hdr.undp.org/system/files/documents/global-report-document/hdr2023-24reporten.pdf |publisher=UNDP |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
| HDI_year = ২০২২
| HDI_change = বৃদ্ধি
| HDI_rank = ১০৪
| currency = ফিজিয়ান ডলাৰ (FJD)
| time_zone = ইউটিচি +১২ (এফজেটি)
| date_format = dd/mm/yyyy
| calling_code = +৬৭৯
| cctld = .fj
}}

'''ফিজি''' আনুষ্ঠানিকভাৱে '''ফিজি গণৰাজ্য''' হৈছে দক্ষিণ [[প্ৰশান্ত মহাসাগৰ]]ৰ [[ওচেনিয়া]]ৰ অংশ মেলানেছিয়াৰ এখন দ্বীপ-দেশ। ই [[নিউজিলেণ্ড]]ৰ পৰা প্ৰায় ১১০০ নটিকেল মাইল (২,০০০ কিমি; ১,৩০০ মাইল) উত্তৰ-উত্তৰ-পূৱত অৱস্থিত। ফিজি ৩৩০ টাতকৈও অধিক দ্বীপ আৰু প্ৰায় ৫০০ খুৰিয়া দ্বীপৰে গঠিত — ইয়াৰে প্ৰায় ১১০ টাত স্থায়ীভাৱে জনবসতি আছে। মুঠ মাটিকালি প্ৰায় ১৮,৩০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৭,১০০ বৰ্গ মাইল)। আটাইতকৈ বাহিৰৰ দ্বীপ-গোটটো হৈছে অনো-ই-লাউ। ফিজিৰ প্ৰায় ৮৭% জনসংখ্যা দুটা প্ৰধান দ্বীপ, ভিটি লেভু আৰু ভানুয়া লেভুত বাস কৰে। প্ৰায় তিনি-চতুৰ্থাংশ লোকে ভিটি লেভুৰ উপকূল (ৰাজধানী [[ছুভা]], পৰ্যটনকেন্দ্ৰ [[নাডি]], আৰু চেনি উদ্যোগৰ কেন্দ্ৰ [[লাউটোকা]])ত বাস কৰে। ভিটি লেভুৰ ভিতৰৰ অঞ্চলত পাহাৰীয়া ভূ-আকৃতিৰ বাবে জনবসতি কম।&lt;ref name=&quot;ref13&quot; /&gt;

ফিজিৰ অধিকাংশ দ্বীপ প্ৰায় ১৫ কোটি বছৰৰ আগতে আৰম্ভ হোৱা আগ্নেয়গিৰি কাৰ্যকলাপৰ ফলত গঠিত হৈছিল। ভানুয়া লেভু আৰু টাভেউনি দ্বীপত আজিও কিছুমান ভূতাপীয় (geothermal) কাৰ্যকলাপ দেখা যায়। ভিটি লেভুত থকা ভূ-তাপীয় ব্যৱস্থাসমূহ অ-আগ্নেয়গিৰি উৎসৰ আৰু ইয়াৰ উষ্ণতা তুলনামূলকভাবে কম (৩৫°-৬০° চেলচিয়াছ)।&lt;ref name=&quot;ref14&quot; /&gt;

খ্ৰীষ্টপূৰ্ব দ্বিতীয় সহস্ৰাব্দৰ পৰা মানুহে ফিজিত বাস কৰি আছে—প্ৰথমত অষ্ট্ৰোনেছিয়ানসকল, পিছলৈ মেলানেছিয়ানসকল, আৰু কিছুমান পলিনেছিয়ান প্ৰভাৱও দেখা যায়। ইউৰোপীয়সকলে ১৭শ শতিকাত প্ৰথমবাৰৰ বাবে ফিজি ভ্ৰমণ কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;ref15&quot; /&gt; ফিজি ১৮৭৪ চনত ব্ৰিটিছ উপনিবেশ হৈছিল আৰু ১৯৭০ চনত স্বাধীনতা লাভ কৰি ''Dominion of Fiji'' ৰূপে পৰিচিত হয়। ১৯৮৭ চনত ধাৰাবাহিক সামৰিক অভ্যুত্থানৰ পিছত ফিজি গণৰাজ্য হিচাপে ঘোষণা কৰা হয়। ২০০৬ চনৰ অভ্যুত্থানত [[ফ্ৰেংক বৈনিমাৰামা]]য়ে ক্ষমতা গ্ৰহণ কৰে। ২০০৯ চনত উচ্চ ন্যায়ালয়ে সামৰিক চৰকাৰক বেআইনী ঘোষণা কৰে। তৎকালীন ৰাষ্ট্ৰপতি ৰাটু [[জোচেফা ইলোইলো]]য়ে সংবিধান বাতিল কৰি বৈনিমাৰামাক অন্তৱৰ্তীকালীন প্ৰধানমন্ত্ৰী হিচাপে পুনৰ নিযুক্তি দিয়ে। তেতিয়াৰ পিছত [[ৰাটু এপেলি নাইলাটিকাউ]] ৰাষ্ট্ৰপতি হয়।&lt;ref name=&quot;ref16&quot; /&gt; ২০১৪ চনৰ ১৭ ছেপ্টেম্বৰত বহু বছৰৰ পিছত প্ৰথম গণতান্ত্ৰিক নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত হয়, য'ত বৈনিমাৰামাৰ দল FijiFirst-এ ৫৯.২% ভোটেৰে জয়লাভ কৰে। এই নিৰ্বাচনক আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যবেক্ষকসকলে বিশ্বাসযোগ্য বুলি অভিহিত কৰে।&lt;ref name=&quot;ref17&quot; /&gt;

ফিজি প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় অঞ্চলৰ অন্যতম উন্নত অৰ্থনীতি, যাৰ প্ৰচুৰ বনজ সম্পদ, খনিজ আৰু মাছত আধাৰিত। ইয়াৰ মুদ্ৰা হৈছে '''ফিজি ডলাৰ (FJD)'''। পৰ্যটন উদ্যোগ, বৈদেশিক ৰেমিটেন্স, বটল পানী ৰপ্তানি, আৰু চেনি খেতি হৈছে প্ৰধান বৈদেশিক মুদ্ৰা আয়ৰ উৎস।&lt;ref name=&quot;ref6&quot; /&gt; ফিজিৰ স্থানীয় চৰকাৰ আৰু নগৰ উন্নয়ন মন্ত্ৰালয়ে স্থানীয় চৰকাৰসমূহ (চহৰ আৰু নগৰ পৰিষদসমূহ)ৰ তত্ত্বাবধান কৰে।&lt;ref name=&quot;ref19&quot; /&gt;

== ব্যুৎপত্তিবিজ্ঞান ==&lt;!--linked--&gt;
ফিজিৰ মূল দ্বীপ ভিটি লেভুৰ নামে &quot;ফিজি&quot; নামটোৰ উৎপত্তি হিচাপে কাম কৰিছিল যদিও সাধাৰণ ইংৰাজী উচ্চাৰণ [[টংগা]]ত ফিজিৰ দ্বীপ চুবুৰীয়া দেশসমূহৰ উচ্চাৰণৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি কৰা হৈছে। এই নামটোৰ উত্থানৰ আনুষ্ঠানিক বিৱৰণীত এইদৰে কোৱা হৈছে:
{{blockquote|
ফিজিবাসীয়ে প্ৰথমে ইউৰোপীয় চেতনাত নিজকে আপ্লুত কৰিছিল [[জেমছ কুক|কুক]]ৰ অভিযানৰ সদস্যসকলৰ লেখাৰ জৰিয়তে যিসকলে তেওঁলোকক টংগাত লগ পাইছিল। তেওঁলোকক ভয়ংকৰ যোদ্ধা আৰু হিংস্ৰ নৃশংস বুলি বৰ্ণনা কৰা হৈছিল, প্ৰশান্ত মহাসাগৰৰ উন্নতমানৰ জাহাজ নিৰ্মাতা, কিন্তু মহান নাৱিক নহয়। টংগানসকলৰ মাজত ইহঁতে ভয়ৰ সৃষ্টি কৰিছিল আৰু তেওঁলোকৰ সকলো মেনুফেকচাৰ, বিশেষকৈ বাকলিৰ কাপোৰ আৰু ক্লাবৰ অতি মূল্য আছিল আৰু বহুত চাহিদা আছিল। তেওঁলোকে নিজৰ ঘৰখনক ভিটি বুলি কয়, কিন্তু টংগাসকলে ইয়াক ফিচি বুলি কয় আৰু এই বিদেশী উচ্চাৰণ ফিজিৰ দ্বাৰাই, যিটো প্ৰথমে কেপ্তেইন জেমছ কুকে ঘোষণা কৰিছিল, এই দ্বীপসমূহ এতিয়া জনা যায়।&lt;ref&gt;[http://www.fijihighcommission.org.uk/about_1.html About Fiji] {{Webarchive|url= https://web.archive.org/web/20100202003312/http://www.fijihighcommission.org.uk/about_1.html |date= 2 February 2010 }}, section on Europeans in Fiji. Fiji High Commission to the United Kingdom.&lt;/ref&gt;}}

&quot;Feejee&quot;, টংগান উচ্চাৰণৰ ইংৰাজী বানান,&lt;ref&gt;{{cite journal|last= Schutz|first= Albert J.|title= The Forerunners of the Fijian Dictionary|journal= The Journal of the Polynesian Society|date= December 1974|volume= 83|issue= 4|pages= 443–457|jstor= 20705027|url= http://www.jps.auckland.ac.nz/document//Volume_83_1974/Volume_83%2C_No._4/The_forerunners_of_the_Fijian_dictionary%2C_by_Albert_J._Schutz%2C_p_443-458/p1|access-date= 21 January 2019|archive-url= https://web.archive.org/web/20180208075139/http://www.jps.auckland.ac.nz/document//Volume_83_1974/Volume_83%2C_No._4/The_forerunners_of_the_Fijian_dictionary%2C_by_Albert_J._Schutz%2C_p_443-458/p1|archive-date= 8 February 2018|url-status= live}}&lt;/ref&gt; ১৯ শতিকাৰ শেষৰ ফালে ফিজি ভ্ৰমণ কৰা মিছনেৰী আৰু অন্যান্য ভ্ৰমণকাৰীসকলৰ বিৱৰণী আৰু অন্যান্য লেখাত পোৱা গৈছিল।&lt;ref&gt;
{{cite journal|last= Barbour|first= Thomas|title= The Frogs of the Fiji Islands|journal= Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia|year= 1923|volume= 75|pages= 111–115|jstor= 4063878}}
&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;For example:
{{cite book
 | last1 = Scarr
 | first1 = Deryck
 | title = Fiji: A Short History
 | url = https://books.google.com/books?id=IkoxAQAAIAAJ
 | location = Laie, Hawaii
 | publisher = Institute for Polynesian Studies, Brigham Young University—Hawaii Campus
 | date = 1984
 | page = 2
 | isbn = 9780939154364
 | oclc = 611678101
 | access-date = 23 August 2020
 | quote = 'The natives of Feejee whom we met here are of a colour that was a full shade darker than that of the Friendly Islands in general', observed Lieutenant James Cook [...].
 | archive-date = 19 July 2023
 | archive-url = https://web.archive.org/web/20230719145149/https://books.google.com/books?id=IkoxAQAAIAAJ
 | url-status = live
 }}&lt;/ref&gt;

== ইতিহাস ==
ফিজিত মানুহে বাস কৰা আৰম্ভ কৰিছিল প্ৰায় ৩,৫০০ বছৰৰ আগতে, যেতিয়া অষ্ট্ৰোনেছিয়ানসকলে এই অঞ্চলত আগমন কৰিছিল। তাৰ পিছত মেলানেছিয়ানসকলেও ইয়াত বসতি স্থাপন কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fiji |work=Encyclopaedia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Fiji-republic-Pacific-Ocean/History |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt; ১৭শ শতিকাত ইউৰোপীয়সকলে ফিজি প্ৰথমবাৰ পৰ্যবেক্ষণ কৰে। ১৮৭৪ চনত ব্ৰিটেইনে ফিজিক নিজৰ উপনিবেশ হিচাপে ঘোষণা কৰে, আৰু ই &quot;ব্ৰিটিছ ক্ৰাউন কলনী&quot;ৰ অংশ হয়। 

১৯৭০ চনত ফিজিয়ে স্বাধীনতা লাভ কৰে আৰু তেতিয়াৰে পৰা ই “Dominion of Fiji” নামেৰে পৰিচিত আছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fiji |work=Encyclopaedia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Fiji-republic-Pacific-Ocean/History |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; ১৯৮৭ চনত দেশখনত প্ৰথম সামৰিক অভ্যুত্থান ঘটে। তাৰ পিছত ২০০০ আৰু ২০০৬ চনত আৰু দুটা অভ্যুত্থান সংঘটিত হয়। এই ঘটনাবোৰে ফিজিৰ ৰাজনৈতিক স্থিতিশীলতাত ব্যাঘাত ঘটায়। ২০০৯ চনত উচ্চ ন্যায়ালয়ে সামৰিক নেতৃত্বক বেআইনী বুলি ঘোষণা কৰে। ২০১৪ চনত গণতান্ত্ৰিক নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত হয়। 

== ভূগোল ==
ফিজি দক্ষিণ–প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় অঞ্চলৰ মেলানেছিয়াৰ দ্বীপ-দেশ, নিউজিলেণ্ডৰ পৰা প্ৰায় ১,১০০ নটিকেল মাইল (২,০০০ কিমি) উত্তৰ-পূবত অৱস্থিত।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fiji |work=Encyclopaedia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Fiji-republic-Pacific-Ocean |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; ইয়াত প্ৰায় ৩৩০টা দ্বীপ আছে (মুঠ ৫০০+ দ্বীপৰ অন্তৰ্গত), যাৰ ভিতৰত প্ৰায় ১১০ টাত স্থায়ীভাবে জনবসতি আছে, আৰু মাটিকালি প্ৰায় ১৮,২৭২ বৰ্গ কিমি।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Geography of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Geography_of_Fiji |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt; দ্বীপবোৰ আগ্নেয়গিৰি উৎসভূমি, আৰু কিছুমান ঠাইত ভূ–তাপীয় কাৰ্য আজিও চলি আছে।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Geography of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Geography_of_Fiji |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt;

== চৰকাৰ আৰু ৰাজনীতি ==
ফিজি গণৰাজ্য এখন এককায়িক সংসদীয় প্ৰজাতন্ত্ৰ; পঞ্চাশটা সংসদীয় আসন আছে, যাৰ দ্বাৰা প্ৰতিনিধিসকল নিৰ্বাচিত হয়।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Politics of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Politics_of_Fiji |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; সামৰিক অভ্যুত্থান (১৯৮৭, ২০০০, ২০০৬)ৰ ফলত সংবিধান বাতিল হৈছিল, যদিও ২০১৪ চনত সফল গণতান্ত্ৰিক নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত হয় আৰু বৈধতা পুনঃপ্ৰাপ্ত হয়।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Politics of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Politics_of_Fiji |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt;

== অৰ্থনীতি ==
ফিজিৰ অৰ্থনীতিৰ ক্ষেত্ৰত পৰ্যটন, কৃষি (বিশেষকৈ চেনি), মাছ ধৰা আদি উল্লেখযোগ্য। 

== বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তিবিদ্যা ==
ভূ–তাপীয় শক্তি গৱেষণাত গুৰুত্ব দিয়া হৈছে, বেলেগে ডিজিটাল স্বাস্থ্য (দিংগুম ৰোগ), টুন্সামি মডেলিং ইত্যাদি প্ৰযুক্তি উদ্যোগ চলি আছে। Fiji National University আৰু শাসন-বিভাগ এইবোৰে গুৰুত্ব দিছে।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Science and technology in Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Fiji#Science_and_technology |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt;

== সংস্কৃতি ==
ফিজিৰ সংস্কৃতি মূলত মেলানেছিয়ান, ভাৰতীয়, ইউৰোপীয়, চীনিয়া, পলিনেছিয়ান উপাদানৰ সংমিশ্ৰণ।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Culture of Fiji |work=Encyclopaedia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Fiji-republic-Pacific-Ocean/Cultural-life |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references&gt;
&lt;ref name=&quot;IMF&quot;&gt;{{Cite web |title=GDP per capita, current prices |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=819,&amp;s=NGDPDPC,&amp;sy=2021&amp;ey=2023 |publisher=International Monetary Fund |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;GINI&quot;&gt;{{Cite web |title=GINI Index |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI |publisher=World Bank |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;HDI&quot;&gt;{{Cite web |title=Human Development Index (HDI) |url=https://hdr.undp.org/data-center/human-development-index#/indicies/HDI |publisher=United Nations Development Programme |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref13&quot;&gt;{{Cite web |title=Fiji 2007 Census |url=http://www.statsfiji.gov.fj/ |publisher=Fiji Bureau of Statistics |access-date=10 July 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110709220811/http://www.statsfiji.gov.fj/Tourism/tourmigstats_index.htm |archive-date=9 July 2011}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref14&quot;&gt;{{Cite book |title=Volcanism and Geothermal Energy in Fiji |last=Smith |first=Ian E.M. |year=2005 |publisher=Pacific Energy Institute |location=Suva}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref15&quot;&gt;{{Cite book |title=Explorers of the Pacific |last=Howe |first=K.R. |year=1984 |publisher=Oxford University Press |location=Auckland}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref16&quot;&gt;{{Cite news |title=Fiji President revokes Constitution |url=https://www.bbc.com/news/world-asia-pacific-77773101 |publisher=BBC News |date=10 April 2009 |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref17&quot;&gt;{{Cite news |title=Fiji election deemed credible |url=https://www.aljazeera.com/news/2014/9/18/fiji-election-declared-credible |publisher=Al Jazeera |date=18 September 2014 |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref6&quot;&gt;{{Cite web |title=Fiji Economy Profile |url=https://www.indexmundi.com/fiji/economy_profile.html |publisher=Index Mundi |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref19&quot;&gt;{{Cite web |title=Local Government Administration in Fiji |url=https://www.lg.gov.fj/ |publisher=Ministry of Local Government, Fiji |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
&lt;/references&gt;

[[শ্ৰেণী:ফিজি]]
[[শ্ৰেণী:দেশ]]</text>
      <sha1>bz5qm83eai6t52lx0d66nv377k8zdas</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523195</id>
      <parentid>523194</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T11:52:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>/* ইতিহাস */</comment>
      <origin>523195</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="23888" sha1="ncs75pm1w7pw06gnj2yg3q7lazjhwmo" xml:space="preserve">{{Infobox country
| conventional_long_name = ফিজি গণৰাজ্য
| native_name = {{unbulleted list
 | মাটানিতু টুগালালা ও ভিটি (ফিজিয়ান)
 | फ़िजी गणराज्य; ফিজি গণৰাজ্য (ফিজি হিন্দী)
}}
| common_name = ফিজি
| image_flag = Flag of Fiji.svg
| image_coat = Coat of arms of Fiji.svg
| flag = ফিজিৰ জাতীয় পতাকা
| symbol_type = কোট অৱ আৰ্মছ
| national_motto = &quot;ৰেৰেভাকা না কালৌ কা ডোকা না টুই&quot; (ফিজিয়ান)&lt;br /&gt;&quot;ঈশ্বৰক ভয় কৰা আৰু ৰজাক সন্মান কৰা&quot;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.fijihighcommission.org.uk/about.html|title=About Fiji – History, Government and Economy|website=www.fijihighcommission.org.uk|access-date=10 July 2025|archive-url=https://web.archive.org/web/20180830031112/http://www.fijihighcommission.org.uk/about.html|archive-date=30 August 2018|url-status=live}}&lt;/ref&gt;
| national_anthem = &quot;ঈশ্বৰে ফিজিক আশীৰ্বাদ কৰক&quot;
| capital = [[ছুভা]]
| coordinates = {{Coord|18|10|S|178|27|E|type:city}}
| largest_city = capital
| official_languages = ফিজিয়ান, ইংৰাজী, ফিজি হিন্দী
| demonym = ফিজিয়ান
| government_type = একক সংসদীয় গণৰাজ্য
| leader_title1 = ৰাষ্ট্ৰপতি
| leader_name1 = নাইকামা লালাবালাভু
| leader_title2 = প্ৰধানমন্ত্ৰী
| leader_name2 = ছিটিভেনি ৰাবুকা
| leader_title3 = মুখ্য ন্যায়াধীশ
| leader_name3 = ছালেছি টেমো
| leader_title4 = উপ-প্ৰধানমন্ত্ৰীসকল
| leader_name4 = ভিলিয়ামে গাভোকা&lt;br&gt;বিমান প্ৰসাদ&lt;br&gt;মনোআ কামিকামিকা
| leader_title5 = সংসদৰ অধ্যক্ষ
| leader_name5 = ফিলিমোনে জিটোকো
| legislature = সংসদ
| sovereignty_type = স্বাধীনতা
| established_event1 = যুক্তৰাজ্যৰ পৰা
| established_date1 = ১০ অক্টোবৰ ১৯৭০
| established_event2 = গণৰাজ্য ঘোষণা
| established_date2 = ৬ অক্টোবৰ ১৯৮৭
| established_event3 = বৰ্তমান সংবিধান
| established_date3 = ৬ ছেপ্টেম্বৰ ২০১৩
| area_rank = ১৫১
| area_km2 = ১৮,২৭৪
| area_sq_mi = ৭,০৫৬
| percent_water = নগণ্য
| population_estimate = ৯২৬,২৭৬
| population_estimate_year = ২০১৮
| population_estimate_rank = ১৬১
| population_census = ৮৮৪,৮৮৭
| population_census_year = ২০১৭
| population_density_km2 = ৪৬.৪
| population_density_sq_mi = ১২০.৩
| population_density_rank = ১৪৮
| ethnic_groups = {{unbulleted list
  | ৫৬.৮% খিলঞ্জীয়া ফিজিয়ান
  | ৩৭.৫% ভাৰত-ফিজিয়ান
  | ১.২% ৰটুমান
  | ৪.৫% অন্যান্য
}}
| GDP_PPP = $১৫.১৫২ বিলিয়ন&lt;ref name=&quot;IMF&quot;&gt;{{cite web |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=819,&amp;s=NGDPD,PPPGDP,NGDPDPC,PPPPC,&amp;sy=2020&amp;ey=2028 |title=World Economic Outlook Database: Fiji |publisher=IMF |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
| GDP_PPP_year = ২০২৩
| GDP_PPP_rank = ১৫৮
| GDP_PPP_per_capita = $১৬,৫৬৩&lt;ref name=&quot;IMF&quot; /&gt;
| GDP_PPP_per_capita_rank = ১০২
| GDP_nominal = $৫.৫১১ বিলিয়ন&lt;ref name=&quot;IMF&quot; /&gt;
| GDP_nominal_year = ২০২৩
| GDP_nominal_rank = ১৬৪
| GDP_nominal_per_capita = $৬,০২৪&lt;ref name=&quot;IMF&quot; /&gt;
| GDP_nominal_per_capita_rank = ১০৬
| Gini = ৩০.৭&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/gini-index-coefficient-distribution-of-family-income/country-comparison/ |title=GINI Index|publisher=CIA Factbook|access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
| Gini_year = ২০১৯
| Gini_change = হ্ৰাস
| HDI = ০.৭২৯&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Human Development Report 2023/2024 |url=https://hdr.undp.org/system/files/documents/global-report-document/hdr2023-24reporten.pdf |publisher=UNDP |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
| HDI_year = ২০২২
| HDI_change = বৃদ্ধি
| HDI_rank = ১০৪
| currency = ফিজিয়ান ডলাৰ (FJD)
| time_zone = ইউটিচি +১২ (এফজেটি)
| date_format = dd/mm/yyyy
| calling_code = +৬৭৯
| cctld = .fj
}}

'''ফিজি''' আনুষ্ঠানিকভাৱে '''ফিজি গণৰাজ্য''' হৈছে দক্ষিণ [[প্ৰশান্ত মহাসাগৰ]]ৰ [[ওচেনিয়া]]ৰ অংশ মেলানেছিয়াৰ এখন দ্বীপ-দেশ। ই [[নিউজিলেণ্ড]]ৰ পৰা প্ৰায় ১১০০ নটিকেল মাইল (২,০০০ কিমি; ১,৩০০ মাইল) উত্তৰ-উত্তৰ-পূৱত অৱস্থিত। ফিজি ৩৩০ টাতকৈও অধিক দ্বীপ আৰু প্ৰায় ৫০০ খুৰিয়া দ্বীপৰে গঠিত — ইয়াৰে প্ৰায় ১১০ টাত স্থায়ীভাৱে জনবসতি আছে। মুঠ মাটিকালি প্ৰায় ১৮,৩০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৭,১০০ বৰ্গ মাইল)। আটাইতকৈ বাহিৰৰ দ্বীপ-গোটটো হৈছে অনো-ই-লাউ। ফিজিৰ প্ৰায় ৮৭% জনসংখ্যা দুটা প্ৰধান দ্বীপ, ভিটি লেভু আৰু ভানুয়া লেভুত বাস কৰে। প্ৰায় তিনি-চতুৰ্থাংশ লোকে ভিটি লেভুৰ উপকূল (ৰাজধানী [[ছুভা]], পৰ্যটনকেন্দ্ৰ [[নাডি]], আৰু চেনি উদ্যোগৰ কেন্দ্ৰ [[লাউটোকা]])ত বাস কৰে। ভিটি লেভুৰ ভিতৰৰ অঞ্চলত পাহাৰীয়া ভূ-আকৃতিৰ বাবে জনবসতি কম।&lt;ref name=&quot;ref13&quot; /&gt;

ফিজিৰ অধিকাংশ দ্বীপ প্ৰায় ১৫ কোটি বছৰৰ আগতে আৰম্ভ হোৱা আগ্নেয়গিৰি কাৰ্যকলাপৰ ফলত গঠিত হৈছিল। ভানুয়া লেভু আৰু টাভেউনি দ্বীপত আজিও কিছুমান ভূতাপীয় (geothermal) কাৰ্যকলাপ দেখা যায়। ভিটি লেভুত থকা ভূ-তাপীয় ব্যৱস্থাসমূহ অ-আগ্নেয়গিৰি উৎসৰ আৰু ইয়াৰ উষ্ণতা তুলনামূলকভাবে কম (৩৫°-৬০° চেলচিয়াছ)।&lt;ref name=&quot;ref14&quot; /&gt;

খ্ৰীষ্টপূৰ্ব দ্বিতীয় সহস্ৰাব্দৰ পৰা মানুহে ফিজিত বাস কৰি আছে—প্ৰথমত অষ্ট্ৰোনেছিয়ানসকল, পিছলৈ মেলানেছিয়ানসকল, আৰু কিছুমান পলিনেছিয়ান প্ৰভাৱও দেখা যায়। ইউৰোপীয়সকলে ১৭শ শতিকাত প্ৰথমবাৰৰ বাবে ফিজি ভ্ৰমণ কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;ref15&quot; /&gt; ফিজি ১৮৭৪ চনত ব্ৰিটিছ উপনিবেশ হৈছিল আৰু ১৯৭০ চনত স্বাধীনতা লাভ কৰি ''Dominion of Fiji'' ৰূপে পৰিচিত হয়। ১৯৮৭ চনত ধাৰাবাহিক সামৰিক অভ্যুত্থানৰ পিছত ফিজি গণৰাজ্য হিচাপে ঘোষণা কৰা হয়। ২০০৬ চনৰ অভ্যুত্থানত [[ফ্ৰেংক বৈনিমাৰামা]]য়ে ক্ষমতা গ্ৰহণ কৰে। ২০০৯ চনত উচ্চ ন্যায়ালয়ে সামৰিক চৰকাৰক বেআইনী ঘোষণা কৰে। তৎকালীন ৰাষ্ট্ৰপতি ৰাটু [[জোচেফা ইলোইলো]]য়ে সংবিধান বাতিল কৰি বৈনিমাৰামাক অন্তৱৰ্তীকালীন প্ৰধানমন্ত্ৰী হিচাপে পুনৰ নিযুক্তি দিয়ে। তেতিয়াৰ পিছত [[ৰাটু এপেলি নাইলাটিকাউ]] ৰাষ্ট্ৰপতি হয়।&lt;ref name=&quot;ref16&quot; /&gt; ২০১৪ চনৰ ১৭ ছেপ্টেম্বৰত বহু বছৰৰ পিছত প্ৰথম গণতান্ত্ৰিক নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত হয়, য'ত বৈনিমাৰামাৰ দল FijiFirst-এ ৫৯.২% ভোটেৰে জয়লাভ কৰে। এই নিৰ্বাচনক আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যবেক্ষকসকলে বিশ্বাসযোগ্য বুলি অভিহিত কৰে।&lt;ref name=&quot;ref17&quot; /&gt;

ফিজি প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় অঞ্চলৰ অন্যতম উন্নত অৰ্থনীতি, যাৰ প্ৰচুৰ বনজ সম্পদ, খনিজ আৰু মাছত আধাৰিত। ইয়াৰ মুদ্ৰা হৈছে '''ফিজি ডলাৰ (FJD)'''। পৰ্যটন উদ্যোগ, বৈদেশিক ৰেমিটেন্স, বটল পানী ৰপ্তানি, আৰু চেনি খেতি হৈছে প্ৰধান বৈদেশিক মুদ্ৰা আয়ৰ উৎস।&lt;ref name=&quot;ref6&quot; /&gt; ফিজিৰ স্থানীয় চৰকাৰ আৰু নগৰ উন্নয়ন মন্ত্ৰালয়ে স্থানীয় চৰকাৰসমূহ (চহৰ আৰু নগৰ পৰিষদসমূহ)ৰ তত্ত্বাবধান কৰে।&lt;ref name=&quot;ref19&quot; /&gt;

== ব্যুৎপত্তিবিজ্ঞান ==&lt;!--linked--&gt;
ফিজিৰ মূল দ্বীপ ভিটি লেভুৰ নামে &quot;ফিজি&quot; নামটোৰ উৎপত্তি হিচাপে কাম কৰিছিল যদিও সাধাৰণ ইংৰাজী উচ্চাৰণ [[টংগা]]ত ফিজিৰ দ্বীপ চুবুৰীয়া দেশসমূহৰ উচ্চাৰণৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি কৰা হৈছে। এই নামটোৰ উত্থানৰ আনুষ্ঠানিক বিৱৰণীত এইদৰে কোৱা হৈছে:
{{blockquote|
ফিজিবাসীয়ে প্ৰথমে ইউৰোপীয় চেতনাত নিজকে আপ্লুত কৰিছিল [[জেমছ কুক|কুক]]ৰ অভিযানৰ সদস্যসকলৰ লেখাৰ জৰিয়তে যিসকলে তেওঁলোকক টংগাত লগ পাইছিল। তেওঁলোকক ভয়ংকৰ যোদ্ধা আৰু হিংস্ৰ নৃশংস বুলি বৰ্ণনা কৰা হৈছিল, প্ৰশান্ত মহাসাগৰৰ উন্নতমানৰ জাহাজ নিৰ্মাতা, কিন্তু মহান নাৱিক নহয়। টংগানসকলৰ মাজত ইহঁতে ভয়ৰ সৃষ্টি কৰিছিল আৰু তেওঁলোকৰ সকলো মেনুফেকচাৰ, বিশেষকৈ বাকলিৰ কাপোৰ আৰু ক্লাবৰ অতি মূল্য আছিল আৰু বহুত চাহিদা আছিল। তেওঁলোকে নিজৰ ঘৰখনক ভিটি বুলি কয়, কিন্তু টংগাসকলে ইয়াক ফিচি বুলি কয় আৰু এই বিদেশী উচ্চাৰণ ফিজিৰ দ্বাৰাই, যিটো প্ৰথমে কেপ্তেইন জেমছ কুকে ঘোষণা কৰিছিল, এই দ্বীপসমূহ এতিয়া জনা যায়।&lt;ref&gt;[http://www.fijihighcommission.org.uk/about_1.html About Fiji] {{Webarchive|url= https://web.archive.org/web/20100202003312/http://www.fijihighcommission.org.uk/about_1.html |date= 2 February 2010 }}, section on Europeans in Fiji. Fiji High Commission to the United Kingdom.&lt;/ref&gt;}}

&quot;Feejee&quot;, টংগান উচ্চাৰণৰ ইংৰাজী বানান,&lt;ref&gt;{{cite journal|last= Schutz|first= Albert J.|title= The Forerunners of the Fijian Dictionary|journal= The Journal of the Polynesian Society|date= December 1974|volume= 83|issue= 4|pages= 443–457|jstor= 20705027|url= http://www.jps.auckland.ac.nz/document//Volume_83_1974/Volume_83%2C_No._4/The_forerunners_of_the_Fijian_dictionary%2C_by_Albert_J._Schutz%2C_p_443-458/p1|access-date= 21 January 2019|archive-url= https://web.archive.org/web/20180208075139/http://www.jps.auckland.ac.nz/document//Volume_83_1974/Volume_83%2C_No._4/The_forerunners_of_the_Fijian_dictionary%2C_by_Albert_J._Schutz%2C_p_443-458/p1|archive-date= 8 February 2018|url-status= live}}&lt;/ref&gt; ১৯ শতিকাৰ শেষৰ ফালে ফিজি ভ্ৰমণ কৰা মিছনেৰী আৰু অন্যান্য ভ্ৰমণকাৰীসকলৰ বিৱৰণী আৰু অন্যান্য লেখাত পোৱা গৈছিল।&lt;ref&gt;
{{cite journal|last= Barbour|first= Thomas|title= The Frogs of the Fiji Islands|journal= Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia|year= 1923|volume= 75|pages= 111–115|jstor= 4063878}}
&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;For example:
{{cite book
 | last1 = Scarr
 | first1 = Deryck
 | title = Fiji: A Short History
 | url = https://books.google.com/books?id=IkoxAQAAIAAJ
 | location = Laie, Hawaii
 | publisher = Institute for Polynesian Studies, Brigham Young University—Hawaii Campus
 | date = 1984
 | page = 2
 | isbn = 9780939154364
 | oclc = 611678101
 | access-date = 23 August 2020
 | quote = 'The natives of Feejee whom we met here are of a colour that was a full shade darker than that of the Friendly Islands in general', observed Lieutenant James Cook [...].
 | archive-date = 19 July 2023
 | archive-url = https://web.archive.org/web/20230719145149/https://books.google.com/books?id=IkoxAQAAIAAJ
 | url-status = live
 }}&lt;/ref&gt;

== ইতিহাস ==
ফিজিত মানুহে বাস কৰা আৰম্ভ কৰিছিল প্ৰায় ৩,৫০০ বছৰৰ আগতে, যেতিয়া অষ্ট্ৰোনেছিয়ানসকলে এই অঞ্চলত আগমন কৰিছিল। তাৰ পিছত মেলানেছিয়ানসকলেও ইয়াত বসতি স্থাপন কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fiji |work=Encyclopaedia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Fiji-republic-Pacific-Ocean/History |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt; ১৭শ শতিকাত ইউৰোপীয়সকলে ফিজি প্ৰথমবাৰ পৰ্যবেক্ষণ কৰে। ১৮৭৪ চনত ব্ৰিটেইনে ফিজিক নিজৰ উপনিবেশ হিচাপে ঘোষণা কৰে, আৰু ই &quot;ব্ৰিটিছ ক্ৰাউন কলনী&quot;ৰ অংশ হয়। 

১৯৭০ চনত ফিজিয়ে স্বাধীনতা লাভ কৰে আৰু তেতিয়াৰে পৰা ই “Dominion of Fiji” নামেৰে পৰিচিত আছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fiji |work=Encyclopaedia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Fiji-republic-Pacific-Ocean/History |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; ১৯৮৭ চনত দেশখনত প্ৰথম সামৰিক অভ্যুত্থান ঘটে। তাৰ পিছত ২০০০ আৰু ২০০৬ চনত আৰু দুটা অভ্যুত্থান সংঘটিত হয়। এই ঘটনাবোৰে ফিজিৰ ৰাজনৈতিক স্থিতিশীলতাত ব্যাঘাত ঘটায়। ২০০৯ চনত উচ্চ ন্যায়ালয়ে সামৰিক নেতৃত্বক বেআইনী বুলি ঘোষণা কৰে। ২০১৪ চনত গণতান্ত্ৰিক নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত হয়।

==ধৰ্ম==
*৬৪.৪% খ্ৰীষ্টান
**৩৪.৬% মেথডিষ্ট
**২৯.৮% অন্যান্য খ্ৰীষ্টান
*২৭.৯% হিন্দু
*৬.৩% ইছলাম
*১.৪% অন্যান্য

== ভূগোল ==
ফিজি দক্ষিণ–প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় অঞ্চলৰ মেলানেছিয়াৰ দ্বীপ-দেশ, নিউজিলেণ্ডৰ পৰা প্ৰায় ১,১০০ নটিকেল মাইল (২,০০০ কিমি) উত্তৰ-পূবত অৱস্থিত।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fiji |work=Encyclopaedia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Fiji-republic-Pacific-Ocean |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; ইয়াত প্ৰায় ৩৩০টা দ্বীপ আছে (মুঠ ৫০০+ দ্বীপৰ অন্তৰ্গত), যাৰ ভিতৰত প্ৰায় ১১০ টাত স্থায়ীভাবে জনবসতি আছে, আৰু মাটিকালি প্ৰায় ১৮,২৭২ বৰ্গ কিমি।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Geography of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Geography_of_Fiji |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt; দ্বীপবোৰ আগ্নেয়গিৰি উৎসভূমি, আৰু কিছুমান ঠাইত ভূ–তাপীয় কাৰ্য আজিও চলি আছে।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Geography of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Geography_of_Fiji |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt;

== চৰকাৰ আৰু ৰাজনীতি ==
ফিজি গণৰাজ্য এখন এককায়িক সংসদীয় প্ৰজাতন্ত্ৰ; পঞ্চাশটা সংসদীয় আসন আছে, যাৰ দ্বাৰা প্ৰতিনিধিসকল নিৰ্বাচিত হয়।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Politics of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Politics_of_Fiji |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; সামৰিক অভ্যুত্থান (১৯৮৭, ২০০০, ২০০৬)ৰ ফলত সংবিধান বাতিল হৈছিল, যদিও ২০১৪ চনত সফল গণতান্ত্ৰিক নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত হয় আৰু বৈধতা পুনঃপ্ৰাপ্ত হয়।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Politics of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Politics_of_Fiji |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt;

== অৰ্থনীতি ==
ফিজিৰ অৰ্থনীতিৰ ক্ষেত্ৰত পৰ্যটন, কৃষি (বিশেষকৈ চেনি), মাছ ধৰা আদি উল্লেখযোগ্য। 

== বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তিবিদ্যা ==
ভূ–তাপীয় শক্তি গৱেষণাত গুৰুত্ব দিয়া হৈছে, বেলেগে ডিজিটাল স্বাস্থ্য (দিংগুম ৰোগ), টুন্সামি মডেলিং ইত্যাদি প্ৰযুক্তি উদ্যোগ চলি আছে। Fiji National University আৰু শাসন-বিভাগ এইবোৰে গুৰুত্ব দিছে।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Science and technology in Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Fiji#Science_and_technology |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt;

== সংস্কৃতি ==
ফিজিৰ সংস্কৃতি মূলত মেলানেছিয়ান, ভাৰতীয়, ইউৰোপীয়, চীনিয়া, পলিনেছিয়ান উপাদানৰ সংমিশ্ৰণ।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Culture of Fiji |work=Encyclopaedia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Fiji-republic-Pacific-Ocean/Cultural-life |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references&gt;
&lt;ref name=&quot;IMF&quot;&gt;{{Cite web |title=GDP per capita, current prices |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=819,&amp;s=NGDPDPC,&amp;sy=2021&amp;ey=2023 |publisher=International Monetary Fund |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;GINI&quot;&gt;{{Cite web |title=GINI Index |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI |publisher=World Bank |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;HDI&quot;&gt;{{Cite web |title=Human Development Index (HDI) |url=https://hdr.undp.org/data-center/human-development-index#/indicies/HDI |publisher=United Nations Development Programme |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref13&quot;&gt;{{Cite web |title=Fiji 2007 Census |url=http://www.statsfiji.gov.fj/ |publisher=Fiji Bureau of Statistics |access-date=10 July 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110709220811/http://www.statsfiji.gov.fj/Tourism/tourmigstats_index.htm |archive-date=9 July 2011}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref14&quot;&gt;{{Cite book |title=Volcanism and Geothermal Energy in Fiji |last=Smith |first=Ian E.M. |year=2005 |publisher=Pacific Energy Institute |location=Suva}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref15&quot;&gt;{{Cite book |title=Explorers of the Pacific |last=Howe |first=K.R. |year=1984 |publisher=Oxford University Press |location=Auckland}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref16&quot;&gt;{{Cite news |title=Fiji President revokes Constitution |url=https://www.bbc.com/news/world-asia-pacific-77773101 |publisher=BBC News |date=10 April 2009 |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref17&quot;&gt;{{Cite news |title=Fiji election deemed credible |url=https://www.aljazeera.com/news/2014/9/18/fiji-election-declared-credible |publisher=Al Jazeera |date=18 September 2014 |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref6&quot;&gt;{{Cite web |title=Fiji Economy Profile |url=https://www.indexmundi.com/fiji/economy_profile.html |publisher=Index Mundi |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref19&quot;&gt;{{Cite web |title=Local Government Administration in Fiji |url=https://www.lg.gov.fj/ |publisher=Ministry of Local Government, Fiji |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
&lt;/references&gt;

[[শ্ৰেণী:ফিজি]]
[[শ্ৰেণী:দেশ]]</text>
      <sha1>ncs75pm1w7pw06gnj2yg3q7lazjhwmo</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523196</id>
      <parentid>523195</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T11:54:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>/* জনগোষ্ঠী আৰু ধৰ্ম */</comment>
      <origin>523196</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="24158" sha1="0uiy3nlqrion7eflbyq3w1gz1npwxb3" xml:space="preserve">{{Infobox country
| conventional_long_name = ফিজি গণৰাজ্য
| native_name = {{unbulleted list
 | মাটানিতু টুগালালা ও ভিটি (ফিজিয়ান)
 | फ़िजी गणराज्य; ফিজি গণৰাজ্য (ফিজি হিন্দী)
}}
| common_name = ফিজি
| image_flag = Flag of Fiji.svg
| image_coat = Coat of arms of Fiji.svg
| flag = ফিজিৰ জাতীয় পতাকা
| symbol_type = কোট অৱ আৰ্মছ
| national_motto = &quot;ৰেৰেভাকা না কালৌ কা ডোকা না টুই&quot; (ফিজিয়ান)&lt;br /&gt;&quot;ঈশ্বৰক ভয় কৰা আৰু ৰজাক সন্মান কৰা&quot;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.fijihighcommission.org.uk/about.html|title=About Fiji – History, Government and Economy|website=www.fijihighcommission.org.uk|access-date=10 July 2025|archive-url=https://web.archive.org/web/20180830031112/http://www.fijihighcommission.org.uk/about.html|archive-date=30 August 2018|url-status=live}}&lt;/ref&gt;
| national_anthem = &quot;ঈশ্বৰে ফিজিক আশীৰ্বাদ কৰক&quot;
| capital = [[ছুভা]]
| coordinates = {{Coord|18|10|S|178|27|E|type:city}}
| largest_city = capital
| official_languages = ফিজিয়ান, ইংৰাজী, ফিজি হিন্দী
| demonym = ফিজিয়ান
| government_type = একক সংসদীয় গণৰাজ্য
| leader_title1 = ৰাষ্ট্ৰপতি
| leader_name1 = নাইকামা লালাবালাভু
| leader_title2 = প্ৰধানমন্ত্ৰী
| leader_name2 = ছিটিভেনি ৰাবুকা
| leader_title3 = মুখ্য ন্যায়াধীশ
| leader_name3 = ছালেছি টেমো
| leader_title4 = উপ-প্ৰধানমন্ত্ৰীসকল
| leader_name4 = ভিলিয়ামে গাভোকা&lt;br&gt;বিমান প্ৰসাদ&lt;br&gt;মনোআ কামিকামিকা
| leader_title5 = সংসদৰ অধ্যক্ষ
| leader_name5 = ফিলিমোনে জিটোকো
| legislature = সংসদ
| sovereignty_type = স্বাধীনতা
| established_event1 = যুক্তৰাজ্যৰ পৰা
| established_date1 = ১০ অক্টোবৰ ১৯৭০
| established_event2 = গণৰাজ্য ঘোষণা
| established_date2 = ৬ অক্টোবৰ ১৯৮৭
| established_event3 = বৰ্তমান সংবিধান
| established_date3 = ৬ ছেপ্টেম্বৰ ২০১৩
| area_rank = ১৫১
| area_km2 = ১৮,২৭৪
| area_sq_mi = ৭,০৫৬
| percent_water = নগণ্য
| population_estimate = ৯২৬,২৭৬
| population_estimate_year = ২০১৮
| population_estimate_rank = ১৬১
| population_census = ৮৮৪,৮৮৭
| population_census_year = ২০১৭
| population_density_km2 = ৪৬.৪
| population_density_sq_mi = ১২০.৩
| population_density_rank = ১৪৮
| ethnic_groups = {{unbulleted list
  | ৫৬.৮% খিলঞ্জীয়া ফিজিয়ান
  | ৩৭.৫% ভাৰত-ফিজিয়ান
  | ১.২% ৰটুমান
  | ৪.৫% অন্যান্য
}}
| GDP_PPP = $১৫.১৫২ বিলিয়ন&lt;ref name=&quot;IMF&quot;&gt;{{cite web |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=819,&amp;s=NGDPD,PPPGDP,NGDPDPC,PPPPC,&amp;sy=2020&amp;ey=2028 |title=World Economic Outlook Database: Fiji |publisher=IMF |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
| GDP_PPP_year = ২০২৩
| GDP_PPP_rank = ১৫৮
| GDP_PPP_per_capita = $১৬,৫৬৩&lt;ref name=&quot;IMF&quot; /&gt;
| GDP_PPP_per_capita_rank = ১০২
| GDP_nominal = $৫.৫১১ বিলিয়ন&lt;ref name=&quot;IMF&quot; /&gt;
| GDP_nominal_year = ২০২৩
| GDP_nominal_rank = ১৬৪
| GDP_nominal_per_capita = $৬,০২৪&lt;ref name=&quot;IMF&quot; /&gt;
| GDP_nominal_per_capita_rank = ১০৬
| Gini = ৩০.৭&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/gini-index-coefficient-distribution-of-family-income/country-comparison/ |title=GINI Index|publisher=CIA Factbook|access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
| Gini_year = ২০১৯
| Gini_change = হ্ৰাস
| HDI = ০.৭২৯&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Human Development Report 2023/2024 |url=https://hdr.undp.org/system/files/documents/global-report-document/hdr2023-24reporten.pdf |publisher=UNDP |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
| HDI_year = ২০২২
| HDI_change = বৃদ্ধি
| HDI_rank = ১০৪
| currency = ফিজিয়ান ডলাৰ (FJD)
| time_zone = ইউটিচি +১২ (এফজেটি)
| date_format = dd/mm/yyyy
| calling_code = +৬৭৯
| cctld = .fj
}}

'''ফিজি''' আনুষ্ঠানিকভাৱে '''ফিজি গণৰাজ্য''' হৈছে দক্ষিণ [[প্ৰশান্ত মহাসাগৰ]]ৰ [[ওচেনিয়া]]ৰ অংশ মেলানেছিয়াৰ এখন দ্বীপ-দেশ। ই [[নিউজিলেণ্ড]]ৰ পৰা প্ৰায় ১১০০ নটিকেল মাইল (২,০০০ কিমি; ১,৩০০ মাইল) উত্তৰ-উত্তৰ-পূৱত অৱস্থিত। ফিজি ৩৩০ টাতকৈও অধিক দ্বীপ আৰু প্ৰায় ৫০০ খুৰিয়া দ্বীপৰে গঠিত — ইয়াৰে প্ৰায় ১১০ টাত স্থায়ীভাৱে জনবসতি আছে। মুঠ মাটিকালি প্ৰায় ১৮,৩০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৭,১০০ বৰ্গ মাইল)। আটাইতকৈ বাহিৰৰ দ্বীপ-গোটটো হৈছে অনো-ই-লাউ। ফিজিৰ প্ৰায় ৮৭% জনসংখ্যা দুটা প্ৰধান দ্বীপ, ভিটি লেভু আৰু ভানুয়া লেভুত বাস কৰে। প্ৰায় তিনি-চতুৰ্থাংশ লোকে ভিটি লেভুৰ উপকূল (ৰাজধানী [[ছুভা]], পৰ্যটনকেন্দ্ৰ [[নাডি]], আৰু চেনি উদ্যোগৰ কেন্দ্ৰ [[লাউটোকা]])ত বাস কৰে। ভিটি লেভুৰ ভিতৰৰ অঞ্চলত পাহাৰীয়া ভূ-আকৃতিৰ বাবে জনবসতি কম।&lt;ref name=&quot;ref13&quot; /&gt;

ফিজিৰ অধিকাংশ দ্বীপ প্ৰায় ১৫ কোটি বছৰৰ আগতে আৰম্ভ হোৱা আগ্নেয়গিৰি কাৰ্যকলাপৰ ফলত গঠিত হৈছিল। ভানুয়া লেভু আৰু টাভেউনি দ্বীপত আজিও কিছুমান ভূতাপীয় (geothermal) কাৰ্যকলাপ দেখা যায়। ভিটি লেভুত থকা ভূ-তাপীয় ব্যৱস্থাসমূহ অ-আগ্নেয়গিৰি উৎসৰ আৰু ইয়াৰ উষ্ণতা তুলনামূলকভাবে কম (৩৫°-৬০° চেলচিয়াছ)।&lt;ref name=&quot;ref14&quot; /&gt;

খ্ৰীষ্টপূৰ্ব দ্বিতীয় সহস্ৰাব্দৰ পৰা মানুহে ফিজিত বাস কৰি আছে—প্ৰথমত অষ্ট্ৰোনেছিয়ানসকল, পিছলৈ মেলানেছিয়ানসকল, আৰু কিছুমান পলিনেছিয়ান প্ৰভাৱও দেখা যায়। ইউৰোপীয়সকলে ১৭শ শতিকাত প্ৰথমবাৰৰ বাবে ফিজি ভ্ৰমণ কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;ref15&quot; /&gt; ফিজি ১৮৭৪ চনত ব্ৰিটিছ উপনিবেশ হৈছিল আৰু ১৯৭০ চনত স্বাধীনতা লাভ কৰি ''Dominion of Fiji'' ৰূপে পৰিচিত হয়। ১৯৮৭ চনত ধাৰাবাহিক সামৰিক অভ্যুত্থানৰ পিছত ফিজি গণৰাজ্য হিচাপে ঘোষণা কৰা হয়। ২০০৬ চনৰ অভ্যুত্থানত [[ফ্ৰেংক বৈনিমাৰামা]]য়ে ক্ষমতা গ্ৰহণ কৰে। ২০০৯ চনত উচ্চ ন্যায়ালয়ে সামৰিক চৰকাৰক বেআইনী ঘোষণা কৰে। তৎকালীন ৰাষ্ট্ৰপতি ৰাটু [[জোচেফা ইলোইলো]]য়ে সংবিধান বাতিল কৰি বৈনিমাৰামাক অন্তৱৰ্তীকালীন প্ৰধানমন্ত্ৰী হিচাপে পুনৰ নিযুক্তি দিয়ে। তেতিয়াৰ পিছত [[ৰাটু এপেলি নাইলাটিকাউ]] ৰাষ্ট্ৰপতি হয়।&lt;ref name=&quot;ref16&quot; /&gt; ২০১৪ চনৰ ১৭ ছেপ্টেম্বৰত বহু বছৰৰ পিছত প্ৰথম গণতান্ত্ৰিক নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত হয়, য'ত বৈনিমাৰামাৰ দল FijiFirst-এ ৫৯.২% ভোটেৰে জয়লাভ কৰে। এই নিৰ্বাচনক আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যবেক্ষকসকলে বিশ্বাসযোগ্য বুলি অভিহিত কৰে।&lt;ref name=&quot;ref17&quot; /&gt;

ফিজি প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় অঞ্চলৰ অন্যতম উন্নত অৰ্থনীতি, যাৰ প্ৰচুৰ বনজ সম্পদ, খনিজ আৰু মাছত আধাৰিত। ইয়াৰ মুদ্ৰা হৈছে '''ফিজি ডলাৰ (FJD)'''। পৰ্যটন উদ্যোগ, বৈদেশিক ৰেমিটেন্স, বটল পানী ৰপ্তানি, আৰু চেনি খেতি হৈছে প্ৰধান বৈদেশিক মুদ্ৰা আয়ৰ উৎস।&lt;ref name=&quot;ref6&quot; /&gt; ফিজিৰ স্থানীয় চৰকাৰ আৰু নগৰ উন্নয়ন মন্ত্ৰালয়ে স্থানীয় চৰকাৰসমূহ (চহৰ আৰু নগৰ পৰিষদসমূহ)ৰ তত্ত্বাবধান কৰে।&lt;ref name=&quot;ref19&quot; /&gt;

== ব্যুৎপত্তিবিজ্ঞান ==&lt;!--linked--&gt;
ফিজিৰ মূল দ্বীপ ভিটি লেভুৰ নামে &quot;ফিজি&quot; নামটোৰ উৎপত্তি হিচাপে কাম কৰিছিল যদিও সাধাৰণ ইংৰাজী উচ্চাৰণ [[টংগা]]ত ফিজিৰ দ্বীপ চুবুৰীয়া দেশসমূহৰ উচ্চাৰণৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি কৰা হৈছে। এই নামটোৰ উত্থানৰ আনুষ্ঠানিক বিৱৰণীত এইদৰে কোৱা হৈছে:
{{blockquote|
ফিজিবাসীয়ে প্ৰথমে ইউৰোপীয় চেতনাত নিজকে আপ্লুত কৰিছিল [[জেমছ কুক|কুক]]ৰ অভিযানৰ সদস্যসকলৰ লেখাৰ জৰিয়তে যিসকলে তেওঁলোকক টংগাত লগ পাইছিল। তেওঁলোকক ভয়ংকৰ যোদ্ধা আৰু হিংস্ৰ নৃশংস বুলি বৰ্ণনা কৰা হৈছিল, প্ৰশান্ত মহাসাগৰৰ উন্নতমানৰ জাহাজ নিৰ্মাতা, কিন্তু মহান নাৱিক নহয়। টংগানসকলৰ মাজত ইহঁতে ভয়ৰ সৃষ্টি কৰিছিল আৰু তেওঁলোকৰ সকলো মেনুফেকচাৰ, বিশেষকৈ বাকলিৰ কাপোৰ আৰু ক্লাবৰ অতি মূল্য আছিল আৰু বহুত চাহিদা আছিল। তেওঁলোকে নিজৰ ঘৰখনক ভিটি বুলি কয়, কিন্তু টংগাসকলে ইয়াক ফিচি বুলি কয় আৰু এই বিদেশী উচ্চাৰণ ফিজিৰ দ্বাৰাই, যিটো প্ৰথমে কেপ্তেইন জেমছ কুকে ঘোষণা কৰিছিল, এই দ্বীপসমূহ এতিয়া জনা যায়।&lt;ref&gt;[http://www.fijihighcommission.org.uk/about_1.html About Fiji] {{Webarchive|url= https://web.archive.org/web/20100202003312/http://www.fijihighcommission.org.uk/about_1.html |date= 2 February 2010 }}, section on Europeans in Fiji. Fiji High Commission to the United Kingdom.&lt;/ref&gt;}}

&quot;Feejee&quot;, টংগান উচ্চাৰণৰ ইংৰাজী বানান,&lt;ref&gt;{{cite journal|last= Schutz|first= Albert J.|title= The Forerunners of the Fijian Dictionary|journal= The Journal of the Polynesian Society|date= December 1974|volume= 83|issue= 4|pages= 443–457|jstor= 20705027|url= http://www.jps.auckland.ac.nz/document//Volume_83_1974/Volume_83%2C_No._4/The_forerunners_of_the_Fijian_dictionary%2C_by_Albert_J._Schutz%2C_p_443-458/p1|access-date= 21 January 2019|archive-url= https://web.archive.org/web/20180208075139/http://www.jps.auckland.ac.nz/document//Volume_83_1974/Volume_83%2C_No._4/The_forerunners_of_the_Fijian_dictionary%2C_by_Albert_J._Schutz%2C_p_443-458/p1|archive-date= 8 February 2018|url-status= live}}&lt;/ref&gt; ১৯ শতিকাৰ শেষৰ ফালে ফিজি ভ্ৰমণ কৰা মিছনেৰী আৰু অন্যান্য ভ্ৰমণকাৰীসকলৰ বিৱৰণী আৰু অন্যান্য লেখাত পোৱা গৈছিল।&lt;ref&gt;
{{cite journal|last= Barbour|first= Thomas|title= The Frogs of the Fiji Islands|journal= Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia|year= 1923|volume= 75|pages= 111–115|jstor= 4063878}}
&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;For example:
{{cite book
 | last1 = Scarr
 | first1 = Deryck
 | title = Fiji: A Short History
 | url = https://books.google.com/books?id=IkoxAQAAIAAJ
 | location = Laie, Hawaii
 | publisher = Institute for Polynesian Studies, Brigham Young University—Hawaii Campus
 | date = 1984
 | page = 2
 | isbn = 9780939154364
 | oclc = 611678101
 | access-date = 23 August 2020
 | quote = 'The natives of Feejee whom we met here are of a colour that was a full shade darker than that of the Friendly Islands in general', observed Lieutenant James Cook [...].
 | archive-date = 19 July 2023
 | archive-url = https://web.archive.org/web/20230719145149/https://books.google.com/books?id=IkoxAQAAIAAJ
 | url-status = live
 }}&lt;/ref&gt;

== ইতিহাস ==
ফিজিত মানুহে বাস কৰা আৰম্ভ কৰিছিল প্ৰায় ৩,৫০০ বছৰৰ আগতে, যেতিয়া অষ্ট্ৰোনেছিয়ানসকলে এই অঞ্চলত আগমন কৰিছিল। তাৰ পিছত মেলানেছিয়ানসকলেও ইয়াত বসতি স্থাপন কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fiji |work=Encyclopaedia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Fiji-republic-Pacific-Ocean/History |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt; ১৭শ শতিকাত ইউৰোপীয়সকলে ফিজি প্ৰথমবাৰ পৰ্যবেক্ষণ কৰে। ১৮৭৪ চনত ব্ৰিটেইনে ফিজিক নিজৰ উপনিবেশ হিচাপে ঘোষণা কৰে, আৰু ই &quot;ব্ৰিটিছ ক্ৰাউন কলনী&quot;ৰ অংশ হয়। 

১৯৭০ চনত ফিজিয়ে স্বাধীনতা লাভ কৰে আৰু তেতিয়াৰে পৰা ই “Dominion of Fiji” নামেৰে পৰিচিত আছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fiji |work=Encyclopaedia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Fiji-republic-Pacific-Ocean/History |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; ১৯৮৭ চনত দেশখনত প্ৰথম সামৰিক অভ্যুত্থান ঘটে। তাৰ পিছত ২০০০ আৰু ২০০৬ চনত আৰু দুটা অভ্যুত্থান সংঘটিত হয়। এই ঘটনাবোৰে ফিজিৰ ৰাজনৈতিক স্থিতিশীলতাত ব্যাঘাত ঘটায়। ২০০৯ চনত উচ্চ ন্যায়ালয়ে সামৰিক নেতৃত্বক বেআইনী বুলি ঘোষণা কৰে। ২০১৪ চনত গণতান্ত্ৰিক নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত হয়।

==জনগোষ্ঠী আৰু ধৰ্ম==
===জনগোষ্ঠী===
*৫৬.৮% খিলঞ্জীয়া ফিজিয়ান
*৩৭.৫% ভাৰত-ফিজিয়ান
*১.২% ৰটুমান
*৪.৫% অন্যান্য

===ধৰ্ম===
*৬৪.৪% খ্ৰীষ্টান
**৩৪.৬% মেথডিষ্ট
**২৯.৮% অন্যান্য খ্ৰীষ্টান
*২৭.৯% হিন্দু
*৬.৩% ইছলাম
*১.৪% অন্যান্য

== ভূগোল ==
ফিজি দক্ষিণ–প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় অঞ্চলৰ মেলানেছিয়াৰ দ্বীপ-দেশ, নিউজিলেণ্ডৰ পৰা প্ৰায় ১,১০০ নটিকেল মাইল (২,০০০ কিমি) উত্তৰ-পূবত অৱস্থিত।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fiji |work=Encyclopaedia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Fiji-republic-Pacific-Ocean |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; ইয়াত প্ৰায় ৩৩০টা দ্বীপ আছে (মুঠ ৫০০+ দ্বীপৰ অন্তৰ্গত), যাৰ ভিতৰত প্ৰায় ১১০ টাত স্থায়ীভাবে জনবসতি আছে, আৰু মাটিকালি প্ৰায় ১৮,২৭২ বৰ্গ কিমি।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Geography of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Geography_of_Fiji |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt; দ্বীপবোৰ আগ্নেয়গিৰি উৎসভূমি, আৰু কিছুমান ঠাইত ভূ–তাপীয় কাৰ্য আজিও চলি আছে।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Geography of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Geography_of_Fiji |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt;

== চৰকাৰ আৰু ৰাজনীতি ==
ফিজি গণৰাজ্য এখন এককায়িক সংসদীয় প্ৰজাতন্ত্ৰ; পঞ্চাশটা সংসদীয় আসন আছে, যাৰ দ্বাৰা প্ৰতিনিধিসকল নিৰ্বাচিত হয়।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Politics of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Politics_of_Fiji |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; সামৰিক অভ্যুত্থান (১৯৮৭, ২০০০, ২০০৬)ৰ ফলত সংবিধান বাতিল হৈছিল, যদিও ২০১৪ চনত সফল গণতান্ত্ৰিক নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত হয় আৰু বৈধতা পুনঃপ্ৰাপ্ত হয়।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Politics of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Politics_of_Fiji |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt;

== অৰ্থনীতি ==
ফিজিৰ অৰ্থনীতিৰ ক্ষেত্ৰত পৰ্যটন, কৃষি (বিশেষকৈ চেনি), মাছ ধৰা আদি উল্লেখযোগ্য। 

== বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তিবিদ্যা ==
ভূ–তাপীয় শক্তি গৱেষণাত গুৰুত্ব দিয়া হৈছে, বেলেগে ডিজিটাল স্বাস্থ্য (দিংগুম ৰোগ), টুন্সামি মডেলিং ইত্যাদি প্ৰযুক্তি উদ্যোগ চলি আছে। Fiji National University আৰু শাসন-বিভাগ এইবোৰে গুৰুত্ব দিছে।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Science and technology in Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Fiji#Science_and_technology |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt;

== সংস্কৃতি ==
ফিজিৰ সংস্কৃতি মূলত মেলানেছিয়ান, ভাৰতীয়, ইউৰোপীয়, চীনিয়া, পলিনেছিয়ান উপাদানৰ সংমিশ্ৰণ।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Culture of Fiji |work=Encyclopaedia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Fiji-republic-Pacific-Ocean/Cultural-life |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references&gt;
&lt;ref name=&quot;IMF&quot;&gt;{{Cite web |title=GDP per capita, current prices |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=819,&amp;s=NGDPDPC,&amp;sy=2021&amp;ey=2023 |publisher=International Monetary Fund |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;GINI&quot;&gt;{{Cite web |title=GINI Index |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI |publisher=World Bank |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;HDI&quot;&gt;{{Cite web |title=Human Development Index (HDI) |url=https://hdr.undp.org/data-center/human-development-index#/indicies/HDI |publisher=United Nations Development Programme |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref13&quot;&gt;{{Cite web |title=Fiji 2007 Census |url=http://www.statsfiji.gov.fj/ |publisher=Fiji Bureau of Statistics |access-date=10 July 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110709220811/http://www.statsfiji.gov.fj/Tourism/tourmigstats_index.htm |archive-date=9 July 2011}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref14&quot;&gt;{{Cite book |title=Volcanism and Geothermal Energy in Fiji |last=Smith |first=Ian E.M. |year=2005 |publisher=Pacific Energy Institute |location=Suva}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref15&quot;&gt;{{Cite book |title=Explorers of the Pacific |last=Howe |first=K.R. |year=1984 |publisher=Oxford University Press |location=Auckland}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref16&quot;&gt;{{Cite news |title=Fiji President revokes Constitution |url=https://www.bbc.com/news/world-asia-pacific-77773101 |publisher=BBC News |date=10 April 2009 |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref17&quot;&gt;{{Cite news |title=Fiji election deemed credible |url=https://www.aljazeera.com/news/2014/9/18/fiji-election-declared-credible |publisher=Al Jazeera |date=18 September 2014 |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref6&quot;&gt;{{Cite web |title=Fiji Economy Profile |url=https://www.indexmundi.com/fiji/economy_profile.html |publisher=Index Mundi |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref19&quot;&gt;{{Cite web |title=Local Government Administration in Fiji |url=https://www.lg.gov.fj/ |publisher=Ministry of Local Government, Fiji |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
&lt;/references&gt;

[[শ্ৰেণী:ফিজি]]
[[শ্ৰেণী:দেশ]]</text>
      <sha1>0uiy3nlqrion7eflbyq3w1gz1npwxb3</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523197</id>
      <parentid>523196</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T11:55:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>523197</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="23913" sha1="dt1r1l9zv69gmznkz7ka4xgtlqfidnf" xml:space="preserve">{{Infobox country
| conventional_long_name = ফিজি গণৰাজ্য
| common_name = ফিজি
| image_flag = Flag of Fiji.svg
| image_coat = Coat of arms of Fiji.svg
| flag = ফিজিৰ জাতীয় পতাকা
| symbol_type = কোট অৱ আৰ্মছ
| national_motto = &quot;ৰেৰেভাকা না কালৌ কা ডোকা না টুই&quot; (ফিজিয়ান)&lt;br /&gt;&quot;ঈশ্বৰক ভয় কৰা আৰু ৰজাক সন্মান কৰা&quot;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.fijihighcommission.org.uk/about.html|title=About Fiji – History, Government and Economy|website=www.fijihighcommission.org.uk|access-date=10 July 2025|archive-url=https://web.archive.org/web/20180830031112/http://www.fijihighcommission.org.uk/about.html|archive-date=30 August 2018|url-status=live}}&lt;/ref&gt;
| national_anthem = &quot;ঈশ্বৰে ফিজিক আশীৰ্বাদ কৰক&quot;
| capital = [[ছুভা]]
| coordinates = {{Coord|18|10|S|178|27|E|type:city}}
| largest_city = capital
| official_languages = ফিজিয়ান, ইংৰাজী, ফিজি হিন্দী
| demonym = ফিজিয়ান
| government_type = একক সংসদীয় গণৰাজ্য
| leader_title1 = ৰাষ্ট্ৰপতি
| leader_name1 = নাইকামা লালাবালাভু
| leader_title2 = প্ৰধানমন্ত্ৰী
| leader_name2 = ছিটিভেনি ৰাবুকা
| leader_title3 = মুখ্য ন্যায়াধীশ
| leader_name3 = ছালেছি টেমো
| leader_title4 = উপ-প্ৰধানমন্ত্ৰীসকল
| leader_name4 = ভিলিয়ামে গাভোকা&lt;br&gt;বিমান প্ৰসাদ&lt;br&gt;মনোআ কামিকামিকা
| leader_title5 = সংসদৰ অধ্যক্ষ
| leader_name5 = ফিলিমোনে জিটোকো
| legislature = সংসদ
| sovereignty_type = স্বাধীনতা
| established_event1 = যুক্তৰাজ্যৰ পৰা
| established_date1 = ১০ অক্টোবৰ ১৯৭০
| established_event2 = গণৰাজ্য ঘোষণা
| established_date2 = ৬ অক্টোবৰ ১৯৮৭
| established_event3 = বৰ্তমান সংবিধান
| established_date3 = ৬ ছেপ্টেম্বৰ ২০১৩
| area_rank = ১৫১
| area_km2 = ১৮,২৭৪
| area_sq_mi = ৭,০৫৬
| percent_water = নগণ্য
| population_estimate = ৯২৬,২৭৬
| population_estimate_year = ২০১৮
| population_estimate_rank = ১৬১
| population_census = ৮৮৪,৮৮৭
| population_census_year = ২০১৭
| population_density_km2 = ৪৬.৪
| population_density_sq_mi = ১২০.৩
| population_density_rank = ১৪৮
| ethnic_groups = {{unbulleted list
  | ৫৬.৮% খিলঞ্জীয়া ফিজিয়ান
  | ৩৭.৫% ভাৰত-ফিজিয়ান
  | ১.২% ৰটুমান
  | ৪.৫% অন্যান্য
}}
| GDP_PPP = $১৫.১৫২ বিলিয়ন&lt;ref name=&quot;IMF&quot;&gt;{{cite web |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=819,&amp;s=NGDPD,PPPGDP,NGDPDPC,PPPPC,&amp;sy=2020&amp;ey=2028 |title=World Economic Outlook Database: Fiji |publisher=IMF |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
| GDP_PPP_year = ২০২৩
| GDP_PPP_rank = ১৫৮
| GDP_PPP_per_capita = $১৬,৫৬৩&lt;ref name=&quot;IMF&quot; /&gt;
| GDP_PPP_per_capita_rank = ১০২
| GDP_nominal = $৫.৫১১ বিলিয়ন&lt;ref name=&quot;IMF&quot; /&gt;
| GDP_nominal_year = ২০২৩
| GDP_nominal_rank = ১৬৪
| GDP_nominal_per_capita = $৬,০২৪&lt;ref name=&quot;IMF&quot; /&gt;
| GDP_nominal_per_capita_rank = ১০৬
| Gini = ৩০.৭&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/gini-index-coefficient-distribution-of-family-income/country-comparison/ |title=GINI Index|publisher=CIA Factbook|access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
| Gini_year = ২০১৯
| Gini_change = হ্ৰাস
| HDI = ০.৭২৯&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Human Development Report 2023/2024 |url=https://hdr.undp.org/system/files/documents/global-report-document/hdr2023-24reporten.pdf |publisher=UNDP |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
| HDI_year = ২০২২
| HDI_change = বৃদ্ধি
| HDI_rank = ১০৪
| currency = ফিজিয়ান ডলাৰ (FJD)
| time_zone = ইউটিচি +১২ (এফজেটি)
| date_format = dd/mm/yyyy
| calling_code = +৬৭৯
| cctld = .fj
}}

'''ফিজি''' আনুষ্ঠানিকভাৱে '''ফিজি গণৰাজ্য''' হৈছে দক্ষিণ [[প্ৰশান্ত মহাসাগৰ]]ৰ [[ওচেনিয়া]]ৰ অংশ মেলানেছিয়াৰ এখন দ্বীপ-দেশ। ই [[নিউজিলেণ্ড]]ৰ পৰা প্ৰায় ১১০০ নটিকেল মাইল (২,০০০ কিমি; ১,৩০০ মাইল) উত্তৰ-উত্তৰ-পূৱত অৱস্থিত। ফিজি ৩৩০ টাতকৈও অধিক দ্বীপ আৰু প্ৰায় ৫০০ খুৰিয়া দ্বীপৰে গঠিত — ইয়াৰে প্ৰায় ১১০ টাত স্থায়ীভাৱে জনবসতি আছে। মুঠ মাটিকালি প্ৰায় ১৮,৩০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৭,১০০ বৰ্গ মাইল)। আটাইতকৈ বাহিৰৰ দ্বীপ-গোটটো হৈছে অনো-ই-লাউ। ফিজিৰ প্ৰায় ৮৭% জনসংখ্যা দুটা প্ৰধান দ্বীপ, ভিটি লেভু আৰু ভানুয়া লেভুত বাস কৰে। প্ৰায় তিনি-চতুৰ্থাংশ লোকে ভিটি লেভুৰ উপকূল (ৰাজধানী [[ছুভা]], পৰ্যটনকেন্দ্ৰ [[নাডি]], আৰু চেনি উদ্যোগৰ কেন্দ্ৰ [[লাউটোকা]])ত বাস কৰে। ভিটি লেভুৰ ভিতৰৰ অঞ্চলত পাহাৰীয়া ভূ-আকৃতিৰ বাবে জনবসতি কম।&lt;ref name=&quot;ref13&quot; /&gt;

ফিজিৰ অধিকাংশ দ্বীপ প্ৰায় ১৫ কোটি বছৰৰ আগতে আৰম্ভ হোৱা আগ্নেয়গিৰি কাৰ্যকলাপৰ ফলত গঠিত হৈছিল। ভানুয়া লেভু আৰু টাভেউনি দ্বীপত আজিও কিছুমান ভূতাপীয় (geothermal) কাৰ্যকলাপ দেখা যায়। ভিটি লেভুত থকা ভূ-তাপীয় ব্যৱস্থাসমূহ অ-আগ্নেয়গিৰি উৎসৰ আৰু ইয়াৰ উষ্ণতা তুলনামূলকভাবে কম (৩৫°-৬০° চেলচিয়াছ)।&lt;ref name=&quot;ref14&quot; /&gt;

খ্ৰীষ্টপূৰ্ব দ্বিতীয় সহস্ৰাব্দৰ পৰা মানুহে ফিজিত বাস কৰি আছে—প্ৰথমত অষ্ট্ৰোনেছিয়ানসকল, পিছলৈ মেলানেছিয়ানসকল, আৰু কিছুমান পলিনেছিয়ান প্ৰভাৱও দেখা যায়। ইউৰোপীয়সকলে ১৭শ শতিকাত প্ৰথমবাৰৰ বাবে ফিজি ভ্ৰমণ কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;ref15&quot; /&gt; ফিজি ১৮৭৪ চনত ব্ৰিটিছ উপনিবেশ হৈছিল আৰু ১৯৭০ চনত স্বাধীনতা লাভ কৰি ''Dominion of Fiji'' ৰূপে পৰিচিত হয়। ১৯৮৭ চনত ধাৰাবাহিক সামৰিক অভ্যুত্থানৰ পিছত ফিজি গণৰাজ্য হিচাপে ঘোষণা কৰা হয়। ২০০৬ চনৰ অভ্যুত্থানত [[ফ্ৰেংক বৈনিমাৰামা]]য়ে ক্ষমতা গ্ৰহণ কৰে। ২০০৯ চনত উচ্চ ন্যায়ালয়ে সামৰিক চৰকাৰক বেআইনী ঘোষণা কৰে। তৎকালীন ৰাষ্ট্ৰপতি ৰাটু [[জোচেফা ইলোইলো]]য়ে সংবিধান বাতিল কৰি বৈনিমাৰামাক অন্তৱৰ্তীকালীন প্ৰধানমন্ত্ৰী হিচাপে পুনৰ নিযুক্তি দিয়ে। তেতিয়াৰ পিছত [[ৰাটু এপেলি নাইলাটিকাউ]] ৰাষ্ট্ৰপতি হয়।&lt;ref name=&quot;ref16&quot; /&gt; ২০১৪ চনৰ ১৭ ছেপ্টেম্বৰত বহু বছৰৰ পিছত প্ৰথম গণতান্ত্ৰিক নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত হয়, য'ত বৈনিমাৰামাৰ দল FijiFirst-এ ৫৯.২% ভোটেৰে জয়লাভ কৰে। এই নিৰ্বাচনক আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যবেক্ষকসকলে বিশ্বাসযোগ্য বুলি অভিহিত কৰে।&lt;ref name=&quot;ref17&quot; /&gt;

ফিজি প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় অঞ্চলৰ অন্যতম উন্নত অৰ্থনীতি, যাৰ প্ৰচুৰ বনজ সম্পদ, খনিজ আৰু মাছত আধাৰিত। ইয়াৰ মুদ্ৰা হৈছে '''ফিজি ডলাৰ (FJD)'''। পৰ্যটন উদ্যোগ, বৈদেশিক ৰেমিটেন্স, বটল পানী ৰপ্তানি, আৰু চেনি খেতি হৈছে প্ৰধান বৈদেশিক মুদ্ৰা আয়ৰ উৎস।&lt;ref name=&quot;ref6&quot; /&gt; ফিজিৰ স্থানীয় চৰকাৰ আৰু নগৰ উন্নয়ন মন্ত্ৰালয়ে স্থানীয় চৰকাৰসমূহ (চহৰ আৰু নগৰ পৰিষদসমূহ)ৰ তত্ত্বাবধান কৰে।&lt;ref name=&quot;ref19&quot; /&gt;

== ব্যুৎপত্তিবিজ্ঞান ==&lt;!--linked--&gt;
ফিজিৰ মূল দ্বীপ ভিটি লেভুৰ নামে &quot;ফিজি&quot; নামটোৰ উৎপত্তি হিচাপে কাম কৰিছিল যদিও সাধাৰণ ইংৰাজী উচ্চাৰণ [[টংগা]]ত ফিজিৰ দ্বীপ চুবুৰীয়া দেশসমূহৰ উচ্চাৰণৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি কৰা হৈছে। এই নামটোৰ উত্থানৰ আনুষ্ঠানিক বিৱৰণীত এইদৰে কোৱা হৈছে:
{{blockquote|
ফিজিবাসীয়ে প্ৰথমে ইউৰোপীয় চেতনাত নিজকে আপ্লুত কৰিছিল [[জেমছ কুক|কুক]]ৰ অভিযানৰ সদস্যসকলৰ লেখাৰ জৰিয়তে যিসকলে তেওঁলোকক টংগাত লগ পাইছিল। তেওঁলোকক ভয়ংকৰ যোদ্ধা আৰু হিংস্ৰ নৃশংস বুলি বৰ্ণনা কৰা হৈছিল, প্ৰশান্ত মহাসাগৰৰ উন্নতমানৰ জাহাজ নিৰ্মাতা, কিন্তু মহান নাৱিক নহয়। টংগানসকলৰ মাজত ইহঁতে ভয়ৰ সৃষ্টি কৰিছিল আৰু তেওঁলোকৰ সকলো মেনুফেকচাৰ, বিশেষকৈ বাকলিৰ কাপোৰ আৰু ক্লাবৰ অতি মূল্য আছিল আৰু বহুত চাহিদা আছিল। তেওঁলোকে নিজৰ ঘৰখনক ভিটি বুলি কয়, কিন্তু টংগাসকলে ইয়াক ফিচি বুলি কয় আৰু এই বিদেশী উচ্চাৰণ ফিজিৰ দ্বাৰাই, যিটো প্ৰথমে কেপ্তেইন জেমছ কুকে ঘোষণা কৰিছিল, এই দ্বীপসমূহ এতিয়া জনা যায়।&lt;ref&gt;[http://www.fijihighcommission.org.uk/about_1.html About Fiji] {{Webarchive|url= https://web.archive.org/web/20100202003312/http://www.fijihighcommission.org.uk/about_1.html |date= 2 February 2010 }}, section on Europeans in Fiji. Fiji High Commission to the United Kingdom.&lt;/ref&gt;}}

&quot;Feejee&quot;, টংগান উচ্চাৰণৰ ইংৰাজী বানান,&lt;ref&gt;{{cite journal|last= Schutz|first= Albert J.|title= The Forerunners of the Fijian Dictionary|journal= The Journal of the Polynesian Society|date= December 1974|volume= 83|issue= 4|pages= 443–457|jstor= 20705027|url= http://www.jps.auckland.ac.nz/document//Volume_83_1974/Volume_83%2C_No._4/The_forerunners_of_the_Fijian_dictionary%2C_by_Albert_J._Schutz%2C_p_443-458/p1|access-date= 21 January 2019|archive-url= https://web.archive.org/web/20180208075139/http://www.jps.auckland.ac.nz/document//Volume_83_1974/Volume_83%2C_No._4/The_forerunners_of_the_Fijian_dictionary%2C_by_Albert_J._Schutz%2C_p_443-458/p1|archive-date= 8 February 2018|url-status= live}}&lt;/ref&gt; ১৯ শতিকাৰ শেষৰ ফালে ফিজি ভ্ৰমণ কৰা মিছনেৰী আৰু অন্যান্য ভ্ৰমণকাৰীসকলৰ বিৱৰণী আৰু অন্যান্য লেখাত পোৱা গৈছিল।&lt;ref&gt;
{{cite journal|last= Barbour|first= Thomas|title= The Frogs of the Fiji Islands|journal= Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia|year= 1923|volume= 75|pages= 111–115|jstor= 4063878}}
&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;For example:
{{cite book
 | last1 = Scarr
 | first1 = Deryck
 | title = Fiji: A Short History
 | url = https://books.google.com/books?id=IkoxAQAAIAAJ
 | location = Laie, Hawaii
 | publisher = Institute for Polynesian Studies, Brigham Young University—Hawaii Campus
 | date = 1984
 | page = 2
 | isbn = 9780939154364
 | oclc = 611678101
 | access-date = 23 August 2020
 | quote = 'The natives of Feejee whom we met here are of a colour that was a full shade darker than that of the Friendly Islands in general', observed Lieutenant James Cook [...].
 | archive-date = 19 July 2023
 | archive-url = https://web.archive.org/web/20230719145149/https://books.google.com/books?id=IkoxAQAAIAAJ
 | url-status = live
 }}&lt;/ref&gt;

== ইতিহাস ==
ফিজিত মানুহে বাস কৰা আৰম্ভ কৰিছিল প্ৰায় ৩,৫০০ বছৰৰ আগতে, যেতিয়া অষ্ট্ৰোনেছিয়ানসকলে এই অঞ্চলত আগমন কৰিছিল। তাৰ পিছত মেলানেছিয়ানসকলেও ইয়াত বসতি স্থাপন কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fiji |work=Encyclopaedia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Fiji-republic-Pacific-Ocean/History |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt; ১৭শ শতিকাত ইউৰোপীয়সকলে ফিজি প্ৰথমবাৰ পৰ্যবেক্ষণ কৰে। ১৮৭৪ চনত ব্ৰিটেইনে ফিজিক নিজৰ উপনিবেশ হিচাপে ঘোষণা কৰে, আৰু ই &quot;ব্ৰিটিছ ক্ৰাউন কলনী&quot;ৰ অংশ হয়। 

১৯৭০ চনত ফিজিয়ে স্বাধীনতা লাভ কৰে আৰু তেতিয়াৰে পৰা ই “Dominion of Fiji” নামেৰে পৰিচিত আছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fiji |work=Encyclopaedia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Fiji-republic-Pacific-Ocean/History |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; ১৯৮৭ চনত দেশখনত প্ৰথম সামৰিক অভ্যুত্থান ঘটে। তাৰ পিছত ২০০০ আৰু ২০০৬ চনত আৰু দুটা অভ্যুত্থান সংঘটিত হয়। এই ঘটনাবোৰে ফিজিৰ ৰাজনৈতিক স্থিতিশীলতাত ব্যাঘাত ঘটায়। ২০০৯ চনত উচ্চ ন্যায়ালয়ে সামৰিক নেতৃত্বক বেআইনী বুলি ঘোষণা কৰে। ২০১৪ চনত গণতান্ত্ৰিক নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত হয়।

==জনগোষ্ঠী আৰু ধৰ্ম==
===জনগোষ্ঠী===
*৫৬.৮% খিলঞ্জীয়া ফিজিয়ান
*৩৭.৫% ভাৰত-ফিজিয়ান
*১.২% ৰটুমান
*৪.৫% অন্যান্য

===ধৰ্ম===
*৬৪.৪% খ্ৰীষ্টান
**৩৪.৬% মেথডিষ্ট
**২৯.৮% অন্যান্য খ্ৰীষ্টান
*২৭.৯% হিন্দু
*৬.৩% ইছলাম
*১.৪% অন্যান্য

== ভূগোল ==
ফিজি দক্ষিণ–প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় অঞ্চলৰ মেলানেছিয়াৰ দ্বীপ-দেশ, নিউজিলেণ্ডৰ পৰা প্ৰায় ১,১০০ নটিকেল মাইল (২,০০০ কিমি) উত্তৰ-পূবত অৱস্থিত।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fiji |work=Encyclopaedia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Fiji-republic-Pacific-Ocean |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; ইয়াত প্ৰায় ৩৩০টা দ্বীপ আছে (মুঠ ৫০০+ দ্বীপৰ অন্তৰ্গত), যাৰ ভিতৰত প্ৰায় ১১০ টাত স্থায়ীভাবে জনবসতি আছে, আৰু মাটিকালি প্ৰায় ১৮,২৭২ বৰ্গ কিমি।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Geography of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Geography_of_Fiji |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt; দ্বীপবোৰ আগ্নেয়গিৰি উৎসভূমি, আৰু কিছুমান ঠাইত ভূ–তাপীয় কাৰ্য আজিও চলি আছে।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Geography of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Geography_of_Fiji |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt;

== চৰকাৰ আৰু ৰাজনীতি ==
ফিজি গণৰাজ্য এখন এককায়িক সংসদীয় প্ৰজাতন্ত্ৰ; পঞ্চাশটা সংসদীয় আসন আছে, যাৰ দ্বাৰা প্ৰতিনিধিসকল নিৰ্বাচিত হয়।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Politics of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Politics_of_Fiji |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; সামৰিক অভ্যুত্থান (১৯৮৭, ২০০০, ২০০৬)ৰ ফলত সংবিধান বাতিল হৈছিল, যদিও ২০১৪ চনত সফল গণতান্ত্ৰিক নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত হয় আৰু বৈধতা পুনঃপ্ৰাপ্ত হয়।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Politics of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Politics_of_Fiji |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt;

== অৰ্থনীতি ==
ফিজিৰ অৰ্থনীতিৰ ক্ষেত্ৰত পৰ্যটন, কৃষি (বিশেষকৈ চেনি), মাছ ধৰা আদি উল্লেখযোগ্য। 

== বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তিবিদ্যা ==
ভূ–তাপীয় শক্তি গৱেষণাত গুৰুত্ব দিয়া হৈছে, বেলেগে ডিজিটাল স্বাস্থ্য (দিংগুম ৰোগ), টুন্সামি মডেলিং ইত্যাদি প্ৰযুক্তি উদ্যোগ চলি আছে। Fiji National University আৰু শাসন-বিভাগ এইবোৰে গুৰুত্ব দিছে।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Science and technology in Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Fiji#Science_and_technology |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt;

== সংস্কৃতি ==
ফিজিৰ সংস্কৃতি মূলত মেলানেছিয়ান, ভাৰতীয়, ইউৰোপীয়, চীনিয়া, পলিনেছিয়ান উপাদানৰ সংমিশ্ৰণ।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Culture of Fiji |work=Encyclopaedia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Fiji-republic-Pacific-Ocean/Cultural-life |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references&gt;
&lt;ref name=&quot;IMF&quot;&gt;{{Cite web |title=GDP per capita, current prices |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=819,&amp;s=NGDPDPC,&amp;sy=2021&amp;ey=2023 |publisher=International Monetary Fund |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;GINI&quot;&gt;{{Cite web |title=GINI Index |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI |publisher=World Bank |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;HDI&quot;&gt;{{Cite web |title=Human Development Index (HDI) |url=https://hdr.undp.org/data-center/human-development-index#/indicies/HDI |publisher=United Nations Development Programme |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref13&quot;&gt;{{Cite web |title=Fiji 2007 Census |url=http://www.statsfiji.gov.fj/ |publisher=Fiji Bureau of Statistics |access-date=10 July 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110709220811/http://www.statsfiji.gov.fj/Tourism/tourmigstats_index.htm |archive-date=9 July 2011}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref14&quot;&gt;{{Cite book |title=Volcanism and Geothermal Energy in Fiji |last=Smith |first=Ian E.M. |year=2005 |publisher=Pacific Energy Institute |location=Suva}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref15&quot;&gt;{{Cite book |title=Explorers of the Pacific |last=Howe |first=K.R. |year=1984 |publisher=Oxford University Press |location=Auckland}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref16&quot;&gt;{{Cite news |title=Fiji President revokes Constitution |url=https://www.bbc.com/news/world-asia-pacific-77773101 |publisher=BBC News |date=10 April 2009 |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref17&quot;&gt;{{Cite news |title=Fiji election deemed credible |url=https://www.aljazeera.com/news/2014/9/18/fiji-election-declared-credible |publisher=Al Jazeera |date=18 September 2014 |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref6&quot;&gt;{{Cite web |title=Fiji Economy Profile |url=https://www.indexmundi.com/fiji/economy_profile.html |publisher=Index Mundi |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref19&quot;&gt;{{Cite web |title=Local Government Administration in Fiji |url=https://www.lg.gov.fj/ |publisher=Ministry of Local Government, Fiji |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
&lt;/references&gt;

[[শ্ৰেণী:ফিজি]]
[[শ্ৰেণী:দেশ]]</text>
      <sha1>dt1r1l9zv69gmznkz7ka4xgtlqfidnf</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523198</id>
      <parentid>523197</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T11:57:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <origin>523198</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="23924" sha1="ilpvluwucvxebw79gmlxqir6rf5r05e" xml:space="preserve">{{Infobox country
| conventional_long_name = ফিজি গণৰাজ্য
| common_name = ফিজি
| image_flag = Flag of Fiji.svg
| image_coat = Coat of arms of Fiji.svg
| flag = ফিজিৰ জাতীয় পতাকা
| symbol_type = কোট অৱ আৰ্মছ
| national_motto = &quot;ৰেৰেভাকা না কালৌ কা ডোকা না টুই&quot; (ফিজিয়ান)&lt;br /&gt;&quot;ঈশ্বৰক ভয় কৰা আৰু ৰজাক সন্মান কৰা&quot;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.fijihighcommission.org.uk/about.html|title=About Fiji – History, Government and Economy|website=www.fijihighcommission.org.uk|access-date=10 July 2025|archive-url=https://web.archive.org/web/20180830031112/http://www.fijihighcommission.org.uk/about.html|archive-date=30 August 2018|url-status=live}}&lt;/ref&gt;
| national_anthem = &quot;ঈশ্বৰে ফিজিক আশীৰ্বাদ কৰক&quot;
| capital = [[ছুভা]]
| coordinates = {{Coord|18|10|S|178|27|E|type:city}}
| largest_city = capital
| official_languages = ফিজিয়ান, [[ইংৰাজী]], [[ফিজি হিন্দী]]
| demonym = ফিজিয়ান
| government_type = একক সংসদীয় গণৰাজ্য
| leader_title1 = ৰাষ্ট্ৰপতি
| leader_name1 = নাইকামা লালাবালাভু
| leader_title2 = প্ৰধানমন্ত্ৰী
| leader_name2 = ছিটিভেনি ৰাবুকা
| leader_title3 = মুখ্য ন্যায়াধীশ
| leader_name3 = ছালেছি টেমো
| leader_title4 = উপ-প্ৰধানমন্ত্ৰীসকল
| leader_name4 = ভিলিয়ামে গাভোকা&lt;br&gt;বিমান প্ৰসাদ&lt;br&gt;মনোৱা কামিকামিকা
| leader_title5 = সংসদৰ অধ্যক্ষ
| leader_name5 = ফিলিমোনে জিটোকো
| legislature = সংসদ
| sovereignty_type = স্বাধীনতা
| established_event1 = যুক্তৰাজ্যৰ পৰা
| established_date1 = ১০ অক্টোবৰ ১৯৭০
| established_event2 = গণৰাজ্য ঘোষণা
| established_date2 = ৬ অক্টোবৰ ১৯৮৭
| established_event3 = বৰ্তমান সংবিধান
| established_date3 = ৬ ছেপ্টেম্বৰ ২০১৩
| area_rank = ১৫১
| area_km2 = ১৮,২৭৪
| area_sq_mi = ৭,০৫৬
| percent_water = নগণ্য
| population_estimate = ৯২৬,২৭৬
| population_estimate_year = ২০১৮
| population_estimate_rank = ১৬১
| population_census = ৮৮৪,৮৮৭
| population_census_year = ২০১৭
| population_density_km2 = ৪৬.৪
| population_density_sq_mi = ১২০.৩
| population_density_rank = ১৪৮
| ethnic_groups = {{unbulleted list
  | ৫৬.৮% খিলঞ্জীয়া ফিজিয়ান
  | ৩৭.৫% ভাৰত-ফিজিয়ান
  | ১.২% ৰটুমান
  | ৪.৫% অন্যান্য
}}
| GDP_PPP = $১৫.১৫২ বিলিয়ন&lt;ref name=&quot;IMF&quot;&gt;{{cite web |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=819,&amp;s=NGDPD,PPPGDP,NGDPDPC,PPPPC,&amp;sy=2020&amp;ey=2028 |title=World Economic Outlook Database: Fiji |publisher=IMF |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
| GDP_PPP_year = ২০২৩
| GDP_PPP_rank = ১৫৮
| GDP_PPP_per_capita = $১৬,৫৬৩&lt;ref name=&quot;IMF&quot; /&gt;
| GDP_PPP_per_capita_rank = ১০২
| GDP_nominal = $৫.৫১১ বিলিয়ন&lt;ref name=&quot;IMF&quot; /&gt;
| GDP_nominal_year = ২০২৩
| GDP_nominal_rank = ১৬৪
| GDP_nominal_per_capita = $৬,০২৪&lt;ref name=&quot;IMF&quot; /&gt;
| GDP_nominal_per_capita_rank = ১০৬
| Gini = ৩০.৭&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/gini-index-coefficient-distribution-of-family-income/country-comparison/ |title=GINI Index|publisher=CIA Factbook|access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
| Gini_year = ২০১৯
| Gini_change = হ্ৰাস
| HDI = ০.৭২৯&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Human Development Report 2023/2024 |url=https://hdr.undp.org/system/files/documents/global-report-document/hdr2023-24reporten.pdf |publisher=UNDP |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
| HDI_year = ২০২২
| HDI_change = বৃদ্ধি
| HDI_rank = ১০৪
| currency = ফিজিয়ান ডলাৰ (FJD)
| time_zone = ইউটিচি +১২ (এফজেটি)
| date_format = dd/mm/yyyy
| calling_code = +৬৭৯
| cctld = .fj
}}

'''ফিজি''' আনুষ্ঠানিকভাৱে '''ফিজি গণৰাজ্য''' হৈছে দক্ষিণ [[প্ৰশান্ত মহাসাগৰ]]ৰ [[ওচেনিয়া]]ৰ অংশ মেলানেছিয়াৰ এখন দ্বীপ-দেশ। ই [[নিউজিলেণ্ড]]ৰ পৰা প্ৰায় ১১০০ নটিকেল মাইল (২,০০০ কিমি; ১,৩০০ মাইল) উত্তৰ-উত্তৰ-পূৱত অৱস্থিত। ফিজি ৩৩০ টাতকৈও অধিক দ্বীপ আৰু প্ৰায় ৫০০ খুৰিয়া দ্বীপৰে গঠিত — ইয়াৰে প্ৰায় ১১০ টাত স্থায়ীভাৱে জনবসতি আছে। মুঠ মাটিকালি প্ৰায় ১৮,৩০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৭,১০০ বৰ্গ মাইল)। আটাইতকৈ বাহিৰৰ দ্বীপ-গোটটো হৈছে অনো-ই-লাউ। ফিজিৰ প্ৰায় ৮৭% জনসংখ্যা দুটা প্ৰধান দ্বীপ, ভিটি লেভু আৰু ভানুয়া লেভুত বাস কৰে। প্ৰায় তিনি-চতুৰ্থাংশ লোকে ভিটি লেভুৰ উপকূল (ৰাজধানী [[ছুভা]], পৰ্যটনকেন্দ্ৰ [[নাডি]], আৰু চেনি উদ্যোগৰ কেন্দ্ৰ [[লাউটোকা]])ত বাস কৰে। ভিটি লেভুৰ ভিতৰৰ অঞ্চলত পাহাৰীয়া ভূ-আকৃতিৰ বাবে জনবসতি কম।&lt;ref name=&quot;ref13&quot; /&gt;

ফিজিৰ অধিকাংশ দ্বীপ প্ৰায় ১৫ কোটি বছৰৰ আগতে আৰম্ভ হোৱা আগ্নেয়গিৰি কাৰ্যকলাপৰ ফলত গঠিত হৈছিল। ভানুয়া লেভু আৰু টাভেউনি দ্বীপত আজিও কিছুমান ভূতাপীয় (geothermal) কাৰ্যকলাপ দেখা যায়। ভিটি লেভুত থকা ভূ-তাপীয় ব্যৱস্থাসমূহ অ-আগ্নেয়গিৰি উৎসৰ আৰু ইয়াৰ উষ্ণতা তুলনামূলকভাবে কম (৩৫°-৬০° চেলচিয়াছ)।&lt;ref name=&quot;ref14&quot; /&gt;

খ্ৰীষ্টপূৰ্ব দ্বিতীয় সহস্ৰাব্দৰ পৰা মানুহে ফিজিত বাস কৰি আছে—প্ৰথমত অষ্ট্ৰোনেছিয়ানসকল, পিছলৈ মেলানেছিয়ানসকল, আৰু কিছুমান পলিনেছিয়ান প্ৰভাৱও দেখা যায়। ইউৰোপীয়সকলে ১৭শ শতিকাত প্ৰথমবাৰৰ বাবে ফিজি ভ্ৰমণ কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;ref15&quot; /&gt; ফিজি ১৮৭৪ চনত ব্ৰিটিছ উপনিবেশ হৈছিল আৰু ১৯৭০ চনত স্বাধীনতা লাভ কৰি ''Dominion of Fiji'' ৰূপে পৰিচিত হয়। ১৯৮৭ চনত ধাৰাবাহিক সামৰিক অভ্যুত্থানৰ পিছত ফিজি গণৰাজ্য হিচাপে ঘোষণা কৰা হয়। ২০০৬ চনৰ অভ্যুত্থানত [[ফ্ৰেংক বৈনিমাৰামা]]য়ে ক্ষমতা গ্ৰহণ কৰে। ২০০৯ চনত উচ্চ ন্যায়ালয়ে সামৰিক চৰকাৰক বেআইনী ঘোষণা কৰে। তৎকালীন ৰাষ্ট্ৰপতি ৰাটু [[জোচেফা ইলোইলো]]য়ে সংবিধান বাতিল কৰি বৈনিমাৰামাক অন্তৱৰ্তীকালীন প্ৰধানমন্ত্ৰী হিচাপে পুনৰ নিযুক্তি দিয়ে। তেতিয়াৰ পিছত [[ৰাটু এপেলি নাইলাটিকাউ]] ৰাষ্ট্ৰপতি হয়।&lt;ref name=&quot;ref16&quot; /&gt; ২০১৪ চনৰ ১৭ ছেপ্টেম্বৰত বহু বছৰৰ পিছত প্ৰথম গণতান্ত্ৰিক নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত হয়, য'ত বৈনিমাৰামাৰ দল FijiFirst-এ ৫৯.২% ভোটেৰে জয়লাভ কৰে। এই নিৰ্বাচনক আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যবেক্ষকসকলে বিশ্বাসযোগ্য বুলি অভিহিত কৰে।&lt;ref name=&quot;ref17&quot; /&gt;

ফিজি প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় অঞ্চলৰ অন্যতম উন্নত অৰ্থনীতি, যাৰ প্ৰচুৰ বনজ সম্পদ, খনিজ আৰু মাছত আধাৰিত। ইয়াৰ মুদ্ৰা হৈছে '''ফিজি ডলাৰ (FJD)'''। পৰ্যটন উদ্যোগ, বৈদেশিক ৰেমিটেন্স, বটল পানী ৰপ্তানি, আৰু চেনি খেতি হৈছে প্ৰধান বৈদেশিক মুদ্ৰা আয়ৰ উৎস।&lt;ref name=&quot;ref6&quot; /&gt; ফিজিৰ স্থানীয় চৰকাৰ আৰু নগৰ উন্নয়ন মন্ত্ৰালয়ে স্থানীয় চৰকাৰসমূহ (চহৰ আৰু নগৰ পৰিষদসমূহ)ৰ তত্ত্বাবধান কৰে।&lt;ref name=&quot;ref19&quot; /&gt;

== ব্যুৎপত্তিবিজ্ঞান ==&lt;!--linked--&gt;
ফিজিৰ মূল দ্বীপ ভিটি লেভুৰ নামে &quot;ফিজি&quot; নামটোৰ উৎপত্তি হিচাপে কাম কৰিছিল যদিও সাধাৰণ ইংৰাজী উচ্চাৰণ [[টংগা]]ত ফিজিৰ দ্বীপ চুবুৰীয়া দেশসমূহৰ উচ্চাৰণৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি কৰা হৈছে। এই নামটোৰ উত্থানৰ আনুষ্ঠানিক বিৱৰণীত এইদৰে কোৱা হৈছে:
{{blockquote|
ফিজিবাসীয়ে প্ৰথমে ইউৰোপীয় চেতনাত নিজকে আপ্লুত কৰিছিল [[জেমছ কুক|কুক]]ৰ অভিযানৰ সদস্যসকলৰ লেখাৰ জৰিয়তে যিসকলে তেওঁলোকক টংগাত লগ পাইছিল। তেওঁলোকক ভয়ংকৰ যোদ্ধা আৰু হিংস্ৰ নৃশংস বুলি বৰ্ণনা কৰা হৈছিল, প্ৰশান্ত মহাসাগৰৰ উন্নতমানৰ জাহাজ নিৰ্মাতা, কিন্তু মহান নাৱিক নহয়। টংগানসকলৰ মাজত ইহঁতে ভয়ৰ সৃষ্টি কৰিছিল আৰু তেওঁলোকৰ সকলো মেনুফেকচাৰ, বিশেষকৈ বাকলিৰ কাপোৰ আৰু ক্লাবৰ অতি মূল্য আছিল আৰু বহুত চাহিদা আছিল। তেওঁলোকে নিজৰ ঘৰখনক ভিটি বুলি কয়, কিন্তু টংগাসকলে ইয়াক ফিচি বুলি কয় আৰু এই বিদেশী উচ্চাৰণ ফিজিৰ দ্বাৰাই, যিটো প্ৰথমে কেপ্তেইন জেমছ কুকে ঘোষণা কৰিছিল, এই দ্বীপসমূহ এতিয়া জনা যায়।&lt;ref&gt;[http://www.fijihighcommission.org.uk/about_1.html About Fiji] {{Webarchive|url= https://web.archive.org/web/20100202003312/http://www.fijihighcommission.org.uk/about_1.html |date= 2 February 2010 }}, section on Europeans in Fiji. Fiji High Commission to the United Kingdom.&lt;/ref&gt;}}

&quot;Feejee&quot;, টংগান উচ্চাৰণৰ ইংৰাজী বানান,&lt;ref&gt;{{cite journal|last= Schutz|first= Albert J.|title= The Forerunners of the Fijian Dictionary|journal= The Journal of the Polynesian Society|date= December 1974|volume= 83|issue= 4|pages= 443–457|jstor= 20705027|url= http://www.jps.auckland.ac.nz/document//Volume_83_1974/Volume_83%2C_No._4/The_forerunners_of_the_Fijian_dictionary%2C_by_Albert_J._Schutz%2C_p_443-458/p1|access-date= 21 January 2019|archive-url= https://web.archive.org/web/20180208075139/http://www.jps.auckland.ac.nz/document//Volume_83_1974/Volume_83%2C_No._4/The_forerunners_of_the_Fijian_dictionary%2C_by_Albert_J._Schutz%2C_p_443-458/p1|archive-date= 8 February 2018|url-status= live}}&lt;/ref&gt; ১৯ শতিকাৰ শেষৰ ফালে ফিজি ভ্ৰমণ কৰা মিছনেৰী আৰু অন্যান্য ভ্ৰমণকাৰীসকলৰ বিৱৰণী আৰু অন্যান্য লেখাত পোৱা গৈছিল।&lt;ref&gt;
{{cite journal|last= Barbour|first= Thomas|title= The Frogs of the Fiji Islands|journal= Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia|year= 1923|volume= 75|pages= 111–115|jstor= 4063878}}
&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;For example:
{{cite book
 | last1 = Scarr
 | first1 = Deryck
 | title = Fiji: A Short History
 | url = https://books.google.com/books?id=IkoxAQAAIAAJ
 | location = Laie, Hawaii
 | publisher = Institute for Polynesian Studies, Brigham Young University—Hawaii Campus
 | date = 1984
 | page = 2
 | isbn = 9780939154364
 | oclc = 611678101
 | access-date = 23 August 2020
 | quote = 'The natives of Feejee whom we met here are of a colour that was a full shade darker than that of the Friendly Islands in general', observed Lieutenant James Cook [...].
 | archive-date = 19 July 2023
 | archive-url = https://web.archive.org/web/20230719145149/https://books.google.com/books?id=IkoxAQAAIAAJ
 | url-status = live
 }}&lt;/ref&gt;

== ইতিহাস ==
ফিজিত মানুহে বাস কৰা আৰম্ভ কৰিছিল প্ৰায় ৩,৫০০ বছৰৰ আগতে, যেতিয়া অষ্ট্ৰোনেছিয়ানসকলে এই অঞ্চলত আগমন কৰিছিল। তাৰ পিছত মেলানেছিয়ানসকলেও ইয়াত বসতি স্থাপন কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fiji |work=Encyclopaedia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Fiji-republic-Pacific-Ocean/History |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt; ১৭শ শতিকাত ইউৰোপীয়সকলে ফিজি প্ৰথমবাৰ পৰ্যবেক্ষণ কৰে। ১৮৭৪ চনত ব্ৰিটেইনে ফিজিক নিজৰ উপনিবেশ হিচাপে ঘোষণা কৰে, আৰু ই &quot;ব্ৰিটিছ ক্ৰাউন কলনী&quot;ৰ অংশ হয়। 

১৯৭০ চনত ফিজিয়ে স্বাধীনতা লাভ কৰে আৰু তেতিয়াৰে পৰা ই “Dominion of Fiji” নামেৰে পৰিচিত আছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fiji |work=Encyclopaedia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Fiji-republic-Pacific-Ocean/History |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; ১৯৮৭ চনত দেশখনত প্ৰথম সামৰিক অভ্যুত্থান ঘটে। তাৰ পিছত ২০০০ আৰু ২০০৬ চনত আৰু দুটা অভ্যুত্থান সংঘটিত হয়। এই ঘটনাবোৰে ফিজিৰ ৰাজনৈতিক স্থিতিশীলতাত ব্যাঘাত ঘটায়। ২০০৯ চনত উচ্চ ন্যায়ালয়ে সামৰিক নেতৃত্বক বেআইনী বুলি ঘোষণা কৰে। ২০১৪ চনত গণতান্ত্ৰিক নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত হয়।

==জনগোষ্ঠী আৰু ধৰ্ম==
===জনগোষ্ঠী===
*৫৬.৮% খিলঞ্জীয়া ফিজিয়ান
*৩৭.৫% ভাৰত-ফিজিয়ান
*১.২% ৰটুমান
*৪.৫% অন্যান্য

===ধৰ্ম===
*৬৪.৪% খ্ৰীষ্টান
**৩৪.৬% মেথডিষ্ট
**২৯.৮% অন্যান্য খ্ৰীষ্টান
*২৭.৯% হিন্দু
*৬.৩% ইছলাম
*১.৪% অন্যান্য

== ভূগোল ==
ফিজি দক্ষিণ–প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় অঞ্চলৰ মেলানেছিয়াৰ দ্বীপ-দেশ, নিউজিলেণ্ডৰ পৰা প্ৰায় ১,১০০ নটিকেল মাইল (২,০০০ কিমি) উত্তৰ-পূবত অৱস্থিত।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fiji |work=Encyclopaedia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Fiji-republic-Pacific-Ocean |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; ইয়াত প্ৰায় ৩৩০টা দ্বীপ আছে (মুঠ ৫০০+ দ্বীপৰ অন্তৰ্গত), যাৰ ভিতৰত প্ৰায় ১১০ টাত স্থায়ীভাবে জনবসতি আছে, আৰু মাটিকালি প্ৰায় ১৮,২৭২ বৰ্গ কিমি।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Geography of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Geography_of_Fiji |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt; দ্বীপবোৰ আগ্নেয়গিৰি উৎসভূমি, আৰু কিছুমান ঠাইত ভূ–তাপীয় কাৰ্য আজিও চলি আছে।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Geography of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Geography_of_Fiji |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt;

== চৰকাৰ আৰু ৰাজনীতি ==
ফিজি গণৰাজ্য এখন এককায়িক সংসদীয় প্ৰজাতন্ত্ৰ; পঞ্চাশটা সংসদীয় আসন আছে, যাৰ দ্বাৰা প্ৰতিনিধিসকল নিৰ্বাচিত হয়।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Politics of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Politics_of_Fiji |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; সামৰিক অভ্যুত্থান (১৯৮৭, ২০০০, ২০০৬)ৰ ফলত সংবিধান বাতিল হৈছিল, যদিও ২০১৪ চনত সফল গণতান্ত্ৰিক নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত হয় আৰু বৈধতা পুনঃপ্ৰাপ্ত হয়।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Politics of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Politics_of_Fiji |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt;

== অৰ্থনীতি ==
ফিজিৰ অৰ্থনীতিৰ ক্ষেত্ৰত পৰ্যটন, কৃষি (বিশেষকৈ চেনি), মাছ ধৰা আদি উল্লেখযোগ্য। 

== বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তিবিদ্যা ==
ভূ–তাপীয় শক্তি গৱেষণাত গুৰুত্ব দিয়া হৈছে, বেলেগে ডিজিটাল স্বাস্থ্য (দিংগুম ৰোগ), টুন্সামি মডেলিং ইত্যাদি প্ৰযুক্তি উদ্যোগ চলি আছে। Fiji National University আৰু শাসন-বিভাগ এইবোৰে গুৰুত্ব দিছে।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Science and technology in Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Fiji#Science_and_technology |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt;

== সংস্কৃতি ==
ফিজিৰ সংস্কৃতি মূলত মেলানেছিয়ান, ভাৰতীয়, ইউৰোপীয়, চীনিয়া, পলিনেছিয়ান উপাদানৰ সংমিশ্ৰণ।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Culture of Fiji |work=Encyclopaedia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Fiji-republic-Pacific-Ocean/Cultural-life |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references&gt;
&lt;ref name=&quot;IMF&quot;&gt;{{Cite web |title=GDP per capita, current prices |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=819,&amp;s=NGDPDPC,&amp;sy=2021&amp;ey=2023 |publisher=International Monetary Fund |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;GINI&quot;&gt;{{Cite web |title=GINI Index |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI |publisher=World Bank |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;HDI&quot;&gt;{{Cite web |title=Human Development Index (HDI) |url=https://hdr.undp.org/data-center/human-development-index#/indicies/HDI |publisher=United Nations Development Programme |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref13&quot;&gt;{{Cite web |title=Fiji 2007 Census |url=http://www.statsfiji.gov.fj/ |publisher=Fiji Bureau of Statistics |access-date=10 July 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110709220811/http://www.statsfiji.gov.fj/Tourism/tourmigstats_index.htm |archive-date=9 July 2011}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref14&quot;&gt;{{Cite book |title=Volcanism and Geothermal Energy in Fiji |last=Smith |first=Ian E.M. |year=2005 |publisher=Pacific Energy Institute |location=Suva}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref15&quot;&gt;{{Cite book |title=Explorers of the Pacific |last=Howe |first=K.R. |year=1984 |publisher=Oxford University Press |location=Auckland}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref16&quot;&gt;{{Cite news |title=Fiji President revokes Constitution |url=https://www.bbc.com/news/world-asia-pacific-77773101 |publisher=BBC News |date=10 April 2009 |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref17&quot;&gt;{{Cite news |title=Fiji election deemed credible |url=https://www.aljazeera.com/news/2014/9/18/fiji-election-declared-credible |publisher=Al Jazeera |date=18 September 2014 |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref6&quot;&gt;{{Cite web |title=Fiji Economy Profile |url=https://www.indexmundi.com/fiji/economy_profile.html |publisher=Index Mundi |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref19&quot;&gt;{{Cite web |title=Local Government Administration in Fiji |url=https://www.lg.gov.fj/ |publisher=Ministry of Local Government, Fiji |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
&lt;/references&gt;

[[শ্ৰেণী:ফিজি]]
[[শ্ৰেণী:দেশ]]</text>
      <sha1>ilpvluwucvxebw79gmlxqir6rf5r05e</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>523199</id>
      <parentid>523198</parentid>
      <timestamp>2025-07-10T11:58:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kandarpajit Kallol</username>
        <id>6257</id>
      </contributor>
      <comment>/* জনগোষ্ঠী আৰু ধৰ্ম */</comment>
      <origin>523199</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="23940" sha1="a4739dg84flo6l30o40dw8g09zsnhpq" xml:space="preserve">{{Infobox country
| conventional_long_name = ফিজি গণৰাজ্য
| common_name = ফিজি
| image_flag = Flag of Fiji.svg
| image_coat = Coat of arms of Fiji.svg
| flag = ফিজিৰ জাতীয় পতাকা
| symbol_type = কোট অৱ আৰ্মছ
| national_motto = &quot;ৰেৰেভাকা না কালৌ কা ডোকা না টুই&quot; (ফিজিয়ান)&lt;br /&gt;&quot;ঈশ্বৰক ভয় কৰা আৰু ৰজাক সন্মান কৰা&quot;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.fijihighcommission.org.uk/about.html|title=About Fiji – History, Government and Economy|website=www.fijihighcommission.org.uk|access-date=10 July 2025|archive-url=https://web.archive.org/web/20180830031112/http://www.fijihighcommission.org.uk/about.html|archive-date=30 August 2018|url-status=live}}&lt;/ref&gt;
| national_anthem = &quot;ঈশ্বৰে ফিজিক আশীৰ্বাদ কৰক&quot;
| capital = [[ছুভা]]
| coordinates = {{Coord|18|10|S|178|27|E|type:city}}
| largest_city = capital
| official_languages = ফিজিয়ান, [[ইংৰাজী]], [[ফিজি হিন্দী]]
| demonym = ফিজিয়ান
| government_type = একক সংসদীয় গণৰাজ্য
| leader_title1 = ৰাষ্ট্ৰপতি
| leader_name1 = নাইকামা লালাবালাভু
| leader_title2 = প্ৰধানমন্ত্ৰী
| leader_name2 = ছিটিভেনি ৰাবুকা
| leader_title3 = মুখ্য ন্যায়াধীশ
| leader_name3 = ছালেছি টেমো
| leader_title4 = উপ-প্ৰধানমন্ত্ৰীসকল
| leader_name4 = ভিলিয়ামে গাভোকা&lt;br&gt;বিমান প্ৰসাদ&lt;br&gt;মনোৱা কামিকামিকা
| leader_title5 = সংসদৰ অধ্যক্ষ
| leader_name5 = ফিলিমোনে জিটোকো
| legislature = সংসদ
| sovereignty_type = স্বাধীনতা
| established_event1 = যুক্তৰাজ্যৰ পৰা
| established_date1 = ১০ অক্টোবৰ ১৯৭০
| established_event2 = গণৰাজ্য ঘোষণা
| established_date2 = ৬ অক্টোবৰ ১৯৮৭
| established_event3 = বৰ্তমান সংবিধান
| established_date3 = ৬ ছেপ্টেম্বৰ ২০১৩
| area_rank = ১৫১
| area_km2 = ১৮,২৭৪
| area_sq_mi = ৭,০৫৬
| percent_water = নগণ্য
| population_estimate = ৯২৬,২৭৬
| population_estimate_year = ২০১৮
| population_estimate_rank = ১৬১
| population_census = ৮৮৪,৮৮৭
| population_census_year = ২০১৭
| population_density_km2 = ৪৬.৪
| population_density_sq_mi = ১২০.৩
| population_density_rank = ১৪৮
| ethnic_groups = {{unbulleted list
  | ৫৬.৮% খিলঞ্জীয়া ফিজিয়ান
  | ৩৭.৫% ভাৰত-ফিজিয়ান
  | ১.২% ৰটুমান
  | ৪.৫% অন্যান্য
}}
| GDP_PPP = $১৫.১৫২ বিলিয়ন&lt;ref name=&quot;IMF&quot;&gt;{{cite web |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=819,&amp;s=NGDPD,PPPGDP,NGDPDPC,PPPPC,&amp;sy=2020&amp;ey=2028 |title=World Economic Outlook Database: Fiji |publisher=IMF |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
| GDP_PPP_year = ২০২৩
| GDP_PPP_rank = ১৫৮
| GDP_PPP_per_capita = $১৬,৫৬৩&lt;ref name=&quot;IMF&quot; /&gt;
| GDP_PPP_per_capita_rank = ১০২
| GDP_nominal = $৫.৫১১ বিলিয়ন&lt;ref name=&quot;IMF&quot; /&gt;
| GDP_nominal_year = ২০২৩
| GDP_nominal_rank = ১৬৪
| GDP_nominal_per_capita = $৬,০২৪&lt;ref name=&quot;IMF&quot; /&gt;
| GDP_nominal_per_capita_rank = ১০৬
| Gini = ৩০.৭&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/gini-index-coefficient-distribution-of-family-income/country-comparison/ |title=GINI Index|publisher=CIA Factbook|access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
| Gini_year = ২০১৯
| Gini_change = হ্ৰাস
| HDI = ০.৭২৯&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Human Development Report 2023/2024 |url=https://hdr.undp.org/system/files/documents/global-report-document/hdr2023-24reporten.pdf |publisher=UNDP |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
| HDI_year = ২০২২
| HDI_change = বৃদ্ধি
| HDI_rank = ১০৪
| currency = ফিজিয়ান ডলাৰ (FJD)
| time_zone = ইউটিচি +১২ (এফজেটি)
| date_format = dd/mm/yyyy
| calling_code = +৬৭৯
| cctld = .fj
}}

'''ফিজি''' আনুষ্ঠানিকভাৱে '''ফিজি গণৰাজ্য''' হৈছে দক্ষিণ [[প্ৰশান্ত মহাসাগৰ]]ৰ [[ওচেনিয়া]]ৰ অংশ মেলানেছিয়াৰ এখন দ্বীপ-দেশ। ই [[নিউজিলেণ্ড]]ৰ পৰা প্ৰায় ১১০০ নটিকেল মাইল (২,০০০ কিমি; ১,৩০০ মাইল) উত্তৰ-উত্তৰ-পূৱত অৱস্থিত। ফিজি ৩৩০ টাতকৈও অধিক দ্বীপ আৰু প্ৰায় ৫০০ খুৰিয়া দ্বীপৰে গঠিত — ইয়াৰে প্ৰায় ১১০ টাত স্থায়ীভাৱে জনবসতি আছে। মুঠ মাটিকালি প্ৰায় ১৮,৩০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৭,১০০ বৰ্গ মাইল)। আটাইতকৈ বাহিৰৰ দ্বীপ-গোটটো হৈছে অনো-ই-লাউ। ফিজিৰ প্ৰায় ৮৭% জনসংখ্যা দুটা প্ৰধান দ্বীপ, ভিটি লেভু আৰু ভানুয়া লেভুত বাস কৰে। প্ৰায় তিনি-চতুৰ্থাংশ লোকে ভিটি লেভুৰ উপকূল (ৰাজধানী [[ছুভা]], পৰ্যটনকেন্দ্ৰ [[নাডি]], আৰু চেনি উদ্যোগৰ কেন্দ্ৰ [[লাউটোকা]])ত বাস কৰে। ভিটি লেভুৰ ভিতৰৰ অঞ্চলত পাহাৰীয়া ভূ-আকৃতিৰ বাবে জনবসতি কম।&lt;ref name=&quot;ref13&quot; /&gt;

ফিজিৰ অধিকাংশ দ্বীপ প্ৰায় ১৫ কোটি বছৰৰ আগতে আৰম্ভ হোৱা আগ্নেয়গিৰি কাৰ্যকলাপৰ ফলত গঠিত হৈছিল। ভানুয়া লেভু আৰু টাভেউনি দ্বীপত আজিও কিছুমান ভূতাপীয় (geothermal) কাৰ্যকলাপ দেখা যায়। ভিটি লেভুত থকা ভূ-তাপীয় ব্যৱস্থাসমূহ অ-আগ্নেয়গিৰি উৎসৰ আৰু ইয়াৰ উষ্ণতা তুলনামূলকভাবে কম (৩৫°-৬০° চেলচিয়াছ)।&lt;ref name=&quot;ref14&quot; /&gt;

খ্ৰীষ্টপূৰ্ব দ্বিতীয় সহস্ৰাব্দৰ পৰা মানুহে ফিজিত বাস কৰি আছে—প্ৰথমত অষ্ট্ৰোনেছিয়ানসকল, পিছলৈ মেলানেছিয়ানসকল, আৰু কিছুমান পলিনেছিয়ান প্ৰভাৱও দেখা যায়। ইউৰোপীয়সকলে ১৭শ শতিকাত প্ৰথমবাৰৰ বাবে ফিজি ভ্ৰমণ কৰিছিল।&lt;ref name=&quot;ref15&quot; /&gt; ফিজি ১৮৭৪ চনত ব্ৰিটিছ উপনিবেশ হৈছিল আৰু ১৯৭০ চনত স্বাধীনতা লাভ কৰি ''Dominion of Fiji'' ৰূপে পৰিচিত হয়। ১৯৮৭ চনত ধাৰাবাহিক সামৰিক অভ্যুত্থানৰ পিছত ফিজি গণৰাজ্য হিচাপে ঘোষণা কৰা হয়। ২০০৬ চনৰ অভ্যুত্থানত [[ফ্ৰেংক বৈনিমাৰামা]]য়ে ক্ষমতা গ্ৰহণ কৰে। ২০০৯ চনত উচ্চ ন্যায়ালয়ে সামৰিক চৰকাৰক বেআইনী ঘোষণা কৰে। তৎকালীন ৰাষ্ট্ৰপতি ৰাটু [[জোচেফা ইলোইলো]]য়ে সংবিধান বাতিল কৰি বৈনিমাৰামাক অন্তৱৰ্তীকালীন প্ৰধানমন্ত্ৰী হিচাপে পুনৰ নিযুক্তি দিয়ে। তেতিয়াৰ পিছত [[ৰাটু এপেলি নাইলাটিকাউ]] ৰাষ্ট্ৰপতি হয়।&lt;ref name=&quot;ref16&quot; /&gt; ২০১৪ চনৰ ১৭ ছেপ্টেম্বৰত বহু বছৰৰ পিছত প্ৰথম গণতান্ত্ৰিক নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত হয়, য'ত বৈনিমাৰামাৰ দল FijiFirst-এ ৫৯.২% ভোটেৰে জয়লাভ কৰে। এই নিৰ্বাচনক আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যবেক্ষকসকলে বিশ্বাসযোগ্য বুলি অভিহিত কৰে।&lt;ref name=&quot;ref17&quot; /&gt;

ফিজি প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় অঞ্চলৰ অন্যতম উন্নত অৰ্থনীতি, যাৰ প্ৰচুৰ বনজ সম্পদ, খনিজ আৰু মাছত আধাৰিত। ইয়াৰ মুদ্ৰা হৈছে '''ফিজি ডলাৰ (FJD)'''। পৰ্যটন উদ্যোগ, বৈদেশিক ৰেমিটেন্স, বটল পানী ৰপ্তানি, আৰু চেনি খেতি হৈছে প্ৰধান বৈদেশিক মুদ্ৰা আয়ৰ উৎস।&lt;ref name=&quot;ref6&quot; /&gt; ফিজিৰ স্থানীয় চৰকাৰ আৰু নগৰ উন্নয়ন মন্ত্ৰালয়ে স্থানীয় চৰকাৰসমূহ (চহৰ আৰু নগৰ পৰিষদসমূহ)ৰ তত্ত্বাবধান কৰে।&lt;ref name=&quot;ref19&quot; /&gt;

== ব্যুৎপত্তিবিজ্ঞান ==&lt;!--linked--&gt;
ফিজিৰ মূল দ্বীপ ভিটি লেভুৰ নামে &quot;ফিজি&quot; নামটোৰ উৎপত্তি হিচাপে কাম কৰিছিল যদিও সাধাৰণ ইংৰাজী উচ্চাৰণ [[টংগা]]ত ফিজিৰ দ্বীপ চুবুৰীয়া দেশসমূহৰ উচ্চাৰণৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি কৰা হৈছে। এই নামটোৰ উত্থানৰ আনুষ্ঠানিক বিৱৰণীত এইদৰে কোৱা হৈছে:
{{blockquote|
ফিজিবাসীয়ে প্ৰথমে ইউৰোপীয় চেতনাত নিজকে আপ্লুত কৰিছিল [[জেমছ কুক|কুক]]ৰ অভিযানৰ সদস্যসকলৰ লেখাৰ জৰিয়তে যিসকলে তেওঁলোকক টংগাত লগ পাইছিল। তেওঁলোকক ভয়ংকৰ যোদ্ধা আৰু হিংস্ৰ নৃশংস বুলি বৰ্ণনা কৰা হৈছিল, প্ৰশান্ত মহাসাগৰৰ উন্নতমানৰ জাহাজ নিৰ্মাতা, কিন্তু মহান নাৱিক নহয়। টংগানসকলৰ মাজত ইহঁতে ভয়ৰ সৃষ্টি কৰিছিল আৰু তেওঁলোকৰ সকলো মেনুফেকচাৰ, বিশেষকৈ বাকলিৰ কাপোৰ আৰু ক্লাবৰ অতি মূল্য আছিল আৰু বহুত চাহিদা আছিল। তেওঁলোকে নিজৰ ঘৰখনক ভিটি বুলি কয়, কিন্তু টংগাসকলে ইয়াক ফিচি বুলি কয় আৰু এই বিদেশী উচ্চাৰণ ফিজিৰ দ্বাৰাই, যিটো প্ৰথমে কেপ্তেইন জেমছ কুকে ঘোষণা কৰিছিল, এই দ্বীপসমূহ এতিয়া জনা যায়।&lt;ref&gt;[http://www.fijihighcommission.org.uk/about_1.html About Fiji] {{Webarchive|url= https://web.archive.org/web/20100202003312/http://www.fijihighcommission.org.uk/about_1.html |date= 2 February 2010 }}, section on Europeans in Fiji. Fiji High Commission to the United Kingdom.&lt;/ref&gt;}}

&quot;Feejee&quot;, টংগান উচ্চাৰণৰ ইংৰাজী বানান,&lt;ref&gt;{{cite journal|last= Schutz|first= Albert J.|title= The Forerunners of the Fijian Dictionary|journal= The Journal of the Polynesian Society|date= December 1974|volume= 83|issue= 4|pages= 443–457|jstor= 20705027|url= http://www.jps.auckland.ac.nz/document//Volume_83_1974/Volume_83%2C_No._4/The_forerunners_of_the_Fijian_dictionary%2C_by_Albert_J._Schutz%2C_p_443-458/p1|access-date= 21 January 2019|archive-url= https://web.archive.org/web/20180208075139/http://www.jps.auckland.ac.nz/document//Volume_83_1974/Volume_83%2C_No._4/The_forerunners_of_the_Fijian_dictionary%2C_by_Albert_J._Schutz%2C_p_443-458/p1|archive-date= 8 February 2018|url-status= live}}&lt;/ref&gt; ১৯ শতিকাৰ শেষৰ ফালে ফিজি ভ্ৰমণ কৰা মিছনেৰী আৰু অন্যান্য ভ্ৰমণকাৰীসকলৰ বিৱৰণী আৰু অন্যান্য লেখাত পোৱা গৈছিল।&lt;ref&gt;
{{cite journal|last= Barbour|first= Thomas|title= The Frogs of the Fiji Islands|journal= Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia|year= 1923|volume= 75|pages= 111–115|jstor= 4063878}}
&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;For example:
{{cite book
 | last1 = Scarr
 | first1 = Deryck
 | title = Fiji: A Short History
 | url = https://books.google.com/books?id=IkoxAQAAIAAJ
 | location = Laie, Hawaii
 | publisher = Institute for Polynesian Studies, Brigham Young University—Hawaii Campus
 | date = 1984
 | page = 2
 | isbn = 9780939154364
 | oclc = 611678101
 | access-date = 23 August 2020
 | quote = 'The natives of Feejee whom we met here are of a colour that was a full shade darker than that of the Friendly Islands in general', observed Lieutenant James Cook [...].
 | archive-date = 19 July 2023
 | archive-url = https://web.archive.org/web/20230719145149/https://books.google.com/books?id=IkoxAQAAIAAJ
 | url-status = live
 }}&lt;/ref&gt;

== ইতিহাস ==
ফিজিত মানুহে বাস কৰা আৰম্ভ কৰিছিল প্ৰায় ৩,৫০০ বছৰৰ আগতে, যেতিয়া অষ্ট্ৰোনেছিয়ানসকলে এই অঞ্চলত আগমন কৰিছিল। তাৰ পিছত মেলানেছিয়ানসকলেও ইয়াত বসতি স্থাপন কৰে।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fiji |work=Encyclopaedia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Fiji-republic-Pacific-Ocean/History |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt; ১৭শ শতিকাত ইউৰোপীয়সকলে ফিজি প্ৰথমবাৰ পৰ্যবেক্ষণ কৰে। ১৮৭৪ চনত ব্ৰিটেইনে ফিজিক নিজৰ উপনিবেশ হিচাপে ঘোষণা কৰে, আৰু ই &quot;ব্ৰিটিছ ক্ৰাউন কলনী&quot;ৰ অংশ হয়। 

১৯৭০ চনত ফিজিয়ে স্বাধীনতা লাভ কৰে আৰু তেতিয়াৰে পৰা ই “Dominion of Fiji” নামেৰে পৰিচিত আছিল।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fiji |work=Encyclopaedia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Fiji-republic-Pacific-Ocean/History |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; ১৯৮৭ চনত দেশখনত প্ৰথম সামৰিক অভ্যুত্থান ঘটে। তাৰ পিছত ২০০০ আৰু ২০০৬ চনত আৰু দুটা অভ্যুত্থান সংঘটিত হয়। এই ঘটনাবোৰে ফিজিৰ ৰাজনৈতিক স্থিতিশীলতাত ব্যাঘাত ঘটায়। ২০০৯ চনত উচ্চ ন্যায়ালয়ে সামৰিক নেতৃত্বক বেআইনী বুলি ঘোষণা কৰে। ২০১৪ চনত গণতান্ত্ৰিক নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত হয়।

==জনগোষ্ঠী আৰু ধৰ্ম==
===জনগোষ্ঠী===
*৫৬.৮% খিলঞ্জীয়া ফিজিয়ান
*৩৭.৫% [[ভাৰত]]-ফিজিয়ান
*১.২% ৰটুমান
*৪.৫% অন্যান্য

===ধৰ্ম===
*৬৪.৪% [[খ্ৰীষ্টান]]
**৩৪.৬% মেথডিষ্ট
**২৯.৮% অন্যান্য খ্ৰীষ্টান
*২৭.৯% [[হিন্দু]]
*৬.৩% [[ইছলাম]]
*১.৪% অন্যান্য

== ভূগোল ==
ফিজি দক্ষিণ–প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় অঞ্চলৰ মেলানেছিয়াৰ দ্বীপ-দেশ, নিউজিলেণ্ডৰ পৰা প্ৰায় ১,১০০ নটিকেল মাইল (২,০০০ কিমি) উত্তৰ-পূবত অৱস্থিত।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Fiji |work=Encyclopaedia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Fiji-republic-Pacific-Ocean |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; ইয়াত প্ৰায় ৩৩০টা দ্বীপ আছে (মুঠ ৫০০+ দ্বীপৰ অন্তৰ্গত), যাৰ ভিতৰত প্ৰায় ১১০ টাত স্থায়ীভাবে জনবসতি আছে, আৰু মাটিকালি প্ৰায় ১৮,২৭২ বৰ্গ কিমি।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Geography of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Geography_of_Fiji |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt; দ্বীপবোৰ আগ্নেয়গিৰি উৎসভূমি, আৰু কিছুমান ঠাইত ভূ–তাপীয় কাৰ্য আজিও চলি আছে।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Geography of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Geography_of_Fiji |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt;

== চৰকাৰ আৰু ৰাজনীতি ==
ফিজি গণৰাজ্য এখন এককায়িক সংসদীয় প্ৰজাতন্ত্ৰ; পঞ্চাশটা সংসদীয় আসন আছে, যাৰ দ্বাৰা প্ৰতিনিধিসকল নিৰ্বাচিত হয়।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Politics of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Politics_of_Fiji |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt; সামৰিক অভ্যুত্থান (১৯৮৭, ২০০০, ২০০৬)ৰ ফলত সংবিধান বাতিল হৈছিল, যদিও ২০১৪ চনত সফল গণতান্ত্ৰিক নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত হয় আৰু বৈধতা পুনঃপ্ৰাপ্ত হয়।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Politics of Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Politics_of_Fiji |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt;

== অৰ্থনীতি ==
ফিজিৰ অৰ্থনীতিৰ ক্ষেত্ৰত পৰ্যটন, কৃষি (বিশেষকৈ চেনি), মাছ ধৰা আদি উল্লেখযোগ্য। 

== বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তিবিদ্যা ==
ভূ–তাপীয় শক্তি গৱেষণাত গুৰুত্ব দিয়া হৈছে, বেলেগে ডিজিটাল স্বাস্থ্য (দিংগুম ৰোগ), টুন্সামি মডেলিং ইত্যাদি প্ৰযুক্তি উদ্যোগ চলি আছে। Fiji National University আৰু শাসন-বিভাগ এইবোৰে গুৰুত্ব দিছে।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Science and technology in Fiji |website=Wikipedia |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Fiji#Science_and_technology |access-date=10 July 2025 }}&lt;/ref&gt;

== সংস্কৃতি ==
ফিজিৰ সংস্কৃতি মূলত মেলানেছিয়ান, ভাৰতীয়, ইউৰোপীয়, চীনিয়া, পলিনেছিয়ান উপাদানৰ সংমিশ্ৰণ।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Culture of Fiji |work=Encyclopaedia Britannica |url=https://www.britannica.com/place/Fiji-republic-Pacific-Ocean/Cultural-life |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

== তথ্যসূত্ৰ ==
&lt;references&gt;
&lt;ref name=&quot;IMF&quot;&gt;{{Cite web |title=GDP per capita, current prices |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=819,&amp;s=NGDPDPC,&amp;sy=2021&amp;ey=2023 |publisher=International Monetary Fund |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;GINI&quot;&gt;{{Cite web |title=GINI Index |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI |publisher=World Bank |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;HDI&quot;&gt;{{Cite web |title=Human Development Index (HDI) |url=https://hdr.undp.org/data-center/human-development-index#/indicies/HDI |publisher=United Nations Development Programme |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref13&quot;&gt;{{Cite web |title=Fiji 2007 Census |url=http://www.statsfiji.gov.fj/ |publisher=Fiji Bureau of Statistics |access-date=10 July 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110709220811/http://www.statsfiji.gov.fj/Tourism/tourmigstats_index.htm |archive-date=9 July 2011}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref14&quot;&gt;{{Cite book |title=Volcanism and Geothermal Energy in Fiji |last=Smith |first=Ian E.M. |year=2005 |publisher=Pacific Energy Institute |location=Suva}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref15&quot;&gt;{{Cite book |title=Explorers of the Pacific |last=Howe |first=K.R. |year=1984 |publisher=Oxford University Press |location=Auckland}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref16&quot;&gt;{{Cite news |title=Fiji President revokes Constitution |url=https://www.bbc.com/news/world-asia-pacific-77773101 |publisher=BBC News |date=10 April 2009 |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref17&quot;&gt;{{Cite news |title=Fiji election deemed credible |url=https://www.aljazeera.com/news/2014/9/18/fiji-election-declared-credible |publisher=Al Jazeera |date=18 September 2014 |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref6&quot;&gt;{{Cite web |title=Fiji Economy Profile |url=https://www.indexmundi.com/fiji/economy_profile.html |publisher=Index Mundi |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ref19&quot;&gt;{{Cite web |title=Local Government Administration in Fiji |url=https://www.lg.gov.fj/ |publisher=Ministry of Local Government, Fiji |access-date=10 July 2025}}&lt;/ref&gt;
&lt;/references&gt;

[[শ্ৰেণী:ফিজি]]
[[শ্ৰেণী:দেশ]]</text>
      <sha1>a4739dg84flo6l30o40dw8g09zsnhpq</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>